Skip to main content

Full text of "Corpus scriptorum historiae byzantinae. Editio emendatior et copiosior. consilio B.G. Niebuhrii"

See other formats 


ó 69886010 19 


OI1NOHO1 


JO ALISHSA^IN 


p - 


Lm X (S7 
s 57 


"/GONSTANTINI 
PORPHYROGENITI 


IMPERATORIS 


DE CERIMONIIS. 
AULAE BYZANTINAE 


LIBRI DUO 


GRAECE ET LATINE 


E RECENSIONE 


IO. IAC REISKII 


CUM EIUSDEM COMMENTARIIS INTEGRIS. 


2d 
pit 


VOLUMEN k. 


c , 
Jot. T. 


BONNAE 
" IMPENSIS ED. WEBERI 


- MDCCCXXIX. 


| 
| 


REGIAE SCIENTIARUM ET LITTERARUM 


ACADEMIAE HAUNIENSI 


b. G. NIEBUHRIUS. 


Qu secutus rationem F'obis potissimum, viri 
clarissimi, inscribendam 6556 statuerim hanc By- 
zantini corporis partem, id paucis exponi, F'obis- 
que, nisi admodum fallor, probari poterit. Socie- 


tates eruditae, ad culturam incrementaque doctrinae 


institutae , in civitate litterata, quae cuique nationi 
propria est, Senatus locum tenere mihi videntur, 
quem «wel peregrinis adire liceat, ut, quoties opus 
sit, ad auxilium ferendum hortentur , pro beneficüs 


acceptis gratias agant, egregie facta collaudent. 


Atque hoc quidem | si vel cuivis peregrino facere 
licet, quanto id magis a Vobis, viri. clarissimi,. 
mihi concedi oportet , qui nascendi iure, munerum- 
que in re publica cum civium plausu olim gestorum 


memoria, fretus , popularem vestrum me ferre nun- 


quam desinam , quem denique ^os collegii vestri. 
honore dignum esse censuistis? lam primum autem 
in limine operis quod Reiskiani commentarii parte 
inedita ornabitur, praedicanda mihi est memoria 
S$unnmir Qui quum sapienter. intelligeret. quam 
pretiosae essent schedae viri summi , quem plerique 
eius aevi homines eruditi superbe atque imperite 
despiciebant, eas, munifice a. vidua redemtas, 
bibliothecae suae paravit, litterarumque commodo 
servavit: servavit dico: etenim in tanta quae sub- 
secuta est tempestate atque rerum conversione , 
nisi vir ille ceteris dissimilis fuisset, labores Reiskü 
aut interiissent plane, aut fortasse, vili, si fieri 
posset, pretio coempti , Dibdino aliquo agente, in 
Lucullorum bibliothecas detrusi essent, unde negant 
redire quicquam quod. semel sepuleris istis. illatum 
sit. Male sit vobis, malae tenebrae Orci ! Nunc 
autem. plane contraria ratione evenit, ut post ali- 
quot annos cum reliquis copiis Suhmianis in bibli- 
othecam fiegiam Hauniensem migrarent ; huiusmodi 
divitiis ornari dignissimam; quippe quae splendore 


codicum praesertim qui ad litteras. graecas orien- 


talesque pertinent ceteris per septentrionis regiones 
positis praefulget fere omnibus. |. Jam vero quum 
talis sit, peregrini quoque pariter cum civibus 
liberrimo ad eius thesauros gaudent aditu: wverun-- 
tamen vestrates, quae maiorum fortuna et sapientia 
bibliothecis intulit, gnaviter eruunt ipsi , publicaeque 
luci atque utilitati tradunt. Hinc praeclaram in 
Germania atque in universum apud, cunctos. bonae 
doctrinae aestimatores aequos et peritos sibi lau- 
dem peperit O. D. Brocmrus, qui, prolatis 
Herodiani Galenique libris, inter illos censetur 
qui reductis peculiari saeculi nostri felicitate in 
vitam libris veterum, . communes extiterunt philo- 
logorum benefactores: non minus insignis acumine 
ingenii doctrinaeque praestantia, dum depravatam 
unici codicis scriptionem emendat. Eum igitur per 
litteras adii , simulac de edendis Reiskianis cogi- 
tationem susceperam , idque eo magis quod , propter 
tot annorum absentiam, parum gnarus mutationum 
quae interea accidissent, nescio quomodo mihi 
pérsuaseram | adscriptum esse Regiae bibliothecae 
Virum clarissimum. Hespondit ille comiter atque 


amice, pro more ingenii; meque, non esse provin- 
ciam suam quam autumabam , edocuit , commendavit 
autem. ad perficienda quae cuperem, Sa4romowir- 
DEM. Qui laborem haud. cunctanter susceptum 
quam sedulo, quam. accurate executus sit, quam 
strenue enisus ut, sublatis mendis plurimis quae 
J'estinanti .Reiskio adhaeserant , limatius ipso arche- 
typo prodiret quod mihi comparabat exemplum, 
quot eruditionis in universo negotio ediderit do- 
cumenta, longum foret enarrare; silere de iuvenis 
egregii meritis , nefas. ' Reiskiani libri usum liber- 
rimum, ut is tam accurate posset transcribi, con- 
cessit .W'Enzaurrrius, V. cl: cui rationes meas 
dignas videri quas adiuvet, et laetor, et inprimis 
mihi honorificum esse duco; eumque fogo, ut gra- 
tias quam amplissimas sibi agi sinat; meque de 
tali. moderatore gratulantem . bibliothecae , - quam 
vetere - amore amplector , aequis auribus - audiat. 
4 os autem , viri clarissimi, «valete, Jfavoremque 
quo me ornastis, servate mihi perpetuum, 


PRAEFATIO. 


D. Constantino Porphyrogenito Imperatore, de libris quibus ordo 
aulae Byzantinae declaratur, qui ad illum auctorem referuntur, eo- 
rumque codice Lipsiensi, plene luculenterque a Leichio Reiskioque 
expositum est: nos breviter explicabimus, haec editio quibusnam 
dotibus illi praestet quae et princeps fuit, et hactenus unica. Hanc 
a Leichio coeptam , immaturaque eius morte abruptam a Reiskio 
ad finem tomi secundi perductam, tertium voluntate bibliopolae qui 
rei familiaris iacturam augeri nolebat omissum esse, notissima res 
est. Leichius, pravo consilio usus, ita confisus est apographo per Drau- 
dium confecto, ut vix inspiceret codicem cuius praesentis copia 
erat, editionem certe unice ad illud typis exscriberet, Sed Reiskius, 
suscepta operis cura, nihil antiquius esse duxit collatione codicis, 
unde quam plurimis locis focdissimos errores correxit; incisa integra, 
propter ὁμοιοτέλευτα praesertim , omissa, restituit: quae omnia in 
commentario accurate indicavit, in priore parte quae iam e prelo 
exierat emendare non licebat. Ego a Classeno meo impetravi ut 
. vitiosa emendaret, manca suppleret, quae ex prave graecis ma e 
versa essent, corrigeret; omnia ex menteheiskii: cuius rei et labor 
fuit non exiguus, et fructus sane amplus. In sequentibus quae 
Reiskius ipse accuravit, nihil mutare placuit, quamquam ille, quum 
portenta scribendi, qualia in codice extant, manifestosque errores, 
relinqueret, sibi ipsi, meaeque consuetudini contrarius fuerit, Sed 
nolebam festinatius agere, quod facere debuissem, otio destitutus; 
itaque incommodum , quod levius mihi videretur, elegi. Quum vero 
concedimus non esse omni numero absolutam recensionem Reiskii, com- 
mentarii laudibus nihil sane detrahitur, quo ille res obscurissimas 
extraque communem cognitionem positas ita explicavit ut Lessingius, 
etiam in his litteris sapientissimus iudex, ,admirandum esse opus, 


Χ PRAEFATIO. 


et luculentissimis huius generis aequiparandum,* pronuntiarit. Hu- 
ius commentarii partem posteriorem, quae Appendicem libri primi, 
secundumque integrum persequitur, post annum LXXV, e schedis 
Reiskii, in volumine huius partis secundo ereptam oblivioni in lu- 
cem proferam; idque mihi potissimum contigisse, propter paternam 
amicitiam, pietatemque qua inde a pueritia memoriam viri unici 
sancte colere assuetus sum, vehementer laetor. Fateor sane multis 
locis nonnisi inchoata esse, limae servata, quam scriptor adhibuis- 
set,.nisi bibliopola eum destituisset: verum id nitori potius quam 
pretio operis obest. 

Codicem ipsum, ut inspici posset ubi opus foret, Lipsia trans- 
missum esse, Blumneri, v. cl, humanitati , litterarumque amori, et, 
nisi me coniectura decipit, amicitiae patrocinioque Hermanni debeo. 

Indices, ad eorum instar qui Agathiae subiecti sunt, confici 
vellem; verum hactenus inveni nullum cui vires ad rem bene exe- 
quendam cum otio coniunctae suppeterent: novi, qui optime conficeret, 
sed ^um a nobilioribus studiis avocare nolo. Quod si spes de re 
quam cordi habeo prorsus abiicienda est, eos certe dabo quos Rei- 
skius editioni suae destinaverat: quae vero ille ex Georgio Hamar- 
tolo, atque aliunde, ad exaequandam potissimum tertii voluminis 
molem, subiungere in animo habebat, omittere, ut inutilia, decrevi. ' 

Scio ego, libros Constantinianos de cerimoniis, quos inscriptio 
ipsa circa nugas versari prodit, à plurimis contemni plane ac deri- 
deri: neque negabo maiorem prioris libri partem ita esse compara- 
tam ut ingenuo homini nauseam moveat. Sed vel in his quisquiliis 
insunt nihilominus res ad historiae cognitionem minime inutiles: 
tum vero illa praesertim in sequentibus quae ex Petro Patricio , 
partim omisso eius nomine, hausta sunt, non solum utilitatem ha- 
bent eximiam, sed elegantiam quoque; neque fere alii huius tor- 
poris libro praestantia cedunt, Delitescit in iis, ut rem exemplo 
commonstrem, Leonis Augusti edictum, quod per annos paulo minus 
LXXX inde protrahere neglexerunt qui augendae collectioni reli- 
quiarum iuris Ante -- Iustinianei operam dederunt. 


Scr. Bonnae a. d. V. Id. Mart. MDCCCXXIX. 


EDITIONIS LIPSIENSIS DEDICA TIO. 


SERENISSIMO 
PRINCIPI AC DOMINO 


DOMINO 


 FRIDERICO CHRISTIANO 


REGIO POLONIAE ET MAGNI DUCATUS LITHUANIAE 
FEHEINCIPI 


DUCI SAXONIAE IULIAE CLIVIAE MONTIUM ANGRIAE ET WESTPHALIAE 


ELECTORATUS SAXONICI PRINCIPI HEREDI 
LANDGRAVIO THURINGIAE MARCHIONI 


MISNIAE ET SUPERIORIS INFERIORISQUE 
LUSATIAE ; 
COMITI PRINCIPALI HENNEBERGICO 
COMITI MARCAE RAVENSBERGAE 
BARBYAE ET HANOVIAE 
DYNASTAE IN RAVENSTEIN CE'. 


DOMINO SUO CLEMENTISSIMO. 


SERENISSIME PRINCEPS REGIE 
DOMINE CLEMENTISSIME. 


Qua REGIAE CELSITUDINI TUAE demississimo animi cultu 
offerre sustineo eximium Constantini , Caesaris litteratis- 
simi, Opus, iam fratris defuncti pietas consecrare TUAE 
in meliores scientias benignissimae indoli constituerat, [76-- 
que profecto potest tam insigne Augustalis doctrinae moni- 
mentum. digniore in loco collocari, quam apud TE, SERE- 
NISSIME PRINCEPS REGIE , . Cuius Aulam iam dudum Virtus 


ΧΗ EDITIONIS LIPSIENSIS DEDICATIO. 


omnis ac chorus Musarum , velut sanctissimum suum sacra- 
rium, coluere, Gaudent in primis Lipsienses Camenae 
exoptatissima. felicitate , ut , quum tanta eas clefnentia fo- 
veas, earumque adeo coetibus interesse haud dedigneris , 
TE, una cum SERENISSIMA CONIUGE , tamquam tutelares 
Genios , venerentur. Et me quoque iwveat solvere fraterna 
vota, simulque meam erga TE summam. animi religionem 
documento hoc publico profiteri. Deus Opt. Max. regnum 
AUGUSTISSIMI PARENTIS porro esse auspicatissimum iubeat, 
servetque REGIAE CELSITUDINI TUAE illam. egregiam men- 
tem in litterarum ac publicae salutis uberrima commoda ac 
diutissime sospitem TE florentemque praestet! Haec ad- 
siduis precibus optat 


REGIAE CELSITUDINI TUAE 


devotissimus et-obsequentissimus 


Cunisriawvs ÁwpnEas Lic, 


* 


IO. IAC REISKII 
PRAEFATIONES. 


AD TOMUM' de NT Nm c 


Quos ea, de quibus ado futurum hnius libri lectorem E4.L. 1 
fas est, tot sint numero et enárratu tam ampla, ut una, mo- 
dica certe futura, dissertatione comprehendi nequeant , aliae- 
que praeterea vetent rationes omnia , quae in promptu sunt, 
simul effundere : visum est operam partiri, et hoc quidem 
loco tantum de fatis huius ;, quod nunc prodit, operis Con- 
stantiniani , item de illius argumento, titulo et auctore dis- 
serere; alteri autem volumini mox secuturo reliqua reservare, 
de quibus expositionem praefatio lectori debet. 

$. τς Je fatis huius operis. Opus tam scitum et utile, 
atque hoc est, potuisse per tot saecula scriptorum Graecorum 
:Latinorumque, quotquot ab eius natalibus inde claruerunt, 
omnium notitiam effugere, profecto mirum. est, praesertim 
in aeri illa , qua superius saeculum fervebat , indagatione 
chartarum. ad Byzantimam historiam pertinentium. — Primus 
autem Zacmanras Cownapus Urrrwsacums, Rei publicae Fran- 
cofurtanae ad Moenum quondam Seabinus et Consularis, li- 
brum hunc in famam misit ,. eius notitiam edendo, quae ex 
Celeber. Fasmicu JBibliothec. Graec. Tomo V. inferius a 
nostris operis repetetur, Ex Uffenbachii possessione pervenit 
in Bibliothecam Ampl. Senatus urbis nostrae , quae optimis 
libris instructa eruditis nostratibus magno usui est. lta factum, 
ut Amplissimus Mascovrus, eius praefectus, lo. Hrxm. Lri- 
cumx , nuper in Academia nostra elegantiorum litterarum 


XIV IO. IAC. REISKII 


Professorem clarissimum , qui eam a prima adolescentia fre- 
quentare consueverat, ad edendum opus hactenus ineditum 
excitaret. làm antea id idem molitus fuerat Io. Hrxnic. Marvs, 
in Academia Giessana quondam Graecae et Orientalium lin- 
guarum Professor. Testatur in Catalogo, quem coníecit, 
codicum manuscriptorum bibliothecae  Uffenbachianae , se 
libri buius latinam interpretationem confecisse, certamque edi- 
tionis spem facit. At ea quidem cum ipsius obitu decollavit, 
neque, quo devenerit eius interpretatio, constat. Specimen eius, 
unde aestimari queat, habetur in modo laudato catalogo , et 
apud Fasnrcrvux.  Omine igitur aliquanto auspicatiore editio- 
nem operis desideratissimi suscepit clar. Lricmrus , vir Graece 
Latineque doctisimus, et in omni vetere novaque historia 
versatissimus, et primam quidem eius spem faciebat anno 1745 
in libello de Diptychis veterum pag. 1o sqq. übi totum ca- 
put quadragesimum secundi libri utroque sermone vulgavit ; 
ipsam vero editionem ordiebatur biennio post. Ab eo inde 
Ed,LJ]Itempore processit impressio variis intercepta impedimentis , 
donec tandem superioris anni ineuntc aestate doctissimum 
editorem, vita longiore dignissimum, et egregia promittentem, 
acuti morbi vis in aetatis flore tolleret. ^ Pervenerant tum 
temporis typographi usque ad paginam huius editionis 216. 
Devoluta deinceps ex magnorum virorum de meis profectibus 
benigno iudicio editionis absolvendae cura ad me fuit. Quae - 
igitur ea, qua dixi, pagina posteriora sunt, excusa fuerunt sub 
meis oculis, et excudentur porro, favente Deo, quae supersunt, 
δι 2. JDe argumento libri. Si quis hoc saeculo, et 
paene dixerim unquam, in lucem editus fuit cognoscendae 
Augustae Romanae Byzantinaeque historiae utilis liber, est sane 
hic. Neque immerito in eius desiderium exarserunt eruditi, 
ex quo argumentum et pretium intellexere. Et sane, si quis 
secum reputet, hunc librum de cerimoniis aulae Byzantinae 
exponere, recolatque animo, quot et quam diversa in aulis 
summorum principum usu veniant , et id quoque tandem in- 
telligat, aulam Byzantinam, qualis certe Porphyrogennetorum 
tempore erat, umbram veteris Augustae Romanae fuisse : fa- 
cile ille affirmanti credat, neque sacrum esse, neque profanum, 
historiae veteris argumentum , quod hic liber nom attingat » 


PRAEFATIONFES, XV 


'non illustret, Si quem rituum ecclesiasticorum studium capit, 
cognoscat hinc, qualis fuerit ecclesiae Graecae facies decimo 
post N. C. saeculo, quae legendorum Patriarcharum ratio , 
quahs eorum cum suis Imperatoribus consuetudo, quae Grae- 
carum ecclesiarum partes et structura, quae instituta cele- 
brandi divini cultus , qui eius ministri, quis ordo festorum 
dierum , quae sacrae processiones, quas, quibus diebus, ad 
aedes monasteriave celebriora. |Rerum autem civilium con- 
templatio si quem magis delectat, vastus illi se campus hic 
pandit spectatu dignus pariter atque iucundus.  Creantur Au- 
gusti, celebrant nuptias, susceptosque recens liberos curant 
sacro lavacro in ecclesia expiari; conferunt dignitates, ad 
suburbana palatia rusticatum , vindemiatum , item ad horrea 
publica, annonam conditam spectatum, procedunt ; excipiunt, 
aliter quotidianas procerum salutationes, aliter statas solen- 
niores; perorant in silentiis , spectant Circensem insaniam , 
audiunt factionum acclamationes et flagitationes, praemia dant 
aurigis victoribus, missiha spargunt, pyrrhichas et ludos 
Gothicos spectant, vota, brumalia, natales ortus imperiique 
et connubii sui celebrant, divinas epulas exhibent, eunt in 
bellum, agunt in castris, redeunt in urbem triumphantes , 
victasque calcant regum cervices; stipendia militibus erogant, 
instruunt et expediunt classes, admittunt legatos exterorum 
principum , suos ipsi ablegant, pompam et luxum omnem 
suum explicant , egestate passim transmicante, tandem abeunt 
ad plures, et in monumenta sua inferuntur. Perambules hoc 
ipso libro duce illa eorum sepulcralia monumenta, et lustres 
cuiuscunque urnam cum inscriptis nominibus, in quibus ali- 
qua sunt, quae frustra in Dvcaxen Familis Byzantinis quae- 
ras, Penetres quoque hoc eodem duce in ipsa pretiosorum 
et insignium orientalis imperii conditoria , arcasque vestiarias 
et aliam supellectilem excutias. Melius hic, quam usquam 
alibi , procerum tam palatinorum , quam militarium , item 
magistratuum urbanorum aliorumque minorum ordines vi- 
deas, longisque in porticibus excubantes numerosos variosque EF 4.L. III 
greges sacri corporis custodiae deputatos. Mitto cetera, 
quum e superius dictis abunde constet , eam esse rerum hoc 
in opere expositarum varietatem, leporem atque dignitatem , 


XVI IO. TAC. REISKII 

ut hominum doctorum studia in se conversura ea et exercitüra 
sint. Uni placebit, ni fallor, vestiariam rem, alii numariam, 
alii domus augustae officia hinc illustrare. Quamvis enim ea, 


quae Leonis et Constantini nostri tempore in usu erant, a 


superioribus "Theodosii et lustiniani temporibus tantum ab- 
ludant, quantum secuta Comnenorum et Palaeologorum :ex- 
iremaque Byzantini regni aetas ab aetate nostrorum Porphy- 
rogennetorum abludit, quod constat Codinum eum hoc opere 
conferenti; possunt tamen illa vetusta florentis Romani im- 
perii tempora et DByzantina primordia ex hoc opere multo 
magis, quam hoc opus ex Codino, illustrari. Erunt porro, 
qui ex indiculis rogarum , seu annuorum stipendiorum officiis 
palatinis ceterisque debitorum , item ex indiculis impensorum 
in expeditiones aliquot maritimas contra Saracenos Cretenses 
susceptas, aestimabunt cum militares imperii Byzantini, quale 
iunc erat, terrestres maritimasque copias, tum pecuniarias 
quoque, institutaque comparatione Graecorum centenariorum 
et librarum auri cum nostrate pecunia, invenient, qua Byzan- 
tinorum regum et nostratium opulentia differat. Erunt alii, 
qui singularia quaedam disputationum capita hinc decerpent ; 
e. c., qualis fuerit ludorum Circensium apud Byzantinos con- 
stitutio , res admodum obscura; et, quae non minus est, qua- 
lis fuerit pars, vel comitatus, Augustarum Byzantii; unctine 
fuerint illi Imperatores ad Latinorum exemplum; quousque 
sermo Latinus in aula CPtana obtinuerit, et illae orationes a 
recens nuncupatis Imperatoribus e tribunali cireove ad mi- 
lites dictae, quae nostrae editionis a pag. 259 inde leguntur, 
fuerintne Graecis iisdem verbis recitatae, an potius Latine 
primitus dictatae, deinde vero a Petro Magistro in Graecum 
sermonem conversae; quod mihi quidem probabile fit. Est 
ea, quam dixi, pars insignis, eamque edendo videor mihi 
particulam operis desideratissimi , sed dudum pro deperdito 
habiti, edidisse. Constantinum nostrum colligendis et in cer- 
ios titulos digerendis scitis atque memorabilibus veterum lo- 
cis diligentem operam impendisse, nemo nescit. Erant olim 
ili tituli. numero quinquaginta tres. — Ad nos autem mon 
pervenere, nisi titulus vigesimus septimus de legationibus 
integer , opera Furyn Unsixr et Davipis Hozscnrun; et tituli 


C——H— E PPP πὴ ΤΣ 


PRAEFATIONES. XVII 


quinquagesimi, cuius inscriptio est de indolis probitate atque 
pravitate, seu de virtutibus et vitiis , particula, beneficio 
Prrmzrscn et Hrwnicr Varrsu. Reliqui tot numero tituli gran- 
is, sed et utilissimi , operis creduntur iactura irreparabili 
perisse. Quid si vero contendam me cum hoc, quod nunc 
edo, volumine primum laudati operis titulum , si non inte- 
grum , at saltim magnam eius partem in manus doctorum 
. hominum tradere ? Egit ille olim περὲ βασιλέων ἀναγορεύ-- 
σεως, de Imperatorum regumque renuntiatione , ut e Fa- 
»uicm Bibl. Graec. Tom. Vl. pag. (92 constat. Atqui vo- 
luminis huius capita XCI et sequentia, a pag. 238 usque ad 
pag.251 non tantum in universum cerimonias distincté tradunt, 
quibus prima CPleos aetate Imperatores ibi solebant nuncu-E4. L. IV 
pari, sed et in specie Leonis magni, Leonis minoris, Ana- 
stasii Dicori,, lustini senioris et Iustiniani magni renunciatio- 
nes tam πόλων exsequuntur, ut nihil desiderari queat, lu- 
cemque praeclaram illi historiarum parti accendant. Ego qui- 
dem non credo, usquam antiquorum monumentorum locum 
exstare , qui ritus nuncupandorum Augustorum , veteres 
nempe illos mereque Romanos, aeque splendide exponat, 
atque particula nostri operis, de qua mihi sermo nunc est. 
Antiquitatem eius spirant omnia , orationes ad fortissimos 
exercitus , Áugustatica promissa, militum atque populorum 
acclamationes. Quae qui cum scriptoribus historiae augustae 
. vulgo sic dictis comparet, non poterit is absque voluptate 
imaginem veteris Romae in nova contemplari, Quidquid 
tandem fuerit de coniectura mea , sive particula ea, de qua 
loquor, olim ad titulum primum ingentis ilius et celebratae 
Bibliothecae, ut ita dicam, Constantinianae, aut, si malis, 
Pentecontateuchi, pertinuerit, sive minus; ego quidem non 
dubito , eam decerptam fuisse ex alio quodam vetusto insigni 
libro , cuius iacturam studiosi antiquarum rerum | aegerrime 
ferunt; scilicet ex Petri Magistri , viri illustrissimi, sacro- 
rum officiorum apud lustiniaaum Magnum magistri, et ad 
Gothorum in ltalia reges, et ad Cosroem Persarum quoque 
deinceps legati , libris, quos Suidas laudat περὲ πολιτικῆς 
καταστάσεως, de constitutione civilis gubernationis. Saepius 
viri meminit PnocoPrus, meminit quoque Cassroponvs. Neaue 


Constantinus Porphyr. Vol. I. LI: 


XVIH 1O. IAC. REISKH 


ignotum eius nomen est in historia Byzantina, ex titulo Ex- 
cerptorum Constantinianorum de legationibus , cuius superius 
mentionem iniiciebam. Exstant in eo titulo quaedam eius 
fragmenta , nullum tamen luliani aetate posterius. At in 
nostro codice cap. LXXXVII, Lib. I. pag. 229 non tantum 
Theudae , Gothici in Hispania regis , ad lustinianum legatio 
velut im transitu memoratur , sed ibidem quoque ex professo 
memorabilis Abthemii ad Leonem magnum legatio exponitur, 
qua Imperator occidentis laureatas suas imagines atque litteras 
orientali mittebat. In universum ea omnia , quae a pag. 225 
cap. LXXXIV. usque ad pag. 251 cap. XCVI,. leguntur, item 
caput libri 1. ultimum , et forte quoque alia plura, puto 
Petri Magistri esse, ex eo, quem dixi, deperdito libro περὲ 
καταστάσεως decerpta. Promittit vox χατάστασις constitutio 
non tantum praecepta sapienter administrandae reipublicae , 
sed etiam rituum, quibus civilia negotia peraguntur, expo- 
sitionem : adeoque pertinet ad veteres libros Tacticos, seu 
cerimoniales, de quibus in commentariis agemus.  Promittit 
idem quoque dignitas, quam Petrus gessit, magistri sacro- 
rum officiorum , ad cuius officium atque dispositionem etiam 
cerimoniarius pertinebat.  Enitet itaque in hoc primo huius 
operis volumine grande hoc Petri Magistri fragmentum, ve- 
lut gemmula, At in secundo, quod favente Deo quantocyus 
expediam , inter alia praeclara enitebit prolixus et insignis 
liber alicuius Philothei, Protospathari et Artoclinae regii ; 
quo non tantum divinarum epularum ordinem plene distin- 
cteque, ut nil supra, persequitur, sed etiam, quod argumento 
illi cohaeret, dignitatum tam palatinarum, quam militarium, 
Ed.L.Vet urbanarum quoque, a summis ad imas , nomina et prae- 
sidendi iura, item quae sint axiomata, seu dignitates, quae 
officia , quibus cum brabeis,' vel insignibus , conferantur, nec 
non quo quaeque ordine et quibus diebus ad sacram mensam ad- 
vocetur, assideat et illinc rursus emittatur, recenset. Habet 
praeterea utrumque volumen alia monumenta, e quibus Dv- 
caxcei Familiae Byzantinae augeri, Constantinopolis Christia 
na corrigi , DByzantinorum quórundam historicorum. hiatus 
expleri, et chronologica quaedam momenta recte constitui 
possunt.. Quo pertinent narrationes de "Theophili et Basilii 


PRAEFATIONES. XIX 


Macedonis triumphis , in appendice libri primi; item de ex- 
peditione Himerii adversus Cretenses Saracenos sub Leone 
Sapiente dicto ; porro de legatione Romani Lecapeni ad Hu- 
gonem ltaliae regem, muneribusque illi cum Protospathario 
Paschalio in eum fnem missis, ut rebelles Longobardos Lan- 
dulfum , Athenulphum , fratres, et aliud fratrum par, Gai- 
marium et Gaiferium, illos Capuae et Beneventi, hos Salerni 
regulos, in ordinem cogeret. Nitet quoque in primo hoc vo- 
lumine cap. XCVI. pag. 253 edita sollicita illa et velut diaria 
narratio seditionis , per quam A. C. 965 post obitum Roma- 
ni iunioris in urbe regia obortam , Nicephorus Phocas impe- 
rio potitus est. Quam rem, utut Crpnexvus quoque haud 
perfunctorie narraverit, ad hominis tamen, a quo caput illud 
nonagesimum sextum profectum est, diligentiam, peritiam atque 
fidem non accedit. Patet, scriptorem rebus, quum gererentur, 
interfuisse. Qui orientalem historiam amant, reperient in se- 
cundo volumine memoratum aliquem Dilemicum , Emirum 
Amidae, hominem et oratorem Abu Chamdani ad Constan- 
tinum nostrum missum. Qui Abu Chamdan (sic enim pro 
more illorum temporum , quamvis non satis recte, pro Ibn 
Chamdan appellatur) fueritne Naseroddaulah , an eius frater 
Saifoddaulah, ambo potentes per Syriam atque Mesopotamiam 
principes, et in historia orientali celebres, in commentariis 
inquiram. Ne leviora illa commemorem , in secundo libro, 
alias inter inscriptiones litterarum a Byzantinis ad alios reges 
terrarumque dominos missarum , haberi quoque inscriptio- 
nes litterarum , vel aurearum bullarum , ut appellabant, ad 
Protosymbulum Agarenorum, qui est Bagdadicus Chalifah, 
"item ad Indiae dominum; (quae inscriptio mihi quidem 
perquam mira accidit : non enim video, quid rei By- 
zantinis imperatoribus, nostro certe Constantino, cum In- 
diae rege , id est Arabiae felicis, ut ego equidem existimo , 
commune fuerit :) comparent ibidem loci litterarum inscriptio- 
nes ad regulos obscuros Iberiae, Albaniae, et Abasgiae; unde 
ad geographicam notitiam iractus versus Scythiam Asiaticam 
vergentis accessio fiat Memorantur quoque principes aliquot 
Bulgarici, quos in omne historia hactenus frustra requisivi, 
Quaero pariter adhucdum , quinam fuerint, et a quo ad no- 


ΧΧ IO. IAC. REISKI 


strum. Constantinum legati illi Hispani, quorum altero libro 
mentio fit. Ea quoque particula scita est, quae quo comi- 
tatu celebris illa Russorum Archontissa seu Ducissa, Elga, 
.vel Olga, ut alii appellant, CPlin venerit, enarrat, et qui- 


ἔν VEbus honoribus donisque eam et comitatum Augusti nostri af- 


fecerint, quo in conclavi Constantinus et Romanus filius , 
quo rursus Helena Augusta et eius nurus eam exceperint , 
et ad colloquium , aut et ad epulas, et quibus diebus, ad- 
miserint, quando coram Augustis stare, quando considere ius- 
.serint. Quid denique afferam urbis Constantinopolitanae si- 
tum et faciem , vel ut appellant , topographiam, qualis ea 
aetate erat, in multis rectius ex hoc libro percipi, quam e 
Dvcawcn CPli Christiana, praeclaro alias et utilissimo libro 
.viri doctissimi et in historia medir aevi, Byzantina praeci- 
pue , exercitatissimi ; at illi tamen libro nonnulla, quae ab- 
esse malis , adhaeserunt, quorum de cetero veniam aequus 
quisque viro de his litteris meritissimo facile faciat. Eo per- 
tinet, ut id obiter attingam , quod palatium Magnaurae, in 
quo legati excipi et audiri solebant, in extrema urbis parte 
occidentale posuerit, quum magni palatii ad Stenum siti, in 
quo ordinarie Imperatores habitabant, pars esset. In eo quo- 
que ratio Baxpunrvw fugit, quod celebrem illam Auream sie 
dictam portam in mediis moenibus urbi ex parte terrestri 


.vel occidentali praetentis collocat. Ea vero ad sinum Pro- 


pontidis sic erat posita , ut navibus ad eam appelli posset. 
Alia praetereo, quae gratiam et favorem huic operi conciliare 
queant, quum satis et abunde mihi de hoc argumento dixisse 
videar, et quae praeterea huic operi insunt scitu digna, nme- 
queant, ubi integrum prodierit , eruditorum oculos fallere. 
$. 3. De inscriptione huius libri. Titulum , de ce- 
rimoniis aulae Byzantinae , praefixit huic operi clar. Lzi- 
curs, ad exemplum Marr et Fasnicu. — Alius conspicitur in- 
volucro coriaceo membranarum nostrarum impressus; nempe 


de regalibus institutionibus. Auctor eius ille est, quisquis . 


is fuerit, qui membranas ea veste amiciri iussit, in qua ad- 


huc cubant,  Coniicitur is fuisse Marrnras Conviwus , illu- 


strissimus Rex Hungariae , qui membranas nostras olim in 
celebre illa sua Budense bibliotheca ideo fertur habuisse, quod 


UU ΡΥ ΤΥ ΥΥΎΉΉΉ 0 RE 


PRAEFATIONES. XXI 


in utraque involucri tabula insignia regni Hungarici et Βο- 
hemici conspiciuntur. Adhuc alius denique titulus ordine 
temporum primus, est hic Graecus, ab ipso Constantino, aut, 
si quis malit, a librario profectus, Σύνταγμά τι xai βασιλείου 
σπουδῆς ὄντως ἄξιον ποίημα, compilatum aut congestum 
opus, vere dignum regiis curis. Utrumque quidem vere at- 
que recte. Comportatum enim est e variis auctoribus, et 
digestum eo modo, quo lapides in acervo. Fuit quoque Dy- 
zantinorum regum non minima cura, pompam. et cerimonias 
aulae suae ad formam hoc libro traditam conformare ; quod 
ex LurrPRAWDr historia patet. [5 enim, praesul Latinus, non 
exiguorum spirituum , quum videret, clericos apud Graecos 
laicis non praeferri, sibique locum in epulis imperialibus non 
tantum infra Graeculos, ut appellat, patricios, sed etiam in- 
fra ipsos Bulgaros assignari; (id autem ex huius libri edicto , 
neque aliter, fieri debebat;) tantam exardebat in iram at- 
que indignationem , ut non solum de sacra mensa surgens 
abiret, sed etiam in libello, quo ad herum , Ottonem L, Im- 
peratorem Saxonicum, suae legationis successus perscripsit , 
Nicephorum Phocam totamque Graeciam coloribus invidiam Ed.L.: i 
cientibus denigraret. Recte igitur eatenus quidem congruit 
Graecus ille titulus huic operi. At eo merito displiceat, quod 
argumentum libri sui, quale sit, non edat. Non tamen ab- 
ludit ab ingenio istorum temporum, et maxime nostri Con- 
stantini, qui morem videtur amasse, libris suis ignorabilia et 
incongrua nomina imponendi. Praestanti illi, quara supra lau- 
davi, collectioni, aut Bibliothecae, vel Pentecontateucho, quod- 
nam quaeso poterat inscribi nomen ineptius, quam quod ab 
auctore inscriptum fuit, χεφαλαιώδεις ὑποθέσεις. Quod sive 
brevia argumenta, sive argumenta in certos titulos digesta, 
interpreteris non magis ex 60 intelligas , nisi aliunde noris, 
quale fuerit collectionis argumentum et finis, quam alius li- 
bri, cui auctor titulum  Adversariorum aut Collectaneorum 
praefigere voluerit. Similis est alter ille titulus, quem Con- 
stantinus operi suo, quod a nobis de administrando. impe- 
rio citam solét, ad Romanum filium scripto, praeposuit , q:- 
λοπόγηρια exercitatio. Vid. Baxpvn. initio notarum ad istum 


librum , Tom. II. 4ntiqu. Imp. Ortent. 


XXH IO. IAC. REISKII 


δ. 4. De auctore libri. Fuit hoc opus hactenus, ex 
fide membranarum nostrarum, illi Constantino Porphyrogenne- 
to, Leonis Sapientis filio, Basilii Macedonis nepoti, tribu- 
tum, cuius inter doctos purpuratos magna laus et celebre 
nomen est, et cui alia quoque ingenii industriaeve monumenta, 
ut, praeter modo laudatum geminum opus, liber de themati- 
bus, alius de vita Basilii, item de imagine Edessena libellus , 
imputantur. Ego vero, quum in hoc nostro, ut inscribitur, 
Syntagmate invenirem haud pauca, eius, quem dixi, Con- 
stantini excessu posteriora, non margini assuta, sed ab eadem 
manu, quae cetera omnia exaravit, uno continuo filo intexta: 
coepi de auctore fideque inscriptionis, et vulgaris famae ambi- 
gere. Sunt autem illae characteristicae temporum notae hae 
praecipuae. In illo capite, quod monumenta sepulcralia Im- 
peratorum. CPtanorum percenset, (est id libri secundi, quadra- 
gesimum secundum) occurrit illius ipsius Constantini, quem 
liceat doctrinae gratia Sapientem ad patris Leonis exemplum 
appellare, urna cum hoc elogio: “άρναξ, ἐν ᾧ ἀπόκειται “έ- 
ὧν - - σὺν τῷ υἱῷ Kovoravu'vo , ὕστερον τελευτήσαντι, τῷ 
Πορφυρογεννήτῳ, Urna, in qua iacét Leo - - cum filio 
Constantino Porphyrogenncto , qui deinceps mortuus (id est 
longo tempore post positum patri monumentum vita defunctus et 
in paternum tumulum illatus) fuit. Aliquot interiectis versi- 
bus memoratur Basilii, vulgo Bulgaroctoni dicti, monumen- 
tum, qui filius Romani iunioris, nepos supra dicti Constantini 
Sapientis, anno post avi obitum sexagesimo quinto vivis exces- 
sit. 'landem quoque capite sexto et nonagesimo primi libri, 
seu quinto et centesimo, secundum membranarum computum, 
narratur, quid A. C. 965 a mense Martio usque ad Augustum 
in illo interregno contigerit, quod Romani iunioris excessum, 
et Nicephori Phocae tyrannidem intercedit, et qua hic eam 
ratione invaserit. Haec anno post Sapientis Constantini exces- 

Ed.L VIIIsum quarto contigerunt. Palam igitur est, haec ab illo scribi 
et in Syntagma suum inferri non potuisse. Quid ergo statu- 
endum? Unum superest aut alterum statüere: sive iuniorem 
Constantinum Porphyrogennetum, Romani filium, SapientisCon- 
stantini nepotem, operis nostri auctorem esse, cui ademtum 
librarius per errorem avo tribuerit: aut esse quidem eius Con- 


PRAEFATIONES. XXIII 


stantini, euius in titulo perhibetur; at expertum interpolate- 
rem sive nepos eius Constantinus ille fuerit, sive alius quis- 
cunque. Specie neutra caret sententia; mihi tamen rectius vi- 
deor facere, si posteriori calculum meum addam, quam si priori. ἡ 

Isti quidem sententiae, quae iuniorem Constantinum, Dasi- 
li Bulgaroctoni fratrem, operi huic inscribit, et. secundum 
quam deberet illo exaratum fuisse triennio, quo solus ille Con- 
. stantinus post fratris fata regnavit, id estab A. C. 1025 usque 
ad 1028, favet hoc maxime, quod iunior Constantinus cum 
avo non de solius huius operis, sed aliorum quoque possessio- 
me contendat. Non desunt eorundem librorum exempla, quos 
alii librarii avo, alii nepoti tribuunt, etiamsi nepos ab ignavia 
et dissoluta vita in historia Byzantina male audiat. ta libel- 
lus de imagine Edessena, quem Cowszrisms in Manipulo an- 
tiquitatum CPtanarum pag. 75 sqq. sub nomine Senioris, aut 
Sapientis, Constantini edidit, non tantum Lipomanni coniectu- 
7a iuniori tribuit, sed etiam codex aliquis bibliothecae Regiae 
Taurinensis , ut e nuper edito Catalogo codicum  msetorum 
'eiusdem bibliothecae pag. 505 4 didici. Similiter Tacticorum, 
a Meunsro in Collectione opusculorum Constantinianorum, sub 
avi nomine proditorum , vindicias disceptant avus et nepos. 
Codex Vindobonensis, et ex eo descriptus Palatinus, quem typis 
exeusum reddidit Meursius, tribuunt avo; Veronensis autem 
. et Augustanus nepoti. Neutri recte. Neque enim huius, ne- 
que illius est, sed eius est Constantini Porphyrogenneti , qui 
fuit filius Basilii Macedonis, frater Leonis Sapientis natu ma- 
or, adeoque patruus eius Constantini , cui 'Tactica illa post 
Meursium vulgo imputantur. Clare id liquet, si quis locum, 
qui: pag. 27 edit. Meurs. lin. 20 prostat, cum pagina nostri 
huius operis 287 comparet. Leguntur eo, quo dixi, loco haec 
verba: τοῦτο γὰρ καὶ ἡμέτερος πατὴρ xat βασιλεὺς ἐποίησεν, 
Ore κατὰ Γεῤμανιχέας - ἐταξειδεύσαμεν. Νάπε εἰ id quoque 
fecit pater noster idemque Imperator, quum adversus Ger- 
maniciam moveremus, Neque Leo, neque Constantinus, eius 
filius, neque Romanus, neque Constantinus eius filius, expe- 
ditionem adversus Germaniciam inierunt, sed Basilius Macedo 
fecit A. €. 859. Hunc patrem suum appellat , qui ea scri- 
psit. Fuit is ergo Constantinus Porphyrogenncetus ,: qui antc 


XXIV IO. IAC. REISKII 


patrem obiit. Idem appellat eundem imperatorem suum; 
quo significat Dasilium , quo tempore ista verba exarabantur , 
adbuc in vivis et in summa rerum potestate fuisse. Significat 
quoque se ipsum illi expeditioni interfuisse. —Perhibent idem 
de Constantino, Dasilii filio, non tantum Czpnresvs et ΘΎΜΕΟΝ 
MacisrER , sed etiam Appendix nostri huius operis, loco quem 
paullo ante indicabam. Quum itaque Constantinus ille altero 
post istam expeditionem anno fato suo concesserit, necesse est, 
Ed. L.IX Tactica illa fuisse intra annos Chr. 878 et 879 scripta, quo 
tempore auctoris frater, Leo sapiens, Constantini sapientis pater, 
nondum uxorem duxisset, viginti sex ferme annis ante, quam 
ille Constantinus in lucem ederetur, cui vulgo tribuuntur. 

At quid ais de loco? (repugnet aliquis), qui in fine illo- 
rum ipsorummet Tacticorum , non eo qui olim fuit, sed qui 
hodie in mutila editione Meursiana est, pag. 52, in quo me- 
moratur aliquis ZVicephorus , quem , qui ea scripsit, appellat 
ducem: suum, et à se missum in Syriam ingentibus ait cla- 
dibus Saracenos affecisse, n neminem id cadere potest - 
quam in illum ipsum, cuius in superioribus meminimus, Nice- 
phorum Phocam , qui olim dux, seu domesticus scholarum , 
Constantini sapientis, et filii, Romani , deinde post huius ex- 
cessum orientale rapuit imperium. Atqui Nicephorus ille 
nondum in vivis tum erat, quum Constantinus, Basilii Ma- 
cedonis filius, vivis excederet. 

Arduum agnosco, sed aequum esse, quod ρέων». 
Quaeram tamen ex illo ipso argumento speciem et robur illi 
sententiae posteriori, ad quam supra dixi me magis animo 
propendere, et quae statuit, Constantinum quidem Sapientem , 
Leonis filium ,. Romani patrem , huius, quod nunc edo, ceri- 
monialis libri auctorem esse, venisse autem processu temporis. 
aliquem, qui operi illi de suo quaedam addiderit; qui faeritne 
Constantinus nepos, an alius, in medio positum relinquo. Non 
improbabilis tamen, mihi quidem, videtur, si quis existimet, . 
id idem licentiae nepotem sibi in avi opus arrogasse, quod 
avus in patrui opus sibi arrogaverat. Eorum ille mos erat 
temporum, non laudabilis quidem, minus tamen malevolentiae, 
quam simplicitatis et inscitiae index. Nondum callebant eam 
artem, commentatorum animadversiones ab auctorum verbis 


PRAEFATIONES. XXV 


secernendi, quam solertiae recentiorum debemus. ^ Adscribe- 
bant librorum veterum iuniores possessores in marginibus , 
quae vellent; ea librarii actate posteriores in ipsos codices 
absque ulla distinctione inferciebant, et exspectabant lectores 
aut tam securos et ignaros rerum omnium, ut scopulos chro- 
nologicos absque offensione praeterirent ; aut si quos nanci- 
scerentur acutioris sensus, persuadebant sibi, eos facile, vel 


. non admonitos, assumenta aliena esse agnituros. Veniam po- 


terat ea simplicitas invenire, si intra eam substitissent, qui tum 
erant, librorum. consarcinatores et librarii. At illi multo pe- 
iora.  Transscribebant aliena scripta verbotenus, addebant in 
fine parum aliquid de suo, denique praefigebant nomen aut 
suum, aut quod vellent, et agebant in litteras latrocinia im- 
pune, tantaque securitate et impudentia, aut, si mavis, stu- 
pore, ut furti veterisque domini indicia non tollerent. Quod 
luculenter testatur, ne alia proferam, indiculus Imperatorum 
CPtanorum a Lambecio ad Codinum sub huius nomine editus. 

δ. ὅδ. De exhibitis in hoc volumine , et in secuturo 
exhibendis.  Praefationi subieci cl. Decessoris mei dissertatio- 
nem de Constantino Porphyrogenneto, quam is anno 1746 edi- 
dit. Vitam enarrat Imperatoris ab amore et studiis littera- 
rum celebratissimi pura et eleganti dictione, grataque et con- 


cinna brevitate, bonaeque frugis observationibus nitet. QuamEd. L. X 
. οἷς. opusculi Auctor in fine promittit dissertationem, velut alte- 


ram praesentis partem, de Constantini scriptis et in litteras 
meritis, eam in eius schedis reperire non potui elaboratam : 


quapropter sarciendi defectus gratia decreveram particulam, 


quae idem argumentum exsequitur, e Cl. Fasnmrcu Bibliotheca 
Graeca repetere. Sed quum liber in omnium manu sit, satis 
est illuc cupidos ablegare. Repetii tamen inde notitiam huius 
Codicis ab Uffenbachio conditam. Sequitur illa praemissa ipse 
primus Constantiniani Codicis Cerimonialis liber, cum inter- 
pretatione primum quidem Leichiana, quae usque ad pag. 
221 procedit; deinde vero mea usque ad finem.  Addidi pri- 
mo libro velut appendicem illa praecepta militaria, quae in 
codice nostro manuscripto initium facientia per primas viginti 
membranas decurrebant. Potueram eam particulam secundo 
hbro subiungere; sed cavendum mihi erat, ne posterius vo- 


XXVI IO. IAC. REISKlI 


lumen mole ultra prius excederet, Cl. Lricnivs id ideo pror- 
sus omiserat, quia ab hoc opere decreverat arcere, et in col- 
lectione "Tacticorum Graecorum, quam meditabatur, exhibere. 
Habeo in manibus exemplar opusculorum Constantini, a Meur- 
sio Lugd. Batav. a. 16:1: editorum , in quibus Tactica Vir 
Cl. passim emendaverat sua manu atque suppleverat, e codi- 
ce, ut coniicio, ÀÁugustano. Inveni in eius Adversariis alia 
supplementa eorundem '"Tacticorum, ut et Leonis, e codice 
Augustano, quae a celeberrimo Bnvckrno acceperat. Ego 
vero, quum a tali consilio alienus sim, et per mearum rerum 
conditionem nequeam non esse, debui omnino locum in hac 
editione opusculo dare, interpretatu quidem difficili, lectu ta- 
men iucundo, plenoque rerum scitu dignissimarum. "Parum 
referebat, ubi ubi collocaretur; modo locum haberet non nullum, 
Secundum volumen dabit secundum Graeci huius ceri- 
monialis librum, cum adiuncta Latina mea interpretatione. 
Proxime apponam notas criticas , quae codicem Graecum ty- 
pis expressum ex ipsarum membranarum denuo a me diligen- 
ter inspectarum fide et coniecturis meis emendabunt. Exci- 
pient eas animadversiones historicae in totum opus cum Lei- 
'chianis meae; finem faciet index Graecitatis. Latina quidem 
interpretatio in mundo est, ut facile possit una cum Graecis 
intra breve tempus praelo absolvi. Reliqua quamvis expeditu 
ardua et aerumnosa pensa sint, spero tamen fore, si propi- 
tium numen coeptis meis adspiret, ut exeunte biennio alterum 
quoque volumen, aliquanto spissius, quam hoc est, futurum, 
in doctorum hominum manus veniat. 
$. 6. Admonitio de tabulis aeneis primae parti hu- 
ius operis insertis. Yn primo folio Graeci operis curaverat 
cl. Lrrcuivs tum temporis, quum id typis exeuderetur, tria 
vacua spatia pro totidem tabulis aeneis relinqui , per otium 
aliquando, et quando luberet a chalcographo supplenda. Ante 
"vero, quam serio hac de re cogitaret, fatum eum avocabat. 
Quum itaque integrum mihi esset pro lubitu et iudicio meo 
imagines operi addere, in ipso frontispicio collocavi egregiam 
"Nicephori Botoniatae imaginem, ex Montfauconii Bibliotheca 
Coisliniana depromtam, propterea maxime , quod rem vestia- 
"riam Byzantinorum aevi medii, profecto perobscuram et a 


β PRAEFATIONES. XXVII 


. nemine traditam, ín qua tamen magna pars operis nostri ver- Ed, L. XI 
satur, praeclare illustraret; et quod inde intelligatur quid or£u- 
μὰ, quid camelaucium , quid scaramangium , quid chlanis , 
quid λευχολέοντες , quid tablia fuerint, nomina per omnes 
paginas libri nostri sparsa ; eadem quoque doceat, quanta mu- 
tatio circa dignitates palatinas in aulam Byzantinam brevi illo 
tempore, quod ab ultimo Constantino Porphyrogenneto ad .Ni- 
.cephorum Botoniatem efiluxit (quadraginta fere anni sunt) in- 
vaserit.  Sufficiat nunc strictim haec attigisse, paullo post 
curatius enarranda atque demonstranda.  Icunculae porro, quae 
Leichianam interpretationem auspicatur, insculpi curavi numum 
e Ducangii Familiis Byzantinis depromtum, qui Constantinum 
iam seniorem , eiusque filium Romanum, spectandos 
exhibet. Litterae, quae Graeci textus initium faceret, in- 
sculpi iussi imaginem illius a sanctimonia Graecis celebratae 
Theophanonis Augustae, quae Leoni, Constantini nostri patri, 
prima uxor cohabitavit. Dignum erat, ut Augustae Dyzanti- 
nae quoque species augusto habitu ornatae posset conspici. 
. Desumsi autem hanc e T. II. p. 54. Menologii Basiliani, quod 
' Eminentissimus Cardinalis Albanus, Graece, cum Latina inter- 
. pretatione patrui sui, Io. Fnawcrscr Arsawr, sub nomine Cle- 
mentis XI. Pontificis Maximi, tribus in folio voluminibus Ur- 
bini edidit. Profectum est et nomen habet a Basilio iuniore, 
Bulgaroctono alias dicto, nostri Constantini nepote. Dolendum 
est, quod Codex Bowden huius. Menologii picturis illumi- 
natus non nisi sex primos anni Graeci menses, nempe.a Se 
ptembre usque ad Martium continuerit , eque editoribus Ro- 
manis ad manus fuerit saltim τρίτον τρίμηνον, Martium, Apri- 
lem et Maium, continens, quod in arcis Tubingensis biblio- 
theca servari, e Cnvsm Turcograecia pag. 190 et 375 οἱ Fa- 
snicn Bibl, Gr. T. VI. p. 678 intelligitur. ^ Adieci quoque 
specimen scripturae membranarum nostrarum aeri incisum. 
Sed dissertationem de orthographia, ut appellant, vel potius 
idiographia Graeca membranarum earundem et istorum saecu- 
. lorum secundo volumini reservo. 
His praemissis eo memor fidem palio ante datam libera- 
fum.  Promittebam nempe brevem, qualis hoc quidem in 
loco sufficere possit, expositionem de vestibus, quae in Nicephori 


EMIT 


XXVIII IO. IAC. REISKH 


Botoniatae , et quatuor procerum ipsi adstantium imaginibus 
conspiciuntur. Quod itaque lLmperator in capite gerit, est 
στέμμα corona, vel, ut plerumque verti, infula. Ad eam 
formam comparata erat corona caeterorum omnium Byzantii 
Imperatorum. Quae ab auribus utrinque dependent fila mar- 
garitarum, qualia in numis Byzantinis apud Ducangium et Dan- 
durium frequentia comparent, sunt x«r&gstor& , quemadmo- 
dum in libro nostro appellantur. "Vestis, quae sinistrum bra- 
chium totum involvit, dextrum bumerum leviter tegit, est 
chlamys. De dextra eius lacinia nihil amplius patet, quam ea 
pars, qua per fibulam super humero dextro sinistrae commissa 
est. Reliquum omne in tergum reiectum latet. Sed tanto lu- 
culentius patet lacinia sinistra; in qua notanda primum 7 09»« 
seu org, margaritis obsita, secundum latitudinem pectoris de- : 
Scendens primum ad imum ventrem, dein ad imos pedes, de- 
Ed.L.XlI nique revoluta ambit sinistrum carpum, et descendit porro ad | 
posticam, Secunda pars notabilis est inaequabili illa paene - 
parallelogrammos figura per pectus deducta, in summo curvata, 
in imo acuta, per oras margaritis cincta , in medio helicibus - 
picta, acu aurea. Haec est illa pars, quae Nostro saepissime 
memoratur ταβλίον vel ταυλίον, seu tabella, apta appellatione. 
Nam si altera ipsi respondens pars in dextra chlamydis parte - 
ipsi apponatur, apparet tanquam tabula pectori imposita, quod 
luculenter conspicitur in tribus illis Imperatori adstantibus 
proceribus. Vestis inferior, chlamydi supposita, quae ad pe- 
des usque descendit, et quatenus dextrum brachium ambit, 
angustisque manicis carpum dextrum claudit , luculenter con- ; 
spicitur, ea est χλαγὲς vel χλανίδιον..  Figurae et chlamydi 
et chlanidi, vel tunicae, intextae appellantur Nostro éSéuzAt- - 
ον exemplum. | Quod in manu sinistra tenet, Nostro promi- 
scue axaxía et dve&uxax(a appellatur, volumen membranaceum, - 
aut saeculus sericeus, de quo in Commentariis plura dicentur. 
In proceribus utrumque latus Imperatoris stipantibus 
observamus vestitum tribus barbatis communem, uni spadoni | 
peculiarem, | Primus ad dextram Prohedrus vel Praeses et 
Canicleo , vel vasculo sacri encausti , praefectus , indutus 
est, et sunt quoque caeteri , scaramangio, seu stricto. pallio , 
circa iugulum fibula sipgulari geminave clauso, cum tabliis 


οὐ EPRPNER C EINE PERO, EROR TENPANE 


PRAEFATIONES XXIX 


in pectore, cui subiacet chlanis, vel tunica. In capite gerunt 


infulam, camelaucium dictam. Eunuchus proxime ab Impera- 


toris dextra stans , manibus ambabus pectori decussatim im- 
positis, quem morem aula Turcica ut multos alios e Byzantina 
retinuit, ut Byzantina ex veterum Persarum , est Prohedrus 
et Protovestiarius. Indutus est vestimento, quod nostro Asv- 


 xoAéovreg candidi leones appellatur. Fuisset absque hac ima- 
gine, nunquam perspicue intellexissem, quale vestis genus can- 


didi leones fuerint. Scilicet in ea eius parte, quae a cingulo 
inde usque ad pedes decurrit, intexti erant leones in aera ro- 
tunda alba. De appellatione honoris Prohedrus observo hic 
in transitu, tempore Nicephori Botoniatae et posterioribus eam 
omnibus maioris ordinis proceribus communem fuisse. Tempore 
Constantini nostri non erat. Insignis mutatio tantillo tempore. 

Praeterea, quum et cl, Lrircmu dissertatio de vita et re- 
bus gestis Constantini ornamentum aliquod aere expressum 
flagitaret, praefixi illi effigies aliquot numorum e gazophylacio 
 Amplissimi Senatus Lipsiensis depromtorum, ad nostri genus 


. pertinentium. Primus aureus exhibet Basilium , Nostri avum, 


εἴ eius filium Constantinum, Alterum aureum tribuebat Ca- 
talogus laudati gazophylacii a cl. Wachtero, Glossarii celeber- 
'rimo auctore, confectus, Leonis, Dasili filio. ^ Reperio tamen 


. eum apud Bandurium inter numos loannis Palaeologi.  Ter- 


tius aeneus Leonem eundem exhibet. Quartus item aeneus 


Constantinum nostrum, cum Zoé ipsius matre. Habet hunc 
numum Dv Caxorvs quoque p. 136 familiarum Byzant., ct re- 
fert ad Constantinum iuniorem , Romani filium, nostri. nepo- 
tem, eisque filiam, Zo&n. Sed ratio ab ipso discedendi haec 


mihi fuit, quod vultus Zoés adultior potius matrem, quam fi- 


. liam, et vultus Constantini admodum puerilis potius filium , 


quam patrem, videretur arguere, — Quintus numus rursus au- 


. reus est Nicephori Phocae, cuius apud Nostrum L. 1. c. 96. 


mentio fit, Et hic quoque apud Bandurium exstat. . . 
Addam tandem aliquot loca, in quibus Latine reddendis 
humani aliquid passus fui. Longior usus,.ut fit, rectiora me 
docuit. Ut p. 256. B. fine, ῥήματα ἐνδιάϑετα mon sunt 
verborum lenocinia et blandimenta , sed verba quae. animo 


 —8u9 secum volvit, et agitat; p. 21. B. 4 συνάγεται est com- 


XXX IO. IAC. REISKII 


munionem sacram accipit; p. 265. D. et deinceps bis vel ter 
omisi verbum λαβιδοῦγταν in Latinis, quia tum temporis, 
quum folium illud sub praelo sudaret, nesciebam, quid sibi 
vellet verbum nullibi in Lexicis et alias obvium λαβιδοῦν. 
Deinde didici e Polybio, significare fíbulare, Debet ergo dicto 
loco in Latinis sic reponi: et equi omnes fibulantur atque 
castrantur , et ad id exemplum cetera interpretationis loca 
manca integrari, "Vale, Erudite Lector, et conatibus Decesso- 


ris mei atque meis fave. Scrib. Lipsiae mense Septembri 1751. 


AD TOMUM SECUNDU M. 


Es e argumentorum secundo hoc, quod nunc edimus, 
volumine Constantini Cerimonialis expositorum dignitas, ut - 


palmam priori dubiam facere posse videatur. Quorum quam- 


vis summa capita superior iam praefatio attigerit, non inutile - 


tamen duxi illa hoc quoque loco repetere. Eminet igitur hu- 
ius secundi libri ea pars, quae nomine Κλητωρολόγιον, seu 
doctrina rituum illorum est, quibus solennes epulae Impp. 
CPtanorum celebrari solebant, ipsa re atque professione no- 
titia est dignitatum imperii orientalis, quale saeculo IX. exeunte 
erat. Minoris momenti, neque tamen contemnendi, sunt illi 


loci, qui legatorum excipiendorum rationem , titulorumque 
praescribunt formulas, quibus aut exteri legati CPlitarum im- | 


peratorem ex more alloquebantur, aut ipse vicissim in litteris 
ad exteros principes suis utebatur. Quae ad processiones im- 


peratorum, in balnea et horrea lustranda, quae ad triumphos - 
de hostibus devictis agendos, ad brumalia, spectant; item - 


quae de liberis augustis recens natis, et unda salutari lu- 
strandis, aut tondendis, de patriarcharum electione, de ap- 
paratu navali in geminam expeditionem , Cretensem unam , 
alteram  Longobardicam , traduntur , alia, quae percensere 
singula longum foret: ea omnia multiplicem et usum et dele- 
ctationem habere, ultro patet. 

In hae igitur edenda parte, non minus atque illa supe- 
riore, tanta versatus fui religione, ut membranarum Lipsiensium 


PRAEFATIONES. XXXI 


plerasque mendas et ipsum illum antiquitatis velut avo» red- 
dere non dubitaverim, satis habens emendandi rationem in 
commentariis indicasse. In adornanda Latina interpretatione 
cavi sedulo, quantum et per rerum, quas Auctor tractat , et 
per dictionis , qua ille satis horrida, ex more sui saeculi, 
utitur , obscuritatem licuit, ut neque a verborum sententia abi- 
rem, neque perspicuus sermo desideraretur. In Commentariis 


.cum verba ritusque veteres illustrare, quantum valui et satis 


sit, studui, tum de veris quoque membranarum lectionibus, 
ubi opus esset, significare non neglexi. In breves annotatio- 
nes cl. Decessoris mihi praeter digestionis arbitrium nibil 
arrogavi. Quas ille titulis undecim complexus in adversaria 
eo, quo libros quosque legisset, ordine  coniecerat obser- 
vationes, eas ut locus quisque ferre atque postulare vide- 
batur, sic ei accommodavi , et telae meae intexui. Quorum 
titulorum duos, unum, quintum , p. 28 nostrorum commen- 
tariorum , alterum, octavum, p. 94 speciminis caussa exhi- 
bui, e quo, quid et ille in schedis reliquerit, et eo apparatu 
quomodo nos usi fuerimus , constet. 

Ad finem libri primi commentariorum telam abrupi. Quae 
ad secundum et primi appendicem dicenda superant, cum in- 
dicibus, forte quoque excerptis Chronici Graeci inediti Groncm 
HawanrorLr, quod in Ampl. Senatus Lipsiensis Bibliotheca inter 
Codices Graecos manu exaratos reperitur, dignum aliquando 
Leoni Allatio visum , quod Latinum faceret et a se edendum 
promitteret, vid. Fabric. Bibl. Graec. T. VI. p. 154. et T, 


ΟΣ. p. 64r. ea, si tanti videbuntur, tertium volumen implere 


poterunt. Ad argumenta superiore praefatione exposita, 
quae demonstrant Cerimoniale hoc post illius Constantini, cui 
vulgo tribui solet, tempora conditum fuisse, duo haec alia 
velim addi; unum, Constantini senioris aetate in usu non 
fuisse Prohedrorum , quam titulus capitis ultimi libri primi 
memorat, dignitatem, a. loanne Tzimisce demum seu inven- 
tam, seu revocatam : alterum, p. 575. A. 9. Constantinum 
Leonis filium, μαχάριον appellari, quod elogium non solet 
nisi vita defunctis tribui. "Vale, lector, et studiis nostris fave. 
Scr. mense lanuario A. C. 1754. 


IOANNIS HENRICI LEICHII 
COMMENTATIO 


DE 
VITA ET REBUS GESTLS 


CONSTANTINI PORPHYROGENITI 
IMPERATORIS BYZANTINI. 


, Ed. L.XII Goonsnintiii Porphyrogeniti , cuius res pace belloque gestas 
scribere aggressus sum, in ea fere tempora aetas incidit, 
quibus imperii , maximi quondam, et post deorum opes am- 
plissimi, tantum umbra quaedam et imago supererat. Postquam 
scilicet eo perventum erat, ut largitionibus aut armis viam . 
sibi ad regnum plurimi pararent, scelere partum pessime et - 
crudelissime gererent, fluctuare respublica, et a suis^recto- 
ribus destituta in ultimam perniciem adduci coepit. Civiles 
enim discordiae et potentes procerum factiones, cum sum- 
mam potestatem ad se rapere singuli vellent, omnia misere 
turbarunt : at caedibus, aut rapinis , aut veneficiis , quae - 
lectores quoque taedio afficiunt , obscuratam, raro ad nepo- 
tes transtulerunt. Sic Leo olim lsauricus , Sic Nicephorus, - 
sic Michael Balbus, sic Basilius Macedo , .Constantini avus , 
ab ignobili origine ad supremum fastigium provecti me- 
morantur. "Virtus porro et gloria Romanorum exercituum , 
numis et publicis monumentis quondam celebrata, desidia et - 
inertia tum plane evanuerat , praesidia regionibus imposita , 
haud invalida illa quidem, aut exigua, hosti feroci et callido - 

E non sufficiebant , nec ulla spes in saxis finitimarum gen- 
tium erat, licet in provincias descriptae urbes praefectis sub- - 
iectae essent. Hinc opportunitatem contermini populi nacti, 
fines regni magis magisque imminuerunt , non ambitione 
aut aemulatione gloriae , sed quod angustis terminis immensa 
multitudo contineri non poterat, ad arma commovenda excitati. 
Turbata iam dudum Apulia et Calabria erat, Sicilia nutabat, - 


IO. HENR. LEICHII COMMENTATIO. XXXIII 


quae occidentem versus unicae regni amplissimi reliquiae erant, 
partim. ἃ Longobardis occupatae, partim frequentibus Sara- 
cenorum ex África incursionibus attritae. Nec oriens im- 
motus erat, cum Scythicis et Arabicis gentibus inermes pro- 
vinciae, et semper hostibus expositae, in pretium belli ces- 
sissent, quas frustra Graeci armis repetebant. Inter haec mi- 
rum est, quanto studio Imperatores adnixi sint , ut maiestas 
sua et potentia veneranda populis ac terribilis esset, nec fracta 
tot calamitatibus, aut imminuta, videretur. Hinc ille mi- 
"mnistrorum regni numerus , hinc triumphalia ornamenta et 
pompae, hinc circenses ludi et spectacula civibus edita , hinc 
munerum solennes erogationes, et si quae alia aut principi 
decora aut accepta vulgo, putabantur. Sic vero temporum 
successu aerarium exhaustum est, et mollicie ac otio Impe- 
rantes et subiecti contabuerunt. Non adeo tamen virtutum ste- 
rilia haec secula fuere, ut non "εξ bona exempla prodide- 
rint, imo plures Byzantium habuit, quos Italiae, studiis lit- 
terarum quondam florentissimae , tum illo lumine destitutae, 
opponeret. Cum enim, a lustiniani aetate, artes antiqua re- 
ligione pauci per Italiam excolerent, quod barbari, quibus 
tum parere cogebatur, iis animos effoeminari, ac bellicam 
virtutem opprimi, credebant, Graecia Procopium , Agathiam, 
"Theophanem , praestanti eruditione viros, extulit. His non 
impar fuit Paulus Silentiarius , pulchris doctisque carminibus 
inclitaos, cum magna illa ingenia dudum in Italia cessissent ,. 
et strepitum poétarum Latinorum vix ea tempora, quibus 
prodibant , ferre possent. Sed , ut ad propiora veniamus, 
quis Photio, qui Basilii Macedonis aetatem illustravit, quis 
omnium principum Leoni, cui doctrina et paternus in Musas 
animus Sapientis cognomen addidit, iure posset aequiparari ? 
In eius quidem edictis declamatorium potius dicendi genus ,L. XIV 
quam illa gravitas et maiestas orationis, quae antiquis inest, 
deprehenditur : sed haec fortasse temporum culpa, et quasi 
genius quidam fuit. Constantino Porphyrogenito, Leonis filio, 
acceptum ferimus, quod vetusta memoria non plane interierit, 
cum Diodori Siculi, Dionis Cassii, aliorum, monumenta , 
litteris tradita, ex illa palatina bibliotheca in lucem utcunque 
protulerit, princeps et ipse egregie doctus et eruditorum cul- 
tor et antistes maximus. Sed de Constantini scriptis et in 
bonas litteras meritis uberiorem materiam aliis temporibus se- 
posui, cum eius de cerimoniis aulae Byzantinae opus, in duos 
libros digestum , e codice bibliothecae publicae, id quod maxi- 
me nunc molior, evulgabo. Aetas eius, si quae alia, magnis 
exemplis dives fuit. Nam Russi, Turcique, sacris Christia- 
nis tum primum aut initiati, aut altius imbuti sunt; Bulgari, 
valida et ferocissima gens, post bella plurima et cruenta, san- 
Constantinus Porphyr, Vol. 1. GRE 


XXXIV IO. HENR. LEICHI] COMMENTATIO 


guine. et foederibus cum. domo Augusta coaluere : res contra 
ltaliae magis declinarunt, et novum postea incrementum Ger- 
manorum gloriae fuerunt, lpse Constantinus secundis adver- 
sisque iuxta famosus fuit, et ademtam sibi potestatem gene- 
roso animo passus est, mox receptam ad nepotes transmisit. 
His iraque inductus, quae ad illustrandas eius res maxime 
pertinere. visa sunt, ex antiquis scriptoribus collegi , quorum 
nonnullos, aut libidine assentandi, aut odio adversus prin- 
cipem , multa commentos esse, animadverti, Non defuerunt 
sane Constantini rebus dicendis decora ingenia; nam et Leo 
Grammaticus, et Simeon Logothetes, et Gregorius Monachus, 
et quem hi praecipue secuti sunt, "Theophanis continuator , 
vitam eius posteris tradiderunt. Praetereo Scylitzen, Zona- 
ram , Cedrenum, oscitantes saepe, nec ullo modo antiquis 
illis comparandos, deinde Latinos, Luitprandum , Rhegino- 
nem, ceteros , veris plurima , partim falsa, partim incerta 
admiscentes , tum orientales, Eutychium et Elmacinum, quos 
tunc demum, cum eorum castigandi errores erant, adduxi. 
Vale, Lector, et studiis nostris favere perge. 


CONSPECTUS, 


L. Constantini tempora. Aetas sub tutoribusacta. ΤΠ, Bulgaricum 
bellum. Quaedam ex antiqua gentis historia, Ml. Romanus Lecape- 
nus imperium ad se rapit , aemulis sublatis, ΤΆ. Contentiones de quar- 
tis nuptiis Leonis componuntur. V. Pax cum Bulgaris. Melitene 
imperio adiecta. "Wl. Bellum Scythicum , Ungaricum , Bussicum, 'VM, 
Imago Edessena  Constantinopolin transfertur. VH. Constantinus , 
Jománo et aliis pulsis , imperium occupat. 1X. Victoriae de Sarace- 
nis. X. Ungarorum principes et hussi Christianis sacris initiantur. 
XL. Motus per Calabriam et Apuliam | Longobardica expeditio. XII. 
Constantini obitus , opera publica , virtutes, vitia. 


Connie Porphyrogenitus , Leonis philosophi ex Zo& 
Carbinopsina filius, A. DCCCCV. natus est, quo tempore 
exortus crinitae stellae , quam cometen vocant, foedarum de 
imperio contentionum et civilis sanguinis , ut vulgo credeba- 
tur, praesagium , apparuit. Aqua lustrali a Nicolao patriar- 
cha, eo die, quo Servatoris in. Iordane flavio lustrati memo- 
ria celebratur , (Graeci ϑεοφάνια vocant,) ablutus est 3) ; 
pompa in expiationibus principum solennis, quod mater non- 
dum Augusta appellata esset ?), omissa.  luventutem eius 


1) Continuat. Theophan. in Leone Basil. F. XXIIL p. 228. Leo 
Grammat. p. 483.  Scylitzes p. 602. etc. 2) Augustae dignitas 
ipsi tum primum impcerüta, unaque nuptialis corona imposita 


νὸν 


—M w——— —  — — — 


DE VITA ET REBUS GESTIS CONSTANTINI. XXXV 


' Theodorus, doctus, ut tum erant tempora, et in administran- 
dis rebus magni vir momenti, praeceptis et exemplo forma- 
vit ἢ. Coronam puero in spem successionis imperii Euthy- 
mius patriarcha imposuit, nondum obsoleta Caesaris dignitate, 

ornatus, JVobiissimus , antiqui moris instituto, vocaba- 
tur 2. Eundem brevi intervallo Leo, morti proximus, Alexan- 
dro fratri, potestatis et consiliorum omnium comitem ac so- 
cium, commendavit, ut eo magistro regnandi artes, sibi suis- 
que civibus salutares, addisceret 3). "Tum vero, nunquam sa- 
tis tutum esse regni consortium, apparuit, nec Alexandrum, 
"pessimi exempli principem , qui multa crudeliter , multa intem- 
peranter gerebat, a scelere abstinere. Nam Basilitzem, nec san- 
guine, nec in rem publicam meritis, clarum, sublato Constantino, 
admovere imperio cogitabat ; quibus consiliis mors eius interces- 
sit, postquam annum unum, et quod excurrit, regnasset !). 
Puero, nec aetate, nec rerum experientia , tantae molis ca- 
paci , Nicolaum , sacrorum principem , Stephanum et loan- 
nem Eladam, tutores testamento instituit, quorum licet aequa- 


est. Zonaras T. IL, p. 178. B. Οὐχ εὐθὺς μέντοι αὐτῇ τῆς βα- 
σιλείας μετέδωκεν ἀξιώματος, εἰλλ᾽ ἐφ᾽ ixavóy αὐτῷ συμβιοῦσα 
ἣν ἀταινίωτος, μέχρις οὗ παιδίον ἐξ αὐτῆς ἐτέχϑη τῷ βασιλεῖ. 
Kam non statim honore Imperatorio est dignatus , sed diu sine 
diademate habuit, donec filiolum peperisset. Simeon Logothet. 
in Annal p. 466. εὐλογήϑη ín» καὶ Ζωὴ — χαὶ ἐνηγόρευσε 

τὴν ἑαυτοῦ γαμετὴν Ζωὴν «4δγούσταν. Benedictionem nuptiali 
ritu consecuti sunt Leo et Zoe --- uxrorem quoque Zoen Leo 
Augustam proclamavit. Adde. Cedren. p. 60o. a. 

x) Hicille Theodorus est, qui postea pacem cum Simeone, Bulgaro- 

rum rege, composuit, et Constantino, ut Romanum colleganr ac 
defensorem imperii adsumeret, persuasit: post urbe cum Theo- 
phylacto patricio, quod contra Romanum novas res moliri ar- 
gueretur, pulsus, in Opsiciana, minoris Asiae regione, aetatem 
egit. Contin. Theophan. XI. p. 241. C. et 245. C. Leo Grammat, 
p. 492. f. In bibliotheca Augusta Vindobonensi exstant Theo- 
dori orationes aliquot, quibus Constantinum et Zoén matrem 
celebravit. Lambec. Commentarior. Libr. IV. p. 11. — 2) Georg. 
Monach. in Novis lmp. p. 561. Zonaras p. 18o. De Nobilissimo 
et Nobilissimatu, ut sequiori aevo ea dignitas vocabatur, agit 
Cangius in Glossar. Graec. 3) Vix enim septem annos Con- 
stantinus natus erat, cum pater fato fungeretur. Hinc eum Gregor. 
in vita Basilii (ad d. 26. Mart.) p. 67o. Κομεδῇ νέον χαὶ παῖδα, 
Luitprand. Hist. L. III. c. 7. parvulum et &ialov, id est, mu- 
tum et infantem , vocat. Successit autem Alexander anno 911: 
Apud Simeonem Logothetam, annum 907. ponentem, numeri 
corrupti sunt. 4) Contin. Theophan. p. 333. ἔτος ἕν, ἡμέρας 
zB, annum unum, dies XXII. Simeon Logotheta et Leo Gram- 
maticus dies, praeter annum integrum , XXIX. numerant, quo- 
rum sententiam proximam vero esse, Pagius in Crit. Baron. an. 
912. p. 804. ostendit. 


ΧΧΧΥΙ 0. HENR. LEICHH 'COMMENTATIO “- 


lis dignitas ; esset ,, summa lamen: apud Nicolaum | stetit). 
Interim. res. publica turbis et civili discordia foede agitari, 
Constantini aetas contemtui esse, Zo mater, virilis. animi 
foemina, praecipue Nicolai artibus, e regia expelli.  Inclyta 
L.XV tum Constantini, ex Ducarum fíamilia, virtus et fama habe- 
batur, quam suspicio affectati , Leonis temporibus , imperii —— 
una obscurabat 2). 1s, ut labentibus rebus succurreret, clam 
a Nicolao incitatus, cnm delecto milite, Byzantium noctu ingres- 
sus, occupato circo, a plurimis, ut ambigua sunt multitu- 
dinis studia , Imperator est salutatus. Inde ad arma ventum, 
ubi, cum se pugnae Ducas temere commisisset, equo forte 
collapsus, obtruncatus est, ab uxore et familia supplicium 
sumtum : seditio statim compressa , cum abscissum proditoris 
caput populo ostensum essct. Percussores eius Nicolaus prae- 
miis affecit, nec, ludibriis corpus vexari, indignum putavit, 
amicitiae iura successu, non fide, ponderans3). Apud autores 
rerum invenio, Ducam a patriarcha, ignaro, se inter princi- 
pis tutores adlectum, in aulam accitum esse, quod ad alium, 
qui suo id beneficio teneret , imperium transferre malebat ^). 


1) Gregor. in vita S. Basilii iun. p. 670. m. xo. ᾿Ζλέξανδρος 
ἐπιτρόπους TE καὶ φύλαχας αὐτῷ ἐπαφῆχε τόν τὲ "Joyieníi- 
σχοπον Κωγνσταντιγουπόλεως Νικόλαον, x«i Ἰωάννην τὸν Md- 
γιστρον τὸν Γαριδᾶν (hunc Theoph. Cont. p. 535. Simeon Lo- 
gothetes p. 473. cet. *EA«Ó&» vocant: rectius, ut puto. Non 
obscurum tamen alterius nomen est, praefecti exercitus, seu, 
ut tum dicebatur, domestici Scholarum, cui muneri a Βο- 
mano, Imperator admotus est. v. Leo Gramm. p. 488.) x«i 
τοὺς σὺν αὐτοῖς (horum nomina Leo memorat l «c. p. 480.) 
τὴν βασίλειον ἀρχὴν τῷ παιδὶ συντηροῦντας, μή τις ἁρπά- 
σῃ αὐτήν. Praeter hos multum in aula poterat Constantinus 
eunuchus, παραχοιμώμεγος, seu cubicularius, cui palatii et 
rerum privatarum cura tradita erat.  Luitprand. L. ΠῚ. c. 7. 
Ceterum anno. 9:3. Constantinus Imperator appellatus est. Lu- 
pus Protospatha ad h. a. 4. 913. Ind. 1. coronatus est Constan- 
tinus Imp. Leonis filius. Adde 'Theodos. Kioviensem in Chron. 
2) Leo Grammat. p.483. Contin. Theoph. p. 23o. 3) Gregor. 
in Vita Basilii p. 67:. Τὴν δέ γε κεφαλὴν τοῦ Δούκα ἰδόντες 
οἱ βδελυροὶ, --- καὶ χαταμωχησάμεγοι ταύτης ἐχέλευσαν χοντῷ 
ἐμπαρεῖσαν διὰ πάσης τῆς πόλεως ϑεατρίζεσϑαι — vei τέλος 
καὶ ταύτην τῷ βυϑῷ τοῦ πόντου δοϑῆναι σὺν τῷ λοιπῷ σώματι 
— x«i οὐ τοσοῦτον τῶν ἄλλων τὸ ἔγχλημα, τῶν τὰ βασίλεια 
φυλαττόντων, ὅσον ἐπὶ τῷ ποιμένε τῶν λογιχῶν προβάτων, 
τῷ Ἡττιλάῳ μᾶλλον, ἢ Νιχολάῳ. Viso Ducae capite, execra- 
biles illi eidem illuserunt, iusseruntque infixum conto per totam. 
urbem circumfenri spectandum — ac. denique in mare devolvé 
cum reliquo corpore. — Ceterum non tam iis hoc crimen impu- 
tandum fuit, qui custodiebant palatium, quam ovium rationa- - 
lium "pastori , Hettilao potius dixerim , quam Nicolao. 4) 
Zonaras p, 185. 


DE VITÀ ET REBUS GESTIS CONSTANTINL — XXXVII 


^. ἢν Bellam ea tempestate nullum, nisi adversus Bulga- 
ros erat. Eam gentem, traditur fama, olim inter Maeotidem 
paludem δὲ Cuphim fluvium incoluisse , quae omnis aspera 
duraque plaga cultorum ingenia terrae similia habet. Hine, 
regnante' Anastasio, in Thraciam et Illyricum transiere, prae- 
— turba patriam exonerare cupientes ἢ). Alia subin- 
manus, vestigia priorum secuta , cum Moesiam occupare 
vellet, ab Hunnorum rege, qui suae nationis copias cum 
. Graecis iunxerat, ingenti clade attrita est. Sub Constantino 
vero, quem Pogonatum vocant An. 678, Istro traiecto, in Bar- 
nis ad oram Ponti consederunt , quibus, re non satis felici- 
ter gesta, Imperator tributum annuum pependit 2), cum in 1ta- 
liam eodem fere tempore solventes, agri Beneventani partem 
t3). Postea a Leone Armeno superati, legatos ad 
Theodoram Augustam , Michaélis matrem et in imperio so- 
ciam, qui novas sedes abundanti multitudini peterent , mise- 
runt: Latius Graecos habere agros , quam colere , quo- 
rum partem si impetrarent , in unum populum Graecos 
εἰ Bulgaros coalituros , pacem perpetuam , nullo armorum 
metu, fore. Annuit petentibus Augusta, et quicquid a fer- 
rea porta. Debeltum usque interiacet , (deserta tum ea loca 
erant, Zagoram postea vocarunt) concessit4) An. 845. Non 


^3) Zonaras T. IL p. 55., ubi Bulgaros ἔϑγος μήπω πρὶν γινω- 
σχόμενον, gentem . antea ignotam vocat, Cedrenus p. 355. a- 
lii. Cum quibus non convenit Theophani, Chronogr. p. 296. 
D. Verba, quibus primam Bulgarorum in fines Romanos ir- 
ruptionem describit, mutila in codicibus habentur, hoc modo: 
CEni τῶν χρόνων Κωνσταντίνου τοῦ εἰς τὴν δύσεν (supplet 
Goarus not. poster. βασιλεύσαντος Ὶ Βουλγάρων ἔϑγος ἐπὴῆλ- 
'ϑὲν τῇ Θρᾷάχῃ. Temporibus Constantini , qui in occidente re- 
gnavit, Bulgarorum gens in Thraciam irrupit. Loquitur de 
Constante Heraclii nepote, qui etiam Constantinus appellatur, 
ut Goarus observat. Conf. de Bulgaris Constant. de Administr. 
Imper. c. 32. p. 1:00. Cangius in famil Dalmatic. p. 305. 
2) Theophanes p. 362. 377. Cedrenus 44o. 487. Quod relictum 
Graecis in Thracia fuit, successu temporis Thema factum, et 
στρατηγοῦ imperio subiectum est. Constantin. de Themat. p. 20. 
Τὸ τοίνυν 9éu« τῆς Θράχης dori τὴν ϑέσιν καὶ τὴν ὀνομασίαν 
ἔλαχε ϑέματος, ἀφ᾽ οὗ τὸ τῶν Βουλγάρων γένος τὸν Ἴστρον 
ποταμὸν διεπέρασεν. 43) Paulus Diaconus Histor. Lengobard. 
Lib. V. cap. 29. (ap. Murat. T. L p. 484) Per haec tempora 
Bulgarorum Dux, Alzeco nomine , incertum , quam ob causam, 
« sua gente digressus, Jtaliam pacifice introiens, cum omni sui 
ducatus exercitu ad regem Grimoaldum venit, ei se serviturum, 
n in eius patria habitaturum promittens , etc. 4) Zonaras 
Lib. XVL 1. p. 154. Contin. Constant. Lib. IV. c. XV. p. 102. 
Ἢ δὲ ϑέσποινα εὐμενῶς ἤκουσεν αὐτοῦ, x«i δέδωκεν ἐρήμην 
οὖσαν τηνιχαῦτα, τὴν ἀπὸ τῆς Σιδηρᾶς, ταύτης δὴ τότε ὄριον 


ΧΧΧΥΠῚ 10. HENR. LEICHII. COMMENTATIO 


diuturna tamen pax cum Bulgaris fuit ,' licet. ad Graecorum 
sacra miraculo, ut fertur, periracti essent. Cum enim ab 
eo tempore permutandarum mercium causa frequentes Byzan- 
tium adirent, orlis inter mercatores contentionibus, ad arma 
iterum concursum 1), et Simeon , Bulgarorum rex, in Mace- 
donia cum Graecis manus commisit, quorum pars maxima 
caesa, reliqui in fugam coniecti sunt, duces, abscissis nari-. 
bus, inhonesta vulnera domum retulere, Hine Leo, suo mi- 
liti non. satis confisus, 'Turcos , (sic tum Ungari vocabantur,) 
in eos concitavit, qui, Istro superato , Bulgariam crebris in- 
cursionibus vexarunt 2). Leone exstincto, cum Simeon impe- 
rium a Constantini tutoribus negligentius geri, et externa 
sine cura haberi, videret, rursus Byzantio cum robore exer- 
citus imminuit, castrisque ad urbem positis, late omnia ter- 
rore complevit. Praecipue regem illata ab Alexandro lmp. 
iniuria, spretaeque arroganter, quas obtulerat ,. pacis condi- 
tiones ad vindictam sollicitabant 3. A quo tamen consilio 
moenium urbis altitudo , et propugnacula, ipsum absterrue- 


runt, ut, obsidione soluta , pacem. Graecis, quam fere de-. 


speraverant, sponte concederet , aut potius venderet ^). In 
itinere "Thraciam , saepe armis perculsam, vastavit, et Adria- 


᾿ 


ευγχαγούσης Ῥωμαίων τε καὶ αὐτῶν, ἄχρι τῆς 4εβελτοῦ, ἥτις 
οὕτω χαλεῖταν Ζάγωρα παρ᾽ αὐτοῖς. Rex Bulgarorum, consors 
sacrorum Christianorum factus, ὁ πγευματεχὸς ἔγγογος τοῦ Βα- 
σιλέως ἄρχων Βουλγαρέας dictus est. Constantin. in Cerimon. 
Aulae CSP. MS. p. 228. a, nd 

1) Contin. Theoph. in Leone p.221. Leo Grammat. p.477. Ànnales Ful- 
dens. adan. 895. (ap. Andr. Quercetan. T, II. Scr. Franc. p. 582.) Pa- 


cem ergo Graeci eodem anno cum Avaris (qui dicuntur Vgri) fece- ὁ 


runt , quod eorum concives Bulgari in pravum vertentes , hostili 
expeditione contra eos insurgunt, et omnem regionem illorum, us- 
quead portam Constantinopolitanam devastando inseguuntur, Et 
paucis interiectis : Quis gentilium A4varorum strages tantis con- 
gressionibus enumerando possit exponere? quoniam Bulgarorum, 
ad quos victoria concessit, numero ΧΑ. millia equitum caesa 
inveniuntur, 2) Contin. Theoph. p. 234. Leo Grammat, p. 
488. Simeon Logoth. p, 472. 3) Citati. Luitprand. L, ΠῚ. c. 7. 
'Theodos. Κίον. in Chron. p. 19. ad an. g14. Elmacinus Hist. 
Sarac. p. 198. Obiit Alexander, cui successit Constantinus , Le- 
onis filius, 13. annorum puer. Misit Bulgarorum Hex ad. Con- 
stantinum Imperatorem , ut sororem suam desponderet etus filio : 
quod cum recusavisset, praelia multa commissa sunt a Ilomanis 
et Bulgaris. Videns hoc Nicolaus , autor fuit, ut Romanus Im- 
perator fieret, qui Bulgarorum regi filiarum alteram. dedit u- 
xorem. Qoae de causa belli tradit, a vero aliena sunt: errat 
praeterea, dum haec anno Heg. 300.» aerae vulgaris 932. acci- 
disse, scribit. 4) Contin. Theoph. p. 475. Theodos. Κίον. ad 
an. 915. ; 


—€— "SET TRRECRP S PROP 


P SWR 


DE VITA ET REBUS GESTIS CONSTANTINI. XXXIX 


nopolin cum exercitu movit, quam natura sua, et opere , 
munitiorem , quam ut capi posset, proditione cepit, non diu 
tamen tenuit. Augusta enim, a Constantino, qui matris de- 
siderium- diutius ferre non poterat, imperio iterum admota , 
donis oblatis , urbem recipit, mox icto cum Saracenis foede- L.XVI 
re; qui et maritimas Italiae oras et orientem hactenus tur- 
baverant, omni exercitu contracto, fortunam belli in Bulga- 
ros experiri, gentemque ferocem et ambiguaim armis exscin- 
dere,- statuit. Ea provincia Leoni Phocae, terrestrium co- 
piarum duci, evenit ,'qui hostes ad Acheloum, "Thraciae ca- 
stellum !), aggressus, clade incredibili prostravit, sed cum 
subitus terror forte copiis obiectus esset, inclinata acie, fuga 
ordines turbarunt. | Quibus dispersis Simeon cum reliquo 
exercitu supervenit, tantamque stragem edidit, ut vix nun- 
tius-eius. Byzantium rediret. "Tantae calamitatis culpam plu- 
rimi-in Romanum Lecapenum, classi et orae maritimae prae- 
fectum, referebant, quod littora cum triremibus legere iussus, 
Patzinacitarum ?) auxilia non trgiecerat, aut fugientem mili- 
tem exceperat. Vulgatior fama est, Leonem, ubi Romanum, 
Byzantium profectum, cum Nicolao patriarcha consilia de re- 
gno agitare cognoverat, omissa belli alea, ipsum praevertere 
voluisse 3). Bulgaros regnum non multo post iterum ador- 


1) Cedrenus p. 6:13. Simeon EET p. 476. et Leo Gram- 
"mat. p. 492. flumen. vocant, Verba eius haec sunt: 'O πό- 
-Aeuog μετὰ τῶν Βουλγάρων zai “Ρωμαίων. πρὸς τῷ ᾽4χε- 
λώῳ συγχεχρότητο ποταμῷ, καὶ --- τρέπονται Ῥωμαῖοι τίαν- 
στρατί. Romanos ex illo praelio victores discessisse , Cedrenus 
tradit, propterea a Goaro, notis ad Leonem, castigatus, Sed is 
Zonaram 'sequitur, qui pag. 185, non instrenue rem gessisse 
Graecos, nec incruentam Bulgaris victoriam fuisse, memorat. 
2) Patzinacitae principio eas regiones, quas Vzi postea et Chazari 
occuparunt, tenuere, inde pulsi Turcorum agros armis subege- 
runt. Erat autem Constantini aetate Patzinacia ommis in octo 
partes divisa, quarum singulae praefectos, quorum potestas non 
ad filios, sed patrueles, transibat, habebant. Frequentia eis prae- 
lia cum Turcis, Moraviam colentibus, fuere. Constant. de Ad- 
min. Imper. c. 37. 38. Russos, conterminam gentem anno 915. 
primum aggressi, pace composita, sedes ad Danubium posuere. 
Theodos. Kiov. ad h. a. "Tenuisse eos planiciem, a Borysthene 
fluvio ad Pannoniam usque porrectam, ubi Moldavia hodie et 
'Podolia sita est, domos habuisse nullas, in plaustris vitam de- 
gisse , autor est Cedrenus p. 775. 3) Luitprandus L. III. c. 8. 
Cum Bulgaris praeterea pugznanti Phocae Domestico, qui et ipse 
Pater Basileos ardenter fieri cupiebat , in ipso bello iam de 
hostibus triumphum tenenti, quid a Romano actum sit, nunti- 
Liatur; qui mox animo consternatus, nimio dolore compulsus , 
victoriae signum , quo hostes insequebatur , proiecit, terga ver- 
tt, fugam suos inire fecit, cet. Sic etiam Cedrenus p. 6:3. 


XL IO. HENR. LEICHII COMMENTATIO 


tos 1), Graecorum copias ad Catasyrtas profligasse , fama ea- 
dem tulit. 

III. Elati tot victoris barbari ad urbem quoque terro- 
rem pertulerant, ubi cuncta discordiis civilibus fessa, popu- 
lum seditio incesserat. Romanus , quod non miserit trire- 
mes , quarum subsidio auxilia traiicerentur, in ius vocatus 
est : damnatum sententia iudicum, favor Augustae servavit 2). 
At Leo, is, qui nuper summo cum imperio fuerat, Con- 
stantini eunuchi, multum opibus et gratia valentis, opera, 
ad hoc tentatis militum animis, Imperatorem solio deturbare 
ausus , Romani insidiis circumventus, oculis orbatur, pridem 
suspectus, quasi plus quam civilia agitaret 3). Romanus enim, 
a "Theodoro, Constantini magistro, in aulam evocatus, ut 
pacem, et libertatem, et domum Augustam sustentaret, nolle 


se quicquam novarum rerum moliri, contacta sacra cruce, 


iuris iurandi religione se obstrinxit ^), Fidei datae et acce- 
ptae pignus Helena fuit, Romani filia, matrimonio Impera- 
tori adiuncta, quo tempore ipse custos ac vindex regni et 
principis (Graeci βασιλεοπάτορα vocant) est constitutus, .Am- 
plissimi muneris, cui tum primum is admotus traditur 5), 


1) Contin,. Theoph. p. 241. Georg. Monach. p. 57o. Simeon 
Logothet. p. 477. Ceteri diversa tradunt, ut Zonaras , et Cedre- 
nus, qui Bulgaros ingenti clade prostratos dicunt. 2) Simeon 
Logoth. p. 476. Leo Grammat. p. 492. Zonar. p. 186. "Theoph. 
Cont. p. 542. sq. 3) Praeter citatos , Luitprand. ΠῚ, 8. Omni 
cum festinatione Phocas Domesticus Constantinopolin redit, pa- 
latium ingredi cupit , et arte fieri pater Basileos satagit, — Sed 
«a liomano Domestico iste capitur, atque utroque lumine priva- 
iur. Aliter Leo Grammat, et Theoph. Contin. p. 245. , inscio et 
invito Romano poenam a Phoca sumtam, prodentes. 4) Con- 
tin, Theoph. p. 243. cet. Id anno gig. contigisse Pagius ex Si- 
meone Logotheta, qui Romanum eo anno, quo festum B. Ma- 
riae in feriam quintam incidebat, in aulam vocatum, testatur, 
colligit. 5) Ea Michaélis Glycae sententia est, p. 3oo. Τὸν 
ἹΡωμαγὸν, inquit, διὰ χρυσοβούλλου φύλακα ξαυτοῦ ποιεῖ, 
καὶ ἀντὶ πατρὸς ἐχεῖγον ἑαυτῷ χαϑίστησι, μήπω τινὸς ἑτέρου 
τούτῳ τιμηϑέντος ἀξιώματι. Per auream. bullam Romanum cu- 
stodem suum fecit, patrisque loco sibi constituit ; ea dignitate 
necdum antea quisquam ornatus fuerat. Quale autem munus 
ἡ Βασιλεοπατορία fuerit, omnium optime ex Constantini ad Ro- 
manum litteris apparere arbitror: Ὡς ἐγὼ φύλαχα τῆς ἐμῆς zfe- 
σποτείας καὶ Βασιλείας ἐγρηγορώτατον, x«i εὐνούστατον, xc 
πιστότατον, οὐδένα τῶν ὑπὸ χεῖρα, ἢ Ῥωμανὸν, εὑρηχὼς, τού- 
τῷ τὴν ἐμὴν φυλαχὴν μετὰ Θεὸν ἐπίστευσα, καὶ εἶντὲ πατρὸς 
αὐτὸν ἔχρινα, σπλάγχνα πατριχὰ xci διάϑεσιν γονιχὴν πρὸς 
ἐμὲ ἐνδειξάμενον. Cum alium neminem. Dominationis meae ac 
maiestatis vigilantiorem, magisque benevolum ac fideliorem 
custodem inter omnes, qui meae ditionis sunt , ac imperio sub- 
suni, Romano invenerim: huic secundum Deum mei custodiam 


T—— s ME EUN WEE c CUT— 


.. 1} Cedrenus p.327. ἃ. Tovro 


DE VITA ET REBUS GESTIS CONSTANTINL. — XLI 


multis abhinc annis vestigia comperio. Nam et Magnus Theo- 
dosius Ársenium 1). et Leo, Constantini genitor, Zautzen 
Styliamum , cuius filiam , Zoén, duxerat 2), patrem imperii 
ac tutorem appellavit : patriciis eadem honoris ornamenta 

sunt tributa 3). Huius moris ignoratio Sigeber- 
tum in errorem duxit, ut, Romanum Zoén Augustam sibi 
nuptis iunxisse, nullo certo autore, tradiderit ^), quam suis 
rebus parum faventem, cum praeterea veneni in suspicionem 
venisset , e palatio eiecit, Nicolaum patriarcham, 'Theodo- 


rum et Stephanum , magistros, in exilium misit. Nec multo 


Caesar et Augustus salutatus est, Theodora coniux et 
Christophorus filius, permissu Imperatoris, qui imminutam sibi 

atem , graviter, sed frustra , querebatur, corona dona- 
ti 5. Indoluere principes Senatus, Arsenius, "Theodoretus, 
cubicularius , Demetrius, scriba aerarii, ex magnitudine sum- 
mae fortunae, nihil, praeter nomen, Constantino superesse , 
se periurii ac perfidiae ultores fore, spondentes: at hi brevi 


in ordinem redacti sunt. Ceterum Romanus, solutus iura- L.XVII 


menti metu, primas in re publica tenuit, maiestatis insignia 
solus usurpavit, adeo , ut in solenni pompa, et decretis pu- 
blicis, inferiorem Constantino, sibi ac filiis principem locum 
adsignaret €), et Theodora coniuge mortua, Christophori filii 


commisi, ipsumque loco Patris habeo, qui paterna erga me 
viscera ac genitoris propensum animum ostenderit, Cont. Theoph. 
^P. 244. s. Leo Grammat, p. 495. 

"oxddiov καὶ Ὁνώριον, τοὺς υἱοὺς αὖ- 
τοῦ, δέδωχε παιδεύεσϑαι ὕπ᾽ αὐτοῦ τὰ ἱερὰ γράμματα, Üy καὶ Ba- 
σιλεοπάτορα πεποίηκε. Sed ea dignitas, aetate Theodosii, non adeo 
splendida et magnifica fuisse, nec ulla imperii cura ad Arseni- 
um pertinuisse videtur.  2)Contin. Theoph. in Leone p. 220. 
-déo»v δὲ ὃ βασιλεὺς Βασιλεοπάτορα τὸν Ζαούζαν τιμᾷ," αὐτὸς 
χαιγουργήσας τὸ ὄνομα. Leo autem lmperator Zautzam Im- 
peratoris Patrem, novo abs se dignitatis titulo excogitato , 
appellat. Constant. in Opere de Cerimon. Aulae Byzant. MS. 
f. 337. a. ἣ τοῦ Βασιλεοπάτορος παρὰ “έοντος τοῦ φελοχρί- 
στου ἡμῶν βασιλέως ἐκφωνηθεῖσα εξία, quae verba nostram 
de Cedreni loco sententiam confirmant. 3) Suidas v. Πατρί- 
z10€, Sic Praefectus urbi ἔπαρχος xai πατὴρ πόλεως appella- 
tus. Contin. Theoph. p. 287. ' 4) In Chronic. p. 114. Apud 
Graecos Homanus Pater Basileos factus, ut securius ageret, 
matrem Constantini Imperatoris uxorem duxit, suam vero 
filiam. ipsi Constantino despondet. Nisi forte is rumor inde 
Ortus est, quod amoribus Zoés Augustae Romanus implicitus 
vulgo crederetur. v. Luitprand. L.IIL c. 7. 5) Contin. Theoph. 
p. 247. Simeon. Logothet. p. 480. cet. 6) Sim. Logoth. p. 
481. Byzantini ceteri, Luitprand. L. IIL c. 9. Quod idem 
comprobat numus a Cangio p. 136. editus, in quo mowasus, 
^HRISTOPHORUS ET CONSTANTINUS, scriptum est, Haec etiam cau- 


XLI IO. HENR. LEICHH  COMMENTATIO 
uxorem Augustam appellaret ἢ). Hoc facinore dominationem 
captavit, 


IV. Nec lactior his temporibus facies civitatis erat z- 
iam diversas in partes populus et sacerdotes trahebantur. 
Cuius negotii initium , ordinem , ac finem curatius disseram, 
ut, quanti saepe motus si ab antiqua consuetudine discessio 
fiat, oriantur, plane appareat. Leo philosophus , cum e tri- 
bus uxoribus , in spem successionis , apes κὰν prolem nul- 
lam suscepisset, longe prospiciens futuros casus, et procerum 
de regno contentiones, Zoén Carbinopsinam, non admodum 
illustri loco natam 2), in matrimonium duxit. Quae cum in- 
cestae nuptiae apud Graecos haberentur , metusque esset , 


ne principis exemplum plurimi sequerentur: Nicolaus patri- . 


sa est, cur edicta, quae vulgo Novellae Constitutiones appel-: 
lantur, Constantino imperante, vulgata, in codicibus passim 
Romano tribuantur. v. Leunclav, luris Graeco -Bomani T. II. 
p. 142. In litteris Monasterio Vulturnensi datis anno 939. Ro- 
manus et filii; Constantinus, Christophorus, Stephanus, ultimo. 
loco Constantinus Porphyrogenitus, memorantur. Chronicon 
Vulturnense ap. Murat. T, L P. IL p. 427. «᾿ "? 
1) Leo Grammat. p. 498. Erat Christophori coniux, Sophia, qua post 
mariti obitum e palatio expulsa, Helena , coniux Porphyrogeni-. 
ti, Augusta salutata est. Hoc unice illustrat locus Gregorii 
in vita Basilii iunioris p. 673: Ἦσαν δὲ τὸ τηγιχαῦτα βασι- 
λεύοντες "Poucvóg ὃ πατὴρ᾽ Ἑλένης, Στέφανος δὲ χαὶ Kov- 
σταντῖγος, υἱοὶ αὐτοῦ, ἤδη Χριστοφόρου τοῦ πρώτου αὐτοῦ 
παιδὸς ϑανόντος, χαὶ υἱὸν χαταλείψαντος Μιχαὴλ τοὔνομα, 
ὃς x«i ἄστεπτος ὦν, ὅμως βασιλικῇ στολῇ σὺν ὑποδήμασε 
χοχχίγοις ἐχαλλύγετο, γαυρούμενος ἐπὶ δυγαστείῳᾳ καὶ τῇ τῶν 


; 


συμπαρομαρτούντων αὐτῷ κλεϊζόμενος δόξῃ. αὐτὴ δὲ 5 4. 


γοῦστα Ἑλένη πρώτη τῶν ἄλλων βασιλίδων ἦν. ἣ γὰρ Ótv- 
τέρα σύμβιος τοῦ πατρὸς αὐτῆς Ῥωμαγοῦ Θεοδώρα τελευτήσ 
σασα zv, δὲ Σοφία, ἣ τοῦ Χριστοφόρου ἐχείγου τελευτήσανγ-- 
106, χατηγέχϑη τῆς βασιλείας. 2) S. Epiphanii Magni Agri 
abbatis sororem Cangius ex Constant. de admin. Lmperio. vo- 
cat in Famil, Byzant, p. 14:1. Sed errat. Constantinus enim 
|l c. cap. 22. "Theophanem, cuius historia temporum ordine 
digesta exstat, μητρόϑεον suum appellat. Cum vero is, Leo- 
ne Ármeno imperante, diem suum obierit, vox μητρόϑεος per 
magnum avunculum, seu matris avunculum xeddenda est. v. 
Bauduri Animady. ad Const. p. 58. Cedrenus eam Καρβινγωψέ- 
γῶν, Constant. τῆς Καρβινωψίγας dicit, Sed audiamus Euty- 
chium, lepidam nobis fabulam de quartis nuptiis Leonis nar- 
rantem: Porro, cum Leoni, Imp. homano, mortua esset uxor, 
nulla. relicta prole , aliam ille uxorem ducere voluit: at pro- 
hibuit ipsum. Nicolaus patriarcha Constantinopolitanus , dicens ; 
Non est tibi licitum, uxorem ducere, siquidem | Anagnostes 
es, et precibus sacerdotum consecratus, quod si uxorem du- 
xeris, non licet tibi ad altare accedere. Amnales Alexandr. 
T. IL. p. 454. Eadem fere habet Elmacinus Hist. Sarae. p. 150. 


DE ViTAÀ ET REBUS GESTIS CONSTANTINI. XLIII 
archa "Thomam sacerdotem, qui eos ritu antiquo ad aram 


deduxerat , loco movit , Imperatorem sacris prohibuit , Zoén 
nimis aspere , tanquam pellicem , tractavit 1. Id Leo gra- 
vissime ferens, cum nec minis, nec blanditiis, ut interdictum 
dissolveretur, impetraret, Nicolaum munere in perpetuum pri- 
vavit 2); suffecto Euthymio, qui ut lenis et facilis indole erat, 
lmperatorem ad sacra admisit quidem, sed legi, quam de 
quartis nuptiis laturus erat, intercessit3). Inter haec a pontifice 


Romano, Sergio, legati venere : qui legitimum ratumque coniu- 


gium censuerunt, Nicolaum, ut Photio faventem, acriter in- 
sectati, a qua suspicione epistola , quae hodie superest, se 
purgavit 4). Nec ita tamen animi in pristinam concordiam ' 
reducti: quin potius alii ex sacro ordine Euthymio , alii Ni- 
colao- addicti, magna odia cum crudelissimo dissidio conce- 
pere 5). Exstincto paulo post Leone , Alexander, pulso Eu- 
thymio, et ignominiis omnibus appetito , Nicolaum pristinae 
dignitati, unde deiectus erat , restituit 9.  Euthymius mox 
Ífato in exilio functus est. Is tum pugnacissime suam senten- 


- x) Contin. Theoph. in Leone p. 225. D. Simeon Logoth. p. 466. 
D. Leo Gramm. p. 483. 53) Autor argumenti Tomo Unionis 
fixi apud. Leunclav. Iur. Graeco- Rom. T. L p. 104: Ὁ δὲ 
βασιλεὺς συνετὸς ὧν, xci ὅϑεν ἀνεφύη τὸ ἀσύμφωνον τῶν dg- 
χιερέων οὐκ ἀγγοῶν, μεϑίστησιν τὸν πατριάρχην Νικόλαον 
x«i ἐξορίζενι τῆς ἐχχλησίας, ὡς ψεύστην, x«i πολλάκις μὲν 
ὅρχοις διαβεβαιοῦντα, καὶ UnooyÓutvov, δοῦναι τῷ βασιλεῖ 
τὴν τοῦ ἐπιτιμίου συμπάϑειαν, τοσαυτάκις δὲ μεταμελόμενον 

. xmi εἰναβαλλόμενον ἐπίτηδες. Pagius, coniectura ductus, Ni- 
colaum iam a Leone, morti proximo, non ab Alexandro fra- 
tre, quod Byzantini uno ore tradunt, pristinae dignitati esse 
restitutum, arbitratur, ad annum gi:r. IV. Idem diserte El- 
macinus in hist. Sarac. p. 196. testatur. 3) Leo Grammat. 


1 p. 454. cet. Nugas Cedrenus agit, dum Imperatorem lege san- 


cire voluisse, narrat, ut viro tres quatuorve uxores una in 
. matrimonio habere liceret, p. 602. Nisi forte corrupta apud 
. eum verba sunt, et pro χατὰ ταὐτὸν, simul, legendum: x«t' 
«Urü» ,sua aetate. 4) Baronius ad am. gia. epistolam Nico- 
laii ad Pontificem Romanum edidit, e cuius initio apparet, le- 
gatos a Sergio an, go6. quo Zoé Augusta appellata, eaque con- 
:tentio maxime ferveret, venisse. Cuius rei vestigia etiam apud 
Eutych, in Annalibus p. 484. occurrunt. 5) Tangit haec dis- 
. Sidia Autor Praef. T. Union. Ἦσαν πολλοὶ τῶν ἀρχιερέων οἱ 
μὴ συνελθόντες τῇ τοῦ πατριάρχου oixovouíe, xci μᾶλλον oí 
τοῦ μέρους τοῦ ἐχβληϑέντος Νικολάου. 6) Cont. Theoph. 
p. 233. alii, Ceterum Leo Allatius Euthymium , annuente pon- 
tifice , patriarcham dictum, idque Graecos Romanae sedis di- 
gnitati tribuisse, scribit. De Eccles. Or. et Occid. perpet. cons. 
P- 604. Sed id nullo certo autore proditur; quin potius Ni- 
colaus epistola citata, a legatis Romanis suam potestatem: im- 
minulam esse queritur. 


XLIV . 10. HENR. LEICHH COMMENTATIO 


tiam defendere, Leonem. verborum: contumelia, etiam mor- 
tuum, insequi, nihil denique, quod praefracti ac. pertinacis 
hominis est, omittere 3). Itaque Constantinus A. DCCCCXX. 


conventum sacerdotibus Constantinopolin indixit , ut consule- ἢ 


rent paternae existimationi, quartasque nuptias lege abole- 
rent: seu rei indignitate, seu, quo magis inclinat animus , 
patriarchae. artibus commotus 2). Exstat edictum , communi- 


ter compositum , in hanc fere sententiam : Christum generis 


humani servatorem, concordiam et quietem publicam prae- . 


cepüis et exemplo. commendasse, eam itio mortalium tur- 
batam , natasque vel de matrimonio caste et. legitime in- 
eundo acres gravesque contentiones. Quas ut componerent, 


pacemque sacro coetui redderent , statuere se, quartas 


nuptias omnino. prohibendas , iertias certis. conditionibus 


celebrandas esse. 4d annum scilicet aetatis. quadragesi- 
mum provectis nondum suscepta sobole permitti , ceteris ,. 


qui iam parentes facti essent , non licere, Triginta an- 
nos natis, uxore altera sine liberis exstincta , quadrien- 


L.XVIlInium 4 sacra coena abstinendum , ut effusam in tantam 


intemperantiam . libidinem | expiarent : st | quis sacerdotum 
admiserit , munere privandum, Ceterum , qui ad matri- 
monium cogitationes converterent , ne quid flagitiose et 
impure committeretur , curare debere, Maec latae tum le- 
gis sententia fuit, quam , ut rata firmaque esset, in con- 
cione populi quotannis recitatam 8), eumque morem a Basilio 
et. Constantino , Caesaribus , Constantini nepotibus, servatum 
esse ^), accepi. Sic publica tranquillitas tandem restituta , 


1) Praefat. TomiUnion. 5) Indict. VIIT, MenseIulio. Sic enim Theo- 
phan. Contin. p. 746. Ἧ τῆς ἐχχλησίας παρὰ “Ῥωμαγοῦ γέγονεν ἕ- 
γωσις, ἁπάντων ἑνωϑέντων μητροπολιτῶν τὲ zai χληρεχῶν, τῶν 
ἀπὸ Νιχολάου τοῦ πατριάρχου καὶ Εὐϑυμίου διεσχισμένων. Scri- 
pserat Nicolaus ad Ioannem Pontificem, mitteret legatos , qui nuptias 
quartasillegitimas, nec Leonis exemplo confirmatas esse, edicerent, 
Quorum licet nulla nec apud autores Byzantinarum rerum, nec 
in Tomo Unionis mentio fiat, certum tamen est, Theophyla- 
clum et Carum pontificis nomine Constantinopolin venisse, in- 
de in Bulgariam ad Simeonem discessuros. V, Nicolai epistola 
apud Baron. ad an. g17. IV. 3) Matthaeus Monachus in Quaest. 
Matrimon. luris Graeco- Rom. T. 1. L, VIII p. 497. Ὃς x«i 
τόμος κατὰ τὸν ᾿Ιούλιον μῆνα ἐτησίως ἐπ’ ἄμβωνος ἄναγινώ- 
σχεταιν. Is tomus mense lulio quotannis in suggestu legitur. 
Eo tempore pompa solennis. et processio in aedem lrenes et S. 
Sophiae instituebatur. Constant. in Cerim. Aul Byz. MS. f, 
87. a. 4) Scholion Tomo Unionis additum apud Leunclav. p. 
108.. Nüv δὲ --- πρὸ ἐνγνενήχοντα χρόνων ἕνεχεν τῆς προδηλω-- 
ϑεέσης αἰτίας zai ἀφορμῆς ἀποῤῥαγέντας ἱερεῖς x«i μογάζον- 
τας, 5 παγγάληνος Βασιλεία τῶν ϑεοστεφῶν Βασιλέων ἡμῶν 
Βασιλείου x«i Κωγσταγτίγου συγῆψξε καὶ συγήνωσε. E quibus 


CITY 


Á— "Cw 


DU TS avo 


ld 


DE VITA ET REBUS GESTIS ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ. XLV 


"misi quod Euthymii nomen, a Polyeucto patriarcha , non 
-amulto post, sacris diptychis adscriptum esse, plurimi indi- 
gnarentur TN 
Me e annos admodum quindecim, quam primum im- 
perium adorti erant, Bulgari rursus pacem exuere, seu ad- 
-suetudine gentis, quae secunda adversus circumiectas natio- 
nes bella hactenus exercuerat, seu quod claustra maris ac 
terrae levi praesidio adversus validissimos exercitus septa es- 
sent. An. 929. Tum praetorianae cohortes arma subito ce- 
t, infausto eventu, cum acrius, quam constantius, prae- 
ium inirent. Classe etiam vindicare maria visum, quae, du- 
cum imperitia, aut dispersa est, aut in fugam coniecta. Au- 
xerunt terrorem agrestes, cum portis urbis incidentes, Pega- 
rum et Theodorae palatia, Stenumque, hostili igne accensa, 
procul fumare nuntiarent. Pericula ultima andere et experiri 
tandem iussus est Sacticius, quem, palantes copias non in- 
strenue aggressum, uno vulnere barbari in mortem affecere. 
Cuius gesta multi cum attigerint , in eo consentiunt, magna 
in ipso virtutis, magna belli decora fuisse, quibus rem pu- 
blicam in paucis sustinuisset. nter haec rex Bulgarorum , 
et: ducis et gregarii militis officia obiens , Adrianopolin cum 
exercitu movit, corona circumdatam, postquam annona defe- 
cerat, cepit, captivo duci, quicquid tormentorum reperiri po- 
tuit, adhiberi iussit. Inde victoria haud segniter usus, 'Thra- 
cia et Macedonia ferro igneque vastata , sedem imperii et 
caput, Byzantium petiit; at castris positis, versa ad pacem 
itatione, ut sibi cum Romano colloqui liceret, oravit 2). 
Adasifatio subiit utriusque exercitus militem, cum hinc fe- 
 rociam Bulgari, inde non infractam Imperatoris mentem cer- 
neret, ut qui tantae dignitatem maiestatis, raro ea tempe- 
state, et ex vetere memoria exemplo, ore totoque habitu pro- 
deret; iam tum praesagiens animo, fore, ut pax affinitatibus 
connubiorum firmaretur. Aliquot annis post, Simeon Bulga- 
rus, morbo exstinctus, Petro filio regnum testamento relin- 
quit 3, qui, licet iam exercitum in Graecos armasset, cum 


verbis.etiam hoc colligitur, turbas inter Euthymianos et Nico- 
laitas nondum hac aetate compositas, aut novas potius de quar- 
tis nuptiis ortas esse. Quod praeterea Cedrenus testatur, ma- 
gnamque Nicolai Chrysopergii in stabilienda concordia curam 
fuisse, prodit p. 702. B. Ceterum in matrimoniis ineundis nulla 
gens Graeca religiosior fuit, ut ex Matthaei Monachi Quaest, 
matrimon. apparet, et illustri exemplo probat Cedrenus p. 649. 
4) Α Vita S. Polyeucti e Graecis Scriptoribus collecta Act. SS, 
- Febr. T. I. p. 707. 2) Leo Grammat. p. 498. ^Contin. Theo- 
phan, p.248. Simeon Logoth, p. 483. ceteri. Meminit etiam 
"Theodos. Kioviens. ad an. 929. Sigebert, ad an. 926. 8) Quem 


XLVIII IO. HENR. LEICHII COMMENTATIO: 


tentarunt, Anno 9/4 missis quoque in Patzinacas concitori- 
bus belli 1. Quo nuncio perterritus Imperator, tributum ho- 
sti pendere cogitur 2). Δὲ anno proximo foedus cum lgore, 
cuius sententia in hunc modum fuit, paciscitur: commercia 
terra marique libera utrique populo esse debere; Chersone- 
sum Tauricam nolle se armis invadere, nec Bulgaros contra 
incolas excitare, in re trepida, Lmperatori auxilia 3e missuros 
esse, Russi spoponderunt; de capitis etiam damnatis, deque 
transfugis et latronibus statutum, ^ "Turci, cum iterum res 
Graecas lacerassent, a "Theophane persuasi, datis obsidibus, 
inducias. in quinque annos pacti sunt: longinquam enim mili- 
tiam Graeci aspernabantur 3). ; 

VIL Mesopotamiae componendae Theophilus, loannis 
Zimiscae, qui postea Imperator salutatus est, avus, deligitur, 
ut Saracenos, late ea loca habitantes, in obsequio contine- 
ret ^). Caput regionis, Edessa, nobilissima urbs, et muni- 
mentis obiecti amnis, murisque firmata, diu obsidionem tole- 
ravit, qua tandem soluta est, servatoris imagine, linteo im- 
pressa. Hanc Abgarum Regem, morbo difficili ac. diuturno 
decumbentem, cum se praesenti Servatoris auxilio, per litteras 
commendasset, accepisse, ferunt et desperata iam salute, su- 
bito convaluisse, mox attonitum rei miraculo, ad Christianam 
professionem. esse adductum 5). Alii, ut difficile est, tam an- 
tiquam rem subtiliter exequi, Servatorem, in oliveto tristitia 
immensa confectum , Thaddaeo sudarium, quo faciem abster- 
serat, ad. Abgarum . principem perferendum tradidisse memo- 
rant, edito oraculo, urbem , quae sacrum pignus rite serva- 
ret, perpetuo invictam fore 9). Haec, mira quanquam, fidem 
ex eo traxerunt, quod Cosroes Persa, cum in obsidione urbis 
haereret, eius contactu (dedicatum enim erat in veteris sta- 
tuae fundamento) gravissimo morbo liberatus sit, et lustrali 
aqua se et familiam omnem ablui iusserit 7. Hinc imaginem 


1) Theodos, Kioviens. an,944. ; silent enim hanc novam irruptionem 
Byzantini scriptores. 2) Idem an. 915. 3) Contin. Theoph. 
p.267., ceteri. 'Theodos. Κίον. an. 943. . 4) Contin. Theoph. 
p. 265. 278. Leo Grammat. p. 508. 5) Nigra scilicet lepra 
graviter laborabat Abgarus, inde. Uchomo, niger, cogno- 
minatus, ut Bayerus in Hist. Edessena p. 104. arbitratur; de 
genere enim morbi non convenit inter scriptores. Multi de 
mutuis Abgari et Christi epistolis scripsere, praecipue Grabius 
Spicil. PP. T.I init. 6) Constantin. de Christi imagine Edes- 
sena p.83.; quae exstat in Manipulo Rer. Constant. Adde Com- 
befisio notata p.105. 7) Evagrius Lib. IV. c. 57... ubi Cosroem 
propterea exercitum urbi admovisse scribit, ut, quae de ima- 
gine vulgo tradebantur, mendacii argueret. Paulo aliter Con- 
stantin. p.91. narrat, 


pv" OY ef. νὰ Δ. Ὁ. 


^ 2 í 
——-—————— "———"———— " — "1 — MORE C PES 


DE VITA ET REBUS GESTIS CONSTANTINI. XLIX 


Romanus Imperator, cui indignum videbatur, haec sacra tam  - 
1 is manibus contrectari, saepe expetitam, non obtinuit, 
licet ducentis Saracenis, quos captivos tenebat, et XII. milli- 
bus aeris signati, oblatis. Tandem eam praefectus urbis, ut a 
suis finibus Graecos arceret, concessit, pactus, ut Edessam 
et conterminos agros , nunquam bello in posterum vexarent 1). 
Sic Byzantium deportata, in Blachernis primum, post in aede 
Phari, reposita est, procedentibus longo ordine Stephano et 
Constantino, Romani filiis, Porphyrogenito, et Senatu, cum 
cereis, et evangeliorum volumine, ut tum consuetudo erat in 
publicis supplicationibus.  Incessit deinde religio, quonam in 
templo sacra ies collocanda foret? postremo in S. Sophiae 
illata, rituque sollenni culta fuit 2. Exstat Constantini Por- 
phyrogeniti de Edesseno sudario, elegans oratio, anno .proxi- 
mo, ut videtur, in populi concione habita, quam iunioris 
Constantini esse, Aloysius Lippomannus et Caesar Baronius 
esse arbitrantur; eo praecipue argumento moti, quod aliud 
dicendi genus in libris de administrando Imperio, vita Basi- 
lii, ceteris, appareat 3). Damus hoc Caesari Baronio, sermo- 
nem Imperatoris humilem in illis et plerumque vulgarem esse ; 
sed sublimiori stylo formanda erat oratio, quae tam sacras 
reliquias digne celebraret. 

VIHL Sextus iam et vigesimus agebatur annus, ex quo 
Romanus imperium pro arbitrio tenebat, adeo imminuta Por- 
phyrogeniti potestate, ut erti publicae curae et consilii , 
. praeter Augusti nomen, nihil omnimo relictum esset. Qui ad 
ultimum pertaesus longioris otii, quod studia doctrinae, qui- 
bus animum imbuerat, hactenus unice leniverant 8), de recu- L.XX 


1) Charam scilicet, Saroten et Samosatam , Edesseno prae- 
fecto , quem Emirum vocant, subiectas. Constantin. pag. 94; 
adde Contin. Theoph. L c. rel Hoc pactum aurea bulla lm- 
perator confirmavit. . 2) Hanc pompam Constantin. pag. 
98. sqq. ordine describit. Adde Contin. Theoph. pag. 268. 
Quae fuerit sacrae imagini reverentia exhibita, apparet e 
Gregor. Monach. pag. 505., ubi hoc praecipue telo in eversores 

- simulacrorum , Leonis Armeni aetate turbas commoventes, uti- 
- . &ur. 3) V. Combefisio notata p. 100. Manipuli Originum CSP. 
et expende verba, quae in fine orationis occurrunt: ὦ jtd» 
ὁμοίωμα τοῦ ὠπαραλλάχτου πατρὸς, φρούρει ἀεὶ τὸν εὐσεβῶς 
xai πρίως ἡμῶν βασιλεύοντα, xci τὴν τῆς ἀποδημίας ἐνάμνη- 
σιν λαμπρῶς ἕορτάζοντα, ὃν τῇ παρουσίᾳ σου ἐπὲ τὸν παπ- 
πῷον καὶ πατρῷον ϑρόνον ἀγύψωσας. Adde Lambec. Comment. 
de Bibl. Vindob. L. VIIL p. 196. et Pagium ad an. 944. n. V. 
4) Constantinus itaque  Porphyrogenitus tum orationi, tum 
lectionibus vacans, totum se Domino commendabat, opere 
manuum victum quaeritans: sane τὴν ζωγραφίαν, id est, 
picturam , perpulchre exercebat, Luitprand. L. lI c. 9. Haec 
ad verbum in suo Chronico repetit Sigebertus p. 255. ldem 


Constantinus Porphyr. Vol. 1. - 33HE 


b 10. HENR. LEICHII. COMMENTATIO : 


. perando regno consilia volvit. Quod cum variis artibus ten- 
lasset, tutissimum visum est, Stephanum et Constantinum , 
Romani filios, cupiditate regnandi accendere. Dudum illi pa- 
terno odio ardebant, quod Romanus, testamento scripto, prin- 
cipem locum Porphyrogenito tribuerat: Stephanus praecipue, 
quem satis iam proclivem facile Basilius, particeps consilii , 
permovit. ls olim honestum ordinem duxerat, vir callidus , 
et in animo Stephani validus, quem, opportunitate data , 
admonuit: imperium aegre a decrepito sene sustineri, viribus 
animisque opus esse, ne Ugri, ne Bulgari, ne Saraceni ali- 
quid novarum rerum molirentur, solum Stephanum tantae 
moli parem esse: videret, ne tam praeclara indoles, tot orna- 
menta virtutum, inertia obscurarentur. Adiutorem Porphy- 
rogenitum fore, cui mihil antiquius sit, quam eum regnare , 
qui ad hanc spem genitus esset 1). Itaque Romanus compre- 
hensus, in Proten insulam relegatur et monachorum ritu ton- 
detur:. summa imperii ad filios et Porphyrogenitum delata , 
statim apparuit, arduum, eodem loco potentiam et concor- 
diam esse, cum id ageret Stephanus, ut solus ea dignitate po- 
tiretur. Interea Constantinum Helena Augusta, ut tam nefa- 
rios ausus comprimeret,excitat, qui eos, specie amicitiae, epu- 
lis adhibitos, post quadraginta dierum imperium, in exilium 
pellit. Id Stephanus XIX. annos magno animo in Lesbo insula 
tulit, Constantinus, duobus annis post, ad maiora, et magi 
praecipitia conversus, cum Byzantium repeteret, a custodi- 
bus est interemtus 2) Sic tandem solus rerum potitus est 
Porphyrogenitus, cui insidiae a plurimis paratae sunt. Nam 
et Theophanes, princeps Cubiculariorum , Romanum, et Gre- 
gorius Macedo, allectis in societatem claris et illustribus viris, 
Stephanum imperio iterum admovere ausi sunt: in utrumque, 
detecta perfidia, graviter est animadversum. Post haec Con- 


ex Graecis Theophanis Continuat. p. 280. et Zonaras p. 195. 
testantur. 

1) Cedrenus pag. 633.  Vetustiores tamen, me res vituperio 
Constantino esset, filiorum hoc scelus fuisse, perhibent, et in- 
scio ipso Romanum regno pulsum, , V. Simeon Logotheta pag. 
493. ceteri, cum quibus Luitprandus L. V. c. 9. consentit, 
nimiamque in filios severitatem exitio fuisse Romano, testatur, 
2) In monasterium Romani filii detrusi sunt, quod timendum 
Constantino erat, ne se aliquando summa dignitate privarent : 
sic Theoph. Contin. p. 271. Zonaras p. 195. alii. Luitprandus 
contra autor est, Constantinum, cum certis indiciis cognovisset, 
sibi ab ipsis insidias parari, eorum consilia praevertisse, utque 
philosophatum mitterentur, iussisse. Philosophiae enim nomi- 
ne sacra monachorum studia passim ab eius aetatis, et vetu- 
stioribus scriptoribus memorantur. V. Cotelerii monumenta T. 
1. p. 181. 187. 


DE VITA ET REBUS GESTIS CONSTANTINI. LI 


stantinus Romanum filium, corona imposita, in partem cura- 
rum vocavit, ut eum temperius et sibi et posteritati confor- 
maret !). 

IX. Una tum Imperatori cura erat, ut regnum a ma- 
ioribus relictum , avitis patriisque virtutibus regeret, nec 
extrema a barbaris dehonestarentur. Cappadociam enim et 
nobilissima minoris Asiae oppida Saraceni, "Tarsum incolentes, 
vastarant, praeda immensa et captivis plurimis abductis, quos 
pactis induciis Imperator recepit 2. Interiecto tempore, cum, 
nova classe instructa, Graeca littora obsiderent, Basilius se- 
cundo praelio eos prostravit, de ducibus captivis Constantinus 
triumphum prisco more egit 3). Nec minora belli decora 
Leonis et Nicephori, Phocae Bardae, supremi ducis exercitus, 
filiorum, fuere. Qui, cum pater, annis morbisque gravis, 
hosti tam feroci, tam callido, impar esset, belli discrimen 
subiere, et domito Chalebi praefecto, urbem. triumphantes in- 
trarunt ?). Victoriae fructus urbs Samosata fuit, a Basilio 
in ditionem redacta, Eodem tempore, re feliciter in Afri- 
ca gesta, ex Aegypto et Persia legati, renovare dextras, 
ut nova foedera componere cupientes, venere, quod sibi 
magnificum, ut erat, Imperator duxit 5). Postea turbare 
fortuna coepit, E Creta enim insula, magna Saracenorum 
turba erumpens, navigia, quae Graeci validissima in mare 
deduxerant, aut mersit, aut cremavit: caussa calamitatis du- 
cum negligentia et imperitia fuit. Nec amissa Constantinus 
Gongylas reparavit, quin potius in summum discrimen rem 
Graecorum traxit 9). Postremo Nicephorus Phocas novam 
classem molitus, in Cretam solvit, fusis hostibus, arces mu- 
nitissimas, in his Chandacem , tutissimum gentis praesidium, 
excidit, urbes, praefectis sub iugum missis, recepit, ut me- 
tuendum esset, ne tanto successu rerum elatus, regnum af- 


1) Misere hic omnia turbat et confundit Elmacinus in Hi- 
stor. Saracen. pag. 218. 2) Contin. Theophan. pag. 275. C. 
3) Idem pag. 282. Eius triumphi splendorem Imperator in 
opere de Cerimoniis Byzant. descripsit fol. 206. b. sq. 4) 
Avaritiam Bardae Phocae, supremi exercitus ducis, in ulti- 
mam perniciem rem Graecorum traxisse, Cedrenus ait, p. 637., 
de quo silent Contin. Theophanis, Logothetes, ceteri, qui Ni- 
cephoro triumphalia ornamenta a Constantino decreta esse, 
tradiderunt. Cedrenus, ipsum Imperatorem de Chabdano et 
captivis Saracenis triumphum egisse, refert, quod verum, et 
in opere de Cerimon. f. 207. proditum est memoriae. Conf. 
Theoph. Contin. p. 288. 5) Contin. Theoph. p. 284. etiam 
Gallos ad Constantinum legatos et obsides misisse, idem pro- 
dit p. 283. Ab Italiae rege, Berengario, Luitprandus Ticinen- 
sis, orator, Constantinopolin profectus est. V. Lib. VI. c. r. 
6) Zonaras p. 195. Cedrenus p. 64o. Contin. Theoph. p. 297. 


LII IO. HENR. LEICHII COMMENTATIO 


fectaret 1) : quod tamen, sic volentibus fatis, brevi consecu- 
tus est. liaec, quanquam plures per annos gesta, coniunxi, 
ne divisa taedio forte lectorem afficerent. : x 
X. At in Thracia dispari eventu pugnatum est, Turcis, 

qui et Ungari, proximos per campos effusis, eo violentius, 
quod, distractis tum copiis, ducem strenuum sibi obviam itu- 
rum, non rebantur. Missus in hos Pothus Argyrus, Patri- 
cius, onustos praeda, eoque impeditiore agmine euntes, su- 
bito invasit, captivos et praedae partem recepit?) Paulo ante 
duo ex primoribus gentis, qui cum turba conyenarum, aut 
in Graecia, aut in Bulgaris, forte consederant, pace in per- 
petuum cum Imperatore firmata, sacra Christiana, utque lu- 
strali aqua 'expiarentur, postularunt. Gylas, Hierothei, quem 
patriarcha. sacrorum per 'Turciam antistitem dixerat, praeceptis 
institutus , in fide permansit ,. pietate et ceteris virtutum or- | 
namentis insignis : alter mox ad avitam superstitionem relapsus, 1 
eum expeditionem in Graecos et Germanos suscepisset, ab Ot- 
tone Imp. captus, poenam capite persolvit3). Ceterum eadem 
' religio Russos incesserat; quibus olim a Basilio Macedone , 
L.XXIavo Constantini , icto foedere , aditus ad sacros fontes, prae- 
sul ab Ignatio patriarcha ,. datus fuerat ^). Elga, quam Grae- | 
ci nonnulli Helenam vocant, Ingoris , hostis quondam Impe- 
ratoris, post amici et socii, vidua, stipata principibus gentis, — 
Byzantium , ut in consortium sacrorum reciperetur , accessit. 
Splendide a Constantino excepta, et muneribus aucta est5); 
addit "Theodosius Kioviensis, Imperatorem foeminae forma ex- 
cellenti matrimonio iungi voluisse, sed tulisse responsum : 
non posse se uxorem eius.esse, qui se inter lustralia sacra 
in filiam adoptasset €). Is rumor eorum temporum fuit, cui 
fidem adimit, quod in vivis esset Helena Augusta , et abhor- 
rerent a peregrinis connubiis hmperatores, ut ipse Constanti- 


WU Wm 


1) Contin. Theophan. in Romano uniore. pag. 296. Lupus 
Protospatha in Chron. an. 961. 2) Simeon Logotheta p. 496. 
ceteri, 3) Zonar. p. 1:94. Bologuden vocat. Cedren. pag. 
636., ubi pro Ioanne Francorum rege legendum: Ottone. Adde 
Inchoferi Histor. Eccles. Hungar. an. 958. 4) Constantin. 
Porphyrogen. in vita Basilii Maced. 211. Zonar. pag. 173. Fra- 
gmentum de Russorum conversione, a Bandurio in Animadv. 
ad Constantin, de Admin. Imp. p. :12. editum. Etiam Michac- 
le imperante, sacris Christianorum initiati sunt nonnulli. Con- 
tin. Constant. Lib. IV. p. 120. quo Photius respicit in epistola 
encyclica p. 16. 5) Quod ipse memoriae prodidit L. II. de 
Cerimon. Aulae Byzant. fol 201. ἃ. sq. 6) An. 955. 
P 96. Obiter notandus est Orbinus Ragusaeus, qui in Regno 

lavor. p. 92. sq. Elgam, quam et Olgam, Rhegino Helenam, 
vocat, loanne Zimisce regnante Byzantii ad sacra Christiana 
accessisse scribit. ! τὰ ΑΒ 


THERE agn Wege 


ὝἜΞΑΙ. 


DE CERIMON. AULAE DBYZANT. 1, 47. 99 


ya ἀληϑινὰ, πατρίύκιοί τε καὶ στρατηγοὶ, πραιπόσιτοϊ τε xai 
ὀστεάριοι xai πριμικήριοι" οἱ δὲ εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι 
σπέκια ἀληθινὰ, ὁμοίως δὲ καὶ οἱ βαρβάτοι πρωτοσπαϑάριοι, 
οἱ δὲ σπαϑαροχουβικουλάριοι καὶ οἱ κουβικουλάριοι ἀπὸ κα- 
δμινσίων, βαστάζοντες οἱ σπαϑαροχουβικουλάριοι καὶ τὰ δὲ-Β 
στράλια αὑτῶν, οἱ δὲ κανδιδάτοι καὶ μανδάτορες, ὡσαύτως 
καὶ oL σχρίβωνες, τὰς ξαυτῶν στολὰς, ὡς εἴϑισται αὐτοῖς " 
ἀνοίξαντος δὲ τοῦ παλατίου ini τοῦ Κυρίου, φορῶν ὃ βασι- 
“λεὺς σχαραμάγγιον δίασπρον χρυσόκλαβον καὶ στεφϑεὶς ὑπὸ 
τοτοῦ πραιποσίτου, ἐξέρχεται ἔξω τῆς πύλης τοῦ Κυρίου, xai 
δέχονται αὐτὸν ἐκεῖσε πατρίκιοι xai στρατηγοί. xai δηρι- 
γευόμενος ὕπ᾽ αὐτῶν πάντων, ἐξέρχεται μέχρι τῆς μεγάλης 
πύλης τῶν ἐχσχουβίτων, ἐν ἧ καὶ οἱ σκρίβωγνες προβάλλονται" 


ἱππεύει δὲ ἐχεῖσε 0 βασιλεὺς iq? ἵππου ἐστρωμένου ἀπὸ ΜΞ. 56. ἃ 


t5gsAoyaA(vov χρυσοῦ διαλίϑου χειμευτοῦ, ἠμφιεσμένου ἀπὸ 
uagyagov* ἐν δὲ τοῖς τέσσαρσι ποσὲ τοῦ αὐτοῦ ἵππου xaiC 
τῇ οὐρᾷ πράνδιοι πέτασοι ἀποχρέμανται, xai διέρχεται διὰ 
τῶν χορτίνων καὶ τῆς χαλκῆς. οἱ δὲ πατρίκιοι καὶ στρατη- 
γοὲ xai) ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου μετὰ πάσης τῆς συγκχλή- 

2070v, φοροῦντες σαγία ἀληϑινὰ, ἱππεύουσιν ἔξω τῶν κορτίνων, 
xui οὗτοι μὲν ἐφ᾽ ἵππων δηριγεύοντες τὸν βασιλέα μετὰ σι- 
λεντιαρίων xai ἀπὸ ἐπάρχων x«i τοῦ τῆς καταστάσεως διερ- 
χομένου ἐν τῷ μέσῳ xai ἱστῶντος τὴν προέλευσιν, οἱ δὲ πε- 
ξοὲ οἱ δηριγεύοντες τὸν βασιλέα εἰσὲν οὗτοι" σπαϑάριοι βα- 


, , - 1 ^ , c - 
αδστάζοντες διστράλια, φοροῦντες καὶ τὰ σχουτάρια αὑτῶν, 


χανδιδάτοι βαστάζοντες ὁμοίως, σχρίβωγὲς καὶ μαγδάτορες 
3. et 3. ἐσπαϑέριοε ed. 


primicerii saga purpurea, eunuchi protospatharii aeque ac barbati pro- 
tospatharii, spatharocubicularii et cubicularii a camisiis specia purpu- 
rea, spatharocubicularii etiam dextralia sua, candidati vero, mandato- 
res et scribones stolas suas pro more gestant. Aperto palatio, quod 
templo Dei proximum est, lmperator scaramangio albo aureis clavis 
ornato et a praeposito coronatus, e porta eius egreditur, ubi eum pa- 
tricii et strategi excipiunt. A quibus omnibus stipatus, ad maguam 
portam excubitorum, ubi scribones promoventur, procedit, et equo 
ephippio aureo lapidibus et unionibus ornato, in cuius quatuor pe- 
dibus et cauda taeniae seu brandea pendent, vectus, per cortinam 
€t chalcen transit. Patricii, strategi et cubiculo praefecti cum uni-. 
verso senatu, saga purpurea gestantes, extra cortinas equis conscen- 
sis, cum silentiariis, expraefectis et cerimoniario, in medio ipsorum 
procedente et pompam ordinante, Imperatorem comitantur: reliqui 
pedibus euntes hi sunt: spatharii dextralia scutariaque sua gestan- 


100 CONSTANTINI PORPHYROGENITI  ' 


D βαστάζοντες τὰ βεργία αὑτῶν, πάντες δὲ οὗτοι ἔνϑεν κἀκεῖσε 
δηριγεύουσι τὸν βασιλέα, ἐν δὲ τῷ μέσῳ αὐτῶν σιλεντιάριον 
τέσσαρες, βαστάζοντες χρυσᾶ διάλιϑα βεργία, φοροῦντες ca- 

, E] , ' - ' ie 
yia &Andua. (DB.) Δηριγευόμενος δὲ ὑπ᾽ αὐτῶν πάντων ὁ 
βασιλεὺς ὗπό τε πεζῶν xai ἐφίππων, διέρχεται διά τε τοῦδ 
φόρου καὶ τοῦ ταύρου, τοῦ φιλαδελφίου, τοῦ βοὸς, τοῦ ξηρο- 
λόφου καὶ τοῦ ἑξακιονγίου. χαταλαβὼν δὲ ἐν τῇ τριόδῳ, ἔνϑα 
ὃ vaóg τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Ὀγησίμου, ἐχνεύει δεξιᾷ καὲ 
διέρχεται διὰ τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Πέρσου" ἀπὸ δὲ τῶν 
ἐκεῖσε εἰσέρχεται ἐν τῷ σεπτῷ ναῷ τοῦ ἁγίου μάρτυρος IMo-10 

Ed.L.6oxíov. εἰσελϑὼν δὲ ὁ βασιλεὺς ἐν τῷ λουτῆρε καὶ διελϑὼν 
μέχρι τῶν γραδηλίων τῶν ἀνερχομένων ἐν τῷ νάρϑηκχι, χά- 
χεῖσε νιψάμενος, διέρχεται διὰ τοῦ νάρϑηχος, στάντες δὲ oi 
πατρίχιοι καὶ στρατηγοὶ μετὰ τῆς συγκλήτου πλησίον τῆς εἶσ- 
αγούσης πύλης εἰς τὸν κοχλιὰν, ἐπεύχονται τὸν faciéa, 5 
ἕχαστος αὐτῶν ὡς προείρηται. ὃ δὲ βασιλεὺς δηριγευόμενος 

Ms. 56.» ὑπό τε τῶν ἀρχόντων τοῦ χκουβουκλείου xai βασιλικῶν οἴκει-- 
αχῶν, τοῦ τῆς καταστάσεώς τε καὶ σιλεντιαρίων, ἀνέρχεται 
διὰ τοῦ xoyAtoU , xai μιχρὸν ἐχχλίγας ὠριστερὸν, διέρχεται 
διὰ τῶν κατηχουμενίων τοῦ νάρϑηκος καὲ εἰσέρχεται εἰς τὸγαο 
κοιτῶνα αὑτοῦ, xoi εἰσελϑὼν ἀπαλλάσσει διβητήσιον ἄσπρον, 

Β οἱ δὲ εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι ὑπαλλάσσουσι διβητήσια ἄ- 
σπρὰ xai σαβάνια, βαστάζοντες καὶ τὰ σπαϑοβάκλια αὑτῶν, 
φοροῦντες καὶ τὰ σπαϑία αὐτῶν, διέρχονται ὄπισϑεν τοῦ βα- 


22. ἀσπαϑάριον ed. et sic deinceps ubique. 


tes, candidati simili habitu, scribones et mandatores cum virgis suis, 
omnes Imperatorem utrinque ambientes: in medio eorum silentiarii 
quatuor, virgas aureas gemmis ornatas gestantes, procedunt. (IL) Ab 
his omnibus partim equis, partim pedibus euntibus stipatus Impera- 
tor, per forum, taurum, philadelphium, forum bovis, xerolophum et 
hexacionium transit, Postquam vero in trivium, ubi templum S. apo- 
stoli Onesimi situm est, pervenit, dextrorsum deflectens, per S. laco- 
bi Persae transit, inde templum S. martyris Mocii petit. Baptiste- 
rium autem ingressus, ubi ad scalas narthecis pervenit ibique ma- 
nus lavit, per narthecem transit, patricii autem et strategi cum se- 
natu prope portam in cochleam ducentem adstantes, fausta Impera- 
tori eo, quo diximus modo apprecantur. Deinde a praefectis cubi— 
culo et Imperatoriis ministris, cerimoniario et silentiariis cinctus, 
per cochleam adscendit, et paulo ad sinistram declinans, per catechu- 
mena narthecis ad suum cubiculum transit, quod ingressus, dibete- 
sium album mutat, eunuchi protospatharii dibetesia alba et sabana 
mutant, suosque spathobaculos et spathas gestantes, a tergo Impe- 


censi dundistitosdiidilidi ΒΝ 


DE VITA ET REBUS GESTIS CONSTANTINI. LIII 


. nus, inter cetera de servanda maiestate perm , filium, 


ne illa unquam expeteret, admonuerit 1). Missi cum Elga sa- 
cerdotes , qui deformia simulacra , cultumque , penitus abole- 
rent. An diu gens promissis steterit, incertum. Traditur 
fama , venisse interiecto tempore ad Ottonem Imp. a Rugis , 
seu Russis, oratores, qui doctrinae Christianae interpretes po- 
pulo. expeterent: facile annuisse Ottonem, et Adelbertum , 
aliosque, ablegasse , sed omnes a perfida gente aut caesos , 
aut omni contumelia affectos esse, solum Adelbertum evasisse. 
Quae, licet a Rheginone, autore non indiligenti , memorata ἢ), 
aliena a vero, aut confusas esse nationes dissitas ac diversas 
arbitror. Cur enim non a Graecis potius , quam a Latinis, 
Russi sacerdotes postulassent ? aut quis veterum auctorum illos 
Rugos appellavit? Hos loca inter Viadrum et Vistulam fluvi- 
os, ad simum Codanum porrecta , coluisse accepimus: ad hos 
Adalbertus , is qui postea Magdeburgicus praesul fuit, ut 
superstitionem foedam et infamem extingueret, accessit. Ne- 
que me scriptorum , qui secuti Rheginonem sunt3), nec Ioan- 
nis Mabillonii, magni viri imprimis, Russos tanti sceleris co- 
arguentis, autoritas movet?) Silent enim Graeci omnes , res 
multo leviores posteritati tradere adsueti ; silet "Theodosius, 
et Suentoslaum , Elgae filium, et laropoleum , nepotem , a 
Christiano cultu abhorrentes , ad sacra maiorum transiisse , 
memorat5). "Vlodimirus ipse, quo nullum inter Russos illu- 
strius nomen est, cum a pontifice legati , religionis causa , 
venissent, Graecorum cerimonias recipere maluit, iunctus ÀAn- 
nae, Romani iunioris filiae , Ottoni Imperatori antea despon- 
satae, connubio. 

Xl. Inter baec Langobardorum, qui soli hactenus in 
occidente fidem et obsequium servarant, tributa lmperatori 
quotannis solverant 9), defectio nunciabatur. Dudum exarse- 


1) De administr. Imper. cap. XIII. p.65. edit. Band. — 2) Ád an. 959. 
p.54. edit. Schard. 3) Compilator Chron. Magdeb. ^ 4) V. Acta 
SS. Die 20 Iun. p. 32.et Pagius an. 959. — 5) Ad an. 955. et 987. 
6) Constant. de Admin. Imper. c. 27. p.82. ed.Bandur. Merd τὸ ἐνελ- 
ϑεῖν τὸ βασίλειον ἐν Κωνσταντινουπόλενι διεμερίσθησαν ταῦτα 
πάντα εἷς ἀρχὰς δύο. ἐξ οὗ καὶ παρὰ τοῦ βασιλεύοντος ἐν 
Κωνσταντινουπόλεε ἀπεστέλλοντο πατρίχιοι δύο, x«i ó μὲν 
εἷς πατρέχιος ἐχρέτει τὴν «Σικελίαν χαὶ τὴν Καλαβρίαν, zai 
τὴν Νεάπολιν, καὶ ᾿Δμαλφὴν, ὃ δὲ ἕτερος πατρίχιος ἐχαϑέζετο 
tic Βενεβεγδὸν, καὶ ἐχράτει τὴν Παπίαν, χαὶ τὴν Κάπυαν, 
καὶ τὰ λοιπὰ πάντα. Καὶ ἐτέλεον χατέτος τῷ βασιλεῖ τὰ yt- 
γομισμένα τῷ δημοσίῳ. Οεοιραΐα Langobardorum armis utraque 
provincia, eadem facies imperii, tributa eadem mansere. Hinc 
Nicephorus Imp. Capuanos et Beneventanos servos suos, agros 
eorum sua themata, quae sibi nullo iure arrogassent ipsi, 
appellat. V. Luitprand. Legat. p. 144. 147. 


LIV IO. HENR. LEICHI COMMENTATIO τ. 


rant intestinis odiis, et, divisa inter plures potentia, res in 
.summum discrimen ambitione principum erat perducta. Prae- 
cipue Saraceni , ab eo tempore, quo primum suis sedibus ex- 
citi, classe in Italiam venerant, crebris incursionibus mari- 
timam oram vexabant. Horum ut ferociam compesceret, (ha- 
bebant enim in Gariliano monte arces, quas magna vis arma- 
ta et incondita tuebatur,) Atenulphus, Capuae et Beneventi 
princeps, Landulphum filium, ut valida a Leone Imper. auxilia 
peteret, Byzantium misit!) De exercitu in haliam ducendo 
facile Imperator assensit, et Landulphum , Gregorium Neapo- 
litanum , et loannem , Caietae ducem , patricia dignitate or- 
navit. Sed dum in re trepida segnius copias, classemque ; 
instruit, Ataulfus moritur, principatus Landulpho et Atenul- 
pho, filiis, defertur. Mox ad ferendam opem Graeci adve- 
nere, cum quibus loannes pontifex, Gaimarius , Salernitanus 
princeps, Apuli et Calabri, suum militem, ad .exscindenda 
castellorum ardua , eduxerunt?). Saraceni, cum fame, com- 
meatu interceptó, premerentur, ignem arci subiecere, ac nihil 
tutum rati, in silvis et montium editis, praesidium quaesive- 
runt. Res eorum plane attritas novus ex Africa. exercitus 
restituit, qui postquam Romae diu imminuerat, arcem in Gar- 
gano, Apuliae monte, munire coepit, unde vicino agro vasta- 
to, Beneventum, obsidione longa.fatigatam , incendio delevit: 
Interea Apulia omnis et Calabria, in seditionem versa , Grae- 
corum iugum deiecerat, quod proferendo dominatui- opportu- 
num ratus Landulphus, in Graecos duxit: sed auxilia, a Sa- 
racenis accersita, rebelles ad obsequium redire coegerunt 3). 
Anno proximo in agris Asculanis memorabile praelium inter 
Landulphum et Ursileum, Graeci exercitus ducem , commissum 
est, dubio primum eventu, post victi Graeci ,' Apulia et Ca- 
labria recepta est, quam, icto cum Gaimario foedere, Lan- 
dulphus septem annis tenuit?) Inde continua cum Graecis 


1) Idem Hist. Lib. II. c.12. Theoph. Contin. p.219. expeditionem Leonis 
in Langobardos memorat, eorumque ducem Egionem (f. Hugo- 
nem) vocat. 2) Lupus Protosp. in Chronico ad an. 916. .Ex- 
ierunt Agareni de Gariliano et — explentur 4o. anni ,. ex quo 
Agareni introierunt in Italiam. Conf. Giannone Storia del 
Regno di Napoli T. I. L. VIL c. 4. 3) Luitprandus: ZHex 
Africanus , legatione Imperatoris accitus, innumerabiles ra- 
Lbus copias in. Calabriam A4puliamque direxit, binasque has 
regiones Imperatoris dominatui potentissime subdidit. 4) Lu- 


pus Protospatha an. 92:. 4nterit Ursileo stratigo im praelio. 


de Asculo, mense Aprilis, et apprehendit Pandulphum Apu- 
leo (leg. Landulphus Apuliam). Meminit expeditionis Romani 
in Langobardos Constantin. L. de Cerimon. Aul Byz. MS. fol 
222. Sq. i 


MD NV EFE URN M NETTE E IM ST Y 


DE VITA ET REBUS GESTIS CONSTANTINI. LV 


certamina omnem Campaniae partem , quae Vulturno 
adiacet , bio redegisse, Baronius prodit: at ea Be- 
neventanis perpetuo subiecta fuit, nec tum armis tentata vi- 
detur!). Constantinus , cum Neapolitani rursus fidem exuis- 
sent, Marianum patricium , ut, conducto per "Thraciam et L. XXII 

iam milite, perfidiam ulcisceretur, iussit: is caput 
gentis aggressus , cives, ut pacem ab Imperatore peterent , 
coegit, Horum exemplum Langobardi , Calabri , Apuli , Sara- 
ceni, qui tum inferiorem Italiae oram tenebant, secuti ferun- 
ἐὰν ἢ. Ab eo tempore Constantinus et Nicephorus, has ma- 
ximi imperii reliquias tueri, frustra annisi sunt, quippe quas 
Normannis virtus sua et fortuna belli reservarat. 

ΧΗ. His editis operibus, Imperatori venenum a Romano 
filio paratur?), cuius atrox ingenium , super cupidinem po- 
tentiae, Helena mater incendebat; evasit tamen , forte quod 
veneno temperamentum inerat, ne statim saeviret. Mox ad 
monachos profectus est, qui in Olympo monte procul regotiis 
vitam agebant, tanta omnes pietatis et religionis fama , ut 
Romanus Lecapenus annua ipsis stipendia. persolverit^). Per- 
crebuerat rumor , Imperatorem cum "Theodoro Cyziceno , quo 
praetextu Polyeuctus patriarcha, dudum ob ingenium et mores 
invisus, tollendus esset, deliberasse 5). Inde Byzantium re- 
versus, mortalitatem explevit, seu corporis infirmitate, seu, 
quod plurimi suspicabantur , veneno iterum petitus. Vixit 
annosLIV., ex quibus XXVI. cum socero Romano , XV. so- 
lus, regnavit. Senatus in funere ornando, et in memoria 


1) Conf. Peregrinus Castigat. ad Caraccioli Chronologos p. 47. 
edit. Carus, ubi varia edicta, in quibus anni imperii Ro- 
mani Lecapeni et Constantini, una cum Landulfi annis com- 
putantur, ex tabulariis ecclesiae Campanae profert.  Prae- 
terea in diplomate Constantini et. Romani, Indict. XV., Chri- 
sli 942. edito, agri Capuanae ecclesiae subiecti ab  omnz 
ditione , angaria publica et tributis, quae Patriciis et Stra- 
tegis Graecorum solvenda erant, liberantur. Idem ex pluri- 
mis litteris, in Chronico Vulturnensi p. 417. 418. 425. 431. 
449. adductis, apparet. 2) Lupus Protospatha ad an. 955. 
Descendit Marianus Patricius in Apuliam. Cont. Theoph. p. 
283. 8) Zonaras p.195. D. Cedrenus p.64:. Glycas p. 303, 
quod Simeon Logotheta et Georgius Monachus silentio prae- 
tereunt, Theophanis continuatorem, cui haec, ctiamsi vera 
essent, tradere periculosum erat, secuti. 4) Contin. Theoph. 
in Romano p. 5359. 5) Zonaras p. 196. Cedrenus 64:1. Gly- 
cas p. 303. 6) Sic 'TThéoph. Contin. p. 292. obiit mensis 
Novembris die XV. Indict. III. anno a m. c. 6469. Simeon 
Logotheta annos eius eodem modo mumerat, sed Iudict.. VI. 
a. 6456. decessisse scribit; die IX. Novembris, Indict. 1Π. a. 
6468. Cedrenus. Lupus Protospatha: ann. 960. Indict. III. obiit 
Constantinus Imper. qui regnavit an. 47. et surrexit Roma- 


LVI IO. HENR. LEICHH COMMENTATIO - 


honoranda, magnum studium fuit; illatus autem est. maiorum 
sepulcro in templo SS. Apostolis dicato !). Fuerunt in eo prae- 
clara virtutis et pietatis ornamenta , Dei et sacrorum reveren- 
tia summa 2). Multa publice opera struxit, in quibus Apo- 


stolorum aedes a fundamentis inchoata ,. et S. Sophiae augu-. 


stissimum templum magnifice instauratum , memorantur. Bal- 
neum in Marinae aedibus , ingens opus , nec inferius Romanis, 
renovavit: senectute morbisque confectis domos amplissimas, 
ubi publico sumtu alerentur, concessit : palatium  amplifica- 
vit3): obeliscum veterem , ex Aegypto advectum, in Circo 
posuit, manentque eius rei monumenta, sculpta saxis, et aere 
prisco ^). Muros Nicaenos, ἃ Saracenis eversos, collata ex 


nus, filius eius. Sic etiam Anonymus PDarensis, ad em 
haec disserit Camillus Peregrinus:  Joster Cedrenum sequitur, 
qui coronationem Constantini aetate septennis factam ᾿- 


bet post patrui Alexandri, nedum post patris Leonis obitum , 
eam ad annum retulit 913. sibique nunc constans mortuum 
illum dicit 960. inchoato a Septembri communis anni 959. 
(sic etiam dicendum de coronatione eius anno 913.) Quippe 
obiit Constantinus, ut ipse notat, lndict. 111. et ut notat 
Cedrenus, die IX. Novembris, scilicet desinente iam dicto 
communi anno 959.,quo plane calculo uti hic noster solet. 
Cedrenus vero, et post illum Zonaras, tradere videntur, 
Constantinum imperasse cum patre, patruo et matre annos 13. 
nimirum usque ad 919., quoniam wvixisse illum asserunt annos 
54. annos scilicet vitae et imperii confundentes. Quae doctis- 
simi viri sententia magis mihi probatur, quam illa Pagii, qui 
ultimum Constantini annum aerae vulgaris nongentesimum quin- 
quagesimum octayum, indictionem primam, esse, contendit. Si 
enim natus ipse est anno 9o05., quinquagesimus quartus aeta- 
tis certe in annum 959. aut potius 960. ineuntem ,. secundum 
Graecorum computum, incidit, cum Novembri mense decesse- 
rit. Ceterum scriptores, Constantinum. tredecim annos .cum 
Leone regnasse, contendentes, tempora non confedisse, sed 
ab eo anno, quo-:ab Euthymio patriarcha coronatus fuit, nu- 
merasse videntur. | 
Continuat. Theoph. p.292. Banduri Imperium orientis. T. I. 
p.121.  2)Eius enim aetateS. Gregorii reliquiae Nazianzo Con- 
stantinopolin traductae sunt. V. Graecus scriptor ex codice ducis 
Sabaudiae in Act. SS. ad d. 9. Maii editus p. 448. sqq. S. 
etiam loannis manus in palatium ritu solenni illata est. Acta 
SS. ad d. 29. Augusti. 3) Theoph. Contin. p. 5380. 284. — 4) 
Graecum carmen colosso inscriptum Bandurius Ántiquitatum CSP. 
L. p. 181. edidit, ubi versum secundum et sequentem ita adduxit: 

— — Kavorayrivog νῦν δεσπότης 

OUS ωμανὸς παῖς δόξα τῆς σχηπτουχέας 

Κρεῖττον γεουργεῖ τῆς πάλαι ϑεωρίας, 
Tta Bandurius. Αἱ Gyllius, qui de eodem in Topographia Ur- 
bis 1. IL c, τῷ. multis agit, ita exhibet: Κωνσταντῖνος δε- 
σπότης ὁ Ῥωμανοῦ παῖς, ut dubium sit, annon obeliscus a 


M 


1 


"ag eren Wee rM EPTCUMNS 


. DE VITA ET REBUS GESTIS CONSTANTINI. ΠΥῪΠ 


aerario pecunia, refecit ἢ). Praecipua eius cura fuit, ne pro- 
vinciae novis oneribus turbarentur, tanta iustitia, ut delato- 
res, publico exitio repertos, urbe pelleret, tanta lenitas , ut 
novissima exempla meritis parceret ?). Ceteros praeeminentes 
peritia legum splendidissimis muneribus admovit , artes mili- 
tares, rem navalem , ac triremium fabricam, per otium igno- 
tam, revocavit, scriptaqQue eius egregiam horum memoriam 
tradunt, quibus exposuit, quantum militum in armis, quantae 
sociorum vires, quibus artibus claustra imperii tuenda essent3). 


᾿ Doctorum hominum ingens aetate illa proventus fuit, e quibus 


Simeon Metaphrastes, iussu Constantini , sanctorum vitas de- 
scripsit )), Leontius Byzantinus 5), et Genesius 9) , et 'Theodo- 
rus Daphnopates 7) suorum temporum historiam, scriptis libris, 
qui partim aetatem tulere, partim amissi sunt, composuerunt. 
Ceterum graves quidam et docti scriptores Constantinum sae- 
vitiae, ebrietatis et circa res publicas socordiae arguunt 3) : 
quae si iusta reprehensio est, videntur ea vitia aut raro pro- 
rupisse, aut maioribus virtutibus esse compensata. 


Constantino potius, Romani iunioris filio, Porphyrogeniti ne- 
pote, in circo sit repositus. 

1) Quod Cangius ex inscriptione muris Nicaenis refectis addita colli- 
git, notis ad Zonar, 97. eversionem tamen hanc murorum Leonis Ar- 
meni aetate jam accidisse, arbitratur. — 2) Theophanis Continuat. 
p.278.C.  3)Videantur Tactica, liber de imperio administrando, 
edicta varia,de quibus alio loco exponam. — 4) V. Allatii Diatribe 
de Simeonibus p. 25. sqq. Pagius in Crit. Baron. an, 913, 
Caveus in Hist. Litterar. cet, 5) Cuius Chronographiam Li- 
bris IV. Combefisius inter Scriptores post Theophanem, omisso 
nomine autoris, edidit, 6) Unicum, quantum constat, scri- 
ptoris huius exemplum bibliotheca academiae Lipsiensis, vetu- 
stis bonisque libris referta, servat. Non satis accurate olim de- 
scriptum est a Io. Andr. Bosio, negligentius apud Venetos ex- 
cusum, ut in observationibus ad Constantinum aliquando osten- 
dam. 7) V. Cave p. 551, scripsit praeter cetera vitam Theo- 
dori Studitae, quam inter Anecdota Graeca edere promisit Ma- 
gnus Crusius, in Dissertat. Epistolica pag. 38. 8) Zonar. p. 
193. Cedrenus p. 635. 


ΧΙ E FABRICII BIBLIOTHECA GRAECA... — 


EXCERPTUN E FAPRICH. PIRLIOTHECA.GRAPCA T. VL.P.Ó21..8QQ: DR CODICE | 
MANUSCRIPTO CONSTANTINIANI CERIMONIALIS, AUCTORE CONR. ZACHAR, | 
UFFENBACHIO , CUM NOTIS FABRICII. JG unt d - dag 

ΙΑ : ΟΖ, dp | 
Qo forma est maiori, quam in Folio vocare solent, in | 
membranas pergamenas easque firmiores, laeviores atque mi- 
tidiores, quam quibus postremis, ante 'T'ypographiae inventi- 
onem , temporibus utebantur , exaratus. Quanquam de eius 
aetate certo definire. non ausim , illum tamen longe ante Urbis 
expugnationem in ipsa Graecia scriptum esse, existimo, Sum- 
ma enim cura atque dexteritate confectus , ut sphalmata, qui- — 
bus recentiores ex scribarum ignorantia atque oscitantia scatent, 
vel nulla vel exigua rarissime occurrant. Et licet elegantia 
scripturae tanta appareat, ac si integrum volumen non solum 
eadem manu, sed eodem calamo eademque die descriptum 
esset ;. Litterarum tamen character antiquior est et a nostro 
multum differt, atque ideo lectionem initio difüciliorem red- 
dit, quae difficultas augetur per siglas vel litterarum compen- 
dia, et quod voces minus distinctae nullo plerumque intersti- 
tio sibi cohaereant. Quod equidem notam non contemnendam 
antiquitatis CL. Salmasius!) asserit. Áccentus adiecti illam 
nec tollunt nec minuunt, cum ab Aristophane iamdum inventi ?) 
et in vetustissimis atque praestantissimis codicibus saepe repe- 
riantur. Externa libri facies, involucrumi nimirum ex corio 
bübulo Turcico constans auroque obductum atque Regum Hun- 
gariae insignia, quae in utraque parte apparent, satis demon- 
strant, non ultimum inter celeberrimae atque instructissimae 
Budensis , heu quondam! bibliothecae χειμήλεα locum obtinu- 
ise. De quo infra pluribus. Sed ut ad interiora accedam, 
primus tractatus. omnem apparatum bellicum omniaque ad 
ilm necessaria exactissime describit. Reliqui, ritus ecclesi- 
asticos, cerimonias in unoquoque festo die observari solitas 
prolixius enumerant, Finc non solum quae ad statum aulicum 


1) Epistol, ad CL Sarravium, quae CLXXXIIT. est im edit. Bur- 
manni p. 186. sq. 2) Idem Salmasius 1. c. 


,. 

5 

5n 
* 


E FABRICII. DIBLIOTH. GRAECA. LIX 


et ecclesiasticum pertinent, sed multa etiam quae ad topogra- 
phiam Urbis, officiorum atque dignitatum notitiam utramque, 
ecclesiasticam imprimis horum temporum historiam , faciunt, 
reperiuntur, quae alibi frustra quaesiveris. Quod luculento 
est indicio hoc opus nunquam prodiisse. Multa enim tam pa- 
latii quam. eeclesiae officia a Codino atque Meursio omissa ex 
illo produci, multa etiam illustrari possunt, Innumerae 

que voces occurrunt, quas neque Glossaria a Labbaeo, Meur- 
sio , du Cangio composita, neque Hesychius neque Suidas 


- habent. Quare ad linguae etiam peritiam haud parum con- 


ducit. Stylus caeterum satis comptus alque pro istius seculi 
barbarie sat.elegans. Nunquam vero editum , imo vix cogni- 
tum hactenus optimum fuisse codicem prorsus miror. Neque 
enim inter opera. Constantini a Vulcanio vel ab aliis publici 
iuris facta apparet, neque ab Hanckio, nec alio, quod sciam, 
ulla eius fit mentio. . Verum du Fresnei Domini du Cange in- 
dustriam effugisse plane demiror, quippe qui ad illustrandam 
Orientalis Imperii Historiam, et Glossarium suum adornandum 
incomparabili prorsus studio omnia rimatus est. Solus Ge- 
snerus!), in historia litteraria peritissimus, eius hisce meminit, 
dum inter alia. Constantini Opera recenset: » Volumen .Grae- 
cum magnum ex bibliotheca Hungarica. de Cerimoniis aulicis 
sacris et prophanis. Videndum, pergit Gesnerus, an forte sit 
idem Liber qui Harmenopulo tribuitur in Catalogo Bibliothe- 
cae Regis Gallorum , Ordo Regii Palatii.« Nullum vero mihi 
dubium est, aut falso Constantino Harmenopulo inscribi aut 
plane. diversum esse debere. Dum expressissimis verbis Impe- 
rator in omnium tractatuum titulis et praeloquiis illos sibi 


ipsi vindicet, et, quem Constantino Harmenopulo. tribuit, 


Codex de Aulicis, meus vero de Ecclesiasticis potissimum 
agat. Du Cangius, qui omnia Regiae Bibl. MS. sedulo excus- 


.sit, Harmenopulum non vidit, alias neglexisset minime, quare 


illum adesse vix credo. Si Labbei Bibliotheca MSS. 2) ad ma- 
nus esset, lubens consuluissem. s enim Regiae Bibliothecae 
MSS. inter caetera enumerat, qualis autem sit Catalogus de 
quo Gesnerus, ignoro. M$Stum fuisse oportet. Singularem 


1) Sive Iacobus Frisius potius in Epitome Bibl. Gesnerianae et conti- 
nuatione ap. Froschov. 1583, fol, p.173. 2) In hac pag. 270. 
memorantur ex MSS, Bibl Regiae, post Harmenopuli prom- 
tuarium libris VIIT. distinctum et pleraque alia ad utrumque 
ius Graecorum spectantia opuscula, Officia Palatii et Eccle- 
siae ac sedes patriarchae CPol. subiectae sub Leone Philoso- 
pho et Andronico Palaeologo, et τάξες τῶν χειροτογιῶν per 
Demetrium Gemistum Protonotarium magnae ecclesiae Diaco- 
num,Inscriptiones Patriarchae CPol, ad Papam et caeleros Pa- 
triarchas, Archiepisc. Sed nihil haec ad praesens opus, 


LX E FABRICII! BIBLIOTH. GRAECA. 


. enim Regiorum MStorum Indicem unquam typis vulgatum esse, 
me latet. lllum vero, ipsum esse Codicem , qui Budensis li- 
brariae supellectilis uberrimae atque praestantissimae quondam 


L.XXIV fuit, Ungariae Regum arma, ut supra dixi, gentilitia, quibus 


ex utroque latere splendent, comprobant. n ultima urbis 
Budae expugnatione aliqua Bibliothecae rudera recuperata, 
quae lulius a Pflugk!) descripsit, sed meus Codex non me- 
moratur; quare longe ante evasisse oportet. Quibus autem 
fatis in meas tandem manus devenerit , equidem ignoro. Exi- 
guo aere a me redemtus fuit, in magno autem pretio mihi 
habetur, dignus etiam qui lucem publicam videat. Quod an 
mea unquam opera fiet nescio; exiguam enim in Graecis no- 
tiiam meam ingenue agnosco, neque, qui hodie grassatur 
scribendi pruritus, me tenet, ut scriptoris vel editoris nomen 
nullo reipubl. litterariae commodo temere mihi arrogare velim. 
Interim gratus mihi labor est, quem cum Dn. Schneidero 
dicto Schmidt, viro. Graecarum , imo omnium, litterarum 
peritissimo, Codici impendo. Huius industria (nam mea, quam 
confero , symbola exigua vel nulla ,) prioris atque dimidiae 
etiam - partis, secundi Tractatus versio iam delineata. Rudis 
ea quidem, sed secundis curis, et si plura, quam supra a me 
nominata Glossaria, nacti erimus , expolietur ?). 

Non dubium est quin egregio prorsus munere rem litte- 
rariam beaturi, et historiae Byzantinae novam atque insignem 
lucem allaturi sint viri praestantissimi , si locuples hoc alque 
imperatoriis auspiciis elucubratum opus studio ac labore suo 
recensitum aique explicatum quamprimum publicaverint, 


1) In Epistola δὰ Seckendorfium, quae extat T. II, Collectionis 
Madero- Schmidianae de Bibliothecis p. 310, sq. 42) Hactenus 
Uffenbach. Sequens iudicium est Fabricii. 


€. wÓrg——-— 


EX ADVERSARIIS LEICHIANIS. 


DE SCRIPTIS CONSTANTINI PORPHYROGENITI, 


odas multos libros et inde excerpta fieri curasse dicitur 
praefat. ad Excerpta Legat. ed. Hoeschel. Conf. praef. ad 
Contin. "Theoph. p. 2. Script. post Theophan. 

Constantino Porphyr. dedicavit historiam suam Genesius de 
vita Basilii aliorumque Imperatorum. 

Delectus legum compendiarius ex Instit. Digestis etc. compo- 
situs ab Imp. Leone philosopho et Constant, Porphyr. Lam- 
bes L2N)e8. -᾿- 

In cod. LXIV. Bibl. Venetae compendium exstat legum Leonis 
et Constantini, scriptum an. 1175. 

Theophanis Synopsis compendiaria artis medicae suasu Lmp. 

- Constantini Porphyr. ex Oribasii potissimum scriptis colle- 
€ta et in septem libros divisa. Lambec. 24. manus. iurid. 
conf. 55. et Wegelini ἔχδοσις et Fabric. ad Allat. de Psellis. 

Pselli synopsis artis medicae ad Constantinum in Escurialensi, 
Montfauc. in Bibl. Manuscr. p. 625. 

Muratorius T. II. Ant. Ital. diss. 26. recenset auctores Tacti- 
cos Bibliothecae Ambrosianae ineditos , inter quos occurrunt 
Ναυμαχικὰ “έοντος., inedita, Ναυμαχικὰ παρὰ Βασιλεί- 
ov πατριχίου καὶ παρακοιμωμένου. n alio codice 7 Tat- 
tici di Constantino Porphyrogeneta. Eiusdem περὲ vav- 
μαχέίας στρατηγημάτων καὶ πειρατιχῆς etc. 

Tactica sine nomine, quae in codice Laurentino occurrunt 
(Montfauc. T. I. p. 544.) sunt Constantini Imp. 

Ut Constantinus nonnulla de re militari scripsit, ita Imp. Ma- 
ximiliani libri plerique ad venationem et rem muhtarem 
pertinent. Lambec. p. 185. 

Anonymi additamentum ad Constantin. de imagine Edessená 
est in cod, 14. L. VIII. Lambec. 

Romani et Constantini Constitutiones ecclesiasticae in Bibl. Am- 
brosiana. v. Montfauc. Bibl. Manuscr. p. 625. 


LXI EX ADVERSARIIS LEICHIANIS. 


: EX IISDEM ADVERSARIIS DE VITA €ONSTANTINI ET HOC CODICE CERIMONIALI 
COLLECTANEA QUAEDAM, 


ΦΆΘ εν Porphyrog. neptes ex Romano filio et earum ge- 
nealog. v. apud EÉccard. de stemmate principum Saxoniae 
superioris. 

Non convenit cum caeteris auctoribus locus Chronici Vulturn. 
in rebus Constantini p. 555. 

In codice N. T. membranaceo Basileense occurrit Constantini 
Porphyr. et Leonis effigies cum aliquot Graecis versibus. 
Wetsten, Proleg. ad N. T. p. 55. Conf. Theodor. Studit. 
p. 170. ed. Sirmondi. | 

Subsceriptio in libro Olympiodori Bibl. Venet. p. 2. ἐπὲ τῆς 
ϑεοσυνεργήτου βασιλείας zdéovrog xai ᾿Αλεξάνδρου τῶν ὁρ- 
ϑοδόξων xci φιλοχρίστων βασιλέων “Ῥωμαίων. Ergo Leo 
et Alexander A. 905. coniunctim habuerunt imperium. 

De cerimoniis in genere v. Mus, Italic. T. II. p. 584. 

Maius in Observat. ad N. T. quaedam habet ex Constant. Imp. 
Cerimoniali. "Vid. Bibl. Uffenbach. p. 538, et de eius edi- 
tione Histoire Critique de la republique des lettres 'T. Xl. 
p. 535. T. XIII. p. 545. 


Codex Constantini Porph. Lipsiensis similis est specimini sae- : 


culi X., quod in Catal MStor. Graec. Bibl. Venetae p.535. 

conspicitur. 
Constantinopolitanorum Imperatorum mores et institutio sunt 

in bibl. Ambros. p. 485. Montfauc. Bibl. Manuscr. p. 623. 
Codices de officiis aulae Imperat. Catal. Bibl. Venet, S. Marci 


p. 105. π΄ 


VU MP. TR PETUNT NIIS e ae I 11 Ne e ΤῸ ΨΥ ἊΨ ΨῚ 


"Cu D———————— RAT RARR V 


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ BANIAEQ.S 


EKOBEZIIZJZ 


| ΤΗΣ 


B4ZIAEIOT ΤΆΞΕΩΣ. 


Constantinus Porphyr. Vol. 1. 1 


E 


 [EKOEZLIZ ΤῊΣ BAZIAEIOT ΤΑΞΕΩΣ 
πον Σ, 7.5. Ν. TINO: 


TOT ΦΙΔΟΧΡΙΣΤΟΥ͂ ΚΑ͂Ι EN AITO, TO, ΧΡΊΣΤΩι Τῶι 
AIQNIQ, BAXLIAEI ΒΑΣΙΖΕΩΣ TIOT ΖΈΟΝΤΟΣ TOT 
ΣΟΦΩΤΑΤΟΥ͂ ΚΑ͂Ι AEIMNHZTOT ΒΑΣΙΖΕΩΣ 


ΣΙΝΤΑ͂ΓΜΑ TI 
ΚΑΙ BAZLAEIOT XITOTAHX ΟΝΤΩΣ ΑΞΙΟΝ ΠΟΙΗΜΑ͂. 


[DE CERIMONIIS AULAE BYZANTINAE. ] 
ESUSN STA NT1IN I 


«CHRISTUM AMANTIS ET IN EODEM CHRISTO AETERNO 
REGE IMPERATORIS FILII LEONIS SAPIENTISSIMI ET 

| PERPETUA MEMORIA CELEBRANDI IMPERATORIS 

E SYNTAGMA 

ET IMPERATORIA INDUSTRIA VERE DIGNUM OPUS. 


" " 


» Aoc μέν τισιν ἴσως ἔδοξεν ἂν τουτὲ τὸ ἐγχείρημα περιτ- Ed. Lips. 
τὸν, οἷς οὐ τοσαύτη τῶν ἀναγχαίων φροντὶς, ἡμῖν δὲ zaiP38 i 
λίαν φίλον xai περισπούδαστον καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων 
οἰχειύότερον, ἅτε διὰ τῆς ἐπαινετῆς τάξεως τῆς βασιλείου &g-Ed. L. 2 
δχῆς δειχνυμένης κοσμιωτέρας καὶ πρὸς τὸ εὐσχημογέστερον 


1. Titulum. ἘΚΘΕΣΙΣ ΤΗ͂Σ BAZ. ΤΩΞ. restitui ex pracfa- 
tione. N. 6. TI om. ed. 


Ais forte nonnullis, qui non tantam rerum necessariarum curam 
agunt, hoc opus superfluum visum fuit: nobis autem carissimum, 
diu expetitum et magis familiare omnibus aliis, quippe per lauda- 
bilem ordinem dignitas Imperatoria splendidior ostenditur, ad maius 
ornamentum ac decus extollitur et propterea tum exteris tum no- 


"T1 


4 CONSTANTINI PORPHYROGENITI Ὁ 


ἀνατρεχούσης καὶ διὰ τοῦτο ϑαυμαστῆς οὔσης ἔϑνεσί τε καὶ 
ἡμετέροις. πολλὰ γὰρ οἶδε τῷ μακρῷ χρόνῳ συναπολήγειν, 
ὡς ἐν αὐτῷ πραχϑέντα καὶ ὕπ᾽’ αὐτοῦ δαπανώμενα, μεθ᾽ 
ὧν xai τὸ μέγα χρῆμα καὶ τίμιον, ἡ τῆς βασιλείου τάξεως 
B ἐχϑεσίς τε xai ὑποτύπωσις, ἧς παροραϑείσης καὶ, οἷον εἰπεῖν,5 
ἀπονεχρωϑείσης, ἀκαλλώπιστον τῷ ovrt καὶ δυσειδῆ τὴν βασι- 
λείαν ἦν καϑορᾷν. ὥσπερ γὰρ σώματος μὴ εὐσχημόνως δια- 
πεπλασμένου, ἀλλὰ φύρδην xoi ovx εὐαρμόστως τῶν μελῶν 
αὐτῷ συγκειμένων, ἀταξίαν ἄν τις τὸ τοιοῦτον προσείποι, 
αοὕτω xai τοῦ βασιλικοῦ πολιτεύματος μὴ τάξει ἀγομένου XGllO 
χυβερνωμένου, κατ᾽ οὐδὲν διοίσει τῆς ἰδιωτικῆς καὶ ἀνελευ- 
ϑέρου διαγωγῆς. ἵν᾽ οὖν μὴ τοῦτο γένηται καὶ δόξωμεν 
ἀτάχτως φερόμενοι, τὴν βασιλικὴν καϑυβρίζειν μεγαλειότητα, 
δεῖν φήϑημεν, ὅσα τε παρὰ τῶν παλαιοτέρων ἐφευρέϑη καὶ 
παρὰ τῶν ξωραχύτων διηγγέλϑη καὶ nao! ἡμῶν αὐτῶν ἐϑεά-τϑ 
Ὁ ϑὴη καὶ ἐν ἡμῖν ἐνηργήϑη, ταῦτα quionorg μελέτῃ ἐκ πολ-- 
λῶν ἐρανίσασϑαι xai πρὸς εὐσύνοπτον κατάληψιν τῷ πα- 
ρόντι ἐχϑέσϑαι φιλοτεχνήματι, καὶ πατρίων ἐϑῶν παρεωρα- 
Ms. [ο]. μένων παράδοσιν τοῖς μεϑ’ ἡμᾶς ἐνσημήνασϑαι, xai ὥσπέρ 
22.3 χιγὰ ἄνϑη ἐκ λειμώγων δρεψαμένους εἰς ἀσύγχριτον εὐπρέ-20 
πειαν τῇ βασιλικῇ παραϑέσθαι λαμπρότητι, xci οἷόν τι χά- 
τοπτρον διαυγὲς καὶ νεόσμηχτον ἐν μέσοις τοῖς ἀναχτόροις 
ἘΔ.1,.3 ἱδρύσασϑαι, ἐν ᾧ καὶ τὰ τῇ βασιλείῳ ἀρχῇ πρέποντα καὶ τὰ 


2. οἶδα ed. 


stris civibus admirationi est. Multa enim observata aliquando, 
longo tempore abolita, deficere solent, cumque his magnum et ve- 
3 nerandum opus, lmperatoriarum cerimoniarum descriptio et regu- 
la: qua neglecta atque, ut ita dicam, morte exstincta, imperium 
deforme omnino et indecorum apparuit, Ut enim corpore non cele- 
ganter formato, sed membris turpiter ac distorte in eo collocatis, 
id iure aliquis confusionem dixerit, ita quoque Imperatoria aula 
inordinate administrata et gubernata, inhonesta ia et parum libe- 
rali institatione in nihilum redigetur, Νὰ hoc igitur contingat et 
nos ordinem negligentes, Imperatoriam dedecorare maiestatem vi- 
deamur, necessarium putavimus, tum apud antiquiores reperta, tum 
ab iis, qui baec viderunt, relata, tum a nobis ipsis conspecta in- 
que aula nostra exercita, e multis assidua cura congerere et omnium 
oculis praesenti opere exponere, patrias consuetudines nunc negle- 
clas tradere et commendare posteritati , et. quasi flores nonnullos . 
e pratis decerpentes, ad incomparabile decus Imperatorio splendori 
committere; illud denique opus, tamquam lucidum ac recens poli- 
tum speculum, in medio atrio collocare, ut in eo tam Imperatoris 
convenientia dignitati, quam ministrorum systemati conárua omnium 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. PRAEF. 5 


τῷ συγχλητιχῷ συστήματι ἄξια χατοπτευόμενα, ἐν τάξει waiEd.3 
χόσμῳ αἱ τοῦ χράτους ἡνίαι διεξάγοιντο. ὡς ἄν δὲ σαφῆ καὶ 
εὐδιάγνωστα εἶεν τὰ γεγραμμένα, χαὶ καϑωμιλημένη καὶ 
ἀπλουστέρᾳ φράσει χεχρήμεϑα καὶ λέξεσι ταῖς αὐταῖς καὶ 
δοόνόμασι τοῖς iq? ἑχάστῳ πράγματι πάλαι προσαρμοσϑεῖσι B 
χαὶ λεγομένοις, ὕφ᾽ ὧν τοῦ βασιλείου χράτους δυϑμῷ xai 
τάξει φερομένου, εἰχονίζοιμεν τοῦ δημιουργοῦ τὴν περὲ τόδε 
τὸ πᾶν ἁρμογίαν καὶ κίνησιν, καϑορῷτο δὲ καὶ τοῖς ὑπὸ χεῖρα 
σεμνοπρεπέστερον, καὶ διὰ τοῦτο ἡδύτερόν τε καὶ ϑαυμαστό-- 

τότερον, λεχτέον περὲ ἑχάστης τάξεως, ὅπως τε xai χαϑ᾽ ὃν ὀφεί- 
λει τρόπον ἐχτελεῖσϑαι καὶ συμπεραΐνεσϑαι. 


ΚΕΦ. a, ΕΔῚ, 4 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, προχένσου γινομένου ἐν τῇ μεγάλη ἔχκλη- 
σέᾳ, ἤτοι τάξις καὶ ἀχολουϑία τῶν εὐσήμων καὶ περιφαγῶν 
15 προελεύσεων, ἐν αἷς οἱ βασιλεῖς ἀπίασιν ἐν τῇ μεγάλῃ 
ἐχχλησίᾳ. 


FI, οὐ μιᾶς ἡμέρας τῆς οἵας οὖν ἐνισταμένης περιφανε- 
στάτης ἑορτῆς εἰσέρχονται οἱ πραιπόσιτοε ἐν τῷ χρυσῷ 
τριχλίνῳ, τῆς χαϑημερινῆς δηλονότι ἱσταμένης προελεύσεως,Β 


η- 16, τε ed. 8. χέγησι». καϑ. ed. 9. ϑαυμαστότερον. λε-- 
χτέον οὖν coni, R, 


oculis exponantur, et sic in ordine ac pulchritudine frena potestatis re- 
gantur, Ut vero quae hic perscripta sunt clara et intellectu facilia 
evaderent, usi sumus vulgari et simpliciori genere dicendi nominibus- 
que et vocabulis cuivis rei quondam apte impositis et de ea usur- 

. patis, quibus dum Imperatoria potestas concinnitate et ordine conti- 
netur, creatoris circa hoc universum harmoniam et motum adumbre- 
mus, Visum quoque iis, quae sub manibus habemus, convenientius, 
et propterea iucundius ac mirabilius est , de singulis officiis quomodo 
et qua ratione perfici et administrari debeant commentari, 


CAP. 1. 


Observanda , quando processio in magnam ecclesiam instituitur , 
sive ordo ac series solennium et illustrium processionum, Im- 
peratoribus ad magnam ecclesiam euntibus, 


P.as eius diei, in quem eiusmodi splendidissimum festum in- 
cidit, praepositi aureum triclinium intrant, diurna scilicet processione 
instante, et Dominos de festo admonent, qui iubent ipsos, ut in 


6 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Em ὑπομιμγήσκουσι τοὺς δεσπότας περὲ τῆς ἑορτῆς, εἶτα ζὲ- 
λεύουσιν τούτους οἱ δεσπόται ἄγεσϑαι ἐπὲ τὴν αὔριον πρό- 
χκέγσον ἤτοι προέλευσιν. οἱ δὲ ἐξερχόμενοι δρίζουσι πᾶσιν 
τοῖς τοῦ κουβουχλείου, ὅμοίως x«i τῷ χατεπάγω xai τῷ Óo- 
μεστίκῳ τῶν βασιλιχῶν, σὺν τούτοις δὲ καὶ τοῖς δυσὶ δημάρ-5 
χοις: ἀποστέλλουσι δὲ xaià μανδάτα τῷ τε δομεοτίχῳ τῶν 
γουμέρων χαὶ τῷ χόμητι τῶν τειχέων, χκαὲ ἁπλῶς εἰπεῖν, 
πάσαις ταῖς τάξεσι καὶ πᾶσι τοῖς σεχρέτοις χαταμηνύουσι 
περὲ τῆς τοιαύτης προελεύσεως, ἵνα ἑχάστη τάξις xai ἕχα- 
στον σέχρετον xara τὴν ἰδίαν τάξιν xai χατὰ τὸν ἴδιον τοῦτο 

ασεχρέτου τύπον τὼ αὐτοῖς ἁρμόζοντα προευτρεπίσωσι, xai 

Ms.23.b4ug» χαὶ τῷ ὑπάρχῳ τῆς πόλεως γνωρίζουσι τοῦ εὐτρεπίσαι 
καὶ ἀναχαϑᾶραι τὴν βασιλικὴν ἔξοδον, ἔν $ μέλλουσιν οἵ 
δεσπόται προελϑεῖν, καὶ πάσας τὰς ἐχεῖσε εἰσφερούσας λεω- 
φύρους ὅδοὺς, ἐν αἷς μέλλουσι διέρχεσθαι oi δεσπόται, διὰτδ 
τοῦ πυξίνου πρίσματος xai τῆς €x κισσοῦ xai δάφνης wvg- 
δίνης τε καὶ δενδρολιβάνου ταύτην καταχοσμεῖν καὶ ἄλλοις, 
ὅσα ὃ τότε φέρει καιρὸς , εὐώδεσί τε καὲ ποικίλοις ἄγϑεσι. 
(Β.) Τῇ δὲ ἐπαύριον, ἤγουν τῇ ἡμέρᾳ τῆς αὐτῆς ἑορτῆς, ἕωϑεν 
πρωΐας εἰσέρχονται ot πραιπόσιτοι μετὰ πάσης τῆς τάξεως2ο 
τοῦ χουβουκλείου εἰς τὸν χαβαλλάριον, καὶ καϑέζονται ἐκεῖσε. 

Dro) δὲ μεγάλου xai οἰχειακοῦ παππίου ἀγοίγοντος, εἰσέρ χον-- 
ται, καὶ καϑέζονται ἐν τῷ βήλῳ τοῦ παγνϑέου, καὶ ci 
οὕτως εἰσέρχονται ob βεστήτορες, xai αἴρουσι τὴν μωσαϊχὴν 
ῥάβδον ἀπὸ τοῦ εὐχτηρίου τοῦ ἁγίου Θεοδώφου τοῦ ὕντος.5 


2. τούτοις ed. 16. τῆς post x«i, et τε post μυῤῥίνης om. ed. 
18. ὅσα corr. Leich., ὅσοις ed. ex. cod. — 21. x«i deest in cod, 


crastinum pompam seu processionem parent et instituant, Egre- 
dientes illi hoc omnibus cubiculariis, capitaneo item et domestico 
Imperatoriorum, duobus praeterea demarchis, edicunt: mittunt etiam 
mandata tum domestico numerorum, tum comiti murorum, et; -ut 
breviter dicam, officiis ac secretis omnibus huiusmodi processionem 
indicant , ut singula officia et secreta secundum ordinem suum et 
propriam secreto formam quae ipsis conveniunt procurent, Prae- 
fecto etiam urbis id notum faciunt, ut viam Imperatoriam, qua Do- 
mini processuri sunt, et publicas omnes ad eam, qua ipsi transituri 
sunt, ducentes praeparet , purget et prismate buxeo hederaque, 
lauro? myrrha, thure et aliis, quos tunc tempus fert, odoris ac. 
variegatis floribus exornet. (IL) Postero seu ipso festo die primo 
mane praepositi cum omnibus, qui ad cubiculi ordinem pertinent, 
caballarium intrant, et ibi cousident. Magno autem et domestico papa 
palatium aperiente , intrant sedentque in velo panihei: deinde ve- 


ἘΝ ΟΡ ism. pue 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 4. 7 


ἐν τῷ χρυσοτριχκλίνῳ, καὶ οἱ τῶν ἀλλαξίμων τοῦ xovflov- 
χλείου, μετὰ xai τῶν τῇ τάξει αὐτῶν διαιταρίων, αἴρουσι 
τὸ ταβλίον, ἐν ᾧ ἀπόκειται ἧ βασιλέως ἐσϑὴς, καὶ τὰ χορνί- 
χλια, ἅπερ τὰ βασίλεια ἔνδοϑεν περιφέρουσι στέμματα, καὲ 
5oí βασιλικοὲ σπαϑάριοι τὰ βασιλικὰ αἴρουσιν ἅρματά τε καὲ 
σχουτάρια καὶ τὰ δόρατα, καὶ ἡ μὲν τῶν ἀλλαξίμων τάξις 
φέρει τὴν βασίλειον στολὴν, καὶ ἀποτίϑησιν ἐν τῷ ὀχταγώνῳ 
χουβουχλείῳ τῷ ὕντι ἐν τῷ παλατίῳ τῆς Δάφνης, ἤγουν Ἐ4.1,. 5 
πρὸ τοῦ ναοῦ τοῦ ἁγίου πρωτομάρτυρος Στεφάνου. οἱ δὲ 
τοτὰ ἅρματα φέροντες σπαϑάριοι ἵστανται μετ᾽ αὐτῶν ἐν τῷ 
ὀγοποδίῳ, χαὶ δὴ τῶν δεσποτῶν ἀπὸ σκαραμαγγίων ἐξιόγ.-- 
τῶν τοῦ ἱεροῦ χοιτῶνος, καὶ τὴν συνήϑη εὐχὴν ἐν τῇ χόγχῃ 
τοῦ χρυσοτριχλίγου, iv $ ἱστόρηται ἡ τοῦ Κυρίου ἡμῶν καὶ 
Θεοῦ ϑεοείκελος ἁγία εἰκὼν ἐπὲ ϑρόνου καϑεζομένη, τῷ Θεῷ 
τϑαάποδιδόντων, εἰσέρχονται οἱ πραιπόσιτοι ἀπὸ τοῦ βήλου τοῦ 
παγϑέου, καὶ προσκυνοῦσι τοὺς δεσπότας, καὶ £9" οὕτως βάλ- 
λουσιν οἱ δεσπόται τὰ ἑαυτῶν χρυσοπερίκλειστα σαγία,καὲ ἔξία- B 
σε διὰ τοῦ φύλακος. ἐν δὲ τῷ σίγματι ἐκδέχεται αὐτοὺς TÓTEMs.23. ^ 
μαγλάβιον xai 7j ἑταιρεία καὶ ὃ λογοϑέτης, μετὰ τοῦ καγιχλείου 
20x44 τοῦ πρωτοασηκρῆτις καὶ τοῦ πρωτογοταρίου, καὶ ἐπευχό- 
μιεγοι. τοῖς δεσπόταις, τούτοις συμπορεύονται.  (1.) Kai ἀπερ-- 
χόμενοι δεσπόται ἐν τῷ πρωτοχτίστῳ ναῷ τῆς ὑπεραγίας Θεο-- 
zóxov, λαμβάνουσι κηροὺς παρὰ τῶν πραιποσίτων, δηλογύτε 


3. ταβλὴν cod. 20. πρωτοασηχρίτης sph. ed. 


stitores intrantes, virzam Mosaicam ex oratorio S, Theodori, quod in 
aureo triclinio est, desumunt: mutatoriis cubiculi praefecti cum 
diaetariis , qui ad eorum ordinem pertinent, tabulam, in qua 
vestis Imperatoria iacet, et arcas, ubi Imperatoriae coronae asser- 
vantur; spatharii Imperatorii arma, scuta hastasque Imperatoris; of- 
ficium denique mutatorii stolam eius sumit, et in octangulo cubi- 
culo, quod in palatio Daphnes seu ante templum sancti proto- 
martyris Stephani est, reponit. Spatharii arma portantes, cum 
ipsis in onopodio stant, et postquam Domini, scaramangiis induti, e 
sacro cubiculo processerunt solitasque preces in concha aurei triclinii, 
ubi Domini ac Dei nostri divina et sacra imago in throno collocata 
est, peregerunt, praepositi a velo panthei intrantes, Dominos ado- 
rant: qui statim vestes suas auro praetextas induunt, ect per excu- 
bias egrediuntur, In sigmate custodia corporis, quae mamclavium et: 
hetaeria vocatur, et logothetes cum praefecte caniclei, protosecre- 
tario ac protonotario eos excipiunt, et facta salutatione, cum 
ipsis procedunt, (11I.) Domini autem ad veterem sanctissimae Deiparae 
aedem abeuntes, cereos a praepositis, scilicet a cubiculario praepositis 
traditos, accipiunt, et triplici adoratione cum cereis Deum venerantur. 


^ 


8 CONSTANTINI PORPIIYROGENITI 


ὑπὸ χουβικουλαρίου διδομένων τοὺς πραιποσίτους, xai διὰ 
στῆς τρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσιν 
τῷ Θεῷ. καὶ εἶϑ᾽ οὕτως ἐν τῷ κατεχείνῳ ἤτοι μετεκείνῳ 
εὐχτηρίῳ τῆς ἁγίας τριάδος, κἀκεῖσε διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ 
τῶν κηρῶν προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσι τῷ Θεῷ, καὶ εἶθ᾽ 5 
οὕτως εἰσέρχονται ὃν τοῖς ἐκεῖσε ἀποχειμένοις, ἐν τῷ στε- 
vot λειψάνοις, κἀκεῖσε διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν 
προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσι, τῷ Θεῷ. εἶτα ἐξέρχονται 
εἰς τὸν βαπτιστῆρα, ἐν ᾧ ἵστανται oi τρεῖς εὐμεγέϑεις 


xat περικαλλεῖς σταυροὶ, καὶ διὰ νεύματος τοῦ πραιποσίτουιο 


πηγνύουσιν ἐχεῖσε οἱ κουβιχουλάριοι οὺς κατέχουσι κηρούς" 
οἱ δεσπόται ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε διέρχονται διὰ τοῦ τρικλίγου τοῦ 
αὐγουστέως, ἐν ᾧ ἐχδέχονται οἵ τε τοῦ χρυσοτρικλίνου καὶ oi 
βασιλικοὶ ἄνϑρωποι" κἀχεῖσε γὰρ ἐπεύχονται σὺν τοῖς μαγλα-- 
Ὁ βίταις καὶ τοῖς ἑταιρειώταις τοὺς δεσπότας. 
μετὰ τοῦ χουβουχλείου μόνου xai τῶν κχοιτωνιτῶν εἰσέρχον- 
ται ἕως τοῦ ὀχταγώγου χουβουχλείου τοῦ ὄντος πρὸ τοῦ ἁγίου 
Στεφάνου, ἐν ᾧ καὶ ἡ βασίλειος ἀπόκειται στολὴ, xai ἐκεῖσε 
ἵστανται οἱ τοῦ χουβουχλείου ἐπευχόμενοι τοὺς δεσπότας. ἀπὸ 


Ed. L. 603 τῶν ἐκεῖσε εἰσέρχονται οἱ δεσπόται σὺν τοῖς πραιποσίτοιςαο 


2 ^ - ^ , ^ - 
ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου πρωτομάρτυρος Στεφάνου, χαὲ διὰ τῆς 
»" M. - , ? -“ —- 
TQLOOZG μετὰ TOY χηρῶν προσχυγήσεως ἀπευχαριστοῦσι τῷ 
E 3 1 D - 
Θεῷ, xai ti) οὕτως προσκυνοῦσι τὸν μέγαν xai περικαλλῆ 


10. διδομένους τοῖς πραιποσίτοις Leich. 11, ZX0O 4L. ᾿Ιστέον, 
ὅτε ἑορτῆς προκειμένης ὃ μέγας σταυρὸς ἀπὸ τοῦ (τοῦ om. ed.) 
βαπτιστῆρος οὐκ ἐξέρχεται" ὃ δὲ ἕτερος ἵσταται ἐν τῷ ὀχταχιόνῳ 
ϑόλῳ, ἤγουν εἰς τὴν d σχολὴν , ἥνπερ παλαιὰν καλοῦσι χα- 
ραγὴν, xci ὃ ἕτερος εἰς τοὺς λύχνους. ἐχεῖσε γὰρ ἄντιχρυ τῶν 
λύχνων ἵδρυται ἢ καλουμένη ἑπταχάνδηλος, καὶ χάτωϑεν τοῦ 
ἐχεῖσε ἱδρυμένου σταυροῦ κρέμαται 5 Περσικὸς γραμμή. 17. 
petet sph. ut infra p. 9; 7. 18. ἡ om. ed. 21. ἁγίου 
om. ed. 


Postea in secundo seu proximo sacello ter genibus flexis cum cereis , 
Deum precantur: deinde ad repositas ibi in angiportu reliquias acce- 
dunt, et hic quoque ter genu flexo cum cereis Deum adorant. 
Porro ad baptisterium, in quo tres magnae ac perpulchrae cruces 
stant, exeunt ibique signo a praeposito dato, cubicularii quos te- 
nent cereos reponunt, 1nde Domini per triclinium augustalis trans- 
eunt, iu quo aurei triclinii ministri et famuli Imperatorii eos ex- 
spectant: nam ibi quoque cum manclavitis et custodibus palatii seu 
hetaeria Dominos salutant. Ipsi vero cum cubiculariis et coetoni- 
ts ad octangulum cubiculum ante sancti Stephani aedem, in quo 
stola Imperatoria iacet, procedunt: ubi et cubicularii, Dominos sa- 
lutantes , adsunt. Inde cum praepositis ad sancti protomartyris Ste- 


οἵ δὲ dsonórat15 


"mr πα a «ιν... 


"my s 


ue ee i enm 


Aw wr NS CREUSE, ver 


ΘΒ 


Wee ES 


CADUIN, 


159) το τος 


ἈΨΑ͂ΝΙ 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L4. 9 


- ' 
xal πολυτίμητον τοῦ ἁγίου Κωνσταντίγου σταυρόν. (4.) Καὶ 
-" , -"- ^ ^ LO 
μετὰ τὸ τελέσαι ταῦτα εἰσέρχονται ἐν τῷ κοιτῶνι τῆς Za- 
φνης, ἐχδεχόμενοι τὸν καιρὸν, ἤγουν τὸν δεφερενδάριον, 
φέροντα τὸ μανδάτον ἀπὸ τοῦ πατριάρχου περὲ τῆς ἐκχλη- 
Βσιαστικῆς καταστάσεως, καὶ δὴ εἰσέρχονται οἱ πραιπόσιτοι, Ms. 23. b 
xai τὴν εἴδησιν τούτων διδοῦσι τοῖς δεσπόταις. ἐξιόντες δὲ 
- , , - E] , , , - 
οἱ δεσπόται ἐν τῷ ὀχταγώνῳ χουβουκλείῳ, κράζει φωνῇ με-Β 
Ld , ^ * 
γάλῃ ὃ πραιπόσιτος, λέγων ,,βεστήτορες"" καὶ δὴ εἰσέρ- 
χονται οἱ βεστήτορες καὶ περιτιϑέασι τοῖς δεσπόταις τὰς τού- 
: ' , * 3 , - rf €« RN 
roro» λαμπρὰς χλανίδας, καὶ εὐθέως ἐξέρχονται" οἱ δὲ πραι-- 
πόσιτοι στέφουσιν τοὺς δεσπότας, δηλονότι τοῦ χουβουκχλείου 
παντὸς παρισταμένου χἀκεῖσε, ὅτε ταῦτα τελοῦνται, καὶ μετὰ 
τὸ στεφϑῆναι τοὺς δεσπότας ἐξέρχονται διὰ τοῦ τριχλίγου 
τοῦ αὐγουστέως" ἐχεῖσε γὰρ ἵσταται ὃ λογοϑέτης τοῦ δρόμου 
15xab ὃ τοῦ χανιχλείου χαὶ ὃ χατεπάνω τῶν βασιλιχῶν xai , 
* 3 , Mu τα , » * - » ' 
τὸ μαγλάβιον xai 7j ἑταιρεία. ἔνγδοϑεν γὰρ τῆς μεγάλης nv-C 
λης τοῦ αὐγουστέως ἵστανται οἱ γιψηστιάριοι, βαστάζοντες 
τὰ χρυσᾶ καὶ ἐκ λίϑων τιμίων κατεσχευασμένα χερνιβόξεστα, 
xai ἱστανταὶ οἱ δεσπόται εἰς τὴν χρυσῆν χεῖρα, ἤγουν εἷς 
- 5 - , , 
20rüv πόρτηχα τοῦ αὐγουστέως ἔξωθεν τῆς μεγάλης πυλης" 
Ἵ ^ * ^ x b x , ^ T 
κἀκεῖσε γὰρ xui oi τοῦ χφυσοτρικλίνου παρίστανται." καὶ δὴ 
, ^ ' ' c 
διὰ νεύματος TOU δεσπότου ὃ πραιπόσιτος τὴν χεφαλὴν ὑπο- 
22. ΣΧΟΑ͂. ᾿Ιστέον, ὅτε διὰ τοιούτου σχήματος ..... εἰ ἐν πά- 
σαις ταῖς δοχαῖς διὰ νεύματος τοῦ δεσπότου Ó πραιπόσιτος VEUEL 
τοῖς ὀφείλουσιν εἰσάξαι, εἴτε τὰ χατὰ τύπον εἰσαγόμενα βῆλα 
ἐν ταῖς δοχαῖς, εἴτε ἐϑνικῶν εἴσοδος ὀφείλει γενέσθαι, εἴτε ξε- 


γαλέων ἐξ ἀλλοέϑγων μελλόντων εἰσεέναι. Integrum hoc scholion, 
in ed. omissum , praebet R. in annot. 3 


phani templum abeuntes, ter genu flexo cum cereis Deum vene- 
rantur, et ante màgnam illam, pulcherrimam et summe venerandam 
sancti Constantini crucem se prosternunt. (IV.) His peractis, cu- 
biculum Daphnes ingrediuntur, et tempus seu referendarium, ἃ 
patriarcha mandatum de ecclesiasticis  cerimoniis ferentem,  ex- 
spectant, quarum notitiam intrantes praepositi Dominis suppeditant, 
Hi cum octangulum cubiculum intrarunt, praepositus alta voce ex- 
clamans dicit: estitores. Tunc vestitores accedunt, Dominis 
splendidas suas tunicas circumimponunt statimque abeunt:  prae- 
positi vero Imperatorem coronant, adstante ibi, dum haec pera- 
guntur, universo cubiculi ministerio, et coronati Domini per tri- 
clinium augustalis eunt, ubi logotheta cursus publici, canicleo 
"praefectus, capitaneus Imperatoriorum,  manclavium εἰ hetae- 
ria seu corporis custodes adsunt. Intra portam augustalis maiorem 
lavatores , aurea et lapidibus pretiosis ornata malluvia portantes , Do. 
mini ad auream manum seu in porticu augustalis extra magnam 


Io CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


χλίνας τοῖς δεσπόταις, διὰ τῆς οἰχείας χλανίδος νεύει τῷ 
ὀστιαρίῳ τῷ τὴν χρυσὴν βέργαν κατέχοντι" τέσσαρες γὰρ 
ὀστιάριοι τὰς χρυσᾶς ἐκ λίϑων τιμίων ἠμφιεσμένας βαστά- 
ζουσι βέργας. καὶ ἐξέρχεται, καὶ εἰσάγει τούς τε μαγί- 
στρους ἀνϑυπάτους τὲ χαὲ πατρικίους στρατηγούς τε xoci» 
Ὁ ὀφφικιαλίους καὶ κλεισουράρχας, καὶ τούτων κατὰ τὸ εἰω-- 
Sog προσχυγνούγντων τοὺς δεσπότας xoi xarà τὰς οἰχείας ἱστα- 
μένων τάξεις, διὰ νεύματος τοῦ βασιλέως λέγει ὅ πραιϊπόσιτος 
εὐήχως πῶς καὶ ἐναρμογίως ,,κελεύσατε. xai δὴ τούτων 
ἐξιόντων, δηλογύτι μετὰ xai τῶν δεσποτῶν, πάλιν iv τῷιο 
ὀνοποδίῳ, ἔνϑα ὃ τῆς βίγλης δρουγγάριος καὲ τοῦ πλωΐμου 
ἵστανται, μετὼ καὶ τῶν βασιλικῶν σπαϑαρίων τῶν βασταζόν- 
vo» τὰ βασιλικὰ ἅρματα, πίπτουσι κἀκεῖσε οἵ τε μάγιστροι 
καὶ οἱ λοιποὶ, καὶ ἀπευχαριστοῦσι τοὺς δεσπότας, δηλονότι 
Ms. λή. «τοῦ τῆς καταστάσεως ἐν τῷ μέσῳ ἑστῶτος, καὲ διὰ νεὐματοςτῇ 
τοῦ βασιλέως κατὰ τὸ εἰωθὸς νεύει ὃ πραιπόσιτος διὰ τῆς 
αὐτοῦ χλανίδος τῷ τῆς καταστάσεως, καὶ λέγεν ,,κελεύ- 
Εά.1,. γσατε. (E) Καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε συνεξίασι τοῖς δεσπόταις 
οἵτε μάγιστροι καὲ οἱ λοιποὶ ἕως τοῦ μεγάλου. κονσιστωρίου, 
ἐν ᾧ ἵστανται ὕ, τε τοῦ ἁγέου Κωνσταντίνου σταυρὸς xai ἥχο 
τοῦ ωσέως ῥάβδος" καὶ μὴν 0, v6 πρωτοασηχρήτης xai ὃ 
πρωτογοτάριος, μετὰ τῶν ἀσηκρήτων καὶ βασιλικῶν γνοταρίων 
xai λοιπῶν σεχρετικῶν γνοταρίων τε καὶ χαρτουλαρίων καὲ 


13. οὗ δὲ ed. 22. Verba βασ. vor. x. Aout, GExQ. vor. ct 
mox x«i om. ed. 


portam stant, ubi et chrysotricliniarii adsunt. Tunc ad nutum Do- 
mini praepositus, inclinato versus Dominos capite, propria veste 
ostiario auream virgam tenenti signum dat: quatuor enim ostiarii 
aureas et gemmis pretiosis instructas virgas portant. Deinde egre- 
ditur, et magistros, proconsules, patricios, strategos, officiales ct 
clausurarum. praefectos adducit: quibus pro. more salutantibus Domi- 
nos, et secundum suos ordines constitutis, ad nutum Imperatoris prae- 
positus clare et harmonice dicit: Jubete. Et postquam cum Dominis 
ad onopodium exierunt, ubi drungarii vigiliae et rei navalis cum 
spathariis Imperatoriis, arma Imperatoris ferentibus, stant, procum- 
bunt ibi magistri ac reliqui, et Dominos salutant, scilicet magistro 
eerimoniarum in medio constituto: ad Imperatoris vero nutum pro. 
more praepositus veste sua signum dat, dicens: Jubete.  (V.) Inde 
cum Dominis magistri et reliqui usque ad magnum consistorium, 
in quo crux S. Constantini et virga Mosis stant, una egrediun- 
tur; et ibi primus a secretis et prolosecretarius cum ipsis se- 
cretis, notariis Imperatoriis ceterisque secreticis atque notariis et 
chartulariis et omnibus in eum locum congregatis adest: stantibus- 
que Dominis supra pulpitum ante camclaucium, praepositus iterum 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 1. 1I 


δὴ πάντων ἐκεῖσε ἀϑροιζομένων, καὶ τῶν δεσποτῶν ἱσταμέ- 
vov ἄνωϑεν τοῦ πουλπίτου ἔμπροσϑεν τοῦ καμελαυκίου, πάλιν 
διὰ νεύματος τοῦ βασιλέως κατὰ τὸ εἰωϑὸς νεύει ὃ πραι- 
πόσετος τῷ σιλεντιαρίῳ, (ἐκεῖσε γὰρ ἐν τῷ μέσῳ τοῦ χογσι- 
δοτωρίου ἵστανται οἱ σιλεντιάριοι,) καὲ λέγει μεγάλως ,,χε- 
λεύσατε." καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε διέρχονται οἱ δεσπόται ἕως 
τοῦ τρικλίνου τῶν κανδιδάτων, (ἐχεῖσε γὰρ Ó τοῦ Κυρέου Β 
ἵσταται χλῆρος,) καὶ ἀσπάζονται ob δεσπόται τὸν σταυρὸν τοῦ 
Κυρίου, δηλονότι ὑπὸ τοῦ σκευοφύλαχος τῆς αὐτῆς ἐχκλη- 
τοσίας προσφερομένου τοῖς δεσπόταις. καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε διέρ-- 
χονται οἱ δεσπόται ἀπερχόμενοι ἐν τῷ ὀχτακιόγῳ ϑόλῳ, ἤγουν 
εἰς τὴν πρώτην σχολὴν, ὅνπερ τὴν παλαιὰν καλοῦσι χαραγὴν, 
ἐν ᾧ ἵδρυται ὃ ἐξ ἀργύρου κατεσχευασμένος περικαλλὴς orav 
ρὸς, καὶ διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν χηρῶν προσχυνήσεως 
τδἀπευχαριστοῦσι τῷ Θεῷ. καὲ πάλιν ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε διέρχον-- 
ται διὰ τοῦ τρικλένου τῶν ἐκσχουβίτων" ἐκεῖσε γὰρ ἵστανται 
| στιχηδὸν δεξιᾷ καὶ ἀριστερᾷ κατὰ τὰς οἰχείας τάξεις, τοὺς C 
δεσπότας ἐχδεχόμενα, τά τε Ῥωμαϊκὰ σκῆπτρα τὰ λεγόμενα 
βῆλα, ὅμοίως χαὲ τὰ εὐτύχια xai τὰ ἕτερα σχῆπτρα, πρὸς 
 ᾳφοτούτοις τὰ σχεύη τῶν προτιχτύόρων xai σινατόρων, xci τὰ 
σκεύη τῶν δραχογαρίων, λάβουρά τε καὶ καμπηδηχτόρια, μετὰ 
xai τῶν βάνδων, τοῦ συμπορεύεσθαι τοῖς δεσπόταις. (c.) EvMs, a4. b 
δὲ τῷ αὐτῷ τριχλίνῳ τῶν ἐχσκουβίτων ἐν τῷ εὐωνύμῳ 
. μέρει ἵστανται ἐπὲ μαχρῷ σχάμγνῳ πρώτη τάξις, οἱ τοῦ χοι- 
ἧχδαίστωρος χαγχελλάριοι, μετὰ xai τοῦ αὐτῶν δομεστίκου Ῥω- 


10. προσφερόμενον Leich. 13. ó om, ed. 5. χαγχελλάριοι 
emend. Leich., χελλάρεον ed. ex cod. 


ad nutum Imperatoris signum uti mos est silentiario dat, (in me- 

dio enim consistorio silentiarii praesto sunt,) alta voce exclamans: 

Iubete. inde Domini ad triclinium candidatorum procedunt, ubi sa- 
cer Domino clerus. adest, et crucem ἃ thesaurario eius ecclesiae 
hc ipsis allatam osculantur. Porro ad octangulum tholum seu primam 
T scholam, quem locum veterem monetam vocant, ubi ex argento aífa- 
bre elaborata et pulcherrima crux posita est, transeunt, et ter genu 
flexo cum cereis Deum venerantur; inde rursus per triclinium ex- 
cubitorum pergunt, ubi ad dextrum et sinistrum latus secundum or- 
dines suos turmae Romanae, vela dictae, praetoriani et reliquae 
cohortes militares, porro signa protectorum , senatorum et dracona- 
riorum, labara et campiductoria cum bandis stant Dominosque, 
ut eos comitentur, excipiunt. (VL) In eiusdem excubitorum tricli- 
nii sinistra parte, in scamno longo, primus ordo stat, cancellarii 
quaestoris cum suo domestico, hRomauo sermone convenientes festo 


12 CONSTANTINI ΡΟΒΡΠΥΒΟΘΕΝΙΤΙ 


- nm ^ - « ^ € , . , LU 
μαΐζοντες τὰ τῇ ξορτῇ ἁρμόζοντα" “δευτέρα τάξις, ἵστανται 
b] » v 
xai αὐτοὶ éni μαχροσκάμνῳ οἱ λεγόμενοι διπανῖται, xai αὐτοὲ 
Dz& εἰωθότα εὐφημοῦντες" καὶ τρίτη τάξις, ἵστανται ἐπὲ μα-- 
χροσκάμνῳ οἱ vouuxol, καὶ αὐτοὶ τὰ εἰωθότα ἐπευχόμεγοι 
τοὺς δεσπότας. καὶ ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε ἀπέρχονται εἰς τοὺς λύ- 5 
T c ΄ c 
χνους, ἐν ᾧ ἵδρυται ὃ ἐξ ἀργύρου ἕτερος κατεσχευασμένος 
σταυρὸς, καὶ διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν προσχυγήσεως 
ἀπευχαριοτοῦσι τῷ Θεῷ,, xai γίνεται ἐκεῖσε ἐν τῷ τριβουνᾶ- 
, , x Ὁ 
λίῳ πρώτη δοχή" ἤγουν εἰς τοὺς λύχνους, δηλονότι εἰς τὴν 
I ε - 
χαμάραν, ἱσταμένων τῶν βασιλέων, δέχεται ἐκεῖσε ὃ δήμο-το 
χράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ὃ δομέστικος τῶν σχολῶν, μετὰ 
Ed.L.8z«£ τοῦ περατιχοῦ δήμου τῶν Βενέτων, xai ἐπιδίδωσιν ὃ 
δημοχράτης, ἤγουν ὃ δομέστικος, τὸ λιβελλάριον τὸν δεσπό- 
, ΄ ^ - Ll * * 
την, &qixOutvoc δηλογότι ὑπὸ TOU τῆς καταστάσεως πρὸς τὸν 
βασιλέα, ὃ δὲ βασιλεὺς ἐπιδίδωσι τοῦτο τῷ πραιποσίτῳ, καὶι5 
ἀχτολογοῦσιν ἐκεῖ οἱ τοῦ μέρους, ἤγουν ὃ δῆμος, κατὰ τὸ 
' ? * ^ , 3 ^ LÀ 3 - ^ - € 
εἰωϑὸς τοὺς δεσπότας, ἐν δὲ τῷ ἀκχτολογεῖν τὸν δῆμον ὃ 
δοιιέστιχος κατασφραγίζει τοὺς δεσπότας κατὰ τὴν εὐφημίαν 
τοῦ δήμου" αὐτὸ γὰρ τὸ τριβουνάλιον κατακοσμοῦσιν οἵ TE 
βεστιοπράται χαὶ ἀργυροπράται διά τε βλατίων xai λοιπῶναο 
ἐντίμων ἅἁπλωμάτων τε καὶ πέπλων, καὶ μὴν διά τε χρυσῶν 
2. μαχροσχάμμῳ eod. 9. ZX04A. "Ἰστέον, ὅτι τῶν δεσποτῶν 
διερχομέγων εἰς τοὺς λύχνους, ἀνάπτουσι τοὺς λύχνους χατὰ τὸν 
τύπον. 13. τῷ δεσπότῃ Leich. 189. ΣΧΟ.1. Ἰστέον, ὅτι τοῦ 
δήμου ἀχτολογοῦγτος χατὰ τὴν ἀχολουϑίαν τῆς ἀχτολογίας, ἤγουν 
τοῦ λαοῦ ἀποκρινομένου τοῖς χράώχταις, κατασφραγίζει ó δομέ- 
στιχος τὼν σχολῶν χατ' ἄχρον τῆς αὐτοῦ χλανίδος πρὸς τὸν βασιλέα 
τρίτον" xci τῶν χραχτῶν λεγόντων ἔχει δεδεμένην ταῖς χερσί" 
zd ay τοῦ λαοῦ λέγοντος, κατασφραγίζεε μέχρις ἂν πληρωϑῇ πᾶσα 
x ἀχτολογία. κἡἡ δὲ ἡ τάξις χαὶ 5» ἀχτολογία x«i ἐν ταῖς λοιπαῖς 
δοχαῖς τελεῖταν τῶν Βεγέτων καὶ Πρασίνων. 19. τε om, ed, 


acclamationes dicentes. Secundus ordo: stant etiam in scamno lon- 
go, qui dipanitae dicuntur, et pro more acclamant. Tertius ordo: 
stant itidem in longo scamno nomici, felicia Dominis «ut mos est 
apprecantes, Hi autem inde ad lychnos abeunt, ubi crux alia ex 
argento facta collocata est, et triplici adoratione, cereos manu te- 
nentes, Deum venerantur; ibique in tribunali »miwA exceptio fit. 
Stantes scilicet ad lychnos seu in camera Imperatores excipit ibi 
princeps Venetorum seu domesticus scholarum cum transitoria sua 
Veneta turba, et Domino libellum offert, nimirum per cerimonia- 
rium ad Imperatorem adductus, qui eum praeposito tradit, «et fa- 
ciones seu populus Dominis ut consuetudo est acclamant, dum 
interim domesticus pro more secundum  faustas populi precationes 
ipsos cruce signat. Tribunal ipsum  vestiarii et fabri argentarii 
blatteis aliisque pretiosis aulaeis et peplis ornant, aureisque et 


- 


"DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 1. 13 


zai ἀργυρῶν παντοίων σχευῶν τοῦτο χαταγλαΐζουσιν" ἐν γὰρ 
τῷ αὐτῷ τριβουναλίῳ δεξιᾷ καὶ ἀριστερᾷ ἵστανται πλησίον Β 
τῶν λύχνων ἀπὸ τῶν δήμων, καὶ ἐπέχειγα οἱ κατὰ τὸν τότε 
χαιρὸν ἐντυγχάνοντες ἐνταῦϑα ἐϑνιχοὶ, καὶ μὴν xai τὰ συστή- 
Suara τῆς πόλεως xai οἱ περὲ τὸν ὕπαρχον ὀφφικχιάλιοι, 
μετὰ καὶ τοῦ συμπόνου καὲ τοῦ λογοθέτου τοῦ πραιτωρίώου. 
(Ζ.) Καὶ &i9^ οὕτως ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε διέρχονται οἱ δεσπόται 
ἕως τοῦ τριχλίνου τῶν σχολῶν, καὶ ἐν τῷ. προπυλαίῳ τῶν 
ἁγίων ἀποστύλων διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν χηρῶν προσχυ- 
τογήσεως ἀπευχαριστοῦσι τῷ Θεῷ" καὶ γίνεται ἐχεῖσε δευτέρα Ms. 25.a 
δοχὴ, καὶ δέχεται ὃ δημοχράτης τῶν Πρασίνων, ἤγουν ἐχ- 
σχούβιτος μετὰ καὶ τοῦ περατιχοῦ αὐτοῦ δήμου τῶν lloact-C 
γῶν, καὶ τὰ ξξῆς ἐπιτελεῖται χαϑὼς προείρηται ἐν τῇ πρώτῃ 
δοχῇ. καὶ &9 οὕτως γίνεται τρίτη δοχὴ ἔνδοθεν τῆς χαλ- 
τὐχῆς, ἤγουν εἰς τὴν πύλην τῶν σχολῶν τὴν εἰσφέρουσαν εἰς 
τὸν ϑύλον τῆς χαλκῆς, καὶ δέχεται χἀχεῖσε ὃ δημοχράτης 
᾿ς τῶν Βενέτων, ἤγουν ὃ δομέστιχος τῶν σχολῶν, μετὰ καὶ τοῦ 
περατιχοῦ δήμου τῶν Βεγέτων, xai τὰ ἑξῆς ἐπιτελεῖται κα- 
ϑὼς προείρηται" xui τὰ ἔνδοϑεν τῆς χαλκῆς πύλης εἰς τὸν 
 20uéyav ϑόλον δεξιᾷ μὲν ἵσταται τὸ ἰατρεῖον ἐπευχόμενον τοῖς 
δεσπόταις, ἀριστερᾷ δὲ οἱ τῆς παλαίστρας, καὶ αὐτοὲ εὐφη- 
μοῦγντες τοὺς δεσπότας ,,εἰς πολλοὺς χρόνους xai ἀγαϑοὺς ὃ 
Θεὸς ἀγάγοι, καὶ τὰ ἑξῆς. (H.) Καὶ ἐξιόντων τῶν δεσπο-Ὁ 
τῶν εἰς τὴν χαλκῆν πύλην, ἐκεῖσε γὰρ ἵστανται δεξιᾷ xai 
11. éGxovBiroc ed. — 19. τὰ om. ed. 20. δεξιᾷ μὲν om. ed. 
23. dydytw cod. A 


. omnis generis argenteis vasis splendidum reddunt. In eodem enim tri- 
bunali, ad dextram et sinistram prope lychnos factiones et post 
illas qui hoc tempore in urbe versantur peregrini, collegia item ur- 

— bis, officiales praefecti cum assessore et logotheta praetorii adsunt. 

(VIL) Inde Domini usque ad triclinium scholarum procedunt, et in 

atrio S, S. apostolorum, ter genu flexo cum cereis Deum venerantur : 

atque ibi secuspa exceptio est, et tribunus Prasinorum seu excubi- 
tor cum factione sua transitoria Prasina eos excipit, ceteraque ut 
supra de prima factione dictum peragit. ta et TznriA intra chal- 
cen seu in porta scholarum, quae ad tholum chalces ducit, stat, et 
excipit ibi tribunus Venetorum seu domesticus scholarum cum 
transitoria turba Veneta, ceteraque ut supra observatum est perfi- 
cit. Intra aeneam portam in magno tholo ad dextram medicorum 
officium , Dominis fausta apprecans, adest; ad sinistram autem qui 
ex palaestra sunt, ipsique Dominis acclamant: Jm multa bonaque 
tempora Deus inducat etc. (VII) Exeuntibus Dominis in chai- 
cen seu aeneam portam, ad dextram laevamque organarii stant, 


14 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ed. L.9dgtoreoi οἱ ὀργανάριοι, εὐφημοῦντες κατὰ τύπον τοὺς δεσπό.. 
τας. χαὲὶ εἰϑ᾽ οὕτως γίνεται δοχὴ τετάρτη ἔξω τοῦ καγχέλ-- 
λου τῆς χαλκῆς, καὶ δέχεται ἐχεῖσε ὃ δήμαρχος τῶν Βενέτων 
μετὰ τοῦ δήμου τοῦ λευκοῦ, δηλονότι ὄπισϑεν τοῦ δημάρχου 
ἱσταμένου xat τοῦ δευτερεύοντος αὐτοῦ, καὶ τὰ ξξῆς ἐπιτελεῖταιξ 
καϑὼς προείρηται. καὶ ἀπὸ τῶν ἐκχεῖσε γίνεται πέμπτη δοχὴ 
πρὸ τῆς μεγάλης πύλης τῆς εἰσφερούσης elc τὸν αὐγουστέωνα, 
xai δέχεται κἀκεῖσε ὃ δήμαρχος τῶν Πρασίνων μετὰ χαὲ τοῦ 
δήμου τοῦ Qovoíov, δηλονότι ὄπισϑεν τοῦ δημάρχου ἱσταμέ- 
vov xai τοῦ δευτερεύοντος αὐτοῦ, καὶ τὰ ἑξῆς ἐπιτελεΐταιτο 

Βχαϑὼς εἴρηται. καὶ μετὰ ταύτην γίνεται ἕχτη δοχὴ εἷς τὸ 
ὡρολόγιον τῆς ἁγίας Σοφίας, xai δέχεται κἀκεῖσε ὃ δήμαρχος 
τῶν Βενέτων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ λευχοῦ, καὶ τὰ ξξῆς ἐπιτε- 
λεῖται χαϑὼς προείρηται. (0Θ.) Καὲ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε εἰσέρ-- 
χονται οἱ δεσπόται διὰ τῆς ὡραίας πύλης, καὶ ἀποστέφονταιι5 
ὑπὸ τῶν πραιποσίτων ἔνδον τοῦ βήλου τοῦ χρεμαμένου εἰς 
τὴν χαμᾶάραν, ἤγουν εἰς TO προπύυλαιὸον τοῦ νάρϑηχος' ὃ δὲ — 

Ms. ,5." πατριάρχης ἐχδέχεταν εἰς τὴν πύλην τοῦ νάρϑηχος μετὰ vac 
ασυνήϑους αὐτοῦ ὑπηρεσίας καὲ τάξεως, καὶ μετὰ τὸ ἄποστε- 
φϑῆναι τοὺς δεσπότας εἰσέρχονται πρὸς τὸν πατριάρχην,ο, 

καὶ ἐν πρώτοις μὲν προσχυνοῦσι τὸ ἅγιον εὐαγγέλιον βαστα- 
ζόμενον ὑπὸ τοῦ ἀρχιδιακόνου, καὶ εἶϑ’ οὕτως χαιρετίζουσι 

τὸν πατριάρχην, xci ἀσπάζονται αὐτὸν, καὲ ἀπέρχονται ἕως 

τῶν βασιλικῶν πυλῶν, κἀκεῖσε διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν xn- — 

ρῶν προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσιν τῷ Θεῷ, καὶ τῆς tUycab 


1. ΣΧΟΩ͂. Εὐτυχῶς εἰς πολλὰς ξορτάς. Om, in ed. add. R, 
Dominis, ut mos est, fausta acclamantes. Sie QuanmrA receptio 
extra cancellos chalces fit, et Venetorum tribunus cum  factio- 
ne alba, stante scilicet a tergo tribuni, cumque eo, qui secun- 
dum ab ipso locum tenet, Dominos excipit, ceteraque ut supra 
expositum est peragit. Inde QuiwrA receptio fit ante portam ma- 
gnam augustalis, ubi princeps Prasinorum cum factione russa, sci- 
.licet pone ipsum adstante, cumque eo, qui secundas tenet, excipit, 
ceteraque ut dictum est μῶμον ὑψῶν Post ipsam  sexTA rece- 
ptio in horologio sanctae Sophiae fit, et princeps Venetorum cum 
factione alba praesto est, ceteraque ut supra exposuimus perficiun- 
tur. (IX. Hinc per portam speciosam Domini transeunt, quibus a 
praepositis intra velum in camera seu in atrio narthecis suspen- 
sum corona adimitur. Patriarcha vero in porta narthecis cum. con- 
sueto suo ministerio ct ordine eos excipit, ad quem, corona deposi- 
ta, Domini intrant, primumque flexo genu, sanctum evangelium ab 
archidiacono portatum venerantur; deinde patriarcham salutant et 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 1. 15 


ὑπὸ τοῦ πατριάρχου τελουμένης, γίνεται 5 εἴσοδος. τὰ δὲ 
σχῆπτρα καὶ πάντα τὰ προγεγραμμένα σχεύη εἰσέρχονται, 
καὶ ἵστανται εἰς τὴν ἐκκλησίαν δεξιᾷ καὶ ἀριστερᾷ εἰς τοὺς 
ἰδίους τόπους" τὰ δὲ ἹῬωμαῖα βῆλα xai τὰ πτυχία ἵστανται 
δένϑεν κἀχεῖϑεν τῆς σωλέας, ὃ δὲ τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου 
σταυρὸς εἰς τὸ δεξιὸν μέρος τοῦ βήματος. οἱ δὲ μάγιστροι Ὁ 
καὶ ἀνθύπατοι καὶ οἱ λοιποὶ συγκλητικοὶ, μετὰ xci τῶν βα- 
σιλιχῶν ἀνθρώπων, ἵστανται xai αὐτοὶ εἰς τὸ δεξιὸν μέρος 
τῆς ἐχχλησίας εἰς τοὺς ἰδίους τόπους, ἔνϑα xai οἱ δεσπόται 
χτοδιέρχονται. {(1.) Καὶ ὅτε φϑάσουσιν οἱ δεσπόται εἰς τὰ ἅγια 
ϑύρια εἷς τὸ πορφυροῦν ὀμφάλιον, εἰσέρχεται μόνος ὃ πα- 
τριάρχης ἔνδοϑεν τῶν κιγκλίδων, κρατῶν τὸ εὐώνυμον ἅγιον 
ϑυρίον. xai διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν προσχυγήσεως 
ἀπευχαριστήσαντες τῷ Θεῷ οἱ δεσπόται, εἰσέρχονται προσχυ- 
15voüyreg τὴν ὑπὸ τοῦ πατριάρχου χρατουμένην ἁγίαν ϑύραν, 
xai ἐπὲ τῆς ἁγίας τραπέζης γενόμενοι, ἀσπάζονται τὸ ταβλίον Ed. L. τὸ 
τῆς ἁγίας ἐνδυτῆς, δηλονότι ὑπὸ τοῦ πατριάρχου τοῦτο 
σηχούμενον, καὶ τοῖς δεσπόταις πρὸς ἀσπασμὸν προσαγόμε- 
γον, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως ἁπλοῦσιν ἐπάνω τῆς ἁγίας τραπέζης τοὺς 
200v0 κατὰ τὸ εἰωϑὺς λευκοὺς ἀέρας, xai προσκυνοῦσι διὰ χει- 
ρὸς τοῦ πατριάρχου τὰ ἐπιδιδόμενα αὐτοῖς δύο ἅγια ποτή- 
Qua καὶ τοὺς δύο ἁγίους δίσκους καὶ τὰ ἅγια σπάργανα. xat 
tij? οὕτως διὰ τοῦ δεξιοῦ μέρους τοῦ αὐτοῦ ἁγίου βήματος 
εἰσέρχονται οἱ δεσπόται μετὰ τοῦ πατριάρχου εἰς τὸ κυχλὲν, ΜΞ.56,α 


4. ἔσ. εὐτυχεῖα. Leich, 


osculantur, ac progressi ad Imperatorias portas, ibi quoque ter genu 
flexo et accensis cereis, Deum adorant, peractaque a patriarcha sup- 
plicatione, introitus fit. Turmae vero militum et cohortes omnes 
supra memoratae ingrediuntur, et in ecelesia ad dextrum sinistrum- 
e latus in locis propriis adsunt, Romana autem vela et cohortes 
utrimque in solea sancta, Constantini crux in dextra bematis parte 
stat. gistri, proconsules ceterique senatores et lImperatorii mi- 
nistri in dextro ecclesiae latere in locis suis adstant, qua etiam 
Domini transeunt. (X.) Quibus ad sanctas ianuas et purpureum 
umbilicum progressis, patriarcha solus intra cancellos ingreditur, si- 
nistram sanctam ianuam occupans. Postquam vero Domini ter cum 
cereis Deum adorarunt, occupatam a patriarcha ianuam venerantes 
intrant, sacraeque adstantes mensae, sanctum altaris instratum, a 
patriarcha scilicet sublatum, et fpsis, ut osculentur, admotum, oscu- 
lantur, deinde duos, ut mos est, albos aéres sacrae mensae impo- 
munt, et porrecta a patriarcha , duos sacros calices duosque sacros 
discos et fascias flexo genu venerantur. Deinde cum patriarcha 
per dextram partem sancti bemijtis concham altaris, ubi inaurata 


MEN S uL SI ooa Mom m 


16 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


ἐν ᾧ ἵδρυται ἡ διάχρυσος ἁγίᾳ σταύρωσις, καὶ πάλιν ἐχεῖσξ 
κατὰ τὸ εἰωϑὸς διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν χηρῶν προσχυγή- 
σεως ἀπευχαριστοῦσι τῷ Θεῷ, xai ἐπιδίδωσιν ὃ πατριάρχης 

Βτῷ μεγάλῳ βασιλεῖ τὸν ϑυμιατὸν, καὲ ϑυμιᾷ τὴν αὐτὴν ἁγίαν 
σταύρωσιν, καὶ ἀσπαζόμενοι τὸν πατριάρχην ἀποχαιρετί-5 
ζουσιν αὐτὸν, καὶ εἰσέρχονται ἐν τῷ πρὸ τοῦ μητατωρίου 
ὄντι εὐχτηρίῳ, κἀκεῖσε διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν προσ- 
κυγήσεως ἀπευχαριστοῦσιν τῷ Θεῷ, xai ἀσπαζόμενοι τὸν 
τίμιον σταυρὸν, ἐν ᾧ πάντα τὰ σύμβολα τοῦ πάϑους τοῦ Κυ- 
ρίου ἡμῶν καὲ Θεοῦ, ἐμφέρονται καὲ εἰσέρχονται ἐν τῷ μηταττο 
τωρίῳ. (L4.) "Ore δὲ μέλλουσι τὰ ἅγια δῶρα τῇ ἁγίᾳ τρα-- 
πέζη προσαχϑῆναι, εἰσέρχονται οἱ πραιπόσιτοι, καὲ ὑπομιμνή- 
σχουσι τοὺς δεσπότας, xai περιτιϑέασιν αὐτοὺς τὰς ξαυτῶν 
χλαμμύδας, καὲ ἐξέρχονται ot δεσπόται μετὰ τῶν χλαμμύ- 

αδων αὐτῶν ἀποσχέπαστοι, καὶ διέρχονται διὰ τοῦ δεξιοῦιδ᾽ 
μέρους τῆς αὐτῆς ἐχχλησίας μετὰ τοῦ κουβουχλείου καὶ τῆς 
συγκλήτου, ὀψικευόμενοι ὑπὸ τῶν σκήπτρων καὲ τῶν λοιπῶν 
σχευῶν, καὶ ἀπέρχονται ὕπισϑεν τοῦ ἄμβωνος" ἐκεῖσε γὰρ τὰ 
ἅγια σκεύη ἵστανται ἐκδεχόμενα, xai αἱ τῶν δεσποτῶν λαμπά- — 
δὲς ἐκεῖσε οὕτως ἵστανται ἅπτουσαι. καὶ δὴ παραγενομένων:ο 
ἐχεῖ τῶν δεσποτῶν, αἴρουσιν oi πραιπόσιτοι τὰς λαμπάδας, 
καὶ ἐπιδιδοῦσιν ἐν ταῖς χερσὶ τῶν δεσποτῶν, καὶ ὀψικεύουσιν 
οἱ δεσπόται μετὰ τῶν λαμπάδων τὰ ἅγια, μετὰ χαὶ τῆς συγ- 
κλήτου xab τοῦ κουβουχλείου. καὶ τὰ σκῆπτρα καὶ τὰ λοιπὰ 

D σκεύη ἵστανται ἐν ταῖς οἰχείαις τάξεσι, xai oi δεσπόται ἀπερ-αΚὉ 

10, Θεοῦ ἐμφέρογται, εἰσέρχογται ed, 


sancta crucifixio exstat, intrant, atque hic iterum ter genu flexo 
cum cereis, ut mos est, Deum venerantur; post magno Imperatori 
patriarcha thuribulum tradit, qui sanctam cruci fixi imaginem incen- 
sat: deinde patriarcham osculantes, vale ipsi dicunt, et quod ante 
metatorium est oratorium ingressi, per triplicem genuflexionem cum 
cereis Deum venerantur, ac reverendam crucem, qua omnia passio- 
nis Dei ac Domini nostri symbola continentur, osculati, metatorium 
intrant. (XL) At sacra dona cum sancto altari imponenda sunt, in- 
irantes praepositi Dominos admonent, qui suis chlamydibus ab ipsis 
induti, egrediuntur, perque dextrum ecclesiae latus cum cubicula- 
riis et senatu, a turmis ac reliquis ministris stipati, transeunt, et 
retro ambonem, ubi sacra vasa praesto sunt lucernaeque Dominorum 
accensae, abeunt. Quo postquam pervenere, praepositi lucernas su- 
munt, easque Dominis in manus tradunt, qui cum ipsis sacra, sena- 
tu et cubieulariis comitantibus, sequuntur. Sceptra et reliquae tur- 
mae suo ordine adstant, Domini vero per soleam abeuntes, et extra 
Sacras portas, primus quidem ad dextram ,! secundus ad sinistram, 


ENTIS M NINOS RENTE TEN T NNI CTI YS EN ἩΡ DINNER UR RATES RENI er RW PR WEE 2a 


i 


β DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 1. 17 


: χόμενοι διὰ τῆς σωλέας, ἵστανται ἔξω τῶν ἁγίων ϑυρῶν, ὃ 
| » - , t- c * δ. , E] - 
μὲν πρῶτος δεσπότης δεξιᾷ, 0 δὲ δεύτερος ἀριστερᾷ, τιϑέν- D 
τες τὰς τούτων λαμπάδας ἐν τοῖς στήϑεσι τῶν ἁγίων ϑυρῶν. 
τὰ δὲ ἅγια εἰσερχόμενα εἷς τὴν σωλέαν ἵστανται, καὶ ἔοχε- 
A c 3 ὃ. , M 3v - * ὃ, , ^ ig^ e 
brat 0 ἀρχιδιάχογος, καὶ 9vuuig τοὺς δεσπότας, xai εἰϑ᾽ ov- 
, * , * € , 
τως τὸν πατριάρχην, καὲ μετὰ τούτων τὴν ἁγίαν τράπεζαν" 
xai ij^ οὕτως εἰσέρχονται πάντα τὰ ἅγια, καὶ μετὰ τὸ tig- 
ελϑεῖν πάντα ἀποχαιρετίζουσι οἱ δεσπόται τὸν πατριάρχην, 
καὶ διέρχονται διὰ τοῦ δεξιοῦ μέρους τοῦ βήματος ἔξωϑεν, 
τοχαὲ εἰσέρχονται ἐν τῷ μητατωρίῳ, καὶ μετὰ τοῦτο ἐξέρχονται 
, € , 2 ^ 3. - , 2 ' E] , a 
πάλιν οἱ δεσπόται ὃν τῷ αὐτῷ σχήματι εἰς τὴν ἀγάπην, Xi Ed.L.ii 
ἐν τῷ δεξιῷ μέρει τοῦ βήματος πρὸς τὸ μητατώριον ἵσταται 
ὃ πατριάρχης ἔνδον τῶν κιγκλίδων, xai ἐν πρώτοις οἱ δεσπό- 
ται ἀσπάζονται τὸν πατριάρχην ἱστάμενον ἔξω τῶν κιγκλί- 
τῆδων, xai μετ᾽ ἐχεῖνον τόν τὲ σύγχελον xai τοὺς μητροπολί- 
τας χαὲ ἀρχιεπισκύπους χαὲ τὸν πρωτοπαππᾶν τῆς μεγάλης 
ἔχχλησίας καὶ τοὺς ἄρχοντας τοῦ πατριάρχου: εἰσάγονται 
* " 
dà οὗτοι πάντες οἵ τοὺς δεσπότας ἀσπαζόμενοι διὰ χειρὸς 
- € ' , M 5 ea , , , ^ 
τοῦ ρεφερενδαρίου, καὶ ti)" οὕτως ἀσπάζονται πάλιν τὸν 
βοπατριάρχην, xci ἵστανται ὑποχάτω ὀλίγον τῶν κιγκλίδων, 
EJ ω ^ - , , , ^ Φ 
καὶ ἀσπάζονται τοὺς τῆς συγκλήτου πάντας" πάντες γὰρ οὕτοιΒ 
^ ^ - - , , 
διὰ χειρὺς τοῦ τῆς καταστάσεως εἰσάγονται" καὶ ἀποχαιρε- 
c , * , "E 2 - 
τίζοντες οἱ δεσπόται τὸν πατριάρχην, εἰσέρχονται ἐν τῷ 
, c 1 , e P 
μητατωρίῳ. (IB). Ὅτε δὲ φϑάσει 7j χοινωνία, πάλιν ἐξέρ-- 
ὄχονται οἱ δεσπόται Év τῷ προειρημένῳ σχήματι, καὲ ἀπέο- 
χονται ἐν τῷ δεξιῷ μέρει τοῦ βήματος, καὲ δέχονται κἀχεῖσε 
14. ἱσταμένου cod. 


constituti, lucernas suas in pectoralibus sacrarum ianuarum repo- 
munt. Sacra in soleam dum ingrediuntur, subsistunt, et venit ar- 
chidiaconus, Dominos, patriarcham, postremo sacram tabulam thu- 
re incensans. Hoc modo postea sacra omnia intrant, quo facto 
Domini, vale patriarchae dicto, per dextram bematis partem dis- 
cedunt, metatorium petunt rursusque eodem modo ac ritu ad aga- 
pen seu osculum pacis prodeunt: in dextro  bematis late- 
re ad metatorium patriarcha intra cancellos stat, quem Domini 
extra cancellos progressum ante omnes, deinde syncellum , metro- 
politas, archiepiscopos, protopapam magnae ecclesiae et officiales 
patriarchae osculantur. Hi omnes ad Dominos osculandos manu re- 
ferendarii adducuntur, et postea rursus patriarcham osculantur, pau- 
loque infra cancellos constitati, eundem honorem senatoribus omni- 
bus, qui per cerimoniarium adducuntur, exhibent: Domini, vale 
patriarchae dicto, metatorium ingrediuntur. (XIL) Postquam com- 
munio advenit, Domini eo ritu, quem supra explicavimus, in dex- 


Constantinus Porphyr. Vol. I. à 


18 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τὴν ἁγίαν κοινωνίαν, καὶ ἀσπαζόμενοι κατὰ τὸ εἰωϑὸς τὸν 
πατριάρχην, εἰσέρχονται ἐν τῷ μητατωρίῳ, καὶ χραματί- 
Covoiv ἐχεῖσε μετὰ τῶν μεγιστάνων καὲ οἰχειοτέρων ἀνθοώ- 
πων τῆς συγκλήτου" xai μετὰ τὸ γραματίσαι τοὺς δεσπότας 
εἰσέρχονται οἱ πραιπόσιτοι μετὰ χαὲὶ τῶν ἐπὲ τῶν ἀλλαξί 5 
αμων, καὶ ἐπιτιϑέασι τοῖς δεσπύταις τὰς ξαυτῶν χλανίδας, 
καὶ &i9 οὕτως εἰσάγουσιν οἱ αὐτοὶ πραιπόσιτοι τὸν πατριάρ- 
χην, καὶ ἀσπάζεται τοὺς δεσπότας, χαὲ συνέξεισιν αὐτοῖς 
ἕως τῆς μιχρᾶς ϑύρας τῆς εἰσφερούσης πρὸς τὸ ἅγιον φρέαρ. 
ἐν γὰρ τῇ φλιᾷ τῆς αὐτῆς ϑύρας ἵστανται οἵ τε δεσπόταιτο 
καὶ ὃ πατριάρχης, ὃ δὲ πραιπόσιτος χαὲ ὃ ἄργυρος lorav- 
ται ἔξω τῆς αὐτῆς ϑύρας" xai δὴ διὰ χειρὸς τοῦ ἀργύρου "ἢ 
Ms. 27. λαμβάνει ὃ πραιπόσιτος τὰ χρυσᾶ βαλάντια xai ἐπιδίδωσι 
τῷ βασιλεῖ, καὶ ὃ βασιλεὺς δίδωσι τοῖς μέλλουσι ταῦτα 
λαμβάνειν, κράζοντος δηλονότι τοῦ ἀργύρου", τῷ ὃ δεῖνα δε-τῦ 
σπόται ἀγαϑοί" εἰσὲ δὲ οἱ λαμβάνοντες ταύτην τὴν e)sgys- ——— 
σίαν διὰ χειρὺς τοῦ δεσπότου 0, τε ἀρχιδιάχονος xai οἱ ὀστιά-- 
pou χαὶ οἱ ψαλταὴὶ καὶ οἱ πένητες xoà οἱ προσμογάριοι, 
καὶ μετὰ ταῦτα ἐξέρχονται οἱ δεσπόται μετὰ τοῦ πατριάρ-- 
χου, xad εἰσέρχονται ἐν τῷ βήλῳ τῷ κρεμαμένῳ εἰς τὸ ἅγιοναο 
φρέαρ, καὶ στέφει αὑτοὺς ὃ πατριάρχης. xai μετὰ τὸ στε- 
φϑῆναι αὐτοὺς λαμβάνουσιν ἐκ χειρὸς τοῦ πατριάρχου τὰς 
εὐλογίας, ἤτοι προσφορὰς, xai ἀντιδίδουσι ταύτας τοῖς πραι-- 
ποσίτοις, χαὶ μετὰ ταῦτα δίδωσι τοῖς δεσπόταις Ó πατριάρ-- 
χης và ἀλειπτὰ, καὶ ἀντιλαμβάνει παρὰ τῶν δεσποτῶν rà25 


νυν, 


23. ἀντιδιδοῦσι ed. Formam δίδω, δίδεν constanter in cod. 
obtinere observat R, 1 Σ 


irum bematis latus se conferunt, sacram ibi communionem excipien- 
ies, et patriarcham pro more osculati, metatorium ingrediuntur, 
ibique cum optimatibus et quibus familiariter utuntur senatori- 
bus confabulantur; quo facto praepositi cum iis, qui mutatoriis 
praesunt, intrant, suisque tunicis Dominos induunt, deinde iidem 
patriarcham adducunt, qui eos osculatus, ad parvam ianuam usque 
sacrum ad puteum ducentem cum ipsis egreditur. Intra huius enim 
ianuae limen Dominus et patriarcha, praepositus vero et argento 
praefectus extra illud, subsistunt. "lunc praepositus ex argyri seu 
argento praefecti manu marsupia auro plena sumit, traditque Impe- 
rátori, hic iis, qui ea accipere debent, clamante argyro: JV. JV. Do- 
min: boni! Hoc autem beneficio archidiaconus, ostiarii, psaltae, 
pauperes et ecclesiae custodes a Domino afficiuntur. Deinde Do- 
mini cum patriarcha exeunt, οὐ velum in sacro puteo suspensum 
intrant, eosque patriarcha coronat. Quo facto sacras e patriarchae 
manu oblatas seu panem benedictum accipiunt, easque praepositis 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 1. 19 


ἀποχόμβια' καὶ ἀσπάζονται οἱ δεσπόται τοῦτον, καὶ ἔξίασι ἘΔ... τ. 
τοῦ ἁγίου φρέατος. καὶ γίγνεται πρώτη δοχὴ ἔξω τοῦ ἁγίου 
φρέατος. (11.) Καὲ δέχεται κἀκεῖσε τὸ μέρος τῶν Βενέτων 
μετὰ xai τοῦ ἑαυτῶν δημάρχου, καὶ ἀχτολογοῦσι τοὺς δε- 
βσπότας κατὰ τὸ εἰωϑός: λιβελλάρια γὰρ οὐ δίδονται ἐν τῇ 
ὑποστροφῇ τῶν δεσποτῶν καϑὼς χαὲ ἐν τῇ ἀφίξει αὐτῶν" 
τὰ δὲ λοιπὰ τῆς δοχῆς ἐπιτελεῖται καϑὼς προείρηται. xal 
πάλεν γίνεται δευτέρα δοχὴ εἰς τὴν ἔξω τοῦ χύτου τῆς χαλ- 
β χῆς τοῦ ἐκεῖσε φορνιχοῦ χαμάραν εἰς τὴν σιδηρᾶν πύλην, 
| χοχαὲ δέχεται κἀκεῖσε ὃ δήμαρχος τῶν Πρασίνων μετὰ xai 
τοῦ δήμου τοῦ δουσίου: τὼ δὲ λοιπὰ τῆς δοχῆς ἐπιτελεῖται B 
χαϑὼς προείρηται. καὶ ti)? οὕτως γίνεται τρίτη δοχὴ ἔν- 
δοϑεὲεν τῆς χαλκῆς πρὸς τὴν πύλην τὴν εἰσφέρουσαν εἰς τὰς 
σχολὰς, καὶ δέχεται κἀκεῖσε ὃ δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν 
156 δομέστικος τῶν σχολῶν, μετὰ καὲ τοῦ περατιχοῦ αὐτοῦ δή- 
μου τοῦ λευχοῦ" τὰ δὲ λοιπὰ τῆς δοχῆς ἐπιτελεῖται χαϑὼς 
προείρηται. καὶ μετὰ ταύτην γίνεται τετάρτη δοχὴ εἰς τὸ à 
᾿ προπύλαιον τῶν ἁγίων ἀποστόλων, ἤγουν εἰς τὰς σχολὰς, xat 
δέχεται χἀχεῖσε ὃ δημοχράτης τῶν lloacivov, ἤγουν ὃ éx- 
“οσχούβιτος, μετὰ τοῦ περατικοῦ αὐτοῦ δήμου τοῦ δουσίου" τὰ 


1. ΣΧΟΑ͂. Ἰστέον, ὅτε ὀφείλει ἔχειν τὸ d[zt0]zÓufitoy χουσοῦ 
λίτ. ἐ χαὶ [2 μὲν ἔστιν εἷς βασιλεὺς, [δίδωσι τὰς ἐ λίτ., εἰ δὲ 
- dU[o] εἰσὶν, εἴτε xci y' εἰσὶν, . . ονταὲ αἱ δέχα λίτραι, ε.. εἰ 
xci y πλὴν τοῦ... .. βασιλέως, ὀφείλει εἶναι τ[οὔτο] τὸ ποσὸν 


τοῦ δὲ... . ὑπὲρ τῶν ἄλλων τῶν 4.... ἐξίσης ὥς Gvuo... 
pova$ ... διὰ τῶν ἀμφοτέρ.. «τὰς δέχα λίτρας. Suppletum et 
emend. ex cod,, ut hic exhibetur, a Reiskio. 2. Verba z«i 


γίνεται--- φρέατος om. ed. 


reddunt; . deinde patriarcha unguenta ipsis offert, et apocombia ab 
eis recipit, eumque osculati Domini, e sacro puteo recedunt. Et fit 
PRIMA receptio extra sacrum puteum.  (XIIL) Ibi quoque Veneto- 
rum factio cum tribuno suo eos excipit et ut mos est Dominis 
acclamat: libelli enim in reditu Dominorum uti dum exeunt non 
dantur: cetera autem, quae ad hunc ritum pertinent ut supra rela- 
Xum fuit peraguntur. Rursus srcuwpA receptio fit extra fornicem 
chalces in camera ad ferream. portam, et excipit ibi Dominos tri- 
bunus Prasinorum cum transitoria sua factione russa: cetera vero, 
ae in receptionibus observare convenit, ut supra notatum est per- 
iciuntur. Sic rEnTIA intra chalcen ad portam, quae in scholas du- 
cit, receptio fit, et excipit ibi tribunus Venetorum seu domesticus 
scholarum cum factione sua transitoria alba, et reliqua ut supra 
diximus exsequitur, Deinde qvanrA receptio fit in atrio S. S. apo- 
stolorum sive in scholis, et ibi quoque tribunus Prasinorum seu 
excubitor cum factione sua transitoria russa adest: cetera vero ut 


20 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


δὲ λοιπὰ τῆς δοχῆς ἐπιτελεῖται καϑὼς προείρηται. καὶ τε- 
αλευταία δοχὴ γίνεται εἰς τὸ τριβουνάλιον, ἤγουν πρὸ τῶν 


Ms. 27. b λύχνων, καὶ δέχεται χἀχεῖ ὃ δημοκράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν 


ὃ δομέστικος, μετὰ καὶ τοῦ περατιχοῦ αὐτοῦ δήμου τοῦ λευ- 
χοῦ: τὰ δὲ λοιπὰ τῆς δοχῆς ἐπιτελεῖται καϑὼς προείρηται. 
(14.) Kai δὴ μετὰ ταύτην τὴν δοχὴν διέρχονται οἱ δεσπό- 
ται διά τε τῶν λύχνων καὲ τοῦ τρικλίγου τῶν ἐχσχουβίτων, 
ἐν δὲ τοῖς αὐτοῖς ἐκσκουβίτοις πάλιν εὐφημοῦσε τὰς εὐφημίας 
οἵ τε νομιφοὶ καὶ οἱ διπανῖται καὶ οἱ ToU κοιαίστωρος χαγ- 
χελλάριοι καϑὼς καὶ προείρηται, δηλονότι ἐν τοῖς οἴχείοιςτο 
Dzómowg ἱστάμενοι. τῶν δὲ δεσποτῶν διερχομένων διὰ τοῦ 
τριχλίγου τῶν κανδιδάτων ἐν τῇ ϑύρα τοῦ αὐτοῦ τρικλίνου 
τῇ ἐξαγούσῃ ἐπὲ τὸ ἔξάερον τῶν δεκαεννέα ἀχκουβίτων, ἵσταν-- 
ται δύο βουχάλιοι, τὰ συγνήϑη τῆς ξορτῆς λέγοντες τοῖς δὲ- 
σπόταις" καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε εἰσέρχονται ἐν τῷ κονσιστωρίῳ,τ5 
᾿χἀχεῖσε δηλονότι ἐναπομενόγτων xai ἐπευχομένων τοῖς δε-- 
σπόταις, ὅὕ,τε πρωτοασηχρήτης καὶ ὃ πρωτογνοτάριος μετὰ 


ἘΔ. 1μιϑτῶν ἀσηχρητῶν χαὲ λοιπῶν ὀὑφφιχίων, τούς τε νοταρίους 


καὶ χαρτουλαρίους xai λοιπούς: ἐν δὲ τῷ ὀνοποδίῳ πάλιν 
ἵστανται oí βασιλικοὲ ἄνθρωποι, μετὰ καὶ τοῦ κατεπάνω ai-20 
τῶν καὶ τοῦ δομεστίκου αὐτῶν" οἱ δὲ μάγιστροι xai ἀν- 
ϑύπατοι xal πατρίκιοι καὶ ὀφφικιάλιοι ἅμα τοῦ τῆς καταστά- 
σεως εἰσέρχονται ἐν τῷ στεναχίῳ τῆς χρυσῆς χειρὸς, xat 
ἵστανται δεξιᾷ μὲν οὗτοι, ἀριστερᾷ δὲ οἱ τοῦ χρυσοτρικλίνου. 
(IE.) Kai δὴ τῶν δεσποτῶν διερχομένων μετά τε τοῦ μαγλα-5 


supra expositum fuit a factione perficiuntur. vrriwA fit in tribu- 
nali seu ante lychnos, ubi Venetorum princeps seu domesticus 
cum transitoria sua factione alba exspectat: ceteraque ut supra 
ostendimus observantur. (XIV.) Post hanc réceptionem Domini per 
lychnos et triclinium excubitorum digrediuntur, ubi rursus tam no- 
mici, quam dipanitae et quaestoris cancellarii, solennes appreca- 
tiones ut supra dictum est in locis suis constituti , recitant, Per 
candidatorum vero triclinium transeuntibus Dominis, in porta ipsius 
triclinii, quae in atrium novendecim accubitorum ducit, vocales mu- 
sici duo stant, Dominis quae festo hoc die mos est apprecantes, 
.Inde consistorium adeunt, ubi quoque excepturi Dominos faustaque 
ipsis precaturi adsunt protosecretarius et protonotarius cum a se- 
cretis ceterisque officiis, notariis, chartulariis et reliquis. In ono- 
podio stant Imperatoris famuli cum capitaneo et domestico suo: ma- 
gistri, proconsules , patricii et officiales cum cerimoniario angipor- 
tum aureae manus intrant, et ipsi quidem ad dextram,. ad sinistram 
vero ministri aurei triclinii adstant. (XV.) Digredientibus vero Do- 
minis cum clava armatis et magnis excubiis, acclamant omnes, tum 


»Ὲν- 


DUI So Ada ΝΟ ΨΥ 


ME PT ON en 


gt m 


FAMAE COP 


' 


imd il 


MC CTUM T 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 1. 21 


βίου xai τῆς μεγάλης ἑταιρείας, ἐπεύχονταε πάντες οἱ χά- 
χεῖσε ἱστάμενοι xai oí τοῖς δεσπόταις συνιόντες. τῶν ÓiB 
δεσποτῶν μόγων εἰσερχομένων ἐν τῷ τριχλίγῳ τοῦ αὐγουστέως, 
* x “- , , - 
χἀκεῖσε γὰρ οἱ TOU χουβουχλείου προπορευόμενος μετὰ τῶν 
δπραιποσίτων, καὶ αὐτοὶ κἀκεῖσε στιχηδὸν ἐπὲ ἀκχουβίτων 
ἵστανται, καὶ δὴ τῶν δεσποτῶν uera τῶν κοιτωνιτῶν xai μόνον 
εἰσιόντων, κχλείονται μὲν ai τοῦ αὐγουστέως ϑύραι διὰ τῶν Ms.238. κα 
χουβικουλαρίων, ó δὲ πραιπόσιτος λέγει ταύτην Ρωμαϊχὴν 
λέξιν" βίτ." καὶ δέχεται ὃ τοῦ κουβουχλείου φωνοβύλος, xai 
τολέγει εὐήχως πῶς καὶ ἐναρμονίως" ,»καλῶς". καὶ ἀποκρίνονται 
ε - , , ^ - Ψ « 
οἱ τοῦ χουβουχλείου πάντες καὶ λέγουσιν: καλῶς ἤλϑετε Ob 
μουλτουσανοι" ἐν δὲ τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ κυριακῇ, ἤγουν τοῦ 
ἁγίου πάσχα, xci μόνον προστιϑέασι καὶ ταύτην τὴν Po-C 
Ψ , * - 5 
μαίαν λέξιν" (ἄνω φιλλιχήσιμε." (Ig.) Kai μετὰ ταῦτα εἰσ- 
τϑέρχονται οἱ δεσπόται μετὰ τοῦ κουβουχλείου ἐν τῷ ὀχταγώνῳ 
χουβουχλείῳ τῷ πρὸ τοῦ ἁγίου Στεφάνου, xai ἐχεῖσε ἀπο- 
στέφονται, ἐχβάλλοντες xai τὰς ξαυτῶν χλαμύδας, καὶ εἰσέρ-- 
χονται ἐν τῷ κοιτῶνι τῆς Ζάφνης ἀπὸ διβητησίων, κἀκεῖσε 
σχεπαζόμεγοι xai τὰ χρυσοπερίχλειστα ἀμφιεγνύμενοι σα- 
207/«, εἰσέρχονται εἰς τὸ ἱερὸν παλάτιον, δηλονότι προπορευο- 
μένων τῶν πραϊιποσίτων μετὰ τοῦ χουβουχλείου. καὶ δὴ ἐν 
τῷ χρυσοτριχλίνῳ εἰσιόντος τοῦ κουβουχλείου μετὰ τῶν πραι- 
ποσίτων, ἵστανται στιχηδὸν ἐπ᾽ εὖρος τοῦ αὐτοῦ χρυσοτρι-Ὁ 
χλίγου, xai τῶν δεσποτῶν διερχομένων, ἐπεύχονται τὸ , εἰς 
τή. iot nw gode ed. 18. διβητησίων. Sic R. pro διβητη- 
Gío quod cod. exhibet, διβητησίου ed. 24. ἐπεύχονταε R. ex 
-scriptura cod. zv superscripto y, ἐπεύχεται ed, : 
ibi constituti, tum qui Dominos comitantur. Ipsi vero soli triclinium 
— intrant, (nam eo quoque cubicularii cum praepositis prae- 
'cedunt,) et ordine in accubitis adstant, Dom:nisque cum solis cubi- 
culariis ingressis, iauuac augustalis a cubiculariis clauduntur: prae- 
positus Romanam vocem: Pt, pronunciat. Praecentor cubiculi eos 
excipit, dicitque sonore et harmonice: Feliciter: cubicularii omnes 
respondent: Feliciter venistis: multos annos! In sancta vero et ma- 
gna dominica seu sancti Paschatis has tantum Romanas voces ad- 
dunt: Annos felicissimos! (XVL) Postea Domini cum cubiculariis 
octangulum cubiculum, quod est ante S. Stephani aedem, ingrediun- 
tur, et ibi tunicas et coronas deponunt. Cubhiculum Daphnes ingres- 
si, debetesium induunt, et auro praetextis sagis ornati , sacrum pala- 
tium. intrant, praepositis scilicet cum cubiculo praeeuntibus. Quod 
postquam una eum praepositis aureum triclinium intravit, ordine ad 


orientalem eius plagam constitutum , Dominis transeuntibus acclamat: 
In multa bonaque tempora Deus maiestatem vestram inducat !  Egres- 


22 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους ὃ ϑεὸς ἀγάγοι τὴν βασιλείαν 
ὑμῶν." τῶν δὲ τοῦ xovfovxAs(ov μετὰ τῶν πραιποσίτων 
ἐξιόντων, ὑποστρέφουσιν οἱ δεσπόται, καὶ τῷ Θεῷ ἀπευχα- 
ριστοῦσιν, εὐχὴν ἀποδιδόντες ἐν τῇ κόγχῃ τοῦ αὐτοῦ χρυ- 
σοτριχλίνου, ἐν ᾧ ἱστόρηται ἣ τοῦ Κυρίου ἡμῶν xui OtoW5 
ϑεανδρίκελος ἁγία εἰκὼν ἐπὲ ϑρόνου καθεζομένη, καὶ sid? 
οὕτως εἰσέρχονται ἐν τῷ ἱερῷ αὐτῶν κοιτῶνι. χρὴ δὲ εἰδέ- 
vat, ὅτι χατὰ τὴν τάξιν ταύτην χαὲ τὸν τύπον ἐπιτελεῖται 
Ed.L.147 τε ἁγία καὶ μεγάλη κυριαχκὴ τοῦ πάσχα καὶ 5? ἁγία πεντη- 
χοστὴ καὶ 5 ϑεολαμπὴς μεταμόρφωσις 5 τε ἁγία καὶ γενέ-το 
ϑλιος τοῦ Κυρίου ἡμῶν καὶ Θεοῦ ἑορτὴ καὶ 5 ἁγία ὑπέρ- ἢ 
λαμπρος τῶν φώτων ἡμέρα. (1Ζ.) Χρὴ γινώσκειν, ὅτι τῇ 
ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ κυριακῇ ἐξιόντων τῶν δεσποτῶν κατὼ τὸν 
προειρήμενον τύπον xai ἀλλασσόντων τὰ ξαυτῶν διβητήσια 
Ms. 28." ἐν τῷ κοιτῶγι τῆς Ζάφνης, ὅτε ἀποσυνα χϑῶσι πάντες οἱ T5ci^ 
συγκλήτου ἐν τῷ πόρτηκι τοῦ μεγάλου τριχλίνου τῶν ιϑ' 
ἀκχκουβίτων καὶ ἐν τῷ ὀνοποδίῳ, εἰσέρχονται οἱ πραιπόσιτοι, 
Βκχαὶ ὑπομιμνήσκουσι τοὺς δεσπότας, καὶ βάλλουσιν οἱ δεσπό- 
ται τὰ ξαυτῶν τζιτζάκια, καὶ ἐξέρχονται διὰ τοῦ μεγάλου 
ἀχκουβίτου τῶν ιϑ' ἀκκουβίτων, ὀψικευόμενον ὑπὸ τοῦ x0v-20 
βουκλείου χαὲ τῶν μαγλαβιτῶν καὲ τῆς ἑταιρείας, ἱσταμέ- 
vov δεξιῷ καὶ ἀριστερᾷ τοῦ τοιούτου τριχλίγου, ἐν δὲ τῷ δε- 
ξιῷ μέρει τοῦ αὐτοῦ τρικλίνου καϑέζονται ἐν τοῖς χρυσοῖς 
«aL διαλίϑοις σελλίοις. χαὶ si)? οὕτως εἰσέρχεται 0, τε δαΐ- 
11. ἡμῶν Θεοῦ — χαὶ ἁγία ed. — 19. ΣΧΟΑ. Ἰστέον, ὅτι τὰ τζι- 


τζάκια ἐκ τῆς χαζάριχος φορέουσι, ἅτινα ἀπὸ τῆς χαζάριχος τῆς 
αὐγούστης ὑπεδείχϑησαν ἐν ταύτῃ τῇ βασιλέδε ϑεοφυλάκτῳ πόλει. 


sis autem cubiculariis cum praepositis, Domini reversi, ad Deum pre- 
cantur in concha aurei triclinii, ubi Domini ac Dei nostri divina 
sanctaque imago humana specie in throno collocata cernitur, ora- 
tione facta: post haec ad sacrum suum cubiculum discedunt. Scien- 
dum vero est, secundum hunc ordinem et ritum sanctam magnam- 
que dominicam Paschatis, sanctam Pentecosten , divino splendore co- 
ruscantem transfigurationem , sanctum ac natale Domini Deique no- 
stri festum et sacram splendidamque diem luminum celebrari. 
(XVIL.) Porro notandum est, quod, cum in sancta magnaque domi- 
nica ritu ac more supra exposito procedunt, suaque dibetesia in 
cubiculo Daphnes mutant, postquam senatores omnes in porticu 
magni triclinii XIX accubituum et onopodio convenerunt, praepo- 
siti Dominos monituri intrent. Hi sua izitzacia induunt perque ma- 
gnum accubitum XIX accubitorum inter obsequia cubiculi, man- 
clavitarum et corporis custodum, qui ad dextrum et sinistrum tricli- 
nii latus stant, exeunt, et iu dextra triclinii parte in deauratis gem- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 1. 23 


xrop χαὶ oi πραιπόσιτοι καὶ oi τοῦ χουβουχλείου, καὶ ἀσπά- 
ζονται τοὺς δεσπότας, xoi μετὰ τοῦτο διὰ γεύματος τοῦ 
δεσπότου νεύει διὰ τῆς ἑαυτοῦ χλανίδος τῷ ὀστιαρίῳ τῷ 
τὴν χρυσῆν βέργαν χατέχοντι, xai ἐξέρχεται τοῦ εἰσάξαι 
5ànó τοῦ δεξιοῦ μέρους στιχηδὸν τόν τε κατεπάνω τῶν βασι-Ε 
λικῶν, μετὰ xai τοῦ δομεστίχου καὶ τῶν ἐπὲ τοῦ χρυσοτρι-- 
χλίγου τοῦ τε τῆς καταστάσεως καὲ τῶν σιλεγντιαρίων xai 
τοῦ ἀδμηνσουναλίου. καὶ εἰσερχόμενος ὃ ὀστιάριος ἔνδοϑεν 
τοῦ βήλου, ἵσταται, xai λαμβάνει νεῦμα 0 πραιπόσιτος παρὰ 
τοτοῦ δεσπότου, xai διὰ τῆς οἰχείας χλανίδος νεύει τῷ ὀστια- 
ρίῳ, καὶ δὴ 0 ὑστιάριος σχηματοειδῶς πῶς προσκυνῶν τοὺς 
δεσπότας, μετὰ τῆς δεξιᾶς χειρὸς ὀπισϑίως κρούει τὸ βῆλον, 
χαὲ διὰ τοῦ βήλου ὑπὸ τῶν σιλεντιαρίων συρομένου εἰσάγον-- 
ται οἱ προειρημένοι, xoi ἀσπάζονται καὶ αὐτοὶ, καὶ πάλιν 
τδέξίασιν εἷς xa^ εἷς dv ἧς ἦλϑον ὅδοῦ. (IH.) Καὶ μετὼ ταῦτα 
. ἀνίστανται οἱ δεσπόται, καὶ αἴρουσιν οἱ χουβικουλάριοι τὰ D 
| σελλία, χαὲὶ ἱστῶσιν αὐτὰ εἰς τὴν ἐκ κισσοῦ καὶ μυῤδίνης 
xai δενδρολιβάνου κατεσκευασμένην ἐν εἴδει τοῦ ταῦ στοι- 
χείου φῖναν ἐν τῷ μέσῳ τοῦ αὐτοῦ τριχλίνου. καὶ εἶϑ᾽ 
. 200vroc λαμβάνει πάλιν νεῦμα Ó πραιπόσιτος παρὰ τοῦ δεσπό- 
|. τοῦ, καὲ εἰσέρχεται μέσον τῆς αὐτῆς φίνας, χαὶ προσκυνεῖ 
σχηματοειδῶς πῶς, xai ἐξέρχεται τοῦ εἰσαγαγεῖν τὰ βῆλα. 
καὶ συνεξίασιν αὐτῷ καὶ οἱ δύο ὀστιάριοι, καὶ ἵστανται ἔν-- 
* δοϑεὲν τοῦ βήλου, xai ὃ εἷς ἐξ αὐτῶν, ἤγουν ὃ δεξιὸς, προσ- Ed. L. 15, 


Á. x«l τὴν ed. — 5. ἀπὸ δεξ. ed. πατ' ἐπάγω ed., χαπετάγω 
coni. Leich. 

; matisque sellis consident. unc rector, praepositi, cubicularii in- 
À trant, et Dominos osculantur: postea vero ad nutum Domini praepo- 
^ Situs sua veste ostiario virgam auream gestanti signum dat, qui 
) egreditur, ut a dextro latere capitaneum Imperatoriorum cum dome- 
stico et aurei triclinii praefecto, cerimoniario , silentiariis et admis- 
sionali ordine adducat. - Intra velum autem postquam ostiarius venit, 
subsistit nutumque praepositus a Domino accipit, et sua veste ostia- 
rio signum dat, qui ad pedes Dominorum decenter procumbens, dex- 
tra manu retro velum pulsat, per quod a silentiariis reductum, su- 
pra memorati adducuntur, qui et ipsi Dominos osculantur, rursusque 
unus post alterum qua venerant via cgrediuntur. (XVIIL) Postea 
surgunt Domini, sellasque sublatas cubicularii in porticu, ex hedera, 
myrrha, ligno thuris, ea forma, quam littera T habet, constructa in 
medio eius triclinii, collocant, Rursus nutum a Domino praepositus 
accipit, mediamque porticum decenter se prosternens intrat, post 
adducendorum velorum causa egreditur. Una cum ipso duo ostiarii 
exeunt, intraque velum subsistunt, quorum unus ad dextram consti- 


24 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ms.29.axvyOy καὶ αὐτὸς σχηματοειδὼῶς πῶς τοὺς δεσπότας, καὶ 
οὕτως μετὰ τῆς δεξιᾶς χειρὸς ὀπισϑίως χρούει τὰ δύο βῆλα. 
οἱ δὲ σιλεντιάριοι σύρουσι διχῶς τὰ βῆλα, οἷον δεξιᾷ xai 
ἀριστερᾷ, καὶ εἰσέρχεται ὃ πραιπόσιτος, προπορευόμενος τῇ 
τάξει τῶν τε μαγίστρων χαὲ ἀνθυπάτων, ἤγουν τῶν φορούγν-Κ 
τῶν τοὺς δώδεχα χρυσούφάντους λώρους. xai ὃ μὲν πραι-- 
πόσιτος ἵσταται εἰς τὸν ἴδιον τόπον, ὁμοίως xai οἱ θστιά- 
ριον ἵστανται εἰς τοὺς ἰδίους τόπους, οἱ δὲ μάγιστροι xai ok 
λοιποὲ ἀσπάζονται κατὰ τύπον τοῖς δεσπόταις. πρῶτον μὲν 
τοῖς αὐτῶν γόνασι, ἔπειτα καὶ ταῖς χερσὲν, xai εἶϑ᾽ οὕτωςτο 
Βτῷ στύματι, xoi ἵστανται δεξιᾷ καὶ ἀριστερᾷ κατὰ τὰς oi- 
χείας τάξεις. (1Θ.) Καὲ πάλιν ἐξέρχεται ὃ πραιπύσιτος ἐν 
τῷ αὐτῷ σχήματι μετὰ τῶν αὐτῶν ὀστιωρέων, xai εἰσέρχον-- 
ται πάλιν οἱ δύο ὀστιάριον καϑὼς προείρηται, καὲ ἐνεργεῖ 
ὃ ἀριστερᾷ ἱστάμενος ὀστιάριος καϑὼς xai Ó εἰς τὰ δεξιὰ,ι5 
ἤγουν ὡς προγέγραπται, καὶ εἰσάγονται κατὰ τὸ πρῶτον 
σχῆμα δεύτερον βῆλον, οἵ ve ἀνθύπατοι καὶ πατρίκιοι μετὰ 
τῶν ἑαυτῶν χαμησίων χαὶ τῶν λευχῶν χρυσοτάβλων χλανι- 
δίων, καὶ ἀσπάζονται καὶ «Urol τοὺς δεσπότας, xci ἵστανται 
δεξιᾷ καὶ ἀριστερᾷ ὑποκάτω τῶν φορούντων τοὺς χρυσοῦςορ 
Ολώρους. χαὲ πάλιν ἐξέρχεται ὃ πραιπόσιτος ἐν τῷ αὐτῷ 
σχήματι χαϑὼς xai προείρηται, καὶ εἰσάγει y βῆλον, τοὺς 
πρωτοσπαϑαῤίους xaà ὀφφικιαλίους, καὶ ἀσπάζονται καὶ αὐ- 
τοὶ τοὺς δεσπότας, καὶ ἵστανται καὶ αὐτοὶ δεξιᾷ καὲ ἀριστε- 


5. τῶν δὲ μι. ed. 18. χλαγιδίωγ R. ex scr. cod. χλαγε super- 
scripto 4f, χλαγέδϑων ed, ; 
tutus, decenter coram Dominis procumbit, duoque vela dextra manu 
retro pulsat. Silentiarii autem utrimque, dextrorsum scilicet et sini- 
strorsum, vela reducunt, et intrat praepositus, pro muneris sui digni- 
tate magistros et proconsules seu duodecim lora auro intexta ge- 
stantes praecedens, Et is quidem aeque ac ostiarii loco suo stat, 
magistri vero ac reliqui Dominos ut mos est osculantur: primum 
quidem genua eorum, deinde manus, postea os, dextraque et sinistra 
secundum ordinem suum adstant. (XIX.) Eodem modo praeposi- 
tus cum ostiariis ipsis iterum egreditur, ac denuo duo ostiarii ut 
supra dictum est intrant, et ostiarius ad laevam constitutus, omnia, 
quae de altero observavimus, peragit Eodem quo primum ritu se- 
cundum velum inducitur, proconsules scilicet et patricii in suis ca- 
misiis albisque tunicis clavis aureis ornatis, qui et ipsi Dominos 
osculantur, et ad dextram et sinistram sub iis, qui aurea lora ferunt, 
adstant. | Rursus eodem quo supra ostendimus ritu praepositus 
exit tertium velum, protospatharios et officiales, adducturus, qui et 
ipsi Dominos osculantur, inque dexiro et sinistro latere sub secundo 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 4. 55 


Qü ὑποχάτω τοῦ δευτέρου βήλου, xai πάλιν μετὰ τοῦτο ἐξ- 
ἔρχεται ἐν τῷ αὐτῷ σχήματι ὃ πραιπόσιτος χκαϑὼς καὶ προ- 
γέγραπται, x«i εἰσάγει δ' βῆλον, τοὺς ἀσηχρήτας xai νοτα- 
-gíovg τῶν σεχρέτων, xai ἀσπάζονται καὶ αὐτοὲ τοὺς δεσπο- 
ὅτας, xai ἵστανται καὶ αὐτοὶ δεξιᾷ καὶ ἀριστερᾷ ὑποχάτω τῆς 
τάξεως τοῦ τρίτου fiov. (K.) Καὶ πάντων στάντων εἰς 
τοὺς ἰδίους τόπους, λέγει διὰ γεύματος τοῦ δεσπότου ὃ πραι- Ὁ 
πόσιτος εὐήχως πῶς xai ἐναρμογνίως: ,,κελεύσατε." καὶ μετὰ Ms. ag. b 
τοῦτο ἐπεύχονται πάντες" ,,γεἰς πολλοὺς χρόγους καὶ ἀγαϑοὺς 
“τοῦ Θεὸς ἀγάγοι τὴν δικαίαν ὑμῶν βασιλείαν" καὶ μετὰ τὸ ἐχ- 
βῆναι πάντας ἀνίστανται οἱ δεσπόται, καὶ ἀνέρχονται ἐν τῷ 
μεγάλῳ ἀχχουβίτῳ μετὰ τῶν πραιποσίτων καὲ τῶν κοιτωγι- 
τῶν xai μόνων" ἐν τοῖς γὰρ ἀργυροῖς κίοσι τοῦ αὐτοῦ ἀχ- 
χκουβίτου χρέμανται fe πρὸς τὸ μὴ δρᾶσϑαι τοὺς δεσπό- 
15rac, ὅτε ἐνδιδύσκονται τοὺς λώρους" ἐν γὰρ τῷ αὐτῷ ἀκκου- 

' βίτῳ ἐνδύουσι τοὺς δεσπότας τοὺς λώρους οἵ τε τῶν ἀλλα- 
ξίμων τοῦ χουβουχλείου καὶ οἱ βεστήτορες, μετὰ τῶν πραι- 
ποσίτων καὶ τοῦ δευτέρου καὶ τῶν κοιτωνιτῶν. καὶ μετὰ ξά.1, 16 
τὸ ἐγδυθῆναι τοὺς λώρους τοὺς δεσπότας xai ὑπὸ τῶν πραι- 

 φοποσίτων στεφϑῆναι λαμβάνουσιν ἐν μὲν τῇ δεξιᾷ χειρὲ τὴν 
ἀκακίαν, ἐν δὲ τῇ εὐωνύμῳ τοὺς ἐκ λίϑων καὶ μαργάρων 
ἠμφιεσμέγους χρυσοῦς σταυροὺς, καὶ ὅτε κατέλϑωσι τὰ βά- 
ϑρα τοῦ αὐτοῦ ἀκχχουβίτου, ἐπεύχονται αὐτοῖς οἵ τε TOU μα- 
γλαβίου xai οἱ τῆς ἑταιρείας. οἱ δὲ δεσπόται ξξέρχονται 
αὐτὴν μέσην τοῦ αὐτοῦ τρικλίγου, ὀψικευόμενοι ὑπὸ τοῦ κου- 


3. ἀσηχρήτους γοταρ. ed. ^ 7. λέγει δὲ διὰ ed. — το. ἐγδυϑῆναι 
R. ex scr. cod. éydv , ἐγδύεσϑαι ed. 25. ὑποχάτω xovj. ed. 


velo adstant. Posthac eodem ritu ac diximus iterum praepositus 
exit, et quartum velum , a secretis et notarios secretorum , adducit, 
qui etiam Dominos, ad dextram et sinistram sub veli tertii ordine 
stantes, osculantur. (XX.) Sic omnibus in locis suis constitutis, prae- 
positus canore et harmonice dicit: Jubete. Omnes deinde acclamant: 
In longa et felicia tempora Deus iustam maiestatem vestram indu- 
cat! cunctisque egressis, surgunt Domini, et magnum accubitum cum 
praepositis et cubiculariis solis intrant. In argenteis eius triclinii co- 
lumnis vela suspenduntur, ne, dum lora induunt Domini, conspician- 
iur: ibi enim mutatores cubiculi et vestitores cum praepositis , se- 
cundicerio et cubiculariis Dominis lora induunt. Quo facto coro- 
nàti a praepositis Domini dextra acaciam, sinistra cruces aureas 
gemmis et margaritis ornatas sumunt, cumque per gradus accubituum 
descenderunt, manclavitae et hetaeria seu cohors praetoria ipsis 
acclamat. -Exeunt autem per medium triclinium , a cubiculo stipati, 


“0 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


, * - 5 - ? - 
. βουχλείου εἰς τὸν πόρτηκα, xai ἀπὸ τῶν éixtios ἀπέρχοντας 
» - ? , ^ , , * ? - , 
ἐν τῷ ὀγνοποδίῳ, καὶ γίνεται & δοχὴ ἐκεῖ, οἵ ve μάγιστροι 
5 ' c - * , € ^ H 
xci ἀγϑύπατοι oL φοροῦντες τοὺς λώρους xai οἱ ÀOLzOL μετὰ 
€- 5t 3 L4 ^ Y UM. ^ 2 , 
Βτῶν ἰδίων ἀλλαξίμων, xat ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε χατέρχονται ἐν 
τῷ κονσιστωρίῳ, καὲ τὰ ξξῆς ἐπιτελεῖται καϑὼς καὶ ἀνω-5 
τέρω εἴρηται καὲ ἐν ταῖς λοιπαῖς προελεύσεσι, (Κ4.) Καὶ 
- “ , 
τοῦτο δεῖ εἰδέναι, ὅτι ἡ ἁγία καὶ μεγάλη χυριακὴ, tig τὰ 
ἅγια xai εἰς τὸν ἀσπασμὸν χαὶ εἰς τὴν ἁγίαν κοινωνίαν 
μετὰ τῶν χλανιδίων ἐξέρχονται οἱ δεσπόται καϑὼς καὲ ἐν 
ταῖς λοιπαῖς προελεύσεσι, καὶ οὐ μετὰ τῶν λώρων, ἀπὸ δὲτο 
τοῦ κράματος ἀμφιένγυνται τοὺς λώρους, καὶ τὰ ἑξῆς ἐπιτε- 
λεῖται καϑὼς xai ἐν ταῖς λοιπαῖς προελεύσεσι. χρὴ γινώ- 
«e - € ^ ^ - , 
σχεῖν, ὅτι τῇ ξορτῇ TOU γεγεσίου τῆς ὑπεραγίας Osoróxou ου 
, € ' E - 
στέφονται οἱ δεσπόται καϑὼς xai ἐν ταῖς λοιπαῖς προελεῦσε- 
Cow, ἀλλὰ πάντων τελουμένων καϑὼς προείρηται, ἐξέρχονταιτϑ 
Ms. 3o.aoí δεσπόται ἀπὸ διβητησίου ἀπὸ τοῦ κοιτῶνος τῆς Ζάφνης, 
χαὶ ἐν τῷ ὀχταγώνῳ κουβουχλείῳ βάλλουσι τὰς ξαυτῶν yAavt- 
^ , , € ^ ; , ' ^ 
δας κατὰ τὸν τύπον τῶν προλεχϑεισῶν προξλεύσεων, καὶ τά 
ἑξῆς ἐπιτελεῖται χαϑὼς xal ἐν ταῖς λοιπαῖς προελεύσεσι" πλὴν 
δοχαὶ παρὰ τῶν δήμων οὐ γίνονται, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς τόποις, év20 
ε LJ Ld , - 
οἷς αἵ δοχαὲ γίνονται, oi τῶν δύο μερῶν νοτάριοι xai μαΐ- 
7. δεῖ R. pro δὴ, quod est in cod., χρὴ ed. 13. ZXO A. Ἱστέον, 
ὅτι ταύτῃ τῇ ἑορτῇ ὠπὸ τοῦ ὀχταγώγου xovfovxAtíov οὐκ εἰσέρ- 
χονται of δεσπόται ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου Στεφάνου, ἀλλ᾽ εὐϑυς 
ἐν τῷ χοιτῶνι. 20. ZXO.4. Ἰστέον, ὅτε ταύτῃ τῇ προελεύσεν 
οὐ γίνονται [δοχαὶ] ἐν τῷ πόάρτηχε [τοῦ] αὐγουστέως, & [13] 
χουσῇ χειρὶ, [ἀλλ᾽ ἐν τῷ] ὀνοποδίῳ καὶ ἐν τῷ [κον]σιστωρίῳ, τὰ 
[λοιπὰ] καϑὼς προεέρηται. Suppletum et emend. a Reiskio ex cod. 


FRRDCTSHSCUNRTNUNONERSN TONS ERN 


ad porticum, inde ad onopodium, ubi eos excepturi magistri et pro- 
consules lora gestantes , ceterique cum suis mutatoriis adsunt, postea 
ad consistorium transeunt; cetera ut supra dictum est et in reliquis 
pompis peraguntur. (XXL) Porro sciendum est, in sancta et magna 
dominica ad sacra et osculum sanctamque communionem Dominos 
tunicis uL in ceteris processionibus índutos exire, non autem cum 
loris, quae, postquam cum amicis confabulati sunt, induunt: cetera 
uti in reliquis processionibus peraguntur, Sciendum quoque est, Do- 
minos festo nativitatis sanctissimae Deiparae non ut in reliquis pom- 
pis coronam gestare, sed peractis ut supra expositum est ommibus, 
dibetesio amicti a cubiculo Daphnes procedunt, et in octangulo cu- 
biculo tunicas suas induunt, more praedictarum procéssionum serva- 
io et ceteris ita ut in aliis pompis peractis.  Factiones tamen a 
populo non instituuntur, sed iis locis, ubi adesse solent, duarum 
partium notarii et magistri Dominis Romanis verbis, quae festo apta 
sunt, acclamant, et quidem ab ea, quae ad lychuos stare solet; no- 


WE e NUNT TERRI I CPI RA 


Y aie d his 


icis 


R 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 1. 27 


στῶρες ῥωμαΐζουσι τοὺς δεσπότας τὰ τῇ ἑορτῇ ἁρμόζοντα, 
ἀπὸ μὲν τῆς δοχῆς τῶν λύχνων ὃ τοῦ μέρους τῶν Βενέ- 
τῶν γοτάριος, καὶ δεῖ αὐτὸν περιπατεῖν ὕπισϑεν τῶν δεσποτῶν 
πλησίον xai λέγειν τοὺς κατὰ τύπον ἰάμβους ἕως τῶν πυ-Ὁ 
δλῶν τῶν ἀγόντων εἰς τὰς σχολάς. ἀπὸ γὰρ τῶν ἐκεῖσε εἰσ-- 
φερόντων μεγάλων πυλῶν, ἤγουν ἀπὸ τοῦ προπυλαίου τῶν 
ἁγίων ἀποστόλων, ἄρχεται ἰαμβίζειν ὃ τοῦ μέρους τῶν Πρα- 
.- σίγων μαΐστωρ ἕως τῆς μεγάλης πύλης τῶν σχολῶν τῆς 
ἐξαγούσης ἐπὲ τὸν τῆς χαλκῆς ϑόλον. ἔνδοθεν γὰρ τῆς αὖ- 
rorZc πύλης ἵσταται ὃ τοῦ μέρους τῶν Βενέτων μαΐστωρ, xai 
ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε ἄρχεται xal αὐτὸς ἰαμβίζειν ἕως τοῦ στενα- 
xíov τοῦ ἐξάγοντος πρὸς τὸν ἔμβολον τοῦ ἁγίου φρέατος" ἔξω 
γὰρ τῆς σιδηρᾶς πύλης τοῦ αὐτοῦ στενακίου, ἐν ᾧ τὸ εἴλη- 
μᾶ ἔστιν, ἵσταται ὃ τοῦ μέρους τῶν Πρασίνων νοτάριος, xciEd.L.17 
τϑάπὸ τῶν ἐκεῖσε ἄρχεται xoi αὐτὸς ἰαμβίζειν ἕως τοῦ ἁγίου 
— φρέατος. (ΚΒ.) Καὶ δὴ τῶν δεσποτῶν εἰσερχομένων ἐν τῷ 
ἁγίῳ φρέατι, διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν προσχυνή-Β 
σεως ἀπευχαριστοῦσι τῷ Θεῷ, καὶ προσκυνήσαντες τὸ ἅγιον 
. Qgéag, εἰσέρχονται διὰ τῆς εἰσαγούσης πύλης ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε 
ᾳοεῖς τὴν ἐχχλησίαν" ἐχεῖσε γὰρ ἵσταται ὃ πατριάρχης μετὰ 
τῆς συνήϑους αὐτῷ ὑπηρεσίας καὶ τάξεως. καὶ δὴ τοῦ πα- 
τριάρχου ϑυμιῶντος κατὰ τὸν τύπον τοὺς δεσπότας, ἀσπάζον- 
ται αὐτὸν οἱ δεσπόται, xai εἶϑ᾽ οὕτως εἰσέρχονται διὰ τῆς 
ἐχεῖσε εἰσφερούσης πύλης πρὸς τὸ δεξιὸν μέρος τοῦ βήματος" Ms. 3o. b 
25éxelg8 γὰρ οἱ τῆς συγκλήτου πάντες ἵστανται ἐπευχόμενοι 
r 3. δεῖ coni. Leich., δὴ ed. - 


. tarius Venetae adest, quem proxime a tergo ad Dominos accedere, 
et secundum morem iambos ad portas usque, quae ad scholas ducunt, 
dicere oportet. A magnis enim portis eo ferentibus seu a sancto- 
rum apostolorum atrio usque ad magnam scholarum portam, ad tho- 
lum chalces ferentem, magister Prasinorum iambos dicere incipit. 
Intra scholarum portam magister Venetae factionis constitutus, inde 

. usque ad angiportum ad porticum sancti putei ducentem iambos 
| recitare incipit: extra ferream enim eius angiportus, in quo conca- 
meratio est, ianuam notarius Prasinae stat, qui et ipse inde usque 
ad sanctum puteum iambicos versus canere incipit. (XXIL) Domi- 
mi sanctum puteum ingressi, post ternam cum cereis genuflexionem 
preces ad Deum fundunt, sanctoque puteo adorato, per ianuam in- 
de ad ecclesiam ferentem ingrediuntur: ibi enim patriarcha cum 
consueto ministerio et officio suo adest. Qui dum Dominos ut mos 
est incensat, ipsi eum osculantur, et per portam ad dextrum bema- 
tis latus ducentem, ubi senatores omnes fausta Dominis apprecatu- 
H convenere, procedunt. Inde ad sacras ianuas pergunt, ac triplici 


8 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


. τοὺς δεσπότας. καὶ ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε εἰσέρχονται εἷς τὰ ἅγια 
ϑύρια, xai διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν προσχυνήσεως 
(ἀπευχαριστοῦσε τῷ Θεῷ, xoci τὰ ἑξῆς κατὰ τύπον τελοῦσι. 
καὶ &i9" οὕτως λαμβάνει ἀπὸ χειρῶν τοῦ χαστρησίου ὃ πα- 
τριάρχης τὸν ϑυμιατὸν, καὶ ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ, καὶ ϑυμιᾷδ 
ὃ βασιλεὺς πέριξ τῆς ἁγίας τραπέζης, καὶ μετὰ τὸ ϑυμιᾶσαι 
ἵσταται καὶ ὃ πατριάρχης καὶ ὃ βασιλεὺς ἔμπροσϑεν τῆς. 
ἁγίας τραπέζης, xai τῆς ἐκφωνήσεως παρὰ τοῦ ἀρχιδιακόνου 
γενομένης τῆς τὸ εὐχῆς παρὰ τοῦ πατριάρχου τελουμένης, 
χαὲ τὰ ἑξῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς χαταστάσεως γενομένης πά-το 
σης, ἐξέρχονται οἱ δεσπόταε ἅμα τῷ πατριάρχῃ, προπορευο- 
μένων αὐτῶν τοῦ τε σταυροῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου. (KI) Kai 
Ὁ δὴ ἐρχομένων αὐτῶν ὕπισϑεν τοῦ ἄμβωνος, ἤγουν πρὸ τῶν 
μεγάλων πυλῶν͵, ἵστανται ἐχεῖσς οἵ τε δεσπύται καὶ ὃ πατρι- 
ἀρχης μετά τὸ τοῦ σταυροῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, xai δὴ ἐρ-τΆ 
χομένων αὐτῶν, γίνεται κἀκεῖσε εὐχὴ κατὰ τὴν ἐχχλησιαστι- 
κὴν ἀχολουϑίαν, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως συνεξέρχεται ὃ πατριάρχης 
τοῖς δεσπόταις τὰς βασιλικὰς πύλας, καὶ ἀσπάζεται αὐτοὺς 
κἀχεῖσε, καὶ οἱ μὲν δεσπόται εἰσέρχονται ἐν τῷ βήλῳ τῷ κχρε- 
μαμένῳ ἂν τῷ νάρϑηκι, xai ἐχεῖσε σχεπαζόμενοι, πάλιν ἐξέρ-ο, 
χονται, καὶ ἀσπάζονται τὸν πατριάρχην, χαὲὶ ἀποχιγοῦσι μετὰ 
τῆς οἰχείας λιτῆς, καὶ ἀπέρχονται ἕως τοῦ πορφυροῦ μεγάλου 
ἘΔ.1,. ιϑ κίογος τοῦ φόρου, xai οἵ μὲν δεσπόται ἵστανται ἐν ταῖς τοῦ 
πορφυροῦ μεγάλου κίονος ἀναβάϑραις, οἱ δὲ μάγιστροι xoi 
ἀνϑύπατοι καὲ πατρίκιοι καὶ λοιποὲ συγκλητικοὲ ἐν τοῖς δεξι- 5 


4. χειρῶς cod. unde R. coni. χεερῶν, χειρὸς ed. 13. ó:épxou. 
ed. 21. ἀποχρίγουσι ed. 


cum cereis adoratione facta, ad Deum precantur ceteraque pro mo- 
re peragunt. Postea acceptum ἃ castrensi thuribulum patriarcha 
Imperatori tradit, qui sacrum altare circum incensat, quo facto pa-  - 
iriarcha et Imperator coram sacro altari stant, et intonatione ab ar- ᾿ τ 
chidiacono, precatione a patriarcha facta omnibusque ecclesiasticis — 
cerimoniis finitis, Domini cum patriarcha, cruce et sacro evangelio — - 
eis praelato, egrediuntur. (XXIIL) Pone ambonem vero seu ante  — 
magnas portas transeuntes Domini et patriarcha cum cruce et evan- — - 
gelio, subsistunt, ipsisque advenientibus, precatio ibi secundum ec- ' 
clesiasticum ritum instituitur: deinde patriarcha cum Dominis per 
imperatorias portas egreditur, eosque ibi osculatur; post velum im 
narthece suspensum intrant, ibique capite operto rursus egrediuntur, 
et patriarcham osculantur, cumque sua processione et comitatu ab- 
eunt, et ad porphyreticam magnam columnam in foro procedunt, ubi 
ipsi in gradibus maguae eius columnae, magistri autem , proconsules, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.1. 29 


oi; μέρεσι πρὸ τῆς τῶν δεσποτῶν στάσεως ἵστανται, ἤγουν 
ἔνδοϑεν τῆς κιογοστασίας τοῦ φύρου, οἱ δὲ τοῦ κουβουχλείου 
ο΄ ἂν ταῖς δεξιαῖς ἀναβάϑραις τοῦ αὐτοῦ κίονος, οἱ δὲ δῆμοι τῶν 
δύο μερῶν ἵστανται ἐν ταῖς ἐχεῖσε μιχραῖς ἀναβάϑραις ἄντι- 
δχρὺ τῶν δεσποτῶν, δηλονότι ἔξω τῆς χιονοστασίας τοῦ δεξιοῦ 
“μέρους, ἐν ᾧ οἱ τῆς συγκλήτου ἵστανται. (KA) Καὶ δὴ τοῦ Μ5.3ι:. a 
πατριάρχου ἀνερχομέγου μετὰ τῆς οἰχείας λιτῆς, προεισέρχον-- 
ται μὲν ἔνδοϑεν τῆς κιονοστασίας οἱ ἔχδικοι μετὰ τὰς ξαυτῶνΒ 
. βαχτηρίας πρὸ τῆς πρώτης ἀναβάσεως τῆς δεσποτικῆς ἀνόδου 
ποτοῦ xíovoc, xai εἰσέρχονται οἱ μητροπολῖται καὶ ἀρχιεπίσκο- 
ποι, καὶ τὴν κατὰ τύπον ἀποτελοῦσε προσχύνησιν, δηλονότι 
διὰ τοῦ τῆς καταστάσεως καὶ τοῦ δεφερενδαρίου προσαγομέ- 
vovg χαὲ τοὺς δεσπότας προσκυνοῦντας, καὶ ἵστανται μὲν 
οὗτοι ἐν τῷ εὐωνύμῳ μέρει τῶν ἀναβάϑρων τοῦ κίονος. xai 
x5uerà ταῦτα εἰσέρχονται οἱ προπορευόμεγοι τῆς ἐχχλησιαστι- 
. χῆς λιτῆς χαὲ ψάλλοντες, καὶ εἶϑ’ οὕτως εἰσέρχεται ὃ πατρι- 
ἄρχης μετά τε τοῦ σταυροῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, παραχρα- 
τούμενος ὑπὸ τῶν πρώτων xci οἰχείων αὐτοῦ" καὲ ὅτε τῆς 
πρώτης βαϑμίδος τῆς δεσποτικῆς ἀναβάσεως ἔλϑοι, ἐπιδίδουσεα 
φοτοῖς δεσπόταις οἱ πραιπόύσιτοι τοὺς συγήϑεις χηροὺς κατὰ τὸ 
εἰωθὸς, xci προσχυνοῦσι τὸν σεβάσμιον τύπον τοῦ ζωοποιοῦ 
σταυροῦ, ἀσπαζόμενοι τό,τε ἅγιον εὐαγγέλιον καὶ αὐτὸν τὸν 
τίμιον σταυρὸν, ἔπειτα τὸν πατριάρχην. καὲ οἱ μὲν δεσπό- 
ται ἵστανται ἐν ᾧ τόπῳ καὶ προΐσταντο, ὃ δὲ σταυρὸς ἵστα- 


10, χαὶ ante ἄρχεεπ. om. ed. 11. προσαγόμεγοι --- προσχυγοῦγ- 
τὲς coni. Leich. 16. ψάλλογταε ed. Ó 
patricii ceterique senatores in dextro latere ante Dominorum sta- 
tiones seu intra locum, ubi columna in foro erecta est, subsistunt; 
cubicularii in dextris eius columnae gradibus, duarum autem factio- 
num factionarii in parva scala coram Dominis, scilicet extra colu- 
mnam in dextro latere, ubi senatores stant, praesto sunt. ( XXIV.) 
Patriarcha cum suo comitatu veniente, defensores suos baculos ge- 
stantes intra columnam ante primum scalae Imperatoriae gradum 
procedunt, δὲ metropolitae et archiepiscopi intrantes, solennem 
adorationem, scilicet a cerimoniario et referendario ad Dominos 
adorandos adducti, faciunt, et in sinistro latere graduum columnae 
adstant. Deinde primi ecclesiasticae pompae canentes, postea patri- 
archa cum cruce et evangelio, a praedictis ecclesiae et suis mini- 
stris stipatus, ingreditur. At postquam ad primum Imperatoriae sca- 
lae gradum pervenit, praepositi cereos Dominis pro more tradunt, 
qui venerandam vivificae crucis imaginem adorant, tam sanctum 
evangelium, quam ipsam crucem, postremo patriarcham osculantes, 
Domini quo primum steterant loco subsistunt, crux in basi gradi- 


ἘΔ.1.. τοτῷ γάρϑηκι ἐπὲ τῆς αὐτῆς ἐκκλησίας, τῆς βασιλικῆς τάξεως 


Ms.31.b χρητῶν χρυσοτριχλινιτῶν τε καὶ βασιλικῶν ἀνθρώπων. x5. 


- 


3o - CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ται Ep τῇ ἐφιδρυμένῃ βάσει ταῖς αὐταῖς ἀναβάϑραις, ὃ δὲ 
πατριάρχης μετὰ τοῦ εὐαγγελίου καὶ τῶν οἰχείων διακόνων 
"xai ψαλτῶν ἀνέρχεται ἐν τῷ εὐχτηρίῳ τοῦ αὐτοῦ κχίογος, 
ἤγουν τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου, xai διὰ νεύματος τοῦ πραι- ὁ 
ποσίτου ἄρχονται ψάλλειν τὰ δύο μέρη τὴν τῆς ἑορτῆς κατα- 5 
βασίαν. καὶ τούτου τρισσῶς ἀδομένου, γίνεται ἡ συνήϑης —— 
Ὁ ἐχτενὴ παρὰ τοῦ διακόνου, δηλονότι προχύπτοντος διὰ τῶν 
ϑυρίδων τοῦ εὐωνύμου μέρους τοῦ αὐτοῦ εὐχτηρίου. χαὶ n Ὁ 
τῆς ἐχτενῆς τελεσϑείσης, μετὰ τὴν τοῦ πατριάρχου ἐχφώνη- 
σιν ἀποχαιρετίζουσι τοῦτον οἱ δεσπόται ἐν οἷς ἵστανται v0-1O 
ποις xai μετὰ τῆς οἰκείας λιτῆς κατέρχεται ἕως τοῦ ναοῦ τῆς — 
ὑπεραγίας Θεοτόχου τῶν χαλχοπρατείων, χαὲ καϑέζονταν ἐν 


» LÀ - - 
ἐχεῖσε παρισταμένης, ἤγουν τοῦ xov[ovxisiov xai τῶν ἀση- 


δὴ τῶν μητροπολιτῶν διερχομένων, ποιοῦσι πάλιν προσχύνη- 
^ ^ 2 , bd 
σιν κατὰ τὸν εἰρημένον ἄνωϑεν τύπον τῆς προσχυγήσεως, xa 
εἶθ᾽ οὕτως εἰσέρχονται καὶ οἱ τῆς λιτῆς τοῦ πατριάρχου προ- — 
πορευόμενοι καὶ ψάλλοντες, καὶ μετὰ ταῦτα εἰσέρχεται δ΄ 
πατριάρχης μετὰ τοῦ σταυροῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου. (KE.)oo - 
Kai ἀνίστανται οἱ δεσπόται, xoi ὑπαντῶσιν αὐτῷ καὶ ἀσπά- 
ζονται, xoi ἵστανται ἀμφότεροι ἐπὲ τῶν βασιλικῶν πυλῶν, sat 
τῆς συγήϑους εὐχῆς τελουμένης ὑπὸ τοῦ πατριάρχου χαϑὼς 
9 ZXO.. Ἰστέον, ὅτε τῆς ἐχτεγῆς λεγομένης ὑπὸ τῶν πραι- 
ποσίτων λαμβάνουσιν τοὺς κηροὺς οἱ δεσπόται, χαὶ μέχρε συμ- 
πληρώσεως ταύτης βαστάζουσι, χαὶ ti9! οὕτως διὰ τρισσῆς 
προσκυνήσεως τῷ ϑεῷ ἀπευχαριστοῦγτες ἐπιδιδοῦσιν τοὺς κηροὺς 


κατὰ τὸ εἰωθὸς τοῖς πραιποσίτοις. Emend. a Beiskio ex cod. 
11. Verba xai μετα ---γαοῦ τῆς absunt ab ed. 


bus imposita collocatur: patriarcha vero cum evangelio suisque dia- 
conis et psaltis oratorium columnae, seu S, Constantini intrat, et 
ad praepositi nutum duae factiones hymnum festi canere incipiunt. 
Quo ter cantato, solennis a diacono, per portas sinistrae partis ora- 
torii se inclinante, intonatio seu extensa fit. Qua finita, post ora- 
lionem patriarchae Domini ipsum eo loco, ubi subsistunt, salutant, 
et cum idoneis precibus procedit ad templum sanctae scilicet Dei- 
parae chalcoprateorum , sedentque in narthece eius ecclesiae , mini- 
stris Imperatoriis, scilicet cubiculariis, a secretis, chrysotriclinii 
praefectis et famulis suis, ipsis adstantibus. Metropolitae dum di- 
grediuntur, adorationem ritu supra memorato repetunt, deinde prae- 
cipui, qui ad ecclesiasticam patriarchae pompam pertinent, et psal- 
tae intrant, ipse cum cruce et evangelio sequitur. (XXV.) Surgunt 
Domini ei obviam ituri, ipsum osculantur, utrique ad portas im- 
peratorias subsistunt, solennibus autem precibus a patriarcha ut su- 


β DE CERIMON. AULAE BYZANT. L4, 931: 


ο΄ ἀνωτέρω εἴρηται, γίνεται ἡ εἴσοδος, καὶ δὴ τῶν δεσποότων 
"-ὖν7 , ἫΝ —- 
.. εἰσερχομένων ἐν TQ βήματι καὶ τὸ ἀποχόμβιον ἐπὲ τῆς 
ο΄ éyíag τραπέζης ἀποτιϑεμένων, ἐξέρχονται διὰ τοῦ ἀριστε- 
poU μέρους τοῦ αὐτοῦ ϑυσιαστηρίου, καὲὶ διέρχονται διὰ 
δτοῦ γυναιχίτου τῆς αὐτῆς ἐκκλησίας. ἐν δὲ τῷ γυναιχίτῃ 
|. γαπομένει πᾶσα 7) σύγχλητος, ἐπευχόμεγοι τοῖς δεσπύταις, 
β xai εἰσέρχονται οἱ δεσπόται μετὰ τοῦ πατριάρχου χαὲ τοῦ 
τς χουβουχλείου διὰ τῆς τροπικῆς εἰς τὴν ἁγίαν τράπεζαν τῆς 
|. ἁγίας σοροῦ, καὶ πάλιν διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν χηρῶν προσ- 
χοχυνήσεως ἀπευχαριστοῦσε τῷ Θεῷ, ἀποτιϑέασιν ἕτερον ἀπο- 
χόμβιον ἐν τῇ ἁγίᾳ σορῷ, καὶ ti)? οὕτως ἐν τῷ εὐωνύμῳ s- C 
χτηρίῳ τῆς αὐτῆς ἐχκλησίας μετὰ τῶν κηρῶν εὐχόμενοι, ἀπο- 
et ? , “ἃ Cr - ΠΟ RAT - 
|. φιϑέασιν ἕτερον ἀποχύμβιον ἐν τῇ ἁγίᾳ σορῷ. xai ἀπὸ τῶν 
ἐκεῖσε εἰσέρχονται ἐν τῇ τροπιχῇ τῆς ἁγίας σοροῦ, καὶ ἀσπα-- 
β τϑζόμεγον ἀποχαιρετίζουσι τὸν πατριάρχην, καὲ ἀλλάσσουσιν 
οἱ δεσπόται τὰ χρυσοχέντητα τούτων πορφυρᾶ σχαραμάγγια, 
χαὲ μετὰ τὴν τοῦ εὐαγγελίου ἀπύλυσιν καὶ τῆς ἐχτενῆς πάλιν 
εἰσέρχεται ὃ πατριάρχης ἐν τῇ αὐτῇ τροπιχῇ, καὶ στέφεν 
* , H x , , 3 , L4 * 
τοὺς δεσπύτας, καὶ τὰς συνήϑεις δίδωσιν εὐλογίας, ἤτοι τὰς 
20zpocqopàg xai τὰ ἀλειπτὰ, xal ἀντιλαμβάγνει παρὰ τῶν δε- 
σποτῶν τὰ ἀποχύμβια" ταῦτα δὲ πάντα ἐπιτελεῖται κατὰ τὸν 
προειρημένον τύπον. καὶ μετὰ ταῦτα ἀσπαζόμενοι. τοῦτον Μ-. 35. ἃ 
ἀποχαιρετίζουσι, καὶ προέξεισι τῶν δεσποτῶν Ó πατριάρχης. 
. (Kg.) Kai εἶθ’ οὕτως ἐξέρχονται οἱ δεσπόται, καὶ γίνεται D 
2500y7 ἐν αὐτῷ τῷ γυναικίτῃ τῆς ἐχχλησίας παρὰ τε τῶν μα- 
6. ἐπευχομένη ed. 
. pra dictum est, peractis, fit introitus, Domini bema ingrediuntur, 
et posito in sacro altari munere, per sinistram sacrarii partem egres- 
si, per gynaeceum eius ecclesiae transeunt. In hoc senatus omnis 
fausta Dominis apprecaturus exspectat, et intrant ipsi cum patriar- 
cha et cubiculariis per tropicen ad aram saucti sepulcri, ubi rur- 
sus cum cereis adorantes, preces ad Deum fundunt, et aliud munus 
in sacro sarcophago reponunt: post in sinistro eius ecclesiae orato- 
rio cum cereis precati, novum apocombium in sancto sarcophago 
" offerunt. Inde tropicen sancti sepulcri ingrediuntur, osculoque da- 
to, patriarcham salutant, suaque purpurea et auro intexta scaramangia 
mutant, ac finita evangelii lectione et extensa, eandem tropicen pa- 
triarcha rursus intrat, ibique Dominos coronat, et solita munera, 
hostias scilicet et unguenta, distribuit, pro quibus apocombia ab 
ipsis recipit: haec omnia autem ritu supra exposito peraguntur. 
Postremo Domini, osculo dato, valere patriarcham iubent, qui eos 


- egredientes praecedit. (XXVI) Cum vero Domini abeunt, in dicto 
ecclesiae gynaeceo receptio a magistris, proconsulibus, patriciis et 


35 ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


, LU 
γίστρων ἀνϑυπάτων τε xoci πατρικίων xai λοιπῶν ὀφφικια-: 
λίων, καὶ διὰ νεύματος τοῦ πραιποσίτου λέγει Ó τῆς κατα- 
, ^ , M] ^ ^ ^ 
στάσεως τὸ ,,κελεύσατε.᾽" xat δὴ τῶν συγκλητικῶν ἐξιόντων, 
.- 12€ , S 
συνεξέρχονται xat οἱ δεσπόται, καὶ χαββαλικεύουσι ἐν τῷ ἐμ- 
' ' * ^ 3 
βόλῳ, καὶ γίνεται πρώτη δοχὴ εἰς τὸ μίλιον εἰς τὴν χαμάραν," 
4 εὖ) Ns τς » : 
καὶ δέχεται κἀκεῖσε L δήμαρχος τῶν Βεγέτων μετὰ τοῦ δήμου 
dy --ὠ ^- ͵ , 
τοῦ λευκοῦ, δηλονότι τῆς συγήϑους τάξεως τελουμένης κατὰ 
' , m - : 
Ed. L.20z0» τύπον τῆς ÓoyZc. καὶ πάλιν μετὰ μικρὸν δέχεται Ó δή- 
^ , ^ Dd , " € 
μαρχος τῶν Πρασίνων μετὰ καὶ τοῦ δήμου τοῦ Qovoíov, καὶ 
τὰ ἑξῆς ἐπιτελεῖται κατὰ τὸν τύπον τῆς δοχῆς. πάλιν trato 
μικρὸν δέχεται ὃ δημοκράτης τῶν Πρασίνων, ἤγουν ὃ éxoxov- 
βιτος, μετὰ καὶ τοῦ περατικοῦ δήμου τῶν Πρασίνων, xoi τὰ 
[2 - ' 1 ' - - , 
ἑξῆς ἐπιτελεῖταν κατὼ τὸν τύπον τῆς δοχῆς. xoà πάλιν μετὰ 
LÀ r, - 
μικρὸν, ἤγουν εἰς τὸ κάγκελον τὸ εἰσάγον εἰς τὴν χαλκῆν, —— 
M c ' - » ^: : 
δέχεται ὃ δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ὁ δομέστικος τῶντ — 
^ * * - - E ^ τ, 
σχολῶν, μετὰ xat τοῦ περατιχοῦ δήμου τῶν Βενέτων, καὶ τὰ 
Cim M * ' € - * - 
ἑξῆς ἐπιτελεῖται κατὰ τὸν τύπον τῆς δοχῆς. χαὶ ἀπὸ τῶν 
LJ , ,? M - 
&xelos διέρχονται οἱ δεσπόται, καὶ ἀποχαταβαίγουσι πρὸ τῆς 
, b - ᾿ ^ - 
μεγάλης πύλης τοῦ τρικλίγου τῶν καγδιδάτων, καὲ ἀπὸ τῶν 
B ἐχεῖσε διέρχονται ἐν τῷ νάρϑηκι τῆς τοῦ Κυρίου ἐκκλησίας, καῖλο 
ἐκεῖσε , ἀσφαλιζομένων ὑπὸ τῶν κουβικουλαρίων τῶν πυλῶν, 

* ^ € , ^ 
ἀποστέφονται παρὰ τῶν πραιποσίτων οἱ δεσπόται, καὶ εἰσέρ-- 
χονται ἐν τῷ ναῷ τοῦ Κυρίου, καὶ διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν 

- , , - - ^ - 
κηρῶν προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσι τῷ Θεῷ. καὶ ἀπὸ τῶν 

* 1 ὦ H , ' Φ οὖ ; 
ἐκεῖσε εἰσέρχονται εἰς τὸ ἱερὸν παλάτιον, συνεισιόντος αὐτοῖς 5 


ἌΡ ΡΨ. Ὁ ΡΝ Μ᾿ S 


5. μίλιον xci εἷς ed. 8. συγεισιόγτος R. , συψισιόγτος cod. , 
συνιεόντος ed. 


reliquis ministris fit, et ad nutum praepositi cerimoniarius dicit : 
lubete, Senatoribus discedentibus, una egrediuntur Domini, et equos 
in porticu conscendunt, fitque in milio et quidem in eius camera 
PRIMA receptio, ubi Venetorum tribunus cum factione sua alba, 
peracturus ommia, quae factionarii solent, adstat. Haud magno spa- 
lio interiecto, tribunus Prasinorum cum factione russa. exspectat, et 
reliqua pro more peragit. Iterum non procul inde Prasinorum tri- 
bunus seu excubitor cum transitoria factione Prasina praesto est, 
ceteraque ut consuetudo est perficit. "Tandem exiguo spatio inter- 
iecto, in cancellis ad chalcen ducentibus Venetorum tribunus seu 
domesticus scholarum cum transitoria factione Veneta adest; cetera 
more solito peraguntur. Postea Domini ad magnam triclinii candi- 
datorum portam equis descendunt, inde ad narthecem ecclesiae 
abituri, ubi, portis a cubiculariis occupatis, praepositis coronas red- 
dunt, templum Domini intrant, terque cum cereis Deum invocantes, 
se prosternunt, lude ad sacrum palatium cum cubiculo procedunt, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 4. 33 


καὶ τοῦ χουβουχλείου, καὶ ἐπὶ τοῦ χρυσοτριχλίνου εὐφημοῦν- 
ται χαϑὰ προείρηται. (ΚΖ.) Εἰδέναι δὲ δεῖ, ὅτε κατὰ τὸν Ms.3a.b 
τύπον ταύτης τῆς προελεύσεως ἐπιτελεῖται καὶ ἡ τοῦ εὐαγ- 
γελισμοῦ προέλευσις κατὰ πάντα ὁμοίως. εἰ γὰρ φϑάσῃ εἴτε C 
δὲν σαββάτῳ εἶτε ἐν κυριακῇ, καὶ αἱ δοχαὶὲ παρὰ τῶν δήμων 
γίνονται, xai τὰ ὄργανα ἐν ταῖς τέσσαρσιν αὐλοῦσι δοχαῖς" 
εἰ δὲ τύχῃ ἄλλη ἡμέρα, ἵστανται μὲν τὰ μέρη, ἤτοι οἱ δῆμοι, 
. ἐν τοῖς προειρημένοις αὐτῶν τῆς τάξεως τόποις, καὶ δὴ διερ.. 
χομένων τῶν δεσποτῶν μετὰ τῆς συνήϑου: τάξεως τῆς προε- 
Ἰολεύσεως, ἐπεύχονται μὲν ἐν οἷς ἵστανται τόποις, κατασφρα- 
γίζοντες αὐτοὺς, μηδὲν ἀχτολογοῦντες. χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτε 
κατὰ τὸν τύπον ταύτης τῆς προελεύσεως TOU εὐαγγελισμοῦ 
ἐπιτελεῖται καὶ 7j προέλευσις τοῦ ἁγίου xai μεγάλου σαββάτου" 
ἀλλασσόντων γὰρ τῶν δεσποτῶν τὰ λεγόμενα παγανὰ ἐν τῷ 
τϑχοιτῶνε τῆς Ζάφνης, καὶ ἐξερχομένων ἐν τῷ ὀχταγώνῳ χου- 
βουχλείῳ, καὶ βαλόντων τὰς παγανὰς χλαμμύδας, ἐξέρχονταε 
διὰ τοῦ αὐγουστίωνος. ἔνδον γὰρ τῆς μεγάλης πύλης τοῦ 
αὐτοῦ αὐγουστίωνος ἵσταται κουβικουλάριος, ἐπώμιον φόρτωμα 
. τὸ χεγτιγάριον φέρων καὶ περιπατῶν ὄπισϑεν πλησίον τῶν 
οδεσποτῶν. xai δὴ τῆς συνήϑους τάξεως τελουμένης ἐν ταῖς 
δοχαῖς κατὰ τὴν συνήθειαν τῆς προελεύσεως τοῦ εὐαγγε- 
“λισμοῦ, ἰαμβίζουσι καὶ οἱ τῶν μερῶν νοτάριοι καὶ οἵ μαΐστο-: 
ρες ἐν τοῖς οἰχείοις αὐτῶν καϑὼς προείρηται ἐν τῷ εὔαγγε- 
οιλισμῷ τόποις, καὶ δὴ διὰ τοῦ ἁγίου φρέατος τῶν δεσποτῶν εα.1,, ai 
Ὡϑδιερχομένων χαϑὼς προείρηται, xai ἐπὲ τοῦ βήματος εἰσερ- 
β | 29. χαϑὸ ed. η. εἴτε ed. — o4. τῶν δὲ δεσπ. ed. 


od ad aureum triclinium ipsis ut supra diximus  acclamat. 
(XXVIL) Sciendum vero est, prorsus ad huius processionis formam 
et eam, quae die annuntiationis beatae virginis instituitur, cele- 
brari Haec enim si in sabbatum seu dominicam diem incidat, 
factiones populi conveniunt, et organa in quatuor illis receptionibus 
pulsantur; sin in alium diem, factiones seu populus in dictis or- 
- . dinis sui locis adsunt, ac dominis cum pompa solenni transeunti- 
bus fausta quidem in suis stationibus precantur et cruce eos si- 
ant, sed acclamationes omittunt. Porro sciendum est, secundum 
uius processionis ritum et sancti magnique sabbati processionem 
institui. Domini enim vestes, quas paganas dicunt, in cubiculo 
Daphnes mutant, et in octangulum cubiculum, ubi paganas chlamy- 
des exuunt, se recipiunt perque augustale egrediuntur. Intra ma- 
gnam portam eius cubicularius, centenarium humeris portans, adest, 
et a tergo proxime ad Dominos accedit, Solennibus autem rece- 
᾿ς ptionibus plane ut in festo annuntiationis peractis, notarii factio- 
num et magistri locis suis ut supra diximus iambos recitant, et 
Dominis per sanctum puteum et bema ut diximus intrantibus, aec 
E Constantinus Porphyr. Vol. I. 3 


34 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


, " » ^ - » - L * , 
. youévov χαϑὼς εἴπομεν, xai τῆς ἐνδυτῆς κατὰ τὴν ἐχχλησια- 
στικὴν κατάστασιν ὑπαλλαττομέγης, λαμβάνει ὃ πραιπόσιτος 
- ^ 
ἐκ χειρὸς τοῦ κουβιχουλαρίου τὸ χεντιγάριον, καὶ ἐπιδίδωσι 
t bi 4. we ' , n - - n 
τῷ βασιλεῖ, καὶ ὃ βασιλεὺς ἀποτίϑησι τοῦτο ἐν τῷ πεζουλίῳ 
» “ / € 3 «* Ey , h.c. vhs e 
τοῦ ϑαλασσιδίου τῆς αὐτῆς ἁγίας τραπέζης. καὶ εἰϑ᾽ οὕτως5 
ϑυμιῶντος τοῦ δεσπύτου χατὰ τὸν προειρημένον τύπον τοῦ 
εὐαγγελισμοῦ, διέρχονται διὰ τοῦ ἀριστεροῦ μέρους τοῦ αὐτοῦ 
βήματος, καὶ εἰσέρχονται- ἐν τῷ σκευοφυλακίῳ, κἀκεῖσε ϑυμι- 
^ -“ , ^ € ^ , , ^— 
Grrog τοῦ δεσπύτου τὰ ἱερὰ σχεύη, καϑέζονται ἐν τοῖς yov- 
- , , c ^ , ὌΝ - « 
Βσοῖς τούτων σελλίοις, ὃ δὲ πατριάρχης ἐπὲ τοῦ ἐκεῖσε ἱστα-τ-οι 
Μ5.33. αμέγου 9oóvov. (ΚΗ͂.) Καὶ δὴ τοῦ πατριάρχου ἐπιδιδόγτος 
τοῖς δεσπόταις τό, τε νάρδον καὲ τὰ τριψίδια, καὶ μετὰ ταῦτα 
προσχυνεῖ ὃ τοῦ OxtvoqvAax(ov χαρτουλάριος, xai λαμβάνειν 
εὐχὴν παρὰ τοῦ πατριάρχου, xai ἐξερχόμενος ποιεῖ τὴν δια- 
γομὴν τοῦ νάρδου εἰς τοὺς τῆς συγχλήτου, xai μετὰ τὸ τελει-τῷ 
ωὠϑῆναι τὴν τοιαύτην διανομὴν, ἐξέρχονται οἱ δεσπόται μετὰ 
τοῦ πατριάρχου, καὶ διὰ τοῦ ἀριστεροῦ μέρους τοῦ βήμα- 
τος καὲ τοῦ ἁγίου Νικολάου διερχόμεγνοι, ἐξέρχονται πρὸς 
* ' *- rn ἡ * 
τὴν μεγάλην πύλην τὴν ἐξάγουσαν εἰς τὸ ἅγιον φρέαρ. ἐν- 


δοϑὲν γὰρ ταύτης τῆς πύλης ἱσταμένου τοῦ πατριάρχου XG/20 


ατῶν δεσποτῶν, ἐπιδίδωσιν ὃ πατριάρχης τας εὐλογίας, ἤτοι 
τὰς προσφορὰς, τοῖς δεσπόταις, κἀκεῖσε δὲ τοῦτον ἀσπαζό-- 
μενοι oL δεσπόται ἀποχαιφρετίζουσι, καὶ διὰ τοῦ ἁγίου φρέα- 
τος διέρχονται, ἐξιόντων δὲ τῶν δεσποτῶν τὴν ἔξω πύλην 
τοῦ ἁγίου φρέατος, ἵστανται κἀχεῖσε 0 δήμαρχος τῶν Bevé- 
TOY μετὰ χαὲ τοῦ δήμου τοῦ λευχοῦ κατασφραγίζοντες" 


sacro instrato secundum ecclesiae ritum mutato, praepositus ἃ cu- 
biculario centenarium sumit, «et Imperatori tradit, qui id in atrio 
maris sanctae mensae reponit. Postea Domini secundum morem, 
qui festo annuntiationis beatae virginis obtinet, incensant, et trans- 
euntes per sinistram bematis partem , locum, ubi sacra vasa custodi- 
untur, intrant, quibus incensatis, ipsi in aureis sellis suis, patriar- 
cha in throno ibi collocato, consident. (XXVIIL) Tunc nardum et 
cinnamomum Dominis patriarcha offert, postea chartularius sacrorum 
vasorum eos adorat, et benedictione a patriarcha accepta, egre- 
diens nardum senatoribus distribuit. . Quo facto Domini cum pa- 
triarcha egrediuntur, et per sinistram bematis partem sanctique Ni- 
.colai aedem transeuntes, ad magnam portam in sacrum puteum du- 
centem exeunt. Intra hanc enim patriarcha stat, et hostias seu 
oblatas Dominis tradit, qui, osculo dato, ipsi valedicunt, perque 
sanctum puteum transeunt. Exteriori vero sacri putei porta pedem 
efferentibus tribunus Venetorum cum factione alba cruce Domi- 
nos signante praesto est, dum factiones interea et cantores quae fe- 


Oc — 2 — P À 


- ia 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.2. 35 


διερχομένων τῶν δεσποτῶν [καϑὼς προείρηται, ἀκτολογοῦσι 
τὰ μέρη] καὲ ἀχτολογοῦντες τὰ τῇ ἑορτῇ προσήκοντα. οὐ 
γὰρ ἵστανται οἱ δεσπόται χατὰ τὸ εἰωϑὸς ἐν τῷ ἀχτολογεῖν 
τὰ μέρη, ἀλλὰ διερ χομένων τῶν δεσποτῶν χαϑὼς προείρη- 
ὅται, ἀχκτολογοῦσι. τὰ μέρη. ὃ δὲ τῶν Πρασίνων δήμαρχος 
ο΄ δσταται μετὼ τοῦ δήμου τοῦ δουσίου εἰς τὴν σιδηρᾶν πύλην, 
χαὶ τῶν δεσποτῶν διερχομένων, καὶ αὐτοὲ ἀχτολογοῦσι τὰ Ὁ 
τῇ ἕορτῇ προσήκοντα. καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε διέρχονται oi 
δεσπέται διώ τε τῆς χαλκῆς καὲ τῶν σχολῶν xai τῶν ἐχσχου-- 
τοβέτων, καὶ εἰσέρχονται διὰ τοῦ Κυρίου ἐν τῷ ἱερῷ παλατίῳ. 


ΚΕΦ. β. . 
"Axra τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέγγων, Ed. L.2a 
3 ' » p o» A - , d et » 
ἙΞιόντων τῶν δεσποτῶν ἀπὸ τοῦ παλατίου tig τὴν προέ- 
λευσιν καὲ τῆς εἰωθυίας πάσης τάξεως ἐπακολουϑούσης, 
j x ' , 
- x5yiverat πρώτη doyr εἰς τὸ τριβουνάλιον, ἤγουν εἰς τοὺς λύ- 
| χγοῦυς, xai δέχεται χἀχεῖσε ὃ δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν 
ὃ δομέστιχος τῶν σχολῶν, μετὰ καὶ τοῦ περατιχοῦ δήμου 
τῶν Βεγέτων, χαὶ μήπω τῶν δεσποτῶν φϑασάντων ἐκεῖσε, 
λέγουσιν οἱ χράκται τὴν φωνὴν ἤχ- y* ,0T70 τὸν ἥλιον προ- 
2ομηνύει ἐν Βηϑλεὲμ. Χοιστὸν ἀνατείλαντα ἐκ παρϑένου᾽᾿, δοχὴ Ms.33. b 
&. χαὶ δὴ τῶν δεσποτῶν ἐρχομένων xai ἱσταμένων εἷς τὸν Β 
εἰωθότα τόπον τῆς αὐτῶν στάσεως, ἤγουν εἰς τὴν καμάραν 
?" 92 77 7] Hae 3 
* * Li c , * 
λέγουσιν οἱ κράχται͵, πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ λαός , πολλὰ 


1. Verba χαϑὼς --- μέρη R, eiicienda putat. 20. δοχὴ & om. 
ed, 55. χαταστάσεως ed, 


sto illi conveniunt acclamant. Non enim intra factionum acclama- 
tiones Domini , ut mos est, subsistunt, sed dum procedunt, ipsae 
acclamant, Prasinorum vero tribunus cum factione russa in ferrea 
porta stat, et, Dominis transeuntibus, quae festo congrua sunt accla- 
mat. Inde Domini per chalcen et scholas et excubitus transeuntes, 
sacrum palatium cum Deo intrant. 


CAP. 2. 
Acclamationes in festo nativitatis Domini. 


Dominis e palatio ad processionem egressis omnique consueto 
ministerio sequente, fit Pmiwa in tribunali seu in lychnis receptio, 
statque ibi Venetae tribunus seu domesticus scholarum cum tran- 
sitoria factione Veneta, et nondum Dominis ibi comparentibus , can- 
tores voce toni III. dicunt: Stella annuntiat solem Christum , Beth- 
lehemi e virgine ortum. Αἱ venientibus Dominis et in solitae sta- 
tionis loco seu in camera constitutis, cantores dicunt: Multos, 
multos, multos! populus: Multos annos in multos! WYterum canto- 


36 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἔτη εἰς πολλά." καὶ πάλιν ob κράχται ,πολλοὲὶ uir χρόνοι ἡ 
ἔνϑεος βασιλεία" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ,,πολλοὲ ὑμῖν 
αχρόνοι.᾽ οἱ χράχται" ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, οἱ ϑεράποντες τοῦ 
Κυρίου: φϑογγεῖ καὶ 0. λαὸς ἐκ τρίτου, πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι." 
οἱ κράχται" ,,701A00 ὑμῖν χρόνοι ὃ δεῖνα xai ὃ δεῖνα αὐτο-ἢ 
κράτορες Ῥωμαίων" φϑογγεῖ καὶ 0 λαὸς ἐκ τρίτου ,,πολλοὲ 
ὑμῖν χρόγοι.᾽ οἵ χράχται" ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι ὃ δεῖνα xci ὃ 
δεῖνα αὐγοῦσται τῶν. Ρωμαίων" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ τρί- 
του μπολλοὲ ὑμῖν χρόνοι. οἱ κράχται: ,«πολλοὲ ὕμῖν χρόνοι 
σὺν ταῖς αὐγούσταις χκαὲ τοῖς πορφυρογενγήτοις"" φϑογγεῖτο 
xai ὃ λαὸς ἅπαξ: ,πολυχρόνιον ποιήσει ὃ Θεὺς τὴν ἁγίαν βα- 
σιλείαν σὰς εἰς πολλὰ ἔτη. (8.) Δοχὴ B. πρὸ τῶν πυλῶν 
τῶν ἁγίων ἀποστόλων, ἤγουν εἰς τὰς σχολάς. δέχεται ἐχεῖσε Ὁ 
ὃ δημοχράτης τῶν Πρασίνων, ἤγουν ὃ ἐκσχούβιτος, μετὰ τοῦ 
περατιχοῦ δήμου τῶν Πρασίνων, χαὶ μήπω τῶν δεσποτῶνιϑδ 
φϑασάντων ἐκεῖσε, λέγουσιν οἱ χράχται τὴν φωνὴν ἤχ. γ΄ 
ἀμήτωρ ἐν οὐρανοῖς, ἀπάτωρ τίκτεται ἐπὲ τῆς γῆς." ἄλλο", ὃ 
φυτουργὺς τῶν ἀνθρώπων φιλάνϑρωπος καταδέχεται ἄνϑρω- 
Ὦ πος γεγνηϑῆναι." xoi δὴ τῶν δεσποτῶν ἐρχομένων καὶ icra- 
μένων εἰς τὸν εἰωθότα τόπον τῆς αὐτῶν στάσεως, ἤγουν sig20 
τὴν καμάραν, λέγουσιν οἵ χράχται ,πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ 
λαὸς ,, πολλὰ ἔτη εἰς πολλά. οἱ κράχται",, πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, 
ἢ ἐχλογὴ τῆς τριάδος" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ἅγιε." οἱ 
κράχται" πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, ὃ δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα αὐτοχρά- 
τωρ Ῥωμαίων"" φϑογγεῖ xai ὃ λαὸς ἐκ τρίτου, ἅγιε." οἱ κρά-55 


λιν) gr 


2. φϑογγεῖ R., φϑογγῆ cod., φϑογγὴ ed. εἰ sie ubique. (16. LES 
φωνῇ ed. 20. χαταστάσ. ed, 24. αὐτοχράτορ ccd. j 


res: Longa vobis tempora divina maiestas! clamat et populus ter: 
Longa vobis tempora! Cantores: Longa vobis tempora, servi Do- 
mini! clamat populus ter: Longa vobis tempora! Cantores: Lon- 
ga vobis tempora, IN. N. Imperatores Homanorum! clamat populus 
ter: Longa vobis tempora! Cantores: Longa vobis tempora, N. N. 
augustae Romanorum! clamat populus ter: Longa vobis tempora! 
Cantores: Longa vobis tempora cum coniugibus et porphyrogenitis. 
clamat et populus semel: Diuturnam Deus sanctam maiestatem tuam 
in multos annos faciat! (11) secowpA receptio ante portas S, S, 
apostolorum seu in scholis: stat ibi tribunus Prasinorum seu 
excubitor cum factione Prasina, et nondum eo progressis Dominis, 
cantores voce toni lIT. dicunt: Qui sine matre in coelo est, sine 
patre ἐπ terra nascitur, Aliud: Sator et amicus hominum homo nasci 
amat. Dominis autem» venientibus et in solita statione sua seu 
camera subsistentibus, cantores dicunt: Multos, multos , multos! 
populus: Multos annos in multos! Cantores: Longa vobis tempo- 


RTT NETS 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 2. 37 


' srt" ,t0AA00 ὑμῖν χρόνοι, οἱ ϑεράποντες τοῦ Κυρίου" φϑογγεῖ 
xal ὃ λαὸς ἐκ γ',, ἅγιε." οἱ χράχται" ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, ὃ 
δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα αὐγοῦσται τῶν Ῥωμαίων" φϑογγεῖ καὶ ὃ 
“λαὸς ἐκ γ',, ἅγιε." οἱ κράχται" ,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, δεσπόται, Ed. L.23 
δσὺν ταῖς αὐγούσταις xai τοῖς πορφυρογενγήτοις"" φϑογγεῖ xoi 
ὃ λαός: ,πολυχρόνιον ποιήσει ὃ Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν σας 
εἷς πολλὰ ἔτη (Γ.) Δοχὴ y ἔνδοθεν τῆς χαλκῆς" δέχεται Ms. 34. 
ἐχεῖσε ὃ δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ὃ δομέστικος τῶν 
σχολῶν, μετὰ τοῦ περατιχοῦ δήμου τῶν Βενέτων, καὶ μήπω 

lord» δεσποτῶν φϑασάντων ἐχεῖσε, λέγουσιν οἱ χράχται τὴν 
d ZX- 5 σειρὰς ῥηγνύων τῆς ἁμαρτίας σπαργανοῦται 

εὺς ἐν φάτνῃ" τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παρά τε 

τῶν χραχτῶν xai τοῦ λαοῦ καϑὼς καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς δο- 
χαῖς. δοχὴ δ' ἔξωϑεν τῆς χαλκῆς: δέχεται ἐκεῖσε ὃ δήμαρ-Β 

15yoc τῶν Βενέτων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ λευχοῦ, καὶ λέγουσιν 

τς οἱ χράχται τὴν φωνὴν T4. y^ ,,ἀστὴρ προτρέχει voi λάμπει ἐν 

ο΄ σπηλαίῳ, τὸν δεσπότην τοῦ ἡλίου τοῖς μάγοις χαταμηνῦσαι" 

Boégoc γὰρ ὥφϑη, xai σὰρξ ἐκ τῆς παρϑένου τὴν παλαιὰν 

παραχοὴν τοῦ ᾿Αδὰμ ἐξηφάνιζεν. αὐτὸς τὸ κράτος ὑμῶν, δὲε- 

ποσπόται, εἰς μῆκος χρόνων φυλάξει εἰς ἀνέγερσιν Ρωμαίων." 

τὼ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παρά τε τῶν κραχτῶν καὶ 

τοῦ λαοῦ χαϑὼς καὶ ἐν τῇ ἀ δοχῇ εἴρηται. (4.) Δοχὴ ἐ 

tig τὸν λεγόμενον ᾿“ΤΙχιλλέα πλησίον τῆς μεγάλης πύλης τῆς 

19. ἐξαφανίζον cod,, ἐξαφανίσων coni Β, Pro τὸ ed. ὅ. 


Á ra, a trinitate electi; clamat et populus ter: Sancte. Cantores: 
Longa vobis tempora N. N. Imperator Romanorum; clamat et populus 
ter: Sancte, Cantores: Longa vobis tempora, famuli Domini ! clamat et 
populus ter: Sancte. Cantores: Longa vobis tempora, N. N. augustae 
fHomanorum ! clamat et populus ter: Sancte. Cantores: Longa vobis 
tempora , Domini, cum augustabus et porphyrogenitis! clamat et 
populus : Diuturnam Deus sanctam etc. (111.) Receptio TERTIA intra 
chalcen : stat ibi tribunus Venetorum seu domesticus scholarum cum fa- 
ctione Veneta, et nondum eo progressis Dominis, cantores voce toni 
IIT. dicunt: Peccati catenas qui fregit Deus, fasciis in praesepi in vol- 
vitur: laetae autem acclamationes a cantoribus et populo ut in ce- 
teris receptionibus recitantur. Receptio qQuAnTA extra chalcen: stat 
ibi tribunus Venetorum cum factione alba, dicuntque cantores voce 
toni tertii: Stella praecurrit et lucet in spelunca, ut magis Domi- 
mum solis ostendat. Puer enim apparuit, et caro e virgine pristi- 
nam Adami inobedientiam exstinxit. lpse maiestatem vestram, Do- 
mini, per longam temporum seriem ad salutem Homanorum serva- 
bit. Faustae autem acclamationes a cantoribus et populo, ut in 
prima receptione dictum fuit, recitantur. (IV.) Receptio QviwTA ad 
Achillem quem vocant prope magnam portam Meletii. lbi tribu- 


38 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ClMeLeríov* δέχεται ἐχεῖσε ὃ δήμαρχος τῶν Πρασίνων μετὰ 
τοῦ δήμου τοῦ δουσίου, καὶ λέγουσιν οἱ κράχται τὴν φωνὴν 
74. & ,0 ἀμήτωρ ἐν οὐρανοῖς, ἀπάτωρ τίκτεται ἐπὲ τῆς γῆς. 
τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παρά τε τῶν χκραχτῶν καὶ 
τοῦ λαοῦ χαϑὼς καὲ ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. δοχὴ ς sig v05 
ὡρολόγιον τῆς ἁγίας Σοφίας" δέχονται ἐχεῖσε ὃ δήμαρχος τῶν 
Βενέτων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ λευχοῦ, xai λέγουσιν oí κράχται 
τὴν φωνὴν ἤχ. γ᾽ οτὸν ἐν ᾿Εδὲμ παράδεισον ἠνέῳξεν ἐν Βη- 
ϑλεὲμ 5j παρϑένος, ἐξ ἧς ὃ Χριστὸς καὶ Θεὸς ἡμῶν εὐδόχησε 
τεχϑῆναι: σαρκωϑεὶς γὰρ ἐξ αὐτῆς φιλαγνϑρώπως τῆς πιχρᾶςτο 
Ὁ ἡλευϑέρωσεν ἡμᾶς γεύσεως τῆς ἁμαρτίας" τὸν γλυκασμὸν τῆς 
ἀφάτου αὐτοῦ μεγάλης ἐξουσίας καὶ τὴν ἐν κρυφίῳ τρυφὴν 
ἐξ αὐτῆς σωτῆρα ἡμῶν εὑρηκύτες, σύμφοιτοι γεγόναμεν τῆς ᾿ 
ϑείας αὐτοῦ χληρογνομίας." xai δὴ τῶν δεσποτῶν ἐρχομένων 
καὶ ἱσταμένων εἰς τὸν εἰωθότα τόπον τῆς αὐτῶν στάσεως,ι5 
Ms.34. ἤγουν εἰς τὸ 'ὡρολόγιον, λέγουσιν οἱ κράχται πολλὰ, πολλὰ, 
πολλύν" ὃ λαός πολλὰ ἔτη εἰς πολλά." οἱ χράχταν ,,0 τῶν 
πάντων ποιητὴς καὲ δεσπύτης.᾽ φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ τρίτου" 
Ed. L. 24 »2πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, ὃ τεχϑεὶς ἐκ παρϑένου ἁγίας." φϑογγεῖ 
καὶ ὃ λαὸς ἐκ y^ ,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι." οἱ χράχται" ,, τοὺς 700-20 
γους ὑμῶν πληϑύνει σὺν ταῖς αὐγούσταις xai τοῖς πορφυρο- 
᾿γεννήτοις"" ὃ λαός" πολυχρόνιον ποιήσει 0 Θεὸς τὴν ἁγίαν 
βασιλείαν σας εἰς πολλὰ ἔτη." 


ι. ελε superscripto z cod., MeAérzgc coni. Β, «4, αὐτοῦ óouqg. ed. 
13. σωτῆρα R. ex compendio cod, 0750., σωτηρίας ed. 


nus Prasinorum cum factione russa stat, dicuntque cantores voce toni 
tertii: 1s, qui sine matre in coelo, sine patre in terra nascitur. 
Laetae vero acclamationes a cantoribus et populo ut in reliquis re- 
ceptionibus cantantur, Receptio sexrA ad horologium sanctae So- 
phiae: stat ibi tribunus Venetorum cum populo albo, dicuntque 
cantores voce toni tertii: Paradisum in Eden virgo, e qua Chri- 
stus et Deus noster nasci voluit, Bethlehemi aperuit. Amator enim 
hominum ex ea incarnatus, αὖ amaro peccat: gustu nos liberavit; 
infandae magnaeque potentiae eius dulcedinem et in occulto vo- 
luptatem ex nostra salute capientes, divinae eius hereditatis com- 
potes evasimus. WVenientibus vero Dominis inque solita sua statio- 
ne seu in horologio subsistentibus, cantores dicunt: JMMultos, mul- 
tos, multos! populus: Multos annos in multos. Cantores: Creator 
omnium €t Dominus. Populus et cantores ter: Longa vobis tempo- 
ra natus ex sancta virgine ! clamat et populus ter: Longa vobis 
tempora! Cantores: T'empora vestra cum coniugibus et porphyro- 
genitis multiplicet! populus: Longaevam in annos multos sacram 
maiestatem. vestram Deus faciat! 


X, Manet s t Me Re AR 


u 
j 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 2, 39 


“Υποστροφὴ τῶν δεσποτῶν ἀπὸ τῆς ἁγίας Σοφίας πρὸς τὸ 
παλάτιον. 


(E.) Τῶν δεσποτῶν στεφομένων ὑπὸ τοῦ πατριάρ χου ἐν 
τῷ εἰωθότι τόπῳ τοῦ ἁγίου φρέατος ἔνδον τοῦ βήλου, λέ- 
TT οἱ κράκται τὴν φωγὴν Z4. y' ,,(ἀστὴρ τὸν ἥλιον πὸ ν- 
μηνύει" καὶ τὰ ἑξῆς. χαὲ δὴ τῶν δεσποτῶν ἐξιόντων xo 
ἱσταμένων, λέγουσιν οἱ χράκχταϊ: »καλῶς ἤλϑετε τὸ πρύβλημα 
τῆς τριάδος"" φϑογγεῖ xai ὃ λαὸς ἐκ y »καλῶς ἦλθε." τὰ δὲ 
τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παρά τε τῶν pastu χαὲ τοῦ 


τολαοῦ καϑὼς xai ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς προείρηται" τὸ δὲ 


τελευταῖον ἄκτον λέγουσιν οἵ χράχται' ,προσχυνήσαντες τοῦ 
τεχϑέντος Χριστοῦ τὴν δύξαν"" καὶ ὃ λαός" ,,πολυχρόνιον ποι- 
ἥσει 0 Θεὸς τὴν ἁγίαν.᾽" δοχὴ δευτέρα: ἔξω τοῦ ϑύλου τῆς 
σιδηρᾶς πύλης δέχεται 0 τοῦ μέρους τῶν Πρασίνων δήμ μαρχος 


i5uerà τοῦ δήμου τοῦ λευκοῦ, xai λέγουσιν οἵ κράχται τὴν 


φωνὴν ἦχ. dn »Ó οὐραγὸς τὸν ἀστέρα πέμπει καϑοδηγῶν τοὺς 
μάγους ἐν τῇ γεννήσει, ἡ γῆ τὸ σπήλαιον εὐτρεπίζει ὕπο- 
δέξασθαι τὸν τῶν ὅλων ποιητήν" ἀλλ᾽ αὐτὸς ὃ τὴν ἡμετέραν C 
προσλαβόμενος σάρκα ἐκ τῆς παρϑένου, τὴν ὑμῶν ϑεόστεπτον 


δοβασιλείαν φυλάξει ἐν τῇ πορφύρᾳ. " τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα 


ἄδονται παρὰ τῶν χραχτῶν xci τοῦ λαοῦ χαϑὼς καὶ ἐν τῇ 
πρώτῃ δοχῇ τῆς ὑποστροφῆς εἴρηται. δοχὴ τρίτη ἔνδοϑεν τῆς 
χαλκῆς" δέχεται κἀκεῖσε ὃ δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν 


7. ἦλϑε ed. το. ἡμῶν ed. 5ο. τὼ τὲ τῆς ed, 


REDITUS DOMINORUM A TEMPLO S. SOPHIAE AD PALATIUM. 


(V.) Dominis a patriarcha in loco consueto sancti putei intra 
velum coronatis, voce toni tertii cantores dicunt: Stella solem απ 
nuntiat etc. Exeuntibus vero et subsistentibus ipsis, cantores di- 
cunt: Feliciter venistis, promoti a trinitate ; clamat et populus 
ter: Feliciter veniunt. Acclamationes autem a cantoribus et popu- 
lo ut supra de reliquis receptionibus dictum cantantur: ultima a 
cantoribus recitatur: .4dorantes Christi nati gloriam: populus re- 
spondet: ZLongaevam Deus esse iubeat sanctam etc. Receptio sz- 
-cUxDA extra tholum ferreae portae: factionis Prasinae tribunus 
cum albo populo praesto est, et dicunt cantores voce toni tertii: 
Coelum sidus praemittit, iter magis in nativitate monstrans; terra 
speluncam ad suscipiendum rerum creatorem parat: ipse, qui no- 
stram ex virgine carnem suscepit, vestram a Deo coronatam maie- 
statem in purpura custodiat! Acclamationes a cantoribus et popu- 
lo, ut supra de prima receptione reditus observatum, recitantur. 
Receptio TERTIA intra chalcen: excipit ibi Imperatorem tribunus 


4o CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ὃ δομέστιχος τῶν σχολῶν, μετὰ xai τοῦ πε οὗ δή 
[ μέσειχος Z » μετὰ ὕ περατικοῦ δήμου 
M * , , 
τῶν Βεγέτων, xat λέγουσιν οἱ χράχται τὸν ἀπελατικὸν Ty. γ᾽" 
LI ἫΝ ἐ- δι * , DI ιὰς 2 * c 5 
ρον ἐν Ἐδὲμ παράδεισον ἡνέφξεν, ἐν “Βηϑλεὲμ 7 παρϑένος᾽ 
καὶ τὰ ἑξῆς. τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτὰαὰ ἄδογται παρά τε 
-Ὁ - ^ bd Ll ^ 3425 ^ , - 
τῶν χραχτῶν καὶ τοῦ λαοῦ χαϑω 
hos Ὁ ἡ κρέ goU χαϑῶς καὶ ἐγ τῇ πρώτῃ. ϑοχῇδ 
τῆς ὑποστροφῆς εἴρηται. (c ) doy τετάρτη εἰς τοὺς ἁγίους 
» , M 
Μο, 35.Δ ἀποστόλους, ἤγουν tig τὰς σχολάς" δέχεται κἀκεῖσε ὃ δη-- 
- L4 -» 
μοχράτης τῶν Πρασίνων, ἤγουν ὃ ἐκσχούβιτος μετὰ καὲ τοῦ 
περατιχοῦ δήμου τῶν Πρασένωγν. καὶ λέγουσιν οἱ χράχται 
E - * 1 L4 , c 
τοῦ περατικοῦ τὴν φωνὴν ἤχ- y* »» πάσης κτίσεως πληρωτῆςτο 
^ 5 , , ^ Α € Ls 5 - 
καὶ δεσπύτης ἀκενώτῳ κενῶσει τῆς πρὸς ἡμᾶς ἐκκεγουται, 
iva τὸν ἄγω πληρώσῃ κόσμον ἐκ τοῦ ἡμῶν κατωτάτου γένους" 
ὃ ζωοδότης αὐτὸς τὸ κέρας ὑμῶν, δεσπόται, ἀνυψώσει ἐν 
- Ρ - 
Ed. L, 25 πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ , τὰ ἔϑγη πάντα δουλώσει τοῦ προσφέ- 
ι - - € - - 
ρειν, ὡς οἱ μάγοι, τὰ δῶρα τῇ ὑμῶν βασιλεί"" τὰ δὲ τῆς 6-15 
» » ^ ^ Ll -Ὁ- 
φημίας ἄχτα ἄδονται παρά τε τῶν χραχτῶν χκαὲ τοῦ λαοῦ 
^ A 2 - , ^ » ' , 3 
χαϑὼς καὶ ὃν τῇ δευτέρῳ δοχῇ εἴρηται. δοχὴ πέμπτη εἰς 
* , ^ , 
,70 τριβουνάλιον, ἤγουν εἰς τοὺς λύχγους" δέχεται ἐκεῖσε ὃ 
΄ - » - - 
δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ó δομέστικος τῶν σχολῶν, 
μετὰ xai τοῦ περατιχοῦ δήμου τῶν Βενέτων, xai λέγουσιναο 
x 
οἱ κράχται τὸ ἀπελατικὸν «y. y* ,ἀστὴρ προτρέχει καὶ λάμ- 
* Coe . - » 
aet ἐν σπηλὰΐῳ᾽ καὶ τὰ ἑξῆς. τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα 
, - - rH - - ν᾽ 
ἄδονται παρά τὲ τῶν χραχτῶν χαὲ τοῦ λαοῦ χαϑὼς καὶ 
j? ^ , - » »v0! ^ * cet Las * 
ἕν τῇ πρώτη δοχῇ εἴρηται. εἰδέναι δὲ χρὴ, Ort κατὰ τὸν 
17. χαὶ εἴρ. ἐν τῇ ὃ. ὅδ. ed. 18. ἤτουγν cod. h, l. οἵ passim. 
21. ὠπελάτιον ed. hic ut et alibi nonnunquam, 


Venetorum seu domesticus scholarum cum factione Veneta, dicunt- 
que cantores apelaticum tono tertio: Paradisum in Eden wirgo 
Bethlehemi aperuit etc. — Acclamationes vero a cantoribus et populo 
ut in prima receptione dictum recitantur. (VL) Receptio quanrA ad 
sanctos apostolos seu ad scholas: stat ibi tribunus Prasinorum 
seu excubitor cum factione Prasina, et cantores eius voce toni III. 
dicunt: Qui creaturam omnem implet eiusque dominus est, nom 
inani exinanitione propter nos exinanitur , ut mundum superiorem 
ex genere nostro inferiori impleat, Ipse vitae largitor cornu ve- 
strum, Domini, in orbe universo exaltabit gentesque omnes in ser- 
vitutem rediget, ut maiestati vestrae munera sicut magi offerant. 
Acclamationes a cantoribus et populo, ut in secunda receptione di- 
ctum, instituuntur, qQuiwTA in tribunali seu ad lychnos: stat ibi 
tribunus Venetorum seu domesticus scholarum cum transitoria 
factione Veneta, dicuntque cantores apelaticum toni 1Π|.: Stella prae- 
currit lucetque in spelunca eic. Acclamationes a populo et canto- 
ribus ut in prima receptione dictum recitantur. Sciendum est, 


VT w—rH———MMSEUIRNERWS EY S M TI IE 


NC RNV DUE DP TSENUR NL TTE νυδυλ "νοι..." 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 3. Á1 


τύπον καὶ τὴν τάξιν ταύτης τῆς ἑορτῆς γίνονται ai δοχαὶ xa 
εὐφημίαι τῆς τε ἑορτῆς τῶν φώτων xai τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου 
πάσχα xai τῆς ξορτῆς τῆς ἁγίας πεντηχοστῆς καὶ τῆς ἕορ-- 
τῆς τῆς μεταμορφώσεως, xai ἀπιόντων ἐν τῇ ἁγίᾳ Σοφίᾳ τῶν 
δεσποτῶν καὶ πάλιν ἀπ’ αὐτῆς ὑποστρεφόντων ἐν τῷ παλατίῳ. 


ΚΕΦ. y. 
“Ἑορτὴ τῶν φώτων. "Arta τῶν δύο μερῶν. 


ΖΔοχὴ πρώτη, τῶν Βενέτων, φωνὴ ἢχ- nay. 0 ,σήμερον 
ὃ συντρίψας ἐν ὕδασι τὰς χεφαλὰς τῶν δρακόντων τὴν χεφα-- 
τολὴν ὑποχλίνει TQ προδροόμῳ φιλανθρώπως." δοχὴ B, τῶν 
 Jlgactvov, φωνὴ πλαγ. δ’ ,, Χριστὸς ἁγνίζει λουτρῷ ἁγίῳ 
τὴν ἐξ ἐθνῶν αὐτοῦ ἐχχλησίαν." δοχὴ y, τῶν Bsvérov, φωνὴ 
ἍΚιε , * ' 3 2 , , ' - 
ἤχ- πλαγ. αὐ, πυρὲ ϑεότητος ἐν ᾿Ιορδάνῃ φλύγα σβεννύει τῆς 
ἁμαρτίας." δοχὴ δ΄, τῶν Βενέτων, φωνὴ πλαγ. δ΄. ,,0 συν- 
154vagyoc τῷ Πατρὲ Θεὸς λόγος ἐν Ἰορδάνῃ σήμερον προῆλϑε 
βαπτισθῆναι, xai τὴν κάραν ὑποκλίγει δουλικῶς τῷ προδρό- 
e 3 - c , , - E] »ε ᾿ 
ἕῳ, 0v οὐρανῶν αἱ δυνάμεις τρέμουσι χαϑορῶσαι" ἀλλ᾽ ὃ τὸν Με. 35. b 
κόσμον φωτίσας τῇ αὐτοῦ ἐπιφανείᾳ ὑψώσει καὶ μεγαλύνει 
τὸ χράτος τῆς ὑμῶν βασιλείας εἰς εὐτυχίαν xai δόξαν Ῥω-Ὁ 
Ξομιαίων"" δοχὴ ἐ, τῶν Πρασίνων, 7x. πλαγ. δ΄», Χριστὸς ἐν- 
δύεται δεῖϑρα φιλανϑρώπως τοῦ ᾿Ιορδάνου." δοχὴ d, τῶν 
2. τῆς δὲ ed. 3. πεντεχοστῆς ed. «3. ϑεύτητος Ιορδαγοῦ 
cod, 15. Θεὸς, λόγος ed. : 


ad normam ritumque festi huius receptiones et acclamationes in fe- 
sto luminum, sancto paschate, sancta pentecoste et fesho transmu- 
tationis, tum Dominis ad S, Sophiae abeuntibus, tum inde' ad pala- 
tium revertentibus, institui, ΤῸ 


ripe CAP. 3. 
Festum epiphaniae. Duarum factionum  acclamationes. 


Receptio Pnrwa, Venetorum, vox toni obliqui quarti: Hodie is, 
qui draconum capita in aquis contudit, praeoursori caput amice 
inclinat. Receptio sEcuwpA, Prasinorum, vox toni obliqui IV.: Chri- 
stus sancto lavacro collectam sibi e gentibus ecclesiam expiat. Re- 
Xeptio TERTIA, Venetorum, vox toni obliqui primi: Jgne divinitatis 
in lordane flammam peccati exstinguit. Receptio QvAnra, Venetorum, 
vox obliqui quarti: Coaeternus Patri Deus, Verbum, hodie in Ior- 
danem, ut baptizetur, descendit, et caput more servi praecursort 
inclinat, quem coelestes potestates intuentes contremiscunt. Sed qui 
apparitione sua mundum illuminavit, robur maiestatis vestrae ad 
felicitatem et gloriam Romanorum augeat et exaltet! Beceptio 
QUINTA, Prasinorum, vox toni obliqui IV.: Christus amore hominum 


42 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Βενέτων, qv 2. πλαγ. &* ,mvgi τῆς ϑεύτητος Ἰορδάνου" 
καὶ τὰ ἑξῆς. ἀχτολογία τῆς ς΄ δοχῆς' λέγουσιν οἱ κρά- 
χται" ,,» βαπτισϑεὶς ἐν ὕδασιν ᾿Ιορδάγνου.᾽ φϑογγεῖ καὲ ὃ λαὸς 
x τρίτου" ,κπολλοὶ ὑμῖν χρόνοι." oi κράχται" ,,χαὶ τὴν χάραν 
ὑποχλίγας δουλικῶς τῷ προδρόμῳ. φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς &x5 
τρίτου πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι.᾽" οἱ κράχται" ,, τοὺς χρόνους ὑμῶν 

Ἐὰ.1...6πληϑύγνεν σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογεγγήτοις"᾽ 
ὁ λαός" ,,πολυχρόνιον ποιήσει ὃ Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν 
σας εἰς πολλὰ ἔτη. 


*TnoorQoq τῶν δεσποτῶν τῇ αὐτῇ ἑορτῇ. 10 


Ζοχὴ &, τῶν Βενέτων, ἀπελατιχὸν zy. πλαγ. &" 0 συ- 

t - 1 ' , a à o νι » ᾿ 
ἄναρχος τῷ Πατρὲ Θεὸς λόγος" καὶ τὰ ἑξῆς. δοχὴ β', τῶν 
, ^ f, c - 
Προασίνων, ἀπελατικὸν Qj. y* ,,0 φωτίζων ἐν πνεύματι, τῷ 

] - - ν 

ἁγίῳ ἐβαπτίσϑη ὕδατι ἐπιγείῳ, καὶ τὸ φῶς τοῦ βαπτίσματος. - 

Ὕ , , i - ^ ^ ἡ 

Βεδωρησατο ἀνθρώποις" αλλ᾽ ὃ ταῦτα τελέσας Χριστὸς quAmv-15 — 

. 

ϑρωπίᾳ τὸ ὑμέτερον βασίλειον κράτος κατὰ σειρὰν ἀδιάδο-. — 

; D » d ri , 1 ' » M τεῷ 4 

Xov χελευεν εὐτυχεῖν “Ρωμαίοις xai βασιλεύειν." δοχή y, 

- x ' bd P 

τῶν Bevérov, ἀπελατικὸν 5. πλαγ. &* ,,ὃ κεφαλὰς τῶν δρα- | 

, » 2 1 

κόντων, εὐεργέται, ἐν Ἰορδάνου τοῖς δεύμασι συντρίψας, πρὸ i 

€ bd * ^ : 

ποδῶν ὑμῶν συντρίψει τὰς κεφαλὰς τῶν βαρβάρων' ϑεόστε-20 

πτοι εὐεργέται, 7) τριὰς 7) τρισάγιος τὰς νίκας ὑμῶν πληϑύ- 

γει" ὃ βαπτισθεὶς $nig ἡμῶν κατὰ σάρκα καὶ ἁγιάσας τὴν — 


17. Ῥωμαίους ed, 


Iordanis fluenta subit. Receptio 'szxrA, Venetorum, vox toni obli- 

qui IV.: Jgne divinitatis in Iordane etc.  Acclamatio in sexta re- : 
ceptione: dicunt cantores: Paptizatus in aquis lordanis. Clamat 

et populus ter:. Longa vobis tempora! Cantores: Et caput servi 1 
more praecursori inclinans. | Clamat et populus ter: Longa vobis D 
tempora! Cantores: Tempora vestra cum augustabus et porphy- — 
rogenitis augeat! populus: Longaevam Deus per multos etc. 1 


REDITUS DOMINORUM EODEM FESTO. 


Receptio PniwA, Venetorum, apelaticum toni obliqui L.: Coaeter- 
nus Patri Deus, Verbum etc. sgcuwpA, Prasinorum, apelaticum toni 
obliqui HL: Jl/uminans in Spiritu sancto baptizatus est aqua ter- 
restri , lumenque baptismi hominibus donavit. Sed qui haec, amore 
in homines incitatus, fecit. Christus, Imperatoriam maiestatem ve- 
stram per non interruptam seriem annorum felices reddere HRoma- 
nos et imperare iubeat! Receptio renrIA, Venetorum, tono obliquo 
L: Qui capita draconum , o benigni principes, in lordanis fluentis 
contrivit, ante pedes vestros barbarorum capita conterat! .4 Deo 
coronati benefactores, ter sancta trinias vestras victorias augeat: 


το 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 3. 43 


φύσιν τῶν ὑδάτων." δοχὴ δ΄, τῶν Πρασίνων, ἀπελατιχὸν 
Z4. 0*.,0 τῇ παλάμῃ βαπτισϑεὶς σήμερον τοῦ προδρύμου TZ C 
φριχτῇ αὑτοῦ παλάμῃ βασιλεῖς ὑμᾶς κηρύττει, ϑεύστεπτοι 
εὐεργέται, καὶ χριστοὺς ὑμᾶς δεικνύει πάσῃ τῇ οἰχουμένῃ- 
δτῷ λουτρῷ γὰρ ἁγιάσας, τῆς ἀφϑαρσίας τῷ ἐλαίῳ βαπτίζεν 
τὴν βασιλείαν, σωτηρίαν δωρούμενος τοῖς Ῥωμαίοις xai ἀν- 
τίληψιν μεγίστην xai δόξαν τῆς βασιλείας." δοχὴ ἐ, τῶν 
Βενέτων, ἀπελατικὸν zy. πλαγ. d* ,τὸ φῶς ἐπέφανεν ὑλικῶς Ms. 36. a 
ἐν σώματι, ἵνα φῶς γενύμενοι Θεοῦ φωτὲ μιγῶμεν. πά- 

10gegriy ὕδατι πλύγων καὶ τελειὼν τῷ πγεύματι, συγκατέλϑω- 
pev τούτῳ, ἵνα συναγυψωθϑῶμεν. σημειωϑῶμεν μυστικῶς τοῦ 
μυστηρίου τὴν ἰσχὺν ἐγνωκότες, ἀναλάβωμεν οἱ πάντες τὸν Ὁ 
δεύτερον μὴ τὸν πρῶτον ᾿α'δὰμ ὡς ἀναγεννηϑέντες." τὰ δὲ 
τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παρά τε τῶν χραχτῶν καὶ τοῦ 

15A1a«00 χαϑὼς καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. τὸ δὲ τελευταῖον 
ἄχτον λέγουσιν οἱ κράχται" ,προσχυνήσαντες τοῦ ἐπιφανέντος 
Χριστοῦ τὴν δόξαν" ὃ λαός" ,πολυχρόγιον ποιήσει ὃ Θεὸς 
τὴν ἁγίαν βασιλείαν." 

ΚΕΦ. 9. 
20 ' "Axe τῇ ἑορτῇ τοῦ ἁγίου πάσχα. Ed.L. 57 
— Δοχὴ πρώτη, τῶν Bevíiov, φωνὴ ἤχ. d* ,,ϑεϊχῆς ἐγέρ- 
σεως δυναστείᾳ ὃ τοῦ ϑαγάτου πόλεμος διελύϑη." δοχὴ β΄, 
4. χρηστοὺς cod. 


- 
qui baptizatus est pro nobis secundum carnem et aquarum naturam 
sanctificavit. QUARTA, Prasinorum, apelaticum toni 1V.: Baptizatus 
hodie praecursoris manu , sua tremenda manu vos, Imperatores a 
" Deo coronati benefactores , praedicat, unctosque orbi universo 
ostendit. Lavacro enim sanctificans, integritatis oleo maiestatem 
baptizat, salutem Romanis et maximum auxilium et gloriam im- 
perii donat. Receptio QuixTA, Venetorum, apelaticum toni obliqui 
IV.: Lumen materialiter in corpore apparuit, ut nos lumen facti 
cum Dei luce commisceremur: praesto est aqua implens et perfi- 
ciens spiritu: una ad ipsum accedamus , ut una cum eo exaltemur. 
Signati sumus arcano modo, qui virtutem mysterii cognovimus, sus- 
cepimus omnes secundum , non primum, Adamum, ut renati. Accla- 
mationis verba cantantur a praecentoribus et populo ut in ceteris fa- 
. ctionibus. Postremo cantores quoque acclamant: 4dorantesChristi mani- 
- festati gloriam; populus: Diutissime maiestatem vestram Deus custodiat! 


CAP. 4. 
Acclamationes in sancti paschatis festo. 


- 


dg ovem ero 


Receptio P&ixA, Venetorum, vox toni L: Divinae resurrectionis 


44 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


- , EM INA ^ ? , , 
“τῶν Πρασίγων, φωνὴ 5*. &* ,,φωτὸς ἀπροσίτου λαμπηδόνες 
- » Ἀ M. 
γεχροῖς ἐπέλαμιψαν τοῖς ἐν σκότει. Χριστὸς γὰρ ὠφϑὴ ve- 
χρὸς ἐν τάφῳ, ϑανάτῳ ϑάνατον ϑανατώσας, συγανέστησε 
τοὺς δεσμίους τῇ τριημέρῳ αὐτοῦ ἐγέρσει: αὐτὸς τὴν δόξαν 

ὑμῶν, δεσπόται, εἰς μῆκος χρόγων φυλάξει ἐν τῇ πορφύρᾳ." 5 
- LÁ ,' 
Bóoyz y, τῶν Bsvérov, φωνὴ 5y.y* ,n4cy« Κυρίου onus- 
- P P € ' 
Qov χαϑορῶντες μελῳδικῶς χραυγάζομεν καὶ Ouoqooroc." δὸο- 
' ^ |» , tow 2:9 e d 
χὴ δ΄, τῶν Βενέτων, φωνὴ ἤχ. & 985g ἐγέρσεως δυναστείᾳ, 
καὶ τὰ ἑξῆς. δοχὴ é, τῶν Πρασίνων, φωνὴ 54. ἀ" ,0 ἀχρό- 
voc τῷ Πατρὲ συμβασιλεύων ἐπ’ ἐσχάτων τοῖς ἀνϑρώποις το 
χρονικῶς συναγεστράφη, xai ἐν τῷ σταυρῷ τὸν ἄδην xat 
ϑάνατον αἰχμαλωτίσας, τριημέρῳ αὐτοῦ ἐγέοσει τοῖς νεκροῖ! 

* 5 , XH 2 ps 9 "un es ι , 7 9 ^ s 9 s 
τὴν ἀνάστασιν ἐγκαινίζων' αὐτὸς τὸ κέρας ὑμῶν, δεσπόται, 
ἀνυψώσει ταῖς νίχαις κατὰ βαρβάρων." δοχὴ ς΄, τῶν Βενέτων, — 

PA , t. 
C qo»; 24. Y* φωτὸς dngocírov λαμπηδόνες" καὶ và £55c.15 
» , - € , ε - , 
Ms. 36. baxroloyía τῆς g δοχῆς. λέγουσιν. οἱ τράχται" ,0 TOY πάντων 
' A] , 3» - 4€ * ΕῚ , «4 € 
ποιητῆς καὶ δεσπότης. φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ y* ,πολλοὲ vuty 
' 3 € , gc» » ," 5 , 35 - 
χρόνοι." οἱ κράχται",,5 ἀναστὰς παραδόξως ἔκ τάφου." φϑογγεῖ 
καὶ ὃ λαὸς ἐκ γ",,»πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι." οἱ κράκται" ,,καὶ τὸ χαῖρε 
* , ad E ' 4 * 
δεδωχὼς μυροφύροις." φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ τρίτου »πολλοῖλο 
ς᾽ » ' € , € ^ Li 
ὑμῖν χρόνοι. οἱ κράκται" ,TOoUG χρόγους ὑμῶν πληϑύνει συν 
ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογενγήτοις"" ὃ λαύς" ,,πολυχρό- 
, c ' ' £ , » VoM τῶν 
vtov ποιήσει ὃ Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν gag εἰς πολλὰ ἕτη. 
5. χαὶ om. cod. 11. συγαγετράφη ed, 


i 
: 
| 
potentia mortis bellum solutum est. szcuwpA, Prasimorum, vox toni | 
L: Lucis inaccessae faces mortuis, qui in tenebris erant , illuxere. 
Christus enim mortuus apparuit, morte mortem exstinguens, captivos — 
post tres dies resurgens exsuscitavit, Ipse gloriam vestram, Domi- 

ni, diu in purpura custodiet! Receptio renria, Venetorum: vox to- 

ni III: Pascha Domini hodie videntes, melodice et unanimiter cla- 

"mamus, QUARTA, Venetorum, vox toni L: Divinae resurrectionis po- 
tentia mortis etc, QuiNTA, Prasinorum, vox toni L.: eternum cum 

patre imperans ultimis diebus temporaliter cum hominibus conver- 
satus fuit et in cruce tartarum mortemque captivam ducens, post 
tres dies sua resurrectione mortuis resuscitationem renovat. — Ipse j 
cornu vestrum, Domini, victoriis contra barbaros exaltabit! Rece- 3 
ptio szxra, Venetorum, vox toni IIL: Zucis inaccessae faces etc. 1 
Acclamatio in sexta receptione: dicunt cantores: Creator omnium ' 
et Dominus. Clamat et populus ter: Multos annos vobis. Cantores: | — 
Mirabiliter e sepulcro resurgens. Clamat et populus ter: Longa vo- . - 
bis tempora: Cantores: Et qui salutem unguenta afferentibus dixit. — — 
Clamat et populus ter: Longa vobis tempora ! Cantores: Tempora ὃ 
vobis, augustabus et porphyrogenitis augeat: populus: Longaevam — — 
Deus sacram etc. 2 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L4. ἀ45 
«Ὑποστροφὴ τῶν δεσποτῶν τῇ αὐτῇ ἑορτῇ. D 


; dte ' 0» , x , ^ 
. . “οχὴ ὦ, τῶν Βενέτων, φωνὴ y. ἀν ,,τὸ μέγα xai σε- 
^ , , , 
βάσμιον τῆς ἀναστάσεως μυστήριον λαμπρυνομένη σήμερον 
a * - te * 
4j κτίσις ξορτάζει: ὃ γὰρ τῆς δόξης Κύριος τὸ σχυϑρωπὸν 
Ὕ , - ' * * -" & OO λ ΄ ^ 
δάφαγίσας τοῦ Javarov xat τὰ TOU (&ÜOV OxvÀtvgac βασίλεια, 
συναγέστησε τοὺς πάλαι τεθνεῶτας, χαρὰν ἀγεχλάλητον καὲ. 
À “- L » , 
ϑεῖον πάσχα. τελεῖται παραδόξως, μεγαλύνεται τὸ χράτος 
LÀ Li : , , -- 
ὑμῶν, δεσπόται, εἰς δόξαν, εἰς καύχησιν, εἰς ἀνέγερσιν τῶν 
“Ῥωμαίων. τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παρὰ τῶν ἘΑ.1.. 28 
τοχραχτῶν x«i τοῦ λαοῦ χαϑὼς καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. τὸ 
δὲ τελευταῖον ἄχτον λέγουσιν οἱ χράχται" ,χαλῶς ἦλϑον οἱ δε- 
σπόται σὺν ταῖς αὐγούσταις xai τοῖς πορφυρογεννήτοις"" ὃ 
- 2, , , Leod ? 
λαύς" ,,χαλῶς ἤλθετε." οἱ κράχται" ,προσχυγήσαγτες τοῦ ἀγα- 
, - M , DON. , , , c 
στάντος Χριστοῦ τὴν δόξαν." ὃ Aa0g' ,z0Àvygori0» ποιήσει ὃ 
- Jo» * - , ^ ' » , , * 
150c0c." δοχὴ B', τῶν Πρασίνων, ἀπελατικὸν ἢχ. &. ,σήμερον τὸ 
| τοῖς ἀγγέλοις ἀπόῤῥητον ἐχτελεῖταε τῆς ἀναστάσεως μυστή- 
* ριον. ὃ γὰρ ἐμπιμπλῶν πᾶν ζῶν εὐδοχίας cagxi ϑανατοῦ- 
| ε x ^ * Ψ 7 uma ον , - Β 
β ται ὡς ἄνϑρωπος, vai τὴν ἄπληστον τοῦ GÓov τυραγνίδα ai- 
χιαλωτεύει, γεχρώσας τὸν νεχρωτήν" νῦν ἠφανίσθη τὸ πρὸ 
—- φοαἰώνων αἶσχος, νῦν ἐξήνθησεν 7 χαρὰ τῶν περάτων. ὃ παγ- 
, as δὲ [2] , ^ E δό ^ ὃ. , Ji j? —— 
τάν P Θεὸς καὶ ξωοδότης, τοὺς δεσπότας φύλαττε ἐν τῇ 
D - , , * 1 
πορφύρᾳ." doyz y, τῶν Bevérov, φωνὴ ἤχ. ἀ σταυρὸν xaé 


6, χαρὰ ἀγεχλάλητος xci ϑεῖον πάσχα τελεῖται ed. 


REDITUS DOMINORUM EODEM FESTO. 


Receptio Pura, Venetorum, vox toni L: Magnum et venerandum 
resurrectionis mysterium splendens hodie creatura celebrat. Dominus 
enim &gloriae terrorem mortis removit, inferorum regnum spoliavit, 

ndam mortuos una excitavit, ineffabile gaudium ac divinum 
pascha! | Mirabiliter celebratur, augetur robur vestrum, Domini, 
ad gloriam, famam et salutem Romanorum.  Acclamationis autem 
verba a praecentoribus et populo ut in ceteris receptionibus can- 
tantur. Ultimum cantores dicunt: Pulchre venerunt Domini cum 
augustabus et porphyrogenitis ; populus: Pulchre venistis. Canto- 
res: Adorantes resurgentis Christi gloriam. Populus: Longaevam 
Jeus etc. .Receptio secuxpa, Prasinorum , apelaticum toni L: Hodie 
impenetrabile angelis resurrectionis mysterium celebratur. Omne 
enim vivum gratia replens in carne ut homo occiditur, et insa- 
tiabilem orci tyrannidem captivam ducit, occisore occiso: nunc 
aeternum evanuit opprobrium , nunc exsurgit gaudium terminorum, 
Hex omnium Deus vitaeque dator, serva Dominos in purpurc! 


, 


46 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


᾿ϑάνατον ὑπομείνας Χριστὸς, χατῆλϑεν ἑχὼν ἐν τάφῳ, xai τὰς 
τοῦ ἄδου συντρύψας πύλας τῇ 957 αὑτοῦ ἐξουσίᾳ, πᾶσιν 
ἀνάστασιν ἐγκαιγίζει τοῖς ἀπ᾽ αἰῶνος νενεχρωμένοις. ἡ χτί- 
σις σήμερον ἑορτάζει διπλοῦν τὸ πάσχα τῆς σωτηρίας, ὁρῶσα Ὁ 
τὸ σχῆπτρον ὑμῶν, δεσπόται, τῇ ἀναστάσει Χριστοῦ Gvvava-h ὁ 
τέλλον." τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παρά τε τῶ — 
CxgaxrQy καὲ τοῦ λαοῦ χαϑὼς καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. 
Ms.37. ατὸ δὲ τελευταῖον λέγουσιν οἱ χράχται" ,,προσκυνγήσαντες τοῦ : 
ἀναστάντος Χριστοῦ τὴν δόξαν" ὃ λαός" , πολυχρόνιον zmow- ὁ ὁ 
ἥσει ὃ Θεὸς τὴν κιτ.λ. δοχὴ δὲ τετάρτη, τῶν Πρασίγων, φωνὴτο 
ἤχ. γ᾽ πάσχα Κυρίου σήμερον καϑορῶντες᾽" xoi và timc. 
δοχὴ ἐ, τῶν Βενέτων, φωνὴ zy. d. ,,ἐγκαιγίζεται σήμερον ὦ 
τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις, παραδόξως ἐκ φϑορᾶς μεταπλαττο-- 
μένη πρὸς ἀφϑαρσίαν, στολίζεται τὴν στολὴν τῆς προτέρα, | 
δόξης, μηχέτι τῷ 9uvatQ κατεχομένη. ὃ γὰρ ἔχων τὸ xpd-ih | 
τος τοῦ ϑανάτου, Ó τοῦ Πατρὸς συνάναρχος καὶ συναΐδιος. 
λόγος, σκυλεύσας τὰ βασίλεια τοῦ ἅδου, ἔλυσε τὸν δεσμὸν 
τῶν αἰχμαλώτων, πᾶσι δωρησάμενος ἐλευϑερίαν. ὃς xai φυ- ; 
λάξει τὸ χράτος τῆς βασιλείας εἰς δόξαν, εἰς καύχημα, sig | 
ἀγέγερσιν Ῥωμαίων." τὰ δὲ τῆς εὐφημίας &xra ἄδονται παράλο 
τε τῶν χραχτῶν xai τοῦ λαοῦ καϑὼς xai ἐν ταῖς λοιπαῖς δὸ-- 
χαῖς. τὸ δὲ τελευταῖον ἄχτον λέγουσιν οἱ κράκται" ,1000xv- 
γήσαντες τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ τὴν δόξαν" ὃ λαύς" ,πο-΄ 
λυχρόνιογ." Ι 
| 


TERTIA, Venetorum, vox toni I: Crucem mortemque perpessus Chri- 
stus, sponte in sepulcrum descendit, contritisque divina potentia 
sua orci portis, omnibus in seculo mortuis resurrectionem renovat. 
Creatura hodie duplex pascha salutis celebrat, videns sceptrum ve- 
strum, Domini , cum Christi resurrectione una exoriens. Acclama- 
tionis acta a cantoribus et populo ut in ceteris factionibus cantan- 
tur. Postremo praecentores dicunt: dorantes Christi. resuscitat 
gloriam eic.: populus: Longaevam Deus faciat etc. Receptio quan- — - 
TA, Prasinorum: vox toni IIL: Pascha Domini hodie intuentes etc. 
QuixTA, Venetorum: vox toni L: Henovatur hodie humana natura, 1 
admirandum in modum ex corruptione in integritatem transmutata: 
induit prioris gloriae vestimentum, non amplius a morte superan- 
da. Tenens enim robur mortis coaeternum Patris et aeque inacces- 
sum verbum, orci regnum spoliavit, solvit captivorum vincuta, li- 
bertatem omnibus donavit: hic custodiet robur maiestatis , ad lau- 
dem, gloriam et salutem Homanorum.  Acclamationis acta a canto- 
ribus et populo ut in ceteris factionibus cantantur. Ultimum vero 
cantores dicunt: 4dorantes resurgentis Christi gloriam: populus: 
Longaevam Deus etc. ; 


* 


Epoxy Ἢ c-— 
WHEN MORE C 


! ΚΕΦ. ἐ. 
* Ax1a τῇ ἑορτῇ τῇ δευτέρῳ; τῆς διαχαιγησίμου. Ed. L. 39 


Merá τὴν ἀπόλυσιν τῆς ἐχχλησίας, ὅτε ἀκουμβίσωσιν 
^oi δεσπόται ἐπὶ τῆς τραπέζης, αὐλεῖ τὸ ὄργανον τῶν Βενέ- 
ὅτων, xai λέγει ὃ λαός", ἁγιαχάς." καὶ ὅτε παύσῃ τὸ ὕργανον, 
λέγουσιν οἱ κράκται" ,τρισάγιε, συμβασίλευσον τοὺς δεσπότας." 

φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ τρίτου, τρισάγιε." οἱ χράκται" ,,καὲ 
σὺ αὐτοὺς ϑεράπευσον ἐπὲ πᾶσιν." φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς éx 
γ᾽ ,,τρισάγιε." οἱ κράχται" ,πλεονάζων τῆς ζωῆς αὐτῶν χρό- 
rovovc." φϑογγεῖ καὶ Ó λαὸς ἐκ y ,,τρισάγιε." οἱ χράχται", εἰς B 
τελείαν χαρμονὴν τῶν “Ρωμαίων." φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐχ y 
ο»τρισάγιε.᾽" οἱ κράκται" ,σὺν αὐγούσταις εὐσεβέσι φιλοϑέοις." 
φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ γ᾽, τρισάγιε." οἱ χράχται" ,,κκαὶ τοῖς 
τιμίοις πορφυρογεννήτοις ἐν τῇ πορφύρᾳ." φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς 
15éx τρίτου ,,τρισάγιε." οἱ χράχται: ,,καὶ Βενέτων τῶν γνησίων 
dud» δούλων." φϑογγεῖ καὶ 0 λαὸς ἐκ y , ,τρισάγιε." οἱ χρά- 
χταιν ,, ἐς ὃ ἀναστὰς Θεὸς ἡμῶν τοὺς δεσπότας φύλαττε." χαὲ 
ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ τρίτου: ,,.οἱ ἐς ὃ ἀναστὰς Θεὸς ἡμῶν τοὺς 
δεσπότας φύλαττε." οἱ χράχται" ,,πνεῦμα τὸ πανάγιον τὰς αὖ- 
φογούστας Ox£naco»"" καὶ Ó λαὸς ὅμοίως ἐκ y. οἱ χράχταν C 
»Μμήτηρ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, φύλαττε τὰ πορφυρογέννητα." καὲ 


1. διαχαινησέμου R., διαχεγησίμου cod. et. ed. ά. τοῖς δε-- 
σπόταις coni. Leich. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 5. 47 
| 


CAP, 5. 
Acta in feria secunda septimanae renovationis. 


1 Peracto ecclesiastico officio, quando Domini mensae adsident, 
$ Venetorum organum sonat, et dicit populus: jSancta.. Organo si- 
. lente, praecentores: 7er sancte, cum Dominis simul impera. Clamat 
et populus ter: Ter sancte. Cantores: Ét tu eorum curam in omni- 
bus suscipe. Clamat et populus ter: 7er sancte. Cantores: 4ugens 
vitae tempora.  Clamat et populus ter: 7er sancte. Cantores: 4d 
perfectam laetitiam Homanorum.  Clamat et populus ter: Ter san- 
cte. Cantores: Cum piis Deique amantibus coniugibus. Clamat et 
populus ter: T'er sancte. Cantores: Et venerandis porphyrosgenitis 
in purpura. Clamat et populus ter: Ter sancte. Cantores: Et Fene- 
torum , fidelium servorum vestrorum. Clamat et populus ter: Ter 
sancte. Cantores: Hesurgens Deus noster, Dominos custodi; cla- 
mat et populus similiter ter: Zesurgens Deus noster, Dominos cu- 
stodi. Cantores: Spiritus sancte , augustas serva! populus eadem. 
᾿ς ter. Cantores: Mater Dei nostri, custodi porphyrogenitos: eadem 


NV 


48 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


c ^5 * t , : ' * » v * * 1 
9 dpa ἔχ y. οἱ κράχται » Κύριε, ζωὴν αὐτῶν διὰ τὴν ζωὴν 
s 4 , , 
Ms. 37,b μῶν." (B.) Φωνη 7y. &* ,,»ἔξανοιγέσϑωσαν τάφοι, xai vexool 
, c * ' , 
ἐξαναστήτωσαν" ὃ γὰρ Κύριος ἐκ τάφου σήμερον ἐξαγέστη. 
Ὕ " , « ^ ^ ^ E] f - 
εὐφραινέσθωσαν οἱ ζῶντες xat ζωῆς ἐντρυφάτωσαν" τοῦ γὰρ 
, ' , , 
Jav&rov τὸ κέντρον σήμερον ἠφανίσθη. λευχειμονεῖτο ἢ xrt-9 
Ἢ , ΕῚ - 3 - 
σις τὸν χτίστην ἀγευφημοῦσα' ἢ τυραννὶς γὰρ τῆς ἅμαρ- 
, , , 5 , - 
Ὁτίας σήμερον καϑῃρέϑη. ἀγαλλιάσθω μεγάλως ἡ πόλις ὑμῶν, 
, , Ind ? , , - ? 
δεσπόται, ϑεύότητι τῇ ἐν τριάδι σήμερον προσχυνοῦσα, εἰς 
, φι ἃ , 
κατάπτωσιν βαρβάρων καὶ ἀνέγερσιν Ῥωμαίων. καὲ ἀπὸ 
Ld , EJ ' U» 
φωνῆς λέγουσιν ἀπελατιχὸν 7X4. &' ,1O0 μέγα xai σεβάσμιονιο 
- ? Ceu 
μυστήριον τῆς ἀναστάσεως" xai τὰ iznc. xat μετὰ τὸ τε- 
- ' - - LX ᾿ - 
λειῶσαι τὸν δῆμον τῶν Βεγέτων ἀχτολογεῖ ὁμοίως zai 0 δῆ- 
poc τῶν Πρασίγων, xai λέγει ἀπελατιχὸν 54. 4" ,,σήμερον Ó 
“«« ? 5 Ὁ f. "Ὁ -- 
τοῖς ἀγγέλοις ἀπόῤῥητον" καὶ τὰ ting. χαὶ μετὰ τὸ τελειῶ- 
* ^ - , ^ »" 
σαι τὸν δῆμον τῶν Πρασίνων λέγουσιν οἱ χράχται τῶν Bevé-15 
τῶν" ογΚύριε, σῶσον τοὺς δεσπότας “Ῥωμαίων φϑογγεῖ xai 
€ M , ^ € , M 
Ed. L. 300 λαὸς éx y* ,,Kvgie, σῶσον. oi κράχται", Κύριε σῶσον τοὺς 
^" y —- $&-€.-4 ' E 
ἐκ σοῦ ἐστεμμέγους"" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὺς ἐκ y* Κύριε, σῶσον. 
, ', - P 
oi κράχται" , ,Κύριε, σῶσον τοὺς δεσπότας σὺν ταῖς αὐγού- 
Ἢ -" , 35 E δι € ^ F. , 
σταις xai τοῖς πορφυρογεγγήτοις"" φϑογγεῖ xai ὃ λαὸς éx y-20 
»Kvgie, σῶσον." οἵ κράχται: ,,; ὃ ἀναστὰς Θεὸς ἡμῶν τοὺς 
, , - * € , c 
δεσπότας φύλαττε" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ τρίτου" ,,οἱ εἰς ὃ 
^ M — c , 
ἀναστὰς Θεὸς ἡμῶν τοὺς δεσπότας φύλαττε." οἱ χράχται" 
» ᾿ , ^ ΕἸ , , E Ü , 
οὐπνεῦμα τὸ παγάγιον τὰς αὐγούστας oxénacory" φϑογγεῖ καὶ 
' c c € - -— , 
9 λαὸς ὁμοίως ἐκ y. οἵ χράχται" ,μήτηρ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, qv-25 
3. ἐξ τάφου ed. 
populus ter: cantores: Domine, vitam eorum per nostram. (1,.) 
Hymnus toni L: .periantur sepulcra et mortui resurgant! Domi- 
nus enim hodie e sepulcro surrexit. Gaudeant viventes, et ob vi- 
tam exsultent: mortis enim stimulus hodie evanuit. Candidam ve- 
stem creatura , laudans creatorem , induat: peccati enim tyrannis 
hodie sublata est. Valde exsultet urbs vestra, Domini, divinitatem 
in trinitate hodie adorans , in perniciem barbarorum et fiomano- 
rum salutem. Post hanc cantionem dicunt apelaticum toni L: Ma- 
gnum ac venerandum resurrectionis mysterium etc. Postquam Ve- 
netorum factio acclamare desiit, populus Prasinus similiter accla- 
mat et apelaticum toni L dicit: Hodie ineffabile angelis mysterium 
etc. Quo finito, Venetorum praecentores: Domine, serva Homano- 
rum Dominos! clamat et populus ter: Domine , serva! Cantores: 
Domine, a te coronatos serva!: clamat et populus ter: Domine, 
serva! Cantores: Serva, Domine, Imperatores cum augustabus et 


porphyrogenitis! clamat et populus ter: Domine, serva! Cantores: 
Qui resurrexisti Deus noster , Dominos serva! idem ter populus. 


» 


PSP 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. 1. 5. 49 


λαττε τὰ πορφυρογέννητα." φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ὁμοίως ἐχ y. οἱ 

χράχται" ,,Κύριε, ζωὴν αὐτῶν διὰ τὴν ζωὴν ἡμῶν." φϑογγεῖ 

xai ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ τρίτου. καὶ εὐθέως δέπτει ἄνωϑεν ἀπὸ 

τῆς θυρίδος ὃ ἀρτοχλίνης τὰ δύο μέρη τὰ ἀποχκόμβια, καὶΒ 
᾿δέπεύχονται τοῖς δεσπόταις, καὶ ἀναχωροῦσι. 


; 
| 


“Ὑποστροφὴ τῶν δεσποτῶν δείλης ἀπὸ τοὺς ἁγίους Αποστόλους 
᾿ πρὸς τὸ παλάτιον. 


Zoy5 « εἰς τοὺς “έοντας. δέχεται ἐχεῖσε 0 δημοχρά- 
ΕΝ x hd - MJ 
Tuc τῶν Βενέτων, ἤγουν ὃ δομέστικος τῶν σχολῶν, μετὰ zat 
τοτοῦ περατιχοῦ δήμου τῶν Βενέτων, καὶ λέγουσιν οἱ κράχται" 
- 7 0S. Foc. - ' € N. "S , 
406 ἤλϑεν ἢ νϑεος βασιλεία. .g3oyyet xat ὃ λαὸς ἐκ τρί- 
ld LI —- " LI 
τοῦ" ,χαλῶς ἡλϑετε." τὰ δὲ τῆς εὐφημίας «xra adorrat παρά Ms. 38. a 
τε τῶν χραχτῶν zai τοῦ λαοῦ, καϑὼς καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς α 
δοχαῖς, xai μετὰ τὸ ἀποχιγῆσαι τοὺς δεσπότας λέγει ὃ δῆ- 
* , , 5 , x - 
χϑμος τὰ δρομιχκά" , χαίροις, κραταιύτατε αὐτόχρατορ, χαρὰ τῆς 
v ἊΨ —-€ ες , * , bl , , . 
οἰχουμένης, τοῦ Θεοῦ 0 ϑεράπων, Ρωμαίων εὐτυχία, ἀγαλ-- 
λίασις Βενέτων, εὐφροσύνη καὶ χοσμιότης, σὲ ἣ ϑεύτης ἐπὲ 
, c ᾿ ' € - L4 
χρύνους ἑχατὸν ἀξιώσῃ τὴν ξαυτοῦ διέπειν πολιτείαν." ἀλλο" 
L4 * , 3 
υχαρὰ ᾧδε σήμερον, γαλήνη x«i πρᾳύτης μεγάλη" οἱ γὰρ δε- 
ποσπόται χαρὰν ἠμφιεσμένοι ὡς ξωσφόροι ἐχλάμπουσιν ἐν τῷ 
, ^ ^ ^ , * * * 
χράτει, xai δεξιοῦται τῷ κόσμῳ εὐτυχία. αὑτὴ γὰρ χαρὰ 
6. δήλης cod. πὸ τῶν édyíov ποστόλων coni. Leich. τα. ἢ 
superscripto ϑ cod., ἦλθες sive ἤλθετε R. 13. χαϑὼς ἐν ed. 


Cantores: Spiritus sancte, Augustas protege! Clamat et populus idem ter. 
Cantores: Mater Dei nostri, Porphyrogenitos custodi ! Clamat et popu- 
lus eadem ter. Cantores: Domine, vitam eorum per vitam nostram. 
Clamat et populus eadem ter: et statim tricliniarius e fenestra dua- 


bus factionibus missilia distribuit, quae, fausta Dominis apprecatac, 
discedunt. 


REDITUS DOMINORUM VESPERTINUS A TEMPLO S. 5. APOSTOLORUM AD 
PALATIUM. 


Receptio rama ad Leones, Stat ibi princeps Venetorum, seu 
domesticus scholarum , cum populo suo Veneto, et dicunt praecen- 
tores: Feliciter venit divina maiestas. Clamat et populus ter: Fe- 
liciter venistis. ' Acclamationis autem acta a praecentoribus et po- 
pulo ut in reliquis receptionibus cantantur. Abceuntibus Dominis, 
populus cursoria dicit: Salve potentissime Imperator, gaudium or- 
bis, famule Dei, Romanorum felicitas, laetitia Venetorum, voluptas 
et decus, te divinum numen centum annos populo suo praeesse si- 
nat! Aliud: Gaudium hodie, tranquillitas et quies ingens! Domint 
"enim gaudium induti, ut phosphori, in maiestate splendent, et orbi 
felicitas contingit. Ipsum enim gaudium nostrum orbis etiam lac- 

Constantinus Porphyr. Vol. 1. 4 


5o CONSTANTINI PORPIIYROGENITI 


, 


€ »" ΕἸ , , » , , ὦ . 
ἡμῶν καὶ ἀγαλλίασις χύσμου." ἀλλο", ἐποίησε δύναμιν ἡ δὲ- 
ξιὰ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, δεσπόται, ἄντελά ἰρήνη τῆς. ἰδέ 
: ἡμῶν, t, ἀντελάβετο εἰρήνη τῆς. ἰδίας 
NES - NOR Ja - , er M 
Ὁ πολιτείας, xoi ἐν αὐτῷ ἐν τῇ πίστει ὕψωσε πρὸς εὐμένειαν. 
ΕῚ ν , bd , 
ἀγάλλεσϑε οὐράνιαι στρατιαὶ TOY ἀσωμάτων, συναγάλλου 
στρατύπεδον τῶν “Ῥωμαίων, καὶ ἐπαγάλλεσϑε πάντες Χριστια-" 
« , , , - ^ 
vor ἑορτάζειν Κυρίῳ." ἰστέον, ὅτε ταῦτα τὰ δρομιχὰ λέγονται 
xai ἐν ταῖς λοιπαῖς προελεύσεσι. (Β.) foy? β' εἰς τὸν ἅγιον 
Πολύευχτον. δέχεται ἐχεῖσε 0 δήμαρχος τῶν Βενέτων μετὰ 
- , € - E 35 
TOU δήμου TOU λευχοῦ, voi λέγουσιν OL zQUxrOU ,xGAOQG ἤλϑεν 
i5. 9v Pos * * M υ , κω x ΄ 
ἡ €v9soc βασιλεία." τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παράτο 
Ed. L.31 τε τῶν χραχτῶν καὲ τοῦ λαοῦ, χαϑὼς zai àv ταῖς λοιπαῖς 
-^- ' ' € - Ὁ 
δοχαῖς. doy5 y εἰς τὴν ἁγίαν εὐφημίαν τοῦ Ὀλυβοίου. δέ- 
- ὦ c ,' - » , 
χεται éxtiot ὃ δημοχράτης τῶν Πρασίνων, ἤγουν ὃ ixoxov- 
^ A ^ lod - , 
βιτος μετὰ xai τοῦ περατιχοῦ δήμου τῶν Πρασίνων, καὶ λέ- 
A, ah , € τῳ , » I ' à oC D 
γει δρομιχὰ 57. &* ,0 ἀχρόνως τῷ Πατρὶ" καὲ τὰ t$5c. vG15 
D » » - - - 
δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄᾷδονται παρώ τε τῶν χραχτῶν xai TOU 
λαοῦ, χαϑὼς καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. δοχὴ δ' εἷς τὸ Φι-᾿ 
λαδέλφιον. δέχεται κἀκεῖσε 0 δημοχρά ὃν Βενέτων, ἤγουν 
φιον. δέχ ἀχεῖσε 0 δημοχράτης τῶν TOY, 1» 
c ^ - ^ ^ -Ὁ- ^ Ll 
ὃ δομέστικος τῶν σχολῶν, μετὰ καὶ τοῦ περατιχοῦ δήμου τῶν 
, M » » - 
. JBevérov. τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παρά τε vOy20 
Β χραχτῶν καὶ τοῦ λαοῦ, χαϑὼς xai ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. 
^ , Ὕ M bd , kJ ^— c , bd 
δοχὴ ἐ εἰς τὸν Ταῦρον. δέχεται ἐχεῖσε ὃ δήμαρχος τῶν Τίρα- 
^ -“ , Ind M * ^t j 
. divo» μετὰ τοῦ δήμου τοῦ ῥουσίου. τὰ δὲ τῆς εὐφημίας 
» » - E E ^ 1 
ἄχτα ἄδονται παρά τὲ TOY χραχτῶν χαὶ τοῦ λαοῦ, xaJoc 
Ms.38.bxa! ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. δοχὴ d ἐν τῷ φουργιχῷ τῶν25 


5. συγαγάλλεσϑε ed. 19. 6 ante δομέστ. add. ed. 


titia est. Aliud: Dextra Dei nostri, Domini , potentiam fecit, pax 
in proprio imperio viget, idque in ipso, ad clementiam, in fide 
exaltavit. Gaudeant coelestes spirituum exercitus, gaudeant copiae 
Romanorum, Christiani omnes, festum Deo celebraturi, simul gaude- 
ant! Sciendum est, haec cursoria in ceteris quoque processionibus reci- 
tari. (IL) Receptio secuwna in acdesS. Polyeucti. Stat ibi Tribunus Vene- 
torum cum factione alba, et dicunt cantores: Feliciter venit divina maie- 
stas, Acclamationis vero acta a cantoribus et populo, ut in ceteris quoque 
receptionibus, cantantur. Receptio rEnTIA ad sanctam euphemiam Oly- 
brii. Stat ibi tribunus Prasinorum seu excubitor cum transitorio Prasi- 
norum populo, et cursoria toni I. dicit: Qui aeternum Patri ete. Acta 
vero acclamationis a cantoribus et populo, ut in ceteris receptionibus 
mos est, cantantur. Receptio QuAnrA ad Philadelphium. Stat ibi prin- 
ceps Venetorum seu domesticus scholarum cum Venetorum populo. Ac- 
clamationis autem acta a cantoribus et populo, ut in ceteris receptio- 
nibus obtinet, cantantur. quixrA ad. Taurum: stat ibi tribunus Prasino- 


mw w-—— c——— 


reme TNR MUTO NISINERIAN ONICREP VERRE TREES 


PIT 


β DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 5. 51 


ἀρτοπωλῶν. dmoorgeqousvog ὃ αὐτὸς δήμαρχος μετὰ τοῦ 
δήμου τοῦ ῥουσίου, ποιοῦσιν ἐχεῖ δοχήν. τὰ δὲ τῆς εὐφημίας 
ἄκτα ἄδονται παρά τε τῶν χραχτῶν καὲ τοῦ λαοῦ, καϑὼς xal 
ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. δοχὴ ζ΄ ἐν τῷ φόρῳ. δέχεται ἐκεῖσε 
5ó δημοχράτης τῶν Πρασίνων, ἤγουν ὃ ἐχσχούβιτος, μετὰ τοῦ 
περατιχοῦ δήμου τῶν Πρασίνων. τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα 
ἄδονται παρά τε τῶν χραχτῶν χαὲ τοῦ λαοῦ, χαϑὼς καὶ &vQ 
ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. δοχὴ ἡ ἐν τῷ πραιτωρίῳ. δέχεται ἐκεῖσε 
ὃ δήμαρχος τῶν Βενέτων, μετὰ τοῦ δήμου τοῦ λευχοῦ. τὰ 
τοδὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παρά τε τῶν χραχτῶν χαὲ 
τοῦ λαοῦ, καϑὼς xai ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. ἐν δὲ τῷ τε- 
λευταίῳ ἄχτῳ λέγουσιν οἵ χράχται" καλῶς ἦλθεν ἡ ἀναίρεσις 
τῶν τῆς "Ayag." ὃ λαύς: ,,πολυχρόνιον ποιήσει ὃ Θεὸς τὴν 
ἁγίαν βασιλείαν σας εἰς πολλὰ ἔτη." δοχὴ ϑ' ἐν τῷ φουρνικῷ 
15roó Πιλίου. ὑποστρεφύμενος ὃ αὐτὸς δήμαρχος τῶν Βενέτων 
μετὰ τοῦ δήμου τοῦ λευχοῦ, ποιεῖ ἐχεῖσε δοχήν. τὰ δὲ τῆς 
εὐφημίας ἄχτα ἄδονται παρά τε τῶν κραχτῶν καὶ τοῦ λαοῦ, 
χαϑὼς xai ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. xai πάλιν μετὰ μιχρὸν τῆς 
τοιαύτης δοχῆς δέχεται Ó δημοχράτης τῶν Πρασίνων, ἤγουν 
200 δομέστικος τῶν ἐχσχουβίτων. τὰ δὲ τῆς εὐφημίας ἄχτα 
ἄδονται παρά τε τῶν κραχτῶν καὶ τοῦ λαοῦ, χαϑὼς καὶ ἐν Ὁ 
ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. καὶ πάλιν μετὰ μικρὸν τῆς τοιαύτης 
δοχῆς δέχεται ὃ δημοχράτης τῶν Βεγέτων, ἤγουν ὃ δομέστι-- 
κος τῶν σχολῶν, εἰς τὸ κάγχελλον τῆς χαλκῆς. τὰ δὲ τῆς εὐ- 


1. ἀρτοπουλῶν cod, 2. ποιῶσιν cod. 14. ἔτη deest in cod. 


rum cum factione russa; acta vero acclamationis a cantoribus et popu- 
lo ut in ceteris receptionibus recitantur. srxrA ad fornicem pisto- 
rum: reversus idem tribunus cum russis, dominos ibi excipit. Accla- 
mationis autem acta a praecentoribus et populo ut in ceteris rece- 
ptionibus cantantur, ΒΈΡΤΙΜΑ in foro: stat ibi princeps Prasinorum 
seu excubitor cum populo Prasino. Acclamationis vero acta a can- 
toribus et populo ut in ceteris receptionibus cantantur. ocrava in 
Praetorio: stat ibi tribunus Venetorum cum populo albo. Acclama- 
tionis vero acta a cantoribus et populo ut in ceteris receptionibus 
cantantur. Postremo cantores dicunt: Pulchre venit exitium Agare- 
norum; populus: Longaevam Deus sacram maiestatem vestram in 
multos annos faciat! ποκα in fornice Milii: reveisus idem Vene- 
torum tribunus cum populo albo, Imperatores ibi excipit. Accla- 
mationis vero acta a praecentoribus et populo ut in ceteris receptio- 
nibus cantantur. Non procul inde princeps Prasinorum seu dome- 
sticus excubitorum iterum adest. Acclamationis vero acta a praecen- 
toribus et populo ut in ceteris receptionibus cantantur, Non longe 
inde Venetorum princeps seu domesticus scholarum iterum in can- 


d pomis 


i 


um come ge yet enl ERE à reu: 


yet 
ur 


54 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


, » » κι" ^ €- ^ - 
φημίας axra ᾧδονται παρά τε τῶν χραχτῶν χαὲ τοῦ λαοῦ, 
' "Ὁ M ^) 
χαϑῶς καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς δοχαῖς. τ 


Ed. L.3a ΚΕΦ. ς. 
"xiu τῇ ἑορτῇ τῇ χυριαχῇ τοῦ ᾿Δντίπασχα. 


x , e - uu "a , e 5 , 
στέον, τι τῇ χυριαχῇ τοῦ ἀγτίπασχα, ὅτε ἀχουμβίσω-5 
€ , Ld 
σιν οἱ δεσπόται ἐπὲ τῆς τραπέζης, ἡ αὐτὴ τάξις καὶ ἡ axo- 
λουϑέα γίνεται τῆς δευτέρας τῆς διακαινησίμου, δηλονότι χαὲ 
, - 3, - , 
αἱ ἀχτολογίαι τῶν δύο μερῶν, xai πάντα, καϑὼς προείρηται" 
πλὴν οἱ μὲν Βένετοι λέγουσιν ἀπελατικὸν 57. πλαγ. Ó * .,ἀ 
jv οἱ μὲν 1 γουσιν ἀπελατικὸν ἤχ. πλαγ. δ΄. sdva- 
- ' , - € 
καιγίζου ἡ κτίσις, Χριστὸς ἀνέστη, ἑύρταζε τῷ Κυρίῳ τὰς &ográcio 
Ms.39.agov. ἐσφραγισμένου γὰρ τοῦ τάφου, ὃ τῆς ζωῆς ἥλιος ἀγατείλας, 

Β χαὲ ὀφϑεὶς ἀποστόλοις τῶν ϑυρῶν χεχλεισμένων, v0 πνεῦμα τὸ 
ἅγιον δι’ αὐτοῦ ἐγκαινίζει, καὶ εἰρήνην χαρίζεται πάσῃ τῇ οἴχου-- 
μένῃ, καὶ τὸ βασιλεῦον κράτος ἀστέρος ἀνατολὴ τοῦ ἀδύτου γεουρ-- 
γεῖ xai μεγαλύνει, ὡς λαμπρὸς ἥλιος, προερχόμενος σήμεροντἤ 

» LO 2 , RJ ΗΝ, c 35 « ^ , 
εἷς δόξαν, εἰς καύχημα, εἰς ἀνέγερσιν “ΡῬωμαίωνγ.᾽ oi δὲ Πρά- 
σιγοι τὐνδε" ,,ἀποβαλόντες σύμβολα λυπηρᾶς κατηφείας οὗ 

- ᾿ e 
ἀπόστολοι, χαίροντες προῆλϑον eig Γαλιλαίαν, xai εἶδον ὃν 
ἐπόϑουν ἐκ νεχρῶν ἐγηγερμένον. ἀπόῤῥητον ἐδέξαντο nag! αὐ- 

᾿ bur E] "ys , ' 
τοῦ μυσταγωγίαν, καὶ ὡς ἀχτῖνες διαδραμόντες τὸν x00u0v,20 

, D - , c , b 

φαιδρόμορφον ἐχήρυξαν τῆς ἀναστάσεως τὴν ἡμέραν. αὐτῶν 


15. x«i om, cod. 


cellis chalces adest, Acclamationis vero acta a cantoribus et populo 
ut in ceteris receptionibus cantantur. 


CAP. 6. 
Acta feriae secundae Dominicae post Pascha. 


Sciendum est, dominica secunda post Pascha, quando mensae 
Domini adsident, eundem ritum idemque officium ac secunda feria 
renovationis observari. Scilicet et duarum factionum  acclamatio- 
nes et omnia, quae supra declarata fuerunt: nisi quod Veneti ape - 
laticum toni obliqui quarti dicant: Zenova te, creatura , Christus 
resurrexit : celebra Domino festa tua. Εἰ sepulcro enim, sigillo mu- 
nito, vitae sol exortus est , et Jpostolis, clausis ianuis, apparuit. 
Spiritus Sanctus per ipsum renovat, et pacem orbi universo largi- 
tur, maiestatem Imperatorum sideris nunquam occidentis ortus re- 
novat et magnificat, procedens hodie ut splendidus sol ad honorem, . 
gloriam et salutem Romanorum.  Prasimi vero dicunt: Signa tristis 
moestitiae Apostoli deposuerunt , in Galilaeam cum gaudio proces-. 
sere, et quem desideraverant resuscitatum € moriuis viderunt. Do- 
ctrina. ineffabili ab eo imbuti, orbem sicut radii penetrantes, splen- 


ST m NEAN 


Ηδουν δ t. CONTRE NR ERR 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 6. 53 


ἡ προστασέα τῇ ϑεϊχῇ παντευχίᾳ ὑμᾶς διαφυλάξει, δεσπόται, C 

εἰς εὐτυχίαν “Ῥωμαίων. ἰστέον, ὅτε ὑποστρεφόντων τῶν δε- 
σποτῶν δείλης ἀπὸ τοὺς ἁγίους ἀποστόλους εἰς τὸ παλάτιον 
ταύτῃ τῇ ἑορτῇ, ἡ αὐτὴ τάξες καὶ ἀχολουϑία γίνεται τῆς δευ- 
ὅτέρας τῆς διαχαινησίμου, δηλονότι καὶ αἱ δοχαὲ ἐν τοῖς προεε- 
ρημένοις τόποις καὶ αἵ ἀχτολογίαι, καϑὼς προείρηται. πλὴν 
λέγουσιν οἱ Βένετοι ἀπελατιχὸν zy. πλαγ- δ΄», ,ἀνακαινίζου 7j 
xrícig" καὶ τὰ ξξῆς. οἱ δὲ Πράσιγοι zy. πλαγ. δ΄. ,,ἀποβα- 
λόντες τὰ σύμβολα λυπηρᾶς κατηφείας καὶ τὰ ἑξῆς. ἄλλο 

1074. &* ,,)ῶ ἀχρόνως τῷ Πατρὶ" xai τὰ £576. 

.  KEO. p. de 

3 Tj ἑορτῇ τῆς Μεσοπεντηχοστῆς. 
Χρὴ εἰδέναι, ὅτι xal τῇ προελεύσει ταύτῃ τῆς μεσοπεν- 
τηχοστῆς, xai ἀπιόντων τῶν δεσποτῶν καὶ πάλιν ὕποστρε- 
15górrov, xai αἱ δοχαὶ καὶ αἱ ἀχτολογίαι ὅμοιαι γίγνονται τῆς 
δευτέρας τῆς διαχαινησίμου. πλὴν οἱ μὲν Βένετοι λέγου- 
σιν ἀπὸ φωγῆς ἀπελατιχκὸν ἢχ. &* ,πνεῦμα μέγα καὶ σεβά- 

σμιον, ὃ ἄγω δοξαζόμενος σὺν τῷ Πατρὶ ὡς πάντων Κύριος, ἘΑ.1,.33 
ο΄ ἐν ἱερῷ συνόμιλος ὧν Ἐβραίοις διδάσκει σοφίας βρύειν νά- 
| 290u&r&, ὑπερφυῶς 5 σοφία τοῦ ὕψίστου ἀναφωνῶν" Οἱ δι- 
ψῶντες προσέρχεσϑε, xai δροσίζεσϑε τοῦ πνεύματος τὴν z0-Ms.39.b 


3. τῶν ἁγίων ἀποστόλων coni, Leich, 16. μεὲν om. ed, — 2r. 
δροσίζεσϑε. Τοῦ πγευμ. τ. πόσ,. ἔκ. τ. €. πόμα τὰ πλήϑη coni. R. 


didam resurrectionis diem nunciarunt: quorum patrocinium per 

gratiam divinam vos, Domini, ad Romanorum felicitatem custodiat! 
5 Sciendum est, Dominis ab aede S, S. Apostolorum ad palatium hoc 
E festo revertentibus, eundem ritum et ordinem ac in secundo renova- 
tionis observari: scilicet et excipiuntur iu dictis locis, ac acclamatio- 
nes supra commemoratae recitantur; praeterquam quod Veneti tono 
obliquo canunt: Zristis moestitiae signa Apostoli deposuerunt etc. 
ltem tono primo: 15, qui aeternum Patri eic. 


CAP. 7. 
In feria IF. septimanae IV. post Pascha, 


Sciendum, in hac mediae Pentecostes processione, procedentibus 
iterumque revertentibus Dominis, similes receptiones et acclamatio- 
nes ut in secunda feria renovationis institui: nisi quod Veneti ape- 
laticum toni 1. dicant: Magne et venerande Spiritus, qui in coelo 
cum Patre ut Dominus omnium celebratus , in templo cum Hebraeis 
conversuns, flumina sapientiae scaturire docet , et altissimi sapien- 
tía admirandum in modum exclamat: Accedite sitientes, et spiritus, 


δά CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


σιν, ἐχεῖνο τὸ ἀείζωον πόμα. τὰ πλήϑη ἀγάλλονται πίνοντα, καὶ 
γεραίρουσι τὸ χράτος ὑμῶν, δεσπόται, εἰς δόξαν, εἰς καύχημα, 
2 3 c , 3) « * ' , , » , 
εἰς ἀνύψωσιν Ῥωμαίων." οἱ δὲ Πράσινοι λέγουσι τονδὲε 57. ἀ" 
c , » À , ^ H ^ - iói 9. " λό " 
59 μεσίτης ὧν πλάσματος, xai Πατρὸς τοῦ ἰδίου Oeis oye, 
^ -Γἵ ςε - 2 € , - . 
τοῦ ναοῦ ἑορτῆς ἐν μέσῳ παῤῥησιάζει" ὃ μέλλων ἐκ τῆς nÀtv-5 
ρᾶς τῆς ἀχράντου ῥεῖθρα προχέειν ἀφϑαρσίας ὅλῳ τῷ κόσμῳ, 
Βγῦν διψῶντας ποτίζεις ἐκ χειλέων διδασκαλίας νάματα, καὲ 
e xs. ΟΝ m D * , , T3 - cet 
ὃ ἀσύγετος δῆμος ϑαυμάζει μὲν, ov βούλεται δὲ γνῶναι, Ort 
σῇ ἐξείργασται σοφίᾳ πάντα xai συνέχεται σῇ κυβεργήσει.. 
^ y ^ «te € , ^ , , - , 
σὺ ovv δοξάσας τῷ στέφει, Θεὲ, δεσπότας παλάμῃ σοῦ, φύ-ιο 
€ ' ^ 
λαττε εἰς ἀνέγερσιν Ρωμαίων." χρὴ εἰδέναι, τι ταύτῃ τῇ 
ἑορτῇ τῆς μεσοπεντηχοστῆς, ἐπὶ τῆς τραπέζης τῶν δεσποτῶν 
καϑεζομένων, ἡ αὐτὴ τάξις καὶ ἀχολουϑία γίνεται, καϑὼς xai 
5 —- Ld » , 
ἐν τῇ δευτέρᾳ τῆς διακαιγησίμου. 


ΚΕΦ. ἡ. 15 
Tj ἑορτῇ τῆς ᾿“4ναληψίμου, 


5 , e ^" € ^ ^M 3 , ΄ ? , 
C Ἰστέον, Ort τῇ ἑορτῇ τῆς ἀναληψίμου, ort ἀχουμβίσωσιν 
€ , 3:3 - , c SU , AC , 
οἱ δεσπόται ἐπὶ τῆς τραπέζης, ἡ αὐτὴ τάξις χαὲ ἀκολουϑία 
γίνεται τῆς δευτέρας τῆς διακαινησίμου, δηλονότι xai αἱ ἄ- 
κτολογίαι τῶν δύο μερῶν καὶ πάντα, καϑὼς προείρηται. πλῆνλο 


3. τὸν superscripto Z/ pro τόγδε cod., unde R. τὸ δρομιεχὸν coni. 
6. ἀφϑαρσίας R. , ἀφϑασίας cod., ἀϑαγασίας coni, Leich., dq$a- 
γασίας ed. 8. Verba οὐ βούλεταν — πάγτα om. ed. 


qui potus perennis est, haustu irrigamini. Populi bibentes exsul- 
tant, et potentiam vestram, Domini, ad gloriam, honorem et incre- 
mentum fHomanorum venerantur. Prasini vero voce toni L: AMedia- 
tor creaturae suique patris divinum verbum, in medio templo hoc 
festo libere loquitur: qui e latere purissimo in totum orbem flumi- 
na immortalitatis effusurus es , nunc sitientibus, e labiis , doctrinae 
flumina profundis ; at imperitum vulgus miratur quidem, sed agno- 
scere recusat, tua sapientia omnia esse confecta tuaque gubernatione 
contineri. Tu igitur, Deus, qui manu tua Dominos coronasti , ad 
laetitiam Romanorum eos custodi. Sciendum est, hoc mediae Pen- 
iecostes festo, Dominis mensae accumbentibus, eundem ritum et mo- 
rem ac in secunda renovationis feria observari, 


CAP. 8. 
In Festo Ascensionis. 


Sciendum est, festo Ascensionis, dum mensae Domini aceumbunt, 
eosdem ritus ac secundo renovationis die, scilicet tum acclamationes 
duarum factionum, tum alia omnia, quae supra commemoravimus, ob- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 8, 55 


οἱ μὲν Βένετοι λέγουσι τὴν φωνὴν 54. πλαγ. ἀν ,,ὧὡς ἀείζωον 
ῥεῖθρον, πηγὴν ἁγίαν Χριστιανοὶ εὑρηκότες μόνην σὲ, τὴν πα- 

|. ψάγιον τοῦ Θεοῦ μητέρα, δυσωποῦμεν ὡς Θεοτύκον, καὶ ἔξαι--: 

β τοῦμεν στόματι ἀσιγήτῳ " πτέρυξι τῆς σῆς πρεσβείας ὅ δεῖνα 

δχαὶ ὃ δεῖνα περιφύλαττε μέχρε τέλους." ὃ ἀπελατιχὸς ἢχ. δ΄. 

β δὲ, τὴν παστάδα τοῦ Χριστοῦ, δι’ ἧς ἔλαμψε Χριστὸς κατὰ Ὁ 
σάρχα τοῖς βροτοῖς, αἰγοῦμεν λαοὲ ἐπαξίως" Θεοτόχε, τοὺς δε- 
σπόύότας ὡς φωστῆρας περίσωζε εἰς ἀνέγερσιν τοῦ κόσμου, xai 
ενέτων ἀεί σε χκεχτημένων χραταίωμα βοηϑείας.᾽ οἱ δὲ Πρά- 

τοσιγοι λέγουσι τὴν φωνὴν πλαγ. δ΄» ,,ἢὴ πηγὴ τῆς ζωῆς “Ρωμαίων, 
παρϑένε, μήτηρ Θεοῦ τοῦ λύγου, συστρατήγησον μόνη τοῖς 
δεσπόταις ἐν τῇ πορφύρᾳ, τοῖς λαβοῦσιν ἐκ σοῦ τὸ στέφος, ὅτε 
αὐτοί σὲ κέχτηνται κατὰ πάντα ϑυρεὸν ἀπροσμάχητον ἐν τῇ 
πορφύρᾳ." ἄλλο ἤχ. δ΄. «καταφυγῆς ἐλπίδα καὶ σωτηρίας καὶ Ms. 4o. a 

ιδάντιλήψεως xÀéog σὲ τὴν πάναγνον Χριστιανοὶ κεχτημένοι, £S- Ed. L. 34 
αἰτοῦμεν ὡς σχέπην, πρεσβευτιχαῖς περίεπε πτέρυξι" σὲ γὰρ 
χέχτηνται ἰσχὺν κατ᾽ ἐχϑρῶν τροπαιοφόρον.  (B.) Ἰστέον, 
ὅτι ταύτῃ τῇ ἑορτῇ γίνονται αἱ δοχαὶ οὕτως: δοχὴ ἁ ἔξω- 
Sev τῆς χαμάρας τοῦ ἐμβύλου, ἐν ᾧ καὶ ὃ κίων ἵσταται. δέ- 

20ycrat ἐχεῖσε ὃ δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ὃ δομέστικος 
τῶν σχολῶν, μετὰ τοῦ περατιχοῦ δήμου τῶν Βενέτων. δοχὴ 
β' εἰς τὸν ἀγωγὸν, ἐν ᾧ τὸ ὕδωρ ἐκρεῖ. δέχεται ἐκεῖσε ὃ δη- 
μοχράτης τῶν Πρασίνων, ἤγουν ὃ ἐχσχούβιτος. δοχὴ y εἰς τὸν 
ἅγιον Πώκιον. δέχεται ἐκεῖσε ὃ δήμαρχος τῶν Βενέτων μετὰ 

15. παγάγιον ut supra, coni. Leich, 


. servari; nisi quod Veneti tono obl. 1. dicant: Ut perenne flumen te, 
fontem sacrum, solam sanctissimam Dei imatrem , Christiani inveni- 
imus. PFeneramur te tanquam Deiparam, et obtestamur ore nunquam 
silente: alis tuae gloriae N. N. perpetuo tuere. Apelaticus toni quar- 
li: Te, thalamum Christi , per quam secundum carnem Christus ho- 
minibus apparuit, merito populi laudamus. Deipara , Dominos, ut 
lumina, ad salutem orbis, et Venetorum tibi semper addictorum robur 
εἰ praesidium ,. conserva. Prasini dicunt tono obliquo IV.: Fons vi- 
iae Romanorum, Virgo, mater Dei verbi, sola cum Dominis in pur- 
pura milita , quod ipsi te in omnibus tanquam invictum clypeum in 
purpura receperunt. Alius tono IV.: Christiani, qui te sanctissimam, 
refugii spem et auxilii salutisque gloriam nacti sumus tanquam prae- 
sidium , oramus , tutelaribus alis eos circumambias! Tua enim vir- 
iute ab hostibus victoriam reportant. (1L) Sciendum est, hoc festo 
Principes ita excipi solere. Prima receptio fit extra cameram in por- 
licu, ubi et columna stat. Hic princeps Venetorum seu domesticus 
scholarum cum Venetis adest. Receptio secunda ad aquaeductum, 
per quem aqua effluit: stat ibi princeps Prasinorum seu excubDitor., 


USA MN p am, - ns 


56 | CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Prof δήμου τοῦ λευχοῦ. δοχὴ 0' iv τῷ Ἑξακιονίῳ. δέχεται 
ἐχεῖσε ὃ δήμαρχος τῶν Πρασίγων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ δου- 
σίου. δοχὴ ἐ εἰς τὸν Ἐηρόλοφον ἀντιχρὺ τοῦ εὐχτηρίου τοῦ 
ἁγίου Καλλινίχου. δέχεται κἀκεῖσε ὃ δήμαρχος τῶν Βενέτων 
μετὰ xai τοῦ δήμου τοῦ λευκοῦ. δοχὴ c εἰς τὸν Βοῦν. Ó£-5 
χεται ἐκεῖσε ὃ δημοχράτης τῶν Πρασίγων, ἤγουν ὃ δομέστι-- 
xoc τῶν ἐχοχουβίτων. δοχὴ ζ΄ εἰς τὰ ᾿Αμαστριανοῦ. δέχεται 
ἐκεῖσε ὃ δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ὃ δομέστικος τῶν 
σχολῶν. δοχὴ ἡ εἰς τὸ Φιλαδέλφιον. ὑποστρεφόμενος ὃ δή- 
μαρχος τῶν Βενέτων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ λευχοῦ, ποιεῖ ἐκεῖσετο 
δοχήν. δοχὴ ϑ' sig τὸν Ταῦρον. δέχεται ἐκεῖσε ὃ δήμαρχος 

- , ^ -- , " € , ' , - 
τῶν Τιρασίνων ΚΝ τ ϑημὸν τόν δου ϊονν δοχὴ (y τῷ 
φουρνικῷ τῶν ἀρτοπωλῶν. ὑποστρεφόμενος ὃ δήμαρχος τῶν 

αἸΠρασίνων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ Qovo(ov, ποιεῖ ἐκεῖσε δοχήν. 
δοχὴ t& ἐν τῷ φόρῳ. ὑποστρεφόμενος ὃ δήμαρχος τῶν Πρα-τϑ 
σίγων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ ῥουσίου ποιεῖ ἐχεῖσε δοχήν. δοχὴ 
(f ἐν τῷ πραιτωρίῳ. δέχεται ἐχεῖσε ὃ δήμαρχος τῶν Bevé- 
τῶν μετὰ τοῦ δήμου τοῦ λευχοῦ. δοχὴ vy ἐν τῷ φουρνικῷ 
τοῦ ΠΠιλίου. ὑποστρεφόμενος ὃ δήμαρχος τῶν Βενέτων μετὰ 
τοῦ δήμου τοῦ λευχοῦ, ποιεῖ ἐκεῖσε δοχήν. καὶ πάλιν μετὰδο 
μιχρὸν τῆς τοιαύτης δοχῆς δέχεται 0 δημοχράτης τῶν Πρα- 
σίγνων, ἤγουν ὃ ἐχσχούβιτος, μετὰ τοῦ περατιχοῦ δήμου τῶν 
Ms. 4o.b Πρασίνων. καὶ πάλιν μετὰ μικρὸν ὑποστρεφόμενος ὃ δήμαρ-- 

Ὦχος τῶν Πρασίγων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ ῥουσίου, ποιοῦσιν. | 

ἐχεῖσε δοχὴν ἀντικρὺ τοῦ ᾿Αχιλλέως πρὸς τὴν πύλην Tüca5 - 


* 


rr EP S κὰν P SPHERE 


7. εἰς τὰ R., εἰς cod. superscr. τ, εἰς τὸν ed. 13. ἐρτοπωλέων cod. 


Tertia in S. Mocii , ubi Venetorum tribunus cum populo albo adest, 
Quarta in Exacionio, ubi tribunus Prasinorum cum factione russa. 
Quinta in Xerolopho e regione sacelli S. Callinici: stat ibi Tribunus 
Prasinorum cum populo albo. Sexta in foro Bovis: ibi princeps Pra- 
sinorum seu domesticus Excubitorum. Septima in foro Amastriano : 
stat ibi Venetorum princeps seu domesticus scholarum. Octava in 
Philadelphio: revertens Venetorum tribunus cum populo albo ibi 
Principes excipit. Nona in Tauro: ubi tribunus Prasinorum cum 
populo russo adest, Decima in fornice pistorum: revertens tribunus 
Prasinorum, cum populo russo Principes excipit. Undecima in foro: 
revertens Prasinorum tribunus, cum populo russo praesto est. Duode- 
cima in praetorio: stat ibi tribunus Venetorum cum populo albo. 
Decima tertia in fornice Milii: revertens tribunus Venetorum cum 
populo albo principes excipit. Non proculinde princeps Prasinorum, 
seu excubitor, cum transitoria factione Prasina, nec magno spatio 
interiecto revertens Prasinorum tribunus cum populo russo, ante 
Achilleas thermas ad portam Meletes adest. Venetorum autem prin- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.8. 957 


“Μελέτης, xai πάλιν μετὰ μιχρὸν τῆς τοιαύτης δοχῆς δέχεται 
ὃ δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ὃ δομέστικος τῶν σχολῶν, 
μετὼ τοῦ περατικοῦ δήμου τῶν Βενέτων εἰς τὸ κάγκελλον 
τῆς χαλκῆς. (Γ.) Χρὴ εἰδέναι, ὅτε αἵ ἀκτολογίαε τῶν δο- 
πχῶν γώονται καϑὼς καὶ ἐν τῇ δευτέρᾳ τῆς διακαινησίμου. 
«i φωναὲ τῶν Βενέτων, ἃς λέγουσι δρομιχῶς" ,,χαΐίροις κρα- 
ταιότατε αὐτόχρατορ᾽" καὶ τὰ ἑξῆς. οἱ ἀπελατικού ,,προστα- 
σίαν ἀχαϑαΐρετον καὶ σκέπην τὴν ἀνύμφευτον λαβόντες, ϑεό- Ed. L. 35 
στεπτοι εὐεργέται, καὲ ταῖς αὐτῆς ἐγκαυχόμενοι παγαχράντοις 
τοπρεσβείαις, ἀκαταμάχητοι ὄντες ἔϑνεσιν ὑπεναντίοις. αὐτὴ γὰρ 
ἐπισχιάζει ἐν ἡμέρᾳ πολέμου ταῖς κορυφαῖς ὑμῶν, καὶ ταῖς 
γίχαις ὑμᾶς δειχνύει στεφανίτας εἰς εὐτυχίαν xai δόξαν τῶν 
“Ῥωμαίων. ἄλλο ἤχ- j* ,,εὐλόγηται τὸ ὅρος ἐλαιῶν" ἐν αὐ- 
τῷ γὰρ εὐλόγηται ἡ χορεία τῶν ἀποστόλων, καὶ εἶδον δόξαν 
ιὄύψώστου, ἐχεῖϑεν πρὸς οὐρανὸν σαρχὲ ἀναφερόμενον ϑεὸν καὲ 
πύλας αἰωνίους ἀνοιγομένας καὶ τὸν δεσπότην προσδεχομέ- 
vac. στρατιαὶ δὲ τῶν ἀγγέλων ὑμνολογοῦσι καὶ τὸν πατέρα B 
πρὸς τὸν υἱὸν εἰπόντα' ΙΚάϑου éx δεξιῶν μου, ἕως ἄν σοι 
χλίνῃ πᾶν ποιημάτων γόνυ." ἄλλο my. πλαγ. Ó* ,,ἐπέστη Χρι- 
χοστὸς τοῖς ἀποστόλοις xai ὠφϑη αὐτοῖς εἰρήνην λέγων, καὶὲ 
aycmp "e k rr e F . (Y 
τὰς δήσεις τῶν προφητῶν αὐτοῖς ἑρμηνεύων, πφὸς τὸ ὅρος 
τῶν ἐλαιῶν πάντας ἐξήγαγεν ἄρδην, καὶ τὰς χεῖρας εἰς ὕψος 
ἄρας, εὐλογήσας αὐτοὺς, εἰς οὐρανοὺς ἀνελήφϑη, ἐπαγγειλά-- 
μενος αὐτοῖς xai τὴν τοῦ ἁγίου πνεύματος παρουσίαν, χα- 


12. ὑμῶν ed. 13. et 14. εὐλόγηται R, ex. script. cod. εὐλόγειται, 
εὐλογεῖται ed, 22. ἐξάγαγεν ed, 3. αὐτοῖς ed.. 


ceps seu domesticus scholarum cum transitorio Venetorum populo in 
cancellis chalces eos excipit. (IIL) Sciendum est, acclamationes factio- 
num easdem ac secunda renovationis die esse. Hymni Venetorum, quos 
cursorie dicunt: Salve, potentissime Imperator etc. Apelatici: Pa- 
trocinium immaculatum et virgineam tutelam , a Deo coronati ever- 
getae , accepistis , eiusque purissimis muneribus superbientes, inimi- 
cis gentibus apparetis. Ipsa enim belli tempore vertices vestros obum- 
brat, et monstrat vos victoriarum coronis onustos ad felicitatem et 
gloriam Romanorum, Alius toni tertii: Mons oliveti laudetur, in 
eo enim chorus Apostolorum celebratur , qui gloriam altissimi , ad 
coelum in carne elatum Deum aeternasque portas apertas et Domi- 
num excipientes viderunt. Angelorum vero exercitus patrem quoque 
cantu celebrant , ad filium dicentem : Sede ad dextram meam , usque 
dum creaturae omnes genua tibi inclinent. Alius tono obliquo tertio: 
Christus Apostolis adstitit , ipsisque pacem nuncians apparuit, et 
verbis prophetarum expositis, omnes ad unum in montem olivetum 
duxit, manusque ad coelum attollens eisque benedicens, in coelum 


58 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ρᾶς αὐτοὺς ἐμπλήσας. διὸ αὐτὸς Ó Θεὸς ἡμῶν, εὐεργέτανε, 
εὐλογήσει ὑμᾶς ἐν πᾶσι, καὶ χαρᾶς ἐμπλήσει τὴν ὑμῶν βα- 
ασιλείαν." αἵ φωγαὲ τῶν Πρασίνων, ἃς λέγουσιν ἤχ. δ. ,,κα- 
ταφυγῆς ἐλπίδα καὶ σωτηρίας καὶ τὰ ξξῆς. ἄλλο wy. y^ 
»προσχυγήσαντεξ πάντες οἱ ἀπόστολοι ὁμοῦ Χριστὸν εἰς οὐ-ἢ 


Με. ἠιτιαρανοὺς ἀναληφϑέντα, κατέλαβον τὴν ᾿Ιερουσαλὴμ μετὰ χα- 


- c e ^ E - 
ρᾶς, ὃτι εὕροσαν Χριστὸν ᾿Ιησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ, ὃν 
» - Ἁ ε b. - - Bo , 
ἐγραψε Πωσῆς x«t ot λοιποὶ τῶν προφητῶν, καὶ ἐϑεάσαντο 

LI - ἤε ^ - x LJ - 
τὴν δύξαν αὐτοῦ μετὰ σταυροῦ ἐκ δεξιῶν χαϑημένου τοῦ za- 

1 € LE 
vQ0c* αὐτὸς ὑμᾶς φυλάξει, εὐεργέται, εἰς εὐτυχίαν Ρωμαίων. τὸ 

214 » &. f 9. ^ I c x c * ? * ' , 
ἄλλο 5x. βαρ. ,,Ξένον ϑαῦμα! ὡς γὰρ ὑετὸς éni πύχον, λόγος 

- ' - c - , 
τοῦ Πατρός: καὶ νῦν δρᾶτε, tig οὐρανοὺς ἀνιὼν σαρχοφόρος, 
, ' - 

DOrt ἐπλήρωσε τὸ ϑέλημα τοῦ Πατρὸς, συγχαλέσας τὰ ἔϑγη 

, LÀ EJ , , [4] ^ * , A] 
πάντα τῇ ἀληϑείᾳ λατρεύειν, οϑὲν xai πληρώσας τὴν xe 
c [od ? , 5 M. ^w 5 , —- , , 
ἡμᾶς οἰχονομίαν, éx δεξιῶν ἐχάϑισε τῆς δυνάμεως JKvgiov.15 

- qu. c € « 2 5 
αὐτὸς ὑμᾶς φυλάξει, εὐεργέται, εἰς εὐτυχίαν "Pouatoy." 

ΚΕΦ. 9. 
Tj ἑορτῇ τῆς Πεντηκοστῆς. 


Τῶν Βενέτων φωνὴ zy. πλαγ. Ó* ,,ἡ τοῦ ϑείου πγεύμα- 


Ed 1,,36τὸς παρουσία τοῖς ἐν γῇ ἐπέλαμψε ϑεογνωσίᾳ." ἄλλο, 7 yogao 


5, πάντες οἵη. ed. 7. εὕρησαν ed. 11. 7X. βαρ. cod, unde 
RB. efficit ἦχος βαρὺς sive ἤχου βαρέος, ed. jy. y. Βαρβάρων. 
20. παρουσίᾳ. Toig ἐν ed, ϑεογνωσία ed. 


adsumptus est , annunciata ipsis Sancti Spiritus praesentia ipsisque 
gaudio impletis. Propterea et Deus noster, benefici Imperatores, 
vobis in omnibus. benedicet, vestramque maiestatem gaudio implebit. 
Prasinorum cantiones, quas tono quarto dicunt: /fJtefugii spem et sa-- 
lutis ctc. Alia tono tertio: Apostoli Christum coelo receptum simul 
adorantes , Hierosolyma cum gaudio petiere , quod Christum Iesum 
Dei filium, de quo Moses et ceteri prophetae scripserant, invenerunt, 
gloriamque eius cum cruce ad dextram patris sedentis viderunt. llle 
vos, benefici Imperatores, in felicitatem Romanorum servabit. Alia 
tono gravi: Jnauditum miraculum ! ut enim pluvia super vellus, sic 
verbum Patris: et nunc videte qui carnem portaverat , impleta Pa- 
iris voluntate , in coelum abiit, gentes omnes ut veritati serviant 
convocat; quare, oeconomia salutis nostrae peracta, ad dextram po- 
testatis Domini sedet. lpse vos, Ewvergetae, ad Homanorum salu- 
tem tuebitur! : 


CAP. 9. 
In Festo Pentecostes. 


Venetorum hymnus tono obliquo quarto: Spiritus divini prae- 
sentia iis, qui in terra degunt, cum divina cognitione apparuit. 


CT CUOTPPMPMLnMVper n 


TX ΟΣ 


" ᾿ 
πὰ δῶν δ ἐδ νον κυ πω ὁ... e νν, 


"Tons 


UNE MUID mec comte eot 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 9. 59 


ὃ αὐτός: ,,0 παράχλητος σήμερον οὐρανόϑεν, ὡς iy πυρίγαις 
γλώσσαις ἐπιφοιτήσας τοῖς ἀποστόλοις, ἐδίδασχεν κηρύττειν 
τὴν ὁμοούσιον πίστιν τῆς τριάδος, τὰ ἐϑνη ἐφώτισεν, τὴν πλά- 
γὴν κατέφλεξε, τοὺς εὐεργέτας ταῖς νίκαις ὡραϊΐζει, καὶ τῷ 
δβραχίονε αὐτῶν βαρβάρους καϑυποτάσσει" ἀγαλλιάσϑω πᾶσα 
ἡ οἰκουμένη, ὅτι νίκη βασιλεύει xai χαρὰ ἐν τοῖς “Ῥωμαίοις. 
δοχὴ B, τῶν Πρασίνων, φωνὴ zy. δι, τῇ τετραπλῇ τριάδι 
ἀποστόλων ἡ τῆς τριάδος ὥφϑη πυρσοφαΐα." ἄλλο, ἀπελατι- 
χὸς πλαγ. δ’ ,,0 ἐν πυρίναις γλώσσαις Χριστὸς τὰ ἐϑγὴ εἰς 
τοἐπύνωσιν ἀγαγὼν ἀληϑείας, αὐτὸς ὑμᾶς, ϑεόστεπτοι εὐσε-Β 
βεῖς εὐεργέται, ἐν τῇ τοῦ πνεύματος ἐπιφοιτήσει ἡγιασμένον 
στέφανον ἐπέϑηκεν οὐραγόϑεν ταῖς τιμίαις κορυφαῖς ὑμῶν" 
διὸ αὐτὸν δυσωποῦμεν ἐκ καρδίας ἀπαύστως. κύριε ὃ αἰω-- 
γίως βασιλεύων, τούτους ἡμῖν χάρισον εἰς χαρὰν xai λἀνέγερ-- 
15ow τῶν Ῥωμαίων." δοχὴ y, τῶν Βενέτων, φωνὴ ἤχ- 0* ,nv- 
góc ἐν εἴδει τὸ πνεῦμα τοῖς ἀποστόλοις ἐπέστη σήμερον οὐρα- 
γόϑεν." ἄλλο, ἦχος ὃ αὐτός" ,,0 γλωττομόρφοις Θεὸς πυρσο- 
φαΐαις τὰς τῶν ἐθνῶν ἐχμειώσας ἀϑείας, δι’ ὑμῶν, ἀνδρειό- Ms. ηι b 
τάτοι δεσπόται, ἐχπολεμῆσαι ἐπαγγέλλεται καὶ ἐχμειῶσαι τὰς 
2org» ἐθνῶν ἀϑείας, καὶ ὁμογλώττους ἐν πίστει τοὺς ἀλλο- α 
γλώσσους ἑλκύσει ὁ δεῖνα xai ὃ δεῖνα, ἢ χαρὰ. καὶ ἀνέγερσις 
τῶν Ῥωμαίων.  (B.) Zfoyz τετάρτη, τῶν Βενέτων, φωνὴ 
πλαγ. Ü* ,,οὗἡ τοῦ ϑείου πνεύματος παρουσία" xai τὰ ξξῆς. 


8. πυρσοφαΐα R., πυρσοφαία ed. 13. δυσωποῦνγτες cod. 


Alius eiusdem toni: Ipse Paracletus hodie coelo delapsus, tanquam 
in igneis linguis Apostolis apparens, consubstantialem trinitatis fidem 
|» praedicare docuit, gentes illustravit , errorem igne delevit, benefa- 
ctores opportunis victoriis beat eorumque brachio barbaros subücit. 
Universus orbis gaudeat , quod victoria et gaudium apud Homanos 
imperat. Receptio IL. Prasinorum, cantio toni IV.: Quadruplici Apo- 
stolorum trinitati flamma trinitatis apparuit. Hymnus apelaticus to- 
ni 1V.: Christus in linguis igneis gentes ad cognitionem veritatis 
perduxit, Ipse, a Deo coronati Imperatores, Spiritus Sancti prae- 
sentia sacratam coronam venerandis verticibus vestris imposuit: pro- 
pterea cum ex animo indesinenter et venerabundi intuemurj; Domine, 
aeternum. imperans , hos nobis in gaudium et salutem Romanorum 
serva. Receptio III, Venetorum, vox toni IV : Jgnis specie in Apostolos 
Spiritus S. hodie e coelo descendit. Alia eodem tono: Deus, qui flam- 
mis linguas mutantibus gentium impietatem delevit , vobis , Domini 
fortissimi , vincere et exstinguere gentium impietatem edixit: qui di- 
versis nunc linguis utuntur, hos una lingua in fide loquentes trahet 
N. N. gaudium et salus Romanorum. (11) Receptio quarta Venetorum 
lono obliquo IV.: Divini Spiritus praesentia eic. Alia vox tono IV. 


60 «ACONSTANTINI. PORPHYROGENITI 


2. » 4 c ' * bird : χὰ 
ἄλλο 57. Ó* ,,7 ὑπεράρχιος τριὰς, ὃ δεῖνα xol ὃ δεῖνα ϑεό- 
στεπτοι, ἀδιαιρέτως ὃν τῷ στέφει ὑμῶν δείχνυται εὐδοχοῦσα: 
» , * - «ες ^ *' ^ 
ὃν ταύτῃ γὰρ τῇ ἡμέρᾳ πατὴρ τὰς πλάχας ἸΠωσῇ παρέχει, 
€* * - "- M LJ ^ Ld 
υἱὸς τὸ πγεῦμα τοῖς μαϑηταῖς δωρεῖται, αὐτὸ τὸ πνεῦμα πυ- 
Ὁ γίναις γλώσσαις τυπούμεγον φαγεροῦται" τριπλασιαζομένη5 —— 
a €- € ^ c - ^ , 
δὲ τῆς ἑοοτῆς ὑμῶν, ϑεολογεῖται σήμερον ἡ ὅμοούσιος τριὰς 
οἱ , c Mw ^ M x 
7 στέφουσα ὑμᾶς. δοχὴ é, τῶν Πρασίγων, φωνὴ cy. y* 
^ ^ , - 
» Mtv τῶν ϑείων διδαγμάτων, 7 τοῦ παναγίου πγεύματος 
, , - , 
χάρις." ἀπελατιχός" ,TQ ἁγίῳ πνεύματι ἐστέφϑητε, οἱ δεσπό-- 
ται τῶν Ῥωμαίων, καὶ ἐν αὐτῷ δδηγεῖτε τὸν λαὸν ὑμῶν &yto 
πασῃ προσχυγεῖν ἀληθείᾳ τὸ τρισυπέρϑεον χράτος." δοχὴ c, 
- P ^ » - 
τῶν Βενέτων, φωνὴ 54. δ' πυρὸς év εἴδει τὸ πνεῦμα; 
3 04 €. » , ν᾿ 1 - , ΕῚ 
καὶ τὰ ξξῆς. ἄλλο, πλαγ. δ΄. ,,ϑεὸς τὸ πνεῦμα σήμερον ἐγνω- 
^ , - 5 , 2 , , Iudei 
Ed.L.37 οἴσϑη τοῖς ἀποστόλοις ἐν γλώσσαις πυριμόρφοις, καὶ ὑμᾶς, 
^ ϑεύστεπτοι εὐεργέται, τῇ ἀλουργίδε καὶ τῷ στέφει δοξάσας,τ5 
9γ 3 2] ey . φ ας, 
, , * 
ἐδικαίωσεν βουλήσει ϑεοχρίτῳ βασιλεύειν ἐπαξίως Ῥωμαίων. 
δόξα Θεῷ τῷ στέψαντι ὑμᾶς εἰς ἀνέγερσιν Ρωμαίων." ἀχτο- 
M ^ « M 
λογία τῆς ἕχτης δοχῆς. λέγουσιν οἱ χράχται' ,πολλὰ, πολλὰ, — - 
Aia." δὲ τὰ, do z λλὰ » E "Vr € , : c 
πολλά." ὃ λαός" εἰς πολλὰ ἔτη, εἰς πολλά. οἱ χράχται" ,,0 
- , ' ' , 99 » ΣΉ. ' 2 
τῶν πάντων ποιητὴς καὶ δεσπότης." φϑογγεῖ καὶ 0 λαὸς éx20 
TQítOv* «πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι." οἱ κράκται" ,,0 τὸ παράχλη- 
] » δ ^ 
vov καὲ ἅγιον πνεῦμα." φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ y* ,,πολλοὲ 
- , JU» - 
ὑμῖν χρόνοι. οἵ πράκται"  χαταπέμψας ἐν γλώσσαις τῶν ἀπο--. 
στόλων." φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ τρίτου" «πολλοὶ ὑμῖν xoó- — — 
c ' - - ' -— δ 
Βγοι." oi χράχται: ,»τοὺς χρόνους ὑμῶν πληϑυνεῖ σὺν ταῖς αὐ-5 


— C02 


"CUI  Ύ ΨΥ ἘΡΨΨΥ  ΡΡΎΨΙ ψ WENT RSEN TTE RT AA 


niuis di 


Suprema trinitas, N. N. a Deo coronati, corona vestra perpetuo de- : 
lectatur. Hoc enim die Pater tabulas Mosi tradit, Filius Spiritum | 
Sanctum Apostolis donat, ipse Spiritus in linguis igneis apparet. 
Triplicato autem festo vestro, Domini, celebratur hodie, quae vos 1 
coronavit, consubstantialis trinitas. Receptio quinta Prasinorum, hy- 
mnus ton. IIL: Portus divinae doctrinae , Sancti Spiritus gratia. 
Apelaticus hymnus: 4 Sancto Spiritu vos, Domini Romanorum , co- 1 
ronati estis, et in ipso populum vestrum, in omni veritate divinam 
maiestatem adorare docetis. Receptio sexta Venetorum, hymnus ] 
tono IV: Specie ignis Spiritus etc. Alius, obliquo ΕΥ̓͂. : Deus Spiritus — — 
hodie Apostolis in linguis figuram ignis habentibus apparuit, et vos, — — 
a Deo coronati Imperatores , purpura coronaque ornavit, ac divino 
consilio flomanis pro dignitate imperare potestatem dedit. — Gloria 
Deo, qui vos in sclutem Romanorum coronavit. Inreceptione sexta 
ita acclamatur: cantores dicunt: Multos, multos , multos! Populus: 
In multos annos, in multos! Cantores: Creator omnium et dominus. 
Clamat et populus ter: Longa vobis tempora ! Cantores: Paracletum. 
sanctumque Spiritum. Clamat et populus ter: Longa vobis tempora! 


mano 


7 didi, M oi 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 9. 61 


γούσταις xal τοῖς πορφυρογεννήτοις." φϑογγεῖ καὶ 0 λαὸς ἐκ 
γ. ρπολυχρόνιον ποιήσει ὃ Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν auc." 
τριλέξια εἰς τὴν αὐτὴν ξορτὴν, πλαγ- δ΄" ,,δέξαι δούλους, δέ- 
σποτα, τοῦ ὑμνεῖν τὸ εὐσεβές σου: ὃ Θεὸς ὃ στέψας αὖτο- 
πχείρως τὴν χορυφὴν ὑμῶν ἀξιώσει. (4.) Ἔνϑεν χἀκεῖϑεν Ms. 4... 
τὰ βῆλα οἱ σιλεντιάριοι, xai εἰσάγει ὃ πραιπόσιτος βῆλον c, 
μαγίστρους: καὶ ὃ μὲν πραιπόσιτος ἀνέρχεται, καὶ ἵσταται ἐν 
τῇ τάξει αὐτοῦ. οἱ δὲ μάγιστροι καὶ οἱ μέλλοντες καϑεξῆς 
εἰσέρχεσϑαι, ἐν ἑχάστῳ βήλῳ εἰσερχόμενοι οὐ πίπτουσι, καὲᾷᾳ 
χοἀπελθόντες ἵστανται ἀπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου 
ἔνϑεν χἀχεῖϑεν, χατὰ τὰς αὐτῶν τάξεις καὶ στάσεις. εἰϑ᾽ 
β οὕτως λαβὼν πάλιν νεῦμα ὃ πραιπύσιτος, ἐξέρχεται μετὰ 
τῶν δύο ὀστιαρίων xai εἰσάγει βῆλον δεύτερον, πατριχίους 
τοὺς xa) ἀνϑυπάτους. βῆλον y * πατριχίους xai στρατηγούς. 
τὐβῆλον τέταρτον" τὸν ὕπαρχον τῶν πραιτωρίων, τὸν κουαί- 
στωρα, ἀνϑυπάτους τῶν ϑεμάτων καὶ ἐπάρχους. βῆλον é τὸν 
λογοθέτην τοῦ στρατιωτιχοῦ, τὸν δομέστικον τῶν ἰχανάτων, 
τὸν δομέστιχον τῶν νουμέρων, τὸν δομέστιχον τῶν ὀπτιμάτων, 
τὸν δομέστιχον τῶν τειχέων, τὸν σαχελλάριον τὸν τοῦ σα-Ὁ 
᾿φοχελλίου, τὸν τοῦ εἰδικοῦ, τοὺς δημάρχους τῶν δύο μερῶν, 
τὸν χουράτορα τὸν μέγαν, τὸν τοποτηρίτην τῶν σχολῶν zat 
δυσυπάτους, σπαϑαρίους, συγχλητιχοὺς καὶ ὑπάτους. βῆλον 
&* χόμητας τῶν σχολῶν. βῆλον G- βασιλιχοὺς χανδιδάτους. 


9. βήλῳ. Εϊσερχ. ed, 21. δυσυπάτους σπαϑ. sine distinctione cod. 


Cantores: Qui in linguis Apostolorum demisit. Clamat et populus ter: 
. Longa vobis tempora ! Cantores: Annos vestros, Augustarum et por- 
phyrogenitorum, augeat! Clamat et populus ter: Longaevam Deus 
sacram maiestatem vestram esse iubeat! Trilexia iu eundem festuin 
diem, obl. IV.: Suscipe servos, Domine , pietatem tuam cantu cele- 
braturos. Deus, qui sua manu vestrum verticem honore coronavit. 
— (IM) His dictis, silentiarii hinc et illinc cortinas reducunt, et prac- 
ο΄ positus velum primum, magistros, adducit, Praepositus venit, et in 
. . erdine suo subsistit, magistri οἱ qui post ipsos intrare debent, insin- 
lis velis intrantes, non procidunt in genua, et cum abiere, stant 
hic et illic post cubiculi praefectos secundum ordines et stationes suas, 
Deinde iterum, signo dato, praepositus cum duobus ostiariis exit, 
et velum secundum, patricios et proconsules, adducit, Eodem [modo 
velum tertium, patricios et strategos; velum quartum praefectum prac- 
torio, quaestorem, thematum praefectos et praepositos ; velum quiutum, 
logothetam castrensem, domesticum icanatorum, domesticum nume- 
rorum , domesticum optimatum , domesticum murorum, sacellarium , 
sacello et rebus privatis praefectos, tribunos factionum, curatorem 
magnum, vicarium scholarum, consulares, spatharios, senatores, con- 


uxo SNPRA sm 


62 CONSTANTINI PORPHYROGENITI ' 


βῆλον 1 δομεστίχοις τῶν σχολῶν. βῆλον 9'- τοὺς ἀπὸ ἐπάῤ-. 
χων. εἰ τύχωσι δὲ καὶ πρέσβεις μεγάλου ἔϑνους, εἰσέρχον- 
ται ἀπὸ κελεύσεως, χαὲ προσχυνήσαντες τὸν βασιλέα xai 
Ἐά.1,.38 ἀσπασάμενοι, ἐξέρχονται, μηδὲν ἕτερον πράττοντες. (1) 
Kai εἶϑ᾽’ οὕτως λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασι-5 
λέως, λέγει μεγάλως τὸ ,,κελεύσατε:᾽ ἅπαντες δὲ ἀνταποχρί- 
γογται" ο,,ἕἰς πολλοὺς καὶ ἀγαθοὺς χρόνους ὃ Θεὸς ἀγάγοι 
τὴν βασιλείαν ὑμῶγ᾽", καὶ ἐξέρχονται ὅϑεν εἰσῆλθον, βαστα-- 
ζομένου τοῦ βήλου, τοῦ ὄντος κάτω ἐν τοῖς κίοσιν, ὑπὸ τῶν 
προειρημένων δύο σιλεντιαρίων. καὶ πάντων ἐξελϑόντων, ἀνί-τὸ 
σταται ὃ βασιλεὺς, καὶ ἀπέρχεται ὄπισϑεν τῶν ιϑ' ἀχουβί- 
των πρὸς τὸ ὑπαλλάξαι τὸν λῶρον διὰ τῶν βεστητόρων, xci 
ἡνίκα ὑπαλλάξει, ἐξέρχονται οἱ βεστήτορες, καὶ μένει ὃ βα- 
σιλεὺς μετὰ τοῦ χουβουχλείου μόνου, xai στέφεται ὑπὸ τοῦ 
πραιποσίτου, xai ἐξέρχεται, κρατῶν ἐν μὲν τῇ δεξιᾷ χειρὶτἤ 
Βἀνεξιχακίαν, ἐν δὲ τῇ ἀριστερᾷ σχηπίωνα ἐπικείμενον τῷ 
Ms, 4. b ὦμῳ αὐτοῦ, xai διέρχεται μέσον διὰ τοῦ μεγάλου τριχλίνου 
καὶ τῶν δύο χιόνων, ἔνϑα τὸ βῆλον χρέμαται, ξξερχομένου 
δὲ τοῦ. βασιλέως ἀπὸ τοῦ βήλου, ἵσταται i8 ἀριστερᾶς ὃ 
δρουγγάριος τῆς βίγλας xai πρωτοσπαϑάριοι βαρβάτοι, xaiao 
δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς ὑπο τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβου-- 
κλείου, διέρχεται διὰ τοῦ πόρτηχος τοῦ μεγάλου τριχλίνου, 
ἔνϑα ἡ ἔχϑεσις τῶν ιϑ' ἀκουβίτων τίϑεται, uai ἀπελϑὼν ἵστα-- 
ται ἐν μέσῳ τῶν δύο κιόγων. x«i δέχονται αὐτὸν ἐχεῖσε εἰς 
τὸν ὀγόποδα πατρίκιοί τὲ καὶ στρατηγοὶ, καὲ προσχυγήσαν-;5 
2. "My τύχ. ed, Ἢ 


ἀμ WAT C CHAM WP. 


sules; velum sextum, comites scholarum ; septimum, Imperatorios 
candidatos; octavum, domesticos scholarum ; nonum, expraefectos, 
adducit. Si vero etiam magnae cuiusdam gentis legati in urbe ad- 
sint, ex mandato intrant, et Imperatore salutato osculoque dato, ni- 
hil praeterea agentes discedunt. (IV.) Deinde signo ab imperatore 
accepto, alta voce praepositus dicit: Jubete; ommes vero respondent: 
In longa feéliciaque tempora Deus maiestatem vestram perducat! 
Post qua ingressi erant exeunt, velo, quod infra in columnis est, 
a dictis duobus silentiariis portato. Omnibus egressis, surgit Impe- 
rator, et ad XIX. accubitus abit, ut lorum per vestitores mutet, 
quo facto, vestitoribus discedentibus, cum cubiculo solo manet, et 
a praeposito coronatus , procedit, dextra manu acaciam, sinistra sci- 
pionem humero impositum gestans, perque medium magnum tricli- 
nium et duas colummas, ubi suspensum velum est, transit. Impera- 
tore autem e velo egresso, ad sinistrum drungarius vigilum barbati- 
que protospatharii stant, et ipse a cubiculi praefectis stipatus , per. 
mághi cubiculi porticum , ubi apparatus XIX, accubituum instruitur , 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 9. 63 


x * , ᾿ , ε , - 
τὲς τὸν βασιλέα μὴ πεσύντες κάτω, γεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ 
" , ^ , * 
τῆς καταστάσεως, χακχεῖνος λέγει ,x«thtvoart" αὐτοὶ δὲ τὸ C 
M , * ? , E] ? ^ , ^ —- 
»tic πολλοὺς χρόγους xai ἀγαϑούς." ἐν δὲ ταύτῃ τῇ δοχῇ 
, , » - 
ἵστανται σπαϑαροχανδιδάτοι καὶ οἱ σπαϑάριοι ἔνϑεν χἀχεῖσε, 
* A , * € , , 
δχαὲ oi uiv σπαϑαροχανδιδάτοι zai οἱ σπαϑάριοι χατέρχονται 
τὰ γραδήλια τοῦ χονσιστωρίου, οἱ μὲν ἐκ. δεξιῶν, οἱ δὲ ἐξ 
εὐωνύμων τῶν πυλῶν. οἱ. δὲ πατρίκιοι καὶ οἱ στρατηγοὶ διέρ-- 
ἰχονται τὴν μέσην πύλην xai εὐθέως οἱ μὲν ἀπὸ δεξιᾶς πα-- 
TQ/xi0L χαὲ στρατηγοὶ κατέρχονται τὰ γραδήλια τῆς ἀριστε- 
τορᾶς πύλης. 0 δὲ βασιλεὺς δηριγευόμεγος ὑπὸ τοῦ κουβουχλείου, 
χατέρχεται τὸ πούλπιτον, χαὲὶ ἵσταται ὑπὸ τὸ χαμελαύκιον 
» -" LC B RJ] - : 
ἐν τῷ πορφυρῷ λίϑῳ, xai δέχονται αὐτὸν ἐχεῖσε πατρίκιοι D 
* * - ' LA 
χαὶ στρατηγοὲ μετὰ τῆς συγκλήτου. καὶ προσκυνησάντων τὸν 
. βασιλέα μὴ πεσόντων χάτω, νεύει ὃ πραιπόσιτος ἀπὸ χελεύ-- 
LÀ ? - » 
τσεως τῷ σιλεντιαρίῳ, xazelyoc λέγει, χελεύσατε," (E.) Kai ἀπὸ 
- , € . € 5 ἰῷ , 
τῶν ἐχεῖσε δηριγευόμεγος ὃ βασιλεὺς ὑπ᾽ αὐτῶν πάντων, διέρ-- 
^ ^ - - LI "er * 
ζεται διὰ τῶν ἐχσχουβίτων καὶ τῶν σχολῶν, zai ἐξέρχεται τὴν 
μεγάλην πύλην, xai διερχόμενος διὰ μέσου τοῦ μιλίου xai 
τοῦ αὐγουστέως, εἰσέρχεται ἐν τῇ πύλῃ τοῦ ὡρολογίου τῆς 
, 2 , E] , * er 5 - , wa , 
φομεγάλης ἐχχλησίας. ἰστέον δὲ, ὅτι ἐν τῇ διόδῳ τοῦ βασιλέως 
- Ü , t "t 
τελοῦνται ἅπαντα τὰ αἴσια ἀχολούϑως, ὃν τρόπον ἀνωτέρω 
ἐν τῇ καϑόλου προελεύσει τῆς Χριστοῦ γεννήσεως ἐξεϑέμεϑα. ἘΔ.1,.30 
Δι , -- 7 3 - , LE - 
χαὶ εἰσελϑοντος τοῦ βασιλέως ἐν τῇ προειρημένῃ πύλῃ τοῦ 


11. ἵστανται cod, 14. πεσόντων R, ex compendio cod. πεσὸν 
superscripto rz, πεσόγτες ed. 


transit, et in medio duarum columnarum stat. In onopodio patricii 
et strategi Imperatorem suscipiunt, eoque adorato, non prono tamen 
in terram corpore, praepositus cerimoniario signum dat, qui dicit: 
Iubete; hi vero: In multa et felicia tempora. 1n hac Imperatoris so- 
lenni receptione hic et illic spatharocandidati et spatharii stant, qui 
per scalas consistorii, illi quidem per sinistram, hi per dextram por- 
tam, descendunt. Patricii et strategi per mediam portam veniunt , 
et rursus qui ad dextram adstant per gradus sinistrae portae descen- 
dunt. Imperator a cubiculariis stipatus, per pulpitum descendit, et 
sub camelaucio in lapide rubro stat, eumque patricii et strategi cum 
senatu ibi excipiunt, Postquam Imperatorem, haud proni tamen in , 
terram, adorarunt, praepositus a mandato signum silentiario dat, 
qui dicit: Zubete. (V.) Inde ab his omnibus stipatus Imperator, per 
excubias scholasque transiens, perque magnam portam, medium Mi- 
lii et Augustale progressus, portam horologii magni templi ingredi- 
tur. Notandum vero est, ritus omnes eo modo, quem supra in uni- 
versali processione natalis Domini exposuimus, in hac processione 
Imperatoris observari,  Ingressum per dictam horologii portam faciio 


64 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ΠῚ λ , δέ 5 ^ € ^ , ΝΣ , d 
ὠρολογίου, δέχονται avrov ot τοῦ μέρους τῶν Βεγέτων ἐχεῖσε, 
ὃ : PT , ἡ, ἄνω c , , 5 Dy 1 
Ms, 43.a0Ux ἐπιδίδωσι δὲ ἐκεῖσε ὃ δήμαρχος λιβελλάριον, εἰ μὴ μό- 
- e ' Ἵ “ 
vov ἀχτολογεῖ, μή πράττων ἕτερόν τι. xci ti9' οὕτως εἰσέρ- 
ς ^ » id , ^ 
χεται ὃ βασιλεὺς ἔνδον τοῦ βήλου τοῦ χρεμαμένου ὕπισϑεν 
bd , - , 5 Ld , 
τῆς πύλης τοῦ νάρϑηχος ἐν τῷ μητατωρέίῳ, xci λαβὼν ὃ ngai-5 
, ^ , , ^ ^ p Ly ^ ^ 
πύσιτος TO στέμμια πὸ τῆς χεφαλῆς αὐτοῦ, εἰσέρχονται ἐν 
Ll , $3.3 - νῶν c * , 
τῷ γάρϑηκι, καὶ ἀπαντᾷ αὐτὸν ὃ πατριάρχης, ὃ δὲ βασιλεὺς 
, , Lb , 
ἀσπάζεται τό, τε εὐαγγέλιον xai τὸν σταυρόν. xai ti οὕτως 
προσχυγήσαντες ἀλλήλους 0, τε βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης, 
^ 5 , 5 , , € E - 
Bxet ἀσπασάμεγοι ἀπέρχονται μέχρι τῶν βασιλιχῶν πυλῶν.τ9 
A E , » - ' - 
χαὶ ὁ μὲν πατριάρχης ἄρχεται τελεῖν τὴν εὐχὴν τῆς εἰσόδου 
τῆς ϑείας λειτουργίας. ὃ δὲ βασιλεὺς παρὰ τοῦ πραιποσίτου 
* 44 x v.» , ? ^ RJ x 
λαβὼν κηρία, εὐχεται. καὶ ἀποδόντων ἀμφοτέρων τὰς εὐχὰς 
? ^ - , j , c ^ * ' ^ 
αὐτῶν TQ Κυρίῳ, ἐπιδίδωσιν ὁ βασιλεὺς τοὺς κηροὺς τῷ 
, ΟἽ . 1 ^ - Li ^ ' 
πραιποσίτῳ, x«i αὐτὸς τῷ τῆς καταστάσεως. 0 δὲ βασιλεὺςι5 
-—- H L4 , ; 
προσχυγεῖ τὸν τίμιον σταυρὸν xal τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον 
'χαὶ διέρχεται μετὰ τοῦ πατριάρχου μέσον τοῦ ναοῦ, χα —— 
* - , -— » "ot, 2 - , 3 
διὰ τῆς πλαγίας τοῦ ἄμιβωγνος εἰσέρχονται ἕν τῇ σωλέᾳ, καὶ 
M , c * , 
πλησιάσαντες ταῖς ἀγίαις ϑύραις, ὃ uiv πατριάρχης εἰσέρ-- 
χεῖται εἷς τὸ ϑυσιαστήριον, ὃ δὲ βασιλεὺς ἅψας κηροὺς x«i20 
f 2 , B ' - " RT e ug ; 
C εὐξάμενος ἐπιδίδωσι τοὺς κηροὺς τῷ πραιποσίτῳ, καὶ εἰσέρ- — 
RJ , * , 
χεται sig τὸ ϑυσιαστήριον" μέλλογτος δὲ εἰσιέναι, ἵστανται 
μητροπολῖται χατέχοντες τὰ ἅγια ϑύρια, καὶ ἐπινευσάντων 
γνΝ 1 ' , * EA ^ - ὧν ΩΝ 
αὐτὰ πρὸς τὸν βασιλέα μιχρον, φιλεῖ ὁ βασιλεὺς τοὺς ἐπ 
αὐταῖς πεπαρμέγους σταυροὺς, καὶ εἰσέρχεται εἰς τὸ ϑυσια- 5, 


ibis iml) . 


3. πράττοντες cod. 55. ἐξιέγαιε ed.: 


v 
Veneta excipit; tribunus autem eius libellum non tradit, sed tantum 
acclamat, nec quicquam practerea facit. Deinde Imperator velum 
pone narthecis portam in metatorio suspensum ingreditur, ct post- 
quam praepositus a capite eius coronam demsit, narthecem intrant 
ipsique patriarcha occurrit, Imperator vero evangelium crucemque 
osculatur. Postquam Imperator et patriarcha se invicem venerati 
osculatique sunt, ad portas Imperatorias abeunt, ubi patriarcha pre- 
ces introitus divini oflicii agit, lmperator vero cereos, quos a pa- 
triarcha. &ccepit, tenens, precatur, Quo facto, cereos praeposito, 
hic cerimoniario tradit, lmperator autem venerandam crucem sa- 
crumque evangelium adorat, mediumque templum cum patriarcha 
transit, perque obliquitatem ambonis soleam intrat. Sacris ianuis | 
appropinquantes , patriarcha sacrarium ingreditur, lmperator cum 
cereis accensis precatus, eos praeposito tradit, et ipse sacrarium in- ἢ 
irat. Dum vero ingressurus est, metropolitani sacras ianuas PM ie 


easque versus imperatorem paullulum. inclinant; is cruces eis 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 9. 65 


, β * ? , » 9. hd € , 4k 
στήριον, xui εὐξάμενος ξμπροσϑὲν τῆς αἀγίας τραπέξης 
ἔφαπλοῖ ἐν αὐτῇ εἰλητὰ δύο, καὶ ἐπιτίϑησι τὰ προσενε- 

᾿ d τ , ' , , x , , x 
χϑέντα, δίσχους δύο καὶ ποτήρια δύο, εἶτα ἀσπάζεται TG 
e - andit H 3 e * ? » ᾿ 
ἅγια σπάργανα, καὶ ttJ9' οὕτως λαβὼν ἀποχόμβιον παρά 

-" , ἢ i] Ὧν. » ^ € $7 , 

Dro) πραιποσίτου, τίϑησι καὶ wid ἐν τῇ ἁγίᾳ ToanéLr. 
, ᾿ ' € 
(ς-΄.) Kai προσκυνήσαντες ἀλλήλους 0, τε βασιλεὺς xai ὃ za-D 
τριάρχης, ἐξέρχεται ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ ϑυσιαστηρίου, καὲ 
ἀπέρχεται εἰς τὸ μητατώριον, καὶ ἅπτων ἐχεῖσε κηροὺς καὲ 
, € , ^ - * - , , 
εὐξάμενος, ὑπαλλάσσει τὸν λῶρον xot τῆς ϑείας λειτουργίας 
ΙἸοτελεσϑείσης, ἡνίκα μέλλουσι διέρχεσθαι τὰ ἅγια, περιβάλλε- 
β ται ὃ βασιλεὺς χλανίδα, καὶ δηριγευόμεγος ὑπὸ τῶν ἐξ ἔϑους, Ms. 43. b 
2 p 2 oor mo. ae er " , Srt c 
ἄπεῤχεται ἊΨ n ry, ἐν aquse YO WJoIOP, ἤγουν ἢ 
λαμπὰς, ἥνπερ μέλλει βαστάσαι, xai στάντων πάντων τῶν 
πατρικίων ἔνϑεν κἀχεῖσε, διέρχεται ὃ βασιλεὺς μέσων αὐτῶν. 
τοῦ δὲ πραιπόσιτος λαβὼν τὸ κηρίον, ἐπιδίδωσιν αὐτὸ τῷ βα- 
σιλεῖ, ὃ δὲ βασιλεὺς διέρχεται ὀψιχεύων τὰ ἅγια, xal εἰσ- 
ἐλθὼν ἔνδον τῆς σωλέας, xa) πλησίον τῶν ἁγίων ϑυρῶν γενό- Ed. L. £o 
, ^ - ^—- 2 , 
μενος, ἐπιδίδωσι τὸ χηρίον τῷ πραιποσίτῳ, κακεῖγος ἐπιτί- 
Sys αὐτὸ ἐπάνω τῆς σωλέας πλησίον τῶν ἁγίων ϑυρῶν, 
doé» τῷ δεξιῷ μέρει, ὃ δὲ βασιλεὺς ἵσταται πλησίον τοῦ αὐτοῦ 

, e » , UMS :J $2 ὦ» , M 

χηρίου, ἕως ἂν διέλϑθωσι τὰ ἅγια. xai ἡνίχα διέλϑωσι τὰ 
ἅγια, προσχυνοῦσιν ἀμφότεροι ἀλλήλους ὅ,τε βασιλεὺς xai 
ὃ πατριάρχης, καὶ ἀπέρχεται ὃ βασιλεὺς δηριγευόμενος ὑπὸ 
τῶν χατὰ συνήϑειαν διὰ τῶν ἔξω τοῦ ϑυσιαστηρίου ἐν τῷ 
αὐμητατωρίῳ. καὲ τοῦ χαιροῦ τῆς ϑείας ἀγάπης ἐγγίσαντος, 
δηλοῖ ὃ τῆς καταστάσεως τῷ πραιποσίτῳ, κἀκεῖνος τῷ βασι- 
osculatur; mox sacrarium intrat, et ad sanctum altare precatus, 
duo corporalia ei insternit, allatosque discos duos totidemque cali- 
ces imponit, sacras fascias osculatur sumtumque a praeposito apo- 
combium sacrae tabulae imponit. (VI) Imperator et patriarcha flexo 
genu se invicem salutant, et egressus e sacrario Imperator, ad me- 
tatorium abit, ubi cereos accendit precatusque lorum mutat, et finito 
. divino officio , dum sacra processura sunt, tunicam induit, et a consue- 
to ministerio stipatus, eo, ubi cereus seu lampas, quam portaturus est, 
stat, procedit, perque medios patricios ab utroque latere adstantes 
transit. periere vero cereum a praeposito accepit, sacra comi- 
taturus procedit, soleam intrat et prope sacras ianuas constitutus, 
cereum praeposito reddit, qui ipsum supra soleam prope sacras ianuas 
in dextro latere imponit, Imperator autem ad cereum, usque dum 

... sacra processerunt, subsistit. Quo facto ipse et patriarcha se in- 
.. vicem flexo genu vemerantur, mox lmperator cum solenni comitatu 
.., extra sacrarium ad metatorium abit. Sacra autem communione 
appropinquante, id cerimoniarius praeposito, praepositus Imperatori 

Constantinus Porphyr. Vol. 1, 


66 CONSTANTINI PORPHYROGENITI ; 


^ € ^ i" * 
Ast, ὃ δὲ βασιλεὺς ἐξέρχεται, καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν 
^ , - M Ρ 
Βπροειρημένων, τουτέστι τῶν ἀρχόντων τοῦ κχουβουχλείου 
πατρικίων τὲ xai στρατηγῶν, μετὰ χαὶ τῆς συγχλήτου ἀπέρ- 
χεται, καὶ ἵσταται ἐν τῷ δεξιῷ μέρει τοῦ ϑυσιαστηρίου, ἐπα- 
κουμβίζων τῷ καγκέλλῳ ἐν τῷ ἀντιμισίῳ τῆς πλαγίας, xui 

ΕῚ ^ 24 € ^ ? , ^ , 
ἐκεῖσε δίδωσιν ὁ βασιλεὺς ἀγάπην τῷ ve πατριάρχῃ μητροπο- 
p. Ὕ - - 
λίταις τε καὲ ἐπισχόποις, ἀρχουσί τε τῆς ἐχχλησίας, xai πᾶσι 
- γε, d 5 u , 
τοῖς ἐξ ἔϑους, καὶ ei9^ οὕτως προσχυνήσαντες ἀλλήλους 0, τὲ 
^ » M {4 , , 
βασιλεὺς xai ὃ πατριάρχης, κατέρχεται ὃ βασιλεὺς καὶ ἵστα- 
» »/, 5 * Mr, ^ Ὕ , x« , -UR 
ται, ἔνϑα είϑισται αὐτὸν διδόναι τὴν ἀγάπην χαϑ᾽ ἑχάστηγιο — 
προέλευσιν. xai εἰσέρχονται ἐν &vi βήλῳ μάγιστροί τε xai 
, M A] ^ € * 
πατρίχιον χαὲὶ στρατηγοὶ, μετὰ xoi δομεστίχων, xai οἱ τὰ 
-" RJ , , - 
πρῶτα ὑφφίκια κατέχοντες δήμαρχοί τε xal ὃ τῆς καταστά- 
Li 
σεως, ἅπαντες δὲ οἱ προειρημένοι εἰσερχόμενοι πρὸς τὸ ἀσπά-. | 
T. 1 " - ^ , : * LI WES 
5. ἠδ σασϑαι τὸν βασιλέα προσχυνοῦσι, μὴ πίπτοντες διὰ τὴν &v&-15 
στασιν, ἀλλ᾽ ἀπερχόμενος ἕχαστος κατὰ τάξιν, δίδωσι τὴν 
ἀγάπην τῷ βασιλεῖ. καὶ εἰϑ᾽ οὕτως ἅπαντες ἵστάνται ἐν 
is T  ^« e 
ταῖς τάξεσιν αὐτῶν, xai προσκυνοῦσιν ἀμφότεροι ἀλλήλους 
1 , ' 
0,16 βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης, καὶ ἀπέρχεται ὅ βασιλεὺς 
ἐν τῷ μητατωρίῳ. καὶ τῆς ϑείας χοινωνίας ἐγγιζούσης, εἶστο 
ς » , Pn - - 
ἔρχεται ὃ τῆς καταστάσεως xai δηλοῖ τῷ πραιποσίτῳ, κἀχεῖ- ——— 
γος τῷ βασιλεῖ, ὃ δὲ βασιλεὺς ἐξέρχεται xai δηριγευόμενος. 
-" H » 
ὑπὸ τῶν προειρημένων πάντων, ἀπέρχεται καὲ ἵσταται &u- 
προσϑὲν τοῦ ϑύυσιαστηρίου. ἐν τῷ βασιλικῷ ἀντιμισίῳ, xc 
8. ó βασιλεὺς ed. 12. χατέχογτες Leich. idemque cod., χατέ-- 
χοντα ed. 


: indicat, qui a dictis ministris, scilicet a praefectis cubiculi, patri- 
ciis, strategis et senatoribus stipatus, egreditur, et in dextra parte 
sacrarii , cancellis in antimensio lateris obliqui accumbit sacramque 
agapen patriarchae, metropolitis, episcopis, praefectis ecclesiae cete-, . 
risque pro more distribuit. Deinde postquam ipse et patriarcha se 
invicem flexo genu salutarunt, Imperator ad locum, ubi agapen in 
omnibus processionibus distribuere solet, abit. Tunc in uno velo, 
magistri, patricii, strategi, cum domesticis , iisque, qui supremis 
ofliciis admoti sunt, demarchi et cerimoniarius, intrant. Omnes 
autem ad osculandum Imperatorem ingressi, non in terram procum- 
bunt ob resurrectionis memoriam, sed singuli abeuntes Imperatori 
osculum pacis dant. Posthac omnes in locis suis adstant, Imperator , 
et patriarcha mutua sibi oscula dant; mox ille in metatorium abit. 
Appropinquante sacra communione,  cerimoniarius praeposito id —— 
nuntiaturus intrat, is Lmperatorem monet, qui a praedictis stipatus — 
abit, et ante sacrarium in antimensio lImperatorio subsistit preca- — 
tusque adscendit, et e patriarchae manu sacram communionem, ut 


FT 


Ca NO SEE τε rete 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 9. 67 


εὐξάμενος ἐχεῖσε ἀνέρχεται, xai κοινωνεῖ ἐκ τῶν TOU πα-Ὁ 
τριάρχου χειρῶν ὃν τρόπον ἐν τῇ προλαβούσῃ ξορτῇ τῆς Χρι- 
στοῦ γεννήσεως εἴρηται, xci μετὰ τὸ κοινωνῆσαι τὸν βασιλέα 
προσχυγνοῦσιν ἀμφότεροι ἀλλήλους ὅ, τε βασιλεὺς καὶ ὃ πα- 
δτριάρχης, καὶ ἀπέρχεται Ó βασιλεὺς ἐν τῷ μητατωρίῳ, xci 
ἐξελϑὼν ἐν τῷ τριχλίνῳ, κραματίζει μετὰ φίλων, ὧν ἂν κε- 
λεύει. (Ζ.) Χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτι, ἡνίκα ἄρξηται ἡ ϑεία λει- 
τουργία, εὐθέως ἀνέρχονται οἱ τοῦ χουβουχλείου ἐν τοῖς κα- 
'τηχουμενίοις, καὶ ἐξέρχεται ἡ αὐγοῦστα ἐκ τοῦ μητατωρίου 
τοσοῦ ovrog ἐν τοῖς κατηχουμενίοις, xai καϑέζεται ἐπὲ σελλίου, ἘΔ L.4« 
χαὶ ἵστανται οἱ τοῦ χουβουχλείου ἅπαντες ἔνϑεν χἀχεῖσε, οἱ 
δὲ εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι ἵστανται ὕπισϑεν τῆς avyovoryc, 
xai λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τῆς αὐγούστης, ἐξέρ- 
gerat μετὰ δύο ὀστιαρίων βασταζόντων βεργία, καὶ εἰσάγει 
τὔβῆλον &, πατρικίας ζωστάς" βῆλον β΄, μαγιστρέσας" fiov y, 
πατριχίας καὶ ἀγϑυπάτους" βῆλον δ΄, πατρικίας καὶ στρατη- 
γίσας: βῆλον é, ἐπαρχίσας xai κουαιστωρίσας: βῆλον c, 
ἐπαρχίσας ϑεματικὰς ἀνθυπατίσσας, τὴν δρουγγαρίαν τῆς βί- 
hxc, πρωτοσπαϑαρίας, σπαϑαροχανδιδατίσας, τουρμαρχίσας 
οτοποτηρητίσας, οσπαϑαρίας ὑπατίσας, καὶ στρατωρίσας" βῆλον 
ζ, κομητίσας τῶν σχολῶν, κανδιδατίσας, σχριβωνίσας, Óous- B 
στιχίσας τῶν ταγμάτων, βεστιτωρίσας, σιλεντιαρίσας, xoun- 
τίσας τοῦ ἀριϑμοῦ, χομητίσας τῶν ἰχανάτωγν. καὲ μετὰ τὸ Ms. η4.» 
δοῦναι πάσαις τὴν ἀγάπην τὴν αὐγοῦσταν νεύει τῷ πραιπο- 
7. 069? ἡνίχα ed. — 9. ἔχ τοῦ μητατωρίου R., ἐν τῷ μητατωρίῳ 
cod. et. ed. — 10. τῷ ὄντε coni. Leich. 19. ἀσπαϑαρίᾶας ed, 


supra in festo mativitatis Christi commemoravimus, accipit. Qua 
ipsi impertita, patriarcham, patriarcha Imperatorem flexo genu vene- 
ratur, et Imperator ad metatorium abit, et in triclinio cum amicis, 
quos vocari iussit, convivium celebrat, (VIL) Sciendum est, in in- 
troitu divini officii, cubicularios ad catechumena abire, Augustam 
vero e metatorio, quod in catechumenis est, egressam, sellae in- 
sidere, cubiculariis omnibus ab utroque latere, eunuchis vero pro- 
tospathariis a tergo Augustae adstantibus. Signo ab Augusta dato, 
praepositus cum duobus ostiariis virgas gestantibus exit, ct velum 
primum, patricias zostas: secundum, magistrissas: tertium, patricias » 
et proconsulares : quartum, patricias et strategorum feminas: quin- 
tum, praefectorum et quaestorum : sextum , praefectorum thematum 
ac proconsulum uxores, drungariam vigiliae, protospatharias, spatharo- 
candidatas, spatharias, turmarcharum uxores, consulares et slrato- 
rissas, adducit. Velum septimum, in quo comitissae scholarum, 
candidatae , scribonissae, domesticae ordinum, vestitorissae , silen- 
tiariae, comitissae numerorum et excubitorum , sequitur. Hae omnes 


68 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


σίτῳ, κἀκεῖνος λέγει’ ,,κελεύσατε." αὐταὶ δὲ τὸ , εἰς πολ- 
λοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους ,’᾽ καὶ ἐξέρχονται. ἀναστᾶσα δὲ ἣ 
αὐγοῦστα, εἰσέρχεταν éy τῷ μητατωρίῳ μετὰ τῶν οἰχειαχῶν 
αὑτῆς κουβικουλαρίων, οἱ δὲ λοιποὶ τοῦ χουβουχλείου κατέρ-- 
CxovvaL εἰς τὸν βασιλέα, (H.) Καὲ ἀναστὰς ὃ βασιλεὺς ἀπὸξδ 
τοῦ κράματος, περιβάλλεται τὸν λῶρον διὰ τῶν βεστιτόρων, 
καὶ κελεύσας τῷ πραιποσίτῳ, προσχαλεῖται τὸν πατριάρχην, 
καὶ τοῦ πατριάρχου ἐλθόντος, προσκυνοῦσιν ἀμφότεροι ἀλλή- 
λους ὅ, τε βασιλεὺς καὶ Ó πατριάρχης, καὶ διέρχονται διὰ 
τοῦ τριχλίνου, ἐν ᾧ ἐχραμάτισε, xal μελλόντων ἐξέρχεσθαιτο 
ἐν τῷ ἁγίῳ φρέατι, ἵσταται ὃ βασιλεὺς ἐν τῇ πύλῃ μετὰ 
τοῦ πατριάρχου, ὃ δὲ πραιπύσιτος καὶ ὃ ἄργυρος ἵστανται 
ἔξω τῆς αὐτῆς ϑύρας, καὶ δὴ διὰ χειρὸς τοῦ ἀργύρου λαμ- 
βάνει ὃ πραιπόσιτος τὰ χρυσᾶ βαλαντίδια, καὶ ἐπιδίδωσι τῷ 4 
βασιλεῖ, xui ὃ βασιλεὺς δίδωσι τοῖς μέλλουσι ταῦτα λαμβά-τϑ 
γειν, χράζοντος δηλογότι τοῦ ἀργύρου «τῷ 0 δεῖνα δεσπόται 
Ὁ ἀγαϑοί." εἰσὶν δὲ οἱ λαμβάνοντες ταύτην τὴν εὐεργεσίαν 0, 
τε ἀρχιδιάχογος xai οἱ ὀστιάριοι καὲ οἱ ψάλται χαὲ οἱ προσ- 
μογάριοι, καὶ si9' οὕτως εἰσέρχονται ἔνδον τῆς κορτίνας τῆς 
κρεμαμένης ἐν τῷ ἁγίῳ φρέατι. ὃ δὲ πραιπόσιτος λαβὼν r020 
στέμμα, ἐπιδίδωσι τῷ πατριάρχῃ, xai στέφει ὃ πατριάρχης 
τὸν βασιλέα, καὶ ἐπιδίδοντος τοῦ πατριάρχου τῷ μεγάλῳ βα- 
σιλεῖ εὐλογίας, ὁμοίως καὶ τῷ μικρῷ, λαβὼν 0. βασιλεὺς παρὰ 
τοῦ πραιποσίτου ἀποχόμβιον, ἀντιδιδοῖ τῷ πατριάρχῃ, ὃ δὲ 


WS METTI gm 


7. προσχαλεῖ ed. 9. Ó δὲ fac. ed. 16. τῷ ὅ R., τὸ Ó ed. 


postquam ab Augusta osculum pacis acceperunt, ea signum praepo- 
sito dat, qui dicit: 1usETe, lpsae: in longa ac felicia tempora 
Deus eie. mox abeunt. Dein Augusta surgit, et metatorium cum 
suis cubiculariis ingreditur, ceteri vero cubiculi ministri ad Impera- 
torem accedunt, (VIIL) Qui postquam e convivio discessit, loro a 
vestitoribus induitur, et praepositum patriarcham advocare iubet, 
qui postquam advenit, se invicem salutant, et per triclinium, in 
quo convivium actum fuerat, ad sacrum puteum egrediuntur, in 
cuius porta. imperator et patriarcha, extra :portam praepositus et 
argentarius, stant. Tunc praepositus crumenas auro plenas ex argen- 
tarii manu sumit, et imperatori, bic iis, quibus munera distribui 
solent, tradit, clamante interea argentario: w, pnowiwi rowi. — Hoc 
autem munus archidiaconus, ostiarii, psaltae et custodes ecclesiae 
accipiunt, Postea cortinam in sacro puteo suspensam intrant, ubi 
praepositus coronam sumit, eamque patriarchae tradit, hic Impera- 
tori imponit, et panem benedictum magno aeque ac minori Impcra- 
tori tradit. Imperator pro iis apocombium a praeposito allatum patri- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 9. 69 


πατριάρχης τῷ βασιλεῖ ἀλειπτὰ, ὁμοίως καὶ ὃ ἕτερος faci- 
λεὺς τὸ αὐτὸ ποιεῖ. (Θ.) Προσκυνήσαντες δὲ ἀμφότεροι ἀλ- Ed. L. 4.5 
 AgÀovg καὶ ἀσπασάμενοι οἵ τε βασιλεῖς καὶ ὃ πατριάρχης, 
ἐξέρχεται ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε, καὶ διέρχεται διὰ τῆς 
, ^ PP M , , : ' ^ 3$. 
μέσης, xui εἰσέρχεται τὴν μεγάλην πυλὴν τὴν χαλχὴν, ἀπὸ 
δὲ τῶν ἐχεῖσε διά τε τῶν σχολῶν καὶ τῶν ἐχσχουβίτων, ἐκ- 
τελούντων τῶν περατιχῶν μερῶν ἀχολούϑως xci τῶν πολιτιχῶν 
ἅπαντα τὰ κατὰ συνήϑειαν. καταλαβούσης δὲ τῆς συγκλήτου Ms. 45. a 

ἐν τῷ κονσιστωρίῳ, μένει ἐκεῖσε ὑπερευχομένη τὸν βασιλέα. 
. ^ * , € " , 2, $e - 
τοχατελϑὼν δὲ τὰ γραδήλια ὃ facikevc, μένει éxel, xou 0 τῆς 
καταστάσεως μετὰ σιλεντιαρίων xai βεστητόρων, ὑπερευχό- 
E , » * . 5 ᾿ , 23 € 

μενοι τὸν βασιλέα τὸ ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους." o 

δὲ βασιλεὺς δηριγευύμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβου-Β 
κλείου xai τῶν πατρικίων, διέρχεται μέχρι τοῦ στενοῦ, καὶ 
i5u£vovoty οἱ πατρίκιοι, καὶ αὐτοὶ ὑπερευχόμενοι τὸν βασιλέα. 

εἰσελϑὼν δὲ ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ λέ ῦ αὐγουστέ 
εὺς ἐν τῷ τριχλίγῳ τοῦ αὐγουστέως, 
, , ᾿ ' , € " 
παραυτίχα ἀσφαλίζουσι τὰς ϑύρας κουβιχουλάριοι, ὃ δὲ βα- 
σιλεὺς γεύει τῷ πραιποσίτῳ καὶ λέγει δωμαϊστὲ fur" xai 
ἀποχριϑεὶς εἷς τῶν κουβικουλαρίων λέγει ,,καλῶς. οἱ δὲ 
χολοιποὶ πάντες τοῦ χουβουχλείου, στάντες δίχην τοῦ Il στοι- 
E » 

χείου, λέγουσιν xai αὐτοὶ ῥωμαῖστί ,,HA9to ἡ uovirog av- 
vog φιλιχήσιμε." εἰσελϑὼν δὲ ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ ὀχταγώνῳ, 
, - * ^ —- - 
λαβόντος τοῦ πραιποσίτου τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς κεφαλῆς τοῦ 
βασιλέως, εἰσέρχονται οἱ βεστήτορες xai ἀπαλλάσσουσι τὸν 

χδλῶρον, xai ἐξέρχονται' ὃ δὲ βασιλεὺς περιβαλλόμενος σα- 

8. τὰ om. ed, 20, Pro στάντες cod. πάγτες. 

 archae, hic Imperatori unguenta, offert, quod etiam alter Imperator 
facit. (IX.) Postquam vero Imperatores et patriarcha se invicem ado- 
rarunt osculatique sunt, Imperator abit, perque medium templum 
digressus , magnam aeneam portam intrat, inde per scholas et excu- 
bias , dum factiones transitoriae ac politici omnia pro more et con- 
suetudine sua peragunt, procedit. Senatus autem in consislorio 
congregatus, Imperatorem faustis acclamationibus excipiendum expe- 
ctat. Qui ut per scalas descendit, ibi subsistit, cerimoniarius autem 
cum silentiariis et vestitoribus ipsi acclamat : in multa bonaque tem- 
pora etc. Inde a praefectis cubiculi patriciisque stipatus, ad stenum 
usque abit, ubi patricii faustis precationibus eum excepturi adsunt. 
Dum vero triclinium augustale intrat, ianuas cubicularii occupant: 
Imperator autem praeposito signum dat, ac latine dicit: Fit; unus 
autem cubiculariorum respondet: Bene; ceteri autem cubicularii 
Imperatorem eo modo, qui literam 77 exprimit, circumstantes , latine 


dicunt: Vivas multos annos felicissime. Imperatori "octangulum 
triclinium ingresso coronam praepositus demit, vestitores lorum exu- 


70 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γίον χρυσοῦν, ἀπὸ τῶν ἐκχεῖσε, δηριγευόμενος ὑπό τε τοῦ 
χουβουχλείου πρωτοσπαϑαρίων τὲ xai λοιπῶν οἰχειαχῶν, διέρ-- 
χεται διὰ τοῦ αὐγουστέως xai τῆς ἀψίδος, καὶ εἰσέρχεται ἐν 
τῷ ϑεοφυλάχτῳ παλατίῳ. (1.) Καταλαβούσης δὲ τῆς ὥρας, 
καϑέζεται ἐπὲ τῆς τραπέζης, ἡ δὲ τράπεζά ἐστιν ἀποχοπτὴ,5᾽ 
καὶ εἰϑ’ οὕτως εἰσέρχονται οἱ τοῦ κουβουχλείου, καὶ παρέ: 
στανται χαϑὼς xai ἡ τάξις ἔχει ἔνϑεν κἀκεῖσε τοῦ χλητωρίου" 
εἰσέρχονται δὲ xoi οἱ φίλοι ἐν τῷ χλητωρίῳ, φοροῦντες οἱ 
μὲν πατρίκιοι τὰ χλανίδια αὑτῶν, xal πάλιν, ἡνέκα εἰσέλ-- 
D 9m τὸ δούλκιον, περιβάλλονται αὐτά. ἱστέον δὲ, ὅτι οἱ ἄρ-το 
χοντὲς τοῦ χουβουχλείου δι’ ὅλης τῆς διαχαινησίμου ἐν τῇ 
αὐτῇ τραπέζη, ἤγουν τῇ χρυσῇ, τελοῦσι διπλοῦν παραστάσι- 
μον. χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτε εἰ μὲν τύχωσι πρέσβεις μεγάλων 
ἐθνῶν, καὶ χελεύσει ὃ βασιλεὺς τούτους καλέσαι, ἵσταται 7j 
Ms. 45.} χρυσῆ μικρὰ τράπεζα ἄνω ἔνϑα τὸ πενταπύργιον ἵσταται,ι5 
xai χαϑέζεται ἐκεῖ ὃ βασιλεὺς, οἱ δὲ πρέσβεις χαϑέζονται ἂν 
τῇ μεγάλῃ χρυσῇ τραπέζῃ. ἀριστερᾷ δὲ τοῦ πενταπυργίου 
ἵσταται σχάμνον, ἔχον βάϑρα, καὶ ἀνέρχεται δι’ αὐτοῦ ὃ τῆς 
τραπέζης, καὶ ἵσταται ἄγω καϑυπουργῶν τῷ βασιλεῖ, oi δὲ 
Β4.1,.43 ἐγγιστιάριοι ἵστανται πάντες κάτω, ἵστανται δὲ ὁμοίως καΐλο 
ἐξ ἀριστερῶν τοῦ αὐτοῦ πενταπυργίου, ἔχοντος καὶ αὐτοῦ 
βάϑρα, καὶ ἀνέρχεται δι’ αὐτοῦ ὃ ἐπιγκέρνης. ἰστέον δὲ xai 
τοῦτο, OrL ἵστανται ἐν τῇ καμάρᾳ τοῦ χρυσοτριχλίγου τῇ 
ὀξαγούσῃ πρὸς τὸν τριπέτωνα παρατράπεζα δύο, εἰ δὲ χε- 


10. δουλχὴν cod. 20. ἐγγιστάριοι ed, 52, ἐπιγκέρτης ed., 
πιγχέργης coni, Leich. 


unt, et egrediuntur. llle aureo sagio indutus, a cubiculo, proto- 
spathariis ceterisque famulis stipatus, per augustale et apsidem a 
Deo custoditum palatium petit. (X.) Hora autem instante, mensae, 
quae excisa est, adsidet, cubicularii intrant, et ab utroque coena- 
culi latere ut mos est adstant: intrant quoque amici lmperatoris, 
et patricii quidem tunicas suas gestant, quas, cum cibi afferuntur, 
rursus induunt. Sciendum est, praefectos cubiculo tota septimana 
renovationis in eadem mensa, scilicet aurea, duplicem consessum 
facere, Porro si legati magnarum gentium adsint eosque advocari 
Imperator iusserit, aurea mensa parva eo loco, ubi pentapyrgium est, 
stat, eique Imperator, legati vero maiori. mensae aureae adsident, 
In sinistro autem pentapyrgii: latere scamnum gradibus instructum 
apponitur, per quod mensae praefectus Imperatori ministraturus ad- 
scendit, infra autem engistiarii omnes ad laevam pentapyrgii stant, 
quod. etíam gradus habet, per quos pincerna adscendit. Praeterea 
observaudum est, in camera aurei triclinii ad. tripetonem. ducente 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 10. 71 


λεύει ὃ βασιλεὺς γενέσθαι xarà προσϑήγην ἕτερα δύο naga- 
τράπεζα, ἵσταται τὸ ἕν ἐν τῇ ἀριστερᾷ χαμάρᾳ, τὸ δὲ ἕτε- 
gov ἐν τῇ δεξιᾷ. γνωστέον δὲ καὶ τοῦτο, ὅτι εἰ μὲν τύχῃ 
ἡ ξορτὴ τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ τοῦ πάσχα, τε- 
δλεῖταε οὕτως. ἐξέρχεται μετὰ λιτῆς ἐκ τοῦ ϑεοφυλάχτου 
αὐτοῦ παλατίου, ἀπὸ τῆς παναγίας Θεοτύχου τοῦ Φάρου, 
xai διέρχεται διὰ τῶν διαβατικῶν τῶν ἁγίων μ καὶ τῆς ἀψέ- 
δος, καὶ ἀπέρχεται ἐν τῷ ναῷ τῆς παγαγίας Θεοτόχου ἐν τῇ Β 
Δίάφνῃ, ἀπὸ δὲ τῶν ἐχεῖσε ἀπέρχεται εἰς τὸν ναὸν τοῦ ἁγίου 
τοξτεφάνου, καὶ τελέσαντος τὰ συγήϑη, οἱ μὲν ἱερεῖ; ἀπὸ 
τῶν ἐχεῖσε λιτανεύοντες, ὑποστρέφουσιν ἐν τῷ παλατίῳ, Ó 
δὲ βασιλεὺς εἰσέρχεται ἐν τῷ ἐκεῖσε ὕντι χοιτῶνι τοῦ αὐγου- 
στέως, ἐχδεχόμενος τὸν καιρὸν, καταλαβόντος δὲ τοῦ καιροῦ, 
τελεῖ ἅπαντα ἀκολούϑως τὰ τοῦ πάσχα, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται. 


15 ι ΚΕΦ. v. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐν τῇ δευτέρᾳ ἡμέρᾳ τῆς διαχαιγησίμου. 


, Lu € » , LO €- 
Προέρχονται τάχιον ἅπαντες οἱ ἄρχοντες ἀπὸ λευχῶν 
χλανιδίων ἐν τῇ ἀψίδι, ἀλλάσσουσι δὲ οἱ μὲν πατρίκιοι α 
χλανίδια χρυσόταβλα, οἱ δὲ λοιποὶ ἕχαστος χατὰ τὴν αὑτοῦ 
φοτάξιν τε xai ἀξίαν, τοῦ δὲ κουβουχλείου οἱ μὲν πραιπύσιτοι 
M ? , , , , 
xut ὀστιαροπριμιχήριοι περιβέβληνται χλαγίδια χρυσόταβλα, 


2. τὸ μὲν €y coni. R. 10. Στεφάνου, τελέσας τ, συνήϑη. Οὗ 


μὲν ed. 


duas tabulas apponi, quodsi vero et alias duas parari Imperator 
iusserit, una in sinistra, altera in dextra camera instruitur. Si porro 
festum annunciationis in diem paschatis inciderit, ita celebratur. 
Venit Imperator cum processione ex palatio suo a Deo custodito a 
sancta Deipara Phari, perque porticus quadraginta sanctorum apsi- 
demque progressus, templum sanctae Deiparae in Daphne , inde san- 
cti Stephani petit, ritibusque solennibus servatis, inde sacerdotes 
in processione ad palatium revertuntur, Imperator vero cubiculum 
augustale ingressus, tempus exspectat, quo veniente, cerimonias in 
Paschatis festo quasque supra exposuimus observandas peragit. 


CAP. το. 
Observanda die secunda septimanae renovationis. 
Praefecti omnes, albis tunicis induti, celeriter in apsidem pro- 
cedunt, patrieii tunicas aureis clavis, ceteri vestes pro suo ordine 


ac dignitate, praepositi cubiculo et primicerii ostiariorum tunicas 
aureis clavis, spatharocubicularii spathas suas gestant. Aperto pa- 


7a CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


οἱ δὲ σπαϑαροκουβικουλάριοι τὰ σπαϑία αὑτῶν. avolfavrog . 
δὲ τοῦ παλατίου, οἱ μὲν τοῦ χουβουχλείου ἅπαντες εἰσέρ-- 
Ms. 46. χογται διὰ τῶν διαβατικῶν τῶν ἁγίων wu, ἐχδεχόμενοι ἐχεῖσε 
τὸν βασιλέα, οἱ δὲ πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ ἅμα τῶν δομε- 
στίχων ἵστανται ἐν τῷ ἡμικυχλίῳ τοῦ τρικόγχου, ὡς εἴϑισταιΐ 
αὐτοῖς. ὃ δὲ βασιλεὺς δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν τοῦ κουβου.. 
κλείου, φορῶν σαγίον χρυσοῦν, ἐξέρχεται διὰ τῆς γανωτῆς 
πύλης τοῦ τριχύγχου, καὶ δέχονται αὐτὸν ἐχεῖσε πατρίκιοί 
τε καὶ στρατηγοὶ ἅμα δομεστίχοις, xai δηριγευόμενος ἀπό 
τε τῶν τοῦ χουβουχλείου πρωτοσπαϑαρίων βαρβάτων, μα-το 
γλαβιτῶν, καὶ λοιπῶν οἰχειακῶν, διέρχεται διὰ τῆς “΄άφνης, 
ἅπτων ὡς ἐξ ἔϑους ἐν τοῖς εὐχτηρίοις κηρία, xai εἰσέρχεται 
ἐν τῷ κοιτῶγι τοῦ αὐγουστέως, ἐκδεχόμενος τὸν καιρόν. xa- 
ταλαβόντος δὲ τοῦ καιροῦ, περιβάλλεται χλανίδα διὰ τῶν 
βεστητόρων λευχὴν χρυσοφεγγῆ, xot δηριγευόμενος ὑπὸ τῶνιϑ 
ἀρχόντων τοῦ κουβουχλείου, διέρχεται διὰ τοῦ αὐγουστέως, 
ἵστανται δὲ ἔξω τῆς πύλης, ἔνϑα τὸ βῆλον χρέμαται, πρω- 
τοσπαϑάριοι βαρβάτοι, ἠλλαγμένοι, βαστάζοντες σπαϑοβάκχλια. 
Ed, L.44 xci διελϑὼν ὃ βασιλεὺς διὰ τοῦ στενοῦ τῆς χρυσῆς χειρὸς, 
ἀνέρ χεται ἐν τῇ χαλκῇ πύλῃ τοῦ ὀνόποδος , xai ϑέχονταιχο 
αὐτὸν πατρίχιοι χαὶ στρατηγού προσχυνησάντων δὲ τῷ βα- 
σιλεῖ, νεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ τῆς καταστάσεως ἀπὸ κελεύ-- 
σεως, καὲ λέγει κελευσατε"" αὐτοὲ δὲ ὑπερεύχονται , εἷς 
πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους." οἱ δὲ σπαϑαροκανδιδάτοι xci 


3. τῶν διαβατιχῶν om. ed. 8Β. ztaroíxio, χαὶ ed, — 10. πρω- 
τοσπαϑ, Sic ἢ. 1, et v.17. scribendum ut supra p. 67, 19. pro 
€o, quod ed. exhibet dgz«3., monente Reiskio ad p. 24, 23. 


latio, cubicularii omnes per quadraginta sanctorum aedem intrant 
Imperatorem excepturi; patricii vero el strategi cum domesticis in 
hemicyclio triconchii ut ipsis mos est adstant. Stipatus autem a 
cubiculariis Imperator, sago aureo ornatus, per cancellos triconchii 
egreditur, eumque patricii, strategi et. domestici ibi excipiunt. Post a 
protospathariis barbatis cubiculi, manclavitis eeterisque domesticis 
stipatus, per Daphnem transit, accensis pro more in oratoriis cereis, 
inque cubiculo augustali tempus státutum exspectat. Quo veniente, 
tunica alba auro splendente a vestitoribus induitur, aque cubiculo 
praefectis stipatus, per augustale transit, stantibus extra portam, 
ubi cortina suspensa est, protospathariis barbatis, qui mutatorias 
suosque spathobaculos gestant.  Digressus Imperator per stenum 
aureae manus, ad aeneam portam onopodii procedit, ubi patricii 
et strategi cum excipiunt, quibus Imperatorem adorantibus, praepo- 
situs cerimoniario a mandato signum dat, isque dicit: Jubete; at 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΖΑΝΤ. 1. 10. 59 


2 - ᾽ 
σπαϑάριοι ἵστανται ἔνϑεν κἀχεῖϑεν βαστάζοντες τὰ διστρά- 
λια αὑτῶν. (B.) Καὲ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε δηριγευομένου τοῦ 

, c & , ^ , : , 
βασιλέως, oi μὲν σπαϑαροχανδιδάτοι xai σπαϑάριοι xaréo- 
χονται τὰ γραδήλια τοῦ χογσιστωρίου, οἱ μὲν τὴν δεξιὰν 
δπύλην, οἱ δὲ τὴν ἀριστερὰν, οἱ δὲ πατρίκιοι ἐξέρχονται τὴν 
« * «- -»Ἢ » 
μέσην πύλην, καὶ οἱ μὲν ἐκ δεξιῶν κατέρχονται τὰ γραδήλια B 
τῆς δεξιᾶς πύλης, καὶ oi ἔξ ἀριστερῶν κατέρχονται τὰ you- 
δήλια τῆς ἀριστερᾶς πύλης. ὃ δὲ βασιλεὺς μετὰ τοῦ χου- 
^ , » 
βουκλείου κατέρχεται τὸ πούλπιτον, καὶ ἵσταται ὑπὸ τὸ χα- 
, - ES / ? , 
10u£Aavxi0y ἐν τῷ πορφυρῷ λίϑῳ, xai δέχονται αὐτὸν πάλιν 
32 Led , , ^ ^ € —- LI 
ἐν τῷ κογσιστωρέῳ πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ ἅμα τῇ συγχλή- 
" , 4 , , - —- 
τῷ, καὶ προσκυνήσαντες, νεύοντος TOU πραιποσίτου τῷ CL- Ms. 46. b 
λεντιαρίῳ ἀπὸ κελεύσεως, λέγει ,,χελεύσατε"᾽ αὐτοὶ δὲ τὸ 
' , 3 - P 
tic πολλοὺς xai ἀγαϑοὺς χφόνους." ἀπὸ δὲ τῶν ἐκεῖσε δη-- 
, € ' € ^- , 
i5oiyevouevog 0 βασιλεὺς ὑπὸ τῶν προειρημένων, λέγοντος ( 
τοῦ τῆς καταστάσεως κατὰ βάϑρον" ,,καπτάτε Ζόμηνι," διέρ-- 
Ζχεται διὰ" τῶν ἐχσχουβέτων καὶ τῶν σχολῶν καὶ τῆς χαλκῆς, 
12 » e δὶ P , ' ^ , , ^ 
xai ἀπέρχεται ἐν τῷ ἁγίῳ φρέατι, τὰ δὲ μέρη δέχονται τὸν 
δ υκὸ , ^ 
βασιλέα sig τὰς συνήϑεις στάσεις σφραγίζοντες, μηδὲν ἕτερον 
9 «€ * 
“οποιοῦντες, λέγουσιν “δὲ οἱ νοτάριοι xai οἱ μαΐστορες τοὺς 
xarà τύπον ἰάμβους, ἐν οἷς τόποις εἴϑισται αὐτοῖς. ἅψας 
δὲ χηροὺς ὃ βασιλεὺς xai εὐξάμενος, ἐπιδίδωσιν αὐτοὺς τῷ 
πραιποσίτῳ, ὃ δὲ πατριάρχης ἐξελϑὼν ἀπαντᾷ τὸν βασιλέα 
- € ,' M , 
ἐν τῷ ἁγίῳ φρέατι, προσκυγήσαντες δὲ καὶ ἀσπασάμεγοι ἀλ- 
16. χαπλάτε cod, 


ili: In multa bonaque tempora etc. Spatharocandidati vero et 
spatharii cum dextralibus suis ab utroque latere adstant. (IL) Impe- 
ratore ab his stipato, spatharocandidati et spatharii per scalam 
consistorii descendunt, et illi quidem per dextram, hi per sinistram, 
patricii per mediam portam, exeunt, ita ut ad dextram stantes, per 
scalas dextrae portae, ad sinistram per gradus sinistrae portae descen- 
dant, lmperator autem cum cubiculo ad pulpitum descendit, subque 
camelaucio in lapide porphyretico stat, eumque rursus in consi- 
storio patricii et strategi cum senatu excipiunt, dumque adorant, 
praepositus silentiario a mandato signum dat, qui dicit: Jubete; 
ipsi vero: In longa bonaque tempora. Inde a supra dictis stipatus 
Imperator, dicente cerimoniario, dum per gradus descendit: Captate 
Domini, per excubias scholasque et chalcen transit, et ad sanctum 
puteum abit, factiones autem in solennibus stationibus signantes, 
nec quicquam praeterea agentes, eum excipiunt, notarii vero et 
magistri iambos praescriptos iis in locis ubi mos est recitant. Impe- 
rator cum cereis accensis precatus, eos praeposito tradit , patriarcha 
yero egressus, ipsi in sancto puteo eccurrit, et postquam 86 mutuo 


f 


74 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


“λήλους 0, τε βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης, εἰσέρχονται eic τὴν; 
ἐχχλησίαν, ἀπελθόντων δὲ αὐτῶν ἔμπροσθεν τῶν ἁγίων ϑυ- 
Ἰγρῶν, ὃ μὲν πατριάρχης εἰσέρχεται ἐν τῷ θυσιαστηρίῳ, ὃ δὲ 
βασιλεὺς ἔμπροσϑεν ἑστὼς τῶν ἁγίων ϑυρῶν, εὔχεται χρατῶν 
χηροὺς, καὶ εὐξάμενος ἐπιδίδωσιν αὐτοὺς τῷ πραιποσίτῳ, χκαὶδ 
εἰσέρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, καὶ εὐξάμενος προσκυνεῖ τὴν 
ἁγίαν τράπεζαν, καὶ διέρχεται διὰ τῆς σωλέας: μέλλων δὲ 
ἐξέρχεσϑαι τὴν σωλέαν, λαμβάνει παρὰ τοῦ πραιποσίτου κη- 
ριολιταγίχην, καὶ εὐϑέως ἄρχονται οἱ ψάλται &y τῷ ἄμβωνι 
τὸ, , Χριστὸς ἀνέστη.  (I.) Καὶ δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺςτο 
ΕΔ.1, 45 ὑπὸ πάντων τῶν κατὰ συγήϑειαν, διέρχεται μέσον τοῦ ναοῦ, 
καὶ διέρχεται διὰ τῶν βασιλικῶν πυλῶν, καὶ διελϑὼν τὸν 
γάρϑηχα καὶ τὸν λουτῆρα, κατέρχεται τὰ γραδήλια τοῦ ἀϑύ- 
ρος, καὶ διέρχεται διὰ τοῦ “μιλίου χαὲ τὴν μέσην, xai dvéo- 
χεται εἰς τὸν φόρον, xai μέχρι τοῦ κίονος ἀπελϑὼν, &v9ai5 
χαϑίδρυται 0 ναὺς τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου, ἀνέρχεται ó 
βασιλεὺς τὰ ἔμπροσϑεν γραδήλια τοῦ ναοῦ, καὶ ἵσταται ἐκεῖσε, 
ἐπακουμβίζων τῷ κχαγκέλλῳ ἐν τῷ δεξιῷ μέρει, καὶ ἡνίκα 
Ms. ἠγια μέλλει ἀνέρχεσθαι τὰ αὐτὰ γραδήλια ὃ βασιλεὺς, δίδωσι τὸ 
κηρίον αὐτοῦ τῷ πραιποσίτῳ. οἱ δὲ πατρίκιοι καὶ πάντες οἷχο 
ἄρχοντες ἵστανται κάτω, ἕχαστος αὐτῶν χατὰ τὴν αὐτῶν 
Βτάξιν τε xai στάσιν ὡς προείρηται, xai καταλαβόντος τοῦ 
πατριάρχου μετὰ τῆς λιτῆς, διέρχεται μέσων αὐτῶν, καὶ μέλ-- 
Aovroc τοῦ σταυροῦ ἀνέρχεσθαι τὰ γραδήλια, ἔνϑα Ó βασι- 
λεὺς ἵσταται, ἅπτει κηροὺς ὃ βασιλεὺς, καὶ προσκυνεῖ 10»25 


adorarunt osculatique sunt, in ecclesiam ingrediüntur, ubi ad sanctas 
januas progressi, patriarcha sacrarium petit. Imperator ad sanctas 
ianuas, cereos manu tenens, precatur, precatus eos praeposito red- 
dit, et sacrarium ingressus precatusque, sacram mensam adorat, per- 
que soleam digreditur , unde dum exire vult, cereum processionalem 
a praeposito accipit, psaltae interea in ambone canunt: Christus 
resurrexit. (111. Imperator ab omnibus pro more stipatus, per me- 
dium templum, portas regias, narthecem et baptisterium transit, per 
scalas athyris descendit, perque milium mediamque forum petit, et 
usque ad columuam , ubi templum S. Constantini est, abit, per sca- 
las templi adscendit, ibique subsistit, cancellis dextri lateris accum- 
bens, quod priusquam facit, cereum suum praeposito tradit. Patricii 
vero et praefecti omnes in inferiori loco, singuli pro suo ordine et 
dignitate ut supra monuimus, stant, per quos medios patriarcha cum 
processione adveniens transit, dumque crux per scalas, ubi Impe- 
rator stat, ascensura est, ipse cereos accendit, et venerandam cru- 
cem adorat, quo facto cereos praeposito, praepositus cerimoniario 
tradit, qui eos in manualibüs processionis figit: crux vero affertur, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 10... 79 


τίμιον σταυρὸν, καὶ προσχυγήσας ἐπιδίδωσι τοὺς κηροὺς τῷ 
— πραιποσίτῳ, κἀχεῖνος τῷ τῆς καταστάσεως, καὶ πήγνυσιν αὖ- 
τοὺς ὃ τῆς καταστάσεως ἐν τοῖς τῆς λιτῆς μανουαλίοις: ὃ 
δὲ σταυρὸς ἀνέρχεται καὶ ἵσταται ἐν τῇ βάσει ὕπισϑεν τοῦ 
βασιλέως ἔμπροσθεν τῆς πύλης τοῦ γαοῦ. ὃ δὲ πατριάρ- 
χης ἀνέρχεται ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ μετὰ τῶν κατὰ συνήϑειαν 
ἀνερχομένων μετ᾽ αὐτοῦ χαϑ’ ἑχάστην' καὶ ὃ χλῆρος ἵστα- 
ται κάτω μετὼ τοῦ κοινοῦ λαοῦ ἐξ ἀριστερᾶς τοῦ βασιλέως, 
καὶ τῆς ἐχτενοῦς τελουμένης, λαμβάνει ὃ βασιλεὺς παρὰ τοῦᾳ 
΄τοπραιποσίτου κηρία, καὶ προσεύχεται, καὶ πάλιν δίδωσιν αὐτὰ 
τῷ πραιποσίτῳ, ὃ δὲ πραιπόσιτος τῷ τῆς καταστάσεως, αὖ- 
τὸς δὲ πήγνυσιν αὐτὰ ἐν τοῖς τῆς λιτῆς μανουαλίοις. xat 
παραυτίκα ὃ τῆς καταστάσεως διευϑετεῖ τούς τε πατριχίους 
xai λοιποὺς ἄρ χοντας, τοὺς μέλλοντας δηριγεύειν τὸν βασι- 
τὐλέα, xai προσχῦνήσαντες ἀλλήλους ὅ, τε βασιλεὺς καὶ ὃ πα- 
τριάρχης, ἄρχονται ψάλλειν τὸ τροπάριον οἱ ψάλται" ,,Χρι- 
στὸς ἀνέστη." (4.) Κἀχεῖϑεν δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν προει- 
ρημένων, διέρχεται τὴν μέσην λιτανεύων, τὸ δὲ τροπάριον 
ἐν τῇ τῆς λιτῆς περιόδῳ ἄρχεται ὃ τῆς καταστάσεως, καὲ 
20&»9^ ὧν τὴν μέσην διέρχεται. διά τε τῶν ἀρτοπωλίων καὶ Ὁ 
τοῦ ταύρου, καταλαβὼν τὸν ναὸν τῆς παναγίας Θεοτόχου 
τῶν διαχονίσσης, ἐπιδίδωσιν ὃ βασιλεὺς τὸ λιτανίκιον, xat 
μέχρε τοῦ φιλαδελφίου διελϑὼν, ἐχχλίνει τὸ δεξιὸν μέρος, 
xai διέρχεται διά τε τῶν Ὀλυβρίου xai τῶν Κωνσταντιανῶν 
25uéygt τοῦ ἁγίου Πολυεύχτου, ὑὕπαλλάξας δὲ κἀκεῖσε κηρίον, 
2. αὐτοὺς Leich,, αὐτὰ cod, 15. προσχ. τοὺς ἀλλήλους ed. 


19. χαὶ ὠνθῶν τ. μέσ. διέρχεται διώ τε τῶν ἀρτοπωλίων cod. 
ἀρτοπολίων ed. 


et pone Imperatorem in basi ante portam templi constituitur. Tunc 
patriarcha ecclesiam cum iis, qui pro more singulis festis cum ipso 
procedunt, petit: clerus autem cum populo communi ad sinistram 
hmperatoris stat, finitaque extensa, lmperator a praeposito cercos 
sumit, precatur eosque praeposito, praepo'*itus cerimoniario reddit; 
qui ipsos in manualibus processionis refigit. "Tunc cerimoniarius 
patricios ceterosque proceres Imperatorem stipaturos ordinat, Impe- 
rator vero et patriarcha postquam se invicem salutarunt, psaltae tro- 
parium ; Christus resurrexit, incipiunt. (IV.) Indea praedictis stipa- 
tus per mediam procedit, troparium vero in processione cerimoniarius 
incipit, et propterea per mediam transit. Per tabernas vero pistorum 
forumque tauri digressus, sanctae Deiparae diaconissae aedem petit 
Imperator, ubi cereum processionalem reddit, et ad philadelphium 
usque progressus, a dextra deflectens per Olybrii et Constautianas 
thermas usque ad sagcti Polyeucti vadit, ubi etiam cereum mutat, 


76 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


καὶ λαβὼν ἕτερον κηρίον “παρὰ τοῦ πραιποσίτου, διέρχεξαν 
τὴν μέσην μέχρι τῶν ἁγίων ἀποστόλων, xci εἰσελϑὼν εἰς τὸν 
Ms. ἡγιννάρϑηκα, καϑέζεται ἐπὲ σελλίου προσμένων τὸν πατριάρ χην. 
καὶ τοῦ πατριάρχου καταλαβόντος μετὰ τῆς λιτῆς, οἱ μὲν 
Ed. L.46 χοιγοὶ χληρικοὲ xai οἵ πολιτικοὶ εἰσέρχονται εἰς τὸν ναὸν διὰξ 
τῆς πλησίον οὔσης τῶν βασιλικῶν πυλῶν δεξιᾶς πύλης, τὰ δὲ 
ὀρφανὰ εἰσέρχονται διὰ τῆς μέσης πύλης" ὡσαύτως καὶ οἱ μη- 
τροπολῖται καὶ οἱ ἐπίσκοποι εἰσερχόμενοι διὰ τῶν βασιλικῶν 
πυλῶν, προσχυνοῦσι τῷ βασιλεῖ, μὴ πίπτοντες κάτω. πλησιάζονγ-- 
τος δὲ τοῦ πατριάρχου, ἀνίσταται ὃ βασιλεὺς, καὶ προσχυνήσαν-το 
τες ἀμφότεροι ἀλλήλους καὶ ἀσπασάμενοι, ἀπέρχονται μέχρι 
τῶν βασιλικῶν πυλῶν, καὶ ὃ μὲν πατριάρχης ἄρχεται τελεῖν τὴν 
εὐχὴν τῆς εἰσόδου τῆς ϑείας λειτουργίας. ὃ δὲ βασιλεὺς ἅψας 
κηροὺς xai εὐξάμενος ἐπιδίδωσιν αὐτοὺς τῷ πραιποσίτῳ, xci 
Βαὐτὸς τῷ τῆς καταστάσεως, καὶ τοῦ πατριάρχου τελέσαντος τῇ 
τὴν εὐχὴν, προσκυνεῖ ὃ βασιλεὺς τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον xod 
τὸν τίμιον σταυρὸν, καὶ διέρχεται μέσον τοῦ ναοῦ διὰ τῆς 
πλαγίας τοῦ ἄμβωνος, ἔρχεται εἰς τὴν σωλέαν, xai ὃ μὲν 
πατριάρχης εἰσέρχεται sig τὸ ϑυσιαστήριον.. ὃ δὲ βασιλεὺς 
εὐξάμενος ὡς εἰϑισται αὐτῷ ἔμπροσϑεν τῶν ἁγίων ϑυρῶν,,ο 
εἰσέρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, χαὶ προσχυγήσας τὴν ἁγίαν 
τράπεζαν, καὶ λαβὼν παρὰ τοῦ πραιποσίτου ἀποχόμβιον, τί- 
ϑησιν αὐτὸ ἐν τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ. (Ε.) Εὐξάμενος δὲ εἰς τὸν. 
τάφον τοῦ τὲ πατρὸς ἡμῶν Xovoooróuov καὶ τοῦ ϑεολόγου 
14. κηροὺς, εὐξ, ed. 22. παρ᾽ αὐτοῦ πρ. ed. 


alioque a praeposito accepto, per mediam ad S. S. Apostolos abit, 
eL narthecem ingressus, in sella adsidens, patriarcham exspectat. Qui 
postquam cum processione advenit, clerici communes et politici per 
dextram portam, Imperatoriis proximam , orphani per mediam , tem- 
plum ingrediuntur: sic etiam metropolitae et episcopi per portas 
Imperatorias ingressi, Imperatorem , non prono tamen in terram cor- 
pore, adorant. Appropinquante patriarcha , Imperator surgit, post- 
que mutuam adorationem et salutationem, ad portas Imperatorias 
abeunt, ubi patriarcha preces introitus divini ofhcii instituere inci- 
pit. Imperator autem cum accensis cereis precatus, eos praeposito, 
hic cerimoniario tradit, et precatione finita, Imperator sacrosanctum 
evangelium ac venerandam crucem adorat, perque medium templum 
et ambonis latus digressus, soleam, patriarcha sacrarium , intrat, 
Imperator autem ad sacras ianuas ut ipsi solenne est precatus, moxque 
in sacrarium ingressus, sacram mensam veneratur, et acceptum a 
praeposito apocombium in ea reponit. (V.) Imperator deinde preces 
iu monumento patris nostri Chrysostomi et theologi sancti Gregorii 
fundit, cereisque accensis uterque, lmperator et patriarcha, per 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.10. 77 


- , e b , 5 , 
τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, xai ἅψαντες χηροὺς, ἐξέρχονται ἀμφό-- 
c , ^ - - 
τεροι 0, τε βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης διὰ τῆς ἀριστερᾶς nAa- C 
- , ? , ? —- - - € n 
γίας τοῦ ϑυσιαστηρίου, καὶ ἀπέρ uova ἐν τῇ σορῷ τοῦ ἁγίου 
Ls —r, ' jJ »- f! 
Κωνσταντίνου, κἀκεῖσε εὐξάμενοι, καὶ ἅψαντες κηροὺς, ἐξέρ-- 
ὄχονται, xai ἀπέρχονται ἐν τοῖς τάφοις τῶν ἁγιοτάτων πα- 
- , ' , L4 * 3 eM ' 
τριαρχῶν Νιχηφόρου καὶ ᾿Π]εϑοδίου" ἅψας δὲ κἀκεῖσε κηροὺς 
ὃ βασιλεὺς καὶ εὐξάμενος, εἰσέρχεται ἐν τοῖς τάφοις τῶν βα- 
ce ? - x * , 
σιλέων, καὶ ἅψας κακεῖσε κηροὺς, ἐξέρχονται. xai διέρχονται 
ΕἸ , e D ' € , ' - 2 n 
ἀμφότεροι 0, τε βασιλεὺς xat ὃ πατριάρχης διὰ τοῦ ἀριστεροῦ Ms. (8. a 
- - LÀ - 2, - 
τομέρους τοῦ ναοῦ, ἤγουν τοῦ γυγαιχίτου, ἄγντιχρυ τοῦ ϑυσια- 
στηρίου, καὶ προσχυνήσαντες ἀμφότεροι ἀλλήλους ὃ βασιλεὺς 
καὶ ó πατριάρχης, ὑποστρέφει πρὸς τὸ ἐκτελέσαι τὴν ϑείαν Aci- 
, c δὲ λ M ὃ , ὃ M “« L , M] ἐξέ D 
τουργίαν, ὃ δὲ βασιλεὺς διέρχεται διὰ τοῦ γυναιχίτου xai ἐξέρ- 
, Ὕ * * I» ? € 
χεται εἰς τὸν νάρϑηκα, xai ἐκκλίνας πρὸς τὸ ἐξ ἀριστερᾶς ué- 
τὄρος τοῦ λουτῆρος, οὗ μὲν πατρίχιοι ἵστανται ἔξωϑεν τῆς πύ- 
^ - € , M A , c δὲ λ ' 
λης τοῦ χκοχλιοῦ, ὑπερευχόμεγοι τὸν βασιλέα, ὁ δὲ βασιλεὺς 
δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουχλείου, σπαϑα- 
ροχανδιδάτων xai ἐπὲ τῶν οἰχειακῶν xai τῶν ἐπὶ τοῦ μα- 
γλαβίου καὶ λοιπῶν, ἀνέρχεται διὰ τοῦ αὐτοῦ ἀριστεροῦ 
20x0yAio0U ἐν τοῖς σεπτοῖς κατηχουμενείοις, τὰ δὲ βῆλα τὰ χρε- 
μαμένα ἐν τοῖς χατηχουμενείοις σιλεντιάριοι ποιοῦσε, καὶ 
2 4 er j - e Ὅσῳ , » »,  —- 
ἀπελθὼν ἵσταται ἐν τοῖς δεξιοῖς μέρεσι, ἔνϑα εἴϑισται αὐτῷ 
M. , e M - M , 
xa' ξχάστην προέλευσιν ἵστασθαι, xai τελεῖ τὴν ϑείαν λει-- 
c ε » 
τουργίαν, οἱ δὲ πατρίκιοι χαὲ οἱ στρατηγοὶ ξοχονται OniGdty Ed. L. (7 


16. χοχλέου ed. 50. βῆλα τὰ χρεμμάμεγαᾳ cod., βῆλα καταχρε- 
μαμέγα ed, 5 


| sinistrum sacrarii latus egrediuntur, sanctique Constantini sepulcrum 
petunt, ubi pariter cum cereis accensis precati, discedunt ad san- 
ctissimorum patriarcharum, Nicephori et Methodii, sepulcra abituri : 
ubi imperator postquam cum cereis ardentibus precatus est, monu- 
menta Imperatorum intrat, et ibi quoque cereis accensis, abeunt. 
Inde uterque, Imperator et EET ag per sinistrum latus templi 
seu gynaeceum sacrario obversum transeunt, et postquam se mutua 
adoratione salutarunt, patriarcha ad divinum officium celebrandum 
redit; Imperator autem per gynaeceum narthecem intrat, dumque ad 
sinistrum baptisterii latus declinat, patricii extra portam cochleae 
fausta Imperatori apprecantes adstant. Qui a praefectis cubiculi spa- 
tharocandidatis et domesticis, tum manuclavatis ceterisque stipatus, 
er eandem sinistram cochleam, ad septa catechumena abit, dum 
interim silentiarii in catechumenis vela suspendunt, et postquam eo 
venit, in dextris partibus , ubi in singulis processionibus stare solet, 
subsistit, sacramque liturgiam celebrat, patricii vero et strategi post 
Imperatorem per eandem cochleam veniunt, et e regione sacrarii, ubi 


78 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τοῦ βασιλέως διὰ τοῦ αὐτοῦ χοχλιοῦ, xa) ἵστανται ἀπέναντι 
τοῦ ϑυσιαστηρίου, ἔγϑα χαὶ τὸ βασιλικὸν ἀντιμίσιον πρό- 
xir, ἐν ᾧ xai κοινωνεῖ ὅ βασιλεὺς ἐν ταῖς τοιαύταις προ- 
ελεύσεσιν. (ς΄.) Καταλαβόντος δὲ τοῦ καιροῦ τῆς ϑείας κοι- 
νωγίας, ἀπέρχονται σιλεντιάριοι δύο ἀπὸ κελεύσεως, καὶδ 
προσχαλοῦνται τὸν πατριάρχην, καὶ ὃ πατριάρχης, παρα- 
κρατούμενος ὕπ᾽ αὐτῶν, ἀνέρχεται, xal ἀπαντῶσιν αὐτὸν ἐν 
τῷ τοῦ χοχλιοῦ πληρώματι, ἡνίκα μέλλει εἰσέρχεσϑαι ἐν τοῖς 
Βσεπτοῖς κατηχουμεγείοις, οἱ τοῦ χκουβουχλείου ἄρχοντες. καὶ 
εἰσελϑὼν ἐν τοῖς χατηχουμενείοις ὃ πατριάρχης, προτίϑησιγτο 
τὰ δῶρα ἐν τῷ βασιλικῷ ἀντιμισίῳ, ὃ δὲ πραιπόσιτος ἀπελ- 
ϑὼν μετὰ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, προσχαλεῖται τὸν 
βασιλέα, καὶ ὕπ᾽ αὐτῶν δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς, ἀπέρχε- 
ται, καὲ κοινωνεῖ ἐκ τῶν τοῦ πατριάρχου χειρῶν, εἶτα εἰσέρ-- 
χεται ἔνδον τοῦ δεξιοῦ βήλου, καὶ καϑέζεται ἐκεῖσε ἐπὲ σελ-τῦ 
λίου, μέχρις ἂν κοινωγνήσωσιν ix τῶν τοῦ πατριάρχου χει- 
ρῶν 'πατρίχιοί τὲ χαὶ στρατηγοὶ μετὰ τῶν λοιπῶν τῶν ἐξ 
ἔϑους. εἰϑ’ οὕτως ἐξέρχεται ὃ βασιλεὺς, καὶ προσχυνήσαν- 
Ms.48.brec ἀμφύτεροι ἀλλήλους ὃ, τε βασιλεὺς xoi ὃ πατριάρχης, 
Có μὲν βασιλεὺς ἀπέρχεται ἐν ᾧ τόπῳ ἐχτελεῖ τὴν ϑείαν λει-χο 
τουργίαν, ὡς προέφημεν, ὃ δὲ πατριάρχης κατέρχεται πλη- 
ρῶσαν τὴν ϑείαν λειτουργίαν, καὶ διασώζουσιν αὐτὸν οἱ τοῦ 
κουβουχλείου ἄρχοντες μέχρι τοῦ τόπου, ἐν ᾧ καὶ ἀπήντη- 
σαν αὐτὸν, ἐν τῷ ἀνέρχεσϑαι αὐτὸν, κἀχεῖϑεν διασώζουσιν. 
10. προτέϑησιν R., προστίϑησιν cod. et ed. 


etiam antimensium Imperatorium , in quo in eiusmodi processionibus 
Imperator communicare solet, repositum est, subsistunt. (VL) Tem- 
pore autem sacrae communionis instante, duo silentiarii a mandato 
abeunt, et patriarcham. advocant, qui, ab ipsis stipatus , adscendit, 
eique praefecti cubiculi in plenitudine cochleae, dum septa catechu- 
menorum ingredi vult, obviam procedunt. Quwo cum patriarcha per- 
venit, Imperatorio antimensio sacra doma imponit: praepositus vero 
cum praefectis cubiculi abit, et Imperatorem vocat, qui ab ipsis 
slipatus venit, et ex patriarchae manibus communicat, postea dextrum 
velum ingressus, ibi in sella adsidet, usque dum patricii et strategi 
cum ceteris, quibus mos est, sacram communionem e patriarchae 
manibus accepere. Ita mox Imperator egreditur, et postquam ipse 
et patriarcha se mutuo salutarunt, ad eum locum, ubi divinam litur- - 
giam , uti diximus, celebrat, abit, patriarcha autem. ad complendum 
sacrum oflicium descendit, comitantibus ipsum cubiculi praefectis, 
ad eum locum usque, ubi, cum adscenderat, obviam ipsi processe- 
rant, inde duo silentiarii eum ad templum comitantur. Peracto di- 
vino officio, Imperator per loca, quae ante catechumena sunt, et per 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 10. 79 


αὐτὸν σιλεντιάριοι δύο μέχρε τοῦ ναοῦ. καὶ τῆς ϑείας λει-- 
, , , c ' ν᾿ bd » 
τουργίας τελεσϑείσης, διέρχεται ὃ βασιλεὺς διὰ τῶν &uzgo- 
σϑεν χατηχουμενείων, καὶ διὰ τῶν ἔνδον ἀπέρχεται ἐν τῷ 
x - X - 
ϑεοφυλάχτῳ παλατίῳ, ἤγουν τῷ ὄντι ἐκεῖσε , χαὶ εἰσέρχεται 
δὲν τῷ κοιτῶνι αὐτοῦ. xci κατέρχονται δύο σιλεντιάριοι ἀπὸ 
χελεύσεως καὲ προσχαλοῦνται τὸν πατριάρχην, xai τούτου 
ἀνελϑόντος καὶ πλησιάσαντος, δέχονται αὐτὸν ἄρχοντες τοῦ ἢ 
χουβουχλείου, xai ἐλθὼν χαϑέζεται μικρὸν, xai εἰσελϑὼν ὃ 
πραιπύσιτος δηλοῖ τῷ βασιλεῖ. ὃ δὲ βασιλεὺς χελεύει τῷ 
τοπραιποσίτῳ προσχαλέσασϑαι τὸν πατριάρχην, καὶ ἑνωϑέντες 
ἀμφότεροι 0, τε βασιλεὺς xai Ó πατριάρχης ἐν τῷ τρικλίγῳ, 
Φ " ^ « - » 
ἐν ᾧ ἵσταται ἡ τράπεζα, προσκαλεῖται τοὺς ἱερεῖς, καὶ 'ποι-- 
οὖσι τὸν στίχον, καὶ εὐλογήσας τὴν τράπεζαν ὃ πατριάρχης, 
ὑπαλλάσσει τὸ ὠμοφόριον αὑτοῦ, καὶ λαβόντες αὐτὸ οἱ ἱερεῖς 
, M 35Q.? e p , , - - 
15é5£gyovrat, καὶ εἰϑ᾽ οὕτως χαϑέζονται ἀμφότεροι ἐν τῇ τρα- 
e : * ^- 
zéLm 0, τε βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης" οἱ δὲ τοῦ xovfov- 
, , ,? - r LÀ δ " ε » 
χλείου παρίστανται ἐν τῇ τραπέζῃ ἔνϑεν κἀχεῖσε, ὡς εἴρηται. Ed. L. 48 
καὶ πιόντων προσάπαξ τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ πατριάρχου, 
γεύει ὃ πραιπόσιτος ἀπὸ χελεύσεως, καὶ εἰσέρχονται οἱ τῆς 
20jz0vgyíacg, ὃ δὲ τῆς τραπέζης εἰσελϑὼν ἵσταται ἐν τῇ κάτω 
πύλῃ ἔμπροσϑεν τοῦ βήλου, xai νεύει αὐτὸν ὃ πραιπόσιτος 
ἀπὸ κελεύσεως, καὶ νύσσει τὸ βῆλον μετὰ τῆς χειρὸς, καὲ 
αἴρουσιν αὐτὸ ὕπερϑεν ἐγγιστιώριοι, καὶ εἰσέρχονται οἱ φέ- 
λοι, xai τελεῖται ἅπασα ἡ τῆς τραπέζης ἀκολουϑία. καὲ avi- 
25orayrat ὑπερευξάμεγοι τὸν βασιλέα, καὶ ἐξέρχονται, καὶ ὃ ΜΞ. 40. 


2. τῶν χαὶ ἔμπρ. ed. 16. τοῦ om ed, ^ 19. γεύε: πραιπ. ed. 


interiora ad palatium a Deo servatum, quod scilicet ibi situm est, 
abit cubiculumque suum ingreditur, Tunc duo silentiarii a mandato 
abeunt et patriarcham arcessunt, quem, dum appropinquat, cubiculo 
praefecti excipiunt, et postquam advenit, paullisper adsidet, dum 
adventum eius Imperatori praepositus nunciat. Tunc quidem Impe- 
rator, patriarcham advocare praepositum iubet, dumque ambo, [π|- 
perator scilicet et patriarcha, uma in triclinio, ubi. mensa stat, ad- 
sunt, hic sacerdotes vocat, qui stichum faciunt, patriarcha autem, 
postquam mensae benedixit, omophorium suum deponit, quod post- 
quam sacerdotes sumserunt, exeunt, Imperator autem cum patriar- 
cha mensae accumbit: cubicularii ab utroque mensae latere, ut dixi- 
mus, adstant. Postquam Imperator et patriarcha semel omnino bibe- 
runt, praepositus a mandato signum dat, omnesque ministri intrant, 
e quibus mensae praefectus ingressus, ad inferiorem portam ante 
velum stat, idque, signo a praeposito dato, manu pulsat, engistiarii vero 
attollunt, quo facto amici ingrédiuntur, omnisque mensae ordo peragi- 


80 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


* 


μὲν βασιλεὺς μένει μετὰ μόνου τοῦ πατριάρχου, χαὶ τοῦ χου- 
B βουκλείου παρισταμένου, at πιόντες προσάπαξ ἀνίστανται, xot 
προσχληϑέντες οἵ ἱερεῖς ἀπὸ κελεύσεως εἰσέρχονται, xai περι-- 
, ^ , - ^ 
βαλλόμενος ὃ πατριάρχης τὸ ὠμοφύριον αὑτοῦ, ποιοῦσι τὸν] στί- 
* , -“΄5- ^ U- 
χον, xai ἐπιδοὺς ὃ πατριάρχης τῷ βασιλεῖ εὐλογίας, ἐξέρ yov-5 
cc - Z K ^ i9^ ea , 22A 1 
ται οἱ ἱερεῖς. (Z.) Kai &(9 οὕτως προσχυνήσαντες ἀλλήλους, 
^ , ct i] , 
xat ἀσπασάμενοι 0, τε βασιλεὺς uoi ὃ πατριάρχης, ἀπέρχεταν 
, bd 
μὲν ὃ πατριάρχης καὶ διασώζουσιν αὐτὸν οἱ τοῦ κουβουχλείου 
μέχρι τῶν κατηχουμένων, ὃ δὲ βασιλεὺς ἀναπαύξται μιχρὸν 
ἐχεῖσε, xal χαταλαβούσης τῆς ὥρας περιβάλλεται ὃ βασιλεὺςτὸ 
, ͵ , ^ L ' 

C x0A0fi0v τριβλάτιον χρουσοσωληγοχέντητον, διὰ λίϑων καὶ μαρ-- 
γάρων ἠμφιεσμένον, 0 καὶ βότρυς καλεῖται, xai σπαϑίον ὅμοίως 
χουσοῦν διὰ λίϑων xai μαργάρων ἠμφιεσμένον, καὶ ti)? οὕ- 

, » 
τως ἐπιτίθησιν ὃ πραιπύσιτος τὴν τόγα, ἤγουν τὴν τιάραν, ἐπὲ 
τῆς τοῦ βασιλέως τιμίας χεφαλῆς. καὶ ἐξέρχεται Ó βασιλεὺςτ5 
δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, qogovr- 
€- ^ ' * ^ » 
των αὐτῶν σαγία ἀληϑινὰ, καὲ διέρχεται διὰ τῶν κατηχου- 
^ . M p ^ 
μενείων τοῦ νάρϑηκος, τὰ δὲ βῆλα τὰ ovra ἐχεῖσε χουβικου-- 
λάριοι βαστάζουσι, καὶ διέρχεται διὰ τοῦ ἀριστεροῦ κοχλιοῦ, 
' - ' , M go ux ' Ἢ 
δι’ ov καὶ ἀνῆλϑεν, xai δέχονται αὐτὸν οἵ τε μάγιστροι xai20 
, PI - ΕἸ - » ^ * E » 
πατρίκιοι ξξωϑεν TOU αὐτοῦ χοχλιοῦ εἰς τὸν λουτῆρα, &vOu 
καὶ τὸ πρωὶ ἀνερχομένου τοῦ βασιλέως ἔμειναν, ὑπερευχχόμε-- 
1. , ME ' € M € (EPIS. C M , 
voL τὸν βασιλέα. καὶ ἐξελϑωὼν ὃ βασιλεὺς, ἱππεῦεὶ ἐν τῇ πυλῇῃ, 
7, - - - c 

Dév ἡ εἴϑισται αὐτῷ xa9' ἑκάστην προέλευσιν τοῦτο ποιεῖν, ὃ 

δὲ ἵππος ἔστρωται σελλοχάλιγον χρυσοῦν διάλιϑον, ἠμφιεσμέ-,Κ 


tur. Hi fausta Imperatori precati surgunt, et abeunt, Imperator cum pa- 
triarcha et adstante cubiculo solus manet, et postquam adhuc semel po- 
tum sumsere, surgunt, arcessili autem sacerdotes a mandato intrant, et 
postquam omophorium patriarcha induit, stichum faciunt, deinde pane 
benedicto Imperatori a patriarcha dato, discedunt. (VII) Postquam Im- 
perator et patriarcha se mutua adoratione venerati osculatique sunt, 
abit hic a cubiculariis ad catechumena usque stipatus; lmperator 
autem ibi paulisper subsistit, et hora instante, colobium triblat- 
teum , aureis taeniis ornatum lapidibusque et ünionibus distinctum, . 
quod et botrys vocatur, induit, gladioque aureo et pariter gemmis 
ac margaritis ornato se accingit: tunc patriarcha togam seu tiaram 
venerando lmperatoris capiti imponit. | Is postea a cubiculo prae- 
feclis saga purpurea gestantibus stipatus, per catechumena narthecis 
iransit, cubiculariis vela, quae ibi sunt, portantibus, perque sini- 
stram cochleam , per quam venerat, redit, eumque magistri, et. 
patricii extra cochleam eandem in baptisterio , ubi et mane adve- 
nientem Imperatorem exspectaverant, faustis precationibus excipiunt. 
Is in porta, ubi id in singulis processionibus facere solet, equum, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 40. 81 


vov ἀπὸ μαργάρων, ἐν δὲ τῇ οὐρᾷ τοῦ αὐτοῦ ἵππου καὶ τοῖς 
τέσσαρσι ποσὶν ἀποχρέμανται πέτασοι πράνδιοι, ἱππεύουσι δὲ 
εὐθὺς ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε οἵ τε ἄρχοντες τοῦ κυυβουχλείου μά- 
γιστροι, πατρίκιοι καὶ πᾶσα ἡ σύγκλητος ἐφ᾽ ἵππων ἐστολι-- 
bouévov ὑπὸ χαταφράχτων, ἅπαντες δὲ αὐτῶν ἀπὸ σαγίων 
ἀληϑινῶν. ἱππεύουσι δὲ ὡσαύτως καὶ οἱ σπαϑαροχανδιδάτοι 
ἅμα τοῖς σπαϑαρίοις, ἱππεύουσι δὲ ἐφ᾽ ἵππων ἐστολισμένων 
ὡς προείρηται, περιβεβλημένοι σπαϑία κρατοῦντες σχουτάρια Ms. 49. b 
τε χαὶ διστράλια, ἀλλ᾽ οἱ μὲν σπαϑαροκανδιδάτοι φοροῦσι Ed. L. 49 
τοχαὲ μαγιάχια, διέρχονται δὲ ἀμφότεροι αὐτῶν ἐν τοῖς πλα- 
γίοις τῶν πατριχίων ἔνϑεν κἀχεῖσε. οἱ δὲ σπαϑαροχουβικου- 
λάριοι ἀπὸ χαμισίου φοροῦντες τὰ σπαϑία, κατέχουσιν ἐν 
ταῖς χερσὲ διστράλια xai διέρχονται καὶ αὐτοὶ ἐφιπποὶ πλη- 
σίον τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου ἔνϑεν κἀχεῖσε. ὃ δὲ τῆς 
αὐχαταστάσεως ἀπὸ σαγίου ἀληϑινοῦ διέρχεται ἔμπροσϑεν τοῦ 
βασιλέως πεζὸς μετὰ χαὲ σιλεντιαρίων πεζῶν, ὁμοίως xai 
αὐτοὶ ἀπὸ σαγίων ἀληϑινῶν, βαστάζοντες καὶ βεργία χρυσᾶ 
διάλιϑα, ὃ δὲ πρωτοστράτωρ xai ὃ κύμης τοῦ στάβλου &y- 
Sz» χκἀχεῖσε τοῦ βασιλέως, οἱ δὲ στράτορες πέριξ, ἀμφότεροι 
2002 αὐτῶν πεζοί. χανδιδάτοι δὲ καὶ σχρίβογες καὶ uaródro- 
ρὲς βασιλιχοὲ δηριγεύουσιν ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως ἤλλα-Β 
γμένοι πεζοὶ κατὰ τὴν αὐτῶν τάξιν, οἱ δὲ χούρσορες καὶ δε- 
κανοὶ δηριγεύουσιν ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως πεζοὲ κατὰ Tü- 
ἕξιν. δηριγεύουσε δὲ καὶ στράτορες πεζοὲ μετὰ σκουταρίων, 


5. ὑποχαταφράχτων cod. — 9. ἄλλοι μὲν ed. — 24. δὲ om. ed, 


ephippio aureo gemmisque ac margaritis distincto instratum, in 
cauda vero et quatuor pedibus taeniis ornatum, conscendit, quod 
statim et cubiculo praefecti, magistri, patricii, senatores omnes, 
faciunt, quorum equi cataphractas, ipsi saga sua purpurea, gestant. 
Similiter et spatharocandidati cum spathariis, equis ut diximus in- 
structis. vehuntur, gladiis cincti, scutaria et dextralia gestantes: 
spatharocandidati vero torques portant, utrique vero a latere patri- 
ciorum hine et illinc transeunt. Spatharocubicularii in camisiis, 
spathas ferentes, manibus dextralia gestant atque ipsi in equis 
prope praefectos cubiculi hinc ct illinc vehuntur. Cerimoniarius 
purpureo sago ante Imperatorem pedibus una cüm silentiariis, qui 
et ipsi saga purpurea aureasque virgas gemmatas gestant, abit: pro- 
tostrator et comes stabuli ab utroque Imperatoris latere, stratores 
circá ipsum, utrique pedibus, prodeunt. Candidati, scribae et 
mandatores Imperatorii in iutatoriis suis, cursores porto et decani 
ante Imperatorem, pedibus secundum ordinem suum procedunt. 
Sequuntur stratores cum scutariis, ramos palmarum manibus geren- 
ies, et ipsi Imperatorem praecedentes, a tergo vero protospatharii 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 6 


82 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


-—- ' ὺ ^ - 
κατέχοντες ἐν ταῖς χερσὶ χλάδους δαφνῶν, xai οὗτοι μὲν 

΄ » » 
δηριγεύουσιν ἔμπροσϑεν, ὃπισϑὲν δὲ διέρχονται ἔφιπποι πρω-- 

, EJ nd , 5 a 
τοσπαϑάριοι εὐγοῦχοι, περιβεβλημένοι σπέκια ἀληϑινὰ χρυ- 
σόχλαβα καὶ σπαϑία, κατέχουσι δὲ χαὶ τὰ σπαϑοβάχλια 

- ΡΨ, » x t Ll 
αὐτῶν, ἐπικείμενα τοῖς αὐτῶν ὥμοις: οἱ δὲ ἵπποι αὐτῶνδ 
ἐστολισμένοι ἀπὸ καταφράκτων. πλησίον δὲ τῶν αὐτῶν πρω- 
τοσπαϑαρίων εὐνούχων ὁ λογοθέτης τοῦ δρόμου, περιβεβλη-- 

9 A γοσετης φόμου, περ Y. 

, , E] ^ 2 9 4 - 1 , ? M ^ ? 
μέγος σαγίον ἀληϑιγον, ἐφ᾽ ἵππου ἐστολισμένου, ἀπὸ δὲ αὐ- 
στῶν πρωτοσπαϑάριοι βαρβάτοι, περιβεβλημένοι σπέχια, κατέ- 
χοντὲς σπαϑοβάχλια ἐπιχείμενα τοῖς ὠμοῖις αὐτῶν, ὅμοίωςτο 
' , , 2 5 
xai avro ἐφ᾽ ἵππων ἐστολισμένων: εἰϑ’ οὕτως xov[ixovia- 
» c ΝΑ , - , M] c , 
Θιοι ἔφιππον, ὁ δὲ δρουγγάριος τῆς βίγλης καὶ οἱ μαγλαβέ-. 
ται μετὰ τῶν λοιπῶν οἰχειαχῶν τῶν μὴ -“πεζευόντων, τοπο- 
- - " ᾽ν 
τηριτῶν τῶν ταγμάτων xci χομήτων, διέρχονται ἀπὸ διαστή- 
- - » Ὁ 
ματος, χρατοῦντες TOY ὑπισϑὲν προέλευσιν κατὰ τὴν αὐτῶντϑ 
f« » ^ ,» δ. € " - ? - 
τάξιν, ὁπισϑὲν δὲ αὐτοῦ ὁ τοποτηρήτης τοῦ ἀριϑμοῦ, χρα-: 
- 4 , ^ - M ' ' - ^ 
- TOY τὰ πλήϑη τῶν λαῶν πρὸς τὸ μὴ συγχυϑῆναι αὐτοὺς ἐν 

᾿ τῇ προελεύσει. (Η.) Ζηριγευόμενος ὑπὸ τῶν προειρημένων 

τῇ προελ 1 .) Ζ΄ηριγευόμεγος θοειρημένι 

, c M "7 , ^ 

Ms.5o. «πάντων ὃ βασιλεὺς, διέρχεται μέχρι τῶν μαρμαρίνων λεόνγ-- 
* 3^4 - » Ν 
pov, xai δέχεται αὐτὸν ὃ δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουνδο 
ὃ δομέστικος τῶν σχολῶν, μετὰ xci τοῦ περατιχοῦ δήμου" 
τῶν Βεγέτων, αὐτὸς δὲ ὃ δημοχράτης χρατούμεγος ὑπὸ τοῦ 
τῆς καταστάσεως ἀπέρχεται, κχαὲὶ προσκυνήσας τοὺς πόδας 
τοῦ βασιλέως ἀσπάζεται αὐτοὺς, ὃ δὲ βασιλεὺς δεξάμεγος 
αὐτὸν ἐπιδίδωσιν αὐτὸν τῷ χόμητι τοῦ στάβλου, ὃ δὲ δημο-25 


2. ἀσπαϑάριοι ed. h. 1. et m ox. 


eunuchi equis vecti, speciis purpureis clavisque aureis accincti spa- 
thasque suas et spathobaculos. humeris impositos portantes: eorum 
porro equi cataphractis instructi sunt. Hos proxime sequitur logo- 
theta dromi sago purpureo indutus, in equo ornato, protospatharii 
barbati speciis accincti ,, spathobaculos humeris portantes, et ipsi 
in equis ornatis; post cubicularii in equis, drungarius vigiliae et 
manclavitae cum ceteris domesticis, qui non pedibus ire solent, . 
legatis turmerum et comitibus , ex intervallo processum eorum, qui. 
imperatorem sequuntur, secundum ordinem suum conducentes : pone 
ipsum vero vicarius numeri, multitudinem populi ne processioni 
immisceatur continens, sequitur. (VIIL) Imperator ab his omnibus 
stipatus, ad marmoreos leones venit, ubi ipsum princeps Venetorum 
seu domesticus scholarum cum transitoria Venetorum factione exci- 
pit, et a cerimoniario adductus abit, humique prostratus, pedes 
Imperatoris osculatur, quem is suscipiens comiti stabuli tradit: is 
vero iterum in sua statione constitutus, Imperatorem , dum factio 
&cclamat , signat. Postquam factiones ea quae mos est peregere, 


n upopi STET EDSEgo r9 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 40. 83 


χράτης στὰς πάλιν ἐν τῇ αὐτῇ στάσει, TOU μέρους ἀκτολο- 
γοῦντος, κατασφραγίζει τὸν βασιλέα. τελέσαντος δὲ τὰ ἐξ 
ἔϑους τοῦ μέρους, ἀποχινεῖ μὲν ὃ βασιλεὺς, αὐτοὶ δὲ οἱ τοῦ 
μέρους προπορεύονται ἔμπροσϑε τοῦ βασιλέως, λέγοντες δρο- ΕΔ.1,. 5o 
Βμιχὰ, εἰ δὲ κελεύει ὃ βασιλεὺς καὶ ἀπελατιχὰ, ἀποσώζοντες 
τὸν βασιλέα μέχρι τοῦ ἁγίου Χριστοφόρου. χρὴ δὲ εἰδέναι, 
ὅτι οἱ δημοχράται τῶν. δύο μερῶν τῶν περατιχῶν xai οἱ δή- 
μαρχοι τῆς πολιτιχῆς, ἕχαστος αὐτῶν κατὰ τὸ μέρος αὐτῶν, 
ἐν τῇ & δοχῇ ἐπιδιδόασι λιβελλάριον, ἐν δὲ ταῖς λοιπαῖς 
1000yai; λιβελλάρια οὐκ ἐπιδιδόασι' πρὸς ἅπαξ γὰρ τοῦτο 
xal μόγον, ἥ δὲ πολιτικὴ τοῦ μέρους τῶν Βενέτων μετὰ xai 
τοῦ δημάρχου δέχονται τὸν βασιλέα ἐν τῷ ἁγίῳ Χριστοφό- 
ρῳ, καὶ ἐπιδίδωσιν ὃ δήμαρχος τῷ βασιλεῖ λιβελλάριον, τε-- 
λέσαντες δὲ τὰ ἄχτα, ἀποκινεῖ ὃ βασιλεὺς, τὸ δὲ μέρος δια- 
τδοώζει τὸν βασιλέα, λέγοντες ἔμπροσθεν δρομιχὰ, εἰ χελεύει, B 
xai ἀπελατιχά" τοῦτο δὲ τελεῖ ἕν ἕχαστον μέρος ἐν τῇ αὖ- 
τοῦ δοχῆ. διασώζοντες τὸν βασιλέα, δέχονται ἐκεῖσε τῶν 
περατικῶν μερῶν Πρασίγων ὅ λαὸς τὸν βασιλέα ἐν τοῖς τοῦ 
᾿ὈΟλυβρίου, καὶ ἐπιδίδωσιν ὃ δημοχράτης τῷ βασιλεῖ λιβελλά- 
βορίον, χαὶ διασώζουσιν τὸν βασιλέα μέχρι τοῦ φιλαδελφίου 
τῶν περατιχῶν μερῶν τῶν Βενέτων. καὶ δέχεται ὃ περατε- 
χὸς δῆμος τῶν Βενέτων τὸν βασιλέα ἐν τῷ φιλαδελφίῳ, 
διασώζουσι δὲ ἕως τῶν Πρασίγων τῆς πολιτικῆς τοῦ μοδίου, 
xai δέχονται τὸν βασιλέα ἐν τῷ μοδίῳ, xai ἐπιδίδωσιν ὃ δή- 
25uagxoc λιβελλάριον τῷ βασιλεῖ, καὶ τελέσαντες ἅπαντα, ὡς Ms.5o.b 


* 


4. ἔμπροσϑεν ed. 17. δοχῇ , διασ. τ. βασιλέα. Δέχονται ed. 


Imperator discedit, quem factiones praecedunt, dromica dicentes, 
et si Imperator iusserit, etiam apelatica, ipsumque ad S. Christo- 
phori conducunt. Sciendum est, principes duarum factionum trans- 
itoriarum et tribunos politicae, singulos pro suis factionibus, in 
I tantum receplione , non autem in ceteris, libellum tradere; 

oc enim tantum semel fieri solet. Politici Venetae factionis Impe- 
ratorem in S, Christophori excipiunt, ubi tribunus Imperatori libel- 
lum dat: actisque finitis, Imperator abit, quem factio conducens, 
dromica, si iusserit, et apelatica recitat, Hoc singulae factiones 
Imperatorem comitantes, in eius receptione observant. .Populus 
transitoriae factionis Prasinae Imperatorem ad S. Olybrii excipit, 
princeps eius libellum tradit ipsumque ad philadelphium, ubi trans- 
itoria Venetorum factio adest, conducit. Haec eum in philadelphio 
excipit et usque ad Prasinos politicae in modium ducit, a quibus. in 
modio excipitur, ubi tribunus Imperatori libellum tradit, et omni- 
bus ut suprà dictum est peractis, ad taurum, ubi politica. Veneto- 


94 CONSTANTINI  PORPHYROGENITI ^ 


ἀπροείρηται, διασώζουσι τὸν βασιλέα μέχρι τοῦ ταύρου τῆς 
πολιτικῆς τοῦ μέρους τῶν Βενέτων. xai δέχονται τὸν βασι- 
λέα ἐν τῷ ταύρῳ xai διασώζουσιν ἕως τῶν ἀρτοπολίων τῆς 
πολιτικῆς τοῦ μέρους τῶν Πρασίνων, καὲ δέχονται τὸν βα- 
σιλέα ἐν τῷ φύρῳ τῶν περατιχῶν Πρασίγων, ἐν τῷ πλακω-5 
τῷ τοῦ μιλίου τῆς πολιτικῆς μέρους τῶν Πρασίνων, Óéyov- 
ται τὸν βασιλέα ἐν τῷ ζευξίππῳ τῶν περατιχῶν μερῶν Be- 
vérov, δέχονται τὸν βασιλέα ἐν τῇ χαλχῇ. καὲ εὐθέως πε- 
ζεύουσιν ἅπαντες, xai μένει ἔφιππος μόνος ὃ βασιλεύς: χά- 
κεῖϑεν δηριγευόμεγος ὕπὸ πάντων, ὡς προείρηται, διέρχεταιτο 
διὰ τῶν χορτίνων μέχρι τῆς ἔνδον μεγάλης πύλης τῶν éxo- 
xovBírov, ἐν ἧ γίνεται ἡ τῶν σχριβόνων προβολὴ, καὲ πε- 
Ὀζεύει ἐκεῖσε καὶ διέρχεται διὰ τῶν ἐχσκουβίτων ἔμπροσϑεν 
τῶν τριῶν πυλῶν τοῦ κογσιστωρίου, μένουσι δὲ ἐχεῖ οἱ τῆς 
συγκλήτου ὑπερευχόμενοι τὸν βασιλέα, καὶ εἰσέρχεται ὃ βασι-τῦ 
λεὺς τὴν μέσην πύλην τὴν εἰσάγουσαν πρὸς τὴν ἐκκλησίαν τοῦ 
Κυρίου, μένουσι δὲ ἐκεῖσε οἱ πατρίκιοι καὶ στρατηγοὲ ὕπερ- 
ευχόμενοι xai αὐτοὶ τὸν βασιλέα. καὶ εἰσελϑόντος τοῦ βασι-- 
λέως εἰς τὴν χαλχῆν πύλην τοῦ Κυρίου, κλείουσιν εὐϑέως 
τὰς ϑύρας οἱ τοῦ χουβουχλείου καὶ ὑπερεύχονται τὸν faoi-20 
λέα, καὶ λαβόντος τοῦ πραιποσίτου τὴν τύγα ἀπὸ τῆς κεφα- 
λῆς τοῦ βασιλέως, εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς καὲ ἵσταται ἔμπρο- 
Ed.L.5109zv τῶν ἁγίων ϑυρῶν, καὶ ἅψας χηροὺς, εὔχεται ἐχεῖσε, 
καὶ εὐξάμεγος διέρχεται διὰ τῶν διαβατικῶν τοῦ Κυρίου 
καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ ἡμιχυχλίῳ τοῦ τριχόγχου, καὶ διελϑὼν;5 


* 


5. πλάχῳ τῷ ed. ιτι6. πύλην εἰσάγουσαν ed. 
rum factio, eum perducit. Haec Imperatorem in tauro excipit et ad 
tabernas pistorum, ubi politica factio Prasinorum adest, deducit, 
quae eum in foro transitoriae factionis Prasinae, in substructione 
milii politicae factionis Prasinae excipit, In zeuxippo eum transito- 
ria Venetorum factio, deinde in chalce, excipit. Mox omnes pedi- 
bus incedunt, solus Imperator equo vehitur, et inde ab omnibus 
stipatus ut dictum est, per cortinas usque ad interiorem magnam 
portam excubitorum , ubi scribarum promotio instituitur, transit, 
equo descendit perque excubias ante tres consistorii portas dispo- 
sitas abit, ubi senatores fausta Imperatori precantes subsistunt: . 
is vero mediam portam ad templum Domini ducentem ingreditur, 
ubi patricii et strategi, qui et ipsi fausta Imperatori apprecantur, 
adsunt. Quo aeneam portam templi Domini ingresso, cubicularii 
ianuas statim claudunt et Imperatori acclamant, qui postquam 
praepositus togam seu tiaram a capite eius demsit, intrat, ad 
sanctas ianuas subsistit et precatur. Quo facto per porticum templi 
Dei hemicyclum triconchii perque porticum quadraginta sanctorum 


'DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 10. 85 


διὰ τῶν διαβατιχῶν τῶν ἁγίων τεσσαράκοντα, εἰσέρχεται ἐν 
τῷ χρυσοτριχλένῳ, καὶ στάντες οἵ τοῦ χουβουχλείου πάντες 
ἐν τῷ αὐτῷ τρικλίνῳ ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα, εἰς πολ- 
λοὺς χαὲὶ ἀγαθοὺς χρόνους καὶ ἐξέρχονται. (Θ.) Ἰστέον δὲ, 
ec - - - , » - , ^ 
δὅτε εἰ μὲν τύχῃ τῇ αὐτῇ προελεύσει, ἤγουν τῇ δευτέρᾳ τῆς 
€ - ^ - 
διακαινησί ἑορτὴ τοῦ εὐαγγελισμοῦ τελεῖται οὕτως. 
, "9 5005 yyen4on ς 
" " » 2 * - 2 - 
ἐξέρχεται ὃ βασιλεὺς ἠλλαγμένος τὴν τοῦ εὐαγγελισμοῦ στο- 
λὴν, καὶ ἀνέρχεται ἐν τῷ φόρῳ, τῇ τάξει καὶ προελεύσει τῆς Β 
τοῦ εὐαγγελισμοῦ ἑορτῆς, καὲ ἀνελϑὼν ἐν τῷ φόρῳ καὶ vt-Ms.5:.a 
e M ? - - 
τολέσας ἅπαντα κατὰ συνήϑειαν, ἃ εἴωθεν ἐν τῇ τοῦ εὐαγγε- 
. λισμοῦ ξορτῇ τελεῖν, διέρχεται τὴν μέσην λιταγεύων, ἀρξα- 
— —- ΄ Ὁ" « —- , 
μένου τοῦ τῆς καταστάσεως τὸ τῆς ἑορτῆς τροπάριον" ᾿,,σή- 
μέερον τὴς σωτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον", καὶ ἀπέρχεται 
μέχρε τῆς παναγίας Θεοτύόχου τῶν διαχογίσσης. χαταλαβὼν 
150à ἐχεῖσε, εἰσέρχεται ἐν τῷ ναῷ καὶ τελεῖ τὸ προχείμενον, 
΄ ' 2 ^ * * 
τὸν ἀπόστολον xci τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον, καὶ μετὰ τὴν 
ἐχτενῆ ἀπαλλάσσει ὃ βασιλεὺς τὴν στολὴν, ἣν φορεῖ τοῦ εὐαγ- 
- * , * - ? -—- € » - 
γελισμοῦ, καὶ περιβάλλεται τὴν τῆς αὐτῆς ἡμέρας στολὴν, 
ἤγουν δευτέρας τῆς διαχαινησίμου, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται. xai C 
οἀρξαμένων ἐν τῷ ἄμβωνι τῶν ψαλτῶν" , Χριστὸς ἀγέστη," 
. ἐξέρχεται ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε, xai ἀπέρχεται λιτα- 
, , r - - " * , ΕῚ - 
γεύων, ἀρχομένου τοῦ τῆς καταστάσεως τὸ τροπάριον iv τῳ 
MENU orm ΠΥ ΎΨΕΙ H 
v&() TOY ἀγίων ἀποστόλων, καὶ ἐχτελοῦνται τὰ τῆς προελευ- 
σεως δευτέρας τῆς διακαινησίμου ὡς ἀνωτέρω εἴρηται. ἱστέον 
250à καὶ τοῦτο, ὅτι ἐπὲ “έοντος τοῦ τῆς ϑείας λήξεως ἐγένετο 


2. xci πιίντες οἱ τοῦ χουβουχλείου ἐν τῷ αὐτῷ ed. 


aureum triclinium intrat, ubi cubicularii omnes stantes, Zn multa 
bonaque tempora, Imperatori acclamant, mox egrediuntur, (IX.) Sci- 
endum est, hanc processionem, scilicet secundae diei septimanae re- 
'movationis, si festum  annuntiationis incidit, hoc ritu celebrari, 
Imperator veste, quam festo annuntiationis gestare solet, indutus, 
ad forum in ordine et processione festi annuntiationis procedit, quo 
facto peractisque pro more omnibus, quae eo die peragi solent, per 
mediam solenni ritu procedit, cerimoniario troparium festi: Hodie 
principium salutis nostrae , iuchoante, Deinde ad S. Deiparam dia- 
conissae abit, ubi templum ingreditur. Quo postquam accessit, tem- 
plum intrat, repositum ibi apostolicum librum et sanctum evangelium 
recitat et post extensam, veste annuntiationis, quam gestat, exuta, 
habitum diei eius seu secundae septimanae renovationis, sumit ut 
supra dictum est. Psaltis in ambone hymnum Christus resurrexit, 
exorsis, egreditur et cum solenni pompa abit, cerimoniario tropa- 
rium in sanctorum apostolorum aede inchoante: ceteri ritus proces- 
sionis secundae rcuovationis ut supra exposuimus observantur. 


86 CONSTANTINI ΡΟΚΡΗΥΒΟΘΈΕΝΙΤΙ. 


ἡ τάξις αὕτη. ἱππεύει Ó βασιλεὺς ἀπὸ σκαραμαγγίου χρυ- 
σοὐφάντου ἐστεμμιένος, καὶ οὕτως ἀπέρχεται εἰς τοὺς ἁγίους 
ἀποστόλους, χαὶ πάλιν ὑποστρέφων ἔφιππος περιβάλλεται 
κολώβιον τὸν λεγόμενον βότρυν, καὶ στέφεται τὸ ἄσπρον 
στέμμα καὶ οὕτως ὑποστρέφει, καὲ τελεῖται οὕτως ἕως τῆς 
Τ σήμερον ἡμέρας. 
ΚΕΦ. iw. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ γ' διαχαινησίμου εἷς τὸν ἅγιον Σέργιον. 


H , [:] & 21A , 91 1 
φοέρχονται ἅπαντες οἱ ἄρχοντες ἡλλαγμένοι ἀπὸ λευ- 
-» Ü ' * - , * 
κῶν χλανιδίων, ἕχαστος κατὰ τὴν αὑτοῦ τάξιν καὲ τὴν αὕ-το 
τοῦ στολὴν, καὶ εἰσέρχεται 7j προέλευσις ἐν τῷ ᾿Ιουστινια- 

Ἧ - , ^ ^ e , , 2.4 Ω 

ἘΔ4.1.. δαγοῦ τρικλίνῳ.:. περὶ δὲ ὥραν τρίτην γίγεται ἀπὸ χελεύσεως 

, ^ , c ^ , 
μεταστάσιμον, καὶ περιβαλλόμενος ὃ βασιλεὺς διβητίσιον λευ-- 
χὸν χαὶ τζιτζάκιον, δηριγευόμεγνος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ 
χουβουχλείου, διέρχεται διὰ τοῦ χρυσοτριχλίγου καὶ τοῦ τρι-τῦ 
πέτωνος xai ἵσταται ἐν τῇ ἐξαγούσῃ πύλῃ τοῦ τριπέτωνος 
πρὸς τὸν λαυσιακὸν, οἱ δὲ πατρίχιοι καὶ στρατηγοὲ ἵστανται 
εἷς τὴν αὐτὴν πύλην μέχρι τῆς ἐξαγούσης πύλης εἰς τὸν "[ov- 

^ » p , ', — 

Ms. 51. bovtriayóy. ἔνϑεν κἀκεῖσε. προσκυγησάντων δὲ πάντων τῷ βα- 
σιλεῖ, νεύει ὃ πραιπόσιτος ἀπὸ χελεύσεως τῷ τῆς καταστά-20 
σεως καὶ λέγει: ,κελεύσατε"" αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται τῷ 

- 5 * μον 4 E , m * D 
βασιλεῖ ,,εἰς πολλοὺς xai ἀγαθοὺς χρόγους." xai δηριγευύ-- 
μενος ὑπὸ πάντων αὐτῶν, ἐξέρχεται τῷ τριχλίνῳ τοῦ "ov- 

4. χολωβίῳ τῷ λεγομένῳ βότρυς ed. 53. ἐν τῷ τρικλ. ed. 


Sciendum est, sub Leone gloriosae memoriae hunc ordinem institu- 
tum esse, Imperator cum scaramangio auro intexto equo ad sanctos 
apostolos vehitur, et revertens, colobio, quod botrys dicitur, indui- 
tur, capiti alba corona imposita, et ita revertitur, id quod ad hunc 
diem observari solet. 


CAP. ir. 


Observanda die tertio septimanae renovationis in sancti Sergii. 


Proceres omnes tunicis candidis, unusquisque suo ordine veste- 
que, procedunt, et intrat pompa Iustiniani triclinium. Circa horam 
tertiam metastasimum seu processio instituitur, ubi Imperator dibe- 
tesio albo et tzitzacio indutus, praefectis cubiculi eum comitantibus, 
n aureum triclinium ac tripetonem transit inque porta eius ad 
ausiacum ducente subsistit, patricii vero et strategi ab utroque latere 
portae ad eam usque, quae ad lustiniani triclinium ducit, adsunt, 
Qui postquam omnes Imperatorem adorarunt, praepositus ἃ man- 
dato cerimoniario signum dat et dicit: fubete: at illi: Zn longa et 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.41. 87 


n - , ὦ -“ - 
στινιανοῦ xai ἵσταται ἐν τῷ πρώτῳ ὀμφαλίῳ τοῦ αὐτοῦ τρι-Β 
χλίνου. ξνωθέντες δὲ οἱ πατρίκιοι xai στρατηγοὶ ἐκεῖσε xai 
ἡ λοιπὴ σύγχλητος καὶ πεσόντες, γνεύοντος τοῦ πραιποσίτου 
3.225 , - , ἂρ. S- - 2 -" . - 
ἀπὸ κελεύσεως σιλεντίαρίῳ τῷ ἑστῶτι ἐν μέσῳ τῆς δοχῆς, 

, A] ὌΝ , 9 
bxaüxsivog λέγει" ,κελεύσατε"᾽ αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται τῷ βα- 
^ 5 , , x 
σιλεῖ ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους." οἱ δὲ σπαϑαρο- 
L ἍΜ - 
χανδιδάτοι xai oi σπαϑάριοι ἵστανται ὁπισϑὲν τῶν πατρι- 
, S 9 - , » , ^ € » 
χίων, καὶ ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου &vOtv καχεῖϑεν ὡς εἴς- 
ϑισται αὐτοῖς ἐν ἑκάστῃ προελεύσει τοῦτο τελεῖν. δηριγευό- 
€.» ec c * 22:5 D M » 
1outvoc δὲ ὑπ᾽ αὐτῶν ὁ βασιλεὺς, διέρχεται ἐπὲ τὰ σχῦλα, ἐν 
δὲ τῷ ἱπποδρομίῳ ἵστανται καγδιδάτοι, σχρίβονες καὶ βασι- 
λικοὴὲ μαγδάτορες ὡς «μέλλοντες δηριγεύειν τὸν βασιλέα, ἡνίκα C 
- € , ^ e ' € * » - € b 
ἐξέλϑῃ τῷ ἱπποδρόμῳ. καὶ ἐξελϑὼν ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ ἱππο- 
΄ - $9 ? € , * bd 
δρόμῳ, δηριγευόμενος ὑπ᾽ αὐτῶν πάντων καὶ τῶν προειρη- 
d —- € ', , bd 
15uévov, διέρχεται διὰ τοῦ ἱπποδρόμου, τὰ δὲ πλήϑη τῶν 
ὕχλων ἵστανται ἐν τῷ ἱπποδρόμῳ ὑπερευχύμενοι τὸν βασι- 
λέα. χαὲ διελϑὼν 0 βασιλεὺς δηριγευόμενος ὑπὸ πάντων, διὰ 
- - » ES , ^ ^ - 
τῶν παλαιῶν ἀσηχρητειῶν ἀπέρχεται ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου 
Σεργίου. μέλλοντος δὲ τοῦ βασιλέως εἰσέρ χεσϑαι ἐν τοῖς κα- 
«οτηχουμενείοις, μένουσιν ἔξω τῆς πύλης πατρίχιοι καὶ στρατη- 
yoi, ὃ δὲ ἡγούμενος τοῦ αὐτοῦ ναοῦ δέχεται ἐχεῖσε τὸν βασι- 
λέα ἀπὸ τῆς πύλης, βαστάζων ϑυμιατὸν x«i ϑυμιῶν ξιιπρο-- 
ῆ ης, Hu μιῶν ἔμ 
-» c * * ' k] - 
σϑὲν τοῦ βασιλέως. ὃ δὲ βασιλεὺς εἰσελϑὼν ἐν voi; κατη- Ὁ 


1. ἵστανται ed. et mox τριχλέγου ἑνωϑέντες, — 4. ZXO A. Ἰστέ- 
ον, ὅτε, πραιποσίτου μὴ ὄντος, γεύει τῷ σιλεγτιαρίῳ Ó πρεμι- 
χήριος τοῦ χουβουχλείου. : 


felicia tempora etc. acclamant, Ab his omnibus stipatus, e tricli- 
nio lustiniani egreditur et in primo eius umbilico consistit, Patri- 
cii autem et strategi ibi congregati cum reliquo senatu adstantes , 
eum adorant, praeposito a mandato signum silentiario dante, eoque 
dicente: Jubete: ipsi vero Imperatori acclamant: {πὴ multa bonaque 
tempora. Spatharocandidati et spatharii a tergo patriciis, cubiculo 
praefecti ab utroque latere ut ipsis in singulis processionibus so- 
lenne est adstant. Ab his stipatus Imperator ad scyla transit: in 
circo vero eandidati, scribae et Imperatorii mandatores Imperatorem 
in circum procedentem comitaturi adsunt. Qui ut circum intravit, 
ab his omnibus et ante dictis stipatus, per eum transit, dum multi- 
tudo interea fausta ei apprecatura in circum convenit. His comi- 
tantibus, per antiquum secretum ad S. Sergii abit. Dum catechu- 
mena ingressurus est, patricii et strategi foris subsistunt, hegume- 
nus vero seu monasterio praefectus thus et ungaenta ferens et ante 
Imperatorem incensans, eum excipit. : Qui catechumena ingressus , 
cereis anie sacrarium super Imperatoriis portis accensis, precatur: 


88 CONSTANTINI PORPHYROGENITI. 


χουμενείοις, ἅπτει κηροὺς ἀπέναντι τοῦ ϑυσιαστηρίου ὕπερ- 
ϑὲν τῶν βασιλικῶν πυλῶν x«i εὔχεται ἐκεῖσε: εὐξάμενος δὲ 
ἐν τῷ Orr. τῶν κατηχουμενείων εὐχτηρίῳ τῆς ὑὕπεραγίας Θεο-- 
τόχου, ἅψας δὲ χκἀχεῖσε χκηροὺς καὲ εὐξάμενος ἐξέρχεται, καὶ 
Ms. 52. αἵσταται ἐν τῷ παρακυμπτιχῷ τοῦ ϑυσιαστηρίου ἐν ᾧ εἰϑισταιῦ 
αὐτῷ xa^ ἑκάστην προέλευσιν ἵστασϑαι καὶ ἐχτελεῖν τὴν ϑείαν 
ἘΔ4,1.. 53 λειτουργίαν, ἅπτει δὲ xaxeioe κηρούς, (Β.) Τῷ δὲ καιρῷ τῆς 
ϑείας κοινωνίας ἀνέρχεται ὃ ἱερεὺς μετὰ καὶ λοιπῶν ἱερέων, 
προσφέρων τὸ τίμιον δῶρον, καὶ εἰσελϑόντος τοῦ ἱερέως μετὰ 
τοῦ τιμίου δώρου, χοιγωνεῖ 0 βασιλεὺς ἐν τῷ εὐχτηρίῳ, xoito 
ἐξελθὼν εἰσέρχεται ἐν τῷ μητατωρίῳ. χοινωνήσαντες δὲ xai οὗ 
τοῦ χουβουχλείου ἅπαντες, ἀπέρχονται οἱ ἱερεῖς xai προτιϑέασι 
τὸ τίμιον δῶρον ἐν τῷ ἀντιμισίῳ τῷ ὄντι ἀπέναντι τοῦ ϑυσια- 
στηρίου ὕπερϑεν τῶν βασιλικῶν πυλῶν, καὶ προσχληϑέντες oi 
πατρίκιοι, στρατηγοί τε καὶ ἣ σύγκλητος παρὰ τοῦ τῆς κατα-τῦ 
στάσεως, κοινγωγοῦσι, xai εἶϑ᾽ οὕτως κατέρχονται οἵ ἱερεῖς πρὸς 
τὸ ἐχτελέσαι τὴν ϑείαν λειτουργίαν. καὶ τῆς ϑείας λειτουργίας 
Βτελεσϑείσης, διέρχεται 0 βασιλεὺς διὰ τῶν κατηχουμενίων, 
xol κατελϑὼν ἐν τῷ τριχλίνγῳ, καϑέζεται ἐπὶ τῆς αὐτοῦ τι- 
μίας τραπέζης μετὰ καὶ φίλων, ὧν ἂν κελεύῃ καλέσαι. xga-20 
ματίσας δὲ χαὶ ἀναστὰς, περιβάλλεται τὸ τζιτζιάχιον, xad 
δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουκχλείου, μαγλα- 
βιτῶν τε καὶ λοιπῶν οἰχειαχῶν, διέρχεται διὰ τῶν κατηχου-- 
μενίων' ὃ δὲ ἡγούμενος ϑυμιᾷ ἔμπροσϑεν τοῦ βασιλέως μέ- 
6. x«i τελεῖν ed. 


precatus autem in oratorio sanctissimae Deiparae in catechumenis, 
cereos accendit et ibi quoque precatur, postea egressus, in emi- 
nentiori parte sacrarii, ubi in singulis processionibus stare divi- 
numque officium celebrare solet, subsistit et ibi quoque cereos ac- 
cendit. (IL) Tempore autem sacrae communionis sacerdos cum reli- 
quis clericis accedit, divinum munus afferens, quo allato, Impera- 
tor communionem in oratorio accipit, et egressus metatorium intrat, 
Postquam vero omnibus cubiculariis sacra communio impertita est, 
sacerdotes abeunt, venerandum donum in antimensio, quod ante 
sacrarium supra Imperatorias ianuas est, reponunt, et arcessiti a 
cerimoniario patricii, strategi et senatus, communicant , sacerdotes 
ad peragendam divinam liturgiam abeunt, Quo facto lmperator per 
catechumena digreditur, et postquam se ad triclinium contulit, cum 
amicis, quos vocari iusserit, venerandae mensae suae adsidet. Ut a 
convivio surrexit, tzitzacium induit, et a cubiculo praefectis, man- 
clavitis ac reliquis ministris stipatus, per catechumema transit, he- 
gumeno ante Imperatorem ad portam usque catechumenorum incen- 
$ante. Egressum inde lmperatorem patricii et strategi in ea porta, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.12. 809 


Xot τῆς ἐξαγούσης πύλης τῶν κατηχουμενίων. ἐξελθόντος δὲ 
τοῦ βασιλέως τὴν αὐτὴν πύλην, δέχονται αὐτὸν πατρίκιοι 
xa) στρατηγοὶ ἐν τῇ αὐτῇ πύλῃ, ἐν f καὶ ἔμειγαν ἐν τῇ eio- 
ὁδῳ τοῦ βασιλέως, καὶ δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς ὑπὸ τῶν 
δπροειρημένων κατὰ τὴν αὐτὴν τάξιν, διέρχεται διὰ τῶν πα-Ε 
λαιῶν ἀσηχρητειῶν καὶ τοῦ ἱπποδρόμου, οἱ δὲ πατρίκιοι μέ- 
γουσιν tig τὰ σκύλα, ὑπερευχόμεγοι τὸν βασιλέα. καὶ ἀπὸ 
τῶν ἐχεῖσε δηριγευόμενος ὅ βασιλεὺς ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ 
χουβουχλείου καὶ τοῦ τῆς καταστάσεως, μετὰ τῶν σιλεντια- 
τορίων διέρχεται διὰ τοῦ Ἰουστινιανοῦ τριχλίνους ὃ δὲ τῆς 
χαταστάσεως μένει μετὰ τῶν σιλεντιαρίων ἐν τῇ πύλῃ τοῦ 
λαυσιαχοῦ, ὑπερευχόμενοι καὶ αὐτοὶ τὸν βασιλέα, κἀχεῖϑεν 
δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουκλείου, εἰσέρχε- Ms. 5a. b 
ται διὰ τοῦ τριπέτωνος ὃν τῷ χρυσοτριχλίνῳ, καὶ ἀπαλλάξας 
15:0 τζιτζιάχιον, καϑέζεται ἐπὲ τῆς αὐτοῦ τιμίας καὶ χρυσῆς 
τραπέζης μετὰ καὶ φίλων, οὗς ἐκέλευσε τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ καλέ- 
σαι. χρὴ δὲ εἰδέναι καὶ τοῦτο, ὅτι ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ ἀπέρ-- 
χεται 0 πατριάρχης ἐν βλαχέργαις μετὰ λιτῆς, xoi ἐν τούτῳ 


E] c ἃ » * , , 
οὐχ εὑρίσκεται εἰς τήν προέλευσιν ταυτῆὴνγ. D 
20 ΚΕΦ. .g. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ Ó' τῆς διαχαινησίμου, xai ὅσα ἐν αὐτῇ 
τελεῖται. 


Προέρχονται πάντες ἠλλαγμένοι ἀπὸ λευχῶν χλαγιδίων, 
ὡς ἀνωτέρω προείρηται, xai εἰσέρχεται 7) προέλευσις ἐν τῷ 


1. εἐγούσης ed, χατηχουμένων cod, 10. Verba: διέρχε-- 
ται --- μετὰ τῶν σιλεντιαρίων om. ed, 17. δὲ om. cod. 


in qua in introitu Imperatoris remanserant, excipiunt: qui ἃ prae- 
dictis eodem ordine stipatus, per antiquum secretum et circum dis- 
cedit, patriciis interim ad scyla subsistentibus faustaque ei appre- 
cantibus, Inde cum cubiculo praefectis, cerimoniario et silentiariis 
transit triclinium lustiniani. Cerimoniarius autem cum  silentiariis 
manet in porta lausiaci, et fausta apprecantes comitantur; postea a 
praefectis cubiculi stipatus, per tripetonem aureum triclinium in- 
greditur et, exuto tzitzacio, venerandae et aureae mensae suae 
cum amicis, quos eo die invitari iussit, adsidet. Et hoc observan- 
dum est, patriarcham eo die cum processione ad blachernas abire et 
propterea huic pompae adesse non posse, 


CAP. 12. 
Observanda quarta die renovationis, et de ritibus tunc peragendis. 


Omnes ut supra dictum est albis tunicis prodeunt, et pompa 
Iustinianeum triclinium intrat, lmperator autem dibetesio et tzitza- 


9o CONSTANTINI. PORPHYROGENITI 


EJ ^ U i " 
Πουστιγιαγῷ τριχλίγῳ. ὃ δὲ βασιλεὺς περιβάλλεται διβητήσιον 
^ , ', € j - , j ^-^" y , 
καὶ τξιτζάκιον xad lovarat, ἐγ gu χρυσοτρικλίνῳ ἐν τῇ ἐξαγού-- 
Ed.L. 540: χαμάρᾳ ἕν τῷ τριπέτωνι" τὸ δὲ τῶν ἀργυρῶν πυλῶν βῆλον 
» € * ' , 
αἴρεται ὑπὸ σιλεντιαρίον, καὶ ἐξελϑὼν ἀπὸ χελεύσεως ὀστιά- 
3. tf 1 2 , Lr 
Qioc, εἰσάγει τὸν ὀρφανοτρύφον ἠλλαγμένον, xat σὺν αὐτῷδ 
» t 2 - , - x 
εἰσέρχονται φωτίσματα ἕξ, καὶ ἐκ τῶν ὀρφαγῶν opgaova ἕξ, πα-- 
- , M , 
ραχρατοῦντα φωτίσματα, καὶ ἐχμάσσουσι τὰ τούτων μέτωπα 
.“ ΄ WR , , 
ὃ,τε πρεσβύτερος καὶ Opqavorgoqoc, xoi ἀσπάζεται ὃ βασι- 
^ M] 374 , Ld 
λεὺς τὸ αὐτὸ φώτισμα ἐν τῷ μετώπῳ. TEÀEOJÉvrOY δὲ τούτων 
A] - ^ 
καὶ ἐν τοῖς λοιποῖς πέντε φωτίσμασι xai ἀσπασαμένου αὐτὰτο 
E , 5 - x Z 
τοῦ βασιλέως, εὐϑέως φωνοβολοῦσι τὰ 0pqava ὡς εἴϑισται αὖ- 
τοῖς, καὶ εἰληφότα ἀποκόμβια παρὰ τοῦ βασιλέως ἐξέρχονται, 
xai στοιχηϑέντος τοῦ χλητωρίου, γίνονται μίνσαι, zai καϑέζε- 
ες ^ j - , ^ , * ^ 2 , 
Βται ὃ βασιλεὺς ἐν τῇ τιμίᾳ χρυσῇ τραπέζῃ μετὰ καὶ ἀρχόν- 
ce : , - 4o € , 
των, οὖς ἂν καλέσῃ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ. 15 
ΚΕΦ. wy. 


Περὶ τῆς τοῦ πατριάρχου προσχλήσεως. 


^ ' , " € , - , e , 
Χρὴ τὸν πραιπόσιτον τῇ ἡμέρᾳ τῆς τετράδος ὥρῳ πρώτῃ 
3 x ᾿ ' , AS - » » , 
εἰσελϑεῖν πρὸς τὸν βασιλέα καὶ ὑπομνῆσαι, εἰ ἄρα κελεύσει 
- e 3 - » 5 
προσχληϑῆγαι τὸν πατριάρχην, ὅπως ἐλϑὼν τῇ ἐπαύριον ὃ za-20 
, Ld ? € 
τριάρχης μετὰ πάντων τῶν εἰωϑότων αὐτῷ ἱερέων πρὸς τὸ 


6. παραχρατοῦντα φωτίσματα coni. Leich., παραχρατῶν quor 
cuc cod. et ed. 7. ἐχμάσσωσιν cod. 8. ὁ δὲ πρεσβ. ed. 
15. χελεύσῃ ed. 


cio indutus, in aurei triclinii camera, quae tripetoni proxima est, 
subsistit: argentearum portarum velum ἃ silentiario tollitur, et e- 
gressus'ostiarius a mandato , orphanotrophum mutata veste adducit, 
cum quo sex candelabra totidemque ex orphanis ea portantes intrant, 
quorum frontem presbyter et orphanotrophus abstergunt, Imperator 
autem candelabra eiusmodi in fronte osculatur. Quod postquam et 
in reliquis factum, et singula Imperator osculatus est, statim orphani 
ut mos est canunt, et solennibus apocombiis ab Imperatore acce- 
ptis, discedunt, paratoque convivio, cibi afferuntur: Imperator aureae 
ac venerandae mensae cum proceribus, quos vocari eo die iussit, 
accumbit. 


CAP. 13. 
De patriarchae invitatione. 
Praepositus die quartae feriae hora prima Imperatorem adire et 
quaerere debet, an patriarcham | invitari iubeat, ut postero die cum 


omnibus sacerdotibus, quos secum adducere solet, ad agapen hmpe- 
vatori dandam adque epulas cum eo in splendida aurea mensa cele- 


-DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 14. Ο1 


δοῦναι ἀγάπην τῷ βασιλεῖ καὶ ἀριστῆσαι ἐν τῇ τιμίᾳ χρυσῇ 
τραπέζῃ μετὰ τοῦ βασιλέως κατὰ τὴν ἐξ ἀρχῆς καὶ ἀγωϑενῷ 
παραδεδομένην ἀχρίβειαν. τοῦτο δὲ τελεῖται ἐν οἵᾳ δ᾽ ἂν 

ἡμέρᾳ κελεύσῃ ὃ βασιλεὺς ἀριστῆσαι μετ’ αὐτοῦ τὸν πάτρι-Μς.53.8 
δάρχην: πρὸ γὰρ μιᾶς ἡμέρας γίνεται ἡ πρόσχλησις ἀπὸ κε-- 
λεύσεως, καὶ ἀποστέλλει ὃ πραιπόσιτος κουβιχουλάριον xai 
σιλεντιάριον, καὶ προσχαλοῦνται τὸν πατριώρχην μετὰ τῶν 

σὺν αὐτῷ προειρημένων. 


ΚΕΦ. ιδ΄. 
τΟΌσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ É τῆς διαχαιγησίμου, τοῦ ἀσπεσμοῦ τε- 
λουμένου ἐπὲ τοῦ χρυσοτριχλίγου. L0 


Προέρχονται πάντες ἠλλαγμένοι ἀπὸ λευχῶν χλανιδίων, 
ἕχαστος μετὰ τὴν αὐτοῦ τάξιν, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, καὶ εἰσ- 
ἔρχεται ἣ προέλευσις ἐν τῷ Ἰουστινιανῷ τριχλίνῳ. ἀποστέλ- 

χὄλεται δὲ ἀπὸ κελεύσεως διὰ τοῦ πραιποσίτου χουβιχουλάριος 
xai σιλεντιάριος, καὶ προσκαλοῦνται τὸν πατριάρχην" καταλα- 
βόντος δὲ τοῦ πατριάρχου, εἰσέρχεται διὰ τῆς ἀψίδος, καὲ 
διελϑὼν διὰ τῶν διαβατιχῶν τοῦ τρικόγχου, εἰσέρχεται διὰ 
τοῦ μογοθϑύρου τοῦ εἰδιχοῦ καὶ κατέρχεται τὰ βασμίδια, 

20xai μέλλοντος αὐτοῦ κατέρχεσθαι τὰ σκαλέίωα τοῦ λαυσιακοῦ, 
δέχονται αὐτὸν οἱ τοῦ κουβουχλείου ἅπαντες, xai διελϑόντες Ed,L. 55 
μέσον διὰ τοῦ λαυσιαχοῦ, εἰσάγουσιν αὐτὸν οἱ τοῦ κουβου- 
χλείου ἐν τῷ τριπέτωνι, xai ἵσταται ἔμπροσϑεν τοῦ ὥρολο- 
γίου, ἵσταται δὲ σχάμνον ἐχεῖ, xai ἥπλωται ἐπ᾽ αὐτὸ σκα- 

21. xc δέχονται cod. - 


brandas antiquo ritu et supra accurate exposito praesto sit. Hoc 
vero singulis diebus, quibus Imperator ad coenam invitari patriar- 
cham iusserit, observatur: pridie enim invitatio a mandato fit, et 
praepositus cubicularium ac silentiarium mittit, qui patriarcham cum 
suis comitibus ad epulas advocant. 


CAP, τή. 


Observanda die quinta septimanae renovationis, dum salutatio in 
aureo triclinio instituitur, 

Procedunt omnes albis tunicis induti, singuli ordine suo ut su- 
pra dictum est, et ingreditur Iustiniani triclinium processio. Mitti- 
tur vero a mandato per praepositum cubicularius ac silentiarius , ut 
patriarcham advocent , qui cum advenit, per apsidem intrat perque 
porticum triconchii et ianuam aerarii ad gradus pergit, eumque per 
scalas lausiaci descensurum cubicularii omnes excipiunt, perque me- 
dium lausiaci euntes, in tripetonem ducunt, ubi coram horologio 
stat. lbi scamnum, cui aulaeum instratum, repositum est; ei, post- 


92 CONSTANTINI PORPITYROGENITI 


μνάλιον, καὶ εἰσελϑὼν χαϑέζεται ἐπ’ αὐτοῦ. ὅ δὲ πραιπόσι-- 
106 εἰσελϑὼν δηλοῖ τῷ βασιλεῖ, καὶ εὐθέως ὃ βασιλεὺς φορῶν 
τὸ διβητήσιον αὐτοῦ, περιβάλλεται τζιτζάκιον, καὶ λαβὼν 
γεῦμα ὃ πραιπύσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, ἐξέρχεται καὶ προσ-- 
- i| , c ^ , *» ^ 
; καλεῖται τον ergo n ^ e δὲ πατριάρχης ἐπαχουμβίζων τῇδ 
τοῦ πραιποσίτου χειρὶ, εἰσέρχεται ἐν τῷ χρυσοτρικλίνῳ, xai 
δέχεται αὐτὸν ὅ βασιλεὺς ἐν τῷ μέσῳ τοῦ αὐτοῦ τρικλώνου, 
Β καὶ προσχυνήσαντες ἀμφύτεροι ἀλλήλους xai ἀσπασάμενοι, 
' c , - ^- 
0,76 βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης καϑέζονται óuoU ἐν τῷ αὐ-- 
- , , ^ - e Ld 
τῷ τρικλίγῳ. καταλαβούσης δὲ τῆς ὥρας πρὸς τὸ δοῦγαι τήντο 
, , € m M 
ἀγάπην, εἰσέρχονται oL τοῦ χουβουχλείου ἀπὸ χελεύσεως. καὶ 
^ » -" P Ll 
Ms. 53. bot μὲν ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου ἵστανται ἔνϑεν κἀκεῖσε τῆς 
χουσῆς τραπέζης πλησίον τῶν χρυσῶν σχευῶν, οἱ δὲ σπαϑα- 
ροχουβιχουλάριοι καὶ κουβικουλάριοι ἵστανται ὄπισϑεν τῶν 
ἑστώτων ἐν τῷ χρυσοτριχλίγῳ σχευῶν ἔνϑεν κἀχεῖσε, διὰ v015 
χωρηϑῆναι τοὺς μέλλοντας εἰσιέναν ἐν τῇ ἀγάπῃ ἱερεῖς. xad 
c * * , 3 4 , - » 
ὃ uiv βασιλεὺς χαϑέζεται ἐπὶ σελλίου χρυσοῦ ἔμπροσθεν 
τοῦ πεγταπυργίου, ὃ δὲ πατριάρχης ὁμοίως xai αὐτὸς καϑέ- 
αζεται ἐπὲ σελλίου ἐξ ἀριστερᾶς τοῦ βασιλέως, οὐ μέντοι ἐπέ- 
« - , Uu x - 
σης" οἱ δὲ εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι ἵστανται ὅπισϑεν τοῦ [a-20 
σιλέως κατὰ τὴν τάξιν αὐτῶν. λαβὼν δὲ νεῦμα ὃ πραιπόσιτος 
^ M Led ^ 
παρὰ τοῦ βασιλέως, νεύει τῷ ὀστιαρίῳ, κἀχεῖνος ἐξέρχεται 
- ^ ^ LÀ h 
χατέχων ἐν τῇ χειρὲ αὑτοῦ βεργίον χρυσοῦν διάλιϑον, xot 
ἑτοιμάσας. βῆλον &, μητροπολίτας, εἰσέρχεται καὶ ἵσταται ἐν 


15, χαχεῖσε R. ex script. cod. χαχεῖσαν, χἀχεῖϑεν ed. 20, doza- 
ϑάριοι cod. et ed. 


quam ingressus est, insidet, Praepositus vero venit et Imperatori 
adventum patriarchae nuntiat, qui statim sumto dibetesio suo, tzi- 
tzacium induit: ille, accepto ab Imperatore signo, egreditur et pa- 
triarcham vocat, qui manui praepositi innixus, aureum triclinium 
intrat, in cuius medio Imperator eum excipit, et postquam se invi- 
cem adorarunt ac salutarunt, simul in eodem triclinio consident. 
Hora autem, qua agape distribuitur, adveniente, cubicularii a man- 
dato intrant, et cubiculo quidem praefecti ab utroque aureae men- 
sae latere prope aurea vasa , spatharocubicularii et cubicularii post 
reposita in aureo triclinio vasa hic illic adstant, ut ingressuris ad 
agapen sacerdotibus via pateat, Imperator iu sella aurea ante pen- 
tapyrgium, pariter et ipse patriarcha in sella ad sinistram Imperato- 
ris, non eiusdem tamen altitudinis, adsidet: eunuchi autem proto- 
spatharii pone Imperatorem secundum ordinem suum adstant, Edito 
ab hoc signo, praepositus ostiario signum dat, qui virgam auream 
emmisque ornatam manu ienens abit velumque primum, metropo- 
litas, ordinat; deinde reversus, iu limine argentearum portarum 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.44. 99 


τῷ οὐδῷ τῶν ἀργυρῶν πυλῶν τοῦ χρυσοτρικλίνου. (B.) Kai 
λαβὼν αὖϑις νεῦμα Ó πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, νεύενυ 
τῷ ὀστιαρίῳ, κἀκεῖνος νύσσει τὸ βῆλον μετὰ τῆς χειρὸς, xai 
αἴρουσιν αὐτὸ ὕπερϑεν σιλεντιώριοι. καὶ εἰσέρχεται διὰ τοῦ 
δάριστεροῦ μέρους τοῦ χρυσοτριγλίγου βῆλον ά, μητροπολῖται Ὁ 
xai ἐπίσχοποι, xui στάντος τοῦ ὀστιαρίου ὑπὸ τὸ εἰρημένον 
βῆλον, πίπτουσιν οἱ αὐτοὶ, καὶ ἀναστάντες διέρχονται μέχρε 
τῆς μέσης τοῦ τριχλίνου. ὃ δὲ ὀστιάριος προπορεύεται αὖ- 
τῶν, καὶ ἑστὼς ἀπέναντι τοῦ πολυελαίου τοῦ χρεμαμένου ἐν 
τοτῷ μέσῳ τῆς χρυσῆς τραπέζης, πιπτόντων τὸ δεύτερον ἐκεῖσε 
xal ἀναστάντων, ἀπέρχονται xai ἵστανται ἐπὶ τῆς χρυσῆς τρα- 
πέζης, xai στώντος τοῦ πρώτου αὐτῶν ἔμπροσϑεν τῆς χρυ- 
σῆς τραπέζης, πίπτουσι πάντες, λαβόντες δὲ δ,τε τῆς xara- 
στάσεως καὶ Ó δεφερενδάριος τὸν πρῶτον αὐτῶν, ἀποφέρου- 
1501» αὐτὸν πρὸς τὸν βασιλέα, καὶ προσχυνήσας τὰ γόνατα xciEd.L.56 
᾿ τὰς χεῖρας τοῦ βασιλέως, ἀσπάζεται αὐτὸν, καὶ διελϑὼν διὰ 
τοῦ δεξιοῦ μέρους ἵσταται ἀπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβου- 
᾿χλείου. ἀσπασάμενοι. δὲ καὶ οἱ εἰσελϑόντες μετὰ ταῦτα ἅπαν-- 
τες τῇ τάξει ταύτῃ, ἀπέρχονται καὶ ἵστανται ἀπ᾽ αὐτοῦ ém Ms.54.a 
Δοεὐθείας ἅπαντες ἐν τῷ δεξιῷ μέρει, ὡς προείρηται. xad αὖϑις 
| ἐξελθὼν ὃ ὀστιάριος ἀπὸ χελεύσεως, εἰσάγει διὰ τοῦ δεξιοῦ 
μέρους βῆλον B', τὸν χλῆρον τῆς μεγάλης ἐχκλησίας" προσ- 
κυγήσαντες δὲ χαὶ αὐτοὶ ὁμοίως τῇ προειρημένῃ τάξει xcd 
ἀσπασάμεγοι τὸν βασιλέα, ἀπέρχονται καὲ ἵαταγνταιν ἐν τῷ 
1. ἐν τῇ ὁδῷ ed. 


aurei triclinii stat. (IL) Rursus praepositus, signo ab Imperatore 
accepto, ostiarium admonet, qui velum manu pulsat, quod silen- 
tiarii sursum attollunt. Et intrat per sinistrum aurei triclinii latus 
velum primum, metropolitae et episcopi, qui, stante sub dicto velo 
ostiario , in terram procumbunt et, postquam surrexere, ad medium 
triclinii procedunt. Ante ipsos ostiarius progreditur et ante lucer- 
nam in medio aureae mensae subsistit; hi, postquam ibi iterum in 
terram prociderunt et surrexere, abeunt et aureae mensae adstant, 
eorumque principe ad auream mensam constituto, omnes in terram 
procumbunt, cerimoniarius autem et referendarius principem eorum 
ad Imperatorem adducunt, quem, genua eius manusque amplexus, 
salutat, et ad dextrum latus digressus , post cubiculo praefectos ad- 
stat. Quod postquam deinde omnes, eodem ritu ingressi, fecere, 
post eum in dextra parte ut supra dictum est ordine stant. Rursus 
egressus ostiarius a mandato, per dextram triclinii partem velum 
secundum, clericos magnae ecclesiae, adducit: qui cum ipsi pariter 
'eodem ritu Imperatorem adorarunt et salutarunt, abeunt et in si- 
nistro eius triclinii latere post cubiculi praefectos adstant. Sic ostia- 


OÁ  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


» e. - - à 
Β ἀριστερῷ μέρει τοῦ αὐτοῦ τριχλίγου, oi αὐτοὶ ἀπὸ τῶν ἀρ- 
, - , M] ' , ey ' 
χύόντων τοῦ χουβουχλείους καὶ ἐξελθὼν πάλιν ὃ ὁστιάριος 
ἀπὸ χελεύσεως διὰ νεύματος τοῦ πραιποσίτου, εἰσάγει διὰ 
- 5 ^- , - 
τοῦ ἀριστεροῦ μέρους βῆλον y , ἡγουμένους" εἰσελθόντες δὲ 
? 
xal αὐτοὶ x«i προσκυνήσαντες ἐκ y , ἀσπάζονται τὸν βασιλέαϑ 
[41 , * c ^ ? Ll * , ^ ^ ^ 
ὃν τρόπον χαὲ OL πρὸ αὐτῶν, xci διελθόντες διὰ τοῦ δεξιοῦ 
μέρους, ἵστανται ἀπὸ τῶν μητροπολιτῶν καὲ ἐπισχόπων, (T.) 
, " 389 e ' ε - ' * * ΄ 
Kai εἰϑ᾽ ovroc λαβὼν 0 τῆς χαταστάσεως τὸν ρεφερενδά- 
ριον, δίπτει αὐτὸν πρὸς τοὺς πύδας τοῦ βασιλέως: ἀσπασά- 
μενος δὲ τούς τε πόδας xai τὰ γόνατα αὐτοῦ, ἀναστὰς ἀσπά-το 
CLerat τὸν βασιλέα, καὶ ἀπελθὼν, ἐν τῷ ἀριστερῷ μέρει ἵστα- 
* Ld , ^ ,? , ? - , ^ ^ AJ 
ται μετά τοῦ xÀngov τῆς ἐχχλησίας ἔν τῷ αὐτοῦ βαϑμῷ, xat 
3 , c m" , 2t ἢ , V € ^ 
εὐϑέως ὁ τῆς καταστάσεως ἐξέρχεται' νεύων δὲ ὃ βασιλεὺς 
M , , J * 35 “4 ἦν , ' 
τῷ πραιποσίτῳ, λέγει" ,,χελευσατε, καὶ ἀπελθόντες zt&vrec 
οἱ εἰσελϑόγτες διὰ τῶν τριῶν βήλων, ἵστανται ὅμαδὸν ἐν τῷιϑ 
κατωτέρῳ μέρει τῆς χρυσῆς τραπέζης. ὃ δὲ βασιλεὺς καὲ ὃ 
, ? , er b] - 5 ' - 
πατριά ἀναστάντες, ἵστανται ἐν τῷ ἀνωτέρῳ μέρει T 
2 ς AS , 9 , ἐν ΕῚ e $i ki: 4 
αὐτῆς χρυσῆς τραπέζης, βλέποντες πρὸς ἀνατολάς, xci ποιεῖ 
ς LU " - LE 
ὃ πατριάρχης εὐχὴν συναπτὴν, καὶ τελεσϑείσης τῆς εὐχῆς, 
c , 
λέγει ὃ πραιπόσιτος: ,,κελεύσατε." — xai ἐξέρχονται ἅπαντεςαο 
€ "ὦ OMM - , Ν c , M € 
οἱ ἱερεῖς τὲ καὶ ἡγούμενοι, καὶ ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα. ὃ 
Ld , 
δὲ βασιλεὺς μετὰ τοῦ πατριάρχου εἰσέρχονται εἰς τὸν ναῦν 
- € , ^ , ^ ^ ' 
Dzzc ὑπεραγίας Θεοτόχου τοῦ qugov, xdüxsios τελοῦσι τὴν 
, -»" ! 
ϑείαν λειτουργίαν, καὶ στοιχηϑέντος τοῦ χλητωρίου, γίνονται 


19. συγαπτὴν R., συγαπτεῖν cod. et ed, 55. εἰσέρχεται ed. 


rius a mandato, signo a praeposito dato, iterum egressus, per sini- 
strum triclinii latus velum tertium, hegumenos seu monasteriis prae- 
féctos adducit. Qui et ipsi ingressi et ter Imperatorem venerati, 
eum salutant more ceterorum, qui ante ipsos advenerant, servato, 
et ad dextrum latus digressi, post metropolitas et episcopos stant. 
(III) Sic pariter cerimoniarius referendarium ad pedes Imperatoris 
prosternit: is genua pedesque osculatur; quo facto surgit et Impe- 
ratorem osculatur: mox ut abiit, in sinistro latere in eodem cum 
clero gradu stat, et statim cerimoniarius exit, Imperator autem 
praeposito signum dat, qui dicit: Jubete. Et postquam ommes in 
tribus velis ingressi abiere, in inferiori latere aureae mensae una 
adstant. lmperator vero et patriarcha surgunt et in superiori parte 
aureae mensae ad orientem versi stant, iubente patriarcha, ut col- 
lecta instituatur, quibus finitis, praepositus dicit: Jubete, Et egre- 
diuntur sacerdotes et hegumeni omnes Imperatori felicia precaturi, 
Deinde Imperator et patriarcha ad templum $, Deiparae in pharo 
divinam liturgiam celebraturi procedunt, ct instructo convivio , fer- 
cula apponuntur, vocatique sacerdotes et hegumeni in palatio ma- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.4. 95 


- Lj 
μίνσαι, καὶ ob μὲν χληϑέντες ἱερεῖς τε καὶ ἡγούμενοι μένου- 
σιν ἐν τῷ παλατίῳ, οἱ δὲ λοιποὶ εἰληφότες χρήματα ἀναχω- 
ροῦσι xai αὐτοὶ ὑπερευχόμενοι τὸν βασιλέα. τελεσϑείσης δὲ Μ5. 54.» 
τῆς ϑείας λειτουργίας, ἐξέρχεται Ó βασιλεὺς ἀπὸ τῆς ἐχχλη- 
ὅσίας μετὰ τοῦ πατριάρχου xai εἰσέρχεται ἐν τῷ χρυσοτριχλίνῳ" 
? M * € * , ε ^" 5? x ' * 
εἰσέρχονται δὲ xai οἱ κατὰ συγήϑειαν ἱερεῖς ἀπὸ xelevotoc xat 
ποιοῦσι τὸν στίχον, καὶ εὐλογήσας τὴν τράπεζαν ὃ πατριάρ- 
χης, ἀπέρχεται xai ἵσταται ἔνδον τοῦ βήλου ἐν τῇ καμάρᾳ τῇ 
οὔσῃ ἐκ δεξιῶν τῶν ἀργυρῶν πυλῶν τοῦ χρυσοτρικλίγου, raiEd.L.575 
, D € - x 
τοἐχβάλλει τὸ ὠμοφόριον αὑτοῦ, καὶ λαβόντες οἱ ἱερεῖς, ἤγουν 
οἱ χουβουχλείσιοι, ἐξέρχονται. (4.) Ἐχβαλόντος δὲ τοῦ βα- 
σιλέως τὸ σαγίον, ὅπερ φορεῖ, χαϑέζονται ἀμφότεροι ὅ,τε 
βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης ἐν τῇ ἀποχοπτῇ τραπέζη, εἰἶσε-- 
ψεγχάντων δὲ τῶν χουβικουλαρίων τὰ χουχουμάρια, πέγουσε 
τὐπρὸς ἅπαξ. τῇ γὰρ τάξει ταύτῃ εἰσέρχονται τὰ χουχουμάρια 
διὰ τῶν χουβικουλαρίων, ἡνίκα ὃ βασιλεὺς μετὰ τοῦ πατρι- 
Ὕ -" 
άρχου ἀριστᾷ. xai εἶϑ᾽ οὕτως, ὡς προείρηται, εἰσέρχεται ὃ 
τῆς τραπέζης, καὶ ἵσταται ἐν τῷ οὐδῷ τῶν ἀργυρῶν πυλῶν. 
5 , € ^ - , ? -Ὕ € - 
tira νεύει ὁ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, χακεῖγος τῷ τῆς τρα-Β 
- - γε M ^ * - 
φοπέζης. τοῦ δὲ τῆς τραπέζης γύξαντος τὸ βῆλον μετὰ τῆς 
— χειρὸς, αἴρουσιν αὐτὸ σιλεγτιάριοι ὕπερϑεν, xai εἰσέρχονται 
oí φίλοι: διὰ γὰρ τῆς ἑβδομάδος ἐν ἑχάστῃ εἰσόδῳ xai ἐξό-- 
δῳ τοῦ αὐτοῦ βήλου ὑπὸ δύο σιλεντιαρίων βαστάζεται. εἰσ-- 
, ^ c , 3; d , - , 
ελθϑόντες δὲ οἱ φίλοι, χκαϑέζονται ἐν τῇ τιμίᾳ χρυσῇ τραπέζῃ 
- « , " "Ὁ ε , 
25:0U βασιλέως, ὡσαύτως xai ἐν τοῖς παρατραπεζίοις, ὡσαῦύ-- 
10. ὠμόφορον cod. 18. ἐν τῇ ó0Q ed. Ἢ 
nent: ceteri vero, postquam munera accepere, et ipsi fausta Impe- 
ratori precati, abeunt. Peracto divino oflicio, Imperator una cum 
patriarcha ex ecclesia redit aureumque triclinium cum sacerdotibus, 
ui stichum faciunt, intrat: patriarcha postquam mensae benedixit, 
it et intra velum in camera ad dextrum latus argentearum por- 
tarum aurei triclinii sita omophorium deponit, quod postquam sa- 
cerdotes seu cubicularii accepere, egrediuntur. (IV.) Imperator au- 
tem postquam sagum, quod gestat, exuit, utrique, Imperator et pa- 
triarcha, mensae magnae accumbunf et semel, allatis a. cubiculariis 
iis vasis, quae cucumaria vocantur, potum sumunt. Mos enim est, 
ut dum Imperator cum patriarcha convivium celebrat, cubicularii 
cucumaria afferant. Sic uti dictum est mensae praefectus intrat et 
in limine portarum argentearum subsistit. Mox lmperator praepo- 
sito, hic mensae praefecto, signum dat, qui postquam velum manu 
ulsavit, silentiarii illud sursum tollunt, et amici ingrediuntur; per 


c septimanam enim in unoquoque introitu et exitu eiusdem veli 
a silentiariis portatur. Ingressi autem amici venerandae aureae men- 


96 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


TOC xoi ἐν ταῖς τῶν χλητωρίων εἰσοδιεξόδοις μίνσων τε xai 
λοιπῶν χρειῶν" ἐν δὲ τῇ εἰσόδῳ τοῦ ἑγὸς ξχάστου μίγσου ἐν 
τῇ τραπέζῃ ἀξιοῖ ὃ βασιλεὺς τὸν πατριάρχην πρὸς τὸ εὔλο- 
γῆσαι. ὃ δὲ πατριάρχης προτρέπεται χατὰ μίνσον ἑνὲ ixa- 
αστῳ μητροπολίτῃ χατὰ τὴν ἑαυτοῦ προχαϑεδρίαν καὶ εὐλο- 
ye, καὶ πάσης τῆς τοῦ τραπεζίου ἀκολουϑίας τελεσϑείσης, 
ἀνίστανται, καὶ ὑπερευξάμενοι τὸν βασιλέα ἐξέρχονται, wal 
μένει ὃ βασιλεὺς μετὰ μόνου τοῦ πατριάρχου ἐν τῇ τραπέζῃ. 
πιόντες δὲ πέλιν πρὸς ἅπαξ ἀνίστανται, καὶ εὐθέως ó Baoi- 
Ms.55.a λεὺς περιβάλλεται τὸ σαγίον αὑτοῦ, προσχληϑέντες δὲ xai οἷτο 
ἱερεῖς εἰσέρχονται, καὶ περιβαλλόμενος ὃ πατριάρχης τὸ ὠμο-- 
φύριον αὑτοῦ ἐν τῇ προλεχϑείσῃ χαμάρᾳ διὰ τῶν ἱερέων, 
ἐξέρχεται. καὲ ποιοῦσι τὸν στίχον, καὶ μετὰ τὸν στίχον ἐπι-- 
δίδωσιν ὃ πατριάρχης τῷ βασιλεῖ ᾿εὐλογίας, καὶ ἐξέρχονται 
οἱ ἱερεῖς, καὶ προσχυγήσαντες ἀμφότεροι ἀλλήλους ὕ,τε βασι-τῇ 
Ὁ λεὺς καὶ Ó πατριάρχης καὶ ἀσπασάμενοι, ὃ μὲν βασιλεὺς εἰσ-- 
ἔρχεται ἐν τῷ κοιτῶνι αὐτοῦ, τὸν δὲ πατριάρχην λαβόντες 
οἱ ἄρχοντες τοῦ κουβουκλείου xai οἱ κουβικουλάριοι, διασώ- 
ζουσιν αὐτὸν μέχρι τῆς πύλης τοῦ σπαϑαρικίου. j 


ΚΕΦ. i£. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ παρασχευῇ τῆς διαχαινησίμου, 


Προέρχονται ἅπαντες ἐν τῷ παλατίῳ ἠλλαγμένοι ἀπὸ 
Ed.L.58.Àevxàv» χλαγιδίων, ὡς προείρηται" ἀγοίξαντος δὲ τοῦ παλα- 


20 


βὰδ Imperatoris aeque ac appositis tabulis, dumque missus et reli- 
quus apparatus in coenaculum afferuntur, adsident, dumque singuli 
missus tabulae imponuntur, Imperator patriarcham ad eorum bene- 
dictionem invitat. Is igitur unicuique metropolitarum pro sua praecel- 
lentia et dignitate id iniungit ac benedicit, omnique mensae ritu per- 
acto, surgunt et Imperatori fausta precati abeunt: solus Imperator cum 
patriarcha ad mensam remanet. Postquam vero adhuc semel potum 
sumsere, Imperator sagum suum induit: vocati sacerdotes intrant, et 
patriarcha omophorio suo in dicta camera per sacerdotes indutus, 
abit. Hi stichum faciunt, deinde patriarcha panem benedictum hm- 
peratori tradit, sacerdotes egrediuntur, et postquam lmperator et 
patriarcha se adorarunt et salutarunt, ille ad suum cubiculum abit, 
patriarcham vero praefecti cubiculo et cubicularii excipiunt ipsum 
que usque ad spatharicii portam comitantur. 


CAP. 15. | 
Observanda in vigilia septimanae renovationis. 


Omnes tunicis albis induti ut dictum est in palatium conve- 
niunt, quo aperto, processio novum triclinium, quod lustiniani vo- 


DE CERIMON. AULAE DYZANT. I. 16. 97 


τίου εἰσέρχεται 7j προέλευσις ἔν TQ νέῳ τριχλίνῳ τῷ xalov-ED. L. 58 
μένῳ Ἰουστινιανῷ. καταλαβούσης δὲ τῆς ὥρας, στοιχεῖται τὸ 
κλητώριον, εἶϑ᾽ οὕτως γίνονται μίνσαι. καὶ οἱ μὲν κληϑέν- 
τες φίλοι μένουσιν, οἱ δὲ λοιποὲ ἅπαντες ἀπέρχονται ἐν τοῖς 
δοΐκοις αὐτῶν. ὃ δὲ βασιλεὺς ἐξελϑὼν καϑέζεται éni τῆς χρυ- 
σῆς τραπέζης ἐν τῷ χρυσοτρικλίνῳ μετὰ τῶν φίλων, ὧν éxé- 
λευσε χληϑῆναι, xai πάσης τῆς τοῦ τραπεζίου ἀκολουϑίας 
τελεσϑείσης, ἀνίστανται καὶ ἀπέρχονται ἕχαστος ἐν τοῖς oi- 
xoig αὑτῶν. ἱστέον δὲ καὶ τοῦτο, ὅτι ἡ αὐτὴ τάξις παραχο- 

τολουϑεῖ καὶ ἐπὶ τῇ αὔριον, ἤγουν τὸ σάββατον τῆς αὐτῆς é- 
βδομάδος. 


ΚΕΦ. ις. €—- 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ κχυριαχῇ τοῦ ἀντίπασχα, ἀπιόντος τοῦ 
βασιλέως ἐν τῇ ἁγίᾳ ΖΣοφίς. 


15 Ἐἰσέρχεται 7j προέλευσις ἀπὸ ἀλλαξίμων εἷς τὸ Ἶουστι- 

᾿ ψιαγὸν, χαὶ περὲ ὥραν τρίτην δίδονται μίγσαι, καὶ γίνεται 
μεταστάσιμον ἐν τῷ xovcigrOQUQ, καὶ ἀπέρχονται οἱ δεσπό- 
ται εἰς τὸν αὐγουστέα καὶ ἀλλάσσουσι τὰ διβητήσια καὶ τὰς 
χλαμύδας καὶ ἐξέρχονται. καὶ γίγνεται ἡ πρώτη δοχὴ, τῶν 

οπατρικίων ἐν τῷ ὀγοποδίῳ: καὶ λέγει ὅ τῆς καταστάσεως 
,*tAsUgare"' καὶ ἐπεύχονται “εἰς πολλοὺς χρόνους." καὶᾳ 
ἐξέρχονται ἕως τοῦ μεγάλου κχονσιστωρίου, ἔνϑα ἵστανται 


2. στείχεται ed. 15. εἰς τὸν cod. 


catur, intrat, Hora autem adveniente , coenaculum paratur ferculaque 
apponuntur, Vocati ad convivium amici manent, ceteri omnes domum 
petunt. Imperator egressus, aureae mensae in aureo triclinio cum 
amicis, quos vocari iussit, adsidet, hi toto convivii ordine peracto, 
surgunt et omnes domum abeunt. Sciendum est, eundem morem 
et sequenti die seu sabbato eius septimanae obtinere. 


CAP. 16. 


Observanda dominica secunda post pascha, Imperatore ad S. So- 
phiae abeunte. 


Processio in mutatoriis triclinium Tustiniani ingreditur, circa ho- 
ram tertiam fercula afferuntur et metastasimum in consistorio fit: 
Domini ad augusteum abeuntes, dibetesia chlamydesque mutant et 
prodeunt. Prima receptio a patriciis in onopodio instituitur, ubi ceri- 
moniarius dicit: Jubete, et precantur: In multa bonaque tempora etc. 
Inde ad magnum consistorium , ubi comites, consistoriani ceterique 
senatores adsunt, procedunt, dominisque in ciborio super porphyre- 


Constantinus Porphyr. Vol. 1, 7 


98 . ^ CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


Ms.55.b ὕπατοι, κονσιστώριον χαὶ oL λοιποὶ συγχλητιχοὲ, καὶ orüv- 
τῶν τῶν δεσποτῶν εἰς τὸ κχιβώριον ἐπάνω τῶν πορφυρῶν 
γραδηλίων, πίπτουσιν οἱ συγκχλητιχοὶὲ πάντες ἅμα τοῖς πα-- 
τριχίοις, καὶ ἀναστάντων αἰτῶν, λαμβάνει ὃ σιλεντεάριος 
γεῦμα διὰ τοῦ πραϊιποσίτου χαὶ λέγεις κελεύσατε"" οἱ δὲδ 
ο»εὶς πολλοὺς χρόνους", xai ἀπέρχονται διὰ τῶν σχολῶν. 
τὰ δὲ μέρη ἵστανται κατασφραγίζοντα χαὲ μόνον, οἱ δὲ 
γοτάριοι καὶ οἱ μαΐστορες λέγουσε τοὺς ἰάμβους. καὲ διὰ 
τοῦ χυτοῦ ἀπέρχονται εἰς "τὰ κατηχούμενα οὗ δεσπόται καὶ 
μόγον ἅμα τοῦ. κουβουκλείου xai τῶν σιλεντιαρίων καὶ λει-ῖο, 

Ὠτουργοῦσιν ἐχεῖσε καὶ ἀριστοῦσι μετὰ τοῦ πατριάρχευ, XOU 
ὑποστρέφοντες φοροῦσι τὼ διβητήσια οἱ δεσπόται καὶ τζιτζά.-. 
xu, καὶ ὑποστρέφουσιν ὑψιχευόμενοι ὑπὸ τῶν πατρικίων xul 
σιλεντιαρίων φορούντων σαγία ἀληϑινὰ, καὶ εἰσέρχονται διὰ 
τοῦ Κυρίου τῆς ἐκκλησίας. 15 


Ed. L. 59 i ΚΕΦ. ιζ. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ τετράδι τῆς μεσοπεντηχοστῆς x«l 
τῆς ἐν τῷ γαῷ τοῦ ἁγίου Μωχίου προελεύσεως. 


Προέρχονται ἅπαντες οἱ ἄρχοντες ἐγνύχιον ἠλλαγμένοι 
- L4 » - - 9 
ἔν τῷ παλατίῳ, ἤγουν ἐν τῷ ναῷ τοῦ Κυρίου, φοροῦντες ca-20 


1. ὕπατον, χογσιστώριον R. ex script. cod, χογσειστώριο super- 
scripto: 0; ὕπατος χογσιστωρίου ed. το. ZXO4. Ἰστέον, ὅτε τῇ 
κυριαχῇ τῇ αὐτῇ [ταύτῃ ed.] τοῦ ἀντίπασχα ἀπέρχεται ὃ βασιλεὺς 
ἔφιππος ἔμπρατος εἰς τοὺς ἁγίους ἀποστόλους [τοῦ ἁγίου ἀπο- 
στόλου ed.] γεωστὲ γὰρ τοῦτο ἐξέϑεντος τι. ἀρεστῶσι- ed. 


licis gradibus stantibus, senatores omnes una cum. patriciis se pro- 
sternunt, et postquam surrexere, silentiarius signum per praepositum 
accipit et dicit: Jubete: ipsi vero: In multa bonaque tempora ac- 
clamant perque scholas abeunt.  Factiones quoque adsunt, tantum 
Imperatorem signantes, notarii vero et magistri iambos dicunt. Do- 
mini per concamerationem ad. catechumena soli cum cubiculariis et. 
silentiariis abeunt, peracloque ibi divino officio, cum patriarcha 
convivantur, revertentes dibetesia et tzitzacia gestant, a patriciis et 
silentiariis stipati, qui saga purpurea gestant, perque ecclesiam Do- 
mini ingrediuntur. 
CAP. 17. 


Observanda feria quarta septimanae quartae post pascha et in - 
processione ad templum δ. Mocii. 


Proceres. omnes in mutatoriis noctu ad palatium. seu ad templum 
Domini procedunt, quos inter patricii, strategi, praepositi, ostiarii et 


τῷ ὧὖ 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 47. .99 


γία ἀληθινὰ, πατρίκιοί τε καὶ στρατηγοὶ, πραιπόσιτοί τε xai 
ὑστιάριοι καὶ πριμικήριο:" οἱ δὲ εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι 
iJ " € ' 
σπέχια ἀληϑινὰ, δμοίως δὲ καὶ οἱ βαρβάτοι πρωτοσπαϑάριοι, 
x , ^ € " , r * 
oL δὲ σπαϑαροχουβιχουλάριοι καὶ οἱ κουβικουλάριοι ἀπὸ za- 
διμιγσίωγ, βαστάζοντες oL σπαϑαροχουβιχουλάριοι καὶ τὰ δι-Β 
, € « , , 
στράλια αὑτῶν, OL δὲ χανδιδάτοι καὶ μανδάτορες, ὥσαύτως 
καὶ oL σχρίβωνες, τὰς ξαυτῶν στολὰς, ὡς εἴϑισται αὐτοῖς" 
? ^ - , diu Ὁ - ὦ , - c 
ἀνοίξαντος δὲ τοῦ παλατίου éni τοῦ Κυρίου, φορῶν ὃ βασι- 
λεὺς σκαραμάγγιον δίασπρον χρυσύκλαβον xai στεφϑεὶς ὑπὸ 
τοτοῦ πραιποσέτου, ἐξέρχεται ἔξω τῆς πύλης τοῦ Κυρίου, xai 
3». -» - , ^ , * 
δέχονται αὐτὸν ael ᾿πανρέκιρε ab στρᾶτηγοὶ o: καὶ δηρι- 
- 35. F € LET 
γευόμεγος ὑπ᾽ αὐτῶν πάντων, ἐξέρχεται μέχοι τῆς μεγάλης 
E T t 
πύλης τῶν ἐκσκουβίτων, ἐν 7 xai οἱ σκρίβωνες προβάλλονταν 
ἱππεύει δὲ ἐκεῖσε ὃ βασιλεὺς ἐφ’ ἵππου ἐστρωμένου ἀπὸδμς. 56. 
, - Fi - |? , 2 * 
τδσελοχαλίγνου χρυσοῦ διαλίϑου χειμευτοῦ, ἡἠμφιεσμέγου ἀπὸ 
μαργάρων" ἐν δὲ τοῖς τέσσαρσι ποσὲ τοῦ αὐτοῦ ἵππου xciC 
τῇ οὐρᾷ πράνδιοι πέτασοι ἀποχρέμανται, καὶ διέρχεται διὰ 
τῶν χορτίνων καὶ τῆς χαλκῆς. οἱ δὲ πατρίχιοι χαὶ στρατη- 
» - ' - , 
γοὲ xai ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου μετὰ πάσης τῆς OvyzÀn- 
βοτου, φοροῦντες σαγία ἀληϑινὰ, ἱππεύουσιν ἔξω τῶν χορτίνων, 
xai οὗτοι μὲν ἐφ᾽ ἵππων δηριγεύοντες τὸν βασιλέ ὶ 
' vro. μὲν ἐφ’ ἵππων δηριγεύοντες τὸν βασιλέα μετὰ σι- 
΄ WM * - - ^ 
λεντιαρίων καὶ ἀπὸ ἐπάρχων καὶ τοῦ τῆς καταστάσεως διερ-- 
χομένου ἐν τῷ μέσῳ xai ἱστῶντος τὴν προέλευσιν, οἱ δὲ πε- 
Loi οἵ δηριγεύοντες τὸν βασιλέα εἰσὶν οὗτοι " σπαϑάριοι βα- 
25orüLovreg διστράλια, φοροῦντες καὶ τὰ σκουτάρια αὑτῶν, 
καγδιδάτοι βαστάζούτες ὅμοίως, σχρίβωνες καὶ μαγδάτορες 


3. et 3, ἀσπαϑάριοι ed. 


primicerii saga purpurea, eunuchi protospatharii aeque ac barbati pro» 
tospatharii, spatharocubicularii et cubicularii a camisiis specia purpu- 
rea, spatharocubicularii etiam dextralia sua, candidati vero, mandato- 
res et scribones stolas suas pro more gestant. Aperto palatio, quod 
templo Dei proximum est, Imperator scaramangio albo aureis clavis 
ornato eta praeposito coronatus, e porta eius egreditur, ubi eum pa- 
tricii et strategi excipiunt. ἃ quibus omnibus stipatus, ad magnam 
portam excubitorum , ubi scribones promoventur, procedit, et equo 
ephippio aureo lapidibus et unionibus ornato, in cuius quatuor pe- 
dibus et cauda taeniae seu brandea pendenti, vectus, per cortinam 
et chalcen transit. Patricii, strategi et cubiculo praefecti cum unmi- 
verso senatu, saga purpurea gestantes, extra cortinas equis conscen- 
sis, cum silentiariis, expraefectis et cerimoniario, in medio ipsorum 
procedente et pompam ordinante, Imperatorem comitantur: reliqui 
pedibus euntes hi sunt: spakharii dextralia scutariaque sua gestan- 


100 ΟΘΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ ΡΟΚΡΗΎΒΟΘΕΝΙΤΙ ' 


Ὁ βαστάζοντες τὰ βεργία αὑτῶν, πάντες δὲ οὗτοι ἔνϑεν χἀχεῖσε ἡ 
δηριγεύουσι τὸν βασιλέα, ἐν δὲ τῷ μέσῳ αὐτῶν σιλεντιάριοι 
, € , LÀ 
τέσσαρες, βαστάζοντες χρυσᾶ διάλιϑα βεργία, φοροῦντες σα- 
r | , , b c - c 
yia ἀληϑινά.  (DB.) zfowsvousvog δὲ ὑπ’ αὐτῶν πάντων ὃ 
βασιλεὺς ὑπό τε πεζῶν xai ἐφίππων, διέρχεται διά τε τοῦδ 
φόρου χαὶ τοῦ ταύρου, τοῦ φιλαδελφίου, τοῦ βοὸς, τοῦ ξηρο- 
λόφου χαὶ τοῦ ἑξακχιογίου. καταλαβὼν δὲ ἐν τῇ τριόδῳ, ἔνϑα 
- " 5 P - 
ὃ ναὸς τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Ὀνησίμου, ἐκνεύειν δεξιᾷ καὶ 
διέρχεται διὰ τοῦ ἁγίου Ἰαχώβου τοῦ Πέρσου" ἀπὸ δὲ τῶν 
ἐχεῖσε εἰσέρχεται ἐν τῷ σεπτῷ ναῷ τοῦ ἁγίου μάρτυρος Πω-το 
, j ^ M * c * €- Ll ^ 
Ed.L.6ox(ov. εἰσελϑὼν δὲ ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ λουτῆριε xai διελϑὼν 
μέχρι τῶν γραδηλίων τῶν ἀνερ χομένων ἐν τῷ νάρϑηκι, χἀ- 
κεῖσε γιψάμενος, διέρχεται διὰ τοῦ νάρϑηχος, στάντες δὲ oi 
πατρίχιοι καὶ στρατηγοὶ μετὰ τῆς συγχλήτου πλησίον τῆς εἰσ- 
ἀγούσης πύλης εἰς τὸν χοχλιὼν, ἐπεύχονται τὸν βασιλέα,ιϑ 
ἕχαστος αὐτῶν ὡς προείρηται. ὃ δὲ βασιλεὺς δηριγευόμενος 
c , ^ ? , ^ , M - EJ 
Ms.56.bUz0 τε τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου xat βασιλικῶν οἶκχει-- 
αχῶν, τοῦ τῆς καταστάσεώς TE χαὶ σιλεντιαρίων, ἀνέρχεται 
» - * , * 
: διὰ τοῦ xoyli00 , καὶ μιχρὸν ἐκκλίγας ἀριστερὸν, διέρχεται 
€ —- , * 
διὰ τῶν κατηχουμενίων τοῦ νάρϑηχος xoi εἰσέρχεται εἰς vovao 
- c -“ " 2 ' 5 , ,' » 
χοιτῶνα αὑτοῦ, καὶ εἰσελθὼν ἀπαλλάσσει διβητήσιον ἄσπρον, 
€ * 5 - , € , τὰ , L4 
Boi δὲ εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι ὑπαλλάσσουσι διβητησια &- 
σπρα x«i σαβάνια, βαστάζογτες καὶ τὰ σπαϑοβάχλια αὑτῶν, 
^ * - x - 
φοροῦγτες καὶ τὰ σπαϑία αὐτῶν, διέρχονται ὁπισϑὲεν τοῦ βα- 


i 
i 


22. et sic deinceps ubique. 


tes, candidati simili habitu, scribones etj mandatores cum virgis suis, 
omnes Imperatorem utrinque ambientes; in medio eorum silentiarii 
quatuor, virgas aureas gemmis ornatas géstantes, procedunt. (1L) Ab 
his omnibus partim equis, partim pedib(is euntibus stipatus Impera- 
tor, per forum, taurum, philadelphium ,| forum bovis, xerolophum et 
hexacionium transit. Postquam vero in trivium, ubi templum S. apo- 
stoli Onesimi situm est, pervenit, dextrdrsum deflectens, per S. Iaco- 
bi Persae transit, inde templum 8, martyris Mocii petit, Baptiste- 
rium autem ingressus, ubi ad scalas najrthecis pervenit ibique ma- 
nus lavit, per narthecem transit, patricii autem et strategi cum se- 
natu prope portam in cochleam ducentem adstantes, fausta Impera- 
lori eo, quo diximus modo apprecantuy. Deinde a praefectis cubi- 
culo et Imperatoriis ministris, cerimo[niario et silentiariis cinctus, 
per cochleam adscendit, et paulo ad sin|istram declinans, per catechu- 
mena narthecis ad suum cubiculum trajsit, quod ingressus, dibete- 
sium album mutat, cunuchi protospatlarii dibetesia alba et sabana 
mutant, suosque spathobaculos et spaülhas gestantes, a tergo lmpe- 


DE CERIMON. AULAE DBYZANT. I. 17. IOI 


- σιλέως, ὡς εἴϑισται αὐτοῖς. ὃ δὲ τῆς καταστάσεως εἰσελϑὼν 
δηλοῖ τῷ πραιποσίτῳ, ὡς ὅτι ἤγγισεν Ó καιρὸς τῆς λιτῆς με- 
τὰ τοῦ πατριάρχου, Ó δὲ πραιπόύσιτος εἰσελϑὼν δηλοῖ τῷ βα- 
σιλεῖ. τοῦ δὲ βασιλέως ἐξελϑόντος ἐκ τοῦ χοιτῶνος αὑτοῦ ἐν 

5roig χατηχουμενίοις ὕπερϑεν τῶν βασιλικῶν πυλῶν, εἰσέρ χον- 
ται oi βεστήτορες xai ὑπαλλάσσουσι τὴν χλανίδα τὸν βασι- 
λέα, τὰ δὲ ἐκεῖσε χρεμαμένα βῆλα ἐν τοῖς κατηχουμενίοις 
χουβιχουλάριοι ποιοῦσιν. ἐξελθόντα δὲ τὸν βασιλέα ἐκ τῶν 
βήλων καὶ δηριγευόμενον ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβου-α 

τοχλείου, δέχονται ἐκεῖσε ἔξω τοῦ βήλου πατρίκιοΐ τε xal στρω- 
vjyol, καὶ πεσόντες προσχυγοῦσι, xai νεύει ὃ πραιπόσιτος 
ἀπὸ κελεύσεως τὸν τῆς χαταστάσεως, κἀχεῖνος λέγει ,,χελεύ- 
cart*" αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται τὸ ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς 
χρόνους." καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ πάντων φορούντων τὰ 

τὔχουσόταβλα αὐτῶν χλανίδια, κατέρχεται τὸν χοχλιὰν, καὶ 
δέχονται αὐτὸν πάλιν ἐχεῖσε, ἤγουν ἐν τῷ πληρώματε τοῦ xo- 
χλιοῦ, πατρίκιοί τὲ xal στρατηγοὶ σὺν πάσῃ τῇ συγκλήτῳ» 
xai πάντων πεσόντων, νεύει ὃ πραιπόσιτος ἀπὸ κελεύσεως τῷ 
σιλεντιαρίῳ, κἀκεῖνος λέγει ,,κχελεύσατε" αὐτοὶ δὲ ὑπερεύ- 

δοχονται ὅμοίως ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους." (Γ.) 4η-Ὁ 
ριγευόμενος δὲ ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε, διέρχεται διὰ 
τοῦ νάρϑηχος, καὶ ἔξελϑὼν τὴν οὖσαν ἄντικρυ τῶν βασιλικῶν 
πυλῶν τοῦ μεγάλου ναοῦ πύλην, κατέρχεται τὰ γραδήλια, xci 
ἐχχλίνας ἔξ ἀριστερᾶς, ἐξέρχεται τὴν πύλην, δι’ ἧς εἴϑισται 

9. δηριγευομέγωγ cod. εἰ 10. δέχονται αὐτὸν ἔκ. 


ratoris, ut ipsis mos est, procedunt. Cerimoniarius ingressus praepo- 
situm monet, tempus processionis cum patriarcha instare, quod is 
Imperatori indicat, Quo e cubiculo suo in catechumena super Im- 
peratoriis portis ingresso, vestitores intrant tunicamque Imperatoriam 
mutant, vela autem in catechumenis cubicularii suspendunt, egres- 
sumque e velis Imperatorem et a praefectis cubiculo stipatum pairi- 
cii et strategi extra velum excipiunt et prono in terram vultu ado- 
rant: praepositus a mandato cerimoniario signum dat et dicit: Iu- 
bete: ili: In multa bonaque tempora acelamant, Sie ab omnibus 
tunicas aureis segmentis gestantibus stipatus, per cochleam descen- 
dit, ubi ipsum rursus in plenitudine eius patricii et strategi cum 
universo senatu excipiunt, et postquam omnes in terram procide- 
runt, praepositus a mandato silentiario siguum dat, hic dicit: Juhe- 
te: ipsi pariter: In multa bonaque tempora ci acclamant. (I1L) His 
comitantibus Imperator per narthecem transit, et e porta magni 
templi Imperatoriis obversa prodiens, per gradus descendit, et ad si- 
nistram declinans, per portam, per quam egredi in omnibus proces- 
sionibus solet, exit, in media processioni occurrit, et cum cereis ar- 


- *. 


- 


102 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


αὐτῷ xa9^ ἑκάστην προέλευσιν διέρχεσθαι, καὶ ἀπαντᾷ τὴν 
λιτὴν ἐν τῇ μέσῃ, xo ἅψας κηροὺς χαὶ εὐξάμενος, προσκυνεῖ 
Ms. ὅγι τὸν τίμιον καὶ ζωοποιὸν σταυρὸν καὶ τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον, 
εἶτα προσχυγήσαγτες ἀμφύτεροι, ὕ, τε βασιλεὺς xai ὃ πατρι- 
ἄρχης, διέρχεται ἔμπροσθεν τῆς λιτῆς, δηριγευόμενος $a05 
τῶν κατὰ συγήϑειαν, διὰ τοῦ λουτῆρος, xai ἀνελϑὼν τὰ εἰσ- 
Ed.L.61 ἄγοντα γραδήλια ἐν τῷ νάρϑηκι, εἰσέρχεται εἰς τὸν αὐτὸν 
γάρϑηκα xci καϑέζεται ἐπὲ σελλίου χρυσοῦ 8$ ἀριστερᾶς 
τῆς εἰσαγούσης ἀπὸ τῶν βάϑρων μέσης πύλης, ἐκδεχόμενος 
μέχρις ὧν καταλάβῃ ὃ πατριάρχης μετὰ λιτῆς. καὶ τούτουτο 
γινομένου καὶ μέλλοντος τοῦ τιμίου σταυροῦ εἰσέρχεσϑαι 
τὴν εὐώνυμον τῶν γραδηλίων πύλην, ἀνίσταται ὅ βασιλεὺς, 
καὶ ἀνελϑόντος τοῦ πατριάρχου τὰ γραδήλια, ἀπέρχεται ὃ 
βασιλεὺς μετὰ τοῦ πατριάρχου, καὶ ἵστανται ἀμφότεροι ἐν 
τῷ οὐδῷ τῶν βασιλικῶν πυλῶν, καὶ ὃ μὲν βασιλεὺς éwacis 
κηροὺς εὔχεται, Ó δὲ πατριάρχης τελεῖ τὴν εὐχὴν τῆς tig- 
ὁδου τῆς ϑείας λειτουργίας, xci εὐξάμενος Ó βασιλεὺς ἐπι- 
Β δίδωσι τὰ κηρία τῷ πραιποσίτῳ" τελεσϑείσης δὲ καὶ τῆς εὖ- 
χῆς, προσχυγεῖ τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον xal τὸν τίμιον σταῦυ- 
ρόν. χαὲ ἐπιλαβομένου τοῦ βασιλέως τῆς χειρὸς τοῦ πατρι-λο 
άρχου, διέρχονται μέσον τοῦ ναοῦ xci διὰ τῆς δεξιᾶς πλα- 
γίας τοῦ ἄμβωνος εἰσέρχονται ἐν τῇ σωλέᾳ, καὶ ἀπελϑόντων 
μέχρι τῶν ἁγίων ϑυρῶν, ὃ μὲν πατριάρχης εἰσέρχεται εἰς τὸ 
ϑυσιαστήριον, ὃ δὲ βασιλεὺς εὐξάμενος καὶ ἐπιδοὺς τῷ 


13. τὰ γραδήλια — πατριάρχου, καὶ om. ed. 15. τῇ δδῷ 
ed. 18. δὲ τῆς εὐχῆς t 


dentibus precatus, venerandam et vivificam crucem sanctumque evan- 
gelium adorat. Postquam vero Imperator et patriarcha se invicem 
adorarumnt, ille cum solenni comitatu per baptisterium ante processio- 
nem transit, et postquam per scalam narthecis adscendit, ipsum nar- 
thecem intrat ibique ad sinistram mediae portae, quae a scalis 
ducit, in sella aurea sedet, usque dum patriarcha cum processione 
advenerit, expectans. Quo facto, dum veneranda crux per sinistram 
portam scalae ingressura est, surgit lmperator, et adscendente pa- 
triarcha per scalam, Imperator cum patriarcha recedit, et ambo in 
limine Imperatoriarum portarum subsistunt, ubi Imperator quidem 
cum accensis cereis precatur, patriarcha autem preces introitus divini 
oflicii recitat, et precatus Imperator cereos praeposito tradit: finita 
precatione , sanctum evangelium ac venerandam crucem adorat. Mox 
patriarcham manu prehendit unaque cum eo per medium templum 
€t dextrum ambonis latus soleam intrat, ct ad sacras ianuas progressi, 
patriarcha sacrarium, aeque ac Imperator, postquam precatus est 
ct cereos praeposito dedit, ingreditur. Sacrarium ingressuro, metro- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 417. 103 


πραϊιποσίτῳ τοὺς κηροὺς, εἰσέρχεται. ἡνίκα δὲ μέλλει εἰσέρ- 
χεσϑαι εἰς v0 ϑυσιαστήριον, ἐπιῤῥέπουσιν οἱ μητροπολῖταν 
xarà τὸ ἔϑος τὰ ἅγια ϑύρια πρὸς τὸν βασιλέα, xai προσκυ- 
γήσας ὃ βασιλεὺς τοὺς ἐπ’ αὐταῖς πεπαρμένους σταυροὺς, εἰσ-. 
δέρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, καὶ εὐξάμενος ὑπαλλάξας τὴνα 
ἁγίαν τράπεζαν, ὡς εἴϑισται αὐτῷ, τίϑησιν ἐπ᾿ αὐτῇ ἀπο- 
χόμβιον χαὲ διέρχεται μετὰ τοῦ πατριάρχου διὰ τῆς πλα- 
γίας τοῦ ϑυσιαστηρίου ἐκ δεξιῶν μέχρι τῶν ἁγίων ϑυρῶν 
τοῦ βήματος. καὶ ὃ μὲν πατριάρχης μένει ἐν τῷ ϑυσιαστη- 
τορέίῳ. πρὸς τὸ ἐκτελέσαι τὴν ϑείαν λειτουργίαν, ὃ δὲ βασι- 
λεὺς ἐξελϑὼν ix τοῦ θυσιαστηρίου διέρχεται διὰ τῆς πλαγίας 
τοῦ γυναικίτου, οἱ δὲ πατρίκιοι ἵστανται ἔξωθεν τῆς πύλης 
τῆς εἰσαγούσης εἰς τὸν κοχλεὰν μετὰ στρατηγῶν, τῆς κατα- 9. 57.Ὁ 
στάσεώς τε καὶ σιλεγτιαρίων, μετὰ τῆς συγκλήτου ὑπερευχό-- 
εὔμενοι τὸν βασιλέα, (41.) 'O δὲ βασιλεὺς, δηριγευόμενος ὑπὸ 
τε τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουχλείου καὶ τῶν βασιλικῶν οἰκεια- Ὁ 
χῶν, ἀνέρχεται διὰ τοῦ μυστικοῦ χοχλιοῦ καὶ εἰσέρχεται εἰς 
τὸ παρακυπτιχὸν, ἔγϑα καὶ τὴν ϑείαν λειτουργίαν τελεῖ: xai 
εἰ μὲν κελεύει ὃ βασιλεὺς, ἐχδέχεται ἐκεῖσε τὸν πατριάρχην, 
20u£ygig ἂν καταλάβῃ τοῦ ἀχουμβίσαι αὐτὸν ἐν τῇ τραπέζῃ, εἶ 
δὲ μήγε, διέρχεται διὰ τῶν κατηχουμεγίων, δηριγευόμενος 
ὑπὸ τῶν προειρημένων, καὶ ἀπέρχεται ἐν τῷ κοιτῶγνε αὐτοῖο 
ἡνίκα δὲ καταλάβῃ ὃ τοῦ κλητωρίου καιρὸς, ἐξέρχεται ὃ βασι- 
λεὺς ἀπὸ τοῦ κοιτῶνος αὐτοῦ, δηριγευόμεγος ὑπ’ αὐτῶν, xai 
αδάἀπέρχεται ἐν τοῖς κατηχουμενίοις, ἐν οἷς καὶ ἡ ripa τράπεζα Ed. L.6a 
ἵσταται αὐτοῦ. καὶ δὴ καταλαβόντος τοῦ πατριάρχου ἀπὸ 


pelitae sanctas iamuas pro more inclinant, et postquam cruces cis 
aílixas adoravit, sacrarium intrat, precatusque instratum sacri altaris, 
uL solet, mutat eique apocombium imponit, .et cum patriarcha per 
dextrum sacrarii latus ad sanctas ianuas bematis discedit. Interea 
patriarcha ad celebrandum divinum officium in sacrario manet, ]1m- 
perator autem inde egressus, per latus gynaecei transit, dum inte- 
rim patricii extra portam cochleae cum strategis, cerimoniario, si- 
lentiariis et senatu , fausta Imperatori apprecantibus, adstant (IV.) 
Hica praefectis cubiculi et Imperatoriis ministris stipatus, per secretam 
cochleam adscendit et capellam , ubi et divinam liturgiam celebrat, in- 
greditur ibique, si ipsi placet, patriarcham, usque dum tempus, quo 
mensae accumbit, appropinquavit, expectat: sin minus , per catechu- 
mena, a dictis stipatus, transit suumque cubiculum pctit. Appro- 
piuquante convivii tempore , iisdem comitantibus, e cubiculo ad .ca- 
iechumena, ubi et veneranda mensa sua stat, procedit.  Invitatum 
ad convivium patriarcham praefecti cubiculo cuin cubiculariis a man- 


104 CONSTANTINI PORPHYROGENITI- 


προσχλήσεως, δέχονται αὐτὸν ἄρχοντες τοῦ κουβουχλείου μετὰ 
χουβιχουλαρίων ἀπὸ κελεύσεως ἐν τῷ κοχλιᾷ, δι’ οὗ ἀνῆλϑεν 
ὃ βασιλεὺς ἐν πρώτοις πρὸ τοῦ καταλαβεῖν τὴν λιτὴν, καὲ 
ἀποφέρουσιν αὐτὸν διὰ τῶν κατηχουμένων, καὶ εἰσελϑὼν ξνοῦ-- 
“ται τῷ βασιλεῖ. εἰσέρχονται δὲ καὶ οἱ ἱερεῖς καὶ ποιοῦσι 10»5 
στίχον, καὶ λαβόντες οἱ αὐτοὲ ἱερεῖς τοῦ πατριάρχου τὸ ὦμο- 
φόύριον, ἐξέρχονται, καὶ καϑέζονται ἀμφότεροι, 0, τε βασιλεὺς 
καὶ ὅ πατριάρχης, ἐν τῇ τραπέζῃ. πιόντων δὲ ὡς εἴϑισται av- 
τοῖς πρὸς ἅπαξ, εἰσέρχονται οἱ φίλοι, καὶ πάσης τῆς τοῦ τραπε- 
ζίου ἀκολουϑίας τελεσϑείσης, ἀνίστανται xai ἐξέρχονται, καῖτο 
Β μένει ὃ βασιλεὺς μετὰ τοῦ πατριάρχου ἐν τῷ κλητωρίῳ, πιόν- 
τες δὲ πάλιν ἀμφότεροι πρὸς ἅπαξ, ἀνίστανται. εἶτα προσκυ- 
γήσαντες ἀλλήλους 0, τε βασιλεὺς xai ὃ πατριάρχης, 0 μὲν πα- 
τριάρχης ἐξέρχεται, διασώζουσι δὲ αὐτὸν ἄρχοντες τοῦ κου- 
βουκλείου μέχρε τοῦ προειρημένου κοχλιοῦ. ὃ δὲ βασιλεὺς δη-τῦ 
ριγευόμεγος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουχλείου καὶ βασιλι-- 
Ms.58. α χῶν οἰχειακῶν, ἀπέρχεται ἐν τῷ κοιτῶνι αὑτοῦ, ἐκδεχόμενος 
τὸν καιρόν. καταλαβόντος δὲ τοῦ καιροῦ τῆς προελεύσεως, δξ-- 
ἔρχεται ἀπὸ τοῦ κοιτῶνος αὑτοῦ ἐν τοῖς κατηχουμενίοις ὕπερ-- 
Sev τῆς τῶν βασιλικῶν πυλῶν καὶ ὑπαλλάσσει τὴν στολὴν,χο 
ἣν εἴϑισται αὐτῷ ἐν ταύτῃ τῇ ξορτῇ περιβεβλῆσϑαι. καὶ λα- 
αβὼν ὃ πραιπόσιτος τὴν τιάραν, ἐπιτίθησιν αὐτὴν ἐπὲ τὴν κε- 
^ φαλὴν τοῦ βασιλέως, xai δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς ὑπὸ τοῦ 
χουβουκλείου, κατέρχεται ὑπὸ τοῦ προειρημένου δυτικοῦ κο-- 
χλιοῦ, ἅπαντες δὲ αὐτῶν ἀπὸ σαγίων ἀληθινῶν, xai δέχονταιαϑ 
2. χουβιχουλαρίων R, ex compendio cod., χουβικουλαρίου ed. 
12, t€ οὔ, ed. — 22. στεάρα cod. 


dato in cochlea, per quam primum Imperator, antequam processio- 
nis tempus venerat, adscenderat, excipiunt eumque per catechumena 
adducunt: ingressus cum lmperatore versatur. Intrant etiam sacer- 
dotes et stichum faciunt, acceptoque patriarchae omophorio, exe- 
unt, Imperator et patriarcha mensae adsident. Qui postquam semel 
ut ipsis mos est potum sumsere, intrant amici, omnibusque mensae 
ritibus servatis, surgunt et egrediuntur, mox Imperator quoque et 
patriarcha , qui remanserant, a convivio, postquam adhuc semel bi- 
berunt, surgunt. Sic posteaquam se invicem adorarunt, patriarcha 
egreditur, quem ad dictam cochleam praefecti cubiculo conducunt. 
Imperator a cubiculo praefectis et Imperatoriis ministris stipatus, ad 
suum cubiculum abit, tempus processionis exspectans. Quo appro- 
pinquante, e cubiculo suo ad catechumena super Imperatorias portas 
abit ibique vestem, quam hoc induere festo solet, sumit: praepo- 
situs tiaram capiti eius imponit, ipse a cubiculo stipatus, dictam oc- 
cidentalem cochleam subit, omnes vero in sagis purpureis in nar- 


"emm. m 


. DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 47. 105 


"αὐτὸν ἐν τῷ νάρϑηκι ἔξωϑεν τῆς πύλης τοῦ αὐτοῦ κοχλιοῦ 
' ὡσαύτως καὶ οἱ τοῦ κουβουχλείου ἄρχοντες. καὶ λαβὼν νεῦμα 
ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, γεύει τῷ τῆς καταστάσεως, 
κἀχεῖγος λέγει, κελεύσατε. (E.) Καὶ δηριγευόμενος ὕπ᾽ αὐτῶν 
56 βασιλεὺς ἐξέρχεται τὴν οὖσαν πρὸς τὰ γραδήλια μέσην πύ- 
λην τοῦ νάρϑηχος καὶ ἱππεύει ἐχεῖσε ἐφ᾽ ἵππου λευχοῦ ἐστρω- 
μένου ὑπὸ σελοχαλίνου χρυσοῦ διαλίϑου χειμευτοῦ, ἠἡμφιεσμέ- Ὁ 
vov ἀπὸ μαργάρων, οἱ δὲ λοιποὲ ἄρχοντες ἱππεύουσιν ἔξω τῆς 
πύλης. ἐν δὲ τῇ περιόδῳ τοῦ βασιλέως τελεῖται 7j τῆς προελεύ- 
τοσεως τάξις ὗπό τε τῶν ἐφίππων καὶ πεξῶν ὡσαύτως καὶ τῶν 
μερῶν, ὃν τρόπον ἀνωτέρω τῇ δευτέρᾳ τῆς διαχαινησίμου 
τῶν ἁγίων ἀποστόλων ἐπὶ λεπτῷ ἐξεϑέμεϑα. ἐξελθόντος δὲ τοῦ 
βασιλέως ἐν τῇ πύλῃ, ἐν ἢ διέρχεται ἐν ἑκάστῃ προελεύσει, 
ἤγουν τῇ οὔσῃ πρὸς ἄρχτον, δέχονται αὐτὸν ἐκεῖσε ἐν πρώτοις 
150 δομέστιχος τῶν σχολῶν μετὰ τοῦ περατιχκοῦ δήμου τῶν Βεγέ- 
των, ἐπιδίδωσι δὲ λιβελλάριον τῷ βασιλεῖ, φορῶν χλανίδιον Ed. L.63 
Bérero» χουσοΐφαντον, xai διασώζει τὸν βασιλέα τὸ αὐτὸ μέ- 
ρος μέχρι τοῦ ἑξακιογίου. ὃ δὲ δομέστικος τῶν ἐκσχουβέτων 
μετὰ τοῦ περατιχκοῦ δήμου τῶν Πρασίνων δέχονται τὸν βασι- 
20A£a ἐν τῷ ἑξακιονίῳ, καὶ ἐπιδιδόντος τοῦ δημοχράτου λιβελλά- 
φίον, διασώζουσιν αὐτὸν μέχρι τῆς μονήτας' φορεῖ δὲ καὶ 
ὃ δημοχράτης χλανίδα Πράσινον χρυσοὔφαντον xarà τὴν &ya- Ms. 58. b 
λογίαν τοῦ μέρους αὐτοῦ. καὶ τῆς πολιτιχῆς τὸ μέρος τῶν 
Πρασίγων δέχονται τὸν βασιλέα ἐν τῇ μονήτῃ, καὶ ἐπιδίδωσιν 


16. χλαγίδιον R. ex comp. cod., χλαγίδα ed. 23. τοῦ μέρους ed. 


thece extra cochleae portam una cum praefectis cubiculo eum 
excipiunt. Praepositus signo ab Imperatore dato, cerimoniario an- 
muit, is dicit: Jubete. (V.) Stipatus ab ipsis Imperator, per mediam 
narthecis portam , scalis proximam, exit et ibi equum album, au- 
reo, gemmis et margaritis ornato alboque ephippio instructum , con- 
scendit: reliqui praefecti extra portam equis vehuntur. Interea proces- 
sionis ordo tum ab iis, qui equis, tum ab iis, qui pedibus procedunt, 
aeque ac a factionibus, enin ut supra de secunda die septimanae 
renovationis sanctorum apostolorum breviter exposuimus. Imperatorem 
scilicet ad portam, per quam in singulis processionibus prodire solet, 
seu septentrionalem, egressum, inprimis scholarum domesticus, tunicam 
Venetam auro intextam gestans, cum transitoria Venetorum turba 
excipit, ei libellum tradit, et factio eadem ad hexacionium Impera- 
torem comitatur. Domesticus excubitorum cum transitoria Prasino- 
rum turba Imperatorem in hexacionio excipit; et postquam ei tribu- 
nus libellum tradidit, ipsum ad monetam usque comitatur. Tribunus 
ipse tunicam Prasinam auro intextam , respectu ad suam factionem 
habito, gestat. Politici factionis Prasimae hnperatorem ju moneta 


^ 
102 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


6 δήμαρχος τῷ βασιλεῖ λιβελλάριον χαὶ διασώζει τὸν βασιλέα 
τὸ αὐτὸ μέρος μέχρι τῆς πρώτης καμάρας τοῦ Ἑηρολόφου, φο- 
υοῦντος τοῦ δημάρχου χλαγίδα Iloaoiwov. xoi τῆς πολιτικῆς 
Βτὸ μιέρος τῶν Βενέτων δέχονται τὸν βασιλέα ἔν τῇ καμάρᾳ τοῦ 
ξηρολόφου, φοροῦντος τοῦ δημάρχου χλανίδα Βένετον, émi-5 
δίδωσι δὲ τῷ βασιλεῖ λιβελλάριον, xai διασώζουσιν οἱ τοῦ 
μέρους τὸν βασιλέα μέχρι τῆς μέσης τοῦ ξηρολόφου" τῆς 
πολιτικῆς τὸ μέρος τῶν Πρασίνων δέχονται τὸν βασιλέα 
ἐν τῇ μέσῃ τοῦ ξηρολόφου xai διασώζουσιν αὐτὸν μέχρι 
τοῦ βοός. τῆς πολιτικῆς τὸ μέρος τῶν Βενέτων δέχονταιιο. 
τὸν βασιλέα ἐν τῷ βοὶ καὶ διασώζουσι μέχρι τοῦ ἀμαστρια- 
γοῦ, καὶ δέχεται ἐχεῖσε ὃ ἐχσχούβιτος μετὰ τοῦ περατικοῦ 
μέρους τῶν Πρασίνων, xai διασώζουσιν αὐτὸν μέχρι τοῦ φι- 
λαδελφίου" τῶν περατιχῶν μερῶν Βενέτων δέχονται τὸν βα- 
σιλέα ἐν τῷ φιλαδελφίῳ καὶ διασώζουσι μέχρι τοῦ μοδίου"ι5. 
Crzc πολιτικῆς τὸ μέρος τῶν Πρασίνων δέχονται τὸν βασιλέα 
ἐν τῷ μοδίῳ καὶ διασώζουσι μέχρι τοῦ ταύρου, κἀκεῖθεν τὸ 
μέρος τῆς πολιτικῆς τῶν Βενέτων διασώζει μέχρι τῶν ἀρτο- 
πολίων. εἶϑ᾽ οὕτως τὸ μέρος τῶν Πρασίνων διασώζει μέχρε 
τοῦ φόρου" εἶϑ᾽ οὕτως τὸ μέρος τῶν Βενέτων τῆς πολιτικῆςχο, 
μέχρι τοῦ πραιτωρίου καὶ πάλιν μέχρι τοῦ μιλίου" μέρος 
«Βενέτων τῆς πολιτικῆς μέχρι τῆς καμάρας τοῦ μιλέου" τῆς 
πολιτικῆς τὸ μέρος τῶν Βενέτων δέχονται τὸν βασιλέα ἐν τῷ 
μιλίῳ, ἤγουν ἐν τῇ καμάρᾳ, καὶ διασώζουαι μέχρι τοῦ μαρ- 
μιααρωτοῦ' τῶν περατιχῶν μερῶν Πρασίγων δέχονται τὸν fia-25. 
ἤ. τὸ μέρος coni. R., τοῦ μέρους ed. αὐτοῦ ξηρ. ed. 
8. et 10. τοῦ μέρους ed. τή. μέρος τῶν coni. R. 


excipiunt, ubi demarchus libellum Imperatori offert, eumque factio. 
eadem ad primam cameram xerolophi perducit, tribuno tunicam Pra- 
sinam gestante, Politici Venetae factionis, cuius princeps habitu 
Veneto insignis est, Imperatorem in camera xerolophi excipit, ei 
libellum tradit, factionarii autem ad medium xerolophi comitantur. 
Politici Prasinae in media xerolophi exceptum ad forum bovis de- 
ducunt. Ibi eum politici Venetorum excipiunt et ad amastrianum 
usque ducunt, ubi eum excubitor cum transitoria Prasinorum turba 
excipit et ad philadelphium usque prosequitur, "Transitoria Veneta 
Imperatorem in philadelphio excipit et ad modium ducit, ubi eum 
politici Prasinae excipiunt et ad taurum ducunt, unde politica Ve- 
netorum factio ad tabernas pistorum comitatur, Sic eum porro Pra- 
sina factio ad forum, politica Veneta ad practorium et rursus ad 
milium, Veneta politica ad cameram milii, prosequitur, Politici Veneti 
Imperatorem in milio seu in camera excipiunt et usque ad locum, 
marmore incrustatum , ducunt: ubi eum transitoria Prasinorum factio 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. 1. 17. 107 


σιλέα ἐν τῷ μαρμαρωτῷ xai διασώζουσε μέχρε τοῦ ζευξίπ-- 
που τῆς πολιτικῆς τὸ μέρος τῶν Πρασίψων δέχονται τὸν βα-Ὁ 
σιλέα ἐν τῷ ζευξίππῳ xai διασώζουσε μέχρι τῆς χαλκῆς, 5. 59. ἃ. 
τῶν περατικῶν μερῶν Βενέτων δέχονται τὸν facikéa ἐν τῇ 
δχαλχῇ, καὶ 89^ οὕτως πεζεύουσιν ἅπαντες, xai μένει ἔφιππος 
μόνος ὃ βασιλεύς. (ς΄.) Ἰστέον δὲ, ὅτι ἕν ἕχαστον μέρος ἐν 
ἑχάστη αὐτῶ» δοχῇ λέ à ὶ ϑειαν d ἐν δὲ τῇ 
ἢ αὐτῶν δοχῇ λέγει τὼ κατὰ συνήϑειαν ἄχτα, ἐν θὲ τῇ 
“ , » * ? , ? x ΄ 
προπομπῇ λέγει ἔμπροσϑεν δρομικὰ, εἰ τύχῃ ἀπὸ κελεύσεως, 
λέγει xai ἀπελατιχκούς. κὠχεῖϑεν δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς ὑπὸ 
τοπάντων, ὡς προείρηται, διέρχεται διὰ τῶν χορτέγων uéyotEd.L.64 
τῆς ἔνδον πύλης τῶν ἐχσκουβίτων, ἐν ἣ γίνεται ἡ τῶν σχρι- 
βώνων προβολὴ,, ἐν δὲ τῇ αὐτῇ πύλῃ πεζεύει 0 βασιλεὺς, διελ-- 
Sov μέχρι τῶν τριῶν πυλῶν τοῦ κογσιστωρίου" μένουσι δὲ 
ἐκεῖσε οἱ τῆς συγχλήτου, ὑπερευχόμενοι τὸν βασιλέα. 6 δὲ 
τιϑβασιλεὺς εἰσέρχεται τὴν μέσην πύλην πρὸς τὸν ναὺν τοῦ Κυ- 
ρίου, καὶ μένουσιν ἐχεῖ πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ, ὑπερευχόμε- 
γοι καὶ αὐτοὶ δμοίως. τοῦ δὲ βασιλέως εἰσελθόντος τὴν χαλ- 
κἣν πύλην τοῦ Κυρίου, εὐθέως χλείουσι τὰς ϑύρας οἱ τοῦ 
χουβουχλείου xai ὑπερεύχονταε τὸν βασιλέα, xai λαβόντος 
20700 πραιποσίτου τὴν τιάραν ἀπὸ τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέως, 
εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς xai ἵσταται ἔμπροσϑεν τῶν ἁγίων ϑυ- 
ρῶν, ἅψας δὲ κηροὺς xai εὐξάμενος, διέρχεται διὰ τῶν δια-Β 
βατιχῶν τοῦ Κυρίου καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ ἡμικυκλίῳ τοῦ τρι- 
x0yyov. διελϑὼν δὲ διὰ τῶν διαβατικῶν τῶν ἁγίων μ΄, εἰσέρ-- 
30. στεάραν cod. 
excipit et ad zeuxippum comitatur. Politici Prasini in zeuxippo 
exceptum ad chalcen ducunt, ubi eum transitoria Venetorum ex- 
cipit, et sic postea omnes pedibus procedunt, solus Lnperator equo 
vehitur. (VI) Sciendum est, unamquamque factionem in quavis re- 
ceptione acta solennia recitare, in processu vero hymnos dromicos, 
εὖ si Imperator iusserit, etiam apelaticos, canere. Inde Imperator, 
ab omnibus, ut supra expositum est, stipatus, per cortinas ad in- 
teriorem excubitorum portam, ubi scribonum promotio instituitur, 
digreditur atque in eadem pedibus usque ad tres consistorii portas, 
ubi eum senatores faustis acclamationibus excipiunt, procedit. Im- 
perator mediam portam , ad templum Domini ducentem, ingreditur , 
ubi patricii et strategi, faustis precationibus eum excepturi, adsunt, 
Imperatore aeneam portam templi Domini ingresso, cubicularii ia- 
nuas claudunt et fausta ei apprecantur, qui, postquam tiaram a ca- 
pite eius praepositus demsit, intrat sacrisque ianuis adstat, cum 
cereis vero accensis precatus, per Domini porticus transit et he- 


micyclum triconchii ingreditur. Per sanctorum autem quadraginta 
porticus transgressus, aureum triclinium intrat, ubi cubicularii o- 


4 


108 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


χεται ἐν τῷ χρυσοτρικλένῳ, καὶ στάντες οἱ τοῦ χουβουκλείου 
ἅπαντες ἐν τῷ χρυσοτρικλίγῳ ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα", εἰς 
πολλοὺς καὶ ἀγαθοὺς χρόνους ὃ Θεὸς ἀγάγοι τὴν βασιλείαν 
duy" xai ἐξέρχονται. (Ζ.) Ζ;εῖ εἰδέναι xai τοῦτο, ἀνὰ πόσων 
δοχῶν δέχονται τὰ μέρη ἐν ταύτῃ τῇ προελεύσει. ὃ δημο-ῦ 

αχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ὃ δομέστικος τῶν σχολῶν, μετὰ 
τοῦ περατιχοῦ αὐτοῦ δήμου τῶν Βενέτων δέχεται δοχὰς τρεῖς" 
0 δημοχράτης τῶν Πρασίγων, ἤγουν 0 ἐχσχούβιτος, μετὰ τοῦ 
περατιχοῦ αὐτοῦ δήμου δέχεται δοχὰς δύο. ὃ δήμαρχος τῶν 
Bevérov μετὰ τοῦ δήμου τοῦ λευχοῦ δέχεται δοχὰς ἑπτά.το 
ὃ δήμαρχος τῶν Πρασίνων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ δουσίου δέ- 
χεται δοχὰς é. ὁμοῦ δοχὼν ιζ΄. 


ΚΕΦ. ιή. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἑορτῇ el προελεύσει τῆς ἁγίας Χριστοῦ 
D . τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἀναλήψεως, 15 
Ms. 59. b Προέρχονται ἅπαντες οἱ ἄρχοντες ἐνγύχιοι ἐν τῷ παλα- 


τίῳ ἀπὸ σκαραμαγγίων, καὶ εἰ χελεύει Ó βασιλεὺς ἀπελϑεῖν 
διὰ τοῦ πλοὸς κατὰ συγήϑειαν, εἰσέρχεται τάχιον εἷς τὸ χε- 
, T » ' 3 19. 9 - 
λάνδιον ut)" ὧν ἂν χελεύει, xai ἀπέρχεται μέχρε τοῦ βρα- 
χιαλίου τῆς χρυσῆς πόρτης, κἀκεῖσε ἐξελϑὼν ἀπὸ τοῦ yshav-20 . 
- - 5 
δίου αὐτοῦ, δίδοται σιλέντιον διὰ τοῦ πραιποσίτου ἀπὸ κε- 
- M ^ 
λεύσεως. τοῖς ἐχεῖσε ἄρχουσι, καὶ ὑπεξελϑόντες μικρὸν ἵσταν- 


mnes adstantes Imperatori acclamant: In multa bonaque tempora maie- 
statem vestram Deus inducat , et egrediuntur. (VID) Porro notan- 
dum est, quot receptiones in hac processione a factionibus institu- 
antur, Princeps Venetorum seu domesticus scholarum cam trans- 
itoria factione Veneta tres receptiones facit. Princeps Prasinorum 
seu excubitor cum transitoria sua factione duas. Tribunus Vene- 
iorum cum populo albo receptiones septem instituit. "Tribunus 
Prasinorum cum populo russo receptiones quinque. Numerus omni- 
"um receptionum XVII, 


CAP. 18. 


Observanda in festo et processione sanctae Christi, Dei nostri , 


adscensionis. 


Prodeunt ommes ministri nocturno tempore in palatium scara- 
mangiis induti, et si iubet Imperator, navibus pro more abire, 
statim cum iis, quos iubet, chelandium intrat et usque ad bra- 
chiale aureae portae abit, ubi e chelandio descendit, tunc per prae- 
positum a maudato imperatur proceribus, ut in conspectum lmpera- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.48. [100 


ται οἱ ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου, φοροῦντες cayía ἀλη- 
ϑινὰ, κυχλικῷ τῷ σχήματι: καὶ εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς μέσον Ed. L.65 
αὐτῶν καὶ στέφεται ὑπὸ τοῦ πραιποσίτου διὰ τὸ ὅλως 
ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, ἔμπροσθε βαρβάτων μὴ στέφεσϑαι; 
δένεχα γὰρ ταύτης τῆς αἰτίας τὴν κυχλιχὴν στάσιν ἐχτελοῦ- 
σιν οἱ προῤῥηθέντες ἄρχοντες τοῦ xovfovxisov. xai εἶϑ᾽ 
οὕτως ἱππεύει ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε ἀπὸ σχαραμαγγίου χρυσοχλά- 
βου καὶ διέρχεται διὰ τοῦ ἐχεῖσα ὕντος λειμῶνος καὶ τοῦ 
παρατειχίου, καὶ ἀπέρχεται μέχρι τῆς ἐξαγούσης πόρτης 
τοὠπέναντι τῆς πηγῆς, xai δέχεται αὐτὸν ἐχεῖσε ἔξω τῆς αὐ- 
τῆς πόρτης Ó δομέστιχος τῶν γουμέρων, φορῶν σαγίον ἀλη- 
ϑινὸν, βαστάζων καὶ ϑυμιατόν. καὶ ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε ἀπέρχε- 
ται μέχρι τῆς παναγίας Θεοτόχου τῆς πηγῆς, καὲ πρὸ τοῦ 
εἰσελϑεῖν τὸν βασιλέα τὴν ἔξω πύλην πεζεύουσιν οἵ τε narQ(-B 
τὔχκιοι χαὶ 5 σύγκλητος ἅπασα, καὶ δηριγευόμενος ὕπ᾽ αὐτῶν 
0 βασιλεὺς, ἔφιππος αὐτὸς μόνος, εἰσέρχεται μέχρε τοῦ λου- 
τῆρος, χαὶ κατελθὼν ἐχεῖσε τοῦ ἵππου, εἰσέρχεται διὰ τῆς 
εἰσαγούσης πύλης δεξιᾶς τοῦ λουτῆρος, καὶ μένουσιν ἐχεῖσε 
πατρίχιοι ἔξω τῆς πύλης τοῦ κοχλιοῦ. ὃ δὲ βασιλεὺς δηρι- 
χογευόμενος ὕπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ xovfovxAstov, ἀνέρχεται 
διὰ τοῦ αὐτοῦ χοχλιοῦ, xai διελϑὼν διὰ τοῦ στενοῦ τρικλί. 
vov, ἐν ᾧ χαὶ τὸ ἄριστον τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ τελεῖται, καὶ διὰ 
τοῦ μητατωρικίου, εἰσέρχεται ἐν τῷ κοιτῶνι.  (B.) ᾿Ζπαλλά-Μ:. 60. a 
Sac δὲ τὸ στέμμα διὰ τοῦ πραιποσίτου, μένει ἐκεῖσε τὸν και- 


2. μέσον coni. R., μέσων cod. et ed, 4. ἔμπροσϑεν ed. 


toris veniant, et parum egressi principes cubiculi, ferentes saga pur- 
purea, in circulo adstant. Imperator per hos medios ingressus, a 
praeposito coronatur, propterea quod, ut supra relatum est, nun- 
quam ommino coram barbatis coronatur: hanc enim ob causam dicti 
praefecti cubiculo in circulo adstant. Sic postea inde, scaramangio 
clavis aureis indutus, equo procedit perque pratum ibi situm et po- 
moerium ad portam, quae fonti obversa est, abit, extraque hanc 
domesticus numerorum eum excipit, sago purpureo indutus et thu- 
ribulum gestans. Inde ad sanctissimae Deiparae ad fontem abit, 
ubi, antequam portam exteriorem intrat, patricii et senatores omnes 
pedibus procedunt, Imperator ab iis stipatus, solus equo ad bapti- 
sterium prodit, et postquam ibi equo descendit, per dextram portam 
baptisterii intrat, patriciis ibi extra portam cochleae manentibus. Im- 
perator, cubiculi praefectis comitantibus, per cochleam adscendit , 
perqueiangustum triclinium , ubi eo die etiam convivium celebratur , 
perque metatorium digressus, cubiculum intrat. (II). Hic, postquam 
praepositus coronam à capite demsit, remanet, tempus exspectans, 


110 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ρὸν προσμένων, ἀλλάσσει δὲ λευχὸν διβητήσιον, καταλαβόντος 
δὲ τοῦ καιροῦ, καὶ δηλωθεὶς ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ τῆς 
καταστάσεως, αὐτὸς εἰσελϑὼν δηλοῖ τῷ βασιλεῖ, καὶ δοϑέντος 
σιλεγτίου ἀπὸ χελεύσεως διὰ τοῦ τῆς καταστάσεως, ἀνέρ- 
χονται οἱ πατρίκιοι διὰ τοῦ αὐτοῦ κοχλιοῦ χαὲ εἰσέρχονταιδ 
ἐν τῷ προειρημένῳ στενῷ τρικλίγῳ. ὃ δὲ βασιλεὺς περιβᾶλ.--: 
, », » ^— r, 2? —; 
λόμενος χλανίδα, ὡς εἰϑισται αὐτῷ, ἐξέρχεται ἐκ ToU κοι- 
^ , ' ^ —- 
τῶγος, καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ xovfov- 
κλείου, ἀπέρχεται μέχρε τῆς πύλης τοῦ προλεχϑέντος στενοῦ 
τριχλίγου, καὲ δέχονται αὐτὸν ἐχεῖσε οἵ τὸ πατρίκιοι χαΐτο 
στρατηγοὶ ἀπὸ χρυσοτάβλων χλανιδίων, καὲ πεσόντες, νεύει 
ὃ πραιπύσιτος ἀπὸ χελεύσεως τῷ τῆς καταστάσεως κχαὶὲ λέγει 
A ' "m , ^ δὲ ς ' 2 λλοὺ 3 23. 
»»ελεύσατε"" αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται ,,εἰς πὸ ς καὶ ἀγα- 
* , 35 M , ^ M , - [8 - 
ϑους χρονους." καὶ ϑηριγεθόμενος ἀπὸ τῶν vati ὑπὸ τε τῶν 
ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου καὶ τῆς συγκλήτου, xarégyérati5 
δι’ οὗ xa) ἀνῆλϑε χοχλιοῦ, xai δέχονται πάλιν ἐν τῷ πληρώ-- 
- ^ bd e - 
ματι τοῦ χοχλιοῦ οἵ TE πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ ἅμα τῇ συγ- 
χλήτῳ, καὶ πάλιν λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ 
βασιλέως, νεύει τῷ σιλεντιαρίῳ, κἀκεῖνος λέγει, κελεύσατε"" 
ἘΔ.1,..66 αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα͵, ,εἰς πολλοὺς καὶ dya9ovcao 
χρόνους. xai δηριγευόμενος ὕπ᾽ αὐτῶν ὃ βασιλεὺς, ἐξέρχεται 
τὴν πύλην τοῦ λουτῆρος, φωγοῦντος χατὰ τὸ σύνηθες τοῦ 
τῆς καταστάσεως τὸ ,,καπλάτε Ζόμηνι, καὶ δέχεται εὐθέως 
« , ^ , L4 Lj - - 
ὃ δημοχράτης τῶν Βεγέτων, ἤγουν 0 δομέστιχος τῶν σχολῶν, 
1. δὲ om. cod. 
albumque dibetesium induit. Tempore instante, monitus a cerimo- 
niario praepositus, ipse ingressus, id Imperatori indicat, datoque 
silentio a cerimoniarum magistro, per eandem cochleam adscendunt 
patricii et dictum angustum triclinium ingrediuntur. lmperator tu- 
nica, ut ipsi solenne est, indutus, e cubiculo egreditur, stipatusque 
ab eius praefectis , ad portam dicti angusti triclinii abit, ubi patricii 
eum et strategi, tunicas aureis clavis gestantes, excipiunt, flexoque 
genu dum Imperatorem venerantur, praepositus a mandato signum 
cerimoniario dat et dicit: Jubete; illi: In. multa bonaque tempora. 
Inde, cubiculi praefectis et senatu comitantibus, per cochleam, per 
quam adscenderat, rursus descendit, inque eius inferiori parte patri- 
cii et strategi una cum senatu eum excipiunt, et rursus signo ab Im- 
peratore praeposito dato, is silentiario annuit, qui dicit: Iubete ; at 
ili: In multa bonaque tempora lmperatori acclamant. Qui, ipsis 
comitantibus, e porta baptisterii egreditur, dum cerimoniarius pro 
more ipsi acclamat: Caplate Domini, statimque eum tribunus Ve- 


netorum seu domesticus scholarum cum suis excipit, eique a ce- 
rimoniario adductus, cruces e rosis contextas tradit: paulo post prin- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 48. [11 


καὶ ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ, χρατούμενος ὑπὸ τοῦ τῆς κατα- 
στάσεως, σταυροὺς δοδοπλόκους, καὶ μετ᾽ ὀλίγον δέχεται ὃ 
δήμαρχος τῶν Βενέτων, κρατούμενος δὲ καὶ αὐτὸς ὑπὸ τοῦ 
τῆς καταστάσεως, ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ σταυροὺς xai ὀσφρά- 
ὅδια, ὡς προείρηται, καὶ εὐθέως ἄρχεται ὃ νοτάριος τοῦ αὖ- 
τοῦ μέρους λέγειν τοὺς ἰάμβους τῆς ἑορτῆς. ἐν δὲ τῇ ἔξω 
πύλῃ δέχεται ὃ δημοχράτης τῶν Πρασίνων, ἤγουν ὃ δομέ- 
στιχος τῶν ἐκσχουβίτων, ἐπιδίδωσι δὲ καὶ αὐτὸς τῷ βασιλεῖ, b 
χρατούμενος ὑπὸ τοῦ τῆς καταστάσεως, σταυροὺς ῥοδοπλό- 
1oxovc x«i ὀσφράδια. εἶτα δέχεται ὃ δήμαρχος τῶν Πρασί- Ms.Go.b 
vov, ἐπιδίδωσι δὲ καὶ αὐτὸς τῷ βασιλεῖ ὡς καὶ ob πρὸ av- 
τοῦ. (Γ.) Καὶ μιχρὸν ὑπεξελϑὼν 0 βασιλεὺς ἀπὸ τῆς do- 
χῆς τῶν Πρασίνων, δηριγευόμεγος ὑπὸ τῶν ἀνωτέρω εἰρημιέ- 
γῶν, δέχεται τὴν λιτὴν, χαὶ ἅψας κηροὺς, εὔχεται ἐν τῷ 
τὐτιμήρ σταυρῷ καὶ προσχυνεῖ τό,τε ἄχραντον εὐαγγέλιον 
καὶ αὐτὸν τὸν τίμιον σταυρόν. καὶ εἶϑ᾽ οὕτως προσχυνοῦ- 
σιν ἀμφότεροι ἀλλήλους, xai ἀσπασάμενοι, ὑποστρέφει δα 
βασιλεὺς, καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ κου- 
βουχλείου, πατρικίων τε xal στρατηγῶν καὲ τῆς συγκλή- 
zorov, διέρχεται ἔμπροσϑεν τῆς λιτῆς, καὲὶ εἰσελϑὼν διὰ 
τῆς μέσης πύλης τοῦ λουτῆρος, εἰσέρχεται ἐν τῷ νέρϑηκι 
xal καϑέζεται ἐπὶ σελλίου προσμένων, μέχρις ἂν καταλάβῃ 
7 λιτὴ μετὰ τοῦ πατριάρχου. καὶ καταλαβούσης τῆς λιτῆς, 
ἀνίσταται ὃ βασιλεὺς, καὶ προσχυνήσαντες ἀμφότεροι xai 


1. ἐπιδίδωσι --- κρατούμενος coni.Leich,, ἐπιεδεδοῦσι — κρατού- 
μέεγοι cod. ὑπὸ τοῦ coni. R., ὑπ᾽ αὐτοῦ cod. et ed. 


ceps Venetorum et ipse a cerimoniario adductus, cruces ei et fasciculos 
florum, ut dictum est, offert, quo facto notarius factionis eius iambos festi 
orditur, In exteriori porta tribunus Prasinorum seu domesticus excubi- 
torumadest, qui ἃ cerimoniario adductus, Imperatori cruces e rosis 
contextas et flores odoros offert. Postremo tribunus Prasinorum Im- 
peratorem excipit eademque, quae ceteri munuscula ipsi tradit (III). 
Is paululum a Prasinorum factione digressus, a supra memoratis 
stipatus , processionem excipit cumque cereis accensis coram vene- 
randa cruce precatur et sanctum evangelium ac ipsam venerandam 
crucem adorat. Et sic, postquam se invicem adorarunt osculatique 
sunt, Imperator revertitur, et a praefectis cubiculo, patriciis, stra- 
tegis et senatu stipatus, processionem praecedit, perque mediam 
baptisterii portam digressus, narthecem intrat et in sella sedet, 
usque dum processio cum patriarcha veniat, exspectans. Qua veni- 
ente, Imperator surgit, et postquam se invicem adorarunt osculati- 
que sunt, abeunt et in via Imperatoriarum portarum subsistunt , ubi 
"mperator, postquam cereos a praeposito accepit, precatur, patriar- 


c^" 
112 CONSTANTINI PORPHYROGENITI- 


- 2 
ἀσπασάμενοι ἀπέρχονται xai ἵστανται ἐν τῷ οὐδῷ τῶν βα- 
- - - c 
σιλικῶν πυλῶν, καὶ λαβὼν κηροὺς παρὰ τοῦ πραιποσίτου ὃ 
βασιλεὺς, εὔχεται ἐχεῖσε, ὃ δὲ πατριάρχης ἐκτελεῖ τὴν εὐχὴν 
- - iwl ] - , , 3.» ἢ ἃν ΕἿΣ » 
τῆς εἰσόδου τῆς ϑείας λειτουργίας, εὐξάμενος dà ὁ βασιλεὺς, 
Ὁ ἐπιδίδωσι τοὺς χηροὺς τῷ πραιποσίτῳ, κἀκεῖνος τῷ τῆς xa-5 
ταστάσεως, καὶ τελέσαγντος τοῦ πατριάρχου τὴν εὐχὴν, προσ- 
» » ? 
κυνεῖ ὅ βασιλεὺς τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον καὶ τὸν τίμιον 
σταυρὸν, καὶ ἐπιλαβόμενος τῆς χειρὸς τοῦ πατριάρχου καὲ 
δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν προειρημένων πάντων, διέρχονται ἀμ-- 
, * - - ^ -" -“ -" 
φότεροι μέσον διὰ τοῦ ναοῦ zai διὰ τῆς δεξιῶς πλαγίας τοῦτο 
ἄμβωνος, εἰσέρχονται ἀμφότεροι, ὃ, τε βασιλεὺς καὶ ὃ πα- 
τριάρχης, ἐν τῇ σωλέᾳ καὶ οἱ ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου, οἱ 
δὲ λοιποὶ μένουσιν ἔξω τῆς σωλέας ἑστῶτες ἔνϑεν xüusios. 
Ed.L.67 ἐλϑόντες δὲ μέχρι τῶν ἁγίων ϑυρῶν, Ó μὲν πατριάρχης εἰἶσ-- 
ἔρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, ὃ,τε βασιλεὺς ἵσταται ἔμπρο-τϑ5 
σϑεν τῶν ἁγίων ϑυρῶν, καὶ ἅψας χηροὺς εὔχεται καὶ ἐπιδέ- 
δωσιν αὐτοὺς τῷ πραιποσίτῳ, καὶ προσχυγήσας τὰς ἁγίας 
, , , "Ὁ" * 
ϑύρας, εἰσέρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον καὶ προσχυνεῖ τὴν 
, ᾽ - , 
Μ:, 61. ἁγίαν τράπεζαν xoi ἐπιτίθησιν ἐπ’ αὐτῇ ἀποχόμβιον, xai 
ἐξελθὼν ἐκ τοῦ ϑυσιαστηρίου, δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἐξ 
ηρίου, δηριγευύμενος ὑπὸ τῶν é£20 
^ ^ «, - r, ^ -€ 
ἔϑους, διέρχεται διὰ τοῦ δεξιοῦ μέρους τοῦ ναοῦ xal ἀνέρ-- 
χεται διὰ τοῦ προειρημένου κοχλιοῦ ἐν τοῖς κατηχουμενγίοις, 
* - ^ 5 - » , , ^ , " 
χαὶ ἀπελθὼν τελεῖ iv τῷ εἰϑισμένῳ τύπῳ τὴν ϑείαν λει- 
τουργίαν. (4.) Καὶ ἐν τῷ καιρῷ τῆς ϑείας κοινωνίας ἀπο- 
στέλλει Ó πραιπύσιτος ἀπὸ κελεύσεως σιλεντιαρίους, καὶ προσ-5 
1. ἐν τῇ ὁδῷ ed. 
cha preces introitus divinae liturgiae fundit. Imperator, postquam 
precatus est, cereos praeposito, hic cerimoniarum magistro, tradit, 
et postquam patriarcha preces finivit, Imperator sacrosanctum evan- 
pe ac venerandam crucem adorat: manuque patriarchae pre- 
ensa, et ab omnibus ante dictis stipati, per medium templum 
et dextrum ambonis latus digressi, utrique, Imperator et patriar- 
cha, soleam intrant: cubiculo autem praefecti ac reliqui extra soleam 
utrinque adstantes, manent, Postquam vero ad sacras ianuas perve- 
nere, patriarcha sacrarium intrat, Imperator ad sanctas ianuas sub- 
sistit, ubi cum accensis cereis precatur, eisque praeposito redditis, 
sacras ianuas adorat, postea sacrarium intrat, flexoque genu san- 
ctam tabulam veneratus, ei apocombium imponit, et e sacrario egres- 
sus, cum solenni comitatu per dextrum templi latus digreditur 
perque dictam cochleam ad catechumena abit et solito loco sanctam 
liturgiam celebrat. (IV.) Tempore sacrae communionis praepositus a 


mandato silentiarios mittit, qui patriarcham advocant; is per eandem 
cochleam adscendit, perque catechumena digressus, ad locum con- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 18. 113 


χαλοῦνται τὸν πατριάρχην, καὶ ἀνέρχεται διὰ τοῦ αὑτοῦ xo-B 
χλιοῦ, xai διελϑὼν διὰ τῶν κατηχουμενίων, ἀπέρχεται ἐν 
TQ συνήϑει τόπῳ, ἔνϑα καὶ τὸ ἀντιμίσιον, xai κοινωνεῖ ὁ Ba- 
σιλεὺς ἐκ τῶν τοῦ πατριάρχου χειρῶν, xal si)? οὕτως ἀπέρ- 
ἤχεται Ó πατριάρχης, καὶ ἵστανται ἐν τῷ ἀντιμισίῳ τῷ ὄντι 
ἀπέναντι τῆς πύλης, ἐν ᾧ ἀριστᾷ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ 0 βασιλεὺς, 
xai χοινωνοῦσιν ἐχεῖσε οἱ συνήϑεις ἄρχοντες, καὶ sid" οὕτως 
κατέρχεται ὃ πατριάρχης πρὸς τὸ ἐχτελέσαι τὴν ϑείαν λει-- 
τουργίαν. ὃ δὲ βασιλεὺς ἀπέρχεται διὰ τοῦ τριχλένου, ἐν ᾧ 
τοἀριστᾷ, καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ κοιτῶνι αὐτοῦ. τελεσϑείσης δὲ 
τῆς ϑείας λειτουργίας, ἀποστέλλονται σιλεντιάριοι παρὰ τοῦ 
πραιποσίτου ἀπὸ κελεύσεως, καὶ προσκαλοῦνται τὸν πατριάρ-Ε 
χην. ὃ δὲ πατριάρχης ἀνέρχεται, χρατούμεγος ὑπὸ τῶν σι- 
λεντιαρίων, διὰ τοῦ προειρημένου κοχλιοῦ xai εἰσέρχεται ἐν 
15roig κατηχουμενίοις, κἀχεῖσε μικρὸν προσμείγαντος, εἰσέρχεται 
ὃ πραιπύσιτος xai δηλοῖ τῷ βασιλεῖ, καὶ λαβὼν νεῦμα παρὰ τοῦ 
βασιλέως, ἐξέρχεται μετὰ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, καὲ 
προσχαλοῦνται τὸν πατριάρχην, καὶ ξἑνοῦται τῷ βασιλεῖ ἐν 
τῷ τριχλίνῳ, ἐν ᾧ καὶ τὸ χλητώριον ἡτοίμασται, καὶ εἰπόν-- 
aoro» τὸν στίχον, ὑπεξέρχεται μικρὸν ὃ πατριάρχης καὶ ἐχβάλ- 
λει τὸ ὠμοφύριον αὑτοῦ, ὡσαύτως xci 0 βασιλεὺς ἐχβάλλει 
τὸ σαγίον αὑτοῦ. καὶ καϑέζονται ἀμφότεροι ἐν τῷ κλητω- 
ρίῳ, καὶ πιόντων πρὸς ἅπαξ, εἰσέρχονται οἱ φίλοι, καὶ ei9' D 
οὕτως εἰσέρχονται xai οἱ τῶν ἀμφοτέρων μερῶν δημῶταε 


5. ἵσταται cod, — 8. Verba: ὅ πατριάρχης — xai εἰσέρχεταν 
absunt ab ed. 


suetum, ubi antimensium repositum est, procedit, ubi e patriarchae 
manibus Imperator communicat, mox patriarcha abit, et utrique in an- 
timensio ante portam, ubi hoc die Imperator convivium agit, subsistunt, 
et pro more praefecti cubiculi communicant, quo facto, patriarcha ad 
divinam liturgiam perficiendam se convertit, Imperator autem per tricli- 
nium, in quo coenatur, egreditur, et suum cubiculum petit, Divina li- 
turgia finita, silentiarios praepositus a mandato mittit, qui patriarcham 
arcessant, Is a silentiariis ductus, per dictam cochleam adscendit et. 
catechumena intrat, ubi postquam paululum exspectavit, praepositus, 
Imperatori id nuntiaturus, ingreditur, signoque ab Imperatore dato, 
cum cubiculi praefectis egreditur , ut patriarcham advocent, qui ad 
Imperatorem in eo triclinio , ubi etiam convivium paratum est, acce- 
dit, ubi sticho dicto," patriarcha paululum discedit, suumque omo- 
phorium. seu. humerale, aeque ac Imperator sagum suum, deponit. 
'Tunc ambo mensae accumbunt , et postquam semel biberunt, amici 
intrant, et sic quoque factio utraque in baptisterium descendit, et, 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 8 


ld 
114 CONSTANTINI PORPHYROGENITI- 


κάτω iy τῷ λουτῆρι, καὶ ἀριστῶντος τοῦ βασιλέως, «rob . 
ἐχτελοῦσι τὰς συνήϑεις ἀχτολογίας, καὶ ἡνίκα εἰσέλϑῃη τὸ 
δούλκιον, ἀποστέλλει ὃ βασιλεὺς ἀποχόμβια, καὶ λαβόντες 
αὐτὰ, ὑπερεύχονται xal ἀνίστανται, καὶ μένει 0 βασιλεὺς xal 
ὃ πατριάρχης. καὲ πιόντων πρὸς ἅπαξ, ἀγίστανται, xc) περι- 

Μ5ε.θ6ι."βάλλεται ὃ βασιλεὺς τὸ σαγίον αὑτοῦ, ὅ δὲ πατριάρχης τὸ 
ὠμοφόριον αὑτοῦ, εἶτα λέγουσι τὸν στίχον καὶ προσχυγνοῦσιν 

Ed.L.68«AAAovg, καὶ ὃ μὲν βασιλεὺς ἀπέρχεται ἐν τῷ κοιτῶνι αὖ- 
τοῦ, ὃ δὲ πατριάρχης, ὅπου βούλεται. 


ΚΕΦ. 19. y: 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ παραμογνῇ τοῦ ἁγέου Ἤλιοδ, καὶ τῇ 
᾿αὐτῇ ἑορτῇ. 


Δείλης negl ὥραν ἑβδόμην προέρχεται ἡ σύγκλητος ἀπὸ 
σχαραμαγγίων εἰς τὸν ἱππόδρομον, καὶ ἀνοίγοντος τοῦ nauta, 
εἰσέρχεται ἢ σύγχλητος διὰ τῶν σχύλων xai τοῦ ᾿Ιουστινια-τῇ 
γοῦ χαὶ τοῦ λαυσιαχοῦ εἰς τὸν χρυσοτρίχλιγον, κἀχεῖϑεν 
διέρχεται, καὶ εἰσέρχεται εἰς τὸν ναὸν τῆς ὑπεραγίας Θεοτύ- 

pxov τοῦ φάρου. ὃ δὲ παπίας ἵσταται εἰς τὰς ἀνατολικὰς, εἷς 
τὸ πορφυροῦν μάρμαρον, μετὰ διαιταρίων βασταζόντων τὰ 
βασιλικὰ, καὶ τῆς συγχλήτου διερχομένης ἐχεῖσε, δίδωσιν ὃ na-20 
πίας ἑνὲ ἑκάστῳ ἀνὰ βασιλικοῦ. καὶ δὴ τῆς συγκλήτου ciotg- 
χομένης ἐν τῷ ναῷ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου, ἀπάρχεται ἣ 

12. ΣΧΟΑ͂. Ἰστέον, ὅτι αὕτη [αὐτὴ cd.] ἡ ἑορτὴ ἐχαινουργήϑη 

ἐπὲ Βασιλείου τοῦ φιλοχρίστου. 


Imperatore convivium celebrante, ipsi consuctas acclamationes ordi- 
untur, cibisque allatis , Imperator apocombia mittit, quibus acce- 
ptis, fausta ei apprecantur ct'surgunt; Imperator et patriarcha soli 
remanent. Qui, postquam iterum potum sumsere, surgunt, et Im- 
perator sagum suum, patriarcha omophorium induit, stichoque dicto, 
se invicem adorant, et lmperator ad suum cubiculum, patriarcha 
quocunque placet, discedunt, 


CAP. 19. 
Observanda in vigilia S. Eliae eiusque festo. 


Vesperi circa horam septimam senatus in scaramangiis ad hip- 
podromum procedit, et postquam papas palatium aperuit, senatus per 
scyla, lustinianeum, et lausiacum in aureum triclinium convenit, 
unde ad templum 5. Deiparae in pharo procedit. Papas ad orienta- 
les portas et porphyrium marmor cum diaetariis, basilica gestanti- 
bus, adstat, et senatu eo digresso, unicuique basilicum distribuit. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 19. 118 


, - : 
ἀχολουϑία τοῦ λυχνιχοῦ, καὶ ταύτης τελουμένης, περὲ τὴν ἀ- 
Ὕ " 
πόλυσιν λέγεται ἀπολυτίχιον πρὸς τὸ οσυνταφέντες σοι," 
^ ? 
ὅπερ ἐποίησε “έων ὃ σοφώτατος xai ἀγαϑὸς βασιλεύς. avri- 
φώνως δὲ τούτου ψαλλομένου ὑπό τε τοῦ χουβουχλείου xal 
ὅτοῦ βασιλιχοῦ κλήρου, μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς τοιαύτης ψαλ- 
μῳδίας ἐπιδίδοται τοῖς τε μαγίστροις, πραιποσίτοις, ἀνϑυπά- 
τοις, πατρικίοις τε καὲ ὀφφικιαλίοις παρὰ τοῦ βασιλέως ἀνὰ C 
ἑγὸς ἀργυροῦ μιχροῦ σταυροῦ: μηνύεται δὲ 0 πατριάρχης, 
Ü s 22.3. 1 5c: 1 L4 3 A , ' 9c , A : ΄ 
να ἐλθὼν ἐπὶ τὴν αὔριον ἐπιτελέσῃ τὴν ϑείαν λειτουργίαν, 
- —- * "- 
1077 δὲ ἕωϑεν ἀλλάσσει πᾶσα ἡ cUyzAmrog ἀπὸ λευχῶν χλανι- 
δίων: οἱ δὲ δεσπόται ἀλλάσσουσε τὰ πορφυρᾶ διβητήσια, 
M i 7 , : ' € , ^ 
xai περὲ ὥραν δευτέραν χελεύουσιν οἱ δεσπόται εἰσελϑεῖν 
τοὺς πραιποσίτους, καὶ εἰσελθόντων, ἀνίστανται oi δεσπόται 
xai εἰσέρχονται ἐν τῇ χαμάρᾳ τοῦ ἁγίου Θεοδώρου, κἀκεῖσε 
τπεριβάλλονται τὰς ξαυτῶν χλανίδας. xai ἐξερχόμενοι καϑέ- 
c * , ' Br » - , c * - 
ζονται, ὃ μὲν μέγας βασιλεὺς ἐπὲ τοῦ ϑοόνου, oi δὲ μιχροὲ 
ἔνϑεν κἀκεῖθεν ἐν χρυσοῖς σελλίοις, τοῦ δὲ κουβουχλείου εἰσ-- 
ελθόντος κατὰ τὸν τύπον τῆς βαιοφόρδυ, xai tig τὴν oixt(- Μ5. δ. ἃ 
^ e - 
αν τάξιν στάντος, ἤγουν δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ, 0,6 τοῦ σακελ- Ὁ 
, * SE | A . , E ΄ bd 
δολίου xai οἱ ξενοδόχοι xai γηροχόμοι, πρδσάγοντες τῷ βασιλεῖ 
e 
τοὺς κατὰ τὖπον χρυσοστοιβάστους σταυρούς. καὶ εἶϑ’ ov- 
TOC εἰσάγεται στοιχηδὸν πᾶσα ἡ τάξις τῶν τε μαγίστρων, ἀν- 
s vi T a 
ϑυπάτων, πατρικίων καὶ ὀφφικιαλίων xai ἄλλων, ὧν ἂν κε- 
λεύσωσιν οἱ δεσπόται, xal ἐπιδίδωσιν ὃ βασιλεὺς &vi ἑκάστῳ 


20. γηροκόμαι R, ex compendio cod., γηροχόμητες ed. 44. τῶν 
δὲ ucy. e 
Senatu templum sacrosanctae Deiparae ingresso, officium lyclinici 
incipit, quo finito , circa ipsam missam oratio: Una tecum sepulti 
etc, quam Leo, optimus et sapientissimus linperator, composuit, re- 
citatur. Qua a cubiculo et Imperatorio clero alternatim cantata et 
finita, singulis magistris, praepositis, proconsulibus, patriciis et offi- 
cialibus ab Imperatore crux parva argentea distribuitur: patriarcha 
vero admonetur, ut die sequente veniat, sacram liturgiam celebratu- 
rus. Mane igitur senatus ommis albas tunicas, Domini purpurea di- 
beiesia induunt, et circa horam secundam Domini praepositos in- 
trare iubent: quo facto, surgunt et ad cameram sancti Theodori, ut 
tunicas suas induant, discedunt. Egressuri autem, magnus Imperator 
in throno, minores utrinque in sellis aureis consident; cubiculum 
eo ritu, qui in palmarum festo servari solet, ingreditur suoque or- 
dine, id est ad dextram et sinistram, adstat, sacellarii, hospitalarii 
eL seniorum curatores Imperatori cruces auro ornatas offerunt. Et 
Sic ordine omnia ministeria magistrorum, proconsulum , patricioruni, 
officialium aliorumque, quos Imperator iusserit, adducuntur; singu- 


* 
116 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


Ed. L.69 rovro ἀνὰ ἑνὸς σταυροῦ.  (B.) Καὶ γίνεται μεταστάσιμον, xai 
κατέρχονται πάντες ἐν τῷ νάρϑηχι τῆς μεγάλης νέας ἐκκλησίας, 
οἱ δὲ δεσπόται ἀνιστάμενοι ἐκδέχονται τὸν πατριάρχην. οἱ οὖν 
πραιπύσιτοι μετὼ ὀλίγων τοῦ κουβουχλείου ἅμα τοῦ παπίου xat 
τοῦ ἑταιρειάρχου ἀπέρχονται καὶ εἰσάγουσι τὸν πατριάρ ry με-5 
τὰ καὶ τῶν μητροπολιτῶν καὶ τῆς λοιπῆς αὐτοῦ τάξεως. xai 
τοῦ πατριάρχου εἰσερχομένου διὰ τῶν διαβατικῶν τοῦ τρικόγ- 
χου, ἔρχεται καὶ κάϑηται ἐν τῇ χαμάρᾳ τοῦ χρυσοτριχλίγου τῇ 
οὔσῃ πρὸς τὸ πάνϑεον, οἱ δὲ πραιπύσιτοι εἰσερχόμενοι ἄναγ- 
γέλλουσιν τοῖς δεσπόταις τὴν τοῦ πατριάρχου ἄφιξιν, καὶ κελεύ-το 
ουσιν 0L δεσπόται εἰσαχϑῆναι τὸν πατριάρχην. OL δὲ πραιπό- 

Βσίτοι ἐξερχόμενοι εἰσάγουσιν αὐτὸν, καὶ δὴ τοῦτον οἱ δεσπό- 
ται κατὰ τὸ εἰωϑὸς ἀσπαζόμενοι, εἰσέρχονται μετ᾽ αὐτοῦ μυ-- 
στικῶς διὰ τοῦ μάκρωνος τοῦ κοιτῶνος εἷς τὸν ναὸν τῆς ὕ- 
περαγίας Θεοτόχου τοῦ φάρου, κἀκεῖθεν ἀπέρχονται ἐν τῷτϑ 
εὐχτηρίῳ τοῦ ἁγίου Ἠλιοῦ, καὶ οἱ μὲν δεσπόται ἵστανται ἐν 
τῷ νάρϑηκι, ὃ δὲ πατριάρχης εἰσέρχεται eig τὸ ϑυσιαστήριον, 
xai τῆς εἰωθυίας εὐχῆς τελουμένης, ἀπάρχονται oL ψάλται 
τὸ τροπάριον. ὃ δὲ πατριάρχης ἐξερχόμενος ἀπὸ τοῦ ϑυσια- 
στηρίου, βαστάζων τὸ ἅγιον εὐαγγέλιον, ἔρχεται εἰς τὰς βα-20 
σιλικὰς πύλας τοῦ αὐτοῦ εὐχτηρίου, δηλονότι καὶ τοῦ ὗπο- 
διακόνου βαστάζοντος τὸν λιτανικὸν σταυρόν. οἱ δὲ δεσπόται 
λαμβάνουσι παρὼ τοῦ πραιποσίτου κηροὺς, καὲ διὰ τῆς τρισ- 


8. ZXO.4, "Ioréov , ὅτι, τοῦ πατριάρχου μέλλοντος εἰσελϑεῖν εἰς 
παλάτιον, ὃ δεφερενδάριος δηλοῖ τῷ ztaníg, xdzeivoc ὑπομιιμνή-- 
OxtL τῷ βασιλεῖ, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως χελεύει ὃ βασιλεὺς εἰσελϑεῖν 
τοὺς πραιποσίτους, καὶ ἀπελθόντας εἰσαγαγεῖν τὸν πατριάρχην. 


lis Imperator crucem distribuit. (1.) Tunc receptio fit et omnes 
narthecem magnae novae ecclesiae intrant, Domini autem surgunt, 
patriarcham exspectantes, dum interim praepositi cum paucis cubicu- 
lariis, papa et hetaeriarcha abeunt, eumque una cum metropolitis 
et reliquo eius ministerio adducunt, Patriarcha per triconchii por- 
ticum ingressus, in camera aurei triclinii, quae pantheo proxima est, 
considet, dum praepositi intrantes adventum eius Dominis nuntiant, 
qui ipsum adduci iubent. Praepositi egressi eum adducunt, at Do- 
mini postquam eum osculati sunt, cum eo solo per oblongam cubi- 
culi porticum ad templum sacrosanctae Deiparae phari abeunt, atque 
ibi ad sancti Eliae oratorium discedunt, ubi ipsi quidem in narthe- 
ce subsistunt, patriarcha vero sacrarium intrat, ubi solennibus pre- 
cibus peractis, psaltae troparium ordiuntur. Patriarcha e sacrario. 
egressus, sanctum evangelium portans, ad Imperatorias ciusdem ora- 
torii ianuas procedit, subdiacono crucem processionalem gestante. 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. 1. 49, 117 


σῆς μετὰ τῶν κηρῶν προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσε TQ Θεῷ 
xai ἀσπάζονται τὸ εὐαγγέλιον καὶ τὸν σταυρὸν, ϑυμιώμενοι C 
ὑπὸ τοῦ διαχόγου, (1.) Kai παραχρατούμενος ὃ βασιλεὺς Μ5.65.» 
ὑπὸ τοῦ πατριάρχου, ἐξέρχεται ἀπὸ τῆς ἐκκλησίας, xai διερ-- 
hxopérov αὐτοῦ μέσον τοῦ ναοῦ τοῦ φάρου, καὶ ἐξιόντος τὴν 
πύλην τὴν ἐξάγουσαν ἐπὲ τὸν ἡλιακὸν, λαμβάνουσιν οἱ de- 
σπόται παρὰ τῶν πραιποσίτων κηρία λιτανίκια καὶ διέρχογται 
λιταγεύοντες διὰ μέσου τοῦ ἡλιακοῦ καὶ τοῦ στεγωποῦ τοῦ 
μονοθύρου, κατέρχονται τὸ καταβάσιον τοῦ βουκολέοντος, xai 
τοἐχγεύογτες δεξιᾷ, κατέρχονται πρὸς τὸν νάρϑηχα τῆς νέας 
μεγάλης ἐχκλησίας, (ἐκεῖσε γὰρ ἵστανται ἅπαντες οἱ τῆς συγ- 
κλήτου,) xai γίνεται 7 εἰωϑυῖα ἐχχλησιαστικὴ ἀκολουϑία τῆς Ὁ 
εἰσόδου. τῶν δὲ δεσποτῶν κατὰ τὸ εἰωθὸς εἰσιόντων μετὰ 
τοῦ πατριάρχου εἰς τὸ ϑυσιαστήριον τοῦ εὐχτηρίου τοῦ á- 
15y(ov Ἤλιοῦ τῆς αὐτῆς véag ἐχχλησίας, ὃ μὲν πατριάρχης 
προεισέρχεται, οἱ δὲ δεσπόται, ἱστάμενοι ἔξωϑεν τῶν ἁγίων 
θυρῶν, λαμβάνουσι κηροὺς ἀπὸ τῶν πραιποσίτων, καὶ διὰ Ἐ4.1,. 70 
τῆς τρισσῆς προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσε τῷ Θεῷ. εἶτα εἰσ-- 
ἐρχόμενοι ἐν τῷ ϑυσιαστηρίῳ, ἐν πρώτοις μὲν ἀσπάζονται τὰ 
20&yi& ϑύρια, εἶτα τὴν τῆς ἁγίας τραπέζης ἐνδυτὴν xai τὴν 
ἐχεῖσε ἀποχειμέγην τοῦ ἁγίου προφήτου μηλωτὴν, καὲ τιϑέν- 
τες ἀποχόμβιον ini τῆς ἁγίας τραπέζης, διέρχονται διὰ τῶν 
- βημάτων, ἅπτοντες κηροὺς xa^ ἕν ἕχαστον βῆμα, ἀσπαζόμε- 
γὸι κατὰ τὸ εἰωϑὸς τὰς ἐνδυτάς. καὶ διερχόμενοι διὰ τοῦ 


6: πύλην ἐξάγουσαν ed. τὸ ἡλιαχὸν ed. 


Interea Domini cereos a praeposito accipiunt, ternaque cum cereis 
adoratione facta, ad Deum precantur et evangelium, a diacono in- 
censati, osculantur. (IIL) Deinde sustentatus a patriarcha Impera- 
lor ex ecclesia redit, perque medium templum phari digressus, per 
portam ad solarium ducentem exit, ubi Domini a praepositis cereos 
processionales accipiunt, et per medium solarium angustamque ia- 
nuam procedentes, per descensum bucoleontis descendunt, et ad 
dextram inclinantes, ad narthecem novae magnae ecclesiae disce- 
dunt, ubi senatores omnes adstant, et consueti ritus ecclesiastici in- 
troitus celebrantur. Dominis autem cum patriarcha sacrarium ora- 
torii S. Eliae, quod in eadem nova ecclesia est, pro more ingressis, 
patriarcha primus intrat; Domini vero exira sacras ianuas constituti, 
cereos a praeposito accipiunt terque geau flexo ad Deum precantur. 
Mox oratorium ingressi ante omnia sacras ianuas, postea sanctum 
altaris instratum et repositam ibi S. prophetae vestem osculanutur, et 
apocombio sacrae mensac imposito, per bemata transeunt, et cereis 
in singulis bematibus accensis, iustaia pro more osculantur. Per 


118 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


, " ΄ e * 2 M "ur B A ( 
αὐτοῦ γυναικίτου, ἅπτουσι κηροὺς eig τὴν eixóva Βασιλείου 
- , 5 ᾽ ^ 
τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου, καὶ εὐυϑέως ἀποχαιρετίζοντες τὸν 

- γ τῷ " ἢ 
πατριάρχην, εἰσέρχονται ὃν τῷ ἐχεῖσε προσευχαδίῳ, μα κεῖθεν 
, , 5 * D D , D 3 4 
ἐχβαίνοντες εἰς τὸν πρὸς τήν ϑάλασσαν γάρϑηχα, ἔν ᾧ xat 

y J- - 5 , 

Βτὰ σελλία ἵστανται χαὶ τὸ βῆλον χρέμαται, ἀπαλλασσουσιᾷ 
τὰς ξαυτῶν χλαγίδας, καὶ ἵστανται ἐχδεχόμενοι τὴν τοῦ ἁ- 
, 5, ü κι 
γίου εὐαγγελίου ἀνάγνωσιν, εἶϑ’ οὕτως λαμβάνοντες χηροὺς 
παρὰ τῶν πραιποσίτων, ἀκούουσι τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου. μετὰ 

^ -“ ' c - 
δὲ τὴν ἀπόλυσιν τῆς ἐχτενοῦς καϑέζονται, xai εἰσάγει ὃ τῆς 
Μ5.63. «τραπέζης μετὰ καὶ τῶν ἀρτοχλιγῶν τὸ κλητώριον, καὶ Orot-10 
“ . ΠΝ c ^ a 355 et « , 
χεῖ αὐτὸ 0 μέγας βασιλεὺς, xai εἰϑ᾽ οὕτως ot δεσπόται Otég- 
χονται μυστιχῶς διὰ τοῦ αὐτοῦ νάρϑηχος καὶ τοῦ ἐκεῖσε 
b ' - - -“ ? 
μυστιχοῦ ἀναβασίου, xai διὰ τοῦ ἀνωτάτου ἡλιαχοῦ τοῦ αὖ-. 
τοῦ γνάρϑηκος εἰσέρχονται οἱ δεσπόται εἰς τὸ “παλάτιον. 
eo LÀ - bd « 
ἰστέον, ὅτι ταύτῃ τῇ ἑορτῇ μετὰ τῶν ἀλλαξίμων καϑέζονταιτα 
Coi δεσπόται éxi τῆς τραπέζης. 


ΚΕΦ. x. 


Myjvi Μαΐῳ ἀ τὰ ἐγκαίνια τῆς νέας, ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἕξορτῇ 
τῶν ἐγκαιγνίων τῆς γέας μεγάλης ἐκχλησίας. 


Πρὸ μιᾶς ἡμέρας χελεύουσιν οἱ δεσπόται τοῖς πραιϊπο-50 
σίτοις, προελϑεῖν ἐπὲ τῇ αὔριον μετὰ ἀλλαξίμων πᾶσαν τὴν 


19. vécc om. ed, ZXO 4. Ἰστέον, ὅτι xai αὕτη ἣ ἑορτὴ ἔχαι-- 
γουργήϑη ἐπὶ Βασιλείου δεσπότου. 


gynaeceum ipsum transeuntes, cereos ad effigiem Basilii, Imperatoris 
Christum amantis, accendunt, et vale patriarchae dicto , Ra locum 
elevatiorem, ubi orantes consistunt, abeunt, inde ad narthecem, qui 
prope mare seu cavum recessum sacrae mensae est, ubi sellae posi- 
tae velumque suspensum , discedunt, vestes suas mutant, et sancti 
evangelii lectionem exspectantes, adstant, acceptisque a praepositis 
cereis, sauctum evangelium audiunt, Finita extensa, consident, et 
mensae praefectus cum tricliniariis ad convivium ducit, quod ipse 
magnus Imperator ordinat. Sic postea Domini secreto per eundem 
narthecem et mysticum ascensum, qui ibi est, perque superius sola- 
rium eiusdem narthecis ad palatium discedunt. Sciendum est, lm- 
peratores hoc festo in mutatóriis mensae adsidere, 


CAP. 20. 
Mensis Maii primo encaenia novae ecclesiae: et de ritibus in festo 
encaeniorum novae magnae ecclesiae observandis. — 


Pridie unius diei Domini praepositis indicant , senatum omnem 
mutatis vestibus sequenti die processurum esse: quae postquam il- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 20. 119 


σύγχλητον, xoi τῇ ἕωϑεν περὶ ὥραν δευτέραν κελεύουσιν oi 
δεσπόται εἰσελϑεῖν τοὺς πραιποσίτους, xai δὴ τούτων tiosÀ- D 
ϑόντων μετὰ καὶ ὀλίγων τοῦ κουβουχλείου, ἀπέρχονται ἅμα 
τοῦ παπία χαὶ τοῦ ἑταιρειάρχου, xai εἰσάγουσι τὸν πατριάρ-- 
δχην μετὰ xai τῶν μητροπολιτῶν καὶ τῆς λοιπῆς αὑτοῦ τά- 
ἕξεως. xai τοῦ πατριάρχου εἰσερχομένου διὰ τῶν διαβατικῶν 
τοῦ τριχόγχου, ἔρχεται χαὲ κάϑηται ἐν τῇ καμάρᾳ τοῦ ἁγίου 
Θεοδώρου, κἀκεῖσε περιβάλλονται τὰς ξαυτῶν χλανίδας, καὶ Ed. L. 71 
ἐξερχόμενοι ἔξωϑεν τοῦ βήλου τῆς αὐτῆς καμάρας ἵστανται. 
τοοΐ δὲ πραιπύσιτοι ἐξερχόμενοι εἰσάγουσε τὸν πατριάρχην, οὗ 
δὲ δεσπόται τοῦτον κατὰ τὸ εἰωθὸς ἀσπαζόμενοι, χαϑέζονταε 
μετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῷ χρυσοτριχλίνῳ μικρόν τι, καὲ εὐθέως yire- 
ται μεταστάσιμον, καὶ οἱ μὲν μάγιστροι καὶ ἀνθύπατοι xai 
πατρίκιοι καὶ λοιποὶ συγκλητικοὲ κατέρχονται ἐν τῷ νάρϑηχὶ 
i5rZc νέας μεγάλης ἐκκλησίας, οἱ δὲ τοῦ χουβουχλείου ἅπαντες 
διέρχονται διὰ τοῦ ὡρολογίου xai τοῦ χρυσοτριχλίγου xai 
τῆς καμάρας τοῦ παγϑέου καὶ τοῦ φύλαχος, xai ἐχβαίνοντες 
τὸ μονύϑυρον, ἀπίασιν ἐν τῷ ναῷ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου 
τοῦ φάρου, xat οἱ μὲν δεσπόται ἀγιστάμενοι εἰσέρχονται με- 
2οτὰ τοῦ πατριάρχου μυστικῶς διὰ τοῦ μάχρωνος τοῦ κχοιτῶ-Β 
γος εἰς τὸν ναὸν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου τοῦ φάρου, καὶ oi 
δεσπόται ἵστανται ἐν τῷ νάρϑηκι, ὃ δὲ πατριάρχης εἰσέρχε- 
ται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, καὶ τῆς εἰωϑυίας εὐχῆς τελουμένης, 
5. EXO 4. Ἰστέον, ὅτι ὃ δεφερενδέριος δηλοῖ τῷ παπίᾳ τὴν τοῦ 
πατριέίρχου ἄφιξιν. — 7. χαμάρᾳ. Plura hic excidisse putat R., 
quae p. 122. leguntur, inde a vers. 8. τοῦ χρυσοτριχλίνου usque 


ad v. 12. ἐν τῇ χαμάρᾳφ. — 16. x«i ante τοῦ χρυσοτριχλίγου de- 
lendum esse putat R. 5 


luxit, circa horam secundam matutinam praepositos intrare iubent, 
quo facto, cum paucis cubiculariis una cum papa et hetaeriarcha ab- 
eunt, et patriarcham cum metropolitis et reliquo eius officio addu- 
cunt. Qui per porticus triconchii ingressus, in camera S. Theodori 
sedet, tunicas suas comites eius ibi induunt, et extra velum eius 
camerae progressi, subsistunt. Praepositi autem egressi, patriarcham 
adducunt, quem Domini pro more osculati, cum ceo paululum in 
aureo triclinio consident, et statim receptio instituitur, et magistri 
quidem, proconsules, patricii et ceteri senatores in narthecem novae 
magnae ecclesiae descendunt; cubicularii vero omnes per horolo- 
gium aureumque triclinium, cameram panthei et custodiam trans- 
eunt, eque monothyro egressi, ad templum S. Deiparae phari abeunt. 
Domini surgentes sine pompa una cum patriarcha per longam porti- 
cum cubiculi ad templum sanctissimae Deiparae phari abeunt, et 
ipsi quidem in narthece subsistunt, patriarcha vero in oratorium in- 


" 


I20 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


Ms. 63. b ἀπάρχονται ot ψάλται τὸ τροπάριον" ὅ δὲ πατριάρχης ἔξερ- 
χόμεγος ἀπὸ τοῦ ϑυσιαστηρίου, βαστάζων τὸ ἅγιον εὐαγγέ- 
λιον, ἔρχεται εἰς τὰς βασιλικὰς πύλας, δηλονότι τοῦ ὑποδια- 
χύγου βαστάζοντος τὸν λιτανιχὸν σταυρὸν, οἱ δὲ δεσπόται 
λαμβάνουσι παρὰ τῶν πραιποσίτων χηροὺς, καὶ διὰ τῆς τρισ-ῦ 

σῆς μετὰ τῶν χηρῶν προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσι τῷ Θεῷ, 
x«i ἀσπάζονται τό,τε εὐαγγέλιον καὶ τὸν σταυρὸν, ϑυμιώμε- 
C vo, ὑπὸ τοῦ διακόνου. (.Β.) Καὶ παραχρατούμενος 0 βασι- 
λεὺς ὑπὸ τοῦ πατριάρχου ἐξέρχεται ἀπὸ τῆς ἐχκλησίας, καὶ 
ἐξιόντων τὴν πύλην τὴν ἐξάγουσαν εἰς τὸν ἡλιακὸν, λαμβά-το 
γουσιν oL δεσπόται παρὰ τῶν πραιποσίτων κηρία λιτανίχια, 
xai διέρχονται λιτανεύογτες διὰ μέσου τοῦ ἡλιακοῦ καὶ τοῦ 
στενωποῦ τοῦ μονοθύρου, xai κατέρχονται τὸ χαταβάσιον τοῦ 
βουχολέοντος, καὶ ἐκνεύοντες δεξιᾷ, κατέρχονται πρὸς τὸν νάρ-- 
ϑηκα τῆς νέας ἐχκλησίας, (éxsios γὰρ ἵστανται οἱ τῆς συγ-ιδ 
χκλήτου,) καὶ γίγνεται ἡ ἀκολουϑία τῆς εἰσόδου τῶν ἐγχαινίων. 
τῶν δὲ δεσποτῶν κατὰ τὸ εἰωϑὸς εἰσιόντων μετὰ τοῦ πατρι- 
D άρχου εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, ὃ μὲν πατριάρχης προεισέρχεται, 
οἱ δὲ δεσπόται, ἱστάμενοι ἔξωϑεν τῶν ἁγίων ϑυρῶν, λαμβά- 
γουσι τοὺς κηροὺς παρὰ τῶν πραιποσίτων καὶ διὰ τῆς TQiO-30 
σῆς μετὰ τῶν χηρῶν προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσι τῷ Θεῷ" 
εἶτα εἰσερχόμενοι ἐν τῷ ϑυσιαστηρίῳ, ἐν πρώτοις μὲν ἀσπά- 
ζονται τὰ ἅγια ϑύρια, εἶτα τὴν τῆς. ἁγίας τραπέζης ἐνδυτὴν, 
καὶ τιϑέντες ἀποχόμβιον ἐπὶ τῆς ἁγίας τραπέζης, διέρχονταν 


10. τὸ ZA. ed. 11. λιταγιχὰ ed. 


trat, solennique precatione peracta, psaltae troparium incipiunt. 
Deinde patriarcha ex oratorio egressus, sanctum evangelium gestans, 
portas lmperatorias ingreditur, subdiacono crucem processionalem 
ferente, Domini autem, cereis a patriarcha acceptis, ter cum ipsis 
Deum adorant, et evangelium crucemque, a subdiacono incensati, 
osculantur. (1L) Imperator a patriarcha sustentatus, e templo egre- 
ditur, et postquam per portam ad solarium ducentem exierunt, Do- 
mini cereos processionales a praepositis accipiunt, et in processione 
per medium solarium angustiasque monothyri abeunt: postea per 
descensum bucoleontis progressi et ad dextram se inclinantes, ad 
narthecem novae ecclesiae se conferunt, ubi senatores adsunt, et 
officium introitus encaeniorum celebratur, Dominis autem cum pa- 
triarcha sacrarium pro more ingressis, patriarcha praecedit, Domini 
autem extra sacras ianuas constituti, cereos a praepositis accipiunt, 
terque genu flexo Deum adorant, mox sacrarium ingressi, primo 
quidem sacras ianuas, deinde sacrum altaris instratum osculantur, et - 
apocombio inibl reposito, per bemata, cercis in unoquoque bemate 


DE CERIMON. AULAE. BYZANT. 1.21. 1521 


διὰ τῶν βημάτων, ἅπτοντες κηροὺς x«9^ ἕνα ἕκαστον βῆμα, 
ἀσπαζόμενοι κατὰ τὸ εἰωϑὸς τὰς ἐνδυτὰς, καὶ διερ χύμενου 
διὰ τοῦ γυναικίτου, ἅπτουσι χηροὺς εἰς τὴν εἰχόνα Βασιλείου 
- , * 
TOU φιλοχρίστου δεσπότου, xai εὐϑέως ἀποχαιρετίζοντες T0Y Ed. L. 72 
δπατριάρχην, εἰσέρχονται ἐν τῷ ἐχεῖσε προσευχαδίῳ, κἀκεῖϑεν 
' , , ἣν 
ἐχβαίνοντες εἰς τὸν πρὸς τὴν ϑάλασσαν νάρϑηχα, ἐν ᾧ xai 
M , $3. it € '2 , 
τὰ σελλία ἵστανται καὶ τὸ βῆλον κρέμαται, xat ἀπαλλασσουσε 
- 1 ^ € 
τὰς ἑαυτῶν χλανίδας, καὶ ἵστανται ἐκδεχόμενοι τὴν τοῦ &- 
[4 , * p] ce , ^ 
yíov εὐαγγελίου ἀνάγνωσιν" εἰϑ᾽ οὕτως λαμβάνοντες κηροὺυς 
τοπαρὰ τῶν πραιποσίτων, ἀχούουσι τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου. με-Μ-. 64. a 
τὰ δὲ τὴν ἀπόλυσιν τῆς ἐχτενοῦς εὐχῆς καϑέζονται, καὶ εἰσά-- 
γει ὃ τῆς τραπέζης μετὰ xai τῶν ἀρτοχλινῶν τὸ κλητώριον, 
^ 3 € , [4 Ν 5o? e € 
xai στοιχεῖ αὐτὸ ὃ μέγας βασιλεύς. καὶ εἰϑ’ οὕτως οἱ δὲε- 
σπόται διέρχονται μυστιχῶς διὰ τοῦ αὐτοῦ νάρϑηκος καὶ τοῦ 
τιδμυστιχοῦ ἀναβασίου, xai διὰ τοῦ ἀνωτάτου ἡλιαχοῦ TOUB 
αὐτοῦ γνάρϑηχος εἰσέρχονται εἰς τὸ παλάτιον. χρὴ εἰδέναι, 
ea f. , - - ' , E 
ὅτε κατὼ τὴν τάξιν ταύτης τῆς ἑορτῆς καὶ τὸν τύπον ἐπιτελεῖται 
Buc. € * - 5 , i] , , 5&7 
xai 7 ἑορτὴ τοῦ ἀρχιστρατήγου μηνὲ Νοεμβροίῳ ἡ. εἰδέναι δὲ 
e , - t€ - BL , 3 ^" ? , - 
δεῖ, ὅτι ταύτῃ τῇ ἑορτῇ τοῦ ἀρχιστρατήγου ἐν τῷ εὐχτηρίῳ τοῦ 
—- - ? , — , 
δογαοῦ, ἤγουν TOU ἀρχιστρατήγου, ἐπιτελεῖται ἡ τοιαύτη ἑορτή" 
ΚΕΦ. κα. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἑορτῇ καὶ προελεύσειτοῦ ἁγίου 4ημητρίου. 
Πρὸ μιᾶς ἡμέρας κελεύουσιν οἱ δεσπόται τοῖς πραιποσέ- 


accensis, discedunt, sacra instrata pro more osculantur, perque gy- 
naeceum digressi, cercos ad effigicm Basilii, Imperatoris Christum . 
amantis, accendunt, statimque vale patriarchae dicto, locum excel- 
sum, ubi orantes stare solent, petunt, inde ad narthecem prope mare 
altaris ascendunt, ubi et sellae stant et velum suspensum est, suas- 
que tuaicas mutant, et sacri evangelii lectionem exspectantes, ad- 
stant, quam, cereos a praepositis traditos manu tenentes, auscultant, 
Finita extensa, consident, praefectus mensae cum tricliniariis convi- 
vium parat, quod ipse magnus Imperator ordinat. Sic Domini per 
eundem narthecem et secretam scalam perque solarium superius soli 
digressi, palatium intrant. Sciendum est, secundum huius diei ri- 
ium et sancti Michaelis festum octavo mensis Novembris institui 
solere, ubi observandum, hoc archangeli festum in oratorio templi, 
S. scilicet Michaelis, die dicto celebrari. 


CAP. a1. 
Observanda in festo et processione S. Demetrii. 


Pridie unius diei Domini praepositis indicant, die sequente cum 
allaximis senatum universum prodire, mane autcm circa horam se- 


122  . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Crotc τοῦ προελϑεῖν ἐπὶ τὴν αὔριον μετὰ ἀλλαξίμων τὴν σύγ- 
xÀgroy πᾶσαν, καὶ τῇ ἕωϑεν περὲ ὥραν δευτέραν κελεύουσιν 
οἱ δεσπόται εἰσελϑεῖν τοὺς πραιποσίτους, καὶ δὴ τούτων εἴσ-- 
ἐλθόντων, μετὰ ὀλίγων τοῦ χουβουχλείου ἀπέρχονται, ἅμα 
τοῦ παπία καὲ τοῦ ἑταιρειάρχου, xai εἰσάγουσι τὸν πατριάρ-5 
χην μετὰ καὶ τῶν μητροπολιτῶν καὶ τῆς λοιπῆς αὐτοῦ τά- 
ξεως. χαὲ τοῦ πατριάρχου εἰσερχομένου, διὰ τῶν διυβατι- 
κῶν τοῦ τρικόγχου εἰσέρχεται, καὶ κάϑηται ἐν τῇ καμάρᾳ τοῦ 
χρυσοτρικλίνου τῇ οὔσῃ πρὸς τὸ πάνϑεον, οἱ δὲ πραιπόσιτοι 
εἰσερχόμενοι ἀναγγέλλουσι τοῖς δεσπόταις τὴν τοῦ πατριάρχουτο 
ἄφιξιν, καὲ εὐθέως ἀγίστανται οἱ δεσπόται xci εἰσέρχονται 
ἂν τῇ καμάρᾳ τοῦ ἁγίου Θεοδώρου, κἀχεῖσε περιβάλλονται 
τὸς ἑαυτῶν χλαγίδας, καὶ ἐξερχόμενοι ἔξωϑεν τοῦ βήλου τῆς 

Ἡ αὐτῆς καμάρας ἵστανται. οἱ δὲ πραιπόσιτοι ἐξερχόμενοι &io- 
ἄγουσι τὸν πατριάρχην" οἱ δὲ δεσπόται τοῦτον χατὰ v015 
εἰωθὸς ἀσπαζόμενοι, καϑέζονται μετ᾽ αὐτοῦ éni τοῦ χρυσοτρι.- 
χλίγου μικρόν τι, χαὶ ὅτε πάντα καλῶς εὐτρεπισθϑῶσιν, εἰσέρ-- 
χονται οἱ πραιπόσιτοι δηλοῦντες τοῖς δεσπόταις, καὶ εὐϑέως 

Ms. 64. b ἀνίστανται οἱ δεσπόται μετὰ τοῦ πατριάρχου, καὶ ἐξερχόμε- 

voL χατὼ τὸν εἰωθϑύτα τούτοις τύπον, διέρχονται διὰ τοῦ vQu-20 
πέτωγος χαὲ τοῦ λαυσιαχοῦ καὶ τοῦ Ἰουστινιανοῦ καὶ τῶν 
σκύλων καὲ τῶν ἔξω διαβατιχῶν τοῦ Π]αρκιανοῦ, καὶ ἀπέρ.- 
χονται ἐν τῷ ἐκεῖσε εὐχτηρίῳ τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Πέτρου. 

Ἐὰ.1..)η3(.8.} ᾿Ιστέον, ὅτι, τῶν δεσποτῶν ἐξερχομένων ἀπὸ τοῦ χρυ- 

σοτρικλίνου μετὰ καὶ τοῦ πατριάρχου, ἵστανται ἀντικρὺ τῶν;5 


6. λοιποῖς ed. 


cundam praepositos ingredi iubent, quo facto, cum paucis cubicula- 
riis, papa et hetaeriarcha abeunt, et patriarcham cum metropolitis 
et reliquo eius officio adducunt. Qui per porticum triconchii in- 
gressus, in camera aurei triclinii, quae proxima pantheo est, consi- 
det. Praepositi autem ingressi Imperatoribus eius adventum nun- 
liant, qui surgunt, et cameram S. Theodori ingressi, tunicas suas 
induunt, et extra velum eius camerae egressi, adstant. Interea prae- 
positi patriarcham adducunt, quem: Domini pro more osculantur et 

aululum in aurco triclinio cum eo consident, rebusque omnibus 
Doe ordinatis, praepositi intrant, Dominis id nuntiaturi, qui con- 
festim cum patriarcha surgunt, et ritu ipsis solenni egressi, per tri- 
petonem, lausiacum, lIustinianeum, scyla et exteriores Marciani por- 
licus transeuntes, oratorium S. Petri, quod ibi situm est, petunt. 
(U.) Sciendum est, Dominis cum patriarcha ex aureo triclinio pro- 
cedentibus, ante portas eius argenteas eunuchos protospatharios et 
logothetam cursus publici cum protoscriniario et primo notariorum, 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. 1.21. 129 


ἀργυρῶν πυλῶν τοῦ χρυσοτριχλίνου οἱ εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑά- 
Quot, ὅ,τε λογοϑέτης τοῦ δρόμου μετὰ καὶ τοῦ πρωτοασηχρήτης 
καὶ τοῦ πρωτονοταρίου, ἐπὲ δὲ τὸ μέρος τοῦ ὡρολογίου οἱ τοῦ 
χουσοτρικλίνου. igréov, ὅτι, ἐξιόντων τῶν δεσποτῶν τὰς χαλ- 
- ' ^ * ᾿ , t - D 
5xüg πύλας πρὸς τὸν λαυσιαχὸν, δέχονται οἱ τοῦ μαγλαβίου 
καὶ οἱ τοῦ χουβουχλείου ἅπαντες, κἀχεῖϑεν δηριγεύουσι τοὺς 
δεσπύτ. 1 , , e » ó - v P δὰ ι » 
ας. ἰστέον, ὅτι ἔνδον τῶν σκύλων, ἤγουν εἰς τὴν ἀ- 
^ € , 
xgav τοῦ Ἰουστινιανοῦ, ἵστανται οἵ τε μάγιστροι xai ἀνϑύ- 
πατοι καὲ οἱ ὀφφικιάλιοι, καὶ τῶν δεσποτῶν διερχομένων, πί- 
lOgrovgiy ἐπ’ ἐδάφους, τούτους προσκυνοῦντες. οἱ δὲ δεσπό-- 
ται, καϑὼς προείρηται, διέρχονται μέχρι τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Β 
Πέτρου, ὃ δὲ πατριάρχης εἰσέρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, 
^ ^ » , 3. ὦ , "Ww. € , * 
xat τῆς εἰωθυίας εὐχῆς τελουμένης, «zagyorrat οἱ ψάλται TO. 
τροπάριον. ὃ δὲ πατριάρχης ἐξερχόμενος ἀπὸ τοῦ ϑυσιαστη- 
15gíov, βαστάζων τὸ ἅγιον εὐαγγέλιον, ἔρχεται εἰς τὰς βασιλι-- 
xüc πύλας τοῦ αὐτοῦ εὐχτηρίου, δηλογότι καὶ τοῦ ὑποδιάχο-- 
γος βαστάζοντος τὸν λιτανικὸν σταυρόν. οἱ δὲ δεσπόται λαμ-- 
βάνουσι παρὰ τῶν πραιποσίτων κηροὺς καὶ διὰ τῆς τρισσῆς 
προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσι τῷ Θεῷ, καὶ ἀσπάζονται τό,τε 
3οεϑαγγέλιον καὶ τὸν σταυρὸν, ϑυμιώμενοι ὑπὸ τοῦ διάκογος, 
καὲ παραχρατούμενος ὃ βασιλεὺς ὑπὸ τοῦ πατριάρχου, ἐξέρ-- 
χεται ἀπὸ τῆς ἐκκλησίας. ἰστέον, ὅτι, ἀπὸ μὲν τοῦ ἁγίου Πέ-Ε 
τροῦυ ἐξερχομέγνης τῆς λιτῆς, λέγουσιν οἱ ψάλται τὸ τροπάριον 
- , D * * 3:7 2. t€ 2 ,, : 
TOU μάρτυρος πρὸς TO ,,λαϑὼν &ríyO9nc, ὅπερ ἐποίησε “ων 
ς ^ ^-- — 
250 σοφώτατος καὶ ἀγαϑὺς βασιλεὺς, εἰσερ χομένης δὲ τῆς λιτῆς 


2. 6 loyo9. ed. — 3. dvor«gíov ed. Cf. R. ad p. 24, 23, et 99, a. 
5.10 λαυσ, ed. οὗ μαγλ. ed. 16. ózodiexóvov et 20, διακόγου ed. 


ministros autem triclinii aurei prope horologium adstare. Porro Do- 
minos, ex aeneis portis ad lausiacum egressos, manclavitae et cubi- 
cularii omnes excipiunt et comitantur. Intra scyla seu in extrema 
Iustiuianei triclinii parte magistri, proconsules et officiales adsunt, 
€t transeuntes Dominos, procidentes in terram, adorant, Illi autem, 
ut supra observatum est, ad sancti Petri abeunt, ubi patriarcha sa- 
crarium ingreditur, et post preces solennes peractas psaltae tropa- 
rium incipiunt, Patriarcha deinde ex sacrario , sanctum evangelium 
manu tenens, ad portas Imperatorias eiusdem oratorii procedit, sub- 
diacomo crucem processionalem praeferente. *Domini cereos a prae- 
positis accipiunt, terque genu flexo, ad Deum precantur, tunc evan- 
gelium et crucem osculantur, et diacono incensante, Imperator, pa- 
triarchae innixus, e templo egreditur.  Observandum quoque est, 
pompa a S.Petri procedente, cantores troparium martyris, quod Leo, 
sapientissimus et optimus lmperator, composuit, usque ad verba: 


- 


124 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


εἰς τὸ χρυσοτρίχλινον, ἀπάρχονται τὸ τροπάριον τῶν ἔγκαιγί- 
Ms.65.ac», ἤγουν τὸ ,,ϑόξα σοι Χριστὲ ὃ Θεὸς, ἀποστόλων καύ- 
χημα. καὶ διερχόμενος, ὅϑεν κἀκεῖσε ἀπήει, διέρχεται διὰ 
μέσον τοῦ χρυσοτρικλίνου, καὶ ἐξέρχεται μετὰ τῆς λιτῆς τὰς 
ἀνατολικὰς πύλας, xi οἱ μὲν μάγιστροι καὶ ἀνθϑύπατοι xci 
πατρίκιοι καὶ ὀφφικιάλιοι ἵστανται ἀντικρὺ τοῦ ναοῦ τοῦ ἅ- 
γίου Ζ]ημητρίου, ἤγουν τοῦ ἀριστεροῦ μέρους, οἱ δὲ τοῦ xov- 
βουχλείου κατὰ ἀνατολιχὰς τοῦ ἡλιαχοῦ, οἱ δὲ δεσπόται με- 
Ὁτὰ τοῦ πατριάρχου ἐν τῷ προπυλαίῳ τῆς ἐχκλησίας, καὶ τῆς 
εἰωϑυίας ἀκολουϑίας τελεσϑείσης, ἤγουν τῶν ἐγκαιγίων, γίστο 
γεται ἡ εἴσοδος. καὶ ὃ μὲν πατριάρχης εἰσέρχεται εἷς τὸ ϑυ- 
σιαστήριον, οἱ δὲ δεσπόται, διερχόμενοι μέσον τῆς ἐχκλησίας, 
ἐξέρχονται καὶ ἵστανται ἐν τῷ ἐκεῖσε τετρασέρῳ, ἐκδεχόμεγοι 
τὴν τοῦ εὐαγγελίου ἀνάγνωσιν. μετὰ δὲ τὴν τοῦ εὐαγγελίου 
ἀνάγνωσιν ἐξερχόμενοι τὰς ἀργυρᾶς τοῦ μάχρωγος πύλας,ιϑ5 
ἀπαλλάσσουσι τὰς τούτων χλαμύδας, xci εἰσερχόμενοι χαϑέ- 
ζογται ἐπὲ τοῦ χρυσοτρικλίγου, καϑὼς εἴϑισται αὐτοῖς, xci 
Ed.L.g44ér&à μικρὸν δίδονται μένσαι. τῇ αὐτῇ δὲ ἡμέρᾳ συνεστιῶν-- 
ται τῷ πατριάρχῃ xci τοῖς μητροπολίταις καὶ τῇ συγκλήτῳ, 
οἷς ἂν κελεύσωσιν. 20 


ΚΕΦ. κβ'. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἑορτῇ καὶ προελεύσει τῆς ὑψώσεως τῶν 
τιμίων ξύλων. 


Προέρχονται οἱ τοῦ χουβουχκλείου, πατρίκιοί v8 καὶ δο- 


Latens natus es; ingrediente autem processione triclinium aureum, 
troparium encaeniorum, scilicet: Gratia tibi, Christe Deus, apostolo- 
rum gloria, recitare. lmperator inde, quo abierat, digressus, per 
medium chrysotriclinium pergit et ex orientalibus portis cum proces- 
sione egreditur, dum interea magistri, proconsules, patricii et offi- 
ciales e regione templi S. Demetrii seu ad sinistram partem, cubi- 
cularii vero ad orientales solarii, Domini cum patriarcha in atrio 
templi stant, ac solennibus encaeniorum ritibus peractis, introitus 
fit. Patriarcha sacrarium intrat, Domini per mediam ecclesiam trans- 
euntes, egrediuntur, et in tetrasero, quod ibi est, lectionem evan- 
gelii audituri, adstant. Postea per argenteas macronis scu porticus 
oblongae ianuas progressi, tunicas suas induunt, aureumque tricli- 
nium ingressi, pro more consident, et brevi post missa datur. Con- 
vivio autem hoc die patriarcham, metropolitas et quoscunque vo- 
lunt senatores adhibent. 


CAP. 22. 
Observanda in festo et processione exaltationis venerandae crucis. 
Cubicularii, patricii et domestici ceterique proceres ommes in 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.2. 125 


μέστιχοι xol οἱ λοιποὶ ἅπαντες ἄρχοντες ἀπὸ σχαραμαγγίων 
ἐν τῷ σπαϑαριχίρ ὥραν ἐννάτην ἢ καὶ δεκάτην νυχτός" καὶ Β 
μέλλοντος τοῦ βασιλέως ἐξέρχεσθαι, ἀγοίγεται ἡ πύλη τοῦ 
σπαϑαριχίου, καὶ τῶν ἀοχόντων τοῦ κουβουχλείου εἰσελϑύόνγ-- 
ὅτων καὲ τὰ σαγία αὐτῶν φορούντων, προσκυνοῦσι τὸν βασι- 
λέα, ὃ δὲ βασιλεὺς, δηριγευόμενος ὕπ᾽ αὐτῶν, ἐξέρχεται, οἱ 
δὲ πατρίκιοι ἅμα τῶν δομεστίκων ἐκδέχονται τὸν βασιλέα ἔξω 
τῆς πύλης τοῦ σπαϑαριχίου, ὡσαύτως καὲ οἱ βασιλικοὲ προσ- 
χυνήσαντες διέρχονται ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως, ὃ δὲ βασι- 
τολεὺς δηριγευόμενος nO τὸ τοῦ χουβουχλείου xai τῶν βασιλι- 
χῶν, διέρχεται διὰ τῆς μανναύρας καὶ τῶν ἀνωτέρων αὐτῆς 
διαβατικῶν, καὶ διὰ τῆς ξυλίνης σκάλας ἀνελϑὼν, εἰσέρχεται 
ἐν τοῖς κατηχουμενίοις τῆς μεγάλης ἐκκλησίας, εἶϑ᾽ οὕτως ἅ- Ms.65.b 
Vag xmooUg καὶ εὐξάμενος, παραχύπτει ἐν τοῖς δεξιοῖς μέρε-α 
τὅσιν. ἔπειτα ἀλλάσσουσιν οἱ τοῦ χουβουχλείου ἄρχοντες, οἱ δὲ 
xovfixoviági0t τὰ καμίσια αὐτῶν καὶ μόνον, οἱ δὲ πατρέ- 
xi0L χλανίδια λιτὰ, εἴτα κελεύει Ó βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, 
xai προσχαλεῖται Ó πατριάρχης, xai ὀλίγον μετὰ τοῦ βασι- 
λέως καϑεσθϑεὶς ἐξέρχεται, καὶ ἄπεισιν ἐν τῷ μιχρῷ σεχρέ- 
2079, ἔνϑα πρόχειγται τὰ τίμια ξύλα, ἐχδεχόμενος τὸν βασιλέα. 
ἀρχομένης δὲ τῆς ἐχχλησίας τὸ ,,ὑόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ," 
ἀπέρχεται ὃ βασιλεὺς, δηριγευόμενος ὑπὸ τοῦ κουβουχλείου 
εἰς προσχύνησιν τῶν τιμίων ξύλων, καὶ προσχυγήσας τὰ τί- 
μια ξύλα, ἐξέρχεται ἐν τῷ μεγάλῳ σεχρέτῳ, καὶ ἐπιδίδωσιν 
25avrQ ὅ πατριάρχης κηρίον λιτανίκιον ἄγευ φιαλίου. ἐν δὲ Ὁ 
25. λιταγνέχην cod. 


scaramangiis ad spatharicium hora nona seu decima noctis abeunt, 
cuius porta, dum Imperator processurus est, aperitur, et praefecti 
cubiculo, sua saga gestantes, intrant, Imperatorem adoraturi, qui, 
ipsis comitantibus, progreditur. Tunc patricii cum domesticis extra 
spatharicii portam eum excipiunt, ministri, adoratione facta, ipsum 
praecedunt, et sic a cubiculariis et ministris suis stipatus, per ma- 
gnauram et superiores eius porticus transit, perque scalam ligneam 
ad magnae ecclesiae catechumena descendit, ubi, cereis accensis et 
precatus, in dextro latere adsidet. Deinde cubiculo praefecti et ce- 
teri cubicularii tantum camisia sua, patricii tunicas processionales 
mutant, patriarcha a praeposito, mandato ab Imperatore dato, ar- 
cessitur, et postquam paululum cum Imperatore consedit, ad parvum 
secretum, ubi venerandum lignum repositum est, Imperatorem ex- 
cepturus, discedit. Postquam autem concio populi: Gloria im ex- 
celsis Deo, incepit, Imperator a cubiculo stipatus, ad venerandorum 
lignorum adorationem abit, qua peracta, patriarcha cereum proces- 
sionalem sine phiala ipsi tradit. In eodem secreto patricii cum se- 


126 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τῷ αὐτῷ σεχρέτῳ δέχονται τὸν βασιλέα οἱ πατρίκιοι ἅμα τῇ 
συγκλήτῳ, βαστάζοντες κηρία ἄνευ φιαλίων, οὐ πίπτουσι δέ" 
εἶτα ὃ βασιλεὺς μετὰ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουκχλείου xai 
πατρικίων καὶ πάσης τῆς συγκλήτου, ὀψιχεύων τὰ τίμια ξύ- 
λα, κατέρχεται διὰ τοῦ μεγάλου χοχλιοῦ, καὲ ἐχχλίνας τὸδ 
εὐώνυμον μέρος, διέρχεται διὰ τοῦ διδασκαλείου, ἔνϑα ἐπι- 
γέγραπται τὰ πασχάλια, καὶ τὰ βάϑρα χατελϑὼν, εἰσέρχεται 
διὰ τῆς μεγάλης πύλης τοῦ γάρϑηκος, καὶ τὰς βασιλιχὰς πύ-- 
λας καταλαβὼν, ἵσταται, ἐπιδοὺς τῷ πραιποσίτῳ κηρίον, ὅ- 
Ed.L.75776Q κατέχει, καὶ ἕτερα παρ᾽ αὐτοῦ λαβὼν καὶ εὐξάμενος,το 
ἐπιδίδωσιν αὐτὰ τῷ πραιποσίτῳ, ὃ δὲ πραιπόσιτος τῷ τῆς 
χαταστάσεως. ἔπειτα λαμβάνει τὸ λιτανίκιον αὐτοῦ md» 
παρὰ τοῦ πραιποσίτου, καὶ προσκυνήσας τὸ ἄχραντον εὐαγγέ- 
λιον, διέρχεται μετὰ τοῦ πατριάρχου μέσον τοῦ ναοῦ, καὶ ἐν 
τοῖς δεξιοῖς μέρεσι τοῦ ἄμβωνος εἰσέρχεται διὰ τῆς σωλέας,ι5 
τῶν πατρικίων ἑστώτων εἰς τὴν σωλέαν, καὶ βασταζόντων τὰ 
αὐτῶν κηρία. (8.) Ὁ δὲ βασιλεὺς ἔμπροσϑεν τῶν ἁγίων ϑυ-- 
ρῶν ἑστὼς, ἐπιδίδωσι τῷ πραιποσίτῳ τὸ ἴδιον κηρίον, xai 
Μ5. 66. ἕτερα παρ᾽ αὐτοῦ λαβὼν xai εὐξάμενος, ἐπιδίδωσιν αὐτὰ αὖ- 
τῷ, καὶ εἰς τὸ ϑυσιαστήριον εἰσελθὼν, xai τὰ τίμια EUAa20 
Βπροσκυγήσας, ἐξέρχεται, εἶϑ᾽’ οὕτως ὑποστρέψας διὰ τῆς σω- 
γ΄ λέας, ἀνέρχεται τρίτον βάϑρον τοῦ ἄμβωνος ἢ καὶ τέταρτον, 
xai ἵσταται ἐκεῖσε, κρατῶν τὸ κηρίον" οἱ δὲ τοῦ χουβουχλείου 
ἄρχοντες ἵστανται ἐν τῇ σωλέᾳ ἐνώπιον τοῦ βασιλέως, οἱ δὲ 


natu, cereos sine phialis gestantes, Imperatorem, non prona tamen 
in terra facie, excipiunt. 185 deinde cum praefectis cubiculi, patri- 
ciis et universo senatu veneranda ligna sequens, per magnam co- 
chleam descendit, et ad sinistram inclinans, per didascalium, ubi 
cycli paschales scribuntur, digreditur, et postquam per scalam de- 
scendit, magnam marthecis portam ingreditur, cum vero ad Impera- 
torias portas pervenit, subsistit, cereum , quem tenuerat, praeposito 
reddens, aliosque ab eo accipit, et precatus eos praeposito , hic ce- 
rimoniario rursus tradit. Deinde iterum processionalem suum a 
praeposito sumit, et sacro evangelio adorato, cum patriarcha per 
medium templum abit dextramque ambonis partem per soleam in- 
greditur, patriciis interim in solea stantibus suosque cereos gestan- 
tibus. (IL) Imperator autem ad sacras ianuas constitutus, cereum 
suum praeposito tradit aliosque ab eo sumit, et post preces ipsi 
reddit; sacrarium ingressus, veneranda ligna adorat, deinde per so- 
leam reversus, gradum tertium aut quartum quoque ambonis adscen- 
dit, et ibi, cereum tenens, subsistit: cubiculo praefecti in solea co- 
ram Imperatore, eunuchi protospatharii in sinistro ambonis latere 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.225. 127 


LJ . ? ' -— » ᾿ 
εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι ἐξ εὐωνύμου τοῦ ἄμβωνος εἰς τὸ 
σχάμνον, οἱ δὲ τοῦ μαγλαβίου ὀπίσω τῶν εὐνούχων πρωτο-- 

- - , - 
σπαϑαρίων, ἴσον τοῦ ἀριστεροῦ μέρους τοῦ ἄμβωνος, διὰ τὸ 
μὴ διοδεύειν τινὰ ἐνώπιον τοῦ βασιλέως. τοῦ δὲ πατριάρ- 
5 kh] , D - , LES , » x , 
40v ἀνελϑόγτος μετὰ τῶν τιμίων ξύλων εἰς τὸν ἀμβωνα, ἐπι-- 
δίδωσιν ὃ βασιλεὺς τὸ λιτανίχκιον αὐτοῦ κηρίον τῷ πραιποσί- 
τῷ, καὶ λαβὼν ἕτερα τῆς προσευχῆς, ἵσταται μετ’ αὐτῶν, 
e » € ' ? ^ , , - » * 
ἕως ἂν ὕψωσῃ ἐν roi; τέσσαρσι μέρεσι τοῦ ἀἄμβωνος. εἴτα 
ἐπιδοὺς ὃ βασιλεὺς τοὺς κηροὺς τῷ πραιποσίτῳ, κατέρχονται 
τοἀμφότεροι διὰ τῆς σωλέας, Ore βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης, 
xai εἰσέρχονται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, προτιϑεμένων τῶν τι- 
. - * , 
μίων ξύλων, xai τοῦ βασιλέως εὐξαμένου καὶ προσκυνήσαν- 
M , , 32! x ^M » b 
τος τὰ τίμια ξύλα, ἐξέρχεται διὰ TOU πλαγίου τοῦ ϑυσιαστη-- 
5 € , - 
Qíov, xai διασώζει αὐτὸν ὃ πατριάρχης μέχρι τοῦ ἁγίου 
τὄφρέατος. κἀκεῖσε ἀλλήλους ἀσπασάμενοι, ὃ μὲν βασιλεὺς 

* M -Ὃ - Φ. -" 
μετὰ τῆς προελεύσεως εἰσέρχεται διὰ τῆς μιχρᾶς πύλης τῆς 

δι T - . 
χαλκῆς, ἐν $ ἵσταται μέρος τῶν Πρασίνων καὶ κατασῴραγί- 
ζει τὸν βασιλέα, ἕως ἂν διέλϑη, xai οὐδὲν ἕτερον ποιεῖ, τοῦ 
δὲ βασιλέως εἰσελθόντος εἰς τὴν χαλκῆν, δέχεται αὐτὸν μέρος Ὁ 

δοσῶν Bevérov ἐν τῷ δεξιῷ μέρει τοῦ τρικλίγου, καὶ χατασφρα- 
M e^ , ' € , x * 
γίζει τὸν βασιλέα, ὃν τρύπον καὶ οἱ Πράσινοι" τὰς δὲ σχο- 
. x y . L - 
λὰς καὶ τὰ ἐχσχούβιτα διελϑὼν, ἀπέρχεται διὰ τοῦ xovoi- 

, , ^ 

στωρίου, καὶ μένει ἡ σύγκλητος éxeioe, ὑπερευχομένη τὸν 

, v1 M , 
βασιλέα ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαθοὺς χρόνους," διελθόντα δὲ 

^ $ , * - — 
25r:0v 0v0z00m, δέχεται αὐτὸν ὃ τῆς καταστάσεως μετὰ τῶν Gi- 

19. δὲ om. ed. 


in scamno, manclavitae pone eos in sinistra parte ambomis subsi- 
stunt, quoniam nemo coram. lmperatore prodire potest. Patriarcha 
cum venerandis lignis ambonem ingresso, Imperator cereum suum 
processionalem praeposito tradit, et aliis supplicationis acceptis, cum 
ipsis subsistit, donec exaltatio crucis in quatuor ambonis lateribus 
facta est. Postea cereis praeposito redditis, ambo , lmperator et 
patriarcha, per soleam digressi, sacrarium intrant, venerandis lignis 
ibi expositis, et postquam precatus Imperator est lignumque vene- 
randum adoravit , per sacrarii obliquitatem egreditur, eumque pa- 
triarcha usque ad sacrum fontem ducit. Ubi postquam se invicem 
esculati sunt, Imperator cum processione per parvam portam chal- 
ces, ubi factio Prasina, Imperatorem usque dum transiit signans, nec 
quicquam praeterea faciens, adest, ingreditur. lugressum in chalcen 
Venetorum factio in dextro triclinii latere excipit, eodemque, quo 
Prasini modo signat. Per scholas deinde et excubias digressus, per 
consistorium abit, ubi senatus adstat, lmperatori: In multa bonaque 


ΕΣ 
138 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


λεντιαρίων, καὶ αὐτοὶ ὑπερευχόμενοι τὸν βασιλέα, οἱ δὲ πα-- 
vQíxi0L εἰς τὸ στενὸν xai αὐτοὶ ὁμοίως ποιοῦσι. καὶὲ διελϑὼν 
διὰ τοῦ αὐγουστέως εἰσέρχεται εἰς τὸ παλάτιον, καὶ εὐϑέως 
Ms, 66. b ἀπαλλάσσουσιν οἱ ἄρχογτες πάντες, καὶ μένουσιν ἀπὸ σχαρα- 
ἘΑ41, γϑ μαγγίων. χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτι τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ προέλευσις οὐχ 
εἰσέρχεται, 


ΚΕΦ. »y. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἑορτῇ καὶ προελεύσει τῆς ἁγίας Χριστοῦ 
τοῦ Θεοῦ ἡμῶν χατὰ σάρχα γεγγήσεως. 


, et E ( -- € ΄ - 
Προέρχονται ἅπαντες ἠλλαγμένοι ἐν τῷ ἡμικυχλίῳ τῆςτο 
^ x ^ 
ἀψίδος, φοροῦντες oi πατρίχιοι xal οἱ τοῦ zovfovxisíov xai 
oi τὰ πρῶτα ὀφφίκια κατέχοντες χλανίδια, οἵ μὲν τύρεα xai 
Βμηλινοχάϑρυπτα, ὁμοίως καὶ οἱ τοῦ χουβουχλείου τύρεα, οἵ 
δὲ ταῶγας κογχευτοὺς, ἕτεροι δὲ μαρζαύλια " χαϑυπουργοῦσι 
δὲ οἱ αὐτοὶ μετὰ τῶν αὐτῶν χλανιδίων μέχρι τῆς πρὸ μιᾶςχϑ 
ἡμερῶν παραμογῆς τῶν φώτων. τοῦ δὲ παλατίου ἀνοίξαντος, 
οἵ τε πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ καὶ οἱ τοῦ κουβουχλείου εἰσέρ-- 
, A] c , - , , € , ^ c 
χονται εἰς τὸ Tiuzvxiiov τῆς ἀψίδος, ὡσαύτως xai oi ἐξ &- 
ϑους εἰσερχόμενοι, καὶ πάντων ἐν τῷ παλατίῳ εἰσελϑόντων, oi 
μὲν πατρίχιοι ἅμα τῶν στρατηγῶν τε καὶ δομεστίκων δέχονταιϑο 
* ? - € , ^t ΕἸ x “ - , 
τὸν βασιλέα ἐν τῷ ἡμιχυχλίῳ τῆς ἀψίδος, ἤγουν τοῦ τρικῦγ-. 
χου" οἱ δὲ τοῦ κουβουκλείου ἅπαντες εἰσερχόμενοι διὰ τῶν 


ἡ. πάντες om. ed. δ5. δὲ om. cod. 


tempora, acclamans: per onopodem transeuntem cerimoniarius cum 
silentiariis, fausla precaturis, excipit, quod idem patricii in steno 
faciunt, ^ Postremo per augusteum palatium ingreditur, ubi omnes 
proceres mutatorias deponunt, et in scaramangiis manent, Processio 
autem nulla eo die ad palatium instituitur. 


CAP. 23. 


Observanda in festo die et processione sacrae! Christi , Dei "nostri , ᾿ς 


nativitatis secundum carnem. 


Procedunt omnes in mutatoriis ad hemicyclum apsidis, patricii , 
cubicularii et supremis muneribus praefecti , tunicas, tyrias illi qui- 
dem et laneas, cubicularii tyrias, hi pavonibus conchisque pictas, 
alii marzaulia gestantes: ministrant vero suis in tunicis ad eum diem, 
qui vigiliam festi luminum praecedit. Palatio aperto, patricii, stra - 
tegi et cubicularii cum ceteris, qui ingredi solent, hemicyclum a sidis 
ingrediuntur, quo facto, patricii cum. strategis et domesticis Impe- 


αν νυ ΨΌΓΟΣ 


^M 5», 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.23, 129 


διαβατιχῶν τῶν ἁγίων μ΄. κἀχεῖϑεν δηριγευόμενος ὕπ᾽ αὐτῶν 
6 βασιλεὺς διέρχεται διὰ τῆς δάφνης εἰς τὴν ἁγίαν τριάδα, 
χἀχεῖσε κηροὺς ἅψας, ἐξέρχεται διὰ τῆς πλαγίας τοῦ βήμα-α 
τὸς καὶ εἰσέρχεται, ἔγϑα τὰ λείψανα τῶν ἁγέων ἀπόκχεινται, 
δἕπτων ἐχεῖσε κηροὺς, ὡσαύτως ἅπτει χηροὺς xai εἰς τὸν βα- 
πτιστῆρα ἔξω εἰς τοὺς σταυρούς. διοδεύων δὲ διὰ τοῦ αὖ- 
γουστέως, εἰσέρχεται εἰς τὸν ἅγιον Στέφανον, ἅψας δὲ xd- 
κεῖσε κηροὺς xai εὐξάμενος, ἐξέρχεται, καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ 
κοιτῶνι αὑτοῦ, ἐχδεχόμενος τὸν καιρόν. τοῦ δὲ τῆς καταστά- 
τοσεως εἰσελθόντος καὶ ἐνέγκαντος ἀπόχρισιν τῷ πραιποσίτῳ, 
ὅτε ἤγγικεν ἡ ὥρα, εἰσέρχεται ὃ πραιπόσιτος, καὶ λέγει τῷ 
βασιλεῖ, καὶ ἐξέρχεται ἀπὸ κοιτῶνος αὑτοῦ, καὶ τὴν χλανίδα 
αὑτοῦ περιβαλλόμενος διὰ τῶν βεστητόρων, καὶ ἐξελϑόντων 
αὐτῶν, στέφεται ὑπὸ τοῦ πραιποσίτου καὶ ἐξέρχεται διὰ τοῦ ἢ 
i5aVyovgrécog εἰς τὸ στενὸν, ἑστώτων πρωτοσπαϑαρίων βαρβά- 
τῶν ἔξω τῆς πύλης ἔξ εὐωνύμων εἰς τὸ βῆλον, καὶ τοῦ faci-Ms.67.a 
λέως ἐκεῖσε μετὰ τῶν ἀοχόντων τοῦ χουβουχλείου στάντος, 
γεύει τῷ πραιποσίτῳ, ὃ δὲ πραιπόσιτος δίδωσι νεῦμα τῷ ὀστια- 
Qi εἴς τὸ βῆλον κάτω, xai εἰσέρχονται οἱ πατρίκιοι εἰς τὸ στε-- 
20»0» μετὰ τῶν στρατηγῶν, καὶ προσκυνοῦσι τὸν βασιλέα, καὲ 
λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, λέγει, κελεύ-: 
cart." (B.) Εἰθ’ οὕτως δηριγεύεται Ó βασιλεὺς ὑπό τε τοῦ 
χουβουχλείου, πατρικίων τε xai στρατηγῶν, ὡσαύτως καὶ oi 
βεστήτυρες, βαστάζοντες τὸν σταυρὸν, διέρχονται ἐνώπιον. 1,.)) 
7. εἰς τὸ ἅγιον ed, : 
ratorem in hemicyclo apsidis seu triconcho excipiunt. Cubicularii 
omnes per porticus quadraginta Sanctorum intrant, uude ab iis sti- 
patus Imperator per daphnem ad S. Trinitatis abit, ubi cum cereis 
ardentibus per obliquitatem bematis exit, et locum, ubi Sanctorum 
reliquiae repositae sunt, petit et ibi, aeque ac in exteriori parte ba- 
p'isterii, in crucibus cereos accendit. Digressus deinde per augusteum 
ad S. Stephani abit, ubi cum cereis accensis precatus, cubiculum 
suum, tempus exspectaturus, intrat Magister cerimoniarum venit, 
et horam imminere praeposito, is Imperatori indicat, qui e suo 
cubiculo egreditur, tunica sua a vestitoribus indutus, iisque egressis, 
a praeposito coronatur, perque augusteum ad stenum abit, proto- 
spathariis barbatis extra portam in latere sinistro intra velum stan- 
tibus, ubi Imperator cum praefectis cubiculo constitutus , praeposi- 
to, praepositus ostiario signum in velo inferiori dat, tunc patricii 
stenum cum strategis intrant, et Imperatcrem adorant: praepositus, 
accepto ab eo signo, dicit: Jubete. (II). Sic Imperator a cubiculo, 
patriciis et strategis stipatur, vestitores crucem praeferentes, coram 
patriciis et senatu in tota processione transeunt, Imperatorem per pul- 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 9 


130 -CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


-“ y i ^ , »« 9 - Li 
τῶν πατρικίων καὶ τῆς συγχλήτου δι’ ὅλης τῆς προελεύσεως" 
- ^ , γε , * - , , » 
τοῦ δὲ βασιλέως ἐξελθόντος τὴν τοῦ πουλπίτου πυλὴν, ἤγουν 
εἰς τὸν ὀνόποδα, καὶ στάντος αὐτοῦ ἐχεῖσε, αὖϑις πεσόντες 
oí πατρίκιοι x«i οἱ λοιποὲ, ἱσταμένου τοῦ τῆς καταστάσεως 
ἔμπροσϑεν, λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως," 
γεύει τῷ τῆς καταστάσεως, xad λέγει,,, κελεύσατε᾽, xai xa- 
, ' , , ld 
τέρχονται πάντες εἰς τὸ κογσιστώριον, καὶ στάντος τοῦ βασι- 
λέως ὑποχάτω τοῦ καμελαυκίου εἰς τὸν πορφυροῦν λίϑον, 
προσκυνοῦσι πάντες οἱ προειρημένοι μετὰ πάσης τῆς συγκλή- 
του, ἑστῶτος xai σιλεντιαρίου ἔμπροσθεν τῆς πύλης. εἴταιο 
B γεύει ὃ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, Ó δὲ πραιπόσιτος τῷ σι- 
λεντιαρίῳ, κἀκεῖνος λέγει ,,κελεύσατε". τὸ δὲ βασιλικὸν ἅρ- 
, » - 
μα βαστάζοντες σπαϑάριοι βασιλικοὶ διοδεύουσιν ὁπισϑεν τῶν 
βαρβάτων πρωτοσπαϑαρίων ἐν ἑκάστῃ προελεύσει οὕτως, sai 
διέρχονται ἅπαντες διὰ τῶν ἐκσκουβίτων. ᾿ἔμπροσϑεν δὲ τῶντϑ 
τριῶν πυλῶν τοῦ χκογσιστωρίου ἀντικρὺ ἵσταται ὃ κλῆρος τοῦ 
χυρίου, βαστάζων σταυρὸν καὶ ϑυμιατὸν, καὲ προσκυνήσας 
τὸν σταυρὸν ὁ βασιλεὺς, ὡς εἴϑισται αὐτῷ κατὰ προέλευσιν 
ποιεῖν, διέρχεται διὰ τῶν ἐχσχουβίτων, ὀψικευόμενος ὕπό 
τε τῆς συγχλήτου xai τῶν σχευῶν κατὰ τάξιν ἔμπροσϑεν r0U20 
, "ν᾽ Ὑ » M ^ * , , 
μιεγάλου σταυροῦ &v9ty χὠχεῖσε. τοῦ δὲ βασιλέως μέλλοντος 
τὴν μεγάλην πύλην τῶν ἐκσχουβίτων διελθεῖν, εἰ μέν εἶσε 
ασχρίβωνες μέλλοντες προβληϑῆναι τῇ τάξει ταύτῃ, στάντος 
ρέβωνες μέλλοντες προβληϑῆναι τῇ τι 1» 
- , , ^ , — Ὕ 
τοῦ βασιλέως μέσον τῆς πύλης, εἰσάγει ὃ δομέστικος τῶν ἐχσ-- 
23. προβληϑῆναι, τῇ τάξει ταύτῃ στάντ. ed, 
piti portam seu ad onopodium progressum et ibi stantem, rur- 
sus patricii ceterique prono in terram wultu adorant, adest quoque 
cerimoniarius, cui praepositus, accepto ab Imperatore signo, annuit, 
dicens: Jubete, et omnes ad consistorium abeunt, et Imperatorem, 
sub camelaucio in porphyretico lapide constitutum, una cum senatu 
universo adorant, silentiario quoque ante portam stante, Deinde 
rursus Imperator praeposito, praepositus silentiario signum dat, qui 
dicit: Jubete,  YImperatoria vero arma gestantes spatharii post bar- 
batos protospatharios sic in unaquaque processione prodeunt, perque 
excubias omnes procedunt. Ante tres consistorii portas clerus Do- 
mini cum cruce et suffimentis stat, Imperator, ut in solennibus 
pompis ipsi mos est, cruce adorata, a senatu et ministris secundum 
ordinem ac receptum morem utrinque stipatus, ante magnam crucem 
transit, Dum vero ad magnam excubitorum portam digressurus est, 
si qnis scribo promovendüs est, eum, Imperatore in medio portae 
constituto , domesticus excubitorum et cerimoniarum magister, scri- 


bonem comitantes, adducunt. Cui Imperator acceptam a praeposi- 
to virgam tradit, is eam tenens abit, et in ordine suo stat, Deinde 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 23. 131 


χουβίτων xai ὃ τῆς καταστάσεως, κρατοῦντες τὸν σχρίβωνα. 
xai λαβὼν ὃ βασιλεὺς παρὰ τοῦ πραιποσίτου τὸ βεργίον, ἐπι-- Ms.67. b 
δίδωσι τῷ σχρίβωνι" εἶτα λαβὼν τὸ βεργίον, ἀπέρχεται xai 
€- LE - x ^ , 
ἕσταται ἐν τῇ τάξει αὐτοῦ. καὶ χκατελϑὼν τὸ μέγα πούλπι- 
ὅτον ó βασιλεὺς xai εἰς τὰς σχολὰς εἰσελϑὼν ἔνδον τῆς πύλης 
εἰς τὸ στρόγγυλον, ἔνϑα ὃ σταυρὸς ἵσταται καὶ οἱ τοῦ λο- 
γοθεσίου, ἅπτει κἀχεῖσε κηροὺς, xai στὰς ἐν τῇ καμάρᾳ τοῦ 
, » » , x , - 
στρογγύλου, εἰ μέν εἶσι κόμητες οἱ μέλλοντες προβληϑῆναε, 
προβάλλονται οὕτως. (1) Κρατοῦσιν 0,18 δομέστικος τῶν Ὁ 
τοσχολῶν xal ὃ τῆς καταστάσεως τὸν μέλλοντα προβληϑῆναι 
χόμητα, καὶ ἄγουσιν αὐτὸν πρὸς τὸν βασιλέα" ὃ δὲ βασιλεὺς 
* -“ -» 
λαβὼν παρὰ τοῦ πραιποσίτου ὡὠρατίωνα, ἐπιδίδωσιν αὐτῷ, 
ἀπέρχεται καὶ ἵσταται ἐν τῇ τάξει αὑτοῦ- ὁμοίως δὲ ἐάν 
εἶσι καὶ δομέστιχοι ἢ καὶ προτέχτωρες μέλλοντες προβληϑῆναι, 
αδχρατούμενοι ὑπό τε τοῦ δομεστίκου τῶν σχολῶν xci τοῦ τῆς 
, » * ^ , c * M 
καταστάσεως, ἄγονται πρὸς τὸν βασιλέα, ὃ δὲ βασιλεὺς Àa- 
βὼν παρὰ τοῦ χαγιχλείου τὰ χαρτία, οἷα τῶν ὑπάτων, émi-Ed.L.78 
δίδωσι τοῖς προβαλλομένοις , «ui ὠπελθόγτες ἵστανται ἐν τῇ 
- * * 9 c 
τάξει αὐτῶν. ὃ δὲ βασιλεὺς διέρχεται διὰ τῶν σχολῶν, xai 
» - , —-— ' et kJ - 2 ᾿ ᾿ 
20éy τῇ sapor 7 σχολῇ ἐλθων, ἅπτει ἐχεῖσε εἰς τὸν σταυρὸν κη- 
ροὺς, xai στάντος αὐτοῦ ἐν τῇ τῆς πέμπτης σχολῆς πύλῃ, 
δέχεται αὐτὸν ὃ περατικὸς δῆμος τῶν σχολῶν xai ἐπιδίδωσι 
τῷ βασιλεῖ ὃ δομέστικος τῶν σχολῶν λιβελλάριον, ὃ δὲ βασι- 


17. τὰ om. ed. 19. ἑαυτῶν ed. 22. Post δῆμος R. excidisse pu- 
tat τῶν Beyéroy μετὰ xci τοῦ δομεστίχου. 


Imperator e magno pulpito descendens, scholas ingreditur, in porta 
et strongylo, ubi crux et logothetae stant; ibi quoque cereos ac- 
cendit, stansque in strongyli camera, si qui comites adsunt, qui 
promoveri volunt, eis his cerimoniis novam dignitatem impertire 
solet, (IIL) Domesticus scholarum et cerimoniarius comitem promo- 
vendum suscipiunt et ad Imperatorem ducunt: qui acceptam a prae- 
posito orationem ei tradit, tunc abit et locum suum occupat, 51- 
militer si domestici aut protectores promovendi sunt, a domestico 
scholarum et cerimoniario stipati, ad Imperatorem ducuntur, qui 
allatas a caniclei praefecto chartas, iis, quas consules accipiunt, 
similes, candidatis tradit, ipsi abeuntes in suo ordine consistunt. 
Imperator per scholas digressus, postquam quintam intravit, cereos 
ibi in cruce accendit, stantemque in porta scholae quintae transito- 
ria scholarum factio excipit, earumque domesticus libellum Impera- 
tori, is praeposito , praepositus cubiculario tradit, et domestico ac 
cerimoniario in loco suo constituto, et factione Imperatori acclaman- 


132 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


λεὺς δίδωσι τῷ πραιποσίτῳ, ὃ δὲ πραιπόσιτος χουβιχουλα- 
ρίῳ,, καὶ τοῦ δομεστίχου xai τοῦ τῆς χαταστάσεως στάντων 
ἐν τῷ τόπῳ αὐτῶν, εὐφημοῦντος καὲ τοῦ δήμου τὸν βασιλέα, 
ὃ δομέστικος τῶν σχολῶν χατασφραγίζει μετὰ τῆς χοοαχῆς 
Βαύτοῦ, ἧς φορεῖ χλανίδος. καὶ τοῦ δήμου ἐχτελέσαντος τὰς 
ἐξ ἔϑους εὐφημίας, διέρχεται διὰ τῶν σχολῶν xal ἐξέρχεται 
τὴν μεγάλην πύλην τῆς χαλκῆς, εἶτα διοδεύων διὰ τῆς μέσης, 
εἰσέρχεται διὰ τοῦ αὐγουστίωνος. αἵ δὲ λοιπαὲ δοχαὲ τοῦ πε- 
ρατικοῦ δήμου τῶν Πρασίνων καὶ δήμου τῶν Βενέτων xal 
αὐτοὶ εὐφημοῦσι, καὶ ἐπιδιδόντες τὰ λιβελλάρια, ποιοῦντεξτο 
καὶ σταυρία, Ó δημοχράτης τῶν Πρασίνων καὶ οἱ δύο δή- 
μαρχοι τῶν μερῶν ἐχτελοῦσιν ἅπαντα ἀκολούϑως, ὃν τρόπον 
Ms.68.axai ὅ δομέστικος τῶν σχολῶν ἐξετέλεσε. (4.) Καὶ εἰσελϑόν- 
τος τοῦ βασιλέως πρὸ τοῦ νάρϑηχος ἔνδον τοῦ βήλου, λαμ: 
βάνει. ὃ πραιπόσιτος τὸ στέμμα ὠπὸ τῆς χεφαλῆς τοῦ faci-15 
αλέως, εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς ὃν τῷ γάρϑηκι, καὶ δέχεται αὐ- 
τὸν ὃ πατριάρχῆς, εἶτα προσκυγήσαντες ἀλλήλους καὶ ἀσπα- 
σάμενοι, χρατήσαντες ἀλλήλων τὰς χεῖρας, διέρχονται μέ- 
Xo. τῶν βασιλικῶν πυλῶν, κὠχεῖσε στὰς ὃ βασιλεὺς ἅπτει 
κηροὺς, καὶ τοῦ πατριάρχου ἐκτελέσαντος τὴν εὐχὴν τῆς tio-20 
ὁδου τῆς ϑείας λειτουργίας, ἐπιδίδωσι ὃ βασιλεὺς τῷ πραι- 
ποσίτῳ τοὺς κηροὺς, καὶ ὃ πραιπόσιτος τῷ τῆς καταστάσεως. 
xai ἀσπασάμενος ὃ βασιλεὺς τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον, εἰσέρ-- 
χεται μέσον διὰ τοῦ ναοῦ, xai διὰ τῆς πλαγίας τοῦ ἄμβωνγος 
καὶ τῆς σωλαίας διελϑὼν, ἵσταται ἐνώπιον τῶν ἁγίων ϑυρῶν,» 5 
καὶ λαβὼν κηρία ἀπὸ τοῦ πραιποσίτου καὶ εὐξάμεγος, ἐπιδέ- 


.te, domesticus scholarum tunica sua variegata , quam gerit, crucis 
signum facit, Postquam factio solennes acclamationes peregit, per 
scholas transit, digressus per scholas, e magna porta chalces proce- 
dit, perque mediam transiens, augusteum intrat. At reliquae partes 
transitorii Prasinorum ac Venetorum populi et ipsae acclamant, li- 
bellisque traditis, dum signum crucis faciunt, princeps Prasinorum 
cum factionum tribunis omnia eo ordine, quem domesticus schola- 

, rum servávit, peragit, (IV.) Imperatore ante narthecem intra velum in- 

 gresso, praepositus coronam a capite Imperatoris demit, qui narthe- 
cem intrat el a patriarcha excipitur, ubi, postquam se invicem ad- 
orarunt osculatique sunt, manibus iunctis ad Imperatorias portas 
discedunt, ubi Lnperator stans, cereos accendit, et precibus introi- 
tus divinae liturgiae peractis, eos praeposito, is cerimoniario tra- 
dit. At postquam Imperator sanctum evangelium osculatus est, per 
medium templum et obliquitatem ambonis soleamque digressus, ce- 
reos a praeposito sumit, eosque precatus iterum praeposito reddit, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.2.3. 199 


deci» αὐτὰ πάλιν τῷ πραιποσίτῳ xai εἰσέρχεται ἔνδον εἰς D 
τὸ ϑυσιαστήριον, καὶ ὑφαπλοῖ ἐν τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ δύο εἰλιτὰ, 
ἀσπαζόμενος δύο ἱερὰ ποτήρια xai δύο ἱεροὺς δίσκους xai 
τὰ σπάργανα τοῦ Κυρίου, εἶτα λαβὼν ἀπὸ τοῦ πραιποσίτου 
, t Li p “πὰ ; - € , , 
δαἀποχόμβιον ὃ βασιλεὺς, τίϑησιν αὐτὸ ἐν τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ 
xai ἐξέρχεται διὰ τῆς πλαγίας τοῦ βήματος, καὶ εἰσέρχεται 
εἰς τὸ μητατώριον, ἅπτων κἀκεῖσε χηρούς. τελουμένης δὲ 
τῆς ϑείας λειτουργίας, ἡνίκα μέλλουσι τὰ ἅγια διέρχεσθαι, 
ἐξέρχεται ὅ βασιλεὺς, δηριγευόμενος ὑπό τε τῶν πατρικίων 
τοχαὲ λοιπῶν ἀρχόντων, xai κατέρχεται διὰ τῆς πλαγίας TOV 
γαοῦ, xa) ἀπέρχεται, ἔνϑα ἵσταταε τὸ κηρίον, ὅπερ μέλλει 
βαστάξαι, καὶ πλησιάσαντος τοῦ βασιλέως εἰς τὸν τόπον, &VEd.L.79 
T er ' D LJ - € , » ? 
qATIRTOA τὸ κηρίον αὐτοῦ, ἵσταται ἢ σύγκλητος eder κώ- 
κεῖθεν, καὶ διέρχεται μέσον αὐτῶν. καὶ πλησιάσαντος τῇ 
, , - x - * , 2 . £z 
1 δλαμπάδι av too i ἄγου» τῷ κηρίῳ, λαμβάνει αὐτϑ ὁ, πραι- 
ποόσιτος καὶ ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ, καὶ λαβὼν αὐτο, αὖ- 
ϑις ὑποστρέφει, ὀψιχευόμεγος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων, καὶ δι- 
€ , * [4 ^ , 
ἔρχεται ὃπισϑεν αὐτῶν, ὀψικεύων τὰ ἅγια, xai διέρχε- 
* ^-- € € πὶ 
ται διὰ τῆς σωλαίας, καὶ τῶν ἁγίων ϑυρῶν πλησίον ytyo- 
δομίεγνος, ἐπιδίδωσι τὸ κηρίον τῷ πραιποσίτῳ, ὅ δὲ πραιπόσιτος 
Ὶ L/ 123 AM J €- , , - RE 
τίϑησιν αὐτὸ ἐπάνω τῆς σωλαίας, πλησίον τῶν ἁγίων ϑυ-- 
ρῶν, xai πλησίον αὐτοῦ ἑστὼς ὃ βασιλεὺς, ἐχϑέχεται ἐκεῖ- Ms. 68. b 
σε, ἕως ἄν͵ διέλϑωσι τὰ ἅγια, καὶ προσχυνοῦσιν ὠμφότε- 
: 
got ἀλλήλους, ὅ,τε βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης. (E.) -4nég-B 


3. τὰ δύο ἱερὰ ποτ. καὶ τοὺς δύο coni. R. 12. βαστάσαι ed. - 
20. τω χηρίω cod. 


deinde sacrarium intrat, ibique duo instrata sacro altari imponit, 
duosque sacros calices totidemque discos et fascias Domini oscula- 
tus, acceptum a praeposito apocombium in sacra mensa reponit, 
perque latus bematis metatorium petit, ubi etiam cereos accendit. 
Finito sancto officio, dum sacra transitura sunt, egreditur, a patri- 
ciis ceterisque praefectis stipatus, perque latus templi eo, ubi ce- 
reus, quem gestaturus est, stat, abit, et cum ad eum locum per- 
venit, senatores utrinque subsistunt, per quos medios transit. Ap- 
propinquanti Imperatori lampadem seu cereum suum praepositus 
tradit, quo accepto, iterum revertitur, a praefectis stipatus, post 
quos, sacra comitans, procedit, perque soleam digressus et prope 
sacras ianuas constitutus, praeposito cereum tradit, qui eum supra 
soleam prope sacras ianuas reponit, Imperator vero, prope eum con- 
stitutus, exspectat, dum sacra procedent, seque invicem Imperator et 
patriarcha adorant. (V.) lle rursus ad metatorium abit, et cum so- 
lennia oscula impertieuda sunt, rursus abit, et patriarcham , metro- 


1234 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


χεταρ πάλιν Ó βασιλεὺς tig τὸ μητατώριον, ἡνίκα δὲ ἐγγί- 
σει ὃ ἀσπασμὸς, ἐξέρχεταε πάλιν, xal ἀπελϑὼν ἀσπάζεται 
τὸν πατριάρχην, μητροπολίτας τὲ xai ἐπισχόπους, ἄρχοντάς 
τε τῆς ἐκχλησίας καὶ κληριχοὺς τοὺς ἐξ ἔϑους ἀσπαζομένους 
τὸν βασιλέα, ὅμοίως xai τρία φωτίσματα, χαὲ στάντος τοῦδ 
βασιλέως ἐν τῷ τόπῳ, ἐν ᾧ εἴϑισται αὐτὸν πάντοτε διδόναι 
τὴν ἀγάπην τοῖς ἄρχουσιν, εἰσέρχονται οἵ πατρίκιοι, στρα-- 
τηγοί τε καὶ δομέστικοι καὶ οἱ τὰ πρῶτα ὀφφίκια κατέχογτες, 
οἱ δήμαρχοι καὲ ὃ τῆς καταστάσεως, ἅπαντες δὲ οὗτοι κατὰ 
τὰς ἰδίας αὐτῶν τάξεις προσχυγοῦγτες, ἀσπάζονται xoi ἵσταν-το 
αται εἰς τὰς ἰδίας αὐτῶν τάξεις τε καὶ στάσεις ἔνϑεν κἀκεῖσε, 
καὶ μετὰ τὸ ἀσπάσασϑαι τὸν βασιλέα πάντας τοὺς προῤῥη- 
ϑέντας προσχυγοῦσιν ἀμφότεροι ἀλλήλους, O,rt βασιλεὺς xai 
ὃ πατριάρχης. πάλιν ἀπέρχεται ὃ βασιλεὺς εἰς τὸ μητατώ- 
ριον, καὶ τῆς ϑείας κοινωνίας καταλαβούσης, ὃ τῆς καταστά-τϑ 
σεως δηλοῖ τῷ πραιποσίτῳ, καὶ ὃ πραιπύσιτος τῷ βασιλεῖ, 
καὶ ἐξέρχεται δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν προειρημένων, xat 
πλησίον τοῦ πατριάρχου γενόμενος πρὸς τὸ χοιγνωγῆσαι τοῦ 
ἀχράντου σώματος χαὶ αἵματος τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χρι- 
στοῦ, χρατοῦσι δύο ὀστιάριοι δουμγικάλιον ἡπλωμένον, xao 
δεξάμενος τὸ τίμιον δῶρον ἐν ταῖς χερσὶν αὐτοῦ, ἀσπάζεται 
τὸν πατριάρχην, καὶ τὸ πούλπιτον χατελϑὼν xai σφραγίσας 
Déx τρίτου, κοινωνεῖ τὸ ἅγιον δῶρον. εἶϑ᾽ οὕτως ἀνέρχεται 
τὸ αὐτὸ πούλπιτον, καὶ ὕφαπλοῦσιν οἱ ὀστιάριοι τὸ δουμνι- 
κάλιον ὑποχάτω, καὶ λαβὼν τὸ νᾶμα παρὰ τοῦ πατριάρχου ,25 
21. ἄσπάζεται --- χατελϑὼγν om. ed. 25. τὸ νᾶμα cod., τὸν 
ἅμα ed. 


politas, episcopos, praefectos ecclesiae et clericos, qui pro more oscu- 
lum ab lmperatore accipiunt, aeque ac tria baptisteria, osculatur, 
et eo loco, ubi agapen proceribus distribuere solet, constitutus, pa- 
tricii, strategi οὐ domestici primisque officiis admoti, tribuni factio- 
num et cerimoniarius, omnes ordine suo, adorant, eum osculantur 
suoque in loco ect statione ab utroque latere adstant, et postquam di- 
cti omnes Imperatorem osculati sunt, ipse et patriarcha se invicem 
adorant et osculantur. Deinde Imperator rursus ad metatorium abit, 
et divina communione appropinquante, cerimoniarius praepositum, 
praepositus Imperatorem admonet, qui a dictis stipatus et prope 
patriarcham constitutus, ut sacri corporis et sanguinis Domini nostri 
lesu Christi particeps fiat, duo ostiarii dominicale evolutum tenent, 
ipse manibus suis venerandum donum accipiens, osculatur patriarcham, 
et a pulpito descendens idque ter cruce signans, communicat. Sic ad 
idem pulpitum adscendit, ostiarii dominicale revolvunt, et sacro vino 
a patriarcha accepto, abit, et postquam precatus est, se invicem ad- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 23. 195 


χατέρχεται, xai εὐξάμενος προσκυνοῦσιν ἀμφότεροι ἀλλήλους, 
εἶτα ὑποστρέψας εἰσέρχεται εἰς τὸ μητατώριον καὶ κραματί- 
ζει μετὰ τῶν πατρικίων καὶ λοιπῶν ἀρχόντων, οὗς ἂν κελεύ- 
ep. εἶτα περιβάλλεται διὰ τῶν βεστητόρων τὴν χλανίδα αὖ- 
BroU, χαὶ κελεύει τῷ πραιποσίτῳ προσκαλέσασϑαι τὸν πατρι-Μ5.θ9.α 
ἄρχην, καὶ διέρχεται μετὰ τοῦ βασιλέως ἕως τοῦ ἁγίου φρέ- 
ατος, κὠχεῖσε στάντος τοῦ βασιλέως, κράζει 0 ἄργυρος τοὺς 
εἰωθότας λαμβάνειν τὰ χρυσᾶ βαλαντίδια. ὃ οὖν πραιπόσι-Ἐά.1,.8ο 
τος, λαμβάνων ἐκ τοῦ ἀργύρου τὰ βαλαντίδια, ἐπιδίδωσι τῷ 
τοβασιλεῖ, ὃ δὲ βασιλεὺς δίδωσιν, οὕς κράζει ὃ ἄργυρος, καὶ 
εἰσελθὼν ἔνδον τοῦ βήλου μετὰ τῶν τοῦ κουβουχλείου do- 
χόντων, ἐπιδίδωσε Ó πραιπόσιτος τὸ στέμμα τῷ πατριάρχῃ, 
xüxslvog στέφει τὸν βασιλέα, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως ἐπιδίδωσιν ὅ 
πατριάρχης εὐλογίας τῷ βασιλεῖ, εἶτα λαβὼν ὃ βασιλεὺς πα- 
1504 τοῦ πραιποσίτου ἀποχόμβιον, ἀντιδίδωσε τῷ πατριάρχῃ, ὃ 
δὲ πατριάρχης ἀγτιδίδωσι τῷ βασιλεῖ ἀλειπτά. (s) Koi 
ἀλλήλους ἀσπασάμενοι, ἐξέρχεται 0 βασιλεὺς καὶ ἵσταται 
ἔξω τῆς πύλης τοῦ ἁγίου φρέατος τῆς ἐξαγούσης εἰς τὸν 
ἔμβολον, καὠκεῖσε δέχεται αὐτὸν τὸ μέρος τῶν Βενέτων, qo-B 
«οροῦντος r08 δημάρχου χλανίδα Βένετον, καὶ εἰχτολογοῦσιν, 
ὡς εἴϑισται αὐτοῖς, εὐφημοῦντες τὸν βασιλέα, ὁμοίως xai 
οἱ τοῦ περατιχοῦ δήμου δημοχράταν xal ὃ δήμαρχος τῶν 
Πρασίνων τοῦτο ἐχτελοῦσι xarà τὴν τάξιν αὐτῶν. καὶ av- 
Suc διέρχεται διά τε τῶν σχολῶν καὶ τῶν ἐχσχουβίτων, κὠ- 


. 9j. τὲ om. ed. 


orant. Deinde reversus, metatorium intrat et ibi cum patriciis et 
reliquis ministris , quos iussit, convivium celebrat. Postea tunica sua 
a vestitoribus indutus, praepositum, ut patriarcham advocet, iubet, 
isque cum patriarcha ad sanctum puteum abit, ubi Imperatore consti- 
tuto, argentarius eos, qui auro plenas crumenas accipere solent, in- 
dicat. Quas ex argentarii manu acceptas, praepositus Imperatori, is 
quos argentarius recitat, tradit, et cum intra velum cum praefectis 
cubiculo ingressus est, praepositus coronam patriarchae tradit, qui 
eam Imperatori imponit, postea ipsi panem benedictum offert, pro 
quo apocombium , a praeposito sumptum , patriarchae donat , hic ipsi 
suffümenta dat. (VL) Post mutua oscula Imperator egressus, extra 
portam sacri putei, quae ad porticum ducit, subsistit et ibi eum fa- 
ctio Veneta, cuius tribunus chlamydem Venetam gestat, excipit, et 
pro more acta celebrat et acclamat, quod etiam transitoriae factionis 
principes et Prasinorum tribunus secundum ordinem suum faciunt. 
Imperatore rursus per scholas et excubias digrediente, senatus ibi 
in consistorio adest, dicens: In multa bonaqué tempora, et ibi manet, 


m 
136 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


κεῖσε ἵσταται ἢ σύγκλητος ἐν [vj κογσιστωρίῳ, λέγουσα, εἷς 
πολλοὺς xai ἀγαϑοὺς χρόνους", καὶ μένουσιν ἐχεῖσε, εἰς δὲ 
τὸν ὀγόποδα μένει Ó τῆς καταστάσεως μετὰ σιλεντιαρίων, ὕ- 
περευχόμενοι xai αὐτοὶ τὸν βασιλέα. οἱ δὲ πατρίκιοι xai οἱ 
στρατηγοὶ ἵστανται εἰς τὸ στενὸν, ὁμοίως ὑπερευχόμενοι, ὥσ-5 
περ ἡ σύγκλητος, xal μένουσιν ἐκεῖσε. τῶν δὲ τοῦ κουβου-- 
χλείου εἰσελθόντων εἰς τὸν αὐγουστέα καὶ στάντων δίκην τοῦ 
Il στοιχείου, xai τοῦ βασιλέως εἰσελθόντος, εὐϑέως αἱ με-- 
γάλαι᾽ πύλαι τοῦ αὐγουστέως ἀσφαλίζονται, καὶ λαβὼν νεῦμα 
ὁ πραιπύσιτος, λέγει Ῥωμαϊχῇ διαλέχτῳ., Bir." ὠποχριϑεὶς δὲιο 
τῶν τοῦ κουβουχλείου εἷς λέγει ,,ικαλῶς᾽, καὶ oi τοῦ xovpov- 
κλείου ἀποχριϑέντες λέγουσι ἹΡωμαϊστό ,,,λϑεσὴ μούλτους ἄγ- 
γους quAAmxgouut." εἰἶϑ᾽ οὕτως εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς εἰς τὸ 
ὀχτάγωνον, xoi λαβόντος τοῦ πραιποσίτου τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς 
χεφαλῆς τοῦ βασιλέως, εἰσέρχονται οἱ βεστήτορες καὶ ἀπαλ-ιδ 
λάσσουσι τὴν χλανίδα αὐτοῦ. εἶϑ’ οὕτως εἰσέρχεται εἷς τὸν 
Ms.69.bxoróva αὑτοῦ: εἶτα ἐξελθὼν ἀχουμβίζει, καὶ ἀναστὰς πε- 
Ὠριβάλλεται τὸ σαγίον αὐτοῦ, καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ τε τοῦ 
“μαγλαβίου καὶ τῶν τοῦ χουβουκλείου, εἰσέρχεται εἰς τὸ zra- 
λάτιον" οἱ δὲ τοῦ χκουβουχλείου, στάντες ἐν τῷ χρυσοτρικλίνῳ,»)ο 
λέγουσι τὸ ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους." καὶ ὠγαχωρεῖ 
ἕχαστος εἰς τὸν οἶχον αὑτοῦ. 
ΚΕΦ. κδ΄. . 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἀ Ἰανγουαρίου μηνὸς, τοῦ ἁγίου Βασιλείου. 
Τῆς συνήϑους καὶ καϑημερινῆς προελεύσεως γινομένης,» 


10. 41:9, cod. 


cerimoniarius vero et silentiarii in onopodio subsistunt, et Imperatori 
acclamant: patricii vero et strategi in steno stantes aeque ac senatus 
acclamant et ibi remanent, Cubiculariis vero augusteum ingressis, et 
ad formam litterae Z stantibus, Imperatore veniente, statim magnae 
portae augustei clauduntur, et signo accepto, praepositus lingua Ro- 
mana dicit: Fit, unus autem e cubiculariis: Bene, ceteri lingua Romana 
respondent: Fenias in multos annos felicissime. Sic postquam Impera- 
tor octagonum intravit, praepositüs coronam e capite eius demit, et vesti- 
tores ingressi tunicam eius mutant, mox cubiculum suum petit, unde 
egressus accumbit, et surgens sago suo induitur et, manclavitis et cu- 
biculariis comitantibus, palatium intrat. Cubicularii in aureo triclinio 
stantes, dicunt: Jn multa bonaque tempora, et omnes domum abeunt. 


CAP. 24. 


Observanda]primo mensis lanuarii, in;S, Basilii. 


Solenni ac diurna processione ad sacrum palatium instituta, et 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 24, 197 


ἐν τῷ ἱερῷ παλατίῳ, xai πάντων μετὰ ἀλλαξίμων mQotQyo-Ed.L.81 
μένων διὰ τὰς τῆς δωδεκαημέρου ἑορτασίμους ἡμέρας, περὲ 
ὥραν δευτέραν. ζητοῦσιν οἱ δεσπόται τὸν πραιπόσιτον, καὶ 
εἰσερχόμενος μετὰ καὶ τῶν ini τῶν ἀλλαξέμων, ἐνδύουσι τοὺς 
δεσπότας τὰς ἑαυτῶν χλαμύδας, xai εἰσέρχονται οἰχειακῶς 
οἱ δεσπόται διὰ τοῦ μάκρωνος τοῦ κοιτῶνος εἰς τὸν νάρϑηχα 
τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου τοῦ φάρου. οἱ δὲ μάγιστροι xai πα- 
τρέκιοι καὶ λοιποὶ συγκλητικοὲ μετὰ καὶ τοῦ χκουβουχλείου, εἶ 
μὲν ἔστιν εὐδία, ἵστανται ἐν τῷ τοῦ χρυσοτριχλίνου ἡλιαχῷ, 
τοεὶ δὲ οὐχ ἔστιν εὐδία, ἵστανται ἔνδον τοῦ χρυσοτριχλίγου. 
καὶ tid οὕτως ἐπαίρουσιν οἱ δεσπόται τὴν λιτὴν ἀπὸ τοῦ 
γαοῦ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου, καὶ ἀπέρχονται λιτανεύοντες εἰς B 
σὸν ναὸν τοῦ ἁγίου Βασιλείου, κὠκεῖσε ὠποδιδόγτες τὴν λιτὴν, 
ἵστανται μέχρι τῆς ἀπολύσεως τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου, καὶ με- 
τὐτὰ τὴν ὠπόλυσιν τῆς ἐχτενοῦς εἰσέρχονται πάλιν οἰκειακῶς ἐν 
τῷ χρυσοτριχλίνῳ. συνέβη δὲ xai τοῦτο γενέσθαι τῇ αὐτῇ ἥ- 
μέρᾳ ἰνδικτιῶνε y, τῆς λιτῆς τελεσϑείσης, καϑὼς προείρηται, 
μετὰ τὴν τῆς λειτουργίας ὠπόλυσιν ἐγένετο μεταστάσιμιον, xa& 
ἀπῆλϑον πάντες οἱ ἄρχοντες ἐν τῇ μαναύρᾳ. οἱ δὲ φιλόχρι- 
200r0L βασιλεῖς ὠπήλϑοσαν, ἀπὸ διβητησίων περιβεβλημένοι καὶ 
τὰ χρυσοπερίκλειστα σαγία, καϑίσαντες ἐν τῷ κοιτῶνι τῆς 
μαναύρας, xai δὴ πάσης τῆς καταστάσεως τῆς δοχῆς τελεσϑεί- Q 
σῆς, περιβάλλονται τὰς ξαυτῶν χλαμύδας καὶ τὰ τούτων 
στέμματα, καὶ ἀὠγελϑόντες ἐκάϑισαν ἐν τῷ νεοχατασχευάστῳ 


ommibus in mutatoriis ob festos dies dodecaemeri progressis, hora 
secunda Domini praepositum arcessunt, qui cum praefectis mutatoria- 
rum ingressus, Dominos suis tunicis induit, ipsique sine pompa per 
porticum oblongam cubiculi ad narthecem sacrosanctae Deiparae phari 
abeunt. Magistri autem, patricii ac ceteri proceres una cum cubiculo, 
si tempus serenum est, in solario chrysotriclinii ; sin minus, intra chry- 
sotriclinium consistunt. Sic postea Domini a templo sanctissimae 
Deiparae processionem incipiunt et cum pompa ad templum S. Basilii 
abeunt, ubi, processione finita, usque ad lectionem sancti evangelii 
adstant, finitaque extensa, rursus sine pompa ad aureum triclinium 
redeunt. Accidit autem hoc die indictione tertia, finita processione, 
sicut relatum est, ut post cerimonias sacras peractas metastasimum 
fieret, et omnes proceres ad magnauram abirent. Domini autem Chri- 
stum amantes dibetesiis sagisque auro praetextis induti abiere, in- 
que cubiculo magnaurae consederunt, omnique receptionis ritu per- 
aclo, tunicas suas et quae ad eas pertinent, coronas sumsere, et ad- 
scendentes recens paratum thronum, in medio triclinio magnaurae 
collocatum, ibi consederunt. Interea cerimoniarius extra vela ma- 


. 
138 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


f - -ε 2 - ' - δι»: , 
" σένζῳ τῷ ἱσταμένῳ ἐν τῷ τοιούτῳ τῆς μαγαύρας τρικλένῳ" ó 
Ms.70.a02 τῆς καταστάσεως ἔξωϑεν Óuornot τὰ βῆλα, καϑὼς ἡ ovv- 
ἤϑεια ἔχει, μαγίστρους, πατρικίους xai λοιποὺς συγκλη- 
u ^ ^ 
τιχοὺς, χαὶ ὅτε πάντα καλῶς εὐτρεπισϑῶσιν, ὑπομιμνήσκε-- 
ται Ó βασιλεὺς, καὶ περιβάλλονται τὰς χλαμύδας xai vá 
στέμματα, καὶ ἀγιόντες καϑέζονται ἐπὲ τῶν ξαυτῶν ϑρό- 
vov. (B.) Kai εὐθέως Ót& νεύματος τοῦ πραιποσίτου εἶἴσ-- 
ἔρχεται τὸ χουβούχλειον, καὶ μετὰ τὸ εἰσελθεῖν τὸ xov- 
βούκλειον καὶ σταϑῆναι δεξιᾷ καὶ ἀριστερᾷ, καϑὼς 7 
, ^ - — 
Ὁ συνήϑεια τῶν δοχῶν ἔχει, νεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ ὀστιαρίῳτο 
LÀ - €! « , ε 
τῷ τὴν χρυσῆν δαβδον κατέχοντι, καὶ ἐξερχόμενος ὃ ὀστιαρι- 
, ^ , - ' 
oc, εἰσάγει βῆλον «, τοὺς μαγίστρους" βῆλον B, τοὺς πατρι- 
κίους" βῆλον y, τοὺς συγκλητικοὺς, καὶ ἁπλῶς ὅσα ἄν Bra. 
, - - 
ἔχει ἡ συνήϑεια xai 5 τάξις τῶν δοχῶν. καὶ μετὰ τὸ στα- 
^ , - - 
ϑῆναι πάντας γεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ ὀστιαρίῳ τῷ τὴνιϑ 
χρυσῆν βέργαν κατέχοντι, xai εἰσελϑὼν εἰσάγει βῆλον à, τὸν 
, LÀ - - , 
μάγιστρον xai &oyovra τοῦ ταρῶ. καὶ δὴ τούτου εἰσελϑόγ-- 
τος, ὑπὸ τοῦ κατεπάνω τῶν βασιλιχῶν χρατουμένου καὶ τοῦ 
Ed.L.82A0yodérov τοῦ δρόμου, καὶ πεσόντος καὶ προσχυνήσαντος τοὺς 
δεσπότας, φέρουσιν αὐτὸν ὡς ἀπὸ ὀλίγου διαστήματος T0720 
Ld , ΩΣ , * 
βασιλικοῦ. ϑρόνου. καὶ ὑπὸ τοῦ Aoyo9érov ἐρωτώμενος vac: 
συνήϑεις ἐρωτήσεις, εἰσάγει Ó πρωτογοτάριος τοῦ δρόμου 
τὸ τούτου καγίσκιον, καὶ δὴ μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τοῦ κα- 
γισχίου πάλιν ἐπὲ τῆς γῆς πεσὼν, προσχυγήσας ἐξέρχεται. 
καὶ πάλιν διὰ γεύματος τοῦ πραιποσίτου χατέρχεται Ó Oort-25 
άριος ὃ τὴν χρυσῆν βέργαν κατέχων, xai εἰσάγει βῆλον f, 
gistros , patricios ac ceteros senatores pro more ordinat, et omnibus 
rite peractis, admonentur Imperatores, qui tunicas et coronas suas 
sumunt et thronum suum adscendunt, ibique consident. (1L) Cu- 
bicularii, signo a praeposito dato, intrant, et ingressi ad dextram et 
sinistram, ut mos est in Imperatoris receptione, adstant, quo facto, 
praepositus ostiario, auream virgam tenenti, signum dat: is egres- 
sus, velum primum, magistros, secundum, patricios, tertium, senatores, 
et uno verbo omnia vela pro more et ordine receptionum adducit. 
His omnibus ibi constitutis, praepositus ostiario, auream virgam te- 
nenti, signum dat, qui ingressus velum primum, magistrum et prae- 
fectum taronis, introducit. Qui a capitaneo Imperatoriorum et lo- 
gotheta cursus publici sustentatus, ingreditur, procidit et Imperato- 
res adorat, deinde exiguo intervallo a throno Imperatoris ab iis ad- 
ducitur. JInterrogatur autem a logotheta, uti consuetudo est, et 
protonotarius cursus publici sportulam eius affert, qua accepta, rur- 


sus in terram procidit, et Imperatore adorato, discedit. Rursus si- 
gno a praeposito accepto, osliarius, virgam aurcam tenens, descen- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 25. 139 


τοὺς φίλους Βουλγάρους τοὺς κατὰ τύπον ἐρχομένους, συν- 
εορτάσοντας τοῖς φιλοχρίστοις δεσπόταις, καὶ ἐπὲ τούτων τῆς 
προῤῥηϑθϑείσης τάξεως ἐπακολουϑησάσης, ἐξέρχονται καὶ αὐ 
τοί. καὶ πάλιν διὰ νεύματος τοῦ πραιποσίτου κατέρχεται ÓB 
ἕτερος ὀστιάριος Ó τὴν χρυσῆν βέργαν κατέχων, καὶ εἰσάγει 
βῆλον y, τοὺς προχρίτους ἀνθρώπους τοῦ μαγίστρου καὶ ἄρ- 
χοντος τοῦ ταρῶ, καὶ ἐπ᾽ αὐτῶν τῆς προῤδηϑείσης τάξεως ἐ- 
παχολουϑησάσης, ἐξέρχονταε καὶ αὐτοί, καὶ τούτων οὕτως Μ-. 70. 
τελεσθέντων, καὶ τοῦ πραϊποσέίτου εἰπόντος, κελεύσατε", 
τοπάντων ἐπευξαμένων τὸ ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαθοὺς χρόνους, 
ἐξέρχονται οἵ τε μάγιστροι καὶ πατρίκιοι καὶ συγκλητικοὶὲ xat 
οἱ λοιποὲ πάντες, xai εἶϑ᾽ οὕτως πάλιν τοῦ πραιποσίτου &i- 
πόντος τὸ  κελεύσατε᾽᾽, ἐπεύχονται οἱ τοῦ χουβουχλείου, xa- 
Sec προείρηται, xai ἐξέρχονται καὶ αὐτοί, καὶ εὐϑέως κα- 
τὐτιᾶσιν oi δεσπόται ὠπὸ τῶν ϑούγων, καὶ τὰ τούτων ἐχβάλ-Ε 
λοντες στέμματα καὶ χλανίδια, καὶ περιβαλλόμενοι τὰ χρυ- 
σοπερίχλειστα σαγία, εἰσέρχονται ἐν τῷ ϑεοφυλάχτῳ αὐτῶν 
παλατίῳ. Ó δὲ μάγιστρος ὃ ταρωνίτης͵ x«i οἵ φίλοι Βούλγα- 
got ἐν τοῖς ἰδίοις ἀπέρχονται ἀπλήχτοις, αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ μὴ 
οσυγεστιώμεγοι τοῖς βασιλεῦσι. 
ΚΕΦ. χέ. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ παραμονῇ τῶν ἁγίων φώτων. 
Εἰσέρχεται ὃ πραιπόσιτος ὥραν δευτέραν τῆς αὐτῆς ἡμέ- Ὁ) 
14. χατίασιν ed. 


dit et velum secundum, amicos Bulgaros, qui, pro more festum cum 
Imperatoribus Christum amantibus celebraturi, advenere, adducit, ac 
cerimoniis supra memoratis rursus servatis, et ipsi egrediuntur. Ite- 
rum signo a praeposito dato, alius ostiarius, virgam auream tenens, 
descendit velumque tertium, lectos comites magistri et praefecti taro- 
züs adducit, ac dictis cerimoniis tum quoque observatis, et ipsi ab- 
eunt. His omnibus sic rite peractis, postquam praepositus: Jubete, 
dixit, et omnes: Zn multa bonaque tempora precati sunt, magistri, 
Patricii, senatores ac ceteri omnes abeunt, et rursus a praeposito 
dicto: Jubete, cubicularii, ut commemoravimus, faustis ominibus 
Imperatorem prosecuti, abeunt, Et statim a thronis suis Domini 
descendunt, suisque coronis et tunicis depositis, sagis auro praetextis 
induti, palatium suum a Deo custoditum petunt, Magister autem ta- 
ronis et amici Bulgari, qui eo die Imperatoriae mensae non admoven- 
fur, ad sua diversoria abeunt, 


CAP. 55. 
Observanda in vigilia sanctorum luminum, 
Praepositus hora secunda aut tertia eius diei, vigiliae luminum 


140 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ρας ἢ καὶ τρίτην, ἤγουν τῆς παραμονῆς τῶν φώτων, εἷς τὸν 
βασιλέα, ὑπομιμνήσκων αὐτὸν περὶ τοῦ πατριάρχου, ὅπως 
ἑσπέρας εἰς τὸν ἁγιασμὸν ἔλϑῃ, καὶ ὁποίαν ὥὧραν κελεύει 
παραγενέσθαι αὐτὸν, ἢ πρῶτον ἁγιάσας εἰς τὴν ἐχκλησίαν τὴν 
μεγάλην, €i9? οὕτως εἰσέλϑῃ, ἁγιάσων εἰς τὸν ναὸν τοῦ ἁγίουδ 
“πεφάνου, ἢ πρῶτον ἁγιάσει εἰς τὸν ἅγιον Στέφανον xai ei9? 
οὕτως ὑποστρέψας ἁγιάσει εἰς τὴν μεγάλην ἐχκλησίαν, xai 
καϑὼς κελεύσει ὅ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, ἀποστέλλει χουβι- 
κουλάριον καὶ σιλεντιάριον, προσκαλέσασϑαι τὸν πατριάρχην 
Ἐὰ.1,.83 εἰς τὸν ἁγιασμὸν, ἐν fj ὥρᾳ κελεύει Ó βασιλεύς. ἰστέον diio 
καὶ τοῦτο, ὅτι διὰ τῶν αὐτῶν καὶ τῇ ἑξῆς προσχαλεῖται εἰς 
τὸ χλητώριον ὃ πατριάρχης" τὸ δὲ πρωὶ τῇ παραμονῇ ἀλλά- 
ξιμα οὐ γίνεται, ἕως ὧραν ϑ' ἀλλάσσει τὸ κουβούκλειον μό- 
vor, xai ὅτε λέγει ἡ μεγάλη ἐχκλησία ἀνάγνωσμα τέταρτον ἢ 
καὶ πέμπτον, ἐλθὼν σιλεντιάριος μηνύει τῷ τῆς καταστάσεως, 5 
xaxtiyog τῷ πραιποσίτῳ, κὠκεῖνος τῷ βασιλεῖ. ὅ δὲ βασιλεὺς 
διέρχεται διὰ τῶν διαβατικῶν τοῦ παλατίου, καὶ διὰ τῆς δάφγης 
καὶ τοῦ αὐγουστέως εἰσέρχεται εἰς τὸν κοιτῶνα τῆς δάφνης, 
Ms. 71.a πλησίον τοῦ ναοῦ τοῦ ἁγίου Στεφάνου, κἀκεῖσε λαβὼν νεῦμα 
ὅ πραιπύσιτος, λέγει τοῖς ἱερεῦσιν, ὅπως ἄρξωνται τῆς ϑείαςαο, 
Βλειτουργίας eig τὸν ναὸν τοῦ ἁγίου Στεφάνου, ἐν ᾧ 6 ἁγια- 
σμὸς τελεῖται. εἰς δὲ τὸν αὐγουστέα xai εἰς τὸ κογσιστώριον 
ἀλλάσσουσιν οἱ πατρίκιοι καὶ μόγον" τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ ἐκείνῃ 
ἄλλο ὀφφίκιον οὐχ ἀλλάσσει, εἶ μὴ οἱ πατρίκιοι xai τὸ κου- 


8. χελεύει ed. 15. x«i om. ed. 


sclicet, Imperatorem adit, eum de patriarcha Imoniturus, quod ve- 
speri ad consecrationem venturus sit, et qua hora ipsum advenire iu- 
beat, utrum primum in ecclesia magna, posteaque in templo S. Ste- 
phani, an primum in S, Stephani, deinde ad magnam ecclesiam re- 
versus, ibi consecrare debeat, et simulac Imperator praepositum ius- 
serit, mittit cubicularium et silentiarium, ut patriarcham ea hora, 
qua id Imperatori visum fuit, ad consecrationem arcessat. Sciendum 
est, ab his etiam sequenti die patriarcham ad convivium vocari, Ma- 
ne in vigilia mutationes non fiunt, usque ad horam nonam, soli cu- 
bicularii mutant, et postquam magna ecclesia lectionem qnartam aut 
quintam recitavit, silentiarius venit, et cerimoniarium, hic praeposi- 
tum, praepositus Imperatorem admonet; qui per palatii porticum 
perque daphnem et augusteum digressus, cubiculum daphnes prope 
templum S. Stephani intrat, ubi, signo accepto, praepositus sacerdo- 
tibus divinam liturgiam in templo S. Stephani, ubi consecratio pera- 
gitur, inchoaré imperat. In augusteo vero et consistorio tantum pa- 
tricii mutatorias sumunt; nullum enim officium praeter patricios et 


- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.25. 141: 


βούχλειον. (B.) Ὃ δὲ βασιλεὺς φορῶν τὸ διβητήσιον αὑτοῦ 
χαὶ τὸ τζιτζάκιον, ἵσταται εἰς τὸ ὀχτάγωγον, ἐχτελῶν τὴν 
ϑείαν λειτουργίαν' τελεσϑείσης δὲ τῆς ϑείας λειτουργίας, εἰσ- 
ἔρχεται ὃ πατριάρχης εἰς τὸν ναὸν τοῦ ἁγίου Στεφάνου, xai 
δαρξαμένου αὐτοῦ ἐχτελεῖν τὴν μεγάλην εὐχὴν τοῦ ἁγιασμοῦ, 
ἐπιδίδωσιν εὐθέως ὃ πραιπύσιτος τῷ βασιλεῖ κηρία, καὶ ἵστα- 
ται ὅ βασιλεὺς ὄπισϑεν τῆς κολυμβήϑρας, ἕως àv ἐχτελέση 0C 
πατριάρχης ἅπασαν τὴν εὐχὴν, οἱ δὲ πρωτοσπαϑάριοι οἱ &U- 
νοῦχοι ὄπισϑεν τοῦ βασιλέως ἵστανται ἠλλαγμένοι, ὡσαύτως 
τοχαὲ οἱ πατρίκιοι ἵστανταε, κχρατοῦντες κηροὺς βασιλικούς. 
᾿τελεσϑείσης δὲ τῆς εὐχῆς, ἐπιδίδωσιν ὅ βασιλεὺς τῷ πραιπο- 
σίτῳ ἅπερ κατέχει χηρία, Ó δὲ πραιπύσιτος τοῖς ἱερεῦσι, καὶ 
λαβὼν ὅ πατριάρχης ἁγίασμα, ἐπιχέεε ἐν ταῖς χερσὶν τοῦ 
βασιλέως, ὃ δὲ βασιλεὺς νιψάμενος τὰς χεῖρας xai τὴν xe- 
τὄφαλὴν ἀλείψας καὶ τὸ πρόσωπον, καὶ εἰ ϑέλει, πιὼν ἐξ αὐ- 
τοῦ, προσχυγήσαντες ὠμφότεροι ἀλλήλους, Oyre βασιλεὺς xat 
ὃ πατριάρχης, ἀπέρχεται μὲν ὃ βασιλεὺς εἰς τὸν χοιτῶνα 
᾿αὑτοῦ, κἀκεῖσε ἔνδον τοῦ βήλου ἑστὼς ἐχδέχεται τὸν πατρι- Ὁ 
ἄρχην, ἕως ἄν τὴν διακονίαν, ἤγουν τοῦ ἐπιχέειν τὸ ἁγίασμα, 
οἐχπληρώσῃ εἴς τε τοὺς πὰτρικίους. καὶ τοῦ χουβουχλείου, 
στρατηγούς τε xai δομεστίχους. εἶθ᾽ οὕτως μηνύει Ó πραιπό- 
οσιτὸς τῷ βασιλεῖ, καὶ δίδωσι γεῦμα τῷ πραιποσίτῳ, κἀκεῖ 
vog ἐξελϑὼν προσχαλεῖται τὸν πατριάρχην ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ, 
xai ἑνοῦνται ἀμφότεροι, 0,re βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης, ἐν τῷ 
αὐθχταγώνῳ, καὶ ἐπιδίδωσιν ὃ πατριάρχης τῷ βασιλεῖ εὐλογίας, ὁ 


cubicularios ea vespera mutatorias induit. (IL) Imperator dibete- 
sio et tzitzacio suo indutus, in octangulo stans, sacram liturgiam 
celebrat, qua finita, patriarcha templum S. Stephani petit, et post- 
quam magnas preces consecrationis exorsus est, praepositus Impera- 
tori cereos tradit, qui post labrum baptisterii, usque dum patriar- 
cha preces universas finivit, subsistit, protospatharii autem eunu- 
chi pone Imperatorem in mutatoriis, aeque ac patricii, cereos Im- 
peratorios tenentes, adstant,  Precatione finita, Imperator ques 
tenuerat cereos praeposito, hic sacerdotibus, reddit, patriarcha 
aquam benedictam sumit inque manus Imperatoris infundit, qui ma- 
nus lavat, caput faciemque inungit, et inde, si placet, bibit. Post- 
quam vero se mutuo Imperator et patriarcha adorarunt, ille cubicu- 
lum suum petit, et ibi intra velum constitutus exspectat, dum patriar- 
cha officium aquae benedictae, patriciis, cubiculariis, strategis et 
domesticis impertiendae, celebravit. Sic praepositus Imperatorem 
admonet , signumque praeposito dat, qui egressus patriarcham ad 
ecclesiam vocat, et uterque, Imperator et patriarcha, in octangulum 


* 
142  . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


δὲ βασιλεὺς λαβὼν παρὰ τοῦ πραιποσίτου ἀποχόμβιον, ἐπιδί- 
» , y - 
Ed. L.84 δωσι τῷ πατριάρχῃ. (I.) Εἰτα χρατήσαντες ἀλλήλων τὰς χεῖ:- 
er ' ^ 
ρας ὃ,τε βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης, ἐξέρχονται μέχρι τοῦ 
αὐγουστέως, καὶ προσκυγήσαντες ἀλλήλους καὶ ἀσπασάμενοι, 
Ms.71.b ὃ μὲν πατριά ἀπέρχεται ἐν τῇ (n ἐχχλησίᾳ, διασώ-βΚ 
.71. μ a 0 ἐφ χής : Z4 ταν £V τῇ μεγαλῇ eXXATOLO , tane: 
ζουσε δὲ αὐτὸν δύο ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου xai ὃ τῆς 
j 2 » 
καταστάσεως καὶ σιλεντιάριοι δύο μέχρι τοῦ ὀνύποδος ἢ 
xai τοῦ κογσιστωρίου. ὅ δὲ βασιλεὺς ἀπέρχεται ἐν τῷ 9ϑεο- 
φυλάχτῳ αὑτοῦ παλατίῳ, καὶ ἐχβαλὼν τό,τε τζιτζάχιον καὶ 
τὸ διβητήσιον, περιβάλλεται σχαραμάγγιον δίασπρον χρυσό-το 
κλαβον, καὶ εἶϑ’ οὕτως καϑέζεται ἐπὲ τῆς τιμέας αὐτοῦ τρα- 
πέζης. ὡσαύτως ἀπαλλάσσουσι xai οἱ πατρίκιοι, καὶ ἐνδυ- 
σάμεγοι τὰ σχαραμάγγια αὑτῶν, εἰσέρχονται οἵ κληϑέντες 
» M] , 9.» ' - , , , γε L4 , 
Βεὶς τὸ χλητώριον" ἀπὸ yag τῆς ἐκχλησίας ἀλλαξιμα οὐχ εἰ- 
σιν, οἱ δὲ τοῦ κουβουχλείου ἅπαντες παραστάσιμον οὐ ποι-τῦ 
- » , * ce -€ , » ,, L4 € - 
οὔσιν. ἰστέον δὲ, ὅτι τῇ ἑσπέρᾳ ἐκείνῃ, ἤγουν τῇ παραμογῇ 
-» , * , Hn ^ - , LÀ 
τῶν φώτων, τὰ ἀλλαξιμα διὰ λευχῶν χλανιδίων τελοῦνται, 
οἱ δὲ πατρίκιοι τῇ ἑσπέρᾳ ἐχείνῃ οὐ φοροῦσι χλανίδια χρυσύ-- 
vafAa , ἀλλὰ χλανίδια, ἔχοντα ταβλία ἀπὸ Oiéov* διὰ γὰρ 
, τὴν ἑορτὴν τῶν φώτων ὅ,τε βασιλεὺς xal 5 σύγκλητος λευχὰ2ο 
ἀλλάσσουσιν" οἱ δὲ ὀστιάριοι φοροῦσι τὰ παραγάβδια αὑτῶν, 
βαστάζοντες καὶ τὰ βεργία αὑτῶν. οἱ δὲ πρωτοσπαϑάριοι οὗ 
εὐγοῦχοι φοροῦντες τὰ διβητήσια xai τὰ σπαϑία, ὀψικεύου- 
σιν ἔμπροσϑεν τοῦ βασιλέως, ἡνίκα ἐξέρχεται ἐκ τοῦ παλατίου" 


19. ὀξέος ed. 525. οὗ ante εὐγοῦχοι om. ed. 


conveniunt, ubi hic illi panem benedictum offert, Imperator autem 
sumtum a praeposito apocombium patriarchae tradit. (1IL) Sic iun- 
ctis invicem manibus, Imperator et patriarcha ad augusteum usque 
abeunt, ubi, postquam se adorarunt osculatique sunt, patriarcha ad 
amagnam ecclesiam abit, eumque duo praefecti cubiculi, cerimonia- 
rius duoque silentiarii usque ad onopodem seu consistorium comi- 
tantur. lmperator autem ad palatium suum a Deo custoditum disce- 
dit, exutoque tzitzacio et dibetesio, scaramangium album, aureo 
clavo ornatum, induit et sic postea pretiosae mensae suae adsidet. 
Sic etiam patricii mutant, suaque scaramangia induti, vocati ad con- 
vivium veniunt: ab ecclesia enim mutationes nullae fiunt, nec cubi- 
cularii omnes eo die ad Imperatoris thronum praesto sunt, Observan- 
dum vero est, ea vespera seu vigilia luminum mutationem albis tu- 
nicis fieri, patricios autem non tunicas aureis tabulis, sed purpureis 
gestare: ob festum enim luminum lLmperator et senatus vestes albas 
induunt, ostiarii paragaudia sua virgasque, protospatharii eunuchi 
dibetesia spathasque gestantes , ante Imperatorem, quando e palatio 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.26. 149 


ὑποστρέφοντος δὲ τοῦ βασιλέως ἐν τῷ παλατίῳ, ἐπειδὴ zAa- C 
μένος ὑποστρέφει, xai; αὐτοὶ ἠλλαγμένοι ὑποστρέφουσιν. 


ΚΕΦ. xz. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἑορτῇ καὶ προελεύσεε τῶν φώτων. 


5'΄ ΠΠροέρχονται ἅπαντες ἐννύχιοι οἱ ἐξ ἔϑους προερχόμενοι 
ἐν τῷ ἡμικυκλίῳ τῆς ἀψίδος, ἠλλαγμένοι ἀπὸ λευχῶν, xai d- 
γοίξαντος τοῦ παλατίου, εἰσέρχονται xai δέχονται τὸν βασιλέα 
εἰς τὴν τάξιν αὐτῶν, ὡς εἴϑισται αὐτοῖς. xai δηριγευόμενος 
6 βασιλεὺς ὑπὸ τῶν ἔξ ἔϑους, διέρχεται διὰ τῆς δάφνης, καὶ 
τοἅπτει χηροὺς εἰς τὰ εὐχτήρια, ὡς εἴϑισται αὐτῷ, καὶ ὠπέρ- 
χονται μέχρι τοῦ αὐγουστέως, ἐχδεχόμενος τὸν χαιρόγν. xai 
τοῦ καιροῦ ἐγγίσαντος, δηλοῖ ὃ τῆς καταστάσεως τῷ πραιπο- 
᾿σάῳ, ὃ δὲ πραιπόσιτος τῷ βασιλεῖ, καὶ ἐξελϑὼν ἀπὸ τοῦ Με.γ..Ἁ 
κοιτῶνος αὑτοῦ εἰς τὸ ὀχτάγωνον, περιβάλλεται τὴν χλανίδα 
τϑαὐτοῦ, καὶ στεφϑεὶς διέρχεται διὰ τοῦ αὐγουστέως xai τοῦ 
στενοῦ χαὶ τοῦ ὀνόποδος, τὴν δὲ δοχὴν καὲ προσκύνησιν éx- 
τελοῦσιν οἱ ἐξ ἔϑους, ὃν τρόπον ἐδηλώσαμεν ἐν τῇ προελεύσει 
τῆς Χριστοῦ γενγήσεως ἐν τῇ κάτω πύλῃ τῇ οὐσῃ &uz:9009£V EA. 1, 85 
τοῦ χογσιστωρίου. καὲ εἰ μὲν χελεύει ὃ βασιλεὺς ποιῆσαι μα-- 
20y/orgovc, νεύει τῷ πραιποσίτῳ, καὶ ἀπελϑὼν πρὸς αὐτὸν ὃ 
πραιπόσιτος, λέγει αὐτῷ τὸ ὄνομα τοῦ μέλλοντος προβληϑῆναι, 


το. ἀπέρχεται ed. μκ3. τῷ ante βασιλεῖ om. ed. 


progreditur, procedunt: quo ad palatium revertente, si mutata veste 
redit, et ipsi in mutatoriis revertuntur, 


CAP. 26. ia 
Observanda in festo et processione luminum. 


Omnes, ra cum solenni pompa procedere solent, pro more no- , 
€te ad hemicyclium apsidis in mutatoriis albis abeunt, et, aperto pa- 
latio, intrant et Imperatorem ordine suo, ut ipsis mos est, excipiunt. 
Qui a solenni ministerio stipatus, per daphnem digreditur, cereos in 
oratoriis, ut ipsi mos est, accendit, et ad augusteum usque progres- 
sus, tempus exspectat. Quod postquam appropinquavit, cerimonia- 
rius praeposito, praepositus Imperatori id indicat, qui e suo cubiculo 
ad octangulum se recipit, ibique tunicam induit, et coronatus per 
augusteum, stenum et Mibgia diua transit, receptio autem et adora- 
tio ab iis, quibus mos est, sicut in processione nativitatis Christi 
commemoravimus, in ianua inferiori, quae prope consistorium est, 
peragitur. Et si Imperatori magistri dignitate aliquem ornare placet, 
signum praeposito dat eique, cum ad se accessit, momen candidati 


144 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


9 - Ἵ 
ὅ δὲ πραιπύσιτος λέγει τῷ τῆς καταστάσεως, κἀχεῖνος Aun 
, ^ LI hd A Ld * 
βάνει αὐτὸν ἀπὸ τῆς στάσεως αὐτοῦ μετὰ σιλεντιαρίου, xol 
ἵστησιν αὐτὸν κάτωϑεν τοῦ πουλπίτου ἔμπροσθεν τῶν πατρι- 
κίων, καὶ εὐθέως ἐπιδίδωσιν ὃ πραιπόσιτος τῷ βασιλεῖ στι- 
χάριν καὶ βαλτίδιον, ὃ δὲ τῆς καταστάσεως, χρατήσας r0»5 
, D » ?* 4 ' ^ , ^ 
μέλλογτα προβληϑῆναι, ἄγει avrov πρὸς τὸν βασιλέα, καὶ 
προσχυγήσας τοὺς πόδας τοῦ βασιλέως καὶ ἀσπασάμενος αὖ. 
ΡῚ ^ , ^ 
Βτοὺς, ἀνίσταται. εἶτα λαβὼν τὸ στιχάριν μετὰ τοῦ βαλτι- 
δίου ἐκ τῶν χειρῶν τοῦ βασιλέως, φιλεῖ τοὺς πόδας τοῦ βα- 
* ? ^ , ES Li H 
σιλέως, λαβὼν δὲ αὐτὸν πάλιν ὃ τῆς καταστάσεως μετὰ σι-το 
λεγτιαρίου, εἰσφέρει αὐτὸν εἰς τὸ ἔνδον κονσιστώριον, za 
? , 
ἐνδύσας αὐτὸν τὸ στιχάριον, περιζώσας αὐτὸν καὶ τὸ βαλ- 
τίδιον, ἐξάγει αὐτὸν καὶ ἵστησιν ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως 
χάτωϑεν τοῦ πουλπίτου" xoci πάντες εἰσελθόντες mgooxvrov- 
, - - - x 
σιν, ὃν vQOzev xai ἐν τῇ προβολῇ τῶν πατρικίων, καὶ ἀγειιϑ 
* ε -“ ' , 
αὐτὸν ὃ τῆς καταστάσεως πρὸς τὸν βάσιλέα, xai προσχυνή- 
M - : 
cac χαὶ ἀσπασάμενος τοὺς πύδας αὐτοῦ, ἀνίσταται, ὕπερευ-- 
ξάμεγος τὸν βασϊλέα, χρατήσας δὲ αὐτὸν Ó τῆς καταστάσεως, 
ΕῚ , »? ἣν 5 - * ; Ms S: ΕΣ -" 7) 
sigayet auto» ὑπισϑοφανῶς καὶ ἵστησιν tica diee nor 
Ομοζούσῃ αὐτῷ τάξει τε xai στάσει. (.B.) Εἰϑ᾽ οὕτως λαβών2ο 
γεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, νεύει τῷ σιλεντια-- 
^ - - , "1 
ρίῳ τῷ ἑστῶτι ἐν τῇ πύλῃ, καὶ Méyet ,xsÀevoare." εἶϑ᾽ oU- 
τως διέρχεται διὰ τῶν ἐξχουβίτων καὶ τῶν σχολῶν μέχρι τῆς 
, » , ἣ - ^ γε « , ΡῚ 
μεγάλης ἐχκλησίας, καὶ δοχῇ xai τάξει, xa^ ὃν τρόπον ἐδη- 


4. εἰ 8, στιχάριον ed. — 24. τῇ δοχῇ coni. Β, 


indicat, quod praepositus cerimoniario dicit, isque una cum silentia- 
rio a sua statione evocatum, in parte inferiori pulpiti ante patricios 
constituit, statimque praepositus sticharium seu strictiorem vestem et 
baltheum Imperatori tradit, cerimoniarius vero candidatum manu 
prehensum ad Imperatorem ducit, ad cuius pedes postquam procidit 
eosque osculatus est, surgit, Deinde stichario et baltheo e manibus 
Imperatoris acceptis, pedes eius osculatur, quo facto, cerimoniarius 
cum silentiario eum ad interius consistorium. ducit, sticharioque in- 
dutum et baltheo cinctum abducit, et ante Imperatorem infra pulpi- 
tum collocat. Omnes ingressi adorant, ut in promotione patriciorum 
notavimus, et ducit cerimoniarius candidatum ad Imperatorem , cuius 
pedes ut osculatus est eumque adoravit, surgit et fausta ipsi appreca- 
tur: apprehendit autem eum cerimoniarius, et sic retrorsus adductum, 
in suo ordine et statione collocat. rud Postea praepositus, signo ab 
Imperatore accepto,  silentiario ad portam stanti annuit, et dicit: 
lubete, et sic Imperator per excubias scholasque ad magnam eccle- 
siam, eo ordine eaque pompa , quam in processione matalis Christi 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.26. 145 


, - - - 
λώϑη ἡμῖν ἐν τῇ προελεύσει τῆς Χοιστοῦ γεννήσεως, xai εἰς Ms. 72. b 
, , ' » € ' 
τὸν νάρϑηκα εἰσελϑὼν, εἰσέρχεται ἔνδον τοῦ βήλου. καὶ λα- 
βὼν ὃ πραιπύσιτος τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέ- 
ὡς, εἰσέρχεται διὰ τοῦ νάρϑηκος, καὶ δέχεται αὐτὸν ἐκεῖσε 0D 
δπατριάρχης, xai ἀσπασάμενοι ἀλλήλους, εἰσέρχονται καὶ ἵσταν-- 
» - ' Y LU ud "Jem. 
ται ἔμπροσθεν τῶν μεγάλων πυλῶν. καὶ ἅψας ἐκεῖσε κηροὺς, 
δίδωσιν αὐτοὺς τῷ πραιποσίτῳ, ὅ δὲ πραιπόσιτος τῷ τῆς 
x 
καταστάσεως, χαὶ προσχυγήσας τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον, εἰσ-- 
-ἔρχεται εἰς τὴν ἐχχλησίαν, καὶ διελϑὼν διὰ τῆς σωλαίας, 
» -» c , - * ^ ' - 
τοΐἵσταται ἔμπροσϑεν τῶν ἁγίων ϑυρῶν, καὶ λαβὼν παρὰ τοῦ 
πραιποσίτου κηρία xai εὐξάμενος, ἐπιδίδωσιν αὐτὰ τῷ πραι- 
u * 
ποσίτῳ. καὶ &i9' οὕτως εἰσελϑὼν εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, éga- 
-2 -" £c , » "ὧν ΕῚ ΄. ' c * 
πλοῖ ἐν τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ εἰλιτὰ δύο, ἀσπαζόμενος δύο ἱερὰ 
ποτήρια xai δύο ἱεροὺς δίσχους καὶ τὰ σπάργανα τοῦ Κυ-Ὲ4.1,. 88 
τδρώυ, xai λαβὼν ἀποκόμβιον παρὰ τοῦ πραιποσίτου, τίϑησιν 
. 3 , ^ € , , $2 34 M ^ hd , ^ 
αὐτὸ ἐν τῇ ἀγίᾳ τραπέζῃ, καὶ ἐξελϑὼν διὰ τῆς πλαγίας τοῦ 
ϑυσιαστηρίου, εἰσέρχεται εἰς τὸ μητατώριον, εἰς δὲ τὰ ἅγια, 
' ' ' U , - εἰ 
χαὶ τὴν ἀγάπην καὶ τὴν χοινωνίαν ἐχτελεῖ, ὡς ἡ συγήϑεια 
» 1 » ^ 
ἔχει, χαὲ μετὰ τὸ χραματίσαι καὶ ἐξελθεῖν τοῦ ἁγίου φρέα- 
2orog εἰσέρχεται évdov τοῦ βήλου μετὰ τοῦ πατριάρχου, wai 
στέφεται παρ᾽ αὐτοῦ, καὶ εἶϑ’ οὕτως ἐπιδίδωσιν ὅ πατριάρ-- 
EJ , hd -- "d * € * LO - 
Aus εὐλογίας τῷ βασιλεῖ: εἶτα λαβὼν ὁ βασιλεὺς παρὰ TOV 
, 5 - c 
πραιποσίτου ἀποχόμβιον, ἀντιδίδωσι τῷ πατριάρχῃ, ὃ δὲ πα- 
"om m - , , 
τριάρχης ἀντιδιδοῖ τῷ βασιλεῖ ἀλειπτά. (I.) Kai αλλήλους 
2 ' t , 
«αδασπασάμενοι, ὃ μὲν βασιλεὺς, διοδεύων τὴν μέσην, εἰσέρχε- Β 


1. ὑμῖν cod. 


exposuimus, procedit, et narthecem ingressus, velum intrat. Tumi 
praepositus coronam a capite Imperatoris demit, qui per narthecem 
accedens a patriarcha excipitur, cum quo post mutuam salutationem 
ingreditur et ad magnas portas subsistit. Áccensos ibi cereos praepo- 
sito, praepositus cerimoniario tradit, et adorato sancto evangelio; 
ecclesiam intrat, perque soleam digressus, ad sacras ianuas subsistit 
cereosque a praeposito accipit, quos ipsi, postquam precatus est, 
reddit. Sic sacrarium ingressus; L3 instrata sacrae mensae imponit 
duoque sacra pocula duosque sanctos discos et fascias Domini oscu- 
latus, acceptum a praeposito apocombium in sacra mensa reponit; 
perque obliquitatem sacrarii ad metatorium et sacra progreditur et 
agapen ae communionem, ut consuetudo est, celebrat, Post breve 
colloquium e sacro puteo egressus, intra velum: cum patriarcha abit; 
à quo coronatur et panem benedictum accipit, pro quo ei adlatum a 
praeposito apocombium Imperator tradit, et suffimenta varia a patri- 
archa recipit. (IIL) Post mutua oscula Imperator per forum digres- 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 10 


-* 
146 .. CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ται διὰ τῆς μεγάλης πύλης τῆς χαλκῆς" αἱ δὲ Óoyal τῶν πε- 
ρατικῶν μερῶν καὶ τῶν πολιτικῶν τελοῦνται ἐν τῇ τάξει wat 
στάσει, ὃν τρύπον ἐτελέσϑησαν ἐν τῇ προελεύσει τῆς Χρι- 
στοῦ γενγήσεως. καὶ τὰς σχολὰς χαὶ τὰ ἐχσχούβιτα διελϑὼν 
καὶ τοῦ κονσιστωρίου καὶ τοῦ στενοῦ, εἰσέρχεται εἰς τὸν αὐ- 5 
γουστέα, xai οἵ τοῦ χουβουχλείου, τελέσαντες τὴν συνήϑειαν, 
εἰσέρχονται εἰς τὸ Óxraycvov, xai λαμβάνει ὃ πραιπόσιτος 
' 5 - - ^ 
τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέως, καὶ εἰσελθόντες 
c ' , ' V ; » Ἂς 5 , 
oL βεστήτορες ἀπαλλάσσουσι τὴν χλανίδα αὐτοῦ. εἶτα εἰσελ-- 
, -" 
C9ov ὃ πατριάρχης sig τὸν ἅγιον Στέφαγον, xai τοῦ βασιλέωςτο 
Ms. 53. μέλλοντος ἀχουμβίσαι εἰς τὰ ιϑ' ἀκούβι εὐει τῷ πραιπο- 
5.ηγ3. μέλλοντος ἀκουμβίσαι εἰς τὰ ἀκούβιτα, νεύει τῷ mo 
, ' - M ^ 
σίτῳ, καὶ προσχαλεῖται τὸν πατριάρχην, x«i τούτου γενομέ- 
- , Zz * - ^ 
yov, προσκυνοῦσιν ἀλλήλους, x«t εἰσέρχονται οἱ ἱερεῖς, καὶ 
τὸν στίχον ποιήσαντες, εἰσέρχεται πάλιν Ó πατριάρχης εἰς 
τὸν ἅγιον Στέφανον καὶ ἐχβάλλει τὸ ὠμοφόριον αὐτοῦ. ὅμοί-τϑ 
ὡς καὶ ὃ βασιλεὺς ἐχβάλλει τὸ σαγίον αὐτοῦ καὶ ἑγοῦνται 
πάλιν, χαὶ εἰϑ᾽ οὕτως ἐξέρχονται, ὀψιχευύόμενοι ὑπὸ τοῦ xov- 
2 ue c , δέον E - 5 , 
βουχλείου, xai ἀαχουμβίζουσιν οἱ dvo ἐξ ἴσου ἐν τῷ ἀχκουβίτῳ 
*5 - 
xai πίνουσι πρὸς ἅπαξ. καὶ ti)? οὕτως λαβὼν γεῦμα ὃ πραι- 
πύσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, νεύει τὴν ὑπουργίαν xai εἰσέρ-ο 
D χέται, τοῦτο δὲ ποιεῖ καὶ ἐπὲ τῶν λοιπῶν φίλων. (.4.) ΠΠέλ-- 
^" , bd , 
λοντος δὲ ἀνίστασθαι τοῦ βασιλέως καὶ τῶν φίλων ἐξελϑόν-- 
-— ψἱψν» - 
τῶν, μένουσιν οἱ τοῦ ἄνω ἀχουβίτου φίλοι, ot μητροπολῖται 


"ὦ » ? Α , , ΄ » ? ^ 
καὶ σοι εἰσίν εἰς τοὺς πρώτους ἀχουβίτους, ἤγουν εἰς τὸ 


sus, magnam portam chalces intrat: excipitur autem a transitoriis 
urbanisque factionibus eo ritu locoque, quem in processione natalis 
Domini supra declaravimus, Per scholas et excubias consistorii ste- 
nique digressus, augustale intrat, cubicularii, ritibus suis servatis, ad 
octangulum se recipiunt, et praepositus coronam a capite Imperatoris 
demit, vestitores eius tunicam mutant. Posthaec in S. Stephani pa- 
triarcha ingreditur, et cum Imperator in novendecim accubitis convi- 
vium acturus est, praeposito signum dat, ut patriarcham advocet, quo 
facto, se invicem adorant, et sacerdotes ingressi stichum faciunt, 
tune patriarcha rursus S. Stephani intrat suumque omophorium de- 
ponit. Imperator pariter sagum suum exuit, et sic rursus conversan- 
tur, atque a cubiculo stipati, egrediuntur, et una in accubito mensae 
adsidentes, semel bibunt, Sic postea praepositus, signo ab Impera- 
tore accepto, ministris signum dat, et intrant, idemque et apud re- 
liquos amicos observatur. (IV.) Cum vero surgere Imperator vult 
et amici egressi sunt, remanent ii, qui in superioribus accubitis locum 
tenent, metropolitae et, qui in primis accubitis ad dextram et sini- 
stram adsident, .episcopi ^ Bibunt vero iterum semel Imperator et 


; DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 27. 147 


δεξιὸν xol εὐώνυμον, ἐπίσκοποι" πίνουσι δὲ πάλιν πρὸς ἅ- 
zat ὅντε βασιλεὺς xai ὃ πατριάρχης καὶ οἱ ἐναπομείναντες 
φίλοι, καὶ εἶἰϑ᾽ οὕτως λαβόντες γεῦμα παρὰ τοῦ πραιποσίτου, 
ἐξέρχονται xai αὐτοὶ, xai c9" οὕτως λαβὼν νεῦμα ὃ πρωτο- 
βσπαϑάριος, ἐξέρχεται χαὶ αὖϑις ἡ ὑπουργία. xal τἱάντων 
ἐξελϑύντων, μένει 0 βασιλεὺς μετὰ μόνου τοῦ πατριάρχου 
καὶ τοῦ χουβουχλείου. καὶ πιόντες πάλιν ἀμφότεροι πρὸς ἅ- ἘΔ,1,. 87 
παξ, ἀνίστανται, καὶ ἀπέρχεται Ó πατριάρχης εἰς τὸν ἅγιον 
Σεέφανον xai βάλλει τὸ ὠμοφόριον αὑτοῦ, ó δὲ βασιλεὺς τὸ 
τοσαγίον αὑτοῦ καὶ ivoUrrat πάλιν εἰς τὸ ὀχτάγωνον, xai ποι-- 
οὔσι τὸν στίχον. εἶτα λαβὼν ὃ βασιλεὺς παρὰ τοῦ πατριάρχου 
εὐλογίας, ἐξέρχεται μέχρι τοῦ αὐγουστέως, καὶ προσκυνήσαν-- 
τὲς ἀλλήλους χαὶ ἀσπασάμενοι, τὸν μὲν πατριάρχην λαμβά- 
γουσι δύο χουβιχουλάριοι, καὶ διασώζουσιν αὐτὸν μέχρι τοῦ 
τδστεγοῦ ἢ xai τοῦ ὀνόποδος. ὃ δὲ βασιλεὺς, δηριγευύμενος 
ὑπό τε τοῦ χουβουχλείου καὶ τῶν μαγλαβιτῶν,, εἰσέρχεται ἐν 
τῷ παλατίῳ" ἑστώτων δὲ τῶν τοῦ χουβουχλείου ἁπάντων ἐν 
τῷ χρυσοτρικλίνῳ, ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα τὸ, εἰς πολλοὺς 
καὶ ἀγαθοὺς χρόνους." γίνεται δὲ 5 εὐχὴ αὕτη, ἐπειδὴ πλη-Β 
2ogoUrat τὸ δωδεχαήμερον. : 


ΚΕΦ. xL. Ms. 53.b 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἑορτῇ xal προελεύσει τῆς ὑπάπάντης. 
Ei χελεύξι ἀπελϑεῖν ὃ βασιλεὺς καὶ πανγὺυχεῦσαι ἐν βλά- 


11. Pro εἶτα ed. xai, “5, ὑπαπάντης Β., ὕπαπαν superscripto 
τ cod, ὑπαπαντήσεως ed. : 


patriarcha et qu remanserunt amici, et sic, a praeposito signo acce- 
pto, ipsi egrediuntur, postquám vero signum protospatharius accepit; 
ministerium rursus discedit. Quo factc, Imperator cum solo patri- 
archa et cubiculo manet, et postquam ambo iterum semel biberunt, 
surgunt, et abit patriarcha ad S. Stephani suumque humerale, Impe- 
tator sagum, induit, ac rursus in octangulo conveniunt, et stichum 
faciunt. Tum Imperator, pane benedicto a patriarcha accepto, usqué 
ad augustale procedit, et postquam se adorarunt osculatiqüe sunt, 
patriarcham duo cubicularii suscipiunt et ad sténum seu onopodium 
usque perducunt. Imperator vero à cubiculo et manclavitis stipatus; 
palatium intrat, omnesque cubicularii, in aureo triclinio constituti, 
Imperatori: In multa bonaque tempora acclamant. Haec autem ac- 
clamatio, finito demum dodecaemero, instituitur, 


CAP. 47. 
Observanda in festo et processione purificationis B. Mariae Virginis. 
$i Imperator abire et vigilias nocturnas in blachernis agere cupit, 


m 
148 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


χέρναις, ἀπέρχεται τῇ πρὸ μιᾶς τῆς ἑορτῆς ἡμέρᾳ, xai ἐχτε- 
λεῖ τὴν πάνγυχον. τῇ δὲ ἑξῆς ἡμέρᾳ τῆς ἑορτῆς ἀλλάσσου--: 
Coi» ἅπαντες ἀπὸ λευχῶν χλανιδίων: οἱ δὲ κουβικουλάριοι 
ἀλλάσσουσι χαμίσια καὶ μόνον, ὡσαύτως καὶ οἱ σπαϑαροχου- 
βικουλάριοι. οἱ. δὲ εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι φοροῦσι τὰ «4-5 
λάξιμα αὐτῶν πλήρεις, βαστάζοντες καὶ σπαϑοβάχλια, οἱ δὲ 
βαρβάτοι πρωτοσπαϑάριοι φοροῦσι τὰ σπέκια αὑτῶν καὶ σπα-- 
ϑία, οὐ βαστάζουσι δὲ σπαϑοβάκλια. οἱ δὲ σπαϑαροχανγδι-- 
δάτοι xai σπαϑάριοι xat οἱ τοῦ μαγλαβίου xai οἱ λοιποὲ oi- 
κειαχοὶ σπαϑάριοι περιπατοῦσιν ἔνϑεν χἀκεῖϑεν, ὄπισϑεν τῆςτο 
προελεύσεως, εἰς τὰ πλάγια τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου 
καὶ τῶν πατριχίων, τοῦτο τελοῦντες xa" ξχάστην προέλευσιν, 
ἐν δὲ ταῖς μεγάλαις προελεύσεσι. φοροῦσι τὰ μαγιάχια αὑτῶν, 
Ὁβαστάζοντες χαὶ τὰ οσπαϑοβάχλια αὑτῶν. οἱ δὲ σπαϑαροκαν-- 
διδάτοι τὰ μανιάχια αὑτῶν καὶ σκουτάρια καὶ διστράλια μο-τΆ 
γοπέλυχα " οἱ δὲ σπαϑάριοι σκουτάρια καὶ διστράλια, ἀπὸ 
σχαραμαγγίων δὲ ἀμφότεροι.  (.B.) Τοῦ δὲ τῆς καταστάσεως 
ἐλθόντος xai μηνύσαντος τῷ πραιποσίτῳ, ὡς ὅτι ὃ καιρὸς 
ἤγγικεν, εἰσέρχεται Ó πραιπύσιτος καὶ μηνύει τὸν βασιλέα, 
ὃ δὲ βασιλεὺς ἐξελϑὼν ἐν τῷ τριχλίνῳ τῷ καλουμένῳ L4ra-20 
στασιαχῷ, φορῶν v0 δηβητήσιον αὑτοῦ, ἵσταται ἐχεῖσε, καὶ 
ἵστανται οἱ ἄρχοντες τοῦ κουβουκλείου ἔνϑεν καὶ ἔνϑεν, οἱ δὲ 
σπαϑαροκουβικουλάριοι xoi οἱ κουβιχουλάριοι ὕπισϑεν αὐτῶν, 
οἱ δὲ πρωτοσπαϑάριοι οἱ εὐνοῦχοι ἵστανται ὄπισϑεν τοῦ βασι- 


1. τῆς πρὸ μιᾶς cod, 9. δὲ om. ed. ^ 6. πλήρης cod., πλήρη 
coni. R. 11. εἶτα πλάγια ed. ᾿ 


pridie festi diei abit et nocturnas vigilias instituit. Sequenti die 
festi omnes tunicas albas, cubicularii aeque ac spatharocubicularii 
camisia induunt,  Eunuchi protospatharii plerique mutatorias fe- 
rünt ct spathobaculos, barbati protospatharii specia sua et spathas, 
nullos autem spathobaculos gestant. ^ Spatharocandidati, spatharii, 
manclavitae et ceteri domestici spatharii utrinque post solenneni 
. pompam ad latus praefectorum cubiculi et patriciorum procedunt, et 
hoc in omnibus processionibus observant; in magnis autem torques 
et spathobaculos suos gestant. Spatharocandidati torques, scutaria et 
dextralia eum securibus, spatharii scuta et dextralia , utrique etiam 
scaramangia gerunt. (IL) Cerimoniario autem veniente et, tempus. 
appropinquare, praepositum monente, intrat is idque Imperatori in- 
dicat, qui e triclinio, quod Anastasii vocatur, egressus, dibetesio suo 
indutus, ibi subsistit, ab utroque latere cubiculo praefecti, spatharo- 
cubicularii et cubicularii post ipsos; protospatharii autem eunuchi a ter- 
go Imperatoris, Deinde praepositus vestitores vocat, quorum opera tu- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.275. 149 


λέως. προσκαλεῖται δὲ ὃ πραιπύσιτος τοὺς βεστήτορας, xaiEd,L.88 
ὑπαλλάξας ὃ βασιλεὺς τὴν χλανίδα αὑτοῦ δι’ αὐτῶν, εἶτα 
χατελϑὼν ὀστιάριος, ἵσταται ἐν τῷ βήλῳ, καὶ νεύει ὃ βασι- 
λεὺς τῷ πραιποσίτῳ, 0 δὲ πραιπύσιτος τῷ κουβικουλαρίῳ τῷ 
δαΐροντι τὸ βῆλον, καὶ εἰσάγονται πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ, καὶ 
εἰσελθόντες πίπτουσι. καὶ ἀναστάντων αὐτῶν, λαβὼν νεῦμα 
ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, λέγει, κελεύσατε." ὃ δὲ 

βασιλεὺς δηριγευόμενος ὑπό τὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβου- τις͵ γή.« 
χλείου, πατρικίων τε καὶ στρατηγῶν, ἐξέρχεται ἐν τῷ τρικλί- 
10»9 τῷ καλουμένῳ “Ζ΄ανουβίῳ: ἵστανται δὲ οἵ τε βαρβάτοι 
πρωτοσπαϑάριοι xai ó δρουγγάριος τῆς βίγλης ἔνϑεν καὶ ἔνϑεν 
πλησίον τῆς ϑύρας. οἱ δὲ πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ μετὰ τῆς 

συγκλήτου πίπτουσι, καὶ λαμβάνει γεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ B 
τοῦ βασιλέως καὶ νεύει τῷ τῆς καταστάσεως, κἀκεῖνος λέγειν 
τὖῦ, κελεύσατε" xal αὐτοὶ ὑπερεύχονται, εἰς πολλοὺς καὶ ἀγα- 
ϑοὺς χρόνους." (I.) Kai oz αὐτῶν δηριγευόμενος, διέρχε-: 
ται, ὃ δὲ τῆς καταστάσεως ἐν τῷ μέσῳ, καὶ κατὰ βάϑρον ἐ- 
πιστρεφόμενος πρὸς τὸν βασιλέα, ἐφαπλῶν δὲ καὶ τὰς χεῖρας 
αὐτοῦ ἔνδοϑεν τοῦ χλαγνιδίου αὑτοῦ, λέγει πρὸς τὸν βασιλέα 
20,xamÀAars Ζόμηνι"" τοῦτο ἐχτελῶν, ὕπως ἐν τῇ διόδῳ τοῦ 
βασιλέως μὴ τύχῃ βάϑρον. καὶ ἔξω τῆς πύλης ἐξελϑὼν τῆς C 

ἐξαγούσης πρὸς τὸν ἔμβολον, διέρχεται ἐν τῷ δεξιῷ uéget 
τοῦ ἐμβόλου, οἱ δὲ πατρίκιοι τῆς αὐτῆς πύλης ἔξω λαμβά- 
γουσι τὰ κηρία αὐτῶν, λεγόντων τῶν δύο μερῶν ἰαμβικὰ, 
ἡ. ὃ δὲ om. ed, 17. ἐν om. ed. 19. Pro αὐτοῦ ed, τοῦ. “1. 


* 


Pro uj τύχῃ βάϑρον, R. legi vult aut ἀποτύχῃ βάϑρου, aut 
τύχῃ ncQugaíroy Bdóooy. 24. Ἰἰάμβια ed. D 


nicam suam Imperator mutat, ostiarius descendens in velo stat, Im- 
perator praeposito, praepositus vero cubiculario velum tollenti si- 

um dat, et adducuntur patricii et strategi: ingressi procumbunt, 
Qui postquam surrexere, praepositus, accepto ab Imperatore signo, 
dicit: lubete. Ymperator, a praefectis cubiculi, patriciis et strategis 
stipatus, ad triclinium, quod Danubius dicitur, abit, barbati protospa- 
tharii et drungarius vigiliae utrinque prope ianuam stant. Patricii 
vero et strategi cum senatu procidunt, et postquam praepositus si- 
gnum ab Imperatore accepit, cerimoniario anmuit, isque dicit: Iube- 
te, ipsi: In multa bonaque tempora acclamant, (1Π.} Ab his stipa- 
tus digreditur, cerimoniarius vero in medio, et in scala conversus 
ad Imperatorem, veste sua manibus involutis, ad eum dicit; Capla- 
te Domini, quod propterea facit, ut in transitu Imperator scalam 
non contingat, Ex porta, quae ad porticum ducit, ad dextrum hu- 
ius latus discedit, patricii autem extra eandem cereos suos sumunt, 


* 
150 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἕχαστος αὐτῶν διερχόμενος ἀπὸ τῆς στάσεως αὑτοῦ" πλη- 
^. Ly ip "6^ x8 » ε M c 
ροῦντος γὰρ τοῦ ἑνὸς, ἄρχεται ὃ ἕτερος" διελθὼν δὲ ὃ fa- 
σιλεὺς πλησίον τοῦ x(ovog τοῦ χειμένου ἐγχαρσίως ἐν τῳ 
πληρώματι τοῦ ἐμβόλου, δέχεται ἐχεῖσε τὸν πατριάρχην με- 
τὰ τῆς λιτῆς, λαβὼν δὲ κηρία παρὰ τοῦ πραιποσίτου καὶδ 
εὐξάμενος, ἐπιδίδωσιν αὐτὰ πάλιν τῷ πραιποσίτῳ, καὶ z900- 
κυγήσας τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον καὶ τὸν τίμιον σταυρὸν, xa 
(λ , 5 , 1A 2À. Iu λεὺ ^ 
Ὁ πάλιν προσχυνήσαντες ἀμφότεροι ἀλλήλους, ὃ,τε βασιλεὺς xut 
, Lj] , c ^ ^ 
ὃ πατριάρχης xci ἀσπασάμενοι, λαμβάγει ὃ βασιλεὺς παρὰ 
τοῦ πραιποσίτου κηρίον λιτανίχιον, καὶ ὑποστρέψας, διέρχε-το 
ται διὰ τοῦ αὐτοῦ ἐμιβόλου. ἄρχεται δὲ ὃ τῆς χαταστά- 
σεως" .,χαῖρε κεχαριτωμένη Θεοτόχε παρϑένε"" ψάλλοντες 
δὲ τὸ αὐτὸ τροπάριον οἱ τῆς προελεύσεως ἅπαντες, εἰσέρ-- 
χονται ἂν τῷ νάρϑηκι τοῦ μεγάλου ναοῦ, καὶ ὃ μὲν βασιλεὺς 
Ὕ ^ - , , » 
καϑέζεται ἐπὲ σελλίου ἐν τῷ νάρϑηχι, προσμένων μέχρις &y15 
, , ^ € - L3 
ἘΔ1,. 80 καταλάβῃ ὃ πατριάρχης μετὰ τῆς λιτῆς, οἱ δὲ πατρίκιοι xai 
ἡ σύγκλητος εἰσέρχονται καὶ ἵστανται ἐν τῷ ναῷ, ὡς δὲ &i- 
5. γ4.»ϑισται αὐτοῖς, προσμένοντες τὸν βασιλέα. (.4.) «Καταλα- 
βόντος δὲ τοῦ πατριάρχου μετὰ τῆς λιτῆς, ἀνίσταται ὃ βα- 
σιλεὺς, xai προσκυνήσαντες ἀμφότεροι ἀλλήλους, ὅ,τε βασι--χο 
λεὺς χαὶ ὃ πατριάρχης, ἀπέρχονται ἀμφότεροι καὶ ἵστανται 
- , - - , 
ἐν τῇ πύλῃ τοῦ μεγάλου ναοῦ. xai ἀρξάμενος ὁ πατριάρχης 
᾿ . , ; - » ^g - , : , [OV c 
τὴν εὐχὴν τῆς εἰσόδου τῆς ϑείας λειτουργίας, λαβὼν ὃ βασι- 


ἃ. γὰρ om. ed. 


dum interea duarum factionum cantores iambos recitant, singuli a 
statione sua digressi, et postquam cantum unus finivit, alter incipit, 
Imperator autem, cum prope columnam, in plenitudine porticus ob- 
lique positam, transivit, patriarcham cum processione ibi excipit, 
sumtisque ἃ praeposito cereis et precatus, eos rursus praeposito tra- 
dit, et sancto evangelio ac veneranda cruce adorata, se iterum flexo 
genu Imperator et patriarcha venerantur et osculantur, quo facto, a 
praeposito cereum processionalem accipit, et reversus per eandem 
porticum digreditur, Tunc vero cerimoniarius incipit: Salve, gra- 
tiae plena Virgo Deipara: quod troparium omnes, qui solennem 
pompam instituunt, canunt, deinde narthecem magni templi intrant, 
ubi Imperator in throno in narthece considet, et usque dum patri- 
archa cum solenni processione advenit, exspectat, patricii vero et 
senatores intrant, et in templo, ut ipsis mos est, Imperatorem ex- 
spectantes, subsistunt. (IV.) Patriarcha autem cum processione ap- 
propinquante, Imperator surgit, et post mutuam adorationem ambo 
discedunt inque porta magni templi stant, Tunc, patriarcha preces 
introitus divinae liturgiae exorso, Imperator, cercis precationis s0- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 27. 11 


* - € ?c- € 
λεὺς παρὰ τοῦ πραιποσίτου κηρία τῆς προσευχῆς, xai evSa- 
μενος δίδωσιν αὐτὰ πάλιν τῷ πραιποσίτῳ, καὶ αὐτὸς τῷ τῆς 

, ^ » 
χαταστάσεως. καὶ προσχυνήσας ὃ βασιλεὺς τὸ ἄχραντον εὐ-- 
αγγέλιον, διέρχεται μέσον διὰ τοῦ ναοῦ μετὰ τοῦ πατριάρ-Β 

ὄχου, x«i διὰ τῆς πλαγίας τοῦ ἄμβωνος εἰσέρχεται ἐν τῇ σω- 

* » -» € , ^ * 
λαίᾳ, καὶ στὰς ἔμπροσϑεν τῶν ἁγίων ϑυρῶν xai ἅψας κηροὺς 
? M , ? , 
xai εὐξάμενος, εἰσέρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον. ἀσπασάμενος δὲ 
τὴν ἁγίαν ἐνδυτὴν, λαβὼν ἀποχόμβιον παρὰ τοῦ πραιποσίτου, 
τίϑησιν αὐτὸ ἐν τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ χαὶ ἐξέρχεται, καὶ διδοῦσιν 
Ld €« € Ld - , 

τοαὐτῷ εὐλογίας οἱ ἱερεῖς, διὰ μέσης τοῦ ναοῦ. μέλλοντος δὲ 
τοῦ βασιλέως ἐξέρχεσϑαε ἐν τῷ νάρϑηκι, ἵστανται ὀρφανὰ 
ἐπάνω τῶν σκάμνων ἀπ’ ἀριστερᾶς τῆς μεγάλης πύλης, καὲ 
“φωγοβολοῦντες᾽ ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα, ὡς ἡ συνήϑεια 
ἔχει. ἐλθόντες δὲ ἐξ ἴσου ἐν τῷ στυρακίῳ ὅ,τε βασιλεὺς καὶα 

, 3 

1560 πατριάρχης, προσκυνήσαντες xai ἀσπασάμενοι ἀλλήλους, ὃ 
μὲν πατριάρχης ἀπέρχεται ἐν τῷ μεγάλῳ ναῷ τοῦ ἐχτελέσαε 
τὴν ϑείαν λειτουργίαν, 0 δὲ βασιλεὺς, διὰ τοῦ στυρακίου 
ἀνελϑὼν ἐν τῷ εὐχτηρίῳ, ἅπτει ἐκεῖσε κηροὺς, ὡσαύτως δὲ 
xai ἐν τοῖς κατηχουμεγείοις, εἰς τὸν σταυρὸν, xai εἰσελϑὼν 

5οὲν τῷ εὐχτηρίῳ, ἵσταται ἐκεῖσε, ἐχτελῶν τὴν ϑείαν λειτουρ- 
γέαν, οἱ δὲ πατρίκιοι καὶ οἱ λοιποὲ ἄρχοντες ἅπαντες ἵστανται 
ἔξω ἐν τοῖς χατηχουμενείοις. (Ε.) Τῆς δὲ ϑείας κοινωνίας 
ἐγγιζούσης, προστάσσει ὃ πραιπόσιτος ἀπὸ κελεύσεως τῷ τῆς 
καταστάσεως, καὶ ἀποστέλλει σιλεντιαρίους δύο πρὸς τὸ προσ-Ἰν 

10. οὗ ἑερεῖς διὰ sine distinctione ed. 
lennis a praeposito traditis recatur, post eos praeposito, hic 
praep ; P (P praep 

cerimoniarum magistro reddit. Ipse, sacro et intemerato evan- 
gelio adorato, cum patriarcha per medium templum perque ob- 
liquitatem ambonis soleam intrat, et ad sacras ianuas constitu- 
tus cumque cereis accensis precatus, sacrarium ingreditur. San- 
ctum vero instratum osculatus, adlatum a praeposito apocombi- 
um in sacra mensa reponit, et, accepta a sacerdotibus benedi- 
ctione, per medium templum abit. Dum autem ad  narthecem 
progreditur, in sinistro magnae portae latere orphani in scamnis 
stant, et modulantes, ut ipsis solenne est, fausta Imperatori ap- 
precantur. 15 una cum patriarcha ad styracium pergit, unde patri- 
archa post mutuam salutationem et adorationem ad magnum tem- 
plum , sacram liturgiam celebraturus, abit, Imperator autem per 
Styracium in oratorium adscendens, cereos ibi, aeque ac in catechu- 
menis, in cruce accendit, in oratorio véro divinam liturgiam cele- 
brat, dum patricii interea ac ceteri proceres foris in catechume- 


nis subsistunt, (V.) Divinae autem communionis tempore immi- 
mente, praepositus a mandato cerimoniarum magistrum iubet, ut 


15a CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


χκαλέσασϑαι τὸν πατριάρχην, xai avayovct» αὐτὸν διὰ τοῦ 
- c 
στυρακίου ἐν τῷ εὐχτηρίῳ, ἐν ᾧ ἵσταται ὃ βασιλεύς. κχοιγω- 
Μ5.γὅ.αγήσαντος δὲ τοῦ βασιλέως παρὰ τοῦ πατριάρχου τοῦ ἀχράν-- 
του σώματος καὶ αἵματος τοῦ Κυρίου, εἰσέρχεται ἐν τῷ κοι- 
τῶνι, xai &9^ οὕτως εἰσελθόντες πατρίκιοί τε καὶ στρατηγοὶδ. 
καὶ δομέστικοι καὶ οἱ τὰ πρῶτα ὀφφίκια κατέχοντες. κοινω- 
γοῦσι χαὶ αὐτοὶ ἐκ τῶν χειρῶν τοῦ πατριάρχου" καὲ πάντων 
ἐξελθόντων καὶ τοῦ πατριάρχου μέλλοντος κατέρχεσθαι, 
ἑστῶτος τοῦ βασιλέως ἔμπροσθεν τῆς ϑύρας τοῦ κοιτῶνος 
“ - c 
ἘΔ4.1,οοαὐτοῦ, προσκυνοῦσιν ἀμφότεροι ἀλλήλους, καὶ ἀπελϑὼν 010 
πατριάρχης ἐχτελεῖ τὴν ϑείαν λειτουργίαν ἅπασαν. τελεσϑεί- 
σης δὲ τῆς ϑείας λειτουργίας, διέρχεται ὃ βασιλεὺς ἠλλαγμέ- 
vog διὰ τοῦ τρικλίνου τῆς ἁγίας σοροῦ, βασταζόντων τῶν 
, 2? ^ » - 
χουβιχκουλαρίων τὰ ἐκεῖσε ovra βῆλά τε καὶ κορτίνας, καὲ ἀπ 
ς ^ ^ ^ “ * LJ - * 
γέρχεται 0 βασιλεὺς διὰ τοῦ βισαλωτοῦ xai τοῦ χοχλιοῦ, xa 5 
εἰσέρχεται ἐν τῷ ΖΙανουβίω τρικλίγῳ, xai ἵσταται ἡ τιμία αὖ- 
0x à Ἢ t 0 v? pum TEE 
τοῦ τράπεζα ἐκχεῖσε, καὶ μένουσιν éxtios πρωτοσπαϑάριοι.. 
, du ' $12 M ^ " 4 
βαρβάτοι, σπαϑαροχανδιδάτοι καὶ οἱ ini τοῦ μαγλαβίου xci 
λοιποὲ ἅπαντες οἰχειακοὶ, καὶ τύτε οἱ μὲν κληϑέντες ἐξ αὖ- 
τῶν ἐχδέχονται ἐχεῖσε, οἱ δὲ λοιποὶ ἄρχοντες ἕχαστος ἐν τῷ:ο 
Β χοιτῶνι αὐτοῦ, (ς.) 'O δὲ βασιλεὺς ἀνελϑὼν ἔν τῷ "Ανα- 
στασιαχῷ τριχλίνῳ καὶ ἀπαλλάξας, μένει μετὰ τὸ διβητήσιον. 
᾿ς 9 t h 5; u μ ? 
-" ' M , 
αὐτοῦ, οἱ δὲ σιλεντιάριοι, προσχαλεσάμενοι τὸν πατριάρχην, 
E] 9 " 
ἀναφέρουσιν αὐτὸν μέχρε τοῦ χοχλιοῦ, καὶ καϑίσας ἐκεῖσε 


20. Pro ἄρχοντες — αὐτοῦ R. coni, ἄρχ. ἀπίασιν ἕκαστος ἐν τῷ 
oixo αὐτοῦ. : 


duos silentiarios patriarcham vocaturos mittat, quem per styracium 
in oratorium, ubi Imperator est, adducunt, Postquam Imperator e 
patriarchae manu corpus et sanguinem Domini accepit, cubiculum 
intrat, in. quo patricii, strategi, domestici et supremis officiis ad- 
moti sacra. communione a patriarcha impertiuntur: quibus omnibus 
egressis, dum patriarcha, Imperatore ad portam cubiculi sui consti- 
tuto, descendere vult; se invicem adorant; patriarcha ad sacram li- 
turgiam celebrandam abit. Qua ad finem perducta, Imperator mu- 
tata veste per triclinium sancti sepulcri transit, cubiculariis vela 
el cortinas, quae ibi sunt, portantibus, et per lateritiam substru- 
ctionem cochleamque triclinium Danubium intrat, ubi veneranda. 
mensa eius reposita, et protospatharii barbati, spatharocandidati, 
manclavitae ceterique ministri omnes congregati sunt: ex his, quos 
coenae adhiberi Imperator iusserit, ibi, ceteri proceres, singuli in 
suo cubiculo, manent. (VL) Imperator in triclinium Anastasii ad- 
scendit, et, vestibus exutis, in suo dibetesio manet: silentiarii vero 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.25ζ. 1909 


Li , , - , 
πλησίον τῆς εἰσαγούσης πύλης ἐν τῷ τριχλέγῳ, ἐν ᾧ 5 rQu- 
πεῖα ἵσταται, μηνύει τῷ βασιλεῖ ὁ πραιπόσιτος, ὃ δὲ βασι- 

, νυ - M , 
λεὺς κελεύει τῷ πραιποσίτῳ προσκαλέσασϑαι τον sita Qu, 

' M , - ᾿. m 
xat ἵσταται ὃ βασιλεὺς, φορῶν τὸ σαγίον αὐτοῦ, ἐν τῇ τρα- 
δπέζη, ἐχδεχόμενος τὸν πατριάρχην, xai καταλαβόντος τοῦ 
πατριάρχου, προσκαλοῦνται παρὰ τοῦ πατριάρχου οἱ ἱερεῖς 
χαὲ ποιοῦσι τὸν στίχον. καὶ εἰϑ’ οὕτως ὃ μὲν βασιλεὺς ix- 
βάλλει τὸ σαγίον αὐτοῦ, ὃ δὲ πατριάρχης τὸ ὠμοφύριον av- C 
τοῦ, καὶ λαβόντες αὐτὸ οἱ ἱερεῖς, ἐξέρχονται. xai καϑίσαντες 
τοὲν τῇ τραπέζῃ ὅ,τε βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης, tigqégovat 
τὰ χουχουμάρια κουβιχουλάριοι δύο, καὶ nívovot πρὸς ἅπαξ, 
χαὲ εἶϑ᾽ οὕτως εἰσέρχονται οἱ φίλοι, καὶ ἐπιτελεῖταε ἡ συνή- 
ϑεια πᾶσα τοῦ τραπεζίου: καὶ ἀναστάντων τῶν φίλων καὶ 
ἐξελϑόντων, μένει ὃ,ιτε βασιλεὺς xai ὃ πατριάρ χης, xoi εἰσφέ- Μ5.75." 
τὄρουσι πάλιν οἱ κουβικουλάριοι τὰ χουχουμάρια, καὶ πιόντες 
πάλιν πρὸς ἅπαξ ἀνίστανται, καὶ ὃ μὲν πατριάρχης μικρὸν 
ὑπεξελϑὼν, βάλλει τὸ ὠμοφόριον αὑτοῦ, ὁ δὲ βασιλεὺς τὸ 
σαγίον αὑτοῦ, καὶ εἰπόντες τὸν στίχον, ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ 
ὃ πατριάρχης εὐλογίας, καὶ ἐξέρχονται οἱ ἱερεῖς. καϑέζεται p 
«οδὲ δὅ,ιτε βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης μικρὸν, ὁμιλοῦντες πρὸς 
ἀλλήλους, εἶτα προσκυνήσαντες ἀλλήλους καὶ ἀσπασάμενοι, 
ἐξέρχονται, καὶ ὃ μὲν πατριάρχης προπέμπεται ὑπὸ τῶν ἀρ- 
χόντων τοῦ χουβουχλείου μέχρι τοῦ χοχλιοῦ, καὶ ἀπὸ τῶν 
22, τῶν ἀρχόντων R., τοῦ ἄρχοντος ed. 
advocatum patriarcham ad cochleam ducunt, ubi, dum prope portam 
in triclinium, ubi mensa posita est, ducentem, residet, praepositus 
id Imperatori indicat, qui praepositum iubet, ut patriarcham arces- 
sat; ipse sago suo indutus, ad mensam patriarcham excipit, qui ve- 
niens, sacerdotes ad stichum seu orationem dicendam vocat. Impe- 
rator deinde sagum suum, patriarcha vero omophorium deponit, 
quod sacerdotes postquam accepere, abeunt. Interea dum mensae 
Imperator et patriarcha adsident, duo cubicularii cucumaria affe- 
runt, ac semel bibunt, deinde, amicis ingressis, omnis mensae or- 
do peragitur: postquam vero surrexere amici et egressi sunt, Impe- 
rator et patriarcha remanent, cubicularii rursus cucumaria afferunt, 
€t postquam adhuc semel potum sumsere, surgunt, et patriarcha 
paulo ante egressus, omophorium, Imperator sagum suum induit, 
dictaque oratione, patriarcha Imperatori benedictionem dat, sacer- 
dotes abeunt. Postquam vero adhuc paulisper Imperator ct patriar- 
cha conversati sunt, post adorationem et salutationem mutuam egre- 


diuntur , et patriarcham quidem praefecti cubiculi ad cochleam, in- 
de silentiarii ad Anferiora conducunt, Imperator vero, quamdiu 


* 
154 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἐχεῖσε ὑπὸ σιλεντιαρίων ἕως κάτω. ὃ δὲ βασιλεὺς διαγίνε- 
ται μετὰ ταῦτα, ὡς δ᾽ ἄν κελεύῃ xai βούληται. (Ζ.) Ἰστέ- 
ον, ὅτι &i μὲν οὐ κελεύει ὃ βασιλεὺς ποιῆσαι τὴν προέλευσιν. 
ὠπὸ τοῦ ἄνω παλατίου, ἤγουν ἀπὸ τὸν ᾿4ναστασιακὸν τρίκλι- 
Ed.L.givor, τελεῖται οὕτως. ἐξελϑὼν 0 βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ κοιτῶγος5 
τῆς ἁγίας σοροῦ ἠλλαγμένος, ἵσταται ἐν τῷ τῆς ἁγίας σο- 
ροῦ τριπκλίνῳ, ἔνϑα τὰ βῆλα κρέμανται, ἑστώτων καὶ ἀρχόν- 
των τοῦ χουβουχλείου, καὶ ὄπισϑεν αὐτοῦ ἵστανται σπαϑαρο- 
κουβιχουλάριοι καὶ κουβικουλάριοι, καὶ δέχεται ἐχεῖσε τούς 
τε πατριχίους χαὶ στρατηγοὺς, καὶ προσκυνήσαντες τὸν βασι-το 
λέα, ἀνίστανται, λαβὼν δὲ νεῦμα ὅ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ 
βασιλέως, λέγει͵ ,κελεύσατε αὐτοὶ δὲ τὸ ,,εἰς πολλοὺς xai. 
ἰγαϑούς." ὃ δὲ βασιλεὺς δηριγευόμενος ὑπ᾽ αὐτῶν, διέρχε-- 
ται διὰ τῶν βαϑμίδων τῶν κατερχομένων ἀπὸ τὸ βανιάριν» 
καὶ ἐλϑὼν εἰς τὰ βάϑρα τῆς κάτω προελεύσεως, ἔνϑα, προ-τϑ 
χένσου γινομένου ἐν τοῖς ἐχεῖσε, ἵσταται ἡ προέλευσις, ἵστα- 
Βται ὁ βασιλεὺς, οἱ δὲ πατρίκιοι ἑνωθέντες τῇ συγκλήτῳ ἅπά- 
65, πίπτουσι πάλιν μετ᾽’ αὐτῶν, ὃ δὲ πραιπόσιτος δίδωσι. 
γεῦμα τῷ τῆς καταστάσεως, καὶ λέγει , κελεύσατε"" ἀποχρι-- 
ϑέντες δὲ ἅπαντες λέγουσιν ,,εἰς πολλοὺς χρόνους" ὃ δὲ τῆς3ο. 
καταστάσεως xarà βάϑρον λέγει, ,καπλάτε “Ιόμηνι"" ἐχτελοῦσε 
δὲ dnó τῶν ἐχεῖσε τὴν ἅπασαν τάξιν τῆς προελεύσεως, ὡς G- 
γωτέρω εἰρήκαμεν. ; 


4. τῶν ᾿ἀναστασιαχῶν τρικλίνων ed. — 14. τὸ βανιάριον ed., 
τοῦ Φαγαρίου coni. Leich. 23. προειρήχαμεγν ed. 


cupit et lubet, ibi permanet. (VIL) Sciendum est, si Imperator. 
processionem e superiori palatio seu triclinio Ánastasiano institut 
non iubeat, hos ritus observari, Imperator a cubiculo S. Sepulcri 
in mutatoriis egressus, in triclinio, quod ibi est, subsistit, ubi vela 
suspensa sunt, ct praefecti cubiculo et pone Imperatorem spatharo- 
cubicularii et cubicularii stant: ibi patricios et strategos excipit, qui,. 
Imperatore adorato, surgunt, praepositus vero, signo ab Imperatore ac- 
cepto, ait: Jubete; ceteri: In multa bonaque tempora. Àb his stipatus 
Imperator, per gradus a banmiario ducentes descendit, et. postquam 
ad gradus inferioris processionis accessit, ubi qui processuri sunt, con- 
veniunt, subsistit, patricii cum senatu coniuncti adsunt, praeposi- 
tus vero, signo cerimoniarum magistro dato, Jubete ait; cui reli ui 
omnes: 7n longa bonaque tempora respondent, Postremo cerimonia- 
rius ad gradus constitutus, ait: Caplate Domini, et sic ab eo loco 
solennem processionem , ut diximus , instituunt. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.27. 155 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, εἰ τύχῃ καὶ ἑορτὴ τῆς ὑπάντης τῇ B τῆς d. Ms. 76.2 
ἑβδομάδος. C 


— An ἰσιμον ὥρᾳ & τῆς αὐτῆς ἡμέρας ἐν τῷ 
orat μεταστάσιμον ὥρᾳ & τῆς αὐτῆς ἡμέρας ἢ 
-᾽᾿ JU ' € x ^ ? 
λαυσιαχκῷ τριχλίνῳ, καὶ ἐξελϑὼν ὃ βασιλεὺς ἀπὸ σαγίου, d- 
Βνέρχεται ἐν τῇ j ! στὰς ἄνωϑεν τῶν γραδηλίων ἐν 
γέρχεται ἐν τῇ μαγναύρᾳ, καὶ στὰς ἄνω γραδὴ / 
- ! - 6 1 ' ' [2 
τῷ Πρασίνῳ λίϑῳ, διαλαλεῖ ἐκεῖσε τὸν λαὸν, τὸ ἐν ἁγνείᾳ καὶ 
«φόβῳ Θεοῦ ἐχτελέσαι τὴν πανσέβαστον καὶ ἁγίαν τετταραχο- 
στήν. xai εἶθ᾽ οὕτως ἐπιτρέπει ἀσηκρήτῃ καὶ ἐπαναγινώσκει 
τὸ ἐπαναγνωστιχὸν, τελεσϑείσης δὲ τῆς ὠναγνώσεως, εὐφημεῖ 
χοπᾶς ó λαὺς τὸν βασιλέα: μετὰ δὲ τὴν εὐφημίαν τοῦ λαοῦ 
ἀποκχιγεῖ ὃ βασιλεὺς xai διέρχεται διὰ τοῦ εὐωνύμου μέρους 
M , ' a ^ - 
τῆς μαγναύρας, καὶ δηριγευύμενος ὑπὸ τοῦ πραιποσίτου καὶ 
τῶν λοιπῶν τοῦ χουβουχλείου xai πρωτοσπαϑαρίων, καὶ δι-Ὁ 
ερχόμεγος διὰ τῶν ἐξχουβίτων xai τῶν σχολῶν, διὰ τῆς μι- 
τὐκρᾶς πύλης τῆς χαλκῆς, εἰσέρχεται ἐν τῷ ἁγίῳ φρέατι xai 
ς ^ 3 '* ? -"- € 
ἅπτει κηροὺς" ὁ δὲ πατριάρχης δέχεται αὐτὸν ἐν τῷ áyío 
j - - , » b - 
φρέατι, ἐν τῇ πύλῃ τῇ εἰσαγούση ἔνδον τοῦ ναοῦ, καὶ εἰσέρ-- 
χονται ἀμφύτεροι μέχρι τῶν ἁγίων ϑυρῶν. (B.) “ἅψας δὲ 
χηροὺς ὃ βασιλεὺς χαὶ εὐξάμεγος, ἐπιδίδωσιν αὐτοὺς τῳ 
οπραιποσίτῳ, καὲ προσχυγήσαντες ἀλλήλους ὅ,τε βασιλεὺς xoi 
c , , , , » , - ^ Li , 
ὃ πατριάρχης, ἀπέρχεται ἐν τῷ μητατωρίῳ" τῇ γὰρ ἡμέρᾳ Ed. L. ga 
, ? , 
ἐχείνῃ ὃ βασιλεὺς οὐχ εἰσέρχεται sig τὸ ϑυσιαστήριον, xa 
1. ὑπαντήσεως ed. vid. supra. 4. εὐδομάδος cod. ἡ. τεττα- 


ραχοστὴν R. ex sigla cod. , ἑορτὴν ed. 11. ἐποχρίνεν ed. 13. 
x«i διερχόμενος R., zai διέρχεται cod., xci om. ed. 


Observanda , quando festum purificationis S. Mariae in feriam 
secundam primae septimanae incidit, - 


Hora prima eius diei in lausiaco triclinio ritu solenni Impera- 
ior excipitur, qui sago indutus, egreditur et ad magnauram abit, 
ubi in Prasino lapide supra gradus constitutus, populum ad cele- 
brandam cum reverentia et metu sacram et venerandam quadragesi- 
malem hortatur. Quo facto, secretarius iussu cius lectionem reci- 
tat, eaque finita, populus fausta quaevis Imperatori apprecatur: qui 
post solennem acclamationem populi abit, perque sinistram magnau- 
rae partem, stipatus a praeposito ceterisque cubiculariis et protospa- 
thariis, per excubias scholasque transit, perque parvam portam aene- 
am ad Sacrum puteum acéedit cereosque accendit. Ibi patriarcha 
ipsum in lanua ad templum ducente excipit, unde ambo ad sacras 
portas pergunt. (1 Cum cereis autem accensis precatus Imperator, 
€os praeposito tradit, et postquam se invicem Imperator et patriarcha 
venerati sunt, ille ad metatorium abit: hoc enim die sacrarium non 
intrat: finito officio tertiae et sextae, e metatorio egreditur. Post 


156 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τελέσας τὴν τριτοέχτην, ἐξέρχεται ἐκ τοῦ μητατωρίου. xai προσ-- 
χκυνήσαντες ἀλλήλους xai ἀσπασάμενοι, διέρχεται μὲν ὃ βασι- 
λεὺς διὰ τοῦ δεξιοῦ μέρους τοῦ ναοῦ, τοῦ νάρϑηκος xai τοῦ 
ὡρολογίου, καὶ ἐξέρχεται ἐν τῇ πρὸς δύσιν οὔσῃ μεγάλῃ πύλῃ 
τῇ ἐξαγούσῃ ἐπὲ τὸν ἀϑύραν. ἱππεύσας δὲ ἀπὸ τῶν ἐκχεῖσε,5 
διέρχεται διὰ τοῦ μιλίου, φόρου τε καὶ τοῦ μαχροῦ ἐμιβόλου τοῦ 
ἹΠαυριανοῦ xai τοῦ Πετρίου, καὶ ἀπέρχεται μέχρι τῆς πανα- 
γίας Θεοτόχου ἐν βλαχέρναις. χὠχεῖσε καταλαβὼν, κατέρχε-- 
ται ἀπὸ τοῦ ἵππου χαὶ ἀνέρχεται ἐν τοῖς κατηχουμενείοις, 
εὐξάμενος δὲ ἅπτει κηροὺς ἔν τε τῷ παρακυπτικῷ τῆς ἁγέαςιο 
Βσοροῦ, ἐν τῷ εὐχτηρίῳ καὶ ἐν τῷ ἔξω σταυρῷ τῶν χατηχου- 
Ms.26. buzveioy , ἐξελϑὼν ὠπὸ τῶν ἐκεῖσε, ἀπέρχεται ἐν τῷ ᾿Ἥναστα- 
σιαχῷ τρικλίνῳ, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως ἐχτελεῖ ἅπαντα, οἷον τά τε 
ἀλλάξιμα xal αἱ δοχαί, 7 τε τῆς λιτῆς ὑπάντησις καὶ 7 τῆς 
ϑείας λειτουργίας εἰσοδός τε καὶ προσευχὴ, ὃν τρόπον dyo-i5 
τέρω ἐν τῇ πρώτῃ καταστάσει τῆς αὐτῆς ἑορτῆς ἐξεϑέμεϑα. 


ΚΕΦ. κή. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἑορτῇ τῆς ὀρϑοδοξίας, 


c ᾿Απέρχεται ὃ πατριάρχης ὀψὲ τοῦ σαββάτου ἐν τῷ ναῷ 
τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου ἐν βλαχέρναις, συναπέρχονται ói20 
αὐτῷ μητροπολῖται, ἀρχιεπίσκοποι καὶ ἐπίσκοποι, ὅσοι δ᾽ ἂν 
τύχωσιν ὄντες τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἐν τῇ πόλει, ὁμοίως καὲ oi 
χληρικοὶ τῆς μεγάλης ἐχχλησίας καὶ οἱ τῶν ἔξω ἐχκλησιῶν, 


patriarchae salutationem per dextram templi, marthecis et horologii 
partem ad occidentalem magnam portam, quae in athyrem ducit, pro- 
greditur. Inde equo vectus Imperator, per milium , forum longam- 
que porticum Mauriani et Petrii ad S. Deiparae in blachernis abit. 
Quo postquam venit, equo descendit et ad catechumena abit, pre- 
catus vero cereos in throno sancti sepulcri, in oratorio et cruce 
exteriori catechumenorum accendit, indeque egressus, ad triclinium 
Anastasii abit, et ibi quoque omnia peragit, scilicet vestes mutantur 
et solennis exceptio fit. Processionis vero occursus, divinae liturgiae 
introitus, et supplicatio, ut supra de prima eiusdem festi cerimonia 
animadversum fuit, peragitur. 


CAP. 28. 
Observanda in dominica orthodoxiae. 
Patriarcha vesperi die. sabbati ad templum sanctissimae Deiparae 


in blachernis, unaque metropolitae, archiepiscopi, episcopi, qui forte 
€o die in urbe versantur, clerici quoque maguae ecclesiae ct templo- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.28. 1957 


καὶ ὅσοι δ᾽ ἂν dy πᾶσι τοῖς μοναστηρίοις τὸν μονήρη βών 
ἀσκοῦσιν ἐν ταύτῃ τῇ ϑεοφυλάχτῳ πόλει, xai ἐχτελοῦσιν ἅ- 
mayrég παννύχιον ὕμνον ἐν τῷ σεπτῷ ναῷ. τῇ δὲ ἑξῆς, ἥτις 
ἐστὲ χυρία τῶν ἡμερῶν, ἐξέρχεται Ó πατριάρχης μετὰ τῶν 
δπροῤῥηθέντων ἁπάντων ἐκ τοῦ ναοῦ μετὰ τῆς λιτῆς, καὶ δι- 
ἔρχονται διὰ τοῦ δημοσίου ἐμβόλου. ὁ δὲ βασιλεὺς ἐξελϑὼν 
ἀπὸ τοῦ παλατίου, φορῶν σαγίον, διὰ τῆς πύλης τοῦ σπαϑα- Ὁ 
ρικίου, καὶ δηριγευόμενος Un τε τῶν τοῦ χουβουχλείου qo- 
ρούντων τὰ σαγία αὑτῶν, διέρχεται διὰ τῆς μανναύρας xai 
τοτῶν διαβατιχῶν αὐτῆς τῶν ἀνωτέρων, καὶ διὰ τῆς ξυλίνης 
σχάλας εἰσέρχεται ἐν τοῖς κατηχουμενείοις τῆς μεγάλης &x- 
χλησίας, καὶ εἰσελϑὼν ὃ βασιλεὺς ἐν τοῖς κατηχουμεγείοις xat 
εὐξάμενος, ἅπτων κηροὺς, ὑπαλλάσσει, ὡσαύτως καὶ πάντες 
κατὰ τὴν ἰδίαν τάξιν, τὰ ἀλλαξίματα αὐτῶν τὰ ἄσπρα. τῆς 
150à λιτῆς ἐγγιζούσης, δίδοται σιλέντιον, καὶ ἐξέρχεται ὃ βασι- 
λεὺς ἐκ τοῦ μητατωρίου τῶν κατηχουμενίων, xai δέχονται αὐτὸν Ed. L.93 
οἱ πατρίκιοι ἐν τῷ μεγάλῳ τριχλίνῳ τοῦ σεχρέτου μετὰ πάσης 
τῆς συγχλήτου xai πίπτουσιν. εἶτα λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπόσι- 
τὸς παρὰ τοῦ βασιλέως, δίδωσι τῷ τῆς καταστάσεως καὶ λέγεε 
30,,χελεύσατε"᾽" xal αὐτοὶ ὑπερεύχονται, εἰς πολλοὺς καὶ ὠγαϑοὺς 
χρόνους. (B) Κἀκεῖϑεν δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς ὑπὸ πάν- 
τῶν βασταζόντων κηρία ὑποφίαλα, κατέρχεται διὰ τοῦ μεγάλου Ms.77.a 
χοχλιοῦ xai διὰ τοῦ διδασκαλείου, ἔνϑα τὰ πασχάλια, xal κα- 
τελϑὼν τὰ γραδήλια, οὐκ εἰσέρχεται ἐν τῷ μεγάλῳ νάρϑηκι, ἀλλ᾽ 


8, ὑπό τε τῶν. Aliquid deesse videtur R, 


rum suburbanorum, et quicunque vitam solitariam in omnibus mona- 
steriis per hanc a Deo custoditam urbem agunt, abeunt et hymnum 
nocturnum in templo venerando recitant. Postera die, quae dominica 
est, patriarcha cum dictis omnibus e templo cum solenni pompa per 
porticum publicam progreditur; Imperator vero e palatio egressus, 
sagum ferens, per portam spatharicii transit, stipatusque a cubicula- 
riis, sagis suis vestitis, per magnauram et transitus cius superiores 
perque ligneam scalam magnae ecclesiae catechumena intrat, et ibi 
cum cereis accensis precatus, tum ipse, tum ceteri omnes secundum 
ordinem suum mutatoria alba induunt. Processione appropinquante, 
silentium datur, Imperator ex metatorio catechumenorum procedit, 
quem patricii una cum universo senatu in magno triclinio secreti ex- 
cipiunt, et procidunt. Deinde praepositus, signo ab Imperatore dato, 
magistro cerimoniarum annuit, qui dicit: Jubete; ipsi: In multa bona- 
que tempora acclamant. (IL) Sic ab omnibus cereos cum phialis ge- 
stantibus, stipatus et per magnam cochleam et didascalium, ubi cycli 
paschales constituuntur, perque scalam digressus, magnum narthe- 


* 
158 "CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἐχνεύσας ἀριστερὸν ini τὸ μητάτον ἀπὸ τοῦ τριγώνου; λέγων 
BÓ τῆς χαταστάσεως χατὰ βάϑρον ,,χαπλάτε Ζόμηνι" χαὶὲ 
κατέρχεται τὰ γραδήλια τοῦ ἀϑύρα, xai δέχεται ἐκεῖσε τὴν 
λιτήν. ἅψας δὲ χηροὺς καὶ εὐξάμεγος, προσκυνεῖ τὸν τίμιον 
σταυρὸν καὶ τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον, ὡσαύτως xai ἀσπάζε-5 
ται τὸν πατριάρχην, καὶ διέρχεται ἔμπροσϑεν τῆς λιτῆς. ὃ 
δὲ τῆς καταστάσεως ἄρχεται τὸ τροπάριον ..τὴν τῶν ἀληϑι- 
γῶν δογμάτων," τὸ αὐτὸ ψαλλόντων xol πάντων τῆς προε- 
λεύσεως. ὁ δὲ βασιλεὺς, εἰσελϑὼν ἐν τῷ νάρϑηχι, χαϑέζε- 
ται, μέχρις ἂν καταλάβῃ ὃ πατριάρχης μετὰ τῆς λιτῆς. καΐτο 
τοῦ πατριάρχου χαταλαβόντος, ἀγίώσαται ὃ βασιλεὺς, xai 
ἵστανται ἀμφότεροι ἔμπροσϑεν τῶν βασιλικῶν πυλῶν, xai ó 
μὲν βασιλεὺς ἅψας χηροὺς εὔχεται, ὃ δὲ πατριάρχης τελεῖ 
τὴν εὐχὴν τῆς εἰσόδου, xai εὐξάμενος ὃ βασιλεὺς ἐπιδίδωσιε 
τὰ κηρία τῷ πραιποσίτῳ, κἀκεῖνος τῷ τῆς καταστάσεως. TOUID 
δὲ πατριάρχου τὴν εὐχὴν τελέσαντος xai προσχυνήσαντος 
τοῦ βασιλέως τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον, κρατήσαντες ἀλλήλων 
τὸς χεῖρας, διέρχονται μέσον τοῦ ναοῦ, καὶ διὰ τῆς πλαγίας 
τοῦ ἄμβωνος ἐχνεύσαντες, εἰσέρχονται ἐν τῇ σωλαίᾳ καὶ ἵ- 
στανται. ἔμιιπροσϑεν τῶν ἁγίων ϑυρῶν, κἀχεῖσε λαβὼν κηροὺς2ο 
ó βασιλεὺς εὔχεται, εἶτα δίδωσιν αὐτοὺς τῷ πραιποσίτῳ. xal 
ἀλλήλους προσχυγήσαντες δι,τε βασιλεὺς xat ὃ πατριάρχης, 
D εἰσέρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον πρὸς τὸ τὴν ϑείαν λειτουργίαν 
ἐχτελέσαι, xai ὅ βασιλεὺς ἀπέρχεται εἰς τὸ μητατώριον, ἐκ-- 


e 


17. χρατήσαγντες δὲ ἀλλήλων ed. 


cem non intrat, sed ad laevam supra metatum a trigono divertitur: 
cerimoniarius vero ad scalas constitutus, ait: Caplate Domini, per- 
que scalam athyris descendit atque ibi processionem excipit. Accensis 
autem cereis, precatur et venerandam crucem et sacrum evangelium 
adorat, patriarcham salutat et ante solennem pompam procedit. Ce- 
rimoniarius troparium : Veri cultus imaginum, orditur, quod omnes 
procedentes canunt. Imperator interea narthecem ingressus, sedet et 
tantisper, dum patriarcha cum processione venit, exspectat.  Post- 
quam vero is cum processione advenit, surgit, et uterque ad regias 
portas subsistunt, ubi Imperator quidem cum cereis ardentibus pre- 
catur, patriarcha autem preces introitus instituit, Imperator, finitis 
precibus, cereos praeposito, hic cerimoniarum magistro tradit. Pa- 
triarcha postquam ritum introitus celebravit, et Imperator sacrum 
evangelium adoravit, prehensis invicem manibus, per mediunt 
templi transeunt, perque obliquitatem ambonis soleam intrant, 58: 
crisque ianuis adstant: ubi cum cereis Imperator precatur, deinde 
608 praeposito reddit. Et postquam ipse et patriarcha se invicem 
adorarunt, hic sacrarium sanctae liturgiae celebrandae causa, [π|- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 28, 159 


τελῶν ἐχεῖσε τὴν ϑείαν λειτουργίαν: ἐν ταύτῃ γὰρ τῇ ἡμέρᾳ 
εἰς τὸ ϑυσιαστήριον ὃ βασιλεὺς οὐχ εἰσέρχεται. (Γ.) Χρὴ 
δὲ εἰδέναι, ὅτε ἐν μὲν τῇ προύδῳ τῶν ἁγίων καὶ ἐν τῇ ἀγάπῃ 
τῶν ϑυρῶν οὐχ ἐξέρχεται, ἐν δὲ τῇ "κοινωνίᾳ ἐξέρχεται xai 
δχοιγωγεῖ,, καὶ τῆς ϑείας λειτουργίας τελεσϑείσης, ἐξέρχεται ὃ 
βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ μητατωρίου xai évoUrat τῷ πατριάρχῃ, zi Ed. L.o4 
διέρχονται ἀμφότεροι μέχρι τοῦ ἁγίου φρέατος, προσκυνήσαν-ς, 7. b 
τες δὲ ἀλλήλους καὶ ἀσπασάμενοι, ἐξέρχεται ὅ βασιλεὺς ἀπὸ 
τῶν ἐχεῖσε, xai διὰ τοῦ χυτοῦ τῆς μικρᾶς πύλης τῆς χαλκῆς 
τοεϊσελϑὼν, διά τε τῶν σχολῶν xai τῶν ἐξχουβίτων διερχόμε--: 
γος, λέγοντος τοῦ τῆς καταστάσεως ,,καπλάτε “όμηνι. χαὲ 
καταλαβόντος ἐν τῷ κογσιστωρίῳ, μένει μὲν ἐκεῖσε ἡ σύγχλη- 
τος, ὑπερευχομένη τὸν βασιλέα, ὅ δὲ τῆς καταστάσεως zai oi 
σιλεντιάριοι μένουσιν εἰς τὸν ὀνόποδα, ὑπερευχόμενοι xai aw. 
15roà ὁμοίως. ὅ δὲ βασιλεὺς διέρχεται διὰ τοῦ αὐγουστέως, 
καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ παλατίῳ, τοῦ δὲ κλητωρέου στοιχηϑέντος, 
γίνονται μίνσαι, καὶ εὐθέως ἀπαλλάσσουσιν ἅπαντες. ὃ ÓàB 
βασιλεὺς καϑέζεται ἐπὲ τῆς τιμίας αὐτοῦ τραπέζης ἀπὸ σκα- 
ρθαμαγγίου, καὶ ovg ἐχέλευσς καλέσαι, καὶ αὐτοὲ ἀπὸ σκα- 
Δοραμιαγγίων, οἱ δὲ τοῦ χουβουκλείου ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ naga- 
στάσιμον οὐ ποιοῦσιν. (4.) Ἰστέον, ὅτε τὸ παλαιὸν ὃ τοιοῦ-- 
τος τύπος 7» νῦν δὲ ὃ βασιλεὺς τὰ ἄλλα πάντα ἐχτελεῖ μέ- 
X0t τῆς εἰσόδου, xa9dg εἴρηται. εἰς δὲ τὴν εἴσοδον εἰσέρ-- 
ζεται εἰς τὸ βῆμα ἔνδον, καὶ προσκυνοῦσι τὴν ἁγίαν τράώπε- 
23. ΣΧΟ 4. Τοῦτο ἔσχατον ἐτυπώϑη. 


perator, divinos ritus peracturus, metatorium petit: hoc enim die 
sacrarium intrare nom solet. (IIL) Porro sciendum, in processu san- 
ctorum et agape Imperatorem ex portis illis non progredi ,- in commu- 
nione autem prodire et communicare solere, finitaque divina liturgia, 
ex metatorio prodire seque patriarchae adiungere, deinde utrumque 
ad sacrum puteum procedere, et post mutuam adorationem et saluta- 
tionem Imperatorem per locum editum parvae ianuae aeneae intrare, 
deinde per scholas et excubias transire, dicente cerimoniario : Caplate 
Domini. In consistorio senatus omnis, fausta Imperatori venienti ap- 
precans, magister vero cerimoniarum et silentiarii in onopode, bonis 
ominibus eum prosequentes, consistunt. Imperator per augustale 
palatium intrat, ubi convivio instructo, missus afferuntur, statimque 
omnes vestes mutant. Imperator in scaramangio aeque ac convivae, quos 
vocari iussit, pretiosae mensae adsident, cubicularii autem hoc die ci non 
adstare solent. (IV.) Sciendum quoque est, hos ritus olim quidem observa- 
tos, nunc vero ad introitum usque, ut dictum est, omnia aliter ab Impe- 
ratore institui solere. In introitu vero bema ingreditur, ubi et sacram 
mensam et instratum adorat perque latera sacelli et cochleae; quae 


m 
160 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Lev xai τὴν ἐνδυτὴν, xai διὰ πλαγίας τοῦ ϑυσιαστηρίου xai 
τοῦ κοχλιοῦ τοῦ ὕπισϑεν τῆς κόγχης ἀνελϑὼν εἷς τὰ χκατη- 
C χουμένια,, εἰσέρχονται εἰς τὸ μητατώριον, καὶ ἀπαλλάσσουσι 
τὰς ἑαυτῶν χλαμύδας καὶ μόνον, καὶ ἀχούουσι τοῦ ϑείου 
εὐαγγελίου καὶ τῆς ἐχτεγοῦς, καὶ μετὰ ταῦτα εἰσέρχεται 05 
τῆς τραπέζης μετὰ τῶν ἀὠρτοχλίνων, x«i στοιχεῖ τὸ χκλητώ- 
θέον. χαὶ ἐξέρχονται οἱ δεσπόται xoi ἀπέρχονται εἰς τὸ 
μητατώριον τοῦ πατριάρχου, καὶ εὐθὺς δίδονται μώσαι, 
ἐχδυόμενοι τὰ διβητήσια αὑτῶν, καὶ ἐχδέχονται τοῦ τελειω- 
ϑῆναι τὴν ϑείαν λειτουργίαν καὶ ἀνελϑεῖν τὸν πατριάρχήν.γο 
οἱ δὲ πραιπύσιτοι ἀπέρχονται, καὶ καϑέζονται εἰς τὴν ἄνοδον, 
δι’ ἧς ὁ πατριάρχης ἀνέρχεται, καὶ τὸ ἀνελϑεῖν αὐτὸν χρα- 
τοῦσι τὰς χεῖρας αὐτοῦ, ἀσπαζόμενοι αὐτὰς, καὶ ἀπελϑόν- 
Drec εἰσάγουσιν αὐτὸν πρὸς τοὺς δεσπότας. xai ἐκβαλὼν ὃ 
Με. γ8ι, «πατριάρχης τὰ ἀλλαξίματα αὐτοῦ, λαβὼν τοὺς δεσπότας,1ι5 
ἐξελθὼν ἀκουμβίζει μετὰ τῶν τῆς τραπέζης, xai εἰσέρχονται 
οἱ χληϑέντες καὶ ἀριστοῦσι μετ᾽ αὐτῶν, καὶ τὸ ἀναστῆναι 
αὐτοὺς, ἀπέρχονται πάλιν οἱ δεσπόται διὰ τῶν διαβατικῶν 
εἰς τὸ παλάτιον. ἰστέον δὲ, ὅτι καὶ κηρία ἐκ τοῦ oixovo- 
μίου λαμβάγουσιν οἵ τε μάγιστροι xai πραιπόσιτοι καὶ πατρί-20ο 
xi0L, ἐπὶ δὲ τοῦ χυρίου Θεοφυλάχτου καὶ ϑυμιάματα εὔοσμα, 
dÀÀ οὖν καὶ δούλκιον ἐποίει ὃ κύριος Θεοφύλαχτος Ó πατρι- 
ἘΔ, οὐ άρχης émi τὸ μέρος τοῦ εὐχτηρίου τοῦ ἁγίου Θεοφυλάχτου, 
καὶ oí δεσπόται ἀὠπήλαυον τοῦ δουλκίου μετὰ τῶν μαγίστρων 
καὶ τῶν πραιποσίτων καὶ λοιπῶν, ὧν ἐκέλευσαν. 25 


16. μετὰ τῶν R., μετ᾽ αὐτῶν cod. et. ed. 19. oixovoutíov ed. 
21. χυροῦ cod. 


pone concham est, in catechumena adscendit, metatorium intrat, tu- 
nicam suam tantum mutat ac divinum evangelium et extensam audit: 
deinde praefectus mensae una cum tricliniariis epulas parat. Egressi 
autem Domini ad metatorium patriarchae abeunt, statimque missus af- 
feruntur, tunc dibetesia sua exuunt, et usque dum divina liturgia ce- 
lebrata est et patriarcha adscendit, exspectant. Praepositi in aditu, 
per quem advenit patriarcha, consident, cuius adveniehtis manus o- 
sculantur, deinde abeunt eumque ad Dominos adducunt. 1s, exutis 
vestibus suis, egreditur et cum Dominis mensae accumbit, vocati ad 
convivium intrant, et una cum his epulantur, quibus surgentibus, 
Domini rursus per porticus ad palatium abeunt. Sciendum est, ma- 
gistros, praepositos et patricios ex oeconomico cereos, sub Domino 
'Theophylacto autem etiam unguenta odora accipere. Dominus Theo- 
phylactus patriarcha in parte oratorii sancti Theophylacti etiam con- 
vivium instruxit, cui Domini cum magistris, praepositis ceterisque , 
quos iusserant, interfuere. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 29, 161 


ΚΕΦ. x3'. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ χυριαχῇ τῆς μέσης ἑβδομέδος τῶν 
γηστειῶν, ἡγίχα τὸ τίμιον καὶ ζωοποιὸν ξύλον τοῦ σταυροῦ 
προσχυγεῖται. 


5 πΠΠροέρχονται ἐννύχιοι ἐν τῷ παλατίῳ οἵ τε πατρίκιοι, 
πρωτοσπαϑάριοί τε καὶ δομέστικοι καὶ οἱ τοποτηρηταὶ xai oi 
οἰχειαχοὶ ἅπαντες, καὶ ἀνοίγει τὸ παλάτιον τάχιον, xai εἶσ-Β 
ἔρχονται οἱ πατρίχιοε φοροῦντες τὰ σαγία αὑτῶν ἀπὸ σχα- 
ραμαγγίων, οἱ δὲ λοιποὶ ἀπὸ σχαραμαγγίων, καὶ διέρχονται 

τοδιὰ τοῦ μεγάλου τριχλίνου, καὶ ὠπέρχονται ἐν τῷ ναῷ τῆς 
παναγίας Θεοτόχου ἐν τῷ φάρῳ; xai προσκυνήσαντες τὰ τί- 
μια ξύλα, ἐξέρχονται πάλιν xai καϑέζονται ἐν τῷ ἱπποδρόμῳ- 
xai τῆς ὥρης ἐγγιζούσης πρὸς τὸ εἰσελθεῖν αὐτοὺς ἐν τῳ 
παλατίῳ, εἰσέρχονται ὃν τρόπον xai éni τῶν λοιπῶν κοιγῶν 

15/469» , ἐντῷ μεγάλῳ τρικλίνῳ τῆς προελεύσεως, xai ἡνίκα ἐγ- 
γίσῃ ἡ ὥρα καὶ στοιχηϑῇ τὸ κλητώριον, γίνονται μένσαι, xai 
ἐξελϑὼν ὃ βασιλεὺς ἀχουμβίζει ἐπὲ τῆς τιμίας αὐτοῦ τραπέ- 

ἴζης ἐν τῷ αὐτῷ τριχλίνῳ τῆς προελεύσεως. ἰστέον, ὅτε ἐν 
τοῖς παλαιοῖς χρόγοις τῇ ἑορτῇ τοῦ εὐαγγελισμοῦ ἤλλασσονᾳ 

200í ἀξιωματιχοὲ εἰς τὸ κογσιστώριον χλανίδια λευχὰ, καὶ ἡνέ- 
χα κατέλαβεν Ó καιρὸς, ἐξήρχοντο οἱ δεσπόται xai ἐδέχοντο , 
αὐτοὺς οἱ πατρίκιοι εἰς τὸν ὀγόποδα, οὐχὲ δὲ ἔνδον τοῦ πορ-: 
τιχοῦ, εἰς τὸν αὐγουστέα, καὶ εἰ μὲν οὐχ ἦν κυριακὴ, ἔπι- 

5. προσέρχονται ed, 


Observanda in dominica niediae hebdomadis ieiuniorum , quando 
venerandum et vivificum crucis lignum adoratur. 


Patricii, protospatharii, domestici et vicarii ministrique omnes 
noctu ad palatium procedunt, quo statim aperto, patricii sua saga et 
scaramangia, ceteri scaramangia gestantes, intrant, perque magnum 
triclinium digressi, S. Deiparae phari templum petunt, adoratoque ibi 
venerando crucis ligno , rursus discedunt et in hippodromo consident. 
Hora, qua palatium intrare debent, appropinquante, magnum tricli- 
nium processionis, ut reliquis communibus diebus, ingrediuntur, ubi 
suo tempore convivio instructo, missus afferuntur, et egressus Impe- 
rator, venerandae mensae suae in eodem processionis triclinio 
accumbit. Sciendum est, priscis temporibus in festo annuntiationis 

roceres vestes suas albas in consistorio mutasse, et tempore instante, 

ominos discessisse, et in onopodio, non tamen intra porticum, in 
augustali, a patriciis exceptos esse; quod si non in dominicam inci- 

Constantinus Porphyr. Vol. 1, 11 


162 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ms.78. b gzoy χάτω, προσκυγοῦντες τοὺς δεσπότας, καὶ οὕτως κατήρ- 
ζοντο εἰς τὸ χονσιστώριον. ti δὲ ἦν κυριακὴ, οὐχ ἔπιπτον 
χάτω προσκυγοῦντες, ἀλλὰ μέχρι τῶν γονάτων ἐποίουν «v0 σέ- 
Bec τῆς προσκυγήσεως. | 


ΚΕΦ. X. 5 


D Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, εἰ τύχῃ ἢ ξορτὴ τοῦ εὐαγγελισμοῦ 
τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου τῇ χυριαχῇ τῆς μέσης ἑβδομάδος. 


Ἰστέον δὴ καὶ τοῦτο, ὅτι, εἰ μὲν τύχῃ ἡ αὐτὴ ἡμέρα 
τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῇ κυριακῇ τῆς μέσης ἑβδομάδος τῶν γηστειῶν, 
τελεῖται οὕτως. προέρχονται ἅπαντες ἐννύχιοι ἐν τῷ παλα-ῖο 
τέῳ, καὶ ἀλλάσσουσιν ob μὲν πατρίκιοι χλαγίδια λευχὰ, ἔχον- 
τὰ ταβλία ἀπὸ ὀξέων, (ἐν γὰρ ταύτῃ τῇ ἑορτῇ οὐ φοροῦσιν 
τὰ ὑποχρυσοχλάβων ταβλίων χλανίδια,) ὡσαύτως καὶ ἡ σύγ- 

Ed. L.96xÀgrog ἅπασα ἀπὸ λευχῶν χλανιδίων, oi δὲ πραιπόσιτοι dÀ- 
λάσσουσι μετὰ τοῦ χουβουχλείου, ὡς εἴϑισται αὐτοῖς. ἀ-τϑ 
γοΐξαντος δὲ τοῦ παλατίου, τάχιον ἀπὸ κελεύσεως εἰσέρχονται 
ἅπαντες, καὶ διελθόντες διὰ τοῦ χρυσοτριχλίνου, εἰσέρχονται 
εἰς τὸν ναὸν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου τοῦ φάρου, xai προσκυγή-- 

σαντες τὰ τίμια ξύλα, ἐξέρχονται, καὶ εὐϑέως ἀπὸ κελεύσεως 
δίδοται μεταστάσιμον. μεσυύσης δὲ τῆς δευτέρας ὥρας, éSépye-20 
ται ὃ βασιλεὺς καὶ διέρχεται διὰ τῆς δάφνης, ἅπτων ἐν τοῖς 


..8. κἡὶ αὕτη ed. 13. ὑπὸ χρυσοχλ. cod. 


debat, in terram proni Imperatores adorarunt, et sic in consistorium 
abiere: sin erat dominica, adorantes non in terram procubuere, sed 
flexo tantum genu honorem adorationis Imperatori exhibuerunt. 


CAP. 3o. 


Observanda, ubi inciderit festus dies annuntiationis S. Deiparae 
in dominicam mediae hebdomadis. 


Sciendum est, ubi festus annuntiationis dies in dominicam mediae 
hebdomadis ieiuniorum inciderit, sic eum celebrari. Omnes noctur- 
nam processionem ad palatium instituunt, patricii quidem tunicis 
albis cum orbiculis violaceis induti , (hoc enim die tunicas aureis cla- 
vis praetextas non gerunt) senatus quoque omnis albis vestibus, prae- 
positi et cubicularii, ut semper solent. Aperto autem palatio, subito 
omnes a mandato intrant, perque aureum triclinium templum S. Dei- 
parae phari petunt, ubi venerando crucis ligno adorato, statim pro- 
cessus ex mandato datur. Hora secunda media Imperator procedit, 
€t per daphnem, accensis in eius oratorio cereis, ut solet, venit et 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 30. 163 


εὐχτηρίοις κηροὺς, ὡς εἴϑισται αὐτῷ, καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ 
χοιτῶνι τοῦ αὐγουστέως, xai ὑπαλλάξας τὸ διβητήσιον αὐὖ- 
τοῦ, ἐχδέχεται τὸν καιρόν. καὶ τοῦ καιροῦ καταλαβόντος, 
δηλωϑεὶς ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ τῆς καταστάσεως, εἰσελ-Β 
59d» δηλοῖ τῷ βασιλεῖ. καὶ περιβαλλόμενος ὃ βασιλεὺς τὴν 
χλανίδα αὑτοῦ, καϑὼς ἡ συνήϑεια ἔχει, ἐξέρχεται καὶ διέρ-- 
χεται διὰ τοῦ αὐγουστέως, εἰϑ’ οὕτως δηριγευόμενος ὑπὸ 
τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, διέρχεται διὰ τοῦ στενοῦ 
τῆς χρυσῆς χειρὸς, καὶ ἀνέρχεται εἰς τὸν ὀνόποδα, καὶ στάν- 
IOrog αὐτοῦ ἐν τῇ πύλῃ τῇ χαλκῇ, δέχονται αὐτὸν ἐχεῖσε πα- 
τρίκιοι καὶ στρατηγοὶ, xai ἵσταται μέσον αὐτῶν Ó τῆς xara- 
στάσεως, καὶ πάντων προσχυνησάγτων, νεύει Ó πραιπόσιτος 
ἀπὸ κελεύσεως τῷ τῆς καταστάσεως, καὶ λέγει , κελεύσατε, Ms. 79. ἃ 
xai εἶθ᾽ οὕτως κατέρχονται οἱ αὐτοὲ ἐν τῷ κογσιστωρίῳ, ἑνού- 
αὔμεγοι τῇ συγκλήτῳ ἁπάσῃ. ὃ δὲ βασιλεὺς ἵσταται ὑποχάτω C 
τοῦ χαμελαυχίου ἐν τῷ πορφυρῷ λίϑῳ, καὶ πεσόντων τῶν πα- 
τρικίων μετὰ τῆς συγχλήτου, νεύει ὃ πραιπύσιτος τῷ σιλεν-- 
τιαρέῳ ἀπὸ κελεύσεως τῷ ἑστῶτι κάτω, κἀχεῖνος λέγει ,,κ6- 
Asvgaré."  (B.) Καὶ δηριγευόμενος ὑπ᾽ αὐτῶν ὃ βασιλεὺς, 
δοδιέρχεται διὰ τῶν ἐξχουβίτων καὶ τῶν σχολῶν, καὶ ἐξέρχεται 
τὴν μεγάλην πύλην τῆς χαλχῆς, τὰ δὲ μέρη ἵστανται ἐν ταῖς 
στάσεσιν αὐτῶν, σφραγίζοντα τὸν βασιλέα xai μόνον, λέγουσε 
“δὲ xai οἵ νοτάριοι τοὺς ἰάμβους. xoci εἰσελϑὼν 0 βασιλεὺς ἐν 
τῇ πύλῃ τοῦ ἁγίου φρέατος, ἅπτει κηροὺς καὶ εὔχεται, ὁ δὲ 
“πατριάρχης δέχεται τὸν βασιλέα εἰς τὴν πύλην τὴν εἰσάγου-- 


cubiculum augustalis ingressus, mutato dibetesio suo , tempus prae- 
stolatur. Quo veniente, monitus a cerimoniarum magistro praeposi- 
tus, ad Imperatorem ingreditur eique, tempus adesse, indicat, Is tu- 
nica sua, ut mos est, indutus, progreditur et per augustale transit, 
unde a cubiculi praefectis stipatus, per stenum aureae manus ad ono- 
podium adscendit: in porta aenea stantem patricii et strategi, inter 
quos medios cerimoniarius adstat, excipiunt, et postquam omnes Im- 
peratorem adorarunt, praepositus a mandato signum cerimoniario dat, 
qui dicit: 7ubete; posthac universo senatui iuncti ad consistorium ab- 
eunt. Imperator sub camelaucio in lapide porphyretico stat, dumque 
Pagan cum senatu procidunt, praepositus silentiario a. mandato , in 

oco inferiori constituto, signum dat, is dicit: Jubeze. (IL) Ab his sti- 
patus Imperator, per excubias, scholas zmagnamque portam chalces 
progreditur, factiones in suis stationibus, Imperatorem cruce signan- 
tes et nihil praeterea agentes, adsunt, motarii etiam iambos dicunt. 
Imperator portam sancti putei ingressus , cereos accendit et precatur, 
patriarcha vero eum in porta, a sacro puteo ad templum ducente, 


164 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Doav ἀπὸ τοῦ ἁγίου φρέατος εἰς τὸν ναὸν, καὶ προσκυνήσαντες 

ἀλλήλους καὶ ἀσπασάμενοι, εἰσέρχονται εἰς τὸν vaov. ὃ δὲ 
ΒΩ - 

βασιλεὺς ἅπτων χηροὺς, εὔχεται ἔμπροσϑεν τῶν ἁγίων ϑϑυ- 

ρῶν, καὶ εὐξάμενος εἰσέρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, xai προσ-.. 

, ' *. rr * 
κυνήσας τὴν ἁγίαν τράπεζαν καὶ εὐξάμενος, ἐξέρχεται ἀποῦ 
- , ' , M » , , 3 2x 
τοῦ βήματος καὶ διέρχεται διὰ τῆς σωλαίας. μέλλοντι δὲ $E- 

; 5 » 
ἔρχεσθαι τὴν σωλαίαν, ἐπιδίδωσιν αὐτῷ ὃ πραιπόσιτος κη- 
3 L4 - 
gíov λιταγνίκιον, καὶ εὐϑέως ἄρχονται τὸ τροπάριον τῆς &0g- 
τῆς" οσήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ χεφάλαιον,᾽" κρατοῦσι 
Ed.L.97 δὲ κηρία ἅπαντες. καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ πάντων ὅ βασι-το 
λεὺς, διέρχεται μέσον τοῦ ναοῦ xoi ἐξέρχεται διὰ τῶν βασι- 
λικῶν πυλῶν, διερχόμενος διά τε τοῦ νάρϑηκος τοῦ λουτῆρος 
» » ' « » 
xai τοῦ άϑυρα, ἐξέρχεταν ἐν τῷ μιλίῳ, κἀκεῖθεν διέρχεταν 
τὴν μέσην xai ἀνέρχεται ἐν τῷ qoo, καὶ ἀπελϑὼν μέχρι τοῦ 
, » , c ' - £^ , » 
x(ovoc, ἔνϑα καϑίδρυται ὃ ναὸς τοῦ ἁγίου Kovoravritvov, ἀ-τῇ 
γνέρχεται τὰ ἔμπροσϑεν γραδήλια τοῦ ναοῦ, καὶ ἵσταται ἐκεῖσε, 
ἐπαχουμβίζων τῷ δεξιῷ μέρει τοῦ xayuéAhov. ἡνίχα δὲ μέλ-- 
λει ἀνέρχεσϑαι τὰ αὐτὰ βάϑρα, δίδωσι τῷ πραιποσίτῳ τὸ λι-- 
ταγίχιον κηρίον. οἱ δὲ πατρίκιοι καὶ ἡ σύγκλητος ἵστανται 
, ^ € c LÀ 
Ms. 79. Βχάτω πλησίον τῶν κιόνων, ὁμοίως καὶ 0L λοιποὲ τῶν ταγμάτωγναο 
B ἵστανται ἐν τῇ μέσῃ τοῦ φόρου ἔνϑεν κὠκεῖσε. ot δὲ πρωτοσπαϑά- 
« u bd ^ 
QLoL χαὲ oL λοιποὶ βασιλικοὶ ἵστανται ἐκ δεξιῶν τοῦ βασιλέως ἐν 
- , LÀ , € , a. ,? bed 
τῇ μέσῃ τοῦ φόρου, ὡσαύτως xoi ἐξ ἀριστερᾶς. (1.) Καταλα-- 
βὼν δὲ ὃ πατριάρχης μετὰ τῆς λιτῆς, διέρχεται μέσον αὐτῶν, τὸ 
δὲ πολίτευμα ἵσταται ἐν τῷ ἀριστερῷ μέρει τῆς προελεύσεως;) 5 


excipit, unde post mutuam adorationem et salutationem templum 
ingrediuntur, Imperator ad sanctas ianuas cum cereis accensis pre- 
catus, sacrarium intrat, sanctaque mensa adorata, precatur et e be- 
mate abit, perque soleam tyansit.. Unde egressuro praepositus cere- 
um processionalem tradit, stàtimque troparium processionis: Hodie 
salutis nostrae caput, omnes cereos tenentes ordiuntur. Imperator, 
omnibus comitantibus, per medium templum transit, et per regias 
portas egreditur perque narthecem baptisterii et athyrem ad milium , 
inde per mediam transiens, ad forum et columnam templo sancti Con- 
stantini proximam pergit; ubi gradus , qui ante templum sunt, ad- 
scendit, et ibi constitutus, dextro cancellorum lateri incumbit. In 
hanc scalam ascensurus, processionalem cereum praeposito reddit. 
Patricii et senatus prope columnam, reliqua officia hinc inde in me- 
dia fori, protospatharii et reliqui Imperatoris ministri ad dextram et si- 
nistram eius in medio foro adstant. (IIL) Patriarcha cum solenni 
comitatu per eos medios procedit, patres conscripti in sinistro proces- 
sionis latere prope senatum, (aedificii nomen est,) orphani in, media 


DE CERIMON. AULAE BYZANT.I. 30. 105 


πρὸς τὸ σινάτον, τὰ δὲ ὀρφανὰ ἵστανται ἐν τῇ μέσῃ τῶν ἄξιω.-. 
ματιχῶν. καὶ τοῦ σταυροῦ μέλλοντος ἀνέρχεσϑαι τὰ γραδήλια, 
ἔνϑα ὃ βασιλεὺς ἵσταται, ἅπτει κηροὺς ὃ βασιλεὺς καὶ προσ- 
κυγεῖ τὸν σταυρὸν, καὶ αὖϑις ἐπιδίδωσιν αὐτοὺς τῷ πραιπο-- 
δσίτῳ, καὶ αὐτὸς τῷ τῆς καταστάσεως, καὶ πήγνυσιν αὐτὰ 
ἐν τοῖς μανουαλίοις τῆς Auc. ὃ δὲ σταυρὸς ἵσταται ἐν τῇα 
μέσῃ ὕπισϑεν τοῦ βασιλέως πλησίον τῆς πύλης τοῦ ναοῦ, ὃ 
δὲ πατριάρχης ἀνέρχεται ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ μετὰ τῶν κατὰ συν-- 
ἤἦϑθειαν συνερχομένων αὐτῷ" οἱ δὲ λοιποὲ κληριχοὲ ἵστανται 
τοχάτω εἰς τὸ χοινὸν τοῦ λαοῦ ἐξ ἀριστερᾶς τοῦ βασιλέως. xab 
τελουμένης τῆς ἐχτενοῦς, ἅπτει ὃ βασιλεὺς κηροὺς καὶ προσ- 
εὐχεται, καὶ πάλιν ἐπιδίδωσιν αὐτὰ τῷ πραιποσίτῳ, κἀχεῖνος 
τῷ τῆς καταστάσεως, καὶ πήγνυσιν αὐτὰ ἐν τοῖς τῆς λιτῆς 
μανουαλίοις. ὃ δὲ βασιλεὺς κατέρχεται διὰ τῶν βάϑρων, 
x5xat λαμβάνει παρὰ τοῦ πραιποσίτου κηρίον λιτανίκιον καὲ 
διέρχεται, δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν προειρημένων ἁπάντων, διὰ 
τοῦ ἀντιφόρου, καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ ἐμβόλῳ πλησίον τοῦ Ὁ 
λαύσου, xai ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε ἀπέρχεται εἰς τὸν ναὸν τῆς ὕ- 
περαγίας Θεοτόχου τῶν χαλκχοπρατείων, καὶ εἰσελϑὼν ἐν τῷ 
“ογάρϑηκι, καϑέζεται προσμένων τὸν πατριάρχην. καταλαβόν- 
vog δὲ τοῦ πατριάρχου μετὰ τῆς λιτῆς, τὸ μὲν πολίτευμα xai 
τὸ χοινὸν τοῦ χλήρου εἰσέρχεται διὰ τῆς δεξιᾶς πύλης τῶν 
βασιλιχῶν πυλῶν, τὰ δὲ ὀρφανὰ καὶ oi μητροπολῖταε xai οὗ 
ἐπίσκοποι διέρχονται ἔμπροσϑεν τοῦ βασιλέως, προσχυγοῦντες 
χπαὐτὸν, καὶ εἰσέρχονται ἐν τῷ ναῷ διὰ τῶν βασιλικῶν πυλῶν. ΜΞ. 8ο. a 


25. αὐτῷ cod. 


procerum stant. Dumque cruxper gradus, ubi Lmperator stat, ad- 
scensura est, cereos accendit, et cruce adorata, eos statim praepo- 
sito, hiccerimoniarum magistro tradit, qui eosin candelabris processio- 
nis reponit. Crux in media pone Imperatorem prope templi portam 
collocatur, patriarcha vero cum iis, qui una cum ipso pro more ad- 
venerunt, in ecclesiam ascendit; ceteri autem clerici infra cum populi 
turba ad sinistram Imperatoris adstant. Finita extensa, cereos Impe- 
rator accendit et precatur, deinde eós rursus praeposito , hic cerimo- 
niarum magistro tradit, qui eos in manualibus processionis reponit. Im- 
perator per scalam descendens, cereum processionalem a praeposito 
accipit, et a praedictis omnibus stipatus, per antiforum digressus, 
porticum prope lausi palatium ingreditur, unde ad templum sanctis- 
simae Deiparae chalcopratiorum procedit δὲ in narthece assidet, pa- 
triarcham exspectans. Quo cum processione veniente, senatus urbis. 
et clerici communes per dextram portam regiarum intrant, orphani, 
metropolitae et episcopi in conspectu Imrperatoris transeunt, eoque 


* 
160 | | CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ed. L.g8 καταλαβόντος δὲ τοῦ πατριάρχου, ἀνίσταται ὃ βασιλεὺς, xai 
προσχυγήσαντες ἀλλήλους χαὶ ἀσπασάμενοι, ἀπέρχονται xod 
ἵστανται ἔμιπροσϑεν τῶν βασιλικῶν πυλῶν. xoi ὃ μὲν πα- 
τριάρχης ἐχτελεῖ τὴν εὐχὴν τῆς εἰσόδου, ὃ δὲ βασιλεὺς, λα- 
βὼν παρὰ τοῦ πραιποσίτου κηροὺς, εὔχεται καὶ πάλιν ἐπι- 
δίδωσιν αὐτοὺς τῷ πραιποσίτῳ,, χἀκεῖνος τῷ τῆς καταστά- 
σεως. (4.) Τοῦ δὲ πατριάρχου τὴν εὐχὴν τελέσαντος, προσ- 
κυγεῖ ὃ βασιλεὺς τὸν τίμιον σταυρὸν καὶ τὸ ἄχραντον εὐαγ-- 
γέλιον, καὶ κρατήσαντες ἀλλήλων τὰς χεῖρας, διέρχονται μέ- 
σον τοῦ ναοῦ xci εἰσέρχονται ἐν τῇ σωλαίᾳ, καὶ ἀπέρχονταιτο. 
μέχρι τῶν ἁγίων ϑυρῶν. ἅπτων δὲ χἀκεῖσε κηροὺς xoi &U- 

Βξάμενος, ἐπιδίδωσιν αὐτοὺς τῷ πραιποσίτῳ, καὶ εἰσέρχεται 
εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, xal προσχυνήσας τὴν ἁγίαν τράπεζαν 
χαὶ λαβὼν ἀποχόμβιον παρὰ τοῦ πραιποσίτου, τίϑησιν αὐτὸ 
ἐν τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ, xai διὰ τῆς πλαγίας τοῦ ἀριστεροῦ ué-15 
ρους ἐξελϑὼν, εἰσέρχεται εἰς τὴν ἁγίαν σορὸν, καὶ στὰς ἔμ-- 
προσϑὲν τῶν ἁγίων ϑυρῶν, ἅπτει κηροὺς, xai εὐξάμενος εἰσ-- 
ἔρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, καὶ προσκυνήσας τὴν ἁγίαν 
τράπεζαν, τίϑησιν ἐπ’ αὐτῇ ἀποκόμβιον, xoi ϑυμιάσας αὐτὴν 
κυχλύϑεν, ἐξέρχεται. ὡσαύτως καὶ ἐν τῷ ἐξ ἀριστερᾶς ὕντιλο. 
εὐχτηρίῳ εὐξάμενος, τίϑησιν ἀποχκόμβιον ἐν τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ, 
καὶ ἐξέρχεται καὶ ἀνέρχεται διὰ τῆς ξυλίνης σκάλας ἔν τοῖς 

αχατηχουμενίοις, χκἀχεῖσε τελεῖ τὴν ϑείαν λειτουργίαν. καὶ ἐν 
τῷ καιρῷ τῆς ϑείας κοινωνίας κατέρχονται δύο σιλεντιάριοι, 
καὶ προσκαλοῦνται. τὸν πατριάρχην, καὶ ἀνελϑὼν δίδωσι 1025 


25. προσχαλοῦνται R., zt000x«Aovr superscripto τ cod., προσχα-- 
λοῦγντες ed. 


adorato, per regias ianuas templum ingrediuntur. Adveniente patri- 
archa, Imperator surgit, et post mutuam adorationem et salutationem 
abeunt et ante regias portas consistunt: ubi patriarcha preces introi- 
tus recitat, Imperator, cereis a praeposito traditis, precatur, post 
eos rursus praeposito, hic cerimoniario reddit. (IV.) Precibus a pa- 
triarcha finitis, venerandam crucem et immaculatum evangelium ado- 
rat, et prcehensa patriarchae manu, ambo per medium templum in 
soleam intrant et ad sacras ianuas discedunt. Ubi postquam cum ce- 
reis ardentibus Imperator precatus est, eos praeposito reddit, et sa- 
crarium petit, ubi ad aram procumbens, adlatum a praeposito apo- 
combium inibi reponit, perque sinistrae partis obliquitatem ad san- 
ctum Sepulcrum abit, et ad sacras ianuas constitutus et cum cereis 
accensis precatus, sacrarium intrat, sanctaque mensa adorata, apo- 
combium in ea reponit, et postquam eam circulatim incensavit, dis- 
cedit. Eodem ritu in oratorio ad sinistram precatus, apocombio in 
sacra mensa reposito, abit, perque ligneam scalam ad catechumena, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.306. 167 


faciat τοῦ áyíov σώματος xai τοῦ τιμίου αἵματος. καὶ 
χοιγνωγήσας ὃ βασιλεὺς εἰσέρχεται εἰς τὸ μητατώριον, καὶ 
λαβὼν νεῦμα ὃ τῆς καταστάσεως παρὰ τοῦ πραιποσίτου, προσ- 
χαλεῖται πάντας τοὺς τῆς συγχλήτου, καὶ χοινωνοῦσιν ἐκ 
δτῶν τοῦ πατριάρχου χειρῶν. καὶ εἰϑ’ οὕτως ἐξέρχεται ὃ 
βασιλεὺς ἐκ τοῦ μητατωρίου, καὶ προσκυνήσαντες ἀμφότεροι 
ἀλλήλους, Ore βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης, ὃ μὲν πατριάρχης 
κατέρχεται ἐχτελέσαι τὴν ϑείαν λειτουργίαν, ὅ δὲ βασιλεὺς Ms. 8o. b 
ὑπαλλάσσει σχκαραμάγγιον χρυσόχλαβον καὶ σπαϑίον διάλι-Ὦ 
1090v, ἠμφιεσμένον ἀπὸ μαργάρων, οἱ δὲ πατρίκιοι καὶ οἱ &g- 
χοντες τοῦ κουβουχλείου σαγία ἀληϑινά. καὶ τῆς ϑείας λει- 
τουργίας τελεσϑείσης, ἀνέρχεται ὃ πατριάρχης, xai προσχυ- 
γήσαντες ἀλλήλους ὅ,τε βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης, ἐπιδί- 
. δῶσε τῷ βασιλεῖ εὐλογίας, ὃ δὲ βασιλεὺς ἐπιδίδωσιν αὐτῳ 
ιδάποχόμβιον, ὃ δὲ πατριάρχης τῷ βασιλεῖ ἀλειπτά. (E.) Koi 
στεφϑεὶς ὃ βασιλεὺς ὑπὸ τοῦ πατριάρχου, κατέρχεται διὰ 
τῆς ξυλίνης σχάλας τοῦ γυναιχίτου τοῦ ἀριστεροῦ μέρους, 
καὶ χατελϑὼν τὰ γραδήλια τῆς xoyync ἐν τῷ διδασκαλείῳ,Ε 4. 1,. 90 
xai πρὸς τὴν ἐξάγουσαν ἐπὲ τὸν ἔιββολον πύλην ἐξελϑὼν, in- 
φοπεύει ἐκεῖσε, ὡσαύτως καὶ οἱ πραιπόσιτοι καὲ οἱ ὀστεάριοι 
xai οἱ λοιποὶ πάντες. ὃ δὲ τῆς καταστάσεως, φορῶν σαγίον 
ἀληϑινὸν, δηριγεύει ἔμπροσϑεν τοῦ βασιλέως πεζὸς, καὶ ἔμ: 
προσϑὲν αὐτοῦ σιλεντιάριοι τέτταρες, φοροῦντες σαγέία ἄλη- 
ϑινὰ, βαστάζοντες βεργία χρυσᾶ διάλιϑα. καὶ καταλαβόντος 


23. τέτταρες R. ex sigla cod. $., δύο ed. 


sacram liturgiam hic quoque celebraturus, abit. "Tempore divinae 
communionis duo silentiarii ad patriarcham vocandum abeunt, qui 
ascendit et Imperatori sanctum corpus et pretiosum sanguinem im- 
perti Post communionem Imperator metatorium intrat, et cerimo- 
niarius, signo a praeposito accepto, omnes senatores vocat, qui e ma- 
nibus patriarchae communionem accipiunt. Sic e metatorio Impera- 
tor egreditur, et postquam ipse et patriarcha se invicem salutarunt, 
hic ad divinam liturgiam celebrandam descendit, Imperator scaraman- 
gium aureis clavis induit ensemque gemmis et margaritis ornatum 
sumit; patricii vero et cubiculo praefecti saga purpurea gestant, Fi- 
nita divina liturgia, patriarcha ascendit, et post mutuam salutatio- 
nem et adorationem Imperatori benedictum panem, hic ipsi apocom- 
bium, patriarcha Imperatori unguenta tradit. (V.) Imperator, a pa- 
triarcha coronatus, per ligneam scalam gynaecei sinistrae partis per- 
que gradus conchae ad didascalium descendit, et ad portam in em- 
bolum seu porticum ducentem egressus, cum praepositis, ostiariis ae 
reliquis omnibus equum conscendit. Cerimoniarius, sago rubro indu- 
tus, ante Imperatorem; ante cerimoniarium vero quatuor silentiarii , 


* 
168 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τοῦ βασιλέως ἐν τῷ μιλίῳ, δέχονται αὐτὸν οἱ τοῦ μέρους τῶν 
Βενέτων, λέγοντες τὰ κατὰ συγήϑειαν αὐτοῖς ἄχτα, ὃ δὲ δή- 
μαρχος, χρατούμενος ὑπὸ τοῦ τῆς καταστάσεως, ἀπέρχεται 
πρὸς τὸν βασιλέα, καὶ ἀσπασάμενος τοὺς πόδας αὐτοῦ, ἐπι: 
Β δίδωσιν αὐτῷ λιβελλάριον. xai τελέσαντος τοῦ μέρους τὰδ 
xarà συνήϑειαν, διέρχεται ὃ βασιλεὺς μικρὸν, καὶ δέχονται 
αὐτὸν οἱ τοῦ περατιχοῦ δήμου τῶν Πρασίνων, καὶ αὐτοὲ τὰ 
ὅμοια τελέσαντες, ἐπιδιδόντος καὶ τοῦ δημοχράτου λιβελλάριον 
τῷ βασιλεῖ, διέρχεται, καὶ δέχονται αὐτὸν εἰς τὸν αὐγουστέα 
οἱ τοῦ μέρους τῶν Πρασίγων, καὶ αὐτῶν τὰ ὕμοια ποιησάν-το 
τῶν, διέρχεται ἀπ’ αὐτῶν ὃ βασιλεὺς, καὶ δέχεται αὐτὸν 
ἐν τῇ χαλκῇ ὃ. δημοχράτης τῶν Βενέτων, ἤγουν ὃ δομέστικος 
τῶν σχολῶν, μετὰ τοῦ περατικοῦ αὐτοῦ δήμου. τελέσαντες 
δὲ καὶ αὐτοὶ πάντα, αὐλοῦντος καὶ τοῦ ὀργάνου ὡς xci ἐπὲ 
Cd» λοιπῶν τριῶν δοχῶν, διέρχεται διὰ τῶν κορτίνων.15 
(ς-.) Χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτι, ἡνίκα μέλλει δέξασϑαι ὃ δομέ- 
Ms. ϑιιαστιχος τῶν σχολῶν τὸν βασιλέα, πεζεύουσιν ἅπαντες, xod μέ-: 
γει ἔφιππος μόγος ὃ βασιλεὺς, καὶ ἀπὸ τῆς χαλκῆς, δηρι- 
γευόμενος ὑπὸ πάντων αὐτῶν, ἀπέρχεται μέχρι τοῦ Κυρίου, 
καὶ μένει ἐκεῖσε ἡ σύγχλητος ἔμπροσθεν τῶν τριῶν πυλῶνδο 
τοῦ χογσιστωρίου, ὑπερευχομένη τὸν βασιλέα .,.εἰς πολλοὺς 
x«i ἀγαϑοὺς χρόνους," οἱ δὲ πατρίκιοι xol στρατηγοὶ μένου-- 
σιν ἔξω τῆς πύλης τοῦ Kugíov, ὑπερευχόμενοι καὶ αὐτοὶ τὸν 
βασιλέα. τοῦ δὲ βασιλέως εἰσελϑόντος ἔνδον τῆς πύλης, ἀ- 


18. μόγον ed. 


saga rubra virgasque aureas gemmis ornatas gestantes, procedunt. Im- 
peratorem , in milium venientem, factio Veneta, acta sua pro more 
recitans, excipit, tribunus eius, a cerimoniario sustentatus, ad Impe- 
ratorem abit, cui, pedes eius osculatus, libellarium offert. Et postquam 
factionarii omnia pro more peregere, Imperator paululum digreditur, 
quem transitoria Prasinorum factio excipit, eadem, quae Veneti, 
peragit, tribunus eius libellum Imperatori tradit, quem digressum 
postea in augustali Prasina factio excipit, et postquam eosdem ri- 
tus servavit, Imperator ab ipsis abit, quem in chalce princeps Ve- 
netorum seu domesticus scholarum cum transitoria sua factione susci- 
pit: quae postquam et ipsa omnia perfecit, et organum, uti in reli- - 
quis tribus receptionibus, pulsatum fuit, per cortinas discedit. (VL) 
Sciendum est, si domesticus scholarum Imperatorem excipere debeat, 
omnes pedibus procedere, solum Imperatorem equo vehi, etab his 
omnibus stipatum, a chalce ad templum Domini procedere , ubi sena- 
tus ante tres consistorii portas, Imperatori: In. multa bonaque tempora 
acclamans , patricii vero et strategi , fausta quaevis apprecaturi, extra 


DE CERIMON. AULAE BYZANT.I.30. 160 


σφαλίζουσιν οἱ κουβιχουλάριοι τὴν πύλην, ὑπερευχόμενοι xai 
αὐτοὶ ,,εἰς πολλοὺς xai ἀγαϑοὺς χρόνους." καὶ λαβὼν 6D 
πραιπόσιτος τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέως, εἰσέρ- 
gerat ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ ναῷ τοῦ Κυρίου, καὶ λαβὼν κηροὺς 
δχκαὲ εὐξάμενος, ἐπιδίδωσιν αὐτοὺς τῷ πραιποσίτῳ, διέρχεται 
διὰ τῶν διαβατικῶν τοῦ Κυρίου, καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ τριχόγ- 
XQ. εἶϑ᾽ οὕτως διέρχεται τὰ διαβατικὰ τῶν ἁγίων w, καὲ 
εἰσέρχεται εἰς τὸν χρυσοτρίκλινον, οἱ δὲ πατρίκιοι xai οἱ λοι- 
ποὶ εἰσέρχονται διὰ τοῦ ὄντος sig τὸ ἰδικὸν μονοϑύρου ἐν tQ 
τολαυσιαχῷ. καὶ τοῦ καιροῦ ἐγγίσαντος, ἐξέρχεται ὃ βασιλεὺς 
καὶ χαϑέζεται ἐπὲ τῆς τιμίας αὐτοῦ τραπέζης μετὰ τῶν ἀρ- 
χόντων, oU ἐχέλευσε τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ καλέσαι. ἱστέον δὲ, ὅτε 
οἱ μὲν πατρίκιοι xai οἱ κληϑέντες ἅπαντες ἠλλαγμένοι εἰσέρ-Ε,1,. τοο 
χονται εἰς τὸ κλητώριον ἄνευ χλαγιδίων, οἱ δὲ τοῦ κουβου- 
τὔχλείου ἄρχοντες, φοροῦντες ἀληϑινὰ σαγία, τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ 
τελοῦσι διπλοῦν παραστάσιμον. χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτι, εἰ μὲν 
τύχῃ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἀὴρ, διοδεύουσι διὰ τοῦ ἐμβύλου, xai 
: M ur to 
ἀγέρχονται ἐν τῷ τοῦ φύρου σινάτῳ, καὶ ἵσταται ἀντιμίσιον 
ἀνὰ μεταξὺ τοῦ σινάτου, καὶ τελεῖ τὰ ἅπαντα ἐχεῖσε, ὧν ἀ- 
«οχολούϑως εἰρήχαμεν, καὶ πάλιν διὰ τοῦ αὐτοῦ ἐμβόλου κα- 
τέρχεται καὶ τοῦ λαύσου, καὶ ἀριστερὸν ἐκχλίνας, ἀπέρχεται 
εἰς τὰ χαλχοπράτεια, ἰστέον, ὅτι ταῦτα πάντα τελεῖται, πλὴν Β 
ὃ βασιλεὺς οὐκ ἀνέρχεται νυνὶ ἐν τοῖς κατηχουμενείοις, ἀλλ᾽ 
εἰς τὴν τροπικὴν ἑστὼς τῆς ἁγίας σοροῦ, ἐκεῖσε τελεῖ τὴν 


8. τὸ XQvGorg. ed. 18. ἵσταγται ed. — 19. τελεῖται ἅπ. coni, R 


portam templi Domini exspectant, Imperatore portam ingresso, eam 
cubicularii custodiunt, et faustum ac diuturnum imperium ei appre- 
cantur. Praepositus ab Imperatoris capite coronam demit, qui tem- 
plum Domini ingressus cumque cereis accensis precatus, eos praepo- 
sito tradit perque porticus Domini triconchum intrat, deinde per por- 
ticus quadraginta sanctorum ad aureum triclinium abit, patricii vero 
€t ceteri per ianuam aerarii lausiacum ingrediuntur. "Tempore ap- 

ropinquante, Lmperator procedit cumque proceribus, quos eo die 
inyitari iusserit, pretiosae mensae suae assidet.  Observandum vero 
€st, patricios et convivas omnes in mutatoriis sine tunicis ad epulas 
venire, cubiculo vero praefectos sagis rubris indutos, duplicem para- 
stasimum eo die facere, seu bis solenni ritu Imperatori tuo Prae- 
terea, si aer eo die turbidus est, per porticum ad senatum (hoc aedi- 
ficii nomen est) in foro abeunt, et antimensium in senatu ponunt, 
ceiera omnia, quae hactenus ordine exposuimus, observantur, et Im- 
perator ruréus per eandem porticum perque lausum descendit, et si- 
nistrorsum inclinans, ad chalcopratia abit — Sciendum, haec omnia 
observari, praeterquam quod Imperator nunc ad catechumena non 


5 
170 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ms. 81.b ϑείαν λειτουργίαν, xai πάλιν εἰς τὸ παλάτιον εἰσελϑὼν, χω- 
Qic τῶν ἀλλαξίμων ἀπὸ ἱματίου καϑέζεται ἐπὲ τῆς τραπέζης" 
Ψ ^ ^ , 
ἀλλ᾽ ovre dà τὸ χουβούκλειον παραστάσιμον ποιεῖ. 


ΚΕΦ. 2a. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ παραμονῇ τῆς βαϊοφόρου. 5 
C TQ σαββάτῳ τοῦ “αζάρου δείλης &vovyouévov τοῦ πα- 


λατίου, εἰσέρχεται πᾶσα ἡ σύγκλητος, μάγιστροι, ἀνϑύπατοι, 
M « - E] ΄ 
πατρίχιοι xai οἱ τοῦ κουβουχλείου ἀπὸ σχαραμαγγίων καὶ μό- 
c * 1 e , - ^ "t c , 
^vov, 0 δὲ βασιλεὺς ἵσταται ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου “]ημητρίου 
* ^ r - »; ^ , κ᾿ * 
πρὸ τῆς χειμευτῆς εἰχόγνος τῆς Θεοτύχου πρὸς τὴν ἐξαγουσαντο 
,' 15x -" - Me Γ᾽ 4 
ϑύραν εἰς τὸ ἡλιακόν. xai τῶν συγκλητικῶν ἐξιόντων τὰς ἀρ-- 
- ^? * , , 
γυρᾶς ἀνατολικᾶς πύλας, σημαίγει ἡ ἐχχλησία, xai εἰσέρχον-- 
t ^ ^ - 
ται οἱ τῆς συγκλήτου στιχηδὸν, εἷς xaJ? elg, εἰς τὸν ναὸν τοῦ 
€ , , ^ ' ? " € 
ἁγίου Ζημητρίου xai λαμβάνουσιν ἐκ χειρὸς τοῦ βασιλέως 
ΝᾺ AM. , 
Ὁ ἀνὰ βαΐου ἑνὸς, ἔχοντος φοινικόφυλλα xai σάμψυχα xai ἕτερατϑ 
, x * 
εὐώδη ἄνθη, οἷα 0 τότε παρέχει καιρός. καὶ οἱ μὲν μάγι-- 
στροι χαὲ πραιπύσιτοι ἀνὰ ἑνὸς ἀργυροῦ σταυροῦ μεγάλου, οἵ 
ἈΦ - 
δὲ ὀφφικιάλιοι καὶ οἱ λοιποὶ πάντες ἀνὰ ἑνὸς ἀργυροῦ orav- 
ροῦ μικροῦ, οἱ δὲ ἀνγϑύπατοι καὶ πατρίκιοι ἀνὰ ἑνὸς ἀργυ- 
ροῦ σταυροῦ μεγάλου" εἰ δέ εἰσι κατὰ περίσσειαν oravQlaao 
» - ἘΣ , 
ἀργυρᾶ μιχρὰ, δίδοται xai τοῖς πρωτοσπαϑαρίοις εὐνούχοις. 


2. χαὶ ἐπὲ τῆς τρ. ed. 


abeat, sed in tropice S. Sepulcri stans, divinam liturgiam celebret? 
et in palatium ingressus sine mutatoriis, veste sua indutus, mensae 
assideat: neque vero tunc cübiculum solenni ritu latus Imperatoris 
cingit. 

CAP. 31. 


Observanda in vigilia palmarum. 


In sabbato Lazari palatio vesperi aperto, omnis senatus , magi- 
stri, proconsules, patricii et cubicularii tantum in scaramangiis in- 
irant, Imperator in templo S. Demetrii coram fusa imagine Deiparae 
ad portam in solarium ducentem subsistit, Senatu per portas argen- 
teas orientales egresso, ecclesia signum dat, et intrant senatores or- 
dine, unus post alterum, in templum S. Demetrii , ct singuli ab Im- 
peratore ramum unum cum palmae foliis, sampsucho aliisque odoris 
floribus, quos tunc tempus fert, accipiunt. Magistri praeterea et 
praepositi singuli magnam argenteam crucem, officiales et ceteri 
omnes parvam argenteam, proconsules ct patricii singuli magnam ar- 
genteam crucem accipiunt: si vero cruciculae argenteae abundant, 
ctiam protospathariis eunuchis distribuuntur. Per alteram portam 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.32. 171 


xai διὰ τῆς ἑτέρας πύλης τοῦ ἁγίου Ζ]ημητρίον εἰσέρχονται 

εἰς τὸν ναὸν τῆς ὑπεραγίας Θεοτύχου τοῦ φάρου, καὶ εὐθέως 
ἄρχεται τὸ λυχνικὸν, καὶ εἰς τὴν ἀπόλυσιν τοῦ λυχνικοῦ 
ψάλλουσιν" ,,ὑπὸ ἔρην συνταφέντες got", μίαν τὸ xovfovUxAtt-Ed. L. vot 
δον xai μίαν οἱ βασιλικοὶ κληρικοί. οἱ δὲ πραιπύσιτοι λαμβώ- 

vovot φοίνικας μεγάλας, καὶ ἐξ ἰδίων χειρῶν διανέμουσι τὸ 
χουβούχλειον, καὶ τῆς ἐκκλησίας τὸ Àvyrixüv τελεσώσης, ἐξέρ-- 

ζονται ἅπαντες διὰ τῆς ἐλεφαντίγης. 


ΚΕΦ. λ8. 
IO Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἑορτῇ καὶ προελεύσει τῶν βαΐων. 


» - - € , 
Προέρχονται πάντες ἐν τῷ παλατίῳ διὰ τοῦ ἱπποδρόμου, 
xai ἀνοίξαντος τοῦ παπίου, εἰσέρχονται οἱ πραιπόσιτοι, 7A-B 
. λαγμένοι ἀπὸ λευχῶν χλαγιδίων, ὅμοίως καὶ οἱ πατρίκιοι 
ó ? M 
καὶ τὸ κουβούχλειον. xai εἰσελϑόντων αὐτῶν γώεται ἡ προ- Ms.83.a 
i5éAevotg ἐν τῷ Ἰουστινιανοῦ τρικλίνῳ, xai εἰσελϑὼν ὅ ὀρφα- 
Ἐς - , . , ' ' Á-— 5 
vorgogoc ἐν τῇ προελεύσει, ἐπιδίδωσι τὰ σύμβολα roi; ἐξ 
ἔϑους λαμβάνουσι καὶ ἐξέρχεται. εἶϑ᾽ οὕτως εἰσέρχονται oi 
é E u eox a ? 97 
: aur. - * € , , 
δήμαρχοι καὶ ἐπιδιδοῦσι τοὺς προῤῥηθέντας πάντας, μαγέ- 
* * 
στρους, πραιποσίτους xai πατρικίους καὶ λοιποὺς τοὺς τιμεί- 
200UC σταυροὺς, ὅποίους ἡ τῆς ἑορτῆς τάξις ἀπαιτεῖ. χκαταλα- 
βούσης δὲ τῆς ὥρας, ὑπαλλάσσει Ó βασιλεὺς διβητήσιον καὲ 
χλανίδα, καὶ καϑέζεταε ini τοῦ σένζου εἰς τὸ χρυσοτρίκλι- 


4. ψάλλουσιν ὑπὸ ἔρην. συνταφέντες cod. 


sancti Demetrii in templum sanctissimae Deiparae phari omnibus 
ingressis , statim  lucernarium inchoatur , quo finito, hymnum: 
Sub terra tecum sepulti, unam partem cubiculum, altéram clerici 
Imperatoris canunt. Praepositi vero palmae ramos maiores sumunt 
suisque manibus cubiculo distribuunt, et lucernario ab. ecclesia fini- 
to, omnes per eburneam portam egrediuntur, 


CAP. 32. 
Observanda in festo et processione palmarum. 


Omnes per hippodromum ad palatium eunt, quo a papia aperto, 
praepositi, patricii et cubicularii, tunicis albis induti, intrant. Inde 
ad Iustinianeum trielinium processio fit, quo orphanotrophus quoque 
cum solenni pompa venit, ct symbolis omnibus iis, quibus haec 
distribui solent, divisis, rursus discedit. Post eum tribuni factionum 
seu demarchi intrant, et dictis omnibus, magistris, praepositis, cete- 
ris, iot venerandas cruces, quot ordo festi requirit, distribuunt. 
Tempore autem veniente, Imperator dibetesio et tunica sua indutus, 


172 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


* LN e 
C vov, οἱ δὲ τοῦ χουβουχλείου ἅπαντες ἵστανται ἔνϑεν κἀκεῖσε, 
ὡς εἴϑισται αὐτοῖς. καὶ λαβὼν νεῦμα ὀστιάριος ἀπὸ κελεύ- 
σεως παρὰ τοῦ πραιποσίτου, ἐξέρχεται, κρατῶν βεργίον χρυ- 
σοῦν διάλιϑον, καὶ εἰσάγει βῆλον &, τὸν ὀρφανοτρόφον, xo- 
μίζοντα τῷ βασιλεῖ τὸ τῆς πίστεως σύμβολον, καὶ tioth9ov5 
1 » M , ' , , , E] T 
προσχυγεῖ τὸν βασιλέα, μὴ τελέως πίπτων χάτω, avJ)' ὧν 
βαστάζει τὰ σύμβολα. τοῦ δὲ συρτοῦ βήλου συρομένου xai 
-“ 2 - 
τοῦ ορφανοτρόφου ἐμφανιζομένου τῷ βασιλεῖ, ἀνίσταται ὃ 
* 4 ^- , — 
βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ ϑρόνου, ἐχδεχόμενος δέξασϑαι τὸ τῆς πί- 
στεως σύμβολον, xai τοῦτο δεξάμεγος xai ἀσπασάμενος, ἐπι-το 
Ὀδίδωσι τῷ πραιποσίτῳ, xai τελέσας τὰς ἐξ ἔϑους τρεῖς προσ- 
' 2 , » » M , E] , 
κυγήσεις, ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ τὰ σύμβολα, ἀσπαζόμενος 
^ —- - » ^ » ^€- 
τὴν χεῖρα αὐτοῦ, καὶ ἀπελϑὼν ὀπισϑοφανῶς, ἵσταται ἐν τῷ 
μέσῳ, καὶ προσκυνήσας τὸν βασιλέα, πίπτει κάτω, καὶ ὕπερ-- 
΄ M D *, 
ευξάμεγος αὐτὸν, ἐξέρχεται. — (B.) Ei39' οὕτως λαμβάνειιτϑ 
^ €.» [i A RJ , ^ ^ , € 
γεῦμα ὃ ὑστιάριος καὶ εἰσαγει βῆλον β΄, τὸν σαχελλάριον τῆς 
ἁγίας Σοφίας, προσφέροντα τῷ βασιλεῖ σταυροὺς, énixeuué- 
ἂν 5 LE c L2 Ὕ A — - A - 
γους τῷ ἀριστερῷ αὑτοῦ cup, ἐν δὲ τῇ δεξιᾷ χειρὲ κρατοῦντα 
* , ' - 2 
ΕΔ... τοοσταυρὸν ἕνα, καὶ εἰσελθὼν προσχυγεῖ καὶ αὐτὸς τρίτον, ὡς 
ἡ τάξις ἔχει, καὶ ἐπιδίδωσιν ἐν πρώτοις τῷ βασιλεῖ τὸνλο 
- bd EJ , ^ 
σταυρὸν, ὃν κατέχει ἐν τῇ δεξιᾷ χειρὶ, ἀσπαζόμενος τὴν 
- - ta d ^ 5 
χεῖρα αὐτοῦ, ὃ δὲ βασιλεὺς δεξάμενος τὸν σταυρὸν, ἀσπά-- 
" ' - 3 
ζεται αὐτὸν, xai ἐπιδίδωσιν αὐτὸν τῷ πραιποσίτῳ, xai ed" 
ud * 1 U ' 
Ms. 8a.bo?rcog ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ xai τοὺς λοιποὺς σταυροὺς, xai 
-" , ^ Ty , WE ΄, ' τ ῳ - 
δεξάμενος αὐτοὺς ἀσπάζεται, xai ἐπιδίδωσι καὶ αὐτοὺς (025 


in throno chrysotriclinii sedet, ἃ cubiculariis, ut mos est, circumdatus. 
Tunc ostiarius a mandato, signo a praeposito dato, egreditur, et virgam 
auream lapidibus pretiosis ornatam tenens, velum primum, orphanotro- 
phum, symbolum fidei Imperatori offerentem, adducit: is Imperatorem, 
non prono tamen in terram corpore, quia symbola gestat, adorat, Reducto 
autem, quod suspensum est, velo, dum orphanotrophus comparet, Impe- 
rator a throno surgit, intemeratae sanctaeque fidei symbolum exceptu- 
rus, quod postquam accepit et osculatus est, id praeposito tradit: ille 
post ternam adorationem symbola Imperatori reddit, manum eius 
osculatur, et, versa semper ad eum facie, discedens, in medio süb- 
sistit, Imperatorem prono in terram vultu adorat, faustaque omnia 
ipsi apprecatus, discedit. (IL) Rursus signo accepto, ostiarius ve- 
lum secundum, sacellarium 85. Sophiae, Imperatori cruces, sinistro 
humero impositas, oblaturum, dextra autem crucem aliam gestantem, 
adducit, qui ingressus eum, uti consuctudine receptum est, ter ado- 
rat, et cruce, quam dextra manu portat, primum Imperatori tradita , 
eius manum osculatur. lmperator crucem osculatur eamque prae- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 32. 173 


πραιποσίτῳ. καὶ ἀπελϑὼν ὃ αὐτὸς σαχελλάριος ἵσταται ἐν 
τῷ μέσῳ, καὶ πεσὼν κάτω προσκυνεῖ τὸν βασιλέα, καὶ ὕπερ- 
εὐξάμενος αὐτὸν, ἐξέρχεται" τοῦτο δὲ ποιοῦσι xai οἱ λοιποὲ 
ἅπαντες, εἶσερ χύμενοι μετὰ σταυροῦ καϑ’ ἕνα ἕκαστον βῆλον. 
πχαὲ ἐξελϑὼν πάλιν ὃ ὀστιάριος, εἰσάγει ἀπὸ χελεύσεως βῆλον — 
y, τὸν σχευοφύλαχα τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου τῶν βλαχερνῶν 
μετὰ τοῦ yagroviagíov τῆς ἁγίας σοροῦ" βῆλον δ΄, τὸν ἕενο-- 
δόχον τῶν Θεοφίλου" βῆλον é, τοὺς δημοχράτας τῶν περα- 
τιχῶν δήμων" βῆλον ς΄, τὸν ξενοδόχον τῶν σαμψῶν" βῆλον ζ΄, 
τοτὸν ξεγοδόχον τῶν Εὐβούλου βῆλον ἡ, τὸν ξενοδόχον τῶν 
Εἰρήνης " βῆλον 9', τὸν Sevodóyov τῶν Ναρσοῦ" βῆλον (, τὸν 
ξενοδόχον τῶν τῆς ἁγίας Εἰρήνης" βῆλον ww, τοὺς δημάρχους 
τῆς πολιτικῆς. ἅπαντες δὲ οὗτοι εἰσερχόμενοι, βαστάζοντες 
σταυροὺς, τελοῦσιν ἅπαντα, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται. (Γ.) Ei9* 
τδοὕτως κελεύει ὃ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, κἀκεῖνος τῷ τῆς 
χαταστάσεως, ὅπως τοὺς ἐξ ἔϑους εἰσερχομένους καὶ λαμβά-ᾳ 
γοντας σταυροὺς ix τῶν χειρῶν τοῦ βασιλέως διευϑετήσῃ, 
ὅπως ἕχαστος αὐτῶν κατὰ τὴν αὐτοῦ τάξιν xai τιμὴν εἰσέλ- 
ϑωσι. xai εἰσέρχονται πατρίκιοι, εἰ τύχωσι, xai στρατηγοὲ 
αοχαὲ οἱ ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου, δομέστιχοί τε xai οἱ τὰ 
πρῶτα ὀφφίκια κατέχοντες xai τοποτηρηταὶ, οἱ συνήϑως εἰσ- 
ἐρχόμενοι πάντες ἐν &vü βήλῳ στιχηδόν. πεσόντων δὲ xai 
προσχυγησάντων τὸν βασιλέα, ἐπιδίδωσιν ξνὲ ἑκάστῳ ὃ βασι- 
λεὺς ἀγὰ σταυρὸν ἕνα, καὶ ὑπερευξάμεγοι τὸν βασιλέα, ἐξ- 


ή. χατ᾽ ἕγα ed. 17. διευϑετίσῃ ed. 


posito dat, ille tunc et reliquas cruces Imperatori offert, qui eas 
osculatus, praeposito tradit. Sacellarius discedens in medio subsistit, 
et procumbens , Imperatorem adorat, eique felicia apprecatus, abit: 
hoc idem reliqui, cum cruce in unoquoque velo ingressi, faciunt. 
Ostiarius a mandato rursus egressus, velum tertium , custodem vaso- 
rum sacrosanctae Deiparae in blachernis cum chartulario S. Sepulcri, 
quartum, hospitalarem Theophili, quintum, principes factionum, 
sextum, hospitalarem Sampsonis, septimum, hospitalarem Eubuli, o- 
ctavum, hospitalarem Irenes, nonum, hospitalarium Narsetis, decimum, 
hospitalarem S. Irenes, undecimum velum, senatores urbis, adducit. 
Hi omnes, cum crucibus ingressi, ea, quae supra observavimus, pera- 
gunt (IIL) Quo facto, Imperator praepositum, hic cerimoniarium 
iubet, ut pro more accedentes crucesque ex Imperatoris manibus 
sumturos suo ordine collocet, ut singuli secundum ordinem ac di- 
gnitatem suam ingrediantur Sic, si adsunt, patricii, strategi, cubiculo 
praefecti, domestici, primis officiis admoti et vicarii, singuli pro 
more, in unoquoque yelo ad Imperatorem intrant, Postquam vero 


17Á ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝῚ PORPHYROGENITI 


ἔρχονται, xai 8i)" οὕτως δίδοται ἀπὸ κελεύσεως μεταστάσι- 
μὸν ἐν τῷ λαυσιακῷ. καὲ ἀπέρχονται ἅπαντες διὰ τοῦ μο- 
Dvo9ugov τοῦ ὄντος ἐπὲ τὸν εἰδικὸν ἐν τῇ μυστιχῇ φιάλῃ τοῦ 
, , , - - - 
τρικύγχου, βαστάζοντες ἅπαντες αὐτῶν κηρία τῆς λιτῆς, 0 
^ ' b , " 2 “«᾿ , , ν 
Us Paetos ὀξέρχεται — χρυσοτριχλίνῳ, ἐξέρχονται δὲδ 
- M ^ mM- , ' 
xGL oL ἱερεῖς ἀπὸ τῆς ἐχχλησίας vov qagov, βαστάζοντες τὸν 
M - » A unn 
Μ9. 83. Δσταυρὸν τῆς éxxÀnotag, χαὲὶ παρ᾽ αὐτὰ ἄρχονται τὸ τροπά-- 
ριον τῆς λιτῆς ,, τὴν κοινὴν ἀνάστασιν." xal δηριγευόμενος ὃ 
βασιλεὺς ὑπὸ τῶν τοῦ χουβουχλείου ἁπάντων, διέρχεται ὕπι-- 
σϑὲν τῆς λιτῆς χαὲὶ ἐξέρχεται ἐν τῷ ἡμικυκλίῳ φιάλης τοῦτο 
, - 
TQUxOyyOV , καὶ δέχονται αὐτὸν ἐκεῖσε πατρίκιοι καὶ σύγ-- 
^ -€ c , 3 M 3 "^. 
xAnroc xai πᾶσα 7 προέλευσις, κἀχεῖϑεν ἀπέρχεται λιτα- 
γεύων ἐν τῇ δάφνῃ, xai εἰσέρχεται εἰς τὸν ναὸν τῆς ὕπερα- 
! * e» 7 P 
Ed.L. 103//ac Θεοτόκου, xai ἅψας κηροὺς καὶ εὐξάμενος, vshsi ἐκεῖσε 
' τὴν ἐχτενῆ, καὶ ἀπέρχεται εἰς τοὺς σταυροὺς, καὶ εὐξάμενοςτϑ 
διέρχεται διὰ τοῦ τριχλίνου τοῦ αὐγουστέως, xai εἰσέρχεται 
. ἢ LÀ , bl , 
.élg τὸν ναὸν τοῦ ἁγίου πρωτομάρτυρος Στεφάνου, xaxet εὐξά- 
“« * 4 - : , 5 ^^ 
μενος τελεῖ ἐχεῖσε τὴν ἐχτενῆ, καὶ δηριγευόμενος δι᾽ αὐτῶν, 
διέρχεται διὰ τοῦ αὐγουστέως καὶ τῆς ἀψίδος τοῦ τρικύγχου, 
ς J - - ^ 
xai μέμουσιν οἱ βασιλιχοὶ ἐν τῇ αὐτῇ ἀψίδι τοῦ TQuxÓyyOv,20 
ὑπερευχόμενοι τὸν βασιλέα. (4.) Ὃ δὲ βαοιλεὺς δηριγευό- 
μενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, πατρικίων τε xot 
πρωτοσπαϑαρίων καὶ τῆς συγχλήτου, σπαϑαροχανδιδάτων τε 
Β χκαὲ ini τοῦ μαγλαβίου καὶ λοιπῶν οἰκειακῶν, διέρχεται διὰ 
3. ἐπὶ τὸ ed. 
in terram procumbentes eum adorarunt, singulis crucem donat, hi 
felicia Imperatori apprecati, abeunt, Sic quoque processus in lau- 
siaco a mandato instituitur, omnesque per monothyram, quae ad 
aerarium privatum in phiala secreta triconchi ducit, cereos proces- 
sionales gestantes, procedunt, Imperator chrysotriclinium petit, sacer- 
dotes, crucem ecclesiae praeferentes, e templo phari prodeunt, et 
interea troparium processionis: Communem resurrectionem , exordi- 
untur. Imperator, cubiculariis comitantibus, processionem sequitur 
et hemicyclum phialae triconchi petit, ubi patricii, senatus omnisque 
pompa eum excipit: unde ad daphnem pergens , templum S. Deipa- 
rae ingreditur, cumque cereis accensis precatus, extensam ibi canit, 
ad eruces accedit, precatusque per triclinium augustalis templum 8. 
primi martyris Stephani intrat, et precatus, extensam ibi canit, mox 
ab iisdem stipatus, per augustale et triconchi apsidem transit, in 
cuius apside triconchi Imperatoris ministri, fausta domino appreca- 
turi, adsunt, (1V.) 15 porro a praefectis cubiculi, patriciis, pro- 


tospathariis et senatu, spatharocandidatis, manclavitis et eeteris do- 
mesticis cinctus, per ianuam ad fiscum privatum ducentem transit 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.32. 179 


τοῦ μονοϑύρου τοῦ ini τὸν εἰδικὸν, καὶ κατέρχεται τὰ βα- 
ϑμίδια τοῦ λαυσιακοῦ. οἱ δὲ τῆς συγκλήτου, σπαϑαροκανδιδώ- 
τοι χαὶ οἱ τοῦ μαγλαβίου καὶ λοιποὲ οἰχειακοὺ μένουσιν ἐν 
τῷ λαυσιαχῷ ἔνϑεν κἀχεῖσε, ὑπερευχόμενοι τὸν βασιλέα" xat 
δδηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τῶν ἐκχεῖσε, εἰσέρχεται ἐν τῷ 
τριπέτωνι, καὶ μένουσιν ἐχεῖσε οὗ πρωτοσπαϑάριοι ὑπερευχό- 
ἱενοι τὸν βασιλέα. ὃ δὲ βασιλεὺς εἰσέρχεται μετὰ τοῦ κου- 
βουχλείου καὶ πατρικίων ἐν τῷ χρυσοτρικλίνῳ, καὶ ἀπελϑὼν 
6 βασιλεὺς ἵσταται ἐν τῷ δεξιῷ μέρει τοῦ χρυσοτριχλίνου πλη- 
lOg/oy ὡς πρὸς τὴν χαμάραντὴν εἰσάγουσαν πρὸς τὸν κοιτῶνα,Ε 
oi δὲ πατρίκιοι ἵστανται ἐν τῷ ἀριστερῷ μέρει τοῦ αὐτοῦ 
χρυσοτριχλίγου, καὶ ἵστανται ἔμπροσθεν τοῦ σένζου, βαστά- 
ζοντες τώ τε λιτανίκια αὐτῶν κηρία καὶ τοὺς σταυροὺς, οἱ δὲ 
ἱερεῖς ἀνέρχονται μέσον διὰ τοῦ χρυσοτρικλίγου, xai ἵσταν- 
15rat πλησίον τοῦ σένζου. ὃ δὲ διάκονος τίϑησι τὸ εὐαγγέλιον Ms. 83. b 
ἐν τῷ βασιλικῷ ϑρόνῳ, xai γίνεται 5 συνήϑης ἐχτενὴ, καὶ 
ἀπέρχεται ὃ βασιλεὺς μετὰ τοῦ χουβουχλείου καὶ τῶν ἱερέων 
εἰς τὸν va)» τῆς ὑπεραγίας Osoróxov ἐν τῷ φάρῳ, οἱ δὲ 
πατρίκιοι ὑπερευξάμεγοι τὸν βασιλέα ἐξέρχονται. καὶ εἶθ᾽ 
ποοὕτως, εἰ κελεύει Ó βασιλεὺς, προσχαλοῦνται τοὺς πατρικίους, 
xai συλλειτουργοῦσι τῷ βασιλεῖ ἐν τῷ ναῷ τῆς ὑπεραγίας Ὁ 
Θεοτόχου, ἢ καὶ οὐχὲ, λειτουργοῦσιν ἔξω εἰς τὸν ἅγιον Στέ- 
qavov τοῦ ἱπποδρόμου. στοιχηϑέντος δὲ τοῦ χλητωρίου, γί- 
γονται μίγσαι, καὶ μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς ϑείας λειτουργίας 
χϑδέξέρχεται ὅ βασιλεὺς καὶ χαϑέζεται ἐπὲ τῆς τιμίας αὑτοῦ 


1. ἐπὲ τὸ ed. 


perque scalas lausiaci descendit, ἀξ senatus, spatharocandidati, man- 
'elavitae ceterique domestici utrinque in lausiaco subsistunt, Impera- 
tori acclamantes, qui a praesentibus stipatus, tripetonem , ubi pro- 
tospatharii, fausta ei apprecantes, adsunt, ingreditur. Deinde cum 
cubiculariis et patriciis chrysotriclinium petit, et abiens, in dextro 
latere eius prope et quasi ad cameram in cubiculum ducentem sub- 
sistit, patricii autem in sinistro latere eiusdem triclinii throno ad- 
stant, processionales cereos et eruces gestantes, sacerdotes per me- 
dium eorum ad triclinium ascendunt δὲ prope thronum consistunt. 
Diaconus evangelium in throno Imperatoris reponit, qui, solenni 
extensa cantata, cum cubiculo et sacerdotibus ad templum $. Deipa- 
Tae phari abit, patricii vero, fausta ei precati, discedunt, Sic po- 
tea, si iusserit Imperator, arcessuntur patricii, unaque cum 60 in 
templo S. Deiparae sacris intersunt; sin minus, extra templum in 
s. Stephani in hippodromo sacros ritus celebrant. Parato vero con- 
Vivio, missus afferuntur, et peracta divina liturgia, Imperator :disce- 


176 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


2 - 3 “Ὁ 5 * à , c 
τραπέζης àv τῷ Ἰουστιγιαγῷ τρικλένῳ ἀπὸ σχαραμαγγίου, ὧσ- 
ἀύτως καὶ οἱ κληθέντες" ἀπὸ γὰρ τῆς λιτῆς πάντες ἀλλάσ- 

* ὌΝ 50! e 2 ^ , γ , - 
σουσι. (E) Χρὴ à? εἰδέναι, ovt, εἰ μὲν τύχῃ ἔν ταυτῃ τῇ 
« —- € ? * - € , , ^—- 
ἑορτῇ ὃ εὐαγγελισμοὸς τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου, τελεῖται οὕ- 
, € c j d j l4 
Ed.I.1o4r06. λιτανεύει͵ 0 βασιλευς, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, ἐχτελῶνδ 
ἅπαντα ἀχολούϑως ἐν τοῖς εὐχτηρίοις τῆς δάφνης, τελέσας 
"ἂν εὐ ς », 2 - - " M * 
δὲ ἅπαντα, ὡς εἰϑισται αὐτῷ τῇ τῶν βαΐων ἡμέρᾳ τελεῖν. 
« P . D , $3 ' , - € 
οἱ μὲν ἱερεῖς μετὰ τὸ ἐχτελέσαι πάντα ἀχολούϑως ἐν τῷ &- 
; ^ ^ 
γίῳ Στεφάνῳ ἀπέρχονταν αὐτοὶ μόνον ἐν τῷ παλατίῳ λιτα- 
γεύοντες, 0 δὲ βασιλεὺς εἰσέρχεται ἐν τῷ κοιτῶνε αὐτοῦ, éx-10 
δεχόμενος τὸν καιρόν, χαταλαβόντος δὲ τοῦ χαιροῦ, μηνύει 
- » , 
ὃ τῆς -«αταστάσεως τῷ πραιποσίτῳ, ὃ δὲ πραιπόσιτος δηλοῖ 
ἢ βασιλεῖ, xai ἐξελϑὼν ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ ὀχταγώγῳ, περι- 
τῷ βασιλεῖ, 5 c τα γωγνῷ, neg 
Li ^ ve € “« ' - , b] » 
βάλλεται τὴν χλανίδα αὑτοῦ διὰ τῶν βεστητύρων, καϑὼς εἰἴ- 
4 LI ^ b w ? 
ϑισται, καὶ δηριγευόμεγος ὑπὸ τῶν τοῦ κουβουκλείου ἀρχόν-τϑ 
« * - ? ' ' ' 
Brov, ἐξέρχεται διὰ τοῦ αὐγουστέως, καὶ διελϑὼν τὸ στενὸν, 
ἤγουν τὴν χρυσὴν χεῖρα, ἀνέρχεται. εἰς τὸν ὀνόποδα, xai 
* ,? - “ , v dog , t A. | ? « 
στὰς ἐν τῇ χαλχῇ πύλῃ τοῦ ὀγύποδος, δέχονται αὐτὸν ἐχεῖσε 
« , | , , - M , 
οἱ πατρίχιοι καὶ στρατηγοί- πεσόγτων δὲ καὶ προσχυνησάν- 
των, νεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ τῆς καταστάσεως ἀπὸ χελεύσεως,20 
χκἀχεῖνος λέγει ,,χελεύσατε. ἀπὸ δὲ τῶν ἐκεῖ διέρχεται, 
€ e * ,? , e , ? 5 - , 
τελῶν ἅπαν ἀχολούϑως, ὃν τρόπον ἀγωτέρω ἐν τῇ προελεύσεν 
E - , a— E ^ — 6. , ,? e - ) - 
Ms.84.aroU εὐαγγελισμοῦ 6énb λεπτῷ ἐξεϑέμεϑα. ἰστέον, ὅτι τῇ αὐτῇ 
€ n" DA c , * -» 
ἡμέρᾳ τῶν βαΐων xai 7 αυγούστα δέχεταν τὰ βῆλα ὁμοίως 


19. o£ om, ed. 


dit, ac venerandae mensae suae in Iustiniani triclinio in scaraman- 
gio, quo etiam convivae induti sunt, assidet: ante processionem 
enim omnes mutatorias sumunt. (V.) Sciendum est, si in eum 
diem annuntiatio sanctissimae Virginis inciderit, eam ita celebrari. 
Imperator, sicut supra demonstratum est, procedit, omnia ordine in 
oratoriis daphnes peragens, observatis iis ritibus, quos solet in die 
palmarum observare, Sacerdotes tantum, sacris in S. Stephani celebra- 
tis, in processione ad palatium abeunt; Imperator autem ad suum cubi- 
culum, tempus exspectaturus, se confert. Quo appropinquante, cerimo- 
niarius praepositum, hic Imperatorem admonet, qui octagonum ingressus, 
tunica sua per vestitores, ut mos est, induitur, et praefectis cubiculo 
ipsum comitantibus, per augustale transit, perque stenumi seu auream 
manum digressus, ad onopodem ascendit, in cuius aenea porta consti-- 
tutum patricii et strategi excipiunt. Dum autem procidunt et adorant, 
praepositus cerimoniario a mandato signum dat, is dicit: Jubete. 
Inde omnibus rite peractis , quae supra in processione annuntiatio- 
nis breviter explicuimus, discedit, Sciendum, festo palmarum die 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 33. 177 


τῷ βασιλεῖ, καὶ τοὺς σταυροὺς λαμβάνει ἐκ τῶν κατὰ τύπον 


εἰσερχομένων ini τοῦ βασιλέως οὕτως xal ἐπ᾽ αὐτῆς. c 
ΚΕΦ. λγ. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ € καὶ ἐπὶ τῆς τοῦ 
5 βασιλέως περιόδου ἐν τοῖς γηροχομείοις. 


ἘξΞέρχεται ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ παλατίου ὥρᾳ πρώτη 7 καὶ 
Θχ τ 5 i δε ' ?] ?] 
, » - ε ε * , - , , 
δευτέρᾳ ἐν τῷ ἱπποδρομίῳ. ἐππεῦσας δὲ ἐχεῖσε, δηριγευομε.- 
* - * , E , ) Ἵ 
γος ὑπὸ τῶν κατὰ συνήϑειαν, ἀπέρχεται ἐν τοῖς γηροχομεί᾽- 
LI * € , ^ - - 
016, ἐχπληρῶν τὴν παρὰ τοῦ προφήτου, μᾶλλον δὲ τοῦ Kv- 
100/0v, εἰρημένην φωνήν" ο»ἐσχόρπισεν, ἔδωχε τοῖς πένησιν, 
δ , - , 9 €- ^ 
ἡ διχαιοσύνη αὐτοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος" πλου- 
"ΣΝ e » - ' ^ 
τοποιῶν ἅπαντας χαὶ παραμυϑούμενος ix τῶν παρὰ Θεῷ δε- Ὁ 
- - & oU 
δωρημένων αὐτῷ ἀνεξαντλήτων ϑησαυρῶν." ἐχτελέσας δὲ ἅ- 
A , , c , . 
παντὰ τὰ χατὰ συνήϑειαν ἐν ἑχάστῳ γηροχομείῳ, ὑπὸστρἐφὲι 
τδὲν τῷ παλατίῳ, καὶ στοιχηϑέντος τοῦ χλητωρίου, γίνονται 
ε « * 
μίνσαι, καὶ οἱ μὲν χληϑέντες φίλοι μένουσιν, οἱ δὲ λοιποὲ 
2 c 4 € , 
ἀπέρχονται ἐν roig ἰδίοις αὐτῶν τόποις. καταλαβούσης δὲ 
- e Ld * , 
τῆς ὥρας τῆς ϑείας λειτουργίας, εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς ἐν 
- -" -" € ᾿΄ ᾿ Ὁ" , * * ? , 
τῷ ναῷ τῆς ὑπεραγίας Θεοτύχου τοῦ φάρου πρὸς τὸ ἐχτελέ-- 
' ΕἾ , . 
20gat τὴν ϑείαν λειτουργίαν, καὶ εἰ κελεύει ὃ βασιλεὺς, προσχά-- 
λοῦνται οἱ πατρίκχιοι, καὶ συλλειτουργοῦντες αὐτῷ, εἰ δὲ μήγε,Ε ἃ. L. 105 


21. συλλειτουργοῦγντες B., συλλειτουργοῦν superscripto τ cod,, 
συλλειτουργοῦνται éd, 


augustam quoque vela, aeque ac Imperatotem , admittere, et dum 
ad ipsam eo ritu, quo ad Imperatorem ingtediuntur, ab ipsis cruces 
accipere solere. " 

CAP. 33. 


Observanda in sancta et magna feria quinta , et de Imperatoris 
circuitu in .gerocomiis. 


Imperator a palatio hora prima aut secunda ad hippodromum 
procedit. Equo autem ibi conscenso , comitantibus eum, qui solent, 
ad gerocomia abit, ut verba a propheta, aut potius à Domino pro- 
lata impleat : Sparsit munera, dedit pauperibus, iustitia eius in 
saecula saeculorum manet: ditans omnes et sublevans ex inexhaustis 
thesauris, quos ipsi Deus donavit. Omnibus, quae solent in singu- 
lis gerocomiis peragi, observatis, ad palatium revertitur, instructoqué 
convivio, missus afferuntur, et invitati quidem amici remanent, ce- 
teri vero ad sua domicilia abeunt. Hora autem divinae liturgiae 
instante, templum sanctissimae Deiparae phari Imperator sacrorum 
rituum celebrandorum causa ingreditur, et si iubet, patricii vocantur, 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 12 


179 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


" - € € € , , ἀν. 3 
ἐξέρχονται ἐν τῷ vag τοῦ: dylov πρωτομαρτυβοῦ Sregavov, 
- I , , , 
ἐχεῖσε τελοῦντες τὴν ϑείαν λειτουργίαν, xat εἰ χελεῦει ὁ βα- 
σιλεὺς, προσχαλοῦνται οἱ πατρίκιοι, τῆς δὲ ϑείας λειτουρ-- 
γίας τελεσϑείσης, καϑέζεται ἐν τῷ νάρϑηκι τοῦ αὐτοῦ ναοῦ 
) - , M , er , ' , 
ἐν τῷ σχάμνῳ, καὶ εἰσελϑόντες οἵ τὲ μάγιστροι καὶ πατρίχι-5 
, ^ , ^ ^ —— 
.0L, πραιπύσιτοι καὶ λοιποὶ, λαμβάνουσι διὰ χειρὸς τοῦ βασι- 
* ' € , 
λέως ἀνὰ μήλων δύο xui ἑνὸς χινναμώμου. εἰ δὲ οὐ χελεύει 
- - , - , - 
6 βασιλεὺς καϑεσδῆναι ἐν τοῖς ἐχεῖσε, ἀπέρχεται ἐν τῇ βα- 
σιλικῇ καμάρᾳ τοῦ χρυσοτριχλίνου, xai καϑέζεται ἐν τῷ ἐ- 
- mS , - - ^" 
Ms.84. " κεῖσε ὄντι σχάμνῳ, ἐπιτελῶν πᾶσαν τὴν προῤῥηϑεῖσαν διανο-το 
bj ^ ' ^ ^ « 
Β μήν. αὐτοὶ δὲ ἀσπαζόμενοι τὰς τοῦ βασιλέως χεῖρας, ἐξέρ-- 
^ - D c 
χονται ὑπερευχόμενοι αὐτὸν, xai μετὰ ταῦτα ἐξέρχεται ὁ 
βασιλεὺς καὲ καϑέζεται ἐπὶ τῆς τιμίας αὐτοῦ τραπέζης ucro 
Ὁ » E MS. - 3, € δὺ E] ΌΝ 
φίλων, οὗς ἂν ἐχέλευσε τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ καλέσαι. ἱστέον δὲ; 
«r , , -- € , ,? LE Ψ ᾿ 
ὅτι ἐν ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ ἀλλάξιμα ovx εἶσιν. - 15 


ΚΕΦ. λδ΄. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ μεγάλῃ παρασχευῇ, καὶ ὅσα ἐν αὐτῇ 


τελεῖται. 


Περὲ ὥραν δευτέραν ἐξελϑὼν ὃ βασιλεὺς ἐν. τῷ ἵππο- 
δρομίῳ, ἱππεύει ἐκεῖσε χαὶ ἀπέρχεται ἐν βλαχέρναις, xoi20 

M bd - 5 bd c - A] 

εἰσελϑὼν ἐν τῷ ναῷ, ἀπέρχεται μέχρι τῶν ἁγίων ϑυρῶν, xac 


2. τελοῦντες R. ex eodem cod. compendio , τελοῦνται ed. — 7. ἢ δὲ 
ed. 9. χαϑέζονται cod. 20. Verba: ἐν βλαχέρναις — &- 
πέρχεται om. ed. 


et qui una cum ipso sacra celebrant; sin minus, ad templum S. primi 
martyris Stephani progressi , sacras ibi cerimonias peragunt, et, si 
ita Imperatori visum fuerit, patricii advocantur. Divina autem li- 
turgia finita, is in. narthece eius templi in scamno sedet, et magistri, 
patricii, praepositi et reliqui ingressi, e manu eius singuli duo po-. 
ma et cinnamomum accipiunt. $i vero ibi considere Imperatori non 
libuerit, abit ad Imperatoriam cameram chrysotriclinii ibique in 
scamno considet, omnes praedictas cerimonias observans. llli vero, 
osculati Imperatoris manus, post faustas acclamationes discedunt, et 
posthac ipse Imperator abit suaeque pretiosae mensae cum amicis, 
quos eo die invitari iussit, assidet, Sciendum autem est, mutatorias 
hoc die non indui solere. 


CAP. 34. 
Observanda in magna vigilia , et quomodo celebrari soleat. 


Circa horam secundam Imperator circum ingressus, equum con- 
Scendit et blachernas petit, ibique templum ingressus ad sacras ia- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. l.34. 179 


ἅψας κηροὺς καὶ εὐξάμενος, εἰσέρχεται εἰς τὸ 9uciagtrorov, C 
καὶ λαβὼν ϑυμιατὸν, ϑυμιᾷ κυχλόϑεν, xai ὑπαλλάξας τὴν &- 
PX ἐς ' , H 5-225 , M2 ' * 
γίαν τράπεζαν, τίϑησιν ἐν αὐτῇ ἀποχόμβιον, xai ἐξελϑὼν διὰ 
τῆς πλαγίας, εἰσέρχεται εἰς τὸν ναὸν τῆς ἁγίας σοροῦ., xai 
5áwac κηροὺς εἰς τὸν αὐτὸν ναὸν ἐν τῇ προσευχῇ αὐτοῦ, ὡς. 
», c - - " 
εἰϑισται αὐτῷ, ἔμπροσϑεν τῶν ἁγίων ϑυρῶν, καὶ εἰσελϑὼν 
E * , ' LI - ' 2X. , 
εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, λαβὼν ϑύυμιατον, ϑυμιᾷ τὴν ἁγίαν τρα- 
' ^ * , , J i42 rr 
πεῖαν χυχλοϑεν, καὶ λαβων ἀποχόμβιον, τίϑησιν αὐτὸ ἐν τὴ 
&yía τραπέζη, xai ti)" οὕτως ὑποστρέψας εἰσέρχεται ἐν τῷ 
yt v0 HE n gv θρέψας εἰσέρχεται ἐν τῷ 
, » » - , e 
JOzaAari9, εἴτε ἔφιππος, εἴτε TOU πλούς. καὶ περὲ ὥραν rQi-D 
» , - - - 
« τὴν ἢ καὶ τετάρτην τῆς αὐτῆς ἡμέρας ἀπέρχονται οἱ παῖρί- 
ὲ 2. ἢ , - - - - E S T ce 
xi0L ἀπὸ χελεύσεως ἐν τῷ ναῷ τῆς ἁγίας Εἰρήνης, ὅπως, τε- 
- - , ' - » 
λοῦντος τοῦ πατριάρχου τὰς ϑείας κατηχήσεις ἐν τῷ avr 
- , "AO » ^ e , b M - 
vad, τύχωσιν ἐκεῖσε. ἱστέον δὲ, ὅτι, εἰ μὲν πρὸ τῆς TQi- 
ν. € € * κ᾿ 
τὐτοέχτης ὑποστρέψει ὃ βασιλεὺς ἀπὸ βλαχέρνας, εἰσέρχεται, 
πρῶτον ἐν τῷ βεστιαρίῳ, xai ἐχβάλλει τήν τε χρυσῆν τρά- 
πεῖαν μετὰ τῶν λοιπῶν χρυσῶν σχευῶν τῶν μελλόντων xa- 
ϑυπουργῆσαι τῇ διακαινησίμῳ ἐν τῷ χρυσοτριχλίγῳ, xai εἰἶϑ᾽ 
e bd * - ^ , 
οὕτως τελοῦσι τὴν τριτοέχτην, xai προσκυγεῖ τὴν τιμίαν ÀÓy- 
c , 2. 7 M c , ς AERE. , 
20yzv. ομοίως εἰσέρχονται καὶ OL πατρίκιοι ἀπὸ κελεύσεως JLE-Ed. L. τοῦ 
. τὰ τοῦ χουβουχλείου, πρωτοσπαϑάριοί τε xci οἱ ἐπὲ τῶν oi- 
χειαχῶν, προσχυνήσαντες καὶ αὐτοὶ τὴν τιμίαν λόγχην, uat 
€ ', * , , , ἮΝ M -Ὁ 
ὑπερευξάμενοι τὸν βασιλέα, ἐξέρχονται. εἰ δὲ μετὰ τῆς τρι-Μ5.85. ἃ 
ες ? ^ , Lj , » ^ - 
0 βλαχέρναξ πρῶ- 
τοέκτης ὑποστρέψει ἀπὸ βλὰαχ ras, ὡς τελέσας ἐκεῖσε πρῶ 
25rov τὴν τριτοέχτην, προσκυνεῖ τὴν τιμίαν λόγχην μετὰ τῶν 


muas pergit, ubi cum cereis ardentibus precatus, oratorium ingredi- 
tur, et sumto thuribulo, illud circulatim incensat, et postquam novo 
ánstrato sacram mensam vestivit, apocombium inibi reponit, perque 
obliquitatem egressus, templum sacri Sepulcri petit, et cereis ibi in 
precatione, ut ipsi mos est, ante sacras ianuas accensis, inque sacra- 
rium ingressus, sumto thuribulo, sacrum altare circulatim incensat 
et apocombium in eo reponit, et sic ad palatium aut equo aut nave 
rursus revertitur, Circa horam tertiam aut quartam eius diei patri- 
€ii a mandato ad sanctae lrenes templum procedunt, ut patriarchae 
divinam catechesin in hoc templo peragenti adsint. Sciendum vero 
est, Imperatorem, si ante tertiam et sextam e blachernis non rever- 
tatur, primum in vestiarium ingredi, aureaque mensa et reliquis va- 
sis, quae in aureo triclinio in renovatione adhiberi debent, inde 
amotis, tertiam et sextam ibi celebrare aureamque lanceam adorare. 
Eodem ritu patricii a mandato cum cubiculariis, protospathariis et 
praefectis domesticorum , sacram lanceam. adoraturi, ingrediuntur, 
quo facto, fausta Imperatori apprecati, discedunt, Si véro post tet- 


180 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


, , , , , - , 4-5 e , 
ἀνωτέρω εἰρημένων ἐν τῷ φάρῳ, x«i εἶϑ’ οὕτως εἰσέρχεται 
-" , * ^ 
ἐν τῷ βεστιαρίῳ, xat ἐκβάλλει τὰ σχεύη, ὡς προείρηται. 
^ € M * 
ἰστέον δὲ καὶ τοῦτο, ὅτι καὶ πλοὸς ἀπέρχεται ὃ βασιλεὺς 
2. 35 1 "e - - 
ἐν βλαχέρναις, ἀλλ᾽ οὖν xai φιλοχαλεῖ τὸ ἅγιον βῆμα τῆς 
E ᾿ , 
Β ἁγίας σοροῦ, xat ὑποστρέψας ἀπὸ ἱματίου, εἰσέρχεται εἰς τὰδ 
M “« , , 
yngoxousia τῶν κύφης, καὶ δογεύει τοὺς γέροντας xai Àc- 
M 
βοὺς, xoi ὑποστρέφει sig τὸ παλάτιον. 


ΚΕΦ. λε.. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῷ ἁγίῳ καὶ μεγάλῳ σαββάτῳ. 


Περὲ ὥραν τρίτην ἀλλάσσει τὸ χκουβούχλειον, xai δίδοταιτο 
ἀπὸ κελεύσεως μεταστάσιμον διὰ τοῦ τῆς καταστάσεως ἐν τῷ 
λαυσιαχῷ, καὶ oi uiv βαρβάτοι ἄρχοντες διέρχονται διὰ τοῦ 
μονοθύρου τοῦ ὄντος ἐπὶ τὸν εἰδικὸν, καὶ ἐξέρχονται ἐν τῷ 

αἡμικυχλίῳ τῆς μυστικῆς φιάλης τοῦ τρικύγχου. ὅ δὲ βασιλεὺς : 
δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν τοῦ χουβουχλείου, ἐξέρχεται ἀπὸ τοῦιϑ 
χρυσοτριχλίνου, καὶ διέρχεται διὰ τῶν διαβατικχῶν τῶν ἁγίων 
M, φορῶν σαγίον, καὶ ἐξέρχεται ἐν τῷ ἡμιχυχλίῳ τῆς μυστικῆς 
φιάλης τοῦ τρικόγχου, si9" οὕτως διέρχεται, δηριγευόμενος 
ὑπὸ πάντων, διά τε τῆς ἀψίδος καὶ τῆς δάφνης, ἅπτων &p 
τοῖς ἐχεῖσε οὖσιν εὐχτηρίοις κηρία, καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ xor-20 
τῶνι τοῦ αὐγουστέως. χαὲ ἀλλάσσουσιν οἵ τε πατρίκιοι, Óo- 


13. ἐπὶ τὸ ed...— τή. ἡωικύχλῳ ed. 


tiam et sextam Imperator a blachernis, ea scilicet ibi iam celebrata, . 
redeat, venerandam lanceam cum dictis in pharo adorat, deinde 
vestiarium ingressus, vasa, ut supra monuimus, inde removet, Porro 
sciendum est, Imperatorem etiam nave ad blachernas abire, et sa- 
crum bema sancti Sepulcri ornare, deinde reversum in veste, quam 
semper gestat, ad gerocomia cyphes abire, ac rogis seu donis seni- 
bus et infirmis distributis, ad palatium reverti. 


CAP. 35. 
Observanda in sancto magnoque sabbato. 


Circa horam tertiam cubiculum mutatorias sumit, et a mandato 
metastasimum sive solennis processio per cerimoniarium in lausiaco 
indicitur, praefecti barbati per ianuam aerarii privati in semicircu- 
lum secretae phialae triconchi abeunt. —lmperator autem, a cubi- 
culo stipatus, ab aureo triclinio per porticus quadraginta sanctorum, 
sago indutus, ad semicirculum secretae phialae triconchi abit, deinde, 
omnibus comitantibus, per apsidem et daphnem digressus, cereos in 
oratoriis, quae ibi sunt, accendit et cubiculum augustalis intrat. 
Tunc patricii, domestici et omnis senatus tunicas atrabaticas, prae- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT.I.35, 181: 


μέστιχοί τὲ καὶ 7 σύγχλητος ἅπασα ἀτραβατικὰ χλαγίδια, ó- 
μοίως καὶ οἵ τοῦ κουβουκλείου ἄρχοντες περιβέβληνται χλα- 
γίδια τύρεα, οἱ δὲ πραιπύσιτοι λεοντάρια χρυσόταβλα. xat 
καταλαβόντος τοῦ καιροῦ, περιβαλλόμενος 0 βασιλεὺς διβη- Ὁ 
ὅτήσιον τὸ παγαγνὸν καὶ χλανίδα τὸν ὀψίμαρον, καὶ δηριγευό- 
μενος ὑπό τε τῶν πραιποσίτων καὶ λοιπῶν ἀρχόντων τοῦ 
χουβουχλείου, διέρχεται διά τε τοῦ αὐγουστέως xai τοῦ στε- 
vob), ἤγουν τῆς χρυσῆς χειρὸς, καὶ ἀπέρχεται εἰς τὸν ὀνόπο- 
δα, καὶ στάντος αὐτοῦ ἐν τῇ χαλχῇ πύλῃ τοῦ ὀνόποδος, δέ- Μ5.85.Ὁ 
τοχονται αὐτὸν ἐχεῖσε πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ, x«i πεσόντων 
γεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ τῆς καταστάσεως ἀπὸ κελεύσεως, “χαὲ. 
λέγει ,,χελεύσατε"" καὶ αὐτοὶ ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα «εἰς 
πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους.  (B.) Καὶ δηριγευόμενος 
ὑπ’ αὐτῶν πάντων, ἐξέρχεται ἐν τῷ κονσιστωρίῳ, καὶ στάντος 
152» τῷ χαμελαυχίῳ ἐπὲ τοῦ πορφυροῦ λίϑου, πίπτουσιν αὔϑις .1,. 107 
οἱ πατρίκιοι χαὶ ἡ σύγκλητος, χαὲὶ λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπύσι-- ᾿ 
τος παρὰ τοῦ βασιλέως, νεύει τῷ σιλεντιαρίῳ, κἀκεῖνος λέγει 
»»κελεύσατε"" αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα, εἰς πολ-- 
λοὺς καὶ ἀγαθοὺς χρόνους." κἀχεῖϑεν δηριγευόμενος vno 
δοπάντων αὐτῶν, διέρχεται διά τε τῶν ἐξχουβίτων καὶ τῶν σχο- 
λῶν, καὶ ἐξέρχεται διὰ τῆς μικρᾶς πύλης τῆς χαλκῆς τοῦ χυ- 
τοῦ, καὶ ἀπέρχεται μέχρι τοῦ &yipv φρέατος. τὰ δὲ μέρη δέ- 
χονται τὸν βασιλέα ἐν ταῖς στάσεσιν αὑτῶν, σφραγίζοντα τὸν 
βασιλέα καὶ μόνον, λέγουσι δὲ xai οἱ νοτάφιοι xai οἵ μαΐστο-- 
25956, ὡς εἴϑισται αὐτοῖς, τοὺς ἰάμβους. ὃ δὲ βασιλεὺς εἰἶσελ-Β 
20, διὰ τῶν ed. — 21, πύλης xai χαλκ. ed. j 


fecti cubiculo vestes Tyrias, praepositi leontaria aureis fimbriis in- 
duunt. Tempore veniente, Imperator dibetesium paganum et tuni- 
cam hibernam gestat, et a praepositis ceterisque cubiculi praefectis 
stipatus, per augustale et stenum seu auream manum ad onopodem 
abit, in cuius aenea porta constitutum patricii et strategi excipiunt, 
et postquam in terram procubuere, praepositus cerimoniario a man- 
dato signum dat, is dicit: lubete, ipsi Imperatori apprecantur: [πὶ 
multa bonaque tempora etc. (1L) Deinde ab his omnibus stipatus, 
ad consistorium abit, et dum sub camelaucio in porphyretico lapide 
Stat, rursus patricii et senatores procidunt, et postquam praepositus 
signum ab Imperatore accepit, silentiario annuit, qui dicit: Jubete, 
ceteri faustum ac diuturnum imperium principi apprecantur. Inde, 
his omnibus comitantibus, per excubias scholasque transit, perque 
parvam aeneam portam chyii ad sanctum puteum venit  Factiones 
Imperatorem iu suis stationibus accipiunt, et tantum cruce signant, 
notarii vero et magistri, ut ipsis mos est, iambos recitant. lImpera- 
ior sacrum puteujn ingressus , cereos accendit, et a patriarcha in 


* 
182 - CONSTANTINI PORPHYROGENITI : 


ϑὼν ἐν τῷ ἁγίῳ φρέατι καὶ ἅψας κηροὺς, δέχεται παρὰ τοῦ 
πατριάρχου ἐν τῷ ἁγίῳ φρέατι, xai προσχυγήσαντες ἀμφότε- 
QoL ἀλλήλους καὶ ἀσπασάμενοι, εἰσέρχονται εἰς τὸν ναὸν, xai 
ἀπελϑόντες μέχοι τῶν ἁγίων ϑυρῶν, ὃ μὲν πατριάρχης εἰσέρ-- 
χεται εἷς τὸ ϑυσιαστήριον, ὃ δὲ βασιλεὺς, στὰς ἔμπροσϑενδ 
τῶν ἁγίων ϑυρῶν, καὶ ἅψας xnoovg xai εὐξάμενος, εἰσέρχε- 
ται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, καὶ μετὰ τὸ ὑπαλλάξαι τὴν ἁγίαν 
τράπεζαν τὰς αὐτῆς ἐνδυτὰς, λαμβάνει παρὰ τοῦ πραιποσίτου 
χουσίου λίτρας Q, καὶ τίϑησιν αὐτὰς εἰς τὴν ἁγίαν τράπεζαν 
ἐν τῷ βασμιδίῳ, ἐν ᾧ Ó βασιλεὺς ἵσταται, καὶ ἡνίκα ὑπαλλά-το 
CE τὴν ἁγίαν τράπεζαν, λαβὼν ἀποχόμβιον ἕτερον, ἔχον xai 
αὐτὸ χρήματα πάμπολλα παρὰ τοῦ πραιποσίτου, τίϑησιν αὐτὸ 
εἰς τὴν ἁγίαν τράπεζαν, εἶτα λαβὼν παρὰ τοῦ πατριάρχου 
ϑυμιατὸν, ϑυμιᾷ ἐκ τρίτου τὸ ϑυσιαστήριον κυχλόϑεν, καὶ ἐξέρ-- 
χεται διὰ τοῦ ἀριστεροῦ μέρους τῆς πλαγίας, xai ἀπέρχεται εἰςιϑ 
Ms.86.a τὸ σχευοφυλάκιογ. εἰσελϑὼν δὲ καὶ ἅψας κηροὺς εὔχεται, xal 
εὐξάμενος ϑυμιᾷ τὼ σχεύη ἅπαντα, xai καϑέζεται μικρὸν μετὰ 
τοῦ πατριάρχου. εἶϑ᾽ οὕτως εἰσέρχονται οἱ τοῦ κουβουχλείου 
καὶ oí λοιποὶ ἄρχοντες οἱ κατὰ συνήϑειαν εἰσιόντες, λαμβάνουσε 
παρὰ τοῦ σχευοφύλακος νάρδον, καὶ ei9' οὕτως ἀνίσταται ὅ βα-ο 
σιλεὺς, καὶ ἐξελϑὼν ἀπὸ τοῦ σχευοφυλακίου, διέρχεται διὰ τοῦ 
p γυναικίτου νάρϑηκος, & ᾧ καὶ τὴν συνήϑη στάσιν κέκτηνται αἵ 
τῆς αὐτῆς μεγάλης ἐκκλησίας διαχόγισσαι, καὶ ἐξέρχεται διὰ τῆς 
ἀριστερᾶς πύλης τοῦ βήματος καὶ ἐπιδίδωσιν αὐτῷ ὃ πατριάρ- 
χῆς εὐλογίας. (Τ.) Καὶ διελϑόντες ἀμφότεροι διὰ τοῦ ὄπισϑεναῦ 


sancto puteo excipitur, ubi, postquam se invicem adorarunt ac $a- 
lutarunt , templum intrant, et ad sanctas ianuas progressi, pa- 
triarcha sacrarium intrat. Imperator ad sacras ianuas constitu- 
ius, cereos accendit , et precatus sacrarium intrat, mutatoque sa- 
cri altaris instrato, a praeposito centum libras auri sumit, qui eas 
in gradu ponit , in quo lmperator stat , novoque instrato im- 
posito , aliud apocombium., quod et ipsum admodum pretiosum: 
est, a praeposito sumit inque sacra mensa offert, deinde suf- 
fimentis a patriarcha acceptis, sacrarium in circulo ter incensat, 
perque sinistram obliquitatis partem ad locum, ubi vasa asservantur, 
abit. Ingressus vero cum cereis ardentibus , precatur, deinde vasa 
omnia incensat et paululum cum patriarcha considet, Posthac cubi- 
cularii et reliqui praefecti, qui pro more intrare solent, ingressi, a 
thesaurario nardum accipiunt, Imperator vero surgit, et a sceuophy- 
lacio egressus, per gynaeceum nmarthecis, ubi solitam stationem suam 
diaconissae magnae ecclesiae habent, transit perque sinistram bema-. 
lis portam, accepta a patriarcha benedictione, egreditur. (lIL) Post-. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.35. 189 


τοῦ βήματος στενοῦ διαβατικοῦ τοῦ ἁγίου Νικολάου, Gaépyov- 
ται μέχρι τοῦ ἁγίου φρέατος, xai αὖϑις ἐπιδοὺς ὃ πατριάρχης 
τῷ βασιλεῖ εὐλογίας, καὶ ἀμφότεροι ἀλλήλους ἀσπασάμενοι, 
ἐξέρχεται μὲν ὃ βασιλεὺς, δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν προειρημένων 
δπάντων, xai εἰσέρχεται διὰ τῆς μικρᾶς πύλης τῆς χαλκῆς, xat 
μέχρε τοῦ κονσιστωρίου ἐλϑὼν, μένουσιν ἐκεῖσε οἱ τῆς συγχλή-Ε41,. το8 
του, ὑπερευχόμενοι τὸν βασιλέα. xai καταλαβόντος αὐτοῦ τὸ 
στενὸν, μένουσιν ἐχεῖσε οἱ πατρίκιοι, ὑπερευχόμενοι xai αὐτοὶ, 
xai ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς εἰς τὸ παλάτιον, 
τοχαὲ στοιχηϑέντος τοῦ χλητωρίου, γίνονται μίνσαι, καὶ ἀπαλ- 
λάσσουσιν ἅπαντες, καὶ oi μὲν κληθέντες φίλοι μένουσιν, oi 
δὲ ἀπέρχονται ἕχαστος αὐτῶν εἰς τὸν οἶχον αὑτοῦ. καὶ περὲ 
ὥραν ϑ' ἀλλάσσει τὸ χουβούχλειον, καὶ καταλαβούσης τῆς ὥρας 
τῆς ϑείας λειτουργίας, εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς πρὸς τὸ ἐχτελέσαι 
τὐτὴν ϑείαν μυσταγωγίαν ἐν τῷ φάρῳ, καὶ εἰ μὲν κελεύσει, εἰσ- 
ἔρχονται καὶ πατρίκιοι καὶ συλλειτουργοῦνται αὐτῷ, εἰ δὲΒ. 
μήγε, ἐξέρχονται εἰς τὸν ἱππόδρομον, xai λειτουργοῦσιν ἐχεῖσε 
ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου πρωτομάρτυρος Στεφάνου. xai μέλλον- 
τος τοῦ ψάλτου ἄρξασϑαι τὸ ,,ἀνάστα ὃ Θεὸς, ἵστανται xov- 
χοβιχουλάριοε, χρατοῦντες τὰ ἔξωϑεν τῶν χρυσῶν βήλων κρε- 
μάμενα βῆλα, καὶ ἡνίκα ἄρξηται τὸ ,ἀνάστα ὃ Θεὸς," πα- Ms.86.b 
ρευϑὺ τανγύσαντες ἐξ ἴσου, αἴρουσι τὰ ἔξωϑεν βῆλα, καὶ μέ- 
vovot τὰ χρυσᾶ βῆλα xai μόνον. καὶ τῆς ϑείας λειτουργίας 
τελεσϑείσης, καὶ ἀναχράξαγτες οἱ ἐν τοῖς ἐκεῖσε' ,,Ἑστερεώσει 


17. εἰσέρχονται ed, 


quam ambo per angustam porticum S, Nicolai, quae pone bema. 
est, transiere , ad sanctum puteum abeunt, ubi patriarcha Im- 
peratori rursus benedictionem dat: post mutuam vero salutatio- 
nem, omnibus comitantibus, imperator egreditur, perque par- 
yam portam aeneam ad consistorium usque procedit, ubi senato- 
res, fausta ipsi precantes, adsunt. Cum vero ad stenum venit, pa- 
tricii ibi congregati felicia apprecantur, unde in palatium ingredi- 
tur, ubi, convivio parato, missus afferuntur , omnesque mutatorias 
deponunt, amici vocati manent, ceteri vero ad suas quisque aedes 
discedunt. . Cubiculum circa horam nonam vestes mutat, et tempore 
divini officii appropinquante, Imperator ad sacram missam celebran- 
dam in pharum abit, et, si iusserit, patricii intrant unaque cum 
ipso sacra celebrant; sin minus, ad circum abeunt et ibi in templo 
S. protomartyris Stephani sacram liturgiam celebrant, Cum vero 
Psaltes :- Deus resurge inchoaturus est, cubicularii extra aureas cor- 
tinas suspensa vela tenentes, adstant, et dum hymnum: Zeus resurge 
orditur, aequaliter extendeutes, vela exteriora tollunt manentque 


- : 
194 CONSTANTINI PORPHYROGENITI . 


5 


d ω » 
ὃ Θεὸς τὸν βασιλέα ἡμῶν," εὐθὺς αὐλεῖ τὸ δογανον, 0 ἵστα- 

Ε - , M M 
ται ἐν τῷ τριπέτωνι, καὶ ἐξελθὼν ὅ βασιλεὺς καϑέζεται éni 
τῆς τιμίας αὑτοῦ τραπέζης, φορῶν σχαραμάγγιον δίασπρον 

, , ' € , , c Χ 3. 2 

CX0vooxAaBorv, καϑέζονται xai οἱ χληϑέντες φίλοι, ot μὲν ἀπὸ 
- j^ » x 

σχαραμαγγίων λευχῶν, οἱ δὲ χροαχῶν, εὐθέως δὲ οἱ uiv «g-5 

χοντες τοῦ χουβουχλείου ἀπαλλάξαντες ἀναχωροῦσι, οἱ δὲ 

σπαϑαροχουβιχουλάριοι xal χουβικουλάριοι ἀπαλλάξανιες, πα- 

e 
οίστανται ἀπὸ σχαραμαγγίων. (44.}) Χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτι, 
εἰ μὲν τύχῃ ἡ ἑορτὴ τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ τοῦ 
€ , ? , c M » M c , μιν , 
ἁγίου σαββάτου, ἀπέρχεται ὃ βασιλεὺς εἰς τὴν ἁγίαν Σοφίαν,το 
καὶ ἐκχτελεῖ ἅπαντα τὰ τοῦ μεγάλου σαββάτου, ὡς ἀνωτέρω 
εἴρηται" xai ἐν τῇ ὑπαλλαγῇ τῆς ἁγίας τραπέζης καὶ ἐν τῇ 

D ϑυμιάσει τοῦ ϑυσιαστηρίου xol ἐν τῇ εἰσκομιδῇ τοῦ χρυσέου, 
Wr. ] c ». lE m. e d 2 - 
καὶ ἐξελθὼν, ὡς εἴϑισται αὐτῷ, ἀπέρχεται ἐν τῷ σχευοφυλα- 
κίῳ. καὶ τελέσας ἐχεῖσε ἅπαντα, ὡς προείρηται, ἐξέρ χεταιιθ 
t - ' ^ * 
διὰ τῆς ἀνωτέρω εἰρημένης πύλης" xoi λαβὼν ἐκχεῖσε παρὰ 
τοῦ πατριάρχου εὐλογίας, διὰ τοῦ στενοῦ τοῦ ἁγίου Νιχο- 
λάου διαβατιχοῦ ἀπέρχεται ἐν τῷ ἁγίῳ φρέατι, καὶ λαβὼν 
- 2 « - 
παρὰ TOU πατριάρχου εὐλογίας, οὐκ ἐξέρχεται ὃν τῇ μέσῃ 
a is νὰ ii 3 2 - " * * « ῃ - 
πρὸς τὸ ἀπελϑεῖν αὐτὸν ἐν τῷ παλατίῳ διὰ τὴν ἑορτὴν τοῦ20 
"m 2 - - , 
᾿εὐαγγελισμοῦ, ἀλλ’ ὑποστρέψας εἰσέρχεται ἐν τῇ μιχρᾷ πύλῃ͵͵ 
- ΒΩ - - 
Ed.L.1:0977 οὐσῃ ἐν τῷ φρέατι, ἐν ἦ ἵσταται ἐν ταῖς μεγάλαις προε- 
λεύσεσιν, ἐπιδοὺς τοῖς ψάλταις καὶ λοιποῖς τὰς πλουσίας αὖ- 
- U c 1 2 € ' 1 x ^2 
τοῦ δωρεὰς ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ κράζειν τὸν ἄργυρον. xat ἐκεῖ, 


-»- 


22. ταῖς om, ed. 


tantum aurea. Divino officio peracto, postquam ibi congregati ex- ἢ 
clamarunt: Conservet Deus Imperatorem nostrum! statim organum in 
tripetone collocatum pulsatur, Imperator egressus, venerandae men- 
sae suae, scaramangio albo clavis aureis indutus, assidet, cum quo 
amici invitati partim albis, partim variegatis scaramangiis induti as- 
sident : praefecti cubiculi , depositis mutatoriis, discedunt, spa- 
tharocubicularii vero et cubicularii , mutatoriis exutis , in sca- 
ramangiis Imperatori adstant. (IV.) Sciendum est, si festum an- 
nuntialionis in eandem diem sancti sabbati incidat , Imperato- 
rem ad S, Sophiae abire, et ibi ritus omnes magni sabbati su- 
pra recensitos tum in sanctae mensae instrato mutando, tum in sa- 
crarii incensatione aurique cblatione servare, et inde egressum , ut 
: ei mos est, ad custodiam vasorum abire. Ibi enim postquam omnia, 
quae supra tradidimus, peregit, per supra commemoratam portam 
egreditur, et benedictione ibi a patriarcha accepta, per angustam S. 
Nicolai porticum ad sacrum puteum abiit, acceptaque rursus bene- 
dictione, ad mediam, ob festum annuntiationis in palatium abiturus, . 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 35. 185 


ϑὲν διέρχεται διὰ τοῦ τριχλίνου, ἐν ᾧ κραματίζει ὃ βασι- 
λεὺς ἐν ταῖς μεγάλαις προελεύσεσι, καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ μη- 
τατωρίῳ, καὶ ἀπαλλάξας τὴν στολὴν, ἣν φορεῖ τοῦ ἁγίου 
σαββάτου, ὑπαλλάσσει τὴν τοῦ εὐαγγελισμοῦ στολήν. ἐξελ-Μ5. 87. ἃ 
ϑὼν δὲ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε ἠλλαγμένος, ἀπέρχεται ἔμπροσϑεν 
τῶν ϑυρῶν τοῦ ϑυσιαστηρίου, καὶ εὐξάμενος, κρατῶν xai κη- 
ροὺς, εἰσέρχεται εἰς τὸ ϑυσιαστήριον, καὶ προσχυγήσας τὴν 
- dyíav τράπεζαν, ἐξέρχεται καὶ διέρχεται διὰ τῆς σωλαίας, 
καὶ μέλλοντος αὐτοῦ διέρχεσθαι διὰ τῆς σωλαίας, λαμβάνει 
τοἀπὸ τοῦ πραιποσίτου κηρίον λιτανίκιον, καὶ παρ’ αὐτὰ ἀρ-Β 
 govrui τὸ τροπάριον τῆς ἑορτῆς τὸ σήμερον τῆς σωτηρίας 
ἡμῶν τὸ κεφάλαιον. καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ rt τῶν ἀρχόν- 
των τοῦ χουβουχλείου, πατρικίων τε καὶ στρατηγῶν καὶ τῆς 
συγκλήτου, διέρχεται διὰ τοῦ ναοῦ, καὶ ἐξέρχεται διά τε τοῦ 
τὔνάρϑηχος καὶ τοῦ λουτῆρος. χατελϑὼν δὲ τὰ γραδήλια τοῦ 
. ἀϑύρα, ἐξέρχεται ἐπὶ τὸ μίλιον, καὶ διοδεύων τὴν μέσην, ἀ- 
γέρχεται ἐν τῷ φόρῳ καὶ τελεῖ ἐχεῖσε ἅπαντα ἀχολούϑως, ὃν 
τρόπον ἀνωτέρω ἐδηλώϑη. καὶ κατελθὼν εἰς τὸν ναὸν τῆς 
ὑπεραγίας Θεοτόχου ἐν τοῖς χαλχοπρατείοις, τελεῖ ἐχεῖσε τὴν 
βοϑείαν λειτουργίαν μέχρι τοῦ εὐαγγελίου. xai ἀπὸ τοῦ εὐ- 
αγγελίου χατέρχεται διὰ τῆς ξυλίνης σχάλας, καὶ ἐξέρχεται, α 
τελεσϑείσης τῆς ἐχτενοῦς" ἐν ταύτῃ γὰρ τῇ ἡμέρᾳ ἡ ϑεία 
'λειτουργία οὐ τελεῖται ἅπασα, ἀλλ᾽ ἕως τοῦ εὐαγγελίου xad 
τῆς ἐχτενοῦς. καὶ ἐξελϑὼν ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ ἐμβόλῳ, ὡς 


1j, τε om. ed. | i 


non procedit, sed reversus, parvam portam in sancto puteo, ubi in 
magnis processionibus psaltis ceterisque copiosa munera sua inter 
solennes argentarii acclamationes erogat, ingreditur. 1nde per tricli- 
nium, ubi in maioribus precessionibus convivium celebrat, transit 
et metatorium petit, mutataque stola, quam sancto sabbato gestat, 
eam, qua in annuntiatione utitur, induit. Unde, mutata veste , ad 
lannas sacrarii abit, ubi cum ardentibus cereis precatus, sacrarium 
intrat, et sancto altari adorato, discedit perque soleam digreditur, 
digressurus, cereum processionalem a praeposito accipit , quo facto , 
statim troparium festi exordiuntur: Hodie caput salutis nostrae. 
Deinde a praefectis cubiculo, patriciis, strategis et senatu stipatus , 
per templum transit, perque narthecem et baptisterium abit. Per 
gradus autem athyrae descendens, ad milium et per mediam in fo- 
rum abit, omnia ibi, ut supra ostendimus, ordine peracturus, Deinde 
ad templum sanctissimae Deiparae chalcoprateorum venit, et divinam 
liturgiam ibi ad evangelium usque celebrat. Quo recitato, per li- 
gneam scalam, descendit, et finita extensa, discedit: hoc enim die sa- 
cra liturgia non tota, sed ad evangelium usque et extensam cele- 


m e 
186 CONSTANTINI PORPHYROGENITI --- 


εἴρηται, ἱππεύει ἐκεῖσε μετὰ τῶν κατὰ συνήϑειαν, xai, ἄπο: 
τῶν ἐκεῖσε δηριγευόμενος ἀπέρχεται ἐν τῷ παλατίῳ, ἐχτελὼν. 
ἅπαντα ἐν τῇ διόδῳ, στάσει τε καὶ δοχῇ, ὃν τρόπον ἀνωτέρω. 
ἐν τῇ καϑύόλου προελεύσει τοῦ εὐαγγελισμοῦ ἐπὲ λεπτῷ ἐξ- 
εϑέμεϑα. xai εἰσελϑὼν εἰς τὸ παλάτιον, τελεῖ τὰ τοῦ ἁγίουδ 
σαββάτου ἅπαντα, 


ΚΕΦ. ἃς. 
D Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ προελειίσει ἑνώσεως ἐκχλησίας. 


3 , e 8 6 , ^ « , - , 
[oréov, Ort xai ἡ προέλευσις τῆς ἑνώσεως τῆς ἐχχλησίας 
ὡς καὶ αἱ λοιπαὶ προελεύσεις ἐπιτελεῖται " καὶ γὰρ ἐμπράτ-το 
» 
τως 0 βασιλεὺς ἄπεισι, xai αἵ δοχαὲ κατὰ τύπον γίνονται, 
δηλονότι χαὶ τῶν δήμων κατὰ τὸ εἰωϑὸς ἀχτολογούντων iv 
τοῖς τόποις αὐτῶν. ὅὃ δὲ βασιλεὺς ἀπερχόμενος ἕως τοῦ 
Ms.fc.báyíov φρέατος, ἀποστέφεται ἐκεῖσε, εἶτα δεξαμένου αὐτὸ 
.fg.báyíov φρέατος, gerat ἐκεῖσε, u ὑτὸν 

ἊΝ - ^ i] - 

Ed. L. 110700 πατριάρχου, ἀπέρχονται ἀμφότεροι εἰς τὸν ναὸν τῆς ü-15 
γίας Εἰρήνης. καὲ δὴ τῆς ἐκκλησιαστικῆς πάσης τάξεως τε- 
λουμένης, ἐπαίρουσιν ἀπ᾿ αὐτοῦ τοῦ ναοῦ τῆς ἁγίας Elgnvgc 
τὴν λιτὴν, καὶ ὑποστρέφουσιν εἰς τὸν ναὸν τῆς ἁγίας Σοφίας 
λιτανεύοντες, xai εἰσέρχονται διὰ τοῦ γυναικίου μέρους τῆς 
αὐτῆς ἐχχλησίας καὶ τοῦ νάρϑηχος, καὶ ἀποδόντες ἐκεῖσε τὴνλο 

- " E , , c » A ὃν , c 5 j 
τῆς λιτῆς ἀχολουϑίαν, γίνεται ἡ εἴσοδος, xai tigodevet ὃ βα- 


τι. ἀπέεισι cod, et ed. 


bratur, Imperator in porticum , ut diximus, egressus, equum cum 
iis, quibus mos est, conscendit, et ab his stipatus, ad palatium abit, 
omniaque in transitu, statione et receptione, quae supra in solenni: 
processione annuntiationis breviter exposuimus, observat. Ingressus- 
palatium, ritus sancti sabbati omnes celebrat. 


CAP. 36. 
Observanda in processione unionis ecclesiae, seu quando tomus: 
unionis ecclesiae praelegitur. 


Observandum est, processionem quoque unionis ecclesiae eo ritu, . 
quo ceterae processiones, institui, lmperator enim ad templum cum: 
officiis abit, et receptiones pro more instituuntur, factiones scilicet 
in suis stationibus ei acclamant. Deinde ad sacrum puteum proce- 
dens, coronam deponit, ibique a patriarcha exceptus, cum ipso una 
ad sanctae Irenes pergit, Peracto ibi divino oflicio, ab ipso S. Ire- 
nes templo pompam ordiuntur, et sic in processione ad templum 5." 
Sophiae reversi, per gynaeceum et narthecem eius aedis intrant, da- 
toque ibi processionis ordine, introitus fit, Imperatore et patriarcha 


-DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 32. 187 
σιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης μετὰ xai πάντων τῶν ἱερέων. τὰ 
δὲ τῆς ὑποστροφῆς ἐπιτελεῖται καϑὼς zai ἐν ταῖς λοιπαῖς 
προελεύσεσι-. 
Rowe ΚΕΦ. 2L. B 
5 Χρὴ εἰδέναι, πῶς ἀλλάσσουσιν oi δεσπόται ἐν ταῖς ἑορταῖς xai 

προελεύσεσι, 


Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ χυριαχῇ τοῦ πάσχα ἐξέρχονται oi 
δεσπόται ἀπὸ τοῦ παλατίου μετὰ ὀξέων σχαραμαγγίων xai 
χθυσοπερικλείστων σαγίων, καὶ ἐν τῷ κοιτῶνι τῆς δάφνης ἀλ- 

τολάσσουσι τὰ ϑωράχκια, περιβάλλονται δὲ καὶ τὰ τζιτζάχια, 
καὶ γένεται ὃ ἀσπασμὸς ἐν τῷ μεγάλῳ τριχλίγῳ τῶν ιϑ' ἀχ- 
xovBírov, xai μετὰ τὸν ἀσπασμὸν ἐχβάλλουσι τὰ τζιτζάχια 
xai περιβάλλονται τοὺς λώρους καὶ στέμματα, ti κελεύουσι, 
 Aevxa εἶτε δούσια, xai ἐν μὲν τῇ εὐωνύμῳ χειρὲ χρατοῦσε 
150xgníovag χρυσοῦς ἐκ λίϑων καὶ μαργάρων ἠμφιεσμένους, 
ἐν δὲ τῇ δεξιᾷ χειρὲ τὴν ἀνεξικακίαν" τὰ δὲ τῆς προελεύσε- 
ὡς ἐπιτελεῖται, χαϑὼς εἰρήκαμεν. ἰστέον, ὅτι, τῶν δεσποτῶν 
εἰσοδευσάντων xarà τὸ εἰωθὸς καὶ εἰσελϑόντων ἐν τῷ μητα- 
τωρίῳ, ἐχβάλλουσι τοὺς λώρους, xai δὴ ἐχβαίγοντες εἰς τὰ 
20&yi& χκαὲ εἰς τὴν ἀγάπην καὶ εἰς τὴν κοινωνίαν, οὐ περιβάλ-- 
λονται τοὺς λώρους, ἀλλὰ χλαμύδας" ἐν δὲ τῷ ὑποστρέφειν 
αὐτοὺς ἐν τῷ παλατίῳ, περιβάλλονται τοὺς λώρους xai στέμ- 
pura, εἰ μὲν ἐν τῷ πρωὶ λευκὰ, ἐν τῇ ὑποστροφῇ δούσια,, εἶ 


cum sacerdotibus omnibus ingrediente. Redeunt autem eo, qui in 
reliquis processionibus servatur, ordine. 
CAP. 37. 
Observatio de vestibus , quomodo ab Imperatoribus in festis diebus 
ac processionibus mutentur. 


In sancta et magna dominica paschatis Domini violaceis scara- 
mangus et sagis auro praetextis e palatio progrediuntur, in cubiculo 
daphnes loricas et tzitzacia mutant, fitque ibi solennis in magno tri- 
clinio XIX accubituum salutatio, qua peracta, tzitzaciis depositis, lora 
€t coronas, albas illas quidem aut rubras, sumunt, manu sinistra 
Scipiones aureos, gemmis'et margaritis ornatos, dextra vero acaciam 
ferunt: sic processio, ut supra observavimus, instituitur. Sciendum 
est, Dominos, templum ac metatorium pro more ingressos, lora depo- 
nere, et cum- ad loca sacra, communionem sanctamque coenam pro-- 
dire volunt, non lora sed chlamydes induere. Reversi autem ad pa- 
atium, lora. et coronas -sumunt, si albam mane, in reditu rubram, - 


5 
188 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


- le - € - , - " 
Ὁ δὲ τῷ πρωὶ δούσια, ἐν τῇ ὑποστροφῇ λευχά. ἱστέον, ὅτε, 
M - - - , ? * - 
Ms.88.a τῶν δεσποτῶν τῇ δευτέρᾳ τῆς διαχαινησίμου ἀπὸ τοῦ παλα- 
τίου ἐξερχομένων, περιβάλλονται τὰ λευχὰ χρυσᾶ σχαραμάγ- 
^ * , , , 3 31 ^ - , ? 
για xoi τὰ διαλιϑα τούτων σπαϑία. ἐν δὲ τῇ τοῦ Κυρίου ἐκ- 
, , , , a ? , 2 
χλησίᾳ περιβάλλονται στέμματα Πράσινα, zai ἀπέρχονται ἐνδ 
τῇ ἐχκλησίᾳ τῶν ἁγίων ἀποστόλων, xai περιβάλλονται τὰ ξαυ- 
τῶν λευκὰ διβητήσια xai τὰ χλανίδια καὶ εἰσοδεύουσι, δεί- 
- - LS x 
Anc δὲ ἐν τῇ ὑποστροφῇ περιβάλλονται τὰ χολώβια, ἤγουν 
^ 3 * ' ' 
τοὺς χριοὺς, καὶ τὰ διάλιϑα ζωστίχια σπαϑία xci στέμματα 
5 € € ' ^ » 3 
λευχὰ, εἰ δὲ βουληθῶσι βάλλειν τὰς τιάρας, ἤγουν τὰς 107-10 
, , AH -— € , 
Ed.l.iiniqac, περιβάλλονται αὐτάς. ἰστέον, ὅτι ταύτῃ τῇ ἑβδομάδι, 
- , - t , ' , 
τῆς διακαινησίμου φοροῦσιν οἱ δεσπόται τὰ ἄσπρα διβητήσια, 
? ^ ^ hd i , ? » 
εἰ δὲ βουληθῶσι ποιῆσαι ἢ πρόχενσον ἐν ἐχχλησίᾳ, εἴτε λιτὴν 
» ^ , - , , D ὃ» P? 5 ΄ 
εἶτε δοχὴν ἐν τῷ παλατίῳ, περιβάλλονται τὰ τζιτξάκια. ἰστέ- 
ον, ὅτι τῇ χαιγῇ χυριαχῇ, ἤγουν τῶν ϑυρῶν χεχλεισμένων,1τ5 
ὁμοίως ἐπιτελεῖται" πολλάκις δὲ, εἰ κελεύουσιν οἱ δεσπό-: 
, -" € LJ - ^ ^ 
TGL, ταύτῃ τῇ ἑορτῇ ἀντὶ τῶν λευχῶν χρυσῶν σχκαραμαγγί- 
, ^ - bd , 
cov περιβάλλονται τὰ πορφυρᾶ χρυσᾶ σχαραμάγγια. ἰστέον, 
- - ^ ; T - « 
ὅτε τῇ ἑορτῇ τῆς μεσοπεντηχοστῆς ὁμοίως ἀλλάσσουσιν οἱ 
, e - € - - , 
δεσπόται. ἰστέον, ὅτι τῇ ἑορτῇ τῆς ἀναλήψεως ἀπὸ uivao 
τοῦ παλατίου ἐξέρχονται οἱ δεσπόται μετὰ τριβλατίων 
' , ν. 53 
σκαραμαγγίων, καὶ εἰσέρχονται εἰς τὸν δρύμωνα xai ἀπέρ- 
-» - LCS * ^ 3 
p χογται μέχρι τῆς χρυσῆς πύρτης, ἐχεῖσε δὲ βάλλοντες τὰ αὐ- 
Ld - , , ' , 
τῶν χρυσᾶ διάλιϑα σπαϑία xoi καβαλιχεύοντες τὰ χιώματα, 


4. τούτων om. ed, 


si rubram egressi, albam redeuntes capiti imponunt. Porro Domini 
die secunda renovationis e palatio egressi, alba auroque intexta sca- 
ramangia et gemmis ornatos gladios gestant. In templo autem Do- 
mini coronas virides capiti addunt, et ad S. S. Apostolorum aedem 
abeunt, eamque dibetesiis albis ac tunicis suis induti, intrant, re- 
duces vesperi colobia et gemmis ornatos gladios et albas coronas su- 
munt; sin vero tiaram seu tupham capiti imponere malunt, hoc quo- , 
quea consuetudine non alienum habetur. Hac septimana renovatio- 
mis dibetesia alba induunt, si vero processionem ad templum, aut 
pompam, aut receptionem institui iubent in palatio, tzitzacia indu- 
unt. Dominica nova seu clausarum portarum eodem modo celebra- 
tur. Saepe etiam, si Dominis libet, hoc festo pro albis auroque in- 
textis scaramangiis purpurea auro ornata induunt. In festo mediae 
pentecostes similibus mutatoriis utuntur. In festo ascensionis Domini 
scaramangiis triblatteis e palatio progressi, celocem conscendunt et ad 
portam auream abeunt, ubi aureis gemmatisque gladiis cincti, equo 
ornamentis circa collum instructo vehuntur, et ad venerandam sacro- 


" 


DE CERIMON, AULAE ΒΎΖΑΝΤ. 1. 325. 189 


ἀπέρχονται ἐν τῇ ἐχχλησήᾳ τῆς ὑπεραγίας Θεοτύχου τῆς πη- 
γῆς, κἀκεῖσε ἀλλάσσουσι τὰἀνξαυτῶν λευκὰ διβητήσια, xai εἰσ- 
οδεύουσιν: ἡ δὲ ὑποστροφὴ τελεῖται χαϑὼς καὶ τῇ δευτέρᾳ 
τῆς διακαινησίμου, ἰστέον, ὅτι τῇ ἑορτῇ τῆς νέας μεγάλης 
δέχχλησίας ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται διβητήσια πορφυρᾶ καὲ 
^ φὰς τούτων χλαμύδας. ἰστέον, ὅτι τῇ ἑορτῇ τῆς πεντηκοστῆς 
ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται ἐν τῷ κοιτῶνι τῆς δάφνης λευχὰ δι- 
βητήσια καὶ τὰς τούτων χλαμύδας καὶ στέμματα ῥούσια, &YMs.88.b 
δὲ τῇ ὑποστροφῇ στέμματα λευχά. (.}) Ἰστέον, ὅτι τῇ C 
τοξορτῇ τῶν ἁγίων πάντων περιβάλλονται οἱ δεσπόται χρυσᾶ 
σχαραμάγγια,, οἷα χελεύουσε, καὶ στέμματα ὁμοίως. ἱστέον, 
ὅτε xai ἡ ξορτὴ τῶν ἁγίων ἀποστόλων ὁμοίως τελεῖται. ἰστέ- 
ον, ὅτε τῇ ἑορτῇ τοῦ ἁγίου Ἠλίου ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται 
διβητήσια πορφυρᾶ καὶ τὰς τούτων χλαμύδας. ἰστέον, ὅτι 
15:5 ἑορτῇ τῆς μεταμορφώσεως ἐν τῷ κοιτῶνι τῆς δάφνης ἀλ- 
λάσσουσιν οἱ δεσπόται λευχὰ διβητήσια καὶ τὰς τούτων χλα- 
μύδας xai στέμματα Πράσινα, ἐν δὲ τῇ ὑποστροφῇ στέμμα- 
τὰ λευχά. ἰστέον, ὅτι τῇ ἑορτῇ τῆς κοιμήσεως τῆς ὑπεραγίας 
Θεοτόχου ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται ἀπὸ τοῦ παλατίου τὰ ὀ- 
ϑοξέα τούτων σχαραμάγγια, καὶ εἰσερχόμενοι εἰς τὸν δρόμωγα, 
ἀπέρχονται ἐν τῷ ναῷ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου ἐν βλαχέρναις, Ὁ 
ἐν δὲ τῷ ἐχεῖσε κοιτῶνι ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται τὰ πορφυ- 
ρᾶ διβητήσια καὶ τὰς τούτων χλαμύδας. ἰστέον, ὅτε τῇ ξορ-- 
τῇ τοῦ γενεσίου τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου ἐν τῷ κοιτῶνι τῆς 
«δδάφνης ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται διβητήσια πορφυρᾶ xai τὰς 


14. τὰ διβητ. ed. ι16. διβητήσια om. ed. 17. ἐν τὲ τῇ ed, 


sanctae Deiparae fontium aedem abeunt, albisque dibetesiis suis indu- 
ti, eam ingrediuntur: atque ita, ut in secunda renovationis animadver- 
timus, redeunt. In festo novae magnae ecclesiae dibetesia purpurea 
suasque tunicas induunt: infesto pentecostes vero in cubiculo da- 
phnes candida cum tunicis, quae ad ea pertinent, coronas quoque 
rubras, in reditu vero albas capiti imponunt. (IL) In festo omnium 
sanctorum Domini aurea scaramangia, quae volunt, et pariter coro- 
nas gestant: quod in sanctorum quoque Apostolorum festo obtinet. 
In die S. Eliae sacro dibetesia purpurea et tunicas eiusdem coloris 
gestant. Festo transfigurationis in cubiculo daphnes alba dibetesia 
et chlamydes albas, coronas vero Prasinas, et in reditu albas, sumunt. 
In memoria obitus S. Deiparae in palatio violacea scaramangia sua in- 
duunt , et conscensa nave, ad aedem S. Deiparae in blachernis vehun- 
tur, gs cubiculo, quod ibi conditum est, purpurea dibetesia et 
similes mydes; in nativitate S. Virginis Deiparae vero in cubiculo 
daphnes dibetesia purpurea ac similes chlamydes induunt: et in pro- 


100 ΟΟΝΒΤΑΝΤΙΝΙ. PORPHYROGENITI 


τούτων χλαμύδας, καὶ ἀνέρχονται μετὰ τῆς λιτῆς ἕως TOU 
φύρου, καὶ ἀπὸ τῆς ἐχτενοῦς κατέρχονται μετὰ τῆς λιτῆς ἕως 
τοῦ ναοῦ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου τῶν χαλχοπρατείων, χά- 
κεῖσε ἀλλάσσουσι τὰ πορφυρᾶ χρυσᾶ σκαραμάγγια, περιβαλ-- 
λόμεγοι χαὶ τὰ τούτων σπαϑία xai στέμματα, οἷα χκελεύουσι,5 
ἘΔ.1,.. ττοκαὲ ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου ὑποστρέφουσιν ἔφιπποι μετὰ τῶν 
χιωμάτων. ἱστέον, ὅτι τῇ ἑορτῇ τῆς ὑψώσεως ἀλλάσσουσιν 
οἱ δεσπόται τὰ πορφυρᾶ διβητήσια xai τὰς τούτων χλαμύ- 
δας. ἱστέον, ὅτι τῇ ἑορτῇ τοῦ ἁγίου Ζημητρίου ἀλλάσσου- 
σιν οἱ δεσπόται τὰ πορφυρᾶ διβητήσια xai τὰς τούτων χλα-τὸ 
μύδας. ἰστέον, ὅτε τῇ ξορτῇ τοῦ ἀρχιστρατηγοῦ ἀλλάσσουσιν 
οἱ δεσπόται τὰ πορφυρᾶ διβητήσια xai τὰς τούτων χλαμύ- 
δας. loréov, ὅτι τῇ ἑορτῇ τῶν χριστουγέννων ἐν τῷ κοιτῶνι 
τῆς δάφνης ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται τὰ πορφυρᾶ διβητήσια 
καὶ τὰς τούτων χλαμύδας καὶ στέμματα Πράσινα, ἐν δὲ τῇιϑ 
Ms.89.a ὑποστροφῇ στέμματα λευκά. ἱστέον, ὅτι τῇ ἡμέρᾳ τοῦ βό- 
Brov ἐν τῷ ἱπποδρομίῳ ἀλλάσσουσιν oi δεσπόται τὰ παγανὼ, 
καὶ οἱ ἄρχοντες τὰ ἀτραβατικὰ χλαγίδια. ἰστέον, ὅτι ἐν τοῖς 
ἱππικοῖς πᾶσιν ἱπποδρομίοις ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται τὰ πορ-- 
φυρᾶ διβητήσια καὶ τὰς τούτων χλαμύδας καὶ στέμματα, oia20 
κελεύουσιν. ἰστέον, ὅτι τῇ ἑορτῇ τῶν ἁγίων φώτων ἐν τῷ 
κοιτῶνι τῆς δάφνης ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται τὰ πορφυρᾶ 
διβητήσια καὶ τὰς τούτων χλαμύδας xol στέμματα Βένετα, 
ἐν δὲ τῇ ὑποστροφῇ στέμματα λευκά, ἱστέον, ὅτι τῇ ἑορτῇ 
τῆς ὑπαπάντης ἀλλάσσουσιν oL δεσπόται ἀπὸ τοῦ παλατίουαϑ 


16, τοῦ ἁγίου Βασιλείου ed. pro τοῦ Bócov. 


cessione ad forum, extensa finita, usque ad S. Deiparae chalcopra- 
teorum abeunt, ubi purpurea aureaque scaramangia induunt gla- 
diosque et coronas, quas volunt, sumunt, δὲ evangelio recitato, e- 
quis suis ornamentis circa collum instructis vecti redeunt. In fe- 
sto exaltationis sanctae et venerandae crucis purpurea dibetesia et 
eiusdem coloris tunicas induunt, quem morem ct in sancti Deme- 
trii et sancti archangeli observant. In natali servatoris purpurea dibe- 
tesia ac similes chlamydes in cubiculo daphnes, coronas quoque Pra- 
sinas, in reditu albas, sumunt. Die voti in circo pagana vestimenta, 

roceres atrabaticas tunicas gestant. In certaminibus equestribus omni- 
τὴν purpurea dibetesia et chlamydes purpureas, et quas volunt coro- 
nas, in festo sanctorum luminum in cubiculo daphnes praeter dibete- 
sia et tunicas purpureas Venetas coronas, in reditu albas, sumunt. 
In festo occursus seu purificationis B. Mariae violacea sua scaramangia 
mutant, et celoce ad templum tersanctae Deiparae in blachernis ve- 
huntur, inque eius cubiculo purpurea dibetesia et similes chlamydes 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.38. 101 


τὰ ὀξέα αὐτῶν σχαραμάγγια, καὶ εἰσερχόμενοι εἰς τὸν δρό- 
pora, ἀπέρχονται ἐν τῷ ναῷ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου ἐν 
βλαχέρναις, ἐν δὲ τῷ ἐχεῖσε κοιτῶνι ἀλλάσσουσι τὰ noggvga C 
διβητήσια καὶ τὰς τούτων χλαμύδας. ἰστέον, ὅτι τῇ κυρια- 
xj τῆς ὀρθοδοξίας ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται ἀπὸ τοῦ παλα- 
τίου τὰ ὀξέα τούτων σκαραμάγγια χαὲ τὰ χρυσοπερίκλειστα 
Cuyíz, καὶ ἀνέρχονται ἐν τοῖς κατηχουμενείοις τῆς ἁγίας Σο- 
φίας, κἀχεῖσε ἀλλάσσουσε τὰ πορφυρᾶ διβητήσια καὶ τὰς 
^ , ? , , e 
τούτων χλαμύδας, καὶ λιτανεύοντες εἰσοδεύουσιν. εἶϑ᾽ οὕτως 
«τοἀνερχόμεγοι ἐν roi; κατηχουμενείοις, ἀκούουσι τοῦ ἁγίου εὐ- 
ἀγγελίου καὶ ἀπέρχονται ἐν τῷ πατριαρχίῳ. ἰστέον, ὅτι τῇ 
ἑορτῇ τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῆς ὑπεραγίας Θεοτύχου ἐν τῷ κοι- 
τῶνι τῆς δάφνης ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται διβητήσια πορφυ- 
ρᾶ καὶ τὰς τούτων χλαμύδας, καὶ ἀνέρχονται μετὰ τῆς λι- 
15:76 ἕως τοῦ φόρου, xai ἀπὸ τῆς ἐχτενοῦς κατέρχονται μετὰ D 
τῆς λιτῆς ἕως τοῦ ναοῦ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου τῶν χαλ-᾿ 
'κοπρατείων, χἀχεῖσε ἀλλάσσουσι τὰ πορφυρᾶ χρυσᾶ σχαρα- 
μάγγεα, περιβαλλόμενοι xai τὰ τούτων σπαϑία xai στέμματα, 
οἷα κελεύουσι, καὶ ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου ὑποστρέφουσιν équa- 
'2οποι μετὰ τῶν χιωμάτων. 
ΚΕΦ. λη. ᾿ Ed. L.::3 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν eni στεψίμῳ βασιλέως. 
προέρχονται πάντες μετὰ ἀλλαξίμων, xai ἀλλάσσει πᾶ- 
σα ἡ σύγχλητος xai τὰ ἀξιώματα τῶν σχολῶν xci τῶν λοι- 
induunt. Dominica, sanctis imaginibus restitutis sacra, e palatio vi- 
olaceis scaramangiis suis et sagis auro intextis veniunt, etad catechu- 
mena S. Sophiae progressi, purpurea dibetesia, et quae ad ea perti- 
nent chlamydes induunt, et cum solenni pompa ingrediuntur; deinde 
sacro evangelio in catechumenis audito, ad aedes patriarchales disce- 
dunt. In festo annuntiationis sanctissimae virginis Deiparae in cubi- 
culo daphnes dibetesia purpurea ac similes tunicas induti, cum pro- 
cessione ad forum , inde post extensam ad templum S. Deiparae chal- 
.coprateorum progrediuntur, ubi purpureis aureisque scaramangiis in- 
duti, suisque gladiis, et quibus volunt coronis cincti , adsunt, prae- 
in vero evangelio, equis circa collum pulchre ornatis domum ve- 
untur. ^ 


CAP. 38. 
Observanda in coronatione Imperatoris. 


Omnes in mutatoriis procedunt , vestesque senatus omnis, proce- 
res scholarum ac ceterorum officiorum mutant, ct yasa seu arma, 


192 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


πῶν ταγμάτων, καὶ προλαμβάνουσι τὰ oxtvm πρὸς τὸ ὄψι- 
Μ5.80. χεῦσαι τοὺς δεσπύτας. xGi ὅτε πάντα ἑτοιμασϑῶσιν, ἐξέρχε- 
ται Ó βασιλεὺς ἐκ τοῦ αὐγουστέως, φορῶν τὸ σκαραμάγγιον 
αὑτοῦ καὶ σαγίον πορφυροῦν, ὀψικευόμεγνος ὑπὸ τοῦ κουβου- 
xÀtíov, χαὶ ἐξέρχεται μέχρι τοῦ ὀνύποδος, καὶ γίνεται ἠδ 
Β πρώτη δοχὴ τῶν πατριχίων ἐν τῷ ὀνοποδίῳ, καὶ λέγει ὃ τῆς 
καταστάσεως ,,κελεύσατε"" χαὲ ἐπεύχονται ,,εἰς πολλοὺς x«i 
ἀγαϑοὺς χρόνους." καὶ κατέρχονται μέχρι τοῦ μεγάλου xov- 
σιστωρίου, ἔνϑα ἵστανται οἱ ὕπατοι κονσιστώριον xci οἱ λοι-- 
ποὶ συγχλητιχοὶ, καὶ ἵστανται οἱ δεσπόται εἰς τὸ κιβώριον,το 
καὶ πίπτουσιν οἱ συγχλητιχοὲ πάντες ἅμα τοῖς πατριχίοις. 
καὶ ἀναστάντων αὐτῶν, νεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραιποσί- 
τῳ, καὶ λέγει ὃ σιλεντιάριος ,,κελεύσατε " καὶ ἐπεύχογται 
»ti6 πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόγους. καὶ ἀποκινοῦσιν εἰς τὴν 
ἐχχλησίαν διὰ τῶν σχολῶν, τὰ δὲ μέρη ἵστανται ἐν τοῖς τό-τῦ 
αποις αὐτῶν ἠλλαγμένα, σφραγίζοντες καὶ μόνον. (.Β.) Kai 
ὅτε εἰσέλϑη ὃ βασιλεὺς εἰς τὸ ὡρολόγιον, σηκοῦται τὸ βῆλον, 
καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ μητατωρίῳ xai ἀλλάσσει τὸ διβητήσιον 
xai τὸ τζιτζάκιον, xai βάλλει ἐπάνω τὸ σαγίον xai εἰσοδεύει 
μετὰ τοῦ πατριάρχου, καὶ ἅπτει κηροὺς εἰς τὰς ἀργυρᾶς πύ-2ο 
λας καὶ εἰσοδεύει ἐν τῷ ναῷ, καὶ εἰσέρχεται εἰς τὴν σωλαίαν 
καὶ εὔχεται εἰς τὰ ἅγια ϑυρία, ἅψας κηροὺς, xai ἀνέρχεται 
εἰς τὸν ἄμβωνα ἅμα τοῦ πατριάρχου. καὶ ποιεῖ τὴν εὐχὴν ὃ 
πατριάρχης émi τῆς χλαμύδος, καὶ ὅταν πληρώσῃ τὴν εὐχὴν, 
ἐπαίρουσιν αὐτὴν οἱ τοῦ χουβουχλείου xai ἐνδύουσι τῷ Ósono-25 
16. σφραγίζοντα ed, 


Dominos comitaturi, depromunt. Paratis omnibus, Imperator scara- 
.mangio suo et sago purpureo indutus, ex augustali procedit, et cu- 
biculariis eum comitantibus, ad onopodium progreditur, ubi prima 
receptio solennis a patriciis fit, cerimoniario dicente: Jubete , reli- 
quis acclamantibus: In multa bonaque tempora, Inde ad magnum 
consistorium pergunt, ubi consules et ceteri senatores congregati sunt: 
.ibi Domini in ciborio consistunt, senatores cum patriciis in tetram 
procidunt. Qui postquam surrexere, Domini praeposito signum dant, 
quo facto, silentiarius dicit: "Jubete , ceteri acclamant: In multa bo- 
naque tempora. Domini per scholas ad templum procedunt, factio- 
nes vero mutata veste in suis stationibus praesto sunt, cruce tantum 
illos signantes. (IL) Ingressus autem horologium Imperator, velum 
suspenditur, tunc metatorium, dibetesium et tzitzacium induturus 
acsagum his superimpositurus, cum patriarcha ingreditur, cereis in 
portis argenteis accensis, templum petit, inde ad soleam abit, cumque 
cereis ardentibus ad sacras ianuas precatus, cum patriarcha in ambo- 
nem ascendit. Ibi patriarcha preces super chlamyde dicit, quibus fi- 


DE- CERIMON. AULAE BYZANT. L 38, 1092 


τῇ. καὶ πάλιν ποιεῖ εὐχὴν ini τοῦ στέμματος αὐτοῦ, xaiD 
πληρώσας λαμβάνει αὐτὸς Ó πατριάρχης τὸ στέμμα, καὶ τί- 
Snow αὐτὸ tig τὴν χεφαλὴν τοῦ δεσπότου, xai εὐθέως ἄνα- 
᾿ χράζει ὃ λαύς" (ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος, δόξα ἐν ὑψίστοις Seq, 
δχαὲ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, τρίτον" εἶτα" ,,Ὁὃ δεῖνα μεγάλου βασι- 
λέως καὶ αὐτοχράτορος πολλὰ τὰ ἔτη καὶ τὰ ξξῆς. καὶ 
φορῶν τὸ στέμμα, κατέρχεται καὶ ἀπέρχεται ἐν τῷ μητατωρίῳ, Ms. go.2 
xai καϑέζεται εἰς τὸ σελλίον καὶ εἰσέρχονται và ἀξιώματα, 
πίπτοντες xai φιλοῦντες τὰ δύο γόνατα αὐτοῦ. βῆλον d, 
τοοὶ μάγιστροι" βῆλον ff, οἱ πατρίκιοι καὶ στρατηγοί. τρίτον Βα L. τιή 
βῆλον, πρωτοσπαϑάριοι" τέταρτον, Ó τοῦ στρατιωτιχοῦ, ὃ 
τῶν ἐξχουβίτων τῶν ἱκαγάτων καὶ τῶν γουμέρων, σπαϑάριοι, 
συγκλητιχοὶ καὶ ὕπατοι" πέμπτον, σπαϑάριοι- ἕχτον, στρά- 
τορες" ἕβδομον, χύμητες τῶν σχολῶν" ἡ, κανδιδάτοι zafaA- 
19AaguxoU* ϑ΄, σχρίβωνες καὶ δομέστιχοι" {, ἀσηχρῆται, βε- 
στήτορες καὶ σιλεντιάριοε" ιά, μανδάτορες βασιλικοὶ xai 
κανδιδάτοι πεζοί. ιβ΄, χόμητες τοῦ ἀριϑμοῦ τῶν ἱκανάτων, 
τριβοῦνοι κόμητες τοῦ πλοΐμου. xai λέγει ὃ πραιπόσιτος ,,κε- 
λεύσατε"" καὶ ἐπεύχονται τὸ, εἷς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρό- 
20Y0vc," xai ἐξέρχονται. εἰς δὲ τὴν ἀγάπην καὶ τὴν κοινωνίαν, 
ὡς ἔχει 7] συνήϑεια τῶν ξορτῶν, xai τὰ λοιπὰ πάντα πλη- 
ροῦνται, καϑώς ἐστιν ἡ συνήϑεια. Β 


4. Tertium ἅγεος deest in ed. 12. Ita corr. Leich. , τοῦ 2£zov- 


βίτου cod. 18. τριβοῦγοι, xÓu. ed. 20. ἐξέρχονται εἰς δὲ 
sine distinctione ed. 


nitis, cubicularii eam tollunt Dominumque induunt. Rursus patriar- 
cha preces super corona fundit, quibus peractis, eam sumit et capiti 
Imperatoris imponit, populo statim ter acclamante : Sanctus , sanctus, 
sanctus! Gloria in excelsis Deo, pax in terra! . Postea: N. magno 
Imperatori et Augusto multos annos etc. Imperator coronam ge- 
stans, descendit et in mutatorium abit, inque throno sedet, quem 
proceres ingressi adorant eiusque genua osculantur. Sunt autem: ve- 
lum primum, magistri; secundum, patricii et strategi; tertium, 
protospatharii; quartum , scribae castrenses, excubiis et numeris i- 
canatis praefectus, spatharii, senatores et consules; quintum velum, 
spatharii; sextum, stratores; septiihum, comites scholarum ; octavum, 
candidati equestres; nonum , scribones et domestici; decimum, a se- 
cretis, vestitores, silentiarii; undecimum, mandatores imperatorii 
et candidati pedestres; duodecimum, comites numerorum icanato- 
rum, tribuni comites classis constituunt. Tunc praepositus dicit: Iu- 
bete; ipsi longum faustumque imperium Dominis precati abeunt. 
Omnia autem, quae ad agapen et communionem, ut consuetudo fe- 
'storum est, et reliqua pertinent, etiam pro more peraguntur. 


Constantinus Porphyr. Fol. 1, i3 


194 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


"Aztohoyíea τῶν δήμων ἐπὶ στεψίμῳ βασιλέως. 


- 9. c - λ , * - ὃ - 4 LI 
Συνήϑους ξορτῆς τελουμένης, καὶ τῶν δεσποτῶν ἐν τῇ 
, , ^ , 
ἁγίᾳ ἐκκλησίᾳ προέλευσιν ποιουμένων καὶ πάντα τὰ συνηήϑη 
ταῖς προελεύσεσιν ἐπιτελουμένων, τῶν δεσποτῶν δὲ ἀνιόντων 
δ προς "m Σ » - 
μετὰ TOU πατριάρχου sig τὸν &u[lova , (ἐχεῖσε γὰρ ἵσταταιϑ 
?Í , σ΄ Ἁ 
ἀντιμίσιον, ἐν ᾧ ἀπόκειται 7] τε χλαμὺς χαὲ τὰ στέμματα ,) 
(εἶτα ποιεῖ εὐχὴν Ó πατριάρχης ἐπὲ τῆς χλαμύδος, xci μετὼ 
I: , - ER 
τὴν εὐχὴν ἐπιδίδωσι 0 πατριάρχης τὴν χλαμύδα TQ μεγάλῳ 
M w » 
βασιλεῖ. καὶ ὃ βασιλεὺς μετὰ τῶν πραιποσίτων ἐνδύουσι τὴν 
, ΡΞ ? 
χλανίδα τὸν γνεοχειροτόγητον βασιλέα, xai πάλιν ποιεῖ £v-10 
χὴν ἐπὲ τῶν στεμμάτων, καὶ πρῶτον μὲν ἰδίαις χερσὲ στέ- 
" € *3 LI 
φει 0 πατριάρχης τὸν μέγαν βασιλέα, εἶτα ἐπιδίδωσι τῷ με- 
γάλῳ βασιλεῖ τὸ στέμμα, καὶ στέφει ὃ βασιλεὺς τὸν νεοχειρο- 
, r 5 , , ' 
τόύόγητον βασιλέα, καὶ εὐθέως ἀναχράζουσι τὰ δύο μέρη καὶ 
». ^ * ^ ' ^ 
λέγουσιν ,, ἄξιος." χαὲ προσκυνοῦσι và σχῆπτρα καὲ τὰ λοιπὰτϑ 
᾽» !j 
Ξ ^ , -Ó D - - » 
σχεύη μετὰ τῶν βάνδων, ἑστῶτα δεξιᾷ καὶ ἀριστερᾷ ἔνϑεν 
c - , , ' M 
χἀχεῖϑεν, οἱ δὲ τῆς συγχλήτου πάντες xui τὰ μέρη ἵστανται 
2 χη M 5 ^ '* *, bd , - ? -» 
Dév τῷ πρὸς ἀνατολὴν δεξιῷ μέρει τοῦ αὐτοῦ ἄμβωνος. (B.).. 
" « , ,« ^ N o2 ' 
Ms.go.b.Ka£ λέγουσιν οἱ xgaxrat* ,,005a ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ent 
- 22 » tc ] c , Rl , c , , , , 
γῆς εἰρήνη" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ y. οἱ χράχται" ,6V ἀνϑρώ-20 
- ? , 35 c ^ c , j Li € , 
ποις Χριστιανῶν εὐδοκία" 0 λαὺς ὁμοίως ἔχ y. OL xQu- 


7. εἴτε ed. 8. ó πατρ. ἐπιδίδ. cd. 10. βασιλέαν cod. Cf, Reisk. 
annot. ad ἢ. 1, 


ACCLAMATIO FACTIONUM IN CORONATIONE IMPERATORIS. 


Festo pro more celebrato, Dominis cum pompa ad sanctam eccle- 
siam progressis et omnibus, quae in solenni processu observari de- 
bent, observatis, Domini una cum patriarcha ad ambonem veniunt, 
ubi mensa seu ara, in qua tunica et coroma iacent, posita est, pre- 
ces super veste patriarcha facit, quibus finitis, tunicam magno Impe- 
ratori tradit. Is «cum praepositis recens creatum Caesarem ea in- 
duit, tunc precibus super coronis recitatis, patriarcha suis manibus 
primum magno Imperatori coronam imponit, is deinde recens ap- 
pellatum Imperatorem coromat, quo facto, elata voce duae factiones 
acclamant: Dignus. Et adorant sceptra et reliqua vasa cum bandis, 
hinc illinc ad dextram et sinistram constituta , dum interea senatores 
omnes et factiones orientem versus in dextra ambonis parte subsi- 
stunt. (IL) Et dicunt cantores: Gloria in excelsis Deo et pax in 
terra; populüs eadem ter. Cantores: Apud homines Christianos be- 
neplacitum; populus eadem ter. Cantores: Quod misertus est Deus 
populi $ui; eadem populus ter, Cantores: Haec magna Domini dies; 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.38. 195 


2 bd Li 
xrat* οὔτι ἠλέησεν ὃ Θεὸς τὸν λαὸν αὑτοῦ" ὃ λαὸς ὁμοίως 
ἐκ y. οἱ κράχται" αὕτη 7 ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη" ὃ 
λαὸς ὁμοίως ἐκ γ. οἵ κράκται" »αὕτη 7 ἡμέρα τῆς ζωῆς 
bd , , * x , e € 
τῶν Ῥωμαίων" ὃ λαὺς ὁμοίως ἐχ y. οἱ χράκται" αὑτὴ 9" 
δχαρὰ xai ἡ δόξα τοῦ κόσμου" ὃ λαὸς ὅμοίως. οἱ κράχται" 
y» 5 τὸ στέφος τῆς βασιλείας" ὃ λαὸς ὁμοίως. οἱ χράχται Ἔ4.1,. 115 
- ^ *- , * c M 
»τῆς κορυφῆς cov ἀξίως περιετέϑη"" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ y. oL 
χράχται" ,,δόξα Θεῷ τῷ δεσπότῃ πάντων" ὃ λαὸς δμιοίως. oi 
χράχται" ,δόξα Θεῷ τῷ στέψαντε τὴν κορυφήν σου" ὃ λαὸς 
€ , € , DN - - 25 Wa , "eet 
τοδμοίως. οἱ χράκται" 005a Θεῷ τῷ ἀναδείξαντί σε βασιλέα" 
€ " ε , € , "Hn E - D , .t 
ὃ λαὸς ὁμοίως. οἵ χράχται" ,δόξα Θεῷ τῷ δοξάσαντί σε Ov- 
τως" ὃ λαὸς ὅμοίι οἱ κράχται: ,005a Θεῷ τῷ εὐδοχήσαντι 
vc c ὁμοίως. οἱ κράκται" y, 9 τῷ εὐδοχήσαντ 
^ c , , 
οὕτως" ὃ λαὸς ὁμοίως. οἱ χράχται" ,,GÀM ὃ στέψας σε, ὃ 
Li € , 
δεῖνα βασιλέα, αὐτοχείρως"" ὁ λαὸς ὁμοίως. ot κράχται" pv 
Lu ,? , Li kl - ' 3 c ' € , 
τὔλάξει σὲ εἰς πλήϑη χρόνων ἐν τῇ πορφυρῳ" ὁ λαὸς ὁμοίως. 
οἱ χράχται",,σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογενγήτοις""Β 
ὃ λαὸς ὁμοίως. οἱ χκράχκται" ,,εἰς δόξαν καὶ ἀνέγερσιν τῶν 
ε , du (^ we n c , τ E , c * 
Ῥωμαίων" ὃ λαὸς ὁμοίως. οἱ xpüxrav ,ticaxovon 0 Θεὸς 
LL Hu » ? : 
PA 4 - ^ c c , 
τοῦ λαοῦ ὑμῶν" 0 λαὸς ὅμοίως. ([..) Ot χράχταν ,,πολλα, 
207z0AÀà , πολλα"" ὃ λαὸς «πολλὰ ἔτη εἰς πολλά. οἱ κράχται" 
M € ὦ , * - Li P ? , c 
»»πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, ὃ δεῖνα xai 0 δεῖνα avroxoaropeg Po- 
. , » t M] Y €. , 3 c , P. 
μαίων"" ὃ λαὸς ,moAAol ὑμῖν χρόνοι." οἱ χράχται" ,πολλδὲ 
ὑμῖν χρόνοι, oí ϑεράποντες τοῦ Κυρίου" ὃ λαὸς ,πολλοὲ ὑμῖν 


g. περιέϑετο ed, 8, τῷ ϑεῷ δεσπ. ed. — 9. 10. 11. τῷ ϑεῷ ed. 
15. πλῆϑος ed. 


populus eadem ter. Cantores: Haec dies vitae Romanorum; populus 
eadem ter. Cantores: Hoc gaudium et gloria orbis est; populus ea- 
dem ter. Cantores: In qua corona regni; populus similiter. Cam- 
tores: Pertici tuo ex merito imposita est; populus eadem ter. Can- 
tores: Gloria Deo omnium domino ; populus eadem, Cantores: Gló- 
ria Deo, qui caput tuum coronavit; populus similiter. Cantores : 
Gloria Deo, qui te Imperatorem ostendit; populus eadem, —Cam- 
tores: Gloria Deo, qui te sic ornavit; populus eadem. Cantores: 
Gloria Deo, qui te sic honoravit; populus eadem. Cantores: Sed 
qui te N. sua manu coronavit; populus eadem.- Cantores: Custodiet 
te multa tempora in purpura ; populus eadem, Cantores: Cum A4ugu- 
stis coniugibus et porphyrogenitis; populus eadem. Cantores: In 
gloriam et resurrectionem Romanorum ; populus eadem. Cantores: 
Exaudiet Deus populum vestrum; similiter populus. (HL) Cantores: 
Multos, multos, multos; populus: Multos annos in multos. QCanto- 
res: Longa vobis tempora, N. N. Imperatores Romanorum; populus : 
Longa vobis tempora. Cantores: Longa vobis tempora , famuli Do- 


196 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


α χρόνοι." οἱ χράχται" ,πολλοὶ ὑμῖν χοόγοι, ὃ δεῖνα χαὶ ὃ 
δεῖνα αὐγοῦσται τῶν Ρωμαίων" ὃ λαὸς ,πολλοὲ ὑμῖν χρό- 
voi." oi χράχται" ,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, τῶν σχήπτρων ἡ εὖ- 
τυχία"" ὃ λαὸς ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι." οἱ κράχται" ,,πολλοί 
σου χρόνοι, ὃ δεῖνα βασιλεῦ τῶν Ῥωμαίων" ὃ λαὸς ,,πολλοίῶ 
σου χρόνοι." οἱ χράχται: «πολλοί cov χρόνοι, ϑεόστεπτε ὃ 
δεῖνα" ὃ λαὸς ,,πολλοί σου χρόνοι. οἱ χράχκται" ,πολλοὲ ὕ- 
μῖν χρόνοι, δεσπόται, σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πουφυ- 
ρογεγνήτοις" ὃ λαὸς «πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι." οἱ χράχται",, ἀλλ᾽ 
ὅ πάντων ποιητὴς xai δεσπότης "᾿ ὃ λαὸς ὅμοίως. οἱ κράχται'το 

Ὁ, ὃ στέψας ὑμᾶς τῇ αὑτοῦ παλάμῃ" ὃ λαὸς ὁμοίως. οἱ χρά- 
χται" ,»τοὺς χρόνους ὑμῶν πληϑύνει σὺν ταῖς αὐγούσταις xal 
τοῖς πορφυρογενγήτοις᾽᾽ ὃ λαὺς ὅμοίως. οἱ χράκται" ,,εἰς τε-- 
λείαν σύστασιν τῶν Ῥωμαίων." καὶ ἀπὸ τούτων εὐφημοῦσι 
τὰ B μέρη xai λέγουσι (“πολλὰ τὰ ἔτη τῶν βασιλέων καὶ 1à15 

- ἑξῆς τῆς εὐφημίας, καὶ ἐπεύχονται καὶ ἐξίασιν. 


Ed. L. 116 ΚΕΦ. λὃ. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ni στεφανώματε βασιλέως. 


Ms.91.a Τῆς συνήϑους ἐκχλησιαστικῆς τάξεως τελουμένης ἐν τῷ 
ναῷ τοῦ ἁγίου πρωτομάρτυρος Στεφάγου τοῦ ἐν τῷ παλατίραο 
16. ἐξειᾶσιν cod. 


mini; populus: Longa vobis tempora, Cantores: Longa vobis tem- 
pora, N. N. Augustae Homanorum ; populus: Longa vobis tempora. 
Cantores: Longa vobis tempora , felicitas sceptrorum; populus: 
Longa vobis tempora. Cantores: Longa vobis tempora, ΑΝ, Impe- 
rator Romanorum ; populus: Longa vobis tempora. Cantores: Lon- 
ga vobis tempora , N. a Deo coronate; populus: Longa vobis tem- 
pora. Cantores: Longa vobis tempora, Domini, cum Augustabus 
et porphyrogenitis; populus: Longa vobis tempora. Cantores: Sed 
omnium creator et dominus; similiter populus. Cantores : Qui sua 
vos manu coronavit; populus pariter. Cantores: Tempora vestra 
augebit cum Augustabus et porphyrogenitis; populus similiter. Can- 
tores: In perfectam Romanorum salutem. Mis dictis, duae factiones 
fausta precantur, dicentes: Multos annos Imperatoribus, et reliquas 
preces et felicia omina dicunt, et abeunt. 


' CAP. 39. 
Observanda in coronatione nuptiali Imperatoris. 


nsueto ritu ecclesiastico in S. Stephani primi martyris aede, 
quae in palatio daphnes est, peracto, coronatisque sponsis, hi per 
octagonum et augustale aureamque manum egrediuntur, et magistri 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.39. 1707 


τῆς δάφνης, xai τῶν νεονύμφων στεφανουμένων, ἐξέρχονται 
διὰ τοῦ Üxraycwov καὶ τοῦ αὐγουστέως xai τῆς χρυσῆς χει- 
ρὸς, καὶ δέχονται αὐτὸν οἵ τε μάγιστροι καὶ πατρίκιοι ἐν τῷ 
ὀγοποδίῳ, καὶ τὸ στῆναι τοὺς νεογύμφους, γίγνεται ἡ συνήϑης 
δάχολουϑία. xai ἀπὸ τῶν ἐκχεῖσε ὀψιχευομένων τῶν νεογνύμ- 
qov ὑπό τε μαγίστρων καὶ πατρικίων καὶ τῆς λοιπῆς πάσηςΒ 
τάξεως, ἔρχονται μέχρι τοῦ σεχρέτου τῶν ὑπάτων, καὶ δέ- 
χονται ἐχεῖσε πώντες οἱ συγχλητικοὶὲ ἅμα μαγίστρων xai πα- 
τρικχίων, καὶ τὸ στῆναι τοὺς νεονύμφους, γίνεται 7j συνήϑης 
τοάἀχολουϑία. τὰ δὲ μέρη ἵστανται ἐν τῷ τρικλίγῳ τῶν χανδι- 
δάτων ἔνϑεν κἀκεῖθεν πλησίον τῶν γραδηλίων τῆς μανναύ- 
ρας, καὶ δὴ τῶν γεονύμφων ἐξιόντων τὰς πύλας τοῦ xovci- 
στωρίου, αὐλοῦσι τῶν δύο μερῶν τὰ ὕργανα, δηλονότι ἵστα- 
μένων ἐν τῷ ἀριστερῷ μέρει τῆς ἀναβάσεως τῶν αὐτῶν γρα- 
τὅδηλίων. (B.) Καὶ εὐθέως λέγουσιν oi κράχται τῶν δύο με-- 
ρῶν ἡνωμένοι ἄμφω ,,πολλὰ, πολλὰ, πολλά: ὃ λαὸς ,πολλὰα 
ἔτη εἰς πολλά." οἱ χράχται",,.ὃ σωτὴρ ἡμῶν, τοὺς δεσπότας 
φύλαξον" πγεῦμα τὸ πανάγιον, τὰς αὐγούστας σκέπασον: Κύ- 
ριε, ζωὴν αὐτῶν διὰ τὴν ζωὴν ἡμῶν" βασιλεῦ νεόνυμφε, Θε-- 
βοὸς διαφυλάξει σε. ἔντιμε, ἐνάρετε, τριὰς κατακοσμήσει σε, 
καὶ χαρὰν παρέξει coL Θεὸς ὃ ἐπουράνιος, εὐλογῶν τὸν γώ- 
μὸν σου, ὡς μόνος ὑπεραγαϑύός" ὃς ἐν Κανᾷ τὸ πρότερον τῷ 
γάμῳ παρεγένετο καὶ ἐν αὐτῷ εὐλόγησε τὸ ὕδωρ ὡς φιλάν- 
ϑρωπος, καὶ οἶνον ἀπετέλεσεν ἀνθρώποις εἰς ἀπόλαυσιν, οὗτος 
1. ZXO 4. Χρὴ εἰδέναι, ὅτε ὃ βασιλεὺς ἐστεμμένος στεφαγοῦται. 


(Schol hoc om. ed.) ι6. ἑγώμεγοι ed. h. 1. et infra, ἑγωμέγον 
cod. 20. ἐγάριστε ed. 


et patricii Imperatorem in onopodio excipiunt, et stantibus ibi spon- 
sis, officium solenne celebratur. Inde in obsequio magistrorum , pa- 
iriciorum ac reliquorum ministrorum ad secretum usque consulum 
veniunt, ubi omnes senatores cum magistris et patriciis ipsos exci- 
iunt: ritusque omnes, commorantibus ibi sponsis, pro more ccle- 

rantur. Factiones in triclinio candidatorum ab. utraque parte prope 
scalas magnaurae stant, et sponsis per consistorii portas euntibus, 
organa duarum factionum, quae in sinistra parte loci, ubi ascendi- 
iur per scalas, constitutae sunt, pulsantur. (IL) Extemplo cantores 
duarum factionum exclamant: JMultos, multos, multos! populus: 
Multos annos in multos. Praecentores: Salvator noster, serva Domi- 
nos! Sacrosancte Spiritus, serva Augustas! Domine, vitam eorum 
ex nostra auge! Imperator ac sponse, Deus te servet! Auguste vir- 
tutibus instructe , trinitas te tueatur , Deusque coelestis nuptiis tuis 
laetitiam addat , ut omnium benignissimus, qui Cananaeis olim nu- 
ptiis adfuit, inque ipsis aquae, ut amans hominum; benedixit, et vi- 


198 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


εὐλογήσει os μετὰ τῆς συζύγου σου, xci τέχνα σοι δωρήσε- 
ταὶ Θεὸς πορφυρογέννητα. αὕτη 7 ἡμέρα τῆς χαρᾶς τῶν 
c , 2 T 0 , c »,  «- ς » - ? 
p'Pouoctev, ἔν ἣ ἐνυμφεύϑης ὃ δεῖνα ἄναξ ὃ δεῖνα τῇ εὐτυ- 
χεστάτῃ αὐγούστῃ. ([..) Kai ἀποχινούντων τῶν νεονύμφων, 
εἰσέρχονται τὰ μέρη εἰς τὸν παστὸν, xai ἱσταμένων τῶν ve-5 
ονύμφων ἐν τῷ παστῷ ἐστεφανωμένων, ἀχτολογοῦσι τῶν δύο 
μερῶν οἱ χράχται, ἡνωμένοι ἄμφω, , πολλὰ, πολλὰ, πολλά» 
ὃ λαὸς πολλὰ ἔτη εἰς πολλά." οἱ κράκται" ,καλῶς ἤλϑες, 
ó δεσπότης τῶν Ρωμαίων" ὃ λαὸς ,καλῶς ἦλϑες." οἱ κρά- 
uU Ad A9. c ὃ. , * - , ͵ EN λαὸ 
xrar μκαλῶς ἤλϑες, ὃ δεσπότης, σὺν τῇ αὐγούστῃ"᾽" ὃ Aaócto 
^ - « , - X 
Ed. L. 117,,*«4A06 ἤλϑες.᾽ οἱ κράχται καλῶς ἤλϑες, ϑεοεπίλεχτε avyov- 
- - 3 
Ms. gi. b σταν ὃ λαὸς (καλῶς ἤλϑες." οἱ κράχται" ,καλῶς ἦλϑες, 9e- 
οσχέπαστε αὐγούστα"" ὃ λαὸς καλῶς ἦλϑες.᾽ οἱ xpüxrat* ,xa- 
- 3 P" L ' - 5 
λῶς ἤλϑες, ὃ δεῖνα χαρὰ “Ῥωμαίων: ὃ λαὸς καλῶς rA9sc." 
c , -" 3 € 3 x; - ' »t ' 
οἱ χράχται ,χαλῶς ἦλθες, ἡ εὐγένεια τῆς πορφύρας" 0 Aa06c15 
Ld - ^ 
-ρχαλῶς ἦλϑες." οἱ κράχται", καλῶς ἦλϑες, ἡ noJovuérg παρὰ 
πάντας" ὃ λαὸς ,,καλῶς ἦλθες." οἱ χράχκται" ,,00 ἐκ ϑείας 
ψήφου προεχειρίσϑης εἰς σύστασιν καὶ ἀνέγερσιν τοῦ κόσμου, 
à UE i ' , -—— , x δ... € * c 
σὺ ἐνυμφεύϑης ἐκ Θεοῦ τῇ πορφύρᾳ, σὲ εὐλόγησεν. ó Θεὸς ὃ 
παντοχράτωρ, στεφαγώσας σὲ τῇ αὐτοῦ παλάμῃ: ἀλλ᾽ ὁ &lc20 
Βταύτην καλέσας σὲ τὴν ἀξίαν καὶ συζεύξας σε ὃ δεῖνα τῷ 
δεσπότῃ τοὺς χρόνους cov πληϑύνει ἐν τῇ πορφύρᾳ" εἰσα-: 
- -€ b u 
κούσει ὃ Θεὸς τοῦ λαοῦ ὑμῶν.  (4.) Χρὴ γινώσκειν, ὅτε 


15. εὐγεγνεστάτη ed, 


num auxit hominibus ad recreationem, hic tibi adsit et coniugi tuae, 
detque tibi Deus porphyrogenitos! Haec est dies laetitiae Homano- 
rum, qua nuptias N. lmperator cum N. felicissima Augusta cete- 
bravit. (IL) Abeuntibus sponsis, factiones coenaculum ingrediun- 
tur, stantibusque ibi sponsis coronatis, cantores düarum factionum 
simul exclamant: Multos, multos, multos! populus: Multos annos 
in multos ! Cantores: Pulchre venisti, Domine Romanorum! populus: 
Pulchre venisti! Cantores: Pulchre venisti, Domine, cum Augusta! 
populus: Pulchre venisti! Cantores: Pulchre venisti, a Deo electa 
-ugusta! populus: Pulchre venisti ! Cantores: Pulchre venisti, Dei 
cura, Augusta! populus: Pulchre venisti! Cantores: Pulchre veni- 
sti, N. gaudium Romanorum! populus: Pulchre venisti, Cantores: 
Pulchre venisti, nobilitas purpurae; populus: Pulchre venisti ! Can- 
tores: Pulchre venisti omnium votis expetita! populus: Pulchre ve- 
nist! Cantores: T'u divina sorte ad conservationem salutemque or- 
bis electa fuisti , tu divinitus purpurae coniuncta es! benedixit tibi 
Deus omnipotens, qui manu sua te coronavit: at is, qui ad hanc 
16 dignitatem vocavit iunxitque cum N. Domino, augeat tempora tu& 
in purpura!  Exaudiat Deus populum vestrum!  (IV.) Sciendum est, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 39. 199 


μετὰ τὴν éxroÀoyíav τοῦ δήμου, τῶν δεσποτῶν ἀνιόντων πρὸς 
τὴν χύγχην τοῦ παστοῦ πρὸς τὸ ἀποϑέσϑαι τὰ στέμματα xal 
τοὺς στεφάνους, λέγουσιν οἱ χράχκται τῶν δύο μερῶν, ἡνωμέ- 
voL ἄμφω àg* ,πγνεῦμα τὸ παγάγιον τὸν γάμον ἐπευλόγησον"" 
δ λαὸς ἐκ τρίτου τὸ αὐτό. οἱ χράώχται' ,,Ἅ͵ ἐν Κανᾷ Χριστὸς 
εὐλογήσας τὸν γάμον’ ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ὁμοίως. οἱ κράχται" C 
»»εὐλογήσει τὸ στεφάγωμά σου, ὃ δεῖνα αὐτοκράτωρ" ὃ λαὸς 
ix τρίτου &g* ,πνεῦμα τὸ παγνάγιον τὸν γάμον ἐπευλόγησον.᾽ 
οἱ κράχται ,μετὰ συζύγου σου τῆς ὃ δεῖνα" ὃ λαὸς &x τρί- 
τοσοῦ ἐσ ,,πγεῦμα τὸ παγάγιον." οἱ κράχται .,εἰς ἡμέρας xai 
καιροὺς xai χρόνους" ὃ λαὸς ἐκ τρίτου éG* ,πινεῦμα "τὸ 
πανάγιον." oí κρώχται ,ξως ἄχρου γήρως ὑμῶν ἐν βίῳ" ὃ 
λαὸς ἐκ τρίτου ἐσ, πνεῦμα τὸ πανγάγιον." οἱ κράχται, εἰς 
δόξαν αὐτοῦ xai εἰς σύστασιν τῶν Ῥωμαίων" ὃ λαὸς ἐσ 
τὔ»πνεῦμα τὸ πανάγιον." oí xgüxrat* ,,εἰσακούσει 0 Θεὸς τοῦ 
- λαοῦ ὑμῶν» ὃ λαὸς ἔσ ,,πνεῦμα τὸ παγάγιον." οἱ κράχταε 
»πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ λαὸς «πολλὰ ἔτη εἰς πολλά." οἱ 
χράχται &g* ,, Κύριε ὅ τούτους συζεύξας, σὺ αὐτοὺς περίσω- 
Ge" ὃ λαὸς ἐσ ,,πγεῦμα τὸ παγάγιον." οἱ κρώκταε ἔσ", ὃ Μ-.9»,α 
φοθΘεὸς ἅγιος, δὸς αὐτοῖς ὅμόνοιαν"" ὃ λαὸς ἐσ ,,πνεῦμα τὸ παν- 
ἅγιον." οὗ χράχται ἐσ’ ,,τοῦτο τὸ βασίλειον Κύριε στερέω- 
σον" ὃ λαὸς &G ,,πνεῦμα τὸ πανάγιον. οἱ χράκται ἔσ" 
»πνεῦμα τὸ πανάγιον τὸν γάμον ἐπευλόγησον"" ὃ λαὸς ,z0- 
Avzgó»ior," xai ἐξέρχονται. καὶ μετὰ ταῦτα ἀπέρχονται oi 


post acclamationes populi, abeuntibus Dominis ad concham thalami , 
ut serta et coronas ibi deponant, duarum factionum cantores una yo- 
ce dicere: Spiritus sanctissimus nuptiis annuat! populus eadem ter 
repetit Cantores: Christus, qui nuptiis Cananaeis benedixit; po- 
pulus eadem ter. Cantores: Benedicat connubio tuo, Imperator N.! 
populus ter: Spiritus sanctissime, nuptias prospera! Cantores: Cum 
coniuge tua N.; populus ter: Spiritus sanctissime ! Cantores : In dies, 
tempora, saecula ! populuster: Spiritus sanctissime! Cantores: Usque 
ad extremam senectutem vestram in hac vita! populus ter: Spiritus 
sanctissime. Cantores: Ad gloriam tuam et salutem Romanorum ! 
populus ter : «ones sanctissime. Cantores: Exaudiet Deus populum 
vestrum ; populus: Spiritus sanctissime. Cantores: Multos, multos, 
multos ! populus: Mu/tos annos in multos! Cantores: Domine, qui 
hos iunzisti , tu ipsos serva! populus: Spiritus sanctissime.  Canto- 
res: Deus sancte , da ipsis concordiam ! populus: Spiritus sanctissi- 
me! Cantores: Regnum hoc custodi, Domine ! populus: Spiritus san- 
ctissime. Cantores : Spiritus sanctissime , his nuptiis benedicas ! po- 
pulus: In longum tempus etc., et egrediuntur, Deinde sponsi ad 
concham thalami coronati abeunt, ubi imperatorius aurcus grabatus 


200 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γεόνυμφοι ἐστεφανωμένοι elg τὴν χόγχην τοῦ παστοῦ, ἔνϑα 

Ed. L. τιϑἵσταται 0 βασιλικὸς χρυσοῦς χράβαττος, xoi ἀποτιϑοῦσι τὰ 
μὲν στέμματα ἐν τῷ αὐτῷ κραβάττῳ, và δὲ στεφάνια χρε- 
μῶσιν οἱ τῆς τάξεως τοῦ χουβουχλείου ἐν τῷ πενταπυργίῳ, 
ἐν ᾧ ἵσταται ὃ βασιλικὸς χράβαττος" καὶ εὐϑέως ἀπέρχον-5 
ται οἱ δεσπόται διὰ τῶν διαβατικῶν ὡς ἐπὲ τὸν ἔρωτα, εἰς 
τὰ ιϑ' ἀχκούβιτα, καὶ ἀκουμβίζουσιν ἐπὲ τῆς τραπέζης, 


᾿Αἀχτολογία εἰς τὴν αὐγούσταν. 


? , ' * ^ | 4 —- ^ | 
(E) ,,Εὐφημήσωμεν κατὰ χρέως τὴν χαρὰν ἡμῶν τὴν 
» , » t [i , ΄ , 
αὐγουσταν." οἱ χράχκται" οαπολλοί σου χρόγοι, ϑεοπρόβλητεῖο 
«vyovora*" ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ,,πολλοί cov χρόνοι." οἱ κρά- 
κται" ο»πολλοί σου χρόνοι, εὐτυχεστάτη αὐγούστα"" ὃ λαὺς 
Béx τρίτου , πολλοί σου χρόνοι." οἱ κράκται" πολλοί σου 
χρόνοι, 7j σύζυγος τοῦ δεσπότου" ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ,,πολλοί 
σου χρόνοι." οἱ xgáxrai* ,,σὺ ἐκ ϑείας ψήφου προεχειρέ-τϑ 
σϑης"" ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ὁμοίως. οἱ κράχται' ,,εὐλύγησεν. 
6 Θεὸς ὃ παντοκράτωρ" ὃ λαὸς ἐκ y ὁμοίως. οἱ χράκται" 
& T 19. , 9. - - , .» c λ * » ü 0 
»0V ἐγυμφεύϑης ἐκ ϑεοῦ τῇ πορφύρᾳ" ὃ λαὸς ἐκ τρίτου 
« , - , c 
ὁμοίως. οἱ χράχται" ,,Ἑστεφανώσας σὲ τῇ ἰδίᾳ παλάμῃ" ὃ 
λαὸς ἐκ τρίτου ὁμοίως. οἱ κράχται" ,6AÀ ὃ εἰς ταύτην xa-20 
λέσας σε τὴν ἀξίαν" ὃ λαὺς ὁμοίως ἐκ τρίτου. οἱ κράκται" 
' v! c d. 2, - ", RT MS - À GE , Ε , 
»καὶ συζεύξας σε ὃ δεῖνα τῷ δεσπότῃ" ὃ λαὸς ὁμοίως Éx y. 
« , ^ , , ^ - ' 
οἱ χράκται" τοὺς χρόγους σου πληϑύγει σὺν τῷ δεσπότῃ" 


2. ἀποτιϑεῖσε cd. 18. γυμφεύϑης ed. 


stat, in quo coronas reponunt: corollas vero officiales cubiculiin penta- 
pyrgio, ubi imperatorius grabatus positus est, suspendunt, et statim 
Domini per porticum ad XIX accubitus quasi ad amores transeunt, et 
mensae ibi accumbunt. 


ACCLAMATIONES AD AUGUSTAM, 


(V.) Bene precemur, ut decet, gaudio nostro, Augustae ! Canto- 
res: Longa tibi tempora , a Deo promota Vugusta ! populus ter: Lon- 
ga tibi tempora ! Cantores: Longa. tibi tempora, felicissima Augusta; 
populus ter: Longa tibi tempora, Cantores: Longa tibi tempora , 
coniux Domini! populus ter: Longa tibi tempora. Cantores: Tu 
divino suffragio electa es; populus eadem tez. Cantores: Benedixit 
Deus omnipotens; populus cadem ter. Cantores: Tu Dei gratia cum 
purpura coniuncta es; populus eadem ter. Cantores: Qui te manu 
sua coronavit; populus eadem ter. Cantores: 4t qui te ad hanc 
dignitatem vocavit; populus haec ter repetit. Cantores: Teque cum 
Bomino N. coniunxit; populus eadem ter, Cantores: Tempora tua 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 39, 20I 


ὃ λαὸς ἔκ τρίτου. ὁμοίως. οἱ κράχται"  , εἰσαχούσειἡ ὃ Θεὸς C 
τοῦ λαοῦ ὑμῶν ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ὁμοίως. οἱ κράχται" 
»0 δεῖνα τῆς εὐσεβεστάτης αὐγούστης πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λα- 
ὃς πολυχρόνιον." (-ς.) Εἰδέναι δὲ δεῖ, ὅτι λέγεται xai 
στοῦτο γεγονέναι ποτὲ, ὅτι μετὰ τὸ πληρῶσαι τὰ μέρη τὴν 
νι.“ * - , - ΠῚ LI 
προῤῥηϑεῖσαν dxroLoylay πρὸ τῶν γραδηλίων τῆς ἀναβάσεως 
τῆς μαναύρας προανέρχονται τὰ δύο μέρη, καὶ οἱ μὲν Βένε- 
τοι ἀνέρχονται εἰς τὰ σχάμνα τὰ ἱστάμενγα ἐν τῷ τῆς μαναύ- 
ρας ἀναδενδραδίῳ ἔνϑεν κἀχεῖϑεν, καὶ ἀπόκρισιν μὴ Ó£y0u£- Ms.ga.b 
τοῦοι, λέγουσιν οἵ χράχται κατάλεγμα ,πολλὰ τὰ ἔτη τῶν βα- Ὁ 
σιλέων"" xai ὃ λαὸς ἀποχρίγεται τὰ ὀφειλόμενα τοῦ καταλέ- 
γματος. καὶ μετὰ τὸ στῆναι τοὺς νεονύμφους γίγνεται δοχὴ 
ά, καὶ λέγουσιν οἱ χράχται καὶ ὃ λαὸς τὰς προῤῥηϑείσας ἀ- 
χτολογίας. xai πάλιν μετὰ μικρὸν τῆς τοιαύτης δοχῆς, γί- 
15veza« δοχὴ β', καὶ δέχονται oi Πράσινοι ἀπὸ μιχροῦ διαστήμα- 
τος ἐν τῷ αὐτῷ ἀναδενδραδίῳ, καὶ τῶν νεονύμφων ἱσταμένων, 
λέγουσιν. οἱ χράχται xal ὃ λαὺς τὰς προῤῥηθείσας ἀχτολογίας, 
xai μετὰ ταῦτα ἐπαχολουϑεῖ 5 τάξις, καϑὼς προείρηται. χρὴ 
δὲ γινώσχειν, ὅτι ἐν τοῖς ἐσχάτοις καιροῖς ἐκαινουργήϑη τοῦ y(-Ed. L. 119 
20»t09uL τὸ στεφάνωμα τοῦ βασιλέως ἐν τῷ ναῷ τοῦ παλατίου 
τῆς ὑπεραγίας Osoróxov τοῦ Φάρου: καὶ δὴ τῶν νεονύμφων 
ἐξιόντων διὰ τοῦ χρυσοτριχλίνου, δηλονότι ὀψικευομένων ὕπό 
τὲ τοῦ χουβουχλείου καὶ τῶν μαγίστρων xci πατρικίων, μεῖ- 


Á. ὅτι λέγεται om, ed. δὅ, γεγογέναι coni. Β., γέγογε cod, eted.- 
10. τῷ βασιλεῖ ed. — 19. τοῖς om. ed. τὸ γίέγεσϑαι ed, 


Dominique augeat; populus eadem ter. Cantores: Exaudiat Deus 
populum vestrum; eadem populus ter, Cantores: NN. pientissimae 
Augustae multos annos; populus: In multos annos etc, (VI) Ob- 
servandum vero est, et illud olim contigisse tradi, ut, postquam fa- 
ctiones dictam actorum formulam ante scalam, qua ad magnauram 
ascenditur, finierunt, duae factiones.praecederent, et Veneti qui- 
dem ad scamna, in loco magnaurae arboribus consito hinc inde posi- 
ta, abirent, nec responsum ad cantum suum acciperent, cantores 
vero has deinde acclamationes recitarent: Multos annos Imperatori- 
bus; quibus populus, quae responderi solent, respondet, Postquam 
sponsi constitere, PniwA receptio fit, et cantores populusque dictas ac- 
᾿ clamationes recitant. Post hanc receptionem szccxpa a Prasinis parvo 
intervallo in eodem arboreto instituitur, sponsisque consistentibus, 
cantores populusque, uti diximus, acclamant, quo facto, ritus, de 
quibus supra, celebrantur. Ceterum recentiori aetate id novum in- 
sttutum est, ut nuptialis Imperatoris coronatio in templo palatii sa- 
«rosanciae Virginis Deiparae Phari perageretur: et sponsi per aureum 


- e" 
202 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


λόντων αὐτῶν ἐξιέναι τὰς ἀργυρᾶς τοῦ χρυσοτριχλένου πύλας, 

ΕῚ - * - » ^ ^ ΕῚ - ^ 
αὐλεῖ τὸ χρυσοῦν 0gyayov , xoi τὰ μέρη ἀκτολυγοῦσε, καϑὼς 
προείρηται-ς 


ΚΕΦ. μ(. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ στεψέμῳ αὐγούστης. 5 


p Ἐξέρχεται ὃ βασιλεὺς εἰς τὸν αὐγουστέα, φορῶν τὴν χλα- 
μύδα ἐστεμμένος, καὶ ποιεῖ προαγωγὰς, xai περὲ ὥραν τρί- 
τὴν χαϑέζεται μέσον τοῦ τριχλίνου. ὃ δὲ τῆς καταστάσεως 
εὐτρεπίζει τὰ βῆλα, ὡς ἔχει ἢ συνήϑεια, καὶ νεύουσιν οἱ δε- 
σπόται τῷ πραιποσίτῳ, καὶ ἐξέρχεται μετὰ ὀστιαρίων xaiio 
βεργίων, καὶ προσκαλεῖται βῆλον «, τοὺς μαγίστρους" B, πα- 
τριχκίους " τρίτον, τοὺς οσυγχλητικοὺς, ὑπάτους, κόμητας, καγ- 
διδάτους, ἀπὸ ἐπάρχων χαὲ στρατηλάτας, βῆλα βῆλα. ὃ δὲ 
πατριάρχης ἔρχεται διὰ τῆς δάφνης, xai εἰσέρχεται εἰς τὸν 
ἅγιον Στέφανον καὶ ἐχδέχεται τοὺς δεσπότας, καὶ Ore εἰσέλ-ιϑ 

αϑωσι τὰ βῆλα πάντα καὶ πληρωϑῶσι, νεύουσιν οἱ δεσπόται 
τῷ πραιποσίτῳ, xci ἀπέρχεται xai προσκαλεῖται τὸν πατρι- 

᾿άρχην, καὶ εἰσέρχεται εἰς τὸν αὐγουστέα. xai ἐξέρχεται. 7 
βουλομένη στεφϑῆναι, ὀψιχευομένη ὑπὸ τοῦ χουβουχλείου, 
καὶ ἐγείρονται οἱ δεσπόται xai ἀπέρχονται ἔνϑα ἵσταται 1020 

Ms.93.a ἀγτιμίσιον ἅμα τοῦ πατριάρχου, xai τῆς αὐγούστης φορού- 


5. τῆς «Uy. ed. 7. προσαγορὰς ed, 9. 5j om. ed, 13. 
στρατηλάτων ed. 


triclinium cum. obsequio cubiculi, magistrorum et patriciorum egres- 
si, dum e portis aurei triclinii argenteis procedere volunt, organum 
aureum pulsatur, et factiones, quas diximus, acclamationes recitant, 


CAP. 4o. 
Observanda in coronatione Augustae. 


Egreditur Imperator ad augusteum , corona et chlamyde orna- 
tus, promotiones facit et circa horam tertiam in medio triclinio resi- 
det, Cerimoniarius vela, uti mos est, ordinat, praepositus vero, si- 
gno a Dominis dato, cum ostiariis virgisque prodit, ac velum pri- 
mum, magistros; secundum, patricios; tertium, senatores, deinde 
consules, comites, candidatos, expraefectos ac belli duces, singulos 
in velis suis, arcessit. Patriarcha per daphnem ad S. Stephani, Do- 
minos excepturus, venit, ac velis ommibus ingressis nulloque defi- 
ciente, Domini praeposito signum dant, qui abit, patriarcham vocat 
et augusteum ingreditur. Tunc Domina corona ornanda, a cubicula- 
riis stipata, procedit; Domini surgunt et ad locum, ubi ara reposita 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 10, 203 


σῆς μαφόριον, ποιεῖ ὃ πατριάρχης τὼς συνήϑεις εὐχάς. xai 
ὅτε πληρώσῃ τὴν εὐχὴν, ἐχδύουσι τὴν αὐγούσταν τὸ μαφό- 
ριον, καὶ ἐνδύουσιν αὐτὴν οἱ δεσπόται τὴν χλαμύδα, καὶ 
αὖϑις ποιεῖ εὐχὴν ὃ πατριάρχης ἐπὲ τοῦ στέμματος, καὶ με- 
Brà τὴν πλήρωσιν τῆς εὐχῆς λαμβάνει ὃ πατριάρχης τὸ 
στέμμα xoi ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ, κἀκεῖνος τίϑησιν αὐτὸ εἰς 
τὴν κεφαλὴν τῆς αὐγούστης, καὶ συντάσσεται ὃ πατριάρχης D 
τοῖς δεσπόταις, καὶ ἐξέρχεται διὰ τοῦ ὀχταγώνγου χοιτῶνος; 
καὶ καϑέζονται οἱ δεσπόται καὶ 7 αὐγούστα ἐπὲ σελλίων εἰς 
τοτὸ δεξιὸν μέρος, ἡ δὲ αὐγούστα ἐπὲ τὸ εὐώνυμον μέρος τοῦ 
ἁγίου Στεφάνου. (.) Kai εἰσέρχονται οἱ πατρέκιοι xai οὗ 
λοιποὲ πάντες, κρατούμενοι ὑπὸ σιλεντιαρίων, πίπτοντες xai 
φιλοῦντες τὰ δύο γόνατα αὐτῶν, καὶ ἀπευχαριστοῦντες, xai 
ὅτε πληρωθῇ ἡ εὐχαριστία, νεύουσεν οἱ δεσπόται τῷ πραι- 
τὔποσίτῳ, κἀκεῖνος λέγει ,,κελεύοατε"" καὶ ἐπεύχονται πάντες 
»»εἰς πολλοὺς xai ἀγαθοὺς χρόνους," xai ἐξέρχονται. καὶ εὐ- 
ϑέως εἰσέρχεται τὸ σέχρετον τῶν γυναιχῶν, βῆλον ὦ, αἱ ζω- 
σταί" βῆλον β΄, αἱ πατρίκιαι" βῆλον y, αἱ πρωτοσπαϑάρεαι Ed. L. 120 
xai σπαϑάρεαι " βῆλον δ΄, ὑπάτισσαι: βῆλον é, στρατώρισ- 
2004." βῆλον ς΄, χομήτισσαι, χανδιδάτισσαι" βῆλον C, σχρι-- 
βώνισσαι, δομεστίκισσαι" βῆλον ή, σιλεντιάρισσαι" βῆλον 
ϑ΄, μανδατόρισσαι βασιλικαὶ, χομήτισσαι τοῦ ἀριϑμοῦ τῶν 
ἑκανάτων" βῆλον (, τριβούνισσαι χκομήτισσαι πλοΐμων" βῆ- 
λον τώ, πρωτιχτόρισσαι, κεντάρχισσαι. εἰσέρχονται κατὰ τά- 
10. εὐώνυμον deestin cod. 14 ἐπληρώϑη ed. ^ 20, χαγδιδά- 


τισσαι 0m. ed. et mox pro σχριβώγεσσαει — βῆλον ἡ habet βε- 
στητόρισσαι, 5. 23. τριβούγισσαε, κομήτισσαι ed, 


est, cum patriarcha abeunt, et Áugusta maforium gestante, preces 
solennes patriarcha recitat. His finitis, Augustae maforium exuunt, 
eamque chlamyde Domini vestiunt, statimque patriarcha super coro- 
na precatur: quo facto, coronam Imperatori tradit, qui eam Augustae 
imponit: ille Dominis se adiungit, et sic per cubiculum octangulum 
Domini etAugusta digressi, in thronis, illi in dextro, haec in sinistro 
latere S. Stephani, consident, (IL) Tunc patricii ac ceteri omnes, a 
silentiariis sustentati , procidunt eorumque genua osculantur et gratu- 
lantur, finitaque gratulatione, Domini praeposito signum dant, is di- 
cit: Iubete; precantur omnes: In longa bonaque tempora , et sic e- 
grediuntur. Et statim secretum feminarum intrat, velum primum, 
zostae; velum secundum, patriciae ; tertium, protospathariae ac spa- 
thariae; quartum, consulares; quintum, stratorissae ; sextum, comi- 
tissae, candidatissae; septimum, scribonissae, domesticissae; octavum, 
silentiarissae; nonum, mandatorissae imperatoriae, comitissae nume- 
riicanatorum; velum decimum, tribunissae comitissae τοὶ navalis; 


204 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Et», προσχυγοῦσαι τὰ δύο γόνατα τῶν δεσποτῶν ὅμοίως xci 
τῆς αὐγούστης, καὶ ἵστανται κογσιστώριον, καὶ νεύουσιν oi 
δεσπύται τῷ πραιποσίτῳ, καὶ λέγει ,,κελεύσατε,᾽ καὶ ἐξέρχον-- 
ται. τὸ δὲ λοιπὸν τοῦ λαοῦ τῆς πόλεως xai τῶν ταγμάτων. 
Β αὶ τῶν νουμέρων καὶ τὰ σκεύη πάντα ἑτοιμάζονται εἰς T05 
τριβουνάλιον τῶν ιϑ' ἀχουβίτων. καὶ ἵστανται οἱ πατρίκιοι. 
ἐν τῷ ὀνοποδίῳ, οἱ δὲ συγκλητιχοὶ εἰς τὸν πόρτικα τῶν ιϑ' 
ἀκουβίτων. καὶ ἐξέρχεται ἡ αὐγούστα, ὀψιχευομένη ὑπὸ τοῦ 
κουβουχλείου, καὶ συνεξέρχονται δὲ αὐτῇ xai οἱ δεσπόται μέ- 
Ms.93.b 0t τῆς χρυσῆς χειρὸς, καὶ ὑποστρέφουσι. καὶ ἐξελϑούσηςτο 
αὐτῆς εἰς τὸ ὀνοπόδιον, πίπτουσιν οἱ πατρίκιοι μετὰ τῶν λοι- 
πῶν συγκλητικῶν, καὶ ἀναστάντων αὐτῶν, νεύουσι τῷ τῆς κα-- 
ταστάσεως, καὶ λέγει, ,κελεύσατε, καὶ ἐπεύχονται ,,εἰς πολ-- 
λοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους," καὶ ὄψικεύουσιν αὐτὴν μέχρε τοῦ 
ἡλιακοῦ τοῦ τριβουναλίου. καὶ κατέρχονται ob ὕπατοι καὶι 
αοἱ λοιποὲ συγκλητικοὲὶ, οἱ δὲ πατρίκιοι ἵστανται εἰς τὰ βάϑρα 
ἔνϑεν κἀκεῖϑεν, καὶ δεικνυούσης αὐτῆς τὴν ὄψιν, ἀναχράζου- 
σι τὰ μέρη" ,,ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος" δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, 
καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη." καὶ ἀχτολογοῦσι τὰ μέρη τὰ τῷ στεψί- 
po ἁρμόζοντα, καὶ λαμβάνει ἡ αὐγούστα κηροὺς, καὶ &arti20 
πρὸς τὸν τίμιον σταυρὸν, καὶ εὐφημεῖ ὃ λαὸς τοὺς δεσπότας, 
εὐφημεῖ καὶ τὴν αὐγούσταν, xai ὅτε πληρωϑῇ 7 εὐφημία, 
προσκυγεῖ 7j αὐγούστα ἔνϑεν κἀχεῖϑεν, καὶ ὑποστρέφει διὰ 


2. ἵσταται ed. — 17. αὐτῆς τὴν ὄψιν R., αὐτὴν ὄψιν cod., αὖ- 
£2? τὴν ὀψιχευομέγνην ed, 22. j om. ed. 


undecimum, protectorissae, centurionum uxores, Hae ommes ordi- . 
nc ingressae, Dominorum aeque ac Augustae genua venerantur, et 
consistorio adstante, signum praeposito Domini dant, qui dicit: Iu- 
bete , deinde egrediuntur. Reliqui ex urbis incolis ordinibus et nu- 
meris, aeque ac vasa omnia, in tribunali XIX accubituum ordinantur: 
patricii in onopodio, senatores in porticu XIX accubituum stant. 
Augusta a cubiculo stipata egreditur, unaque cum ipsa Domini ad au- 
ream manum procedunt ac revertuntur. ]psa vero onopodium ingres- 
sa, patricii cum ceteris senatoribus procumbunt, et postquam surre- 
xere, signum cerimoniario dant, qui dicit: lubete, reliqui faustum. 
ac diuturnum imperium apprecati, ipsam ad solarium tribunalis comi- 
tantur. "Tunc consules ac reliqui senatores descendunt, patricii vero 
hinc illinc in scala stant, dumque ipsa vultum suum ostendit, fa- 
cliones acclamant: Sanctus! Sanctus! Sanctus! Gloria in excelsis 
Deo et pax in terra! Deinde factiones ea, quae coronationi con- 
veniunt, acta recitant, Augusta cereos ad venerandam crucem ac- 
cendit, populus vero et Dominis et Augustae fausta apprecatur , quo 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 40. 205 


τοῦ αὐγουστέως ὀψιχευομένη" οἱ δὲ ὕπατοι ἵστανται εἰς τὸν 

mógrixa, οἱ δὲ πατρίκιοι μέχρι τῆς χρυσῆς χειρὸς, xai δίδον- 

ται μίγσαι. D 
* 4xr01oyie τῶν δήμων Eni στεψίμῳ αὐγούστης. 


5 Τῆς συνήϑους πάσης τάξεως τελουμένης τοῦ στεψίμου 
ἦν τῷ τρικλίνῳ τοῦ αὐγουστέως, καὶ ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε κατὰ, 
, , - ε 
có» εἰωθότα τύπον ὀψικευομένης τῆς αὐγούστης ὑπὸ πάσης 
τῆς συγχλήτου, οἱ μὲν τῆς συγκλήτου ἐξέρχονται διὰ τοῦ με- 
- - , - x 
. γάλου πυλῶνος τοῦ τριβουναλίου, οἱ δὲ τῶν ταγμάτων ἀρ- 
loyovreg ἵστανται ἐν τῷ αὐτῷ τριβουναλίῳ, ἔνϑα ἵσταται δ, τὸ 
σταυρὸς, τά τε σχῆπτρα xai τὰ λοιπὰ σκεύη μετὰ καὶ τῶνΕ 4.1,. ταὶ 
.Aafovgov, τὰ δὲ δύο μέρη ἅμα ἵστανται ἔμπροσϑεν τῶν 
σκήπτρων xai σχευῶν καὶ βάνδων. καὶ δὴ τῆς αὐγούστης 
-. ὀᾳψικευομένης ὑπό τε τοῦ πραιποσίτου zai τῆς λοιπῆς τάξεως 
τὔτοῦ χουβουχλείου, καὶ τὸ ἐξελϑεῖν αὐτὴν xai στῆναι ἐπὲ τοῦ 
- ᾿ 
ἡλιαχοῦ, χράζουσι τὰ δύο μέρη »ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος." καὶ 
εὐθέως προσχυνοῦσε τά τε σκῆπτρα καὶ σχεύη μετὰ τῶν 
βάνδων. καὶ λέγουσιν οἱ κράκται" »δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, 
Ll , , c 
καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη" ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ὁμοίως. οἱ xQdzrai* 
.20,2v ἀνθρώποις Χριστιανῶν εὐδοκία." ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ τρί- 
x , e 3^4 7 € * M ' c — 5 
του. οἱ χράχται" ,,0TL ἡλέησεν ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὑτοῦ -" Μ-. οἡ. ἃ 
ε ^ € , “ἢ , c , 2 «e € c , K , 
ὃ λαὸς ὁμοίως éx y. οἱ χράχται" ,,αὕτη ἡ ἡμέρα Κυρίο 
€ , 35 € * ? , c , c , e e c c 
ἡ μεγάλη" ὃ λαὺς éx y ὁμοίως. OL xpuüxrGi* αὐτὴ 7j ἡ-Β 


facto, in utroque latere Augusta adorat, perque augusteum una cum 
obsequio revertitur. Consules in porticu, patricii ad auream usque 
manum stant, et missa datur. Ἄ 


* 


΄ ACCLAMATIO FACTIONUM IN CORONATIONE AUGUSTAE. 


Universo coronationis ordine in triclinio augustei pro more pera- 
cto, dum Augusta ab universo senatu, ut'solet, stipata, inde proce- 
dit, senatus quidem per magnam portam tribunalis procedit, tagma- 
tum autem seu numerorum praefecti in eodem tribunali , ubi crux, 
sceptra ac reliqua vasa cum labaris stant, et ante sceptra, vasa ac 
banda duae factiones, Porro Augusta, a praepositis ct reliquis cu- 
biculo adscriptis cincta, dum procedit et in solario subsistit, factio- 
nes acclamant: JSanctus , sanctus, sanctus! statimque sceptra et 
vasa cum bandis procidunt. Cantores dicunt: Gloria in excelsis Deo 
et pax in terra! eadem populus ter. Cantores: In hominibus Chri- 

τ stianis beneplacitum ! eadem populus ter. Cantores: Quoniam Deus 
populi sui misertus est; populus similiter. Cantores: Haec est magna 
dies Domini; populus eadem ter, Cantores: Haec est dies vitae flo- 


“06 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


μέρα τῆς ζωῆς τῶν Ῥωμαίων 0 λαὸς ἐκ τρίτου δμοίως. 

οἱ χράχται" ,,αὕτη ἡ χαρὰ καὶ ἡ δόξα τοῦ κόσμου". ὃ λαὸς 

3 , * 4 - - 

ἐκ y ὁμοίως. οἱ χράχται" ,,.ὃν ἥ τὸ στέφος τῆς βασιλείας τῇ 

κορυφῇ σου ἀξίως περιετέϑη " ὃ λαὺς ἐκ τρίτου ὁμοίως. οἱ 

, ^ ^ € Y , , 3») ς ^ c , 

χράχται" ο,Ἄόξα Θεῷ τῷ δεσπότῃ πάντων" ὃ λαὸς ὁμοίωςδ 

ix τρίτου. οἱ κράχται" ,,005« Θεῷ τῷ ἀναδείξαντί σε βασί- 

λισσαν"" ὃ λαὸς ὅμοίως ἐκ τρίτου. οἱ χράχται: ο,δόξα 

LÀ ^ ^ , 
Θεῷ τῷ στέψαντι τὴν κορυφήν cov-" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ τρί- 
€ , , - »"ἍΣ᾿ , 
TOv. οἱ χράχται" οδόξα Θεῷ τῷ εὐδοκήσαντι οὕτως o 
λαὸς ὅμοίως ἐκ τρίτου. οἱ κράχται" ,,ἀἄλλ ὃ στέψας σὲ ὅτο 
2 ^ 
δεῖνα αὐτοχείρως"" ὃ λαὸς ix τρίτου ὅμοίως. οἱ κράχται" 
9, EJ , , j ^ , LE € ' 

αν»φυλάξει σὲ εἰς πλήϑη χρόνων ἔν τῇ πορφύρᾳ" ὃ λαὸς ἐκ 

τρίτου ὁμοίως. οἱ χράχται" íi; δόξαν xai ἀνέγερσιν τῶν 

Ῥωμαίων" ὃ λαὸς ὅμοίως ἐκ y. οἱ χράχται' ,,εἰσακούσει 

ς * - Edi Lai m ci» c EH c D 2 , 

ὃ Θεὸς τοῦ λαοῦ ὑμῶν" ὃ λαὺς Ouoíog ἐκ τρίτου. 15 


᾿Αχτολογία εἰς τοὺς βασιλέας, 


Οἱ χράχται ,πολλὰ, πολλὰ, πολλά: ὃ λαὸς ,,πολλὰ ἔτη 
- m € , 6C ὦ ' € » ^ 
εἰς πολλα," οἱ κράχται" ο,«πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, ὃ δεῖνα καὶ 
ὃ δεῖνα αὐτοχράτορες Ῥωμαίων" ὃ λαὸς ,,πολλοὲ ὑμῖν χρό- 
2 Hr , ὼς , « ΄ - 
voL" οἱ χράχται" οπολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, οἱ ϑεράπογτες T0020 
Kwgíov" ὃ λαὸς ,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι. οἱ χράχται" πολ- 
Ὁ λοὲ ὑμῖν χρόνοι, τῶν σκήπτρων 7 εὐτυχία"  Ó λαὸς ,,πολλοὲ 


16. εἰς τοὺς βασιλέας R. em. ex sigl. cod., εἰς τὴν βασίλεσσαν ed. 


manorum; populus eadem ter. Cantores: Haec est gaudium et decus 
orbis; populus eadem ter. Cantores: In qua corona regni tuo ver- 
tici ex merito imposita est; populus eadem ter. Cantores: Gloria 
Deo, omnium Domino! sic populus ter. Cantores: Gloria Deo, 
qui te Imperatricem ostendit; populus eadem ter. Cantores: Gloria Deo, 
[d verticem tuum coronavit; populus eadem ter. Cantores: Gloria 

eo, cui hoc ita visum fuit; populus eadem ter, Cantores: Sed qui 
sua manu te N. coronavit; populus eadem ter. Cantores: Servet te 
longum tempus in purpura; populus eadem ter. "Cantores: In glo- 
riam δὲ salutem Romanorum; populus eadem ter. Cantores: Exau- 
diet Deus populum vestrum ; populus eadem ter. 


ACCLAMATIO AD IMPERATORES. 


Cantores: Multos, multos, multos! populus: Multos annosin multos. 
Cantores: Longa vobis tempora , IN, N. Imperatores Romanorum? po- 
pulus: Longa vobis tempora. Cantores: Longa vobis tempora , serot 
Domini! populus: Longa vobis tempora! Cantores: Longa wobis 
tempora, felicitas sceptrorüm ! populus : Longa vobis tempora! '€an- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 44. 207 


ὑμῖν χρόνοι." οἱ κράνται" ,,πολλοί cov χρόνοι, ὃ δεῖνα βα- 
σιλεὺς τῶν Ῥωμαίων" ὃ λαὸς ,,πολλοί cov χρόνοι." οἵ 
χράχται" οπολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, δεσπόται, σὺν ταῖς αὐγούσταις 
xai τοῖς πορφυρογεννήτοις "" ὃ λαὺς ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι. 
boi χράχται: ,,ἀλλ᾽ ὃ πάντων ποιητὴς καὶ δεσπότης" ὃ λαὸς 
ix τρίτου. οἱ χράχται' ,,2 στέψας ὑμᾶς τῇ αὑτοῦ παλάμῃ" 
ὃ λαὸς ὁμοίως. οἵ χρώκται" ο,ιτοὺς χρόνους ὑμῶν πληϑύνει 
σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογενγήτοις"" ὃ λαὸς 0- 
μοίως. οἱ κράχται" ,,εἰς τελείαν σύστασιν τῶν Ῥωμαίων. Ed. L. 122 
τοχαὲ ἀπὸ τούτων εὐφημοῦσε τὰ δύο μέρη, καὶ λέγουσι" ,,.πολ- 
λὰ τὰ ἔτη τῶν βασιλέων" καὶ τὰ ἑξῆς τοῦ χαταλέγματος. xal 
μετὰ ταῦτα ἐπεύχονται xai ἐξιοῦσιν. 
ΚΕΦ. ua. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ στεψίμῳ αὐγούστης καὶ στε- 
15 φαγώματος. 


Πρὸ μιᾶς δίδοται ἀπόκρισις ἀλλαξίμων, xal τῇ ξξῆς τά- 
χιον προέρχονται πάντες οἱ συγχλητικοὶ, καὶ ἀλλάσσουσιν ἐνΒ 
τῷ κονσιστωρίῳ, καὶ ὅτε χελεύουσιν οἱ δεσπόται, ἀνέρχον- 
ται 0L πατρίχιοι χαὶ οἱ λοιποὶ τοῦ σεχρέτου sic τὴν χρυσὴν Μ5.94-» 
οχεῖρα, xai τιϑέασι σελλία εἰς τὸν αὐγουστέα, καὶ xaJéLov- 
ται οἱ δεσπόται ἐστεμμένοι, καὶ δέχονται τὸ σέχρετον βῆλα, 
βῆλα, καϑὼς ἔχει ἡ συνήϑεια. xai μετὰ τὸ στῆναι τὸ σέ- 


12. ἐξέασιν ed. 22. βῆλα om. ed. 


tores: Longa tibi tempora, AN. Imperator Romanorum! populus: 
Longa tibi tempora! Cantores: Longa vobis tempora, Domini , cum 
Augustabus et porphyrogenitis! populus: Longa vobis tempora ! Can- 
tores: Sed omnium creator et dominus; populus eadem ter  Can- 
tores: Qui sua vos manu coronavit; populus eadem. Cantores: 
Tempora vestra cum Augustabus et porphyrogenitis augeat! popu- 
pulus similiter. Cantores: 7n perfectam salutem Romanorum, Postea 
duae factiones accinunt: Multos annos Imperatoribus! et reliqua 
acclamationis, Quibus peractis, fausta apprecati abeunt. 


CAP. 41. 
Observanda in Augustae coronatione et nuptiis. 
Pridie unius diei mandatum de mutatoriis datur, sequenti o- 
mnes senatores statim procedunt vestesque in consistorio mutant, pa- 
iricii quoque et ceteri secretarii, si ita Dominis videtur, ad auream 


manum ascendunt, thronosque in augusteo reponunt, in quibus Do- 
mini coronati consident et secreti vela pro more excipiunt. Univer- 


.* 
208 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


u €- | 
χρετον ὅλον, συγεισέρχεται ὃ τῆς καταστάσεως μετὰ καὶ GA- 
, x - 
λων πέντε σιλεντιαρίων ὁπισϑὲν τοῦ σεχρέτου ἔγϑεν κἀκεῖϑεν, 
' , c ^ ^ 
xai νεύει 0 βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, xoi εἰσέρχονται εἰς τὸν 
e , ' ^ , 
ἅγιον Στέφανον, xat προσχαλεῖται τὸν πατριάρχην, καὶ ἐξέρ-- 
» M F4 - , 
χεται εἰς τὸν αὐγουστέα, καὶ μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν πατριάρ-" 
χην ἐγείρονται οἵ δεσπόται καὶ δέχονται αὐτόν. xui ὄπισϑεν 
- - , 2 , LÀ ^ c 
ατῶν βασιλικῶν σελλίων ἵσταται ἀγτιμίσιον, ἔνϑα κεῖται 7 
βασιλικὴ χλαμὺς, καὶ στάντος τοῦ πατριάρχου εἰς τὸ ἄντι- 
μίσιον, νεύει ὃ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, xai εἰσέρχονται οἱ 
ἐπίσχοποι χαὶ ὃ χλῆρος τοῦ σεχρέτου τοῦ πατριάρχου, xGilO. 
La - ^ - Ld 
ἵστανται ὕπισϑεν τοῦ βασιλικοῦ σεχρέτου émi τὸ τῆς ἀψίδος 
, , ' ^ - 
μέρος. καὶ εὐϑέως νεύει ὃ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, xai 
, ^ ? , b] ^ ^ 
εἰσάγει τὴν αὐγούσταν ἀπὸ μαφορίου, φοροῦσαν καὶ στιχάριν 
LI - J ^ - 
βασιλίκιον, διὰ τοῦ διαβατιχοῦ τοῦ ἁγίου Στεφάνου εἰς τὸν 
» - ^ M 
αὐγουστέα, οὔσης αὐτῆς εἰς τὸν χοιτῶνα ἔνδον τοῦ Oxrayovov,15 
' » 
πρὸς τοὺς δεσπύτας, xoi εὐθέως ἄρχεται ὃ πατριάρχης τὴν 
EJ ' - 
εὐχὴν εἰς τὴν χλαμύδα. (B.) Καὲ ὅτε ἡ εὐχὴ παρὰ τοῦ 
πατριάρχου τελεῖται, λαμβάνει ἣ αὐγούστα κηροὺς, xai πλη- 
ρωϑείσης τῆς εὐχῆς, ἐπιδίδωσι τοὺς κηροὺς τῷ πριμικηρίῳ 
εἴτε τῷ ὀστιαρίῳ, καὶ ἀποσχεπάζουσιν οἱ δεσπόται τὸ μαφύ-2ο 
- 2c 
ριον τῆς avyovorgc, καὶ λαμβάνουσιν αὐτὸ oí κουβικουλάριοι 
Ll 5 - 
ἁπλοῦντες αὐτὸ γύροϑεν αὐτῆς. xai λαμβάγει ὃ πατριάρχης 
; "ec LÁ , » , LJ 30! 
τὴν χλαμυδὰ καὶ ἐπιδίδωσι τοῖς δεσπόταις, καὶ εὐϑέως περι-- 
t9 c ὃ , ' A "δ - E] , ' nd 
τιϑέασιν οἱ δεσπόται τὴν χλαμύδα τῇ αὐγούστῃ, xai φιβλω-- 


13. στιχέριον βασιλικὸν ed. 


so secreto adstante, cerimoniarius et quinque alii silentiarii post se- 
cretum ab utroque latere intrant, signoque ab Imperatore praeposito 
dato, S. Stephani templum ingrediuntur: tunc patriarcha accersitur, 
ut ad augusteum veniat: quo facto, Domini surgunt eumque susci- 
piunt. Post thronos Imperatorios antimensium stat, in quo chlamys 
Imperatoria iacet, ad quod cum patriarcha accessit, Imperator Pera 
posito signum dat, et intrant episcopi et clerus secreti patriarchalis, 
el a tergo Imperatorii secreti ad apsidis partem consistunt. Tunc 
mandato lmperatoris praepositus Augustam, praeter maforium vestem 
adstrictam, quam sticharium Imperatorium vocant, gestantem, per S. 
Stephani porticum ad augusteum , cum antea in cubiculo interiori 
octanguli fuisset, ad Dominos ducit, et statim patriarcha preces in 
chlamydem recitat. (IL) Interea, dum patriarcha precatur, Augusta 
cereos sumit, et precibus finitis , eos primicerio seu ostiario tradit: 
Domini maforiüm Augustae exuunt, quod cubicularii sumunt et cir- 
ca ipsam complicant. Patriarcha vero chlamydem Dominis tradit, 
qua statim Augustam induunt, ipsique fibulis eam conncectunt;. hic 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 44. 209 


vovot» αὐτὴν οἱ αὐτοὶ, xai πάλιν ποιεῖ εὐχὴν ἐπὶ τοῦ στέμμα- 
τος καὶ τῶν πρεπενδουλίων, καὶ ὅτε πληρώσῃ τὴν εὐχὴν ὃ na&-Ed. L. 123 
τριάρχης, ἐπιδίδωσι τὸ στέμμα τοῖς δεσπόταις, xai οἱ δεσπόται 
ἐπιτιϑέασιν αὐτὸ εἰς τὴν κεφαλὴν τῆς αὐγούστης. ὁμοίως ἐπι- 
πδίδωσιν ὃ πατριάρχης καὶ τὰ πρεπενδούλια τοῖς δεσπόταις, xai 
χρεμῶσιν αὐτὰ οἱ δεσπόται ἐν τῷ στέμματι τῆς αὐγούστης, Ms.95.a 
καὶ εὐθέως εἰσέρχεται ὃ πατριάρχης εἰς τὸν ἅγιον Στέφανον 
xai οἱ ἐπίσκοποι καὶ τὸ σέχρετον τοῦ πατριάρχου, καὶ τίϑεται 
σελλίον ἄλλο λόγῳ τῆς αὐγούστης, xai εὐθέως χαϑέζονται οἱ 
τοδεσπόται καὶ ἡ αὐγούστα. καὶ μετὰ τοῦτο εἰσάγονται παρὰ 
τοῦ τῆς καταστάσεως πάντες, προσχυνοῦντες τὰ γόνατα τῶν 
δεσποτῶν καὶ τῆς αὐγούστης, καὶ μετὰ τὸ προσκυνῆσαι πάν- 
τας τοῦ σεχρέτου, ἵστανται καὶ οἱ σιλεντιάριοι, καὶ εἰσάγει Β 
αὐτοὺς ὃ τοποτηρητὴς τῷ κόμητι τῶν ἀδμησιόνων, καὶ προσ- 
τὔχυγοῦσι καὶ ἵστανται ὄπισϑεν, καὶ προσχυνεῖ καὶ ὃ τῆς xa- 
ταστάσεως, καὶ εὐθέως λαμβάνει νεῦμα παρὰ τῶν δεσποτῶν 
ὃ πραιπόσιτος καὶ λέγει ,,χελεύσατε," καὶ ἐξέρχονται ἐπευ-- 
χόμενοι, καὶ ἀπέρχονται οἱ πατρίκιοι εἰς τὸ ὀνοπόδιον, καὲ 
οἱ ὕπατοι εἰς τὸν πόρτηχα τῶν ιϑ' ἀχουβίτων, καὶ ἵστανται 
δοχογσιστώριον εἷς τὸ σχιστὸν βῆλον, οἱ δὲ κόμητες καὶ οἱ καν- 
διδάτοι xai οἱ δομέστικοι καὶ οἱ λοιποὶ ἀπέρχονται ἐν τῷ 
τριβουναλίῳ, καὶ ἵστανται ἔμπροσϑεν τῶν σχευῶν. καὶ ἐξελ- 
ϑόντος τοῦ σεχρέτου ἀπὸ τοῦ πόρτηκος τοῦ αὐγουστέως, εὐ- 
ϑέως εἰσάγει ὃ τῆς καταστάσεως μετὰ καὲ ἑτέρου σιλεντια- 


24. xci τοῦ σιλεντ. ed. 


rursus super corona vittisque precatur, finitisque precibus, coronam 
Dominis tradit, qui ipsam capiti Augustae imponunt. Eodem modo 
patriarcha ipsis vittas dat, quas coronae Augustae appendunt, mox 
patriarcha S. Stephani aedem uma cum episcopis et secreto suo in- 
trat, alius thronus Augustae ponitur, statimque Domini cum Augusta 
 consident. Deinde omnes, Imperatores et Augustam adoraturi, a ce- 
rimoniario adducuntur, et postquam secretum adoravit, silentiarii 
adsunt, et per vicarium ad comitem admissionum adducti , adorant, 
deinde ἃ tergo adstant, magister cerimoniarum adorat, praepositus 
vero, signo a Domino accepto, dicit: Jubete. Et sic fausta precantes 
egrediuntur, abeuntque patricii ad onopodium, consules ad triclini- 
um XIX accubitaum et ante fissum velum, comites vero, candidati, 
domestici ac reliqui in tribunali et ante vasa consistunt. Egresso 
autem secreto e porticu augustei, cerimoniarius et alius silentiarius 
statim vela adducunt, primam senatoriam manu ducentes, quam re- 
liquae sequuntur, coram quibus ostiarius cum virgis procedit, et 
postquam his signum dedit, ter procidunt, Omnes vero a silentia- 


Constantinus Porphyr. Vol, I. τά 


210 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


7 ^ ' , ^ - à» 
Coíov, κρατοῦντες τὴν πρώτην τῶν συγχλητιχῶν, καὶ 0mto9tp 
3" ' ἀκολουϑοῦσαι, ἔμπροσθεν δὲ ὀστιά era 
αἱ λοιπαὲ ἃ , ἕμπροσϑεν δὲ οστιάριος μετὰ βερ-- 
" » ' ^ 
yov, καὶ ἔνϑα γεύσει, προσχυνοῦσι τρίτον. x«i εἰσάγονται 
« ^ € * 
αἱ προῤῥηϑθεῖσαι ὑπὸ σιλεντιαρίων χρατούμεναι, XO προσχυ- 
» Ly - - c - 5 
γοῦσι τὰ γόνατα τῶν δεσποτῶν, ὁμοίως χαὲ τῆς αὐγούστης,5 
, Ὁ 
καὶ ὅτε πληρώσουσιν ui συγκλητικαὶ τὴν προσχύνησιν, ἐξέρ- 
T - ὧν e 
χονται αὗται εἰς τὴν χρυσῆν χεῖρα καὶ ἵστανται ἔνδοϑεν τῆς 
χορτίνας. GL τῆς αὐγούστης ἐξελϑούσης sig τὴν χρυσῆν 
js » - 
χεῖρα, εἰσέρχονται ὑπισϑὲν αὐτῆς αἱ πατρίκιαι xai αἵ λοιπαὲ 
΄ « , - 25 ? 
ovyZAnrtxal, καὶ ἐξέρχεται ἡ αὐγούστα ἐν τῷ ὀνοποδίῳ, Owi-10 
c ^ -" M ε 
χευομένη ὑπὸ τοῦ χουβουχλείου, xci ἵστανται οἱ πατρίχιοι 
» 
κογσιστώριον εἰς τὸ αὐτὸ ὀνοπόδιον, καὶ στάσης αὐτῆς, πί- 
Ῥπτουσιν οἱ πατρίκιοι. xoi ἀναστάντων αὐτῶν, νεύει ὃ πραυ- 
πόσιτος τῷ τῆς καταστάσεως, καὶ λέγει͵, χελεύσατε ,᾿᾽ καὶ ἐ- 


πεύχογται ,,εἰς πολλοὺς χαὲὶ ἀγαθοὺς χρόνους." (I1.) Kaü5 
Ms. 95. b ἀποχιγοῦσιν ὀψικεύοντες, xai αἴρεται ἡ χκορτίγα ὑπὸ δύο σι- 


΄ ^ ' c , , » H , 

λεντιαρίων, καὶ ἵσταται πάλιν ἡ αὐγούστα εἰς τὸ διχιόγιον, 
' - 

καὶ πίπτουσιν οἱ συγχλητικοὶ ἅμα τοῖς πατρικέοις, χκαὲ ἀνα- 

στάντων αὐτῶν, νεύει ὃ πραιπύσιτος τῷ σιλεντιαρίῳ, xui λέ- 


? ^ 
y&t ,χελεύσατε," καὶ ἐπεύχονται. καὶ ἀποχιγεῖ ἥ σύγχλητος,20 
Ἐ4.1, 124xa4 ἐξέρχεται διὰ τοῦ μέσου πυλῶνος τοῦ τριβουναλίου ἔνϑεν 


^ * - ^ 5 
κἀχεῖϑεν εἰς τὴν κεφαλὴν τῶν βάϑρων, καϑὼς ὀψικεύουσιν" 
« v v 0X - € ? 
oL δὲ λοιποὶ ἄρχοντες τῶν ταγμάτων κατέρχονται ἐν τῷ GU- 
I , κι ^ - 
τῷ τριβουγαλίῳ, ἔνϑα ἵσταται Ó σταυρὸς xai τὰ σχῆπτρα, 
, , e LI €- bd ^ , 
λαβουρὰ τε ἅμα καὶ τῶν λοιπῶν σχευῶν, τὰ δὲ δύο μέρη év25 


2. 6 ὀστιάρ. cd. 17. δϑικέογον cod. —.20. συγκλητιχὴ ed. 


riis stipalae accedunt, et Imperatorum aeque ac Augustae genua ve- 
nerantur, peracta vero adoratione, senatorum feminae ad auream 
manum abeunt et intra cortinam subsistunt. Augusta ad eundem 
locum digressa, patriciorum ac reliquorum senatorum uxores post 
ipsam intrant: inde, cubiculo comitante, ad onopodium pergit, ubi 
patricii consistorium constituunt et adstantem augustam adorant, 
Ipsis surgentibus, praepositus cerimoniario signum dat, et dicit: 
lubete, ceteri faustum ac diuturnum imperium apprecantur, (1l) 
Dum hi ex onopodio in obsequio abeunt, cortina a duobus silentia- 
riis tollitur, Augusta rursus in dicionio subsistit, senatores vero una 
cum patriciis adorant, ipsisque surgentibus, praepositus silentiario 
signum dat, et dicit: Iubete, ceteri pro more acclamant. Inde se- 
natus discedit, et per mediam tribunalis portam progressus, in su— 
periori scalae parte ab nuíroque latere, ut in obsequio, adstat, cete- 
rorum vero ofliciorum principes ad idem tribunal, ubi crux, sceptra, 
labara cum ceteris vasis, duabus factionibus ac omni reliqua turba 


ΑΨ ΨΨ  ΎΨΝ, 


———— "v" ——TqeoÓÀ M À 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I 41, 211: 


- t€ * * * e - - * c » - 
τῷ ἅμα, xal τὸ λοιπὸν ἅπαν τοῦ λαοῦ xai oi ἄρχοντες τῶν 
ταγμάτων ἵστανται ἔμπροσθεν τῶν σχευῶν εἰς τοὺς τόπους 
αὑτῶν. καὶ ὅτε ἐξέλϑη 5 σύγχλητος ἅμα τοῖς πατρικίοις καὲ 
στῶσιν, ἀναφαίνει ἡ αὐγούστα, ὁδηγουμένη ὑπὸ τοῦ πραιπο- 

: ' ? - 
δσίτου καὶ πριμικηρίου, xai στάσης αὐτῆς εἷς τὴν μέσην τοῦ 
« - ? [Ev ᾿ € - - «“ 

ἡλιαχοῦ, ἀναχράζουσι τὰ μέρη καὶ ἅπαν τοῦ λαοῦ. ,,αγι- 
oc, ἅγιος, ἅγιος" δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, xai. ἐπὲ γῆς εἰρήνη, 

καὶ ἀχτολογοῦσι τὰ μέρη τὰ τῷ στεψίμῳ ἁρμόζοντα. καὶ ἀ-Β 
ποχινεῖ ἡ αὐγούστα ἀπὸ τὴν μέσην τοῦ ἡλιακοῦ, καὶ ὅτε d- 
τοπέλϑη tig τὸ μέσον χάγκελον, ἵσταται, καὶ ἐπιδίδωσιν ὃ ὀστιά- 

Ἢ εἷς τὸ μέσον κάγκελον, ; 

M x ἂν 1 * , 
ριος ζυγὴν κηροὺς, xai λαβοῦσα τοὺς χηροὺς ποιεῖ προσχύ- 
γησιν ἐπὶ τὸν σταυρον, καὶ εὐθέως πίπτουσιν οἱ ἄρχοντες 
καὶ προσχυνοῦσιν αὐτὴν καὶ τὰ σκεύη πάντα, σχῆπτρα, Àá- 
βουρα xai τὰ λοιπά. xai ὅτε πληρώσουσιν τὰ μέρη τὰ ἄχτα 

τὐτῆς ἀναγορεύσεως, καὶ εἴπωσι: ,τοῦτο τὸ βασίλειον, Κύριε, 
στερέωσον. (.4.) Εὐϑέως εἰσέρχεται ἡ σύγκλητος εἰς τὸν 
πόρτηχα τῶν ιϑ' ἀχουβίτων, xai ἵστανται χονσιστώριον μέ-Ε 
χοι τοῦ διχιογίου καὶ ὀνοποδίου, αἱ δὲ συγχλητικαὲ γυγαῖχες 
ἀχολουϑοῦσαι, ὅτε ἀποκχινήσει ἥ σύγκλητος τὴν 60: εϑί- 

; ἥσει ἡ σύγκλητος τὴν ἔσω, n 

Δοσταντὰι αἱ γυναῖχες xai ἀπέρχονται ἐπὲ τοὺς ἐλεφαντίγους 
πυλῶνας τοῦ χαστρησιάχου, x«i ἐχδέχονται ἐχεῖσε, μέχρις &v 
εἰσέλϑη ἡ αὐγούστα εἷς τὸν αὐγουστέα. ἡ δὲ σύγκλητος ἵστα-- 
ται, μέχρις ἄν πληρώσωσι τὰ μέρη ,,πολλὰ τὰ ἔτη" καὶ τὰ 
ἑξῆς, xui ὅτε πληρώσωσι τὴν εὐφημίαν τὰ μέρη, προσχυγεῖ Μ,96. ἃ 


9. ἀπὸ τὴν coni. R., ἐπὲ τὴν cod. et ed. 15. Pro zai εἴπωσε 
ed. εἔπουσι. 23. πολλὰ ἔτη ed. ᾿ 
adsunt, descendunt, praefecti turmarum suas stationes ante vasa oc- 
cupant. Dumque senatus et patricii egressi adstant, Augusta a prae- 
posito et primicerio adducta, comparet, eique, in medio solario ad- 
stanti, factiones et omnis populus acclamant: Sanctus, sanctus, 
sanctus! Gloria in excelsis Deo , pax in terra!  recitant deinde fa- 
ctiones laudes coronationi aptas, Postquam Augusta e medio sola- 
rio excessit, ad medios cancellos subsistit, ubi ostiarius duos ipsi 
cereos tradit, quos manu tenens, ad crucem adorat, quo facto, pro- 
ceres, vasa omnia, sceptra, labara et reliqua in genua procumbunt, 
et ipsam venerantur. Postremo, actis inaugurationis completis, post- 
quam factiones precatae sunt: Regnum hoc, Deus, firma et custodi! 
(1IV.) Tunc triclinium XIX accubituum sematores petunt, et consi- 
storium usque ad dicionium et onopodium constituunt, dumque se- 
natus interiorem portam ingressus est, feminae senatorum una ad- 
stant, et ad portas eburneas castrensium apeunt, ibi, dum Augusta 
ingrediatur augusteum, exspectaturae. Senatus, usque dum duae fa- 


212 ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙῚ  PORPHYROGENITI 


ἡ αὐγούστα ἔνϑεν κἀκεῖσε πρὸς τὰ δύο μέρη, καὶ ἀποκινεῖ 
τὴν ἔσω, καὶ λέγουσι τὰ δύο μέρη" ,,περισώσει ὃ Θεὸς τὴν 
᾿αὐγούσταν "᾿ αἱ δὲ πατρίχιαι ἵστανται ἔνδον τῆς πύλης τοῦ 
D τριβουναλίου, xa ὅτε εἰσέλϑῃ ἡ αὐγούστα ἀπὸ τοῦ ἡλιακοῦ, 
ἀποχιγοῦσιν οἱ πατρίκιοι μέχρι τῆς χρυσῆς χειρὸς ὀψιχεύ-ὅ 
ογτες" τὸ δὲ σέχρετον τῶν ὑπάτων ἵσταται μέχρι τοῦ δι- 
κιογίου, καὶ ὅτε μεσάσῃ 7| αὐγούστα εἷς τὴν μέσην τῶν ὕπά- 
των, ἐπεύχονται τὸ ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους. ὅ- 
μοίως xai οἱ πατρίκιοι εἰς τὴν χρυσῆν χεῖρα, xai διέρχεται 
ἡ αὐγούστα, καὲ εἰσέρχεται εἰς τὸν αὐγουστέα, xal ἵσταταιιο 
τὸ πᾶ τοῦ χουβουχλείου eig τὸν αὐγουστέα, xai Ῥωμαΐζου-- 
σι" aive, βαῖνε, ἡ αὐγούστα' καλῶς ἤλϑες, y αὐγούστα." 
xai εἰσέρχεται ἡ αὐγούστα εἰς τὸ ὀχτάγωνον τὸ ἔξω τοῦ á- 
Ed.L.155yíov Στεφάνου, καὶ εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς καὶ ἡ αὐγούστα 
εἰς τὸν ἅγιον Στέφανον, καὶ γίνεται τὸ μνῆστρον, xai ἐξέρ-τῇ 
χονται τῆς ἐκκλησίας. καὲ λειτουργεῖ Ó πατριάρχης, καὲ ὅτε 
᾿ ἀπολύσει ἣ λειτουργία, εἰσέρχονται οἱ δεσπόται καὶ ἥ αὖ- 
γούστα, καὶ γίνεται τὸ στεφάνωμα. (E.) Χρὴ δὲ εἰδέναι, 
ὅτι Ó βασιλεὺς ἐστεμμένος στεφαγοῦται, xai ἐξέρχονται ἔστε- 
φαγνωμένοι ἐπὲ τὴν χρυσὴν χεῖρα, xai δέχονται οἱ πατρίκχιοιο 
ἐν τῷ ὀνοποδίῳ, καὶ στάντων τῶν δεσποτῶν, πίπτουσι οἱ αὐὖ- 
τοί. xai ἀγαστάντων αὐτῶν, νεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ τῆς κα- 
ταστάσεως, XGÜ λέγει ,,κελεύσατε ," καὶ ἐπεύχονταν ,,εἰς πολ- 


21. τῶν om. ed. 


ctiones acclamarunt: Multos annos etc., ibi manet, peracta vero ac- 
clamatione, Augusta hinc illinc ad duas factiones adorat, mox intro- 
greditur, factionibus dicentibus: JDeus Augustam servet! lnterea 
patriciae intra portam tribunalis stant et Augustam, a solario huc 
venientem, ad auream manum patricii comitantur: secretum vero 
consulum usque ad dicionium stat, quo postquam Augusta accessit, 
acclamant:: In multa bonaque tempora! Sic etiam patricii in aurea 
manu adsunt, dumque Augusta transit, augusteum , ubi totum cubi- 
'culum congregatum est,. ingressura, dicunt lingua Romana: Bene, 
bene, bene, Augusta!. pulchre venisti, Augusta! Postea in octago- 
num extra S. Stephani aedem venit, quod dum Imperator cum Au- 
gusta ingreditur, officium celebratur, et sic e templo discedunt, 
Liturgiam vero sacram patriarcha celebrat, qua finita, Domini cum 
Augusta intrant, et coronatio nuptialis peragitur. (V.) Neque prae- 
lermitti hoc loco debet, Imperatorem serto redimitum coronari, et 
ad auream manum egressum a patriciis in onopodio excipi, qui, 
dum subsistunt Domini, in terram procidunt, Postquam vero surre- 
xere, praepositus siguum cerimoniario dat, qui dicit: Jubete, reliqui 


ENTM 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Lk 44. 212 


λοὺς xai ἀγαϑοὺς χρόνους," xai ἀποκινοῦσιν, ὀψικεύοντες B 
μέχρι τοῦ σεκρέτου τῶν ὑπάτων, καὶ στάντων τῶν δεσποτῶν, 
πίπτουσιν οἱ συγχλητικοὶ πάντες ἅμα τοῖς πατριχίοις, καὶ ἀ- 
γαστάντων αὐτῶν, νεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ σιλεντιαρίῳ, xci 
"λέγει ,χελεύσατε,᾽ καὶ ἀποκινοῦσιν ὀψικεύοντες μέχρι. τοῦ 
παστοῦ. τὰ δὲ μέρη δέχονται εἰς τὸν τρίχλινον τῶν χανδι- 
δάτων ἔνϑεν χἀκεῖϑεν πλησίον τῶν γραδηλίων τῆς μαγαύρας,. 
οἱ δὲ χράχται τῶν δύο μερῶν ἡνωμένοι λέγουσιν οἱ ἀμφότε- 
qot ὅμοῦ τὰς ἀναφωνήσεις, τὰ δὲ ὕργανα αὐλοῦσιν ἐπὲ τὸ 
τομέρος τῶν Πρασίνων. xai ὅτε διέλϑῃ τὸ στεφάνωμα, εἰσέρ--Ε 
χονται τὰ μέρη εἷς τὸν παστὸν, xai ἵστανται οἱ βασιλεῖς &-Ms.96. b. 
στεμμένοι εἰς τὸν παστὸν, καὶ ἀχτολογοῦσι τὰ μέρη τὰ κατὰ 
συνήϑειαν. καὶ ἀπέρχονται οἱ δεσπόται ἐστεφανωμένοι εἰς 
τὴν xóyy5gv τοῦ παστοῦ, ἔνϑα ἵσταται ὃ βασιλικὸς χράβαττος, 
i5xai τιϑέασι τὰ στέμματα ἐπὲ τὸν κράβαττον, καὶ εὐθέως ἀ- 
πέρχονται οἱ δεσπόται διὰ τῶν διαβατικῶν, ὡς ἐπὲ τὸν ἔρωτα, 
εἰς τὰ ιϑ' ἀχούβιτα, xai ἀκουμβίζουσι, καὶ ὅτε ἀναστῶσιν, 
δρίζει, οὕς κελεύει φίλους, xai εἰσέρχονται εἰς τὸν παστὸν, 
ὡς ἔχει 3; συγήϑεια. (ς.) Χρὴ δὲ γινώσκειν, ὅτε οὐ καϑέζονται 
200i δεσπόται μετὰ χλανίδια εἰς τὸν παστὸν μετὰ τῶν φίλων, ἢ 
ἀλλ ὃ μέγας βασιλεὺς φορῶν σαγίον χρυσοῦν, ὃ δὲ μικρὸς 
βασιλεὺς φορῶν τζιτζάχιον, οἱ δὲ φίλοι, καϑὼς ἀκουμβίζουσιν. 
χρὴ δὲ γινώσχειν, ὅτι, ἐὰν ἐξέλϑῃ ἡ αὐγούστα ἐστεμμένη ἐν τῷ 


6. τὸ τρέχλ, ed. 21. εδλλ᾽ deest in cod. 


faustum ac diuturnum imperium apprecantur, et in obsequio ad se- 
cretum consulum abeunt, et Dominis ibi constitutis, senatores 0- 
mnes cum patriciis procumbunt, qui postquam surrexere, praepositus 
signum silentiario dat, qui dicit: Jubete, et sic in obsequio ad tha- 
lamum pergunt,  Factiones in triclinio candidatorum ab utroque 
latere prope gradus magnaurae consistunt, ambarum vero factio- 
num cantores, invicem iuncti, cantiones simul recitant, dum organa 
in pr. Prasinorum pulsantur.  Coronatione peracta, factiones ad 
thalamum, ubi coronis ornati Imperatores stant, abeunt et solennes 
acclamationes peragunt. lli vero coronati, ad concham thalarmi, 
ubi grabatus imperatorius repositus est, discedunt, ac depositis ibi 
coronis, per porticus, quasi ad amores, ad XIX accubitus abeunt, ac 
ibi mensae accumbunt, et postquam surrexere, amicos, quos invitari 
vult, Imperator nominat, qui, ut mos est, thalamum intrant, ( VI.) 
Porro animadversione dignum est, quod Domini non in chlamydibus 
cum amicis in thalamo consideant, sed magnus Imperator aureum 
sagum, minor tzitzacium, amici vestes, in quibus accumbunt, gestent, 
Sciendum quoque est, Augustam in triclinium cum corona egressam, 


214 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τριχλέγῳ, οἱ σπαϑάριοι μετὰ διστράλεα ὀψικεύουσιν, τὸ δὲ àg- 
μια οὐκ ἀκολουϑεῖ. εἰ δὲ ἐπὶ τῶν ιϑ' ἀκουβίτων, οὐκ ὄψι- 
κεύουσιν οἱ σπαϑάριοι τὸ σύνολον. αἱ δὲ συγκλητιχαὶ, ἀφ᾽ 
οὗ εἰσέλθη. ἡ αὐγούστα ἀπὸ τοῦ τριβουναλίου εἰς τὸν αὐγου- 
στέα, εἰσέρχονται καὶ αἱ γυναῖχες διὰ τοῦ τρικλίνου τῶν i95 
Ed. L. τοδἀκουβίτων διὰ τῆς εἰσόδου τοῦ βασιλικοῦ ἀχουβίτου, xai d- 
πέρχονται εἰς τὸν πόρτηκα τοῦ αὐγουστέως, ἔνγϑα χρέμαται 7 
κορτίνα. xui ὅτε διέλϑῃ τὸ στεφάνωμα εἰς τὴν χρυσῆν χεῖ- 
Q&, εἰσέρχονται αἵ πατρίκιαι καὶ al λοιπαὲ ὕπισϑεν τῆς αὖ- 
γούστης μέχρι τῆς γεφύρας, xal αἱ κλητωρευϑεῖσαι ἀπέρχον-το 
ται ἐπὲ τὸν χοχλιὰν τῆς ἅγίας Χριστίγης, καὶ αἱ λοιπαὶ ava- 
χωροῦσιν. χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτι οὐ φοροῦσιν ai πατρίκχιαι εἰς 
τὸ στεφάνωμα τῆς αὐγούστης προπόλωμα. χρὴ δὲ γινώ- 
ἦσχειν, ὅτε δρίζει ὃ βασιλεὺς ἐκ τὰς πατρικίας, οἵας ϑέλει, ἵνα 
εἰσέλϑωσιν εἰς τὸν αὐγουστέα διὰ τοῦ ὀχταγώνου, zai ἴδωσιι 
τὸ στέψιμον τῆς αὐγούστης. δμοίως καὶ εἰς τὸ στεφάνωμα 
Β ὅρίζει ὃ βασιλεὺς, ἵνα εἰσέλθη ὃ παράνυμφος, xoi πατρικί- 
ους, OUG κελεύει, καὶ ὅτε πληρωϑῇ τὸ στεφάνωμα, ἐξέρχονται 
οἱ αὐτοὶ πατρίκιοι xal ἵστανται εἰς τοὺς τόπους αὐτῶν μετὰ 
καὶ τοὺς λοιποὺς πατρικίους. (2Ζ.) Χρὴ δὲ γινώσχειν, ὅτιχο 
τῇ τρίτῃ τοῦ λουτροῦ, ὅπως ὀφείλει γενέσϑαι ἡ ἀχολουϑία, 
Μ5.97. ἵσταται τὸ μέρος τῶν Βενέτων εἰς τὸν δεξιὸν ἔμβολον τῆς μα- 
γαύρας, ὅς ἐστιν ἡ πύλη τοῦ αὐγουστέως, τὰ ἴσα τοῦ πίγσου, 
2. τῶν ϑ' ed. τά. Pro ὅτε, quod R. inseruit, cod. et ed. ex 


praecedentibus perperam repetunt: εἰς τὸ φοροῦσιν a£ πατρέκεαι. 
23. Pro ὅς cod. ὡς, unde R. coni. εἷς ἐς τὴν πύλην. 


spatharios dextralia manibus ferentes comitari, arma vero non sequi 
solere: si vero ad XIX accubitus abeat, spatharios eam plane non 
comitari; Quae postquam a tribunali in augusteum ingressa est, se- 
natorum uxores per triclinium XIX accubituum per introitum im- 
peratorii acéubitus intrant, ct ad porticum augustei, ubi cortina 
suspensa est, abeunt. Cum coronatio in aurea manu acta est, pa- 
iriciae ac ceterae post ipsam usque ad pontem , ad convivium voca- 
tae usque ad cochleam S. Christinae abeunt, reliquae discedunt, 
Notandum quoque est, patricias in coronatione Augustae propoloma, 
(quod capitis tegumentum est;) non gestare. Porro Imperator ordi- 
narias patricias, quas vult, deligit, ut, in augusteum per octangu- 
lum ingressae, Augustae coronationem videant. Sic etiam ad nuptias 
ordinat, ut paranymphus et patricii , quoscunque vult, accedant , 
qui, peractis nuptiis, rursus egrediuntur et cum reliquis in suis sta- 
tionibus consistunt, (VIL) Die tertia lavacri, quando cerimonia per- 
agi debet, factio Veneta in. dextra porticu magnaurae, quae porta 
augustei est, in modum pilae maioris, Prasini in opposito latere 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L af. 215 


ὅμοίως xai oi Πράσινοι εἰς τὸ ἀντιχρὺ μέρος πλησίον τοῦ 
L4 
στάβλου, τὸ δὲ ὄργανον εἰς τὸ ἀναδενδοάδιον, zai τὸ ἕτερον 
ΕῚ ^ » - , » 7 Tee δα D LI 
εἰς τὴν εἴσοδον τοῦ στάβλου, ὀλίγον ἀπὸ διαστήματος, καὶ 
ἄλλο ὄργανον ἐχεῖϑεν τοῦ πουλπίτου τοῦ καταβασίου τοῦ λου- 
5rgod. καὶ ὅτε ἐξέλθωσιν τὰ σάβανα, 7 μυροϑήκη, τὰ σχρι-α 
, , (c0 - 
vía xai τὰ σιχλύτρουλλα, ὀψιχεύουσιν αὐτὰ ὕπατοι μέχρι TOU 
χαταβασίου τοῦ λουτροῦ, τὰ ϑυμελιχὰ πάντα ὀψιχεύουσιν, 
ες LÀ € , ^ , , - , » 
ὡς ἔχει ἡ συνήϑεια, καὶ ἀποσωϑέντων τῶν σαβάγων, ερχονται 
οἱ ὕπατοι, καὶ ἵστανται εἰς τὴν πόδωσιν τῆς γεφύρας χογσι- 
τοστώριον: οἱ δὲ πατρίκιοι ἵστανται εἰς τὴν τράπεζαν τῆς γε- 
* à € € ? , 9-4 - - ? 3 
φύρας. καὶ ὅτε ἐξέλϑῃ ἡ avyovora ἀπὸ TOU παστοῦ, ἀπόκι- 
γοῦσιν οἱ πατρίκιοι ὀψιχεύοντες ἐπὲ τὸ καταβάσιον τῆς γεφύ- 
ρας τὸ μέρος τοῦ ὠάτου, καὶ ἀποκινοῦσιν οἱ ὕπατοι ὀψικεύ- 
- DA Led 2r , ν᾿ , 
οντες μέχρι τοῦ χκαταβασίου τῆς ἁγίας Χριστίνης. καὶ δέ- 
τὄχεται πρῶτον τὸ μέρος τῶν Βενέτων, ὅτε ἀναφανῇ ἡ av-D 
γούστα, καὶ ἀκτολογοῦσιν, ὡς ἔχει ἡ συνήϑεια. αὐλοῦσιν καὲ 
x , 1 
τὰ ὕργανα, καὶ ὅτε μεσάσει ἡ αὐγούστα εἰς τὸ ἀναδενδρά- 
x : - ', 
διον, ἄρχονται ἀχτολογεῖν καὶ oi Πράσινοι ὅμοίως. καὶ εἰσέρ-- 
€ j , ' M à. € RN € , , 
χεται ἡ αὐγούστα εἷς τὸ λουτρὸν, xai ὅτε ἐξέλϑη, δμοίως γί- 
20réraL 7j ἀχολουϑία τοῦ ὀψιχίου τῆς συγκλήτου, xci εἰσέρχον- 
, , - - , , 
ται ὀψιχεύοντες μέχρι τοῦ παστοῦ, καὲ ἵστανται XOVGIOTOQIOY, 
t 1 iie , - , 
ἕως ov εἰσέλϑη ἡ αὐγούστα εἰς τὸ δεξιὸν μέρος τῆς κόγχης.- 
τὰ δὲ μέρη ἔρχονται καὶ αὐτὰ ὕπισϑεν ἀχτολογοῦντα ἕως 
- - c - n x 
τοῦ παστοῦ, αἱ dà κληϑεῖσαι γυναῖχες ἀπέρχονται ὁπισϑὲεν 


» 3" προ ὀλίγον, ἀπὸ ed. 5. ϑεμελιχὰ ed. 8. ἀπὸ σωϑέν- 
των ed. 16. συγήϑεια, αὐλοῦσι cd. 17. μεσάσῃ ed, τὸ om. ed, 


prope stabulum adstant. Organum in arboreto, aliudque in stabuli 
. aditu intervallo quodam; aliud organum in pulpito, unde ad bal- 
neum descenditur, positum est, Quando vero sabana, myrotheca, 
scrinia et siclotrulla procedunt, consules ea usque ad descensum 
balnei una cum thymelicis omnibus pro more comitantur, et post- 
quam sabana deduxerunt, redeunt, et in substructione pontis, pa- 
tricii vero ad níensam eiusdem pontis consistorium constitaunt, Et 
quando Augusta e thalamo egressura est, patricii, eam comitantes , 
ad descensum pontis partemque ovati, consules ad desceusum S. 
Christinae divertunt. Hanc, dum comparet, prima Venetorum fa- 
ctio excipit , et, ut mos est, acclamat, organa quoque sonant: in 
medio arboreto constitutae Prasini similiter acclamant.  Inutrat vero 
Augusta balneum, ex quo dum redit, officium obsequii senatores ce- 
lebrant, intrant cum obsequio ad thalamum, et usque dum Augusta 
dextrum conchae latus ingressura est, consistorium constituunt, Fa- 
ctiones vero et ipsae a tergo, acta celebrantes, usque ad thalamum, 


- 
216 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ed.L.:27r0U ὠάτου, χρὴ δὲ γινώσχειν, ὅτι περιπατοῦσι τρεῖς δοδιῶ- 
γες διάλιϑοι πορφυροῖ, τὸ μὲν ἕν βαστάζει ἡ παραχαϑίστρια 
ὕπισϑεν τῆς αὐγούστης, καὶ ἄλλοι δύο ἔνϑεν κἀκεῖϑεν. 


ΚΕΦ. uf. ἐ 
᾿Αχτολογία τῶν δήμων, ὅταν τεχϑῇ παιδίον πορφυρογένγητογ. 5 


2 , Ld , - ? ^ , Ld , 
᾿Ανιύντων τῶν δύο μερῶν ἐν τῇ φιάλῃ τοῦ σίγματος, λέ- 
c , a , c * 

yovot» οὐ χραχταιν ,,τοῖς deonoraig*" ὃ λαὸς ,,νίχαις καλὴ 

ἡμέρα. οἱ κράχκται" ,,καὶ τί πρὸς αὐτούς; ὃ λαός" ,,καὲ 

Βένίσχυσον αὐτοὺς, vai Κύριε, σὺ αὐτοὺς σῶσον, ναὶ Κύριε, 
γίχαις καλὴ ἡμέρα. οἱ κράχταν ,, ταῖς αὐγούσταις" ὃ λαὺςτο 

« ε 

»»έκαις καλὴ ἡμέρα." οἱ κράκται" xal τί πρὸς αὐτάς; ὃ 

, ' , ^ * -"» 

Μ5.97.»λαός" ο»καὶ ἐνίσχυσον αὐτὰς, val Κύριε, σὺ αὐτὰς σῶσον, 

vai Κύριε, νίχαις καλὴ ἡμέρα. οἱ χράκται, τῇ συγκλήτῳ “ἢ 

ὃ λαὸς ,,νίχαις καλὴ ἡμέρα." οἱ κράχται" ,,καὲ τέ πρὸς αὖ- 

UPS Ner i , "2-2 2... ' , Hu $8 5 
τήν; 0 Àaóg*. xai ἐνίσχυσον αὐτὴν, vai Κύριε, σὺ αὐτὴνι 
σῶσον, ναὶ Κύριε, νίχαις καλὴ ἡμέρα." οἱ χράκταιν TQ 

, 32 € , , ^ c » x , o 
στρατοπέδῳ “ ὃ λαὺς ,vixaig καλὴ ἡμέρα." οἱ κράκται 
5 ^ 
»καὶ τί πρὸς αὐτούς ;" ὃ λαός" ,,καὶ ἐνίσχυσον αὐτοὺς, val 
, - - ; J 
C Κύριε, σὺ αὐτοὺς σῶσον, val Κύριε, νίκαις καλὴ ἡμέρα." 
€ , 3/2 , ᾿ 
( B.) Oi κράκται δὲ λέγουσιν ἀπὸ τούτων ἕτερα ἄχτα" ,,κα- 20 


7. τοὺς δεσπότας cod. 16. τῶν στρατοπέδων cod. et ed. 


mulieres vero vocatae pone ovatum veniunt. Ceterum observandum 
est, tria punica mala gemmis pretiosis ornata purpureaque in pro- 
cessione circumferri, quorum unum praeses honoraria tenens, Áugu- 
stam sequitur, reliqua ad latus eius gestantur. 


CAP, 42. 
4cta factionum , quando puer porphyrogenitus natus est. 


Duae factiones posteaquam ad phialam sigmatis adscenderunt, 
cantores dicunt: Dominis; populus: JDies victoriis insignis. Can- 
tores: Et quid contingat Dominis? populus: Corrobora eos , imo , 
Domine , tu ipsos serva! imo, Domine , dies haec victoriis insignis 
est, Cantores: A4ugustabus; populus: Fictoriis insignis dies. — Can- 
tores: Et quid contingat ipsis? populus: Tu ipsas corrobora! Imo, 
Domine, tu ipsas conserva! imo, Domine, insignis victoriis est haec 
dies. Cantores: Senatui; populus: Dies haec victoriis insignis est. 
Cantores: Quid huic contingat? populus: Tu ipsum corrobora, imo, 
Domine , pulchra victoriis est haec dies. Cantores: Exercitibus; 
populus: Fictoriis insignis est haec dies. Cantores: Et quid ipsis. 
contingat? populus: Tu ipsos corrobora, imo , Domine, tu eos ser- 
va, imo, Domine , insignis victortisest haec dies. (1L) His finitis, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 43. 217 


λὰς ἡμέρας καὶ ἀγαθὰς ὃ Θεὸς παράσχῃ τοῖς ὀρϑοδόξοις δε- 
σπύταις" ὃ λαὸς ὅμοίως ἐκ y. οἱ κράχται" ,,ὅ Θεὸς καλαῖς 
ἡμέραις πλεογάσει τὴν βασιλείαν" ὃ λαὸς ὅμοίως ἐκ y. οἵ 
χράχται" ,0 Θεὸς καλὰς ἡμέρας καταπέμψει τοῖς δεσπόταις" 
5ó λαὸς ὁμοίως ἐκ y. οἱ κράχται" ,,0 Θεὸς καλὰς ἡμέρας xa- 
ταπέμψει ταῖς αὐγούσταις σὺν τοῖς πορφυρογεννήτοις"" óD 
λαὸς ὁμοίως ἐκ y. οἵ χράχται" ,,τελείας νίκας ὃ Θεὸς χορη- 
γήσει ὃ δεῖνα xai ὃ δεῖνα" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ y. οἱ χρά- 
χται" ,0 Θεὸς καλὰς ἡμέρας καὶ καλὰ γενέϑλια παράσχῃ τῷ 

τοτεχϑέντι ὑμῖν ὃ δεῖνα τῷ πορφυρογεννήτῳ"" ὃ λαὺς ὁμοίως 
ἐκ γ΄. οἱ κράχται" ,πνεῦμα τὸ πανάγιον, τὰς αὐγούστας σχέ- 
πασον»" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ y. οἱ χράχται" ,,.μκήτηρ τοῦ 
Θεοῦ ἡμῶν, φύλαττε τὰ πορφυρογέννητα " ὃ λαὸς δμοίως 
ἐκ y. οἱ κράχται ἐσ᾽ ,,2) Θεὸς ὃ ἅγιος, τοὺς δεσπότας φύ- 

τὔλαττε"" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ y. οἱ χράχται" » Κύριε, ζωὴν αὖ- 
τῶν διὰ ζωὴν ἡμῶν» ὃ λαὸς ὅμοίως Éx y. xai λέγουσιξα. 1,. 128 
πώντες" οπολυχρόγιον ποιήσει ὃ Cog." 


ΚΕΦ. uy. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ χειροτογίᾳ χαίσαρος. 


20 ῖτησις γένεται τῆς συγκλήτου xai πάντων τῶν στρατευ- 
μάτων, καὶ ὅτε κελεύουσιν οἱ δεσπόται, τῆς ὑποσχέσεως yeyo- 


4. τοὺς δεσπότας cod. τή. ϑεὸς ἅγιος ed. 


cantores alia deinde acta recitant: Pulchras ac felices dies Dominis, 
veram religionem servantibus, Deus tribuat! populus eadem. ter. 
Cantores: Felicibus diebus Deus regnum impleat! populus eodem 
modo ter. Cantores: Deus felices dies Dominis concedat! populus 
similiter tribus vicibus. Cantores: Deus felices dies Augustae et por- 
phyrogenitis concedat; populus eadem ter. Cantores: Perfectas 
victorias Deus N. et N. tribuat; sic populuster, Cantores: Deus felices 
dies ac natales porphyrogenito , quem suscepistis , concedat! popu- 
lus eodem modo ter. Cantores: Spiritus sanctissime , Augustas tue- 
re; populus eodem modo, Cantores: Mater Dei nostri, serva por- 
phyrogenitos; populus similiter. Cantores: Deus sancte, Dominos 
serva! populus eodem modo, Cantores: Domine, vitam eorum ex 
nostra vita; populus eodem modo. Postremo omnes: Deus imperium 
vestrum diuturnum esse iubeat! 


CAP. 43. 
Observanda in Caesaris electione. 


Senatus et ommis exercitus de promovendo Caesare sententia 
postulatur, quo facto, et , si Domini iubent, quando electio in san- 


418 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


μένης τῇ ἁγίᾳ κυριαχῇ τῆς ἁγίας ἀναστάσεως, γένεται οὕτως. 
τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ προέρχονται τάχιον πάντες οἱ ἄρχοντες xci 
στρατεύματα εἰς τὸ τριβουνάλιον τῆς ἀραίας ἔξωϑεν τῶν ιϑ' 
ἀχουβίτων, xai εὐφημοῦσι τοὺς βασιλεῖς κατὰ τὸν ὅμοιον 
Βτρόπον. καὶ αἰτοῦνται διὰ τὸν καίσαρα, καὶ συντόμως λαμ-ἢ 
βάώνουσιν ἀπόκρισιν, εἴτε αὐτοῦ τοῦ βασιλέως ἐξερχομένου, 
εἴτε δηλοποιοῦντος αὐτοῖς, χαὲ σιωπῶσιν. χαϑέζονται δὲ οἱ 
δεσπόται ἐν τῷ μεγάλῳ τρικλένῳ τῶν ιϑ' ἀχουβίτων, καὶ εἰσ-. 
Μ5. 98. ἔρχεται Ó πατριάρχης τάχιον, xai ἐχδέχεται εἰς τὸν ἅγιον 
Στέφανον, xai καϑεσϑέντων τῶν δεσποτῶν, δέχονται τὸ σέ-το 
κρέτον, βῆλον à, τοὺς μαγίστρους, xai τὰ λοιπὰ βῆλα xarà 
τάξιν, ὡς ἔχει συνήϑεια, xoi ὅτε εἰσέλϑωσι và βῆλα xal πλη- 
ρωϑῶσι, κελεύουσιν οἱ δεσπόται λαλῆσαι αὐτοῖς τὰ περὲ τοῦ 
χκαίσαρος, φοροῦντες χαὶ τὰ διβητήσια καὶ τὰς χλαμύδας xai 
Οτὰ στέμματα αὐτῶν, καὶ πάντων συναινούγτων éni τῇ χει-τῦ 
ροτονίᾳ τοῦ χαίσαρος, νεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραιϊιποσίτῳ 
χαὲ λέγει ,, κελεύσατε," καὲ ἐπεύχονται. xoi ἐξέρχεται τὸ σέ- 
χρετον, χαὶ ἵστανται οἱ πατρίκιοι χονσιστώριον εἰς τὸν πόρ-- 
᾿τηχὰ τῶν ιϑ' ἀχουβίτων, ot δὲ λοιποὲ συγκλητικοὶ ἐξέρχονται 
καὶ ἵστανται εἰς τὰ γραδήλια τῆς ἀραίας ἔνϑεν κἀκεῖϑεν τοῦ2ο 
ἡλιακοῦ, τὰ δὲ σκῆπτρα χαὶ τὰ λάβουρα xai πάντα τὰ 
σχεύη καὶ ὃ σταυρὸς ἵστανται ἐν τῷ τριβουναλίῳ καὶ πᾶς 
ὃ λαὸς, καὶ τιϑέασιν ἀντιμίσιον ἐν τῷ τριβουναλίῳ, ἐν ᾧ 
χεῖνται αἱ χλαμύδες μετὰ τῶν φιβλῶν xai τῶν περικεφαλαί- 


4. βασιλεῖς. κατὰ ed. — 15. συναιρούντων ed. 


cta dominica sanctae resurrectionis celebratur, ita instituitur. 
Procedunt dicto die statim omnes proceres et copiae militares ad 
tribunal araeae, quod extra XIX accubitus est, et Imperatoribus 
acclamant eodem: modo. Tum ob Caesarem precantur et brevi re- 
sponsum accipiunt, dum aut lmperator ipse progreditur, aut id per 
alium edit, et silent, Domini in magno triclinio novendecim accu- 
bituum: consident, patriarcha vero celeriter ingressus, in S. Stephani 
exspectat, et postquam consederunt Domini, secreti velum primum, 
magistros, deinde reliqua vela pro more excipiunt, quibus omnibus, 
nullo deficiente , ingressis, iubent Domini, dibetesia, chlamydes et 
coronas suas gestantes, ut de Caesare sermo instituatur, et quando 
omnes in electione Caesaris consentiunt, Domini praeposito signum 
dant, qui dicit: Jubete. Tunc post faustas acclamationes secretum disce- 
dit, patricii consistorium in porticu XIX accubituum constituunt , 
reliqui senatores abeunt et in gradibus araede ab utroque solarii 
latere, sceptra vero et labara et vasa ommia cum cruce et populo 
universo in tribunali consistunt , ubi etiam antimensium collocatur , 


ut TNOCCSNHESERPRPRERERD 


T cmTSETYUTT 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 43. 219 


ov, ἤτοι τὰ λεγόμενα καισαρέκια. (DB.) Καὶ ἐξέρχονται oiD 
δεσπόται ἅμα τοῦ πατριάρχου, καὲ δέχονται οἱ πατρίκτοι ἐν 
τῷ πόρτηκε, καὶ ὀψικεύοντες τοὺς δεσπότας ἐξέρχονται ἐν 
τῷ τριβουναλίῳ, καὶ ἵστανται oi πατρίκιοι εἰς τὰ γραδήλια 
δένϑεν χἀκεῖϑθεν, οἱ δὲ δεσπόται ἀγέοχονται ἐν τῷ ἡλεαχῷ 
μετὰ τοῦ πατριάρχου, καὶ εὐθέως ὃ βασιλεὺς προσομιλεῖ τῷ 
λαῷ, εἴ τι βούλεται, xai εἴ τι ἔχουσιν ἀποχριϑῆναι ὃ λαὸς, 
ἀποκρίνονται. καὶ ἐπιτρέπει ὃ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ xat 
τῷ μαγίστρῳ, καὶ ἀπέρχονται xai φέρουσι τοὺς ὀφείλοντας 
τοχειροτογνηϑῆναι ἀπὸ διβητησίων καὶ καμποτούβων. τὰ 7&9Ed.L.129 
χλανίδια καὶ τὰ φιβλέα ἐπάνω τῶν χλανιδίων καὶ τὰ καισα- 
ρέκια εἷς πλάγια τῶν χλανιδίων, καὶ ἐπίκεινται εἰς τὸ ἀντι- 
μίσιον, καὶ ὃ μὲν πατριάρχης ἵσταται ἔμπροσϑεν τοῦ ἀντι- 
μισίου, οἱ δὲ δεσπόται ἔνϑε κἀκεῖϑεν αὐτοῦ, καὶ ὕπισϑεν τοῦ 
τὐπατριάρχου ὃ διάκονος, xai οἱ ὀφείλοντες χειροτογηϑῆναι 
καίσαρες ἵστανται ὕπισϑεν τοῦ διάκονος. καὶ λαμβάνουσιν 
οἱ δεσπόται καὲ οἱ καίσαρες κηροὺς καὶ ἅπτουσι, καὶ λέγει Ó 
διάχονος"  ,&v εἰρήνῃ τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν “᾿ στρέφεται 
οὖν ὃ βασιλεὺς κατὰ ἀνατολὰς καὶ ἀποχρίνεται" ,, Κύριε ἐ- 
“ολέησον ." καὶ μετὰ τὸ πληρῶσαι τὸν διάκονον τὴν λιτανείαν 5. 98." 
καὶ ἀποχριϑῆναι τὸν λαὸν ,σὺ Κύριε, ἀπάρχεται ὃ πατρι-Β 
ἄρχης τῆς εὐχῆς τὸ ,Q0£onora Κύριε-" καὶ ὅτε πληρώση 
τὴν εὐχὴν μέχρι τοῦ ,v)v καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν 
αἰώνων, καὶ ἀποχριϑῆναι τὸν λαὸν ,ἀμὴν, ἐπαίρει ὃ πα- 


12. xci om, ed. τή. ἔνϑεν ed, Cf. Reisk. ad h. L. 16 τοῦ δια- 

xórov ed. 
cui chlamydes cum fibulis et capitis ornamentis, quae-et caesaricia 
dicuntur, imposita sunt. (IL) Dominos cum patriarcha progressos 
patricii in porticu excipiunt, eosque stipantes, ad tribunal proce- 
dunt, in cuius gradibus ab utroque latere subsistunt; Domini vero 
cum patriarcha ad solarium ascendunt, ubi Dominus, si lubet, cum 
populo conversatur, qui si quid habet, id ad Imperatorem defert. 
Praepositus et magister Imperatoris iussu abeunt, et ad Caesaris 
dignitatem provehendos in dibetesiis et campotubis adducunt. Tu- 
nicae enim et fibulae super tunicis, et caesaricia im latere tunica- 
rum in antimensio iacent, ad quod patriarcha, Domini ad utrumque 
latus eius, et a tergo patriarchae diaconus, post hunc ii, qui Caesa- 
ris dignitate ornandi sunt, subsistunt. "Tunc Domini et Caesares 
cereos sumunt, eosque accendunt: diaconus dicit: 7n pace Domini 
precemur ; huic Imperator, facie ad orientem conversa, respondet: 
Domine, miserere. Litahia a diacono completa, postquam populus 
respondit: Zu, Domine, patriarcha preces: Deus ac Domine noster 


220 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


τριάρχης τὸ χλανίδιον ἐπιχείμενον εἷς αὐτὸ τὸ φιβλίον xai 
ἐπιδίδωσι τοὺς βεστήτορας, εὐθέως ἁπλοῦσιν αὐτὸ οἱ βεστή- 
τορες, χρατοῦντες αὐτὸ ἔμπροσϑεν τῶν δεσποτῶν. (1) Kai 
φέρει ὃ πραιπόσιτος καὶ ὃ μάγιστρος τοὺς προβληϑέντας, xoi 
παριστῶσιν αὐτοὺς τοῖς δεσπόταις, καὶ ἐφαπλοῦσιν oi δε-ἢ 
σπύται τὰς χεῖρας, καὶ χρατοῦσι τὴν χλαμύδα, xci περιβάλ-- 
λουσι τοὺς χαίσαρας καὶ φιλοῦσιν αὐτοὺς, xL ἀποκχρίνεταν 
αὖ λαὺς, ἤτοι οἱ κράκται, λέγοντες, εὐτυχῶς, εὐτυχῶς" καὲ 
ὃ λαὸς ἐκ τρίτου τὸ αὐτό. καὶ εὐθέως ὃ πατριάρχης κατα- 
σφραγίζει πρὸς τὸν λαὸν τρίτον τὰ κατὰ συνήϑειαν τρία σταυ-το 
ρία καὶ λέγει ,,εἰρήνη nücw*" xoi ἀποχρίνεται ὃ λαὸς 
»καὶ τῷ πνεύματί gov." καὶ λέγει ὃ διάκονος" ,,τὰς κεφα- 
Aug ἡμῶν τῷ Κυρίῳ xhvousv*" xai ὃ λαὺς ,σὺ Κύριε." 
καὶ χύπτοντος τοῦ λαοῦ μικρὸν μέρος, xai ὃ πατριάρχης κύ- 
ψας xoi οἱ βασιλεῖς καὶ οἱ καίσαρες, λέγει ὃ πατριάρχης TLYI5 
δευτέραν εὐχήν. καὶ ὅτε πληρώσῃ τὴν εὐχὴν, καὶ ἀποχριϑῇ 
ὃ λαὺς τὸ ἀμὴν," ἐπαΐρει ὃ πατριάρχης τὰ καισαρίκια,, φι- 
λῶν αὐτὰ, χαὶ ἐπιδίδωσι τοῖς δεσπόταις, καὶ λαμβάνοντες οὗ 
Ὁ δεσπόται, φιλοῦσιν αὐτὰ καὶ ποιοῦσι φιλῆσαι καὶ τοὺς καί- 
σαρας. καὶ εὐθέως κατασφραγίζουσιν οἱ δεσπόται μετ᾽ αὖ-20 
τῶν ἐπάνω τῆς κεφαλῆς αὐτῶν, κατονομάζοντες τὸ OvOu τῆς 
ἁγίας τριάδος, βάλλουσιν αὐτὰ εἰς τὴν χεφαλὴν τοῦ χειροτο- 
vovuévov καίσαρος, καὶ εὐθέως ἀναχράζουσι τὰ μέρη καὶ πᾶς 


1. xai ante ἐπιχείμενον excidisse putat Β. 6. χαὶ χρατοῦσι- 
χαίσαρας om. ed. 16, ὠποχρένεταν ed. “41. xai Óyou. pro 
κατογομ. ed. — 22, αὐτὰ R., αὐτὸ cod. et ed. εἷς χεφ. ed. - 


orditur, iisque ad verba: JVunc et semper et in saecula saeculorum , 
recitatis, postquam populus respondit: Amen, patriarcha tunicam 
fibulae impositam tollit et vestitoribus tradit, quam statim evolutam 
coram Dominis tenent. (HL) Quo facto, praepositus et magister 
promotos in conspectum Dominorum adducit, qui manus pandunt, 
et chlamyde sublata Caesares induunt eosque osculantur: factionarii 
seu cantores dicunt: Feliciter, feliciter, idemque populus ter re- 
petit, Tunc patriarcha ter cruce populum, ut ipsi mos est, signans, 
dicit: Pax omnibus; populus respondet: Et spiritui tuo. Diaconus: 
Capita nostra Domino inclinemus ; populus: Tu Domine. Tunc po- 
pulus caput paulisper inclinat, quod et patriarcha et Imperatores 
et Caesares faciunt; preces vero secundas patriarcha instituit. Qui- 
bus finitis, populus: mer dicit, ipse vero caesaricia sublata oscu- 
latur et Dominis tradit, qui ea quoque osculantur ac Caesaribus 
osculanda tradunt. Cum his deínde supra caput sublatis signum 
crucis faciunt, invocato S. Trinitatis nomine, post electi Caesaris 
capiti imponunt, dum factiones interea et populus omnis acclamant: 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. |]. jj. 221 


ὃ λαὸς, οἱ κράχται" ,φιλλικήσιμς, φιλλικήσιμε, φιλλιχήσιμεν" 
καὶ ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ,,φιλλικήσιμε.᾽" Ob κράχται" πολλὰ τὰ 
ἔτη τῶν βασιλέων, ὁ δεῖνα κῳὶ ὅ δεῖνα μεγάλων βασιλέων 
πολλὰ τὰ ἔτη, ϑεοπροβλήτων βασιλέων καὶ τὰ ξξῆς. (4,.) 
5bKai ὅτε πληρωθῇ ἡ εὐφημία xai ἀναγόρευσις τῶν καισάρων,Ε4.1,. 130 
εἰσέρχονται οἱ δεσπόται μετὰ τοῦ πατριάρχου xai τῶν και- | 
σάρων εἰς τὸν τρίχλινον τῶν ιϑ' ἀχουβίτων, xai xa9fLorratMs.99.a 
ἐν σελλίοις, καὶ οἱ καίσαρες ἔνϑεν κἀκεῖθεν. καὶ εὐθέως τὰ 
σχεύη καὶ τὰ μέρη xai πᾶς ὃ λαὸς ἀπέρχονται καὶ ἵστανται 
τοεῖς τοὺς τόπους αὐτῶν, xai καϑεσθέντων τῶν δεσποτῶν, εἰσ-- 
ἔρχονται οἱ διδόντες τὴν ἀγάπην ἀπὸ πλαγίου, καὶ προσχυ- 
γοῦσι τὰ δύο γόνατα τοῦ μεγάλου βασιλέως, ὁμοίως καὶ τοῦ 
μικροῦ, xai προσκυνοῦσιν 8v yóvaro» TOU κχαίσαρος τοῦ ἐκ 
. δεξιῶν καὶ ἕν τοῦ ἐξ εὐωνύμων, καὶ προσχυγοῦντες δίδωσι 
i5xab τὴν ἀγάπην. καὶ ὅτε πληρώσουσι τὰ ἀπὸ πλαγίου, εἰσ- B 
ἔρχεται τὸ σέχρετον ὅλον, βῆλον à, οἱ μάγιστροι, καὶ τὰ 
λοιπὰ βῆλα κατὰ τάξιν, ὡς ἔχει ἡ συνήϑεια, καὶ προσχυνοῦ- 
σα ἡ σύγχλητος δίδωσι τὴν ἀγάπην, καὶ πληρωσάσης, λέγει 
ὃ πραιπύσιτος ἀπὸ κελεύσεως τὸ ,,κελεύσατε." xai ἐξέρχον- 
ὡοται χαὲ ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται τοὺς λώρους xci τὰ στέμ- 
ματα, ὅμοίως καὶ οἱ καίσαρες τοὺς λώρους καὶ τὰ καισαρί"- 
xix, καὶ ἐξέρχονται, καὶ πληροῦται πᾶσα ἡ ἀκολουϑέα τῆς 
ἑορτῆς, ὡς ἦν τυπιχόν. εἰς δὲ τὴν ἀγάπην xai τὴν κοιγω- 


4. ϑεοπροβλήτῳ βασιλεῖ ed. 7. εἰς 10 ed. 13. γόνυ ed, 


cantores quidem: Felicissime, felicissime , felicissime; populus ter: 
Felicissime. Cantores: Multos annos Imperatoribus! N. N, magnis Impe- 
ratoribus multos annos ! a Deo promotis Imperatoribus, et quae sc- 

untur. (IV.) Hac acclamatione et Caesarum inauguratione peracta, 

omini cum patriarcha et Caesaribus triclinium XIX accubituum ingres- 
si, in thronis, et ad utrumque latus eorum Caesares consident. Tunc 
statim vasa, factiones et omnis populus abeunt, in locis suis subsi- 
stunt, et considentibus Dominis, a latere agapen distribuentes in- 
trant, genua magni et minoris Imperatoris osculantur, ita ut unum 
genu Caesaris ad dextram, unum ad sinistram assidentis venerentur, 
ad haee etiam agapen distribuunt, Quibus omnibus peractis , secre- 
tum totum intrat, velum primum, magistri, et cetera suo ordine, ut 
more réceptum est; senatus, adoratione facta, agapen dat, qua dis- 
tributa, praepositus a mandato dicit: Jubete. "lunc egressi Domini 
lora et coronas, Caesares lora et caesaricia mutant et abeunt, et 
omne officium festi , ut in typico praescriptum est, celebratur. Ad 
agapen et communionem primum Domini cumque ipsis Caesares: ab- 


222 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


víav πρῶτον οἱ δεσπόται, xai μετ᾽ αὐτῶν οἱ καίσαρες, καὲ 
Ὑ £ c LAT - U ^ Led , 
εἰσέρχονται ὁμοῦ ἐν τῷ μη ΕΟ 1 , καὶ πληροῦνται πάντα 
^ ,« -" c ^ € , 
κατὰ τάξιν τῆς ἑορτῆς, ὡς ἢν TUILXOY. 


᾿Αχτολογία τῶν δήμων Eni χειροτονίᾳ καΐσαρος. 


Τῶν δεσποτῶν διερχομένων μετὰ καὶ τοῦ πατριάρχουδ 
. “ LES ^ , 
διὰ τοῦ μεγάλου τριχλίγου τῶν (9 ἀκουβίτων, μήπω φϑα- 
" 5 - - - €. 
σάντων ἐν τῷ ἡλιαχῷ τοῦ τριβουναλίου, ἐν ᾧ προαποτίϑεται 
j [: , » 
ἀντιμίσιον, εἰς ὃ πρόχεινται ἢ T€ χλαμὺς χαὲ ὃ στέφανος, ἤ- 
yov» τὰ χαισαρίχια, λέγουσιν oi χράχται" ο,ἀνάτειλον ἡ ἔν- 
9. ιλεία "" ὃ λαὸς ἐκ γ΄, ἀγάτειλον." οἱ χρά *o 
εος βασιλεία “᾿ ὃ λαὸς ἐκ y ,,ἀνάτειλον." οἱ χράχται"  ,,4-10 
^ ^om t ' € 
Dyarethov ὃ δεῖνα xai ὃ δεῖνα αὐτοχράτορες Ῥωμαίων" ὃ 
λαὸς ἐκ y ,,ἀνάτειλον. οἱ xguxrat* ,,ἀνάτειλον οἱ ϑερά- 
- ' 2 , ». € , 
ποντὲς τοῦ Kvgíov-*" ὃ λαὸς ἐκ y ,,(ἀνάτειλον." οἱ xo&xrat* 
Φ “Ὁ ς - ' € ew, 5 Ld ^ € , E 
»αἀνάτειλον 0 δεῖνα χαὶ ὃ δεῖνα αὐγοῦσται τῶν Ῥωμαίων " 
ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ,  ,ἀνάτειλον," οἱ κράχται" ,,ἀγάτειλον oir) 
δεσπόται σὺν ταῖς αὐγούσταις " ὃ λαὸς ἐκ y ,,ἀνάτειλον." 
' V. e , a" - S , 3: 3 ^ € 
xai δὴ ἐξεοχομένων τῶν δεσποτῶν xoi ἱσταμένων ἐπὶ τοῦ ἥ- 
€ - - Ld LÀ € 
Ed.L.13Á1A44x00 τοῦ αὐτοῦ τριβουναλίου, τοῦ πατριάρχου ἱσταμένου 
- - , x - 
ἐν τῷ ἀντιμισίῳ καὶ τοῦ διακόνου ὁπισϑεν αὐτοῦ, κατασφρα- 
c . ' 2 3 uj 
Ms.99. " γίζουσιν οἱ δεσπόται τὸν λαὸν ἐκ τρίτου, xai εἰϑ'᾽ οὕτως Àé.20 


1. χαὶ ante εἰσέρχ. om. ed. 9. Pro λέγουσιν ed. xal. 
ZXO 4. "Ιστέον, ὅτι ἐν οἷς τόποις ἵσταντοι οἱ τῆς GOvyzAjtov 
χαὶ οἱ ἄρχοντες xci τὰ B μέρη καὶ πᾶς ὃ λαὸς, ὅ,τε σταυρὸς 
xci τὰ σχῆπτρα χαὶ πᾶς ὃ λαὸς ἐν τῷ στεψέμῳ τῆς αὐγούστης, 
ἵστανται χαὶ ἐν τῇ χειροτονίᾳ τοῦ χαίσαρος. 


eunt, simulque  metatorium intrant, omniaque secundum ordinem 
festi , ut in typico seu ordinario est, aguntur. 


ACCLAMATIO FACTIONUM IN PROMOTIONE CAESARIS, 


Domini cum patriarcha per magnum triclinium XIX accubituum 
procedunt, ac nondum ipsis solarium tribunalis, in quo ara cum 
chlamyde et corona seu caesariciis ante reposita fuit, ingressis, can- 
tores accinunt: 4ppareat divina maiestas! populus ter: Appareat. 
Cantores: Appareant N. N. Imperatores Romanorum; populus ter: 
Appareant! Cantores: Appareant famuli Domini; populus ter: A4p- 
pareant, Cantores: A4ppareant N. et N. Augustae Romanorum! po- 
pulus ter: Appareant. Cantores: Apparéant Domini cum Augusta- 
bus; populus ter: Appareant. Egressi autem Domini et in solario 
tribunalis constituti, dum patriarcha in antimensio, post hune dia- 
conus stat, populum ter signant, duae factiones dicunt: Sanctus, 
sanctus, sanctus etc, et precantur voce modulata hune in modum: 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Ll 12. 222 


2 


γουσι τὰ δύο μέρη ,,ἌἍγιος, ἅγιος, ἅγιος," καὶ αἰτοῦνται ἀ- 
πὸ φϑογγῆς, λέγοντες" ,,δεσπόται τῆς οἰχουμένης, δέξασϑε 
τοὺς δούλους ὑμῶν παραχαλοῦγτας, ὡς δοῦλοι τολμῶμεν 
παραχαλέσαι, μετὰ φόβου δυσωποῦμεν τοὺς δεσπύτας, xai 
δἀνεξιχάχως παρακλήϑητε, ὦ εὐεργέται, εἰς τὴν δέησιν τοῦ 
λαοῦ ὑμῶν, δεσπόται, γαροποιήσατε τοὺς δούλους ὑμῶν, 
δεσπόται, ὑπὲρ εὐφροσύνης τῆς πόλεως ὑμῶν δυσωποῦ- 
μεν" ἐπιφανείσϑω τοῖς δούλοις ὑμῶν ὃ καῖσαρ, παρακαλοῦ- 
μεν οἱ δοῦλοι ὑμῶν, δεσπόται, εἰς δόξαν μεγίστην τῆς συγ- 
τοχλήτου, εἰς εὐτυχίαν μεγίστην τῶν στρατοπέδων, εἰς χαρμο-Β 
σύνην τῶν ὑμῶν, εὐεργέται. (8.) Καὶ ὅτε γένηται τὸ γεῦ- 
μα παρὰ τοῦ πραιποσίτου τοῦ σιγῆσαι τὰ μέρη εἰς τὸ λαλῆ- 
σαι τὸν βασιλέα πρὸς τὸν λαὸν καὶ εἰς τὸ τέλος δῶσαι εὐχὴν, 
ἀναχράζουσιν οἱ χράχται καὶ λέγουσι" ,,ιτῆς δεήσεως ἡμῶν 
τϑείσήχουσαν οἱ στεφοδόται, εὐφράγαντες τὸν λαὸν αὐτῶν με- 
γάλως, χαροποιήσαντες τὴν πολιτείαν οἱ δεσπύται, εἰς πλά- 
τος καὶ αὔξησιν τῶν Ῥωμαίων, εὐδοκίᾳ τοῦ στέψαντος ὑμᾶς, 
εὐεργέται. ἀλλ᾽ ὃ πώντων ποιητὴς καὶ δεσπότης τοὺς χρό- 
νους ὑμῶν πληϑύνει σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ σὺν τῷ καί- C 
200&9L, τὸ χρώτος ὑμῶν φυλάξει εἰς πλήϑη χρόνων ἐν τῇ 
πορφύρᾳ, εἰσαχούσει ὃ Θεὸς τοῦ λαοῦ ὑμῶν, ὃ δεῖνα xai 0 
δεῖνα φιλόχριστοι ἐν Θεῷ, νικᾶτε." καὶ δὴ τοῦ μέλλοντος 
γενέσθαι χκαίσαρος ἱσταμένου ὕπισϑεν τοῦ διακόνου, λαμβά- 
4. παραχαλέσαι μετὰ qdgov,ed. 8. ἐπιφαγείτο cod., leg. ἐπεφανή- 
τω. τι. τῶν δούλων ὑμῶν coni R. 13. δώσει cod. 17. εὐδοχία cod. 


Domini orbis terrarum, excipite servos vestros obtestantes: ut ser- 
vi audemus precari: cum timore veneramur Dominos: benevole, o 
Domini munifici , ad preces populi vestri attendite: gaudio servos 
vestros , o. Domini, perfundite: ob salutem urbis vestrae vultu ad 
terram demisso precamur. ppareat servis vestris Caesar, roganus 
nos servi vestri, o Domini, ad gloriam maximam senatus, felicita- 
tem perfectam castrorum ac laetitiam vestram , Domini bemgni. 
(IL) Postquam vero a praeposito signum factionibus, ut sileant, da- 
tum est, et Imperator ad populum verba fecit ac tandem preces re- 
citavit, cantores voce elata dicunt: Preces nostras coronarum dato- 
res, qui populum vestrum summae laetitiae participem fecerunt , 
audivere : audiverunt Domini , qui rempublicam ad florem et in- 
crementum Romanorum exhilararunt, beneplacito eius, qui vos, be- 
nefactores, corona ornavit, 4t creator rerum omnium ac dominus 
tempora vobis, Augustabus et Caesari diuturna concedat, ac robur 
vestrum diutissime in purpura custodiat! exaudíat Deus populum 
vestrum , N. et N. Christi. amantes , ἐπ Deo vincite. Dum vero 
futurus Caesar pone diaconum stat, cereos a praeposito Domini et 


22Á  ' CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γοῦσι τοὺς χηροὺς παρὰ τοῦ πραιποσίτου οἵ τε δεσπόται xai 
αὐτὸς ὃ μέλλων γενέσϑαι καῖσαρ, καὶ διὰ τῆς τρισσῆς προσ- 
κυνήσεως ἀπευχαριστοῦσι τῷ Θεῷ, x«i στρέφεται ἅπας ὃ 
λαὸς κατὰ ἀνατολὰς, εἰσαγομένου τοῦ μέλλοντος γίνεσθαν 
καίσαρος παρά τε τοῦ πραιποσίτου καὶ τοῦ πρώτου μαγίστρου,5 
καὶ λέγει ὃ διάκονος" ,,ν εἰρήνῃ τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν »» 
pxab ὃ λαὸς, Κύριε ἐλέησον" xai μετὰ τὸ πληρῶσαι τὸν 
διάχογον ἀπάρχεται ὃ πατριάρχης τὴν εὐχὴν, καὶ δὴ τοῦ 
πατριάρχου τὴν εἰωθυῖαν πληροῦντος εὐχὴν, xai τοῦ λαοῦ 
. ἀποχρινομένου τὸ ἀμὴν," αἶρει ὃ πατριάρχης τὴν χλαμύδατο. 
Ms.100.axa4 ἐπιδίδωσι τοῖς βεστήτορσι, οἱ δὲ βεστήτορες ἁπλοῦσιν 
αὐτὴν ἔμπροσθεν τῶν δεσποτῶν, καὲ φέρει ὃ πραιπόσιτος 
χαὲ ὃ πρῶτος μάγιστρος τὸν χειροτογούμεγον καίσαρα, καὲ 
εὐθέως ἁπλοῦσιν οἱ δεσπόται τὰς χεῖρας καὶ κρατοῦσι τὴν 
χλαμύδα, xai περιτιϑέασι τῷ καίσαρι, xci φιλοῦσιν αὐτὸν,ι5 
Ed.L.i132xa£ λέγουσιν οἱ κράχται εὐτυχῶς, εὐτυχῶς, εὐτυχῶς" 
καὶ ὃ λαὸς ἐκ y τὸ αὐτό. (Γ.) Kai εὐθέως ὃ πατριάρ-- 
χης κατασφραγίζει πρὸς τὸν: λαὸν τρίτον, καὲ λέγει , εἰρήνη 
πᾶσιν" ὃ λαὸς ,,χαὶ τῷ πνεύματί σου." εἶτα λέγει ὃ δι-- 
&xovog* τὰς χεφαλὰς ἡμῶν τῷ Κυρίῳ κλίνωμεν." καὶ 17649 
συνήϑους τάξεως τῆς κεφαλοχλισίας τελουμένης, δηλονότι κε- 
φαλοχλιγούντων καὶ τῶν βασιλέων καὶ τοῦ καίσαρος, xai με- 
τὰ τὴν τελείωσιν τῆς εὐχῆς αἴρει ὃ πατριάρχης τὸν στέφα- 
γον, ἤτοι τὸ καισαρίκιον, φιλῶν αὐτὸ, καὶ ἐπιδίδωσιν αὐτὸ 
τῷ βασιλεῖ. ὃ δὲ βασιλεὺς ἀσπάζεται αὐτὸ, καὲ ποιεῖ quAZ-25 


6. x«i om. ed. 


candidatus caesareae dignitatis sumunt, ac ter repetita adoratione 
gratias Deo agunt, ommis vero populus ad orientem faciem convertit. 
Interea dum futurus Caesar a praeposito et primo magistro adduci- 
tur, diaconus dicit: In pace Domini precemur; populus: Domine 
miserere! quo facto, preces solennes patriarcha orditur, quibus fi- 
nitis, postquam populus: 4men, respondit, patriarcha chlamydem 
tollit eamque vestitoribus tradit, vestitores coram Dominis explicant, 
praepositus et primus magister designatum Caesarem adducunt, sta- 
timque Domini manus expandunt, chlamydem tenent eaque Caesa- 
rem vestiunt, vestitum osculantur, et cantores dicunt: Feliciter, fe- 
liciter , feliciter! populus idem ter repetit. (IIL) Tunc patriarcha 
ter populum éruce signat et dicit: Pax vobis; populus: Et spiritu£ 
tuo. Porro diaconus: Capita nostra Domino inclinemus. Peracto 
autem solenni ritu inclinationis capitis, scilicet postquam Imperato- 
res aeque ac Caesar caput inclinarunt, precesque finitae sunt, pa- 
tiarcha coronam seu caesaricium sumit, idque osculatus Imperatori 


DE CERIMON. AULAE BYZANT.I.44, 258 


σαι αὐτὸ καὶ τὸν καίσαρα, καὶ εὐθέως κατασφραγίζει ἐπάνω B 
τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ λέγων" ,,εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς xai 
τοῦ υἱοῦ xai τοῦ πνεύματος ἁγίου." καὶ εἶϑ᾽ οὕτως περι- 
τίϑησι τὸν στέφανον εἰς τὴν χορυφὴν τοῦ χειροτονουμένου 
πχαίσαρος, καὶ λέγουσιν οἱ χράχται" ,,φιλλιχήσιμε, φιλλικήσι- 
pe, φιλλιχήσιμε, καὶ ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ,,φιλλικήσιμε ," xat 
εἶθ᾽ οὕτως γίνεται ἡ εὐφημία ,,πολλὰ τὰ ἔτη" καὶ τὰ ἕξῆς, 
ἐν δὲ τῷ τελευτᾷν: πολλὰ τὰ ἔτη τοῦ εὐτυχεστάτου καί- 
σαρος." εἶτα" us; δοῦλοι τῶν βασιλέων, ἡμεῖς δοῦλοι 
roro) καίσαρος, υἱὲ Θεοῦ, ζωὴν αὐτοῖς, υἱὲ Θεοῦ, νίκην αὐτοῖς." 
xai ὅτε πληρωϑῇ ἡ εὐφημία, εἰσέρχονται οἱ δεσπόται μετὰ 
τοῦ πατριάρχου xai τοῦ χαίσαρος εἰς τὸν τρικλίγιον τῶν ιϑ' 
ἀχουβίτων, xai καϑέζονται, καὶ ἐπιτελεῖται 7j προσχύγησις. 


ΚΕΦ. u$. c 
15 Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ χειροτονίᾳ νωβελησίμου. 


Πρὸ μιᾶς δίδοται ἀπόχρισις εἰς ξορτὴν τοῖς δημάρχοις 

καὶ τῷ δεφερενδαρίῳ, xai μηνύεται πᾶσα 7 σύγχλητος, ἵνα 

πρωΐ ἔλθωσι μετὰ ἀλλαξίμων, καὶ τὸ πρωὶ ἀλλάσσει πᾶσα 7) 

σύγχλητος καὶ τὰ ἀξιώματα τῶν σχολῶν xal τῶν λοιπῶν τα- 
«ογμάτων, καὶ παραλαμβάνουσι τὰ σκεύη πρὸς τὸ ὀψιχεῦσαι τοὺς 5. too. b 

δεσπότας. xai πάντων εὐτρεπισϑέντων, ἔρχεται ὃ πατριάρ- 

χης καὶ εἰσέρχεται διὰ τῆς δάφνης εἰς τὸν ἅγιον Στέφανον, 


5. φιλλ. quA. χαὶ — φιλλ. om. ed. η. πολλὰ ἔτη ed. 


tradit, qui id etiam osculatur osculandumque Caesari tradit, statim. 
que super capite eius signum facit ac dicit: In nomine patris et fi- 
li et spiritus sancti. Sic quoque coronam capiti designati Caesaris 
imponit, cantores dicunt: Felicissime , felicissime , felicissime; tum 
populus ter: Felicissime, deinde acclamant: Multos annos et rel.; 
postremo: Multos annos felicissimo Caesari; deinde: Nos servi Im- 
peratorum , nos servi Caesaris , fili Dei , da ipsis vitam, fii Dei, 
da ipsis victoriam! Peracta vero acclamatione, Domini cum patriar- 
cha et Caesare triclinium novendecim accubituum intrant, consident, 


et adoratio peragitur, 
CAP, 44. 
Observanda in promotione Nobilissimi. 


Pridie unius diei demarchis et referendario mandatum de festo 
datur, omnique senatui indicatur, ut sequenti mane cum mutatoriis 
venlant, quare eo die omnis senatus aeque ac praefecti scholarum 
ac reliquorum ordinum vestes mutant, vasaque ad deducendos in 
obsequio Dominos adducunt. Paratis omnibus, patriarcha venit per- 


Constantinus Porphyr. Vol. 1, 15 


m 
226 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τ , 

Ὁ καὶ ἐκδέχεται τοὺς δεσπότας, καὶ ἐξέρχονται τὰ σχεύη πάντα 
: M ^ - ' Ξ , 
καὶ 0 σταυρὺς ἐν τῷ τριβουναλίῳ τῶν ιϑ' ἀκουβίτων, ὁμοίως 

J A] c - , * 
xai τὰ μέρη καὶ OL τῆς πόλεως χαὲὶ τὰ στρατεύματα" ὃ δὲ 
τῆς καταστάσεως εὐτρεπίζει τὰ βῆλα εἰς τὸν πόρτηχα τῶν ιϑ' 
5 , c » € μ Ml , c ΄ 
ἀχουβίτων, ὡς ἔχει ἡ συγήϑεια, χαὲὶ χαϑέζονται οἱ sonora 
? ^ 
εἰς τὸν αὐτὸν τρίχλινον ἐν σελλίοις, φοροῦντες τὰ διβητήσια 
καὶ τὰς χλαμύδας καὶ τὰ στέμματα, καὶ εἷς καῖσαρ καϑέζεται 
t Ψν T1 s , , - 
ἔχ δεξιῶν xoi εἷς ἐξ εὐωνύμων, καὶ νεύουσιν οἱ δεσπόται τῳ 
« 5 
πραιποσίτῳ, καὶ ἐξέρχεται μετὰ ὑστιαρίων καὶ προσκαλεῖται 
Ed. L.13387A0v. &, τὸ οπαλάτην" δεύ / ases 
.1,..133βήλον α, τὸν κουροπαλάτην EUTEQOY, μαγίστρους" γ᾽, τουςτο 
t A ' XX * ^ * γε € » € , 
πατρικίους, xat τῷ λοιπὰ βῆλα κατὰ τάξιν, ὡς ἔχει 7) συνή- 
* ind - ^ -" ' 
ϑεια. καὶ ὅτε πληρωθῇ πᾶντα τὰ βῆλα καὶ σταϑῇ τὸ σέχρε- 
e , « , ^- 
τον ὅλον, χελεύουσιν οἱ δεσπόται λαλῆσαι αὐτοὺς τὰ περὶ 
- , vMpgA 1. ' E] , 
τοῦ νωβελησίμου, καὶ εἴ τι βούλονται, ἀνταποχρίνονται.  (B.) 
, , « ^ * , 
Kai νεύουσιν oi δεσπόται τῷ πραιποσίτῳ, καὶ λέγει, χελεύ-τΆ 
M , « D 
σατε"" xat ἐπευχόμεγοι ἐξέρχονται, καὶ ἐξέρχεται 5 ovy- 
,? ' , ^ 
xÀxrog καὶ ἵσταται εἰς τὰ γραδήλια τοῦ τριβουγαλίου ἔνϑεν 
5 - - ; 
χἀχεῖϑεν τοῦ ἡλιακοῦ. οἵ δὲ πατρίκιοι ἵστανται εἰς τὸν πόρ- 
- , , , 8.1 
τῆηχὰ τῶν ιϑ' ἀχουβίτων χονσιστώριον, xai εὐθέως ἐξέρ,ογ-- 
ε , e - , -“ 
ται οἱ δεσπόται ἅμα τῶν χαισάρων καὶ τοῦ πατριάρχου, καΐλο 
Β δέχονται αὐτὸν oi πατρίχιοι ἐν τῷ πορτήχῳ, καὶ εὐθέως πί- 
πτουσι, καὶὲ λέγει ὃ τῆς καταστάσεως ,,κελεύσατε." καὶ ἐξ- 
ἔρχονται xai ἵστανται εἰς τὰ γραδήλια τοῦ τριβουναλίου 
» » M « * , cc ' - , 
ἔγϑεν χαχεῖϑεγν" οἱ δὲ δεσπόται éSégyovrat διὰ τῶν μέσων 
10. χουροπαλάτιν εοά., χουροπαλάτιον cd. 13, αὐτοὺς. χαὶ τὰ cod. 
qué daphnem ad S. Stephani pergit, Dominos excipit, vasa o- 
mnia una cum cruce ad tribunal XIX accubituum procedunt, fa- 
cliones, cives , exercitus sequuntur. Cerimoniarius vela in por- 
ticu XIX accubituum pro more ordinat, sedentque Domini in 
eodem triclinio in sellis, dibetesia et chlamydes et coronas fe- 
rentes: unus Caesar ad dextram, alter ad sinistram sedet, Do- 
inini praeposito annuunt, qui cum ostiariis egressus, velum pri- 
mum, curopalatem ; secundum , magistros; tertium , patricios, ac re- 
liqua vela ordine, ut mos est, arcessit ^ Completis autem velis 
omnibus ac secreto universo adstante , iubent eos Domini, ut, quae 
Nobilissimo accini solent, recitent, sique volunt, respondent. (IL) 
Tunc signum Domini praeposito dant, isque dicit: Jubete, precati 
egrediuntur unaque senatus, et in gradibus tribunalis in utroque latere 
solarii subsistunt. Patricii vero in porticu XIX accubitaum consisto- 
rium constituunt, unaque Domini cum Caesaribus et patriarcha e- 
grediuntur, quem postquam in porticu patricii excepere , se proster- 
nunt, cerimoniario dicente: Jubete. Egressi ommes in gradibus tri- 
bunalis ab utroque latere stant; Domini vero per medias portas ad so- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. ἢ. — 227 


πυλῶν £y τῷ ἡλιαχῷ, xui εὐϑέως χελεύουσι λαλῆσαι τοῖς λα- 
D MEE , ' uy " x» E] , 
οἷς τὰ περὲ τοῦ νωβελησίμου, καὶ εἴ TL ἂν ϑέλωσιν, ἀποχρίέ- 
A] J 5 , » - e LU à 
γονται, xat τίϑεται ἀντιμίσιον, ενϑα χεῖται ἢ τε χλαμὺς gab 
, , , εν, 
ἡ φίβλα. ἡ μὲν χλαμύς ἐστιν Πράσινος, ἔχουσα Qüda χρυ- 
σᾶ καὶ ταβλία χρυσᾶ. καὶ νεύουσιν ot δεσπόται τῷ πραιπο- 
σίτῳ χαὶ τῷ μαγίστρῳ, καὶ ἀπέρχονται καὶ φέρουσι τὸν ὀφεί- 
, - , 
Aoyra προχειρίζεσϑαι νωβελήσιμον, φοροῦντα διβητήσιον Q0U-Ms. ioi. à 
σιον xai χαμπότουβα καὶ καμπάγια" χαὲ ἵσταται ὃ πατρι-α 
ἄρχης ἔμπροσθεν τοῦ ἀντιμισίου, οἱ δὲ δεσπόται εἰς τὸ πλά- 
* - ' ? 5 í4 X - 
τΌγιον τοῦ πατριάρχου ἔνϑεν χἀχεῖϑεν, xai ὕπισϑεν τῶν δε- 
σποτῶν οἱ καίσαρες, καὶ οὕτως ὃ νωβελήσιμος. xal λαμβά- 
vovoty Οἱ δεσπόται καὶ oi καίσαρες καὶ ὃ νωβελήσιμος κηροὺς, 
xci ἅπτουσι, καὶ ὅτε λέγει ὅ διάκονος τὴν λιταγίαν, κύπτει ὃ 
πατριάρχης xai ποιεῖ τὴν εὐχὴν, καὶ ὅτε πληρώσῃ τὴν εὐ- 
τὐχὴν, λαμβάνει τὴν χλαμύδα καὶ ἐπιδίδωσι τοῖς βεστήτορσι, 
* c , 2 ἂὉ JN M , , ' 
καὶ oL βεστήτορες ἐφαπλοῦσιν αὐτὴν, xaL εὐθέως προσφέρει 
, c , 3 , 
ὃ πραιπόσιτος καὶ ὃ μάγιστρος τὸν ὀφείλοντα προχειρίζεσθαι 
- M ' , 
γωβελήσιμον ἔμπροσθεν τῶν δεσποτῶν, καὶ λαμβάνουσιν οἱ 
δεσπόται τὴν χλαμύδα χαὶ περιβάλλουσιν αὐτῷ, καὲ φιλοῦσιν Ὁ 
' , ' ^ * — c , 
φοαὐτὸν, xai εὐθέως dvaxgálovot τὰ μέρη xai πᾶς ὃ λαύς- 
λλὰ τὰ ἔτη τῶν βασιλέων: ὃ δεῖνα xai δεῖνα μεγάλ - 
πολλὰ τὰ ἑτή τῶν βασιλέων" 0 δεῖνα x α μεγάλων Ba 
, M ΕῚ , D ' ov c - - , 
σιλέων καὶ αὐτοχρατόρων πολλὰ τὰ ér5g* 0 δεῖνα τῆς εὐσεβε-: 
στάτης αὐγούστης πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ δεῖνα εὐτυχεστάτου καίσαρος 
πολλὰ τὰ ἔτη: ὃ δεῖνα ἐπιφανεστάτου νωβελησίμου πολλὰ τὰ 


8. χαμβότουβα ed. 


larium abeunt, statimque populum iubent, ut Nobilissimio acclameét; 
cui, si lubet, respondent, mox antimensium, in quo chlamys et fi- 
bulae reponuntur, collocatur. Chlamys illa Prasina est, rosis aureis 
ac fimbria aurea ornata. Mox Domini praeposito ac magistro signum 
dant abeuntque, eum, qui Nobilissimus creari debet, russumque 
dibetesium , campotuba et campagia gestat, adducturi: patriarcha 
coram antimensio, ad utrumque eius latus Domini, post hos Caesares, 
deinde Nobilissimus, stant. "Tunc Domini, Caesares et Nobilissimus 
cereos accendunt, et quando diaconus litaniam recitat, patriarcha in- 
clinato capite preces dicit, quo facto, tunicam sumit et vestitoribus 
tradit, quam explicant, statimque praepositus et magister Nobilissi- 
mi dignitate ornandum in conspectum Dominorum producunt, qui 
accepta tunica eum induunt, osculantur, factionibus et omni populo 
exclamantibus: Multos annos Imperatoribus! N. N. magnis Imperato- 
ribus ac Dominis multos annos! N. piae Augustae multos annos! IN. 
felicissimo Caesari multos annos! Ν, illustrissimo Nobilissimo mül- 
tosannos! (IL) Finita acclamatione, Domini, Caesares etNobilissi- 


458 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἔτη.  (T.) Καὶ ἐν τῇ συμπληρώσει τῆς εὐφημίας εἰσέρχον- 
ται οἱ δεσπόται xal οἱ καίσαρες καὶ ὃ νωβελήσιμος, xci χα- 
ΕΔ.1,. ι3ήηϑέζονται ἐν τῷ τριχλίνῳ τῶν ιϑ' ἀκουβίτων, καὶ εἷς καῖσαρ 
καϑέζεται ἐν τῷ δεξιῷ μέρει xal εἷς ἔξ ἀριστερᾶς, zai ἵστα- 
ται ὃ νωβελήσιμος εἷς τὸ δεξιὸν μέρος, xai εἰσέρχεται τὸ σέ-5 
xgevoy, βῆλα βῆλα, ὡς ἐστιν 7 συνήϑεια. εἶ μὲν ἔστιν ἣ á- 
γία καὶ μεγάλη κυριαχὴ, προσκυνοῦσα 5 σύγχλητος δίδωσι 
τὴν ἀγάπην, εἰ δὲ ἀλλη ἑορτὴ, τὴν προσχύνησιν καὶ uóvov, 
καὶ προσκυνοῦσι τοὺς πόδας καὶ τὰ δύο γόνατα τοῦ μεγάλου 
δεσπότου, ὁμοίως xci τοῦ μιχροῦ, xai προσχυνοῦσιν ἕν γό-το 
γατον τοῦ £x δεξιοῦ χαίσαρος, καὶ ἕν τοῦ ἐξ εὐωνύμου, τοῦ 
δὲ ἑστῶτος νωβελησίμου φιλοῦσι τὴν χεῖρα, xai προσκυγοῦν- 
à ες ν 
τες ἵστανται κυροϊστορ ον. καὶ ὅτε πληρώσῃ ἡ σύγκλητος 
τὴν εὐχαριστίαν, νεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραιποσίτῳ, xai 
B λέγει, κελεύσατε," καὶ ἐπεύχονται, καὶ ἐξέρχεται τὸ σέχρε- τῇ 
τον, χαὶ πληροῦται πᾶσα ἡ ἀκολουϑία τῆς ἑορτῆς, ὡς ἣν τυ- 
Ms. 101.bzix0». χρὴ δὲ γινώσχειν, ὅτι εἰς τὴν ἀγάπην xai εἰς τὴν 
-κοιγωνίαν οἱ καίσαρες καὶ ὃ νωβελήσιμος μετὰ τῶν δεσποτῶν 
κοιγωγοῦσιν ὁμοίως καὶ εἷς τὴν ἀγάπην. S 
᾿Αχτολογία τῶν δήμων ἐπὶ ytigovovíg νωβελησίμου. 20 
Χρὴ γινώσκειν, ὅτι, ἐὰν βασιλεὺς ϑελήσῃ ποιῆσαι νωβε- 
ολήσιμον, ἡ πᾶσα τάξις καὶ ἀκολουϑία τελεῖται, ὡς éni τοῦ 


11. ἐχ δεξιὸν cod., ἐχ δεξιῶν R. 17. εὶς τὴν ἀγάπην delen- 
dum putat R. 


΄ 


mus ingressi, in triclinio novendecim accubituum consident, ubi 
unus Caesar in dextro, alter in sinistro latere sedent, Nobilissimus 
vero ad dextram stat, et intrant secreti vela singula, ut mos est, 
Sique sancta et magna dominica incidit, senatus flexis genibus aga- 
pen dat, si aliud festum, tantum adorat: veneratur autem pedes et 
genua magni aeque ac minoris Domini, unumque genu eius, qui ad 
dextram sedet Caesaris, et unum eius , qui ad sinistram est, Nobi- 
lissimi autem. adstantis manum osculatur, et post adorationem con- 
sistorium constituit. Gratiarum actione a senatu completa, Domini 
praeposito annuunt, is dicit: Jubete, et precantur, secretum abit, 
omneque officium festi, ut institutum praescriptumque est, peragitur. 
Ceterum observari meretur, in agape et communione Caesares ac No- 
bilissimum cum Dominis communicare unaque agapen accipere. 


ACCLAMATIO FACTIONUM IN PROMOTIONE NOBILISSIMI. 


Observandum est, si Imperator Nobilissimum creare voluerit, 
emnem ritum ac officium idem , quod in Caesaris promotione, obti- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 45. 229 


χαίσαρος, ὅμοίως καὶ αἱ ἀχτολογίαι τῶν δήμων, 7; δὲ χλαμὺς 
ἢ τούτῳ περιτιϑεμένη οὐκ ἔστι πορφυρᾶ, οἵα τοῦ καίΐσαρος, 
ἀλλὰ xóxxivog* στέφανον δὲ οὐ περιτίϑεται, οὔτε μὴν προσ- 
χυνεῖται, ὡς 0 χαῖσαρ, ὑπὸ τῶν ἀρχόντων. 


5 ΚΕΦ. uz. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ προαγωγῇ κουροπαλάτου.. 


᾿Αλλάσσουσιν οἱ δεσπόται τὰ διβητήσια καὶ τὰς τούτωνθ 
χλαμύδας καὶ τὰ στέμματα αὐτῶν, καὶ καϑέζονται εἰς τὸ 
σένζον: ὃ δὲ τῆς καταστάσεως ἔξω ἑστὼς εὐτρεπίζει τὰ βῆ- 
τολα, ὡς ἔχει ἡ συνήϑεια, καὶ νεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραι- 
ποσίτῳ, καὶ ἐξέρχεται μετὰ ὀστιαρίων xai βεργίων, καὶ προσ- 
χαλεῖται βῆλα d, τῶν μαγίστρων" f, τοὺς πατρικίους" συν- 
εἰσέρχεται δὲ xai ὅ βουλόμενος γενέσϑαι κουροπαλάτης" βῆ- 
λον y, τοὺς συγχλητιχοὺς, ὑπάτους, χύμητας, καγνδιδάτους, 
τϑάπὸ ἐπάρχων χαὶ στρατηλάτας, βῆλα βῆλα" συγεισέρχονται 
xai σιλεντιάριοι εἰς τὴν συμπλήρωσιν τῶν βήλων, καὶ ἵσταν- 
ται, καὶ ὅτε εἰσέλϑωσι τὰ βῆλα πάντα καὶ πληρωϑῶσι; 
γεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραιποσίτῳ, καὶ ἐπαίρει τὸν ὀφεί-Εά.1,. 135 
λοντα προβληϑῆναι, xaé ἵστησιν αὐτὸν μέσον τοῦ σεχρέτου, 
20xai πίπτει, καὶ πάλιν προσφέρει αὐτὸν, xai πίπτει καὶ qu- 
λεῖ τοὺς πόδας xai τὰ γόνατα τοῦ μεγάλου βασιλέως, ó- 
μοίως xai τοῦ μιχροῦ, καὶ ἀναστὰς ἁπλοῖ τὰς χεῖρας, καὶ 


12. συγέρχεταν ed. 


nere, acclamationes quoque factionum similes, tantum tunicam, qua 
induitur, non purpuream, ut Caesaris, sed coccineam esse. Corona 
vero ipsi non imponitur, neque, sicut Caesar, a proceribus adoratur. 


CAP. 45. 
Observanda in promotione Curopalatae. 


Domini dibetesia, tunicas coronasque suas mutant inque throno 
consident. Cerimoniarius foris vela ordinat, ut mos est, Domini 
praeposito signum dant, isque cum ostiariis et virgis progressus, vela 
advocat, primum, magistros; secundum , patricios, cum quibus is, 
1s Curopalates fieri cupit, ingreditur; velum tertium, senatores; 

ein vela consulum, comitum , candidatorum, expraefectorum et du- 
cum bellicorum. . Silentiarii, una cum his ad vela complenda ingressi, 
adstant, quo facto et velis omnibus completis, Domini praeposito 
signum dant, qui promovendum adducit, in medio secreto constituit 
et procumbit, peky eum rursus producit, ac pronus in terram pedes 
et genua magni ac minoris Imperatoris osculatur, et postquam surrexit, 


230 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


- - ? 

λαμβάγει παρὰ τῶν δεσποτῶν διβητήσιον ἀληϑιγὸν, xal φι- 

- κι - - * € * » 
λεῖ τὰς χεῖρας αὐτῶν. xai ἐπαίρει αὐτὸν ὃ πραιπόσιτος, 
xai ἐξέρχεται εἰς ἐπισχοπὴν τῶν πατρικίων, καὶ ἐχβάλλει v6 
» ? - '$ ', 25 37 5 LES * , 
ἴδιον αὐτοῦ χλαγίδιον zai ἐνδύει αὐτὸν TO διβητήσιον, xui 
προσφέρει αὐτῷ πάλιν ὃ πραιπύσιτος, καὶ πίπτει ξμπροσϑενῇ 


Reb d * " 
.102.atQv δεσποτῶν, xai λαμβάνουσιν οἱ πριμικήριοι χαὲ οἱ ὀστιά-- 
15.102 2 E: 7 


^ 


' », ' f- NT. ?) « , 
Quot τὴν χλαμύδα, xai βάλλουσιν αὐτὴν αὐτῷ οἱ δεσπόταν 


Β καὶ ἵστανται αὐτοὶ ὀρϑοὶ, xai φιβλοῦσιν αὐτὴν ἰδίαις χερσὶ, 


χαὶ ὀπισϑοποδεῖ αὐτὸν ὃ πραιπόσιτος, καὶ ἵσταται εἰς τὸ 
μέσον, καὶ εἰσέρχονται πώντες, κρατούμενοι ὑπὸ σιλεντιάτιο 
ρίων, πίπτοντες xad ἀπευχαριστοῦγτες. (.) Καὶ ὅτε πλη-- - 
ρώσῃ ἡ σύγχλητος τὴν εὐχαριστίαν, γνεύουσιν οἱ δεαπόταε 
τῷ πραιποσίτῳ, καὶ προσφέρει αὐτὸν καὶ λέγει, κελεύσατε *" 
χαὶ ἐπεύχονταιν τὸ ,,εἕἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους." καὲ 
ἐξέρχεται 10 σέχρετον, συγεξέρχεται χαὲ ὃ προβληϑεὶς, xai 
ἵστανται πατρίκιοι, ὕπατοι, GiÀEVTLAQUOL , κογσιστώρδιον κἀὲ 


( δύο σιλεντιάοιοι βαστάζοντες βεογία. οἵ πατρίχζιοι ὀψικεύ- 
9 E. 5 oy 


ουσιν αὐτὸν ὀλίγον τόπον, οἱ δὲ ὕπατοι xai σιλεντιάριοι συν-- 
εἰσέρχογται μετ’ αὐτοῦ μέχρι τῆς ἐκχλησίας τοῦ Κυρίου, 
καὶ ἅπτει κηροὺς καὶ ἐξέρχεται ὀψικευόμενος ὑπὸ τῶν ὑπάτωγλο 
καὶ σιλεγτιαρίων μέχρε τῆς δηγίας, καὲ ἀναχωροῦσιν οἱ δὲ 
ἀξιωματιχοὶ χαὶ χόμητες τοῦ ἀριϑμοῦ χαὶ τὰ σχουτάρια τοῦ 
ἀριϑμοῦ xai χούρσωρες xai οἱ διαιτάῤιοι τῶν ὅλων διαιτῶν 
καὶ οἱ δεχανοὶ διὰ τῶν σχολῶν. δέχονται τὰ μέρη εἰς τοὺς 
τόπους αὐτῶν, λαμβάνει καὶ λιβελλάρια παρὰ τῶν δημάρχων,» 


5. προσφέρει αὐτὸν malit R. 8. φιβλοῦσιν cod. ex emendatione 
vetustae manus, φιλοῦσιν ed. 24. Cod. distinxit post μέρη et 
αὐτῶν. Deesse aliquid videtur R. : 


manus pandit, a Dominis dibetesium purpureum accipit et manus 
eorum osculatur. 'Tunc a praeposito stipatus, ad custodiam patrici- 
orum egreditur, et propria tunica deposita, eum  ,dibetesio induit 
ac rursus reducit, ubi postquam Dominos flexo genu veneratus est, 
primicerii et ostiarii tunicam sumunt, quam Domini ipsi imponunt, 
recti stantes, eamque suis manibus fibula adstringunt: praepositus 
vero eum a tergo sequitur inque medio consistit, et intrant omnes, 
a silentiariis stipati, procumbunt in genua et gratias agunt, (II) Qua 
gratiarum actione a senatu peracta, Domini praeposito signum dant, 
qui eum adducens, dicit: Jubete; omnes: In multa bonaque tempora, 
acclamant, Et egreditur una cum secreto promotus; patricii, consu- 
les, silentiarii, duo silentiarii virgas gestantes, consistorium consti- 
iuunt: patricii exiguo spatio sequuntur, consules vero et silen- 
Uarii una cum ipso ad ecclesiam Domini pergunt, ubi cereos ac- 
eeudit , aque consulibus et ailentiariis stipatus , ad regiam progre- 


DÉ CERIMON. AULAE BYZANT. | 46. 23: 


xai ἀχτολογοῦσιν, ὡς ἔχει ἡ συνήϑεια καὶ ni τῶν πατριχίων. 
- - - - ^o E - 
xal εἰσέρχεται διὰ τοῦ χυτοῦ τῆς χαλκῆς εἷς τὸ ἅγιον φρέαρ, 
- » 
καὶ ἅπτει κηροὺς, καὶ ἐξέοχεται ὃ πατριάρχης xai ποιεῖ tv-D 
» ε - 
χὴν, καὶ χοιγωνεῖ, καὶ ὑποστρέφει εἰς τὸν oixov αὐτοῦ, ὀψι- 
πχευόμενος ὑπὰ τῶν αὐτῶν, καὶ δύο σιλεντιάριοι βαστάζοντες 
τὰ βεογία αὑτῶν μέχρι τριῶν ἡμερῶν, φοροῦντος αὐτοῦ ga- 
', ,. , x , ^ 
yov dÀg9ivóv- οὕτως προέρχεται ὀψικχευόμενος ὁμοίως καὶ 
εἷς τὴν ἀναχώρησιν αὐτοῦ. 


Περὶ προαγωγῆς χουροπαλάτον. 
10 Χρὴ εἰδέναι, ὅτε, γινομένου χουροπαλάτου, οὗ γίνεται 
σιλέντιον, ἀλλ᾽ ὃ βασιλεὺς λαμιβάνων ἐν τῷ ἰδίῳ τὸν μέλλον-- 
ra γενέσθαι κουροπαλάτην, ἐπαίρει βεργίον ἐξ ἑνὸς τῶν fa-Ed.L.136 
σιλικῶν ὀστιαρίων, καὲ ἐπιδίδωσιν αὐτῷ, καὶ γίνεται 7 προ- 
αγωγὴ αὐτοῦ. 
15 ΚΕΦ. ug. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ προαγωγῆ μαγίστρου,, εἰ κελεύει 
"αὐτὸν ποιῆσαι ἐν προχένσῳ τῆς μεγάλης ἐκχλησίας ó 
βασιλεύς. 


᾿Ἐξέρχεταε ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ αὐγουστέως ἐστεμμιένος,Μ5, 102. b 
φοφορῶν τὴν χλαμύδα, καὶ ἵσταται εἰς τὴν χρυσῆν χεῖρα ἀ-Β 
8. αὐτοῦ om, ed, 


ditur, proceres, deinde comites, seutarii numeri, cursores, diaetarii 
omuium diaetarum et decani per scholas abeunt. Factiones in locis 
suis praesto sunt, libellaria ipse a demarchis accipit, hi acclamant, 
ut patriciis quoque solent. Deinde per chytum chalces ad sanctum 
puteum descendit, et cereos accendit, patriarcha procedit, sacras 
preces recitat et communionem impertit, ipse domum «abit, ab his 
ac duobus silentiariis, qui per tres dies virgas ipsi praeferunt, sti- 
patus sagumque purpureum gestans. His etiam comitibus, dum re- 
cedit, utitur. 


DE PROMOTIONE CUROPALATAE. 


Notandum est, in promotione Curopalatae silentium non fieri, 
sed Imperator in privato cubiculo candidatum dignitatis Curopalatae 
excipit, virgamque ab uno imperatoriorum ostiariorum sumtam ei 
tradit. Atque ita ipsius promotio peragitur. 


CAP. 46. 
Observanda in promotione Magistri, si Imperator iubet , ut in 
processu magnae ecclesiae instituatur. 


. Imperator coronatus ac chlamyde indutus, ex augusteo proce- 
dit, et in aurea manu ad velum picturis avium ornatum subsistit : 


* 
232 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


πέναντι τοῦ βήλου τοῦ ταγηναρίου, xai νεύει ὃ πραιπόσιτος. 
τῷ ὑστιαρίῳ τῷ κρατοῦντι τὸ βῆλον τοῦ μαομαρινοῦ πουλ- 
πίτου τοῦ ἐξερχομένου εἰς τὸ ὀνοπόδιον. xai ὅταν λάβη τὸ 
γεῦμα, εἰσάγουσι τοὺς πατριχίους, χαϑὼς ἔχει 5 συνήϑεια 
τῶν ξορτῶν" συνεισέρχεται δὲ καὶ ὃ βουλόμεγος γενέσϑαιδ 
μάγιστρος, καὶ πίπτουσιν εἷς τὸ στενάκιον τῆς χρυσῆς χει-- 
Q0c, ἔνϑα ἵστανται oi δεσπόται. καὶ ἀναστάντων αὐτῶν, 
γεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραιποσίτῳ, καὲ λέγει ,,χελεύσατε," 
καὶ ἐξέρχονται ὀψικεύοντες τοὺς δεσπότας μέχρι τοῦ ὀνόπο- 
δος, ἔνϑα ἵσταται ὃ τῆς καταστάσεως καὶ τὰ ἅρματα καὶ οἷτο 
ασπαϑάριοι βαστάζοντες τὰ ὅπλα αὐτῶν, xai πίπτουσιν οἱ αὖ-- 
τοὶ πατρίκιοι κατὰ συνήϑειαν, χαὶ γεύει Ó πραιπόσιτος τῷ 
τῆς καταστάσεως, καὶ λέγει ,κελεύσατε," καὶ ἐπεύχονται OL 
πατρίκιοι, ὀψιχεύοντες τοὺς δεσπότας μέχοι τοῦ μεγάλου 
κογσιστωρίου, ἔνϑα ἵστανται οἱ ὕπατοι κογοιστώριον καὶ oit5 
λοιποὶ συγκλητικοὴ, καὶ στάντων τῶν δεσποτῶν εἰς τὸ χιβώ-- 
ριον ἐπάνω τῶν πορφυρῶν γραδηλίων, πίπτουσιν οἱ συγκλη- 
τιχοὶ πάντες. (.B.) Καὶ zi9' οὕτως νεύουσιν οἱ δεσᾳόται 
τῷ πραιποσίτῳ, καὶ εἰσάγει τὸν ὀφείλοντα προβληϑῆναι μά- 
γιστρον εἰς τοὺς πόδας τῶν δεσποτῶν, καὶ πίπτει εἰς v020 
πρῶτον γραδήλιν ὃ προβαλλόμενος, καὶ ἀναφέρει αὐτὸν εἰς 
τὸ τρίτον γραδήλιον, καὶ προσχυνῶν φιλεῖ τοὺς πόδας τῶν 
δεσποτῶν, ἑστώτων αὐτῶν καὶ οὐ καϑεϊζομένων,, διότι εἰς &- 
ορτὴν προβάλλεται ἐν προχένσῳ τῆς ἐχκλησίας. καὶ ἀσπασά- 


10. τὸ om, ed. “1. γραδήλεον προβαλλ. ed. 


praepositus ostiario, velum marmorei pulpiti, quod in onopodium pro- 
lenditur, tenenti, annuit. Hi siguo dato, patricios, ut festis die- 
bus consuetudo est, adducunt, cum quibus is, qui Magistri dignitate 
ornandus est, una ingreditur, et in angiportu aureae manus, ubi 
Domini stant, omnes procidunt. Postquam vero surrexere, Domini 
praeposito annuunt, is: fubete dicit, et sic in obsequio Dominorum 
ad onopodiunm, ubi cerimoniarius et arma et spatharii sua arma ge- 
stantes adsunt, procedunt, patricii pro more se prosternunt, prae- 
positus vero cerimoniario annuens, dicit: Jubete. Patricii Dominos 
ad magnum usque consistorium , ubi consules ac reliqui senatores 
adsunt, laetis ominibus prosequuntur, ac Dominis in ciborio super 
porphyretica scala constitutis , senatores omnes procumbunt, (IL) 
Tune, accepto a Dominis signo, praepositus Magistri dignitate or- 
nandum ad pedes eorum adducit; is in primo gradu se prosternit, 
deinde ad tertium adscendens, adorat ac pedes Dominorum, qui 
: stant, non sedent, quoniam festo die in processione ecclesiae crea- 
tur, osculatur.  Osculo pedibus infixo, promotus surgit, aliusque 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 46. 233 


μενος τοὺς πόδας ὃ προβληϑεὶς, ἀνίσταται, καὶ ὃ ἕτερος 
πραιπόσιτος παρέχει τοῖς δεσπόταις τὸ στιχάριον καὶ τὸ βαλ- 
τίδιον, καὶ οἱ δεσπόται ἐπιδιδοῦσι τῷ προβαλλομένῳ μαγέ- 
στρῳ, καὶ φιλεῖ τὰς χεῖρας τῶν δεσποτῶν ὃ προβληϑεὶς, 
δλαμβάνων τὸ στιχάριον καὶ τὸ βαλτίδιον, καὶ λαμβάνει αὐτὰ 
6 αὐτὸς πραιπόσιτος, εἰσάγων αὐτὸν ἐν τῷ χειμερινῷ xovot- 
στωρέίῳ, καὶ ἐνδύει αὐτὸν τὸ στιχάριον καὶ ζώννυσεν αὐτὸν. L. 137 
τὸ βαλτέίδιον, καὶ φορεῖ τὸ χλανίδιον αὐτοῦ τὸ ἴδιον ἐπάνω. το3. 8 
τοῦ στιχαρίου. καὶ ἐπαίρει αὐτὸν ὃ αὐτὸς πραιπόσιτος, καὲ 
τοεἰσάγει αὐτὸν εἰς τὸ κιβώριον, ἔνϑα ἵστανται οἱ δεσπύται, 
χαὶ πίπτει εἰς τὸ πρῶτον γραδήλιον χαὲ φιλεῖ τοὺς πόδας 
τῶν δεσποτῶν, καὶ ἀναστὰς ἀπευχαριστεῖ, καὶ ἵστησεν αὐτὸν 
ὃ πραιπόσιτος εἰς χεφαλὴν τοῦ Gexgérov ἐπάνω πάντων τῶν 
πατριχίων, καὶ εὐθέως οἱ σιλεντιάριοι ὄπισϑεν τοῦ σεχρέτου 
152»0ev κὠκεῖϑεν εἰσάγουσι κατὰ τιμὴν ἕχαστον, καὶ πίπτουσιν 
ἔμπροσθεν τῶν δεσποτῶν ἀπευχαριστοῦντες, ὡς λαβόντες xs- 
φαλὴν σεχρέτου, ὅμοίως καὶ ὑπάτους μέχρι τοῦ ἐσχάτου τῶν 
συγκλητικῶν. εἶϑ᾽ οὕτως νεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραιπο- 
σίτῳ, κχἀχεῖνος νεύει διὰ τῆς χλανίδος αὑτοῦ τὸν σιλεντιά-Β 
209t0y τὸν ἑστῶτα μέσον τοῦ σεχρέτου,. καὶ λέγει, ,κελεύσατε," 
χαὲ ἐπεύχεται πᾶσα 7 σύγχλητος «εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς 
χρόνους," καὶ ἀποκινεῖ ἐν τῷ προχένσῳ τῆς ἐκκλησίας ἅμ 
τοῖς δεσπύταις. 


$ EM om. ed. 22. καὶ ante ἐποχιγεῖ om. cod. add. 
eich. r 


praepositus sticharium et halteum Dominis, hi Magistro promoto 
dant, is manus Dominorum osculatus, sticharium ac balteum sumit, 
rursus eadem idem praepositus accipit, ipsum, in hibernum consi- 
storium deductum, stichario induit balteoque cingit, et gestat pro- 
pe tunicam super stichario. Tunc idem praepositus eum ad ci- 

orium , ubi Domini stant, adducit, ibi in primo gradu procumbens, 
pedes. eorum osculatur, et postquam surrexit, gratias agit: deiu 
praepositus ad caput secreti super ommes patricios eum constituit, 
ac statim silentiarii post secretum singulos pro sua dignitate addu- 
cunt, qui proni in terram, quasi in capite secreti constituti , Do- 
minis gratias agunt: sic et consules ceterosque usque ad postremum 
senatorem adducunt. Ultimo Domini praeposito, is tunica sua si- 
lentiario in medio secreto constituto signum dat, et dicit: lubete; 
senatus vero multa bonaque tempora Dominis apprecatus, in processu 
ecclesiae una cum Dominis discedit. 


234 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ini προαγωγῇ μαγίστρου, δὲ κελεύειν 
; αὐτὸν ποιῆσαι εἰς κυριακὴν παγαγήν. 


Πρὸ μιᾶς τῇ αὐτῇ ἑσπέρᾳ ἀσφαλίζονται οἱ τρεῖς πυλῶ-: 
veg οἱ ἐλεφάγντιγοι τοῦ κογσιστωρίου, χαὲ οἱ ἔξερ χόμενοι εἷς 
ατὸν μάχρωγα τῶν χανδιδάτων χαὶ χρεμῶσιν βῆλα εἰς τοὺς: 
τρεῖς πυλῶνας, ἀσφαλίζεται xai τὸ τρίϑυρον τοῦ ὀνοποδίου, 
ὁμοίως xai αἱ ϑύραι τοῦ δέλφαχος, χαὶ ἵσταται τὸ σένζον 
εἰς τὸ κιβώριον τοῦ χογσιστωρίου, xui τῇ ἑσπέρᾳ φυλάττε- 
ταῖ ὑπὸ σιλεντιαρίων καὶ χοσβαϊτῶν, καὶ οὐδεὶς διέρχεται τῇ 
ἑσπέρᾳ ἐχείνῃ ἐν τῷ χογσιστωρήῳ, ἱσταμένου τοῦ σένζου. χκαὲτο 
μηνύεται ἀφ᾽ ἑσπέρας πᾶσα 7 σύγχλητος, ἵνα προέλϑωσιν ἐπὲ 
προελεύσει, καὶ τὸ πρωὶ ἀλλάσσει ἡ σύγκλητος ἐν τῷ μάχρω- 
v. τῶν χαγδιδάτων, καὶ oi πατρίκιοι ἀλλάσσουσιν εἰς τοὺς 
“Ἰνδοὺς, μὴ ἔχοντες ἄδειαν εἰσιέναι ἐν τῷ κονσιστωρίῳ, ἵστα- 
μένου τοῦ σένζου. xai ὅτε κελεύουσιν οἱ δεσπόται χαϑίσαιιβ 
εἰς τὸ σένζον, ἐξέρχονται ἐκ τοῦ αὐγουστέως ἐστεμμένοι, φο-- 

pooüvreg καὶ τὰς χλαμύδας; καὲ μυστικῶς ὀψικευόμενοι ὑπὸ 
τοῦ κουβουχλείου, χαϑέζονται εἰς τὸ σένζον, 0 δὲ τῆς κατα- 
στάσεως ἔξωϑεν τῶν ἐλεφαντίνων πυλῶν εἰς τὸν μάχρωνα ᾿ 
Ms. τοϑι τῶν χαγδιδάτων, ἔνϑα καὶ ἡ προέλευσις, εὐτρεπίζει τὰ βῆλαχο 
ἀπὸ τε μαγίστρων, πατριχίων καὲ λοιπῶν συγκλητικῶν. (8.) 
“Ἰαμβάνει νεῦμα παρὰ τῶν δεσποτῶν ὃ πραιπόσιτος xai éi- 
ἕρχεται ἔξω διὼ τοῦ μέσου πυλῶνος τοῦ κογσιστωρίου, ὄψι- 


12. τῷ πρωὶ ed. 


OBSERVANDA ]N PROMOTIONE MAGISTRI, SI IUBET IMPERATOR, UT DIE 
FESTO PAGANO CELEBRETUR. 


Pridie eius diei vesperi tres eburneae portae consistorii, tum 
quae ad macronem seu porticum candidatorum exeunt, clauduntur, 
vela in tribus portis suspenduntur, triplex ianua onopodii aeque 
ac portae delphacis clauduntur, thronus in ciborio comnsistorii col- 
locatur et vespere a silentiariis et chosbaitis custoditur, nec licet 
ulli hac vespera, posito throno, consistorium ingredi, Porro vesperi 
senatus omnis, ut in processione prodeat, monitus, mane in ma- 
crone candidatorum, patricii in eo loco, qui ad Indos vocatur, 
quoniam ipsis, throno constituto, consistorium intrare interdictum 
est, vestes mutant. Si vero Domini in throno considere volunt, co- 
rouas ac chlamydes gestantes, ex augusteo prodeunt, et cubiculó 
eos secreto comitante, in throno consident, cerimoniarius vero extráà 
portas eburneas in longa porticu candidatorum , unde processio fit, 
vela magistrorum, patriciorum ac reliquorum senatorum ordinat. (ID. 
Praepositus signo a Dominis accepto, foras per mediam consistorii 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 46. 235 


', MC , » , * ᾿ - , , 
κευόμενος ὑπὸ δύο ὀστιαρίων, xai εἰσάγει βῆλον 4, μαγί- 
στρους" βῆλον B, πατρικίους - βῆλον y, τοὺς ὑπάτους" βῆ-ἘΛ.1,, 138 
λον δ΄, τοὺς χόμητας σεκόρων" βῆλον ἐ, τοὺς ἀπὸ ἐπάρχων 

^ - * - 
καὶ στρατηλάτας. xai ἀφ᾽ οὗ πληρωθῶσιν τὰ βῆλα καὶ &io- 
δέλθωσιν ἔνδον τοῦ χογσιστωρίου, γνεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ 

» ü * pae ' , " à - , 
πραιποσίτῳ, χαὲ εἰσάγει τὸν ὀφείλοντα προβληϑῆναι μάγι- 

Π - , -—- , . 
0r90» ἐχ τῆς τάξεως τῶν πατριχίων, καὶ φέρει αὐτὸν μέσον 
τῶν πορφυρῶν γραδηλίων ἔμπροσθεν τοῦ χιβωρίου, καὶ dva- 
φέρει αὐτὸν εἰς τὸ τρίτον γράδήλιον, xal πίπτει ἔμπροσϑεν 
loro) ὑποποδίου τοῦ σένζου, καὶ φιλεῖ τοὺς πόδας τοῦ μεγά-- 
λου δεσπύτου καὶ τὰ δύο γόνατα, ὁμοίως xai τοῦ μικροῦ, 
? ^ , - 
x«i ἀγαστὰς ἁπλοῖ τὰς χεῖρας καὶ λαμβάνει παρὰ τῶν δε- 
- * , * " , * ? , * x 
σποτῶν τὸ στιχάριον χαὶ τὸ βαλτίδιον. xci εἰσάγει αὐτὸν Op 
πραιπόσιτος ἐν τῷ χειμεριγῷ κογσιστωρίῳ, καὶ ἐνδύει αὐτὸν 
7j o 
15r0 στιχάριον xai ζώννυσιν αὐτὸν τὸ βαλτίδιον, xai εἶϑ᾽ ov- 
τως προσφέρει αὐτὸν πρὸς τοὺς πόδας τῶν δεσποτῶν, xa 
φιλεῖ τοὺς πόδας, ὡς τὸ πρότερον, ἀπευχαριστῶν τοὺς δε-- 
σπότας. καὶ λαβὼν αὐτὸν ὃ πραιπύσιτος ἵστησιν αὐτὸν εἰς 
χεφαλὴν τοῦ σεχρέτου τῶν πατρικίων, καὶ εἰσάγονται ἀπό τε 
3οπατριχίων μέχρι τῶν ἐσχάτων, κρατούμενοι ὑπὸ σιλεντιαρίων, 

^ ? - € * * 

x&L ἀπευχαριστοῦσιν, ὡς λαβόντες χεφαλὴν σεχρέτου, ὁ δὲ 
« * - , , - 
σιλεντιάριος, ἑστὼς μέσον τοῦ σεχρέτου, λαμβάνει νεῦμα πα- 


1. βῆλα, α΄. μαγίστρους, καὶ β' ed. 3. σεχόρων, vocabulum 
incertae significationis, cod. h. 1. praebet et infra p. 237, 11 et 
12. Leichius ex coniectura ter σαχρῶν, semel autem σέχρέτων 
rescripsit, utrumque iure improbante Reiskio. ^ 4. πληρωϑῇ ed. 
εἰσέλθωσιν R., εἰσελϑὼν cod., εἰσῆλθον ed. 5 


portam, a duobus ostiariis stipatus, procedit, et vela adducit: primum, 
magistros; secundum, patricios; tertium, consules; quartum, comites * *; 
quintum, expraefectos et duces copiarum. Vela sic completa post- 
quam consistorium ingressa sunt, Domini praeposito signum dant, 
qui Magistri dignitate ornandum ex patriciorum ordine adducit, et 
in medio graduum porphyreticorum coram ciborio, deinde in tertio 
gradu constituit: is ad scabellum throni procumbit, pedesque et 
ambo genua magni Imperatoris aeque ac minoris osculatus, surgit et 
expansis manibus sticharium et balteum a Dominis accipit. Tunc 
eum praepositus , in hibernum consistorium deductum, stichario in- 
duit et balteo cingit, sicque ad pedes Dominorum constituitur, quos, 
ut primum, osculatus, ipsis gratias agit. Tunc eum praepositus in 
capite secreti patriciorum constituit, et adducuntur patricii omnes, 
silentiariis stipati, et gratias agunt, caput secreti quasi tenentes. 
Silentiarius autem, in medio secreto constitutus, nutum a praeposito 
accipit, et dicit; Jubete, senatus multa ἃς felicia tempora appreca- 


236 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


θὰ τοῦ πραϊποσίτου καὶ λέγει, ,χελεύσατε," xal ἐπεύχεται 3j 
σύγκλητος ,,εἰς πολλοὺς xai ἀγαϑοὺς χρόνους," καὶ ἐξέρχον-- 
αται ἐν τῷ μάχρωνι τῶν χκανδιδάτων, καὶ δίδονται μίνσαι πα- 
ρὰ τοῦ σιλεντιαρίου. ὃ δὲ προβληϑεὶς μάγιστρος ἐξέρ χεται 
εἰς τοὺς Ἰνδοὺς, χαὶ ἀλλάσσει σαγίον ἀληϑινὸν ἐπάγω τοῦδ 
στιχαρίου αὐτοῦ, καὶ ἀναχωρεῖ εἰς τὸν οἶχον αὐτοῦ, xal εἶ 
μέν ἐστι πλησιάζων τῷ παλατίῳ ὃ οἶχος αὐτοῦ, ὀψικεύεται 
ὑπὸ ἀξιωματιχῶν καὶ δομεστίχων πεδίτου καὶ σχολαρίων πε- 
Ms.10j.ad/rov xai σχουταρίων τοῦ ἀριϑμοῦ xal διαιταρίων καὶ δε- 
κανῶν" εἰ δέ ἐστι μηκόϑεν, οἱ αὐτοὶ ἄνευ τῶν ἀξιωματικῶν.ιο 
χρὴ δὲ γινώσκειν, ὅτι xai ἐν ἑορτῇ, ἐὰν προβληϑῇ, οὕτως 


ἀναχωρεῖ, 
ΚΕΦ. ut. 
D Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ προαγωγῇ πατριχίου συγκλητιχοῦ 
καὶ στρατηγοῦντος, 15 


Πρὸ μιᾶς δίδοται ἀπόχρισις, καὶ μηνύεται πᾶσα ἡ 
σύγκλητος, ἵ 95 μετὰ ἀλλαξί | τὸ Ü aA 
γχλητος, iva προέλϑῃ μετὰ ἀλλαξίμων, xai τὸ πρωὶ ἀλ- 
λάσσει &v τῷ ἱπποδρόμῳ, καὶ εἰσέρχεται 7j προέλευσις εἰς 
τὸ τρίκλιγον τοῦ Ἰουστινιανοῦ xoi πᾶς ὃ λαὸς, χαϑὼς £yst 

7 συνήϑεια τῆς χυριακῆς, χαὶ ὅτε χελεύουσιν οἱ δεσπόταιϊ,ο 
δέξασθαι τὸ σέχρετον, λέγουσι τῷ πραιποσίτῳ, καὶ ἐξέρχεται 
ε , - ^ - 
Ed.L.1390 πραιπύόσιτος καὲ λέγει τῷ τῆς καταστάσεως, καὲ προσκαλεῖ-- 


tur, et sic in macronem candidatorum se conferunt, silentiarius mis- 
sam dat. Promotus ad magistri dignitatem ad Indos discedit sagum- 
que purpureum supra sticharium suum induit, et domum abit: quae 
si proxima palatio est, proceres, domestici et scholarii pedites, scu- 
tarii numeri, diaetarii et decani eum sequuntur, sin remotior, iidem, 
exceptis proceribus, comitantur. Observandum vero est, eum festo 
quoque die, si promotus est, his comitantibus, domum reverti. 


CAP. 47. 


Observanda in promotione Patricii senatoris et militum praefecti. 


Pridie unius diei responsum datur, omnisque senatus monetur, ut 
in mutatoriis procedat: is mane mutatorias ín circo induit, et processio 
omnisque populus, ut diei dominicae solennitas postulat, triclinium lu- 
stiniani ingreditur. Et si Dominis secretum excipere placet, id praeposi- 
to dicunt, qui egressus, cerimoniarium admonet, ut patricios senatumque 
advocet. His tripetonem ingressis, ipse vela ibi ordinat, Domini dibetesia, 
chlamydes coronasque suas mutant, inque throno consident. Tunc 


DÉ-CERIMON. AULAE ΒΥΖΆΝΤ. 1. 27, 237 


ται ὅ τῆς καταστάσεως τοὺς πατρικίους καὶ τὴν σύγχλητον. 
καὶ εἰσέρχονται εἰς τὸν τριπέτωνα, xai εὐτρεπίζει τὰ βῆλα 
εἰς τὸν αὐτὸν τριπέτωνα, καὶ ἀλλάσσουσιν oí δεσπόται τὰ 
διβητήσια καὶ τὰς χλαμύδας καὶ τὰ στέμματα αὐτῶν, xu 
πχαϑέζονταν ἐν τῷ σένζῳ. καὶ εὐθέως εἰσέρ χονται οἱ χουβι- 
χουλάριοι μυστιχῶς ἀπὸ πλαγίου ἔνϑεν χἀχεῖϑεν, xai ἵσταν-- 
ταῖ κογσιστώριον, χαὲ γεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραιποσίτῳ, 
καὶ ἐξέρχεται μετὰ ὀστιαρίων, ὡς ἔχει 7j συνήϑεια, xci πρὸσ- 
καλεῖται βῆλον à, τῶν μαγίστρων" βῆλον B, τοὺς πατριχέ- 
100vc* βῆλον y, τοὺς ὑπάτους" βῆλον δ΄, τοὺς κόμητας τῶν 
᾿ σεχόρων" iov ἐ, τοὺς κανδιδάτους σεχόρων: βῆλον ΓΕ 
τοὺς δομεστίκους σεκόρων" βῆλον U, ἀπὸ ἐπάρχων, τοὺς Β 
στρατηλάτας. (8.) 'O δὲ ῥεφερενδάριος εἰσέρχεται ἀπο 
πλαγίου, ὅτε εἰσῆλϑεν τὸ βῆλον τῶν πατριχίων, καὶ ἵσταται 
ιῆὔπισϑεν αὐτῶν" οἱ δὲ ἀσηκρῆται οἱ μὴ ὄντες ὕπατοι εἰσέρ- 
χονται ἀμηνυτὶ, ὅτε εἰσέλϑῃ τὸ βῆλον τῶν ὑπάτων, xai ἵ- 
στανται ὄπισϑεν τῶν ὑπάτων " ὅμοίως εἰσέρχονται οἱ σιλεν- 
τιάριοι εἰς τὴν συμπλήρωσιν τῶν ζ βήλων, καὶ ἵστανται ó- 
muG9sv ἔνϑεν κἀκεῖϑεν. τῷ δὲ τῆς καταστάσεως κελεύουσιν 
200i δεσπόται λαλῆσαι πρὸ τοῦ ἐλϑεῖν và βῆλα τῷ ὀφείλοντε 
᾿ προβληϑῆναι, καὶ ὅτε ϑέλει εἰσάξαι τὰ βῆλα, λέγει πρὸς τάδε. 104. b 
μέρη τὸ ὄνομα μυστικῶς, καὶ ἀπέρχονται τὰ μέρη, καὶ ποι- 
οὔσι τὰ ποιήματα τοῦ προβαλλομένου κατὰ τὸ ὄνομα. καὲὶᾳ 
ἀφ᾽ οὗ σταϑῇ τὸ σέκρετον κογσιστώριον, xai σταϑῶσιν οὗ 
οὔσιλεντιάριοι ἔνϑεν κἀκεῖϑεν, γεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραι- 


11. Pro priore σεχόρων ed. Gexgéroy, pro altero σαχρῶν, idem- 
que versu proximo. r 


statim cubicularii secreto ab utroque latere veniunt et consistoriumi 
constituunt , Domini signum praeposito dant, qui cum ostiariis pro 
more egressus, advocat velum primurn, magistros; secundum, patri- 
cios; tertium, consules; quartum, comites **; quintum, candidatos **; 
sextum, domesticos**; septimum, expraefectos et militum ductores. 
(1) Referendarius ex obliquo- post velum patriciorum ingreditur , 
ac pone illud subsistit, a secretis vero, qui consules non suht, in- 
gresso velo consulum, non vocati intrant ac a tergo consulum consi- 
stunt: eodem modo silentiarii ad septem vela complenda intrant, ac 
post ea in utroque latere subsistunt. Domini cerimoniarium iubent, 
ut, antequam vela ingrediantur, cum candidato loquatur, is igitur, 
vela adducturus, factionibus nomen candidati clam dicit, hae abe- 
unt et carmina, quae promoto accini solent, secundum nomen eius 
conficiunt. Ex quo vero secretum consistorium constituit, ac silen- 
tiarii ab utroque latere adsunt, Domini praeposito, is cerimoniario 


238 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


a3 , “ - " 
ποσίτῳ, χαὶ ὃ πραιπόσιτος TQ τῆς καταστάσεως, xai ἐπαίρει 
ε -. , ^ - 
Ὁ τῆς καταστάσεως μετα τοῦ σεχουνδηχηρίου τὸν προβαλλύ- 
μενον πατρίκιον, καὶ ἵσταται μέσον τοῦ σεχρέτου, κρατούμε.. 
γος ὑπὸ τοῦ τῆς καταστάσεως χαὲ τοῦ ἑτέρου σιλεντιαρίου" 
» T » 1 P e 
κῶν τὲ εἷς ἐστιν, x&y τε δύο, χὰν τε τρεῖς, καὶ αὐτοὶ ovyeto-5 
^ , 
ἔρχονται ὑπὸ σιλεντιαρίου χρατούμεγοι, xai πίπτουσιν οἱ 
προβαλλόμενοι καὶ μόνον, καὶ εἰσάγουσι τὸν πρῶτον αὐτῶν 
» » - m " 
ἔμπροσϑεν τοῦ ὑποποδίου τῶν δεσποτῶν, καὶ πίπτει xai qu- 
» ' ' ' D , ' - , , 
DAsb τοὺς πόδας xai τὰ δύο γόνατα τοῦ μεγάλου βασιλέως, 
ε ^ "Ὁ —- “ 
ὁμοίως χαὶ τοῦ μιχροῦ, xai ἐγερϑεὶς ἁπλοῖ τὰς χεῖρας, χκαὶτο 
λαμβάνει τὰ κωδιχκέλλια παρὰ τῶν δεσποτῶν καὶ φιλεῖ τὰς 
- ? -" ' onm » *' et e L3 
χεῖρας αὐτῶν. (1.) Καὶ ἵστησιν αὐτὸν, ὕπου ἵστανται οἱ 
λοιποὶ, καὶ εἰσάγει τὸν δεύτερον, xai προσφέρει κἀκεῖνον ἐν 
TQ ὑποποδίῳ, καὶ πίπτει xai φιλεῖ τοὺς πόδας δμοίως xai 
' ' - ' - n ᾿ ^ , 
τὰ γόνατα τῶν δύο δεσποτῶν, καὶ λαβὼν τὰ κωδικέλλια qi-15 
' - , ^- ^ 
λεῖ τὰς χεῖρας, καὶ ὀπισϑοποδεῖ χἀχεῖνος, ὁμοίως καὶ οἱ λοι- 
B , » ἢ » p » 
ποὶ, ὅσοι ἐὰν εἶσι, ποιοῦσιν οὕτως, XY τε τρεῖς, κἄν τε τέσ-- 
e , Β 
Ed.L.ijocageg. καὶ ὅτε λάβωσιν οἱ ἀμφότεροι τὰ χωδιχέλλια xod 
σταϑῶσιν, εἰσάγονται ἀπό τε τοῦ μαγίστρου μέχρι τῶν ἐσχά- 
τῶν συγχλητιχῶν ἔμπροσϑεν τῶν δεσποτῶν, κρατούμενοι $-20 
* , ? - 1 e , c 
πὸ σιλεγτιαφίων, ἀπευχαριστοῦντες. καὶ ὅτε πληρώσῃ ἡ 
, € ^ 
συγχλητος τὴν εὐχαριστίαν, προσφέρει πάλιν 0 τῆς χαταϑ 
, - E € 
στάσεως τὸν προβληθέντα πρῶτον, xai πίπτει ἐν τῷ ὕποπὸ- 


1. ὁ δὲ τῷ τῆς ed. 9. χαὶ δύο ed. 


signum dant, cerimoniarius cum secundicerio promotum. patricium in 
medium secretum perducit, a magistro cerimoniarum alioque silen- 
tiario stipatus: sique unus est, aut duo tresve, omnes, silentiariis 
stipati, una intrant,,candidati semel se prosternunt, et primus eo- 
rüm ad scabellum Dominorum perducitur, is pedes et ambo genua 
magni ac minoris Imperatoris osculatus, surgit, et expansis manibus 
codicillos a Dominis accipit, eorumque manus osculatur. (III) Tunc 
ipsum cerimoniarius eo in loco, ubi reliqui stant, constituit et se- 
cundum adductum in scabello collocat, is procumbit, ac pedes et 
genua Dominorum osculatur, codicillis vero acceptis, manus oscula- 
tur et abit: sic etiam reliqui, quotquot eorum sunt, tres quatuorve, 
faciunt. Ambo vero postquam, acceptis codicillis, constiterunt, a ma- 
gistro senatores omnes, a primo ad ultimum , in conspectum Domi- 
norum, stipati silentiariis , ducuntur et gratias agunt. Qua gratia- 
rum actione a senatu peracta , cerimoniarius primum e promotis ite- 
rum adducit, is in scabello se prosternit, pedes ac genua magni ae- 
que ac minoris Imperatoris osculatur, ac Dominis, nova dignitate 
ornatus, fausta precatur. Tunc cerimoniarius ipsum in loco, quem 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 47. 239 


δίῳ καὶ φιλεῖ vovg πόδας καὶ τὰ γόνατα τοῦ μεγάλου δε- 
; ] - - x * ᾿ 
σπότου, ὅμοίως xai τοῦ μικροῦ, καὶ εὔχεται τοὺς δεσπύτας, 
« , 5€ » c € , » , 
ὡς τιμηϑείς. καὶ ἵστησιν αὐτὸν ὃ τῆς καταστάσεως ἔνϑα ἐ- 
- * ^w x » 
στὲν ἡ τιμὴ αὐτοῦ, xGY στρατηγὸς ἔμπρατος, x&y τε ἄπρατος, 
- - - e E ". ' 
πόμοίως καὶ τοῖς λοιποῖς ποιεῖ οὕτως, πίπτουσι κἀχεῖνοι xai 
. τς * ? 
* φιλοῦσι τοὺς πόδας xai τὰ γόνατα, xai ἵστησιν αὐτοὺς, Exc-Ms. 105.a 
* - |: € » 
στον χατὰ τὴν τιμὴν αὐτοῦ, καὶ ὅτε συμπληρώσουσιν ἀμφό-" 
τεροι οἱ προβληϑέντες, νεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραιποσίτῳ, 
* , , λε , B * P4 ^ - λλ * ΄ 
χαὲ λέγει ,,γκελεύσατε," καὶ εὐχονται τὸ ,,εἰς πολλοὺς 790- 
, M] - 5c 
τογους." καὶ ἐξέρχεται ἡ GvyxAgrog μετὰ τῶν προρῥηϑέντων» 
* ' € , * , $ | ὁ 
xai λαμβάνουσιν οἱ σιλεντιάριοι τὰ κωδικέλλια αὐτῶν; xai &- 
ie - , 
καστος σιλεντιάριος ὀψιχεύει τὸν ἴδιον αὐτοῦ, βαστάζοντες 
τὰ χωδικέλλια αὐτῶν. (44.) Καὶ ἐξέρχονται διὰ τῆς προε- 
λεύσεως, καὶ ἀπέρχονται εἰς τὴν ἐχχλησίαν τοῦ ἱπποδρόμου 
ν τ ᾽ " 7 " T 
j; , c »- bd Li 
15xai ἅπτουσι χηροὺς, ὀψιχευύμενοι ὑπὸ ἀξιωματιχῶν, καὶ a-C 
πέρχονται ἐν τῷ κογσιστωρίῳ, καὶ ἅπτουσι κἀχεῖσε κηροὺς, 
ὁμοίως zai εἰς τοῦ Κυρίου. xai ἵστανται οἱ ἀξιωματικοὶ xa 
τὰ σχουτάρια τοῦ ἀριϑμοῦ καὶ οἱ διαιτάριοι τῶν ὅλων διαι- 
τῶν καὶ οἱ δεχανοὲ εἰς τὸν μάχρωνα τῶν χανδιδάτων, xai ἀ- 
δοπέρχονται OL αὐτοὶ πατρίκιοι ὀψιχευόμενοι μέχρι τῶν χαλ- 
- - - - , » e 
xüy πυλῶν τῶν χορτιγῶν, χαὶ λέγει ὃ ἀδμηγσουγάλιος, ἅπερ 
φωγοβολεῖ ὃ νουμεράριος, καὶ λέγει, ,στήτω“" καὶ χρατεῖ Ó 
᾿ κ᾿ - |] , , € ΕῚ LES e 
γουμεράριος τὸ βῆλον, καὶ πάλιν λέγει ὁ ἀδμηνσουνάλιος, &- 
περ φωνοβολεῖ ὃ νουμεράριος" ,,λεβὰ πατρίκιε στρατηγὲ 


21. γουμεράρης cod. hic et deinceps. 


eius dignitas postulat, sive dux militum ordinarius, sett lionorarius 
sit, constituit, sic et reliquis facit, qui se itidem prosternunt pedes- 
que ac genua osculantur, deinde singulis pro suo munere locum 
adsignat, et postquam utrique promoti cerimonias ritusque omnes 
peregere, Domini praeposito signum dant, is dicit: Jubete, et mul- 
tos annos apprecantur. Tunc senatus cum supra dictis discedit, si- 
lentiarii codicillos eorum sumunt ac singuli singulos candidatos co- 
mitantur, ipsorum codicillos portantes. (IV). Egrediuntur vero iu 
processione ad ecclesiam hippodromi, cereos, proceribus circumdati, 
accendunt, ad consistorium abeunt, et ibi aeque ac in templo Do- 
mini cereos accendunt. Proceres, scutarii numeri, diaetarii omnium 
diaetarum et decani in longa porticu candidatorum stant, ipsi quo- 
que patricii in obsequio ad aencas cortinarum portas discedunt, ad- 
missionalis , quibus mumerarius praeiverat, verba repetit, ac dicit: 
Sta. Tunc numerarius velum tenet, et admissionalis verba nume- 
rarii: Leva te, patricie stratege , loco, repetit, et egreditur pri- 
mus patricius: rursus dicit ad secundum: Sta, et dicit secundum 


240 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


λὼκ,᾽ καὶ ἐξέρχεται ὃ πρῶτος πατρίκιος, xal πάλιν λέγει 
»στήτω εἰς τὸν δεύτερον, καὶ λέγει, ἅπερ φωνοβολεῖ Ó vov- 
Ὁ ἱεράφιος, εἰ μέν ἔστιν ἔπαρχος, εἴτε λογοθέτης, εἶτε χυαΐ- 
στωρ, λέγει" ,,λεβὰ πατρίκιε ἔπαρε λώκ"" εἶ δέ ἐστι πα- 
vQixi0g, μόγον" ,,λεβὰ πατρίκιε." χαὶ ἐξέρχεται χἀχεῖνοςἤ 
εἰς τὴν πύλην, καὲ ἀπέρχονται οἱ αὐτοὶ πατρίκιοι ὀψικευόμε- 
voL διὰ τῶν σχολῶν, xai δέχονται τὰ μέρη ἕχαστὺς εἷς τοὺς 
ἐδίους τόπους, χαὲ ἀχτολογοῦσιν ἕνα ἕνα πατρίκιον, ἕκαστον 
κατὰ τὴν τιμὴν αὐτοῦ, καὶ ἐπιδίδωσι τὸ λιβελλάριον ὃ δή- 
μαρχος τῷ πρώτῳ ὡς πρώτῳ, τῷ δευτέρῳ ὡς δευτέρῳ, ὅμοί-το 
ὡς καὶ τοῖς λοιποῖς, λέγων καὶ τὰ ποιήματα αὐτῶν. ὅτε δὲ 
λέγει τὸ ὄνομα καὶ τὴν ἀξίαν, προσκυνεῖ πρὸς τὸν δήμαρχον 
ἘΝ1, πἀικαὲ τὸν δῆμον, καὶ ὃ δήμαρχος πρὸς αὐτὸν ποιῶν τὸ σέβας, 
ὁμοίως ἀχτολογοῦσι καὶ τοὺς λοιποὺς, δμοίως καὶ ὃ δῆμος 
τοῦ Βενέτου. χαὶ ἀπέρχονται οἱ προβληθϑέντες διὰ τοῦ 7v-15 
τοῦ τῆς χαλκῆς εἰς τὸ ἅγιον φρέαρ, καὶ ἅπτουσι κηροὺς xai 
εἰσέρχονται ἐν τῷ ναῷ, xai ἵστανται εἰς τὸ σχάμγον τῶν πα-- 
Ms. 105. brQtzitoy, xut ὅτε ἐστὲν ὃ καιρὸς γενέσϑαι τὴν εὐχὴν τῶν πα- 
τριχίων παρὰ τοῦ πατριάρχου, ἔρχεται ὃ δεφερενδάριος xai 
προσκαλεῖται αὐτοὺς, καὲ εἰσέρχονται εἰς τὸν ναὸν εἷς τὴνοὸ 
σωλαίαν, ἔνϑα ἵσταται τὸ ἀγτιμίσιον. χαὲὶ ἐξέρχεται ὃ πα- 
τριάρχης ἐκ τοῦ ϑυσιαστηρίου, καὶ λαμβάνει τὰ κωδικέλλια 
ἐξ αὐτῶν, καὶ τίϑησιν αὐτὰ ἐν τῷ ἀντιμισίῳ, xai ποιεῖ τὴν 
Βεῦχὴν, xai εἶϑ᾽ οὕτως ἐπιδίδωσιν i»yl ἑκάστῳ πατρικίῳ τὰ 


numerarium, seu praefectus sit, seu logotheta, seu quaestor: Leva 
te, patricie  praefecte, loco; si vero patricius tantum est: Leva, 
patricie. Ipse ad-portam dum procedit, iidem patricii per scholas 
abeunt, factionarii singuli in locis suis adsunt, et unicuique patricio 
pro sua dignitate acclamant, demarchus primo libellum ut primo, secun- 
do ut secundo, sic etiam ceteris, tradit simulque carmina in eos recitat. 
Dum vero nomen ac dignitatem singulorum dicit, demarchum ae ο- 
pulum adorat, demarchus vero cultum. solennem ipsi exhibet: eodem 
modo etiam reliquis una cum populo Veneto acclamant. Et abe- 
unt promoti per chytum chalces ad sacrum puteum, cumque cereis 
accensis templum ingressi, in scamno patriciorum cousistunt, et cum 
tempus precationis a patriarcha τὸ eid patriciis recitandae appropin- 
quat, venit referendarius eosque advocat, et sic templum et soleam, 
ubi antimensium positum est, intrant. Patriarcha ab altari proce- 
dens, codicillos ab ipsis sumtos in antimensio reponit, preces reci- 
tat, et his finitis, unicuique patricio $uos codicillos tradit; quo fa- 
cto, singuli patricii dona sua seu apocombia in antimensio offerunt, 
Strategus nummos LXXII, ordinarius L, honorarius XXXVI. Patriar- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 27. 2t 


- ν᾿. 

κωδιχκέλλια αὐτῶν, καὶ ἕκαστος πατρίκιος τίϑησε τὸ Gnoxóu- 

L4 - EJ 

fiov αὑτοῦ ἐν τῷ ἀντιμισίῳ, ὃ στρατηγὸς νομίσματα of, ὃ 

, 
-&umgarrog νομίσματα Y, ὃ ἄπραττος νομίσματα Ad. xal «nég- 
χεται Ó πατριώρχης ἐν τῷ ἀντιμισίῳ, ἔνϑα μεταδίδει, xad 
- 3 , 

Beloéozovrat ob πατρίκιοι καὶ xowcvoUct», si9' οὕτως ἀπέρ-- 

χονται εἰς τὸ σχάμνον τῶν margix(oY , καὶ φοροῦσι cayía 

* ΕῚ , * n ' ^5 , ? ' 

. ἀληθινὰ ὠμφότεροι, xai διαμερίζεται τὸ ὀψίκιον εἰς τοὺς 

,προβληϑέντας, καὶ ἀναχωροῦσιν εἰς τοὺς οἴχους αὐτῶν ὄψι-- 

κευύμενοι. καὶ οἱ σιλεντιάριοι φοροῦντες σαγία δοῆς καβαλ- 

.10Àági0L, βαστάζοντες τὰ κωδικέλλια αὐτῶν, καὲ ἀπέρχονται 
-«μέχρε τῶν οἴχων αὐτῶν ὀψιχεύοντες. εἰ μὲν ἔχει γυναῖχα ὅᾳ 

προβληϑεὶς πατρίκιος, ἐπιδίδωσιν ὃ σιλεντιάριος τὰ κωδι- 

χέλλια τῇ πατρικίᾳ, καὶ λαμβάνει ἐξ αὐτῆς νομίσματα ιβ΄" 

εἰ δὲ οὐκ ἔχει γυναῖχα, τίϑησιν αὐτὰ εἰς τὸν κράβαττον 

ἀϑαύτοῦ, καὶ λαμβάνει τὰ i νομίσματα ἐξ αὐτοῦ, καὶ ἐρι- 

» ^ ? - «e - * - 

στῷ μετ᾽. αὐτοῦ, καὶ οὕτως ἀγαχωρεῖ eig τὸν οἶχον αὐτοῦ- 

(E) Xo δὲ γιγνώσκειν, ὅτι ἐν ἑορτῇ προβολὴ πατρικίου οὐ 

, - € "—.- , * €« , 

γίνεται, τὴν δωδεκαήμερον τῶν ἑορτῶν γίνεται xal τὴν ἑξαή-- 

μερον τῆς διαχαινησίμου, καὲ τὴν ἡμέραν τῶν βαΐων xci ἐν 

"ϑοπαγανῇ κυριακῇ, καὶ τὸ ἅγιον σάββατον μηνύεται ἡ σύγκλη- 

τος, ἵνα βαστάζωσι τὰ ἄσπρα χλανίδια μετὰ τῶν ἐτραβατι-- 

^ ^ * ^ « M , * ? 

X0 , xG πρὸ τοῦ ἀπελθεῖν τοὺς δεσπότας εἰς τὴν ἐκκλησίαν p 

δέχεταε σέκρετον μετὰ λευχῶν χλαγιδίων εἰς τὸ χρυσοτρίκλι- 

N - , 
vor, καὶ γίγεται 3; προβολὴ τῆς πατρικιότητος, καὶ δίδοται 
4. μεταδίδωσε ed. 18. τὴν δϑωδεχάήμερον. Aliquid deesse 


videtur R., e. c. dà, vel εἰ uj μόγον, vel ὅταν δὲ κατὰ. ao. 
κυριαχῇ. καὶ ed. ὃ 
cha ad antimensium, in quo dona reposuerunt, progresso, patricii 
intrant, et communione ipsis impertita, ad scamnum patriciorum 
discedunt, omnes Saga purpurea gestant, et obsequio promotis dis- 
tributo, ad domos suas cum comitibus discedunt. Silentiarii sagis 
russis induti, conscensis equis, ipsorum codicillos portant et usque 
ad domos suas eos sequuntur. Si promotus patricius uxorem habet, 
silentiarius codicillos patriciae tradit, et ab ea nummos XII accipit : 
si caelebs est, silentiarius codicillos in grabato eius reponit, ab ipso 
nummos XII accipit, et convivio insuper exceptus, domum discedit, 
(V) Observandum est, quod die festo promotio patricii non institu- 
atur, instituatur vero in dodecaémero festorum, in hexaémero se- 
ptimanae renovationis, in die palmarum et dominica pagana. Sancto 
sabbato senatus admonetur, ut albis tunicis et atrebaticis incedat, 
€i priusquam Domini in ecclesiam veniunt, secretum candidas tuni- 
cas gestans in chrysotríclinio praesto est, promotio ad patriciatus 
dignitatem celebratur, et in consistorio solennis Imperatoris in throno 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 16 


242 ΟΟΝΒΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


“μεταστάσιμον ἐν τῷ κογσιστωρήρ, καὶ ἀλλάσσεε πᾶσα ἢ 
Ms.106.2 σύγκλητος ἀτραβατικὰ χλαγίδια κατὰ τὴν συγήϑειαν τῆς ἡμέ- 
ρας τοῦ ἁγίου σαββάτου, ὁμοίως xoi οἱ προβληϑέντες πα- 
τρίύκιοι τὰ ἀτραβατικὰ, εἰ μέν ἐστιν στρατηγὸς, φορεῖ σαγών 
ἀληϑινὸν, βαστάζων καὶ τὰ χωδικέλλια αὐτοῦ ἔμπροσϑενδ 
τῶν δεσποτῶν. καὶ ἐπέρχονται μέχρι τῆς ἐχκλησίας, καὶ 
Ed.L.1420r& ἀλλάξουσιν οἱ δεσπόται τὰς ἐνδυτὰς τῆς ἐχχλησίας, ὕπο- 
στρέφουσιν ἐν τῷ παλατίῳ καὲ ἀλλάσσουσιν οἱ προβληϑέντες 
᾿πατρίκιοι τὰ ἄσπρα χλανίδια, καὶ ἐπαίρουσιν οἱ σιλεντιάριοι 
τὰ κωδιχέλλια αὐτῶν. οἱ μὲν στρατηγοὶ μετὰ σαγίων ἀλη-ττο 
ϑινῶν ἀπέρχονται ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ, χαϑὼς τὰ mpogón9érvra» 
διὰ τῶν σχολῶν καὶ τὰς δοχὰς τῶν μερῶν, xai ἐξέρχεται ὅ 
πατριάρχης ἐκ τοῦ ϑυσιαστηρίου, καὶ ποιεῖ τὴν εὐχὴν, ὡς 
"ἔχει ἡ συνήϑεια, καὶ ἀναχωροῦσιν εἷς τοὺς οἴχους αὐτῶν, 
καϑὼς ἀνωτέρω εἴρηται. ἐν ἡμέρᾳ παρακυπτικοῦ φιάληςιτϑ 
γίνεται, καὶ παρακύπτει μετὰ τὸ κωδικέλλιον, καὶ ἐν τῇ 
συμπληρώσει τοῦ παρακυπτιχοῦ “τῆς φιάλης τῶν Βενέτων 
Β ἐπέρχονται τὰ μέρη εἰς τοὺς τόπους αὐτῶν εἰς τὰς σχολὰς, 
δμοίως καὶ οἱ προβληϑέντες πατρίχιοι ὀψιχευόμενοι dnégyov- 
ται εἰς τὰς σχολὰς, χαὶ δέχονται αὐτοὺς τὰ μέρη, καὶ dnég-20 
χονται ἐν τῇ ἐχχλησίᾳ, καὶ πληροῦται πᾶσα ἡ ἀκολουϑία, 
ὡς ἔχει ἡ συγήϑεια, χαϑὼς ἀνωτέρω εἴρηται. εἰ δὲ οὐκ 
ἐστι συγχλητικὸς ὃ προβληϑεὶς πατρίκιὸς, ἀλλ᾽ ἔστιν ἀπὸ 
σπαϑίου, οὐχ εἰσέρχεται ἐν τῷ χρυσοτριχλίνῳ, ἀλλ᾽ ἐνδύει 


16. τῶν χωδιξελλίων ed. 


consessus fit, senatus omnis atrebaticas tunicas, ut die sancti sabbati : 
mos est, patricii recens creati atrebatica mutant, sique in his stra- 
legus est, sagum purpureum suosque codicillos coram Dominis gestat. 
Et abeunt ad ecclesiam, dumque Domini instrata ecclesiae muta- 
runt, ad palatium revertuntur, promoti patricii albas tunicas indu- 
unt, silentiarii eorum codicillos gestant. Stralegi sagis purpureis, 
ut diximu& supra, ad ecclesiam per scholas et factionum stationes 
abeunt, pàtriarcha ab ara progressus, ut mos est, precatur, sicque 
domum unusquisque, ut diximus, discedit. Porro si promotio eo 
dics quo in phus thronus imperatorius ponitur, instituitur, is quo- 
que cum codicillo prospicit, et postquam Veneti eo die solennes ce- 
rimonias phialae peregere, factiones ad loca sua in scholas se con- 
ferunt: abeunt quoque promoti patricii cum obsequio in scholas, 
ubi a factionibus excipiuntur, deinde in ecclesiam, ommisque ritus 
ibi pro more, quem nos supra exposuimus, peragitur. Si promotus 
patricius non senatorii ordinis, sed unus de spathariis est, non in- 
greditur chrysótriclinium, sed cerimoniarius ipsum sago russo induit. 
Velis omuibus chrysotriclinium pro more ingressis et in «consistorio 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.47.0. 243 


- - e 
αὐτὸν ὃ τῆς καταστάσεως σαγίον δοῆς. καὶ ὅτε εἰσέλϑωσι 
. p* e $E ' E - , A 
τὰ βῆλα ὅλα κατὰ τὴν συνηϑειαν ἐν τῷ χρυσοτρικλίγῳ xat 
σταϑῶσι χονσιστώριον, χρατεῖ ὃ τῆς καταστάσεως τὸν ὀφεί- 
λοντα “προβληϑῆναι εἰς τὸ πούλπιτον τῶν ἀργυρῶν πυλῶν 
διμετὰ ἄλλου σιλεντιαρίου, καὶ ἔρχεται Ó ὀστιάριος μόνος, 
^ 2 , ^"^ L4 ΨΎ o. , ^ - 
xai ἵσταται εἰς τὸ βῆλον ἔσωθεν, xai Ort λαβὴ τὸ vtvu&Q 
παρὰ τοῦ πραιποσίτου, κρούει τὸ βῆλον, wai ἐπαέρει αὐτὸ 
, € 
ὃ σιλεντιάριος, καὲ εἰσέρχεται ὃ προβληθεὶς πατρίκιος (0 
σαγίου δοῆς, κρατούμενος ὑπὸ τοῦ τῆς καταστάσεως καὶ 
τοἑτέρου σιλεντιαρίου, καὶ πίπτει μετὰ τῶν σιλεντιαρίων ὃ προ- 
ληϑεὶς τὸ πρῶτον, τὸ δεύτερον πίπτει εἰς τὴν μέσην TOv 
, ?j / 
ν᾿ ' , —- , 
τριχλίνου, τὸ τρίτον πίπτει ἀπὸ διαστήματος TOU σένζου. Με5.το6. b 
xai φέρουσιν αὐτὸν, καὶ πίπτει ἔμπροσθεν τοῦ ὑποποδίου͵ 
χαὲ φιλεῖ τοὺς πόδας τοῦ μεγάλου βασιλέως καὶ τὰ δύο 
τϑδαὐτοῦ γόνατα, ὅμοίως καὶ τοῦ μιχροῦ, καὶ ἁπλοῖ τὰς χεῖρας 
' Ἢ - - ς- r, 
xci λαμβάνει παρὰ τῶν δεσποτῶν τὰ κωδιχέλλια, καὶ φιλεῖ 
, - - - τ 
τὰς χεῖρας τῶν δεσποτῶν, καὶ ὀπισϑοποδεῖ αὐτὸν Ó τῆς xa-D 
ταστάσεως, ἔνϑα τὸ τρίτον προσεχύνησε, καὶ εἰσέρχονται οἵ 
᾿ , -* - - 
πατρίχιοε ἀπὸ τε μαγίστρων xai τῶν λοιπῶν πατριχίων» 
, € - » 
ἧὩοχρατούμενοι ὑπὸ σιλεντιαρίων, ἀπευχαριστοῦντες τοῖς δεσπό-: 
ταῖς πατρίκιοι χαὲ μόνον- οἱ δὲ λοιποὲ συγκλητικοὲ οὐ πί- 
πτουσιῖν, ὡς μὴ γενομένου συγχλητιχοῦ. καὲὶ ἀπέρχεται ὄψι-: 
, - 3 - 
κευύμενος ἐν τῷ χονσιστωρίῳ, xai οὕτως ἀπέρχονται ἐν τῇ 
ἐχχλησίᾳ, xai τὰ λοιπὰ πά ληροῦ ἧς ἔχει ἢ j- 
nota , τὰ λοιπὰ πάντα πληροῦται, ὡς ἔχει ἢ συνὴ 
φῶ δον ὦ - , c E] ὌΧ Δ 
2596.4, καὶ ἐπὲ τῶν λοιπῶν πατρικίων, καὶ Ort ἀναχωρεῖ ἀπῦ 


5. ὃ οἴη. ε. "c 


constitutis, cerimoniarius candidatum in pulpito portarum argentea- 
rum cum alio silentiario tenet, tunc' solus ostiarius venit, eum in 
velo interiori constituit, et signo a praeposito dato, velum pulsat, 
quod silentiarius tollit, et sic promotus patricius in sago russo, a 
cerimoniario alioque silentiario sustentatus, ingreditur et una cum 
silentiariis primam adorationem exhibet, secundam in medio tricli- 
nio, tertiam quodam a tlirono intervallo. Mox ab his deductus, pe- 
des ac genua magni et minoris Imperatoris osculatur, et expansis 
manibus, postquam codicillos a Dominis accepit, dextras eorum o- 
sculatur , cerimoniarius eum ad locum, ubi tertium procubuit, re- 
ducit , et patricii a magistris, ceteris patriciis ac silentiariis circum- 
dati , intrant, e quibus tantum patricii gratias Dominis agunt, reli- 
qui vero senatores, quoniam non unus .sui ordinis promotus est, 
haud procidunt. Posiremo in solenni obsequio ad consistorium, inde 
ad ecclesiam abit, ubi reliqua omnia pro more etiam a ceteris pa- 


244  . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


- » ν d ea 
τῆς ἐκκλησίας, φορεῖ καὶ αὐτὸς σαγίον ἀληθινὸν, καὶ" οὕτως 
ἀναχωρεῖ εἰς τὸν οἶχον αὑτοῦ. 


Ed.L. 143 ΚΕΦ. um. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ προβολῇ πατρικίων. 


3 
EioshJov ὃ βασιλεὺς sig τὴν καμάραν τὴν οὖσαν πρὸς 
* * e reg , » - Li eh 
τὸν ναῦν τοῦ ἁγίου Θεοδώρου ἐνδὸν τοῦ fiov, προσκαλεῖ- 
τῶν Ó πραιπόσιτος τοὺς βεστήτορας, καὲ περιβάλλουσι τὴν 
, ^ , ^ , j/« , , € . 
χλανίδα τὸν βασιλέα, καὶ τούτων ἐξελϑύγτων, στέφεται ὑπο 
-“ , » , & » - , ,? * 
τοῦ πραιποσίτου, ἔπειτα ἐξέρχεται ἐκ τῆς καμάρας, ἔν ἢ 
, i] ες ' - "e E ^— 
ἐστέφϑη, καὶ «vtÀgov καϑέζεται émi τοῦ σένζου αὑτοῦ τοῦτο 
ἱσταμένου εἰς τὸ χρυσοτρίκλινον. στάντων δὲ τῶν ἀρχόντων 
Βτοῦ χουβουχλείου ἔγϑεν κὠχεῖϑεν, oi χουβικουλάριοι xai oi 
σπαϑοκουβιχουλάριοι ἵστανται ὀπίσω κύχλῳ τοῦ σένζου, xa- 
ϑώς ἐστι τὸ, ἡμικύχλιον, διὰ τὸ χωρηϑῆναι τοὺς μέλλοντας 
εἰσελϑεῖν διὰ τῶν ὀχτὼ βήλων" οἱ δὲ πρωτοσπαϑάριοι εὐγοῦχοιιϑ 
- ν καὶ ^ * ς. 
ἵστανται πλησίον τοῦ σένζου. εἶτα λαβὼν τὸν ϑυμιατὸν ὃ 
N -- b 
μινσουράτωρ ἢ καὶ ὃ παπίας τοῦ παλατίου τοῦ μεγάλου, 
ϑυμιᾷ ἀπὸ τοῦ αἰρομένου βήλου τοῦ χρυσοτριχλίγου, xa 
^ ^ - - 
ἀνέρχεται ϑυμιῶν τὸν βασιλέα, καὶ τοῦτο ποιῶν &x τρίτου 
Μ53.107.ἃ ὑποχωρεῖ. xai λαβὼν νεῦμα ὃ πραιϊιπόσιτος παρὰ τοῦ βασι-20 
λέως, ὠπέρχεται καὶ ἵσταται ἔμπροσϑεν τοῦ βασιλέως μέσον 
» , ' ἂν , HE 
τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουχλείου, καὶ ἐφαπλώσας τὰς χεῖρας 


it. ἱστάντων ed, 


triciis peraguntur, ex ecclesia vero discedens, sagum purpureum ge- 
stans, domum abit, 


CAP. 48. 
Observanda in promotione Patriciorum. 


Imperatore cameram prope templum 8, Theodori intra velum 
ingresso, praepositus vestitores vocat, qui ipsum tunica induunt, 
hisque egressis, a praeposito coronatur, deinde e camera, ubi co- 
ronatus est, prodit atque in throno suo in chrysotriclinio constituto 
sedet. Interea praefecti cubiculo ab utroque latere, cubicularii et 
spathocubicularii a tergo throni in circulo adstant, ut est semicir- 
culus, quo per octo vela ingressuri venire debent: protospatharii 
vero eunuchi prope thronum consistunt. Deinde mensurator aut e- 
tiam papias palatii magni thuribulum sumit, et a velo sublato chry- 
sotriclinii cum thure veniens, Imperatorem incensat, quo ter facto, 
discedit. Tunc praepositus, signo a Domino accepto, abit et coram 
Imperatore in medio praefectorum cubiculi stat, manibusque una 
cum tunica sua expansis, Imperatorem veneratur, non inclinatis ta- 


———a— — —— Ou 7 ——— 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.285. 245 


αὑτοῦ μετὰ τοῦ χλανιδίου αὑτοῦ, mgogxvvst τὸν βασιλέα, μὴ 
κλίνας τὰ γόνατα, εἰ μὴ μόνον τὸ σχῆμα τῆς προσκυνήσεως; α 
ὃν τρύπον 7 τῆς ἡμέρας τάξις ἀπαιτεῖ. xai εἶϑ᾽ οὕτως ἐξέρ- 
χεται μετὰ δύο ὀστιαρίων, ἔμπροσϑεν αὐτοῦ βασταζόντων 
5xai τὰ βεργία αὑτῶν ἐν τῷ τριπέτωνι, xal εὑρίσκει τοὺς 
μαγίσερους ἡτοιμασϑέντας παρὼ τοῦ τῆς καταστάσεως, καὲ 
προσχαλεῖται αὐτοὺς ὃ πραιπόσιτος" καὶ ἵστανται ἔξω τοῦ 
βήλου τῆς πύλης τοῦ χρυσοτριχλίγου δύο σιλεντεάριοι, καὶ 
ἡνίκα προσχληϑῶσιν οἱ μάγιστροε παρὰ τοῦ πραιποσίτου " 
τοαΐρεται ὕπερϑεν τὸ βῆλον ὑπὸ σιλεντιαρίων, καὶ εἰσέρχονται, 
οἵ μάγιστροι μετὰ τοῦ πραιποσίτου, τὸ πρῶτον βῆλον, xui 
στὰς ὃ πραιπόσιτος πλησίον τοῦ αὐτοῦ βήλου, οἱ δὲ μάγι- 
στροι ὀπίσω αὐτοῦ, νεύει ὃ πραιπόσιτος τοὺς ὀστιαρίους, καὲ 
ἵστανται ἔνδον τοῦ βήλου. λαβὼν δὲ νεῦμα ὃ ἔνδον πραιπό- Ὁ 
15otrog παρὰ τοῦ βασιλέως, δίδωσι νεῦμα τῷ μινσουράτωρι ἢ 
τῷ χουβιχουλαρίῳ τῷ αἴροντε τὸ βῆλον, καὶ εἰσέρχεται Ó 
πραιπόσιτος καὶ ἀνέρχεται ἐν τῇ στάσει αὐτοῦ" οἱ δὲ μά- 
- )ζγιστροι εἰσελϑόντες ἔνδον τοῦ βήλου, πίπτουσι, καὶ ἀγαστάγ- 
τες ἵστανται ἐν τῇ τάξει αὑτῶν ἀπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χου- 
aofovxAsov ἔνϑεν κὠκεῖϑεν. (B.) Καὶ αὖϑις λαβὼν νεῦμα ὃ 
πραιϊιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, εἰσέρχεται εἰς τὸ μέσον. 
xai προσχυνήσας, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, ἐξέρχεταε μετὰ δύθεά. 1, 144 
δστιαρίων ἐν τῷ τριπέτωνι, xoi προσκαλεσάμενος τοὺς ἀγϑυ- 
πάτους, εἰσάγει αὐτοὺς, βῆλον B* προσκυνήσαντες δὲ καὲ 


16. ZXOAL. Ἰστέον, ὅτι, εἰ ἔστιν εὐνοῦχος ὅ μιγσουράτωρ, 
αἴρει τὸ βῆλον, εἰ δὲ μὴ, κουβιχουλέριος. | : 


men genibus; est enim tantum species adorationis, qualem ordo 
diei requirit. Sic cum duobus ostiariis, qui ante ipsum virgas suas 
in tripetone gestant, progreditur, magistros 8 cerimoniario ordinatos 
reperit, eosque praepositus advocat: extra velum portae chrysotri- 
clinii duo silentiarii stant, et arcessitis a praeposito magistris, velum 
ἃ silentiariis sursum tollitur, et ingreditur primum velum magistro- 
rum cum praeposito, qui prope illud constitutus, dum post se ma- 
gistros habet, ostiariis signum dat intra velum stantibus. Porro 
praepositus in velo, signo ab Imperatore: accepto , mensuratori aut 
cubiculario velum tollenti capite annuit, et ingreditur praepositus , 
suumque locum occupat. Magistri vero intra velum ingressi, se pro- 
sternunt, et postquam surrexere, in ordine suo post praefectos cu- 
biculo ab utroque latere adstant. (IL) Rursus praepositus secun- 
dum Imperatoris nutum in medinm venit; et adoratione, de qua 
supra diximus, facta, cum duobus ostiariis tripetonem petit, eL post- 
quam proconsules vocavit, eos in secundo velo adducit, ipsique post 
adorationem ad utrumque magistrorum latus se confemunt, praepesi- 


m 
246  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


αὐτοὶ, ἵστανται ἀπὸ τῶν μαγέστρων ἔνϑεν, κἀκεῖθεν, ὅ δὲ 
πραιπμύσιτος ἀνέρχεται ἐν τῇ στάσει αὑτοῦ, τοῦτο δὲ ποιεῖ 
ὅπ, S | » " pucr , H * ' - , 
χατὰ εἴσοδον éxügrOv βήλου. χαὲ αὖϑις λαβὼν γεῦμα, e&éo- 
χέται, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, ἐν τῷ τριπέτωνι, xai τέροσχα-- 
λεῖται πατρικίους καὶ στρατηγοὺς, καὶ εἰσάγει αὐτοὺς, βῆλονδ 
, , - , , € 
y* ἐχτελούντων καὶ αὐτῶν προσκύγησιν καὶ στάσιν, ὡς xai 
b e 9 « 
i oí πρώην. ἰστέον δὲ, Ori, εἰ uiv ovx ἔστιν ὃ ὕπαρχος za-* 
τρίκιος, ἐν τῷ τρίτῳ βήλῳ τῶν πατρικίων εἰσέρχεται ἐν τῇ 
li - L] MA » » * » - 
Β δυχῆ, ἐὰν δὲ κυαίστωρ ἡ λογοθέτης ἢ γενιχὸς ἡ éx τῶν τὰ 
- L4 5 
Ms. 107. bzrgóra ὀφφίκια χατεχόντων, ovz siot πατρίκιοι, οὐδεὶς eig-10 
ἔρχεται μετὰ τῶν πατριχίων, ἀλλ᾽ εἰσέρχονται μετὰ τῆς 
' συγκλήτου. χαὶ λαβὼν πάλιν νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ 
βασιλέως, εἰσέρχεται εἰς τὸ μέσον, καὶ προσχυνήσας καὶ 
ἐχτελέ ( ἃ ἐν τῷ πρώτῳ βήλῳ ἐξετέ) ἐξέρχε 
ἐκτελέσας πάντα, ἃ ἔν τῷ πρώτῳ βήλῳ ἐξετέλεσεν, ἐ oxe- 
3 j led , , 
ται μετὰ δύο ὀστιαρίων ἕν τῷ τριπέτωνε, καὲὶ εἰσάγει τὴνιϑ 
, - R] - ἮΝ ^ 2 ' L3 , 
σύγκλητον, 0 βῆλον" ἐχτελοῦσι δὲ καὶ αὐτοὲ Ópoíec. owvv- 
εἰσέρχογϊαι αὐτοῖς διὰ τῆς πλαγίας αὐτῶν ἐν μὲν τῷ δεξιῷ 
μέρει οἱ βεστήτορες, ἐν δὲ τῷ εὐωνύμῳ Ó λογοϑέτης μετὰ 
τῶν ἀδηχρητῶν καὶ ὃ δεφερενδάριος μετ’ αὐτῶν φορῶν φε- 
^ ' € ^ € 
αλώγην ἄσπρον. ioréov δὲ, ὅτι οἱ uiv ἀσηκρῆται xoi oi fs-20 
"TELA 4 ^ c , c * , 
στήτορες χαὶ ὃ Aoyo9éryc xci ὁ δεχαγὸς εἰσιόντες οὐ πί- 
πτουσιν, ἀλλ᾽ ἵστανται ὄπισϑεν τοῦ σεχρέτου ἔνϑεν κἀχεῖϑεν, 
c ^ , c , 5 - ΡῚ Ἦν ἡ 
ἡ δὲ σύγκλητος, ὡς προείρηται, ἐπελθοῦσα ἐχτελεῖ ἅπαντα 
2 , 1€ , 
ὡς καὶ οἱ πρότερον, εἶτα ἀνελϑὼν πάλιν ὃ πραιπόύσιτος, 


16. 0' βῆλα cod. 20. ἄσπραν ed. 24. ἀνέλθῃ ed, 


tus vero suam stationem repetit, et sic vela singula ordine intro- 
ducit. Rursus signo dato, ad tripetonem, ut supra diximus, pro- 
gressus, patricios et strategos vocat et in velo tertio adducit: ipsi, ut 
priores, adorant suasque stationes repetunt. Observandum est, prae- 
fectum , si patricius non sit, tertium velum patriciorum in rece- 
ptione intrare; si vero quaestor aut logotheta aut aerario praefectus 
aut e proceribus, qui primis officiis admoti sunt, patricii nom sint, 
nullum eorum cum patriciis, $ed cum senatu intrare. Rursus signo 
ab Imperatore dato, praepositus, in medio constitutus , postquam 
adorationem ac reliqua omnia peregit, quae in primo velo acta sint, 
cum duobus ostiariis tripetonem adit, ac senatorum quartum velum 
adducit, qui eosdem ritus observant: cum his ab eorum latere, a 
dextra parte vestitores, a sinistra logotheta cum a secretis et refe- 
rendarius, albam penulam gestans, accedunt. Ex his a secretis, ve- 
stitores, logothetes et decanus dum intrant, se non prosternunt, 
sed post secretum ab utroque latere subsistunt, senatus vero, ut 
diximus, aecedit eaque omnia, quae priores, peragit. Posthac prae- 


ἐν ΒῈ CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 8. 247 


Yararas ἐν τῇ τάξει αὑτοῦ, καὶ λαβὼν παρὰ τοῦ βασιλέως 
γεῦμα, εἰσέρχεται μέσον, καὶ προσκυνήσας ἐξέρχεται μετὰ 
ὀστιαρίων καὶ βεργίων ἐν τῷ τριπέτωνι, καὶ εἰσάγει τοὺς 
χόμητας τῶν σχολῶν εἰς τὸ & βῆλον * ἐχτελοῦσι δὲ xai αὐτοὶ 
δύμοίως. ὃ δὲ πραιπόσιτος ἀνέρχεται xol ἵσταται ἐν τῇ τάξει 
αὑτοῦ, καὶ αὖϑις λαβὼν νεῦμα εἰσέρχεται εἰς τὸ μέσον xa! D 
προσχυνεῖ, xai ἐξελϑὼν εἰσάγει κανδιδάτους, βῆλον ς᾽, xai 
αὐτοὶ, ὡς προείρηται, τὰ συνήϑη ἐχεελέσαντες, ἵστανται ἐν 
τῇ τάξει αὐτῶν. καὶ ὃ πραιπόσιτος εἰσελϑὼν πάλιν καὲ 
χοπροσχυγήσας, εἰσάγει δομεστίχους, βῆλον ζ΄" x«i αὐτοὶ ἐχτε-.. 
λοῦσιν ὁμοίως. εἶτα εἰσάγει τοὺς ἀπὸ ἐπάρχων, βῆλον m. 
(I.) Kai τελεσϑέντων τῶν ἡ βήλων, συνεισέρχονται μετὰ 
τοῦ ὀγδόου βήλου ὃ τῆς καταστάσεως καὶ οἱ σιλεντεάριοι ΕΔ.1,. 145 
ἔνϑεν χὠκεῖϑεν ὄπισϑεν τοῦ σεχρέτου, καὶ εἰ μὲν εἰσῆλθεν 
156 μέλλων γίνεσθαι πατρίκιος ἐν ἑνὲ τῶν βήλων, xai ἵσταται 
ἐν τῇ δοχῇ τοῦ σεχρέτου, προσχαλεῖται ὃ βασιλεὺς τὸν πραι- 
πόσιτον, καὶ ὃν ἂν κελεύῃ προβαλέσϑαι πατρίκιον, λέγει τὸ 
ὄγομα αὐτοῦ τῷ πραιποσίτῳ, κὠκεῖνος λέγει τῷ τῆς καταστά- 
σεως, κἀχεῖγος λαβὼν μετ᾽ αὐτοῦ σιλεντιάριον καὶ τὸν μέλ-- 
ἄολοντα προβληϑῆναι, ἐξαίφνης ἄγουσιν xai ἱστᾶσι μέσον ἔμ-- Ms.108.a 
προσϑεν τοῦ βασιλέως. εἰ δὲ ἔξω ἔμεινεν, ὡς μὴ ἀξίας οὔσης 
τῆς τάξεως αὐτοῦ εἰσελθεῖν μετὰ τῶν ἡ βήλων, μένει μετ’ 
αὐτοῦ ὃ τῆς καταστάσεως μετὰ σιλεντιαρίου ἑνὸς, ὁ δὲ βα-Β 
σιλεὺς προσχαλεῖται τὸν πραιπόσιτον καὶ γνωρίζει τὸ ὄνομα 
17. χελεύει cod. προβάλλεσϑαι ed, 20. ἵστασε ed. 


positus, rursus ingressus, in suo ordine stat, et signo ab Impera- 
tore dato, in medium pergit, factaque adoratione, cum ostiariis et 
virgis tripetonem petit, ac comites scholarum ad quintum' velum per- 
ducit, qui eosdem, ac priores, ritus observant. Praepositus vero ac- 
cedens, in suo loco subsistit, ac rursus signo dato, in medium ve- 
nit, adorat, et egressus, candidatos ad velum sextum ducit, qui et 
ipsi, postquam solennia, ut diximus, celebrarunt, in suo ordine con- 
sistunt. Iterum praepositus ingressus, post adorationem domesti- 
cos, velum septimum, adducit, qui easdem cerimonias observant: 
deinde octavum, expraefectos. ( I1) Octo autem velis ita completis, 
cum octavo cerimoniarius et silentiarius ab utroque latere post se- 
cretum intrant, et si candidatus patriciae diguitatis in uno ex his 
velis ingressus est, inque loco secreti stat, lmperator praepositum, 
εἰ quem ad patricii dignitatem evehere vult, vocat, nomen eius 
praeposito, is cerimoniario indicat, qui secum sumto silentiario et 
candidato, statim eos in medium in conspectum Imperatoris pro- 
ducit. Si vero foris mansit, cum scilicet eius dignitas ipsi cum octo 
velis intrare non permittit, cerimoniatius ac unus e silentiariis cum 


5 
᾿αἠ8 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τοῦ μέλλοντος προβληϑῆναι, ὃ δὲ πραιπόσιτος ἵσταται μέσον 
τοῦ σέχρέτου, καὶ προσχυγήσας, ἐξελϑὼν μετὰ δύο Gor: 
Qícv , ᾿προσχαλεῖται αὐτὸν, xci εἰσάγει, φοροῦντα σαγίον᾽ 
δοῆς. κρατοῦσι δὲ αὐτὸν ὅ,τε τῆς καταστάσεως xal σιλεντιά- 
θιος, καὶ ἱστᾶσιν αὐτὸν μέσον τοῦ σεχρέτου ξμπροσϑὲν τοῦξῃ 
βασιλέως, ὃ δὲ πραιπόσιτος εἰσελϑὼν ἐν τῇ καμάρᾳ καὶ τὰς. 
πλάχας παρὰ τοῦ δευτέρου λαβὼν, ἐπιδίδωσιν αὐτὰς τῷ Ba- 
σιλεῖ. ἄγουσι δὲ τὸν μέλλοντα προβληϑῆναι ὃ τῆς καταστά-" 
σεως xai ὃ σιλεντιάριος, καὶ ῥίπτουσιν αὐτὸν εἷς τοὺς πόδας. 
C τοῦ βασιλέως, καὶ προσκυνήσας ἀσπάζεται αὐτοὺς, εἶτα τὰ yó-10 
γατα αὐτοῦ, εἶτα λαβὼν τὰς πλάκας ἀπὸ τοῦ βασιλέως, qi-- 
λεῖ καὶ τὰς χεῖρας αὐτοῦ. καὶ λαβόντες αὐτὸν ἀποφέρουσιν 
ὀπισϑοφανῶς, καὶ ἱστῶσιν αὐτὸν μέσον τοῦ σεχρέτου. ἄνα- 
μεταξὺ τῶν τοῦ χουβουκλείου ἀρχόντων, διαμερίζονται δὲ oi 
διλεντιάριοι, οἱ μὲν ἐκ δεξιῶν, οἱ δὲ ἐξ εὐωνύμων, xci Xa-,5 
βὼν ὃ δεξιὸς τὸν πρῶτον μάγιστρον, ἄγει αὐτὸν xai ἵστησιν' 
à» τῷ δεξιῷ μέρει τοῦ προβληϑέγτος πατριχίου, κἀκεῖνος. 
προσχυγνήσας, ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα, καὶ εἶϑ᾽ . οὕτως 
ἀπέρχεται ἐν τῇ αὐτοῦ στάσει τε xai τάξει. καὶ ἡνύτα τελέσῃ" 
τὴν εὐχὴν xai εὐχαριστίαν ὃ πρῶτος μάγιστρος, εὐθέως xu-9 
Ὁταλαμιβάνει ὃ εὐώνυμος σιλεντιάριος, εἰσάγων μάγεστρον ἔκ. 
τοῦ ἑτέρου μέρους, xai ἵστησιν αὐτὸν ἐξ εὐωνύμων τοῦ προ-- 
βληϑέντος πατρικίου, καὶ αὐτὸς. ὑπερεύχεται τὸν βασιλέα 
ἀπευχαριστῶν, ἡνίκα δὲ μέλλει ἐξελϑεῖν ὃ αὐτὸς μάγιστρος , 
5.-et 13. ἕστασιν ed. το. τὰ om. cod. et ed. — 18. ὑπερεύχεταν 
coni. R. 2j. ἐξελϑεῖν, ὃ αὐτὸς μάγιστρος καταλ, ed. 


eo remanet, Imperator yero praepositum vocat ac nomen promo- 
vendi ipsi indicat, praepositus in medio secreto adorat, deinde cum 
duobus ostiariis egressus, eum arcessit sagumque rubrum gestantem 
adducit. Cerimoniarius et silentiarius eum comitantur, et in medio 
secreto coram Imperatore constituunt, praepositus cameram ingressus, 
tabulas a secundicerio sumit easque Imperatori tradit. Adducunt vero 
candidatum cerimoniarius ac silentiarius, eumque ante pedes Imperatoris 
prosternunt, quos, adoratione facta, aeque ac genua, deinde et manus, 
tabulis acceptis, osculatur. Tunc ipsum retro abductum in medio secre- 
to inter cubiculi praefectos constituunt, ipsi silentiarii partim ad dex- 
tram, partim ad sinistram discedunt, quorum is, qui ad dextram stat, 
primum magistrum ducit, et ad dextram promoti patricii statuit, qui, 
adoratione facta, Imperatori prospera apprecatur, deinde ad stationem 
suam ordinemque abit. Precibus autem ct solenni gratiarum actione a 
primo magistro peractis, statim silentiarius ad sinistram constitutus . 
magistrum ab alio latere adducit, cumque ad sinistram promoti pa- 
vicit sistit, ipse solennes Imperatori gratias agit, faustaque precatur, 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. 1. 48, 249 


χαταλαμβάνει ὃ ἐκ δεξιῶν τὰ αὐτὰ ποιῶν. ἱστέον δὲ, ὅτε 
πάντες οἱ εἰσελθόντες διὰ τῶν ὀχτὼ βήλων χωρὶς τῶν ἀση-: 
χρητῶν καὶ τῶν βεστητόρων xci τοῦ ῥεφερενδαρίου, ἕχα- 
στος αὐτῶν κατὰ τὴν ἰδίαν τάξιν, εἰσέρχεται, κρατούμενος 
ὑπὸ σσιλεντιαρίου, πλησίον τοῦ προβληϑέντος πατρικίου, οὗ 
μὲν ἐκ δεξιῶν, οἱ δὲ ἐξ ἀριστερῶν. ἐχτελοῦσε δὲ καὶ αὐτοὲ. 
πάντα ἀκολούϑως, ὃν τρόπον ὃ ἐκ δεξιῶν μάγιστρος καὶ ὃ ἐξ Ed.L. 146 
ἀριστερῶν ἐξετέλεσαν. wai πάντων προσχυνησάντων xai dntv-Ms.1o8.b 
χαριστησάγτων τὸν βασιλέα, λαβόντες τὸν προβληϑέντα πα- 
τοτρίκιον ὅ,τε τῆς καταστάσεως καὶ ὃ σιλεντιάριος, ἄγουσιν 
αὐτὸν πρὸς τὸν βασιλέα, καὶ πεσὼν φιλεῖ τοὺς πόδας τοῦ 
βασιλέως, εἶτα τὰ γόνατα αὐτοῦ, καὶ εὐξάμενος xai ἀπευ-: 
χαριστήσας τὸν βασιλέα, ἀπελϑὼν ἵσταται ἐν τῇ τάξει αὐ 
τοῦ, εἶτα λαβὼν γεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως 
«ὔλέγει,͵ κελεύσατε." (4.) Καὶ πάντες ὑπερευξάμενοι ἐξέρχον-: 
ται, ὃ δὲ βασιλεὺς ἀναστὰς ἀπὸ τοῦ σένζου αὑτοῦ, εἰσέρχε- 
ται ἐν τῇ χαμάρᾳ τοῦ ἁγίου Θεοδώρου, καὶ λαβὼν ὃ πραι- 
πόσιτος τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέως, προσχα-Β 
λεῖται τοὺς βεστήτορας, καὶ ὠπαλλάσσουσιν αὐτοὲ τὴν χλα- 
δογίδα αὐτοῦ. ὃ δὲ προβληϑεὶς πατρίκιος ἐξέρχεται διὰ τῶν 
σχύλων ἐν τῷ ἱπποδρόμῳ, καὶ περιπατεῖ ἔμπροσθεν αὐτοῦ 
σιλεγτιάριος βαστάζων τὰς πλάκας, καὶ εἰσελϑὼν εἰς τὸν ναὸν 
τοῦ ἁγίου Στεφάνου, ἅπτει κηροὺς, καὶ εὐξάμενος ἐξέρχεται 


4 
11. T0» om, ed. 


egressurum yero magistrum silentiarius, qui ad dextram constitutus 
est, eosdem ritus observans, excipit. Ceterum ommes.ac singuli 
praeter secretarios, vestitores et referendarium per octo vela, pro 
sua dignitate ac ordine, a silentiariis. stipati, prope patricium pro- 
motum, partim a dextra, partim a sinistra, ingrediuntur, et omnia 
ordine, quae magister ad dextram sinistramque peregerunt, peragunt. 

m vero omnes adorationem et gratiarum actionem Imperatori 
uere, cerimoniarius et silentiarius promotum patricium excipi- 
unt, a quibus ad Imperatorem perductus, pronus in terram pedes 
ac genua eius osculatur, precatus vero et gratiis Imperatori actis, 
ad suum ordinem abit: praepositus, signo ab Imperatore dato, dicit: 
lubete. (YV.) Sic ommes fausta precati discedunt, Imperator vero ἃ 
throno surgens, cameram 5. Theodori ingreditur, praepositus, corona 
^ capite eius demta, vestitores vocat, qui tunicam imperatoriam 
mutant. Promotus autem patricius per scyla ad hippodromum abit, 
coram quo silentiarius, tabellas gestans, procedit, ipse, templum 
S. Stephani ingressus, cereos accendit, precatusque cgreditur, et ab 
honoratis, a sceuophoris, a militibus: tagmatum, decanis ac diaeta- 


E 
550 CONSTANTINI PORPHYROGENITI- 


ἐχκεῖϑεν, καὶ δηριγευόμενος ὑπό τε ἀξιωματικῶν, σκευοφόρων, 
στρατιωτῶν ταγμάτων, δεκαγῶν καὶ διαιταρίων, διέρχεται 
διὰ τοῦ ἱπποδρόμου καὶ τῆς ϑερμάστρας, καὶ ἀπέρχεται ἐν 

- Lu ^ rf ^ " 
τῷ χογνσιστωρίῳ, καὶ ἅψας κηροὺς ἐξέρχεται, καὶ ὑπὸ τῶν 
αὐτῶν δηριγευόμενος, ἐξέρχεται διά τε τῶν ἐξχουβίτων xci 

οτῶν σχολῶν. δέχονται αὐτὸν οἱ τοῦ μέρους τῶν Βενέτων, 
» T c" iw. ' 2 - Hh e ; 
ἐν Q ἅπτει κηροὺς ὃ βασιλεὺς ἐν τῇ τρίτῃ τάξει, ὃτε προέρ-: 

- -» € * 
χεται ἔξωϑὲεν τῶν μεγάλων πυλῶν, ἀχτολογοῦσι δὲ αὐτὸν» 
χαϑὼς τελοῦσιν ἐν ταῖς προβολαῖς τῶν πατρικίων, λέγοντες 

M * c - 25 ^ "x , » Cr , - 
καὶ TO ,0 δεῖνα᾽᾽, καὶ ,,εἰσε πατρίκιος ," καὶ ἐπιδίδωσιν αὐτῷτο 
ὃ δήμαρχος λιβελλάριογν. καὶ ἀνελϑὼν ἐν τῇ πύλῃ πλησίον 
τῆς χαλκῆς, δέχεται αὐτὸν τὸ μέρος τῶν Πρασίνων, xai ἐπι- 

i. c , , - 
δίδωσιν ὃ δήμαρχος τὸ λιβελλάριον, xai ἵσταται μέσον, cg 

5 ^ , - ^M 
εἰϑισται αὐτῷ πάντοτε ἐν ταῖς δοχαῖς γίνεσϑαι. εἶτα τελε- 

, ^ . - ^ € bd - d 
σάντων τῶν δύο μερῶν, ἐξέρχεται διὰ τῆς χαλκῆς, xal 0ie3-15 
ϑὼν μέχρι τοῦ ἁγίου φρέατος, ἅπτει ἐκεῖσε χηροὺς, καὶ ei? 

ei kJ a Li ; 

D οὕτως εἰσέρχεται tig τὴν μεγάλην ἐκκλησίαν, xai ἔμπροσϑεν 

- « €- c ^ x , 

Ms.109. «τῶν ἁγίων ϑυρῶν ἑστὼς, εὔχεται, xal προσκαλεσάμενος αὖ-: | 

* v ^ ^ , 1 
τὸν ὃ πατριάρχης, κλίνει τὴν αὑτοῦ κεφαλὴν, λέγων εὐχὴν, 
£i9^ οὕτως χοινωνεῖ τοῦ ἀχράντου σώματος καὶ αἵματος r0v20 
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ παρὰ τοῦ πατριάρχου, uai 
ἀσπασάμενος αὐτὸν ὃ πατριάρχης, ἀποπέμπει αὐτόν. ὃ δὲ 
πατρίκιος τὴν ἐξ ἔϑους τῇ ἐκκλησίᾳ διδομένην συγήϑειαν δε- 
δωκὼς, ἐξέρχεται διὰ μέσου τοῦ ναοῦ εἰς τὸν νάρϑηχα, 


1. ἀξιωματικῶν σχευοφόρων, στρατιωτῶν; ταγμάτων ed, 8. 
τῶν om. ed. δὲ om. ed. 20. x«i &i9^ ed. 


riis stipatus, per circum balneumque in consistorium abit, et cereis 
. accensis, iisdem comitantibus, per excubias scholasque discedit, Fa- 
ctionarii Veneti eum, ubi lLmperator cereos accendit, in tertio or- 
dine excipiunt, et dum per magnas portas procedit, ipsi, ut in 
promotionibus patriciorum solent, acclamant, dicentes: JN. Ν. et: 
es patricius, demarchus vero ipsi libellum tradit. Ad portam pro- 
e chalcen ascendentem factio Prasina excipit, demarchus libellum 
ipsi tradit, in medio, ut semper in his receptionibus solet, consti- 
tutus. His a factionibus peractis, per chalcen egreditur, et ad san- 
ctum puteum digressus, cereos accendit, postea magnam ecclesiam ingre- 
ditur, ubi ad sacras ianuas subsistens, precatur: patriarcha, post- 
quam eum adyocavit, inclinato capite precatur, a quo postea sacrum 
corpus et sanguinem Domini nostri lesu Christi accipit, datoque 
osculo, dimittitur. Patricius, solenni munere ecclesiae oblato, per 
medium templum ad narthecem abit, ubi, mutata veste, scaraman- 
gium suum sagumque purpureum induit, et conscenso equo, uma 


FF 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 48. 281 


χἀχεῖσε ὠπαλλάξας βάλλει τὸ σχαραμάγγιον αὑτοῦ καὶ σα- 
γον ἀληθινὸν, καὶ si9' οὕτως ἐξελϑὼν ἀπέρχεται ἔφιππος 
αὐτὸς, καὶ ὃ σιλεντιάριος ἔμπροσϑεν αὐτοῦ, βαστάζων τὰς 
πλάχας, φορῶν σαγίον ἀληϑινὸν, οἱ δὲ λοιποὶ, οὗς ἀνωτέρω Ed.L. 147 
δεϊρήχαμεν, δηριγεύουσιν αὐτὸν μέχρε. τοῦ οἴκου αὐτοῦ. 
ἰστέον δὲ, ὅτι οὗς ἀνωτέρω εἴπομεν, πεζοὲ δηριγεύουσι, 
καταλαβὼν δὲ ὃ πατρίκιος τὸν οἶχον αὐτοῦ, ὑποδέχεται ndv- 
τας, ἡ δὲ ἐν τῇ τραπέζῃ κάϑεδρα τοῦ σιλεντιαρίου πλησίον 
τοῦ πατριχίου εἰς τὸ ἀριστερὸν μέρος igor(umg καϑέζεται" 

τοΐ γὰρ τάξις οὕτως παρέχει" λαμβάνουσι δὲ καὶ αὐτοὶ παρὰ 
τοῦ πατριχίου οἵ τε σιλεντιαρέοι καὶ οἱ στρατιῶται τὰς ἐξ 
ἔϑους διδομένας αὐτοῖς συνηϑείας, καὶ ἀπέρχεται ἕχαστος 
εἰς τὸν οἶχον αὐτοῦ, εὐχαριστοῦντες τὸν Θεὸν xai Vnsg- 
εὐχόμενοι τὸν πλουτοποιὸν ἡμῶν βασιλέα. Β 

hl 


15 *Ax1oloyle τῶν δήμων ἐπὶ προαγωγῇ πατριχίου. 


Τῆς συνήϑους τάξεως τελουμένης ἐν τῷ παλατίῳ ἐπὲ τῇ 
- ^ * —- , 
τοῦ πατρικίου προαγωγῇ, ἐξέρχεται διὰ τῆς προελεύσεως, ὁ- 
, € ^ Li - 
ψιχευόμεγος ὑπὸ σιλεντιαρίου, δηλονότι τοῦ σιλεγτιαρίου βα-: 
στάζοντος τὸν τούτου χωδίκελλον, xai ἀπέρχεται εἰς τὴν ἐχ- 
20xÀgcíav τοῦ ἱπποδρόμου εἰς τὸν ἅγιον Στέφανον, xai ἅπτει 
ἐχεῖσε χηρούς, xai ὀψικευόμενος ὑπὸ ἀξιωματιχῶν, ἀπέρχε.- 
- ' 2» ^ 
ται ἐν τῷ χονσιστωρίῳ, καὶ ἅπτει ἐκεῖσε κηροὺς, ὅμοίως xu . 
P ᾿ - 
εἰς τὴν τοῦ Κυρίου ἐχκλησίαν, καὶ ἵστανται οἵ τε ἀξιωματι- 


cum silentiario, tabellas ante ipsum ferente sagumque purpureum 
gestante, discedit; reliqui usque ad aedes suas eum comitantur, Hic 
vero observandum est, eos, quos supra commemoravimus, pedibus 
comitari , ^ qua quidem patricius domi ommes excipit, ubi sella si- 
lentiario ad mensam prope patricium ad sinistrum latus, aequo ho- 
nore, quod eius dignitas postulat, ponitur: accipiunt vero et ipsi 
silentiarii ac copiis praefecti a patricio solennia munera, omnesque 
domos suas, gratias Deo agentes et clementissimum Lmperatorem 
nostrum laudantes, repetunt. 


ACTA ET ACCLAMATIONES FACTIONUM IN PROMOTIONE PATRICII. 


Solito promotionis patricii ritu in palatio peracto, in pompa 
egreditur, comitante silentiario, eo scilicet, qui codicillos patricii 
portat, et ad S. Stephani ecclesiam in hippodromo abit, ac cereos 
ibi accendit, Deinde ab officiis aulae stipatas, ad consistorium per- 
gens, cereos ibi accendit: ita et in ecclesia Domini, ubi proceres 
et scutarii numeri et diaetarii omnium diaetarum et decani in por- 
ticu candidatorum adsunt, A quibus stipatus patricius ad aeneas 


- 
252 CONSTANTINI PORPHYROGENITI . 


Cxod καὶ τὰ σκουτάρια τοῦ ἀριϑμοῦ καὶ oi διαιτάρεοε τῶν ü-- 
λων διαιτῶν καὶ οἱ δεχαγοὲ εἰς τὸν μάχρωνα τῶν χκανγδιδάτων. 
xai ὠπέρχεται ὃ αὐτὸς πατρίκιος, ὀψικευόμεγνος ὕπ᾽ αὐτῶν, 
ἕως τῶν χαλκῶν πυλῶν τῶν κορτιγνῶν, καὶ λέγει ὃ ἀδμην-. 

Ms.1og.b σουγάλιος στήτω," καὶ κρατεῖ ὃ νουμεράριος τὸ βῆλον καὶδ 
λέγει" »λεβὰ πατρίκιε ἐλώχκ." καὶ πάλιν λέγει ὃ ἀδμηνσου- 
͵ € οὐ c 
γάλιος, ἅπερ φωνοβολεῖ 0 νουμεράριος, xoi ἐξέρχεται 0 ma- 
τρίκιος, καὶ διέρχεται διὰ τῶν σχολῶν, ὀψικευόμενος δηλονότι 
c ^ M , ^ M 
ὑπὸ τῶν προειρημένων, τὸ δὲ μέρος τῶν Πρασένων ἵσταται 
* 
εἷς τοὺς ἁγίους ἀποστόλους tig τὰς σχολὰς, ἐκδεχόμενον τόγνιο 
“ ? ? ^ Li 
πατρίκιον, καὶ μετὰ τὸ στῆναι τὸν πατρίκιον εἰς τὸν εἰωϑύτα 
» ᾿ ' 
τύπον, λέγει ὃ δῆμος" ,,mgó πάντων εὐφημήσωμεν τοὺς δε- 
σπότας τῆς οἰκουμένης" οἱ κράχται" ,,Ὅ δεῖνα xai ὃ δεῖνα 
μ , * ΟῚ ' LI 4 crm » € HI 

. μεγάλων βασιλέων xai αὐτοχρατόρων πολλὰ τὰ é&rQ" 0 λαος. 
Ἴ ^ ^ , 
ἐκ τρίτου ὁμοίως. οἱ χράχται"  ,,0 δεῖνα xai ὃ δεῖνα εὐσε-τῦ 

, E] - ' o» » c di. , 3 , 
βεστάτων αὐγουστῶν πολλὰ τὰ ἐτη" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ τρί- 
b " ^ ^» 
του. οἱ κράχται" ,,TÀY πορφυρογεννήτων πολλὰ τὼ ÉvQ*" 
c * 
ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ τρίτου. οὕτως οἱ κράχται" καὶ εἶτα λέγουσεν 
» et S. ' * 
ἄχτα ἀπὸ φϑογγῆς" ,Tíc οὐκ ἔχει ini πλεῖον δοξάσαι τὸν 
? 
μόγον ἀϑάνατον βασιλέα," £x y, ,,χαὶ προβιβάζοντα ἀξίανεο 
E EDU * - E ! » 
Ed.L.148/70]5 ἀξίοις, ἐκ y, ,,καὶ σὲ ὃ δεῖνα ἐτίμησαν παραδύξως, 
? , ' - D mn »-:; AC , 1AX δ 
&xX y, τὴν τοῦ πατριχίου περίδοξον ἀξίαν," ἔκ y, 5€ 
, ^ 2 - , 
πάντων ποιητὴς xai δεσπότης τοὺς χρύγους αὐτῶν πληϑύνευ 
10. ΣΧΟΑ͂. Ἱστέον, ὅτι, προελεύσεως οὔσης ἐν τῇ ἁγίᾳ Σοφίᾳ, 
ἐὰν συμβῇ γενέσϑαι πατρίκιον, πρώτως δέχεται αὐτὸν τὸ μέρος 
τῶν Βενέτων εἷς τοὺς λύχνους μετὰ χαὶ [καὶ om. 64.} τοῦ δη-- 
μάρχου- τὸ δὲ μέρος τῶν Πρασίνων εἰς τὰς σχολὰς μετὰ χαὲ 
τοῦ δημάρχου. ἐχϑεχόμεγνος cod, 14. μεγάλῳ βωσιλεῖ 
xci αὐτοχράτορε ed. 15. εὐσεβεστάτῳ ed. 18, οὕτως om, 


cod. 21. τιμήσαγτα legendum aut aliquid deesse vide- 
tur R. 


portas cortinarum abit, dicitque admissionalis: Sta; numerarius au- 
tem, velum tenens, inquit: Leva te patricie loco. Rursus admissio- 
nalis, quae acclamaverat numerarius, repetit, et egressus patricius 
per scholas transit, scilicet a dictis stipatus. Factio Prasinorum in 
S. S. Apostolorum aede in scholis excipiens patricium , praesto est, 
quo loco solenni constituto , populus ait: Ante omnia fausta Domi- 
nis universi precemur. Cantores: NN. N. magnis Imperatoribus et 
Caesaribus multos annos! eadem populus ter. Cantores: N. Ν. pi- 
issimis Augustis multos annos; eadem populus ter. Cantores: Por- 
phyrogenitis multos annos; cadem populus ter; et sic postea canto- 
res acta recitant: Quis non mazime laudaret. solum immortalem re- 
gem, ter; et dignitatem dignis tribuentem, ter; et te gloriose hono- 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΖΆΝΤ. 1. 35. 253 


σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογεννήτοις." xai μετὰ 
ταῦτα ἐπιδίδωσε τὸ λιβελλάριον ὃ δήμαρχος τῷ πατριχίῳ, καὶ 
λέγουσιν oi χράχται",, eios ὁ δεῖνα, tios ὃ δεῖνα, εἶσε ὃ δεῖνα" 
xai ὃ λαὸς éx y* ,,εἶσθ πατρέκιος, tige." οἱ χράχται" 
5,xalóc ἦλθες, προβολὴ τῶν εὐεργετῶν" 0 λαὺς ,,καλῶς 
ἦλθες." οἱ κράχται" ,ικαλῶς ἤλϑες, ποϑητὲ τῶν ἀνάχτων"" 
ὃ λαὸς ,,καλῶς ἤλϑες. οἱ χράώχται- καλῶν ἦλθεν ὃ εὐ- 
γενὴς ἐκ mooyóvov-" ὃ λαὸς .,καλῶς ἦλθεν." οἱ χράχται" 
καλῶς ἦλϑες, Ó δεῖνα marQixis τῶν Ῥωμαίων." ὃ λαὸςμ 
το, χαλῶς ἦλθες. οἱ κράχται" οκαλῶς ἦλθες εἰς φιλοῦντά σε 
δῆμον." ὃ Àaóg ,ικαλῶς ἤἦλϑες. οἱ κράχται" , ἀξίως σε 
ἠγάπησαν οἱ δεσπόται, ὡς ὄντα καϑαρὸν zai ἐπάξιον" ὃ 
λαὸς ,,καλῶς ἤλϑες. οἱ κράχται" ,, ἀλλ᾽ ὃ πάντων mOtn- Ὁ 
τὴς καὶ δεσπότης" ὅ λαὸς ,,ικαλῶς ἤλϑεν." οἱ χράχται. 
15,9vÀdSet σε, πατρίκιε, εἰς πλήϑη χρόνων. (B.) Καὶ ἀπο- 
κινοῦντος TOU πατριχίου, ὀψιχεύει ξιστροσϑεν αὐτοῦ Ó δῆμος, γς 110.2 
λέγων ἀπελατιχὸν 54. Ó * ,,»οἱ ἐκ τῆς ἄνω προνοίας ἐστεμμιέ- 
voL αἀξιοδότως πάνσοφοι εὐεργέται σε, ὡς προσφιλέστατον 
δοῦλον, ὃ δεῖνα, ἐτίμησαν ἐν ὑπερτέραις ὠξίαις, πρωτοσπαϑά-Ε 
209tov ἔντιμον χαὶ εὐγενῆ ἐκ προγόνων, xai εἰς ὑπέρτιμον δό- 
Sav, τὴν πατριχίου ἀνύψωσαν ἀξίαν. xai ἀπάγουσιν αὐτὸν 


2. τὸ om. ed. 5. 5À9s ed, 6. ἦλϑεν ed. 9. 2X0A. 
“Ἱστέον, ὅτι, τοῦ δημόρχου λέγοντος: ,z«ÀOg ἤλθες, ὃ δεῖνα 
πατρέκιε", προσχυγεῖ ὃ πατρίχιος πρὸς τὸν δήμαρχον xci τὸν 
δῆμον- χαὶ ó δῆμος πρὸς αὐτὸν ὁμοίως, ποιῶν τὸ σέβας. 
10. δε φιλοῦντας δῆμον ed. 15. zoóroyr ed. 18. ἀξεοδό-- 
τῶι ed. 


rarunt N, N. , ter; splendida Patricii dignitate, ter ; sed omnium creator 
et dominus tempora vestra cum Augustabus et porphyrogenitis augeat ! 
Postea demarchus libellum patricio tradit, et dicunt cantores: Tu es N.N., 
imo es N.N., ter; populus: Tu es patricius, es! Cantores: Pulchre venisti, 
a benefactoribus promotus! populus : Pulchre venisti. Cantores: Pulchre 
venisti, desiderium principum! populus: Pulchre venisti. Cantores: Pul- 
chre venit nobilis a maioribus! populus: Pulchre venit! Cantores: 
' Pulchre venisti, N. N. patricie tomanorum; populus: Pulchre venisti. 
Cantores: Pulchre venisti ad populum tui amantem ; populus: Pul- 
chre venisti! Cantores: Merito te amarunt Domini, ut egregium 
dignumque virum! populus: Pulchre venit. Cantores: Sed omnium 
creator et dominus; populus: Pulchre venit! Cantores: Te, o pa- 
tricie, quam diutissime conservet ! (11.} Inde gradum dimovente pa- 
tricio, comitatur eum a fronte populus, et apelaticum dicit ex quarto 
lono: 4 suprema providentia coronati pro merito suo et sapientis- 
simi benefactores te , ut carissimum servum, N. N., summis honori- 


—ILOV αὐ 


254 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


δ , e “ m - 
οψιχεύογτες ἕως τῆς δοχῆς vOv Bevérov, (μέχρι γὰρ ἐχεῖσε 
- M M ^ 
πληροῦται τὸ ποίημα,) xai μετὰ τὸ πληρωϑῆγαι λέγαυσιν oi 
, » c ^ er M 
xgüzrüL éGü* ,,ῦ Θεὸς 0 ἅγιος, σῶσον τὸν πατρίκιον “ — xal 
^ , » 

ὅ λαὸς ἐκ y £G* ,,0 Θεὸς ὅ ἅγιος" καὶ δέχεται αὐτὸν τὸ 
μέρος τῶν Βενέτων εἰς τὴν χαλχῆν, xal γίνεται ἡ ἀχολουϑίαϑ 
y ie f« E - * - - - 
χαὶ ἢ ταξις τῆς δοχῆς, καϑὼς xai πρώην ini τῆς δοχῆς τῶν 

^ 5 » LÀ 

Πρασίγων" πλὴν λέγει ἀπελατιχὸν y. Ó * ,,0í ἐκ Θεοῦ xga- 

' M ^ s. - 

TOULEVOL"U προεγράφη. xai διέρχεται διὰ τοῦ χύτου τῆς 

Ὁ χαλκῆς, καὶ εἰσέρχεται εἷς τὸ ἅγιον φρέαρ καὲ ἅπτει κηροὺς, 
καὶ μετὰ τοῦτο εἰσέρχεται εἰς τὴν σωλέαν, iv9a ἵσταται τὸτο 

ἀντιμίσιογν. ὃ δὲ πατριάρχης ἐξέρχεται ἀπὸ τοῦ ϑυσιαστηρίου, 

M , ^ 7 ? € ^ , 32: 2 44 

καὶ λαμβάνει τὸν κωδίχελλον αὐτοῦ, καὶ τίϑησιν αὐτὸν ἐν τῷ 

* —- 

ἀντιμισίω, εἶτα ποιεῖ τὴν εὐχὴν, καὶ μετὰ τὴν εὐχὴν ἐπιδέ- 

' - M M 

doct τὸν χωδίκελλον τῷ πατρικίῳ, xai μετὰ τὸ λαβεῖν τὸν 

, - tc , ΕΣ 5 , t “Ὁ 7 

χωδίχελλον, τιϑεῖ ὃ πατρίκιος τὸ ἀποχόμβιον ἐν τῷ ἀντιμι-τῦ 

ἘΔ... τή σίῳ. ὃ δὲ πατριάρχης εἰσέρχεται ἐν τῷ ϑυσιαστηρίῳ, xai 

5 €- Ü - M 

ἀπέρχεται ἐν τῷ ἀντιμισίῳ, ἔγϑα καὶ τοῖς δεσπόταις ταῖς &- 

ορταῖς μεταδίδωσι, καὶ μεταδίδωσι τῷ πατρικίῳ. μετὰ δὲ | 
* , , - 

τὴν μετάληψιν ἀπέρχεται ὃ πατρίκιος εἰς τὸ σχάμνον τῶν πα- 
τριχίων, καὶ περιβάλλεται ἀληϑινὸν σαγίον, καὶ ἐξέρχεται d-20 

πὸ τῶν ἐκεῖσε, xod χαββαλιχκεύξι, καὶ ἀπέρχεται ἐν τῷ οἴχῳ 

αὑτοῦ, ὀψικευόμενος ὑπὸ τῶν προειρημένων καὶ ὑπὸ τῶν 

/ - u : , 

δύο δήμων, xai λέγει ἕκαστος αὐτῶν τὸ ἴδιον ἀπελατικὸν " 

^ - Li 

ó δὲ σιλεντιάριος φορῶν σαγίον ῥοῆς, x«i αὐτὸς καβαλλά- 

3. et 4. £a om. ed. 7. λέγουσιν aut λέγεταν R. ex compend. 

cod. 13. μετὰ εὐχὴν ed. 14. λαμβάνειν ed. 


bus ornarunt, protospatharium illustrem et nobilem a maioribus , 
adque splendidam patricii dignitatem provexerunt. Sic abducunt 
eum in obsequio εἴ Venetam factionem; illuc enim delatis desiuit 
carmen; quo facto, cantores dicunt: Deus sancte, serva patricium ; 
populus ter: Deus sancte.  Factio Venetorum in chalce patricium 
excipit, peragiturque officium et ordo factionis, ut ante a Prasina: 
praeterea dicit apelaticum toni IV: 4 Deo custoditi, ut supra relatum 
est. Deinde per chytum chalces sanctumque puteum, ubi cereos accen- 
dit, transit ac soleam, ubi antimensium stat, ingreditur, At patriarcha 
exit a sacrario eiusque codicillos sumit, quos in antimensio reponit, 
deinde preces facit, et his finitis, patricio codicillos tradit, quibus acce- 
ptis, apocombium ibi reponit. Deinde patriarcha sacrarium intrat, et ad 
altare, ubi fesiís diebus etiam Imperatores communicant, abit et sa- 
cram coenam patricio impertit. . Quo peracto, patricius ad scamnum 
patriciorum discedit, sagumque purpureum induit, et inde exiens, equo 
domum vehitur, a dictis omnibus et duabus factionibus stipatus, 
quarum unaquaeque suum apelaticum dicit: silentiarius autem , 88- 


L 
3 
Ἧ 
1 
4 
᾽ 
Υ 
p 
A 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 49. 255 


Quoc, ὀψικεύει τὸν πατρίκιον, βαστάζων τὸν rovrov κωδίκελ- 
λον. χαὶ μετὰ τὸ σωϑῆναι τὸν πατρίκιον εἰς τὸν οἶχον αὑτοῦ 
οὑποστρέφουσιν οἱ ὀψιχεύοντες πάντες xai oi τῶν δύο μερῶν 
δῆμοι, συνεστιῶνται δὲ τῷ πατρικίῳ ἐν τῷ οἴχῳ αὐτοῦ τῇ Β 
€ , aA cS 
αὐτῇ ἡμέρᾳ οἱ πραιπόσιτοι xci ἕτεροι πατρίκιοι xoi ὀφφι- Ms.t1to. b 
, * c , δ οἰ , c δὲ 
χιάλιοι καὶ οἱ δύο δήμαρχοι καὶ ὃ σιλεντιάριος, οἱ δὲ πραι- 
, ' c * 3 , 1 
zóctrot λαμβάνουσιν ἀνὰ . ἱματίων ἐῤδαμμένων ἀπὸ τρι- 
βλαττίων ὀρνεμένων β΄, καὶ οἱ δήμαρχοι ἀβδία. 
ΚΕΦ. μϑ΄. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ προβολῇ ἀνϑυπάτων. 


Καϑέζεται 0 βασιλεὺς ini τοῦ σένζου ἐστεμμένος, φο- 
ρῶν τὴν χλανίδα αὑτοῦ, καὶ ἵστανται οἱ τοῦ xovfovxAitíovC 
ἄρχοντες ἐν τῇ τάξει αὑτῶν: οἱ δὲ σπαϑαροχουβιχουλάριοι 
xci οἱ χουβιχουλάριοι ἵστανται ὄπισϑεν τοῦ βασιλέως κύχλο- 

159zv τοῦ ἡμιχυχλίου, οἱ δὲ πρωτόσπαϑαάριοι οἱ εὐνοῦχοι ἵσταν- 
ται πλησίον τοῦ σένζου, φοροῦγτες τὰ σαβάνια αὑτῶν, βα- 
στάζοντες. καὶ τὰ σπαϑοβάχλια αὑτῶν. xal λαβὼν ϑυμια- 
τὸν ὃ παπίας, ϑυμιᾷ ὅμοίως, ὡς ἐπὲ προβολῇ πατρικίων, καὲ 
ὑποχωρεῖ. εἴτα λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασι- 
“ολέως, εἰσέρχεται καὶ ἵσταται μέσον ἀναμεταξὺ τῶν ἀρχόντων 


IO 


7. τριβλατέων ὀρναμένων ed. τή. xvxloóty cod. 15. εὶς σχῆ- 
uc ἡμεκυχλέου coni. R. 


gum russum ferens, equo conscenso, patricium, cuius codicillos por- 
tat, comitatur. Cumque domum suam sic deductus est, comites 
omnes cum duarum factionum hominibus revertuntur, convivium ve- 
ro cum patricio in. aedibus eius praepositi aliique patricii et officia- 
les, duo deiarchi et silentiarius eo die celebrant: praepositi quo- 
e singuli vestes consutas, limbo purpureo ornatas, tribuni seu 
«emarchi abdia accipiunt. 
CAP. 49. 
Observanda in promotione Proconsulum, 


Imperator in throno coronatus suaque tunica indutus sedet, 
cubiculo praefecti secundum ordinem suum, spatharocubicularii et 
cubicularii a tergo Imperatoris, in semicirculo protospatharii eunu- 
chi prope thronum , sabania sua et spathobaculos ferentes, adstant. 
Papias, thuribulo sumto, similiter, ut in processione patriciorum, 
incensat ét discedit. Deinde signo ab Imperatore accepto, intrat 
praepositus et iuter cubiculi praefectos medius stat, peracta adora- 
tione, in tripetonem cum duobus ostiariis procedit, omnemque ri- 
tum, quem in promotione patriciorum supra exposuimus, observat. 


" 
256 — . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τοῦ χουβουκλείου, xai προσκυνήσας, ἐξέρχεται ἕν τῷ τριπέ- 
ζωνε μετὰ δύο ὀστιαρίων, καὶ ἐχτελεῖ πάντα, ὃν τρόπον ἀνω- 
τέρω εἰρήκαμεν ἐν τῇ προβολῇ τῶν πατρικίων. καὶ εἰσάγει 
D ββῆλον &, μαγίστρους, καὶ ἐκτελοῦσι πάντα, ὡς ἡ συγήϑεια 
ἔχει, δμοίως πάλιν ἐξελϑὼν εἰσάγει βῆλον B, πατρικίους καὶδ 
στρατηγοὺς, καὶ ἁπλῶς τὰ λοιπὰ βῆλα,, τούς τε δημάρχους 
καὶ τὸν τοποτηρητὴν τῶν σχολῶν. xci εἰ μὴ εἰσῆλθεν ἐν τῇ 
δοχῇ 0 μέλλων γενέσθαι ἀνθύπατος, προσκαλεσάμενος ὃ βασι- 
λεὺς τὸν πραιπύσιτον, λέγει τὸ ὄγομα τοῦ μέλλοντος προβλη- 
θῆναι, κἀχεῖνγος λέγει τῷ τῆς καταστάσεως, κἀκεῖνος λαβώντο 
αὐτὸν, ὡς ἐπὲ πατρικίου, ἵστησιν αὐτὸν ἔμπροσϑεν τῶν ἀρ-- 
χόντων τοῦ κουβουχλείου, καὶ λαβὼν ὃ πραιπόσιτος πορφυ- 
Ed.L.15o0g00» τετράδιον, ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ. ὃ δὲ τῆς καταστάσεως 
μετὰ σιλεγτιαρίου, ἐγέγχαντες αὐτὸν πλησίον τοῦ βασιλέως, 
ποιοῦσι προσχυνῆσαι καὶ φιλῆσαι τοὺς πόδας" τοῦ βασιλέως,ι5 
8i)? οὕτως τὰ γόνατα αὐτοῦ. εἶτα λαβὼν τὸ πορφυροῦν τε- 
«ράδιον παρὰ τοῦ βασιλέως, ἤγουν τὸ ἀνϑυπατίκιον, φιλεῖ 
xai τὰς χεῖρας αὐτοῦ, xai εἶϑ᾽ οὕτως ἀπαγαγόντες αὐτὸν ὁ-- 
πισϑοφαγῶς, ἱστᾶσιν αὐτὸν μέσον: ἅπαντες δὲ οἱ ἐν τῇ δο- 
Ms.111,a χῇ εἰσελϑόντες ἐχτελοῦσι τὴν προσκύνησιν, ὃν τρόπον Gvoré-20 
qo εἴρηται ἐν τῇ προβολῇ τῶν πατρικίων. (B.) Εἰ δὲ οὐκ 
| peiozA9ev ἐν τῇ δοχῇ ὃ μέλλων προβληθῆναι, ἀλλ᾽ ἐναπέμει-- 
γεν ἔξω, ὡς μὴ ἐνδέχεσθαι τὴν ἀξίαν αὐτοῦ εἰσέρχεσϑαν ἂν 
ταῖς δοχαῖς, ἢ κατὰ ὕστέρησιν ἐναπέμεινγεν ἔξω, ἐξέρχεται ὃ 
πραιπύσιτος καὶ εἰσάγει αὐτὸν, τελεῖται δὲ μέχρις ἂν xava-25 


17. ἀνθυπατίχεον R., ἀνθυπατικὸν cod. et ed. 18. ἐπάγοντες ed. 


Deinde velum I sive magistros, qui ommia, ut mos est, perficiunt: 
iterum egressus, velum 1l, pairicios et strategos, ceteraque vela, 
demarchos quoque et scholarum vicarium adducit. Si vero futurus 
proconsul in processione non ingressus est, praeposito accito Impe- 
rator nomen promovendi dicit, hic cerimoniario, qui ipsum excipi- 
ens, ut supra de praeposito observatum est, coram praefectis cubi- 
culi statuit, ét purpureum quaternionem Imperatori tradit: cerimo- 
niarius vero cum silentiario eum in conspectum Imperatoris ductum 
adorare pedesque et genua eius osculari iubent. Postea ab Impera- 
tore purpureum quaternionem seu proconsulares codicillos, manus 
eius osculans, recipit, et ita retrorsum abductum in medio collo- 
cant, Omnes vero in processione ingressi solennem adorationem , 
ut supra de promotione patriciorum dictum est, exhibent, (IL) Si 
vero promovendus. in pompa ingressus non est, sed foris remansit , 
quod in pompa intrare maius est quam pro cius dignitate, aut si, 
quia posterior ordine est, foris substitit, egressus patricius eum ad- 


——Ó ET 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.50. 257 


λάβῃ τὸ ἀνθυπατίκιον παρὰ τοῦ. βασιλέως, ὡς ἀνωτέρω ἐν τῇ 
- , , 
καταστάσει τῶν πατρικίων ἐδηλώσαμεν, τελέσαντες δὲ πάν- 
τες ἐν τῇ δοχῇ τὴν συνήϑη προσκύνησιν xai εὐχαριστήσαν- 
1 , " L , El ' € . , 
τες, λαμβάνουσι τὸν προβληϑέντα ἀνθύυπατον ὁ τῆς xotacru- 
Boss μετὰ σιλεντιαρίου, xai ἀπάγουσιν αὐτὸν πρὸς τὸν βασι- ᾿ 
λέα, καὶ προσκυνήσας τὸν βασιλέα ὑποστρέφει, xai ἵσταται 
ἐν τῇ τάξει αὑτοῦ, καὶ λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπόύσιτος παρὰ 
τοῦ βασιλέως, λέγει ,,γκελεύσατε.᾽ C 


ΚΕΦ. y. 
10 Ὅσα dei παραφυλάττειν ἐπὲ προαγωγῇ ξωστῆς πατριχίας. 


᾿λλάσσουσιν oi δεσπόται τὰ διβητήσια χαὶ τὰς χλαμύ- 
δας, xui ἵστανται εἰς τὰς πύλας τοῦ φάρου, βλέποντες ἐπὲ 
τὸν μέσον πυλῶνα, τὰ νῶτα ἔχοντες πρὸς ἀνατολὴν, στέμι-- 
"gara δὲ οὐ φοροῦσιν οἱ δεσπόται. καὶ ὅτε λάβῃ ὃ πραιπό- 
τὔσιτος τὸ νεῦμα παρὰ τῶν δεσποτῶν, εἰσάγει τοὺς πατρικίους 
. xai μέρος τῶν ὑπάτων καὶ μέρος τῶν σιλεγτιαρίων πρὸς τὴν Ὁ 
χώρησιν τῆς ἐχχλησίας, καὶ ἵστανται κονσιστώριον εἰς τὴν ἐχ- 
χλησίαν οἱ εἰσελϑόντες ἔνϑεν κἀκεῖϑεν. καὶ λαβὼν νεῦμα Ó 
᾿ πραϊπόσιτος παρὰ τῶν δεσποτῶν, ἐξέρχεται εἰς τὸν παρανάρ- 
209zxa, καὶ ἐπαίρει τὴν βουλομένην ἀπὸ τοῦ φύλακος, ἔνϑα εἴ- 
oiv οἱ γαγωτοὶ πυλῶνες οἱ ἀντίπεπτοι, καὶ εἰσάγει αὐτὴν ὃ 


20. Post βουλομένην deesse censet Leich. προβάλλεσθαι aut ali- 
quid simile, 21. ἃἀγτιπεπτοὶ cod. 


ducit, et peraguntur omnia, usque dum ab Imperatore proconsula- 
res codicillos accepit, ut supra in cerimonia patriciorum declaravi- 
mus. Omnes vero, qui eum excipiunt, postquam consuetam adora- 
tionem et faustam apprecationem peregere, promiotum proconsulem 
'cerimoniarius cum silentiario ad Imperatorem ducit, quem postquam 
adoravit, revertitur et in suo loco stat, acceptoque signo ab lmpera- 
ore, praepositus dicit: Jubete.. 


CAP. 5o. 
Observanda in promotione Patriciae Zostes. 


t Domini dibetesiis et chlamydibus mutatis, ad portas phari, me- 
dium atrium prospicientes, tergo ad orientem conversc, subsistunt, 
coronas véro non gestant. Signo ab ipsis dato, praepositus patricios 
et partem consulum ac silentiariorum ad processionem ecclesiasticam 
ducit, qui in templo consistorium hinc et inde ingressi faciunt, 
Signo a Dominis àccepto, praepositus in paranarthecem egreditur, 
et promovendam a custodia, ubi cancellis instructa vestibula sunt, 
ad mediam portam adducit, ubi semel in genua procidit, Postquar 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 17 


2358 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


πραιπόύσιτος ἔνδον τῶν μέσων πυλῶν, xai πίπτει πρὸς τοὺς 
πύδας αὐτὴ xai μόνον, καὶ ἀναστάσης αὐτῆς, ἀποφέρει αὖ- 
τὴν πρὸς τοὺς δεσπότας, xai πίπτει πρὸς τοὺς πόδας αὐτῶν, 
καὶ ἀγαστᾶσα ἁπλοῖ τὰς χεῖρας καὶ λαμβάνει παρὰ τῶν δε- 
σποτῶν τὸ δελματίκιον καὶ τὸ ϑωράκιον καὶ μαφόριον ἄσπρον,5 

Ed.L.151xai φιλεῖ τὰς χεῖρας τῶν δεσποτῶν. καὶ ἀποφέρει αὐτὴν εἰς 
τὸν φύλακα, ὅϑεν ἐξῆλθε, καὶ ἐνδύει αὐτὴν τὸ δελματίκιον, 

: καὶ φορεῖ τὸ μαφόριον τὸ ἄσπρον, xai πάλιν εἰσάγει αὐτὴν 
εἰς τὸν φάρον εἰς τὴν ἐχχλησίαν, ἔνϑα ἵστανται οἵ δεσπόται 

Ms.111. b xai οἱ συγκλητικοί, εἶϑ᾽ οὕτως φιλεῖ τοὺς πόδας τῶν Ósomo-!O 
τῶν, καὶ ἐξέρχεται ἀπευχαριστοῦσα, xal ἀπέρχεται εἰς τὸ 
πάνϑεον, καὶ μετὰ μικρὸν λαμβάνει νεῦμα Ó πραιπόσιτος, xai 
λέγει ,κελεύσατε.᾽ xai ἐξέρχεται 5 σύγκλητος ἀπὸ τῆς ἐκχ- 
χλησίας, καὶ ἀπέρχονται ἐν τῷ τριπέτωνι, καὶ ὃ τῆς κατα- 
στάσεως εὐτρεπίζει τὰ [a ἀπό τε τῶν πατριχίων xai τῶνιϑ 
λοιπῶν συγκλητικῶν εἰς τὸν αὐτὸν τριπέξζωνα, xài ὅτε ἀπέλ- 

Βϑῃ ἡ ζωστὴ πατρικία εἰς τὸ πάνϑεον, ἐνδύεται τὸ ϑωράκιον 

ἐπάνω τοῦ δελματιχοῦ, καὶ φορεῖ καὶ λῶρον xai τὸ προπό- 
λωμα. (B.) Kai &i9? οὕτως φοροῦσιν οἱ δεσπόται τὰ στέμ- 
ματα, καὶ καϑέζονται ἐν τῷ σέντζῳ, καὶ νεύουσι τῷ ἄραιπο-20 
σίτῳ καὶ ἐξέρχεται μετὰ ὀστιαρίων καὶ βεργίων, καὶ προσκα- 
λεῖται βῆλον α΄, μαγίστρους" βῆλον β΄, πατρικίους" βῆλον y, 
συγχλητιχοὺς, ὑπάτους, χύμητας, κανδιδάτους, δομεστίκους, 
ἀπὸ ἐπάρχων xai στρατηλάτας" συγεισέρχογται δὲ xai οἱ σι- 


vero surrexit, coram Dominis eam constituit, ad quorum pedes pro- 
cumbit, et postquam surrexit, manus explicat, aque Dominis dalma- 
licam, thoracem et maforium album accipit, et manus eorum oscu- 
latur. 'Tunc eam praepositus ad custodiam, unde egressa est, redu- 
cit ipsique dalmaticam induit, maforium album gestanti; iterum eam 
in ecclesiam phari, ubi Domini et senatores stant, perducit. Deinde 
pedes Dominorum osculata et gratiis actis, exit ad pantheum, bre- 
vique interiecto tempore, praepositus, accepto signo ab Imperatore, 
dicit: Jubete, Senatus ex ecclesia ad tripetonem àbit, et cerimonia- 
rum magister vela e pete et ceteris senatoribus ad eundem tri- 
petonem ordinat. Ad pantheum vero cum accessit zoste patricia, 
thoracem super dalmaticam induit, lorum quoque et propoloma ge- 
stat. (IL) Porro Domini, coronis ornati, in throno sedentet signum. 
praeposito dant, qui cum ostiariis virgas gestantibus egressus, ve- 
lum primum, magistros, velum secundum, patricios, tertium , syn- 
cleticos, consules, comites, candidatos, domesticos, expraefectos, 
ductores exercitus advocat, unaque silentiarii post senatum hinc et 
inde ingrediuntur. Quando vela completa totumque secretum con- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 50, 259 


λεντιάριοι ὄπισϑεν τῆς συγχλήτου ἔνϑεν χἀχεῖϑεν. καὶ ὅτε 
πληρωθῇ τὰ βῆλα καὶ σταϑῇ τὸ σέχρετον ὅλον, νεύουσεν oiC 
“δεσπόται τῷ πραιποσίτῳ, καὶ ἐξέρχεται διὰ τῆς πληρώσεως 
τῆς τάξεως τῶν πατριχίων τὸ μέρος τοῦ πανϑέου, xai ἀπέρ- 
ὄχεται εἰς τὸ πάνϑεον, ἔνϑα ἐστὲν 7; προβληϑεῖσα ζωστὴ πατρι- 
κία, καὶ εἰσάγει αὐτὴν, χρατῶν αὐτὴν ἀπὸ τῶν ὥμων, καὶ δι- 
ἔρχεται εἰς τὴν πλήρωσιν τῆς τάξεως τῶν πατριχίων, xoi ἵστη- 
σιν αὐτὴν μέσον τοῦ σεχρέτου τῶν πατρικίων, φοροῦσαν τὸν 
λῶρον καὶ τὸ προπύόλωμα. καὶ προσκυγεῖ μιχρὸν, ὡς μὴ δυνα- 
τομένης αὐτῆς πεσεῖν διὰ τὸν λῶρον χαὶ τὸ προπόλωμα, καὶ πά- 
λὲν ἀποφέρει αὐτὴν ὀλίγα βήματα, καὶ προσκυνεῖ ὅμοίως, καὶ 
εἰς τὸ τρίτον. προσφέρει αὐτὴν εἰς τὰ γόνατα τῶν δεσποτῶν," 
xai φιλεῖ τὰ δύο γόνατα τοῦ μεγάλου δεσπότου, ὁμοίως καὶ 
τοῦ μιχροῦ, πόδας δὲ οὐ φιλεῖ, ὡς μὴ δυναμένης αὐτῆς πε- 
τϑσεῖν, εἶϑ᾽ οὕτως ἁπλοῖ τὰς χεῖρας, xai λαμβάγει τὰς πλά- 
xac μετὰ τῶν χωδιχέλλων, xci φιλεῖ τὰς χεῖρας τῶν δεσπο- 
τῶν, καὶ ὑποχωρεῖ ὀλίγον κρατουμένη παρὰ τοῦ πραιποσίτου͵ 
καὶ εἰσάγονται ὑπὸ σιλεντιαρίων χρατούμενοι ἀπό τε μαγί- 
στρου μέχρι τῶν στρατηλατῶν ἀπευχαριστοῦντες διὰ τὴν τι- 
Δομηϑεῖσαν. καὶ ὅταν συμπληρώσῃ ἡ σύγκλητος τὴν εὐχαρι- 
στίαν, εἰσάγει αὐτὴν πάλιν ὃ πραιπόσιτος εἰς τὰ γόνατα τῶν 
δεσποτῶν, xai ἀπευχαριστεῖ τοῖς δεσπύταις. καὶ νεύει ὃ βα- 
σιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ τῷ ἕστῶτι εἰς τὸ πλαγίον τοῦ GévrLOV,Ed. L.15a 
κἂν τε πριμιχήριος τύχῃ, ἄγευ τοῦ χρατοῦγτος τὴν ζωστὴν, 


8. τὸ λῶρον ed. 12. τὸ τρίτον προσφ. ed. 


Ms. 112, ἃ 


stitutum est, Domini praeposito signum dant, perque coetum ordinis 
patriciorum factio ad pantheum abit, ubi promota zoste patricia stat, 
quam humeris sustinens adducit, digressamque per patriciorum coe- 
tum, lorum et propoloma ferentem, in medio secreti patriciorum 
sistit. Haec paululum se inclinat, quod loro impedita procidere nequit, 
deinde iterum per paucos gradus adducta, similiter se inclinat, et ter- 
tio. Tum genibus Dominorum admota, ambo magni aeque ac mi- 
noris Domini genua, non autem pedes, cum procidere nequeat, o- 
sculatur, Postea manibus expansis tabulas cum codicillis sumit, Do- 
minorum manus osculans, paululumque a praeposito sustentata re- 
cedit: tunc omnes a silentiariis sustentati, a magistro ad ducem ex- 
ercitus inducuntur, pro dignitate ipsi collata gratias acturi, Quibus 
ἃ senatu peractis, ipsam praepositus ad genua Dominorum iterum 
adducit, ipsaque gratias agit. Imperator vero, ut signum praeposito 
Ad latus throni constituto dedit, etiamsi primicerius sit, praeter 
eum, qui zosten sustentat, dicit: lubete. (HL) Fausta apprecatus, 
senatus unaque zoste egreditur, cuius tabulas silentiarius accipit, 
€t ad lausiacum in obsequio silentiariorum et cubiculariorum, tuni- 


“00 CONSTANTINI ΡΟΚΡΠΥΒΟΘΕΝΙΤΙ 


καὶ λέγει ,,κκελεύσατε." (T.) Καὶ ἐπεύχεται ἥ σύγκλητος 
καὲ ἐξέρχεται, συγεξέρχεται δὲ καὶ 7 ζωσϑεῖσα, καὶ λαμβά- 
γει τὰς πλάκας αὐτῆς σιλεντιάριος, χαὶ ἐξέρχεται εἰς τὸ λαυ- 
σιαχὺν, ὀψικευομένη ὑπὸ σιλεντιαρίων χαὲ χουβιχουλαρίων 
φορούντων χλανίδια λευχὰ, χαὲ ἀπέρχεται ἐπὲ τὴν τροπιχὴνϑδ 
τοῦ λαυσιαχοῦ, xai οὐχ ἐξέρχεται, ἔνϑα ἐστὶν ἡ προέλευσις, - 
ἀλλ᾽ ini τὸν ἔρωτα, καὶ ἐχβαίνει ἐπὲ τὸ πλαγίον τῆς uavov- 
puc, χαὲ ἐπὲ τὸν μάχρωνα τῶν κανδιδάτων sig τὰ ἐξχουβιτὰ 
Βχαὶ διὰ τῶν σχολῶν, καὶ δέχονται τὰ μέρη, ὡς ἐπὲ τῶν ma- 
τρικίων, λαμβάνει καὶ λιβελλάριον παρὰ τῶν δημάρχων, xao 
ἀχτολογοῦσι τὰ μέρη, ὡς ἡ συνήϑεια ἔχει. xai ἀπέρχεται 
διὰ τοῦ χυτοῦ τῆς χαλκῆς εἰς τὸ ἅγιον φρέαρ, xai εἰσέρχέ- 
ται ἐν τῷ ναῷ εἰς τὰ ἅγια ϑυρία, ἔνϑα πρόχειται τὸ ἄντι-- 
μίσιον, χαὲ ἐχβαίνει ὃ πατριάρχης ἀπὸ τοῦ ϑυσιαστηρίου, 
καὲ λαμβάνει τὰς πλάκας αὐτῆς, καὶ τίϑησιν αὐτὰς εἷς v015 
ἀντιμίσιον, καὶ ποιεῖ εὐχὴν, ὡς ἐπὶ τῶν πατρικίων. συγο- 
ψιχεύουσι δὲ αὐτὴν μέχρι τῆς ἐκκλησίας xai οἱ ἀξιωματικοὲ 
xai οἱ λοιποὶ τῶν ἀξιωμάτων, καὶ ὅταν συμπληρώσῃ τὴν tÜ- 
χὴν ὃ πατριάρχης, ἐπαίρουσιν αὐτὴν οἱ κουβικουλάριοι xai 
CoL σιλεντιάριοι, καὲ ἀναφέρουσιν αὐτὴν εἰς τὸ μητατώριοναο 
ἐπὲ τὸν Θωμαΐτην, καὶ τὰ διαβατικὰ ἀναχωροῦντες ἔσωϑεν 
ἱστᾶσι. οἱ δὲ ἀξιωματικοὲ καὶ οἱ λοιποὶ ἀναχωροῦσιν ἀπὸ 
τῆς ἐχχλησίας, αἱ δὲ πατρίκιαι καὶ αἱ στρατήγισσαι ἵστανται 
κογοιστώριον εἰς τὸν τρίκλιγον τῆς μαγγαύρας, ἐκδεχόμεναι 
21. τὸ Θωμαΐτεον ed. ἔσωϑεν ἱστᾶσι Leich., ἔξωϑεν ἔσω 
coni. R., ἔσωϑεν ἔσω cod. 24. τὸ τρίχλ. ed. 


cas albas gestantium , ad tropicen lausiaci abit, nec eo, ubi pro- 
cessio est, sed ad erotem pergens, ad latus magnaurae atque ad 
porticum candidatorum , ad excubias perque scholas venit, ubi a 
factionibus, ut patricii, excipitur, libellum quoque a tribunis acci- 
pit, et, ut mos est, ipsi factiones acclamant. Abit postea per chy- 
tum chalces ad sanctum puteum, ingreditur templum sacrasque ia- 
nuás, ubi antimensium positum est: patriarcha ab oratorio egreditur, 
sumens eius tabulas, quas in antimensio reponit, precesque, ut su— 
per patriciis, recitat. Ad ecclesiam proceres et reliquae dignitates 
una ipsam comitantur, peractisque a patriarcha precibus, cubicularii 
et silentiarii ad metatorium in triclinium Thomaites dictum deducunt, 
perque porticus transeuntes, intus stant. Proceres vero ac ceteri ab 
ecclesia discedunt, patriciae et strategissae consistorium in triclinio 
magnaurae, zosten excipientes, constituunt, Quae cum eo pervenit, 
a capite inter patricias media constituitur, unaque et item altera 
procidentes in genua, sportulam ab illa accipiunt, singulae scilicet 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 51. 261 


τὴν ζωσθεῖσαν. xai ὅτε p 94cm , ἵσταται xarà χεφολῆς ἀγὰ 
μέσον τῶν πατρικίων, xci ἀπέρχεται μία gum προσχυγοῦσα, 
xai λαμβάνουσα σπόρτυλον παρ᾽ αὐτῆς, ἔχοντα ἀνὰ νομί- 
σματα ς΄. ὁμοίως καὶ αἱ στρατήγισσαι προσχυνοῦσιν αὐτὴν, Μ5.1τ2.Ὁ 
δχαὲ ἐπεύχονται τοῖς δεσπύταις, xai τὴν προβληϑεῖσαν. xai 
ἀναχωροῦσιν αἱ πατρίχιαι, καὶ ἐπαίρουσιν αὐτὴν οἱ κουβι- 
κουλάριοι xai οἱ σιλεντιάριοι, καὶ εἰσφέρουσιν αὐτὴν ἐν τῷ 
παλατίῳ διὰ τοῦ ἔρωτος καὶ τῶν διαβατικῶν τῶν ἁγίων up 
καὲ ἐπιχόπτει τὸ ἡλιαχὸν τοῦ χρυσοτρικλίνου, xoi εἰσέρχεται 
τοεῖς τὸν φάρον, εὐχομένη τοῖς δεσπόταις, καὶ τιϑεῖ σπόρτυλον 
γομίσματα ιβ' εἰς τὸ ἀντιμίσιον, καὶ ἅπτει κηροὺς xai ἐξέρ-: 
χεται εἰς τὸ κελλίον αὑτῆς. χρὴ δὲ γινώσκειν, ὅτι ἐν ἑορτῇ 
οὐ γύνται, εἰ μὴ ἐν κυριακῇ παγανῇ. 


ΚΕΦ. να΄. Ed.L. 153 
15 "Oca dei παραφυλάττειν Eni προαγωγῇ πραιποσίτου. 


» 

Ἐν ἡμέρᾳ ἀλλαξίμων, ὅτε κελεύουσιν oi δεσπόται δέξα- 
σϑαι σέχρετον ἐπὲ προελεύσει, ἀλλάσσουσιν οἱ δεσπόται τὰ 
διβητήσια αὑτῶν x«i τὰς χλαμύδας καὶ τὰ στέμματα, xar 
᾿χαϑέζονται ἐν τῷ σέντζῳ εἰς τὸν χρυσοτρίκλιγον, xai εἰσέρ-: 

€ - x * € -» , 
2oxovraL οἱ τοῦ κουβουχλείου ἀπὸ πλαγίου, ὡς ἔστιν ἡ συνγή-: 
Sea, καὶ ἵστανται κογσιστώριον. xai νεύουσιν οἱ δεσπόται, 

ν᾿ , 417» 
Xy τε πραιπύσιτος ἕτερός ἐστι, κἂν πριμικήριος, καὶ ἐπαίρει 


1. φϑάσει cod. 19. εἰς τὸ ed. 


nummos VI, et sic abeunt, Similiter strategissae eam adorant , Do- 
minisque et promotae felicia apprecantur, Deinde discedunt patri- 
ciae, at cubicularii cum silentiariis eam excipiunt, perque erotem 
et porticum sanctorum XL in palatium ducunt, unde per solarium 
chrysotriclinii transiens, pharum intrat, et felicia Dominis precata, 
in antimensio nummos XII reponit, et cereis accensis, ad aedes suas 
redit. Ceterum observandum est, festis diebus, dominica pagana ex- 
cepta, promotionem nullam institui. 


CAP. 51. 
Observanda in promotione Praepositi. 


, In die mutationis vestium, quando Domini secretum in proces- 
sione excipere iubent, mutant ipsi dibetesia, chlamydes et coronas, 
sedentque in throno in chrysotriclinio, at cubicularii a latere, ut 
mos est, ad consistorium constituendum intrant. Signo a Dominis 
dato, seu alius praepositus, seu primicerius adsit, sumit is promo- 
vendum praepositum, eumque per medium secreti consistorii cubi- 


2623 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Βτὸν ὀφείλοντα προβληϑῆναι πραιπόσιτον, καὶ εἰσάγει αὐτὸν 
κατὰ παντὸς μέσον τοῦ σεχρέτου τοῦ κυγσιστωρίου τοῦ κου- 
βουχλείου. καὶ πέπτει, xai εἰσάγει αὐτὸν ἔμπροσϑεν τοῦ ὕ- 
ποποδίου τῶν δεσποτῶν, καὶ πίπτει καὶ φιλεῖ τοὺς πόδας xat 
τὼ γόνατα τοῦ μεγάλου δεσπότου, ὁμοίως καὶ τοῦ μικροῦ, Ol 
δὲ τοῦ κουβουκλείου ἵστανται ὥσπερ Tl. xai ἀναστὰς ἐφαπλοῖ 
τὰς χεῖρας, καὶ λαμβάνει παρὰ τῶν δεσποτῶν πλάκας ἄνευ 
κωδικελλίων, καὲ φιλεῖ τὰς χεῖρας αὐτῶν, xai ὀπισϑοποδεῖ 
μικρὸν ἀπὸ τοῦ σένεζου, καὶ εὐθέως ἀπευχαριστοῦσι πάντες 
οἱ τοῦ χουβουκλείου. καὶ πάλιν προσφέρει αὐτὸν ἔμπροσϑενιο 
τῶν δεσποτῶν, xai πίπτει xai φιλεῖ τοὺς πόδας καὶ τὰ γύ- 
vara τῶν δεσποτῶν, καὶ ἀπευχαριστεῖ, καὶ ἐπαίρουσιν αὐτὸν 

Coi κουβικουλάριοι καὶ οἵ ὀστιάριοι, καὲ ἐξέρχονται ὀψικεύογο: 
τες αὐτὸν μέχρι τοῦ τριπέτωγος, ἔνϑα ἵστανται οἱ πατρύκιοι 
καὶ οἱ λοιποὶ συγκλητιχοὶ, xai προσκυνεῖ τοὺς πατρικίους καὶι5 
οὗς βούλεται, βαστάζων καὶ τὰς πλάκας αὑτοῦ, καὶ πάλιν 

Ms.113.a εἰσέρχεται ὃ αὐτὸς πραιπόσιτος μετὼ τοῦ χουβουχλείου, xai 
ἵσταται εἰς τὴν καϑέδραν τῶν δεσποτῶν, βαστάζων xoi τὰς 
πλάχας. (B.) Ὃ δὲ τῆς καταοτάσεως εὐτρεπίζει τὰ βῆλα 

Ὁ εἰς τὸν τριπέτωνα, ὡς ἔχει ἡ συνήϑεια, καὶ ὅτε κελεύσωσιν2ο 
οἱ δεσπόται εἰσελϑεῖν τὰ βῆλα τοῦ σεκρέτου, νεύουσι τῷ προ-- 
βληϑέντι πραιποσίτῳ, xai ἐξέρχεται μετὰ δύο ὀστιαρίων xai 
βεργίων, βαστάζων καὶ τὰς πλάκας, καὶ εἰσάγει βῆλον d, 
τοὺς μαγίστρους, καὲ τὰ λοιπὰ βῆλα, ὡς ἔχει 7 συγνήϑεια-. 

2. τοῦ σεχρέτου, τοῦ κχογσιστωρίου, τοῦ  xovfovxAtíov ed. 
5. τὰ om. ed. 


culi inducit. Deinde postquam genu flexit, eum ad Dominorum 
subsellia constituit, procidensque in terram, pedes et genua magni 
et minoris Domini osculatur: cubicularii vero ea forma, quam littera 
4I habet, adstant. Surgens, manibus expansis, tabulas sine codi- 
cillis a Dominis accipit, eorumque manus osculatus, paululum a 
throno retrocedit, statimque omnes cubicularii bene precantur. Deinde 
iterum ad Dominos adductus, procumbit, eorumque pedes ac genua 
osculatus, fausta insuper apprecatur: quo peracto, eum cubicularii 
et ostiarii sumunt, et ad tripetonem usque, ubi patricii ac ceteri 
senatores stant, eum comitati, abeunt. Ipse inclinato corpore pa- 
tricios et quoscunque vult salutat, tabulas suas portans, iterumque 
praepositus idem cum cubiculo intrat, et ad thronum Dominorum , 
tabulas gestans, accedit. (IL) Cerimoniarius vela in tripetone, ut 
mos est, ordinat, ac Dominis, ut ingrediantur vela secreti, iuben- 
tibus, signum promoto praeposito dant, qui cum duobus ostiariis 
et virgas gerentibus, tabulasque portans, abit. Mox velum primum, 
magistros, ac cetera vela, ut mos est, adducit. Quibus omnibus in- 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. 1. 5. 263 


xai ὅταν ἔλϑωσιν ὅλα τὰ βῆλα, vevovot οἱ δεσπόται τῷ ngo- 
βληϑέντε πραιποσίτῳ, καὶ λέγει, κελεύσατε," καὶ ἐπεύχονταε 
, ^ ^ ^ 
» tic πολλοὺς χρόνους καὶ ἀγαϑοὺς," xai ἐξέρχονται, xai πλη- 
, " , ^ 

ροῖ πάντα τὰ νούμερα ὃ προβληϑεὶς πραιπόσιτος. χρὴ δὲ 
δγινώσχειν, ὅτι καὶ πατρίχιον εἰ κελεύωσιν αὐτὸν ποιῆσαι, 
» , , - , M - 
ἄλλας mÀaxac λαμβάνει μετὰ τῶν χωδικέλλων, xai πληροῦται Ed.L. 154 

, 3 , € B € Ww - - 

τύτε ἡ ἀχολουϑία, ὡς καὶ éni τῶν λοιπῶν πατρικίων. 


KEQ. νβ΄. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ προαγωγῇ ὑπάρχου, 


à PRTN 
10  llgooxaAstrat ὃ βασιλεὺς, ὃν àv βούλεται προβαλέσϑαν 
ὕπαρχον, προσκαλεῖται καὶ τὸν πραιπόσιτον, καὶ λέγει πρὸς 
, » M , ? * e , ΕΣ] 
αὐτόν. ,,ἄπελϑε καὶ παράδος αὐτὸν ὕπαρχον πόλεως." πα- 

* * 3 * € , , * W ? 
ραλαβὼν δὲ αὐτὸν ὃ πραιπόύσιτος, περιβάλλει αὐτὸν σαγίον 
δοῆς, καὶ εὐθέως ἀποστέλλει σιλεντιάριον, προσχαλέσασϑαι g 

τὐτὴν πολιτικὴν κατάστασιν ἅπασαν ἐν τῷ κονσιστωρίῳ, καὶ ἐξ-- 
ἔρχεται Ó πραιπόσιτος μετὰ τοῦ ὑπάρχου διὰ τοῦ λαυσιακοῦ 
- - -M 
xai τῶν σκαλίων, xai ἐξέρχεται διὰ τοῦ μογοθύρου τοῦ Ov- 
τος εἷς τὸ εἰδικὸν, καὶ ἐχεῖϑεν δηριγευόμενος, διοδεύων διὰ 
τῶν διαβατιχῶν xai τῆς ἀψίδος, καὶ εἰσέρχεται μέχρι τοῦ 
3 - 
20«4U7y0vgréoc, xai καϑέζονται ἀμφότεροι ἐχεῖσε, ἐχδεχόμενοι 
μέχρις ἂν καταλάβῃ τὸ πολίτευμα. τῶν δὲ σιλεγντιαρίων ἐλ-- 
ϑόντων καὶ ἀπαγγειλάντων, ὡς ὅτι πάρεστι τὸ πολέτευμα ἐν 


5. χελεύσωσιν ed, 10, προσχαλέσασϑαι pro προβαλέσϑαε ed 
17. σχαλέων ed. 19. x«i ante εἰσέρχ. om. ed. 


gressis, Domini praeposito signum dant, quidicit: Jubete, longaque 
et bona tempora precati, egrediuntur, omnesque numeros promotus 
praepositus congregat, Sciendum vero est, eum, si ipsum patricium 
quoque esse velint, alias tabulas cum codicillis accipere, officium 
vero ritusque omnes, ut in ceterorum patriciorum promotione, 
celebrari, 


CAP. 52. 
Observanda in promotione Praefecti. 


Imperator praefectum , quem creare vult, aeque ac praepositum 
vocat, et dicit ad hunc: Abi, et ipsum urbi praefectum impone. Quem 
sumens praepositus, sago rubro induit, statimque silentiarium ad 
convocandum omnem civitatis magistratum in consistorium mittit, 
praepositus cum praefecto per lausiacum et scalas perque ianuam, 
quae ad fiscum privatum ducit, egreditur, indeque cum processione 
per porticum et apsidem usque ad augusteum transit, ubi uterque 


264 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τῷ κονσιστωρίῳ, λαμβάνουσι πάλιν οἱ αὐτοὲ σιλεντιάριδι πρόσ-᾽ 
τάξιν παρὰ τοῦ πραιποσίτου πρὸς τὸ ἀπαγαγεῖν τὸ πολέτευ-- 
μα εἰς τὸν ὀγόποδα. τύτε λαβὼν ὃ πραιπόσιτος τὸν ὕπαρχον, 
C xai ἐξελϑὼν ἀπὸ τοῦ αὐγουστέως, διέρχεται διὰ τοῦ στενοῦ 
Msii3.b χαὲ μένει ὃ ὕπαρχος ἔνδον τῆς πύλης τῆς ἐξαγούσης πρὸςϑ 
τὸν ὀνόποδα, ἐξέρχεται μόνος, ἔνϑα ἵσταται τὸ πολίτευμα, 
καὶ Aéysi αὐτοῖς, ἃ ἐδιδάχϑη παρὰ τοῦ βασιλέως λέγειν vov- 
ϑεσίας ἕνεκα καὶ νομίμων διακράτησιν. (8.) Mera δὲ τὴν 
διαλαλίαν χελεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ τῆς καταστάσεως ἄνοι- 
γῆναι τὸ βῆλον, xai προσκαλεῖται τὸν ὕπαρχον, κἀκείνου ἔξ-το 
ελϑόντος, παραδίδωσιν αὐτὸν ὃ πραιπόύσιτος τῇ πολιτείᾳ ὕ- 
παρχον xai πατέρα πόλεως, xai εἶϑ᾽ οὕτως ἀπὸ τοῦ ὀνόποδος 
ὑποστρέφει ὃ πραιπόσιτος ἐν τῷ παλατίῳ, ὃ δὲ τῆς καταστά- 
σεως μετὰ τῶν σιλεγτιαρίων λαμβάνει τὸν ὕπαρχον, xai &io- . 
Ὁ ἄγει αὐτὸν ἐν τῷ κονσιστωρίῳ, καὶ ὑπαλλάσσει αὐτὸν Tivi 
τοῦ ὑπάρχου στολὴν, ἤγουν τὸ καμήσιον καὶ τὸ πελώνίον 
καὶ τὸν λῶρον, x«i ὕποδύει αὐτὸν xci τὸ καλίγιον. καὶ eid? 
οὕτως ὃ τῆς χαταστάσεως μετὰ τοῦ πολιτεύματος καὶ τῶν 
δημοτῶν τῶν δύο μερῶν, ὀλίγον ὀψικεύοντες αὐτὸν, διέρχον- 
ται διά τε τῶν ἐξχουβίτων καὶ τῶν σχολῶν, ἀχτολογουμένουξο 
ὑπ᾽ αὐτῶν, λεγόντων αὐτῶγ' ,0 δεῖνα εἰσε ὕπαρχος" ἐὰν δέ 
ἐστιν πατρίκιος, ἀχτολογεῖ οὕτως" ,,Ὑ δεῖνα εἶσε ὕπαρχος, εἶς- 
σε καὶ πατρίκιος" καὶ τὰ ἑξῆς. καὶ εἶϑ᾽ οὕτως εἰσέρχεται ἐν 


6. ó δὲ πραιπόσιτος ante ἐξέρχεταν excidisse putat R. j. 
λέγειν om, ed. 17. τὸ λῶρον ed, et sic deinceps. 20. d- 
χτολογούμεγοι ed. 21. εἴσε ed. 


exspectans, dum magistratus praesto sit, adsidet. Silentiarii vero ad- 
venientes et nuntiantes, magistratum in consistorio adesse, rursus ἃ 
praeposito mandatum de magistratu in onopodem deducendo ac- 
cipiunt. Tunc praepositus praefectum sumit, et egressus ex augu- 
sSteo, per stenum transit, praefectus intra portam ad onopodem du- 
centem manet, ac solus exit, ubi magistratus stat, cui ab Impera- 
tore de aequitate servandisque legibus praecepta tradit. (IL) Post 
hoc colloquium praepositus cerimoniarium iubet, velum aperiat prae- 
fectumque advocet: quem egressum praepositus civitati praefectum 
patremque urbis tradit, Postea praepositus ab onopodio ad palatium 
revertitur, cerimoniarius autem cum silentiariis praefectum adsumit, 
eumque in consistorium ducit, ubi eum praefecti veste, camisio 
scilicet, pelonio et loro, pedes vero caligis induit. Deinde cerimoni- 
arius cum civitate populoque duarum factionum, qui eum omnes 
paululum praecedunt, per excubias scholasque, inter acclamationes 
dicentium: N. N. praefectus es, transeunt; si patricius est, accla- 
mant ita: N. N. praefectus es et patricius ctc. Atque sic ad ma- 


ΝΡ υ-»-- 


ἜΤ 4 9 Το ΨΥ να c NDS 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 588. 265 


cj μεγάλῃ ἐχχλησίᾳ διὰ τοῦ ἁγίου φρέατος, xai ἅψας κηροὺς 
χαὶ εὐξάμενος, ὑποστρέφει εἰς τὸν οἶκον αὑτοῦ. 


ΚΕΦ. vy. E«LL. 155 
"Axroloyía τῶν δήμων ἐπὶ τῆς ὑπάρχου προαγωγῆς. 


5. Τῆς συνήϑους τάξεως τελουμένης ἐν τῷ παλατίῳ ἐπὲ τῇ 
τοῦ ὑπάρχου προαγωγῇ, καὶ τοῦ πραιποσίτου τοῦτον ἐξάγον- 
τος διὰ τοῦ τρικόγχου καὶ τῆς ἀψίδος εἰς τὸν αὐγουστέα, ἀ- 
πέρχονται ἐν τῷ ὀνοποδέῳ, καὶ δὴ πάσης τῆς τάξεως τοῦ 
πραιποσίτου ἕν τῷ ὀνοποδίῳ ἀγερχομένης, παραδίδωσιν ὃ 

τοπραιπύσιτος πατέρα πύλεως τὸν προβληϑέντα ὕπαρχον. εἶτα 
ἐπαίρει αὐτὸν ὃ τῆς καταστάσεως, καὶ εἰσφέρει αὐτὸν ἐν τῷ 
χκογσιστωρέῳ τῷ χειμεριγῷ, καὶ ἐνγδύει αὐτὸν τὸ χαμήσιονΒ 

. xai τὸν λῶρον, xai ὑποδύεται καλήγιον, καὶ ἔρχεται ἐπὲ τὸν 
μάχρωνα τῶν κανδιδάτων, ὀψιχευόμενος ὑπὸ πάσης τῆς Tü-Ms.ii4.a 
τὄξεως TOU πραιτωρίου ἕως τῶν χαλχῶν πυλῶν τῶν κορτιγῶν. 

᾿ς xui λέγει ὃ ἀδμηνσουγάλιος , ,στήτω καὶ χρατεῖ ὃ vovus- 

ράριος τὸ βῆλον, καὶ λέγει" ,,,Δεβὰ ὕπαρχε προφέχτωρ Ax, 

A καὶ πάλιν λέγει ὃ ἀδμηνσουνάλιος, ἅπερ φωνοβολεῖ ὃ νουμε- 

ράριος. καὶ ἐξέρχεται ὃ ὕπαρχος, καὶ διέρχεται διὰ τῶν 
βδοσχολῶν, ὀὑψιχευόμεγος ὑπὸ τῶν προειρημένων. (B.) Τὸ δὲ 
μέρος τῶν Βενέτων ἵσταται εἰς τοὺς λύχνους, ἐχδεχόμενος 
τὸν ὕπαρχον, καὶ πρὸ τοῦ φϑᾶσαι αὐτὸν εἷς τὸν τοῦ Βενέ- 


v 


21. ἐχδεχόμενον ed. 


gnam ecclesiam per sanctum puteum abit, cereisque accensis, et pre- 
catus, domum revertitur. 


CAP. 53. 
Acta et acclamationes factionum in promotione Praefecti. 


Consueto promotionis praefecti ritu in palatio peracto, cum eum 
praepositus per triconchum et apsidem ad augusteum eduxit, in ono- 
podium abeunt, quo postquam ommis ordo praepositi pervenit, prae- 
positus patrem urbis promotum praefectum constituit. Deinde ceri- 
moniarius eum sumit inque consistorium hibernum ducit, ubi cami- 
sio, loro caligisque indutus, ad porticum candidatoram venit, ab 
omni praetorii ordine ad aeneas usque cortinarum portas stipatus, 
admissionali dicente: Sta, tenetque numerarius velum, et: Leva te 
hyparche praefecte loco, inquit, statimque admissionalis dicta a 
numerario repetit. Praefectus abit, perque scholas, a dictis circum- 
datus, transit. (IL) Factio Veneta stat ad lychnos, praefectum ex- 
cipiens, qui priusquam ad eam pervenit, dicit populus cursorium 


566 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Crov δῆμον λέγει ὃ δῆμος ποίημα δρομικὸν ἤχ. δ. 0i ἐκ 
Θεοῦ κραταιούμεγοι ταῖς νίχαις, χοσμοπόϑητοι δεσπόται τῶν 
Ῥωμαίων, σὲ, ὡς γνησιοπόϑητον καὶ πιστότατον δοῦλον, προε-- 
βίβασαν ἀξίως ἐν ὑπερτέραις ἀξίαις, πρωτοσπαϑάριον ἔντι-- 
μὸν χαὲὶ εὐγενῆ ἐκ προγόνων, καὶ εἰς ὑπέρτιμον δόξαν τῇδ 
τοῦ ὑπάρχου ἀγύψωσαν ἀξίᾳ." καὶ μετὰ τὸ στῆναι τὸν ὕ- 
παρχον εἰς τὸν εἰωθότα τόπον τῆς αὑτοῦ στάσεως λέγει ὃ 
δῆμος" πρὸ πάντων εὐφημήσωμεν τοὺς δεσπότας τῆς οἷ- 
χουμένης ἢ οἱ χράχται" ,, δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα μεγάλων βα- 
σιλέων καὲ αὐτοκρατόρων πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς ὅδμοίωςτο 
ἐχ y. oi κράχται" ,,Ὁ δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα τῶν εὐσεβεστάτων 
αὐγουστῶν πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ y. καὶ εἶϑ᾽ 

Ὁ οὕτως λέγει ἄχτα ἀπὸ φϑογγῆς" ,,χ,ὕἰὕς οὐχ ἔχει ἐπὲ πλεῖον 
δοξάσαι," ἐκ y, ,τὸν μόγον ἀθάνατον βασιλέα," ἐκ y, ,,τὸν 
τοιούτους δεδωκότα ὑμῖν δεσπότας," ἐκ y, προνοούμενος &-15 
κάστῳ τὴν σωτηρίαν, ἐκ y, μκαὲ προβιβάζων ἀξίαν τοῖς ἀ- 
δίοις, ἐκ y, ,γκαὶ σὲ ὅ δεῖνα ἐτίμησαν παραδόξως," ἐκ y, 
»Τῇ τοῦ ὑπάρχου περιδόξῳ ἀξίᾳ," ἐκ y, ,,ἀλλ᾽ Ó πάντων 
ποιητὴς καὶ δεσπότης τοὺς χρόνους αὐτῶν πληϑύνει σὺν ταῖς 
αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογεγγήτοις." ([Γ,) Εἶτα λέγου-,ο 
σιν οἱ κράχται" ,γεὐφημήσωμεν χατὰ χρέως τὸν ὕπαρχον 
Ῥωμαίων. εἶσε ὃ δεῖνα, εἶσε ὃ δεῖνα, cioe ὃ δεῖνα, εἶσε ὕ- 

ἘΑ1,. ιδόπαρχος, εἶσε." xai εἶϑ᾽ οὕτως λέγουσιν οὗ κράχται" γ,κα- 

λῶς ἤλϑες, ϑεοστέπτων ὃ δοῦλος" ὃ λαὸς ,καλῶς ἦλϑες.» 


5 


12. χαὶ om. ed. 15. et 16. προγοουμένους et προβιβάζοντας 
coni R. 22. Tertium εἶσε ὁ δεῖνα om. ed, 24. ϑεόστεπτος ed. 


carmen toni IV: Per Deum victoriis insignes, desiderium orbis , Do- 
mini Romanorum, te, ut ab omnibus expetitum , fidelissimum servum , 
merito in summa dignitate collocarunt, illustrem et nobilem genere 
maiorum protospatharium , teque ad excelsum honorem officii prae- 
fécti provexerunt. In solito autem loco stationis suae praefecto 
collocato, populus.dicit: J/nte omnia concelebremus universi Do- 
minos; cantores: JV. N. magnis Imperatoribus et Augustabus piissimis 
multos annos; populus eadem ter; postea magna voce acclamat: 
Quis nollet vehementer collaudare , ter ; solum immortalem regem , 
ter; qui tales nobis Dominos dedit , ter ; omnium prospiciens saluti, 
ter; et. dignitatem dignis tribuens, ter; et te N. splendide honora- 
runt, ter; excelsa praefecti dignitate , ter; at omnium creator et 
dominus tempora eorum cum Augustabus et porphyrogenitis augeat. 
(HI). Postea cantores dicunt: Laudemus ex debito praefectum Homa- 
norum ; tu es N., tu es N., tu es IV., praefectus es. Deinde cantores: 
Bene venisti , famule a Deo coronatorum; populus: Bene venisti. 
Cantores; Bene venisti, a beneficis Dominis promote ; populus: Bene 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 53, 2567 


οἱ χράχται" ,καλῶς ἤλϑες, προβολὴ εϑεργετῶν"᾽ ὃ λαὸς 
»χαλῶς ἦλθες." οἱ χράχται" ,κχαλῶς ἤλϑες, Ó εὐγενὴς ἐκ 
προγόνων"" 6 λαὸς , καλῶς ἦλϑες." οἱ κράχται , καλῶς ἦλ- 
ϑες, ὃ δεῖνα ὕπαρχε τῶν Ῥωμαίων." ὃ λαὺς, ,,χαλῶς ἦλ- Ms.114. b 
59ες." οἱ χράχται" ,,ἄλλ πάντων ποιητὴς καὶ δεσπότης 
φυλάξει σε, ὕπαρχε, εἰς πλήϑη χρόνων." καὶ μετὰ ταῦτα 
ἐπιδίδωσι λιβελλάριον ὃ δήμαρχος τῷ ὑπάρχῳ, καὶ λέγουσιν 
οἱ xpáxrat* ο,καλῶς ἦλθες, ποϑητὲ τῶν drvüxroy-" ὃ λαὸς 
»καλῶς ἤλϑες. οἱ κράχται" ,xaAdG ἤλϑες, ὃ δεῖνα ὕπαρχε 
τοτῶν Ῥωμαίων" ὃ λαὸς ,καλῶς ἤἦλϑες." οἱ κράχται" ,,κα' 
λῶς ἦλϑες εἷς φιλοῦντά σε δῆμον" ὃ λαὸς ,καλῶς ἦλϑες." B 
oí χράχται" ,,ἀξίως σε ἠγάπησαν οἵ δεσπόται" ὃ λαὸς ,,γκα- 
λῶς 5A9sc." οἱ κράχται" ,,ὡς ὄντα χαϑαρὸν xal ἐπάξιον" 
ὃ λαὸς ,καλῶς 7A9sg." οἱ κράχται" ,,ἀλλ᾽ ὃ πάντων ποιη- 
τὅτῆς καὶ δεσπότης φυλάξει σε, ὕπαρχε, εἰς πλήϑη χρόνων. 
(4.) Kai ἀποκινοῦντος τοῦ ὑπάρχου, ὀψικεύει ἔμπροσϑεν 
αὐτοῦ ὃ δῆμος, λέγων τὸ δρομικὸν ποίημα Tx. δ΄» ,,οἱ ἐκ 
Θεοῦ κραταιούμενοι ταῖς νίκαις. προεγράφη. xal ἀπά- 
γουσιν αὐτὸν ἕως τῆς δοχῆς τῶν Πρασίνων, (μέχρι γὰρ τῶν 
“οἐχεῖσε πληροῦται τὸ ποίημα,) καὶ πληρωθέντος λέγουσιν οἱ α 
χράχται" ,,Ἑ Θεὸς ὃ ἅγιος, σῶσον τὸν ὕπαρχον" ὃ λαὸς 
ὁμοίως ἐκ y. καὲ δέχεται τοῦτον τὸ μέρος τῶν Πρασίγων 
εἰς τὰς σχολὰς, xai γίνεται ἡ ἀχολουϑία καὶ ἡ τάξις τῆς δο- 
χῆς, καϑὼς xai ἐπὲ τῶν Βενέτων, καὶ διέρχεται διὰ τοῦ χυ- 
ὅ. ΣΧΟ.. Ἰστέον, ὅτι, τοῦ δήμου λέγοντος. ,,καλῶς ἦλϑες d 


δεῖνα ὕπαρχε,᾽ moooxvvei ó ὕπαρχος πρὸς τὸν δῆμον καὶ τὸν 
δήμαρχον, ὁμοίως χαὶ ὃ δῆμος πρὸς αὐτὸν ποιῶν τὸ σέβας, 


venisti. Cantores: Bene venisti, nobili genere illustris; populus: 
Bene venisti. Cantores: Bene venisti, N. Homanorum praefecte ; po- 
pulus: Bene venisti. Cantores: At omnium auctor et dominus te, 
a died: multa tempora conservet. Postea tribunus praefecto 
bellum tradit, et cantores dicunt: Bene venisti, desiderium prin- 
cipum; populus: Bene venisti. Cantores: Bene venisti, N. Romano- 
rum praefecte; populus: Bene venisti. Cantores: Bene venisti 
ad factionem tui amantem ; populus: Bene venisti. Cantores: 
Digne te amarunt Domini ;. populus: Bene venisti. Cantores: Ut 
praeclarum et dignum; populus: Bene venisti. Cantores: Omnium 
auctor et dominus te, praefecte, diu conservet! (IV.) Abeuntem 
praefectum praecedit popalus,, cursorium carmen toni IV canens: Per 
Deum victoriis insignes. Supra id retulimus. Et eum ad Prasinam 
factionem abducunt ; ibi enim carmen completur: quo facto, canto- 
res: Unus Deus sanctus servet praefectum! populus eadem ter, Pra- 
sinorum factio eum in scholis excipit, cuius factionis ritus et ordo 


268 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τοῦ τῆς χαλκῆς, xoi εἰσέρχεται εἷς τὸ ἅγιον φρέαρ, wai á- 
πτεὶ κηρούς. ἱστέον, ὅτε ὁ πατριάρχης εὐχὴν τοῦ ὑπάρχου 
ποιεῖ χατὰ τὸν εἰωθότα τύπον τῶν πατρικίων. χαὲ μετὰ 
τοῦτο εἰσέρχεται εἰς τὸ σχάμγον τῶν πατρικίων, καὶ ἐχεῖ &v- 
δύει αὐτὸν ὃ τῆς καταστάσεως τὸν τε λῶρον καὶ τὸ πελώγι-5 
ον, xai ἐξέρχεται διὰ τῆς πλαγίας τοῦ ναοῦ, ὡς ἐπὶ τὸ τοῦ 
Ῥμητατωρίου μέρος, εἰς τὸ ὡρολόγιον, ἔνϑα ἵσταται ὃ λευχὸς 
ἵππος μετὰ τοῦ χιώματος xai τὸ χαλαμάριον καὶ οἱ ταξαιῶ- 
ται μετὰ τῶν πελωνίων αὐτῶν, καὶ κχαβαλικεύει ὃ ὕπαρχος 
καὶ ἀπέρχεται ἐν τῷ πραιτωρίῳ, xai αὐτοῦ ἀνελϑόντος καῖτο 
᾿ καϑεσϑέντος ἐπὶ τοῦ ξαυτοῦ ϑρόγου, λέγουσιν οἱ τῆς τάξεως 
καὶ τῆς πόλεως" ,,(ἄξιος, ἄξιος, ἄξιος, πολλὰ τὰ ἔτη τῶν βα- 
σιλέω»" καὶ τὰ ἑξῆς τῆς εὐφημίας. ἐν δὲ τῇ τελευταίᾳ εὐὖ- 
Ed.Li57gzuía λέγουσι ,xai τοῦ προβληϑέντος." καὶ &i9^ οὕτως 
Μς,115. ἃ πάλιν καβαλικεύει τὸ χίωμα, καὶ ἀπέρχεται εἰς τὸν οἴκονιϑ 
αὑτοῦ, ὀψικευόμενος ὑπὸ τῶν προῤῥηϑέντων. 


ΚΕΦ. νδ΄. 


Ὅσα dei παραφυλάττειν ἐπὶ προαγωγῇ κοιαίστωρος. 


Κελεύουσιν οἱ δεσπόται ζητῆσαι τὸν ὀφείλοντα προβλη-: 
ϑῆναι κοιαίστωρα, καὶ ἐὰν εὑρεϑῇ, ζητοῦσι τὸν πραιπόσιτονξο 
LÀ , 3. A 
μετὰ τοῦ προβαλλομένου, καὶ παραλαμβάνει αὐτὸν ὃ πραι- 
πόσιτος παρὰ τῶν δεσποτῶν, ἵνα ὠπελϑὼν προβάλληται αὖ- 


8. χαιώματος ed, — 15. χαίωμα ed. 


idem ac Venetae est, transitque per chytum chalces, et sanctum pu- 
ieum intrans, cereos accendit. Sciendum vero, patriarcham preces 
pro praefecto eodem, ac pro patriciis, modo dicere. Praefectus 
scamnum patriciorum intrat, ubi cerimoniarius lorum ipsi et peloni- 
um induit; egreditur per latus templi ad partem metatorii in horo- 
logium , ubi equus albus collari ornatus, calamarium et officiales cum 
suis peloniis adsunt: deinde, equo conscenso, praefectus in praeto- 
rium abit, quo cum pervenit, inque sella sua consedit, officiales 
aeque ac cives exclamant: Dignus, dignus, dignus , multi anni Im- 
peratoribus! et cetera acclamationis, cui adiiciunt in fine: et pro- 
moto, Sic rursus, conscenso equo, stipatus a dictis, domum abit. 


CAP. 54. 
Observanda in promotione Quaestoris. 


Mandato Dominorum quaestor promovendus quaeritur, eoque 
invenlo, praepositum cum promoto quaerunt, quem praepositus ἃ. 
Dominis, ut abiens quaestorem eum constituat, secum abducit, 


-  pE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 55. 260 


τὸν χοιαίστωρα. xci ἐξέρχεται ὃ πραιπύσιτος, ὄψικευόμεγος 

ὑπὸ κουβικουλαρίων xai σιλεντιαρίων , ἢ ἐν τῷ ἡμικυκλίῳ, Β 
ἢ ἐν τῇ ϑερμάσερᾳ, καὶ ξητεῖ τοὺς ἀντιγραφέας καὶ Καγκελ:- 

λαρίους, xai παραδίδωσιν αὐτοῖς τὸν κοιαίστωρα, xal ἐπεύ- 

ὄχονται τοὺς δεσπότας καὲ ἀναχωροῦσι. xai εὐϑέως ὃ προ- 

βληϑεὶς ἀποστέλλει ἄνϑρωπον αὑτοῦ μετά τε τοῦ χωσβαΐτου 

τοῦ βεστιαρίου, xai ἐπαίρει τὴν στολὴν τοῦ κοιαίστωρος τοῦ 

διαδεχϑέντος, καὶ ὅτε εἰσὶν ἀλλάξιμα ἐν τῇ προελεύσει, ἐλ» 

λάσσει κὠκχεῖνος- 


10 ΚΕΦ. »e. 
Ὅσα dei παραφυλάττειν ἐπὶ προαγωγὴῇ δημάρχου. 


Πρὸ μιᾶς ἡμέρας λαμβάνει ἀπόχρισιν ὅ πραιπόσιτος C 
παρὰ τῶν δεσποτῶν περὲ τοῦ βουλομένου προβληϑῆναι δη- 
μάρχου, xat λέγει τῷ τῆς καταστάσεως, κὠκεῖγος ἀποστέλλει 

τιδάδμηνσουνάλιον, iva μηνύσῃ τοῖς τοῦ μέρους, τουτέστι τῷ 
δευτερεύοντι, τῷ γειτονιάρχῃ χαὶ τοῖς λοιποῖς ἄρχουσι τοῦ 
μέρους, χαὲ τὰ πρωτεῖα αὐτῶν, ὅπως τῇ ἑξῆς. ἔλθωσιν ἐν 
τῷ κονσιστωρίῳ μετὰ σαγίων. καὶ τὸ προὶ, ὅτε συμφϑά- 
σωσι καὶ DP wi τῶν μερῶν ἐν τῷ κογσιστωρίῳ μετὰ 
“οσαγία αὑτῶν, μηνύεται ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ τῆς κατα- 
στάσεως, καὶ ἀναγάγει τοῖς δεσπόταις, καὶ παραλαμβάνει, 
4. αὐτὸν χοιαίστωρα cod. et ed, 6. ἄνϑρωπο» R. ex com- 


pendio cod., εἐνόταρεον ed. 8. διαδειχϑέγτος ed. ^ ao. 
σαγίων ed, ^ a1. ἀνάγει ed. 


Ipse a cubiculariis ac. silentiariis stipatus, aut in hemicyclium , aut 
ad caminum abiens, scriniorum magistros et cancellarios quaerit , 
qui, quaestore sibi tradito , fausta Dominis precati , abeunt. Statim 
promotus primum famulum suum cum chosbaita vestiarii mittit, et 
sumit vestem decedentis quaestoris, cumque mutationes in proces- 
sione fiunt, ipse quoque vestes mutat. 


CAP. 55. 
Observanda in promotione Demarchi. 


Pridie unius diei praepositus a Dominis responsum de eo, qui 
tribunus fieri cupit, accipit, idque cerimoniario refert, qui per ad- 
missionalem factioni , hoc est secundicerio, gitoniarchae. ac reliquis 
factionis praefectis indicat, ut principes sequenti die in consisto- 
'rium cum sagis veniant. Mane igitur, quando factionarii cum sagis 
suis in consistorium convenerunt congregatique sunt, praepositus a 
*cerimoniarum magistro admonitus, Dominos de co certiores facit, 


^ 


270 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ὃ πραιπόσιτος παρὰ τῶν δεσποτῶν, ὃν βούλεται προβάλ- 
Ὁλέσϑαι δήμαρχον. καὶ εὐθέως ἐξέρχεται ὀψικευόμενος ὑπὸ 
χουβιχουλαρίου, καὶ αὐτὸς Ó προβληϑεὶς μετ᾽ αὐτοῦ, xai 
ἀνέρχεται διὰ τοῦ λαυσιακοῦ καὶ τοῦ ἔρωτος καὶ τῆς δά- 
φνης εἰς τὸν αὐγουστέα, καὶ καϑέζεται ἐχεῖσε. καὶ ἀπέρχεταιδ 
σιλεντιάριος, καὶ προσκαλεῖται τὸ μέρος, καὶ ἀπέρχονται 
πάντες ἐν τῷ ὀγνοποδίῳ, φοροῦντες τὰ σαγία, xai ἵστανται 
ἐχεῖσε, χαὶ ἐξέρχεται Ó πραιπόσιτος xai ὃ τῆς καταστάσεως 
Ms. 115. μετὰ σιλεντιαρίων τῶν ὄντων ἑβδομαρίων, φοροῦντες ἀμφό- 
τεροι σαγία δοῆς, ὅμοίως καὶ xov[xoviagtog, ὀψιχεύωνιο 
τὸν πραιπόσιτον, ὅμοίως xai ὅ προβληϑεὶς, φορῶν σαγίον 
Ed.L.158 δοῆς, ἀχολουϑεῖ ὀπίσω τοῦ πραιποσίτου, τὸ δὲ σαγίον φορεῖ 
εἰς τὸν αὐγουστέα. (Β.) Kai ἀγέρχεται Ó πραιπόσιτος ἐν 
τῷ ὀγοποδίῳ, καὶ καϑὼς ἔχει ἡ συγήϑεια, παραδίδωσι τὸν 
προβληϑέντα δήμαρχον, λέγων τῷ μέρει" ,,κελεύουσιν oii5 
δεσπόται, παραλάβετε αὐτὸν δήμαρχον," xai ἐπεύχογνται οἱ 
τῶν μερῶν τοὺς δεσπότας, xai λαμβάνουσι τὸν προβληϑέντα 
δήμαρχον, ὀψικεύονγτες αὐτὸν μέχρι τοῦ χογνσιστωρίου. xa 
εἰσέρχεται Ó προβληϑεὶς, καὶ ἅπτει χκηροὺς ἐν τῷ σταυρῷ, 
xai ἀπέρχεται εἰς τὴν τοῦ Κυρίου ἐχχλησίαν, καὶ ἅπτει2ο 
,χαἀχεῖσε κηροὺς, καὶ ἀπέρχεται ὀψικευόμενος διὰ τῶν κορτι- 
Βγῶν, καὶ εὐφημοῦσιν αὐτὸν εἰς τὸν τόπον αὐτοῦ ἀπὸ τῆς 
χαλκῆς μέχρι τοῦ μηλίου. xai καβαλιχεύει ὃ προβληϑεὶς ἀπὸ 
σαγίου, καὶ ὀψικεύεται ὑπὸ τοῦ μέρους, φορούντων κάκεί- 


qui praeposito, quem tribunum creare velint, indicant, Is statim a 
cubiculario stipatus, una cum promoto exit, per lausiacum , erotem 
et daphnem in augusteum adscendit ibique sedet. At silentiarius, 
factionem advocaturus, abit, et omnes in onopodium saga ferentes 
conyeniunt et ibi subsistunt. Praepositus et cerimoniarius cum si- 
lentiariis, qui per eam septimanam officio funguntur, saga rubra ge- 
stantes, progrediuntur: cubicularius vero praepositum comitatus, 
unaque promotus, sago rubro indutus, praepositum a tergo sequi- 
tur, sagum autem in augusteum usque gestat. (II.) Deinde praepo- 
Situs in onopodium adscendit, et, ut mos est, tribunum promotum 
factioni tradit, dicens: lubent Domini, hunc. tribunum accipiatis : 
factio Dominis fausta precatur, sumentesque promotum tribunum, 
eum ad consistorium usque comitantur. Intrat ille, cereisque in 
cruce accensis, ecclesiam Domini petit, ibique cereos accendit, ac 
in obsequio per cortinas abit, eique in loco suo a porta chalces ad 
milium ommes felicia apprecantur. Promotus, sago indutus, equo 
vehitur, praecedente eum factione, quae etiam saga rubra et scara- 
mangia I. Sic ad stabulum factionis procedit, eiusque equos 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 55. 271 


γῶν σαγία δοῆς καὶ σκαραμάγγια. καὶ ἀπέρχεται οὕτως μέ- 
X0: τοῦ στάβλου τοῦ μέρους, xai ϑεωρεῖ τοὺς ἵππους αὑτοῦ, 
xai καβαλιχεύει, καὶ ἀπέρχεται ὀψιχευόμενος μέχρι τοῦ oi- 
xov αὐτοῦ, ἀχολουϑούντων xafaALagíov τοῦ δευτερεύοντος 
πχαὲὶ τοῦ γειτογιάρχου xai τοῦ γοταρίου, φορούντων σχαρα- 
μάγγια. χρὴ δὲ γινώσκειν, ὅτε προλαμβάνουσιν εἰς τὸν oi- 
κὸν τοῦ προβληϑέντος ὃ αὐτὸς γειτογιάρχης καὶ ὃ νοτάριος 
χαὶ οἱ λοιποὶ, καὶ ἵστανται μετὰ τοῦ μέρους, εὐφημοῦντες 
τὸν προβληϑέντα, εἰς τὸν πυλῶνα αὐτοῦ, καϑὼς ἔχει 7j συν-α 

τοήϑεια, "xai καλεῖ τὸν δευτερεύοντα καὶ τὸν γειτογιάρχην καὶ 
τὸν νοτάριον καὶ τοὺς λοιποὺς ἄρχοντας καὶ τὰ πρωτεῖα. 
χρὴ δὲ γινώσκειν, ὅτε ἡ αὐτὴ ἀχολουϑέα γέγεται καὶ éni τοῦ 
ἑτέρου μέρους. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, εἰ κελεύει ὁ βασιλεὺς προβαλέσθαι Ms. 116.b 
15 .. 600 δημάρχους ἐν τῷ ἅμα. 


- —— . 
Mrviorras καὶ ἀνέρχονται τὰ δύο μέρη ἐν τῷ ὄνοπο- 
δίῳ, καὶ παραδίδωσιν ὃ πραιπόσιτος τὸν πρῶτον δήμαρχον 
εἰς τὸ μέρος αὑτοῦ, ὁμοίως xai τὸν ἕτερον εἰς τὸ μέρος αὖ-Ὁ 
τοῦ" τὰ δὲ λοιπὰ πάντα τελεῖται, χαϑὼς ἀνωτέρω εἴρηται- 
βοτὰ μὲν χλανίδια ἐπαίρουσιν οἱ δήμαρχοι ἀπὸ τῶν διαδεδε- 
γμένων δημάρχων, ὃ Βένετος Βένετον καὶ Τύρεον, καὶ ὃ Πρά- 
σιγος ὅμοίως, ἐπειδὴ βασιλιχά εἶσιν. 


τή, προβάλλεσϑαι ed. ^ 20. διαδεδειγμέγων ed. 


ze: domum in solenni pompa equo vehitur, caballarii se- 
cundicerii seu vicarii, gitoniarcha et notarii, scaramangiis induti, 
ipsum sequuntur. Ceterum observandum est, in aedibus promoti 
gitoniarcham, notarium ac reliquos exspectare, et cum factione pro- 
moto gratulantes in atrio eius, ut mos est, adesse, ubi secundice- 
rium, gitoniarcham , notarium ac ceteros praefectos et principes ad 
cm vocat. Atque idem ritus ab altera etiam factione obser- 


OBSERVANDA , SI IMPERATORI DUOS DEMARCHOS UNA COKSTITUERE 
PLACUERIT, 


. Duae factiones admonitae in onopodium ascendunt, et praepo- 
situs primum tribunum factioni suae, pariter et alterum suae, tradit. 
Cetera ommia, ut supra dictum est, peraguntur. Tumicas vero ac- 
cipiunt ab exauctoratis tribunis, Venetus Venetam et Tyriam, ita et 
Prasinus , quoniam hae Imperatoris sunt. 


) . : 
272 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ΚΕΦ. υς. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ προαγωγῇ δευτερεύοντος, 


, € , - , AJ ^" 
KeAevovot»r oL δεσπόται τῷ πραϊποσίτῳ περὲ προβολῆς 


| Ed.L. 159 δευτερεύογτος, xoi ἀποοτέλλει ὃ πραιπόσιτος σιλεντιάριον, 


^ M] , 2 Qv , 
καὶ ζητεῖ τὸν δήμαρχον, καὶ ἐὰν εὑρεϑῇ, δίδωσιν ἀπόχρισινδ 
τοῖς δεσπόταις, καὶ οἱ δεσπόται παραδιδοῦσι τῷ πραιϊιποσίτῳ 
«“ "Á , , * , ,? 
ὃν βούλονται προβαλέσϑαι δευτερεύοντα. καὶ ἐξέρχεται ὀψι- 
, c ^ - 
κευόμεγος ὑπὸ κουβικουλαρίων καὶ σιλεντιαρίων τῶν ὄντων 
« M , M 
ἑβδομαρίων, καὶ παραδίδωσι τὸν δευτερεύοντα τῷ δημάρχῳ, 
καὶ ἐπεύχονται τοῖς δεσπόταις. προβάλλεται δὲ ἢ ἐν τῷ ἡμι-το 
, » - , ^N - € , 
χυχλίῳ, 7 ἐν τῇ ϑερμάστρᾳ, εἰ δὲ ἀσϑεγεῖ ὃ δήμαρχος, ἐ- 
, 5, « , , ^ - 
παίΐρει αὐτὸν ὃ ἑβδομάριος σιλεντιάριος παρὰ τοῦ πραιποσί- 
του, καὶ ἀπέρχεται ἐν τῷ οἴχῳ τοῦ δημάρχου, xoi παραδί- 
^ ' : ' , * » 5v, e 
δωσε τῷ δημάρχῳ τὸν ϑευτερενοντα, χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτε, 
ὃτε 0 πραιπόσιτος παραδίδωσι τῷ σιλεντιαρίῳ τὸν ÓtvrtQtu-r5 
Βοντα, εὑρίσκονται καὶ οἱ τοῦ μέρους, Ó γειτονιάρχης, ὃ vo- 


Ms.117.aTáQi06, ἤτοι Ó χαρτουλάριος, Ó ποιητὴς, ὃ μελιστὴς xal 


c DA ^ 3 ᾿ ' 3-25 * D 
ὃ μαΐστωρ, ἵνα καὶ αὐτοὶ παραλάβωσιν αὐτὸν παρὰ TOU 
πραιποσίτου. χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτι οἱ δύο δευτερεύοντες τὴν 

M , » d 
αὐτὴν ἀκολουϑίαν ἔχουσι, τοῦ Bevérov xai llgaotvov, 20 


1 7. προβάλλεσϑαι ed. 


CAP. 56, 
Observanda in promotione Secundicerii, 


Domini praeposito de promotione secundicerii mandatum dant, 
et mittit praepositus silentiarium, ut tribunum quaerat: quo reperto, 
responsum ad Dominos perfert, hi praeposito, quem secundicerium 
constituere volunt, tradunt. Ipse egreditur, a cubiculariis et silenti- 
ariis, qui ea septimana illo munere funguntur, stipatus, hi secundi- 
cerium tribuno tradunt, Dominisque fausta apprecantur. Promove- 
tur autem vel in hemicyclio vel in camino, si autem tribunus morbo 
laborat, silentiarius, qui per illam septimanam officio fungitur, eum 
a praeposito suscipit, et abiens ad tribuni aedes, ipsi secundicerium 
tradit, Observandum vero est, quod dum praepositus secundicerium 
silentiario traditurus est, factionis gitoniarcha, notarius seu chartu- 
larius, poeta , musicus et magister, ut ipsi quoque eum a praeposito 
accipiant, adsint. Ceterum utriusque factionis, Venetae et Prasinae; 
secundicerius eodem ritu creatur. ^ 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 57. 279 


ΚΕΦ. νζ. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ προαγωγῇ συμπόνων καὶ λογοϑετῶν. αὶ 


Κελεύουσιν oí δεσπόται προβάλλεσθαι αὐτοὺς τῷ πραι-- 
ποσίτῳ, καὶ ὃ πραιπύσιτος οὐχ ἐξέρχεται, ἀλλ᾽ ἀποστέλλει 
πσιλεντιάριον τὸν ἔχοντα ἑβδομάδα ἐν τῇ προελεύσει τοῦ 
ἱπποδρόμου, ἵνα ἴδῃ, ἐάν ἐστιν ὃ ὕπαρχος ἐκεῖσε. καὶ εἰ μέν 
ἔστιν, εἰσέρχεται ὃ σιλεντιάριος, καὶ δίδωσιν dnóxpicty τῷ 
πραιποσϊτῷ ; xai ὃ πραιπόσιτος ἀναγάγει τοῖς δεσπόταις, xat 
παραλαμβάνει παρὰ τῶν δεσποτῶν τὸν ὀφείλοντα προβλη3 
τοϑῆναι σύμπογον. xài ἐξέρχεται Ó πραιπόσιτος ὀψικευόμενος 
ὑπὸ χουβιχουλαρίων χαὶ σιλεντιαρίων, καὶ ζητοῦσι τὸν ὕ- 
παρχον ἐν τῷ ἡμικυχλίῳ τῶν σχύλων, xài παραδιδοῦσιν αὐτῷ p 
σύμπονον, xai ἐπεύχονται τοῖς δεσπόταις, xai ἐξέρ χχονται- 
ἐὰν δὲ οὐχ εὑρεϑῇ ὃ ὕπαρχος ἐν τῇ προελεύσει, ζητεῖται πα- 
159à τοῦ διατρέχοντος, καὶ εἰ μὲν ἔλϑῃ πρὸ τοῦ ἀκδυμβίσαι 
τοὺς δεσπότας, ἀναγγέλλει ὃ πραιπόσιτος τοῖς δεσπόταις, καὲ 
γίγνεται ἡ ἀκολουϑία, καϑὼς ἀνωτέρω εἴρηται, παραδιδοὺς 
αὐτὸν ἐν τῇ ϑερμάστρᾳ. εἰ δὲ συμβῇ ἀσϑενεῖν τὸν ὕπαρχον, 
παραδιδοῦσιν oi δεσπόται τὸν σύμπονον τῷ πραιποσίτῳ, xai 
δοἐξελϑὼν ὃ πραιπόσιτος ζητεῖ, «ἐάν ἐστε λογοϑέτης ἢ x«i 
ἕτερος σύμπογος, καὶ παραδίδωσιν αὐτὸν ἐνώπιον αὐτῶν τῷ 


2. λογοϑέτων cod. 8, ἀγάγει ed. — 12. παραδίδουσιν cod. hi; 
l et mex. 


€AP. 57, 
Übservanda in promotione assessorum iudicii et logothetarum- 


Domini praeposito mandant, ut eos renuntiet, at is non exit; 
sed silentiarium , qui per eam septitanai officio illo fungitur, ad 
processionem hippodromi mittit, ut, an praefectus ibi sit, videat. 
Si adest, silentiarius intrat, et praeposito respohsum dat, is vero ad- 
monet Doihinos, et ab iis assessoris munere ornandunmi accipit. Deih 
praepositus in cubiculariorum et silentiariorum obsequio procedit, ut 
praefectum in hemicyclo scylorum quaerant, et ipsi assessorem tradant, 
faustaque Dofinis precati egrediuhtur. Praefecto autem ih proces- 
$10né non reperto, a cursore publico quaeritur, et $i, antequam men- 
sae Domini accubuerunt, venit, praeposita$ id Dominis annuntiat, 
servatoque ritü supra memorato, ipsuni in camino tradit. Si vero 
accidit, ut aegrotus sit praefectus, Domini assessorem praeposito 
tradunt, qui egressus, quaerit, utrum logotheta sit, am alius assessor, 
eumque, ipsis praesentibus , silentiario eius septimanae committunt; 


Constantinus Porphyr. Vol, I. 18 


274 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


σιλεντιαρίῳ τῷ ovrt ἑβδομαρίῳ, ὕπως ἀπελϑὼν ἐν τῷ olx 

Ed.L.160r0)0 ὑπάρχου, παραδῷ αὐτῷ σύμπονον". ὁμοίως καὶ 0 λογο- 
ϑέτης τοῦ πραιτωρίου οὕτως προβάλλεται, μὴ ἔχων ἀκολου- 
ϑίαν ἢ τάξιν πλείω ἢ ἐλάσσω. 


ΚΕΦ. νη. 5 
'Eni προαγωγῇ εντιγραφέως. 


Κελεύουσιν oL δεσπόται τῷ πραιποσίτῳ, καὶ ἐξέρχεται 
M - , » ' - 
xai ζητεῖ σιλεντιάριον, καὶ ἀποστέλλει, ἵνα ἴδῃ, ἐὰν προῆλ- 
€ ^ M c - , , 
ϑὲεν ὁ χοιαίστωρ, καὶ ἐὰν εὑρεϑῆ, λαμβάνει &z0xougt ὃ πραι- 
5 - 
πόσιτος, καὶ ἀναγγέλλει τοῖς δεσπόταις, xai παραλαμβάνειτο 
Βπαρὰ τῶν δεσποτῶν τὸν ὀφείλοντα προβληϑῆναι ἀντιγραφέα, 
D ? * ? 7 
xui ἐξέρχεται ὀψιχευόμενος, χαϑὼς ἀνωτέρω εἴρηται, xai 
- M bd * 
Ms.117. " ζητεῖ τὸν κοιαίστωρα ἐν τῷ ἡμικυκλίῳ, καὶ παραδίδωσι τὸν 
, » T 3 » ' 
ἀντιγραφέα, x&v τε tig ἐστι, x&v τε δύο, xai ἐπεύχονται 
, « » —- bi 
τοῖς δεσπόταις, καὶ ἐξέρχονται ἐν τῇ προελεύσει. εἰ δὲ ovu-15 
- ^ € M x , H , E , 
Bn μὴ εὑρεθῆναι τὸν χοιαίστωρα ἐν ταύτῃ T7 προελεύσεε, 
ζητεῖται παρὰ τοῦ διατρέχοντος, πεμπομένου αὐτοῦ παρὰ 
- ^ 2 E 5 
τοῦ πραιποσίτου, xai εἰ uiv ἔλϑῃ πρὸ τοῦ ἀχουμβίσαι, «&- 
t ' x ' ' ' 
γαγγέλλει ὁ πραιπύσιτος τοῖς δεσπόταις, xai λαμβάνει vov 
v M] - M , - 
ὀφείλοντα προβληϑῆναι, καὶ ζητεῖ τὸν χοιαίστωρα ἐν τῇ 969-20 
, 1 -“ * m , 
Ο μάστρᾳ,, xai παραδίδωσιν αὐτῷ τὸν ἀντιγραφέα, xat éntv- 
χονται τοῖς δεσπόταις καὶ ἀναχωροῦσιν. εἰ δὲ συμβῇ ἐν 


ut, abiens δὰ praefecti domum, assessorem ipsi tradat. Eodem modo 
et praetorii logotheta constituitur, quippe qui aequalem plane, nec 
maiorem minoremve dignitatem habet. 


CAP. 58. 


ln éreatione magistri scriniorum. 


Ad mandatum Dominorum egressus praepositus silentiarium quae- 
rit, eumque mittit, ut videat, an processerit quaestor, quo reperto , 
responsum accipit praepositus, id Dominis nuntiat, sumitque ab his 
scriniorum magistrum promovendum, et in obsequio egressus, ut 
dictum est, quaestorem in hemicyclio quaerit, cui scribam tradit, 
unus duove sint, et felicia Dominis apprecati, in processione egredi- 
untur. Si vero accidit, ut quaestor in illa processione non reperiatur, 
per eursorem a praeposito missum quaeritur, et si adest, antequam 
mensae accubuerunt Domini, hoc praepositus ipsis nuntiat, sumit- 
que promovendum, et quaestori in camino quaesito scriniorum ma- 
gistrum tradit, faustaque apprecati Dominis, discedunt. Sin contin- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 60. 275 


ἀσθενείᾳ εἶναι τὸν κοιαίστωρα, xai ϑελήσουσιν οἱ δεσπόται 
προβαλέσϑαι ἀντιγραφέα, γίνεται πᾶσα ἡ ἀκολουϑία, καϑὼς 
ἀνωτέρω εἴρηται ἐπὲ συμπόνῳ. 


ΚΕΦ. νϑ'. 


5 Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, σπαϑαροχανδιδάτου μέλλοντος γίγεσϑαν 
πρωτοσπαϑαρίου, 


Κελεύουσιν οἱ δεσπόται τῷ πραιποσίτῳ, καὶ εἰσέρχεται 
ὃ μέλλων γίνεσϑαι πρωτοσπαϑάριος ἀπὸ σχαραμαγγίου xai 
σπαϑίου, εἰσαγόμενος ὑπὸ ὀστιαρίου, χρατούμενος ὑπὸ πρω-ὮὉ 
τοτοσπαϑαρίου εὐνούχου. καὶ πίπτων φιλεῖ τοὺς πόδας, xai 
τὰ γόνατα τῶν δεσποτῶν, καὶ βάλλουσιν οἱ δεσπύται τὸ μα- 
γεάχιον εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ, καὶ ἐξέρχεται. 


ΚΕΦ. ξ. 
Ἐπιτάφιος βασιλέων. 


15 ἘΞέρχεται τὸ λείψανον διὰ τοῦ καβαλλαρίου, καὶ τίϑεται 
εἰς τὰ ιϑ' ἀκούβιτα ἡ χρυσῆ χλίνη ἡ ἐπονομαζομένη λύπης, 
καὶ πρόχειται ἐκεῖσε τὸ αὐτὸ λείψανον, ἐστεμμένον μετὰ δι-ἘΠ.1,..1τ6ὲ 
βητησίου καὶ χρυσῆς χλαμύδος καὶ καμπαγίων, xai εἰσέρ- 
χονται οἱ τῆς ἁγίας Σοφίας γήλωνγες καὶ ὃ κλῆρος, ὡσαύτως 


11, μαγεάχιν cod. 16, χρυσῆ τριχλίνη ed, 


gat, ut quaestor aegrotet, ac Domini scribam creare velint, id eo- 
dem modo, ac supra de assessoris promotione dictum est, peragitur. 


CAP. 59. Σ 
Observanda , quando spatharocandidatus ad protospatharii digni- 
tatem provehendus est. 


Mandato a Dominis praeposito dato, futurus protospatharius 
cum scaramangio et gladio intrat, ab ostiario adductus, a protospa- 
thario eunucho sustentatus. Procumbens humi, pedes et genua Do- 
minorum osculatur, et, postquam torquem collo eius imposuerunt, 
egreditur. 


CAP. 6o. 
Deductio funeris Imperatoris. 


Corpus exanime per caballarium effertur, repositoque in XIX 
accubitibus aureo lecto, dicto doloris, ibi collocatur, corona, 
dibetesiis, aurea tunica et campagiis ornatum, et sanctae Sophiae 
gelones et clerus, aeque ac senatus omnis, in scaramangiis intrant, 


“5 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


- ^ , 
xai πᾶσα 5 σύγχλητος ἀπὸ σχαραμαγγίων, καὶ ψάλλουσι χατὰ 
E Ων , ' , - - 
ἀκολουϑίαν. (9 οὕτως νεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ τῆς κατα-: 
, A] , ,? -^- Ne. . lod - € 
στάσεως, καὶ λέγει ἐχεῖσε" ,,656A06, βασιλεῦ, χαλεῖ σε 0 βα- 
σιλεὺς τῶν βασιλευύντων xai χύριος τῶν χυριευόντων -᾿ τοῦτο 
λέγει τρίτον, καὶ παραυτίχα αἴρεται τὸ λείψανον παρὰ τῶν5 
Ms.118.a βασιλικῶν, καὶ πάλιν εἰσφέρουσιν αὐτὸ ἔνδον τῇ λχῆ 
5.118. ἃ ; 7,0 ἰσφέρ ἔνδον τῆς χαλκῆς, 
^ , ? ^ ^ E i] 25. y, Uu 
καὶ τιϑέασιν αὐτὸ ἐκεῖσε, xai ποιοῦσι τὰ ES ἔϑους. χαὶ ὅτε 
- ^ , , ^ - 
Β ὀφείλει ἀρϑῆναι τὸ λείψανον, νεύει Ó πραιπόσιτος τῷ τῆς 
, ^ bl! 
καταστάσεως, χαὶ ἄρχεται λέγειν ἐκ τρίτου τὸ ,,ἔξελϑε, βα-- 
ἘΞ tau 5 ͵ 5 
σιλεῦ" καὶ τὰ ξξῆς, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως ἐξέρχεται τὸ λεύψαγνοντο 
io - - - 
ἀπο τῆς χαλκῆς, βασταϊζόμενον ὑπὸ βασιλικῶν πρωτοσπαϑα- 
3 - ^ , 
ρίων, καὶ διέρχεται διὰ τῆς μέσης, καὶ τὸν τόπον χαταλα- 
βόντων, ἐν ᾧ μέλλει χηδευϑῆναι, γίνεται ἡ ἀκολουϑία τῇ 
ev, ἐν ᾧ μέ δευϑῆναι, γίνεται ἡ ἃ (a τῆς 
M] , 
ψαλμῳδίας καὶ τὰ συνηϑη. tiva νεύει πάλιν ὃ πραιϊπόσιτος 
τῷ τῆς καταστάσεως, xai ποιεῖται τὴν ἀναφώνησιν οὕτως"15 
»δίσελϑε, βασιλεῦ, καλεῖ σε ὃ βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων 
' , - 5 u , 
καὶ κύριος τῶν xvgitvOrrtQY," ἐκ τρίτου. εἰϑ᾽ οὕτως" ,,ἀπό- 
- - γὼ 
Sov τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς χεφαλῆς cov*" xai εὐϑέως αἴρεται 
* "| ΓΞ * 
παρὰ τοῦ πραιποσίτου, xai τίϑεται σημεντέϊνον μετὰ πορ-- 
» - ^ ^ E] - , ΕῚ , [ul € *? 
Cg voc λιτῆς, xai τίϑεται ἐν τῷ μνημείῳ. ἰστέον, ὅτι ὃ aU-20 
᾿ * * , , , 
τὸς τύπος χαὶ ἡ αὐτὴ τάξις xai ἀκολουϑία γίγνεται xai εἰς 
τὴν τῆς αὐγούστης χηδείαν. χρὴ δὲ τὸν τῆς καταστάσεως 
? Ἁ » 2c "δι p ? , λέ ὃ 2^ 49. " 
ἐπὶ τῇ ἐξόδῳ τῆς αὐγούστης λέγειν" ,,ἔξελϑε, βασίλισσα, κα- 
n" c ' - ' ἢ » , 
λεῖ σὲ ὃ βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ κύριος τῶν κυριευόγτωνγ. 


3. ὃ om. ed. 12. χαταλαβὸν ed. 19. σημεγτεῖον ed. 


eanuntque ca, quae canere mos est. Postea praepositus cerimoniarum 
magistro signum dat, qui dicit : Egredere, Imperator, rex te regum et do- 
minus dominantium vocat; quo ter repetito, statim a ministris Impera- 
toris tollitur corpus, et in chalcen deportatum, ibi reponitur, omniaque 
more solenni peraguntur. Cum corpus efferri debet, cerimoniario 
praepositus signum dat, qui ter dicere incipit: Egredere, Imperator, 
eL quae sequuntur, atque ita corpus ab imperatoriis protospathariis 
e chalce exportatum, per mediam transit, cumque ad locum, ubi 
componi debet, pervenit, officium cantus et cetera, quae institui so- 
lent, ibi peraguntur. Postea cerimoniarius, signo a praeposito dato, 
ter exclamat: Intra, Imperator, vocat te rex regum et. dominus do- 
minantium ; deinde sic: Depone coronam a capite tuo, et statim 
haec a praeposito tollitur, et imponitur fascia purpurea simplex; at 
illa in monumento reponitur. Sciendum est, eundem morem, eundem 
ritum eandemque consuetudinem etiam in Augustae funere observari. : 
Debet autem. cerimoniarius in funere Augustae dicere: Egredere, Im- . 
peratrix , voeat. te rex regnantium et dominus dominantium. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.6. 2377 


ΚΕΦ. 5a. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, τῆς αἰτήσεως τελουμέγης γενεϑλίων — p 
ἡμέρῳ τοῦ βασιλέως. : 


» » 
ΤΠροσέρχονται ἅπαντες ob ἄρχοντες ἠλλαγμένοι, xai ἵ- 
c , j|, D ἮΝ ^ ^ ΄ e 
5orarat 7 προέλευσις ἐν τῷ Ἰουστιγιανῷ, καὶ τρίτης ὥρας 
- , c ^ , 
καταλαβούσης, στοιχεῖται τὸ χλητώριον, 7 δὲ τράπεζα icra- 
kJ -" 5 - , * Ry : € * 
ται ἐν τῷ Ἰουστιγιαγῷ τριχλίνῳ. xat ἐξέρχεται ὃ βασιλεὺς 
περιβεβλημένος διβητήσιον πορφυροῦν, καὶ καϑέζεται ἐπὲ τῆς 
, c € "m M 2 é € A , f 
τιμίας αὑτοῦ τραπέζης, xai εἰσέρχονται οἱ κληθέντες ἀπό τὲ 
τομαγίστρων, πατρικίων καὶ λοιπῶν συγχλητικῶν. ἅπαντες δὲ 
αὐτῶν εἰσέρχονται ἠλλαγμένοι, χαϑὼς εἴϑισται, οἱ μὲν πα- 
τοίκιοι τὰ χρυσόταβλα αὐτῶν χλανίδια, οἱ δὲ στρατηγοὲ τὰ 
- c " , c E 
σαγία αὐτῶν, oL δὲ πρωτοσπαϑάριοι xai οἱ λοιποὲ ἄρχοντες, Ed.L. 16a 
ἕχαστος κατὰ τὸ ἴδιον ἀξίωμα, φοροῦσε καὶ τὰς στολὰς, xai 
3 - , , , ' , 
15xa9éLovrat ἐν τῷ κλητωρίῳ ἠλλαγμένοι. (B.) Kai πάντων 
, “Ὁ - j - 
χκαϑεσθέντων τῶν προειρημένων ἀρχόντων ἐν τῷ χλητωρίῳ, 
-—€ ' - * - - 
δηλοποιεῖ ὃ βασιλεὺς τοῖς πατριχίοις διὰ τοῦ τῆς τραπέζης, Ms.118. b 
€ ^ * , - D € 
ὡς ὅτε ,,ἐχβάλλετε τὰ χλανίδια ὑμῶν, xai ἀναστάντες 0i 
πατρίκιοι καὶ οἱ στρατηγοὶ ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα, xai 
, € Li - € 
Δοαπαλλάσσουσιν οἱ μὲν πατρίκιοι τὰ χλαγίδια αὑτῶν, οἱ δὲ 
στρατηγοὶ τὰ σαγία αὑτῶν, ἀπολαμβάγουσι δὲ τὰς αὑτῶν 
στολὰς ἐγγιστιάριοι βασιλικοὶ οἱ παριστάμενοι ἐν τῇ χάτω 
» ἂν * 2 - - * 
τραπέζῃ, καὶ ἐπιδιδοῦσι αὐτὰ τοῖς ὑπουργοῖς αὑτῶν sig τὰ B 


CAP, 61. : 
- Observanda post finitas preces et vota in natali die Imperatoris. 


Praefecti omnes postquam vestibus mutatis progressi sunt, pro- 

* cessio in Iustiniani triclinio subsistit, horaque appropinquante, con- 
vivium paratur, mensa in Iustiniani triclinio reposita. Deinde egredi- 
tur Imperator, dibetesio purpureo amictus, venerandae mensae suae 
assidet, et ad convivium vocati magistri patricii ac reliqui senatores 
intrant. Omnes vero mutatoria, ut mos est, veste incedunt, patricii 
tunicis auro praetextis, strategi sagis suis, protospatharii ac ceteri 
ministri, pro sua quisque dignitate, vestes gestant et in convivio in 
mutatoriis consident, (1L) Omnibus autem dictis proceribus assi- 
dentibus, per mensae praefectum Imperator patriciis edicit, vestes suas 
deponant, surgentesque patricii et strategi fausta Imperatori precantur, 
mutantque patricii tunicas, strategi saga, quorum vestes Imperatoris 
apparitores, in inferiori mensae adstantes, sumunt, et eorum famu- 
lis iu scylis stantibus tradunt. At cubiculo praefecti, mutata veste, 


278 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


σκύλα, οἱ δὲ ἄρχοντες τοῦ κουβουχλείου ἠλλαγμένοι Ovrec 
ἐχτελοῦσι διπλοῦν παραστάσιμον, εἰ τύχῃ ἐν κυριακῆς" οὐ 
γὰρ ἐνδέχεται τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ γενέσθαι δέξιμον, xai διὰ τοῦ-- 
v0 ἀλλάσσει πᾶσα ἡ σύγχλητος. 


ΚΕΦ. £8. 5 
Ὅσα dei παραφυλάττειν ἐν παραμογῇ δεξίμου. 


Εἰσέρχονται τὰ δύο μέρη εἰς v0 σίγμα, xat αἰτοῦνται, 
Ciéyovreg οἱ κράκται πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ λαὺς πολλὰ 
» ? λλ ! a5 L3 ' » λλ MET ENS , "ue , 
ἔτη εἰς πολλά. οἱ κράχται" ,,πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, τὸ πρό- 
»- , Uv * 
βλημα τῆς τριάδος" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ,πολλοὲ $-10 
μῖν χρόνοι." oL κράχται" ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, ὃ δεῖνα καὲ 
ε - , "Ὁ ^ , 
ὃ δεῖνα avroxoarooec Ῥωμαιίωνγ"᾽» εἴ xai ὃ λαὸς éx 
PNE 3 Ἶ , ? , , « 
- « , C ow 
πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι. οἱ xouxrat* ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, oL 
, €- , - ^ , 
ϑεράποντες τοῦ Kvug(ov*" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὺς ἐκ τρίτου" 
»»πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι." οἱ xgüxrat* ,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, 015 
δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα αὐγοῦσται τῶν Ρωμαίων" φϑογγεῖ xai ὃ 
λαὸς ἐκ y φ»πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι." οἱ κράχται" ,,ὡς δοῦλοι 
- - ^ , 
τολμῶμεν παρακαλέσαι" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ὅμοίως͵ 
οἵ χράκται" , μετὰ φόβου δυσωποῦμεν τοὺς δεσπότας" φϑ0γ- 
D ye καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ὁμοίως. οἱ χράχται" ,,ἀνεξικάκως 8-20 
, y ? , » c Hd € , ? , « , 
θακλήϑητε, ὦ εὐεργέται" ὃ λαὺς ὁμοίως ἔκ y. οἱ κραχται" 


2, κυριαχῇ ed. Cf. R. ad h. 1. 10. φϑογγὴ ed. ubique praebet, 
ut supra, 21. ὡς EUéQy, ed. 


duplicem faciunt consessum, si dominica die contingit: non enim eo 


die susceptio solennis Lmperatoris fit, et propterea omnis senatus 
mutat. 


* CAP. 62. 
Observanda pridie eius diei , quo Imperator in urbe excipiendus est. 


Duae factiones sigma intrant, et precantur; dicunt cantores: 
Multos, multos, multos; populus: Multos annos in multos. Cantores: 
Multa vobis tempora , trinitatis propugnaculum; clamat et populus 
ter: Multa vobis tempora. Cantores: Multa vobis tempora, N. N. 
Imperatores Romanorum; clamat et populus ter: Multa vobis tempo- 
ra. Cantores: Multa vobis tempora, famuli Domini ; clamat et popu- 
lus ter: Multa vobis tempora. QCantores: Multa vobis tempora, N. 
IN. Augustae Romanorum; clamat et populus ter: Multa vobis tem- 
pora. Cantores: Ut servi precari audemus ; clamat et populus eadem 
ter. Cantores; Cum timore suspicimus Dominos; clamat et populus 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. ὅ5. 479 


tic τὴν δέησιν τῶν δούλων ὑμῶν Bevérov4" ὃ λαὸς à y 
ὁμοίως. οἱ κράχται" ,,ιτὴν αὐτοχρατορίαν σου αἰτούμεθα ξὃ- 
οὐτᾶσαι"" φϑογγεῖ xai ὃ λαὸς ἐκ y ὁμοίως. οἱ χράχται" 
» Κύριε, σῶσον τοὺς δεσπύτας τῶν Ῥωμαίων." φϑογγεῖ xai ὃ 
5λαὸς ἐκ τρίτου, Κύριε, σῶσον." οἱ κράχται. ,, Κύριε, σῶ- 
σον τοὺς δεσπύτας σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρο.- 
γεγγήτοις." | (DB.) Καὶ δείλης εἰσέρχονται τὰ μέρη τὰ δύο 
εἰς τὸ σίγμα μετὰ φατλία, xai γίγνεται ἡ λεγομένη φαχλαρέα, 
xai λέγουσι τὸν ἀπελατικὸν χορεύοντες, zy. βαρύς" ,,χαίρετεᾳ.1, 163 
τοδεσπόται τῶν Ῥωμαίων, χαίρετε, ὃ πόϑος τῆς ὕλης οἰχουμέ- 
γης, χαίρετε, ἄνακτες ὃ δεῖγα καὶ ὃ δεῖνα, οὗς ἡ τριὰς ἀγη- 
γόφευσεν vixgrüg καὶ χύσμου εὐεργέτας." xai μετὰ ταῦτα 
ἀνέρχονται εἰς τὰ βάϑρα, καὶ λέγουσιν ἀπελατικὸν ἤχ. πλιΜ-ς,119.Ἁ 
δ΄. ,,χαίρει ὃ κόσμος δρῶν σε αὐτοχράτορα δεσπύτην, xa 
155 πόλις σου τέρπεται, ϑεύστεπτε Ó δεῖνα: ὡραΐζεται ἡ τά- 
ξις σὲ βλέπουσα ταξιάρχην, καὶ εὐτυχοῦσι τὰ σκῆπτρα σχη- 
πτοῦχόν σε χεχτημένα. καταχοσμεῖς γὰρ τὸν ϑρόγον τῆς πα- 
τρῴας βασιλείας, σὺν τῇ αὐγούστῃ προπέμπων μαρμαρυγὰς 
εὐταξίας, ὅϑεν εὐημεροῦσα διά σου ἡ πολιτεία, τῆς σῆς αὖ-Β 
αοτοχρατορίας ἑορτάζει τὴν ἡμέραν." καὶ λέγουσιν oi κράχται 
τὰ üxr&* ,, Κύριε, σῶσον τοὺς δεσπότας Ῥωμαίων" καὶ 0 
λαὸς ἐκ γ᾽, Κύριε, σῶσον." οἱ κχράχται" ,,Κύριε, σῶσον 
τοὺς ἐκ σοῦ éoteuuévovg*" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἔκ y ,,Kv- 


similiter. Cantores: Non iniuria invocamini benefici ; clamat et populus 
similiter tribus vicibus. Cantores: 4d preces servorum vestrorum Ve- 
netorum; clamat et populus ter. Cantores: Maiestatem tuam festum 
hunc diem ut nobis celebrare permittat, precamur; clamat et populus 
similiter. Cantores: Dominos Romanorum serva , Domine ; clamat 
εἴ populus ter: Domine serva. Cantores: Domine , serva Dominos 
cum -"fugustis coniugibus et porphyrozenitis. (11.} Vesperi duae fa- 
cliones, sigma cum facibus intrantes faculariam, (ita enim dicitur, ) 
celebrant , et saltantes, apelaticum toni gravis cantant: Salvete Do- 
mini Romanorum , salvete deliciae universi orbis , salvete reges N. 
N., quos trinitas victores et benefactores constituit. Posthac ascen- 
dunt in gradus , et dicunt apelaticum toni gravis IV: Gaudet orbis, 
te Imperatorem Dominumque conspiciens, tuaque urbs laetatur. Α 
Deo coronate N., laetatur ordo, principem te ordinis conspiciens, 
€t beata sunt sceptra , te sceptrigerum nacta. Ornas enim solium 
paternae maiestatis, una cum Augusta pulchri ordinis radics enut- 
tens, quare fortunata per te civitas imperii tui diem ut festum agit. 
Cantores acciamant: Domine ,Sserva Dominos Bomanorum; populus 
ter: Domine, serva, Cantores: Domine, serva a te coronatos; clamat 


* 
280 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ψ 35 c , , - x 
ριε, σῶσογ." οἱ κράχται" ο,Ἰζύριε, σῶσον τοὺς δεσπότας 
σὺν ταῖς αὐγούσταις xai τοῖς πορφυρογεγγήτοις." 


ΚΕΦ. £y. 
Ὅσα δεῖ φυλάττειν τῇ ἐπαύριον εἰς τὸ δέξιμον. 


Πρὸ τοῦ ἀνιέναι τοὺς δεσπότας ἐπὲ τοῦ σέντζου A£-b 
γουσιν οἱ χράχται» ,,ἀνάτειλον ἡ ἔνϑεος βασιλεία "" φϑυγ- 
d ^ , Ce. m p 
yet καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ,,ἀνάτειλον" xai τὰ ξξῆς τῶν ἄχτων.- 
καὶ ὅτε ἀνέλϑωσιν οἱ δεσπόται ini τοῦ σέντζου, κατασφρα- 
γίζουσι πρῶτον, καὶ λέγει ὃ λαὸς ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος "" οἱ 
κράχται , πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ λαὸς ,πολλὰ ἔτη εἰς πολ-το 
Sí. ^ 590! » , 
λα. xai ei9' οὕτως λέγουσι τὰ ἄχτα oi χράχται" ,,ὕὐόξα ἐν 
ὑψίστοις Θεῷ ! ἐπὶ γῆς εἰρήνη" ὃ λαὸς ἐ του ὅμοί- 
ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὲ γῆς εἰρήνη" ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ὅμοί 
c [4 5 , - ? “ 
c. 0L χράχται" 8v ἀγϑρώποις Χοιστιανῶν εὐδοχία *" 
ὡς ας ' e. ἌΣ: " - D e 34 ! 
φϑογγεῖ καὶ ὁ λαὺς ἐκ y ὁμοίως, οἱ χράχται" — ,0rL ἡλέη- 
σεν ὃ Θεὸς τὸν λαὸν αὑτοῦ φϑυογγεῖ xai ὃ λαὸς ὅδμοίωςτϑ 
, t , - - . , ' 
Déx y. oi χράχται" ,,005a Θεῷ τῷ δεσπότῃ marrow" q9oy- 
- ^ c 1 , !" € , « , ^ ^ 
yet xat 0 λαὸς ἐκ y ὑμοίως. OL χράχται ,πολλὰ, πολλὰ, πολ- 
Y x , ' ΄ 
λά." τριλέξιον W, zy. δ΄. ,δ᾽ Θεὸς ὃ δεσπόζων ἀοράτων xa 
€ - ε , , 
δρωμένων ἀξιώσει ὑμᾶς, δεσπόται, ἑκατὸν ἐν εἰρήνῃ χρόνους 
βασιλεύειν Ῥωμαίω ! τὴ ῦ ἡμέ ἧς «vr0-20 
μαίων, χαὲ τὴν παροῦσαν ἡμέραν τῆς 
1 € , € , 
κρατορίας ἑορτάζειν."  ( B.) Ἴάκτον «'* λέγουσιν οἱ κράχται" 
^ - ^, € 
νπολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, 5 ἔνϑεος βασιλεία" φϑογγεῖ xal ὃ λα- 
4. δεῖ deest in cod, 18. τρελέξεν cod, 


et populus ter: Domine, serva. Cantores: Domine, serva Impera- 
tores cum Augustis coniugibus et porphyrogenitis ! 


CAP. 63. 
Observanda mane eius diei, quo in urbe excipiendus est Imperator, 


Antequam Domini in thronum adscenderunt, cantores dicunt: 
Oriatur divina maiestas; clamat et populus ter: Oríatur, et cetera 
acclamationis. Postquam consederunt in solio, primum cruce si- 
gnant, dicente populo: Sanctus, sanctus, sanctus. Porro cantores: 
Gloria in excelsis Deo, et in terra pax; populus similiter. Cantores: 
Inter homines Christianos beneplacitum; clamat et populus eadem ter. 
Cantores : Quod populi sui Deus misertus est; similiter clamat et po- 
pulus ter. Cantores: Gloria Deo omnium domino ; populus eadem ter. 
Cantores: Multos; multos, multos; populus: Multos annos in multos. 
Trilexium 1. toni IV: Deus , dominus invisibilium et. visibilium, vos 
centum annos in pace Romanis imperare sinat , praesentemque diem 
vestri imperii ut. festum. celebrare! (1L) Acclamatio I; dicunt can- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 63. 281 


- .ω- c LÀ 
ὃς ἐκ y ,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι" καὶ rà ἑξῆς τῶν ἄχτων. TQw- 
λέξιον B'* ,,ἀσύγκριτοι στρατιῶται, οἰχουμένης oL πρόμαχοι, 
- , - , 
στεφηφόροι, οἵ ἐκ Θεοῦ ὑψωϑέντες ἐπὶ ϑρύόνου τῆς βασιλεί- Ed.L. 164 
, v, e ? , € ,? , ? , 
ας, διεσχκορπίσατε ἔϑνη ὅπλοις ἐνθέοις τῆς εὐσεβείας" ἀλλ 
δὲ Θεὸς ὃ στέψας ὑμᾶς xai πάντων χτίστης ἐπὲ πλεῖον πλεο- 
- * , * c 
γάσει ὑμῶν τὰς ἡμέρας." ἄχτον (f* λέγουσιν οἱ χράκται" ,, ὃ 
"m , Ld 1 
δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα μεγάλων βασιλέων καὶ αὐτοχρατύόρων z0ALa. 
, x 3 - 2 
τὰ ἔτη" ὡς τὰ αἴσια ἅπαντα εἰς τὰ πέρατα ἐχφωνεῖσϑαι. £U- Ms.119. b 
φημήσωμεν Βένετοι κατὰ χρέως" εὐσεβεῖς, πολλοὲ ὑμῖν χρό- 
I0»0L* γιχηταὶ, πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι" ἐχλογὴ τῆς τριάδος, πολλοὲ 
ὑμῖν χρόνοι," τριλέξιον y ^ παρὰ Θεοῦ φιλανθρώπου ὑμεῖς 
ἐστέφϑητε, αὐγοῦσται, νοητῷ δὲ ἐλαίῳ ἐπευλογήϑητε οὐρανό- 
, - - € - τς hd 
Sev εἰς χαρμοσύγην τοῦ λαοῦ ὑμῶν, ϑεοπρόβλητοι αὐγοῦσται, 
' , , , 
καὶ εἰς κατάπτωσιν πάντων ἐναντίων. ἄχτὸν γ᾽" λέγουσιν 
5 € , » λλοὲ € »ν Ü c ὃ - AC δ ^ 3 
150b κράώχται" ,,πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, ὃ δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα av-B 
- -" - OV. ' , 
γοῦσται τῶν Ρωμαίων." φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ,,πολλοὲ 
ὑμῖν χρόνοι." οἱ χράχται , πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ λαὸς 
3 » 
,"0ÀÀg ἕτη εἰς πολλά" χαὲ αὐλεῖ τὸ Ogyavov . καὶ λέγου- 
2 , , € 
σιν ,ἅγιαχας." καὶ ὅτε πληρώσῃ, λέγουσιν οἱ xQüxrat φω- 
* L4 , es ET; «e * . , E 
20YÀ» 547. 7. Ü * ,,ιτὸ ἰχάδιν ἅγια" xai ὃ λαός" ,,ἀνδρίζεται 
ἡ πόλις ἡ τῶν “Ῥωμαίων, δεξαμένη ἐκ τοῦ ἰδίου 9g£uuarog 
τὴν σωτηρίαν" καὶ δοξάζεται τὸ σχῆπτρον τῆς ἐξουσίας" ἃ 
«e , - 834 c 
πανάγια, ὅτε ἐπεσχέψατο αὐτῷ ἀνατολὴ ἐξ ὕψους διά σου, O 
- 2 , , , 
δεῖνα ἄναξ, τοῦ ἀγαπήσαντος δικαιοσύνην καὶ χρισϑέντος ἐν 
3. στειρηφόροι ἐκ Θεοῦ, ὕψ. ed. 55. ἀγαγαγία cod. pro d παν. 


tores: Longa vobis tempora maiestas divina; populus ter: Longa 
vobis tempora ct cetera acclamationis.. Trilexium II: Zncompara- 
biles milites, defensores ac tutores universi, coronati a Deo, ex- 
altati in throno maiestatis , subigite gentes divinis armis pietatis. 
Sed Deus, qui vos coronavit, creator omnium, dies vestros magis 
magisque augeat. Acclamatio II; dicunt cantores: N. N, magnis Im- 
peratoribus et Zugustis multos annos, ut felicia omnia in terminis 
imperii nuniientur. Acclamemus Veneti ex debito. Longa vobis, o 
pu, tempora! victores, longa vobis tempora! electi a trinitate , 
longa vobis tempora! "[rilexsium [II: 4 Deo, hominum amico, co- 
ronatae estis , Augustae , et sapientiae oleo ad laetitiam populi ve- 
stri coelitus perunctae, a Deo promotae Augustae , et in exitium o- 
mnium inimicorum. Ácclamatio III; cantores: Longa vobis tempora , 
N. N. Ausustae Homanorum; clamat et populus ter: Longa vobis 
tempora. Cantores: Multos, multos, multos; populus: Multos annos 
in multos; et sonante organo, dicunt: Sancte; quo finito, cantores 
tono obliquo IV una eum populo cantant: Sancta. Confirinatur urbs 
Romanorum a proprio alumno salutem nacta, et exaltatur sceptrum 


203  . CONSTANTINI ΡΟΚΡΗΥΒΟΘΕΝΙΤΙ 


ἐλαΐρ ἁγίῳ παρὰ Κυρίου, ἐβραβεύϑη εἰρήνη τῇ πολιτείᾳ τῷ 
Cóvoauévo ἔξ ἐχϑρῶν τοὺς αἰχμαλώτους. (I1.) ᾿4πελατιχὸν 
ἀπὸ φωνῆς ἤχ. T. δ΄» ,,χαίρει ὃ κόσμος ὅρῶν c& αὐτοχρά- 
roga δεσπότην, xai ἡ πόλις σου τέρπεται, ϑεύόστεπτε ὃ δεῖ- 
γα" ὡραΐζεται ἡ τάξις, σε βλέπουσα ταξιάρχην, xai sUrU-5 
χοῦσι τὰ σκῆπτρα, σχηπτοῦχόν σε κεχτημένα. κατακοσμεῖς 
γὰρ τὸν θρόνον τῆς πατρῴας βασιλείας σὺν τῇ αὐγούστῃ, 
προπέμπων μαρμαρυγὰς εὐταξίας, ὅϑεν εὐημεροῦσα διά σου 
ἡ πολιτεία τῆς σῆς αὐτοχρατορίας ἑορτάζει τὴν ἡμέραν." xai 

Ὁ ἀπὸ τούτου λέγουσιν oí χράχται" ο, Κύριε, σῶσον τοὺς δε-το 
σπότας Ῥωμαίων"" ὃ λαὸς ἐκ γ', Κύριε, σῶσον." οἱ κρά- 
xr&i* Κύριε, σῶσον τοὺς ἐκ σοῦ ἐστεμμένους" ὃ λαὸς ἐκ 
j ,,Κύριε, σῶσον." οἱ χράχται" ,,(Κύριε, σῶσον τοὺς δὲε- 
σπύτας σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογεννήτοις"" ὃ 

λαὸς ἐκ y ,, Κύριε, σῶσον, (4,.) Kai ἀπὸ τούτων déyor-15 
ται οἱ Πράσιγοι, zai μετὰ τὸ πληρῶσαι τοὺς Πρασίγους λέ- 
γουσιν οἱ χράχται τῶν δύο μερῶν ἔσ' ,,.τοῦτο τὸ βασίλειον, 
Κύριε, στερέωσον" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ y. οἱ κράχται " ,,πνεῦ-: 
Ἐάλ1μιθόμα τὸ παγάγιον, τὰς αὐγούστας σκέπασον " ὃ λαὸς ὁμοίως 

Ms.120. a&x γ΄. οἵ χράχται" ,μμήτηρ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, φύλαττε τὰ 709-20 
φυρογέννητα " ὃ λαὸς ὁμοίως. οἱ κράχται" ο,Κύριε, ζωὴν 
αὐτῶν διὰ τὴν ζωὴν ἡμῶν" ὃ λαὺς ὅμοίως ἐκ y. xai ἀ- 
γισταμένων τῶν βασιλέων ἀπὸ τοῦ σέντζου, λέγει ὃ κράχτης 

1. διὰ τοῦ δυσαμέγου ed. 50, Θεοῦ, ἡμῶν ed. 


potentiae : o sanctissima! quod ipsam oriens ex alto invisit perte, 
N. Imperator, qui amavisti iustitiam et unctus es oleo sancto a Do- 
mino ! civitati pax per eum, qui captivos ab inimicis liberavit, do- 
nata est. (111.) Apelaticum toni obl. IV: Gaudet orbis, intuens té 
Imperatorem Dominumque , laetatur urbs tua , a Deo coronate N., 
exsultat ordo, te ordinis institutorem videns , felicia sceptra sunt, te 
sceptrigerum nacta. Ornas enim thronum paternae maiestatis cum 
Augusta , emittens splendorem boni ordinis , quare per te exhilarata 
res publica imperii tui diem celebrat. Postea cantores dicunt: Domine, 
serva Dominos Romanorum ; populus ter: Domine, serva. Cantores : 
Domine, servaa te coronatos; populus ter: Domine, serva, Cantores: 
Domine , serva Dominos cum Augustis coniugibus et popu $ 
populus ter. Cantores: Domine, serva. (1V.) Deinde Prasini excipi- 
unt, qui postquam finierunt, cantores duarum factionum $imul dicunt: 
Hoc imperium , Domine, confirma; eadem populus ter. Cantores: 
Spiritus sanctissime, Augustas tuere; populus similiter. Cantores : 
Mater Dei nostri, serva porphyrogenitos; populus similiter. Cantores: 
Domine, vitam eorum per nostram vitam ; eadem populus ter. Surgen- 
tibus Dominis a solio, dicit cantor: Vana ; et incipiunt duae factiones: 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 63. 283 


g9oyyf* vara. καὶ ἄρχονται λέγειν và δύο μέρη" ,,n&-. 
ρισώσει ὃ Θεὸς τοὺς δεσπότας" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ τρίτου. 
οἱ χράχται , πολλὰ, πολλὰ, πολλά» ὃ λαὸς ,πολλὰ ἔτη εἰς 
πολλὰ," καὲ σιωπῶσι τὰ δύο μέρη, xai προκύπτει διὰ τῶν 
δχαλχῶν χαγκέλλων ἔμπροσϑεν τοῦ σέντζου ὃ τοῦ χουβουχλείου 
φωνοβόλος, κατέχων τὸν τόμον, xai λέγει τὰ ἐχεῖ ἐγγεγραμ- 
μένα, ἅπερ εἰσὶ ταῦτα" ,,ὃ παντοδύυνάμος xai πολυέλεος ἡμῶν B 
Θεὸς ὃ στέψας τὴν ὑμετέραν γαλήνην διὰ πρεσβειῶν τῆς 
παγαχράντου αὐτοῦ μητρὸς ἀξιώσει ἡμᾶς ἅμα τοῖς φιλοχρί- 
τοστοις ὑμῖν, ἐπὲ πολλοὺς χρόνους εἰρηνικῶς τὰς αἰσίας ταύ-- 
τας ἡμέρας ἐπιτελεῖν. (Ε.}) Καὶ εἰϑ' οὕτως ἐκτείνει ὃ αὐ- 
τὸς φωνοβόλος τὴν δεξιὰν αὑτοῦ χεῖρα, τοῖς avro) δακτύ- 
λοις ἀκτιγοειδῶς διαστέλλων, xai πάλιν βοτρυδὸν ἐπισυστέλ-- 
λων. καὶ λέγουσε τὰ δύο μέρη ἔἐσ' οἱ κράχται" ονανάν 
τὐχαὲ 0 λαός" ,,εἰσαχούσει ὃ Θεὸς τῆς φωνῆς ἡμῶν." οἱ κρά- 
XTGL πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ λαὸς ,πολλὰ ἔτη εἰς πολλά." 
οἱ χράχται" ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόγοι, τὸ πρόβλημα τῆς τριάδος" C 
καὶ ὃ λαὸς ,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι" xai τὰ ἑξξῆς τῶν ἄχτων. εἰ- 
δέναι δὲ δεῖ, ὅτε χατὰ τὸν τύπον καὶ τὴν τάξιν τῆς ἐπιτελου- 
20uéPmg ἀχολουϑίας τῇ παραμονῇ τοῦ δεξίμου, ὁμοίως καὲ δεί- 
λης ἐν τῇ φαχλαρέᾳ, καὶ πάώλιν ἐπὲ τῇ αὔριον εἰς αὐτὸ τὸ 
δέξιμον ἐπιτελοῦνται πάντα τὰ δέξιμα., πλὴν οἱ ἀπελατικοὲ: 
x&i τὰ τριλέξια χαὶ τὰ τετράλεχτα ὀφείλωσι λέγεσθαι, περὲ 


1. Pro γαγὰ, de qua voce cf. Reisk. ad ἢ. L, ed. παγαγία. 8, 
γόμον ed. 8. διαπρεσβεύων ed. 14. zay« ed. 


Conservet Deus Dominos; eadem populus ter. Cantores: Multos, 
multos , multos; populus: Multos annos in multos; silentque duae 
factiones, et prospicit per aeneos cancellos ante thronum cubiculi 
praecentor , schedamque tenens, ibi inscripta legit in hunc modum: 
Omnipotens et misericors Deus, qui serenitatem vestram coronavit , 
per intercessionem beatae Virginis sinat nos simul cum vobis Christi 
amantibus has dies tranquille et feliciter transigere. (V.) Postea 
praecentor ille dextram manum extendit, digitis instar radiorum por- 
rectis ac rursus in uvae formam compositis, et dicunt una duae fa- 
ctiones: cantores: Nana; populus: Zxaudiet Deus vocem nostram. 
Cantores: Multos, multos, multos; populus: Multos annos in multos. 
Cantores : Multa vobis tempora , trinitatis propugnaculum; populus : 
Multa vobis tempora et reliqua acclamationis. Sciendum vero est, 
secundum formam et ordinem peracti in vigilia susceptionis officii, 
ut et vesperi in facularia, ac denuo sequenti die in ipsa susceptione 
omnia, quae ad illum ritum spectant, peragi, praeter quod qua ra- 
lione et argumento apelatici, trilexia et tetralexia- fiant, dici debeat: 


“84 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


οἵας ὑποθέσεώς ἔστι τὸ δέξιμον, ἐν μὲν τῇ αὐτοχρατορίᾳ τὰ 

τῆς αὐτοχρατορίας, ἐν δὲ τῷ χρυσῷ ἱπποδρομίῳ τὰ τοῦ πά- 

σχα, ἐν δὲ τῷ λαχανικῷ τὰ τοῦ γενεϑλίου, ἐν δὲ τῇ πεντη- 

χοστῇ τὰ τῆς πεντηχοστῆς, χαὶ ἁπλῶς περὶ οἵας ὑποϑέσεώς 

ἐστι τὸ δέξιμον, ὀφείλουσι λέγεσϑαι οἵ τε ἀπελατικοὶ xai và5 
Ὁ τριλέξια xai τὰ τετράλεχτα. 


ΚΕΦ. ξδ΄. 


"Oda dei παραφυλάττειν εἰς τὸ δέξιμον τοῦ χρυσοῦ ἱπποδρομίου 
δευτέρᾳ ἡμέρᾳ μετὰ τὸ ἀγντίπασχα. 


Ms.120.b — ZfíÓoras τὸ πέρατον ἀπὸ κελεύσεως διὰ τοῦ πραιποσίτουτο 
- - € - - 
Ed.L.:166:77 κυριακῇ ἑσπέρας, ἡνίκα ὑποστρέψει ὃ βασιλεὺς τῆς τοῦ 
€ , , , ^ - Ld € 
ἁγίου Π]ωκίου προελεύσεως, xai ἐκτελοῦσι τῇ αὐτῇ ἡμέρῳ 
' , , e ? πε ' ' Ἄν νὰ 
τὰ δύο μέρη, ἕκαστον ἐν τῇ ἰδίᾳ φιάλῃ, τὴν αὐτοῦ φακχλα- 
, € » - 2? € , ^ - - 
θέαν, ὡς εἰϑισται αὐτοῖς ἐν ἑκάστῃ τοῦτο τελεῖν. τῇ δὲ ἐπι- 
' x - 
οὔὐσῃ, ἤγουν τῇ δευτέρᾳ, προέρχονται ἅπαντες ἠλλαγμένοι ἀ-τῦ 
δον » € * ' , 
πὸ λευχῶν χλανιδίων, oi μὲν πατρίχιοι διὰ χρυσοτάβλων 
D € 2 E e ' * ε - γε ε 
χλανιδίων, oL δὲ λοιποὶ, ἕχαστος χατὰ τὴν αὑτοῦ τάξιν. ὃ 
δὲ τῆς καταστάσεως ἐλθὼν δηλοῖ τῷ πραιποσίτῳ, ὡς ὅτι οἱ 
, » 5 - 
δήμαρχοι zveyxav τὰ λιβελλάρια αὐτῶν" καὶ ἵστανται ἐν 
pu - A δ τς Ἂς 
τῷ ᾿Ἰουστιγιανῷ τρικλίνῳ ἅπαντες αὐτῶν,, οἵ δὲ πραιπόσιτοιλο 
^ , ^ , ' ^ 
εἰσελϑόντες ἐν τῷ τριπέτωνι, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, μετὰ τῶν 


1. ἐπὶ τὸ δέξ. ed. 10. περάτον R., πέρατον cod. 20. ἅπαγ- 
τὲς αὐτῶν. R. aliquid deesse, aut αἰτοῦγτες legend. censet. 


scilicet in imperii suscepti memoria, quae ad eam pertinent eique 
conveniunt; in aureo hippodromo, quae paschati; in lachanico, quae 
natali; in pentecoste, quae pentecoste, uno verbo, cuius rei causa 
susceptio Imperatoris instituitur, quae ipsi congruunt, apelatici, tri- 
lexia, tetralexia debent recitari. 


CAP. 64. 


Observanda , si Imperator in aureo hippodromo postridie anti- 
paschae excipiendus est. 


Paratum a mandato per praepositum die dominica vesperi, 
quando Imperatór a processione S. Mocii revertitur, datur, eoque 
ie duae factiones, unaquaeque in propria phiala, faculariam suam, 
qun singulae agere solent, celebrant. Sequenti vero seu secunda 
ie omnes albis tunicis induti, patricii quidem tunicis auro. prae- 
iextis, ceteri vero pro sua quisque dignitate procedunt. Cerimo- 
niarius autem venit, praeposito, quod tribuni suos libellos attule- 
rint , nuntiaturus , omnesque in Justiniani triclinio adsunt, | praepo- 
sii etiam tripetonem , ut supra dictum est, cum omnibus cubicula- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.6. 285 


xovflovxAe(ou ἁπάντων, βασταζόντων τῶν ὀστιάώρίων τὰ αὐὖ- 
τῶν βεργία. καὶ δηριγευόμενος ὑπ᾽ αὐτῶν πάντων ἐξέρχον-Β 
ται ἐκ τοῦ τριπέτωνος, καὶ διελϑόντες διὰ τοῦ λαυσιαχοῦ, 
εἰσέρχονται ἐν τῷ Ἰουστινιανῷ τρικλίνῳ. καὶ οἱ μὲν τοῦ 
5xovBovxLtíov ἅπαντες καὶ ὃ τῆς καταστάσεως χαὲ σιλεντιά- 
Quot ἵστανται ἐν τῷ αὐτῷ τρικλίνῳ ἔνϑεν κἀκεῖσε κατὰ τὰς 
αὐτῶν τάξεις" οἱ δὲ πραιϊιπόσιτοι ἵστανται ἐν τῇ μέσῃ αὐ- 
τῶν πρὸς τῇ κεφαλῇ. (8.) Καὶ ἐλθόντες οἱ δήμαρ οι πλη- 
σίον τῶν σιλεντιαρίων., προσχυνοῦσε τοῖς πραιποσίτοις, εἶτα 
τοδιελϑόντες μέσον τῶν τοῦ χουβουκλείου, ἐπιδιδοῦσε τὰ λι- 
βελλάρια τοῖς πραιποσίτοις, αὐτοὶ δὲ δεξάμενοι αὐτὰ ἀντιδι- 
δοῦσι ἀπὸ κελεύσεως τὸ πέρατον, x«i εἰϑ᾽’ οὕτως ὑποστρέ-. αὶ 
ψαντες ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε οἱ πραιπύσιτοι, δηριγευόμενοι ὑπὸ 
τῶν προειρημένων, εἰσέρχονται διὰ τοῦ λαυσιακοῦ ἐν τῷ 
τὄτριπέτωνε" ὅμοίως xai οἱ δήμαρχοι κατέρχονται, ἕχαστος 
αὐτῶν ἐν τῇ ἰδίᾳ φιάλῃ, προευτρεπίζοντες τὰ τοῦ δεξίμου " 
ἡνίκα δὲ εὐτρεπισϑῶσι τὰ μέρη, ἐξέλθωσι δὲ καὶ τὰ σχεύη, 
καὶ ἁπλῶς ἅπαντες οἱ χαϑυπουργοῦντες ἐν τῷ δεξίμῳ, εἰ τύ-: 
χωσι δὲ καὶ ἀποχρισιάριοι, καὶ ἵστανται κάτω ἐν τῇ φιάλῃ, 
20xai τότε εἰσέρχεται ὃ τῆς καταστάσεως, xai δηλοῖ τῷ πραι- 
ποσίτῳ, ὡς ὅτι ἅπαντα ἕτοιμιά ἐστιν. (1.) Ὁ δὲ βασιλεὺς 
εἰσελϑὼν ἐν τῇ τοῦ ἁγίου Θεοδώρου καμάρᾳ καὶ στεφϑεὶς, τ) 
διέρχεται διὰ τοῦ χρυσοτριχλίνου, δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν 
ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, ὄπισϑεν δὲ τοῦ βασιλέως εὐνοῦ- 


2. δηριγευόμενον coni, Leich. 12. τὸ πέρατον R., τὼ πε- 
ράτω cod., τῷ περάτῳ ed, 19. χαὲ ante ἵστανται om. ed. 


riis ac ostiariis virgas suas portantibus ingrediuntur. Ab his omnmi- 
bus stipati ex tripetone procedunt, perque lausiacum transeuntes , 
lustiniani triclinium intrant. ln hoc cubicularii omnes, cerimonia- 
rius et silentiarii ab utraque parte secundum suam dignitatem, prae- 
positi in capite medii inter ipsos stant. (IL) Tribuni silentiariis 
appropinquantes, inclinato capite praepositos salutant, postca me- 
dium cubiculum transeuntes, libellos ipsis tradunt, qui eos sumunt, 
paratoque a mandato reddunt, postea inde rcversi praepositi, dictis 
comitantibus, per lausiacum tripetonem intrant: sic et tribuni ab- 
euntes, in sua quisque phiala omnia deximo seu exceptioni Impe- 
ratoris necessaria parant, Quando factiones ordinatae, vasa pro- 
gressa sunt, et verbo omnes, quorum ministerio in deximo opus 
est, processerunt, apocrisiarii autem , si qui adsint, infra stant in 
phiala, tunc intrat cerimoniarius, praeposito, parata esse omnia, 
nuntiaturus. (IIL) Imperator autem S. Theodori cameram ingressus 
et corona. redimitus, per chrysotriclinium, a praefectis cubiculo sti- 
patus, post eum eunuchi protospatharii tunicas, sabana et spatho- 


286 -ΟΌΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


Ms. tar.aZ0t πρωτοσπαϑάριοι, φοροῦντες τώ τὲ στιχάρια αὑτῶν καὶ 
σαβάνια, βαστάζοντες xai τὰ σπαϑοβάχλια αὑτῶν, καὶ ἔξελ.- 
ϑόντες ἐν τῷ τριπέτωνι, ἵστανται ἐν τῇ δδῷ τῆς ἐξαγούσης 
πύλης ἀπὸ τοῦ τριπέτωνος ἐν τῷ λαυσιαχῷ, οἱ δὲ πατρίκιοι 
καὶ στρατηγοὶ ἵστανται ἔνϑεν κἀκεῖσε ἐν τῷ λαυσιαχῷ μέχριϑ 
τῆς εἰσαγούσης πύλης ἐν τῷ Ἰουστινιανῷ. ἔμπροσϑεν δὲ τῆς 
αὐτῆς πύλης τοῦ Ἰουστινιανοῦ ἵσταται ὃ τῆς καταστάσεως, 

Ed.L, 167 καὶ πεσόντων τῶν προειρημένων πατρικίων v6 καὶ στρατηγῶν, 

(. ψεύει ὃ πραιπύσιτος τῷ τῆς καταστάσεως ἀπὸ κελεύσεως, xal 
δηριγευύμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, πατρι-10 
κίων τε zal στρατηγῶν, ἐξέρχεται ἐν τῷ Ἰουστινιανῷ τριχλίνῳ 
τῆς προελεύσεως. καὶ στάντων ἁπάντων ἐν τῷ αὐτῷ τρικλίγῳ 
ἔνϑεν κἀχεῖσε τῶν προειρημένων πατρικίων τε xal στρατηγῶν 
μετὰ πάσης τῆς συγκλήτου, ἵσταται 0 βασιλεὺς ἐν τῷ πρώτῳ 
ὀμφαλίῳ. ἐλθόντες δὲ ἅπαντες οἱ προλελεγμένοι προσκυνοῦσι,15 
καὶ ἀναστάντες, νεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ σιλεντιαρίῳ τῷ &- 
στῶτι ἐν τῷ χκατωτέρῳ μέρει τῆς αὐτῆς δοχῆς ἀπὸ χελεύσε- 
ως, κἀκεῖνος λέγει ,,κελεύσατε"" αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται τὸν 

Ββασιλέα,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαθοὺς χρόνους." (4,.) Kai δη- 
ριγευόμενος ὃ βασιλεὺς ὕπ᾽ αὐτῶν πάντων ἅμα σπαϑαροχαν-20 
διδάτων, φορούντων μανιάκια zai σπαϑία, βασταζόντων xal. 
σχουτάρια χαὶ διστράλια, διέρχεται, καὶ μελλόντων αὐτῶν 
ἐξέρχεσθαι τὴν ἐξάγουσαν ἀπὸ τοῦ ᾿ἸΙουστινγιανοῦ πρὸς τὸ ἧ- 
λιακὸν πύλην, εὐθέως ἐφαπλοῖ τὸ παρακυπτιχὸν ἔμπροσϑεν 


9. σαβάνια βαστάζογτες, zai ed. 12. ἡ προέλευσις ed. 


baculos ferentes, prodeunt, egressique in tripetonem, prope portam 
a tripetone ad lausiacum ducentem, patricii vero ct provinciarum 
praefecti ab wtroque latere in lausiaco usque ad portam in tricli- 
nium lustiniani ducentem consistunt. Ad portam hanc etiam ceri- 
moniarius adest, οἵ dictis patriciis et strategis procidentibus, prae- 
positus cerimoniario a mandato signum dat, inque comitatu prae- 
fectorum cubiculi, patriciorum et ducum ex processione in Iustinia- 
ni triclinium. ingreditur, In utroque huius triclinii latere dictis pa- 
triciis ct praefeclis omnibus cum toto senatu congregatis, Imperator 
stat in primo umbilico. Venientes autem dicti omnes adorant, et 
postquam surrexere, signum praepositus silentiario in inferiore parte 
corum stanti a mandato dat, isque dicit: Jubete; ipsi Imperatori 
acclamant: 7n multa bonaque tempora. (1V.) His omnibus comi- 
tantibus, una cum spatharocandidatis, torques et gladios, scutaria 
et dextralia gestantibus, abit, et dum ipsi ex porta Iustinianei tri- 
clinii, quae ad solarium fert, egressuri sunt, statim velum ante 50- 
lium super pectorali cancellorum cubicularius praecentor tollit: 
cerimoniarius autem, apprehensa extrema Imperatoris tunica, rho- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 684. 287 


τοῦ σέντζου ἐπάνω τοῦ στηϑέου τοῦ xayxéAÀov zovfixovia- 
Quoc ὃ φωνοβόλος: ὃ δὲ τῆς καταστάσεως λαβὼν τὸ ἄκρον 
τῆς τοῦ βασιλέως χλανίδος, ποιεῖ τὸ δωσϑέλιον, καὶ ἐπιδίδω- 
σι τῷ βασιλεῖ. ὁ δὲ βασιλεὺς ἀνελϑὼν ἵσταται ἔμπροσϑεν 
Βτοῦ σέντζου, καὶ σῴφραγίζει τὸν λαὸν ἐκ τρίτου, καὶ παντὸς 
τοῦ λαοῦ ἀναφωνήσαντος ,,ἅγιος,᾽ καϑέζεται éni τοῦ σέντζου C 
αὑτοῦ. οἱ δὲ ἄρχοντες τοῦ κουβουχλείου ἵστανται ἔνϑεν χώ- 
χεῖσε, εἶϑ᾽ οὕτως ἵστανται πατρίκιοι ὅμοίως ἔνϑεν κἀκεῖσε 
ἅμα τοῖς δομεστίκοις καὶ τῆς συγκλήτου πλησίον τῶν παρα- 
τοχυπτιχῶν τοῦ χαγχέλλου, μὴ ἐπερειδόμενοι ἐπ᾽ αὐτοῖς, ἀλλ᾽ 
ἵστανται ὄρϑιοι, xai μετὰ τὸ ἀνακράξαι τὸν δῆμον τὸ ,,ἅγε- Ms.t21. b 
oc", αὐλοῦντος καὶ τοῦ ὀργάνου ἐν τῇ φιάλῃ, λαμβάνει νεῦμα 
ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, xai γεύει διὰ τῆς χειρὸς 
ἔχ τρίτου, xai λήγει τὸ ὄργανον. xoi εἶϑ᾽ οὕτως ἄρχονταε 
τϑοὶ τοῦ μέρους ἐχτελεῖν τὰ συνήϑη ἅπαντα, εὐφημήσαντος δὲ 
τοῦ δήμου καὶ ἐχφωνήσαντος, αὐλεῖ τὸ ὄργανον, καὶ παύ- 
σαντος αὐτοῦ, ἄρχεται ὃ δῆμος τὸν ἀπελατικόν. xai ἡνίκα 
ἄρξηται ὃ δῆμος τὸν ἀπελατικὸν, νεύει ὃ πραιπόσιτος ὠπὸ xt-p 
λεύσεως τῷ τῆς καταστάσεως, ὃ δὲ τῆς χαταστάσεως ἀπελ-- 
2090v γεύει τοῖς μεγάλοις δομεστίκοις τῶν ταγμάτων κατὰ Ovy- 
ήϑειαν, xai κατέρχονται κάτω ἐν τῇ φιάλῃ, καὶ ἵστανται ἐν 
τῇ αὐτῶν τάξει, καὶ πληρουμένου τοῦ ἀπελατιχοῦ, αὐλεῖ τὸ 
ὄργανον, xai παύσαντος αὐτοῦ, λέγουσιν οἱ τοῦ μέρους, ὡς 
εἰϑισται αὐτοῖς, τὰ τετράλεχτα, καὶ ἀχτολογοῦσι " λέγουσι δὲ 
αὐκαὶ αὐγουστιακὰ, καὶ τελεσϑέντων τούτων, ἄρχονται τὴν φω- 


sthelium facit, idque Imperatori tradit, qui adscendens ante thro- 
num stat, terque populum signat, quo acclamante: Sanctus, in 
throno suo residet. Cubiculo vero praefecti ab utroque latere, pa- 
tricii similiter cum domesticis et senatu prope cancellorum fenestras 
Stant, non autem ipsis innituntur, sed recti stant, et postquam po- 
pulus, organo in phiala sonante, exclamavit: Sanctus etc., nutum 
praepositus ab Imperatore accipit, et ter manu signum dat, silente 
organo. Postea factio consueta omnia peragere incipit, interque 
faustas precationes et acclamationes populi organum sonat, quo si- 
lente, apelaticum populus orditur, Tunc praepositus a mandato 
signum cerimoniario, hic abiens, magnis domesticis cohortium pro 
more dat, qui descendentes in phialam, in suo ordine adstant. Ape- 
latico finito , organum sonat, eoque cessante, factionarii, ut eorum 
mos est, teiralecta dicunt, et acclamant: praeterea augustalia di- 
cunt, hisque peractis, cantum incipiunt. Quo facto, signum ceri- 
moniarius a praeposito a mandato accipit, datque consularibus; ipsi 
vero abeunt, et Iustiniani triclinium intrantes, hinc et illinc in $uo 


“88 CONSTANTINI ΡΟΒΡΗΥΒΟΘΈΝΙΤΙ ἢ 


γήν. ἡνίκα δὲ ἄρξονται τὴν φωνὴν, λαμβάνει νεῦμα ὃ τῆς 
καταστάσεως παρὼ τοῦ πραιποσίτου ἀπὸ κελεύσεως, καὲ νεύειν 
Ed.L.168T0/; ὑπατικοῖς, οἱ δὲ ὠπέρχονταν καὶ εἰσέρχονται ἐν τῷ 
ἸΙουστιγιαγῷ, καὶ ἵστανται ἐν τῇ αὑτῶν τάξει ἔνϑεν xa- 
κεῖθεν, xai τῆς φωγῆς τελεσϑείσης, ἀνίσταται ὃ βασιλεὺς, ,5 
καὶ εὐθέως πάλιν αὐλεῖ τὸ ὄργαγον. xai ἵσταται ὃ βα- 
σιλεὺς ὕπισϑεν τοῦ σέντζου, καὶ ὀπίσω αὐτοῦ ἵστανται εὐ- 
γοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι ἠλλαγμέγοι" οἱ δὲ ἄρχοντες τοῦ κουβου- 
χλείου, πατρίκιοί τε καὶ στρατηγοὶ ἵστανται ἔνϑεν χἀχεῖϑεν 
ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως μέχρι τῆς εἰσαγούσης πύλης ἀπὸτο 
πλαχίας ἐν τῷ Tdovorwiavo. (Ε.) Kai λαβὼν νεῦμα ὃ πραι- 
πόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, νεύει χουβιχουλαρίῳ τῷ φωνο- 
B βόλῳ, κἀκεῖνος παραχύψας νεύει ἐχ τρίτου τῷ λαῷ, καὶ παύει 
τὸ ὕργανον xai σὺν αὐτῷ οἱ τοῦ μέρους, καὶ εὐθέως ἄρχεται 
ὃ φωγοβόλος λέγειν: .,Ὑὐδ παντοδύναμος καὶ πολυέλεος Θεὺς τὸ 
καὶ τὰ ἑξῆς. καὶ τελέσαντος αὐτοῦ, ἄρχονται τὰς συγήϑεις 
αἰτήσεις αἰτεῖσϑαι, καὶ ἑκάστης αἰτήσεως τελεσϑείσης, vEUEL 
ὃ πραιπύσιτος τῷ φωνοβόλῳ, κἀκεῖνος συντίϑεται διὰ τῆς 
χειρὸς ἐκ y xa9' ἑκάστην, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται. χαὲ πάντων 
τελεσθέντων, διέρχεται ὃ βασιλεὺς, δηριγευόμενος ὑπὸ τῶναο 
Ms.122,a ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, πατρικίων τε xoi στρατηγῶν, διὰ 
τοῦ Ἰουστινιανοῦ τριχλίγου, ἡ δὲ σύγκλητος ἅμα σπαϑαρο- 
χανδιδάτων χαὲ σπαϑαρίων ἵστανται ἔνϑεν κἀχεῖσε, ὡσαύτως 
καὶ τὸ ἄρμα ἵσταται ἐξ ἀριστερᾶς τῆς ἐξαγούσης πύλης ἀπὸ 
τοῦ Ἰουστιγιαγοῦ ἐν τῷ λαυσιαχῷ, ἐν 5 καὶ τὸ σκάμνον ἵστα-αὔ 
7; Verba: ὀπίσω --- πρωτοσπαϑάριον R, add. Vid. p. 170. B. 


ordine stant, peractoque cantu, surgit Imperator, et statim orga- 
num sonat. Imperator prope thronum, cius ministri, qui mutare 
vestes solent, praefecti cubiculo, patricii et strategi coram' Impe- 
ratore usque ad portam; quae a latere in lustiniani triclinium du- 
cit, utrinque adstant, ( V.) Admonitus ab Imperatore praepositus, 
cubiculario praecentori signum dat, is prospiciens ter signum populo 
dat: organo, cumque ipso duabus factionibus silentibus, statim prae- 
centor incipit: Omnipotens et misericors Deus , et postquam desiit , 
consuetas petitiones dicere incipiunt, quibus singulis finitis , prae- 
posito signum praecentori dante, is ter post singulas preces manu 
signo dato, ipsis annuit, ut supra dictum est. Peractis omnibus, Im- 
perator a praefectis cubiculo, patriciis et ducibus stipatus, per lIu- 
stinianeum triclinium discedit; senatus autem cum spatharocandida- 
tis, spathariisque hinc et illinc adstant, milites quoque ad sinistram 
portae e Iustiniani triclinio in lausiacum ducentis stant, ubi scamnum 
curopalatae est. Imperatori, per medium senatum, ut diximus, di- 
gredienti, omnes longa ac felicia tempora apprecantur, quo facto, a 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 64. 280 


ται TOU κουροπαλάτου, διερχόμενος δὲ ὃ βασιλεὺς, ὡς z9o-C 
είρηται, μέσον τῆς συγκλήτου, οὗτοι ἅπαντες ὑπερεύχονται 
»»εἰς πολλοὺς χαὶ ἀγαϑοὺς χρόγους," καὶ δηριγευόμεγος o 
βασιλεὺς ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, διέρχεται διὰ 
Bro) τριπέτωγος, καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ χρυσοτρικλίνῳ, καὶ εἶσ-- 
ελϑὼν ἔνδον τοῦ βήλου ἐν τῇ καμάρᾳ τοῦ ἁγίου Θεοδώρου, 
λαμβάνει ὃ πραιπύσιτος τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς χεφαλῆς τοῦ βα- 
σιλέως, καὶ εἰϑ᾽ οὕτως εἰσελϑόντες οἱ βεστήτορες ἀπὸ κελεύ- 
σεως, λαμβάνουσι τὴν χλανίδα τοῦ βασιλέως καὶ ἐξέρχονται. 
100 δὲ βασιλεὺς χκαϑέζεται, μέχρις ἂν ἣ παρασχευὴ ἅπασα τοῦ 
δεξίμου ὁμοιοτρόπως τῆς φιάλῆς τῶν Πρασίγων μετέλϑῃ ἐν 
τῇ φιάλῃ τῶν Βενέτων, τουτέστι τά τε σχεύη καὶ τὺ πολί- Ὁ 
τευμα, εἰ τύχωσιν, ὡς προείρηται, καὶ πρέσβεις ἐϑγῶν. καὶὲ 
ti)" οὕτως μετὰ τὸ πάντας εὐτρεπισϑῆναι τοὺς μέλλοντας 
τιϑχαϑυπουργεῖν ἐν τῷ δεξίμῳ φιάλης τῶν Βενέτων, εἰσέρ ζεται 
ὃ τῆς καταστάσεως, καὶ δηλοῖ τῷ πραιποσίτῳ, ὡς ὅτε ἕτοιμά 
ἐστι πάντα, xai ὃ πραιπύσιτος δηλοῖ τῷ βασιλεῖ, ἃ παρὰ τοῦ 
τῆς καταστάσεως ἐδιδάχθη, καὶ λαβὼν νεῦμα ὃ τῆς κατα- 
στάσεως παρὰ τοῦ πραιποσίτου ἀπὸ κελεύσεως, δίδωσι μετα- 
Δοστάσιμον ἐν τῷ λαυσιαχῷ. (-ς.) Kai διέρχονται οἵ τε πα-Ὲά.1,. 169 
τρίχιοι χαὶ στρατηγοὶ μετὰ τῶν συγκλητικῶν καὲὶ ὑπατιχῶν 
τῆς ϑεομάστρας, καὶ ἀνελϑόντες τὰ γραδήλια, εἰσέρχονται 
διὰ τῆς διαιταρικίου πύλης, ἐλθόντες δὲ διὰ τῆς καμάρας 
ἔμπροσθεν τοῦ πανϑέου, ἐξέρχονται διὰ τοῦ μογνοϑύρου ἐν 
25:9 ἡλιαχῷ, καὶ πάντες οἱ προειρημένοι ἐν τῷ ἡλιακῷ iorav- 


9. διὰ τοῦ βασιλ. ed. 45. καὶ τῆς ϑερμ. cod. 


cubiculo praefectis stipatus, per tripetonem ad aureum triclinium 
transit, velumque in camera S. Theodori? ingreditur, ubi praepositus 
coronam ab eius capite tollit, vestitores quoque a mandato ingressi 
tunicam eius sumunt, et abeunt. Imperator sedet, usque dum omnis 
apparatus deximi eodem modo, quo in phialam Prasinorum, in phia- 
lam Venetorum translatus est, vasa nempe, senatus et legati gentium 
exterarum, si qui , ut diximus, adsint, Sic omnibus, quorum mini- 
sterio in deximo phialae Venetorum opus est, ordinatis, cerimonia- 
rius intrat, parataque ommia esse, praeposito , praepositus Impera: 
tori, ut a cerimoniario accepit, nuntiat, et postquam huic praeposi- 
tus a mandato signum dedit, solenbem Imperatoris in lausiaco con- 
sessum ordinat. ( VI.) Patricii et strategi cüm senatoribus et consu- 
laribus per caminum digressi , per scalani adscendunt, ac portam coe- 
naculi, inde per cameram coram pantheo perque ianuam solarium 
ingrediuntur, et in ntroque eius latere a porta aurei triclinii ad di- 
ctum solarium ducente usque ad camelaucium, ubi thronus positus 
ν᾽ ᾿ 


Constantinus Porphyr. Vol. 1. 19 


.Φ 
290 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ται ἔνϑεν κἀκεῖσε ἀπὸ τῆς ἐξαγούσης πύλης τοῦ χρυσοτρι- 
xMyov, ἐν τῷ προειρημένῳ ἡμακῷ μέχρι τοῦ καμελαυχίου, 
ἐν ᾧ καὶ τὸ σέντζον ἵσταται. ὃ δὲ βασιλεὺς εἰσελϑὼν ἔμ- 
προσϑὲν τοῦ εἰρημένου βήλου, περιβάλλεται τὴν χλανίδα αὖ- 
τοῦ διὰ τῶν βεστητόρων, καὶ τῶν βεστητόρων ἐξελϑόντων,5 
Ms.122. b στέφει ὃ πραιπόσιτος τὸν βασιλέα, καὶ δηριγευόμενος ὃ βα- 
Β σιλεὺς ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουκλείου, ἀπέρχεται μέ- 
χρι τῆς χαμάρας τῆς οὔσης πρὸς ἀγατολὰς τοῦ χρυσοτρικλέ- 
yov, ἑστώτων ἔνϑεν χἀχεῖσε ἀρχόντων τοῦ κουβουχλείου" αἱ 
δὲ λοιπαὶ πύλαι τοῦ χρυσοτριχλίγου αἱ ἐξάγουσαι πρὸς τὸτο 
ἡλιακόν εἶσι κεχλεισμέναι. καὶ ἵστανται δύο χουβικουλάριοι, 
εἷς ἐκ δεξιῶν, ὃ δὲ ἕτερος ἔξ ἀριστερᾶς, κατέχοντες ἀνὰ μίαν 
πύλην, λαβόντες δὲ νεῦμα oi αὐτοὲ κουβικουλάριοι ἐξανοί- 
γουσιν αὐτὰς ἄφνω. καὶ δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς ὑπὸ τῶν 
προῤῥηθέντων ἀρχόντων τοῦ χουβουκχλείου, ἐξέρχεται ἐν τῷ τῇ 
ἡλιαχῷ, καὶ ἵσταται ἐν τῷ πορφυρῷ λίϑῳ, xal παραυτίκα οἵ 
τε πατρίκιοι χαὶ στρατηγοὶ καὶ ἡ σύγκλητος πᾶσα πίπτουσι, 
αχαὲ ὄπισϑεν αὐτῶν ἵστανται πρωτοσπαϑάριοι, σπαϑαροχανδι-- 
δάτοι καὶ σπαϑάριοι, οἱ μὲν πρωτοσπαϑάριοι φοροῦντες τὰ 
μαγνιάχια αὑτῶν, βαστάζοντες καὶ τὰ σπαϑοβάκλια αὑτῶν, oiao 
δὲ σπαϑαροχανδιδάτοι τὰ μαγιάκια αὑτῶν, βαστάζουσι δὲ 
καὶ σχουτάρια, ὡσαύτως xai οἱ σπαϑάριοι σκουτάρια xai δι-: 
στράλια. ἵσταται δὲ ὃ τῆς καταστάσεως εἰς τὴν μέσην τῆς 
δοχῆς, καὶ δὴ, ὡς προείρηται, προσχυγησάντων πάντων xai 
ἀναστάντων, νεύει ὃ πραιπόσιτος ἀπὸ κελεύσεως τῷ τῆς x4-55 
ταστάσεως, κἀχεῖνος λέγει ,,κελεύσατε." (Ζ.) Καὲ οἱ μὲν 


est, adstant. Imperator ad dictum velum ingressus, tunica sua ἃ 
vestitoribus induitur, quibus egressis, praepositus ei coronam impo- 
nit. Deinde, praefectis cubiculo comitantibus, ad cameram, quae 
versus orientem aurei triclinii est, abit, praefectis cubiculi utroque 
in latere constitutis: reliquae aurei triclinii portae ad solarium du- 
centes clausae sunt. E duobus cubiculariis unus ad dextram, alter 
ad sinistram stant, unamque portam singuli tenent, quas, signo 
dato, statim aperiunt. Ab his cubiculariis stipatus Imperator, sola- 
rium petit, et ibi in porphyretico lapide stat: ocyus patricii et stra- 
tegi cum omni senatu in terram procidunt: post ipsos protospatharii , 
spatharocandidati et spatharii stant, quorum isti torques et spatho- 
baculos suos, hi torques et scutaria, spatharii pariter scutaria et dextralia 
gestant. Magister cerimoniarum in medio eorum, qui Imperatorem exci- 
piunt, stat, et postquam omnes adorarunt ac rursus consurrexere, praepo- 
situs a mandato cerimoniario signum dat, hic dicit: fubete, (V1I.) Patricii 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΖΑΝΤ. 1. 64. 2501 


πατρίχιοι καὶ στρατηγοὶ μετὰ τῆς συγκλήτου xai τῶν ὕπατε- 
κῶν ἀπέρχονται, καὶ ἵστανται, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, ἐν τῇ ἢ 
αὐτῶν στάσει" ὃ δὲ τῆς καταστάσεως ποιήσας τὸ ῥωσϑέλι-- 
ον, ὡς εἴϑισται αὐτῷ, ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ, xai παραυτίκα 
bó φωνοβόλος κουβιχουλάριος ἐφαπλοῖ τὸ παρακυπτιχὸν ὕπερ-- 
Sev τοῦ ὄντος ὑπὸ τοῦ χαμελαυχίου στηϑέου ἔμπροσϑεν τοῦ 
σέντζου, καὶ κατασφραγίζει ὃ βασιλεὺς τὸν λαὸν ἐκ τρίτου, 
ὡς εἴϑισται αὐτῷ, καὶ χκαϑέζεται ἐπὲ τοῦ σέντζου, xai εὐϑέ- 
ως ὁ δήμαρχος, αὐλοῦντος xai τοῦ ὀργάνου, ἀναχράζει μεγά-- 
10Àog τὸ ,,ἅγιος." λαβὼν δὲ νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ 
βασιλέως καὶ παρακύψας, νεύει διὰ τῆς χειρὸς éx τρίτου, 
καὶ παύει τὸ Opyavov. παύσαντος δὲ τοῦ ὀργάνου, ἄρχονται Ed.L. 170 
οἱ τοῦ μέρους ἐχτελεῖν τὰ συνήϑη ἅπαντα. εὐφημήσαντος 
δὲ τοῦ μέρους καὶ ἐχφωνήσαντος, αὐλεῖ τὸ ὄργανον, καὶ παύ- 
1i5cavrog αὐτοῦ, ἄρχεται ὃ δῆμος τὸν ἀπελατικόν. καὶ εὐθέως Ms.123.a 
λαμβάνει νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, καὶ νεύει 
τῷ τῆς καταστάσεως, κἀκεῖνος τοῖς τέσσαρσι δομεστίκοις τῶν 
ταγμάτων, ὡς κατὰ συγήϑειαν, καὶ χατελϑόντες ἵστανται χά- 
TO ἐν τῇ φιάλῃ ἐν τῇ τάξει αὐτῶν. τελεσθέντων δὲ τῶν ἀ- 
χοπελατιχῶν, αὐλεῖ τὸ ὄργανον, καὶ παύσαντος αὐτοῦ, λέγουσιν 
οἱ τοῦ μέρους τὰ τετράλεχτα ἀχτολογοῦγτες, λέγουσι δὲ xad 
αὐγουστιακὰ, καὶ τούτων τελεσϑέντων, ἄρχονται οἱ αὐτοὶ τὴν B 
φωνήν. ἡνίκα δὲ ἄρξηται, λαμβάνει νεῦμα ὃ τῆς καταστά- 
σεως παρὰ τοῦ πραιποσίτου, καὶ νεύει τοῖς ὑπατικοῖς, αὐτοὲ 
2502 ἀπελϑόντες εἰσέρχονται ἐν τῷ χρυσοτρικλίνῳ, xai ἵσταν- 


et strategi cum senatu et consularibus abeunt, et, ut diximus, in 
sua statione consistunt, cerimoniarius vero rhosthelium pro more fa- 
cit, et Imperatori tradit, statimque cubicularius praecentor fene- 
stram, quae super pectorali prope thronum sub camelaucio est, 
aperit, unde Imperator populum ter, uti solet, signat, et in throno 
considet: demarchus, dum pulsatur organum, magna voce exclamat: 
Sanctus. Praepositus, signo ab Imperatore accepto, prospicit, ter- 
que manu annuit, qno facto, organum silet, et principes factionis 
solennia quaeque peragunt. Post fausta omina et laetas acclamatio- 
nes organum pulsatur, tacente eo, populus apelaticum orditur. Porro 
praepositus, siguo ab Imperatore dato, cerimoniario, hic quatuor 
domesticis numerorum , ut mos est, annuit, qui in phialam descen- 
dunt, inque suo ordine consistunt. Finitis apelaticis, organum 80 - 
nat, eoque cessante, factionarii tetralecta et augustalia recitant , 
posthaec iidem voce canunt. Quorum cum fieri initium debet, ce- 
rimoniarius a Tu signum accipit et consulares admonet, ipsi 
vero abeunt ad aureum triclinium , ubi ordine suo consistunt. Post 


202 CONSTANTINI PORPIYROGENITI 


^- € P ^ - 
ται ἐχεῖσε ἐν ταῖς αὑτῶν τάξεσι" τελεσϑείσης δὲ τῆς φωνῆς, 
Υ̓ δὲ Ψ 
ἀνίσταται ὃ βασιλεὺς, καὶ αὐλεῖ τὸ ὁργανον, καὶ ἵσταται ó- 
» - - u 
βασιλεὺς ὕπισϑεν τοῦ σέντζου, xai ὀπίσω αὐτοῦ ἵστανται 
-»Ἥ 5 - 
εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι ἠλλαγμένοι, xai ἔμπροσϑεν αὐτοῦ 
" » ἦν Sp 
ἵστανται ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου ἔνϑεν χἀκεῖσε μετὰ πα-ἢ 
τρικίων τὲ xui στρατηγῶν μέχρι τῆς εἰσαγούσης πύλης ἐν τῷ 
χρυσοτριχλίνῳ. καὶ λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ 
, b -» ^ 5 TM 
βασιλέως, δίδωσι νεῦμα χουβικουλαρίῳ τῷ φωνοβόλῳ, χακεῖνος 
, , , , - - bow - ^ A , 
CapptuMS γεῦει δὰ τρίτου τῷ λαῷ διά τῆς χειθὸς, χαὶ παῦει 
ι ^ *» ^ * t ^ ^ " , , 
τὸ ὑργάνον, σὺν αὐτῷ xai οἱ τοῦ μέρους, καὶ 0 φωγοβόλος Àé-10 
ν᾿ ^ τω» 
γει" ,,8 παντοδύναμος xai πολυέλεος Θεὸς" καὶ τὰ ἑξῆς. xad v&- 
E - X " es ^ 
λέσαντος αὐτοῦ, ἄρχονται οἱ τοῦ μέρους αἰτεῖσϑαι τὰς συνή- 
, , 
ϑεις τέσσαρας αἰτήσεις, καὶ τούτων πέρας εἰληφότων, γεύει ὃ 
^ Ld d E ^ - , "Ὁ 
βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, xaxelyoc τῷ φωνοβόλῳ, κἀκεῖνος. συν» 
4 ^ Ld , —— Lr , 
τίθεται διὰ τῆς χειρὸς, ix τρίτου τοῦτο τελῶν xaJ' ξχαστηνι5 
» c ΕῚ , » H. Ei9: e ὃ , c 
αἴτησιν, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται. (H.) E97 οὕτως διέρχεται 0 
' ^ - » ^ ^ - M , ^ 
βασιλεὺς διὰ τοῦ αὐτοῦ ἡλιακοῦ, δηριγευόμενος ὕπό Tt τῶν 
ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, πατρικίων τε καὶ στρατηγῶν, xai 
5 , j “54 , A € » “« 
Ὁ εἰσέρχεται ἐν τῷ χρυσοτριχλίγῳ, xai ἵσταται ἔμπροσϑεν τοῦ 
V D » ὡ 
σέντζου, οἱ δὲ προειρημένοι πάντες ἵστανται ἔνϑεν κἀχεῖσε.20 
καὶ λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπύσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, λέγει 
, 3) H * c ' H , , ' 
,*thsvgare *"" οἱ δὲ ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα ,.εἰς πολλοὺς 
A90vovc," xai ἐξέρχονται. τοῦ δὲ βασιλέως εἰσελθόντος, λαμ-: 
c - - ? - ^ 
Ms.123. b βάνει ὃ πραιπόσιτος τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, καὲ 
» , c , ' M 2 ^ ' E 
εἰσελϑόντες oi βεστήτορες λαμβάνουσι καὶ αὐτοὶ τὴν χλαμύ-:5 


cantum Imperator surgit, organum pulsatut, Imperator pone thro- 
num, ἃ tergo eius eunuchi protospatharii in mutatoriis, ante ipsum 
praefecti cubiculo ab utroque latere cum patriciis et strategis 
ad portam usque in aureum triclinium ducentem stant. Praepositus, 
siguo ab Imperatore accepto, cubicularium praecentorem monet, is 
prospiciens ter manu populo annuit, organoque et factionariis silen- 
tibus, precari incipit: Omnipotens et dives misericordia Deus etc, 
Quo finito, factionarii. quatuor solennes petitiones instituunt, qua- 
rum ut data copia est, Imperator praeposito, hic praecentori annuit, 
is manu ter annuit, idque ad singulas precationes, ut supra dixi- 
mus, repetit, ( VIIL ) Sic Imperator per idem solarium digressus ,. 
praefectis cubiculi, patriciis, strategis comitantibus , aureum tricli- 
nium ingreditur, et ante thronum subsistit, in utroque eius latere, 
quos diximus, proceres. Praepositus ut ab Imperatore signum acce- 
pit, dicit: lubete; hi Imperatori tempora multa apprecati, disce- 
dunt. Imperatore ingresso, praepositus coronam ab eius capite de- 
mit, vestitores tunicam sumunt et egrediuntur: ille, si placet, pro- 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΖΑΝΤ. 1. 65. 209 


δα, xai ἐξέρχονται, 0 δὲ βασιλεὺς, εἰ κελεύει, προβάλλεται 
προβολὰς ἀξιωμάτων, ἀπό τε ἀπὸ ἐπάρχων προαναβιβάζων 
. μιέχρε πατρικίων, xai si9' οὕτως, στοιχηϑέντος τοῦ κλητωρίέ- 
ov, γίνονται μίνσαι. ἱστέον, ὕτι ἐν ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ σάξιμα Ed. L.171 
δὲν τῷ χλητωρίῳ οὐχ εἰσέρχονται, ἀριστῶσι δὲ οὗ δήμαρχοι 
xarà τὸ σύνηϑες ἐν ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ, ἕκαστος ἐν τῇ ἰδίᾳ φι- 
dÀy μετὰ xai τοὺς τῶν μερῶν προὔχοντας. 


ΚΕΦ. &e. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν εἰς τὸ σάξιμον, ἤγουν εἰς τὸ χλητώριον. 


10 ZMer& τὴν τοῦ δεξίμου ἀπόλυσιν δίδονται μίνσαι, xai 
γένεται χλητώριον ἀποχοπτὸν ἐν τῷ εὐπρεπεστάτῳ τριχλίνῳ 
τοῦ Ἰουστινιανοῦ, καὶ τῶν δεσποτῶν ἀκουμβιζόντων ἐπὲ τῆς 
τραπέζης, ἐπιτελεῖται ἡ συνήϑης τάξις τοῦ κλητωρίου, χαὲβ 
ἀπὸ τοῦ ὑπτομίνσου ἐξέρχονται οἱ ἀρτοχλῖναι, xai εἰσάγουσε 

15:00 ὀφείλοντας χορεῦσαι ἐν τῷ σαξίμῳ, ἤγουν τὸν δομέστι- 
xov τῶν σχολῶν xci τὸν νούμερον xai τὸν δήμαρχον τῶν Βε-- 
γέτων μετὰ καὶ τοῦ ἰδίου μέρους, τούς τε τριβούνους καὲ 
βιχαρίους. καὶ δὴ τούτων εἰσερχομένων ἔνδοϑεν τοῦ βήλου, 
ἐπεύχογται τοὺς δεσπότας πολυχρόνιον, xai εὐθέως χρατεῖ 

2070 λιβελλάριον τῇ δεξιᾷ χειρὲ ὃ δομέστικος τῶν σχολῶν. εἶτα 
κατέρχεται ὃ τῆς τραπέζης, καὶ αἴρει αὐτὸ, καὲ ἀναφέρει, 
xai ἐπιδίδωσι τῷ νιψιστιαρίῳ, καὶ λέγουσιν οἱ τοῦ μέρους 


2. ἀπό τε ἐπάρχων ed. 9. εἰς σαξ. ed, εἰς χλητ. ed, 


motiones procerum ab expraefectis inde usque ad patricios insti- 
tuit, paratoque convivio, missae dantur. Ceterum observandum 
est, eo die saxima ad convivium non accedere, sed demarchos pro 
more, singulos in propria phiala, una cum principibus factionum 
epulas solennes celebrare. 


CAP. 65. 
Observanda in saximo seu in convivio, 


Finito deximo, missa datur, mensaque magna in splendidissi- 
mo lustiniani triclinio reponitur, cui postquam Domini accubuere , 
solennis ritus convivii peragitur, tricliniarii ab optomenso discedunt, 
eosque, qui saltare in saximo debent, domesticum scilicet schola- 
rum et numerorum, demarchum Venetorum cum sua factione, tri- 
bunis et vicariis adducunt. Hi intra velum ingressi, Dominis vitam 
longaevam apprecantur, statànque domesticus scholarum libellum 
dextra manu tenet: id praefectus mensae accedens, tollit, subla- 


294 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


x , ^ 
ἀπελατικὸν y. αὐ ,6V ταῖς χερσί cov σήμερον παραϑέμενος. 
C70 κράτος, Θεύς σε ἐπεκύρωσεν αὐτοχράτορα δεσπότην, xai 
προελϑὼν οὐρανύόϑεν ἀρχιστρατηγὸς ὃ μέγας, πρὸ προσώπου 
x D - ^ 
cov ἤγοιξε τὰς πύλας τῆς βασιλείας" ὅϑεν ὃ xóopog προσ- 
" - , nd .“«0Ψ ow - - 
πίπτει τῷ σχηπτρῷῳ τῆς δεξιᾶς σου, εὖ χαριστῶν τῷ Κυρίῳβ 
M EJ € ^ » ᾽ , ^ ^ 
τῷ εὐδοκήσαντι οὕτως. σὲ γάρ ἔχειν ἐπεπόϑει τὸν εὐσεβῆ 
, , c JE , 
βασιλέα, δεσπότην ve καὶ ποιμένα, ὃ δεῖνα αὐτοχράτωρ.᾽" 
* [4] - * 
καὶ εἰϑ᾽ οὕτως στρέφεται ὃ τῆς τραπέζης, καὶ ἐχτείγει τὴν 
δεξιὰν αὑτοῦ χεῖρα, καὶ τοὺς δαχτύλους ἀκχτινοειδῶς διαστέλ-- 
2 , x 
Msi24.aA0» χαὲ πάλιν βοτρυδὸν ἐπισυστέλλων, ἄρχεται χορεύειν ὅ,τεῖο 
δομέστιχος τῶν σχολῶν μετὼ καὶ τοῦ vovuégov xal τοῦ δη- 
μάρχου xai τῶν τριβούνων καὶ βικαρίων καὶ τῶν δημοτῶν, 
περιερχόμενοι γυρύϑεν τῆς τραπέζης τρίτον. χρὴ δὲ γινώ- 
Uu bd A , 

D σχεῖν, ὅτι ot τριβοῦνοι καὶ oi. βικάριοι περιβέβληνται τὰ xov- 
σοσήμεντα διακοπτὰ χοντομάγιχα Βένετά τε χαὲ λευκὰ, χαϊιῆ 
? —- , - * 
ἐν τοῖς n000 τὰ ποδόψελλα, βαστάζοντες ἐν ταῖς χερσὲ va 
λεγόμενα φεγγία. (B.) Kai μετὰ τὸ χορεῦσαι τρίτον κατέρ-- 

, Ld * 
Ed.L.i72X0vrG& πάντες, χαὶ ἵστανται κάτωϑεν τῆς τραπέζης ἀντικρυ 
τῶν δεσποτῶν. xai λέγουσιν oi χράκται &G* τοῦτο τὸ βα- 
; 35 ' c ' 2 , ἃς 3 - 
σίλειον, Κύριε, στερέωσον" xai ὃ λαὸς ἐκ y oi ἔσ " ,roUr020 
* , , 39. * , ' ' 
τὸ βασίλειον, Κύριε, στερέωσον." oi κράχται" ,,IKvgie, ζωὴν 
.» DL! 1 * £ Jw 99 y * * c , E] , " 
αὐτῶν διὰ τὴν ζωὴν ἡμῶν" καὶ ὃ λαὸς ὅμοίως ἐκ y. καὲ 
13.5Χ0.4..ὄ Ἰστέον, ὅτι, τῶν χορευόντων διερχομένων [cod. διέρχε- 
σϑαι] ἔμπροσϑεν τῆς ἀποκοπτῆς τραπέζας, ἐφ᾽ ἧς οἱ δεσπόται. 


χαϑέζονται, ἐπεύχονται τοὺς δεσπότας ταῖς [τοῖς ed.] χερσὲ 
μόγον. 21. Κύριε ante ζωὴν R., x«i ed. 


tumque ministro a lotionibus tradit, dum factiones interea apelati- 
cum toni I recitant: Hodie, reposita in manibus tuis potestate , 
Deus te Imperatorem Dominumque constituit, magnus dux exerci- 
tuum, coelo progressus, coram facie tua portas imperii aperuit. 
Hinc orbis ad sceptrum dextrae tuae procumbens, gratias Domino, 
cui sic visum fuit, persolvit. Te enim Imperatorem pium, Domi- 
numque et pastorem desideravit, N. 4uguste. Sic deinde mensae 
praefectus revertitur, extensaque dextra digitos instar radiorum de- 
mittit, rursusque ut uvas componit, domesticus scholarum ac nume- 
rorum cum demarcho, tribunis, vicariis, factionariis saltare terque 
circa mensam discurrere incipit. Hoc loco observandum est, tribu- 
nos et vicarios aurea segmenta, artificiose excisa, cum curtis mani- 
cis Venetis et albis, in pedibus ocreas, manibus lunulas, quae phen- 
gia vocantur, gestare. (IL) Postquam ter choreas duxere, descen- 
dunt omnes, inque- parle mensae inferiori e regione Dominorum 
consistunt. Tunc cantores: Hoc regnum, Domine, confirma! po- 
pulus ter: Hoc regnum, Domine, confirma! Cantores: Domine, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 65. 295 


Ind ^ ^ 
εἶϑ᾽ οὕτως κατέρχεται ὃ τῆς τραπέζης μετὰ τοῦ ἀποχομβίου, 
δηλονότι ὑπὸ ἀρτοχλίνου βασταζόμεγον, καὶ ἐπιδίδωσε τῷ 
δομεστίκῳ, xai τούτων προσχυνούντων, λέγουσιν οἱ κράχταε 
»πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ λαὸς ,,πολλὰ ἔτη tig πολλά." xai 
δλέγουσι τὸν χορευτιχόν" ,,»λάμπουσιν οἱ δεσπόται, χαΐρεταε 
ὃ χύσμος, λάμπουσιν αἱ αὐγοῦσται, χαίρεται ὃ κόσμος, xai 
τὰ πορφυρογέννητα, χαίρεται ὃ κόσμος, ἀγάλλεται ἣ σύγ- 
* , EJ 
χλητος xai ὅλον τὸ παλάτιον, χαίρεται ὃ κόσμος, ἀγάλλεται B 
, ? - 
ἡ πόλις καὶ ὅλη ἡ Pouaría, χαίρεται 0 κόσμος" αὐγοῦσται, 
M "s - € - ^ , LI - ν»ν - 92») 
τοχαρὰ χαὲ ὃ πλοῦτος ἡμῶν, vat Κύριε, πολλὰ τῶν τὰ ἕτῆ. 
c , - , » c ^ ᾿ ἃ πὰ ad H 
oL χράχτανι “τῶν βασιλέων" ὁ λαὸς «πολλὰ τὰ éT5." 0b. 
, ^ ἀ - , -» o€ , ' , 
χράχται ,καλὰ τὰ 6r5 τῶν βασιλέων" ὃ Àaog* ,,ναὶ Kvpgte, 
πολλὰ xai καλὰ τῶν τὰ ἔτη. οἱ χράχται ,xai τῶν avyov- 
- ΕΥ € ᾿ * * »v EI « , L - * 
στῶν" ὃ λαὸς ,,πολλὰ τά ἑτη. οἱ χράχται ,xcÀa τῶν τα 
τιδέτη"" ὃ λαύς" val Κύριε, πολλὰ καὶ καλὰ τῶν τὰ ἔτη." 
οἱ χράχταν ,,τῶν πορφυρογεννήτων"" ὃ λαὸς «πολλὰ τὰ ἔτη." 
€ ΄ U - 5» € , ^ V on - 
OL κράχται ,,καλὰ τῶν τὰ ἑτη" ὃ λαῦς" ,,ναὶ Κυρίε, πολλα 
καὶ καλὰ τῶν τὰ ἔτη." καὶ si9' οὕτως ἐπεύχονται πάντες πο- C 
λυχρόνιον. σάξιμον (f: εἰσέρχεται τὸ μέρος τῶν Πρασίνων 
χοχατὰ τὸν προῤῥηϑέντα τύπον μετὰ καὶ τοῦ δομεστίκου τῶν 
ἐξχουβίτων καὶ τοῦ τειχεώτου χαὶ τοῦ δημάρχου xai τῶν 
τοιβούνων καὶ βικαρίων καὶ τῶν δημοτῶν τοῦ μέρους. χρὴ 
e ' 3 - 
δὲ εἰδέναι, ὅτι κατὰ τὸν προειρημένον τύπον ἐπιτελεῖται xai 
2. βασταζομέγου ed. 


vitam eorum per nostram vitam! sic populus ter. Tunc mensae 
praefectus cum apocombio, quod tricliniarius gestat, descendit, id- 
que domestico tradit, hisque procidentibus, cantores: Multos, mul- 
tos, multos; populus: Multos annos in multos. Porro hymnum sal- 
tationi aptum canunt: $Splendent Domini , laetatur orbis!  Splen- 
dent Augustae , laetatur orbis! et porphyrogeniti , laetatur orbis. 
Exsultat senatus totumque palatium , laetatur orbis. Éxsultat urbs et 
Homania universa , laetatur orbis. Augustae , divitiae et gaudium 
"nostrum! ita, Domine, multos ipsis annos concede. Cantores: 
Imperatoribus; populus: Multos annos! Cantores: Felices annos 
Imperatoribus! populus: Imo, Domine , multos ipsis et felices an- 
nos! Cantores: Et 4ugustabus; populus: Multos annos!  Canto- 
res: Felices annos! populus: Imo , Domine , multos ipsis et felices 
annos tribue! Cantores: Porphyrogenitis ; populus: Multos annos! 
Cantores: Felices ipsis annos ! populus: Zmo, Domine, multos i- 
psis adde et felices annos! Postremo omnes vitam longaevam appre- 
cantur. Saximum IL Factio Prasina, ritu supra exposito cum do- 
mestico excubitorum, praefecto murorum , demarcho item, tribunis, 
vicariis ct factionis eius populo ingreditur. De reliquo notandum 
€st, secundum cerimonias adductas hoc ctiam saximum sine ulla 


206 ΟΘΟΝΒΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


- D “" ? ' ^ c » Iw 
τοῦτο τὸ σάξιμον ἀπαραλλάχτως, πλὴν οἱ τριβοῦγοι xai oi 
βικάριοι περιβέβληνται τὰ χρυσοσήμεντα διακοπτὰ κοντομά- 

M b IH , , ^ e » , ce e € , 

s.i24.byuxa Πράσινά ve xai ῥούσια. ἱστέον, ὅτι αὕτη ἡ τάξις 
, "P ^ -" 
ἅπασα ἐπιτελεῖται xai ἐπὲ τοῦ αὐγουστιακοῦ χλητωρίου. 


D ΚΕΦ. ἕς. 5 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, δεξίμου γενομένου dy τῇ μυστιχῇ φιάλῃ 
τοῦ τριχύγχου, χειμῶγος ὄντος xai βιαίων ἀνέμων, καὶ μὴ 
συγχωρούντων γενέσϑαν ἐν ταῖς ἐξ ἔϑους φιάλεσι. 


Ψ 2 —- £ Ὕ , , ' 
Προέρχονται τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἐννύχιοι πατρίκιοι καὶ στρα- 
M ^ d c , e ^ 2 Li 
Ed.L.173 τηγοὶ καὶ πᾶσα ἡ σύγκλητος, καὶ ἕχαστος αὐτῶν ἀλλάσσειιο 
τὴν ἰδίαν στολὴν, ὃ δὲ τῆς καταστάσεως λέγει τῷ πραιποσί- 
[4 " »-» * 
TQ, ὡς ὅτι τὰ μέρη ἕτοιμά εἶσιν, οἱ δήμαρχοι ἤγνεγχαν τὰ 
, bd - 2 bd 
λιβελλάρια αὑτῶν, xai ἐν τῷ lovorwiavQ τριχλίγῳ εἰς τὰ 
τῶν ὑπάτων σχάμνα ἐχδέχονται. xat ὃ πραιπόσιτος tiotÀ- 
᾿ - : D , - ^ 
ϑὼν ἐν τῷ τριπέτωνι μετὰ πάντων τοῦ χουβουχλείου, z900-15 
M ev » 
τάσσει τοὺς ὀστιαρίους λαβεῖν τὰ βεργία αὑτῶν, καὶ Óngi- 
γευόμενος ὑπ᾿ αὐτῶν, ἐξέρχεται εἰς τὸ λαυσιακὸν, χἀκχεῖσε 
δέχεται αὐτὸν ὃ τῆς καταστάσεως μετὰ τῶν σιλεντιαρίων, 
" P 4 € - ^ 
εἰτα ἐχεῖθεν δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν τοῦ χουβουχλείου xai 
τοῦ τῆς χαταστάσεως, ἀλλὰ μὴν καὶ τῶν σιλεντιαρίων x«i20 
τῶν ὑστιαρίων βασταζόντων τὰ βεργία αὑτῶν, ἐξέρχεται ἐν 
-2 - , HU A E e - 
Βτῷ ἸΙουστινιανῷ τριχλίνῳ. χρὴ δὲ εἰδέναι » ὅτι, τοῦ πραιπο- 
* - - , 
σίτου δηριγευομένου διὰ τοῦ ÀAavoiuxoU , ἀνίστανται πάντες" 


immutatione celebrari, praeterea quod tribuni et vicarii aurea se- 
gmenta excisa, curtis manicis, Prasina russaque induant. ldem ritus 
in Augustae etiam convivio servatur. 


CAP. 66. 


Observanda, si deximum in secreta phiala triconchii institui 
debet hiberno tempore et ventis acriter commotis, qui non 
permittunt, ut solitis in. phialis celebretur. 


Nocte eius diei patricii, strategi et senatus omnis, singuli vesti- 
bus mutatis procedunt, cerimoniarius praeposito, factiones paratas 
esse, demarchos libellos attulisse, inque Iustiniani triclinio in con- 
sulum scamnis adesse, nuntiat, Tunc praepositus tripetonem cum 
omnibus cubiculariis ingressus, ostiarios virgas suas sumere iubet, 
et ab his stipatus, ad lausiacum , ubi eum cerimoniarius cum silen- 
tiariis exspectat, inde cubiculariis, cerimoniario, silentiariis et. ostia- 
riis cum virgis suis comitantibus ad lustiniani triclinium progredi- 
tur; Observandum est, praeposito per lausiacum cum comitibus pro- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 66. 2397 


τῇ γὰρ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ὡς ἐκ προσώπου τοῦ βασιλέως διέρχε- 
ται, xai διὰ τοῦτο φυλάττεται ἡ τάξις καὶ ἣ τιμὴ οὕτως. 
οἱ δὲ τοῦ κουβουχλείου ἄρχοντες ἵστανται ἐν τῷ αὐτῷ τρι- 
κλύνῳ ἔνϑεν καὶ ἔνϑεν, καὶ ὃ πραιπόσιτος μέσον αὐτῶν. εἶτα 
δἔρχονται οἱ δήμαρχοι βαστάζοντες λιβελλάρια, καὶ διερχόμε- 
voi μέσον τοῦ κουβουχλείου, πλησιάζουσι τῷ πραιποσίτῳ, 
xai προσκυνοῦσιν αὐτῷ" καὶ αὐτὸς μικρόν τε προσχυνήσας 
αὐτοῖς, δέχεται τὰ λιβελλάρια αὐτῶν, κρατοῦσι δὲ οἱ δύο 
δήμαρχοι ἀνὰ δύο λιβελλαρίων, ἕν μὲν λόγῳ τοῦ βασιλέως, 
loró δὲ ἕτερον λόγῳ τοῦ πραιποσίτου. καὶ ὑποστρέψας ἀπὸ 
τῶν ἐκεῖσε ὃ αὐτὸς πραιπόσιτος καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ τῶνᾳ 
προειρημένων, εἰσέρχεται ἐν τῷ τριπέτωνι, κἀχεῖσε μιχρὸν 
ἑστὼς ἐξέρχεται, xai καϑέζονται εἰς τὰς τάξεις αὑτῶν ἅπαν- Ms.125.a 
τες. τῶν δὲ μερῶν ἑτοιμασϑέντων καὶ τῶν σχευῶν ἐξελϑόν-- 
τὔτων, καὶ ἁπλῶς πάντων τῶν καϑυπουργεῖν βουλομένων ἐν 
E. δεξίμῳ, εἰ τύχωσι δὲ καὶ ἀποχρισιάριοι, ἵστανται καὶ αὐὖ- 
τοὶ εἰς τὴν φιάλην. εἶτα εἰσέρχεται ὃ τῆς καταστάσεως, xai 
λέγει τῷ πραιποσίτῳ, Ort πάντα ἡτοίμασται, καὶ ὃ πραιπόσι- 
τος εἰσελϑὼν μηνύει τῷ βασιλεῖ, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως δίδοται με-- 
δοταστάσιμον. οἱ δὲ πατρίκιοι καὶ πάντες οἱ βαρβάτοι ἄρχον- 
τες διέρχονται διὰ τοῦ λαυσιακοῦ καὶ τῶν ἐχεῖσε βαϑμίδων, 
xai διὰ τοῦ μογνοϑύρου τοῦ ὄντος εἰς τὸν εἰδικὸν εἰσέρχονται Ὁ 
ἐν τῷ ἡμικυχλίῳ τῆς μυστιχῆς φιάλης τοῦ rguxOygov. (Β.) 
Κἀκεῖσε πάντων τῶν προειρημένων στάντων ἐνώπιον τοῦ 


7- μιχρόν τε ed. 


cedenti, ommes adsurgere: hoc enim die personam Imperatoris sus- 
tinet, quare et ritus idem ac honos ipsi, ut principi, habetur. Cu- 
biculo praefecti in utroque eiusdem triclinii latere stant, in medio 
ipsorum praepositus. Tunc demarchi cum libellis veniunt, perque 
medium cubiculum transeuntes ad praepositum accedunt, eumque 
adorant: ipse, inclinato paulum corpore, libellos, quos singulos 
duo demarchi tenent, unum Imperatoris, alterum praepositi nomine, 
recipit Inde vero reversus, cum solenni comitatu dictorum tripeto- 
nem petit, ubi parumper moratus, abit, omnesque ad suos ordines 
se conferunt. Paratis factionibus, vasis, et, ut verbo dicam, omni- 
bus, " in deximo ministrare volunt, progressis, legati quoque, si 
qui adsint, in phiala consistunt, Tunc cerimoniarius intrat, para- 
laque esse omnia, praeposito nuntiat: is iagressus Imperatorem de 
eo certiorem facit, et tunc solennis processio instituitur. Patricii 
et proceres omnes barbati per lausiacum et scalas eius perque ia- 
nuam aerarii privati in. hemicyclum secretae phialae triconchi con- 
veniunt. (IL) Dictis omnibus e regione templi S. Ioannis stantibus 


208 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ναοῦ τοῦ ἁγίου 'Iouvvov xat ἐχδεχομένων τὸν βασιλέα, ὃ 
βασιλεὺς δηριγευόμενος ὑπὸ τοῦ χουβουχλείου, διέρχεται διὰ 
^ ^ LÀ »* ,' «, ^ - 
τῶν διαβατικῶν τῶν ἁγίων w, καὲ ἐξέρχεται διὰ τοῦ γανωτοῦ 
μονοϑύρου τοῦ ἡμικυκλίου, καὶ εἰσέρχεται εἰς τὸ τρίκογχον. 
j , ^T "d 
εἰϑ᾽ οὕτως προσχαλεῖται ὃ πραιπόσιτος τοὺς βεοτήτορας, xai5 
M. 4, LÀ « 
Ed.L. τγήπεριβάλλουσιν αὐτὸν τὴν χλανίδα αὐτοῦ, xai παραυτίκα ἐξέρ- 
χονται πάντες" 0 δὲ βασιλεὺς στέφεται παρὰ τοῦ πραιποσί- 
ω a 1 ] 
του τοῦ χουβουκλείου éxtioe παρισταμένου. χρὴ εἰδέναι, ὅτι 
2 , , c ^ ΡΣ , 2 * EM 
ἐνώπιον βαρβάτων ὃ βασιλεὺς οὐδέποτε στέφεται, ἐξ αὐτῆς 
τῆς ἀρχῆς ταύτης τῆς παραδόσεως φυλαττομένης. ἑστώτωνιὸ 
δὲ τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουχλείου ἔνϑεν κἀχεῖσε, οἱ σπαϑα- 
x 
ροκουβιχουλάριον x«i οἱ χουβικουλάριοι ἵστανται ὕπισϑεν 
- 5 ^ ^ - x 
τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουκλείου, οἱ uiv ἐν τῇ κόγχῃ ἄνωϑεν 
RJ ' , € A5 ? , * ΕῚ 3 ἢ , 5 
εἰς τὸ βαϑμίδιον, οἱ δὲ ἐξ εὐωγύμων, xai αὐτοὲ ὁμοίως sic 
τὸ βαϑμίδιον. καὶ λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦιτδ 
, Mw , —- € -"Ὕ ? » , b ' Ὕ j 
βασιλέως, νεύει τῷ ὀστιαρίῳ τῷ ἑστῶτι εἰς τὸ βῆλον, καὶ eig- 
, 5 - 
Β ἄγει πατρικίους καὶ στρατηγοὺς, καὶ εἰσελϑόντων αὐτῶν ἐν 
- * ὦ H ' - 
τῷ rQixÀ(vQ καὶ στάντων, προσχυγεῖται 0 βασιλεὺς ὑπὸ τῶν 
- - , 
ἀρχόντων τοῦ xov[ovxitíov, καὶ λαμβάνει νεῦμα ὃ πραιπό- 
» , , * c - 
σιτος εἰπεῖν μειζόνως TO ,κελεύσατε"" οἱ δὲ ὑπερεύχονταιχὸ 
1 ' - H 
τὸ, εἰς πολλοὺς xai ἀγαϑοὺς χρόνους." τοῦτο γίνεται xa 
' - , » 4 
ἑκάστην δοχὴν τοῦ βασιλέως. (I.) Εἶτα ἐξέρχονται ἔξω 
-»" - - ' 2 TM 
Ms.125. b τῶν ἀργυρῶν πυλῶν, ἔνϑα ἵσταται τὸ σέντζον, κἀκεῖσε ἵσταν- 
ν γο c NU , ^ , - , e i 
ται, καὶ ξξέρχεται ὁ βασιλεὺς εἰς τήν ἀργυρᾶν nvàgv, καὶ 
» Ἴ ' “ 
προσκυνοῦσιν αὐτὸν πάντες οἱ προειρημένοι. εἶτα λαβὼν νεῦ- 25 


ac Imperatorem exspectantibus, venit ille, comitante cubiculo, seque 
per porticus quadraginta Sanctorum et ianuam cancellatam hemicycli 
ad triconchum confert, Deinde praepositus vestitores vocat, qui 
postquam Imperatorem chlamyde induerunt, omnes discedunt: coro- 
nam ipsi praepositus cubiculi, qui ibi adstat, imponit, Hic notan- 
dum est, Imperatorem in conspectu barbatorum nunquam coronari, 
quae consuetudo ab initio servata est. Ab utraque parte cubiculo 
praefecti , post hos spatharocubicularii et cubicularii, illi in conchae 
superiori parte in scala, hi ad sinistram in eadem scala adstant. 
Praepositus, signo ab Imperatore dato, ostiario in velo stanti an- 
nuit, statimque is patricios ct strategos adducit, quibus triclinium 
ingressis et adstantibus, Imperator a praefectis cubiculo adoratur, 
signumque praeposito dat, ut magna voce exclamet: Zubete, reliqui 
apprecantur: Jn multa bonaque tempora , idque , quoties novum ve- 
lum intromittitur, fieri solet. (IIL) Posthae e portis argenteis, ubi 
ihronus repositus est, egressi, consistunt, et Imperatorem portam 
argenteam ingressurum -dicti omnes adorant. Tunc praepositus si- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 66. 2309 


μα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, νεύει τῷ τῆς κατα- 
στάσεως, κἀκεῖνος λέγει, χελεύσατε," καὶ ἀπέρχεται ἕκαστος 
ἐν τῇ ἰδίᾳ αὑτοῦ τάξει τε καὶ στάσει. ὃ δὲ τῆς χαταστάσε-Ε 
E , v a , c », 2 ^ 3 , - 
ὡς ποιήσας τὸ δωσθέλιον, ὡς εἰϑισται αὐτῷ, ἐπιδίδωσι τῷ 
δβασιλεῖ, ὃ δὲ βασιλεὺς ἀνελϑὼν ἐν τῷ σέντζῳ, κατασφραγίζει 
£n * , ᾿ Xe m ' 
τὸν λαὸν éx τρίτου, xai καϑέζεται. καὶ ὃ πραιπύσιτος λαβὼν 
γεῦμα παρὰ τοῦ βασιλέως, παρακύψας νεύει τῷ λαῷ ἐκ y 
- , x 
διὰ εἰρὸς, καὶ ἡσυχάζουσι τὰ ὄργανα, τὰ δὲ δύο μέ- 
᾽ ᾽ 
M , M 2 -" , 
Qu τὰς συνήϑεις φωνὰς καὶ εὐφημίας ἐχτελοῦσι, xai τούτων 
“-Ὡ iM 
τοπαυσαμένων, αὐλεῖ τὸ ὄργανον μέρους Bevérov, καὶ τούτου. 
» » - 
αὐλήσαντος καὶ παυσαμένου, ἄρχεται ὃ δῆμος τῶν Βενέτων 
» * 
τὸν ἀπελατικὸν, καὶ τούτου τελεσϑέντος, ἄρχεται τὴν φωνήν. 
Ἵ Lu , - € , ^ -“ 
εἶθ᾽ οὕτως λαμβάνει νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέ- 
OU 5 M , Y , * 
ὡς, κἀκεῖνος ἀπελϑὼν, λαμβάνει τοὺς δομεστίκους τοὺς ue- D 
, € , u 
15yálovc, ὡς 7 συνήϑεια ἔχει, καὶ κατελϑύντες, ἵστανται εἰς 
' -“ b 
τὰς τάξεις αὐτῶν: τὸ αὐτὸ δὲ ποιοῦσι καὶ οἱ Πράσινοι, Àé- 
x - - L 
yovreg τὰ ἄχτα αὐτῶν, καὶ τοῦ ὀργάνου αὐλήσαντος, λέγουσε 
, b] ' 35a cet ' , y “τι c 
τὸν ἀπελατικὸν, εἰϑ᾽ οὕτως τὴν φωνήν. καὶ ἀγίσταται ὁ βα- 
* 251 E c - * - - ^ x € 
σιλεὺς ἀπὸ τοῦ σέντζου αὑτοῦ, καὶ αὐλοῦσι τὰ Opyava, ὃ δὰ 
Δοβασιλεὺς ἵσταται εἰς τὸ σέντζον, οἵ δὲ πατρίκιοι xai οἱ στρα-. 
τηγοὲ ἵστανται εἰς τὸ vQiíxoyyov ἔνϑεν κἀκεῖσε, εἶτα λαμβά- 
»eL γεῦμα Ó πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, καὶ νεύει τῷ 
φωνοβόλῳ κουβικουλαρίῳ τῷ λέγοντε ,, παντοδύναμος καὶὲ 
πολυέλεος Θεὸς" xai τὰ ἑξῆς, ὃ δὲ κουβικουλάριος νεύει ἀπὸ 
- - , ^X LÁ 
25roü παρακυπτιχοῦ, xai παύουσι τὰ ὕργανα, καὶ ἄρχονται τὰ Ed.L. 175 


18. ἀγέσταγται ed. A 


gnum ab eo accipit, datque cerimoniario, is dicit: Jubete, omnesque 
ad suam stationem et ordinem discedunt. Cerimoniarius, facto, ut 
mos est, rhosthelio, id lmperatori tradit, qui, throno conscenso 
terque populo signato , in eo adsidet. Praepositus ab Imperatore mo- 
nitus, prospiciens, ter populo signum manu dat, et, silente organo , 
duae factiones solennes acclamationes et laudes recitant, quibus fi- 
niis, organum Venetae pulsatur, quo facto et silente eo , Veneti 
apelaticum ordiuntur, eoque finito , voce canunt. Tum praepositus , 
signo ab Imperatore accepto, discedit, magnosque domesticos, ut 
mos est, assumit, qui descendunt inque locis suis adstant: idem Pra- 
sini faciunt, acta sua recitant , et postquam organum sonuit, apelati- 
cum, dein cantiones incipiunt. Imperatore a throno surgente , orga- 
num pulsatur, eoque in throno stante, patricii et strategi utrinque 
in triconcho consistunt. Porro praepositus, signo ab Imperatore ac- 
cepto, praecentorem cubicularium monet, dicitque: JDeus omnipo- 
tens. et multae misericordiae eic. Qubicularius etiam e fenestra 


mirar o alan rm A m 


Joo ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


μέρη αἰτεῖσϑαι τὰς τέσσαρας αἰτήσεις, xai ἑκάστης πέρας ei- 
ληφυίας, λαμβάνει νεῦμα ὃ πραιπόσιτος, xal νεύει τῷ φωνο-- 
βόλῳ, κἀκεῖνος συντίϑεται τῷ λαῷ ἐκ τρίτου διὰ τῆς χειρὸς 
κατὰ τὰς αἰτήσεις αὐτῶν. καὶ συνταξάμενος αὐτοῖς ὃ βασι- 
Με.ι26.« λεὺς, εἰσέρχεται εἰς τὸ τρίκογχον, εἶτα στὰς ἔμπροσϑεν τῆς 
βαϑμίδος τῆς χύγχης τοῦ τριχλίνου Ó βασιλεὺς, νεύει τῷ 
πραιποσίτῳ, 6 δὲ πραιπόσιτος λέγει, ,κελεύσατε. (4,.) Καὶ 
πάντων τῶν ἀρχόντων ἐξελθόντων, μένει ὃ βασιλεὺς μετὰ 
τοῦ χουβουχλείου μόνου, ὃ δὲ πραιπόσιτος, λαβὼν ἀπὸ τῆς 
Βχεφαλῆς αὐτοῦ τὸ στέμμα, προσκαλεῖται τοὺς βεστήτορας, xotto 
ἀπαλλάσσουσι τὴν χλανίδα τοῦ βασιλέως. εἶϑ᾽ οὕτως ἐξέρ- 
χεται ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ τριχόγχου, xai διέρχεται πάλιν 
διὰ τῶν αὐτῶν διαβατικῶν, καὶ ἀπέρχεται εἰς τὸν χρυσο- 
τρίκλιγον, xai 0 πραιπόσιτος, λαβὼν ἀποκόμβιον τῶν δύο με- 
ρῶν, δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουχλείου, δι-τ5 
ἔρχεται διὰ τῶν διαβατιχῶν, καὶ ἀπέρχεται ἐν. τῷ ἡμικυκλίῳ 
φιάλης τοῦ τριχύγχου, καὶ παρακύπτει κάτωϑεν, οἱ δὲ τοῦ 
μέρους τῶν Bevérov χρατοῦσιν ἡπλωμένην τὴν χλανίδα τοῦ 
δημάρχου αὐτῶν, εἰς ἣν δέχονται τὸ ἀποχόμβιον τὸ διὰ τοῦ 
Ὁ πραιποσίτου παρὼ τοῦ βασιλέως πεμφϑὲν αὐτοῖς. ὁμοίως diao 
καὶ οἱ Πράσινοι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν. εἴτα ὑποστρέφει ὃ πραι- 
πόσιτὸς μετὰ τοῦ κουβουχλείου, καὶ τοῦ βασιλέως καϑεσϑέν- 
τος ἐπὲ τοῦ σέντζου, φοροῦντος καὶ τὸ σαγίον αὑτοῦ, καὶ τοῦ 
κουβουχλείου εἰς τὸν χρυσοτρίκλινον ἑστῶτος, κελεύει εἰσα χϑῆ- 


i3. εἰς 10 ed. 


prospicit, silentque organa, factiones vero quatuor postulationes in- 
stituunt, singulisque ipsis concessis, praepositus, signo accepto , 
praecentorem monet, qui ter manum populo secundum preces eius 
componit. Imperator, omnibus ordinatis, triconchum ingreditur , et 
€ regione scalae conchae triclinii constitutus, praeposito annuit, qui 
dicit: Jubete, (l1IL) Praefectis omnibus egressis, Imperator cum 
solo cubiculo remanet, praepositus vero, demta ab eius capite coro- 
ma, vestitores vocat, ut ipsi tunicam exuant. Sic e triconcho per 
easdem porticus digressus, ad aureum cubiculum abit, praepositus 
vero, duarum factionum apocombio sumto, cubiculi praefectis comi- 
tantibus, per porticus ad hemicyclum phialae triconchi abit, et in 
loca inferiora prospicit, Veneti autem tunicam demarchi sui expan- 
sam tenentes, apocombium ab Imperatore per praepositum ipsis 
missum recipiunt: idemque et Prasini faciunt, Sic praepositus cum 
cubiculo redit, at Imperator sagum suum gestans inque throno ad- 
sidens, promotiones multorum procerum institui iubet, a mandato- 
ribus per ommes ordines usque ad protospatharios progressus ; si pla- 


20 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΖΆΝΤ. I. 67. 3o1 


vaL τὰς προβολὰς ἀξιωμάτων πολλῶν, ἀπό τε μανδατώρων 
προαναβιβάζων x«9' ἑκάστην τάξιν ἕως πρωτοσπαϑαρίων, εἰ 
κελεύει δὲ, προβάλλεται καὶ πατρικίους. χαὶ τούτων τελε- 
σϑέντων, καϑέζεται ἐπὲ τῆς τιμίας αὑτοῦ τραπέζης εἰς τὸν 
5 Τουστιγιανοῦ τρίχλινον, xai χελεύει εἰσελθεῖν σάξιμα - καὶ 
εἰσάγεται πρῶτον σάξιμον, τὸ κουβούχλειον" καὶ τῇ δευτέρᾳ 


, E d c , «e - , M 
τάξει εἰσέρχονται οἱ πατρίκιοι ἅμα τῶν πρωτοσπαϑαρίων xa. 
- - - k , € 
λοιπῶν βασιλικῶν: τῇ τρίτῃ δὲ καταστάσει εἰσέρχεται ὃ Óo-D 


μέστιχος τῶν σχολῶν μετὰ τοῦ περατικοῦ δήμου τῶν Βενέ- 
τοτων" τῇ δὲ τετάρτῃ καταστάσει εἰσέρχεται ὃ ἐξχούβιτος μετὰ 
τοῦ περατιχοῦ τῶν Πρασίνων δήμου" τῇ δὲ πέμπτῃ κατα- 
στάσει εἰσέρχονται οἱ τοῦ μέρους τῶν Βενέτων" τῇ δὲ ἕχτῃ 
καταστάσει οἱ τοῦ μέρους τῶν Πρασίνων. καὶ ἑκάστη αὐτῶν 
τάξις λαβοῦσα ἀποκόμβιον, ἔχον χρήματα ἱκανὰ, ἐξέρχεται, 
τϑεὐχαριστοῦσα τὸν Θεὸν καὶ εὐφημοῦσα, καὶ ὑπερευχομένη 
αὐτῷ. 


ΚΕΦ. £5. 


Περὶ τῆς τῶν ἁπάντων ἀρχόντων τάξεώς τὲ καὶ παραστάσεως ἐν ἑχκά- 
στῳ δεξίμῳ ἐπιτελουμένῳ ἐν ταῖς μεγάλαις φιάλεσι. 


᾿Ιστέον, ὅτι μετὰ τὸ χαϑεσϑῆναι τὸν βασιλέα ἐν τῷ σέν- 
᾽ "s - t 
τζῳ τῇ τάξει, ἡ ἀνωτέρω εἰρήκαμεν, ἵστανται εὐνοῦχοι πρω- 


ἡ. εἰς τὸ ed. 10. XXO 4. ᾿Ιστέον, ὅτι, εἰ [οὐ ed.] ἐδυνέ- 
τως [δύναμιν ed.] ἔχει ó δομέστικος τῶν σχολῶν, εἴτε ὃ δομέ-- 
στιχος τῶν ἐξχουβίτων, ἐχπροσωποῦσιν αὐτοὺς [sic R. ex 


compend, cod., αὐτῷ ed.] πατρίκιοι. 15. τὸν ϑεῖον βασιλέα 
pro τὸν Θεὸν coni. R. 19. ἐπετελουμέγῳ RB., ἐπιτελουμένων 
cod. et ed. ταῖς om. ed. 


cet, etiam patricios creat, His peractis, venerandae mensae suae in 
Iustiniani triclinio adsidet, et saxima intrare iubet. Horum pri- 
mum cubiculum est; in secundo ordine patricii cum protospathariis 
ac ceteris imperatoriis veniunt; in terlio domesticus scholarum cum 
factionis Venetae transitorio populo; in quarto excubitor cum Pra- 
sinae factionis; in quinto Veneti; in sexto Prasini factionarii, Sin- 
guli horum ordinum , accepto apocombio haud mediocris pretii, ab- 
€unt Deoque gratias agunt, et laudant ipsum et concelebrant. 


CAP. 67. 
De loco et ordine , qua proceres omnes in singulis deximis, 
in maioribus phialis institutis, adstare solerit. 


Ἷ Notandum est, post Imperatorem , eo ritu, quo exposuimus, 
in solio assidentem , eunuchos protospatharios, adstrictiori veste in- 


Ed.L. 176 


Ms.126. b 


o re er ro ewe ora E mam 


— 
Dons PERRA 


LOMA y 


305 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


» - - 
τοσπαϑάριοι ὕπισϑεν τοῦ βασιλέως πλησίον τοῦ σέντζου, ἦλ- 
λαγμένοι τά τε στιχάρια αὑτῶν καὶ τὰ σαβάνια, φοροῦσι δὲ 

᾿ ^ ', , ^ , M 
χαὲὶ τὰ μανιάκια, καὶ ἐπὲ ὠμῶν βασταάζουσι τὰ σπαϑοβάχλια 

^ » * Li 5 M 
αὑτῶν, ὅπισϑεν δὲ τῶν αὐτῶν πρωτοσπαϑαρίων ἵστανται ué- 
LU € ^ , 4 ? , r 
p900v τοῦ ἡλιαχοῦ πρωτοσπαϑάριοι βαρβάτοι ἠλλαγμένοι τά τεῦ 
σπέχια αὐτῶν καὶ τὰ μανιάχια. τὸ δὲ ἅρμα, ἤγουν τὸ σχου- 

, ', Li - 
τάριον, βαστάζουσι σπαϑάριοι δύο xa9' Eva ἕχαστος αὐτῶν, 
xai ἵστανται μετὰ τῶν αὐτῶν βαρβάτων πρωτοσπαϑαρίων " 
οἱ δὲ σπαϑαροχουβικουλάριοι καὶ οἱ κουβικουλάριοι ἵστανται 
» 5 3 , e » ca - 2, € " ' 
ἐπ᾿ tvOt(ag ἅπαντες ἔνϑεν χκἀχεῖσε τῶν αὐτῶν βαρβάτωντο 
πρωτοσπαϑαρίων. ὃ δὲ τῆς χαταστάσεως ἵσταται ἔμιπρο- 

€ 5 : ΑΨ 

σϑεν τῶν κουβιχκουλαρίων μικρὸν πρὸς τὸ λαμβάνειν αὐτὸν ἀ- 

πὸ χελεύσεως ἐκ τοῦ πραιποσίτου τὰ γεύματα. οἱ δὲ σπα- 

U P - 

ϑαροχανδιδάτοι ἵστανται ὕπισϑεν τῶν προειρημένων βαρβά- 
TOY πρωτοσπαϑαρίων, ᾿᾽σπαϑαροχουβιχουλαρίων v& καὶ χκουβι-τΆ 

Cxoviagíov βαστάζοντες τὰ σχουτάρια αὑτῶν, φοροῦντες xoi 

τὰ μανιάκια καὶ τὰ σπαϑία αὑτῶν, ὡσαύτως xai οἱ σπαϑά- 

ριον φοροῦντες τά τε σπαϑία αὐτῶν χαὶ σχουτάρια, βαστά- 

ζοντες τὰ διστράλια αὑτῶν, ἵστανται ἔνϑεν κἀχεῖσε τῶν σπα- 

, c , Ὕ [i ^4 ' i] , -» 
ϑαροχανδιδάτων, ὁμοίως εἰ τύχωσι xal σπαϑάριοι διὰ n0L6-20 
ὡς. οἱ δὲ σιλεντιάριοι ἵστανται ἐν τῷ κρεμαμένῳ βήλῳ πύ- 

eue - 5 - , , L4 t 
λης τοῦ ἡλιαχοῦ ἐν τῷ μαρμαρίνῳ πουλπίτῳ" ἄρχοντες δὲ 

E , , » stt 
τοῦ xov(ovxAtiov xai πατρίκιοι ἵστανται ἔνϑεν χἀχεῖσε ἐν 

M ^ P , 
τοῖς παρακυπτιχοῖς χαγχέλλοις ὄρϑιοι, ἐπερειδόμενοι ἐπ᾽ αὖ- 

- 2 ^ ' - e ' M 
τοῖς. (.B.) ᾿Ιστέον δὲ xoi τοῦτο, ὅτι, εἰ τύχοι γενέσθαι v025 


8. βαρβάτον ἀσπαϑάριον ed, 15. σπαϑαροχουβιχουλάριοέ TE 
καὶ κουβιχουλάριοι ed, Li 


dutos suaque sabania, torques item et in humeris spathobaculos 
suos gestantes, prope thronum adstare: post hos in medio solario 
protospatharios barbatos in mutatoriis cumque speciis et torquibus. 
Árma seu scutarium spatharii duo, unus post alterum, gestant, cum- 
que his barbati protospatharii consistunt: spatharocubicularii et cu- 
bicularii omnes ad horum sinistram locum utrinque habent. Ceri- 
moniarius paulo ante cubicularios stat, ut à mandato accipere signa 
a praeposito possit, Post dictos protospatharios barbatos spatharo- 
candidati, spatharocubicularii vero et cubicularii scutaria sua, tor- 
ques et gladios, spatharii idem gladios suos et sua dextralia gestan- 
les ad utramque spatharocandidatorum manum adstant: sic etiam 
spatharii, si qui in urbe adsunt, Silentiarii in velo suspenso portae 
solarii in ἘΝ πὸ marmoreo , praefecti cubiculo et patricii utrinque 
in cancellis , unde prospicere solent, recti ipsisque innixi adstant, 
(IL) Quodsi in secreta phiala triconchi deximum instituitur, omnes 


DE. CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 68. 903 


δέξιμον ἔν τῇ μυστιχῇ φιάλῃ τοῦ τριχόγχου, τελεῖται ἡ τῆς 
παραστάσεως τάξις οὕτως. καϑέζεται ὃ βασιλεὺς ἐπὲ τοῦ D 
σέντζου, ὡς εἴϑισται αὐτῷ, xai ἵστανται ἐνώπιον αὐτοῦ üg- 
χοντες τοῦ χουβουχλείου, οἱ δὲ πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ iorav- 
ὅται ἅπαντες ἔνϑεν χἀχεῖσε ἀπὸ τοῦ πουλπίτου ἐν ταῖς ϑυρί- 
σι" οἱ δὲ συγκλητικοὶ ὑπατιχοὶ ἵστανται ἀπ’ αὐτῶν ὁμοίως Μς. 127.2 
καὶ αὐτοὶ ἐν ταῖς ϑυρίσιν. ὡσαύτως καὶ οἱ εὐνοῦχοι πρωτο- 
σπαϑάριοι ἵστανται ὕπισϑεν τοῦ βασιλέως πλησίον τοῦ σέν-- 
τζου ἠλλαγμένοι" οἱ δὲ βαρβάτοι πρωτοσπαϑάριοι xai οἱ τὸ 
Ἰτοἅρμα κατέχοντες, ὡς προείρηται, ἵστανται ἔμπροσϑεν τῶν 
πυλῶν τοῦ τριχόγχου. ὄπισϑεν τῶν προῤῥηϑέντων εὐγούχων 
πρωτοσπαϑαρίων σπαϑαροχουβιχουλάριοί τε xai κουβικουλά-- 
ριοι ἵστανται ἐν τῇ τρίτῃ πύλῃ τοῦ τριχύγχου, οἱ δὲ σπα- ἘΔ... 177 
ϑαροχανδιδάτοι xai οἱ σπαϑάριοι ἵστανται ἔνϑεν κἀκεῖσε τοῦ 
τὔβασιλέως ἐν τοῖς μαρμαρίνοις πουλπίτοις" ὃ δὲ τῆς κατα- 
στάσεως ἵσταται ξιιπροσϑὲν τῶν προειρημένων σπαϑαροχανγ- 
διδάτων τε καὶ σπαϑαρίων, ὕπισϑεν δὲ τοῦ τῆς καταστάσεως 
ἵστανται σιλεντιάριοι. 


ΚΕΦ. ξη. 


20 Περὶ τοῦ χρυσοῦ ἱπποδρομίου zal τῶν ἐν αὐτῷ τελουμένων. 


Προέρχονται ἅπαντες ἐννύχιοι, ἠλλαγμένοι ἀπὸ λευχῶν Β 
* , - οὐ 3X Du 
χλανιδίων, οἱ μὲν ἐν τῇ ϑερμάστρᾳ, οἱ δὲ ἐν τῇ αψίδι" καὲ 


11, Post τριχόγχου distinctionem om. ed. — 1a. ἀσπαϑαρίων. οἱ 
σπαϑαρ, ed. 


hoc ordine adstare solent. Ππιηρογαῖου,, ut ipsius mos est, in solio 
sedet, ante ipsum praefecti cubiculo , patricii et strategi utrinque 
a pulpito in ianuis, post eos senatores et consulares pariter in ia— 
nuis consistunt. Sic et eunuchi protospatharii pone Imperatorem 
prope thronum in mutatoriis, barbati protospatharii et qui arma 
tenent, ut dictum est, coram portis triconchi. 4A tergo eunucho- 
rum protospathariorum , quorum supra meminimus, spatharocubicu- 
larii et cubicularii in tertia parte triconchi, spatharocandidati et 
spatharii ad utrumque Imperatoris latus in marmoreis pulpitis, ce- 
rimoniarius ante dictos spatharocandidatos et spatharios, ct a tergo 
eius silentiazii adstant, 


CAP. 68. 
De aureo hippodromo , et quae in illo peraguntur. 


Omnes albis vestibus induti nocte partim ad caminum, partim 
δά apsidem procedunt: praepositus, accepta a silentiario combina, 


3o4 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


€ , 


λαβὼν xouf(vav ó πραιπόσιτος παρὰ σιλεντιαρίου, εἰσέρχεται 
xat ἐπιδίδωσιν αὐτὴν τῷ βασιλεῖ, ὃ δὲ βασιλεὺς κελεύει τῷ 
πραιποσίτῳ δοθῆναι τὸ πέρατον, xai ἐξελϑὼν μετὰ τῶν τοῦ 
χουβουχλείου ἁπάντων, διέρχεται διὰ τῶν διαβατιχῶν τῶν &yi- 
ων τεσσαράχογτα. εἶτα ἐλϑόντα ἐν τῷ ἡμιχυχλίῳ τοῦ τρικόγ- δ 
χου δέχεται αὐτὸν ἐχεῖσε ὃ τῆς καταστάσεως μετὰ citvria- 
ρίων ἁπάντων, καὶ διέῤχεται μετ᾽ αὐτῶν ὃ πραιπόσιτος διά 
τε τῆς ἀψίδος χαὶ τῆς δάφνης. ἀπελϑὼν δὲ μέχρι τοῦ αὖ- 
γουστέως, ἐξέρχεται εἷς τὸ στενὸν ἐν τῇ χρυσῇ χειρὲ, καὶ 
εὑρίσκει ἐχεῖσε ἑστῶτας τοὺς χούρσωρας μετὰ τῶν δεχανῶντο 
CéyÜtv κἀχεῖσε. διελθόντες δὲ μέσον αὐτῶν οἵ τε δήμαρχοι 
καὶ 0 ἀχτουάριος καὶ πλησιάσαντες τῷ πραιϊιποσίτῳ, προσχυ- 
γοῦσιν αὐτῷ, xai :i9? οὕτως δίδωσιν αὐτοῖς ὃ πραιπόσιτος 
τὸ πέρατον, εἶτα ὑποστρέψας ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε, δηριγευόμενος 
ὑπὸ τῶν πρύειρημένων, εἰσέρχεται ἐν τῷ παλατέρ. (B.) O15 
δὲ βασιλεὺς περιβαλλόμενος τὸ χρυσοπερίκλειστον αὐτοῦ σα- 
γίον χαὶ δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ xovfovzis- 
ov, διέρχεται διὰ τῶν διαβατιχῶν τοῦ τριχύγχου, ἀψίδος τε 
καὶ τῆς δάφνης, ἅπτων κηροὺς ἐν τοῖς εὐχτηρίοις, ὡς εἶϑι- 
σται αὐτῷ. καὶ διελϑὼν διὰ τοῦ αὐγουστέως, εἰσέρχεται eicao 
Ὁτὸν ἅγιον Στέφανον, καὶ ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε ἀνέρχεται διὰ τοῦ 
μυστικοῦ κοχλιοῦ ἐν τῷ κοιτῶνι τοῦ χαϑίσματος, καὶ ἐχεῖσε 
παραχύπτει, μέχρις ἂν ἅπαντα εὐτρεπισϑῶσι. τοῦ δὲ τῆς 
καταστάσεως ἐλϑόντος χαὶ δηλώσαντος τῷ πραιποσίτῳ, ὡς 
8. ZXOA. Ἰστέον, ὅτι πώντα τὰ ἱπποδρόμια, τί τὲ πρωΐ καὶ 


δείλης [ϑήλης cod. et ed.] γενόμενα, τοῦτον τὸν τύπον καὶ ταύτην 
ἔχουσι τὴν τάξιν. 11. οὗ δὲ δήμ. ed. 


intrat eamque Imperatori tradit, qui praepositum paratum dare iu- 
bet, isque cum omnibus cubiculariis abiens, per porticus sanctorum 
quadraginta progreditur. In hemicyclum triconchi venientem ceri- 
moniarius cum omnibus silentiariis excipit, his comitantibus, per 
apsidem et dáphnem tránsit, Postquam vero ad augusteum perve- 
nit, ad triclinium in aurea manu pergit, ibique cursores cum de- 
canis suis utrinque constitutos invenit, Per medium horum tribuni 
et aciuarius ingressi, ad praepositum accedunt, et prono in terram 
corpore eum salutánt, quo facto, eis paratum dat, et ab his rever- 
sus, in dictorum comitatu palatium intrat. (IL) Imperator sagum 
suum auro praetextum gestans et a cubiculo praefectis stipatus, per 
porticum triconchi, apsidis et daphnes transit, accensis pro more in 
oratoriis ceteis. Digréssus vero per augusteum , ad S. Stephani pro- 
cedit, inde per secretam cochleam ad cubiculum throni adscendit, 
unde, usque dum oninia parata stmt, prospicit. Cerimoniarius abit, 
ét prácposito nuntiat, vasa omnia promla.esse, aurigas egressos ad 


o RMMUMT THRONE NIRE 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 68. 905 


ὅτι πώντα ἕτοιμά ἔστι τὰ σχεύη, ἐξελϑόντες oi ἡνίοχοι ἐποί- Ms. 127.b 
zou» τὰ ἀποδιαλύσιμα αὑτῶν, xai ἵστανται ἐν τοῖς ἰδίοις τό-- 
- -" L 
ποις μετὰ τῶν ἁρμάτων αὑτῶν, οἱ δὲ δημοχράται καὶ οἱ Ór- 
- 7 L4 - 
μαρχοι ἀνῆλϑον ἐν ταῖς ἐξ ovg καϑέδραις ὄπισϑεν τῶν δή- 
βίων, ἐχδεχόμενοι τὴν ἀνατολὴν τοῦ δεσπότου, ὕπως ἀνέλϑω-ἘΔ.1,. 178 
σιν ἕχαστος ἐν τῷ αὑτοῦ δήμῳ, ἅπαντες οἱ ἵπποι τῶν ἅρμά- 
τῶν ἀνῆλθον, ὃ στρατὸς μετὰ τῶν φλαμούλων ἵσταται ἐν 
' E [4 ᾿ ᾿ 3 « ἣν 3 er 
ταῖς τάξεσιν αὑτῶν, ὃ κοινὸς λαὸς ἀνῆλθον χαὶ ἐπλησώϑησαν 
τὰ βάϑρα. τότε εἰσελϑὼν ὃ πραιπύσιτος δηλοῖ τῷ βασιλεῖ, 
1006 ὅτι ἅπαντα ἕτοιμιά ἐστιν" ὃ δὲ βασιλεὺς κατέρχεται διὰ 
- , , , ^ * - , 
τῆς λιϑίγης σκάλας ^ wave donec: δὲ Mye τῷ πραιποσίτῷ 
»09g μεταστάσιμον"" Σκχαχεῖνος λέγει μεγάλως ,,μεταστασι- 
μον." εἰσέρχεται δὲ ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ κοιτῶνε αὑτοῦ, καὲ 
προσχαλεσάμεγνος ὃ πραιπύσιτος τοὺς βεστήτορας, εἰσέρχονται 
τὐχαὲ περιβάλλουσι τὴν χλανίδα τῷ βασιλεῖ, εἰπόντος δὲ τοῦ 
πραιϊποσίτου., κελεύσατε,᾽ ἐξέρχονται οἱ βεστήτορες ἀπὸ τοῦ p 
χοιτῶνγος, καὶ στεφϑεὶς ὑπὸ τοῦ πραιποσίτου ὃ βασιλεὺς ἐξέρ- 
2 2 * € -" ^ - Li - 
χεται ἀπὸ τοῦ κοιτῶνος, δηοιγευόμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ 
χουβουχλείου, στὰς δὲ εἰς τὸ στενὸν, ψεύει τῷ πραιποσίτῳ, ὅ 
δοδὲ πραιπύσιτος τῷ ὀστιαρίῳ, xai Ó ὀστιάριος εἰσάγει τοὺς πα- 
τριχίους, τὸ δὲ βῆλον τῆς πύλης ἐκείνης σιλεντιάριος ποιεῖ; 
(Γ.) Εἰσελϑόντες δὲ ἔσω οἱ πατρίκιοι μετὰ καὶ τῶν στρατηγῶν; 
^ , ? - , U - L 
πίπτουσι, xai ἀναστάντων αὐτῶν, νεύει ὅ βασιλεὺς τῷ πραι- 
ποσίτῳ, καὶ λέγει μεγάλως ,,κελεύσατε.᾽" ἀπὸ δὲ τῶν ἐ- 


decursionem sé accinxisse , inque locis suis cum curribus consistere: 
principes vero et tribunos factionis ad solitas sedes pone factiones 
ascendisse, et mandata a Dominis, ut singuli in sua factione acce- 
dant, exspectare, equos omnes curribus iungendos adductos esse; 
exercitum cum ílammulis in suis ordinibus adstare, communem po- 
pulum adscendisse scalasque omnes complevisse. Tunc praepositus 
ad Imperatorem accedens, parata omnia esse nuntiat: is per sca- 
lam lapideam descendens, praeposito edicit: Da processum, is elata 
voce: Processus. lmperator se ad cubiculum confert, ad quem ve- 
stitores a praeposito arcessiti intrant, et lmperatorem tunica in- 
duunt, praeposito dicente: Jubete; vestitores e cubiculo. abeunt, 
et ipse Imperator, a praeposito coronatus, praefectis cubiculi co- 
mitantibus, discedit, inque angusta porticu constitutus, signum 
praeposito, hic ostiario dat, qui patricios adducit, eius portae ve- 
lum silentiario curante, (1IL) Patricii intro cum strategis ingressi 
procidunt, quibus surgentibus, Imperator rursus praeposito signum 
dat, qui magua voce exclamat: Jubete. Ab his Imperator stipatus, 
in triclinium prodit, ubi eo die coronatur, simulque tres quatuorve 
silentiarii intrant, quorum tres ad dextram factionis partem a tergo 


Constantinus Porphyr. Vol. 1. 20 


3οῦ ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


κεῖσε δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς, ἐλϑὼν ἵσταται ἐν τῷ τρι- 
χλίνγῳ, ἐν ᾧ ἀριστᾷ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, καὶ εἰσελϑόντες σιλεν- 
ατιάριοι τρεῖς ἢ χαὲ τέσσαρες, οἱ μὲν τρεῖς διέρχονται ἐν τῷ 
δεξιῷ μέρει τῆς δοχῆς ὕπισϑεν, ὃ δὲ ἕτερος ἵσταται ἐν τῷ 
Μ5.128.8 μέσῳ. λαβὼν δὲ νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως,5 
δίδωσι νεῦμα τῷ σιλεντιαρίῳ, ὃ δὲ σιλεντιάριος ἀπέρχεται 
ἐν τῷ βήλῳ, καὶ λέγει μεγάλως ,,λεβά "καὶ εἰσάγει τὸν τῆς 
καταστάσεως, xai ἵσταται μέσον τῆς δοχῆς, λαβὼν δὲ πάλιν 
γεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, νεύει τῷ μαγίστρῳ, 
μὴ ὄντος δὲ μαγίστρου, νεύει τῷ χοιαίστωρι. ἰστέον. δὲ, ὅτι,1ιο 
εἰ μὲν ὃ ὕπαρχος τοῦ πραιτωρίου καὶ ὃ κοιαίστωρ οὔχ εἶσι 
πατρίκιοι, πρὸ τῆς συγχλήτου ἴδιον βῆλον εἰσέρχονται" λα- 
βὼν γὰρ νεῦμα ὃ μάγιστρος, νεύει λέγων τῷ τῆς καταστάσεως 
κόμητες," κἀκεῖνος ἀπελϑὼν λέγει, ,λεβαά. καὲ εἰσέρχονται 
Doi τῆς συγκλήτου, προσχυγήσαντες δὲ ἵστανται ἕχαστος αὐ-τῦ 
τῶν ἐν τῇ τάξει αὑτῶν" εἶτα γεύει πάλιν ὃ βασιλεὺς τῷ 
πραιποσίτῳ, ὃ δὲ πραιπόσιτος τῷ μαγίστρῳ, ὃ δὲ μάγιστρος 
γεύει τὸ δεύτερον τῷ τῆς καταστάσεως, λέγων ,ngogéxrog “ἢ 
κἀχεῖνος εἰς τὸ βῆλον ἀπελϑὼν λέγει ,,λεβὰ,᾽ καὶ εἰσέρχεται 
ὁ ἀπὸ ἐπάρχων: προσχυγήσας δὲ xai αὐτὸς, ἵσταται ἐν vj20 
τάξει αὑτοῦ. εἶτα νεύει ὃ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, κἀκεῖνος 
τῷ τῆς καταστάσεως, καὶ λέγει, ,κελεύσατε *" αὐτοὶ δὲ ὕπερ- 
EdL.:79s/xorrat ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους." (244) Kai 
εὐθέως κατασχὼν ὃ τῆς καταστάσεως τὸ ἄχρον τῆς χλανίδος 
τοῦ βασιλέως xai ποιήσας δωσθέλιον, ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ,» 5 


2. εἰσέλθογται ed. 18. τὸν τῆς χατ. cod. 


lranseunt, unus in medio consistit. Signum ab Imperatore post- 
quam praepositus accepit, silentiario annuit , qui ad velum digres- 
sus, magna voce clamat: Leva, et cerimoniarium adducit, inque 
medio factionis collocat, iterumque signo ab lmperatore dato, prae- 
positus magistro annuit, aut, si is praesens non est, quaestori. 
Quodsi vero praefectus praetorio et quaestor patricii non sint, ante 
senatum proprium velum ingrediuntur: magister quoque , signo ac- 
cepto, cerimoniario annuens, dicit: Comites, isque discessurus, ait: 
Leva. Senalores ingressi, adorant, suoque singuli ordine adstant. 
hursus lmperator praeposito, is magistro, magister iterum cerimo- 
niario signum dat, et dicit: Praefecti, At is in velum procedens , 
dicit: Leva, quo facto, expraefectus intrat, et, postquam adoravit, 
in ordine suo adstat. Posthac praeposito Imperator, praepositus ce- 
rimoniario annuit, qui dicit: Zubete, illi: In multa bonaque tempo- 
ra etc acclamant. (IV.) Statim cerimoniarius, comprehensa lmpe- 
ratoris tunica, rhosthelium facit, idque huic tradit, ut, throno con- 


ἐμ SMUPMEPUSaa uy TMMTEEBERCNS 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 69. 3907 


ὅπως ἀνελϑὼν iv τῷ σέντζῳ, σφραγίσῃ μετ᾽ αὐτοῦ τὸν λαὸν 
κατὰ συνήϑειαν. δηριγευόμενος δὲ, ὡς προείρηται, ὕπ᾽ αὖ- 
τῶν πάντων ὃ βασιλεὺς, ἐξέρχεται καὶ ἀνέρχεται ἐν TQ xa- 
ϑίσματι, καὶ στὰς ἔμπροσθεν τοῦ σέγτζου, σφοαγίζει τὸν λα- 
δὸν ἐκ y , πρῶτον μὲν μέσον, δεύτερον τὸν τοῦ Βενέτου " δῆ- 
pov, τρίτον τοῦ Πρασίγου, xoi χαϑέζεται ἐπὲ τοῦ σέντζου.- 
μετὰ δὲ τὴν συμπλήρωσιν τῆς εὐφημίας τοῦ δήμου καὶ τῶν 
στρατευμάτων νεύει ὃ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ: ὃ δὲ πραι- 
πύσιτος ἐξελϑὼν ἔξω τοῦ χκαϑίσματος, ἵσταται ἐπάνω τῶν 
τοβάϑοων, xai προσκαλεῖται τούς τε πατρικίους τοὺς κατὰ OVY-B 
ἤθειαν ἐχτελοῦντας προσκύνησιν, xai εἰσελϑόντες xarà τὴν 
τάξιν αὐτῶν ἐν τῷ καϑίσματι, προσκυνοῦσι τῷ βασιλεῖ, xai 
ἐξέρχονται ὑπερευχόμενοι, καὶ ἵστανται ὑποκάτω τῶν βά- 

» - , , * * " 

Soc» ἔμπροσθεν τῆς μεγάλης πύλης. xai μετὰ τὴν συμπλή- 
τὄρωσιν πάντων λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπύσιτος παρὰ τοῦ βασι- 

λέως, ἐξελϑὼν ἵσταται πάλιν ἐπάνω τῶν βάϑρων, καὶ vtvttMs,ia8.b 

" , e Ac 2 3 

τοῖς τὴν προσχυγήῆσιν τελέσασιν, ὕπως ἀπέλθωσι ἐν ταῖς av- 
τῶν τάξεσιν ἐν τοῖς σχαμγίοις. τελεσθέντων δὲ τῶν Ó' βαΐ- 
ὧν, ἀνίσταται 0 βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ σέντζου, οἱ δὲ πατρίκιδε 
- T - ^ 

20xai οἱ στρατηγοὶ ἵστανται ἐν τῷ τριχλίνῳ, ἐν ᾧ ἀριστᾷ τῇ 
αὐτῇ ἡμέρᾳ ὃ βασιλεὺς, ἔνϑεν κἀχεῖσε, καὶ δηριγευόμεγνος ὕπο 

ἢ ἡμέρᾳ ó βασιλεὺς, σε, καὶ δηριγευύμεγος 

- 3 , κα , , 3, ^ K , 
TOY ἀρχόντων TOU χουβουχλείου, διέρχεται, αὐτοὶ δὲ ὑπερεύ- 

3 * δι.» ' , 3 ^ 5 , ? 

χονται ,,εἰς πολλοὺυς καὶ ἀγαϑοὺς χρόγους." καὶ εἰσελθόντος 
τοῦ βασιλέως εἰς τὸν κοιτῶνα αὑτοῦ, λαμβάνει ὃ πραιπόσιτος 


17. ἀπέλθωσι R., ἀπελθόντες cod., ὠπέλθονται ed. 


scenso, populum eo more solenni signet. Stipatus ergo ab his omni- 
bus, ut supra dixi, Imperator abit inque sedem suam revertitur, δὲ 
ante thronum constitutus, ter populum signat, primo quidem me- 
dium, secundo Venetam, tertio Prasinam factionem, rursusque iri 
throno residet. Peracta vero factionis et militum acclamatione, Im- 
perator praeposito signum dat: is a throno progressus, supra in 
gradibus stat, et patricios pro more adorantes advocat, qui suo 
ordine ad thronum ingressi, Imperatorem adorant, faustaque appre- 
cati, discedunt, et ante magnam portam infra ad gradus adstant. 
Peractis omnibus, praepositus signum ab Imperatore accipit, et ite- 
rum egressus, supra in gradibus ante magnam portam constitutus , 
eos, qui adorarunt, ut ad ordines suos in scamma discedant , admo- 
net Actis vero quatuor palmis, Imperator e throno surgit, patricii 
et strategi in triclinio, ubi Imperator eo die convivium instituit, 
utrinque adstant: ipse a cubiculi praefectis, longa ac felicia tempora 
apprecantibus, stipatus, procedit. Ingresso autem cubiculum suum 
coronam praepositus a capite demit, ingressi a mandato vestitores, 


308. CONSTANTINI PORPHYROGENITI . 


, -“ - - 
τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, καὶ εἰσελθόντες οἱ βε-- 
à 3.4 , * t 
στήτορες ἀπὸ κελεύσεως, λαμβάνουσι τὴν χλανίδα, καὶ ἐξέρ- 
ΞΩ" ea 2s. ἢ c ^ ^ H SC 
χονται" εἰϑ᾽ οὕτως ἔξέρχεται 0 βασιλεὺς, καὶ καϑέζεται émb . 
Ld " - ^ D 
τῆς τιμίας αὑτοῦ τραπέζης μετὰ καὶ φίλων, ὧν κελεύει, xal 
ἀναστὰς ἀπὸ τοῦ χλητωρίου ὃ βασιλεὺς καὶ μιχρὸν ἀναπαύ-δ 
» iJ , « - —- 
σᾶς, ἐχδέχεται, μέχρις ὧν τὰ πάντα ἑτοιμασϑῶσιν ἐν τῷ 
ἱππικῷ. 


D Περὶ τοῦ δειλινοῦ ἱπποδρομίου. 


"5 ^ , ^- 
Εἴτα εἰσελϑὼν ὃ τῆς καταστάσεως δηλοῖ τῷ πραιποσίτῳ,. 
1 Ü E] - m - 
ὡς ὅτι ἅπαντα ἕτοιμά ἐστι, καὶ ὃ πραιπύσιτος δηλοῖ τῷ βασιλεῖ" po 
ὃ δὲ βασιλεὺς διέρχεται διὰ τῆς λιϑίνης σχάλας, καὶ εἰσέρχεται 
ἐν τῷ κοιτῶνι αὐτοῦ, καὶ περιβάλλεται τὴν χλανίδα αὐτοῦ za 
τὸ στέμμα κατὰ τὸ εἰωθὸς, καὶ δηριγευόμενος ὑπό τε τῶν 
ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, διέρχεται διὰ τοῦ στενοῦ τρι- 
, 3M. » , bd ' , * y- » - 
κλένου, καὶ ἐξέρχεται ἐν τῷ μεγάλῳ τρικλίνῳ, ἐν ᾧ dou, 15 
* -Ὁ- M , - , 
καὶ στὰς ἐχεῖσε ἅμα τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, νεύει 
- ΄ 3 T ^ RJ 
τῷ πραιποσίτῳ, κἀκεῖνος τῷ ὀστιαρίῳ, καὲ εἰσάγει πατρικίους 
M , , M 
Ed.L.18o0 καὶ στρατηγοὺς, καὶ προσχυγησάντων τὸν βασιλέα, λαμβάνει 
γεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, χκαὲ λέγει, κελεύ-. 
35 M ,? , 2«, , 5 - , ? » 
σατε,᾽" xai εὐϑέως ἐξελϑόντες ἕξω τῆς πύλης οἵ τε πατρίκιοι. 9 
καὶ στρατηγοὶ μετὰ τῆς συγκλήτου, ἵστανται ἔνϑεν κἀκεῖσε. 
il c » - c 
xai τοῦ βασιλέως ἑστῶτος ἐν τῇ πύλῃ, πίπτουσιν οἱ προει-- 
[4 " - 
ρημένοι ἅπαντες, καὶ ἀναστάντων, λαμβάνει νεῦμα ὃ πραιπό- 


tunicam sumunt et abeunt, Sic deinde Imperator egreditur, et una 
cum amicis, quos invitari iussit, venerandae mensae: suae adsidet, 
postquam a convivio surrexit et paululum quievit, dum omnia. ad 
equorum decursionem,parata sint, exspectat. 


í DE VESPERTINA EQUESTRI DECURSIOXE. 


Post haec ingressus cerimoniarius praeposito, omnia parata esse, 
nuntiat, praepositus Imperatori: qui per lapideas scalas digressus, 
cubiculum suum intrat, tunica indutus, coronam pro more sumit, 
aque praefectis cubiculo stipatus, per angustum triclinium transit. 
Inde ad magnum triclinium, ubi epulae instituuntur, una cum omni- 
bus cubiculi praefectis se confert, et praeposito, is ostiario, signum 
dat, et patricios ac strategos adducit, qui postquam Imperatorem 
adorarunt, praepositus, signo ab eo dato, dicit: Jubete, statimque 
patricii et strategi, extra portam egressi, utrinque adstant. In porta 
autem. Imperatore adstante, dicti ómmes in terram procidunt, qui 
postquam surrexere, praepositus signum ab Imperatore accipit, ac 


^ 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 68. 900 


cirog παρὰ τοῦ βασιλέως, xai νεύει τῷ τῆς καταστάσεως, xü- 
χεῖνος λέγει. , ,κελεύσατε"" αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται τὸν βασι- 
λέα. (8.) ᾿4πὸ δὲ τῶν ἐχεῖσε δηριγευόμενος ὅ βασιλεὺς ὕ-ΜεΞ.120.8 
πό τε τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουχλείον, πατρικίων τε xci 
δοτρατηγῶν, ἀνέρχεται ἐν τῷ καϑίσματι μετὰ τῶν τοῦ xov-B 
βουχλείου ἀρχόντων xai δύο μαγλαβιτῶν, σπαϑαρίων βαστα- 
ζόντων τὰ διστράλια, φορούντων καὶ τὼ σπαϑία αὑτῶν, ὡς 
ἐν ξχάστῳ ἱπποδρομίῳ εἰώϑασι ποιεῖν. καὶ ἀνελϑὼν ἐν τῷ 
σέντζῳ ὃ βασιλεὺς καὶ σφραγίσας τὸν λαὸν ἐκ τρίτου, καϑέζε- 
10TGL, καὶ μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τῆς εὐφημίας τοῦ λαοῦ ἐξ- 
ἐρχεται ὃ πραιπύσιτος ἀπὸ χελεύσεως, xai νεύει τοῖς πατρι- 
χίοις καὶ στρατηγοῖς, καὶ ἀπέρχεται Exagroc ἐν τῇ αὑτοῦ τά- 
ἕξει τε χαὲ καϑέδρᾳ" δείλης γὰρ ἐν τῇ τοιαύτῃ τάξει ἐξέρχε- 
ται ὃ βασιλεὺς, καὶ οὐχὲ ὡς τὸ πρωΐ. τελεσϑέντων δὲ τῶν 
τὐτεσσάρων βαΐων, ἀνίσταται ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ σέντζου, τῶν C 


, ' - c , » - , , T—T3 
πατρικίων καὶ στρατηγῶν £OrQrOY ἐν τῷ τρικλίνῳ, ἐν ᾧ &- 


΄ 


ριστᾷ, ἔνϑεν κἀκεῖσε, xai δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς ὑπό T 
τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, διέρχεται μέσον αὐτῶν: αὖ- 
τοὶ ὑπερεύχονται ,.εἰς πολλοὺς xai ἀγαϑοὺς χρόνους," καὲ 
“οδιελϑὼν διὰ τοῦ στενοῦ τριχλίγου, εἰσέρχεται ἐν τῷ κοιτῶνε 
αὑτοῦ, καὶ ἀπαλλάξας τήν τε χλανίδα xai τὸ στέμμα xarà 
τὸ σύνηϑες, περιβάλλεται σαγίον, καὶ κατέρχεται διὰ τοῦ μυ- 
στιχοῦ χοχλιοῦ, καὶ διέρχεται διὰ τοῦ αὐγουστέως καὶ τῆς 
ἀψίδος xai τοῦ τριχόγχου. δηριγεύεται δὲ ὑπὸ πάντων τοῦ 
οὐχουβουχλείου, ἑστώτων τῶν τε πρωτοσπαϑαρίων καὶ τῶν μα-- 
γλαβιτῶν ἐν τῷ ἡμικυχλίῳ τοῦ τρικόγχου ἔμπροσϑεν τοῦ ἅ- 
6. μαγλαβιτῶν σπαϑαρίων, βασταζόντων ed, ὶ 


.eerimoniario annuit, qui dicit: Jubete, ipsi felicia quaevis Impera- 
tori apprecantur. (1L) Imperator a cubiculo praefectis, patriciis et 
strategis stipatus, thronum cum cubiculariis et duobus manclavitis, 
spathariis dextralia sua spathasque gestantibus, ut facere in omni- 
bus decursionibus solent, conscendit. Quo facto, et populo ter 
signato , sedet, et populi acclamatione finita , praepositus a man- 
dato egreditur, patriciis et strategis signum daturus, qui omnes 
ad ordinem ac sedéim suam discedunt. Vesperi enim hoc ritu, et 
non ut mane, Imperator procedit. Peractis quatuor palmis, a thro- 
no surgit, patriciis et strategis in triclinii, ubi convivium celebrat, 
utroque latere adstantibus, et in obsequio praefectorum cubiculo 
per medios, multa et felicia tempora ipsi apprecantes, transit, 
perque angustum triclinium digressus, cubiculum suum petit, ubi 
tunica et corona deposita, sagum pro more induit, perque secre- 
tam cochleam, augusteum , apsidem et triconchum procedit. Qu- 


310. CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γίου ᾿Ιωώννου. καὶ διέρχεται 0 βασιλεὺς, δηριγευόμενος ὅ- 
Ῥ πὸ τῶν προειρημένων, διὰ τοῦ αὐτοῦ ἡμιχυχλίου, αὐτοὶ δὲ 
ὑπερεύχονται τὸν βασιλέα, xai διελϑὼν διὰ τῆς γαγωτῆς πύ- 
hd ^ - - LJ 
λης τοῦ μονοϑύρου xoi διὰ τῶν διαβατιχῶν τῶν ἁγίων μί, 
, E - , -. 4d ' 
εἰσέρχεται ἐν τῷ χρυσοτρικλίγῳ, xai ὑπερευξάμενοι ueyaAoc5 
« bd λ , [4 A] ? ÀA ^ ^ ? ^ 
οἱ τοῦ xovfovxAstov ἅπαντες τὸ ,tig πολλοὺς xai ἀγαϑοὺς 
χρόνους, ἐξέρχονται, καὶ ἀπέρχονται ἕχαστος αὐτῶν ἐν τῷ 
ἰδίῳ αὑτοῦ οἴκῳ. 


Ed.L.181 ΚΕΦ. £9'. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, ἱππικοῦ ἀγομέγου τοῦ χαταλόγου, τὸ 


Προσχαλοῦνται οἱ δεσπόται τοῖς πραιποσίτοις, κελεύοντες 
Ms.129. b δοϑῆναι τὸ βηλάριον, ἤτοι γρεμάσαι τὸ πάνιον. ὃ δὲ πραι-- 
πόσιτος ἐξελϑὼν, λέγει τῷ ϑεσσαρίῳ" ,,(ἄπελϑε, βάλε ἄνω.» 
ὃ δὲ ἐξερχόμενος ἔρχεται εἰς τὸ στάμα, ἤγουν sic τὸ Π, xai 
κατασφραγίζων, ποιεῖ τρεῖς σταυροὺς, καὶ ἀπὸ τῶν éxtioti5 
ἀπέρχεται εἰς τὸ δεύτερον κριτάριον, χἀκεῖσε ὁμοίως κατα- 
σφραγίζει τρίτον ἐπὶ τὰς ϑύρας, καὶ λέγει. τρίτον μεγάλῃ φω- 
Βνῇ" ο,ἀπελϑε, βάλε ἄνω," καὶ εὐθέως 0 κουστωδιάριος κρε- 
μᾷ τὸ βῆλον ἄνω, καὶ ὃ μαγγανάριος ἱστᾷ τὰ χκάγχελλα. ὃ 
δὲ ϑεσσάριος ἀπὸ τῶν ἐκχεῖσε κατερχόμενος, ἀπέρχεται εἷς τὸναο 
σταῦλον, καὶ ἵσταται εἰς τὴν φλιὰν τοῦ μεγάλου πυλῶνος, 


2. αὐτοῦ om, ed. — 13. ϑεσσεραρίῳ coni. Leich. 20. εἰς τὸ 
στάβλον ed. 


bicularii omnes eum comitantur, protospatharii vero et mancla- 
vitae in hemicyclo triconchi ante S. Ioannis aedem adstant. A 
dictis stipatus Imperator, per idem hemicyclum transit, ipsis fau- 
sta ei apprecantibus, perque cancellatam portam et porticus qua- 
draginta Sanctorum aureum triclinium intrat, ubi cubicularii omnes 
alta voce ei acclamant: In longa et felicia tempora! €t sic ab- 
eunt, et singuli ad aedes suas discedunt, 


CAP. 69. 
Observanda , quando equitatus fit designatio. 


Domini praepositos vocant, utque velarium dent seu pannum 
suspendendum curent, praecipiunt, Praepositus vero discedit, et 
tesserario dicit: Abi, sursum proiice, atque sic tesserarius ad statio- 
nem circi, quae formam litterae 77 refert, accedit, et ter populum cru- 
ce signat, inde ad secundam stationem, ubi pariter ad ianuas crucem 
facit, terque magna voce exclamat: Abi, sursum proiice; tunc cu- 
stodiarius velum statim in superiori foco suspendit, et machinarius 
cancellos constituit. "Tesserarius ab eo loco descendit, stabulumque 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 69. 9:11 


καὶ λέγει μιχρᾷ τῇ φωνῇ: ,,Θὄδεῦτε ἔμπροσθεν, παιδία, χαί-. 
θέτε, ἄγετε" χαὲ ἀνταποχρίνονται λέγοντες μεγάλῃ φωνῇ 
πάντες οἱ σταβλησιανοὶ , χαίρετε." εἶτα λέγει ὃ ϑεωρητής" 
,9:00 τὴν γίχην ἔχει" εἶτα οἱ σταβλησιανοί» ,,ιτὸ πρόσω- 
ὅπόν σου, οὐράνιε,᾽ οἱ Πράσινοι, ὀλύμπιε." ὁμοίως εὐφη- 
μοῦσι τὸν τοῦ λευχοῦ, οἱ δὲ Πυάσινοε τὸν τοῦ δουσίου. xai 
πάλεν λέγει ὃ ϑεωρητὴς φωνῇ μεγάλῃ ,,ἅγιε, τρισάγεε:" καὲ 
ἀποχρίγονται πάντες καὶ λέγουσι" ,,νίχὴ εἰς τὸ Βένετον," oiC 
Πράσινοι, εἰς τὸ Πράσινον." ὃ ϑεωρητὴς ,0£onowa Θεοτύ- 
lOxc-" ὃ Aag "xg εἰς τὸ Βένετον," οἱ Πράσινοι, εἷς 
τὸ Πράσινον." ὃ ϑεωρητής. ,,,τοῦ σταυροῦ ἡ δύναμις: ὃ 
Aaóg* "xy εἰς τὸ Βένετον," οἱ Πράσιγνοι , εἰς τὸ Πράσι- 
γον." ὃ ϑεωρητής- ,,Θεοῦ τὴν νίκην ἔχει τὸ πρόσωπόν σου, 
οὐράνιε," οἱ Πράσινοι ,ὀλύμπιε." ὅμοίως τοῦ φαχτιογα- 
15gíov εὐφημοῦσι καὶ τὸν μιχροπανίτην. (B.) Mera δὲ τὸ 
πληρωθῆναι τὰς εὐφημίας εἰσερ χύμενος ὃ ϑεσσάριος Aaufá- 
γει λόγῳ συνηϑείας αὑτοῦ χριϑῆς ταγάρεα y κουμουλάτα xat 
χορταρίου δέματα y, καὶ εὐθέως ἀναχωρεῖ, xai ἀπέρχεται Ὁ 
εἰς τὸν τοῦ Πρασίγου στάβλον, κἀκεῖσε τὰ ὅμοια ἐχτελῶν, 
“οεὐϑέως δὲ λέγουσιν oí ἡνίοχοι" ο,νιχήσατε τὰς ϑύρας," του- 
τέστιν  ἀσφαλίσατε." καὶ τούτου γενομένου, ἵστανται οἱ δύο 
ἡνίοχοι xai οἱ δύο μαΐστορες xai οἵ δύο ϑεωρηταὶ, xai ἐπι-- 
τρέπουσι τοὺς σταβλησιανοὺς, xai ἐχβάλλουσιν ἕνα ἕχαστον 
2. ἄγεται cod. Cf. R. ad pag. 185. C. 6. 17. συνηϑείας R., συν- 
ἢ superscripto in fine $ cod., συγήϑεε ed. χριϑῆς Reisk. 


ex code compendio, χρεϑάρε ed. 19. εἰς τὰ ed. 20. γε- 
zZGt1€ cd. ΗΑ 


ingressus et ad limen magnae portae subsistens, voce submissa dicit : 
Euge, huc, filii mei, salvete, agíte;  stabularii omnes elata voce 
respondent: Salvete. Postea inspector: Dei victoriam habet;  sta- 
bularii: Faciem tuam , coelestis, Prasini: Olympie, eodemque mo- 
do albae, Prasini russae factionis principi acclamant, Rursus ille 
voce elata: Sancte, ter sancte; cui omnes respondent, et dicunt: 
Victoria Venetis, Prasini: Prasinis. Inspector: Domina Deipara; 
populus: Pictoria Venetis; Prasini: Prasinis. Inspector: Crucis 
potentia; populus: Pictoria Venetis; Prasini: Prasinis. Inspector; 
Dei victoriam facies tua , o coelestis, habet, Prasini: Olympie! Ut 
vero factionario, ita et micropannitae acclamant. (IL) Acclamatione 
finita, tesserarius accedit, et pro consuetudine tria hordei cribra 
accumulata totidemque foeni fasciculos sumit, et statim ad Prasino- 
rum stabulum abiens, idem facit: tunc aurigae dicunt: Fincite ia- 
nuas , id est: custodite. Quo facto, duo aurigae, totidem magistri 
εἰ circenses stant, et stabulariis praecipiunt, ut ia medium stabulum 


312 ^CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


€ 2 M , ^ , 3 - , e ^ , 
ἵππον eic τὸ μέσον τοῦ στάβλου ἀπὸ τοῦ πρώτου ξως τοῦ ἔσχά.- 
Ms.13o. a Tov, καὶ ϑεωροῦσιν ἀμφότεροι τὸ σώσιππον. δείλης δὲ προέρ χον- 
vaL οἱ ϑεωρηταὶ μετὰ τῶν βηγαρίων εἰς τοὺς oixovc τῶν χρατούγ- 
τῶν ἡνιόχων, καὶ ἀμφότεροι, οἵ τε ἡνίοχοι χαὶ οἱ βηγάριοι χαὲ 
Ed,L. 1820]. ϑεωρηταὶ, ἔρχονται εἰς τὸ ὀργατόριον. μετὰ δὲ τὸ προελ-ϑ 
^. ^ c t Aa c ^r, ^ 5 , 
ϑεῖν τοὺς ἡνιόχους ἀνέρχεται ὃ δήμαρχος μετὰ ὀλίγων δη- 
^ ^ - ^ ^ LLI , , 
μοτῶν xai τῶν λοιπῶν φυλητῶν, καὶ συναϑροϊζόμεγοι πάντες 
ΠῚ , ^ 5 , ^ , ^ ^ et 
" ἀγτιβαλλουσι πρὸς ἀλλήλους τὰ x&yxthha χαὶ τοῦς ἱππους. 
οἱ δὲ ὀφφικιάλιοι χράζουσι τοὺς ϑεωρητὰς, ἵνα πειράσωσι 
τὰ χάγχελλα καὶ τοὺς ἵππους, μετα δὲ τὸ πειράσαι τούτουςτρο 
τὰ χάγχελλα ὃ μαγγανάριος ἀνοίγει πάντα, ἐπείγοντος δὲ τοῦ 
u , c 
τριβούγνου, κατέρχονται οἵ τε ἡνίοχοι xci οἱ βηγάριοι καὶ oL 
' wy 9S I , ^ v νιν ἣν 5 ' , ^ 
ϑεωρηταὶ καὶ ὃ ἐπιστάτης, καὶ εἰσέρχονται ἀμφότεροι εἰς τὸ 
τροιβουνάλιογ- 


Β Περὶ τῆς ἄρνας, πῶς δεῖ κυλίειγ. i 
᾿Ιστέον, ὅτι ἢ ὕρνα ἵσταται ἐν τῷ μέσῳ τοῦ τριβουνα- 
λίου, xai ὃ φαχτιονάριος τιϑεῖ εἰς τὸ φατνίον τῆς ὄρνας τὰ 
δύο σφαιρία τοῦ μέρους αὐτοῦ ἐπὶ τὸν τόπον τὸν ἴδιον, ἔνϑα 
καὶ χάϑηται, ὅμοίως τοῦτο ποιεῖ καὶ ὃ τοῦ ἑτέρου μέρους 

φαχτιογάριος" εἰς δὲ τὸ μέσον χαϑέζεται ἐκ προσώπου v0U20 
πραιπασίτου σιλεντιάριος, δεύτερος μετ᾽ ἐχεῖνον ὃ τριβοῦνος, 
“τρίτος ὃ χούρσωρ, ὡς ἐκ προσώπου τοῦ ἀκτουαρίου, τέταρτος 


7. φιλητῶν ed. “το: τούτους τὰ χάγχελλα; ὃ u. ed. 18. 
τόπον ἴδιον ed. . 


singulos equos a primo ad ultimum deducant, quos num sani sint, 
omnes inspiciunt. WVesperi autem circenses cum bigariis ad victorum 
aurigarum aedes se conferunt, et utrique, tum aurigae, tum bigarii 
et inspectores ad urnatorium discedunt. Quo postquam aurigae ac- 
cesserunt, demarchus cum factionariis nonnullis et ceteris sodalibus 
ascendit, et omnes ibi congregati cancellos et equos invicem confe- 
runt et inspiciunt. Officiales vero inspectores hortantur, ut cancel- 
los et equos examinent ac tentent, quo facto machinarius cancellos 
omnes aperit, et, urgente tribuno , aurigae et bigarii cum inspecto- 
ribus et praeside descendunt ac tribunal ingrediuntur. 


DE URNA, QUOMODO AGITARI DEBEAT. 


Urna in medio tribunali constituta, factionarius duos globulos fa- 
ctionis suae in stabulo eius loco proprio, ubi et sedem suam habet, 
reponit, quod idem factionarius alterius partis facit: in medio silen- 
tiarius, personam praepositi sustinens, secundus post hunc tribunus, 
lertius cursor, quasi actuarii loco, quartus combinographus impe- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.69, 9192 


6 βασιλιχὸς κομιβηνογράφος, καὶ ὕπισϑεν τῆς 0gyac δύο xou- 
βηνογράφοι, εἷς Βενέτου xai εἷς Πρασίγου, ὕπιοϑεν δὲ τῶν 
τοιούτων κομβηνογράφων παρίστανται οἱ ὀφφικιάλιοι. οἱ 08C 
ἡνώχοι ἐκ πλαγίων καθέζονται, δύο ἔνϑεν καὶ δύο ἐκχεῖϑεν, 
δχαὲ μετ᾽ αὐτῶν οἱ ἐπιστάται. εἶτα φέρουσιν ἀμφότεροι ϑε- 
᾿ωρητὴν ἕνα, οἷον μέρος ἔχει προτίμησιν, ἵνα κυλίσῃ, τοῦ δὲ 
ἱσταμένου ἐν τῷ μέσῳ, λαμβάνει γνώμην τῶν Ó, καὶ λέγει" 
ο»ῶς κελεύετε, ἱππάρια τὰ προζεύξαντα καὶ γνωριζόμενα ἕως 
ὅτου ἔχετε, xai &youtr." xai συνταξάμενος ὃ ϑεωρητὴς, λέ- 
 iXOyet πρὸς τοὺς ἡνιόχους" πῶς κελεύετε," xai εὐθέως αἴρει 
τὰ σφαιρία ἀπὸ τοῦ φατνίου, xai βάλλει αὐτὰ εἰς τὴν 09- 
yay, καὶ χυλίει τρίτον, καὶ οἷον à» χαλάσῃ σφαιρίον, ἐξέρ- 
ζεται, καὲ εὐθέως δρίζουσι, καὶ ὀνομάζουσιν ἀμφότεροι τοὺς Ὁ 
ἀριστεροὺς τῶν Ó βαΐων, καὶ στοιχοῦντες ἐχβαένουσι, καὶ ἀ-Μ- 130: 
| χδγέρχονται εἰς τὸ ἀρματούριον, καὶ ἀντιβάλλοντες πρὸς ἀλλήλους 
στοιχοῦσι τὰς τρίγας, τῶν ϑεωρητῶν ἀμφοτέρων ἀπερχομένων 
᾿ καὲ ἐρχομένων, μετὰ τοῦ βασιλικοῦ κομβηνογράφου ἀποστοιχοῦ-: 
σι τὰ βαΐα ὅλα. (B.) Καὶ τῇ ἕωϑεν ἀνέρχονται oi δήμαρχοι 
ἐν τῷ μεγάλῳ τρικλίγῳ τοῦ κυαιστωρίου, xai δίδοται ἐχεῖσε 
βοτὸ πέρατον, xai εἰ ἔχουσί τι πρὸς ἀλλήλους οἱ δήμαρχοι, 
λαμβάνουσιν ἐχεῖσε δίκην χατενώπιον τῶν πραιποσίτων, καὶ 
ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε κατέρχονται οἱ δύο δήμαρχοι, ἕχαστος εἰς Ed.L.183 
τὴν ἰδίαν διασφαγὴν, καὶ σφραγίζει ἕκαστος τὸν ἴδιον δῆμον 


15. πρὸς ἀλλήλους, στοιχοῦσε τὰς στρίγας τῶν ϑεωρ. ed. 


ratorius, et pone urnam duo combinographi, unus Venetae, alter 
Prasinae, adsident, a tergo horum combinographorum officiales ad- 
stant. Aurigae in lateribus, duo in uno, totidem in altero, cumque 
ipsis praefecti, consident. Tunc omnes inspectorem unum, cuius 
nempe factio praecipuam dignitatem habet, adducunt, ut urnam mo- 
veat: is in medio constitutus, sententiam hos quatuor rogat et 
dicit: Quomodo iubetis , equos instructos probatosque uti vos habe- 
tis, et nos habemus. Quae postquam inspector ordinavit, ad auri- 
gas dicit:Quomodo iubetis; et statim globos a stabulo tollit, eosque 
in urnam proiicit, qua ter agitata, quicunque globulus remansit, 
. exit, et subito definiunt, ac vocant omnes sinistros quatuor palmarum , 
et ordine discedunt, inque urnatorium se recipiunt, ubi trigas suas 
inter se comparant et ordinant, dum inspectores abeunt et veniunt, 
cumque imperatorio eombinographo palmas omnes ordine disponunt. 
(IL) Mane demarchi ad magnum triclinium. quaestoris veniunt, ubi 
paratum datur, et si forte demarchi litem aliquam inter se habent, 
causa ibi coram praepositis dirimitur, unde duo demarchi, unusquis- 
que ad locum, ubi populum signare solet, discedunt, suamque fa- 
ctionem tribus crucibus signant, Quo peracto, populus factionis di- 


ϑ8ιά ΟὈΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 
ἀνὰ τριῶν σταυρῶν. xai λέγει ὃ λαὸς ἀπὸ τοῦ δήμου ἔσν 
& οἱ ἐσ χυρι" ο,χαῖρε ὅλη ἡμέρα σήμερον, καλή σου ἡμέρα 
γίνεται." καὶ εὐθέως λέγουσιν οἱ χράχται ἑχάστου δήμου 
ἀπὸ φϑογγῆς" ,,αλῶς ἦλϑε ϑεοστέπτων Ó δοῦλος" χαλῶς 
ἦλϑε προβολὴ εὐεργετῶν" καλῶς ἦλθεν 0 πρωτοσπαϑάριοςἤ 
τῶν δεσποτῶν ὃ ὑπήκοος." τῶν δὲ δημάρχων ἀνερχομένων 
πρὸς τοὺς ἰδίους δήμους, ἀπάρχεται Ó λαὸς ξχάστου δήμου 
ἀπελατικὸν zy. m. Ó* ,,οἱ τὴν ἀξίαν ϑεύϑεν ἀξιοδότως λα- 
Β βόντες, ϑεοστεφεῖς εὐεργέται, ὡς προσφιλέστατον καὶ οἴχειο-: 
πόϑητον δοῦλόν σε ἐδόξασαν σήμερον ἐν ὑπερτέραις ἀξίαις το 
πρωτοσπαϑάριον ἔντιμον xol δήμαρχον ἐπαξίως, ὅπως σὺ 
εὐτυχήσῃς νιχητιχῶς, ὃ δεῖνα ἠγαπημένε, τὸν χυυσιοβένετον 
δῆμον," oi Πράσινοι οιχρυσιοπράσιγον.᾽ xai ὅτε ἀνέλϑῃ 
ἕχαστος τῶν δημάρχων εἰς τὸν ἴδιον δῆμον, λέγουσιν οἱ κρά- 
κταὶ ἑχάστου δήμου" οχαλὴν ἡμέραν ποιήσωμεν οἱ Βένετοιτϑ 
μετὰ τοῦ δημάρχου" οἱ Πράσιγοι ὁμοίως" xai εὐθέως λέ- 
γουσιν τριαδικύν. ιτριάδα ὑμνήσωμεν οἱ Βένετοι, (οἱ Πρά- 
σιγοι,) τὸν δεσπότην τοῦ παντὸς καὶ Θεὸν ἡμῶν, μίαν ἀδι-- 
Οαΐίρετον ϑεότητα, τὴν τρισυπόστατον ἐξουσίαν, καὶ δύναμιν 
πρὸ πάντων τῶν αἰώνων ὑπάρχουσαν, καὶ εἰς πάντας τοὺς2ο 
αἰῶνας διαμένουσαν, φῶς ὑλχάρχει τρισήλιον, δ οὗ xai ὃ 
κόσμος φωτίζεται, Θεὸν ἐπουράνιον δοξάζωμεν τὸν ἐκ τῆς 
παρϑένου ἡμῖν ἀνατείλαντα" φύσει γὰρ ὑπάρχων φιλάνϑρω- 
6. ó om. ed. 9. ϑεοστεφϑεῖς ed, 12. ἠγαπημέναν cod. 
23. φύσιν ed. 


cit: Salve, tota dies hodierna! Pulchra tibi lux oritur. Cantores 
singularum factionum modulata voce: Feliciter advenit servus prin- 
cipum , a Deo coronatorum ! Feliciter venit a. beneficis principibus 
promotus! Feliciter venit protospatharius Dominis obsequens. De- 
marchis vero ad factiones suas accedentibus, populus uniuscuiusque 
factionis apelaticum toni obl. IV orditur: Qui ex merito dignitatem 
divinitus acceperunt, a Deo coronati benefactores, ut amicissimum 
et desideratum servum , te hodie in excelsiori fastigio, protospatha- 
rium illustrem et demarchum, pro merito constituerunt, ut - 
ctoriis tuis , o dilecte N., felicem reddas populum Venetum ; Prasini : 
Prasinum. Et quando singuli demarchi ad suam factionem acces- 
sere, cantores factionum dicunt: Faustam hodie laetamque diem 
Veneti cum tribuno transigamus; Prasini similiter. — Ac statim 
hymnum in honorem trinitatis recitant: 7rinitatem nos PFeneti 
(Trasini) canamus, Dominum uuiversi Deumque nostrum , unam 
indivisam divinitatem , ter - substantialem maiestatem εἴ potesta- 
tem , ante omnia saecula existentem, inque omnia saecula perman- 
suram ! Lumen hoc quasi triplicis solis est, quo orbis illuminatur * 
Deum coelestem , ex virgine nobis natum, celebremus , qui, cum 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 69, 315 


πος, ἄγϑρωπος γενέσϑαι χατηξίωσε, τὸν προπάτορα δυσάμενος 
τοῦ ἀρχαίου παραπτώματος, καὶ κόσμον ὅλον ἠλέησε. δόξα τῇ 
αὐτοῦ ἀγαϑότητι." (T.) Καὶ λέγουσιν oi zouxrat* ,, Κύριε, Μ5.131. a 
σῶσον ὃ δεῖνα xai ó δεῖνα τοὺς βασιλεῖς τῶν Ῥωμαίων «Ὁ 
δὲ λαὸς ἐκ γ,, Κύριε, σῶσον." οἱ κράχται- ,τὰς αὐγούστας 
βοήϑησον, ó ἐν τριάδι ὑμνούμενος" ὃ λαὸς ἐκ γ',, Κύριε, 
σῶσον." οἱ χράχται: ,,τοὺς πορφυρογεννήτους φύλαξον, ὃ 
ἐν οὐρανοῖς δοξαζόμενος." ὃ λαὸς ἐκ γ΄ Κύριε, σῶσον. 
ot χράχται" αὔξει τὸ βασίλειον, αὔξει καὶ τὸ Βένετον"" ὃ 
τολαὸς ἐκ γ,, Κύριε, σῶσον." καὶ τρισαγιάζοντος τοῦ ὀργάγου» 
λέγουσιν οἱ χράχται" οτρισάγιε, βοήϑησον τοὺς δεσπότας "" 
ὃ λαὸς éx y ,,τρισάγιε. οἱ χράχται" ,,καὶ σὺ αὐτοὺς ϑε- 
ράπευσον ἐπὲ πᾶσι" καὶ ὅ λαὸς ὅμοίως ἐκ τρίτου. ,,πλεο-Ὲ4.1,. 184 
γάζων τῆς ζωῆς αὐτῶν χρόνους" 0 λαὸς ὁμοίως ἐκ τρίτου. 
150b χράχται" ,,0)» αὐγούσταις εὐσεβέσι φιλοϑέοις "" ὃ λαὸς 
ὁμοίως ἐκ y. οἱ κράχται" ,,καὶ Βενέτων τῶν γνησίων ὑμῶν 
τῶν δούλων" καὶ ó λαὸς ὁμοίως ἐκ y. oi χράχται ἐσ" 
»ἅγιε, τρισάγιε, τοὺς δεσπότας φύλαξον." ὃ λαὸς δμοίως 
ἐχ y. οἱ κρώκται: πνεῦμα τὸ πανάγιον, τὰς αὐγούστας 
Δοσχέπασον"᾽" ὃ λαὸς οἱ ἔσ'",,πνεῦμα τὸ πανάγιον." οἱ κράχται" 
»ἱμήτηρ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, τοὺς πορφυρογεννήτους gv»asoy*" 
ὃ λαὸς οἱ ig ,,μήτηρ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. οἱ χράχται", Κύριε, 
ζωὴν αὐτῶν διὰ τὴν Eo» ἡμῶν" ὃ λαὸς οἱ éo* ,,Κύριε, 
ζωὴν αὐτῶν διὰ τὴν ζωὴν ἡμῶν. (4,.) Τῶν δὲ δεσποτῶνΒ 


natura sua hominum amantissimus sit, homo fieri voluit primoque 
parente nostro ab antiquo peccato liberato , totum mundum. misera- 
. tus est. Gloria ipsius bonitati. (111.} Cantores dicunt: Domine, 
JN. N. Romanorum Imperatores conserva; populus ter: Domine, ser- 
va. Cantores: Qui in trinitate celebraris, Augustas adiuva! popu- 
lus ter: Domine, serva. Cantores: Porphyrogenitos custodi , tu, 
qui in coelis laudaris! populus ter: Domine serva! Cantóres: Auge 
imperii, auge Venetorum felicitatem! populus ter: Domine , serva ! 
Tunc organo trisagium modulante, cantores dicunt: Ter sancte, Do- 
minos adiuva! populus ter: 7er sancte, Cantores: Tu in omnibus 
curam eorum gere! populus eadem ter. .4daugens tempora vitae 
ipsorum; sic populus ter. Cantores: Cum Imperatricibus piis Dei- 
que amantibus; populus eadem ter, Cantores: Cum Venetis humil- 
limis servis vestris; populus similiter. Cantores: Sancte, ter san- 
cte, Dominos tuere ; eadem populus ter repetit. Cantores: Spiritus 
sanctissime , Augustas protege! populus: Spiritus sanctissime. Can- 
tores: Mater Dei nostri, Porphyrogenitos custodi; populus: Mater 
Dei nostri. Cantores: Domine, vitam eorum per nostram vitam 
auge! populus: Imo, Domine, vitam eorum per nostram!  (IV.) Sic 


Ψν 
, 


316 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


^ - LE ς 
τὰ εἰωθότα τῆς τάξεως πραττόντων καὶ μελλόντων ἀγιέναε 
ἐπὶ τοῦ χκαϑίσματος, "ποιεῖ ὃ ἀχτουάριος τὸ αἴσιον, καὶ εἰ 

» c , ͵ : 
μὲν ἔχει ὃ Bévevog προτίμησιν, λέγουσιν oi τούτων χράχται" 
, c , 
»ἀγάτειλον 5 ἔνϑεος βασιλεία" εἰ δὲ oi Πράσινοι, Aéyov- 
σιν" ,,νἀνάτειλον ἡ ἐχλογὴ τῆς τριάδος" ὃ λαὸς ἐκ y ,,0-5 
, » ' -T- ὃ. 
γάτειλον." οἱ χράχται" ,,ἀγάτειλον ὃ δεῖνα καὶ ὅ δεῖνα αὐ- 
- - € - , 
γοῦσται τῶν Ῥωμαίων" ὃ λαὸς ἐκ y ,,ἀνάτειλον. οἵ χρά- 
xr&i*' ,,ἀνάτειλον οἱ ϑεράποντες τοῦ Κυρίου" ὃ λαὸς ἐκ 
, , « 
Cy ,,«ἀνάτειλον." οἱ xgüxrai*  ,Gv&rtilov οἱ ϑεόστεπτοι δε- 
σπόται σὺν ταῖς αὐγούσταις "" ὃ λαὸς ἐκ y ,,ἀνάτειλον." καῖτο 
505 «t , E] ^ ' ' » , * 
εἰϑ᾽ οὕτως λέγουσιν ἀπελατικὸν δροομιχὸν Ty. 7t. αἰ" ,,T0 ϑεο.- 
, , w TM j, 
πρόβλητον χράτος τῆς ὑμετέρας δυάδος, ὃ δεῖνα αὐτοχράτωρ 
y DE » ς J« - , ; , 3 ἐκ , 
xat ὁ δεῖνα 5; δόξα τῆς πορφύρας, ἐκλάμψατε éni ÓovAovc 
" γνησίους, εὐφραίνοντες, δεσπόται, τὸν λαὸν ὑμῶν," καὶ πάλιν 
, ' , * ET" τ 
λέγουσιν oi χράχται" ,,ἀνάτειλον τὸ ὀρθόδοξον κράτος" 01:5 
- ^ , 5 € - 
λαὺς ἐκ y ,,ἀνάτειλον." οἱ xgüxrot* ,ννἀνάτειλον τῶν Ῥω- 
^. , c , » c H E , » 2f 2» H - 
μαίων 0 zó90g*" ὃ λαὸς ἐκ y ,,ἀνάτειλογ.᾽" οἱ χράχται" 
2. c A sw - x H. »tc M 2 , B s à 3» 
»0YUT£LÀOV ἡ χαρὰ ἡμῶν καὶ δόξα" ὃ λαὸς ἐκ y ,,ἀνάτειλον. 
Li , .- cy € f v € JS , , € 
Dot χραχται" ,,ἀνάτειλον ὃ δεῖνα xat ὃ. δεῖνα αὐτοχράταρες Po- 
Ms.131. b μαΐων"" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ y. ,,ἀγνάτειλον." (E.) Τῶν δὲ 0e-20 
σποτῶν ἀγιόντων ἐπὶ τοῦ καϑίσματος xoi ἱσταμένων ξιπροσϑὲν 
- ' x € 
τοῦ σέντζου, κατασφραγίζουσι μετὰ τὸ ἄκρον τῶν χλαγιδίων 
b] Eo - ^ Ψ , ^ 
αὐτῶν, πρῶτον uiv μέσον, ἤγουν τὸ μεσοδίμην, ἔπειτα τὸν τοῦ 
Βενέτου δῆμον"  &9" οὕτως τὸν τοῦ Πρασίγου, xai δὴ τῶν 


25. μετὸ cod, 23. μεσοδήμιον ed. 


Domini ritus solennes celebrant, dumque thronum conscensuri sunt, 
actuarius preces instituit, et si Veneti praecipuam dignitatem habent, 
cantores eorum dicunt: Erorere, divina maiestas! Prasini: Exorere 
trinitatis electio! populus ter: Exorere! Cantores: Exoriantur N. 
NN. Ausustae Romanorum! populus ter: Éxoriantur! Cantores: Ex- 
oriantur famuli Domini! populus ter: Exoriantur! Cantores: Ex- 
oriantur a Deo coronati Domini cum Imperatricibus ! populus ter: 
— Exoriantur! "Tunc apcelaticum  cursorium hymnum toni obl IV: 
A Deo firmatum robur utriusque vestrum, N. Imperator ct N. gloria 
purpurae , illustrate radiis vestris vobis servos addictos! exhilarate , 
Domini , populum vestrum! Cantores iterum: Exorere, robur rectae 
fidei ! populus ter: Exorere! Cantores: Exorere, desiderium Romano- 
rum ! populus ter: Exorere! Cantores: Exorere gaudium et gloria no- 
stra! populus ter: Éxorere! Cantores: Exorere N. N. Imperator Roma- 
norum! populus clamat ter: Exorere! (V.) Postquam vero Domini in 
suggestum ascenderuntet ante thronum stant, extrema tunica sua pri- 
mo populum medium seu in medio constitutum , deinde Venetum, po« 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 69. 917 


^ - e 
δεσποτῶν σφραγιζόντων, λέγουσιν oi δῆμοι» ἅγιος, &yi06, 
e " , 
ἅγιος." οἱ χράχται ,πολλὰ, πολλὰ, πολλά: ὃ λαὸς ,,πολ-- 
λὰ ἐτη εἰς πολλά." οἱ κράχται - ,, δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα φι-Ἐ4.1,. .85 
λόχριστοι, ἐν Θεῷ rixürt" καὶ ὃ λαὸς &x *y Ouofog. χαὲ 
4 , ' M 
5olov μέρος ἔχει προτίμησιν, λέγουσιν ,.οὐράνιε-" καὶ ó ἀν- 
H 1 ὡν “ὦ 72:5 
Tig ,»στέψον νίκαις τοὺς βασιλεῖς ἡμῶν." xai ὃ &rrig ,rov- 
, LÀ 
τους συμβασίλευσον"" xat ὃ ἀντὶς ,5 ἐξουσία ἡ ἄνω." xa 
€ 9 νΝ , " EDT A PUE , - 
ὃ ἀντὶς ,,κοσμοπόϑητοι"" xai 0 ἀντὶς .-μιμήσασϑε Θεοῦ φι-- 
λανϑρωπίαν.᾽ οἱ Πράσινοι «τὴν ἄνωθεν ἐξουσίαν" καὶ ó 
- 3 - 
lodvr(g* ,,ἡμεῖς δὲ, ὦ στρατόπεδα, πῶς τροπώσωμεν πολεμέ- 
ovc"" oi Πράσινοι- ,,τοῦ στέψαντος τοὺς δεσπότας Ῥωμαί- 
- , M uU 
ων Θεοῦ φυλάττοντας τὴν πίστιν, καὶ τὴν εὐγνωμοσύνην 
δεσποτῶν." καὶ λέγουσιν οἵ χράκται πολλὰ, πολλὰ, πολλά-" 
€ , * ', -^- 
ὃ λαὸς ,πολλὰ ἐτὴ εἰς πολλά." οἱ χράχται: οπολλοὲ ὑμῖν. 
, , E , » 
τὔχρόγοι, τὸ πρόβλημα τῆς τριάδος *" οἱ Ilgaoivot* ,,ἢ ἐκλο- 
y] τῆς τριάδος" ὃ λαὸς ἐκ y ,πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι" οἱ 
Πράσινοι- ο,ἅγιε." οἱ xgüxrat* ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, ὃ 
δεῖνα xai ὃ δεῖνα αὐτοχράτορες Ῥωμαίων" ὃ λαὺς ἐκ y 
Qaropec uu 
Bec , » c , Νὰ Ὡς , ε 
πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι." οἱ χράχται" ,“πολλοὲ υμῖν χρόγοι, οὗ 
ποϑεράποντες τοῦ Κυρίου"" ὃ λαὸς ἐκ y ,πολλοὲ ὑμῖν χρό- 
γοι." χαὶ πάλιν λέγουσιν οἱ κράχται" ,,πόσην χαρὰν ἔχει 3j 
πολιτεία, ὅτι βλέπει τοὺς ἰδίους δεσπότας "^ φϑογγεῖ καὶ ὃ 
λαὸ x ΓΑ "M » DL c λ Poss. « ' : aj 
ς ἐκ y* ,,πολλὴν ἔχει χαρὰν 7) πολιτεία." οἱ χράχται" 
ς ^  RERLA [: U - 'P , .»? d λαὸ El , ct 
»Uusig ὑπάρχετε ἡ χαρὰ τῶν Ῥωμαίων "" ὃ λαὸς ἐκ y ,á- 


5. Pro ἐγτὶς, h. e. dyríoc , ed. ubique ἄν τις. 12. φυλάττογ- 
τες ed. 1 


stremo Prasinum signant, quod dum agunt, factiones acclamant: 
Sanctus, sanctus , sanctus! Cantores: Multos, multos, multos; po- 
pulus: Muítos annos in multos! Cantores: N. N. Christi amantes , 
in Deo vincite! populus eadem ter: posta ea factio, quae reliquis 
antefertur, dicit: Coelestis! respondet altera: Pictoriis Imperatores 
nostros corona! Factio prior: Cum his regnum gere ! altera: Potestas 
suprema. Respondet superior: Orbis desiderium! altera: Divinam 
clementiam imitamini! Prasina: Supremam maiestatem! altera factio: 
Nos vero , o exercitus , quomodo hostes superabimus? Prasini: Dei, 
qui Dominos Romanorum coronavit , fidem, et aequitatem dominorum 
servantes. Porro cantores: Multos, multos, multos! populus : Multos 
annos in multos! Cantores Multa vobis tempora, propugnaculum 
trinitatis ! »Prasini: Electio trinitatis! populus ter: Multa vobis tem- 
pora! Prasini: Sancte! Cantores: Multa vobis tempora, N. N. Im- 
peratores Romanorum! populus ter: Multa vobis tempora ! Cantores: 
Multa vobis tempora , famuli Domini! populus ter: Multa vobis tem- 


"d 


— 


318 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γιε." οἱ χράχται"  ,vutig ὑπάρχετε 0 πόϑος τῶν Ῥωμαί- 
- 2 , T 
cv*" ὁ λαὸς ἐκ γ᾽, ἅγιε." καὶ οἷον μέρος ἔχει προτίμησιν, 
λέγουσιν οἱ τούτου χράώχται" ,0 δεῖνα xal ὃ δεῖνα φιλό- 
αχριστοι, ἐν Θεῷ νικᾶτε 7" χαὶ Ó λαὺς éx y, τὸ αὐτὸ δὲ λέ- 
γει xai ὃ ἀντὶς δῆμος, ὁμοίως καὶ ὃ τοῦ λευχοῦ καὶ ὃ τοῦδ 
βουσίου, xol ἀποκρίνονται ἀμφότεροι οἱ δῆμοι καὶ λέγουσιν" 
- ᾿ Φ M ' d 
»0 δεῖνα καὶ ὁ δεῖνα αὐγουστοι τοὐμβηχας. καὶ εἰ uiv ἔχεν 
o Béverog προτίμησιν, λέγουσιν οἱ τούτου χράχται"  ,,0í τῆς 
, ? U , " , c 
συγκλήτου, ἐγείρεσϑε" τοὺς δεσπότας tUSoutsJa*" καὶ 0 λα- 
4, € , » ' * 
ὡς ὅμοίως ἐκ γ εἰ δὲ ἔχει ὃ Πράσινος τὴν προτίμησιν, Aé-10 
γουσιν οἵ τούτου χράχται"  ,0L τῶν πεδατουρῶν, ἐγείρεσϑε " 
Μ5.13..4 τοὺς δεσπότας εὐξωμεϑα"" xai ὃ λαὸς ὅμοίως ἐκ y. οἵ 
- , € 
χράχται ég* ο,ιτῶν φιλούντων ἡμᾶς πολλὰ τὰ àv" xoi πά- 
λιν" τῶν δὲ μισούντων ἡμᾶς κακὰ τὰ ἔτη"" καὶ ὃ λαὸς ὅμοί. 
poc ἐκ y. (ς.) Ταῦτα δὲ λέγουσιν καὶ οἱ λοιποὲ δῆμοι, καὶτϑ 
ὠποχρίνονται πάντες, καὶ λέγουσιν" ,,ἀπάγξεται ὡς 0 "Tov- 
δᾶ € ^ - ^ 5er , 35 Y € * € , 
ἃς ὁ μὴ φιλῶν τους ἰδίους δεσπότας" xui ὃ λαὸς ὁμοίως 
El “ L4 
ἐκ τρίτου, xai εὐθέως αὐλεῖ τὸ ὄργανον, xai oiov μέρος &- 
χει προτίμησιν, λέγει φωνὴν ἀπὸ κραχτῶν ἦχ. πλ.-. α᾽" εὐχα- 
ἰστοῦμέν σοι, Χριστὲ ὃ Θεὸς ἡμῶν, τῷ διασκεδάζοντι βουλὰς3ο 
ριστοῦμέν σοι, ς ἡμῶν, τῷ άζοντι βουλὰς 
“Ὁ * , , * 
Ed.L.186é£9vov καὶ συγτρίβοντι πολεμίους, ὃτι ἐμεγάλυνας τὰ ϑαυ- 
, , 2. M] , , M * EJ * € 
μάσια σου ἔπι τὸν λαὸν σου, δυνατέ. τους γὰρ ἔχϑρους ἡ- 
bd € , , bd ' € ^ ᾽ -" 
μῶν ὑποτάξας ἐν τῇ δυνάμει σου, ὑψωσας τὸ χέρας τῶν πι- 
1. Verba: οὗ χράχταν" ,,ὑμεῖς ὑπάρχετε ὃ πόϑος τῶν Ῥωμαίων" 
ó λαὸς ἐκ y' ..,ἅγιε,." om. ed. — 3. τούτων ed, ἐγείρεσϑε: 


τοὺς δεσπ. εὐξ. R., ἐγείρεσϑαν τοὺς δεσπ, εὐἶξ. et ed, 19. 
λέγουσι φωνῆς ἀπὸ χράχταν ed. 


pora. Rursus cantores: Quanto non gaudio civitas exsultat, dum 
Dominos suos intuetur ! clamat et populus ter: Insigni laetitia civi- 
tas exsultat. Cantores: Vos gaudium Romanorum estis ; populus ter: 
Sancte. Cantores: Pos estis desidérium Romanorum; populus ter: San- 
cte; et quaecunque factio reliquis antecellit, eius cantores dicunt: I. 
JN. Christi amantes , in Deo vincite; hoc item populus et opposita 
factio, alba quoque et russa, repetunt, quibus uterque populus re- 
spondent et dicunt: NN. N. Augusti, tu vincas! et si Veneti praecipu- 
am laudem habent, cantores eorum dicunt: Senatores surgite, Domi- 
nis bene precemur; sic et populus ter. Si vero Prasini maiori di- 
gnitate sunt, cantores eorum dicunt: Pedaturae murorum, resuscitemi- 
ni, Dominos precemur; sic etiam populus ter. Cantores: Multos 
annos amicis nostris! et rursus: Mala tempora inimicis nostris! sic 
populus ter, :(IV.) Haec etiam reliquae factiones dicunt, quibus. o- 
mnes hunc in modum respondent: Ut Iudas olim, suffocetur, qui Do- 
minos suos hon amat ; hoc idem populus ter repetit, ac statim orga- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 69, 910 


στῶν βασιλέων ἡμῶν πρεσβείαις τῆς τεχούσης σε, ὡς μόνος 
«t , 
πολυέλεος. καὶ si9^ οὕτως λέγουσιν oi χράχται τὸ ἰχάδιον 
»»νανάϊα " ὃ Àaóg* δοξάζομέν σε, Χριστέ." οἱ χράχται ,va- 
4» c - d ves 2 E H , , 027 
v&*" ὃ Aag ,,Βασιλεῦ τῶν αἰώνων." οἱ χράχταν ,vavá* 
δὺ λαὸς ,,μογογενῆ λόγε τοῦ πατρός." οἱ χράχται ,,ἀγανάϊα *" 
e 3 ΄ 4 ὦ , 
ὃ λαὺς ,0rL émtoxéyo καὶ ἐφώτισας." οἱ κράχται ,vava -" 
ε * ' , $ € , e m ε * CRT 
0 λαὸς ,τὸν λαὸν GOV," OL XQUXTGL ,,4yta* ὃ λαὸς ,,καὲ ἕν 
- ὃ , , 2AÀ p €. 4L 9. οἱ , att .» € 
τῇ δυνάμει σου ἀπήλλαξας ἡμᾶς." οἱ κράχται ,vavaia*" ὃ 
* , €-— € , -- € 
λαὸς ,xaé προσήγαγες ἡμᾶς." οἱ xg&xrat ,»avaia*" ὃ λα- 
4 - - * Pt « , ? LED .» € * . 3 
100g ,TQ) Θεῷ xai πατρί." οἱ κράχται ,avavdia*" ὃ λαὸς ,us-B 
a € , "M. c * , 
σιτεῖα." οἱ κράχται ,,ἀναγάϊα"" ὃ λαὸς ,,(ὡς μόνος παντο-- 
j5, , 
δύναμος." καὶ εἶϑ᾽ οὕτως λέγει ὃ λαὸς ἅπας" ,,πολυχρόνεον 
, € ' * € «e ^ * 
ποιήσει 0 Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν." ἱστέον, ὅτε τὰ αὐτὰ 
hs, * - ^ , c » , , 
λέγει xai 0 ἀντὶς δῆμος. καὶ πάλιν ὁ ἔχων προτίμησιν λέ- 
* -" £ 9 
15ysb ,vié*" καὶ ὃ ἀντὶς, Θεοῦ." καὶ 0 ἀντὶς ,vixg" γ᾽ καὲ 
- 5 , , 
&i9" οὕτως λέγουσιν οἱ κράχται" ,,ἅγιε, τρισάγιε, ζωὴν xat 
δόξαν δὸς αὐτοῖς." xci πάλιν ὃ ἔχων προτίμησιν λέγει. ,,ὅ 
τοὶ * € δ * , x 
βοηθῶν τοὺς δεσπότας" καὶ ὃ ἀντὶς, εἷς ὃ Θεός." καὶ ὃ 
᾿ - 3X , , 
ἀντὶς ,σὺ αὐτοὺς σῶσον" xal ἄλλος ,vai Κύριε." ὁμοίως 
ϑοχαὲ οἱ μικροὶ δῆμοι τὰ αὐτὰ λέγουσι, καὶ ἀποχρίγονται oi 
^ , , * , ? , ^ , 3 
TOY μεγάλων δήμων, xa λέγουσιν ἔκ y * ,T0Ug χρόγους av-C 


3. γάνα ed. passim. — 10. μεσιτεές coni. R. 


num pulsatur, et quaecunque factio praecipue diligitur et probatur, 
ea phonam dicit cantorum ore; voce toni obl. I. dicunt: Gratias tibi, 
Christe Deus noster , persolvimus , quod consilia gentium dissipas , 
hostes conteris, et miracula tua in populo tuo, o potentissime, ampli- 
ficas. Inimicos enim nostros tua potentia subiecisti, cornu fidelium 
Imperatorum nostrorum munere genitricis tuae , ut solus plenus 
misericordia , exaltasti. Postca cantores modulantur: JYanaia; po- 
pulus: Laudamus te, Christe. Cantores: Nana; populus: Impera- 
tor saeculorum! Cantores: Nana ; populus: Unigenitum Patris ver- 
bum! Cantores: A4nanaia; populus: Quod respexisti et illustrasti. 
Cantores: Vana ; populus: Populum tuum, Cantores: Sancta! po- 
pulus: Kt potestate tua nos liberasti, Cantores: Nanaia; populus: 
Et adduxisti nos. Cantores: Nanaia; populus: Deo et Patri. Can- 
tores: 4nanaia; populus: Mediatrix. Cantores: 4nanaia; populus: 
Ut solus omnipotens. Sic et omnis populus postea dicit: 4eternam 
Deus sacram maiestatem esse iubeat! Eadem quoque altera factio 
recitat, et quae superior est, dicit: Fili, akera: JDei; prior: Fi- 
ctoria ter, Postea cantores: Sancte, ter sancte , vitam ipsis et glo- 
riam tribue! Rursus, quae superior habetur: Tu, qui Dominos 
adiuvas! altera: Unus Deus! prior: Tu ipsos conserva! altera: 
Imo Domine. Sic et minores populi dicunt, quibus maiores respon- 


3520 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


^ 5 e 
τῶν πλήϑυνον." εἶϑ᾽ οὕτως λέγονται τὰ τριλέξια xal τὰ T£. 
H - € ^ , A 
τράλεχτα và τῇ ξορτῇ ἁρμόζοντα, δι’ ἣν καὶ τὸ ἱπποδρόμιον 
ἐγεγόνει, 


» * L4 e ᾿ , 
Axa ἐπὶ γνίχῃ τῶν ἡγιόχωνγ. 


“Ἰέγουσιν οἱ κράχται ,πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ λαὸςϑ 
πολλὰ ἔτη εἰς πολλά. οἱ χράχται: ,,καλῶς ἤλθετε, ϑεοστέ- 
πτών οἱ δοῦλοι" καὶ ὃ λαὸς y ,χαλῶς ἤλϑετε. οἱ χρά- 

Ὁ χται" ,xaÀOg ἤλϑετε, προβολὴ εὐεργετῶν “᾿ καὶ ὃ λαὺς y 
Μ5.135,}, χαλῶς ἤλϑετε." οἱ κράχται" ,,καλῶς ἦλθες, οὐράγνιε, μετὰ 
γίχης," οἱ Πράσινον ,0Avuni-" xai ὃ λαὸς y ,,καλῶςτο 
ἦλϑες." οἱ κράχται" ο,καλῶς ἦλθες, ἱκάσιε νικήσας, οἵ 
Πράσινοι ἀνατέλλων» ὃ λαὸς y ,καλῶς ἤλϑες. οἱ xod 
χται" τὰ ἴσα αἰτούμεθα τῆς ἐκ Θεοῦ νίκης ὑμῶν οἵ 
Πράσινοι" ,,τοῦτό ἐστιν ἐχ Θεοῦ γιχῆσαι"" ὃ λαὸς γ',,χα- 
λῶς ἦλϑες." οἱ χράχται, πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ λαὺςιῦ 
πολλὰ ἔτη εἰς πολλά." καὶ ὅτε λαμβάνουσιν oi ἡνίοχοι τὰ. 
ἘΔ41 187 ἔπαϑλα, λέγουσιν οἱ κράχται: ο,πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, ἡ ἔν- 
ϑεὸος βασιλεία" οἱ Πράσινοι:" ,,ἢ ἐκλογὴ τῆς τριάδος" ὃ 
λαὸς ἐκ y ,.ἅγιε." οἱ κράχται" ῳπολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, οἱ 
ϑεράποντες τοῦ Κυρίου" ὁὃ λαὸς y ,,ἅγιε." οἱ Πράσιγοιξο 
»ἅγιε. οἱ χράχται" ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, ὅ δεῖνα xoi ὃ 
δεῖνα αὐγοῦσται τῶν Ῥωμαίων". xoi ὃ λαὸς ἐκ y ,.πολλοὲ 
Age Seide ; w^. 2 
ὑμῖν χρόνοι" οἱ Πράσινοι" ,,ἅγιε." οἱ χράχται"  ,,noÀ- 
16. τὸ ἔπαϑλα ed. ied 


dent, et ter dicunt: Tempora eorum adauge. Postremo trilexia et 
tetralecta festo diei, ob quem decursio equestris instituta est, con- 
grua, recitantur. 


ACTA IN VICTORIA AURIGARUM, 


" 

Dicunt cantores: Multos, multos, multos! populus: Multos 
annos in multos, Cantores: Feliciter venistis , servi a Deo corona- 
torum ! populus ter: Feliciter venistis! Cantores: Feliciter veni-. 
stis, a beneficis principibus promoti ! populus ter: Feliciter veni- 
stis! Cantores: Feliciter venisti, o coelestis, cum victoria!  Pra- 
sini: Olympie ! populus ter: Feliciter venisti! Cantores: Feliciter 
venisti , victor strenue , Prasini: EÉxoriens; populus ter: Feliciter. 
venisti. Cantores: Precamur, ut similia vestrae ex Deo victoriae. 
nobis eveniant! -Prasini: Hoc est per Deum vincere; populus ter: 
Feliciter venisti. Cantores: Multos, multos, multos! populus: 
Multos annos in multos! Dum vero. aurigae praemia victoriae ac-. 
cipiunt, eantores dicunt: Longa vobis tempora, divina maiestas ? 
Prasini: Electio trinitatis! populus ter: Sancte! Cantores: Longa. 


» 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 69. 921 


t. , ; , * 
Aoi ὑμῖν χρόνοι, oi δεσπόται, σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς 
, * , ' c ^ , 
πορφυρογενγήτοις " ὃ λαὸς ἐκ y ,,noÀÀoi ὑμῖν χρόνοι" οἱ 
Jloáciwow: ᾿, ἅγιε." οἱ κράχται" πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι. τὰ 
-— 5 «€ , -—- 5 , ^ 
τρία τῷ Ovgarip-" (oi Πράσιγοι τῷ OXvuni*") καὶ ὁ 
δλαὸς ἐχ y ,,πολλοὲ ju vot." οἱ xgáxrat* ,,Κύριε, σῶ-Β 
«06. v y "0.40€ ὑμὲν ygOvot, οὐ χρᾶάχτα » Qt&, 0C 
, c x , € 
σὸν τοὺς δεσπότας Ῥωμαίων" ὃ λαὸς ἐκ y , Κύριε, σώ- 
σον." οἱ χράχται" ,τὰ ἴσα, δεσπόται, τῆς νίκης ὑμῶν" ὃ 
λαὸς ἐκ γ',, Κύριε ὅσον." οἱ χράχται" ,,Κύριε, σῶσον 
ὃς ^X y ,1XUQIt£ , σῶώσο»- é x0 5, 7400t€ ; 
^ , - , 35 c * » , , — E 
τοὺς ἐκ σοῦ ἐστεμμένους "" 0 λαὸς ἐκ y ,, Κύριε, σῶσον». 
, - € L4 , ε 
1o0i χράχται" ο,ιΚύριε, σῶσον τὸ πλοῦτος τῶν vnyxócv* 0 
λαὸς ἐκ γ᾽, Κύριε, σῶσον." οἱ κράχται" ,,ιτὰ ἴσα, δεσπόται, 
* - ' , x * 
τὰ τῆς συγχλήτου"" ὃ λαὺς ὁμοίως ἐκ y. οἱ κράχται" ,,τὰς 
, € - ΄ ο PO , , c ^ Ὕ p - , 
γίχας ὑμῶν πληϑύνει ὃ ϑεῖος λύγος." ὃ λαὸς ἐκ y ὁμοίως, 
« , € , €. .δ0 3 c £M c 1 
OL XQUxrUt* ,,7 σύγχλητος φιλεῖ ὑμᾶς ἐν ὁμονοίᾳ" ὁ λαὺς 
, e ΄ Uu , - - 
15éx γ᾽, , ἅγιε." οἱ χράχται" , τὰ ἴσα, δεσπόται, τῆς νίκης ὑμῶν 
* ᾽ , 
χατὰ βαρβάρων." ὃ λαὸς ἐκ y ὁμοίως, ἅγιε" οἱ Προάσι- C 
Ld c - ^ - 
VOL ,,yLE οἱ χράχται" ,,οἱ ἐχϑοοὲ ὑμῶν ἀπολοῦνται ϑεο- 
xoíroc*" ὃ λαὸς ἐχ γ᾽, ἅγιε" οἱ Πράσινοε, ἅγιε." οἱ 
χράχται" τὰ ἴσα, δεσπόται, τῶν στρατοπέδων" ὃ λαὸς ἐκ 
, ᾽ c ᾿ 1 
20y ,&yt*" oi Iloaotor ,&yt&." οἱ ἀράχται" ,,χαὲ σὺν ai- 
τοῖς ὃ. Θεὸς ὑμᾶς συνεργήσει"" ὃ λαὸς ἐκ y ,, ἅγιε." οἱ 
, e c , v , - 
Πράσινον ,,&yi5." οἱ χράχται: «τὰ ἴσα, δεσπόται, τοῦ λα- 


10. τὸ πλοῦτος cod., τὸν πλοῦτον ed. 


vobis tempora , famuli Domini ! populus ter: Sancte! Prasini: San- 
cte! Cantores: Longa vobis tempora, NN. N. Augustae Homanorum! 
populus ter: Longa vobis tempora! Prasini: Sancte ! Cantores: Lon- 
δα vobis tempora , Domini , cum Imperatricibus et porphyrogenitis? 
populus ter: Longa vobis tempora! Prasini: Sancte! Cantores: 
Longa vobis tempora! Flagitamus Uranio tria numismata ! (Pra- 
sini: Olympio:) populus ter: Longa vobis tempora! Cantores: Do- 
&mine, serva Dominos Romanorum ! popülus ter: Domine, serva! 
"Cantores: Jequalia, Domini , victoriae vestrae! populus ter: Do- 
mine , serva! Cantores: Domine, serva a te coronatos! popu- 
lus ter: Domine, serva! Cantores: Domine, serva divitias obse- 
quentium ! populus ter: Domine, serva! Cantores: Aequalia, Lo- 
mini, senatui! *populus ter eadem. Cantores: Fictorias vestras 
verbum divinum augeat! populus ter eadem. Cantores: Senatus 
vos unanimiter amat; populus ter: Sancte. Cantores: A4equalia 
victoriae vestrae contra barbaros, Domini! populus ter eodem 
modo; Prasini: Sancte. Cantores: Adversarii vestri divino iudicio 
pereunt; populus ter: Sancte; Prasini: Sancte! Cantores: A4equa- 
lia exercitibus, Domini, eveniant! populus ter: Sancte! Prasini: 
Sancte! Cantores: Similia , Domini , populo vestro! populus ter: 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 21 


bd 
322 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


- - e EJ 
οὔ ὑμῶν." ὃ λαὸς ἐκ γ᾽, ,ἅγιε." οἱ χκράχται: ,,ἀπέλθϑατε 
« e 
x«i εὔξασϑε τοὺς ἰδίους Ótomórag"" ὃ λαὺς ἐκ γ',, ἅγιε," 
D(B.) Καὶ μετὰ τὸ ἀπευχαριστῆσαι τοὺς δεσπότας ἀναβαΐ- 
' t , M] 
yovotv οἱ ἡγίοχοι eig τὸ ὄχημα, xai λέγουσιν οἱ xgüxrat ἀπὸ 
φϑογγῆς πολλὰ, πολλὰ, πολλά“ ὃ λαὸς “πολλὰ ἔτη εἰς 
᾿ B ^ x , 
πολλά." καὶ εἶϑ᾽ οὕτως λέγουσι τὸν χορευτιχὸν ἤχ. δ΄. ,,δύ- 
Ms.133.a £k τῷ Θεῷ ἡμῶν, ὅτι δεδόξασται" μόγῳ τῷ ποιητῇ τῶν &- 
133.2 Ba. τῷ Θεῷ ἡμῶν, μόνῳ τῷ ποιητῇ τῶν 
΄ - - EJ € , ^ 
πάντων καὶ χορηγῷ τοῦ ἐλέους ἁγιάζωμεν τὰ χείλη, ὑμᾶς 
^ ? , c 
ἀνευφημοῦντες, μέγιστοι εὐεργέται, αὐτοχράτορες Ρωμαίων. 
Ε] - 4 , € - a c , U , ^ ^^ S. 
ἀληθῶς γὰρ ἐν ὑμῖν οἱ πιστεύοντες τὰ ἀγαϑα καθορῶσιν, τὸ 
Ed χλλ E 4, » 5 , 5 ? 9. MJ , A , 
1, 188 ἄλλος ο,ιτίς ἔσχεν εὐεργέτας, ἀγαϑοποιοὺς τοιούτους, φυλάτ- 
LJ * J 5 * 5 
τογτας πᾶσι τὸ δίκαιον ἀνθρώποις καὶ ἀνεγείραντας Bevérov 
y A , 
εὐτυχίαν; Zafió σὲ ἔχομεν, ἠγαπημένε, οὗ οὐχ εὑρήσει τὸν 
u , » 
OuoLOv σου μετὰ σὲ ἢ πολιτεία" ἄλλος" ,,ῦἦὺ χαρὰ εἰς τὸ 
ΕἸ , » 
Βένετον ἐπιλάμπει, ὅτε ἀνατέλλει τὸ ϑεοπρύόβλητον ἄνϑος, dic15 
οἰχείους περιϑάλπον τοὺς Βενέτους" τοῦτο γὰρ χέχτηται 7 
Zn - » 
πολιτεία ἐς εὐτυχίαν xat δόξαν τῆς βασιλείας." ἄλλος" ,,ὅτε 
- € - T € $5 El , ι - - 
vut 9 δῆμος UPEbe, ὁ βσοιλευς ev πολέμοις per τῷ στρατῷ 
εὐτυχεῖ ταῖς νίκαις, καὶ ἐν τῇ πόλει “Ῥωμαίων ὑπεραύξει 7 
εὐθηνία. διὸ αἰτοῦμεν τὸ ϑεῖον, εἰς τοὺς αἰῶγας ἔχειν τοῖςο 
, & , ? LÀ 
B Beréroig γνίχας xoi δόξαν.  (I.) Ioréov, ὅτι ἀπὸ τοῦ δευτέ- 


1. ἐπέλϑετε ed. — 9. εὔξασϑαι cod. 8. ἐλαίους cod. 11. ἄλλος 
ἢ. 1. et deinceps R. ex sigla cod., ἄλλο ed. 13. Zfegió R. ex 
compendio cod., ó δεῖγα ed, 20. εὐϑυγίέα ed. τοὺς Be- 
ψέτους ed. 


Sancte ! Cantores: 4bite et Dominis vestris fausta apprecamini ! 
populus ter: Sancte! (11) Postquam vero felicia omnia Dominis 
apprecati sunt, currum aurigae conscendunt, et cantores voce mo- 
dulata dicunt: Multos, multos, multos; populus: Multos annos 
in multos! Posthac saltatorium hymnum toni IV canunt: Gloria 
Deo nostro, quod ita placuit unico omnium creatori et misericor- 
diae chorago, sanctificemus labra, vobis acclamantes, maximi 
benefici , Imperatores Homanorum.  Vere.enim in vobis credentes 
bona omnia conspiciunt. Alius: Quis tam clementes et beneficos 
Dominos unquam habuit, qui omnibus hominibus iustitiam serva- 
runt Fenetorumque felicitatem promoverunt? Te, dilecte, Davi- 
dem habemus , cui post te parem respublica non inveniet, Alius: 
Gaudium . super Venetos resplendet , quando flos a Deo promotus 
exoritur, eoque Veneti ut servi incalescunt. Hoc enim respublica 
ad felicitatem et gloriam imperii nacta est. Alius: Quando hic 
populus superior est, Imperator cum exercitu e bellis laetam 
victoriam reportat, inque urbe Romana abundantia augetur et 
cmescit, Quare Deum precamur, ut in saecula Fenetis victoriam. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Ll 69, 323 
gov Baíov λέγουσιν oi xgaxrai* ονιχᾷ ἡ πίστις τῶν βασι- 


λέων". ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ y. οἵ xodxrat τῶν αὐγουστῶν"" 
ε , - , »" - - 
διλαῦς" »γεχᾷ 35 πίστις τῶν αὐγουστῶν." οἱ xoüxrGL τῆς 
Ll c n. - , t€ , 
πόλεως" ὃ Àa0g* ο,,νικᾷ ἡ πίστις τῆς πόλεως." οἱ χράχται 
" ε , M ᾿ 
5,ràv Bevérov" (oi Ποάσινοι ., τῶν Πρασίνων"") ὃ λαός" 
Φ € - , c - 
»»ικᾷ ἡ πίστις τῶν Βενέτων"" (οἱ Πράσινοι »τῶν Πρασί- 
H * e" * - " 
vov") xai μετὰ ταῦτα λέγεται ἀπελατιχὸν 5X. ,,ἢ τοῦ στέ- 
E me « ᾿ , "e » , 
φους ὑμῶν ἑορτὴ ἐλευϑερίαν μηνύει ἀπὸ οὐραγῶν τοῖς av- 
, ΕΣ * * £e» » L4 , γι , - 
Sono" xai τὰ ἑξῆς. ἄλλος ἢχ. &*  ,xav ϑέλω σιγῆσαι 
^ , "Ὁ ^ 
τοτῶν τρόπων gov, ἡ χριστότης, οὐκ ἐᾷ με. ὁ γὰρ πόϑος τὸν 
, , ' » * * 
φύβον ἐχνικήσας, βιάζεταί ue εἰς τὴν σὴν εὐφημίαν, αἱ yagC 
xar' ἐναντίων σου εὐτυχίαι ὡς βροντὴ ἐξηχοῦνται εἰς τὰ πέ- 
^" bd B € , 
ρατα τῆς οἰχουμένης." καὶ μετὰ ταῦτα λέγουσι OL χράχται 
ἐχάδιον" ,,ἀνανά"" ὃ λαός" ,0Aog ὃ πόϑος ὃ τῶν Ρωμαίων." οἱ 
τὔὄχράχται ,γνανά"" ὃ λαύς" , ,εἰς ὑμᾶς δρᾶται, τοὺς εὐεργέτας." 
« ' ]oy» c , - ' * E] ΄ 
OL χράχται  ,vav&*' ὃ λαύς" ,.τοῦ χύσμου γὰρ εὐσεβείῳ 
, et , LE c , , 
δεσπόζετε ὅλως." ob χράχται" .γνγανά" ὃ λαύς", εἰς δικαίωμα 
πρῶτον τὸ φιλάγαϑον, κράτος ὑμῶν, δεσπόται." καὶ μετὰ ταῦ- 
τὰ λέγουσιν οἱ χράχται ,,ὐδὑοῦλοι"" ὃ λαός" ,,ἡμεῖς δοῦλοι 
É ἣν. - M , - 
20rQ» βασιλέων" ix y. οἱ χράχται" ,,ρ1ἴδὲ δοῦλοι «γαϑῶν βα- 
σιλέων"" ὃ λαὸς Óuoíog ἐκ y. οἱ χράχται" ,, ἰδὲ δοῦλοι 
᾿ ἡμεῖς φιλοῦντες ἀξίως" ὃ λαὸς ὅμοίως ἐκ y. οἱ κράχται" D 


" 


4. Verba: ὅ λαός: (νιχᾷ 5 πίστις τῆς πόλεως.᾽᾽ om. ed. το. oUx 


ἐᾷ μὲ R., οὐχ ἐᾶμαι cod. et ed. 12. χατεγαγτίων ed. 
15, ὁρᾶται R., δρᾶτε cod. et ed. 16. Verba: τοῦ χόσμου — 
ὁ λαός: om. ed. 17. δϑεσπόζετε R., δεσπόζεται cod. 


gloriamque concedat. (IL) Sciendum est, secundae palmae can- 
tores dicere: PFincit fides Imperatorum; populus idem ter. Canto- 
res: 4ugustarum; populus: Wincit fides Augustarum. Cantores: 
Urbis; populus: incit fides urbis. Cantores: Fenetorum , (Prasini: 
Prasinorum) ; populus : Vincit fides Venetorum; (Prasini: Prasinorum). 
Postea apelaticum canitur: Solennis memoria coronationis vestrae 
hominibus libertatem coelitus commemorat etc, Alius tono I: Eti- 
amsi mores tuos tacere velim , Christianus coetus, id non permit- 
titur: desiderium enim , metu superato , ad celebrandas laudes tuas 
me excitat: felices armorum tuorum successus contra hostes tuos, 
ut fulmen , ad terminos orbis resonuit. Postea cantores modulan- 
tur: A4nana; populus: Totum desiderium Romanorum. Cantores: 
Nana; populus: Ad vos beneficos respicit. Cantores: Nana; po- 
pulus: Nam per pietatem omnem mundum gubernamini. Canto- 
res: Nana; populus: In primam iustitiam boni amantem , ma- 
iestas vestra, Domini, Postea cantores dicunt: Servi; populus: 
γος servi Imperatorum, ter. Cantores: Servi bonorum Imperato- 
rum; Sic populus ter. Cantores: Servi sumus, qui vos ex merito 


w "à 
324 CONSTANTINI PORPHYROGENITI- 


«Ὁ ^ - i NS « ἊῚ 
Μ15.ν38. "',,δοῦλοι" ὃ λαύς: , ἡμεῖς δοῦλοι τῶν βασιλέων" ἐκ y. οἱ χρώ- 
^ ^ ^ , r * " 
χται ,,ἡμεῖς"" ὃ λαὸς ,TOv βασιλέων." (41) "Iovéov, ὅτι ot 
- . , ans ΑΨ 
'σταυροφόροιν ἀπὸ τῶν Ó δήμων κατέρχονται, καὲ οἱ μὲν TOU 
Βενέτου καὶ τοῦ λευχοῦ διὰ τοῦ καμπτοῦ τοῦ Πενέτου χόμπτονγ-- 
, ^ c - ^ » 
τες, εἰσέρχονται εἰς τὸ στάμα. οἱ δὲ τοῦ Πρασίνου καὶ τοῦδ 
δουσίου διὰ τοῦ χαμπτοῦ τοῦ Πρασίγου χάμπτοντες, εἰσέρ χον-- 
^e? e ^ — - 2 * 
ται εἰς τὸ στάμα. χρὴ εἰδέναι, Ort τῇ ἡμέρᾳ τῶν βοτῶν. ἀπὸ 
- , x^. y 5-74 - , ' € s 
Ed.L.189 τοῦ δευτέρου βαΐου χατέρχονται ἀπὸ τῶν δ΄ δήμων οἱ oravgo- 
* ». , * 
φόροι, βαστάζοντες τοὺς ἐξ ἀνθέων. ntnityuévovg σταυροῦς, 
καὶ ἵστανται εἰς τὸ στάμα. οἱ δὲ κούρσωρες αἴροντες τοὺς το 
* 5 
σταυροὺς, ἀναφέρουσι πρὸς vovg δεσπότας, xai εὐϑέως λέ- 
y c ' c M 
yovot τὰ ἄχτα, οἱ xoüxtüi*  ,,0 ζωοποιὸς σταυρὸς, βοήϑη- 
» M , «e € 
σον τοὺς δεσπότας" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ,,0yte." οἱ 
' , , c 
χράχται" ,.ἐν τούτῳ ἐστέφϑητε, εὐεργέται" ὃ λαὺς y 
! x , , , - 
»€yu." οἱ χράχται" ,,ἐν τούτῳ βασιλεύετε xa) νιχᾶτε"" 015 
? M 
᾿λαὸς ἐκ y .5:ἅγιε." οἱ χράχται" 6v τούτῳ βασιλεύσετε TG 
ξϑνη πάντα " ὃ λαὸς ἐχ y ,,ἅγιε." τοῦ δὲ ὀργάγου τρισα- 
edry πᾶγντὰ 0 λαὸς £X y »»,γιε. τοῦ ὃὲ ὁργάὰ 0 
Pe c ,' , ' 
᾿γιάζοντος, λέγουσιν oL κράχκται" ,.τρισάγιε, βοήϑησον τοὺς δε- 
σπύτας"" xci ὃ λαὸς x y ὁμοίως. ἰστέον, ὅτι, εἰ μὲν οὐχ ἔστι 
Β δείλης, δίδονται τὸ πρωὶ, εἰ δὲ ἐστι δείλης, δίδονται δείλης.λο 
Ὅσα δεῖ τελεῖν εἰς τὸ δειλινὸν ἱπποδρόμιον. 
ΕἸ , - ^ U ^ , * ^ ? 
-yi0yrov τῶν δεσποτῶν xarà τὸν τύπον καὶ τὴν [άχο- 
19. οὐχέτε ed. 
amant; eadem populus ter. Cantores: Servi; populus ter: Vos 
Imperatorum servi. Cantores: Vos; populus: Imperatorum. (1V.) 
Sciendum est, crucigeros a quatuor factionibus descendere, et Ve- 
netae quidem albaeque per curvaturam Venetae ad stationem venire, 
Prasinae autem et russae per curvaturam Prasinae declinantes, ad 
stationem se recipere, Die vero votorum crücigeri quatuor factio- 
num post secundam palmam a quatuor factionibus descendumt, e 
floribus contextas cruces gestantes, inque statione consistunt. Cur- 
sores vero cruees sublatas ad Dominos ferunt, statimque cantores 
dicunt: Crux vivifica, Dominis opem fer! clamat et populus ter: 
: Sancte! | Cantores: In hac , benefici , coronati estis; populus ter: 
Sancte. Cantores: In hac imperatis et vincitis ! populus ter: San- 
cte! Cantores: In hac omnibus populis dominabimini! populus ter: 
Sancte! Organo vero trisagimum modulante, cantores dicunt: 7er 
sancte , Dominis auxilium fer; sic eliam populus ter. Sciendum 
est, si vesperae nulli sunt ludi, praemia mane dari, si vero vesperae 
sunt, etiam vesperi distribui. 
OBSERVANDA IN VESPERTINA EQUORUM DECURSIONF, 


Postquam Domini eo ritu ac more, qui in "matutina decursione 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L.69. 325 


t ΑΙ ^" , 
AovOía» τὴν πρωϊνὴν éni τοῦ καϑίσματος xai ἱσταμένων 
ἔμπροσθεν τοῦ σέντεζου, κατασφραγίζουσι μετὰ τὸ ἄχρον τῶν 
, » ^ , ' » - ' 
χλανιδίων αὐτῶν τρίτον. xaJoc ἐν τῷ zoo προειρήχαμεν. 
* * - bd , , € —- ΄ 
xui δὴ τῶν δεσποτῶν σφραγιζόντων, λέγουσιν οἱ δῆμοι.,.ἅγι- C 
δος, ἅγιος, ἅγιος" φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ y .,ἅγιος." οἵ 
0963:82406,..6)ytOoc* |. 9 oyy ! ΦΧ y: γγαγεθς. ub 
', * au c * 
"XQUxXTGb ,πολλὰ, πολλὰ, πολλά" ὃ λαὸς ,,πολλὰ ἔτη εἷς 
πολλὰ xai τὰ λοιπὰ, χαϑὼς καὶ ἐν τῷ πρωὶ εἴρηται. xal 
εἰ μὲν ἔχουσιν οἱ Βένετοι προτίμησιν, λέγουσιν 0i χράχται 
* E 3 89 E Psy um , "3L , 
φωνὴν zy. δ΄ ἰχάδιον ,ἀνανά" ὃ A«og* ο,δοξαζομέν σε, 
10 Χριστέ." οἱ χράχται ,vay&*" ὃ λαὺς͵, βασιλεῦ τῶν αἰώνων." 
οἱ χράχται ,νανώ"" ὃ λαὸς ,μονογενῆ λόγε τοῦ πατρύς." οἱ 
, A Lu V un , 
χράχται ,,ἀνανάγια"" ὃ λαύς" ,,ὅτι ἐπεσκέψω καὶ ἐφώτισας." 
, ' « 
οἱ χράχται ονανά-" ὃ λαὸς ,τὸν λαόν gov." οἱ χράκταν 
εὖ ] 59 4 A dE , LA ^ , , PF. “: - 
»Gyuxr*" "xai ὃ λαύς" ,,καὶ ἐν τῇ δυγάμει gov ἀπήλλαξας 5n-p 
τὐμᾶς. οἱ χράχται , ,ἀνάγια"" ὃ λαὸς ,x«t προσήγαγες ἡμᾶς.᾽᾿Ν-Ξ. ι34. a 
οἱ xgüxrat ,uravata*" ὃ Aag ,τῷ Θεῷ καὶ πατρί." οἱ χράώ- 
xr&L ,,ἀγανάϊα " ὃ λαὸς ,,μεσιτεῖα." οἱ κράχταε ,,ἀγανάϊα"" 
^ - € ? pe 
ὃ λαὸς ,τῶν πιστῶν βασιλέων ἡμῶν." οἱ κράχται ,,ἀνανάϊα"" 
€ " € ' , ΕΣ * , » Li 
ὁ À«0g (ὡς μόνος παντοδυγαμος." καὶ nz&hw λέγουσιν ob 
χοχράχται ἰχάδιον 5. π. δ΄. ,vavá *" ὃ λαὸς ὅλος ὃ πόϑος 
τῶν “Ρωμαίων. οἱ xoüxrat , ἅγια" ὃ λαύς" ,»εἰς ὑμεῖς 
δρᾶται, τοὺς εὐεργέτας." οἱ χράκταν ,,ναγά " ὃ λαός" ,,τοῦ 
, “ ^ ΕΣ , , e , Lo , 
χύσμου γὰρ εὐσεβείᾳ δεσπόζετε ὅλως, εἰς φιλάγαϑον κράτος 
9. φωνὴν R. ex sigla cod, φϑογγῇ ed. 22. δρᾶτε cod. εἰ 
ed. 23. εὐσέβεια δεσπόζεται cod. et ed. Vid. supra p. 3233, 17. 


observatur, ad suggestum ascenderunt et ante thronum constitere , 
extrema tunica sua, ut in matutina, ter populum sighnant. Quod 
dam faciunt, factiones dicunt: Sanctus, sanctus, sanctus; clamat 
et populus ter: Sanctus! Cantores: Multos, multos, multos! po- 
pulus: Multos annos in multos cet. ut de matutina decursione su- 
pra diximus. Sique Veneti maiori loco habentur, cantores voce 
toni IV modulantur: 4nana; populus: Laudamus te, Christe. Can- 
tores: Nana; populus: Hex saeculorum. Cantores: Nana; populus: 
Unigenitum Patris verbum ! Cantores: A4nanaia;' populus: Quod 
respexist et illustrasti. Cantores: Nana; populus: Populum tuum. 
Cantores: Sancta; populus: Et in potestate tua nos liberasti. Can- 
tores: 4nanaiía; populus: Et nos adduxisti. Cantores: 4nanaia; 
populus: Deo et patri, Cautores: Ananaia; populus: Mediatrix ! 
Cantores: A4nanaia; populus: Fidelium | Imperatorum nostrorum. 
Cantores: 4nanaía ; populus: Ut solus omnipotens. ursus cantores 
voce toni obliqui quarti modulantur: Nana ; populus: Unicum desi- 
derium Romanorum ! Cantores: Sancia] yopulus : 7n vos, o be- 
nefici, intuetur! Cantores: . Nama; populus: Pictate enim univer- 


356 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ed.L.igojgG», δεσπόται." ἄλλος ἤχ. δ΄. xav ϑέλω σιγῆσαι τῶν 
τρόπων σου, ἡ χριστότης, οὐχ ἐᾷ us" καὶ τὰ ἑξῆς. εἰ δὲ ἔχει 
ὃ Πράσινος προτίμησιν, λέγει φωνὴν wy. m. δ. ,,εὐχαρυ- 
στοῦμέν σοι, Χριστὲ ὃ Θεὸς ἡμῶν, τῷ διασκεδάζοντι βουλὰς 
ἐθνῶν χαὶ τὰ ἑξῆς. καὶ πάλιν λέγουσι τροπάριον, ἤχ- 05 
αὐτός" ,πληροφορῶ τὸ ϑεῖον ἐν πᾶσιν ὄντως καὶ τὸ εὖσε- 
fic ὑμῶν, εὐεργέται" οὐκ ἔχει ἄλλην ἡ ψυχὴ ἡμῶν ϑερα- 
πείαν, εἰ μὴ τὸ βλέπειν ὑμᾶς, τοὺς δεσπότας τῆς oixovuévgc." 
ἄλλος ἤχ. δ» ,,τὸ ὑμέτερον χράτος, φιλόχριστοι, ϑεοπρό- 
βλητοι εὐεργέται, ἐκ Θεοῦ καταλάμπεται ἀληϑῶς καὶ οὐκ ἔξτο 
ἀνθρώπων, 0 δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα ἀγαλλίαμα τῶν Βενέτων.᾽" 

Β &i9' οὕτως λέγουσιν οἱ χράχται" ,,ἡμεῖς δοῦλοι τῶν βασι- 
λέων" ὃ λαὸς ὁμοίως. οἱ κράκται" , ἰδὲ δοῦλοι εὐσεβῶν 
βασιλέων." ὃ λαὸς ὁμοίως. οἱ κράχται ,,δοῦλοι" ὃ λαὸς 
»τῶν βασιλέων." οἵ χράχται ,ὑοῦλοι" ὃ λαὸς , TOY βασι-τΆ 
λέων." (.Β.} ᾿Ιστέον, ὅτι ἀπὸ víxgg λέγονται τὰ προῤῥηϑέν- 
τὰ üxr& τῆς νίκης τῶν ἡνιόχων πρωΐ. χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτε 
ἀπὸ τοῦ δευτέρου βαΐου κατέρχονται ἀπὸ τῶν δ΄ δήμων oi 

ασταυροφύροι, βαστάζοντες τοὺς ἐξ ἀνθέων πεπλεγμένους σταυ-- 
ῥοὺς, καὶ ἵστανται εἰς τὸ στάμα οἱ χούρσωρες, αἴροντες τοὺςχο 
τοιούτους σταυροὺς ἀναφέρουσι πρὸς τοὺς δεσπότας, καὶ εὖ-- 
ϑέως λέγουσι τὰ ἄχτα. οἱ κράχται" ,,) ϑεῖος τύπος, βοή- 
2. ἑάμαν cod. et ed. Vid. p, 323, 1... 3. φωγῇ ed. 


$0 orbi .dominamini , in robur vestrum boni studiosum , Domini. 
Alius tono IV: Etiamsi virtutes tuas tacere vellem, coetus Chri- 
stianus , id non licet et reliqua. Si vero Prasini praecipuam lau- 
dem retulere, voce toni obliqui IV dicunt: Gratias tibi, Christe 
Deus noster, agimus, qui consilia gentium dissipasti et cetera, 
Rursus troparium eodem tono canunt: JD;vinitati in. omnibus con- 
spicuae vestraeque pietati, Domini , confirmo : anima nostra haud 
aliam medelam habet, quam si vos, Dominos universi, intuetur. 
. Alius tono IV: Potestas vestra, Christi amantes aque Deo promoti 
et benefici principes, a Deo certe, non per homines, resplendet, 
N. N. voluptas et gaudium Venetorum. Postea cantores dicunt: Nos 
servi Imperatorum; populus eadem. Cantores: Ecce servi piorum 
Imperatorum! populus similiter. Cantores: Servi; populus: Impe- 
ratorum. Cautores: Servi; populus: Imperatorum. (11, Post victo- 
riam acta victoriae aurigarum matutinae recitantur, Post secundam 
vero palmam crucigeri a quatuor populis descendunt, cruces e flori- 
bus contextas portantes, in statione vero cursores adsunt, hasque 
cruces sumunt, iisque ad Dominos allatis, statim acta recitant. Can- 
tores: Divina imago, Dominis auxiliare ! eadem populus ter. Can- 
tores: In hac, munifici principes, coronati estis! sic populus ter. 
Cantores: In hac imperatis et vincitis; sic populus ter, Cantores: 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.69. 327 


O5co» τοὺς δεσπότας" ὃ λαὺς ἐκ y ὅμοίως. oi κχράχται" 
»»ἐν τούτῳ ἐστέφϑητε, οἱ εὐεργέται" ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ y. 
οἱ xgüxr&L*  ,4v τούτῳ βασιλεύετε xai νικᾶτε " καὶ ὃ λα- 
ὃς ἐκ y ὁμοίως. οἱ χράχται" ,.ἐν τούτῳ ὀλέσετε τὰ ἐϑνη 
δπάντα " xat ὃ λαὸς ἐκ y ὁμοίως. τοῦ δὲ ὀργάνου τρισα- 
γιάζοντος, λέγουσιν οἱ χράχται - οτρισάγιε, βοήϑησόν τοὺς 
δεσπότας "᾿ καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ὅμοίως. ἰστέον, ὅτι πάντα τὰ 
ἱπποδρόμια, τά τε πρωὶ καὶ δείλης, τοῦτον τὸν τύπον xai 
ταύτην ἔχουσι τὴν τάξιν. τὼ γὰρ αὐτὰ ἄχτα καὶ αὗται αἷθ 

τοεὐφημίαι καὶ αἱ ἄλλαι ἅπασαι ἀκολουϑίαε αἱ προῤῥηϑεῖσαι 
φυλάττονται- 


Ὅσα δεῖ τελεῖσϑαι, μικροπαγίτου μέλλοντος γίγεσϑαι φαχτιο- — Ms, 134.b 
γαρίου. 

“Ιππικοῦ ἀγομένου, καὶ ἀνδραγαϑοῦντος τὸ πρῶτον βαΐον 
χὄμιχροπανίτου ἡνιόχου, δηλοῖ ó βασιλεὺς τῷ δήμῳ, ὡς ὃτν 
»»αίτήσασϑε τὸν ὁ δεῖνα εἰς φαχτιονάριον," καὶ εὐθέως λέ- 
yovgt οἵ χράχται" ,,δεσπόται τῆς οἰχουμένης, δέξασϑε Βενέ- 

τους παρακαλοῦντας "᾿ φϑογγεῖ καὶ ὃ λαὸς ἐκ τφίτου ,. ἅγιε." Ed.L. 191 
οἱ κράχται" οκὗς δοῦλοι τολμῶμεν παρακαλέσαι" καὲ ὃ 
οολαὸς ἐκ y ,,ἅγιε." οἱ χράχται" «μετὰ φύβου δυαωποῦ- 
μεν τοὺς δεσπότας" καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ,,Ἅγιε." οἱ χρά- 
xr&L* .»γἀνεξικάχως παρακλήϑητε οἱ εὐεργέται“ φϑογγεῖ 
καὶ ὃ λαὸς ἐκ γ᾽, ἅγιε." οἱ χράκται" ,,εἰς τὴν δέησιν τῶν 


9. aí om. ed. ι6. αἰτήσασϑαι ed. 


In hac omnes populos pessum dabitis; sic et populus ter. Organo 
vero trisagium modulante, cantores dicunt: Ter sancte, Dominos 
adiuva; sic et populus ter. Ceterum omnia spectacula equestria, 
tum matutina, tum vespertina, hoc ritu hisque cerimoniis celebran- 
tur: eadem enim acta, eaedem acclamaliones et ceterae cerimoniae 
omnes supra expositae observantur. 


OBSERVANDA, CUM MICROPANITA FACTIONARIUS INSTITUI DEBET. 


Actis cireensibus, et auriga micropanite prima palma potito, 
Imperator populo edicit, ut N. factionarium expetant, quo facto, 
cantores: Domini orbis, exaudite Venetos precantes! populus ter: 
Sancte. Cantores: Ut servi rogare audemus; populus ter: Sancte. 
Cantores: Cum timore Dominos intuemur ; populus ter: Sancte. Can- 
tores: JVon iniuria benefici principes. invocamini ; clamat et po- 
pulus ter: Sancte.  Canlores: Ad preces servorum vestrorum Fene- 
torum; populus ter: Sancte. Cantores: Secundarium factionarium 


333.  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


LP » * , [τὸ 
δούλων ὑμῶν Bevérov*" ὃ λαὸς ἐκ y ἅγιε. οἱ χράχται"» 
τα ' EJ , 2 , 55 Ace ^ 
»τὸν δεύτερον αἰτούμεθα εἰς φαχτιογάριον ^. xai 0 λαὸς ἐκ 
γ᾽, ἅγιε." οἱ χράχται" ,,Κύριε, σῶσον τοὺς δεσπότας Ῥω- 
, 3 c A] j , ' . ^ 2» « , , 
μαίων»" ὃ λαὺς ἐκ γ,, Κύριε, σῶσον. οἱ χράχται" ,,Κύ- 
-—— H E] a Ὁ , 2 c H , , , 
Qi£, σῶσον τοὺς ἐκ σοῦ ἐστεμμένους"" ὃ λαὸς ἐκ y ,,Κύριεδ 

"σῶσον." οἱ χράκται" , Kvgie, σῶσον τοὺς δεσπότας. σὺν ταῖς 

, e ^ 
αὐγούσταις xai Tolg πορφυρογενγήτοις "" χαὲ ὃ λαὸς ἐκ y 
, ^ 3 «e ^o» 

B,Kvgiu, σῶσον." καὶ t9" οὕτως λέγουσιν οἱ χράχται" ἀλ- 
λὴν μίαν αἴτησιν ἔχομεν οἱ δοῦλοι ὑμῶν" ὃ λαὸς ἐκ y 
» Κύριε, σῶσον." οἱ χράχται"  ,φακτέονα, δεσπόται, τῷ ὃ δεῖ-το 

, , - LJ 
γα" ὃ λαὸς ἐκ γ,, Κύριε, σῶσον." (.B.) Τοῦ δὲ βασιλέως 
, - » E * 
παρασχόντος τὴν χρυσῆν βούλλαν, ἤγουν τὸν φαχτίονα, νεύει 
c , ^ -" ^ - , € et 
ὃ ἀχτουάριος μετὰ τῆς χειρὸς τῷ δήμῳ" οἱ δὲ νοοῦσιν, Ort 
παρέσχε τὸν quxrioya ὅ βασιλεύς. ὃ δὲ ἀχτουάριος ὀψικευ- 
, s ^ - , , E , 
ὄμενος ὑπὸ τῶν χκουρσώρων, δηλονότι ἑγὸς κούρσωρος &u-15 
- ᾿ ᾿, bd b CN , ^ 
προσϑεν τοῦ ἀκτουαρίου περιπατοῦντος καὶ ἐπῃρμένῃ χειρὲ 
* c . ' , 
τὴν βούλλαν faoralovroc. ὃ δὲ ἀχτουάριος ταύτην αἴρων 
- , ἥδ “Ἢ ng 
(ὐπὸ τοῦ χούρσωρος, ἐπιδίδει αὐτὴν τῷ μέλλοντι γίνεσϑαε 
, € * , , τῷ 
φαχτιοναρίῳ. ὃ δὲ ταύτην ἀσπαζόμεγος xai τοῖς ὀμμασιν ἐ- 
πιϑεὶς, ἐπιδίδει πάλιν τῷ ἀχτουαρίῳ. ὃ δὲ ἀχτουάριος ταύ-λο 
254 ^ , 2 - 23 , ' LIS » A € 2 
τὴν ἐπὶ τὸ ψύας αὐτοῦ ἐπιδένει, καὶ εὐϑέως ἀπὸ τοῦ δήμου - 
λέγουσιν oi χράχται" «τὰ τρία, δεσπόται, τοῦ φακχτίονος “" ὅ 
* P , ^ c , - 2 * 
λαὸς ἐκ y' ,,Kvugie, σῶσον." οἱ κράχκται, Κύριε, σῶσον. ᾿ τὴν 
2 ^ w , * , ^ , , ^ ^ 
Ms.i35. a ἀντίληψιν τῶν Devéroyv"" καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ,,Kvgte, σῶσον." 
« ', , - * bj bd 
οἱ χράχκται" ,, Κύριε, σῶσον. τὴν ἀνακαίνησιν τῶν aivgotoy*"25 


18. ἐπιδιδοῖ ed. h. 1. δὲ mox. 31. ἐπὶ τῆν Ψ. ed. ἐπιτεί- 
vt. ed. 23, σῶσον τὴν ἀντ. et mox σῶσον τὴν ἄγαχτ. ed. 


petimus; populus ter: Sancte. Cantores: Domine, serva principes Ro- 
manorum! populus ter: Domine, serva. Cantores : Domine, serva Im- 
peratores cum coniugibus et porphyrogenitis ; populus ἔδυ; Domine, ser- 
va. Postea cantores: Unum adhuc servi vestri precamur; populus ter: 
Domine, serva. Cantores: Factionem, Domini, N,; populus ter: Domi- 
ne, serva, (I1.) Imperatore autem auream bullam seu factionem traden- 
te, actuarius manu populo signum dat, unde cognoscit, factionem 
Imperatorem dedisse. Actuarius vero, a cursoribus stipatus, uno 
scilicet ante ipsum procedente elataque manu bullam portante, hanc 
a cursore sumtam factionario futuro tradit, qui eam, postquam 
osculatus est oculisque admovit, actuario reddit. Is eam lumbis suis 
imponit, ac statim cantores factionis dicunt: 7Tía, Domini, factio- 
nis! populus ter: Domine, serva. Cantores: Domine, serva. Mu- 
nus Venetorum! populus ter: Domine, serva! Cantores: Domine, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.696. 329 


ὃ λαὸς ix τρίτου, Κύριε, σῶσον. οἱ χρώχται. καὶ ὅτε 
λάβῃ ὃ βουλλωϑεὶς φαχτιονάριος τὰ ἔπαϑλα, λέγει ὃ δῆμος" 
»» ἀπέλθατε καὶ εὔξασϑε τοὺς ἰδίους δεσπότας," καὶ εὐθέως 
ἀνέρχεται εἰς τὸ ἴδιον ἅρμα, καὶ σάσσει κατὰ τὸν τύπον, ἤ- 
BroL χορεύει, καϑὼς εἴϑισται ἀπὸ νίκης. D 


"Axio , μέλλοντος γίνεσϑαν δευτέρου ἡνιόχου. 


“«Ζέγουσιν οἱ χράχται" ,,δεσπόται. τῆς οἰχουμένης, δέξα-- 
σϑε Βενέτους παρακαλοῦντας ᾿ φϑογγεῖ xa) 0 λαὸς ἐκ y 
σ ΕΣ " [IN TT * 4, Ὁ - , P 
jy" καὶ τὰ ἑξῆς, καϑὼς χαὶ ἐν τῷ φαχτιοναρέῳ προεΐᾳη- 
» — , ——- , 
lorat* πλὴν ἀντὲ τοῦ «τὰ τρία, δεσπύται, TOU qaxrtovoc, λέ- 
γουσι" τὰ τρία, δεσπόται, τὰ τοῦ δευτέρου." χρὴ δὲ εἰ- 
δέναι, ὅτι, ἐὰν μή ἐστιν ὃ ἡνίοχος βουλλωμένος, εἰς σκεῦος 
? | LE ? ^ Da 
οὐχ ἀνέρχεται, iva σάξη ἀπὸ τοῦ βαΐου. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, βηγαρίου ζωγγνυμένου. Ed.L. 192 


35 - - , $9 
15 — youévov τοῦ ἱππικοῦ καὶ ἐπιτυγχάνοντος τοῦ ἡνιόχου 
« Dd 3 - 
οἱουδήποτε μέρους τῷ πρώτῳ βαΐῳ, ὡς εἰσέρχεται λαβεῖν τὰ 
» , * - , * , ᾿ 
ἔπαϑλα, μηνύει διὰ τοῦ χούρσωρος τὸν ἀχτουάριον, λέγων" 
E - , ? , - 
,J"toyov ϑέλω ζῶσαι. ὃ δὲ dxrovagiog ἀναφέρει τῷ βασι- 
- ^ , - , -- -» x , - 
Asi, καὶ κελεύοντος τοῦ δεσπότου ζωσθῆναι τὸν βηγάριον, εἰσ-- 
“οἔρχεται ὃ μέλλων γίνεσϑαι βηγάριος, καὶ πίπτων ἐπὲ τῆς 


3, ἀπέλθετε ed. τι. τὰ ante τοῦ om. ed. 12. βουλλώμε- 
vog ed. 16. Ba? cod. — ; 


serva. Henovationem precum ! populus ter: Domine, serva. Dum- 
que factionarius bulla institutus, praemia victoriae accipit, populus 
dicit: 4bite et fausta Dominis vestris apprecamini. "Tunc ad cur- 
rum suum abit et tripudiat seu saltat, ut post victoriam mos est. 


ACTA, QUANDO SECUNDARIUS AURIGA CONSTITUEXDUS EST. 


Cantores dicunt: Domini orbis, exaudite Venetos precantes! 
clamat et populus ter: Sancte! et reliqua, uti supra de factionario 
notatum: praeterquam quod pro: 7ria, Domini, factionis! dicant: 
Tria , Domini, secundarii! Quodsi vero auriga bulla institutus non 
est, currum non ascendit, ut post palmam saltet. 


OBSERVANDA , "CUM BIGARIUS ZONA DONATUR. 


In decursione equestri cum prima palma auriga, cuiuscunque 
factionis sit, particeps factus est et, praemia certaminis accepturus, 
intrat, per cursorem actuarium admonet, ac dicit: Zurigam cingere 
volo, Hoc actuarius ad Imperatorem refert, qui postquam bigarium 
cingi iussit, futurus bigarius intrat, et se in terram prosternens, 


330 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γῆς, κρατεῖ τοὺς πόδας τοῦ πρώτου ἡνιύχου-: οἱ δὲ ἡνίοχος 
λαμβώνοντες τὰ ἔπαϑλα, ἐξέρχονται xoi ἵστανταε κατέναντε 
Bro) δήμου, χατασφραγίζοντες τοὺς δεσπότας. χράζοντος δὲ 
τοῦ δήμου πρὸς τὸν βασιλέα τὰ ἄκτα τῶν ἐπάϑλων τῆς νί- 
,κης, ἀποστέλλουσιν οἱ δεσπόται τὰ ἔπαϑλα τοῖς ἡγιόχοις, δη-ὃ 
λονότι ἔξωϑεν αὐτῶν ἱσταμένων ἀντιχρὺ τῶν δήμων. xai 
£i)" οὕτως λέγει ὃ δῆμος πρὸς τοὺς ἡνιόχους" ,,ἀπέλϑατε xai 
εὔξασϑε τοὺς δεσπότας." xai ἀπερχομένων αὐτῶν πάλιν εἰς 
τὸ στάμα, εἰσέρχεται μετ᾽ αὐτῶν ὃ βηγάριος, καὲ πιπτόντων 
τῶν ἡνιόχων, πίπτει καὶ ὃ βηγάριος, καὶ κρατῶν τὸν πόδατο 
τοῦ φακτιοναρίου μετὰ τὴν ἀριστερὰν χεῖρα, μετὰ τῆς δε- 
ξιᾶς κατασφραγίζει, ὃ δὲ ἐπιστάτης ἵσταται εἰς τὰ δεξιὰ τοῦ 
Ms.35.b φαχτιοναρίου. ἀπολύει δὲ Ó βασιλεὺς τοὺς ἡνιόχους, xai ἀ- 
ναβαίγουσιν εἰς τὸ ἅρμα, καὶ σάσσοντες ἤτοι χορεύοντες xam 
απτουσι, καὶ ἀπερχόμενοι πρὸς τὸν ἴδιον δῆμον, κατασφραγέ-τϑ 
ζουσι καὶ ἀναχωροῦσιν, ἀπιόντες πρὸς τὰ κάγκελλα. μένει 
δὲ ὁ ἐπιστάτης μετὰ τοῦ βηγαρίου εἰς τὸ στάμα, ἱστάμενοι 
ὀρϑοὲὶ καὶ κατασφραγίζοντες. (.B.) Ὃ δὲ βασιλεὺς κελεύει 
δοθῆναι αὐριγάριον τὸ λεγόμενον δημόσιον καὶ κασσίδιον dg- 
γυροῦν σεμνὸν καὶ τὸ ζωστόν. κατερχομένου δὲ τοῦ &xrova-20 
ρίου καὶ ὀψιχευομένου ὑπὸ πάντων τῶν κουρσώρων, δηλονότε 
τριῶν κουρσώρων, βασταζόντων, τοῦ μὲν τὸ αὐριγάριον, ὅπερ 
Ὁ ἐστὲ τὸ δημόσιον, τοῦ δὲ τὸ χασσίδιον, τοῦ δὲ τὸ ζωστόν. 
εἶτα ἐπιδίδει ὃ ἀχτουάριος τὸ μὲν αὐριγάριον εἰς τὰς χεῖρας 


7. ἀπέλϑετε ed. 11. χεῖραγν cod. — 12. σφραγέζεν ed. — 24. 
ἐπιδιδοῖ ed. 


primi aurigae pedes amplectitur, aurigae vero, acceptis praemiis, 
discedunt et ante factionem, cruce Dominos signantes, subsistunt. 
Populo autem, quae in praemiorum distributione recitari solent, acta 
.recitante, Domini aurigis, foris scilicet ante factionem stantibus, 
praemia mittunt. Tunc populus ad aurigas: JDiscedite et Dominis 
laeta apprecamini ; quibus ad stationem rursus abeuntibus, bigarius 
cum ipsis intrat, et procidentibus aurigis, ipse quoque procumbit, ac 
sinistra manu factionarii pedem tenens, dextra signat, praefecto ad 
dextram factionarii constituto. Aurigae, ab Imperatore dimissi, cur- 
rus conscendunt, ac saltantes seu tripudiantes deflectunt, ad suam 
factionem reversi, eam signant, et ad cancellos in discessu se recipiunt, 
Praefectus et bigarius in statione recti stantes ac signum facientes, re- 
manent. (II) Imperator aurigarium, quod et δημόσιον seu publicum ap- 
pellatur, cassidem argenteam pretiosam ac cingulum afferri iubet: actu- 
arius vero abit, ab omnibus cursoribus, tribus scilicet, quorum unus 
aurigarium seu δημόσιον, secundus cassidem, tertius cingulum gestat, 
stipatus. Aurigarium bigario in manum tradit, cassidem capiti um- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT.I.69. 991 


αὐτοῦ. τὸ δὲ χασσίδιον ἐπιτίϑησιν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, 
zai τὸ ζωστὸν ζωννύει εἰς τὰ μέσα αὐτοῦ, καὶ εἶϑ' οὕτως 
λέγει ὃ δῆμος τὰ &xra ,,πολλὰ, πολλὰ, πολλά:" ó λαὸς ,κπολ-- 
λὰ ἔτη εἰς πολλά," οἱ χράχται" οπολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, ἡ éx- 
δλογὴ τῆς τριάδος" φϑογγεῖ καὶ ὅ λαὸς ἐκ y ἅγιε." οἱ 
χράχται ,πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, oi ϑεράποντες τοῦ Κυρίου" 
6 λαὸς ἐκ γ,, ἅγιε: οἱ Βένετοι. πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι." οὗ 
χκράχται" οπολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, ὃ δεῖνα καὶ ὅ δεῖνα αὐτοκρά- 
τορες Ῥωμαίων." ὃ λαὸς ix y οπολλοὶ ὑμῖν χρόνοι." οἱ Ed.L. 193 
loxgáxrat* οπολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, δεσπόται, σὺν ταῖς αὐγού- 
σταις καὶ Tolg πορφυρογενγήτοις “"" ὃ λαὸς ἐκ y »"πολλοὲ ὕ- 
pi» χρόνοι." οἱ κρώκται" ,,0 δεῖνα σὺ εὐτυχεῖς εἰς τὸν δῆ- 
μὸν τοῦτον"" ὃ λαὸς ἐκ y ,,ἅγιε. οἱ κράχται" ,,στεφάνι- 
ov, δεσπόται, τῷ βηγαρίῳ." xai εἶϑ᾽ οὕτως ἀποστέλλουσιν 
τραὐτῷ στεφάνιον καὶ ἱμάτιον, καὶ πάλιν λέγουσιν οἱ χράχται" 
»,» Κύριε, σῶσον τοὺς δεσπότας "Pouatcv" ὅ λαὸς ἐκ y ,Kv- 
qu£, σῶσον." οἱ xgaxrai* ,,Κύριε, σῶσον τοὺς δεσπότας 
σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογεννήτοις"" ὃ λαὸς ἐκ 
y ,, Κύριε, σῶσον." εἶτα λέγουσι πάντες ὅμοῦ πολυχρόνιον. 
206 δὲ βηγάριος κατασφραγίζει τρίτον τοὺς δεσπότας, xai προσ- 
κυνῶν ἀπευχαριστεῖ, καὶ ἐξέρχεται μετὰ τοῦ ἐπιστάτου ἕως Β 
τῆς δάφνης, εἶτα Ó βηγάριος ἀπέρχεται ἐπὲ τὸν δῆμον, xaé 
κατασφραγίζων τρίτον εἰς τὸν δῆμον, ἀνέρχεται εἰς τὰ κἀγ- 
κελλα, καὶ προσκυνεῖ τὸν φαχτιονγάριον xai ὅλους τοὺς ἡνιό-- 
αὔχους τῶν δύο μερῶν καὶ τὸν τριβοῦνον, 


ponit, cingulo eum in medio accingit, factione inter haec acclamante : 
Multos, multos, multos; populus: Multos annos in multos. Canto- 
res: Multa vobis tempora, a trinitate electi! Clamat et populus ter: 
Sancte! Cantores: Multa vobis tempora, famuli Domini! populus 
ter: Sancte! Veneti: Multa vobis tempora! Cantores: Multa wo- 
bis tempora, N. N. Imperatores Homanorum! populus ter: Multa 
vobis tempora! Cantores: Muita vobis tempora, Domini, cum 
Imperatricibus et porphyrogenitis! populus ter: Multa vobis tem- 
pora! Cantores: Tu feliciter in hoc populo rem agas; populus 
ter: Sancte. Cantores: Corollam, Domini, bigario! et statim co- 
rollam ac vestem ipsi mittunt. Rursus cantores: Jomine, ser- 
- Dominos Romanorum ! populus ter: Domine, serva! Cantores: 
omine, serva principes cum Augustis coniugibus et porphyrogeni- 
tis! populus ter: Domine, serva fa enia Sees Mind Trani: In 
multos annos etc. Bigarius vero ter Dominos signat, flexoque genu 
ipsis gratias agit, deinde cum praefecto ad daphnen, inde ad factio- 
nem abit, qua ter signata, ad cancellos ascendit, factionarium omnes- 
que duarum factionum aurigas et tribunum adorans. 


m 
332 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ms.136. a "dxsa , ἐπινικίων ϑριαμβευομένων ἐπὶ τοῦ ἱπποδρομίου. 
» γε lod - , , ^, ^ ᾷ 
»4ó5a Θεῷ τῷ δεσπότῃ πάντων, δόξα τῷ χκείστῃ xat 
Ld - e f. - ^ -—- 
Ο δημιουργῷ τῶν ὅλων. δόξα Θεῷ τῷ ϑριαμβεύσαντι τοὺς τῆς 
» L5 - - e - .* » -« 
-dyap. δόξα. Θεῷ τῷ παμβασιλεῖ τῶν αἰώνων. δόξα Θεῷ 
m. , ^ , - Ps - - 
τῷ ἐνισχύσαντι βασιλεῖς τοὺς ὀρϑοδόξους. δόξα Θεῷ τῷ &-5 
7 53 uu ' ' Im *- 
πιβλέψαντι ép ἡμῖν φιλανθρώπως. δόξα Θεῷ τῷ πατάξαν-- 
, ' ' "is - - 
τι ]σμαηλίτας Tovg χριστομάχους, δόξα Θεῷ τῷ Qvoauévq 
γε ? —- ^ ^» ,. - - , 
ἐξ ἐχϑρῶν τοὺς αἰχμαλώτους. δύξα Θεῷ τῷ πορϑήσαγτι τὰς 
πόλεις τῶν ᾿ράβων. δόξα Θεῷ τῷ καταβάλλοντι τοὺς ἀρνη- 
κ - "e "e - "-Ὁ- ? ys * b] ' 
τὰς τῆς τριάδος. δόξα Θεῷ "τῷ ἀπολέσαντι τοῦς ἀργητάςτο 
τῆς Θεοτόχου. δόξα Θεῷ τῷ καταισχύναντι τὸ φρύαγμα ὃ 
SV CAR. E ' T - - : 
δεῖναϊ τοῦ ἰχριστομάχου. δύξα Θεῷ τῷ εὐδοχήσαντι οὕτως. 
΄ M es 9 ' , 
Κύριε, τίς ov δοξάσει τὴν βουλὴν cov; Κύριε, τίς οὐχ $- 
, UJ » bd - , - 
Ὁ μνῆσει τὰ éQya τῶν χειρῶν σου; Κύριε, εὐχαριστοῦμέν σοι 
, e ^ 
περὲ πάντων, OrL ἠλέησας τὸν λαόν σου μεγάλως ἐκ τοιού-τὸ 
του βασιλεύεσθαι κράτους." xai ὅτε πέσωσιν οἱ δέσμιοι 
- - ^ bl 
πρηνεῖς éni τῆς γῆς, νεύει ὃ ἀχτουάριος, xoi λέγουσιν οἱ 
, ^ » c 2 M c - , ." 3.5.8 
XQUXTGL*  ,,u600y οἱ &y9gol ἡμῶν ϑεοχρίτως " καὶ 0 λα- 
ὃς ὁμοίως y. 
Ed.L.:94 "4xte ἐπὶ μεγιστάνῳ ἀμειρᾷ ἐν πολέμῳ ἡττηϑέντι χαὶ ἀγαιρεϑέγτι, 20 
γε ^ - , , , LÀ ^— 
» 405a Θεῷ τῷ συνγτρίβοντι πολεμίους. δόξα Θεῷ τῷ κα- 
2 , I - - - , DL 
ϑελόντι τοὺς GJéovg. δόξα Θεῷ τῷ αἰτίῳ τῆς νίχης. δόξα 
2. Θεῷ δεσπ. ed. 15. σου, μεγάλως ed. 
ACTÀ, QUANDO VICTORIALES TRIUMPHI IN HIPPODROMO CELEBRANTUR. 


Gloria Deo, omnium Domino, gloria creatori et conditori 
universi! Gloria Deo , triumphos de 4garenis agenti! Gloria 
Deo regi saeculorum! Gloria Deo, qui Imperatores recte. creden- 
tes corroboravit! Gloria Deo, qui, ut amantissimus hominum , 
nos respexit! Gloria Deo, qui Ismaelitas , Christianorum inimicos , 
percussit! Gloria Deo, qui captivos ab hostibus liberavit! Gloria 
Deo, qui urbes Arabum destruxit! Gloria Deo, qui trinitatem ne- 
gantes prostravit! Gloria Deo, qui Deiparam negantes perdidit! 
Gloria Deo , qui ferocientem N. Christo inimicum opprobrio implevit ! 
Gloria Deo , cui ita visum fuit! Domine, quis consilium tuum non 
celebraret? Domine , quis non laudaret opera manuum tuarum? Do- 
mine, gratias tibi prae omnibus agrmus, quod misertus es populi tui, 
eique huic potenti imperio subesse permisisti! Cum vero captivi proni 
in terram prociderunt, actuario signum dante, cantores dicunt: Justo 
Dei iudicio inimici nostri ceciderunt! quod populus ter repetit. 


ACTA, UBI EMIRUS BARBARORUM PRINCEPS BELLO VICTUS ET INTEREMTUS. 
FUIT, 


Gloria Deo hostes conterenti! Gloria Deo, qui atheos sustulit! 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 69, 993 


E - - - , "ng 5 
Θεῷ τῷ στέψαντι᾽ σε, γεοῦχε" χαίροις ἄναξ, Ῥωμαίων ἡ £v- 

e - - , 
τυχία" χαίροις ἄναξ, τοῦ στρατοῦ σοὺ ἡ ἀνδρία" χαίροις 
ἄναξ, Óv οὗ ὃ δεῖνα κατεπτώϑη" χαίροις ἄναξ ὃ δεῖνα xa- 

ε , "e , - , ? * . * 

 Satgéra. ὃ Θεός σε φυλάξει ἐν τῇ πορφύρᾳ, elei eu i; 

δάνέγερσιν τῶν “Ῥωμαίων σὺν ταῖς τιμίαις αὐγούσταις ἐν 
τῇ πορφύρᾳ" εἰσακούσει ὃ Θεὸς τοῦ λαοῦ ὑμῶν," Β 


Περὶ ἵππου παραγωγιζομένου τοῦ αἱ βαΐου, χαὶ πῶς δεῖ αὐτὸν 
ὑπαλλέάσσεσϑαι. 


Ἰστέον, ὅτι, ἐὰν συμβῇ διὰ τῆς νυχτὸς ἐκ τοῦ 
τοπρώτου βαΐου ἵππον παραγωνίσασϑαι, ἔστιν ὃ τύπος τοῦ- 
et f. 
τον. ὑπαλλάσσεσϑαι οὕτως. εὑρίσκονται οἱ δύο μαΐστω- 
᾿ - - iw. ' H [3 , Ἁ T: 
Qéc τοῦ μέρους τοῦ ἀντὶς καὶ οἱ δύο JOrogrrat xat ὃ ἐπι- - 
, uu. e e € ce δέ“. , M 36 Ρ 
στάτης, καὶ ἀπέρχονται 0z0v ἵσταται ὁ ἵππος, xat ἐχβαλ- "5.156. 
|, - - 
λουσιν αὐτὸν εἷς τὸ μέσον, καὶ τοῦτον ϑεωροῦσε μετὰ ἐχρι- C 
i 34 - 
15fe/ac, καὶ εἰ ἔστιν ἐν ἀληθείᾳ ἀβλητος, ἐπαίρουσιν ἐκ τοῦ 
4 ᾽ bd 
τρίτου βαΐου ἀντίσηχον ἵππον, καὶ τρέχει εἰς τὸν τόπον τοῦ χα- 
» 
-xoéyroc, εἰς οἷον ἄν χαλιναριον λάχῃ. καὶ πάλιν τὸν αὖ- 
^ e -29 , Y o». δ, L4 RJ * 
'τὸν ἵππον δεῖ ἀγωνίζεσθαι εἰς τὸ (Otov βαΐον, ἤγουν εἰς τὸ 
τρίτον, εἰ δὲ λάχη, καὶ εἰς δεύτερον xai εἰς τέταρτον, ὁμοί- 
2006 γίνονται, χαϑὼς προείρηται. ὅμοίως καὶ δείλης ἡ ἀκο- 
λουϑία πᾶσα Ópoía τῆς πρωϊνῆς γίγνεται δίχα τοῦ σφαιρίου 
«᾽ , » - - - - » 
τοῦ παραβάτου xai τῆς συμφορᾶς τοῦ ἵππου TOU καχῶς ἔχογ-- 
τος. οἱ δὲ ἡνίοχοι στιχήσαντες πάντα, τάς τε χομβήνας xai 


3. χαίροις ὅ ἄν. ed. 1τ. οὗτος ed. 15. οὐχ ἄβλητος ed. 
22. παραβατοῦ cod. 


Gloria Deo , victoriae auctori! Gloria Deo , qui te, terrarum do- 
mine, coronavit! Salve, Imperator, felicitas Romanorum! Salve , 
Imperator, robur exercitus tui? Salve, Imperator, per quem NN. pro- 
stratus est! Salve, Imp. N. victor! Deus te in purpura servet in 
gloriam et salutem Romanorum cum veneranda Augusta in pur- 
"pura! Deus exaudiat preces nostras, 


DE EQUO, QUi IN PRIMA PALMA INPELÍCITER CERTAVIT, ET QUO PACTO 
IPSI ALII EQUI SUESTITUENDI SINT. 

Si contigerit, ut equus in prima palma noctu male certamen agat, 
mos alium ei substituendi hic est. Magister uterque factionis con- 
trariae cum duobus inspectoribus et praefecto adsunt, abeunt ad 
'Jocum , ubi equus stat, eumque in medium deductum accurate con- 
"templantur, et si certo produci non potest, similem equum ex tertia 
palma seligunt, qui in locum laesi currat, quodcunque frenum sor- 
litus sit. Is autem equus in propria palma, scilicet :crtia, certamen 
instituere debet, οἱ si ad secundam quartamye pertineat, idem ob- 


rd 


br 4 


334 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τὰ χάγκελλα, μένουσιν ἐν τῷ ἁρματουρίῳ, τοῦ δὲ ξύλου ση- 
μαίγνοντος τῆς ἁγίας ἐκχλησίας, ἐγείρονται καὶ ἀπέρχονται εἰς 
Drzv ἐχχλησίαν, καὶ ἅπτουσι τὰ κηρία αὑτῶν, καὶ μεταλαμβά- 
γοντες ὑποστρέφουσι, καὶ ἐμβαίγοντες εἰς τὸ ἱππικὸν, ἀπέρ-- 
χονται xal εὔχονται εἰς τὸ εὐχτήριον τῆς ἁγίας Θεοτόχου τὸδ 
ὧν ἐν τῷ πρωτοϑύρῳ, καὶ οὕτως ἀγνέρχονται εἰς τὸ ἁρματού- 
ριον, xai βάλλουσι χειραφορεῖν-. 
JItgl τοποτηρητοῦ. 
᾿Ιστέον εἰδέναι, ὅτι, ἐὰν λάχῃ ἀσϑενῆσαι φαχτιονάριον 
Ed.L.1957; μιχροπανίτην, ἐὰν ἔχει ὃ τοποτηρούμεγος ἐκ τοῦ ἰδίου μέ-το 
ρους ἡνίοχον εἰς τὸ τοποτηρῆσαι αὐτὸν, καὶ εἰ ἔστι τὸ ἱππι- 
κὸν παγαγὸν, καὶ εἰ δι’ ὅλου ἱππικοῦ τοποτηρήσει αὐτὸν, xad 
ἕχαστον στεφάγιον παρέχει αὐτῷ νόμισμα δωδέχατον" εἰ δὲ 
ἐν μέρει νιχήσῃ, vj διάκρισις ἐνέγκη τοῦ τοποτηρουμένου, si 
δὲ καὶ ἀστοχήσει, μηδὲν χερδαίνων χοπιᾷ" καὶ ἐὰν, μηδὲν τῷ 
ποιοῦντος τοῦ τοποτηρουμένου, ἕτερος εἰσέλϑῃ xai ἐπιτύχῃ 
τῶν ἐκ τοῦ δείλης διδομένων ἐπάϑλων, ὡς προείρηται, λαμι-- 
βάνει" ἐὰν δὲ δείξῃ ὃ τοποτηρῶν ἀϑλόν τί nore, xai κελεύ- 
σῃ ὃ βασιλεὺς φιλοτιμήσασϑαι αὐτὸν τῇ τύχῃ τοῦ τοποτη- 
ροῦντος, οὐκ ἔχει ἄδειαν ὃ τοποτηρούμενος λαμβάγειν τί 0-20 
τε" εἰς ἀπολύσιμον δὲ ἱππικοῦ ἐὰν τοποτηρήσῃ, καὶ τὰ κα- 
Βτατρέχοντα τοῦ ἀπολυσίμου ἔπαϑλα κατέλθωσι, καὶ ἐπιτύχῃ 
1. τὰ Om. ed. ἡ. χεῖρα φορεῖν cod. 11. τὸ ante τόποτ, 
om. ed. 19. τοποτηρουμέγου coni. ἢ, 


servatur, ut diximus. In vespertina quoque decursione ritus omnes 
matutinae similes sunt praeter globum ex urna prodeuntem et ca- 
sum equi male se habentis, Aurigae postquam omnia, combinas 
scilicet et cancellos, disposuerunt, in armatorio manent. Cum autem 
lignum sanctae ecclesiae signum dedit, surgunt, ad ecclesiam abeunt 
ac cereos incendunt, eosque tenentes redeunt , inque circum se con- 
ferentes abeunt, in oratorio sanctae Deiparae, quod ad primam por- 
tam est, precaturi, quo facto, ad armatorium redeunt seque certa- 
mini parant, 
DE VICARIO. 


uodsi contigerit , factionarium aut micropanitem aegrotare, 
et is ex pe factione aurigam, qui locum eius tenere potest, habet, 
pagana decursione instituta, si per omne illud tempus eius vicarius 
fuit, pro singulis coronis nummum duodecimum ipsi solvit: si in fa- 
ctione vicerit, iudicium eius erit, cuius vices gessit: si a scopo ab- 
errat, absque lucro laborat, et si, dum is nihil agit, alius ingreditur 
ac praemiorum certaminis nocturni particeps fit, quam diximus, sum- 
mam accipit. Si vero victoriam aliquam vicarius reportaverit, et Im- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 69. 335 


6 τοποτηρῶν, λαμβάνει τρία δι᾿ ὅλης τῆς ἡμέρας. ti δὲ, ὡς 
προείρηται, ἄϑλον δείξῃ, τὸ κατερχόμενον περισσὸν ἔπαϑλον 
τοῦ τοποτηροῦντος τυγχάνει. (.) Καὶὲ ἐπὲ »yoóvov, ἐὰν Μ-. 137. 
συμβῇ τοποτηρεῖσϑαι Ó ἔχων τὴν βούλλαν ἡνίοχος, οὕτως ἡ 
δσυνήϑεια χρατεῖ, καὶ τὰ ἔπαϑλα καὶ τὰ παῦστα τῷ τοποτη- 
ρουμένῳ ἁρμόζουσιν. εἰ δὲ ἴδιον σχεῦος ἔχει Ó τοποτηρῶν 
xai οὐ πατεῖ τὸ τοῦ τοποτηρουμένου, κομίζεται ὑπὲρ τοῦ 
σχεύους αὐτοῦ δι’ ὕλης τῆς ἡμέρας νομίσματα ic ἐκ τῶνᾳ 
παύστων, xai τὰ κατατρέχοντα αὐτῷ ἐκ τῶν συμβηγαρίων 
τοαὐτοῦ πρὸς συνήϑειαν, ἐξ οἵου μέρους ἐστί. τοῦ δὲ Θεοῦ 
παρέχοντος τὴν νίχην,) ὃ τοποτηρῶν εἰς τὸ σχεῦος ovx ἀνάώ- 
βαίνει χορεῦσαι, εἰ μὴ ὃ ἔχων τὴν βούλλαν καὶ φακτιογνάριός 
ἐστι xai μιχροπαγίτης" καὶ ἐὰν τοποτηρῇ φαχτιογάριον, εἰς 
τόπον αὐτοῦ περιπατεῖ ἐκ δεξιῶν τοῦ μικροπανίτου, ὅμοίως 
15xei ἐὰν τοποτηρῇ τὸν μιχροπανίτην, εἰς τὰ ἀριστερὰ τοῦ φα- 
χτιοναρίου. εἰ δὲ συμβῇ ἀστοχῆσαι éx τῶν ἐχόντων τὴν 
βούλλαν ἡνιόχων, ἢ ἀπολείψει παντελῶς διὰ οἱασδήποτε προ- 
φάσεως, ἐπαίρεται ὃ πέμπτος ἡγίοχος ἢ καὶ ἐκ τῶν λοιπῶν 
βηγαρίων οἷος χρησιμώτερός ἐστιν: ἐὰν δὲ καὶ ἐξ ἑτέρου 
20uégovg ἐστὶν ὃ ἐπιλεχϑεὶς βηγάριος, καὶ ϑέλουσιν αὐτὸν οἱ D 
ἴδιοι αὐτοῦ χρατῆσαι εἰς τὸ μέρος αὐτῶν, ἀποδώσουσι τὸν 
ἱμιχροπανίτην, xai προβιβάζουσι τὸν βηγάριον εἰς τὸν τόπον 
τοῦ ἀναχωροῦντος. ὃ δὲ τοποτηρῶν ἐών ἐστιν éx τοῦ ἐναν- 


12. Pro χαὲ cod. γεχᾷν, R. coni, záy. 


peratori placuerit, eum fortuna vicarii honorare, is, cuius locum te- 
net, nullam libertatem aliquid sumendi habet. Finito certamine eque- 
stri, in quo locum alterius gessit, dum praemia solennia certaminis 
proferuntur et vicarius adest, pertotum diem tres nummos accipit. Si 
vero victoriam, ut diximus, reportavit, quod superest, vicarii prae- 
mium ipsi datur. (11.) Si per tempus vicarium munus exercere auri- 
gae bullam habenti contingit, consuetudo est, ut ei, cuius vices ges- 
Sit, praemia et munera tradantur. Si proprium currum vicarius ha- 
bet, nec alterius currum conscendit, pro curru suo singulis diebus 
nummos XVI ex muneribus et ipsi debita a combigariis suis, ex qua- 
cunque factione sit, pro more accipit, Deo autem victoriam conce- 
dente, vicarius currum saltationis causa non conscendit, nisi bullam 
habens, seu factionarius, seu micropanites sit: si factionarii partes 
gerit, loco eius ad dextram micropanitae ambulat, ad sinistram fa- 
ctionarii autem, si micropanitae vicarium egit, Si forte aurigarum 
bulla creatorum aliquis aberraverit, aut ob qualemcunque praetextum 
certamen omnino deseruerit, quintus auriga eligitur, aut ex reliquis 
bigariis, qui aptissimus est: etiam si ex alia factione electus bigarius 
sit, eumque ceteri in suam factionem suscipere volunt, micropanitem 


ἷ ϑ 
336 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


, € ES eo ἡ 
τίου μέρους, ὡς φορεῖ, οὕτως ἐπαέρεται καὶ ἡνιοχεῖ, καὶ βάλ- 
, L3 , 5 
λει πανίον σημεῖον τὸ λεγόμενον ἀλλιπανίσιον πρὸς ἕνα im- 
, »A ^N ^" , ^ v M 
πιχύν. ἐὰν δὲ μετασταϑῇ εἰς τὸ μέρος, ἔνϑα τοποτηρεῖ, qo- 
- ' , ^ 
θεῖ καὶ γυμγαστίχιον κατὰ τὸ μέρος. 


Ed.L. 196 Περὶ διβερσίου. 5 


Ζείλης κελεύοντος τοῦ βασιλέως γενέσθαι τὸ διβέρσιον, 

c » -" 
κατέρχεται ὃ αἀχτουάριος, καὶ φέρει τοὺς Ó ἡνιόχους xal τῶν 
δύο μερῶν τοὺς ἐπιστάτας καὶ τοὺς ϑεωρητὰς εἷς τὸ πρῶτον 
σημεῖον, xoi ἐπιτρέπει αὐτοῖς ποιῆσαι τὸ διβέρσιον καὶ ἀν- 

7. ^ , 
Ms.137.b raAÀAaSat τοὺς ἵππους. zai φέρουσιν οἱ ἡνίοχοι τοὺς dqérac, 10 
A UC ' 4 3 
τὰ ἱππάρια, τοὺς ϑυρανοίκτας καὶ τοὺς ϑεωρητὰς, καὶ παρα- 
Y ^ , 
διδοῦσι ἀλλήλοις τὰ ἅρματα, μὴ ἀναλύοντες τὴν χομβίναν 
^ ow b ͵ M. ^ ᾿ ' E] ΝΣ A m 
τῆς: πρωϊνῆς TOU & [tov μηδὲ τὰ χάγχελλα, ἀλλ᾽ ὡς εἰρη: 
ται, ἀντιπαραδιδοῦσι τοὺς ἵππους χαὶ τοὺς ὑπουργοῦντας, ὡς 
Βγγωρίζοντας τάς τε ἕξεις καὶ τὰ χατάϑηχα αὐτῶν. τὰ δὲιδ 

35 ? ^ 

σχεύη οὐκ ἀντιχαταλλάσσονται, ἀλλ᾽ ἕχαστος eig τὸ ἴδιον σκεῦ- 

^ ^ € 2 , ^ -» e 
ὃς πατεῖ, καὶ πληροφοροῦσιν ἀλλήλους, μὴ προδοῦναι ἅρμα 
' , - — 

ἀτάχτως προφάσει δόλου, φοροῦσι δὲ πανία σημεῖα, μηνῦον-- 

c - , , c € , , ς ἂν 

. τὰ 0 τοῦ Βεγέτου Πρασιίνον, ὃ τοῦ Πρασίγου Βένετον, ὁ του 
λευχοῦ ῥούσιον, ὃ τοῦ Qovotov λευκόν. xai οἱ νικῶντες 4-20 


ἀ. γυμναστικὴν ed, 11. παραδίδουσιν ἀλλήλους cod. - 15. 
τάς τὲ ἕξεις Ἐ., τάς τε ἕξης cod., τά τε ἑξῆς ed. 


reddunt, inque locum secedentis bigarium promovent. Vicarius si 
ex contraria factione, ut solet nonnunquam, sumtus cst, sic eligitur, 
et currum agitat, signumque panno , quod allipanisium vocatur, sin- 
gulis spectaculis equestribus date Si vero in factionem, in qua vica- 
rium agit, translatus est, etiam pro factionis ratione vestem gymna- 
sticam induit. ' 


DE DIVERSARUM FACTIONUM CERTAMINE, 


Postquam Imperator vesperi certamen equestre diversarum factio- 
num institui iussit, actuarius descendit, ct quatuor aurigas, duarum 
factionum pracfectos et inspectores ad primum signum ducit, iisque 
diversium instituere et cquos invicem mutare imperat. Aurigac emis- 
sores, equos ct inspectores adducunt, currus sibi mutuo tradunt; 
combinam matutinae decursionis primae palmae ct cancellos tamen 
non solvunt, sed, ut diximus, equos et ministros sibi concedunt, 
ut qui norunt qualitatem equorum et rationem eos tractandi. Vasa 
vero non mutantur, sed unusquisque profrio insistit, fide insuper 
ab omnibus data, nolle se currum sine ordine producere specie doli, 
ferunt quoque pannos scu signa, e quibus a Venetis gestata Prasi- 
nam notant, a Prasinis Venctam, ab albis russam, a russis albam, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L.69, 997 


πέρχονται εἷς τὸν δῆμον, ὅϑεν εἰσὶν oi ἵπποι, xai μετὰ τὸ 
λαβεῖν τὰ ἔπαϑλα, στεφομένων αὐτῶν ἐκ τοῦ βασιλέως, ἀ- 
πέρχονται εἷς τὸν αὐτῶν δῆμον. λέγουσιν αὐτοὶ ἄχτα. ἐὰν 
δὲ ἀντιπαραδιδόντες οἱ τέσσαρες ἡνίοχοι τὰ ἅρματα, μὴ ἀν- 
δτιπαραδώσουσι τοὺς ἀφετυϑυρανοίχτας, μηδὲ τοὺς ϑεωρητὰς C 
εἰς τὰ κάϑηχα, καὶ οἱ νικῶντες ἡνίοχοι εἰς τὸν ἴδιον δῆμον 
ἀπέρχονται μετὰ τῶν ἀντικαταλλαγέντων ἵππων, καὶ ἐκεῖ 
χράζοντος τοῦ δήμου τὰ ἴδια ἄχτα, λαμβάνουσι τὰ ἔπαϑλα, 
ἐπειδὴ οἱ ϑεωρηταὶ πρὸς συνήϑειαν κατὰ ἱπποδρομίαν παρίέ- 
τοστανται, καὶ τὰ χκάϑηχα ἀλλήλων τηροῦσι διὰ καιρὸν διβερ- 
σίου. ἐὰν δὲ νικήσωσιν οἱ λειπόμενοι ἵπποι Óv ἐπιμελείας 
καὶ μόχϑου τῶν μετελϑόντων ἡνιόχων; εἰς τὸν δῆμον τὸν i- 
διον ἔρχονται, ἤγουν ὧν τὰ ἱππάρια ὑπάρχουσι, καὶ ἐκεῖ λαμ- 
βάνουσι τὰ ἔπαϑλα. 
15 Περὶ μερίδων. D 
Κατέρχονται εἰς τὸν ἱππόδρομον τοῦ ἁγίου Σεργίου oi 
δύο δήμαρχοι xal οἱ δύο φαχτιογάριοι xai οἱ δύο μιχροπα- 
γίται xai οἱ ἐπιστάται χαὶ οἱ ϑεωρηταὶ xai οἱ βηγάριοι καὲ 
τὰ πρωτεῖα. αὐτῶν δὲ τῶν πρωτείων μὴ τολμώντων λαλῆσαι 
αοδῆμα ἕν, ὁρίζουσιν ἕνα ἐκ τῶν δ' ἡνιόχων, χαὶ ὀμνύει ini 
πάντων, ὅτι οὐχ ἑτερομερήσει. καὶ && οἵου μέρους δρισϑῇ ὃ 
ἡνίοχος, éx τοῦ ἑτέρου μέρους ὃ ϑεωρητὴς καὶ οἱ δύο ἐπι- 
στάται ἐχβάλλουσι τοὺς ἵππους ἐκ τοῦ στάβλου, καὶ ὡς do- 
3. χαὶ λέγουσιν ed. — 11. γεχῶσιν ed. 


Victores ad factionem, cuius equi sunt, discedunt, et postquam prae- 
mia accepere, et ab Imperatore coronati sunt, ad proprium populum 
se conferunt et acta recitant. Si vero aurigae, qui currus sibi sup- 
peditarunt, non concesserunt sibi ianitores, neque inspectores ad 
Officia praestanda, victores aurigae cum equis mutatis ad suam factio- 
nem abeunt, et, ab hac propriis acclamationibus institutis, praemia 
accipiunt, quia inspectores pro more decursioni equestri adsunt, et 
lempore diversii officia sua observant, Si vero equi reliqui cura et 
labore venientium aurigarum vicerunt, ad suum populiüm seu quotum 
equi sunt, veniunt, et ibi praemia certaminis accipiunt, 


DE PRAEMIORUM  DISTRÍBUTIONE, 


Duo demarchi, duo factionarii totidemque micropanitae, prae- 
fecti, inspectores, bigarii et principes factionis ad hippodromum 
sancti Sergii descendunt. Cum vero principes factionis ipsi verbum 
nullum proferre audent, unum e quatuor aurigis deligunt, qui iure 
iurando omnium nomine affirmat, nolle se inique praemia distribuere. 
Ex quacunque vero factione delectus auriga est, ex alia inspector ac 


Constantinus Porphyr. Fol. I. 22 


338 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


Ed.L. 197 xe τῷ δμόσαντι, στοιβάζει ἀπὸ Bevérov ἵππον ya, ἀπὸ Πρα- 
σίνου ἵππον ἕνα, ἀπὸ λευχοῦ ἵππον α΄, ἀπὸ δουσίου ἵππον ἕνα, 
Ms.138.a ka. ἀποτελοῦσιν ἄρμα πρωτοβαίτας δ΄, δευτεροβαίτας δ', τριτο- 
βαίτας δ', εἰς τὸ τετράδρομον δ΄. καὶ ὅτε κατασταϑῶσι τὰ ες 
᾿ἅρματα, λαγχάνουσιν οἱ τρεῖς οἱ μὴ ὀμόσαντες, καὶ κατὰ τὸν 
οδιγον τοῦ λαχμοῦ ἐπαίρει ὃ πρῶτος οἷον ϑέλει, καὶ τὴν πε- 
ρισσείαν ἐπαίρει ὃ μερίσας. ti δὲ καὶ οὐ ϑέλουσι τὰ td. ἅρ- 
ματα μερίσαι, εἶ μὴ μόνον τὰ Ó' μερίζει λόγῳ πρώτου βαΐου, 
χαὲ μερίζονται, ὡς γέγραπται, καὶ τὰ λοιπὰ ἐκβαίνουσιν εἰς 
Βτοὺς ἰδίους τόπους. 10 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἡνίοχον, ἀγομένου τοῦ fatov, 


“Ηνίοχος φαχτιογάριος ἢ μικροπανίτης, τοῦ βαΐου dyo- 
μένου, ἐὰν ἐμπέσῃ εἰς τὰς τάβλας, οὐκ ἔχει ἐξουσίαν ἐχβά- 
λαι τὸ χασσίδιον αὐτοῦ, ἀλλὰ μετὰ τοῦ κασσιδίου πεζεύει, 
xai κατέρχεται ἕως τῶν ϑυρῶν. ἐὰν δὲ λάχη ἐπὲ τὴν. facU-i5 
λικὴν τάβλαν πεσεῖν αὐτὸν, οὐχ ἔχει ἐξουσίαν εἰς τὸ Π, ὃ- 
που OL παλαιστρίται παλαίουσιν, ἔμπροσϑεν τοῦ χαϑίσματος 

C ἐπικόψαι, ἀλλὰ ἢ ἔσωϑεν ἐπὶ τὸν τοῖχον, ἢ ἔξωϑεν ini τὸν 
εὔριπον μετὰ τοῦ αὐτοῦ κασσιδίου καταβαίνει εἰς τὰς ϑύρας, 
ἐὰν δὲ πέσῃ βηγάριος, καὶ λάχῃ αὐτὸν πεζεῦσαι, τὸ κασσί-χο 


1. στοιβάζειν ed. 3. xai om. ed. ἕρματα ed. 4. δί- 
δρόμον ed. 13. τάβλας coni. Leich., στάβλας ed. σταύλας 
cod. 


duo praefecti equos e stabulo producunt, et si ei, qui iuravit, placet, 
a Venetis equum unum, a Prasinis unum, ab albis russisque unum 
sumere, curribus quatuor primae palmae, quatuor secundae, totidem 
tertiae , adque didromum totidem equos iungunt. Hi sedecim currus 
postquam sic dispositi sunt, tres, qui non iurarunt, sortiuntur, et 
ordine sortitiónis, primus quantum vult, reliquum is, qui distribuit, 
sumit. Si vero sedecim currus dividere nolunt, sed tantum quatuor 
ratione primae palmae, hi, ut a nobis scriptum est, dividuntur, re- 
liqui ad loca sua discedunt. 


QUAENAM AURIGAE OBSERVANDA SINT, QUANDO PRAEMIORUM SEU 
PALMARUM DIES CELEBRATUR, 


Auriga factionarius aut micropanites, si, dum palma profertur, in 
tabulas inciderit, potestatem non habet cassidem suam abiiciendi, 
sed cum ea pedes procedit, et usque ad ianuas abit. Si vero in im- 
peratoria tabula forte ceciderit, haud licet ipsi ad 77, ubi luctatores 
exercentur, ante consessum diverti, sed aut intro ad murum, aut 
foras ad Euripum cum casside sua ad portas descendit: si vero biga- 
rius exciderit, et pedibus forte processerit, cassidem deponit, et sic 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.696. 339 


διον ἐχβάλλει, καὶ οὕτως ἀκασσίδοτος καταβαίνει ἕως τῶν 
ϑυρῶν. Zvíoyoc ἐὰν λάβῃ δάξιν εἰς τὸν καμπτὸν τοῦ Βενέτου, 
δ 4 3-7 e - ,, L4 - - ' 
καὶ ἀπέλϑῃη ἕως τοῦ σχοινίου, ἤγουν τῆς δευτέρας λευκῆς, xut 
, € » M ?Í - * 3 ^ , ' » 
πατήση ὅ ἀριστερὸς αὐτοῦ τὴν αὐτὴν δευτέραν λευχὴν, &mav- 
— orsi degli aee ὉΣΝ 
Bot. ἡνίοχος, ἀγομένου τοῦ βαΐου, ἐὰν ζυγώσῃ μετὰ τοῦ évav- 
τίου αὐτοῦ, xai δυνηϑῇ ἁπλῶσαι τὴν χεῖρα αὑτοῦ xai ἀπο- 
χασσιδῶσαι αὐτὸν, κἄν ὑπισϑύτερός ἐστιν, ἐνίκησε, xal ὃ ἀπο- 
κασσιδωϑεὶς ἐλείφϑη. ἡνίοχος, ἀγομένου τοῦ βαΐου, ἐὰν ἐχπέσῃ 
τὸ κασσίδιον αὐτοῦ, ἐὰν ἔμπροσθέν ἐστι, καὶ τρέχουσιν oi 
τοΐπποι αὐτοῦ πλείω τῶν ἁρμάτων ὅλων, ποιήσει περισσὴν καὶ Ὁ 
παύσει. ᾿ 
Περὶ τοῦ χρεμάσαι xal ἀποχρεμάσαι. 
Εἰδέναι δεῖ, ὅτι, ἐὰν χρεμάσῃ, καὶ τὴν ἡμέραν τοῦ ia- 
- - ^ Ἴ » . ε 
πιχοῦ συμβῇ γενέσθαι ἀέρα, καὶ οὐκ ἀχϑῇ τὸ ἱππικὸν, κἂν Ms.138.b 
X κ᾿ , ΕἸ ^ - τ Y 1 , * * 
15rà 0pyava χατέλθωσιν ἀπὸ τῆς ἰδίας αὐτῶν στάσεως, τὸ δὲ 
βηλάριον χρέμαται, ἣ κομβίνα τῶν ἱππαρίων καὶ τὰ κάγ- 
χελλὰ αἴρωνται xarà τὴν κχυλίστραν, ὁσασδήποτε ἡμέρας 
?, x , , » * , - ^ , 
μείνει τὸ βηλάριον χρεμάμενον, εἰ δὲ ἐπαρϑῇ τὸ friagiov,Ed.L.198 
x ἃ 5 
xüv τάχα τὰ ὄργανα ἵστανται, 37) κομβίνα καὶ τὰ κάγχελλα 
, 
204Ya)U0rrat, 
' JIeol ἵππου ἀπολύοντος. 
Ἵππος ἐὰν ἀπολύσῃ, χρὴ ἀπελθεῖν τῶν δύο μερῶν τοὺς 
μαΐστωρας, καὶ ἐὰν ἔχει σωτηρίαν, κατέρχεται ἐπὲ τὸ διεΐπ- 
16. ἢ χομβίγα ed. 5. εὕρογνται coni. R. 
usque ad portas sine casside abit, Auriga si in curvatura Venetorum 
curru suo alliserit, et ad funem usque seu lineam albam secundam 
eryenerit, et ad sinistram constitutus auriga eandem contigerit, ces- 
Sat. Auriga, prolata palma, si cum opposito sibi una procurrit, isque 
manum suam expandere et cassidem huic auferre potest, etiamsi ei 
ἃ tergo sit, vicit tamen, et is, cui cassis detracta, superatus est. 
Auriga, palma producta, si cassis eius prociderit, si coram est et 
equi eius procurrunt, magis, quam currus toti, abundabit et cessabit. 
DE VELIS SUSPENDENDIS AC TOLLENDIS. 


Si, velis suspensis, die decursionis aer turbidus oritur, et equestre 
certamen propterea nom instituitur, etiamsi organa a sua statione pro- 
lata, velum suspensum , combina equorum et cancelli ad urnam sub- 
lati sint, velum per dies aliquot suspensum manet: si vero tollitur, 
eliam organis constitutis, combina et cancelli amoyentur. 


DE EQUO DÀMNUM PASSO. 
Equus si damnum patitur, magistri duarum factionum abeunt, ct 


34  . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


πίον εἰς τὸν στάβλον, δεδεμένης τῆς οὐρᾶς αὐτοῦ. εἰ δὲ wai. 
d - e , » 3m , ' ^l 

πληροφορηϑῶσιν, ὃτι τελείαν ἀπέλυσε, λύοντες τὴν οὐρὰν 
? E ^ * , » ^ EZ ? LÀ ? ΄ 

αὐτοῦ χαὶ τὰ χαλαβρικα ἐκ τῶν ποδῶν αὐτοῦ, ἐχβάλλουσιν 

αὐτὸν τὴν μιχράνγ.- 

Β Περὶ Πρόβας. 5 
ε , , » D * , 
Hwíoyoc φαχτιογάριος ἡ μιχροπαγίτης tig τὴν πρύβαν 

5 - 3** E] , ^ , € - ΕῚ » » γε 
αὑτοῦ ἐὰν ἐχβαάλλει τὸ χασσίδιον αὑτοῦ, οὐχ ἔτι ἔχει ἐξου-- 
σίαν ἄλλο ζεῦξαι, ἐὰν δέ ἐστι βηγάριος, χαϑὼς κατέλθῃ ἐκ 

- ' ^ - , 
τοῦ σκεύους, τὸ κασσίδιον ἐχβάλλει, καὶ ὅσα ἐπιτραπεῖ παρὰ 
τοῖς πρώτοις ἡνιόχοις, ζευγνύει. 1o 


ΚΕΦ. o. 


μηνὶ Mal ww τελεῖται τὸ ἱππιχὸν τοῦ γενεϑλίου ταύτης τῆς 
Cc. ϑεοφυλάχτου x«i βασιλίδος πόλεως οὕτως. ᾿ 


, ^ Ld bd - - , 
Εἰσέρχεται τῇ πρὸ μιᾶς τοῦ αὐτοῦ ἱππικοῦ ὃ πραιπόσι- 
τος πρὸς τὸν βασιλέα, x«i δηλοῖ αὐτὸν, εἰ κελεύει ἀχϑῆναιτϑδ. 
τὸ ἱππικόν. ὃ δὲ τῆς καταστάσεως εἰσάγει τὸν ϑεσσάριον, 
καὶ ἵστησιν αὐτὸν ἔνδον τῆς εἰσαγούσης πύλης ἀπὸ τῆς ϑερ- 
μάστρας εἰς τὸ Aavotaxóv. ὃ δὲ πραιπόσιτος, λαβὼν τὴν 
, * - , * ἀν 0X ^ ε 
συγχαταϑεσιν παρὰ TOU βασιλέως πρὸς τὸ ἄγεσϑαι TO ἱππι- 
1. εἰς τὸ ed. 
si incolumis est, ad diippium in stabulum abit, cauda colligata. Si 


vero hi certo cognoverint, eum omnino malum esse passum, caudam 
eius dissolvunt, et, detractis de pedibus fasciis, paulisper abducunt. 


DE PROBA, 


Auriga factionarius aut micropanites, si in primo artis equestris 
specimine seu proba cassidem suam perdit, non potest aliam sumere, 
si vero bigarius est, quando de curru descendit, cassidem deponit, 
eaque, quae primis aurigis permittuntur, sibi adiungit. 


CAP. 7o. 


Mensis Maii die XI certamen equestre in. die natali huius 
« Deo custoditae et imperatoriae urbis hunc in modum 
instituitur. 


Pridie huius certaminis praepositus ad Imperatorem ingreditur, 
cui, an certamen institui iubeat, declarat: cerimoniarius tessarium- 
adducit, eumque in porta a camino ad lausiacum ducente constituit. 
Praepositus, mandato de edendis spectaculis accepto, ad tessarium 
abit, paratum ipsi traditurus, quo facto, is extemplo discedit, et quae 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 70, 94: 


᾿κὸν, ἐξέρχεται καὶ ἀπέρχεται πρὸς τὸν ϑεσσάριον, zai δίδω- 
σιν αὐτῷ τὸ πέρατον, καὶ παραυτίχα ἐξελϑὼν ὃ ϑεσσάριος 
τελεῖ ἅπαντα, ὡς εἴϑισται αὐτῷ ἐν ἑχάστῳ ἱππικῷ τελεῖν. Ὁ 
δείλης δὲ ἀνοίγουσι τοὺς ἵππους οἱ τῶν δύο μερῶν, φοροῦν- 
Drac χρυσοσήμεντα σαγίσματα, μαγιάκιά τε xal χαπιστράκια, 
ὁμοίως ἕχαστον μέρος ἐν τῇ ἰδίᾳ αὐτοῦ φιάλῃ, καὶ δημεύου- 
ei» αὐτοὺς, εὐφημήσαντες τὸν βασιλέα. ἀποφέρουσι δὲ τοὺς Μ-. 130. 
ὥππους ἀμφότερα τὰ μέρη ἐν τῷ ἱππικῷ, καὶ εἰσάγουσιν αὖ-- 
τοὺς διώ τε τοῦ διϊππίου καὶ τοῦ πρωτοϑύρου, καὶ δημεύ-: 
τοουσιν αὐτοὺς, λέγοντες τὰς συνήϑεις φωνὰς, μέχρι τῆς σφεν.- 
δόνης, καὶ ἐν τῇ στάσει αὐτῶν ἐλϑόντες, εὐφημοῦσι τὸν βα- 
᾿σιλέα ἐκεῖσε, πρῶτον μὲν οἱ τῶν Πρασίνων, καὶ si9^ οὕτως 
οἱ τῶν Βεγέτων. ó δὲ ὕπαρχος καϑέζεται ἐπὲ σελλίου 
ἐν τῷ καϑίσματι, ἔγϑα ὃ ἀχτουάριος ἵσταται. μετὰ δὲ τῆς Ed. L.199 
Ἰτοεὐφημίας τῶν δύο μερῶν εὐφημοῦσιν οἱ τοῦ λογίον, xa 
ἀπαναχωροῦσιν οἱ ἵπποι, εἶτα κατέρχεται ὃ ὕπαρχος, xat 
ἵσταται 7 τέντα αὐτοῦ εἰς τὰ χριτάρια ἀπέναντι τοῦ τεταρ- 
τοϑύρου, καὶ προσχαλεσάμενος ἐχεῖσε τὰ ἀμφότερα μέρη, 
εἰσφέρει ἀναμεταξὺ αὐτῶν τὴν ὕργαν, καὶ βλέπονται παρὰ 
ποτῶν ἀμφοτέρων μερῶν τὰ ἐν αὐτῇ βόλια ἀκριβῶς, καὶ ἀσφα- 
λισάμενος αὐτὰ ἐπὲ πάντων ὃ ὕπαρχος, παραδίδωσι σιλεν- 
τιαρίῳ τῷ μέλλοντι τῇ ἑξῆς χυλίσαι. (8Β.}) Τῇ δὲ ἐπαύριον, 
ἤγουν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ ἱππικοῦ, ἐξέρχεται Ó βασιλεὺς ἐκ τοῦ 
ϑεοφυλάχτου κοιτῶνος, καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἐξ ἔϑους,Β 


in singulis decursionibus parare solet, parat. Vesperi utraque factio 
equos, instrata aureis segmentis, collaria et capistra gestantes, ad- 
ducit, quos unaquaeque in sua phiala factionariis aequaliter distri- 
buit, et Imperatori fausta precatur. Utraque factio ad certamen 
equos in circo, per diippium primamque portam, inde usque ad fun- 
dam, recitatis verbis solennibus, producit, et postquam ad suam 
stationem venere, ibi Prasini primum, post etiam Veneti Imperatori 
felicia precantur. Praefectus in consessu, ubi actuarius stat, sellae 
iusidet. Post ambarum factionum acclamationes rationales fausta 
precantur, equi producuntur, praefectus descendit, eiusque tento- 
rium in critariis ante quartam portam ponitur; quo postquam utram- 
que factionem vocavit, in medio earum urnam reponit, cui immis- 
sos globos ambae factiones accurate contemplantur: hos praefectus 
quam diligentissime servat, ac silentiario sequente die urnam cir- 
cumacturo tradit, (IL) Die sequenti, quo certamen equestre insti- 
tui debet, Imperator e cubiculo a Deo custodito procedit, et a 
solitis comitibus stipatus, per triconchi porticus, apsidem ac da- 
phnem transit, perque mysticam cochleam ad fenestras throni adscen- 


34 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


διέρχεται διὰ τῶν διαβατιχῶν τοῦ τρικόγχου, ἀψέδος τε xai 
τῆς δάφνης, καὶ ἀνέρχεται διὰ τοῦ μυστιχοῦ χοχλιοῦ ἄνω 
ἐν τοῖς παραχυπτικοῖς τοῦ χαϑίσματος. ἡνίκα δὲ γένηται 7 
e - - de ^ 
ἅπασα παρετοιμασία ἐν τῷ ἱππικῷ, δηλοῖ ὃ τῆς καταστάσεως 
- ? ^ ^ r 
τῷ πραιποσίτῳ, καχεῖνος τῷ βασιλεῖ, ὃ δὲ βασιλεὺς κατέρ- 
DL E , ' * , - , Y 
εται διὰ τῆς λιϑίνης σκάλας καὶ λέγει Üro ,,δὸ 
z , S 2 TY , , , 7 7e i$. nete zm T E 
μεταστασιμον"" x&üzxelyog λέγει μεγάλως ,,μεταστάσιμον. καὶ 
εἰσελϑόντος τοῦ βασιλέως ἐν τῷ κοιτῶνι αὐτοῦ, προσχαλεῖται 
€ 
ὃ πραιπόσιτος τοὺς βεστήτορας, xoi εἰσελϑόντες περιβάλ-- 
αλουσι τὴν χλανίδα τὸν βασιλέα, εἰϑ’ οὕτως. στέφεται jn0lO 
τοῦ πραιποσίτου, xai ἐξέρχεται ἀπὸ τοῦ χοιτῶνος, δηριγευό-: 
μιεγος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, καὶ ἑστὼς ἐν τῷ 
μέσῳ τοῦ στενοῦ, νεύει τῷ πραιποσίτῳ, κἀκχεῖνος τῷ ὀστια- 
? | ^ . - - 
ρίῳ, κακεῖνος εἰσάγει τοὺς πατρικίους" τὸ δὲ βῆλον τῆς πύ- 
ΓΑ ΄ 
λης, ÓV ἧς εἰσέρχονται, σιλεντιάριος αἴρει, εἰσελϑόντες δὲτϑ 
οἱ πατρίχιοι μετὰ τῶν στρατηγῶν πίπτουσι, xai ἀναστάν-- 
Ms.i39.bro» , γεύει ὃ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, καὶ A£yet ,)κε- 
λεύσατε"᾽ αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται τὸ «εἰς πολλοὺς καὶ ἀγα-- 
ϑοὺς χρόνους." καὶ ἐκεῖϑεν δηριγευύμεγος ὃ βασιλεὺς ὑπό τὸ 
- ? , - ^ 
τῶν ἀρχοντων TOU χουβουχλείου, πατρικίων τε καὶ στρατη-20 
bd M a ^ - ^ 
γῶν, διέρχεται μέχρι τοῦ τριχλίγου, ἐν ᾧ ἀριστᾷ τῇ αὐτῇ 
ἡμέρᾳ, καὶ ἵσταται ἐκεῖσε" εἰσελϑόντες δὲ σιλεντιάριοι τρεῖς 
D; τέσσαρες, οἱ μὲν τρεῖς διέρχονταν ὕπιοϑεν τῆς δοχῆς ἐν 
— « ^ , c * et , ^ ^ - 
τῷ δεξιῷ μέρει, ὃ δὲ ἕτερος ἵσταται μέσον, xai λαβὼν νεῦ- 
ες - - tc € 
μα ὃ πραιπύσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, νεύει τῷ ἑστῶτι ué-25 
dit. Omnibus autem ad equestre certamen paratis, cerimoniarius 
id praeposito, hic Imperatori indicat. Imperator per scalam lapi- 
deam descendit, ac praeposito dicit: Solennem consessum institue ; 
quod is elata voce repetit. Cubiculum vero suum ut ingressus est, 
praepositus vestitores arcessit, et ingressi tunicalmperatorem induunt, 
post a praeposito coronatur, per cubiculum, a praefectis eius sti- 
patus, egreditur inque medio angustae porticus constitutus , praepo- 
sito, is ostiario signum dat, qui patricios d inde adducit; velum 
portae, qua ingrediuntur, silentiarius tollit, Dumque intrant pa- 
tricii cum strategis, procumbunt, et his surgentibus, Imperator prae- 
posito signum: dat, is dicit: Jubete; ipsi bona ac diuturna tempora 
apprecantur. Inde praefectis cubiculo, patriciis et strategis comitan- 
tibus,. ad triclinium, in quo eo die convivium celebrat, transit ac 
ibi subsistit; silentiarii tres aut quatuor intrant, e quibus tres, pone 
excipientes Imperatorem, ad dextram digrediuntur, unus in medio, 
consistunt, et postquam praepositus signum ab Imperatore accepit, 


silentiario in medio comitatus imperatorii constituto signum dat, 
qui velum ingressus, voce elata dicit: Leva, et cerimoniarium ad- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.70. 2948 


σον τῆς δοχῆς σιλεγτιαρίῳ, κἀχεῖνος ἀπελϑὼν ἐν τῷ βήλῳ, 
λέγει μεγάλως ,Δεβὰ, καὶ εἰσάγει τὸν τῆς καταστάσεως, 
xai ἵσταται μέσον τῆς δοχῆς. καὶ λαβὼν νεῦμα ὃ πραιπό- 
σιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, νεύει τῷ μαγίστρῳ, μὴ παρόντος 
-" * * ᾿ 
δδὲ μαγίστρου, νεύει τῷ χοιαίστωρι, καὶ νεύει μάγιστρος τῳ. 
τῆς καταστάσεως, λέγων ,,ιχκόμητες. κἀκεῖνος λέγει εἰς τὸ 
βῆλον ,,λεβά xai εἰσέρχονται οἱ τῆς συγχλήτου, καὶ 
προσκυνήσαντες, ἵστανται ἐν τῇ τάξει αὐτῶν. εἶτα νεύει 
, ' € ^ , Ld 
πάλιν ὃ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, ὃ δὲ πραιπόύσιτος τῷ | - Ed.L. 200 
? “ - - , 
τογίστρῳ, κἀχεῖγος τῷ τῆς καταστάσεως λέγων ,nmgtugéxtaog" 
ἀπελϑὼν δὲ ὃ τῆς καταστάσεως εἰς τὸ βῆλον, λέγει ,.λεβά"" 
^ ' , M 
καὶ εἰσέρχεται ὃ ἀπὸ ἐπάρχων, xai προσχυνήσας καὶ αὐτὸς, 
ἵσταται ἐν τῇ τάξει αὐτοῦ. (1.) Εἶτα νεύει ὃ βασιλεὺς τῷ 
πραιποσίτῳ, κἀχεῖνος τῷ τῆς καταστάσεως, καὲ λέγει ,,.κε- 
, ' , ᾿ * € , , * ' , 
15Àevgart"" αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται ,,εἰς πολλοὺς xat ἀγα- 
H , » 4 "525 e n | 0» m" 
Sovc χρόγους.᾽ xai εἶϑ᾽ οὕτως κατασχὼν τὸ ἄκρον τῆς χλα-͵ 
γίδος τοῦ βασιλέως ὃ τῆς καταστάσεως καὶ ποιήσας δωσϑέ- 
? ^—- ^ -—- . ΕἾ E] - 
Aw», ἐπιδιδοῖ τῷ βασιλεῖ, ὃ δὲ βασιλεὺς ἀνέρχεται ἐν τῷ B 
χκαϑίσματι' ἀνέρχεται δὲ καὶ ὃ προῤῥηϑεὶς σιλεντιάριος ἐν 
^ - - E » » 
αοτῷ τοῦ Πρασίνου καμπτῷ, ovvavagégov ἑαυτῷ καὶ τὴν 0Q- 
γαν, συγανέρχονται δὲ αὐτῷ xai οἱ κατὰ συνήϑειαν ἀγερχο- 
μενοι σὺν αὐτῷ τῶν μερῶν ὑποδείξας δὲ τοῖς συγαγελϑοῦ- 
ΠΝ ' CSWM WERE. , , '* 597 
σιν αὐτῷ ἅπασιν τὴν τοῦ ὑπάρχου βούλλαν, κυλίει, καὶ εἰϑ᾽ 
«e e I , Li , ? 
οὕτως χατέρχονται ἅμα τῷ σιλεγντιαρίῳ οἱ συναγελϑόντες αὐ-ϑ5. 14o.a 
αὐτῷ πάντες, καὶ στοιβάζουσιν ἐν τῷ αὐτῷ καμπτῷ λάχαγα, 


ducit, inque medio adstantium collocat. Praepositus, signo ab Im- 
peratore dato, magistro signum dat, si is forte absens est, quaestori, 
magister cerimoniario, dicens: Comites; is ad velum dicit: Leva, 
et senatores ingressi, adorant suoque in loco consistunt, Deinde Im- 
perator iterum praeposito , praepositus magistro signum dat, is cerimo- 
niario, dicens: Praefécte; cerimoniarius vero velum ingressus, dicit; 
Leva ; expraefectus accedit, et, adoratione peracta, in loco suo consistit, 
(1IL) Quo facto, Imperator praeposito , is cerimoniario signum dat, 
ac dicit: Jubete; ipsi longam ac felicem aetatem apprecantur, Tunc 
extremam Imperatoris tunicam cerimoniarius apprehendit, ct, facto 
rhosthelio, Imperatori tradit, qui thronum suum petit, Dictus silen- 
tiarius ad curvaturam Prasinorum , urnem secum auferens, cumque 
ipso faelionarii ascendunt, et postquam omnibus, qui pro more una 
advenerunt, bullam praefecti ostendit, urnam movet, et sic postea 
omnes, qui cum eo adscenderunt, cum silentiario descendunt, ct 
in eadem curvatura seu meta olera, et super his placentas reponunt: 
in altera vero meta ac diversis Euripi locis pariter olera ac placen- 


T 


344 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


καὶ ὕπερϑεν αὐτῶν πλακοῦντας. ἐν δὲ τῷ ἑτέρῳ χαμπτῷ xai 
ἐν διαφόροις τόποις τοῦ εὐρίπου προστοιβάζουσιν ὅμοίως λά- 
- aM - - - “ 
χανά τε καὲ πλακοῦντας, ἤγουν τῇ πρὸ μιᾶς τοῦ ἱππικοῦ" 
T x - a | 
οὗτος δὲ ὃ καμπτὸς τῶν Πρασίγων ἕνεκα τοῦ κυλίσαι παρα- 
φυλάττεται. ἵστανται δὲ καὶ αἱ βῆγαι ἐν τοῖς κριταρίοις,5 
' t Ld 
μετὰ δὲ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν βασιλέα ἐν τῷ χκαϑίσματι καὶ σφρα- 
^ -» 
γίσαι τὸν λαὸν καὶ καϑίσαι αὐτὸν ἐν τῷ σέντζῳ, τελεσϑείσης 
τῆς προσκυνήσεως τῶν πατρικίων, εἰ τύχωσι καὲ στρατηγοὶ, 
ἔρχονται τὰ πρωτεῖα τῶν μερῶν μετὰ καὶ σταυρῶν Qodonhó- 
xov , καὶ ἵστανται ἐν ταῖς διασφαγαῖς, xai &i9' οὕτως δίδω-το 
σι νεῦμα ὃ ἀχτουάριος ἀπὸ χελεύσεως, xai ἀπολύονται ai 
- € Ld ^^ - 
βῆγες. ἡνίκα δὲ καταλάβωσιν ἐν τῇ βασιλικῇ τάβλᾳ ἐν τῷ 
χαϑίσματι, ἐπεύχογταν τὸν βασιλέα" εἶϑ' οὕτως νεύει ὃ 
E] ' m » 
ἀκτουάριος ἀπὸ xskevotcog, xai αὐλεῖ τὸ βασιλικὸν opyavov , 
2 bd ^ ^ , 
αὐτοὶ δὲ κατέρχονται τῶν βηγῶν αὐτῶν ini τὰ μέρη, xa5 
, ? - , a ,' * ,' - - 
Ὁ εἰσέρχονται ἐν τῷ ont , καὶ λαβόντες τοὺς στεφάγους ἀμ- 
t m" - cet » 
φύτεροι αὐτῶν, ἀπαναχωροῦσι. καὲ εἰϑ᾽’ οὕτως ἐξέρχονται 
« bd 
οἱ προειρημένοι τῶν μερῶν, καὶ ἐπιδιδόασε τοὺς σταυροὺς, 
ἐπευξάμενοι δὲ τῷ βασιλεῖ, καὶ αὐτοὶ ἀναχωροῦσι. (4.) Καὶ 
50^ [2] - * -» eh. ' « 
εἰϑ᾽ οὕτως τελεῖται τὸ πρῶτον βαΐον, καὲ ϑλαμβάνουσιν oi20 
AC , δ᾽ € - . * : *, «€ ? , 
γικηταὶ ἡνίοχοι τὰ ἔἐπαϑλα αὑτῶν διπλασίως, καὶ ἐξ αἰτήσεως 
τοῦ μέρους δίδο ὶ δημόσια, καὲ λαβόντες αὐτὰ χοσβαΐ: 
μέρους ται τὰ δημόσια, καὶ λαβόντες αὐτὰ χοσβαΐ- 
, € Mw 
ται, ἀνάγουσιν. αὐτὰ μέσον τοῦ ἱππικοῦ ἐν τῷ ἁρματουρίῳ 
- - “΄ , 
Ed.L.2oi7Ó» γικητῶν ἡνιόχων, xci τελεσθέντων τῶν δ' βαΐων, πράτ- 
à 19. xcl ante εἶϑ᾽ om. ed. 
tas pridie decursionis equestris accumulant: Prasinorum meta ob 
urnam circumagendam custoditur. Bigae in critariis stant, et post- 
quam Imperator ad sedem suam processit, populoque signato, in 
throno consedit, peracta patriciorum et strategorum , si qui adsunt, 
adoratione, principes factionum cum crucibus e rosis textis veniunt, 
et ad lineas subsistunt: actuarius a mandato signum dat, et bigae 
solvuntur. Postquam vero ad Imperatoriam tabulam iu throno ve- 
nere, felicia Imperatori precantur: deinde actuarius a mandato si- 
gnum dat, et organum Imperatorium pulsatur, ipsi vero e bigis suis 
ad factiones descendunt, et stationem ingressi, coronis acceptis, 
abeunt. $ic postea dicti factionarii egrediuntur, crucesque tradunt, 
et fausta Imperatori precati, discedunt. (IV.) Mox prima palma 
celebratur, ubi aurigae duplicia. praemia accipiunt, et secundum 
factionis preces munera publica distribuuntur, quae chosbaitae per 
medium circum ad armatorium victorum aurigarum perferunt. Qua. 
tuor palmis celebratis, rationales omnia pro more agunt, aurigae, 


praemiis victoriae induti, e ianuis in currus descendunt, factionarii 
partis victricis laureas ex ralionario depromunt, aurigas in curribus 


ῬΕ CERIMON. AULAE BYZANT. L 70. 345 


τουσιν οἱ τοῦ λογίου τὰ χατὰ συγήϑειαν ἅπαντα, ἀλλάξαντες 
à οἱ ἡνίοχοι τῆς νίχης τὰ δημόσια, κατέρχονται ἐπ᾽ ὀχήμα- 
σιν ix τῶν ϑυρῶν, καὶ χατελϑόντες οἱ τοῦ νιχήσαντος μέ- 
ρους δημόται, αἴρουσι δάφνας ἐκ τοῦ λογίου, καὶ δέχονται 
5rovg ἡνιόχους ἐπιδιφρίους ἔμπροσϑεν τοῦ αὐτοῦ δήμου, καὶ Ms.14o.b 
σάξαντες μέχρι τοῦ Gvrixüunrov, ἀνέρχονται ἐν τῷ στάμα- 
τι, ἀνερχομένων δὲ αὐτῶν, δίδοται νεῦμα τοῖς ἄρχουσι 
τῶν ταγμάτων, xat χατελϑόντες ἵστανται ἐν τοῖς καμπτῆοσι 
xai ἐν τοῖς προειρημέγοις λοιποῖς τόποις τοῦ εὐρίπου, ἔνϑα 
τοαὶΐ orotfat τῶν λαχάνων xai τῶν πλαχούντων εἰσίν. ἐλϑόν- 
τες δὲ οἱ ἡνώχοι μετὰ τῶν δημοτῶν τοῦ μέρους ἐν τῷ στά-Β 
μάτι, ἵστανται ἐκεῖσε ἐπιδίφοιοι, καὶ ἀχτολογοῦσι μετ᾽ εὐ- 
φημίας ob τοῦ μέρους τῷ βασιλεῖ, καὶ μετὰ τὴν συμπλήρω- 
σιν τῆς εὐφημίας ἀποστέλλει αὐτοῖς τοῖς νιχηταῖς ἡνιόχοις ὃ 
τὐβασιλεὺς στεφάνους διὰ τοῦ ἀχτουαρίου καὶ τοῦ δευτέρου, 
7 xai κατελθόντες στέφουσι τοὺς ἡνιόχους, καὶ ἀνέρχονταε 
πάλιν ἐν τῷ χαϑίσματι. καὶ εὐθέως ἄρχεται τὸ μέρος ai- 
᾿τεῖσϑαι τοῦ ἐξελϑεῖν xai χορεῦσαι εἰς τὴν πλατείαν, καὶ λα- 
᾿βόντες τὴν αἴτησιν παρὰ τοῦ βασιλέως, ἐξέρχονται ἐν τῇ 
mouéog. καὶ ci)" οὕτως ἀνίσταται ὃ βασιλεὺς, xai μετὰ τὸ 
ἀναστῆναι τὸν βασιλέα κατέρχεται τὸ πλῆϑος τοῦ λαοῦ, 
xai αἴρουσιν ἐκ τῶν στοιβῶν τά τε λάχαγα καὶ τὰς πλακοῦν- 
τας, ἐν δὲ τῷ αὐτῷ εἰσφέρουσι χέλανδον φεοόμενον ἐπὲ áua- 
ἕης πλῆϑος ἰχϑύων, καὶ δίπτουσιν αὐτὰ ἐπὲ ἐδώφους ἐν τῷ C 
a5inzixQ * αρουσι δὲ καὶ ταῦτα τὸ πλῆϑος τοῦ λαοῦ. (E.) Ὁ 
23. τοὺς πλ. ed. σή. αὐτοὺς ed. 


constitutos ante ipsam factionem excipiunt, et saltantes ad metam 
wsque, stationem petunt. Quo postquam pervenere, praefectis nu- 
merorum signum datur, hi descendunt et ad metas, inque ceteris 
locis Euripi supra commemoratis, ubi acervi olerum ac placentarum 
jacent, subsistunt. Aurigae postquam cum grege factionis ad sta- 
tionem venere, ibi in curribus subsistunt, factionarii fausta Impe- 
ratori apprecantur, quo facto, aurigis victoribus Imperator coronas 
per actuarium et vicarium mittit: hi digressi eos coronant, et rursus 
ad consessum revertuntur. Tunc factio statim veniam abeundi in- 
que platea saltandi petit, qua ab Imperatore accepta, in plateam, 
quae media appellatur, progreditur. Sic postea Imperator surgit, 
turba vero populi descendit, et ex acervis olera placentasque sumit, 
dum interea pisces plurimos in navicula plaustro imposita advehunt, 
et in solum circi proiiciunt: quos itidem turba commixta populi 
diripit. (V.) imperator, ut diximus, a throno surgit, et praefectis 
cubiculo comitantibus , per medios patricios et strategos in triclinio, 


Ψν 
346 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


δὲ βασιλεὺς, ὡς προείρηται, ἀναστὰς ἀπὸ τοῦ σέντζου xai 
δηριγευύμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χκουβουχλείου, διέρχε- 
ται μέσον τῶν TE πατρικίων καὶ στρατηγῶν, ἑστώτων αὐτῶν 
ἐν τῷ τριχλίνῳ, ἐν ᾧ ἀριστᾷ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, αὐτοὶ δὲ ὅ- 
περεύχονται τὸ ,,εἰς πολλοὺς χαὶ ἀγαϑοὺς χρύγους.᾽ καὶβ 
εἰσέρχεται ἐν τῷ κοιτῶνι, λαβόντος δὲ τοῦ πραιποσίτου τὸ 
στέμμα ἀπὸ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, εἰσέρχονται οἱ βεστήτορες,, 
καὶ ὠπαλλάξαντες τὴν χλανίδα, ἐξέρχονται. καὶ ἐξελϑὼν ὃ 
βασιλεὺς, χαϑέζεται ἐπὲ τῆς τιμίας αὑτοῦ τραπέζης μετὰ 
καὶ φίλων, ὧν ἂν κελεύει, xai ἀναστὰς ἀπὸ τοῦ κλητωρίουτο 
καὶ μικρὸν ἀγαπαυσάμενος, ἐχδέχεται, μέχρις àv τὰ πάντα 
ἑτοιμασϑῶσιν ἐν τῷ ἱππικῷ. ἐλθόντος δὲ τοῦ τῆς καταστά- 
σεως καὶ γνωρίσαγντος τῷ πραιποσίτῳ, ὡς ὅτε ἕτοιμά ἐστε 
Μειιήτι «πάντα, ὃ πραιπόσιτος δηλοῖ τῷ βασιλεῖ: ὃ δὲ βασιλεὺς χα- 
τέρχεται διὰ τῆς λιϑίνης σκάλας, καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ xomó-15 
yL, xai περιβάλλεται τὴν χλανίδα χαὶ τὸ στέμμα κατὰ συνγή-- 
ϑειαν. καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβου-- 
χλείου διέρχεται διὰ τοῦ στενοῦ τριχλίγου, καὶ ἐξέρχεται 
Ed.L.202 ἐν τῷ μεγάλῳ τριχλίνῳ, ἐν ᾧ ἀριστᾷ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, κἀκεῖ- 
σε ἑστὼς ἅμα τοῖς ἄρχουσι τοῦ κουβουχλείου, νεύει τῷ 2190-20. 
ποσίτῳ, κἀκεῖνος τῷ ὑστιαρίῳ, καὶ εἰσάγει πατρικίους xai 
στρατηγοὺς, xai προσκυγησάντων τῷ βασιλεῖ, λέγει ὃ πραι- 
πύσιτος ,,κελεύσατε.᾽ καὶ ἐξελθόντες ἔξω τῆς πύλης οἵ v6 
πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ ἅμα τῇ συγχλήτῳ, ἵστανται ἔνϑεν 
κἀκεῖσε" στάντος δὲ καὶ τοῦ βασιλέως ἐν τῇ πύλῃ , πίπτουσιν 35 
οἱ προειρημένοι ἅπαντες, καὶ ἀγαστάντων , νεύει Ó πραιπό- 


iu quo eo die convivium celebrat, constitutos transit: ipsi longa 
ac felicia tempora ei apprecantur. Inde cubiculum petit, dumque 
praepositus a capite eius coronam demit, vestitores intrant , et, tu- 
nica ipsi exuta, discedunt, Imperator egressus, pretiosae mensae 
suae cum amicis, quos ad convivium vocavit, assidet: postquam vero 
surrexit et paulisper quievit, donec omnia ad certamen parata sint, 
exspectat. Veniente cerimoniario et praeposito indicante, omnia iam 
p 6586, praepositus Imperatorem de eo certiorem facit, qui per 
apideam scalam ad cubiculum abit, tunicaque et corona pro more 
induitur, Stipatus a cubiculi praefectis , per angustum triclinium ad 
magnum, in quo eo die epulae instituuntur, se confert, et ibi cum 
praefectis cubiculi stans, praeposito, is ostiario , signum dat, patri- 
cii et strategi adducuntur, et postquam Imperatorem adorarunt, prae- 
positus dicit: Jubete. Patricii et strategi cum senatu foras progressi, 
4} utraque parte adstant: Imperatore vero in porta constituto , dicti 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 70. 347 


σιτος ἀπὸ κελεύσεως τῷ τῆς καταστάσεως, καὶ λέγεε  ,,x&- 
λεύσατε"" αὐτοὶ δὲ ὑπερεύχονται ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγα- 
ϑοὺς χρόνους." (ς.) Kai si9' οὕτως κατασχὼν τὸ ἄχρον 
τῆς χλανίδος τοῦ βασιλέως Ó τῆς καταστάσεως xai ποιήσας Β 
πῥωσϑέλιον, ἐπιδιδοῖ τῷ βασιλεῖ. εἶτα ἐχεῖϑεν δηριγευόμεγνος 
ὃ βασιλεὺς ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουκχλείου, πατρικίων 
τε καὶ στρατηγῶν, ἀγέρχεται ἐν τῷ καϑίσματε μετὰ μόνων 
τῶν τοῦ χουβουχλείου ὠρχόγτων xai δύο μαγλαβιτῶν xat 
σπαϑαρίων βασταζόντων διστράλια, φορούγτων καὶ τὰ σπα- 
τοϑία αὑτῶν, ὡς ἐν ἑκάστῳ ἱππικῷ. ἀνελϑὼν δὲ ἐν τῷ σέντζῳ 
ó βασιλεὺς xai σφραγίσας τὸν λαὸν ἐκ τρίτου, καϑέζεται., 
xai μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τῆς εὐφημίας ἐξέρχεται ὃ πραι- 
πόσιτος ἀπὸ κελεύσεως, xai γεύει τοῖς τε πατρικίοις xat 
στρατηγοῖς, ἀπελθεῖν ἕχαστον ἐν τῇ τάξει αὑτοῦ καὶ καϑέ- 
1509gg* τελεσθέντων δὲ τῶν Ó' βαΐων, ἀνίσταται ὃ βασιλεὺς 
᾿ ἀπὸ τοῦ καϑίσματος, καὶ ἱσταμένων τῶν πατρικίων ἐν QC 
* ἀριστᾷ ὃ βασιλεὺς τρικλίνῳ, xai δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν 
ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, διέρχεται μέσον αὐτῶν, αὐτοὲ 
δὲ ὑπερεύχονται ,,εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρόνους." xai 
«οδιελϑὼν διὰ τοῦ στενοῦ vQuxA(vOv , εἰσέρχεται ἐν τῷ κοιτῶ- 
γε, καὶ ἀπαλλάξας τό,τε στέμμα xab τὴν χλανίδα αὑτοῦ, 
περιβάλλεται σαγίον, καὶ κατέρχεται διὰ τοῦ μυστικοῦ χοχλιοῦ, 
καὶ δηριγευόμενος ὑπὸ πάντων τοῦ κουβουχλείου, διέρχεται διὰ Ms. yi. b 
τοῦ αὐγουστέως, ἀψίδος τε καὶ τοῦ τρικόγχου, διὰ τοῦ μο- 


17. xci ante δηρεγ. om. ed. 


omnes se prosternunt, et postquam surrexere, praepositus a mandato 
cerimoniario signum dat, et dicit: Jubete; ipsi multa bonaque tem- 

ra apprecantur. (VL) Mox cerimoniarius, collecta extrema tunica 

peratoris, rhosthelium facit, idque Imperatori tradit. Qui a prae- 
fectis cubiculo, patriciis ac strategis stipatus, cum solis cubiculo prae- 
fectis, duobus manclavitis et spathariis dextralia spathasque suas, 
ut in omnibus certaminibus equestribus solent, gestantibus , ad con- 
Sessum suum adscendit. Conscenso vero throno, terque populo si- 
&nato, sedet, et, acclamatione finita, praepositus a mandato egreditur, 
patriciis et strategis signum dat, ut ad ordinem locumque suum sin- 
δῖ se recipiant Quatuor palmis celebratis, Imperator a throno 
Surgit, et patriciis in triclinio, ubi convivium celebrat, constitutis, a 
praefectis cubiculo stipatus, per medium illorum transit, dum felicia 
ipsi ac diuturna tempora apprecantur. Inde per angustum triclinium 
ad cubiculum abit, ubi corona sua et tunica deposita, sagum induit, 
perque secretam cochleam, cubiculariis omnibus comitantibus, per 
augusteum , apsidem , triconchum, perque monothyrum et porticus 


348 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γοϑύρου xai vOv διαβατιχῶν τῶν ἁγίων uw, καὶ εἰσέρχεται 
ἐν τῷ χρυσοτριχλίνῳ" στάντες δὲ οἱ τοῦ χουβουκλείου xai 
Ὁ ὑπερευξάμεγοι τὸν βασιλέα, εἰς πολλοὺς καὶ ἀγαϑοὺς χρύ- 
vovg," ἐξέρχονται xai ἀπέρχονται οἴκαδε, 


Ὅσα δεῖ τελεῖσϑαι τῇ παραμονῇ τοῦ λαχανιχοῦ ἱπποδρομίου, ἢ 
ἤγουν τοῦ γενεϑλίου ταύτης τῆς ϑεοφυλάχτου χαὶ βασιλίδος 
πόλεως. 


, e t - - , , 
Ἰστέον εἰδέναι, ὕτι oi τῶν δύο μερῶν δήμαρχοι μετά 
“ , ^- - , ^ -—- 
τε τῶν δευτερευόντων xoi τῶν λοιπῶν ἀρχόντων τῶν μερῶν 
καὶ τῶν δημοτῶν ἀπίασι τὸ δειλινὸν, ἕχαστος tig τὸ ἴδιοντο 
Ed.L.a203076fAov, xai εὐθέως ὃ ϑεωρητὴς ἑχάστου μέρους ταβρίζει 
1 , 
τὸ τρίπλοχον, xai λέγει ὃ λαὸς ἐκ y ,,νίχα, Bévers*" ὅ- 
ΕΝ Lev ὰ , ' » H ' € , 
μοίως καὶ οἱ Πράσινοι Πράσινε," καὶ δέχεται 0 φωνοβο- 
Y , , - - » c - £ -.? 
λος λέγων μεγάλῃ τῇ φωνῇ" ,,ἔχεταιε ὁ βοηϑῶν ἡμῖν 1η- 
^" ^ * , c * 
coÜc* ὃ λαὸς ,,ἀεὲ νίκα. οἱ κράχται" ,,εἰς ὃ Θεὸς, σὺ τ5 
5 * " 
αὐτοὺς σῶσον" ὃ λαὸς ,,ναὶ Κύριε, xai ὅτε ἐξέλθωσιν 
? i] * »*. t ? € ^ ᾿ , , ^ , 
ἐπὶ τὸ ἔξάερον, xgovet ὃ ϑεωρητὴς τὴν ταβοαίαν y, xot λέ- 
c , - ^ - 
γεν ὃ λαύς" ο,νικᾷ ἡ πίστις τῶν βασιλέων, νικᾷ ἡ πέστις 
τῶν αὐγουστῶν, νιχᾷ 7j πίστες τῆς πόλεως xui τῶν Βενέ- 
10v," (οἱ Πράσινοι ,,Ioaotvrov"). καὶ λέγουσιν οἱ κράχται"20 
ς » » 
»0 δεῖνα xai ὃ δεῖνα μεγάλων βασιλέων, vai εἰπὲ ὃ δεῖνα 
καὶ ὃ δεῖνα μεγάλων βασιλέων" καὶ ὃ Aa0g ,,Κύριε, βο- 
' » € , 35 ' * , ' ^ 37) ς , 
ἡϑει." οἱ κράχται" ,,εἰς Θεὸς, σὺ αὐτοὺς σῶσον" ὁ λαθς 
14. ἔχετε τὸν ὃ βοηϑοῦγτα ὑμῖν Ἰησοῦν ed, — 15. εἷς ed. ubique 
in seqq. 


sanctorum XL aureum triclinium ingreditur: cubicularii vero adstant, 
€t Imperatori multos ac felices annos apprecati, discedunt domum- 
que abeunt, 


OBSERVANDA IN VIGILIA HIPPODROMI LACHANICI SEU DIE NATALI 
HUIUS A DEO CUSTODITAE ET IMPERATORIAE URBIS, 


Duarum factionum principes, vicarii, reliqui factionum prae- 
fecti et populus vesperi ad stabula sua abeunt, ubi inspector unius- 
cuiusque factionis triplicem scuticam sumit, populo ter acclamante; 
Vince Venete! similiter Prasini: Prasine? Praecentor voce elata ca- 
nit: Habemus lesum, adiutorem nostrum; populus: Semper wince. 
Cantores: Deus es, tu ipsos serva; populus: [ta Domine! Quando 
in atrium processere, inspector scutica ter insonat, populo dicente: 
Vincit Augustorum Augustarumque fides, vincit urbis ac Venetorum 
fides! (Prasini; Prasinorum.) Cantores: NN. e£ IN. magnorum Impera- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.71. 949 


»γαὶ Κύριε." καὶ εἶθ᾽ οὕτως λέγεται τὸ δρομιχὸν ποίημα 
ἔμπροσθεν τοῦ immodgouíov* ,,οἱ τῶν ἀγώνων σὲ δυσωποῦ- 
μὲν τὸν Θεὸν ἡμῶν καὶ σωτῆρα" νίκας τοῖς Βενέτοις βοή- 
ϑει," (οἱ Πράσινοι,, Πρασίνοις,᾽.}) ,,xai χωρήγησον τῷ Οὐ- 
πρανέῳ, (οἱ Πράσινοι͵ τῷ Ὀλυμπίῳ,᾽}) οἴνα καὶ πάλιν χο- 
ρεύσωμεν μετὰ νίκης. ᾿«Αλλος εἰς τὸ λευχόν" ,»,ὡς κραταία 
σχέπη ἡ Θεοτόχος, καὶ ἀντίληψις βεβαία τῶν εἰς σὲ προσ- 
τρεχόντων, ἐξαιτοῦμεν οἱ Βένετοι,᾽ (οἱ Πράσινοι, Πράσι- 
»0L,') ,ὁὐωρηϑῆναι ἡμῖν τοῦτο, τῷ Εἰχασίῳ, διαπρέπον 
τοταῖς γίκαις σὺν αὐτῷ εἰς τὸν ἀγῶνα, καὶ ἡμᾶς εὐφραν-. 
ϑῆναι.; 
ΚΕΦ. οὐ. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, τῆς φαχλαρέας τελουμένης. 


ΖΔείλης εἰσέρχονται τὰ δύο μέρη ἐν τῇ μυστιχῇ φιάλῃ Με. τή5.Ὁ 

15rob τριχόγχου μετὰ φατλίων, xai γίγνεται ἡ λεγομένη φα- 

χκλαρέα, xai λέγουσι τὸν ἀπελατιχὸν χορεύοντες ἤχ- 7. Ó* 

»»ραταιωϑήτω ἡ χείρ σου, ὑψωθήτω ἡ δεξιά σου, Ó δεῖνα 
᾿αὐτοχράτωρ. ἰδοὺ γὰρ, 7 πόλις σου φιλόπολιν βλέπει σε βα- 

σιλέα, καὶ ταῖς σαῖς ἐγχαινίζεται xav ἐχϑοῶν ἀνδραγαϑίαις, 1) 
δοχαὲ πολιτεύεται χάρις ἐν μέσῳ τῆς βασιλείας, ὅτι ὥφϑη τὸ 

πολίτευμά σου, πόλις τοῦ μεγάλου βασιλέως, ὅϑεν καϑοπλέ- 


5. χορεύσομεν ed. 9. διαπρέπον Β., διαπρέπειν ed. 


torum! dic omnino, magnorum Imperatorum; populus: Domine, ad- 
iuva, Cantores: 7u Deus es, ipsos serva; populus: Πα Domine! 
Sic postea dromicum carmen ante circum recitatur: JWos factionariz 

. te Deum ac servatorem nostrum veneramur! Victorias Venetis con- 
cede ! (Prasini : Prasinis!) 4dsis benignus Uranio! (Prasini: Olympio?) 
ut iterum post victoriam tripudiemus, Aliud carmen albae: Deipa- 
ra, quae firmum quasi tegmen tutumque auxilium eorum es, qui 
ad te accurrunt, rogamus Veneti, (Prasini: Prasini,) detur hoc no- 
bis et Icasio, ut victoriis in certamine excellamus, et nos exhila- 
remur, 


CAP. 71. 
Ritus in faculariae celebratione solennes. 


Vesperi duae factiones cum facibus secretam phialam triconchi 
intrant, et facularia, ut vocant, instituitur, aque saltantibus apelati- 
cum toni obl. IV canitur: Corroboretur manus tua , exaltetur dex- 
tra tua, N. Imperator! Ecce enim urbs tua te ipsius amantem in- 
iuetur , praeclaris facinoribus tuis contra hostes renovatur, inque. 
medio imperio gratia regnat, quoniam administratio tua, urbs ma- 


350 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


4 
ζονται τὰ ὅπλα cov Óvrvacreía, xui περιβάλλονται 890i 
τὴν ἔχϑραν τοῦ στέψαντός oe τῇ γενεϑλίῳ δόξῃ τῆς πόλεώς 
σου." καὶ μετὰ ταῦτα ἀγέρχονται εἰς τὰ βάϑρα, καὶ ἱστα- 
μένου ἑκάστου εἰς τὸ ἴδιον μέρος, λέγουσιν οἱ κράχται τὴν 
ἀνευφημίαν" ,,0 βοηϑῶν τοὺς δεσπότας" ὃ λαὸς tic 05 
Θεός. οἱ χρᾶχται"» ,,00 αὐτοὺς σῶσον" ὃ λαὸς val 
bd 5 
Κύριε," οἵ χράχται" ,,Χ,, βοηϑῶν ταῖς αὐγούσταις "" ὃ λαὸς 
€ « ^ 
Ed.L.204,,5/; 0 Θεύς." οἱ χράχται" ,,00 αὐτὰς σῶσον" ὃ λαὸς ,,ναὲ 
Κύριε." οἱ κράκται' ,,ὙἼ βοηϑῶν τοῖς πορφυρογεννήτοις"" 
ε ^ Ύ c Fo € , x , U - 5 
ὃ λαὸς ,,&c ὃ Θεός. οἱ χράχται' (σὺ αὐτοὺς σῶσον"᾽τὸ 
ὃ λαὸς ,,»ναὶ Κύριε." οἱ κράχται" ,,ὃ βοηϑῶν τῇ πόλει" ὃ 
1 y c - 
λαὸς ,,tig ὃ Θεύς." oi κράχται' ,σὺ αὐτὴν σῶσον" ὃ λαὸς 
vai Κύριε. οἱ κράχται' ,0 βοηϑῶν τῷ ἐπάρχῳ" ὃ λα- 
jf Qté. ράχται" 40 βοηϑῶν τῷ ἐπάρχῳ" ὃ λα 
* * c Y^ d L3 , * ^17 - 3 € * 
ὃς ..εἰς 0 Θεύς." οἱ χράχται' ,,σὺ αὐτὸν σῶσον" ὃ λαὸς 
^ [^ « , LJ - c 
»γναὲ Κύριε." οἱ xg«xraw ,,) βοηϑῶν τῷ Οὐρανίῳ: ὃ λα-τῦ 
^ € , t , ' - € ^ 
ὃς ,,ἐἔῖς ὃ Θεός." οἱ χράχται' ,,σὺ αὐτὸν σῶσον" ὃ λαὸς 
* LÀ : « 
»vai Κύριε, (οἱ Πράσινοι, τῷ Ὀλυμπίῳ"). οἱ κράχται" ,,0 
^ - € , Ἶ - ᾽ E 
βοηϑῶν τῷ Εἰχασίῳ"᾽ (οὐ Πραάσινοι, τῷ ᾿Ανατέλλοντι") ὃ 
Βλαὸς ,.,εἷς ὃ Θεός." οἱ κράχται' σὺ αὐτὸν σῶσον" ὃ λα- 
ΨΥ 3) 
M] ' , » y » d e , * 
0g "at Κύριε. (B.) Eira εἰσέρχεται ἕτερος χράχτης xaiao 
- , - 
λέγει τὴν συγνάφειαν' ,,0 βοηϑῶν τοὺς Ósonórag, ταῖς av- 
- , , bd , ἂψ 5 , - 
γούσταις, τοῖς πορφυρογεννήτοις, τῇ πόλει, τῷ ἐπάρχῳ, τῷ 
2 Es «- , AC AR. - 2 δ ud 
Οὐρανίῳ , ( οἱ Πρασιϑοι υ»τῷ Ὀλυμπίῳ, ) »τῷ Bisanrg" 
^ , , 
(οἱ Πράσινον ,,7Q L4vavéAAovrw" ) ὃ λαὺς ,,εἰς ὃ Θεός." 


14. αὐτῷ σῶσον cod. h. 1. et sic paulo post. 


ni Imperatoris, conspecta est, quando arma robore tuo armantur, 
yita odio eius, qui te natali honore urbis tuae coronavit, 
cinguntur. Deinde ad subsellia se recipiunt, ac singulis in loco 
suo constitutis, cantores verba solennia recitant: Auxilium Domino- 
rum! populus: Zu es Deus! Cantores: Tu ipsos serva; populus: 
Ita Domine | Cantores: Auxilium J4ugustarum! populus: JDeus es. 
Cantores: Zu ipsos serva; populus: Ita Domine! Cantores: Tu, 
qui porphyrogenitos adiuvas; populus: Deus es. Cantores: Tu ipsos 
serva; populus: Ita Domine! Cantores: Qui urbem' iuvas; po- 
pulus: Deus es! Cantores: Tu ipsam serva; populus :: Jta Domine! 
Cantores: Qui praefectum iuvas; populus: Deus es! Cantores: Tu 
ipsum serva! populus: Ita Domine ! Cantores: Qui Uranium adiu- 
vas; populus: Deus es! Cantores: Tu ipsum serva; populus: Jta 
Domine! (Prasini: Qui Olympium.) Cantores : Qui Prasinum adiuvas;: 
(Prasini: Qui Anatellontem ;) populus: Deus es. Cantores: Tu ipsum 
serva! populus: Ita Domine! (1L) Deinde alius cantor ingressus 
verba cum antecedentibus coniungenda recitat: Qui Dominos, 4u- 


DE GERIMON. AULAE BYZANT. 1.714. 35r 


οἱ xQüxrai ,,σὺ αὐτοὺς σῶσον" ὃ Aaóg ,,ναὶ Κύριε." οἱ 
, " S. » δα - ' , ^A ? 
χράχται'  ,0 δεῖνα xci ὃ δεῖνα μεγάλων βασιλέων καὶ avro- 
χρατόρων"" ὃ λαὸς, Κύριε, βοήϑει." εἶτα εἰσέρχεται ἕτερος α 
χράχτης, καὶ λέγει" ,,Ἰοὺς ἀεὶ, ἀεί. οἱ κράχται' ο,προτό- 
5rov χαὲ νικᾷς" ὃ λαός" ,,εἰς ἀεὶ, εὐδόκιμε.᾽ οἱ κρώκταε 
»»ἅγιε, τρισάγιε, γίχη εἰς τὸ Béverov," (oi Πράσιγοι eic 
τὸ ΤΙράσινον" ). οἱ χράχται ,,δέσποινα ϑεοτόχε:" ὃ λαύς" 
»»αὶ δέσποινα ϑεοτόχε, νίκη εἰς τὸ Béverov,' (oi Πράσινγοι 
»t/; τὸ Ilo&ctroy" ). οἱ κρώχται ,,τοῦ σταυροῦ 7 δύναμις" Μ5.14..» 
τοῦ A , * - ΔΑ. δύ » » * B£ 3 
40g ,,ναὶ τοῦ σταυροῦ ἡ δύναμις, νίκη ἔχει τὸ Βένε- 
: Ll * , » ^ ᾿ ,* * , - 
τον, (οἱ Πράσιγοι ἔχει τὸ Iloagtyoy" ). οἱ κράχται" ,. Θεοῦ 
τὴν νίχην ἔχεις" τὸ πρόσωπόν gov, Οὐράγιε," (οἱ Πρά- 
, t c 
σιγοι » unie" ). οἱ χράχται" »ὅλη δείλης σήμερον" ὃ 
᾿ » , , , 
λαὸς éU* .,ὅλη δείλης σήμερον xay cov δείλης γίνεται." 
i5oi χράχται' ,,χύριοι, πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι" ὃ λαὸς ..πολ- Ὁ 
€ οἱ ' σ΄ ΕΣ e 
Aoi $ ὄγοι," (oi Ποάσινοι ..ἅγιε᾽). x«i εἰσέρχεται ἕτε-- 
3 9 27 S^ 
ρος χράχτης xai λέγει" ,,χὅ δεῖνα καὶ ὅ δεῖνα μεγάλων βα- 
σιλέων xai αὐτοχρατόρων"" ὃ λαὸς ..ϑεοτόχε, fonds" οἱ 
. L4 * * * -" “᾿᾽ € * * 
χρᾶάχται" ..εἷς ὃ Θεὸς, σὺ αὐτοὺς σῶσον" ὃ λαὸς vai 
2ο Κύριε. εἶτα λέγει ὃ χράχτης" .»ναὶ εἰπὲ καὶ ποίει τὸ ἀγω- 
γεῖν τῷ OVoavíp," (oi Πράσινοι ,,τῷ Ὀλυμπίῳ.) vai 
* ^ , E23 - - AJ P9 H , “«Φ 
εἰπὲ καὶ ποίει τὸ ἀγωγεῖν τῷ Εἰκασίῳ: (οἱ Πράσινοι sn 
ZvarélÀoyrw" ) Ó λαὸς ,,xaÀÓv ἀγῶνα." οἱ κράχται" ,,€06 
ἡ. dig, dic cod. 5. εἰσαίτα cod, το, γέχην ἔχεις ed. τι. ἔχεις 
12. ἔχει coni. R. 30. ἀγωγὴν cod. h. l. et mox. 


gustas, porphyrogenitos , urbem, praefectum , Uranium, (Prasini: 
οἱ .) Jcasium, (Prasini: Anatellontem ,) adiuvas; populus: 
Deus es. Cantores: Tu ipsos serva; populus: Jta Domine. Canto- 
res: N. N, magnorum principum et Imperatorum! populus: Domine, 
eos adiuva, Deinde alius cantor intrat, dicens: Semper, semper. 
Cantores: Superior sis et victor! populus: Perpetuo , 0 clarissime! 
Cantores: Sancte, ter sancte, victoria Venetae ! (Prasini: Prasinae.) 
Cantores: Domina Deipara; populns: Imo, domina Deipara, victo- 
ria Venetis! (Prasini: Prasinis/) Cantores : Crucis potentia; populus: 
Imo crucis potentia! victoria Venetam factionem habet ; (Prasini: 
Prasinam habet.) Cantores: Dei victoriam habet persona tua , o 
Uranie! (Prasini: Olympie!) Cantores: Tota victoria hac vespera tibi 
contingit; populus: Omnis tibi hodie ac pulchra victoria contingit. 
Cantores: Multa vobis tempora, Domini! populus: Multa vobis 
tempora! Prasini: Sancte! Alius deinde cantor intrat, et dicit: JV. e 
et N. magnorum principum et Imperatorum ; populus: Deipara, hos 
adiuva. Cantores: Deus es, tu ipsos serva; populus: Zmo Domine. 
Postremo praecentor: Jta dic et Jac, Uranius agat! (Prasini: Olym- 


352 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


j? ^ - 

ὃ Θεὸς, σὺ αὐτοὺς σῶσον" ὃ λαὺς vai Κύριε, ἱστέον, 

Iu ^ » cr. ^ - 3 , , , 3$ o» - 
Ed.L.2050z0 τὰ αὐτὰ ἄκτα καὶ ἡ αὐτή εὐφημία λέγονται XGL ἐπε τοῦ 
. L4 - 

ἱπποδρομίου εἰς τὸ στάμα, ἤγουν εἰς 10 Il, δηλονότι τοῦ 
ὑπάρχου χαϑεζομέγου εἰς τὸ χάϑισμα, ἔγϑα ὃ xal ἀχτουά- 

ριος ἵσταται. 5 


Περὶ τοῦ αὐτοῦ ἱπποδρομίου, πῶς δεῖ χυλίειν. 
ΤΙρὸ τοῦ ἱππικοῦ γίνεται ἡ πομπὴ τῶν ἵππων, καὶ τῷ 
Δ. € - - x 
πρωὶ τίϑεται ἡ OQvo εἰς τὸν χαμπτὸν τοῦ DBevérov, xai xa- 
τέρχονται ot τῶν δύο μερῶν ἡνίοχοι ἅμα τῶν κομβινογράφων, 
, 0. - 
Bgogovrvrov αὐτῶν τῶν χομβινογράφων ἀρμελαύσια DBéveroyto 
M M ^ » - , 
χαὶ λευχὸν xai τὼ μασσία, ὄντων αὐτῶν xai ἀνυποδήτων, 
t- - » 
βαστάζοντες καὶ χαρτοχαλαμάρια, καὶ χυλιούσης τῆς δονας, 
T , , 
oiov ἐχβάλλει σφαιρίον, ὀνομάζει τὸν μεσαριστερύν. χαὲ 
e , Da , 
ὃτε πληρώσωσι τὰ Ó βαΐα, ἀπέρχονται eig τὰ ὀρνατούρια, 
χαὶ ποιοῦσι τὸ πέρας τῆς κομβίνας, καὶ ἀνερχομένου vovi5 
, , , ' adi '| € c a ᾿ 
βασιλέως, ἀπολύουσι τὰ διίππια, καὶ ἵσταται ὁ μαξιλλάριος 
5 ^ ' - ^ ' c , » » - 
εἰς τὸν τόπον αὐτοῦ χαὶ OL δυο ϑεωρηταΐὶ, εἷς éx δεξιῶν 
^ T j? 
αὐτοῦ, καὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων, βαστάζοντες τὰ χαλαμάρια, 
e Σ , H - »- , * , 
ἕως οὐ πετάσῃ. χαὲ τοῦ Θεοῦ παρασχόντος τὴν γίχην, 
* ' ὧν LI » » -, » ' , 
Cuer& τὸ λαβεῖν τὰ ἐπαϑλα ἀπέρχονται εἰς τὰς 99966,20 
- LO ' Lu 
χαὶ μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τῶν δ΄ βαΐων ἐχβαίγουσι τὰ &g- 
Ld - , 
ματὰ TOY νικησάντων, qogovrrOY TOY ἡνιόχων τὰ δημύσια, 
Ms. τή3. αχαὶ χάμπτουσι χαμπτὸν Πρασίγου καὶ Βενέτου, xai &gyov- 
3. εἰς II ed. 4. χαὶ om. cod. 


pius!) imo agat Icasius! (Prasini: Anatellon agat!) populus Egregium 
certamen. Cantores: Deus es, tu ipsos serva! populus: Imo Domi- 
ne! Sciendum est, eadem acta easdemque acclamationes etiam in 
decursione in statione seu ZZ recitari, praefecto im consessu, ubi 
actuarius quoque stat , sedente. 


DE EADEM DECURSIONE , QUOMODO SORTES MISCERI DEBEANT. 


Ante decursionem processio equorum instituitur, urnaque in 
meta Venetae factionis mane posita, aurigae utriusque. gregis cum 
combinographis , armelausia Venetum albumque et massia gestanti- 
bus, discalceatis practerea et chartocalamaria ferentibus, descen- 
dunt, et, urna agitata, quicunque globulus exierit, is mesaristerum 
(quasi medium sinistrum) constituit. Quatuor palmis completis, ad 

: urnatoria abeunt, terminum combinae faciunt, et, Imperatore ac- 
cedente, diippia solvunt: maxillarius in loco suo, e duobus inspe- 
ctoribus unus ad dextram, alter ad sinistram stant, et calamaria, 
usque dum velum extenderint, gestant, Postquam vero Deus victo- 
riam concessit, et aurigae praemia victoriae accepere, ad ianuas ab- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 74. 959 


ται εἷς τὸν ἴδιον δῆμον, καὶ ἐπαίρουσι τοὺς δημύτας, xai 
σάσσοντες κάμπτουσιν, ὡς προείρηται, καμπτὸν Πρασίνου.- 
xai ἔρχονται εἰς τὸ στάμα, καὶ κατέρχεται Ó ἀχτουάριος, καὲ 
ἀπολύει αὐτοὺς, καὶ ἀπέρχονται χορεύοντες εἰς τὸ δημόσιον, ' 
5 Περὶ τῶν βηγῶν, πῶς δεῖ αὐτὰς τελεῖσϑαι. 
ε - ? ' , € € er 3? 
Ἱππιχοῦ ἀγομένου προσχυγησίμου, αἱ βῆγες ἵστανται tig D 
τὸ πρῶτον χριτάριον, καὶ oi βηγάϑιοι ἐπάνω τῶν ἁρμάτων, 
. καὶ ἀνερχομένου τοῦ βασιλέως, ἐμβαίγουσιν οἱ δ΄ ἡνίοχοι 
xai λαμβάνουσι τὰ χρυσῶ πισσία, xai στρέφονται, καὶ ἵσταν- 
»] ^ Ὁ} , * 3a ct , c ? , 
IOraL εἰς τὰς ἰδίας διασφαγάς. καὶ εἰϑ᾽ οὕτως νεύει ὁ ἀχτουάα- 
ριος, χαὲ πάλιν εἰσέρχονται καὶ λαμβάνουσιν ἀπὸ ψελλίου 
χρυσοῦ, xai ὑποστρέφοντες ἐχφωτίζουσιν ἐπὲ τοὺς δήμους, 
καὶ ἐχβαίνουσιν αἱ βῆγες. φοροῦσι δὲ οἱ βηγάριοι ἱμάτια, 
ὃ μὲν εἷς Βένετον, ὃ δὲ ἕτερος lloaoivov, ἔχοντα coat 
μὲν εἷς Βένετον, ὃ δὲ ἕτερος Πράσινον, ἔχ 9 
* ' » ^ , 
τδπτερὼ, ἀπὸ κεντούχλων éggauuéva, ὑπισϑεν εἰς τάς VvaGEd.L. 206 
αὐτῶν, ἀντὲ δὲ κασσιδίων φοροῦσι καμελαύχια κεντουκλέϊνα. 


"Asie ἀπὸ γίχης εἰς τὸ αὐτὸ ἱπποδρόμιον. 
᾿4πὸ τοῦ δευτέρου βαΐου λέγουσιν οἱ κράχται ,,πολλὰ, 


11. ἀνὰ ψελλίου coni. R. , 15. χεγδούκλου" cod. 16. χεγ-- 
τουχλειγὰ ed, 17. εἰς αὐτὸ ed. 


eunt, completis vero quatuor palmis, currus victorum progrediun- 
tur, aurigae praemia publica ferunt, ad metam Prasinae Venetacque 
factionis deflectunt, deinde ad proprium gregem redeunt, factiona- 
rios sumunt, ac saltantes ad metam Prasinae, ut supra diximus, 
divertunt. Postremo ad stationem se conferunt, descendit actuarius, 
eos dimittit, et sic in publicum saltantes procedunt, 


DE BIGIS, QUOMODO ORDINARI DEBEANT. 


Si certamen equestre, ubi Imperator adoratur, instituitur, bi- 
gae in primo critario, bigarii in curribus, stant, et Imperatore ve- 
niente, quatuor aurigae accedunt, aureas pilas occupant, et inde 
reversi, ad suas lineas redeunt. Postea, signo ab actuario dato, 
rursus intrant, armillam auream sumunt, ac redeuntes cum facibus 
ad factiones accedunt, bigae vero abeunt. Digarii vestes, Venetam 
unus, alter Prasinam, alis quasi instructas, e centunculis confectas, 
a tergo ad lumbos usque, pro galeis vero camelaucia e centuncu- 
lis gestant. 


ACTA POST VICTORIAM IN EODEM CERTAMINE REPORTATAM, 


Post palmam secundam cantores: Multos, multos, multos! po- 
pulus: Multos annos in multos! Cantores: Multa vobis tempora, 


Constantinus Porphyr. Vol, I. 23 


Ψ 
358.  CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


M Ὁ , 
πολλὰ, πολλά" ὃ λαὸς ,πολλὰ ἔτη tig πολλά." oi χρά- 
χταὶ οπολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, ἡ ἔνϑεος βασιλεία" (οἱ Πράσι.-. 
0 ὃ πρόβλημα τῇ (δος ! ὃ λαὸς ἐκ y A 
voL 10 πρύβλημα τῆς τριάδος). xal ὃ λαὸς ἐκ y ,,πολ- 
QUUM do , E c , e 3 t 7, 
Aoi ὑμῖν χρογοι (ot Πράσιγοι ,, ἅγιε"). οἱ χράχται' ,,.πολ- 
HL M- , JC T , 
Aoi ὑμῖν z90vot, ὃ δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα αὐτοχράτορες “Ῥωμαί- 5 
* c , - 
Bov" καὶ ὃ λαὸς ἐκ y ,πολλοὲ ὑμῖν χρόγοι᾽ (οἱ Πράσιγοι- 
ce , ^ , 
» ἅγιε). οἱ χράχται' ,πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι, οἱ ϑεράποντες 
τοῦ Κυρίου" ὃ λαὸς ἐκ y  ,mokÀoi ὑμῖν χρόνοι (οἱ Πρά- 
σ΄ c L4 κ᾿ - ^ 
σινον ,, ἅγιε"). οἱ κράχται' οπολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, ὅ δεῖνα 
* c T 7.9 ^- - c , 2 M c ' kj , 
xat ὃ δεῖνα αὐγοῦσται τῶν Ρωμαίων" xai ὃ λαὸς ἐκ y10 
λλ “ον του , ΕΣ « , e ΕΣ c , 
»πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι (οἱ Πράσινοι ,,&yt&"). οἱ χράχται" 
, - , 2 - ᾿᾽ 
ο»δεσπόται τῆς οἰχουμένης, δέξασϑε Βενέτους παρακαλοῦντας" 
ἷ : ι e 
(οἱ Iloacwot , Πρασίγους). καὶ 0 λαὸς ἐκ γ᾽, ἅγιε.» 
« , e c € ^ r E € M , 
οἱ κράχται' ,.ὡς δοῦλοι τολμῶμεν παραχαλέσαι"" ὃ λαὸς ἐκ 
' e .? € , c , € , ^ , 
y ,,ἀγιεῦ οἱ Πράσινοι ὁμοίως. οἱ κράχται' ,,μετὰ φόβουιϑ 
δυσωποῦμεν τοὺς δεσπότας: ὃ λαὸς ἐκ y ,,ἅγιε"" οἱ Πρά- 
c , € d » ?Í » t , , 5 
Coro, ὁμοίως. . οἱ χράκται" ,νἀνεξικάκως παφακλήϑητε εὐερ- 
, j € » c , ', 
γέται ὃ λαὺς éx γ΄ ,,ἀγιεν οἱ Πράσινοι ὁμοίως. οἱ κρά- 
χται ,,εἰς τὴν δέησιν τῶν δούλων ὑμῶν Βεγέτων" ὃ λαὸς 
&x γ ,, ἅγιε" οἱ Πράσινοι. ὁμοίως. οἱ κράχται' οδημύσιαο 
P - , ? c 
Ms.143.b roig δούλοις ὑμῶν, si κελεύετε." ὃ λαὸς ἐκ γ,, ἅγιε: οἱ 
, c c ' , -» * , 
Προάσινοι ὁμοίως. οἱ χράχται' ,Kvgts, σῶσον rovc Ósozo- 
b c , ΕΣ « ' ? , ' - 25 c 
τας τῶν Ῥωμαίωγ"" 0 λαὸς ἔκ y ο,ἸΚυριε, σῶσον." οὗ 
χράχται" , ,ἸΚύριε, σῶσον τοὺς ἐκ σοῦ ἐστεμμένους"" ὃ λαὸς 
4 Li € * , , - ^ 
ἐκ y οΕύριε, σῶσον." oi κράχται"  ,Kvgie, σῶσον 10625 


divina maiestas! (Prasini: Propugnaculum trinitatis!) populus ter: 
Multa, vobis tempora! (Prasini: Sancte!) Cantores: Multa vobis tem- 
pora, NN. N. Homanorum Imperatores! populus ter: Multa vobis 
tempora! (Prasini: Sancte!) Cantores: Multa vobis tempora , famuli 
Domini! populus ter: Multa vobis tempora! (Prasini: Sancte!) Can- 
tores: Multa vobis tempora, NN. N. Augustae Romanorum ! populus 
ter: Multa vobis tempora! (Prasini: Sancte ΠῚ Cantores: Domini or- 
bis terrarum , suscipite Fenetos precantes?! (Prasini: Prasinos !) po- 
pulus ter: Sancte! Cantores: Ut servi rogare audemus! populus 
ter: Sancte; Prasini similiter. Cantores: Cum timore Dominos in- ^ 
tueri audemus; populus ter: Sancte! Prasini similiter. Cantores: 
Merito ipvocamini benefici principes! populus ter: Sancte! Prasini 
similiter, ^ Cantores: Ad preces servorum vestrorum PFenetorum. 
Cantores: Praemia servis vestris , si iubetis; populus ter: Sancte! 
Prasini similiter; populus ter: Sancte ! Prasini similiter. Cantores: 
Domine , serva Dominos Romanorum ! populus ter: Domine, serva. . 
Cantores: Dom:ne, serva a te coronatos! populus ter: Domine serva? 


, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.71. 3955 


3» 


, » ^ , " 
δεσπύτας τῆς οἰχουμένης"" ὃ λαὸς ἐκ γ᾽ , Κύριε, σῶσον. 
- ^ , c 
οἱ χράχται" ,,χαὶ σὺν αὐτοῖς ὃ Θεὸς ἡμᾶς συνεργήσει"" 0 
- - , " —7r' —- 
λαὸξ ἐκ y ,,Κύριε, σῶσον." οἱ χράχται" ,,Κύριε, σῶσον 
, * P , ^ ^ , 
τοὺς δεσπότας σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογενγή- D 
Brotg" ὃ λαὸς ἐκ y (Κύριε, σῶσον. (B.) Kai ἀπὸ τοῦ 
, ef. 4 € el * - —- ^ 
τετάρτου βαΐου χατέρχεται ὃ μαΐστωρ μετὰ τοῦ λαοῦ, καὶ 
ἵσταται ἔμπροσθεν τοῦ δήμου. ὃ δὲ δήμαρχος ἀπομένει με- 
- L4 - 5 L3 , 
τὰ τῶν πρωτείων ἄγω εἰς τὸν δῆμον. εἶτα λέγουσιν oi κά- 
vo ἱστάμενοι xgüxrat* , τι ὃ Θεὸς ὠνόμασε" xci &no- 
tas , » 3 » a5 , » BZ » oí Hi £^ 
τοχρίνονται ἄγω εἰς τὸν δῆμον ,,τίμιον τὸ Béveroy" (οἱ Πρά 
» , Mw τ 
σιγοὶ τὸ Πράσινον"). οἱ χράχται: ,,ῶἍ βοηϑῶν τοὺς δε- 
, ts - ς ' EE € M a BC -»ὴ e 3 5 5 
oz0rag" ,,εἷς ὃ Θεὸς," ὃ λαὺς, καὶ τὰ λοιπά. εἶτα ἀγέρ-: 
- - * , ' 
χονται οἱ ἡνίοχοι ἐν τοῖς ἅρμασι, φοροῦντες τὰ δημόσια, xai Ed.L.207 
' nd » ? - 
σάσσουσι, x«i 0 δῆμος ἔμπροσθεν αὐτῶν λεγόντων τὸ Ógo- 
τὐμιχόν" ,,ἀγάλλου, Βέγνετε, οἱ δεσπόται ἐνίκησαν (οἱ Πρά- 
givoL ,Ilo4cwe"). καὶ ὅτε ἔλϑωσιν εἰς τὸ Il, ἔμπροσϑεν 
τῶν βασιλέων ἵστανται xai λέγουσιν οἱ χράχταν — ,,470AAG , 
πολλὰ, πολλά" ὃ λαὺς .,πολλὰ ἔτη tig πολλά." οἱ χρά- 
Xr&i* ο"πολλοὲ ὑμῖν χρύνοι. 7 ἔνϑεος βασιλεία" (οἱ Προά- 
2000y0L  ,,;7 ἐχλογὴ τῆς τριάδος). ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ,.πολλοὲ 
€ o , » t , e " € , AN 
ὑμῖν χρόνοι (oi Πράσινοι ,&yt") οἱ κράχται" ,γπολλοὲ 
ὑμῖν χρόνοι, ὃ δεῖνα xai ὃ δεῖνα αὐτοκράτορες Ῥωμαίων" 
ὃ λαὸς ἐκ τρίτο ολλοὲ ὑμῖν χρόνοι" (οἱ Πράσιγοι ,.ἅγεε" 
ς ρίτου ,.πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι" (οἱ Iloac γγάγεε᾽)). 
€ ' E- aur ' : c ' - 
Οἱ χραχται" ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόγοι, ot ϑεράποντες τοῦ Kv-B 
c * ^ » x 
«ὔριου ὃ λαὸς ἐκ τρίτου «πολλοὶ ὑμῖν χρόνοι." οἱ κράχται' 


11. δεσπότας εἷς ὃ ϑεός. ὃ λαὸς καὶ τ. À. ed. 


Cantores: Domine, serva principes orbis terrarum! populus ter: 
Domine, serva. Cantores: Et cum ipsis Deus in nobis operetur! po- 
pulus ter: Domine, serva! Cantores: Domine, serva imperatores, 
Augustas et porphyrogenitos! populus ter: Domine, serva!  (M.) 
Post quartam palmam magister cum populo descendit, et ante fa- 
ctionem subsistit: demarehus in loco superiori cum principibus in 
factione remanet. Deinde cantores infra constituti dicunt: Si Deus 
vocavit; respondent supra in factione constituti: Fenetum gregem 
venerandum! (Prasini: Prasinum). Cantores: Qui Dominos adiu- 
vat! populus: Deus es cctera. Deinde aurigae, publica praemia 
ferentes , currus conscendunt, factione ante ipsos dromicum carmen 
recitante: Exrulta, Fenete, Domini vicerunt! (Prasini: Prasine). 
Et quando ad 77 pervenere , coram Imperatoribus stant, cantores 
dicunt: Multos, multos, multos; populus: Multos annos in multos. 
Cantores: Multa vobis tempora , divina maiestas! (Prasini: Electio 
trinitatis!) populus ter: Multa vobis tempora! (Prasini: Sancte/) 


356 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


^ , M ^ - ^ 
10410 ὑμῖν χρόνοι, ὃ δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα αὐγοῦσται τῶν 
, -] " ᾽ 
“Ῥωμαίων: ὃ λαὸς y ,,.πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι᾽ (oi Προάσινοι 
ce , « , x s 
018"). οἱ χράχται" —,,n01A00 ὑμῖν χρόγοι, δεσπόται, σὺν 
- , , ' - ᾿ ' 
ταῖς αὐγούσταις καὶ τοῖς πορφυρογενγήτοις"" ὃ λαὺς y .,n0À- 
VE. 4 - , € , e c 
Aot ὑμῖν χρόγοι᾽ (οἱ Πράσιγνοι ,. ἅγιε). οἱ χράχται ,,20A-5 
λὰ, πολλὰ, πολλά" ὁ λαὸς ,,πολλὰ ἔτη εἰς πολλά. οἱ 
, - ? , n , 
χράχται" ,.δεσπύται τῆς οἰχουμένης, δέξασθε Βενέτους πα- 
ρακαλοῦντας᾽ (οἱ Πράσινοι ,,Iloaotvovg" ) ὃ λαὸς ἐκ y 
o. , c ^ - 
»yue." οἱ χράχται' ,,γ,ὡς δοῦλοι τολμῶμεν παρακαλέσαι" 
^ , e ij , - 
ὃ λαὸς y .,,ἅγιε. οἱ χράχται'  ,,uev& φόβου δυσωποῦμεντο 
, $ ᾿ « 
ατοὺς δεσπότας" ὃ λαὸς y .. ἅγιε." οἱ χράχται" ,)γάἀνεξικά-: 
, 7 , LE] c 1 , e » c , 
xoc παραχλήϑητε εὐεργέται" 0 λαὺς y .,ἅγιε." οἱ κρά- 
χται" ,,εἰς τὴν δέησιν τῶν δούλων ὑμῶν Βενέτων᾽ (Πρά- 
Μ5.144.4 σιγον .,Πρασίγων))" ὃ λαὺς γ .,ἅγιε." οἱ κραχται. ,,016- 
L ' ' c - - , 3 c " Ἴ , 5 
φανώσατε τοὺς δούλους ὑμῶν, εἰ κελεύετε" ὁ λαὺς ἐκ τρί τ 
cet EI c , c , € , , 
του ,,&yt&" oL Πρασινοι ὁμοίως. (I.) Ot κράχται" ,,Kvgte, 
» ' , c * ?» ς ' 2 Φ , 
σῶσον τοὺς δεσπότας Ῥωμαίων" 0 λαὺς éx y ,.Κύυριε, 
σῶσον. οἱ χράχται' ,,Κύριε, σῶσον τοὺς ἐκ σοῦ ἐστεμμέ- 
vovg" ὃ λαὺς ἐκ y ,,Κύριε, σῶσον." οἱ κράχται" — ,,KU 
ς ς ἔχ Υ ,,IKvgie, σῶσον." οἱ κράχται" — ,,Kv- 
Ld ^ , * - , - 
ριε, σῶσον τοὺς δεσπότας σὺν ταῖς αὐγούσταις καὶ Toig20 
Ὁ πορφυρογεννήτοις"" ὃ λαὸς ἐκ y ., Κύριε, σῶσον." οἱ κρά- 
» » » M Ld c - € ' 
*TrGi* — ,60L μίαν αἴτησιν ἔχομεν οἱ δοῦλοι ὑμῶν" ὃ λαὺς éx 


13. πράσινον ,,Πρασένωνγ" om. ed. ^ 18. τοὺς om. ed. 


Cantores: Multa vobis tempora, N. N. Imperatores Homanorum; 
populus ter: Multa vobis tempora! (Prasini: Sancte!) Cantores: MulL- 
ta vobis tempora , famuli Domini ! populus ter: Multa vobis tem- 
pora! Camtores: Multa vobis tempora, N. N. Augustae ftiomanorum; 
populus ter: Multa vobistempora! (Prasini: Sancte!) Cantores: Mul- 
ta vobis tempora, Domini , cum Augustis coniugibus et porphyro- 
genitis! populus: Multa vobis tempora! (Prasini: Sancte!) Cantores: 
Multos, multos , multos! populus: Multos annos in multos! Canto- 
res: Domini orbis terrae, suscipite Venetos precantes! (Prasini: 
Prasinos !) populus ter: Sancte! Cantores: Ut servi precari aude- 
mus; populus ter: Sancte! Cantores: Ferecunde intuemur. et cum 
timore Dominos; populus ter: Sancte. Cantores: Haud male be- 
neficí principes invocamini ! populus ter: Sancte. Cantores: Im 
reces servorum vestrorum, Venetorum! (Prasini: Prasinorum;) popu- 
us ter: Sancte ! Cantores: Coronate servos vestros , si placet; po- 
pulus ter: Sancte! Prasini similiter. (IIL) Cantores: Domine, ser- 
va Dominos Homanorum ! populus ter: Domine serva. Cantores: 
Domine , serva a te coronatos ! populus ter: Domine, serva. Can- 
tores: Domine, serva lmperatores, Jugustas, et. porphyrogenitos ! 
populus ter; Domine, serva. Cantores: Unum adhuc servi vestri 


DE CERIMON. AULAE BYZANT.l. 71. 9957 


y ,,ἅγιε" οἱ Πράσινοε ὁμοίως. οἱ κράχται: ,.ὠπέλϑω- 
- - » " «e ?, 
μὲν χορεῦσαι, δεσπόται, εἰ κελεύετε" ὃ λαὸς ἐκ y ,,ἅγιε. 
οἱ κράχται" ,, Κύριε, σῶσον τοὺς δεσπότας “Ῥωμαίων: ὃ 
λαὸς ἐκ y Κύριε, σῶσον." οἱ κράχται: ,,Κύριε, σῶσον 
M 2 - 5 , 2 c À ' 2 , K , - Ὁ n 
5rovg ἐκ σοῦ ἐστεμμένους" 0 λαὸς ἔκ y  ,4Avgie, σῶώσογ. 
, ' c , 
εἶτα χατέρχεται ὃ ἀχτουάριος, καὶ στέφει τοὺς ἡνιόχους, 
καὶ λέγει αὐτοῖς .,εὐτάχτως χορεύσατε"" οἱ κράχται" .γεὐ- 
» - € € * 
τάχτως χορεύσομεν iv τῇ ζωῇ ὑμῶν, δεσπόται. καὶ μετα 
τὸ γενέσϑαι μεταστάσιμον xai ἀγαστῆναι τοὺς δεσπότας ὠπὸ 
^ LI , 
10roü gévrlov , ὀψιχεύει ἅπας ὃ δῆμος τοὺς ἡνιόχους, AtyOV-Ed.L. 208 
τῶν τὸ ποίημα" ,,ἀγάλλου, Βέγετε, οἱ δεσπόται ἐνίκησαν" 
(οἱ Πράσινοι, Πράσινε᾽ ). καὶ ὅτε ἔλϑωσιν εἰς τὰ κάγκελ- 
λα , ᾿ Li - » », x 7 . X, 
, λέγουσιν οἱ xgüxrüi &0* ,.αὐξει τὸ βασίλειον, αὔξει 
^ ^ ΄ "c " 50? e EJ , - € , 
xai τὸ JBévsroy. καὶ si9' οὕτως ὀψιχεύουσι τοῖς ZYi0yotG 
- Ψ L3 ^ , 
τϑξως τῆς ἐκκλησίας, ἤγουν οἱ uiv Βένετοι εἰς τὸν ταγιστέα ᾽ 
οἱ δὲ Πράσινοι eig τὰ διακογίσσης, λέγοντες τὸ δρομεκὸν 
, & 3cEF " ς , , , 
ποίημα" ,,γἀγάλλου, Bévers, (οἱ llgacwor ,,Hguows;,") 
* , 
500 δεσπόται ἐνίκησαν." 


"άχτα, ὅτε τρέχουσιν οἱ δρομεῖς τοῦ ἑνὸς μέρους ἀπὸ δρόμου 
20 ἀπεχεῖ. Β 


“έγει ὃ φωνοβόλος: ,, ἔχετε βοηϑοῦντα ὑμῖν Ἰησοῦν" 
6 λαὸς ἐκ y ,,ἀεὶ νικᾷ, ὃ φωνοβόλος ,,νίκας δείξει" δ᾽ 


13. ἔσ αὔξει ed. 


a vobis petimus; populus ter: Sancte; Prasini similiter. — Cantores: 
Abeamus saltaturi, si vobis, Domini , placet; populus ter: Sancte! 
Cantores: Domine, serva Romanorum dominos! populus ter: Domi- 
ne,serva. Cantores: Domine, serva a te coronatos! populus ter: 
Domine , serva! Deinde actuarius descendit, aurigas coronat, et ad 
eos dicit: Ordine ac decenter saltate. Cantores: Decenter. saltabi- 
mus in vita vestra, Domini. Et solenni consessu instituto,  post- 
quam a throno Domini surrexere, populus omnis aurigas sequitur, 
carmen recitantes: Jixsulta ,  Fenete, Domini vicerunt; (Prasini: 
Prasine). Et quando cancellos intrarunt, cantores dicunt: Crescat 
imperium , crescant Veneti. Sic postea aurigas ad ecclesiam usque 
comitantur, Veneti ad tagisteum, Prasini ad diaconissae, carmen 


dromicum recitantes: Exsulta, Fenete! (Prasini: Prasine ἢ) Domini 
vicerunt. 


ACCLAMATIO, QUANDO UNIUS FACTIONIS CURSORES CERTATIM DECURRUNT, 


Praecentor dicit: Habetis auxiliatorem vestrum, lesum! popu- 
lus ter: Semper vincit! Praecentor: Victorias ostendat! populus: 


358. CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


λαὸς ,,ἐσαίουτα." ὃ φωνοβόλος αὔξει νίκην» ὃ λαὸς ,,τῶν. 
αἵων.᾽ ὃ φωνοβόλος ,,σωτὴρ τοῦ x0ouov*" ὃ λαὺς ,,βοήη- 
ϑησὸν ἡμᾶς." ᾿ 
"ἄχτα εἰς τὸν ἀπολαχτισμὸν τῶν δρομέων. ᾿ 
᾿ἡἽπολακτίζουσιν οἱ δρομεῖς, καὶ ἔρχονται ἔμπροσϑεν τοῦδ᾽ 
αἰδίου δήμου, xai λέγουσιν οἱ κράχται" ,,ὅλους τούτους, Κύ- 
ριε, βοήϑησον, τοὺς πρώτους βοήϑησον, 6 ἐν τριάδι, νική- 
σοῦσι πρεσβείαις σου. Θεοτόχε, νιχήσουσι χαροποιοῦντες τὴν 
βασιλείαν; τὴν πολιτείαν, γνικήσουσι χαροποιοῦντες τοὺς 
Msa44-b Βενέτους" ἔσ' ὃ Θεὸς ὃ ἅγιος, νίκην αὐτοῖς παράσχου." ἰστέ-τὸ 
ov, ὅτι ἐπὶ Πιχαὴλ τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου ὃ Βαμβα- 
λούδης ὃ τῶν Πρασίνων δρομεὺς εἰς τὰ ζυγιασιμὰ xb εἰς 
τὰς πρόβας οὐκ ἦν: ἐκχρατεῖτο γὰρ ὑπὸ τοῦ πατρικίου Πε- 
τρωνᾶ, τῇ δὲ τοῦ foroU ἡμέρᾳ, τελεσϑείσης τῆς κυλίστρας 
χαὶ παραβάντων Βεγέτων, μετὰ ταῦτα ἦλϑεν ὃ Βαμβαλού-τ5᾽ 
δης, xai ἐξ αἰτήσεως τοῦ δήμου τῶν Πρασίγων ἔδραμεν᾽ 
Ὁ ἀπὸ χελεύσεως eig τὸ τέταρτον βαΐον, xai ἐνίκησεν. ᾿ 
"Axta εἰς τὴν χυλίστραν τῶν πεζῶν. 
»Elc ἐχείνας τὰς ϑύρας ἀπέλϑωμεν, Θεὲ καὶ κύριε 
τῶν ἁπάγτων, ὅπου ἔσται ἐκ Θεοῦ γικῆσαι. τοῦτο ἐστιν éx20 


Θεοῦ vizZcat. χαὲ δυσωποῦμέν os, Θεοτόχε" νίκας λάβῃ ὃ 
-— T 
δῆμος ovrog." - i; 


Heus, adiuva! Praecentor: Augeat victoriam; populus: Palmarum ! 
Praecentor: Servator orbis! populus: Nobis auxilium affer ! 


ACCLAMATIO, QUANDO CURSORES CITO. PROCURRUNT. 


Citato gressu cursores procurrunt, et ad proprium gregem ve- 
niunt: cantores dicunt: Hos omnes, Domine , adiuva! principes , 
Deus trinune , adiuva! Tuo munere vincant, o Deipara! Fincant, 
laetitia regnum ac rempublicam implentes! Vincant, Venetos ex- 
hilarantes! Deus sancte, victoriam ipsis concede! Sub Michaele, 
Imperatore Christi amante, Bambaludes, Prasinorum cursor, cum 
currus iungerentur, ac proba seu specimen ederetur, non aderat, 
quoniam a Petrona patricio tenebatur, die vero votorum , urna iam 
agitata, cum Veneti transiissent, advenit, et secundum Prasinae fa- 
ctionis preces mandato Imperatoris in tertia palma cucurrit, et vi- 
ctoriam reportavit, 


ACCLAMATIONES, DUM URNA PEDITUM CIRCUMAGITUR. 


4d has ianuas, Deus ac Domine omnium , abeamus: ubi erit 
per Deum vincere, Hoc. est per Deum vincere, Te veneramur, o 
Deipara, ut haec füctio victoriam obtineat, i 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΎΖΑΝΤ. 1.7. 9900 


ἷ "Axra χάμγοντος τοῦ μαπαρίου εἰς τὸ πεζόν. ᾿ Ed.L. 200 
»Navd. α΄. ἀνανάϊα"" ὃ λαὸς ἐπέστη ἡ ἡμέρα." οἱ 
χράχται uy" ὃ λαὸς, ἁγία Θεοτόχε." οἱ xguxrat ,,γα- 
v4" ὃ λαὸς ἢ νίκη τῶν Βενέτων" (οἱ Πράσινοι, τῶν Πρα- 
5oivov"). οἱ χράώχται ,οναγώ“ ὃ λαὸς, χαρεῖ ἡ πολιτεία." 
οἱ χράχται ,νανών ὃ λαὺς, ἁγία Θεοτόκε.᾽" καὶ ὅταν ὕ- 
ψώσει τὰς χεῖρας ὃ μαπάριος, λέγουσιν" grt xai ἄρτι, 
Κύριε, βοήϑησον." 
"Axia, μέλλοντος λαμβάνειν τὰ ἔπαϑλα τοῦ συμπερέστου 
ro χαὶ τοῦ δευτέρου. Β 
»Στεφάγιον, δεσπόται, τῷ συμπερέστῃ" Κύριε, σῶσον 
τοὺς δεσπότας “Ῥωμαίων: Κύριε, σῶσον τοὺς éx σοῦ ἐστεμ- 
μένους: Κύριε, σῶσον τοὺς δεσπότας σὺν τοῖς Βενέτοις " 
- (oi Πράσινοι , ,σὺν τοῖς Iloaoívowg"). ,τὰ δύο, δεσπόται, τῷ 
ιὄσυμπερέστῃ" τὸ ἕν, δεσπόται, τῷ δευτέρῳ. Κύριε, σῶσον 
τὸ ὀρθόδοξον χράτος-" Κύριε, σῶσον τοὺς δεσπότας σὺν ταῖς 
αὐγούσταις “Ρωμαίων. 
ΚΕΦ. og. 


Περὲ τοῦ βοτοῦ, ὅπως δεῖ τελεῖσϑαε. C 


e ^ 
20 Ἰστέον, ὅτι τὸ πέρατον οὐ δίδοται τὸ πρωΐ, ὥσπερ TO 


ACTÀ, DUM MAPPARIUS IX PEDESTRI PUGNA LABORAT, 


Nana! Ananaia! populus: Dies advenit. Cantores: Nana; po- 
pulus. Sancta Deipara ! Cantores: Nana! populus: Pictoria Fene- 
torum (Prasini : Prasinorum). Cantores: Nana; populus: Gaudebit 
respublica, Cantores: Nana; populus: Sancta Deipara! - Et post- 
quam mapparius manus sustulit, dicunt: JNunc et nunc, Domine, 
adiuva. 

ACTA, QUANDO PRAEMIA SYMPERESTA, SEU QUI PRIMUS ATTIGIT 

METAM, ET QUI AB EO SECUNDES EST, ACCIPERE DEBENT, 


Corollam, Domini, symperestae! Domine, serva Romanorum 
Dominos! Domine, serva a te coronatos! Domine, serva Impera- 
tores cum Venetis (Prasini: cum Prasinis) Duas corollas, Domi- 
ni, symperestae, unam, Domini, secundo. Domine, serva maie- 
tatem rectae fidei observantem! | Domine , serva Romanorum Im- 
peratores et Augustas. 


CAP. 72. 
De voto , quomodo celebrari debeat. 
Paratum mane, ut in decursione equestri, non datur, sed pri« 


Ψ 
360 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


* - - - -"- € 
ἱππικὸν, ἀλλὰ λαμβάνει τῇ. πρὸ μιᾶς ἡμέρας τοῦ βοτοῦ ὃ 
, LI ^ , ? 
πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως ἀπόχρισιν, καὶ δίδωσι διά- 
* - € ,' ! - D x P" , 
ταξιν τῷ τῆς καταστάσεως, ὥστε τῇ ξξῆς ἄγεσθαι. καὶ toné- 
c ! Oo» , ' , , ^ , 3 
ρας cgav 9 5 v τὰ μέρη Βενέτων καὶ Πρασίνων ἀνέρ-- 
χονται εἰς τοὺς δήμους αὐτῶν" οἱ δὲ δήμαρχοι ἵστανταιβᾷ 
κάτω, λέγοντες σχωπτιχὰ πρὸς ἀλλήλους, καὶ ὅσα δεῖ ἐκτε- 
^- - ς - 
λεῖν τῇ ἑσπέρᾳ ἐκείνῃ, ἀπολακτίζουσι δὲ οἱ δρομεῖς, καὶ κα- 
, p ^ - 
Ms.145.a ϑέζεται ὃ ὕπαρχος εἰς τὰ σημεῖα, ἐχτελῶν πάντα, ἃ δεῖ ad- 
^ p - Caso εἰ E] 
prov ἐχτελεῖν. τῇ δὲ ξξῆς προέρχονται ἅπαντες ἐννύχιοι ἔν 
- Ld LÀ P4 bd 
τῷ ἡμικυχλίῳ τῆς ἀψίδος, φοροῦντες οἱ ἄρχοντες τοῦ χουβου-το 
M , 
κλείου χλανίδια τύρεα, οἱ δὲ πατρίκιοι καὶ ὃ τῆς καταστά- 
, -» Ape 
σεως καὶ ἢ σύγχλητος φοροῦσι χλανίδια ἀτραβατικὰ, καὲ &- 
ψοίξαντος τοῦ παλατίου, εἰσέρχονται, καὶ ἵστανται ἕκαστος εἰς 
^ 297 « c ΕῚ € , € - * , * 
τὴν ἰδίαν τάξιν, ὡς ἐν ἡμέρᾳ ἱππικοῦ, καϑὼς προείρηται. xal 
, c ^ -" A " RJ , 
δηριγευόμενος 0 βασιλεὺς ὑπ᾽ αὐτῶν, διέρχεται διὰ τῆς dié-15 
^ - - “ j 
δὸς καὶ τοῦ αὐγουστέως καὶ τοῦ μυστιχοῦ κοχλιοῦ, xai ἀ- 
^ , 
γέρχεται ἐν τῷ χαϑίσματι εἰς τὸ χλούβιον, καὶ ὃ σιλεντιάριος 
ἘΔ41,. λιοχατέρχεται μετὰ τῆς χυλίστρας eig τὸ στάμα, καὶ τῶν δύο 
μερῶν ἐκεῖσε ἑστώτων, κυλίει ὃ σιλεντιάριος ἐκ y , xai οἷον 
» , ^ 502 cet er P] ^ ^0» , 
ἂν μέρος παραβῇ, εἰϑ᾽ οὕτως ἕκαστος αὐτῶν τὸ ἰδιον μέροςζοο 
5 
εὐτρεπίζει, οἱ μὲν πρωτόϑυρον, οἱ δὲ τὸ δέκατον. ὃ δὲ βασι- 
λεὺς προσκαλεῖται εἰς τὸ χλούβιον πατρικίους καὶ στρατηγοὺς 
καὶ τοὺς τοῦ κουβουχλείου ἄρχοντας xai τοὺς τὰ πρῶτα ὀφ- 
, - - - 
φίκια κατέχοντας, xab δίδωσιν αὐτοῖς σφραγῖδας διανεῖμαι 


die diei votorum praepositus responsum ab Imperatore accipit, et 
magistro cerimoniarum praecipit, sequenti die votum celebrari de- 
bere.  Vesperi hora IX aut X Venetorum ac Prasinorum greges ad 
suas factiones discedunt: demarchi vero infra stant, se invicem ca- 
villantes, deque ritibus ea vespera observandis colloquentes: curso- 
res procurrunt, et praefectus ad signa sedet, omnia, quae partium 
ipsius sunt, peracturus, Sequenti die omnes noctu ad hemicyclum 
apsidis procedunt, praefecti cubiculo tunicis Tyriis, patricii, ceri- 
moniarius et senatus atrebaticis; apertoque palatio intrant et in 
suo ordine, ut in die decursionis equestris, quem supra descripsi- 
mus, singuli adstant, Ab his stipatus Imperator per apsidem, au- 
gusteum et cochleam secretam digressus, ad thronum inm clathris 
constitutum procedit, silentiarius cum urna ad stationem abit, et 
in conspectu duarum factionum ibi adstantium eam ter movet, et , 
quaecunque factio exierit, statim singuli gregem suum ordinant, hi 
primam, illi decimam ianuam.  lhmperator patricios, strategos , cu- 
biculo praefectos et principes officialium ad clathra vocat, ipsisque 
tesseras, pauperibus, ut more antiquo in triclinio novendecim ac- 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΎΖΑΝΤ. 1, 72 961 


" EJ E ^ P^» 
τοῖς πτωχοῖς, ὅπως ἀναχλιϑῶσι μετ᾽ αὐτοῦ εἰς τὰ ιϑ' ἀκού-- 
Bua κατὰ τὴν ἀρχαίαν συνήϑειαν, (Β.) Τοῦ δὲ τῆς κατα- 

' , € , € e € ' 
στάσεως δηλοποιήσαντος τῷ πραιποσίτῳ, ὡς ὅτι ἡτοιμασϑη- 
Lu c , - M - ες * 
σὰν ἅπαντα, ὃ πραιπύσιτος δηλοῖ τῷ βασιλεῖ. ὃ δὲ facievcB 
δχατέρχεται διὰ τῆς λιϑίνης σκάλας, xai λέγει τῷ πραιποσίτῳ 
* , —- , , 1 
»»δὸς μεταστάσιμον," χἀχεῖνος λέγει μεγάλως 2.μεταστάσι-- 
μον." καὶ εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς εἰς τὸν χοιτῶνα, xai περι- 
ἐλλετ' jv χλανίδα αὑτοῦ διὰ TO ὶ 
βάλλεται τὴν χλανίδα αὑτοῦ διὰ τῶν βεστητόρων, καὶ στε- 
φϑεὶς ὑπὸ τοῦ πραιποσίτου, ἐξέρχεται διὰ τοῦ στενοῦ, καὶ λα.- 
roflóvrog χουβιχουλαρίου τὸ βῆλον, εἰσέρχεται ὅ βασιλεὺς ἐν 
- , , 5 Ἔν...» - - 2 e ví , 
τῷ μεγάλῳ τρικλένῳ , “ὅν ᾧ᾿ ἀριστῷ vj αὐτῇ ἡμέρᾳ, χαχεῖσδ 
^ c 
ἵστανται ob ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου. ὃ δὲ ὀστιάριος ἵστα-: 
ται εἰς τὸ βῆλον χάτω, καὶ λαβὼν νεῦμα Ó πραιπόσιτος πα- 
ρὰ τοῦ βἀάσιλέως, δίδωσε νεῦμα τῷ ὀστιαρίῳ τῷ κρατοῦντι 
* * ^. Ind 
15r0 βῆλον, καὶ εἰσάγει τοὺς πατρικίους, καϑάπερ καὶ ini voU C 
« ^" ^ , ? - 
ἱππικοῦ, καὶ πίπτουσιν οἱ πατρίκιοι, καὲ στάντων αὐτῶν εἰς 
᾿ , - , - , 
τοὺς τόπους αὑτῶν, λαμιβάνει νεῦμα ὃ πραιπύσιτος, καὶ λέγει 5.145. 
2 , D 
χατ᾽ ἰδίαν ,,κελεύσατε. καὶ ἐξέρχονται ὀψιχεύοντες, xat 
, Ed , , € , * M ks 
πάλιν ἔξω τοῦ βήλου πίπτουσιν οἱ πατρίκιοι, καὶ λαβὼν vei- 
c - - ' ,? - , 
204& ὃ πραιπόσιτος, νεύει τῷ τῆς καταστάσεως, κἀκεῖνος ÀÉytt 
^ , » 7 , ᾿ ' 
»*tksvgure." xai ἐξέρχονται ὀψικεύοντες τὸν βασιλέα uéyQt 
LÀ ' ? * , * M c * j * - 
τῆς πύλης εἰς τά βάϑρα, καὶ ἀνέρχεται ὃ βασιλεὺς ἐπὲ τοῦ 

c ^ E , - - 

σέντζου αὑτοῦ, τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου ἑστώτων xci 
, ^—- 
δύο σπαϑαρίων ἔνϑεν κἀκεῖσε, βασταζόντων τὰ διστράλια ai- 


1, ἀγαχληϑῶσι μετὰ τοῦ cd. 53. ὡς om. ed. 


cubituum cum co accumbant, distribuendas, tradit. (IL) Quo 
facto magister cerimoniarum praeposito edicit, omnia parata esse, 
praepositus Imperatori. Is per lapideam scalam descendens, ad 
praepositum dicit: Solennem consessum ede; is clata voce: Con- 
sessum, Tunc Imperator ad cubiculum discedit, ubi a vestito- 
ribus tunica sua indutus et a praeposito coronatus, per angu- 
stum triclinium egreditur, et cubiculario velum sumente, ma- 
gnum triclinium, ubi ea die convivium celebrat, et praefecti cu- 
biculo adsunt, petit. Ostiarius infra ad velum stat, praepositus, 
signo ab Imperatore accepto, ostiarium velum custodientem admo- 
net, patriciosque, ut in equestri decursione, adducit. Patricii 
in terram procidunt ipsisque in locis suis constitutis, praeposi- 
tus, signo accepto, dicit: Jubete. Postea in obsequio abeunt, et 
rursus extra velum in terram procidunt, praepositus admonitus , si- 
gnum cerimoniario dat, qui dicit: Iubete. Sic abeunt, Imperato- 
rem ad portam usque et subsellia comitaturi, qui thronum suum 
conscendit, praefectis cubiculo ac duobus spathariis , cum suis dex- 


36x CONSTANTINI PORPHYROGENITI. 


τῶν" οἱ δὲ εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι ἵστανται ἐπάγω τοῦ. 
Doxdurov ὕπισϑεν τοῦ σέντζου, καὶ τὸν λαὸν ἐκ τρίτου κατα- 
σφραγίσας καϑέζεται. καὶ πληρωϑείσης τῆς εὐφημίας, λαβὼν 
“γεῦμα ὃ πραιπόσιτος χαὲ ἐξελϑὼν, εὑρίσκει ἔν τῇ μεγάλῃ 
πύλῃ ἑστῶτας τοὺς πατρικίους καὶ στρατηγοὺς, xai δίδωσινϑ 
αὐτοῖς γεῦμα, καὶ ἀπέρχεται ἕκαστος εἰς τὰς τάξεις αὑτῶν. 
(1:) «Χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτι ἐν ἡμέρᾳ τοῦ βοτοῦ οὐχ sioégyov- 
τι ἐν τῷ χκαϑίσματι εἰς προσχύγησιν τοῦ βασιλέως, ἀλλὰ 
τελεῖται, ὡς προείρηται" καὶ τῶν δ΄ βαΐων τελεσθέντων, ἄ- 
γαστὰς 0 βασιλεὺς ὠπὸ τοῦ σέντζου, διέρχεται διὰ τοῦ τρικλί-το 
Ed.L.aiivov, οὗ εἴϑισται ἀριστᾷν, τῶν πατρικίων ἑστώτων ἔνϑεν xd- 
κεῖσε, xat δηριγευόμενος ὃ βασιλεὺς ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ 
χουβουχλείου, εἰσέρχεται διὰ τοῦ μέσου αὐτῶν, αὐτοὲ δὲ ὕ- 
περεύχονται τὸν βασιλέα. xai εἰσελθόντος αὐτοῦ εἰς τὸν 
'χοιτῶνα, λαμβάνει ὃ πραιπόσιτος τὸ στέμμα ἀπὸ τῆς xeqa-i5 
λῆς αὐτοῦ, xai εἰσέρχονται οἱ βεστήτορες, xai ἀπαλλάσσουσε 
4 τὴν χλανίδα αὐτοῦ, xa περιβαλλόμενος τὸ σαγίον αὐτοῦ, xa- 
τέρχεται διὰ τοῦ μυστικοῦ χοχλιοῦ, xai εἰσέρχεται εἰς τὸν 
κοιτῶνα τοῦ ὑχταγώγνου πλησίον τοῦ ἁγίου Στεφάνου, καὶ ἐξ- 
£A9ov εἰς τὰ ιϑ' ἀχούβιτα, ἀκουμβίζει ἐπὲ τῆς τιμίας αὐτοῦ5ο. 
τραπέζης μετὰ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουχλείου, τὸν τοῦ σα- 
Βχελλίου, τὸν τῆς καταστάσεως καὶ τὸν ἀχτουάριον, εἰς δὲ τοὺς 
κάτω ἀχουβίτους χαϑέζονται οἱ διὰ Χριστὸν ἡμῶν ἀδελφοί. 
καὶ ἀναστὰς ὃ βασιλεὺς καὶ ἐξελϑὼν ἔμιπροσθϑεν τοῦ κοιτῶνος 
Msa46.aTZc δάφνης, περιβάλλεται τὸ τούτου σαγίον, καὶ δηριγευό-.5 


tralibus, ab utroque latere constitutis : eunuchi protospatharii super 
Scamno pone thronum stant, in quo Lmperator, ter populo signato, 
assidet. Acclamatione finita, praepositus signum accipit, egressus- 
que patricios et strategos ad magnam portam constitutos reperit, 
qui signo ipsis dato, ad suos ordines singuli abeunt. (IL) Die vo- 
. t ad thronum Imperatoris, ut eum adorent, non accedunt, sed, 
* ut diximus, diem illum celebrant, et palmis quatuor finitis, Impe- 
rator a throno surgit, perque triclinium, in quo solenne convivium 
instituitur, patriciis utrinque adstantibus, transit, et a praefectis 
cubiculo stipatus, per Boediuà eorum, dum felicia omnia ipsi ap- 
precantur, procedit. Ut cubiculum intravit, praepositus coronam 
a capite eius demit, vestitores quoque accedunt, tunicam mutaturi: 
ipse, sago iniecto, per cochleam secretam cubiculum — octagont 
prope S. Stephani petit, ac triclinium XIX accubituum | ingressus , 
venerandae mensae suae cum pracfectis cubiculo, sacellario , ceri- 
moniarum magistro ct actuario accumbit, in inferioribus locis fra- 
tres nostri per Christum adsident. Imperator surgit, ct ad cubiculum 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΆΝΤ, I. 72 363 


μενος ὑπὸ τοῦ χουβουχλείου καὶ λοιπῶν τῶν ἔξ ἔϑους ὀψι- 
ἥμιν » , - " ? ELA ΄ 
-xtvüyrOY αὐτὸν, ἔρχεται ἐν τῷ ϑεοφυλάχκτῳ αὐτοῦ παλατίῳ. 
(4.) Χρὴ δὲ τὸν πραιπόσιτον παραγγελίαν καὶ ἀσφάλειαν 
- ^ , ^ * , - « , 
ποιῆσαι πρὸς πάντας τοὺς τὰς συγήϑεις ἐν τῷ ἱπποδρομίῳ 
ελοῦντας δουλείας, τοὺς μὲν uayyavagíovg μὴ τολμῆσαι 
ἐξ ἑχατέρου μέρους δῶρα λαβεῖν xai ποιῆσαι δόλον, τοὺς δὲ 
χούρσωρας τοὺς μέλλοντας ἑστάναι xai κρατῆσαι τοὺς συμ- 
περέστας πρὸς τὸ κατέχειν αὐτοὺς ἐν ἀσφαλείᾳ, ὅπως μὴ α 
γένηταί τε σφάλμα δι’ αὐτῶν" ὁμοίως xai τοὺς λοιποὺς κούρ-- 
» ' EU 
τοσωρας τοὺς τὸν εὔριπον χατέχοντας πρὸς τὸ μὴ ἐᾶσαΐ τινα. 
χατελϑεῖν καὶ ποιῆσαι ἀταχτόν τι" ὡσαύτως δὲ καὶ τοὺς δε- 
᾿ χανοὺς τοῦ ἔχειν πᾶσαν ἀσφάλειαν εἴς τε τὰς διασφαγὰς 
, Li - 
xai τὰς ϑύρας τὰς ἐξαγούσας ἀπὸ τῆς κύφης, ὅπως μὴ, ἀγο- 
μένου τοῦ πράγματος, ἐξελϑών τις παρεμποδίσει τινὰ τῶν 
- - - 
τοδρομέων" τοὺς δὲ τὰ ὄργανα φυσῶντας Σχλάβους μὴ ἐᾷν 
, - ΕΣ , , , 
ἵστασθαι ἐχεῖσε, ἀλλ᾽ ἀνάγειν αὐτοὺς εἰς τὰ σχαλία, εἰς δὲ 
ι * , 
τὰς παρασχευάς, ἵγα ἵστανται κούρσωρες δύο, ὅπως μὴ ἐξελ-- 
, , " ^ 
Sw» τις ποιήσῃ ἐμπόδιόν τι’ τοὺς δὲ δημότας zai τοὺς βα- Ὁ 
στάζοντας τὰ ἱμάτια τῶν δρομέω 7 ἐᾷν αὐτοὺς χατέρ-- 
ΝΠ τ’ em rid inpol: 
2οχεσϑαι εἰς τάς παρασχευὰς, ἀλλὰ μένειν αὐτοὺς ἄνω". τῶν 
, , * x * , , 
τεσσάρων ταγμάτων τοὺς ἄρχοντας τοὺς χατερχομέγους εἰς 
] 3 ^ - » ' ᾿ EL - , 
τὰς διασφαγὰς τοῦ εὐρίπου πρὸς τὸ μὴ ποιῆσαι ἀταχτόν τε 
2 ' - 2 ^ “ἢ ^ 
εἰς τοὺς δρομεῖς ἕνεχα προσπαϑείας, ἀλλὰ μᾶλλον μετὰ πολ- 
- , ^ — -€M 
λοῦ φόβου ἵστασθαι xai ἐχτελεῖν τὰ αὐτοῖς προστεταγμένα- 
10. εὔρεππον cod. ct ed. idemque v. 25. Ἅ0. ἄγω τῶν ed. 
daphnes progressus,'sagum suum induit, aque cubiculariis et reli- 
quo solenni obsequio cinctus, palatium suum a Deo custoditum pe- 
tit (IV.) Praepositum mandata dare, omnesque consueta ministe- 
ria in decursione equestri peracturos commonere oportet: manga- 
narios quidem, ne ab altera parte dona sumere dolosque commit- 
iere audeant: cursores, qui stare et symperestas tenere debent, ut 
hos in ordine contineant, ne per eos error committatur; pariter ce- 
teros cursores Euripum óccupantes, ne cui descendere et aliquid 
contra ordinem agere permittant; similiter: decanos moneat, ut omni 
cura lineas . ianuasque a cyphe educentes custodiant, me, dum 
spectaculum editur, egrediatur aliquis, et cursores impediat: Scla- 
vos quoque organa inflaturos ibi stare nom sinat, sed in scalas ac 
tabulata, ubi duo cursores praesto sunt, deducat, me quis egressus 
impedimentum ullum iniiciat; factionariis, et qui vestes cursorum 
portant, ad tabulata ascendere non permittat, sed supra stare eos 
iubeat; quatuor ordinibus praefectis, qui ad lineas Euripi descendunt, 


ne quid ab ordine alienum in cursores committant affectus causa, 
sed potius summa cum verecundia adstent, quae ipsis mandata sunt, 


3064 |  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


c 


χρὴ εἰδέναι, ὅτι ἡ αἴτησις τοῦ δήμου πρὸς τὸ χρεμασϑῆναι 
τὸ βῆλον ἀπὸ τοῦ τρίτου βαΐου γίνεται. χρὴ δὲ τὸν πραι- 
πύσιτον πρὸ τριῶν xai τεσσάρων ἡμερῶν προστάξαι τὸν Gi- 
λεντιάφιον τὸν μέλλοντα κυλίειν, dgat τὴν κυλίστραν ἀπὸ τὸ 

Ed. L.212 βεστιάριον καὶ προμελετῆσαι αὐτὴν, ὅπως μὴ ἐν αὐτῇ τῇ 4-5 
μέρᾳ γένηται δι’ ἀπειρίαν σφάλμα τι. 


ΚΕΦ. oy. | 
Περὶ τοῦ μακελλαρικοῦ ἱπποδρομίου τοῦ λεγομένου λουπέρκαλ. 


Ms.146. b Εἰσέρχεται πρὸ μιᾶς ἡμέρας τοῦ αὐτοῦ ἱπποδρομίου ὃ 
πραιπόσιτος πρὸς τὸν βασιλέα, ὑπομιμνήσκων αὐτὸν, εἰ xt-io 
λεύει ἀχϑῆναι τὸ αὐτὸ ἱπποδρόμιον, χαὶ λαβὼν παρὰ τοῦ 
βασιλέως συγκατάϑεσιν πρὸς τὸ ἄγεσϑαι αὐτὸ, ἐξέρχεται, xai 
προσχκαλεσάμεγος τὸν τῆς καταστάσεως, ἀποστέλλει αὐτὸν 

Βπρὸς τοὺς δημάρχους xai τὸ πολίτευμα, εἰπεῖν πρὸς αὐτοὺς, 
ὡς ὅτι ἄγεται ἱπποδρόμιον. εἰσέρχεται δὲ καὶ ὃ ϑεσσάριος,ι5 
καὶ προστάσσεται παρὰ τοῦ πραιποσίτου ἀπὸ χελεύσεως, ὃ- 
πῶς χρεμάσῃ. καὲ τῇ ξξῆς ἐξέρχεται ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ 
παλατίου, δηριγευόμενος ὑπὸ τῶν ἐξ ἔϑους, xài διέρχεται διά 
τε τοῦ αὐγουστέως καὶ τοῦ μυστικοῦ κοχλιοῦ, καὲ ἀνέρχεται 
ἐν τῷ παλατίῳ τοῦ καϑίσματος, ἤγουν εἰς τὰ παρακυπτιχὰ,λο 
ἐχδεχόμενος, μέχρις &v συμῳφϑάσωσιν ἅπαντες. ὃ δὲ τῆς κα- 


peracturi. Notandum, preces populi δὰ vela suspendenda a tertia 
palma institui. Ceterum praepositus tribus quaRunm diebus ante 
silentiarium urnam circumacturum monere debet, ut e vestiario ur- 
nam depromat, eiusque curam habeat, ne ex imperitia eo die error 
oriatur. 


CAP. 73. 
De hippodromo macellario , Lupercal appellato. 


Pridie eius decursionis praepositus ad Imperatorem venit, quae- 
rens, an hoc equestre certamen institui iubeat; et postquam decre-- 
tum de cius celebratione accepit, ab Imperatore discedit, advoca- 
tumque cerimoniarium ad demarchos et civilem magistratum ablegat, 
ut de certamine instituendo eos certiores faciat. Ingreditur etiam 
lessarius, quem praepositus a mandato velum suspendere iubet. Se- 
quenti die Imperator ab omnibus pro more stipatus, progreditur, 
perque augusteum et secretam cochleam ad palatium throni fenestris 
instructi procedit, et dum omnes congregati sint, exspectat. Cerimo- 
niarius praeposito nuntiat, omnia parata esse, is ad Imperatorem 
accedit, statimque per lapideam scalam ad vestem mutandam in cu- 
biculum abit, indeque egressus, ad praepositum dicit: Solennem . 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.723. 965 


ταστάσεως δηλοῖ τῷ πραιποσίτῳ, ὡς ὅτι πάντα ἕτοιμά ἐστι, 
xuüxtiyog εἶ ὃς τὸν βασιλέ | εὐϑέ : 
vog εἰσέρχεται πρὸς τὸν βασιλέα, xai εὐθέως κατέρχεται 
διὰ τῆς λιϑίνης σκάλας πρὸς τὸ ὑπαλλάξαι ἐν τῷ κοιτῶνι 
€ ^ e ει. ͵ , - , * 
αὐτοῦ, ei^ οὕτως ἐξερχόμενος λέγει τῷ πραιποσίτῳ 599; C 
—- , , 3 
δμεταστάσιμον"" καχεῖνος λέγει ,,μεταστάσιμον." ὃ δὲ faci 
* M - - Li 
λεὺς εἰσελθὼν iv τῷ ἐκεῖσε μετατωρίῳ καὶ περιβαλλόμενος 
τὴν χλανίδα αὑτοῦ καὶ στεφϑεὶς, ὡς ἡ συνήϑεια ἔχει, ἐξέρ-- 
ζεται, xai δηριγευύμενος ὑπὸ τῶν ἀρχόντων τοῦ χουβουκλεί- 
t * oc 5 - , ἧι 1M -  - 
Ov, ἐξέρχεται xoi ἵσταται ἐν τῷ τριχλένῳ, ἐν ᾧ ἀριστᾷ τῇ 
€ » M " » w 2 " , M 
τοἡμέρᾳ ἐχείνῃ. καὶ δέχοτται αὐτὸν ἐχεῖσε οἵ τε πατρίκιοι xal: 
στρατηγοὶ, χαὶ τούτων προσχυνησάντων, λαμβάνει νεῦμα ὃ 
πραιπύσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, καὲ λέγει, κελεύσατε." xai 
ἐξελθόντες πάντες οἵ τε πατρίκιοι xal στρατηγοὶ, ἔξω τῆς nv- 
* - , € ^ A ε' ? 
λης ἵστανται μετὰ τῆς συγχλήτου"' ὃ δὲ βασιλεὺς ἵσταται ἐν 
- e^ LÀ , , 

1575 οὐδῷ τῆς πύλης, καὶ πάντων προσκυνησάντων, δίδωσιν ó 
-“πραιπόσιτος ἀπὸ χελεύσεως νεῦμα τῷ τῆς χαταστάσεως χαὶὉ 
λέγει ,χελεύσατε.᾽ (8Β.) Κἀκεῖθεν δηριγευόμενος $m αὖ- 

v c ' 2^2 ,? “ r x -" - 
τῶν ὃ βασιλεὺς ἀνέρχεται ἐν τῷ καϑίσματι μετὰ τῶν τοῦ 
, € - 
χουβουχλείου ἀρχόντων, xci ἡνίχα ἀποχινήσει, λαβὼν ὃ τῆς 
: , ' 0X bd , c e - € , 

«οχαταστάσεως τὸ ἄχρον τῆς χλαγίδος αὑτοῦ, ποιεῖ ὁωσϑέλιον, 

xai ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ ἐν τῇ χειρὲ αὐτοῦ πρὸς τὸ σφρα-Με.1ή7. ἃ 
^ , , - - 3 - 

γίσαι τὸν λαόν. xci avek9ovrog τοῦ βασιλέως ἐν τῷ χαϑέ. 

σματι, φωνοῦσιν οἱ δῆμοι, ὡς εἰϑισται αὐτοῖς, καὶ λαβὼν 

γεῦμα ὃ πραιπύσιτος παρὰ τοῦ βασιλέως, ἐξέρχεται, καὶ vev- 


consessum ede; hic: Solennem consessum. Imperator vero, quod ibi 
est metatorium ingressus, suaque tunica indutus et pro more coro- 
matus, abit, et a praefectis cubiculi cinctus, triclinium, in quo con- 
.vivium eo die institui solet, petit. Hic patricii eum et strategi ex- 
Cipiunt, quibus adorantibus, praepositus mandatum ab Imperatore 
accipit, et dicit: Jubete. Patricii et strategi omnes egressi, cum senatu 
extra portam stant, Imperator in limine eius; ubi postquam omnes in 
terram prociderunt, praepositus a mandato cerimoniario signum dat, 
et dicit: Jubete. (11.} Inde his comitantibus, Imperator thronum cum 
praefectis cubiculi conscendit, quo postquam venit, cerimoniarius ex- 
tremam eius tunicam sumit, factoque rhosthelio, Imperatori in manum 
tradit, nt populum signet. Dum in thronum adscendit, factionarii pro 
more acclamant, praepositus vero, signo ab Imperatore accepto, 
abit, ac patriciis signum dat, qui ad sedem suam singuli discedunt. 
Ceterum patricii eo die ad. consessum Imperatoris adorationis ergo 
non accedunt, quoniam equestre certamen paganum est; reliqua 
omnia pro more aguntur, tribusque palmis celebratis, actuarius post 
lertiam, mandato accepto, tenens manuciolum, cum co nutum dat 


366 | CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


5 Ü - 
ἘΔ.}.218 εἰ τοὺς πατρικίους, χαὶ ἀπέρχεται ἕχαστος ἐν τῇ αὑτοῦ κα- 
2 ^ e € 5 » 
ϑέδοᾳ. ἱστέον δὲ, ὅτι τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ οὐχ εἶσιν οἱ πατρίκιοι 
ἐν τῷ καϑίσματι εἰς προσχύγησιν διὰ τὸ εἶναι τὸ ἱππικὸν πα- 
A ^ ^ e , 
γαγὸν, xoi τελεῖται πάντα τὰ κατὰ συνήϑειαν, καὶ ἀχϑέντων 
» - PS 5 ^ s M. 
τῶν τριῶν βαΐων, ἀπὸ τοῦ τρίτου βαΐου νεύει ὃ ἀχτουάριος5 
? ' , iU - * € - - 
ἀπὸ κελεύσεως μετὰ τῆς χειρὸς αὐτοῦ, κρατῶν ἐγχείριον, τὸ 
A» "Ὁ ^ E 
πολίτευμα, καὶ ἀποχινεῖ ἐκ τοῦ διϊππίου διὰ δύο. ἐλθόντος 
* ' ^ , » E] ^ 
δὲ ἕως τὰ χριτάρια, ἄρχονται λέγειν ἀντιφωνιχῶς, τὸ μὲν ὃν 
, » (à. ' ^ ^C. , , , M * 
μέρος" ,,L0€ τὸ &ug τὸ καλὸν πάλιν ἐπανατέλλει"" τὸ δὲ 
e , E , ΡΥ, ' ^ ' H ' , M 
Βξτερον μέρος" φέρον ὑγίειαν xai χαρὰν xai τὴν εὐημερί-το 
3) ^ M ' ' c , LÀ ' , 
€y καὶ τὰ λοιπά, χαϑως ἡ συνηήϑεια ἔχει. καὶ χατελϑόντες 
μέχρι τῶν Πρασίγων καμπτοῦ, ἑνοῦνται ἀμφότεροι, καὲ λέ- 
2 P M 
ovo ἀπελατιχκοὺς τρεῖς μέχρι τοῦ xaJicuarog* κατέρχεται 
a , ^ - - 
δὲ xai ὃ ὕπαρχος πόλεως ἀπὸ κελεύσεως, xal ξνοῦται TQ πο- 
^ ^ 
λιτεύματι εἰς τὸν χαλκὸν, συγεισερχόύόμεγος aUroib μέχρι τοῦτϑ 
, ^ Ui ^ , 
στάματος, καὲ ποιοῦσι προσκύνησιν ἅπαντες ἐν τῷ στάματι. 
5 , [4 - 4, - " 
καὶ εἰϑ᾽ οὕτως ἵσταται Ó γεανίσχος ἐν τῷ δεξιῷ μέρει τοῦ 
, - ^ Uu —- 
ὑπάρχου, εὐφημῶν xci λέγων οὕτως ,0 βοηϑῶν τοὺς δε- 
' m € H -* c IDE H 3 aS 7 H c ,' 
σπύτας"᾽ ὃ λαὸς ,t(c*0 Θεὸς" καὶ τὰ ξξῆς, χαϑὼς ἢ συνγήη- 
» ENTM » , P! ^ ' , 5» ^ ν᾽ 
Qe ἔχει, χαὲ ἀνέρχονται ἐπὲ τὰς ϑύρας εὐφημοῦντες τὸν2ο 
- , M bd ^ 
Οβασιλέα, λέγοντες χαὶ τοῦτο: ναὶ Κύριε, πολλὰ αὐτῶν τὰ 
» 49 Χ ' ἐξέ 70 c δὲ e λ ' - 2 ὸ £- 
&rm", xai ἐξέρχονται. ὃ δὲ ὕπαρχος λαβὼν νεῦμα ἀπὸ x 
, ^ - 5 , ^ - ΄ 
λευσεως παρᾶ: τοῦ ἀχτουαρίου, εὐϑέως ἀπὸ τοῦ στάματος 
u ^ e ^ - - ij] 
ἀπέρχεται, ὅϑεν χκατῆλϑε, καὶ μετὰ ταῦτα τελεῖται τὸ τέταρ- 


4- τὰ συγήϑη ed, 13. τρεῖς om. cd. 


communitati civicae, quae ex dihippio per paria procedit. Qui 
postquam ad critaria pervenit, factiones alternatim canere incipiunt, 
una: Ecce ver pulchrum rursus exoritur; altera: Salutem , gaudium, 
tranquillitatem afferens, et cetera, ut mos est, Deinde ad metam 
Prasinorum digressae, omnes iunguntur, et ad consessum usque tres 
hymnos apelaticos canunt: descendit quoque praefectus urbis a man- - 
dato, et in chalce cum civibus se iungit, unaque cum iis ad statio- 
nem procedit, ubi omnes adorant. uvenis porro in dextra parte 
praefecti constitutus, acclamat, et ita dicit: Qui Dominis auxilium 
praestat; populus: Unus Deus, et reliqua pro more: mox ad ianuas 
adscendentes, Imperatori acclamant et dicunt: Jta, Domine, multos 
ipsis annos! et discedunt. Praefectus signum a mandato ab actuario 
accipit, statimque a statione, quo descendit, revertitur, et sic postea 
quarta palma celebratur. Imperator surgens venerandae mensae, suae 
adsidet, deinde rursus ad tlfronum, ut consuetudo est, progreditur. 
Tribus palmis actis, in quarta aurigae quatuor e quinta tabula ad 
curvaturam Prasinorum descendunt et currunt, pedibus tenentes unus 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.73. 907 


τὸν βαΐἴον. xai ἀναστὰς ὃ βασιλεὺς καϑέζεται ἐπὲ τῆς τιμίας 
αὐτοῦ τραπέζης, xai πάλιν ἐξέρχεται ἐν τῷ χαϑίσματι, ὡς 
ἢ συνήϑεια ἔχει. καὶ ἀχϑέντων τῶν τριῶν βαΐων, ἐν τῷ τε- 
τάρτῳ βαΐῳ ἀπὸ πέμπτης τάβλας κατέρχονται οἱ δ΄ ἡνίοχοι 
δὲν τῷ τοῦ Πρασίνου καμπτῷ, καὶ τρέχουσιν ἡνιοχοῦντες ἐλ- Μι.κή7.» 
λήλους μέχρι τοῦ στώματος, καὶ λαμβάνουσι τὰ ἔπαϑλα, ὡς 
ἐπὲ πρώτου βαΐου τῆς δειλινῆς. τοῦτο δὲ τὸ αἰτήσιον γέγε- 
ται, ἤγουν τοῦ τρέχειν αὐτοὺς πεζοὺς, διὰ τὸ συγκλεῖσαι τὰ 
ἱπποδρόμια τοῦ χρόνου. ἰστέον δὲ καὶ τοῦτο, ὅτι διὰ τὸ εἶ- Τὴ 

τογαι τὸ ἱπποδρύμιον παγανὸν οὐκ ἀνέρχονται οἱ μεγάλοι do- 
μμιέστιχοι εἰς τοὺς δήμους, ὃ δὲ βασιλεὺς μετὰ τὸ δοῦναι τὰ 
ἔπαϑλα ἀγίσταται, xad ἀπέρχεται εἰς τὸ παλάτιον. 


᾿Αχτολογία τῶν δήμων εἰς τὸ μαχελλαριχὸν ἱπποδρόμιον. ᾽ 
-. — ἤζ5Ζπὸ τοῦ τετάρτου βαΐου κατέρχονται οἱ τῶν δύο μερῶν 
: t 9z 3 
» - M Mw , ' 
150nuóraL 4x0 τῶν οἰχείων δήμων, καὶ ἵστανται ξμπροσϑεν 
Ll - - £5 M - 
τοῦ συμπόγου, xai τῆς πολιτικῆς ἱσταμένης εἰς τὰ σημεῖα, Ed.L, 214 
€ * * , 1 
ὀψιχεύοντες οἱ δημῶται τὴν πολιτιχὴν, λέγουσι τὸν χορευτι- 
χὸν ἤχ. α΄. λέγουσιν οἱ xoüxrat, καὶ ἀποχρένεται ὃ λαός" 
^ € 
οἶδε τὸ ἔχο τὸ γλυχὺ πάλιν ἐπανατέλλει, χαρὰν, ὕγέίειαν xai 
βφοζωὴν x«i τὴν εὐημερίαν, ἀνδραγαϑίαν ἐκ Θεοῦ τοῖς βασι- 
"brc. ᾿ H , ' 1 ι - ΄ E 
λεῦσε Ῥωμαίων, καὶ νίχην ϑεοδωρητὸν κατὰ τῶν πολεμίων. 
x xu A». » . ' - z ' , 
καὲ Ort ελϑωσιν εἰς τὸν χκαμπτὸν τοῦ Πρασίγου xai κάμψου- 


ς 


H - » * x " 
σι, λέγουσι τὸν ἐπελατικὺὸν 157. βαρύς" ,,ἀναϑάλλουσα ἡ 


alterum atque regentes e loris, quibus se capistrant, ad stationem 
et praemia certaminis, ut in prima palma decursionis nocturnae, ac- 
cipiunt. Precantur quoque tunc, ut liccat sibi pedibus decurrere ; 
quoniam ludi equestres anni praesentis clauduntur. Notandum est, 
quia certamen paganum instituitur, magnos domesticos ad factiones 
. non descendere, Imperatorem vero, distributis praemiis, surgere et 
ad palatium discedere. 


ACCLAMATIO FACTIONUM IN HIPPODROMO MACELLARIO, 


E Factionarii utriusque gregis ἃ suis factionibus post quartam pal- 
mam descendunt, ct ante collaboratorem et cives urbis, in signis 
constitutos , subsistunt: mox cives more solenni sequentes, saltato- 
rium hymnum toni primi canunt; cantores incipiunt, populus respon- 
det: Ecce ver amoenum rursus exoritur, saudium , salutem, vitam 
et tranquillitatem , virtutem divinam et victoriam , divinitus adver- 
sus hostes concessam, afferens! Quando ad metam Prasini gregis per- 
veniunt, et huc deflectunt, apclaticum hymnum tono gravi recitant: 
Urbs tua. efflrorescens, Imperator N., tibi merito felicia precatur : tuam 


368 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


᾿ € ^ ? , , 
πόλις σου, ὃ δεῖνα αὐτοχράτωρ, ἐπεύχεται χαταχρέως, τὴν 
" ' , €-— » γε: ᾽ , ^ 
γὰρ πρᾳύτητά cov ὁρῶσα, ἄλλον “Ζ΄αβίδ᾽ ce ὀνομάζει. τὸν 
Βτῆς πίστεως κήρυκα σοφώτατον, Παῦλον ἀπόστολον τὸν &v- 
ϑωρακισάμενον Χριστὸν, βλέπει ἀποστρέφοντα τῶν ἀλλοφύ- 
λων τὰ βέλη, διὰ τοῦτο ἰσχύεις καὶ βασιλεύεις, ὡς χρισϑεὶςδ 
* , 37 .€ 5 5 * » : - 
παρὰ Κυρίου, καὲ ὅτε ἔλϑωσιν εἰς τὸ Π ἔμπροσθεν τῶν 
βασιλέων, ἵστανται, xoi λέγουσι ob χράχται , πολλὰ, πολλὼ, 
πολλά ὃ λαὸς ,πολλὰ ἔτη εἰς πολλά." οἱ χράχται" ,,.πολ-- 
m , 7 s 
Aob ὑμῖν χρόγοι, 7 ἔνϑεος βασιλεία" ὃ λαὸς ,πολλοὲ ὑμῖν 
' € , ^ a M -" 
χρόνοι." οἱ κράχται" πολλοὶ ὑμῖν χρόγοι, ὃ δεῖνα καὶ ὅτο 
ὃ - , , *P , EZ c À ' AA Y € ow , 
eva αὐτοχράτορες Ῥωμαίων" ὃ λαὺς ,πολλοὲ ὑμῖν z90- 
« , ^" ^ , « , € 
voi." οἱ κράχται.  ,,401A00 ὑμῖν χρόνοι, οἱ ϑεράποντες τοῦ 
c ^ ^ , 
Κυρίου" ὃ λαὸς ἐκ τρίτου ,,πολλοὲ ὑμῖν χρόνοι." οἵ χρά- 
αὐταὶ" οπολλοὲ ὑμῖν χρόνοι, ὃ δεῖνα xal ὃ δεῖνα αὐγοῦσται 
€ c , 35 € ' A7: us , 27 € , E 
τῶν “Ρωμαίων "" ὃ λαὸς ,,πολλοὲ ὑμῖν χρονοι. οἱ χράχται "τῇ 
»πολλοί cov χρόνοι. τὼ τρία τῷ ὑπάρχῳ" ὃ λαὸς , πολλοί 
, € , - * , 
Msi48.a00v χρόγοι." οἱ χράχται" , Kvgte, σῶσον τοὺς δεσπότας 
Ῥ E xS E 3; ὸ 2 , K , LE €" 2» « ' E Κύ 
ὡμαίων"" ὃ λαὸς &x y ,, Κύριε, σῶσον." οἱ κράχται", Ἰζυ- 
- ' M ᾽ 2 , 
θιε, σῶσον τοὺς ἐκ σοῦ ἐστεμμένους"᾽ ὃ Aa0g ἐκ y ,Kuwgie, 
- $ c , iq Kv - ΕῚ 9090; , ,? c λ 
σῶσον." οἱ κράχται",, Κύριε, σῶσον ὀρϑόδοξον κράτος" ὃ λα-2ο 
M 3 , . , “«“ EET € , ' » ' ΕῚ 
ὃς ἐκ y ,,Κύυριε, σῶσον." οἱ κραχκται" ,,IKvgie, σῶσον" τὴν &- 
Ll ^ , ' - « 
γαχαΐνησιν τῶν αἰτησίων"᾽ ὃ λαὸς ἐκ γ΄, , Κύριε, σῶσον." oi 
- - bd [4 , € * 
κράχται", Κύριε, σῶσον τὸν πλοῦτον τῶν ὑπηκόων" 0 λαὸς ἐκ 
^ € , 5 
p/ »ΒἈύριε, σῶσον." οἱ κράχκται" ,,ἀλλλ πάντων ποιητὴς καὲ 
2. Ζαβίδ᾽ om. ed. 4. βλέπει R., βλέπειν cod., βλέπουσα ed. 
&zoGrQégorrag cod. 


enim mansuetudinem intuens , alterum Davidem te vocat. Fidei prae- 
conem sapientissimum , alium Paulum apostolum Christo munitum , 
cernit te avertentem tela inimicorum: propterea potens es et impe- 
ras, ut unctus a Domino. Quando in 7/inque conspectum Imperato - 
rum venere, subsistunt, et dicunt cantores: Multa vobis tempora, 
divina maiestas! populus: Multa vobis tempora! Cantores: Multa 
vobis tempora , IN. Ν. Imperatores Romanorum ! populus: Multa vobis 
tempora! Cantores: Multa vobis tempora , famuli Domini ! populus 
ter: Multa vobis tempora! Cantores: Multa vobis tempora, N. N. 
Augustae Romanorum! populus: Multa vobis tempora! Cantores: 
Multa tibi, praefecte , tempora! populus: Multa tibi tempora ! Can- 
tores: Domine, serva Dominos lRomanorum! populus ter: Domine , 
serva! Cantores: Domine, serva a te coronatos! populus ter: Do- 
mine, serva! Cantores: Domine, serva maiestatem rectae doctrinae 
studiosam; populus ter: Domine, serva. Cantores: Domine, serva. . 
Renovationem precum! populus ter: Domine, serva ! Cantores: Do- 
mine, serva divitias subiectorum! populus ter: Domine, serva! 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. 1. 74. 960 


δεσπότης τοὺς χρόνους ὑμῶν πληϑύνει σὺν ταῖς αὐγούσταις 
καὶ τοῖς πορφυρογεννήτοις "" ὃ λαὺς ἐκ y ,, Κύριε, σῶσον." 
οἱ χράχται" ,,εἰσακούσει ὅ Θεὸς τοῦ λαοῦ ὑμῶν’ ὁ λαὸς 
ἐκ γ᾽, Κύριε, σῶσον." xai ἐπεύχονται πάντες, καὶ λέγουσι 
5πολυχρόνιον ποίημα. | 


ΚΕΦ. οδ΄. Ed.L. 315 


- Τὰ ὑπὸ τῶν χαγκελλαρίων τοῦ χοιαίστωρος ἐν ταῖς προελεύ- 
. σέσε τῶν δεσποτῶν ἐν τῇ μεγάλῃ ἐκχλησίᾳ Ῥωμαϊστὶ ἀδόμενα. 


Ei; τὰ Χριστοῦ γέννα" ,,4ε. Magis. Βέργηνε. Νάτους. 

τοῦτ. ἥάγια. δωριεντεκοὺμ. μούγερα. ἀδοράντες." ξρμηνεύεται" 
»»κ ἸΠαρίας τῆς παρϑένου ἐγεννήϑη, καὶ ᾿άγοι ἔξ ἀνατο- 
λῶν μετὰ δώρων προσχυνοῦσιν.᾽ ἀπόχριμα" |, ἸΚῥίστους. 
Ζέους. Νόστερ. κοῦμ. σέρβετ. ἠμπέριουμ. βέστρουμ. nig. 
povirovorvog. ér. βόνος.᾽ ξρμηγεύεται" ,, Χριστὸς ὅ Θεὸς 
15440» φυλάξει τὴν βασιλείαν ὑμῶν ἐπὲ πολλοῖς ἔτεσι xad xa- 
λοῖς." sig τὰ φῶτα" -.:Ἰωάνγες. ἐν Ἰορδάνε. βαπτίζατ. δόμη- 
γουμ. σεχούνδουμ. ἴλλουμ. βόχατ δὲ τὲ βόλο." ἑρμηνεύεται" 
» Ioavvnc ἐν ᾿Ιορδάνῃ βαπτίζει τὸν Κύριον" ἀχολούϑως αὖ-Β 
τὸν φωνεῖ: ὑπό σου ϑέλω βαπτισϑῆναι "" ἄλλως" ,, Ἰωάνγ- 
20»5c ἐν ᾿Ιορδάνῃ βαπτίζει τὸν Κύριον: ἐκ δευτέρου αὐτὸν 
ἐφώνησε. nó cov ϑέλω βαπτισθῆναι." ἀπόχριμα» ,,Κρέ- 
στους. Ζέους. Νόστερ. κοὺμ. Σέρβετ. ἠμπέριουμ. βέστρουμς 
nig. μούλτος. ἄγνος. ἐτ. βόνος." τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ κυρια- 


g εἰς τοῦ Χριστοῦ γένγησιν ed. Ceterum Latina omnía Graecis 
itteris scripta om. ed. YE 


Cantores: 4t omnium creator et dominus tempora vestra , Augusta- 
rum et sf cH imi m conservet! populus ter: Domine, serva ! 
Cantores: Exaudiat Deus populum vestrum ! populus ter: Domine, 


serva! et sic fausta omnes ac vitam diuturnam Lmperatori carmin 
apprecantur. 


CAP. 34. 


Quae a cancellariis quaestoris in processibus Dominorum ad 
magnam ecclesiam Latine canuntur , haec sunt. 


2 In nativitate Christi: De Maria virgine natus est, et Magí ab 
oriente cum muneribus adorant. Responsio: Christus Deus noster 
à conservet imperium westrum per multos annos et bonos! Die lu- 
minum: Joannes in lordane baptizat Dominum: is rursus (aut; 


Constantinus Porphyr. Vol. 1, 24 


370. CONSTANTINI PORPHYROGENITI : 


xj τῆς ἀναστάσεως" »κοὺμε χγρουχηφίξους ἐστ ér σεπούλτους 
ἐτ τέρξια δίερρε. σουρρέξιτ." ἑρμηνεύεται" ,,ἂν τῷ σταυρω- 
ϑῆναι. καὶ ταφῆναι τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀνέστη "" ἄλλως: »9 
M erpdiini καὶ ταφεὶς καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστάς." ἀπό- 
χριμα ο,ΚΚρύστους. Ζέους. Νόστερ. χοὺμ." xai τὰ ἑξῆς. &ig^ 
τὴν ἁγίαν πεντηχοστήν" οχουμμανδαβὲτ. σπηρίτουμ. σάχτουμι. 
Ms. 148.b σούπεφ τοῦος ἀπόστολος." ἑρμηνεύεται" »Ó καταπέμψας τὸ 
ἅγιον πνεῦμα ἐπὲ τοὺς σοὺς ἀποστόλους." daóxgiua* ,  ,ἸΚρέ- 
στους. Zféovg. Νύστερ. χοὺμ. σέρβετ. ἡ ἠμπέριουμ. βέστρουμ. 
zig. μούλτος. ἄννος. ér. flóvog. εἰς τὴν μεταμόρφωσιν "10 
ο»χοὺν τραγεφιγγουράτους ἐστ iv uowreu." ἑρμηνεύεται" ,,ὃ 
μεταμορφωϑεὶς ἐν τῷ ὕρει." ἀπόκριμα" » Kgororovc. “Ἴέους. 
Νόστερ. κοὺμ. σέρβετ." καὶ τὰ ἑξῆς. ᾿ 


ΚΕΦ. οε΄. 


 Ἔχϑεσις d λεγομένων ὑπὸ τῶν βουχαλίων ἐπὶ τῆς τραπέζης 15 
τῶν i9' ἀχουβίτων. 


Τοῦ βασιλέως ἀκουμβίζοντος ἐπὶ τῆς τραπέζης, καὶ τῆς 
συνήϑους τάξεως πάσης τελουμένης, ἐπειδὰν διὰ νεύματος 
τοῦ πραιποσίτου ὀφείλωσι καϑεσϑῆναι οἱ κεχλημέγοι φέλοι, 
λέγουσιν οἱ πέντε βουκάλιοι" ,κογσέρβετ Zíéovg ἠμπέριουμ2ο 

, LU! , 
Béorgovu," 0 ἔστι μεθερμηνευόμενον" φυλάξει ὃ Θεὸς τὴν 
-" , ^ 
βασιλείαν ὑμῶν. εἴτα δέχεται ὃ εὖ καὶ λέγει. οβόνα τοῦα 
σέμπερ," 0 ἔστι μεθερμηνευόμενον" rà ἀγαϑά cov διήνε- 
xQOc." καὶ πάλιν λέγει ὃ τέταρτος" οβίκτωρ σῆς σέμπερ," 

6. N. pro πεντηκοστήν ed. 20. χώγσερβετ ed. 
id 
postea) δἰ acclamat: ΑἹ te volo baptizari. Sancta et magna do- 
miuica resurrectionis: Cum crucifi xus et sepultus esset, tertia die 
resurrexit. |n sancta Pentecoste: Qui Spiritum sanctum super Apo- 
stolos misit. n transíiguratione: Qui transfiguratus est in monte. 
(Responsio semper eadem: Christus Deus noster etc.) 

CAP. 75. 
Expositio €órum , quae a vocalibus ad mensam XIX accubi- 
tuum. Latine dicuntur. 


Imperatore mensae accumbente, et solenni ritu omni pera- 
cto, quando ad nutum praepositi advocati ad convivium amici 
considere debent, quinque vocales seu cantores Latino sermone 
dicunt : Conservet Deus imperium vestrum! postea quintus ac- 
cedit et dicit: Bona tua semper; rursus quartus dicit: Fiector 
sis semper! porro tertius ita: Multos annos wictorem te faciat 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.75. 971 


0 ἐστι μεθερμηνευόμενον" οτροπαιοῦχος ἔση ἀεί." καὶ ei 
οὕτως λέγει ὃ y* ομούλτους ἄνγους φικίδια 9? Zífovc," 0D 
ἐστι μεθερμηνευόμενον" ,»γιχοποιόν σὲ ποιήσει πάντοτε." C 
καὶ εἶϑ᾽ οὕτως λέγει 0 β. ,,ιβίάτωρ φατζία σέμπερ,᾽ ὃ ἐστι 
μεθερμηνευόμενον" οινιχοποιὸς ἧς πάντοτε." καὶ τελευταῖον 
λέγει ὃ «* tovc πρένστεϑ, 0 ἐστι μεϑερμηνευόμενον" ,,ὁ 
Θεὸς παρέξοι (18.) Κατὰ δὲ κερασίαν πιόντος τοῦ βασι- 
λέως, λέγουσιν οἱ βουκάλιοι. ,,βήβητε, Δόμηνε ἠμπεράτορες, 
ἣν μούλτος ἄγνος" 4έους ὀμνήποτενς motortO," 0 ἐστε με- 
τοϑερμηγνευόμενον" ,níere, Κύριοι βασιλεῖς, ἐν πολλοῖς ἔτεσιν, 
ὃ Θεὸς παντοδύναμος παράσχοι." εἶτα δέχεται ὃ β', καὶ λέ- 
γει" ,ζήσατε χαλὴν ζωὴν, δεσπόται." καὶ μετὰ τοῦτο λέγει ÓEU.L.216 
&* ,,Δέους noévore9 ," δ᾽ ἐστι μεϑερμηγευόμενον" ,, Θεὸς 
παράσχοι." εἰς τὸ χράμμα λέγει ὃ α΄ ,,ἡἦν γαυδίῳ πραν- 
150eize, Φόμηνι,᾽ 0 ἐστι μεϑερμηνευόμενον" ,,v χαρμοσύνῃ dot- 
στήσατε, Κύριοι." καὶ εἶθ᾽ οὕτως λέγει ὁ B * £v χαρᾷ 
ἀριστήσατε, δεσπόται." εἰς τὸ ὀπτόμισον λέγει Q αὐ ,,εὐχα- Ms.14g.a 
ριστοῦντες τῷ Θεῷ ἀπολαύετε, δεσπόται." κατὰ μίσσον δὲ 
λέγει ὃ α΄ ,τῶν δωρεῶν τοῦ Θεοῦ ἀπολαύετε." τοῦ δὲ 
οοβασιλέως ἀποτιϑεμένου τὸ μανδήλιον αὑτοῦ ἐπὲ τῆς τραπέΞ: 
ζης, καὶ τῶν φίλων ἀνισταμένων, λέγουσιν οἱ &* ,fóvo 416- 
μνω σέμπερ,᾽" à ἐστι μεϑερμηνευόμενογ" τῷ καλῷ Κυρίῳ 7 
τιμὴ πάντοτε. ; 


2. φιχίδιαϑ cod. 8Β. βήβητε cod. | 9. περστεϑ' cod. 14. 
. ΗΥἿΓ .4NA410 JIPANAEIT.AI cod. 18. μέσον cod. 


Deus; secundus deinde: Victor semper eris! postremo primus: 
Deus praestet! (1L) Aquam vero vino mixtam cum Imperator bibit, 
yocales acclamant: Bibite, Domini Imperatores, in multos arinos ! 
JDeus omnipotens praestet! Postea secundus sequitur, et dicit: Pi- 
vite vitam praeclaram , Domini! mox primus dicit: Deus praestet. 
Dum vinum diluit, primus: Jn gaudio prandete , Domini ;: secundus 
Graeco sermone: Hilariter, Domini, convivium celebrate. Dum 
cibi afferuntur, primus dicit: Gratias Deo agentes fruimini, Domini ! 
post missus primus dicit: Donis Dei fruimini. lmperator vero post- 
quam mantile suum in mensa deposuit, et amici surrexere , quinque 
vocales dicunt: Bono Domino sit semper" gloria !: 


372 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ΚΕΦ. oz. 

B Εὐφημία ἅμα πρωὶ ὑπὸ τοῦ στρατοπέδου ἐχβοωμένγη. 

,0 δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα αὔγουστοι, τοὐύμβηκας" ὃ λαὺς 
ὁμοίως ἐκ y. οἱ χράχται ,,βασιλεῦ οὐράνιε" ὃ λαύς- 
»»στέψον γίχαις τοὺς βασιλεῖς ἡμῶν y* ,»υἱὲ Θεοῦ, τούτοις 
συμβασίλευσον"" ὃ λαὸς ὁμοίως y. οἵ χράχταε ς,ϑεοπρό- 
βλητοι"" ὃ λαύς" ,,μιμήσασϑε Θεοῦ φιλανϑρωπίαν." oí 
κράχται" ,,γἡμεῖς, ὦ στρατόπεδα, πῶς τροπώσομεν πολεμί- 
ους; ὃ λαός" ,,Θεοῦ φυλάσσοντες τὴν πίστιν, xai τὴν εὐ-- 
γνωμοσύγην δεσποτῶν" y. xai πάλιν ὃ λαὸς λέγει" ,,076-10 

ἀρεώσει ὃ Θεὸς τοὺς βασιλεῖς ἡμῶν, vai Κύριε, εἰς πολλὰ ἔτη. 


ΚΕΦ. ob. 


Ἑὐφημία λεγομένη ὑπὲ τοῦ στρατοπέδου, ἡγνίχα κατὰ πολεμίων 
ἐπιγίκια ἄγεν ὃ αὐτοχράτωρ, ἢ σιτηρέσιον δοϑείη τῷ στρατοπέδῳ, 
εἴτε τις ἄλλη βασίλειος διανομή" τὰ αὐτὰ δὲ λέγεται xai 15 
σιλεντίου dyouéyov. 


»»Πολλὰ er τῶν βασιλέων" y. οὐ δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα 

D μεγάλων βασιλέων καὶ αὐτοχρατύρων πολλὰ τὰ Pm γ. γ)ῦ 

δεῖνα xai ὃ δεῖνα τῶν εὐσεβεστάτων αὐγούστων πολλὰ τὰ &- 
τὴ" y. τῶν πορφυρογενγήτων πολλὰ τὰ ἔτη" γ. ,,γϑεο-ο 

προβλήτων βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" y. .,γϑεοχυβερνήτων βα- 


5. τούτους cod. 19. x«i ó δεῖγα om. ed. 


CAP. 76. 
Acclamatio , quae mane simul ab exercitu instuititur. 


. ΝΟ IN, Augusti , tu vincas! sic populus ter. Cantores: δα coe- 
lestis! populus : Imperatores nostros victoriis corona, ter, Fili Dei, 
cum hís impera! populus similiter tribus vicibus. Cantores: 4 Deo 
promoti; populus: Imitamini Dei in homines amorem, Cantores: 
Νος, o exercitus, quomodo hostes in fugam vertemus? populus: 
Dei fidem ac Dominorum aequitatem servantes, ter; rursus populus: 
Deus Imperatores nostros corroboret! imo, Domine, multos in annos. 


CAP. 77. 


Acclamatio exercitus, si Imperator triumphum de hostibus ducit, 
aut annona aliave imperatoria largitio exercitui distribuitur : 
eadem quoque, silentio facto , recitantur. 


Imperatoribus multos annos! ter. IN. N. magnis Imperatoribus 
et Augustis multos annos! ter. IN. N. piisssimis Augustis multos an- 
nos! ter. Porphyrogenitis multos annos! ter. 4 Deo promotis Im- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.785. 979 


σιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" y. .»κοσμοσυστάτων βασιλέων πολλὰ 

τὰ ἔτη" y. ,γκοσμοποϑήτων βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" y- 
»γἀνδρειοτάτων βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" y. .γνικητῶν [fagi- Ed.L. 217 
λέων πολλὰ τὰ x" y. γεχϑρολετῶν βασιλέων πολλὰ τὰ 

πέτη" y. οτροπαιούχων βασιλέων πολλὰ τὰ Epp γ΄. ,γείρη- 
γοποιῶν βασιλέων ἠολλὰ τὰ ἔτη" y. γπλουτοποιῶν βασι- 

λέων πολλὰ τὰ ἔτη y. ,,09900050v βασιλέων πολλὰ τὼ 
ἔτη" y. ,,Qvià Θεοῦ, ζωὴν αὐτῶν" y. .,)γυἱϊξ Θεοῦ, συμ- Μ5.1ή9.» 
βασίλευσον αὐτοῖς y. ,,vià Θεοῦ, χάρισαι ἡμῖν αὐτοὺς B 

107. ,,vià Θεοῦ, τοὺς χρόνους αὐτῶν πλήϑυνε᾽ y. ,γυϊὲ 
Θεοῦ, ἐπάκουσον ἡμῶν y. ,γαῦξει ἡ πίστις τῶν Χριστια- 

γῶν" y. ,,ἡμεῖς δοῦλοι τῶν βασιλέων" y. ,,0 δεῖνα xal ὃ 
δεῖνα μεγάλων βασιλέων καὶ αὐτοκρατόρων πολλὰ τὰ ἔτη." 


à ΚΕΦ. oy. 


i5 Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ τρυγητοῦ ἐν C 
προχένσῳ τῆς “Ἱερείας. 


Δέον εἰδέναι, ὅτι ἔξωϑεν τοῦ παλατίου τῆς “Ιερείας εἰς 

' z x EJ ^ , z , 
τὸ πεδίον, ἤγουν tig τὸ Ζιβάδιον, γίνεται φρινζάτον, περι- 
χαλλεῖ τε xai ὡραῖον, καὶ ἵστανται οἵ τε μάγιστροι xai πραι-- 
Δοπόσιτοι, ἐγθύπατοί τε καὶ πατρίκιοι καὶ ὀφφικιάλιοι καὶ 


9. χάρισε cod. et ed, 


peratoribus multos annos! ter, .4 Deo gubernatis Imperatoribus 
multos annos! ter, Orbem constituentibus Imperatoribus annos mul- 
tos! ter, Ab orbe expetitis Imperatoribus multos annos! ter. For- 
tissimis Imperatoribus annos multos! ter, Victoribus Imperatoribus 
annos multos! ter, Imperatoribus hostium eversoribus multos annos! 
ter. Zmperatoribus triumphatoribus multos annos! ter. [mperatori- 
bus pacificis multos annos! ter, Imperatoribus munificis multos 
annos! ter. Imperatoribus orthodoxis multos annos ! ter. Fili Dei, 
ipsis vitam diuturnam concede! ter. Fili Dei, una cum ipsis regna! 
ter. Fili Dei, hos nobis concede! ter. Fili Dei, tempora eorum au- 
po ter. Fili Dei, nos exaudi! ter, Crescat f ides Christianorum ! ter. 

os servi Imperatorum ! ter. IN. .N. magnis Imperatoribus et Augu- 
stis multos annos ! 


CAP. 78. 
Observanda in die vindemiae in processione € palatio Hieriae. 
Quando extra palatium Hieriae in campo seu prato tugurium 
constructum , et tempus vindemiae pulchrum et serenum est, magi- 


stri , praepositi , proconsules , patricii, officiales et senatores e τὸ 
dione. tugurii et vitium, post eos duorum gregum factionarii una cum 


37Á . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Η͂ ^ ΕῚ ^ - , ^, εἰ 4 - 
λοιποὶ συγχλητικοὶ GvrixQU τοῦ τοιούτου φρινζατου καὶ τῆς 
ἀμπέλου, xoi μετὰ τούτους οἱ τῶν δύο μερῶν δῆμοι μετὰ xod 
τῶν δημάρχων. 0 δὲ βασιλεὺς χάτεισι μετὰ τοῦ πατριάρχου 

Ὁ ἀπὸ χολοβίου, φορῶν xci τὸ χρυσοπερίχλειστον σαγίον, ὃ δὲ 
, M * , 
πατριάρχης ἀπὸ φελωνίου xci ὠμοφορίου, xai δὴ τούτων sio-5 
^ ^ - -€ M 
ερχομένων ἐν τῷ πρὸ τῆς ἀμπέλου ἀναδενδραδίῳ, (ἐχεῖσε yao 
, ; » * , f * 
ἵσταται τράπεζα μαρμάρινος, ἐν T ἀπόκεινται ai σταφυλαὶ 
5 e d 
μετὰ καγισχίων,) καὶ s9' οὕτως πλησιάζουσιν οἵ τε μάγιστροι 
xal πατρίκιοι xa) συγχλητιχοὶ xai οἱ τῶν δύο μερῶν Ónuag- 
χοι μετὰ καὶ τῶν δημοτῶν: xai δὴ τοῦ χουράτωρος προσφέ-το 
govroc τὴν βούτην μετὰ τῶν στἀφυλῶν, ποιεῖ ἐχεῖσε εὖ- 
χὴν ὃ πατριάρχης κατὰ τὴν τῆς ἐχχλησίας ἀκολουϑίαν. 
καὶ μετὰ τὴν εὐχὴν λαμβάνει ἕν βοτρύδιον ὅ πατριάρχης, uod 
ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ: ὁμοίως xai 0 βασιλεὺς πάλιν δίδωσι 
-»" ' ' 5 e » rf ' LE c € 
τῷ πατριάρχῇ, xat εἰϑ' οὕτως εἰσέρχονται κατα: τάξιν μὴ 17515 
* , ', 
ἘΔῚ,. αιδσυγχλήτου ἄρχοντες, οἵ τε μάγιστροι xa) ἀνϑύπατοι καὶ πα- 
« » w , 
τρίκιοι xai ὀφφιχιάλιοι xat oi δήμαρχοι xai ὃ τῆς καταστα- 
* , € ᾳ τῷ , » «ὦ € ^ $5 A - 
σεως, xai δίδωσιν, £V ἐχάστῃ αὐτῶν ὃ βασιλεὺς να μιᾶς 
σταφυλῆς. ὅτε δὲ τῷ πρώτῳ μαγί ἐπιδοϑὴ ; τοῦ βα- 
σταφυλῆς. τε δὲ τῷ πρώτῳ μαγίστρῳ ἐπιδοϑῇ maga v - 
5 , c ' 1 ' € 
Ms. τι5ο.«σιλέως ἡ σταφυλή. λέγουσιν τὰ δύο μέρη ἡνωμένοι ἀπελατι-20 
M ΕΣ , - - - - ' 
. X0», 2406 €  ,,46x τοῦ λειμῶνος τῆς γνώσεως τοῦ δεσπότου 
^ , L4 « ^ 
τῆς σοφίας τρυγήσαντες ἄνϑη, ἱερὰ τάξις τῶν ἐντίμων πα-᾿ 
, ^ » ὸ τ , : ι 
vQuxloy, ἐν τῷ προσφέρειν τῶν ἀσμάτων τὰ πληϑη, κεφαᾶλην 
; c * ^ . ^ 
χαταστέψωμεν, ὡς οἶχον τῆς εὐωδίας τῶν νοημάτων, Gvrt- 
, ^ - ^ 
λαμβάνοντες τῶν ἐχείγου τερπνῶν χαρίτων. ἀλλὰ, ἀϑάνατεϑ 
À Ὕ - C ut ' o6, 2. 3 ' 1 ' - . 
p βασιλεῦ τῶν ἁπάντων, σὺ δίδου ἐπὲ πολὺ ταύτην τὴν togrzv 
M 
12. χατὰ τὴν R. χαὶ τὴν cod. et ed. 
demarchis adstant. Imperator, colobio et sago auro circumtexto indutus, 
cum patriarcha penulam seu casulam gestante procedit, et postquam ad 
primum vineae arboretum, ubi mensa marmorea, in qua canistra cum 
uvis lacent, pervenere, magistri quoque, patricii et senatores cum de- 
marchis et factionariis utriusque factionis accedunt, et curatore dolium 
uvis plenum proferente, patriarcha preces et officium ecclesiasticum reci- 
tat; quo facto uvam unam sumit et Imperatori dat, Imperator rursus pa- 
triarchae tradit, atque ita ordine principes senatus, magistri, procon- 
sules, patricii, officiales, demarchi et cerimoniarius accedunt, quo- 
rum singulis uvas singulas Imperator distribuit, Postquam primo 
magistro uva ab Imperatore tradita est, duae factiones apelaticum 
toni primi recitant: E prato cognitionis Domini sapientiae floribus 
sacris collectis, ordo illustrium patriciorum , multis: cantionibus 
prolatis, caput. coronemus , ut. domum boni odoris cogitationum , 
suscipientes iucundissimas eius gratias, Sed rex immortalis omnium, 


* 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 79. 375 


τῷ κόσμῳ τῆς αὐτοχράτορος ἐξουσίας ὅ δεῖνα τοῦ ϑεοστέπτον 
'χρισϑέντος βασιλέως." ἄλλος, ἦχος m. δ’ ,,ἡ ἀρετή σου, ὡς 
ἄμπελος εὐχληματοῦσα, βότρυας εὐφροσύνης βλαστάνει, ἐξ 
ἧς τρυγῶσα ἡ ὑὕφήλιος ἅπασα καὶ τὸ ποτήριον πλῆρες χε- 
δράσματος πιοῦσα, ἐν εὐφροσύνῃ ἄδουσα, σὺν τῇ μυστικῇ σου 
xai δουλιχῇ τάξει τῶν πατριχίων ἑορτάζει τὴν σὴν ἀνέσπε- 
ρον ἀνάληψιν τῆς αὐτοχρατοριχῆς ἐξουσίας, ὃ δεῖνα, τὸ ἐκχέ- 
γωτον φρέαρ τῆς οἰκουμένης." ἦχος y* ,,εὐχληματοῦσα uu- 
πελος οἱ κραταῖοι ἀγεδείχϑησαν δεσπόται, εὐφϑασίας βότρυ- 
13O0ac διανέμοντες πᾶσι. διὸ καὶ κατευφραίνονται αἱ σχολαὲ xai 
7 σύγχλητος, τρυγητιχκὴν ἀπόλαυσιν ἐχτελοῦγτες ἐν τοῖς. ἐρεί- 
ας δώμασιν. διὸ πάντες χραυγάζομεγ" χαρὰ ἀνεχλάλητοςα 
ἐπεδήμησεν τῷ xócuq.". xai μετὰ τὸ πληρῶσαε τοὺς δεσπό- 
τας τὴν διαγομὴν τῶν βοτρύων ἐν τοῖς ἄρχουσι, καὶ Aaufa- 
χὔγουσι τὰ δύο μέρη ἀνὰ νομισμάτων ἕξ εὐεργεσίαν διὰ dmo- 
χομβίων καὶ ἐπεύχονται τοὺς δεσπότας, καὲ ἐξεοῦσιν. οἵ δὲ 
δεσπόται ἀνέρχονται μετὰ τοῦ πατριάρχου ἐν τῷ παλατίῳ, 
xai συγεστιώμεγοι εὐφραίγονται ἅμα καὶ ἡ σύγκλητος. 


: ΚΕΦ. o9'. 
20 "4xie ἀδόμενα τῷ ὑπάρχῳ τῇ χυριαχῆ τῆς βαιοφῴρου ἀπιόντε D 
ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου μάρτυρος Ῥωμαγοῦ. 


“ἔχονται οἱ τοῦ μέρους τῶν Βενέτων ἐν τῇ καμάρᾳ φοῦ 


da orbi saepissime festum hunc diem maiestatis Imperatoriae, W. a 
Jeo coronati unctique Imperatoris. Aliud carmen toni obl quarti: 
Virtus tua, ut vius foecunda uvas laetitiae profert, e qua terra 
omnis soli subiecta fructus colligit , et poculum vino plenum exhau- 
riens laetaque canens, cum secreto subiectoque tibi patricierum or- 
dine fastigium imperatoriae maiestatis nunquam obscuratum cele- 
brat, N. fons orbis terrarum semper abundans. Ut vitis potentis- 
simi Domini , uvas laetitiae omnibus impertientes, ostensi sunt. 
Propterea scholae et senatus laetantur , vindemialem laetitiam in 
Hieriae aedibus  elebrantes. Propterea clamamus omnes: Gaudium 
ineffabile orbem invisit. Postquam vero uvarum distributio proceri- 
bus ab Imperatore facta est, unaquaeque factio sex numismatum a- 
pocombium. Imperatoria liberalitate accipit, et Dominis felicia ap- 
precata discedit. Domini vero palatium cum patriarcha ingressi, 
una cum senatu laeti convivium celebrant. 


CAP. 79. 


Acta , dum praefectus dominica palmarum ad templum S. martyris 
JHomani abit, recitanda. 


Faclionarii Veneti in camera Milii praesto sunt, e& praeéccto 


5 
8)6  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


μιλέου, καὶ τοῦ ὑπάρχου διερχομένου, ἀχτολογοῦσι ταῦτα, 
δηλογότε ἔμπροσϑεν αὐτοῦ προπορευόμεγοι" οὕπαρχε πρω- 
τοσπαϑάριε, καλή σου ἡμέρα, καὶ καλή σου ἡμέρα, καὶ καλὴ 
ἑορτή σου. ὃ ἐγείρας “άζαρον ἐκ τάφου τετραήμερον σώσει 
Ed.L.219xa£ κατευοδώσει xai ἐνδυναμώσει σε, καὶ tig τοὺς δεσπότας 
Ms. 150, b πλείονά σοι παράϑεται τὴν αὐτῶν εὐμένειαν. Θεὸς ἐπισφρα- 
γίσει σοι, τοῦ δεσπότου γνήσιε. τὸ ϑεῖον περισώσει σε, ὅτι 
παγτοφίλητος ὑπάρχεις καὶ ἐνάρετος, καὶ εὐχὰς χκομίζεσαι ἐκ 
τῶν ἀγαπώντων σε. μείνεις ἀδιάδοχος ἐν ζωῇ τῶν δεσποτῶν 
ἡμῶν" ΞΒένετοι ἀξίως σοι εὐχόμεθα, ὅτι τὸν Θεὸν ἡμῶν ἔ-το 
χεις ἐν καρδίᾳ σου" καὶ ὡς ἀγαπῶντα σοι πάντοτε τὸ δίκαι- 
ov* ὅπου γὰρ τὸ δίκαιον ὃ ὕπαρχος φυλάττει, ἐκεῖ καὶ ὃ 
Θεὸς ἡμῶν ὑμνεῖται καὶ δοξάζεται. 80* ὅὃ Θεὸς ὃ ἐγεί- 
ρας «“άζαρον, φύλαττε τὸν ὕπαρχον." xai εἶϑ᾽ οὕτως δέχε- 
Βται τὸ μέρος τῶν Πρασίγων εἰς τὸν ἅγιον Ιωάνγην τὸν ϑεο-τ5 
λόγον, xai ἀχτολογοῦσι τὰ ὅμοια, δηλονότι ἔμπροσϑεν αὐτοῦ 
χαὶ αὐτοὶ προπορευόμενοι, καὶ πάλιν δέχεται τὸ μέρος τῶν 
Βενέτων ἐν τῷ πραιτωρίῳ, xai ἀκτολογοῦσι τὰ ὅμοια, δηλον- 
ὅτι καὶ αὐτοὶ προπορευόμενοι ἔμπροσθεν αὐτοῦ, ἕως ἂν 
πληρωθῇ ἡ αὐτὴ ἀκτολογία, καὶ εἶϑ’ οὕτως ὑποστρέφουσιν. 20 


8. χομίζαισε cod. et ed, Cf. Reisk. ad h. 1. 


digtediente, ante ipsum procedentes acclamant: Praefecte protospa- 
tharie, pulchra dies tua , pulchra dies tua, pulchrum hoc festum 
tuum! Qui post quatuor dies Lazarum e sepulcro excitavit, ser- 
vet te, in via recta ducat, et apud Dominos plura concedat. Be- 
nevolentiam eorum Deus tibi obsignet , Domini amice, divinum 
numen te servet, quoniam carus omnibus ac virtutibus ornatus 
es, preces ab amicis tuis tibi afferat! maneas sine successore in 
vita Dominorum nostrorum! Nos Feneti iure te precamur, quod 
Deum nostrum habes in corde tuo, et iustitiam semper et ubique 
amas. Uhi enim praefectus iustitiam servat , ibi et Deus noster cele- 
bratur ac laudatur. Deus, qui Lazarum resuscitasti , serva prae- 
fectum! Sic quoque grex Prasinus in S. Ioannis Theologi consti- 
tutus acclamat, coram praefecto et ipse procedens. Rursus factio 
Veneta in praetorio praesto est, dumque ipsa coram praefecto pro- 
tedit, acclamat, usque dum solennis ille ritus peractus est, et sic 
domum revertuntnr. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.80.0. 977 


ΚΕΦ. π. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν εἰς τὴν τοῦ δημάρχου χαλημέριν τῇ 
τρίτῃ τῆς Γαλιλαίας. 


᾿Απιόντος τοῦ δήμου μετὰ χαὲ τοῦ ὀργάγου εἰς τὴν αὖ- 
Big» τοῦ δημάρχου, καὶ αὐτοῦ χατιόντος ἐμπράτως, ἤτοι με- αὶ 
τὰ τοῦ χλανιδίου, xai καβαλιχεύοντος καὶ ἱσταμένου, ἄρχον» 
ται οἱ τοῦ μέρους ἀχτολογεῖν αὐτῷ ταῦτα" ,,ιτὴν καλὴν ἡμέ- 
ραν ποιήσωμεν μετὰ τοῦ δημάρχου τῶν Βενέτων. τρισάγιε, 
βοήϑησον τοὺς δεσπότας, καὶ σὺ αὐτοὺς ϑεράπευσον ἐπὶ πᾶ- 
IOgip, πλεογάζων τῆς ζωῆς αὐτῶν χρόνους, σὺν ταῖς τιμίαις 
αὐγούσταις ἐν τῇ πορφύρᾳ εἰς, τελείαν χαρμονὴν τῶν Ῥω- 
μαίων καὶ Βενέτων τῶν γνησίων ὑμῶν δούλων. ἔσ- ἅγιε, 
τρισάγιε, τοὺς δεσπότας φύλαττε, πνεῦμα τὸ πανάγιον, τὰς 
αὐγούστας σχέπασον. Κύριε, ζωὴν αὐτῶν διὰ τὴν ζωὴν ἥ- 
15ud». ἔσ. ἄ. 0L ào. Κύριε, χαῖρε, καλή cov ἡμέρα- ὅλη Ὁ 
ἡμέρα σήμερον καλή σου ἡμέρα γίνεται" ὃ δεῖνα πρωτοσπα- 
ϑάριε καὶ δήμαρχε, πολλοί σου χρόνοι" ὃ ἀναστὰς Θεὸς 
ἡμῶν ζωὴν, ὑγείαν δώσει cot, τοῦ δεσπότου γνήσιε, τὸ ϑεῖ- 
ον περισώσει σε, x«i πλείονα δωρήσηται Θεὸς ὃ ἐπουράνιος, 
“οἵνα εὐτυχοῦντός cov ὁρῶμεν xai χαιρώμεϑθα. τοῦτο m&YTOGMs.i51.a 
γίνεται προγοίᾳ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. ἀξίως σοι εὐχόμεθα Βέ- 
γετοι, παγχόσμιε, ὅτε ὑπερβάλλουσαν ἔχεις καλοϑέλειαν, xat 
εὐχὰς κομίζεσαι ἐκ τῶν ἀγαπώντων σε" ὡς γὰρ ἀγαπῶμέν 


7.ZXO.4. Ἰστέον, ὅτι, τοῦ δήμου ἀχτολογοῦγτος, αὐλεῖ τὸ ὄρ- 


yavor. 
CAP. 80. .. , 


Observanda in die honoris demarchi die tertia Galilaeae. 


Postquam factio cum organo in aulam tribuni abiit, ipseque 
actu seu in tunica descendit, et equo vectus substitit, factionarii 
haec ipsi acclamare incipiunt: Laeti hunc diem cum tribuno Fene- 
torum celebremus! ter sancte, Dominis auxilium affer, curam eorum 
in omnibus suscipe, vitam eorum augens cum venerandis Impera- 
tricibus in purpura, ad perfectam laetitiam Romanorum ac Vene- 
torum, verorum servorum tuorum. Sancte, ter sancte , Dominos 
custodi, spiritus sanctissime, Augustas tuere! Domine, vitam ipsorum 
per nostram vitam! Salve, Domine, pulchra est haec dies tua! 
hodierna dies tota pulchra tibi dies f^ ! N. protospatharie et de- 
marche , multa tibi tempora! Deus , qui δ mortuis resurrexit , sal- 
vam vobis vitam concedat! Genuine Dominorum famule, divinitas 
te conservet, pluraque Deus coelestis tibi concedat, ut te felicem 
videamus et gaudeamus! hoc omne providentia Dei nostri. accidit. 


3η8 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


3 » 2. 2 , i15. ^, - C ὧν: 
Ed.L-220 σοι, ἀξίως σε εὐχόμοϑα, ἵγα ἀδιάδοχος βιείνῃς διοικῶν ἡμᾶς. 
y 2 ' d , 3 
ἐσ’ ὃ ἀγαστὰς Θεὸς ἡμῶν, φύλαττε τὸν δήμαρχον." ἰστέ- 
ον, ὅτι χαὶ οἱ τοῦ μέρους τῶν Πρασίγων τὴν ὅμοίαν τάξιν 
καὶ ἀχολουϑίαν ποιῶσιν τῷ ἰδίῳ δημάρχῳ, καὶ τὰ αὐτὰ ἄχτα 
ἀχτολογοῦσιν αὐτῷ. χρὴ γινώσχειν, ὅτι, τῆς προῤδηϑείσης5 
τάξεως καὲ ἀχολουϑίας τελεσϑείσης ἐν τῷ τοῦ δημάρχου oi- 
xq, ὀψικεύει ὠπὸ τῶν ἐχεῖσε αὐτὸν Ó δῆμος ἕως τοῦ ἵἱτιπο-- 
, - , ET M 
δοομίου, δηλονότι αὐτοῦ ἱσταμένου ἐν τῷ δεκάτῳ καγκέλλῳ. 
^ ' 3 - « , , e Y c i E Y ^ 
pxai τούτου ἐχεῖσδ ἱσταμένου, πάλιν ἵσταται ὃ δῆμος ἀχτολο- 
-- [χὰ ^^ - 3 4 
γῶν αὐτῷ ταῦτα. οἱ κράχται: καλῶς ἦλϑες, ϑεοστέπτωντο 
1 ^ d Li E y - 
6 δοῦλος." ὃ λαὸς , καλῶς ἤλϑες." οἱ κράχται" ,καλῶς ἢλ- 
5 * - - τ .» 
Sec, προβολὴ εὐεργετῶν »᾽" ὁ λαὸς ,,καλῶς ἤλϑες. οἱ χρά- 
^w € ^ 5 , ^ 
wrap καλῶς 5A9tcg, ὃ εὐγεγὴς ἐκ ἢ κα Διά ὃ λαὸς .,κα- 
^— € , ^ € P" 
Aoc ἤλϑες." οἱ xgaxrat* ο,,χαλῶς nÀ9tsc, ὁ δεῖνα πρωτοσπα- 
Ὧν , - , - 5 
ϑάριε xai δήμαρχε τῶν Βενέτων"" ὃ λαὺς «καλῶς ἤλϑες." τ5 
, 5 c , LI 1 
οἱ χράχται" .,αλλ᾽ ὃ πάντων ποιητὴς καὲ δεσπότης" ὃ λα- 
^ i € 2219. 23 € , $ € » U ὃ f« ^5 
06 καλῶς 7 EG, «0E bs pied »0 «vaorac παραδόξως &x 
, ^ " » « , 
τάφου" ὃ λαὸς .,καλῶς TÀO9tc." οἱ κράχται" ,,χαὶ τὸ 
owe δ um ἡ 
χαῖρε δεδωχὼς μυροφόῤοις"" ὃ λαὸς ,,χαλῶς ἤλϑες. οἱ 
κράχται" ,,00c χρόγους gov πληϑύγει εἰς μήκη χρόνων "20 
Có À ὸ χαλ »" 5λ9ε » οἱ " ' L* » : c Q9 ^ ς ὦ 0 
ὁ λαὸς ,,»καλῶς ἤλθες." οἱ 'xguxrai* ,60* ὃ Θεὸς ὃ ἅγιος, 
, ' , € * € , 
φύλαττε τὸν δήμαρχον" xai ὃ λαὸς ὁμοίως ἐκ y. lovéov, 
ὅτι καὶ οἱ τοῦ μέρους τῶν Πρασίγων τὴν ὅμοίαν τάξιν x«t 


Merito tibi nos Veneti, ornatissime , apprecamur, quod superabun- 
dantem benevolentiam habes, et preces a cultoribus tuis accipis : 
ut enim te amamus, ita et fausta tibi iure apprecamur: ut sine 
successore diu inter nos commoreris. Deus noster, qui resurrexit , 
demarchum custodiat, Grex Prasinorum eundem ordinem ritumque 
erga suum tribunum observat eademque acta ipsi accinit, Quo ritu 
et officio. in aedibus cius peracto, factio tribunum suum inde ad. 
circum comitatur, ipso scilicet in decimo cancello constitato , quo 
facto, rursus populus consistit hunc in modum ipsi acclamans, Pul- 
εἶν venisti, famule principum a Deo coronatorum! populus: Pul- 
chre venisti! Cantores: Pulchre venisti, a. principibus benevolis 
promote! populus: Pulchre venisti ! Cantores: Pulchre venisti, illu- 
stribus maioribus orte! populus: Pulchre venisti! Cantores: Pul- 
chre venisti, N. protospatharie et tribune Venetorum ! populus: Pul- 
chre venisti! Cantores: 4t omnium creator et dominus; populus: 
Pulchre venisti! cantores: Qui admirandum in modum e sepulcro 
resurrexit ; populus: Pulchre venisti! Cantores: Et unguenta affe- 
rentes: salutavit; populus: Pulchre wenisti! Cantores: Annos ve- 
stros multum augeat! populus: Pulchre venisti! Cantores: Deus 
sancte, tribunum conserva; populus eadem ter. Ceterum factio Pra-* 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 81. 979 


Ll - , * M ὌΝ » 
ἀχολουϑίαν ποιῶσιν τῷ ἰδίῳ δημαρχῷ, καὶ τῷ αὐτὰ uxru 
»-Ὁ E - - j? —- , 
ἀχτολογοῦσιν αὐτῷ καὶ ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ. 


ΚΕΦ. πώ. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ γυμφαγωγίῳ. 


5 Τῇ ἑσπέρᾳ ἀπέρχονται τὰ δύο μέρη μετὰ καὶ τῶν ἰδίων 
ὀργάνων, xai τῆς νύμφης χκατιούσης καὶ ὀψιχευομένης ὑπὸ Ὁ 
πληϑίων καὶ χειροχυμβάλων, μετὰ τὸ καβαλικεῦσαι αὐτὴν 
ἵσταται, καὶ ἀκτολογοῦσι τὰ δύο μέρη ταῦτα. 5γκαλῶς ἦλϑες, 
ϑεοστέπτων ἡ δούλη" ὃ λαὸς ἐχ y καλῶς ἦλθες." οἱ κρά- Ms. 151.b 

τοχται" ρχαλῶς ἦλθες, προβολὴ εὐεργετῶν" ὃ λαὸς ἐκ y 
καλῶς ἦλθες. οἱ κράχται " γγκαλῶς ἤλϑες, Tj εὐγενὴς ἐκ 
προγόνων " ó λαὸς ἐκ y ,καλῶς ἦλϑες.᾽ οἱ χράχται" ,, ὅσ" Ed.L. 221 
6 Θεὸς ὃ ἅγιος, τοὺς νεονύμφους φύλαξον" πνεῦμα τὸ πα»- 
ἅγιον, τοὺς συμπενϑεροὺς φύλαξον" ἅγιε, τρισάγιε, τοὺς 

τὐπαρανύμφους φύλαξον." καὶ λέγουσι τὴν φωνὴν ἢχ. αὐ ,,ἀν- 
ϑὴ ἐσώρευσα τοῦ ἀγροῦ, καὶ εἰς τὴν παστάδα εἰσῆκα σπου- 
δῇ: ζευγόνυμφον ἥλιον εἶδον εἰς χρυσέντιμον χλίνην: ἀλλή- 
λα ἠγκαλίζοντο ποϑητὴν ἐπιϑυμίαν" χαρὰ εἰς τὰ χάλλη αὖ- 
τῶν τὰ ἐγγλυχοϑέατα, καὶ ῥόδα τὰ δοδοεύμορφα- χαρὰ εἰς 

φοτὸ ζεῦγος τὸ χρυσόν," : 
8. EXO 4. Ἰστέον, ὅτε dy τῷ χατιέναν αὐτὴν καὶ ἐν τῷ dxr0- 
λογεῖν τὰ μέρη αὐλοῦσι τὰ ὄργανα. 


sina eundem ritum idemque officium erga demarchum suum obser- 
vat, cadem ipsi acta eodemque in loco accinit, 


CAP. 8i. - 


Observanda in sponsae deductione. 


Vesperi duae factiones cum suis organis et sponsa procedente, 
aeque multitudine et musicis cymbala manu pulsantibus stipata, ab- 
eunt, cumque cquo vecta substitit, factiones acclamant: Feliciter 
venis, serva principum a Deo coronatorüm! populus ter: Feliciter 
venis. Cantores: Feliciter venis, a beneficis principibus promota ! 
populus: Feliciter venis. Cantores: Feliciter venis, nobilissimis ma- 
ioribus orta! populus ter: Feliciter venis! Cantores: Deus sancte, 
nuptiis recens coniunctos serva! spiritus sanctissime, soceros utrosque 
serva! sancte, ter sancte, comites sponsae custodi! Postremo voce 
toni I dicunt: Flores agri collegi et in thalamum diligenter contuli. 
Solem novo connubio con'unctum vidi, in venerando cubiculo invi- 
cem desideratam "voluptatem amplectuntur et fovent. Laetitia pul- 
chritudini ipsorum dulcissimae , rosaeque pulchra specie nitentes sint! 
Laetitia aureo amanti part. 


380. CONSTANTINI PORPHYROGENITI 
p ΚΕΦ. πβ' Φ 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν εἰς στεφάνωμα. 


Τῶν νεογύμφων ἐξιόντων ἀπὸ τῆς ἐχχλησίας μετὰ καὶ 
τῶν παρανύμφων, δέχονται τούτους τώ τὸ πληϑία χαὶ τὰ 
χειροκύμβαλα, καὶ ἀκτολογοῦσι τὰ δύο μέρη ταῦτα" ,,05 
σωτὴρ Θεὸς ἡμῶν, τοὺς δεσπότας φύλαττε. ἅγιε, τρισάγιε, 
ζωὴν, ὑγείαν δὸς αὐτοῖς" πνεῦμα τὸ πανάγιον, τὰς αὐγού- 
στας σχέπασον. Κύριε, ζωὴν αὐτῶν διὰ τὴν ζωὴν ἡμῶν. ἔσ" 

ατοῦτο τὸ βασίλειον, Κύριε, στερέωσον." xoi ὅτε πλησιάσωσιεν 
τῇ παστάδι, λέγουσιν ἀπὸ κραχτῶν ἀπελατικὸν 4. α"  ,ÓU10 
ἡμᾶς ἐμετρίασας ἐν Κανᾷ τῆς Γαλιλαίας τὴν ἔννομον ovra- : 
φειαν, ὡς Θεὸς ἐπισφραγίζων" ἐκ μητρικῆς γὰρ παστάδος 
ὡς ἄνϑρωπος προεκλίϑης, καὶ ὡς ηὐλόγησας τοὺς ἐχεῖ᾽ vupt- 
φευομένους, οὕτως xai νῦν εὐλόγησον δυάδα στεφαγουμένην, 
χαταχοσμῶν εὐτεχνίᾳ xoi εἰρηναίᾳ βιώσει." καὶὲ Aéyovcwi5 
ἀπὸ χκραχτῶν" ,,εὐγενεῖς νεόγυμφοι, Θεὸς διαφυλάξει σας" 
ἔντιμοι, ἐνάρετοι, τριὰς χκατευοδώσει σας, εὐλογῶν τὸν γάμον 
σας. ὡς μόνος ὑπεράγαϑος, ὃς ἐν Kov τὸ πρότερον τῷ γά- 

D παρεγένετο, xai ἐν αὐτῷ ηὐλύγησεν τὸ ὕδωρ, ὡς φιλάν- 
ϑρωπος, xai οἶνον μετεσχεύασεν ἀνθρώπων tig ἀπόλαυσιν, ο 
οὕτως εὐλογήσει σὲ μετὰ "καὶ τῆς συζύγου σου. ég* ὅ 
Θεὸς ὃ ἅγιος, τοὺς γεονύμφους φύλαττε, 


CAP. 83. 
Observanda in coronatione nuptiali. 


Sponsum sponsamque ab ecclesia cum suis comitibus egressam 
multitudo populi et musici cymbala pulsantes excipiunt, quibus utra- 
que factio acclamat: Deus, servator noster, Dominos custodi, sancte, 
ter sancte , vitam salvam ipsis concede, spiritus sanctissime , Augu- 
stos tuere, Domine, vitam eorum per nostram vitam ! Maiestatem 
huius Imperii, Domine, confirma! Quando ad thalamum accessere, 
cantores tono primo accinunt: JVostri causa Canae in Galilaea hu- 
milis fuisti , legitimum amorem, ut Deus, obsignans. Ex materno 
enim thalamo , ut homo, te inclinasti, et sicut tum recens nuptos 
beneficiis affecisti , ita et nunc par hoc sertis nuptialibus redimitum 
felici prole orna, ut pacatam vitam transigat! Porro cantores: JVo- 
biles sponsi , Deus vos conservet; illustres , virtutibus decori , tri- 
nitas vos in recta semita ducat, Deus coniugio vestro annuat , ut 
solus benignissimus, qui primum Cananaeis nuptiis interfuit, inque 
ipsis pro suo in homines amore aquae benedixit vinumque ad lae- 
titiam. hominum paravit. Is tibi tuaeque coniugi felicia praestet! 
Deus sancte, recens nuptos custodi! 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.85. 981 


ΚΕΦ. zy. Ed,L. 222 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐν τῷ δείπνῳ τῶν i9' ἰχουβίτων 
εἰς τὸ λεγόμενον Τοτϑικόγ. 


T5 ἐννάτῃ ἡμέρᾳ τῆς δωδεκαημέρου, τῶν δεοποτῶν ἐπὲ Ms.152.a 
δτοῦ δείπνου καϑεζομένων, ὃ καὶ τρυγητικὸν προσαγορεύεται, 
ἐν ταῖς δυσὶν εἰσύδοις τοῦ μεγάλου τριχλίνου τῶν ιϑ' ἀχου-: 
βίων ἵστανται oí μέλλοντες παῖξαι τὸ ΓΓοτϑικὸν οὕτως. ἐν 
μὲν τῷ ἀριστερῷ μέρει, ἐν ᾧ καὶ ὃ δρουγγάριος τοῦ πλοῖ-Β 
μου παρίσταται, ἵσταται ὃ τοῦ μέρους τῶν Βεγέτων μαΐστωρ 
τομετὰ xai ὀλίγων δημοτῶν καὶ τῶν πανδουριστῶν μετὰ τῶν 
πανδούρων, καὶ ὄπισϑεν αὐτοῦ οἱ δύο Γότϑοι φοροῦντες yov- 
vac ἔξ ἀντιστρόφου καὶ πρόσωπα διαφόρων εἰδέων, βαστά- 
ζοντες ἐν μὲν τῇ ἀριστερᾷ χειρὲ σχουτάρια, ἐν δὲ τῇ δεξιᾷ 
βεργία. ὅμοίως καὶ ἐν τῷ δεξιῷ μέρει, ἐν ᾧ καὶ ὃ δρουγ- 
15y&gi0g τῆς βίγλης παρίσταται, ἵσταται Ó τοῦ μέρους τῶν 
Πρασίγων μαΐστωρ μετὰ καὶ ὀλίγων δημοτῶν μετὰ xoi τῶν 
παγδουριστῶν μετὰ τῶν πανδούρων, xai ὕπισϑεν αὐτοῦ οἱ 
δύο Γότϑοι φοροῦντες γούνας ἐξ ἀντιστρύφου καὶ πρόσωπα α 
διαφόρων εἰδέων, βαστάζοντες ἐν μὲν τῇ ἀριστερᾷ χειρὲ σκου-- 
αοτάρια, ἐν δὲ τῇ δεξιᾷ βεργία. καὶ δὴ μετὰ τὴν τοῦ σφαι- 
ροδρομίου ἔξοδον, τοῦ δεσπότου κελεύοντος τὸν τῆς τραπέζης 
η. πέξαι cod. et ed. ΣΧΟ.. Ἰστέον, ὅτι οἱ τὸ Γοτϑιχὸν 


παίζοντες ἀπὸ τῶν δύο μερῶν τῶν δήμων εἰσίν. 13. EXO.4. 
Ἰστέον, ὅτε τὰ σχουτάρια ἀπὸ τῶν σχολῶν αἴρουσιν. 


CAP. 83. 


Observanda in convivio novendecim accubituum , seu mensarum , 
quo tempore sic dictum Gothicum celebratur, 


Nono die dodecahemeri seu duodecim illorum dierum, qui a 
festo nativitatis Christi inde proximi festive hilariterque transigun- 
tur, Dominis ad coenam, quae vindemialis appellari solet, assessu- 
ris, stant in utroque introitu magni triclinii novendecim accubituum 
illi, qui, Gothicum ut ludicrum edant, parati adsunt. Stant autem 
hoc modo. Coram sinistro triclinii ingressu, ubi etiam drungarius 
ploimi adstat, stat magister Venetorum cum paucis quibüsdam suae 
factionis plebeiis et panduristis panduras gestantibus; pone illum 
duo Gothi ferentes gunas, id est rhenones aut pallia pellicea ita, 
ut pilosum et villosum extroversum esset, et vultus seu masqueras 
diversarum specierum, et in sinistra quidem manu scuta, in dextra 
vero virgas. Eadem omnia paene dicenda et intelligenda sunt de 
magistro et plebeiis quibusdam factionis Prasinae, qui ad dextrum 
ingressum stant, adstante drungario vigiliae. Hos itaque tales Im- 


382  . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τούτους εἰσάγεσθαι, εὐθὺς δρίζει ὃ τῆς τραπέζης τῷ ἄρχοντι 
τῆς ϑυμέλης, καὶ αὐτὸς ἐξερχόμενος προτρέπεται τούτους 
εἰσελϑεῖν. οἱ δὲ τρέχοντες xai τὰ σχουτάρια ὑπὸ τῶν ὑπ᾽ 
αὐτῶν βασταζομένων βεργίων τύπτοντες χαὲ χτύπον ἀποτε- 
λοῦντες, λέγουσιν ..τοὺλ TOUA." καὶ τοῦτο συνεχῶς λέγοντεςϑ 
Ὁ ἀνέρχονται πλησίον τῆς βασιλικῆς τραπέζης, ὡς ἀπὸ ὀλίγου 
διαστήματος, κἀκεῖσε μιγνύμεγνοι ἀμφότεροι ποιῶσι xvxAoge- 
Qj παραταγὴν, οἱ μὲν ἔσω τοῦ χύχλου ἀποχλειόμενοι, οἱ δὲ 
ἔξωϑεν περικυχλοῦντες. χαὶ τοῦτο τρισσῶς ποιοῦντες διαχω- 
ρίζονται, καὶ ἵστανται εἰς τοὺς ἰδίους τύπους, οἱ uiv τῶντο 
Βενέτων εἰς τὰ ἀριστερὰ, οἱ δὲ τῶν Πρασίνων εἰς τὰ δεξιὰ 
μετὰ καὶ τῶν ἑτέρων δημοτῶν, καὶ λέγουσιν ἄμφω τὰ Γοτϑι- 
Ed.L.2233 xà, ἅτινά εἶσι ταῦτα, δηλονότι καὶ τῶν πανδούρων τὸ οἰχεῖ- 
ον μέλος ἀποπληρούντων" ,,χαύζας" βόνας" βηχηδίας" ἅγια" 
γαυδέντες " ἐλχηβόνιδες" ἐγχέρτυς" ἅγια" βόνα" ὧρα" Tov-15 
Ms.i52.b zov* βάντες" βόνα ἀμόρε" ἐπισχύαντες" ἰδεσαλβάτους - vava, 
δέους" δέους. σεβακιβα" vaya * δευμογογυγγύβελε" γυβίλους. 
γυβέλαρες * vava * γυβίλους" γυβέλαρες" νανά" τοῦ γεγδεμα" 
δὲ τούλβελε" νιχάτω τουλδο" ναγά" ὃ ᾿ἘΕζεχίας ἐν τοῖς πολέ- 
μοις καϑοπλισάμενος ᾿Δασυρίοις" avavá* τὴν ἐλπίδα καὶ μό-20 
γὴν ἔχων Θεοῦ τοῦ φιλαγϑρώπου" γανά" πάντα ὑπέταξεν 
ἔϑγνη καὶ ἀϑέων τὴν τυραννίδα " ἅγια" ὃ σωτὴρ, ἀγαϑοὲ δε- 


perator, statim atque e sphaerodromio seu equestre cum pila ludo. 
excesserit, introduci mandat praefecto mensae aut dapifero; et hic 
rursus idem archonti thymelae seu praefecto scenae ludorumque 
theatralium mandat. Hic itaque posterior egressus e magno tricli- 
nio iubet illos ingredi. Accurrentes ergo propere simulque scuta 
virgis, quas gestant, pulsantes, magnumque 60 strepitum excitantes, 
clamant identidem: Z'ul Tul, et sic pergunt usque proxime ad sa- 
cram mensam; a qua quando parum absunt, concurrentes ibi am- 
bae hinc et illinc factiones formant aciem seu stationem armatam 
orbicularem, hi intra circulum inclusi, illi externo circulo istos in- 
teriores concludentes. Hoc ordine ut ter circa sacram mensam de- 
cucurrerunt, secedit factio quaeque suum in locum, et consistunt 
quieti, Veneti quidem ad.sinistram, Prafini autem ad dextram, et 
recitant, qui ex ambabus partibus Gothos referunt, carmina sic 
dicta Gothica, panduris interim modulo suo accinentibus. Sunt au- 
tem illa Gothica haec: γαύζας. βόνας [et reliqua quae Graecis e 
verbis repeti poterunt] — Ezechias, bellum adversus Assyrios ge- 
rens, Anana, unicam habens in Deo spem hominum amante, Nana, 
subegit gentiles , et rebellionem ignorantium Deum. Magia. Salva- 
tor, o boni Domini, Nana, ponat, ut mancipium, coram pedibus 
vestris omnem vobis inimicum. ber ctc. Post haec a Gothis amba- 
rum partium dicta recitant magistri ambo una cum plebeiis utriusque 


F 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 83. 383 


σπόται" νανά" πάντα ἔχϑρόν cag δουλώσει πρὸ τῶν ποδῶν 
σᾶς. ἴβερ" ἰβερέεμι" τοῦ ἰγγερουα" γεργερεϑοῷ" γανά" cix&- B 
διασὲ περέτουρες." καὶ εἶϑ᾽ οὕτως λέγουσιν οἱ μαΐστωφες με- 
τὰ xai τῶν δημοτῶν τὸ ἀλφαβητάριν- ,,ἀγανά. ᾿Δηττητῷ 
5Θεοῦ παλάμῃ ἐστέφϑητε, δεσπότε, οὐρανῶϑεν. Βραβεῖον νίχης c 
ὦφϑητε, κοσμοπόϑητοι εὐεργέται. F'evvatot ὦφϑητε τοῖς ἐναν- 
τίοις, “ΙἸωρούμενοι τοῖς Ῥωμαίοις ζωηφόρους εὐεργεσίας." καὲ 
εἶθ᾽ οὕτως πάλιν λέγουσιν οἱ μαΐστωρες" ,,ἀγίας τα ἄνα T6 
ἄνετανε. Ἐντολαί σας ὑπὲρ τὰ ὕπλα ἰσχύουσι zar ἐχϑρῶν 
τοἁπάντων, Ζωὴ “Ρωμαίων καὶ πλοῦτος, ἀλλοφύλων κατά- 
πτωσις ὄντως. ἩΗὐρέϑητε τεῖχος τῆς πολιτείας. Θεύς σοι ἔ- Ὁ 
δωχεν κλάδους συγομόϑρονας, εὐεργέτα." καὶ μετὰ ταῦτα λέ- 
γοντες οἱ μαΐστωρες πρὸς τοὺς Γύτϑους ,,ἀμπαατῶ," διὰ νεύ-- 
ματος τῶν αὐτῶν μαϊστώρων κυκχλεύουσιν οἱ Γότϑοι, καὶ ταῖς 
τὔβέργαις τὰ σχυυτάρια τύπτοντες καὶ λέγοντες ,TOUÀ TODA," 
περιχλείουσιν ἔνδοϑεν τοὺς τῶν δύο μερῶν μαΐστωρας, zur 
πάλιν ἀποχωριζόμενοι ἵστανται εἰς τοὺς οἰχείους τόπους, καὲ 
ἄρχονται πάλιν λέγειν οἱ μαΐἵστωρες" ,I***. K***, ΡΛ Ἐ41,. 224 
11:15" xal πάλιν τελεῖται, καϑὼς προείρηται, καὶ χωριζο- 
2ouévov τῶν Γότϑων καὶ εἰς τοὺς ἰδίους τόπους ἱσταμένων, 
λέγουσιν oi μαΐστωρες. ,,N***. AH***. O***, I***^"ws.:53.a 
xai πάλιν τελεῖται, καϑὼς προείρηται, καὶ χωριζομένων τῶν 


18. Hic et in seqq. erant versus vacui in cod. 


factionis carmen hoc tot constans versibus, quot sunt alphabeti Graeci 
litterae, unoquoque versu ab ea Graeca littera, quae sibi quoad nu- 
meri ordinem respondet, ordiente. Est autem hoc: “παπα. 4b in- 
victa Dei manu coronati estis Domini coelitus Brabeo victoriae. Mon- 
strastis vos toti orbi terrarum desiderabiles benefactores , Generosos 
et fortes hostibus, Donantes Romanis beneficia, quae vitam secum 
important. Post dictum hunc quaternionem versuum repetunt magistri 
formulam: Hagias ta. Anate. Anetane; et tum continuantur versus: 
Edicta vestra plus in hostes omnes valent, quam arma, Fita qui 
estis et divitiae Romanorum , praecipitium et ruina alienigenarum. 
Habet in vobis res publica munitum castrum. | Throni tui collegas, 
o benefactor, dedit tibi Deus , ramos florentes, teneros, a te satos, 
(id est filios). Post haec dicta pronuntiant magistri ad Gothos hanc 
vocem: Zmpaato , simul ipsis nutu manuque signum dantes; et Gothi 
orbem agunt, et pulsantes virgis scuta sua dicentesque : Zu Tul, in- 
cludunt ambo magistros; quo facto rursus separati ad suam quis- 
que stationem redeunt; magistri autem versus suos recitare pergunt. 
1*** K*** 4*** M***. Post hunc quoque quaternionem yer- 
suum dictum, fiunt eadcm, quac modo diximus; et Gothis rursus se- 
paratis et restitutis in loca sua, redit orbis versiculorum decantando- 
rum ad magistros. JV*** E*** O*** JI***. Post hos quatuor dictos 


384 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Tó:9ov καὶ εἰς τοὺς ἰδίους τόπους ἱσταμένων, λέγουσιν oi 
Buoloropsc;*: ,P"*"*; ΣΈ peus ὙΠΈΡ 
λεῖται, χαϑὼς προείρηται, καὶ χωριζομέγων τῶν Τότϑων 
καὶ ἱσταμένων εἰς τοὺς ἰδίους τύπους, λέγουσιν οἱ μαΐστω- 


ρες" ,,Dàc ἀνέτειλεν ἐν τῷ κράτει ἡλίου δίκην αἱ ἀρεταί cac. 


Χριστὸς συνέστω ἑχάστῳ περιέπων τὰς κορυφάς σας, Ῥη- 
αφίσματι αὐτῶν χυριεύογτες, Ὥς κύριοι xai δεσπόται τῶν 
περάτων τῆς ἐξουσίας." xai μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τοῦ GÀ- 
φαβηταρίου λέγουσιν. πολυχρόνιον ποιήσει ὃ Θεὸς τὴν à- 
γίαν βασιλείαν σας." οἵ δὲ Γύτϑοι τύπτοντες μετὰ τῶν βερ- 
γίων τὰ σχουτάρια καὶ λέγοντες συνεχῶς ,.,ιτοὺλ TOUÀ," τρέ- 
χοντες ἐξέρχονται, οἱ μὲν τῶν Βεγέτων ἀπὸ τοῦ ἀριστεροῦ 
μέρους, οἱ δὲ τῶν Πρασίνων ἀπὸ τοῦ δεξιοῦ. 


«Ἱεξικὸν τῶν ἐν τῷ Γοτϑιχῷ QOouéyoy. 


IO 


Ταύζας. χαίρεσϑε. 15 
βόνας. καλαί. 
βιχηδας- γειτογεῖαι- 
γαυδέντες. χαίρεσϑε. 
ἐλκηβόνιδες. προσχαλούμενοι, 
ἐνχέρτυς. ἀγωνιζόμενοι. 20 
βόνα ὥρα. καλὴ Oa. 
vara. 
γυβίλους. ᾿ κραυγὴ χκαὲ κράχτης. 
γυβέλαρες. χραυγάζοντες. 
γυβίλους. χράχτης. S 25 
γυβέλαρες. φωνοβολοῦντες- 
γανα. Θεὲ Θεὲ ἢ Θεοῦ Θεοῦ. 
τοῦ γεγδεμα. .. ἐξ ἀνατολῆς ἢ ἀρχῆϑεν. 
δὲ τουλβελε. (ua ἀγαϑὸς ὃ Θεός. 


n 


versus revyolvitur idem actorum ordo; et deinceps dicunt rursus magi- 
stri factionum versiculos ab his litteris incipientes; p*** Z*** qp*** 
7***  Repetitis pro ultima vice iisdem , tandem dicunt magistri 
haec: Foras edunt validam lucem, et id quidem in summa vestra 
potestate , virtutes vestrae, velut sol. Christus adsit unicuique ve- 
strum , curans atque fovens capita vestra; Qui ipsius decreto et vo- 
luntate dominamini , O Domini et arbitri finium imperii. Post fini- 
tum carmen alphabeticum dicunt magistri polychronium seu: Multenne 


faciat Deus sanctum imperium vestrum. | Gothi autem pulsantes virgis. 


sua scuta ct ingeminantes identidem : Tul zul, ct currentes excunt, 
Veneti quidem a sinistra parte, Prasini autem a dextra. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 83. 395 


γιχάτο TOUÀÓO. — νιχάτω ὃ Θεός. 

τουτύβαντες. σαλπίζοντες. 

βόνα ἀμορε. καλὴν ἀγάπην. 

ἅγια ἐπισκύαντες. ἐπιγνῶντες- 
δἰδεσαλβάτους. σωζόμενοι. 

δέους, δέους. Θεὸς, Θεός" vara. 

σεβαχίβα. ξαυτοὺς εὐσχολοῦντες-. 

δεμονογυγγυβελε. ἀποσυγεχτιχῆς χραυγῆς- 

ὃ Θεὸς, ὁ Θεὸς. παγευχλεῆς χραυγή- 
χογάγα. Θεὸς, Θεύς. 

ἴβερ. .vaya, Θεὲ, Θεέ. 

τοῦ ἴγγερ.- 

ova. | 

γεργερεϑρῶ. 
15»«v»a. 

gixadtace. 

περετούρες. 

. Ἑτέρα ἑρμηνέα τῶν προειρημένων λέξεων. 
᾿ΤΓαῦύζας. ὃ εὐπρεπής. —— *Pou. 
208/zr. τεχνίτης. Ἕβραι. 

ἅγια. φύλαττε. Ρωμ. 
T. Θεέ. Ἕβραι- 
δέσ. γνῶϑι- Ἔβραι.- 
ἅγια. φύλαττε. Ρωμ. 
25006 φώς. Ἕβραι- 
- βάντες. ἐλϑέ. *Pou. 
ἐπισχύ. : ἐάνπερ ἀνέλϑ. * E3gat. 
ἰδέ. ϑεωρουμένην- "Pon. 
vaya. σῶσον δὴ σῶσο. "Efga«t. 
5οδεβά. χάϑισον. ἽἜβοαι- 
vava. σῶσον δὴ σῶσον. Ἔβραι- 
ὀγύν. εἰς τὸ βάραϑρον. ἜἝβραι- 
βελέ. σαταγά. ᾽ Ἕβραι. 
βήλους. τοῦ διαβόλου. * Edgat. 
55αϊλάρες. τῶν πνευμάτων. *Pou. 
τοῦ. σύ. "Poux. 
δετούλ. ἐξάλειψον. * EBoai. 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 25 


Ms. 153. b 


Ed.L. 235 


Ψ 
386 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γιχάτο. γιχάτω. “Ελλην. 
γαγά. σῶσον δὴ σῶσον, ἝἜβρᾳι- 
βόνας. καὶ καλός, Ρωμι. 
δίας. τὼς ἡμέρας. *Pog. 
yavLerrec. τὰ εὐπρεπῆ. Ρωμι.- 5 
?ix0V(. χτίστα μου. Ἕβραι. 
ἐν xégxvg. καὶ ἀσφαλέως. Ῥωμ. 
βόνα. τὸ καλόν. "Poux. 
τοῦ τοῦ. σὺ σύ. Ρωμ. 
ἀμόρε. σὲ ἀγαπῶ. . *Poy. 10 
ἄντες. εἰς τὴν πρώτην. * Egon. 
σαλβατους. εὐπάϑειαν. " EBoat. 
δέους, δέους. Θεὲ, Θεέ. "Pop. 
xifa. ὡς παρεγένου. ἽἜβραι- 
δαιμόν. σιώπα. —— *Eoat. 15 
γύ. εἰς τὸ βάραϑρον. Eget. 
jV. εἰς τὸ βάραϑρον. Ἕβραι. 
yv. - εἰς τὸ βάραϑρον. Ἕβραι. 
γαγά. σῶσον δὴ σῶσον. * EBoat. 
γέγδεμας ὃ μαργαρίτης. Ρωμ. 20 
βελέ. τὸν σαταγᾶν. ἜἝβραι- 

A z0vÀ.00, 7j τροφὴ τῶν στρατευμάτων. Pop. 

Ms. 154. b ΚΕΦ. πὸ-. 
Ἔχ τῶν τοῦ αγίστρου Πέτρου. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ 
προαγωγῇ κόμητος ἀδμινσιόνων xci χόμητος σχολῆς καὶ 55 
χκωροπαλάτου. : 


ε ' ^ E] po NE! , L4 M 
O xóugc τῶν ἀδμηνσιόνων éni σιλεντίου γίγεται, xai κα- 
ϑημένου τοῦ βασιλέως ἐν χογσιστωρίῳ: πολλάκις δὲ καὶ εἰς 
c ' ΕῚ * - - TEM. ΡῚ - , , , T , 
Β ἱππικὸν ἀγιὼν, ποιεῖ αὐτὸν ἐν τῷ μεγάλῳ τρικλίνῳ, ἐν ᾧ τό- 


CAP. 84. 


E commentariis Magistri Petri. Observanda in promotione 
Comitis admissionum , et Comitis scholae , et Curopalatae. 
Comes admissionum fit in silentio, sedente Imperatore in con- 


sistorio. Saépe quoque creat cum Imperator adscendens in circum 
in magno ticlinio, ibi ubi proceres excipit. Creatur autem sic.. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.8. 997 


πῳ δέχεται τοὺς ἄρχοντας. γίνεται δὲ οὕτως" μετὰ τὸ χι- 
τεῦσαι τὸν μάγιστρον χαὲ εἰσελϑεῖν τὸν μάγιστρον καὶ πάν- 
τὰς τοὺς ἄρχοντας ἐπιτρέπει τῷ κόμητι τῶν ἀδμηνσιόνων τῷ 
μέλλοντε παύεσθαι ἐνεγκεῖν τὸν πρῶτον διχουρίωνα, λέγων 
δαὐτῷ, ὡς ἐπὶ τῶν ἄλλων ἀρχόντων, τὸ Oroua αὐτοῦ. ὃ δὲ 
ἀπελϑὼν φέρει αὐτὸν, xai ἐπιδίδωσιν αὐτῷ ὃ βασιλεὺς τὰ 
χωδιχέλλια τοῦ χκύμητος τῶν ἀδμηναιόνων [ἐπιτρέπει ἐνεγ-α 
χεῖν], καὶ λαβὼν φιλεῖ τοὺς πόδας αὐτοῦ, καὶ ἵσταται &u- 
προσϑεν αὐτοῦ. αὐτῷ οὖν τῷ δεξαμένῳ τὰ χωδιχέλλεα τοῦ 
χοχύμητος τῶν ἀδμηγσιόγων ἐπιτρέπει ἐνεγχεῖν τὸν παυόμενον, 
τουτέστιν τὸν ἀπὸ χομήτων ἀδμηνσιόνων, χαὲ λαβὼν αὐτὸν 
ὃ γενόμενος χόμης προσάγει αὐτῷ, καὶ ἐπιδίδωσιν αὐτῷ ὃ - 
βασιλεὺς χωδιχέλλιν ἰλλουστρίου, xai δεξάμενος αὐτὸς φιλεῖ άᾳ.1,. 526 
τοὺς πόδας αὐτοῦ χάτω. καὶ λαβὼν αὐτὸν ὃ κόμης τῶν ἀδ- 
χϑμηνσιόνων ἀπάγει xai ἵστησιν αὐτὸν ἐν τῷ τύπῳ αὐτοῦ μετὰ 
τοὺς ἀγέντες πρὸ πάντων τῶν ὀγνοραρίων ἰλλουστρίων. τοῦτο 
γὰρ τὸ προνόμιον δίδωσιν αὐτοῖς, ὡς εἴρηται, ἡ διάταξις: 
τοὺς δὲ χύμητας σχολῶν ἢ χουροπαλάτας ἐὰν βουληϑῇ ἐν 
χογσιστωρίῳ προαγαγεῖν, ὡς ἐπὲ τῶν ἄλλων προαγωγῶν καὶ 
Δοτούτους ποιεῖ. ὡς ἐπὲ πολὺ δὲ χατέσχεν ἔϑος ἰδίᾳ ἐν τῷ 
χουβουχλείῳ γίνεσθαι αὐτοὺς xai πρὸ ὠρίστου xai δείλης, 
ὡς ἄν δόξῃ τῷ βασιλεῖ. 


16. ΣΧΟΑ͂. τοὺς πρέττοντας. ] 


Postquam citatus nomine magister intraverit, omnesque cum eo pro^ 
ceres, imperat Imperator comiti admissionum de provincia sua iam- 
iam decessuro, primum decurionem ut arcessat; simnl ipsum no- 
mine appellans, quemadmodum etiam alios proceres novis dignita- 
tibus ornandos nomine appellari mos est. "Vetus itaque comes ab- 
iens arcessit et coram adducit decurionem, cui Imperator codicillos 
comitis admissionum porrigit. Quos nactus novus comes osculatur 
pedes Imperatoris, et consistit coram ipso; dein iussus amotumi 
arcessere, excomitem admissionum puta, adducit eum. Huic Impe- 
rator tradit codicillos illustrii; quos ille nactus osculatur pedes 1m- 
peratoris extremos. Tum arripiens eum noyus comes admiissionum 
abducit et collocat in loco ipsi congruo post agentes, ante omnes 
honorarios illustrios seu illustres. Hanc enim praerogativam dat 
ipsi ordo suus et dignitatum constitutio, ut dictum est. Comites 
autem scholarum et curopalatas si creare decrevit Imperator in 
consistorio, fiunt cum ipsis eaedem cerimoniae, quae iu aliis pro- 
. motionibus obtinent. Ut plurimum tamen creantur (ille mos inya- 
luit) in cubiculo privatim et ante prandium et vesperae, prout vi- 
sum fuerit Imperatori: 


388 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ΟΝ ΚΕΦ. πέ. 


Τοῦ αὐτοῦ Πέτρου. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, ὅτε γένηται 
αὐγουστάλιος ἢ ἀγϑύπατος. 


Τὰ μανδάτα δίδεται τῇ πρὸ μιᾶς σιλεντίου, καὶ τὸν αὖ- 
γουστάλιον ᾿“λεξανδρείας ἔπαυσεν. χαὶ μετὰ τὸ γενέσθαιδ 
€, Ld ᾿ 
πάντα τὰ ἐξ ἔϑους δίδωσιν αὐτῷ κωδικέλλια. οὐχ εὐχαρι- 
» SENE - ' c ^A - Ld 5 ' , 
στεῖται δὲ 0 βασιλεὺς, ὡς éni τῶν ἀλλων ἀρχόντων. κόμης 

^ ΒΩ » a 
Ms.155,a γὰρ κογσιστωριανὸς γίγνεται, ἐὰν μὴ ἔχει ἄλλο ἀξίωμα, καὶ 
1 d , L 
Cc τὰς μίνσας μετὰ τῶν κομήτων ἵσταται. συγεξέρχεται δὲ 
^ bj ' - ^ 
τοῖς ἐπάρχοις, καὶ οὐ χράζουσιν αὐτῷ τὰ σχρινία. ἐπὰν δὲτο 
*-r , ld - ? Lu 
συγεξέλϑῃ μέχρι τῆς Quy(ac, φορῶν τὸ ἀτραβατικὸν, οὕτως, 
€ » , - 5 - x 
ὡς ἔχει, συγκάϑηται τῷ ἐπάρχῳ τῶν πραιτορίων εἰς τὸ 0yr- 
- M Lj , , ^" ^ € 
μα αὐτοῦ, καὶ ἀπέρχεται μέχρι τοῦ πραιτωρίου, καὶ ἐκεῖ 
κατέρχεται, καὶ συγεισέρχεται εἰς τὸ σέχρετον αὐτοῦ, καὲ 
, : LES 32:2 ^ 2: * - Wi 
συντάττεται αὐτῷ καὶ ἀναχωρεῖ. τὸ αὐτὸ δὲ σχῆμα yírtrati5 
- - N , c , οἱ 
καὶ iv τῷ ᾿Ηλυριχῷ, καὶ συγχάϑηται ὃ ἀνθύπατος τοῖς ἐ- 
, 
πάρχοις. 


11. ΣΧΟΑ͂, τῆς βασιλιχῆς, 


CAP. 85.- 


*. . 
Ex eodem Petro. Observanda , quando creatur Augustalis 
aut Proconsul. 


Pridie antequam cerimonia fiat, significatur crastinum silentium 
per mandatores, lpso deinde die et actu primum quidem exuitur 
sua dignitate, qui hactenus fuit, augustalis Alexandriae; dein crea- 
tur novus ritibus consuetis, Ut omnia peracta sunt, quae decet, 
tradit Imperator novo augustali suos codicillos. Non tamen ideo 
laudes et gratiarum actiones accipit a proceribus, ut solet post alios 
creatos magistratus. Novus enim augustalis, si aliam dignitatem 
non habeat, fit tantum comes consistorianus, ct, quando missae 
dantur pro isto conventu, aggregat se comitibus consistoriamis reli- 
quis; e palatio autem excedentibus omnibus, exit ipse cum praefe- 
ctis, scriniis fausta ipsi sigillatim non acclamantibus. Quando ita- 
que cum praefectis simul excesserit et pervenerit usque ad regiam 
[| portam] in atrabatica veste, quam gerit, talis, qualis est, inscen- 
dit una cum praefecto praetoriorum in cius currum, in quo pergit 
usque ad praetorium; ibi descendit e curru, et simul ingreditur 
cum praefecto in eius secretum , et ibi vale ipsi dicit, ac sic tan- 
dem solus domum abit. In Illyrico idem observatur tenor circa 
proconsulem. Nam et Illyrici proconsul assidet praefectis. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. $6. 980 
| ΚΕΦ. az. D 
Περὶ διαφορᾶς στρατειῶν, xci πόϑεγ αὖται δίδονται, καὶ 
τί ἁρμόζει ἑκάστῳ σχρινίῳ, ὅσα εὑρεῖν ἡδυγήϑημεν. 


Ὃ γινόμενος σιλεντιάριος εἰσάγεται διὰ τοῦ πραϊποσίτον 

δπρὸς τὸν δεσπότην, φορῶν ἀτραβατικὸν χλανίδιν, xai ἐπιδί- 

δωσιν ὃ ὀστιώριος τῷ δεσπότῃ τὸ χρυσέον βεργήν. καὶ ὃ 
βασιλεὺς ἐπιδίδωσιν αὐτὸ τῷ γινομένῳ σιλεντιαρίῳ, xai vo9-Ed.L. 227 
τό ἐστιν ἡ στρατεία αὐτοῦ" λαμβάνει δὲ τὸ καλούμενον νι- 
ρεγιάτον, ἤγουν “Ῥωμαϊστὲ νηβενσιατὸν, τουτέστιν xa ἡμᾶς 
τοτύπον γινόμενον ἐν τῷ σχρινίῳ τοῦ βενεφικίου τοῦ Aartgxov- 
λου. ἔξωθεν δὲ ποιοῦσιν προσσυμβύόλαια πρὸς ἀλλήλους με- 
τὰ τοῦ πιπράσκοντος ὃ ἀγοράζων. εἰ δὲ εἰς τόπον ἔτι στρα- 
τευμένου γίνεται, χρὴ πραγματικὸν τύπον καταπεμφϑῆναι τῷ 
μαγίστρῳ τὸν παρέχοντα τῷ στρατευομένῳ ταύτην τὴν ἄδει- 
15a» ὥστε ἐξεῖναι αὐτῷ τέρονα βαλεῖν εἰς τὸν ἴδιον αὐτοῦ τό- 
πον, xai ἔτι στρατεύεσθαι. ὅ δὲ βαλόμενος σοῦπερ νούμερος 
οὐ λαμβάνει ἐκ τοῦ δημοσίου ἀνώνας, μέχρι οὗ φϑάσῃ εἰς 
βαϑμόν. χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτε τῷ μέρει τῆς δεσποίνης ἐκ τοῦ 
χοιγοῦ χαταλύγου ἀπονενεμημένοι εἰσὶν Ó' σιλεντιάριοι ἐξ ὅ- 
χοπολήμψεως χρηστῆς καὶ βίου μεμαρτυρημένοι ctuyov. καὲ 


Uv 


7. αὐτῷ cod. 8, ZXO.A, yotyidror. πυμαγτιχόγ. 16, 2XOA. 
ὑπεραρίέϑμιος. ' 
CAP. 86, 
De diversis militis seu officiis, modis ea conferendi , ubi unum 


quodque conferatur, et quid unicuique scrinio competat. Quan- 
tum hoc de argumento reperire potuimus. 


Creandus silentiarius introducitur a praeposito ad Dominum 
in tunica atrabatica, et ostiarius tradit Domino virgam aurcam, 
quam vicissim Dominus ei, quem creat, silentiario tradit. Et haec 
est eius militia seu investitura in officio suo; et accipit sic dictum 
gregiatum, quod Romano seu Latino sermone nibensiatum dicitur, 
hoc est secundum nos typum seu decretum dominicale, vel assi- 
gnationem expeditam in scrinio istius laterculi. Extra autem | pa- 
latium pes] faciunt stipulationes mutuas inter se emens talem ty- 
pum et vendens. 81 quis autem in locum sufficitur adhuc militan- 
tis seu officio fungentis et stipendium merentis, debet typus pra- 
gmaticus seu decretum formale magistro insinuari, quo militanti 
facultas datur, tironem in locum suum vicemque suam praestandi, 
et ipse porro militandi atque stipendium ferendi. Pracstitus autem 
supernumerus seu supernumerarius non accipit c publico seu aera- 
rio annonas, donee, illo decedente, cuius vicem gerit, ipse in eius 


390 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


᾿οὗς ἂν ἐπιλέξηται ἡ δέσποινα, εἰσάγονται, παρ᾽ αὐτῇ. αὐτὴ 
δὲ λαμβάνουσα. τὸ βεργίον τὸ χρυσοῦν παρὰ τοῦ δοτιαρίου, 
ἐπιδίδωσιν τῷ σιλεντιαρίρ, καίτοι ἔχοντι ἤδη τὴν στρατείαν; 
καὶ προσεδρεύουσιν οἱ δ΄ οὗτοι εἷς μέρος αὐτῆς. δεφερενδά- 
δῖος δὲ γένεται ἀπὸ ψιλῶν μανδάτων διδομένων αὐτῷ παρὰδ 
Ms.155.b τοῦ πραϊποσίτου: δεῖ δὲ αὐτὸν εἶναι τριβοῦνον νοταρίων. 
α δεῖ δὲ εἰδέναι, ὅτι καὶ ἡ δέσποινα ἔχει ἕνα δεφερενδάριον, 
χαὶ αὐτὸς ὅμοίως τοῖς ἄλλοις γίνεται. xal ὅτε, τελευτησάσης 
τῆς ϑείας τὴν λῆξιν Θεοδώρας, ὃ εὐσεβὴς δεσπότης ἐχέλευσεν 
τὸν ῥεφερενδάριον αὐτῆς αὐτῷ ὑπηρετεῖν διὰ τὸ σχολάζειγτο 
αὐτὸν, οἷα μὴ οὔσης αὐγούστης. χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτε δύο 
μόνοι τοῦ δεσπότου ἀνγωγεύονται χαὶ ὃ τῆς αὐγούστης. οἵ 
γὰρ ἄλλοι πάντες δίχα ἀννωναρίων εἰσὶν, ἀλλ᾿ ὡς τριβοῦγοι 
γοτάριοι πραϊιτωριαγνοὶ πουγχτάριοι τὰς δόγας λαμβάνουσιν. 
βεστήτορες δὲ γίνονται ἀπὸ πετιτωρίου, γραφομένου μὲν za-15 
gà τοῦ χαρτουλαρίου τῆς κατ᾽ αὐτὸν σχολῆς, ὑπογραφομέ- 
Dvov παρὰ τοῦ δεσπότου. δομέστιχοι δὲ καὶ προτίκτορες οὗ- 
τῶς. πάλαι μὲν ἀπὸ προσχυνήσεως μόνης ἦν ἡ στρατεία αὖ- 
τῶν" νῦν δὲ προβατωρείαν ποιεῖ ὃ δεσπότης, καὶ προσάγει 
αὐτὸν ὃ δηχουρίων ἀτραβατικὸν φοροῦντα χλαγνίδιν, ἢ ἔνα, 
Á. ZXOA. ἀναφορεύς. 14. XXO 4. πυγματισταί.. 15. ZX0 4. 
αἰτητικοῦ. 19. ΣΧΟ.4. δοκιμασίαν ἤτον χαλούμενον ov. 


gradum perveniat atque succedat. Parti, hoc est aulicae familiae , 
Augustae attributi sunt de toto silentiariorum corpore quatuor si- 
lentiarii , quibus proba adest opinio vitaeque honeste actae publi- 
cum testimonium. Quem in gradám quos adsciverit Augusta, illi 
ad eam introducuntur. Tum ila traditam ab ostiario virgam au- 
ream sumens porrigit silentiario, quamvis iam habenti eam digni- 
tatem, utpote ab Imperatore collatam nacto. Sic consident illi qua- 
tuor in Augustae parte seu comitatu. Referendarius seu anaphoreus, 
relator, fit a nudis mandatis seu significatione, quae ipsi perhibe- 
tur a praeposito. Debet autem talis creandus esse tribunus nota- 
riorum. Habet quoque Domina unum referendarium, qui eodem 
modo, atque ceteri, creatur. Exemplo patet. Defuncta enim Diva 
Theodora, iubebat pius Dominus [lastinianus], ut eius referenda- 
rius, ob herae excessum munere vacans, sibi serviret, De omnibus 
autem referendariis soli tres accipiunt annonas, nempe duo de parte 
Augusti, et unus de parte Augüstae; ceteri omnes referendarii, qua 
tales, carent annomis; quas autem accipiunt, eas accipiunt ut tri- 
buni notarii praetoriani punctarii. Vestitores fiunt tales per peti- 
torium, quod scripsit chártularius illius scholae, ad quam petens 
quisque pertinet, ct quod Imperator subscripsit, Domestici autem 
“οἱ protectores fiunt sic, Olim nempe mos erat, ut per solam adora- 
Uonem investirentur; nunc autem expedit Imperator probatoriam, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.86. 901 


φκογσιστωρίῳ μετὰ τὸ πώντα πραχϑῆναι, ἢ ἀνιόντος αὐτοῦ 
εἰς τὸ ἱππικὸν ἵσταται ἐμπρὸς τοῦ δέλφαχος, καὶ λέγει ἐπὲ 
μὲν τῶν προτιχτόρων- ,,ἀδοράτορ προτέχτορ-" ἐπὲ δὲ τῶν 
δομεστίχων" ,,ιἀδοράτορ προτέχτου δομεστίχους." καὶ λαμ- Ὲ41,. 2.8 
βάνει τὴν προβατωρίαν παρὰ τοῦ δεσπότου, καὶ φιλεῖ τοὺς 
πόδας, xai ἐξέρχεται. πάντων δὲ τῶν ἀγοραζόντων τόπους 
xai συμβόλαια ἔξωϑεν παρὰ τῶν πιπρασκύντων γίνεται πρὸς 
τούτοις καὶ σύμβολα γίνεται. νῦν δὲ καὶ ἐν φερίαις πολλάώ- 
xig ὃ εὐσεβὴς δεσπότης ἡμῶν ποιεῖς οἱ δὲ κανδιδάτοι yévov- 
lOr«t οὕτως. ἀνιόντος TOU βασιλέως εἰς τὸ ἱππικὸν, ἢ προϊόν- 
τος εἰς οἱονδήποτε πρόχκεγνσον, χρὴ τὸν μάγιστρον προευτρε- 
πίσαι τὸν κόμητα τῆς ἕκτης ἢ ἑβδόμης σχολῆς καὶ τοὺς πρι- 
μικηρίους τῶν κανδιδάτων καὶ μανιάχιν. καὶ αὐτὸν τὸν pg 
μέλλοντα γίνεσθαι xavÓidarov, φοροῦντα δούσεον πεχτοράριν 
τὐχαὲ λευχὸν χλανίδιν, ἀνιόντος τοῦ βασιλέως εἰς τὸ ἱππικὸν, 
δεῖ στῆναι ἐμπρὸς τῆς ϑύρας τῆς μετὰ τὰ πούλπιτά ποτε: 
γῦν δὲ εἰληματικῆς γενομένης. σκάλης παρὰ τοῦ εὐσεβοῦς ἡ-- 
μῶν δεσπότου Ἰϊουστενιανοῦ, τὸν μέλλοντα προάγεσϑαι ἔνϑα Ms.156. a 
pt ες : ; 
ἵστανται οἱ βάρβαροι καὶ προσκυνοῦσιν. καὶ ἅμα εἰσέλθῃ ὁ 


3. ΣΧΟ 4. προσευχτέος ὑπερασπιστής. 4. ΣΧΟ.,. προσχυ- 
γητέος ὑπερασπιστὴς οἰχειαχός. 14. ZX0A. στηϑάτον. 


et decurio producit honorandum in tunica atrabatica, sive in con- 
sistorio post negotia omnia expedita; sive etiam Imperator in cir- 
cum adscendens subsistit paulum coram delphace, et inquit ad pro- 
iectorem quidem: Adorator protector; ad domesticum autem: Ad- 
orator protector domesticus. Quibus cum verbis tradit ipsi proba- 
toriam [seu codicillos eum approbantes velut idoncum muneri], et 
honoratus osculatur pedes Domini, atque abit. Fit quoque inter- 
dum hoc aevo nostro, ut Imperator tales in feriis crect [seu tali- 
bus diebus, quibus senatus in consistorium hon convenit, nihilque 
rerum gravium peragitur]. Omnium autem foris ementium a ven- 
dentibus loca [inter militantes et stipendiarios] et contractus, illis 
symbola. quoque, hoc est dignitatibus suis debita insignia, dantur. 
Candidati fiunt sic. Adscendente Imperatore in circum , aut proce- 
dente in qualicunque tandem processione [id est, secedente e pa- 
latio in viliam qualemcunque regiam], debet magister in paratis 
habere comitem sextae scholae septimaeve et primicerios candidato- 
rum, et torquem, ct ipsum ilum creandum candidatum, indutum 
russo jpectorario et candida tunica. In hoc apparatu stabat olim 
quidem talis, si Imperator in circum adscenderet, coram foribus, quae 
aliquando pone pulpita erant. Nunc autem, ex quo ibi loci gradus 
cochleares struxit pius noster Imp, lustinianus , stat candidatus cre- 
andus ibi loci, ubi stare et collocari Dominumque adorare solent 


392 CONSTANTINI ΡΟΆΡΕΠΥΒΟΘΕΝΙΤΙ. 


^ 4i 8 Dd , mm ^ 1? * , 
βασιλεὺς, Ó κόμης τῆς σχύλης, &xv παρῆ, εἰ δὲ μὴ πάρεστι», 
c : , 2 , € , ' , ? ^ 
ὃ πριμικήριος, ἐπιδίδωσιν τῷ μαγίστρῳ τὸ μανιάχιν" καὲ ὁ 
« ^ Ὕ - * bd - ^ 
μάγιστρος, ἑστὼς &x τῶν δεξιῶν τοῦ βασιλέως, κρατεῖ ταῖς 
Cóvo χερσὶν, καὶ προσφέρει τῷ βασιλεῖ, xai ὃ βασιλεὺς ἐπι- 
^ M , - , - M 
δίδωσιν αὐτῷ τῷ χανδιδάτῳ, xai φιλεῖ τοὺς πόδας αὐτοῦ xci 
. ο » ^ f, e c , ^ , - 
ἀνίσταται. δεῖ δὲ εἰδέναι, ὃτι ὃ λαμβάνων τὸ μανιάχιν τοῦ 
χανδιδάτου πάντως καὶ πραισεντάλιος γίγεται. ἐὰν δὲ éva- 
ρἰϑμιός ἔστιν εἰς τοὺς μή, προτάττεται καὶ τῶν σουπεργου- 
, ? 
μέρων πάντων σχολαρίων, καὶ ἔνάννωγος τάττεται. χαὶ ὅ- 
ταν μέλλοι πληροῖν ὃ πριμικήριος τῶν χανδιδάτων πρὸ μιᾶςιο 
» , - «ἢ. ? ^ . 
ἢ δευτέρας ἡμέρας τῶν καλάνδων lator, εἰσφέρει αὐτοὺς 
€ , Ld * — , ^ 
ὃ μάγιστρος λευχημογοῦντας παρὰ τῷ δεσπότῃ, xai προσχυ-: 
- € , € d 
γοῦσιν οἱ πληρώσαντες καὶ οἱ μέλλοντες ἐπιβαίνειν τῷ πρι- 
H » à | 
μικηράτῳ. καὶ ob ἄλλοι εὐχαριστοῦσιν. προσφέρεται δὲ xav- 
, H »Ἥ » " | 
p διδάτος x«i ἐν τῷ ἄρματι, ἔνϑα ἵστανται οἱ χανδιδάτοι, xait5 
οὐ μόγον ἐν τῷ ἐνταῦϑα παλατίῳ, καὶ ἐν τοῖς προχένσοις, 
A TN » 3 ς , ' * Ἴ 5T ' 
x«i ἔνϑα ἂν ἐστιν ὃ βασιλεύς. πάντως δὲ εἰς ἐκεῖνον τὸν 
͵ M - * D » € ' 
τόπον δεῖ προσενεχϑῆναι τὸν κανγδιδάτον, ἔνϑα οἱ κανδιδάτοε 
€ , r 
χαὶ ἐξχουβεύουσιν. xai ἵστανται. χαὲὶ ταῦτα μὲν ἡ συνήϑεια. 
᾿ ? Ad μῶν ' ΠῚ * 
ὃ μέντοι εὐσεβὴς ἡμῶν δεσπότης πολλάκις xai ἐν φερίαις xai20 


20. ΣΧΟ., αἱσίοις. 


in triumpho producti barbari. Quam primum ergo Imperator [in 
cathisma]| ingrediatur, tradit comes scholae, si adfuerit; aut, eo 
absente, primicerius, magistro torquem, et magister eum tenens 
ambabus manibus offert Imperatori, cuius ad dextram adstat: Im- 
Dos tandem candidato torquem tradit; qui procidit humi, oscu- 
atur Augusti pedes et resurgit. Quisquis autem torquem candidati 
acceperit, is eo ipso quoque fit praesentalis, In censu quadraginta 
candidatorum si sit, pracehabetur scholariis supernumerariis omni- 
bus, et scribitur atque refertur inter eos, qui annonas accipiunt. 
Pridie biduove ante Calendas Maias, quum in eo est primicerius 
scholarum, ut absolvat [ primiceriatum nempe suum, eoque munere 
decedat], introducit eos [nempe candidatos ommes] magister ad Im- 
eratorem, candidis vestibus indutos, eumque adorant tam defuncti 
Totoicielera T; quam successuri in primiceriatum ; reliqui voce tan- 
tum gratum animum atque benevolum testantur, Producitur seu 
praesentatur Domino, et ab eo promovetur candidatus etiam in - 
armate, loco scilicet, ubi stare solent candidati, et non tantum in 
hoc [magno, quo haec scribuntur,] palatio, sed etiam in proces- 
sionibus, et in universum locis omnibus, in quibus Imperator agit, 
talibus tamen absque exceptione, in quibus etiam candidati excu- 
bare et stare solent. Quem hactenus persecuti sumus modum ri- 
tumque variis officiis investiendi, cum flagitat quidem et importat 
vetus e«onsuetudo.. Saepe tamen etiam in feriis et absque silentio 


^ 


DE CERIMON, AULAE BYZANT. L 87. 902 


ἔσω καθήμενος ἐχέλευσεν γενέσϑαι πάσας ταύτας τὰς στρα- 
τίας καὶ δίχα σιλεντίου. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, ἐὰν ὃ ἀναγορευϑεὶς ἐν τοῖς ἄγω μέ- : 
5 soi βασιλεὺς ἀποστείλῃ πρέσβεις καὶ λαυρεώτα, μηϑέπω δε- 
χϑεὶς ὑπὸ τοῦ ἐνταῦϑα βασιλέως εἰς τὴν βασιλείαν, χαὶ πῶς 
βεβαιοῖ τὴν βασιλείαν αὐτοῦ καὶ τοὺς πρέσβεις ἀπολύει. 


Χρὴ, πρεσβευτῶν ἐρχομένων, προμαϑεῖν τὸν μάγιστρον B 
xai ἑτοιμάσαι τὰ μητάτα αὐτῶν, καὶ πέμψαι καὶ εἰς ἀπάν- 
τοτήσιν αὐτῶν, καὶ εἰσαγαγεῖν ἕχαστον εἰς τὸ ἴδιον μητάτον, 
- ^ * , $73 , , - 
προευτρεπίζογται δὲ χαὶ στρώματα καὲ ἀναλώματα αὑτοῖς. Ms. 156.b 
χαὶ χαταλύουσιν ἐν τοῖς μητάτοις αὐτῶν, καὶ μετὰ μίαν ἢ δύο 
ἡμέρας δρῶσι τὸν μάγιστρον. ὃ δὲ δεχόμενος παρασκευάζει 
ἕχαστον αὐτῶν καϑίσαι πρὸς τὰ ἀξιώματα αὐτῶν, καὶ δια- 
τδλέγεται αὐτοῖς, ὅσα χρὴ à ἀπολύει αὑτού ἰτοῦσιν δὲ 
dUT0/,-ÜU& xp), xai ἀπθλθεν uvt vc. αἰτοῦσ 
TUS Ὁ , - -Ὕ -Ὁ * € l-- € , 
αὐτὸν ἐφ’ ᾧ μηγυϑῆναι τῷ βασιλεῦ, καὶ ὑπισχνεῖται ὁ μα- 
A - a e , 
γιστρος τοῦτο ποιεῖν καὶ μηνύειν αὐτούς. xai ὅτε κελεύσω- 
σιν προελϑεῖν, ἀπὸ ὀψὲ δίδοται μανδάτα σιλέντιον, καὶ τοὺς 


confert pius noster Imperator has omnes militias seu functiones in- 
ira sedens, in cubiculo nempe et procul proceribus. 


CAP. 87. 


Observanda, quando renuntiatus in partibus superioribus seu 
occidentalibus Imperator huc mittat legatos suos laureatasque 
suas imagines , nondum ab Imperatore , qui hic , Constanti- 
nopoli, agit, ad imperialem dignitatem admissus; et quo- 
modo Imperator ei dignitatem et auctoritatem imperialem ad- 
struat atque confirmet , et eius legatos absolvat seu 
remittat. 


Quando legati [illinc ex Italia vel occidente] veniunt, debet 
magister eius rei certior fieri, cognitoque praeparare ipsorum metata 
seu diversoria, ipsis immittere aliquem , qui appellentibus occurrat 
et introducat unumquemque in suum sibi destinatum metatum, stra- 
gulis ceteraque supellectile necessaria instructum , et praeterea de 
victu prospicere, et impensas in eos facere. Postquam ergo in me- 
tatis suis illi consederint, adeunt altero inde tertiove die magi- 
strum; qui recipiens eos sessionem cuique ex dignitatis, quam quis- 
que tenet, gradu debitam assignat, locutusque cum ipsis ea, quae 
praesens rerum ratio flagitat, rursus dimittit. Interea legati rogant 
eum, vclit de suo adventu eiusque causa ad lmperatorem referre. 


394 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


(πρέσβεις τοὺς dno ᾿Ιταλίας δέχεται" καὶ ἐὰν ἔπαρχος ἢ 
ἔπαρχοι εἶεν οἱ πρέσβεις, ὃ πρώξιμος τῶν ἀδμηνσιόνων ἀ- 
πέρχεται πρὸς αὐτοὺς, xai μεταστέλλεται αὐτοὺς͵ ἐὰν δὲ μά- 
γιστρος εἴη, ὃ βοηϑὸς τοῦ μαγίστρου. ἀπέρχεται, καὶ φέρει 
αὐτὸν εἰς τὸ παλάτιν. ἐὰν δὲ χόμης λαργιτιόνων, ἢ ἄλλην 
ἔχων ἰλλουστρίαν ἀρχὴν, ἀδμισσιονάλιος ἀπέρχεται xoi φέ-" 
ρει αὐτόν. ovre δὲ σιλεντιάριος ἀπαντᾷ τῷ ἐπάρχῳ τῶν 
πραιτωρίων ἢ τῷ τῆς πόλεως, οὔτε" ἄλλο τί ποτε τῶν εἴω- 

 ϑότων ἐπὲ ταῖς ἐνταῦϑα ἀρχαῖς γίνεται, ἀλλ᾽ εἰσέρχονται 

D πάντες οἱ πρεσβευταὶ εἰς τὴν σχολὴν τοῦ μαγίστρου, καὶ ἐκεῖτο 
περιμέγουσιν, xai ὅτε καιρὸς, ἀπέρχεται ἀδμισσιονάλιος xai 
ἀναφέρει αὐτοὺς, καὲ εἰσερχόμενοι προσαγορεύουσιν τοὺς xay- 
διδάτους κατὰ μίμησιν τῶν ἄλλων ἀυχόντων, καὶ δέχονται ἀπὸ 
τοῦ πραιποσίτου ἀσπαζόμενοι αὐτὸν ἐν τῇ ἰδίᾳ τάξει, καὶ εἰσ-: 
ἔρχονται xai ἀλλάσσουσιν τὰ ἀτραβατικά. ἀρμάτοι δὲ ἐπὲιδ 
τοῦ βασιλέως οὐκ εἰσέρχονται διὰ τὸ μὴ εἶναι βαρβάρους 

Ed.L.a3orovg πρεσβευτάς. χαὲ ἐπὰν χαϑίσῃ ὃ βασιλεὺς μεϑὸ δε- 
χϑῶσιν οἱ ἄρχοντες, ὃ κόμης τῶν ἀδμισσιόνων λέγει ,,λεβὰ, 
κιτατίογος μὴ γινομένης ὡς ἐπὲ ἄλλων πρεσβεύων, καὶ εἰσέρ-- 


2. ΣΧΟΑ͂. πλησίον. 3. ΣΧΟ.1.. ἀπολύει. 5. ZXOA. 
δαψελιῶν. 6. ΣΧΟ... λαμπρότητα. 18. ΣΧΟ 4. ἄρον. 
19. πρεσβέων aut πρεσβευτῶν legend. videtur R. : 


Quod ille pollicetur et praestat, Domino itaque volente iubente, 
ut coram illi ad se veniant, dantur silentio mandata pridie vespere, 
antequam id fiat, altero die legatum legatosve ex ltalia exceptum a 
Domino iri. Qui si praefectus | urbis aut praetorii] fuerit, aut si 
plures iidemque praefecti fuerint, arcessit eos proximus admissio- 
num. $i autem, qui legatus fuerit, dignitate tantum magister sit, 
abit ad eum adiutor magistri CPtani, et deducit eum in palatium, 
Si vero tandem comes largitionum fuerit legatus, aliave ornatus il- 
lustri dignitate , arcessit eum  admissionalis. Neque silentiarius oc- 
currit praefecto praetoriorum [tali occidentali] aut praefecto urbis 
[Romae] neque aliud quid eorum contingit, quae circa nostrates 
proceres eorumque receptiones fieri solent; sed legati, quotquot 
tandem fuerint, conveniunt in scholam magistri, ubi tempus opor- 
iunum praestolantur; quo adveniente, venit admissionalis, et sursum 
eos in superiora palatii adducit.  Ingressi ergo in atrium salutant 
stantes ibi candidatos, quod et alii nostrates proceres faciunt; et 
excipiuntur a praeposito, quem osculo et manus prensatione unus 
post alterum in suo quisque dignitatis ordine cohonestant. Intiro- 
ducti induunt atrabatica; Non autem adstant Imperatori ea.in re- 
ceptione armati scutis et hastis milites, quemadmodum in aliorum 
legatorum receptionibus solent; quia hi legati barbari mon sunt. 
Ut consedit Imperator post exceptos ab ipso congregatosque coram 
ipso aulae suae proceres , abit comes admissionum,et clamat: Leva, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 82. 395 


χονται zai φιλοῦσιν τοὺς πόδας τοῦ βασιλέως, xai ἵστανται ἐν 
- * » 
τῷ μέσῳ, xai λέγουσιν τὴν πρεσβείαν, καὶ &Ségyorrat. ἔστιν δὲ 
« - - UJ , * 
ὅτε δοχεῖ τῷ βασιλεῖ καὶ παρασχευάζει xai λιβελλησίους zaga- 
στῆναι xai ἐχλαβεῖν τὴν πρεσβείαν, καὶ διαλαλεῖ ἃ βούλεται. 
δεὰν δὲ βεβαιώσει τὴν βασιλείαν, καὶ ὃ ἔπαρχος τῶν πραιτω- 
piov xai ὃ ἔπαρχος τῆς πόλεως, λοιπὸν οὕτως δέχονται ὡς ἐν- 
- , - - - 
ταῦϑα ὄντες ἔπαρχοι, χαὶ τὸ περσίκην αὐτοῖς ἀπαντᾷ, καὶ 0B 
μάγιστρος μετὰ τὸν μάγιστρον τὸν ἐνταῦϑα περιπατεῖ, καὶ ἄ- 
πλῶς ἡ τάξις ἐπὲ τῶν ἀξιωμάτων φυλάττεται. δεῖ δὲ εἰδέναι, Ms.157. a 
à -" - , ^r 
τοῦτε ini τοῦ τῆς ϑείας λήξεως “έοντος ἐπέμφϑη “Ηλιοχράτης 
΄ -€ » 
παρὰ Ῥωμαίων, τὰ λαυρεάτα ᾿Ανθεμίου τοῦ βασιλέως ἔχων 
καὶ γράμματα αὐτοῦ, καὶ ἐδέχϑησαν οἱ πρέσβεις ἐν τῷ xov- 
CN “ἘΠ , 4 τ ν Ln ^4 9 , 2 , 9 , 
σιστωρίῳ, “Ηλιοκράτης zat ἡ εἰχὼν ᾿4νϑεμίου εἰσενέχϑη, zai 
U Ξε , 1 » 
ἐδέξαντο αὐτὴν οἱ σιλεντιάριοι, xui Ζιαφερέντιος, ἔπαρχος C 
» , * 
150v. Κωνσταντινουπόλεως, εἶπεν ἐγκώμια εἰς ἀμφοτέρους τοὺς 
βασιλεῖς καὶ Διοσχόριος, ἀπὸ ἐπάρχων πόλεως, xai διελώ-- 
5 e - - 
λησεν ὃ βασιλεὺς, ὥστε πεμφϑῆναι τὰ λαυρεάτα εἰς πᾶσαν 
τὴν πολιτείαν, καὶ τὰς εἰχόγας κοινῇ ὠνατέϑεσθϑαι ἀμφοτέροις 
- m , ^ 
τοῖς βασιλεῦσιν, ἔστιν δὲ 7 διαλαλία οὕτως" ,,αὐτοχράτωϑ 
βοκαῖσαρ εὐτυχὴς “έων νικητὴς ἀεισέβαστος εἶπεν" τοῦ πρᾳ- 
χη L 7j "s ban 


i.e. surge. Non enim hi legati nominatim et cum cerimoniis citan- 
tur, ut alii exteri citari solent. Ingressi ergo pedes osculantur Im- 
peratoris, in medioque triclinio stantes enuntiamt commissam sibi 
legationem, et protimus excedunt. Si visum fuerit Imperatori , iubet 
*tiam libellenses adstare, legatiogis árgumentum excepturos, et dis- 
"erit atque mandat, quae voluerit. Postquam vero Romano impera- 
toriam dignitatem confirmaverit noster imperator, [quod im alia 
posteriore fit exceptione, de qua proxime sequens caput exponit], 
tunc demum recipitur et respectatur deinceps ille legatus, sive prae- 
"toriorum , sive urbis fuerit praefectus, non aliter ac si nostras esset 
et eadem munera hic loci gereret; persicium vel marsupium tali tunc 
obviam fertur ; magister talis Romanus, si legatus is fuerit, imme- 
diate post magistrum nostratem procedit; verbo , servatar *ordo di- 
guitatum ct quem quisque Romae habet homoris gradum et prae 
alio passum, eundem hic quoque habet, sed secundum a nostratibus. 
luvat exemplo rem illustrare. Sub. Leone Magno, divinae sortis 
Imp., legabatur a Romanis Heliocrates, habens secum laureatas ima- 
gimes Anthemii Imperatoris eiusdemque litteras, Recipiebatur totus 
legationis comitatus in consistorio, -Heliocrates δὲ imago Anthemii 
ad Dominum introducebantur, silentiarii recipiebant penes se ima- 
ginem, Diaferentius, qui tum praefectus urbis CPtanae erat, pro- 
' muntiabat panegyricum in laudes utsiasque Pmperatoris, uti et Dio- 
scorius, expraefectus urbis. —Mandabat deinceps Imperator, laurea- 
tas per totum dilferri imperium, amboramque lmperatorum coniun- 


3905  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


(TOU ἃ c ᾿Ανϑεμί ) χτῆρα éni ; 
οτάτου ἄρχοντος -dv9euiov τὸν χαραχτῆρα ini πολὺ éxóz- 
c-r - 5 , » , y p 
ξάμενοι νῦν ἀποδοϑέντα, μεγάλην ἡμῖν εὐφροσύνην ἐνεποίη- 

S - ^ ' ^A 1 U 

σεν. διὰ τοῦτο ϑείᾳ νεύσει τὸν αὐτὸν χαρακτῆρα τιμίως πρὸς 
᾿ , - - a 

χαρμονὴν πάντων τῶν λαῶν ταῖς ἡμετέραις εἰχύσεν χοινω- 

E ' ε » * € , 

D»éiv προστάσσομεν, ὡς ἂν πᾶσαι αἱ πόλεις ἐν εὐφροσύγῃδ 
des , c , € * 2? , - 
c Lit den κοθωνοῦσας ἑχατέρων μερῶν τὰς ἐξουσίας, τῇ 
^ “ nd ^ 
τὸ αὐτοῦ ἡμερότητι ἡμᾶς συνηγῶσϑαι.᾽ χρὴ δὲ εἰδέναι, Ort 
, c - ἡ 
καὶ Δίβερ, 0 πατρίκιος xai ἔπαρχος Γαλλιῶν, ἐπέμφϑη ἐν- 

€ ' - , - i 
ταῦϑα παρὰ Θευδὰ τοῦ δηγὸς Γότϑων χαὲ τῆς συγκλήτου 
“Ῥωμαίων, καὶ δεξάμενος αὐτὸν ὃ εὐσεβὴ λεὺς ἡμῶ 
Ῥωμ ᾿ ξάμενος αὐτὸν ὃ εὐσεβῆς βασιλεὺς ἡμῶνιρο 

2 ἥδε. ἃ ε » a 
lovorwiavOc, ἐχέλευσεν αὐτὸν ὡς ἔπαρχον πραιτωρίων xui 
προϊέναι καὶ ἀναχωρεῖν, καὶ πάντα οὕτως ini αὐτοῦ ἐπράτ- 

ς ^ - e : 
τετο, ὡς ἐπὶ τῶν ἐπάρχων ἀνατολῆς. 


Ed.L. 231 ΚΕΦ. πη΄. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττεσϑαι, ὅτε μέλλει δέχεσϑαι τοὺς αὐτοὺς 15 
πρέσβεις, καὶ βεβαιοῖ τὴν βασιλείαν χαὶ ἀπολύειν αὐτούς. 


Πρὸ μιᾶς δίδοται μανδάτα σιλέντιον, καὶ τοὺς ἀπὸ Ira- 
λίας πρέσβεις δέχεται. xai μετὰ τὸ χκαϑίσαι αὐτὸν ἐν τῷ 
16. βεβαιοῦν coni. R. ς 


ctas imagines simul proponi. Habebat autem dialalia vel manda- 
ium ore sacro prolatum sic. Ex actis: Imperator Caesar felix 
Leo victor semper Augustus dixit: Clementissimi principis Anthemii 
imago diu a nobis exspectata, nunc tandem exhibita, magnum 
nobis gaudium tulit. Quapropter divina annutatione [seu sacro 
edicto] praecipimus et sancimus , ut illa imago eosdem honores 
participet, quos nostra , quo populi omnes gaudeant, omnesque ur- 
bes laetae intelligant ,| ambarum partium , orientis et occidentis, 
potestates communione rerum iunctas, nos autem eius [| Anthemii] 
Mansuetudini coadunatos esse. Etiam Liber, patricius et praefe- 
ctus Galliarum , mittebatur aliquando hanc in urbem a Theuda, re- 
ge Gothorum, et a senatu Romano; quem pius Imperator lustinia- 
nus coram admissum iubebat tam in accessu, quam in abitu, locum ἢ 
praefecti praetoriorum obtinere, et in omnibus omnino rebus tra- 
ctari atque excipi modis iisdem, quibus praefecti Orientis 80- 
lent excipi. : 


CAP. 88. 


Observanda, quando Imperator eosdem excipere vult legatos, 

eo fine ut occidentali Imperatori dignitatem imperialem con- 
Jirmet, et legatos dimittat. : 

Pridie antequam legati ex Italia venientes [pro secunda vice] 


ad Dominum admittuntur, circumcursitant mandatores ,* significantes 
cras fore illis recipiendis silentium. Postquam igitur in consistorio 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 88. 397 


χονσιστωρίῳ χαὲ εἰσελϑεῖν χατὰ 10 ἔϑος πάντας γίνεται αὖ- 
τοῖς ἴδιον βῆλον, καὶ εἰσέρχονται, xai αἰτοῦσιν πάλιν περὲβ 
τῶν αὐτῶν, καὶ βεβαιοῖ ὁ βασιλεὺς ἢ ἐγγράφως ἢ ἀγράφως, 
ὑπισχνούμενος ἐπιστολὰς πέμπειν περὲ τούτου πρὸς αὐτόν. 

πχαὲ λοιπὸν, ὡς εἴρηται, ἐν τοῖς σιλεντίοις προέρχονται ὡς Μ5.15." 
ἄρχοντες τοῦ βασιλέως, καὶ ἐὰν ὦσιν ἔπαρχοι ἢ ἔπαρχος, 
προσχυγοῦνται παρὰ τῶν δομεστίχων zai προτηχτόρων, χαὶ τὸ 
ΠΕερσίκην αὐτοῖς ἀπαντᾷ, καὶ πάντα κατὰ τὸ εἰωϑὸς γένεται. 
ἐπὰν δὲ ϑέλῃ ἀπολῦσαι αὐτοὺς, δεῖ τὸν μάγιστρον ποιῆσαι C 

τογγῶσιν κατὰ γνώμην τοῦ βασιλέως, τί ἕκαστος ὀφείλῃ λαβεῖν, 
καὶ πάντων τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν τί ἕκαστος λαμβάνει, καὶ 
δοῦναι τῷ κόμητι τῶν λαργιτιόνων. καὶ ἐπὰν χἀχεῖνος εὖ- 
τρεπισϑῇ, δίδωσι σιλέντεον ὃ βασιλεύς. καὶ τῇ ἑξῆς πάντα 
γίνεται ὡς ἐν σιλεντίῳ, καὶ ἔρχονται οἱ πρέσβεις, οὐχέτι 

εὔπάντες ὅμοῦ, ἀλλ᾽ εἰς τοὺς τόπους αὐτῶν μετὰ τῶν Κων- 
σταντιγουπόλεως ἀρχόντων ἀναμεμιγμένοι, xai χελεύοντος τοῦ 
βασιλέως, εἰσάγει ὃ διχουρίων τοὺς ἀνθρώπους αὐτῶν χατὰ 
τάγμα τάγμα, καὶ μηνύει Ó δικουρίων" ,,χόμητες φυλῶν, δι- 
δασχαλιχοὶ, λευχοφύροι, δρομεῖς, δεχαγοὶ καὶ ἁπλῶς πάντας Ὁ 


consederit Imperator, et ingressi, qui solent, fuerint omnes, fit 
ipsis, legatis, velum proprium, id est seorsim soli post nostrates 
proceres introvocantur et introducuntur, ct iterant supplicationem 
suam prima proditam exceptione; quam Imperator confirmat indul- 
gens, aut scriptis litteris, quae protinus exhibentur et adduntur ab- 
euntibus, aut absque scripto sola sua promissione, se litteras de re 
quaesita ad ipsum legationis auctorem missurum esse. Ab eo tem- 
pore conveniunt, ut dictum est, in silentia velut Imperatoris nostri 
proceres; et quisquis eorum praefectus fuerit, ille a domesticis et 
protectoribus adoratur, et persicium seu marsupium occürrit seu ob- 
viam fertur ipsi; et fiunt reliqua omnia modo consueto. Quando 
autem Imperator illis vult audientiam valedictoriam dare, debet ma- 
gister antea notitiam seu indiculum ex Imperatoris iudicio atque di- 
rectione facere, quo perscriptum sit, quid legatorum quisque, quid 
hominum vel famulorum eos comitantium unusquisque in munus 
et velut viaticum accipere debeat. Hanc schedulam dat comiti largi- 
lionum. Qui si et ipse paratus sit, ad promenda nempe et tradenda 
omnia sibi praescripta, habens omnia in promtu, tunc tandem edit 
Imperator silentium , seu iubet illud per mandatores indici, Altero 
itaque die fiunt omnia ut in silentio, veniuntque legati , non iam, 
ut antea, seorsim, simul omnes in uno corpore, sed separati , suo 
quisque in loco, inter illos magistratus, ad quos, velut collega, 
pertinet, adeoque Constantinopolitanis proceribus immixti. lussu 
tum Imperatoris introducit decurio legatorum homines seu comita- 
ium, unum ordinem post alterum, sic eos clara voce excitans: [ 4d- 
estote vos] comites tribuum; vos didascalici [seu magistriani]; vos 


Ψν 
398 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τοὺς μετ᾽ αὐτῶν ἐλθόντας, καὶ δίδωσιν ἕκαστον τὴν δόγαν ó 
βασιλεύς. xai μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν τοὺς ἀνθρώπους αὐτῶν τότε 
καὶ αὐτοῖς τοῖς πρεσβευταῖς δίδωσιν ὅσα ἐκχέλευσεν εὐτρε- 
πισϑῆναι εἰς λόγον αὐτῶν," καὶ δέχονται αὐτὸν οἱ σιλεντιά-: 
Quot, xai ἐγείρεται ὃ βασιλεὺς, καὶ ἐὰν μὴ ὦσιν πατρίκιοι, 
- Ψλ4 ^ , ΡΣ M 2 -Ὁ ^ 
προσχυγοῦσιν αὐτὸν, καὶ συντάττονται, εἰ μὲν ἐν τῷ μιχρῷ 
κάϑηται. κογσιστωρίῳ, ἐμπρὸς τῶν πορφυρῶν βάϑρων ἐν τῷ 
Ed.L.532 ϑερινῷ κονσιστωρίῳ" εἰ δὲ ἐν τῷ μεγάλῳ κονσιστωρίῳ κά- 
ϑηται, ἄγω πρὸ τῆς ϑύρας τῶν δευτέρων, καὶ κατέρχονται, 
καὶ μίσας ποιοῦσι. τὰ δέ γράμματα τοῦ βασιλέως λαμβά-το 
veL Ó μάγιστρος, καὶ ξοχονται καὲ συντάττονται αὐτῷ, καὲ 
δίδωσιν αὐτά. 


ΚΕΦ. πϑ'. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, πρεσβευτοῦ μεγάλου ἐρχομένου Περσῶν. 


Ζεῖ, μηνυομένου μεγάλου πρεσβευτοῦ, τὸν udytorQovi5 
, T x ' » ' 
πέμψαι εἰς τὰ μεϑύρια ἕνα ἄρχοντα ἰλλούστριον 7 σιλεντιά- 
i -Ὁ » ^ , bd ? » o - 
Βθίον ἢ τριβοῦνον ἢ xai ἕνα τῶν ἐπισήμων, 7 μαγιστριανῶν, 
Ἂ « » D ' DH »ν 2 , ' , , 
ἢ ὃν ἂν συγνίδῃ πρὸς τιμὴν τοῦ ἐρχομένου προσώπου πέμψῃ, 
γι“ , c , 

Ms.158.a ἵγα δέξηται καὶ διασώσει αὐτόν. ὃ δὲ πεμπόμενος εἰσέρχε- 


leucophori [seu Maris ag i vos cursores; vos decani; ct in uni- 
versum omnes, qui cum legatis advenerunt, excitat; quibus Impe- 
rator singulis rogam aut stipem largitur. Illis digressis, tandem 
ipsis quoque legatis donat ea, quae ipsis praeparari iussit. Quo 
facto silentiarii se iam. componunt ad exspectandum Imperatoris ab- 
itum, et Imperator de throno exsurgit, et legati, si patricii nom 
sint, adorant ipsum, valeque ipsi dicunt; quod fit, si praesederit 
et audientiam dederit Imperator in parvo aestivo consistorio apud 
gradus porphyreticos; quod si autem cerimonia contigerit in magno 
consistorio, fit valedictio apud fores deuterorum, et abeunt, missae- 
que fiunt. Litteras autem Imperatoris ad alterum occidentalem ad 
se sumit magister, venientibusque ad se legatis et sibi domi suae 
valedicentibus eas tradit. : 


CAP. 89. 
Observanda sub adventum magni Persarum legati, eoque in 
urbe praesente. 


Postquam de adventu magni legati ad aulam renuntiatum est, 
oportet a magistro magistratum aliquem, illustrem [seu protospa- 
tharium ] aut silentiarium aut tribunum aut etiam unum aliquem 
de ordine episemorum aut insignium aut magistrianorum, aut quem- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 89. 399 


ται εἷς τὸ Νησίβιος, xai ἀσπάζεται αὐτὸν, xci ἐὰν ἔχει 
γράμματα τοῦ βασιλέως, ἀποδίδωσιν. (εἰ δὲ μὴ, τοῦ μα- 
γίστρου) προτρέποντα αὐτόν. ἴσως δὲ οὐδὲ ὃ μάγιστρος 
γράφει, ἀλλ᾽ ἐκ μανδάτων μόνον 5 προτροπὴ γίνεται, ἐφ᾽ ( 
δαὐτὸν ἐλϑεῖν μετὰ εὐθυμίας καὶ ϑεραπείας" καὶ ἐξέρχεται 
σὺν αὐτῷ. δεῖ δὲ τοὺς ἄρχοντας τοῦ ΖΙάρας ἀπαντῆσαι αὐ- 
τῷ μετὰ τῶν στρατιωτῶν ἐν τοῖς μεθορίοις xai δέξασϑαι C 
τὸν πρεσβευτὴν χαὶ τοὺς ἀνθρώπους αὐτοῦ. καὶ εἰ μέν 
ἐστίν τε ὀφεῖλον λαληϑῆναι ἐν τοῖς μεϑορίοις, λαλεῖται, 
τοτοῦ ἄρχοντος τοῦ Νησίβιος μέχρε τῶν μεϑορίων μετὰ πλή- 
ϑους Περσῶν συνερχομένου αὐτοῦ. εἰ δὲ μὴ λαλεῖταί τέ 
ποτε, xai οὕτως δεῖ πάντως συνελϑεῖν αὐτὸν μετὰ πλήϑους, 
xai τῶν Ῥωμαίων αὐτὸν παραλαμβανόντων χαὲὶ τοὺς cvvor-- 
τας αὐτῷ, δεῖ τοὺς λοιποὺς ἀπομεῖναι τῶν Περσῶν ἐν τοῖς 
τ Περσιχοῖς τόποις, καὶ αὐτὸν μόνον μετὰ τῶν συνόντων εἰσ- 
ελϑεῖν εἰς τὸ ΖΙάρας καὶ ϑεραπευϑῆναι. προσήχει δὲ τοὺς 
ἄρχοντας τοῦ Ζάρας πολλὴν ἀγρυπνίαν καὶ πρόνοιαν ποιεῖ- D 
σθαι, ὥστε μὴ προφάσει τοῦ πρεσβευτοῦ πλῆϑος Περσῶν 
συγεισελϑεῖν, κατὰ μέρος ἐπακολουϑῆσαι, καὶ δόλῳ χρατῆσαι 
δοτὴν πόλιν. ἀλλὰ τούτου τοῦ μέρους πολλὴν πρόνοιαν οἱ ἀρ- 


cunque ille voluerit et delegerit, in honorem viri advenientis in 
confmia mitti, qui eum ibi excipiat, in protectionem suam recipiat 
et ad Urbem augustam sospitem perducat. Hic itaque in eum finem 
missus proficiscitur Nisibinam, ubi legatum invisit et salutat, litte- 
rasque Imperatoris ad eum, si quas sibi additas habet, ipsi tradit; 
aut, si non Imperatoris, magistri saltim ; quibus arcessitur. 1π- 
terdum ne ipse quidem magister litteras legato mittit, sed nudis man- 
datis et significationibus oralibus invitatur, ut cum fiducia, hilari- 
tate et per otium in Urbem veniat. Missus itaque noster cum le- 

to Persico Nisibina egressus iter et deductionem eius instituit. 
Legato illi occurrere in confiniis debent praefecti Darae cum mili- 
tibus suis praesidiariis, ipsumque famulitiumque cius excipere. Et, 
si quid opus est in confiniis moneri atque condici ab una alterave 
parte, id transigitur, praefecto Nisibinae cum numero Persarum ad 
confinia usque legatum comitante. Si vero nihil tale monendum 
suppetat, oportet nihilominus tamen praefectum Nisibinae cum cohorte 
suorum eum comitari, Romanisque legatum et eius comites exci- 
pientibus, retro in locis ditionis Persicae cum globo suo manere, 
solumque legatum cum comitatu suo in urbem Daras ingredi et a 
nostris ibi dignum cultum accipere. Darae praefecti inter haec vi- 
gili cura circeumspiciant caveantque , ne sub praetextu legati multi- 
tudo Persarum simul in urbem intret, aut per partes subsequatur, 
et sic urbe potiantur. Hunc itaque locum diligenter solliciteque 
meminerint praefecti, observentque Persas attento oculo, sed dissi- 


᾿ ν 
400 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - - 


τ ν ^ — ^- [4 Ἢ 
χοντες ὥφελον ποιεῖσϑαε, καὶ ἐκ τοῦ ἀσυμφανοῦς ἐγρηγορέ- 
vaL, xai φυλάττειν τὸ σχῆμα τοῦτο. οἱ δουχιχοὶ δὲ χατὰ 
τὸ εἰωϑὸς τὸ δαπάνημα τῆς 0000 μέχρι τῶν ἐνταῦϑα ἡμε.-Ἅ 
ρῶν ργ' ἐπιδιδόασιν. τοσαῦται γὰρ ἐξ ἀρχῆς δρίσϑησαν dy- 

A " uu τὰ - 
xtiy τῷ πρεσβευτῇ ἀνιόντι, καὶ τοσαῦται ἀπιόντι. ἔστιν δὲδ 
ὅτε βραδύνῃ ἐν τῇ ὅδῷ ! χελεύει Ó λεὺ ? 
ὅτε βραδύνῃ ἐν τῇ 00Q, xai κελεύει ὃ βασιλεὺς, xai προῦ- 
, ? - c ^ ^ ^ 
Ed.L.233975x5g αὐτῷ γίνεται. ἡ δὲ γνῶσις τῶν ἐπιδεδομένων αὐτῷ 
ῳ , ? - , -" , * Ur ^ * 
σώξεται ép yg σκρενίῷ TW βαῤβαβων: χαὶ βέρεδα δὲ xar 
τὰ πᾶάχτα ἐπὲ ἱωνσταντίνου ἐπάρχου πραιτωρίων γενομένου 
Ὕ , 9. - , * -» , c ^ * »'* 
ἀπεγεμηϑη αὐτῷ πέντε, xat ζῶα λ΄. ὃ δὲ βασιλεὺς, ἐάντο 
- 5 , ^ LÀ 
ϑέλῃ ϑεραπεῦσαι αὐτὸν, πολὺ πλέον αὐτῷ ἐπιδοϑῆναι xs- 
, ^ - 
λεύει. εἰ δὲ ϑέλει χαὶ τιμῆσαι αὐτὸν, χρὴ πέμψαι xai δέ- 
- 5 * , - Li 
Ms:158. "ξασθαι αὐτὸν διώ τινος τῶν εὐυπολήμπτων ἐπὲ Ταλατίαν 
xui Καππαδοχίαν καὶ ϑρέψαι" ὅμοίως δὲ πέμψαι xai εἰς 
Νίκαιαν καὶ ϑρέψαι xai ϑεραπεῦσαι. δεῖ δὲ καὶ τὸν μάγι-τ5 
στρον, ἐρχομένου αὐτοῦ περὲ ᾿Αντιόχειαν, πέμψαι μαγι-- 
Β στριανὸν ὀφείλοντα ἀπαντῆσαι xa ἀσπάσασϑαιε αὐτὸν, xai 
^. ^ ^N er 
μαϑεῖν, πῶς διασώζεται. εἰ δὲ ϑέλει ὃ βασιλεὺς, xai ἅπαξ 
καὶ δεύτερον τοῦτο. ποιεῖ, χαὲὶ γράφει xai ἀσπάζεται, xai 
ἐρωτᾷ αὐτὸν, πῶς διασώζεται. χρὴ δὲ αὐτῷ καὶ ζῶα s).20 
-" ? , , 1j , 
τρεπισϑῆναι ey Ἐλεγοπολει zat. δρόμονας, ἵνα, εἴτε βούλεται, 


mulanter, ut id agere ab ipsis non deprehendantur.  Ducici [hoc 
est homines ad officium ducum illorum thematum, per quae traie- 
ctus fit, pertinentes] impensas itineris ad hanc usque Urbem au- 
gustam in centum et tres dies praestant. Tot enim ab initio sta- 
tim et iam a longo Mnupore statuti fuerunt et imputati dies legato 
tam illinc huc, quam hinc illuc tendenti. Interdum tamen moras 
in via trahit et plus temporis impendit; adeoque indultu Imperatoris 
additur, quod excurrit impensarum.. Notitia vero vel indiculus in 
eum impensorum deponitur asservandus in scrinio barbarorum. 
Attribuuntur legato secundum pacta sub Constantino praefecto prae- 
toriorum condita vereda quinque et muli triginta. Verum Imperator 
me ipsum demereri vult beneficiis, iubet ipsi plura subministrari. 

i vero insignite ipsum honorare vult, debet ipsi aliquem virum magnae 
auctoritatis et probae existimationis in Galatiam et Cappadociam ob- 
viam mittere, qui ei victum cultumque omnem necessarium et refe- 
ctiones praestet. Alium simili modo debet Nicaeam mittere, qui 
splendide ipsum ibi nutriat colatque. Magister autem debet legato 
prope ad Antiochiam accedenti magistrianum aliquem obviam mittere 
salutandi causa et sciscitandi, quibus modis, et satin ex animi sen- 
tentia per viam excipiatur. ldem Imperator, si vult, facit, et litte- 
ris pariter verbisque mandatis legatum semel iterumque salutat, et 
sciscitatur, quomodo conducatur. Debent porro ipsi in Helenopoli muli 
parati teneri et dromones seu liburnicae, ut, sive per continentem profi- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.89. AOI 


r , x 4 εἴ ἱ 
πεζῇ ἀπέλϑῃ ἐπὲ Νιχομήδιαν, εἴτε βούλεταε, δρόμωσιν ἀν- 
τιπεράσῃ, καὶ ἐνδακιδίζῃ δὲ πάντως χρὴ εὐτρεπισϑῆναι xai 
ἵππους χαὶ ζῶα, ἵνα δέξωνται αὐτὸν καὶ ἀγάγωσιν μέχρι 
Ἱαλχηδόνος" ἐν δὲ Καλχηδόγι τὸν μάγιστρον ἑτοιμάσαι 
δμητάτα χαὶ αὐτῷ καὶ τοῖς ἀνθρώποις αὐτοῦ, καὶ πέμψαι α 
Y 2 , € , δ} , 3. , 
τὸν ὑπτίονα τῶν βαρβάρων xat ἀποθέσθαι αὐτῷ ἀγαλωμα- 
- - - Y y - 
τὰ ἕτοιμα τῆς ἡμέρας, ἢ xal τῶν ἡμερῶν, ὧν ἔχει ποιῆσαε 
RJ , Aot r * , $2: , SN * 
ἐν Χαλκηδόνι. καὶ ξένια δὲ πέμπει αὐτῷ. προσηχει δὲ τὸν 
μάγιστρον πέμψαι εὐϑὺς εἰς ἀσπασμὸν αὐτοῦ, καὶ ἐρωτῆσαι 
τοαὐτὸν, πῶς ἦλϑε, καὶ μὴ ἐσιάνϑη τί ποτε, χαὲ ἁπλῶς κατὰ 
τὸ ἐγχωροῦν ϑεραπεῦσαι αὐτόν. χρὴ δὲ ἐν τῇ πύλει προε-- 
τοιμασϑῆναι τὸ μητάτον αὐτοῦ πρὸς τὴν ἀξίαν τοῦ ἀνθϑρώ- 
που χαὲὶ τὸ πλῆϑος, ὅπερ ἐπιφέρεται, καὶ εὐτρεπίσαι ἐν av. 
- , , ' , 
τῷ χραββάτια καὶ στρώμματα καὶ κλιβάγια καὶ ἀρούλλας D 
“Ὁ "4 
15xaé τραπέζας καὶ ὑπέρας, core ὑδροφορεῖν xai τὰς ἄλλας 
- ε 
δυπαρὰς ὑπηρεσίας ὑπουργεῖν. ἀλλὰ τὰ μὲν στρώμματα ὃ 
- € * 
χύμης τῶν πριβάτων κατὰ πιττάκιον TOU μαγίστρου ἀπολύει, 
» - - ' 
ἦτοι ὃ σακχχελλάριος τοῦ βασιλέως: (νῦν γὰρ εἰς αὐτὸν με- 
; c / ' x , H , H 
τηνέχϑη ἡ χρεία") τὰ δὲ κραββάτια καὶ oxvqia xat τρα- 


2. ἔνϑα x«l δίζηται δὲ coni. R. 17. ΣΧΟΑ͂ τῶν ἰδιχῶν. 


cisci ad Nicomediam velit, sive illuc fretum interiectum traiicere malit, 
àrbitrio suo ipsi uti liceat. Quocunque tandem modo ire cupiat, oportet 
ibi equos et mulos ipsi excipiendo et Calchedonem deducendo praesto 
essé. In Calchedone vero debet magister parata habere metata seu man- 
siones et ipsius et famulorum eius usui , et optionem barbarorum mitte- 
re, x γρῇ expensas enumerare legato per illum diem diesve, quos Cal- 
C€hedone transigendos habuerit, faciendas, et simul per ipsum xenia 
$eu munuscula pro felice adventu peregrini amici mittere; sed et mit- 
tere, qui suo, magistri, homine legatum, quanmiprimum áppulerit; 
salutent et interrogent, quomodo advenerit, et nura aegrimoniam in- 
iuriamye et incommodum passus fuerit. Verbo decet magistrum pro 
virili sua legato gráta omnia et amica officia praestaré. Ipsa in Urbe 
oportet metatum seu mansionem eius dignam ipsius pérsona et multi- 
tudini, quam secum trahit, accommodatam praeparari, in qua praesto 
sint grabbati seu lecti, et stromata seu stragulae, et clibani seu 
furni, et arulae seu foculi, et mensae et operáé ad aquam aggeren- 
dam et alia praestanda sordida miinisteria. Stragulas quidem olim 
extradebat et praestabat comes privatorumi àd magistri mandatum 
ΕΣ vel schedula sibi exhibenda perscriptum: nunc translata est 

aec cura in saccellarium Imperatoris. Lectos autem et scyphos et 
mensas et furnos et ollas praefectus Urbis praestat, et ipse quoque 
ad pittacium magistri, Focos autem praestant praefecti fabricarum 
[armorum publicarum nempe et operarum fabriliüi]. Praefectus 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 26 


Áo2 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


r ' $c) » sU Νὴ 
πέζια Ζαὶ χλιβάνια καὶ χύτρας ὅ ἔπαρχος τῆς πόλεως ἀπο- 
2 ^ , - * 
λύει, πάλιν κατὰ πιττάκιον TOU μαγίστρου. τὰς δὲ ἀρούλλας 
c - , , 3 , * A ὧν b 
Ed.L.2340; τῶν φαβρίχων παρέχουσιν. ἀπογέμονται. δὲ αὐτῷ παρὰ 
τοῦ ἐπάρχου xai ontgeg ἐκ τῶν καπηλείων. καὶ δεῖ τὸ βα- 
ᾧ ME T oí b Ἢ 
λανεῖον τοῦ οἴχου ἐχείνου, ἐν ᾧ μέλλει οἰχεῖν, ἕτοιμασϑῆναι,5 
y ^ ^ e 
Ms.159.37] 10 πλησίον αὐτοῦ, ἵνα, ὅτε βούλεται, xai αὐτὸς καὶ οἵ 
μετ᾽ αὐτοῦ λούονται, xai αὐτοῖς μόγοις σχολάζει τὸ βαλα- 
' ^ , -ὦὦὦ * 
veloy. καὶ ἐπὰν καταπλεύσῃ, δεῖ τὸν μάγιστρον πέμψαι βα- 
* € , * » ^ c ^Q..! - 
σιλιχοὺς ἵππους- (δίδωσι δὲ avrovg ὃ σπαϑάριος τοῦ flact- 
λέως") καὶ δέχονται αὐτὸν ἐκ τῶν δρομόνων, καὶ ἀποφέ-το 
* CETT 
Qovoiv εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ. χαὲ εὐθὺς πέμπει ὃ μάγιστρος 
NS , π᾿. ' , ΕῚ » 3. * - , 
χαὶ ἀσπάζεται GUTOY, καὶ πάλιν ἐρωτᾷ αὐτὸν, πῶς διεσώϑη. 
, ^ 2 A ter * - 5 , à « , € 
Β πέμπει δὲ αὐτῷ xat ξένια διὰ τοῦ ὀπτίογος, ἃ βούλεται" ὡς 
ἐπὲ πολὺ δὲ καὶ ὃ πρέσβεις πέμπει, καὶ ἀντασπάζεται τὸν 
' ^ * , "n. 
μάγιστρον. xar χρὴ τὸν μάγιστρον δέξασθαι ἠπίως τὸν 89-15 
, - ; 5 , - - 
χόμενον xai δοῦναι ἀνταπόξρισιν ἁρμοδίαν τῷ ἀσπασμῷ. 
^ 3. M ^ » 
δηλοῖ δὲ αὐτῷ διὰ τοῦ οἰκείου ἀνθρώπου ὃ μάγιστρος Ort 
ΝΡ, M e - J 
»ἀνάχτησαι σαυτὸν, καὶ ὅτε συνορᾷς, ἀσπάζομαΐ σε xü- 
" -— Ce » ^ " é 
κεῖνος τῇ ἑξῆς ἡ μετὰ μίαν προμηνύει, καὶ ἔρχεται καὶ ἀσπά- 
^ , hj 
ζεται τὸν μάγιστρον, καὶ δέχεται αὖτον ἀπὸ στόματος, καὶχο 


3. ΣΧΟ 1. τεχνῶν. 


Urbis ipsi quoque, legato puta, operas e tabernis vcl cauponis 
sufficit. Etiam balneum illius domus, quam inhibitabit legatus, 
aut saltim vicinae, paratum esse debet, quo et ipse, quando- 
cunque libuerit, et cius famuli lavari queant, et balneum ha- 
beant sibi solis privum οἱ vacans. Appulso ad litus Urbis ob- 
viam mittere debet magister imperiales equos, quos spatharius 
Imperatoris praestat. Hi eum comitesque e dromonibus escendentes 
excipiunt, et domum suam deferunt. Quo facto magister protinus 
eum per legatum salutat, et denuo percontatur, qua ratione et 
satin ex voto conductus per viam et huc delatus fuerit. Munuscula 
simul beneventationis ipsi pcr optionem mittit, qualia placuerit. 
Ut plurimum yero ipse quoque legatus per suorum quendam reddit 
magistro salutationis vices; quem hospitem advenientem magistri est 
cemmode benigneque excipere, responsumque salutationi congruum 
reddere. Quae autem magister legato per ministrum suum familia- 
rem nuntiat, haec ferme sunt. Iubet ipsum animumque ct corpus 
otio et quiete ab itineris taediis et fatigiis recreare; se ipsum co- 
ram salutaturum esse, quando permiserit et commodum ipsi fuerit. 
Tunc legatus aut proximo aut tertio diem significat magistro per 
praemissum nuntium, se ad ipsum venturum, et sic accedit ad ma- 
gistrum eumque salutat Quem magister vicissim praesentem iam 
praesens bemigno colloquio excipit. Cuius id primum et praecipuum 
argumentum est, ut magister apud legatum pcercontetur, quomodo 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. S9. 403 


ἐρωτᾷ αὐτὸν ὃ μάγιστρος πρὸ πάντων περὲ τῆς ὑγείας τοῦ C 

βασιλέως αὐτοῦ, ἔπειτα καὶ περὲ τῶν τέχνων τοῦ βασιλέως 

αὐτοῦ καὶ περὶ τῶν ἀρχόντων xai περὲ τῆς αὐτοῦ καὶ τοῦ 

οἴχου αὐτοῦ ὑγείας, xai πῶς ἦλϑε, μή τί ποτε ἐν τῇ ὁδῷ 
δέσιάνϑη, μή τί ποτε παρελείφϑη, καὶ λέγει ὅτε ,, ἐκελεύσθη- 

μεν παρὰ τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν δεσπότου πάντα εἰς ϑεραπείαν 

σου ποιῆσαι" ἐὰν οὖν τί ποτε παρελείφϑη, τοῦτο ἡμέτερόν 

ἔστιν πταῖσμα. καὶ παρακαλοῦμεν ὑμᾶς μήτε λυπηϑῆναι 

μηδὲ σιωπῆσαι, ἀλλὰ εἰπεῖν ἡμῖν, ἵνα διόρϑωσις γένηται.» 
τοπροσχυγοῦσιν δὲ τὸν μάγιστρον καὶ οἱ μετ᾽ αὐτοῦ ὄντες πάν- 

τες, δίπτοντες ἑαυτοὺς ἐπὶ τοῦ ἐδάφους. xai ὅτε δόξη τῷ Ὁ 

βασιλεῖ δέξασθαι αὐτὸν, πέμπει ὃ μάγιστρος xai δηλοῖ αὐ- 

τῷ ὅτε ἐχέλευσέν σε 0 δεσπότης εἰσελϑεῖν.᾽ χρὴ δὲ xai 

τὸν δεσπότην ἐν Χαλκηδόνι, καὶ ἐνταῦϑα ἐρχομένου αὐτοῦ, 
τὐπέμψαι δηκουρίωγα xai ἀσπάσασϑαι αὐτὸν xai ἐρωτῆσαι πε- 

ρὲ τῆς ὑγείας τοῦ βασιλέως αὐτοῦ, καὶ πῶς αὐτὸς διεσώϑη. 

ἐπὰν δὲ δέχηται αὐτὸν, πέμπει ἀπὸ ὀψὲ Ó μάγιστρος σου- 

βαδίουβαν, καὶ δηλοῖ αὐτῷ ὅτι ,, ἐχέλευσέν σε Ó βασιλεὺς ἘΔ1,..35 

προελϑεῖν, καὶ πρόελϑε.᾽ καὶ ὃ βασιλεὺς ὁμοίως πέμπει δι- 
20x0vg/oya, καὶ ἀσπάζεται αὐτὸν, καὶ δηλοῖ αὐτῷ ὅτε , τῇ Με.189. b 


17. ΣΧΟΑ͂. ὑποβόηϑον. 


eius princeps valeat, dein quid agant liberi principales, tum quid 
et quales eius proceres; porro in quibus rerum ipse legatus verse- 
tur, et quomodo valeat familia eius; quomodo iter confecerit; num 
incommodum damnumve acceperit; num quid officiorum ipsi debito- 
rum a nostratibus, itineris comitibus, praetermissum. Nos quidem 
i a debet magister eos errores excusare) in mandatis a pio nostro 
omino habuimus, omnia in cultum commodumque tuum facere. 
Si quid igitur eorum praétermissum fuit, socordia culpaque ea nostra 
€st; rogamusque te comitesque tuos, nolitis illud aegre ferre aut si- 
lentio celare; sed eloquere libere, ut imposterum providere et emen- 
dare commissa queamus. Legatus ad haec magistro gratias agit et 
venerationem commonstrat. Eius comites pariter magistrum humilli- 
mo cultu adorant in terram provoluti. Quum dein Imperatori visum 
fuerit legatum coram se admittere, significat ea de re magister le- 
gato per familiarem quendam his verbis: Pult Imperator te in con- 
spectum suum venire. lpse autem Imperator debet legato, tam ad- 
huc Chalcedone agenti, quam in Urbem delato, decurionem immitte- 
re interrogatum , quomodo valeat herus ipsius, et quomodo ipse con- 
ductus hactenus fuerit. Quando autem in eo iam est, ut legatum 
coram admittat, tunc monet magister ea de re legatum proxime prae- 
cedente vespera per subadiuvam scu adiutorem secundarium his ver- 
bis: Edixit Imperator ,ut coram venias. Tuum ergo nunc est com- 


ÁOÁÀ  - CONSTANTIN| PORPHYROGENITI 


ἑξῆς δεχόμεϑά σε, καὶ πρόελϑε." δίδοται οὖν μανδάτα ἀπὸ 
ὀψὲ σιλέντιον, καὶ τὸν πρεσβευτὴν τῶν Περσῶν δέχεται. xad 
χρὴ τὸν ἀδμισσιογάλεον ἐλϑεῖν καὶ ἐρωτῆσαι τὸν μάγιστρον 
περὲ τῶν λαβαρησίων, xci δίδοται μανδάτα, ἵνα xci αὐτοὲ 
ἀπαντήσωσιν, xai δεῖ στῆναι αὐτοὺς εἰς τοὺς τόπους αὐτῶνδ 
μετὰ τοῦ ἄρματος. προέρχονται δὲ πάντες οἱ ἄρχοντες ἀπὸ 
ὁλοσηρίκων, καὶ εἰσέρχεται ὃ πρέσβεις διὰ τῆς διγίας, xat 
δέχεται αὐτὸν ὃ μάγιστρος ἐν τῇ σχολῇ αὐτοῦ, καὶ ἐρωτᾷ 
αὐτὸν, εἰ Ἑένια ἔχει τοῦ βασιλέως, x«i χρὴ αὐτὸν ἰδεῖν mav- 
τα, πρὶν εἰσέλθωσιν, καὶ λαβεῖν τὴν γνῶσιν αὐτῶν. καὶ εἶσ-το 
ἔρχεται πρὸς τὸν βασιλέα ὃ μάγιστρος, καὶ ἀναφέρει αὐτῷ 
τὰ περὲ τῶν ξενίων, ἐπιδίδωσι δὲ αὐτῷ καὶ τὴν γνῶσιν. 0 
δὲ πρέσβης ἀναμένει ἐν τῇ σχολῇ τοῦ μαγίστρου. χαὶ μεϑὸ 
δεχϑῶσιν οἱ ἄρχοντες χαὶ εἰσέλθωσιν εἰς τὸ κογσιστώριον» 
δεῖ τὸν ἀδμισσιονάλιον καὶ τοὺς χαρτουλαρίους τῶν βαρβά-τϑ 
θων καὲ τοὺς ἑξρμηγευτὰς ἀναγαγεῖν τὸν πρέσβην, xai κα- 
ϑίσαι αὐτὸν ἐν τῷ ἀντικογσιστωρέῳ, δοῦναι δὲ τοὺς χαρτου-: 
λαρίους καὶ ξρμηνευτὰς χιτατώριν τοῦ μαγίστρου τοῖς ἀδμισ- 
ασιογαλίοις, xai «à ἄλλα γίνονται ὡς ἐν σιλεγτίῳ. χρὴ δὲ τὸν 


parere, Pariter Imperator ipse legato salutem per decurionem nun- 
tiat et hanc suam voluntatem: Cras te excipiemus; veni ergo. Man- 
data igitur eapse vespera dantur et senatoribus circeumnuntiantur, cras 
fore silentium , legatumque Persarum a Domino excipiendum. Admis- 
sionalis debet tunc ad magistrum accedere eumque interrogare de 
labarensibus, [num et quot numero illos adesse velit,] danturque 
mandata, etiam illos debere adesse et suis in locis cum armatis stare. 
Procedunt et conveniunt in aulam proceres omnes 60 die in holose- 
ricis. Legatus per regiam [portam] intrat; quem magister sua in 
schola excipit interrogatque, num secum habeat munera heri sui 
nomine Imperatori offerenda, addens, se omnia illa prius, quam in 
conspectum Domini veniant, lustrare debere eorumque cognitionem 
sumere seu indiculum conficere. Confecto illo negotio, intrat magi- 
ster ad Augustum, ad eumque de munerum ratione, numero atque 
pretio refert, et simul cognitionem seu indiculum porrigit. Interim 
praestolatur legatus in schola magistri. Deinceps ut admissi a Do- 
mino proceres ingressique fuerunt consistorium , debent admissiona- 
lis et chartularii barbarorum et interpretes legatum sursum [e schola 
per aulam in palatium] ducere et in anticonsistorio [vel atrio, per 
quod in consistorium introitus patet,] deponere; ipsi autem chartu- 
larii et interpretes citatorium vel commonitorium magistri admissio- 
nalibus exhibere; reliquaque fiunt ut in silentio. Inter haec magi- 
ster paratos esse iubet candidatos armatos et pueros speciosos, istorum 
pedissequos; et egreditur Imperator e cubiculo, stipatus a patricio, 
residetque in magno consistorio, et intrant proceres, in atrabaticis 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΆΝΤ. 1.596. 405 


μάγισερον ἑτοιμάσαι καγδιδάτονς ArwaTUS καὶ πούερας εὐ- 
σχήμους τοὺς ἀχουλουϑοῦντας αὐτοῖς. καὶ ἐξέρχεται ὃ Bo- 
σιλεὺς ἐκ τοῦ κουβουχλείου, δηριγευόμενος ὑπὸ τοῦ πατρε- 
x(ov, καὶ χάϑηται εἰς τὸ μέγα κονσιστώριον, καὶ οἱ ἄρχον- 
ὅτες εἰσέρχονται, δηλονότι μετὰ ἀτραβαττικῶν κατὰ τὸ ἔϑος. 
ἐν τοσούτῳ δὲ δεῖ τὸν ἀδμισσιονάλιον ἀγαγεῖν τὸν πρέσβιην 
χαὶ παραστῆσαι αὐτὸν εἰς τὸν τοῖχον ἀντὶς τοῦ βήλου τοῦ 
μεγάλου ϑερινοῦ κονσιστωρίου. ἀνοίγονται δὲ αἱ τρεῖς ϑύ- 
gut τοῦ κογσιστωρίου, ἐὰν ἔχη ἵππους εἰς τὰ ξένια" καὶ 

roroía βῆλα πάντως κρέμανται ὅλοσήρικα.. καὶ μεϑὸ δεχϑῶ- Ὁ 
σιν πάντες οἱ ἄρχοντες, κιτεύεε (ὡς ἐν ὑποϑέσει) ὁ μάγι-Μ»5.16ο. a 
στρος οὕτως" ,,χληθήτω Ἰέσδεκος ὃ πρέσβης Χοσρόου τοῦ 
βασιλέως Περσῶν καὶ οἱ σὺν αὐτῷ ἐλϑόντες, καὶ ἐπάγει ἀρ- 
grove." ταύτην δὲ τὴν κιτατίονα χρὴ τοὺς τῶν βαρβάρων, 

τϑδώς εἴρηται, δοῦναε τοῖς ἀδμισσιοναλίοις, καὶ οἱ ἀδμισσιο- 

- ψάλιοι ποιοῦσε δύο χαρτία, ἕν μὲν μεγάλοις γράμμασιν γε- 
γραμμένον, καὶ διδόασιν τῷ σιλεντιαρίῳ, κἀκεῖνος τῷ ὀστιω- 
Qío, καὶ προαναγινώσχεται διὰ τοῦ χαρτουλαρίου ἐν τῷ xov- 
βουχλείῳ τῷ βασιλεῖ, ἕτερον δὲ πιττάκιον ἐπιδίδωσιν τῷ μα-Ἐά. L.236 

αὐγίστρῳ πρὸς ἀνάμνησιν αὐτοῦ. λαμβάνει δὲ καὶ ὃ τερτιοχή- 
ρίος τὸ ἴσον τῆς κιτατίονος, καὶ στήχει ὀπίσω τοῦ χιαγί-, 
στρου, xai ὑπομνήσχει αὐτόν. μετὰ οὖν τὴν κιτατίονα τοῦ 

1. ΣΧΟΑ͂. ὁπλίτας. ΣΧΟΑ͂. παῖδας. 53. πραιποσίτου coni, 


R. 14. τοὺς τῶν βαρβάρων. Hoc loco aliquid excidisse cen- 
set R. 


nempe, ut mos est. Dum haec fiunt, debet admissionalis legatum ad- 
ducere et ad parietem, qui est e regione veli magni aestivi consisto- 
rii, collocare. Si legatus in muneribus ctiam equos habeat, aperiun- 
tur tres portae consistorii. Utcunque vero sit, semper tria vela ho- 
loserica curatur ut e tribus portis dependeant. Tandem, quum pro- 
ceres omnes a Domino accepti et admissi fuerint, citat, ut exemplum 
fingam, sic verbi gratia: Focetur lesdecus, legatus Chosrois , regis 
Pérsarum , et qui cum eo venerunt; et arcessat. [decurio] armatos. 
Hanc citationem debent interpretes et chartularii barbarorum , üt 
jam dictum est, admissionalibus exhibere: et hi, admissionales, tum 
conficiunt duas chartas, unam quidem magnis litteris conscriptam, 
quam silentiario tradunt, et hic porro tradit ostiario; quo facto ilta 
citatio ex eodem exemplari recitatur a chartulario in cubiculo coram 
Imperatore, priusquam is in consistorium egrediatur; alterum autem 
exemplar exarant tantum ut pittacium aut schedulam, quam magistro 
tradunt memoriae gratia. Sed et tertiocerius exemplum citationis 
sumit, δὲ stans retro magistrum €ommonefacit ipsum de pronuntianda 
citatione, quando tempus instat. Post citationem itaque magistri 
intmt decurio in paryum consistorium, sumtosque secum armatos 


406 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


, : 
μαγίστρου εἰσέρχεται Ó δηκουρίων εἰς τὸ μικρὸν' χονσιστώ- 
, , 
ριον, xal λαμβάνει τοὺς ὠρμάτους κανδιδάτους, καὶ ἐχβάλ- 
λει αὐτοὺς, καὶ ἵστησιν αὐτοὺς δεξιᾷ καὶ ἀριστερᾷ ἐμπρὸς 
- κ᾿ , c ͵ ' - 
τῶν ἀρχόντων μετὼ τοὺς ὑπατιχοὺς, χαὲ τηνικαῦτα ἐξέρχε-- 
»^. δα [δ e D , » c ' ' 5 
ται ἔξω, καὶ ἐὰν ἴδῃ, ὅτι ἕτοιμός ἐστιν ὃ πρεσβευτὴς, κρά- 
c d , * - 
ζει ὃ δικουρίων — ,LEPA". xa£ ἐπαιρομένου τοῦ fov, Qi- 
c ὸ 5^ ὃ , 25. .9 οὔ δά ξγ9. ^ 
Βπτει ἑαυτὸν ἔξω ὃ πρέσβης éni τοῦ ἐδάφους, ἔνϑα τὸ mop- 
[| - , ^ " 
φυροῦν μάρμαρον, καὶ προσκυνεῖ, xai ἀνίσταται, χαὲ μεϑὸ 
» ᾿ ^^ € 2» 
εἰσέλϑῃη τὸν πυλῶνα, πάλιν ῥίπτει ξαυτὸν, καὶ προσκυνεῖ 
ἐπὲ τοῦ ἐδάφους, καὶ ἀνίσταται. καὶ πάλιν ἐν τῷ uéoqio 
τοῦ κογσιστωρίου ὅμοίως προσχυγεῖ, xai τότε ἔρχεται xci 
φιλεῖ τοὺς πόδας, xoi ἵσταται ἐν τῷ μέσῳ, xai ἐπιδίδωσι 
^ , ' , - - 
τὰ γράμματα, xai λέγει τὸν ἀσπασμὸν τοῦ βασιλέως αὐτοῦ. 
3 Lodi - - 
χρὴ οὖν ἐρωτῆσαι τὸν βασιλέα" «πῶς ὃ ἀδελφὸς ἡμῶν σὺν 
Θεῷ ὑγιαίνει; χαίρομεν ἐπὲ τῇ ὑγείᾳ αὐτοῦ," xal ὅσα ϑέλειτϑ 
» i" ' € rt A] * , * "Ὁ 
αἐνδιάϑετα δήματα, λέγει πρὸς τὸν πρεσβευτήν. μετὰ ταῦτα 
, , ? , Ἢ - " 
λέγει ὃ πρέσβης ὅτε ,,0 ἀδελφός cov ἔπεμψέν σοι δῶρα, 
^ - , - 
χαὶ παραχαλῶ δεχϑῆναι αὐτά. καὶὲ ἐπιτρέπειν τοῦτο ὃ βα- 
, ^ 0238. P. c 1 M ^ - 2 , 
σιλεύς. καὶ ἐξέρχεται ὃ πρεσβευτὴς, xai μετὰ τῶν ἀνθροώ- 
πων αὐτοῦ βαστάζει τὰ δῶρα, καὲ εἰσέρχεται βαστάζων ,20 
B2 5i. ^ » , » , » € ' »! , , 
αὐτὸς μὲν ἡ πάλλιν ἡ κοσμίδιν ἡ ὄτιδήποτε, ἔαν ἐστιν τί 
- » 5 , 
piov, τῶν δὲ ἄλλων ἕχαστος ἕν εἶδος βαστάζει. χρὴ δὲ 


6. ZX04. ἔπαρον. 


candidatos illinc educens introducit [in magnum] et collocat dextra- . 
que sinistraque coram proceribus proxime a consularibus. Quo facto 
exit rursus, yidensque paratum esse legatum, clamat: Leva, id est 
tolle [scilicet te]. Velo ad haec sursum levato, prosternit se legatus 
extra consistorium, in terram ibi, ubi rotundus porphyreticus lapis 
in pavimento conspicuus iacet; Dominumque adorat, eoque facto, 
resurgit. Ingressus deinde per fores, protinus se rursus prosternit, 
adoratque Dominum humi iacens, et resurgit. Iterat hanc veneratio- 
nem tertia vice in medio consistorio: qua peracta, propius accedens 
osculatur pedes Augusti, et adstat coram, traditque litteras sui prin- 
cipalis, et salutem Imperatori cius nomine nuntiat. "Tunc interrogat 
Imperator: Frater noster quomodo valet per gratiam Dei ? Laeta- 
mur sospes si fuerit; ct alia verba, quae animo suo secum volvit 
et agitat. Tum dicit legatus: Frater tuus misit tibi dona, ' quae 
rogo velis acceptare. Annuente Imperatore, exit legatus [in anti- 
consistorium], et affert ipse una cum familiaribus suis illa dona in- 
tus ad conspectum Domini. Et ipse quidem aut pallam aut pretiosam 
aliam mundi muliebris suppellectilem aut aliud quodcunque, dummo- 
do magni et'excellentis valoris sit; ceterorum barbarorum singuli 
singulas species baiulant. Debent autem prius in anticonsistorio per 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 896, 407 


προετοιμασϑῆναι αὐτοὺς διὰ τῶν ἑρμηνευτῶν ἐν τῷ ἄντιχογ- 
σιστωρίῳ, καὶ βαστάζοντας πάντας ἐλϑεῖν. xai αὐτοὶ δὲ Μ-,160.» 
πάντες εἰς τὸν ντιχρὺ τῆς σέλλης τοῖχον ἔξω τοῦ βήλου Ὁ 
ἵστανται, χαὶ ἐπαιρομένου τοῦ βήλου, ῥίπτουσιν ἑαυτοὺς 
bini τοῦ ἐδάφους, καὶ πάλιν εἰσέρχονται τὴν ϑύραν, xai 
δίπτουσιν ἑαυτοὺς, καὶ τρίτον τοῦτο ποιοῦσιν. x«i τότε δέ- 
χονται οἱ σιλεντιάριοι πάντα τὰ δῶρα, καὶ κίνδυνον ἔχου-- 
σιν χαταγαγεῖν αὐτὰ κατὰ τὴν γνῶσιν τοῦ μαγίστρου εἰς τὴν 
βεστοσάχραν καὶ παραδοῦναι, καὶ γίνεται αὐτῶν διατίμη- 
τοσις, καὶ δεῖ τοὺς βεστοσαχράγους τὴν διατίμησιν τῶν δώρων 
εὐθέως ἀγαγεῖν τῷ μαγίστρῳ, ὥστε εἰδέναι αὐτὸν, τί ἔστιν 
τὸ προσενεχϑὲν, xal ἐν καιρῷ ἀντιδώρων ὑπομνῆσαι τὸν βα- 
σιλέα, τί χρὴ αὐτὸν ἀντιπέμιψαι διὰ ἰδίων πρεσβευτῶν. τῶν 
δώρων οὖν προσενεχϑέντων, λέγει 0 βασιλεὺς τῷ πρέσβῃ "ἘΔ41,.537 
τ5,»ἀνάχτησαι σαυτὸν ὀλίγας ἡμέρας, καὶ εἴ τι ἔχομεν λαλῆσαι, 
λαλοῦμεν, καὶ μετὰ χαλοῦ ἀπολύομέν σε πρὸς τὸν ἀδελφὸν 
ἡμῶν." xai εὐχαριστεῖ ὃ πρέσβης καὶ προσχυνεῖ, xai πάλιν 
προσχυνγεῖ εἰς τοὺς αὐτοὺς τύπους, xai ἀναχωρεῖ. καὶ ἐπὰν 
χαλασϑῇ τὸ βῆλον, ἵσξαται ὃ δικουρίων, καὶ κιττεύει Ó μά- 
20/0700 ,STRANFER," xai λαμβάνει τοὺς ἀρμάτους κανδιδάτους 
ὃ δικουρίων, xai ἐκβάλλει εἰς τὸ μικρὸν κογσιστώριον. xai 


9. ZXO.4. τιμίαν ἐσθῆτα. — 20. ZXOA. μετάφερε. 


interpretes ordinati fuisse atque praeparati, suaque quisque sarcina 
instructi, et absque mora cum suis oneribus in magnum consistorium 
intrare. Stantes ad parietem, qui est e regione soli extra velum, 
prosternunt sese, simulac illud sublevatur, humi, tum surgunt; et 
ingressi per portam, prosternunt sese iterum, et tandem tertium 
quoque. Silentiarii tum excipiunt ab illis dona, curamque et offi- 
cium illud habent, ut illa secundum cognitionem seu indiculum a ma- 
gistro sibi traditum in vestosacram seu sacrum vestiarium deporten- 
tur, et in manus vestosacranorum tradantur. Ubi aestimantur, de- 
bentque vestosacrani vel officium sacri vestiarii protinus eam donorum 
aestimationem in scripto magistro exhibere, quo sciat ille, quid mu- 
ncrum et quanti pretii legatus attulerit, possitque Imperatori eius rei 
memoriam renovare quo tempore alia dona in istorum compensatio- 
nem comparanda et .cum nostratibus legatis illuc remittenda sunt. 
Donis in hunc modum- exhibitis, hortatur Imperator legatum his 
verbis: [n praesentia quidem abi , post interiectos paucos, dies rursus 
ad colloquium de rebus necessariis vocandus , honestisque omnibus 
modis ad fratrem nostrum remittendus. ' Interea quiete te recrea, 
tempusque hilariter transige. Ad hacc gratias agit legatus, et ado- 
ratsemcl atquc iterum iisdem in locis, in quibus id antea fecerat 
accedens, etsic abit. Laxato tum demissoque velo, procedit decurio 


* 
408 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


τότε ἀνίσταται ὃ βασιλεὺς, xai τὰ λοιπὰ πάντα yíveros χατὰ 

τὸ ἐϑος. χρὴ δὲ τὸν πρεσβευτὴν χάτω ἀναμεῖναι εἷς τὴν 

σχολὴν τοῦ μαγίστρου, καὶ τὸν μάγιστρον κατελϑεῖν καὶ Gvy- 
Βτάξασϑαι αὐτῷ καὶ ἀπολῦσαι. 


ΚΕΦ. «. 5 


"Oca δεῖ ἐν ταῖς ἄλλαις ἡμέραις ἐπὶ τοῦ πρεσβευτοῦ παραφυ-- 
᾿ λάττεσϑαι. 


Ἐντυχὼν τοῖς γράμμασιν 0 βασιλεὺς, ὅτε βούλεται, ἐπι- 
τρέπει τῷ μαγίστρῳ δηλῶσαι τῷ πρεσβευτῇ, ἵνα τῇ ξξῆς προ- 
ἔλθη εἰς τὸ παλάτιον" δηλοῖ δὲ xai αὐτὸς, ἐὰν βούληται,ιο 

Οδιὰ σιλεντιαρίου αὐτῷ, ἵνα προέλϑη, καὶ γίνεται σιλέντιον, 
καὶ τὸ ἄρμα χρατεῖται, καὶ οἱ λαβαρήσιοι ἵστανται, xci 
ἐπὰν προέλϑῃ, δέχεται αὐτὸν Ó μάγιστρος tig τὴν σχολὴν 
τὴν ἑαυτοῦ, xai ἐᾷ καϑήμενον αὐτὸν καὶ ἀνέρχεται, καὶ μη- 
γύει τῷ βασιλεῖ, καὶ δέχεται αὐτὸν ἔσω, εἴτε ἐν τῷ πορτί τῇ 
xq, εἴτε ἐν τῷ αὐτῷ αὐγουσταίῳ. εἰ δὲ ἔχει δῶρα ἴδια ὃ 

Ms.16:1.a 2080056, πρὸ μιᾶς παρακαλεῖ διὰ τοῦ μαγίστρου, ἵνα δε- 
χϑῶσι, καὶ ἐὰν ἐπιτρέψῃ Ó δεσπύτης, δείχγυσιν αὐτὰ τῷ 
μαγίστρῳ ἐν τῇ σχολῇ, καὶ γίγεται αὐτῷ γνῶσις. χαὲ χρὴ 


in medium consistorium, citatque seu clamat magister: Transfer, 
Quo audito decurio armatos candidatos secum in parvum consistorium 
transfert. Surgit tum Imperator, ceteraque fiunt pro consueto more. : 
Legatus interea debet infra [id est apud introitum palatii] im schola 
magistri magistrum exspectare, -donec hie [e palatio] descendat 
ipsique vale dicat, et sic domum eum dimittat. 


CAP. 9o. 


De iis, quae oportet per ceteros dies, quos legatus in Urbe 
transigit , circa eum observari. 


Postquam sic nactus est Imperator perlegitque Persae litteras, im- 
perat, quando ipsi libuerit, magistro, ut significet ad legatum, pro- 
ximo die in palatium ut veniat. Ipse quoque Imperator, si placeat, 
id idem legato per silentiarium significat, et fit silentium, et arma 
seu scuta et hastae tenentur a candidatis, et labarenses adstant [cum 
suis labaris per aulam palatii protenti]. Legatum itaque advenien- 
tem. excipit magister in schola sua; ibique relinquens sedentem 
ascendit ad Imperatorem, eique significat, legatum adesse. Quem 
Imperator intus sive in porticu [augustei], sive etiam in ipso augu- 
steo excipit. Si vero legatus propria sibi sua dona secum habet, 
quae oblata suo nomine Imperatori vellet, debet pridie eius diei, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 90. 409 


τὸν udyiorgov προαναγαγεῖν τῷ βασιλεῖ, ἐπιδεῖξαι δὲ αὐτῷ 
καὶ τὴν γνῶσιν τῶν δώρων. καὲ ὃ πρέσβης, ἐὰν ϑέλῃ δέξα- Ὁ 
᾿σϑαι, εἰσερχόμενος παραχαλεῖ τὸν δεσπότην, ἵνα δεχϑῇ τὰ 
δῶρα αὐτοῦ" καὶ ἐὰν ἐπιτρέψῃ Ó δεσπότης, εἰσέρχονται οἱ 
δάνθϑρωποι αὐτοῦ βαστάζοντες τὰ δῶρα αὐτοῦ, καὶ κατὰ τὸ 
ὅμοιον σχῆμα γίνεται ὡς ἐπὶ τῶν βασιλιχῶν δώρων, καὶ γί- 
ψεται συντυχία. χρὴ δὲ τὸν βασιλέα πάλιν καὶ συνεχῶς xat 
χαλῶς μεμνῆσϑαι τοῦ βασιλέως τῶν Περσῶν καὶ τῆς διαϑέ- 
σεως αὐτοῦ, xal ἐάν ἐστιν εἰρήνη, xad τοιαῦτα τινα λαλοῦσιν, Ed.L. 338 
τοχαὲ ἀπολύει «αὐτὸν ὃ βασιλεὺς, καὶ ἀναμένει τὸν μάγιστρον 
ἔξω, καὶ ἐξέρχεται ὃ μάγιστρος καὶ συντάττεται αὐτῷ ἄνω, 
xai ἀπολύει αὐτὸν xai αὐτός. ἐν δὲ ταῖς ἄλλαις ἡμέραις 
μεταστέλλεται αὐτὸν, καὲ λαλεῖ τὰ περὲ τοῦ πράγματος. καὲ 
ἐὰν συνίδῃ, ἐπιτρέπει τῷ μαγίστρῳ ἢ καὶ ἄλλοις ἄρχουσι. 
150)» αὐτῷ ἔξω λαλῆσαι μετὰ τοῦ πρεσβευτοῦ. ἐὰν δὲ εἴη 
τελεία φιλία μεταξὺ τῶν πολιτειῶν, δεῖ τὸν βασιλέα πέμπειν Β 
χαὶ συνεχῶς αὐτὸν ἐπισχέπτεσϑαι καὶ μαγϑάγειν, πῶς ἔμει-- 


Ο᾽ secunda vice ad Augustum admittitur, per magistrum supplicart, 
ex Dominus ea acceptare: Dominoque annuente, monstrat ea: 
tunc ipso audientiae die magistro in eius schola; et conficitur eo- 
rum notitia seu indiculus; quem monstrare prius magister Impera- 
tori debet ad eum adscendens. Legatus dein, quum iam in eo et 
oportunum tempus est, ut excipiatur et admittatur ad Dominum, 
ingreditur, et iam praesens supplicatur Domino, velit munera sua 
benigne acceptare. Et tum, data ab Imperatore venia, introéunt 
legati domestici, baiulantes eius dona, fiuntque omnia eadem, quae 
fieri modo dicebamus, quum ipsius Persarum regis munera Impera- 
ior acceptat. Et tum demum fit colloquium. —Meminerit tum Impe- 
rator non minus, quam superiore admissione, diligenter solliciteque 
atque frequenter Persae nomen honorifico cum elogio citare et in- 
terrogare, quem ille animum erga se prodat, et spesne sit impe- 
trandae ab illo pacis. Post reciprocatos eiusmodi sermones licen- 
tiam dat Imperator legato abeundi: qui magistrum extra locum ad- 
missionis sursum in ipso palatio [non, ut antea, in cius schola ,] 
praestolatur. Magister paulo post digressus a Domino exit foras 
ad legatum, valeque ipsi dicit, et licentiam ipse quoque dat. Post 
primas has binas admissiones arcessit Imperator, quoties ipsi pla- 
cuerit, legatum, et cum eb de negotio ambobus imperiis communi . 
huiusque legationis argumento sermones miscet. Si visum fuerit, 
eüam magistro soli permittit, aliisve proceribus praeter eum , foris 
extra palatium cum legato res agitare. Si denique amicitia per- 
fecta intercedat ambo imperia, est Imperatoris nostri, ut visitatores - 
identidem legato immittat, suo nomine percontaturos, quid agat, 
qui valeat, quomodo sua ipsi mansio arrideat. Item ut ipsi de fer- 
culis mensae suae portiones, δὲ tam in nostris diebus festis, quam 


Σ Ψ 
Á10 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


A 3 ὦ M ^ « 
Té, καὶ πέμπειν αὐτῷ xod μέρη, καὶ ἐν ταῖς ἑορταῖς ταῖς 
» - ^ , 
ἡμετέραις xat ταῖς αὐτοῦ ταῖς ἐπισήμοις ξένεα͵, καὲ πολυ- 
τρύπως αὐτὸν ϑεραπεύεινγ. 


ΚΕΦ. Sa. 
᾿Ἀναγόρευσις ““Ζέοντος βασιλέως τοῦ τῆς ϑείας λήξεως. 5 
Cc Τελευτήσαντος Ἰαρχιανοῦ τοῦ τῆς ϑείας λήξεως, καὲ 


τοῦ ψηφίσματος tig “έοντα τὸν τῆς εὐσεβοῦς λήξεως γινο- 
- , Y ^ ^ - 
μένου παρὰ τῆς συγχλήτου, συνῆλθον πάντες ἐν τῷ κάμπῳ, 
- € » - - 
τοῦτο μὲν οἱ ἄρχοντες xai αἱ σχολαὲ καὶ οἱ στρατιῶται, τοῦ-- 
, , ? 
vo δὲ καὶ «Ανατύλιος ὃ ἀρχιεπίσχοπος KovoravrwovnóAcoc ,10 
x - , - 
ἸΠαρτιαλίου ὄντος μαγίστρου" xai τῶν λαβάρων xai τῶν 
3 j? , » 
σίγνων ἐπ’ ἐδάφους κειμένων, ἤρξαντο πάντες χράζειν oU- 
, 4 RÀ 
τως" ,,εἰσάχουσον, ὃ Θεὸς, σὲ παρακαλοῦμεν, ἐπάκουσον, 
ὃ Θεός. “έοντι ζωή. εἰσάκουσον, ὃ Θεύς" “έων βασιλεύ- 
tt Θεὲ φιλάνϑρωπε, «“Δέοντα βασιλέα τὸ πρᾶγμα τὸ δη-τῦ 
, dL odia c ' , , LE , € 
D00to» αἰτεῖ" 0 στρατὸς “έοντα βασιλέα αἰτεῖ. “έοντα ot 
H , . T 
Ms.161. b νόμοι ἐχδέχονται" “έοντα τὸ παλάτιον ἐχδέχεται " αὗται 
A - T δ - [ τ 
εὐχαὶ τοῦ παλατίου" αὗται ἐντεύξεις τοῦ στρατοπέδου" av- 
Ὁ T — —- 
ται εὐχαὶ τῆς συγκλήτου" αὗται εὐχαὲ TOU λαοῦ" “Δέοντα 
2. ἡμέραις cod. pro ἡμετέραις. 
in illis, quos Persae suo more ct ex religione sua hilariter celebra- 


re solent, munuscula hospitalia mittat, multisque et exquisitis mo- 
dis eum colat atque demereatur. 


CAP. gr. 
Renuntiatio Leonis Imp. divinae sortis; seu, quibus cerimoniis 
Leo dictus Imperator fuerit. 


Marciano divinaesortis vita defuncto, suffragioque senatus Leo- 
nem piae sortis Imperatorem flagitante, conveniebant omnes in cam- 
po, tam archontes [seu rectores vel honorati] et scholae [seu ve- 
xillationes comitatenses] et denique milites, quam etiam Anatolius , 
tum archiepiscopus Constantinopolitanus , et Martialis magister ; la- 
barisque et signis humi iacentibus, incipiebant omnes clamare: 4udi, 
o Deus, te rogamus. Exaudi, o Deus; Leonis vitam indulge. Audi 
o Deus ; Leo imperet. O Deus hominibus benigne; Leonem Imperatorem 
res publica flagitat ; exercitus Leonem Imperatorem flagitat ; Leonem 
respiciunt leges; Leonem exspectat palatium. Haec sunt vota palati; 
hae sunt supplicationes castrorum ; haec sunt desideria senatus ; haec 
sunt vota populi. Leonem orbis terrarum exspectat ; Leonem exercitus 
exspectat. Commune decus, Leo, veniat. Commune bonum, Leo, regnet. 
Exaudi ,0 Deus, te rogamus, Et protinus adducebatur Leo, qui tune 
comes et tribunus Matüiriorum erat, cique in tribunal eniso impo- 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. 1.91. II 


ὃ xócuog ἀναμένει" “έοντα ὅ στρατὸς ἐχδέχεται" τὸ xoi- 
γὸν καλὸν, “έων, ἐλϑέτω" τὸ κοινὸν ἀγαθὸν, “έων, βασιλεύ-- 
σει" εἰσάχουσον, ὃ Θεὸς, σὲ παρακαλοῦμεν. καὶ παραχρῆ-- 
μα “έων, κόμης ὧν xai τριβοῦνος τῶν ματτιαρίων, τὴνέ- 
ἤχϑη, καὶ ὠνελϑόντος αὐτοῦ εἰς τὸ τριβουνάλιον, Βούσαλγος 
χαμπιδούχτωρ ἐπέϑηκεν τῇ κεφαλῇ αὐτοῦ τὸν μαγιάχιν, x&i Ed. L.239 
ἄλλος μανιάκις ἀπὸ Ὀλυμπίου, ὅμοίως καμπιδούχτορος, ἐν 
τῇ δεξιᾷ αὐτῷ ἐπεδόϑη" καὶ τὰ λάβαρα εὐθέως ἀνορϑώϑη, 
xal ἐχράγη παρὰ πάντων" ,,»“έων αὔγουστε, σὺ νιχᾷς, σὺ 
τοεὐσεβὴς, σὺ σεβαστός" ὃ Θεός σε ἔδωκεν, ὃ Θεός σε φυ- 
λάξει- τὸν Χριστὸν σεβόμενος ἀεὲ νικᾷς" πολλοὺς χρόνους 
“έων βασιλεύσει - χριστιανὸν βασίλειον ὃ Θεὸς περιφρου- 
ρήσει," καὶ παραχρῆμα σχεπαστὸς ἀπὸ χελῶνος ἐν τῷ τρι- 
βουναλίῳ παρὼ τῶν χανδιδάτων καὶ τὴν βασιλικὴν ἐνδυσά-- 
τὔμενος ἐσθῆτα x«i τὸ διάδημα φορέσας καὶ οὕτω φανεὶς τῷ 
δήμῳ, παρὼ πάντων τῶν ἀρχόντων κατὰ τάξιν προσεχυνήϑη, 
xai τὸ σχουτάριν καὶ τὴν A«yzíav ἐχράτησεν, xci ὅμοίως εὐ- 
φημήϑη παρὰ πάντων οὕτως" ,,καὶ δυνατὸς καὶ νιχητὴς xai 
σεβαστὸς, εὐτυχῶς, εὐτυχῶς" πολλοὺς χρόγους, “έων av- 
αογουστε, βασιλεύσεις" τοῦτο τὸ βασίλειον ὃ Θεὸς φυλάξει" 
χριστιανὸν βασίλειον ὃ Θεὸς φυλάξει, xai ἄλλα τοιαῦτα. 
xai διελάλησεν διὰ τοῦ λιβελλαρίου οὕτως" ,,αὐτοχράτωρ 
Καῖσαρ “έων νικητὴς ἀεὶ σεβαστός" Ó Θεὸς ὃ παντοδύναμος 
xai 5 χρίσις ἡ ὑμετέρα, ἰσχυρώτατοι συστρατιῶται, GUTO- 
αὐγράτορά μὲ τῶν τῶν Ῥωμαίων δημοσίων πραγμάτων εὐτυ- 
6. ZXO.A. παιδαγωγιαγός. 


nebat Busalgus campiductor torquem super caput; imponebat etiam 
alium torquem Olympius, et is quoque campiductor, eius dextrae, 
* Quo facto labara rursus erigebantur, et proclamabatur ab omnibus: 
. Leo Auguste , tu vincis, tu pius, tu Augustus ; Deus te dedit; Deus 
te custodiet ; Christum colens semper vincis; Leo multos annos re- 
gnet; Christianum imperium Deus custodiat. Et protinus a candidatis 
in tribunali testudine militari cinctus indutusque sub eius praetentu 
veste imperiali et diademate, sese monstrabat populo. Omnes tum 
proceres eum ordine quisque suo adorabant scutum et lanceam 
tenentem ; et omnes clamabant pariter sic: Et potens, et victor, et 
Augustus , feliciter , feliciter ; multos annos, Leo Auguste , imperes, 
Imperium hoc Deus custodiat. Christianum imperium Deus custo- 
diat, ct alia talia. Leo post haec voce libellarii coronam sic allo- 
quebatur, Jmperator Caesar Leo victor semper Augustus: Deus 
omnipotens et iudicium vestrum, fortissimi commilitones , Imperato- 
rem rei Romanorum publicae me feliciter elegit, Clamabant omnes: 


Á12 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 
"o- ^ , 
χῶς ξξελέξατο." παρὰ πάντων Pxodyn* ,, 7o» abyovott, 
σὺ vixüc* ὅ σὲ ἐχλεξάμενος σὲ διαφυλάξει" τὴν ἐκλογὴν 
- : LE. d o A , 2 * € 1 
σεαυτοῦ 0 Θεὸς περιφρουρήσει. εὐσεβὲς βασίλειον ὅ Θεὸς 
Ms.1602.a φυλάξει. χαὲ εὐσεβὴς καὶ δυνατός." ἀπόχρισις. αὐτοχρά- 
- L4 * * , - 
τωρ Καῖσαρ αὐγουστος", ξξεταί μὲ ἐξουσιαστὴν ἄρχοντα vOv5 
, , * , ^ E 
κόπων συστρατιώτην, ὧν ut9' ὑμῶν ἔτι στρατευόμενος Eua - 
€ ,» ^ , - 
Qov vmouértw." παρὰ πάντων ἐβοήϑη" ,,εὐτυχῶς: ὃ στρα- 
L4 , , 
τὸς σε βασιλεύοντα, γνιχητά" ὃ oroor0c σε βασιλεύογτα, sU- 
- - » 
τυχῆ" σὲ ποϑοῦμεν πάντες." ὃ avyovorOQg* xai &yyov , ó- 
-- " ? ^ ^ 
ποῖα ὀφείλω δώματα παρασχεῖν ταῖς δυνάμεσιν. ὑπὸ πάν-ττο 
P "E . 4 
τῶν ἐχράγη" ,,xai εὐσεβὴς xai δυνατὸς xai λογιωτατὸς." ὃ 
Ld * 3 - - 
«vyovorOg* ,,0nàg ἐντεύξεως τῆς ἁγίας xai εὐτυχοῦς βασι- 
Ἡλείας μου ἀνὰ é νομισμάτων καὶ λίτραν ἀργύρου χαταβου- 
. ^ , .» ^ , , , » 5 ^ ^ 
χοῦλον Óoco." παρὰ πάντων éon9n: x«i εὐσεβὴς xai 
δαψιλής. διὰ σοῦ τιμαὶ, διὰ σοῦ οὐσίαι. χρυσέους αἰῶ-τϑ 
»ac βασιλεύουσα εὐτυχὴς εἴη ἡμῖν » βασιλεία σου. αὐτο- 
, - L4 € ' 3.;£. 0M S 
χράτωρ Koioag c«vyovoroc ,,0 Θεὸς μεϑ᾽ ὑμῶν." xoi tio- 
- ? * , s » ^ * , , M ^c M 
zÀ9tv εἰς τὴν πόλιν, zai τὰ λοιπὰ ἐγένετο κατὰ τάξιν. μετὰ 
- , - "x ζ 
οὖν τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ λιβελλαρίου εἰσέρχεται εἰς τὸ μουτα- 
τώριον, καὶ οἱ πατρίχιοι ἐγγὺς αὐτοῦ καὶ οἱ δύο ἔπαρχοι:ο 
"Bd us ͵ H , " ' * ^ 
Ed.L.ajox&t 0 μάγιστρος, καὶ εἰσέρχονται τρεῖς κατὰ σχολὴν, καὶ 
δίδωσιν αὐτοῖς λιγατούρας, zal μετὰ ταῦτα λογάρια γίγνεται, 
δὰ - » ^ ^ s ?« ^ ^ 23.» 
χαὶ ἀναπληροῦνται. ταῦτα δὲ πράξας, ἐξελθὼν ἀπῆλϑε π8- 


6. συστρατιώταν coni. R. 22. ZXOA. πρεσβευτιχά. 


Leo Auguste, tu vincis. Qui te elegit, custodiet te. Suam electio- 
nem custodiet atque tuebitur Deus, Pium imperium custodiet Deus. 
Et pius et potens. Conlinuabat Imperator Caesar Augustus: Ha- 
bebitis me Dominum rectorem , qui vobis exemplo suo praeibit et 
magistrabit , ut commilito , labores , quos tolerare tum didici, quum 
vobiscum militiam facerem. Clámabant omnes: Feliciter. Exerci- 
tus 16 Imperatorem, o wictor; exercitus te Imperatorem, o felix ; 
te desideramus et flagitamus omnes. Augustus: Novi , qualia dona 
dare debeam copiis. Clamabant omnes: Et pius et potens et sapien- 
tissimus. Augustus: Pro eo, quod sanctum et felix imperium meum 
adii, dabo singulis quinos nummos seu solidos aureos et litram 
argenti catabuculum [id est pro singulis buccis seu viritim. 
Exclamabant omnes: Et pius, et liberalis etque magnificus. 4 te 
veniunt honores, a te facultates, Aurea saecula moderetur nobis 
felix faustumque imperium tuum, Ymperator Caesar Augustus: Je- 
us sit vobiscum, Et his dictis intrabat in Urbem, fiebantque ce- 
tera ut mos est. Scilicet post dictam recitationem libellarii (ille 
mos est) intrat Imperator in mutatorium in comitatu patriciorum 
ct amborum praefectorum [Urbis scilicet atque pradtasii] et magi- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.9. 4ι3 


ζεύων εἷς τὸν παπιλεῶνω, τὴν ἐχχλησίαν, μὴ ὄντος͵ ἐχεῖ τοῦ 
ἐπισκόπου" ὃ γὰρ ἐπίσκοπος xai ὃ κλῆρος αὐτοῦ προέλαβεν 
εἰς τὴν μεγάλην ἐκκλησίαν: πρεσβύτεροι δὲ εὑρίσχονται ἐν 
τῷ παπιλιῶνι" (ἡ δὲ τοῦ παπιλιῶνος προσηγορία Ῥωμαϊχή 
δέστι Papili. ὃ γὰρ λέγεται, 0 καλοῦσιν οἱ Ἕλληνες ψυχάριον 
τὸ πετάμενον περὶ τὰς χράμβας καὶ τὰ λοιπὰ λάχανα" ἐπει- 
δὴ οὖν τὰ παραπετάσματα τοῦ παπιλεῶνος ἔοιχεν τοῖς πτε- 
Qoi; τοῦ ζωυφίου τούτου, διὰ τοῦτο οἱ Ρωμαῖοι παπιλιῶνα Β 
αὐτὸν καλοῦσιν.) καὶ ἀποθέμενος ὅ βασιλεὺς ἐν τῷ μουτα- 
τοτωρέῳ τὸν στέφανον, εἰσέρχεται καὶ εὔχεται, καὶ πάλιν ἐξ- 
ἐρχύμεγος φορεῖ, καὶ κάϑηται λευχῷ ἵππῳ, καὶ ἐπιτρέπει 
τοῖς ἄρχουσιν χαϑίσαι, xai ὀψικευόμενος ἔρχεται εἰς τὸν 
ἅγιον Ἰωάννην τὸν βαπτιστὴν, καὶ ἐν τῷ μουτατωρίῳ τῷ εὐ- 
τρεπισϑέντι ἐπαίρει τὸν στέφανον, καὶ δίδωσιν αὐτὸν τῷ 
τὐπραιποσίτῳ" ὃ δὲ πραιπόσιτος ὑποχάτω βαστάζει αὐτὸν, xai Ms. 162. b 
ὅτε εἰσέλϑῃ εἰς τὴν τράπεζαν, ἐπιδίδωσιν αὐτῷ τὸν στέφα- 
γον, καὶ ἐπιτίϑησιν αὐτὸν ἐπὶ τὴν ἁγίαν τράπεζαν, καὶ ἐπαί- 
θει πάλιν καὲ δίδωσιν αὐτὸν τῷ πραιποσίτῳ, χαὲ προσφέρεις 
κειμήλια, οἷα βούλεται, ὑπουργοῦντος τοῦ κόμητος τῶν πρι- 
χοβάτων. xai εἰσερχόμενος εἰς τὸ μουτατώριον φορεῖ τὸν στό- 


stri, Tunc accedunt terni e quavis schola, quibus dat legaturas; 
tum fiunt computi [praesentis in aerario publico privatoque pecu- 
niae] et consummantur vel clauduntur, Post ea peracta abit Im- 
perator pedes in papilionem seu tentorium, illud nempe quod ec- 
clesiam castrensem exhibet, quo tempore non adest episcopus [seu 
patriarcha CPtanus]. Praeit enim ille cum suo clero in magnam 
ecclesiam: sed adsunt presbyteri in papilione. (Est autem papilio 
dictio Romana vel Latina, significans illud animalculum vel inse- 
ctum , quod circa cramben et alia olera obvolitat, Ratio appellatio- 
nis haec est. Vela papilionis vel tentorii, variis coloribus distincta, 
referunt similitudine alas illius animalculi, quod Romani papilionem 
appellant. Ex eo factum, ut insecti nomen tentorio quoque adhae- 
serit.) In hunc itaque papilionem intrat Imperator, et post depo- 
sitam in mutatorio coronam ibi preces ad Deum facit; sed illinc 
egressus imponit sibi deinceps coronam rursus, et inscendit in equum 
album; dataque magistratibus venia pariter in equos suos inscen- 
dendi, procedit in obsequio ad aedem S. Ioannis Baptistae. Cuius 
in mutalorio, quod ante eius adventum praeparatum fuit, deponit 
coronam et praeposito tradit, qui eam manibus demissis gestat; ac- 
cedentique ad mensam vel altare Domino rursus porrigit. Ibi Do— 
minus eam in sacra mensa deponit; eoque facto, tollit rursus et 
reddit praeposito, et cimelia seu monumenta donaria offert eccle- 
siae, qualia vult, comite privatarum ea ipsi ministrante. Dein re- 
versus in mutatorium induit coronam , et inscendit in equum; quo τ 


414 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


* , - , Uem c - * - 
φαγον, καὶ χάϑηται τῷ Ina ἄχρι Ἐλεγιαγῶν, xai χατέρχε- 
ται ixi, καὶ ἀπαντᾷ αὐτῷ Ó φύλαξ τοῦ παλατίου, καὶ προσ-. 
- 3'* ' » - ' 
κυγεῖ, ἐὰν μὴ εἴη κυριαχὴ, μετὰ τὸ εἰσελϑεῖν αὐτὸν τὴν 
ϑύραν τοῦ παλατίου. καὶ ἐὰν εἴη ἀξιωματικὸς, δέχεται αὖ- 
* ' , - ὦν XU" ^ 
τὸν ἀπὸ στύματος" ἐχεῖ δὲ αὐτῷ ἀπαντᾷ καὶ ὃ σταυρὸς éx5 
M € € ^ L3 , 2 , * , 
δεξιῶν αὐτοῦ ἱστάμενος ἐπ᾽ ἐδάφους χαὶ κρατούμενος ὑπὸ 
-" , € * * EJ , ? ^ ' 
τῶν βεστητύόρων. ὃ δὲ βασιλεὺς ἀλλάσσει εἰς τὸ μουτατώ-- 
' , - ' M 919: , 
ριον, καὶ βάλλει καμπαῖα καὶ λευκὸν αὐρόχλαβον διβητήσιον 
* * » ' " $3 ^ € ^ 
Ὁ καὶ τὴν πορφυρᾶν χλαμύδα, καὶ ἐχεῖϑεν ὡς ἐν ἸΠαρτίῳ πᾶ- 
€ d , * , M 
σα ἡ διρεχτιων γίγεται, καὶ χάϑηται εἰς τὴν χαρούχαν, mgo-1o 
ἡγουμένου τοῦ σταυροῦ καὶ τῶν περσικίων. συγχάϑηται δὲ 
5 - € M iE SS u , -“ 
αὐτῷ xal ὃ πρῶτος πατρίκχιος, ἢ ὃν ἄν ἐπιτρέψῃ, φιλῶν αὐ-- 
-" ^ “ « * » x 
τοῦ τὰς χεῖρας" οἱ γὰρ ἄλλοι ἄρχοντες προλαμβάνουσι" xat 
^ M , , αὐ 
ἐλθων εἰς τὸν qogov Kovoraryrívov, κατέρχεται ἐχ τῆς xa- 
^ u -€ , 
ρὀύχας, καὶ δέχεται τὸν ὕπαρχον τῆς πύλεως xai τὴν oy-i15 
χλητον. προσφέρει δὲ αὐτῷ ὃ πρῶτος τῶν συγκχλητιχῶὼν με- 
, τὰ τοῦ ἐπάῤχου τῆς πόλεως μοδίολον χρυσοῦν. xol μετὰ τὸ 
1 "c , ΕῚ ϑ , 5 , E] * , 
ΕΔ.1.5}1 δέξασθαι πάντας ἀπὸ στόματος, ἀνέρχεται εἰς τὴν xagov- 
χαν, καὶ μόνος χάϑηται. δηριγεύεται δὲ ὑπὸ τῶν συγκλητι- 
» - 5 , 
χῶν καὶ τῶν ἀρχόντων, xai ἔρχεται εἰς τὴν ἐχκλησίαν παρι-20 
8. xcuzéyiw coni. R. 10, ZXO.A. ὀψίκχευσις. 


vchitur, donec ad Helenianas vencrit. Ibi autem descendit, et oc- 
currit ipsi castos palatii, [quod ab Helena nomen habet,] ingres- 
sumque per portam palatii, genu flexo, nisi dies dominica sit, ad- 
orat. Si custos palatii simul sit axiomaticus seu honoratus, salutat 
eum Imperator benigno alloquio. lbidem ipsi quoque occurrit crux, 
humi fixa ad eius dextram stans, quam vestitores tenent. lImpera- 
tor tum mutat vestes in mutatorio, et induit campagia et candidum 
auroclavum dibetesium et purpuream chlamydem; et inde fit tota 
directio seu comitatus processionalis eodem modo, ut paulo ante 
facta fuerat in Campo Martio; et inscendit Imperator in carru- 
cham, praeeunte cruce et persiciis, Assessorem habet in.curru suo 
primum patricium, aut quemcunque deligat alium; qui quum in- 
scendit, Imperatoris manus osculatur. Ceteri proceres currum prae- 
cedunt. Ubi venerit in forum Constantini, descendit e carrucha , 
et salutat praefectum Urbis et senatum. n his offert ipsi princeps 
senatorum unaque praefectus Urbis modiolum [seu repandam coro- 
kn auream. Post salutatos verbis senatores omnes rursus adscen- 
dit Imperator in carrucham, sed solus in ea considet: illinc sub 
conductione senatorum et archontum pergit ad magnam ecclesiam, 
iransitu per augustaeum facto e regione horologii, magnumque per 
pylonem seu portale intrat in mesaulum seu atrium, In nmarthece 
fit mutatorium seu vestium mutatio, et deponit Imperator coronam, 
praeposito eam tradens. Hic eam deinceps Domino reddit, qui eam 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 9j. A15 


ὧν διὰ τοῦ αὐγουσταίου ἀντιχρὺ TOU ὡρολογίου, καὶ εἰσέρ- 
χεται διὰ τοῦ μεγάλου πυλῶνος ἐπὲ τὸ μέσαυλον. ἔν δὲ τῷ 
γάρϑηκε γίνεται μουτατώριον, καὶ ἀποτίϑεται τὸν στέφανον, 
xci πάλιν λαμβάνει αὐτὸν ὃ πραιπόσιτος, καὶ ἐπιδίδωσιν, 
5zui ἀποτίϑεται αὐτὸν ὃ βασιλεὺς ἐν τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ, καὶ 
προσφέρει χειμήλια, ἅπερ βουληϑείη, καὶ χρυσίον δωρεῖται, 
(διαφόροις γὰρ οἱ βασιλεῖς δωρεαῖς φαίνονται πρὸς τοῦτο 
χρορησάμενοι,) καὶ ἐξέρχεται καὶ ἵσταται ὀλίγον ἐμπρὸς τοῦ B 
χαγχέλλου, καὶ μετὰ ταῦτα εἰσέρχεται εἰς τὸ παρατίκλιν, χκαὶΜ-.103. a 
τοἀχούει τοῦ εὐαγγελίου. ἐὰν δὲ ϑέλει, xal συνάγεται, χαὶ ἡ 
ἀναχωρεῖ, ἐπιτιϑέντος αὐτῷ τὸν στέφανον τοῦ ἐπισχύπου, 
κατὰ τὸ ἔϑος τῶν προχέσσων τῆς ἐχχλησίας δογεύει τοῖς χλη- 
ριχοῖς, καὶ ἔρχεται ἐπὶ τὸ παλάτιον, καὶ ἀπαντῶσιν αὐτῷ 
πάντες οἱ συγχλητιχοὴ ἔσω τῆς δηγίας" ἀπαντῶσι δὲ αὐτῷ 
τὐκαὲ οἱ κόμητες τῶν σχολῶν οἱ φυλάξαντες τὴν πόλιν καὶ τὸ 
παλάτιον, ( δεῖ γάρ τινας αὐτῶν ἀπομεῖναι xai φυλάξαι τὸ 
παλάτιον μέχρι οὗ ὑποστρέψῃ ὃ γενόμενος βασιλεὺς,) προσ- 
χυνοῦσιν αὐτὸν, ἐὰν μὴ εἴη κυριακὴ, xai φιλοῦσιν τοὺς α 
πόδας, xai δέχεται αὐτοὺς ἀπὸ στύματος" xai μετὰ ταῦτα 
βοπροσφέρουσιν αὐτῷ ob συγκλητιχοὲ ἅμα τῷ ἐπάρχῳ τῆς πό- 
λεως πιττάχιον τρισχιλίων λιτρῶν ἀργύρου, xai μεϑὸ δέξη- 
ται, ἀντιχαρίζεται αὐτοῖς τὸ πιττάκιον, καὶ οὕτως εἰσέρχε- 
ται δηριγευόμενος ὑπὸ πάντων, καὶ συγτάσσονται οἱ ἔπαρχοι 


6. ἢ καὶ χρυσ, coni. R. 


in sacra mensa deponit ; et cimelia, quae voluerit, offert, aut et 
signatum quoque aurum donat [ecclesiae]. Deprcehenduntur enim 
Imperatores nostri in hoc auro donario non eundem ommes modum 
tenuisse. Dein exit Imp. [e bemate] paullulumque stat ante can- 
cellos; tum intrat in paraticlium, et audit lectionem evangelii, Si 
cupiat, etiam communionem sacram accipit et abit, episcopo ipsi 
coronam imponente, secundum consuetudinem processionum ecclesiae 
rogam seu stipem dat clericis, et intrat in palatium, ubi omnes se- 
natores ei intra regiam portam occurrunt. Sed et comites schola- 
rum occurrunt, qui urbem et palatium hactenus custodiverant. Dc- 
bent enim aliqui, ceteris in campum exeuntibus, intus remanere 
et palatium custodire, donec recens electus Imperator redierit. Hi 
in genubus eum adorant, modo non sit ea dies dominica, pedesque 
ipsius osculantur; quos yicissim Imperator benigno alloquio excipit. 
Deinceps offerunt ipsi senatores per praefectum Urbis pittacium vel 
schedulam, in qua ipsi termille argenti litrae dono assignantur. Im- 
perator accipit quidem, sed protinus reddit offerentibus neque reti 
πεῖ, Sic itaque ingreditur stipatus ab omnibus ordinibus in interio- 


D 


416 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


^ Lj —- , 3. ^ * 5) : 
xai ὃ ἔπαρχος ἕν τῷ κογσιστωρίῳ xara τὸ ξϑος. oL δὲ συγ- 
1 H , x 2 

κλητικοὲ xci πάντες οἱ ἄρχοντες ἵστανται, xai εἰσέρχεται sig 
x , ^ ἡ , 

τὸ χουβούχλειον μετὰ τῶν πατριχίων, καὶ ἐχεῖ συντάττονται 
« J ^ 30 7 , - 

οἱ πατρίκχιοι καὶ ἐξέρχονται, καὶ δίδονται μίσσαι. δεῖ δὲ ei- 
΄ [t € € x mM , 

δέναι, OrL ὕρχον OL ἄρχοντες τοῦ παλατίου παρέχουσιν, cC» 
? 3 , ole Y - " ^ 

οὐκ ἐπιβουλεύουσιν αὐτῷ ἡ τῇ πολιτείᾳ, χαὲ TO περὲ τούτου 
c ^ , * -» ^ * 

ὀρχοσχοπιχὸν φυλάττεται παρὰ τῷ βασιλεῖ " ἐὰν δὲ εἴη αὖ- 


᾿ » "- , Ύ ^ Ὁ - 
.yovora ἕν TO παλατίῳ, ἀπαντᾷ τῷ βασιλεῖ ἐν τῷ παλατίῳ, 


P4 ER] Ld 5 , » Le * Ὁ ^ 
ἤτοι ὃν τῷ αὐγουσταίῳ ἔσω, xat ὃ βασιλεὺς φιλεῖ τὴν χε-- 
^ 5 * - 
φαλὴν αὐτῆς" xai τρέφει 0 βασιλεὺς ἐν τῷ μεγάλῳ TQixA(-10 
^. * " *»e€/ ? - , " 
»Q, ἐν uiv τῷ idi αὐτοῦ ἀκουβίτῳ τοὺς πραιποσίτους xai 
, , * LU 
πατριχίους, οὖς βούλεται, χαὶ τοὺς ἐπάρχους xai τὸν uá- 


Ed. L.242yt0190» , ἐν δὲ τοῖς ἄλλοις ἀκουβίτοις τοὺς στρατιώτας, οὗς 


Ms,163. b 


» , » » , 
ἂν κελεύσει, ἡ ἀρχογτας στρατιωτιχούς. εἰσέρχονται δὲ καὲ 
παίγνια ἐν τῷ ἀρώτῳ, ἐὰν δυνίδῃ ὃ βασιλεύς. X05 εἰδέναι,ι5 
ozL ἀπὸ “Ελεγιαγῶν ἕως τῆς πόρτης δύο κύμητες σχολῶν κρα- 
τοῦσι τὰ μῆλα τῆς καρούχας, ἀπὸ δὲ τῆς πόρτης ἕως τοῦ 
φύρου δύο κόμητες δομεστίκων, ἀπὸ δὲ τοῦ φόρου ἕως τοῦ 
παλατίου δύο ἀπὸ ὑπάτων στρατιωτιχοὶ κατὰ τὸ σχῆμα τὸ 
λεχϑησόμεναν ἕν τοῖς περὲ τοῦ lMagríov γεγραμμένοις.  ei20 
δὲ βούλεται ὃ βασιλεὺς, ἀναχωρῶν ἐκ τῆς ἐχκλησίας ποιεῖ 
κογσιστώριον, καὶ δέχεται πάντας ἀπὸ λευχῶν χλαγιδίων 


1. μάγιστρος pro ἔπαρχος coni, R. 15. σενίδῃ cod. et ed. 


ra palatii. Praefecti tunc et magister in consistorio licentiam abe- 
undi sumunt. At senatores et ceteri magistratus permanent adhuc 
ibidem stantes , donec ingressus Imperator in cubiculum in comitatu 
patriciorum his abeundi veniam dederit; his autem egressis tandem 
missae dantur. Non praetereundum, proceres palatinos fidem suam 
iureiurando obligare, se nunquam aut ipsi Lmperatori aut imperio 
insidias structuros esse. Litteris consignatam eius sacramenti formu- 
lam asservat Lmperator penes se. Si Augusta sit in palatio, obviam 
it Imperatori novo, sed in palatio, id est intra augusteum; eiusque 
caput Imperator osculatur. Ad convivium penes se tum retinet ln- 


pe in magno triclinio , ad suam quidem, cui ipse accumbit, ta- 


ulam praepositos et patricios, quos voluerit, et praefectos et 
magistrum, ad reliquos autem accubitus seu mensas milites, quos 
ipse designaverit, aut et magistratus militares. Intrant quoque ludi 
et ludiones in prandium ; sed nom misi conscio et indulgente Impe- 
ratore. Tenendum quoque hoc est, ab Helenianis inde usque ad 
portam poma carruchae teneri a duobus comitibus'scholarum ; a por- 
ta vero inde usque ad forum [Constantini] a duobus comitibus do- 
mesticorum; à foro tandem usque ad palatium a duobus exconsu- 
libus militaribus, secundum ceremoniale, de quo latius exponetur 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 92. 417 


χαὶ τζαγγίων διὰ τὸ ὡς ἀπὸ προχένσου ἐλϑεῖν, καίτοι τοῦ 
βασιλέως χαμπάγια φοροῦντος, καὶ κιτεύονται οἱ ἄρχοντες , p 
καὶ ποιεῖ προαγωγὰς, ἃς βούλεται. δεῖ δὲ ἐν τῷ ἀρίστῳ 
πάντας χαμπάγια φορέσαι καὶ λευχὰ χλανίδια, καὶ οὕτως 
δσυναριστῆσαι αὐτῷ. τῇ δὲ ἑξῆς ἱππικὸν ἐπιτελεῖται, ἐὰν ἡ 
ἡμέρα μὴ κωλύει, πάντων ὁμοίως λευκὰ χλανέδια xai xau- 
πάγια φορούντων, καὶ πάλιν τρέφει, ἐὰν ἀρέσκει αὐτῷ. καὶ 
ταῦτα μὲν ἡ ἀρχαιότης. νῦν δὲ ἐπενοήϑη καὶ ἐν τῷ ἱππιχῷ 
τὰς ἀναγορεύσεις γίνεσϑαι. ἀναγκαῖον δὲ ἐνομίσαμεν xai 
τοἑτέρων βασιλέων ἀναγορεύσεις ἐν ἐπιτόμῳ γράψαι, ἵνα ἕχατα 
στος τὸ εὐταχτύτερον xai ἀρέσχον αὐτῷ, καιροῦ γινομένου, 
(ὅπερ βραδέως ὅ Θεὸς ποιήσει,) ἐπιλέξηται. 
ΚΕΦ. Sj. 
᾿Αναγόρευσις ᾿Δναστασίου βασιλέως τοῦ τῆς ϑείας λήξεως. 
18 ὋὉ τῆς εὐσεβοῦς λήξεως ᾿Αναστάσιος ἐν τῷ ἱππιχῷ ἀνη- 
γορεύϑη οὕτως. ἀποθανόντος Ζήνωνος τοῦ τῆς ϑείας λήξεως, 
ἐν τῇ νυχτὲ τῇ ἑξῆς συνήχϑησαν οἱ ἄρχοντες xai οἱ συγχλη-Ὁ 


in tractatione de Campo Martio. Si lubet Imperatori, facit, post- 
quam ex ecclesia in palatium venerit, consistorium , et excipit omnes 
candidis tunicis et tzangiis seu calceis indutos; quia tanquam a pro- 
cessione veniunt, quamvis ipse Imperator adhuc campagia gestet; 
citantur proceres nomine tenus, et facit Imperator promotiones pro 
lubitu, 1n prandio convivale autem debent omnes campagia gestare 
et candidas tunicas, et sic epulis interesse dominicis, Sequente die, 
nisi eius religio prohibeat, peragitur hippicum seu certamen eque- 
stre, omnibus omnino candidas tunicas et campagia gerentibus ; rur- 
susque editur convivium, si Domino placuerit, Et haec quidem olim 
in usu erant Nunc autem ex inventione recentiore solent in hip- 
pico [seu circo] novorum principum electiones et proclamationes fie- 
ri Necesse vero nobis visum fuit etiam aliorum praeter istum Leo- 
nem Imperatorum renuntiationes breviter enarrare, ut Impératorum 
aetate nostra posteriorum unusquisque, tempore veniente, (quod tar- 
de tamen venire iubeat et quam diutissime arceat Deus,) id quod 
sibi videatur bono ordini decorique maxime congruum et praecipue 
arrideat, deligat, . 


CAP. 93. 
Inauguratio Anastasii Imp. divinae sortis. 

Piae sortis vel memoriae Anastasius proclamatus et inauguratus fuit 
Imperator in hippico [seu hippodromo] hoc modo. Zenone divinae sortis 
vita defuncto, coibant nocte ab eius obitu proxima proceres palatini et 
senatorii ordinis viri et episcopus [ seu patriarcha] in porticu, quae 

Constantinus Porphyr. Vol. 1. 27 


418 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τ'κοὶ xai ὃ ἐπίσκοπος ἐν τῷ πορτίχῳ τῷ πρὸ τοῦ μεγάλου. 
τριχλίνου, ὅ δὲ δῆμος ἐν τῷ ἱππικῷ ἐν τοῖς ἰδίοις μέρεσιν, 
bd - € - bd 
oL δὲ στρατιῶται καὶ αὐτοὶ ἐν TQ ἱππικῷ ἐν τῷ στάματι. 
xai πάντες συγαχϑέντες ἐξεβόων, τοῦ λειψάνου ἔτι ἔσω κει- 
, » jy c »v E] , ᾿ - , 
μένου. συγεῖδον οὖν οἱ ἄρχοντες ᾿Αριαδγην τὴν τῆς ϑείας5 
LE 5 , Ὕ - Ὕ A] x ^ L] ^- 
ληξεως avyovoray ἀγελθϑεῖν εἰς TO ἱππιχὸν xat προσφωγῆ- 
σαι τῷ δήμῳ. καὶ δὴ ἀνῆλθεν φορέσασα τὴν χλαμύδα, xai 
p φημῷ: ? /j 7 9 ; 9». χλαμῦσα, . " 
- 92 «Ὁ « , A] c , 
Ed.L. 243 συγεισῆλϑογ αὐτῇ οἱ δυο πραιπόσιτοι καὶ ὁ μαγιοτρος χαὶ ὁ 
, « Y 
χαστρήσιος xai ὃ χυαίστωρ καὶ οἱ ἄλλοι πάντες, ὅσοι ἔϑος é- 
χουσιν συνϑεωρεῖν τῷ βασιλεῖ ἐν ταῖς ἱπποδρομίαις. συγεισ-ῖο 
ἦλθον δὲ ἐν τῷ ἱππικῷ καὶ χουβουκλάριοι ὀλίγοι τοῦ μέρους 
αὐτῆς, οὐ μὴν ἀλλὰ xai ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἰζωνσταντιγουπό-- 
ἊΝ x x , v 
λεως, Ἐὐφήμιος. οἱ δὲ ἄλλοι ἄρχοντες ἐμπρὸς ἔστησαν , ἐγ- 
Lj , - Γ 
Ju οἱ χούρσωρες ἐν τῷ καγχέλλῳ, καὶ ἐν τοῖς βάϑροις χατὰ 
,. € - « -»" c 
Ms.164.a τάξιν, οἱ uiv zagrovAaguxoi ἐκ τῶν δεξιῶν, οἱ δὲ στρατιωτι-τῦ 
xoi ἐκ τῶν ἀριστερῶν. χαὶ ὡς ἔστη ἡ αὐγούστα καὲ ἐφάνη 
τῷ δήμῳ, πάντες ἔχραξαν" ,᾿Αριάδνη αὐγούοτα, σὺ νιχᾷς" 
Β εὐσεβῆ Κύριε, ζωὴν αὐτῇ" καὶ πολλάκις τὸ, Κύριε, ἐλέη--: 
Y ? - ΄ 
g0»" εἶπον, πολλὰ τὰ ἔτη τῆς αὐγούστης" ὀρϑύδοξον βα- 
σιλέα τῇ οἰχουμένῃ. ἡ δὲ αὐγούστα προσεφώνησεν αὐτοῖςλο 
- ^ , c ^ , 
διὰ λιβελλησίων ἐξ αὐτῶν τῶν βάϑρων. ὃ γὰρ λιβελλήσιος 
EJ ΕΣ “ - , t - ^ 
ἐν αὑτοῖς τοῖς βάϑροις ἱστάμενος ἐν τῷ καγκέλλῳ ἐμπρὸς τῆς 


magno triclinio praetensa est. Populus autem [proximo mane] in 
hippicum conveniebat, suamque quisque stationem occupabat. ili- 
les pariter in hippico in stamate adstabant, Hi congregati magna 
cum vociferatione et tumultu novum Imperatorem flagitabant , mortui 
supremis nondum humatis. Unanimi consensu igitur suadebant pro- 
ceres Áriadnae, divinae sortis Augustae, ut ascenderet in hippicum, 
ibique populum alloqueretur.  Áscendebat ergo illa, imperatoria 
chlamyde induta, in comitatu amborum praepositorum et magistri , 
item castrensis et quaestoris omniumque reliquorum, quos una cum 
Imperatore spectare certamina equestria mos est. Comitabantur eo- 
dem quoque pauci quidam cubicularii de parte seu comitativa eius; 
item Archiepiscopus, qui tum erat, Constantinopoleos Euphemius. 
Ceteri autem proceres coram in conspectu Dominae adstabant ibi, 
ubi cursores stare solent, ad cancellos et in gradibus. secundum 
dignitatum ordines; chartularici quidem [seu scriniarii vel togati| ad 
dextram, militares autem ad sinistram, Ut itaque stans Augusta sese 
populo monstrabat, exclamabant omnes: Aríadne Augusta , tu vincas, 
Pie Domine, vitam ipsi longam indulge. Saepius etiam: Kyrie eleéson 
iterabant, et: Multos annos Augustae!  Orthodoxum Imperatorem orbi 
terrarum |flagitamus|. Tunc Augusta per os libellensis in ipsis gradibus 
intra cancellum coram sella vel throno imperiali, ibi ubi cursores 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 92. 419 


σέλλης, ἔνϑα ἵστανται οἱ κούρσωρες, ἀνέγνω οὕτως" ,7 ὕ- 
μετέρα γεγναιύτης τὰ πρέποντα καὲ νῦν τῇ χαϑοσιώσει συν- 
ήϑως ἐπεδείξατο καὶ τὴν εὐταξίαν ἐβεβαίωσεν, τὰ ὀφειλόμε-: 
va τῇ βασιλείᾳ φυλάξασα." παρὰ πάντων ἐβοήϑη" ,,ἡμεῖς 
πδοῦλοι τῆς αὐγούστης" εὐσεβῆ Κύριε, ζωὴν αὐτῇ" πολλὰ 
τὰ ἔτη τῆς αὐγούστας: ᾿Αριάδνη αὐγούστα, σὺ νιχᾷς; Ῥω-ἃ 
μαίων βασιλέα τῇ oixovuévg." ἀπόχρισις" ,0Tt καὶ πρὸ τῶν 
ὑμετέρων αἰτήσεων ἐχελεύσαμεν τοῖς ἐνδοξοτάτοις ἄρχουσι 
καὶ τῇ ἱερᾷ συγχλήτῳ μετὰ κοινῆς τῶν γενναιοτάτων δοχιμα- 
τοσίας ἄνδρα ἐπιλέξασϑαι Χριστιανὸν Ῥωμαῖον καὶ πάσης γέ- 
povra βασιλικῆς ἀρετῆς, ὥστε μήτε χρημάτων, μήτε ἄλλῳ 
τινὲ, ὅσον τό γε ἐν ἀνθρώποις, ἀνθρωπίνῳ πάϑει ὑποκεῖσθαι." 
ὑπὸ πάντων ἐχράγη" ο,πολλὰ τὰ ἔτη τῆς αὐγούστης" ᾿υήρι- 
ἀδνη αὐγούστα, σὺ vtxüc. τῆς φιλοχρίστου βασιλίδος πολλὰ 
15:6 ἔτη" Κύριε, ἐλέησον. βασιλεῦ οὐράνιε, δὸς ἡμῖν ἐπίγειον 
ἀφιλάργυρον βασιλέα τῇ οἰχουμένῃ. ἀπόχρισις ,,ὥστε δὲν) 
χαϑαρὰν καὶ τῷ δεσπότῃ Θεῷ ἀρέσκουσαν τὴν κρίσιν γενέ- 
σϑαι, ἐκελεύσαμεν τοὺς ἐνδοξοτάτους ἄρχοντας xai τὴν ἱερὰν 
σύγκλητον, συντρεχυύσης xai τῆς τῶν γενναιοτάτων ἐξερκί- 
2070» ψήφου, προχειβένων χαὶ τῶν ἁγίων εὐαγγελίων. παρόν: 
τος τοῦ ὑσιωτάτου xal ἁγιωτάτου τῆς βασιλίδος ταύτης πό- 


16. ὠπόχρισις add. R. h. 1. et in seqq. aliquoties. 


stare solent, stantis et de charta scripta recitantis eos ita alloque- 
batur: Strenuitas vestra decorum etiam nunc pro more suae de- 
votioni consueto commonstravit , et confirmavit bonum ordineni 
in eo, quod imperiali maiestati debitos honores habuit atque custo- 
divit. Ad haec clamabant omnes: Nos sumus servi Augustae. Pié 
Domine, vitam illi! Multos annos Augustae! Ariadne Augusta, tu 
vincas. Homanum Imperatorem orbi terrarum! | Responsio : Prae- 
venientes nos vestras preces imperavimus gloriosíssimis aulae pro- 
ceribus sacrogue senatui, ut, communicato cum fortissimis exerciti- 
bus consilio atque examine virum eligerent Christianum , gente Ro- 
manum , omnisque imperatoriae virtutis plenum talemque, ut neque 
avaritiae , neque alii humano vitio deditus sit, quantum eius da- 
tum est humanae fragilitati, Ad haec exclamabant omnes: Multos 
annos Augustae! Ariadna Augusta, tu vincas! Christum amantis 
Imperatricis multi sint anni! — Kyrie eleéson. Imperator coelestis , 
da nobis terrestrem Imperatorem, pecuniae non cupidum , qui or- 
bem terrarum regat. Resp.: Quo autem pura Dominoque Deo pla- 
cens fieret electio, imperavimus illustrissimis proceribus et sacro 
senatui, quibuscum concurrere debet fortissimorum exercituum suf- 
Jragium , ut coram sanctis evangeliis in publico expositis, praesen- 
te quoque sanctissimo atque maxime venerabili regiae huius urbis 


420  . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Àecc πατριάρχου, xaL προχειμένων, ic εἴρηται, τῶν ἁγίων 
* E] 1 * , 
λογίων, γενέσθαι τὴν ἐπιλογὴν, ἐφ᾽ ᾧτε μηδένα μηδὲ uec 
» 1 - ^ ^ 
Ed.L.»44€«6, μηδὲ ἔχϑρας, μηδὲ σχοποῦ, μηδὲ συγγενίας, μηδὲ ἄλλου 
M 2t , 3 5, » ^ ' * * 
τινὸς ἰδίου μεμνημένον, ἀλλ᾽ ἔχοντα καϑαρὸν τὸ συνειδὸς xad 
1 ἢ EL] EL] . , LH * ce ' 
ὅλον πρὸς τὸν δεσπότην Θεὸν νενευχὸς, οὕτως 000009015 
"1 35 " - 
Ms.164. b τὴν ἐπιλογήν. ἐπειδὴ οὖν, ὡς καὶ ἡ ὑμετέρα χκαϑορᾷ χκαϑο- 
σίωσις, τὸ πρᾶγμα μέγα xci περὲ κοσμικῆς πρόχειταν σωτήη- 
, ^ , y ^ ^ 
ρίας, προσήχει τὴν ὑμετέραν καϑοσίωσιν μικρὸν ἐνδοῦναι, 
c ^ * , ^ - , LU ' - 
ὧστε καὶ τὴν χηδείαν τοῦ τῆς ϑείας λήξεως Ζήνωγος προβῆ- 
vaL δεόντως, καὶ μὴ ἐκ προπετοῦς ἐπιλογῆς γενέσϑαι τι με-το. 
, 24 ' , € 
ταμελίας ἄξιον. ὑπὸ πάντων ἐκράγη" ,,χαλὰ πάσχα τῇ οἱ- 
κουμένῃ, εὐταξίαν καὶ εὐθηνίαν τῇ πόλει, πολλὰ τὰ ἔτη τῆς 
αὐγούστας. ἔξω βάλε τὸν χλέπτην ἔπαρχον τῇ πόλει" πολλὰ 
VA M - , , D ^ e D ^ 
Bra ἐτη τῆς βασιλίσσης. Κύριε, ζωὴν αὐτῇ" ὅλα τὰ καλὰ 
3 — 4 —- , ς P » 3t$* , 2/. M , - 
ini σοῦ γένηται, “Ῥωμαῖα, εἰ οὐδὲν ξένον αὔξει τὸ γένος 1àv15 
& , ' , El 2 , ? , ^ 
Ῥωμαίων. τὸ βασίλειον σὸν ἔστιν, “΄ριαδνη αὐγούστα. σὺ 
- ν᾽ 5 ' , - -" , -— e , 
viuüe. ' &noxQuriT" yeu xagatovuey τῷ δεσπύτῃ Θεῷ, Ort z&y- . 
τα, ὕσα ὑμῖν ἔστιν καὶ συμφέροντα καὶ καταϑύμια, ταῦτα 
καὶ πρὸ τῶν ὑμετέρων αἰτήσεων εἰς τὸν νοῦν τὸν ἡμέτερον 
) ἔρχεται καὶ πληροῦται. x«i γὰρ πρὸ τῆς ἐνταῦϑα ἀνόδου:ο 
συνιδόντες χρήζειν τὴν ὑμετέραν χαϑοσίωσιν ἀνδρὸς ἔμφρο- 


patriarcha , electionem conficerent , sic ut nemo seu amicitiae , seu 
odii, seu intentionis alicuius remotioris pro paranda sibi sua fortuna, 
seu affinitatis ulliusve alius cuiuscunque tandem privatae rationis 
in hoc negotio meminerit, eamque in censum admiserit, sed ut ha- 
bens unusquisque servansque puram conscientiam , δὲ quae unice 
ad Dominum Deum respiciat , electionem conficiat. Quoniam igitur, 
ut vestra quoque maiestas videt , negotium hoc magni momenti est, 
et de salute totius terrarum orbis agitur, decet vestram maiestatem 
nonnihil remittere moramque temporis concedere , donec exsequiae 
Zenonis divinae sortis debito modo peractae fuerint; ne ex prae- 
cipitata tumultuaria electione argumentum poenitentiae subnascatur. 
Acclamabant omnes: Pulchrum Pascha |seu dies festivus δὲ laetus 
hic est| orbi terrarum. Bonum ordinem .et prosperitatem Urbi [o 
Deus largire]! Multos annos dugustae,  A4move furem illum prae- 
Jéctum Urbi. Multi sint anni Imperatricis! Domine, vitam ipsi! o 
FHiomana , omnia recta δὲ pulchra erunt, te regnante, si peregrinum 
nihil auget numerum Romani generis, Imperium tuum est. Ariadne 
Augusta , tu vincas. Resp.: Gratias agimus Deo, quod omnia, quae 
vobis et conferunt et arrident , etiam nobis , vel ante vestras sup- 
plicationes , in mentem veniant , et firmiter decernantur perficien- 
da, Nam et antequam huc ascenderemus , bene gnari , vestrae maie- 
stati opus esse viro prudente , qui, ut vobis bene sit , provideret 

praevertimus €t praecurrimus vestras preces, et decrevimus, quod 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. Q. 45: 


0g χαὶ τῆς ὑμετέρας εὐζωΐας προνοοῦντος, φϑάσαντες xai 
προλαβόντες τὰς ὑμετέρας αἰτήσεις, τὸν ἐνδοξότατον Ἰουλια- C 
»óv εἰς τὴν ὕπαρχον ἀρχὴν, τοῦ δεσπότου Θεοῦ ἐπινεύσαν- 
τος, προβαλλόμεϑα.᾽ ὑπὸ πάντων ἐχράγη" ταύτη καλὴ ἀρ- 
Byp. πολλὰ τὰ ἔτη τῆς αὐγούστας, πολλὰ τὰ ἔτη τῶν ἀρχόν- 
των." ἀπόχρισις" ..«τῆς οὖν ὑμετέρας ἐστὲν χαϑοσιώσεως, 00- 
πὲρ ἀεὶ ἐφυλάξατε, οὕτω καὶ νῦν φυλάξαι τὴν εὐταξίαν. 
τῆς γὰρ ὑμετέρας εὐζωΐας καὶ πάντων τῶν συμφερόντων ὕ- 
ui» πρῶτον μὲν ὃ δεσπότης Θεὸς, ἔπειτα δὲ καὶ ἡμεῖς dxa- 
τογῶς προενοήσαμεν, καὶ εὐθέως βουλευόμενοι μετὰ τῶν. ἐνδό- 
Eo» ἀρχόντων καὶ τῆς ἱερᾶς συγκλήτου, συντρεχούσης καὶ τῆς 
τῶν γενναιοτάτων ἐξερχίτων συγαινέσεως, προβαλούμεϑα ἀν- Ὁ 
doa εἰς τὴν βασιλείαν καὶ ὀρϑόδοξον καὶ dyvóv. ἀπέστω δὲ 
q)óvog τῆς καλλίστης ταύτης συμβουλίας vai πολιτείας." 
τὄταύτης οὖν τῆς προσφωνήσεως παρ᾽ αὐτῆς γενομένης, κατῆλ- 
ϑὲν ἡ αὐγούστα καὶ οἱ ἄρχοντες ὀψικεύοντες αὐτήν. καὶ ἡ 
μὲν αὐγούστα εἰσῆλθεν εἰς τὸν αὐγουσταῖον" οἱ δὲ ἄρχοντες, 
τεϑέντων σκαμνίων πρὸ τοῦ déAqaxoc, ἐχάϑισαν, καὶ ἤρξαντο Μ5. 165. 
βουλεύεσθαι περὲ τοῦ ὀφείλοντος γενέσθαι, xai πολλὴ φιλο- 
Δ“ογειχεία μεταξὺ αὐτῶν ἐκινήϑη. ὃ δὲ πραιπόσιτος Οὐρβίκχιος 
εὐφυέστερον ἐδήλωσεν αὐτοῖς, ὅτε, καλῶς ποιεῖτε τῇ αὐγού- 
στῃ παρέχοντες τὴν αὐϑεντείαν, ἵνα αὐτὴ ἐπιλέξηται, ὃν &v Ed. L.245 


B 
nunc facimus, in nomine Dei eiusque benigno sub favore illustris- 
simum lulianum ad praefecturam Urbis promovere. ^ Acclamabant 
omnes: Hic [lulianus] est egregius magistratus. Multi sint anni 
Augustae , multi sint anni magistratuum.  Resp.: Festrae maiesta- 
tis igitur nunc est, modestiam, tranquillitatem et bonum ordinem , 
ut semper alias servastis, ita nunc etiam servare. Commodi enim 
vestri, et ut bonis omnibus afflueretis, primus quidem Deus , deinde 
vero etiam nos curam sufficientem habuimus; statimque deliberatu- 
ri cum illustribus proceribus et sacro senatu , concurrente quoque 
fortissimorum exercituum suffragio , eligemus Imperatorem | orthodo- 
zum et a vitiis purum. Absit autem invidia , neque interturbet per- 
vertatve pulcherrimae huius deliberationis et imperii nostri instituta. 
Post hanc Augustae allocutionem finitam descendebat ipsa; et pro- 
ceres eam sequebantur; ipsaque in augustaeum ingressa, conside- 
bant proceres in scammis ante delphacem positis, et ordiebantur de- 
liberationem de candidato imperii. Verum diu rixabantur inter se, 
neque in consensum venire aut decernere quidquam poterant. Ur- 
bicius ergo praepositus oportunum hoc suppeditabat consilium: Bene 
fücietis , aiebat, Augustae permittentes auctoritatem optandi, quem 
ipsa voluerit. Rogabat igitur senatus episcopum [seu patriarcham] , 
ut ingressus ad Augustam, arbitrium electionis atque denominationis 


422 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


βουληϑείη. ἤτησεν οὖν ἡ σύγκλητος τὸν ἐπίσχοπον εἴἰσελϑεῖν 
καὶ παραχαλέσαι αὐτὴν, ἵνα αὐτὴ, ὃν βούλεται, ἐπιλέξηται" 
αὕτη οὖν ἐπελέξατο ᾿ΑἸναστάσιον τὸν σιλεντιάριον, χαὲ μα- 
ϑόντες οἱ ἄρχοντες πάντες ἠράσϑησαν, καὶ παραχρῆμα ἐ- 
πέμφϑησαν εἰς τὸν οἶκον ᾿ΑἸναστασίου παρὰ τοῦ μαγίστρουδ 
κόμητες προτηχτόρων xat δομεστίχων, καὶ ἤγαγον αὐτὸν εἰς 
τὸ παλάτιον, xai ἐν τῷ κογσιστωρίῳ ἐφυλάττετο, καὶ οὕτως 
EIN c , ' - - , LE 2 3 - 
dyévero 7 idein Ζήνωνος τοῦ ve ϑείας λήξεως. ἐν αὐτῇ 
οὖν τῇ ἡμέρᾳ οἱ βεστοσακράνοι καὶ οἱ ζωγράφοι καὶ οἱ μο- 
Βγητάριοι τὰ συνήϑη ἔπραξαν, χαϑὰ εἴρηται, xai ὀψὲ ἐδόϑητο 
τὰ μανδάτα σιλέντιον καὶ κομέντον, καὶ τῇ ἕξῆς προῆλϑον 
πάντες ἀπὸ λευχῶν χλανιδίων, καὶ ἐδέχϑησαν ἐν τῷ κονσι- 
στωρίῳ, xoà ἐκεῖ προσηγορεύϑησαν, οὐ μὴν ἐν τῷ ἄρματι. 
προῆλϑεν δὲ xai ὃ ἀρχιεπίσκοπος κατὰ τὸ σύνηϑες εἰσελϑὼν 
διὰ τῆς βαλνιαρίας, xal μετὰ τὸ δεχϑῆναι πάντας κατὰ τὸτϑ 
ἔϑος, ἀνῆλϑεν ᾿Αναστάσιος ἐν τῷ πορτίκῳ τῷ πρὸ τοῦ utyd- 
λου τριχλίγου, καὶ ἔστη ἐν τῷ μέσῳ τοῦ πορτίχου, καὶ εἰσῆλ- 
Sov πάντες οἱ ἄρχοντες xai οἵ συγχλητιχοὲ πρὸς αὐτὸν, xai 
ἀπήτησαν αὐτὸν Ógxov δοῦναι πᾶσιν, ὡς οὐδενὲ, πρὸς ὃν 
(ἔσχεν πρᾶγμα, φυλάττει λύπην, καὶ ὅτι μετὰ ὀρϑοῦ cvvti-20. 
δότος τῇ πολιτείᾳ χρήσεται. χαὶ ὑποτελεσϑέντος τοῦ ὅρχου 
τούτου, ἀνῆλϑεν εἰς τὸ ἱππικὸν, καὶ εἰσελϑὼν ἐν τῷ τρικλύ- 


9. ΣΧΟ.. ἱεροαμφιάσται. τι. ΣΧΟΑ͂. σιωπὴ καὶ συγέλευσις. 


ipsi offerret. Augusta, eo facto, eligebat Anastasium silentiarium. 
Quod intelligentes proceres omnes approbabant; protinusque mitte- 
bantur in aedes Anastasii a magistro comites protectorum et dome- 
sticorum: hi eum ad palatium deducebant, et in consistorio tantis- 
per deponebant, donec solenne ritu inauguraretur. Interea fiebant 
exsequiae Zenonis divinae sortis. Eo itaque die faciebant vestosa- 
craui et pictores atque moenetarii consueta, de quibus alibi diximus, 
oflicia [circa decorandum principis funus] vesperaeque edebantur 
mandata pro crastino silentio et conventu. Altero autem die pro- 
cedebant omnes in candidis tunicis, et excipiebantur et alloquio. 
cohonestabantur a novo Imper. in consistorio, non autem in armate. 
Procedebat quoque [seu veniebat in senatum] archiepiscopus , ingre- 
diens, ut mos est, per balneariam. Omnibus congregatis et exce- 
ptis pro more consueto, ascendebat Anastasius in porticum magno 
triclinio praetensam, mediaque in illa consistebat. Ingredientes 
illüc proceres omnes et senatorius ordo sacramentum ab eo postu- 
labant, quo promitteret, se erga neminem , quicum hactenus simul- 
tatem aluerit, conservaturum aut exercituarum malevolentiam; item 
se recta cum conscientia imperium administraturum esse. Dicto illo 
iureiurando, ascendebat Anastasius in hippicum seu circum , et in- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.9. 422 


» * 
»(9, ἔνϑα καϑ' ἱππικὸν ἔϑος ἐστὶν προσκυνεῖν τοὺς συγχλητι- 
' ΄ , 5 - d 
χοὺς, ἐφόρεσεν στιχάριν διβητήσιν αὐρόχλαβον xai ζωνάριν 
xai τουβία xai καμπάγια βασιλικὰ, xat εἰσῆλθεν εἰς τὸ χώ- 
ϑισμα γός" τὰ δὲ στρατεύματα χάτω ἵσταντο ἐν τῷ 
n ye d * » ? * xa ? * —- ? , * d 
δοτάματι, καὶ τὰς &crag χαὲὶ τὰ σίγγα éni τοῦ ἐδάφους εἶχον 
5 cac » ἢ k 
χεχλιμένα. 9 δὲ δῆμος ἵστατο ἐν roig βάϑροις xai εὐφήμει. 
- , - * rs L3 - ? ^ 
ἐσηχώϑη οὖν ἐπάνω τοῦ σχουτὰἀρίου ἱστάμενος, καὶ ἀγελϑὼν Ms.165. b 
- " , " . , 2f 
"Y λαγχκιαρίων χαμπιδούχτωρ τὸ ἴδιον μανιάχιν ἐπέϑηχεν Ὁ 
^ ᾿ - " * 
εἰς τὴν χεφαλὴν αὐτοῦ. xat εὐϑέως τὰ σίγνα ὀρϑώθϑη, καὶ 
υ , - —- “ - - * 
τοευφημήϑη παρὰ τῶν στρατιωτῶν xai τῶν δημοτῶν. καὶ με- 
τὰ τοῦτο κατῆλθεν ἐκ τοῦ σχουταρίου, xai εἰσῆλϑεν πάλιν ἐν 
τῷ τριχλίγῳ, ἔνϑα ἐφόρεσεν τὰ βασιλιχὰ καὶ ἐχεῖ ὃ ἐπίσχο- 
σῖο ἐπ X, ψχν» ^ ' Κύ ἐλ έ » ἐλέ 9. M 
ς ἐποίησεν εὐχὴν, xai τὸ, Κύριε, ἐλέησον" ἐλέχϑη, xai 
περιέϑηχεν αὐτῷ τὴν χλαμύδα τὴν βασιλιχὴν, xai τὸν στέ- 
- * ΄ 3 —- wo ? "" 
15gavo» τὸν διάλιϑον, καὶ ὑποστρέψας αὖϑις ἀνῆλθεν ἐν τῷ 
, . a , € ξ, 9 » LÀ 
: χκαϑισμάτε, καὶ ἠσπάσατο τὸν δῆμον, καὶ ἐἔχραξαν nrrtcEd.L.a46 
»AUCUSTE, σεβαστέ." καὶ προσεφώνησε τοῖς στρατιώταις καὲ 
τῷ δήμῳ. ἐπεδόϑη γὰρ αὐτῷ λιβέλλάριν, καὶ αὐτὸς ἐπιδέ- 
P v-4 , 3 ἐνῷ -— « ^ , - - [ ,. 
δωχεν τῷ λιβελλησίῳ, καὶ ἐκεῖνος ἑστῶς ἐν τῷ τριβουναλίῳ 
Ξοπροσεφώνησεν αὐτοῖς, καὶ ὑπέσχετο διδόναι αὐγουστιάτιχα ay 
νομισμάτων εἰ καὶ λέτραν ἀργύρου. ἔχει δὲ καὶ 7j προσφώ- 
ψῆσις οὕτως. αὐτοχράτωρ Καῖσαρ αὔγουστος" ,,ὁῆλόν ἐστιν 


Β ᾿ 
1I. χατ᾽ ἵἔππεχον cod. 


gressus in illud triclinium, in quo senatores, quando certamen e- 
questre peragitur, Imperatorem adorare solent, induebat sticharium 
dibetesium auroclavum et zonarium δὲ tubia seu braccas vel tibialia 
εἰ campagia imperialia, et ingrediebatur in cathisma nudus [cápite 
corona nondum decorato]. lnierea stabant milites iufra in stamate; 
hastae signaque inclinata humi iacebant. Populus in bathris vel 
gradibus stans, bona verba acclamabat. Dein sublevábatür Anastá- 
sius in scuto stans, et ascendens codem campiductor lanceariorum 
imponebat eius capiti torquem suum sibi ábstractum. Quo facto 
protinus erigebantur iacentia signa, et fausta vota tam milites, quam 
populares acclamabant. Descendebat tum e scuto, et ingrediebatur 
rursus in triclinium , ubi basilica seu insignia imperii induebat, ab 
episcopo preces fiebant, Kyrie eleéson recitabátur, idem patriarclià 
ipsi chlamydem imperialem et coronam gemmatam circumponebat, 
ln hoc ornatu repetebat Anastasius rursus cathisma, et salutabat po- 
pulum, Exclamabant tum omnes: A4ugüste, ipse vero alloquebatur 
milites et populum ore libellensis. Nempelibellus, in quo perscri- 
pta erat alloquii formula, ipsi ab aliquo tradebatur, quem ipse vi- 
cissim libellensi tradebat, hic denique etribunali recitabat, promittens 
danda ipsis augustiàtica seu munera a novis augustis populo et mi- 


" 


424 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τὸ ἀνθρώπινον χράτος τῆς ἀνωτάτω δόξης τῷ vv ἀ 
, “Ὁ , e ς ἧς ι e Suc τῷ vevuat neg 
τίζειγν." παρὰ πάντων ἐβοήϑη» ,6990va τῇ οἰχουμένῃ: ὡς 
?» e € ^ x » ? 
Βέζησας, οὕτως βασίλευσον: ἀγνοὺς ἄρχοντας τῇ οἰκουμένῃ" 
M Ld , » » 
χαὶ ἄλλα τοιαῦτα. αὐτοχράτωρ Καῖσαρ avyovorog* ,,ἐπειδὴ 
Ψ 
τοίνυν ἐμὲ, εἰ καὶ &xovra καὶ ἀναβαλλόμενον, ἡ γαλινωτάτηδ 
,? , 3 2 Ld € € 
evyovora ᾿Αριάδνη τῇ διακρίσει τῶν ὑπερφυεστάτων πρω- 
, -ν , € 
τευόγτων καὲ τῆς ἐνδοξοτάτης συγχλήτου ἡ ἐχλογὴ xoi τῶν 
. δυνατῶν στρατοπέδων, τοῦ τε καϑοσιωμένου λαοῦ ἡ συναίΐγε- 
σις πρὸς τὸ ἀναδέξασθαι τῆς βασιλείας τῶν “Ῥωμαίων τὴν 
φροντίδα, προηγουμένως τῆς ἐπιεικείας τῆς ϑείας τριάδος,ιο 
i; ; 
προεχώρησεν." ὑπὸ πάντων ἐχράγη" ,,Κύριε, ἐλέησον" υἱὲ 
^ , P. , 
Θεοῦ, σὺ αὐτὸν ἐλέησον. ᾿Αναστάσις αὔγουστε, τοὐύμβηκας * 
αεὐσεβὴ βασιλέα 0 Θεὸς φυλάξει: ὃ Θεύς σε ἔδωχεν, ó Θε- 
, LE , 0X LÀ ? , ^c »» 
ὃς 06€ φυλάξει καὶ ἀλλα τοιαῦτα. αὐτοχράτῳρ Καῖσαρ av- 
γουστος" οιὑπόσον μοι βάρος ὑπὲρ τῆς κοινῆς πάντων 0075-15 
ρίας ἐπετέϑη, οὐχ ἀγνοῶ." παρὰ πάντων ἐβοήϑη" ,,.ἄξιε 
R ^ , » ^ , ». - , * 
Ms.166. «τῆς βασιλείας, ἀξιξ τῆς τριάδος, ἀξιε τῆς πόλεως. τοὺς δη- 
» - - 
λάτορας ἔξω Bas" xai ἄλλα τοιαῦτα. αὐτοχράτωρ Καῖσαρ 
αὐγουστος" ,,ιἀλλὰ τὸν Θεὸν τὸν παντοχράτορα δυσωπῶ, ὃ- 
*Tz , - - , - 
πως, οἷόν μὲ ἐν ταύτῃ τῇ κοινῇ ἐχλογῇ γενέσθαι gÀnigurt,20 
τοιοῦτον τῇ τῶν πραγμάτων ἐργασίᾳ καταγοήσητε." παρὰ 
πάντων ἐχράγη" ,,εὶς ὃν πιστεύεις, αὐτός σε σώσει. ὡς ἔζησας, 


litibus dari solita; et quidem viritim nummós aureos quinos et li- 
tras singulares argenti. Habet autem alloquium sic. lmperator Cae- 
sar Augustus: Votum est humanam potestatem a nutu supremae 
gloriae dependere. Exclamabant omnes: Abunde bonorum orbi ter- 
rarum |nunc contingit, te ad imperium evecto]. Ut hactenus vixisti, 
ita porro impera. Puros magistratus orbi terrarum [flagitamus] , 
et alia talia. Imperator Caesar Augustus: Quum itaque me, quam- 
vis invitum et cessitantem , Serenissima Augusta -riadne  iudi- 
cio suo, illustrissimorum procerum et gloriosissimi senatus electio, 
potentiumque exercituum ut et sacrosancti populi consensus, eo ad- 
egerit, ut, sequens ductum clementiae divinae trinitatis , curam 
imperii Homanorum in me susciperem. Ad haec exclamabant omnes : 
Kyrie eleéson. | Fili Dei, miserere eius. Anastasie Auguste, tu. vin- 
cas. Pium Imperatorem Deus conservet. Deus te dedit. Deus te 
conservet, etalia talia. Imperator Caesar Augustus: ZIntelligo , quan- 
tum onus mihi cum cura communis omnium salutis impositum fue- 
rit. Acclamabant omnes: Digne imperio, digne trinitatis favore 
atque calculo, digne urbe. Arce delatores, et similia plura, Im- 
perator Caesar Augustus: Verum supplicor omnipotenti Deo , velit 
efficere, ut qualem me fore sperastis eligentes unanimi consensu , 
talem esse ipso ex operum meorum documento deprehendatis. Ac- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.9. 4235 


οὕτω βασίλευσον. εὐσεβῶς ἔζησας, εὐσεβῶς βασίλευσον. pi-D 
ἀδνη, σὺ νικᾷς" πολλὰ τὰ ἔτη τῆς αὐγούστης. τὸ ἐξέρκιτόν cv 
ἔγειρον, τὰς στρατείας συ ἔγειρον, τοὺς δούλους σου ἐλέησον. ὡς 
Ἰαρκιανὸς, οὕτως βασίλευσον᾽ καὶ ἄλλα τοιαῦτα πολλά. GU- 
δτοχράτωρ Καῖσαρ αὔγουστος" ,,ὑπὲρ τῆς ἑορτῆς τῆς εὐτυχοῦς 
ἡμῶν βασιλείας ἀνὰ € νομισμάτων xai λίτραν ἀργύρου V- 
uiv καταβούκολον δώσω. παρὰ πάντων ἐβοήϑη" ,,χριστι- 
ανὸν βασιλέα ὃ Θεὸς διαφυλάξει. αὗται κοιναὶ εὐχαὶ" 
αὗται αἱ εὐχαὶ τῆς οἰχουμένης" τὸν εὐσεβῆ, Κύριε, φύλα- 
τοξον" ἅγιε Κύριε, ἔγειρον τὸν κόσμον σου. νικᾷ ἡ τύχη TOY Ed.L. a7 
Ῥωμαίων: ᾿ΑἸναστάσιε αὔγουστε, σὺ νικᾷς" ᾿Αριάδνη αὐγού- 
στα, σὺ νιχᾷς: ὃ Θεὸς ὑμᾶς δέδωχεν, ὃ Θεὸς ὑμᾶς φυλά- 
Ez." αὐτοχράτωρ avyovarog* ,,Ὅὺ Θεὸς us)" ὑμῶν." xai 
μετὰ τὸ προσφωνηθῆναι αὐτοῖς κατῆλϑεν δηριγευόμενος, καὶ 
τϑἀπῆλθεν εἰς τὴν ἐχκλησίαν, καὶ εἰσῆλθεν διὰ τοῦ νάρϑηκος, 
τὸν στέφανον πρότερον ἀποθέμενος ἐν τῷ μουτατωρέῳ, xai 
λαβὼν αὐτὸν ὃ πραιπόσιτος ἐπέδωκεν αὐτῷ, καὶ ἀπέϑετο αὐὖ- 
τὸν ἐν τῷ ϑυσιαστηρίῳ, καὲ προσήνεγκεν ὃ βασιλεὺς τὰ δῶ- 
Qu, xai εἰσελϑὼν εἰς τὸ μουτατώριον ἐφόρεσεν τὸν créqavov,R 
“οχαὲ ὑπέστρεψεν, καὶ εἰσελϑὼν ἐποίησεν τὴν προαγωγὴν τοῦ 
ὑπάρχου, xai ἔδωκεν μίσσας, καὶ ἔϑρεψεν τοὺς ἄρχοντας, 


clamabant omnes: Ille, cui confidis, te salvabit ; ut vixisti, ita im- 
pera; pie vixisti, pie impera. Ariadne, tu vincas ; multi sint anni 
-"ugustae, Erige tu [Anastasie] exercitum, Miserere servorum tuo- 
rum; ut Marcianus, ita tu quoque impera, et alia talia multa. 
Imperator Caesar Augustus: Pro fésto die, felicis nostri imperii na- 
tale , dabo vobis in buccam [seu viritim] quinos nummos et singu- 
las litras argenti. Acclamabant ommes: Christianum Imperatorem 
conservet Deus. Haec sunt communia omnium vota, Haec sunt vo- 
ta orbis terrarum. Pium Dominum, Domine, conserva. Sancte Do- 
mine, releva mundum tuum.  Vincat fortuna Romanorum.  dria- 
die Augusta, tu vincas. Deus vos dedit, Deus vos conservet. lm- 
perator Caesar Augustus: Deus vobiscum. Finito hoc alloquio, de- 
scendebat et procedebat in conductu ad ecclesiam , ingressusque per 
narthecem deponebat coronam in mutatorio, praeposito eam arripi- 
ente; deinde rursus ab hoc sibi redditam deponebat in thysiasterio 
seu sacrificatorio, offerebat- dona, redibat ad mutatorium, induebat 
ibi coronam, revertebatur in palatium, faciebat ibi promotionem 
praefecti Urbi [paulo ante ab Ariande denominati], dabat missas, εἰ 
tandem convivio, quos volebat, proceres adhibebat. 


. 
426 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ΚΕΦ. Sy. 


᾿Αγαγόρευσις βασιλέως Ἰουστίγου τοῦ τῆς ϑείας λήξεως. 


"Ev τῇ ἀναγορεύσει Ἰουστίγου τοῦ τῆς εὐσεβοῦς ϑείας 
λήξεως ἀταξία τις ἐγένετο, οἷα μηδὲ αὐγούστης οὔσης μηδὲ 
βασιλέως τοῦ χειροτογοῦντος, ἀλλὰ ἀπρονοήτων σχεδὸν ὄντωνδ 

᾿ τῶν πραγμάτων, ἀποθανόντος γὰρ ᾿ΑἸναστασίου τοῦ τῆς ϑεί- 
αας λήξεως ἐν τῇ vvxr, ἐδηλώϑη παρὰ τῶν σιλεντιαρίων τῷ 
μαγίστρῳ καὶ τῷ κόμητι τῶν ἐξχουβιτόρων ἀπαντῆσαι εἰς 
Msi66,br0 παλάτιον. παρεγένετο οὖν Κέλερ μάγιστρος, καὶ Ἰουστῖ- 
γος ὃ τῆς ϑείας λήξεως, χόμης ὧν ἐξχουβιτόρων τηνικαῦτα.το 
καὶ παραχρῆμα Ó μάγιστρος ἐδήλωσεν εἰς τὰς σχολὰς, ἵνα 
καὶ οἵ κανδιδάτοι καὶ οἱ ἄλλοι σχολάριοι ἀπαντήσῶΩσιν. ἐ- 
δήλωσεν δὲ καὶ ὃ τῆς ϑείας λήξεως Ἰουστῖνος τοῖς στρατιώ- 
ταις καὶ τριβούνοις xoi βικαρίοις ἀπαντῆσαι xai τοὺς πρώ- 
τους τῶν ἐξξχουβιτόρων, καὶ εἶπεν αὐτοῖς, ὅτε ,,0 δεσπότης τϑ 
ἡμῶν, ὡς ἄνϑρωπος, ἐτελεύτησεν' δεῖ οὖν ἡμᾶς πάντας κοινῇ 
Ὁ βουλεύσασϑαι, xai τὸν τῷ Θεῷ ἀρέσκοντα xai τῇ πολιτείᾳ 
συμφέροντα ἐπιλέξασθαι." τὸν αὐτὸν τρόπον διελέχϑη xai 
ὃ μάγιστρος τοῖς κανδιδάτοις καὶ τοῖς πρώτοις τῶν σχολαρί- 
cy. ὄρϑρου οὖν προῆλϑον oí ἄρχοντες, τινὲς μὲν μύϊνα qo-20 
ροῦντες, τινὲς δὲ καὶ διάφορα. συγήχϑη δὲ καὶ 0 δῆμος ἐν 


7. Sic coni. R., τῶ σιλεντεαρίω cod. et ed. 


CAP, 93. 
Inauguratio Imp. lustini [primi] divinae sortis. 


In electione Iustini piae et divinae sortis contingebat aliquid 
turbarum, utpote quum neque Augusta adesset, neque Imperator 
aliquem sibi seu collegam seu successorem denominasset; sed in u- 
universum rebus provisum nihil esset. Res ita contigit. Anastasio 
per noctem vivis exemto, significabatur ea de re a silentiario ad 
magistrum et comitem excubitorum, quo in palatium convenirent. 
Adveniebant protinus Celer quidem, tum magister, lustinus autem, 
divinae sortis princeps, tum comes excubitorum; et magister quidem 
in scholas edebat mandata, quibus candidatos ceterosque scholarios 
arcessebat, Iustinus autem militibus [gregariis] et tribunis vicariis- 
que et excubitorum primiceriis conventum imperabat, et ad congre- 
gatos ita perorabat: Dominus noster, ut homo, et quatenus homo 
fuit, seu corpore tenus, mortuus est. Oportet igitur mos omnes, 
commun:a consilia eo conferre , ut principem, qui Deo simul ac- 
ceptus amicusque, et imperio commodus utilisque síé , eligamus, Eo- 
dem modo magister quoque ad candidatos et scholariorum primice- 
rios disserebat, Mane Adr coibant proceres, partim myina [seu 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.093. 427 


τῇ ἱπποδρομίᾳ, καὶ εὐφήμουν τὴν σύγκλητον χράζοντες" 
»πολλὰ τὰ ἔτη τῆς συγχλήτου. σύγκλητε “Ρωμαίων, σὺ νι- 
xüc. τὸν ἐκ Θεοῦ βασιλέα τῷ ἐξερκίτῳ. τὸν ἐκ Θεοῦ βασι- 
λέα τῇ οἰκουμένῃ" καὶ πολλὰ τοιαῦτα. καὶ τεϑέντων oxa-Ed. L. 248 
δμνίων ἐν τῷ πορτίχῳ τῷ πρὸ τοῦ μεγάλου τριχλίνου, ἐχάϑι- 
σαν πώντες οἱ ἄρχοντες χαὲ ὃ ἀρχιεπίσχοπος, καὶ ἤρξαντο 
πρὸς ἀλλήλους φιλονεικεῖν περὲ τῆς προβολῆς τοῦ βασιλέως" 
ἄλλος γὰρ ἄλλῳ ἐσπούδαζεν: ὡς δὲ χρόνος διετρέβετο, λέγει 
αὐτοῖς Κέλερ ὃ μάγιστρος, ὅτε ,,£v ὅσῳ ἔξεστιν ἡμῖν, βουλευ- 
τοσόμεϑα xci πράξομεν. ἐὰν γὰρ ταχέως ὀνομάσωμεν τὸν ó- 
φείλοντα γενέσθαι, πάντες ἡμῖν ἀχολουϑήσωσιν καὶ ἡσυχά- 
ξουσιν. ἐπεὶ μετ᾽ ὀλίγον οὐ γινόμεθα κύριοι τῆς βουλῆς, 
ἀλλ᾽ ἡμεῖς ἑτέροις ἔχομεν dxolovOtiv." ὡς δὲ xai μετὰ ταῦ- 
τα 7 φιλονεικία ἐπέμενεν, oi ἐξχουβέτορες ἄγω ἐν τῷ ἱππιχῷ 
τἀναγορεύουσιν βασιλέα Ἰωάννην τιγὰ τριβοῦνον, οἰχειούμεγον 
τῷ τῆς ϑείας λήξεως Ἰουστίγῳ, ὃς μετὰ ταῦτα ἐπίσχοπος H- 
ραχλείας ἐγένετο, καὶ ἀνήγαγον αὐτὸν tig τὸ σχουτάριον. ἀ- 
πηρέσθησαν δὲ oi Βένετοι, καὶ ἐλίϑασαν, καί τινες καὶ ἔτο- 
ξεύϑησαν ὑπὸ τῶν ἐξκουβιτόρων. πάλιν δὲ σχολάριοι δρμή- Με. 167. 
φοσαγτες χατέσχον πατρίκιον, ὄντα στρατηλάτην, καὲ ἀνήγαγον 
εἰς τὸν μέσον ὠχχούβιτον, καὶ ἔστησαν, ὀφείλοντες αὐτὸν 
17. ἀπηρέστησαν aut ἀπηρεστήϑησαν coni. R. 


vestes cum iutextis murium parvis figuris, aut colorem murium ci- 
neritium imitantes], partim  diaphora [seu lumine colorum vario 
fulgentes] induti, Congregabatur quoque populus in circo, et ce- 
lebrabant senatum laudibus, clamantes: Multi sint anni senatus. 
Senatus Romanorum, tu vincas. 4 Deo datum Imperatorem exerci- 
tui [llagitamus]. 4 Deo datum Imperatorem orbi terrarum , et plura 
talia. Positis interim scammis in porticu magno triclinio praetensa, 
considebant proceres omnes et archiepiscopus, et incipiebant inter 
sese de creando futuroque Imperatore acriter contendere, alio alii 
studente. Tempore autem inutiliter labente, adhortabatur Celer ma- 
gister suos ita: gite, aiebat, amici, decernamus tandem aliquan- 
do et perficiamus decreta, donec licet. Si absque mora nos e sen- 
tentia nostra nuncupaverimus futurum Imperatorem , sequentur ο- 
mnes partes nostras, et tranquillos se continebunt. Quod si vero 
tantillum. adhuc cessemus, mon erit amplius penes nos deliberandi 
€t decernendi arbitrium , sed coacti erimus aliis obsecundare. Quum 
vero nihilominus iurgium et contentio pertinerent, nuncupabant ex- 
cubitores supra in circo Imperatorem aliquem Ioannem tribunum, 
illum, qui tum temporis familiaris Divo lustino erat, et deinceps 
ad episcopatum Heracleae pervenit. Hunc attollebant in scutum. 
Verum Veneti, eam electionem non approbantes, dissipabamt sparsis 
saxis illam factionem; ipsorum autem vicissim aliquot peribant sa- 


428 .  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


x 
στέψαι" ἀπηρέσθησαν δὲ οἱ ἐξχουβίτορες, καὶ ἐπελϑόντες 
κατέσπασαν αὐτὸν, καὶ ἔμελλον μὲν καὶ ἀναιρεῖν, εὑρεϑεὶς 

ν € M 
CÓ2 ὃ εὐσεβέστατος δεσπότης Ἰουστινιανὸς, τηνιχαῦτα κανδι- 
, » , E ' 
δάτος ὧν, ἐῤῥύσατο αὐτὸν, καὶ παρεσκεύασεν αὐτὸν περμι- 
hd δ 24 - * 
φϑῆναι εἰς τὸ ᾿ ἐξχούβιτον καὶ φυλαχϑῆγαι. ἠνάγκαζον Ói5 
, D ? - 
πάντες οἱ ἐξκουβίτορες αὐτὸν ᾿ἸΙουστιγιανὸν τὸν εὐσεβῆ ys- 
γέσϑαι βασιλέα. ὃ δὲ παρητήσατο: χαϑ᾽ ἕκαστον δὲ τῶν 
EJ » ἑ » Ψ ^ , , ? , 
ὁγομαξομένων ἔκρουον εἰς τὰς ϑύρας τὰς ἐλεφαντίνους, ζη- 
τοῦντες παρὰ τῶν κουβικουλαρίων τὸ σχῆμα τοῦ βασιλέως " 
' , Ὁ - 
οἱ δὲ ἀκούοντες τὰ ὀνόματα τῶν προβαλλομένων ovx ἐπέδο-το 
- x , - - 
σαν. τελευταῖον οὖν oi συγχλητικοὶ πάντες αἱροῦνται τὸν τῆς 
ϑείας λήξεως Ἰουστῖνον, xai τρόπον τινὰ ἠνάγκασαν αὐτὸν 
'» - 32-79 ^ - Ω : 3 , 
ἐλθεῖν ἐπὶ τὸ σχῆμα. σχολάριοι δέ τινες ἀπαρεσϑέντες ἐ- 
» 2 - et io »" » ^ ' D , 
πῆλθον αὐτῷ, ὥστε καὶ ἕνα δοῦναι αὐτῷ γρόνϑον καὶ Gyt- 
* - 
σαν τὸ χεῖλος αὐτοῦ. πλὴν ἐχράτησεν 7 γνώμη πάντων, Xii 
συγκλητικῶν καὶ στρατιωτῶν χαὲ δημοτῶν, καὶ ἀνηνέχϑη εἰς 
τὸ ἱππικὸν, καὶ συνήνεσαν ἐπ’ αὐτῷ καὶ Βένετοι καὶ Πράσι- 
vov, xai oL κουβιχουλάριοι εὐθέως τὸ σχῆμα ἔπεμψαν. εἰσ- 
v 3 , 5 - m 
ἦλθεν οὖν εἰς τὸ χάϑισμα, συνόντος αὐτῷ τοῦ ἀρχιεπισχό- 


gittis excubitorum confixi. Ex altera parte ruentes scholarii, ra- 
ptabant aliquem, quem ipsi tenebant, patricium , stratelatae munere 
fungentem, mediumque super accubitum [seu mensam magni triclinii] 
collocatum in eo eraut ut coronarent, At excubitores irati celeri- 
ler advolabant, hominemque [de accubitu] detractum iam trucidare 
parabant, Sed forte tum praesens piissimus Dominus noster lustini- 
anus, [Petri Magistri verba sunt] tunc candidatus, liberabat eum a 
nece efficiebatque, ut ad excubitum [seu stationem et diaetam excu- 
bitorum] in custodiam mitteretur. Ad haec afferebant excubitores 
ad unum omnes lustiniano ipsi vim, quam poterant, omnem, ut 
pateretur Imperator nuncupari | Αἱ ille vero deprecabatur. ltaque 
aliis atque aliis in censum venientibus Imperii candidatis, pulsabant 
partes, quoties aliquem Imperatorem nuncuparent, portam eburneam, 
flagitantes scilicet a cubiculariis schema .seu ornatum imperialem, 
Hi vero negabant, edita eorum audientes nómina, pro quibus partes 
identidem sacram vestem flagitabant; donec tandem aliquando sena- 
tus omnis Divum lustinum eligeret, eumque quodammodo ad acce- 
ptandum schema adigeret, Quamvis autem et huic negotium faces- 
serent atque obstreperent scholarii quidam tanta cum importunitate 
et impudentia, ut etiam unus eorum :fliquis acutis compliciti pugni 
condylis in os eius ingestis labium ipsi finderet: obtinebat tamen 
omuium tam senatorem , quam militum et popularium factionum sen- 
tentia; ascendebat Iustinus conductus in hippicum, ubi ei se acquie- 
scere publica voce testabautur Veneti aeque atque Prasini; et cubi- 
cularii mittebant protinus schema seu ornatum imperialem. Intra- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. L 93. 429 


zov Ἰωάννου xai τῶν λοιπῶν ἀρχόντων τῶν εἰωϑότων elofg-Ed.L.249 
!, n , ᾿ € X » , 
χεσϑαι εἰς τὸ κάϑισμα, καὶ οἱ ἄλλοι ἄρχοντες χάτω lorav- 
TO, καὶ ἐν τῷ σχουταρίῳ ἐφόρεσεν τὸν μανιάχιν ἐπιτεϑέντα 
αὐτῷ παρὰ Γωδίλα τοῦ καμπιδούχτορος τῶν λαγχιαρίων, καὶ 
? , - U * , LIE ἢ , , 2:9 
δορϑώϑη παραχρῆμα τὰ σίγνα χείμενα ἐπ᾽ ἐδάφους xaro, ἐπὲ 
τῶν τοιούτων ἀναγορεύσεων εἰθισμένον. οὐχ εἰσῆλϑεν δὲ εἰς 
ὃν τοίχλι ἡ ἤλλαξεν, ἀλλὰ ἐποίησαν χελώνην οἱ 
τὸν τρίχλινον, xai ἤλλαξεν, ἀλλὰ ἐποίησαν χελώνην oi στρα-- 
- ἂρ ' ^ ΄ - 
τιῶται, xGi ἐχεῖ ἐνεδύσατο, xai τὸν στέφανον ἐπέϑηχεν αὐτῷ 
ὃ ἐπίσκοπος, καὶ ἐκράτησε λαγκίδιν καὶ σχουτάριν, καὶ ἀνῆλ- 
- « , - x - - 
10J9zv, xai ἔχραξαν πάντες"  ,,Jovorive αὐγουστὲ, σὺ νικᾷς." 
καὶ προσεφώνησεν τῷ δήμῳ, ἐπιδοθέντος αὐτῷ τοῦ λιβελλα- 
ρίου, ἔνϑα καὶ ὑπέσχετο αὐτοῖς κατασχουτάριν πέντε νομί- Ms.167. b 
σματα καὲ λίτραν ἀργύρου. τὸ δὲ λιβελλάριον ἀγεγγώσθη πα- Β 
ρὰ λιβελλησίων, ἐπειδὴ οὔτε χυαίστωρ εὑρέϑη καὶ ὃ μάγι- 
, M 1 , * , ᾿ , , 
150r90c Ϊζέλερ διὰ τὴν γενομένην ταραχὴν διὰ τοὺς πόδας αὖ- 
τοῦ οὐκ ἠἡδυνήϑη εὑρεθῆναι, ἀλλὰ πρὸς τὴν ὥραν ἀπελείφϑη. 
ἔχει δὲ 7j προσφώγησις οὕτως. αὐτοχράτωρ Καῖσαρ Ἰουστῖ- 
γος γιχητὴς ἀεὶ σεβαστός» τῇ τοῦ παντοδυγάμον Θεοῦ 
κρίσει, τῇ τε ὑμετέρᾳ κοινῇ ἐκλογῇ πρὸς τὴν βασιλείαν χω- 
209704vrtc, τὴν οὐράνιον πρόνοιαν ἐπιχαλούμεϑα." παρὰ πάν: 
ΕῚ 19. z » 90 - Ὕ , € ἐζ e 
τῶν ἐβοηϑη" ,,ἀφϑονα τῇ οἰχουμένῃ" ὡς ἕζησας, οὕτω βα- 


4. ΣΧΟ.,. τῶν λογχαρίων. 


bat itaque Iustinus in cathisma , secum habens archiepiscopum Ioan- 
nem reliquosque proceres, quibus ingredi cathisma fas et mos est; 
reliqui autem proceres infra restitabant; dein recipiebat stans in scu- 
io torquem a Godila, campiductore lanceariorum sibi impositum, 
Quo facto protinus erigebantur signa, quae hactenus humi iacuerant, 
uemadmodum in talibus inaugurationibus fieri solet. Non autem 
intrabat (quod alii facere consueverunt), in triclinium mutandi vesti- 
tus gratia; sed milites testudinem circa ipsum scutis suis facientes 
cingebant eum, et sub hoc tegmine induebat Iustinus schema; dein 
imponebat ipsi episcopus [vel patriarcha] coronam ; ipsi manu acci- 
piebat lanceam et scutum, et ascendebat [in cathisma hoc habitu], 
et tum clamabant omnes: Justine Auguste, tu vincas, "Cradebatur 
ipsi porro libellus, in quo perscripta erat eius ad milites et popu- 
lum allocutio, et qua illorum singulis scutis [id est viris scutatis] 
quinos aureos nummos et singulas litras argenti promittebat. Hanc 
allocutionem e scripto recitabant libellenses, quandoquidem neque 
quaestor aderat, neque Celer magister ob articularem morbum , qui 
jer eius interea supervenerat, adesse poterat, sed pro illo qui- 
em temporis articulo desiderabatur. Habet autem allocutio sic, 
Imperator Caesar lustinus victor semper Augustus: Omnipotentis Y 
Dei decreto delectuque et vestra. communi electione atque suffragio 


Ed 


Ψ 
άϑο CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


x - - - 
σίλευσον' ἄφϑονα τῇ πολιτείᾳ: βασιλεῦ οὐράνιε, σῶσον τὸν 
- » - - 

(ἐπίγειον. Ἰουστῖνε avyovore, σὺ νικᾷς τοῦ νέου Kovozav- 
τίγου πολλὰ τὼ ἔτη. ἡμεῖς δοῦλοι τοῦ βασιλέως." αὐτοχρά- 
é » ^ ν 
τωρ Καῖσαρ αὐγουστος" ο,ὧὑς ἀν διὰ τὴν οἰχείαν φιλανϑρω- 
πίαν ἐνισχύσει ἡμᾶς, ἅπαντα τὰ ὑμῖν τε xai τῷ δημοσίῳ ἐ-Ξ 
-— M , kl Ὁ» 
ποφελῇῆ ὄντα τελέσαι." παρὰ πάντων ἐχράγη" ,,vià Θεοῦ, 
^ ἥν 4 3^ * LI X b] LI )5't4. ^ 
συ αὐτὸν ἐλέησον" Gv αὐτὸν ἐπελέξω" σὺ αὐτὸν ἐλέησον" 
3 “ὦ Ψ - ^ 
Jovorive avyovore, σὺ νικᾷς καὶ πολλὰ τοιαῦτα. Ó αὐτοχρά- 
- » , 
109 Καῖσαρ avyovorog  ,r5nusréga καὶ γὰρ φροντίς ἐστιν ἐν 

, 5 , € b , , ^ Ν Ἶ * , 

πάσῃ εὐοδώσει ὑμᾶς ϑείᾳ προνοίᾳ χαϑιστᾷν, καὶ μετὰ πάσης το 
, , 
Devggoovrgc xai περιϑάλψεως καὶ ἀμεριμνίας ἕνα ἕχαστον $- 
μῶν διαφυλάττειν." παρὰ πάντων ἐβοήϑη" ,,ἄξιε τῆς βα- 
, ». - , x. - , * Le i 
σιλείας, ἄξιξ τῆς τριάδος, Gite τῆς πύλεως" πολλὰ τὰ EU? 

- ᾿ Y c ' LÀ - 5 "m * * 
τοῦ βασιλέως. ἁγνοὺς ἄρχοντας τῇ οἰκουμένῃ καὶ πολλὰ 
τοιαῦτα. ὃ αὐτοχράτωρ * ,ι,ὑπὲρ τῆς ἑορτῆς τῆς ἡμετέρας τϑ 
εὐτυχοῦς βασιλείας ἀνὰ εἰ νομισμάτων καὶ λίτραν ἀργύρου 
ὑμῖν καταχάσμα δωρήσομαι. παρὰ πάντων éxgayg ,νΧρι- 

^ LH « τ - 
στιαγὸν βασιλέα ὃ Θεὸς φυλάξει" αὗται κοιναὶ εὐχαὲ τῆς 
Ed.L.250 οἰχουμένης᾽ καὶ πολλὰ τοιαῦτα. ὃ αὐτοχράτωρ" ,,)ὶ Θεὸς 
ς ““ 939 ' ^ U Ὕ , , ^ M - 

μεϑ᾽ ὑμῶν. xat τὼ λοιπὰ ἀχολούϑως γέγονεν κατά τὸ σχῆ-20 

3 “χηῳτςι»ν ὰ D : 

μα ᾿Αναστασίου τοῦ τῆς ϑείας λήξεως. 


* 


capessentes imperium, invocamus coelestem providentiam.  Accla- 
mabant ommes:  4bunde bonorum orbi terrarum. | Ut vixisti , ita 
impera. JAbunde bonorum civili moderamini. Hex coelestis, servd 
terrestrem.  lustine Auguste, tu vincas. lunioris Constantini multi 
sint anni. Nos sumus servi Imperatoris. Imperator Caesar Augu- 
stus: Ut gratia sua nobis vires indulgeat ad ea omnia , quae vo- 
bis et communi rei conducent , perficiendum. Exclamabant omnes : 
Fili Dei , miserere eius, Tu eum elegisti, ergo miserere eius. lu- 
stine Auguste, tu. vincas, €t plura talia. Imperator Caesar Àugu- 
stus: Etenim curae nobis cordique erit , auxiliante divina provi- 
dentia, ut vos in omni prosperitate collocemus, et ut unumquem- 
que vestrum omni benevolentia et sollicito teneroque amoris affectu 
foventes in tranquillitate curarumque otio semper conservemus. Àc- 
clamabant omnes: Digne regno, digne trinitate , digne Urbe. 
Multi sint Imperatoris anni. Puros moderatores orbi terrarum |fla- 
gitamus, auL praesta], et talia plura. Imperator: Pro festo natale 
félicis nostri imperii die donabimus vobis in buccam |seu in, singu- 
las buccas| quinos nummos et singulas litras argenti. Acclamabant 
omnes: Christianum Imperatorem Deus conservet. Haec sunt com- 
munia vota orbis terrarum , ct multa id genus alia. Imperator: 

. Deus vobiscum. Cetera deinceps fiebant eodem ritu, qui supra iu 
Anastasii inauguratione expositus fuit. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.9, 49ι 


ΚΕΦ. 59. 
Myaydotvais ““έοντος τοῦ μικροῦ. 


"Advayxebov ἐνομίσαμεν εἰπεῖν, ὅπως καὶ βασιλεὺς ὑπὸ 
βασιλέως γένεται. ἐπὲ τοῦ τῆς ϑείας τοίνυν λήξεως “έοντος Ms.168. a 
blé» ὃ μικρὸς καῖσαρ ὧν ἐγένετο βασιλεύς. συνέβη γὰρ 
γοσῆσαι ““έοντα τὸν τῆς ϑείας λήξεως, τὸν αὐτοῦ ϑεῖον, τὴν 
ἐπιϑάνατον νόσον, καὶ παρεκλήϑη ὥστε ποιῆσαι τὸν καίσαρα Β 
βασιλέα. τῇ οὖν πρὸ δεχαπέντε Καλανδῶν “΄εχεμβρίων ἐν 
«nar «“Τέοντος τοῦ μικροῦ, μαγίστρου ὄντος Εὐσεβίου, συν- 
τοῆλϑον ἐν τῷ ἱππιχῷ ὃ δῆμος καὶ oi πρεσβευταύ (πολλοὲ γὰρ 
ἔτυχον ὄντες ἐνταῦϑα, καὶ ἐκ διαφόρων ἐθνῶν") xai οἱ στρα- 
τιῶται πάντες μετὰ τῶν σίγνων ἐν τῷ στάματι, καὶ ἔκραζον, 
ὃ μὲν δῆμος Ἑλληνιστὲ, προτρέποντες τὸν βασιλέα ἀνελϑεῖν, 
οἱ δὲ στρατιῶται Ῥωμαϊστί: καὶ ἀνῆλθεν ὃ βασιλεὺς, δη- 
ιδριγευόμενος ὑπὸ τῆς συγκλήτου. ὃ δὲ καῖσαρ ἔσω ἣν ἐν τῷ 
τρικλίνῳ, ἔνϑα τοὺς συγχλητιχοὺς δέχεται, καὶ ὃ ἀρ χιεπίσκοπος C 


c / iens 7d 


T , - * 
τῆς πόλεως ᾿Δχάκιος σὺν αὐτῷ, καὶ ἔστη 0 βασιλεὺς ἐμπρὸς 
- L4 M - 
τῆς σέλλης, xai οὕτως ἤρξατο προσφωνεῖν τοῖς στρατιώταις 
m » , € 
xci τῷ δήμῳ, καὶ ἔκραζον πάντες: παρακαλοῦμεν, ἵνα xa- 
Ξοϑεσθῇς" καὶ ἠσπάσατο τὸν δῆμον, καὶ ἐκάϑισεν, καὶ ἔχραξεν 
εἷς» x , 
ὃ δῆμος τὸ ,,αὔγουστε"" xai πάλιν πολλαὶ govai ἐγίνοντο πα- 


CAP. 94. 
Inauguratio Leonis Iunioris. 


Iam videamus, quomodo Imperator ab Imperatore creetur, Nam 
et hoc necessarium dictu putamus. Leo magnus ergo (hic exemplo 
sit) morbo decumbens eo, qui ultimus ipsi contigit, nepotem e filia 
suum Leonem iuniorem, tum Caesarem, hortatu procerum in lmpe- 
ratorem provehebat. Quod sic peractum, Die XV, Cal. Decembres, 
Cos. Leone Iuniore, Magistro Eusebio, conveniebant in circo popu- 
lus et legati, qui tum haud pauci variarum gentium aderant; et mi- 
lites omnes omniumque ordinum cum signis in stamate, et clama- 
bant, populus quidem Graece, rogantes Imperatorem , velit ad se in 
circum ascendere, milites autem Latine. Ascendebat igitur Impera- 
tor deductus a senatu. Caesar autem intus manebat in illo tricli- 
nio, in quo Imperator senatores excipere solet, unaque ipsi aderat 
Acacius , archiepiscopus Urbis. Imperator, ut in hippicum venerat, 
consistebat coram sella seu throno, et sic stans incipiebat ad mili- 
tes et populum perorare; sed exclamabant omnes: -"luguste, rogamus 
velis considere. Gratias propterea populo agebat benigna salutatione, 
€t desidebat, et populus clamabat: Auguste , vocibusque frequenti- 
bus ipsi tendebat persuadere, ut Imperatorem coronaret, Multis vi- 


bd 
432 CONSTANTINI ΡΟΚΡΗΥΒΟΘΈΝΙΤΙ ᾿. 


ραχκαλούντων αὐτῷ στέψαι τὸν βασιλέα, καὶ διαλαλιαὲὶ moÀ- 
λαὲ περὲ τούτου, ὑποσχομένου αὐτοῦ τοῦτο ποιεῖν, εἶτα &- 
xgaLov ὥστε τὸν μάγιστρον πέμψαι καὶ πατρικίους καὶ dya- 
γεῖν τὸν χαίσαρα. xai ἐπέτρεψεν τῷ μαγίστρῳ καί τισιν 
Ὁ πατρικίοις ἀπελϑεῖν καὶ ἀγαγεῖν αὐτόν. xai ἐξελϑόντες ἤγα-5΄ 
yov τὸν καίσαρα, καὶ ἔστησαν εἰς τὰ ἀριστερὰ τοῦ βασιλέως, 
καὶ τὸν ἐπίσκοπον σὺν αὐτῷ, καὶ ἔστη εἰς τὸ δεξιὸν μέρος “ 
τοῦ βασιλέως 0 ἐπίσκοπος, καὶ εὐχὴν ἐποίησεν, καὶ ὑπήχησαν 
πάγτες τὸ ,,(ἀμήν. καὶ ὃ πραιπόσιτος ἐπέδωχεν τῷ βασι- 
λεῖ στέφανον, καὶ ἐπιτέϑηκεν εἰς τὴν κεφαλὴν τοῦ καίσαροςτο 
»ξὐτυχῶς, εὐτυχῶς, εὐτυχῶς," καὶ ἀνεχώρησεν Ó ἐπίσχοπος» 
καὶ ἐκάϑισεν ὃ βασιλεὺς “έων. xai ὃ μικρὸς “έων ἠσπά- 
caro τὸν δῆμον, καὶ ἔχραξαν πάντες ,αὐγουστε." καὶ τότε 
ἦλϑεν ὃ ἔπαρχος τῆς πόλεως ἐξ ἀριστερῶν καὶ ἡ σύγκλητος, 
Ms. 168. »καὲ προσήγαγον αὐτῷ μοδίολον (ἤτοι στέφανον) χρυσοῦν xa-15 
Ed,L,a35:7& τὸ ἔϑος, xai διελάλησεν ὃ βασιλεὺς ἀποδεχόμενος τοὺς 
στρατιώτας, καὶ ὑπέσχετο ἑκάστῳ διδόναι κατὰ τὸ ἔϑος πρὸς 
πέντε νομίσματα καὶ λίτραν ἀργύρου ὑπὲρ αὐγουστιακῶν. 
. ΚΕΦ. σε: 
᾿Αναγόρευσις τοῦ εὐσεβεστάτου ἡμῶν δεσπότου ᾿Ιουστινιαγοῦ. 20 
Ὃ τῆς ϑείας λήξεως ᾿Ιουστῖνος τὸν εὐσεβέστατον ἡμῶν 


8. ὑπήχησαν coni. R,, ὕπήχουσαν cod. 11. Ante εὐτυχῶς la- 
cunam esse statuit R. ' 


cissim intercedentibus , sacris sermonibus promittebat tandem Impe- 
rator, id se facturum.  Clamabant igitur, velit missis magistro aliis- 
que aliquot patriciis Caesarem arcessere. Quo imperato, magister et de- 
lecti patricii abibant, et adducebant Caesarem, eumque ad sinistram 
Imperatoris collocabant. ^ Sed episcopus, quem una cum Caesare 
adducebant, consistebat ad Imperatoris dextram, et faciebat preces 
et pia vota: quibus finitis, omnes: .4men succinebant. Quo facto 
praepositus Imperatori coronam porrigebat, quam hic stans Caesa- 
ris in caput imponebat, acclamans ter: Feliciter. Abibat tum epi- 
scopus, et considebat Imperator Leo magnus; minor autem Leo sa- 
lutabat gestu populum ; ad quod omnes exclamabant: Auguste. Tunc 
veniebant praefectus Urbis et senatus a sinistra parte, et offerebant ipsi 
modiolum seu coronam auream, ut mos est, et alloquebatur Impera- 
tor milites, licentians ipsis et abeundi veniam dans, simul promit- 
lens viritim pro more consueto quinos nummos et litras argenti sin- 
gulas nomine augustiacorum. 


CAP. 95. 
Inauguratio piissimi Domini nostri lustiniani. 
Pari modo Divus Iustinus, et ipse quoque gravi morbo decum- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.96. 433 . 
δεσπότην "Ιουστιγιαγὸν ἐποίησεν ἐν τῷ μεγάλῳ τριχλίνῳ. xai 


αὐτὸς γὰρ ἐν νόσῳ μεγάλῃ κατέχειτο, καὶ παρεκαλεῖτο ἄπο 

- ᾿ * - - AU κι * , 
τῆς συγκλήτου εἰς τὸ ποιῆσαι αὐτὸν βασιλέα. τῇ οὖν τετάρτῃ B 

» - 

τοῦ ᾿Δπριλίου μηνὸς ἱνδ. εἰ, μαγίστρου ὄντος Τατιανοῦ, 
2 ES. , H ᾿ ' ^ * 
Béxélevat»v σιλέντιον xai κομέντον καὶ τὰς σχολᾶς καὶ τὰ 
στρατεύματα πάντα παραγενέσθαι ἐν τῷ δέλφακι. xai πα- 
ρεγένετο ὃ ἐπίσκοπος, καὶ εὐχὴν ἐποίησεν, καὶ ἔστεψεν αὖ- 
τὸν, καὶ πάντα κατὰ τὸ ὅμοιον σχῆμα ἐγένετο, οὐ μέντοι ἐν 
τῷ ἱππικῷ ἄνω, ἀλλὰ ἐν τῷ δέλφακι. 


Y D ΚΕΦ. ᾳς΄, 


᾿ΑἈγαγόρευσις Νικηφόρου βασιλέως τοῦ γεγονότος δομεστίχου τῶν ἃ 
σχολῶν τῆς ᾿Ανατολῆς, τοῦ φιλοχρίστου xai νδριωτάτου. 


Τελευτήσαντος “Ῥωμανοῦ βασιλέως τοῦ νέου, υἱοῦ Kov- 
σταντίγου τοῦ μεγάλου καὶ πορφυρογεννήτου βασιλέως ῬΡω- 
τὐμαίων τοῦ Πϊακεδόνος, εἰς μῆνα Ἰάρτιον i£, iv. d, ἔτους 
svoa, τῇ τεσσαραχοστῇ τῶν νηστειῶν, χατέλειπεν τὴν ἕαυ- 
τοῦ βασιλείαν Βασιλείῳ καὶ Kovoravtvo, τοὺς νηπίους vi- 
οὺς αὐτοῦ xai τὴν ἰδίαν γαμετὴν xai αὐγούσταν Θεοφανῶ 
βασιλεύειν τῆς Ῥωμαίων ἀρχῆς. κατέλειπεν δὲ xai τὸν nd- 
Δοραχοιμώμενον Ἰωσὴφ οἰχονομοῦντα τὰ τοῦ χοιγοῦ πράγματα. 


bens, hortatu senatorum [Imperatorem faciebat in miagno triclinio 
piissimum nostrum Dominum Ilustinianum; quod quomodo peractum 
sit breviter dicetur, Quarto Aprilis die, indictione quinta, magistro 
Tatiano, imperabat Dominus silentium et comentum seu conventum, 
et ut scholae palatinae ordinesque militares omnes in delphacem 
coirent, Aderat episcopus et preces faciebat, et coronabat ipsum 
[Iustinus], et fiebant omnia eodem modo, quo paulo ante dixi- 


mmus, ea sola cum differentia, quod ibi res in circo sursum, hic iu 
delphace peracta fuit. 


CAP. 96. 
Inauguratio Nicephori Phocae, Christum amantis et fortissimi 
Imperatoris, antea domestici scholarum Orientis. 


Imperator Romanus Iunior, filius Constantini Magni et Porphy- 
rogenneti, Imperatoris Romanorum Macedonis vel e Macedonibus 
oriundi, vita defunctus mensis Martii die 15, ind. 6, anno mun- 
di 6471, quadragesima magni ieiunii, relinquebat regni sui he- 
redes parvulorum par filiorum, Basilium et Constantinum, suamqué 
uxorem et Augustam, Theophanonem, tutricem imperii Romani, ap- 
posito rerum publicarum administratore paracoemomeno loseplio. 


Constantinus Porphyr. Vol, f. 48 


- 
43Á CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


D ἐχράτησεν δὲ 7 τῶν δηϑέντων προσώπων ἐξουσία ἀπὸ πεντε- 
καιδεκάτην μηνὸς αρτίου ivÓ. & μέχρι “ὐγούστου πεντε-- 

, EJ ^^ y » 2» , ^ ^ 2 ] á 
καιδεχάτης, LUvÓ. τῆς αὐτῆς. ]ουλίου δὲ μηνὸς δευτέρᾳ, ivó. 
ὁμοίως, ἀνηγορεύϑη ὃν τοῖς τῆς ἀνατολῆς μέρεσιν ὃ εὐσεβὴς 

' , ' £s jd e B - 5&7 : 
καὶ φιλόχριστος βασιλεὺς 2H Νιχήφορος παρὰ τοῦ i0rov5 
, c ^ "Ὁ - 
στρατοπέδου βασιλεὺς “Ῥωμαίων. ἐν Καισαρίᾳ γὰρ τῇ νῦν 
^ - , , P] ^ , » P. — 
τῆς Καππαδοκῶν ἐπαρχίας ἐν τῷ κάμπῳ, μαγίστρου αὐτοῦ 
; Oyrog xai δομεστίκου τῶν σχολῶν, συγαχϑέντες πάντες ot 
ἘΔ.1,.. 85 στρατηγοὶ καὶ τὰ τάγματα, ἀνηγόρευσαν αὐτὸν βασιλέα. τοῦ 
Μειδριαδὲ μὴ βουλομένου, ἀλλὰ πρὸς τὸν πόλεμον τῶν ᾿Ισμαηλιτῶντο 
ἐπισπεύδοντος xai τὸν λαὸν εἰς τοῦτο προτρεπομένου, αὐτοὶ 
μᾶλλον σπεύσαντες βίᾳ καὶ μὴ βουλόμενον ἐκ τῆς τέντης v- 
ψώσαντες ἀνηγύρευσαν αὐτὸν βασιλέα. οὐ μὴν δὲ ἐφόρεσεν 
, » » ^ E] LJ , * , ^ € 
στέμμα ἢ ἄλλην τινὰ βασίλειον ἐσϑῆτα, εἰ μὴ μόνον τὰ ὕ- 
ποδήματα ἐναλλάξας δούσεα, ἤτοι κόχκιγα. ἀχουστὸν δὲ γε-τῇ 
γονὸς τοῦτο ἐν τῇ πόλει, ἐταράχϑη Ó παρακχοιμώμενος. Ἴω- 
σὴφ, καὶ ἀνταίρων ἐφιλονείκει, καὶ παρεσχευάζετο ἀντιπα- 
Βρατάξασϑαι τῷ ἃ ὁ δέ λεὺς Νικηφό Ἵ 
ρατάξασϑαι τῷ ἄναχτι. ὃ δέ γε βασιλεὺς Νικηφόρος γράμ- 
€ , M * « * * 
. act» ἡμέροις χρώμενος πρὸς αὐτὸν, ἐξέπεμπεν, τὴν αὐτὴν 
5 - 
δόξαν αὐτῷ ἔχειν ὑπισχνούμενος xal τιμὰς πλείους. xai v5v20 
, - , , » 
σύγκλητον τῷ ὁμοίῳ τρόπῳ ἐδηλοποίει. ὃ δὲ πολλάκις τοῖς 


Horum potestas valuit. a dicta die decima quinta Martii indictionis 
sextae usque ad diem decimam quintam Augusti eiusdem indictio- 
nis. Secunda vero Iulii die indictionis eiusdem muncupabatur in 
partibus Orientis Imperator Romanorum ab exercitu suo pius et 
Christi amans Dominus noster Nicephorus. Apud Caesaream nempe, 
quae nunc Cappadocum praefecturae accensetur, congregati in [ur- 
bis] campo duces ordinesque militares omnes nuncupabant ipsum 
Imperatorem , tum temporis magistri et domestici scholarum dignita- 
te conspicuum. Repudiabat quidem oblatos honores, ut cui bellum 
cum lsmaélitis curae magis et cordi esset; in quod ipse pronus in- 
cumbens suos etiam acriter instigabat. ili autem eo magis insta- 
bant, raptumque vi et invitum e tentorio, levatum scuto, Impera- 
torem proclamabant. Neque tamen tum quidem aut coronam aut 
alium imperialem ornatum assumebat, contentus coccineorum calce- 
orum usu, Eius rei fama ut in Urbem pervenit, vehementer lose- 
phum accubitorem terruit et ad magnos edendos tumultus impulit. 
Opponebat enim se Domino [Nicephoro] ex contentione et ambitio- 
ne, eique profligando et arcendo se comparabat. Neque proficiebat 
Nicephorus Imp., blandas litteras ad ipsum exarans et mittens, qui- 
bus pollicebatur, velle ipsi dignitatem suam conservare sartam δὲ 
tectam et pluribus quoque honoribus ipsum cumulare (Senatui in 
eandem sententiam perscribebat, de nova sua fortuna significans.) 
Yosephus auiem quamvis saepius iisdem insinuationibus admonitus , 


. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.96. 430 


τοιούτοις ἐνσημανϑεὲς, οὐκ ἠνέσχετο, καὶ δὴ εὑρών τινας τῶν 
ἀπὸ τῆς συγχλήτου συναγωνιζομένους αὐτῷ, ἀνταίρειν ἐφιλο-- 
γείχει πρὸς τὸν αὔγουστον. τήν τε πόλιν κατασφαλισάμεγος 
χαὶ τὰς πόρτας ἀναχτίσας καὶ πρὸς τὸ πολίτευμα σχληρῶς 
φερόμενος, ἀναϑέματι χαϑυπέβαλε τὸν ἄνακτα. οὐ τοῦτο δὲ 
μόνον, ἀλλώ γε καὶ μυστικῶς (ἤτοι χρυφίως) τοὺς συγγενεῖς 
τοῦ ἄναχτος Νιχηφόρου, τόν τε πατέρα xai τὸν ἀδελφὸν, ἀ- C 
πομματῶσαι ἐβούλετο. ὅπερ γνόντες φυγάδες ὥχοντο, Ó μὲν 
πατὴρ Βάρδας xai μάγιστρος ἐν τῇ μεγάλῃ ἐχκλησίᾳ, ὃ δέ 
. χογὲ μάγιστρος “έων καὶ ἀδελφὸς τοῦ ἄνακτος εἰς τὸ ἐξπεδίτον, 
τοῦ στρατοῦ ἤδη φϑάσοντος ἐν τῇ Χουσοπόλει. τὸ δὲ πλῆϑος τοῦ 
λαοῦ ζήλῳ ϑείῳ τρωϑὲν προσεῤῥύει τῇ ἐχκλησίᾳ φυλάξαι τὸν 
μάγιστρον ἀλώβητον τῆς τῶν ἐναντίων ἐπιβουλῆς. πολλάκις γὰρ 
ἐπεχείρησαν ὅ,ιτε πατρίκιος Παριανὸς ὃ ᾿Απαμβας καὶ ὃ Tog- 
τονίκης Νικόλαος καὶ ὃ ἀπὸ στρατηγῶν Πασχάλιος ἐξεῶσαι αὐτὸν ᾿ 
τῆς ἐχχλησίας τῇ βίᾳ. ὃ δὲ λαὸς μετὰ ὠϑισμῶν καὶ ὕβρεων p 
τούτους χαχοὺς καχῶς ἐξέβαλον. κυριακῆς δὲ οὔσης ϑ' τοῦ 4- 
yovorov μηνὸς τῇ ἑωϑινῇ ὥρᾳ, λεγομένου τοῦ ϑείου εὐαγγελίου 
τῆς ἁγίας ἀνασιάσεως εἰσέδυ Ó παραχοιμώμενος Ἰωσὴφ ἐν τῇ 
“οἐχχλησίᾳ, καὶ ἀνελϑὼν ἐν τῷ πατριαρχείῳ, προσειπών τινα τῷ 
πατριάρχῃ καὶ τῷ κλήρῳ, κατελϑὼν αὖϑις προσηπείλησε 


non tamen auscultabat; sed repertis aliquot viris senatoriis, parti 
suae faventibus operamque strenuam navantibus, adversarium Nice- 
phori palam se declarabat studebatque conatus eius evertere. Ur- 
bem communiebat et claudebat, portas complures structuris opple- 
bat, saevum et impotentem se erga magistratum urbanum gerebat, 
et Dominum Nicephorum anathemati subiiciebat. Neque suflicie- 
bat hoc ipsi, sed et clam studebat Domini necessarios ,- patrem et 
fratrem , exoculare [seu excoecare vel tollere J. Quo illi comperto 
auffugiebant; et pater quidem Domini, idemque magister, Bardas, 
in magnam ecclesiam, frater autem Domini, et is quoque magister, 
Leo, in expeditum seu castra; quippe copiae, ex Oriente ad Urbem 
accedentes, iam ad Chrysopolin pervenerant Verum populi multi- 
tudo, divino acta ct stimulata zelo, torrentis instar afflaebat ad ec- 
clesiam, magistrum a noxa et insidiis adversariorum indemnem con- 
servare studens; et quoties patricius Marianus, Apambas cognomina- 
tus, et Nicolaus Tornicius et exstrategus Paschalius cum vi e tem- 
plo extrahere niterentur, (tentabant autem saepius,) magno impetu 
ingesta extrudebat eos, onustosque conviciis atque contumeliis et 
malos pro merito male mulcatos depellebat. Die vero dominica, 
nona mensis Augusti, hora matutina, quum praelegeretur divinum 
sanctae resurrectionis evangelium, penetrabat se accubitor loseph 
in ecclesiam , ascendebat in patriarcheum seu palatium patriarchae, 


436 .  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ms.169.b πολλὰ τῷ ὄχλῳ xai τὸν διὰ λιμοῦ ϑάνατον, xai ἱππεύσας xai 
* . ' E - , - 5 - , » 
Ed.L.2353 διελϑὼν διὰ τοῦ μιλίου τοῖς ἀρτοποιοῖς παρηγγειλεν, ἄρτους 
, M , » P 
μήτε ποιεῖν, μήτε εἰς ἀγορὰν προτίϑεσϑθαι. ἀνελϑὼν δὲ ἐν τῷ 
, M * » c -»Ἥ - , € - 
παλατίῳ καὶ τοὺς παῖδας “Ῥωμανοῦ τοῦ βασιλέως μεϑ’ εαυτοῦ 
' bU € » - - E] -2»5 , e 
λαβὼν, διὰ τῶν ἄνω διαβατιχῶν κατῆλθεν ἐν τῇ ἐχκλησίᾳ ὥρᾳϑ 
^ ^ € " 5 ' 
ἀρίστου, μὴ ὄντος τοῦ λαοῦ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ, καὶ παρακαλέσας 
M , 3 € ἘΣ , MS Re. » m DM 
τὸν μάγισερον ἦρεν τῆς ἐχκλησίας, καὶ ἀπέστειλεν ἔν τῷ oi- 
LI Ld - 3 , 2 ^. 
xt αὐτοῦ. τοῦ δὲ λαοῦ τὸ δειλινὸν ἐλϑόντος ἐν τῇ ἐχκλη- 
σίᾳ καὶ τὸν μάγιστρον μὴ εὑρόντων, ταραχϑέντες, μᾶλλον δὲ 
A 5 p" ^ ' * 
μανέντες, ἀτίμοις φωναῖς πρὸς τὸν πατριάρχην xai τὸ ἵερα-το 
τεῖον ἐχρῶντο, ὡς ὅτι παρ᾽ αὐτῶν προεδόϑη, καὶ λιϑάσαι ἐ- 
Βπεχείρουν τοὺς τοῦ κλήρου. ὃ δὲ πατριάρχης ἐδηλοποίησεν 
τὸν μάγιστρον, ἐλϑεῖν ἐν τῇ ἐκχλησίᾳ καὶ εἰρηνεῦσαι τὸν λα- 
ὄν. ὃ δὲ ἐδηλοποίησεν τοῦτο τὸν παρακοιμώμενον- ὃ δὲ 
? , , b ^ Ey - « ^ , e » 5 
οὐχ ἐπέτρεψεν τοῦτο. γγοὺς δὲ τοῦτο ὃ λαὸς, ζήλῳ, ὡς εἰ-ἴ 
πωμεν, ϑείῳ φερόμενοι, oí μὲν πρὸς τὸν οἶκον τοῦ παγνευφή--: 
μου μαγίστρου ἀπίεσαν φυλάξαι τοῦτον ἀνεπιβούλευτον. οὗ 
δὲ πλείους ἐν τῇ ἐχκλησίᾳ ἐναπομείναντες, πάντα τὰ ἐν τῇ 
ἐχχλησίᾳ ἐκ ξύλων σχεύη On σάμενοι, ἐξῆλϑον τῆς ἐχ- 
ἐχκλησίς σχεύη ὅπλα χρησάμενοι, ἐξῆλϑον τῆς 
^ - , , 
χλησίας, xai τοῖς ἀνταίρουσιν προσβάλλοντες, zagurerayué-20 
y , e ' ^ 2 , - 2 , 
γοις οὖσιν ἐν ὅπλοις Maxtóootw καὶ αἰχμαλώτοις τῶν “1γά- 


colloquebatur ibi cum ipso et clericis," descendebat rursus, multa- 
que dira interminabatur populo [apud ecclesiam stanti, si pergeret 
Bardam tueri,|] et inter alia annonae interceptionem exitialemque 
famem. Extra templi ambitum inscenso equo, abibat, miliumque 
seu milliarium traiiciens, ubi forum erat pistorium, interdicebat 
pistoribus omni panificio et expositione vendendi panis. Dein re- 
gressus in palatium, assumtisque secum filiis Romani Imper., de- 
scendebat per superiora diabatica seu porticus in ecclesiam circa 
meridiem, tempore, quo prandetur, adeoque nemo intus erat; hor- 
tationibusque et promissis pellectum extrahebat ex ecclesia magi- 
strum, atque in suam [magistri] domum remittebat, Populus ita— 
que vespere ad ecclesiam rediens et magistrum nom inveniens, ex- 
sternati aut potius perciti furore, probrosis verbis lacessebant pa- 
triarcham et ordinem omnem sacerdotalem , ut qui supplicem suum 
prodiderint, et iam instituebant clericorum aliquos saxis impetere. 
Patriarcha igitur significabat magistro, veniendum ipsi esse in eccle- 
siam populumque sua praesentia placandum. Magister eius rei πο-- 
titiam accubitori dabat veniam rogans. llle vero non sinebat eum 
abire. Quo cognito, pepulus divino, ut modo dicebamus, zelo ab- 
latus, pars ad aedes laudatissimi magistri abibant, a noxia et insi- 
diis eum tuituri; plurimi autem, correptis, quotquot in ecclesia re- 
periebant, lignamentis et in armorum usum conversis, invadebant 
adversam pàrtem , quae armata in acie adstabat , - Macedones capti- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 96. 437 


- M - 
go» καὶ τοῖς ῥηϑεῖσιν προσώποις, αριαγῷ καὶ λοιποῖς, 
τρέψαντες φυγάδας ἐποίησαν, xai τὴν γίχην ἀράμενοι zoÀ- C 
λοὺς τοῦ χοιγοῦ λαοῦ xai στρατοῦ ἀπέχτειναν. κατέστρεψαν 
δὲ τοὺς οἴχους τῶν παραταττομένων τῷ ἄναχτι μέχρις ἐδά- 

. - , , * M , 3 , 
5govc, τὰ αὐτῶν πάντα διαρπάσαντες xat τὰς πόρτας ἄγοι- 
ἕαντες, τῷ φουσάτῳ ἑνωθέντες, τῷ βασιλεῖ χατεμήγυσαν 
σπεῦσαι ἐν τῇ πόλει. τῇ αὐτῇ δὲ νυχτὲ, δεκάτῃ τοῦ “1ὖὐὔ- 
γούστου μηνὸς, φοβηϑεὶς ὃ παραχοιμώμενος Ἰωσὴφ τὸν 
λαὸν, ὡς πρὸς αὐτὸν ἀπερχόμεγον εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ, 
^ - «v. 
τοφυγὼν τὴν βίαν, tig τὴν ἐκκλησίαν εἰσῆλθεν. καὶ ὃ λαὸς Ὁ 
τὰ αὐτοῦ πάντα ἁρπάσαντες, τὸν οἶχον αὐτοῦ χατηδάφι- Ms.170.a 
σαν, πολλούς τε ἄλλους τῶν τῆς συγκλήτου ἀναιτίους αἰ- 
χμαλωτεύσαντες, ἁρπάσαντες τὰ αὐτῶν πάντα xai τοὺς 
οἴκους αὐτῶν κατασχάψαντες. τρισὶν γὰρ ἡμέραις τοῦ- 
15r0 ἐποίουν ὃ λαὸς μανέντες. οἱ οὖν εὐνούστατοι τῶν ἀρ- 
χόντων τὸν μάγιστρον καὶ πατέρα τοῦ ἄγαχτος Νικηφόρου 
ἐν τῷ παλατίῳ ἀνήγαγον, xai μένειν ἐκεῖσε ἐποίησαν μέχρε 
m" ᾿ς ᾿ - , € ^ , € , - -" 
τῆς ἐλεύσεως τοῦ βασιλέως" τῇ δὲ δευτέρᾳ ἡμέρᾳ τῆς τοῦ 
πράγματος τελετῆς εἰσῆλθεν καὶ ὁ μάγιστρος “έων ἐκ τοῦ 
φοφοσσάτου ἐν τῇ πόλει. τῇ δὲ πεντεκαιδεχάτῃ τοῦ αΑὐγού-Ἐά.1,. 254 
στου μηνὸς ἐδηλοποίησεν ὃ βασιλεὺς τὸν παραχκοιμώμενον Βα- : 
' ' , ΕῚ , e »ς » ΔΝ 
σίλειον καὲ τὸν πραιπύσιτον ᾿ωάνγην, ὥστε ἐξελϑεῖν μεϑ’ ὧν 
vosque Ágarenos et eorum duces, paulo ante dictos, Marianum et 
reliquos, iisque victis et fugatis, multos tam de plebe, quam mili- 
tum quoque, trucidabant; domos eorum, qui Domino adversabantur, 
ex ipsis fundamentis revellebant; supellectilem eorum et opes omnes 
discerpebant atque differebant, effractisque Urbis portis, irruebant in 
fossatum et significabant Imperatori, opus esse celeri in Urbem ad- 
ventu. Proxime secuta nocte, quae decimum Augusti diem praecede- 
bat, timore plenus paracoemomenus losephus, ut vidit populum in 
se quoque aedesque suas irruere, declinans vim et iniuriam, recipie- 
bat se in ecclesiam. Populus interea post direptas eius facultates 
omnes domum solo aequabat; multos ordinis senatorii innocentes in 
vincula rapiebat, differebat eorum facultates omnes, aedesque deii- 
ciebat. Per triduum continuabat in his rabiosa plebs, Optime igitur 
erga rem publicam animati proceres magistrum eundemque patrem 
Domini Nicephori ducebant in palatium, ibique manere iubebant 
usque ad Imperatoris filii adventum, Altero autem die a finitis et 
sopitis hisce tumultibus [id est die decimo quarto Augusti], intra- 
bat magister Leo e fossato in Urbem, Die decimo quinto tandem 
Augusti mensis imperabat per litteras Imperator accubitori Basilio et 
praeposito Ioanni, ut cum illis proceribus, quos ipse nominatim in 
litteris designabat, in palatium Hieriae egrederentur, ibique sibi 
occurrerent, Id quod iussi etiam fecerunt. Die nempe decimo sexto 


438 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


αὐτοῖς ἔγραψεν ἀρχόντων ἐν τοῖς “]ερείας παλατίοις xai 4- 
παντῆσαι αὐτῷ: ὕπερ χαὲ ἐποίησαν. καὶ τῇ ἐπαύριον, ἕξξ- 
M ? -“ , 
καιδεχάτῃ τοῦ αὐτοῦ «Αὐγούστου μηνὸς, ἰνδ. ς΄, ἡμέρᾳ xv- 
ριακῆ πρωΐ ἐμβὰς εἰς τὸ βασιλικὸν δρομόγιον προσέβαλεν ἐν 
τῇ χουσῇ πόρτῃ. κἀκεῖ προσυπήντησεν αὐτῷ πᾶσα 7 πό-5 
λις, μικροί τε καὶ μεγάλοι, μετὰ λαμπάδων καὶ ϑυμιαμάτων. 
4 ^ ^ - bo, ν € , hd M 
χατελϑὼν δὲ ἀπὸ τοῦ δούμονος xoi ἱππεύσας διῆλθεν διὰ 
τοῦ ἔξω παρατειχίου, καὶ διὰ τῆς πλακωτῆς στραφεὶς εἰσῆλ- 
Βϑεν εἰς τὴν μονὴν τῶν ᾿Αβραμιτῶν τὴν λεγομένην ἀχειρο- 
ποίητον τῆς Θεοτύκου, καὶ ὥραν τρίτην βαλὼν σχαραμάγγιοντοὸ 
, , 5 ^ 
καστώριον xai καββαλικεύσας, ἤλϑεν εἰς τὴν μεγάλην χρυ- 
- , * ^ » ? bh »» € , » - 
σῆν πύρταν, καὶ στὰς ἔφιππος ἐν τῇ αὐτῇ πόρτῃ, ἔγδον τῶν 
d M ld , « » - 
dvo μερῶν τοῦ δήμου ἱσταμένων, εὐφημίσϑη οὕτως" ,»γκαλῶς 
, 5 , € 
ἦλθες, Νικηφόρε, avroxgárog Ῥωμαίων: καλῶς ἦλϑες, Νι- 
, » 5 ? c , E “. , c 
z5909£, ἄναξ μέγιστε Ῥωμαίων" καλῶς ἤλϑες, Νικηφόρε, 015 
, ' , - 3 
τροπωσάμενος φάλαγγας πολεμίων: καλῶς ἤλϑες, Νικηφόρε, 
, Ε - 3 , 
ὃ πορϑήσας πόλεις ἐναντίων - καλῶς ἤλϑες, ἀνδριώτατε vt- 
- 3^4 
κητὰ, ἀεισέβαστε" χαλῶς ἤἦλϑες, δ οὗ ὑπετάγησαν ἔϑγη. 
MN - 23 * € ' , * - ^ - 
διὰ σοῦ Ισμαηλ ἡττηϑεὶς χατεπτώϑη" διὰ σοῦ τὰ σχῆπτρα 
αἱ Ῥωμαίων κρατύνονται" ἔντεινε οὖν καὶ χατευοδοῦ xai fla-20 
Με.170.} σίλευε. ἠλέησεν ὃ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ, ἀναδείξας σὲ, Νι- 
᾽ 
κηφύρε, βασιλέα αὐτοχράτορα “Ῥωμαίων. εὐφραίνου τοίνυν, 


Augusti, indictione sexta, die, quac tum erat dominica, inscensu 
mane facto in imperialem dromonem vel liburnicam , applicabat Im- 
perator ad portam auream; ubi ipsi tota urbs, senesque iuvenesque, 
cum lampadibus et suffimentis occurrebant, Relicto dromone et equo 
conscenso, transibat per externum vel suburbanum parateichium seu 
|pemocipees indeque conversus, per placoten seu viam magnis tabu- 
is saxeis stratam intrabat in monasterium Abramitarum , quod vulgo 
Acheiropoeétos [seu imago manibus non facta] Deiparae appellatur. 
' Hora tertia indutus scaramangium castoreum ibat in equo ad magnam 
portam auream, ibique subsistens in equo nonnihil, excipiebatur ab 
ambabus factionibus intra portam stantibus faustis his acclamationibus: 
Bene veneris, Nicephore, Imperator Bomanorum, Bene veneris, Ni- 
cephore, Domine maxime Romanorum. Bene veneris, Nicephore , 
multarum hostilium cohortium victor et fugator, Bene veneris, Ni- 
cephore, eversor urbium inimicarum.. Bene veneris, fortissime vi- 
ctor, semper Auguste. Bene veneris, per quem subacti sunt alieni- 
genae. Per te superatus lsmael [id est nomen omne Saracenicum ] 
humi procubuit. Per te sceptra Homanorum robur et firmamentum 
accipiunt. Alacriter itaque et strenue prospereque perage res et 
adininistra imperium.  Misertus fuit Deus populi sui. in eo, quo 
te, Nicephore, Hliomanorum summa cum potestate Imperatorem con- 
etituit. Laetare itaquc tu, urbs Romanorum. Suscipe Nicephorum 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.96 499 


πόλις ἡ τῶν “Ῥωμαίων. ὑπόδεξαι τὸν ϑεύστεπτον Νικηφό- 
ρον. ἦλθεν γὰρ ὄντως λάμπων τὴν ὕφήλιον πᾶσαν." si 
οὕτως εἰσῆλϑε τὴν πόρταν, περιπατῶν ἔφιππος τὴν μέσην μέ- 
χρε τοῦ φόρου, χἀχεῖ κατελϑὼν &x τοῦ ἵππου εἰσῆλθεν ἐν τῇ 
δέχχλησίᾳς τῆς παναγίας Θεοτόχου ἐν τῷ φόρῳ, xai λαβὼν 
φατλία ἐποίησεν προσχύγησιν, καὶ ἐφόρεσεν τὸ διβητήσιον xai 
 gxaumüyus καὶ χαμπότουβα. καὶ ἀπὸ τοῦ φόρου πεζοπορῶν 
εἰσῆλθεν εἰς τὴν ἁγίαν Σοφίαν μετὰ λιτῆς καὶ τοῦ τιμίου 
σταυροῦ, καὶ στὰς εἰς τὸ ὡρολόγιον εὐφημίσϑη παρὰ TOY 
τοδύο μερῶν οὕτως" ,,Νικηφόρον βασιλέα τὸ πρᾶγμα τὸ δη- 
μόσιον αἰτεῖ. Νικηφόρον οἱ γόμοι ἐκδέχονται. Νικηφόρον τὸ 
παλάτιον ἐχδέχεται. αὗται εὐχαὶ τοῦ παλατίου: αὗται ἐν- 
τεύξεις τοῦ στρατοπέδου: αὗται εὐχαὶ τῆς συγκλήτου" αὖ- 
ται εὐχαὶ τοῦ λαοῦ: Νικηφόρον ὃ χόσμος ἀναμένει: Νιχη- 
τὐφόρον 0 στρατὸς ἐχδέχεται" τὸ κοινὸν χαλὸν Νικηφόρον ἐχ- 
δέχεται" τὸ χοινὸν ἀγαϑὸν, Νικηφόρος, βασιλεύσει" εἰσά- 
χουσον, ὃ Θεὸς, σὲ παραχαλοῦμεν: ἐπάχουσον ὃ Θεὸς, Νι- 
χηφόρῳ ζωή. Νιχηφόρε αὔγουστε, σὺ εὐσεβὴς, σὺ σεβαστός" 
6 Θεός σε ἔδωχεν, 0 Θεός σε φυλάξει" τὸν Χριστὸν σεβό-ἘΚΛ.1,. ,.55 
20u&£v0g ἀεὶ vixüc* πολλοὺς χρόνους Νικηφόρος βασιλεύσει" 
Χριστιανὸν βασίλειον ὃ Θεὸς περιφρουρήσει.᾽ μετὰ ταῦτα 
3. EXOA. Χρὴ γιγώσχειν, ὅτε τὴν μέσην μεγάλην πόρταν 
tigzl3ty, 


a Deo coronatum. Advenit enim, ut revera collustrans suo splen- 
dore totum soli suppositum terrarum orbem. His recitatis, intrabat 
in Urbem per portam, decurrebat eques mediam, plateam sic di- 
ctam, usque ad forum, ubi delapsus equo ingrediebatur in eccle- 
siam sanctissimae Deigenitricis in foro, sumtisque cereis, perficiebat 
adorationem , induebat dibetesium , campagia et campotuba seu ti- 
bialia campestria. E foro procedebat pedes ad sanctae Sophiae ae- 
des in processione solenne cum sancta cruce, et subsistens in ho- 
rologio audiebat faustas hasce ambarum factionum acclamationes: 
Nicephorum Imperatorem res publica flagitat. Nicephorum leges 
exspectant. Nicephorum palatium exspectat |id est comitatus pala- 
tinus]. Haec sunt vota palatii. Hae sunt preces et obtestationes 
exercitus. Haec sunt vota senatus. Haec sunt vota populi, Nice- 

rum orbis terrarum erzspectat. Nicephorum exercitus ezspectat, 
Commune decus Nicephorum. exspectat. Nicephorus, commune bo- 
num, imperet. Exaudi, o Deus, te rogamus; exaudi, o Deus. Con- 
tingat vita Nicephoro. Nicephore Auguste, tu es pius, tu es 4u- 
gustus et venerabilis. Deus te dedit, Deus te custodiet. €hristum 
colens semper vinces, Multos annos Nicephorus imperet. Christia- 
num imperium tueatur Deus. Post haec peracta ingressus per horaeam 
pylen seu portam speciosam [S. Sophiae puta] in metazorium, as- 


440 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


εἰσελϑὼν ἔνδον τῆς ὡραίας πύλης εἷς τὸ μητατώριον ἤλλαξεν 
τὸ τζιτζάκιον, καὶ εἰσῆλθεν ἐν τῷ νάρϑηκι xal εἰς τὰς βασι- 
λικὰς μεγάλας πύλας λαβὼν φατλία παρὰ τοῦ πραιποσίτου 
ἐποίησεν προσχύνησιν, καὲ ἀποσχεπασϑεὶς εἰσόδευσεν μετὰ 
τοῦ πατριάρχου διὰ μέσου τοῦ ναοῦ xai διὰ τῆς δεξιᾶς τοῦδ 
ἄμβωνος καὶ τῆς σωλαίας ἐλϑὼν εἰς τὰ ἅγια ϑύρια, κἀχεῖ 
λαβὼν φατλία παρὼ τοῦ πραιποσίτου, ἐποίησεν προσκύνησιν, 
καὶ στραφεὶς ἅμα τοῦ πατριάρχου ἀνῆλϑεν ἀπὸ τῶν &ungo- 
σϑεν τοῦ βήματος εἷς τὸν ἄμβωνα, xai ποιήσας τὴν εὐχὴν 
0 πατριάρχης ἐπὲ τῆς χλαμύδος xai ἐπιδοὺς τοῖς τοῦ κου-τὸ 
B βουκλείου, ἐνέδυσαν αὐτὴν τῷ βασιλεῖ" Ouotog* ** 


ΚΕΦ. SUL. 
"Eni προαγωγῇ προέδρου τῆς ὅπάσης συγκλήτου. 


Με..17..Δ Ἢ τοῦ προέδρου τῆς συγκλήτου ἀξία τόδε βραβεῖον ἔχει" 
διρόδινον χιτῶνα καὶ χρυσόϑετον καὶ ζώνην διάλιϑον ἅλουρ-τΆ 
γῆ, χλαμύδα διάλευκον περιοργευμένην ἐκ διαχρυσοϑέτων xai 
ταβλίων δύο χρουσοπάστων καὶ κισσοφύλλων μιχρῶν. παρὰ 
τοῦ βασιλέως δίδονται ἐν τῷ χφυσοτρικλίνῳ τῷ τιμωμένῳ, 
ἃ καὶ λαβὼν πίπτει καὶ κατασπάζεται τοὺς βασιλικοὺς πό- 

αδας καὶ τὰ γόνατα, xai ἀνιστάμενος ἀπέρχεται ἐν τῷ vago 
τοῦ ἁγίου Θεοδώρου ἂν αὐτῷ τῷ χρυσοτρικλίνῳ, καὶ ἐνδύε-- 
. 11. Deest h. 1. codici unum folium. 


sumtoque ibi tzitzacio, ingrediebatur narthecem; et in magna regia 
porta sumtis taedis aut cereis a praeposito porrectis, adorationem 
perficiebat, depositaque infula, introibat in naum [seu navim eccle- 
siae], comitante patriarcha, pergensque per eum medium dextram- 
que ambonis et soleae partem, ut venit ad sacras fores [cancellorum 
et bematis] faciebat cum cereis a praeposito traditis adorationem ; 
inde retro conversus ab aditu bematis adscendebat una cum pa- 
triarcha in ambonem; ubi quum patriarcha benedictionem super 
chlamyde seu paludamento imperiali dixisset, tradebat eam cubi- 
culariis; qui porro eam Imperatori induebant. Similiter * * * 


CAP. 97. 
De promotione prohedri seu praesidis universi senatus. 


Prohedri seu praesidis dignitas hoc habet brabeum seu virtutis 
praemium et honoris insigne: tunicam roseam aureis taeniis se- 
ptam, et zonam gemmatam purpuream, et chlamydem albam circa 
oras taenia aurea et tabliis duobus auro obsitis ornatam et fi- 
guris minutis hederae folia imitantibus respersam. Ab Imperatore 
haec dantur in aureo triclinio recens honorato; qui ea nactus humi 
procidit, et Domini pedes genuaque deosculatur; inde resurgit , et 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.97. ἀ4ἀάι 


ται ταῦτα παρὰ τοῦ τῆς καταστάσεως, παρόντος καὶ TOU 
πραιποσίτου, (τῶν καὶ προσαγόντων αὐτὸν πρότερον πρὸς 
τὸν βασιλέα ἀπὸ σχαραμαγγίου καὲὶ μάνιχος καὶ κατακοιλίου 
διὰ τοῦ βήλου τῶν ἀργυρῶν πυλῶν, τῆς συγχλήτου ἱσταμέ- 
ἥ ἀργυρ y S45 συγίδῆξ 
- - ' , 3 x 
ὅνης ἐν τῷ αὐτῷ τρικλίνῳ μετὰ ἀλλαξιμάτων, ἐστεμμένου ov- 
τος τοῦ βασιλέως.) καὶ μετὰ τὸ ἐνδυϑῆναι ἐξάγεται παρ᾽ 
"αὐτῶν, καὶ πάλιν χατασπάζεται τοὺς πόδας τοῦ δεσπότου xai 
τὰ γόνατα, καὶ εὐχαριστῶν ἵσταται ἐν τῷ μέσῳ. καὶ προσ- 
ἔρχεται xai ἣ σύγκλητος, εὐχαριστοῦσα τῷ δεσπότῃ, xai ἀ- 
τοπέρχεταε ἐν τῇ ἰδίᾳ τάξει. καὶ εἶϑ᾽ οὕτως ἀναβιβάζεται ὃ 
τιμηϑεὶς διὰ τοῦ πραιποσίτον ἄνωθεν τῶν μαγίστρων καὶ Ὁ 
δίδοται τὸ νεῦμα, xai ἐξέρχεται σὺν τῇ συγκλήτῳ ᾽ χαὶ xa 
τασπάζεται ὕπ᾽ αὐτῆς, καὶ ἀπέρχεται ἐν τῇ ἁγίᾳ Σοφίᾳ 
φορῶν ταῦτα, καὶ ὄὀψικευόμενος παρά (15 τοῦ τῆς καταστά-. 
τὔσεως καὶ τοῦ πριμιχηρίου τοῦ κουβουχλείου καὶ τῶν σιλεν- 
τιαρίων, διερχόμενος διὰ τῆς χαλκῆς καὶ ἀχτολογούμενος πα- 
* - - , 2 
ρὰ τῶν δύο μερῶν, ὥσπερ oi πατρίκιοι, καὶ δεχόμενος tv- 
* - ΄ 3 - v 3 - , 
χὴν παρὰ τοῦ πατριάρχου, ἀπέρχεται ἐν τῷ οἴχῳ αὐτοῦ, εὐφη- 
μούμενος παρὰ τῶν δήμων. ἐφέπονται δὲ τούτῳ μάγιστρου 
βοχαὲ πατρέκχιοι 0c0L βούλονται, καὶ συνεστιώμεγνοι ἀναχωροῦσι. 
καὶ ἐκ τότε ἐν μὲν ταῖς κοιναῖς ἡμέραις προερχόμενος ἐνδύεται ΕΔ.1,. 356 
3. Sic R. h. L et mox, χαταχυλίου cod. et ed. 
ad aediculam S. Theodori, quae in ipso chrysotriclinio est, abit, 
ibique a praesente cerimoniario et praeposito dictis modo vestibus 
honoris induitur. (llli ipsi, cerimoniarius et praepositus, eum an- 
tea ad Imperatorem adduxerant, scaramangio indutum et torque et 
catacoilio seu ventrali, per velum argenteae portae, senatu in eo- 
dem triclinio in mutatoriis stante, lmperatore autem stemma seu 
infulam gerente.) Ab illis ipsis, iam brabeo suo indutus, e S. 
"Theodoro educitur honoratus, et praesentatur Domino, cuius pedes 
et genua iterum osculatur, dictaque gratiarum actione, medio in 
conclavi adstat. Tum accedit senatus et gratias Domino [agit pro 
imposito sibi capite], illisque peractis, rursus ad suam stationem re- 
dit. Tum producitur honoratus a praeposito et in capite magistro- 
rum collocatur, datoque Imperatoris nutu, et ipse et simul senatus 
exeunt. Senatores iam extra conspectum Domini agentes novum 
suum praesidem consalutant; ille vero porro ad aedes S. Sophiae 
in novo suo ornatu abit, comitantibus cerimoniario et primicerio 
cubiculi et silentiariis, Illuc pergens dum transit per chalcen, ex- 
cipitur faustis acclamationibus ambarum factionum iisdem, quibus 
patricii solent excipi; tandem in ipsa magra ecclesia accipit a pa- 
iriarcha benedictionem , et abit denique in domum suam sub laetis 


vocibus et elogiis factionum. Sequuntur eum magistri et patricii, 
quibus libet, et convivio ab eo excepti rursus abeunt. Ex eo tem- 


9 
442 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


εἰς τὸν ἅγιον Στέφανον τοῦ ἱπποδρόμου σκαραμάγγιον δεὺν 
πρασινοτρίβλαττον καὶ κατακοίλεον καὶ δοήσιον ἔχον ἐξαβούλιν 
χουσᾶ περιοργευμένη διὰ χρυσῶν ϑετῶν xai κισσοφύλλων μι-- 
zd. καὶ ἐν τῷ εἰσέρχεσϑαι αὐτὸν, ὀψιχευόμενος παρὰ τοῦ 
ἀκολουϑου, πρῶτον μὲν προσυπαντᾷ αὐτῷ ὃ δρουγγάρφιος Tic 
βιίγλης xai οἱ μάγιστροι καὶ οἱ χριταὶ οἱ ἐν τῷ ἱπποδρομίῳ 
χαϑεζόμεγοι, καὶ χαιρετίζουσιν αὐτὸν, xai ἀντιχαιρετίζονται 
παρ᾽ αὐτοῦ, εἶτα εἰσέρχεται διὰ τῶν σκύλων, προσυπαντᾶ-᾿ 
ται ἐν τῇ ἀρχῇ τοῦ ᾿Ιουστινιανοῦ τρικλίγου παρὰ τῶν σι- 
λεγτιαρίων xat τοῦ ἀδμιγσουναλίου, κἀχεῖϑεν παρὰ τῶν τοῦτο 
κουβουκλείου, εἶτα ἐν τῷ μέσῳ τοῦ αὐτοῦ τρικλίνου παρὰ 
Βτῶν πρωτοσπαϑαρίων καὶ σπαϑαροχαγδιδάτων xai λοιπῶν, 
καὶ χαιρετίζεται παρ᾽ αὐτῶν, καὶ ἀντιχαιρετίζει αὐτούς, εἴτα ᾿ 
εἰσέρχεται εἷς τὸν λαυσιαχὸν, προσυπαντᾶται παρὰ τοῦ 
πραιποσίτου καὲὶ τοῦ ἑταιρειάρχου καὶ λοιπῶν συγκλητικῶν.τ5 
(τὸ αὐτὸ ποιεῖ καὶ ὅτε προσυπαγτᾶται παρὰ τοῦ πραιποσί- 
του τοῦ πατριάρχου. ὅμοίως τὸ αὐτὸ ποιεῖ xol ὃ πριμική-- 
Quoc τοῦ χουβουχλείου μετὰ τῶν πριμικηρίων ὀστιαρίωγ.) 
καὶ προκάϑηται τῶν μαγίστρων καὶ πραιποσίτων, καὶ πρὸς 
τὸν βασιλέα εἰσερχόμενος, ὥσπερ τὸ παλαιὸν ὃ πραιπόσιτος,.ο 
ἀμέσως εἰσέρχεται, τιμώμενος ὑπὸ πάντων. ἐν δὲ ταῖς ξορ-- 
Με. 1γο. "ταῖς φορῶν ἅπερ ἔλαβεν ἀλλάξιμα σὺν καμπαγίοις xai ἅ- 
8. προσυπαντοῦσιε cod. 


pore procedens diebus communibus et operariis, induit in aede S. 
Stephani, quae est in circo, scaramangium oxyprasinotriblattum seu 
viridi serico textum, ter tinctum , vividi luminis, et catacoilium 
[seu ventrale] et rhoésium, habens exabulium aureum circum oras 
vel limbos ornatum taeniis aureis et parvis foliis hederae similibus 
respérsum. llic ingresso primi occurrunt drungarius vigiliae, ab 
acolutho [seu barangorum securiferorum duce] stipatus , et magistri 
et iudices in hippodromo sedentes; iubentque ipsum salvere, et vi- 
cissim ab eo iubentur. Dein per scyla transiens beneventatur initio 
triclinii Iustiniani a silentiariis et admissionali, paulo ulterius a 
cubiculariis; medio in triclinio a protospathariis et spatharocandi- 
datis et reliquis; quibus omnibus datam salutem reddit. Intran- 
tem in lausiacum excipiunt praepositus et hetaeriarcha et reliqui se- 
natores idemque facit erga hos, quod erga superiores; idem quoque 
erga excipientes patriarchae praepositum, primicerium cubiculi et 
primicerios ostiariorum. 'Tum primus considet ante magistros et 
praepositos, et intrat ad Imperatorem immediate, non nuntiatus , 
quemadmodum olim praepositus iutrabat; verbo, magno in honore 
habetur ab omnibus, In diebus autem festis gestat, quae accepit 
ab Imperatore, mutatoria ct campagia et campotuba purpurea, eo- 
que in ornatu praeit Lnperatorem. In processionibus equestribus 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 97. A443 


Aovpyéot καμποτούβοις zroozooeverat ἔμπροσϑεν τοῦ βασιλέως. C 
» , ' , , 
ἐν δὲ ταῖς ἱππικαῖς προελεύσεσι τὰ δίροδα διάχρυσα στιχα-- 
ριον καὶ σαγίον, συμπορεύεται τῷ πραιποσίτῳ, xai ὅπηνίκα 
μέλλει στέφεσθϑαι ὃ βασιλεὺς ἢ ἀποστέφεσθϑαι, σύνεστι τού- 
ὅτῳ. αἱ ἀχτολογίαι τῶν μερῶν: οπολλὰ ἔτη τοῦ βασιλέως" 
ὃ δεῖνα βασιλέως αὐτοχράτορος πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ δεῖνα τοῦ εὐτυ- 
“ —. 
χεστάτου καίσαρος πολλὰ τὰ ἔτη" καλῶς ἦλϑες, λαμπρότατε πρόε- 
- - 3 ES ^ ." ὦ ' - 
dos τῆς συγχλήτου. καλῶς ἤλϑες, ὃ πιστὸς δοῦλος καὶ φίλος τοῦ 
βασιλέως ἀναφανείς" καλῶς ἤλϑες, ἠγαπημένε τῷ ϑεοστέπτῳ 
- , l4 ? , , 
τοβασιλεῖ" χαλῶς ἤλϑες, ἡγαπημένε τῷ εὐτυχεστάτῳ χαίσαρι" 
- 3 5 » - , - . ? 
χαλῶς ἤλϑες, ἡγαπημένε τῇ συγχλητῳ" κχαλῶς ἤλϑες, ἡγα-Ὁ 
" , , , ^ -—- , x 
πημένε τῷ δήμῳ παντί, δόξα Θεῷ τῷ δοξάσαντι τὸν δε- 
, Low - ? , 
σπύτην" δόξα Θεῷ τῷ μεγαλύυναντι τὸν εὐτυχέστατον καίΐσα-- 
ρα" δύξα Θεῷ τῷ τιμήσαντί σε πρόεδρον τῆς συγκλήτου" 
EN! - - , - € La 95... * ? , 
15005a Θεῷ τῷ uóvo βασιλεῖ τῷ προβιβάζοντι ἀξίως τοὺς ἀξίους 
€ - - , " 
zal σὲ, ἧς δεῖνα, τιμήσαντι τῇ τοῦ πρδέδρου λαμπροτάτῃ ἀξίᾳ. 
- ^ - c ' , 
χαλῶς ἤλϑες, προβολὴ εὐεργέτου" καλῶς ἤλϑες, ὃ εὐγενὴς ἐκ 
προγόνων" χαλῶς ἤλϑες εἰς φιλοῦντά σε δῆμον" ἀξίως σὲ ἡ- 
» |a - Te 
γάπησεν ὃ δεσπύτης, ὡς ὄντα χαϑαρὸν xai ἐπάξιον. ἀλλ᾽ 
200 πάντων ποιητὴς καὶ δεσπότης φυλάξῃ σὲ, λαμπρότατε πρό- 
εὗρε τῆς συγκλήτου, εἰς πλήϑη χρόγων. πολυχρόνιον ποιήσει 
ὃ Θεὸς τὸν αὐθέντην, τοὺς ἀπελτ...!., ὁμοίως τοῖς πατρικίοις, 
vero gerit vestes roseas auro pertextas, sticharium nempe et sagum, 
eodemque passu tum cum praeposito ambulat; et Imperatori volenti 
Coronam aut ponere, aut deponere, adest. Actologiae seu acclama- 
tiones factionum hae sunt: Multi sint anni Imperatoris; illius vel 
illius cum plena potestate Imp. multi sint anni; illius vel il- 
lius felicissimi Caesaris multi sint anni ; beneveneris, illustrissi- 
me praeses senatus; beneveneris tu , qui fidum servum et amicum 
Amperatoris te monstrasti; beneveneris, dilecte Imperatori , quem 
Deus coronavit; beneveneris, dilecte félicissimo Caesari; beneve- 
neris , dilecte senatui ; beneveneris , dilecte universo populo. Glo- 
ria sit Deo, qui Domino gloriam addidit; gloria sit Deo, qui 
magnificavit felicissimum Caesarem ; gloria sit Deo, qui te prae- 
sidem senatus constituit ; gloria sit Deo soli regnanti et dignos 
dignis praemiis mactanti , et in te praecipue [hic addebant et ex- 
primebant viri nomen] illustrissimam dignitatem praesidis confe- 
renti. Beneveneris, a benefactore nostro dilecte atque promote; 
beneveneris , nobili sanguine procreate ; beneveneris ad populum tui 
amantem, Merito te amavit Dominus, ut purum vitiis et eo gradu 
suoque amore dignum, Omnium autem conditor et dominus conservet 


te, ülustrissime praeses senatus, multos in annos. Diu vivere 
sinat Deus Imperatorem, principes in eius familiaritate , et patricios, 


APPENDIX AD LIBRUM PRIMU M. 


Ed,L. 257 CONSTA4ANTIN I, 


ftomanorum Imp. Porphyrogeniti, praecepta 
Imperatori fomano bellum cogitanti, ad castra 
pergenti , in castris agenti, in hosticum intranti 
et inde cum ^ictoria in Urbem redeunti, obser- 
vanda. Jtem de ipsius comitatu, sellariis, sa- 
gmariis, cibo, potu, supellectile vestiaria et 
culinare, vigiliis castrensibus, congiariis, 
aliis, expositio, 


ad Romanum, Imp. Porphyrogenitum, filium. 


Me.1. a Ὑπόϑεσις τῶν βασιλικὼν ταξειδίων xal ὑπόμγησις τῶν daijzrov. 


2 € " 
AJ 5joà τὰ ἄπληκτα" πρῶτον ἄπληχτον εἷς τὰ Ἰἤαλάγινα, 
δεύτερον τὸ Δίορύλειον, τρίτον εἰς τὸ Καβόρχιν, τέταρτον 
» ' , 3 , e ga 3 
εἰς Κολώγιαν, πέμπτον eig Καισάρειαν, ἕχτον εἰς Zdouevia- 
- u es 2 , 
xovg εἰς τὸν Ζαζιμῶγα. ὅτε ὃ στρατηγὸς τῶν Θρᾳχησίωνδ 


EXPOSITIO DE RATIONE BELLICARUM, QUAS FACIUNT IMPERATORES, EX- - 
PEDITIONUM , ET COMMEMORATIO STATIONUM, 1N QUIBUS METARI 
SOLEKT. 


À plicta vel applicata , id est stationes et mansiones castrorum, 
sunt hae, Primum aplictum seu prima mansio [post exitum ex Urbe 
augusta traiectumque Bosporum] est in Malaginis; secunda ad Do- 
ryleum; tertia ad Caborcium; quarta in Colonia; quinta in Caesa- 
yea; sexta in thémate Armeniacorum apud Dasimonem. Et quidem 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 445 


καὶ ὃ στρατηγὸς τῶν ᾿Ανατολικῶν δφείλουσιν ὑπαντᾷν τῷ βα- 
σιλεῖ εἰς τὰ αλάγινα, ὃ δομέστικος τῶν σχολῶν xal ὃ στρα- 
τηγὸς τῶν ᾿“Δνατολιχῶν καὶ ὃ στρατηγὸς Σελευχείας ὀφείλουσιν p 
ὑπαντᾷν τῷ βασιλεῖ εἰς τὸ Καβόρχιν. ὅτε εἰ μέν ἐστι τὸ 
5ταξείδιον εἰς Ταρσὸν, τὰ λοιπὰ ϑέματα ὀφείλουσιν ἀποσω- 
ρεύεσϑαι εἷς Κολώνιαν, εἰ δὲ πρὸς τὰ μέρη τῆς ᾿Ανατολῆς, 
ὀφείλουσιν ὑπαντᾷν τῷ βασιλεῖ ὃ uiv Καππάδοξ καὶ ὃ Χαρ- 
σιανίτης καὶ ὃ Βουχελλάρις εἰς Κολώνιαν, ὃ δὲ ᾿Αρμενια-- 
xóc xai ὃ Παφλαγὼν καὶ ὃ Σεβαστείας εἰς Καισάρειαν. 018 

τοτὰ ᾿Δρμενιακὰ ϑέματα ὀφείλουσιν ἀποσωρεύεσϑαι εἰς Tegqu- 
χὴν εἰς τὸν βαϑὺν Ῥύακα. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, βασιλέως μέλλοντος ταξειδεύειν. 


Κωνσταντῖνος ó μέγας, μέλλων ταξειδεύειν, ἐβουλεύετος 
» * - - , , - 9 
τοῖς ἔχουσι τὴν πεῖραν τῶν ἐρωτωμένων, ποῦ δεῖ ταξειδεῦ- 
τὄσαε xai πότε. ἐκ δὲ τῆς βουλῆς ταύτης εὑρὼν τὸν τύπον 
» , - 
xai τὸν καιρὸν, ἠρεύνα xai, τίνες ἄλλοι γινώσχουσι ταῦτα, 
M , ^ 034 f , ' ' ' 12» L4 
χαὶ μάλιστα πρὸ ὀλίγου χρόνου, xai μαϑὼν καὶ εἴ τινες αλ- 
c , 
λοι ἔμπειροι τούτων εἰσὶ, συνῆγε καὶ αὐτοὺς, xat ἠρώτα ; 
, ες" , ^ 
ἰδίως xai ἰδίως ἕχαστον, πόση ἐστὲν ἡ 000g ἡ ἀπάγουσα ἀπὸ 
20r& οἰκούμενα εἰς τήνδε τὴν χώραν καὲ ποδαπὴ, καὶ εἰ uia 
ες" 2 » H € 2 t E $*. y ar N- a»...: 
ὅδος ἐστιν ἡ πολλαὲ αἱ εἰσαγουσαι εἰς αὐτήν" καὶ εἰ uvv- 


δὰ Malagina debent Imperatori occurrere strategus Thracesiorum et 
strategus Anatolicorum; ad Caborcium autem debent ipsi occurrere 
domesticus scholarum et strategus Bucellariorum et strategus Seleuciae. 
Si expeditio instituitur adversus Tarsum, debent omnia themata [seu 
legiones provinciales] congregari in thema Coloniae. Quod si vero 
ad tractus interioris versus Interamnanam Orientis instituitur, debent 
Cappadox quidem et Charsianites et Bucellarius in Coloniam conve- 
nire; Armeniacus autem et Paphlago et Sebastenus in Caesaream. 
Quando autem adversus ''ephricen contentio est, congregantur Árme- 
miaca themata apud Bathyu Rhyaca seu torrentem profundum, oppi- 
dum sic dictum. 


OBSERVANDA, QUANDO IMPERATOR EXPEDITIONEM PARAT. 


. Constantinus Magnus, si quando expeditionem bellicam animo 
agitaret, consulebat eos, quos norat usu doctos ad proponendas has 
quaestiones respondere sibique satisfacere posse: ubi scilicet et quan- 
do bellum oporteat instruere. Invento per eam consultationem et loco 
et tempore gerendi belli, inquirebat porro, um etiam alii essent, 
qui ea, quae scire cuperet, perspecta, et maxime per recentissimam 
experientiam, haberent. Repertos post factam diligentem inquisitio- 
nem tales cogebat et ipsos quoque; seorsimque eorum unumquemque 


9 
446 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


, * ^ M » - 
δράώ εἶσι τὰ χατὰ τὴν ὅδὸν χωρία ἢ ἔνυδρα, εἶτα ποία ὅ- 
Ed. L.558 δός ἐστι, στενόχγωρος καὶ χρημνγώδης xoi ἐπικίνδυνος xoi ποία 
- * , , ' » , , ^ ' Ce 
Ms.i, bzAeréia χαὶ εὐδιάβατος, xai εἴ τίς ἔστε κατὰ τὴν ὅδὸν πο- 
, , 5 , 
ταμὸς μέγας καὶ μὴ δεχόμενος πόρον. εἴτα ἠρώτα περὲ αὖ- 
τῆς τῆς χώρας, πόσα χάστρα ἔχει, xal ποῖα τούτων εἰσὶνδ 
^ 5 "Ὁ T, —- 
ὀχυρὰ καὶ noia ἀνόχυρα, καὶ ποῖα πολυάνϑρωπα καὶ ποῖα 
2 , E cds , ' 2 , 3. M 
ὀλιγανϑρωπα, καὶ ἀπὸ πύσου διαστήματος ἀλλήλων εἰσὶ, zat 
, LONE » 
ποδαπά εἶσι τὰ χωρία τὰ παρακείμενα αὐτοῖς, μεγάλα ἢ 
i , » 
μικρὰ, καὶ oí τόποι ὅμαλοὶ ἢ ἀνώμαλοι, βοτανηφόροι ἢ ξη- 
ροί, ταῦτα δὲ ἠρώτα διὰ τὴν χρείαν τῶν ἵππων. εἶτα ἤ-το 
ρώτα, ποῖος λαὸς παράχειται ὅ δυνάμενος βοηϑεῖν τοῖς κά- 
Βστροις ἐχείγοις ἐν καιρῷ πολέμου, xai ἀπὸ πόσου διαστήμα- 
- , ὃ ^ 
τός εἰσιν αὐτῶν, καὲ πότε εἰσὶν ἕτοιμοι tig ταξείδιον, xc 
πότε διεσπαρμένοι xal ἐπαγαπαυόμεγοι εἰς τὰ ἴδια καὲ πρὸς 
πόλεμον ἀσύμφϑαστοι, xai εἰς ποίους τόπους ταξειδεύουσιι5 
καὶ πότε, ἢ οὐδέποτε ταξειδεύουσιν, ἀλλ᾽ ἐπὲ τῆς ἰδίας 
, 3 4 ' y , » 
χώρας εἰσὲ πάμποτε. τὰ δὲ αὐτὰ ἠρώτα καὶ περὲ ἄλλων 
- [4 c , ^ Ki RI , , , 
χωρῶν, ἵνα ὡρισμένως μηδεὶς οἶδεν, εἰς ποίαν χώραν βούλε- 
ταὶ ταξειδεύειν. πολλάχις γὰρ ὑπὰ τῶν τοιούτων μηνυϑέν-- 
c , » » * , 
reg οἱ ἐναντίοι ἠσφαλίσαντο và ἴδια, ἢ καὶ πρὸς nagáza&u20 


interrogando percontabatur, quantum esset viae spatium ad certum, 
quem edebat, locum; quae via ex orbe Romano illuc ducat, et 
qualis; et unicane, an plures; aquis abundent, an careant regiones 
illuc tendentibus traiiciendae; angustaue via et praecipitiis aliisque 
periculis horrens, an ampla commodeque permeabilis; magnusne 
fluvius per viam occurrat, qui vadum nullum praestet. Porro de ipsa 
illa regione sciscitabatur, quot haberet castra et quaenam eorum 
munita sint, quae secus; quae frequentia hominum abundent, quae 
contra raros numerent incolas; quantum singula a sese distent; quo- 
modo adiacentes ipsis habeant regiones; sintne vastae, an parvae et con- 
tractae; solum aequabile, an inaequale; ferax graminis, an sterile 
ct aridum, (Id autem sciscitabatur, animo ad equos eorumque pabu- 
lum intento.) Porro interrogabat, quale hominum genus in istorum 
castrorum .vicinia degeret, ct potensne castris tempore belli succur- 
rere, et e quanta distantia; quandonam parati ad expeditionem, et 1 
quando e contrario palantes et disiecti, suisque potius sedibus incu- 
bantes et ad bellum coire segnes ; ubinam locorum confluere bellaturi 
et quo tempore soleant; aut numquamme parent expeditionem , eiu- ἢ 
rato bello, semper inhaerentes territorio suo. Haec ipsa eodem 1 
tempore quoque de aliis regionibus sciscitabatur, nme quis intellige- ! 
ret, in quam praecise regionem arma decrevisset inferre. Saepe enim 
contigit, ut a talibus hominibus in consilium adhibitis admoniti ho- 1 
stes suae securitati prospexerint loca sua communiendo, aut 1 
et acie instructa ad conílictum sese comparaverint, Haec omnia sci- 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 447 


εὐτρεπίσϑησαν. ταῦτα δὲ πάντα ἐρωτήσας xai μαϑὼν, ἐπέ-α 
€- ^ » 
τῴεπεν αὐτοῖς ἐγγράφως δοῦναι αὐτῷ τὰ ἅπληχτα καὶ τὰ 
- , - , E 
διαστήματα αὐτῶν, καὶ πόσου λαοῦ ἐστιν 7 χώρησις αὐτῶν. 
^^ E Lu 5 

ix δὲ τούτων ἁπασῶν τῶν ἀποχρίσεων μαϑὼν, ὅτι ἀχίνδυ- 
δνός ἐστιν ἡ ὅδὸς, xal ὅτι δυνατή ἐστιν 7j ἔχβασις τοῦ τα-- 

Ἑειδίου, xai ὅτι ἔνδοξόν ἐστι τὸ ταξείδιον xai βασιλέως. 

παρουσίας ἄξιον, καὶ ὅτι συμμαχίαν ὃ τόπος οὐ δέχεται, ἢ 

δέχεται μὲν, xara δὲ τὸν χαιρὸν τοῦτον οὐ δέχεται, χαϑ᾽ 

.« Li ? * ^ * ^ , 

ὃν μέλλουσι ταξειδεύειν, αὐτοὺς μὲν τοὺς ταῦτα διδάσκοντας 
τοεῖχε μεϑ᾽ ἑαυτοῦ ἐπαναμιμνήσκοντας xai διδάσχοντας τὰ λεί- 

zovra* ἐπελαμβάνετο δὲ τῆς φροντίδος τοῦ ταξειδίου, καὶ Ὁ 

πρῶτα μὲν ἐπέτρεπε τοῖς στρατηγοῖς κεφάλαια ταῦτα" πρῶς- δ.5...α 

- , 
Tov μὲν, ἀμφιᾶσαι καὶ ἀσφαλίσασϑαι và κάστρα " δεύτερον 
- L4 2 , ,? ' , - 
δὲ, ἐπιστῆσαι ἀγδρας ἐπιτηδείους εἰς τὴν χώραν, iva, εἰ 
ἈΦ τ 3, - b ^ , H ' , ',25 , 
15ovupr ἐλθεῖν κατὰ τὴν χώραν éyJoovc, αὐτοὲ ἐχσπηλεύσωσι 
. kJ , ᾿ 5 
τὸν λαὸν xai ἀπάγουσιν εἰς τὰ ὀχυρώματα" τρίτον, Gu- 
i , Lu 

φιᾶσαι τὸν στρατὸν τὰ δέοντα xal δυνατὰ περί τε ὅπλα xai 

ἵππους" τέταρτον, ἀσφαλίσασθαι τὰς βίγλας τοῦ σπουδά- 

Lew μανϑάγειν τὰ τῶν ἐχϑρῶν καὶ ἀναφέρειν αὐτά- πέμ- ἘΔ1,..50 
δοπτον, εὐτρεπίζεσϑαι xai πρὸς γεφύρας, ἔνϑα ὃ στρατὸς μέλ- 


scitatus ut cognorat, mandabat iis, ut scripto consignata sibi exhi- 
berent nomina mansionum castrensium, et quanto intervallo una 
distet ab altera, et quantam hominum capiat multitudinem. Ex 
his omnibus responsionibus si intellexisset, periculo carere viam 
propositam, et educi commode posse militiam , et gloriosum fore 
finem eius expeditionis, ipsamque dignam esse, cui ipse Imperator 
intersit, locumque , quem invadere armis constituisset, non admit- 
tere auxilia sociorum, aut, si admittat habeatque spem.sibi suc- 
cursum iri, eo tamen tempore, quo invaderetur, auxilia et defen- 
sionem accipere non posse: retinebat secum illos homines, a qui- 
bus ea omnia didicerat, singula dictorum oportuno tempore in me- 
móriam ipsi revocaturos, ct alia nova praeterea nondum tradita 
identidem demonstraturos. Et sic suscipiebat curam expeditionis ; 
mandabatque militum magistris haec praecipua ipsis futura rerum 
studiorumque capita: primuin, ut castra firmis moenibus amicirent 
et ad securitatem sufficienter communirent; secundum, ut viros 
idoneos imponerent provinciae, qui, hostibus, si forte, irrumpenti- 
bus, omnem populum incolam expilent, hoc est e sedibus suis cum 
totis familiabus extractum in munita loca compellant et transferant; 
tertium , ut militibus de necessario vestitu atque apparatu armorum 
equorumque prospicerent; quartam, ut vigiliarum seu excubiarum 
diligentem haberent curam  studerentque actiones et consilia ho- 
stium explorare et de exploratis ad se referre; quintum, ut para- 
tos haberent pontes ibi locorum , ubi exercitui traiiciendus occurrat 


. 
448 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


Ae διαβιβάζεσθαε, καὶ ἔνϑα πόρον ὃ ποταμὸς οὔκ ἔχει" &- 
xrOY, παραγγέλλειν τοῖς πολιτικοῖς ἄρχουσιν, ἵνα τοὺς ἀπο- 
μένοντας τῶν στρατιωτῶν χαταβάγειαν, ἕως τινὸς μὲν χρό- 
γου ἐλαύνωσιν εἰς τὸ ταξείδιον, μετὰ δὲ τὸ ἀποβαλεῖν τὸν 
λαὸν, ἵνα χρύπτωσιν αὐτοὺς δεσμίους. αὐτὸς δὲ ὃ βασιλεὺς ὅ 
τὸν χρόνον τοῦ ταξειδίου χαϑ᾽ ἑαυτὸν δρίσας καὶ πρὸς τὸν 
χρόύγον ἐπιλογισάμενος τὸ χρῆμα καὶ τὴν ἄλλην βασιλικὴν 
Β χρείαν, ἐπέτρεπε τῷ τε σαχελλαρίῳ xai τῷ πρωτοβεστιαρίῳ 
καὶ τῷ μινσουράτωρι καὶ τῷ δομεστίχῳ τῆς ὑπουργίας, &- 
καστον κατὰ τὴν ἰδίαν ὑπηρεσίαν κατὰ τὸν δρισϑέντα χρό-το 
vov ἀπαριϑμῆσαι τὰ φορτώματα, πόσων σαγμαρίων εἰσὲ, xat 
τούτων τὸν ἀριϑμὸν ἀναδιδάξαι. λαβὼν δὲ τὸν ἀριϑμὸν 
τῶν σαγμαρίων καὶ προσλαβὼν xaà ἄλλην προσϑήχην διά 
τε τὰ χωλευόμενα xai τὰ χογδριζόμενα αὐτῶν, ἐπέτρεπε τῷ 
τε χύμητι τοῦ στάβλου xai τῷ λογοθέτῃ τῶν ἀγελῶν συστῆσαιι5 
Cróv ἀριϑμὸν τῶν σαγμαρίων, ἔτι δὲ καὶ τῶν βασιλικῶν ἱπ- 
παρίων καὶ ἄλλων τινῶν ἵππων, ὅσα ἂν ἐβουλήϑη εἰς τὸ 
κίγημα δοῦναι οἷς αὐτὸς ἐχέλευεν, ὁμοίως καὶ κατὰ τὴν ὅ- 
δὸν, οἷον στρατιώταις, πρόσφυξιν. ἄρχουσι xai τοῖς ὅμοί- 
OLg. χαὶ ταῦτα δὲ πάντα διοικήσας, ὥριζε τὸν ἐκ προσώπου2ο 


fluvius non vadosus; sextum, ut significarent mandarentque civili- 
bus magistratibus, eos milites, qui absque venia retromansuri et 
castra non secuturi essent, sinerent tantisper libere vagari, quoad 
copiae in agrum hostilem immissae fuerint; post illud temporis au- 
tem, ut eos comprehensos in vincula et custodiam abderent. De- 
inde solebat Imperator [ Constantinus Magnus] tempus expeditionis 
eiusque diuturnitatem secum constituere et calenlum inire, quanta 
ipsi pecunia: et quanto alio apparatu ad expeditionem tam et tam 
diuturnam futuram opus sit; mandabatque proinde sacellario et pro- 
tovestiario et mensuratori et domestico hypurgiae seu famulitii cu- 
linaris, ut eorum unusquisque in ea parte sollicitudinis, quae ad 
se spectaret, quot onera quot sagmariorum expeditio definiti, quod 
edebat, temporis requirat, supputaret; scriptoque consignatum il- 
lum calculum sibi monstraret. Nactus numeri sagmariorum indi- 
cium, et quanto sit opus supplemento bestiis illis, quas aut fati- 
gationes viae claudas et labori ineptas effecturae , aut agria ne 
ruinae prorsus exanimaturae essent; mandabat comiti stabuli et ra- 
tionali gregum, ut curarent in promtu atque mundo esse numerum 
mulorum sagmariorum indictum , et equos praeterea , tam regios re- 
giisque usibus. solis destinatos, quam alios, quos Imperator aut ad 
ineundam expeditionem amicis, quibus ipse velit, aut in ipsa ex- 
peditione militibus, hostibus in sua castra transituris, item suorum 
quibus aliqua dignitas militaris et auctoritas adesset, similibusque 
aliis hominibus honoris gratia in praemiumve  largiretur. His ita 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. — Á49 


αὐτοῦ ἐν τῇ πόλει, xai ἐδίδου αὐτῷ διατάξεις ταύτας " ἀ- 

παριϑμῆσαι τὸν λαὸν, ὅσοι τε ὑπὸ τὰ τάγματά εἶσι τῆς πόλε- 

ὡς z&i ὅσοι ὑπὸ τὸν ὕπαρχον, καὲ τούτους προορίζειν καϑ' 

ξαυτὸν, ἐν ποίῳ μέρει ἕχαστον τούτων τῶν συστημάτων q-Ms.a.b 
δλάξει τὴν πόλιν ἐν καιρῷ ἐπιδημίας ἐχϑρῶν" ἀνορϑοῦν δὲ Ὁ 

καὶ τὰ τῶν τειχῶν χλάσματα xai τὰ μὲν ἐκ δύσεως ἐρχόμε- 

γα μανδάτα χαταμηγνύειν, ἕως ἂν αὐτὸς 0 βασιλεὺς τὰ οἱ- 

χούμενα παρέλθῃ μετὰ δὲ ταῦτα τὰ μὲν σπουδαῖα xat 

χίνδυγον σύντομον ἀπειλοῦντα διοικεῖν αὐτὸν, χκαϑὼς àv vo- 
τομίσῃ συμφέρον εἶναι, βουλευόμενον μετὰ τῶν χρησιμωτέρων᾽ 

τῆς πόλεως: τὰ δὲ μηδεμίαν σπουδὴν ἔχοντα, ἀλλ᾽ εὐτελῆ 

ὄντα xci φανερὰ, διοικεῖν, τὰ δὲ μεγάλης φροντίδος δεόμενα 

ὑποχρατεῖν μέχρι τῆς ὑποστροφῆς τοῦ βασιλέως" προσέχειν EA.L. 260 

δὲ μάλιστα περὲ αἰφνιδίου ἐπιδημίας ἐχϑρῶν, x«i διὰ τοῦτο 
τδμάλιστα γράφειν τε συνεχῶς καὶ δέχεσϑαι ἐκ τῶν ἄχρων 

ϑεμάτων., xai χατασχοπεῖν τὰ τῶν γειτόνων ἐχϑοῶν, καὲ 

μανϑάνειν καὶ ἀναδιδάσχειν * ἔτι γε μὴν x«J' ξαυτὸν φρον- 

τίζειν περὶ ὕπλων, ὅϑεν ἕξει αὐτὰ ἐν καιρῷ χρείας" ταῦτα 

δὲ λογίζεσθαι xa9' tavrüv καὶ ἑτοιμιάζεσϑαι χωρὶς ταραχῆς, 
zoiva μὴ φόβον ἐμβάλλῃ τῇ πόλει, καὶ πολυτιμότερον κατα- 


constitutis, nuncupabat, quem per absentiam suam suas in Urbe vi- 
ces gerere vellet, eique in praeceptis dabat haec, ut recenseret mi- 
litiam, tam eam, quae ad cohortes praesidiarias Urbis pertineret, 
quam quae iurisdictioni praefecti Urbis subesset [id est factiones ]; 
ambarumque partium singulis peculiarem porro locum assignaret, e 
quo arcere hostes, si forte, incursantes niterentur; porro ut restau- 
rare. moenium rupturas et ruinas; ut ex Occidente venientes nun- 
tios ad Imperatorem per cursum publicum referret, donec ille ad- 
huc Romanum solum calcaret; evecio autem in hostilem agrum, se 
hunc in modum gereret: ut nempe magui momenti res 'et praeceps 
discrimen minantes ipse protinus ita, ut sibi aliisque Urbis optima- 
tibus in consilium adscitis e re communi esse visum fuerit, ex- 
pediret; res non valde momentosas neque urgentes, sed leves, cui- 
vis perspectu faciles et dubitationi atque deliberationi exemptas 
pro iudicio suo exsequeretur; quae contra, quamvis magnam curam 
atque circumspectionem requirerent, moram tamen paterentur, eas 
ad suum, Imperatoris, reditum usque reservaret integras; praecipue, 
ut subitaneae hostium incursioni provideret, et propterea indesinen- 
ter litteras legatosque in extimas imperii provincias mitteret, et il. 
linc nuntios reciperet, vigili oculo vicinorum illis populorum orbi 
Romano inimicorum actiones et instituta lustraret, exploraret, ad 
se, Imperatorem, significaret ; praeterea secum provideret, ut arma 
ne desint tempori , quo illis opus et usus esset. Haec autem versa- 
ret secum et moliretur absque magna et tumultus plena commo- 


Constantinus Porphyr. Vol. 1. ἢ 29 


45o APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


στήσῃ τὸν σῖτον καὶ τὰ λοιπὰ τῶν εἰδῶν" κχατασιγᾷν δὲ τὰς 
ἀλόγους φήμας καὶ τὰς ταραχὰς, ποτὲ μὲν σωφρογίζοντα 
Βτοὺς τὰς φήμας γεγνῶντας, ποτὲ δὲ ἐπιλαλεῖν τοῖς πολίταις 
τὴν τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ λαοῦ σωτηρίαν: ἐστὶν ὅτε καὶ 
πλάττειν άἄγαϑας φήμας, ὡς κελεύσεως ἐλϑούσης πλὴν aogí-5 
στως, ἢ καὶ ἄλλως ἀπό τινος τοῦ λαοῦ ἐλθόντων, τῶν μὲν 
τὴν ῥᾳϑυμίαν, τῶν δὲ τὰς ταραχὰς παύοντα. οὕτω δὲ καὶ περὲ 
τούτων τῷ ἐκ προσώπου διαταξάμενος ὃ Ἰούλιος Καῖσαρ, 
ὀλίγους τῆς τάξεως ὑποχρατήσας λόγῳ τῆς ἰδίας ἐξόδου, τοὺς. 
CAourovg ἀπέστελλεν ἔνϑα τὰ τάγματα τὸν βασιλέα ἐξεδέχοντο, ο 
ἔτι δὲ πρὸς τούτοις καὶ τὰ πλεῖστα τῶν βασιλικῶν ἀλόγων 
καὶ φορτωμάτων χαὶ τὰς μεγίστας σχηγάς. αὐτὸς δὲ τοὺς 
γγωστοὺς τῶν ἁγίων συναγαγὼν περὲ καϑάρσεως ἡτεῖτο ψυ- 
χικῆς, εἶτα ἐλεημοσύνας ἐποίει ζψατά τε τὴν πόλιν καὶ τὰ 
“Με.3. «πλησιάζοντα αὐτῇ. καὲ τελευταῖον ἀπερχόμενος πρὸς τοὺςτῦ 
ναοὺς χάριν εὐχῆς, ἐν οἷς ἐποιεῖτο μάλιστα τὰς προελεύ-- 
σεις, καὶ ὑποστρέφων ἐπὲ τὸ παλάτιον, ἐκχεῖϑεν τῆς πόλεως 
ἐξήρχετο, xoà πολλοῦ λαοῦ, τῶν τε ὑπὸ τὸν ὕπαρχον zai 
τοῦ τῆς πόλεως στρατοῦ παρόντων ἐχεῖ καὶ εὐχομένων τὸν 


lione, ne Urbi terrorem iniiciat, frumentique cum reliquis annona- 

* riis speciebus caritatem inducat. Rumores quoque improbabiles et 
aestum cientes supprimeret, partim auclores eorum wc rne par- 
tim asseverando erga cives commodis ct animum addentibus sermo- 
nibus, Imperatorem ct castra in salvo esse; ipse quoque interdum 
gratos rumores confingeret atque in vulgum spargeret: venisse sa- 
cras litteras , in genere laeta, sed nondum definita, nuntiantes; aut 
et venisse litteras laetas a privato quodam in castris agente, Et his 
modis levitatem quorundam, aliorum aestuantes et sediliosos ani- 
mos componeret. His instructionibus vicario suo datis, amandabat 
sanctus Imperator ceteram turbam omnem in cum locum, quo con. 
gregatae eohortes eum exspectabant, reservaus sibi paucos quosdam 
ad taxin vel cohortem praetorianam perlinentes, ut cum iis Urbe 
excessurus. Praeterea quoque praemittebat equorum imperialium 
sarcinarumque et sagmariorum plurimam partem tentoriaque maxi- 
ma. Interim coactis, quos inter sanctos et religiosos viros habe- 
bat, familiaribus, petebat animam suam per ipsos purificari absolu- 
tione et communione s. sacramenti, dabatque eleemosynas, tam in 
Urbe, quam in vicinis, circuibat sacras aedes precum ibi peragen- 
darum causa, et praecipue visitabat eas, in quas plerumque sole- 
bat procedere. Α illis pietatis officiis revertebatur in palatium, e 
quo exibat ex Urbe versus navim, populo multo militiaque, tam ea, - 
quae sub praefecti Urbis attentionem cadebat, quam quae ad praesi- 
dia militaria urbana pertinebat, praesente faustisque votis Imperato- 
rem cumulante et prosequente. Jngresso tandem in navem, procide- 

Lo 


AM ett WU NPTCTUNTNLSNCOM P e MEE. TN QE 


ὌΝ CONTRE TP 


E. 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. δι 


βασιλέα. τελευταῖον δὲ μετὰ τὸ εἰσελϑεῖν αὐτὸν εἷς τὸ πλοῖον 

οἵ μὲν παριστάμενοι πάντες ἔπιπτον, αὐτὸς δὲ, τρίτον σφορα- Ὦ 

γίσας τὴν πόλιν, ἐχίνει. ἠρίστα δὲ, ἄχρι τοῦ συνοψισϑῆναι 

τὸν λαὸν, διὰ τριῶν, ἐδείπνει δὲ διὰ δύο πλὴν τῆς χυρια- 
δχῆς. ἀκίνητος δὲ ἔμενεν ἐν αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ. φϑάνοντα δὲ 

αὐτὸν πρὸς τὸν λαὸν, ὑπήντων αὐτῷ οἱ προλαβόντες τῆς τά- 

ἕεως καὶ τὰ τάγματα émi τῷ ἄχρῳ τοῦ ἀπλήχτου, καὶ με- 

τὰ τοῦ βασιλέως οὕτω συνείποντο ἄχρι τῆς κορτῖνος. ἐν 

αὐτῇ δὲ τῇ ἡμέρᾳ ἐχάλει τοὺς ἄρχοντας, xai ἐδίδου αὐτοῖς Ed.L. 261 
τοἀποχύμβιον, καὶ μαϊουμᾶν τοῖς ὅτρατιώταις. ἐχεῖϑεν δὲ μετὰ 

τοῦ λαοῦ χινοῦντα τὸν βασιλέα κατὰ τὴν ὁδὸν τοῦ ταξειδίου, 

ἕχαστον ϑέμα ὑπήντα αὐτῷ κατὰ τὸ πλησιάζον μέρος τῆς 

ὅδοῦ, ἵνα μὴ χοπιᾷ ὃ λαός: ἐν δὲ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, xaJ? ἣν 

ἐδέχετο αὐτὸν τὸ ϑέμα, ἐχάλει τοὺς ἄρχοντας τοῦ αὐτοῦ 
τὔϑέματος. τὴν δὲ χρείαν τῆς βασιλιχῆς ὑπηρεσίας, τουτέστι 

σφαχτά τε καὶ ἀρνία χαὶ τὰ τοιαῦτα καὶ τὸ ψωμίον τῆς 

φιλοτιμίας xai τὸν λοιπὸν μαϊουμᾶν ἐχορήγει ἕχαστος πρω-Β 

τονοτάριος ἐν τῷ ἰδίῳ ϑέματι διερχόμενον τὸν βασιλέα ἐκ 

τοῦ ἀερίου λόγου χαὶ τῶν συγνονῶν: ἢ xai μὴ ἔχων, λαμ- 
Ξοβάνων ἐκ τοῦ εἰδικοῦ, αὐτὸς διῴκει ταῦτα, μάλιστα δὲ 


bant ommes in litore adstantes in genua, ipse autem, Urbe ter signo 
crucis signata, movebat et abibat, 1n itinere, donec appelleret in 
castra suoque exercitui veniret in conspectum, trinis prandebat fer- 
culis, coenabat binis, praeterquam die dominico, quo prorsus non 
movebat, sed considebat quietus. Advenienti in exercitum occurre- 
bant ipsi in extremo applicati, quos ante suum ex Urbe excessum 
coram se in castra praemiserat, tanr praetoriani sacri corporis custo- 
des, quam reliquae cohortes, et prosequebantur eum usque ad cor- 
tin seu praetorium vel tentorium augustum, Eo die, quo ad castra 
applicabat, iubebat duces militares secum epulari, et distribuebat 
ipsis apocombia, militibus autem dabat maiumam seu refectionem. 
llinc moventi cum exercitu Imperatori ea via, quam ducebat ex- 
peditionis destinatio, occurrebat unumquodque thema seu unaquae- 
que legio provincialis in loco ad viam, qua trausibatur, proximo; 
ne scilicet milites ab imposita necessitate e longinquo occurrendi 
fagitarentur. Eo autem die, quo unum aliquod thema ipsum exci- 
piebat et ad ipsum appellebat, invitabat Imperator cius thematis 
rectores ad epulas; quibus necessaria, ut caprillam, agzninam et si- 
milia, item bacellam largitionalem reliquumque maiumam seu re- 
creationem suppeditabat; identidem protonotarins cuiusque thematis 
transeunti Imperatori ex reditibus aérii [seu tributi extraordinavii, 
quod pro communi vitali aura, quam haurimus , solvitur ,] vel et ex 
synonis seu praestationibus et convectionibus specierum annonariarum; 
aut si non haberet, unde sumeret nummos impensis faciendis neces- 


455 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


τοὺς μαϊουμάδας ἐδίδου τοῖς ἐκ μαχροτέρων τόπων ἐρχομέ- 
γοις ϑέμασιν. 7 δὲ προέλευσις τοῦ βασιλέως καὶ ἡ τάξις 
τῶν ταγμάτων xat τῶν ϑεμάτων ἦν οὕτως. περιεπάτουν &u- 
προσϑὲν τοῦ βασιλέως ὡς ἀπὸ μιλίου ἵπποι μετὰ ἀληϑινῶν 
βορχαδίων διὰ στίχων δύο, δεξιὰ καὶ ἀριστερά" μετ’ xe 
Cvovc δὲ οἱ βασιλιχοὲ ἄρχοντες" εἶτα οἱ στράτωρες μετὰ otÀ- 
λαρίων καὶ ἡ λοιπὴ μυστιχωτέρα τάξις" ἔπειτα ὃ βασιλεύς" 
ὁπισϑὲν δὲ τούτου ὡς ἀπὸ σαγιττοβόλων τριῶν ὥσπερ xard 
Ms.3.b μίαν εὐϑείαν τὰ στρατεύματα. χαὶ μέσον μὲν τὰ τάγματα, 
καὶ τούτων τὰ τιμιώτερα ἐπὲ τὸν μέσον τύπον, παρ᾽ ἑχάτερατο 
δὲ τῶν ταγμάτων τὰ ϑέματα, xaà τούτων πλησιέστερα τοῖς 
τάγμασι τὰ ἐνδοξότερα τῶν ϑεμάτων. οἱ δὲ τὰ ἄπληχτα xai 
τὰς ὅδοὺς τῆς ἡμετέρας γῆς κατέχοντες xai γινώσκοντες οἱ 
D μὲν προελάμβαγνον μετὰ τῆς κόρτης xal τῆς ὑπουργίας, οἵ 
δὲ ἔμπροσϑεν τῶν ϑεμάτων προέτρεχον ὑποδεικνύοντες τοὺς τ 
τῶν ποταμῶν πόρους xai τὰς εὐθείας ὅδούς. τοὺς δὲ ὅδη- 
γοὺς x«J' ἕχαστον ϑέμα κατεῖχεν ὃ δρουγγάριος τῆς βιγλης" 
ὑπῆρχον δὲ ὑπ᾽ αὐτῷ χαὲ αἱ παραμοναὲ τῶν στρατηγῶν 
πρὸς τὸ δι’ αὐτοῦ μηνύειν τοῖς στρατηγοῖς τὰ χελευόμενα au- 
τοῖς. ἡ δὲ πρώτη δοχὴ ἑχάστου ϑέματος ἦν οὕτως" ἀπὸξο 


sarios, ipse Imperator erogabat ex idico seu privato sudo peculio; 
praecipue maiümadas militum praestabat illis, qui e remotioribus 
thematibus aut provinciis venirent. Processio Imperatoris et ordo 
tagmatum seu cohortium custodiae sacri corporis et comitatui deputa- 
larum et thematum seu legionum provincialium erat in hunc mo- 
dum. Primi coram Imperatore procedebant ad miliaris distantiam 
equi, stragulis veris seu purpureis tecti, per paria. Post eos venie- | 
bant proceres comitatenses; tum stratores cum sellariis seu equis . 
sellatis οὐ reliquus Domino familiarior ordo. "Tandem ipse Impera- 
tor. Post eum ad sagittae tres iactus quasi in unam rectam lineam 
dispositae ibant militares copiae. In medio ibant tagmata; et in 
ipso mediae aciei meditullio honestiora tagmata; cingebant autem 
.eos themata , tanto quaeque a tagmatibus propiora, quanto essent 
honestiora, Eorum, qui mansiones castrenses et vias per terras no- 
strae ditionis occupabant et callebant, pars praeibat cum corte seu 
tentorio augusto et cum famulitio culinae dominicae; pars autem 
praecurrebat coram thematibus , demonstrans ipsis vada fluviorum Σ 


- ——ÓO— HC 


viasque rectas et consectandas. "Viae ductores in unoquoque themate 1 
seu districtu tenebat secum drungarius vigiliae ; sub cuins disposi- 
lione etiam deputati identidem obeundis in praetorio excubiarum 1 


vicibus magistri militum erant, idque ideo, quia Imperator ipsis per. 
drungarium vigiliae imperia sua significare solet, Si quod Imperato- 
rem ihema seu legio provincialis pro prima vice salutaret, fiebant 
haee. Ad duo tresve sagittae iactus distabat illud thema, in aciem 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 450 


δύο καὶ τριῶν σαγιττοβόλων τῆς ὅδοῦ τοῦ βασιλέως ἵστατο 
σιαρατεταγμένον τὸ ϑέμα" ἐπειδὰν δὲ εἶδον τὸν βασιλέα πλη- 
, - ^ x 
σιάζοντα, ὃ uiv στρατὸς ἐχάϑητο ἐπὲ τῶν ἵππων, οἱ δὲ «g- 
χοντες, χαταβάντες πάντες, ἐπὲ γῆς ἴσως ἔπιπτον, εἶτα ἀγα- Ed.L. 262 
στάντες μετὰ παντὸς τοῦ στρατοῦ εὐφήμουν τὸν βασιλέα. ὃ 
* » - r * y ? , 
δὲ πρὸς αὐτοὺς ἐξένευε, καὶ ὅπως ἔχουσιν, ἠρώτα, xci ov- 
Ω j, M cer Lu , 
voc πάλιν ὑπέστρεφεν ἐπὲ τὴν 000v: αὕτη δὲ ἡ κατάστασις 
3 - » - 2 , 2! ' " 
ἦν αὐτῷ ἄχρι τῶν αἰχουμένων. μέλλων δὲ xoi πρὸς τὰ ἀ- 
οἰκήτα εἰσέρχεσϑαι, ἀπεβάλλετο τό,τε περισσύτερον χρῆμα 
, Jl m - ^ 
10740 τὰ φορτώματα καὶ τοὺς TOU λαοῦ ἀσϑενεστέρους xai τὰ 
- 34 7 » H , γε EN , AS 
τῶν ἀλόγων χωλὰ xai τετραυματισμένα. ἐδίδου δὲ αὐτοῖς 
χεφαλὴν καὶ μέρος ὀλίγον στρατοῦ εἰς φυλακὴν, ἐχέλευέ τε 
πλησιάζειν xaJ" ἕν τῶν ἀσφαλεστέορων κάστρων, ὕπερ nÀg-B 
?j : E : 9 Ὁ Hd ^ 3 ^ ?] 7 
σιέστερον ἐστι πρὸς τὴν μέλλουσαν ἔξοδον τοῦ λαοῦ γίνε- 
τὅσϑαι. χαὲ μετὰ ταῦτα ὥριζεν ἀπὸ τῶν ϑεμάτων μοίρας τι- 
v&g, τοὺς μὲν προπορεύεσθαι ἔἐϊιπροσϑεν τοῦ φοσσάτου πρὸς 
- ' x ΩΣ - "y 
φυλαχὴν αὐτοῦ, τοὺς δὲ ὕπισϑεν ἐπαχολουϑεῖν, oUG καλοῦσι 
γωτοφύλακας" οἱ δὲ αὐτοὶ ὑπῆρχον xai ϑηρευταὶ τῶν διὰ Ms.4.a 
ε € ££ € , : 
δειλίαν ἡ ῥᾳϑυμίαν στρεφομένων" οἱ δὲ παρ᾽ ἑχάτερα πε- 
^ [4 e ' € * A] , 
209t&z4TOVY, οὖς ἐχάλουν πλαγιοφύλαχας" οἱ δὲ αὐτοὲ μάλι- 


instructum, a via, qua transeundum erat Imperatori. Ut autem vi- 
debant Imperatorem appropinquantem, manebat quidem in equis 
reliqua turba, duces autem militares omnes descendebant, et simul 
omnes procidebant humo; surgentes dein concelebrabat et beneven- 
tabat Imperatorem faustis acclamationibus una velut voce tota le- 
gio. Deflectebat ad eos Imperator de via interrogabatque , quomo- 
do valerent. Eo facto, redibat in viam. ta fiebat, donec in amico 
solo ambularetur. At quum in eo iam esset Imperator, ut hosticum 
intraret, seponebat et retro manere iubebat superfluam suppellecti- 
lem sarcinasque et multitudinem invalidam iumentorumque quidquid 
ad claudicationem deductum aut vulneribus confectum esset. His 
imponebat caput vel capitaneum aut ducem, exiguamque addebat 
militarem manum, iubebatque eos in viciniam sese recipere castri 
alicuius munitioris et ad illum propioris tractum , e quo descensu- 
rus in hosticum erat exercitus. Deinde deputabat selectos e thema- 
tibus manipulos, partim praecessuros fossatum seu exercitum ho- 
stiumque subitum  insultum aversuros, partim subsecuturos alios; 
quos postremos notophylacas seu custodes tergoris appellare mos est. 
Horum tergieustodum erat eos venari, qui aut imbelles aut segnes 
castra non assectarentur et aciem desererent, Alii ab utroque latere 
comitabantur moventem exercitum, quos plagiophylaeas seu laterum 
custodes appellabant. Horum erat observare atque coércere, si qui 
ad hostem transfugere molirentur, Omnes autem hi, tam praecur- 
sores, quam subsequentes et a lateribus comitantes, tantum dista- 


E 
454 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


στα ἐσχόπουν τοὺς μέλλοντας προσφεύγειν εἰς τοὺς ἐχϑρούς. 
περιεπάτουν δὲ πάντες τοσοῦτον. ἀπέχοντες τοῦ φοσσάτου, 
e * E] , j*, 3 im ' J E] M -" 
αὥστε μὴ ἀποχρύπτεσϑαν ἐξ αὐτῶν διὰ τὰς ἐπιβουλὰς τῶν 
- , - 
ἐχϑρῶν, x«i 0gov δυνατόν ἐστι προευτρεπισϑῆναι τὸ φοσσά- 
vov εἰς ἀπάντησιν τῶν ἐχϑρῶν ὑπὸ τούτων μήνυϑέντας. οἱἷδ 
δὲ τοῦ βασιλέως προέχοντες ἐχείγου μᾶλλον ὑπῆρχον τοῦ ϑέ- 
ματος, οἵ ἐπλησίαζον τῇ τῶν ἐχϑρῶν γῇ διὰ τὸ καὶ πεῖραν 
ἔχειν. αὐτοὺς τῶν τε ὅδῶν χαὶ τῶν λοιπῶν τόπων τῶν ἐ- 
χϑοῶν, xai ἔτι τὴν πεῖραν τῶν ἐνεδρευμάτων xai τῶν πολέ- 
? Ld ? ^ ^ ᾿ ^ ? , Ὕ , 
μων αὐτῶν. αὕτους δὲ καὶ τοὺς ὀπισϑοφύλαχας ἐνηλλαττονιο 
Ὦ διὰ τὸν πλεῖστον κύπον. οὐ γὰρ τὴν εὐϑείαν περιεπάτουν 
5 ^ 5 " ᾿ , ^ , LÀ ^ 
αὐτοὶ, ἄλλα τὴν τραχυτέραν xai δυσεπίβατον. οὕτω Óà xt- 
, L4 , 
γούμεγοι, τὰς νύχτας περιχαραχωϑέντες καὶ τὴν ἄλλην ἀσφά- 
, ν᾿ * , 
λειαν ποιήσαντες διὰ τοὺς νυχτοπολέμους, ἀνεπαύοντο. 


bant a fossato, ut nunquam suis extra conspectum essent; idque 
duplici ratione, ne scilicet ipsi hostium paterent insidiis, fossatum 
vero, ab illis de hoste imminente admonitum , sese mature possit illi 
excipiendo comparare. Qui tandem coram Imperatore proxime am- 
bularent, erant ex illo potissimum themate vel districtu, qui hostico 
proximus esset. Periti enim erant et viarum , per quas hostes et in- 
vadere et rursus se subducere possent, et locorum, in quibus agere 
amarent, et modorum, quibus aut insidias, aut acies bellaque in- 
struere solerent. In his et in postremis custodibus permutabantur 
et renovabantur identidem sollicitudinum vices; quandoquidem haec 
duo genera plurimum laborem tolerarent. Non enim rectam et expe- 
ditam viam, sed asperiorem et minus commodam ibant. In hunc 
modum promoventes interdiu, coibant per noctem intra vallum, re- 
busque necessariis contra nocturnos hostium impetus praevisis, capie- 
bant quietem. 


D Ἶ . 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 4590 


KONZTAÁANTINOT EN XPIZTO9*  EAL.a63 


BAXLIAED AIQNIO. BAXIAEQX POMAÁION, TIOT 4EONTOX Ms.4-b 


TOF AOI4IMOT ΚΑΙ XO-«OTATOT BAXIAEOX, AIIOTONOT 
—AE BAXLAEIOT TOI ANAPIKOTATOT ΚΑΙ FENNAIOTATOI 
ΒΑΣΙΛΈΩΣ, ΠΡῸΣ POMAÁANON TON ΘΕΟΣΤΕΦΗ ΒΑ͂ΣΙ- 
AEA ΚΑΙ TION ΑὙΤΟΥ͂, 


Ὅσα δεῖ γίνεσθαι, τοῦ μεγάλου καὶ ὑψηλοῦ βασιλέως τῶν 
“Ῥωμαίων μέλλοντος φοσσατεῦσαι. 


CONSTANTINI, IN CHRISTO 


AETERNO REGE REGIS ROMANORUM, FILII LEONIS, CELEBERRIMI ET 
SAPIENTISSIMI IMPERATORIS, QUI FILIUS ERAT BASILIL, FORTIS- 
SIMI ET GENEROSISSIMI IMPERATORIS, AD ROMANUM, A DEO 
CORONATUM IMPERATOREM ET FILIUM SUUM, 


OBSERVANDA ET AGENDA, QUANDO IMPERATOR ROMANORUM FOSSATUM 
-AGERE SEU IX CASTRA IRE ET IN IIS VERSARI DECREVIT. 


x ει , , xv - 

AÁsove , vil, λόγους πατρός Gov, Σολομῶν cos zagaze-A 
λεύεται- παρὰ πολλῶν γὰρ ἀχούσεις τὰ δέοντα, ἀλλ᾽ οὐ φύ- 
cu τῆς ἀρετῆς εἰσοίσεις διδάγματα, εἰ μὴ παρὰ πατρὸς G- 

Li No , 4 , 2 " $ cx - - 
χούσαις τὰ ἄριστα. γνησίους γὰρ παρ᾽ αὐτοῦ xat ἀληϑεῖς τῷ 
QM * ag INTE NU n ΕΞ a 5 ᾿ 
δόντι τοὺς λόγους ὑποδεξάμεγος, ὥσπερ τινὰ κλῆρον ἕξεις πα- 
τρῷον, τὴν σωτηρίαν ἀεὲ προξενοῦντά σοι" οἱ μὲν γὰρ ἐξ 
Togov, τὴν σωτηρίαν ἀεὶ προξενοῦντα σοι" οἱ μὲν γὰρ ἐξ 

, » - ? a , , 
ἄλλων κατὰ χάριν λεγόμενοι τῆς ἀληϑείας πολλάκις ἐναποδέ- 


Audi, fili, sermones patris tui, ait Salomo tibi praecipiens. Quam- 
vis enim a muliis accipere possis ea, quae decet et oportet, a nullo 
tamen, praeterquam a patre accepta ct velut ingenita, recondas in 
animum tuum optima virtutis documenta. Α patre quas acceperis 
genuinas et omnino veras institutiones, habes et habebis per o- 
mnem vitam ut hereditatem patrimonialem, quae omni tempore tibi 
salutem praestet. Saepe enim aliorum ad captandum favorem com- 
posita dicta vacant veritate, At quae ex animo paterno proficiscun- 


E 
456 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


ονται" οἱ δὲ ἐκ πατριχῆς ψυχῆς μετὰ τῆς ἀληϑείας dqu- 
χγούμεγοι πολλὴν χαρίζονται τοῖς υἱοῖς διαπαντὸς τὴν ὠφέ- 
λειαν. ἄκουε τοίνυν, υἱὲ, παρὰ πατρὸς, ἃ μὴ καλόν ἐστιν 
Βἀαγνοεῖν" εἰ γὰρ ἄγνοια χαχὸν, ἡ τῶν πραγμάτων γνῶσις 
δῆλον ὅτι χαλὸν, x«i μάλιστα τῶν ἀγαγκαίων καὶ ὧν πολλὴδ 
καϑέστηχεν 5 φροντίς. ἀναγκαιότερον δὲ τί ἄλλο γένοιτο πο- 
λεμικῆς εὐτολμίας καὶ τῆς τῶν προγόνων παλαιᾶς εὐταξίας, 
ἣν ἐν πολέμοις εἶχον τὸ πρότερον βασιλιχοῖς ταξειδίοις κα- 
τάστασιν. ταύτην γὰρ πάλαι φημιζομένην χαὲ μέχρι τοῦ 
γῦν παρὼ πολλοῖς ϑρυλλουμένην μὴ xai ἐγγράφως ἔχειν, οὔὗτο 
δίκαιον, οὐδὲ καλὸν ἡγησάμεθα. λυσιτελὴς γάρ σοι, ϑεό- 
στεπτε Ῥωμανὲ, μετὰ τῶν ἄλλων xai ἡ τούτων γενήσεται 
συγγραφὴ, Ῥωμαϊκὴν δηλοῦσα μεγαλειότητα. ὅϑεν πολλὰ πε- 
Coi τούτων ἀγερευνήσαντες xoi μηδεμίαν ὑπόμνησιν évano- 
κειμένην τῷ παλατίῳ εὑρίσκοντες, ὀψὲ xai μόλις ποτὲ περὲιδ 
τούτων ὑπόμνημὰ ἐν τῇ μονῇ τῇ καλουμένῃ Σιγριανῆς εὑρεῖν 
Ms. 5.a ἠδυνήϑημεν, ἐν ἧ “έων ὃ μάγιστρος, ᾧ Κατάκυλας ἦν ἐπώ- 
Ed.L.»64v»vg0», τὸν μογήρη βίον ἠσπάσατο. οὗτος γὰρ ὃ μάγιστρος 
περὲ τούτων ἐγγράφως διέθετο ἐκ προστάξεως “έοντος τοῦ 
φιλοχρίστου καὶ σοφωτάτου βασιλέως Ῥωμαίων, τοῦ xai 24-20 


tur instructiones, ut verae sunt, ita quoque filiis per omnem aeta- 
iem et per omnes rerum casus sunt utiles. Audi ergo, fili, et ac- 
cipe a patre, quae ignorare non decet. Ignorantia si turpis est, li- 
quet rerum peritiam pulchram et praeclaram esse, et praecipue rerum 
necessariarum multasque et diligentes curas exigentium. Quid au- 
tem aliud, quaeso, magis usu veniat et sit magis necessarium , quam 
strenuus et acer in bellis animus ct vetustus ille bonus et decorus 
ordo, quem nostri maiores in bellis et in regiis, si quae continge—- 
rent, expeditionibus observabant? Hunc autem crebra olim fama ce- 
lebratum et vel his ipsis adhuc temporibus a multis sermone iacta- 
tum si scripto consignatum non haberemus, iniquum et turpe iudi- 
cavimus [ideoque hoc volumine comprehendere voluimus]. Et prod- 
erit tibi, Romane a Deo coronate, ut aliae, ita haec quoque tra- 
catio, e qua Romanam poteris * gnificentiam intelligere. Scriben- 
di occasionem nobis hoc dedit. Multa diligenteque, sed irrita, in 
palatio facta inquisitione, si forte depositos alicubi de his rebus 
commentarios reperiremus, vix tandem aliquando eius, quod de- 
siderabamus, argumenti libellum aliquem invenimus in mona- 
sterio, quod Sigrianes appellatur, in quo Leo magister, cui co- 
gnomen ταί Catacylas, vitam solitariam amplexus est. Hic ipse 
magister nempe, iussus a Leone, (Christi amante et sapien- 
lissimo Imperatore Romanorum, patre nostro et avo tuo, de illo 
argumento, quod nos quoque tractandum hic suscepimus,  scri- 
re exposuerat. Verum quia Graeca musica seu docta elegantia im- 

wtus non fuerat ille magister, multa infersit in suam scriptionem 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 497 


τρὸς ἡμῶν καὶ σοῦ πάππου" ἀλλ᾽ ἐπεὲ μουσικῆς “Ἑλληνικῆς 
X ' , 
ἀμέτοχος ὃ μάγιστρος ἦν, πολλὰ βάρβαρά τε καὶ σόλοιχα xol 
1 , p? » 
ἀσυνταξίας 7 τούτου συγγραφὴ περιεῖχεν, εἰ xai ὃ ἄνθρωπος 
o Ev? , - 3 - - ' c » 
ϑεοσεβὴς x«i ἀνὴρ ἐπιϑυμιῶν zv τῶν τοῦ πνεύματος, ὡς &- 
βδειξεν ὃ αὐτοῦ βίος. ἀλλ᾽ ἐν τῷ ἀμοιρεῖν αὐτὸν, ὡς ἔφαμεν, 
bod , ' M o —- 
παιδείας Ελληνιχῆς, καὶ ἡ τούτου συγγραφὴ μᾶλλον ὑπῆρχεν 
᾿ * , Lu Ὕ - 
ἐπισφαλὴς xat ἐπιλήψιμος, ὅμως ἐπαινετὴ καὶ ἀληθὴς τῷ 
Ld * . VE ', , € - € , 
ϑεοσεβὴ εἶναι τὸν ἀνδρα καὶ ἐνάρετον. ταύτην ἡμεῖς εὐρὸν- 
, lod , ᾿ c ? Ἂν » ΔΕ 
τες παρημελημένην τῷ λόγῳ, καὶ ὡς ἐν ἴχνει σχιᾶς ἀμυδρῶς B 
10709 τὰ πράγματα διαγγέλλουσαν, xai μηδὲ τὸ τοῦ τρίτου. 
μέρους τῶν, ὥσπερ ἡμεῖς πρὸς τὸ σαφέστερόν τε καὶ πλατι- 
χώτερον μετηγάγομεν, ἔχουσαν, συγεγραψάώμεθά σοι τοῦ χκα- 
ταλιπεῖν εἰς ὑπόμγησιν. ἡ τοίγυν τοιαύτη τῶν βασιλικῶν τα- 
ξειδίων τάξις τε καὶ ἀχολουϑία ἐφυλάττετο xui ἐνηργεῖτο ἕως 
* - , , * , - Ὕ 
15 Miyan) TOU πη uds δεσπότου sin Βαάρδα τοῦ εὐτυχε- 
- , * , ^ * ^ , 
στάτου χαίΐίσαρος καὶ ϑείου αὐτοῦ, ἀπὸ TOY παλαιοτέρων βα- 
σιλέων ἥ τοιαύτη δηλονότι παράδοσις πρὸς αὐτοὺς χαταχϑεῖ- 
σα, Θεοφίλου τε καὶ Πιχαὴλ τοῦ πατρὸς καὶ πάππου TOU C 
»? - ' - ^ , c eo * E] 
αὐτοῦ ΠΠιχαηλ τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου" ὡσαύτως δὲ χά- 
Δοχείγοις ἐκ τῶν προτέρων βασιλέων φημὲ τὴν τοιαύτην παρά- 
δοσιν κατελϑεῖν. παλαιοτέρους δέ φημι τοὺς ᾿Ισαύρους ἐκεί- 


barbara atque soloeca, omnemque commiscuit ordinem, quem per- 
spicua futura et grammatica verborum constructio flagitat. Erat pro- 
fecto vir, ut vita eius monstravit, Dei reverens et cupiditatum non 
carnis, sed spiritus assectator. Verum ex eo, quod Graecam, ut dixi- 
mus, litteraturam non delibasset, contigit, ut scriptionem ederet 
reprehensioni obnoxiam , et quae possit lectores in errores coniice- 
re. Est nihilominus laude digna traditque vera; quale quid a viro 
Dei reverente et virtutis studioso exspectes. Has itaque magistri 
schedas stilo rudiore et negligentiae pleno exaratas quum praeterea 
et paucas esse videremus, (nam ne tertiam quidem partem corum ae- 
quabant, quae nos in his chartis perspicuo magis et ampliore ser- 
mone exposuimus,) et rerum tantum obscura velut vestigia extre- 
masque lineas et umbras exhibere intelligeremus: consilium cepimus 
hos commentarios conficiendi et tibi tuaeque memoriae relin- 
quendi. Talis itaque, qualem mox exponam, regiarum expeditio- 
num ordo atque formula observabatur sollicite et in usu erat us- 
que ad Michaelem, amantem Christi Dominum, et eius patruum, 
Bardam, Caesarem felicissimum, propagata ad ipsos ab Impera- 
toribus ; eorum decessoribus, Theophilo puta et Michaéle, modo no- 
minati iunioris illius hoc quidem avo, illo autem patre. Simili 
modo hi ipsi eam a suis maioribus acceperant, vetustis illis Impe- 
ratoribus, quos vetustos quando nomino, non designo magnum 
ilum et celeberrimum sauctumque Constantinum, non Constan- 


458 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM ^ 


γους xai περὶ τὴν ὀρϑόδοξον πίστιν τὰ μέγιστα πλημμελη-. 
σαντας" οὐ γὰρ, παλαιοτέρους εἰπὼν, τὸν μέγαν ἐχεῖνον λέ- 
yo καὲ ἀοίδιμον xai ἅγιον Κωνσταντῖνον, οὔτε Kovorávrtov 
τὸν υἱὸν αὐτοῦ, οὔτε τὸν δυσσεβέστατον ᾿Ιουλιανὸν, οὔτε μὴν 
Θεοδόσιον τὸν μέγαν καὶ τοὺς μετ᾽ ἐχεῖνον, ἣν δὲ καὶ πά-ϑ 
Ὁ At» ἐπὲ Βασιλείου τοῦ ἀνδριχωτάτου xai εὐσεβεστάτου βασι- 
λέως, τοῦ χαὶ πάππου, ἡ τοιαύτη τάξις ἐνεργουμένη xoi τὰ 
Ms.5.b μάλιστα τηρουμένη, καϑὼς ἐγγράφως ἡμεῖς ἐχϑέσϑαι ὡς οἷόν 
τε πειρασόμεθα. ὃ μέγας καὶ ὑψηλὸς αὐτοχράτωρ μέλλων 
φυσσατεύειν καὶ κατ’ ἐχϑρῶν ὅπλα κινεῖν καὶ στρατεύματα,ιο 
εὐθὺς προστάσσει τοῦ χρεμασϑῆναι ἐν τῇ μχαλκῇ ἔξωϑεν 
τῶν πυλῶν λωρίκιον καὶ σπαϑίον xci σκουτάριον. ἐκ τούτων 
οὖν τοῖς πᾶσι y(verat δήλη ἡ τοῦ βασιλικοῦ φοσσάτου εὐτρέ- 
ΕΔ... 26ὅπισις, καὲ ἐκ τότε ἕκαστος ἄρχων xai ἀρχόμενος τὰ ἑαυτῶν 
ὅπλα καὶ ὅσα ἐπιτήδεια xoi ἁρμόζοντα στρατιώτῃ, παρα-τῦ 
σχευάζειν ἀπάρχεται" εἶτα μετὰ ταῦτα καὶ τῷ τῶν ἀγελῶν 
λογοϑέτῃ προστάσσει τοῦ δικαίαν διανομὴν τε καὶ ἔχϑεσιν με-- 
τὰ φύβου ϑεοῦ ποιεῖσϑαι xai πάσης εὐσεβείας καὶ ἀληϑείας 
τοῖς τῆς ᾿Ασίας xai Φρυγίας μητάτοις κατὰ τὴν ἰσχύν τε xai 
δύναμιν ἑνὸς ἑχάστου μητάτου, ὡς 7j τάξις τῶν προχειμένωνπο 
ἑκάστου τὸν ὀφειλόμενον ὠριϑμὸν ὡρισμένως ἔχουσα πᾶσι 
καϑίσταται πρόδηλος. διὰ τῆς ᾿Ασίας καὶ Φρυγίας μωλάρια 


tium, eius filium, non impium illum lulianum , non Theodosium 
Magnum, non eius proximos successores: sed Isauros illos designo, qui 
verae rectaque statuenti fidei gravissimos errores et foedam haeresin 
affrixerunt. Sed et sub Basilio, fortissimo et piissimo Imperatore et avo 
nostro, diligenter observabatur et in usu erat, quam his litteris ex- 
ponere pro virili nostra studebimus. Magnus et excelsus Imperator, 
quando decrevit in fossatum ire armaque hosti et viros obmovere, 
imperat coram porta chalces loricam et spatham,et scutum suspendi. 
Quo signo statim omnes intelligunt, imperialis fossati seu campe- 
stris expeditionis apparationem imperari; protinusque tam illi, qui- 
bus iubendi auctoritas adest, quam qui parendi necessitate conti- 
nentur, arma ceteraque militi seu utilia seu decora comparare 
instituunt. Porro imperat Dominus rationali gregum , ut, adhibitis 
in consilium reverentia Dei, religiosa conscientia atque veritate, 
concipiat aequam et congruam privati cuiusque viribus et iustam 
repartitionem atque notitiam publice promulgandam eorum, quae 
metata Asiae et Phrygiae secundum notum omnibus et in propatulo 
positum ordinem cuiqüe metato praescriptum certo et definito nu- 
mero praestare debent. Debent autem dicta Asiae et Phrygiae meta-. 
ia ex definita formula praestare mulos ducentos, singulos numisma- 
tibus vel solidis aureis denis quinis aestimatos, et ducentos equos, 
itidem singulos. denis binis numismatibus aestimatos; unde summa 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 4959 


o ἀνὰ νομισμάτων i£, ἱππάρια σ΄ ἀνὰ νομισμάτων ιβ΄, ὅμοῦ 
γομίσματα ευκδ', γινόμενα χρυσοῦ λέτραι ος΄. Β 


Διὰ τῶν συνηϑειῶν τῶν ἀρχόντων τῶν βασιλιχων στάβλων τῶν 
ἐν τῇ πόλει χαὶ τῶν ἔξω ἐν τοῖς στάβλοις. 


5 Διὰ τοῦ κόμητος τοῦ στάβλου μωλάρια Ó' καὶ ἱππάρια 
δ΄. διὰ τοῦ χαρτουλαρίου χαὲ τοῦ ἐπείκτου μωλάρια δ΄ 
zai ἱππάρια δ΄. διὰ τοῦ ἔξω χαρτουλαρίου μωλάρια B καὶ 
ἱππάρια β΄" διὰ τῶν σαφραμέντων μωλάριον « xai ἱππά-α 
ριον «^ διὰ τῶν τεσσάρων κομήτων μωλάριον α'- ὁμοῦ. 

τοδιὰ τῶν ἀρχόντων νομίσματα TXÓ, γινόμενα λέτραι δ΄, vo- 
μέσματα xc. καὶ ὁμοῦ τὸ πᾶν λίτραι m : κε΄, καὶ τὰ μὲν 
μωλάρια τὰ σ΄, ὥσαύτως xal τὰ ἱππάρια τὰ σ΄, καταβιβάζει 
ταῦτα ὃ λογοθέτης τῶν ἀγελῶν εἰς τὰ αλάγινα, x«i παρα- 

" λαμβάνει αὐτὰ ὃ χόμης τοῦ στάβλου xci ὃ ἔσω χαρτουλάρι- 
1506 τοῦ στάβλου πενταέτια, ξξαέτια καὶ ἑπταέτιώ, μὴ ἔχοντα D 
σπηλώματα εἰς τὴν ψύαν. xal σφραγίζονται τὰ τετραχόσια 
εἰς τὰ δύο μέρη τῆς καπούλας βασιλικὴν βοῦλλαν. ἔτι δὲ 
xai εἰς τὸν ἐπερχόμενον χρόγον γίνεται ἣ αὐτὴ ἔχϑεσις xai 
βούλλωσις. λαβιδοῦνται πάντα τὰ ἱππάρια καὲ γένονται εὐ- 


numismatum uinquies mille quadringentorum et viginti quatuor 
emergit, aut, 81 eandem summam ad rationem litrarum auri referas, 
emergunt litrae septuaginta sex. 


DE CONSUETUDINIBUS ARCHONTUM, SEU DE IIS IUMENTIS, QUAE EX 
PRAESCRIPTA FORMULA ET RECEPTA CONSUETUDINE PRAESTARE DE- 
BENT MAGISTRATUS IMPERIALIUM STABULORUM, TAM QUAE IN 
URBE AUGUSTA, QUAM QUAE FORIS IN PROVINCIIS SUNT. 


Praestat comes stabuli mulos quatuor et equos totidem; char- 
tularius et epeictes praestant mulos 4et equos totidem; chartularius 
extrameus vel provincialis mulos 2 et equos totidem; saframenta 
mulum r et equum 1; quatuor comites mulum 1 et equum τ.  Pa- 
let, hos magistratus in universum 12 mulos et totidem equos prae- 
stare; quorum quum muli singuli denis quinis nummis, et equi denis 
binis aestimentur , conficitur summa 324 numismatum, quae si ad 
rationem litrarum reducas, habebis litras 4, num. 26, Adde huic 
summae superiorem (nempe 76 litras), habebis litras 80 et num. 26. 
Et illos quidem superius dictos ex Asia Phrygiaque ducentos mu- 
los et equos pariter ducentos deducit rationalis gregum ad Malagina 
usque, ubi eos ab ipso traditos transsumunt comes stabuli et eso- 
chartularius [seu chartularius urbanus] stabuii, Debent autem be- 
sliae quinquennes aut sexcnnes aut seplennes esse, neque cauteria 
in femoribus habere. Ibi regium signum accipiunt illae quadriugen- 
tae pestiae ambas in scapulas inustum. — Etiam in sequentem annui 


άθο APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


^ ^ U - , Li 
Ms.6.a γοῦχα, καὶ διὰ τοῦ φοσσάτου γίγνεται προσϑήκη. xai φέρει 
c , , , y ΕῚ 
ὁ λογοϑέτης σεσαγματωμένα τὰ σ' σαγμάρια ἔχοντα ἐνδύμα- 
τα ἐν ταῖς στρατούραις κέντουχλα μετὰ σωχαρίων φορτωμά- 
των, χεχαλιγωμένα, ἐπιφερόμενα xai σελιναῖα, ἅμα xal τῶν 
- 3 €^ , ^a 
Ed.L.966 χαπιστρίων αὐτῶν. καὶ οὐδὲ ὡσούτως ἐπαρχοῦσιν εἰς τὴνδ 
βασιλικὴν ὑπηρεσίαν" ἐν γὰρ τῷ καιρῷ τοῦ φοσσάτου προσ- 
ἀπαξ δίδουσιν oi o μωλά ῷ λεῖ οὕτως" ὃ 
ν οἱ στρατηγοὶ μωλάρια τῷ βασιλεῖ οὕτως - ὃ 
LAvarolixóg μωλάρια y, ὃ ᾿Αρμεγνιακὸ λά ἐν 9 0 
€ μωλάρια y , ouevtazoc μωλάρια y, 0 Opa- 
- , , €.2 , , , c ' 
χῆσις μωλαριὰ y, ὃ Owiwiarvog μωλάρια y, ὃ βουχελλάριος 
μωλάρια y, καὶ οἱ λοιποὲ στρατηγοὲ ἀνὰ μωλαρίων B τῆς τεῖο 
᾿Ανατολῆς καὶ Δύσεως" ὃ Σελευκείας μωλάριον α΄, ὃ δομέ- 
στιχος τῶν σχολῶν μωλάρια y, ὃ δρουγγάριος τοῦ πλοΐμου 
μωλάρια y, ὃ ἐξχούβιτος μωλάριον α΄, ὃ ἱχανάτος μωλάφιον 
, c , - 
α΄, ὃ νούμερος καὲ ὃ τειχειώτης xai ὃ δομέστικος τῶν ὀπτιμά- 
5 M , , c -" , , 
TOY &Y& μωλαρίου α * ομοῦ μωλάρια Vr. 


15 


B Διὰ τῶν ὀφφιχιαλίων xai τῶν λοιπῶν. 


*O ὕπαρχος μωλάριον α΄, 6 σαχελλάριος δύο, ὃ γενικὸς 
μωλάρια β΄, ὃ κυαίστωρ μωλάριον αἱ, Ó τοῦ σακελλίου μω- 


fit eadem expositio seu exactio et bullatio seu candente ferro signatio 
bestiarum, et equi omues fibulantur atque castrantur, et fiunt accessio 
atque supplementum regiorum stabulorum propter instantem bellicam 
expeditionem.  Adducit autem rationalis gregum ducenta illa iumenta 
sagmaria vel oneraria, mulos puta, suis onerata sagmatibus vel sar- 
cinis aut bisacciis, et in straturis vel tergoribus suis habentia 
stragulas centones, oneribus ope funium adstrictis , caligata A duca 
crura, et pedes calceata soleis ferreis, et os capistrata. erum 
haec quidem sagmaria famulitio et necessitatibus regiis neutiquam 
sufficiunt; sed debent strategi quoque tempore fossati semel Impera- 
tori mulos nomine xenalii seu muuusculi gratuiti praestare in hunc 
modum: strategus Anatoliae debet praestare mulos 3; Armeniacus 
totidem; 'Thracesius, Opsicianus et DBucellarius pariter, quisque' pro 
se, totidem; reliquorum strategorum tam in Oriente, quam ἴῃ 
Occidente unusquisque binos mulos, praeter Seleuciae strategum, 
qui tantum unum praestat; domesticus scholarum mulos tres; drun- 
garius ploimi etiam tres; excubitus unum; hicanatus unum; nume- : 
rus et teicheiotes et domesticus optimatum pariter, id est singuli 
singulos, ltaque confiunt muli 58. n 


OFFICIALES ET RELIQUI AD EORUM ORDINEM PERTINENTES PRAESTANT . 
MULOS ONERARIOS, UT SEQUITUR, 


Hyparchus seu praefectus Urbis unum; saceliarius duo; genicus 
2; quaeslor 1; praefectus sacellii 1; praefectus vestiarii 1; 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 461 


€ , , « 2 , “ 
λάριον w', ὅ τοῦ βεστιαρίου μωλάριον α,, οἱ δύο κουράτωρες 
€ S « ΄ , 
xai ὃ χτημάτινος ἀνὰ μωλαρίου ἑνὸς, οἱ δύο πρωτονοτάριου 
- , , ε ΄ , 
τῶν δύο xovgaroQixíoy μωλάριον α΄, ὃ ξυγοστάτης μωλάριον 
, , c x .€ , 
εἰ, ὃ εἰδικὸς μωλάριον α', ὁ nagadaLaccumg καὶ ὁ βάρβαρος 
, € , » € , -- 
5dvà μωλαρίου αἰ, ὃ σύμπονος xai ὃ λογοθέτης τοῦ πρώτω- 
ρίου μωλάριον αἷ, τὸ σέκρετον τοῦ γενιχοῦ μωλάρια y, TO 
σέχρετον τοῦ σακελλίου μωλάρια β΄, τὸ σέκρετον τοῦ βεστια- C 
- , , ^ * - ? 
gíov μωλάρια B ὁμοῦ μωλάρια κε" ὁμοῦ διὰ τῶν ἀμφο- 
,΄ "A Ld ^ ? 
τέρων μωλαρίων ξεγάλια πγ΄. διὰ τῶν μητροπολιτῶν xat ἀρ- 
τοχεεπισχόπων" μωλάρια σεσαγματωμένα τῶν μητροπολιτῶν »g* - 
μωλάρια vB τῶν πεντηχονταδύο ἀρχιεπισχόπων * τὰ ρδ' σεσα- 
γματωμένα μετὰ καὶ τῶν φορτωμάτων αὐτῶν xal κεχαλιγωμένα" 
παραλαμβάνει δὲ αὐτὰ Ó χόμης τοῦ στάβλου ἅμα τῷ τοῦ ἔ- 
᾿ , A , ' AA —- |? ^ ^ ^ - 
. eo στάβλου χαρτουλαρίῳ, καὶ βουλλοῖ αὐτὰ μετὰ χαὶ τῆς 
- , - « -ἃ ^ Mw - - 
τὐλοιπῆς προμοσέλλας. ὁμοῦ μωλάρια οδ΄. xai ὁμοῦ τὸ πᾶν 
διὰ τῶν ἀμφοτέρων, τῶν τε μητάτων τοῦ λογοθέτου τῶν ἀ-Ὁ 
γελῶν καὶ τῶν ξεναλίων, μωλάρια φπε΄. διὰ τῶν εὐαγῶν Ms.6.b 
μοναστηρίων ἱππάρια Q τὰ παρασυρόμενα ἔμπροσθεν τοῦ 
? * - 
βασιλέως δεξιὰ καὶ εὐώνυμα. ὀφείλουσι δὲ λαβιδοῦσϑαι xai 
? : ? $3 ὃ , er A , c 
“οεὐνουχίζεσϑαι. οὐ σφραγίζονται δὲ, διότι, ὅτε κελεύει ὁ βα- 
- - γε, M - , 
σιλεὺς τοῦ ποιῆσαι ἔξοδον, ἔξ αὐτῶν ἐξοδιαζογται ὅπου χε- 


curatores [scilicet magnus unus, et alter palatii manganorum], et cte- 
matinus [seu praediorum imperialium inspector] singuli singulos; 
ambo protonotarii ambarum curatoriarum unum; zygostates seu li- 
bripens r; idicus r; parathalassites seu magister tractus maritimi in 
Urbe unum; barbarus seu magister militum barbarorum unum; sym- 
pouus seu adiutor [praefecti praetorio] et rationalis praetorii ambo 
simul 1; secretum genici 3; secretum sacellii 2; secretum  vestiarii 
2; faciunt simul omnes mulos 25, quibus si addas superiores 58 , 
habebis mulos, xenalii seu muneris nomine Imperatori oblatos, in 
universum 83. Metropolitae praestant mulos oneratos caligatosque 53, 
et quinquaginta duo archiepiscopi praestant alios totidem; in uni- 
versum ergo 104. Hos in fidem accipiunt comes stabuli et stabuli inter- 
niseu urbani chartularius, curantque bullari seu bullam regiam ipsis 
inuri, qualem regia promosella seu equitatus sellarius gerit. Hos 
centum et quatuor mulos si superioribus octoginta tribus, muneris 
nomine datis, et illis ducentis mulis equisque. ducentis, a ratio- 
nale gregum curandis, addas, habebis bestiarum universum nume- 
rum 585. Accedunt equi centum , quos sancta monasteria praestant, 
et qui coram Imperatore iter faciente per geminam seriem, dextra sini- 
straque, praeducuntur. Hi fibulari atque exsecari debent; at signum re- 
gium non accipiunt ideo, quo possit Imperator ex iis, quando velit, 
largitiones facere. Ex his enim, uti et ex illis, qui nomine muneris 
Imperatori in bellum eunti et in ipsa expeditione offeruntur , fiunt 


46. APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


λεύει. ὁμοίως δὲ xai ἐκ τῶν ξεναλίων τῶν προσφερομένων 
τῷ βασιλεῖ ἐν καιρῷ τοῦ φοσσάτου. λαμβάγει ὃ χύόμης τοῦ 
, ce - - »" bd 
στάβλου ἅμα τῷ χαρτουλαρίῳ τοῦ στάβλου ἐκ τοῦ εἰδικοῦ 
E! 2^, , 1 € - ὃ 
Ed,L.367£/c ἔξοδον λίτρας y. καὶ ϑεωρεῖ ὃ χύμης τοῦ στάβλου ἅμα 
^ , j ' y , * 
τῷ χαρτουλαρίῳ εἰς τὸ κελλάριον τὸ βασιλικὸν, ὁπόσας arQa-5 
, » ^ ^ * ^. κῷ 
τουρας ἔχει βασιλικὰς xat καβαλλοκιλίκια ἀπὸ “υδίας ἐκ τῆς 
κουρατωρείας τῶν Τρυχίγων. καὲ λαμβάνει τὰ σ΄ σαγματο- 
, , « — Ld - 
πασμαγάδια προσάπαξ ἐν τῷ καιρῷ τοῦ φοσσάτου τὰ μη- 
c , a MJ 
τατινά. ὁμοίως xai τὰ QÓ σαγματοπασμαγάδια προσάπαξ" 
τ -" M ^ - 
ὁμοῦ σαγματοπασμαγάδια τ΄. καὶ πρὸς ἀναπλήρωσιν τῶνιο 
, » « 
φπε σαγματοπασμαγαδίων ἀγοράζει, ἤγουν τὰ ὀφειλόμενα &- 
γορασϑῆναι καὶ συσταϑῆναι στρατοῦραι χαὲ σάγματα ona. 
δέον δὲ ἀγοράζειν δασιχὰ ἀμάλια xal βάπτειν ἀληθινὰ, χαὲ 
» , ' , ^ ' - 
ποιεῖν σαγίσματα καὲ βορχάδια Qv. καὶ τὰ μὲν ο΄ λόγῳ τῶν 
Βπαρασυρομένων ἱππαρίων ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως: τὰ Óii5 
À λύγῳ τῶν βασιλικῶν σελλαρίων, καὶ τὰ X λόγῳ τῶν διὰ 
P , , « , A] , bd 
ξεναλίων διδομένων ἱππαρίων. xai τάγιστρα ἐκ τοῦ κελλα-. 
οίου τοῦ βασιλιχοῦ ἀποθέτου τοῦ στάβλου Qy* ὁμοίως καὲ 
βυρσάρια διὰ τὸ γενέσθαι χαπίστρια Qm * καὶ ξξαχάνθϑηλα 
, , ^ ». - 
λόγῳ κεδραίας, καὶ ἀσχία εἰς οἶνον xai ὅξος λόγῳ τῶν zt-20 


largitiones. Comes stabuli δὲ chartularius stabuli accipiunt ab idico 
litras tres ad sumtus faciendos [in ea nempe comparanda , quae sta- 
iim dicentur]. Deinde lustrant cellarium imperiale et inquirunt , 
quot in eo adsint straturae regiae et cilicia vel filtra pro caballis, e 
Lydia ex curatoria Trychinorum petita. Sumit inde comes ducenta 
sagmatopasmagadia metatina seu tempore fossati imperari et dari 
consueta simul; et dein sumit quoque alia [doni nomine oblata ] 
centum et quatuor sagmatopasmagadia simul. Conficiunt haec 304. 
Reliqua, quae desunt ad complendum numerum 585 sagmatopasma- 
gadiorum, id est 98: straturas vel stragulas, et sagmata seu sarcinas 
vel bisaccia, emi et comparari debita, emit [pro illis tribus auri 
litris, quas modo dicebamus ab idico praeberi]. Debet autem emere 
rasica amalia, id est rasos seu grossioris fili laneos defloccatos 
pannos, eosque curare colore purpureo imbui et inde fieri sagisma- 
ia seu straturas equinas et borcadia 150; quo de numero centum 
quidem destinata sunt. illis centum equis, qui coram Imperatore 
iter faciente praeducuntur et praeambulant, triginta vero cedunt 
sellariis equis imperialibus, et viginti tandem equis illis, qui mu- 
neri dantur. Etiam a cellario regiae apothecae stabuli sumit 150 
tagistra [seu saccos pabulatorios, quales equorum capitibus 
alligantur,] et coria pro conficiendis inde capistris 180, et hexa- 
cauthela [seu repositoria scortea, singula senas amphoras scorteas 
intus habentia ,| pro cedrea vel godronio ibi condendo; et utres 
pro vino et aceto ad curationem aegrotantium iumentorum adhiben- 
do.  Axinorygia quoque comparari debent seu secures caedendis 


CONSTANTINI- ΡΟΆΡΗ. DE CERIMON. 403 


ριοδίων τῶν ἀλόγων, ἀξινορύγια καὲ πλατυλίσχια καὶ πτυά- 
oux στιβαρὰ διὰ τοὺς πότζους. ἐκ δὲ τοῦ βασιλικοῦ βεστια-Ε 
ρίου ὀφείλει λαιιβάνειν σίδηρον Y λίτρας λόγῳ σελιναίων, 
xai ἐξ αὐτῶν ποιῆσαι καὶ μασσήματα ἐλαφρὰ Qv. καὶ ó- 
δφείλει λαβεῖν ῥέτινα καὶ χαπιτζάλια ἁπλὰ ἀπὸ τῶν βυρσα- 
ρίων. ἀπὸ δὲ τῆς κανάβεως, ἣν λαμβάνει ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ 
βασιλικοῦ βεστιαρίου, ὀφείλει καμεῖν σωκάρια. 


«Διὰ τῆς βασιλικῆς ὑπουργίας, Dp 


Ὃ ἐπὶ τῆς τραπέζης xai ὃ δομέστικος τῆς ὑπουργίας καὶ Ms. 7.a 

106 οἰχειαχὸς βασιλικὸς χελλάριος σαγμάρια π' τὰ μέλλοντα 

βαστάζειν τὴν βασιλικὴν ὑπουργίαν καὶ τὸ ἀσήμιον τῆς βα- 

σιλικῆς τραπέζης. λαμβάγουσι δὲ ὃ τῆς τραπέζης xai ὃ δο- 

μέστιχος τῆς ὑπουργίας λογάριον ἀπὸ τοῦ εἰδικοῦ εἰς ἔξοδον 

λόγῳ ἀρτυσίας. οἰνάριν δεσποτιχὸν, μαγίστρων xai πατρι- 
τὔχίων χορηγεῖ ὃ ἀποθηκάριος: τὸ μὲν βασιλικὸν μη μέτρα, 

ζυγοφλάσκια τριμετραῖα ζυγὰς ἡ" καὶ ὑπὲρ τῶν μαγίστρωνΕ 4.1,. 368 

χαὶ πατρικίων ἀσχία πενταμετραῖα ζυγὰς v. σχορτζίδια λύ- 

γῳ τοῦ δεσποτικοῦ ἐλαίου, φασούλιν, ὀρύζιν, πιστάκιν, ἀμύ- 

γδαλον, φαχὴν παρεῖχον πάλαι τὰ δύο κουρατωρίχεα, ὅμοί- 


pariter lignis et fodiendae terrae aptae; item platyliscia seu palae 
planae latae ad averrendam cegestam terram; ct scaphas vel bottas 
robustas ad efferendum in iis coenum e puteis egestum. Debet quo- 
que e regio vestiario quinquaginta libras ferri sumere pro parandis 
inde soleis equinis, item lupatis levioribus centum quinquaginta. 
Debet quoque lora, quae maxillas equorum substringant, et capitzalia 
[seu lora frontes eorum ambientia] simplicia [id est, in quibus fer- 
rum non sit, e coriis confieri curare. E cannabi autem , quar ac- 
. cipit e vestiario regio , debet curare, ut restes fiant, 


REGIAE HYPURGIAE, 10 EST MINISTERIO, QUOD AD MENSAM NMINISTRAT , 
IMPUTANTUR HAEC, 


Praefectus mensae ct domesticus ministerii et peculiaris regius 
cellarius praestant sagmaria iumenta [seu mulos] octoginta, portaturas 
ministerium culinare regium et argenteam regiae mensae supellectilem. 
Accipiuntautem praefectus mensae et domesticus ministerii certam quan- 
dam pecuniae summam ab idico ad expensas faciendas, et quidem nomi- 
ne expensarum in condituram ciborum, Vinum dominicum , magistro- 
rum et patriciorum praestat apothecarius, et dominici quidem praestat 
quadraginta octo mensuras , scilicet octo paria lagenarum, quarum singu- 
lae ternas mensuras continent, Magistris autem et patriciis pracstat pa- 
ria decem utrium, quorum singuli quinas mensuras continent. Scortzi- 
dia aut scorteos utriculos pro oleo dominico condendo ipsumque 


464 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


ὡς καὶ τὸ ἔλαιον: τὰ δὲ λοιπὰ βρώσιμα, ἤγουν λαρδὴν, ἀ- 
᾿πόχτιν, τυρὶν, ὀψάρια παστὼ, σφαχτὰ, πρόβατα ὕπαρνα, dys- 
λάδια ὑπόμοσχα xoi οἶνον ἐγχώριον χορηγοῦσιν οἱ πρωτονο-- 
τάριοι. βερτζίτικον δὲ καὶ νεῦρον ὀφείλει ἀγοράζειν ὃ ἐπὲ 
τῆς τραπέζης καὶ ὃ δομέστικος τῆς ὑπουργίας. ἀρίϑμια i5 
xai κυπρίνους ὀφείλει ἔχειν ἀπὸ τῶν βασιλιχῶν χουρατωρει- 
pO», καὶ ἐν ᾧ δαπανᾶται ἡ βασιλικὴ ὑπουργία, ὅπου εὕρῃ 
καλὸν οἶγον xai ἔλαιον xad ὄσπρια, ἵνα ἐπιβάλλει ἐν τοῖς 
ἀγγείοις αὐτοῦ, καὶ ὅσα ξενάλια qégovot τινες τῷ βασιλεῖ, 
τὰ μὲν βρώσιμα λαμβάνει ὃ ἐπὲ τῆς τραπέζης xai ὃ δομέ-το 
στιχος τῆς ὑπουργίας καὶ ὃ οἰχειαχκὸς x«i βασιλικὸς κελλά- 
ριος, καὶ ὅπου προστάξει ὃ βασιλεὺς, διανέμουσιν αὐτά. χρὴ 
δὲ γινώσχειν τὸν ἐπὲ τῆς τραπέζης τοῦ ἔχειν φούρνους δ΄ 
πρὸς τὴν ἀποβολὴν τῆς Συρίας, καὲ δίχτυα πρὸς τὸ ἀποκλεί- 
εἰν τὰ ὄρνεα, xa χαυκοπινάκια, ἵνα πίνωσι. καὲ ὅτε χελεύειτϑ 
ὃ βασιλεὺς ἀποβαλεῖν ἐν Συρίᾳ, ὀφείλουσιν φορτίζειν τὰ π' 
σαγμάρια τῆς χομπίνας αὐτῶν, καὶ ὅσα σαγμάρια στρέψει ὃ 
αμινσουράτωρ, ἵνα κἀκεῖνα φορτώσῃ ὃ τῆς τραπέζης wai ó 
δομέστικος τῆς ὑπουργίας xai ὃ οἰχειακὸς βασιλιχὸς χελλά- 
ριος, ἵνα καϑ'’ οἱογδήποτε τρόπον μὴ λείψῃ τι εἰς τὴν faci-20 
λιχὴν ὑπουργίαν. 


oleum et phaselos aut fabas, et oryzam et pistachia et amygdala et 
lentes praestabant olim ambae curatoriae, Reliqua vero edulia, ut 
lardum, adipem, caseum, salsamenta seu pisces muria conditos, 
capellas, oves, quae agnos, et vaccas, quae vitulos lactant, et vinum 
indigenum praestant protonotarii. Bertziticum. autem sive salsamen- 
tum piscis Oxiani et neurüm [quod etiam salsamentum piscarium 
videtur essc,| debent praefectus mensae et domesticus hypurgiae seu 
ministerii emere. Arithmia tandem [forte piscis genus] et pisces Cy- 
prinos debet mensae praefectus a regiis curatoriis petere. Interea 
dum regium servitium seu apparatus culinaris consumitur, debet, 
ubicunque locorum praestans vinum et oleum et legumina invenerit, 
comparare bonam eorum copiam et vasa iis sua implere. Hic idem 
praefectus mensae et domesticus ministerii et peculiaris regius cel- 
larius accipiunt, si quis Imperatori edulia pro munusculo offerat, 
eaque iussi a Domino distribuunt, Debet quoque praefectus mensae 
quatuor furnorum non oblivisci, quos secum feret, ubi in Syriam 
descenditur; habebit item retia, quibus involvat et coérceat galli-. 
nas, quas secum vehet, et cavas patinas ligneas, e quibus illae bi-. 
bant. Debent quoque dicti viri, quando Imperator iam in co est, 
ut in Syriam intret, octoginta sagmaria suae combinae, vel ea, 
quae sua coniugatio et tessera data ipsis assignat, onerare; item illa 
omnia sagmaria, quae mensurator hactenus a se curata in ipsorum 
porro fidem. atque sollicitudinem traditurus et restiturus est; ne 
scilicet ullo modo circa regium culinare servitium aliquid deficiat. 


CONSTANTINI PORPH. ΡῈ; CERIMON. 465 


Διὰ τοῦ μινσουράτωρος, ἤγουν τῆς βασιλιχῆς κέρτης, ca- 
γμάρια γ΄. 
Χρὴ ἐπιφέρεσθαι τὸν μινσουράτωρα δύο κόρτας καὶ ἀ- Με8.7.Ὁ 

γάδιπλα τὰς βασιλικὰς τέντας᾽ ἐπειδὴ, ἕως μέν ἐστιν Ó βα- Ὁ 
δσιλεὺς εἰς Ῥωμανίαν, ἡ μία ζυγὴ ἀπέρχεται ἔμπροσϑεν με- 

τὰ τῆς ἡμισείας ὑπουργίας, καὶ προευτρεπίζεται τὸ βασιλι-- 

χὸν ἅπληχτον, καὶ εὑρίσκει ὃ βασιλεὺς πάντα εὐτρεπισμένα 

καὶ ἕτοιμα. δέον δὲ, τὸν μιγνσουράτωρα ἔχειν σχαμνία συ- 

στελτὰ, ἵνα χαϑέζονται εἰς ἕν ἕχαστον σχαμνίον ἄνδρες y. 
τοδμοίως τοῦ μήκους αὐτῶν χαὲ τραπέζια συστελτὰ, μεσάλια 

xai μανδίλια τὰ ἀρχοῦντα τῇ βασιλιχῇ τραπέζῃ" ἐπεύχια 

φούντατα τὰ εἰς, χαμόχουμβα ἐνεργοῦντα: ταῦτα δὲ οὐκ 

ἐπιφέρεται ὅ μινσουράτωρ, ἀλλὰ χορηγεῖ αὐτὰ 0 πρωτοβεστιά- 

θιος τοῦ βασιλέως ὠπὸ τῆς φορτώσεως τοῦ οἰχειακοῦ βασι- 
15AuxoU βεστιαρίου. πιλωτὰ διβλάττια παχέα xai πτενὰ διὰῈ 4.1, 269 

τὰ χαμόχουμβα" δίδονται δὲ xai αὐτὰ ὅμοίως ὠπὸ τῆς 

φορτώσεως τοῦ οἰχέιακοῦ βεστιαρίου" ἕτερα πιλωτὰ λινοβέ- 

vera ἔχοντα μαλὸν χτενιστὸν ἀνὰ λιτρῶν X διὰ τοὺς κλητω- 

pevouérovc φίλους" κιλίκια διὰ τὰ χαμόχουμβα πρὸς τὸ πο- 
2000» τῶν χλητωρευομένων φίλων." ἀφ᾽ οὗ γὰρ ἀποβάλῃ ὃ βα- 


PRO MENSURATORE AUT IMPERIALE CORTE VEL TENTORIO SAGMARIA 
QUINQUAGINTA, 


Debet mensurator secum ducere duas cortes, unam earum quam- 
.que constantem binis tentis. Nam, donec Imperator est in Roma- 
nia seu ditione Romana et solo amico, praeit unum par tentarum 
cum dimidio servitio culinari eo fine, ut adveniens Imperator inve- 
niat per omnia praeparatum applicatum vel stationem. Debet quo- . 
que mensurator habere scamna complicatilia eius longitudinis, ut 
in unoquoque tres homines considere queant, Eiusdem longitudinis 
mensas quoque debet habere complicatiles, et missalia, id est lan- 
ces et discos, mantiliaque sufficiente numero pro regia mensa, 
| item tapetes funtatos, in quibus humi decubetur. Haec autem po- 
strema secum non fert mensurator, sed quotiescunque illis opus, prae- 
stat ea  protovestiarius Regis ex sarcinis privati regii vestiarii. 
Praestat idem quoque pilota seu coactilia diblattia. seu serica, 
bis purpura tincta, id est tali involucro serico bis tincto induta; et 
piena [forte stragulas : plumis refertas], quibus incubetur, tem 
alia coactilia, lineis venetis indumentis induta, habentia floccos 
pexos, singula ad triginta librarum pondo, quae substernantur ami- 
cis ad regium convivium invitatis; et quae illis supetioribus sub- 
iiciant, solo proxima cilicia, proportionato numero convivis. Nam 
ex.quo. in Syriam invadit. Imperator, relinquit scamna et men- 
sas et tentoria superflua et unam cortem apud protonotarium il- 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 3o 


466 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


, 3 δὲ τὴν , M , A] ' , 1 ' 
σιλεὺς ἐπὶ Συρίαν, τὰ σχαμνία καὶ τὰ τραπέζια χαὲ τὰς πε-- 
, M , , 
οιττὰς τέντας xol τὴν μίαν κόρτην παραλαμβάνει ὃ κατὰ τὸν 
cet * 
τύπον πρωτονοτάριος, καὲ ὅπου προστάξει ὃ βασιλεὺς, ἀπο- 
J $3" ᾿ , 2 -. ^ * 
τίϑησιν αὐτὰ. λουτρὸν Tovgrixov, ἤγουν Σχυϑιχὸν τζεργὰ, 
Β μετὰ χιγνοτέργης δερματίγης ἀπὸ ἀδημίου- χουχούμια TQi-5 
μετραῖα ιβ΄. πυρομάχια λύγῳ τοῦ λουτροῦ ιβ΄. βίσαλα εἰς 
, 
τὸ χαμίγνιον, χραββάτια cvortÀru * ἐκκλησίαν βασιλικὴν ut- 
*$oK ^- *, , * e ai € ^ ΕῚ , € 
τὰ ἱερῶν. ἱστέον δὲ, Ort τὰ ἱερὰ ὀφείλει βαστάζειν ὃ πρι-- 
μιχήριος τοῦ βεστιαρίου. ; 


Διὰ τοῦ οἱχειαχοῦ βασιλιχοῦ βεστιαρίου χαὶ τῶν ἀπὸ τοῦ I0 
χοιτῶνος διδομένων εὶς φόρτωσιν τοῦ αὐτοῦ βασιλικοῦ 
Cc βεστιαρίου σαγμέρια λ΄. 


Ἢ βασιλιχὴ πᾶσα ἀμφίασις καὲὶ ἡ λοιπὴ ἐξόπλισις ἐν 
σχευαρίοις ἐνδεδυμένοις δι’ ἀληθινῶν τομαρίων xai σιδήφων 
γαγωτῶν μετὰ καὶ χαρταλαμίων ὁμοίως γαγνωτῶν διὰ τὸ εἰςτῇ 

Μ5.8. «τὰ σαγμάρια βαστάζεσϑαι. ψυχριστάρια ἀργυρᾶ uera ἐνδυ- 
μάτων εἰς οἰνάνϑην καὶ εἰς δοδόσταγμα xal εἰς νερὸν ἡ" ἐξ 
αὐτῶν εἰς οἰγάνϑην ἄσπρον μιχρὸν c, εἷς δοδόσταγμα μεγά- 
λα δύο, εἰς νερὸν μεγάλα Ó'. βεδούρια ἀργυρᾶ εἰς νερὸν 


lius loci, e quo identidem immediate in hosticum excedit; et iste 
protonotarius ea deponit ibi locorum, ubi iussus ab Imperatore 
fuerit deponere. Debet porro mensurator quoque secum ferre bal- 
neum Turcicum aut Scythicum tzerga cum cisterna scortea ex ade- 
mio [seu corio parthico vel corduano rubro]; cucumas seu lebetes 
aeneos duodecim, singulos ternas mensuras capientes, pyromachia 
forte batillos gestatiles ansatos pro prunis ardentibus condendis] 
uodecim in usum balnei; lateres pro camino; grabbatia complica 
tilia, ecclesiam imperialem seu oratorium portatile cum imaginibus 
ceteroque sacro eius apparatu. Sacra islaec secum ferre debet pri- 
micerius vestiarii. 


PRO PRIVATO REGIO VESTIARIO, EDITISQUE E COETONE ÀD ILLUD IN- 
STRUENDUM ONERIBUS BAIULANDIS, DESTINATA SUNT SAGMARIA 
TRIGINTA, 


Regia omnis vestiaria supellex et reliquus ceo pertinens appara- 
ius portatur in vasis, quae induta sunt coriis purpurei coloris fer- 
mentisque  politis et chartalamiis [seu manubriis e charta perga- 
mena] pariter politis, quo possint in sagmaria iumenta attolli. Per- 
tinent eodem psychristaria vel cellulae frigidariae argenteae octo im 
coriaceis suis involucris, quibus oenanthe [genus aliquod odoratu 
suavis et forlis unguenti]. nec non rhodostagma [seu aqua rosarum 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 467 


B. ἀσκχοδάβλαι διώφοροι μικραὶ καὶ μεγάλαι. ἕτερα ψυχρι- 
στάρια δίκην μαγαριχῶν χαλκᾶ γανωτὰ elg νερὸν μεγάλα δ΄. Ὁ 
βεδούρια χαλκᾶ γανωτὰ B. ἱερὰ τῆς ἐχχλησίας, ἣν ἐπιφέρε- 
- , , £x , bd j; D 
ται ὃ μιγσουράτωρ. βιβλία: ἡ ἀχολουϑέα τῆς ἐχχλησίας, βι- 
δβλέα στρατηγικὰ, βιβλία μηχανιχὰ, ἑλεπόλεις ἔχοντα, καὶ βε- 
Aomouxd καὶ ἕτερα ἁρμόδια τῇ ὑποϑέσει, ἤγουν πρὸς πολέ- 
μους xai καστρομαχίας" βιβλία ἱστορικὰ, ἐξαιρέτως δὲ τὸν 
Πολύαινον xai τὸν Συριανόν" βιβλίον τὸν ὀνειροχρίτην" fi- 
βλώον συναντηματικόν" βιβλίον τὸ περιέχον περὲ εὐδείας καὶ 
τοχειμιῶνος xai ζάλης, ὑετοῦ τε καὶ ἀστραπῶν καὶ βροντῶν Ed.L, 270 
καὶ ἀνέμων ἐπιφορᾶς" πρὸς τούτοις βροντολόγιον καὶ σει- 
σμολόγιον, καὶ ἕτερα, ὅσα παρατηροῦνται οἱ πλευστικοί, ἰστέ- 
^ [τ - ΄ j , ὦ - 
ov δὲ, ὅτι τοιοῦτον βιβλίον ἐφιλοπονήϑη xai ἐκ πολλῶν βι- 
, E] , P - ᾿ E - 
βλίων ἠρανίσϑη παρ’ ἐμοῦ “Κωνσταντίγου ἐν “Χριστῷ βασι- 
τὔλεῖ αἰωνίῳ βασιλέως “Ῥωμαίων. ἐπεύχια φουνδάτα εἰς τὰ 
χαμόχουμβα, ἵνα ἀναπαύονται οἱ φίλοι, ἅπερ xai προείρην- 
ται εἷς τὴν ἔχϑεσιν τοῦ μινσουράτωρος, ὅτι δίδονται ἀπὸ 
τοῦ βασιλικοῦ βεστιαρίου" ϑηριάχην, ἡνέτζιν, ἕτερα ἀντι-Β 
φάρμακα σχευαστὰ καὶ μογοειδὴ διὰ τοὺς φαρμακευομένους, 


stillaticia] et aqua asservantur: quorum unum parvum vasculum al- 
bam oenantham, duo magna rhodostagma et quinque magna aquam 
continent, ltem beduria argentea pro aqua condenda duo, Asco- 
dablae seu utres varii, magni parvique; alia. psychristaria seu frigi- 
daria, ad formam amphorarum facta, aenea stannata magna quatuor 
pro aqua condenda: beduria aenea stannata duo. Sacra vasa eccle- 
siae illius, quam mensurator secum fert; item codices hi: rituale 
ecclesiasticum ; libri artem regendi exercitus bellique gerendi docen- 
tes; item libri mechanici, quibus artes et instrumenta- capienda- 
rum urbium et telorum confectio atque eiaculandi modus descri- 
buntur, aliaque proposito praesenti, id est expeditioni militari, con- 
p ét utilia, ut de bellis agentes et de ratione castra oppugnandi; 

istorici quoque, praecipue Polyaenus et Syrianus. Liber [Artemidori] 
Oneirocrites dictus, seu de somniorum interpretatione; alius synan- 
iematicus seu de ominibus, quae capiuntur e rebus vivis mutisve 
foras prodeunti aut aliquid institienti primum occurrentibus ; alius; 
qui de tempestatibus agit signisque, quibus instans aut serenitas aut 
tempestas, seu terrestris , seu marina, cognoscitur, de pluvia, ful- 
minibus, tonitru, ventis, terrae motibus aliisque, quae nautae 
solent observare. Talem librum ego, Constantinus , in Christo ae- 
terno Rege Rex Romanorum, magno studio multis e libris compilavi, 
Debet porro vestiarium regium tapetes quoque ferre fundatos , qui- 
bus convivae regii incubent; de quibus mentionem superiore capite 
iam fecimus, quum ea percenseremus , quae ad mensuratoris curam 
spectant, dicentes, ea ipsi e regio vestiario suppeditari. Fert quo- 


468 APPENDIX AD LIBRUM. PRIMUM 


πανδέχται μετὰ παντοίων ἐλαίων x«i βοηθημάτων xai παν- 
τοίων ἐμπλάστρων χαὲὶ ἀλοιφῶν χαὲ ἀλημμάτων χαὲ λοιπῶν 
ἰατριχῶν εἰδῶν, βοτανῶν xai λοιπῶν τῶν εἰς ϑεραπείαν ὧν- 
ϑοώπων χαὶ χτηνῶν τυγχαγόντων. σιτλολέκανα ἀργυρὰ καὶ 
Μ5.8." ἐπιχυτάρια μετὰ ἐνδυμάτων λόγῳ τοῦ βασιλέως, x«i ἕτεραϑ 
ἀσπρόχαλκα xai γανωτὰ λόγῳ ἀρχόντων καὶ εὐγενῶν προσ- 
φύγων. πιλωτὰ διβλάττια παχέα xai πτενὰ λόγῳ τοῦ βασι- 
αλέως διὰ τὰ χαμόχουμβα: σελλία δύο τῆς προελεύσεως, 
σελλία τοῦ χουχουμιλίου ὅλόχανα διάχρυσα κοπτὰ, ἐπιστρώ- 
ματα ἔχοντα, καὶ ἕτερα ἐπιστρώματα ἄνωϑεν συγκαλύπτογταιο 
τὴν κοπὴν τῆς χρείας" καὶ λόγῳ τῶν εὐγενῶν προσφύγων 
ἕτερα τοιαῦτα ἀργυροχατάχλειστα δύο" καυχία βασιλικὰ χα- 
λίνγζια λόγῳ τῶν φίλων τῶν μετὰ τοῦ βασιλέως κλητωρευο- 
μένων" σπαϑία βασιλικὰ δύο, ἕν τῆς προελεύσεως, καὶ ὃν 
τῆς 0000. παραμήριον ἕν. ἀλειπτὰ, κχαπνίσματα διάφορα,ι5 
ϑυμίαμα, μαστίχην, λίβανον, σάχαρ, κρόχον, μόσχον, ἄμ-- 
Ὅπαρ, ξυλαλοὴν ὑγρὰν καὶ ξηρὰν, κιννάμωμον ἀληϑινὸν πρῶ- 
τον xai δεύτερον, καὶ ξυλοκιγνάμωμογ, μυρίσματα λοιπά. σεν-- 


4 


que vestiarium theriacam, enitzin aliaque antipharmaca composita 
et simplicia pro iis, qui forte venenum hauserint; pandectas porro 
seu apothecas universales, refertas omnis generis oleis et remediis 
et emplastris et illitibus et unguentis aliisque speciebus medicis, ut 
herbis et aliis, quae sanandis hominibus bestiisque conducunt; item 
sitlolecana seu gutturnium cum supposita pelvi, ambo argentea, in 
coriaceis suis involucris, pro usu Imperatoris proprio; alia talia vasa 
aehea, externe argento, interne stanno obducta in usum ducum mi- 
litarium et transfugarum nobiliorum.  Coactilia porro diblatta den- . 
sa et ptena [forte culcitras plumis refertas| pro Imperatore, in qui- 
bus humi recubet; sellas [equinas| duas processionis [seu quibus 
in processionibus usus est,|, item sellas cucumilii holocanas auro 
pertexta striata instrata habentes; et his superinducta imstrata alia, 
abscondentia ista et demi tum solita , quum Imperator in ea inses- 
sum-'it; et pro nobilioribus transfugis alia talia argentea ora ornata 
duo. Caucia seu cavas patinas imperiales, chalintzia dictas , pro 
convivis ad regias epulas invitatis, Spaíhas imperiales duas; unam. 
pro processione seu qua tunc utitur Imperator, quando in regio 
splendore ipsi comparendum est; et alteram viae seu qua utitur in 
itineribus; item paramerion unum seu sicam breviorem e femoribus 
dependentem. Item suffimenta, quae carbonibus vivis iniiciuntur et 
deliquescunt, alia, quae accensa grati odoris fumum sinuntur exhala- 
re et in carbonem atque favillam abire; quae varia sunt, ut thus, 
mastyx, olibanum, sacharum, crocus, moschus, ambara, xylaloé sicca 
et liquida, cinnamomum verum primum et secundum , xylocinnamo-- 
mum, unguenta reliqua; [et geuera telarum] sendes, linomalotaria 


E 


- 


---- 


" ^. QONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. . 469. 


δὲς, λινωμαλωτάρια, σάβανα,, civdórta , βραναῖαι κατωτικαὲ, 
μανδίλια χατωτικά. 


hà. τῶν ἀραφίων τῶν εἰς ἐθνιχοὺς ἀποστελλομένων λόγῳ ξενίων. Ed.L. 271 
Σκαραμάγγια διαφόρων χροιῶν καὶ ἐξεμπλίων, σχαρα- 
διμιάγγια δίασπρα, διχίτρινα, διβένετα, κολόβια μεγαλόζηλα ἐκ 
τῶν κατ᾽ οἴκους, ἐσωφόρια μεσόζηλα ἐκ τῶν κατ᾽ οἴκους, ἐ- 
σωφόρια λεπτόζηλα ix τῶν κατ᾽ οἴκους, ἐσωφύρια λεπτόζηλα 
διαφύρων χροιῶν x«i ἐξεμπλίων ἐκ τῶν κατ᾽ οἴχους, ἀσπρο- 
᾿μύναια, διυγαντάρια ἄσπρα καὶ ἰαστὰ, λωρωτὰ τρίμιτα καὶ 

τοῤλόβηρα ἰαστὰ καὶ ἀναλεχτὰ διαφόρων χροιῶν. ἰστέον δὲ, Β 
ὅτε ταῦτα πάντα ἐν σχευαρίοις ἐνδεδυμένοις δι᾽ ἀληϑινῶν vo- 
μαρέων xai σιδήρων γανωτῶν μετὰ χαρταλαμίων ὁμοίως γα- 
γωτῶν βαστάζογται. 

| Διὰ τῶν ἐῤῥαμμένων. 

15. μάτια ἐῤῥαμμένα δίσχιστα μανιακάτα ἀπὸ σχαραμαγ- 
γίων διαφόρων χροιῶν xai ἐξεμπλίων ἀμφιεσμένα ἀπὸ δι- 
βλαττίων. πρὸς τούτοις xai μεσόζηλα δίσχιστα μανιαχάτα 
ἀμφιεσμένα ἀπὸ διβλαττίων" ἕτερα κολόβια ἐκ τῶν κατ᾽ oi- 


seu lintea floccosa, sabana, sindonia, brandeae viliores et manti- 
lia viliora, 


DE PANNIS NKONDUM CONSUTIS, CRUDIS FORMAMQUE VESTIUM GESTA- 
BILIUM NONDUM ADEPTIS, QUAE EXTERIS NOMINE MUNERUM MITTUNTUR, 


Scaramangia porro secum fert regium vestiarium diversorum co- 
lorum et diversorum quoque exemplorum seu picturarum pannis in- 
textarum, ut alba, citrina, veneta; colobia megalozela seu pro pro- 
ceris ex iis, quae domi gestantur; esoforia mesozela seu pro medio. 
cribus staturis, qualia domi gestantur; esoforia leptozela seu pro 
minutis staturis, qualia domi gestantur; et haec quidem postrema 
variorum colorum et exemplorum; aspromynaea, dihygantaria candi- 
da et iasta ; lorota trilicia et holovera iasta et analecta variorum co- 
lorum, Haec omnia deferuntur iu vasis, quae involuta sunt coriis 
rubris et tecta ferramentis politis et chartalamiis pariter politis. 


DE CONSUTIS, 


Deferuntur porro in expeditionem militarem a vestiario rcgio 
vestimenta consuta, bis fissa, [in pectore scilicet et dorso,| imania- 
cata [id est torquata seu assutis aureis torquibus instructa], consi- 
stentia in scaramangiis diversorum colorum et exemplorum cum 
praetexta diblattea, — Praeter ca mediocris longitudinis vestimenta 


470 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


P T 
xovg μεσόζηλα δίσχιστα μαγιακάτα λιτά, ἱστέον, ὅτι ταῦτα 
, 2 » - : 
πάντα ἐν σκευαρίοις évÓsÓvuévoug μετ’ ἀληϑινῶν τομαρίων 
3 EI 
α καὶ σιδήρων γανωτῶν μετὰ xab χαρταλαμίων ὁμοίως γαγω- 
τῶν βαστάζονται. τουβία ἐκ τούτων πάντων, τὰ μὲν προ- 
, 5 LI - Ψ 
Ms.9. ἃ χριτώτερα ἀπὸ διβλαττίων ἀετῶν καὶ βασιλιχίων ἀμφιεσμένα,5 
* SN , , 5 * , , , 
τὰ δὲ δεύτερα τούτων ἀπὸ βδελλίων" σφιγχτούρια, ϑαλασ- 
^ 5 , , * 2 , ' ' * 
σαν x«b αβδία πλατύλωρα καὶ ἀβδία μασουρωτὰ, τὰ μὲν 
5 , 5 ^ , * ^ ^ , € 
ἀμφιεσμένα ἀπὸ διβλαττίων, τὰ δὲ καὶ λιτά. ὑποκχαμισο-: 
, d , , ' * -“ 
βράκια διαφύρων ποιοτήτων. ἐπιῤῥιπτάρια ὀξέα πρῶτα xci 
δεύτερα καὶ τρίτα, ζωστρία ὀξέα διάφορα καὶ ψευδοξέα ἀνὰτο 
γομίσματος ἑγὸς καὶ μιλιαρησίων δ΄. xai ἕτερα ψευδοξέα ἀνὰ 
Ὁ γομίσματος α΄, xab ἕτερα ἀνὰ μιλιαρησίων ἡ. ὑποδήματα 
5ς.« ^ or u M , 
ἀδήμινα ζυγαὲ διάφοροι. ἰστέον, ὅτι ταῦτα πάντα ἐν βουλ-- 
E A 1 « - 
γιδίοις ἢ καὶ ἐν δισακχίοις ὀφείλουσι βαστάζεσϑαι. ταῦτα 
δὲ διὰ τοὺς εὐγενεῖς πρόσφυγας τυγχάνουσι xai διὰ τὸ εἰςτΆ 
εὐγενεῖς χαὶ μεγάλους ἐϑνιχοὺς ἀποστέλλεσθαι. ἱμάτια λε- 
πτόζηλα ἐκ τῶν xaT! οἴκους πρόχριτα xal χαϑαρὰ ἀμφιεσμένα 
5? ^ , UJ bd 
ἀπὸ τριβλαττίων καὶ διβλαττίων ὀξέων καὶ διβλαττίων ἀετῶν 
, , 1 
xai βασιλικίων καὶ βδελλίων, ἀμφότερα δίσχιστα μετὰ περ- 
οἰκίων διὰ τοὺς στρατηγοὺς καὶ κλεισουράρχας. ἕτερα iua-20 
ΕΔ1,. «γα τία éx τῶν xaT! οἴχους λεπτόζηλα δεύτερα λιτὰ δίσχιστα μα-- 


bis fissa, maniacata, cum praetextis diblatteis; alia, sed colobia, 
qualia domi gestantur, mediocris longitudinis, bis fissa , torquata , 
sed. absque praetextis diblatteis. Haec omnia deferuntur in vasis, 
quae coriis purpureis involuta sunt et firmata ferramentis politis 
et chartalamiis pariter politis. Porro tibialia ad superiora vestimen- 
ta pertinentia, et tot, quot illa, numero; quorum praestantiora 
quidem assutas habent aquilas diblatteas et basilicia seu arma aut 
insignia imperialia; ab his autem secunda. et quoad pretium infe- 
riora habent pro exemplo intexta bdellia seu parvas muscas. Sphin- 
cluria seu strictoria, thalassas seu maria [vestis genus ita dictum], 
et abdia cum latis loris, et abdia cum  intextis lagenulis, partim 
praetextata praetextis diblatteis, partim etiam absque iis seu pura. 
Porro hypocamisobraccia seu braccas diversarum qualitatum, tam 
quoad capacitatem , quam quoad pretium.  Epirrhiptaria. seu inie- 
ctoria scapularia, scapulas et caput tegentia, veri luminis, primi 
ordinis et secundi et tertii. Zostria seu cingula veri luminis va- 
ria, et pseudoxea seu pallidioris coloris, singula pretio unius nummi 
et quatuor miliaresiorum, alia pallidioris luminis pretio nummorum 
singulorum, alia pretio miliaresiorum | octonorum, Calceorum ex 
adimio seu coróíuano paria diversa, Haec omnia in bulgis aut et. 
bisacciis debent deferri, et destinata sunt nobilibus transfugis, qui- 
bus dantur, et aliis nobilibus magnisque alienigenis, quibus mittun- 
tur. Porro fert secum imperiale vestiarium vestes pro minutis, qua- 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 47: 


γιαχάτα διὰ τοὺς ϑεματιχοὺς rOvQudoyag καὶ λοιποὺς πρόσ- 
φυγάς τε xai ἄρχοντας. ἰστέον, ὅτι ταῦτα πάντα ἐν σχευα- 
ρίοις ἐνδεδυμένοις δι’ ἀληϑινῶν τομαρίων καὶ σιδήρων ya- 
γωτῶν μετὰ καὶ χαρταλαμίων ὁμοίως γανωτῶν βαστάζονται. 
δσφιγχτούρια, ϑάλασσαι καὶ ἀβδία πλατύλωρα καὶ μασουρω-. 
τὰ, τὰ μὲν ἀμφιεσμένα ἀπὸ διβλαττίων, τὼ δὲ λιτά, ἐπιῤδι- 
πτάρια ὀξέα διάφορα, ὑποκαμισοβράκια διαφόρων ποιοτήτων. 
ἰστέον, ὅτι ταῦτα πάντα ἐν βουλγιδίοις ἢ καὶ ἐν δισαχκίοις 
ὀφείλουσι βαστάζεσϑαι. λογώριον εἰς ἔξοδον τοῦ φοσσάτου B 
χοεὶς φιλοφρόνησιν τῶν ἀγωνιζομένων ἐν πολέμοις καὶ τῶν ἀρ- 
χόντων xai εἰς λοιπὰς ἐξόδους, κεντιγάρια, μιλιαρήσια, σαχκία 
εἷς τὸ διδόναι τοῖς φυλάσσουσι σχολαρίοις εἰς τὴν βασιλικὴν 
φῖναν, τοῖς τε βασιλικοῖς ἀγούροις καὶ τοῖς ἐπὲ τῆς βασιλικῆς 
ἑταιρείας καὶ ἄλλοις, οἷς ἂν χελεύει ὃ βασιλεὺς εὐσέβειαν δι- 
150óyot, εἴτε xaJ' ἑβδομάδα ἅπαξ, εἴτε κατὰ δύο, zai εἰς λοιπὰς 
ἐξόδους. παραλαμβάνει δὲ ταῦτα ὅ,τε σακελλάριος καὶ ὃ εἰδικὸς, C 
xai βαστάζουσιν εἰς τὰς φορτώσεις αὐτῶν πυρέχβολον μετὰ 
loxac xai χανδήλας ἀργυρᾶς y , x«i χαλχᾶς y , uia μὲν εἰς τὸν Ms.g. b 
χοιτῶνα, μέα δὲ εἰς τὸ χουχουμίλιν, ἕτερα δὲ εἰς τὸ παρα- 


les domi gestantur, praestantiores et nitidas, practextatas triblatteis 
et diblatteis veri luminis et diblatteis aquilis et basiliciis et 
bdelliis, Omnia ista sunt bis fissa et persiciis seu marsupiis instru- 
. cla et strategis atque cleisurarchis destinata. Alia vestimenta ex ge— 
nere domesticorum minuta secundi ordinis absque praetextis, bis 
fissa, torquata, pro turmarchis provincialibus. et rcliquis transfugis 
atque tribunis. Haec in vasis deferuntur, quae coriis purpureis in- 
duta sunt et instructa ferramentis politis et chartalamiis [seu ma- 
nubriis pergamenis| pariter politis. Porro 'strictoria, thalassae et 
abdia cum latis loris, et masurota, quaedam diblatteis praetextata , 
quaedam pura. Epirrhiptaria vel scapularia varia; braccas diverso- 
rum generum. Haec debent in bulgis aut et in bisacciis deferri. 
Fert porro quoque vestiarium imperiale secum ad expensas fossati 
faciendas logarium seu certam quandam numeratae pecuniae copiam 
tam in centenariis, quam in miliaresiis, iisque in sacculos inditis, 
ut habeat Imperator, unde largitionibus eos, qui sese strenuos in 
bellicis periculis monstrant, et tribunos honorare ceterisque ne- 
cessariis expensis satisfacere possit; ut et scholariis, qui regiam fi- 
nam vel custodiam castrensem obeunt, et regiis aguris seu ephebis, 
et illis, qui ad regiam hetaeriam pertinent, aliisque , quibus Impera- 
tor vult pietatem seu donum caritatis dare, sive semel per septi- 
manam id fiat, sive singulis quatuordecim «diebus semel. Mitto ce- 
ieras expensas. sta, quae diximus, accipiunt iisque onerari sua 
sagmaria curant sacellarius et idicus, uti etiam haec: pyrecbolum 
seu fomitem ignis ligneum, et iscam seu terebram ligneam igniari- 
am; et candelabra argentea tria εἰ aenea totidem; quorum unum 


473 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


κοιτωγάριογ. ὀφείλει δὲ γίνεσθαι λάχκος ἔχων βάϑος σπιϑα- 
μὰς δύο, xai ἵνα σχεπάζονται ἐπάγω τῆς γῆς ὑπὸ πετάλων 
χαλκῶν χοσκιγωτῶν, χαὶ συμπαράχεινται αὐταῖς πρὸς ἕν τρία 
κηρούλια, φανάρια χαλκᾶ χοσκιγωτὰ, καὶ ὡρολόγιον μιχρὸν 
Ῥάργυροῦν διὰ τὰ γυχτερεύματα, ὅπερ ὀφείλει ἵστασθαι εἷς 
τὸν κοιτῶνα, καὶ ἕτερον χαλκοῦν, ὅπερ ὀφείλει ἵστασϑαι ἔν- 
Ju οἱ κοιτωγῖται μένουσιν. πρὸς τούτοις σχουτέλλια ὅλόχρυ- 
σα δ΄, μινσουράκια ὅλόχρυσα β', ὀρϑομίλια ὁλόχρυσα δύο. 
ἰστέον, ὅτι ταῦτα ἐν τῷ συνεστιᾶσϑαι ἐϑνικοὺς τῷ βασιλεῖ, 
ὀφείλουσιν ἐνεργεῖν. διὰ τοῦτο γὰρ καὶ ἐν ταῖς φορτώσεσιιο 
τοῦ βασιλικοῦ βεστιαρίου τυγχάνουσιν, ὡς μὴ xaJ' ἑκάστην 
ἐνεργοῦντα εἰς τὸ βασιλικὸν τραπέζιον. τὸ δὲ ἀσήμιν τῆς 
βασιλικῆς ὑπουργίας ὀφείλει βαστάζειν ἢ ὑπουργία εἰς τὴν 
ἙὰῚ,, οηβφόρτωσιν τῶν m σαγμαρίων τῆς βασιλικῆς ὑπουργίας" 
ἀφ᾽ οὗ δὲ ἀποκινήσει ὃ βασιλεὺς sig τὰς ἐρήμους, δύο gi-15 
vat ὀφείλουσι γίνεσϑαι, καὶ xa9* ἑβδομάδα ὀφείλουσι λαμ- 
βάνειν μιλιαρήσια. ὁμοίως xai οἱ βασιλικοὶ ἄγουροι μαΐου-: 
μᾶν καὶ μιλιαρήσια. οἱ δὲ μάγιστροι καὶ οἱ πατρίχιοι xai 
οἱ ὀφφικιάλιοι συνεστιῶνται τῷ βασιλεῖ εἰς τοὺς ἀκλήτους 
σὺν τοῖς πραιποσίτοις. 20 


quidem in coetone seu cubiculo dormitorio Imperatoris, alterum in 
cucufnilio, tertium in. paracoetonario seu cubiculo, quod ad latus 
coetonis est, ponitur. Inferius habere debent singula singulos la- 
cus ad duarum spithamarum profunditatem; in summo tectos bra- 
cteis aeneis ad instar cribri perforatis; et adiacere singulis terna 
cerulia, [id est cerei, ut videtur, non recti, sed conglomerati], et 
laternae aeneae, in summo pertusae foraminibus, velut cribra; et 
borologium parvum argenteum propter vigilias nocturnas, quod col- 
locari debet in coetone; et aliud aeneum, quod ibi debet collocari, 
ubi coetonitae divérsantur. Praeterea scutellas quatuor solidas au- 
reas, et minsuracia seu missoria vel lances solidas aureas duas, or- 
thomilia [seu pyramides, quales lancibus ad oceultandas dapes super- 
imponuntur,|] duae totae aurcae. Haec vasa pretiosiora servire et 
in usum vocari debent tum, quum exteri cum Imperatore *onvivan- 
iur; quem in finem quoque sarcinis vestiarii regii [non autem mi- 
nisterii culinaris,] induntur, utpote quotidie non servientia in men- 
sa regia. Reliquam vero supellectilem argenteam culinarem debet . 
ministerium aliai in ceteris sarcinis attributorum sibi octoginta 
mulorum sagmariorum ferrc.. Ex quo movet Imperator in deserta, 
duae debent finae vel vigiliae fieri, iisque septimanatim miliaresia 
dari. Pariter quoque debent imperiales aguri vel ephebi maiumam. 
ct miliaresia accipere. Magistri autem et patricii et officiales, uti 
ct praepositi conyivantur lnpcratori , etiamsi non nomine tenus e- 
vocati et invitati. "ne 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 473 


Διὰ τοῦ εἰδικοῦ σαγμάρια ug. 


“Παμβάνει. ὃ εἰδικὸς ἀπὸ τοῦ κοιτῶνος cuxxía χάραγμα 
χεγτινάρια καὶ μιλιαρήσια σαχκία λόγῳ τῆς βασιλικῆς ἕται- 
ρείας xai τῶν βασιλικῶν ἀγούρων καὶ τῶν σχολαρίων καὶ 

στῶν παραμενόντων τῷ βασιλεῖ εἰς τὴν giyav* ἱμάτια ἐξ ἀ-Β 
γορᾶς ἀπὸ τοῦ φύρου δεκάλια, ἐννάλια, ὀχτάλια, ἑπτάλια, 
ἑξάλια, λωρωτὰ μεταξωτὰ αἰγύπτικα- ἀληϑινὰ ἐνθάδια" 
ταῦτα πάντα διὰ τὸ ἀποστέλλεσθαι εἰς ἐθνικοὺς λόγῳ ξενί- 
ὧν. ἱμάτια ἐξ ἀγορᾶς ἀπὸ τοῦ φόρου, ἐῤῥαμμένα δίσχιστα Ms.10. a 

τομαγιαχάτα, δεχώλια, ἐννάλια, ὀχτάλια, ἑπτάλια καὶ ἑξάλια, 
λωρωτὰ μεταξωτὰ αἰγύπτικα, ἀληϑινὰ ἐνθάδια, βαμβακερὰ 

᾿ἀληϑινὰ ἐνθάδια καὶ πράσινα" ζωστρία διαφόρων τιμῶν xa 
ποιοτήτων" σφιγχτούρια ἑχάστου ἱματίου πρὸς ἀναλογίαν" 
ὑποχαμισοβράχκια διαφόρων τιμῶν καὶ ποιοτήτων.  émiggi- C 

τὐπτάρια διαφόρων τιμῶν καὶ ποιοτήτων" τουβία ἑκάστου ἱμα- 
τίου πρὸς ἀναλογίαν. ὑποδήματα διαφόρων τιμῶν καὶ ποι-- 
οτήτων" σάβανα μετὰ τῶν ἀχολουϑιῶν αὐτῶν πρῶτα, δεύ- 
τερα xai τρίτα. ἰστέον, ὅτι τὰ μὲν βλαττία τά τε ἀράφια 

. xui τὰ ἐῤῥαμμένα ἐν σχευαρίοις ὀφείλουσι βαστάζεσϑαι, τὰ 

200à λοιπὰ πάντα, οἷον λωρωτὰ ἀληϑινὰ ἐνθάδια ἐῤῥαμμένα 


PRO IDICO DESTINATA SUXT SAGA. 46. 


Sumit idicus e coetone saccos pecuniae signatae, tam in cen- 
tenariis, quam in miliaresiis, pro imperiale hetaeria et imperialibus 
aguris et scholariis circa Imperatorem eius custodiendi causa agen- 
tibus; item pannos e foro a mercatoribus emtos decem, .alios no- 
vem, alios octo, alios septem , alios sex ulnarum , loris distinctos, 
metaxotos [seu sericatos, id est, ut videtur, filis sericis intertex- 
105,1 Aegyptios, purpureos indigenas [vel. hie, Constantinopoli, pa- 
ratos]. Destinantur ea exteris, quibus nomine munerum mittuntur. 
Item pannos e foro a mercatoribus emtos, iam consutos in formam 
vestimentorum gestabilium , bis fissos, torquatos, decem, novem, 
θεοῖο, septem et sex ulnarum, lorotos metaxotos Aegyptios et pur- 
pureos indigenas, Bambacera [seu vestimenta e bombace aut xylo 
facta,] purpurea, hic terrarum confecta, et prasina.  Cingula di- 
versi pretii et qualitatis. Sphincturia vel strictoria pro unoquoque 
vestimento talia, qualia unumquodque decent; braccae diversi pretii 
et qualitatis. Scapularia quoque diii ratione pretii et materiae, 
tibialia pro singulis vestimentis, unicuique paria et apta; calceos diversi 
pretii et qualitatis; sabana cum adiunctis illuc pertinentibus , primi, 
secundi et tertii ordinis. Quidquid est blatteum, sive sit non consu- 
tum, sive consutum, debet in vasis vel cistis deferri. Reliqua omnia , 
ut lorota purpurea hic parata, tam consuta, quam non consuta, debent 


AÁ7Á. APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


τὸ καὶ ἀράφια ἐν βουλγιδίοις ἢ x«i δισακχίοις- πυρέχβολα 
μετὰ ἵσκας, φαγάρια χαλκᾶ κοσχινωτὰ β', κανδῆλαι χαλκαῖ 
Ὁ εἰς τὰ βασιλικὰ πεντζιμέντα δύο" πέταλα zaÀxü χοσχιγνωτὰ 
διὰ τὸ ἐπισχεπάζεσθαι τοὺς λάκχους, ἔνϑα αἱ χανδῆλαι ἅ- 
πτουσιν. ὀφείλει δὲ γίγγεσϑαι λάκχος ἔχων οπιϑαμὰς dvo. 
χαὲὶ σχεπάζεσϑαι 'μετὰ πετάλων χαλκῶν κοσχιγωτῶν διὰ τὸν. 
ἄνεμον καὶ τὸν καπνὸν, xai ἵνα συμπαράχεινται καὶ ταῖς καν- 
δήλαις φατλία δύο χαὲ κηρούλια δύο καὶ φαγάριον χαλκοῦν 
διὰ τὰς ἀναχυπτούσας χρείας τῇ νυχτί. χηρούλια διόγχεα 
τ΄, φατλία λίτραι τ΄, ἐπειδὴ ὃ δρουγγάριος xa9? ἑσπέραν εἶςτο 
τὸ χέρχετον λαμβάνει ἕν, καὶ ἀφ᾽ οὗ ξνωϑῇ τοῖς ϑέμασι, xab " 
Ed4l,274000 xab τρία, ἐὰν ἢ βία τοῦ ἀνέμου: χαρτία τομάρια τ΄. 
ἰστέον, ὅτι, ὅτε χελεύει ὃ βασιλεὺς περάώσαι eig Πύλας, δρί- 
ζει τὸν χόμητα τοῦ στάβλου, xai καταβιβάζει τὴν προμοσέλ-- 
λαν εἰς Πύλας. ὁμοίως καὲ τὸν δομέστικον τῶν ὀπτιμάτων,τῇ 
ἵνα χἀχεῖνος εὑρεϑῇ μετὰ πάντων τῶν ὀπτιμάτων εἷς Πύλας, ἡ 
χαὶ παρέχει xarà σαγμάριον ὑπτιμάτοῦ. χαὶ ἵνα προαπο- 
στέλλῃ δύο βασιλιχοὺς, τὸν μὲν ἕνα εἰς Πύλας τοῦ διαπε- 
ράσαι τὸν λαὸν, ὡσαύτως καὶ εἰς τὸν “ευχάτην τοῦ ἐξελαύ- 
vety τὰ καράβια πρὸς τὸν “ευκάτην, τὸν δὲ ἕτερον εἰς Σάγ-αο 
Ms.10.b γαρον χαὲ εἰς τὸν ἅγιον Σαβῖγον. προαποστέλλει δὲ τοὺς βα- 


in bulgis aut et bisacciis deferri. Debet porro idicus secum ferre 
ignitabula; laternas aeneas cribrosas duas, candelabra aenea pro 
impedimentis regiis duo; bracteas aeneas cribrosas, quae sint oper- 
cula lacuum, in quibus candelae ardent, Debet autem unusquisque 
lacus habere spithamas in profunditatem duas, et operiri aeneis 
bracteis cribrosis ob ventum et fumum; [quo simul hunc emittant , 
illum violentius irruentem arceant]. Debent quoque prope candelabra 
iacere fatlia duo [seu cerei recti] et cerulia [seu cerei conglome- 
rati] duo et laterna aenea, ob incidentes nempe. nocturnas necessi- 
tates. Debet porro habere tercentum cerulia , pondere singula bina- 
rum unciarum; fatliorum libras tercentum; nam drungarius vesperae 
ad circitationem obeundam accipit unum cereum; et, postquam [Im- 
perator] ad legiones seu in castra venerit, interdum quoque bina et 
terna, si ventus vehementer spiret. "Tandem quoque fert idicus se- 
cum volumina chartae [seu tergora Pergamena] tercentam. Quando 
Imperator vult Bosporum traiicere et ad Pylas [locum sic dictum] 
movere, mandat comiti stabuli, ut promosellam seu sellarium equi- 
tatum Imperatori peculiarem in Pylas deducat; quod is facit. Pariter 
quoque domesticus optimatum admonetur, ut conveniat ad Pylas cum. 
omnibus optimatibus et praestet numerum mulionum ex optimatibus 
sagmariis parem. Praemittat quoque Imperator duo basilicos, unum qui- 
dem in Pylas; ut populum seu exercitum traducat, cui eidem quo πὸ δά, 
Leucatium eundum est, quo navigia ad Leucatium. conducat; alterum 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 475 


σιλικοὺς καὶ náyrag, ἵνα ὑπαντήσωσι τῇ βασιλείᾳ αὐτοῦ εἰς Β 
Πύλας, καὶ μαγίστρους xai πατρικίους καὶ ἄλλους, oUg κε- 
λεύει, ἅμα xai τοῖς πραιποσίτοις ἀναλαμβάνεται μετ᾽ αὐτοῦ 
εἰς τὰ δρομώνια, xai ἀπὸ ἱκανοῦ διαστήματος τοῦ βασιλείου 
δδρμου γενόμενος, ὥστε αὐτὸν ἐπισχοπεῖν τὴν πόλιν, ἐγείρεται 
ἀπὸ τοῦ κραββάτου, καὶ ἵσταται κατ᾽ ἀνατολὰς τὰς χεῖρας 
πρὸς τὸν οὐρανὸν αἴρων, xai τρίτον τῇ χειρὲ τὴν πόλιν xa- 
τασφραγίσας, εὔχεται τῷ Θεῷ λέγων οὕτως * » Κύριε Ἰησοῦ 
Χριστὲ, ὃ Θεός μου, εἰς χεῖράς σου παρατίϑημε ταὐυτὴν τὴν 
τοπόλιν σου. φύλαξον αὐτὴν ἀπὸ πάντων τῶν ἐπερχομένων iv: 
αὐτῇ ἐναντίων καὶ δυσχερῶν, ἐμφυλίου τε πολέμου xai C 
ἐθνῶν ἐπιδρομῆς. ἀνάλωτον αὐτὴν τήρησον καὶ ἀπόρϑητον, 
ὅτε ἐν coi τὰς ἐλπίδας ἡμῶν ἀνεϑέμεϑα, καὶ σὺ εἶ κύριος 
τοῦ ἐλέους καὶ πατὴρ τῶν οἰχτιρμῶν καὶ ϑεὸς πάσης παρα- 
τϑχλήσεως, καὲ σόν ἐστι τὸ ἐλεεῖν καὶ σώζειν καὶ ῥύεσθαι ἐκ 
πειρασμῶν καὶ κινδύνων νῦν xaà ἀεὲ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας 
τῶν αἰώνων. ἀμήν." καὶ μετὰ τὸ διαπεράσαι τὸν βασιλέα 
ϑεωρεῖ τὴν προμοσέλλαν τά τε παρίππια xai τὰ μωλάρια, 
καὲ διατάσσεται τῷ τοῦ στάβλου κόμητι καὲ τῷ χαρτουλα- 
βορίῳ, ἵνα, καϑὼς κατωτέρω ῥηϑήσεται, κομπινεύσῃ τά T6 σα- 
γμάρια καὶ τὰ παρίππια. καὶ κατὰ σαγμάριον ὀφείλει παρέ- 


8. ZXO4. Εὐχὴ τοῦ βασιλέως. 


vero ad Sangarum et S. Sabinum, Praemittit autem Imperator basilicos 
et omnes reliquos convenire illuc iubet ideo, ut occurrant suae ma- 
iestati in Pylis, Magistros autem et patricios et alios, quos vult at- 
que designat, nec non praepositos, sumit secum in dromonia; et 
satis procul avectus a portu regio, ita ut iam totam urbem simul 
. contueri possit, surgit e crabbato, [est illud cubiculum, quod navis 
praefecto et nauclero in puppi construi et incoli solet,] et stans in 
tecto navis, vultu versus orientem converso , tollit manus ad coe- 
lum, dextraque ter Urbem signat crucis signo, simulque pii voti 
hanc formulam pronuntiat: M: Deus, Domine lesu Christe , in ma- 
nus tuas commendo et depono hanc tuam urbem. Conserva eam ab 
omnibus eam invasuris hostibus et calamitatibus , a bello civili et 
incursatione sentium exteraruin, fac ut capi , ut vastari nequeat, 
In te collocatas habemus spes nostras: tu es dominus misericordiae 
€t pater commiserationum et Deus omnis consolationis. Tuum est 
commisereri et servare et eripere e tentationibus et periculis nunc 
et semper et in saecula saeculorum. Amen. Postquam fretum tra- 
iecerit Imperator, lustrat promosellam seu equitatum suum sellari- 
um et parhippia seu equos veredarios et mulos, et mandat comiti 
stabuli et chartulario stabuli, ut eo modo, de quo deinceps expone- 
tur, mulos et parhippia combinent, hoc est mulionibus una cum 
regia tessera ad requisitionem monstranda committant, Domesti- 


476 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


χειν ὃ τῶν ὀπτιμάτων δομέστικος ὀπτιμάτον, ἐν καταγραφῇ 
ποιούμενος τό,τε ογομα χαὶ τὸ χωρίον; καὶ εἰ μὲν ἀπόληται, 
ζημιοῦται αὐτὸ Ó ὀπτιμάτος: εἰ δὲ ἀποθάνῃ, ἀποκομίζει. 
τὰς σφραγίδας εἴς τε τὸν κόμητα xoi τὸν χαρτουλάριον. πά-- 
ρθέχει δὲ καὶ ὃ κύμης τοῦ στάβλου sig τὰς φορτώσεις xar» 
δέκα σαγμάρια σύντροφον τῶν ΗΠ αλαγίγων, ἵνα οἱ ὀπτιμάτον 
σύρωσι τὰ σαγμάρια, καὶ οἱ σύντροφοι ἀχολουϑοῦσιν αὐτοὺς, 
Ed.L.275X«£ διορϑοῦνται τὰ γομάρια. χαὲ ὅτε ἀποφορτώσουσιν εἰς 
τὸ ἄπληχτον τὰ σαγμάρια, ἀναλαμβάνει ταῦτα ὃ χαρτουλά- 
guo τῶν ΠΠαλαγίνων καὶ ὃ σαφραμεντάριος μετὰ τῶν χομήτ-το 
Με τι τῶν x&i τῶν συνἱρόφων καὶ τῶν ὀπτιμάτων, xai ἐκβάλλουσιν 
εἰς τὴν βοσχήν" ὅμοίως καὶ εἰς τὰ παρίππια τῶν φορτώ- 
σεων xarà x παρίππια σύντροφος εἷς. καὶ ὅτε δώσει τὸ βού- 
κιγον, πάλιν φέρουσιν αὐτὰ, καὶ παραδιδόασι, καϑὼς ἐκομ- 
γμπινεύϑησαν. τὴν δὲ χριϑὴν ὅλην, τῶν τε σαγμαρίων καὶ ma-15 
ριππίων καὶ σελλαρίων, ἐν οἷς ἐκομπιγεύϑησαν, παραλαμβά- 
γει ὃ χαρτουλάριος τοῦ στάβλου ἅμα τῷ κελλαρίῳ τὴν κρι- 
ϑὴν, ἤτοι τὰς ταγὰς αὐτῶν ἐκ τοῦ πρωτονοταρίου τοῦ ϑέμα- 
τος, καὶ χορηγοῦσιν ἑχάστου ἀλόγου ταγήν. ὅ δὲ πρωτονο-- 


cus optimatum debet numerum mulionum ex optimatibus constantem 
praestare sagmariis parem οἱ indicem facere, in quo scriptum sit et 
nomen uniuscuiusque optimatis, et praedii, quod ex concessione et 
assignatione regia possidet. Et si quidem amittat sagmarium suum 
optimas, sive id aberraverit a via, sive auffugerit, sive raptum ab 
hoste fuerit, luit ipse iactura fundi sui; quodsi vero exspiraverit 
bestia, exhibet comiti et chartulario, stabuli nempe , tesseras regias 
olim sibi, quum bestia suae sollicitudini committeretur, additas. 
Comes slabuli quoque pro singulis decuriis sagmariorum praestat 
singulos syntrophos seu contubernales aut comites itineris, e sta— 
tione et stabulis regiis apud Malagina depromtos eo fine, ut optima- 
tes quidem praecedentes loro pone se trahant sagmaria, syntrophi au- 
tem pone subsequentes ea coram se agant, oneraque aut delapsa, 
aut ruinam minantia rursus allevent, suumque in locum et in ae- 
quilibrium reponant. Id ídem quoque in parhippiis onerariis obtinet, 
quorum singulis vicenariis singuli contubernales adsunt. Mulos, ut 
in stationem appulerunt, sarcinis liberatos tradi et adnumerari sibi 
curat chartularius Malaginorum ; saframentarius autem comitesque et 
syntrophi et optimates exeunt cum bestiis in pascuum. Quando au- 
tem buccina signum receptui dederit, reducunt animalia sua co- 
ramque exhibent illis, a quibus acceperant, eo modo, quo combi-- 
nati fuerant, id est bestias simul atque tesseras acceperant. Quan- 
ium iam ad totum hordeum- attinet, id est tam sagmariorum seu 
mulorum,. quam parhippiorum, uti et sellariorum equorum , illud , 
hoc est statuta eorum in hordeo diaria, accipiunt simul et semel in 
una massa ibi locorum, ubi combinantur bestiae, [id est in singulis 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 477 


τάριος λαμβάνει. διάταξιν παρὰ τοῦ βασιλέως περὲ τῶν ἀ- 
πλήχτων, καὶ ἀποτίϑησιν ἐχεῖ τὴν χριϑὴν xai πᾶσαν ἑτέραν 
χρείαν βασιλικήν. τὰ δὲ ξενάλια τὰ τῷ βασιλεῖ φερόμενα 
διὰ χριϑῆς παραλαμβάνει ὃ τοῦ στάβλου χύμης, ἐν καταγρα- 
δφῆ ποιούμενος τὴν ποσότητα, ἅμα τῷ εἰδικῷ χαὲ τοῖς vora- 
ρίοις, ποιουμένων χἀχείγων ταῦτα ἐν καταγραφῆ, ἵνα μετὰ 
τὸ γενέσθαι χαταστόλιον λογαριάζηται ὃ πρωτονοτάριος xai 
6 χαρτουλάριος εἰς τὸ σέχρετον τοῦ εἰδιχοῦ, ἵνα ὑπεξαίρων- 
ται αἱ ἡμέραι τῆς χορηγίας τῶν πρωτογνοταρίων. χαὲὶ μετὰ 
τοτὸ περάσαι τὸν βασιλέα καὶ ἰδεῖν τὴν προμοσέλλαν διατάσ- 
σεται τῷ κόμητι, καὶ διανέμει αὐτὴν, χαϑὼς χατωτέρω δη- 
ϑήσεται. διὰ τοῦ χόμητος τῶν ὀπτιμάτων τῆς ὑπουργίας Ὁ 
ἄνδρες o* xai τοὺς μὲν g ὀφείλει ἀναλαμβάνεσθαι ὃ κόμης 
τοῦ στάβλου xai ὃ χαρτουλάριος ἐν καταγραφῇ λύγῳ τῶν Q 
τδἱππαρίων τῶν παρασυρομένων. καὶ τὸν χόμητα μετὰ τῶν é- 
τέρων ρ΄ ἀναλαμβάνεται ὅ ἐπὲ τῆς τραπέζης xai ὅ δομέστι-- 
xoc τῆς ὑπουργίας καὶ Ó οἰχειαχὸς βασιλικὸς χελλάριος: χαὲ 
οἱ μὲν π' σύρουσι τὰ π' σαγμάρια, οἱ δὲ x ἀχολουϑοῦσι. 
xai ὅτε καἀτάβῃ ὃ βασιλεὺς εἰς τὸ ἄπληχτον, ἐπαίρουσιν οἱ 


applicatis] chartularius stabuli et cellarius a protonotario cuiusque 
thematis: et deinceps dividunt et unicuique animali diarium suum 
pensum porrigunt. Protonotarius autem thematis admonitus impe- 
riali dispositione, nomina singulorum applicatorum continente, de- 
ponit ibi locorum, ubi deponere iussus fuerit , imputatam sibi copi- 
am non hordei tantum, sed et aliarum omnium regii comitatus ne- 
cessitatum, ld vero, quod in hordeo nomine muneris Imperatori 
offertur, in fidem curamque suam accipit stabuli comes, scripto 
consignans identidem, quantum acceperit, coram idico et notariis, qui 
simul cum ipso idem faciunt, idque ideo fit, ut post reditum ab ex- 
᾿ peditione domum, quando protonotarius [generalis] et chartularius 
[stabuli] rationem a se praestiti et accepti penus reddent in secreto 
idici, remittantur [pro proxima expeditione] protonotariis dies, qui- 
bus debuissent alias necessaria praestare. Postquam tésieccrit bnc: 
perator fretum et lustraverit promosellam seu privum sibi suum 
equitatum, mandat comiti stabuli, quomodo actum cum eo velit, dis- 
tribuitque eum eo modo, qui deinceps dicetur. Comes optimatum 
ministerii culinaris praestare debet viros ducentos, quorum partem 
dimidiam comes stabuli et chartularius eius in fidem curamque suam 
accipiunt, nominatim scripto designatos, pro centum equis, qui coram 
Imperatore trahuntur et producuntur. Comitem.optimatum vero cum 
altera optimatum centuria suam in fidem curamque accipiunt prae- 
fectus mensae et domesticus ministerii culinaris et privatus regius 
cellarius. Et horum posteriorum octoginta quidem trahunt pone se 
totidem sagmaria; reliqui viginti gregem sequuntur. Hi optimates, 
unaque cum. ipsis syntrophi, accipiunt, Imperatore in stationem 


478 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


σύντροφοι xai oi ὀπτιμάτοι τὰ παρίππια TOY ὑπουργῶν, xai 

Ed.L.276 ἀπάγουσιν εἰς τὴν βοσχὴν πρὸς τὸν χαρτουλάριον τῶν Πῆαλα- 
γίνων. τὸ αὐτὸ δὲ xai πᾶσαι αἱ φορτωσίαι᾽" xal πάντες οἵ 
χκομπινευϑέντες βασιλικὰ ἄλογα, ἤγουν κατὰ σαγμάριον ὄπτι- 
μάτος, χαϑὼς ἀνωτέρω εἴρηται. 


Eiciv αἱ φορτωσίαι οὕτως. 


Διὰ τῆς βασιλικῆς ὑπουργίας σαγμάρια πὶ, παρέππια Ἐβ'- 
Ms. 11.b διὰ τῆς βασιλικῆς κόρτης σαγμάρια Y', παρίππια uy* διὰ τοῦ 
οἰχειαχοῦ βασιλιχοῦ βεστιαρίου σαγμάρια X, παρίππια ιε΄" 
διὰ τοῦ εἰδικοῦ σαγμάρια μέ xal τῶν ἑβδομαρίων παρίππιατο 
«ε" διὰ τοῦ πρωτοβεστιαρίου σαγμάρια δ΄, παρίππια d 
διὰ τῶν κοιτωνιτῶν τῶν ιβ' σαγμάρια κδ’, παρίππια xó'* διὰ 
Βτῶν σαράκοντα τῶν παρισταμένων τῇ τρἀπέζῃ σαγμάρια x, 
παρίππια x* διὰ τῶν ἐπὲ τῆς ἑταιρείας ἄνδρας σ΄, σαγμά- 
Qux ρ΄, παρίππια... διὰ τῶν Q ἐθϑνιχῶν τῶν ἐπὲ τῆς ἕται- τ 
ρείας σαγμάρια Y, παρίππια ρ΄. διὰ τοῦ χόμητος TOU στά- 
βλου σαγμάρια ιβ΄, παρίππια ιβ΄. διὰ τοῦ χαρτουλαρίου xat 
τοῦ ἐπείχτου σαγμάρια ες΄, παρίππια ις΄- διὰ τοῦ ἀποϑέτου 
τοῦ χελλαρίου τοῦ βασιλιχοῦ στάβλου σαγμάρια λ΄, παρίππια 
(B* διὰ τοῦ σταβλοκόμητος τῆς πόλεως σἀγμάρια B^ καὶ 0-20 


appulso, a ministris culinae equos veredarios, et ducunt eos pastum 
ad chartularium Malaginorum. [ἃ quoque fit de reliquis onerariis , et 
idem faciunt in universum omnes, qui regia iumenta in combinam; 
id est commissionem fidemque suam una cumtessera acceperint; nem- 
pe optimates singuli singulis sagmariis additi, ut supra iam di- 
ctum est. 


ONERATIONES AUTEM SIC FIUNT, 


À [vel pro] regio ministerio culinari muli onerantur octoginta, 
parhippia sexaginta duo. Α regia corte seu tentorii regii famulitio 
sagmaria quinquaginta, parhippia 43. A privato regio vestiario sa- 
gmaria 3o, parh, 15. Ab idico sagm. 4o, et hebdomariorum parh. 15. 
Α protovestiario sagm. 4 et parh. totidem. ἃ duodecim coetonitis 24 
sagm. et totidem parhippia. A quadraginta famulis mensae regiae 
adstantibus sagm, 20 et totidem parh. Α ducentis ad hetaeriam per- 
tinentibus viris sagm, 100 et 534 parhippia. A centum exteris hetae- 
riae praefectis sagmaria 50, parhippia 100, ἃ comite stabuli sagm. 
12 et totidem parhippia, A chartulario et epeicta sagm. 16 et toti- 
dem parh. À promocondo cellarii regii stabuli sagm. 3o et parh. 12. 
À comite stabuli Urbis sagm. 2 et equi duo pariter ex urbanis, Ab 
ambobus stabuli comitibus [uno palatino, qui in Urbe agit, et al- 
tero, qui in Malaginis,] sagm. 1 et equi ex urbanis 2, Α quadra- 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 479 


λιτιχὰ ἱππάρια δύο" διὰ τῶν δύο σταβλοχομήτων σαγμάριον 
α΄, καὶ πολιτικὰ ἱππάρια β΄. διὰ τῶν σαράχοντα συντρόφων 
τῶν σελλαρίων σαγμάρια εἰ, παρίππια u* διὰ τοῦ yaorov-C 
λαρίου τῶν Παλαγίνων σαγμάρια ε΄, παρίππια ἐ- διὰ τοῦ 
δσαφραμενταρίου σαγμάριον, ἱππάρια β΄. διὰ τῶν δ΄ κομήτων 
τῶν Παλαγίνων σαγμάρια δ΄, παρίππια δ΄. διὰ TOU στρα- 
τιωτιχοῦ εἰς τὰ βασιλικὰ χαρτία σαγμάρια δύο" διὰ τοῦ δε- 
χαγοῦ εἰς τὰ βασιλικὰ χαρτία σαγμάριον α΄ διὰ τῶν Ó πα- 
πάδων σαγμάρια Ó. ὅμοῦ τὰ κομπινευϑέντα σαγμάρια υπβ΄. 
τοπαρασυρτὰ τὰ εἰς ὑπαλλαγὴν τῶν ἀποϑνησχόντων xai τῶν 
ἀποστασιαρίων, καὶ ἐν καιρῷ τῆς ἀποβολῆς τῆς Συρίας εἰς 
ταγὴν κριϑῆς σαγμάρια ρ΄. ὁμοῦ τὸ πᾶν σαγμάρια Qu. xaiD 
τὰ παρίππια τὰ κομπιγευϑέντα υ΄. ἱππάρια καὶ παρασυρτὰ 
τὰ ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως περιπατοῦντα δεξιὰ xa) εὐώνυ- 
ἴὅμα, ὅμου τὸ πᾶν ἱππάρια μωλάρια ἀπςε΄. καὶ ἐστρωμένα 
σελλάρια λ΄. καὶ ὅσα ἂν ἐξέλθωσιν ἀπὸ τῆς πύλεως καὶ ὅ- 
σα ἄν λάβῃ ἐπὶ φοσσάτου ὃ βασιλεὺς, τούτων πάντων τῶν 
ἀλόγων τὰς ταγὰς παραλαμβάνει ἐκ τοῦ πρωτονοταφίου 6Ed.L.277 
χόμης τοῦ στάβλου xai ὃ χαρτουλάριος καὶ ὃ χελλάριος, wi 
χΔοχορηγοῦσιν εἰς πάντα τὰ κομιπινευϑέντα ἄλογα. ταγίζονται 
δὲ τὰ μὲν πάαρίππια xai τὰ μωλάρια διτάγιον, τὰ δὲ σελλάρια 


ginta syntrophis vel contubernalibus sellariorum sagm. 5., parh, £o. 
À chartulario Malaginorum sagm. 5 et totidem parh. 4A saframenta- 
rio sagm. 1 et equi duo. 4A quatuor comitibus Malaginorum sagm. 
4, parh. 4. A stratiotico [seu rationali rei prima pro deferendis 
membranis regiis sagm. 9, ἃ decano pro deferendis item chartis 
regiis sagm. 1. ἃ quatuor papadis [vel clericis aut monachis de 
clero palatino, castra sequentibus,| sagm. 4. Efficiunt in universum 
combinata sagmaria numerum 482. Quibus si addantur parasyrta 
seu sagmaria, quae vacua oneribus ad latus oneratorum trahuntur 
et incedunt, substituenda in locum exspirantium aut aberrantium 
auffugientiumve et abactorum , accipiuntque diarium hordei pensum, 
quando in Syriam invaditur, (sunt autem ea numero centum, ) con- 
ficitur numerus sagmariorum 585. Parhippia combinata conficiunt 4oo 
equos, quibus si addantur illi equi, qui duabus in seriebus, dex- 
ira sinistraque, coram Imperatore praecedunt, (sunt autem illi nu- 
mero 104,) confiunt in universum iumenta mille octoginta sex; et 
strata insessuique semper adaptata sellaria triginta. Horum omnium, 
et praeterea quotquot accesserint ex Urbe, et quotquot Imperator 
tempore fossati nanciscatur, horum, inquam, iumentorum omnium 
pensa diaria a protonotario accipiunt comes stabuli et chartularius 
et cellarius,, et inde attribuunt ea combinatis iumentis, Et in parhip- 
pia quidem atque mulos imputatur pensum geminum, in sella. 


4ϑο APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


Μ3.13. ἀγριτάγιον. Ó δὲ ἐπείχτης παρίσταται εἷς τὰς ταγὰς τῶν ἵπ- 
- ? * 
πων καὶ εἰς τὰ χαλιγώματα καὶ εἰς τὰ χαπίστρια xal εἰς τα 
σαγίσματα καὶ εἰς τὸν ποτόν. ϑέσπισμα δὲ ἀρχαῖον rvyya- 
veL βασιλικὸν, ἵνα μηδεὶς λαμβάνῃ χαριστιχὴν, μήτε μωλάρε- 

, , ^ 
ον, μήτε παρίππιον, ἔχον βασιλικὴν σφαγίδα, ἵνα μὴ κατατῦ 
e ὦ , 1 »-.A » H c - 
κοινωθῇ ἡ προμοσέλλα καὶ ἀπόληται. ἐὰν δὲ τις εὑρεθῇ 

E y , - $&,: Ν 

Βτοιοῦτον ἔχων, ὡς κλέπτης χαταδικάζεται" ἐκ δὲ τῶν μὴ ov- 

34! E] , ct r, c * , 
τῶν ἀλόγων ἐσφραγισμένων, 0z0v χελεύει ὃ βασιλεὺς, δίδω- 
, p » , . S. * 4 
σιν, εἴτε ἐθνικοῖς, eire πρόσφυξιν, eive ἄλλοις τισὶν, oig κε- 
, ' , * » 

λεύει καὶ βούλεται. ἐσφραγισμένον γὰρ ἱππάριον ἢ μωλά-το 

-» , ^ 

ριον βασιλικῇ βούλλῃ οὐδενὲ δίδοται εἰς χαριστικήν" ἐπειδὴ 

e ' Ue) 
γὰρ, Ore γηράσει καὶ ἀνενέργητον πρὸς ὁδοιπορίαν γένηται 
e, , 2 , A . ^ ' D 

ταξειδίου, ἀλλάσσει αὐτὸ εἰς τὴν βασιλικὴν προμοσέλλαν. 

^ - , ^ 

ὀφείλει δὲ ὃ κόμης τοῦ στάβλου xai ὃ χαρτουλάριος μετὰ 

- E - 5 : 
τῶν ἀρχόντων αὐτῶν παρίστασϑαι εἰς τὰς βασιλικὰς qogra-15 

ασεις, ἵνα ἕκαστον σαγμάριον βαστάζῃ μοδίων ἡ γομάριον" xai 

^ Uu 11 » 

ἂν εὕρωσι κατὰ τὴν ὁδὸν ἐπιφορτώματα, τύπτουσι τοὺς τε- 

, - * 5 
ϑειχύτας τὰ τοιαῦτα, καὶ δίπτουσιν αὐτά. xal μετὰ τὸ ἀπο-. 
κατασταϑῆναι τὴν χομπῖναν, τότε, ἐὰν χελεύει ὃ βασιλεὺς πε- 

- * , , ' eV 
ριπατεῖν τὴν μίαν κόρτην καὶ τὰς ἡμισείας τέντας, ἅμα καΐχο. 


rios autem equos triplum. Epictes vero [id est compulsor et ope- 
rarum regiarum praefectus,) adstat observator, quando equi pensa 
sua accipiunt, et caligas et capistra et stragulas et potum. Est porro 
vetus edictum regium, ne quis in munus accipiat mulum parhip- . 
piumve, quod khen imperiale signum impressum, me promosella 
seu equitatus privatis Augusti usibus destinatus in vulgi cedat 
usus promiscuos, eaque occasione minuatur et pereat. Si quis 
igitur signatum armis imperialibus iumentum habere. deprehenda- 
tur, is tanquam fur in ius vocatur et damnatur. De ceteris iu- 
mentis non signatis largitur Llnperator pro lubitu tam exteris, quam 
transfugis aliisque, quibus vult et dari iubet. Equi autem et mu- 
li, augusta signati bulla, nemini, ut dictum est, pro dono gratui- 
to dantur. Vetustate autem detritum et laboribus bellicis itineri-. 
busque obeundis ineptum porro factum . quidquid fuerit, id , suffe- 
clis in eius locum aliis, absconditur in promosellam imperialem 
seu promtuarium et scholam velut atque seminarium sellariorum 
imperialium. Adesse debent stabuli. comes et chartularius cum re- 
liquo officio suo, quando regiae sarcinae iumentis imponuntur, et 
prospicere, ut sagmarium unumquodque competens suum onus, quale 
scilicet octo frumenti modios aequat, accipiat. Potestas illis est, 
si ipsa in via. deprehendant iumentum unum alterumve superone- 
ratum esse, illos fustibus caedendi, qui oneri praescripto plus ad- 
iecerint, et. ipsa superaddita onera deiiciendi. Ut combinationes 
iumentorum tandem rite fuerunt reductae [sc. e pascuis], praecipit 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. άϑι 


- c , c " Sus xu. λοι τον δι." "m * ὦ 
τῆς ἡμισείας ὑπουργίας καὶ προευτρεπίζειν τὰ βασιλικὰ ἅ- 
πληκτα, γίνεται οὕτως. καὶ ἕως οὗ ἑνωϑῇ τοῖς ϑέμασιν, ἡ αὖ- 

e. t | € νῷ - , » 
τὴ ἀχολουϑία γίγνεται, καὶ ἡ τάξις τῆς περιπατήσεως ἐν τῇ Ὁ 
ὁδῷ φυλάττεται κατὰ τὸν τύπον τοῦ διακινήματος, 


5 JItoi τῶν χερχέτωνγ. 


"[orioy, ὅτι, ὅτε κερχετεύει ὃ δρουγγάριος τῆς βίγλης 
τὰς ἑσπέρας, λαμβάγει φατλίον ἀπὸ τοῦ εἰδικοῦ, καὶ οἱ ρ’ 
σχολάριοι, οὕς ἔχει, ποιοῦσι τὴν φῖναν τὴν ἔξω, xai οἱ ἐπὲ 
᾿τῆς ἑταιρείας χρατοῦσι φῖναν ἔσω μετὰ τοῦ ἑταιρειάρ- 
τοχοῦ πλησίον ἔξω τῆς κόρτης, ὅπου εἰσὲ δεδεμένα τὰ σχοινία 
αὐτῆς, xai λαμιβάνει σίγνον ἀπὸ τοῦ βασιλέως μυστιχῶς, 
εἶτε τὸν Σωτῆρα, tits τὴν Θεοτόχον, εἴτε τὸν ἀρχιστράτη- 
yov, εἴτε τῶν ἁγίων μαρτύρων τῶν στρατηλατῶν, εἴτε ἄλλο Ed.L.278 
τι, ὃ κελεύει ὃ βασιλεύς. xai ὑπαλλάσσει ἑκάστης ἑσπέρας Ms. ia. b 
15:0 σίγνον, καὶ ἵστησιν ἐπιστάτας, καὲ περιγυρεύδυσι δι᾽ 
ὅλης νυχτὸς τὴν φῖναν. τὸ αὐτὸ καὶ Ó ἑταιρειάρχης με- 
τὰ καὶ τῆς ἑταιρείας. καὶ ἀφ᾽ οὗ κερχετεύσει Ó δρουγγά- 
θιος, οὔτε χοιτωνίτης ἐπ’ ἐξουσίας ἔχει ἔξω τῶν σκου- 
“ταρίων εἰσελϑεῖν, οὔτε τῶν ἐπὲ τῆς ἑταιρείας, οὔτε üÀ- 
14. ὃ om. ed. 


Imperator, si ipsi placet, alterutram cortem et dimidiam partem 
téntarum atque ministerii culinaris praecedere et ante adventum 
suum regia applicata praeparare, Et donec sese adiunxerit themati- 
bus. seu pervenerit ad legiones, observatur idem tenor et ordo 
processionis in itinere secundum formam consuetam motus, id est. 
expeditionis bellicae. 


DE CIRCITORIBUS ET CIRCITATIONIBUS, 


| ;.. Quando circitat drungarius vigiliae singulis vesperis, sumit ab 
idico fatlium seu cereum unum Centum, quos ille sub se habet, 
scholarii faciunt finam seu custodiam externam, illis, qui ad he- 
taeriam pertinent, custodiam tenentibus internam sub inspectione 
hetaeriarchae , extra quidem , at prope tamen cortem, ibi ubi an- 
nexi palis terminant funes eius. Signum drungarius ab ipso Impe- 
ratore privatim accipit, sive Salvatorem, sive Deigenitricem , sive 
archistrategum , id est archangelum Michaélem, sive alium aliquem 
SS. Martyrum, qui copiis et rebus militaribus praeesse reputantur , 
sive tandem aliud Bere Domino videatur, singulis vesperis 
aliud atque aliud. Porro constituit drungarius epistatas seu inspe- 
ctores, qui excubantibus instent improvisi, totamque per noctem 
excubias obeundo lustrent. Id ipsum quoque hetaeriarcha in hetae- 
ria sua facit Ex quo drungarius circitavit, neque coetonites am- 
plius habet facultatem extra scuta, id est extra vallum, proccden- 


Constantinus Porphyr. Vol. 1, 31 


482 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM. 


» 1 E * e ' 5" ^ 
Aoc τις μέγας ἢ μιχρὺς, ὑπερέχων ἡ ὑποβεβηχὼς, ἐὰν μὴ 
, ' , RON a , * 2, » ' , 
λαβῃ TO quor diro τοῦ βασιλέως καὶ £d εἰς τον δρουγγά- 
ριον. εἰ δὲ δοκιμάσει τις ἐξελθεῖν ἀνευ σίγνου, δεσμοῦσιν 
αὐτὸν καὶ ἀπάγουσιν εἷς τὸν δρουγγάριον, καὶ ὑπομιμνή- 
ν᾿ , c ' $-—» , c , 5 
σχεταν περὲ τουτου O βασιλευς, καὶ EL TL χελευει ἡ βασιλεία 
Β αὐτοῦ. εἰ δὲ λάβοι σίγνον παρὰ τοῦ βασιλέως, ὅπόϑεν αὖ- 
τὸν ἐχβάλλει ὃ δρουγγάριος, ἐχεῖϑεν καὶ πάλιν εἰσάγει, xal 
ἀλλαχόϑεν οὐκ ἔξεστιν αὐτὸν εἰσελϑεῖν, ἐπεὶ παρὰ τῶν πεδη- 
τούρων δεσμεῖται, καὶ τὸ πρωὶ τῷ βασιλεῖ παραδίδοται, 
- ^ - e Ld 
τοῦτο δὲ φυλάττεται μέχρι τοῦ καταστολίου. ὅτε δὲ ξνωϑῆτο 
»͵ , c U , ' x - ./, 
τοῖς ϑέμασιν ὁ βασιλεὺς, viverat προσϑήκη ἀλλὴης μιᾶς ᾧέ. 
^ - » - 
vac πλησίον τῶν ἐπὶ τῆς ἑταιρείας, ἤγουν ἔξω τῆς ἑταιρείας 
χαὶ ἔσω τῶν τοῦ δρουγγαρίου σχολαρίων. διερχομένου δὲ 
τοῦ βασιλέως ἐν τοῖς ϑέμασιν, ὑπαντᾶται nao! ἑχάστου 9έ- 
ματος, δηλονότι παρατεταγμένου ὄντος τοῦ ϑέματος. xai δὴτϑ 
τοῦ βασιλέως διερχομένου, ὡς ἀπὸ διαστήματος ἱχαγοῦ πρὸ 
τοῦ τὸν βασιλέα καταλαβεῖν, ἀποβαίνουσι τῶν ἵππων ὅ,τε 
στρατηγὸς xai ὃ πρωτογοτάριος τοῦ ϑέματος xal οἱ τουρμάρ-- 
χαι καὶ οἱ δρουγγαροκόμητες καὶ ὃ μεράρχης καὶ ὃ χόμης 
τῆς χύρτης καὶ ὃ χαρτουλάριος καὶ ὃ δομέστικος τοῦ ϑέμα-ο 
τος, χαὲ ποιοῦσι δέξιμον. xai τοῦ βασιλέως διερχομένου, 


di, neque ad hetaeriam pertinens aliquis, neque ullus alius, scnex 
iuvenisve sit, dignitate eminens aut inferior, nisi signum ab Impe-- 
ratore accipiat, et illud ad drungarium referat. Si nihilominus prae- 
sumat aliquis absque signo edito extra vallum procedere, depre- 
hensum illum in vinculis abripiunt ad drungarium, eiusque rei no- 
titia refertur ad lmperatorem, eiusque exploratur sententia, quid 
de tali actum velit, Si vero nactus ab Imperatore signum ediderit 
apud drungarium, educitur ab illo; meminisse tamen eum oportet, 
ut per eundem exitum, per quem emissus a drungario fuerit, red- 
eat. Alias enim vincitur a pedituris, et mane traditur Imperatori, 
Observatur id, donec, finita expeditione, domum remigretur Ex quo 
autem ad legiones pervenerit Imperator, additur superioribus am- 
babus fina seu custodia tertia, medium tenens locum inter he- 
taeriam et scholarios drungarii, lmperator legiones. pertransiens 
excipitur ab unaquaque legione in armis et acie stante, Scilicet 
commodo intervallo antequam Imperator prope adveniat, descen- 
dunt ex equis papers et protonotarius thematis, turmarchae, drun- 
garocomites, merarcha, comes cortis, chartularius et domesticus 
thematis; et faciunt deximum seu corpus advenientem Dominum 
excipere atque salutare paratum. Imperatore transeunte, procidunt 
omnes in terram, eius maiestatem adorantes; milites autem ma- 
nent considentes in equis. Post factam a strategis et ceteris dictis 
magistris militaribus adorationem deflectit Imperator tantillum de 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 483 


πίπτουσι πάντες οἱ προειρημένοι eni γῆς, προσχυνοῦντες τὸν 
βασιλέα: οἱ δὲ στρατιῶται πάντες ἵστανται καβάλλάριοι. xai 
μετὰ τὸ προσκυνῆσαι τοὺς στρατηγοὺς σὺν τοῖς προλεχϑεῖσιν 
ἄρχουσιν ἐχνεύει Ó βασιλεὺς ὀλίγον τῆς 0doU , λέγων πρὸς Μ5.13. ἃ 
δαύτούξ: ,,χαλῶς εὕρομεν. εἶτα ἐρωτᾷ αὐτούς: ,πῶς ἔχε- Ὁ 
τε, παιδία μου; πῶς ἔχουσιν αἱ γυναῖχες ὑμῶν, αἱ νύμφαὶ 
jov, xai τὰ παιδία; κἀκεῖνοι λέγουσιν, ὅτε,,ἐν τὴ ζωῇ τῆς 
βασιλείας σου καὶ ἡμεῖς οἱ δοῦλοί σου ὑγιαίγομεν." καὶ πά- 
Aw 6 βασιλεὺς ἀποχρίνεται" χάρις τῷ ἁγίῳ Θεῷ τῷ ἐν V» 
τογείᾳ διατηροῦντι ἡμᾶς." καὶ πάντων τῷ βασιλεῖ ἐπευχομέ- 
vov, δρίζει ὃ βασιλεὺς τὸν στρατηγὸν καὶ πάντας τοὺς προ3 
εἰρημένους ἄρχοντας καβαλλικεῦσαι χαὶ μετὰ τοῦ στρατοῦ 
αὐτῶν ἀπελθεῖν εἰς τὴν ἰδίαν καὶ ὡρισμένην αὐτοῖς τάξιν. 
εἰ δὲ μᾶλλον χελεύει ὃ βασιλεὺς ἀπυσωρευϑῆναι τά τε Tü-Ed.L.259 
τόγματα xai τὰ ϑέματα, eire ἐν τῷ ϑέματι τῶν ᾿“ρμενιαχῶν εἰς 
τὸν 4“αζιμῶνα, εἴτε ἐν τῷ ϑέματι τοῦ Χαρσιανοῦ εἰς Και- 
σάρειαν, εἴτε ἐν ἑτέρῳ ϑέματι πρὸς τὸν τόπον, ἐν ᾧ μέλλει 
φοσσατεῦσαι, ἐπιτηδείου τυγχάνοντος" καὶ ὅτε ἔλϑῃ ἐγγιστα 
πρὸς τὸ ἄπληχῖον ἀπὸ τριῶν μιλίων, προὐπαντῶσι τά vé 
ποτάγματα καὶ τὰ ϑέματα ἐπευχόμενοι τῷ βασιλεῖ, καὶ πρὸς 
ἕν ἕχαστον τάγμα xai ϑέμα λέγει ὃ βασιλεὺς, ἐχνεύων πρὸς 
αὐτὸ, οὕτως: καλῶς ὑμᾶς εὕρομεν. πῶς ἔχετε; πῶς ἔπ 


via, et ad eos converso sermone: In pulchris, ait, bonisque omni- 
bus vos agentés reperiamus velim, Dein interrogat: Quomodo va- 
letis, mei filii? quomodo valent uxores vestrae , meae nurus? quo- 
modo liberi vestri ? Respondent: /n vita maiestátis tuae et quam? 
Uiu ea bene valét, etiam hos servi tui bene valemüs, Respondet 
Imperator: Gratia sit optimo et summe venerando Deó, Qui ir 
sanitate nos conservat. Omnibus ad haec prosperae valetudinis 
continuatum usum et fausta quaevis Imperatori apprecantibus; im- 
perat stratego ceterisque omnibus antea méioratis rectoribus, ut 
rursus in equos inscendant, et cum suis quisque copiis in propriumi 
el assignatum sibi suüm locum abeant, Quodsi vero Imperator non 
tam singulares pertransire et lustraré legiones, quam potius omnes 
in eadem castra congregatas videre malit; tagmata patiter atque the- 
mata, sive iam id fieri iubeat in themate van ciclos we Da- 
simonem, sive in themate Charsiani apud Caesaream, sive in alic 
themate eo in loco, ubi fossatum agere decrevit, apto nempe et 
commodo: tunc ad eastra aáppropinquanti ad triüm inde miliarium 
distantiam obviam ipsi eunt tagmata et themata, piis eum votis et 
faustis clamoribus prosequentes. Imperator ad unumquodque tagma 
et thema deflectens nonnihil de via sic ait: Ut in pulchro statu 
vos invenerimus! Quomodo valetis ? quomodo valent nurus meae; 


94 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


Xovotr ai νύμφαι μου; αἱ γυναῖχες ὑμῶν, xai τὰ παιδία; 
πῶς ὑμῖν τὰ ἐν τῇ ὅδιῷ διηνύσϑη; ἀγωνίσασϑε, τοῦ X, 
ς ὕμ ἢ 009 διηγύσϑη; ἀγωνίσασϑε, τοῦ Χοι- 
- - , 4 ^ : 
Boro? στρατιῶται xai παιδί᾽ ἐμὰ, ἵνα ἐν καιρῷ δέοντι ἐπιδεί- 
ξησϑε τὴν γενναιότητα xl τὴν ἀνδρείαν ὑμῶν καὶ τὴν πρὸς 
^ ' : , n» » 1 | 
Θεὸν xai βασιλείαν ἡμῶν πίστιν ὀρϑὴν xai ἀγάπην, ἵνα ἡδ 
, ^ D " " 4 P. Lad 
βασιλεία ἡμῶν aZíóg τῆς ἀνδρείας καὶ γενναιότητος ὑμῶν xat 
- ' L4 ᾿ « / 
ὀρϑῆς πίστεως xai ἀγάπης εὐγοιαν ἀποδεξαμένη ἀνταμείψη- 
A 4 - * ? 
ται καὶ εὐεργετήσῃ, καὶ τιμαῖς διαφόροις τιμήσῃ, xol ἐξ a- 
, 2c ἡ - , ι (NDS 
γαξίων ἀξίους δείξη, xoi μυρία καλὰ εἰς ὑμᾶς ἐνδείξηται." 
LJ -“ 3r 
καὶ μετὰ τὸ λαλῆσαι πρὸς αὐτοὺς ταῦτα ἔρχονται δπιϑεντο 
τοῦ δρουγγαρίου χαὲ τῶν ἐπὲ τῆς ἑταιρείας, καὶ περιπατοῦσι 
E | » ea 3 
παρατεταγμένοι. καὶ ὅτε εὑρεϑῇ στένωμα ἢ ποταμὸς, εἴτε 
M - , . m 
καὶ γέφυρα, διαπερῶσε τὰ τάγματα ἔμπροσθεν" πρῶτον uiv 
Ms.i3.bat σχολαὲ, δεύτερον τὰ ἐξχούβιτα, τρίτον ὃ ἀριϑμὸς, τέταρ- 
c «€ , * € 
τὸν ὃ ἱχανάτος" ὅμοίως καὶ τὰ ϑέματα. xai χαϑὼς ὃ τύ-τϑ 
πος ἔχει, περιπατοῦσιν οἱ μάγιστροι καὶ οἵ πατρίκιοι xai οἱ 
χοιτωνῖται καὲ οἵ βασιλιχοὶ εὐνοῦχοι" ὃ δὲ βασιλεὺς εὐϑὺς 
καὲ παρ’ αὐτὰ προσχαλεῖται τοὺς μαγίστρους καὶ πατρικίους, 
. ^ ^. " E] , - 
καὶ ᾧτινι ἂν κελεύῃ, συντυγχάνει, xal tig μὲν τὴν τάξιν τῶν 
" - «ας. «ὦ » 
πατριχίων περιπατοῦσιν OL zOtvcovivat, ὄπιϑεν. δὲ ὀλίγον z6-20 
- - v 
ριπατεῖ ὃ πρωτοβεστιάριος xal ὃ ἐπὶ τῆς τραπέζης, καὶ o- 
Dev αὐτῶν ὡς λίϑου βολὴν περιπατοῦσιν οἱ εὐνοῦχοι 
καὶ πατρίκιοι καὶ πρωτοσπαϑάριοι" ἔμπροσθεν δὲ τοῦ βα- 


vestrae uxores et liberi vestri? Quomodo exantlastis itineris fata? 
Aemulamini , o milites Christi et filii mei, congruo et oportuno 
tempore vestram strenuiLatem et fortitudinem demonstrare , rectam- 
que vestram in Deum et in regiam nostram maiestatem fidem ; quo 
maiestas nostra, . quam decet erga vestram strenuitatem et fortitu- 
dinem ét rectam fidem, demonstret benevolentiam, et compenset 
studia vestra beneficiis et honoribus variis ornet, et ex indignis 
dignos [id est ex privatis publicam personam sustinentes] effi- 
ciat, aliaque innumera in vos bona et pia conferat, Post hunc 
ad.eos pronuntiatum sermonem abeunt pone drungarium et hetae- 
riam, et procedunt in armis atque acie; et ubi offendant angustam 
viam aut fluvium pontemve, praecedunt tagmata hoc ordine: primi 
eunt scholarii; eos excipiunt excubitores; pone illos arithmus; et 
quarto tandem loco hicanati veniunt, tum themata; et secundum 
tenorem cerimonialis magistri et patricii et coetonitae et regii eu- 
nuchi; misi si quos magistrorum et patriciorum et aliorum adesse 
sibi voluerit et ad colloquium protinus evocaverit Imperator. In 
ordine patriciorum, ut dictum, procedunt coetonitae; paulo post 
veniunt protovestiarius et praefectus mensae; pone eos ad lapidis 
fere iactum . procedunt eunuchi, qui simul patricii et Mufa n 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 485 


σιλέως περιπατοῦσιν οἵ πραιπόσιτοι xai τὸ κουβούκλειον, xai 
μέσον τῶν πραϊποσίτων περιπατεῖ κουβικουλάριος βαστάζων 
τὰ τίμια καὶ ζωοποιὰ ξύλα μετὰ τῆς ϑήκης ἐπὲ τοῦ τραχή- 
λου" ἔμπροσθεν δὲ τοῦ χουβουκλείου περιπατοῦσιν οἱ βα- 
δσιλιχοὶ, xai μέσον τούτων περιπατεῖ σιγνοφόρος βαστάζων 
σταυρὸν χρυσοῦν διάλιϑον. ἔμπροσθεν δὲ τῶν βασιλικῶν 
περιπατοῦσιν ἀπὸ δύο σαγιττοβόλων παρασυρτὰ βασιλικὰ 
ἱππάρια ρ΄ μετὰ σαγισμάτων ἀληϑινῶν xci βορχαδίων δεξιὰ Ἐά.1,. 280 
χαὲ εὐώνυμα. καὶ δύο χανδιδάτοι, εἴτε καὶ σπαϑάριοι,, δε-- 
τοξιὰ καὲ εὐώγυμα τοῦ βασιλέως περιπατοῦσι καβαλλάριοι ὡς 
ἀπὸ διαστήματος μετὰ σχκουταρίων, καὶ τοὺς προσερχομένους 
ἐπαίρουσι xai εἰσάγουσι πρὸς τὸν βασιλέα, xai ἐπερωτῶν- 
ται παρ᾽ αὐτοῦ, ὅ,τι ἄν δέονται, καὶ ἀναλαμβάνονται τὰ δεη-: 
τιχὰ αὐτῶν καὶ ἀποδίδουσιν. αὐτὰ εἰς τὸν ἐπὲ τῶν δεήσεων. 
τϑχαὲ ὅτε καταλάβῃ ὃ βασιλεὺς τὸ ἄπληχτον, ἔνϑα 7 βασιλικὴ 
ἵσταται κύρτη, καλεῖ τοὺς μαγίστρους, τὸν δομέστικον τῶν 
σχολῶν xai πραιποσίτους, τοὺς ἀνθυπατοπατριχίους καὶ στρα.-- 
τηγοὺς xai τοὺς ὀφφικιαλίους καὶ χλεισουράρχας, καὶ συνευ- " 
φραΐνεται àni τῆς τραπέζης. ἰστέον, ὅτε εἰς τὸ ἄπληκτον, δὲ Β 
“οχελεύει ὃ βασιλεὺς, καθὼς πολλάκις Βασίλειος ó ἀοίδιμος 
βασιλεὺς ἐποίησε, δίδωσι τῷ μὲν στρατηγῷ ἱμάτιον ἐῤῥαμ- 


sunt. Coram Imperatore praecedunt praepositi et cubiculum, mie- 
diusque inter praepositos ambulat cubicularius gestans in cervice 
sanctam et vivificam crucem in sua capsula. Coram cubiculo prae- 
cedunt basilici, et in eorum medio signifer gestans auream crucem 
gemmis ornatam. . Coram basilicis ad duos sagittae iactus praece- 
dunt ductiles equi regii centum in stragulis purpureis et borcadiis 
duabus seriebus, ad dextram una et ad sinistram altera, Ad 
utrumque Imperatoris latus modica distantia procedunt residen- 
tes in equis duo candidati vel. et spatharii, scutis armati, quo- 
rum est eos, qui cum libellis supplicibus ad Dominum accurrunt, 
secum sumere et ad Imperatorem introducere , qui eos de necessita- 
te et pelitione sua interrogat, porro acceptare ipsorum libellos sup- 
plices, et magistro libellorum supplicum asservandos tradere. Haec 
in via inter castra et illum locum, quo legiones Imperatori primum 
occurrunt, Ut tandem in castra perventum est, ubi regia cortes 
stat, advocat Imperator magistros, domesticum scholarum, praepo- 
sitos, proconsules patricios et strategos, officiales, cleisurarchas, et 
cum ipsis hilariter epulatur. Interdum, si plaeet Imperatori , (sic 
certe persaepe fecit Basilius, celeberrimus Imperator,;) dilargitur in 
castris vestimenta inter proceres: stratego vestimentum consutum 
triblattea praetexta munitum ; turmarchis singulis singula vestimenta: 
cousuta eum praetextis diblatteis et figuris bdelliorum seu parva-' 


486 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


Msij.au£vov μετὰ τριβλατίων, τοῖς τουρμάρχαις ἀνὰ ἱματίου ἐῤ- 

» ῥαμμένου μετὰ διβλατίων βδελλίων, τῷ μεράρχῃ, τῷ κόμητε 
τῆς κύρτης, τῷ χαῤτουλαρίρ καὶ τῷ δομεστίκῳ τοῦ ϑέματος 
δίδωσιν ἀνὰ ἱματίου ἑγὸς ἐῤδαμμένου λιτοῦ" ἰχαὲ ταῦτα μὲν 
ἐν τοῖς μεγάλοις xai “Ῥωμαϊκοῖς ϑέμασι τελεῖται. τῶν δὲδ 
“Αρμενιακῶν ϑεμάτων τοῖς στρατηγοῖς καὶ χλεισουράρχαις 

Οδίδωσιν, εἰ κελεύει, ἀνὰ ἱματίου ἐῤδαμμένου μετὰ διβλατί- 
ov , ἀετῶν ἢ xai βασιλικίου, τοῖς δὲ μεγάλοις τούτων τουρ-- 
μάρχαις λιτὰ ἐπιδίδωσιν ἱμάτια, τῷ δὲ μεράρχῃ xoi τοῖς 
λοιποῖς d»& ἱματίου ἐῤῥαμμένου λιτοῦ δεκαλίου ἐπιδίδωσιντο 
ἐκ τῶν ἀπὸ τοῦ φόρου ἀγοραζομένων. ἱστέον, ὅτι, ὅτε. ἀπο-- 
κιγήσει ὃ βασιλεὺς εἰς τὰς ἐρήμους πρὸς τὴν Συρίαν. κατα- 
λιμπάγξι τοῦλδον καὶ τὴν μίαν κόρτην καὶ τὰς περισσὰς τέν-- 
τας καὶ τὰ συστελτὰ τραπέζια, καὶ ἀλλη ὅαη ἂν ἦ ἀπο- 
σχευὴ, καὶ τὰ πτωχὰ ἄλογα καὶ τὰ χωλὰ, καὶ παραλαμβάνειτϑβ 
αὐτὰ ὃ πρωτογοτάριος τοῦ ϑέματος, ὅϑεν ἀποβάλῃ ὃ βασι- 
λεὺς πρὸς τὴν Συρίαν μετὰ καὶ ἀρχόντων τῶν στάβλων τῶν 

D MoAay/vov , καὶ ἐκ τῶν σελλαρίων σταβλοκομήτων μετοὶ τῶν. 
συντρόφων, xa) εἰς οἷον ἂν ϑέμα μέλλῃ Ó βασιλεὺς ἐξελϑεῖν 
ἀπὸ Συρίας, ἀντιπαραδίδωσι ταῦτα ὃ πρωτονοτάριος τῷ πρω-56 
τονοταρίῳ τοῦ ϑέματος ἐκείγου, xai σωμασκεῖ τὰ ἄλογα τὰ 


rum muscarum intextis; merarchae, comiti cortis, chartulario, do- 
mestico tliematis, singulis singula vestimenta consuta , sed abaque 
pràetextis seu pura. lta quidem fit cum magnis et Romanis thema- 
tibus seu legionibus. Armeniacorum vero thematum strategis et clei- 
surarchis largitur Imperator, quoties nempe ipsi consultum videatur, 
singulis singula vestimenta consuta cum diblattiis, quibus aut aqui- 
lae aut basilicum aliquod adhaereant; magnis eorum thematum tur- 
iharchis vestimenta non praetextata ; merarchae et reliquis singulis 
singüla vestimenta consuta non  praetextata, decalia, ex iis, quae 
in foro emta fuerint. Quando iam in deserta [hoc est, hosticum 
et nostris haud habitabilem agrum] versus Syriam movet Imperator, . 
relinquit tuldum seu impedimenta et alterutram cortem et super- 
flua tentoria et mensas complicatiles et reliquam omnem non 
necessariam supellectilem , et paupertina, íd est macra et invalida, 
et clauda iumenta; quae in fidem curamque suam recipit pro- 
tonotarius illius thematis vel provinciae, e qua Imperator in ho- 
sticum , Syriam puta, descendit, uti etiam rectores stabulorum Ma- 
laginensium et stablocomites  sellariorum et contubernales, Haec 
vicissim ille protonotarius reddit illius thematis seu provinciae pro- 
tonotario, in quam reílexurus est Imperator in abitu suo e Syria, 
Hic posterior protonotarius interea exercet bestias variis exercitiis 
€o, ut rediens ab expeditione Syriaca Imperator eas invemiat re- 
€reatas diuturna quiete et in stabulis bene habitas; adeoque quid- 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMOX. 487 


βασιλικὰ, ἵνα, ὅταν ἐξέλθῃ ὃ βασιλεὺς ἀπὸ Συρίας, εὑρήσει 
? ^5 E 
αὐτὰ ὠναπεπαυμένα καὶ ἐσταβλισμένα, xai ἔχει πᾶσαν χρεί- 
^ * t x 
a» βασιλικὴν ἑτοίμην. xai πάντες οἱ ἄρχοντες οἱ λοιποὶ οὗ 
παραχάτω ποιοῦσιν ἀποβολὴν καὶ συναχολουϑοῦσι τῷ τοὐλ- 
ὅδῳ τῷ βασιλικῷ" 0 δὲ μιγσουράτωρ ἔχεε πιλωτὰ κεντουχλέϊ- 
va ἐνδεδυμένα λινοβένετα, χαϑὼς προείρηται, καὶ γίγεταε 7j Ed.L. 28« 
βασιλικὴ τράπεζα χαμόκχουμβα. τὰ δὲ πρόφαγα ποιοῦσιν οὗ 
* , » ε«ε , t ^ - , ? LJ 
βασελίκοὶ μάγειροι τῇ εὐπεῤᾷ. οἱ δὲ eyoeqworte ὀπτιμῶξοι 
σύρουσι τὰ σαγμάρια τὰ βασιλιχα, καὶ οἱ κα ἀχολουϑοῦσιν 
τοεὶς διόρϑωσιν τῶν σαγμαρίων. ὅμοίως xai οἱ μάγειροι xai Ms. 14. b 
[3 , - , . ὃ e m » , 3 
οἱ σύντροφοι τῶν lMaAay(vov, xai Ort εὕρωσι ξύλα ἡ δέν- 
ὅρα εἰς ἐρήμους τόπους κείμενα, κόπτουσιν oi σύντροφοι καὶ 
οἱ μάγειροι, xal ἐπαίρουσε πρὸς ἕν ξύλον, καὲ ἀποχομίζουσε 
πρὸς τὸ βασιλιχὸν μαγειρεῖον. εἰς δὲ τὴν ἀποκένησιν τοῦ 
χὐτούλδου ὀφείλει ὃ τῆς τραπέζης φορτῶσαι τὰ z βασιλικα 
σαγμάρια πᾶσαν χρείαν βασιλικὴν, καὶ ὀφείλει λαβεῖν ἐκ τοῦ B 
πρωτονοταρίου εἰς χρείαν τῆς βασιλικῆς τραπέζης καὲ εἰς 
τοὺς μαϊουμάδας πρόβατα ὕπαρνα Q, χριάρια φ΄, ἀγελάδια Y, 
μή , ΄ , e ».» ε 1 35€ 
09»L9ag 0, χηνάρια ρ΄. Or6 δέ ἐστιν ὃ βασιλεὺς εἰς Poua- 
ονίαν, λαμβάγουσιν μαϊουμάδα ἐκ τῶν ξεναλίων οἱ βασιλεκοὲ 
ἄγουροι xai οἱ ἐπὲ τῆς ἑταιρείας καὶ oi κορτινάριοι xai 
4 € ', - ? 9- * x , ^ , 
οἱ ἑβδομάριοι τοῦ εἰδικοῦ καὶ οἱ σύντροφοι τῶν σελλαρίων, 


φᾷ eorum ipsi opus fuerit, in promtu et comparatum habeat, 
nés inferiores rectores, seposita non necessaria supellectile, as- 
sectantur tuldum regium. ^ Mensurator habet secum  coactilia 
centoniformia ét indaüta linteis venetis indumentis, quemadmo- 
dum in superioribus dictum est; et fit imperialis mensa chamo- 
cumba seu humilis, in ipso solo expansa super tapetibus. Quo- 
tidie vesperae comparamt coqui regii, quae altero die debent in ien- 
taculo apponi. Octoginta optimates trahunt sagmaria regia, et vi- 
ginti alii subsequuntur reponendarum  sarcinárum sublabentiura 
causa; idem quoque cum suis bestiis faciunt coqui et contubernales 
e Malaginis, Et quando inveniunt trabes aut arbores in locis de- 
sertis [id est in hostili sólo] iacentes, concidunt eas contubernmales. 
€t coqui in truncos, et sumunt singuli truncos singulos, deferunt- 
que ad regiam éulinam. Sub instantem promotionem et abitum 
tuldi seu impédimentorum debet praefectus mensae onerare octo- 
ginta régia sagmaria omnibus regiis necessitatibus, δὲ sumere a 
protonotario ἀξ usum regiae mensae et ad maiumadas seu récrea— 
tiones commilitonum oves, quibus agnuelli sunt, centum, arietulos 
5oo, vaccas 5o, gallinas 200, anseres 100. Quamdiu Imperator. 
est in Romania, accipiunt maiumadas e donis lmperatori oblatis. 
regii aguri seu ephebi et homines hetaeriae; et  cortiuarii [seu 
ili, quorum est cortin imperialem de uno, loco im alterum. trans- 


498  . APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM , 


, a Fr M] 3 , * ! 
ὁμοίως xa oi μάγειφοι. καὶ. ὅτε : ἀποβάλῃ ó βασιλεὺς εἰς 
τὰς ἐρήμους, λαμβάνουσιν x«' εχαάστὴην κυριακὴν μαϊουμᾶν 
καὶ ἀνὰ μιλιαρησίου. λαμβάνουσι δὲ x«i οἱ τῆς φίνας τῶν 
σχολαρίων τῆς ἔσω καὶ τῆς ἔξω καὶ αὐτοὶ Óuoíog ἀνὰ μι- 

΄ * » , 1 

Ολιαρησίου" ἐπειδὴ, ἀφ᾽ ov ἀποχιγήσει πρὸς Συρίαν ὃ fa-5 

- - * em 

σιλεὺς, δύο φῖναι κυχλοῦσιν τὴν βασιλικὴν κόρτην. καὶ ὅσοι 

ἄρχοντες παραμένουσιν τῷ βασιλεῖ, λαμβάνουσιν, εἰ κελεύει 

πολλάκις ὃ βασιλεὺς τούτους εὐεργετεῖν, διὰ μιλιαρησίων, εἶ 

Ψ -Ὁ , 

μέν εἶσιν ἄρχοντες μεγάλοι τῶν ταγμάτων, εἶτε καὶ ϑεμάτων, 
ὀφείλουσι λαμβάνειν ἀνὰ μιλιαρησίων δύο ἢ τριῶν, εἴτε καῖτο 

4 - - x f M 

δ΄, πρὸς τὴν ποιότητα τοῦ προσώπου" εἰς δὲ τὴν ἀποβολὴν 

- , e , S ^ » 

τοῦ τούλδου, ὅσοι καβαλλικεύουσι βασιλικὰ ἄλογα xat &yov- 

, ᾿ H D 4“ ' 43 x3 

σι σαγμάρια βασιλικὰ, καὶ αὐτὰ τὰ ἄλογα τὰ βασιλικὰ ὁ- 

' ' ας: } ' 3 ' ἊΨ 

Ὁ φείλουσι λαμβάνειν κριϑάριον ἀνὰ μοδίων δ΄ εἰς ταγὴν av- 

»" e$ y EU 5. , ' ' e 
τῶν" ὅμοίως καὶ ὅσα tici σελλάρια γυμνὰ, βαστάζουσιν 9-15 

. ποχάτω τῶν σαγισμάτων ἀγὰ μοδίων y. καὶ ὅσα παρίππια 

ἔχει 0 χύμης τοῦ στάβλου βασιλικὰ καὶ σαγμάρια, φορτοῖ 

αὐτὰ ἀνὰ δέχα μοδίων xgi9Zc* ὃ δὲ ἐπὲ τῆς τραπέζης ὀφεί- 

λει ἔχειν ἐξχουσσάτους ἐκ τοῦ ϑέματος τοῦ ὀψικίου ἐκ τοῦ 
χωρίου τοῦ Τέμβρη. μετὰ καὶ δικτύων, ἵνα κρατῶσιν ὄψά-,ο 


ferre, erigere et destruere,] item hebdomarii idici, contubernales 
sellariorum et coqui Quando in deserta penetraverit, accipiunt 
quavis die dominica maiumam, et singuli singula miliaresia, Qui 
ad finam seu custodiam castrensem utramque pertinent, interiorem 
puta et exteriorem, scholarii, (nam ex quo Imperator in Syriam mo- 
vet, ambit cortem regiam non iam simplex, ut alias, sed gemina 
scholariorum vigilia, ) hi ergo scholarii accipiunt pariter singuli 
singula miliaresia. Etiam archontes seu duces militares, quotquot 
circa Imperatorem versantur, accipiunt persaepe largitiones in mi- 
liaresiis, si libuerit Imperatori beneficium illis et gratificationem 
praestare, Maiorum quidem ordinum rectores, sive ad. tagmata, 
sive ad themata pertineant, debent eo casu, si nempe nummarium 
est beneficium, accipere viritim miliaresia bina, aut terna, imo et 
quaterna, habita nempe ratione eorum, quibus dantur, Neque 
ipsi tantum eo beneficio fruuntur, sed etiam quo tempore gravis 
supellex in hosticum immittitur, quotquot magistrorum militarium 
regiis vehuntur equis et regiis utuntur sagmariis, horum illa ipsa 
quoque regia animalia debent tunc accipere hordei modios quater- 
nos in pensum diarium. Quotquot sunt sellaria nuda seu equi 
equitationi quidem destinati, tunc tamen ephippio nom instructi . 
neque insessui parati, hi sub stragulis eo tempore debent octonos 
modios hordei portare; quotquot autem comes stabuli sub se ha- 
bet. regia parhippia et sagmaria, illa onerat denis modiis hordei. 
Praefectus mensae debet habere excusatos e themate opsicii et qui- 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMOM. 480 


pia εἷς τοὺς ποταμοὺς τῆς ἐρήμου. ὅτε δέ ἐστιν ὃ βασιλεὺς Ms.15.a 
εἰς ῬΡωμανίαν, χαϑ᾽ ἕν ἕχαστον ϑέμα ὑπηρετοῦσιν οἱ πρω- 
τογοτάριοι, ὁμοίως καὶ οἱ κόμητες τῆς κόρτης, καὶ παρέχου-Ἐὰ.1.. 282 
σιν ἀγγαρίδια τῷ δρουγγαρίῳ τῆς βίγλης εἰς τὰς βασιλικὰς 
δδουλείας. ὅτε δὲ ὑπάρχει ὃ δρουγγάριος εἰς βασιλικὴν δου- 
λείαν, ἐχπροσωπεῖ αὐτὸν Ó ἱχανάτος. ὅτε δὲ ἀποβάλῃ 0 βα- 
σιλεὺς εἰς τὰς ἐρήμους, οὔτε ἡ κόρτη προλαμβώνει, οὔτε τὰ 
βασιλικὰ πράγματα, οὔτε ἄλλου τινὸς οἱονδήποτε πρᾶγμα, 
πλὴν οὗς ἔχει δρέσειν. ὃ δρουγγάριος τῆς βίγλης ἀπὸ προσ- 
χοτάξεως τοῦ βασιλέως éx τῶν ϑεμάτων, προφυλάττουσι xai 
περιπατοῦσιν ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως ὡς ἀπὸ μιλίων δύο . .: 
ἀκρίται φ΄, ἄνδρες ἐξωπλισμένοι, καὶ ἕτερον ϑέμα,, οἷον “δρέ- 
σει, ἵνα ὦσι πλαγιοφύλαχες ὡς ἀπὸ διαστήματος τοῦ βασι-Β 
λέως μιλίων δύο, καὶ ἕτερα δύο ϑέματα, οἷα δοίσει ὃ δρουγ- 
τὔγάριος τῆς βίγλης ἐκ προστάξεως τοῦ βασιλέως, ἵνα ὦσιν ó- 
πισϑοφύλαχες. xai ὑπαλλάσσει τοὺς ἀμφοτέρους ἑκάστῃ 7j- 
μέρᾳ. xal παραλαμβάνει ὃ δρουγγάριος τοὺς χόμητας τῆς 
κόρτης τῶν ϑεμάτων, xai ἔχει αὐτοὺς εἰς παραμονὴν τοῦ 
βασιλέως εἰς τὸ ϑεῖναι τὴν κόύρτην xai εἰς τὸ ῥίψαι μετὰ 
2070» χορτιγαρίων.. διὰ τοῦτο γὰρ xal καλοῦνται κόμητες τῆς 
᾿χόρτης. καὶ ὅτε ϑέλει χερκετεῦσαι 0 δρουγγάριος τὰ ϑέματα, 


dem e praedio Tembrium dicto, retibus instructos, ut pisces e flu- 
viis deserti capiant, Quamdiu Imperator in Romania est, debent 
in unoquoque themate seu districtu, qui cuiusque sunt, protonotarii 
servire et necessaria subministrare. , Pariter quoque comites cortis 
praestant angaridia seu iumenta coacticia cursus publici pro casu : 
necessitatis urgentis drungario vigiliae, quando is regium aliquod 
mandatum expeditum it. Ob quod perficiendum dunr is a castris 
abest, sustinet eius vices atque personam hicanatus seu praefectus 
hicanatorum. Quando autem in deserta se proiecerit suaque castra 
Imperator, tunc neque cortis praecedit itinere diurno, neque res 
et supellex regia alteriusve alicuius; sed illi quingenti delecti viri , 
quos drungarius vigiliae ex auctoritate regia designaverit et e legio- 
nibus evocaverit, armati excubant pro castris , et antevertunt ca ad 
duorum miliarium distantiam. Alia legio, qualemcunque tandem 
deputaverit drungarius, expeditur, ut ab utroque latere ad du- 
orum miliarium ab Imperatore distantiam excubet; aliae tandem 
duae legiones a drungario ex Imperatoris mandato ablegantur pone 
castra, ut, quae a tergo sunt, custodiant. Omnes illae excubiae 
anticae, laterales et posticae, quotidie permutant vices. Assumit 
quoque drungarius e thematibus comites cortis sic dictos, ut proxi- 
me circa Imperaiorem versentur, et depangendae pariter atque re- 
vellendae corti, quod cortinariorum opus est, adsint: unde etiam 
nomen comitum cortis adepti sunt. Hos ipsos comites cortis thema- 


490 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


» ' ' L7 9 Σ SENE 3: , 
ἤγουν χατὰ νύχτα, ἔχει μεϑ᾽ ξαυτοῦ τοὺς αὐτοὺς χόμητας 
- , Ld , 
τῆς κόρτης τῶν ϑεμάτων xat μανδάτορας καὶ δύο φατλία 
EJ ^ bd LÀ ς 
ἀπὸ τοῦ βασιλιχοῦ βεστιαρίου, καὲ περιγυρεύει τὰ ϑέματα, 
' 9. - M ὃ , ^ ^ , Ὧν e 
χαὶ θεωρεῖ τὰς πεδητουρας xat τὰ ἐξωβίγλια, καὶ ἂν εὕρῃ 
| ^ - , , € , - 
τινὰς τῶν ἀρχόντων ἀμελοῦντας éx τῶν μενόντων tig τὴν πε-ἢ 
, ^ 
δητούραν καὶ tig τὰ ἐξωβίγλια, καὶ ἀπὸ μὲν τουρμαρχῶν 
καὶ κατωτέρω τύπτει αὐτοὺς ἰσχυρῶς, καὶ καϑὼς εὕρῃ, ἀ- 
γαγγέλλει τῷ βασιλεῖ. ὃ δὲ πρωτοστράτωρ τοῦ βασιλέως μετὰ 
, - - - - 
καὶ στρατόρων τριῶν βασιλικῶν ἅμα τῷ κόμητι τοῦ στά- 
βλου xai τρισὶν ἱππαρίοις ἐστρωμένοις ποιοῦσι παραμόνιματῳ 
» - - T - 
Ms.15.boztodev τοῦ βασιλικοῦ πύργου, ἕως ov ἐχβῇ ὃ βασιλεὺς ἀπὸ 
᾿ * c , Li | , 
D Συρίας, τὰ δὲ ἱππάρια τὰ σεσαγισμένα καὶ παρασυρόμενα 
Δ bd » Ύ , € 2 * c 
OUXÉTL περιπατοῦσιν ξμπροσϑεν, αλλ᾽ ὅπου ἐστὶν ἡ mQopt0- 
σέλλα 7 βασιλικὴ, ἐκεῖ βόσκονται μετὰ τῶν λοιπῶν, xai ἐπι-" 
τηρεῖ αὐτὰ 0 βασιλικὸς σταβλοχόμης, ποιῶν τὴν πρόνοιανιτϑ 
- u , - - — 
αὐτῶν. ὅτε δὲ ἀπόληται ἐκ τοῦ λαοῦ οἱονδήποτε πρᾶγμα, 
x € * - -. 
ὃ εὑρηκὼς φέρει αὐτὸ, καὶ δίδωσι τῷ δρουγγαρίῳ τῆς pr- 
: 
γλης, καὶ 0 ἀπολέσας ἔρχεται πρὸς τὸν δρουγγάριον, xai Aau- 
βάνει τὸ ἴδιον εὐχερῶς. εἰ δὲ ὃ εὑρηκὼς τὸ πρᾶγμα ἀπο- 
EX] Y 34—3-— , ε - c 
XQvWtL αὐτὸ καὶ ἐπ᾽ ἐσχύτων εὑρεθῇ, ὡς κλέπτης xara0i-30 
- v ! : 
E4.L.983 κάζεται. ἰστέον, ὅτι, τοῦ βασιλέως ἐν Συρίᾳ ὄντος, λαμβά- 
γουσιν οἱ μάγιστροι καὶ οἱ πατρίκιοι καὶ οἱ πρωτοσπαϑάριοι 
^ - 5» , €- 
ὀφφικιάλιοι uajovu&y* οἱ μὲν μάγιστροι ἀνὰ δύο σφαχτῶν, 


tum habet drungarius secum , quando de nocte circitare vult, item 
mandatores et duo fatlia seu céréos e regio vestiario depromtos , 
quibuscum circitat themata seu legiones, ἐξ lustrat pedaturas seu 
stationes, et cexobiglia seu extimas vigilias. Quo tempore si quos 
rectores militares inveniat incuriose suum officium facientes aut pror- 
sus deficientes, eorum qui adesse pédaturis et extimis vigiliis debe- 
bant, eos ipse partim vehementer verberat, turmarcham nempe et 
quidquid eo deinceps inferioris ordinis fuerit, partim ad lmpera- 
torem refert, prout rei conditionem deprehenderit. Protostrator re- 
gius cum tribüs regiis stratoribus et comite stabuli et tribus equis 
sellatis stratisque excabant pone regium burgum, donec Imperator 
eSyria redierit. Equi strati, qui antea coram Domino praeduci so- 
lebant, non amplius praecedunt, sed ubiubi fuerit regia promosella, 
ibi pascuntur una cum ceteris equis sub observatione comitis sta- 
buli. Si quid in populo seu inter milites amissum desideretur, id 
quisquis invenerit defert ad drungarium vigiliae, eique exhibet; a 
quo rursus eius verus possessor, qui amiserat, facile recuperat. Si au- 
tem quam quis invenerit rem celet, at deinceps tamen amissa res 
penes eum nihilominus in fine reperiatur, is velut fur poenas dat. 
lhnperatore in Syria haerente, accipiunt quavis die dominica magistxi, 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 40:1 


oi δὲ πατρίκιοι ἀνὰ σφαχτοῦ ἑνὸς, οἱ δὲ πρωτοσπαϑάριοι 
ὀφφικιάλιοι σὺν δύο τὸ σφακτὸν ἑχάστῃ κυριαχῇ, τὸ δὸ 
χῦμα τοῦ λαοῦ, ἤγουν οἱ βασιλιχοὶ ἄγουροι καὶ oi iui τῆς 
ἑταιρείας καὶ οἱ λοιποὲ σὺν δέκα τὸ σφαχτόν" οἱ δὲ ἐϑνι- 
δχοὶ σὺν X τὸ ἀγελάδιον τὸ α΄. ὅτε δέ ἐστιν εἰς “Ῥωμανίαν 
ὃ βασιλεὺς, λαμβάνουσιν μαϊουμᾶν οἱ προειρημένοι ἐχ τῶν Ee- 
γαλίων, εἰ δὲ ξενάλια ovx εἰσι, χορηγοῦσιν οἱ πρωτονοτάριοι- 
0 δὲ ἐπὲ τῆς τραπέζης xai ὃ δομέστικος τῆς ὑπουργίας ὀφεί- 
λουσι βαστάζειν ὑπηρεσίαν βασιλικὴν τραπεζίου, δηλονότι Β 
Ἰτοτοῦ βασιλέως ἐν Συρίᾳ ὄντος, εἰς ἀσκοὺς οἶνον Νικαινὸν πα- 
λαιὸν μέτρα ρ΄, xai ἔλαιον Νικαιγὸν μέτρα λ΄, xai ὃ τοῦ βα- 
σιλέως οἰνοχόος οἶνον δεσποτιχὸν τὸν ἀρκοῦντα" τὰ. δὲ λοι-- 
πὰ πάντα ὀφείλουσιν ἀναλαμβάνεσθαι ἀπὸ τῆς χορηγίας τῶν 
πρωτονοταρίων, ἤγουν dnó “Ῥωμανίας. ὅτι τὰ ἱππάρια τὰ 
χτδέστρωμένα, ὅτε εἰσὶν ἐν Συρίᾳ, περιπατοῦσιν ἔμπροσϑεν, ue- 
τὰ τῶν βασιλιχῶν σελλαρίων, καὶ βόσκονται ἔσωθεν τῆς φί- 
vac. ἔτι xai ταῦτα πρὸς τοῖς εἰρημένοις, υἱὲ πολυέραστε, Ms.16.a 
χαλὸν εἰς γνῶσιν ἀνήκειν τὴν σήν. T γὰρ τῆς πλείονος γνώ-Ε 
σεως πεῖρα, εἰωθυῖα τεχνοῦν τὴν διάνοιαν τῶν ἐχόντων di 
δοσπουδῆς τῶ» προσηκόντων μηδὲν ἀγνοεῖν, ὕστερον αὐτοὺς 
πρὸς τοὺς ἀγῶνας εὐτολμοτέρους ἐργάζεται πολλῷ" καὶ doqa- 


patricii, protospatharii officiales maiumam. Nempe magistri quidem 
accipiunt singuli binas capellas, patricii singuli singulas, protospa- 
tharii officiales bini quique singulas, Faex autem populi seu famu- 
litii regii, aguri puta et ad hetaeriam pertinentes atque reliqui per 
singulas decurias accipiunt singulas capellas. Exteri seu quotquot 
alienigenae in castris militant accipiunt per ternas quasque decurias 
siugulas váccas. Quamdiu autem in Romania adhuc versatur Impera- 
tor, accipiunt praedicti maiumam e muneri datis; quae si nulla ad- 
sint, debent protonotarii dicta pecora praestare, Praefectus mensae 
et domesticus hypurgiae seu ministerii culinaris debent in ministerio 
mensae regiae, quamdiu Imperator in Syria agit, secum ferre vini 
antiqui Nicaeni mensuras centum in αἰτίας, et olei Nicaeni men- 
suras triginta. Pincerna regius quoque vini dominici sufficientem fert 
copiam. Cetera, quibus opus est, omnia peti debent ex €o apparatu, 
quem protonotatii sufficere tenentar; e Romanià nempe. Equi strati 
illi centum et quatuor], quamdiu castra haerent in Syria, praece- 
unt una cum sellariis regiis, et pascuntur intra finas seu vigilias 
castrenses. Cum hactenus dictis etiam lhiàéc protinus dicenda digna 
sunt, quae tuam ád cognitionem veniant, fili dilectissime. Experien- 
tia enim humanorum casuum ampliore coghifione, qualis per doctri- 
nam acquiritur , instructa , quum soleat habilem agendorum reperto- 
rem promtumque et dextrum efficere intellectum eorum, quibus re- 
rum necessariarum atque se decentium nihil ignorare carae cordique 


Á9à - APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM . 


Aegrégovc. ἐπεὶ οὖν τὴν πρὸ ἡμῶν σοι προεχτεϑεῖσαν βασν»- 
λιχῶν ταξειδίων ἔχϑεσιν, πατρὲ xarà πάντα πειϑόμενος, &vé- 
γνως καλῶς, προσῆχον ἄρα σοι καὶ τὰ πρὸ τῶν ταξειδίων γι- 
γόμενα διελϑεῖν v6 καὶ ἐχμαϑεῖν, ὅπως διὰ φανῶν τιγων xai 
λαμπάδων τῶν ἐκ διαδοχῆς πρὲν ἀνημμένων ὃ βασιλεὺς &»5 
D;u& ὥρᾳ τὴν τῶν ἐχϑρῶν εὐθὺς κατεμάνθανεν ἔφοδυν. ἀλλ᾽ 
ἐκ τῶν προκειμένων σοι κεφαλαίων ταῦτα τραγώτερον δηλω- 
ϑήσεται. ἰστέον, ὅτι, τὸ παλαιὸν ὠπὸ Ταρσοῦ Σαρακηνῶν κα- 
τὰ “Ῥωμαίων ἐξερχομένων. εὐθέως τὸ κάστρον τὸ λεγόμενον 
«οῦλον ἐν περιόπτῳ προσχείμενον ἐξῆπτε φανὸν, ὃν éx δια-τὸ 
δοχῆς ὃ καλούμενος ᾿Αργέας βουνὸς διεδέχεεο,, καὶ ἧπτε δὲ 
Ed.L.384z«4 αὐτός. καὶ tij? οὕτως ἀπὸ τῶν éxtios ὃ βουνὸς ὃ Σά- 
μὸς ἀγῆπτε. x&i μετὰ τοῦτο ἐδέχετο τὸ κάστρον τὸ Jdiyiov, 
καὶ ἧπτε καὶ αὐτό. καὶ ἀπ᾿ αὐτὸ ἐδέχετο ὃ βουνὸς ὃ Ὄλυμ- 
z06, καὶ ἧπτεν ἐν κορυφῇ. καὶ uer ἐκεῖνον ἐδέχετο Ó βου-τῦ 
»óg ὃ Κύριζος, καὶ ἧπτε καὶ αὐτός. καὶ εἶϑ᾽ οὕτως ἐδέχετο. 
ὃ βουνὸς ὃ ἸΠούκιλος ἐπάνω τῶν Πυλῶν, καὶ ἧπτε καὶ αὐὖ- 
τὸς. χαὶ μετὰ τοῦτον ἐδέχετο ὃ τοῦ ἁγίου «Αὐξεντίου βουνὸς 
ὃ σχοπὸς προσαγορευόμενος, καὶ ἧπτε καὶ αὐτός. xai μετ᾽ 
αὐτὸν ἐδέχετο Ó ἐν τῷ παλατίῳ τοῦ Φάρον ἡλιακὸς, καὶ $-20 
πτε χαὶ αὐτός, διαιτάριοι γὰρ ἐκεῖσε βίγλας dei καὶ πάντοτε 
κρατοῦντες πρὸς τὸ μὴ λαϑεῖν αὐτοὺς, ἀκριβῶς ἀπεσχύπουν 
Βπρὸς τὸν βουνὸν τοῦ ἁγίου «ὐξεγτίου. ἰστέον, ὅτι, τῶν 


est, facit, ut, qui ea pollent et praemuniti sunt, ad discrimina 
deinceps multo, quam matura sua facturi essent, audaciores simul 
atque tutiores et a lapsibus securiores accedant. Quandoquidem ergo 
praescriptam tibi a nobis expositionem regiarum expeditionum mili- 
tarium bene solliciteque legisti, filius patri rebus in omnibus obse- 
quens: oportunum nunc est decetque me docere, et te audire ea, 
quac ante expeditiones fieri quondam solebant, scilicet quomodo per, 
phanos seu laternas, et per lampades aut faculas seriatim dispositas, 
singulis earum ardendi vices a proxima acceptas proximae reddenti- 
bus, brevissimo temporis ambitu Imperator de hostium invasione 
modo facta cognoverit. Argumentum hoc clarius ex infra scriptis ca-. 
pitibus seu momentis licebit tibi perspicere. Saracenis itaque Tarsen-. 
sibus olim. adversus Romanos egredientibus, protinus laternam ac- 
cendebat castrum. Lulum. dictum, in edito et conspicuo loco situm, 
lmmediate accipiebat ab eo accendendae laternae vices collis Argeae, 
dictus, Ab eo collis Isamus dictus. Ab eo castrum Aegilum. Ab eo. 
collis Olympus, qui e summo suo culmine accensam protendebat, 
laternam, ΑΡ co collis Cyrizus. Ab eo collis Mucilus , qui est supra. 
Pylas. Ab co collis sancti Auxentii, qui scopus seu meta observationis. 
appellatur. Ab eo tandem heliacus seu praefectus heliaci in palatio Phari- 


CONSTANTINI PORPH. ΡῈ CERIMON. 493 


φανῶν rovro» πάντων ἁψάντων, εὐθὺς oi χαρτουλάριοι τῶν 
ἔξω στάβλων καὶ σαφραμεντάριοι ἐκαλίγουν τὰ βασιλικὰ ἀ- 
λογα, καὶ τὰ βασιλικὰ σαγμάρια εὐτρεπίσαντες εὐϑὺς ἐχί- Με. 16. b 
γουν, καὶ κατήρχοντο εἰς τὴν τοῦ βασιλέως ἀπάντησιν ἐν Τ|ύ- 
δλαις-. ὃ δὲ βασιλεὺς ἐξήρχετο μέχρι τῶν Πυλῶν, τὰ δὲ βα- 
σιλικὰ σελλάρια xci οἱ ἄρχοντες xai oL. λοιποὶ οἱ ἀπὸ τῆς 
πόλεως ἐξερχόμενοι τῆς ξὴρᾶς, προελάμβανον τὸν βασιλέα 
εἰς Πύλας, καὶ ὅτε τὸ τῶν Σαρακηνῶν φοσσάτον ὠφϑη τισὲ 
πρὸς τὰ τῆς Pouavíag συστάμενα, ἦν ὃ βασιλεὺς εὐϑὺς εἰςς 
τοἀπάντησιν αὐτοῦ. ἰστέον, ὅτε οἱ προῤδηϑέντες φαγοὲ διεχράτουν 
μέχρι τῶν ἡμερῶν ΠΠιχαὴλ βασιλέως τοῦ ἐκ Θεοφίλου. ὅν» 
τος δὲ αὐτοῦ ποτε ἐν τῷ τοῦ ἁγίου Πάμαντος προκένσῳ xai 
μέλλοντος ποιῆσαι ἱπποδρόμιον, ἐν ᾧ καὶ ἀντὲ βασιλέως 5- 
víoyog ἐγνωρίζετο: (χαὲὶ γὰρ ἐν ταῖς ἱππηλασίαις ἀντὲ ἡνιό- 
15yov ἱππηλάτει") συνέβη τοὺς συγήϑεις ἅψαι φανοὺς, xai 
εἶπε τοῦτο διαλογισάμεγος, Ort ,,εἰ κατάδηλος γένηται ἡ ἔξο-- 
δὸς τῶν Σαρακηνῶν, λυπηθήσονται οἱ πολῖται, καὶ οὐ μὴ ἐξ- 
ἔλθωσιν εἰς τὸ ἱπποδρόμιον πρὸς τὸ τὴν ἐμὴν ἱππηλασίαν 
ϑεάσασϑαι.᾽" καὶ ἐκ τότε διετάξατο μὴ ἅπτειν τοὺς qavovc.p 
“οἰστέον, ὅτι τὸ παλαιὸν τύπος X", τὰ ϑέματα ῥογεύεσθαε κα- 


Diaetarii enim ibi semper continuas agebant vigilias, solliciteque, ne 
unquam se flamma lateret non animadversa, versus collem S. Auxentii 
respiciebant. Laternis illis omnibus accensis, protinus caligabant seu 
caligis induebant regios equos chartularii stabulorum, quae extra Ur- 
bem augustam sunt, et saframentarii , mulisque necessario sarcinarum 
apparatu oneratis , movebant et descendebant ad Pylas Imperatori 
ibi occursum eique sese adiunctum. Imperator autem exibat ex 
Urbe, postquam regia sellaria et duces militares et reliqui, quos ex 
Urbe in castra convenire oportebat, per xeram [id portae CPtanae 
nomen est,] egressi in Pylas praevertissent. Imperator itaque illuc 
delatus, si quibus aliqua in parte Romani orbis conspecti fuissent 
Saraceni, protinus eo movebat ipsis obviam. Mos ille per laternas ac- 
censas e praedictis speculis de incursatione hostium significandi ob- : 
tinebat usque ad Michaelem Imperatorem, Theophili filium; qui cum 
abrogavit hae de causa.  Contingebat aliquando, illo processionem 
S. Mamantis agente [id est in palatio S. Mamantis rusticante,] et 
certamen equestre per circum [qui ibi est,] editüro, in quo etiam 
pro rege auriga conspectus fuit, qualem personam induere persaepe 
solebat in editione talium spectaculorum: contingebat igitur eo 
tempore, πὲ consueto modo laternae illae belli indices accensae 
conspicerentur. Ratiocinabatur itaque secum hoc modo: Si permi- 
sero, ut rumor de Saracenorum invasione in cives emanet, tristiti- 
am inde concipient neque in circum meas aurigationes spectatum 
convenient. Et propterea yetabat, imposterum laternasillas accendi. 


494 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


τὰ τέσσαρα ἔτη, οἱογεὶ τῷ καιρῷ τούτῳ ὃ ᾿Ανατολικὸς, ὃ 
“Αρμενιακὸς, ὃ Θρᾳκήσιος" τῷ δὲ ἑτέρῳ χρόνῳ ὃ Ὀψικιανὸς, 
6 Βουχελλάριος, ὃ Καππάδοξ: τῷ δὲ ἄλλῳ χρόνῳ ὃ Χαρ- 
σιαγίτης, 0 Κολωνείας, ὃ Παφλαγωνίας- χαὲ πάλιν τῷ é- 
τέρῳ ὃ τῆς Θράκης, ὃ Ἰαχεδογίας, ὃ Χαλδίας. καὶ τῶν δ΄ 
Ed.L. 385 χρόνων διελϑόντων, πάλιν ἐῤῥογεύοντο τὰ δογευϑέγτα ϑέματα 
τῷ πρώτῳ χρόγῳ. δέον, πάντας τοὺς στρατηγοὺς ποιεῖν τε 
παραγγελίαν εἰς τοὺς τουρμάρχας αὐτῶν, κακχεῖγοι εἰς τοὺς 
δρουγγαροχόμητας, ἵνα ἑγὲ ἑκάστῳ βάντῳ ἔχωσι τὸν xouo- 
δρόμον αὐτῶν, ὁμοίως καὶ τζαγγάριον" καὶ κατὰ βάντον ἔχω-το 
σι πρὸς ἕνα ἀσκὸν βύειον, καὶ ἀνὰ δύο ἀσκῶν ἀπισίων πρὸς 
ΜΒ. τη. τὸ εὐχύλως διαπερᾷν αὐτοὺς τοὺς βαϑεῖς καὶ δυσχόλους πο- 
ταμούς" ἔχωσι δὲ χαὲ τὰ ἐργαλεῖα αὐτῶν ἀνελλιπῶς, ἤγουν 
ἀξινάριον ἕν, σχεπάριον α΄, σμιλάριον & μετὰ τοῦ ξυλοσφύρου 
αὐτοῦ" τὴν αὐτὴν παραγγελίαν ποιεῖν καὶ ὃ δομέστικος vÀv15 
σχολῶν χαὶ εἰς τὸν τοποτηρητὴν τῶν σχολῶν, ἕνα xai οἱ χό- 
μειῆτες χατὰ μίαν σχολὴν τὴν αὐτὴν ἀκολουϑίαν ἔχωσιν. ὅ- 
μοίως καὶ ὃ ἐξκούβιτος εἰς τοὺς σκρήβωνας αὐτοῦ ποιήσει τὴν 
αὐτὴν παραγγελίαν, καὶ ὃ δρουγγάριος τῆς βίγλης εἰς τοὺς 
κόμητας τοῦ ἀριϑμυῦ, πωὲ ὃ ivavaroc εἰς τοὺς κόμητας aU-20 
ποῦ ἐχέτω τὰ αὐτὰ ἐργαλεῖα. ΜΕΝ 


Olim typus seu tenor vel forma haec observabatur ἴῃ rogis aut 
stipendiis militaribus solvendis, Solebant themata seu legiones 
singulae quarto quovis anno recurrente suas rogas accipere hoc 
anodulo. Hoc primo anno accipiebant strategi hi: Anatolicus, Ar- 
xmeniacus, '"Thracesius. Secundo anno hi:  Opsicianus, Bucella- 
rius, Cappadox. Tertio hi:  Charsiani, Coloniae,  Paphlago- 
niae. Quarto tandem Thraciae, Macedoniae et Chaldiae. Recur- 
rebat deinde orbis erogationum ad idem principiüm, decurre- 
batque iterum atque iterum easdem vices. Debent strategi manda- 
ium in subditos sibi turmarchas, et hi in subditos sibi drungaro- 
comites edere, ut unumquodque bandum seu vexillum aut cohors 
habeat suum comodromum seu fabrum ferrarium , ut et sutorem 
calcearium , singulosque utres bovillos, etbinos utres ex aluta, quo 
fluvios profundos et traiectu difficiles facile traiiciant; item ut pe- 
nes se nunquam non habeant instrumenta sua absque ullius defe- 
ctu, secures puta singulas et dolabras singulas et cultros curvos 
scalptorios singulos et clavas ligneas, Domesticum quoque scholarum 
oportet vicario scholarum imperare, ut curet ab uniuscuiusque scho- 
lae comite haec ipsa in schola sua promta et parata haberi. Man- 
data eadem edet excubitus in suos .scribones, et drungarius vigiliae 
in comites arithmi, et hicanatus in comites sui ordinis, 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 495 


Ὅσα δεῖ γίγνεσθαι, ὅταν ἀπὸ ἐξπεδίτου ἢ μαχρᾶς ὁδοιπορίας 
ἐπανέρχεται ὃ βασιλεύς. : 


᾿Ἐπανερχομένου τοῦ βασιλέως, τὰ αὐτὰ πάντα γίνεται κατ C 
τὰ τὴν ὅδὸν, ὅσα ἐν τῷ ἀπιέναι αὐτὸν εἰρήκαμεν. γινομέ- 
ὄγου αὐτοῦ περὶ Κωνσταντινούπολιν, οἱ ὠπομείναντες ἄρχοντες 
ἀπαντοῦσιν ἐν τῷ Ῥηγίῳ: ἀλλ᾽ ὃ μὲν τριβοῦνος πραισεντά--: 
λιος ὃ ἀπομείνας εἰς παραφυλακὴν τῆς πόλεως ἀπαντᾷ μετὰ 
μαντίου, ἤτοι σαγίου, δουσέου εὐθὺς μετὰ τὸ κατάβα τοῦ 
Ῥηγίου, καὶ χαϑήμενος ὃ βασιλεὺς εἷς τὸν ἵππον δέχεταν 
τοαὐτόν. 6 δὲ προσχυνεῖ μετὰ τοῦ σαγίου μόνον, καὶ ὀψικχεύει 
αὐτό. οἱ δὲ κόμητες κονσιστωριαγοὶὲ καὶ τριβοῦγνοι πάντες 
λευχημονοῦντες κατὰ τὸ αὐτὸ σχῆμα προσχυγοῦσιν καὶ ὄψι- 

χεύουσιν. παρίσταται δὲ αὐτοῖς σιλεντιάριος καὶ λέγει" ,,φύ- Ὁ 
λαρχος παρουσίας, κόμητες συστατήριοι, φύλαρχοι πραιτω- 
τὐρίου. ὃ δὲ ἔπαρχος τῆς πόλεως καὶ οἱ ὑπατικοὶ καὶ, ἐὰν 
εὑρεθῇ, καὶ πατρίκιος ἐμπρὸς τοῦ παλατίου ἵστανται, καὶ ὡς 
κατέλθῃ τοῦ ἵππου, προσκυνοῦσιν, καὶ δέχεται αὐτοὺς ὃ βα- 
σιλεὺς ἀπὸ στόματος: ἐὰν δὲ βούλονταί τινες τῶν ἀρχόντων 
xai εἰς “Ηράχλειαν ἀπελθεῖν κὠκεῖ δέξασθαι τὸν βασιλέα, 
χοκαὲ τοῦτο ἔξεστιν αὐτοῖς. οἱ δὲ συγχλητικοὶ, ἐὰν πεζῇ ἔρ- 


6. ZXO.4. παρουσιαστής. 


OBSERVANDA, QUANDO IMPERATOR AB EXPEDITO SEU EXPEDITIONE 
MILITARE, ALIOYVE LONGO ET DIUTURNO ITINERE IN URBEM 
REVERTATUR. 


Redeunte Imperatore, fiunt eadem omnia eodem tenore, quae 
fieri, eo abeunte, diximus in superioribus. Ubi autem ad Constanti- 
nopolin accessit, occurrunt ipsi proceres, qui domi manserant, in 
Rhegio [navali]. Et tribunus quidem praesentalis, qui remanserat in 
Urbe custodiendae illius causa, occurrit ipsi in mantio seu sago 
russo, statim ex quo modo Imperator apud Rhegium pedem e navi 
prolatum in continente posuerit; quem Imperator in equo residens, 
adorantem in sago solummodo salutat et obsequentem habet: co- 
mites autem consistoriani et tribuni ommes in candidis vestibus ad- 
orant eodem omnes modo et obsequuntur, silentiario adstante, qui 
€os ex ordine sic citat: Phylarchus parusiae, (id est tribunus prae- 
sentiae aut praesentalis, scilicet procedat Imperatorem adoratum,] 
tum: Comites systaterii seu consistoriani, adoranto scilicet Domi- 
num; tandem: Phylarchi, seu tribuni, praetorii, nempe officium 
faciant velim, Praefectus Urbis autem et consulares, et, si qui e- 
tiam in Urbe tunc adsint patricii, consistunt coram palatio [Rhegii 


ÀÁ9Ó . . APPENDIX AD LIBRUM: PRIMUM 


Ed.L.286 χεταε ὃ βασιλεὺς tig τὸ ἕβδομον, ἀπαντοῦσιν. ἔν τῇ ἐχχλη- 
σίᾳ τῶν Νηπίων ἐμπρὸς τοῦ μαρτυρίου, καὶ κατέρχεται ὃ 
δεσπότης, xat δέχεται αὐτοὺς ἀπὸ στόματος , ἀν εἰσέρ χεται͵ 
εἰς τὸ μαρτύριον xal εὔχεται. καὶ ὃ uày δεσπύτης ἀπέρχε- 

Ms.17. b ται εἰς τὸ ἕβδομον, οἱ δὲ yx iin ite ὅπου βούλονται. εἰ 0i5 

πλοῷ & ζεται ó δεσπότης, f ἵστανται πρὸς τῷ αἰγιαλῷ, καὶ ἐξ- 
εὖντα αὐτὸν τοῦ δρύμονος πρυρχυνοῦσιν ὡς ἐν Kovoravi- 
γουπόλει Ó ἀπομονεὺς, καὶ δέχεται αὐτοὺς ἀπὸ στόματος καὶ 
ὀψικεύουσιν μέχρι τῆς πόρτης, καὶ ἐκεῖ; μετὰ τῶν ἄλλων ἀρ-, 
Β χόντων ἀφίστανται. ἀλλὰ ταῦτα, ἐὰν ἀπὸ ἐξπεδίτου ἔρχεταιτο 
ἢ μαχρᾶς ὁδοιπορίας" ἐπεὶ, ἐὰν ἀπέλϑῃ ἕως Σαλαμβρίας, 
ἢ Ἡρακλείας, ἢ ὀλίγῳ ποῤῥωτέρω, καὶ ὀλίγας ἡμέρας ποιή-- 
σῇ; καὶ εὐθὺς ὑποστρέψῃ , ὅπου συνετάξαντο οἱ ἄρχοντες, 
ἐχεῖ χαὲ δέχονται αὐτόν. εἶ 790 ó βασιλεὺς ἐχ τοῦ ἑβδόμου 
ἐξῆλθεν xai εἰς τὸ ἕβδομον ὑποστρέφει, ἐχεῖ ἀπαντοῦσιν᾽ sh5 
δὲ xai βούλεται ὀρϑόποδῆσαι εἰς τὴν πόλιν, ἐκεῖ πάλιν ἀ- 
παντοῦσιν αὐτῷ, οἵ δὲ συγκλητικοὶ πρὸλαμβάνγοῦσι. καὶ ἐὰν 
ze εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς, ἀπαντοῦσιν αὐτῷ ἐν τῷ φύρῳ 
C Θεοδοσίου τῷ καλουμένῳ ταύρῳ, xai προσφέρουσιν αὐτῷ 


12. ποιήσει cod. et ed. 


nempe] » descendentemque ex equo Imperatorem adorant, qui eos 
benignis verbis salutat, Licet quoque, si quis procerum Heracleam 
adire ibique cultum suum Imperatori monstrare velit, Quodsi vero 
per continentem profectus Imperator ad Hebdomum appulerit, con- 
veniunt senatores in ecclesiam innocentium puerorum Bethleemiti- 
corum, ibique coram martyreo [seu tymbo illorum martyrum me- 
moriae sacro] ipsi occurrunt; quos Imperator benigno alloquio ex- 
cipit, eoque facto, in martyreum intrat, et preces ad Deum fundit, 

Et ipse quidem deinceps abit in Hebdomum [seu palatium tribu- 
nal Hebdomi dictum]: senatorii autem abeunt, quo voluerint. Si navi 
[in Hebdomum] appellit, stant in litore, et exeuntem e dromone ad. 
orant , quemadmodum , qui in Urbe remansit, apomoneus seu vica- 
rius regius, ipsa in Urbe facit ; quos Imperator humanis verbis ap- 
pellat; ipsi autem porro pergenti ^obsequuntur Imperatori usque ad. 
portam tribunalis, ubi cum ceteris proceribus, [qui cum ipso ab ex-. 
peditione. redeunt.] eum mittunt. Et hic quidem tenetur modus,: 

quando Dominus ab expeditione aut itinere longinquo redit, Quod- 

si vero tantum ad Selymbriam, aut Heracleam , aut paulo ulterius 
excesserit, et paucos tantummodo dies ibi egerit citoque redeat, 
occurrunt. ipsi proceres ibi loci, ubi ei vale paulo ante dixerant, 
Ex. c. si in Hebdomo deseruerit eos Imperator, redit iterum in. He-- 
bdomum, adeoque ibi quoque occurrunt ipsi proceres. . Quod si vero 
deflectere noluerit Imperator, sed recta potius via id. Urbem con-' 
tendat, coéóunt quidem. proceres in eundem locum; senatorii autem 

in Urbem praevertunt salutandi Domini causa. Si ab terrestre qua-' 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 497 


στεφάνους, ἕνα uiv χρυσοῦν, ἄλλους δὲ ἀπὸ δαφνῶν" ὃ δὲ 
βασιλεὺς ἀντιδίδωσιν αὐτοῖς νομίσματα ὑπὲρ τοῦ γρυσοῦ 
- d h [. H , 
στεφάνου, ὥστε μὴ ζημίαν αὐτοὺς ὑπομεῖγαι. ἐὰν δὲ ἀπὸ 
᾿Ασίας, ἢ Βιϑυνίας, ἢ Περσικοῦ πολέμου ἐπανέρχεται ὃ βα- 
5) ?] EE, 2] E ; τ S^ 
Y » - , 2 ἂν , c 
δσιλεὺς, ὃ ἔπαρχος τῆς πόλεως ἀπαντᾷ ἔνϑα ἄν συνίδῃ ? βα- 
* , - » ;? - ' ui 4 - 
σιλεὺς μεσάλλαγον ποιῆσαι, tit6 ἐν τῷ Σατύρῳ, εἴτε ἐν τῷ 
- « » - , 
Πολεατικῷ ἢ ἐν ᾿Ῥοφηνιαγαῖς, ἢ ἐν τῇ Ἱερείᾳ" εἰ δὲ ϑελή- 
c : ' - , 5 a " 
σει ὃ βασιλεὺς διὰ τοῦ στρατηγίου ἀνελϑεῖν, προλαμβά- 
γουσιν οἱ συγχλητιχοὲ εἰς τὸν φόρον τοῦ στρατηγίου, κἀκεῖ 
τοτοὺς στεφάνους προσφέρουσιν. εἰ δὲ πλοῷ βούλεται ὀρϑο- Ὁ. 
ποδῆσαι εἰς τὸ παλάτιον, ἵσταται ἐμπρὸς τῆς σχάλης, καὶ ἔν- 
Sa δέχεται κατὰ τὸ ἔϑος τὸν ἔπαρχον τῆς πόλεως xai τὸν 
At Css € 
ἀπομονέα, x«i τοὺς στεφάνους προσφέρουσιν αὐτῷ. ξνδεχά- 
; 4, €- , , ' TM » .᾿ ^ 
τῇ nove τοῦ ἀυχούσιαν μηῆνος, ἡβερᾳ β » ἕτους «7, εἰσηλ- 
159zv ὃ εὐσεβὴς βασιλεὺξ Ιουστινιαγὸς εἰς Κωνσταντινούπολιν 
περὲ ὥραν αἱ διὰ τῆς πόρτης τῶν Χαρισίου, τῶν συγκλητι- 
- ^ , - , 3 - , , 
χῶν xci τοῦ ἐπάρχου τῆς πόλεως ἐχεῖσε ἀπαντησάντων δέύχα Ms.i18.a 
, * 540. 2:3 M , 2^ 3 τας, , 
στεφάγων, καὶ ἔλϑων ἐπὶ τὸ δευτερον ηὔξατο ἐν τοῖς «dzooro- 
y " ^ yc d M , ' " - δ. , ' 
οις, καὶ ἥψεν χηρους εἰς TO unum τῆς ὑεσποίγης, χαὲ XG-Ed.L.287 
οοτῆλθεν ἐπὲ τὸ χαπετώλιον. ὡς δὲ εἰσῆλθεν εἰς τὴν μέσην, 
᾿ὑπήντησαν δομέστικοι πρωτίχτωρες, αἱ ἑπτὰ σχολαὲὶ καὶ μετ᾽ 


dam in occidentem expeditione redeat Imperator, occurritur ipsi in 
foro Theodosii, quod Taurus appellatur, et offerunt ipsi coronas, 
unam quidem auream, alias autem e lauro. Pro aurea reddit ipsis 
Imperator aequum in nummis pretium, ne sumtus de suo faciendo da- 
mnum passi videantur. Si autem ab Asia Bithyniave, aut Persico bello 
redeat, occurrit ipsi praefectus Urbis ibi, ubi decreverit Imperator 
mesallagum facere, [hoc est, e navi egressus tantisper in Asiatico 
quodam palatio morari, donec vestitum viaticum splendidiore muta- 
verit]; sive iam in Satyro id fiat, sive in Poleatico, sive in Rufinia- 
nis, sive in Hieria. 851 porro per strategium ascendere in palatium 
velit Imperator, praevertunt senatores in forum strategii, et ibi co- 
ronas oiferunt. Si vero navi recta via invehi in palatium absque 
diverticulo velit, consistit coram scala seu exscensu, et salutat prae- 
fectum Urbis et apomoneum seu vicarium regium; et accipit oblatas 
sibi coronas. Agedum aíleramus exemplum ingressus regii in Urbem. 
Undecimo nempe die Augusti mensis, feria secunda, anno mundi 
6033 , intrabat pius Imperator lustinianus in Comnsiantinopolin circa 
horam primam per portam monasterii Charisiae, ubi praefectus Ur- 
bis et senatorii ipsi, sed absque coronis, occurrebant. Inde abiens 
ad deuterum preces faciebat in aede SS. Apostolorum, et accende- 
bat cereos in conditorio Despoenae seu Dominae nostrae beatae 
Virginis, Inde descendebat in Capitolium, In mesen deinceps, id 
est mediam , viam sie dictam, delato ipsi occurrebant domestici pro- 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 3a 


498 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


αὐτοὺς τριβοῦγοι καὶ κόμητες, πάντες μετὰ λευχῶν χλανιδί- 
ov xai χηρῶν δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ ἱστάμενοι, xai μετ᾽ αὐτοὺς 
μαγιστριανοὶ, φαβρικήσιοι, τάξις τῶν ἐπάρχων xal τοῦ ἐπάρ- 
χου, ἀργυροπρᾶται καὶ πάντες πραγματευταὶ, καὲ πᾶν σύστη- 
μα, καὶ ἁπλῶς ἀπὸ τοῦ καπιτωλίου μέχρι τῆς χαλκῆς τοῦδ 

Β παλατίου πάντα ἐπεπλήρωτο, cort μόλις προβαίνειν τὸν ἵπ- 
πον τοῦ βασιλέως. ὡς δὲ εἰσείη τὴν χαλκὴν ὃ βασιλεὺς, ἔ- 
στή 0 ἀδμισσιωνάλιος, ἔχων τὸν πρωτίχτωρα καὶ τὸν ϑριαμ- 
βευτὴν, καὶ ἔχραξεν τὸ ϑριαμβευτάλιον. οὕτω γὰρ συνεῖδεν 
γενέσϑαι ὃ μάγιστρος διὰ τὸ μὴ εἰσέρχεσθϑαι τὸν βασιλέατο 
διὰ τῆς χρυσῆς πόρτης. πάντες δὲ οἱ ἄρχοντες xai πατρί- 
xi0L πεζεύοντες ἀπὸ τῶν ᾿“΄ποστόλων ἐδηρίγευσαν, καὶ oi 
χουβικουλάριοι πεζεύοντες ἠκολούϑησαν. 


Ἢ ἀπὸ τοῦ φοσσάτου μετὰ νίχης ἐπάνοδος Βασιλείου τοῦ φι- 
Cc λοχρίστου βασιλέως ἀπὸ Τεφρικῆς xai Τερμανιεχίας, 15 


Τοῦ βασιλέως ἐπαγνελϑόντος μετὰ γίχης ἀπὸ τοῦ πολέ- 
μου ἹΤεφρικῆς xoi Γερμανικίας, διεπέρασεν ἐπὲ τὰ Ἤρία ἐν 
τῷ ἑβδόμῳ, ὑπαντησάσης αὐτῷ ἐκχεῖσε ἁπάσης ἡλικίας τῶν 
τῆς. πόλεως μετὰ στεφάνων τῶν ἐξ ἀνθέων xai ῥόδων xa- 
τεσκευασμέγων. ὡσαύτως χαὶ ἡ σύγκλητος πᾶσα ἡ ἐν τῇχο 


17. ΣΧΟΑ͂. ἱερίας. 


tectores et septem scholae; post eos tribuni et comites, omnes in 
candidis tunicis et cereos gestantes, seriatim ad dextram plateae si- 
nistramque stantes; post eos magistriani, fabricenses, ordo seu a 
paritio praefectorum [nempe praetoriorum], et praefecti [ Urbis], 
aurifabri et omnes negotiantes, omne corpus aut collegium ; verbo, 
a Capitolio inde usque ad chalcen palatii [portam] plena hominum 
erant omnia, adeo ut vix gressum promovere posset equus Impe- 
ratoris. In chalcen tandem ut venerat, offendebat ibi stantem ad- 
missionalem, qui eum titulo protectoris et triumphatoris excipiebat, 
et clara voce carmen triumphale [To triumphe] canebat. lta nempe 
ordinaverat magister, ut fieret, propterea quod Imperator per auream 
portam ingressus non fuisset. Omnes autem archontes et. patricii 
pedibus euntes stipaverant Imperatoris latera a SS. Apostolis inde; cu- 
bicularii vero, etiam pedites, obsecuti fuerant, 


VICTORIOSUS E CASTRIS APUD TEPHMRICEN ET GERMANICIAM REDITUS 
BASILII CHRISTUM AMANTIS IMPERATORIS, 


Imperator cum victoria in Urbem rediens e bellica adversus Te- 
phricen et Germaniciam expeditione traiicicbat ex Asiatico palatio 
Hieriae in Hebdomum , ubi omnis actas urbana ipsi occurrebat cum 
corollis e rosis aliisque floribus consertis. Ibidem quoque excipie- 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 499 


πόλει ἐχεῖσε αὐτὸν ἐδέξατο, xai ὃ βασιλεὺς ἀπὸ στόματος 
αὐτοὺς ἐδέξατο. εἰσελϑὼν δὲ καὶ εὐξάμενος ἐν τῷ τοῦ πρὸ- Ὁ 
δρόμου ναῷ τῷ ἐν τῷ ἑβδόμῳ, ἅψας χκηροὺς ἐξῆλθεν, καὶ 
βαλὼν σχαραμάγγιον τριβλάτιον, ἅμα υἱῷ Κωνσταντίνῳ τῷ 
δγέῳ ἱππεύσαντες ἦλθον ἐν τῷ ναῷ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου Ms.18. b 
τῶν ᾿“βραμιτῶν, προηγουμένης πάσης τῆς συγχλήτου xci τοῦ 
λαοῦ τῆς πόλεως ἅμα xai φλαμούλων τινῶν λιτῶν, καὲ xa- 
ταβάντες τῶν ἵππων εἰσῆλθον εἰς τὸν ναὸν τῆς Θευτύχου. 
εὐξάμενοι χαὲ ἅψαντες χηροὺς, ἐχαϑέσθϑησαν μιχρόν" ὃ δὲ 
τοέπαρχος τῆς πόλεως προητοιμιάσατο χαταστέψας τὴν πόλὶν 
ἀπὸ τῆς χρυσῆς πόρτης μέχρι τῆς χαλκῆς ἀπὸ δάφνης καὶ 
δενδροολιβάνου zai μερσύνης καὶ δόδων xai λοιπῶν ἀνθέων, Εᾷ4.1,. .88 
ἀλλά γε xui ἀπὸ σχαραμαγγίων διαφόρων καὶ σενδὲς καὶ πο- 
λυχανδήλων" ὡσαύτως xci 5 γῆ πᾶσα φιλοχαληϑεῖσα κατέ- 
τὔστρωτο ἄνθεσιν" ἐν δὲ τῷ λιβαδίῳ τῷ ἔξω τῆς χρυσῆς n0g- 
τῆς ἐπήγησαν τένται, καὶ διεπέρασαν ἀπὸ “Ι]ερείας. ἐκεῖσε τοὺς 
εὐγενεῖς καὶ ἐμφαγεῖς τῶν αἰχμαλώτων ᾿“γαρηνῶν καὶ τὰ 
ἐξαίρετα τῶν λαφύρων τοῦ πολέμου, φλαμούλων τε xci ἀρ-: 
μάτων, καὶ ἐν ταῖς τέντεσιν ἔγδον ἀποτεϑέντα διηρέϑησαν, 


15. ΣΧΟ.1. Ἰστέον, ὅτε δίκην γυμφιχῶν παστάδων ἣν χῶᾶτε- 
σχευασμέγη ἡ πόλις. 


bat ipsum omnis in Urbe praesens senatus; quos quum benignis ver- 
bis salutasset Imperator, intrabat in aedem S. Ioannis praecursoris j 
quae in Hebdomo est, et post peractas ibi preces accemisosque cere- 
os egressus induebat scaramangium triblatteum , et conscenso equo, 
abibat cum Constantino filio iuniore; [qui expeditionis comes fuerat] 
pariter equitante, in templum sanctissimae Déigenitricis in mona- 
sterio Abramitarum, praeeunte toto senatu et populo urbano cum 
flamulis quibusdam puris seu purpura non praetextatis. Apud illanmi 
aedem descendebant ex equis ambo, pater et filius, intrabant in 
dictam Deigenitricis templum, et post peractas ibi preces accensos- 
que cereos desidebant in eo paulisper, donec spolia hostibus ere- 
pta in Urbem magnifice exornatam praecessissent.  Curaverat enim 
praefectus Urbis domos illarum platearum, per quas pompae trans- 
eundum erat, id est ab aurea inde porta usque ad aencam palatii ; 
non tantum lauro, rosmarino, myrto, rosis aliisque floribus, sed 
Εἰ scaramangiis variorum colorum et pannis sendes et polycande- 
lis comtas atque illustratas esse. Neque domus tantum ornatae e- 
rant, sed et omne platearum pavituentum verrendo prius mundatum 
fuerat atque deinceps floribus consitum. In tentoria vero, quae 
fixa fuerant in eo prato, quod ante portam auream est, translati 
fuerant e palatio Hieriae nobiliores atque illustriores captivi Agareni 
ct delecta praestantiora spolia bellica, ut flamula et arma, ibique 
deposita primum, et deinceps partim captivi ordinaii in processio- 


500  . APPENDIX-AD LIBRUM PRIMUM Ὁ 


xai διῆλθον ἐν τῇ μέσῃ ϑριαμβευόμενα ἀπὸ τῆς χρυσῆς 
πόρτης ἕως τῆς χαλκῆς τοῦ παλατίου, ἀνοιγείσης τότε τῆς μέτ 
Βσης καὶ μεγάλης χρυσῆς πόρτης. μετὰ δὲ τὸ τὰ λάφυρα, 
διελϑεῖν ἀναστάντες οἱ δεσπόται καὶ ἐχβαλόντες τὰ σχαρα- 
μάγγια, ἐφόρεσαν ὃ μὲν αὐτοκράτωρ xai μέγας βασιλεὺς 
ἱμάτιον ἐπιλώρικον χρυσοὔφαντον διόλου χαγχελωτὸν διὰ μαρ- 
γαριτῶν, καὶ ἐν ταῖς 0gveig ἠμφιεσμένον διὰ μαργαριτῶν 
τελείων, ζωσάμενος xai σπαϑίον ζωστίχιον, φορέσας καὶ διά-: 
δημα ἐπὲ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ καισαῤέκιον" ὃ δὲ υἱὸς αὐτοῦ 
Κωνσταντῖνος ἐφόρεσε κλιβάγνιον χρυσοῦν καὶ σπαϑίον ζωστί-το. 
xiQy, ποδόψελώ τε χρυσᾶ, καὶ ἐν τῇ χειρὲ ἔλαβε λόγχην χρυ- 
σᾶν διὰ μαργαριτῶν ἠμφιεσμένην. ἐπὲ δὲ τῆς κεφαλῆς αὖ- 
Cro) ἐφόρεσεν φακιόλιον δίκην προπολώματος, λευκὸν χρυσοῦ-- 
φαντον, ἔχων ἐπὶ τοῦ μετώπου ὅμοίωμα στεφάνου χρυσοῦ- 
φάντου. ἐπέβησαν δὲ ἀμφότεροι ἱππεύσαντες ἐν ἵπποις Aev-15 
κοῖς ἐστρωμμένοις χιώμασιν διαλίϑοις. ἐν ᾧ ἔστησαν ἔφιπ-- 
ποι δεξάμεγοι. τοὺς δημάρχους xai τὰ δύο μέρη, φορούντων 
Μ5.19ρ. «τῶν δημωτῶν χαμίσια καὶ στεφάνια σημεντέϊνα éni τῆς κε- 
φαλῆς αὐτῶν, ἐν δὲ τοῖς τραχήλοις αὐτῶν ἕτερα στεφάγια 
ἀπὸ δόδων καὶ ἀνϑέων κατεσκευασμένα, ταῖς δὲ χερσὲν éy-20 


8. ΣΧΟ.1. Ἰστέον, ὅτι ὃ χιτὼν οὗτος λέγεται ὃ δοδόβοτρυς. 


nem, partim spolia inter baiulos, qui ea in Urbem, triumphale 
spectaculum, ferrent, distributa fuerant, Itaque per medias aureae 
portae valvas, quae in gratiam istius solennis actus aperiebantur, 
intrabant ea in Urbem, et pergebant usque ad chalcen. Postquam 
ergo spolia cum captivis in triumphali pompa in Urbem intrassent, 
surgebant laudati supra Domini e templo S. Deigenitricis, et in- 
ducbant, sui quidem iuris et magnus Imperator, Basilius, vestimen- 
tum loratum auro pertextum et ubique filis margaritarum cancella- 
itum, et in oris praecipue praetextatum filis margaritarum plenae 
et primae magnitudinis: acciugebatque sibi spatham e cingulo de- 
pendentem, et imponebat capiti diadema, quale caesaricium appel- 
lari solet, Constantinus autem, eius filius, gestabat clibanium seu 
loricam auream, et spatham e cingulo :dependentem, et podopsela 
seu circulos pedum aureos; in manu tenebat hastam auream marga- 
ritis amictam; in capite gerebat tiaram, ad modum  propolomatis 
seu ornatus turriti capitis muliebris , compositam , candidam , auro 
intertextam , habentem in fronte aliquid coronae simile auro inter- 
iextae. Ambo equis singulis inequitabant candidis, quibus stragulae 
gemmis conspicuae instratae fuerant. Super talibus equis et in eo 
paratu consistentes excipiebant primo loco demarchos seu factionum 
praefectos et ipsas ambas factiones apud ipsum protinus Abrami- 
tarum monasterium.  Gestabant factiones camisia, et in capite infu- 
las e segmentis confectas, ct in €oilo consertas e rosis aliisque flo- 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 8501 


zgtíoia βασταζόντων" τῶν δὲ δημάρχων φορούντων τὰ vixr- 
τιχκὰ αὐτῶν σαγία, καὶ τῶν ἀρχόντων αὐτῶν καμίσια καὶ 
χλανίδια. ἐν οἷς ἐξεφωνήϑη ἐν πρώτοις οὕτως" ,,Θὑόξα Θεῷ Ὁ 
τῷ ἀποδόντι ἡμῖν μετὰ νίκης τοὺς ἰδίους δεσπότας: δόξα 
ὀθεῷ τῷ μεγαλύγαντι ὑμᾶς, αὐτοχράτορες Ῥωμαίων: δόξα 
σοὲ, παναγία τριὰς, ὅτι εἴδομεν νικήσαντας τοὺς ἰδίους δε- 
σπότας" χαλῶς ἤλϑετε νικήσαντες, ἀνδριώτατοι δεσπόται." xat 
λοιπὰ ἐπευφημήσθησαν νικητικὰ, καὶ ἀπελατιχοὶ στρατηγικοὶ Ed, L.289 
ἐλέχϑησαν, ἔμπροσθεν περιπατούντων τῶν δύο μερῶν. ἀπὸ 
τοδὲ τῶν ᾿“βραμιτῶν ἐλϑόντες ἐν τῇ χρυσῆ πόρτῃ, ὡς εἰπο- 
μεν, ἀνοιγείσης αὐτοῖς, ἔστησαν πρὸ τῆς sig0dov εὐτῆς εὐ- 
φημησϑέντες ὁμοίως. δεξάμενοι ἐχεῖσε τὸν ἔπαρχον τῆς πό- 
λεως καὲ τὸν ἀπομογέα,, οἵτινες πεσόντες προσεχύγησαν, καὲ 
προσήνεγχαν τῷ αὐτοκράτορι στέφανον χρυσοῦν κατὰ τὸν πα- 
τὔλαιὸν τύπον, καὲ ἑτέρους ἀπὸ δαφνῶν, ὡς τῆς v(eng σύμβο- 
λα- ἔλαβον δὲ οἱ αὐτοὶ παρὰ τοῦ βασιλέως νομίσματα χά- 
ραγμα τὴν τιμὴν, καὲ πλείω, τοῦ χρυσοῦ στεφάνου. τῶν δὲΒ 
μερῶν πληρωσάντων, "εἰσῆλθον τὴν χρυσῆν μεγάλην πόρταν 
δηριγευόμενοι, καὶ ἦλθον ἐν τῷ σίγματι, καὶ διὰ τῶν ἀρι- 
δοστερῶν ἐν τῷ ἐξαχιογίῳ καὶ ξηρολόφῳ, αὐτίκα τὸν βοῦν xai 


ribus corollas, in manibus manucciola. Factionum magistri gere- 
bant saga sua victorialia, seu quibus utuntur victoriam in ludis 
circensibus adepti; archontes tandem seu duces militares ab expe- 
ditione reduces gerebant camisia et tunicas. Acclamationes, qui- 
bus Imperatorem excipiebant, primae erant hae: Laus Deo, qui 
nobis Dominos nostros cum victoria restituit; laus Deo magnificanti 
vos, Imperatores Homanorum;: laus tibi, sanctissima trinitas, pro- 
terea quod victoriosos videmus nostros Dominos; beneveneritis 
victores , fortissimi Domini.  Reliquas mitto faustas acclamationes 
victoriales, et apelatica strategica seu prosecutoria ducalia [vel hy- 
mnos, quibus victores Imperatores militares prosequi mos est], et 
€ praecedentes coram Dominis ambae factiones a monasterio 
ramitarum inde usque ad auream portam recitabant. Coram au- 
rea vero. porta, quae, ut diximus, aperta ipsorum intromittendorum 
causa fuerat, subsistebant sub faustis acclamationibus excipientes 
praefectum Urbis et apomoneum seu vicarium regium, qui humi 
procidentes primum adorabant, et dein offerebant seniori summo 
Imperatori auream coronam secundum veterem ritum aliasque lauro 
factas, ut victoriae indices, Hi pro aurea corona nummos aurcos ab 
Imperatore accipiebant non tantum aequantes et compensan'es, sed 
etiam excedentes impensi auri pretium. Post absolutas factionum 
- faustas acclamationes intrabant Domini per magnas aureae portae 
valvas, et abibant porro, stipati a proceribus , ad sigma, ct dein 
conversi ad sinistram in hexacionium, in xerolophum, boycm, ca- 
pitolium, philadelphium , taurum, artopolium et forum. In forum 


508 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


τὸ χαπετώλιον, φιλαδελφίῳ τε zai ταύρῳ, ἀρτοπουλίῳ vs καὶ 
τῷ φόρῳ. ἐπὶ δὲ τοῦ φόρου ἐλθόντες κατέβησαν τῶν ἵππων, 
καὶ εἰσῆλθον εἰς τὸν vaür τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου, προσα-- 
παντήσαντος αὐτοὺς ἐχεῖσε τοῦ πατριάρχου μετὰ λιτῆς τῆς 
μεγάλης ἐχχλησίας. ἐν ᾧ λαβόντες χηροὺς παρὰ τοῦ πραι-ἢ ᾿ 
ποσίτου χαὶ εὐξάμενοι, ἐξελθόντες xai ἐχβαλόντες τὰ στρατη- 
Cyixá , ἐφόρεσαν διβητήσια τριβλάτια καὶ χλαμύδας χρυσοῦ-: 
Ms. 19." φάντους καὶ χαμπάγια, καὶ στεφϑέντες διῆλθον τὴν μέσην 
τοῦ φόρου, ἱσταμένων καὶ προπορευομένων ἔμπροσϑεν αὖ- 
τῶν τῶν σχευῶν, λαβούρων, σίγνων καὶ βάνδων καὶ τῶν με-το 
γάλων σκήπτρων χαὶ τῶν χρυσῶν φλαμούλων καὲ τοῦ τιμίου 
σταυροῦ τοῦ μεγάλου τε καὶ διαλίϑου, καὶ διελϑύντες τὴν μέσην 
ἕως τοῦ μιλίου εἰσῆλθον διὰ τοῦ &uflólov τοῦ μιλίου εἰς τὸ 
ὡρολόγιον, καὶ ἀπέϑεντο τὰ στέμματα ἐν τῷ ἔνδον τῆς ὡραίας 
πύλης μητατωρίῳ, καὶ εἰσῆλθον ἐν τῷ νάρϑηκι εὐξάμενοι με-τΆ 
τὰ κηρῶν εἰς τὴν μέσην ἁγίαν πύλην, εἰσοδεύσαντες μετὰ 
pro) πατριάρχου, καὶ τὰ λοιπὰ τῆς ϑείας λειτουργίας, xai ἣ 
εἴσοδος ἡ πρὸς τὸ παλάτιον ἐτελέσϑησαν xaJ? ὃν τρύπον ἐν 
ταῖς ἐμπράτοις προελεύσεσιν' προετέϑη δὲ καὶ χλητώριον 
μέγιστον ἐν τῷ ᾿Ιουστινιαγοῦ τριχλίνῳ, καὶ εὐφρανϑέντες2ο, 
δεδώκασιν πᾶσιν τοῖς τῆς συγχλήτου βεστομιλιαρήσια. ἰστέ- 


2. EXO.4, Ἰστέον, ὅτι ἐν τοῖς ἐξογομασϑεῖσι τόποις δοχαὶ τῶν 
μερῶν xai εὐφημίαν γίγνονται. 


autem ut venerant, descendebant ex equis, et intrabant in templum 
sanctissimae Deigenitricis, occurrente ibi patriarcha cum toto ordi- 
ne magnae ecclesiae ad modum supplicantium procedente, Iu isto, 
templo accendebant Domini cereos a praeposito traditos, et peractis 
precibus, exibant, exuebant vestimenta, qualia hactenus gestave- 
rant, militaribus Imperatoribus congrua, et induebant contra dibe- 
tesia triblattia et chlamydes auro intextas et campagia; et sic porro, 
praecedentibus coram ipsis sacris vasis, labaris, signis, bandis, ma- 
gnis sceptris, aureis flamulis et venerabili cruce, quae magnitudine. 
ESPHI Re numero spectabilis est, traiecto medio foro, procede- 
bant usque ad milium; per cuius porticum ingressi in horologium, 
deponebant infulas et coronas in metatorio, quod est intra formo- 
sam portam [magnae ecclesiae seu S. Sophiae], et intrabant in nar- 
thecem, peragebant preces cum cereis apud mediam sacrarum por- 
tarum, intrabant deinceps in bema cum patriarcha, et sic porro re- 
liqua divini officii et ingressus in, palatium peragebantur ,eodem 
modo, quo peragi solent in solennibus formalibus processionibus. - 
In fine exponebantur dapes, et fiebat convivium. maximum in ma- . 
gno lustiniani triclinio, eaque finita hilaritate, donabant Domini se- 
natui vestes ct miliaresia, Adhuc notandum, cerimonialem quidem 
apparationem et mundationem Urbis opus fuisse praefecti Urbis: or- 


. 


ΘΟΝΒΤΑΝΤΙΝΙ PORPH. DE CERIMON. 5032 


o» δὲ, ὅτι τὴν μὲν κατάστασιν τῆς πόλεως xai φιλοχαλίαν 
ἡτοιμάσατο ὃ ἔπαρχος, τὴν δὲ τῆς προελεύσεως τάξιν xa 
ἀπαντὴν τῆς συγκλήτου xai τῶν μερῶν τὰς ἐπινικίους q-Ed.L.290 
γὰς xai προύδους καὶ τῶν δοχῶν τὰς τοποϑεσίας ὃ πραιπό- 
ὅσιτος διορίσατο, ὑπουργούντων αὐτῷ τοῦ τε τῆς καταστάσε- 
ὡς x«i τῶν σιλεγτιαρίων xai τοῦ κουβουχλείου παντός. Ó 
τοίνυν ἐναπομείνας μετὰ τοῦ μαγίστρου καὶ τοῦ ἐπάρχου, ὃ 
xai διέπων τὴν ἐκ προσώπου τοῦ βασιλέως δουλείας ὠρχὴν 
Βαάνης ἦν, ὃ πατρίχιος πραιπόσιτος καὶ σακελλάριος, χαϑὼς 

τοτὸ παλαιὸν ἐχράτει τοῖς βασιλεῦσιν ἔϑος, ἐξερχομέγου τοῦ 
βασιλέως ini φοσσάτου τὸν πραιπύόσιτον παρεᾷν τὴν ἑαυτοῦ 
ἀρχῆς ἐπικράτειαν, καὶ τῷ μαγίστρῳ xai τῷ ἐπάρχῳ τὴν τῆςΒ 
πολιτείας καὶ τοῦ ποινοῦ τὴν διοίκησιν. ἐπανιόντι τοίγυν τῷ 
βασιλεῖ ἀπὸ τοῦ φοσσώτου ἀντιλήψεις πλεῖσται καὶ δωρεῶν 

τὄπαροχαὲ πᾶσιν κατὰ τὸ δυνατὸν τοῖς T6 μετ᾽ αὐτοῦ καὶ τοῖς 
ἐν τῇ πόλει ἐδίδοντο. 


Ἢ ἀπὸ τοῦ φοσσάτου ἐπάνοδος Θεοφίλου βασιλέως, ὅτε ἐγίσησεν Ms.20.a 
χατὰ χράτος τοὺς ἀπὸ Κιλικίας, στρατοπεδεύσαντας xcv αὐτοῦ 
Ταραΐτας, Μομψουεστίτας, ᾿δανίτας, Ἐϊρηνουπολίτας, "«ἄγαξαρ- 

20 βήτας χαὶ λοιποὺς, χιλιάδας x, 6 


Ἐπανελθόντος τοίγυν Θεοφίλου τοῦ βασιλέως ἀπὸ τοῦ 


dinationem vero processionis et occursum senatus et factionum cla- 
mores triumphales atque processus et loca receptionum a praepo- 
sito constituta fuisse, cui eam in rem cerimoniarius et silentiarii 
totumque cubiculum adiutrices manus praestabant et mandata per- 
ficiebant. Regius vicarius, qui, Imperatore in Orientem ea vice pro- 
fecto, una cum magistro et praefecto Urbis in Urbe manserat et lo- 
co Inperatoris imperium, sed ut subditus, administraverat, is Ba- 
anes erat, patricius, praepositus sacellarius; idque ex antiquo Im- 
peratorum more, qui in castra exeuntes praeposito quidem admini- 
strationem imperii sui permittebant et commendabant, magistro au- 
tem et praefecto Urbis curam civilis regiminis et rerum communium. 
Reduce in hunc modum e castris facto Imperatore, contingebant lar- 
gitiones plurimae, et, prout eius fieri poterat, impertiebantur dona 
et praemia tam illis, qui expeditioni cum ipso interfuissent, quam 
qui domi seu in Urbe mansissent. 


REDITUS E FOSSATO THEOPHILI IMPERATORIS, QUUM SARACENORUM 

€ILICUM, QUI E TARSO, E MOPSUHESTIA, EX ADANA, EX LIRENOPOLI, 

EX ANAZARBO ET ALIUNDE ADVERSUS IPSUM COIVERANT. ET-CONSUR- 
REXERANT VALIDA MANU, VIGINTI MILLIA CECIDISSET. 


Rediens itaque "Theophilus e bello, quod ipsi cum Agarenis in 
Cilicia fuerat, intrabat in Urbem hoc modo. Ut pervenerat iu pa- 


5o4 APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


πολέμου τῶν ἀπὸ Κιλικίας xav ^ αὐτοῦ στρατοπεδευσάντων 
32 » ' 1 , Ü 
"yagnydv, ἐγένετο 5 πρὸς τὴν βασιλεύουσαν πόλιν εἴσοδος 
αὐτοῦ τοιαῦτ ϑάσαντος αὐτοῦ ἐν τῇ “]ερείᾳ, ἐξῆλϑεν ἦ ὁ 

, , ΕἸ Fa » , 5 ε 4 9 Ve Ἶ 
αὐγουστα ἄπο τῆς πόλεως καὶ ὃ διέπων σὺν τῷ μαγίστρῳ 

' - 2 , - ^ LES A. - )À , À e 
καὶ τῷ ἐπάρχῳ τῆς πόλεως, καὶ ἡ ἐν τῇ πόλει σύγκλητος &-5 

Φ ^ ^ , ; 
7.6000, παρεάσαντες τοὺς τῶν ταγμάτων ἐξάρχους εἰς φυλα- 
* - 4 , - 
χὴν τῆς πόλεως. καὶ ἡ uiv σύγκλητος ὕπήντησαν τῷ βασι- 
λεῖ ὡς ἀπὸ διαστήματος μικροῦ πρὸ τοῦ φϑάσαι εἷς τὸ πα-- 

, * 5 , m" 
λάτιον, καὶ πεσόντες zQoctxvvnou»* 7 δὲ αὐγούστα ἔνδον τοῦ 
χαγχέλλου τοῦ χαμαιτριχλίνου τοῦτον ὑπήντησεν ἀποβάντι τοῦτο 
ἵππου, καὶ προσχυγήσασα τοῦτον ἠσπάσατο" ὃ δὲ βασιλεὺς 

εδιορίσατο ὡς ἐπὲ προχένσου τὴν σύγκλητον διάγειν σὺν αὐτῷ 
ἐν τῇ “Ιερείᾳ μέχρις ἡμερῶν ἑπτὰ, ὅπως xai οἱ δέσμιοι τῶν 

2 3 - » 
αἰχμαλώτων ᾿“γαρηνῶν φϑάσωσιν. ἐκέλευσε δὲ καὲ τὰς 
γυναῖχας τῶν συγκλητικῶν ἐξελϑθούσας τῆς πύλεως διάγεινιπ 
σὺν τῇ αὐγούστῃ ἐχεῖσε. μετὰ δὲ τὴν ἑβδόμην ἡμέραν ἀπο-- 
πλεύσας τῶν ἐχεῖσε ἦλϑεν εἷς τὸν ἅγιον ἸΠάμαντα, καὶ ἐποί- 
zotv ἅμα τῇ συγχλήτῳ ἡμέρας y. ἀπὸ δὲ τῶν ἐκεῖσε δια- 

ἘΔ4.1,.591 πλεύσας ἔφϑασεν ἐν βλαχέρναις, xai ἐξελϑὼν τοῦ δρόμονος 
3 ' € 3 : 
ἐπιβὰς ἵππῳ διὰ τοῦ ἔξω τείχους ἤλϑεν εἰς τὴν προετοιμα-χρ 
σϑεῖσαν κύρτην ἐν τῷ λιβαδίῳ τοῦ κομβινοστασίου. ἔφϑα- 


latium Hieriae, exibant ad ipsum ex Urbe Augusta et diepon seu 
vicarius regni per Imperatoris absentiam administrator et magister 
ei praefectus Urbis et totus, qui tum in Urbe aderat, senatus, re- 
lictis intus exarchis seu praefectis tagmatum pro Urbis custodia. Et 
senatus quidem, ut parum aberat Imperator a palatio, humi proci- 
dens adorabat eum ; Augusta vero occurrebat ipsi, ut modo ex equo 
descenderat, intra cancellum  chamaetriclinii seu triclinii. humilis et 
solo proximi, et adorans ipsum cum osculo beneventabat. Impera- 
tor dein mandabat, ut senatus secum in Hieria seu Hieriae palatio, 
velut in processu seu rusticatione suburbana, in septiduum ageret, 
donec Agarenorum bello captorum numerus compedibus illigatus ad- 
venisset ; et ut senatorum uxores ex Urbe eodem convenirent Au- 
gustaeque sodalitium praestarent. Quo facto, septimo die post ex- 
cedebat ex Hieria, et transferebat se per fretum in navi ad S. Ma- 
mantis palatium, in quo triduum cum senatu exigebat. Inde rursus 
enavigans appellebat ad blachernas; egressusque dromone inscen- 
debat in equum; in quo intra murum exteriorem provehebatur e- 
quitans versus magnam auream portam; in cuius vicinia descendens 
equo intrabat in cortem sibi praeparatam in prato combinostasii 
[seu stationis combinationum circensium], donec captivi et spolia a 
militibus triumphantibus in Urbem introducta essent. Eodem ipso 
nempe die ad Chrysopolin venerant, qui captivos ducebant, imposi- 
tosque in nayes eum in locum traiecerant, in quo Lmperator tum 


ι 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 505 


σαν δὲ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ καὶ οἱ τοὺς δεσμίους φέροντες ἐν Xov- 
σοπόλει, χαὶ βαλόντες αὐτοὺς εἰς πλοῖα, διεπέρασαν αὐτοὺς 
ἔνϑα xai ὃ βασιλεὺς παρῆν" ὃ δὲ τῆς πόλεως ἔπαρχος ἦν Μ5.50.» 
προετοιμάσας καὶ καταστέψας τὴν πόλιν δίκην νυμφιχῶν 
δπαστάδων ἀπὸ σχαραμαγγίων διαφόρων καὶ σενδὲς x«i dg- 
γύρου πολυφότων τε xai ἀνθέων καὶ δόδων ποικίλων ἀπὸ 
τῆς χρυσῆς πόρτης μέχρι τῆς χαλκῆς, καὶ διελόντες οἱ τῶν 
τάξεων ἰδίᾳ καὶ χωρὶς κατὰ τάξιν τοὺς δεσμίους, τὰ λάφυ- 
Qu, τὰ ἄρματα, ἐθριάμβευσαν μέσον τῆς πόλεως. μετὰ ταῦ-Β 

lora δὲ ἀναστὰς Ó βασιλεὺς ἐφύρεσεν χιτῶνα χρυσοὔφαντον 
ἐπιλώριχον τὸν δοδόβοτρυν, ζωσάώμενος xai σπαϑίον, βαλὼν 
χαὶ τιάραν ἐπὲ τῆς κεφαλῆς αὑτοῦ. ἐπέβη δὲ ἵππῳ λευχῷ 
ἐστρωμμένῳ χιώματι διαλίϑῳ, λαβὼν ἐν τῇ δεξιᾷ χειρὲ σκῆ-- 
πτρον. ὃ δὲ καῖσαρ ἐφόρεσεν χρυσοῦν χλιβάνιον σὺν μανι- 

τδχελλίων xai ποδοψέλλων καὶ αὐτῶν χρυσῶν, βαλὼν ἐπὶ τῆς 
κεφαλῆς αὐτοῦ καὶ κασίδα σὺν περιχεφαλαίᾳ χρυσῆ, ζωσά- 
μενος xai σπαϑίον, ἐπιβὰς καὶ αὐτὸς ἵππῳ ὁμοίως λευχῷ σὺν 
χιώματι διαλίϑου. ἔλαβεν δὲ καὶ τῇ χειρὲ λόγχην χρυσᾶν"α 
μιχρὸν δὲ τῆς πόρτης πεφρϑακὼς χατέβη τοῦ ἵππου ὃ βασι- 

αολεὺς, καὶ ἔπεσεν πρὸς ἀνατολὰς προσχυνήσας τρίτον. εἶϑ᾽ 
οὕτως ἀναστὰς ἐπέβη τῷ ἵππῳ. καὶ εἰσερχομένῳ αὐτῷ τὴν 

12. ZX04. rovgay. í 


agebat, utdiximus. Hos itaque ethaec suas in classes diremta taxeo- 
tae seu milites praesidiarii captivos et spolia et arma introducebant 
triumphantes mediam in Urbem, quam praefectus Urbis antea curave- 
rat ad instar thalamorum genialium variis scaramangiis, pannis sendes, 
argento, candelabris multas lampades sustinentibus, rosis aliisque va- 
riorum colorum floribus indui, coronari et illustrari. Militibus in 
triumpho Urbem ingressis, exsurgebat Imperator e corte, indutus tu- 
nica auro pertexta, loros habente, qualem rhodobotryn [seu rosu- 
veam] appellant, spatham ad latus habens e cingulo dependentem, et 
in capite tiaram seu, ut vulgari sermone appellant, tufam; eoque 
iu apparatu inscendebat in equum candidum, cui phalerae stragu- 
laeque gemmatae de cervicibus et dorso dependebant, in quo pro- 
vehebatur, dextra manu sceptrum gerens. Qui ad latus ipsi equita- 
bat Caesar, [Alexius Moseli, gener eius 9] etiam in equo candido gem- 
matis phaleris illustri, gerebat corpore loricam auream, armillas au- 
reas in manibus, podopsella seu genualia aurea in cruribus, in ca- 
pite cassidem cum capitali seu redimiculo aureo, ad latus spa- 
tham, et in dextra manu hastam auream. Ad exiguam ab aurea 
porta distantiam delatus descendebat Imperator ex equo, procidebat 
humi, vultu ad orientem converso, et adorabat Deum ter. Deinde 
resurgens rursus conscendebat equum, et sic tandem intrabat in au- 
ream portam. Per cuius magnas medias valvas intranti offerebant 


506 . APPENDIX AD LIBRUM PRIMUM 


μεγάλην χρυσῆν πόρταν, προσήγεγχαν αὐτῷ ὃ μάγιστρος xai 
ὁ διέπων καὶ ὃ ἔπαρχος τῆς πόλεως χρυσοῦν στέφανον xa- 
τεσχευασμένον ἐκ λίϑων τιμίων καὶ μαργάρων πολυτίμων, ὃν 
Dxaj λαβόμενος ὅ βασιλεὺς, ἐφόρεσεν αὐτὸν ἐπὲ τοῦ δεξιοῦ 
βραχίονος, καὶ εὐϑὺς τὰ μέρη αὐτὸν ὑπήντησαν éungaroc,5 
ὡς ἐπὶ ἑξορτασίμου προχένσου, εὐφημοῦντες ἐπινίκια. καὲ 
διοδεύσας dnó τῶν ἐκεῖσε διὰ τοῦ σίγματος καὶ τῆς πρὸς 
τὸν ἅγιον Μϊώκιον μέχρι τοῦ μιλίου. ἐν ᾧ μιλίῳ ἀπέβησαν 
τῶν ἵππων οἱ τῆς συγχλήτου καὶ πεζεύοντες δηρίγευσαν &u- 
προσϑὲν τοῦ βασιλέως ἕως τοῦ φρέατος τῆς ἁγίας Σοφίας,το 
πλὴν οὖν οἱ ἀπὸ τῶν ἔξω συνγεισελϑόντες τῷ βασιλεῖ ἐν τῇ 
πόλει, μετὰ χρυσῶν κλιβανίων καὶ σπαϑίων καὶ κονταρίων 
ΕΔ.1,.395 εἰσῆλθον ἔφιπποι, τάξις ἑκάστη ἰδίᾳ καὶ χωρίς" ἔμπροσϑεν 
Μ8.χι. «τοῦ βασιλέως οἱ πραιπόσιτοι χαὶ τὸ κουβούκλειον, χρυσοκχλέ- 
βανοι" ὕπισϑεν δὲ ὡς ἀπὸ ὀργυιῶν πέντε πρωτοσπαϑάριοιιϑ 
εὐνοῦχοι μετὰ χρυσῶν κλιβανίων καὶ σπαϑοβαχλίων. ἐν δὲ 
τῇ χαλκῇ τοῦ παλατίου ἔστη ἔμπροσϑεν τῆς πύλης πούλπι-- 
τον, καὶ εἰς τὸ ἕν μέρος τὸ χρυσοῦν ὄργανον τὸ λεγόμενον 
πρωτόϑαυμα, εἰς δὲ τὸ ἕτερον μέρος σέντζον χρυσοῦν καὶ δὲ- 
ἄλιϑον, μέσον δὲ τούτων ὃ χρυσοῦς σταυρὸς καὶ διάλιϑος 020 
Βμέγας. ὃ δὲ βασιλεὺς ἀποβὰς τοῦ ἵππου εἰσῆλϑεν διὰ τοῦ 


magister et dieponseu vicarius Imperii administrator et praefectus Urbis 
auream coronam, gemmis et margaritis magni pretii ornatam; quam 
acceptans dextro suo brachio circumponebat, Et protinus obyenta- 
bant ipsi factiones haud aliter, quam in processionibus dierum fe- 
storum fieri solet, accinentes hymnos triumphales. Inde pergente 
Lnperatore per sigma ct plateam , quae ad aedem S. Mocii ducit, us- 
que ad milium, descendebant' senatores in milio ex equis, et 
procedebant coram ipso in pedibus ad usque puteum vel ci- 
sternam lustralem S, Sophiae. At qui cum lmperatore in Urbem 
e castris et expeditione redibant, illi aureis cum loricis et spa- 
lhis et contis seu hastis intrabant equites, ordo quisque se- 
orsim, hoc ordine. Coram Imperatore praecedebant praepositi et 
ad cubiculum pertinentes in aureis loricis; pone eos autem et po- 
ne Imperatorem ad quinque ferme orgyarum distantiam protospa- 
tharii eunuchi, itidem cum aureis loricis et spathobacliis. Ut ergo. 
in ea processione. provenerat Imperator ad S. Sophiam, descende. 
bat ex equo , intrabat in templum. per aream sancti putei, faciebat 
ibi preces, faclisque, rursus egrediebatur per eandem portam, per 
quam intraverat, et sic procedebat porro pedes usque ad chalcen. 
In chalce vel aenca porta palatii stabat coram porta pulpitum, e- 
iusque in una parie aureum organum , protothauma seu miraculuni 
primum ct praecipuum dictum; in altera scuzum seu sessum, id 


CONSTANTINI PORPH. DE CERIMON. 507 


φρέατος sig τὴν ἁγίαν Σοφίαν, καὶ εὐξάμενος ἐξῆλθεν πάλεν 
διὰ τῆς αὐτῆς πύλης, καὶ πεζεύων ἦλϑεν ἐν τῇ χαλκῇ, xai d- 
γελϑὼν κατεσφραγέσατο ini τοῦ σέντζου, καὶ ἔκραξαν τὰ μέρη 
γγεἷς ἅγιος ." καὶ καϑίσας, προσήνεγκαν αὐτῷ τὸ πολέτευμα τῆς 
Ἐπύλεως χρυσοῦς βραχιόλους, καὶ λαβὼν τούτους ὃ βασιλεὺς 
ἐφόρεσεν ἐπὶ τῶν βραχιόνων αὐτοῦ, καὶ ἀπεδέξατο αὐτοὺς 
εὐχαριστῶν, δημηγορήσας ἀφ᾽ ξαυτοῦ τὼ περὲ τῆς ἐπετυ- 
χίας τοῦ πολέμου. καὶ πάντες ἐπιγικίως αὐτὸν εὐφήμησαν" 
ἀναστὰς δὲ τοῦ σέντζου ἐπέβη τῷ ἵππῳ, x«i διῆλϑε διά vC 
χτοτῶν διαβατικῶν τοῦ ᾿“χιλλέως xai τῶν πλαγίων τοῦ Ζευ- 
ξίππου, καὲ ἐξῆλθεν εἰς τὸν ἀσκχέπαστον ἱππόδρομον, xci ὕ- 
ποχάτω τοῦ χαϑίσματος εἰσελϑὼν χατέβη διὰ τῆς δάφνης εἰς 
τὸν χάτω σχεπαστὸν ἱππόδρομον, καὶ καταβὰς τοῦ ἵππου εἰσ- 
ἤλϑεν elg τὰ σκῦλα ἐν τῷ παλατίῳ, καὶ ἐγένετο αἴτησις δε- 
155(uov. καὶ τῇ ἐπαύριον ἐτελέσθη τὸ δέξιμον, καὶ προετέϑη- 
σαν ἀντιλήψεις πλεῖσται ἀναβιβαζόμεναι ἀπὸ τῆς τῶν βασι- 
Aux» μανδατύρων ἀξίας μέχρι τῆς χυριωνύμου πατρικιότη- 
τος, καὶ δωρεαὲ πλεῖσται τοῖς πολιτάρχαις, καὶ τὸ πολίτευμα 
παρὰ τοῦ βασιλέως ἐδόϑησαν, καὶ ἱππικὰ ἐτελέσϑησαν., xa- 
ϑοχεῖ πάλιν τοὺς δεσμίους καὶ τὰ λάφυρα ἐθριάμβευσαν, ἐφ᾽ 
ἱκανὰς δὲ ἡμέρας ἐκράτησεν ἡ δεξίωσις τῶν δωρεῶν διὰ χει- 
ρῶν τοῦ βασιλέως διδομένων. ἱστέον δὲ καὶ τοῦτο, ὅτε πά- 


est solium, aureum gemmatum; inter ambo media crux illa ingens 
aurea et gemmata. In hoc pulpitum et in illum thronum eniteba- 
tur Imperator, et stans super solio signabat se crucis signo; quod 
videntes factiones acclamabant: Unus est sanctus. "Tunc desidenti 
offerebat urbanus magistratus aurea brachialia, quae acceptans ille 
brachiis circumponebat, et dimittebat eos, qui exhibuerant, cum 
gratiarum actione. Dein enarrabat publica oratione non per quae- 
Sstorem, sed ipse, res sibi eo in bello feliciter et ex animi senten- 
lia gestas, gratulationes et fausta omnia omnibus acclamantibus. 
Desurgens tandem de solio, rursus inscendebat in equum; et trans- 
ibat per porticus thermarum Achillis et praeter latera Zeuxippi, 
intrabatque in circum non tectum; ubi ingrediens infra cathisma 
descendebat per daphnem in inferiorem contectum circum, et equo 
relicto, intrabat per scyla in palatium; quo tempore fiebat rogatio 
deximi, quod altero die contingebat; et fiebant gratificationes atque 
promotiones longe plurimae a dignitate regiorum mandatorum inde 
usque ad dignitatem patriciatus, cui cyrii seu domini titulus com- 
petit. Accipiebant quoque urbani magistratus et communitas urba- 
na largitiones; peragebantur certamina equestria; et rursus produ- 
cebantur ibidem, in circo puta, captivi atque spolia; et in multos 
dies obtinebat largitio donorum ex augustis manibus venientium. 


508 APPENDIX AD LIB. PRIM. CONSTANT. DE CERIM. 


λιν ἐκ δευτέρου ἐξελθόντος τοῦ αὐτοῦ Θεοφίλου imi φοσσά- 
τον, ἐν τῷ ὑποστρέφειν αὐτὸν καὶ μέλλειν τὴν πόλιν εἰσέρ-- 
, « * ^ , - À RD “- y τὰ 
χεσϑαι προσέταξεν τοὺς τῆς πόλεως παῖδας ἐξελϑεῖν πάντας 
εἰς ἀπάντησιν αὐτοῦ μετὰ τῶν ἐξ ἀνθέων κατεσχευασμένων 
στεφάνων, εἰσελϑὼν ὁμοίως τοῦ προτέρου σχήματος. ὁ 5 


Quum altera vice revertens e fossato Theophilus in eo esset, ut Ur- 
bem triumphans ingrederetur, imperabat, ut pueri urbani corollis 
variorum florum ornati sibi occurrerent. In ceteris erat hic alter 
introitus illi priori similis, 


ΠΙΝΑ͂Ξ ΣΥΝ OEQ | 
IET JETTEPOI BIBALOE 


et ^ , LÀ 
α΄. Ὅσα δεῖ φυλάττειν, xa^ ἑκάστην ἡμέραν ἀνοίγοντος TOUEA. L. 293 
, ^ lod " « 4, 
παλατίου, xai τῆς καϑημερινῆς ἱσταμένης προελεύσεως. Ms. 173.b 
e - - - ͵ 
E. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐν τῇ προελεύσει τῇ καϑεκάστῃ 
χυριαχῇ τελουμένῃ. 
γ. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, τοῦ βασιλέως προβαλλομένου 
» - i » , 
δομέστιχον τῶν σχολῶν, ἢ στρατηγοὺς, ἢ δρουγγάριον 
- EU » , » - ,ὔ » 
τῶν πλοΐίμων͵, ἡ σαχελλάριον, ἢ TOU σακελλίου, ἡ λοι- 
ποὺς ὀφφικιαλίους. 
ν » , 2. de ftd. 
δ΄ . Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ προαγωγῇ δαίχτωρος. 
Li - , ΒΩ 
ε. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν éni προαγωγῇ συγκέλου. 
, c, - , LI Ld —- - 
ς΄. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, ὡς τὰ νῦν ἐπιτελεῖται ἡ τοῦ 
ἁγίου xai μεγάλου Κωνσταντίνου ἐτήσιος μγήμη, καὶ τὰ 
. ἐγκαίνια τῶν ἱδρυνϑέντων τιμίων σταυρῶν ἐν τῷ νέῳ 
παλατίῳ τοῦ Bovov, 
ζ Ὅ, ὃ - À , 2? - € - ᾿ λ , - 
. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἔν τῇ ἑορτῇ xai προελεύσει τῶν 
ἁγίων πάντων. 


INDEX CAPITUM 
LIBRI SECUNDL 


1. Quae oportet observare, quando palatium quotidie reseratur, et 
quando quotidiana processio fit. 

2.. Quae oportet observare in processione, quae singulis diebus do- 

minicis instituitur. 

Observanda, quando Imperator domesticum scholarum aut strate- 

gos aut drungarium classis, aut sacellarium, aut sacellio praefe- 

ctum reliquosve officiales creat. 

Observanda in promotione rectoris. 

Observanda in promotione syncelli. 

Observanda in annua, qualis nunc peragitur, celebratione me- 

moriae Sancti et Magni Constantini, et in encaeniis sanctarum 

crucium in novo palatio Boni fixarum. 

7. Observanda in [esto eique adiuncta processione sanctorum 

omnium. 


^ pup 


510 CONSTANTINI PORPHYROGENITÍ ᾿ 


ή. 


ct. e , - , - 5 ' à 
Oca δεῖ παραφυλάττειν τῇ πρωτῃ τοῦ “υγούστου μηνὸς, 
τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ ἐξερχομένου. 


ϑ. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ξορτῇ τῆς χοιμήσεως τῆς 


, 
t. 


ὑπεραγίας Ocoróxov ἐν βλαχέρναις μηνὲ “ὐγούστῳ wu. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ δευτέρᾳ τῆς πρώτης ξβδο- 
μάδος, τοῦ βασιλέως δημηγοροῦντος ἐπὲ τοῦ σιλεντίου 
τῆς μαγγαύρας. 


2 - Ἢ - “ 
t4. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, τῶν τιμίων σταυρῶν μελλόντων 


Ed. L.594 
Ms. 174.8 


(f. 


ἐξιέναι τῇ μέση ἑβδομάδι τῆς ἁγίας M. — 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, τῶν δεσποτῶν ἀπιόντων λούσα- 
σϑαι ἐν βλαχέρναις. 


t. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ παγανῇ κυριαχῇ, ἢ ἐν 


id. 


ig. 


12. 
13. 


ΓΝ - c , , ^ ^ j? 
ἀλλῇ κοινῇ ἡμέρᾳ, μελλόντων τῶν δεσποτῶν auiévat 
εἰς τοὺς ἁγίους ᾿Αποστόλους εἴτε εἰς ἕτερον ναὺν εὖ-: 
ξασϑαι. 

Oca δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ χειροτονίᾳ πατριάρχου Kov. . 
στανγτιγνουπολεῶώς- 

4 * ᾿ - - δι 
Ὅσα ew παραφυλάττειν, δοχῆς γινομένης ἐν τῷ μεγόλῳ 

οιχλίνῳ τῆς μανγναύρας, τῶν δεσποτῶν χαϑεζομένων 
ἐπὲ τοῦ Σολομωντείου 9oóvov. περὶ τῆς δοχῆς τῆς γε- 
γομέγης ἐν τῷ αὐτῷ τριχλίνῳ ἐπὲ ἹΚωνσταγντέγνου xai 
“Ῥωμανοῦ éni τῇ παρουσίᾳ τῶν παρὰ τοῦ "Δμεριμνῆ 
ἀπὸ Ταρσοῦ ἐλθόντων πρέσβεων περὲ τοῦ ἀλλαγίου xai 


Observanda calendis Augusti, quando venerabilis et vivifica crux 


prodit. 


Observanda in festo dormitionis sanctissimae Deiparae in blacher- 
nis mensis Augusti die decimoquinto. 
Observanda in feria secunda septimanae primae (sanctae quadra- 


gesimae), quando Imperator in silentio seu conventu procerum 
in magnaura verba facit. 


. Observanda, quando sanctae cruces in media septimana tessara- 


costae seu quadragesimae circumferendae in publico sunt. 
Observanda, quando Domini lotum ad blachernas eunt. 
Observanda in pagána dominica [id est tali, in quam magnum 
festum aut processio solennis non incidit ,| aliove die profesto, 
volentibus Dominis ad sanctos Apostolos aliudve templum de- 
votionis gratia ire. 


14. Observanda in electione patriarchae Constantinopolitani; 


Observanda in exceptione vel audientia, quae datur in magno 
triclinio magnaurae, Dominis throno Salomoneo insidentibus, In 
specie exceptione illa, quum Constantinus et Romanus legatos 
Amerimnae, qui Tarso permuiandorum captivorum et comsti- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. II. 511 


τῆς εἰρήνης, μηνὲ Παΐῳ àÀ«, ἡμέρᾳ m, ἵἱνδικτίωνι δ΄, 
ἐν ᾧ xai περὲ τῆς τῶν Ἱσπαγνῶν δοχῆς καὶ περὲ τοῦ 
γεγονότος τότε ἱπποδρομίου. ὡσαύτως καὶ περὲ τῆς ξορ- 
τῆς τῆς τοῦ Κυρίου μεταμορφώσεως xai τῆς τοῦ Zfe- 
λεμίκη δοχῆς. ἔτι τῆς ἡγεμόνος χαὶ τῆς τἀρχοντίσης 
γας τῶν Ῥῶς. ὑὅποίως ταῦτα πάντα ἐτελέσϑησαν. 

ες΄. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, προερχομένων τῶν ἀρχόντων 
τῶν Ó ταγμάτων εἰς τὸν ἱππόδρομον. 

iL. ᾿Αναγόρευσις Ρωμανοῦ τοῦ Πορφυρογεννήτου υἱοῦ Κων- 
σταντίγου βασιλέως. - 

t5. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, βρουμαλίου ἐπιτελουμένου, εἴτα 
τοῦ μεγάλου βασιλέως, εἶτα τοῦ μικροῦ, εἶτε τῆς αὐ- 
γούστης. 

εϑ΄, Ὅσα δεῖ γενέσθαι, ϑριάμβου ἐπινιχίων τελουμένου ἐν τῷ 
φόρῳ μετὼ λιτῆς, μέλλοντος τοῦ βασιλέως πατῆσαι ᾽,41- 
γαρηγῶν μεγιστάνονγ. 

κ΄. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, ϑριάμβου τελουμένου éntvixíov 
ἐν τῷ ἱπποδρομίῳ. 

κα΄. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, ὅταν τεχϑῇ ἄῤῥεν παιδίον τῷ 
βασιλεῖ. ἷ ; 

χβ΄. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ βαπτισμῷ ἀῤῥενος παιδὸς 
βασιλέως. 

χγ. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ κουρεύματι παιδὸς βασιλέως. 


tuendae pacis gratia in Urbem advenerant, die Maii trigesimo 
primo, feria prima seu die lunae, indictione quarta exceperunt, 
Eodem capite quoque agitur de admissione Hispanorum et edito 
tum ludo equestri curuli; item de festo trans(igurationis Domini ; 
nec non de admissione Delemici; tandem et de receptione El- 
ae, quae fuit hegemon seu ducissa et principissa Russorum. 
oe omnes ad colloquium Imperatoris admissiones, exponitur, 
quibus cum cerimoniis contigerint. 

16. Observanda, quando magistratus quatuor tagmatum in circum 
veniunt. 

17. De inauguratione Romani Porphyrogeniti, filii Constantini Im- 
peratoris, 

18. Observanda in celebratione brumalium tam eorum, quae Impe- 
rator senior, quam quae iunior, et tandem, quae Augusta, edunt. 

19. Observanda, quando triumphus de hostibus devictis in foro cum 
solenne processione celebratur et Lmperator cervices magnatis 
Agarenorum calcat. 

20. Observanda in celebratione triumphi in circo. 

21. Observanda, quando Imperatori filius nascitur. 

22. Observanda in baptismo filii Imperatoris, 

23. Observanda in tonsione capillorum filii Imperatoris. 


512 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


x0'. "Eni προαγωγῇ κουβικουλαρέας. 

κε. "Ent προαγωγῇ κουβικουλαρίου. 

xs. Περὲ τῶν χατὰ διαφόρους καιροὺς συμβάντων γενέσϑαι 
περὲ τῆς παλαιᾶς συνηϑείας τῆς τελουμένης ἐν τῇ με- 
γάλῃ ἐκκλησίᾳ, 

xb. Ὅπως Ἣ ράχκλειος ὑπὸ τοῦ ἰδίου πατρὸς ὠπὸ τῆς τοῦ 
καίσαρος ἀξίας ἀνήχϑη εἰς τὸ σχῆμα τῆς βασιλείας, xal 
πῶς “αβὶδ, ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ, γέγονε καῖσαρ-. 

χη. Περὲ προχέγσου ἐν τῇ μεγάλῃ ἐχκλησίᾳ. 

χϑ'. He ἐν ἡμέρᾳ ἱπποδρομίου ἐδέξατο Ἡρφάκλειος τοὺς sie: 
συγκλήτου, παρόντος καὶ τοῦ πατριάρχου. 

A. Περὲ κηδείας πατριάρχου. 

λα. Πῶς δεῖ προσφέρειν τὸν βασιλέα ἐν τῇ μεγάλῃ tne 
σίᾳ ἀγαϑήματα. 

λβ΄. Περὶ αἰτήσεως δεξίμου τῶν δύο μερῶν, éogrZg πα- 
ροὐσης. 

Ed.L.295Ay. Περὶ προαγωγῆς ἀξιωμάτων ἐν ἡμέρᾳ αἰτησίῳ αὐτο- 
χρατορίας καὶ στεψίμου καὶ γενεϑλίου xoi Nepote 
τος. 

Ms. 174. b λδ΄, Περὲ προαγωγῆς ἀξιωμάτων ἐν ἡμέρᾳ αἴτησίῳ. onn 
σεως καὶ ἑτέρων τοιούτων. 

λε. Περὲ σαξίμου. 


24. De. promotione cubiculariae. 

25. De promotione cubicularii. 

26. De iis, quae diversis temporibus contigerunt, mutationibus an- 
tiquae consuetudinis [seu tributi honorarii] magnae ecclesiae 
olim solvi solitae. 

27. Quomodo Heraclius a suo patre a dignitate Caesaris ad. schema 
seu ornatum imperialem evectus, et quomodo David, frater 
eius, Caesar creatus fuerit, 

28. De processione in magnam ecclesiam. 

29. Quomodo die quodam ludi curulis Heraclius senatores , praesente 
quoque patriarcha, exceperit. 

3o. De sepultura patriarchae. 

31. Quibuscum ritibus Imperator donaria magnae ecclesiae offerat. 

32. Quomodo, instante die festo, ambae factiones deximum, sive 
salutatum ad Dominum admitti, rogent. 

33. De promotionibus ad dignitates, quae fiunt diebus annuis, qui- 
bus natalis aut suscepti primum imperii, aut coronationis, aut. 
nativitatis, aut nuptiarum Imperatoris celebratur. ; 

34. De promotionibus, quae fiunt, diebus natalibus aliisve talibus 
annuatim recurrentibus. 

35. De saximo seu pyrrhicha. 


x , 


DE CERIMON. AULAE. BYZANT. H. 518 


Ag. Περὲ εἰσαγωγῆς ἀπὸ ἐπάρχων ἐν ἡμέρᾳ ἱπποδρομίου 

προβληϑέντος ἐν τῷ δεξέμῳ τοῦ αὐτοῦ ἱπποδρομίου. 
, ? , A - , , 

AL. Περί τινῶν ἀποστατησάντων xai πάλιν δουλωθέντων, 
πῶς ἐδέχϑησαν παρὰ τοῦ βασιλέως. MAC boi 

λη. Περὲ τῆς χειροτονίας Θεοφυλάχτου τοῦ ἁγιωτάτου πα- 
τριάρχου. 

λϑ΄. Ileo? τοῦ πατριάρχου, ὅτι τὸ παλαιὸν ἴδιον εἶχε πραι- 

, 
ποσιτον.-. 
εἰ. Περὲ τοῦ τίνι τρόπῳ τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ κυριαχῇ τοῦ 
, , ^ , "A. ^ * 
πάσχα περιβάλλονται vovg λωρους ὃ,τε βασιλεὺς xa 
οἱ μάγιστροι xai ἀνϑύπατοι xai πατρίκιοι. 
r, * ^ - - Ὁ" € , , —- , 
E. * Τὰ ἐν τῷ ναῷ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου τοῦ Φάρου 
κείμενα σχεύη καὶ λοιπὰ, καὶ τὰ εἰς τὸν ἅγιον Στέφα- 
| yoy ἐν τῇ agn. 
μα΄. Ὅσα εἴδη τῶν ἀλλαξέίμων. 
c , ᾿ , - , 

ιβ΄. Taóurgua ἐν 'συντῦμῳ “τῶν βασιλευσάντων βασιλέων ἐν 
τῆδε τῇ μεγάλῃ xat εὐτυχεστάτη  Kovoravrtvovnolst 
ἀπὸ τοῦ μεγάλου καὶ εὐσεβεστάτου καὶ ἁγίου Κων- 
σταὐτίγου. | 

' * € , ^ - x ? - - 

My. Περὲ τῶν τάφων τῶν βασιλέων τῶν ὄντων ἐν τῷ ναῷ 
τῶν ἁγίων ᾿ΑΙποστόλων ἐν τῷ ἡρῴῳ τοῦ ἁγίου καὲ με-- 
γάλου Κωνσταντίνου" ἡρῷον τοῦ μεγάλου. Ἰουστινιανοῦ. 
εὐφημία ὑπὸ τῶν στρατοπέδων, νίχης καὶ ϑριάμβων 
ἀγομένων. {ἰστέον δὲ, ὅτε ἡ αὐτὴ εὐφημία ἄδεται xal 
2. δεξέμῳ coni. R., σαξέμῳ cod. 

36. De introductione expraefecti die ludi curulis circensis, qui 
creatus fuit in deximo eiusdem ludi. - 

37. Quomodo accepti ab Imperatore fuerint rebelles quidam, qui 
defecerant, sed in ordinem fuerant redacti, i 

38.. De electione Theophylacti, sanctissimi patriarchae, 

39. Quod patriarcha suum antiquitus habuerit praepositum. 

4o. Quomodo et quare in sancta et magua dominica paschatis Do- 
minus et magistri atque proconsules et patricii loros induant. 

4o.*.De vasis et reliquiis in sanctissimae Deiparae Phari templo con- 
ditis, Item de illis, quae in aede S. Stephani Daphnes iacent. 

41, De variis generibus mutatoriorum. . . 

42. Indienlus Imperatorum, qui ἃ magno piissimo et sancto Constan- 
tino inde in hac magna t felicissima Cozstantinopoli aulam te- 
nuerunt, 

43. De sepulcris Imperatorum, quae suntin templo SS. Apostolorum. 
Heroum S. et M. Constantini; heroum [lustiniani M. Laetae et 


honorificae acclamationes atque benedictiones exercituum in tri- 
umphis ob hostes devictos ;peractis. (Tenendum, easdem for- 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 33 


514 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


μό΄. 


παρὰ τοῦ λοιποῦ στρατοπέδου, ἡνίκα φιλοτιμία τις, ἢ 
μαϊουμᾶς παρὰ τοῦ βασιλέως αὐτοῖς παρασχεϑῇ.) ἡ 
παρὰ τῶν Σάρδων ἀδομένη εὐφημία τοῖς βασιλεῦσιν. 
Ἢ γενομένη ἐξώπλισις καὶ ἔξοδος xai τὸ ποσὸν τῆς 
δόγας καὶ τοῦ λαοῦ τοῦ ἀποσταλέντος χατὰ τῆς ϑεο- 
λέστου Κρήτης μετὰ τοῦ πατρικίου Ἣ μερίου xa λογο- 
ϑέτου τοῦ δρόμου ἐπὲ “έογτος τοῦ φιλοχρίστου ὃδε- 
σπύτου. 


με. Ἢ κατὰ τῆς αὐτῆς ϑεολέστου Κρήτης γενομένη ἐχστρα- 


τεία χαὲὶ ἔξοδος ἐπὲ Κωνσταντίνου καὶ Ρωμαγοῦ τῶν 
Πορφυρογεννήτων εἰς ἰγδιχτίονα ζ΄. 


Με. 175.2 με΄. Οἷς ὀφείλει ὃ βασιλεὺς ὀνόμασι τιμᾷν τοῖς μεγιστᾶσιν 


' , m , o 
xat πρωτοις τῶν ἐϑγῶν. 


Ed.L.296u0. Οἱ τῶν ἀπὸ διαφύρων ἐθνῶν ἐρχομένων πρέσβεων πρὸς 


τὸν βασιλέα χαιρετισμοί. 


μη. Τὰ ἄχτα τῶν εἰς τοὺς ἐϑνικοὺς γενομένων ἐπιγραφῶν. 
u9'. Εἰσὲν τὰ ἐχτεϑέντα δίδοσϑαι παρὰ τῶν ὀφειλόντων τιμᾶ- 


» γι , ^ 2 , ' €— ὦ 
σϑαι ἔν τε ἀξιώμασι xat ὀφφικίοιςς. καϑὼως ὑπῆρχον 
ini “έοντος τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου. 


, S Wei € * , €t ^ D ^ 
v. Eioiv αἱ κατὰ τύπον ῥόγαι τῶν στρατηγῶν xoci κλει- 


48. 
49. 


5o. 


σουραρχῶν, καϑὼς ἐῤῥογεύογτο éni “έοντος τοῦ φιλο- 
χρίστου δεσπύτου. 


« 


mulas quoque a toto exercitu cantari, quando Imperator ipsis 
munusculi gratuiti erogationem aut maiumam praestat) Fau- 
sta Sardorum erga Imperatores acclamatio. 

De armatura, impensis in eam factis numeroque rogae seu 
stipendiorum et populi missi adversus Cretam , quam Deus per- 
dat, duce classis Himerio, patricio et logotheta dromi, sub 
Leone, Christum amante Domino. 

De expeditione adversus eandem maledictam instituta sub Con- 
stantino et Romano Porphyrogenitis, indict. VII. 


. Quibus appellationibus Imperator magnates et primates aliarum 


gentium honorare debet. 

Formulae, quibus a variis gentibus advenientes legati Imperato- 
rem salutant. i 

Formulae titulorum sacris litteris ad aliarum gentium principes 
inscribendae. 

Expositio taxae seu statutorum tributorum, quae pendere de- 
bent ad axiomata s. dignitates, et ad officia s. functiones pa- 
latinas promoti; qualis erat tempore Leonis, Christum amantis 
Domini. 

Expositio rogarum seu stipendiorum, quae statuta ex formula 
strategis et cleisurarchis dabantur tempore Leonis eiusdem. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. II. 515 


να΄. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, ὅταν ἐν ὀχήματι προέλϑῃ ὃ 
βασιλεὺς ϑεωρεῖν τὰ ὀῤδία τοῦ στρατηγίου, 

γβ΄. ᾿Αχριβολογέα τῆς τῶν βασιλικῶν κλητωρίων καταστάσεως, 
καὶ ἑχάστου τῶν ἀξιωμάτων πρόσκλησις καὶ τιμὴ, συν- 
ταχϑεῖσα ἐξ ἀρχαίων χλητωρϑλογίων ini ,έοντος τοῦ 
φιλοχρίστου δεσπότου. ἐν ᾧ καὶ περὲ συνηϑείας παντὸς 
ἀξιώματος xai πατρικίων κειμένων εἰς τὸ δεύτερον φῦ- 
λον τῶν κλητόρων. 

»y. Περὲ διανομῶν τῶν εὐσεβιῶν τοῦ βασιλέως ἔν tt τοῖς 
βοουμαλίοις καὲ στεψέμοις καὶ αὐτυχρατορίαις. 

νδ΄, ᾿Επιφανίου, ἐπισκόπου Κύπρου, ἔχϑεσις πρωτοχλησιῶν 
πατριαρχῶν τε xai μητροπολιτῶν χαὲ ἀρχιεπισχύπων 
xai ἐπισχύπων. 

v£. Περὲ τῆς διανομῆς τῶν χομβίων τῶν συνηϑειῶν τῶν 
πατρικίων" περὲ τῶν συνηϑειῶν τῶν fip&üinocíra 
ὧν λαμβάνουσιν ἐν τοῖς τάγμασι τοῦ ἱπποδρομίου. 

»s. Βίος ᾿“λεξάνδρου τοῦ Μακεδόνος, x&9' ἱστορίαν ἔχων 
φάκτα “δ᾽. 

»L. Τοῦ φυσιολόγου 7j τῶν ἑχάστου ϑηρίου ϑαυμαστικὴ ἕξ» 
Etc, πρός τε Θεὸν ἀγαγωγὴ, καὶ τῶν ἐν βίῳ εὐαρεστούν- 
τῶν λόγοι vy, 


51. Observanda, quando Imperator in curru procedit horrea strate« 
gii visitatum, 

. 5a, Accurata expositio constitutionis sacrortífiü conviviorum ét ordi- 
nis, secundum quein unaquaeque dignitas introvocatut et gra- 
dum prae alterá habet; collecta ex antiquis cletorologiis seu 
libris cerimonias convivales et nomenclatürárum ordinem expo- 
nentibus tempore Leonis Christum amiantis Dómini. Simul 
etiam agitur de consuetudine seu tributo omnis dignitátis ma- 
ioris et patriciorum, qui ad secundám classem convirarum per- 
tinent; À 

53. De ratione pias largitiones Imperatoris pet brumiália et diebus 
annuis, quibus memoria inaugurationis et coronationis celebra- 
tur, distribuendi, ; 

54. Epiphanii, episcopi Cypri, expositio praesessionum patriarcharum, 
metropolitarum , archiepiscoporuin et episcoporum. 

55. De distributione combiorum, quae consuetudinibus pátriciotum 
confiuntj item de consuetudinibus, quas praepositi accipiunt à 

. — tagmatibus hippodromii) séa militia circi. 

56. Vita Alexandri Macedonis, historice enarrata per facta nonozinta 

atuor. 

57. Physiologi tractatüs de adtiranda cüiusque animalis indole. 
Sursum ad Deum cordis elevatio. De moribus in humana vita 
gratis et decoris. Sermonibus quinquaginta. 


pem PW 


516 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


PRAEFATIO. 


EdL.29; ὀὅὡ περὶ τῆς βασιλικῆς xoi συγχλητικῆς ταξεως λόγος, ἐ- 
Ms. 176. πείπερ πολυσχεδής τίς ἐστιν καὶ μὴ ὅᾳδίως τοῖς πολλοῖς κα-- 
ταλαμβανόμενος, μεταπιπτόντων πάντως χαὲ μεταβαλλομένων -- 
ταῖς κατὰ καιροὺς τῶν πραγμάτων μεταποιήσεσι καὶ τῶν τά- 
Βξεων: ὅσα μὲν αὐτῶν συγγραφῆς παρά τισιν ἔτυχεν, οὐχδ 
ἐμμελῶς οὐδὲ κεχριμένως, ἀλλὰ χύδην τε xai σποράδην ἐχτε- 
ϑειμένα, ἐξίτηλά τε ὄντα ἤδη xai τῷ γέροντι χρόνῳ συγγε- 
γηραχότα, καὶ ὅσον οὔπω πρὸς ἀνυπαρξίαν περιστήσεσϑαι 
μέλλοντα, ἡμετέραις ἐπιμελείαις φιλοπόνως συναϑροισθϑέντα ἐν 
Οτῇ πρὸ τῆσδε βίβλῳ εἱρμῷ τινι καὶ τάξει λελογισμένῃ πε-το 
ριελήφϑη ve καὶ συντέτακται. ὅσα δὲ ἣ παροῦσα βίβλος 
ἐμπεριέχει, ἔτυχεν μὲν συγγραφῆς ὑπό τιγος οὐδαμῶς, εἶτα 
ἀμελείᾳ τῶν πάλαι, εἴτ᾽ ἴσως καὶ τῷ μὴ ἐπιτηδείως ἔχειν 
πρὸς τὰ τοιαῦτα. ταῖς μνήμαις μέντοι διασωζόμενα καὲ πα- 
ρὰ τῶν πρεσβυτέρων ἀκολούϑως τοῖς νεωτέροις: nagantunó-15 
Ὁ μενα τὸν φϑόνον ἤδη διαφυγόντα μέχρις ἡμῶν ἴσχυσε κα- 
ταντῆσαι. οὐ δίκαιον οὖν ὠήϑημεν κόσμον τοσοῦτον τάξεων 


Quum multiplex et multifida sit de ordine regio atque senatorio 
tractatio vulgoque haud facile percipienda, (quandoquidem, αὖ cete : 
rae res a decursu temporum alias identidem aliasque formas indu- 
unt, sic etiam hümauarum dignitatum ordines vices suas patiuntur 
terminosque suos migrant,) studuimus primo quidem huius operis, 
et, qui hunc praecedit, libro contexta quodam velut filo sapienter- 
que et consulte digesta coordinatione tradere et complecti ea omnia, 
quae studium nostrum congregare et eruere e veterum monumentis 
scripto consignatis ad. hoc argumentum spectantia potuit. Neque 
enim illud a vetustis prorsus derelictum fuit; at ita tamem tracta- 
tum, ut, quum illi neque cura, neque delectu et iudicio usi fuis- 
sent, neque serio rem egissent, sed sua potius, ut tulerat, effudis- 
sent atque sparsissent, obsolescere inciperent ab ipsis tradita tem- 
porique senescenti consenescere, et tantum non ex usu hominum 
rerumque circulo excidere minarentur. Quae vero liber, quem nunc 
ordimur, complectitur, ea litteris quidem a nemine mandata fue- 
runt, sive id incuria priscorum hominum contigerit, sive natura 
minus idonei talibus commentandis illi fuerint: at memoria tamen 
ea cónservavit et a maioribus ad iuniores propagavit, potiorque. in- 
vidia et adversis casibus ad nostra usque tempora transmisit. lni- 
quum ergo iudicavimus uostraque persona indignum permittere, ut 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Il. 517: 


ἀσύντακτον παριδεῖν, καὶ, ὅσον δήπου τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν, τὰ τῆς 
βασιλικῆς δόξης καταλιπεῖν ἀκρωτηριάζεσϑαι καίρια. ὡςεάα.1,. .98 
γὰρ, ἐν σώματί τινι τῆς κεφαλῆς πονηρῶς ἐχούσης, ὃ γε μὴ 
τὰ πρὸς θεραπείαν πάντα προσαγαγὼν χατὰ τοῦ παντὸς ἔτυ- 
ὅχε τὸν χίνδυνον ἐπιφέρων, οὕτως οἶμαι καὶ ὃ τοῦ χοινοῦ 
τοῦδε τῆς x«J' ἡμᾶς πολιτείας σώματος τῷ μεγαλειοτέρῳ 
μέρει καὶ ὑπερέχοντι xaxd ἔχοντι μὴ τὰ πρὸς ϑεραπείανΒ 
τε καὶ ὁλοχληρίαν προσενεγκὼν x«i τὰ παρὰ τὴν ἀταξίαν 
χάμνονγτα συνάγων καὶ συγχροτῶν τοῦ τε δήμου κοινῇ καὶ 
τοτῆς πολιτείας ἠμεληκὼς ἔσται καὶ τὸ σύμπαν ἅμα καϑῃρήῆς 
κώς. διὰ ταῦτα δὴ καὶ πρὸς τὴν παροῦσαν συλλογὴν ταύ- 
τὴν χαὶ μή τισι. πονηϑεῖσαν ἄλλοις τῆς ταχτικῆς διανέστη- 
μὲν μεθόδου, τὴν μὲν βασιλείαν ταύτῃ βασιλικωτέραν xài C 
φωβερωτέραν ἀποδεικνύντες" τῷ δὲ συγκλητικῷ πληρώματι 
15x«( παντὲ τῷ ὑπηχόῳ τὸν μετὰ τῆς εὐταξίας βίον xai τὴν 
διαγωγὴν νέμοντες, ὕφ᾽ ἧς σεμνότεροί τε xai χοσμιώτεροι 
καϑιστάμενοι εἶναι ἂν καὶ βασιλεῦσιν ἐπέραστοι, αἰδέσιμοί Με. 176.b 
τε ἀλλήλοις καὶ παντὲ ἔϑγει θαυμαστοὶ καὶ περίδοξοι. 


tantus et tam pulcher mundus atque órdo subordinationum et con- 
-stitutionum politicarum inordinatus porro iaceret, et ut ( quod so- 
cordiae non dediti potueramus impedire,) membra velut: capitalia 
imperialis gloriae , necemque et ruinam imperio, si vulnerentur, il- 
latura contrucarentur unumque post alterum deíluerent. Ut enim, 
si quis capiti male affecto medelam , quam potest, omnem non aíffe- 
rat, totum corpus in excidii periculum coniicit: ita etiam quisquis 
communis huius nostrae rerum civilium gubernationis corpus ita 
negligit, ut eius eminentiori atque capitaliori parti aegrotanti ea 
omnia, quae vitium sanare et integritatem conservare valent, non 
applicet, defluviumque minantia et ob turbatum ordinem resoluta 
pendentia non cogat et 'compingat: ille meo quidem iudicio popu- 
lum quoque ipsum negligit, et totum civilis huius societatis corpus 
simul destruit. Primi nos itaque ad hanc tentatam hactenus nemini 
partem eius disciplinae, quae de vicibus muniisque civilium ordi- 
mum tradit, nos accinximus, ea ratione imperio quidem eo plus 
maiestatis et terroris addituri; senatorio autem coetui totique in 
universum parenti multitudini vitae atque consuetudinis mutuae in 
decoro ordine atque tranquillitate transigendae copiam facturi, quo 
spectabiliores honestioresque redditi, principum suorum amorem ci- 
viumque et aequalium venerationem mereantur, exteris autem in ore 
atque admiratione sint. 


hd 
518 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 
Ed.L.299 ΚΕΦ. «. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν xc ἑχάστην ἡμέραν, ἀνοέγοντος τοῦ 
παλατίου χαὶ τῆς καϑημεριρῆς ἱσταμένης προελεύσεως, 


ἹΠετὰ τὴν τοῦ ὄρϑρου ἀπόλυσιν κατέρχεται ὅ ἑταιρει- 
ἀρχῆς μετὰ τῶν ἀρχόντων τῆς ἑταιρείας καὶ τῶν τῆς érat-5 
ρείας ἑβδομαρίων, ὁμοίως καὶ ὃ παπίας μετὰ τῶν ἑβδομα-- 
ρίων διαιταρίων καὶ τοῦ πριμιχηρίου αὐτῶν, καὶ ἀγοίγουσιν 
τὴν ἐλεφαντίνην, καὶ εἰσέρχονται οἱ παρεβδομάριοι τῆς ἕται- 
ρείας, καὶ ἀνέρχονται διὰ τοῦ χοχλιοῦ, xai κατέρχονται 

pro) κοχλιοῦ τοῦ κατάγοντος εἰς τὴν γανωτὴν πύλην τὴν εἶστ-ιο 
ἄγουσαν εἰς τὸν λαυσιακὸν, καὶ δι’ αὐτῆς τῆς πύλης εἰσέρ-- 
Χχονται εἰς τὸν λαυαιακόν. ὃ δὲ ἑταιρειάρχης μετὰ τοῦ πα- 
πίου ἀλλάσσουσιν τὰ ἑαυτῶν σχαραμάγγια, καὶ μετὰ. δια 
ταρίων διέρχονται διὰ τοῦ χρυσοτρικλίνου xai τοῦ ὥρολο- 
yov, καὶ ἀνοίγουσιν τὴν ἐξάγουσαν πύλην ἀπὸ τοῦ ὡρολο-τῆ 
y(ov εἰς τὸν λαυσιακόν. εἰϑ᾽' οὕτως μετὰ τῶν μαγλαβιτῶν 
καὶ τῶν παρεβδομαρίων τῆς ἑταιρείας ἀνοίγουαι τὸν "Iovosi- 
γιανοῦ 1QíxÀwo» καὶ τὰ σκύλα καὶ τὴν ἐξάγουσαν εἰς τὸν 
inaódpouo» πύλην, καὶ οἱ μὲν τῆς μέσης ὁταιρείας ἐῶνται 
καϑέζεσθαι εἰς τὰ σκύλα, ὃ δὲ ἑταιρειάρχης καὶ ὃ παπίαςεα 


20. 3X0 4. ᾿Ιστέον, ὅτι οἱ τῆς μεγάλης ἑταιρείας ἑβδομάριοι ἐῶγ-- 
ται καϑέζεαϑαι ἐπὶ τοῦ ἑαφείου, 


CAP. t. 


Observanda , quando palatium quotidie sese recludit, et processio 
in. palatium. diebus proféstis seu quotidiana orditur. 


Post absolutum orthrum seu officium matutinarum descendit he- 
taeriarcha cum ceteris magistratibus hetaeriae et cum eiusdem 
hehdomariis [ seu per illam septimanam servitii vices obeuntibus ], 
ut et papias cum hebdomariis diaetariorum [ vel septimanariis atrien- 
sium] horumque primicerio, et aperiunt portam eburneam; et in- 
trant parhebdomarii [seu vicarii septimanariorum] hetaeriae, et ad- 
scendunt per cochleam , et descendunt per cochleam , quae ducit ad 
portam. ganotam [seu polita lamina marmorea incrustatam ] , per 
quam aditus ad lausiacum patet. Et per hanc portam intrant in 
lausiacum, "lum induunt hetaeriarcha atque papias sua scaraman- 
gia, praetereuntque cum diaetariis chrysotriclinium et horologium, 
et aperiunt portam ,. quae ex horologio in lausiacum ducit. Deinde. 
aperiunt cum maglabitis et parhebdomariis hetseriae lustiniani tri- 
clinium et scyla et portam, quae in circum patet. Et ibi quidem 
in scylis sinuntur remanere atque residere, qui ad mediam hetae- 


DE CERIMON, AULAE BYZANT. I 4. 519 


xai οὗ τῆς μεγάλης ἑταιρείας μετὰ τῶν διαιταρίων ὑποστρέ- C 
| govoty, καὶ ὃ μὲν ἑταιρειάρχης ἐρχόμενος καϑέζεται εἰς τὸν 
λαυσιακὸν πρὸ τῆς χαλκῆς πύλης τῆς ἀνοιγούσης εἰς τὸ μα- 
γειρεῖον. ὅ δὲ παπίας εἰσέρχεται εἰς τὸν χρυσοτρίκλινον, 
δχαὲ τίϑησι τὰ κλειδία εἰς τὸ σχώμγον τὸ ἱστάμενον ἔνδον τοῦ 
βήλου τῆς πρὸς δύσιν ἀριστερᾶς καμάρας. δύο δὲ διαιτά- 
Quot μετὰ μαγλαβίτου ἀπέρχονται, xai ἀνοίγουσιν τά τε ἀ- 
σηχρητεῖα xai τὴν ἐξάγουσαν εἷς τὸ εἰδικὸν πύλην" οἱ δὲ 
τοῦ κοιτῶνος ἑβδομάριοι αἴρουσιν ἀπὸ τοῦ βεστιαρίου τὸ τοῦ 
Ιοβασιλέως σκαραμάγγιον, καὶ ἀποφέροντες τιϑέασιν αὐτὰ εἰς 
τὸ σχάμνον τὸ ἔξω τῶν ἀργυρῶν πυλῶν τοῦ χοιτῶνος iora- 
μενον, δηλονότι τῶν ἐξαγόντων εἰς τὸν χρυσοτρίκλινον. (B.)D 
Καὶ τῆς πρώτης gag πληρουμένης, ἔρχεται 6 τῶν διαιτα-Μ-. 177. ἃ 
ρίων πριμιχήριος, καὶ χρατῶν τὸ τοῦ δωμανησίου κλεῖϑροον 
τδὄχρούει τρίτον éni τῆς ὠργυρᾶς ἐκείνης ϑύρας, xai εὐϑέως, 
χελεύοντος τοῦ βασιλέως, εἰσάγουσιν οἱ κοιτωνῖται τὸ σχα- 
ραμάγγιον xai περιβάλλεται τοῦτο ὃ βασιλεὺς, καὶ ἐξερχόμε- 
vog εἰσέρχεται εἰς τὸν χρυσοτρίχλινον, καὶ ἵσταταε ἐν τῇ X&4-Ed.L, Soo 
τὰ ἀνατολὰς κόγχῃ, ἐν ἧ καὶ ἡ ϑεανδρείκελος τοῦ κυρίου 
ϑοἡμῶν xai Θεοῦ ἐστηλογράφηται εἰχὼν, xai τῷ Θεῷ τὰς ovr- 
ἤϑεις εὐχὰς ἀποδοὺς χαὶ μετάνοιαν βαλὼν, τὸ δουλικὸν πρὸς 
Θεὸν δείκνυσι σέβας, xai εἶϑ’ οὕτως καϑέζεται ἐν τῷ ἐκχεῖσϑ 


riam pertinent. Metaeriarcha vero atque papias et qui ad rna- 
gnam hetaeriam pertinent atque diaetarii revertuntur. —Hataeri- 
archa qim residet in lausiaco ante portam aeneam, quae im cu- 
linam ducit, Papias autem intrat in chrysotriclinium clavesque de- : 
ponit in scamno, quod stat intra velum camarae vel fornicis ad 
occidentem spectantis sinistrae. Duo autem diaetarii unusque ma- 
glabita abeuntes illinc aperiunt secretarias et portam, quae ad idi- 
cum seu fiscum Domini peculiarem ducit, Hebdomarii autem coe- 
tonis acceptum a vestiario scaramamgium Imperatoris deponunt in 
scamno, quód est extra portam argenteam coetonis illam, quae 
in €hrysotriclinium edacit. (IL) Decursa prima hora, venit diae- 
tariorum primicerius, et cum clave obicis [vel ea, quae obicem 
resolvere et amoliri apta est,] pulsat ter argenteam. illam portam. 
Quo audito, coetonitae protinus lmperatoris iussu intus deferunt 
€ius scaramangium. Quo indutus lmperator egreditur in chrysotri- 
clinium , et stat erectus in concha orientali, in qua imago Domini 
et Dei nostri, sub humana specie Deum exhibens, depicta conspi- 
citur, precesque Deo consuetas exsolvit, et metanoeam induit [id 
est velut poenitens caput et corpus inclinat], se Deo servum ipsi- 
que debitum cultum commonstrans. Quibus peractis, demum con- 
sidet iu aurea sella, quae ibi stat, conversoque ad papiam sermone, 


᾿ 
520 | CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


 iorauévo χρυσῷ σελλίῳ, καὶ λέγει πρὸς τὸν παπίαν, αὐτοῦ 
δηλονότι τοῦ παπίου καὶ τοῦ δευτέρου ἱσταμένων εἷς τὸ πρὸς 
δύσιν δεξιὸν βῆλον, πλησίον τοῦ συρτοῦ βήλου ,,τὸν λογο- 
ϑέτην.᾽ καὶ εὐθέως ἐξερχόμενος ὃ παπίας εἰς τὸν λαυσια- 
κὸν, ἔνϑα οἱ μαγλαβῖται ἵστανται, λέγει τὸν ἀδμινσουνάλιονδ᾽ 
ἀπελϑόντα εἰσάξαι τὸν λογοθέτην. ὃ δὲ ἀπερχόμενος εἰς τὰ 
B ἀσηκρητεῖα εἰσάγει τὸν λογοθέτην προπορευύμενος αὐτοῦ. ὃ 
δὲ παπίας ἀνιστάμενος ἀπὸ τοῦ τῶν μαγλαβιτῶν σκάμνου, 
ἀναλαμβάνεται τὸν λογοθέτην προπορευόμενος αὐτοῦ, xai 
εἰσάγει αὐτὸν εἰς τὸν χρυσοτρίκλινον. xai δὴ τοῦ λογοθέτουτο 
εἰσελϑύόντος ἔνδον τοῦ βήλου, πίπτει ἐπ᾿ ἐδάφους προσκυνῶν, 
καὶ εὐθέως ἀνέρχεται πρὸς τὸν βασιλέα. ἰστέον, ὅτι, τοῦ 
λογοϑέτου ἐξερ χομένου καὶ πάλιν εἰσερχομένου, οὐ ngooxv- 
vel. ἰστέον, ὅτι οἷόν τινα ἄρχοντα ἢ συγχλητικὸν χελεύει ὃ 
βασιλεὺς ϑεάσασϑαι, εἰσερχόμενος ὃ τοιοῦτος πίπτει xai 
Οπροσκυνεῖ καὶ ἐξέρχεται. εἰ δὲ πάλιν βουληθῇ τοῦτον ϑεά- 
σασϑαι ὃ βασιλεὺς, ἐν τῷ εἰσέρχεσθαι τοῦτον οὐ προσχυ- 
vel. ἱστέον, ὅτε ἐν ταῖς μεγάλαις ἡμέραις, εἰ οὐκ ἔστιν d 
ἐπείγουσα xai συγέχουσα δουλεία. εἰς. τὴν τῶν δημοσίων πρα- 


1, ΣΧΟ.. Ἰστέον, ὅτι ἐν τῇ χόγχῃ, ἐν ἧ ὧ βασιλικὸς ἵδρυταν 
“ϑρόνος, δεξιᾷ μὲν πρὸς ἀνατολὰς ἵσταται χρυσοσελλίον, ἐν d 
χαϑέζεται ὃ βασιλεὺς, εἰ δὲ τύχῃ χαὶ ἑτέρους εἶναι βασιλεῖς, 
χάτωϑεν τῆς χόγχης ἵστανται τὰ τούτων σελλία, ἱστέον, ὅτε 
xci ἐν τῷ ἀριστερῷ μέρει τοῦ αὐτοῦ ϑρόνου ἵσταται ἕτερον 
σελλίον βλαττόστρωτον. ἱστέον, ὅτε ἐν τῇ αὐτῇ πόγχῃ εἰς τὸ 
πρὸς ἀνατολὴν δεξιὸν μέρος τοῦ ἡμικυκλίου ἵστανται ὀὁλόχρυσᾳ, 
σελλία καὶ ἕτερα βλαττόστρωτα. ; tinh ὃ 


qui una cum deutero seu seeundano in occidente triclinii apud dextrum 
velum [seu dextros cancellos] prope velum attractilestat, imperatei, ut 
logothetam arcessat. Protinus exit papias in lausiacum, ubi maglabitae 
stant, et imperat admissionali, ut requirat etadducat logothetam. Hic 
abiens in secretarias adducit logothetam, coram illo ambulans, 
"usque ad eum locum, in quo papias restitavit. Ibi vero papias surgens a 
scamno maglabitarum', sumit secum logothetam, et ipse quoque co- 
ram eo praecedens, introque ducit in chrysotriclinium, Quo ingres- 
sus logotheta procidit humi intra velum, et adorat Dominum,  sta- 
timque surgens accedit ad eum. "Tenendum, logothetam egredien- 
tem et rursus intrantem non rursus, ut prima vice ingrediens fece- 
rat, Dominum adorare. Pariter si quem archontem vel honoratum 
palatinum aut et senatorium videre cupit Imperator, ingreditur ille, 
consuetoque modo adorat humi procidens, et rursus exit. At si 
denuo flagitatus intret, non iterat adorationem, . In reliquis omni- 
bus diebus, quando non urget neque continet necessitas curandi et 
.expediundi 1 ribliia negotia, dantur missae, hora tertia finita, :In- 


DE:CERIMON; AULAE BYZANT. ΠπΠ. 4. 521 


γμάτων ἀντίληψιν, δίδονται μίνσαι, ὥρας τρίτης πληρουμέ-: 
γῆς. ἱστέον, ὅτι, τῆς ὥρας καταλαβούσης, ὅτε «μέλλουσιν 
γίνεσθαι μίνσαι, λέγει ὃ βασιλεὺς πρὸς τὸν παπίαν" ,,ἄ- 
πελϑὲ, ποίησον μίνσας." καὶ εὐθέως αἴρων ὃ παπίας ἀπὸ 
Brod σχάμνου τὰ χλειδία, ἐξερχόμενος ταῦτα διασείει,- ὥστε 
τῇ τούτων διασείσει χτύπον ἀποτελεῖσθαι, ἵνα διὰ τοῦ xrU-Ms.177.b 
που γνῶσι πάντες, ἐξέρχεσϑαι τὸν παπίαν ποιῆσαι μίψσας. D 
ἰστέον, ὅτι ταῖς καϑημεριναῖς ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ πρὸς dvaro- Ed.L.3o1 
λὰς δεξιῷ μέρει τοῦ ϑρόνου ἐν τῷ ἐκχεῖσε ἱσταμένῳ χρυσᾷ 
τοσελλέῳ καϑέζεται ἀπὸ σκαραμαγγίου ἄνευ τοῦ χρυσοπερικλεέ- 
στου gay(ov* ἐν δὲ ταῖς κυριακαῖς ἐν τῷ ἀριστερῷ μέρει 
t0) αὐτοῦ ϑρόνου ἐν τῷ ἐκεῖσε ἱσταμένῳ βλαττοστρώτῳ κα- 
ϑέζεται σελλίῳ, περιβεβλημένος καὶ τὸ χρυσοπερέκλειστον σα- 
γών. καὶ πρὸ τοῦ εἰσελϑεῖν τὸν λογοϑέτην εἰσέρχονται oi 
15:00 χρυσοτριχλίνου" εἰσάγει δὲ τούτους ὃ παπίας, xoi i- 
στανται ἔνδον τοῦ συρτοῦ πρὸς δύσιν βήλου. ἰστέον, ὅτι, εἶ 
βουληθῇ ϑεάσασϑαι 0 βασιλεὺς ἐθϑγνιχούς τινας, ἐν τῷ αὐτῷ 
ἀριστερῷ μέρει τοῦ 9oóyov καϑέζεται, περιβεβλημένος καὶ τὸ 
χρυσοπερίκλειστον σαγίον, καὶ προεισέρχονται ὅμοίως οἱ τοῦ 
Ὡοχρυσοτριχλίνου, xoi ἵστανται, ὡς εἴρηται. ἱστέον, ὅτι ταῖς B 
χυριαχαῖς οἵ τε μάγιστροι. καὶ πατρίκιοι καὶ ὀφφικιάλιοι με-- 
τὰ σαγίων δοῆς εἰσέρχονται εἰς τὴν προέλευσιν, ταῖς δὲ κα- 
ϑημεριγαῖς ἀπὸ σχαραμαγγίων. ἰστέον, ὅτι, εἰ βουληθῇ ὃ 


stante autem hora vel tempore, quo missae dandae sunt,' ait Im- 
perator papiae: Abi, fac missas. Papias igitur protinus corripiens 
a scamno claves egreditur, easque conquassat, et sic strepitum fa- 
cit, e quo agnoscunt omnes, papiam e chrysotriclinio egressum mis- 
sas facere. Commumibus seu profestis diebus residet Imperator in 
dextra parte throni, quae ad orientem spectat, in aurea nempe 
sella, quae ibi stat, indutus scaramangio absque sago auro praetex- 
tato. Verum in diebus dominicis sedet in throni sinistra parte in 
sella, quae ibi stat, blatteis instrata, indutus praeter alia etiam 
sago auro circumsepto, Et tunc temporis intrant non logotheta pri- 
mus, sed ante eum ministri, qui ad chrysotriclinium spectant, in- 
troducti a papia, qui eos intra velum' attractile in occidentali tri- 
clinii parte pendens collocat, In eadem sinistra throni parte residet 
quoque Imperator, si vult. exteros quosdam ad se admittere, sagum 
indutus auro circumseptum, introeuntibus ante legatis et stantibus 
chrysotriclinii ministris eodem modo et ibidem, atque dictum est, 
Diebus dominicis veniunt magistri et patricii et officiales in. sagis 
russis ad processionem [id est in aulam ad scrinia et expedi- 
tiones quae suas]; diebus autem profestis in scaramangiis. At 
si voluerit Dominus etiam  profestis magistros. et patricios videre, 


532 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


βασιλεὺς ταῖς καϑημεριναῖς ἡμέραις τούς τε μαγίστρους xal 
πατρικίους ϑεάσασϑαι, μετὰ σαγίων ῥοῆς εἰσέρχονται εἰς τὸν 
βασιλέα. οἱ δὲ ὀφφικιάλιοι ταῖς μὲν κυριακαῖς μετὰ τῶν 
αὐτῶν ῥοῆς σαγίων, ταῖς δὲ καϑημεριναῖς ἀπὸ σχαραμαγγία 
» , , y - , - , 4 
ὧν. ἰστέον, ὅτι, δοχῆς ἐν τῷ χρυσοτρίχλίγῳ γινομένης z90c5 
' , ' , ] , , ? a 
το ϑεάσασϑαι τὸν βασιλέα ἐϑνιχοὺς τιγας, εἰ οὐ βουληϑῇ 
στεφϑῆναι, περιβαλλεται ἐν τῇ κεφαλῇ τὸν στέφανον τὸ λε- 
Cyóusvov χαισαρίκιον καὶ τὸ δι᾽ ὅλου χρυσοὔφαντον σαγίον τὸ 
» , , , LJ 
ἀπὸ μαργάρων ἠμφιεσμένον ἐν ταῖς ὕργναις. ἰστέον, ὅτε xai 
εἰδικώτερον εἰ βουληθῇ συντυχεῖν ὃ βασιλεὺς Σαρακηνοὺς us-10 
γιστάγας, τῷ αὐτῷ σχήματι τούτους ὁρᾷ. ἰστέον, ὅτι κατὰ 
τύπον xai τὴν τάξιν τῆς πρωϊνῆς γίγνεται ἡ ἀκολουϑία xai 
δείλης, ἀνοίγοντος τοῦ παλατίου. χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτε τὸ μὲν 
πρωὶ πάντες προέρχονται ἀπὸ σχαραμαγγίων, δείλης δὲ ἀπὸ 
Ms. 178, «ἐσωφοροχολοβίων. ἰστέον, ὅτε μάγιστρος ἢ πατρίκιος ἢ στρα-τῦ 
τηγὸς, εἴτε εἰς ταξείδιον ἢ βασιλικὴν δουλείαν, εἴτε καὶ εἰς 
ἰδίαν αὐτοῦ ὑπάρχων, ἐν τῷ ἀποσυνοψίζεσϑαι τοὺς δεσπότας 
Ὁ οὐχ εἰσέρχεται μετὰ σαγίου, ἀλλ᾽ ἀπὸ σκαραμαγγίου καὶ μόνον. 
ΚΕΦ. £f. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν dy τῇ προελεύσει τῇ καϑεχάστῃ κυριαχῇ 20 
τελουμένῃ. : 
Ll - » 
“Ὑπομιμγήσκει ὃ τῆς καταστάσεως τῷ πραιποσίτῳ, εἰ ü- 
introeunt ad eum in sagis russis, Officiales autem introeunt [ad 
Dominum] diebus quidem dominicis in russis suis sagis, profestis 
autem in scaramangiis, Si excipere Imperator extraneos quosdam 
in chrysotriclinio vult neque tamen capiti suo infulam imponere, 
induit coronam eam, quae dicitur caesaricium , sagumque totum auro 
contextum et quoad oras vel limbos margaritis praetextatum. Eodem 
modo Saracenicos magnates admittit Imperator, quibus privatum in- 
dulget colloquium. Eodem, quo mane, ritu ordineque vespere quo- 
que aperitur palatium, et in illud proceditur; excepto, quod mane 
quidem proceres in scaramangiis, vesperae autem in interulis atque 
colobiis adveniunt. Magister aut patricius aut strategus, qui licen- 
tiam habet extra Domini conspectum agendi, sive quod in castra eat, 
sive quod ad expediendum aliud quoddam imperiale mandatum dele- 
atus peregre proficiscatur, sive etiam ob privatas suas necessitates; 


ille, quando redux factus Dominos rursus salutat, nunquam sagum , 
sed tantum scaramangium gestat. ὃ 


CAP. 5. dg. 


Observanda in processione seu conventu magnatum in aulam, qui 
singulis diebus dominicis fit. 


Commonefacit cerimoniarius interrogando praepositunf, num τος 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.2. 5592 


ρα κελεύει ὃ βασιλεὺς στῆναι προέλευσιν. ὃ δὲ πραιπύσιτος Ed. L. 302 
λέγει τῷ κατὰ τὴν ἡμέραν παραδυναστεύοντε. ὃ δὲ ὑπομι- 
μνήσκει τὸν βασιλέα, καὶ si κελεύει Ó βασιλεὺς στῆναι τὴν 
προέλευσιν, ἐξέρχεται Ó πραιπόσιτος καὶ ὁρίζει τὸν τῆς xa- 
δταστάσεως περὲ τούτου. καὶ μετὰ τὸ ἀπολῦσαι τὴν ϑείαν λει- 
τουργίαν ἐν τῷ λαυσιακῷ, ὅσους πρωτοσπαϑαρίους κλητωρεύ- 
σει ὃ xar& τὴν ἡμέραν κλητωρεύων ἀρτοχλίνης, εἰσέρχονταε 
καὶ καϑέζονται ἐν τῷ λαυσιαχῷ" οἱ δὲ λοιποὲ καϑέζονταν 
ἐν τῷ Ἰουστινιανοῦ. ἐξέρχεται δὲ σιλεντιάριος ἐν τῷ ᾿Ιουστι-- 
τογιαγοῦ τριχλίνῳ, καὶ λέγει μεγάλως ,γκελεύσατε,᾽ xat ἐξέρ- 
χονται πάντες οἱ βασιλικοὶ, καὶ ἀπέρχονται ἕχαστος εἰς τὰ 
ἴδια. οἱ δὲ μάγιστροι καὶ πατρίκιοι καὶ ὀφφικιάλιοι καϑέ-Β 
ζονται εἰς τὰ σκύλα ἅμα τοῦ δρουγγαρίου τῆς βίγλης, ὃ δὲ 
ἀκόλουθος ἵσταται ἀποβλέπων πρὸς τὴν πύλην τοῦ Ἰουστινε-: 
15ayo) τριχλίνου, ἐν ᾧ κρέμαται τὸ ταγηνάριον βῆλον, εἰ ἄρα 
συνέφϑασεν ὃ τῆς καταστάσεως ἅμα τῶν σιλεντιαρίων τοῦ 
στῆναι ἔξω τοῦ αὐτοῦ βηλου χογσιστώριον. ὃ δὲ τῆς κατα- 
στάσεως μετὰ τοῦ ὀστιαρίου, φοροῦντες καμίσιον καὶ παρα- 
γαύδιον, προσκυνοῦσιν εἰμφότεροι τῷ πραιποσίτῳ,, καὶ Ó μὲν 
φοὐστιάριος μετὰ τὸ εἰσελϑεῖν αὐτὸν ἐν τῷ ταγηναρίῳ βήλῳ V- 
σταται ἔνδοθεν, δεικνύων τὴν κεφαλὴν αὑτοῦ πρὸς τὸν δρουγ- 
γάριον τῆς βίγλης. ὃ δὲ τῆς καταστάσεως καὶ ὃ σιλεντιάριος 


lit Imperator processionem fieri, Praepositus autem ea de re ad pa-- 
radynasteuontem [seu proximum a Domino curaeque gerendarum re- 
rum consortem ministrum], qui eo die ministerio fungitur, refert. 
Hic admonet et interrogat Imperatorem, Eoque iubente, processionem 
constare atque celebrari, exit praepositus, mandataque in hanc rem 
dat cerimoniario, finitoque divino officio in lausiaco, introeunt et 
consident eodem in lausiaco protospatharii illi omnes, quos artocli- 
nius [seu nomenclator convivalis], cuius vices eo die sunt ad sacras 
epulas invitare, nominatim citaverit. Reliqui autem non invitati 
consident in lustiniani triclinio. Tum exit aliquis silentiarius in 
lustiniani triclinium et clamat clara voce: Celeusate [id est, placeat 
vobis surgere]. Exeunt tum omnes basilic aut caesariani e palatio, 
et abeunt ad suam quisque mansionem, Magistri autem et prae- 
positi et officiales consident in scylis una cum drungario vigiliae. 
Acoluthus autem stans ad portam illam triclinii Iustinianei, e qua 
velum tagenarium [ab attagenibus intextis ita dictum] dependet, cir- 
cumspicit, num cerimoniarius atque silentiarii convenerint ad con- 
ficiendum intra dictum velum consistorium,  Cerimoniarius autem 
cum ostiario, gestantes camisium et paragaudium, [ingressi Iustiniani 
triclinium] salutant ambo genu flexo praepositum. Εἰ ostiarius qui- 
dem, postquam tagenarium velum transiit, stat intus, inclinans ca- 
put suum versus drungarium vigiliae. Cerimoniarius autem et sileu- 


524 CONSTANTINI.- PORPHYROGENITI ' 


αἵστανται, καϑὼς ἔχει Ó τύπος, νεύοντες τῷ ἀχολούϑῳ τοῦ εἶσ-- 
ελϑεῖν. 0 δὲ δρουγγάριος εἰσέρχεται φορῶν τὸ ξαυτοῦ. σπα- 
ϑίον, καὶ τῇ δεξιῷ, χειρὲ χρατῶν τό,τε μαγλάβιον καὶ τὸ τῖι- 
χούριον ἐπικείμενον τῷ δεξιῷ αὐτοῦ cuu. ἡνίκα δὲ ἔλϑῃ ἐν 

Ms. 178. b τῷ μεγάλῳ τρικλίνγῳ τοῦ "᾿Ιουστινιαγνοῦ, προσκυνεῖ εἰς ἕν £xa-5 
στον τῶν μεγάλων ὀμφαλίων τόν τε τῆς καταστάσεως χαὲ 
τοὺς σιλεντιαρίους, καὶ ἵσταται ἄνω ἀποβλέπων πρὸς τὸ δυ- 
τιχὸν μέρος, ἤγουν πρὸς τὰ σκύλα, καὶ παραυτίκα λαμβάνει 
γεῦμα O0 ἀχόλουϑος χαὲ λέγει τοῖς μαγίστροις, ,κελεύσατε "" 
οἵ μάγιστροι καὶ πατρίκιοι, προσχυγοῦντες τόν. τε δρουγγά-το 

Ῥριον xai τὸν τῆς καταστάσεως ἅμα τῶν σιλεντιαρίων καὲ 

ἐ χαϑέζονται εἰς τὰ σχάμνα. xat πάλιν λαμβάνει νεῦμα ὃ d- 
κόλουϑος παρὰ τοῦ τῆς καταστάσεως, καὶ λέγει͵, κελεύσατε, 
σεχρετιχοί,᾿ vol εἰσέρχονται οἱ χαρτουλάριοι τοῦ γενικοῦ xat 
τοῦ στρατιωτιχοῦ χαὶ οἱ ἀντιγραφεῖς, φοροῦντες σαγίαιτϑ 
Qonc, προσχυγνοῦντες xa) αὐτοὶ κάτω ἐν τῷ τυμπανέῳ τοῦ 
᾿Ιουστινιανοῦ, καὶ. καϑέζονται καὶ αὐτοὶ εἰς τὰ σχάμνα. xat 
πάλιν λαμβάνει νεῦμα ὃ ἀχόλουϑος παρὰ τοῦ τῆς καταστά- 
σεως, καὶ προσκαλεῖται τοὺς δ' τῶν ταγμάτων τοποτηρητὰς, 
χαρτουλαρίους, κόμητας τῶν σχολῶν, σχρίβωνάς τὲ xai À0t-30 
ποὺς μεγάλους ἄρχοντας, xai τῶν νουμέρων καὶ τειχέων. 
χρὴ δὲ εἰδέναι, ὅτι, τῶν δ΄ ταγμάτων ἐν τῇ πόλει μὴ ὄντων; 


tiarius stant loco et more consueto, nutu capitis significantes acolu- 
tho, ut ingrediatur. Tum intrat acoluthus, gereus suam spatham 
et dextra manu tenens maglabium .seu clavam et securim super 
dextro humero repositam. Ubi autem in magnum lustiniani tricli- 
nium pervenit, adorat, quoties singula magnorum omphaliorum , seu 
umbilicorum [ id est marmorearum in pavimento rotarum] calcat, 
cerimoniarium et silentiarios, consistitque in superiore parte, . de- 
spiciens ad occidentem, id est ad scyla; et protinus accipit acolu- 
ios nutu significationem , et pronuntiat erga magistros: Celeusate , 
[id est velitis huc venire vos, magistri et patricii. Eo audito, intrant] 
amagistri et patricii, adorantes drungarium, cerimoniarium et silen- 
tiarios, desidentque suis in scamnis. Rursus deinceps accipit acolu- 
thus nutu imperium a cerimoniario, et clamat: Celeusate , secretici. 
'Tune ingrediuntur chartularii genici seu rationum fiscalium , et char- 
tulariistratiotici seu rei militaris, et antigraphei seu magistri scrinio- 
rum, induti sagis russis, adorantes et hí inferius in tympaneo [ id est 
in statione tympanorum in triclinio] Iustiniani, desidentque tum in 
scamnis. Rursus dein accipit acoluthus indicium a cerimoniario, et 
advocat topoteretas quatuor totidem tagmatum [seu cohortium], char- 
tularios, comites scholarum, scribones ceterosque proceres palatinos 
τοῦ numerorum. et castrorum rectores. |Quando- aulem quatuor tagmata 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΖΑΝΤ. Π..3, 550 


προσκαλεῖται τοὺς τοποτηρητὰς xat χαρτουλαρίους τῶν Y0U- Ed. L.303 
μέρων xai τειχέων καὶ τοὺς ἄρχοντας τοῦ ἀριϑμοῦ, xai εἰσ- 
ἀρχόντοι ἀπὸ ᾿σκαβαμαγγέίων, φοροῦντες. τὰ ξαυτῶν σπαϑία, 
xai ἵστανται ἐπ᾽ εὖρος τοῦ αὐτοῦ τριχλένου, xod τὰς χεῖρας 
δδεδεμένας ἔχοντες καὶ σιωπῇ χρώμενοι. καὶ ὅτε πάντα ταῦ- 
τὰ τελεσϑῶσιν, ᾿ἐξέρχεται ὃ ἀρτοκλέγης φυρῶν. σπαϑίον μετὰ 
τοῦ τῆς καταστάσεως xai τοῦ ὀστιαρίου, χαὲ ἔρχονται ἀμφό.- | 
τέροι εἰς τὸν πραιπόσιτον; ὑπομιμνήσχοντες αὐτῷ τοῦ γενέ- 
σϑαι μίνσαι. ὃ δὲ αὐτὸς ἀρτοχλίνης μέλλων ἐξέρχεσϑαι, προσ- 
τοχυγεῖ τὸν δρουγγάριον τῆς βίγλης, εἴτα. κράζει ἐν τῷ τοῦ 
κλητωρίου τομαρίῳ κατ᾽ ὄνομα οὕς ὀφείλει χλητωρεῦσαι, xai B 
παρ᾽ αὐτὰ ἐχβάλλει ὃ δρουγγάριος τὸ σπαϑίον αὐτοῦ, ἐξέρχε- 
ται δὲ xal ὃ παπίας τῇ χειρὲ σείων τὰς κλεῖς, xal εὐθέως 
λέγει ὃ σιλεντιάριος τὸ ,κελεύσατε," καὲ λύεται ἡ προέλευ- 
τῦσις, χαὲ ἀπέρχεται ἕκαστος οἴκαδε. 


ΚΕΦ. y. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν , τοῦ βασιλέως προβαλλομένου δομεστίχους 
τῶν σχολῶν ἢ στρατηγοὺς ἢ δρουγγάριον τῶν πλοΐμων ἢ γενιχὸν 
ἢ σαχελλάριον ἢ τοῦ σαχελλίου ἢ λοιποὺς ὀφφικχιαλίους. "Ὁ 


20 Κελεύει ὃ βασιλεὺς τὸν λογοθέτην εἰσάξαι τὸν ὀφειλό- Ms. 179.8 


in Urbe non adsunt, advocat acoluthus topoteretas et chartularios 
numerorum et castrorum et magistratus arithmi, qui in scaramangiis 
intrant gestantes suas spathas seu gladios, et consistunt per latitudi- 
nem triclinii, manibus quisque pectori decussatim impositis et taci- 
turni His omnibus peractis, exit artoclinius spatha accinctus una 
cum cerimoniario et ostiario; hi ambo abeunt ad praepositum inter- 
rogantes, velitne missas dari. Artoclinius autem egressurus adorat 
drungarium vigiliae, dein clara voce e tomario cletorii [seu volumine 
vel codicillo nomenclaturae] recitat eorum , quos ad sacras epulas in- 
vitare debet, nomina. Protinus, eo facto, deponit drungarius gladium 
suum, et exit papias, concutiens manu sua claves, et statim dicit 
silentiarius: Celeusate [seu placeat vobis, nempe surgere et abire]. 
Sic dissolvitur processio , et abit unusquisque domum suam. 


CAP, 3 


Observanda , quando Imperator domesticos scholarum aut strategos 
[seu magistros militum| , aut. drungarium classis, aut genicum [ seu 
aerarii publici rationalem] , aut sacellariwum, sacellii praefectum , 
reliquosve officiales creat. 


" Imperat Dominus logothetae, ut promovendum seu honorandum 


520 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


μενον προβληϑῆναι. ὃ δὲ λογοθέτης ἐξερχόμενος εἰσάγει αὖ- 
τὸν ἀπὸ σκαραμαγγίου. εἰ δέ ἐστιν ἡμέρα ἀλλαξίμων, ἐὰν 
ἄρα καί ἐστιν ὀφφικιάλιος, εἰσάγει αὐτὸν μετὰ τῶν ἰδίων. 
ἀλλαξίμων. καὶ γενόμενος ἔνδον τοῦ συρτοῦ βήλου τοῦ χρυ- 
σοτρικλίνου, πίπτει ἐπ᾿ ἐδάφους, προσκυνῶν τὸν βασιλέα, εἶ-ἤ 
v& ἀγιστάμενος χαὶ τούτου προπορευόμενος ὃ λογοϑέτης, ἔρ- 
D χεται xoi ἵσταται ἀπὸ ὀλίγου διαστήματος τοῦ βασιλέως. ὃ 
δὲ βασιλεὺς παραινεῖ αὐτὸν τοῦ μετὰ φόβου ϑεοῦ xai ἀλη-: 
ϑείας καὶ δικαιοσύνης τὴν ἐμπιστευομένην αὐτῷ διέπειν καὶ 
ἰϑύνειν δουλείαν, καὶ τὸ: ἀδωροδόχητον καὶ ἀπροσωπόληπτονιο 
ἔχειν εἰς τοὺς ὑπηκόους, καὶ ἄλλα, ὅσα ἁρμόζει τοῖς τοιαύτας 
ἐπιστασίας ἐμπιστευομέγνοις. εἰ δὲ τύχῃ εἶναι ἢ δομέστικον 
τῶν σχολῶν ἢ στρατηγὸν ἢ ἕτερόν τινα τῶν ἐν τοῖς στρατιω- 
τιχοῖς καταλεγομένων τάγμασιν, τὰ πρὸς ἀνδρείαν καὶ γεν-- 
Ed,L.3o4vat0zzr& ἐπαλείφοντα καὶ διεγείροντα. παραινεῖ. τοῦ δὲ πρὸς τῆ 
ταῦτα προσαπολογουμένου τὰ δέοντα, λέγει πρὸς αὐτὸν ὃ βα- 
σιλεύς" ,,ἐπὲ ὀνόματι τοῦ πατρὸς xai τοῦ υἱοῦ xai τοῦ ἁ- 
γίου πνεύματος πῤοβάλλεταί σε 5 ἐκ Θεοῦ βασιλεία μου Óo- 
μέστικον τῶν ϑεοφυλάχτων σχολῶν." xai εὐϑέως πίπτει ἐπ᾽ 
ἐδάφους xai προσχυγεῖ, εἶτα φιλεῖ τοὺς πύδας τοῦ μεγάλου2ο 
βασιλέως, καὶ &i9' οὕτως τοῦ μιχροῦ, καὶ ἐξάγεται ὑπὸ τοῦ 
λογοθέτου εἰς τὸ ὡρολόγιον, ἤτοι εἰς. τὸν πόρτικα τοῦ χρυ- 


13. στρατηγὸς cod. οἱ ed, 


introducat, Egrediens igitur logotheta [ex chrysotriclinio] introducit 
eum scaramangio indutum; nisi sit dies mutatoriorum, vel in quo 
pompae gratia splendidae vestes induuntur, et honorandus iam offi- 
cialis sit, Eo enim in casu introducit eum in suis ipsi competenti- 
bus mutatoriis, Velum itaque chrysotriclinii attractile transgressus 
novi honoris candidatus procidit humi, adorans lmperatorem,. dein 
surgit et sequitur praeeuntem logothetam usque ad parvam distantiam 
ab Imperatore. Coram sic adstantem hortatur Imperator, ut in ti- 
more Dei, veritate, fide atque iustitia officium sibi accreditum admi- 
nistret dirigatque, ut erga subditos candore utatur, a nemime mune- 
ra accipiat, nemini conniveat, et quae sunt alia plura, isti tempori 
locoque et homini tantis muneribus praeficiundo dictu congrua. 
Jta si creandus aut scholarum sit domesticus, aut strategus, aut alius 
aliquis PINIUAMA de ordine militari, praecipit ipsi ea, quae nobile 
pectus ad constantiam virilem fortitudinemque stimulare et accendere 
valent. Honorandus ad eam cohortationem apta decoraque respondet. 
Quo facto Imperator ait: In nomine Patrís et Filii et Spiritus saneti 
meum α Deo mihi concessum imperium et suprema maiestas creat 
te domesticum scholarum , quas Deus salvas et sospites semper esse 
iubeat. Protinus concidit M ohotital humi, et adorat Imperatorem , 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. ].3. 927 


σοτριχλίνου. χαὶ παραδίδωσιν αὐτὸν ὃ λογοθέτης τοῖς πραι- 
ποσίτοις λέγων" ,,οΕἱ βασιλεῖς ἡμῶν οἱ ἅγιοι ϑεόϑεν ὅδηγη-Β 
 $évreg προεβάλλοντο τοῦτον δομέστιχον τῶν σχολῶν." καὶ 
ἐπεύχονται οἱ πραιπόσιτοι κατὰ τὸ εἰωϑὸς τοὺς δεσπύτας, καὲ 
δἀναλαμβάνονται αὐτὸν, καὶ ἐξάγουσιν ἐν τῷ λαυσιαχῷ, xai 
. λέγει πρὸς πάντας ὃ πρωτοπραιπόσιτος" ,,οἱ βασιλεῖς ἡμῶν 
οἱ ἅγιοι ϑεύϑεν ὁδηγηθέντες προεβάλλοντο τοῦτον δομέστικον 
τῶν σχολῶν." καὶ πάντες ἐπεύχονται τὸ πολυχρόνιογ. ἰστέον, 
ὅτι xai εἷς στρατηγῶν προβολὴν καὶ εἰς σεκρετικῶν καὶ λοι-- 
τοπῶν ἡ αὐτὴ τάξις καὶ ἀκολουϑία φυλάττεται, πλὴν ἐπὲ μὲν 
τῷ δομεστίκῳ τῶν σχολῶν καὶ τῷ δρουγγαρίῳ τῶν πλοΐμων λέγει 
ὃ βασιλεύς: ,,(ἐν ὀνόματι πατρὸς, υἱοῦ καὶ ἁγίου πνεύματος" 
ἐπὲ δὲ στρατηγῶν καὶ σεχρετικῶν καὶ λοιπῶν λέγει" ,,ἐπὲ ὀνόμα-- 
τι κυρίου." εἶϑ᾽ οὕτως ἀναλαμβάνεται αὐτὸν ὃ τῆς καταστάσεως, 
15xai. ἐξάγει αὐτὸν εἰς τὸν ἱππάδρομον λέγων" »»ἱ βασιλεῖς ἡμῶν Ms. 179. b 
0i ἅγιοι" καὶ τὰ ἑξῆς. καὶ ταῦτα μὲν éni τῶν δομεστίχων 
xai στρατηγῶν" ἐπὲ δὲ τῶν σεχρετικῶν ἡ αὐτὴ τάξις φυ- 
λάττεται, πλὴν ἀπὸ τοῦ ἱπποδρόμου ἀναλαμβάνεται τὸν προ- 
βληθέντα ὃ τῆς καταστάσεως, xai ἀποφέρει αὐτὸν ἐν τῷ ἰ- 
200/g σεχρέτῳ. αὕτη ἡ τάξις xai éni δομεστίκων καὶ στρατη- 
γῶν xai σεχρετικῶν φυλάττεται, χαϑὼς εἴρηται, πλὴν TOUD 
ὑπάρχου. τὸν γὰρ ὕπαρχον ὃ πραιπόσιτος ἐξάγει εἰς τὸν 


et osculatur pedes senioris Domini, et tum quoque iunioris; et sic 
educitur a logotheta in horologium aut in porticum chrysotriclinii. 
Ibi tradit eum logotheta praepositis cum hac formula: Sancti et vene- 
rabiles Imperatores nostri a Deo directi crearunt hunc domesti- 
cum scholarum. Ad haec fausta multa comprecantur- praepositi 
Dominis, ut mos est, sumtumque secum traducunt honoratum in 
lausiacum , ubi protopraepositus totum collegium ita alloquitur : 
Sancti nostri Imperatores a. Deo directi hunc nuncuparunt dome- 
'sticum scholarum. Omnes ad haec solennem illam et notam formu- 
lam polychronion dictam : Multi contingant anni etc. acclamant. 
lidem paene ritus observantur in strategorum et secretalium cete- 
rorumque promotione; praeterquam quod Imperator domesticum qui- 
dem scholarum et drungarium classis creans, utitur iam citata for- 
mula: In nomine Patris, Filii et Spiritus sancti, Verum strategos 
-et secreticos et reliquos creans, dicit simpliciter : In nomine do- 
mini. Hos etiam sibi traditos nactus cerimoniarius educit in cir- 
cum, praesentatque coronae [ibi congregatae, cohortium nempe pa- 
latinarum ambarumque factionum] eadem, quam paulo ante po- 
suimus cum formula : Sancti nostri Imperatores etc. Circa secre- 
tales peculiare hoc observatur,  Cerimoniarius recens honoratum e 
circo secum in illud secretum, cui adscriptus est, traducit. Ηγ- 


528  . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ὀνόποδα, xai παραδίδωσιν αὐτὸν, τῇ πολιτείᾳ ὕπαρχον xai 
πατέρα πύλεως. 


ΚΕΦ. 9. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὲ προαγωγῇ ῥαίχτωρος. 


Ἐν ἡμέρᾳ ἀλλαξίμων προσκαλεῖται ὃ βασιλεὺς τοὺς πραι-5 
ποσίτους, καὶ κελεύει τοῦ εἰσάξαι τὸν ὀφείλοντα προβληϑῆναι 
Ed.L.3o5 δαίκτωρα. ἱστέον, ὅτι, si οὐχ ἔστιν ἡμέρα ἀλλαξίμων, xai 
ϑέλει ὃ βασιλεὺς προβαλέσθαι δαίχτωρα, ἀφ᾽ ἑσπέρας μηνύ-- 
εται ὃ πραιπόσιτος, καὶ προέρχεται πᾶσα ἡ σύγκλητος μετὰ 
ἀλλαξίμων. τούτου δὲ εἰσαγομένου παρὰ τῶν πραιποσίτωντο 
καὶ πλησίον τοῦ βασιλέως ἑστῶτος, λέγει πρὸς αὐτὸν ὃ βα- 
σιλεύς" ,,ἂν ὀγόματι πατρὸς καὶ υἱοῦ xai ἁγίου nvevua- 
τος προβαάλλεταί σε 5 ἐκ Θεοῦ βασιλεία ἡμῶν Qaa" 
καὶ ἐπιδίδει αὐτὸν ὃ βασιλεὺς “ἱμάτιον τὸ καλούμενον δαι- 
Βχτωρίκιον. ἰστέον, ὅτι ὃ πραιπόσιτος ἐπιδίδωσι τὸν βασιλέατϑ 
τὸ ἱμάτιον. ἐστὶν δὲ τὸ τοιοῦτον δίασπρον, ἔχον φιάλεον σε- 
μνὸν χρυσοὔφαντον, πλάτος ἔχον ὡσεὶ δαχτύλων δ', xai μι- 
κρόν τι ἐπὲ τοῖς ὦμοις ἐπεχτειγόμενον μετὰ καὶ ἀχρομανί- 
κῶν χρυσούφάντων σεμνῶν καὶ ὕρνας χρυσοῦφάντου, γογά- 


parchum tandem seu praefectum Urbis educit praepositus in ono- 
podium, ibique tradit civili magistratui futurum praefectum et pa- 
irem Urbis. 


CAP. (. i 


Observanda in provectione Rectoris. . d 

In die mutatoriorum seu eorum uno, per quos splendide vestitis 
procedere fas est, advocat Imperator praepositos, iubetque creandum 
rectorem introduci, Quod si vero dies ille, quo edere Imperator 
hunc solennem actum constituit, talis per se non sit, in quo pro- 
ceres debeant in mutatoriis comparere: tunc significat Imperator 
praecedente vespera praeposito de sua voluntate, totusque senatus 
venit altero mane in mutatoriis in curiam. Introductum itaque et co- 
ram Imperatore adstantem rectoratus candidatum alloquitur ipse sic: 
In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti nostra per Dei gratiam 
Maiestas Imperialis creat te rectorem. Simulque porrectum sibi a 
praeposito indumentum, quod rectoricium. appellatur, ipsi tradit, 
Est autem illud candidum, habens phialium [seu tegmen capitis] 
perquam splendidum, auro textum, ad quatuor digitorum latitudinem, 
in humeris nonnihil largius excurrens. Habet idem quoque  manica-. 
rum extremitates, auro textas perquam splendidas, et.limbos vestis 
auro textos. Genualia non habet, quemadmodum neque eunucho- . 


DE 'CERIMON. AULAE BYZANT. Hl. 4. 529 


" * - ? des 
τεία δὲ οὐκ ἔχει, καϑὼς καὶ τὰ τῶν εὐνούχων πρωτοσπαϑα- 
ρίων καὶ τὰ τῶν μαγίστρων στιχάρια. καὶ τοῦτο ἐκ χειρὸς 
τοῦ βασιλέως δεξάμενος ἐπὲ τῆς γῆς προσχυνεῖ, χαὲ φιλεῖ 
τοὺς πόδας τοῦ βασιλέως καὶ τὰ γόνατα, ὁμοίως καὶ τοῦ μι- 
^ , LJ ^. ὃ 
Bxgov βασιλέως: xai μετὰ ταῦτα ἐξάγουσιν αὐτὸν oi πραι-α 
- » Li ,? x 
πόσιτοι εἰς τὸ βῆλον τὸ πρὸς τὸ ἀριστητήριον, ἤγουν ἔμπρο- 
^ - “- » x - 
σϑεν τοῦ χοιτῶνος, κἀχεῖσε ἐνδύουσιν αὐτὸν τὸ τοιοῦτον ἱμά-- 
τίον, XGli πάλιν εἰσάγουσιν αὐτὸν εἰς τὸν βασιλέα, καὲ πέ- 
- » , - 
πτων προσχυγεῖ καὶ φιλεῖ τοὺς πύδας x«i τὰ γόνατα τοῦ με- 
τογάλου βασιλέως, ὁμοίως καὶ τοῦ μιχροῦ, xai ἐπιδίδει αὐτὸν Ms. 180. 
x 
6 βασιλεὺς τὸ χρυσοπερίκλειστον μαντίον, καὶ περιβάλλεταε 
74 ' - , . 
αὐτὸ παρὰ TOU πραιποσίτου, καὶ πάλιν πίπτων προσχυνεῖ 
M - M , ^ ' , - , , 
καὶ φιλεῖ τοὺς πόδας καὶ τὰ γόνατα τοῦ μεγάλου βασιλέως, 
- M j; 
ὅμοίως xai τοῦ μιχροῦ. εἶτα ἐπιδίδωσιν αὐτὸν ὃ βασιλεὺς 
τομαφόριον ὀξὺν πορφυροῦν, ἔχον δι’ ὅλου χρυσοχέντητα δόδα 
e 
δέκην λουπηγαρίων. ἱστέον, ὅτι καὶ τὸ μαντίον xai τὸ μα-Ὁ 
, c , |? , x , x » €- 
q09to» 0 πραιπόσιτος ἐπιδίδει τὸν βασιλέα. τὸ δὲ τοιοῦτον 
, Ld - e ? 
μαφόριον ἐν τῇ προβολῇ πρὸς ἅπαξ καὶ μόνον. οὐ περιβάλ- 
^ x » - , x Ὕ » T » 5 
λεται δὲ οὔτε ἐν τῇ προελεύσει, οὔτε ἐν ἄλλῃ ἥτινι ἄν οὖν 
δοἡμέρᾳ. xai περιβάλλεται τὸ τοιοῦτο μαφόριον παρὰ τῶν 
πραιποσίτων ἀπὸ τῆς χεφαλῆς, ὥστε τὸ πᾶν αὐτοῦ σῶμα συγ- 
* M " 
χαλύπτεσϑαι ὑπὸ τοῦ τοιούτου μαφορίου. καὶ πάλιν πίπτων 
προσχυγεῖ zai φιλεῖ τοὺς πόδας καὶ τὰ γόνατα τοῦ μεγάλου 
, c , ' - € ^ 50» eo , 
βασιλέως, ὁμοίως xai τοῦ μιχροῦ, καὶ &iJ' οὕτως ἐξάγουσιν 


19. Sic coni. Β,, ἄλλῃ τοίνυν ἂν cod, 


rum protospathariorum, neque magistrorum sticharia ea habent, 
Indumentum hoc e manu lmperatoris senioris nactus, adorat eum 
humi, pedesque et genua ipsius osculatur, et deinceps idem quo- 
que iuniori Imperatori facit; et sic educunt ipsum praepositi ín velum, 
quod ad aristeterium seu pransorium spectat, aut quod ante coeto- 
nem est. Ibi postquam induerunt ipsi, quod modo descripsimus, indu- 
mentum, introducunt eum rursus ad Imperatorem. Cuius ille, humi ia- 
cens, pedes osculatur atque genua, senioris primum et consequenter 
iunioris quoque. Tum tradit ipsi Dominus auro circumseptum mantium 
vel pallium, quod ipsi protinus a praeposito circumiicitur Quo facto, 
procidit humi, adorat, et osculatur pedes atque genua senioris Inpera- 
toris et iunioris pariter. Deinde tradit ipsi Imperator maphorium [seu 
humerale] purpureum vividi luminis, totum rosis aureis acu pictis, 
velut lupinis totidem , obsitum. Ηος maphorium et mantium tra- 
dit praepositus Imperatori; induitque honoratus maphorium tantum- 
modo semel, in promotione nimirum; deinceps autem neque in 
processione, neque ullo alio die id induit. Sic autem id ipsi tunccir- 
cumvolvunt praepositi circa caput, ut totum eius corpus eo veletur. 


Constantinus Porphyr. Vol. 1. 34 


53o CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


αὐτὸν οἱ πραιπόσιτοι διὰ τοῦ ὡρολογίου εἷς τὸν λαυσιαχὸν, 

Ἐά.1,ϑο6 xa ἀπευχαριστεῖ πᾶσα 5 σύγχλητος τὸν βασιλέα, καὶ ἀσπᾶ- 
ζεται αὐτὸν, καὶ συγχαϑέζεσθαι δεῖ αὐτὸν ἐν τῷ λαυσιαχῷ 
τοῖς πραιποσίτοις ἐν τῇ ἰδίᾳ αὐτοῦ τάξει. ἰοτέον, Ort uel Ó 
ῥαίκτωρ. τοῖς πραιποσίτοις συγχαϑέζεται ἐν τῇ προελεύσειϑ 
τοῦ λαυσιαχοῦ xai ἐν ταῖς λοιπαῖς πρθελεύσεσι. 


ΚΕΦ. ἐ. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ προαγωγῇ συγχέλλου, 


Κελεύει ὃ βασιλεὺς τῷ παραδυναστεύοντι, xai εἰσάγει 
, - * , - 
τὸν ὀφειλόμενον προβληϑῆναι σύγκελλον, καὶ ἅμα τῷ εἰσιέναιτο 
B αὐτὸν προσχυνεῖ τὸν βασιλέα, εἶτα πλησιάζει τῷ βασιλεῖ, xad 
λέγει πρὸς αὐτὸν ὃ βασιλεὺς, ὅσα καὶ βούλεται. καὶ si9? οὔ- 
τως λέγει" .,ἐπὲ ὀνόματος πατρὸς, υἱοῦ xai ἁγίου πγεύμα- 
, kJ , " - , 
voc προβαλλεταί ot ἡ ἐκ Θεοῦ βασιλεία ἡμῶν σύγχελλον." 
ς * , ^ - M , - , , c 
ὃ δὲ πίπτει, καὶ φιλεῖ τοὺς πόδας τοῦ μεγάλου βασιλέως, 0-15 
μοίως καὶ τοῦ. μιχροῦ, x«i παραδίδωσιν αὐτὸν ὃ βασιλεὺς 
χοιτωγίταις, καὶ ἀποστέλλει αὐτὸν πρὸς τὸν πατριάρχην, wat 
- “ἂχ: 8 c ea c , c » , - 
δηλοῖ αὐτὸν, ὡς OrTL ,,27 βασιλεία ἡμῶν προεβάλετο τοῦτον 
, c ' ^ -. ^ 
σύγκελλον.᾽ ὃ δὲ πατριάρχης κατὰ τὸ εἰωθὸς ἀπευχαριστεῖ 
τὸν βασιλέα, xai εὐθέως σφραγίζει τὸν προβληϑέντα σύγκε-2ο 


Hoc facto, rursus procidit et osculatur pedes et genua Imperatorum 
successive amborum; et tum taadem educunt ipsum praepositi per 
horologium in lausiacum. 'lotus senatus ad haec gratias agit Impe- 
ratori pro dato rectore, et salutat honoratum, qui sua in sede et 
ordine praepositis in lausiaco assidet. Semper enim assidet rector 
praepositis , tam in conventu in lausiacum, quam in aliis proces- 
sionibus. 
CAP. 5. 


Observanda in creatione Syncelli. 


Iussu Imperatoris introducit paradynasteuon [seu imperii con- 
sors] eum, qui debet syncellus creari. Hic ut primum intravit in con- 
clave Augusti, genubus ílexis adorat eum, et tum accedit propius. Cui 
Dominus postquam mandavit et iniunxit, quae tandem voluerit , 
subiungit: In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti nostra 
per Dei gratiam imperialis maiestas creat te syncellum. Proti- 
nus procumbit humi pedesque Domini senioris, et deinceps iunioris 
quoque osculatur. Tum tradit ipsum lmperator coetonitis, qui 
eum ad patriarcham ducunt, significantque ipsi nomine et ex per- 
sona Imperatoris: Maiestas nostra hunc praesentem hominem syn- 
cellum nuncupavit. Patriarcha pro more gratias agit Imperatori , 
et signo crucis confirmat novum syncellum , advocatque metropo- 
litas et archiepiscopos, quotquot eo tempore in Urbe regia adsunt, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π.5. 5931 


λον, καὶ προσχαλεῖται τοὺς μητροπολίτας xai ἀρχιεπισχύπους C 
τοὺς κατὰ τὸν τύτε καιρὸν ἐνδημοῦντας τῇ πόλει, καὶὲ λέγει Μ5. 180.» 
πρὸς αὐτούς. ,,Ὁὃ βασιλεὺς ἡμῶν ὃ ἅγιος ϑεόϑεν δδηγηθεὶς 
τοῦτον προεβάλετο σύγχκελλον "" xai ἀπευχαριστῶσιε πάντες 
Üxai ἐξέρχονται. εἶτα χελεύει ὃ πατριάρχης τεϑῆναι oxauvt- 
ον μιχρὸν εἰς τὸ εὐώνυμον αὑτοῦ μέρος ἀποχοπτὸν τῶν 
σχάμγων τῶν μητροπολιτῶν. εἰ δὲ τύχη. εἶναι ἕτερον σύγ- 
χελον, τίϑεται τὸ τοιοῦτον Gxauv(oy εἰς τὸ δεξιὸν μέρος ἀπο- 
χοπτόν. ἀεὶ γὰρ οἱ σύγκελοι προεισέρ χονται τῶν μητροπολι- 
τοτῶν εἰς τὸ πατριαρχεῖον xai καθέζονται ἀποχοπτοί, ἱστέον, Ὁ) 
ὅτι ἐν ταῖς μεγάλαις προελεύσεσιν οὐκ εἰς μιχρὰ σχαμνία 
καϑέζονται οἱ σύγκελοι, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς ἰδίοις σελλίοις, δηλονότι 
ἐν τοῖς τοῦ πατριάρχου σεχρέτοις, οὐχὲ δὲ τοῦ βασιλέως πα- 
θόντος. ἐπὲ γὰρ παρουσίᾳ βασιλέως κάτωϑεν τῶν μαγίστρων 
τὔχαϑέζονται ἐν τοῖς μαχροσκαμγίοις. καὶ ἐν τῷ μέλλειν εἰσιέ- 
vai τοὺς μητροπολίτας τὴν τοῦ σεχρέτου πύλην, ἀνίστανται 
τῶν σχάμγων οἱ σύγχελοι, xai τῶν μητροπολιτῶν εἰσερ χομέ- 
γῶν, εὑρίσκουσιν αὐτοὺς ἐχεῖσε, καὶ κελεύει ὃ πατριάρχης 
χαϑεσθῆναι τοὺς συγχέλους. xaà πάλιν εἰσέρχονται oi μη- 
φοτρυπολῖται xai oi ἀρχιεπίσκοποι χατὰ τὸ εἰωθὸς τῇ ἐχκλησι-ῈΔ.1,. 30} 
ἀστιχῇ καταστάσει. τῶν δὲ μητροπολιτῶν τὴν πύλην τοῦ 
σεχρέτου μελλόντων εἰσιέναι, ἀνίστανται ἀπὸ τῶν σχάμνων 
οἱ σύγκελλοι, καὶ ἵστανται: xai εἰσέρχονται πάντες, καὶ κε- 
λεύσει τοῦ πατριάρχου χαϑέζονται οἵ τε σύγκελοι καὶ oi μη- 


5. τεθῆναι coni. R,, τεϑεῖνα cod. 


significatque ipsis : Penerabilis et sanctus Imperator noster a Deo 
directus et. illuminatus hunc virum syncellum creavit. ld audien- 
tes omnes lmperatori gratias agunt et exeunt. Deinde iubet patri- 
archa scamnum parvum ad suam  sinjstram collocari separatum a 
scamnis metropolitarum, Quodsi vero adhuc alius adsit syncellus 
[1lterius patriarchae], collocatur illud scamnum a dextra patriarchae 
seorsim. Semper enim, ut prius ingrediuntur synucelli in patriar- 
chale , quam metropolitae, ita etiam sedent ab iis seorsim, Magnis 
in processionibus resident syncelli non in parvis scamnis, sed in suis: 
sellis; scilicet in secretis patriarchae tantum , Imperatore non prae- 
sente. Át eo praesente, sedent infra magistros in macroscamnis vel. 
longis scamnis. Et quando in eo sunt metropolitae, ut in secre- 
tum veniant, surgunt syncelli e scamnis suis, et occurrunt intran- 
tibus metropolitis in ipsis foribus secreti , et deinceps rursus a pa- 
triarcha iussi consident. Et deinceps rursus ingressuris metropolitis, 
sed simul cum archiepiscopis secundum ordinem ecclesiasticarum 
constitutionum, assurgunt quidem syncelli e scamnis, [non autem oc- 
currunt ipsis, sed suo in Teo] persistunt, donec, omnibus ingressis, 
patriarcha considere ommes iusserit, Ut deinceps consederunt pa- 


B 


532 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τροπολῖται, καὶ περί τινῶν ἐκχλησιαστικῶν ὑποθέσεων ovvai- 
ρει λόγον ὃ πατριάρχης μετ᾽ αὐτῶν, οἷα xai ὅσα βούλονται, 
καὶ μετὰ μικρὸν χελεύσει τοῦ πατριάρχου᾽ ἀνίστανται καὶ ἐξ- 
ἔρχονται πάντες. 


ΚΕΦ. g. 5 


B Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, ὡς τανῦν ἐπιτελεῖται Xj τοῦ ἁγίου xal 
μεγάλου Κωνσταντίνου ἐτήσιος μνήμη καὶ τὰ ἐγκαίνια τῶν 
ἑδουϑέντων τιμίων σταυρῶν ἐν τῷ νέῳ παλατίῳ τοῦ Βόγου. 


Πρὸ ἡμερῶν, ὅσων &v κελεύσωσιν οἱ δεσπόται, γίνεται 
πρόχενσον ἐν τῷ νέῳ παλατίῳ τῷ τοῦ Βόνου, xai τῇ παρα-το 
μογῇ τελεῖται οἰχειαχῶς ἡ παγγνυχὶς εἰς τοὺς τιμίους xai ἅ- 
γίους σταυρούς. καὶ αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ περὲ ὥραν β' περιβάλ- 

Ms.181,a Xovrat οἱ δεσπόται τὰ ὑξέα τούτων σχαραμάγγια xal τὰ τού-- 
Cro» σπαϑία, καὶ ἱππεύουσιν ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε, xai ἀπέρχον- 
ται εἰς τοὺς ἁγίους ἀποστόλους διὰ τῆς ἀπαγούσης 0000 εἰςι5 
τὸν ἅγιον Ἰωάννην τὸ ξηροχήπιον, κἀχεῖσε τῶν ἵππων ἀπο- 
βάντες εἰσέρχονται διὰ τῆς μεγάλης πύλης τοῦ λουτροῦ ἐν τῷ 
γάρϑηκι, καὶ ἐχνεύουσιν ἀριστερὰ πρὸς ἀνατολὴν τοῦ αὐτοῦ 
νάρϑηκος ἐν τῷ ἐχεῖσε χρεμαμένῳ βήλῳ. ἐκεῖσε γὰρ καὶ τὰ 
βασιλικὰ ἵστανται σελλία καὶ τὰ τούτων ηὐτρέπισται ἀλλά-ο 
ξιμια, καὶ ἀλλάσσουσιν τά τε διβητήσια αὐτῶν καὲ τὰς χλα- 


riter eodem tempore tam syncelli, quam metropolitae, instituit : 
patriarcha collationem aut colloquium de argumentis ad ecclesiam 
pertinentibus, quot et qualibus coetui placuerit, Paulo post iussu 
patriarchae assurgunt omnes et exeuut. 


CAP. 6. 


Observanda (prout nunc quidem ritus est) in celebratione annua 
memoriae sancti et magni Constantini , et encaeniorum sacrarum 
crucium in novo palatio Boni dedicatarum. 


Tot diebus ante, quot voluerit Imperator, fit processio [seu 
transit Imperator e magno palatio] in novum palatium Boni; et in 
vigiliis festi, quem diximus, diei peragitur privatim [in gratiam so- 
lius dominicae devotionis et procul vulgo] pervigilium in honorem 
venerabilium et sanctarum crucium. Ipso autem illo festo die circa 
horam secundam induunt Domini purpurea sua scaramangia et spa- 
thas suas, et illinc avecti in equis tendunt ad aedem SS. Apostolo- 
rum per viam, quae ad aedes S. Ioannis in xerocepio ducit. Ut pro- 
pe venerunt ad SS. Apostolos, descendunt ex equis, et intrant per 
magnam portam baptisterii in narthecem, declinantesque ad simi- 
stram versus orieniem eiusdem narthecis intrant intra velum ibi sus- 
pensum, retro quod sellae imperiales positae stant, et praeparata 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 6. 533 


μύδας, καὶ εἰσέρχονται ἐν τῷ ναῷ τῶν ἁγίων ἀποστύλων, 
χαὶ πρὸ τῶν ἁγίων ϑυρῶν διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν Ὁ 
προσχυγήσεως ἀπευχαριστοῦσιν τῷ Θεῷ, καὶ ἐχνεύουσιν ἀρι-' ἱ 
στερᾷ πρὸς ἀνατολὴν τοῦ αὐτοῦ βήματος, καὶ ἀπέρχονται πρὸς 
ὅτοὺς τάφους, ἤγουν εἰς τὸν ἅγιον Κωνσταντῖνον. κἀκεῖσε 
ἔνδον τῆς εἰσαγούσης πύλης δέχεται τούτους ὃ πατριάρχης, 
καὶ πάλιν ἐν τῷ ἐχεῖσε βήματι διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν 
χηρῶν προσχυνήσεως ἀπευχαριστοῦσιν τῷ Θεῷ, καὶ ἐπιδίδω- 
σιν. ὃ πατριάρχης ϑυμιατὸν τῷ πρώτῳ βασιλεῖ, καὶ ϑυμιᾷ 
τοεῖς τε τὸ ἅγιον βῆμα καὶ τὸν τάφον “έοντος τοῦ ὀρϑοδύξου 
δεσπύτου x«t τῆς ἁγίας καὶ βασιλίδος Θεοφανοῦς καὶ Ba-Ed.L.308 
σιλείου τοῦ ὀρθοδόξου καὶ ἀγαϑοῦ βασιλέως, xai εἶϑ᾽ οὕτως 
εἰς τοῦ πρώτου xai μεγάλου ΪΚωνσταντίγου τοῦ ἁγίου καὶ ἐν- 
δόξου βασιλέως. xai μετὰ ταῦτα ἐπιστρέφει ὃ βασιλεὺς με- 
15:à τοῦ πατριάρχου, καὶ Ó μὲν πατριάρχης εἰσέρχεται ἐν τῷ 
βήματι ποιῶν τὴν εὐχὴν, καὶ ἀπάρχονται οἱ ψάλται τὸ τρο- 
πάριον" ,τοῦ σταυροῦ σου τὸν τύπον ἐν οὐρανῷ ϑεασώμενγος." 
6 δὲ βασιλεὺς ἀποχαιρετίσας τὸν πατριάρχην, τοῦτον ἀσπά- 
ζεται, καὶ λιτανεύουσιν μετά τε τῶν μαγίστρων xci πατρι- 
οχίων xai τῶν λοιπῶν τῆς συγχλήτου, διέρχεται διὰ τοῦ ἐξ-Β 
ἀέρου τῆς κύγχης τῶν ἁγίων πάντων xai τῆς ἐχεῖσε ἀπαγού- 
σης ὅδοῦ, xai εἰσέρχεται εἰς τὴν αὐλὴν τῶν παλατίων, καὲ 


ipsis iacent sua mutatoria, induuntque ibi dibetesia sua δὲ. chla- 
mydes, et sic deinceps intrant in naum seu navim SS. Apostolo- 
rum. Ibi ante sanctam portam ter cum cereis adorant laudibusque 
celebrant Deum genubus flexis, tum declinant ad sinistram versus o- 
rientem bematis seu tribunalis, quod in illo templo est, et proce- 
dunt versus sepulcra, id est versus S. Constantinum. bi, intra 
portam ad ea sepulcra ducentem, excipit eos patriarcha; rursusque 
Deo in bemate, quod ibi est, trina cum cercis adoratione gratum et 
. devotum testantur animum; traditque patriarcha seniori Domino 
thymiatum seu thuribulum; quicum ille et sanctum bema et tym- 
bum Leonis orthodoxi Domini [patris Constantini Porphyrogeniti], 
et sauctae Imperatricis Theophanonis, [quae Leonis uxor fuit,] et 
Basilii, Imp. orthodoxi atque boni, et tandem primi Christiani ma- 
gnique Imperatoris Constantini, sancti illius et gloriosi principis, 
tymbum incensat. Post haec peracta revertitur Imperator cum pa- 
triarcha. Et hic quidem intrat in bema SS. Apostolorum, facitque 
benedictionem, et psaltae incipiunt troparium, quod ab his verbis 
orditur: Crucis tuae imaginem in coelo contemplatus etc. I|mpera- 
tor autem valedicit et osculum pacis impertit patriarchae. et inter 
supplicationes atque cantica procedit una cum magistris et patriciis 
reliquoque senatu, iransitque per atrium fornicis Sanctorum omni- 


534 CONSTANTINI PORPHYROGENITI- 


, ^ € » 2 , 
σελλίων τιϑεμένων τῶν ὑπὸ τῶν dororroyevvgu&zov βαστα- 
: , » "m. , 2^ c ' M ' - 
ξομένων καϑέζονται, μέχρις ἐᾶν d πατριάρχης μετὰ τεῆς 
Ms. 181. b ἐχχλησιαστικῆς λιτῆς καταλάβοι. ἱστέον, ὅτι ἡ Au, μέχρις 
» ^ , ^ Ll - * 
ἄν εἰσέλϑῃ τὴν πύλην τῆς αὐλῆς τῶν παλατίων, ψάλλει τὸ 
, -᾿ ^ -Ὁ 
τροπάριον" ογτοῦ σταυροῦ cov τὸν τύπον ἐν οὐρανῷ ϑεασά-5 
* “« A 
μενος" καὶ μετὰ τὸ εἰσελϑεῖν τὴν πύλην ἄρχεται ψάλλειν 
E » , » * γε H oW. ^ 3: . , 
τῶν ἐγκαινίων, ἤγουν τὸ , δόξα col, Χριστὲ ὃ Θεὸς, ἀποστύ-- 
, 7 M - , ed 
Cior καύχημα, χκαὲ δὴ τοῦ πατριάρχου πλησιάσαντος ày τῷ 
? L3 , * 
τύπῳ, ἐν Q χαϑέζονται οἱ δεσπόται, ἀγιστάμενοι oi δεσπό- 
ται δέχονται τοῦτον. xai εὐθέως τελεῖται 7 ἀχολουϑία τῶνιο 
, ' , - » 
ἐγχαινίων, καϑὼς εἰϑισται τῇ ἐχκλησιαστιχῇ καταστάσει, xal 
-» K - 
τῶν ἀνοίξεων τελεσϑέγτων, εἰσέρχονται οἱ δεσπόται μετὰ τοῦ 
, Mw d 
πατριάρχου, xai ἀπέρχονται ἐν τῷ βήματι τοῦ ἁγίου Kov- 
, ^ ^ , -Ὁ »Ὁ € 
σταντίνου" (τὰ yag ἐκεῖσε βήματα, τὸ μὲν ἕν τῆς ἁγίας 
Ἑλένης ὑπάρχει, τὸ δὲ ἕτερον, ἐν ᾧ καὶ τὸ ἀργυροῦν xiflo-15 
ἧς exe ; Qo»; L τὸ C€0yvQ I 
Ὁ ς , , - » vod 
θιον, τοῦ ἁγίου Κωγσταγτίγου τυγχάνει") κχἀχεῖσε διὰ τῆς 
-w ' - Ld , b] - - 
Ὀτρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν προσκυνήσεως . ἀπευχαριστοῦσιν τῷ 
^ MJ m" , 
Θεῷ; x«L ὑποστρέφοντες εξ ἀριστερᾶς ἀνέρχονται τὰ βαϑρα, 
cr » Ld ' - M 
χαὶ ἵστανται ἔμπροσϑεν τοῦ μεγάλου σταυροῦ τοῦ ἁγίου Kcv- 
, ^ 
σταντίνου, ἐχδεχόμεγοι τὴν τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου ἀνάγνωσιν, 40i20 
4 ^ -" - »Ὁ 
τὴν τῆς ἐχτενοῦς ἀπόλυσιν, ἀνέρχονται ἐν τῷ ἐχεῖσε παλατίῳ, 


wm ct per viam , quae illinc in palatium Boni ducit, intrat in au- 
lam palatii. Resident ibi ambo lmperatores in sellis per archonto- 
gennemata seu valetos allatis et ibi depositis, exspectantes, quoad 
patriarcha cum ecclesiastica supplicabunda processione eodem adve- 
nerit. Intrante illa processione in portam aulae palatii, sonat ad- 
huc troparium modo memoratum: Crucis tuae etc. ca vero porta 
transita, incipit troparium cani diei encaeniorum vel dedicationis 
M proprium, scilicet illud, quod incipit a verbis: Gloria sit tibi, Chri- 
ste Deus , qui es argumentum gloriationis Apostolorum. Patriarchae 
tum ad illum locum appropinquanti, in quo sedent Imperatores, 
assurgunt hi, et beneventant ipsum.  Protinusque perficitur ritus 
encaeniorum seu dedicationis, sanctarum nempe crucium, quemad- 
modum. secundum constitutiones ecclesiasticas fieri mos est; et post 
peractas anoexes [seu cerimonias, quae praecedunt apertionem tem- 
pli], intrant Domini cum patriarcha [in aedes sacras, quae sunt in 
palatio Boni] , proceduntque ad bema $. Constantini. (Sunt enim 
ibi duo bemata, unum $. Helenae, alterum 5. Constantini , argen- 
teo ciborio ornatum.) "Ter ibi cum cereis adorant Deum, et redeunt 
deinceps a sinistra parte, ascendunt gradus ad magnam crucem cH 
Constantini ducentes; et consistunt coram ca, praestolantes recita- 
. lionem sancti evangelii, ct, extensa finita, ascendunt in palatium 
templo contiguum, peractaque liturgia seu divino officio, epulantur 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π.7. 535 


xai μετὰ τὴν τῆς λειτουργίας ἀπόλυσιν συνεστιῶνται τῷ πατρι- 
" - ' 2 A , 
ἄρχῃ xai τῇ συγκλήτῳ xai μητροπολίταις, οἷς ἂν χελεύσωσιν». 


ΚΕΦ. ζ΄. E d. L. 309 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἑορτῇ x«l προελεύσει τῶν ἁγίων 
5 πάντων, 


3 e - 1 
Joréov, ὅτι 5j προέλευσις τῶν ἁγίων πάντων ἐπιτελεῖται 
χατὰ τὸν τύπον τῆς μεσονηστίμου, χαὲ ὡς τὰ νῦν ἐπιτελεῖ- 
ται ἥ τε δευτέρα τῆς διαχαινησίμου xci ἣ κυριακὴ τοῦ ἀν- 
τίπασχα. κατέρχονται δὲ οἱ δεσπόται ἀπὸ τῶν ἵππων ἐν τῇ 
- -Ὁ Ὕ , 
10zj))5 τῶν ἁγίων ἀποστόλων τῇ εἰσαγούσῃ πρὸς τὸ ὡρολόγιον 
—- ᾿ t^ ^ij ^ Lg 
τῆς αὐτῆς ἐχχλησίας, κἀκεῖθεν δηριγευόμενος ὑπὸ τοῦ κου- 
βουχλείου xai τῶν ἐξ ἔϑους ἀρχόντων ἐχγεύουσι δεξιὰ, xad 
διέρχονται διὰ τοῦ νάρϑηκος τῶν ἁγίων πάντων, xai ἀγέρ- 
- , bd ?»? - 
Ζονται ἐν τοῖς χατηχουμεγίοις τῆς αὐτῆς ἐχχλησίας, καὶ εἰσ-- 
! » ^ - LS 
i5£oyovrat ἔνδον τοῦ ἐκεῖσε xgeuuauérov βήλου, καὶ τὰ ἑξῆς Β 
S. ^ 4» e . T 
ἐπιτελεῖται καϑὼς καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς προελεύσεσιν, ἔν αἷς 
ἀπέρχονται οἱ δεσπόται ἔφιπποι. εἰς τοὺς ἁγίους dnocr0Aovc.Ms. 182.a 
c ; - - ΕΣ 
ὃ δὲ πατριάρχης μετὰ τῆς λιτῆς καταλαβὼν ἵσταται ἔνδον 
ed » , 0A. - -- 
TOY ἁγίων ἀποστόλων ἕξω τῶν κιγκλίδων τοῦ ϑυσιαστη- 
, - - δ ν , 
209/ov, χαὲ τοῦ χαιροῦ καταλαβόντος, εἰσέρχονται οἱ πραιπό- 


cum patriarcha et senatu et metropolitis, delectis nempe et in- 
vitatis. : ΕΥ̓ : 


CAP. η- 


Observanda in festo et processione Sanctorum omnium, 


Processio Sanctorum omnium peragitur secundum ritum meso- 
nestimi seu medianae vel mediae quadragesimarum hebdomadis, et 
secundum ritum, quo nunc celebrantur tam secunda feria diacaene- 
simi vel septimanae renovationis, id est paschalis, quam dominica 
antipascha, vel quae proxime festum paschatis sequitur. Descendunt 
Domini ex equis in porta sanctorum Apostolorum ad horologium e- 
iusdem ecclesiae ducente, et inde, slipati a cubiculo et consuetis 
proceribus, declinant versus dextram, traiectoque marthece templi 
Sanctorum omnium, ascendunt in catechumenia eiusdem templi, οὗ 
intrant intra velum ibi suspensum, fiuntque cetera, quemadmodum 
mos est fieri in reliquis processionibus, per quas Domini ad sanctos 
Apostolos in equis vehuntur. Adveniens interim cum turba proces- 
sionale patriarcha consistit intra aedem SS. Apostolorum extra can- 
cellos sacrificatorii, temporeque oportuno ingruente, intrant praepositi 
ad Augustos, et amiciunt eos ipsorum tunicis. Excuntes extravelum 


536 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


σιτοι χαὶ περιβάλλουσι τοὺς δεσπύτας τὰς ἑαυτῶν yAaviduc- 
ἐξερχομένγων δὲ τῶν δεσποτῶν τοῦ βήλου, δέχονται τούτους 
οἵ τε μάγιστροι χαὶ πατρίκιοι, xal γίνεται ἐχεῖσε δοχὴ, xai 
ἀπὸ νεύματος τοῦ πραιποσίτου λέγει Ó τῆς χαταστάσεως 
α, χελεύσατε." χαὶ χατέρχονται διά τε τοῦ κοχλιοῦ καὶ ποῦδ 
γάρϑηχο;, καὶ ἐχβαινόντων τὸν νάρϑηκα τῶν ἁγίων ἀποστό-- 
λων, δέχεται τούτους ὅ περατικὸς δῆμος τῶν Βενέτων μετὰ 
xai τοῦ δομεστίκου τῶν σχολῶν, xci ἐπιδίδωσιν ὅ δομέστι- 
xoc τῶν σχολῶν τοῖς δεσπόταις τὰ ῥοδόπλαχα ὀσφράδια, xci 
piv ὀλίγον πρὸ τοῦ εἰσελϑεῖν εἰς τὸ ὡρολόγιον δέχεται εἰς τὸ 
τὸ ἔξάώερον ὃ δήμαρχος τῶν Βενέτων μετὰ τοῦ δήμου τοῦ 
λευκοῦ, χαὲὶ αὐτὸς ἐπιδιδοὺς ὁμοίως τοῖς δεσπόταις. xoi 
εἰσιόντων τῶν δεσποτῶν εἰς τὴν ϑύραν ὡς πρὸς τὸ ὡρολό- 
γιον τῶν ἁγίων ἀποστόλων, δέχεται ὃ ἐξκούβιτος μετὰ τοῦ 
περατιχοῦ δήμου τῶν Ποασίγων, xai ἐπιδίδωσι καὶ αὐτὸς τϑ 
Ὁ ὁμοίως. x«i πάλιν εἰσιόντων τῶν δεσποτῶν εἰς τὴν ϑύραν 
τοῦ γυναικίτου τῶν ἁγίων ἀποστόλων, δέχεται Ó δήμαρχος 
τῶν Πρασίγων μετὰ καὶ τοῦ δήμου τοῦ δουσίου, καὶ ἐπι- 
δίδωσι καὶ αὐτὸς ὅμοίως. καὶ εἰἶϑ᾽ οὕτως ἀπέρχονται οἱ 
δεσπόται, xai δέχεται τούτους ὃ πατριάρχης ἔξω τῶν κιγ-20 
κλίδων τοῦ ἁγίου βήματος, καὶ ἀσπάζονται ἀλλήλους, χαὲ 
Ἐά.1,. 3ιτο εἰσέρχονται ἅμα εἷς τὸ ϑυσιαστήριον, καὶ ἀσπάζονται oi 
δεσπόται τὴν ἐνδυτὴν καὶ τὸ ἅγιον εὐαγγέλιον, δηλονότι ὑπὸ 


Domínos excipiunt et venerantur magistri et patricii, fitque ibi 
doche seu exceptio et consalutatio Dominorum et procerum, qua 

eracta, clamat cerimoniarius, nutu praepositi admonitus: Celeusate 
e velitis movere]. Sic descendunt per cochleam et narthecem; 
et egredientes e narthece Sanctorum omnium excipit atque venera- 
tur peraticus demus [seu suburbana e Pera factio] Venetorum cum 
domestico scholarum Dominis odorata serta rosis implexa tradente. 
Paulo illinc antequam ingrediantur Domini in horologium, exci- 
piunt eos in atrio demarchus Venetorum cum factione alba, serta 
et ipse quoque porrigens. Dominos iam ipsam horologii SS, Apo- 
stolorum portam intrantes excipit excubitus [seu praefectus excubi- 
torum] cum demo peratico Prasinorum, et ipse quoque corollas tra- 
dens. Et tandem intrantes Dominos in portam gynaeconitae seu 
stationis mulierum in aede SS. Apostolorum, excipit demarchus Pra- 
sinorum cum factione russa, tradens et ipse, quae ceteri. Sic por- 
ro libere absque impedimento procedentes Dominos excipit patriar- 
cha extra cancellos sancti bematis [vel tribunalis], osculoque pacis 
Ínvicem dato, intrant simul in sacriíicatorium , ubi Domini endytam 
seu Lapetem altariinstratum et sacrum evangelium osculantur, pa- 
riarcha utrumque protendente et ori admovente.- Exinde ordiun-. 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. Π. 7. 597 


τοῦ πατριάρχου προσφερόμενα, xai αἴρουσιν ἀπὸ τῶν ἐκχεῖσε 
τὴν λιτὴν, ψάλλοντος τοῦ κλήρου τὸ δόξα goi, Χριστὲ ὃ 
Θεύς." τῶν δὲ δεσποτῶν ἐξερχομένων τὸ βῆμα, λαμβάνουσν 
παρὰ τῶν πραιϊιποσίτων κηρία λιτανίκια, xoi ἅμα τοῦ πα- 
δτριάρχου λιτανεύουσι μέχρι τῶν ἁγίων πάντων, καὶ τῆς &- 
χολουϑίας τῶν ἀνοίξεων τελεσϑείσης, ἤγουν τῶν ἐγκαιγίων, Ms. 182. b 
εἰσοδεύουσι καὶ εἰσέρχονται ἐν τῷ βήματι, καϑὼς ἡ συνή- 
Sea ἔχει, xai ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε διὰ τοῦ πρὸς ἀνατολὴν δεξιοῦ 
μέρους εἰσέρχονται ἐν τῷ εὐχτηρίῳ τῆς αὐτῆς ἐχκλησίας τοῦ B 
τοάγίου μάρτυρος “έογτος, χἀχεῖσε διὰ τῆς τρίσσης μετὰ τῶν 
χηρῶν προσχυγήσεως ἀπευχαριστοῦσιν τῷ Θεῷ, xai εὐθέως 
ἀποχαιρετίζουσι τὸν πατριάρχην, τοῦτον ἀσπαζόμενοι. χαὲ 
ὃ μὲν πατριάρχης ἀπέρχεται εἷς τοὺς ἁγίους πάντας. οἱ δὲ 
δεσπόται διὰ τοῦ ἔνδον τοῦ βήματος xvxiiov ἀπέῤχονται εἰς 
15:0 εὐχτήριον τῆς ἁγίας xai βασιλίδος Θεοφανοῦς. κἀκεῖσε 
ἀπαλλάσσουσι τὰ χλανίδια, καὶ καϑέζονται ἐχδεχόμενοι τὴν C 
τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου ἀνάγνωσιν, τοῦ δὲ ἁγίου εὐαγγελίου 
μέλλοντος ἀναγιγώσχεσθαι, ἐξέρχονται ἔξω τοῦ αὐτοῦ εὐχτη- 
Qíov, xai ἵστανται ἔνδον τοῦ ἐχεῖσε ἀποχρεμμαμένου βήλου 
2005 πρὸς τὸ βῆμα, xai ποιοῦνται τὴν τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου 
ἀκρόασιν, καὶ μετὰ τὴν τελείωσιν τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου tig- 
ἔρχονται πάλιν ἐν τῷ αὐτῷ εὐχτηρίῳ τῆς ἁγίας. Θεοφαγοῦς, 


tur supplicabundam processionem, clero canente illud: Gloria tibi, 
Christe Deus, Domini hac in processione e bemate egredientes ac- 
cipiunt a praepositis cereos processionales, et sic, comitante patri- 
archa, procedunt cantantes Deoque supplicantes usque ad aedem 
Sanctorum omnium; ubi post peractum anoexeon seu apertionum, 
vel, quod idem est, encaeniorum officium, [id est post dictas preces, 
quae in annuatim renovanda dedicatae istius aedis memoria dici so- 
lent, et per quas nemini ad clausam aedem aditus patet,] inferunt 
pedem, et progrediuntur in eius aedis bema, prout mos est; et ex- 
inde per dextram tribunalis orientalem plagam intrant in oratorium, 
quod ibidem est, S. Leonis Martyris, et trina cum cereis adoratione 
Deum ibi venerati, protinus valedicunt et osculum pacis dant pa- 
triarchae. Et patriarcha quidem abit in aedem Sanctorum omnium: 
Domini autem per cochleam, quae est intra bema , abeunt ad eu- 
cterium sanctae Imperatricis Theophanonis, [quod est in aede SS. 
Apostolorum,] ibique depositis tunicis, exspectant tempus , quo reci- . 
tari sanctum evangelium debet. Eo instante, exeunt oratorio, et 
stant intra velum ibidem ea parte, quae bema respicit, suspensum, 
audiuntque [a nemine conspecti] lectionem sancti evangelii. Qua 
finita, redeunt in idem sanctae Theophanonis eucterium, ibique resi- 
dentes ordinant cletorium, [id est nominatim designant et a no- 
menclatore citari iubent, quos.eo die sibi volunt convivas accumbe- 


538 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


xai χαϑεζόμενοι στοιχοῦσι τὸ κλητώριον, xai i9" οὕτως πε- 
ριβάλλονται τὰ χρυσοπερίκλειστα σαγία, καὶ διέρχονται Oud 
τοῦ νάρϑηχκος τοῦ εὐχτηρίου τοῦ ἁγίου “ὕπατίου xai τοῦ ἐκχεῖς 
σε ἐξάγοντος ἐξαέρου, xai ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε ἀνέρχονται διὰ 

Τ᾽ τῆς ξυλίγης σκάλας τῆς ἐξαγούσης ἔξω τοῦ ἁγίου Keovorav-5 
τίγου τῆς ἀναγούσης εἰς τὰ κατηχούμενα τῶν ἁγίων ἀποστό- 
λων, καὶ ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε διέρχονται διὰ τῶν χατηχουμενίων 
τῶν ἁγίων ἀποστόλων, καὶ εἰσέρχονται εἰς τὰ παλάτια. χά- 
χεῖσε ηὐτρέπισται ἡ τιμία αὐτῶν τράπεζα. τὰ δὲ ἐπὲὶ τῆς 
τραπέζης τελούμενα xoi τὼ τῆς δειλινῆς προελεύσεως, xa-1o 
ϑὼς προείρηται, ὅμοίως τῆς δευτέρας τῆς διακαινησίμου 
καὶ τῆς νέας κυριακῆς, καϑὼς τὰ νῦν ἐπιτελοῦνται. 


ELL3u ^ —— ΚΕΦ. f. 


“Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ πρώτῃ τοῦ «4“ὐγούστου μηνὸς, τοῦ 
τιμίου χαὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ ἐξερχομένου. 15 


3 ^ 
Ἰστέον, ὕτι, εἶ μὲν λάχη ἡ πρώτη τοῦ «Αὐγούστου ἐν 
κυριαχῇ, ὀφείλει ἐξέρχεσθαι ἀπὸ τοῦ σχευοφυλακίου τοῦ μιε- 
, * - Ll 
γάλου παλατίου ὃ τίμιος σταυρὸς τῇ ὁπισϑεν κυριακῇ, ἤγουν 
πρὸ ἑπτὰ ἡμερῶν τῆς πρώτης τοῦ «ὐγούστου. ἐξέρχεται δὲ 
«ἂν ^ » a yl 
Ms.183.a Ψψάλλογτος τοῦ 0g99ov περὲ τρίτην ἢ καὶ ἕχτην qQÓrv, καὶ ἀπο 
M b , 
Βποτίϑεται ἐν τῷ σχευοφυλακίῳ, xai ὑπὸ τοῦ πρωτοπάπα βαλ- 


το Tum induti sagis auro septis transeunt per narthecem eucterii 
seu sacelli sancti Hypatii et per atrium illi praetensum; inde ad- 
scendunt per scalam ligneam, quae ex aede S. Constantini exeuntes 
in catechumenia SS. Apostolorum ducit; traiectisque modo dictis 
SS. Apostolorum catechumeniis, intrant in palatium [isti aedi ad- 
structum]; ubi parata ipsis est sacra mensa. Ritus autem in pran- 
dio, item in processione pomeridiana, observandi sunt, ut nunc 
quidem fiunt, similes illis, quos in descriptione processionis feriae 
secundae diacaenesimi [seu proximae a paschatis festo], et novae 
dominicae [seu eius, quae in albis dicitur,] exposuimus. 


CAP. 8. 


Observanda calendis Augusti, prodeunte in publicum venerabili 
et vivifica Cruce |in qua Christus passus fuit]. 


Si calendas mensis Augusti in diem dominicum incidere contin-: 
gat, debet sancta Crux proxime praecedente die dominica seu die 
retro septimo e sceuophylacio [vel custodiario pretiosorum vasorum 
et sacrarum reliquiarum] magni palatii expromi et produci, quo 
iempore matutinas canunt, intra terliam sextamve odam. Et pri- 
mum depromtus e sede sua et depasitus humi in sceuophjlacio, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 8, 539 


σαμιζόμενος προτίθεται ἐν τῇ ἐκχλησίᾳ εἰς προσκύγησιν πών- 
των. χαὲ μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τοῦ ὄρϑρου παρίσταται ἅπας Ó 
ιβασίλειος κλῆρος ψάλλων τὰ συνήϑη σταυρώσιμα, καὶ ὅτε 
χελεύσουσιν οἱ δεσπόται, εἰσέρχονται καὶ ἀσπάζονται αὐτὸν, 
δχαὶ ἀπερχόμενοι χαϑέζονται ἐπὲ τοῦ χρυσοτριχλίνου εἰς τὴν 
συνήϑη καὶ χκαϑημερινὴν ᾿'προέλευσιν. xai εἶϑ᾽ οὕτως αἴρων 
o6 παπίας τὸν τίμιον σταυρὸν ἐπὲ τῆς κεφαλῆς, δηλονότι φο- 
ροῦντος αὐτοῦ σχαραμάγγιον zai σαγίον ἀληϑινὸν, ὀψιχευό-Ε 
μενος ὑπὸ τοῦ βασιλείου. χλήρου xai τοῦ πρωτοπάπα τῆς 
αοοάφνης τοῦ ἁγίου Στεφάνου xai διαιταρίων τοῦ ἁγίου Zrt- 
φάνου χαὶ τοῦ παλατίου, πάντων χηροὺς βασταζόντων, διέρ-- 
trat διά τε τοῦ ἡλιαχοῦ xai τοῦ χρυσοτριχλένου, xai ἀπα- 
γόμενος προτίϑεται εἰς προσχύνησιν πάσης τῆς συγχλήτου ἐν 
τῷ λαυσιαχῷ ἐν τῷ ἀριστερῷ μέρει πρὸ τῆς πύλης τοῦ εὖ- 
αδχτηρίου τοῦ ἁγίου Βασιλείου. καὶ μετὰ τὴν προσκύνησιν πά- 
Av βαστάζεται παρὰ τοῦ παπίου, δηλονότι ὀψιχευόμενος ὑπὸ 
τῶν προειρημένων. xai ἀποτίϑεται ἐν τῷ παλατίῳ τῆς Za- 
φνῆς ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου πρωτομάρτυρος Στεφάνου. "τῇ δὲ Ὁ 
χη τοῦ Ἰουλίου μηνὸς ἄρχεται περιπολεύειν χαὲ ἁγιάζειν 
20záyr& τόπον χαὶ πᾶσαν οἰχίαν ταύτης τῆς ϑεοφυλάχτου xai 
βασιλίδος πόλεως, ἀλλὰ μὴν xai αὐτὰ τὰ τείχη, ὡς ἄν καὶ 


balsamisatur vel inungitur sacris unguentis a [cleri regii] protopapa; 
dein proponitur sic in ecclesia [magni palatii, Deiparae Pbhari, ut 
videtur, aut et nea] communi omnium adorationi. Tum post fini- 
tum oflicium matutinum accedit ad eam sanctam Crucem, et 
coram ea consistit totus clerus: palatinus, canens consueta stau- 
rosima vel canticá in laudem Crucis — Domini, si volunt, [ex- 
euntes e sacro cubiculo, ante consuetam processionem] intrant 
[in ecclesiam] et venerati Crucem abeunt, residentque in chry- 
sotriclino et peragunt ea, quae in consueta quotidiana proces- 
sione vel conventu procerum in aulam peragi mos est. Papias 
tum sublatam in capite gerens sanctam Crucem, indutus scaraman- 
gio et sago purpureo stipatusque obsequio cleri palatini et proto- 
papae S. Stephani Daphnes et diaetariorum tam S. Stephani, quam 
palatii, et horum quidem omnium cereos gestantium , procedit [ ex 
ecclesia palatii] per heliacum seu solarium [illi praetensum], et 
praeter chrysotriclinum. ^ Inde ulterius prolata Crux deponitur et 
exponitur communi totius senatus adorationi in lausiaco, et quidem 
in eius sinistra parte ante portam eucterii S. Basilii. Adoratam ita- 
que ibi Crucem rursus attollit papias, et procedit eodem in obse- 
quio, deponitque in palatio Daphnes in templo sancti protomartyris 
Stephani. Die vero vigesimo et octavo mensis Iulii incipit Crux obire 
atque sanctificare omnem locum omnemque domum regiae huius urbis, 
quam Deus conservare velit; neque aedificia tantum , sed et ipsos 


δάο CONSTANTINI PORPHYROGENITI * 


αὐτὴ ἡ πόλις xui τὰ περὲ αὐτὴν πώντα τῆς χάριτος καὶ τοῦ 
ἁγιασμοῦ πληρωθῶσιν, μέχρι τῆς vy τοῦ Αὐγούστου μηνός. 
ἐν αὐτῇ γὰρ τῇ vy τοῦ αὐτοῦ μηνὸς πρωὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ 
ἱερῷ παλατίῳ καὶ προτίϑεται ἐπάνω τοῦ σέντζου τοῦ ἱσταμέ- 
vov £v τῷ χρυσοτρικλίνῳ. οἱ δὲ διαιτάριοι ψάλλουσι τὰδ 
συνήϑη σταυρωσίματι, καὶ ἐχτενοῦς γινομένης ὑπὸ τοῦ πρω- 


Ed.L3i»roz&ma τῆς Ζάφνης, ἀποδίδουσιν τὴν εὐχὴν, στερεοῦντες xa- 


τὰ τὸ εἰωϑός. καὶ εὐθέως αἰρόμενος ὃ σταυρὸς πάλιν ὑπὸ 
τοῦ παπίου καὶ ὀψικευόμεγος ὑπὸ τοῦ πρωτοπάπα τῆς Ζάφνης 
καὶ τῶν διαιταρίων περιέρχεταν ἁγιάζων τούς τε χοιτῶναςτο 
καὶ ἅπαν τὸ παλάτιον. χαὶ £&i9' οὕτως ἀποτίϑεται ἐν τῷ 


, , - , , - 5 , 2 
Ms.183.bevxrzgip τοῦ ἁγίου Θεοδώρου, xai τῇ ἑσπέρᾳ εἰσφέρει αὖ- 


τὸν ὃ παπίας χαὶ ὃ δεύτερος εἰς τὸν Φάρον, παραδιδόντες 
αὐτὸν τῷ σκευοφύλακι, καὶ τῇ ἕωϑεν, Ψψάλλοντος τοῦ ὄρϑρου 
τρίτην ἢ καὶ ἕκτην δὴν, ἐκμασσομένου παράτε τοῦ πρωτοπάπατϑ 
καὶ τοῦ σχευοφύλακος, ἀποτίϑεται ἐν τῷ ἱερῷ σχευοφυλακίῳ. 
Bei δὲ ἐν δευτέρας λάχῃ ἡ πρώτη τοῦ «Αὐγούστου, ὀφείλει 
ἐξέρχεσθαι τῇ ὕπισϑεν κυριαχῇ, ἤγουν πρὸ ἡ ἡμερῶν τῆς « 
τοῦ «Αὐγούστου. εἰ δὲ ἐν τρίτῃ λάχῃ ἣ πρώτη τοῦ «Αὐγού- 
στου, ὀφείλει ἐξέρχεσθαι αὐτῇ τῇ κυριακῇ τῆς τρίτης, ἤγουν;ο 
πρὸ δύο ἡμερῶν τῆς « τοῦ «Αὐγούστου. εἰ δὲ iv δ΄ λάχῃ ἡ 


19. 5j πρώτῃ τῇ et ed. 


urbis muros obit atque sanclificat; quo et ipsa urbs et ei circum- 
iecta gratia et sanctificatione impleantur. ΠΙᾺ Crucis obitio continu- 
at usque ad diem Augusti mensis decimam tertiam, Ea enim die 
mane redit in sacrum palatium, et proponitur super senzo [id est sessu 
velj throno], qui stat in chrysotriclino. Diaetarii ad haec consueta 
staurosimata seu troparia in laudem crucis canunt, factaque exten- 
sa a protopapa, Daphnae addunt ipsi benedictionem, figentes pro more 
[id est, voventes concepta consuetaque formula, velit Deus et urbem, 
et in ea S. Crucem , στερεὰ», fixam, immobilem nullaque calamitate 
percellendam esse iubere]. Et protinus rursusattollitur Crux ἃ papia, 
circumlataque in obsequio protopapae Daphnes et diaetariorum obit 
atque sanctificat cubicula palatii ipsumque totum. Deinceps depo- 
nitur in oratorio S. Theodori. Sub vesperam infert eam papias et 
deuterus in Pharum, ubi sceuophylaci seu custodi vasorum eam 
tradunt. Altero mane tandem, dum cantatur matutinum oflicium, 
circa tertiam aut et sextam odam, extersa et repurgata Crux à pro- 
topapa et sceuophylace reponitur rursus in sacro sceuophylacio, Quod- 
si vero calendae mensis Augusti in secundam feriam incidant, efferri 
debet sacra crux penultima retro die dominica seu octavo die ante 
calendas Augusti. Si porro illae calendae in feriam tertiam seu di- 
em Martis incidant, debet S. Crux 'efferri ipsa illa die dominica, 
quae illam tertiam feriam proxime antecedit, hoc est secundo die 


M mrt d naL ...- σι, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 9. 541 


πρώτη τοῦ «Αὐγούστου, ὀφείλει ἐξέρχεσϑαι αὐτῇ τῇ κυριαχῇ 
τῆς τετράδος, ἤγουν πρὸ τριῶν ἡμερῶν τῆς πρώτης τοῦ A- 
γούστου. εἰ δὲ ἐν εἰ λάχῃ ἡ πρώτη τοῦ «Αὐγούστου, ὀφείλει 
ἐξέρχεσθαι αὐτῇ τῇ κυριακῇ τῆς εἰ, ἤγουν πρὸ δ΄ ἡμερῶν τῆς 
δπρώτης τοῦ «Αὐγούστου. εἰ δὲ ἐν παρασκευῆς λάχῃ ἡ πρώτη 
τοῦ «Αὐγούστου, ὀφείλει ἐξέρχεσθαι αὐτῇ τῇ κυριαχῇ τῆς πα- C 
φασκευῆς, ἤγουν πρὸ εἰ ἡμερῶν τῆς αἱ τοῦ Αὐγούστου. εἰ 
δὲ ἐν σαββάτῳ λάχῃ ἡ πρώτη τοῦ «Αὐγούστου, ὀφείλει ἐξέρ-- 
χεσϑαι αὐτῇ τῇ χυριαχῇ τοῦ σαββάτου, ἤγουν πρὸ ἕξ ἧμε- 

τορῶν τῆς αἱ τοῦ /dUyovorov. ᾿ 

ΚΕΦ. 9΄. 


“Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ ἑορτῇ τῆς χοιμήσεως τῆς ὑπεραγίας 
Θεοτόχου μηνὶ «Τὐγούστῳ τέ. } 


Ei χελεύει ὃ βασιλεὺς ἀπελϑεῖν zai παννυχεῦσαι ἐν βλα- Ὁ 
ιὄχέρναις, ἀπέρχεται τῇ πρὸ μιᾶς ἡμερῶν, καὶ ἐχτελεῖ τὴν 
παγνυχίδα, τῇ δὲ ἐπαύριον, ἤγουν τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἑορτῆς, 
προέρχονται ἅπαντες ἐννύχιοι μετὰ ἀλλαξίμων, οἵ τε μάγι- 
στροι καὶ πραιπύσιτοι, πατρίκιοι καὶ ὀφφιχιάλιοι" οἱ δὲ εὐ-: 
γοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι μετὰ τῶν ἀλλαξίμων αὐτῶν, βαστά- 


ante calendas Augusti. Si deinceps incidant illae calendae in te- 
trada [seu quartam feriam vel diem Mercurii], debet S. Crux efferri 
die dominica illam tetrada proxime antecedente, seu die tertio ante 
calendas. [τὰ quoque.si calendae in pemptada [seu quintam in 
feriam yel diem [ovis] incidant, debet 5, Crux die dominica illam 
quintam feriam proxime praecedente seu quarto die ante calendas 
efferri. Si denique in parasceuen [id est sextam in feriam vel diem 
Veneris] incidant calendae, debet S. Crux die dominica parasceuen 
illam proxime praecedente seu die quinto ante caleudas efferri. Si 
tandem in sabbatum incidant calendae Augusti, debet 5. Crux die 
dominica septimam illam feriam seu sabbati diem antecedente vel 
die ante calendas sexto efferri, 


CAP. 9. 


"Observanda in festo obdormitionis sanctissimae Deigenitricis die 
Aususti decimoquinto. 


Si cupit Imperator magno e palatio. exire in blachernas ad per- 
agendum ibi devotum pervigilium, facit id die proxime praece- 
dente, sacroque pervigilio defungitur; et tum altero mane, id est 
ipso festo die, procedunt omnes, dienondum prorsus oborto, in mu- 
tatoriis quidem magistri et praepositi et patricii et officiales ; eunuchi 
autem protospatharii praeter mutatoria sua quoque spathobaclia ge- 
Stant; oeciaci autem seu familiares vel domestici protospatharii 


δά2 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ζοντες καὶ τὰ σπαϑοβάκλια" οἱ δὲ οἰχειαχοὲ πρωτοσπαϑάρι- 
oL μετὰ σπεχίων" οἱ δὲ λοιποὶ ἅπαντες μετὰ σκαραμαγγίων 
ἄνευ τῶν σεχρετιχῶν. προέρχονται δὲ ἅπαντες ἐν τῷ τριχλίνῳ 
ἘΑ.1,..3ιϑτῷ λεγομένῳ zlavovBi , καὶ χαϑέζονται ἐχεῖσε. εἰ δὲ καὶ ὃ 
βασιλεὺς oV ϑελήσει ἀπελϑεῖν xai παννυχεῦσαι, τῇ ἡμέρᾳ τῆςδ 
Μ53. ι8ή.« ἑορτῆς ἀλλαάσσει τὸ σχαραμάγγιον αὐτοῦ, χαὶ εἰ μὲν ovx ἔ- 
στιν εὐδία, ἱππεύει, καὶ ἀπέρχεται ἀπὸ σχαραμαγγίου " εἰ 
δὲ ἔστιν εὐδία, ἀπέρχεται διὰ τοῦ πλοός. καϑέζεται δὲ ἡ 
σύγκλητος ἅπασα ἀπὸ σχαραμαγγίου ἔξωϑεν τῆς κοιλιωμένης 
πόρτης, ἐν τῷ αἰγιαλῷ ἐχδεχόμενοι τὸν βασιλέα. τοῦ δὲ βα-το 
σιλέως ἐξιόντος ἀπὸ τοῦ δρόμονος, δέχονται αὐτὸν οἱ πραι- 
πόσιτοι" παραχατιὼν δὲ, δέχονται αὐτὸν μάγιστροι καὶ πα- 
τρίκιοι καὶ ὀφφικιάλιοι προσκυγοῦντες αὐτὸν, καὶ ἀναφέρου- 
Bow αὐτὸν ἐν τῷ κοχλιᾷ τῷ εἰσφέροντι εἰς τὰ χατηχουμενία 
τοῦ μεγάλου γαοῦ. καὶ διέρχεται διὰ τοῦ τριχλίνου τῆς 4-15 
γίας σοροῦ, καὶ ἀνέρχεται διὰ τοῦ βισαλωτοῦ xai τοῦ χο- 
χλμιοῦ, διακόπτων τὸν τρίχλινον τὸν καλούμενον “ΖΙανούβιον. 
καὶ ἐξέρχονται εἰς τὸν πόρτικα τὸν λεγόμενον Ἰωσηφιακὸν, 
xui ἀναφέρουσιν αὐτὸν οἱ πραιπόσιτοι ἕως τοῦ χοιτῶνος. οἱ 
δὲ μάγιστροι καὶ πατρίκιοι καὶ ἡ σύγχλητος ἅπασα χαϑέζον-»ο 
vaL ὃν τῷ Ζανουβίῳ, xai ἀλλάσσουσιν τὰ ἀλλάξιμα αὐτῶν, 
καὶ καϑέζονται ἐχεῖσε ἐχδεχόμενοι τὴν ἔλευσιν τοῦ καιροῦ. 


specia gestant. Praeter secreticos reliqui omnes procedunt in sca- 
ramangiis,  Procedunt autem et conveniunt ommues in triclinium , 
quod Danubius appellatur, et ibi consident. Quod si autem non 
placuerit Imperatori praecedente die in blachernas ire sacrumque 
ibi pervigilium perficere, induit ipso festo die scaramangium suum, 
et equo evehitur, si nempe tranquillum mare non fuerit; illo autem 
silente atque composito, in liburnica illuc pergit; ibique a toto se- 
natu excipitur, qui scaramangiis iudutus extra portam coeliomenen 
[seu depressam et in humilius deductam; id ei nomen est;] in li- 
iore sedet, exspectans Domini adventum. Et exscendentem quidem 
e dromonio excipiunt praepositi : aliquanto autem illinc ulterius magistri 
et patricii et officiales adorantes eum, porroque comitantur eum sur- 
sum per cochleam ad catechumenia magni templi [blachernensis] 
ducentem. Inde traiecto triclinio sanctae sori tu conditorii, in 
que B. Virginis amictns iacct,] ascendit Imperator per bisalotum 
[seu lateribus coctis constructum triclinium] et per cochleam in tri- 
clinium Danubium dictum. Eo transmisso, procedit in porticum Io- 
sephicam dictam et tandem usque ad coetonem , comitantibus prae- 
positis. Remanent autem magistri et patricii et totus senatus seden- 
tes in Danubio, et induunt mutatoria sua, exspectantque adventum 
temporis, quo surgendum est. lllo adveniente , indicat cerimo- 


DE.CERIMON. AULAE BYZANT. Π.9. 543 


^ c , 
ἐλθύντος δὲ τοῦ τῆς καταστάσεως καὶ μηγύσαντος τοῖς πραι- 
ποσίτοις, ὡς ὅτι ὃ καιρὸς ἔφϑασεν, εἰσέρχονται οἱ πραιπό-- 
σιτοι δηλοποιοῦντες τὸν βασιλέα. ὃ δὲ βασιλεὺς ἐξελϑὼν dx 
τοῦ χοιτῶγος αὐτοῦ εἰσέρχεται ἐν τῷ ᾿ΑἸναστασιαχῷ τρικχλί- 

ὄνῳ, φορῶν τὸ διβητήσιον αὐτοῦ xai στὰς ἐχεῖσε, ἵστανται οἱ 
» Ὁ , L4 , - c * 
ἄρχοντες τοῦ χουβουχλείου εγϑεν χακεῖθεν, οἱ δὲ σπαϑαρο- 
, » - * 
χουβιχουλάριοι ἵστανται ὄπισϑεν αὐτῶν. οἱ δὲ πρωτοσπα- 
- J » € 
ϑάριοι εὐνοῦχοι ἵστανται ὁπισϑὲν τοῦ βασιλέως. προσχαλεῖς: 
ται δὲ ὃ πραιπύσιτος τοὺς βεστήτορας, καὶ περιβαλλόμενος ὅ. 
L] * , » Ὕ " » ? - 25 t * 
τοβασιλεὺς τὴν χλαμυδα᾿ αὐτοῦ δι’ αὐτῶν, ἐξέρχονται. εἴτα D 
χατελϑὼν ὑστιάριος ἵσταται ἐν τῷ βήλῳ, xai διίστησε & 
ΕΛ Ὁ de ω pnto, “ μα 
- Ld ᾿ ^ 
τοῦ τῆς καταστάσεως μαγίστρους καὶ πατρικίους καὶ στρα- 
? 
τηγοὺς xai ὀφφικιαλίους. καὶ εἰσερχόμενος ὃ ὀστιάριος ἵστα-- 
, ᾽ M f^ , M € M ἂν , 
ται χάτω ἐν τῷ βήλῳ, νεύσας δὲ ὃ βασιλεὺς τῷ πραιποσίτῳ, 
ε ^ , -— EJ , ? , , M 
150 δὲ πραιπόσιτος τῷ ὀστιαρίῳ, εἰσάγει μαγίστρους xai πα- 
' , 
τριχίους χαὶ στρατηγοὺς, καὶ εἰσελθόντες πίπτουσιν. va- 
στάντων δὲ αὐτῶν, λαμβάνει νεῦμα 0 πρυαιπόσιτος παρὰ TOU. 
βασιλέως, καὶ λέγει ἐκεῖσε, ,κελεύσατε." ὃ δὲ βασιλεὺς δηρι- 
γευόμεγος ὑπό τε τῶν ἀρχόντων τοῦ κουβουχλείου, πατρικίων 
20:6 xai στρατηγῶν, ἐξέρχεται ἐν τῷ “]ανουβίῳ τρικλίγῳ. ἵσταν-Ἐὰ,1,. 314. - 
, , Y , ᾿ 
ται δὲ οἵ τε βαρβάτοι πρωτοσπαϑάριοι xai ὃ δρουγγάριος 
τῆς βίώγλης ἔνϑεν καὶ ἔνϑεν πλησίον τῆς ϑύρας. οἱ δὲ πα- 


niarius praepositis, instare tempus; hi ad Dominum intrant, eaque 
de re monent. Dominus igitur e coetone procedit in Anastasiacum 
triclinium, indutus dibetesio suo , ibique stanti sese hinc et 
illinc, dextra sinistraque , aggregant proceres cubiculi; pone hos 
stant spatharocubicularii ; protospatharii eunuchi autem stant pone: 
Dominum. Itaque ordinatis, advocat praepositus vestitores, qui post- 
quam Domino chlamydem eius circumposuerunt, rursus 'egrediun- 
tur. Post haec descendit ostiarius ad velum, ibique subsistens [extra ve- 
lum] una cum cerimoniario dirimit et secedere inbet suam quemque 
in classem, magistros et patricios, strategos et ofliciales. Peractis bis, 
rursus intrat ostiarius in Anastasiacum, sed remanet infra stans intra. 
velum. Quod videns Imperator, nutum dat praeposito, et hic porro: 
dat ostiario; hic autem, co accepto, introducit magistros et patricios et 
strategos et ofliciales. Qui ingressi humo procidunt. Ut autem resur- 
rexerunt, monitus nutu regis praepositus ait: Celeusate [ id est pla- 
ceat vobis, nempe movere]. Exit tum Imperator, stipatus a. proceri- 
bus cubiculi, patriciis et strategis iu triclinium Danubiam: ad cuius 
ingressum ab utraque parte barbati protospatharii cum drungario vi- 
giliae stant. Hic denuo procidunt in genua patricii, strategi totus- 
que senatus. Ut surrexerunt, accipit nutu regis mandatum praepo- 
situs, qui porro cerimoniario communicat; et hic tandem clamat: 


544 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Msa84.bzg/uot καὶ στρατηγοὶ ἅμα τῇ συγχλήτῳ πίπτουσιν. ἀνα- 
στάντων δὲ αὐτῶν, λαμβάνει νεῦμα ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ 
βασιλέως, xai αὐτὸς δίδωσι τὸν τῆς καταστάσεως, xai “λέγει 
»χελεύσατε." δηριγευόμενος δὲ ὃ βασιλεὺς óm αὐτῶν διέρ-- 
χεται ἕως πλησίον τοῦ xioptov τοῦ χειμένου ἐγχαρσίως ἐν τῷδ 
πληρώματι τοῦ ἐμβύλου, xoi δέχεται ἐκεῖσε τὸν πατριάρχην 
μετὰ καὶ τῆς λιτῆς.. λαβὼν δὲ κηρία παρὰ τοῦ πραιποσίτου 
καὶ εὐξάμενος, ἐπιδίδωσιν αὐτὰ πάλιν τῷ πραιποσίτῳ, προσ- 
κυγήσας δὲ τὸ ἄχραντον εὐαγγέλιον xai τὸν ζωοποιὸν crav- 

B ρὸν, προσχυγοῦσιν ἀμφότεροι ἀλλήλους, 0,r6 βασιλεὺς xai ὅτο 
πατριάρχης, καὶ ἀσπασάμενοι, λαμβάνει ὃ βασιλεὺς παρὰ 
τοῦ πραιποσίτου χηρίον λιτανίχιον, καὶ ὑποστρέψας διέρχε- 
ται διὰ τοῦ αὐτοῦ ἐμβόλου. ἄρχεται δὲ ὃ τῆς καταστάσεως 
τροπάριον" ,8rv τῇ γεννήσει τὴν παρϑενίαν ἐφύλαξας. ψάλ- 
λογτὲς δὲ τὸ αὐτὸ τροπάριον οἱ τῆς προελεύδσεως ἅπαντες, 5 
εἰσέρχονται ἐν τῷ νάρϑηκχι τοῦ μεγάλου ναοῦ. τὰ δὲ λοιπὰ 
πάντα τῆς τάξεως φυλάττονται ἐν τῇ αὐτῇ ἑορτῇ, καϑὼς χκαὲ 
τῇ ὑπαπαντῇ. ἰστέον, ὅτι ὃ Aoyo9érgg τοῦ δρόμου xai ὃ 

αῥαίκτωρ χαὶ ὃ πρωτοασηχρήτης xai ὃ μυστικὸς μετὰ τῶν 
χρυσοτριχλιγιτῶν πρωτοσπαϑαρίων ἵστανται ἐν τῷ ᾿Ιωσηφια-.0 
E or 
xQ πόρτηχι. | 


Celeusate. Inde procedit Imperator ab iisdem stipatus usque prope- 
modum ad columnam transversim positam in fine porticus, ibique 
excipit patriarcham cum lite seu turba supplicantium eum comitan- 
te; sumtisque.cereis a praeposito porrectis, facit preces, factisque 
rursus eos pràeposito reddit; adoratis deinceps immaculato evange- 
lio et vivifica cruce, adorant ambo sese invicem, Imperator scilicet 
et patriarcha, pacisque osculum inter se commutant, et tum acci- 
piens a praeposito cereum processionalem Imperator legit vestigia 
sua per eandem porticum ; cerimoniarius autem ad haec intonat 
troparium : Jn tuo partu conservasti virginitatem. Omncs, qui pro- 
cessioni huic intersunt, idem troparium canentes intrant in narthe- 
cem magni templi [blachernarum]. Reliqui ritus autem eo die festo 
observandi sunt similes ritibus hypapantae seu festi purificationis 
B. V. Adhuc id tenendum, logothetam dromi et rectorem et pro- 
toasecretam et mysticum una cum  protospathariis chrysotriclinii 
in porticu losephica stare. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. IL. fo. 545 
ΚΕΦ. E 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν τῇ B τῆς πρώτης ἑβδομάδος, τοῦ βασιλέως 
δρμηγοροῦντος ἐπὶ τοῦ σιλεγτίου τῆς μανγναύρας. 
Περὶ ὥραν τρίτην δίδοται μεταστάσιμον, *ai ἀπέρχεται 
δάπασα ἡ σύγκλητος, καὶ ἵστανται κάτω τῶν γραδηλίων τῆς 
, . Ξε M 
μανναύρας οἵ τὲ μάγιστροε χαὲ πατρίκιοι καὶ ob βασιλιχοὲ 
πάντες ἄνϑρωποι xai πᾶς ὃ πολιτιχὸς ὕχλος, ὅ,τε δρουγγά-Ὁ 
ριος τῆς βίγλης μετὰ xai τοῦ τάγματος αὐτοῦ καὶ τῆς Da-Ms.185.a 
σιλιχῆς περιουσίας, καὶ ὃ δρουγγάριος τοῦ mAO(uOU μετὰ 
τοχαὲ τῶν ὑπ᾽ αὐτῷ πάντων. οἱ δὲ δεσπόται ἐξέρχονται ἀπὸ 
σκαραμαγγίων, φοροῦντες xai τὰ χρυσοπερίχλειστα αὐτῶν 
σαγία, «καὶ διέρχονται διά τε τῶν διαβατικῶν τῶν ἁγίων μ' 
καὶ τοῦ σίγματος καὲ τῆς τοῦ Κυρίου ἐχχλησίας, χαὶ ἅπτου» 
σιν ἐχεῖσε κηροὺς, καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε διέρχονται διά τε τῆς 
τὔσακέλλης xci τοῦ ὠάτου xai τοῦ ἀγάγοντος στενωποῦ εἰς τὸν 
τῆς μαγναύρας ἡλιακὸν, καὶ εἰσέρχονται ἐν τῷ μεγάλῳ vQr-Ed.L. 315 
κλίνῳ, δηλονότι δηριγευόμενοι ὑπό τε τοῦ χουβουχλείου xci 
- - » - , A-€ ^ » ^ 
τῶν μαγλαβιτῶν xat τῆς ἑταϊρείας. ἐχεῖσε γὰρ ἐν τῷ peya- 
λῳ τριχλίνῳ χάτωθϑεν τῆς πλαγίας καμάρας τῆς δεξιᾶς πρὸς 
2ourar0Azv ἵστανται τῶν δεσποτῶν χρυσᾶ σελλία. χἀχεῖσε μι- 
xpü»v τι χαϑεϊζόμενοι, ἕως ἄν ὑπὸ τοῦ πραιπυσίτου πάντα 
καλῶς εὐτρεπισϑῶσιν, ( ἐχνικᾷ γὰρ τὸ καϑῆσαε τοὺς δεσπό- 
22. ἐχγικᾷ coni. R., ἡγέκα cod. 
CAP. 10. 
Observeanda die secundo primae septimanae [ieiunii Qquadragesi- 
malis], Domino in silentio magnaurae sermonem pronuntiante. 
Circa tertiam horam datur metastasimum seu abeundi ex aula et 
megotiis curialibus licentia, et abit totus senatus, consistitque infra 
gradus magnaurae, scilicet magistri et patricii et basilici omnes et omnis 
populus urbanus, drungarius vigiliae cum cohorte sua et sacra pe- 
riusia [seu comitativa pecüliare], item drungarius ploimi vel classis 
cum omnibus ad suam inspectionem pertinentibus. Domini autem 
prodeunt [e magno pálatio] in scaramangiis et sagis suis auro septis; 
iraiectisque porticibus Sanctorum quadraginta [martyrum] et sigma- 
te et Domini ecclesia, in qua cereos accendunt, et sacello et ova- 
to et angiportu tandem, qui ad solarium magnaurae ducit, intrant 
in magnum triclinium , stipati et conducti a cubiculo, maglabitis et 
hetaeria. Ibi parumper desident in collocatis sub laterali dextro ad 
orientem fornice magni triclinii sellis aureis, (nam stricte id obsers 


vandum, et mos receptus exigit, ut Imperátores nunquam diu stent, 
sed semper sedéant,) donec a praeposito praeparata fuerint omnia: 


Constantinus Porphyr. Vol. I, — 35 


540 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


»-r c , -“ - 
τας} ἐξέρχεται ὃ πραιπόσιτος μετὰ xai τοῦ τῆς χαταστά- 
* ^ 1j £ 
σεως πρὸς τὸ εὐτρεπίσαι τούς τε ἀσηχρήτας xal πάντα, ὅσα 
“ὦ ἡ γ" 4 » AN ovt * - . . 4. x QM 
ἢ συγηϑεια ἔχει, ἄνω yag τῶν γραδηλίων μέχρι τοῦ τελεὺ- 
, ^ ἣ 
ταίου τίϑεται ἐπεύχιον, ἐν ᾧ ἵστανται οἱ δεσπόται" ἔνϑεν 
* 5 M » « x Y €- 
Β δὲ κἀκεῖσε, myov» δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ, ἤγουν ἀπὸ τοῦ πρώ-Κ 
, ^ U AJ 
του γραδηλίου μέχρι τοῦ τελευταίου, ἵστανται στιχηδὸν οἵ 
2 ot 4 - 
τὸ ἀσηκρῆται xai γοτάριοι μέλλοντες ἐχλαβέσϑαι τὰ ὑπὸ τοῦ 
P , , » * , Li - r 
βασιλέως δημηγορούμενα" ἄγω δὲ εἰς τὸ πρῶτον γραδήλιον 
Ὕ »Ἥ LI 2 * * -᾿ a 
év τῷ πρὸς ἀνατολὰς δεξιῷ μέρει ἵστανται Oyre λογοθϑέτης 
- 3. 96 , 
καὶ πρῶτος ἀσηχρητῆς καὶ ὁ πρωτονοτάριος. ἰστέον, Ózt 10 
τῶν δεσποτῶν χαϑεζομένων, παρίστανται of τε τοῦ χουβου- 
, bd - 
κλείου πάντες xoi οἱ τοῦ μαγλαβίου καὶ τῆς ἑταιρείας ἅμα 
καὶ τῶν χρυσοτρικλιγιτῶν. ὅτε δὲ πάντα καλῶς εὐτρεπισϑῶ- 
Ὁ E 3€ , ' ἐπὶ 
σιν, δισάρχεξαι 0 nQaupigttos ; x&L προσχυγεῖ, σχηματοει- 
“ ς , ^ - 
δῶς πῶς τὴν κεφαλὴν ὑποχλίνων xai ταῖς χερσὲ μετρίως τ 
M c - , € 
κουφίζων τὸ tavroU σαγίογ, "καὶ εὐθέως ἀνίστανται. oi δε- 
, γε , - - " 
σπόται, καὶ ἐξερχόμενοι ἔξω τοῦ χαγχέλλου ἵστανται ἄγω 
E) ' - , v ^ , 
εἰς TO πρῶτον γραδήλιον, ἔν ᾧ καὶ τὸ ἐπεύχιον ἥπλωται, 
H D , - A 
x«i εὐϑέως διὰ νεύματος τοῦ πραιποσίτου λέγει. ἅπας ὃ λαὸς 
j ῬΑ » 
πολυχρόνιον. χαὶ μετὰ τὸ σιγῆσαι πάντας ἀρχεται Onug-20 
u - wm 
γορεῖν ὅ βασιλεύς. ἱστέον, ὅτι, τοῦ βασιλέως δημηγοροῦγ- 
' » - 5 ἡ δό - 
Msa85.bzoc, κατὰ τελείαν, ἤτοι στάσιν, τῆς αὐτῆς δημηγορίας σιγᾷ 
c x £ ^ HI LI , - 
μὲν ὃ βασιλεὺς, ὃ δὲ λαὺς διὰ γεύματος τοῦ πραιποσίτου 
Hic enim exit una cum cerimoniario ad ordinandos asecretas et re- 
liqua omnia, quae cerimoniale importat. Sunt autem ea haec. 
Explicatur per gradus magnaurae a summo gradu ad infimum usque 
epeuchiam seu tapes, super quo Domini perorantes stant, Hinc au- 
iem et illinc, a dextra nempe et a sinistra, stant in seriem collo- 
cati a primo gradu ad infimum usque asecretae et notarii, verba Domi- 
ni excepturi. In primo autem gradu ad dextram orientalem partem 
stant logotheta et protoasecrelis et protonotarius. Interea dum Do- 
' mini sic in magno triclinio magnaurae sedent, exspectantes oportu- 
num prodeundi tempus, adstant ipsis cubicularii omnes et maglabi- 
tae et hetaeria et chrysotriclinitae. | Omnibus autem comparatis, 
intrat praepositus et adcrat Dominum certo quodam gestu caput in- 
clinans sagumque suum manibus nonnihil attollens. — Quo dato 
signo, protinus exsurgit Dominus egressusque extra cancellos stat in 
summo gradu super orario ibi expanso; protinusque ad nutum prae- 
positi dicit omnis populus polychronium seu votum diuturnae et 
prosperae vitae, Reddito silentio, incipit Dominus perorare. Quo 
sic ad teleiam seu perfectionem, vel, quod idem est, «δά stasin seu 
pausam, delato [hoc est sermone finito,] tacet ipse quidem; populus 
autem praepositi nutu monitus recitat canticulum, quo longam ipsi vitam 
et felix imperium a Deo precatur. Eo finito, signat Imperator populum ter, 


" 


* 


Ew t RCTPRPPEREN 


-— τὸς L6 — Tu e" 


DE.CERIMON. AULAE BYZANT. H. 10. 547 


λέγει" λυχρύνιον ποιήσει ὃ ϑεὸς τὴν βασιλείαν ὑμῶν." xad 
λέγει" ο,γπολυχρὺ 5n ς τῇ VILOY. « 
- » M ht * 
μετὰ τὸ πληρῶσαι τὸν λαὸν κατασφραγίζει τρίτον ὃ βασιλεὺς, 
j tA o. , H ΔΩ» er c , « 
pégor, δεξιὰ καὶ ἀριστερά. xoi €[9' οὕτως ὑποστρέψαντες οἱ Ὦ 
, , , - x , e * 
δεσπόται καϑέζονται ἐν τοῖς χρυσοῖς τούτων σελλίοις, 0nov xat 
» - bd Ed 
δπρότερον, καὶ εὐθέως ἄρχονται εὐφημεῖν οἱ τοῦ ἀριϑμοῦ τὰ ἐξ 
ἔϑους, καὶ ὃ πραιπόσιτος ἐξερχόμενος εὐτρεπίζει πάντα καλῶς» 
οἱ γὰρ μάγιστροι χαὶ πατρίκιοι xoi συγκλητικοὶ ἵστανται διὰ 
τοῦ πλαγίου ἐμβόλου τοῦ πρὸς δύσιν ἀριστεροῦ μέρους, ἐχδεχό- 
Ἃ - E x - 
μεγοι τὴν τῶν δεσποτῶν ἄφιξιν. χαὲ ὅτε πάντα χαλιῶς £sU-Ed.L.3i6 
ξοτρεπισϑῶσιν, εἰσέρχεται ὃ πραιπόσιτος, καὶ προσκυνήσας 
- , , , € 
τῷ προειρημένῳ σχήματι, εὐϑέως ἀνίστανται οἱ δεσπόται, 
m , - , bd 
καὶ διέρχονται διὰ τοῦ ἀριστεροῦ μέρους τῶν γραδηλίων 
-- ? , , 
καὶ τοῦ ἐμβύλου, ἐν ᾧ ἵστανται οἵ τε μάγιστροι καὶ πατρί- 
^ ^ 0» M - , " 
κιοι καὶ Ovyxntwot, καὶ ἐξέρχονται διὰ τῆς ἐξαγούσης πύ- 
ἀδλης εἰς τὸν τρίχλινον τῶν χανδιδάτων, καὶ ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε 
διέρχονται διά τε τῶν ἐξσχουβίτων καὶ τῶν σχολῶν xai τοῦ 
χυτοῦ τῆς χαλκῆς, καὶ ἀπέρχονται μέχρι τοῦ ἁγίου φρέατος, 
κἀκεῖσε ἅπτοντες κηροὺς x«i ἀσπαζόμενοι τὸ ἅγιον φρέαρ,Β 
ὑπαντᾷ τούτους ὃ πατριάρχης εἰς τὴν πύλην τὴν μεγάλην τὴν 
φοεἰσάγουσαν ἀπὸ τοῦ ἁγίου φρέατος, ἐν ᾧ τόπῳ εἰς προσχύ- 
γησιν τίϑεται ὃ τίμιος σταυρός. καὶ δὴ τοῦ πατριάρχου 
ϑυμιῶντος χατά τὸν τύπον τοὺς δεσπότας, ἀσπάζονται αὐ- 
1. ποιήσει — Duy em.R,,cod, ποιή. — 14. πρίλης cod, 


et primum quidem corám se in medio stantes, deinceps ad dextram, 
et tandem ad sinistram, His peractis, revertuntur Domini ad eas- 
dem, quibus antea sederant, sellas aureas, ibique resident; et sta- 
tim incipiunt milites ad arithmum pertinentes consuetas: laudes di- 
cere. Interim digressus ab Imperatore praepositus reliqua ordinat 
discessui necessaria et congrua ; magistri nempe et patricii et senae 
tores seriatim consistunt in laterali porticu sinistrae occidentalis 
plagae, Dominorum adventum exspectantes, Omnibus bene ordina- 
tis, ingreditur rursus praepositus, adoratque Dominos modo, quo 
paulo ante diximus, simulque sic admonet tacite, parata iam omnia esse, 
Surgunt ergo Domini protinus, et transeunt per sinistram plagam 
graduum dictamque per porticum , qua magistri et patricii ordinis- 
que senatorii viri stant; et sic porro per portam, quae ad triclinium 
canditatorum ducit, egressi pergunt illuc, et illinc continuantes per 
excubita, per scholas, per chytum chalces, deveniunt ad sanctum 
puteum [seu phialam S. Sophiae]. Ibi accendunt cereos, et vene- 
rantur sanctum puteum, magnaque in porta, quae illinc in eccle- 
siam ducit, occurrit ipsi patriarcha ibi loci, ubi sancta Crux ado- 
ratum exponitur. Domini patriarcham, dum ab ipso ex more ia- 
censantur, osculo pacis venerantur. "Tum pergunt per portam ad 
dextram plagam bematis; ubi senatorii ommes et palatini ministri 


548 CONSTANTINI PORPHYROGENITI ἡ 


τὸν, καὶ tl)" οὕτως εἰσέρχονται διὰ τῆς ἐχεῖσε εἰσφερούσης 
πύλης πρὸς τὸ δεξιὸν μέρος τοῦ βήματος. ἐκεῖσε γὰρ οἵ 
τῆς συγχλήτου πάντες ἵστανται μετὰ καὶ τῶν βασιλικῶν x«t 
τοῦ χουβουχλείου, ἐπευχόμεγοι τοὺς δεσπότας. χαὲ ἀπὸ τῶν 
ἐχεῖσε εἰσέρχονται εἰς τὰ ἅγια ϑύρια, καὶ ἅπτουσιν κηροὺς,  - 

κατὰ τὸ εἰωϑὸς, καὶ τὰ ἑξῆς κατὰ τὸν τύπον τελοῦσιν. χαὲ 

Ms. 186.a εἰϑ’ οὕτως παραλαμβάνει ἀπὸ χειρὸς τοῦ καστρησίου ὃ za- 

τριάρχης τὸν ϑυμιατὸν, καὶ ἐπιδίδωσι τῷ βασιλεῖ, καὶ ϑυ- 
μιᾷ ὃ βασιλεὺς πέριξ τῆς ἁγίας τραπέζης, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως 
διὰ τοῦ δεξιοῦ μέρους τοῦ βήματος ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε μιχρῶντο 
ἁγίων ϑυρῶν ἐξέρχονται οἱ δεσπόται ἅμα τοῦ πατριάρχου 
ἕως τῶν πορφυρῶν κιόγων, xai ἐχεῖσε ἀποχαιρετίζουσι τὸν 
πατριάρχην, τοῦτον ἀσπαζόμενοι. χαὶ ὃ μὲν πατριάρχης tio- 
ἔρχεται εἰς τὸ βῆμα ἐχτελέσων τὴν τριτοέχτην" οἱ δὲ δὲ- 
σπόται εἰσέρχονται iv τῷ μητατωρίῳ, xoi μετὰ τὴν τῆς τρι-ιϑ 
τοέχτης ἀπόλυσιν ἀγέρχονται μυστιχῶς διὰ τοῦ ἐχεῖσε TOU 

Ὁ μητατωρικίου κοχλιοῦ εἰς τὰ χατηχούμεγα, χαὲ διὰ TOY δια-- 
βατικῶν εἰσέρχονται μυστικῶς δηριγευόμεγοι ὑπό τε τῶν μα- 
γλαβιτῶν καὶ τῆς ἑταιρείας εἰς τὸ ϑεοφύλαχτον παλάτιον" oL 
δὲ τῆς συγχλήτου πάντες xai oi τοῦ χουβουχλείου xai οἱ fa-oo 
σιλικοὶ ἄνϑρωποι μετὰ τὴν τῆς τριτοέχτης ἀπόλυσιν ἀπὸ τῶν 
ἐχεῖσε, ἤγουν ἀπὸ τῆς ἁγίας Σοφίας, ἀπέρχεται ἕχαστος εἰς 
τὰ ἴδια. διὰ γὰρ τὸ εἶναι τὴν ἡμέραν ταὐτήν παγανὴν εἰς 
τὴν ὑποστροφὴν οὐ δηριγεύουσιν οὗτοι τοὺς δεσπέτας. 


H 


et cubicularii adstant Dominis benedicentes. Hi per sacras fores 
cancellorum ingressi accendunt cereos, ut mos est, ét cetera quo- 
que ex ritu peragunt. Tandem acceptum e manu castrensis patri- 
archa thuribulum tradit Imperatori. Hic totam circa sacram mensam 
incensat; et tum exeunt Domini a dextra bematis una cum patri- 
archa per minores, quae ibi sunt, sacras fores, et usque ad por- 
phyreticas columnas procedunt ambo. Ibi autem valedicunt et oscu- 
lum pacis impertiunt patriarchae. Et hic' quidem redit in bema, 
iritohecten , id est officium inter tertiam et sextam horam peragen- 
dum, peracturus; Domini autem intrant in metatorium, et illinc 
post absolutionem vel finem tritohectes ascendunt mystice vel clam 
arbitris et cum intimis amicis et custodibus per cochleam e meta- 
lorio ad catechumenia ducentem; et denique per diabatica vel tectas 
porticus redeunt in palatium, quod Deus custodiat, stipati a magla- 
bitis et hetaeria, Senatorii autem ommes et cubicularii et palatini 
ministri post absolutam tritohectam abeunt illinc, id est e sancta 
Sophia, ad sua quisque. Pagana enim quum sit illa dies, [id est 
solenni et solenniter indictae processioni non dicata] non comitau- 
tir Dominos in palatium redeuntes. tar EET S 


- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 11. 41. 540 
ΚΕΦ. i«. Ed. L.317 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, τῶν τιμίων σταυρῶν μελλόγτων ἐξιέναι 
τῇ μέσῃ ἑβδομάδι τῆς ἁγίας τεσσαραχοστῆς. 


Ἰστέον, ὅτι τῇ τρίτη κυριακῇ τῆς ἁγίας μέ, ἤγουν ἀπὸ 
RM; οὖ τῇ TQtvSg πυριακη τῆς Gyluc μ᾿. ΟΝ GEO 
τῆς ὀρθοδοξίας, μετὰ τρίτην ἢ καὶ ἕχτην ὠδὴν τοῦ ὕρϑρο 
τῆς 00 e, Hu db iul rpm rl sata 
x M] - A3 2 
ἐξάγονται οἱ τίμιοι καὶ ζωοποιοὲ τρεῖς σταυροὶ, xai ἀποτί- 
Serrat ἐν τῷ σκευοφυλακίῳ, xai si9' οὕτως ὑπὸ τοῦ πρω- 
τοπάπα βαλσαμιζόμεγνοι προτίϑενται ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ εἰς προσε 
^ * , € 
* κύγησιν πάντων, καὶ μετὰ τὴν ἀπόλυσιν TOU ὀρϑρου ἀνοί- 
τογει τὸ τῆς νέας ἀναβάσιον, xai ἀνέρχεται Ó τῆς νέας κλῆρος Β 
xai ἅμα τοῦ βασιλείου χλήρου τοῦ παλατίου παρίστανται 
ψάλλοντες τὰ συγήϑη σταυρώσιμα. xai ὅτε κελεύουσιν οἱ 
δεσπόται. εἰσέρχονται καὶ ἀσπάζονται τοὺς τιμίους καὶ ζωο-- 
, 0x ; 5 Ξ 
, ᾿ €i , 
' ποιοὺς σταυρούς. εἶϑ᾽ οὕτως ἀπερχόμενοι χαϑέζονται ἐπὲ 
15:00 χρυσοτριχλίγου εἰς τὴν συνήϑη καὶ χκαϑημεριγὴν προέ- 
λευσιν. καὶ ὃ μὲν εἷς αἰρόμενος ὑπὸ τοῦ διάκονος τῆς νέας 
xai OwixevOutvog ὑπὸ τοῦ ταύτης κλήρου, κατέρχεται xai Ms.i186. b 
^ 32. ὦ , 3 , c A € , 
προτίϑεται ἐν τῇ αὐτῇ νέᾳ ἐχχλησίᾳ. ὃ δὲ ἕτερος αἰρόμενος 
- xai βασταϊζόμεγος ὑπὸ τοῦ παπίου τοῦ μεγάλου παλατίου, ( 
οφοροῦντος αὐτοῦ σχαραμάγγιον xai σαγίον ἀληϑινὸν, ὄψι- 
χευόμενος ὑπὸ τοῦ βασιλείου κλήρου καὶ TOU πρωτοπάπά τῆς 


CAP. i1. 


Observanda , quando SS. Cruces efferendae sunt media septimana ἢ 
sanctae quadragesimue, 


Dominica sanctae quadragesimae tertia seu, quod idem est, 
terlia a festo orthodoxiae et restitutarum sacrarum imaginum, post 
tertium sextumque canticum canonis matutinarum expromuntur san- 
ctae et vivificae tres Cruces [e sede et basi sua in palatio] et depo- 
nuntur in |eiusdem] sceuophylacio, et deinceps balsamisatae vel in- 
unctae a protopapa proponuntur in ecclesia [palatii seu nea] vulgari 
omnium adorationi. Post absolutum autem orthrum seu officium ma- 
iutinum recluditur anabasium [seu gradus, per quos ad catecliume- 
nia ascenditur,| neae [seu novae in palatio ecclesiae], et ascendit 
illuc neae clerus una cum clero palatino; et adstant canentes con- 
sueta staurosima seu cantica in laudem Crucis. Domini, si lubet, 
intrant [iu ecclesiam palatii novam] et senerantur sanctas et vivifi- 
cas Cruces; deinde digressi resident in chrysotriclino consuetae 
quotidianae processionis gratia. "Trium autem illarum Crucium una 
quidem a diacono neae sublata descendit [e catechumeniis neae], 
comite clero eiusdem ncae seu novae ecclesiae, et exponitur ig ea- 


*. 
550 ^ .CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Záqvügc τοῦ ἁγίου Στεφάνου xai διαιταρίων τοῦ παλατίού, 
πάντων χηροὺς βασταζόντων, διέρχεται διά τε τοῦ ἡλιακοῦ 
χαὶ τοῦ χρυσὺτριχλίγου, xat ἀπαγόμενος προτίϑεται eig προσ-- 
κύγησιν πάσης τῆς συγκλήτου ἐν τῷ λαυσιαχῷ ἐν τῷ egi. 
ὁτεέρῷ μέρει πρὸ τῆς πύλης τοῦ εὐχτηρίου τοῦ ἁγίου Baci-5 
λείου, καὶ μετὰ τὴν προσχύνησιν πάλιν βαστάζεται παρὰ v0U 
παπίου, δηλονότι ὀψιχευόμενος ὑπὸ τῶν προειρημένων, xai 
Ῥ ἀποτίϑεται ἐν τῷ παλατίρ τῆς ΖΦάφνης ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἅ- 
γίου πρωτομάρτυρος Στεφάνου. καὶ τῇ δευτέρᾳ τῆς αὐτῆς 
ἑβδομάδος μετὰ τὸ γενέσϑαι μίνσας ἐξέρχεται ὃ παπίας, καὲιο 
αἴρει τὸν σταυρὸν ἀπὸ τοῦ ἁγίου Στεφάνου, καὶ ἀποφέρει 
αὐτὸν ἐν τῇ μεγάλῃ ἐχχλησίᾳ τῆς ἁγίας Σοφίας. ὃ δὲ ἕτε- 
ρος σταυρὸς ἐναπομένει ἐν τῷ ἱερῷ παλατίῳ. ἰστέον, Ort τῇ 
παρασχευῇ τῆς αὐτῆς μέσης ἑβδομάδος τῆς ἁγίας τεσσαρα- 
Ἐ4.1, Ξιβκοστῆς μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς ἐνάτης εἰσάγει ὃ παπίας τὸντΆ 
τίμιον σταυρὸν ἐν τῷ ἱερῷ παλατίῳ. ὅμοίως xai οἱ τῆς νέας 
κληριχοὲ εἰσάγουσιν xai αὐτοὶ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ τὸν ἕτερον 
σταυρὸν μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς ἐνάτης. καὶ τῇ χυριακῇ με- 
τὰ τρίτην εἴτε καὶ ἕχτην δὴν τοῦ ὕρϑρου ὑπὸ τοῦ πρωτο- 
πάπα καὶ τοῦ σχευοφύλακος ἐχμασσόμενοι κατατίϑενται 8»20 
τῷ αὐτῷ σχευοφυλακίῳ. | 


deti ipsi nová ecclesia.  Áltera veto sublata à papia magni palatii, 
Qqui scaramangium et sagum purpureum corpore gerit, et stipata a 
tlero palatino et a protopapa S. Stephani Daphnes et a diaetariis 
palatii ; omnibus "illis cereos gestantibus,.permeat per heliacum [seu 
solarium] et chrysotriclinum, et illinc porro ablata exponitur adora- 
iioti totius senatus in -lausiaco ad sinistram, coram porta eucterii 
[vel sacelli] S. Basilii. Ubi postquam satis adorata fuerit, auffertur 
iutstüs a papia in eodém comitatu, et exponitur in palatio Daphnes 
iu templo; quod ibi est; S. protomartyris Stephani, [illius nempe ; 
[αἱ primus martyrum omnium supremum supplicium subiit] Altero 
ie eiusdem septimanae post factas missas exit papias et tollit eam 
crücem e S. Stephano, et profert eam in magnam ecclesiam S. So- 
phiae; Tertia nempe crux e sacro palatio non effertur. Parasceue 
atitem seu sexta feria eiusdem tnediae in sancta quadragesima septi- 
imánae,; post absolutionem nonae, [odae scilicet officii circa nonam 
hotati cántari soliti,] infert rursüs papias sanctam Crucem e S. So- 
phia in sacrum palatium. Similiter quoque neae clerici inferunt 
rursus àlterdm crücem ὃ sua ecclesia eodem die atque tempore. 
Proxiià autem dominica intra tertiam et sextam odam orthri repo- 
hüfttur rursüs Cfuces a protopapa et sceuophylace in eodem, quo 
ptius asservatae: fuerant, custodiario vasorum, prius bene probeque 
extersae; 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Il. 12. 551 
ΚΕΦ. ιβ΄. 


“Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, τῶν δεσποτῶν ἀπιόντων λούσασϑαι ἐν 
βλαχέρναις. 


Τῇ παρασχευῇ ἕωθεν προέρχεται ἅπασα ἣ σύγκλητος Β 
δάπὸ σκαραμαγγίων ἐν βλαχέρναις ἔξω τῆς πόρτας, ἐν ᾧ vó- 
πῷ δρμῶσιν οἱ δεσπόται. οἱ δὲ δεσπόται εἰσέρχονται ἀπὸ 
σχαραμαγγίων sig τὸν δρόμονα μετὰ τῆς οἰχείας αὐτῶν 9e- 
ραπείας, τοῦ τε λογοθέτου τοῦ δρόμου καὶ τοῦ πρωτοαση- 
χρήτου xai τοῦ ἐπὶ τῶν δεήσεων μετὰ τοῦ ἕταιρειάρχου Ms, 187. a 
τοχαὲ τοῦ δρουγγαρίου τῆς βίγλας. δρμῶσιν δὲ εἰς τὴν nóg- 
ταν, ἔνϑα ἡ σύγκλητος τούτους ἐκδέχεται. οἱ δὲ μάγιστροι 
"xoi πατρίχιοι καὶ ὀφφικιάλιοι ἔξω τῆς πόρτης τῷ δεξιῷ μέ- 
θει τῆς βασιλικῆς διόδου δέχονται τοὺς δεσπότας, ἐν δὲ τῷᾳ 
ἀριστερῷ ἵστανται τὰ βασιλικὰ σελλάρια. καὶ ἐν τῷ πλη- 
150:00&L πρὸς αὐτοὺς τοὺς δεσπότας πίπτουσι προσκυνοῦντες.. 
οἱ δὲ δεσπόται δηριγευόμενοι ὑπό τε τῶν πραιποσίτων τοῦ 
χουβουχλείου xai τῶν μαγλαβιτῶν, βασιλιχῶν τε xci TOV . 
τῆς ἑταιρείας, ἀπέρχονται διὰ τῆς ἀπαγούσης ὅδοῦ πρὸς 
τὴν ἐχχλησίαν. ἱστέον, ὅτι, τῶν δεσποτῶν εἰσιόντων τὴν πόρ- 
αοταν, χαταϊχολουϑοῦσιν ὄπισϑεν οἵ τε μάγιστροι xci πατρίκιοε 
καὶ ὀφφικιάλιοι" ἐν δὲ τῷ προπυλαίῳ τῆς αὐτῆς ἐχκλησίας 
δέχεται αὐτοὺς ὃ σχευοφύλαξ μετὰ ϑυμιατοῦ xoi ὃ τῆς &x-D 


CAP. 12. 
Observanda , quando Domini lotum ad blachernas eunt. 


Parasceue seu fériY sexta mane procedit seu convenit scaramám- 
giis indutus totus sétiatus in blachernis extra portam palatii ibi 
loci, ubi Domini appellere cur) dromone solent. Pariter induti sca- 
ramangiis intrant Domini in dromonem una cum privato sui corpo- 
ris ministerio et logotheta dromi et protoasecretis et praefecto sup- 
plicationüm, hetaériarcha et drungario vigiliae, Appellunt autem ad 
portam, ad quam senatus eos exspectat; et primi quidem magistri, 
patricii et officiales extra portam a dextra parte viae, qua Domüni 
transeunt; ad sinistram vero regia stant sellaria [seu equi sellati et 
ad inequitandum sehr Proceres, ubi Dominis prope fiunt, ado- 
rant humi procidentes; Domini autem stipati a praepositis cubiculi 
et maglabitis, basilicis et hetaeria, intrant in ecclesiam [S. Deige- 
nitricis] per viam , quae illuc ducit Dominos per portam extimant 
ingressos subsequuntur magistri , patricii et officiales. In propylaeo 
seu anteportali autem ecclesiae excipit Dominos sceuophylax [seu 
custodiarius vasorum et sacrarum reliquiarum in ea aede repositarum ] ' 
cum thuribulo; clerus autem eiusdem ecclesiae subsequitur in obse- 


552 ἈἈἈἜΟΘὈΟΝΒΤΑΝΤΙΝΙ ΡΟΒΡΗΥΒΟΘΈΝΙΤΕΌ 


χλησίας χλῆρος, ὀψιχεύοντες αὐτούς. xai δὴ τῶν δεσποτῶν 
εἰσιόντων εἰς τὸν νάρϑηκα, περιβάλλονται τὰ χρυσοπερίκλει- 
στα σαγία, καὶ ἅπτουσιν κηροὺς, καὶ διέρχονται διὰ μέσης 
τῆς ἐχκλησίας χαὶ τῆς σωλαίας, καὶ πάλιν ἅπτουσιν κηροὺς 
ἔξω τῶν ἁγίων ϑυρῶν, καὶ εἰσέρχονται εἰς τὸ ἅγιον ϑυσια-ἢ 
στήριον, καὶ ἀσπάζονται τὴν ἁγίαν ἐνδυτήν. ἰστέον, ὅτε, 
τῶν δεσποτῶν εὐχομένων εἰς τὸ ἅγιον βῆμα, ἡ σύγκλητος 
καὶ οἱ τοῦ κουβουχλείου καὶ οἱ βασιλιχοὶ διέρχονται xal 
ἵστανται εἰς τὸν νάρϑηκα τῆς ἁγίας σοροῦ, si9^ οὕτως διέρ-- 
Βάμιϑιοχονται διὰ τοῦ πρὸς ἀνατολὴν δεξιοῦ μέρους τοῦ βήματοςτο 
καὶ τοῦ σχευοφυλακίου, xai εἰσέρχονται εἰς τὸν νάρϑηκα τῆς 
ἁγίας σοροῦ, καὶ οἵ μὲν βασιλικοὲ ἵστανται ἀριστερᾷ τῆς 
βασιλικῆς προύδου, οἱ δὲ μάγιστροι καὶ πατρίκιθε δεξιᾷ ὡς. 
πρὺς τὰς πύλας. οἱ δὲ δεσπόται ἅπτουσιν κηροὺς κατὰ τὸ 
εἰωϑὸς εἰς τὰς βασιλικὰς πύλας τῆς ἁγίας σοροῦ, καὶ tio-15 
ἔρχονται, xai εὐθέως κλείουσιν τὰς αὐτῶν πύλας κουβικου- 
λάριοι" (βαρβάτοι γὰρ ἐκεῖσε οὐχ εἰσέρχονται, εἰ μὴ οἱ τοῦ 
Βκχουβουχλείου μόγοι 5) οἱ δὲ δεσπόται πάλιν χατὰ τὸ εἰωθὸς 
ἅπτουσιν κηροὺς ἔμπροσϑεν τοῦ ἁγίου βήματος, καὶ εἰσέρ- 
χονται καὶ ἀσπάζονται τὴν ἀγχίαν ἐνδυτὴν, καὶ λαμβάνει 020 
X318; bzoóroc βασιλεὺς ϑυμιατὸν παρὼ τοῦ πραιποσίτου, καὶ 9v- 
μιᾷ πέριξ τῆς ἁγίας τραπέζης. εἶτα ἐκβάλλουσι τὰ τούτων 


quio. Domini narthecem ingressi saga auro praetextata induunt, ae- 
cendunt cereos, transeunt per mediam partem ecclesiae et praeter 
soleam, ubi rursus extra sanctas fores accensos cereos deponunt. in- 
de intrant in sanctum thysiasterium seu sacrificatorium , et veneran- 
tur osculo sacram endytam vel altaris instratum. Interea vero, dum 
Domini sacro in bemate [vel tribunali] devotione sua defunguntur, 
iranseunt senatus et cubicularii et basilici in marthecem sanctae 
sori [vel conditorii sacri amictus B. Virginis], ibique se in series 
suas collocatos tenent.  Devotione peracta, transeunt Domini per 
dextram versus orientem partem bematis et per sceuophylacium, et 
intrant in narthecem sanctae sori, stantibus in via, qua transeun- 
dum. ipsis est, ad sinistram quidem basilicis seu imperialibus homi- 
nibus, ad dextram autem magistris et patriciis, respectu ad portam 
basilicam eius sacelli habito. Ad has basilicas fores sanctae sori 
accensos figunt Domini cereos pro more, et tum [in navim pon] in- 
trant. Ingressis autem , protinus claudunt illam portam cubicularii. 
Barbati enim illuc non ingrediuntur , sed tantummodo cubicularii, 
lbi rursus extra sanctum bema cereos accendunt, ut mos est, et 
ium intrant in bema, veneranturque sacram endytam osculo.  Pri- 
mus autem seu supremus Imperator thuribulum a praeposito nactus 
circumcirca incensat sacram mensam, Eo facto, exuunt Domini sua 
saga, traditque praepositus maiori Domino ílabellum e pennis pa- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. π. 12, 553 


σαγία, καὶ λαμβάνει ὃ πρῶτος βασιλεὺς παρὰ τοῦ πραιπο-- 
σίτου τὸ ἀπὸ ταωνοπτέρων διπίδιον, καὲ φιλοχαλεῖ πέριξ 
τῆς ἁγίας τραπέζης, καὶ ἐξέρχονται τοῦ βήματος, καὶ ἀπέρ- 
χονται ἀπὸ δεξιᾶς εἰς τὴν ἐπίσκεψιν, καὶ ἅπτουσιν κἀκεῖσε 
δχηροὺς xai προσχυγοῦσιν. καὶ ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε ἀπέρχονται 
ἔξω τοῦ μητατωρικίου, ἐν ᾧ ἡ εἰχὼν τῆς Θεοτόχου xai ὃ ἀρ-α 
γυροῦς ἵδρυται σταυρὸς, xai ἅπτουσιν κἀκεῖσε κηροὺς, καὲ 
εἰσέρχονται εἰς τὸ μητατώριον, xai, εἰ κελεύουσι, σκεπάζον- 
ται. ἰστέον, ὅτι ἐν ᾧ τόπῳ ἵστανται οἱ βασιλεῖς ἐπευχόμε-- 
IOyoL, ἵστανται οἱ τῆς μέσης ἑταιρείας, xai αὐτοὶ ἐπευχόμε- 
vot. χαὶ ἐξιόντες διέρχονται διὰ τοῦ νάρϑηκος, καὶ πάλιν 
δέχονται τούτους οἵ τε ᾿μάγιστροι καὶ πατρίκιοι καὶ ὀφφικιά- 
λιοι, χαὲ ἀνίασιν οἱ δεσπόται διὰ τοῦ κοχλιοῦ xai ἀπέρ-- 
χονται. οἱ δὲ βασιλικαὶ προαπερχόμενοι ἵστανται δεξιᾷ xal 
τϑἀριστερᾷ ἔξω τῶν εἰσαγόντων παραπτέρων εἰς τὰ anodvra.D 
καὶ τῶν δεσποτῶν διερχομένων, ἐπεύχονται xai αὐτοί, οἵ 
δὲ δεσπόται δηριγευόμενοι ónó τε τοῦ χουβουχλείου καὶ τῶν 
μαγλαβιτῶν χαὶ τῆς μεγάλης ἑταιρείας, εἰσέρχονται εἰς τὰ 
ἀπάγοντα παράπτερα εἰς τὰ ἀποδυτά. καὶ oi μὲν τῆς ut- 
φογάλης ἑταιρείας ἵστανται εὐθὺς μετὰ ὀλίγων ἐπευχόμενγοι 
8. μητατώριο cod., ut saepius. 


voninis factum , quicum ille sacram mensam circumverrit. Eo fa- 
elo, exeunt e bemate, et abeunt a dextra parte ad episcepsin [seu 
visitationem atque adorationem sacrarum B. Virginis reliquiarum] et 
ibi quoque accendunt cereos et [reliquias] adorant. lllinc procedunt 
usque ad metatorium, in quo imago Deigenitricis et argentea 
crux exstant; in cuius aditu quoque, priusquam ingrediantur, cereos 
accendunt. 1Ingressi autem deinceps in metatorium, si quidem cu- 
piunt, infulantur. Tenendum, eo in loco, in quo subsistunt Do- 
mini preces ad Deum facientes, ibi subsistere quoque, qui hacte- 
nus eos comitati fuerant, mediae hetaeriae homines post bona verba 
Dominis dicta. "Transeunt porro Domini per narthecem, quos vene- 
rantur secunda vice magistri et patricii et officiales; et ascendunt 
Domini per cochleam, et ulterius pergunt ad apodyta [vel vestia- 
rium exutorium, ubi a loturis vestes deponuntur]. Interea vero dum 
haec fiunt, ordinant sese, qui prius a Dominis eum in finem abs- 
cesserant, basilici ad dextram sinistramque partem foras paraptera 
[sive alas aut substructiones laterales] ad apodyta ducentes, Domi- 
nisque per se medios transeuntibus bona precantur, Dominí autem 
stipati a cubiculo et maglabitis et magna hetaeria intrant in para- 
ptera ad apodyta ducentes. llinc autem egressos comitati aliquan- 
tulum, subsistunt post bona verba Dominis dicta magnae hetaeriae 
homines; aliquanto ulterius comitati subsistunt maglabitae, et hi 
quoque fausta Dominis comprecati, denique cubicularii subsistunt, 
neque hi absque piis votis, haud procul a monothyro [seu porta 


554 CONSTANTINI- PORPHYROGENITI. 


' ^ 7 a 
xal μετ᾽ ἐχείνους οἵ μαγλαβῖται ἵστανται, καὶ αὐτοὶ ἐπευχόμενοι; 
δι... 5 U c - 
xat μετ᾽ αὐτοὺς οἱ TOU χουβουχλείου, καὶ αὐτοὶ ἐπευχόμενος 
Ed.L.320 εἰς τὸ εἰσάγον ἐνδότερον μονόϑυρον, xoi ἔξωϑεν τοῦ povo- 
ϑύρου ἵστανται οἱ πραιπόσιτοι καὶ αὐτοὶ ἐπευχόμενοι. οἱ 
, 2 - - 1 : 
δὲ δεσπόται ἀπέρχονται ἐν τοῖς ἀποδυτοῖς, xai ἀποδυόμενοιξ 
, bd 
περιβάλλονται τὰ χρυσὰ τούτων λέντια, καὶ εἰσέρχονται εἷς 
* ce ^ M - 
τὸ ἅγιον λοῦσμα. doréov, ὅτι προεισέρχονται τῶν δεσποτῶν 
«€ , - 
δὲ πραιπύσιτοι μετὰ xoi τινῶν TOU χουβουχλείου xai κουβι: 
χουλαρίων βασταζόντων τὰ φατλία, ἅπερ ἅπτουσιν οἱ Óe- 
» , E , - 
ónOroL εὐχόμενοι. χαὲ πρὸ τοῦ χολύμβου πλησίον τῆς εἴσ-τὸ 
᾿ , , d D - er € , | 
Ms. 188. ἀγούσης ϑυρὰς d δεξιῷ μέρει forayrat οἱ πραιπόσιτοι καὲ 
Οἱ τοῦ χυυβουχλείου μετὰ τῆς μυστιχῆς ϑεραπείας τῶν δὲε-: 
" - ^ - € 
BonorOv, toU vt βαλνιαρίτου χαὶ τοῦ πρωτεμβαταρίου" 0b 
δὲ λοιποὶ λοῦσται τῶν βλαχερνῶν ἀριστερὰ τῶν δεσποτῶν 
1 * - - b] , , τ 
σταγται, καὶ τῶν δεσποτῶν εἰσιόντων, λαμβάγουσιν χηροῦςτβ 
πὰρὰ τῶν πραιποσίτων καὶ ἅπτουσιν, καὶ προσκυνοῦντες τὰς 
- - , E - 
ἀργυρᾶς ἁγίας εἰχόνας τὰς ἐν τῷ χκολύμβῳ, διέρχονται τῷ 
δεξιῷ μέρει τοῦ χολύμβου. ἔν δὲ τῷ uon 06S μέρει τοῦ 
- , , 
χολύμβου ἵστανται δύο γαπγιστήρια, ὃν oig διερχόμενος o 
τ - ? 
βασιλεὺς, παρὰ τοῦ πραιποσίτου λαμβάνων ἀλειπτὰ ἰδίαιςασ 
χερσὲ τοῖς χαπνιστηρίοις ἐντίϑησι. εἶτα ἅπτουσιν οἱ δεσπό- 
" ? ' 3? T 5 
ται χηροὺς εἰς τὴν πρὸς ἀγατολὴν χύγχην, ὃν ἡ καὶ 7 ἀρ- 
- - ' S.A - x 
Cjvgü εἰχὼν τῆς Θεοτόκου ini τῆς φιάλης ἵσταται. καὶ ἀπὸ 
singulari] ad apodyta ducente ; tandem praepositi ante hane singu- 
larém portam subsistunt, etiam hi piis votis Dominos prosecuti. 
Domini autem intrant im apodyta, vestibusque depositis, induunt 
aurea sua lintea. Quo facto, intrant iu sacrum lavacrum, Sed 
prius illuc introéunt regii praepositi et aliqui de cubiculo et non- 
nulli cubiculariorum, quorum hi cereos illos gestant, quos accen- 
dere solent Domini devotionem ibi suam facientes.  Comnsistunt hi 
praepositi atque eubiculenses, et qui ad privatum corporis dominici 
ininisterium pertinent, item balnearites seu balneator et protemba- 
tarius seu embatae, id est solii balnearis, inspector, a dextra par- 
ie prope fores, per quas intratur, ante colymbum seu labrum vel 
lacum : reliqui autem lustae vel lotores palatii blachernarum stant. 
a sinistra parte Dominorum,  Ingressi Domini accipiunt cereos a. 
práépositis, quos accendunt, ct adorant colymbi seu labri aut na- 
tatorii sacras argenteas imagines, et per dextram cius regionem trans- 
cunt, [n illa ipsa vero colymbi dextra regione stant duo thuribula, 
in quae Imperator, dum transit , suis ipse manibus odoramenta, 
quae a praeposito acceperat, iniicit. ,Deinde accensos figunt cereos. 
Imperatores in concha orientale, in qua ctiam argentea Deigenitri- 


cis imago super phiala stat. Illinc abeunt ad sinistram, ubi manus: 
Deiparae marmore expressa sui exhibet formam, argenteo margine 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 495. 555 


τῶν ἐκεῖσε ἀπέρχονται ἀριστερὰ, ἐν ᾧ ἡ τῆς χειρὸς τῆς Oso- 
τόχου ἐχτύπωσις ἔν τῷ μαρμάρῳ ἐκχτετύπωται, καὶ διὰ ἀρ-. 
γυρᾶς περιφερείας περικέχλεισται, καὶ ἅπτουσιν κἀχεῖσε am- 
ροὺς, καὶ οἰχειίς χειρὲ εἰς τὸ éxeiae καπγιστήριον ὃ πρῶτος 
δβασιλεὺς ἐντίϑησιν ἀλειπτὸν, ἐκ τοῦ πραιποσίτου τοῦτο δε- 
χόμενος. ἀπὸ δὲ τῶν ἐκεῖσε ὑποστρέφοντες οἱ δεσπόται, εἰσ-- ' 
ἔρχονται εἰς τὸν ἅγιον Φωτεινὸν εἰς τὸν ἐνδότερον 9ókov, 
xai ἀπερχόμενοι ἅπτουσιν κηροὺς ἔιιπροσϑεν τῆς μαρμαρίνης 
εἰχόνος τῆς Θεοτόχου, ἥτις ἐκ τῶν τῆς αὐτῆς ἁγίων χειρῶν 
τοπροχεῖ τὸ ἁγίασμα. xai μετὰ τὸ ἅψαι τοὺς κηροὺς λαμβά- Ὁ 
γει τὴν ἁγίαν σταχτὴν ὃ πραιπόσιτος παρὰ τοῦ βαλνιαρίτου, 
χαὲ ἐπιδίδωσε τοῖς δεσπόταις. οἱ δὲ δεσπόται οἰχείαις χερ-- 
civ ἑαυτοὺς ἐπισφραγίζουσίν, xai ἐξιόντες λούονται. καὶ 
μετὰ τὸ λούσασϑαι ἐξέρχονται εἰς τὸν ἔξώτερον μιχρὸν ϑό- 
15À0v, καὶ ἀλλάσσογντες τὰ τούτων λέντια περιβάλλονται ἕτερα 
χρυσοὔφαντα. ὃ δὲ προτεμβατάριος ἱστάμενος πρὸ TOU x0- 
λύμβου, λέγει τὴν εὐχήν. ἱστέον, ὅτὶ, τῆς εὐχῆς λεγομένης, Ed.L.321 
οἱ λοῦσται εἰσάγουσιν τὰ ιβ' βασταχτὰ ἀπὸ τοῦ ἀριστεροῦ. 
μέρους τοῦ χολύμβου, καὶ διέρχονται πρὸ τῆς κάτω ἄνατο- Με. 188," 
“ολιχῆς χύγχης, xai ἵστανται εἰς τὸ δεξιὸν μέρος τοῦ χολύμ-- 
βου. οἱ δὲ δεσπόται εἰσιόντες ἵστανται, καὶ ὃ πρῶτος βα- 
σιλεὺς ἐπιδίδωσιν ἑχάστῳ τῶν βασταχτῶν ἀνὰ γομίσματος 
ἑνός. χρὴ δὲ τὸν πραιπόσιτον τὴν χεῖρα τοῦ βασταχτοῦ προ- 
.. I9. χάτω coni. R., χατὰ cod. et ed. 


circumsepta. Cereos et ibi accendunt; et primus seu maior Impe- 
rator propria manu aleiptum seu suflimentum in thuribulum, quod 
ibi adest, iniicit, a praeposito traditum nactus, llinc revertentes 
Domini, ingrediuntur in sacellum S. Photini, quod est in interiore 
ἐμοῖο. Illinc degressi accensos figunt cereos coram marmorea ima- 
gine Deiparae, quae sanctis suis e manibus ipsa effundit hagiasma 
seu aquam benedictam. Post accensos ibi cereos accipit praepositus 
traditam a balnearita sacram stacten seu sacrum lixivium, et Domi- 
nis communicat. Hi suis manibus eo sese cruciatim signant, et la- 
vantur, egressis ceteris. Loti exeunt in minorem exteriorem tho- 
lum, positisque suis linteis, induunt alia auro intexta. Protembata- 
rius autem seu solii magister stans coram colymbo facit benedicti- 
onem; quae dum dicitur, introducunt lustae a sinistra colymbi 
parte duodecim bastactas seu aquigerulos, qui postquam transierunt 
coram inferiore concha orientale, ordinant sese in stationem in 
dextra regione colymbi, Quo intrantes Domini subsistunt, et primus 
maximusque Imperator dat singulis baiulis singulos aureos nummos. 
Debet autem praepositus manum cuiusque bastactae seu baiuli prius 
in eam formam composuisse, ut cum decore atque gratia nummum 
inditum a Domino accipiat. Post finitam hanc nummorum elargitio- 


556 ΟΘΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


ευτρεπίζειν πρὸς τὴν τῆς βασιλικῆς δωρεᾶς ὕποδοχήν. xai 
μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τῆς διανομῆς ἁγιάζει μετὰ τοῦ σταυ-: 
Qo) ὃ πρωτεμβατάριος τὸν κόλυμβον, ἐπιδιδοὺς τοῖς δεσπό- 
ταῖς ἀπὸ τοῦ χολύμβου ἁγίασμα μετὰ τοῦ αὐτοῦ σταυροῦ. 
οἱ δὲ λαμβάνο ) ἁγί ἰσέ i; τὸν χόλ 
μβάνοντες τὸ ἁγίασμα εἰσέρχονται eig τὸν χόλυμβον ,ὅ 
" - . ἢ Ὁ , 
Βκχαὲ τῆς ἐχτενοῦς γιγνομένης, καταδύουσι τρίτον, xci ἐξερχό-: 
Li - - *. 
μενοι ἀνέρχονται ἐν τῷ ἀποδυτῷ, καὶ ἀμφιασϑέντες κατὰ 
τὸ εἰωϑὸς ἐξέρχονται μετὰ τῆς μυστικῆς αὐτῶν τάξεως. ἰστέον, 
, - 
OrL ἔξω τοῦ μονοϑύρου, ἐν ᾧ ἵστανται οἱ πραιπόσιτοι ἐπευ-- 
χόμενοι τοὺς δεσπότας, ἵσταται ὃ τῶν Εὐγενίου γηρωχόμος ,1o 
ἐπιδιδοὺς τοῖς δεσπόταις διερχομένοις τὰς εὐλογίας. τῶν δὲ 
δεσποτῶν διερχομένων, συγκιγοῦσι προπορευόμεγοι τῶν δε- 
- rA D - 
ποτῶν, ἀφ᾽ ὧν τόπων ἵστανται, οἱ τοῦ κουβουχλείου καὶ οἵ 
| -» H δι , c Η͂ ' 2 * , 
μαγλαβῖται καὶ τῆς ἑταιρείας. οἱ δὲ δεσπόται εἰ μὲν xtÀew- 
« € * ,? 9. “ὦ » , - - » χλλ - 
Οουσιν ἱππεῦσαι καὶ ἐπελϑεῖν εἴτε ἐν τῇ πηγῇ, εἴτε ἀλλαχοῦ,ιῇ 
^ ^ , 
τοῦτο ποιοῦσιν" εἰ δὲ μήγε, εἰσερχόμενοι εἰς τὸν Ópouova 
2...» x M , b $2 - e , 
εἰσέρχονται εἰς τὸ παλάτιον. ἢ καὶ ἀλλαχοῦ, ὅπου [jovAov- 
ται, ἀπέρχονται. 


nem atque distributionem sanctificat protembatarius lacum matato- 
rium sua cruce, et cum eadem porrigit Dominis e colymbo Mhagi- 
asma seu sanctificatam aut benedictam aquam. Domini, hagiasmate- 
accepto, intrant in colymbum, et dum fit extensa, immergunt sese 
ter; dein exeunt e colymbo et ascendunt in apodyta , rursusque suis. 
solitis vestibus amicti exeunt cum mystico seu privato sui corporis 
ministerio. Dum vero exeunt Domini per portam singularem , coram 
qua paulo ante dicebamus solere praepositos fausta Dominis a 
precantes subsistere , adstat ibidem quoque gerocomus hospitalis 
Eugenii, impertiens Dominis praetereuntibus eulogias seu benedi- 
ctiones. Dominis autem apud quemque ordinem eorum, quos in 
apodyta ingressuri foris stantes reliquerant, praetereuntibus, inci- 
piunt hi se quoque simul commovere et coram abeuntibus Domi- 
nis praecedere eo ex loco etstatione, quam quisque obtinet, primi 
cubicularii e sua, tum maglabitae, tandem hetaeriae adscripti, e 
suis quique stationibus. llinc porro, si placet, avehuntur Domini 
in equis ad pegam [id est ad palatium peganum et Deiparam fon- 
tis], aliove, quo libuerit; quodsi vero equitare noluerint, aut 
alio quo ire libuerit, abeunt. 


ε ἃ 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 413. 597 


ΚΕΦ. vy. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐν παγανῇ χυριαχῇ, ἢ ἐν ἄλλῃ χοινῇ ἣμέ- 
ρᾳᾷ» μελλόγτων τῶν δεσποτῶν ἐπιέναι εἴτε εἰς τοὺς ἁγίους ἐπο- D 
στόλους, εἴτε εἰς ἕτερον ναὸν εὔξασϑαι. 


5 «Πρὸ μιᾶς ἡμέρας δίδοται μανδάτα TQ πραιποσίτῃῳ καὶ 
τῷ κατεπάνω τῶν βασιλικῶν, τῇ ἕωϑεν ἐλϑεῖν ἅπαντας ἀπὸ 
σχαραμαγγίων, ὅπόϑεν ἂν κελεύσωσιν οἱ ᾿δεσπόται ἱππεῦσαι. 
καὶ τῇ ἕωϑεν προέρχονται ἅπαντες ἀπὸ σχαραμαγγίων, xai 
. εἰσέρχονται οἱ πραιπόσιτοὲ μετὰ τοῦ xovÜovxAt(ov, εἴτε ἀπὸ Ed.L.322 
τοτὸν χαβαλλάριον, εἴτε ἀπὸ τὴν τοῦ Κυρίου ἐχχλησίαν, εἴτε 
ἀπὸ τὸν ἱππόδρομον, εἴτε ἀπὸ τὸ τζουχανιστήριον, εἴτε ἀπὸ Ms, 189. ἃ 
τῆς Δάφνης. ἀπὸ τούτων γὰρ τῶν εἰσόδων εἰώϑασιν ἀεὶ ἱπ-- 
πεύειν οἱ δεσπόται. οἱ δὲ δεσπόται ἐξέρχονται ἀπὸ σκαρα- 
μαγγίων φοροῦντες καὶ τὰ τούτων σπαϑία, καὶ δηριγευόμενοε 
τδύπό τε τῶν πραιποσίτων καὶ τοῦ κχουβουχλείου ἱππεύουσιν. 
οἱ δὲ πραιπόσιτοι xa) οἱ τοῦ κουβουκχλείου καὲ αὐτοὲ ἱππεύ-- 
ovreg προπορεύογται τῶν δεσποτῶν. οἱ δὲ μαγλαβῖται xai oi 
βασιλιχοὶ πάντες ἄγϑρωποι μετὰ σχαραμαγγίων καὶ σπαϑίων 
εἰς τὴν ἑαυτοῦ ἕχαστος προπορεύεται τάξιν. οἱ δὲ μάγιστροι 


14. ΣΧΟ.1. Ἰστέον, ὅτι ὃ βασιλεὺς ἄνευ σχαραμαγγίου xal χιώ- 
ματος πρωΐ ἐν ἐκκλησίᾳ ἀποστόλων οὐχ ἱππεύει. 


CAP. 13. 


Observanda , quando in dominica pagana aut alia die communi 
Domini volunt aut ad SS. Apostolos aut ad aliud aliquod templum 


devotionis peragendae causa ire. 


Praecedente die dantur mandata praeposito et catepano basili- 
corum , ut. altero mane omnes iu scaramangiis illuc conveniant, unde 
Domini decreverunt et edicunt exequitare. Itaque conveniunt omnes 
in scaramangiis statim mane, et praepositi una cum cubiculo e 
palatio prodeunt, sive ad caballarium [id est catadromum vel do- 
mitorium equorum], sive ad Domini ecclesiam, sive ad circum, 
sive ad tzucanisterium [id est aream exercendae equestris pilae], 
sive ad Daphnen. Ab his enim ad palatium aditibus solent Impe- 
ratores, quando exequitant, semper avehi, ipsi autem Domini procedunt 
in scaramangiis, gestantes spathas suas, et in obsequio praeposito- 
rum et cubiculi caballicant, praepositis nempe atque cubiculo in 
equis Dominos praeeuntibus; at maglabitae et basilici omnes homi- 
nes cum scaramangiis et spathis, suo quisque in ordine, praeam- 
bulant. Magistri tandem, proconsules, patricii et officiales, item- 
que drungarius vigiliae et drungarius ploimorum seu classiariorum 


558 . | CcONSTANTINI. ΡΟΚΡΗΥΠΟΘΈΝΙΤΙ 


5 
Bxab ἀνθύπατοι χαὶ πατρίχιον xad ὀφφιχιάλιοι ὕπισϑεν τοῦ 
» * - - , ^ 
ἄῤρματος μετὰ τοῦ Ógovyyaoíov τῆς βίγλης καὶ τοῦ δρουγγα- 
οίου τῶν πλοίΐμων, ἐπακολουϑοῦσι τοῖς δεσπόταις. καὶ δὴ 
τῶν δεσποτῶν ἀπιόντων εἰς τὸν ναὸν καὶ τῶν ἵππων ἀποβαι- 
vorvrov, τίϑενται σελλία, δηλονότι τὰ ὕπὸ τῶν agyovroysvvg-5 
͵ ^ , » 4 - - - e. 13 
ματῶν βασταζόμενα, εἴτε ἐν τῷ προπυλαίῳ τῆς αὐτῆς ἐχχληΞ 
σίας, εἶτε ἐν τῷ νάρϑηκι, xai ὃν τούτοις καϑέζονται οἱ δεσπό-- 
ται, καὶ ὑπὸ τῆς μυστιχωτέρας τῶν χκοιτωγιτῶν τάξεως χυ- 
, M * ^ c , € M € - ? r TT 
κλευόμεγνοι πρὸς TO μὴ ῥᾳδίως τῶν πολλῶν ὁρᾶσϑαι, ἀλλάσ- 
ἢ Uu - , ἢ 
ασουσιν ἅπερ φοροῦσιν ὑποδήματα, περιβαλλόμενοι στρίχτα.γ9 
e ΕἾ Y Li Ld , 
ἰστέον, ὅτι ἐν τῷ νάρϑηκι τῆς ἐχχλησίας xat οἱ πραιπόσιτοι 
-"Ἢ 5» 
περιβάλλονται τὰ αὐτῶν σαγία. καὶ ei)" οὕτως ἀνιστάμενοι 
καὶ τὰ ἑαυτῶν χρυσοπερίζλειστα περιβαλλόμενον σαγία, ἔρ- 
χονται πρὺς τὰς βασιλικὰς πύλας, καὶ ὑπὸ τῶν πραιποσίτων 
λαμβάνουσι χηροὺς, xai ἀπευχαριστοῦσιν τῷ Θεῷ διὰ τῆς τῇ 
- - ^ € 
τρισσῆῇς μετ᾽ αὐτῶν προσκυνήσεως. καὶ ELO οὕτως εἰσέρχον-- 
ται, καὶ διέρχονται διὰ μέσου τοῦ ναοῦ καὶ τῆς σωλαίας, καὶ 
« , 5^, w € , m- , - , , 
ἑστάμεγοι ἔξω τῶν ἁγίων. τοῦ βήματος ϑυρῶν πάλιν λαμβα- 
E " : 
γουσιν irégovg χηροὺς παρὼ τῶν πραιποσίτων, καὶ ὁμοίως 
* - * d Ἂ , M e , 
ῬἩποιοῦσιν. tir εἰσερχόμενοι εἰς τὸ ἅγιον ϑυσιαστήριον -90o 
͵ ^ € ἐν , J ,' 5o. c ΄ ς 
σπάζονται τὴν ἁγίαν ἐνδυτήν, εἰϑ᾽ οὕτως λαμβάνει ὃ πρῶτος 
βασιλεὺς ἐκ χειρὸς τοῦ πραιποσίτου τὸν ϑυμιατὸν καὶ ἄλει--, 
t, χαὲ οἰχείᾳ χειοὲ ἐπιτιϑεὶς τῇ ἀνθϑραχιᾷ ϑυμιᾷ πέριξ τῆ, 
πτὰ, καὶ « X6LQ c TJ] gaxit ϑυμιᾷ πέριξ τῆς 
9. ὑπὸ τῶν ed. 3. ἀνθραξ cod. pro ὠνθραχιᾷ, 
sequuntur Dominos pone armatum seu spatharocandidatos scutige- 
ros, proximos Dominorum satellites. Domini,itaque ad ecclesiam 
delati descendunt ex equis, et resident in illis sellis, quas attule- 
runt et aut in propylaeo istius templi, aut in narthece, deposue- 
runt archontogennemata seu nobiliores valeti iuvenes. Sic consi- 
dentes eos circumstat facta velut testudine, et impedit, ne a vulgo 
conspiciantur intimus coetonitarum ordo; intereaque Domini pone 
hoc quasi velum mutant, quos gerunt, calceos, et induunt stricta, 
(Ibidem quoque, in narthece puta,. induunt praepositi sua saga.) 
Calceati surgunt Domini, et induunt auro septa sua saga, et acce- 
dunt ad portam basilicam, ubi cereos a praepositis accipiunt; qui- 
buscum ter Deum adorant. Eo facto, intrant per eam portam in 
ecclesiam, transeunt per eam mediam et per soleam, et consistunt 
extra sacras bematis fores, ubi rursus accipiunt a praeposito cereos 
alios, quibuseum eosdem ritus devotionis, quos icum. praecedentibus, 
peragunt. Deiu sacrum in sacrificatorium intrant, ubi sacram en- 
dytam osculo venerantur. Dein accipit maximus lmperator e manu 
praepositi. thuribulum , et suflimenta suis ipse manibus imponit pru- 
nis ardentibus, sacram mensam circumcirca incensat, eoque facto, 
rursus reddit praeposito thuribulum , et transit [per bema] ea pare 


DE:CERIMON. AULAE BYZANT. 11.13. 259 


ἁγίας τραπέζης, εἶτα ἐπιδίδωσι τῷ πραιποσίτῳ τὸν. ϑυμια- 

, , ΄ - * * 
τόν. διέρχεται δι’ οἵου μέρους ἁρμόζει τοῦτον ἐξιέναι. καὶὲ 
εἰ μὲν χελεύσωσιν οἱ δεσπόται ἐχεῖσε γεύσασθαι, γίνεται τοῦ- Ed.L, 323 
τὸ χαϑὼς βούλονται. εἰ δὲ μήγε, ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε ἱππεύοντες Ms.189. b 

βδύποστρέφουσιν κατὰ τὴν προειρημένην, ὡς ἔφαμεν, τῆς προ- 
egt 2 " , u 
ὁδου τάξιν εἰς τὸ παλάτιον. ἰστέον, ὅτε, εἰ ἐν τεσσαραχο- 
στῇ κελεύσωσιν ἀπιέναι οἱ δεσπόται ἐν ἐχαλησίᾳ, ἀπὸ τῆς 
, j? - m , "s ? X , - 
ψαλλομένης τριτθέχτης ἐν τῷ λαυσιαχῳ εν τῇ εὐχτηρίῳ τῷ 
c » * Ύ , 
ἁγίου Βασιλείου, γίνεται μεταστάσιμον, καὶ ἀπέρχονται πᾶν-- - 
e - - 5, 
ἔοτες, ὅπου δεῖ τοὺς δεσπότας ἱππεῦσαι. καὶ &J' οὕτως iu- 
, €". , qu. Ur . D : 
πεύουσιν οἱ δεσπόται καὶ ἀπέρχονται. μηνὲ Maori ϑ', 
et , - ? le - 
ἰστέον, ὅτε xard τὸν προῤῥηϑέντα τύπον τῆς ἀφίξεως τῶν δε- 
- ᾽ Δ χα , m, , , s 
σποτῶν ἐν ταῖς ἁγίαις ἐκκλησίαις ταῖς ἐν ταῖς πύλεσι ἐπιτε-Β 
λεῖταν xal ἡ μνήμη τῶν ἁγίων μέ μαρτύρων, τῶν δεσποτῶν 
, , , - € , LÀ 2 , , 2 , 
τϑάἀπιόντων ἐν τῷ ἁγίῳ αὐτῶν ναῷ. μηνὲ Ἰουλίῳ α΄. ἰστέον, 
P , » p M] c , - c LI ΄ 
ὅτε ὁμοίως ἐπιτελεῖται καὶ ἡ μνήμῃ τῶν ἁγίων ᾿Αἰναργύρων. 

- - , ' , — ^ Ἁ 
τῶν δεσποτῶν ἀπιόντων εἰς τὸν σεβάσμιον αὐτῶν ναὸν εἰς τὰ 
Παυλίνου, ἀπέρχονται οἱ δεσπόται, κελεύουσιν ἔφιπποι, κε- 
λεύουσεν πλοΐ. τὰ δὲ ἑξῆς τῆς προελεύσεως ἐπιτελεῖται κα- 

M , 2 , e c , E] , ? » 

20906 προείρηται. ἰστέον, ὅτι οἱ δεσπόται ἀπιόντες εἰς τὰ 
Παυλίνου καὶ πλοὶ καὶ ἔφιπποι μετὰ σχαραμαγγίων ἀπέρ- 
M. - - : 
ζονται. ἐστέον, ὅτ, μετὰ τὸ εὔξασϑαι μετὰ τῶν χηρῶν τοὺς C 
» - c - 3 ce 
δεσπότας ἔμπροσθεν τῶν ἁγίων ϑυρῶν, sid οὕτως προσχνυ- 


£e, qua eum exire congruit, Tandem his peraciis, si volunt in eo 
templo prandere, fit illud; sin minus, redeunt equitantes in pa- 
latium eodem ordine, quo, ut diximus, illinc in templum pariter 
putet excesserant, Si in quadragesima Domini volunt abire 
ad ecclesiam , tune fit metastasimum, seu indicitur discedendi e cu- 
ria et negotiis curialibus venia, quo tempore tritohecte in lausiaco, 
et quidem in oraculo S. Basilii, quod ibi est, canitur. Data licen- ' 
tia, abeunt omnes illuc, unde futurum est, ut Domini exequitent, 
Congregatis , inscendunt Domini in equos, et abitur. Mensis Mar- 
tii die nono celebratur memoria SS. quadraginta martyrum, Domi- 
"mis in eorum ecclesiam venientibus eodem ritu, qui observatur, 
quando Domini ad ecclesiam aliquam urbanam cabaliicapt, et quem 
modo exposuimus. Calendis mensis Iulii celebratur memoria SS. 
Anargyrorum , Dominis ad venerabilem eorum ecclesiam, quae est 
in vico Paulini, prout placuerit, sive in equis, sive in dromone, 
pergentibus, Ordo et series processionis est ut supra, Notandum 
tamen de hoc festo praeterea, quocunque tandem modo Domini in 
vicum Paulini pergant, sive in equis, sive in dromone, semper eos 
Scaramangiis uti. Deinde hoc, Dominos, postquam coram sacris 
cancellorum foribus devotionem suam cum cereis peregerint, in 


560 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γοῦσιν τὰ ἅγια λείψανα, ἅπτοντες κηροὺς, καὶ ἔξερ χόμενοι 
ἔξω εἰς τὸ ἔξάερον, ἐχεῖϑεν ἱππεύουσιν, καὶ ὑποστρέφουσιν 
ἐν τῷ παλατίῳ, κελεύουσιν ἔφιπποι, χελεύουσιν πλοΐ, πολ- 
λάκις δὲ συγεστιῶνται τοῖς ἄρχουσιν ἐν τῷ παλατίῳ τῶν 
βλαχερνῶν, xci δείλης εἰσέρχονται εἰς τὸ παλάτιον. ἱστέον, 5 
ὅτε ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ οὐκ εἰσέρχονται οἱ δεσπόται εἰς τὸ ἅγε- 
ον ϑυσιαστήριογ. μηνὲ ᾿Ιουλίῳ κζ΄. ἱστέον, ὅτε ὅμοίως ἐπι- 
τελεῖταν xal ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος, τῶν δεσπο- 
Ὁτῶν ἀπιόντων εἰς τὸν σεβάσμιον τούτου ναὸν εἰς τὰ Nag- 
c0). εἰ δὲ βουληθῇ ὃ βασιλεὺς ἀπελϑεῖν πλοὶ, γίνεται ἡ ἀ-τὸ 
κολουϑία καὶ ἡ τάξις οὕτως. πρωὶ προέρχεται πᾶσα ἡ σύγ- 
κλητὸος καὶ τὸ κουβούχλειον ἀπὸ σχαραμαγγίων εἰς τὰ Κανι: 
κλείου, καὶ ὃ βασιλεὺς εἰσέρχεται ἀπὸ τὸ παλάτιον εἰς τὸν 
Ms. 190. «βασίλειον δρόμονα μετὰ τῆς οἰχείας αὐτοῦ ϑεραπείας καὶ τοῦ 
λογοθέτου xai τοῦ πρωτοασηχρήτου καὶ τοῦ ἐπὲ τῶν δεήσεωνιϑ, 
καὶ τοῦ ἑταιρειάρχου καὶ τοῦ δρουγγαρίου τῆς βίλας, καὲ 
ΕΔ.1,.354 ἐξέρχονται οἱ δεσπόται εἰς τὼ Κανιχλείου. δομώντων δὲ τῶν 
δεσποτῶν, δέχονται τούτους οἵ τε μαγλαβῖται καὶ οἱ τῆς &-. 
ταιρείας ἅμα τῶν πραιποσίτων καὶ τοῦ χουβουχλείου xai τῶν 
ἀρχοντογεννημάτων. xoi ἐξερχόμενοι ἀπὸ τοῦ δρύμονος, δι-56 
ἔρχονται xai ἀπίασιν εἰς τὴν αὐλὴν, καὶ ἐκεῖσε δέχονται τού-- 
18. ΣΧΟ.4. Ἰστέον, ὅτι xal of ιαγλαβῖται ἔδιον ἔχουσι χελένϑδιον, 
καὶ αὐτοὶ προπορεύογται τῷ βασιλεῖ ἀπιόντι εἰς τὸν δρόμογα. 


bema quidem non intrare, (id enim eo die fieri mos mom est,) sed 
coram cancellis sacras SS. Anargyrorum reliquias adorare, et post 
accensos ibi fixosque cereos in exaérum seu atrium exire, ubi 
conscendunt in equos et reditum ad palatium instituunt, sive iam in 
equis redeant, sive in dromone, Saepe autem fit in hac quidem 
processione, ut cum proceribus in palatio blachernarum epulentur , 
, €t sic demum vesperae in palatium redeant. Mensis Iulii die vige- 
simo septimo similiter peragitur memoria S. Panteleémonis, Domi- 
nis in venerabilem eius ecclesiam, quae est in monasterio vel tra- 
ctu Narsetis, caballicantibus. Quodsi vero Dominis placuerit navi 
illuc ire, fit ordo atque series in hunc modum: mane procedit to- 
tus senatus et cubiculum in scaramangiis in tractum vel monaste- 
rium Caniclei dictum, et Imperator e palatio intrat in imperialem 
dromonem cum privato suo ministerio et logotheta [dromi] et pro- 
toasecreta , magistro supplicationum et hetoeriarcha et drungario vi- 
giliae. Cum his pergunt Domini [per sinum Ceratenum] ad dictum 
monasterium Caniclei, Appellentes autem ad continentem excipiunt 
maglabitae , hetaeria, praepositi, cubiculum et archontogennemata. 
'lranseunt hinc in aulam monasterii , ubi eos basilici excipiunt, 
Ilinc inscendunt Domini in equos, et procedunt equitantes usque 
ad propylaeum vel portale, quod in embolum seu porticum ducit. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. IH. 43. δόι 


τους oi βασιλικοὶ, καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε ἱππεύουσιν oi Ótonó- 
ται χαὶ ἀπέρχονται μέχρι τοῦ ἔξω προπυλαίου τοῦ εἰς τὸν 
ἔμβολον, χαὶ τῶν ἵππων ἐκεῖσε ἀποβάντες, ἀνέρχονται τὰ 
σκαλία, xai διέρχονται διὰ τοῦ πρὸς ἀνατολὴν δεξιοῦ μέρους 
Βτοῦ λουτῆρος. ἐκεῖσε γὰρ ἵστανται καὶ δέχονται τοὺς δε- 
σπότας οἵ τε μάγιστροι xal πατρίκιοι xai οἱ λοιποὶ συγκλητι-: 
xoà καὶ βασιλικοὶ ἄνθρωποι, καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε εἰσέρ χονταί Β 
οὗ δεσπόται εἰς τὸν νάρϑηκα, xai περιβαλλόμενοι τὰ χρυσο- 
περίκλειστα σαγία, ἅπτουσιν κηροὺς εἰς τὰς βασιλικὰς πύλας. 
τοχαὲ εὐϑέως εἰσέρχονται xai διέρχονται διὰ μέσου τοῦ ναοῦ. 
καὶ τῆς σωλαίας, καὶ πάλιν ἅπτουσιν κηροὺς ἔξω τῶν ἁγίων 
ϑυρῶν, καὶ εἰσέρχονται εἰς τὸ ἅγιον ϑυσιαστήριον, καὶ ἀ- 
σπάζονται τὴν ἐνδυτὴν καὶ τὴν τοῦ μάρτυρος ἁγίαν χάραν, 
καὶ διέρχονται διὰ τοῦ πρὸς ἀνατολὰς τοῦ βήματος ἀριστε- 
* "cte ποσὰ | 
15900 μέρους x καὶ ἐν τῷ ἐκχεῖσε τετρασέρῳ εἰσέρ χονται, xat 
πάλιν ὑπὸ τῶν ἱερέων προσφέρεται ἡ ἁγία κάρα, καὶ πάλιν με- 
τὰ κηρῶν ὑπὸ τῶν δεσποτῶν προσχυνεῖται, καὶ ἀπ᾿ αὐτῆς λαμ: α 
βάνουσιν ἅγιον ἀπομύρισμα, καὶ ἐξέρχονται εἰς τὸ ἐξάερον εἰς 
τὸ ἐχεῖσε ἀναδενδράδιον, κἀκεῖσε σχεπαζόμενοι ἐχβάλλουσι τὰ 
2οσχαρφαμάγγια, καὶ κολόβια περιβαλλόμενοι ὑποστρέφουσιν, κε-- 
λεύουσιν ἔφιπποι, μέχρε τοῦ παλατίου, κελεύουσι πλοὶ, ὃν τρό- 
πον εἰρήχαμεν τὴν τούτων ἄφιξιν, ἱστέον, ὅτι, πλοὶ ὕποστρε- 
φόντων τῶν δεσποτῶν, ὅσους ἄν κελεύσωσιν συγεστιαϑῆναι τῶν 


ἼΡΙ descendentes ex equis ascendunt per scalam, cet transeunt per 
dextram orientalem plagam luteris seu baptisterii, ubi a magistris 
et patriciis reliquisque senatoriis et imperialibus hominibus excipiun- 
tur. llinc intrant in narthecem ; ubi induti saga sua-auro septa 
accendunt cereos in porta basilica, eoque facto , intrant in eccle- 
siam, transeunt per naum et per soleam , rursus accendunt cereos 
coram sanctis foribus, intrant in thysiasterium, osculantur endytam 
et sanctum martyris caput; tum transeunt per sinistram orientalem 
plagam bematis et intrant in tetraserum, quod ibi est [seu cellam 
quatuor seris munitam]. llluc ipsis denuo praesentatur a sacerdo- 
tibus sancta cara seu sanctum caput; quod Domini rursus cum ac- 
censis cereis adorant; et ab ipso accipiunt sanctum apomyrisma [scu 
destillantem rorem sanctitatis unctuosum]. Tum exeunt per atrium 
in anadendradium [quincuncem seu arboretum], quod ibi est, ct 
sub testudinis ambitu exuunt scaramangia , et induunt colobia, et 
in hoc apparatu revertuntur in palatium, sive in equis, sive in 
dromone; quod posterius si fiat, eodem modo fit in abitu, atque in 
adventu dictum fuit. Si per sinum maris Domini revertantur , in- 
trant ipsorum ex mandato in dromonem simul cum ipsis quotqmot 
ipsi voluerint iusserintque procerum eo die secum epulari. Men- 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 36 


3 
562 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἀρχόντων, τῇ τούτων κελεύσει συγεισέρχονται αὐτοῖς εἷς τὸν 
Ms. 19o.b δρόμογα. μηνὲ Σεπτεμβρίῳ κε΄. ἱστέον, ὅτι ὁμοίως ἐπιτε- 
λεῖται χαὶ ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολύγου, τῶν 
Ὁ δεσποτῶν ἀπιόντων ἐν τῷ σεβασμίῳ αὐτοῦ ναῷ τῷ ἐν τῷ 
διϊππίῳ. μηνὲ Νοεμβρίῳ α΄. ἰστέον, ὅτε ὅμοίως ἐπιτελεῖταιϑ 
xal 5 μνήμη τῶν ἁγίων ᾿Αναργύρων, τῶν δεσποτῶν ἀπιόντων 
εἰς τὸν ἅγιον αὐτῶν ναὸν εἰς τὰ Βασιλίσχου. μηνὲ “ὐγού.- 
στῳ χϑ'. ἰστέον, ὅτι ὁμοίως ἐπιτελεῖται καὶ 7j ἀποτομὴ τοῦ 
Ed.L.325 ἁγίου, Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, τῶν δεσποτῶν ἀπιόντων ἐν 
τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ ναῷ εἰς τὰ Στουδίου xarà τὸν προῤῥηθένταιο 
τύπον ἐν τῇ μνήμῃ τοῦ ἁγίου Παντελεήμογος. τῇ ἕωϑεν 
γὰρ προέρχεται πᾶσα ἡ σύγκλητος ἀπὸ σχαραμαγγίων εἰς τὰ 
Στουδίου. xai οἱ uiv μάγιστροι καὶ πατρίκιοι: καὶ ὀφφικιά- 
λιοι ἵστανται ἔξω τῆς πρὸς ϑάλασσαν πόῤτης" οἱ δὲ τοῦ 
χουβουχλείου xai οἱ βασιλικοὶ καὶ οἱ τοῦ μαγλαβίου xai vcio 
ἑταιρείας vat τὰ ἀρχοντογεγνήματα εἰς τὸν ὅρμον, ἔνϑα ὃ 
δρόμων ὅρμᾷ. ἰστέον, ὅτι οἱ τῆς μονῆς ἀββάδες ἀπὸ τῆς 
πόρτης ἕως τοῦ ὅρμου ἵστανται στιχηδὸν δεξιᾷ καὶ ἀριστε- 
QU. τῶν δὲ δεσποτῶν πλοὶ ἐρχομένων xarà τὸν προῤῥηϑέντα 
Βτύπον τοῦ ἁγίου Παντελεήμογος xai τῆς νηὸς ἐχβάντων, Ónoi-20 
γεύονται ὑπὸ τε TOU χουβουχλείου καὶ τῶν μαγλαβιτῶν καὶ τῶν 
τῆς ἑταιρείας, δηλονότι τοῦ ἡγουμένου προπορευομένου μετὰ 
ϑυμιατοῦ xai ἀββάδων μετὰ κηρῶν. τῶν δὲ δεσποτῶν πλησι- 


sis Septembris die vigesimo sexto similiter celebratur memoria S. 
loannis Theologi, Dominis eo die ad venerabilem eius ecclesiam , 
quae in dihippio est, abeuntibus, Calendis mensis Novembris 
peragitur simili modo memoria SS. Anargyrorum, Dominis ad vene- 
rabilem eorum ecclesiam , quae in tractu vel monasterio Basilisci 
est, abeuntibus. Mensis Augusti die vigesimo mono similiter cele- 
bratur memoria decapitationis S. Ioannis Praecursoris, Dominis ad 
venerandam eius aedem, quae in monasterio Studii est, abeunti- 
bus eodem ritu, quem in memoria seu festo S. Panteleémonis 
supra exposuimus, Nam totus senatus in scaramangiis convenit 
mane in monasterium Studii; magistrique et patricii et officiales 
stant extra portam, quae ad mare respicit; cubiculum autem et ba- 
silici et maglabitae et hetaeria et archontogennemata stant in portu, 
ubi dromo appellit Monachi autem illius monasterii stant in se- 
rie gemina, dextra sinistraque, ab illa inde extima porta usque ad 
portum, In quo appellentes Domini cum eodem comitatu et eodem ordi- 
ne, quem in memoria S. Panteleémonis diximus, egressique e nave, pro- 
cedunt in obsequio cubiculi et maglabitarum et hetaeriae, praecedenti- 
bus monasterii Studiani hegumeno thuribulum fumans gerente et mona- 
chis cum cercis ardentibus. Dominos, ut ad eam portam appropin- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. i. 13. 503 


ασάντων τῇ πόρτῃ, ἔνϑα ἵστανται οἵ τε μάγιστροι καὶ πατρίκιοι 
καὶ ὑφφικιάλιοι, πίπτουσιν οἱ αὐτοὶ προσχυνοῦντες τοὺς δε- 
- pA - 1 
σπύότας, καὶ ἀνιστάμενοι συνακολουϑοῦσιν Onic9t» αὐτῶν. ol 
δὲ δεσπόται προπορευόμενοι διὰ τοῦ ἐξαέρου ἀνέρχονται, xal 
- ^ ^ ^ - M 
δδιὰ τῶν ἐκχεῖσε διαβατικῶν εἰσέρχονται διὰ τοῦ πρὸς dvaro- 
λὴν δεξιοῦ μέ ῦ νάρϑηχο ἐχεῖσε περιβαλλό ὶ 
zv δεξιοῦ μέρους τοῦ γάρϑηχος, κἀκεῖσε περιβαλλόμενοι τὰ 
«ε -» Ll ' * 
ἑαυτῶν χρυσοπερίκλειστα σαγία, ἅπτουσιν κηροὺς, καὲ εἶσο-: 
δεύουσιν μετὰ τῶν ἱερέων, καὶ πάλιν ἅπτουσιν κηρούς. ἰστέ- C 
o», ὅτι εὐθέως γίνεται ἡ εἴσοδος τῆς λειτουργίας, καὶ ὑπὸ 
τοτοῦ πραιποσίτου λαβὼν ὅ πρῶτος βασιλεὺς ϑυμιατὸν, ϑ8ϑυ- 
μιᾷ, καὶ δεξιᾷ τοῦ βήματος ἐρχόμενοι, (κἀχεῖσε γὰρ πρόχει3 
ται ἡ τοῦ Προδρύμου ἁγία κάρα,) ἅπτουσιν ἐχεῖσε κηροὺς, 
^A , » , , , 3 ? ^ Ms 
xai ταύτην ἀσπάζονται, xci ἔξερ χύμενοι εἰσέρχονται εἰς τὸ Ms. rgt. a 
ἐχεῖσε μητατώριον, καὶ ἐχβάλλουσιν τὰ σχαραμάγγια, καὶ πε: 
, , , ' 
τϑριβαλλόμενοι χολόβια εἰσερχόμενοι ἵστανται εἰς τὸν γυναι- 
χίτην εἰς τὸ δεξιὸν πρὸς ἀνατολὰς μέρος τοῦ βήματος, xai: 
ἅπτουσιν κηροὺς εἰς τὴν τοῦ εὐαγγελίου ἀχρόασιν. εἰϑ᾽ οὔ: 
τως ἐξερχόμενοι εἰς τὸ ἐκεῖσε ἀναδενδράδιον χραματίζουσε 
μεϑ’ ὧν ἄν χελεύσωσιν ἀρχόντων, διαχογνούντων ἐπὲ τοῦ Ὁ 
ϑοχράματος τῶν ἀββάδων. ἀπὸ δὲ τοῦ χράματος ἀνιστάμενοι 
ἀπέρχονται δι’ ἧς διῆλθον 000 εἰς τὸν δρόμονα, δηριγευό- 
^ ' 
μενοι καϑὼς εἰρήκαμεν. e 


quarunt, in qua stant magistri, patricii et officiales, adorant hi 
humo procidentes, et relevati prosequuntur eos iidem, Sic prae- 
euntes Domini per atrium ascendunt et transeunt porticus, quae 
ibi sunt, et sic perveniunt in dextram orientalem partem narthe- 
cis; ubi saga sua auro septa induunt, et accensos figünt cereos; 
porroque interius una cum sacerdotibus [intra navim] pergunt, ubi 
rursus cereos accendunt, Quo facto, protinus fit introitus [seu ini- 
tium divini officii]; praepositus thuribulum tradit Imperatori senio- 
ri, qui id tenens incensat ; inde pergunt ad dextram partem tribu- 
nae, ubi caput sancti Praecursoris expositum est; quod religiose 
venerati exeunt in metatorium, quod ibi est, exuumnt scaramangia, 
induunt colobia, traiectaque parte feminarum, consistunt in dextra 
orientali plaga bematis, accenduntque ibi cereos pro excipienda S. 
evangelii lectione, Dein exeunt rursus in viridarium , quod ibi est, 
sub quo mixtum celebrant, adhibitis proceribus pro lubitu delectis, 
monachis interea pocula et dapes ministrantibus. Post mixtum fi- 
nitum surgunt, et per eandem, qua venerant, viam remeant ad 
dromonem praedictis cum directione et cerimoniis. 


56A  . QONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


KEQ. ιδ΄. 3 
Ὅσα δεῖ ἘΘΟΡΦΌΣΝ ΤΌΝ ἐπὶ χειροτογίᾳ πατριάρχου Κωνσταγτιγου- 
πόλεως. 


Τελευτῶντος τοῦ πατριάρχου, δηλοῖ ὃ βασιλεὺς τοῖς 9ε- 
Ed.L. 326 οφιλεστάτοις μηεροπολέταις ψηφίσασϑαν τρεῖς, of καὶ αὐτοῖς 
δόξουσιν εἶναι ἄξιοι εἰς πατριάρχην.- χαὲ δὴ τούτων συνα- 
ϑροισϑέντων ἐν τοῖς κατηχουμενίοις τῆς ἁγιωτάτης μεγάλης 
ἐκκλησίας, xod ψηφισάμενοι οὗς ἄν βουληϑῶσι, ἀγτιδηλοῦσι 
τῷ βασιλεῖ τούτους, xai κελεύει ὃ βασιλεὺς εἰσελϑεῖν τούτους 
εἷς τὸ παλάτιον. xoi δὴ τούτων εἰσελϑόντων xai στάντων ἐνώ- το 
πιον τοῦ βασιλέως, δίδουσιν ἐγγράφους οὕστινας ἐψηφίσαντο. ὃ 
δὲ βασιλεὺς εἰ μὲν συγκατατίϑεται xai ἀρεσϑῇ εἰς ὃν ἂν εὔδο- 
κήσῃ" εἰ δὲ καὶ μήγε, λέγει" »ἐγὼ τὸν ὃ δεῖνα ϑέλω yevéodat" 
xai τῶν μητροπολιτῶν ἐπὲ τούτῳ συγκαταϑεμέγων καὶ τῇ βα- 
Βσιλιχῇ προστάξει καὶ χρίσει κατὰ τὸ δίκαιον ὑπειχόγτων, CIT 
ago ἄξιος εἴη, γίνεται μεταστάσιμον, καὶ ἀπέρ gera ἐν τῇ 
μαγναύρᾳ πᾶσα 7 σύγκλητος καὶ oL μητροπολῖξαι πάντες χαὲ 
πάντες οἱ τῆς ἐκκλησίας ἄρχοντες καὶ πρεσβύτεροι καὶ λοι- 
7:00 ἱερεῖς. xal ἐξέρχεται ó βασιλεὺς ἀπὸ σκαραμαγγίου, φο- . 


ρῶν καὶ τὸ χρυσοπερίχλειστον σαγίον, καὶ ἵσταται, καὶ λέγει2ο 

5. οὗ χαὶ αὐτοῖς coni R., οἷς αὐτοὺς cod. 

CAP. 14. 

Observanda in electione et ordinatione patriarchae Constantino- 

; politani. | 

Vivis exemto patriarcha, significat imperatque Imperator Deo ca- 
rissimis et Dei amantissimis metropolitis, tres ut candidatos, quos ipsi 
patriarchatui aptos et dignos reputent , denominent. Conveniunt 
ergo in catechumeniis sanctissimae magnae ecclesiae, et vota edunt 
sua iis, quibus visum fuerit, et electorum a se virorum nomina 
ad Imperatorem renuntiant. Érgo convenire illos iubet Imperator in 
palatium. Ingressi et coram Domino collocati porrigunt ipsi scripto 
designata eorum trium, quos ipsi elegerint , nomina. Quos inter si 
etiam ille fuerit, quem Imperator cupiat,autin quo acquiescat, bene. 
res habet, et renuntiat illum; quodsi vero praeter ibi scriptos alium 
aliquem. patriarcham creatum velit, significat, se bunc vel illum, nomi- 
natim citans, velle patriarcham creatum habere. Metropolitis, ut par 
est , imperiali mandato atque optioni acquiescentibus atque ceden- 
tibus, (modo dignus et aptus muneri sit a Domino denominatus ») 
fit metastasimon, vel exitur e palatio, totusque senatus et metro- 
politae omnes, ecclesiastici omnes proceres et presbyteri reliquique 
sacerdotes abeunt ad magnauram; quo "etiam Imperator in scara- 
mangio et sago aurea praetexta septo pergit, et coram ibi adstans 
alloquitur senatum et metropolitas his verbis: JDvina gratia et 


"DE CERIMON. AULAE BYZANT. π. 44. 565 


πρὸς τὸ τὴν σύγκλητον καὶ τοὺς μητροπολίτας" y7 ϑεία χά- 
οις xai ἡ ἐξ αὐτῆς βασιλεία ἡμῶν προβάλλεται τὸν εὐλαβέ- 
στατον τοῦτον πατριάρχην Κωγσταντιγουπόλεως." xai αὐτὸς 
γὰρ ἐχεῖσε πάρεστιν ὃ μέλλων χειροτονηϑῆναι. καὶ πάντων 
“ἀποδεξαμένων, ἐπεύχονται τὸν βασιλέα, καὶ ἄλλα, ὅσα flov-C 
λονται, λέγουσι πρὸς αὐτόν. εἰϑ’ οὕτως ὅ βασιλεὺς παραδέ- Ms. igi. b 
ὅωσιν αὐτὸν τῷ πραιποσίτῳ καὶ ἄρχουσι τοῖς τοῦ κούβου- 
χλείου xai σιλεντιαρίοις, χαὶ ὑπὸ τοῦ πραιποσίτου xci ci— 
. Δλεντιαρίου παραχρατούμενος καὶ ὑπὸ τῶν ἐχκλησιαστιχῶν 
τοδηριγευόμενος, ἀπέρχεται ἐν τῷ πατριαρχείῳ. ὃ δὲ βασιλεὺς 
ὑποστρέφει xai εἰσέρχεται ἐν τῷ παλατίῳ. xai ξορτῆς Évt- 
σταμένης ἢ κυριακῆς, γίνεται πρόχενσον ἐν τῇ μεγάλῃ ἐκχλη- 
σίᾳ, καϑὼς 5 συγήϑεια ἔχει, καὶ δέχεται τούτους Ó ὑποψή-- 
φιος μετὰ .τῆς ἐχκλησιαστικῆς πάσης τάξεως. καὲ δὴ κατὰ 
15:0» εἰωθότα τύπον εἰσοδεύσαντες, xai τῶν ἑξῆς ἐπιτελεσϑέν-- 
τῶν κατὰ τὰς λοιπὰς προελεύσεις, ἀπάρχονται οἱ ϑεοφιλεῖς 
μητροπολῖται τῆς τιμίας χειροτονίας. οἱ δὲ φιλόχριστοι βα-Ὁ 
σιλεῖς μιχρόν τι ὀπισϑοποδοῦσιν, ἕως ἄν τελεσϑῇ παρὰ τῶν 
μητροπολιτῶν τὰ τῆς χειροτονίας, xai εἶϑ᾽ οὕτως διὰ τοῦ δε- 
χοξιοῦ μέρους τοῦ βήματος xai τοῦ κυχλίου εἰσέρχονται ἐν τῷ 
εὐχτηρήρ, ἐν ᾧ καὶ ἡ ἀργυρᾶ ἵδρυται σταύρωσις, καὶ διὰ 
τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν προσκυνήσεως ἀπευχαριστοῦσιν 


nostra, quae illi debetur, imperialis maiestas creat hunc [quem 
videtis et monstro] virum piisstimum Constantinopoleos patriarcham. 
(Adest enim coram honorandus.) ^ Acquiescunt omnes et acceptant 
Domini iudicium, eique pia vota ingerunt, et alia significant, quae 
voluerint. Tum praesentat et committit Imperator novum patriar- 
cham praeposito et proceribus cubiculi et silentiariis; et sic utrin- 
que brachio sublevatus deducitur a praeposito et uno quodam si- 
lentiario in patriarcheum seu residentiam patriarchae, ecclesiasticis 
dirigentibus et obsequentibus; Imperator autem revertitur in pala- 
tium. Proxime illinc instante die festo dominicove fit processio in 
magnam ecclesiam, prout illuc: processiones fieri solent, Electus aut 

raepositus, unaque cum eo totus ecclesiasticus ordo, lmperatores 
ibi cum comitatu excipit. Intratur in navim, et oflicium fit secun- 
dum formulam consuetam, fiuntque omnia deinceps ea serie iisque 
ritibus, qui aliis in processionibus obtinent. Tum, peractis illis, 
incipiunt Deo cari metropolitae electionem et ordinationem patriar- 
chae. Imperatores autem Christi amantes parum retro in vestigia 
sua recedunt, et exspectant, donec a metropolitis ea, quae ad or- 
dinationem pertinent, peracta fuerint. Tum intrantes per. dextram 
regionem tribunae et per cyclium in sacellum, in quo argentea 
dominicae passionis imago conspicitur, adorant ter Deum cum ce- 


566 CONSTANTINI PORPHYROGENITI. 


τῷ Sed, καὶ τὸν narQuiQymv ἀποχαιρετίσαντες, ἐξελθόντες, 
εἰ μὲν ἔστιν μεγάλη κυριακὴ ἢ πεγτηχοστὴ, εἴτε ἄλλη ξορτὴ, 
Ed,L.327 ἐν αἷς ἀπέρχονται οἱ δεσπόται ἐν τῇ μεγάλῃ ἐκκλησίᾳ, εἰσέρ-- 
χονται ἐν τῷ μητατωρίῳ, καὶ τὰ ἑξῆς ἐπιτελεῖται, χαϑὼς καὶ 
ἐν ταῖς λοιπαῖς προελεύσεσεν. εἰ δὲ ἄλλη ἑορτὴ, ἐν 4j οὐχᾶ 
ἀπέρχεται ὅ βασιλεὺς ἐν τῇ μεγάλῃ ἐκχλησίᾳ, ἢ παγανὴ xv- 
ριακὴ, ἀνέρχονται διὰ τοῦ χοχλιοῦ τοῦ πρὸς τὸ μέρος τοῦ 
ἁγίου φρέατος ἐν τοῖς πρὸς ἀνατολὴν δεξιοῖς μέρεσιν τῶν χα-- 
τηχουμενίων, ἐχδεχόμενοι τὴν τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου ἀγώ- 
᾿ψγώσεν. ] IO 


ΚΕΦ. i£. 


"Oca δεῖ παραφυλάττειν, δοχῆς γενομένης ἐν τῷ μεγάλῳ τρίκλίνῳ 
B τῆς μαγγαύρας, τῶν δεσποτῶν καϑεζομένων ἐπὶ τοῦ Σολομὼγ- 
boh τείου ϑρόγου. ᾿ 


: Ἰστέον, ὅτι, δοχῆς μελλούσης γίνεσϑαι ἐν τῇ μανναύρῳᾳ, V5 
᾿ Ms. 193.202. ἀγοίγει τὸ παλάτιον πρὸς τὸ πρωὶ στῆναι τὴν καϑημε- 
^ ρινὴν προέλευσιν, ἀλλὰ προέρχεται πᾶσα ἡ σύγκλητος πρωΐ 
ἐν τῇ μανναύρᾳ, καὶ ἀλλάσσει ἐκεῖσε τὰ ἀλλάξιμα.. καὶ πε- 
ρὲ πλήρωμα τῆς δευτέρας ὥρας, ὅτε πάντα ἑτοιμασϑῶσιν, 
εἰσέρχονται οἱ πραιπόσιτοι καὶ οἱ τοῦ κουβουχλείου πάντες; ο 


yeis, et salvere iusso patriarcha, exeunt in metatorium, fiuntque 
reliqua , ut in consuetis processionibus , si nempe solennis haec 
aciio aut in magnam dominicam seu festum ipsum  paschatis, aut 
iu festum pentecostes aliumve diem festum incidat, in quo Domi- 
nos ad magnam ecclesiam abire obtinet, Quodsi vero haec actio in 
diem festum alium, quo Dominus de more non abit, aut in do- 
Aiinicam paganam. [qua processio solennis celebrari alias mon solet] 
incidat , ascendunt per cochleam , quae est in regione sancti putei, 
ad partem ad orientem verso dextram catechumeniorum, et ibi ex- 
spectant audiuntque saucti evangelii recitationem, 


CAP. 15. 


Observanda , quando [legati exteri] exceptio fit in magno triclinio 
magnaurae , Dominis super. throno. Salomoneo residentibus, 


Exceptio si fieri debet in magnaura, nom recluditur palatium 
€o, ut ibi matutina constet atque celebretur quotidiana processio et 
conventus : sed procedit totus senatus mane in magnauram, ibique 
mutant vel induunt mutatoria. Finita ferme hora secunda, quum 
omnia parata sunt, intrant [in Dominorum cubiculum] praepositi et 
cubicularii omnes per ecclesiam Domini. lmperatores autem, induti 


ΡῈ CERIMON. AULAE BYZANT. I. 15, 567 


διὰ τῆς τοῦ Κυρίου ἐχχλησίας, xai περιβαλλόμενοι οἱ δεσπό- 
ται τὰ διβητήσια xai τὰ χρυσοπερίκλειστα σαγία, ἐξέρχονται 
διὰ τῶν διαβατικῶν τῶν ἁγίων μέ καὶ τοῦ cíyuarog, δηρι-α 
- a t. € ^A 
γευόμενοι ὕπό τε τοῦ χουβουχλείου xat τῶν μαγλαβιτῶν xot 
τῆς ἑταιρείας, καὶ ἐξέρχονται εἰς τοῦ Κυρίου, xai ἅπτουσεν 
' 8 3 cs. - NE , ι - ν᾿ 
κηροὺς, καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε διέρχεται διὰ τῆς σαχέλλης xai 
τοῦ ὠάτου xai διὰ τοῦ ἀνιόντος στενωποῦ πρὸς τὸ τῆς μαν- 
ψγαύρας ἡλιακόν. καὲ εἰσέρχονται εἰς τὸν μέγαν τρίκλιγνον, 
T . " ' —«-— ' 
ἐν ᾧ καὶ ὃ Σολομώντειος ἵδρυται ϑρόνος. καχεῖσε γὰρ εἰς 
10ró πρὸς ἀνατολὴν δεξιὸν μέρος χάτωϑεν τῆς κύόγχης ἵστανται 
^ L4 , Lo * 
τὰ χρυσᾶ σελλία, καὶ ἀπόκεινται αἵ τὲ χλαμύδες xai τὰ 
στέμματα, xal οἱ μὲν δεσπόται εἰσέρχονται ἐν τῷ ἐκεῖσε ἐξ 
- »" , - - € , 
ἀριστερᾶς κοιτῶνι. καὶ ὅτε πάντα καλῶς εὐτρεπισϑῶσιν ὑπό 
τε τοῦ τῆς καταστάσεως καὶ τῶν πραιποσίτων x«t τοῦ λο- 
15yo9érov τοῦ δρόμου, εἰσέρχονται οἱ πραιπόσιτοι καὶ ὕπομε- 
΄ ' , * 20.7 , € : 
μνήσχουσι τοὺς δεσπότας. καὶ εὐθέως ἐξέρχονται οἱ δεσπόται 
? " , 
xai ἀπέρχονται ἔνϑα αἱ χλαμύδες xai τὰ στέμματα ἀπόχειν- 
ται, xai περιβαλλύμενοι τὰ αὐτὰ ὑπὸ τῶν πραιποσίτων, ἀ- 
t - ^ » 
γέρχονται καὶ χαϑέζονται ἐπὶ τῶν ϑρόνων, χαὶ 0 λαὸς, ἔξω Ed.L.328 
2060706 τῶν δύο πρὸς δύσιν συρτῶν βήλων, λέγει μεγάλως τὸ 
πολυχρόνιον. καὶ εἰϑ᾽ οὕτως ἐξερχόμενοι οἱ πραιπόσιτοι εἰσ-- 
ἄγουσι τοῖς τοῦ χουβουχλείου διὰ τῶν δύο μερῶν δεξιᾷ zai 
» - - - 
ἀριστερᾷ, καϑὼς ἡ συνήϑεια ἔχει. καὶ ἐν τῷ τούτους στῆ- 


dibetesia et saga auro praetextata, exewnt per porticus SS. Quadra- 
ginta et per sigma, stipantibus cubiculo et maglabitis et hetaeria ; 
per viam intrant in ecclesiam Domini, aecendunt ibi cereos, trans- 
eunt inde per sacellum et ovatum et angiportum, qui ad magnaurae 
solarium ducit, lllinc ingrediuntur in magnum triclinium, in quo 
Salomoneus thronus collocatus est. Ibi enim in dextra, si ad orien- 
tem respicias, parte infra concham stant aureae sellae, et exposita 
iacent paludamenta et infulae, Domini autem [traiécto triclinio] im 
coetonem, qui a sinistra parte est, intrant [oportunum publicae 
praesessioni et legati exceptioni tempus praestolantes]. Omnibus 
ique rite praeparatis tam a cerimoniario, quam ἃ praepositis et 
rationali cursus publici, intrant praepositi [in coetonem] et signifi- 
cant ea de re Dominis; qui protinus exeunt, et illuc ascendunt, 
ubi chlamydes et stemmata iacent; quae a praepositis induti ascen- 
dunt in thronum, et in eo resident; quo facto, turba, quae extra 
gemina versus occidentem vela attractilia stat, magna voce clamat 
polychronium seu votum vitae diuturnae. Dein exeunt praepositi et 
introducunt cubiculi ministros ex ambabus plagis, dextra sinistraque, 
ut consuetudo secum fert. Ut hi constiterunt , exit ostiarius auream 
virgam tenens, praepositi nutu monitus, ct introducit velum seu 


568  :; CONSTANTINI PORPHYROGFENITI - 


γαι νεύει ὃ πραιπόσιτος τῷ ὀστιαρίῳ τῷ τὴν χρυσῆν βέργαν 
χατέχοντι, καὶ ἐξέρχεται xai εἰσάγει βῆλον α΄, τοὺς μαγί- 
στρους. καὶ πάλιν διὰ νεύματος τοῦ πραιποσίτου ἐξέρχεται 
ἕτερος ὀστιάριος, καὶ εἰσάγει τῷ αὐτῷ σχήματι βῆλον β', 
Ms.192.bzo)g πατριχίους. χαὶ πάλιν διὰ γεύματος τοῦ πραιϊιποσίτουδ 
ἐξέρχεται ὃ ἕτερος ὀστιάριος, χαὶ εἰσάγεε τῷ αὐτῷ σχήματε 
Ββῆλον y, τοὺς συγκλητιχοὺς, xci ἁπλῶς ὅσα ἂν βῆλα ἔχεε 
7 συνήϑειω, xai ἡ τάξις τῶν δοχῶν. καὶ d9' οὕτως εἐσέρχε- 
ται ὃ χκατεπάγω μετὰ χαὲ τοῦ δομεστίχου xai τῶν χρυσοτρι- 
κλιγιτῶν, καὶ ἵστανται δεξιᾷ καὶ ἀριστερᾷ πρὸ τῶν δύο πρὸςτο 
δύσιν συρτῶν βήλων, καὶ μετὰ τὸ στῆναι αὐτοὺς νεύει ὃ 
1 πραιπόσιτος τῷ ὀστιαρίῳ τῷ τὴν χφυσῆν βέργαν κατέχοντι, 
xut εἰσάγει τὸν ἐϑγιχὸν, δηλονότι χρατούμενον ὕπο τοῦ χα- 
τεπάνω τῶν βασιλιχῶν ἢ καὶ ὑπὸ τοῦ κόμητος τοῦ σταύλου 
ἢ καὶ ὑπὸ τοῦ πρωτοστράτωρος, συνόντος αὐτοῖς καὶ τοῦ ἕρ-τῦ 
μηνευτοῦ, προπορευομένου δηλονότι καὶ τοῦ λογοθϑέτου τοῦ 
δρόμου. καὶ δὴ τούτου εἰσελθόντος, πίπτει ἐπ’ ἐδάφους 
προσχυγῶν τοὺς δεσπότας, καὶ εὐϑέως αὐλοῦσι τὰ ὄργανα" 
εἶτα εἰσέρχεται καὶ ἵσταται ἀπὸ διαστήματος τοῦ βασιλικοῦ 
ϑρόγου, καὶ εὐθέως παίουσι τὰ ὄργανα. ἰστέον, ὅτι, τοῦχο 
φίλου ἀποχινοῦντος πρὸς τὸν βασιλέα, εἰσέρχονται oi mgo- 
χριτώτεροι τούτου ἄνθρωποι, xai προσχυνοῦντες ἵστανται ἔγ-- 
δὸν τῶν δύο συρτῶν βήλων. καὶ ποιοῦντος τοῦ λογοϑέτου 


missum vel corpus admittendorum procerum primum, magistros puta. 
Eo facto, rursus exit, sed alter, ostiarius, et is quoque praepositi 
nutu admonitus, et introducit eodem modo velum secundum, 

patricios. Rursus deinceps monet praepositus illum priorem ostia- 
rium et is egressus introducit tertium velum; et hoc alternatim ita 
fit, donec intraverint vela omnia, quotquot intrare consuetudinis 
est et cerimoniale receptionum flagitat. His factis, intrant cate- 
pano basilicorum et domesticus [chrysotriclinitarum , ut videtur,| et 
chrysotriclinitae, et consistunt hinc illinc ad dextram et sinistram 
coram ambobus attractilibus velis. Ut hi constiterunt, exit ostia- 
rius cum aurea virga, praepositi nutu monitus, et introducit ethni- 
cum seu legatum alienigenam; quem catepano basilicorum δας et 
comes stabuli aut et protostrator ex brachio tenent, comitante in- 
terprete et praeeunte logotheta dromi. Legatus [intra velum] in- 
gressus humi statim procidit, et adorat Dominos; et simul sonant 
organa flatilia. Ut surrexit et processit ulterius, consistit ad ali- 
quam ab imperiali throno distantiam ; et protinus intonant organa 
pulsatilia [naeearae]. Amico, id est legato extraneo, ad Imperato- 
rem itaque accedente, intrant honoratiores hominum seu familiarium 
cius, factaque erga Dominum adoratione, subsistunt inferius apud et 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. HL. 45. 569 


τὰς συνήϑεις ἐρωτήσεις εἰς αὐτὸν, ἄρχονται βρυχᾶσϑαι oi 
λέοντες καὶ τὰ ὄρνεα τὰ ἐν τῷ σέντζῳ, ὁμοίως καὶ τὰ ἐν τοῖς 
δένδρεσι, ἄδειν ἐναρμονίως" τὰ δὲ ζῶα τὰ ἐν τῷ ϑρόνῳ ἀ- 
πὸ τῶν ἰδίων βαϑμῶν ἀνορϑοῦνται. καὶ ἐν τῷ ταῦτα οὕτως 
δτελεῖσϑαι εἰσάγεται τὸ τοῦ ἐθϑνιχοῦ χανίσκιον ὑπὸ τοῦ πρω- Ὁ 
τονοταρίου τοῦ δρόμου, καὶ πάλιν μετ᾽ ὀλίγον παίουσι τὰ 
ὄργανα, καὶ οἱ λέοντες ἠρεμοῦσι, xai τὰ ὄρνεα τοῦ ἄδειν 
παύογται, τώ τε ϑηρία τοῖς ἰδίοις τόποις ἐγκαϑέζονται, καὲ 

δὴ μετὰ τὴν συμπλήρωσιν τοῦ κανισχίου ὑπὸ TOU λογοθέτου 
Τοπροτραπεὶς 0 ἐϑγικὸς προσκυνήσας ἐξέρχεται, καὶ ἐν TQEd.L 329 

τοῦτον ἀποκινῆσαι ἐξελθεῖν τά τε ὄργανα αὐλοῦσιν xai oi 

λέοντες χαὶ τὰ ὕρνεα τὴν ἰδίαν ἕχαστον ἀποπληροῦσι φω- 

γὴν, καὶ τὰ ϑηρία πάντα τῶν ἰδίων βαϑμίδων διανίστανται, 

καὶ ἐν τῷ ἐξιέναι τὸν ἐθνικὸν τοῦ βήλου παίουσι τά τε 0g- 
15yava, καὶ τὰ ὄρνεα καὶ τὰ ϑηρία τοῖς ἰδίοις τόποις ἐγκαϑέ- 

ζονται. εἰ δὲ καὶ ἔστιν ἕτερος φίλος καὶ κελεύουσιν οἱ Ót-Ms.193.a 

σπόται τοῦτον εἰσελϑεῖν, πάλεν ἐν τῷ εἰσέρχεσϑαι αὐτὸν xai 

ἐξέρχεσθαι ἡ αὐτὴ τάξις καὶ ἀχολουϑία φυλάττεται, ὃν τρό-- 

πὸν εἰρήκαμεν, καὶ ἁπλῶς ὅσοι ἄν ϑέλωσιν φίλοι, ἐφ᾽ ξἑνὲ 
205xGgrQ τελεῖται, ὡς προείρηται. ἰστέον, ὅτι, τῶν φίλων ἐξ- 

ελϑόντων, λέγει ὃ πραιπόσιτος μεγάλως ,,χελεύσατε." καὶὲ ἐξ- 

ἔρχονται οἵ τε μάγιστροι καὶ πατρίκιοι χαὶ συγχλητιχοὲ ἐ-Β 

πευχόμενοι τὸ ,,εἰς πολλοὺς χρόνους." καὶ μετὰ τὸ τούτους 


intra ambo attractilia vela. Logotheta vero consuetas interrogatio- 
nes erga legatum instituente , incipiunt aurei leones rugire aves- 
que aureae tam in sacro throno, quam in aureis arboribus circum- 
positis sedentes , harmonice cantillare. Ferae autem in throno con- 
spicuae incipiunt sese suis e basibus in altum et in pedes suos eri- 
gere. Interea dum haec peraguntur, infertur a protonotario dromi 
legati sportula vel donum, quod Imperatori nomine heri sui offert, 
Paulo post sonant organa pusatilia, et conquiescunt a rugitu leones, 
desinuntque aves cantillare, et ferae sua in fulcra se rursus demit- 
tunt. , Post finitam sportulae ostentationem monetur legatus a logo- 
theta, Regemque veneratus exit. Eo ad exitum consurgente et pro- 
cedente, sonant organa flatilia et leones avesque, sua quaeque 
voce eL ratione, feraeque suis e gradibus exsurgunt. Legato autem 
extra velum egresso, pulsantur organa, et aves omittunt cantum, 
et ferae suas in sedes redeunt. Si praeter hunc alius adhuc adest 
amicus, quem videre volunt Domini, intrat ille atque exit iisdem 
cum cerimoniis eodemque agendorum ordine, ut modo diximus. Et 
in universum, quotquot sint amici, contingunt eorum unicuique 
quae diximus, Egressis amicis, pronuntiat praepositus sonora voce: 
Celeusate |seu placeat vobis]; et exeunt magistri atque patricii et se- 


570  - CONSTANTINI PORPHYROGENITI: 


ἐξελθεῖν πάλιν λέγει ὃ πραιπόσιτος͵, κελεύσατε." καὶ ἔξέρ- 
χονται οἵ τε χρυσοτριχλιγῖται χαὲ οἱ τοῦ χουβουχλείου, éntv- 
χόμενοι .,εἰς πολλοὺς χρόγους." καὶ πάντων ἐξελϑόντων, xa- 
τίασιν οἱ δεσπόται ἀπὸ τῶν ϑρόνων, xai τὰ τούτων ἐχβάλ-- 
λοντες στέμματά τε χαὲ χλανίδια, περιβάλλονται τὰ z9voo-5 
περίκλειστα αὐτῶν σαγία. καὶ εἰσέρχονται μυστιχῶς ἐν τῷ 
ϑεοφυλάκτῳ παλατίῳ δι’ ἧς καὶ ἀνῆλθον ὅδοῦ, δηριγευόμενον 
ὑπὸ τοῦ κουβουχλείου" τοῦ δὲ χουβουκχλείου στάντος ἐν τῷ 
ἀχρυσοτριχλίνῳ, ἐν τῷ διέρχεσθαι τὸν βασιλέα ἐπεύχονται 
οδίς πολλοὺς χρόνους" xai τὰ ἑξῆς. ET 


ἹΙΠερὶ τῆς γενομένης δοχῆς ἐν τῷ περιβλέπτῳ xci μεγάλῳ τρικλένῳ 
τῆς μανγαύρας ἐπὶ Κωνσταντίνου καὶ Ῥωμαγοῦ τῶν Πορφυρογεν- 
γήτων ἐν Χριστῷ βασιλέων Ῥωμαίων, ni τῇ παρουσίᾳ τῶν παρὰ 
τοῦ “μεριμνῆ ἀπὰ τῆς Ταραοῦ ἐλϑόντων πρεσβέων περὶ τοῦ dÀÀa- 
D. γίου καὶ τῆς εἰρήνης, μηνὴ Mato Àd, ἡμέρᾳ α΄, ἔνδιχτ, δ. τῇ 


3 Lu LÀ - 

Ἰστέον, ὅτι ἐχρεμάσϑη ἐν τῷ μεγάλῳ τριχλίγῳ τῆς μαν- 
! , 3 T Cw , e , c , , 
vavouc, ἔν ᾧ ὁ Σολομώντειος ἵσταται 9govoc, ἁλυσίδια a- 
σπρύχαλκα τῆς μονῆς τῶν ἁγίων Σεργίου καὶ Βάκχου τῶν 
ὍὉρμίσδου, L' εἰς τὸ δεξιὸν μέρος xai ἑπτὰ εἰς τὸ εὐώνυμον, | 
- ^ , , M C — 
xai εἰς τὰ Ó μεγάλα κιόνια ἀπὸ τῆς αὐτῆς μονῆς δ΄, xai &-20 
&o τοῦ τρικλίγου εἰς τὴν μεγάλην τροπιχὴν ἀπὸ τῆς αὐτῆς 


natores cum boni voti: Multos. ἐπ amnos recitatione. Illis egressis, 
rursus clamat praepositus: Celeusate, €t exeunt chrysotriclinitae et 
cubicularii, et ipsi quoque eadem vota facientes, Itaque digressis 
omnibus, descendunt Domini de throno,. infulisque atque tunicis 
depositis, induunt auro praetextata saga, et myslice seu absque so. 
lenne pompa et comitativa redeunt in palatium , quod Deus conser- 
vare velit, eadem via, qua venerant, stipati a cubiculariis; qui, 
quum Dominus in chrysotriclinum venit, ibi restitant, et velut va- 
ledicentes ipsi multos annos apprecantur. 


pE RECEPTIONE FACTA IN ILLUSTRI ET MAGNO TRICLINIO MAGNAURAE 

TEMPORE CONSTANTINI ET ROMANI PORPHYROGENITORUM , IN CHRISTO IM— 

PERATORUM ROMANORUM, OB PRAESENTIAM LEGATORUM AMERUMNAE , QUL 

TARSO ADVENKERAN T NEGOTIANDAE PERMUTATIONES CAPTIVORUM ET PACIS CAUSA. 

CONTIGIT EA RECEPTIO DIE TRIGESIMO PRIMO MENSIS MAII; FERIA PRIMA υ 
INDICTIONE QUARTA. 


Suspendebantur in magno triclinio magnaurae, in quo thronus 
Salomoneus stat, catenae cupreae inargentatae e monasterio SS. 
Sergii et. Bacchi, quod est in tractu Hormisdae, depromtae, septem 
a dextra et totidem a sinistra, et quatuor aliae ex eodem mona- 
sterio petitae e quatuor magnis columnis; et exüra triclinium in. 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΖΑΝΈ. I. 15. 571 


μονῆς ἕν» καὶ ἐν τούτοις τοῖς ἁλυσιδίοις ἐχρεμάσϑησαν τὰ 
τῆς νέας μεγάλα ἀργυρᾶ πολυχάνδηλα. ἔστησαν δὲ ἐν TOEd.L.370 
αὐτῷ τρικλίνῳ τῆς μαγναύρας ἐν μὲν τῷ δεξιῷ μέρει μέσον 
τῶν μεγάλων κιόγων τὸ χρυσοῦν ὄργανον ἔξω τῶν ἐκεῖσε κρε- 
διαμένων βήλων, καὶ ἄνωϑεν αὐτοῦ ὡς πρὸς ἀνατολὴν τὸ τοῦ 
Βενέτου ἀργυροῦν ὄργανον, ὅμοίως xai ἐν τῷ εὐωνύμῳ μέ- Ms, 193.b 
ρει τὸ τοῦ Πρασίνου ἀργυροῦν ὄργανον. ἱστέον, ὅτι τὸ ἀ- 
γαδενδράδιον ὅλον ἐποίησαν οἱ παστοποιοὲ δίκην τροπικῆς ἀ- 
πὸ σενδές" ἔνϑεν δὲ κἀχεῖσε τῶν κχιονίων ἀπὸ τῶν σενδὲς 
τομέχρε τοῦ ἐδάφους ἐχρεμάσϑησαν σκαραμάγγια μεγάλα τὰ. 
xai δοϑέντα ἀπὸ τοῦ παλατίου. ἰστέον, ὅτι, τῶν ἸσπανῶνΒ 
ἐλθόντων, γέγονεν δοχὴ xarà πάντα ὅμοία ταύτης, πλὴν τὸ 
ἀναδεγδράδιον τῆς μανναύρας οὐ κατεχοσμήϑη ἀπὸ σενδὲς, 
ἀλλ᾽ ὅλον διὰ σχαραμαγγίων μεγάλων, καὶ ἐχρεμκκάσθησαν ἐν 
εϑαὐτῷ καὶ τὰ χειμευτὰ ἔργα τοῦ φύλακος. γέγονε δὲ ἡ τῶν 
᾿Ισπανῶν δοχὴ μηνὲ 'Oxrofoíq x. ἰστέον, ὅτε ἐν ταύτῃ τῇ 
τροπιχῇ τῇ ἀπὸ τῶν σενδὲς κατασχευασϑείσῃ ἐχρεμάσϑησαν 
ἁλυσίδια ἀσπρόχαλκα ιγ΄ ἀπὸ τῶν Ὃρμίσδου καὶ πολυχάνδη- α 
λα ἀργυρᾶ ἀπὸ τῆς νέας ἐχχλησίας. καὶ εἰς τὸ φουρνικὸν 
20:0 ἐξάγον εἰς τὸν τρίκλινον τῶν καγδιδάτων ἕτερον ἁλυσίδιον 


magna tropica seu trichila una ex eodem monasterio. Ex his cate- 
nis, dependebant argentea novae ecclesiae polycandela seu cande- 
labra multorum cereorum hastis seu foveolis εἴ cantharis multis- 
que cereis in ambitum instructa. Collocaverant quoque in eodem 
triclinio magnaurae a dextra parte medium intra magnas columnas 
aureum organum extra vela ex illis columnis dependentia, et ab u- 
traque eius parte ad dextram quidem superius versus orientem or- 
ganum argenteum Venetae factionis, ad sinistram vero inferius orga- 
num argenteum Prasinae factionis. Arboretum vel atrium triclinii 
arboribus obsitum efformaverant aulaearii e pannis sendes ad instar 
tropices seu ambulacri fornicati, Ab utraque autem parte columnarum 
e pannis sendes inde fornicem sursum tegentibus usque ad fundum 
! suspendebantur scaramangia magna, a palatio suppeditata. Legati 
Hispani quum adessent, recipiebantur eodem prorsus modo, atque 
illi Tarsenses, ea tantum differentia, quod anadendradium vel viri- 
darium magnaurae non pannis sendes, sed totum scaramangiis coor- 
natum fuerit. Suspendebantur quoque tunc opera materiae pretio- 
sae, smaltita vel incausto picta, e phylace seu aerario dominico 
depromta. Hispani, quos dixi, admissi fuerunt die XXIV Octobris, 
Sed redeo ad coeptam narrationem de legatis Tarsensibus. In illa 
itaque tropica e pannis sendes confecta suspendebantur catenae 
quatuordecim aeneae inargentatae, ex Hormisdae (vel S. Sergii) mo- 
nasterio petitae, et totidem polycandela argentea ex nea. In for- 
nice antem, qui in triclinium candidatorum ducit, suspensa erat ca- 


Qt 


73 "CONSTANTINI PORPHYROGENITI. : 


a xai πολυχάνδηλον α΄. ἰστέον, ὅτε ὃ τρίχλινος τῶν κανδι- 
᾿δάτων ἐξωπλίσϑη παρὰ τοῦ σαχελλαρίου ἀπὸ βλαττίων σκαρα- 
μαγγίων μεγάλων καὶ ἀπὸ βασιλικῶν διαφόρων ἀργυρῶν ἔρ- 
yov, καὶ ἐκρεμάσϑησαν ἐν αὐτῷ ἀλυσίδια εἰ xal πολυκάνδη- 
Ὅλα ἀργυρᾶ ἀπὸ τῆς νέας ἐκκλησίας €. ἱστέον, ὅτι τὸ ἔξω 
τοῦ σταύλου τῶν ἡμιόγων καὶ τὴν πρώτην οχολὴν ἐξώπλισεν 
ó ὕπαρχος ἔνϑεν κἀκεῖθεν ἀπὸ βλαττίων χαὶ ἁπλωμάτων xai 
σεγδὲς, καὶ ἀπὸ τῶν ἐναποχειμένων ἀναγλύφων ἀσημίων ἐν 
τοῖς ξενῶσι καὶ γηροχωμείοις καὶ ταῖς ἐκχλησίαις. ἐχρεμά- 
σϑησαν δὲ ἁλυσίδια ἔξωϑε μὲν τοῦ oravAov τῶν ἡμιόνων £,to 
ἐν δὲ τῇ πρώτῃ σχολῇ μέσον τοῦ τρούλλου α΄- ἐν δὲ τῷ 
τρικλίνῳ τῶν ἐξχουβίτων ἐκρεμάσϑησαν ἁλυσίδια ς΄, καὶ àv 
τούτοις ἐχρεμάσϑησαν πολυχάνδηλα ἀργυρᾶ ἀπὸ τῆς νέας ἐκ- 

Εὰ.}.,381 χλησίας. ἱστέον, ὅτι τὸ τριβουγάλιον ἐξώπλισεν ὃ ὕπαρχος 
κατὰ τὸ εἰωϑὸς τῆς προελεύσεως ἀπὸ τε βλαττίων ἁπλωμώ-τϑ 
τῶν χαὶ σενδὲς καὶ ἀπὸ ἔργων γρυσῶν καὶ χειμευτῶν xai 
ἀναγλύφων. ἀργυρῶν, δηλονότι τῶν ἀργυροπρατῶν ταῦτα πα- 
ρεχόγτων. ἐκρεμάσϑησαν δὲ ἁλυσίδια ιβ' καὶ πολυκάνδηλα 

Μ5.19ή-8 ἀργυρᾶ ἀπὸ τῆς γέας ἐκκλησίας δώδεκα. ἱστέον, ὅτι τὸν τοί- 
xÀwov τῶν σχολῶν ἐξώπλισεν ὃ ὕπαρχος ἔνϑεν κἀχεῖϑεν Gan020 
βλαττίων xai ἁπλωμάτων καὶ σενδὲς καὶ ἀπὸ τῶν ἐναποχει-- 
μένων ἀσημίων ἔν τε τοῖς Eevdot xai γηροχωμείοις x«i ταῖς 
ἐκχλησίαις" ἐχρεμάσθησαν δὲ ἁλυσίδια ( καὶ πολυχάνδηλα 


tena una cum uno polycandelo. "Triclinium candidatorum instructum 
et ornatum fuerat a sacellario magnis blatteis scaramangiis variisque 
argenteis imperialibus operibus, et habebat quinque catenas, e qui- 
bus totidem argentea novae ecclesiae polycandela dependebant. Spa- 
tium, quod extra stabulum mulorum est, et primam scholam orna- 
verat praefectus Urbis pannis sericis et haplomatibus seu vastis alta- 
rium mappis etsindicis praetereaque affabre factis et exsculptis ope- 
ribus argenteis, ad varia hospitalia peregrinorum et senum et eccle- 
sias pertinentibus, et alias ibi depositis. Et coram stabulo mulo- 
rum quidem dependebant quinque polycandela e suis catenis, in 
prima vero schola dependebat tantum unum e medio trullo. In tri- 
. clinio excubitorum dependebant e sex catenis totidem argentea po- 
lycandela ex ecclesia nova petita. Tribunal [seu triclinium XIX ac- 
cubituum] ornaverat praefectus Urbis eo modo, ut fieri solet in pro- 
cessionibus, nempe blatteis, haplomatibus et sendes pannis, item 
operibus aureis encausto artificiose pictis argenteisque eleganter ex- 
sculptis , quae cambiatores suppeditaverant.  lbidem | dependebant 
duodecim argentea polycandela e toiidem catenis. Haec ad novam 
ecclesiam pertinebant. "Triclinium scholarum ornaverat idem prae- 
fectus Urbis ab utraque parte blatteis et haplomatibus et pannis 


F 
DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1L 45. 573 


ἀργυρᾶ ἀπὸ τῆς νέας ἐχχλησίας (. ἱστέον, ὅτι ἔσωθεν τῆς Β 
χαλκῆς πύλης οὐδὲν ἀπὸ βλαττίου ἢ ἁπλώματος ἢ σενδὲς γέ- 
γογεν ἐξόπλισις, ἀλλ᾽ ἢ μόγον ἐχρεμάσϑησαν ἁλυσίδια B xai 
πολυχαγδηλα ἀργυρᾶ ἀπὸ τῆς νέας ἐχχλησίας δύο. ἰστέον, 
5ort ἔξω τῆς χαλκῆς πύλης ἐξώπλισεν ὃ ὕπαρχος ἔνϑεν χἀχεῖ: 
ϑὲν ἕως τοῦ ἐξάγοντος ἐκεῖσε χαγχέλλου ἀπὸ βλαττίων xai à- 
πλωμάτων καὶ σενδὲς, ἐχρεμάσϑη δὲ ἁλυσίδιον ἕν xai τὸ μέγα 
πολυχάνδηλον τὸ ἀργυροῦν τῶν βλαχερνῶν. ἰστέον, ὅτι ὃ τρίκλί-- 
voc, ἐν ᾧ xal χαμελαύκιον ἵσταται καὶ οἱ μάγιστροι γένονται, 
τοχαὲ τὸ λεγόμενον ἀγοπύδιον ἐξωπλίσϑη παρὰ τοῦ σακελλαρίου. 
ἀπὸ βλαττίων καὶ ἀπὸ βήλων τοῦ χρυσοτρικλίγου. ἱστέον, ὅτε C 
ὃ πύρτηξ τοῦ αὐγουστέως, ἤγουν ἡ χρυσῆ χεὶρ, ἐξωπλίσϑη 
παρὰ τῶν ὀξέων βήλων τοῦ χρυσοτρικχλίγνου. ἰστέον, Ort τὰ 
ἀπὸ τοῦ αὐγουστέως διαβατικὰ ὡς πρὸς τὴν ἀψίδα ἐἔξωπλι- 
τὔσϑησαν ἀπὸ διαφόρων βήλων κεντητῶν. ἱστέον, ὅτι ὃ ἱππό- 
δρομος ἐξωπλίσϑη παρὰ τοῦ ὕπάρχου ἀπὸ βλαττίων xci ἀπὸ 
βασιλιχῶν διαφόρων βήλων. ἰστέον, ὅτι ἐγραμίσϑησαν ἀπὸ 
δαφνῶν κατὰ τὸ εἰωϑὸς τῶν προελεύσεων, οἷον σταυρία καὶ 
στεφάνια τὰ λεγόμενα σχιαστὰ, δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ ἐν τοῖς 
αοτοίχοις ὑπὸ χαγκέλλων τῶν λεγομένων ποταμίων, καὶ τῶν ὁρ--Ὁ 
ϑίως ἱσταμένων τῶν λεγομένων δένδρων, ἀλλὰ xai λοιπῶν 
ἀνθῶν, ὧν ὃ τότε καιρὸς παρεῖχεν. ἀλλὰ καὶ τὰ τούτων ἐ- 
δάφη κατεράγθησαν κισσοῦ τε καὶ δάφνης, τὰ δὲ οἰχειότε- 


sendes operibusque argenteis in variis hospitalibus, senicuriis et 
ecclesiis dedicatis , et decem argenteis novae ecclesiae polycan- 
delis e totidem catenis dependentibus. Intra chalcen nullae sus- 
pendebantur blatteae, mappae aut panni sendes, sed tantum dnae 
catenae et toiidem polycandela e nova ecclesia. Verum extra chal- 
ces portam suspendi curaverat praefectus Urbis ab utraque parte 
usque ad cancellos, per quos illuc intratur , blatteas et pallia 
et pannos sendes et dependens ex sua catena unicum magnum 
illud e blachernis argenteum polycandelum. Sacellarius exornaverat 
triclinium , in quo camelaucium stat magistrique creantur, et, quod 
ita dicitur, onopodium blatteis et velis chrysotriclinii. Porticus 
augusteonis aut manus aurea sic dicta comta fuerat purpureis vc- 
lis chrysotriclinii; porticus ab augusteone inde usque ad apsidem 
iustructae variis erant velis acu pictis. Circum ornaverat praefe- 
ctus Urbis blatteis variisqne imperialibus velis. Lauro, ut mos est 
facere in processionibus, nec non cancellis sic dictorum: potamio- 
rum, et illis erecte stantibus vulgo sic dictis arboribus, imo et 
aliis quibusdam , quos illa ferebat anni tempestas, floribus confi- 
guratae, veluti parvae cruces et corollae, (vulgo ea sciasta solent 
appellari) ad dextram pariteratque sinistram parietum aflixae erant : 
sparsaque illius tractus humus hederis et lauro; at honestiora loca 


E 
57Á  . CONSTANTINI ΡΟΒΡΗΥΒΟΘΕΝΙΤΙ. - 


ρα ἀπὸ μυῤδίνης xai δενδρολιβάγνου. ἰστέον, ὅτι μετὰ τὸ 
εἰσελϑεῖν τὰ βῆλα ἐν τῷ μεγάλῳ τρικλένῳ τῆς μανναύρας 
κατεράνϑη ὅλος ὃ τρίχλινος ἀπὸ ῥόδου. ἱστέον, ὅτι ἐν τῷ 
El. L.332 ὅλῳ ἐδάφει τοῦ ἀναδενδραδίου καὶ τοῦ ἀνάγοντος πουλπίτου 
εἰς τὸν μεγατρίχλινον ἡπλώϑησαν ἁπλώματα πέρσιχα πολύ-5 
τιμα. ἰστέον, ὅτι οἱ μάγιστροι καὶ οἱ εὐειδέστεροι τῶν ἄἀν- 
Ms. τρέ.»ϑυπάτων ἐφόρεσαν τοὺς λώρους" σχεπεῶνας δὲ ἢ ἀνεξικα- 
κίας οὐκ ἐβάσταξαν. οἱ λοιποὶ ἀνϑύπατοι zai πατρίκιοι ἐ- 
φύρεσαν τὰ ἑαυτῶν χαμίσια χαὶ τὰ χρυσόταβλα χλανίδια. 
οἱ À' εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι μετὰ τὰ ἑαυτῶν στιχάρια xaito 
σαβάνια xci χρυσᾶ μανιάχκια ἐβάστασαν τὰ χρυσᾷ διάλιϑα 
σπαϑοβάκλια. οἱ λοιποὲ εὐνοῦχοι πρωτοσπαϑάριοι ἐφόρεσαν 
Βτὰ ἑαυτῶν στιχάρια καὶ μαγιάχια. ^ Ob πριμιχκήριοι ἐφύρεσαν 
τὰ ἑαυτῶν στιχάρια ἄνευ χλανιδίων. οἱ μάγιστροι, ὡς φο- 
ρέσαντες τοὺς λώρους, δεδώχασιν τὰ ἑαυτῶν στιχάρια τοῖςτϑ 
μὴ ἔχουσι πριμικηρίοις ἴδια στιχάρια. οἱ ὀστιάριοι ἐπάνω 
τῶν χαμισίων ἐφόρεσαν τὰ χρυσᾶ παραγαύδια xol ἐβάστα- 
σαν τὰ χρυσᾶ διάλιϑα βεργία. οἱ λοιποὲ ὀστιάριοι οἱ μὴ 
ἔχοντες χρυσᾶ παραγαύδια éqogscav ἐπάνω τῶν χαμισίων τὰ 
ἑαυτῶν χλανίδια. οἱ σπαϑαροχουβικουλάριοι ἐφόρεσαν ἐπάνωο 
τῶν καμισίων αὐτῶν χρυσᾶ παραγαύδια xai τὰ χρυσύκανα 
σπαϑία τῶν ἀξιωμάτων. οἱ λοιποὶ σπαϑαροχουβικουλάριοι οὗ 
μὴ ἔχοντες χρυσᾶ παραγαύδια ἐφόρεσαν τὰ ξαυτῶν καμίσια 


Dominisque frequentatiora myrto et rosmarino conspersa erant; et 
post introitum velorum in magnum triclinium magnaurae consperge- 
batur id ipsum totum rosis. Tota quoque humus viridarii et pul- 
piU seu pavimenti excelsioris , per quae in magnum modo dictum 
triclinium intratur, constrata erat tapetibus Persicis magni valoris. 
Quantum ad habitus procerum attinet, magistri quidem et procon- 
sulum maxime speciosi gestabant loros, absque tamen scipionibus 
aut manipulis; reliqui autem proconsules et patricii camisia sua ge- 
rebant et tunicas cum aureis tabliis, Eunuchi protospatharii quatuor 
prese strictoria sua et sabania vel lintea et aurcos torques gesta- 
ant quaqoe aurea gemmis obsita spathobaclia [seu contos in summo 
lata romphaea praeferratos]. Ceteri eunuchi protospatharii sua stri- 
ctoria et torques tantummodo gerebant.  Primicerii gerebant stri- 
ctoria sua absque tunicis; et, si qui eorum propria non haberent 
strictoria, induebant illa magistrorum , utpote loros gerentium. . 
Ostiarii super camisiis gerebant aurea paragaudia virgasque aureas 
gemmatas. Sed si qui horum aurea paragaudia non haberent, illi 
super camisiis suis gerebant suas tunicas, Spatharocubicularii ge- 
rebant super camisiis suis aurea paragaudia et spathas honoratorum 
aurco manubrio instructas. Qui autem eorum aurca paragaudia non 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.45. 579 


wal σπαϑία. οἱ χκουβιχουλάριοι πάντες ἐφύρεσαν τὰ ἑαυτῶνᾳα 
χκαμίσια. καὶ oi μὲν ἐξ αὐτῶν ἐφόρεσαν τῶν ἑορτῶν τὰ 
χρυσόταβλα χλανίδια τὰ φουνδάτα, ἤγουν τῶν πατρικίων * 
οἱ δὲ τὰ ἐξαργυροχέντητα χλανίδια καὶ τὰ ἀργυροχέντητα 
δχοντομάνιχα καὶ τὰ ὀξέα κοντομάνικα. οἱ πρωτοσπαϑάριοι 
οἱ ὀφφικιάλιοι ἐφόρεσαν τὰ ἑαυτῶν καμίσια καὶ τὰ φουνδά- 
τα τῶν ἑορτῶν χλανίδια, ἤγουν τῶν μαγίστρων. οἱ τοῦ χρυ- 
σοτρικλίνου πρωτουσπαϑάριοι ἐφόρεσαν τὰ χρυσᾶ σπέκια xai 
χρυσᾶ μανιάχια" ὅσοι δὲ σπέκια οὐκ εἶχον, ἐφόρεσαν σχα- 
τοραμάγγια καὶ σαγία Qonc. οἱ τῶν σεχρέτων χαρτουλάριοι 
xai νοτώριοι ἐφύρεσαν τὰ ξαυτῶν καμίσια καὶ σαγία ἀληϑε- 
γά, οἱ ἀσηκρῆται xoi οἱ νοτάριοι τῶν ἀσηκρητειῶν καὶ λοι--1) 
ποὶ σεχρετιχοὲ ἐφόρεσαν τὰ ἑαυτῶν χαμίσια καὶ τὰ φουνδώ- 
τὰ χλανίδια τῶν ἑορτῶν, ἤγουν τὰ ἔχοντα ὀξέα ταβλία, 
τὐπλησίον τοῦ βασιλικοῦ ϑρόνου ἔνϑεν κἀκεῖθεν, ἤτοι δεξιὰ καὶ 
ἀριστερὰ, ἔστησαν τὰ Ῥωμαϊκὰ σκῆπτρα καὶ πτυχία xai 
λοιπὰ χρυσᾶ σκῆπτρα, χρατούμενα ὑπὸ τῶν χανδιδάτων, δη-Ν-ς. 195. ἃ 
λονότε φορούντων σχαραμάγγια καὶ τὰ κανδιδατίκια. τὰ λοι-" 
πὰ σχεύη, τά τε χαμπιδιχτόρια xai λάβουρα καὲ σίγνα ἔστη- 
2004» ὑποχατιῶν τῶν προῤῥηϑέντων σχευῶν, δηλονότι xai αὖ- 
| τὰ κρατούμενα ὑπὸ τῶν ἐλατῶν τοῦ πρώτου δρομονίου. οἷα 1, 333 
δὲ αὐτοὶ ἐλάται ἐφόρεσαν τῶν ταγματικῶν τὰ φουγδάτα dÀ- 
λάξιμα. ἔξωθεν τῶν βήλων ἄνωθεν τῶν ἀναβάϑρων ἔστησαν 


habebant, illi gercbant sua camisia et spathas suas.  Cubicularii 
omnes gerebant sua camisia, et pars quidem praeterea, quales die- 
bus festis gestare solent, tunicas aureis tabliis instructas, illas fun- 
datas patriciorum nempe proprias; pars autem tunicas acu argentea 
ictas et similia contomanica et purpurea contomanica [seu tunicas 
eiim manicarum]. Protospatharii, qui simul ofliciales essent, ge- 
rebant sua camisia et fundatas festales tunicas magistrorum proprias. 
Protospatharii chrysotriclinii gerebant specia aurea et aureos tor- 
ques. Qui autem eorum non haberent specia, gestabant illi scara- 
mangia et saga russa,  Secretorum chartularii et notarii gestabant 
camisia sua et saga purpurea,  Asecretae et notarii asecretiarum et 
reliqui secretici camisia sua, ct praeterea fundatas festales tunicas, 
illas nempe, quae tabulas purpureas habent, gestabant. Prope thro- 
num imperialem stabant ad dextram et siuistram Romana sceptra, 
Romani imperii signa et ptychia [seu signa fortunae secundae], et 
reliqua aurea sceptra seu vexilla, quae omnia candidati tenebant, . 
gestantes scaramangia et sic dicta candidaticia seu vestes candidato- 
rum. Reliqua autem vasa, campiductoria, labara, signa stabant 
infra praedicta iustrumenta , et tenebantur a remigibus primi dro- 
monii gestantibus fundata tagmaticorum mutatoria. Extra vela 


bl 
576 CONSTANTINI PORPHYROGENITI- 


do ^ , - - 
oí μαγλαβῖται φοροῦντες σχαραμάγγια xai τὰ ξαυτῶν omo 
ϑία. καὶ μετὰ τοὺς μαγλαβίτας εὐθὺς ἔστησαν οἱ. τῆς με- 
γάλης ἑταιρείας Πακεδόνες ἀπὸ ἐσωφορίων, φοροῦντες σπα- 
ϑία ζωστίκια καὶ ἀργυρᾶ μετὰ καὶ λωρίων διαχρύσων xai 
ἀργυρῶν, βαστάζοντες καὶ σχουτάρια χρυσᾶ καὶ χαλκόχρυ-5 
^ ' , . 
σα καὶ σιδηρᾶ καὶ μονοπέλυκα xai τζιχούρια. κάτωϑεν δὲ 
τῶν αὐτῶν ἀναβάϑρων ἔστη 9» μεγάλη ἑταιρεία, ὅμοίως xai 
Βή μεσαία, μετὰ καὶ τῶν Φαργάνων καὶ Χαζάρων, πάντων 
, , € - 
φορούντων σπαϑία καὶ βασταζόντων σχουτάρια. οἱ οἰχειακοὲ 
, L4 RJ ' , » » : 
πρωτοσπαϑάριοι ἔστησαν εἰς τὴν σωλαίαν ἔνϑὲεν κἀκεῖθεν qo-1o 
ροῦντες σχαραμάγγια πρασινορόδινα xab σπαϑία. xai μετ᾽ 
αὐτοὺς ἔστησαν οἵ σπαϑαροκανδιδάτοι φοροῦντες σκαραμάγ- 
για πολύχροα καὶ σπαϑία καὶ τὰ σπαϑαροχανδιδατίκια. x 
μετ᾽ αὐτοὺς ἔστησαν οἱ σπαϑάριοι φοροῦντες xai αὐτοὶ πο- 
λύχροα σκαραμάγγια καὶ τὰ ξαυτῶν σπαϑία, βαστάζοντεςτα 
καὶ διστράλια. καὶ μετ’ αὐτοὺς ἔστησαν οἱ στράτωρες φο- 
ροῦντες σχαραμάγγια λευχολέοντας, καὶ ἑτέρων χροιῶν xai 
, , ^ y , MJ * 
α ἐξεμπλίων, βαστάζοντες καὶ τὰ στρατωρΐχια. δεξιὰ δὲ πρὸς 
δύσιν εἰς τὴν σύμπηξιν τῶν δύο βήλων ἔξωϑεν ἄγνωϑεν τῶν 
zv σύμπη ; 

,' - , € » - 
ἀναβάϑρων τοῦ μεγάλου τριχλίγου τῆς μαγναύρας ἔστη τῆςο 
μεγάλης ἑταιρείας βαστάζων. τὸ χρυσοὔφαντον σενδὲς βασι- 
λικὸν φλάμουλον. ἔνϑεν δὲ κὠκεῖϑεν τῶν αὐτῶν ἀναβάϑρων 
τοῦ αὐτοῦ μεγάλου τριχλίγου τῆς μανναύρας ἔξωϑεν τῶν αὖ- 


supra gradus stabant maglabitae gestantes scaramangia suasque spa- 
thas. Statim post eos stabant Macedones magnae hetaeriae, geren- 
tes interulas et spathas cingulares vel a cingulo et femoribus de- 
pendentes argenteas cum loris inauratis argenteis, item scuta aurea 
et alia aenea inaurata et ferrea quoque; item secures unius ferri 
εὖ bipennes. Infra autem illos gradus stabant utraque hetaeria, 
magna et media, et Fargani et Chazari; omnes una manu spathas, 
altera scuta gerentes, Domestici protospatharii stabant in solea 
hinc et illinc, gestantes scaramangia gemino colore, viridi et ro- 
seo, distincta spathasque. Post eos stabant spatharocandidati ge- 
stantes spathas et scaramangia multicoloria et spatharocandidaticia. 
Post eos stabant spatharii, gestantes et hi quoque multicoloria sca- 
ramangia et spathas suas et dextralia. Dein stabant stratores, gestan- 
ies scaramangia leonibus albis aliisque variis tam coloribus quam 
figuris rerum picta. Gestabant hi praeterea stratoricia seu peculia- 
res sibi suas virgas, Ad dextram versus occidentem apud compagem 
duorum cancellorum, et quidem extra eos, stabat in summo gra- 
duum, per quos ad maguum triclinium magnaurae ascenditur, ma- 
gister magnae hetacriae, gerens auro pertextum e panno sendes fa- 
ctum imperiale flamullum, Ab utraque vero parte corundem gra- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 45, 577 


τῶν βήλων ἔστησαν οἱ δύο πρωτοελάταε βαστάζοντες τὰ χρυσᾶ 
βασιλικὰ φλάμουλλα. καὶ &9' οὕτως χκαϑεξῆς τῶν δύο πρω- 
τοελατῶν δεξιὰ χαὶ ἀριστερὰ ἔστησαν πάντα τὰ χρυσᾶ αὖ- 
ρόχλαβα καὶ σενδὲς καὶ λοιπὰ βασιλικὰ φλάμουλλα, ὑπὸ 
δτῶν ἐλατῶν τοῦ βασιλικοῦ δρομονίου βασταζόμενα, δηλονότι Μ5. 195.b 
, ἃ 2 - - , € - ^ - 
φορούντων αὐτῶν τῶν. ἐλατῶν τῶν ταγματιχῶν τῶν δ᾽ χροι-Ὦ 
- " ΕῚ , € ^ P4 m , ^ M ΕῚ 
ὧν τὰ ἀλλάξιμα. οἱ δὲ δημῶται τῶν δύο μερῶν καὶ οἱ ἀὦ- 
ποστολῖται ψάλται, ὅμοίως xai οἱ ἁγιοσοφῖται, ἔστησαν ἐπὲ. 
«A € - » 3  —- - 3. , , , 
σχάμνων ὑψηλῶν ἔνϑεν χἀχεῖϑεν τῶν αὐτῶν ἀναβάϑρων εὖ- 
UM .» ᾿ 3... * - oe, 
τοφημοῦντες καὶ ἄδοντες βασιλίκια. καὶ οἱ μὲν δημῶται ἐφό- 
ρεσαν τὰ ξαυτῶν ἀλλάξιμα καὶ χρυσᾶ στεφάνια, βαστάζον-" 
τες καὶ τὰ ξαυτῶν ἐγχείρια. οἱ δὲ ἀποστολῖται καὶ ἁγιοσο- Ed.L. 33ή 
φῖται ἐφόρεσαν τῶν ταγματιχῶν τὰ φουγδάτα ἀλλάξιμα καὶ 
τοῦ σχέπτου τὰ δλύβλαττα xal ὑπὸ φιαλίον χαμίσια, xai τῶν 
τρύπουργούντων εἰς τὰς καμάρας τῶν ιϑ' ἀχουβίτων. ἱστέον, 
ὅτι ὁ λογοθέτης τῇ ἡμέρᾳ τῆς δοχῆς καὶ αὐτὸς ἐφόρεσεν Ad 
ἕτης τῇ ἡμέρᾳ τῆς δοχῆ ς ἐφόρεσεν λῶ- 
» " 5 » , - * 
ρον. ἰστέον, ὅτι εἰς τὴν ἐξάγουσαν πύλην ἐν τῷ τριχλίνῳ. 
τῶν κανδιδάτων ἐστήσαν ἔσωϑεν x«i ἔξωϑεν οἱ τοῦ ἀριϑμοῦ. 
» H - 
ἄρχοντες, καὶ αὐτοὶ μετὰ σχαραμαγγίων, φοροῦντες xai τὰ 
οἑαυτῶν σπαϑία, βαστάζοντες καὶ σχουτάρια. ἰστέον, ὅτε αὐ- 
- - - - , * , 3 , 
τῇ τῇ ἡμέρᾳ τῆς δοχῆς πάντες oi προῤῥηθέντες ἀπό τε πρω- 
τοσπαϑαρίων καὶ ἕως ἐσχάτου ἀγθρώπου τοῦ φοροῦντος σχα- 


duum extra eadem vela stabant duo protelatae seu primicerii remis 
gum, gestantes aurea sacra flamulla. Immediate post ambo protela- 
tas stabant ad dextram et sinistram omnia aurea chrysoclaba, [est 
vexilli species ex aureo panno cum aureis clavis,| et alia panno sen- 
des facta vexilla et reliqua sacra flamulla, a rermigibus regii dro- 
monii gestata, gestantibus mutatoria tagmaticorum omniam quatuor 
colorum. Duarum autem factionum plebeii et cantores apostolitae 
[seu e templo SS. Apostolorum] et hagiosophitae [seu cantores e 
templo S. Sophiae] stabant super altis scammis ab utraque parte 
eorundem graduum, cantibus et carminibus, quae basilicia, id est 
regalia, ut in laudem regum facta, dicuntur, et benedictionibus 
prosequentes Imperatorem. Et factionarii quidem gestabant sua mu- 
tatoria et aureas coronulas et suos manipulos, Apostolitae autent 
εἰ hagiosophitae gestabant tagmaticorum fundata mutatoria, et ad 
sceptum [Augustae] pertinentia camisia holoblatta [seu vestes solide 
serica absque alterius materiae mixtura| et assuto instructa caputio 
indusia, item illa ministrantium in fornicibus novendecim accubi- 
iuum. Logotheta quoque isto die receptionis gerebat lorum. In 
porta, per quam in triclinium candidatorum intratur, stabant intus 
et extus magistratus arithmi, gestantes scaramangia et spathas οὖ 
scuta. Illi autem, quotquot scaramangia €o die géstarent, omnes 


Constantinus Porphyr. Vol. 1, 32 


* 
578.  ^(CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


: , $015 ἀξ εἰ "4 ' i 0» ^ E ^ εϑ 
Βραμαγγιον ἕστησαν ἕχαστος πρὸς τὸ ἴδιον τῆς χροιᾶς χαὲ. 
- * , » c 
τοῦ ἐξεμπλίου σχαραμάγγιον, ἤγουν οἱ τοὺς πρασιγνοροδί- 
γους ἀετοὺς φοροῦντες ἔνϑεν κἀχεῖϑεν, οἱ τοὺς βόφους xai 
^ , 9 ^ , 
τοὺς πολυγύρους ἀετοὺς, ὅμοίως οἱ τὰς ϑαλάσσας, καὶ τοὺς 
, ε c ^ - 2 
AevxoAéovrag ὁμοίως. χαὶ ἁπλῶς εἰπεῖν, καϑὼς εἴρηται, ἕκα-5 
στος πρὸς τὸ ἴδιον σχαραμάγγιον ἔστη. οἱ δὲ χανδιδάτοι &- 
I "o »6/ , » 23 «ὦ , " 2t/ 
στῆσαν ἐν τῷ ἰδίῳ τρικλίνῳ ἔνϑεν καχεῖϑεν μετὰ τῶν ἰδίων 
E x - 
σκαραμαγγίων, φοροῦντες τὰ χαγδιδατίκια, καὶ ὅπισϑεν τῶν 
Φ "4 » » Ὕ s c - E] " 
αὐτῶν χανδιδάτων ἔστησαν ἔνϑεν χκακεῖθεν oL τοῦ ἀριϑμοῦ. 
μανδάτωρες μετὰ σπαϑίων καὶ σχουταρίων. οἱ δὲ ἐλάταιιο 
-" bd L4 » » ? ; - ?, 
τῶν βασιλικῶν δρομονίων ἔστησαν ἔνϑεν χἀχεῖθεν ἐν τῷ αὐ- 
᾿Οτῷ τριχλίνῳ τῶν χανδιδάτων ὡς πρὸς τὸ μέρος τῆς ἐχκλησί- 
- ὃ ᾿ 
ας τοῦ Κυρίου καὶ εἰς τὸν τρίχλινον, ἐν ᾧ τὸ χαμελαύχιον 
Ms. τοῦ. αἵσταται καὶ οἵ μάγιστροι γίγονται, xai εἰς τὸν ὀνόποδα. xai 
| - » 
μετὰ τούτους εἰς τὸν πόρτηκα τοῦ αὐγουστέως, ἤγουν εἰς τὴντ5. 
χρυσῆν χεῖρα, ἔστησαν ἔνϑεν κἀκεῖθεν τὰ ἀρχοντογεννήματα 
xai οἱ σαπωγίσταὲ τοῦ βεστιαρίου καὶ οἱ τοῦ τραπεζίου, φο-- 
ροῦντες τὰ μὲν ἀρχοντογεννήματα τὰ ἑξαυτῶν σχαραμάγγια 
καὶ σπαϑία, οἱ Óà σαπωνισταὶ βεστιαρίται τὰ ἀτραβατικὰ 
χλαγνίδια, οἱ δὲ τοῦ τραπεζίου τὰ ψευδοξέα xorvrouavuxa.20- 
- - D - - , 
ἔξωθεν δὲ τῆς χαλκῆς πύλης τοῦ τρικλίνου τῶν κανδιδάτων. 
a protospathariis inde usque ad extremum famulum ita stabant, 
ut colorum unusquisque ct exemplorum vestibus intextorum unum- 
quodque corpus unum efliceret. Exempli causa hinc illinc consiste-: 
bant uno aliquo loco illi, qui aétos seu aquilas [sagi genus ita di- 
citur,] prasinoroseas gestabant; alio, qui sic dictos boves; alibi, 
qui multis gyris vel canaliculis rugatos aétos; alibi, qui thalassas. 
seu maria; alibi, qui leucoleontes seu albos leones gestabant, Verbo, 
unusquisque stabat ibi, ubi ceteri stabant eiusdem secum coloris: 
scaramangium et in eo ciusdem rei simulacra gestantes. Candidati: 
stabant in suo triclinio, candidatorum nempe dicto, hinc et illinc, 
cum suis scaramangiis etiam candidaticia gestantes. Pone hos sta- 
bant ab utraque parte mandatores arithmi cum spathis et scutis. 
Remiges imperialium dromoniorum stabant hinc et illinc in eodem 
candidatorum triclinio versus tractum ecclesiae Domini ; stabant quo- 
que iidem in illo triclinio, in quo camelaucium stat et magistri 
creantur; uti eliam in onopode. Post eos stabant in porticu augu— 
steonis seu, quod idem est, in aurea manu, ab utraque parte 
archontogennemata seu valeti nobiliores, et saponistae vel candida- 
tores lintearii vestiarii et famuli sacrae mensae. Horum archon- 
iogennemata quidem gerebant scaramangia sua et spathas suas; sa- 
ponistae vestiaritae autem tunicas atrabaticas. Mensales tandem | 
contomanica pseudoxea seu vestes cum curtis manicis colore dilute 
purpureo, Extra portam acneam triclinii candidatorum stabat hine 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 15 570 


ἔστη ἔνϑεν χἀχεῖϑεν ἡ τοῦ Ógovyyagíov τῶν πλοϊμῶν οὐσία Ὁ 
xai ὃ μέγας πάμφυλος, βαστάζοντες δόρχας καὶ τὰ ἑαυτῶν 
φοροῖντες σπαϑία. ἐν δὲ τῇ πρώτῃ σχολῇ καὶ τῷ τρικλίνῳ 
τῶν ἐξχουβίτων ἕως τοῦ αὐτοῦ τριβουναλίου ἔστησαν ἔνϑεν 
δχαχεῖθεν αἱ οὐσίαι τῶν παμφύλων, βαστάζοντες δόρχας xai 
- - » - 
τὰ ξαυτῶν φοροῦντες οπαϑία. οἱ δὲ ἄρχοντες τῶν πλοίΐμων 
» ^ ? 2-9 o/ , er o * ? ,. , 
ἔστησαν xai αὐτοὶ ἔνϑεν κἀχεῖϑεν, ἕχαστος εἰς τὴν ἰδίάν ow- 
σίαν. ἐν δὲ τῷ τριβουναλίῳ ἔστη ἔνϑεν χἀχεῖϑεν ἡ πολιτι- Ed.L. 335 
xj μετὰ τῶν συστημάτων καὶ τῶν ἰδίων ἀρχόντων, φορούν- 
τόσων τῶν μὲν ἀρχόντων τὰ ἕξ χλανίδια τῶν σεχρετιχῶν τὰ 
, € ^ * , * * , - 
πλατώνια, οἱ δὲ λοιποὶ πάντες τὰ λευχὰ χλανίδια τῶν τα- 
- » - fe 
γματιχῶν. xai ὄπισϑεν αὐτῶν πλόϊμοι βαστάζοντες dogxac, 
φοροῦντες xai τὰ ἑαυτῶν σπαϑία. εἰς δὲ τὸν τρίχκλιγον τῶν 
€ Pe , 
σχολῶν ἔνϑεν κἀκεῖθεν ἔστησαν πλόϊμοι βαστάζοντες δόρχας, 
- « - » Y —- 
15g0go)rreg καὶ τὰ ἑαυτῶν σπαϑία. $£009:» δὲ τῆς χαλκῆς 
πύλης ἔστησαν ἔνϑεν κἀχεῖϑεν οἱ Τουλμάτζοι μετὰ φλαμού- 
λων, βαστάζοντες dOgxac, φοροῦντες τὰ ἑαυτῶν σπαϑία xat 
τοξοφάρετρα. ἔξωϑεν δὲ τοῦ χαγχέλλου τῆς χαλκῆς ἔστησαν 
€ * r, ^— ΄ « * 
πάχωμα, OL μὲν πρὸς τὸ μέρος τῶν γουμέρων, οἱ δὲ πρὸς 
20rZv χαμάραν τοῦ μιλίου. οἱ λοιποὲ πλόϊμοι καὲ οἱ περισσοὲ 
τῶν Ταλματζίων καὶ οἱ βαπτισμένοι "Pg μετὰ φλαμούλων, 
, , - A x - 
βαστάζοντες σχουτάρια, φοροῦντες καὲ τὰ ξαυτῶν σπαϑία. 


et illinc drungarii ploimorum seu classiariorum usia [vel familia], 
et magnus pamphylus seu praefectus pamphylorum [id est militum 
navalium], gestantes dorcas [seu scuta coriacea] et spathas suas. 
In prima schola et in triclinio excubitorum usque ad tribunal sta- 
bant hinc et illinc familiae pamphylorum, gestantes dorcas et spa- 
thas suas. Magistratus ploimorum seu classiariorum stabant binc et 
illinc, quisque penes familiam et cohortem suam. |n tribunali sta- 
bat hinc et illinc politice seu corpus magistratus urbani cum syste- 
matibus seu corporibus collegiorum urbanorum et uniuscuiusque 
collegii praefectis; quorum hi quidem sex tunicas secreticorum, pla- 
tonia dictas, ceteri omues candidas tagmaticorum tunicas gestabant. 
Post eos stabant ploimi vel nautae, gestantes dorcas et spathas suas. 
In triclinio scholarum stabant ab utraque parte ploimi, gestantes 
dorcas et spathas suas. Intra chalcen seu portam aeneam stabant 
hinc et illinc Tulmatzae [vel Dolbatschi aut Dalmatae] cum flamul- 
lis, gestantes dorcas et spathas et pharetras cum sagittis, Extra can- 
cellum chalces vel aeneae portae stabat pachoma, [id est turba 
miscella, ut videtur,| pars in tractu versus numeros, pars vcrsus 
camaram aut fornicem milii, reliqui nempe ploimi et superabundan- 
tes Talmatzae, quos capere sua statio non potuerat, item Rossi ba- 
ptizati cum flamullis, gestantes scuta et spathas. Triclinium lustinia- 


m 
58o CONSTÀNTINI PORPHYROGENITI 


ἰστέον, ὅτι ὃ τρίχλινος Ἰουστινιανὸς xai ὃ λαυσιαχὸς οὐδὲν 
Ms. 196. b ἕτερον ἐξωπλίσϑησαν, εἰ μὴ κατὰ τὸ εἰωϑὸς ἐχρεμάσθϑησαν ὅ- 
λόφωτα, καὶ ἀνελλιπῆ τὰ τούτων πολυχάγδηλα. ἐν δὲ τῷ 
πόρτηκι τοῦ χρυσοτριχλίνου, ἤτοι ἐν τῷ ὡρολογέῳ, ἔστησαν 
τὰ δύο χρυσᾶ ὄργανα τὰ βασιλικὰ χαὶ τὰ δύο ἀργυρᾶ ὕργα- 5 
Cra τῶν μερῶν. ὃ δὲ χρυσοτρίκλινος ἐξωπλίσϑη, χαϑὼς εἴω-- 
ϑὲεν τὸ πάσχα ἐξοπλίζεσϑαι, ἤγουν διὰ τοῦ πενταπυργίου xal: 
τῶν βασιλείων ϑοόνων, τῶν κραβάττων τε xai τῆς χρυσῆς: 
τραπέζης καὶ τῶν λοιπῶν, μεϑ’ ὧν τὸ πάσχα κοσμεῖται. (ἰ- 
στέον, ὅτι ὃ χρυσοτρίχλιγος ἐν τῇ ἐλεύσει τῶν "Ionavov ovio 
κατεχοσμήϑη, ἐπειδὴ οὐ συγεστιάϑησαν τοῖς βασιλεῦσι τῇ ἧ-' 
μέρᾳ τῆς δοχῆς οἱ ἀπὸ ἸΙσπανίαν ἐλϑόντες πρέσβεις, xai τῷ. 
τρόπῳ τούτῳ τὰ τοῦ φύλακος χειμευτὰ ἔργα ἐχρεμάσϑησαν ἐν 
τῷ ἀναδενδραδίῳ τῆς uavvavgag ἐν “τῇ τροπιχῇ τῇ παρὰ 
τῶν παστοποιῶν διὰ μεγάλων σκαραμαγγίων γεγονυΐᾳ.) εἰςτϑ 
δὲ τὰς ὀχτὼ χαμάρας τοῦ χρυσοτριχλίνου ἐχρεμάσθησαν τὰ 
pro) ναοῦ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου τοῦ Φάρου στέμματα xai 
τῶν ἑτέρων ἐχχλησιῶν τοῦ παλατίου, καὶ ἔργα διάφορα χει-- 
μευτὰ ἀπὸ τοῦ φύλαχος, καὶ τὰ βασιλικὰ χαὶ αὐγουστιακὰ 
χλανίδια οὕτω: τοῦ ἁγίου Πέτρου τὸ δλόχρυσον καὶ διὰπο 
μαργαριτῶν πλατάγιογ" τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τὸ χοροσαγχό- 


ni et lausiacum palatium nullum habebant alium ornatum, quam 
hunc. Holofota [seu trabes ad instar crucium factae, dependenti- 
bus ex se gravidae polycandelis| ibi pro more suspensa erant, ple- 
nis candelabris et nullum suorum cereorum desiderantibus. In por- 
ticu chrysotriclinii seu in horologio stabant ambo aurea dominica- 
lia organa et ambo argentea organa factionum. Chrysotriclinium ex- 
ornatum erat eo modo,: quo solet per festum  paschatis; nempe 
pentapyrgio ibi exposito et imperialibus thronis seu sellis et. grab- 

atis et aurea mensa reliquisque, quae sub festum isicing ni 
ni solent. (Quo tempore legati Hispanorum aderant, non ornaba- 
tur chrysotriclinium ; quia die audientiae non convivábantur Domi- 
nis; ideoque opéra metalli pretiosi artificiose encausto picta, quae 
solent in phylace vel aerario principali asservari, suspendebantur in 
viridario magnaurae in tropica vel porticu arcuata, quae a tapetia- 
riis e vastis scaramangiis confecta fucrat.) Per octo autem camaras 
vel fornices chrysolriclinii suspensa erant stemmata vel infulae ex 
lemplo sanctissimae Deiparae Phari ceterisque templis palatii, va- 
riaque pretiosa opera smaltita seu chymice picta e phylace, tunicae- 
que tam basilicae seu ordinis regii viris , quam augustiacae vel so- 
lis Augustabus propriae, Erant autem illae vestes hae, quas recen- 
sebimus. Erat platanium holochrysum et margaritis obsitum ex 
aede S. Petri, quae in palatio est, depromtum, Erat chorosancho- 
rium € S, Theodoro cum grypoleonte seu pallio, cui imagines 


DE CERIMOX. AULAE BYZANT. H. 45. 581 


οἷον μετὰ τοῦ γρυπολέοντος καὶ τοῦ γρυπαρίου τοῦ ἀριστη- 
τηρίου" τὸ πλατάνιον τὸ τριβλάττιον τοῦ πανϑέου, ὃ καβαλ- 
λάριος, τὸ αὐγουστιαχὸν ἡπλησίον τῆς χαμάρας TOU ἀριστη- 
᾿τηρίου" ὃ τάων, τὸ αὐγουστιακὺν μανδίον τοῦ διαιταρικίου" 
56 χαβαλλάριος, τὸ χαισαρίχιον τῶν πρὸς δύσιν ἀργυρῶν πυ- Ed.L. 336 
λῶν": τὸ ταώνιον xai ὕπισϑεν αὐτοῦ τὸ ὠετάριον, ἄγω δὲ 
τῶν ἀργυρῶν πυλῶν τοῦ αὐτοῦ χρυσοτριχλίνου ἐχρεμιάσϑη 
τὸ χρυσοῦν σαγίον τὸ λεγόμενον χαισαρίκιον. ἰστέον, ὅτι τὰ 
στέμματα xai τὰ χειμευτὰ ἔργα ἕν παρ᾽ ἕν ἐκρέμαντο, ἤγουν 
τομέσον στέμμα καὶ ἔνϑεν κἀχεῖϑεν ἔργα χειμευτά" ἐν δὲ τῇ 
ἀνατολιχῇ χαμάρᾳ οὐκ ἐχρεμάσϑη ἔργα χειμευτὰ, ἀλλ᾽ ὕλη 
ἀπὸ στεμμάτων ἦν χεχαλλωπισμένη. ἰστέον, ὅτι εἰς τὰς ζ΄ 
καμάρας τοῦ χρυσοτριχλίγνου πολυχάνδηλα ἀργυρᾶ μετὰ GÀv- Ms. 197. 
σιδίων ἀργυρῶν ἀπὸ τοῦ ναοῦ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου τοῦ 
τὔφάρου ἐκρεμάσϑησαν. εἰς δὲ τὴν ἀνατολιχὴν χόγχην ἀντὲ 
τῶν τριῶν χαγνδήλων ἐχρεμάσθησαν τρία στέμματα: ἔμπρο-Β 
σϑεν μὲν τὸ πράσινον στέμμα τῶν ἁγίων xai ἐνδόξων ἀπο.-- 
στόλων μετὰ xai τοῦ σταυροῦ χαὶ τῆς περιστερᾶς αὐτοῦ " 
δεξιᾷ δὲ τὸ βένετον στέμμα τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου τοῦ 
δοΦάρου μετὰ xai τοῦ σταυροῦ καὶ τῆς περιστερᾶς αὐτοῦ" ü-. 
ριστερᾷ δὲ τὸ βένετον στέμμα τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος 
Ζημητρίου μετὰ καὶ τοῦ σταυροῦ καὶ τῆς περιστερᾶς αὐτοῦ, 


yulturum et leonum erant intextae ; item gryparium seu pannus fi- 
guris vulturum refertus; et haec quidem 6 pransorio. "Tum erat 
platanium triblatteum seu sericum ter tinctum e pantheo, Caballa- 
rius porro seu pannus equorum imaginibus obsitus, augustiacum 
heplesium vel tapetium e fornice pransorii. ltem pavo [seu pannus 
pavones exhibens], pallium augustiacum e diactaricio vel triclinio 
diaetariorum.  Caballarius, caesaricium seu pannus ad Caesares pro- 
prie pertinens e porta argentea, quae versus occidentem est; pa- 
vonarium , et pone hoc aquilarium , ambo panni. Super argenteam 
vero eiusdem chrysotriclinii portam suspensum erat aureum sagum, 

uod caesaricium appellatur. Sic autem erant disposita opera pre- 
tiosa smaltita et coronae, ut vicissim unum alterum exciperet, opus 
aureum, tum corona, tum rursus opus smaltitum , et sic porro, At 
in fornice orientale suspensa nulla erant opera chymice picta, sed 
infulis tantum erat exornatus. E septem reliquis camaris vel forni- 
cibus chrysotriclinii dependebant argentca polycandela ab argenteis 
catenis e templo sanctissimae Deiparae Phari petita; in concha orien- 
tale vero suspensa erant loco trium polycandelorum tres infulae; 
in medio quidem Prasinae factionis concolor e SS. Apostolis cum 
superstante cruce et columba ; ad eius autem dextram pendebat in- 
fula Veneti populi et coloris e S. Deipara Phari, cum cruce ct 
columba; ad eius tandem sinistram infula Veneta ex aede sancti ct 


582 CONSTANTINI PORPHYROGENITI- 


dgrfov, Ur ταῦτα τὰ τρία στέμματα παρὰ Κωνσταντίνου 
τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου χατεσχευάσϑησαν. ἱστέον, ὅτι ἐν 
Οτοῖς τέσσαρσι μεσοχαρδίοις τοῦ μεσοπυργίου τοῦ πενταπυρ-- 
γίου καὶ εἰς τὸ ἔμπροσϑεν μεσοχάρδιον τοῦ ἔμπροσϑεν πυρ- 
γίου xai εἰς τοῦ δεξιοῦ xat ἀριστεροῦ πυργίου τὰ ἔμπροσϑενδ 
μεσοχάρδια ἐχρεμάσθησαν διάφορα ἐργομούκια ἀπὸ τοῦ ναοῦ 
τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Ζημητρίου καὶ ἐκ τῶν ἐναποχει- 
μένων εἰς τὸν φύλακα. ἐν δὲ τοῖς ξυλίνοις ἐχδέταις τοῖς ἀ- 
πὸ τὸ πενταπύργιον ἐν τοῖς τοίχοις ἐχδεδεμένοις συγεδέϑησαν 
τὰ νυμφικὰ ζωνάρια τὰ ἐκ λϑων χαὲ μαργάρων ἠμφιεσμέ-το 
v& καὶ τὰ ἐναποχείμενα ἐν τῷ φύλακι. ἰστέον, ὅτι εἰς τὸ 
μέσον πολυχάνδηλον τοῦ χρυσοτρικλίνου ἐχρεμάσθησαν τὰ 
Ὃ δύο αὐγουστιακὰ στηϑοκαράκαλα καὶ αἱ δύο διαχοπταὶ, μία 
ἡ νυμφικὴ καὶ ἑτέρα ἡ ἐν τῷ φύλακι ἀποχειμένη, καὶ τὰ 
δύο αὐγουστιαχὰ κατασειστὰ xci τὰ δύο αὐγουστιακὰ πγι-τΆ 
᾿ κτάρια" ἐν δὲ τῷ μεγάλῳ κοσμήτῃ τοῦ αὐτοῦ χρυσοτρικλίγου 
εἰς τοὺς ἐχεῖσε δαυγίτας ἐχρεμάσϑησαν μινσούρια xai μεσο- 
σχούτελλα ἀργυρᾶ μεγάλα ἀνάγλυφα ἐκ τῶν ἐναποκχειμένων 
ἐν τῷ βεστιαρίῳ τοῦ Καριανοῦ. ἄγωϑεν δὲ εἰς τὰς ἰς΄ φωταγω- 
γοὺς καμάρας τοῦτρούλλου τοῦ αὐτοῦ χρυσοτρικλίγου éxgeuagdn-20 
cav τὰ μιχρὰ σκοθυτέλλια τῶν προειρημένων μινσουρίων xoi 
μιεσοσκετέλλων χατὰ χαμάραν ζ΄, καὶ avrà ὄντα ἀνάγλυφα. 


magni martyris Demetrii cum cruce ct columba. Tres hae infulae 
confectae fuerunt iussu Constantini Christum amantis Domini. In 
quatuor meditulliis seu mediis loculis vel tabulatis mediae turris 
pentapyrgii seu structurae quinque scrinia habentis, et in anteriore 
i»editullio anterioris scrinii et anterioribus meditulliis dextrae sini- 
straeque turris seu scrinii pendebant varia ergomucia e templo S. 
magni martyris Demetrii, et alia e phylace depromta, E ligneis 
paxillis e parietibus pentapyrgii eminentibus dependebant gy Sin spon- 
salia zonaria, gemmis et margaritis distincta, e phylace depromta. 
E medio polycandelo chrysotriclinii dependebant duo augustiaca ste- 
ihocaracala seu caracallae aut cuculli pectorales et duae diacoptae 
seu vestes radiatae, una sponsalis, altera in phylace deposita, et 
duo augustiaca cataseista e fila margaritarum, qualia solent ex 
utroque «capitis latere in humeros dependere], et duo augustiaca 
pnictaria [seu mamellarum strictoria]. In magno cosmeta ivel pa- 
ratorio] eiusdem chrysotriclinii e fenestris dependebant missoria et 
scutellae mensales, argenteae magnae anaglyphae e vestiario Cariani 
depromtae. Superius e sedecim fornicibus fenestratis trulli vel cup- 
polae chrysotriclinii pendebant minores scutellae ad illa modo me- 
morata missoria et mensales scutellas pertinentes, etiam ipsae ana- 
glyphae seu figuris exstantibus protuberantes, in singulis fornicibus 
septenae, : 


& 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 15. |. 592 


Περὶ τῆς δοχῆς. Ed. L. 337 
Τοῦ βασιλέως ἐπὸ τοῦ παλατίου ἐξελθόντος xai ἐν τῷ 

μητατωρέῳ τοῦ μεγάλου τρικλίγου τῆς μανναύρας εἰσελϑόντος, Ms. 197. b 
ἐδηλώϑησαν οἱ Σαραχηνοὲ τοῦ ἐλϑεῖν xai τὸν βασιλέα ϑεά-- 
ὅσασϑαι. οἱ δὲ αὐτοὲ φίλοι Σαρακηνοὴὲ τὸν χρυσιῶνα ἐξελ- 
ϑόντες, κατῆλθον τὸν χοχλιὰν ὡς πρὸς τὸν αὐγουστιακὸν 
στάβλον xai τὴν καμάραν τὴν λεγομένην τὸν ᾿ΑΙνηϑᾶν, καὶ d- 
πὸ τῶν ἐχεῖσε διῆλθον διὰ τοῦ ἁγίου φρέατος, x«i ἔξωϑεν 
τοῦ χκαγχέλλου τῆς χαλκῆς τῶν ἵππων ἀποβάντες διῆλϑον διά 


τοτὲ τῆς χαλκῆς καὶ τοῦ τρικλίνου τῶν σχολῶν καὶ τοῦ τρι- 


, ἜΝ , ^ * ᾿ * » ^ ^ * 

- BovvaA(ov , xai ἐκνεύσαντες δεξιὸν, (τὸ éxeios yag qovgrixov 
διὰ βλαττίων ἦν ἐξωπλισμένον xa περιπεφραγμένον,) ἐκαϑέ- B. 

τὰ » ^ " x 

σθησαν éxsigs , ἕως ἂν συνέφϑασεν ὃ βασιλεὺς καὶ πάντα τὰ 

τῆς δοχῆς. ἰστέον, ὅτι, τοῦ βασιλέως ἀπὸ τοῦ παλατίου ἐλ- 

ιδϑόντος εἰς τὸ μητατώριον τῆς μαγναύρας xai εἰσελϑόντος 

- U- € , - - 

ἐχεῖσε, ἤρξαντο oi ψάλται μετὰ τῶν δημοτῶν ἄδειν τὰ fa- 

σιλέκια, ἱστέον, ὅτι Ó βασιλεὺς περιβαλλόμενος τὸ ὀχτάγω- 

vov χλαγίδιον καὶ τὸ μέγα λευκὸν στέμμα, ἀγῆλϑεν ἐν τῷ 

' x γ΄ , ird , uH T: 4 - . 

Σολομωντείῳ 990r, καὶ ἐκαϑέσϑη. xai μετὰ τὸ καϑεσϑῆναε 

χοπάντες ἐπηύξαγτο πολυχρόγιον. οἱ δὲ ψάλται, οἵ τὲ ἀποστο-- 

λῖται καὶ οἱ ἁγιοσοφῖται, ἤρξαντο ἄδειν τὰ βασιλίκια, xai 

, κ᾿ * ? , ' - ^ 

εἰσήχϑησαν κατὰ τὸν εἰωθότα τύπον τὰ βῆλα, καὲ τελευταῖ-- 


DE IPSA RECEPTIONE EIUSQUE FORMALITATIBUS. 


Domino e palatio egresso et in metatorium magni triclinii ma- 
gnaurae ingresso, significabatur Saracenis, ut adessent et coram Do- 
mino comparerent. Amici ergo Saraceni, egressi e chryseone [suo 
hospitio] primum per cochleam, quae versus augustiacum stabulum 
spectat, descendebant, et fornicem , qui anetha dicitur; inde trans- 
misso sacro puleo, descendebant extra cancellos chalces ex equis, et : 
transmissis chalee, triclinio scholarum atque tribunali, versi ad dex— 
ram, considebant iu fornice, qui ibi est; (erat enim blatteis cir- 
cumamictus et septo cinctus;) donec Imperator ádesset in triclinium 
exceptionis cum omnibus illi actui necessariis. Quo tempore lmpe- 
rator e palatio veniens in metatorium magnaurae intrabat, incipie- 
bant psaltae seu. cantores cum popularibus carmina basilicia seu impe- 
-ialia et Imperatorum canendis laudibus dicata canere. Lmperator 
autem amictus octangulari tunica magnaque candida infula , ascen- 
debat in thronum Salomoneum, et residebat in eo. Quo facto, poly- 
chronium. omnes acclamabant, psaltaeque tam apostolitae, quam ha- 
giosophitae, incipiebant basilicia canere; et introducebantur vela se- 
cundum ritum consuetum, et postremi tandem amici Saraceni, pre- 


584 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Cov oi φίλοι Σαραχηνοὲ χρατούμεγοι παρά T& τοῦ χατεπάνω 

τῶν βασιλικῶν καὶ τοῦ χύόμητος τοῦ στάβλου. ἐφόρεσαν δὲ 

καὶ αὐτοὶ σπέκια, oV τὰ ξαυτῶν, ἀλλ᾽ ἕτερα κάλλιστα xai d- 

γαγχαῖα, xai μανιάχια ἠμφιεσμένα ἀπὸ λίθων τιμίων xat 
᾿μαργαριτῶν μεγάλων. οὐχ ἔστιν δὲ τύπος, βαρβάτον περι-ὅ 

βάλλεσϑαι τοιοῦτον μαγιάκιον ἢ μετὰ μαργαριτῶν ἢ καὲ AC- 

ϑὼν τιμίων, ἀλλὰ δι’ ἔνδειξιν xai μόγον τότε ὡρίσθησαν na- 

(gà Κωνσταντίνου τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου τοῦ ταῦτα πε- 

᾿ριβάλλεσϑαι. xoi τῆς εἰωϑυίας τάξεως τελεοϑείσης, οἱ μὲν 
Σαρακηνοὶ ἐξελθόντες διῆλθον διὰ τοῦ ἀναδενδραδίου zai τοῦτο 

τριχλίγου τῶν χανδιδάτων καὶ τοῦ τριχλίνου, ἐν ᾧ τὸ καμε- 

Ὁ λαύκιον ἵσταται xai οἱ μάγιστροι γίνονται, καὶ ἀπὸ τῶν ἐ- 

Με, 198. αχεῖσε διὰ τοῦ ὀγόποδος καὶ τοῦ πόρτηκος τοῦ αὐγουστέως, 

ἤτοι τῆς χρυσῆς χειρὸς, εἰσῆλθον ἐν τῷ τρικλένῳ τοῦ αὐὖὸ- 
γουστέως, καὶ ἐκαϑέσθησαν ἐκεῖσε, ἕως οὗ εἰσῆλϑεν ὃ βασι-τῦ 

“λεὺς ἐν τῷ παλατίῳ: μετὰ δὲ τὸ εἰσελϑεῖν τὸν βασιλέα ἐν 

τῷ παλατίῳ προσεχλήϑησαν μετά τινα ὥραν xai οἱ φίλοι 

Ed.L.338 Σαρακηνοὶ ἀπὸ τοῦ αὐγουστέως καὶ διῆλϑον διὰ τῶν ἔνδοθεν 

διαβατικῶν τοῦ αὐγουστέως χαὶ τῆς ἀψίδος εἰς τὸν ἱππό- 
δρομον, καὶ ἀπὸ τῶν ἐχεῖσε διῆλθον μέχρι τῶν σχυλῶν,, καΐχο 

εἰσελθόντες ἐχαϑέσθησαν ἐν τῷ δυτικῷ μέρει τοῦ Tovorivta- 

γοῦ τρικλίνου ἐν τοῖς ἐχεῖσε σχαμνίοις. καὶ ti) οὕτως ἀ- 

πεστάλη αὐτοῖς παρὰ τοῦ βασιλέως διὰ κοιτωνίτου. ἱμάτεω 

ἐῤῥαμμένα καὶ λοιπὰ ἀλλάξιμα αὐτῶν. ἱστέον, ὅτι ἔστησαν 


hensi a catepano basilicorum et comite stabuli, Hi duo, catepanus 
et comes, gestabant et ipsi quoque specia, non sua quidem, at alia 
multo pulcherrima et pretiosa, et torques distinctos lapidibus pretio- 
sis ct unionibus primae magnitudinis. "Talem torquem , sive gemmis , 
'Sive margaritis distinctum, moris non est, ut barbatus gestet, sed 
tunc tantummodo, ut eum in solenne pompa ostentationis gratia ge- 
'starent, iussi fuerunt ab amante Christi Domino Constantino. Per- 
acta secundum consuetos ritus exceptione, exibant Saraceni, et transi- 
bant per viridarium et triclinium candidatorum et triclinium illud, 
in quo camelaucium stat magistrique creantur; inde per quopuduM. 
δὲ porticum augusteonis sive auream manum, tandem intrabant in 
triclinium augusteonis, in quo desidebant, donec revertisset Imperator 
in palatium. Aliquanto post reditum Imperatoris in palatium arces- 
sebantur amici Saraceni ex augusteone,  Transibant tunc per interio- 
res porticus augusteonis et per apsidem in circum usque ad scyla; 
ubi ingressi desidebant in occidentali plaga triclinii lustinianei im 
scammis ibi stantibus. llluc ipsis mittebantur ab Imperatore per coe- 
tonitam vestes iam consutae et indutui habiles, aliaque pro ipsis 
-mutatoria, [telae non consptae; et sic invitabantur ad. coépulandum 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H.15. 585 


ἔνθεν κἀχεῖϑεν, ἤγουν δεξιᾷ xai ὠριστερᾷ, τὰ χρυσῷ Pouata 
σκῆπτρα χαὶ τὰ πτυχία καὶ τὰ ἕτερα χρυσᾶ σκῆπτρα, δηλον- 
ὄτι ὑπὸ τῶν κανδιδάτων χρατούμενα, φορούντων σχαραμάγ- 
για καὶ τὰ ἴδια καγδιδατίκια. διήρκεσαν δὲ δι’ ὅλου τοῦ 
Bxigrogíov ἱσεάμενα. ἰστέον, ὅτε ἐν τῷ χκλητωρίῳ οἱ μάγι-Β 
στροι ἐφόρεσαν τὼ ἑαυτῶν μαγιστράτα στιχάρια καὶ βαλτέ- 
due καὶ χλανίδια χατὰ τὸν τύπον τοῦ πάσχα. Ó δὲ παρα- 
χοιμώμενος ἐφόρεσεν σπέκιον, ὁμοίως καὶ ὃ λογοθέτης x«i οἱ 
᾿λοιποὲ πατρίκιοι ἐφόρεσαν σπέκια. τῶν δὲ φίλων Σαραχηνῶν 
τοσυγεστιωμένων τοῖς δεσπόταις, ἔστησαν οἱ ψάλται ἀποστολῖ-. 
ται ἔσωθεν τοῦ βήλου εἰς τὴν καμάραν τὴν πρὸς τὸν βασι- 
* Ὁ « * € LA » κι - , 
λιχὸν κοιτῶνα" οἱ δὲ ἁγιοσοφῖται ἔστησαν ἐσωθεν τοῦ βη- 
2 - , - D D , ,;c€0 - 
Àov ἐν τῇ καμάρᾳ τῇ πρὸς τὸ παρϑεον Ξ δι ὅλου τοῦ χλητω- 
Qíov ἄδοντες βασιλίκια, μόνον εἰς τὰς εἰσύδους τῶν μινσῶν 
-᾿ -" x » - » * ^ 
τϑδήρεμοῦντες διὰ τὸ rà ὄργανα αὐλεῖν. ἱστέον, ὅτι μετὰ τὸς 
? hd —- M - -- M 
ἀναστῆναι τῆς τραπέζης τὸν βασιλέα πρὸ τοῦ ἐξελϑεῖν τοὺς 
φίλους διὰ τοῦ τῆς τραπέζης ἐδύϑησαν ἐν χρυσοῖς διαλίϑοις 
σκουτελλίοις, τοῖς μὲν δυσὲ φίλοις ἀνὰ μιλιαρησίων πενταχο-- 
σίων, τοῖς δὲ λοιποῖς ἀνθρώποις αὐτῶν μιλιαρήσια y. ἔξελ- Ms. 198. b 
᾿ᾳοϑόντες δὲ οἱ αὐτοὶ φίλοι ἐχαϑέσθησαν ἐν τῷ Ἰουστινιανοῦ 
τρικλένῳ ἐν τῷ ἀνατολιχῷ μέρει τῷ πρὸς τὸ. μεσοχήπιον, ἐν 
7. παραχκυμώμεγος cod. et ed, " 
Imperatori]. Stabant [in cletorio seu triclinio convivali] ab utraque 
parte, dextra sinistraque, aurea Romana sceptra seu vexilla et pty- 
chia [vel signa Fortunae] et reliqua aurea sceptra, quae candidati te- 
nebaht, scaramangiis propriisque suis candidaticiis induti. Haec 
 Sceptra cum suis sceptrigeris per totum triclinium ab uno termino ad 
alterum usque pertinebant. In eo convivio gestabant magistri sua 
magistrata seu magisterialia strictoria, et balteos et tunicas, ut 
mos est illos per festum paschatis gestare, Paracoemomenus seu ac- 
'cubitor et logothetes et reliqui patricii gestabant specia. Amicis Sa- 
racenis ad sacram mensam assidentibus, canebant psaltae, apostoli- 
tae quidem intra velum in camara vel fornice, qui ad sacrum coe- 
tonem spectat, hagiosophitae autem intra velum in camara, quae 
ad pantheum spectat, stantes.  Canebant hi per totom convivium 
carmina in laudem Imperatoris, excepto, quod sub introitum mis- 
suum seu ferculorum pausarent, Tunc enim sonabant organa fla - 
tilia, Finito convivio Dominoque a mensa relevato, antequam 
amici Saraceni e triclinio exirent, distribuebantur ipsis et eorum 
comitatui munera imperialia per praefectum mensae, Et duo quidem 
amici seu legati'aecipiebant in aureis gemmatis scutellis, unusquis- 
'que pro portione sua quingentena milliaresia, reliqui autem homi- 
nes seu comites et famuli ipsorum accipiebant in universum simul 


omnes ter mille, Egressi e coenaculo amici desidebant in Iustiniani 
"Wiclinio. in eius tractu orientali, qui ad hortum medium spectat, 


5860 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


τοῖς ἐχεῖσε σχάμγοις, καὶ ἀπέστειλεν αὐτοῖς ὃ βασιλεὺς διὰ 
᾿χοιτωγίτου οἰνάνϑια καὶ δοδοστάγματα, γάλαιά τε καὲ λοιπὰ 
Ὠμυριστιχά. χαὶ διὰ τῶν προευτρεπισϑέντων ἐχεῖσε ἀναγλύ- 
qov χεργιβοξέστων νιψάμενοι καὶ διὰ πολυτέμων χειρομά- 
κτῶν ἀπομαξάμεγνοι χαὶ τῶν μυριπνόων καὶ εὐώδων σταγμά-5 
τῶν xai ἀλημάτων ἀφϑόνως ἐμπλησϑέντες, πάλιν διὰ τοῦ 
λαυσιαχοῦ xai τοῦ ὡρολογίου καὶ τοῦ χρυσοτριχλίνου ἐξίεσαν 
τὰς ἀνατολικὰς πύλας τοῦ χρυσοτριχλίνου, xai διὰ τοῦ TÀt- 
αχοῦ τοῦ (Φάρου ἐξελθόντες, κατῆλθον διὰ τοῦ ἡλιακοῦ τῆς 
γέας καὶ τοῦ μεγάλου τρικλίνου εἰς τὸ τζυκανιστήριον: ἔ-ττο 
κεῖσε οὖν ἱππεύσαντες ἀπῆλϑον ἐν τῷ ἰδίῳ ἀπλήκτῳ, ἤτοι εἰς 
Ed.L.336 τὸν χρυσίωνα. ἱστέον, ὅτι ἀνγάγλυφα μινσούρια καὶ cxovréh- 
Aix ἐν τῷ μεγάλῳ κοσμήτῃ τοῦ χρυσοτρικλίνου ἀχμὴν ἐκρέ- 
μαντο, xai τὰ μικρὰ ἀνάγλυφα σχουτέλλια ἐν ταῖς φωταγω- 
γοῖς καμάραις τοῦ τρούλλου ἐκρέμαντο. ἱστέον, ὅτε, ἡμερῶντϑ 
διελϑουσῶν οὐκ ὀλίγων, ἡτήσαντο οἱ φίλοι Σαρακηνοὲ ϑεά- 
σασϑαι xai συντυχεῖν τὸν βασιλέα, καὶ ἐπεὶ ὃ χρυσοτρίκλινος 
ἀπεγραμίσϑη τῆς προῤῥηθϑείσης γραμμῆς, ἐν τῷ ἀδιαλείπτῳ 
καὶ xa ἑχάστην ἱσταμένῳ ἐν τῷ χρυσοτριχλίνῳ πυργίῳ ἐ- 
κρεμάσϑησαν, ἐν τοῖς τοῦ αὐτοῦ πυργίου μεσοκαρδίοις, τὰχο 
τρία στέμματα" πρὸς ἀνατολὴν μὲν τὸ τῶν ἁγίων ἀποστύ-- 
Βλων πράσινον στέμμα, δεξιᾷ. δὲ τὸ τῆς ὑπεραγίας Θεοτύχου 
τοῦ Φάρου βένετον στέμμα, ἀριστερᾷ δὲ τὸ τοῦ ἁγίου μεγω- 


in scamnis ibi positis, Illuc mittebat ipsis Imperator per coetonitam 
oenanthia [genus unguenti est,] et aquam rosarum stillaticiam et 
galias et alia unguenta et odoramenta. Postquam ibi in paratis 
levati operis pelvibus sese lavarant, et pretiosis mantilibus manus: 
absterserant atque siccaverant, unguentisque et liquoribus suave spi- 
rantibus corpus probe delibutum habebant, exibant rursus per lau- 
siacum.et horologium et chrysotriclinium, portam orientalem chry- 
sotriclinii et solarium Phari, descendebantque per solarium novae 
ecclesiae et magni triclinii in tzucanisterium. Ibi conscendebant 
rursus in equos suos, et sic avehebantur in mansionem suam, id est 
in chryseonem. "Tenendum adhuc, interrasilia missoria et scutellas 
suspensa tum fuisse in magno cosmeta chrysotriclinii: parvae autem 
anaglyphae scutellae dependebant e fenestratis fornicibus trulli. Non 
paucis diebus post rogabant amici Saraceni denuo veniam videndi 
Imperatorem eique colloquendi. Quandoquidem vero chrysotriclinium - 
pictu cultuque illo, quem supra descripsimus, fuisset exutum, sus- 
pendebantur in turricula, quae quotidie et nunquam non ibi stat, ex 
eius mediis tabulatis orientalibus tres infulae, in medio stemma SS. 
Apostolorum viride; ad eius dextram venetum sanctissimae Deiparae 
-Phari; et ad sinistram venetum stemma sancti et magni martyris 


DÉ CERIMON. AULAE BYZANT. Π.415, 587 


λομάρτυρος 4ημητρίου βένετον στέμμα μετὰ καὶ τῶν σταυ- 
^—- - * ^ -- 4 x 
peor αὐτῶν. αἱ δὲ τῶν τροίων στεμμάτων τρεῖς περιστερᾶς 
ἐχρεμάσϑησαν ἐν τῷ πρὸς δύσιν μεσοχαρδίῳ τοῦ αὐτοῦ πυρ-- 
- - , 
y(ov. ἔνϑεν δὲ κἀχεῖσε τοῦ αὐτοῦ πυργίου ἔστησαν ϑρόνοι 
΄ ' " - 2 r4 
δδύο- δεξιὰ μὲν πρὸς ἀνατολὴν ὃ τοῦ -Aoxadtov, ἐν q éxa- 
ϑέσθη Ῥωμανὸς ó Πορφυρογέννητος καὶ ϑεύόστεπτος βασι- 
-» , , LÀ 
λεύς: εὐώνυμα δὲ ó τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου ϑρόνος. é&y-Ms.199.a 
Sev δὲ κἀχεῖϑεν, ἤτοι δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τοῦ χρυσοτρικλέ. 
vov, ἔστησαν οἱ λοιποὶ βασίλειοι ϑρόγοι xai τὰ δύο χρυσᾶ 
τοχραβάττια καὶ τὰ δύο ἀργυρᾶ ἱστοπόδια, ἐν οἷς καὶ τὸ δυ-Ο᾽ 
τικὸν αἴρεται βῆλον" ἔστησαν δὲ κάτωθεν τοῦ αὐτοῦ βήλου 
τὰ τρία μεγάλα μινσούρια. ἐχρεμάσϑη δὲ καὶ τὰ χρυσᾶ 
τοῦ πάσχα βῆλα ἐν τῷ αὐτῷ χρυσοτριχλέίνῳ. κατεράνϑη δὲ 
χαὶ τὸ τούτου ἔδαφος ἀπὸ μυῤῥίνης καὶ δενδρολεβάνου καὲ 
τῥόδου. ἡ δὲ χρυσῆ τράπεζα οὐκ ἔστε. οἱ δὲ μάγιστροι xai 
ἀγϑύπατοι x«i πατρίκιοι ἐφόρεσαν τὰ ξαυτῶν ἐκ τύπου ἀλ- 
λάξιμα, ὅδμοίως καὶ οἵ τοῦ κουβουχλείου. οἱ δὲ τοῦ χρυσο- 
τρικλίνου πάντες ἐφύρεσαν σαγία δοῆς. οἵ δὲ τῶν σεχρέτων 
πάντες ἐφύρεσαν τὰ ἀληϑινὰ σαγία, οἱ δὲ πραιπόσιτοι &- 
δοστησαν ἐν τῇ ἰδέᾳ στάσει. ὃ δὲ βασιλεὺς περιβαλλόμενος τὸν p 
ἀετὸν, τὸ χλανίδιον xai τὸ ἄσπρον μέγα στέμμα, ἐκαϑέσϑη. 
^ ^ * * ^ * - 
οἱ δὲ χοιτωγῖται xai ὃ κατεπάγω xai ὃ μυστιχὸς μετὰ τῶν 
ἰδίων ἀλλαξίμων ἔστησαν ἐν τῷ ἰδίῳ τοῦ χρυσοτρικλίγου 
Demetrii. Habebant illa tria stemmata suas totidem cruces; at tres 
columbae ad ea pertinentes dependebant ex eiusdem turriculae seu 
scrinii meditulliis occidentalibus. Ab utraque eiusdem parte stabant 
throni duo, hinc unus, versus orientem nempe, et a dextra thronus 
Arcadii, in quo Romanus Porphyrogenitus et a Deo coronatus Impe- 
rator sedebat; illinc autem ἃ sinistra stabat thronus S. Constan- 
tini, Ab ipsius autem chrysotriclini ambabus partibus, dextra sini- 
straque, stabant reliqui throni imperiales et duo aurea grabbatia 
εἴ duo argentea histopodia, [seu crassi et proceri styli, ad formam 
malorum navalium efficti,] e quibus occidentale velum dependet. 
Infra idem velum stabant tria magna missoria. Suspensa quoque 
erant in eodem chrysotriclino aurea vela, quae per festum paschatis 
suspendi solent. Solum eiusdem conspersum erat myrto et den- 
drolibano [seu rosmarino] et rosis. At aurea mensa tum ibi non 
prostabat Magistri et proconsules et patricii gestabant sua, ut 
ritus ferebat, mutatoria; itemque cubicularii: at qui ad chryso- 
triclinium pertinebant, omnes gestabant saga russa.  Secretici o- 
mnes gestabant vera seu purpurea saga. Praepositi stabant in 
sua statione. Imperator amictus aquila, tunica puta sic dicta, et al- 
ba magna infula, sedebat. Coctonitae, catepano [basilicorum] et 
mysticus in propriis mutatoriis stabant in proprio yelo chrysotricli- 


588 .  CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


βήλῳ- οἱ dà Σαρακηνοὶ εἰσῆλθον διὰ τοῦ ἱπποδρόμου καὶ 
τῶν σχύλων, καὶ διελθόντες διὰ τοῦ Ἰουστινιανοῦ χαὲ τοῦ 
λαυσιαχοῦ χαὶ παρὰ τοῦ λογοθέτου εἰσαχϑέντες χατὰ τὸ εἶ- 
cog πρὸς τὸν βασιλέα χαὶ πλησίον τοῦ βασιλείου ϑούγου 
γενόμενοι, συγέτυχον μετὰ τοῦ βασιλέως ὅσα ἐβούλοντο,  oi5 
δὲ ἄνϑρωποι αὐτῶν εἰσαχϑέντες ἔστησαν ἐν τῷ πρὸς δύσιν 
Ed.L.34ozóz( τῷ ἐν τοῖς δυσὶν ἱστοποδίοις aigouévQ , δηλονότι ὕπι- 
σϑὲεν τῶν τριῶν μεγάλων χρυσῶν μινσουρίων, καρτερήσαντες 
ἐχεῖσε, μέχρις ἂν καὶ οἱ φίλοι ἀποχαιρετίσαντες τὸν βασιλέα 
ἐξίέεσαν. τῶν δὲ φίλων πρὸς τὴν μέσην τοῦ χρυσοτριχλίνουτο 
γενομένων, εὐφημήσαντες οἱ τούτων ἄγϑρωποι συνεξίασιν 
αὐτοῖς, καὲ πάλιν διὰ τοῦ λαυσιαχοῦ χαὶ τοῦ ᾿Ιουστινιανοῦ, 
τῶν τε σκύλων καὶ τοῦ ἱπποδρόμου καὶ τῆς ἀψίδος ἀπῆλϑον 
ἐν τῷ ἰδίῳ τοῦ χρυσίωνος ἀπλήκτῳ. ι 


ἹΙερὶ τοῦ γεγονότος ἱπποδρομίου ἐπὶ τῇ ἐλεύσει τῶν φίλων Zaga-15 
Ms. 199. b. zzvàv, διὰ τὴν εἰρήνην xai τὸ ἀλλάγιον, εἰς ivO. δ' ἐπὶ Κων- 
Β σταντίγνου x«i Ῥωμανοῦ τῶν Πορφυρογενγήτων βασιλέων. 


Eig τὸν δῆμον τοῦ Βεγέτου ἔστη ὃ νούμερος dyri τοῦ 
δομεστίκου τῶν σχολῶν, φορῶν τὸ χρυσοῦν βένετον χλανί- 
διον τοῦ δομεστίχου τῶν σχολῶν" εἰς τὸν δῆμον τοῦ Πρα-20 


nii. Saraceni intrabant per circum et scyla, transmissoque Tustinia- 
ni triclinio et lausiaco ,'intrabant ad Lmperatorem, a logotheta in- - 
iroducti pro consueto more, collocatique coram sacro throno allo- 
quebantur et componebant cum Domino, quae volebant. llorum ho- 
mines vel famuli introducti stabant versus occidentem intra velum, 
quod e duobus illis histopodiis vel proceris malis argenteis depen- 
debat, id est retro tria illa magna missoria aurea; ubi exspectabant, 
donec amici, valere iusso Imperatore, abirent. Legati abeuntes quum 
pervenissent ad mediam chrysotriclinii partem, incipiebant ipsorum 
homines Imperatori bona verba dicere et cum ipsis simul exire. 
Per candem, qua venerant, viam, nempe per lausiacum, Iustiniani 
Ariclinium, scyla, circum et apsidem remeabant domum in chryseo- 
amnem, suum hospitium, 


.pE LUDO EQUESTRE INSTITUTO IN GRATIAM AMICORUM SARACENORUM , QUI 
CONCILIANDAE PACIS ET PERMUTANDORUM CAPTIVORUM GRATÍA VENERANT, 
awpicr, iv. [a. c. 946.] 508 cowsrawTiNO xT monaAxo PORPHYROGENITIS. 

IMPERATORIBUS. 


f 


In demo seu gradibus circensibus Veneti [seu factionis Venetae] 
stabat numerus [seu domesticus vel magister numerorum vice dom 
stici scholarum , gerens eius auream Venetam tunicam. ln demo Pra- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 15. 589 


σίγου ἔστη ὃ δομέστιχος τοῦ τείχους, φορῶν τὸ χρυσοῦν 
πράσινον χλανίδιον τοῦ δομεστίχου τῶν ἐξσχουβίτων. εἰς τὸν 
δῆμον τοῦ “ευχοῦ ἔστη ὁ δήμαρχος τῶν Devérow* εἰς τὸν 
δῆμον τοῦ Ῥουσίου ἔστη 0 δήμαρχος τῶν Πρασίνων. εἷς δὲ 
τοῦ Βενέτου τὸν δῆμον zai εἰς τὸν τοῦ Πρασίγνου ἐχρεμά-Ε 
σθῆσαν τὰ ἀπὸ σημέντων διακοπτῶν ἠμιιεσμένα διρόδινα βῆ- 
λα, xarà δῆμον ἀνὰ τριῶν. εἰς δὲ τὸν τοῦ ,Ζευχοῦ δῆμον 
xai tig τὸν τοῦ Ῥουσίου δῆμον ἐχρεμάσθησαν τὰ ὀξέα βῆλα 
τοῦ χρυσοτριχλίνου, οἱ γρυπόναγροι- οἱ δὲ δημῶται πάντες 
Ἰοχαὲ οἱ Ψψάλται, οἵ τε ὠποστολῖται χαὶ ἁγιοσοφῖται, ἔστησαν 
εἰς τοὺς δ' δήμους" xai οἱ μὲν δημώται φοροῦντες τὰ ξαυ- 
TOY χαμίσια χαὶ τὰ ἀπὸ σημέντων στεφάνια, βαστάζοντες 
χαὶ τὰ ἴδια ἐγχείρια - οἱ δὲ ἀποστολῖται xal ἁγιοσοφῖται ἐ- 
φόρεσαν τὰ ὁλόβλαττα χαμίσια τοῦ σχεπτοῦ καὶ τὰ ὑπὸ φια- 
1541í0y xai τὰ ἕτερα τῶν ὑπουργούντων εἰς τὰς καμάρας τῶν ιϑ' Ὁ 
ἀχουβίτων. οἱ δὲ δημῶται οἱ στάντες εἰς τοὺς δύο μεγάλους 
δήμους τοῦ τε Bevérov xai τοῦ Ποασίνου ἐβάστασαν τοῦ σαξέ- 
pov τὰ φεγγία. οἱ δὲ δ΄ ἡνίοχοι ἐφόρεσαν τὰ χρυσᾶ Onuó- 
σία τοῦ χρυσοῦ ἱπποδοομίου- τὰ δὲ ἕτευα δημόσια ἐφόρε- 
a2O0gay δ΄ βιγάριοι. οἱ δὲ λοιποὶ βιγάριοι ἐφόρεσαν γυμναστί. Ed.L. 344 


2. EXO 4. Ἰστέον, ὅτε παρῆν τῷ τότε χαιρῷ Pv τῇ πόλει d 
, : ωϑ.. - ΄ - " 2 
ἐξσχούβιτος χαὶ αὐτὸς ἔστη ἐν τῷ δήμῳ τοῦ Ποασίγου, οὐχὲ 
τὐ δὲ δ᾽ τειχεώτης. à; 


sini stabat domesticus castri, gerens auream Prasinam tunicam dome- 
stici excubitorum. In gradibus factionis albae stabat demarchus fa- 
ctionis Venetae; et in gradibus factionis russae stabat démarchus 
factionis Prasinae. In gradibus Veneti pariter atque Prasini süspen- 
sa erant vela rosea, segmentis cancellatis praetextata, terna in una- 
quaque factione. 1n gradibus autem albae russaeque factionis sus- 
peusa erant vela purpurea chrysotriclinii, in quibus figurae grypona- 
ΩΝ seu vulturum feris asinis commixtorum conspiciebantur. Factio- 
harii et cantores tam e templo SS. Apostolorum, quam e templo S. 
Sophiae, stabant per quatuor demos seu graflus circenses totidem fa- 
Honum: illi quidem, factionarii puta, in suis camisiis, gerentes 
coronulas e segmentis et sua manucciola: hi autem, apostolitae et 
hagiosophitae cantores, gerebant holoblatta seu integra sericea, ca- 
misia scepti et hypophialia [vel subcaputia] et cetera pallia mini- 
strare seu appendi solita in fornicibus XIX accubituum. — Demotae 
stantes in magnis duobus demis seu divisionibus graduum circensium, 

᾿ Venetae scilicet atque Prasinae factionis, gestabant phengia seu ba- 
culos cum lunulis, quales in ludo saltatorio gestare solent. Aurigae 
quatuor primarii gerebant aurea demosia vel vestes factionis cuius- 
que publicas, ad aureum sic dictum circense pertiuentes. Reliqua 
demosia gestabant quatuor praecipui bigarii, Ceteri bigarii gerebant 


ν 


59o CONSTANTINÍ PORPHYROGENITI 


χια. οἱ δὲ Ó' εἰχασταὶ xai οἱ ἐργάται πάντες ἐφόρεσαν τὰ 
χρυσᾶ ὅλοσήμεντα κοντομάνιχα. 7 δὲ πολιτικὴ ἐφόρεσεν τὰ 
λευχὰ χλανίδια τῶν δ' ταγμάτων. τοῦ δὲ Βενέτου μέρους 
γιχήσαντος, ἐγένετο" σάξιμον κατὰ τὸν τύπον τοῦ λαχαγικοῦ 
ἱπποδρομίου, δηλονότι ὀψιχευϑέντων τῶν γιχησάντων ὑπὸδ 
τῶν δ΄ εἰχαστῶν καὶ ὅλων τῶν ἐργατῶν τῶν δύο μερῶν τῶν 
φορεσάντων τὰ ὅλοσήμεντα χοντομάνιχα, xai τῶν δημωτῶν 
Ms.200.aTÓ» δύο μερῶν βασταζόντων καὶ τὰ τοῦ σαξίμου φεγγία. ὃ 
δὲ δήμαρχος τῶν Βενέτων, ὡς νιχήσας, κατὰ τὸν τύπον τοῦ 
Βλαχαγνιχοῦ ἱπποδρομίου ἐφόρεσεν τὸ ἀληϑινὸν σαγίον, καῖτο 
ὀψίκευσεν καὶ αὐτός. διὰ γὰρ ἔνδειξιν τῶν φίλων Σαρακη- 
γῶν ὡρίσϑη, ὑψικεῦσαι xci τοῦ ἑτέρου μέρους τοὺς δημώτας 
καὶ τοὺς εἰκαστὰς χαὶ τοὺς ἐργάτας. ὁ γὰρ παλαιὸς τύπος 
τοῦτο οὐχ ἔχει, εἰ μὴ μόγον τοὺς δημώτας xai εἰχαστὰς χαὲ 
ἐργάτας τοῦ νικήσαντος μέρους ὀψιχεύειν. οἱ δὲ ἡνίοχοι καὶιϑ 
ὃ δήμαρχος καὶ οἱ δημῶται χαὶ εἰχασταὶ καὶ ἐργάται σά- 
ἕαντες κατὰ τύπον, εἰς v0 Π στάντες χαὲ εὐφημήσαντες, δι- 
ἦλθον τὴν μέσην, καὶ ἀπῆλθον εἰς τὴν ἰδίαν αὐτῶν ἐχκλη- 
σίαν εἰς τὴν ὑπεραγίαν Θεοτύχον εἰς τὰ διακογίσσης κατὰ τὸν 
τύπον τοῦ λαχανικοῦ ἱπποδρομίου. τῇ δὲ c τοῦ «ὐγούστου;ο 
μηνὸς, ἤγουν τῇ ἑορτῇ τῆς λαμπρᾶς μεταμορφώσεως τοῦ 


gymnmastica. — Quatuor pictores et operae fabriles ommes gesta- 
bant aurea. holosementa [vel tota ex segmentis facta] brevibus manicis. 
Magistratus urbanus gestabat candidas tunicas quatuor tagmatum., 
Veneta itaque factione tunc vincente, fiebat saximum [vel saitatio] 
eo ritu, qui in hippodromio lachanico [seu eo ludo equestri, per 
quem olera et alia esculenta spargi solent,] observatur. Scilicet 
victores comitabantur quatuor pictores et omnes operae fabriles am- 
barum factionum, gestantes holosimenta brevibus manicis, et popu- 
lares ambarum factionum, gestantes phengia saximi. Demarchus au- 
tem Venetae factionis, ut victor, gestabat verum seu purpureum sa-. 
gum, ut mos est in ludo curuli olerario, et comitabatur in obsequio 
suam factionem. Dixi, ambas factiones in obsequio tum processisse, 
Iussum nempe fuerat ostentationis erga hospites Saracenos gratia, ut 
alterius quoque victae factionis, Prasinae, factionarii plebeii et pi- 
ctores et fabri processioni interesseut, Alias id non habet ritus an- 
tiquus, vi cuius factionarii et pictores et fabri victricis tantummodo 
factionis processionem celebrabant. Ut venerant in ZZ, consistebant 
ibi aurigae et demarchus et populares et pictores et operae fabriles, 
desultabantque suas choreas, dictisque Imperatori laudibus, abibant 
per mesam in propriam suam ecclesiam, in S. Deiparae aedem puta, 
quae in diaconissarum monasterio est; prout. fieri solet in ludo curuli 
olerario. Sexto die Augusti seu festo splendidae transfigurationis Do- 
mini nostri lesu Christi peragebatur festum sccundum antiquum ex 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. ἢ. 45. 591 


Κυρίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ἐτελέσϑη 7j ἑορτὴ κατὰ τὸν ἐξ ag- 
χαίων χρόνων παραχολουϑήσαντα τύπον αὐτῆς, πλὴν διὰ 
τοὺς φίλους Σαρακηνοὺς ἐφόρεσαν οἱ βασιλεῖς τοὺς λώρους, 
βαστάσαντες καὶ τοὺς σταυροὺς xai τὰς Uxaxíag. οἱ δὲ μά- 
5ytorQoL xai ἀνθύπατοι καὶ πατρίκιοι ἐφόρεσαν καὶ αὐτοὶ τοὺς 
λώρους, οὐ μέντοι δὲ σχεπεῶνας ἢ ἀχακίας ἐβάστασαν. ἐξ- 
ἦλθον δὲ καὶ πάντα τὰ σχεύη xai ὀψίκευσαν κατὰ τὸ εἰω-- 
Sóc, ἤτοι ὃ μέγας σταυρὸς, ἡ τοῦ lMoocéíog ῥάβδος, τὰ 'Po- 
μαῖα σκῆπτρα, τὰ πτυχία καὶ ὅσα ἕτερα ἐν τῷ τοῦ Κυρίου Ὁ 
τοἀπόχεινται ναῷ. ἀλλὰ xai οἱ ψάλται, ἀποστολῖται καὶ ἅγιο: 
σοφῖται, συνῆσαν τοῖς δήμοις ἐν ταῖς δοχαῖς εὐφημοῦντες, δη- 
Aovórt τὰ προῤῥηθέντα ἐν τῇ δοχῇ φοροῦντες ἀλλάξιμα. τὸ 
δὲ τριβουνάλιον, ἐν ᾧ κατὰ τύπον ἵστανται οἱ φίλοι xai ϑε- 
ὡροῦσιν τὸν βασιλέα, ἀπιόντος ἐν τῷ ztgoxévoQ τῆς £xxAnot-Ed.L.3ja 
δας καὶ πάλιν ὑποστρέφοντος, ἐξωπλίσϑη κατὰ τὴν προῤῥη- 
ϑεῖσαν τῆς δοχῆς ἐξόπλισιν. 0 δὲ τῆς ἁγίας Σοφίας μέγας 
γαὸς ἐξωπλίσϑη κατὰ τὸ εἰωϑὸς τοῦ πάσχα. εἰς δὲ τὰ χα- 
τηχούμενα, ἤγουν ἄνωθεν τῶν βασιλικῶν πυλῶν, ἐκρεμάσϑη- 
σαν τὰ χρυσᾶ βῆλα τῶν κιόνων τοῦ κχκιβωρίου καὶ ἕτερα βῆ- 
20Àa xai ἐνδυταὶ ἀπό τε τῆς ἁγίας Σοφίας καὶ τῆς νέας ἐχκλη- 
σίας» ἀλλὰ xai ἁλυσίδια πλεῖστα ἀπὸ διαφόρων ἐχκλησιῶν, ΜΞ. 200. b 

xai τὰ τῆς νέας πάντα μεγάλα πολυκάνδηλα: ἀλλὰ καὲ στέμ- 
ματα xai διάφορα ἐργομούκια, σταυροί τε χρυσοῖ διάλιϑοι xat 


remotis temporibus traductum ritum, nisi quod Domini in gratiam 
Saracenorum hospitum loros corpore, cruces et acacias manibus ge- 
stabant. Magistri autem et proconsules et patricii gestabant et ipsi 
quoque loros, absque tamen scipionibus et absque acaciis. Produ- 
cebantur sceue scu vasa pretiosa et reliquiae Sanctorum, omnia in 
obsequio pro more consueto, ut magna crux, virga Mosis, sceptra 
[seu vexilla] Romana, eutychia [vel signa Fortunae] et aliae quae- 
cunque reliquiae in templo Domini depositae,  Aderant cum factio- 
nibus psaltae apostolitae et hagiosophitae ibi, ubi transeuntes Do- 
minos salutare bonis verbis et venerari mos est, fausta illis accla— 
mantes et induti mutatoriis iisdem , quae illos in exceptione legato- 
rum gestasse antea dicebamus, Tribunal, in quo stare amicos δὲ 
spectare Imperatorem mos est, tam ad ecclesiam in processione eun- 
tem, quam inde redeuntem, exornatum erat eodem modo, quo dixi- 
mus in exceptione eorum. Magnum S. Sophiae templum ornatum erat 
€o modo, quo solet per festum paschatis esse, In catechumenis scu 
supra portam regiam suspensa erant aurea vela columnarum ciborii 
aliaque vela et instrata, tam e S, Sophia quam ex nova ecclesia pe- 
tita; item catenae variis ex ecclesiis depromtae, e quibus dependebant 
magna novae ecclesiae polycandela; item infulae et varia ergomucia 


592. - CONSTANTINI PORPHYROGENITI ᾿ς 


πτυχία εὐαγγελίων ἐκεῖσε ἱδρύνϑησαν. τὰ δὲ ἑξῆς τῆς προε- 
λεύσεως ἐτελέσϑη κχατὰ τὸν εἰωϑύτα τύπον. τῇ δὲ ἐννάτῃ 
M 5? Li ' - , » 
Bro? Zvyovorov μηνὸς, ἡμέρᾳ χυριαχῇ, ἐγένετο χλητώριον ἐν 
- ανῷῪ7» -" - γε. “Ὁ ὌΝ ^ 5 , 
τῷ τρικλίνῳ τοῦ lovowviavoU, ἐξῆλϑεν δὲ τὸ ἀνάγλυφον &- 
, M , E] - ^ M * 
σήμιον TO &vaztoze(uevoy ὃν τῷ βεστιαρίῳ τοῦ ἹΚαριαγοῦ, «ois. 
b E , c - , E " 
δι’ αὐτοῦ γέγονεν 5 πᾶσα ὑπηρεσία τοῦ τραπεζίου " ἔπαιξαν. 
δὲ καὶ τὰ ϑυμελιχὰ πάντα παίγνια. ἔφαγον δὲ ἐν τῷ αὐτῷ 
, € , e E € » Ὁ ὦ 
χλητωρίῳ “οἱ δυο φίλοι Ταρσῖται καὶ οἱ ἄνθρωποι αὐτῶν, 
, 2 jd - x 
xat δέσμιοι ἀπὸ τοῦ πραιτωρίου Ταρσῖται μ΄. ἔλαβον δὲ ἐν 
» € * mes i 
χρυσοῖς σχουτελλίοις oi μὲν δύο φίλοι ἀνὰ μιλιαρησίων Q9. 
Li j X 3". 9 € «" u 
oL δὲ Àotzoi ἄνϑρωποι αὐτῶν ju. y, οἱ δὲ μ δέσμιοι pu... 
E 1 a , - 
e ἀπεστάλησαν δὲ καὶ τοῖς ἐν τῷ πραιτωρίῳ évanoutivacw 
- . » » , , 
δεσμίοις μιλ. τοῦ δὲ βασιλέως ἀναστάντος, ἐχαϑέσθησαν z&- 
A] » -- ^ Se ^w , - » - 
CA οἱ αὐτοὶ φίλοι ἐν τῷ δεξιῷ μέρει τοῦ αὐτοῦ τριχλίγου, 
« , Ld ν ? , , 5 LJ 
xa9' ὃν προείρηται TQOnOV. xGi ἀπεστάλησαν πάλιν αὐτοῖς,» 
- , , 
διὰ χοιτωνιτῶν μυριστικὰ, στάγματά τε xai ἀλήμματα εὐώ- 
^ , M ? . € , ^ - 
0g, xai νιψάμενοι καὶ ευωδιασϑέντες διῆλθον πάλιν διὰ τοῦ 
»Ἥ - » ^ 
X9voorguxA(vov καὶ τῶν ἀγατολιχῶν πυλῶν, xaJ' ὃν τρόπον 
προειρήχαμενγ. ; i 


ἡ. doíugy cod. et ed., ut saepius. Cf. R. ad. pag. 7, 3. 


crucesque aureae gemmatae, codices evangeliorum quoque ibi collo-. 
cabantur. Reliqua processionis fiebant secundum consuetam formam, 
Die nona Augusti eademque dominica celebrabatur cletorium seu sa- 
crum solenne convivium in triclinio lustiniani, Producebatur tum 
anaglypha seu exstante caelatura conspicua supellex argentea, quae 
in vestiario Cariani solet asservari, in eaque inferebantur dapes fie- 
batque reliquum omne circa mensam ministerium. Spectacula simul 
ludebant seu edebantur omnis generis scenica. Convivabantar tum. 
ambo amici seu legati et hospites Tarsenses, unaque comites eorum 
et captivi Saraceni e praefectura Tarsense olim abrepti, nunc e prae- 
torio arcessiti, velut captiyitate recens liberati, numero quadraginta. 
Hi omnes accipiebant muneris nomine nummos in scutellis argenteis, 
Amborum quidem amicorum in suam unusquisque personam accipiebat. 
quingentena miliaresia , reliqui eius comites in universum accipiebant 
ter mille miliaresia, mille tandem miliaresia accipiebant illi quadra- 
ginta captivi sacris epulis adhibiti. Sed et captivis Saracenis , qui in 
praetorio et vinculis remanserant, mittebatur numerus miliaresiorum. 
Finitis epulis, quum surgeret Imperator, iubebantur amici Saraceni 
rursus in dextra parte eiusdem triclinii secundum praedictum modum 
desidere. Illuc et tum quoque mittebantur ipsis per coetonitas odo- 
rati liquores ct unguenta, quibus quum loti probe se imbuissent, abi- 
bant domum, praeter chrysotriclinium transeuntes et portam orien- 
talem et sic porro, ut praediximus, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 45. 599 
doy ἑτέρα τοῦ Δελεμίχη. — 00 


Ἰστέον, ὅτι τῇ X τοῦ αὐγούστου μηνὸς, ἡμέρᾳ κυρια- Ὁ 
xj, mi τῇ ἐλεύσει τοῦ “ελεμίκη τοῦ ᾿ΔΑμηρᾶ τοῦ "utr xai 
ἀποχρισιαρίου τοῦ ᾿ΑἽποχαβδᾶ ἐγένετο δοχὴ κατὰ τὴν πρόει-- 

δρημένην δοχὴν κατὰ πάντα ὁμοία. xai ἔστησαν μέσον τοῦ 
μεγάλου τρικλίνου τῆς μαγγαύρας σελλία χρυσᾶ, ἐν οἷς ἐχα- 
ϑέσθησαν οἱ βασιλεῖς, οἱ τοῦ χκουβουχλείου δὲ οὐχ εἰσῆλθον 
παραστῆναι. παρέστησαν δὲ οἱ χοιτωνῖταε μόνοι zal ἐβδο- 
μάριοι πάντες μετὰ τῶν ἰδίων ἀλλαξίμων. ἵσταντο δὲ xai οἱ ΕΔ.1,.343 
τοχανδιδάτοι δεξιᾷ καὶ ὠριστερᾷ τοῦ αὐτοῦ τρικλίνου μετὰ σχα- 
θαμαγγίων καὶ τῶν κανδιδατιχίων, κρατοῦντες τώ τε Ῥω- 
μαῖα σχῆπερα zai τὰ πτυχέα καὶ λοιπὰ σκεύη. xai εἰσήγα- 
yev ὃ λογοϑέτης τοὺς φίλους Ταρσίτας Σαρακηνοὺς, καὶ ἐϑεώ- Ms. a01.a 
σᾶντο τὸν βασιλέα, xai ὅσα ἐβούλοντο εἰπεῖν, ἐλάλησαν, xai 
τϑδαποχαιρετίσαντες ἐξίεσαν, καὶ ἀπελϑόντες ἐχαϑέσθησαν ἐν 
τῷ τριχλίγῳ τοῦ τρούλλου, τὸν παρὰ πολλοῖς χαχῶς rov 
“λεγόμενον. ὠάτος γὰρ τὸ ἐχεῖσε χαρτοϑεσίον τῆς σακέλλης 
ὀνομάζεται. καὶ tJ" οὕτως περιβαλλόμενος ὃ βασιλεὺς τὸβ 
ὀχτάγωνον χλανίδιον xai τὸ ἄσπρον μέγα στέμμα, ἐχαϑέσϑη 
“οἐπὲ τοῦ Σολομωντείου ϑρόνου, καὶ πάντα τὰ τῆς δοχῆς yé- 
: γονεν χατὰ τὴν προῤῥηθεῖσαν δοχὴν τῶν φίλων Ταρσιτῶν. 
τούτου δὲ ἐξελθόντος, ἐκαϑέσθη καὶ αὐτὸς ἔξῳ τῆς τοῦ Kv- 


^ 


ALIA RECEPTIO , NEMPE DELEMICI, [ver prrzwiTAr]. 


Mensis Augusti die trigesimo eodemque dominico fiebat admissio 
ob adventum Delemici, Amirae Emet [ vel Amidae] eiusdemque apo- 
erisiarii seu legati mandatarii, Abu Chabdani [vel Hamdanidae]. Haec 
receptio similis in omnibus erat praecedenti. Stabant in medio magni 
triclinii magnaurae sellae aureae, in quibus Domini residebant, QCu- 
bicularii ibi non adstabant, sed soli coetonitae cum hebdomariis in 
suis mutatoriis. Adstabant quoque candidati a dextra atque sinistra 
parte eiusdem triclinii, in scaramangiis et candidaticiis, tenentes 
Romana sceptra et eutychia et reliqua pretiosa vasa. Primum quidem 
introducebat logotheta Tarsenses amicos, qui quum satis de suis rebus 
Imperatori collocuti fuissent, exibant, vale dicto, et desidebant in 
triclinio trulli, qui vulgo oatos seu ovatum appellari, sed male, solet, 
Oatos enim est scrinium chartarum sacelli. Digressis itaque Tarsen- 
sibus, amiciebatur Imperator octangulari tunica, et induebat capiti 
magnam candidam infulam, et sic considebat in throno Salomoneo, 
fiebatque ipsa, de qua dicere coepimus, receptio eodem per omnia 
modo, quo diximus receptionem Tarsensium amicorum factam fuisse. 
Egressus et ille [apocrisiarius Hamdanidae puta] collocabatur extra Do- 
mini ecclesiam eo in loco, ubi Domini solent infulas induere, quando 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 38 


594 | ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


T , , : ^ 
Qíov ἐχχλησίας ἐν ᾧ τόπῳ στέφονται οἱ βασιλεῖς, μέλλοντες 
ἀπιέναι ἔφιπποι ἐν τῷ ναῷ τῶν ἁγίων ἀποστόλων, τῇ δευ- 
d - » , ^4 - - - ^^ * 9 -w 
τέρᾳ τῆς διαχαινησίμου καὶ τῇ καινῇ κυριακῇ. τῇ δὲ αὐτῇ 
, 2 , M , - Ld 
ἡμέρᾳ ἐγένετο χλητώριον ἐν τῷ μεγάλῳ τριχλίνῳ τῶν ιϑ' üxov- 
βίτων χατὰ τὸν τύπον xai τὴν τάξιν τῆς δωδεκαημέρου.5 
ü -" “- » 
παρέστησαν γὰρ Oyrt τοῦ σακελλίου xai ὃ τοῦ βεστιαρίου xal 
ὃ εἰδικὸς μετὰ τῶν ἰδίων νοταρίων, ὁμοίως xai οἱ τοῦ xov- 
βουχλείου, πάντες μετὰ ἀλλαξίμων κατὰ τὸν τύπον τῆς δω- 
, , ἫΝ - * - M , , » 
δεχαημέρου. ἐν δὲ τῷ δεξιῷ πρὸς δύσιν μέρει ἔστη παρα- 
ὩΣ ' * E ι - ^ 
τραπέζιον στρογγύλον διὰ τὸ μὴ δόξαι τοὺς φίλους Σαρα-το 
Ld € 
κηνοὺς ἕτερος τοῦ ἑτέρου προχαϑέζεσθαι. ἐχαϑέσϑησαν δὲ 
. 5 - ^Y , - 
ὃν αὐτῷ τῷ παρατραπεζίῳ ὃ μάγιστρος Κοομᾶς xai ὃ ma- 
, ^ τ ΄ » LJ 
θαχοιμώμεγος καὶ οἱ δύο Ταρσῖται φίλοι καὶ Ó τοῦ ᾿4πο- 
χαμβδᾶν ἀποκχρισιάριος. 


D Ἑτέρα δοχὴ τῆς Ἔλγας τῆς Ῥωσέγνης.  - 15 


My? Σεπτεμβρίῳ 9', ἡμέρᾳ 0', ἐγένετο δοχὴ κατὰ πάν- 
τὰ ὁμοία τῆς προρῥηϑείσης δοχῆς ἐπὲ τῇ ἐφόδῳ ᾿Ελγας τῆς 
ἀρχοντίσσης Ῥωσίας, vai εἰσῆλθεν αὐτὴ ἡ ἀρχόντισσα μετὰ 
τῶν οἰχείων αὐτῆς συγγενῶν ἀρχοντισσῶν καὶ προχρειτοτέ- 
ρῶν ϑεραπαιγῶν, ἐχείνη μὲν προηγουμένη πασῶν τῶν GALoY20 


in equis procedere volunt ad templum SS. Apostolorum feria secunda 
septimanae renovationis [aut, quod idem, secundo die festo pascha- 
tis,] et dominica nova seu in albis, Eodem ipso die fiebat cletorium 
in magno triclinio novendecim accubituum secundum ritum et ordi- 
nem dodecahemeri [seu convivii per duodecim a festo nativitatis Chri- 
sti proximos dies celebrari soliti]. Aderant enim praefectus sacelli et 
vestiarii et comes rei privatae, cum suis quisque notariis; uti et omnes 
ad cubiculum pertinentes in suis mutatoriis secundum typum dode- 
cahemeri. In dextra autem versus occidentem regione stabat paratra- 
pezium [seu mensula lateralis, credentia,] rotunda; rotunda vero 
crat ea ideo, ne amicorum Saracenorum unus in sessione sibi prae- 
haberi putaret alterum. eoque iniuriam pati. Assidebant illi creden- 
tiae magister et paracoemomenus Cosmas et duo Tarsenses amici et 
apocrisiarius Hamdanidae. 


ALIA RECEPTIO ELGAE RUSSAE. 


Mensis Septembris die nono , feria quarta, fiebat receptio similis 
praecedenti ob adventum Elgae, archontissae vel principissae Rosiae 
vel Russiae. psa intrabat archontissa cum agnatis suis feminis 
principalis sanguinis et conditionis et famulabus honestioribus. Pri- 
ma ducebat chorum ipsa archontissa; reliquae sequebantur in ordi- 
ne, una post alteram. Stabat Elga im eo loco, e quo logotheta so- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 415. 595 


γυναιχῶν, ἐχεῖναι δὲ ἐνορδίνως ἑτέρα τὴν ἑτέραν ἀκολουϑυζαὶ, 
καὶ ἔστη ἐν ᾧ τόπῳ εἴωϑεν ὃ λογοϑέτης τὰς ἐρωτήσεις πόι- 
εἴσϑαι. ὄπιϑεν δὲ αὐτῆς εἰσῆλϑον οἱ τῶν ἀρχόντων Ῥωσίας Ed.L.344 
ἀποχρισιάριοι καὶ πραγματευταὲ, καὶ ἔστησαν κάτωϑεν εἰς τὰ 
δβῆλα,, καὶ τὰ ἑξῆς ἐτελέσθη κατὰ τὴν προῤῥηϑεῖσαν δολήν. 
καὶ ἐξελϑοῦσα πάλιν διὰ τοῦ ἀναδενδραδίου καὶ τοῦ τριζλέ- Ms.201. b 
yov τῶν χανδιδάτων, τοῦ τε τριχλώου, ἐν ᾧ τὸ χαμελαύκιον 
lórarat καὶ οἱ μάγιστροι γίνονται, διῆλθεν διὰ τοῦ ὀγόποδος 
καὲ τῆς χρυσῆς χειρὸς, ἤτοι τοῦ πόρτηχος τοῦ αὐγουστέως, 
τοχαὲ ἐχαϑέσθη ἐχεῖσε. τοῦ δὲ βασιλέως κατὰ τὴν εἰωϑυῖαν 
τάξιν εἰσελϑόντος ἐν τῷ παλατίῳ, γέγονεν ἑτέρα δοχὴ τρόπῳ 
τοιῷδε. ἐν τῷ τρικλίνῳ τοῦ Ἰουστινιανοῦ ἔστη πούλπιτον ἀπὸ 
ὀξέων δινισίων fLerríov ἐσχεπασμένον, καὶ ἐν αὐτῷ ἔστη 6 
μέγας ϑρόνος Θεοφίλου τοῦ βασιλέως, xai ἐκ πλαγίου σελ- 
τϑλών χρυσοῦν βασιλικόν. τὰ δὲ δύο ἀργυρᾶ ὄργανα τῶν ÓvoB 
μερῶν ἔστησαν χάτωθεν, ἔσωϑεν τῶν δύο βήλων. τὰ yàg 
αὐλοῦντα ἔξω τῶν βήλων ἔστησαν. καὲὶ προσκληϑεῖσα ἡ ὧρ-- 
χόντισσα ἀπὸ τοῦ αὐγουστέως, τῆς τε ἀψίδος xai τοῦ ἱπ- 
ποδούμου τῶν ἐνδοτέρων διαβατικῶν τοῦ αὐτοῦ αὐγουστέως 
“οδιῆλθεν, xai ἐλϑοῦσα ἐχαϑέσθη εἰς τὰ σχύλα. ἡ δὲ δέσποι-- 
γα ἐκαϑέσϑη ἐν τῷ προῤῥηϑέντι ϑρόνῳ, καὶ 7 νύμφη αὐτῆς 
ἐν τῷ σελλίῳ, xai εἰσῆλθεν τὸ κουβούχλειον ἅπαν, καὶ διὰ 
τοῦ πραιποσίτου xai τῶν ὀστιαρίων εἰσήχϑησαν βῆλα" βῆ. 


let nomine Imperatoris legatos, quibus admissio indulgetur, interro» 
-gare. Pone eam intrabant principum Russiae apocrisiarii et negotia- 
tores [CPli habitare soliti]. Hi restitabant inferius apud vela, Cete- 
ra fiebant secundum modum praedictarum exceptionum. Egressa rur- 
sus e conspecta Domini, transibat archontissa viridarium, triclinium can^ 
didatorum, triclinium illud, in quo camelaucium stat et magistri crean- 
tur; per onopodem porro et auream manum seu porticum augusteonis, 
ubi considebat. Imperatore in palatium [magnum e magnaura] pro more 
-onsueto reverso, fiebat secunda exceptio in hunc modum. In tri- 
.linio Iustiniani stabat pulpitum, purpureis blatteis dinisiis instra- 
tum. Super eo stabat magnus thronus. Theophili Imperatoris eta 
latere aurea sella imperialis. Inferius ihtra duo vela stabant argen- 
tea duo factionum organa; nam fÍlatilia organa extra vela stabant. 
In dicto itaque throno considebat Imperatrix; ad quam arcessita 
archontissa ex augusteone, facto per apsidem et circum et interio- 
res porticus eiusdem augusteonis transitu , deponebatur in scylis. 
Interea introducebantur a praeposito et ostiariis vela ad Imperatri- 
cem in praedicto throno residentem, cui nurus eius in apposita la- 
terali sella assidebat, adstante toto cubiculo. Velorum, quae intro- 
ducebantur, primum efficiebant zostae; secundum magisirissae seu 


596 ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI ^ 


λον α΄, αἵ ζωσταί: βῆλον f, αἵ μαγίστρισσαι" βῆλον y, 
Cai πατρίκιαι: iov δ΄, αἱ ὀφφικιαλέαι πρωτοσπαϑαρέαι:" 
βῆλον &, αἱ λοιπαὶ πρωτοσπαϑαρέαι: βῆλον ς΄, αἱ σπαϑᾶρο- 
χαγδιδάτισσαι: βῆλον ζ΄, ei σπαϑαρέαι χαὲ στρατώρισσαι 
- καὶ χανδιδάτισσαι. εἶϑ᾽ οὕτως εἰσῆλθεν ἣ ἀρχόντισσα διὰδ 
τοῦ πραιποσίτου καὶ τῶν δύο ὀστιαρίων, αὐτὴ μὲν προηγου- 
μένη, ἐπακολουϑοῦσαι δὲ, χαϑὰ προείρηται, αἵ τε συγγενεῖς 
αὐτῆς ἀρχόντισσαι καὶ αἵ προχρειτοτέραι TOY. ϑεραπαιγῶν 
αὐτῆς. καὶ γέγονεν παρὰ τοῦ πραιποσίτου ἐρώτησις πρὸς 
αὐτὴν, ὡς ἐκ τῆς αὐγούστης, καὶ ἐξελϑοῦσα ἐχαϑέσϑη εἴςτὸ 
Dc4& σχύλα. ἡ δὲ δέσποινα ἀναστᾶσα ἀπὸ τοῦ ϑρόνου ÓujA- 
Oe» διὰ τοῦ λαυσιαχοῦ καὶ τοῦ τριπέτωνος, καὶ εἰσῆλϑεν εἰς 
τὸν χκαινούργιον, χαὶ δι’ αὐτοῦ sig τὸν ξαγτῆς κοιτῶνα, xci 
εἶθ᾽ οὕτως ἡ ἀρχόντισσα μετὰ τῶν συγγενῶν αὐτῆς καὶ ϑε- 
ραπαινῶν, εἰσῆλθεν διὰ τοῦ Ἰουστινιανοῦ xai τοῦ λαυσια-τῇ 
χοῦ xai τοῦ τριπέτωγος εἰς τὸν χαινούργιον, xci ἀγεπαύσα- 
Ms.202.a1Ó. εἶτα χαϑεσϑεὶς ὃ βασιλεὺς μετὰ τῆς αὐγούστης xoi τῶν 
πορφυρογεγνήτων αὐτοῦ τέχνων, προσεχλήϑη ἡ ἀρχόντισσα 
᾿ἀπὸ τοῦ χαιγουργίου τριχλίνου, χαὲ χελεύσει τοῦ βασιλέως 
καϑεσϑεῖσα, ἐλάλησεν, ὅσα ἐβούλετο, πρὸς τὸν βασιλέα. τῇο 
ΕΑ1,.345δὲ αὐτῇ ἡμέρᾳ γέγονεν χκλητώριον ἐν τῷ αὐτῷ τριχλίνῳ τοῦ 
ἸΙουστιγιαγοῦ. ἐχαϑέσθη ἐν τῷ προῤῥηϑέντι ϑρόνῳ ἡ δέ- 
σποιγὰα καὶ 7 γνύμφη αὐτῆς, ἡ δὲ ἀρχόντισσα ἐκ πλαγίου 


magistrorum uxores; tertium patriciae; quartum officiales protospa- 
thariae; quintum reliquae protospathariae; sextum spatharocandida- 
tissae ; septimum spathariae, stratorissae etcandidatissae. His congre- 
gatis, tandem intrabat archontissa Russica, introducta a praeposito 
et ostiariis. Ipsa praeibat, sequebatur, ut praedictum, reliquus co- 
mitatus mülíebris archontissae, agnatae ipsius et selectiores famu- 
lae. Praepositus tum nuntiabat aliquid archontissae, clam in aurem 
dicens, nomine Imperatricis, et archontissa protinus exibat atque 
considebat in scylis, Imperatrix autem, surgens de throno, transi- 
bat per lausiacum et tripetonem in caenurgium [seu novas aedes], 
et illinc in suum coetonem. Εο facto, intrabat archontissa quoque 
per lustiniani trielinium, lausiacum et tripetonem in caenurgium, 
ibique respirabat aliquantulum sistens gradum. Interea veniebat 
Xmperator in: coetonem et considebat ibi cum Augusta liberisque 
suis porphyrogenitis , et tum arcessebatur archontissa e: eese ior 
iussuque Imperatoris considebat, et colloquebatur ipsi, quae tande 

volebat. Eodem die fiebat cletorium seu sacrum convivium in tri- 
clinio fustiniani. Residebat ibi Imperatrix in throno, de quo supra 
diximus; eius nurus ipsi assidebat. Archontissa primum adstabat ex 
obliquo, donec per magistrum mensae introductae reliquae principa- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. π. 15. 907 


ἔστη" ὑπὸ δὲ τοῦ τῆς τραπέζης κατὰ τὸν εἰωϑότα τύπον 
εἰσελϑουσῶν τῶν ἀοχοντισσῶν xai προσχυνησάντων, ἡ ἀρ- 
χόντισσα τὴν κεφαλὴν μιχρὸν ὑποχλίνασα, ἐν ᾧ. τόπῳ ἵστα- 
το, ἐχαϑέσϑη εἰς τὸ ἀποχοπτὸν μετὰ τῶν ζωστῶν κατὰ τὸν 
δεύπον. ἰστέον, ὅτι οἱ ἀποστολῖται ψάλται xai οἱ ἁγιοσο- 
φῖται παρῆσαν ἐν τῷ αὐτῷ κλητωρίῳ ἄδοντες τὰ βασιλίκια. 
ἔπαιξαν δὲ καὶ τὰ ϑυμελιχὰ πάντα παίγνια. ἐν δὲ τῷ χρυ-Β 
σοτρικλίνῳ γέγονεν ἕτερον χλητώριον, xai ἔφαγον πάντες οἱ 
ἀποχρισιάριοι τῶν ἀρχόντων Ῥωσίας καὶ οἱ ἄνϑρωποι xai 
χοσυγγενεῖς τῆς ἀρχοντίσσης καὶ οἱ πραγματευταὶ, καὶ ἔλαβον 
ὃ μὲν ἀνεψιὸς αὐτῆς μιλ. λ΄, οἱ ἡ ἴδιοι αὐτῆς ἰἀνὰ quA. x, 
oi x ἀποχρισιάριοι ἀνὰ μιλ. ιβ΄, οἱ μ᾽ πραγματευταὶ ἀνὰ 
pu. ιβ΄, ὃ παπᾶς Γρηγόριος μιλ. 5, οἱ δύο ἑρμηνευταὶ ἀνὰ 
puÀ. ιβ΄, οἱ ἄνϑρωποι τοῦ Σφενδοσϑλάβου ἀνὰ μιλ. εἰ, οἱ ς΄ 
ιθάγϑρωποι τῶν ἀποχρισιαρίων ἀνὰ pu. y, 0 ἑρμηνεὺς τῆς ἀρ- 
χοντίσσης μιλ. i£. μετὰ δὲ τὸ ἀναστῆναι τὸν βασιλέα ὠπὸ 
τοῦ: χλητωρίου ἐγένετο δούλκιον ἐν τῷ ἀριστητηρίῳ,. καὶ. ἔστη C 
7 χρυσῆ μιχρὰ τράπεζα 7 ἐν τῷ πενταπυργίῳ ἱσταμένη, xat 
ἐτέϑη ἐν αὐτῇ δούλχιον διὰ χειμευτῶν xal διαλίϑων σκουτελλίων, 
βοχαὲ ἐκαϑέσϑη ὃ βασιλεὺς καὶ Ῥωμανὸς ὃ Πορφυρογέννητος 
βασιλεὺς καὶ τὰ πορφυρογέννητα τούτων τέχνα xai ἡ νύμ- 


» * 


φη καὶ ἡ ἀρχόντισσα, xai ἐδόθη τῇ ἀρχοντίσσῃ ἐν χρυσῷ 


lis sanguinis feminae adorassent Imperatricem; ipsa deinceps ar- 
chontissa, capitis aliquali inclinatione suam ipsi submissionem testa- 
ta, considebat in eo loco, ubi stabat, ad mensam ad aliqualem ab 
imperiali distantiam positam una cum zostis, prout mos est, llli 
convivio aderant psaltae apostolitae et hagiosophitae, canentes car- 
mina in laudes regiae familiae,  Ludebant quoque ludiones thyme- 
lici generis omnis. Fiebat eodem tempore in chrysotriclinio aliud 
convivium, quo excipiebantur omnes apocrisiarii principum Russiae 
et homines et agnati archontissae et negotiatores eius. Post epulas 
accipiebant illi munera ; triginta quidem miliaresia avunculus archon- 
tissae; octo autem eius amici privati et confidentes accipiebant sin- 
guli vicena miliaresia ; viginti eius apocrisiarii duodena ; quadraginta 
tres negotiatores duodena pariter; papas Gregorius accipiebat octo; 
ambo interpretes duodena; homines Sphendosthlabi [is Elgae filius 
Russis tum imperabat,] quina; sex homines apocrisiariorum terna; 
interpres archontissae tandem quindecim accipiebat miliaresia. Ut 
surrexerat Imperator a convivio, fiebat dulcium, id est apponeban- 
tur placentae et bellaria in pransorio super ibi posita parva aurea 
mensa, quae in pentapyrgio stare solet, in scutellis gemmatis et 
.smaltitis. Ibi considebat Imperator [Constantinus] et Romanus Por- 
phyrogenitus Imperator, et amborum liberi porphyrogeniti et nurus 


598 CONSTANTINI PORPHYROGENITI- 


διαλίϑῳ σχουτελλίῳ pu. q', καὲ ταῖς ἕξ ἰδίαις αὐτῆς ἀνὰ 
quA, z, καὶ ταῖς uj ϑεραπαίναις αὐτῆς ἀνὰ μιὰ. ἡ. μηνὶ 
Ὀχτωβρίῳ. uj, ἡμέρᾳ κυριακῇ, ἐγένετο κλητώριον ἐν τῷ χρυ- 
σοτριχλίνῳ, καὶ ἐχαϑέσϑη ὃ βασιλεὺς μετὰ τῶν Ῥῶς. xai 
πάλεν γέγογεν ἕτερον κλητώριον ἐν τῷ πεντακουβουχλείῳ τοῦδ 
Ms.202.b&yíov Παύλου, καὶ ἐχαϑέσϑη ἡ δέσποινα μετὰ τῶν πορφυ- 
D ρογενγήτων αὐτῆς τέχνων καὶ τῆς νύμφης xal τῆς ἀρχοντίσ- 
σης, καὲ ἐδόϑη τῇ μὲν ἀρχοντίσσῃ μιλ. σ', τῷ δὲ ἀνεψιῷ αὖ- 
τῆς RÀ. X, τῷ παπᾷ Γρηγορίῳ pi. 5, ταῖς ις ἰδίαις αὐτῆς 
ἀνὰ wi. ιβ΄, ταῖς τη δούλαις αὐτῆς ἀνὰ uu. ς΄, τοῖς κβ' ἀ-τὸ 
ποχρισιαθίοις ἀνὰ uu, ιβ΄, τοῖς uÓ' πραγματευταῖς ἀνὰ μιλ. 
ς΄, τοῖς δύο ξρμηγευταῖς ἀνὰ μελ. ιβ΄. 


Ed, L.346 ΚΕΦ. iz. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, προερχομέγων τῶν ἀρχόντων τῶν 
τεσαίρων ταγμάτων εἰς τὸν ἱππόδρομον. 15 


᾿Ιστέον, Urt, τῶν ταγμάτων ὕντων ἐν τῇ ϑεοφυλάχτῳ 
πόλει, xa9' ἡμέραν προέρχονται εἰς τὸν ἱππόδρομον oi τῶν 
δ΄ ταγμάτων ἄρχοντες xai ὃ μὲν δομέστικος τῶν σχολῶν xai 
ε , CAM LE n , 2 » « " 
ὃ ἐξχούβιτος καὶ ὃ ἱκαγάτος εἰσέρχονται, ἔνϑα xal οἵ μάγι-- 
στροι χαὲὶ πατρίκιοι, καὶ πρῶτα μὲν χαιρετίζουσιν τὸν Opovy-20 
Imperatoris et archontissa. Huic pro munere dabantur in aurea 
gemmata scutella miliaresia quiugenta. Sex eius intimis amicabus 
dabantur vicena miliaresia, et octodecim eius famulabus octona. 
Mensis Octobris die decimo et octavo eodemque dominico fiebat 
aliud convivium in chrysotriclinio, in quo Imperatori Russi conviva- 
bantur, et rursus aliud in pentacubiclio S. Pauli, in quo Despoena 
vel Imperatrix cum porphyrogenitis suis liberis et nuru sua et ar- 
chontissa convivabatur, Accipiebat archontissa tum in munus ducen- 
ta miliaresia, eius avunculus viginti, papas [vel confessionarius] 
Gregorius octo; sedecim eius intimae familiares 'duodena; octodecim 
eius famulae sena; viginti duo apocrisiarii duodena; quadraginta 
quatuor negotiatores sena, et dena bina ambo interpretes. 


CAP. 16. 


Observanda , quando magistratus quatuor tagmatum in circum 
procedunt. 


Quatuor tagmata si sunt.in Urbe, quam Deus custodiat, proce- 
dunt et conveniunt quotidie in cireum eorum magistratus. Et primi 
quidem ingrediuntur domesticus scholarum et excubitus seu dome- 
sticus excubitorum et hicanatus seu domesticus hicanatorum per illud 
ostium, per quod intrare solent magistri et patricii, salutatoque 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H.46. 5900 


γάριον τῆς βίγλας, καὶ εὐθέως καϑέζονται εἰς τὰς τάξεις αὖ- 
τῶν, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως εἰσέρχεται ἐκ πλαγίου ὃ τοποτηρητὴς τῶν 
σχολῶν, φορῶν σκαραμάγγιον καὶ σπαϑίον, xal pev! αὐτοῦ B 
oi πρῶτοι καὶ δεύτεροι ἄρχοντες τῶν σχολῶν, yovv κόμητες 
δχαὲ δομέστικοι, φοροῦντες καὶ αὐτοὶ σκαραμάγγεα καὶ σπα- 
ϑία. καὶ ὃ μὲν τοποτηρητὴς ἵσταται ἀποχοπτὸς ὡς ἀπὸ ὁρ-᾿ 
γυΐας μιᾶς" οἱ δὲ κόμητες καὶ δομέστιχοι στιχηδὸν ἀπὸ á- 
xQav ἕως ἄχραν, xai μέχρι τῶν γονάτων προσχυγνοῦντες χάν-: 
ρετίζουσι τὸν δρουγγάριον τῆς βίγλας. ὃ δὲ ἐντιχαιρετίζων 
τοαὐτοῖς λέγει" ,,καλὴ ἡμέρα ὑμῖν, ἄρχοντες." xai μετὰ ταῦ- 
τα ἵσταται ὃ πρόξιμος μέσον τῆς προελεύσεως, καὶ λαμβάνει 
γεῦμα παρὰ τοῦ δομεστίκου τῶν σχολῶν καὶ διὰ τῆς χειρὸς C 
αὐτοῦ νεύει ὑπαναχωρεῖν. οἱ δὲ πάλιν προσχυνοῦντες κατὰ 
τὸ εἰρημένον σχῆμα ἐξέρχονται. καὶ κατὰ πόδας εὐθέως εἰσ- 
ιδέρχεται ὃ τοποτηρητὴς τῶν ἐξκουβίτων μετὰ σχρίβωνας καὶ 
δρακοναρίους, φοροῦντες xai αὐτοὶ σκαραμάγγια xal σπαϑίέα, 
καὶ χαιρετίζουσιν καὶ αὐτοὶ χαϑὼς καὶ οἱ τῶν σχολῶν ἄρ- 
χοντες, καὶ νευόμενος ὃ πρωτομανδάτωρ τοῦ ἐξσχουβίτου πα- 
ρὰ τοῦ ἐξσπουβίτου, καὶ αὐτοὶ διὰ χειρὸς τοῦ πρωτομανδά- 
zOrcogog γευόμενοι ἐξέρχονται. καὶ μετὰ τούτων εἰσέρχεται ἃ 
τοποτηρητὴς τοῦ ἀριϑμοῦ μετὰ κομήτων καὶ χεντάρχων * *D 
* * βίου καὶ τῆς ἑταιρείας παρεβδομάριοι προέρχονται x&i Ms. 204. a 
21. Hie desiderantur finis capitis XVL caput XVIL totum et 
initium capitis XVIII. 


drungario vigiliae, desident in sua quisque classe et ordine. Dein- 
de ingreditur per introitum lateralem topoteretes vel locum tenens 
seholarum in scaramangio et cum, spatha, et cum eo primi secundi- 
que ordinis magistratus aut tribuni scholarum, ut comites et dome- 
stici, similiter et hi tam scaramangia, quam spaihas, gerentes, | Lo- 
ciservator ab ipsis seorsim stat ad distantiam orgyae ferme; comites 
autem et domestici in unam seriem collocati occupant conclave ab 
/uno termino usque ad alterum. Drungarium vigiliae et hi quoque 
salutant inclinato ad genua usque capite. Drungarius autem salu- 
iem ipsis reddens ait: Bomus dies vobis, archontes. Postea surgit 
proximus et. abit in medium processionis yel conventus , acceptum-^ 
que nutu signum a dorpestico scholarum reddit illis adstantibus 
manu sua commota, monetque, abeundum esse. Quo conspecto, ado- 
rant illi aeque profunde sese inclinantes, atque antea fecerant, ut 
dictum est, et abeunt. Digressis illis, protinus adest lociservatom 
excabitorum cum scribonibus et draconariis. Hi gestantes pariter 
scaramangia et spathas, ut magistratus scholarum salutant [drunga- 
rium nempe, dictaque vicissim salute,] aceipit protomandator excu- 
biti ab excubito signum nutu capitis; quod ipse motitatione manus 
praedictis lociservatori excubitorum ceterisque adstantibus reddit, 


600 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἀνέρχονται διὰ τῆς ἐλεφαντίνης, καὶ χατὰ τὸν εἰωϑύτα τύ- 
πὸν ἀγοιγείσης τῆς προελεύσεως, εἰσέρχονται, xai ἕχαστος xa- 
L2 ) -"- γε" Hn. 5 eh r 
" ϑέζεται ἐν τῇ ἰδίᾳ τάξει, zai εἰϑ᾽ οὕτως κατέρχονται xai &io- 
, d 5 - ^ , €- , , ^. 
ἐρχονται ἐν τῇ τοῦ τρικόγχου μυστικῇ φιάλῃ. εἶτα εξέρχε- 
' ad - - - 
ται 0 βασιλεὺς, καὶ τοῦ παρακυπτικοῦ χρεμαμένου ἐν τῷ τοῦδ 
Ed.L.347 ngozvpiuerog μέσῳ, ἐν ᾧ τόπῳ εἴϑισται τοῖς βασιλεῦσιν ἐπὲ 
, , , às 
9górov καϑέζεσθαι, τελουμένου δεξίμου, ἅπτουσι κηροὺς, δη- 
, ^ - ? € , , C » 
Aovórt παρὰ τοῦ εἰδικοῦ τούτους λαμβάνοντες, πάντες οἱ ngog- 
c , ^ , , u 
ῥηϑέντες τῆς συγχλήτου ἀπὸ ve μαγίστρων χαὶ ἕως ἐσχάτου 
? bd MN 
ἀνθρώπου, καὶ γυρόϑεν τοῦ σίγματος σάσσωσι χορεύοντες καῖτο 
2 € , t 
ἄδοντες, οἱ μὲν μάγιστροι xat οἱ ἀνθύπατοι xai πατρίκιοι xa 
. οἱ ὀφφικιάλιοι καὶ οἱ λοιποὶ τῆς συγχλήτου μετὰ τῶν βασιλι- 
κῶν ἀνθρώπων, ἴδια βασιλίκια τοῦ βρουμαλίου" οἱ δὲ τοῦ 
e bd ». $4) , bl , » *w 
xov[ovxAstov ἅμα τῶν ἐπὶ τῆς τραπέζης εὐνούχων GÓovoty xat 
᾿ ΤῊΝ ies - i ἐρᾷν bus , ^ EA o» n 
αὐτοὶ ἴδια βασιλίχκια τοῦ βρουμαλίου. ἰστέον, ὅτι, ἡνίκα ἄρξον-τῇ 
€ - , * - , P ^ - e Ὁ» 
Bras oí τῆς «vpiquem tac τον κουβουκχλείου qoe τὰ τοῦ βρου- 
μαλίου βασιλίκια καὲ χορέυειν, xadoc προείρηται, κατέρχε- 
* bd , T bw ^ € * Ld , 
ται διὰ τῶν βάϑρων sig ἐκ τῶν βασιλιχῶν ἔν τῇ φιάλῃ xat 
? ^ , A uoc 
ὀρχεῖται" ὠμφότεροι δὲ, οἵ ve μάγιστροι xai λοιποὶ xai οὗ 
τοῦ χουβουχλείου μετὰ τῶν ἐπὶ τῆς τραπέζης εὐνούχων ἔκαο 
“τρίτου, καϑὼς προείρηται, ζυχλεύσαντες ἐν τῷ τῆς φιάλης 
, e IN ' 1 E. i Bu ^ 4 qo" 
edes ππδριπάτῳ, ἵστανται χατὰ τὸ πρὸς εὖρος αὐτῇ μέρος", καὶ é- 
22. ἐπεφημοῦσε cod. οἱ, ed, 


Hi, eo percepto, exeunt. "Tum intrant tertii lociservator arithmi, 
comites arithmi et centuriones maglabii seu maglabitarum, et he- 
taeriae septimanarii laterales procedunt seu conveniunt et ascendunt 
per portam eburneam et intrant in palatium, ubi illud reclusum 
more consueto processionem admiserit; tum occupant sedes quisque 
suas ex ordine. Deinceps descendunt et intrant in secretam phialam 
triconchii. Deinde prodit Imperator in conspectum, suspensaque 
cortina in medio procymmatis [seu moeniani, vel editioris tribuna- 
lis, in quo imperatores, quando deximum seu exceptio circensis 
peragitur, praesidere solent,] accendunt praedicti senatores omnes 
a comite rei privatae traditos nacti cereos, a magistris inde usque 
ad. ultimum hominem imperialem; et tripudiant circumcirca sigma 
. choréam ducentes et cantantes, magistri quidem et proconsules et 
patricii et officiales ceterique senatores et homines imperiales, basi- 
licia brumalio propria;  cubicularii autem et eunuchi ad mensam 
servientes canunt et ipsi, sed propria sibi, basilicia brumalii. Quan- 
do incipiunt tam senatores quam cubicularii brumalii basilieia ca-. 
nere et saltare, ut praedictum est, descendit per gradus [praedicti 
procymmatis aut tribunalis] aliquis basilicorum in phialam et sal- 
tat 101. Omnes autem, tam magistri puta et reliqui senatores, quam 
cubicularii ct mensales eunuchi, ter obeunt, ut dictum est, saltan- 
do phialae ambitum vel aream; tum consistunt ad eius 'latiorem 
ι 
7 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H.48, θοῖ 


πευφημοῦσι τὸν βασιλέα: καὶ εὐθέως κατέρχεται. ἀπὸ τοῦ 
σίγματος διὰ τοῦ ξυλίνου στυρακίου ὃ τοῦ βασιλέως πρωτοβε- 
στιάριὸς μετὰ τοῦ ἀποχομβίου, καὶ ἡνίκα πλησίον αὐτῶν γέ- 
γηται, προσχυνοῦσι πώντες, χαὶ τούτων ἀνισταμένων, ὃ α΄. 
δμάγιστρος λαμβάνει ix χειρὸς τοῦ πρωτοβεστιαρίου τὸ ἀπο- C 
χόμβιον λίτρας x, εἰς δὲ τὸ τοῦ μικροῦ βασιλέως βρουμά- 
Atov λίτρας ἐἰ, εἰς δὲ τὸ τῆς αὐγούστης βρουμάλιον λίτρας 
ἡ. xai μετὰ τὸ λαμβάνειν τὸ ἀποχόμβιον ἐπεύχονται ἅπαν- 
τες τοὺς δεσπότας, καὶ ἐξέρχονται διὰ τῆς ϑερμάστρας, xal 
ἰοἀπέρχεται ἕχαστος εἰς τὰ idum. οἱ δὲ ἐλάται τῆς περιουσίας, Ms. 204. b 
᾿ ἦτοι τῶν βασιλιχῶν δρομονίων, χατέρχονται ἐν τῷ βουκολέ- 
ovrt, xai ἵστανται ἔνϑα τὸ βασιλικὸν δρομόνιον ἵσταται, εὐ- - 
φημοῦντες καὶ αὐτοὶ καὶ ἄδοντες faciie τοῦ. βρουμαλίου. Ὁ 
δίπτεται δὲ αὐτοῖς ἄνωθεν ἀποχόμβιον μιλ. σ΄. ἐπὲ δὲ 
ἀδικωγσταγτίγνου τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου προσετέϑη ἕτερα 
μιλ. τ΄, ὁμοῦ φ΄. προσετέϑη δὲ παρὰ τοῦ αὐτοῦ φιλοχρί- 
στου δεσπότου, κατέρχεσϑαι χαὶ τοὺς τῶν ἀγραρίων ἐλάτας 
χαὲ ἄδειν καὶ αὐτοὺς ὁμοίως, καὶ δίπτεσϑαι αὐτοῖς ἀποχόμ-: 
βιὸν μιλ. σ΄. ἰστέον, ὅτι ἐπὲ “έοντος τοῦ φιλοχρίστου xa 
"φοἀειμγνήστου βασιλέως οὐκ ἤνοιγε δείλης τὸ παλάτιον: ἀλλ᾽ 


plagam, et pia vota pro salute Imperatoris dicunt. Descendit tum 
protinus e sigmate per ligneum styracium [seu rotundam, intus ca- 
vam et scala cochleare instructam columnam,] Imperatoris protove- 
stiarius cum apocombio; qui ubi prope ad eos accesserit, adorant 
omnes. Ubi se rursus in esie elevarunt, accipit protomagister 
e manu protovestiarii apocombium constans litris viginti, et in bru- 
mali minoris vel iunioris Imperatoris aliud continens decem litras, 
et tandem in brumali Augustae aliud octo litrarum. Post accepta 
illa dona gratuita benedicunt omnes Dominis et exeunt per calda- 
rium vel vaporarium, et ad sua quisque abeunt. Remiges periu- 
siae [id est peculii] seu remiges imperialium dromoniorum, qui 
sacra corpora Dominorum in utriusque continentis suburbana ve- 
ctitare solent, descendunt in bucoleontem et ibi consistunt , 
ubi dromonium imperiale stat, laudibus et benedictionibus cu- 
mulantes Dominum et canentes basilicia brumalii. Ad illos ex 
editioribus deiicitur apocombium ducentorum miliaresiorum. 'Tem- 
pore Constantini autem, Christum amantis Domini, addebantur 
adhuc tercentum miliaresia; ita ut ab eo tempore in universum 
quingenta miliaresia acceperint. Idem ille Christi amans Dominus 
addidit antiquis moribus hanc constitutionem , ut agrariarum quoque 
seu lenunculorum imperialium remiges illuc descenderent et simili 
modo canerent acciperentque proiectum ex editioribus apocombium 
ducentorum miliaresiorum. Sub Leone, Christi amante et aeterna 
memoria digno Domino, mos erat, ut palatium vesperae non aperi- 
retur; sed magistratus supra recensiti intrabant hora diei noma per 


602 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


e P r wm 
Ed.L.3480i z9ogdórOérvrec ὥρᾳ τῆς ἡμέρας 9' εἰσήρχοντο διὰ τῆς ϑερ-: 
μιάστρας ἐν τῇ τοῦ σίγματος μυστικῇ- φιάλῃ, καὶ ἐτελεῖτο. 
, ^ , -- x L3 r, e ^ 
πάντα, χκαϑὼς προείρηται. τῇ δὲ ἑσπέρᾳ, Com T : 
won RUMOR Morea Ree τους, 
ww, ἵσταται τραπέζιον ἐν τῷ ἀριστητηρίῳ, καὶ συγεστιῶνταε 
- δὰ D , ᾿ 
τῷ βασιλεῖ οἱ κατὰ συνήϑειαν συνεστιώμενοε, μάγιστροι,5, 
, , 
πραιπύσιτοι πατρίκιοι, ὀφφικιάλιοι, εἰ τύχωσιν δὲ, x«i στρα-- 
τηγοὶ, καὲ λοιποὶ, μᾶλλον δὲ οἱ πρὸς συγγένειαν ὄντες τοῦ 
, ΕἸ - * , € , LÀ 
βαφιλθως, εὐφημοῦσι vy Mene ot nagiavapusves; ἄδοντες Be- 
σιλίχια τά τῷ βρουμαλίῳ ἁρμόζοντα, ὁμοίως δὲ καὶ οἱ κα΄ 
ϑεζόμενοι, ἀδουσιν καὶ αὐτοὶ δμοίως. τοῦ δὲ δουλκίου sio-i0 
ἐρχομένου ὀλίγοι τινὲς τῶν ἐπὲ τῆς τραπέζης καταλέγουσιν 
Βτὸ (πολλὰ τὰ ἔτη, καὶ & 1 Ü ϑεῖό r' 
» 5, καὶ ἀποχρίγονται οἵ ve καϑεϊζόμενοι εἰς 
τὴν τράπεζαν φίλοι καὲ οἱ παριατάμενοι λοιποὲ τοῦ τραπε-: 
ξίου, καὶ πρὸ τοῦ τὸν βασιλέα ἐπονομάσαν .,εἰς τὴν πρε- 
΄ -Ὁ € , ,' 35 , , x 
σβείαν τῆς ὑπεραγίας Θεοτύχου᾽ λαμβάνουσι πάντες οἱ xa9e-15 
ζόμενοι παρὰ τῶν τοῦ βασιλέως χειρῶν μιλ. καὶ μετὰ τὴν 
συμπλήρωσιν τῆς ἐπιδόσεως τῶν μιλιαρησίων εὐφημοῦσιεν οὗ 
παριστάμενοι, ὅμοίως καὶ οἱ καϑεζόμενοι, τὸν βασιλέα, xai 
εὐθὺς ὀγομάζει ὃ βασιλεὺς, εἰς τὴν πρεσβείαν τῆς ὑπεραγέας 
Osoróxov," καὶ πάντων κατὰ τὺ εἰωθὸς πινόντων, λαμβάνου-«“α 
σι πάντες οἱ καϑεζόμενοι διὰ χειρὸς τοῦ τῆς τραπέζης ἀνὰ 
φατλίου α΄, δηλονότι παρὰ ἀρτοχλίγου ταῦτα λαμβάνων. xat 
ἀνίστανται τῆς τραπέζης καὶ ἐξερχόμενοι διὰ τῆς ἐλεφαγτίγης, 
23. Sic. em. R., ἀγνίστ. τῆς τραπέρης, ἐξερχόμεγον — ἐλεφαγ- 
τίνης. ἀπέρχ. cod. et ed. 


thermastram seu caldarium in mysticam sigmatis phialam; et fiebant 
deinceps omnia , ut praediximus, Vesperae, hora diei undecima, col- 
locatur mensa in pransorio, et convivantur cum Imperatore, qui id 
facere ex ritu recepto solent, magistri, praepositi patricii, officiales 
et interdum quoque strategi et alii, maxime vero assident ad impe- 
riaem mensam, qui Dominum necessitudine sanguinis attingunt. 
Adstantes omnes laudibus et benedictionibus cumulant Dominos et 
canunt carmina in laudem Dominorum, qualia brumali congruunt, 
Similiter etiam , qui mensae assident, canunt. Dulcium ut infertur 
seu missus dulciariorum, exordiuntur pauci quidam eunuchorum ad 
meisam ministrantium illud: Multos annos etc, quibus tam assi- 
dentes ad mensam amici Domini et convivae, quam reliqui adstan- 
tes et ministrantes ad mensàm omnes idem respondent; et antequam 
Imperator poculum in honorem sanctissimae Deiparae haurit, ad 
quod protectionem. eius invocat, accipiunt mensae assidentes omnes 
e dominicis manibus "miliaresiorum numerum. Finita largitione mi- 
liaresiorum , benedicunt adstantes mensae pariter .atque assidentes 
Imperatori. Hic deinde dicit: 4m nomine atque per intercessionem 
sanctissimae Deiparae, οἱ bibuut deinceps oiunes pro more, et ac- 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. Π. 18. 603 


ἀπέρχεταε ἕχαστος εἰς τὰ ἴδια. καὶ μετὰ ταῦτα πάλιν ἵστα-Ε 

ται ἑτέρα τράπεζα ἐν τῷ αὐτῷ ἀριστητηρίῳ, μυστικωτέρα 

τῆς πρώτης, καὶ καϑέζεται ὃ μέγας βασιλεὺς χαὲ Ó μιχρὺς Ms. 205.a 
καὶ ἡ αὐγούστα μετὰ καὶ τῶν πορφυρογεννήτων xai τῶν 
δίδίων καὶ μάλιστα οἰχειοτέρων ἀρχόντων xai οἰχείων ἀνϑρώ-: 

πῶν, ἤγουν τοῦ παραχοιμωμένου, τοῦ πρωτοβεστιαρέου xai 

ἄλλων, ὧν 6 βασιλεὺς κελεύει, πάντων εὐφραινομένων xai 


ἀγαλλομένων καὶ εὐφημούντων τὸν βασιλέα καὶ τὴν αὐγού-- 
σταν, τῇ δὲ ἐπαύριον τοῦ βρουμαλίου ἵσταται τράπεζα évD 
τοτῷ περιβλέπτῳ τρικλένῳ τοῦ ᾿]Ιουστινιαγοῦ διὰ i$ xai τὰ 
ἐγγὺς ἀποχοπτὸν, ἐν jj καϑέζονται οἱ δεσπόται μετὰ τῶν 
μαγίστρων, ἀνθυπάτων, πατρικίων, ὀφφικιαλέων, πρωτοσπα-- 
ϑαρίων, καϑὼς τὸ ταχτιχὸν κλητωρολόγιον διαγορεύει. καὶ γί- 
verat κατὰ τὸν περιεχόμενον τύπον εἰς τὸ τακτικὸν τὸ Od- . 
εὔξιμιον, καὶ εἰσέρχονται ἐν τῷ coitu οἵ τε μάγιστροι, dY-Ed,L.349 
ϑύπατοι, πατρίκιοι, ὀφφικιάλιοι, πρωτοσπαϑάριοι, καὶ σάσ- — 
σουσιν, χαϑὼς ἔχει ὅ τύπος. εἰ δέ τινες ἐξ αὐτῶν καϑέζογ- 
vaL ἐν τῷ χλητωρίῳ, ἀνιστάμενοι ἀποπληροῦσι τὸ σάξιμον, 
xai πάλιν κελεύσει τοῦ βασιλέως χαϑέζονται ἐν τῇ ἰδίᾳ rd- 
5οξει ἕκαστος. ἰστέον, ὅτι τῷ σαξέμῳ οἱ προεερημιένοι ἅπαντες 
ὁμοῦ εἰσέρχονται, ἐν δὲ τοῖς ποιήμασιν, ἤγουν τοῖς τοῦ 


cipit quisque e manibus praefecti mensae taedam unam. Praefectus 
mensae autem eas ab artoclino prius accipit. Cum his taedis, sua 
quisque, surgunt de mensa, et exeunt per portam eburneam, et 
abeunt unusquisque ad sua. Digressis illis, rursus alia proponitur 
mensa in eodem pransorio, adhuc secretior, quam prior erat. Ad 
eam assidet senior Imperator et minor et Augusta cum liberis por- 
phyrogenitis et familiarissimis suis proceribus atque ministris inti- 
mae admissionis; quales sunt accubitor et protovestiarius et alii, 
quos Imperator delegit, Hi omnes hilares se monstrant et exsul- 
tant, et celebrant Imperatorem et Augustam laudibus. Altero 
proximo brumaliorum die collocatur in conspieuo et illustri tri- 
clinio Iustinianeo tabula privata pro sedecim aut propemodum. ca- 
pitibus excipiendis. Ad illam superiorem assident Domini eum ma- 
gistris, proconsulibus, patriciis, officialibus, protospathariis, ptout 
codex cerimoniarum convivalium edicit. Dein fit secundum ritum 
in illo cerimoniali codice contentum saximum seu ludicrum tripu- . 
diatorium.  Intrant nempe in saximum seu locum δὲ spatium, in 
quo saltandum est, magistri, proconsules, patricii, ofliciales, pro- 
tospatharii, et saltant, prout typus seu ritus secum fert. Qui eius- 
dem ordinis et dignitatis viri alii ad sacram mensam [invitati ] 
, assident, dum ceteri [mon invitati] sie saltant, illi surgunt de 
mensa et satisfaciunt saximo, partem suam  saltantes et dein 
redeunt ad mensam, et, permittente Imperatore, rursus ad eam 
assident, quisque in loco et ordine suo, Hi, quos diximus, rmagi- 


- 


604  . CONSTANTINI PORPHYROGENITI ^ . 
"n 
᾿βρουμαλίου βασιλιχίοις ἀδομένοις ἀντιφώγως, διέρχονται." 
Βπληρούντων γὰρ τῶν μαγίστρων μετὰ τῆς αὐτῶν τάξεως, 
ἄρχονται οἱ τοῦ xovfovxAt(ov. εἶτα τῶν τοῦ χουβουχλείου. 
πληρούντων μετὰ τῆς αὐτῶν τάξεως, ἄρχονται οἱ ἀνϑύπατοι. 
πατρίχιοι τὰ ἴδια αὐτῶν τοῦ βρουμαλίου βασιλίκια καὶ αὐτοὶδ 
πληροῦσιν, ὡς προείρηται, μετὰ τῆς αὐτῶν τάξεως. ἐν δὲ 
τῇ δευτέρᾳ τάξει εἰσέρχονται οἱ τῶν ταγμάτων ἄρχοντες "" 
τῶν σχολῶν, τοῦ ἀριϑμοῦ, τῶν γνουμέρων ἐν μιᾷ τάξει» οἵ 
«δὲ τῶν ἐξσχουβίτων, οἱ ἱκανάτοι xai oi τοῦ βασιλιχοῦ πλοῖ- 
μου ἐν ἑτέρᾳ τάξει. οὗτοι δὲ πάντες ἐν τῷ σαξίμῳ λαμβά-το. 
Cvovoi» παρὰ τοῦ ἐπὲ τῆς τραπέζης ἀποχόμβια, εὐφημοῦντες. 
καὶ ἐπευχόμενοι τὸν βασιλέα χαὲὶ τὴν τοῦ βρουμαλίου αὐτοῦ 
αἰσίαν ἡμέραν. ἰστέον, ὅτι ἐπὶ “έοντος τοῦ φιλοχρίστου 
. δεσπότου ἐτυπωϑὴ οὕτως. τῇ ἐπαύριον τοῦ βρουμαλίου ἵ- 
στατο μία τράπεζα ἐν τῷ ἀρισετητηρίῳ οἰχειοτέρα διὰ τριῶνιξδ 
καὶ τὰ ἐγγὺς, iv $j συνηστίων τῷ μεγάλῳ βασιλεῖ οἱ συνήϑὼως. 
Ms. 205.b αὐτῷ συνεστιώμενοι, μάλιστα οἰχεῖοι καὶ συγγενεῖς τοῦ flaat- 
λέως, μάγιστροι, πραιπόσιτοι, ἀνθύπατον πατρίκιοι καὲ oi- 
χεῖοι πρωτοσπαϑάριοι καὲ ἄλλοι τινὲς γνωστοὶ τοῦ βασιλέως.. 
ἐν δὲ τῷ περιβλέπτῳ τρικλίνῳ τοῦ Ἰουστινιανοῦ ἵστατο ἑτέραλο 
Ὁ τράπεζα διὰ ἕξ καὶ τὰ ἐγγὺς ἀποχοπτὸν, ἐν f ἐχαϑέζετο ὃ 


stratus intrant quidem simul omnes in saximum, δὲ ordiuntur simul 
ommes tripudium ; at ubi ad.concinenda poémata, hoc est basilicia. 
brumalii, perventum est, non aeque canunt omnes simul, sed, 56- 
cessu facto, per classes et antiphonias alternantes. E. c, quando magistri 
et qui ad eorum classem pertinent canendo suum pensum absolvyerunt,. 
tunc incipiunt cubicularii et qui ad eorum classem pertinent. His rursus 
desinentibus, incipiunt proconsules patricii et ad illam classem spe- 
clantes basilicia brumalii sibi propria «anere, Post primam hanc clas- 
sem procerum intrat in saximum secunda classis magistratuum tagma- 
tum seu ordinum militarium, ut scholarum , arithmi et numerorum, 
simul et in uno corpore: in altero autem corpore intrant magistratus. 
excubitorum, hicanatorum et imperialis ploimi seu militiae navalis. 
Hi omnes accipiunt in, saximo apocombia per mensae praefectum, 
laudibusque et votis Dominum faustumque atque solennem brumalii 
ab ipso celebrati diem prosequuntur, Sub Leone Christum amante 
Domino typus obtinebat hic. Altero brumaliorum die collocabatur 
in pransorio una mensa privata pro tribus fere missibus. Eo die 
ibi convivabantur maximo Imperatori convivae ordinarii, potissimum. 
: familiares intimiores et aflinitate iuncti magistri, praepositi, procon- 
sules patricii et privati protospatharii , aliique quidam noti et amici 
Imperatori. In illustri autem Iustiniani triclinio collocabatur alia. 
privata mensa pro sex aut propemodum missibus; assidebat ibi Im- 
perator iunior [Alexander] et reliqui magistri, proconsules, patricii, 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ, 1.18. 605 


μικρὸς βασιλεὺς καὶ οἱ λοιποὲ, μάγιστροι, ἀνθύπατοι, πατρέ- 
xi0L, ὀφφιχιάλιοι καὶ πρωτοσπαϑάριοι, καϑὼς καὶ τὸ τακτι- 
κὸν χλητωρολόγιον διαγορεύει. ἰστέον, ὅτε ἐπὶ ΠΠιχαὴλ τοῦ 
φιλοχρίστου δεσπότου τοῦ υἱοῦ Θεοφίλου, χειμῶνος yeyovó- 
ὅτος μεγάλου, βιαίων τε ἀνέμων  ἐμπνευσάντων | xat. πολλῆς 
χιόνος χατενεχϑείσης, ἄβατος ἡ τοῦ τρικόγχου μυστικὴ φι- 
xz γέγονεν, καὶ οὐ κατῆλθον οἵ τε μάχιστροι, ἀνθύπατοι, πα- 
τρίκιοι τῆς συγκλήτου τε καὶ οἱ τοῦ κουβουχλείου πάντες τὰ ἘΔ.1,. 350 
εἰϑῶτα τῷ βρουμαλίῳ πανηγυρίσαι, ἀλλὰ πάντων ἐν τῷ τοῦ 
τολαυσιαχοῦ τριχλίνῳ εἰσελθόντων, ἐξῆλθεν Ó πραιπόσιτος, χαὲ 
προσεχαλέσατο τοὺς προῤῥηθέντας πάντας, xat ἵστησε πρὸ 
τῆς πύλης τοῦ λαυσιαχοῦ τριχλίνου τῆς εἰσαγούσης ἐν τῷ 
τοῦ χρυσοτρικλίγου πόρτηκι, ἤγουν ἐν τῷ ὡρολογίῳ, καὶ ἐξ- 
ἤλθεν Ó πρωτοβεστιάριος, xai ἐπιδέδωκχε τῷ πρώτῳ ueyt- | 
ἀθστρῳ τὸ χατὰ τύπον ἀποχόμβιον, καὶ εὐφημήσαντες τὰς ἐξ 
ἔϑους τοῖς βασιλεῦσιν εὐφημίας, (ἦσαν δὲ xai τὰ τῇ ἡμέρᾳ 
τοῦ βρουμαλίου ἁρμόζοντα ποιήματα.) καὶ ἐξῆλθον μὴ ἅ- 
ψαντες χηρούς. ὃ δὲ δομέστιχος. τῶν σχολῶν καὶ ὃ Óoué-: 
στιχος τῶν ἐξοχουβίτων καὶ ὃ δομέστικος τῶν ἱκανάτων ἅμα 
Ξοτῶν ταγματικῶν κατῆλϑον ἐν τῇ ϑερμάστρᾳ. ; 0 γὰρ δρουγ- 8 
γάριος τῆς βίγλας ἐν τῷ ἱπποδρόμῳ ἦν φυλάττων τὴν ξαυ-- 


officiales et protospatharii, prout rituale conviviorum edicit. Sub 
Michaele, Christi amante Domino, filio Theophili, contingebat ali- 
quando tempore brumaliorum saeva tempestas. Spirabant vehemen- 
tes venti et cadebat multa nix ita, ut inaccessa esset triconchii se- 
creta phiala eoque descendere ad ibi celebrandos ritus eius festivi- 
tatis neque magistri, proconsules, patricii, ordinis senatorii , neque 
ili de ordine cubiculariorum possent. Conveniebant igitur omnes 
4n lausiaci triclinio. Ad quos egrediebatur praepositus, advocatosque 
:collocabat ante portam lausiaci triclinii, quae in porticum chrysotri- 
οἰ εἶ aut in horologium fert. Eo facto, exibat ad ipsos protovesti- 
"arius et dabat primo magistro consuetum apocombium. Laudes itaque 
atque benedictiones in Michaelem congerebant, quales mos est con- 
geri in Imperatores, et canebant poématia illi brumaliorum diei 
congrua, et abibant tandem, sed absque cereis ob tempestatem. 
'Scholarum domesticus autem et domesticus excubitornm et domesti- 
eus hicanatorum | una cum magistratibus quatuor tagmatum [id est 
ordinum procerum militarium] descendebant vel conveniebant infe- 
Tius in thermastra vel vaporario. ^ Drungarzius vigiliae autem serva- 
bat suam stationem in: circo. Sacellarius ergo descendebat in vapo- 
arium; ;et tradebat: domestico scholarum [seu vertici militarium] 
'apocombium ; quo facto, Dominum celebrabant omnes praedicti lau- 
dibus et benedictionibus erga Imperatores. consuetis, et canebant 
poémata diei.brumaliorum congrua. .Et sic deinceps abibant. magi- 


, 606  . CONSTANTINI PORPHYROGENITI ὁ 


^ γε ὌΝ ΡΞ: οὐ " , -- 
τοῦ τάξιν: ὅ δὲ σαχελλάριος χατῆλθεν i» τῇ αὐτῇ ϑερμά- 
στρᾳ, καὶ ἐπιδέδωχεν τῷ δομεστίχῳ τῶν σχολῶν τὸ dnoxóu- 
H ce - 
βιον, καὶ εὐφήμησαν ὃ,τε δομέστιχος καὶ πάντες οἵ τῶν τας 
LI j*, », ^ Ll 
γμάτων τὰς ἐξ ἔϑους τοῖς βασιλεῦσιν εὐφημίας, ἄδοντες xat 
τὰ τῇ ἡμέρᾳ τοῦ βρουμαλίου ἁρμόζοντα ποιήματα. εἶθ᾽ 00-5 
voc ἀπίεσαν οἵ τε μάγιστροι, ἀνθύπατοι, πατρίκιοι xal συγ- 
Ms. 206.a χλητικοὶ ἅπαντες καὶ oi τοῦ κουβουκλείου, ἕκαστος ἐν τῇ ἰδίᾳ 
αὐτοῦ οἰχίᾳ, οἱ δὲ τῶν ταγμάτων ἕκαστος ἐν τῇ ἰδίᾳ αὐτοῦ 
στάξει... ἰστέον, ὅτι 5 τῶν βοουμαλίων αὕτη τάξις ἠλλοιώϑη 
* ' , " f , 2: Ν ^" Loo M z 
καὶ εἰς τὸ μηχέτι εἶναι παρήχϑη ἐπὶ τῆς βασιλείας Ῥωμα-τὸ 
- * * 
vo) δεσπύτου. οὗτος γὰρ προσχήματι εὐλαβείας, καὶ ove 
χὲ δέκαιον εἶναι κατὰ τὰ παλαιὰ ἐϑήματα «ὐσόνων Ῥω- 
- , 
μαίοις βρουμαλίζειν νομίσας, ταῦτα σχολάζειν ἐκέλευσεν, οὐ 
κατὰ νοῦν λαβὼν τοὺς μεγάλους ἐχείγους xai ἀοιδίμους βα- 
σιλεῖς, οἷον οὐ τὸν μέγαν ἐκεῖνον xai ἀοίδιμον ἹΚωνσταντῖ- τῇ 
vov, οὐ Θεοδόσιον, οὐ Πῆαρχιανὸν, oU ovra τὸν “εομα-- 
᾽ , . M LA * » » 
χέλλην, οὐχ Ἰουστιγίαγον, ovre τοὺς ἄλλους φιλοχρίστους, 
a M e , » » ΕῚ ΕἸ e » io 2 - , 
Dovg χαὲ ἡμιϑέους εἴποιμι ἄν, ἀλλ᾽, ὕπερ ἔδοξεν αὐτῷ, vo- 
* * ^ EJ , i] 5 , , ^ ^ 
μος xai κανὼν χκαὲ εὐθύτης καὲ εὐλαβειὰ νεγόμιστο. ἐπὲ δὲ 
Kovoravrtyov τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου τὴν παλιμβίωσιν vxo 
τῶν βρουμαλίων εὕρατο τάξις. διὸ ἐν μὲν τῷ τοῦ μεγάλου 
βασιλέως βρουμαλίῳ ἐδίδοτο τὸ παλαιὸν ἀποχόμβιον λίτραι x', 
ἐν δὲ τῷ τοῦ μικροῦ βασιλέως λίτραι v, ἐν δὲ τῷ τῆς αὖ-- 


11. πρὸς σχήματι cod. et ed. — 12. «“ὐστόγων cod. et ed. 


stri, proconsules, patricii et senatorii omnes, item cubicularii , 

que ad aedes suas; cohortales autem suas ad stationes abibant. Haee 
circa brumalia constitutio mutabatur aut potius prorsus tollebatur 
sub Imperatore Romano; qui per speciem pietatis erga Deum et 
iniquum repütans, si Romani secundum ritum veterum Ausonum 
[seu Italorum] brumalizent, hilaritate hac interdixit omnibus; non 
recogitans magnos illos et celebres Imperatores; non magnum illum 
et celeberrimum Constantinum, ut exemplum allegem, non Theodo- 
sium, non Marcianum, non Leonem, cognomine Leomacellium aut 
Macellarium dictum , non Iustinianum, non reliquos Christi aman- 
tes principes, quos parum abest quin divos aut semones appellem; 
sed id solum, quod ipsi videbatur, pro lege et regula et recto atque 
pietate habens. At sub Constantino philochristo Despota recuperavit 
solennitas brumaliorum suam denuo vitam ea tantum, quam dicam, 
cum differentia. Dabatur antiquis temporibus in brumalio magni 
Domini apocombium viginti; in brumalio minoris Domini dabatur 
apocombium decem; et tandem in brumalio Augustae apocombium 
octo litrarum, — Hic autem , quem dixi, Constantinus Christi amans 
Emperator constituit, ut loco particularium istarum largitionum 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.19, 607 


γούστης Au. yg. οὗτος δὲ Κωνσταντῖνος ὃ φιλόχριστος βα- 
σιλεὺς ἐτύπωσεν δίδοσϑαι ἀντὲ πάντων τούτων τῶν βρουμα- 
λέων ἐν τῷ τοῦ μεγάλου βασιλέως βρουμαλίῳ ἀποχόμβιον Ed.L.351 
χάραγμα λέτρας vy. ἐπὲ δὲ τῆς τραπέζης διὰ τῆς οἰχείας χει- 
δρὸς τοῖς συνεστιωμένοις αὐτῷ φίλοις οὕτως, ἤγουν ἀνὰ Óu- 
πλατὰ μιλιαρήσια" τοῖς μὲν μαγίστροις ἀνὰ μιλ. QS, καὶ d- 
νὰ χασδίου βηλαρίου ἑνός" τοῖς ἀνϑυπάτοις xai πατρικέοες 
ἀνὰ μιλ. gu, καὶ ἀνὰ ἐσωφορίου λωρωτοῦ Σαραχηνιχοῦ, εἰ- 
τε xai ὅλοβήρου ἑνός" τοῖς πρωτοσπαϑαρίοις ἀνὰ qu. Qx 

τοχαὶ ἀνὰ μολχαμίου βηλαρίου αἱ, εἴτε καὶ ἀβδίου" τοῖς 
σπαϑαροχαγδιδάτοις ἀνὰ qu. m καὶ ἀνὰ μολχαμώυ, εἴτε 
καὶ ἀβδίου ἑνός. τὰ διδόμενα παρὰ τοῦ χρατοῦντος τὴν &E- 
οὗον, τοῖς μαγλαβέταις μιλ. T, τῇ μεγάλῃ ἑταιρείᾳ ut. qi, 

. τῇ μέση ἑταιρείᾳ μιλ. σ΄, τοῖς Φαργάνοις μιλεαρήσια σ΄. Β 


Σ 5 ΚΕΦ. tJ. 


Ὅσα δεῖ γίνεσθαι, ϑριάμβου ἐπινιχέων τελουμέγου dy τῷ φόρῳ 
μετὰ λιτῆς. 


Ἕωϑεν προέρχονται μετὰ αἀλλαξίμων ἅπαντες οἱ T/CMs.206.b 
συγκλήτου, οἷς συνεξέρχεται ὃ βασιλεὺς ἀπὸ τοῦ παλατίου 


5. διπλέτα coni, R, 


nomine omnium simul et semel in aureis signatis nummis daretur in 
brumalio maioris Imperatoris apocombium quinquaginta litrarum, 
Super mensa vero aut inter convivandum largiebatur Imperator pro- 
Pas suis manibus convivis miliaresia, intellige ubiquc dupla, im 
unc modum: magistris miliaresia centum et sexaginta, et singulis 
* singula chasdia [seu pannos e serico villoso] belarienses. Proconsulum 
εἰ patriciorum singulis largiebatur centena quadragena miliaresia et 
singula esophoria vel interulas lorota seu loris et striis insignita, 
Saracenica; aut et holovera vel integre purpurea. Protospathariis 
donabat centena vicena miliaresia, singulaque molchamia belarien- 
sia vel et abdia,  Spatharocandidatis dabat octogena miliaresia et 
siugula molchamia aut abdia. Ea vero, quae magister expensarum 
dabat, erant haec. Maglabitis dabantur in universum tercentum mi- 
liaresia; magnae hetaeriae quingenta; mediae hetaeriae ducenta, et 
tantundem quoque Farganis. 
CAP. r9. 
Peragenda, quando triumphus ab hostibus devictis in foro cum 
processionali supplicatiome agitur. : 


; Procedunt mane in mutatoriis omnes ordinis senatorii viri, 
quibuscum Imperator in scaramangio et sago aureis taeniis prae- 


608 ᾿ CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


uice σχαραμαγγέίου καὶ τοῦ χρυσοπεριχλείστου συγ ίοι, μετὰ 
τῆς συνήϑους αὐτῷ προελεύσεως ; δηριγευόμενος ὑπὸ. τοῦ 
κουβουκλείου, καὶ εἰσέρχεται ἐν τῷ τῆς ΖΙάφνης κοιτῶνι, χά- 
Cxcios ἀπαλλάσσει τὸ σχαραμάγγιον, xai ἀλλάσσει διβητήσιον, 
' , , 
xat περιβάλλεται τὴν χλαμύδα, καὶ δέχονται οἵ τε uayiovQous 
καὶ πατρίκιοι ἐν τῷ ὀνοποδίῳ κἀκεῖσε προσκυνοῦσιν, καὲ διὰ 
ψεύματος τοῦ πραιποσίτου λέγει ὃ τῆς καταστάσεως τὸ ,,xt- 
λεύσατε." καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε κατέρχονται εἰς τὸ μέγα καν-- 
σιστώριον, καὶ δέχονται πάλιν oi προῤῥηθέντες ἅπαντες μ8-- 
τὰ καὶ τῶν σεχρετιχῶν, ἤτοι χαρτουλάρίων xai νοταρίων καΐτο 
ἀσηκρητῶν, καὲ πάλιν προσκυνοῦσι τοὺς δεσπότας, xai διὰ 
γεύματος τοῦ πραιποσίτου λέγει Ó σιλεντιάριος τὸ ,,κελεύσα-- 
τε. ἐν δὲ τῷ μέσῳ τοῦ κογσιστωρίου ἵσταται Ó τοῦ βασι- 
i λέως πρωτοστράτωρ, βαστάζων τὸ. βασιλικὸν ϑόρυ σὺν τῷ 
D φλαμούλλῳ ἄνωθεν τὸν τίμιον xai ζωοποιὸν xoi VixoRSIOY E 
σταυρὸν ἔχοντι; xat προπορεύεται πλησίον τοῦ βασιλέως. εἶν. 
τα διέρχεται ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε ὃ βασιλεὺς τὰ διαβατιχὼ, ἤ- 
yovv τὰ ἐξσχούβιτα, τὰς σχολὰς, τὴν χαλκῆν, xaà ἀπὸ 
τοῦ ἔξω. καγχέλλου τῆς ehe ἐχνεύει desc ὃ βασιλεὺς 
ἘΔῚ,. 352. σὺν τῇ προελεύσει καὶ ἀπέρχεται εἰς τὸ ἅγιον φρέσβ κἀ-20 
χεῖσε κατὰ τὸ εἰωϑὸς ἅπτει κηροὺς, καὶ δέχεται αὐτὸν ἐ- 
κεῖσε ὃ πατριάρχης σὺν πάσῃ τῇ ἐχκλησιαστιχῇ καταστάσει, 
M - Y , iw , 5 , jy 2 
καὶ ϑυμιᾷ τὸν βασιλέα, καὶ ἀσπάζονται ἀλλήλους. εἰτα &io- 
textato cum consueta sua processione vel obsequio exit, obsequenti- 
bus cubiculariis; et intrat in coctonem Daphnes. Ibi deponit sca- - 
ramangium et induit dibetesium et super id chlamydem ; magistri 
et patricii ipsum in onopodio excipiunt et salutant adorantes. - Quo 
facto, admonitus praepositi nutu cerimoniarius ait: Celeusate |seu: 
iuvet nempe movere]. lilinc descendit Imperator in magnum. con- 
sistorium , ubi eum rursus excipiunt praedicti omnes et simul cum 
ipsis secretici, nempe chartularii, notarii, asecretae. Dominus tunc 
rursus , ut ante, profunda inclinatione adoraturs eoquo facto, admo- 
nitus praepositi nutu silentiarius pronuntiat: Celeusate.  Continua- 
tur tunc processio, protostratore lmperatoris, qui medio in consisto- 
rio stat, tenens imperialem hastam et ílammullum cum superimpo- 
sita huic venerabili et vivifica et victoriam conciliante cruce, proxi- 
me ante Imperatorem praeambulante. "Iransit itaque porro Impera - 
ior porticus [ad S. Sophiam ducentes], ut excubita, scholas , chal- 
cen. Ab exteriore cancello chalces convertit se Imperator ad dex- 
iram. et pergit cum comitante processione usque ad sanctum pu- 
teum [S. Sophiae]. Ibi accendit pro more cereos, et excipit eum 
patriarcha cum toto corpore ecclesiastico , incensat Imperatorem, et 


salutant sese invicem osculo pacis. Deinde intrat Imperator cum 
patriarcha in divinum. tribunal sacramque mensam circumcirca in- 


.DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 149. 609 


ἔρχεται ὃ βασιλεὺς σὺν τῷ πατριάρχῃ ἐν τῷ ϑείῳ βήματε, 
καὶ ϑυμιᾷ πέριξ τῆς ἁγίας τραπέζης. ὃ δὲ διώκονος ποιεῖ 
εὐχὴν συναπτήν. οἱ δὲ ψάλται ἄνωϑεν ἐν τῷ ἄμβωνε yl 
λουσιν ϑεοτόχια πρόσφορα καὶ τῇ ὑποϑέσει τῶν ἐπιγνικίων 
. Ῥάρμόζοντα, οἷον τὸ προστασία φοβερὰ," καὶ τὸ, ἐπὶ σοὲ 
(0 χαίρει, καὶ τὸ, τεῖχος ἀκαταμάχητον," xai τὸ , τῇ ὕπερ- 
μάχῳ στρατηγῷ τὰ νιχητήρια᾽᾽ καὶ τὰ τούτοις ὅμοια. πὸλ- 
λάκις δὲ zai, εἰ νέα τύχῃ γενέσθαι τροπάρια τῇ ὑποϑέσει 
ἁρμόζοντα, ψάλλουσιν καὶ αὐτὰ δμοίως. xat ὡς εἴρηται, τοῦ Β 
'χοπρωτοστράτωρος σὺν τῷ βασιλικῷ φλαμούλλῳ τοῦ βασιλέως Με, 207. ἃ 
ἔγγιστα προπορευομένου, ἀνέρχεται μετὰ τῆς ἰδίας λιτῆς ἐν 
τῷ φόρῳ, καὶ ἄνεισι πρὸς τὰς ἀγαβάϑρας, ἔνϑα καὶ ἡ μάρ-: 
μάρινος τοῦ σταυροῦ ἵδρυται βάσις, καὶ ἵσταται ἐκεῖσε, εἶτα 
χατύπιν ἀγέρχεται χαὲ ὃ πατριάρχης μετὰ τῆς ἰδίας Aur, 
15xai ἄνεισι χαὶ αὐτὸς ὃ πατριάρχης ταῖς προῤῥηϑεῖσι τοῦ 
κίονος ἀναβάϑραις, καὶ εἰσέρχεται ἔνδον τοῦ ἁγίου Κων- 
σταντίγου ἐν τῷ μέσῳ, καὶ ἵσταται. ὃ δὲ βασιλεὺς ἵσταται 
"ἔξωϑεν: οἱ δὲ δέσμιοι ἵστανται ἐν τῷ πραιτωρίῳ, ἢ καὶ ἐν 
τῷ σενγάτῳ, χειροχρατούμενοι παρὰ τῶν ἐπινιχιαρίων. τὰ ἃ 
2008 δύρατα καὶ τὰ φλάμουλλα αὐτῶν βαστάζονται παρὰ τῶν 
ταξεωτῶν. εἶτα ἀπέρχεται Ó πρωτονυτάριος τοῦ δρύμου, xad 


censat; diaconus autem facit orationem collectam; psaltae super 
-ambone canüut carmina in laudem Deiparae, praesenti tempori et 
instituendae celebrationi triumphi congrua; ut est illad, quod in- 
cipit a verbis : Praesidíum metuendum ; et ilud, quod incipit a 
verbis: Tui causa laetatur; et illud: Castrum inexpugnabile ; εἰ il- 
lud: Propugnatrici copiarum duci debentur parta victoria eiusqué 
4nsignia; et alia similia. Interdum quoque, si recens facta tum 
forte fuerint troparia, praesenti negotio congrua, similiter haec, 
.atque illa superiora, recitántur a cantoribus. Post haec abit 
-Amperator cum urba Deo supplicantium, se comitante | ptoto- 
stratore; ut dictum, οἱ imperiali flamullo iminediate coram ipso 
praeeunte, in forum, lbi ascendit in gradus, super quibus marmo- 
-rea crucis basis collocata est; et subsistit. Post eum quoque patri- 
archa in forum cum sua turba processionale venit, et enititur in 
eosdem gradus; at hic quidem intrat porro in aedem S. , Constantini, 
et in eius medio subsistit: Imperator autem restitat extus. Inter 
haec parati stant in praetorio aut et in senato captivi bello subacti; 
quos manibus apprehensos tenent ministri triumphales [insignia 
-victoriae ducere :et gestare iussi]; hastas et flamulla ipsis in acie 
.erepta gestant cohortales, Urbis praesidium, .Hos itaque captivos,e 
-statione sua repetit et abducit protonotarius dromi, medioque in 
foro collocat seorsim, ut loci situs permittit. Tunc incipit cantor 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 39 


610 ΘΟΝΒΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


αἴρει αὐτοὺς ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε, καὶ ἄγει ἐν τῷ μέσῳ τοῦ φόρου 
xai ἵστησιν αὐτοὺς μογοειδῶς κατὰ τὴν τοῦ τόπου ϑέσιν. 
καὲ εὐθέως ἄρχεται ὃ ψάλτης μετὰ μέλους τὴν ἐπινίκιον ᾷ- 
δεῖν qórv* ὠὡἄσωμεν τῷ Κυρίῳ. ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται. 
ἵππον καὶ ἀγαβάτην ἔῤδιψεν εἰς ϑάλασσαν." τῶν δὲ λοιπῶν 
ψαλτῶν καὶ τοῦ λαοῦ παντὸς ἀποχρινομένου, xai τῆς φδῆς 
D πάσης. ἀποπληρουμένης, εὐϑὺς αἴρει ὃ λογοθέτης τοῦ δρόμου 
τοὺς μεγιστάγας τῶν Σαρακηνῶν μετὰ χαὶ τοῦ δομεστίκου 
τῶν σχολῶν χαὶ τῶν τυχόντων στρατηγῶν εἰς τὸ ταξείδιον, 
εἴτε τοῦ δρουγγαρίου τῶν πλοΐμων zai τῶν πλοίμων OTQU-10 
τηγῶν καὶ τῶν μεγάλων ἀρχόντων τοῦ πλοΐμου, εἴτε xai 
στρατηγῶν, δηλονύτι τῶν τὸ ταξείδιον ποιησάντων, μετὰ τῶν 
τουρμαρχῶν καὶ μεγάλων ἀρχόντων τῶν ϑεμάτων αὐτῶν, xai 
ἄγει ἔμπροσϑεν τοῦ βασιλέως, ἤγουν ἐπὲ τῶν τοῦ κίονος dva- 
Ed.L.353 βάϑρων, xai αἴρει δ λογοϑέτης μετὰ τοῦ δομεστίχου τῶν σχο-τῦ 
- » 3 * c M D 
λῶν » εἴπερ αὐτὸς ἣν ὃ πὸ ταξείδιον ποιήσας 2 τὴν κεφαλὴν, 
ἤγουν τὸν πρῶτον ᾿“μηρᾶν, xat τίϑησιν ὑπὸ τῶν τοῦ βα- 
σιλέως ποδῶν, καὶ πατεῖ αὐτὸν ὅ βασιλεὺς ἐπὶ τὴν κεφαλὴν 
τῷ δεξιῷ ποδί: ὃ δὲ πρωτοστράτωρ ἐπὲ τοῦ τραχήλου αὐ- 
τοῦ ἐπίστησι τὸ βασιλικὸν δόρυ, κρατοῦντος δηλονότι τοῦχο 
βασιλέως τῇ δεξιᾷ χειρὲ τὸ αὐτὸ δόρυ. xai εὐϑέως πίπτου-- 
σι πάντες οἱ δέσμιοι πρηγεῖς ἐπὲ τῆς γῆς" τὰ δὲ τούτων 


᾿ 


unus modulata voce carmen triumphale canere, quod hoc est [Mose 
auctore] : Canamus Domino. lllustri enim et glorioso exemplo pro- 
didit gloriam et potentiam suam. Equum et equitem coniecit in 
mare. Cui reliqui cantores et totus populus respondentes continuant 
hymnum illum, donec post saepius alternatas partium ambarum yi- 
ces totus canendo absolutus fuerit. Absoluto protinus rapiunt lo- 
gotheta dromi , domesticus scholarum et qui excubiarum vices in 
praetorio identidem obeunt strategi e statione sua magnates Sarace- 
norum: sive iam eo die classiariorum drungarius et strategi et cete- 
ri maiores rectores , sive thematum seu legionum provincialium - 
strategi, turmarchae et maiores rectores , illud taxidium [seu cohor- - 
tem in armis procedentem securitatique atque bono ordini prospi- 
cientem] conficiant. Inde ducit eos, nempe logotheta dromi, ad Im- 
peratorem super gradus columnae [Constantini,] et adiutus a dome- 
stico scholarum , (si nempe hic tunc taxidium ducat,) prosternit ca- 
put, id est primum et praecipuum Amirum captivum, sub pedes 
Imperatoris, Et tunc imponit Imperator pedem suum dextrum eius 
capiti: protostrator autem imponit iacentis cervici hastam imperia- 
lem, quam ipse Imperator sua quoque dextra comprehensam tenet. 
Eo facto, cadunt ceteri captivi omnes protinus in terram proni; ha- 
staeque et flamulla ipsorum humum versus inclinata invertuntur in 


uocis end x 


* 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I.419, 61: 


δόρατα μετὰ τῶν φλαμούλλων ἐξ ἀντιστρόφου τιϑέασιν oi 
« - * ? ^ , 
χατέχοντες αὐτὰ ταξεῶται. καὶ εὐθὺς προχύπτει ὃ wuürncMs.207.b 
καὲ λέγει προχείμενον. ,,τίς Θεὸς μέγας, ὡς ὃ Θεὸς ἡμῶν" 
' δι... € - , LE] 358 e , c 
σὺ & ὁ Θεὸς ὃ ποιῶν ϑαυμάσια." εἶϑ'᾽ οὕτως γίνεται 5j με-.ὕ 
byag ἐχτενὴ ἕως τοῦ ὑποτάξαι ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτῶν πάν- Β 
τα ἐχϑρὸν. xai πολέμιον," χράζοντος τοῦ λαοῦ μ' τὸ, Κύ- 
* 3^ !, E M 3 , , * - 
ριξε, ἐλέησον," xai αὖϑις κεφαλοκλισίας γενομένης xat τοῦ 
πατριάρχου λέγοντος, ὅτε ,,.ἐλεήμων καὶ φιλάνϑρωπος Θεὸς 
ὑπάρχεις" xai τὰ ἑξῆς, ἀνίστανται οἱ δέσμιοι καὶ ὃν πατεῖ 
100 βασιλεὺς, καὶ ὀπισϑοφανῶς ἀπάγουσιν αὐτοὺς, xai ἱστῶ- 
T * E - ΄ - 
σιν ἐν ᾧ τύπῳ ἵσταντο. οἱ δὲ δημῶται τῶν δύο μερῶν xat 
« m* s - M € -" - 2. 34 ! * c 
οἱ τοῦ ἀριϑμοῦ xai οἱ τῆς βασιλικῆς οὐσίας ἐλάται καὶ οἱ 
EJ - - 
ψάλται ἵστανται κατὰ τύπον ἀντιχρὺ τῶν δεσποτῶν, δηλον- 
ὁτι ἔξωθεν τῆς κιονοστασίας τοῦ δεξιοῦ μέρους τῶν δεσπο-α 
- - - - ν᾿ h 
15rQy», ἐπὲ ταῖς ἐχεῖσε λιϑίναις μικραῖς ἀναβάϑραις, καὶ δια 
- x - E: 
γεύματος τοῦ πραιποσίτου ἄρχονται εὐφημεῖν οὕτως" ,,.2πολ- 
λὰ τὰ ἔτη τῶν βασιλέων y. ,,0 δεῖνα xai ὃ δεῖνα μεγάλων 
A 2 , * ^ » ΕΣ] , ᾿ 
βασιλέων xai αὐτοχρατόρων πολλὰ τὰ ἕτη y. ,,»ϑεοπροβλη- 
τῶν βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" y. ,,,3εοκυβερνήτων βασιλέων 
«οπολλὰ τὰ ἔτη y.. ,,χοσμοσυστάτων βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη 
, , , $3 , ; , , 
y« γγκχοσμοποϑήτων βασιλέων" y. ,,ἀνδρειοτάτων βασιλέων 


caput a cohortalibus militibus, qui illa tenent. Statim tunc proce- 
dit extra chorum suum unus cantorum, et pronuntiat propositum 
[seu dictum e psalmis Davidicis excerptum praesenti actui congru- 
um]: Quis est Deus magnus, ut Deus noster? Tu es Deus , faciens 
mirabilia, Post haec dicta fit extensa magna , donec perveniatur ad 
vefba: Donec supposuerit sub pedes ipsorum omnem inimicum et 
armatum agsressorem. Interea iterat populus, per intervalla quadra- 
ginta vicibus clamans: Kyrie eleison; rursus fit oratio cum vultus 
versus terram declinatione; patriarcha verba pronuntiat: Quia mi- 
sericors et hominum amans Deus es et cetera. Tunc resurgunt capti- 
vi e terra, et ille quoque primarius, quem Llmperator calcat, re- 
troque illos in vestigia sua vultu irretorto abducunt illuc, ubi prius 
collocati fuerant. Populares ambarum factionum et milites arithmi 
et sacrorum corporum vectores remiges ct cantores, stantes e regio- 
ne Dominorum, nempe extra aream columnae a dextra parte Domi- 
norum, in positis ibi parvis saxeis gradibus, incipiunt, nutu prae- 
positi admoniti, sic laudibus et benedictionibus Imperatorem pro- 
sequi: Multi sint anni Imperatorum; ter illud iterant, —ZJ/ius et 
illius a Deo in eam dignitatem evectorum Imperatorum multi sint 
anni. Etiam hoc ter iterant. 4 Deo gubernatorum et gubernando- 
rum Imperatorum multi sint anni ; ter quoque; item hoc quoque 
ter: Imperatorum , quos approbatio totius mundi commendat , sint 
multi anni. lmperatorum , quos totus mundus cupit; ter, Fortis- 


612  6ΛοϑαΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


^ » , Ἂν v 
πολλὰ và ἔτη" y. »γνικητῶν βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη y. 
, ' * 
»»ἐχϑοελέγχτων βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" wy. ,,πλουτοποιῶν 
, , γ᾿ "ε 
βασιλέων πολλὰ τὰ Pr" y. ,,ὐρϑοδόξων βασιλέων πολλὰ τὰ 
X». 39 , ts ^ ' ? M , εν E 
Ὁ ἔτη" y. υἱὲ Θεοῦ, ζωὴν αὐτοῖς y. ,vià Θεοῦ, συμβασί- 
- , ει ^ , ^ 
λευσον αὐτοῖς 7. ,vià Θεοῦ, χάρισαι ἡμῖν αὐτοῖς" y. ,vii5 
^ * ΄ "ek en... E ΨΥ c 2M , 
Θεοῦ, τοὺς χρύγους ἀὐτῶν πληϑυγε γι ,,vià Θεοῦ, ἐπάκουσον 
c - 75 , E c , - ΠΥ “2. , x. c 
ἡμῶν y. ,γαυξει ἡ πίστις TOY Χριστιανῶν" y. ,,αὐξεὶ, ἡ 
, - c D 3» , "e c , M Ὕ , - 
βασιλεία τῶν “Ῥωμαίων y. ,,αὐξει ἡ vizy καὶ εὐτυχία τῶν 
, »« , ^ - 
Ῥωμαίων" y, ,,αὐξει ἣ ἀνδρεία τοῦ λαοῦ Κυρίου y. ,Z- 
- M mA. ^ , c -» j v 
μεῖς δοῦλοι τῶν βασιλέων" γ΄. ,,0 δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα μεγάλωντο 
Ἐὰ.1,..354 βασιλέων xai αὐτοχρατόρων πολλὰ τὰ ἔτη. καὶ μετὰ τὸ 
- ^ ^ 5 ü 
τελειῶσαι αὐτοῖς τὴν εὐφημίαν λέγουσιν’ — ,,101vg90vtov 
, £ 4 ^ M c , c - '* 0» EI 
ποιήσει 0 Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν ὑμῶν εἰς πολλὰ ἔτη. 
* 5a? E c ^ ^ * ? , 2 - - - ε 
χαὶ εἰϑ οντῶς Ὁ id» βασιλεὺς ἀπέρχεται CPP NEM NE 
2 - , 5 - UJ 
περαγίας Osoroxov ἐν τῷ q 6pm, κἀκεῖ ἀπαλλάξας τὴν στοληγιῦ 
« , ^ 5 , 3 Ded , c * 1 , - 
ἱππεύει, καὶ ἀπέρχεται ἐν τῷ παλατίῳ" ὃ δὲ πατριάρχης τῷ 
, H M 2 τῆς , EC 
πώλῳ ἐπιβὰς, ἄπεισιν ἐν τῷ ᾿“πατριαρχείῳ. 


Μ58. 208. ἃ : ΚΕΦ. x. 
"Ὅσα δεῖ “παραφυλάττειν, ϑριάμβου ἐπιτελουμέγου ἐπιγυκέων ἐν τῷ 
ἱπποδρομίῳ. : 20 
Β ἹἽππικοῦ ἀγομένου, εἴτε καὶ βοτοῦ, ἄγουσιν οἱ ἐπινικιά--: 


^ ^) , * M ἣν » M , A] , : 
ριοι τοὺς δεσμίους χαὶ OL ταξεῶταιν τὰ σκύλα καὶ λάφυρα 
simorum Imperatorum multi sint anni, ter. Victorum Imperatorum 
multi sint anni , ter. Imperatorum , qui hostium debilitatem invi- 
ctis argumentis demonstrant et in conspicuo ponunt, sint multi an- 
ni , ter. Orthodoxorum lmperatorum multi sint anni, ter, Fili 
Dei, vitam ipsis [indulge], ter. Fili Der , administra regnum cum 
ipsis collegialiter , ter. Fili Dei , indulge nobis ipsos, ter. Filz 
Dei, annos eorum multiplica , ter. Fili Dei, exaudi mos, ter. 
| Crescat fides Christianorum , ter. Crescat imperium Romanorum , 
ter. Crescát victoria et felicitas Homanorum , ter. Crescat fortitu- 
do populi Domini , ter. Nos sumus servi Imperatorum, ter. Illius 
' et illius magnorum Imperatorum auctoritate sua regnantium multi 
sint anni. Post absolutas has laudes dicunt: Multienne faciat Deus 
sanctum vestrum imperium. Et sic tandem abit Imperator in aedem 
sanctissimae Deiparae, quae in foro est, ibique deposita stola vel 
"habitu. triumphali, inscendit in equum , et revehitur in palatium; 
patriarcha. vero remeat super asino suo 'in patriarcheum. 


CAP. 2o. 
Observanda , quando triumphus de hostibus devictis agitur in eireo. 


"Quando spectaculum equestre editur aut et votum. produ ot 
"ministri triümphales bello recens captos , et milites praesidiarii 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΖΑΝΤ. IL 20. 613 


καὶ ἄρματα xai τὰ δόρατα μετὰ τῶν φλαμούλλων, καὶ ἀνέρ- 
govrat πάγτες ἐν τῷ ἱπποδρομίῳ. εἶτα ἀνερχόμενος ὃ πρω- 
τογοτάριος τοῦ δρόμου ἵστησι πώντας στιχηδὸν, ἤγουν ἀπὸ 
τοῦ μαγγάνου μέχρε τοῦ χαμιπτοῦ τοῦ Βενέτου, ἐν πρώτοις 
δπλησίώον τοῦ χαμπτοῦ τὰ ἄρματα, ὕπιϑεν δὲ τῶν. ἀρμάτων 
τὰ σχύλα xai λάφυρα" ὕπιϑεν δὲ τούτων τὰ δόρατα μετὰ 
τῶν φλαμούλλων xai τοὺς δεσμίους. xai εἰ μέν εἰσιν ἵπποι 
dj xat χάμηλοι, ἵστανται ὕπιϑεν τῶν δεσμίων, καὶ εἰ ἔστιν 
λαὸς πολὺς οἱ δέσμιοι xai πολλὰ τά τε σκύλα καὶ λάφυρα 

τοχαὲ ἄρματα χαὶ τὰ δόρατα μετὰ τῶν φλαμούλλων, ἵστανται Q 
διὰ δύο στίχων. εἰ δὲ ovx εἶσιν εἰς πλῆϑος ταῦτα,, ἵσταν-- 
ται δι᾿ ἑνὸς στίχου, καϑὼς εἴρηται, ἀπὸ τοῦ μαγγάνου μέ- 
χρι τοῦ καμπτοῦ τοῦ Βενέτου. xoi μετὰ τὸ ἀνελϑεῖν τὸν βασι- 
λέα εἰς τὸ προχυπτικὸν κλουβίώον, κατέρχεται ὃ δομέστιχος 
τὔτῶν σχολῶν, εἰ ἄρα αὐτὸς zv ὃ ποιήσας τὸ ταξείδιον, μετὰ 
xai τῶν στρατηγῶν καὶ κλεισουραρχῶν" tire Ó δρουγγάριος 
τοῦ πλοΐμου μετὰ τῶν πλοΐμων στρατηγῶν καὶ τῶν μεγάλων 
ἀρχόντων τοῦ πλοίμου, xai εἴ τι ἄν εὕρωσιν ἐλλειπὲς τῆς 

. τοῦ πρωτονοταρίου τοῦ δούμου στάσεως, ἐπιδιορϑοῦνται, καὶ D 
οποιῶσιν τὴν προσήκουσαν χατάστασιν τῶν δεσμίων καὶ σχύ-- 
λων x«i λαφύρων xai ἀρμάτων xai τῶν δοράτων μετὰ τῶν 
φλαμούλλων αὐτῶν. καὶ πάντων καλῶς διευϑυγϑέντων, ἀνα- 


producunt ipsis ereptam praedam , tam manubias, quam spolia, 
ilem arma [scuta nempe et gladios], ut et hastas et flamulla. In 
hoc apparatu eunt hi omnes sursum in circum. Deinceps advenit pro- 
tonotarius cursus et collocat omnes in unam seriem a mangano inde 
[seu carceribus] usque ad metam Veneti. Proxime ἃ meta collocat arma; 
postea induvias et praedam, post haec hastas cum flamullis; tum capti-- 
v0s ; pone hos equi stant atque cameli, si qui capti adsint. Si vero nu- 
merus captivorum, spoliorum, praedae, armorum, bastarum, flamullorum 
sit ingens, ordinantur in duas series. Quodsi autem non valde 
numerosa ea siut, cíliciunt, ut dictum est, seriem tantummodo 
unam ἃ carceribus inde usque ad Veneti metam. Postquam Impera-- 
tor in procypticum clubium [seu tribunal eminens vel balconem, 
unde prospectus iu subiectum circum patet, opposito clathro muni- 
tum,| ascendit, descendit domesticus scholarum (si nempe is co 
die taxidium cogit vel cohortem, quae vigilias obire οἵ in armis se 
monstrare debet,| una cum strategis et cleisurarchis; aut alias drun- 
garius classis cum strategis et rectoribus classiariis. — Hi, quicun- 
que tandem fuerint, visitant ordinationem a protonotario dromi fa- 
ciam, et quidquid in illa hians animadvertant, corrigunt, id est 
faciunt congruam et debitam constitutionem captivorum , spoliorum, 
praedae, armorum, hastarum atque flamullorum. — Omnibus rite dis-. 
positis, siguificat praepositus ea de ze ad Luperatorem; iussuque - 


614 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


φέρει Ó πραιπόσιτος τῷ βασιλεῖ, καὶ προστάξει τοῦ πραιπο- 
σίτου κρούει τρίτον τὸ σχουτάριον, xci κατέρχεται ὃ βασι: 
λεὺς κατὰ τὸν ἐπιχρατήσαντα τύπον τῶν ἱπποδρομίων, xci 
στέφεται, xal τὰ ἑξῆς ἐπιτελοῦνται, χκαϑὼς ἔχει ἣ τάξις τῶν 
Ed. L.355 ἱπποδρομίων. τοῦ δὲ βασιλέως ἀνιόντος εἰς τὸ χάϑισμα χκαὶδ 
τὸν λαὸν κατὰ τὸ εἰωϑὸς κατασφραγίζοντος, ἀκτολογοῦσιν OL 
δῆμοι τὰ εἰϑῶτα αὐτοῖς, καὲ τοῦ βασιλέως καϑεσϑέντος ἐπὲ 
- * , 4, , »ν 5» , CES 
ΜΜ:. χοϑι τοῦ βασιλείου Jgorov , διὰ νεύματος τοῦ ἀχτουαρίου ἀποχι-- 
- bd x y 
γῶσιν πρῶτον μὲν và ἄρματα, ἔπειτα τὰ σχύλα xai λάφυρα, 
A5 , , ^ , ^ € , » 
χαὶ ἀκολούϑως τούτων τὰ δόρατα μετὰ TOY φλαμούλλων, 0-10 
πιϑὲν δὲ τούτων οἱ δέσμιοι, xai διέρχονται τὸ μέρος τῶν 
δήμων, καὶ κάμπτουσιν. τὸν τοῦ Πρασίγου καμπτὸν, καὶ d- 
- 2 - 
γέρχονται μέχρι τῆς qvac, ἤγουν τοῦ Il. καὶ εἰ ἔστιν λαὸς 
πολὺς οἱ δέσμιοι, ἀνέρχονται μέχρι τοῦ χαμπτοῦ τοῦ Bevé- 
ι * ' 1 , |» € € 
Brov. τὰ δὲ σχύλα xai λάφυρα καὲ ἄρματα τιϑῶσιν οἱ ταΐξε-τῦ 
ὦται ἐπὲ διφϑερῶν xai κιλικίων πρὸς τὸ μὴ μολυνθῆναι, εἴς 
τε ἀπὸ τυῦ κογιορτοῦ, εἴτε ἀπὸ τοῦ πηλοῦ. οἱ δὲ δημῶται 
τῶν δύο μερῶν xai οἱ τοῦ ἀριϑμοῦ καὶ oi τῆς βασιλικῆς 
οὐσίας ἐλάται καὲ oL ψάλται ἵστανται κατέναντι τοῦ ὀργάγου 
-— » M rt 
τοῦ Πρασίγου, καὶ διὰ νεύματος τοῦ ἀχτουαρίου ἄρχονταιλο 
? mf ΕἸ - , : - x —- 
εὐφημεῖν τὴν προῤῥηθεῖσαν μεγάλην εὐφημίαν τοῦ ἐν τῷ 
φόρῳ Μετὰ τῆς λιτῆς τελουμένου θριάμβου τῶν ἐπιγικίωγ- 
praepositi sonat pulsatum ter scutum, et descendit Imperator βθοῦπ- 
dum typum obtinentem in circensibus spectaculis, et infulatur, et 
fiunt cetera, ut cerimoniale circensium ludorum secum fert, Ascen- 
dit deinceps Imperator in cathisma seu tribunal, in quo residere su- 
per throno in ludis solet, populumque, ut mos est, signo crucis 
signat. Quo facto, factiones consuetas laudes recitant. Ut resedit 
Imperator super throno regio, dat actuarius nutu signum, et inci- 
piunt e loco suo promovere primum arma, [vel qui scuta et gladios 
captos gerunt;] tum manubiae et praedae; deinceps hastae, tum 
flamulla; post ea tandem captivi. 'Transeunt hi per plagam demo-': 
rum [seu graduum circensium , in quibus factiones stare solent;,] 
eam , quani tunc obtipent, et flectunt circa metam factionis Pra-' 
sinae, et promovent usque ad finas [id est fines vel extrema] seuad 77. 
Quodsi autem ingens turba sit captivorum, protenduntur usque ad: 
metam Venetorum, Induvias reliquamque praedam et arma depo-- 
nunt praesidiarii super renonibus et super ciliciis [vel crassis densis . 
filtris] , ne scilicet a pulvere caenove inquinentur. Populares ambarum. . 
factionum et milites arithmi corporumque sacrorum remiges et can-' 
tores stant e regione organi, quod Prasinae partis est, acceptoque per: 
acluarii nutum signo, incipiunt prolixas illas laudes recitare , quas 
supra praescripsimus, quum ccerimonias triumphi cum submissa-er- : 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. "21. 615 


ἡνίχα δὲ ἄρξονται εὐφημεῖν, πίπτουσι πώντες οἱ δέσμιοι 
πρηνεῖς ἐπὲ τῆς γῆς, τὰ δὲ τούτων δόρατα μετὰ τῶν φλα- 
μούλλων ἔξ ἀντιστρόφου τιϑῶσιν oí κατέχοντες αὐτὰ ταξεῶ- 
ται, μέχρις ἄν ἡ αὐτὴ εὐφημία τελειωϑῇ. καὶ ταύτης τελει-- 
δουμένης, ἀνίστανται οἱ δέσμιοι, ὁμοίως καὶ τὰ δόρατα uera C 
τῶν φλαμούλλων, καὶ εἰ μὲν κελεύει ὃ βασιλεὺς ϑεάσασθϑαι 
τοὺς δεσμώυς τὸ ἱπποδρόμιον, ἀγέρχονται εἰς τὰ τοῦ ἱππο-- 
δρομίου βάϑρα κάτωθεν τοῦ δήμου τῶν Πρασίγων, ἐν ᾧ τό- 
πῷ εἰώϑασιν οἱ δέσμιοι ἵστασθαι καὶ ϑεάσασϑαι τὸ ἱπποδρό- 
τομίον. εἰ δὲ οὐ κελεύει ὃ βασιλεὺς ἑνωθῆναι τούτους τοῖς 
πρὶν δεσμίοις τοῦ πραιτωρίου, ἵστανται εἶτε κάτωθεν τοῦ 
δήμου τῶν Βενέτων, εἴτε ἀλλαχοῦ. τὼ δὲ σκύλα x«i λάφυ- 
Q& xal ἄρματα καὶ τὰ δόρατα μετὰ τῶν φλαμούλλων αἴρον- 
ται παρὰ τῶν ταξεωτῶν, καὶ εἰσκομίζογται, καὶ τὰ ξξῆς ἐπι- 
τδτελεῖται 7j συγήϑης ἀκολουϑία τοῦ ἱπποδρομίου. D 


| ΚΕΦ. κα. 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, ὅταν τεχϑῇ ἄῤῥεν παιδίον τῷ βασιλεῖ. 


Ζίδονται μανδάτα εἷς ὅλην τὴν σύγχλητον ἀλλαξέμων, 
καὶ τῇ ξξῆς προέρχονται πάντες οἱ συγκλητικοὲ καὶ ἀλλάσ- 
φοσωσιν. εἶτα ἔρχεται ὃ δαιφερενδάριος τοῦ πατριάρχου, xai 


ga Deum supplicatione in foro peragendi exponeremus, Illis autem 
laudes ordientibus, procidunt captivi omnes in humum proni, ha- 
staeque et flammulla ipsorum invertuntur a praesidiariis illa tenen- 
tibus idque tamdiu, quam illae laudes durant, Finitis vero, sur-: 
gunt captivi, et rursus eriguntur in rectum hastae atque flamulla. 
Si permittit Imperator, ut captivi ludos circenses tunc edendos 
uoque in consueta caplivorum statione spectent, ascendunt in gra- 
us Circi, factione Prasina inferiores. Ille nempe locus ordinarius 
est, e quo captivi, qui in Urbe sunt, spectare identidem solent. 
Quod si autem nolit Imperator hos recentes captivos cum vetustis 
hactenus in praetorio asservari solitis in eodem loco convenire, 
collocantur infra gradus factionis Venetae, aut alibi. Reliqua vero, 
manubiae,.praeda, arma, hastae atque flamulla intro [in praeto- 
rium] inferuntur. Et tunc porro fiunt, quae in ludis circensibus 
fieri fas et mos est. 


CAP. 21. 
Observanda , quando Imperatori fidius nascitur. 
Dantur pridie mandata mutatoriorum, seu significatur, cras com- 
parendum esse in splendido vestitu, ad totum senatum.  Conveni- 


unt ergo sequente die senatorii omnes in mutatoriis. Dein advenit 
referendarius patriarchae, et sciscitatur, velitue Imperator iubeatque, 


616 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἘΔ1,.356 ἐρωτᾷ, εἰ κελεύει ὅ βασιλεὺς εἰσελϑεῖν τὸν πατριάρχην. ὃ 


* 2 » 

Ms.209.a03 δαιφερενδάριος ἀπιὼν προσκαλεῖται τὸν πατριάρχην, xal 
εἰσέρχεται ὃ πατριάρχης ἐν τῷ παλατίρ μετὰ τοῦ σεχρέτου. 
αὐτοῦ καὶ μητροπολιτῶν καὶ ἀρχιεπισκόπων, καὶ ἐν τῷ χρυ- 

" - - ^ * ΄ « 3 “ 

σοτριχλίνῳ ποιεῖ τὴν εὐχὴν, παρόντος xci τοῦ σεχρέτου αὐ-5 
τοῦ, χατὰ τὸν τύπον τῆς € ἡμέρας τῆς διακαιγησίμου ξβδο- 
μάδος. χαὶ μετὰ τὸ ποιῆσαι τὴν εὐχὴν τὸν πατριάρχην συνγ- 

: * zi ^ » 4 δὲ : 

τάσσεται τοῖς δεσπόταις, καὶ ἄπεισιν ἐν τῷ πατριαρχείῳ ὑπὸ 

^ Α ) 
δύο σιλεντιαρίων παραχρατούμενος. μετὰ δὲ τὸ ἐξελϑεῖν τὸν 
1 5 , € bd , 

Βπατριάρχην εἰσέρχεται τὸ σέκρετον τῶν συγχλητιχῶν, καὶ &-Yo 
πευχαριστοῦσιν τῷ βασιλεῖ, xai ἐπεύχογται αὐτῷ διὰ τὸ τε- 
χϑὲν πορφυρογένγητον παιδίον, λέγοντες θεάσασθαι παῖδας 
τῶν παίδων τοῦ πορφυρογενγήτου, xai τοῦτον ἰδεῖν γηραιὸν 

: x 

καὶ προβεβηκότα χρόνων πολλὴν περίοδον, εἶτα κληρονόμον 

- - * » € — ὦ » 
γενέσϑαι τῆς πατρικῆς ἐξουσίας καὶ βασιλείας, ὡς ἄν ἡ τῶντϑ 
Ῥωμαίων χαλῶς διευϑύνοιτο xai διεξάγοιτο βασιλεία τε xal 
πολιτεία. ἱστέον, ὅτι καὶ τοῦτο γέγονεν ἐν τοῖς ἀρ χαιοτέροις 
"- - gn * Y5»c 3" € EC 
χρούγοις. τῷ βασιλεῖ τεχϑὲν ἀῤδεν παιδίον, ὃ πατριάρχης 
3753 Ww 2 - ; - * A rx 3443 -) 

οὐχ εἰσῆλθεν ἐν τῷ παλατίῳ ποιῆσαι τὴν εὐχὴν, ἀλλ᾽ ἐν 
πρώτοις ἐδέξατο ὃ βασιλεὺς τὸ σέχρετον τῶν συγχλητιχῶν £v2o 
τῷ Ἰουστινιανοῦ τριχλίνῳ, χαϑὼς προείρηται, xai ἀπὸ τῶν 

3. uU a RR od " ΡΟΝ ; WU NU NL S XA 
ἐχεῖσε ἐδόθησαν μίγσαι, xoi ἐξῆλθον πάντες éni τὸν χαβαλ-- 

' J L ) € , - -» 
λάρεον, καὶ γέγονεν πρόκενσον ἂν τῇ μεγάλῃ τοῦ Θεοῦ ἐκκλη- 


ut patriarcha veniat. Eo permittente, abit referendarius et arcessit 
patriarcham, Hic intrat in palatium cum secreto suo et cum me- 
tropolitis atque archiepiscopis, et facit in chrysotriclinio orationem 
super infante in praesentia secreti sui secundum typum vel formu- 
lam, qua baptizandis feria quinta hebdomádis renovationis bene- 
diei solet. Post dictam orationem valedicit patriarcha Dominis et 
abit in patriarcheum , stipatus et sustentatus a duobus silentiariis, 
Digresso patriarcha, intrat secretum seu corpus senatoriorum, et' 
adoratione facta , gratulantur "Imperatori, et precantur bene recens . 
nato porphyrogenito infanti, voventque, ut ipse pater eius aliquan- 
de huius infantis nepotes, ipsumque nunc infantem olim senem, 
multas annorum vices emensum, videat, talemqueé relinquat pater- 
nae auctoritatis et imperii heredem, quo Romana res, tam im- 
perium , quam civilis gubernatio, bene rectoque cursu , velut navis, 
dirigatur, et per tot rerum discrimina salva et incolumis tràducatur. 
Antiquis temporibus ita procedebatur. Filius Imperatori si natus 
esset, non veniebat patriarcha in palatium ad faciendam orationem ; 
sed primo loco excipiebat et admittebat Imperator ad se secretum 
senatorum in lustiniani triclinio, ut dictum est; tum dabantur mis- 
sie; et exibant illinc omnes iu cabállarium [seu equorüm gymma- ' 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. n.21. 6017 


σίᾳ κατὰ τὸν τύπον τῶν μεγάλων προελεύσεων. ἰστέον, ὅτι 
τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ τῆς γεννήσεως ὀφειλόμενόν ἐστιν γενέσϑαν. 
δύο δέξιμα εἰς τὰς δύο φιάλας. ἐπεὶ à πρόπαλαι αὗται c 
παρεστάλησαν, ὀφείλει γενέσϑαι τὸ τοιοῦτο δέξιμον εἰς τὴν 
δμυστικὴν φιάλην τοῦ τριχόγχου τοῦ σίγματος, καὶ τῶν δήμων 
ἐξαιτουμένων κατὰ τὸ σύνηϑες ἀχϑῆναι ἱππικὸν ἱπποδρόμιον, 
χελεύσει τοῦ βασιλέως δίδοται τὸ βηλάριον καὶ κρεμμᾶται, 
xal τῇ ἑξῆς ἡμέρᾳ τελεῖται ἱππικὸς ἀγών. ἰστέον, ὅτε τῇ αὖ-Ὁ 
τῇ ἡμέρᾳ τῆς ἱπποδρομίας δίδοται μανδάτα, συναθροισθῆναι 
τοπάντας ἐν τῷ ἱπποδρόμῳ, καὶ κελεύσει τοῦ βασιλέως ἐξερ-- 
χόμενος ὃ πραιπόσιτος ἐχλέγεται ἀπὸ μὲν τῶν ταγμάτων γ᾽, 
ἀπὸ δὲ τῶν δύο μερῶν τῶν δημωτῶν ἀνὰ y καὶ ἀπὸ τῶν 
πολιτῶν v, καὶ τούτων ἱσταμένων ἔνϑεν κἀχεῖϑεν, λέγει πρὸς 
αὐτοὺς ὃ πραιπόσιτος, ὅτε ,κκελεύει ὃ βασιλεὺς ἡμῶν ó &-Ms. 209.b 
τὄγιος, ἵνα xarà τὸν κρατήσαντα παλαιὸν τύπον xai τὴν &9-Ed.L.357 
guía» συνήϑειαν ἀϑροισϑῆτε τῇ ἕωϑεν, (ἤγουν τῇ πέμπτῃ ἧ- 
μέρᾳ τῆς τοῦ παιδὸς γεννήσεως 3) καὶ ἐχφωνήσητε τόδε 0yo- 
μα τῷ τεχϑέντι πορφυρογεννήτῳ." τῇ δὲ ἕωϑεν, ἤγουν τῇ 
εἰ ἡμέρᾳ, συναϑροίζονται ἐν τῷ αὐτῷ ἱπποδρόμῳ, xci λέγουσιν. 
χοοὶ τῶν δήμων ἄχτα, καὶ εὐφημοῦσιν τοὺς δεσπότας xoi τὰς: 
αὐγούστας καὶ τὸ τεχϑὲν πορφυρογέννητον ἐξ ὀνόματος. i- 


sium], et fiebat processio in magnam Dei ecclesiam seeundum. for- : 
mam magnarum et solennium processionum. Tertio post nativita- 
tem infantis die deberent duo dexima [seu exceptiones factionum] 
in phialis ambabus ambarum factionum fieri, Quia vero iam a 
longo tempore abrogatae sunt, debet tale deximum fieri in secreta. 
iala triconchii sigmatis, Factionibus tum rogantibus ex more, uL 
udus equestris in circo edatur, imperat Dominus, ut velum suspen- 
suro tradatur, et ab eo, tanquam futuri ludi signam, suspenda- 
tur. ld quod fit, et sequente die peragitur certamen equestre, 
Eodem die, quo certamen illud equestre peragitur, seu quarto a 
mativitate infantis, diduntur mamdata, ut.congregentur sequente die 
omnes in circo. Tum exit ab Imperátore iussus praepositus et eli- 
git e tagmatibus quidem quinquaginta viros, a factionariis autem. 
ambarum partium totidem; quinquaginta scilicet de Venetis, et 
totidem de Prasinis, et de civibus tandem etiam quinquaginta. ll- 
lis ducentis ordine gemino stantibus edicit praepositus haec verba: 
Sanctus et venerabilis Imperator noster vult, ut secundum obtinen- 
iem. ritum δὲ consuetudinem a lopgo tempore observatam conve- 
niatis cras, (quinto nempe die.a nativitate infantis,) e£' proclametis 
nomen hoc infanti porphyrogenito imponendum, [Et simul edit ipsis 
nomen,] Quinto itaque die conveniunt in codem circo, et recitant 
populares acta [seu formulas et acclamationes, qualibus uti. factio- 
nes iu tali tempore solent,| et benedicaut Domiuis et Augustabus, 


618  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


στέον, ὅτι τῇ ὀγδύῃ ἡμέρᾳ καλλωπίζεται ὃ τῆς αὐγούστης 
κοιτὼν μετὰ τῶν χρυσοῦφάντων βήλων τοῦ χρυσοτριχλίνου xa 
Βπολυχαγδήλων. καὶ μετὰ τὸ γενέσϑαι παρὰ τοῦ ἱερέως τὴν 
εὐχὴν ἐν τῷ προπυλαίῳ τῆς ἐχχλησίας καὶ ἐπιτεϑῆναι τὸ 
παρὰ τῶν δήμων ἐκφωνηθὲν ὄνομα αὐτῷ καὶ τὸ ἱμάτιον i»-S 
δυϑῆναι πάλιν ἀποφέρεται τὸ παιδίον, καὶ τίθεται εἰς τὸ 
χουγίον, xai ἐπισκεπάζονται y τε αὐγούστα χαὶ τὸ παιδίον 
ἐφαπλώματα χρυσοὔφαντα. εἶτα διὰ τοῦ τῆς τραπέζης τῆς 
αὐγούστης προσχαλοῦνται οἱ πραιπόσιτοι, καὶ διὰ τῶν πραι- 
ποσίτων εἰσάγονται οἱ ἄρχοντες τοῦ xovfovxsov καὶ οἱ τοῦτο 
χουβουχλείου πάντες, xai χαϑεξῆς εἰσάγονται ἀπὸ τοῦ χαι- 
γουργίου τρικλίγου αἱ ζωσταὶ x«i αἵ μαγίστρισσαι, ἀνθϑυπά- 
τισσαί T€ καὶ πατρίκιαι καὶ πρωτοσπαϑαρέαι ὀφφικιαλαίαι καὲ 
Cat λοιπαὲ συγκλητικαὲ, ti) οὕτως αἱ τῶν προῤῥηϑέντων ἄ-' 
ξιωμάτων ἀπαξιωματιχαὶ χῆραι, καὶ ἐπεύχονται ἀπευχαρι-τῦ 
στοῦσαι xai εὐφημοῦσαι τὴν αὐγούσταν, καὲὶ τὸ προσῆκον 
ἀπονέμουσι σέβας, μία ξχάστη εἰσάγουσα ξένιον, ὕπερ κατὰ 
προαΐρεσιν ἔχει. μετὰ δὲ τὸ τῶν γυναικῶν σέχρετον εἰσάγον-, 
ται ἀπὸ τοῦ λαυσιαχοῦ διὰ τοῦ ὡρολογίου καὶ τοῦ χρυσοτρι-- 
κλίνου οἱ τῆς συγκλήτου ἅπαντες, μάγιστροι, ἀγϑύπατοι, πα-αὸ 
τρίχιοι καὶ ὑφφικιάλιοι, καὲ ἐπεύχονται ἀπευχαριστοῦντες" 


[socrui et nurui puerperae] et infanti porphyrogenito, quem tunc: 
primum nomine tenus citant. Octavo die exornatur Augustae puer-. 
perae coeton seu cubiculum velis chrysotriclinii auro textis et poly- 
candelis. In illum coetonem refertur infans ex ecclesia, postquam 
sacerdos in eius propylaeo seu atrio super infante orationem di 
rit, et nomen, a factionibus editum ipsi imposuerit et indusium. 
ipsi induerit. Relatus ad matrem infans deponitur in cunis, et inii-. 
ciüntur tam Augustae puerperae, quam infanti , panui vel telae. 
auro textae, Dein advocantur praepositi ab eunucho, qui mensae 
Imperatricis praeest. Pracpositi porro introducunt magistratus cu- 
biculi eiusdemque ministros reliquos ommes. Deinceps introdu- 
cuntur e caenurgio zostae, magistrissae, anthypatissae, patriciae,.- 
protospathareae oflicialiae et reliquae feminae senatoribus marita-. 
tae. Post eas introducuntur viduae, quarum mariti olim, dum vi-. 
verent, praedictas dignitates aulicas gesserant, nunc post eorum. 
decessum gradu, quem antea inter feminas primates tenuerant, de- . 
iectae. Hae omnes felicem partum Augustae gratulatae benedicunt 
ipsi, debitamque tribuunt infanti reverentiam traduntque xenium . 
seu munusculum. benevolentiae erga novum hospitem advenam. testi- 
ficandae destinatum, quod unaquaeque qualecunque pro lubitu et. 
delectu suo secum fert, Post dimissum muliebre secretum seu cor-. 
pus introducuntur a lausiaco per horologium et chrysotriclinium se- 
natores omnes, magistri, proconsules, patricii, ofliciales, et cum. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H.22. O19 


τῇ αὐγούστῃ, xai τὸ προσῆκον ἀποδίδουσι σέβας δι᾽ εὐχῶν 

καὶ εὐφημιῶν τῷ πορφυρογεννήτῳ, καϑὼς καὶ ἐν τῇ πρὸς 

τὸν βασιλέα ἀπευχαριστείᾳ xal εὐχῇ εἴρηται. ἱστέον, ὅτε ἀ- D 

πὸ τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ τῆς γεννήσεως τοῦ πορφυρογεννήτου παι- Ms. 210.a 

5δὸς ὀφειλόμενόν ἐστι γίνεσϑαι, ὃ 7j κοινὴ συνήϑεια λοχόζεμα 

καλεῖ, εἰς τὸν πόρτηκα τῶν ιϑ' ἀχουβίτων x«i εἰς τὰ τριό- 

δια τῆς λεωφόρου τῆς πόλεως, ἤγουν ἀπὸ τῆς χαλκῆς μέχρε 

τοῦ βοός. καὶ ὀφείλουσιν ἐν μὲν τῷ πόρτηκι τῶν ιϑ' ázov- 

βίτων συνέρχεσθαι οἱ ἄρχοντες τῶν ταγμάτων μετὰ τῶν σχο-᾿ 
τολαρίων, ὁμοίως καὶ οἱ ἄρχοντες τοῦ πλοΐμου μετὰ τοῦ πλοΐ- 

pov στρατοῦ. πρὸς τούτοις τῶν δύο μερῶν οἱ δημῶται xai Ed.L.358 . 

τὸ πολιτιχὺν μετὰ τῶν τῆς πόλεως συστημάτων, xai ἐπὲ é- 

πτὰ ἡμέρας πίνουσιν ἐχεῖσε τὸ προῤδηϑὲν λοχόζεμα. ὅμοΐως 

xai ἐν τοῖς προῤδηϑεῖσι τῆς λεωφόρου τριόδοις ὀφείλουσιν 
τὔσυνέρχεσϑαι οἱ ἐν Χριστῷ ἡμῶν ἀδελφοὶ οἱ πένητες καὲ πέ- 

vew ἐπὲ ἑπτὰ ἡμέρας τὸ προῤῥηϑὲν λοχόζεμα. 

E ΚΕΦ. xf. 
. Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ βαπτισμῷ ἄῤῥενος παιδὸς βασιλέως. 


Κελεύσει τοῦ βασιλέως δρίζονται μάγιστροι, ἀνθύπατοι, 
" , , 4 ΓΡ Y 
“οπατρίκιοι, στρατηγοὶ, στρατάρχαι, τουρμάρχαι, οἱ ἄρχοντες 
τῶν ταγμάτων, οἱ ὀφφικιάλιοι καὶ πᾶσα ἡ σύγκλητος, καὶΒ 


adoratione benedicunt Augustae , congruumque praestant cultum 
porphyrogenito infanti per pia vota et bona verba talia, qualia 58-- 
pra dicebamus erga Imperatorem proferri solere. Septem a nato 
. infante porphyrogenito proximis diebus debet edi et celebrari, quod 
consuetudo lochozema appellat seu iusculum puerperae, et quidem 
in porticu novendecim accubituum et in triviis praelongae et am- 
plissimae plateae urbanae, [quae mese dicitur,| nempe a chalce us- 
que ad bovem. In porticum novendecim accubituum conveniunt tri- 
buni tagmatum cum scholariis , et magistratus classiariorum cum 
ipsis classiariis; item populares ambarum factionum , et magistratus 
urbanus cum collegiis urbanis; bibuntque ibi per septiduum prae- 
dictum lochozema. At in praedictae plateae triviis conveniunt nostri 
in Christo fratres, pauperes, eodemque beneficio per septiduum 
pariter gaudent, 
CAP. 25. 


Observanda in baptismo filii Imperatoris. 
Primum ex mandato Imperatoris iubentur certo tempore ct loco 


convenire magistri, proconsules, patricii , strategi, stratarchae , tur- 
Parchae, rectores tagmatum, ofliciales totusque senatus.  Conveni- 


620 CONSTANTINI PORPITYROGENITI : 


εἰσέρχονται εἰς τὸν μέγαν βαπτιστῆρα τῆς μεγάλης Éxxkg- 
σίας. οἱ δὲ δεσπόται προέρχονται μετὰ τῶν ἀλλαξίμων, χα- 
ϑὼς ἔχει ἡ συνήϑεια τῶν μεγάλων ἑορτῶν. τὼ δὲ σχῆπτρα 
καὶ τὰ λοιπὰ σχξύη μένουσιν ἂν τῷ ναῷ τῆς μεγάλης ἐχκλη- 
σίας, χκαϑὼς καὶ ἐν ταῖς μεγάλαις προελεύσεσιν, καὶ οἱ Àor-D- 
ποὲὶ ἀξιωματικοὶ χαὶ συγχλητιχκοί. οἱ δὲ δεσπόται μετὰ τοῦ 
πατριάρχου χαὶ τῶν δρισϑέντων γενέσϑαι. ἀναδόχων εἰσέρ- 
χονται εἰς τὸν βαπτιοτῆρα. καὶ τῆς εὐχῆς γενομένης καὶ τῆς 
εἰωϑυίας ἐχχλησιαστικῆς τάξεως τελουμένης χαὶ τοῦ παιδὸς 
βαπειζομένου, δέχονται οἱ ἀνάδοχοι, xai ἀπὸ τῶν éxsistio 
χατέρχονται oi. δεσπόται μετὰ τοῦ πατριάρχου χαὲὶ τοῦ φω- 
στίσματος, καὶ γένεται ἡ. εἰωϑυῖα εἴσοδος εἰς τὸ ϑυοιαστή- 
Qi0v. εἶτα εἰσέρχεται ὃ βασιλεὺς εἰς τὸ μητατώριον, xai τὰ 
ἑξῆς τελεῖται, χαϑὼς xai ἐν ταῖς μεγάλαις προελεύσεσιν. οἵ 
δὲ δῆμοι ἐν τῷ ὑποστρέφειν τὸν βασιλέα αἰτοῦνται, ἀχϑῆναιτβ 
Ms. 410." ἱππιχὸν ἱπποδρόμιον, τοῦ. δὲ βασιλέως συντασσομένου, τελεῖ- 
ται τῇ ἐπαύριον ἱπποδρόμιον ἀπολύσιμον καὲ προσχυγήσιμον- 


ΚΕΦ. xy. 


Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ χουρέύματε παιδὸς βασιλέως. 
D Δδονται μανδάτα εἰς ὅλην τὴν σύγκλητον ἀλλαξίμων, καῖλο 


unt ergo in baptisterium seu fontem magnae ecclesiae. — Procedunt 
Domini tum in mutatoriis, qualia solent ex ritu in magnis festis 
gestare, Sceptra et reliqua vasa manent in ipso nao magnae eccle- 
siae, prout mos est in magnis processionibus ; manent ibidem quo- 
$5 ceteri honorati et senatores, Domini autem et patriarcha et 

esignati exceptores e sacro fonte aut compatres intrant in baptiste- 
rium, fàctaque oratione eL peracto consueto oflicio ecclesiastico 
baptizatoque puero, excipiunt eum exceptores; et tunc abeunt il- 
linc Imperator et patriarcha cum puello baptizato, et fit consuetus 
introitus in sacrificatorium. Dein intrat Imperator in metatorium, 
οἱ peraguntur cetera, ut mos est in magnis processionibus peragi, 
Factiones autem in reditu Imperatoris ex ecclesia rogant, equestre 
spectaculum edi; et compromittente Imperatore, peragitur sequente 
die spectaculum equestre apolysimum [seu postremum eorum, quae 
per istam occasionem hilaritatis publicae eiii e pros- 
cynesimum seu in quo Imperator a populo humi iu genubus cu- 
bante adoratur. 


CAP. 23. 
Observanda in tonsione filii Imperatoris, 


Pridie diduntur mandata ad totum senatum, ut altero die iu 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. p.23, Ὅτι 


- (ὠὡν , - * TY 2z ὃ δα 
τῇ ἑξῆς προέρχονται πάγτες οἱ συγχλητιχοὶ, tira ἔρχεται O 
᾿ῥαιφερεγδάριος τοῦ πατριάρχου, xai ἐρωτᾷ, εἶ χελεύει ὃ βα- 
σιλεὺς εἰσελϑεῖν τὸν πατριάρχην. τοῦ δὲ βασιλέως ὕπομι-- 
μγνησχομένου παρὰ τοῦ πραιποσίτου χαὶ χελεύοντος εἴσελ- 
^59siy τὸν πατριάρχην, ἐξέρχεται ὃ πραιπόσιτος λέγων τῷ δαι- 
φερενδαρίῳ., ὅτι κελεύει ὃ βασιλεὺς εἰσελϑεῖν τὸν πατριάρ-- 
Auy. ὃ δὲ ἀπιὼν προσχαλεῖται τὸν πατριάρχην, καὶ εἰσέρ--Ἐὰ.1,.3ὅ9 
χεται ἐν τῷ παλατίῳ, καϑὼς εἴϑισται αὐτῷ, μετὰ TOU σε-. 
 xgérov αὐτοῦ καὶ τῶν μητροπολιτῶν xai ἀρχιεπισχόπων, xal. 
'᾿χούπαντῷ αὐτὸν ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ χρυσοτριχλίνῳ. καὶ εἴς οἷον 
ἄν ναὸν χελεύῃ ὃ βασιλεὺς γενέσϑαι τὸ χούρευμα, ἄπεισιν 
μετὰ τοῦ πατριάρχου. καὶ εἶϑ᾽ οὕτως εἰσέρχονται οἱ τοῦ 
χουβουχλείου xai οἱ ἄρχοντες τοῦ πατριάρχου xai κουβου- 
κλείσιοι, πρὸς τούτοις μητροπολῖται καὶ ἀρχιεπίσκοποι. εἶτα 
-x5xsÀevget τοῦ βασιλέως ἔρχονται καὶ οἱ τῆς συγκλήτου xai 
ὅσοι μέλλουσι γίνεσθαι ἀνάδοχοι τῶν τριχῶν τοῦ βασιλικοῦ 
παιδός. εἶτα φέρει ὃ πραιπόσιτος τὰ διὰ δαφῆς συνημμένα B 
πρὸς ἄλληλα ἐγχείρια, x«i ἐπιδίδωσι ταῦτα τῷ πατριάρχῃ, 
ὃ δὲ πατριάρχης τοῖς μέλλουσι γίνεσθαι ἀναδόχοις, xal ξξῆς 
“φογώνεται ἡ τῆς ἐχκλησίας "ἀκόλουϑος τοῦ κουρεύματος τάξις. χαὲ 
᾿ τὸ μὲν πρῶτον χρυσοῦν iyye(Quov , ἐν ᾧ καὶ αἱ ἀποχαρεῖσαε 
τρίχες τοῦ παιδὸς ἔγχεινται., ἐπιδίδοται τῷ πραιποοίτῳ, τὰ 
δὲ λοιπὰ ἐγχείρια διαρπαζόμενα παρὰ τῶν ἀναδόχων μερέ- 


mutatoriis compareat, Conveniunt ergo sic ommes ad ordinem se- 
natorium pertinentes. "Tunc advenit referendarius patriarchae, et 
'sciscitatur, velitne Imperator patriarcham advenire. Intrat praepo- 
'situs ad Imperatorem eaque de re significat; et Augusto volente iu- 
bente, ut patriarcha veniat, rursus ad referendarium exit referens, 
"velle Imperatorem, ut patriarcha veniat. Abit itaque referendarius, 
'et arcessit patriarcham. — Hic venit in palatium in consueto suo co- . 
Jitatu, nempe secreto suo et metropolitis atque archiepiscopis. Fi 
obviam fit lmperator in chrysotriclimio, et simul abeunt in illud 
"templum, in quo puerum tonderi vult Imperator. Proxime hos in- 
grediuntar in illud templum cubicularii et proceres patriar- 
chae et eius cubiculenses ; tum  metropolitae et archiepiscopi. 
Veniunt deinceps ex Imperatoris mandato senatores et qui destinati 
sunt exceptores crinium pueti ithperialis. Dein affert praepositus 
manucciola multa unum alteri consuta , ut longam telam efficiant , 
eaque tradit patriarchae, ^ hic porro :tradit futuris exceptoribus 
crinium. Et dein fit ritus ecclesiasticus tonsurae. Quo facto, tradit 
patriarcha primum aureum sudariüm, /im quo iacent detonsi :crines , 
praeposito; cetera vero manucciola diripiuut et partiuntur inter;sge 
'exceptores. .Sub !Basilio, celeberrimo Jumperatore; fiebat :tonsupa 


622 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ζονται. ἐπὲ δὲ Βασιλείου τοῦ ἀοιδίμου βασιλέως γέγονε τὸ 
χοὐρεῦμα “Ἔέοντος τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου χαὲ υἱοῦ αὐτοῦ 
οὕτως. τῆς προῤῥηθείσης τάξεως πάσης τελεσϑείσης., γέγο- 
γεν ἡ ἐχχλησιαστικὴ πᾶσα ἀκολουϑία τοῦ χουρεύματος ἐν τῷ 
αεὐχτηρίῳ τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου τοῦ ἐν τῷϑ 
Ms.211.27:006 ἀνατολὴν ἀριστερῷ μέρει τοῦ χρυσοτριχλίνους. ἀγάδο- 
χοι δὲ τῶν τριχῶν τοῦ βασιλιχοῦ παιδὸς γεγόνασιν 0,r8 πα- 
τρίχιος “έων καὶ στρατηγὸς τῶν ᾿ΑἸνατολιχῶν ὃ χρατερὸς, xal 
ὃ στρατηγὸς Καππαδοχίας καὶ οἱ τουρμάρχαι xci μεράρχαι 
xai οἱ λοιποὴὺ πάντες ϑεματικοὶ ἄρχοντες τῶν αὐτῶν ϑεμά-το 
τῶν μετὰ χαὶ τῶν δρουγγαροχομήτων. ἀπὸ γὰρ τῶν κιγκλί- 
δων τοῦ βήματος τοῦ αὐτοῦ εὐχτηρίου μέχρε τοῦ πόρτηχος 
τοῦ χρυσοτριχλίγνου, ἐν ᾧ καὶ τὸ ὡρολόγιον ἵσταται, συν- 

, c ^ Rl , ΕΝ ' 1 » 3c * " 
ἐχράτει 7) τῶν ἐγχειρίων ἀλλο πρὸς τὸ ἄλλο συρῥαφὴ xat 
Ὀσυνάρμοσις, ὥστε πάντας τοὺς ϑεματιχοὺς ἄρχοντας ᾿ἄνατο-τὮ 
λιχοὺς καὶ Καππάδοχας ὠναδόχους γενέσθαι τῶν τριχῶν τοῦ 

βασιλικοῦ παιδός. 


ΚΕΦ. x9'. 
"Eni προαγωγῇ κουβιχουλαραίας, 


Τῆς χκαϑημερινῆς προελεύσεως ἱσταμένης, καὶ τοῦ fa-20 
σιλέως καϑεϊζομέγου ἐν τῷ χρυσοτρικλίγῳ χαὶ χελεύοντος γε- 
γέσθϑαι χκουβικουλαραίαν. δηλοῖ τοῖς πραιποσίτοις, καὶ αὐτοὲ 


filii eius Leonis , philochristi Despotae, hunc in modum.  Reliquo, 
quem diximus, apparatu cerimoniarum praemisso, fiebat oflicium 
tonsurae ecclesiasticum, prout ritus fert, in oratorio S. magni mar- 
tyris Theodori, quod est in sinistra versus orientem spectanti regi- 
one chrysotriclinii. Exceptores crinium imperialis pueri erant Leo 
[Phocas] patricius et tum strategus Anatolicorum , fortis heros; et 
strategus, qui tum erat, Cappadociae et turmarchae et merarchae 
et reliqui omnes rectores provinciales eorundem thematum seu 
provinciarum, Anatoliae nempe atque Cappadociae, una cum drun- 
garii comitibus. Hi omnes fiebant exceptores crinium imperialis 
pueri, stantes nempe a cancellis tribunae modo dicti oraculi inde 
usque ad porticum chrysotriclini, in qua horologium stat, et te- 
nentes telam illam longam e multis inter se consutis sudariis con- 
fectam. 
CAP. 24. 
Ritus promotionis cubiculariae. 
Consistente iam modo et orsa quotidiana processione seu con- 
ventu procerum, quando Imperator in chrysotriclino sedet et vult 
cubiculariam creare, siguificat id praepositis. Hi pro more secum 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 124. 623 


χατὰ τὸ εἰωϑὸς ἀναλαμβάνονται us9* ξαυτῶν δύο xovflixov- 
.Aagtovc καὶ δύο σπαϑαροκουβικουλαρίους καὶ ὀστιάριον καὶ Ed. L.36o 
πριμιχήριον. εἷς δὲ ἐκ τούτων ὀφείλει εἶναι καὶ ὃ πριμική-: 
ριος τοῦ χουβουχλείου. καὶ εἰσέρχονται ἐν τῷ χρυσοτριχλί- 
δγῳ. καὶ οἱ μὲν πραιπόσιτοι εἰσερχόμενοι τὸ πρὸς δύσιν βῆ- 
λον τοῦ: χρυσοτριχλίνου προσχυγοῦσι τὸν βασιλέα. τοῦ δὲ 
δευτέρου ἀνοίγοντος τὸ εὐχτήριον τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος 
Θεοδώρου τὸ ἐν τῷ χρυσοτρικλένῳ., εἰσέρχονται πάντες ἐχεῖ- 
σε, καὶ ἀποχρεμμῶσι τὸ χρυσοῦν ἱμάτιον τὸ δίκην παραγαυ-- 
τοδίου ὃν εἰς τὰς κιγχλίδας τοῦ βήματος, ἤτοι εἰς τὰ ἅγια 
ϑύρια. ὅμοίως τιϑοῦσιν ἐχεῖσε καὶ τὸ προπόλωμα xci τὸ 
ἄσπρον μαφώριον καὶ τὸ λευχὸν χαρζάνιον, καὶ £i)" οὕτως 
ἐξέρχονται οἱ πραιπόσιτοι, καὶ ἀπίασιν διὰ τοῦ πρὸς ἀνα- 
τολὴν δεξιοῦ βήλου τοῦ χρυσοτρικλίνου εἰς τὸν κοιτῶνα τῆςΒ 
τιϑαὐγούστης, καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε ἀγαλαμβάνονται τὴν μέλλου-- 
σαν γενέσϑαι χουβικουλαραίαν. xat ἀπάγουσιν αὐτὴν διὰ τοῦ 
χρυσοτριχλίνου εἰς τὸ εὐχτήριον τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος 
Θεοδώρου, καὶ λέγει πρὸς αὐτὴν Ó πρῶτος πραιπόσιτος" 
e , E , x 2s o, , 'g 
οὖρα, nz6Jsev ἀναλαμβάγεσαι τὸ ἀξίωμα. πάντως πρόδηλον 
20éx τῶν ἁγίων ϑυρῶν. καὶ sig τοῦτο ἀφορῶσα, ὅτι ἐκ χειρὸς Ms.aii.b 
Κυρίου τοῦτο λαμβάνεις, πρόσεχε σεαυτὴν τὸν τοῦ Κυρίου 
φόβον ἔχουσα iv τῇ καρδίᾳ, καὶ πρὸς τὸν βασιλέα xai τὴν 
αὐγούσταν ἀληϑῆ πίστιν καὶ ἀκίβδηλον εὐγνωμοσύνην φυλάτ- 
τουσα." ταῦτα πρὸς αὐτὴν εἰπὼν Ó πραιπόσιτος, χελεύει αὖ- C 


sumunt duo cubicularios et duo spatharocubicularios et ostiarium et 
primicerium, (horum unus autem debet primicerius cubiculi esse,) 
et intrant in chrysotriclinium. — Et praepositi quidem intrantes per 
occidentale chrysotriclini velum adorant Imperatorem, Secundicerius 
autem aperit oratorium S. magni martyris "Theodori, quod in chry- 
sotriclino est; et intrant in illud omnes, et suspendunt aureum 
vestimentum , quod ad modum paragaudii formatum est, e cancel- 
lis tribunae aut in sancta porta; pariter deponunt ibidem propolo- 
ma [seu turritam capitis coronam] et candidum maforium, [seu ca- 
lyptram] et candidum charzanium. Eo facto, exeunt praepositi, et 
abeunt per dextrum orientale velum chrysotriclinii in coetonem Au- 
gustae, et illinc petunt creandam cubiculariam, traducuntque per 
chrysotriclinium in oratorium S. magni martyris Theodori et ibi 
collocatam sic alloquitur maguus praepositus: Fide, unde accipias 
hanc dignitatem. | Palam est, eam a sacra porta te impetrare. RHe- 
cogitans itaque, te dignitatem hanc e manu Domini accipere , di- 
ligenter cura, ut timorem Domini in corde habeas, sinceramque fi- 
dem et benevolentiam erga Augustum €t Augustam CL E di- 


» * 


624 . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τὴν τρίτον Ími τῆς γῆς πρὸς ἀνατολὰς προσκυνῆσαι καὶ τῷ 
(Os ἀπευχαριστῆσαι. εἰϑ᾽’ οὕτως ἀναλαμβάνεται ὅ πρῶτος 
πραιπόσιτος τὸ χρυσοῦν ἱμάτιον τὸ δίκην παραγαυδίου ὃν 
ἀπὸ τῶν ἁγίων ϑυρῶν, καὲ ἐπενδύουσιν αὐτὴν οἱ πραιπόσι- 
τοι καὶ ζωγγύουσιν αὐτήν. ἔπειτα ἐπιτιϑοῦσιν ἐπ’ αὐτῇ τὸδ 
ἄσπρον μαφύριον καὶ τὸ λευκὸν χαρζάγιον, εἶτα τὸ προπό- 
λωμα, καὶ εὐθὺς ἀσπάζονται αὐτὴν οἱ πραιπόσιτοι xci oL 
λοιποὶ, καὶ ἐξάγουσιν. αὐτὴν διὰ τοῦ βήλου τοῦ ἁγίου Θεο- 
δώρου ἐν τῷ μέσῳ τοῦ χρυσοτριχλίγου κατέναντι τοῦ μεσαι- 
τάτου πολυχαγδήλου, καὶ προσχυγεῖ, καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε μέ-το 

Ὡχοις ἄν καταλάβῃ τοὺς πόδας τοῦ βασιλέως, προσχυνεῖ ἐκ δευ-- 
τέρου, ὡς τρισσὴν εἶναι τὴν ταύτης προσκύνησιν. καὶ εἶϑ᾽ 
οὕτως πίπτουσα φιλεῖ τοὺς πύδας τοῦ βασιλέως. xai ἐξάγε- 
ται παρὰ τῶν πραιποσίτων καὶ τῶν λοιπῶν τοῦ χουβου- 
χλείου εἰς τὸν λαυσιακὸν, xai ἀσπάζονται αὐτὴν οἱ τοῦ κου-τΆ 
βουκλείου, καὶ ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε ἀναλαμβάγνονται αὐτὴν οἱ 
πραιπόσιτοι χαὶ ἀπάγουσιν εἰς τὸν «κοιτῶνα τῆς αὐγούστης . 
καὶ ἀπευχαριστεῖ πὴν αὐγούσταν. οἵ δὲ πραιπόσιτοι ταύτην 
δχεῖσε καταλείποντες ἀπέρχονται ἐν τῷ λαυσιαχῷ. 


Ed. L, 361 ΚΕΦ. χε. ; ἷ 20 
“Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν ἐπὶ προαγωγῇ κουβιχουλαρίου. 


Τῆς καϑημερινῆς προελεύσεως ἱσταμένης, καὶ τοῦ βα- 
13. τῆς πόδας ed. 


ctis, iubet, ut ter humi procidens, versus orientem converso vultu, 
-Deum adoret et ei gratias pro indulta dignitate agat, Eo facto, su- 
mit primus praepositus aureum indumentum , ad instar paragaudii 
factum, e santa porta; quod ceteri praepositi feminae circumponunt, 
dein cingulum ipsi accingunt, dein album maphorium i 
ipsi et album charzanium, et tandem propoloma. Sic indutam 
protinus salutant praepositi atque reliqui , et educunt eam per ve- 
JAum S. Theodori in medium usque triclinium , ubi constituta e re- 
gione medii polycandeli prima vice adorat Imperatorem; dein inter 
procedendum, donec perveniat ad pedes Imperatoris, adorat bis; ut 
adeo in universum ter adoret. Provoluta tum ad pedes Imperatoris 
osculatar eos. Eo facto, educitur a praepositis et cubiculariis reli- 
quis in lausiacum , ubi eam cubicularii salutant.  lllinc abducunt 
eam praepositi in coetonem Augustae. Ibi adorat cum gratiarum 
.actione Augustam, οὐ restitat, praepositis in lausiacum redeuntibus. 


CAP. »5. 
Observanda «ἐπ prometione cubicularii. ; 
Incepta iam quotidiana processione, residens in chrysotricli- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. iL 35. 625^ 


σιλέως καϑεζομένου ἐν τῷ χρυσοτριχλίνῳ καὶ κελεύοντος ys- 
γέσθαι κουβικουλάριον, δηλοῖ τοῖς πραιποσίτοις, xoi αὐτοὲ 
κατὰ τὸ εἰωϑὸς ἀναλαμβάγνονται ut9' ἑαυτῶν δύο χουβικου- 
λαρίους καὶ δύο σπαϑαροχουβικουλαρίους xai ὀστιάριον xal 
δπριμικήριον, εἷς δὲ éx τούτων ὀφείλει εἶναι xal ὃ πριμιχή- 
ρίος τοῦ χουβουχλείου. καὶ εἰσέρχονται ἐν τῷ χρυσοτρικλί- Ms. 212. ἃ 
vQ , καὶ oi μὲν πραιπόσιτοι elato χύμενοι τὸ πρὸς δύσιν βῆ- 
λον τοῦ χρυσοτριχλίγου προσχυνοῦσι τὺν βασιλέα" οἱ δὲ 
λοιποὲ τοῦ κουβουχλείου οὐ προσκυνοῦσιν. τοῦ δὲ δευτέρου 
τοἀνοίγοντος τὸ εὐχτήριον τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Θεοδώ- 
ρου, εἰσέρχονται πάντες ἐχεῖσε καὶ ἀποχρεμμῶσι τὸ χρυσοῦν 
παραγαύδιον εἰς τὰς κιγκλίδας τοῦ βήματος, ἤγουν εἰς τὰ 
ἅγια ϑύρια, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως ἐξέρχεται ὃ πραιπόσιτος, xad 
εἰσάγει ἀπὸ τοῦ πανϑέου, sire xai ἀπὸ τοῦ ὡρολογίου, τὸν 
τϑὐὀφείλοντα γενέσθαι κουβικουλάριον, καὶ ἔξωϑεν τοῦ εὐχτη- 
ρίου, ἤγουν εἰς τὸ βῆλον τοῦ ἁγίου Θεοδώρου, κελεύσει τῶν 
πραιποσίτων ἐνδύουσιν οἱ κουβικουλάριοι χαμίσιον τὸν μέλ- 
Aovra τιμηθῆναι, καὶ ἀποσχεπάζουσιν αὐτὸν, καὶ εἶϑ᾽ οὔ-Ὁ 
voc εἰσάγουσιν αὐτὸν ἐν τῷ εὐχτηρίῳ, καὶ ἱστῶσιν αὐτὸν 
20290 τῶν ἁγίων ϑυρῶν. εἶτα ὃ πρῶτος πραιπόσιτος ποιξῖ 
εἰς αὐτὸν τὴν εἰωϑυῖαν παραίνεσιν, νουϑετῶν καὶ ἔξασφαλι- 
ζόμενος αὐτὸν τοῦ μὴ δῆσαι χεῖρας εἰς ἕτερον βαρβάτον 
ἄνευ τοῦ βασιλέως, καὶ τοῦ μὴ εἶναι μέϑυσον xai πέρπερον 
xai περισσοπραξίας ἐργάζεσθαι, καὶ τοῦ μὴ συνδυάζειν ἢ 
αὐσυμφιλιοῦσϑαι ἐξολεστάτοις καὶ νεωτερισταῖς ἀγϑρώποις " 


nio Imperator, quando vult aliquem cubicularium tenuntiare, si- 
gnificat upon dat Hi, secum sumtis pro more duobus cubiculariis et 
duobus spatharocubiculariis et ostiariis et primicerio, (horum auteni 
unus debet primicerius cubiculi esse,) intránt in chrysotriclinium; 
Et praepositi quidem per occidentale velum chrysotriclinii intro- 
euntes adorant Imperatorem; reliqui autem cubicularii non adorant, 
Deuterus inde aperit oratorium S. magni martyris Theodori, in 
quod omnes intrant, et suspendunt aureum paragaudium e cancellis 
bematis aut e sacra porta. Dein exit praepositus, et introducit aut 
a pantheo, aut et ab horologio creandum cubicularium, Huic ex- 
tra oratorium seu in velo S. Theodori  amiciünt cubicularii; 4 
praepositis iussi, camisio, demuntque ipsi capitis tegumentum, tum 
introducunt eum in oratorium, et coram saéra porta collocant, Ibi 
facit praepositus ad eum consuetam adhortationem, diligenter prae- 
cipiens et inculcans, ne manus violentas immittat in alium barba- 
tum, inscio Imperatore, neque ebrietati se dedat, neque vánus et 
levis sit, et inepte curiosus rerum ad se non pertinentium; neque 


Constantinus Porphyr. Vol, 1. 4o 


626 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


πρὸς τούτοις xai τοῦ μὴ ἐξάγειν μυστήριον βασιλέως, Ti- 

é “ ^ , * » 2 , , ' j 

μᾷν δὲ πάντας τοὺς ἐν ἀξιώμασιν προβαϑμίους καὶ ἰσοβα- 

ϑμίους αὐτοῦ καὶ πᾶσαν τὴν σύγκλητον, μάλιστα δὲ τοὺς 
-» lod 2* , 

Ὁ αὐτοῦ πραιποσίτους. ταῦτα ἐξασφαλισάμενος ὃ πραιπόσιτος 
τὸν μέλλοντα τιμηϑῆναι χουβιχουλάριον, λέγει πρὸς αὐτὸν "5 
ὅρα, πόϑεν ἀναλαμβάνει τὸ ἀξίωμα i πρύδηλον ἐκ 
οὐρα, πόϑεν ἀγαλαμβᾶγει τὸ ἀξίωμα. enn Quór ᾿ 

^ - ^ bd ,? b ,? 
τῶν ἁγίων 9vgdy, xai sig τοῦτο ἀφορῶν, ὅτι ἐκ χειρὸς 
» € e 
Κυρίου τοῦτο λαμβάνεις, πρόσεχε σεαυτῷ, ὅπως μέχρι τέ- 
- - , , , , - 
λους ζωῆς cov ταῦτα πᾶντὰ φυλάξῃς, xat ἀναβάσεις ἐν τῇ 
- — , 
χαρδίᾳ cov διαϑέμενος καὶ ταῖς κρείττοσιν ἀρεταῖς κοσμου-Ἰο 
, 5. - » P - ' 
μενος, ταῖς μείζοσι τῶν βαϑμῶν ἀξίαις παρὰ τοῦ πλουτοδό- 
του καὶ ϑείου ἡμῶν αὐτοχράτορος ἐπιτύχῃης καὶ ἔνδοξος ἐν 
- ot E , , 39 Li * $5 LI 3 c 
Ed.L.362 τῷ ἱερῷ κουβουκλείῳ γενήσῃ». υδαμεα goa MM εἰπὼν 0. 
, , ; , - - , 
Ms.212,.b πραιπόσιτος κελεύει αὐτὸν τρίτον ini τῆς γῆς πρὸς Grvaro- 
* - ^ - ^ 507. et 
Àag προσκυνῆσαι χαὶ τῷ Θεῷ ἀπευχαριστῆσαι. εἰϑ᾽ ovrOci5 
» ,' ^ bd ,& , ^ 
ἀναλαμβάνεται τὸ χρυσοῦν παραγαύδιον͵ ὃ πραιπόσιτος ἀπὸ 
τῶν ἁγίων ϑυρῶν, xai ἐπενδύει αὐτὸν, xai ἀσπάζονται. ad- 
πὸν οἱ πραιπόσιτοι καὶ οἱ λοιποὲ, καὶ ἐξάγουσιν αὐτὸν. ἀπὸ 
- 24. ^ c , 2€ 5119: , ? ^ ^ ^ * 00- 
τοῦ fiov. xai ἡνίκα ἐξέλϑῃ, πίπτει ἐπὲ τῆς γῆς, καὶ ng 
εἰ ] 5: - 
κυγεῖ τὸν βασιλέα, καὶ εἶϑ’ οὕτως ἐξάγεται παρὰ τῶν πραι-50 
ποσίτων καὶ τῶν τοῦ χουβουχλείου εἰς τὸν λαυσιακὸν, καὲ 
ἀσπάζονται. αὐτὸν πάντες οἱ τῆς συγχλήτου, χαὶ πρὸ πάντων 
οἱ τοῦ χουβουχλείου. καὶ εἰϑ' οὕτως σχεπάζεται καὶ χαϑέ- 


fraternitatem et sodalitium contrahat cum hominibus perditis, perni- 
ciosis, novarum rerum studentibus; ne praeterea effutiat secretum 
aliquod Imperatoris; ut omnes honoratos sive gradum suo priorem, 
sive sibi parem habeant, verbo totum senatum, sed maxime prae- 
positos suos, honoret, Huic adhortationi ad honorandum cubicula- 
rium factae addit praepositus hanc formulam:  /ide, unde accipias 
dignitatem, quam nunc accipis. Nempe, ut palam est , a sancta 
porta. Recogitans itaque, te illam e manu Dei accipere, cura di- 
Ligenter, ut , quoad vixeris, praecepta mea custodias , dispositos- 
que habens in corde tuo gradus [pulchrarum dotium unos alteris 
altiores] ornatusque optimis virtutibus, maiores honorum gradus a 
divitiarum largitore , divino nostro Imperatore, consequaris , et il- 
lustris in sacro cubiculo fias. His dictis, iubet eum praepositus ter 
humo prolapsum, vultu ad orientem converso, Deum adorare, eique 
gratias agere. Dein sumit aureum paragaudium e sacra porta, ipsi- 
que id induit. Tum salutant eum praepositi ceterique, et extra 
velum S. Theodori educunt, Egressus procumbit humi et adorat 
Imperatorem; tum educitur a praepositis et cubiculariis in lausia- 
cum, ubi senatores omnes, et primo quidem loco cubicnlarii, ei 
gratulantur. Hoc facto, tegit rursus caput, et occupat sedem suam, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. i27. 027 


ζεται εἷς τὴν ἰδίαν αὐτοῦ τάξιν, καὶ τῶν μινσῶν γινομένων, 
ἀπέρχεται ἔμπρατος ἐν τῷ oix αὐτοῦ. B 
ΚΕΦ. x2. 
Περὶ τῶν κατὰ διαφόρους καιροὺς συμβώντων γεγέσϑαι περὶ τῆς 
B παλαιᾶς συνηϑείας τῆς τελουμένης ἐν τῇ μεγάλῃ ἐχκλησίᾳ. 
Ἰστέον, ὅτι τὸ παλαιὸν μετὰ τὸ προσενεγχεῖν τὰ δῶρα, 
τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ τὸν βασιλέα ἔμενεν ἔνδον τοῦ ἁγίου ϑυ- 
σιαστηρίου ἕως τῆς μεταλήψεως τῶν ϑείων μυστηρίων" ἐπὲ 
δὲ Θεοδοσίου τοῦ ὀρθοδόξου βασιλέως τοῦτο ἀπεχόπη δι᾽ 
τοαίϊτίαν, ἣ ἐν τῷ βίῳ ἀναγέγραπται τοῦ ἁγίου καὶ ἀοιδίμου ἃ 
᾿Αμβροσίου, ἐπισχύπου Πεδιολάγων. 
ΚΕΦ. ΓΑ 
“Ὅπως Ἡράκλειος ὑπὸ τοῦ ἰδίου πατρὸς ἀπὸ τῆς τοῦ χαϊδαᾶρος 
ἀξίας ἀνήχϑη εἰς τὸ σχῆμὰ τῆς βασιλείας, καὶ πῶς Δαβὶδ ó 
15 ἀδελφὸς αὐτοῦ γέγονε καῖσαρ. 


^ "τ - e * « , es Fr 

Χρὴ εἰδέναι, ὅτι χατὰ τὴν τετάρτην τοῦ Ἰουλίου μη- 
νὸς, ἔνδ. ια΄, ὃ αὐτοχράτωρ xci μέγας βασιλεὺς ϑελήσας Ὁ 
ἀναγορεῦσαι ἫἩ ράχλειον τὸν τούτου υἱὸν ἀπὸ τῆς ἀξίας τοῦ 

18. dyayeytiy coni, R. 
et datis missis vel dimissa processione, abit in domum suam in so- 
lenne amicorum obsequio. 

CAP. 56. 


De quibusdam diverso tempore innovatis circa vetustam- consuetu 
dinem olim observatam in magna ecclesia. 

Mos erat olim , ut Imperator, postquam dona sacrae mensaé 
obtulisset, intra sanctum sacrificatortum maneret usque ad commu- 
nionem sanctorum mysteriorum, Sed sub Theodosio, orthodoxo Im- 
peratore, abrogatum id est ob causam in vita S. Ambrosii, episco- 
pi Mediolanensis, scriptam. ; 

CAP. 27. 

Quomodo Heraclius |funior| a suo patre e dignitate Caesaris ad 
habitum et maiestatém Impératoris evectus, eius frater, David , 
autem Caesar creatus fuerit. 

Die quarto mensis Julii, indict. undecima, [A. C. 638] insti- 


tuebat Imperator et magnus rex [Heraclius] decreto Heraclium [Iu- 
niorem] filium suum ex Caesare Imperatorem facere hunc in modum, 


638 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


- -" eu 
χκαίσαρος εἷς τὸ σχῆμα τῆς βασιλείας, ἐποίησεν οὕτως. με- 
- , ᾿ « - , 
Ἱεστάλη ὃ πατριάρχης xoi oi τῆς συγχλήτου πάντες. καὶ ὃ 
μὲν πατριάρχης εἰσῆλθεν πρὸς τὸν βασιλέα, παρόντος χαὲ 
Κωνσταντίνου δεσπότου τοῦ αὐτοῦ γνησίου ἀδελφοῦ. ἡ δὲ 
^ , Ἶ , 7 
5 ὌλιΝ » ΄« c , ^ a , 
εὔχη ἐγένετο, ὃν. τῷ. ἀγίῳ Σεεφάνῳ τῆς agn , «ai ἐπήρϑη,5 
, , - - - » 
ὅπερ ἐφόρει καμελαύχιον ὃ καῖσαρ, ἀπὸ τῆς χεφαλῆς αὐτοῦ, 
καὶ περιετέϑη αὐτῷ 0 βασιλικὸς στέφανος, Ζαβὲὶδ δὲ τῷ 
, ? 7] ? . $ T 59 ^ : 
« - , 5 ἊΨ 
δεσπότη ἑτέρας εὐχῆς γενομένης, ἀνήγαγεν εἰς τὴν τοῦ καί- 
ξ , 2 ^ » ὦ i] OMM , 39^ c 
Ed. L, 36306906 ἀξίαν, ἐπιϑεὶς αὕτῳ τὸ QUTO χαμελαύχκιον. eid ου- 
Ms.213.a T0 μετεστάλησαν κατὰ τὸ ἔϑος οἱ ἐνδοξότατοι πατρίκιοι το 
^ lod - ^ , 
χαὶ εἰσῆλθον ἐν τῷ αὐγουστέᾳ, xai ἐδέξαντο τὸν τε μέγαν 
βασιλέα, ὁμοίως καὶ τοὺς αὐτοῦ υἱοὺς, πὰρόντος xci τοῦ 
, € d. 3 e. , € y v ΟΝ ' oc 
καίσαρος. ἡνίκα οὖν ἐξῆλθον πάντες οἱ ἀπὸ ὕπάτων xai ἕως 
τῶν ἴλλουστρίων, ἔστησαν εἰς τὰ γραδήλια τῆς ἀρέας. ἠνοί- 
χϑησαν δὲ καὶ αἱ πύλαι τοῦ ἄρματος xal εἰσῆλθον marrai5 
τὰ σίγνα καὶ αἵ σχολαὶ καὶ οἱ δῆμοι. συνεξῆλθεν δὲ αὖ- 
τοῖς καὶ ὃ πατριάρχης, καὶ πάντων εὐφημησάντων, εὐϑέως 
ἀπήεε ἐν τῇ ἁγιωτάτῃ μεγάλῃ ἐκχλησίᾳ μετὰ τῶν τέκνων αὖ-- 
Βτοῦ, xai πάντα κατὰ τὸ ἐϑὸος ἐγένετο καὶ ἐν τῇ αὐτῇ μεγά- 
» - 
λῃ ἐκκλησίᾳ. 20 
ΚΕΦ. χη. : 
Περὶ προχέγσου τοῦ ἐν τῇ μεγάλῃ ἐκχλησίᾳ. 
M ς᾽ c - - Ὁ , E] 
Χρὴ εἰδέναι, ὡς τῇ πρώτῃ τοῦ Ἰαγνουαρίου μηνὸς, ivO. 


Arcessebantur patriarcha totusque senatus. Patriarcha ad Impera- 
torem conveniebat, praesente eius [Heraclii Iunioris] fratre , Con- 
stantino despota. Oratio et benedictio super creando Imperatore 
fiebat in aede S. Stephani Daphnes. Tum aufferebatur camelaucium, 
quod Caesar, Heraclius, gerebat, ex eius capite, et circumpone- 
batur ipsi corona imperialis. Illud ipsum vero camelaucium impo- 
nebat patriarcha Davidi despotae, altera peculiari eum in finem 
dicta oratione; eoque fiebat is Caesar. Eo facto arcessebantur il- 
lustrissimi patricii pro more, qui augusteum ingressi magnum Im- 
peratorem et eius filios, iuniorem Imperatorem atque Caesarem , ve- 
nerabantur. Egressi deinceps omnes a consulibns inde usque ad. 
illustres consistebant in gradibus areae; aperiebantur portae arma- 
tis, et intrabant omnia signa et scholae et factiones, Simul exibat 
quoque patriarcha cum lmperatore et eius filiis, et sub faustis 
omnium acclamationibus abibat continuo in magnam ecclesiam , ubi 
pariter omnia ex ritu fiebant. ; 
CAP. 28. 
De processione in magnam ecclesiam. 


Calendis Ianuariis, indictione duodecima, [A. C, 639.] faciebat. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. il. 29, 629 


1B , ἐποίησεν πρόχενσον ὃ βασιλεὺς ἐν τῇ ἁγιωτάτῃ μεγάλῃ 
ἐχχλησίᾳ, καὶ ἐξῆλθεν μετ’ αὐτοῦ Κωνσταντῖνος ὃ δεσπότης, 
φορῶν χλανίδιον, xai Ἣ ράκλειος ὃ δεσπότης xai υἱὸς αὐ- 
τοῦ, φορῶν πραίΐσεχστον, xai παρὰ τοῦ ἰδίου ἀδελφοῦ πα- 
bgexgarovusroc. ἐφόρεσαν δὲ τόγας Üyr6 πατρίκιος Νικήτας 
xai ὃ πατρίχιος Ἰωάγνης xai 0 πατρίκιος ὃ κατὰ έσδην καὶ 
6 πατρίχιος Ζομέτιος καὶ ὃ μάγιστρος Εὐστάϑιος, καὶ οἷς 
“λοιποὶ ἄρχοντες ἐφύρεσαν χλανίδια ὅλοσήρικα, καί τινες δὲ 
τῶν ἀπὸ ὑπάρχων ἐφόρεσαν λώρους κατὰ ὑπατίας, καὶ εἶσ-- 
τοελθόγτων αὐτῶν ἐν τῇ ἁγιωτάτῃ μεγάλῃ ἐκχλησίᾳ Tar κη- 
ροὺς καὶ πάντα τὰ πρὸς συνήϑειαν γεγόγασιν, xai ἐγένετο 
ἄξια. 
ΚΕΦ. x9. 
Ὅπως ἐν ἡμέρᾳ ἱπποδρομίου ἐδέξατο Ἡράχλειος τοὺς τῆς συγχλή- 
15 του, παρόντος xai τοῦ πατριάρχου. 

Χρὴ εἰδέναι, ὡς, τῇ τετάρτῃ τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἱππο- Ὁ 
δρομίου ὄγτος, ἐδέξατο ὃ βασιλεὺς ἐν τῷ αὐγουστέᾳ τοὺς 
εἰωθότας, καὶ ἐν τῷ μέλλειν ἀνέρχεσϑαι αὐτὸν ἐν τῇ ἱππο- 
δρομίᾳ, πάλιν ἐκέλευσεν, καὶ ἐδέξατο πάντας τοὺς ἄρχον- 

20ra6, καὶ εἰσελϑόντων αὐτῶν ἐν τῷ αὐγουστέᾳ, εὗρον ἱστά- 
μενον τόν τε βασιλέα xai τὴν αὐγούσταν, καὶ ἔμπροσθεν 
αὐτῶν ἱσταμένας «Αὐγουστίγαν καὶ ᾿ἀναστασίαν τὰς αὐτῶν Ms.213. b 


1. ig. em, R., β' cod, et ed. 4. πραΐτεχστον legi vult, Β, 5. Ita 
em. R., zóyac. ὃ δὲ cod. et ed. 


Imperator [Heraclius] processionem in magnam ecclesiam cum filiis, 
Constantino despota tunicato, et Heraclio despota praetextato ; qui 
etiam maioris fratris brachio nitebatur. 'Togas gestabant patricius 
Nicetas, patricius Ioannes, patricius Cata Iesdin, patricius Domitius 
et magister Eustathius. Reliqui autem proceres gestabant tunicas 
holosericas. Quidam expraefectorum gestabant loros, ut, qui con- 
sulatum adeunt, gerere solent, Ut ventum erat in magnam eccle- 
siam, accendebant cereos, et omnia fiebant secundum ritum et di- 
gnis modis. 
CAP, 29. 
Quomodo in die ludi circensis exceperit Heraclius senatores co- 
ram patriarcha. 


Eiusdem mensis Ianuarii quarto die, quo spectaculum equestre 
edebatur, excipiebat Imperator in augusteone, quos eo tempore 
mos est excipi, Quum autem in eo iam esset, ut in circum ascen- 
deret, rursus placebat ipsi omnes proceres admittere. Intrabant ita- 
que proceres ommes in augusteonem; ubi stantem inveniebant Im- 
peratorem et Augustam; et coram illis stantes Augustinam et Ana- 


63o CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


-“ , 
ϑυγατέρας καὶ αὐγούστας, παρόντος καὶ τοῦ πατριάρχου, xo 
- DU ^ ' ^ 
Ed41,3604 ἐν τῷ δεξιῷ μέρει ἵσταντο τὰ λοιπὰ τέχνα τοῦ βασιλέως, καὲ 
" b] , ^.» 
εἰς τὸ ἀριστερὸν μέρος ἵσταντο κουβιχουλάριοι, xci δχραξαν 
λέγοντες: ηΙεὐτυχῶς τῇ πολιτείᾳ, εὐτυχῶς τῇ πολιτείᾳ, εὐ-- 
E ^ , c , » , b] . 
τυχῶς τῇ πολιτείᾳ. Ἥ ραχλειε avyovare , vovufuxac.  2dva-5 
- » 
στασία lMagríva αὐγούστα, τούμβιχας. Κωνσταντῖνγε αὖ- 
i í [i ΄ x 
γουστε, τούμβικας. Ἥ ράκλεις αὔγουστε, τούμβικας. du- 
γουστίνα αὐγούστα τούμβικας. ᾿Αναστασία αὐγούστα, τούμ-- 
"g^ "er “ Ἂν ' 
βικας. Δαβὶδ καῖσαρ, τουμβικᾳς. JlMagzive νωβελησιμε, 
τοὐυμβικας." καὶ εἶϑ᾽ οὕτως ἀνῆλθεν Ó βασιλεὺς ἐν τῷ inz0-10 
j 
δρομίῳ. ; 
ΚΕΦ. λ. 
» Περὶ κηδείας πατριάρχου, 
Χρὴ εἰδέναι, ὅτε τῇ wy τοῦ Ζεχεμβρίου. μηνὸς, ἰνδ, ιβ', 
' : , , € 
ἐτελειώθη Σέργιος ὃ πατριάρχης ἸΚωνσταντιγουπόλεως ἡμέρᾳιβ 
Je ^ U ^ It ' , M 
Xvpgx) aed Bera 3o δέξασϑαι τὸν βασιλέα τους er Aden 
χατὰ τὸ εἰωθὸς, ἀπέστειλεν αὐτοὺς εἰς τὴν κηδείαν TOU QU- 
τοῦ πατριάρχου. καὶ δὴ ἀπελθόντων τῶν συγχλητιχῶν ἐν 
moe NUR Au H , » ἡ * i0» , 
τῇ ἀγιωτατῇ μεγαλῃ ἐκυλησίᾳ., ἀπήλλαξῳν τὰ ἀσπρα χλανέ- 
δια, καὶ περιεβάλλοντο τὰ χροακὰ, xai οὕτως ἠχολουϑήσαναρ 
Ὁ ἐξοδί é ὃν ἁγίων ἀποστόλ ἠορωτήϑησαν δὲ οἵ 
τῷ ἐξοδίῳ μέχρι τῶν ἁγίων ἀποστόλων. ἠρωτηϑη : 
τοῦ χλήρου τῆς ἐχχλησίας, εἰ καὶ εἰς ἑτέρους πατριάρχας 
2 € , v» 
€ ἐγένετο ἡ αὐτὴ τάξις" xai εἶπον, γενέσθαι τὴν τοιαύτην va- 
stasiam, ipsorum filias et Augustas easdem. Aderat etiam patriar- 
cha. In dextra augusteonis parte stabant reliqui liberi imperiales ; 
in sinistro cubicularii, Proceres itaque ingressi Dominos his accla- 
mationibus excipiebant: Feliciter imperio. Feliciter imperio,  Fe- 
liciter imperio. | Heracli Auguste , tu vincas. .4nastasia Martina 
JAugusta, tu vincas. Constantine Auguste, tu vincas, Heracli A4u- 
guste, tu vincas. Augustina Augusta , tu vincas. Anastasia Augu- 


δία, tu vincas. David Caesar, tu vincas. Martine Nobilissime , 
4u vincas. Post haec ascendebat lmperator in hippodromum., 


CAP. 3o, 
De exsequiis patriarchae. 


Die decimotertio Decembris, indictione duodecima, [A. C. 639] - 
consummabatur [id est vivis excedebat] Sergius patriarcha Constau- 
linopolitanus. Erat ea dies dominica. Ad eius exsequias ablegabat 
Imperator [Heraclius Magnus] proceres post perfectam consuetam 
admissionem. Senatores itaque abibant in magnam ecclesiam, et 
depositis ibi tunicis candidis, indutisque in earum vicem coloreis, 
comitabantur exsequias usque ad SS. Apostolos. Interrogati eo 
tempore sacerdotalis ordinis viri, num etiam aliis patriarchis conti- 
gerit eodem ritu tumulari, respondebant, eundem ritum observa- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 11. 32. O31 
&v elc τὴν κηδείαν τῶν ἐπισχύπων Κυριαχοῦ xai Θωμᾶ. καὶ 
αὐτοὶ γὰρ ἐν κυριακῇ ἐτελειώϑησαν. καὶ δὴ τῆς λειτουργίας 
γενομένης, οἵ ϑελήσαντες μεῖναι ἀξιωματιχοὶ ἔμειναν μέχρι τῆς 
χαταϑέσεως τοῦ λειψάγου, οἱ δὲ λοιποὲ ἀνεχώρησαν οἴχαδες 
5 ΚΕΦ. ic. 
ἹΙΩς δεῖ προσφέρειν τὸν βασιλέα ἐν μεγάλῃ ᾿ἐχχλησίς dy uera. 
Ἰστέον, ὅτι τῇ ἡμέρᾳ τῶν φώτων τοῦ βασιλέως Mo- 
χαὴλ προσφέροντος τῇ ἐχχλησίᾳ ποτήριον χρυσοῦν ἐκ λίϑων Ὁ 
τιμίων καὶ μαργάρων ἠμφιεσμένον, τὸ μὲν ποτήριον προῦ- 
τοτάξει τοῦ βασιλέως ΠΠιχαὴλ σπαϑάριος xai χρυδοεψητὴς 
ἐβάσταζε, τὸ δὲ ποτηροχάλυμμα σιλεντιάριος, περιπατοῦγ- Ms.214. a 
τες ἀναμεταξὺ τῶν δύο μαγίστρων. καὶ τῶν ἁγίων ϑυρῶν 
πλησίον γενόμενος 6 βασιλεὺς ἦρεν τὸ ποτήριον, καὶ εἰσελ- 
ϑὼν εἰς τὸ ϑυσιαστήριον τέϑειχεν αὐτὸ εἰς τὴν ἁγίαν τρά- 
τὄπεζαν. ὃ δὲ πατριάρχης λαβὼν τὸ ποτηροχάλυμμα ἀπὸ τοῦ 
σιλεντιαρίου ἐπέδωχεν αὐτὸ τῷ βασιλεῖ. ὃ δὲ βασιλεὺς ἐπέ- 
ϑηχεν αὐτὸ ἐν τῇ ἁγίᾳ τραπέζῃ. 
. ΚΕΦ. λβ΄. Ed. L. 365 
Περὶ αἰτήσεως δεξίμου τῶν δύο μερῶν, ἑορτῆς παρούσης. 


20 Χρὴ εἰδέναι, ὅτι ini Μιχαὴλ τοῦ βασιλέως τὰ δύο 
1. εἷς τὴν R., εἴς τε τὴν cod. et ed. 

tum quoque fuisse in exsequiis episcoporum Cyriaci et Thomae; 

uum εἰ illi quoque die dominica absoluti seu mortalibus exemti 

uerint. Fiebat tum in temploSS. Apostolorum sanctum officium ; quo 

peracto, abibant domum honorati, qui manere nolebant; qui autem 

vellent , manebant donec exuviae, defuncti conditae humo fuissent, 
, CAP. 31. 

Quomodo Imperator debeat dona in magna ecclesia offerre. 


In die luminum seu festo Epiphaniae offerebat Imperator Mi- 
€hael [Ebriosus, Theophili filius,]. aureum poculum gemmis «t 
margaritis ornatum ecclesiae, Et poculum quidem. ipsum gestabat 
iussu Imperatoris spatharius aurifaber; operculum vero poculi ge- 
stabat aliquis silentiarius. Ambo medii ambulabant duos intra ma- 
gistros. Ubi prope ad sacram portam venerant, adimebat ipseImpera- 
tor poculum gestanti, ingressusque in sacrificatorium, imponebat illud 
sacrae mensae; patriarcha vero auferens operculum poculi a silentia- 
rio, dabat illud Imperatori, qui etian: id sacrae mensae imponebat. 


CAP. 32. 1 
Quomodo ambae factiones veniam Imperatorem in circo adorandi 
rogaverint in die fisto. 

Sub Imperatore Michaele abibant ambae factiones, co revertente 


632 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


μέρη μετὰ τὴν ὑποστροφὴν τῆς προελεύσεως τῶν φώτων dni. 
ϑὸν εἰς τὸς ἰδίαξ φιάλας, αἰτούμενοι γενέσϑαι τὸ δέξιμον. 
ΚΕΦ. iy. 

Β Περὶ προαγωγῆς ἀξιωμάτων ἐν ἡμέρᾳ ἐτησίῳ αὐτοχρατωρίας καὶ 
στεψίμου χαὶ γενεϑλίου xai στεφαγώματος. 5 

᾿Ιστέον, ὅτι εἴϑισται τοῖς βασιλεῦσιν ἐν τοῖς δεξέμοις 

176 αὐτοχρατορίας καὶ τῆς γεννήσεως, ὅμοίως xai τοῦ στε- 

ψίμου xai στεφανώματος αὐτῶν, μετὰ τὴν ὠπὸ TOU τρικόγ- 

zov ἐν τῷ χρυσοτρικλίνῳ εἴσοδον περιβάλλεσθαι τὰ χρυσο- 
περίκλειστα σαγία, καὶ καϑέζεσθαι τὸν μέγαν βασιλέα ἐπὲϊο 

τοῦ ἱσταμένου ϑρόνου ἐν τῷ χρυσοτρικλίνγῳ, εἰ δὲ μικροὲ 

eot» βασιλεῖς, καϑέζογται ἐν σελλίοις ἔνϑεν κἀκεῖθεν τοῦ 

( αὐτοῦ ϑρόγου. εἶτα εἰσέρχονται οἱ τοῦ χουβουκχλείου, ὡς 
εἴϑισται αὐτοῖς. ὃ δὲ βασιλεὺς προβάλλεται πλήϑη πολλὰ 
ἀξιωμάτων ἀπό τε μανδατόρων, βεστητόρων, ὑπάτων, x&y-15 
διδάτων, σπαϑαρίων xai δισυπάτων, ὅμοαίως σπαϑαροχαν-- 
διδάτων καὶ πρωτοσπαϑαρίων, ἀναβιβάζων χαϑεχάστην τά- 
Ew χαὶ ἀξίαν. si)! οὕτως ἀναστάντες ἀπὸ τοῦ σέντζου καϑέ- 
ζονγται éni τῆς τιμίας αὐτῶν τραπέζης. 

KEQ. λδ' TA ia 
Περὶ προαγωγῆς ἀξιωμάτων ἐν ἡμέρᾳ ἐτησίῳ γεννήσεως xci 
ἑτέρων τοιούτων. 

D — "[oréov, ὅτι τὸ δέξιμον τῆς γεννήσεως ΠΠιχαὴλ βασιλεὺς 
domum e processione luminum, in propriam quaeque suam phia- 
lam rogatum, ut deximum fiat, 

CAP. 33. 
De promotionibus ad dignitates palatinas in. natalibus anniversa- 
riis imperii , coronationis , nativitatis et nuptiarum. 


Solent Imperatores in deximis seu admissionibus circensium , 
quas dictis in natalibus indulgent, postquam e triconcho in chry- 
sotriclinum redierunt , auro septa saga induere et desidere, ma- 
gnus quidem, qui identidem est, Imperator in throno, qui stat in 
chrysotriclino; minores autem, si qui sunt, in sellis ad utramque 
throni partem. Deinde intrant cubicularii, ut solent. Et Impera- 
tor promotiones permultas facit, a mandatariis inde incipiendo ad 
vestitores, consules, candidatos, spatharios, iterum consules, spatha- 
rocandidatos, protospatharios, promovens nempe secundum unamquam- 
que classem et dignitatem meriti ex inferioribus ad superiores. His 
peractis, surgunt Domini e throno, et assident venerabili suae mensae. 


CAP. 34. 
De eodem argumento. 
Deximum dici, quo natalis nativitatis Michaelis [Ebriosi] Im- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. II. 35. 633 


ἂν τῇ μυστιχῇ φιάλῃ τοῦ τρικόγχου ἐτελέσϑη xarà τὴν tlo- 

ϑυῖαν ἀκολουθίαν τῶν δεξίμων. τῶν γὰρ μερῶν αἰτησαμέ- 

vov» τὰς δ' αἰτήσεις, ἃς ἔξ ἔϑους ᾿εἰώϑασιν αἰτεῖσϑαι, xar 

τοῦ βασιλέως συνταξαμένου τὴν ἐχπλήρωσιν τῶν τεσσάρων 
δαϊτήσεων γενέσϑαι, εἰσῆλθεν ἐν τῷ τρικόγχῳ, zai ἀπήλλαξεν Ms.aid.b 

χατὰ τὸ εἰωθὸς, καὶ δηριγευόμενος ἐχεῖϑεν εἰσῆλϑεν ἐν τῷ 

χοιτῶγι αὐτοῦ, καὶ περιβαλλύμενος τὸ χρυσοπερίχλειστον σα- 

γίον ἐκάϑισεν ἐν τῷ σέντζῳ τῷ ἱσταμένῳ ἐν τῷ χρυσοτρικλί- Ed.L.366 

γῳ. τῶν δὲ τοῦ χουβουκλείου χατὰ τὸ εἰωθὸς εἰσελϑόντων, 
τοἐποίησεν τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ προβολὰς ἀξιωμάτων πολλὰς ἀπό 

τε ἀποεπάρχων προαναβιβάζων καϑεκάστην ἀξίαν μέχρι πρω- 

τοσπαϑαρίωγ. 

ΚΕΦ. λὲ 
Περὶ σαξίμου. 


15. Χρὴ εἰδέναι, ὅτε ἐν τῷ σαξίμῳ τοῦ αὐτοῦ γεγεϑλίου τὰ 
δύο μέρη τῆς πολιτιχῆς Βενέτων xai Πρασίνων οὐδέποτε 
᾿ἔσασσον. xai ὑπομνήσαντος περὲ τούτου τοῦ πραιποσίτου 
τῷ βασιλεῖ͵, προσέταξεν ὃ βασιλεὺς, ὅπως σάξωσιν. καὲβ 
εἰσῆλθον τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ τὰ δύο μέρη ἐν τῇ τετάρτῃ καὶ πέμ- 

20775 καταστάσει τοῦ σαξίμου, ἐχτελέσαγτες τὰ τοῦ σαξίμου 
πάντα, εἰληφότες καὶ ἀποχόμβιον. 


peratoris celebrabatur, fiebat in secreta phiala triconchii secundum 
ordinarium ritum deximorum. Nam postquam factiones suas qua- 
tuor flagitationes edidissent, quas ex antiquo ritu facere solent, et 
Imperator ipsis eas indulturum atque adimpleturum spopondisset , 
intrabat in triconchium, et exuebat vestes pro more, et inde abi- 
bat, stipatus a proceribus, in coetonem suum, indutusque ibi sago 
listis. aureis septo, ibat in chrysotriclinum, et residebat in ibi 
Sstante throno; cubiculoque, ut mos est, illuc ingresso atque co- 
acto, faciebat promotiones permultas ad dignitates aulicas incipien- 
do ab expraefectis. et adscendendo per singulas classes officiorum 
usque ad protospatharios, 


CAP. 35. 
De saximo scu ludo saltatorio. 


"In eiusdem diei natalis celebratione non saltabant ambae fa- 
ctiones urbanae, Veneta et Prasina. Quum itaque praepositus ea 
de re Imperatorem admoneret, imperabat, ut saltarent. Introibant 
igitur illo die ambae factiones [in triconchium] , quum iam quar- 
tae et quintae chorearum vices [ab aulae proceribus] agerentur; et 
postquam saximo finem imposuissent, omnibus eius partibus: defun- 
€ti, accipiebant. apocombium. 


634 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ΚΕΦ. ig 


Περὶ εἰσαγωγῆς ἀπὸ ἐπάρχων ὃν ἡμέρᾳ inzodpoutov, προβληϑένγ-- 
᾿ τος ἐν τῷ δεξίμῳ τοῦ αὐτοῦ ἱπποδρομίου. 


᾿Ιστέον, ὅτι τῇ ἡμέρᾳ τοῦ ἱπποδρομίου τῆς γεννήσεως 
ἹΠιχαὴλ τοῦ βασιλέως εἰσήχϑη ἐν πρώτοις ἀπὸ τῆς συγχλή-5 
Crov, χαϑὼς 7 συγήϑεια ἔχει, ὃ προβληϑεὶς ἀπὸ ἐπάρχων ἐν 
τῷ δεξίμῳ τῆς αὐτῆς ἡμέρας. 


ΚΕΦ. λζ. 


Περί τιγων ἀποστατησάντων καὶ πάλιν δουλωϑέγτων, πῶς ἐδέχϑη-- 


σαν παρὰ τοῦ βασιλέως. 10 


Χρὴ εἰδέναι, ὕπως ἐδέξατο ΠΠιχαὴλ ὃ βασιλεὺς Σκχλά- 
Ἁ 5 , Ὕ | ^ , * j? 
βους͵ rove ἀταχτήσαγτας ἔν χώρᾳ τῇ “Σουβδελιτίᾳ καὶ &Y£À- 
ϑόντας εἰς τὰ opm xai πάλιν χαταφυγόντας τῇ αὐτοχρατο- 
Doug καὶ ὑψηλῇ βασιλείᾳ. περιβαλλόμενος ὅ βασιλεὺς σα- 
γίον πορφυροῦν ἔχον περίχλεισιν χρυσῆν, ἀπὸ μαργαριτῶνιτϑ 
ἠμφιεσμένην, περιϑεὶς καὶ στέφανον ἐπὲ τῆς ξαυτοῦ xeqa- 
λῆς ἐκ λίϑων καὶ μαργάρων ἠμφιεσμένον, ὅπερ καισαρίκιον 
λέγεται, ἐχάϑισιν ἐπὲ τοῦ σέντζου ἐν τῷ χρυσοτριχλίνῳ. καὶ 
γενομένης δοχῆς, ἐξῆλθεν ὀστιάριος βαστάζων βεργίν, καὶ 
3. σαξίμῳ cod, et ed. Cf. p. 513, 2. η. αὐτῆς Β., αὐτοῦ cod. 
et ed. 17. ἠμφιεσμένον em. R., ἠἡμφιεσμένην cod. et ed. 
CAP, 36. 


Quod recens honoratus expraefectus in deximo ludi equestris 
praesentetur. : 


In die, quo spectaculum equestre celebrandis matalibus nativi- 
tatis Imperatoris Michaelis edebatur, introducebatur primus post se- 
natum, ut consuetudo fert, promotus expraefectus in deximo cius- 
dem diei, 

CAP. 37. 


De quibusdam, qui defecerant, sed ad officium redacti fuerant ; 
quomodo ab Imperatore fuerint excepti. 


Non indignum est nosse, quomodo Michael Imperator Sclavos 
exceperit, qui, postquam in regione Subdelitía contumaciter δὲ in- 
solenter se gessissent ct in montes secessissent, rursus ad obedientiam 
excelsi Imperatoris confugerant. Scilicet indutus Imperator sago purpu- 
reo, quod aureum mirgaritis obsitum limbum habebat, et coronam 
in capite habens gemmis et margaritis distinctam, quàlem caesari- 
cium. appellant, sedebat super throno in chrysotriclino ; factaque 
receptione [suorum procerum], exibat ostiazjus virgam gestans, ct 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 35. 635 


εἰσῆξεν αὐτοὺς μετὰ καὶ τοῦ λογοϑέτου. xai μετὰ τὸ δια- 
λεχϑῆναι αὐτοῖς τὸν βασιλέα ἐξῆλθον, καὶ εὐθέως tio5y9r-Ms.215.a 
σαν ἕτεροι Σκλάβοι Θεσσαλονίκης ἀρχογτίας καὶ αὐτοὶ ὑπὸ 
ξνὸς ὀστιαρίου, ὃν τρόπον x«i οἱ πρὸ αὐτῶν. xai διαλεχϑεὶς Ἐά.1,.367 
δχαὶ αὐτοῖς ὃ βασιλεὺς, ὡς ἐβούλετο, δεδωκὼς αὐτοῖς ἀνὰ 
ἑνὸς ἐσωφορίου ὡς ὑπηκόοις αὐτοῦ, xai ἐξῆλϑον xai αὐτοί. 


ΚΕΦ. λη 
Περὶ τῆς χειροτογίας Θεοφυλάχτου τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου. 


^ , e € ' - € LE - 
Myvi Φεβρουαρίῳ β, ἢ ἑορτὴ τῆς ὑπαπαντῆς τοῦ Κυ- 
€ ^ —- - , 
τορέου ἡμῶν Ἰησοῦ Χοιστοῦ, ἔτους cvuf , ἐχειροτονήϑη Oco- 
, c , , c €«* € € 
φύλαχτος ὃ ϑεοφιλέστατος σύγχελλος, ὃ viog Ρωμανοῦ δε- 
σπύτου, ἀρχιεπίσχοπος Κωγσταντιγουπόλεως. τῇ δὲ αὐτῇ 
c Ej , e» , ν , ce - 
ἡμέρᾳ ἐτελέσϑη ἢ ἀκολουϑία τῆς προελεύσεως οὕτως. τοῦ Β 
παλατίου ἀγνοίξαντος διὰ τῆς ἐξόδου τῆς ἐξαγούσης ἐπὲ τὴν 
15ro Κυρίου ἐχχλησίαν, καὶ τοῦ χουβουχλείου εἰσελϑόντος 
χατὰ τὸ εἰωθὸς, ἐξῆλθον οἱ δεσπόται ἀπὸ σκαραμαγγίων, 
περιβεβλημένοι καὶ τὰ χρυσοπερίχλειστα τούτων σαγία, xat 
ἀπίασιν, δηριγεύομενοι ὑπό τε τῶν πραιποσίτων χαὲ τοῦ xov- 
βουχλείου, διὰ τῆς μανναύρας χαὶ τῶν διαβατιχῶν εἷς τὰ 
φοχατηχούμενα τῆς μεγάλης ἐχχλησίας, καὶ χατὰ τὸ εἰωϑὸς 


introducebat Sclavos una cum logotheta. Quibus quum Imperator 
collocutus fuisset, exibant, et protinus introducebantur alii Sclavi 
ex praefectura. Thessalonicensi. Hos, ut superiores , unus: ostia- 
rius introducebat. Imperator eos, ut collocutus ipsis fuerat, quae 

. voluerat, dimittebat, donatos singulos singulis interulis in. signum 
vasallatus vel obsequii. Et sic abibant etiam hi. 


CAP. 38. 
De electione Theophylact: sanctissimi patriarchae. 


Mensis Februarii die secundo, eodemque festo hypapantes seu 
occursus Domini nostri Iesu Christi [cum sene Symeone et Anna 
convenientis in templo Hierosolymitano| anno 6442, [a C. N. 933.] 
eligebatur Theophylactus, Deo carissimus syncellus, filius Romani 
Upecapem] despotae, in archiepiscopum Constantinopoleos. Eodem 

ie peragebatur ritus processionis hoc modo. Palatio ex ea parte 
reserato, qua in ecclesiam Domini itur, et cubiculo pro more con- 
sueto congregato, exibant Domini [Romanus cum filiis et genero 
Constantino Porphyrogenito] in scaramangiis et sagis suis auro se- 
ptis, stipatique a praepositis et cubiculo abibant praeter magnauram 
et per porticus, per quas illinc illuc tendentibus transeundum 


636 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


. διὰ τῆς τρισσῆς μετὰ τῶν κηρῶν προσκυνήσεως τῷ ϑεῷ εὐ- 
χαριστήσαντες καὶ τὰ τούτων διβητήσια ἀλλάξαγτες, ἐκαϑέ- 
σϑησαν. xai ὅτε πάντα κατὰ τὴν εἰωθυῖαν ἀχολουϑίαν εὐ- 
e ᾿Οτρεπίσϑη, ὑπεμνήσϑησαν οἱ δεσπόται, καὶ εὐϑέως περιεβάλ- 
λόγτο τὰς ξαυτῶν χλαμύδας, καὶ ἐξιόντων αὐτῶν ἔξω τοῦδ 
ἔἐχεῖσε χρεμμαμένου βήλου, ἐδέξαντο τούτους οἵ τε μάγιστροι 
καὶ πατρίκιοι. xai τῆς εἰωθυίας τάξεως ἐπιτελεσϑείσης, κα- 
τίεσαν οἱ δεσπόται διὰ τοῦ μεγάλου χοχλιοῦ. ἐν δὲ τῷ νάρ-- 
Suxe τῆς ἁγιωτάτης ἐχκλησίας εἰς τὴν ὡραίαν πύλην ἐδέξατο 
τούτους 0 ὑποψήφιος μετὰ τῆς ἐχκλησιαστιχῆς πάσης τάξεως,1ο 
καὶ δὴ κατὰ τὸν εἰωθότα τύπον εἰσοδεύσαντες, καὶ τῶν ἑξῆς 
ἐπιτελεσθέντων κατὰ τὰς λοιπὰς προελεύσεις, ἀπήρξαντο οἱ 
ϑεοφιλεῖς μητροπολῖται τῆς i:güg χειροτονίας. οἱ δὲ φιλό- 
χριστοι βασιλεῖς μικρόν τε ὀπισθοπόδησαν μέχρι τοῦ ἀργυ- 
Do0U κίονος τοῦ χιβωρίου, ἕως ἐτελέσθη παρὰ τῶν μητροπολι-τΆ 
5.215. »τῶν τὰ τῆς χειροτογίας. καὶ siJ οὕτως διὰ τοῦ δεξιοῦ μέ- 
ρους τοῦ βήματος xai τοῦ κυκχλείου εἰσῆλθον ἐν τῷ εὐχτη- 
ρίῳ, ἐν ᾧ “καὶ 5j ἀργυρᾶ ἵδρυται σταύρωσις. καὶ διὰ τῆς 
τρισσῆς μετὰ τῶν χηρῶν προσχυγήσεως ἀπευχαριστήσαντες 
τῷ ϑεῷ καὶ τὸν πατριάρχην ἀποχαιρετίσαντες, ἀνῆλθον duiao 
τοῦ κοχλιοῦ τοῦ πρὸς τὸ μέρος τοῦ ἁγίου φρέατος, ἐν τοῖς 
πρὸς ἀνατολὴν δεξιοῖς μέρεσι τῶν κατηχουμεγίων ἐκδεχόμενου 
τὴν τοῦ ἁγίου εὐαγγελίου ἀνάγνωσιν. 


est, in catechumenia magnae ccclesiae, exhibitaque Deo, ut mos 
est, terna cum cereis adoratione, induebant sua dibetesia, et con- 
sidebant [in catechumeniis]. ΠΕ omnia, quae ritus flagitat, com- 

parata erant, admoniti Domini induebant chlamydes suas; exeun- 
tesque ipsos extra velum ibi suspensum excipiebant venerantes ma- 

^ gistri et patricii. Ordine consueto finito, descendebant Domini per 
magnam cochleam, Inde ingressos in narthecem sanctissimae eccle- 
siae, excipiebat eos in porta formosa electus una cum toto ordine 
ecclesiastico; ingressique sacrificatorium secundum consuetum ritum, 
ómmnibusque ex ordine peractis, quae in ceteris processionibus fiunt, 
incipiebant Deo cari metropolitae sacram ordinationem archiepisco- 
pi Amantes Christum Imperatores autem aliquanto retro in pedes 
suos se recipiebant usque ad argenteam columnam propitiatorii, do- 
nec ordinatio a metropolitis confecta esset. "Tunc intrabant per 
dextràm partem tribunae et cyclii in oratorium, in quo imago ar- 
gentea crucifixionis Christi stat; trinaque cum cereis genuflexione 
venerati Deum, valedicebant patriarchae, ascendebant per cochleam, 
quae est in regione sancti putei, in eam, quae a dextris est ver- 
sus orientem converso, partem catechumeniorum, exspectantes lecti- 
onem sancti evangelii. 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1. 10. 691 
ΚΕΦ. 43 Ed. L. 368 
Περὶ τοῦ πατριάρχου, ὅτε τὸ παλαιὸν ἔδιον εἶχεν πραιπόσιτον. 


Ἰστέον, ὅτι καὶ ὃ πατριάρχης τὸ παλαιὸν ἴδιον εἶχεν 
πραιπόσιτον, πρωτοστατοῦντα τῶν χουβουχλεισίων, ἀπὸ τοῦ 
δχλήρου καὶ τοῦ ἐκχλησιαστιχοῦ καταλόγου τυγχάνοντα. xai 
δῆλον ἀπὸ τῆς Ἡρακλείου τοῦ βασιλέως ἀσφαλείας, ἣν ἐ- 
'ποίησεν πρὸς Σέργιον τὸν πατριάρχην, οὑτωσὲ αὐταῖς λέξε- 
σιν περιέχουσαν" ο,ιτὸν μέντοι γε πραιπόσιτον Θωμᾶν τοῦ. 
ὑμῶν σεβασμίου κουβουχλεισιάτου τρίτον στήσομεν τῇ τιμῇ 

τοἀπὸ τοῦ ἡμῶν πραιποσίτου, μέχρις ἄν τὴν τοῦ διαχόνου ἀ- 
ξίαν διέπῃ. ἐπειδὰν δὲ εἰς τὴν τοῦ πρεσβυτέρου τάξιν προ-Β 
βῇ, ἐφεξῆς αὐτὸν τοῦ ἡμετέρου πραιποσίτου στησόμεϑα." 


ΚΕΦ. μ' 


Περὶ τοῦ τίνε τρόπῳ τῇ ἁγίᾳ χαὶ μεγάλῃ χυριαχῇ τοῦ πάσχα περι-- 
15 βάλλονται τοὺς λώρους ὅ,τε βασιλεὺς xci οἱ μάγιστροι xai 
ἀνϑύπατοι καὶ πατρέχιοι. 


"Ex μὲν τῶν xa9? ἡμᾶς νοημάτων τῆς εὐσεβείας, καϑὼς 
ὃ ἐμὸς λόγος, ὑποτυπώσομαι. τὸ μὲν περιβεβλῆσθαι λώρουςς 
τοὺς μαγίστρους καὶ πατρικίους ἐν τῇ ἑξορτασίμῳ ἡμέρᾳ τῆς 
χοἀναστάσεως Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν εἰς τύπον ἡγούμεϑα 


CAP. 3g. 


Quod patriarcha olim suum habuerit praepositum. 


Patriarcham olim proprium habuisse praepositum [eunuchum], 
primum gradum tenentem et principem in cubuclisiis et pertinen-- 
tem ad clericos ordinemque ecclesiasticum, patet ex cautione, quam 
Imperator Heraclius patriarchae Sergio supra memorato praestitit, et 
in qua dictio haec his ipsis verbis legitur : 770mam praepositum 
venerabilis vestri cubuclisiatus tertium constituemus honoris gradu 
4 nostro praeposito , quamdiu diaconi dignitatem gerat, Quando 
vero ad presbyterii. ordinem ascenderit , immediate secundum a no- 
stro praeposito eum collocabimus. 


CAP. 4o. 
Quam ob rationem Imperator et magistri, proconsules atque pa- 


tricii loros induant sancta et magna dominica paschatis. 


Rationem huius rei pro captu meo ex principiis pietatis nostro 
Christiano coetui propriis deducam atque effingam. Credimus nempe 
loros, quos magistri et patricii die festo resurrectionis Christi Dei 


038 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


TOU ἐνταφιασμοῦ αὐτοῦ: τὸ δὲ χεχρυσῶσθϑαι αὐτοὺς εἴς 
ταύτης λαμπρότητα, ἡλιοβολουμένους ἐξ ἡλίου Χριστοῦ αὖ- 
τοῦ τῇ ἐγέρσει. αὐτούς τε τοὺς μαγίστρους καὶ πατρικίους 
ἔν τύπῳ χρηματίζειν τῶν ἀποστύλων, τόν τε χρηστὸν βα- 
σιλέα κατὰ τὸ ἐφιχτὸν ἀγαλογοῦντα Θεῷ. διὸ καὶ τὰ xarà 
τὸν ἐπιδήμιον λόγον λεγόμενα σχεπαῖα σχοπὸν ἔχει ἐντετυ- 
Ms.216. ἃ πῶσϑαι συμβόλοις ἐπιγικίοις, ἃ κατὰ τὴν ἐκ νεχρῶν ἔγερσιν 
Dzoj Χριστοῦ, καὶ εἰς ἀφομοίωσιν τοῦ σταυροῦ λογισϑήσον- 
ται, δι’ οὗ τὸ κατὰ τοῦ ἅδου Ó Χριστὸς τρόπαιον ἤρατο. 
τὸ δὲ ταῖς χερσὲ xgartio9ut παρ᾽ αὐτῶν ἀνεξικακίας τόμους,το. 
καϑὼς 7 ἐγχώριος κατονομάζει φωνὴ, οὐχ οὕτως ἔχει τὸ 
ἀληϑὲς, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ τοῦ Σωτῆρος τοῖς μαϑηταῖς ἐοίκασι δῆ- 
Jev οἱ πατρίκιοι, καὶ αὐτῷ τῷ βασιλεῖ κατὰ τὴν σωτηριώδῃη 
γομοϑεσίαν αὐτῶν τόμους χρατεῖν ταύτην ἐγγεγραμμένους. 
τὸ δὲ τὰς χνήμας λινῷ ἐσφινῶσϑαι ἀμφίῳ μετὰ καὶ zovoc-15 
μένων πεδίλων, ταὐτὸ τοῦτο xa) νεχρύτητος xai λαμπρότη- 
Ed.L.369T0c. ἐκ δὲ τῶν Ῥωμαϊκῶν παραδόσεων τὸ μὲν τοὺς πατρι-- 
κίους ἐπημφιέσθαι λώρους εἰς τύπον τῶν παλαιῶν ὕπάτων, 
καὶ μᾶλλον τῶν μετέπειτα βασιλέων κατά τινας διωρισμένους 
καιροὺς ἀρχιερατιχὴν ξίαν ἀνῃρημένους τὸ σχῆμα εἶναι ,5.ο 
οἱ καὶ ὡς βασιλεῖς πραγματικῶς ὄντες χρονοχράτορες, ὧν 
6. ἔχει R., ἔχειν cod. et δε. 17. τὸ μὲν em. R., τό,τε cod. et ed, 


nostri gerunt, repraesentare tumulationem cius. Quod autem loros 
auro conspicuos gestant, id interpretamur imaginem splendoris resur- ; 
rectionis Christi esse; tanquam si a Christo, velut sole, per eius 

resurrectionem | radiis solaribus circumcollustrati splenderent. Magi- 
stri enim et patricii referunt apostolos; optimus autem Imperator 
Deum, quatenus nempe homini Deum referre datum est. Quae illi 

gestant scepaea, vulgari sermone sic dicta, id est scipiones, proba- | 
bile est, eos velle typice triumphum, quem Christus in resurre- 

ctione sua egit, repraesentare crucemque similitudine referre, per 
quam Christus tropaeum de inferno statuit, ^ Circa anexicacias to^ ; 
mos, ut vulgaris sermo appellat, seu clementiae membranaceos ro- 
tulos non ita se re vera res habet, ut vulgo existimatur, et ex vul- 

gare illa appellatione concludas: verum, ut praedicti patricii disci- 

pulos Christi repraesentant, ita videntur secundum salutarem suam : 
institutionem ipsi quoque Imperatori [ut Christi persomam susti- 
nenti] libros praeferre, salutarem doctrinam litteris consignatam te- 
nentes. Quod autem crura linea tela constricta habent et ocreas 
deauratas in pedibus, id illinc quidem ad humilitatem mortalitatis j 1 
hinc autem ad splendorem resurrectionis pertinet. Secundum Roma- 
nas autem traditiones repraesentant patricii loris induti veteres con- 
sules, aut potius consulibus posteriores Imperatores; diciturque hic 
eorum habitus fuisse, quum certis statutis temporibus summorum' 
pontificum dignitatem induerent; quippe qui^ [consules] actualiter. 


TNR PR 


V AT 


"Pow ONCE 4." 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. Π. 40. 639 


ἕχαστος ἔτους ἑνὸς ἡγεμονίαν χληρούμενος ἐν πολέμοις ἠφίε- 
το, ὧν μετὰ τὴν συμπλήρωσιν ἐπιδεδημηκὼς παρὰ τῶν ὑπά- 
τῶν διηρευνᾶτο, πῶς τὰ τῶν πολέμων διήτησεν, στολήν τὸ 
τὴν ὑπατικὴν κατ᾽ ἀξίαν τῆς νύτης ἐννόμως περιεβέβλητο, ἐφ᾽ 
δῇ καὶ τὸ κατὰ τῶν πολεμίων τρόπαιον ἐχειρίζετο, ᾧ ἐνεγέ: - 
γραπτο τὰ ἐχείνῳ πεπονημένα εἰσάγοντέ τε πρὸς τοὺς ὕπά-Β 
τους λάφυρά τε xai αἰχμοδέτας, χειρίζεσθαι δὲ τόμους, λό.-- 
γους ἐν τούτοις ποιησομένους τῶν περὲ πολέμους ἀναλωμά- 
τῶν. σχηπίωνες δὲ ἀπὸ τοῦ τῶν Ῥωμαίων Σκηπίωνος xarà. 
τοπολεμίίων μέγιστα στρατηγήσαντος, ἔξ οὗ τὸ εὔφημον ἀπη- 
γέγχαντο. ἢ xai σκεπαῖα κατὰ τὸν δημώδη λόγον διὰ τὸ 
τοὺς ἐπιγνώμονας, ὡς οἶμαι, τῶν καλῶν ἀποσχέφϑαι πρὸς 
ταῦτα καὶ ἐννοεῖν, ὅποίας ἀναγράπτου τιμῆς οἱ ἀνδραγα- 
ϑιζόμενοι μετειλήφασιν, xoi ζηλοῦν πρὸς τὴν μίμησιν, ἀπὸ 
1508 τῶν χαμπαγίων, ἃ “ατίνων φωνῇ προσηγόρευται, τοῦ 
πολεμιχοῦ ἀνδρὸς τὸ εὐχίγητον, ἀλλὰ μὴ κατοχυροποιεῖ- C 
οσϑαι διὰ τὰς κατὰ τὰ σκέλη ἐκ πίλων περιπλοχὰς ἢ διὰ τὸ Ms.216.b 
σχέπασϑαι αὐτοὺς τοῖς ϑυρεοῖς, ἢ ταῖς περιφερέσιν ἀσπίσι, 
χαὶ διὰ τὸ μὴ δεῖσθαι περιγενοημένης κατοχυρώσεως. 


15. φωνῇ em, R., φωνὴ cod, et ed. — 16. Ita Β., diié μὲν xal 
τὸ ὀχυροποιεῖσϑαι cod, et ed, — 17.1ta R., περεπλοχῆς, ἢ τὸ 
διασχεπάσϑαι cod. et ed. — 19. περεγεγοημέγους Leich. 


reges annui erant, et eorum unusquisque post gestum, quod sorte. - 
nactus fuerat, imperium unius anni amandabatur in castra ad bella 
gerenda. Quibus confectis, redibat, et interrogatus a consulibus, 
quomodo rem bellicam administrasset, accipiebat humeris iniectum 
habitum consularem, adaequatum dignitati partae victoriae; in manus 
autem accipiebat traditum tropaeum, victoriae de subactis hostibus 
insigne, in quo pictura repraesentabantur res ab eo in ista expedi- 
tione gestae, per quam introduceret in urbem et exhiberet consuli- 
bus spolia et captivos. Tenebat quoque in manibus codicillos ex- 

ensarum bellicarum. Scipiones autem, quos patricii gerunt, appel- 

tionem nactos esse aiunt traditiones veteres boni ominis plenam 
ab illo Romano celeberrimo duce bellico maximarumque rerum au- 
ctore, Scipione, per quem tantam famam consecuti sunt, Vel etiam 
scepaea vulgo appellantur ex eo, ut ego quidem existimo, quod, 
qui pulchra et praeclara agnoscere atque aestimare norunt, toti in 
ea incumbunt et secum diligenter recolunt, quantos honores in 
annalibus celebratos acceperint olim viri fortes et probi; eoque ad 
ipsorum imitationem stimulantur. Campagia tandem, πὲ Latinus 
sermo appellat, gerunt ad significandam viri militaris agilitatem, qui 
negligat sibi crura alio praeter filtrorum indumentum tutamine mu- 
nire, quod oblongis rotundisve scutis se satis tectum et tutum esse, 
ideoque nullo alio artificiose confecto et ingeniose excogitato muni- 
mine opus habere putet. 


640 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Eig τὸν ναὸν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου τοῦ Φάρου τοῦ μεγάλου ᾿ 
παλατίου. 


Ὃ νεοχατασχεύαστος μέγας σταυρὸς Κωνσταντίνου τοῦ 
Ὁ φιλοχρίστου καὶ πορφυρογεγνήτου βασιλέως. 


Εἰς τὸ εὐχτήριον τοῦ ἁγίου Θεοδώρου ἐν τῷ χρυσοτριχλίγῳ. 5 


Ἢ τοῦ Πῆωσέως ῥάβδος. δαβδία ὀστιαρίκια ἀπὸ λίθων 
xa ᾿μαργάρων ὁλόχρυσα δ΄, ῥαβδία τῶν σιλεντιαρίων dp- . 
γυρᾶ διάχρυσα δ΄. ῥαβδία. τῶν κουρσώρων ἀργυρᾶ διάχρυ- E 
σα μετὰ φεγγίων δ΄, χαὶ ἄνευ φεγγίων δ', καὶ μετὰ κατα-- 
κλειδίων α΄. μανιάκια πρωτοσπαϑαράτα χρυσᾶ. σπαϑαρο-ῖο 
χκανδιδατίχια δλόχρυσα, καὶ ἀργυρῶ διάχρυσα, σπαϑία σπα- 
Ed.L.37o09ag&ra ὁλόχανα διάχρυσα. στρατωρίχια διάχρυσα. σχοῦτον 
χρυσοῦν χειμευτὸν ἠμφιεσμένον ἀπὸ μαργάρων. ἕτερον σχοῦ- 
τὸν χρυσοῦν χειμευτὸν ἠμφιεσμένον ἀπὸ λίϑων καὶ uapya- 
ρων. κόντα ἀργυρᾶ διάχρυσα β΄. 15 


Εἰς τὸν ναὸν τοῦ ἁγίου Στεφάνου τῆς Ζάφνης, 


Ὃ μέγας σταυρὸς τοῦ ἁγίου xal μεγάλου Κωνστανγ- 
vlyov. σκῆπτρα y. πτυχία ζ΄. χανδιδατίχια χρυσᾶ. 


YASA SACRA DIVERSORUM TEMPLORUM. VASA TEMPLI SANCTISSIMAE 
DEIPARAE PHARI IN MAGNO PALATIO. 


Magna crux, quam nuper confici curavit Christi amans et Por- 
phyrogenitus Imperator Constantinus. 


VASA ORATORII S. THEODORI IN CHRYSOTRICLINO. 


Virga Mosis. Virgae, quales tenent ostiarii, totae aureae, gem- 
mis et unionibus ornatae, numero quatuor, Virgae silentiariorum 
argenteae deauratae quatuor. Virgae cursorum argenteae deauratae 
cum lunulis quatuor, et totidem absque iis una cum vecticulis. Tor-. 
ques protospathariorum aurei. Spatharocandidatina tota aurea, et alia 
argentea deaurata. Spathae spathariorum, cannis seu scapis earum 
totis inauratis, Stratoricia inaurata. Scutum aureum smaltitum cum 
unionibus. Adhuc aliud scutum aureum similiter pictum et gemma- 
tum atque margaritatum, Conti argentei deaurati duo. 


VASA TEMPLI 8. STEPHANI DAPHNES. 


Magna crux S. et Magni Constantini, Sceptra tria. Pure LVi- 
ctoriolae] septem. Candidatica aurea. 


———————"—— ETVIERPÁPR 


UPPER RP 


VOVRNPWUNTETEN TET 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 44. O41 


Εἰς τὸν ναὸν τοῦ Κυρίου. 


Σκῆπτρα ιβ΄. χαμπηδιχτώρια ε. λάβουρα 8. σίγνα ιβ΄.Β 
δρακόντια ιβ΄. βάνδα x. σκευοφοριχὰ vj. καὶ εἰς ἰνδ, δ' 
? € * ^ LI 2 
ἀνεχαινίσϑη ἐξ αὐτῶν ιβ΄, καὶ τῶν ς΄ τὰ ἔργα εἰσὶν κατάκλα- 
δσμένα μὴ ἔχοντα περιποίησιν. 


ΚΕΦ. ua. 
Ὅσα εἴδη τῶν ἀλλαξέμων. 


“Ἰῶὥροι χρυσοὔφαντοι ιε΄. κοντομανίκια χρυσοὔφαντα τῶν 
αὐτῶν λώρων ιβ΄. ϑωράκια τῶν αὐτῶν λώρων ιβ΄. χλανί- 
Ἰοδιὰ ἀργυροχέντητα ς΄. σπέχια χρυσοχέντητα. χοντομανγίχια 
ἀργυροχέντητα ἀληϑινάερα ιε΄. χοντομάγνιχα ὀξέα χροαχὰᾷ 
x9'. κοντομάνιχα ἀληϑινάερα χροαχὰ τη. χλανίδια φουν-: " 
δάτα χροακὰ χρυσόταβλα μαγίστρων, ἀνθυπάτων καὶ πατρι-᾿ 
"κίον x8. χλανίδια φουνδάτα μετὰ ὀξέων ταβλίων ὀφφικχια-- 
15Afov σεχρετιχῶν λ΄. χλανίδια πλατώνια χαρτουλαρίων σεχρε- 
τιχῶν ς΄. χλανίδια φουνδάτα μετὰ ὀξέων ταβλίων τὰ λεγό-- 
μενα Τύρεα τοῦ χουβουχλείου λγ΄. χλανίδια ἀτραβατικὰ Ay. 


11, ὀξεαχροαχὰ cod, 12. φουγδαταχροαχὰ cod. ^ 17. Deest 
h. L codici folium unum. 


VASA TEMPLI DOMINI. 


Sceptra duodecim. Campiductoria quinque. Labara quinque, Si- 
gna duodecim. Dracones duodecim. Banda octo. Sceuophorica octode- 
cim; quorum duodecim renovata fuerunt ind. IV, reliqua sex fracta 
iacent, reparationem non nacta aut non capientia. ῷ 


CAP. 41. 


Species mutatoriorum., 


[lacent quoque in templo Domini] lori auro contexti ^ voh 
Contomanicia auro texta, ad illos loros pertinentia, duodecim. Pe- 
ctoralia pro iisdem loris duodecim ; tunicae argenteis filis pictae sex. 
Specia filis aureis picta. Contomanicia filis argenteis picta veri iuris 
quindecim. Contomanicia acuti iuris colorea viginti novem.  Conto- 
manicia veri iuris colorea octodecim. Tunicae fundatae coloreae cum . 
aureis tabulis magistrorum , proconsulum et patriciorum viginti quin- 
que. Tunicae fundatae cum tabliis purpureis officialium secretis as- 
sidentium triginta. 'Tunicae platonia dictae chartulariorum secreti- 
corum sex. "Tunicae fundatae cum purpureis tabliis, quae Tyria cu- 
biculi vulgo appellantur, triginta et tres; totidemque tunicae atra- 
baticae. τ pA pom Sy 


Constantinus Porphyr. Vol, I. 4t 


642 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ms. δι. ἃ ἷ ΚΕΦ. μβ΄. 


D Περὶ τῶν τάφων τῶν βασιλέων τῶν ὄντων ἐν τῷ ναῷ τῶν ἁγίων 


ἀποστόλων. 
ἭἩ ρῷον τοῦ ἁγίου καὶ μεγάλου Κωνσταντίνου. 


Ἐν πρώτοις xarà ἀνατολὰς χεῖται ὃ λάρναξ τοῦ ἁγίουξ 
- - tT 
Κωνσταντίνου πορφυροῦς, ἥτουν Ῥωμαῖος, ἐν ᾧ ἀπύχειται 
αὐτὸς μετὰ Ἑλένης τῆς μακαρίας μητρὺς αὐτοῦ. ἕτερος λάρ- 
γαξ πορφυροῦς Ῥωμαῖος, ἐν ᾧ ἀπόκειται Κωνστάντιος ὃ vi- 
ὃς τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου. ἕτερος λάρναξ πορφυροῦς 
: c “ὦ » » M, 3 c e Lu 
Ed, L. 37i Ρωμαῖος, ἐν ᾧ ἀπόχειται Θεοδύσιος ὃ μέγας. ἕτερος λάρναξιο 
T , , 
πράσινος Ἱερακίτης, ἐν ᾧ ἀπόχειται “έων ὃ μέγας. ἕτερος 
' * - - 3 T 
λάρναξ πορφυροῦς Ῥωμαῖος, ἐν ᾧ ἀπόκειται ἸΠαρκιανὸς με-, 
- ' ^ ' 
τὰ τῆς γυναιχὸς αὐτοῦ Πουλχερίας. ἕτερος λάρναξ πρᾶσι- 
' T L 
vog Θετταλὸς, ἐν ᾧ ἀπόκειται Ζήνων ὅ βασιλεύς. ἕτερος 
, * ' τ 
λάρναξ ᾿Ακυιτανὸς, ἐν ᾧ ἀπόκειται ᾿Δναστάσιος ὃ ΦΔέκοροςτϑ 
μετὰ ᾿Αρεάδγης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ. ἕτερος λάρναξ πρασίας 
D - * ' 
A(9ov Θετταλικῆς, ἐν ᾧ ἀπόχειται Πιχαὴλ ὃ βασιλεὺς, ὃ vi- 
ὃς Θεοφίλου. ἰστέον δὲ, ὅτι ὃ τοιοῦτος λάρναξ Πιχαὴλ τοῦ 
, ? - 5 - , » * - 
Β βασιλέως Ἰουστινιανοῦ ἔστιν τοῦ μεγάλου. ἔχειτο δὲ ἔν τῷ 
, “Ὁ ^ » 
μογαστηρίῳ τῆς αὐγούστης, ὑποχάτω τοῦ ἁγίου ἀποστόλου:ο 


19. Ἰουστίνου leg. esse censet. R. 
CAP. 42. 
De sepulcris Imperatorum, quae sunt in templo $8. Apostolorum. 


ET PRIMUM QUIDEM QUOD ATTINET ÀD HEROUM $. ET MAGNI 


CONSTANTINI. 


lacet primo versus orientem spectanti loco sarcophagus S. Con- 
stantini e porphyretico aut, quod perinde est, Romano marmore, 
continens et ipsum et B. eius matrem , Helenam, Alius pcrphyreti- : 
cus aut Romanus, in quo situs fuit Constantius , Magni Constantini 
filius. Alius porphyreticus Romanus, in quo iacet '"'heodosius Ma- - 
gnus, Alius e marmore viridi Hieracite, in quo depositus fuit Leo 
Magnus. Alius porphyreticus Romanus, in quo iacent Marcianus et 
uxor eius, Pulcheria. Alius viridis TThessalicus, Zenonis Imperatoris, 
Alius Aquitanus, continens Anastasium Dicorum et eius uxorem, 
Ariadnam. Alius Thessalicus viridis, in quo iacet Michaél Imp., fi- - 
lius Theophili. Tenuit hic sarcophagus olim lustinum seniorem Im- 
peratorem , qui situs erat in monasterio Augustae dicto, in templo 
εἴ sub reliquiis S. Apostoli Thomae; ubi etiam stolae Apostolorum 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.42, 643 


Θωμᾶ, ἐν ᾧ καὶ αἱ στολαὶ τῶν ἀποστόλων εὑρέϑησαν. ἔλα- 
Bev δὲ αὐτὸν ὃ χύρις “έων ὃ βασιλεὺς, xai χατέϑετο αὖ- 
* ? -—- Ὕ » ΄ - , - » - , 
τὸν ἐνταῦϑα tig ἀπύϑεσιν τοῦ σώματος τοῦ αὐτοῦ Π]ιχαήλ. 

᾿ » T 1 
ἕτερος λάρναξ πράσινος Θετταλὸς, ἐν ᾧ ἀπύχειται Βασίλειος 
* , , 79 t , - :υ ? - e Ps » 
5ovr Εὐδοχίᾳ xai ᾿“λεξανδρῳ Jy, τὰ ἄρτον ο, Ertqoc λάρναξ 
Σαγαρινὸς, ἤγουν Πνευμογούσιος, ἐν ᾧ ἀπόχειται “έων ó 
» », ^ - € , e , - 
ἀοίδιμος σὺν τῷ υἱῷ Κωνσταντίνῳ ὕστερον τελευτήσαντι τῷ 
ϑ e $e "4 * 
Tlopgvgoyerrgro - ἕτερος λάργαξ λευχὸς ὃ Atyoutvog βασι-ἃ 
, I c PPM ν᾿ ev 
λέκιον, ἐν ᾧ ἀπόχειται Κωνσταντῖνος ὃ υἱὸς Βασιλείου. ἕτε-: 
᾿ , , , C dpo oe -., ΨΥ « 
τορος λάρναξ πράσιγος OérraLog, ἐν ᾧ ἀπόχειται ἡ ἁγία Oco- 
φαγὼ 5 πρώτη γυνὴ τοῦ μαχαρίου “έοντος σὺν Εὐδοχίᾳ τῇ 
E - * -* 
ϑυγατρὲ αὐτῆς. ἕτερος λάρναξ Βιϑυνὸς, iv Q ἀπόχεται Ζωὴ 
7 δευτέρα γυνὴ τοῦ αὐτοῦ ,Τέοντος. ἕτερος λάρναξ πράσινος 
T tv , φ - - 
Θετταλὸς, ἐν ᾧ ἀπόκειται Εὐδοχία ἡ τρίτη γυνὴ τοῦ αὐτοῦ 
15xvgoU “έοντος ἢ ἐπονομαζομένρη Βαϊνή. ἕτερος λάρναξ ΜΞ. αι. 
- x « 
Προιχονήσιος, ἐν ᾧ ἀπόχεινται Ayva καὶ Αννα αἱ 9vya-D 
τέρες τοῦ μαχαρίου “έοντος καὶ Ζωῆς. ἕτερον λαρνάχιον 
, * » « x - x ᾿ » T 
μιχρὸν ἀπὸ λίϑου Σαγαρινοῦ, ἥτουν Πγευμογουσίου, ἐν ᾧ 
ἀπόχειται Βασίλειος ὃ ἀδελφὸς Κωνσταντίνου Πορφυρογεν-- 
δογήτου, xai Βάρδας ὃ υἱὸς Βασιλείου τοῦ πάππου αὐτοῦ, 
c Aa , . | A. λίϑο v τὴν - 2 ἜΝ 
ἕτερον λαρνάχιον μιχρὸν ἀπὸ v Σαγαρινοῦ, ἐν ᾧ dnó- 
χειται * x x κ j 


6. ὦ om. ed. 16. Eidoxí« pro altéro " 4vra. coni. R, 223. Dé* 
sunL versus tres in membranis vacui relicti. 


olim exstabant. Verum Dominus Leo [filius Basilii Macedonis] indé 
abstulit illum sarcophagum, et hic in Apostolorum templo depo: 
suit, et exuvias dicti Michaelis ipsi indidit. Alius viridis Thessali- 
cus, tenens Basilium [ Macedonem] et eius uxorem; Eudociam, et 
filihÀm, Alexandrum. Alius Sagarinus aut Pneumonusius, in quo 
iacent venerandus Imperator Leo [Sapiens, Basilii filius, ] et 
filius eius, Constantinus Porphyrogenitus, multo post patrem tem- 
pore illatus. Alius albus, cui nomen est basilicium, tenens Con- 
stantinum , filium Basilii [ Macedonis]. Alius viridis Thessalus, iri 
quo iacent S. Theophano, prima uxor B. Leonis [Sapientis], et 
eius filia, Eudocia. Alius Bithyno marmore, in quo Zoé, secun- 
da eiusdem Leonis uxor. Alius viridis Thessalus, in quo Eudocia ; 
Baini cognominata, tertia eiusdem Domini Leonis uxor. Alius 
Proconnesio marmore, in quo iacet Anna et Eudocia, filiae beati 
eiusdem Leonis ex [secunda uxore] Zoé. * * * Alia urnula mar- 
more Sagarino aut Pneumonusio, in quo iacent Basilius, frater Con- 
stantini Porphyrogeniti. * * * * * * Alia urnula, marmore Sagá- 
rino, in quó iacet * * * * 


644 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 
Ed.L. 372. Ἥρῷον τοῦ μεγάλου ᾿Ιουστινιαγοῦ, 


Πρὸς αὐτὴν τὴν κόγχην κατὰ ἀνατολὰς πρῶτος λάρναξ, 
- Ww , , A € -25 E , ^ p , 
ἐν ᾧ ἀπόχειται τὸ σῶμα τοῦ ουστιγιαγοῦ, ἀπὸ λίϑου ξένου 
χαὶ ἀλλοχότου μέσην χροιὰν ἔχογτος τοῦ τὲ Βιϑυγοῦ xai 
- 5, e , 
“Χαλκηδωγίτου, παραπλησίως λίϑῳ Ὀστρίτῃ. ἕτερος λάρναξ 4-5 
᾿ A c , , ( -Quéps. Vira € c ' - 
πὸ λίϑου εραπολίτου, ὃν ᾧ ἀπόχειται Θεοδῶρα ἡ γυνὴ τοῦ 
μεγάλου Ἰουστινιανοῦ. ἕτερος λάρναξ κείμενος πρὸς δυσμὰς 
πρὸς τὸ μέρος τὸ δεξιὸν, τὴν χροιὰν δοδοποίκιλον Ζοκιμινὸν, 
e , - -» , 
ἐν ᾧ ἀπόχειται Εὐδοχία 7 γυνὴ ᾿Ιουστιγιαγοῦ τοῦ μεγάλου. 
Ü * ^ , b] . 5 
B£regog λάρναξ λευχὸς Προιχογήσιος, ἐν ᾧ ἀπόκειται ᾿Ιουστι-το 
γιαγὸς ὃ μικρός. ἕτερος λάρναξ ἀπὸ λίϑου Προιχογησίας, ἐν 
σφι P τ , c . ndisse , e ,' tA. 
ᾧ ἀπόχειται Σοφία ἡ γυνὴ Ἰουστίγου. ἕτερος λάρναξ ἀπὸ 
- - Ἐν 
λίϑου λευχοῦ Ζοκιμινοῦ ὀγυχίτου, ἐν ᾧ ἀπόχειται Ἡ ράκλειος 
, « DUE. 
ὃ μέγας. ἕτερος λάρναξ πράσινος Θεσσαλὸς, ἐν ᾧ ἀπόκειται 
e D , 
Φαβία ἡ γυνὴ Ηραχλείοθ. ἕτερος λάρναξ Προικογήσιοςτϑ 
L4 , « A] 
Kovoravitvov Πωγωνάτου. ἕτερος λάρναξ ἀπὸ A(9ov πρασί- 
- 2 L4 - : 
vov Θεσσαλιχοῦ., ἐν ᾧ ἀπόχειται (Φαῦστα 5 γυνὴ Κωνσταν- 
᾿ « 2 "4 
Crívov Πωγωγάτου. ἕτερος λάρναξ Σαγαρινὸς, ἐν Q ἀπόκχειταν 
A , ει - 
Κωνσταντῖνος, ἔγγων Ἡρακλείου, υἱὸς ΪΚωνσταντίνου τοῦ 
« - € 
Πωγωγάτου. ἕτερος λάρναξ ἀπὸ λίϑου Σαγαρινοῦ ξχατοντά-50 
- t4 ' 
λιϑος, dv ᾧ ἀπόκειται ᾿ΑἸναστάσιος ὃ καὶ ᾿Αρτέμιοςς ἕτερος 
' * 27:9 z c , E] T. 2 € P - 
λάργαξ ἀπὸ λίϑου “ΪΙεραπολίτου, ἔν ᾧ ἀποκειται ἢ yvy 2dva- 
9. τοῦ uixgoU coni. ἢ, 
IN HEROO MAGNI IUSTINIANI. 


Primus apud concham versus orientem est sarcophagus, in quo 
iacet corpus lustiniani, marmore peregrino rari et miri coloris, qui 
medius fere sit inter colorem Bithyni et Chalcedonici marmoris, si- 
milis marmori Ostritae. Alius marmore Hierapolitano , in quo ia- 
cet Theodora, Magni Iustiniani uxor. Alius versus occidentem a 
dextra, e marmore coloris rosei maculis distincti, Docimino, in 
quo iacet Eudocia, uxor lustiniani Minoris [alias Rhinotmeti ]. 
Alius e candido marmore Proconnesio, in quo iacet Iustinianus Mi- 
nor. Alius, Proconnesius item, in quo iacet Sophia, uxor lustini 
Minoris]. Alius e candido marmore Docimino, colore Onychiten re- 
ferente, in quo iacet Heraclius Magnus. Alius viridis, marmore 
Thessalo, in quo iacet Fabia, uxor Heraclii. Alius e marmore Pro- 
connesio, Constantini Pogonati. Alius e marmore viridi 'Thessalico , 
in quo sita est Fausta, uxor Constantini Pogonati. Alius e mar- 
more Sagarino , in quo situs est Constantinus, nepos Heraclii, 
pater Constantini Pogonati, Alius e marmore Sagarino hecaton- 
talitho seu multicolore, in quo situs est Anastasius, alias Arte- 
mius dictus. Alius e marmore Hierapolitano, in quo sita est eius- 
dem Anastasii Ártemii uxor, Alius e marmore Proconnesio, in quo 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 42. 645 


στασίου τοῦ καὶ ᾿“ρτεμίου. ἕτερος λάρναξ ἀπὸ λίϑου Ilgoi-Ms.218.a 
χογησίου, ἐν ῳ ἀπόχειται “έων ó "Icavgog. ἕτερος λάρναξ 
ἀπὸ λίϑου πρασίνου Θετταλικοῦ, ἐν ᾧ ἀπέκειτο Κωνσταντῖ- 
γος ὃ υἱὸς τοῦ ᾿Ισαύρου ὃ ἐπιχληϑεὶς Καβαλλίνος, ἀλλ᾿ ἐξ- Ὁ 
δεώϑη ὑπὸ ΠΠιχαὴλ καὶ Θεοδώρας, x«i χατεχάη τὸ δύστηνον 
᾿αὐτοῦ σῶμα. ὁμοίως καὶ ὃ λάρναξ αὐτοῦ ἐξεώϑη καὶ κατε- 
πρήσϑη, xai ἐχρημάτισεν εἰς τὰ τοῦ Φάρου συστεμάτια, xai 
γὰρ xai τὰ μεγάλα ἀββάκια τὰ ὄντα ἐν τῷ αὐτῷ Φάρῳ ἐκ 
τοῦ αὐτοῦ λάργναχος τυγχάνοντά εἶσιν. ἕτερος λάρναξ ἀπὸ 
τολίϑου Προικονησίου, ἐν ᾧ ἀπόκειται Εἰρήνη 5 γυνὴ Κων- 
σταντίνου τοῦ Καβαλλίγνου. ἕτερος λάρναξ πράσινος Θεσσα- 
λὸς, ἐν ᾧ ἀπόκειται ἡ γυνὴ Καβαλλίγου. σταταραία ἀπὸ Ed.L.373 
λίϑων Προικονησίων, ἐν 5 ἀπόχεινταε Κοσμὼ καὶ Εἰρήνη, 
ἀδελφαὶ Καβαλλίνου. ἕτερος λάρναξ Προιχονήσιος, ἐν ᾧ ἀ- 
χὐπόκειται «Πέων ὃ Χάζαρος, υἱὸς Κωνσταντίνου τοῦ Καβαλ- 
λίνου. ἕτερος λάρναξ ἀπὸ λίϑου Προιχονησίου, ἐν ᾧ ἀπό- 
- χεῖται Εἰρήνη ἡ γυνὴ “Δέογτος τοῦ Χαζάρου. ἕτερος λάρναξ 
πράσινος Θετταλὸς, ἐν ᾧ ἀπόκειται Πιχαὴλ ὃ Τραβλός. ἕ- 
τερος λάρναξ ἀπὸ λίϑου Σαγαρινοῦ, ἐν ᾧ ἀπόχειται Ofzha 
205 γυνὴ Μιχαὴλ τοῦ Τραβλοῦ, ἕτερος λάρναξ ἀπὸ λίϑου 
πρασίνου, ἐν ᾧ ἀπόχειται Θεύφιλος ὃ βασιλεύς. ἕτερον λαρ-Β 
γάχιον πράσινον, ἐν ᾧ ἀπόχειται Κωνσταντῖνος ó υἱὸς Θεο- 
φίλου. ἕτερον λαρνάκιον ἀπὸ λίϑου Σαγαρινοῦ, ἐν ᾧ ἀπό- 


χειται Ἰαρία 7 ϑυγάτηρ Θεοφίλου. 


situs est Leo Isaurus. . Alius e marmore viridi Thessalico, in quo 
iacebat olim istius Leonis Isauri filius, Constantinus, vulgo Caballi- 
nus dictus. Verum Michal et "Theodora impuras eius reliquias inde 
eiiciebant, et igni comburebant; sarcophagus autem sede sua revul- 
sus serraque dissectus inserviit ad fori systremmatia [seu repagula]. 
Etiam magna abbacia eiusdem fori ex codem sarcophago facta sunt. 
Alius e marmore Proconnesio, in quo sita est Irene, uxor Constan- 
tini Caballini modo dicti. Alius e marmore viridi Thessalico, in 
quo sita est uxor eiusdem Caballini. Stataria [seu conditorium plu- 
rium corporum capax] e marmore Proconnesio, in quo iacent Cosmo 
et Irene, sorores Caballini. Alius marmore Procc-nesio, in quo si- 
tus est Leo Chazarus, filius Constantini Caballini. Alius e marmore 
Proconnesio, in quo sita est Irene, uxor Leonis Chazari. Alius e 
marmore viridi Thessalico, in quo s:tus est Michael Balbus. Alius 
€ marmore Sagarino, in quo sita est Thecla, uxor Michaelis Balbi. 
Alius e marmore viridi, in quo situs est Theophilus Imperator, 
Alius parvus e marmore viridi, in quo situs est Constantinus, filius 
"Theophili. Alius parvus 6 marmore Sagarino, in quo sita est Maria, 
filia. Theophili. ! 


646 ΘΟΝΘΤΑΝΤΙΝῚ PORPHYROGENITI 


Στοὰ ἡ πρὸς μεσημβρίαν τοῦ αὐτοῦ γαοῦ, 


"Ev ταύτη ἀπόχεινται λάρναχες ᾿Αρχκαδίου, Θεοδοσίου, 
υἱοῦ αὐτοῦ, καὶ Εὐδοξίας τῆς μητρὸς αὐτοῦ, καί ἐστιν ó 
μὲν ᾿ρκαδίου τάφος πρὸς μεσημβρίαν, ὃ δὲ Θεοδοσίου πρὸς 
ἄρχτον, τῆς δὲ Εὐδοξίας ἀνατολικώτερος, ἀμφότεροι πορφυ-ὅ 
ροῖ, ἥτουν Ῥωμαῖοι. 


[o Στοὰ ἡ πρὰς ἄρχτον τοῦ αὐτοῦ ναοῦ. 


- ^ - » * 
Ἐν ταύτῃ τῇ στοᾷ τῇ οὔσῃ πρὸς ἄρχτον κεῖται λάρναξ 
2 T , [i j 
κυλινδροειδὴς, ἐν ᾧ ἀπόχειται τὸ δύστηνον xai παμμέαρον 

Ll p" , —w ^ uU ^ 

σῶμα τοῦ παραβάτου Ἰουλιανοῦ, τὴν χροιὰν πορφυροῦν, 7-10 
- er - x € 
τουν Ῥωμαῖον. ἕτερος λάρναξ πορφυροῦς, zrov» Ῥωμαῖος, 
ἐν ᾧ ἀπόκειται τὸ σῶμα ᾿Ιοβιανοῦ τοῦ μετὰ ᾿Ιουλιανὸν βα- 
- - 3 

Ms.218.botAevaavroc. ἱστέον, ὅτι ἐν τῇ γυναιχίᾳ μονῇ τὰ ᾿Ιουστίνου, 
ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου ἀποστόλου Θωμᾶ, ἐν λάρναχι ἀπὸ λέ- 
- ^ 2 - bd 

9ov πρασίγου Θεσσαλοῦ ἀπέκειτο τὸ σῶμα Iovortvov rovi15 
Ὁ βασιλέως καὶ Σοφίας τῆς γυγαιχὸς αὐτοῦ. καὶ ἐξηνέχϑη τὰ 

' LA ' , ᾿ ve 2 - - 

τούτων λείψανα, καὶ κατετέϑη ἐν τῇ αὐτῇ μονῇ ἐν yenogo- 

, 5 5A / , L4 h : , 2 c ^ 
oiov ἀπὸ λίϑου Προιχονησίου ἥτουν Πιχριμαίου, ἐν ᾧ xoi 
ἐπιγέγραπται" ,,γλοσσύκομος ᾿“λεξάνδρου Ζίομεστίκου." ἰστέον, 
eet » € ^ - « , , , MM , ^ 
6r. ὃν τῇ μονῇ τοῦ ἁγίου Ἰάμαντος πλησίον τῆς πορτῆς τῆς20 

5. ἄρχτον reposuit R., »óro» cod. 16. Εὐφημίας leg. 
esse putat R. 


DE SARCOPHAGIS, QUI SUNT IN PORTICU AEDIS AUSTRALI EIUSDEM. 


Ibi depositi sunt sarcophagi Arcadii et filii eius, "Theodosii, et 
Eudoxiae, quae fuit uxor Árcadii et mater Theodosii, Arcadius ver- 
&us austrum , Theodosius versus septentrionem, Eudoxia versus orien- 
tem iacent. Omnes tres sunt marmore porphyretico seu Romano. 


DE SARCOPIHAGIS IN PORTICU BOREALI EIUSDEM TEMPLI. 


Ibi situm est in sarcophago rotundo cylindriforme colore por- 
phyretico seu Romano scelestum et exsecrandum cadaver luliani 
Transgressoris [alias Apostatae]. Alius porphyreticus seu Romanus, 
in quo situs est Iovianus, qui post Iulianum imperavit. n mona- 
sterio muliebri, Iustini dicto, in eius nempe aede S. Thomae sacra 
siti olim erant in sarcophago marmoris viridis "Thessalici Iustinus 
Imp. et Euphemia, uxor eius. lllinc autem depromtae fuerunt eo- 
rum reliquiae, et in eodem monasterio in humili et exiguo condi- 
torio e lapide Proconnesio seu Picrinaeo, cui inscriptum est hoc elo- 
gium: Glossocomus [seu capsa] Alexandri Domestici, 1n monasterio 


^ 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H.42. 647 


ξυλοχέρχου, ἐν τῷ νάρϑηχι τῆς αὐτῆς ἐχχλησίας ἔξ ἀριστε- 
ρῶν ἵσταται λάρναξ ἀπὸ λίϑου ἑκατονταλίϑου, ἐν ᾧ ἀπόκει- 
ται ἡ τοῦ Πῆαυριχίου γυνὴ μετὰ τῶν τέχνων αὐτῆς. ἐν δὲ 
τῇ καταφυγῇ τῆς αὐτῆς μονῆς ἐξ ἀριστερῶν πρὸς ἀνατολὴν ἘΔ.1, 374 
δίσταται λάρναξ ἀπὸ λίϑου, ἐν ᾧ ἀπόχειται αυρίκιος ὃ βα- 
σιλεύς. ἱστέον, ὅτε ἐν τῇ μονῇ τῆς ἁγίας Τριάδος τῆς ἐπο- 
'ψφομαζομένης τὰ Σταυραχίου, ἐν τῷ δεξιῷ μέρει τῆς αὐτῆς 
ἐχχλησίας, ἐν τῷ εὐχτηρίῳ τοῦ ἁγίου ᾿Ιωάγνου τοῦ Προδρό- 
μου, ἵσταται λάρναξ ἀπὸ λίϑου λευχοῦ, ἐν ᾧ ἀπόχειται. 
Ἰοξσαυράχιος 0 βασιλεὺς xai Θεοφανὼ ἣ αὐτοῦ γαμετή. ἰστέ-᾿ 
ov, ὅτι ἐν τῇ μονῇ τῇ λεγομένῃ τῆς Κυρᾶς Εὐφροσύνης ἵστα- 
ται λάρναξ ἀπὸ λίϑου Βυϑινοῦ, ἐν à ἀπόχειται Κωνσταντῖ- 
voc ὃ υἱὸς Εἰρήνης 0 τυφλωθϑεὶς, καὶ Magía ἡ γυνὴ αὐτοῦ, 
καὶ αἱ δύο ϑυγατέρες αὐτοῦ, Εὐφροσύνη $ γυνὴ ΗΠ χαὴλμ, 
i5roj Τραβλοῦ, xai Εἰρήνη 5 ἀδελφὴ αὐτῆς, καὶ Αννα ἥ 
ϑυγάτηρ Θεοφίλου τοῦ βασιλέως. ἱστέον, ὅτι ἐν τῇ μονῇ τῇ 
λεγομένῃ τὰ Γαστρία εἰς τὸ πρὸς ἀνατολὴν δεξιὸν μέρος τῆς 
αὐτῆς ἐχκλησίας ἐν τῇ ἐκεῖσε σταταραΐίᾳ ἀπόχειται ἡ μακαρία 
Θεοδῶρα ἡ τοῦ Θεοφίλου γυνὴ καὶ αἱ τρεῖς ϑυγατέρες αὖ- 
βοτῆς, Θέκλα, ᾿Αναστασία καὶ Πουλχερία. ἐν δὲ τῷ εὐωνύμῳ 
μέρει τῆς αὐτῆς ἐχκλησίας, ἀπέναντι τῆς τοιαύτης σταταραΐί- 
ας, ἵσταται λάρναξ ἀπὸ λίϑου, ἐν ᾧ ἀπόχειται Πετρωνᾶς ὃ 
γεγονὼς δομέστιχος τῶν σχολῶν ὃ ἀδελφὸς Θεοδώρας τῆς μα- 
καρίας βασιλίδος. ἐν δὲ τῷ νάρϑηκι τῆς αὐτῆς ἐκκλησίας évMs.219.a 


S. Mamantis prope portam xylocerci aut circi lignei dictam, in nar- 
thece ecclesiae eius monasterii ad sinistram stat sarcophagus e lapi- 
de hecatontalitho seu multicolore vel centumtesselato, in quo sita 
est Mauricii uxor cum liberis. In cataphyge autem seu refugio et 
recessu interiore illius monasterii ad sinistram versus orientem stat 
sarcophágus marmoreus Mauricii Imperatoris. ln monasterio S. Tri- 
nitatis, Stauracii cognominato, in eius ecclesiae dextra regione in 
oratorio S. Ioannis Prodromi seu Praecursoris stat sarcophagus e mar- 
more candido, in quo iacent Stauracius Imp. et Theophano, uxor 
eius. In monasterio Cyrae seu Dominae Euphrosynae dicto stat sar- 
cophagus e marmore Bithyno, in quo Constantinus, a matre Irene 
€excoecatus, eL uxor eius Maria iacent et duae filiae, nempe Eu- 
phrosyna, uxor Michaelis, [de qua monasterium appellatur,] et eius 
soror, lrene. lacet ibidem quoque Anna, filia Theophili lmperato- 
ris. In monasterii, ta Gastria vel Gastriorum dicti, ecclesia, versus 
orientem ad dextram in statarea , quae ibi est, iacet S. Theodora, 
uxor Theophili, et eius tres filiae, Thecla, Anastasia et Pulcheria. 
In sinistra parte eius ecclesiae, e regione istius statareae, stat sar- 
cophagus marmoreus Petronae, qui fuit quondam domesticus schó- 


᾿06485.  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


- " 5 ^ 5 LÀ , L2 ? ^ , 
τῷ πρὸς αγατολὴν ἀριστερῷ μέρει τοῦ αὐτοῦ γάρϑηκχος ἵστα- 
; ^ ᾧ * 
ται λαρνάκιον͵ μικρὸν ἀπὸ λίϑου Προικονησίου, ἥτουν Πιχρι- 
E] 5 , , , - 
μαίου, ἐν ᾧ ἀπόχειται Θεοχτίστη ἡ μήτηρ Θεοδώρας τῆς 
μαχαρίας βασιλίδος. ἱστέον, ὅτι πλησίον αὐτοῦ ἵσταται λαρ- 
δ 5. ς , τ M » , 2 25 
γακίδιον ἀπὸ λίθου Σαγαρινοῦ, rov» Πνευμογουσίου, ὃν ᾧ 
» 7 B. vt c , DL - , , 
ἀπόκειται Εἰρήνη ἡ ϑυγάτηρ Βάρδα τοῦ χαίσαρος. ἰστέον, 
ὅτι λαρνακίδιον μικρὸν σπιϑαμιαῖον ἵσταται πλησίον αὐτῶν, 
εἰς ὃ ἀπόχειται τὸ τοῦ καίσαρος Βάρδα χκατομάγουλον. ἰστέ-: 
- M - E 5 
ον, ὗτι ἐν τῇ μονῇ τῆς ἁγίας Εὐφημίας τῆς λεγομένης Ev- 


Ὀμόρφου ἐν τῷ πρὸς ἀνατολὴν ἀριστερῷ μέρει τῆς αὐτῆς éx-10 


, j n ^M , 2 , ' c , 
χλησίας, ἐν τῇ ἐχεῖσε σταταραίᾳ ἀπύχειται IloyxaLo ἡ μητὴρ 
- * " E] 
Βασιλείου τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου. ἐν δὲ τῷ πρὸς «va- 
* - , € - , , - 
τολὴν δεξιῷ μέρει τῆς αὐτῆς ἐκκλησίας, ἀπέναντι ταύτης τῆς 
3 U t 734 Fi 
σταταραίας ἐστὶν ἑτέρα σταταραία ἀπὸ λίϑου πρασίνου Θετ-- 


ταλοῦ, ἐν f ἀπόχειται ΠΠαριανὸς ὃ γεγονὼς δομέστικος τῶντϑ 


σχολῶν, καὶ Συμβάτιος ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ, ἀμφότεροι ἀδελ-- 

φὰς J , u - 
goi Βασιλείου τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου. ἰστέον, ὅτι ἔν τῷ 
δεξιῷ εὐχτηρίῳ τῆς αὐτῆς ἐχχλησίας τοῦ Προδρόμου ἐν τῷ 
πρὸς ἀνατολὴν εὐωνύμῳ μέρει τοῦ αὐτοῦ εὐχτηρίου ἵσταταν 


* 2 , * , 
Ed.L.3755AagvaS ἀνάγλυφος, ἐν ᾧ ἀπόκειται ᾿Αναστασία ἥ ϑυγάτηρ5ο 


Βασιλείου τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου. ἰστέον, ὕτι ἐν τῷ πρὸς 
ἀνατολὴν δεξιῷ μέρει τοῦ αὐτοῦ εὐχτηρίου, ἀπέναντε τοῦ 
λάρνακος ἵσταται λαργάκιον μικρὸν ἀνάγλυφον, ἐν ᾧ ἀπόχειν- 
ται "dra, καὶ Ἑλένη, ϑυγατέρες Βασιλείου τοῦ φιλοχρίστου 


larum et frater modo dictae B. Imperatricis Theodorae. In eiusdem 
ecclesiae narthece versus orientem ad sinistram plagam stat parvus 
sarcophagus e marmore Proconnesio aut Picrimaeo, in quo iacet 
Theoctista, mater S. Theodorae Imperatricis. Prope adstat parvus 
sarcophagus e marmore Sagarino aut Pneumonusio seu pulmonario, in 
quo sita est Irene, filia Bardae Caesaris. Prope adstat parvus ad spi- 
thamae fere modum sarcophagus, in quo Caesaris Bardae maxilla inferior. 
In monasterio S. Euphemiae dictae Formosae iacet in ea ecclesiae 
plaga, quae versus orientem spectanti sinistra est, in statarea, quae 
ibi est, Pancalo , mater Basilii Imperatoris Christum amantis, At in 
dextra eiusdem ecclesiae plaga versus orientem, e regione istius, 
statarea est marmore viridi Thessalico, in qua iacent Marianus, olim 
domesticus scholarum, et Symbatius, ambo fratres Basilii, Christum 
amantis Imperatoris. In dextro eiusdem ecclesiae oratorio, quod 
Praecursori seu loanni Baptistae sacrum est, ct quidem in sinistra 
versus orientem. plaga eius oratorii, stat sarcophagus cum. sculpturis 
exstantibus, in quo iacet Anastasia, filia Basilii Imperatoris. lu 
dextro ad orientem latere illius oratorii, e regione praecedentis sar- 


r 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. n. 43. 649 


δεσπότου, xai Ζωὴ 5 μήτηρ Κωνσταντίνου τοῦ ϑεοστέπτου 
καὶ Πορφυρογεννήτου τοῦ μακαρίου βασιλέως τοῦ ἐγγόνου 
τλείου. ἱστέον, ὅτι ἐν τῇ μονῇ τοῦ ᾿Αρχιστρατήγου τοῦ 
ἐπογνομαζομένου τῶν Προμούτου ἐν τῷ δεξιῷ μέρει τῆς αὐὖ- 
δτῆς ἐχκλησίας ἐν τῇ ἐχεῖσε σταταραίᾳ ἀπόκειται Παρία 7; 
ϑυγάτηρ Βασιλείου δεσπότου. Β 


ΚΕΦ. uy. L Ms. 219. b 


ἙΕὐφημία ὑπὸ στρατοπέδου εὐφημουμένη, γικητηρίων καὶ ϑριάμβων. 

. ἀγομένων. ἱστέον δὲ, ὅτε ἡ αὐτὴ εὐφημία ἄδεται zai παρὰ τοῦ 

IO στρατοπέδου, ἡνίκα φιλοτιμία τις ἢ μαϊωὰς παρὰ τοῦ βασιλέως 
αὐτοῖς παρασχεϑῆ. ; 


,IloÀà τὰ ἔτη τῶν βασιλέων" ὃ λαὸς y. ,,. δεῖνα 

xai ὃ δεῖνα μεγάλων βασιλέων καὶ αὐτοχρατόρων πολλὰ và C 
ἔτη" ὃ λαὸς y. ,,) δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα τῶν εὐσεβεστάτων 
"χδαὐγουστῶν πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. ,,τῶν πορφυρογενγή- 
τῶν πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. ;,ϑεοπροβλήτων βασιλέων 
πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. ,,ϑεοχυβερνήτων βασιλέων πολ-- 
λὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. ,,κοσμοσυστάτων βασιλέων πολλὰ 
τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. ,,χοσμοποϑήτων βασιλέων πολλὰ τὰ ἔ- 
/2075*' ὃ λαὸς y. ,,ἀνδρειοτάτων βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" 
ὃ λαὸς y. ,,»νικητῶν βασιλέων πολλὰ τὰ i" ὃ λαὸς y. 


cophagi, stat alius parvus, etiam cum figuris exsculptis prominenti- 
bus, in quo iacent Ànna et Helena, eiusdem Basilii filiae; et Zoé, 
mater a Deo coronati et Porphyrogeniti Constantini, beati hmpera- 
toris, nepotis Basilii. In monasterio Árchistrategi seu S. Michaelis, 
de auctore Promoti cognominati, iacet in cius ecclesiae dextro late- 
re in statarea, quae ibi est, Maria, filia Basilii, toties iam laudati 
Domini, 
CAP. 43. 


"Aeclamatio castrorum, quando triumphus de victis hostibus agitur 

et insignia victoriae producuntur. Haec eadem cantatur quoque ab 

exercitu, quando largitionem ab Imperatore aliquam aut matumam 
impetrat. 


Multi sint anni Imperatorum; repetit turba ter; quod etiam de 
ommibus infra scriptis acclamationibus factum esse, sufficiat semel 
monuisse. Jlius et illius magnorum Regum et Imperatorum multi 
sint anni. lllius et. illius piissimarum Augustarum multi sint anni. 
Porphy rogenitorum multi sint anni. .4 Deo promotorum Lmperato- 
F um multi sint anni. 4 Deo gubernatorum Imperatorum multi sint 
anni, Α toto terrarum orbe commendatorum Imperatorum multi sint 


65o CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


»6x99olerÓv βασιλέων πολλὰ τὰ Erg" ὃ λαὸς y. ,,πλου-: 
τοποιῶν βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y.. ,,ὀρϑοδόξων 
βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. οουἱὲ Θεοῦ, ζωὴν αὖ- 

Dzoic;?' ὃ λαὸς y. ,vià Θεοῦ, συμβασίλευσον αὐτοῖς" ὃ λα- 
ὃς y. ουἱὲ Θεοῦ, χάρισαι ἡμῖν αὐτούς." ὃ λαὸς y. ,,υἱὲδ 
Θεοῦ, τοὺς χρόνους αὐτῶν πλήϑυνε"" ὃ λαὸς y. ο,υἱὲ Θεοῦ, 
ἐπάκουσον ἡμῶν." ὃ λαὸς y. ,,αὔξει 5 πίστις τῶν χριστι- 
ανῶν"" ὃ λαὺς y. ,,αὔξῃ ἡ νίκη καὶ εὐτυχία τῶν στρατευ- 
μάτων Ῥωμαίων." ὁ λαὸς y. ,,αὔξῃ ἡ ἀνδρεία τοῦ. λαοῦ 
τοῦ Κυρίου" ὃ λαὸς y. ,ἡμεῖς δοῦλοι τῶν βασιλέων" ὅτο 
λαὸς y. ,,0 δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα μεγάλων βασιλέων καὶ αὖτο- 
χκρατόρων πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. οπολυχρόγιον ποιήσει 
ὅ Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν σᾶς εἰς πολλὰ ἔτη." 


E4.L. 376 Ἡ παρὰ τῶν Σάρδων ἀδομένη εὐφημία τοῖς βασιλεῦσιν. 


»» Χριστὸς νικᾷ, Χριστὸς βασιλεύει" ὃ λαὸς γ. ,,Χρι-τῦ 
* ᾿ς Hi , ᾽ν c ^ , * | J - 
στὺς φυλαξει τὸν βασιλέα" ὁ λαὸς y. ,,»γπολλὰ τὰ ἑτη τῶν 

, E c M] , € - 1: € - ' 
βασιλέων" ὃ λαὸς y. ,,0 δεῖνα καὶ 0 δεῖνα μεγάλων βασι- 
λέων καὶ αὐτοχρατόρων πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. ,,9c0- 

" , , 
προβλήτων βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. ,,.ϑεοτηρή- 
vov βασιλέων πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. ,,εἰρηνοποιῶν βα-30 
σιλέων πολλὰ τὰ ἔτη." ὁ λαὺς y. ,πλουτοποιῶν βασιλέων 

' - » 
πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. ,,vià Θεοῦ, συμβασίλευσον αὐ- 
c M , ει ^ , c TM ? - » 
Β τοῖς" ὁ λαὸς y. ,,vià Θεοῦ, χάρισαι ἡμῖν αὐτοῖς" ὁ Àa- 


13. Verba βασιλείαν — ἔτη add. R. 23. χάρισε cod, et ed, - 


anni. 4 toto terrarum orbe cupitorum Imperatorum multi sint anni, 
Fortissimorum Imperatorum multi sint anni.  Fictoriosorum Impera- 
torum multi sint anni, Hostes perdentium Imperatorum multi sint, 
anni. Diantium Imperatorum multi sint anni. Orthodoxorum Impe- 
, ratorum multi sint anni. Fili Dei , vitam ipsis [indulge]. Fili Dei, 
regnum cum illis administra. — Fili Dei , indulge nobis eos, Fi 
Jei, multiplica ipsorum annos. Fili Dei , exaudi nos. Crescat fides 
Christianorum. | Crescat victoria et felicitas exercituum Riomanorum. 
Crescat fortitudo populi Domini, Nos sumus servi Imperatorum. 1- 
lius et illius magnorum Regum etImperatorum multi sint anni. Mul- 
tenne fuciat Deus sacrum vestrum imperium. x 


ACCLAMATIO, QUAM SARDI DOMINIS ACCINUNT. 


Christus vincit, Christus regnat. Hanc acclamationem iterabat 
turba ter; uti etiam sequentes omnes. — Christus custodiat Imperato- 
rem, Multi sint anni Imperatorum. Illius et illius magnorum Regum 
atque Imperatorum multi sint anni, 4 Deo promotorum Imperatorum 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 44. ὅθι 


ὃς y. ,,vià Θεοῦ, ζωὴν αὐτοῖς dOgrcar" ὃ λαὸς y. ουἱὲ 
* , ^ , I ^ ». € 

Θεοῦ, τοὺς χρόνους αὐτῶν πλήϑυνε" δ λαὸς y. ,,αὔξει 7 
πίστις τῶν χριστιανῶν" ὃ λαὸς y. (αὔξει ἡ βασιλεία τῶν 
:Ῥωμαίων"" ó λαὸς y. ,,αὔξει ἡ νίκη τῶν στρατῶν τῶν 
5 Ῥωμαίων" ὃ λαὸς y. ,0 δεῖνα τοῦ ἁγιωτάτου xui οἰχου-- 
μενιχοῦ πατριάρχου πολλὰ τὰ ἐτη"" ὃ λαὸς y. ,,τῆς ἱερᾶς 
συγκλήτου πολλὰ τὰ ἔτη" ὃ λαὸς y. ,r0U φιλοχρίστου 
στρατοῦ πολλὰ τὰ ἔτη" ὁ λαὸς 7. ,,στερεώσει 0 Θεὸς τὴν 
πίστιν ἡμῶν ὃ λαὸς y. ,,στερεώσει ὃ Θεὸς τοὺς βασιλεῖς ᾿ 
τοἡμῶν"" ὃ λαὸς y. ,,ἡμεῖς δοῦλοι τῶν βασιλέων" ὃ λαὸς 
y. ,πολυχρόνιον ποιήσει Ó Θεὸς τὴν ἁγίαν βασιλείαν σᾶς 


εἰς πολλὰ ἔτη." c 


ΚΕΦ. μδ΄. Ms. 220. ἃ 


Ἢ γενομένη ἐξόπλισις xui ἔξοδος καὶ τὸ ποσὸν τῆς ῥόγας χαὶ τοῦ 

τὔλαοῦ τοῦ ἀποσταλέντος κατὰ τῆς ϑεολέστου Κρήτης μετὰ τοῦ πα- 

τριχίου Ἡμερίου καὶ λογοθέτου τοῦ δρόμου ἐπὶ ““έογτος τοῦ φιλο- 
χρίστου δεσπότου. 


Τὸ βασιλιχοπλόϊμον χιλιάδες ιβ΄. “Ρῶς w. ἐδέξατο δ Ὁ 
στρατηγὸς τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν ἔχειν στρατὸν £7, καὶ δι- 
ϑοπλοῦς α' ὁμοῦ cy. ἐδέξατο ὃ στρατηγὸς τῆς Σάμου ἔχειν 
στρατὸν ὃ, καὶ διπλοῦς α" ὅμοῦ c. ἐδέξατο ὃ στρατηγὸς 


multi sint anni. Pacem conficientium et orbi quietem imponentium 
Imperatorum multi sint anni.  Ditantium suos Imperatorum multi sint 
anni. Fili Dei , corregna ipsis. Fili Dei , dona ipsis vitam. Fili 
Dei , multiplica ipsorum annos. Crescat fides Christianorum.. Crescat 

. imperium liomanorum, | Crescat victoria exercituum Romanorum. Il- 
lius sanctissimi et oecumenici patriarchae multi.sint anni. Sacri 
senatus multi sint anni. Exercitus Christum amantis multi sint anni, 
Corroboret Deus fidem nostram, | Confirmet Deus Imperatores nostros, 
Nos sumus servi lmperatorum. Muitenne faciat Deus sacrum ve- 
strum imperium. 


CAP. 44. 


De expeditione adversus Cretam, quam Deus perdat, et in eam 
expensis et numero militum stipendique. Contingit ea sub Leone , 
Christum amante Domino, duce Himerio patricio et logotheta 
dromi. 


Imperialis classis constabat duodecim millibus et Russis 700. 
Strategus Cibyrrhaeotarum receperat in se praestare 5600 et duplos 
mille; faciunt simul, 6600. . Strategus Sami receperat in se praestare 
$oo0o et mille duplos ; faciunt simul quinquies mille, Strategus Ae- 


652 ΟΘΟΝΘΤΆΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


τοῦ Αἰγαίου πελάγους ἔχειν στρατὸν y, xai διπλοῦς α. ὅ- 
μοῦ τὸ πᾶν χιλιάδες κη΄ xai τ΄. 


Διὰ τῶν καβαλλαρικῶν τῶν ὀφειλόντων ταξειδεῦσαι εἷς τὸ πλόϊμον. 


Σχολάριοι Θρᾳχησιάγοι καὶ ΠῆῆΠκεδόνες αλζ΄. ἀπὸ τοῦ 
w 5t 4 


Ed.L.377; ϑέματος τῶν Θρᾳχησίων a, ἀπὸ τοῦ ϑέματος Σεβαστίας5 


“Δρμένιοι α, ὠπὸ τὸ Πλατάνιον ᾿ΑΔρμένοι φ΄, ἀπὸ τῆς Πρί- 
γῆς φ΄ ὁμοῦ καβαλλαρικοὲ GAL, xai ὅμοῦ τὸ πᾶν διώ vt 
τοῦ πλοΐμου διώ τε τῶν καβαλλαριχῶν χιλιάδες A0 λζ΄. 


Διὰ τοῦ βασιλιχοῦ πλοΐμου. 


Δρόμονες ξ ἔχοντες ἀνὰ ἀνδρῶν χωπηλατῶν σλ' καὶ ἀνὰτο 
πολεμιστῶν 0* ὁμοῦ χιλιάδες ι΄. πάμφυλοι μ'. ἔξ ὧν οἱ 
μὲν x πάμφυλοι ἀνὰ ἀνδρῶν QS, οἱ δὲ ἕτεροι x ἀνὰ ἀν- 
δρῶν QA, καὶ ῬΡῶς w* ὅμοῦ so. ὁμοῦ τὸ πᾶν χιλιάδες 
xy xai δύο. 

B Διὰ τοῦ ϑέματος τῶν Κιβυῤδῥαιωτῶν. ᾿ 15 
Δρόμονες us ἔχοντα ἀνὰ ἀνδρῶν κωπηλατῶν oX καὶ iG 
và πολεμιστῶν ο΄" ὅμοῦ χιλιάδες Ó καὶ q. πάμφυλοι d- 


aci maris receperat in se praestare 3000, et mille duplos; faciunt 
E P. p , Ip € 


simul quater mille. Hi omnes computati efficiunt viginti octo mil- 
lia et tercentum capita. 


DE EQUITIBUS, QUI DEBEBANT IN CLASSE MILITARE. es 


Scholarii TThracesiani et Macedones mille triginta septem, E 
themate Thracesiorum mille. E themate Sebastiae Armeni mille. E 
Piatanio Armeni quingenti, e Prina quingenti. Faciunt simul sexies 
mille triginta septem equites; et annumerati superioribus classiarii 
faciunt triginta quatuor millia et triginta septem. 


DE €LASSE IMPERIALI. 


Classis imperialis constabat dromonibus sexaginta. Singuli dro- 
mones vehebant ducentenos et trigenos remiges, milites autem se- 
ptuagenos. Faciunt simul sumti octodecim millia. Pamphylis porro 
'constabat quadraginta, quorum viginti vehebant viros centenos et se- 
xagenos; reliqui viginti autem vehebant viros centenos et irigenos 


et Russos in universum septingentos.. Faciunt omnes simul millia vi- 
ginti tria et duo homines. 


DE THEMATE CIBYRRHAEOTARUM. 


Praestabat hoc thema dromones quindecim, quorum singuli te- 
nebant remiges ducenutenos et trigenos οὐ milites septuagenos. Fa- 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. Π. 4, 653 
ἔχοντες oi μὲν c ἀνὰ ἀνδρῶν o, οἱ δὲ ἕτεροι V ἀνὰ ἀν- 
δρῶν oX* ὅμοῦ χιλιάδες B καὶ cS. ὁμοῦ τὸ πᾶν χιλιάδες 
€ xai ws. s 

Διὰ τοῦ ϑέματος τῆς Zduov. 

5 — Zoóuoveg ( ἔχοντες ἀνὰ ἀνδρῶν κωπηλατῶν ok zai ἀ- 
và πολεμιστῶν ο΄ ὅμοῦ y. πάμφυλοι iB, ἔχοντες oi uiv à C 
ἀνὰ ἀνδρῶν κωπηλατῶν QS, oi δὲ η ἀνὰ ἀνδρῶν gÀ* ὁμοῦ 
αχπ΄. ὁμοῦ τὸ πᾶν διὰ τοῦ ϑέματος τῆς Σάμου ὄχπί. 

Διὰ τοῦ ϑέματος τοῦ Jiyaíov πελάγους. 

10 δίρόμονες ζ' ἔχοντες ἀνὰ ἀνδρῶν χωπηλατῶν oX καὶ ἀνὰ 
πολεμιστῶν ο΄ ὅμοῦ fg. πάμφυλοι ζ΄ ἔχοντες οἱ μὲν γ᾽ 
ἀνὰ ἀνδρῶν oZ, οἱ δὲ ἕτεροι δ' ἀνὰ ἀνδρῶν QX* ὁμοῦ a. 
ὅμοῦ τὸ πᾶν διὰ τοῦ ϑέματος τοῦ “ἰγαίου πελάγους yg. 

Διὰ τοῦ ϑέματος Ἑλλάδος. D 


15 δρόμογες t ἔχοντες ἀνὰ ἀνδρῶν κωπηλατῶν 0X xai ἀνὰ 
πολεμιστῶν 0* ὅμοῦ γ. 


ciunt quater mille et quingentos. Pamphylos praestabat sedecim, 
orum sex quidem vehebant viros centenos εἰ sexagenos, ceteri 
ecem vero centenos et trigenos. Faciunt simul millia duo et ducen- 
tos sexaginta. Simul sumti pamphyli et dromones faciunt millia sex 
εὐ septingentos sexaginta. 


DE THEMATE SAMI. 


Dromones decem, habentes singuli remiges ducentenos et trige- 

nos, milites septuagenos. Faciunt simul ter mille. Pamphyli duode- 
cim, quorum quatuor remiges vcehebant centenos et sexagenos singu- 

li; reliquorum octo autem singuli centenos et trigenos. . Faciunt si- 

mul sumti mille sexcentum et octoginta. Simul sumti dromones et 

pamphyli thematis Sami faciunt quatermille sexcentum et octoginta. 


DE THEMATE AEGAEI MARIS. 
. Dromones septem, vehentes singuli remiges 230, milites 70; fa- 
ciunt 2100. Pamphyli septem, quorum tres vehebant singuli 160; 
de reliquis quatuor singuli 130; faciunt mille. Totum ergo contin- 
gens thematis Aegaei maris erat ter mille et centum hominum. 


DE THEMATE GRAECIAE. 


-Dromones decem vehentes singuli remiges 230, milites 7o, fa- 
ciunt ter mille. : 


654 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 
Διὰ τῶν Magdairdy. : 


Ms. 220. b ΠΠαρδαΐται, στρατὸς σὺν ἀρχόντων, ὅπζ', καὶ xarà ngoo- 
ϑήχην ἕτεροι α" ὅμοῦ επζ΄. ὅμοῦ τὸ πᾶν διά τε τοῦ βα- 
σιλιχοῦ πλοίμου, διά τε τῶν ϑεμάτων δρόμονες ριβ', πάμφυ- 

EdL.378A0L οε΄, ἀἄγδρες κωπηλάται χιλιάδες λδ΄ καὶ πολεμισταὲ Uru 

νε “ , j EA i 
καὶ Pog w καὶ Ἰῆαρδαΐται eni. 
-4i δόγαι διὰ τοῦ βασιλιχοῦ πλοΐμου. 


Στρατὸς συνάρχογτες χιλιάδες ιβ' xol qf. δόγα κεντη- 
γάρια i£, λίτραι τί. προσϑήχην αὐτῶν a ἀνὰ νομισμάτων 
ε΄, γινόμενον λίτραι ξϑ', νομίσματα λβ΄. “Ῥῶς w. δόγα χεν-τὸ 
τηνάριον α΄. ὅμοῦ διὰ τοῦ πλοΐμου xci τῶν “Ῥῶς óóya κεν- 
τηνάρια 15, λίτραι v9' : uff. : 

“ιὰ τοῦ ϑέματος τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν. 


n Σερατὸς συνάρχοντες c3. ῥόγα κεντηγάρια β' λίτραι 
κα :uf σὺν τοῖς διπλοῖς. 15 


Διὰ τοῦ ϑέματος τῆς “Σάμου. 


Σιρατὸς συνάρχοντες Ózm , xai ἀπὸ τῶν Oud» a. 
Qoya. χκεντηνάρια β΄, λίτρα & : ια΄. 


DE MARDAITIS. 


Mardaitarum copiae, ducibus eorum computatis, efficiebant qua- - 
ter mille octoginta septem capita; quibus accedebat mantissa mille 
hominum; faciunt 5087. "Tota ergo navalis militia e classe imperiali 
et e classe provinciali composita constabat dromonibus centum et 
duodecim, et pamphylis septuaginta quinque; remigibus trigesies et 
quater mille, militibus 7340, Russis 200, Mardaitis 5087. 


ROGAE IMPERIALIS CLASSIS. 


Exercitus cum ducibus constat 12502 capitibus. Roga est cente- 
nar. 15, litrae 9o, numismata decem. Accedunt mantissa mille 
viri, quorum singuli accipiunt num, 5; faciunt litras 69, num. 32; 
dein Russi 700, quorum roga iu universum est centen, 1, Facit 
roga classis et Russorum simul centenaria 17, litras 59, numi- 
smata 42. 

DE THEMATE CIBYRRHAEOTARUM. 


Totus eius thematis exercitus una cum ducibus et duplis con- 
stat capitibus 676o.  Roga est centen. 2, litrae 31, num. 42. 


DE THEMATE SAMi. 


Constat eius exercitus una cum ducibus 4680 capitibus et du- 
plis mille. Roga est centen. 2, litr. 1, num. i1, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Il 44. 655 
Διὰ τοῦ ϑέματος τοῦ iyalov πελάγους. 


Σερατὸς συνάρχοντες yg καὶ ἀπὸ τῶν διπλῶν α΄. ῥόγα 
᾿ χεγτηγάριον α΄, λίτραι νδ΄ : γ΄. 


Διὰ τῶν Μαρδαϊτῶν τῆς «ύσεως. 


5 Σερατὸς συγάρχοντες ὅπζ΄. δύγα κεντηνάρια δ᾽, λίτραι C 
Ec : AB. καὶ ἣ προσϑήκη ἀνδρῶν α ἀνὰ: ἡ, γινόμενον Q &, 
λίτραι tx τή. ὅμοῦ τὸ πᾶν διὰ τῶν ἸΠαρδαϊτῶν τῆς δύ- 
σεως Qóya κεντηνάρια εἰ λίτραι οἷ: μβ΄. καὶ ὁμοῦ τὸ πᾶν 
διά τε τοῦ βασιλιχοῦ πλοίμου, τῶν Ῥῶς, τῶν ϑεματιχῶν 
τοπλοΐἵμων καὶ τῶν αρδαϊτῶν τῆς δύσεως δόγα κεντηνάρια 
κϑ', λίτραι ty : Sc. 


Διὰ τῆς ῥόγας τῶν καβαλλαριχῶν. 


Διὰ τῶν σχολαρίων τῶν Θρᾳχησιάγων xai Maxzdóvov 
ὑπὲρ ἀνδρῶν χιλίων λζ΄. δόγα χεντηνάριον α', λίτραι ud :z'. 
. - , - x E , - S16 
150: τοῦ ϑέματος τῶν Θρᾳχησίων ὑπὲρ ανδρῶν γ ἄνα vo-D 
μισμάτων B Qóya ρ, λέραι π’': κδ΄. διὰ τοῦ ϑέματος Σεβα-- 
στείας ὑπὲρ ἀνδρῶν a ῥόγα Q α΄, λίτραι vy :xÓ. διὰ τῶν 
»ΑἹρμεγίων τῶν Πλατανιτῶν ὑπὲρ ἀνδρῶν φ᾽ ἀνὰ νομισμάτων 

5. συναρχόντων ed. 1c. πλοΐμων τῶν M. xci τῆς cod. 


DE THEMATE AEGAEI MARIS, 


Exercitus cum ducibus 3100, dupli mille.  Roga centen. 1, 
litr. 54, num. 3. 


DE MARDAITIS OCCIDENTALIBUS. 2 


Exercitus cum dncibus 4087. Roga centen. 4, litr. 66, num. 
32; mantissa mille hominum, quorum quisque octona numismata 
accipit, facit centen, 1, litr. 11, num. 8. In universum ergo facit 
roga Mardaitarum occidentalium centen. 5, litr, 77, num. 42. Tota 
summa rogarum pro imperiali classico , pro Russis, pro classico 
provinciali et pro Mardaitis occidentalibus est centen. 29, litr. 13, 
numism. 66. 


DE ROGÀ EQUITUM. 


Pro scholariis Thracesianis et Macedonibus, ad mille triginta 
et septem viros, roga est centen. 1, litrae 41, num. 24. — Pro ter 
mille viris e themate Thracesiorum (quorum unusquisque bina nu- 
mismata in stipendium accipit,) est roga centen. 1, litr, 80, nu. 
mism. 24. Pro mille viris e themate Sebastiae est roga cent. 1, 
litrae 13, num. 24. Pro quingentis viris ex Armenis Plataniensi- 
bus, senis nummis in singulos imputatis, est roga centem, 1, litr. 


656 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ς΄ δόγα κεντηνάριον, λίτραι ua : μη. διὰ τῶν ᾿ΔΑρμενίων 
Πρίγης ὑπὲρ ἀνδρῶν v. ἀνὰ νομισμάτων & δόγα κεντηγάρι-: 
ov, λίτραι xb :γς. ὅμοῦ χαβαλλάριοι AL. δόγα κεντηνά- 
qux B, λίτραι νδ΄ : An. καὶ οἱ κατὰ προσϑήκην ἄνδρες τρισ- 
χίλιοι ἐννεαχόσιοι δόγα Q α΄, λέτραι vB :vg. xoi ὁμοῦ διὰδ 
EdL.379700 χαβαλλαριχοῦ ῥόγα κεντηγάρια δ΄, λίτραι D : χβ'. 


Διὰ τοῦ προχρέου. 


Ms221.a Διὰ τῶν πλοίμων τῶν y ϑεμάτων τῶν τε Κιβυῤῥαιω- 
τῶν τῆς Σάμου καὶ τοῦ Αἰγαίου πελάγους ὕπὲρ ἀνδρῶν y 
ἀνὰ: f λίτραι πγ΄: χῦ, διὰ τῶν Παρδαϊτῶν τῆς δύσεωςτο. 
τουρμαρχῶν y ἀνὰ : ἃς᾽, δρουγγαρίων μβ' ἀνὰ :ιβ'΄, χομήτων 
ug ἀνὰ: ς᾽, στρατιωτῶν ε ἀνὰ: δ΄, γινόμενα ἀμφότερα κεντη- 

Βγάρια β΄, λίτραι S9 τνς΄. διὰ τῶν ᾿“ρμενίων ϑεμάτων Σεβα-- 
στείας τουρμαρχῶν εἰ ἀνὰ : ιβ΄, δρουγγαρίων t ἀγὰ : ς΄, κομή- 
τῶν ἡ ἀνὰ: εἰ, στρατιωτῶν ἐνγεαχοσίων ξξήκοντα πέντε ἀνὰ :15 
δ΄, γινόμενα ἀμφότερα λίτραι ve; C. διὰ τῶν ᾿Αρμενίων 
Πρίνης ἄνδρες q' dva : B, γινόμενα λίτραι vy : ξδ΄, καὶ ὅμοῦ 
διὰ τοῦ ἀμφοτέρου προχρέου gg δ΄, λίτραι νβ΄ : ξ΄. ἱστέον, 


2. ΣΧΟ.1. Οὕτω χατὰ προσϑήκην. 


41, num. 48. Pro quadringentis viris ex Armenis Prines, quinis 
nummis in singulos imputatis, est roga cent. r, litr. 27, num, 56, 
'Tota ergo roga caballariorum seu equitum bis mille triginta et 
septem sunt centenaria 2, litr. 54, num. 38. Accedunt mantis- 
sae loco ter mille nongenti viri, quorum roga est cent. 1, litr.- 
52. Est ergo roga pro tota caballaria centenaria quatuor, litrae 7, 
num. 22, 


DE PROCHREO. 


Pro ter mille viris classiariis e tribus illis thematibus, Cibyr- 
rhaeotarum nempe, Sami atque maris Aegaei, binis in singulos 
nummis imputatis, est roga litr. 83, num. 24. De Mardaitis occi- - 
dentalibus, Pro turmarchis tribus inde petitis, unoquoque 36 nummis . 
aestimato; drungariis 42, singulis duodenis numismatibus aestima- 
tis; comitibus 42, senis nummis in quemque imputatis; militibus 
gregariis quinquies mille, quaternis in singulos nummis , imputatis ; 
conficitur roga centen. 2, litr. g9, num. 56. De thematibus Arme- 
niae; et primo de themate Sebastiae. Pro turmarchis inde petitis 
quinque, quorum unicuique duodeni solidi stipendium sunt; et 
drungariis decem, quorum singuli stipendium habent senos solidos; 
et comitibus octo; singulis quinis solidis censis, et militibus gre- 
gariis nongentis sexaginta duobus , quaternis nummis in singulos 
imputatis; est roga in univcrsum lit. 55, num. 7. De Armenia Pri- - 
nes, Veniunt inde viri quingenti, singuli duobus solidis censi.  Fa- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 44, 0657 


ὅτι ἐδέξατο ὃ στρατηγὸς τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν xai Ó xartnáro 
Y "oo ? , ν᾿ c * ^ ?Í , 
τῶν lMagdetrQv zicralíacg, iva ὃ uiv στρατηγὸς εὐτρεπίσῃ 
, | , ? CES. - 7 --— - - c *- ^ 
χελάνδια δύο ἀπὸ τῶν οὐσιῶν τῶν τουρμαρχῶν, ὃ δὲ χατεΞ 
πάνω τῶν Πῆαρδαϊτῶν εὐτρεπίσῃ γαλαίας, καὲ διὰ Magríov G 
5uxvóg ἀποστείλωσι αὐτὰ εἰς Συρίαν, ἵνα περὲ πάντων τῶν 
ἐχεῖσε μελετωμένων xa) πραττομένων ἐνέγκωσιν ἀπόχρι- 
σιν χαὶ ἀληθὲς μανδάτον. ἰστέον, ὅτε ἐδέξατο 0 πρωτο- 
x - 
σπαϑάριος “έων xal ἄρχων Κύπρου, ὃ τοῦ Συμβατίέχη, 
í il , -" . 
n ἀχριβεῖς κατασχύπους εἴς τε τὸν χύλπον τῆς Ταρ- 
ἀποστεῖλαι dug OvG E Azov τῆς Tog 
τοσοῦ xai εἰς τὰ Στόμια, ἔτε δὲ καὶ πρὸς Τοίπολιν xci 7ao- 
δίκειαν, ἵγα ἐκ τῶν ἀμφοτέρων μερῶν ἐνέγχωσι μανδάτα, εἴ 
τι διὰ μελέτης ἔχουσιν oi Σαρακηνοί, ἰστέον, ὅτι ἐδέξατο ὅ 
στρατηγὸς Θεσσαλογίζης τοῦ χαμεῖν σαγίτας χιλιάδας o xoi 
μεναύλια χιλιάδας y καὶ σχουτάρια, ὅσα δυνηϑῇ. ἱστέον, Ὁ 
1501: ἐδέξατο Ó χριτὴς Ἑλλάδος χαμεῖν μεναύλια a, ἅπερ καὶ 
ἐτελείωσεν. ἐδέξατο δὲ χαμεῖν χαὲ ἕτερα xai καταγωγιώσαε 
LA 95s S ». " σε, » 
αὐτὰ iv οἷς ἂν δέξηται. ἱστέον, ὅτι ἐδέξατο ὃ ἄρχων Χρή- 
ἁν Ὁ e € , - , , 
zov ἐν τῷ ϑέματι Ἕλλάδος χαμιεῖν σαγίτας χιλιάδας σ΄ xci 
μεναύλια χιλιάδας y. ὡσαύτως xal δ᾽ στρατηγὸς Νιχοπόλε- 
ᾳοῶς χαὶ ὃ ΤΠΙελοπογγήσου. ἰστέον, ὅτι ἐδέξατο ὃ πρωτοσπαϑά- 
θιος Θεόδωρος ὃ τοῦ ΠἊαγκράτη ἀπελϑεῖν εἰς ᾿ΑἸνατολιχοὺς zat 
χαταγράψασϑαι τοὺς Πλατιγιάτας, καὶ δι᾽ αὐτῶν xai δὲ £ié-Ed. L.38o 


ciunt litras 13, num. 64. Tota summa prochrei centen. 4, litr. 52, 
num. 6o, Strategus Cibyrrhaeotarum in se recepit praeparare che- 
landia duo e familiabus turmarcharum. Catepano seu capitaneus 
Mardaitarum Attaliae vero recepit in se praeparationem galearum. 
Promiserunt quoque haec mense Martio in Syriam mittere, ut de 
omnibus, quae ibi vel consiliis agitantur , vel ipso instituuntur 
opere, relationem et verum mandatum seu notitiam afferant. Leo 
protospatharius ét praefectus Cypri, de gente Symbatici, in se re- 
cepit, fidos et diligentes exploratores in sinum Tarsensem mittere 
et in provinciam , cui nomen est Ostia; item ad Tripolin, Laodi- 
caeam, ut ex omnibus illis partibus mandata seu notitias afferant 
eorum , quae Saraceni moliuntur. Strategus "Thessalonicae recepit 
in se curam fabrefaciendi sagittarum ducenta millia, hastafum vet 
venabulorum tria millia, scutorum quotquot procurare possit. lu- 
dex Helladis aut Graeciae recepit in'se procurationem mille menau- 
liorum , quae etiam praestitit; et praeterea promisit alia procurare 
et illuc mittere, quo se missurum condictürus sit. Praefectus Cliri- 
pi [seu Euboeae] in themate vel provincia Helladis promisit curare, 
ut fabrefierent' sagittarum ducenta millia δὲ venabulorum tria mil- 
Va. ldem in se receperunt quaque strategi Nieopoleos et Pelopon- 
nesi. Protospathariüs "Theodorus, Pancratii filius, [id est geute, 
quae-de Pancratio nomen habet, oriundus,] recepit in se in the- 


Constantinus Porphyr. Vol. 1. 4a 


658 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 


- - - L1 - Ψ ! 5 
ρων τῶν ἐκ τοῦ ϑέματος συστῆσαι ἀνδρας q^ ἐκλελεγμένους 
« " * » 
καὶ πρὸς τὸ τοξεύειν ἐπιτηδείους, καὶ ἐὰν ὦσιν ἐξ αὐτῶν τι- 
veg ἐπιτήδειοι χαβαλλάριοι, εἴ τε ἐκ τῶν ἀρχόντων, εἴ τε ἐκ 
^ * j4 , 1 ΕΣ 
Ms.221.b τῶν σχολαρίων. εἰ uiv κατὰ πλήρης ἔχωσιν τὴν δόγαν av- 
τῶν οἱ σχολάριοι, ἵνα ἐξοπλισϑῶσιν ἐκ τῶν ἰδίων χαβαλλα-ὅ 
ρικὴν ἐξόπλισιν: εἰ δὲ ἐλλιπεῖς εἶσιν πρὸς τὴν goyav, ἵνα 
^ Ww 
λάβωσιν ἀπὸ τῶν μητάτων ἄλογα, ἢ καὶ ἀπὸ ἐχϑέσεως uovo- 
, ^ , - ^ 9 
προσώπων ἐν τῷ ϑέματι τῶν ᾿Ανατολιχῶν. περὲ τῶν ὀφει-- 
, c - ? , x - , , 
λόντων δτοιμασϑῆναε εἰς Θρᾳχησίους, ἤγουν τῶν x χιλιάδων 
^ ^ ^ )? o5 ' od - 
Bro) χριϑαρίου καὶ περὲ τῶν μ' χιλιάδων τοῦ TE σίτου χαὶ τοῦτο 
παξαματίου καὶ ἀρευρίου" καὶ περὲ τοῦ oivov τῶν À χιλιά- 
δων xai περὲ τῶν σφαχτῶν τῶν V χιλιάδων καὶ περὶ τοῦ 
« ^t , , - , " A] , 
ἑτοιμασθϑῆγαι λινάριον λόγῳ τῶν προπύρων χαὲ καλαφατῆσε- 
D ' er » » U , b , , 
ὡς χιλιάδας v, ἵνα ἔχῃ εἰς τὰ Φύγελα, xai καρφία χιλιάδας 
- - 5e. ᾿ « 
ς΄ λόγῳ τῆς ἡλώσεως τῶν δρομόνων. ἐδέξατο περὲ τούτων 015 
πρωτογοτάριος τῶν Θρᾳχησίων. ἐδέξατο xai ὃ “ιμνογάλα- 
, » 5 * "v * - € 
Xr06, ἵνα συνδράμῃ αὐτὸν εἰς τὸν οἶνον...) περὲ ToU éTOHMA.- 
σϑῆναι καρφίον πενταδαχτυλαῖον λόγῳ τῆς στρώσεως τῶν δρο- 
, 2 M , Y 2 M ,' , , ^, 
μονίων, εἰς τὰς σχάλας xat εἰς τὰς πάϑνας χιλιάδας Δ, καὶ 
] ΄ , " € 
α κατέλϑωσιν εἰς τὰ Φύγελα. ἐδέξατο δὲ περὲ τούτου ὃ crQa-20 
τηγὸς τῆς Σάμου τοῦ λαμβάνειν ἔξοδον παρὰ τοῦ πρωτονγο- 
ταρίου. περὲ τοῦ ἑτοιμασϑῆναι χαρφίον ἁρπάγιον κοινοστο- 
5. ὡσχολάριοι cod. et ed, — 10. Ita R, c sigl. cod., χρεϑοῦ ed. 
14. χαρφίὰ em, R. , σαχχίαᾳ cod. et ed, 
ma Orientis abire ct conscribere Platiniatas Armenos, et ex iis aliis - 
que ciusdem thematis conficere numerum quingentorum virorum mi- 
litarium electorum, praestantium sagittariorum , quorundam quoque 
forsan, sive de tribunis, sive de scholariis seu gregariis illi sint, 
equestri militiae non ineptorum. Scholarii , siquidem integram per- 
cipiunt rogam , de suo sibi. comparabunt armaturam equestrem. Sin 
minus, accipiant equos e metatis, aut etiam e rationario illorum in 
themate Natoliae habitantium , quorum unusquisque semet jpsum 
singularem militem praestare debet. "Thracenses parata debent habere 
viginti millia [saccorum] hordei et quadraginta millia farris et paxa- 
matii seu panis bis cocti ct farinae et triginta millia [dolio- 
rum] vini et decem millia caprarum  mactatarum ; item decem 
millia [saccorum] lini pro accendendis ignibus Graecis et pro 
sarciendis navibus Phygela [urbs loniae] praestet, et clavorum 
millia sex pro clavatura dromoniorum. Haec curanda in se rece- 
pit protonotarius 'lhracensium et curator curatoriae, cui nomen 
est Lacus Lactis, spopondit illi, se, in praestando quidem vino , 
non defuturum. Pro tabulatis dromoniorum afligendis, item in usum 
scalarum et praesepium , parata sunto et ad Phygela urbem perfe- 
runtor triginta millia clavorum quinos digitos longorum. Ea se cu- 
raturum promisit strategus Sami, eumque in finem se sumturum ne- 


———M— PTT 


DE GCERIMON. AULAE BYZANT. iL 44. 659 


μαῖον λόγῳ χελωνῶν xai σχαλῶν καὶ λοιπῶν χατέργων χιλι- 
άδας γ᾽, καὶ σπιϑαμιαῖον χιλιάδας y. ἐδέξατο δὲ περὲ τού- 
του Ó στρατηγὺς τῆς Σάμου. περὶ τοῦ ἑτοιμιασϑῆναι καρφίον 
ξξαδαχτυλαῖον χιλιάδας Ó zai πενταδαχτυλαῖον χιλεάδας ὁ' 
bxai τετραδαχτυλαῖον Ó' διὰ τὰς γεραχαραίας xai τοὺς Óta- 
πάτους xui λοιπὰς χρείας. ἐδέξατο δὲ περὲ τούτου ὃ στρα-" 
τηγὸς τῆς Σάμου. περὶ τοῦ δέξασϑαί τινα βασιλιχὸν τὸν Oy- 
τα εἰς ᾿Ανατολικοὺς ἑτοιμάσαι χριϑὴν χιλιάδας x καὶ παξα- Ὁ 
μάτια καὶ σῖτον xai ἀρεύριον χιλιάδας E διὰ τῶν Κιβυβ- 
τοδαιωτῶν καὶ τοῦ ᾿ΑἸνατολιχοῦ, καὶ ἵνα χαταγωγιασϑῶσεν ἀπὸ 
᾿Ανατολιχοὺς εἰς ᾿Δτταλίαν ἀντὲ τοῦ ἀπερχομένου εἰς τὸ Ka- 
Aóv ὅρος. περὲ τοῦ ἀγοράσαι τὸν πρωτονοτάριον τῶν Kifvj- 
δαιωτῶν καρφίον μιχρὸν λόγῳ τῆς παρηλώσεως τῶν βυρσα- 
ρίων χιλιάδας ξ΄. περὶ τῶν σανδαλίων τῶν χαμοϑέντων λύγῳ 
15r» δρομονίων tig τὸν τρέχοντα, ἵνα ἀποσταλεῖ τῆς ἑταιρείας Ms. 222. 
μετὰ κελεύσεως πρὸς τὸν χατεπάνω, καὶ δώσει αὐτὸν πρωτο- 
καγχελλάριον zai πᾶσαν συνδρομὴν, καὶ χρατήσει τοὺς Kogqu- Ed.L.381 
τιάγους Ἥ ρακλείας, καὶ ἐπάρῃ ναύτας ὑπὲρ ἑκάστου σανδαλίου 
δ΄. ἀποστείλῃ δὲ αὐτὰ διὰ συντομίας διὰ τοῦ πρωτοχαγκελλαρί- 
200v. ἵνα δὲ ἔχῃ ἕχαστον σανδάλιον τὸ κατάρτιον αὐτοῦ καὶ τὸ 
χερατάριον xoi ἀνὰ κωπίων Ó zai τὸ παραχώπιον. ἔτι δὲ xai 
17. συγδρομεῖν cod. et ed.' 520. ἔχεε cod. et ed. , ut alibi. 


cessarias impensas a protonotario. Parata sunto millia tria clavorum 
instar harpagarum aduncorum, communis generis, pro testudinibus 
et scalis et reliquis instrumentis navalibus ; item millia tria clavo- 
rum spithamam longorum. Idem ille Sami strategus haec praestitu- 
rum in se recepit, uti etiam haec sequentia: quatuor millia clavo- 
rum ad senos digitos longorum, alia totidem aliorum ad quinos, 
itcm ad quaternos alia quatuor millia pro sic dictis falconariis et 
tabulatis et aliis necessitatibus.  Recipiat in se caesarianus aliquis 
in Natolia agens parata tenere millia viginti [ saccorum ] hordei et 
sexaginta millia. [saccorum doliorumve] paxamatii et farris et farinae 
pro Cibyrrhaeotis et stratego Natoliae, qui e Natolia transmigrare 
debent in Attaliam, quo praesidiariorum eius adCalon Oros egresso- 
rum in vices succedant. Protonotarius Cibyrrhaeotarum coémat mil- 
lia sexaginta clavorum minutorum pro coriis affizendis. De sandaliis 
seu parvis navigiis comparatis in usum dromoniorum notandum, de- 
bere cursorem aliquem ex hetaeria desumtum cum sacro mandato ad 
catepanum mitti, et hunc illi addere protocancellarium omnemque 
assistentiam. llle cursor sumat Corfitianos Heracleae [id est classia- 
rios ex insula Corfiz seu Corcyra, apud Heracleam cum navibus sta- 
tionem agentes]. Levet quoque nautas in. singula sandalia quater- 
nos, eosque cum sandaliis quantocyus mittat cum protocancellario. 
Instructa sunto sandalia suo quodque malo et antenna et remis quà- 
ternis et remo vicario. Levet item: cymbas octonorum remorum sex. 


660 CONSTANTINI PORPHYROGENITI. 


€ , 2.39 , ^ -- , ἣν 2 ow «Ὁ 
ἁλιάδια c ὀχτάχωπα. περὲ τῶν τριβολίων, iva ἐρωτηϑῇ 0 χοι- 
J 2j 1 c ^ -»" - 
τωνίτης Θεοδώρητος, τί ἐγένοντο" ὁμοίως xai περὲ τῶν σαχχίων 
τῶν περσυγῶν xal τῶν τζαπίων καὶ τζόχων, κρικελλίων τε χαὲ 
δαχτυλίων καὶ ψελλίων καὶ κριῶν, ἵνα ἀποστείλῃ τὸν vorágtoy 
αὐτοῦ μετὰ τὴν καταγραφὴν πάντων πρὸς ἡμᾶς. περὶ τοῦ δρι-ἢ 
Βσϑῆναι τὸν παραϑαλασσίτην, ἵνα ἐξοπλίσῃ ἀπὸ συνδόσεως 
- 2 ὦ , , ΩΣ , et ER] ce 
τῶν αὐτῶν στρατιώτας GO. ἰστέον, ὃτι ἐδέξατο Oye Kifivg- 
͵ ! ^ cw 3 - 
δαιώτης xai ὃ χατεπάνω τῶν αρδαϊτῶν Αἀτταλίας xai ὁ 
“Μέων τοῦ Συμβατίκη, ἵνα ἔχωσιν ἀσφάλειαν χαὲ ἀχροίβειαν, 
-» - * ? 
καὶ μὴ παραχωρῶσίν τινα τῶν ἀγνωρίστων πρὸς Συρίαν 6-10 
- ^ , 2 κα 5 €- , | , ^ 2: ts 
πελϑεῖν, xai δι’ αὐτῶν ἀποχομισϑῆναι εἰς Συρίαν τὰ ἀπὸ. 
e , 
*Pouav(íag μανδάτα. 


“Διὰ τῶν ἐν «Ζαγοβαρδίᾳ ταξειδευσάντων ἐπὶ τοῦ χυροῦ Ῥωμαγοῦ 
C τοῦ βασιλέως tlg ivO. x. 
Τὰ κατελθόντα μετὰ τοῦ πρωτοσπαϑαρίου "Emupavíovi5 
βασιλοπλόϊμα χελάνδια εἰς ἰγδιχτίονα m τα: τὰ προχατελ- 
ϑόντα μετὰ τοῦ πατριχίου Κοσμᾶ χελάνδια εἰς ἰνδιχτίονα 
U ιά  Ῥῶς καράβια ζ΄ ἔχοντα ἄνδρας vi. διὰ τῶν κα- 
βαλλαρικῶν: Θρᾳκησιώνοι καὶ ΠΠακεδόνες ἄρχοντες off, σχο- ^ 
λάριοι 85 , νέοι σχολάριοι χη. διὰ τῶν χἀρακιωτῶν τῶν2ο 
ἐϑγικῶν" τῆς μεγάλης ἑταιρείας ἄνδρες λα΄ * τῆς μέσης ἕται- 
7. τῶν ἀστῶν coni. R. 


Quid factum sit de muricibus, item de saccis anmo superiore 
comparatis, de ligonibus, stipitibus, circellis, annulis, torquibus 
ferreis et volutis, interrogetur coetonita Theodoretus, isque cum in- 
diculo omnium suum notarium ad nos mittat. Imperetur praefecto 
orae maritimae [uen nempc], ut armet ex contributione oppidano- 
rum milites mille ducentos. Receperunt in se strategus thematis 
Cibyrrhaeotarum et catepanus Mardaitarum Attaliae et Leo de gente 
Symbatici dicta oriundus providere sollicita cura, ne quem ignotum 
hominem sinant in Syriam evadere, cuius delatione quid rerum no- 
swates Romani agant, hostes compceriant. 


DE EXPEDITIS IN LONGOPARDIAM TEMPORE DOMINI ROMANI [rzcaremi] ru. 
1ND. viui. [4. c. 935.] 


Cum protospathario Epiphanio appellens indictione octava clas- 
sis regia constabat chelandiis aut lenunculis undecim; quae autem 
praecesserat et iam septima indictione sub ducatu patricii Cosmae 
appulerat classis, totidem chelandiis constabat et septem carabiis 
Russos 415 vehentibus. Equites erant e thematibus Thracesiorum 
ct. Macedoniae, rectores quidem 202, scholarii [veterani] 98 et no- 
vitit 608. Milites erant peregrini, et quidem de magna hetaeria 31, 


Ancumtdids TL WT m DN 


"——M— 


DE CERIMON. AULAE DYZANT, n. 44 66: 


θείας ἀγδρες uc Φαργάνοι ἄνδρες ue. “Χάξαροι μζ΄. ἀπὸ 
τῶν βασιλικῶν ἄγδρες οα΄. ἀπὸ τοῦ ἀριϑμοῦ τῶν ἐν τῇ πό- Ὁ 
λει ἄνδρες λε: ἀπὸ τῶν γέων αἰχμαλώτων o9- JMovcov- 
Awoi ἀγδρες ia" Πανορμῖται ἄνδρες am* Τοῦρκοι ἄνδρες 
5nà* Aouénoi oL ἀπὸ βουλῆς ἐξελθόντες σὺν τῶν μαγγανα- 
ρίων ἄνδρες λε΄ ὁμοῦ καβαλλάριοι ἄνδρες avvy. 


Τὰ ἀποσταλέντα τὸν ῥῆγα ᾿Ιτταλίας ἔπὶ Ῥωμανοῦ δεσπότου, εἰ 
ἄρα ἐξέλθῃ χαὶ καταπολεμήσῃ τοὺς ἀνταρτὰς πρίγχιπας, τόν τε 
-dardosqor χαὶ πτενούλφον, τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, χαὶ Τοήμαριν Ed. L.382 
Τοχαὲ Ιοηφέριν, τὸν «ἀδελφὸν αὐτοῦ, χαὶ πώντας τοὺς ἀποστατήσαν- 
τας γόεχοβέρϑους ἀπὸ τοῦ ϑέματος ““αγοβαρδίας, xci παραδώσῃ τὰ Ms. 222. b 
χάστρᾳ τῷ στρατηγῷ .deyopaodías. 


“Πογάριον κεντηγνάριον α΄. ἐσωφόρια v. ποτήριον ὀνυχέ- 
του α΄. ὑέλια κλεοπτ. ιζ΄. ϑυμίαμα ϑυλάχια λ΄. ἀλειπτὰ φ΄. 
ιὅτοὺς ζ΄ χύμητας τοῦ αὐτοῦ δηγὸς ἀνὰ ἐσωφορίων β΄. τοῖς cB 
ἐπισχόποις τοῦ αὐτοῦ δηγὸς σχαραμάγγια. δίκτρινα ς΄. λόγῳ 
τοῦ χύμητος καὶ μαρκησίου τοῦ αὐτοῦ δηγὸς τοῦ πλησιάζογ- 
τος τὸ ϑέμα “αγοβαρδίας σχαραμάγγια 8€, δικέτρινον αἱ» 
διρόδινον «, διβένετον α΄, δίασπρον «* ὅμοῦ σχαραμάγγια 
209. ἐσωφύρια δ΄, ἐσωφόύρια λεπτόζηλα y* ὅμοῦ ζ΄. ἔργα 
ἀργυρᾶ διάχρυσα y. εἰ δὲ καὶ αὐτὸς ὃ δὴξ οὐ παραγένη- 


de media hetaeria 46, de Farganis 45, de Chazaris 47, dein de basi- 
licis 71, de arithmo urbanorum 35, de novis captivis 79, Musulini 
[seu Saraceni de urbe et provincia Mussel] 14, Panormitani 18, Tur- 
cae 84, Armenii, qui sponte sua expeditioni aderant una cum man- 
ganariis seu machinariis, 36. In universum erant equites mille qua- 
dringenti quinquaginta tres. 


MISSA REGI ITALIAE [mvcowi] sus mowamwo rw. [uzcipzwo], vr rpvcris 

COPIIS SUBIGERET REBELLES LANDULFUM ET ATENULPHUCM, FRATRES [caPv- 

AE ET BENEVENTI], ITEM WAIMARIUM ET WAIFERIUX [sarensi poxuxwos], p4- 

RITER FRATRES, ET OMNES LONGOBARDOS DE THEMATE LONGOBARDIAE, QUI 

DEFECERANT; ET UT ADEMTA ILLIS CASTRA RESTITUERET STRATEGO ILLIUS 
PROVINCIAE. 


Pro ipso rege mittebantur [cum supradicto Epiphanio] centena- 
rius unus numeratae pecuniae; esophoria 10; poculum ex onychite . 
marmore unum; vitra Heliopolitana 17; sacculi triginta thuris; ali- 
pta 50o. Pro eius septem comitibus singulis esophoria bina. Pro 
sex eius episcopis totidem scaramangia citrina. Pro eius comite et 
marchione, cuius iurisdictio cum provincia Longobardiae contermi- 
nat, scaramangia 5, citrinum 1, roseum 1, venctum 1 et album ες; 
in universum scaramangia 9. ltem esophoria [praestantiora] 4 et tria 

4 


662 . CONSTANTINI ΡΟΒΡΗΥΚΟΘΈΝΙΤΙ 


ται, ἀποστείλῃ δὲ λαὺν, καὶ χαταπολεμήσωσι καὶ ἄφανι- : 
00901 τοὺς ἀποστάτας xal παραδώσωσι τὰ κάστρα τῷ OTQU- ὁ 
ατηγῷ “αγοβαρδίας, ὡσαύτως δι αὐτῶν ἀποστείλῃ τὰ προθδη- 
ϑέντα πάντα πρὸς τὸν ῥῆγα. ἐδύόϑησαν τῷ πρωτοσπαϑαρῳ 
᾿Ἐπιφανίῳ λόγῳ. ἐξόδου τοῦ αὐτοῦ ταξειδίου τῆς “αγοβαρδίας —— 
σχαραμάγγια διαφόρων χροιῶν καὲ ἐξεμπλίων ς΄, ἐσωφόρια [ 
» , , ^ , ? ^ , γε ? € , R : 
ὀχταλια Δ, λωρωτὰ x, αἀληϑιγὰ x. ἐξ αὐτῶν ἐξωδίασεν ὃ 
πρωτοσπαϑάριος Ἐπιφάνιος σχαραμάγγια β΄, ἐσωφόρια ὀχτά- 
Aux AU, λωρωτὰ ιβ΄, ἀληϑινὰ ιδ΄, μετὰ δὲ τὸ ἀναδραμεῖν 
αὐτὸν εἰσεχόμισεν τὰ περισσεύσαντα σχαραμάγγια δ΄, ἐσωφό-το 
ΕῚ , , ^ , ΕῚ * , ? , e ^ 
Qua ὀχτάλια Uy, λωρωτὰ ἡ, ἀληϑινὰ ς. ἰστέον, Ort τὰ ϑεμα- 
* ft Ὕ - ^ , " A 3 , e 4 
Ὁ τικὰ πλόΐϊμα ἔν τῇ κατὰ Κρήτης ἀφίξεν ἐρογεύϑησαν οὕτως 
οἱ τουρμάρχαι ἀνὰ : M, οἱ κύμητες τῆς κόρτης ἀνὰ : X, 0b —— 
χωρτουλάριοι τῶν ϑεμάτων ἀνὰ: κ΄, οἵ δομέστιχοι τῶν ϑεμά-- 
των ἀγὰ: κ, οἵ δρουγγάριοι ἀνὰ: κι, οἱ χόμητες ἀνὰ : ς΄, oi15 
-" δον , € ' - - BS OM € ^ 
στρατιῶται ἀνὰ : y, οἱ ναύχληροι τῶν γαλεῶν ἀνὰ : δ΄, 0 λαὸς 
- - x € d. ΓΘ. , ΕῚ e € - 
τῶν γαλεῶν, ἤτοι οἱ αρδαΐται, ἀνὰ : y. ἱστέον, Ort οἱ τοῦ 
ϑέματος τοῦ Χαρπεζικίου ἐρογεύϑησαν οὕτως. οἱ μεγάλε 
, c , c , - , ^ c 
τουρμάρχαι, ὃ μεριάρχης, ὃ χόμης τῆς κόρτης xoi ὃ 
“ ^ ὦ , , 
δομέστικος τοῦ ϑέματος ἀνὰ : €, οἱ ἐλαττότεροι τουρμάρχαιδο 
? » , c , - 3 
«và νομισμάτων δ΄, oL δρουγγάριοι ἀγὰ : y , οἵ στρατιῶται ὦ- 
Eu.1.3837€ : β΄. ἰστέον, ὅτι οἱ Σϑλαβησιάνοι οἱ καϑισϑέντες εἷς τὸ 
ὀψίκιον ἐρογεύϑησαν οὕτως" αἱ τρεῖς αὐτῶν κεφαλαὲ ἀγὰ : 


- "Iv 


APO TST 


νυν d iso eii ΡΨ e 


minuta; simul esophoria 7; opera argentea inaurata 3. Habebat 
Epiphanius in mandatis, ut, si Rex ipse non adveniret sibi opitula- 
tum, mitteret tamen copias, quae subigerent et exterminarent re- 
belles, praesidique Longobardiae castra restituerent, nihilominus 
Regi praedicta munera mitteret per eius homines, haud secus ac si 
ipse adfuisset. Addebantur protospathario Epiphanio eo fine, ut ha- 
beret, unde sumtus in illa Longobardica expeditione faceret, scara- 
mangia diversorum colorum et exemplorum numero sex, esopho- 
ria octalia seu  octoulnaria 30, lorota seu loris insignita vel cancel- 
lata 20, rubra 20, De his expendit protospatharius Epiphanius sca- 
ramangia 5, esophoria octalia 17, lorota 12, rubra τή. Reliqua re- 
stituebat in Urbem reversus, scaramangia 4, esophoria octalia 13, 
lorota 8, rubra 6. Classiarii provinciales accipiebant in expeditione 
Cretense rogas in hunc modum : turmarchae trigena numismata; co- 
mités cortis seu praetorii vicena; chartularii thematum item vicena; 
domestici thematum item ; drungarii tantundem ; comites sena; gre- 
garii milites terna; naucleri galearum seu triremium quaterna; po- 
pulus galearum seu turba nautica, Mardaitae puta, terna. € de 
themate Charpezic erant , accipiebant rogas in hunc modum, agni 
turmarchae, item meriarcha, comes cortis ct domesticus thematis-ac- 
€ipiebant solidos quinos; minores turmarchae solidos quaternos; drun- 


DE CERIMON. AULAE DBYZANT. ἢ: 44, 663 


£, xui oi λοιποὶ ἀνὰ νομισμάτων y. οἱ ἀπὸ τοῦ OéuarogMs.223.5 
τῶν Θρᾳχησίων ἐν τῇ Κρήτῃ περάσαντες, ὃ στρατηγὸς, ὃ 
τουρμάρχης τῶν Θεοδοσιαχῶν, οἱ τουρμάρχαι τῶν βικτόρων, 
οἱ τουρμάρχαι τῆς παραλίου, Ó μεριάρχης, δ᾽ χαρτουλάριος 
διοῦ ϑέματος, ὃ κόμης τῆς κόύόρτης, ὃ δομέστικος τοῦ ϑέματος, 
δρουγγαροκόμητες ξδ΄, ἔχοντες οἱ αὐτοὶ δρουγγαροχόμητες οἱ 
μὲν ἀνὰ στρατιωτῶν δύο, οἱ δὲ ἀνὰ στρατιωτῶν y, ὡς εἶναι 
τὸ πᾶν στρατιώτας Qv. ἀπὸ τῆς προελεύσεως τοῦ στρατη- 
γοῦ ὃ πρωτομανδάτωρ, ὃ πρωτοχαγχελλάριος, ὃ πρωτοβαν-Β 
τοδοφόρος, πρωτοδομέστικχοι ς΄, πρωτοχένταρχοι ς΄, προελευσι- 
μαῖοε πεϊζοὲ ο΄, ἀπὸ τῶν ᾿Αρμενίων τῶν φυλασσόντων τὴν 
παραλίαν τοῦ ϑέματος. ὡς γὰρ ἀνήγαγεν ὃ στρατηγὸς, εἶχεν 
fec τῶν y ἐξωπλισμένους πρὸς τὸ περάσαι ἐν Κρήτῃ" διὰ 
δὲ τὴν ὀλιγότητα τῶν καματέρων χαραβίων οὐ συνεχωρήϑη- 
15sav περάσαι, εἰ μὴ oi vy. ἀπὸ τοῦ βάνδου τῆς τούρμας τῶν 
Θεοδοσιακῶν κόμης α΄, προαγέται δ΄, ὃ πρωτομανδάτωρ τοῦ 
τουρμάρχου α΄, ὃ δομέστικος τοῦ τουρμάρχου α΄’ ὅμοῦ ζ΄. 
ἀπὸ τοῦ βάνδου τοῦ μεράρχου ὁμοίως ζ΄. ὅτε στρατιώτας 
οὐ προσέταξεν ὃ δρουγγάριος τοῦ πλοΐμου περάσαι ἐν Κρήτῃ,α 
208 μὴ ἄρχοντας καὶ προαγέτας. ὅτι ὃ τουρμάρχης τῶν βι- 
χτύρων διὰ τὸ ἀσϑενεῖν αὐτὸν κατελείφϑη παρὰ τοῦ δρουγγα- 
ρίου τοῦ πλοΐμου. εἰς φύλαξιν τῆς παραλίου τοῦ ϑέματος. 


garii ternos, milites binos, Sthlabesiani in obsicium thema traducti 
et ibi depositi rogam accipiebant hanc: tres eorum capitanei num- 
mos quinos, reliqui ternos. Qui e themate Thracesiorum in Cretam 
traiiciebant, erant hi: strategus vel praetor aut praeses, turmarcha 
Theodosiacorum, turmarchae victorum , turmarchae maritimorum, 
meriarcha, chartularius thematis, comes cortis, domesticus thematis, 
drungarocomites 64, quorum alii binos, alii ternos milites sub sua 
dispositione habebant, ita ut milites in universum essent centum 
et quinquaginta. De processione vel officio strategi aderant expedi- 
tioni protomandator, protocancellarius, protobandoforus, protodo- 
mestici sex, protocentarchi 6, processionales, id est apparitores, cen- 
tum. De Armenis riperiam suam custodientibus, quamvis haberet 
sirategus tum, quum educeret in expeditionem Cretensem, viros 
armatos ad sexcentos, attamen non permissum est pluribus, quam 
quinquaginta, viris traiicere ob paucitatem carabiorum onerariorum. 
De bando turmae 'Theodosiacorum aderant comes unus, proa- 
getae seu primipili quatuor, protomandator turmarchae unus; faciunt 
simul septem capita. De bando merarchae pariter aderant septem 
viri. Causa eius rei haec erat. Drungarius classis iusserat eius the- 
matis non milites, sed tantum rectores et primipilos adesse. "Tur- 
marcha victorum relinquebatur a drungario classis, propterea quod 


ν 
0064 ^ CONSTANTINI PORPHYROGENITI 
ἐχράτησεν δὲ ὃ αὐτὸς τουρμάρχης xai: τοὺς προαγέτας 


“αὐτοῦ, 
ΚΕΦ, με΄. 
Ἢ χατὰ τῆς $560U Τρήτης γενομένη ἐχστρατεία xai ἐξόπλισις τῶν 
τε πλοΐμων καὶ καβαλλαρικῶν ἐπὶ Κωνσταντίνου χαὶ Ῥωμανοῦ rd. 
D Πορφυρογεγγήτων ἐν Χριστῷ πιστῶν βασιλέων εἰς ᾿νδιχτίογα ζ΄, 


pF m ' T ^ 

Τὸ βασιλικὸν πλόϊμον οὐσίαι gy, ἔξ ὧν πάμφυλοι & 

"xai οἱ ἀρτίως κατασκευασϑέντες β΄. οὐσιακὰ χελάνδια ρ΄, 

ἔξ αὐτῶν τῶν 'Povoíov ἔν τε “Ιυῤδαχίῳ xai ἐν Ζίαλματίᾳ 
οὐσίαι ζ, ὃν Καλαβρίᾳ οὐσίαι y, μετὰ τοῦ ὀστιαρίου Στε-τὸ 

φάνου xai γνιψιστιαρίου εἰς τὴν "onavíav δουλία οὐσέαι y. 

Ms.a93.béig φύλαξιν τῆς ϑεοφυλάχτου πόλεως πάμφυλος αἱ xai ov- 

Ed.L.3840(at κῦ΄, τὰ μέλλοντα ταξειδεῦσαι ἐν Koyvg πάμφυλοι ζ΄, 
οὐσιαχὰ χελάνδια Ay, ὅμοῦ χελάνδια μή. δρόμονες x ἀνὰ — 
οὐσιῶν β΄. οὐσέαι u. οἱ "Pg ἄνδρες qnÓ καὶ παιδία và15 

ποιοῦντα ταξειδεῦσαι ἄνδρες μέ, ὅμοῦ “Ρῶς yx9'. οἱ Τουλ-- 

δι, ὧν» » D , [4 Ὕ , x EELA 2? 

μάτζοι ἀνδρες $5, οἱ αἰχμάλωτοι ἀνδρες w. ἐάϑησαν εἰς 

φύλαξιν τῆς πόλεως οἱ στρατηγοὲ τοῦ ΑἸϊγαίου πελάγους με- 

ῃ , , ' ' » * 2 - , ^ 
τὰ χελαγδίων παμφύλων c ἀνὰ ἀνδρῶν gx καὶ χελανδίων 


aegrotatet, iussus interim oram maritimam provinciae custodire, Ille 
véro turmarcha suos primipilos secum tenebat. 


CAP. 27. 
Éipeditió adversus Cretam δὲ armatüra tam classis, quam equita» 
tus , tempore Constantini et Romani Porphyrogenitorum in Christo 
fidelium Lnp. indict. FII. [anno Chr. 949.] 


Regia classis constabat usiis [navium id genus est,] centum 
quinquaginta, in quibus pamphyli sex ct alii duo recens comparati; 
chelandia ad usiarum instar facta centum, in quibus numeraban- 
fur usiàe septem Russoriüm per Dyrrhachium et Dalmatiam statio- 
hem agentes, tres in Calabria, tres aliae ad expediundam aliquam 
imperialem coimissionem cum Stephano ostiario et praefecto sacri 
áquiminalis in Hispaniam missae,  Pamphylus unus custodiae Urbis 
à Deo protegendae [Constantinopoleos] deputatus ét usiae viginti 
Quatuor, In Cretam excursura àrmis afíligendam pamphyli 7, usia- 
tà chelandia 33; in universum sunt chelandid 4o, dromones 20; 
«uorum quura singuli binas haberent suas usias, efficiebantur usiaé 
4o. Russorum érant viri 584, quibus si accensentur 42 pueri seu 
servi in castris servientes , erunt Russi universi 629.  Tulmatzi 
368, cáptivi 900, Relinquebantur domi ad custodiam Urbis [regiae] 
Strategi Áegaei maris cum chelandiis pamphylis 6, quorum singula 
téntbant viros eentenos vicenos, ct chelandiis usiacis quaternis sin- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. i. 45. 665 


οὐσιαχῶν δ΄ ἀνὰ ἀνδρῶν. Qn. κατελείφϑη δὲ xai μία οὐσία 
εἰς τὸ χόψαι τὴν τῆς ὀγδόης ἰνδιχτίογος ξυλήν. ὃ στρατηγὸς Β 
τῆς Σάμου μετὰ χελανδίων παμφύλων ς ἀνὰ ἀνδρῶν Qv καὲ 
χελανδίων οὐσιαχῶν ς΄ ἀγὰ ἀνδρῶν ρη. ἀπεστάλησαν δὲ με-- 
δτὰ τοῦ πρωτοσπαϑαρίου "Iouvrov καὶ ἀσηχρήτης ἐν qoum 
᾿χελάνδια γ᾽ xal δρόμονες δ' ἀνὰ ἀνδρῶν ox. ὃ στρατηγὸς 
τῶν Κιβυῤδαιωτῶν μετὰ χελανδίων παμφύλων ς ἀνὰ dy- 
δρῶν gy καὶ χελανδίων οὐσιαχῶν c ἀνὰ ἀνδρῶν οἱ" χατε- 
λείφϑη δὲ xal εἰς φύλαξιν τοῦ ϑέματος πάμφυλοι β', ovota-. 
τοχὰ δ΄. χατελείφϑη δὲ καὶ εἰς τὸ κόψαι τὴν τῆς ὀγδόης iv- 
διχτίογος ξυλὴν οὐσίαι β΄. χατελείφϑη δὲ xai εἰς φύλαξιν 
τοῦ χυροῦ Στεφάνου τοῦ γυναιχαδελφοῦ τοῦ βασιλέως ἐν 
“Ῥόδῳ οὐσία αἱ καὶ Ógouórvov δ' ἀνὰ ἀνδρῶν ox. γαλέαια 
τῆς ᾿Δτταλίας ιε΄. ἐξ αὐτῶν κατελείφϑη εἰς φύλαξιν τοῦ Oé- 
15uuroc γαλέαι ς΄. γαλαίαι τῆς ᾿Αντιοχείας β΄. κχατελείφϑησαν. 
xal αὗται εἰς φύλαξιν τοῦ αὐτοῦ ϑέματος. γαλέαι τῆς Καρ- 
πάϑου. κατελείφϑησαν εἰς φύλαξιν τῆς νήσου Καρπάϑου 
γαλέα α΄. ἀπὸ τοῦ ϑέματος Πελοπογγήσου ὃ τουρμάρχης τῆς 
παραλίου μετὰ χελανδίων δ΄. ἀπὸ τῶν Παρδαϊτῶν τῶν τῆς 
20-vsemg ϑεμάτων, Νιχοπόλεως, Πελοπογγήσου, Κεφαλληνίας 
"ἄνδρες Jy. 


gnlis viros centenos octonos vehentibus, Una quoque usia relin- 
quebatur ad caedendam ligneam materiam [pro aedificiis publicis 
erigendis| per instantem octavam indictionem [seu annum proxime 
secuturum]. [Porro mittebantur in Cretam] strategus Sami cum 
chelandiis pamphylis sex , quorum unumquodque viros centenos 
quinquagenos trahebat, et chelandiis usiacis 6, et in eorum uno- 
quoque viris 108. Mittebantur quoque cum loanne protospathario 
€t asecreta in Africam chelandia 3 et dromones 4, hapentes singuli 
Viros ducentenos vicenos. Strategus Cibyrrhaeotarum mittebatur cum - 
chelandiis pamphylis sex, trahentibus singulis viros centenos quin- 
quagenos, et chelandiis usiacis 6 cum viris quoque centenis denis, 
Relinquebantur in praesidium provinciae pamphyli 2, usiaca chelan- 
dia 4; item usiae 2 ad caedendam materiam pro octava indictione, 
. Etiam in insula Rhodo ad observandum Dominum Stephanum, fra- 
trem Imperatricis , relinquebatur usia una et dromonia quatuor, 220 
quodque classiariorum, De quindecim galeis Attaliae relinquebantur 
ad custodiam istius provinciae galeae sex. Domi quoque manebant 
duae Antiochiae galeae praesidii causa. Nautica quoque vis insulae 
Carpathi domi restitabat eundem in finem, Consistebat tum ea tota 
in una galea. Expeditioni intererat e themate Peloponnesi turmar- 
cha .9rae maritimae cum chelandiis quatuor. Mardaitarum e .pro- 
vinciis occidentalibus , ut Nicopoli, Peloponneso et Cephalenia ex- 
citorum aderant viri ter mille. 


666 CONSTANTINI PORPHYROGENITI - 
D 4hd τοῦ χαβαλλαρικοῦ. 


' dno τοῦ ϑέματος Θρῴκης ὃ τοποτηρητὴς, καὶ ἀπὸ τῶν 
ὃ ταγμάτων ἄρχοντες, ἀγδρες QÀ9', σχολάριοι τῶν Ó' ταγμά- 
των, ἄνδρες rvÓ* ὅμοῦ ἄρχοντες χαὲ σχολάριοι τῶν δ' τα- 
γμάτων, ἄνδρες vSy. ἀπὸ τοῦ ϑέματος Πακεδονίας ὃ ToO 
ποτηρητὴς xai ἀπὸ τῶν δ' ταγμάτων ἄρχοντες, ἄνδρες 
zy. σχολάριοι τῶν Ó ταγμάτων ἄνδρες, Gay ὅμοῦ ἄρχον-- 
τες καὶ σχολάριοι τῶν τεσσάρων ταγμάτων, ἄνδρες οξϑ'. d- 
Ed.L.3395 πὸ τῶν περατικῶν ταγμάτων ὃ ἐξσχουβίτωρ μετὰ τοῦ τοπο- 
Μ9. χοἠιατηρητοῦ αὐτοῦ καὶ παντὸς τοῦ τάγματος αὐτοῦ, ἀρχόντων το 
καὶ σχολαρίων, ὁμοῦ ἀνδρῶν ψ΄. ὃ ἰκαγάτος μετὰ τοῦ τοπο- 
τηρητοῦ αὐτοῦ χαὲ παντὸς τοῦ τάγματος αὐτοῦ, ἀρχόντων 
xai σχολαρίων, ὅμοῦ ἀνδρῶν υνς. ἀπὸ τῶν ᾿Αρμενίων τῶν 
ἀρτίως καταταγέντων δογεύεσϑαι εἷς τὰ τῆς ᾿Ανατολῆς τἄγμα- 
τα, ἀνδρῶν α- ἀπὸ τῶν Σϑλαβησιάνων τῶν καϑημένων εἰςιῇ 
τὸ ὀψίκιον ἀνδρῶν ox. Ó στρατηγὸς τῶν Θρᾳκησίων μετὰ 
Βτῶν τριῶν αὐτοῦ τουρμαρχῶν καὶ τῶν λοιπῶν ϑεματιχῶν 
ἀρχόντων αὐτοῦ καὶ πάντων τῶν προαγετῶν καὶ πάσης αὖ- 
τοῦ τῆς προελεύσεως xai στρατιωτῶν, ὧν εἶχον οἱ δρουγγά-- 
QioL xai κόμητες εἰς δουλείαν αὐτῶν, ἀνδρῶν Qv. ὡς éré-20 
ρων ὦ στρατιωτῶν ἀπαιτηϑέντων λογάριον ἀνὰ: Ó . λίτραι 
μά: λβ΄. καὲ ἐξ αὐτῶν ἐρογεύϑη τὸ ϑέμα τοῦ Χαρπεζικίου 


DE EQUITATU. 


Equitam aderant ad illam expeditionem hi. E themate Thra- 
ciae lociservator et quatuor tagmatum rectores, qui viros 139 effi- 
ciebant, cum scholariis quatuor tagmatum, capitibus 354. In uni- 
versum illi efficiebant, tam rectores, quam scholarii quatuor tagma- 
tum simul sumti, capita 493. E themate Macedoniae lociservator et 
quatuor tagmatum rectores, viri 83; et scholarii quatuor tagmatum 
viri 293, qui simul sumti [una cum superioribus] efficiunt numerum 

" hominum 869. E tagmatibus peraticis aderant praefectus excubito- 
rum cum lociservatóre suo totoque suo tagmate, quod, rectoribus et 
scholariis simul computatis, efficiebat viros 700; item aderat hica- 
natorum praefectus cum lociservatore suo et cohorte sua, quae con- 
stabat viris 456, tam rectoribus, quam cohortalibus. De illis Arme- 
nis, qui nuper modo cum assignatione rogae Natoliae tagmatibus 
adiuncti fuerant, aderant viri mille. De Sthlabesianis [seu Slavis] 
sedentibus in Opsicio viri 220. Item aderat strategus "Thracesiano- 
rum cum tribus suis tarmarchis et reliquis suis rectoribus provincia- 
libus omnibusque primipilis et tota sua processione et militibus , 
quos drungarii et comites illius usibus praestabant, viris nempe 150. 
Nam reliqui. 800 debuerunt viritim quaternos nummos praestare. 
Unde confectae fuerunt litrae 41, mumism. 32. De quibus accipie- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. i. 45, 667 


A/guc x0': vg. ζήτει sig τοὺς ἄρχοντας λεπτομερέστερον 
τοῦ περάσαντος λαοῦ ἐν τῇ νήσῳ Κρήτῃ ἀπὸ τοῦ ϑέματος 
τῶν Θρᾳκχησίων. ἀπὸ τῶν ᾿Αρμενίων τοῦ αὐτοῦ ϑέματος, 
τῶν Θρᾳκησίων τῶν φυλασσόντων τὴν παραλίαν τοῦ Θρᾳχή- 

Bon ἄνδρες y. διὰ δὲ τὴν ὀλιγότητα τῶν καματέρων καραβίωνᾳ 
οὐ συνεχωρήϑησαν περάσαι εἰ μὴ ἄνδρες Y. ὃ στρατηγὸς 
τοῦ Χαρπεζικίου μετὰ παντὸς τοῦ ϑέματος αὐτοῦ, ἤγουν με- 
τὰ τουρμαρχῶν προχριτωτέρων xai τοῦ χόμητος τῆς κόρτης, 
τοῦ δομεοτίχου τοῦ ϑέματος, ἀνδρῶν χε’, xai μιχρῶν τουρ-᾿ 

Ἰομαρχῶν, ἀνδρῶν uL, καὶ δρουγγαρίων, ἀνδρῶν σε, xai 
στρατιωτῶν, ἀνδρῶν υκη. ὅμοῦ ἄνδρες we. 


Διὰ τῆς δόγας τῶν προειρημένων πάντων πλοΐμων, πεζῶν xal κα- 
βαλλαρίων. 


Zhà τῶν τεσσάρων ϑεμάτων τοῦ βασιλιχοῦ πλοΐμου, διὰ D 

15rà» ἀρχόντων xai στρατιωτῶν σὺν βασιλικῶν μανδατόρων 
xai ἰατρῶν xai τῶν αἰχμαλώτων, ἀρχόντων xai στρατιωτῶν, 
Τουλματζίων xai τῶν "Pg xai τῶν ἐκκλησιῶν zai τῶν μαγ-- 
γαναρίων, δόγα χάραγμα λίτραι ἀαχπε: vy. καὶ διὰ μιλια- 
ρησίων λίτραι oy: xf CÓ , γινόμενα χρυσοῦ λίτραι, μιλια- 

, ' , , € 9 - c 
209501, χκεντηγάρια ιζ΄, λίτραι ξέ : uB (δ΄, ἡ ἀποσταλεῖσα δο-- 


bat thema Charpezicii litras 24, numismata 56, Sed diligentius ad- 
huc apud archonte inquirendum in verum numerum militum in Cre- 
tam expeditorum e themate Thracensium. De Armenis eiusdem the- 
matis Thracensium, oram illius maritimam custodientibus, aderant 
viri 600, exciti verum ob paucitatem navium onerariarum non sine- 
bantur traiicere nisi tantummodo viri quinquaginta. Aderat porro 
strategus Charpezicii cum toto themate suo, id est cum turmarchis 
praestantioribus et comite cortis et domestico thematis, viris 25, 
minoribusque turmarchis 47, drungariis 205 et gregariis 420, in 
universum viris 705. 


DE ROGA TOTIUS ILLIUS CLASSIS, TAM PEDITUM [szv CLASSIARIORUM] ; 
QUAM EQUITUM. 


Pro quatuor tagmatibus regiae classis, connumeratis tam recto- 
ribus, quam gregariis, item regiis mandatoribus et medicis et capti- 
vorum tam rectoribus, quam gregariis, Tulmatzis et Russis puta, 
nec non illis, quos ecclesiae contribuerant, item machinarum bellica- 
rum operis, expensa fuit roga in parato grandi aere haec: litrae 
scilicet 1691 cum numismatibus 53, et in xailiaresibus seu minuto aere 
litrae 73, numismata 62, miliaresia 4, Quae ambae summae , tam 
litrarum aurearum, quam miliarensium argenteorum, simul sumtae fa- 


668 | CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


.ga εἷς τὸ Zvüódgiov λόγῳ τῶν ζ΄ χελαγδίων τῶν ὄντων &- 
κεῖσε καὶ αἰχμαλώτων Τουλματζίων ὑπὲρ ἀνδρῶν wy χρυσοῦ 
Ἐ41, 386λίτραι μιλ. λίτραι gud ; εξ. διὰ τοῦ ϑέματος τοῦ «4ἰγαίου 
πελάγους, διά τε τῶν ϑεματικῶν ἀρχόντων xci τοῦ στρατη- 
γοῦ δόγα χρυσοῦ λίτραι ξϑ': κὃ΄. ζήτει εἰς τοὺς ἄρχονταςϑ 
τοῦ τετραδίου λεπτομερέστερον τὴν QOyav τῶν y πλοῖμοϑε- 
μάτων. διὰ τοῦ ϑέματος τῆς Σάμου, διά τε τῶν ϑεματιχῶν 
ἀρχόντων τοῦ στρατοῦ δόγα χρυσοῦ λίτραι QÀO ; x. διὰ τοῦ 
ϑέματος τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν,, διὰ τῶν ϑεματικῶν ἀρχόντων 
καὶ τοῦ στρατοῦ σὺν Π͵αρδαϊτῶν τοῦ αὐτοῦ ϑέματος δόγατο 
Μ-, 54." χρυσοῦ λίτραι gol ,,δ. διὰ τοῦ προχρέου τῶν αρδαϊτῶν 
τῶν τῆς δύσεως ϑεμάτων ὑπὲρ ἀνδρῶν y ἀνὰ, δ΄ χρυσοῦ 
Βλέτραι ρξεο ,μη. ἐξ αὐτῶν ἐδύόϑη τῷ πατρικίῳ Κρινίτῳ πα- 
gà τοῦ πατρικίου ΠΠιχαὴλ τοῦ Οὐρανοῦ λέτραι λς΄. xai τὰ 
δοϑέντα ἀπὸ τοῦ χοιτῶνος eig ἀναπλήρωσιν τοῦ ποσοῦ τῶνιτϑ 
Qi λιτρῶν xai uc λίτραι QX. . μη, καὶ δμοῦ τὸ πᾶν λίτραι 
Aie ,, μη. καὲ ὀφείλουσιν λαμβάνειν οἱ αὐτοὶ "Παρδαΐται καϑ' 
ἕχαστον μῆνα αἱ τρεῖς χιλιάδες ἀνὰ νομίσματος d, γινόμενα 
διὰ τῶν δ΄ μηνῶν ἑτέραι λίτραι Q$c ,, μη. διὰ τῶν δ' τα- 
γμάτων Θράκης διά τε δόγας φιλοτιμίας τοῦ «φοσσάτου ἀντῖλο 
τῶν ἱματίων χρυσοῦ λίτραι ρθά ,,κϑ', σχαραμάγγια ϑ΄. διὰ 


ciunt centenaria 17, 1. (2, n. 42 et miliaresia 4. Roga Dyrrhachium 
missa pro septem chelandiis ibi agentibus et captivis Tulmatzis nu- 
mero 793 fuit in litris auri et miliaresiis litrarum centum et sede- 
cim et numismatum 17. Pro themate Aegaei maris, rectoribus eius 
puta et militibus, missa fuit roga litr. 69, num. 24. Quantum rogae 
acceperint tria themata marina, diligentius exquirendum ab archomnti- : 
bus quatuor tagmatum. "Thematis Sami tam rectoribus quam militi- 
bus missae sunt in rogam auri litrae 134 et num. 20.  Rectoribus 
militibusque thematis Cibyrrhaeotarum , unaque Mardaitis eiusdem 
thematis missae fuerunt in rogam auri litrae 177 et num. 4. In aere 
ante debitum tempus dato Mardaitis thematum occidentalium viris 
numero ter mille, singulis capitibus in quaterna numismata censis, 
solutae sunt litrae 166 et num. 48. Huius summae litras 36 accepit 
patricius Crinitus a patricio Michaél Urano. E coetone ad integran- 
dam modo dictam summam litrarum centum sexaginta sex et num, 
46 datae sunt litrae 130 et num. 48. "Totum crgo facit litras 166, 
num. 48. Debent porro iidem Mardaitae in mensem accipere viritim 
numismata singula, Haec numismata in trimestre et tria hominum 
millia computata efficiunt adhuc aliam summam 166 litrar. et 48 nu- 
mism. Quatuor tagmatibus Thraciae datae fuerunt tam in roga de- 
bita, quam in munere pecuniario gratuito nomine vestium in expe- 
ditionem comparandarum, auri litrae 171 et numism. 29 et [pro prae- 
cipuis rectoribus| scaramangia novem. Pari modo tam iu roga, quam 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.45, 669 


τῶν δ' ταγμάτων Πακεδογίας διά τε δόγας φιλοτιμίας vov C 
φοσσάτου ἀντὶ τῶν ἱματίων χρυσοῦ λίτραι 9X ,, ξη, σχκαραμάγγια 
x. διὰ τῶν περατικῶν δύο ταγμάτων τοῦ τε ἐξχκουβίτου καὶ τῶν 
ἱχανάτων, διά τε δόγας φιλοτιμίας τοῦ φοσσάτου avri ἱματί- 

δων χ' κεντηνάρια δ΄, λίτραι π', σχκαραμάγγια ριβ΄. διὰ τοῦ ϑέμα- 
τος τοῦ Χαρπεζικίου τουρμάρχαι προχριτώτεροι xf, ὃ με- 
ράρχης τοῦ ϑέματος, ὃ χύμης τῆς κόρτης, Ó δομέστιχος τοῦ 
ϑέματος ἀνὰ,, ε΄. τουρμάρχαι ἐλαττότεροε μζ΄ ἀνὰ,,, δ΄, 
δρουγγάριοι σε ἀνὰ,, y , στρατιῶται υχη ἀνὰ, β. ῥόγα. 

τοχρυσοῦ λίτραι κδ΄, , νε΄. διὰ τῶν Σϑλαβησιάνων τῶν χαϑημέ- 
vov εἰς τὸ ὀψίκιον, ἄνδρες oxG , κεφαλαὲ τρεῖς ἀνὰ,,, €, καὶ Ὁ 
οἱ λοιποὶ ρχδ' &v& ,,y , δόγα λίτραι & ,, κζ΄. ἰστέον, ὅτι διὰ 
τὸ μὴ δογευϑῆναι τὸ ϑέμα τῶν Θρᾳκησίων, ἀλλὰ ἀρόγευτον 
περάσαι ἐν Κρήτῃ, διὰ τοῦτο οὐδὲ ἐνταῦϑα ἐτέϑη. 


15 Ἔστιν 5$ ἐξόπλισις δρόμογνος α΄. 


Κλιβάνια ο΄. λωρίκια ψιλὰ λόγῳ τῶν πρωτοχαράβων 
Ἁ , et ΄ ' 

καὶ σιφωναρίων καὶ προρέων ιβ΄. ἕτερα λωρίκια κοινὰ v. χα- 

, , ,? , , , Ἁ , , , 

σίδια zx . αὐτοπρόσωπα v. χειρόψελλα ζυγαὲ η΄, σπαϑία ρ΄. 
σχουτάρια δαπτὰ ο΄. σχουτάρια “υδιάτιχα λ΄. κοντάρια με- Ed. L.387 

20zà τριβελλίων x . λογχοδρέπανα x. μεναύλια ρ΄, διχτάρια ρ΄. 

τοξαρέας Ῥωμαίας σὺν κύρδων διπλῶν ν΄. ναύχλας μετὰ χει-- 


in munere pro vestibus militaribus datae sunt quatuor tagmatibus 
Macedoniae auri litrae 130, num. 68, et scaramangia 20. lisdem ti- 
tulis acceperunt duo tagmata peraticorum, nempe excubitores ct 

 hicanati, auri centenaria quatuor, litras 80 et scaramangia 112. In 
themate Charpezicii acceperunt turmarchae honestiores numero 24 et 
merarcha thematis et comes cortis ct domesticus thematis viritim 
quina numismata. "Turmarcharum minorum numero 47 singuli qua- 
terna numismata, drungariorum 205 quisque terna milites 428, viri- 
iim bina. Fuit ergo eorum roga in universum litrarum auri 24 et num. 
59. Sthlabesianorum excubantium in themate obsicii, numero 126, 
capitanei tres acceperunt numismata quina, reliqui 124, terna, sum- 
ma litr.5, num. 25. Thematis Thracensium nulla hic fit ratio, quia 
absque roga traiiciebant in Cretam. 


DE ARMATURA UNIUS DROMONIS. 


Dromoni uni armis instruendo rebusque necessariis haec requi- 
sita et praesto fuerunt: clibania 70; loricae tenues 12 pro protocara- 
bis [seu capitaneis navalibus] et siphonariis [seu Graeci ignis iacula- 
toribus] et in prora stantibus militibus. Aliae communes loricae r0; 
eassides 80, cassides. cum tegumentis vultuum ex una massa factae 


670 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


- , A 
θοτοξοβολίστρων καὶ κύρδων μεταξοτῶν z. σαγίτας χιλεά- 
rcd r - ' ' ' ' E] , $8. 
δας v. μῦας σ΄. cgifolua χιλιάδας τ. ἀγρίφους uera &Àv- 
, 24 iJ , , , , c , Ὕ 
σιδίων δ΄. ἐπιλώρικα ν. καμελαύχια ν΄. ὃ δρόμων ὀφείλει 
« ' m P4 * ! 
ἔχειν ἄνδρας v , οἱ uiv 0X πλόϊμοι κωπηλάται ἤτοι καὲ πο- 
e og -— 
Ms.225.aÀet07G4 , καὶ οἱ ἕτεροι 0 ἄνδρες πολεμισταὶ ἀπὸ τῶν κα-ϑ 
Β βαλλαρικῶν ϑεμάτων καὶ ἀπὸ τῶν ἐθνικῶν, διὰ τῶν ἕξ παμ- 
, , et c , c ^ L] , M e 
φύλων δόρχας ὅσας ὅδηγήσει ὃ Θεὸς τὸν βασιλέα τὸν &- 
γιον. κλιβάγια ἀνὰ ξ΄, κασίδια ἀνὰ ξ΄, λωρίκια ἀνὰ d. διὰ τῶν 
b] - 34 , ἄν" ὁ Ὁ , , 5 ATUM , 
οὐσιαχῶν χελανδίων χλιβάνια ἀνὰ v, κασίδια ἀνὰ t, λωρίχια 
ψιλὰ β', καὶ κοινὰ η΄. διὰ τῆς ἐξοπλίσεως καστρομαχίας ξυλό-το 
πυργος, χελῶναι, τοξοβολίστραι μεγάλαι μετὰ  τροχιλίων 
D ^- ^ 
, xai χόρδων μεταξοτῶν, τετραρέαι, λαβδαρέαι, μαγγανιχὰ, 
δ Φ , 36! » * ^ , ^ 5 * 
χαὶ 7 τούτων ἐξόπλισις. εἰς μὲν τὰς χελώνας χριοὲὶ, tig δὲ 
τὰ διάφορα μαγγανικὰ χριχελοπάγουροι, ψελλέα καὶ δάκτυλοι, 
' y e pus - " 
σφενδόναι σιδηραῖ πετζέϊναι, πέταλα πορτῶν λόγῳ ἐνδύσεως τ5 
τῶν διαφόρων τροχιλίων, σείστας, τζόχους, ἀξινορύγια, βα- 
ρέας, βυρσάρια, χκέντουχλα, σχαφίδια, καλδάρια, καπούλια, 
πτυάρια, σχοινία διάφορα, καρφία, ἀρμελαύσια. διὰ τῆς 


10; laminarum manus et manuum carpos munientium paria 8; spa- 
thae centum ; scuta [e coriis duplicatis] consuta septuaginta; scuta 
Lydia 3o; conti cum terebris 80; hastae cum falcibus 20; venabula 
centum ; iacula totidem ; arcus Romani cum nervis duplicibus 50; lin- 
tres cum arcubalistris manualibus et funibus valide restionum arte 
tortis 20; sagittarum millia decem; muschettae 200; tribolorum mil- 
lia decem; unci cum catenis 4; tegumenta loricarum 50; camelaucia 
5o. Dromo debet tenere viros 800, quorum 7o sint milites, soli 
. militiae vacantes, ex equestribus legionibus et alienigenis desumti, 
reliqui 230 sint remiges, qui, si velint aut apti sint, conferre in 
pugnis quoque operam poterunt. Sex pamphyli habebunt scuta co- 
riacea, quot ut parari curet sanctus Lmperator, Deus ipsi in cor da- 
bit. Eorum unusquisque pamphylus habebit clibanos 60; galeas 60 
et loricas denas. Usiaca chelandia habebant quaeque clibanos denos, 
galeas denas, loricas tenues binas et vulgares octonas, Apparatus 
expugnandis castris idoneus hic aderat: "Turris lignea , testudines, 
arcubalistrae grandes cum trochleis et funibus per strias tortis, pe- 
trariae, cantherii , machinae cum suo.apparatu, Testudines habebant 
arietes suos, reliquae varii generis machinae circellos cum appositis 
utrinque forficibus, circulos et annulos, Fundae ferreae et coriaceae; 
bracteae, quales portis indui solent incrustandis variis trochleis; mal- 
leos; stipites; ligones terrae revellendae ; barilia seu cados; coria; 
centones; scaphas; caldaria scu ahena aquae calefaciendae labra [qua- 
lia sunt balnearia, in quibus homines linteave lavantur]; bottas ege- 
rendis sordibus lutove, funes varios, clavos, armelausia seu saga 
thoraci superindui solita. Ad machinas, petrarias puta 4 et labdareas 
[seu arietes e duobus tignis ad angulum acutum instar Graeci .4 com- 


DE CERIMON. AULAE DBYZANT. H. 45, O71 


ἐξοπλίσεως τῶν μαγγανικῶν ἐξόπλισις τετραρέων δ΄. λαβδα- 
ρέων δ΄, εἰλακτιῶν δ΄. ἤγουν χρικέλλους ἀνὰ δύο, παγούρους 
« , σφενδόνας σιδηρᾶς (B , πέταλα πορτῶν εἰς τὰ τροχίλια σ΄, 
σείστας ρ΄, ἀξινορύγια σ΄, πελέκια ρ΄, τζιχούρια T , κριοὺς 
πεῖς τὰς χελώγας v, βαρέας μεγάλας x , βαρέας μικρὰς à. — D 


Διὰ τῶν ὀφειλόντων φροντισϑῆναι ἀπὸ τοῦ σεχρέτου τοῦ εἰδικοῦ 
εἰς ἐξόπλισιν τῶν x' δρομογέων. 


Πολίβιον λόγῳ τῶν χαλυμβομάτων ἀνὰ χαρτῶν ε΄, ὁμοῦ. 
', * , €- Ld 
χάρται Q , στι λίτραι 7- Bvgoagia λόγῳ τῶν αὐτῶν καλυβο- 
τομάτων x. πέταλα μεγάλα πορτῶν τ΄. τριβύλια χιλιάδες φ'. 
, » , 
πελέχια σ΄. τζιχούρια φ΄. κέντουχλα xara περίσσειαν ο΄. ἀρμε- 
γόπουλα xar περίσσειαν ρ΄, χάλκωμα ἀργὸν λέτραι σ΄. κασίτε- 
ρον λίτραι σ΄. μολίβιον ἀργὸν λίτραι σ΄. κηρίον λίτραι ρ΄ Ed.L. 388 
, , , , ' ' , 
σχαφίδια σ΄. χαλδάρια σ΄. κχκαπούλια χιλιάδας β΄. πτυάρια 
τιδὀχιλιάδα α΄. χόρδας μεταξωτὰς παχέας σπαρτίγας €, καὶ εἰς 
τὰς μικρὰς τοξοβολίστρας σπαρτίνας €. βυρσάρια λόγῳ τῶν 
χελανδίων ρ΄. κάδους ρ΄. ἀτέγια κιλικέϊνα κατὰ δρομόνιον v, 
c - , , pe , , , «e Ee ὧι » 
ὁμοῦ O0. σφενδόναι πετζέϊναι xÓ'. ἰστέον, ὅτι 7j ἔξοδος τῶν 
, ᾿ * - , ? vr, ? * ^ 2 L4 
&guévoy xat τῶν διφϑερίων ὀφείλει ἐξέρχεσθαι ἀπὸ τὸ εἰδικόγ. 


missis suspensos] 4 et fusos [seu malos erectos proceros, e quibus 
corbes cum armatis viris super muros expugnandos ope cilonii demit- 
tebantur] pertinebant haec instrumenta: circelli bini, cancri singuli , 
fundae ferreae denae binae, bracteae portales pro trochleis 200, mal- 
lei 100, ligones rostrati revellendae terrae 200, bipennes 100, secu- 
res 300 , arietes pro testudinibus deni, barilia seu dolia grandia 20, 
minora 3o. : 


SECRETUM IDICI SEU RATIONALE REI PRIVATAE AD INSTRUENDOS 20 DRO- 
MONES PRAESTAT HAEC. 


Plumbi tabulatis navium bracteandis in singulos dromones char- 
tas seu laminas quinas; id est in universum laminas centum, quae pen- 
dent litras ter mille. Pro iisdem tabulatis coria vicena; bracteas 
portales magnas tercentum; tribulorum seu muricum ferreorum mil- 
lia quingentena; bipennes ducentae; secures quingentae; centones 
supernumerarii ducentum; vela minora supernumeraria 100; aeris 
non facti litrae 200; stanni litrae 200; ' plumbi in massis lilrae 200; 
cerae litrae 100; scaphae 200; ahena caldaria 200; labrorum millia 2; 
bottae mille; funes crassi per strias sparto torti quinque δὲ alii toti- 
dem pro parvis arcubalistis; coria pro chelandiis centum; cadi cen- 
tum; tegumenta e ciliciis facta in dromones singulos dena; adeoque 
in universum ducenta; fundae coriaceae 24.  Lmpensas in vela et 
diphtheras debet idicum praestare, 


672 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ms. 225.b Διὰ τῶν ὀφειλόντων φροντισϑῆναι ἀπὸ τοῦ σεχρέτου τοῦ βασιλι- 


Cov καρφίον ς, xai τῆς παρηλώσεως χιλιάδες ιβ΄. σίδηρον 


χοῦ βεστιαρίου εἰς ἐξόπλισιν τῶν χ' δρομογίων. 


-- , ? * , c ^— «€ * uU * " et 
Σιφώνια ἀνὰ y , ὅμοῦ S, καὶ κατὰ περίσσειαν γονάτια 
x , p ὧν, i 

ἀκόντια μετὰ βουχολίων μή. ἄρμενα x. διφϑέρια ξ΄. παρα- 
πελέχια x. χαστελόματα χατὰ τύπον. μανιχέλια ἀνὰ γ',5 
€ - - - D 5 , - 
ὁμοῦ α σὺν τῶν yovar(ov αὐτῶν. κωπία ἀνὰ Qr, ὁμοῦ pv. 

"ul ' D " ' * ' y , Φ , 
χαλκίσια x μετὰ καὶ τὰ λοιπὰ μάγγανα. ψελλία x. μαξιλα-- 

, , ^ 

Qux uw. περόνια x. xarangoocnG σὺν τῶν καταχοράχων αὖ- 
τῶν. σίδηρα βολιστικὰ ox. σιδηροβύλια Qx. ἀναγοχατά- 


M Ὁ ? ? 
yovra σὺν τῶν ἱμανταρίων αὐτῶν x. περιπετόμενα ἀνὰ xÓ 1o 


ε » , , S 70A 'J € - ' , , , 
ὁμοῦ vm. φιλουρέαι ἀνὰ wf , ὁμοῦ OM. σείστας σ΄. τζό- 
κους v. ἀξινορύγια v. περόνας κατὰ περίσσειαν σ΄. καρφίον 
ἁρπάγιον χιλιάδας y. γυλαριχὸν καρφίον vy. τετραδακχτυλιαῖ- 


ἀργὸν λίτραι y. κατζία m. 


“Ὑπὲρ ἐξοπλίσεως τετραραίων δ΄, λαβδαρέων δ΄, μαγγανιχῶν O'.- 
Κρικέλλια Δ΄. πάγουροι τε. ψελλίᾳ X , xai, λόγῳ τῶν 


κι 


SECRETUM IMPERIALIS VESTIARII DEBET IN ARMATURAM VIGINTI DROMONI- 
ORUM HAEC PROCURARE. aeuo 


Siphones in singulos dromones ternos, adeoque in universum 
60 et supernumerarios aliquot; nodosa iacula bucculis praeferrata 
4o; vela 20; diphtheras 60; parvas bipennes 20; castellamenta vel 
cancellos secundum notam dudum et praescriptam formam; mamicu- 
las sive ansas remorum coriaccas sigillatim quinquagenas, adeoque 
in universum mille, cum genualibus ad cas pertinentibus; remos si- 
gillatim centenos vicenos, in universum 2400 ; chalcisia 20 et reliquas 
machinas; circulos 20; ccrvicalia 40; fibulas 20 vultibus aptandas 
cum pertinentibus illuc fibulis ad humeros aptandis; balistae ferreae 
120; spicula 120; cilonia eum suis loris 20; circumvolitantia sigilla- 
tim vicena quaterna, in universum 480; philyreas [seu funes ex inte- 
riore tjliae cortice tortos] sigillatim denos binos, in universum 240; 
ma]leos 200; funes 400; ligones ἤοο ; fibulas supernumerarias 200; 
clavorum aduncorum millia tria; clavorum gulatorum seu gyro vel fo- 
ramine funibus traiiciendis instructorum millia 3; millia 6 clavorum 
quaternos digitos longorum, et clavorum 'vulgarium ad afligendum 
aptorum millia 12; ferri in massis litras 3000; capsas 80... 


jou 


INSTRUMENTA ἦ PETRARIARUM, / LAMDAREARUM ET TOTIDEM | 


MACHINARUM. d z 


Circelli 3o ; cancri 15; torques 3o pro tendendis magnis arcuba- 


15 


"NEUEM nmm m 


COTTON Na 


—rÉÉr ΠἸ ὙῊ 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 45. 673 


μεγάλων τοξοβολίστρων, κριοὶ εἰς τὰς χελώγας w. δακτύλι- 
οἱ i£. βαρέας μεγάλας κ΄, καὶ μικροτέρας λ΄, xai λόγῳ τῶν 
μεγάλων τοξοβολίστρων σίδηρα κατὰ τύπον. πίσσα λίτραι 
χιλιάδες ἐ. ὑγροπίσσιον μαγαρικὰ στρογγύλα τ΄. κεδρέα μα- Ὁ 
δγαρικὰ v. λιγάριον λίτραι χιλιάδες ἡ, κανάβιον χιλιάδες B. 
σανδάλους x. σφενδόναι σιδηραῖ" ιβ΄. σιδηροβολιστικὰ κατὰ 
περίσσειαν v. σιδηρύβολα v. φιλουρέαι ρ΄. περιπετόμεγα 
Q. σπαρτίνας ο΄. λεπτάρια σ΄. τετράχουλα εἰς τὼ σιφώνια 
ο΄. λινάριον εἰς τοὺς σφόγγους v. σκαλοδέματα v. οἱ πεντή- 

τοχοντα πάμφυλοι. σιφώνια xÓ. τὰ j£ οὐσιακὰ σιφώγια 7. 
καρφίον στεγαδερὸν χιλιάδες ς΄. 


Τὰ ἀπὸ τοῦ σεχρέτου τοῦ εἰδιχοῦ ἐξοδιασϑέντα ὑπὲρ τοῦ ταξειδίου ἘΔ.1.. 380 
; τῆς Κρήτης. 


Ἐπήρϑη ἀπὸ τὸν ζυγὸν λόγῳ ἀγορᾶς διαφύρων εἰδῶν 
τὐτοῦ ταξειδίου τῆς Κρήτης σὺν ἐξοπλίσει τῶν 9' ουσιχῶν 
καραβίων xat τῶν f μονερίων τῶν αἰχμαλώτων σὺν τῶν ὅ- 
A ? ^ , — E ^ ' , 
ρισϑέντων ἀπὸ χελεύσεως δοϑῆναι τὰ κατὰ περίσσειαν δια- 
φόρων εἰδῶν. εἰς τὸν ϑεόσωστον βασιλικὸν στόλον τοῦ flaci- 
λικοῦ πλοίμου καὶ λοιπῶν χ' λίτραι xÓ, τὰ x«i ἐξοδιασϑέν-: 
οτα οὕτως. ἐδόϑη Ἰωακεὶμ. πρωτοσπαϑαρίῳ καὶ ἄρχοντι τοῦ 
, C ^ , , ΄ « , 5€6* ᾿ 
ἀρμαμέντου ὑπὲρ τριβολίων χιλιάδων q , σξ Gy. ἐδόϑη τὸν Ms. 226.a 
9. ὑπεγντίχκοντα cod. et ed. pro o£ πεγτήχοντα. 


listis. Arietes testudinum 15; amnuli 15; dolia grandia 20; minora 
3o et pro magnis arcubalistis ferramenta secundum praescriptam for- 
mam; picis litrae decies mille; picis liquidae seriae fictiles rotundae 
tercentum; cedriae amphorae fictiles quinquaginta; lini librae $000; 

cannabis librae 2000; sandali 30; fundae ferreae 12; ferreae balli- 
stae supernumcerariae 50; spicula 50; philyreae 100; circumvolantia 
100; spartei funes 100; funiculi tenuiores 200; tetracula ad "ps 
nes 100 ; lini ad spongias inde conficiendas librae 40o; scalas funi- 
bus plexas 4oo. Quinquaginta pamphyli habebant siphones 34; qua- 
draginta usiaca habebant siphones 80; clavorum, qualibus usus est 
in coagmentandis navium tabulatis, millia 6. 


SECRETUM IDICI EROGAVIT IN EXPEDITIONEM CRETENSEM HAEC. 


A libra [id est a tribunali, quod pendet statera redeuntes in 
fiscum imperialem nummos et expensas pariter appendet] susceptae fue- 
runt auri litrae 34, quo emerentur variae res expeditioni Creten- 
si utiles, et ad armanda novem Russica carabia et duas uniremes 
captivorum aliaque, quae secundum sacrum mandatum supernumera- 
ria comparari et distribui debuerunt in classem regiam, quam Deus 
servet. llli nummi sic fuerunt expensi. Accepit loacim: protospatha- 
rius et archon armamenti [seu magister et provisor apparatus bellici 


Constantinus Porphyr. Vol. 1. 43 


674  ἧΟΘΟΝΘΤΑΝΤΙΝῚ PORPHYROGENITI - 


1 3 ^ , , 

(Β αὐτὸν dooxt& ὑπὲρ τζιχουρίων q ;, v. ἐδόϑη τὸν αὐτὸν 
3 * €. , , , 3c ^ 3. 5 ' c 
᾿Ἰωαχεὶμ ὑπὲρ πελεχίων G0 ,, κ΄. ἐδόϑη τὸν αὐτὸν Ἰωαχὶμ ὕ- 

4 * , , , , b , 1424 * ? 
nip ξιφαρίων χιλιάδων δ΄ λόγῳ τῶν τζιπάτων ἀπὸ τὸ ἀρμα- 
, , , . Won. ἀν - 
μέντον σίδηρον χιλιάδες v καὶ ὑπὲρ ἀγορᾶς xegflov(ov ,, X. 
ἐδόϑη τῷ αὐτῷ Ἰωακεὰι ὑπὲρ χειροψέλλον ζυγῶν σ΄ : ο΄. 6-5 
- ' , , ' L4 οι Φ 
μοῦ τὰ δοϑέντα Ἰωακεὶμ. ἄρχοντι τοῦ ἀρμαμέντου χτ:υξίν : 
γινόμενα λίτραι € ,, AÓy. ἐδόϑη ὑπὲρ ἀγορᾶς τῶν πανίων 
τῶν ῥασιακῶν λόγῳ ποιήσεως ἀρμένων ἐνέα ἀνὰ πηχῶν X 
τῶν J' καραβίων τῶν “Ρῶς, καὶ ἑτέρων ἀρμένων fl. ἀνὰ πη- 

CzQ» κῃ τῶν B μονερίων τῶν αἰχμαλώτων. σὺν τῶν δοθϑέν-το 

τῶν πανίων δασιχῶν κατὰ περίσσειαν τοὺς αὐτοὺς "Pac. ὕ- 

* , ^ - 5 y, ^ Nc ' 
πὲρ παγνίων διὰ τῶν ἀμφοτέρων agró, τὰ xai ἀγορασϑέν- 

E. M ^ ? ', ug t δὰ COT Tir - 2709 ^ 
τα ἀπο τοὺς ἀββάδας εἰς τὰ évoixuxa τῆς μογῆς TOU κυροῦ 

“Ρώμαγνοῦ καὶ ἀπὸ τοὺς ἀναγναφαρίους τοῦ φόρου ἀπὸ δια- 
φόρων προσώπων τῶν Íl γομισμ. τχ (δ, τὰ xai Gyoga-15 
σϑέντα κατενώπιον τοῦ σακελλαρίου καὶ τοῦ βεστιαρίου. ἐδύό- 
ϑησαν ὑπὲρ: μισϑοῦ τῶν ἀρμενοράφων τῶν χαμόντων τὰ αὖ- 

x - - 
τὰ ἄρμενα σὺν ἀγορᾶς νήματος,, λγ. ἐδόϑη ὑπὲρ ἀγορᾶς 
ξυλοχεραίων λόγῳ τῶν αὐτῶν uw καραβίων ἐδόϑη ὑπὲ 
υλοχεραι oy τι α΄ καραβίων ,5... ἐδόθη. ὑπὲρ 
ἀγορᾶς σχοινίων λόγῳ χρυπτῶν ἐπιχήρων καὶ ποδιοδρόμωνδο 

τῶν αὐτῶν ww ἀρμένων.,, y. ἐδόθη ὑπὲρ ἀγορᾶς διφϑερίων. 
ιδ΄ : ξβ΄, ὡς τῶν. ἑτέρων ιϑ' διφϑερίων δοθέντων ἀπὸ τῶν 


navalis] pro emendis 500 tribolis numismata 260 et mill. 3; pro se- 
curibus 500 accepit num. 50; pro 200 bipennibus 20; pro 4000 gla- 
diis ferri libras decem exhibendas fabris gladiariis armamenti ; Lis 
emendis carbonibus. num. 30; pro paribus manicarum ferrearum du- 
centis num. 100. In universum igitur accepit ille Ioacim magister 
armamenti in auro numismata 460 ct mill. o; quae efliciunt litras 
6, numismata 34, mill, 3. Pro emendis pannis crassis, quo exinde 
fierent vela noyem, singula tricenarum ulnarum, in usum novem ca- . 
rabiorum Russos vehentium, ct alia vela duodevicenis octonis ul- 
nis in usum moneriorum seu uniremium captivos vcehentium ex- 
pensa sunt numismata 1154; simul computatis illuc pannis illis cras- 
sioris fili, qui per abundantiam et super numerum in Russos diditi 
fuerunt. A monachis cellarum monasterii Domini Romani et a car- 
minatoribus fori emti fuerunt per varios homines panni pro summa 
num. 320 et mill 4, unoquoque panno miliarensibus semis emto. 
Huc quoque pertinent emta e regione sacellarii et vestiarii. In mer- 
cedem sutoribus velorum, qui supradicta vela elaborarunt, simul et 
pro pretio filorum in eam rem adhibitorum, expensa fuerunt num. 
33. Pro emendis antennis ligneis illorum 11 carabiorum expensa 
sunt . .. ; pro emendis funibus in supplementum eorum, quae nune 
sunt, aut deinceps erunt, οἱ ignorantur, putrida atque fragilia im 


, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 45. 670 


ἀποχειμένων εἰς τὸ εἰδιχόν. ἐδόϑη ὑπὲρ ἀλειφῆς τῶν αὐτῶν 
διφϑερίων,, ἵν΄. ἐδόϑη ὑπὲρ ἀγορᾶς μαγγάνων λόγῳ τῶν 
αὐτῶν iw χαραβίων,, 9c. ἐδόϑη ὑπὲρ ἀγορᾶς χκωπίων 
τπε,, ε. ἐδύϑη ὑπὲρ ναυπηγήσεως τῶν αὐτῶν τα' χαραβίων 
στῶν τε σχιστῶν καὶ τῶν περιβύλων αὐτῶν καὶ λοιπῶν... ταί. 
ἐδόϑη ὑπὲρ χαλαφατήσεως τῶν αὐτῶν iw καραβίων,,, Ay. 
£069 ὑπὲρ ἀγορᾶς ἑτέρων πανίων δασιαχῶν ρ΄ τῶν δοϑέν- 
τῶν χατὼ περίσσειαν εἰς τὸν αὐτὸν στόλον ,,x5 Gu. ἐδόϑη ἘΔ.1,. 300 
ὑπὲρ ἀγορᾶς βυρσαρίων βοείων ρχβ',, πην΄ . ἐδόϑη ὑπὲρ ἀγο- 
τορᾶς χεντούχλων σ' τῶν δοϑέντων κατὰ περίσσειαν ὅμοίως εἰς 
τὸ βασιλιχὸν πλόϊμον,,, κής  . ἐδόϑη ὑπὲρ ἀγορᾶς κιλικίων 
α τῶν & ,, οδς΄ «ς΄. ἐδόϑη ὑπὲρ ἀγορᾶς σχοινίων λεπταρίων καὶ Ms. 220.b 
χαρταρίων καὶ λοιπῆς ἐξόδου,,, ες (ς΄. λόγῳ ποιῆσαι ἀτεγίων 
κιλικένων ο΄,, ρπγγ΄. ἐδόϑη ὑπὲρ ἀγορᾶς χασιτέρου λίτραι σ᾽ 
15, 40. ἐδόθη ὑπὲρ ὠγορᾶς χαλκώματος λίτραι o ,, uj. ἐδό- 
94 ὑπὲρ ἀγορᾶς σχκαφιδίων στρογγύλων μεγάλων Q , ιβ΄. ἐδό- 
954 ὑπὲρ ἀγορᾶς σχαφιδίων μιχροτέρων ρ΄: xy. ἐδόϑη ὑπὲρ 
ἀγορᾶς καλδαρίων σ΄: Ày. ἐδύόϑη ὑπὲρ ἀγορᾶς καπουλίων 
Bw. ἐδόθη ὑπὲρ ἀγορᾶς πτυαρέων a, ιδ΄, ἐδόϑη ὑπὲρ Β 
δΔοἀγορᾶς ἑτέρων κάδων μικροτέρων v : ἐ. ἐδόϑη ὑπὲρ ἀγορᾶς 
ἑτέρου χασιτέρου λίτραι σ' τὰ δοϑέντα liz χυτῇ λόγῳ 
9. βυρσαρίων em. R., βυσαρ. cod. et ed. 


funibus et plexibus funium annularibus antennas ambientibus eorune 
dem τὶ velorum expensa sunt num. 3; pro emendis pellibus r2 ex- 
pensa numism. 62; nam reliquae 19 pelles datae sunt ex illarum nu- 
mero, quae in idico depositae iacent. Pro unctura earundem pellium 
expens. num, 7, mill. o; pro emendis manganis illorum 11 carabio- 
rum num. 9, mill. 6; pro emendis remis 485 num. 5. Pro compa- 
ctura seu fabricatione illorum r1 carabiorum et cancellorum sepi- 
mentorumque tabulata summa cingentium reliquarunque structurarum 
navalium num, 11. Pro picatura illorum i1: carabiorum num. 33. 
Pro emendis roo pannis crassis aliis ad abundantiam in classem dis- 
tributis num. 38, mil. 13; pro emendis coriis bovillis 152. expensa 
num. 88, m. 0; pro emendis centonibus ducentis pariter super nu- 
merum erogatis in regiam classem expensa num 58. mil ..; pro  * 
emendis ciliciis mille, singula pro senis numismatibus, expensa fue- 
runt num, 166, mil 6. Pro emendis funibus minutis et chartis scu 
membranis et in alia necessaria expensa fuerunt num. 15, miL 6; 
pro faciendis tentoriis cilicinis centum exp. numism, r83, mil. o; pro 
emendis stamni libris ducentis expensa numismata 34; pro aeneae 
materiae libris 200 expensa numismata 18; pro scaphis magnis τὸς 
tundis centum expensa numismata 24; pro minoribus aliis centum 
numismata 12; pro emendis ahenis caldariis ducentis numism, 33; 
pro labris vel cupis bis mille num. 40; pro bottis mille num. 14; pro 
aliis minoribus cadis vel doliis quinquaginta num. 5; pro adhuc aliis 


676 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


᾿χαταχολλήσεως διαφόρων ἔργων τῶν σιφουνίων τοῦ βασιλικοῦ 
πλοΐμου,,λὲγ΄. ἐδόϑη ὑπὲρ ἀγορᾶς χηρίου λίτραι ρ΄ ,, €. ἐ- 
05975 ὑπὲρ ἀγορᾶς μολιβίου ἀργοῦ λίτραι o' ,, δ΄. ἐδόϑη ὑπὲρ 
ἀγορᾶς χαλχώματος διαφύρου τῷ δοϑέντι λόγῳ τῆς ὑπουργίας 
τοῦ δρουγγαρίου τοῦ πλοίμου ὑπὲρ καχαβίων μεγάλων B, καὶδ 
ἑτέρων χαχαβίων μεσαίων β΄, καὶ χυτροχαχαβίων γανωτῶν 
δ΄, καὶ κουχουμίων μεγάλων β', καὲ τιγανίων μεγάλων f, 
χαλκοσταμνίου γαγωτοῦ ἑνὸς, φλασκίων γανωτῶν f, χερ- 
γιβοξέστων B ,, x0'. ὅμοῦ τὸ πᾶν ἔξοδος y λίτραι κα',, vC; 

αμιλ. ς΄. ἐδόϑησαν παρὰ τοῦ εἰδικοῦ χόρδαι μεταξωταὶ σπαρ.τὸ 
τίγαι. ἐδόϑησαν ἕτεραι χόρδαι μεταξωταὶ μιχραὲ λόγῳ τῶν 
τοξοβολίστρων. ἐδόϑη ὁμοίως παρὰ τοῦ εἰδικοῦ λόγῳ τῶν 
καλυβομάτων τῶν χελανδίων. τοῦ βασιλιχοῦ πλοίμου ἀγὰ 
χαρτίων εἰ μολίβιον χαρτία g ort. λίτραι γ΄. ἐδόϑη τὸν δρουγ- 
γάριον τοῦ πλοΐμου ἀπὸ τοῦ κατεπάγω τοῦ ἄρματος σπαϑίέαιϑ 
y, σχουτάρια γ, κοντάρια γι, σαγίτας χιλιάδες σμ', ἑτέρας 
σαγίτας λόγῳ τῶν τοξοβολίστρων μύας χιλιάδες δ΄. 
Τὰ ἀπὸ τοῦ σεχρέτου τοῦ βεστιαρίου δοϑέντα τῷ δρουγγαρίῳ τῶν 

D πλοΐμων χατὰ περίσσειαν ὑπὲρ τοῦ ταξειδίου τῆς Κρήτης. 

Σείστας Qv. περόνας τῶν χελανδίων QA. σφενδόβολαπο 
6. μεσέων ct χυϑροχαχ. cod. et ed. — 15.100 χατὰ ἄρματος cd. 


stanni libris 500, quae datae fuerunt fusori Michacli ad ferruminan- 
das varias machinas. siphonum ignis Graeci eiaculandi classis regiae , 
expensa numismata 3o, mil. o; pro cerae emendis libris centum num, 
5; pro emendis plumbi in. massa vel crudi libris 200 num. 4; pro 
emendis massis aeneis in usum culinae drungarii classis ad eflicien- 
dos: inde cacabos grandes duos et alios duos mediae formae, et ca- 
cabos olliformes stannatos quatuor et cucumos grandes duo et sarta- 
gines grandes duas, et matellam [seu haustrum vini] aeneum [ab 
angustiore ore versus fundum latescens] stannatum unum, et lagenas 
slannatas duas, et malluvia duo, expensa fuerunt numismata viginti 
quatuor. In universum auri litrae 21, numismata 57, mil 6. ldi- 
cum porro dedit restes per strias firmiter tortos spartinos; restes 
alios striatim tortos minores pro areubalistis. Pro tabulatis chelan- 
diorum regiae classis bracteandis sigillatim in unumquodque che- 
landium quinas bracteas plumbeas. In universum ergo in viginti che- 
landia bracteas plumbi centum, pendentes libras ter mille. Drun- 
gario classis dabat catepanus armatis [seu armamentarii] gladios ter 
mille, scuta totidem , contos seu hastas totidem , sagittarum millia 
240, aliarum sagiltarum, qualium usus est in arcubalistis et quas 
muscas vel muscheltas appellant, millia quatuor. 


SECRETUM VESTIARI] DABAT DRUNCARIO CLASSIS IN SUBERABUNDANTIAM AD 
Í i 
EXPEDITIONEM CRLETENSEM HAEC. 


Catenas [ant malleos] 150; fibulas chelandiorum 130; fundas 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. IL 45. 677 


σιδηρᾶ ιβ΄, τζόχους ou. τζαπία τ΄. περόνια σιδηρᾶ μεγά- 
λα τοῦ ξυλοχάστρου ιβ΄. πάγουροι σιδηροῖ ιε΄, ψελλία σι- 
δηρᾶ λ΄. δάχτυλοι ιε΄. χατζία ἡ. βαρέας ἐ. χειροβαρέαι 
xÜ. χαρφίον γυραριχὸν χιλιάδες δ΄, χαρφίον ἁρπάγιον χι- 
δλιάδες β΄, τετραδαχτυλαῖον ε, τῆς παρηλώσεως ἡ, στεγα- 
δερὸν c. ἀκόντια χαλκᾶ ιε΄. γανωτὰ χαλκᾶ λ΄. mugadgd-Ed.L.39i 
χτια χαλκᾶ λ΄. βουτέα χαλκῷ λ΄. ἀναγοντιτέα χαλκᾷ ιε΄, σχοι-- Ms. 227.a 
vía σιδηρόβολα E. περιπετόμενα Qu. σπαρτίνας Qu. λεπτά- 
Qua σχ΄. σχαλοδέματα τ΄. κουβάρια ρ΄, καγάβιον λίτραι B, 
τοχαὲ ἀντὲ λιναρέου χιλιάδων ζ΄,,, v, καὶ ὑπὲρ ἀγορᾶς πίσσης 
χιλιάδες V, καὶ ὑγροπισσίου χιλιάδες T, καὶ χεδρέας χι- 
λιάδες Q , xy. σίδηρον ἀργὸν λίτραι y. κριοὲ σιδηροῖ με- 
γάλοι t. : 
Τὰ ἀπὸ τοῦ χοιτῶνος δοϑέντα τῷ δρουγγαρίῳ τῶν πλοΐμων εἰς 
15 ᾿ ἔξοδον τοῦ χατὰ τῆς Κρήτης ταξειϑίου, ͵ Β 


Ἱμάτια ἐσωφόύόρια μεγαλόζηλα λιτὰ ς΄. τουβία ὅμοίως 
ζυγὼς ς΄. ὑποκαμισοβράχια ς΄. ἐπεριπτάρια ὀξέα ς΄. 


Τὰ ἀπὸ τοῦ εἰδιχοῦ δοθέντα τῷ αὐτῷ δρουγγαρίῳ τῶν πλοΐμων 
ὑπὲρ τοῦ αὐτοῦ. ταξειδίου. 


20 ὩἽμάτια ἐσωφόρια κατὰ Σαραχηνοὺς ἐῤῥαμμένα δεκά- 


ferreas 12; funes 240; sappas seu ligones terrae fodiendae 400; fibu- 
las ferreas magnas liguei castri 12; cancros ferreos 15; torques fer- 
reos 30; annulos 15; capsas 8; dolia 10; dolia manibus gestabilia 
24; clavos in summo in gyrum tortos 4000; clavos aduncos 2000; 
quadrantales clavos 5000; vulgares ad coagmentandum utiles 8000; 
alios cum latis capitellis sexies mille. lacula aenea 15;- sta:znata 
aenea 30; fusos aeneos 30; cupas aeneas 30; anagontitea aenea 15; 
funes ferrum iaculantes 60; circumvolantia 140; sparteos funes 140; 
lenues funes 220; scalas funibus plexas 400; cupás 100 ; cannabis li- 
bras 2000 ; et loco librarum 70oo lini numismata $0; et pro emen- 
dis picis libris decies mille et liquidae picis quadringentis librarum 
millibus et centum millibus librarum cedreae numismata 233; ferri 
crudi libras ter mille, arietes ferreos magnos decem, 


COETO DEDIT DRUNGARIO CLASSIS AD SUFFICIENDUM FACIENDIS IX EXPEDI- 
TIONEM CRETENSEM SUMTIBUS. 
Vestes interiores maioris formae puras sex; similium tibialium 


paria sex; interulas cum braccis 6 οἱ totidem iniectoria seu pallia 
violacea, 


IDICUM EIDEM EUNDEM INK FiNEM DEDIT. 


Vestes decem interiores ad modum Saracenicarum consutas ad 


678 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


4:8 v. ἱμάτια ἐσωφόρια ὀχτάλια ἐ. ἱμάτια ἐσωφόρια ἕἑπτά- 
. λιὰ X. τουβία ἀπὸ ἐσωφορίων δεχαλίων xai ὀχταλίων xal 
Ὀἑπταλίων ζυγαὲ μ΄. ἱμάτια λωρωτὰ «Ἰἰγύπτιχα ἐῤῥαμμένα ρ΄. 
ἱμάτια κουχουλάριχα ρ΄. ἱμάτια βαμβακερὰ ρ΄. ὑποχαμισο- 
βράχια διαφορώτερα gu. ὑποχαμισοβράκια δεύτερα ρ΄. 2-5 
παιριπτάρια διαφορώτερα M. ἐπαιριπτάρια δεύτερα σ΄. ἐ- 
παιριπτάρια τρίτα ρ΄. τουβία λωρωτὰ «Αϊγύπτιχα ρ΄. του- 
βία κουκουλάριχα ζυγὰς ο΄, τουβία βαμβακερὰ ο΄. ζωστρία 
μή. ὑποδήματα διαφορώτερα ζυγὰς μ΄. ὑποδήματα δεύτερα 
ζυγὰς ο΄. ὑποδήματα τρίτα ζυγὰς ρ΄. 10 


Σταδιοδρομικόγ. 


D “πὸ τῆς ϑεοφυλάχτου πόλεως εἷς Ἣ ράχλειαν μίλια E. 
ἀπὸ Ἣ ρακλείας ἕως Προικονήσσου μιλ. μ΄. ἀπὸ Προικογήσ- 
σου ἕως ᾿Ηβύδου μιλ. ρ΄. ἀπὸ ᾿Αβύδου ἕως Ταπευχία μιλ. 
(B. ἀπὸ Ταπευκία ἕως Τενέδου μιλ. ἡ" ἀπὸ Τενέδου ἕως IMi-15 
τυλήνης μιλ. ο΄. ἀπὸ ΠΠιτυλήνης ἕως Χίου quA. ρ΄. ἀπὸ 
Χίου ἕως Σάμου ut. ο΄. ἀπὸ τῆς Σάμου ἕως τοὺς Φούρ- 
γοὺς μιλ. λ΄, ἀπὸ τοὺς Φούρνους ἕως Ναξίας μιλ. ο΄. ἀπὸ 
Ναξίας ἕως τὴν Ἴον μιλ. X. ἀπὸ τὴν "Loy ἕως τὴν Θήραν ἷ 

Ed.L.392 καὶ Θηρασίαν μιλ. x. ἀπὸ τὴν Θήραν χαὶ Θηρασίαν focoo 
τὰ Χριστιανὰ μιλ. X. ἀπὸ τὰ Χριστιανὰ ἕως τῆς Δίας uh, [ 
«. ἀπὸ τῆς Ζίας ἕως Κρήτης wu. ιβ΄. ὅμοῦ μιλία vf. 


15. »y' post μελ., recentiori manu in cod. adscriptum , om. ed. 


denorum aureorum valorem; vestes interiores decem ad octonorum, ] 
alias viginti ad septenorum, tibialia ad omnium illorum trium gene- 
rum humerum et rationem, nempe paria in universum quadraginta ; 
vestes loratas Aegyptiacas consutas centum; vestes cum cucullis toti- 
dem; vestes bambacinas seu xylinas totidem. Interulas cum braccis 
primae et optimae classis 140; alias secundi ordinis centum. Inie- ! 
ctoria praestantiora 4o; alia deteriora 200; alia tertii ct'infimi ordi- 

nis centum. "Tibialium loratorum Aegyptiacorum paria centum; alio- 1 
rum cucullaricorum paria centum; aliorum bambacinorum centum , | 
cingula 40; calceorum praestantiorum paria 4o; secundi generis pa- 
ria 290; tertii et deterrimi generis paria 100, 


BSTADIODROMICUM SEU INDEX MILIARIUM [4 CONSTANTINOPOLI AD cneTAu]. 1 


Ab Urbe, quam Deus custodiat [CPli] ad Heracleàm sunt mi- 
liaria 6o, Illinc ad Proconnesum 4o. Illinc ad Abydum 100. Illinc ad. 
Τὰ Peucia 12. Illinc ad 'Tenedum 8. Illinc ad Mitylenen 100. Illinc ad n 
Chium 100. Illinc ad Samum 100. Illinc ad Furnos 3o. Illinc ad Na- Ἰ 
xiam vel Naxium 70. lllinc ad Ium 30. Illinc ad 'Theram et Therasi- 
am 20, Illinc ad Ta Christiana 20, lllinc ad Dium 8o. lllinc ad Cretam 
12. Summa mil. 793. 


πω 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1H. 46, 079. 
KEQ. us. 


Οἷς ὀφείλει d βασιλεὺς ὀγόμασι τιμᾷν τοῖς μεγιστᾶσε καὶ πρώτοις Ms.227. b 
. τῶν ἐϑγῶγ. 


Ἐξουσιοχράτωρ, ἐξουσιάρχης, ἐξουσιαστὴς, ἄρχων τῶν 
δάρχόντων, ἀρχηγὸς, ἀρχηγέτης, ἄρχων, ἐξάρχων, προηγε-Β 
μῶν, ἡγεμονάρχης, ἡγεμὼν. καϑηγεμὼν, δυνάστης, προηγή- 
τωρ, ἡγήτωρ, πρῶτος, ἔφορος, ὑπερέχων, διατάκτωρ, παν-- 
υπέρτατος, ὑπέρτατος, κοίρανος, μεγαλόδοξος. T δὴξ, πρίγ- 
xny, δοὺξ, συγκχλητικὸξ, ἐθνάρχης, τοπάρχης, σατράπης; 

ιοφύλαρχος, πάτραρχος, στρατηγὸς, στρατάρχης, στρατίαρ- 
χος, στρατηλάτης, ταξίαρχος, ταξιάρχης, μεγαλοπρεπέστοι- 
τος, μεγαλοπρεπὴς, πεποϑημέγος, ἐνδοξότατος, ἔνδοξος, πε- 
ριφανέστατος, περιφανὴς, περίβλεπτος, περιβλεπτότατος, 
εὐγενέστατος, εὐγενὴς, ἀῤιπρεπέστατος, ἀριπρεπὴς, ἀγλαώ- 

15r&rO0c, ἀγλαὸς, ἐριτιμώτατος, ἐρίτιμος, γερουσιώτατος, γε- 
φούσιος, φαιδιμώτατος, φαίδιμος, κυριώτατος, κύριος, ἐν- 
τιμώτατος, ἔντιμος, προηγούμενος, ἡγούμενος, ὀλβιώτατος, 
ὕλβιος, βουληφόρος, ἀρωγὸς, ἐπίκουρος, ἐπίῤδοθος, ἀ-ἃ 
μάντωρ. 


» 


18. εμύγτωρ coni. R. 
cab. 46. 


Tituli, quibus Imp. viros principes et alios illustris dignitatis in 
ter exteros cohonestare debet. à 


Imperans pro arbitrio et auctoritate sua, potestatus, princeps 
principum, ductor, imperator, legatus, praeitor, institutor, potenta- 
tus, magnus dux. Rex, princeps, dux, senator, ethnarcha seu prin- 
ceps nalionis; toparcha seu dominus loci; satrapa, phylarchus seu 
iribus princeps; patrarchus seu familiae princeps; strategus; stratar- 
ches, stratiarchus, stratelates, quae omnia ducem militarem signifi- 
cant; taxiarchus seu dux legionis, magnificentissimus , magnificus, cu- 
pitus, gloriosissimus, gloriosus, illustrissimus, illustris, conspicuus, 
maxime conspicuus , nobilis, excellentissimus, excellens, inclytissi- 
mus , inclytus, splendidissimus, splendidus, honorificentissimus, ho- 
norificus, venerabilissimus, venerabilis, clarissimus, clarus, domi- 
nantissimus , dominus, honorabilissimus, honorabilis, praeducens, 
ducens, beatissimus, beatus, consiliator, adiutor, opitulator, tutor 
ct assertor, amator, 


680 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ΚΕΦ. ut. 


01 TON .4IIO 414b0PON EONON EPXOMENXNN ΠΡΈΣΒΕΩΝ 
ΠΡΟΣ TON BAZXLAEA X AIPETIZMOI. 


Oi τῶν dao τῆς πρεσβυτέρας “Ῥώμης ἐρχομένων πρεσβέων πρὸς 
τὸν βασιλέα χαιρετισμοί. 


᾿Ἐπισκέπτονται ὑμᾶς οἱ κορυφαῖοι τῶν ἁγίων ἀποστόλων, 

D Πέτρος ὃ τῶν οὐρανῶν κλειδοῦχος, καὶ Παῦλος ὃ τῶν ἐϑνῶν 
διδάσκαλος. ὃ πνευματικὸς πατὴρ ἡμῶν ὃ δεῖνα ὃ ἁγιώτα- 
τος καὶ οἰχουμεγνικὸς πατριάρχης ἅμα τῶν ἁγιωτάτων ἐπι- 


, , M , ^ , Ὁ Σ € M 
σχόπων, πρεσβυτέρων xoi διακόγων καὶ πάσης τῆς ἱερατιχῆςτο 


τάξεως τῆς ἁγίας τῶν Ῥωμαίων ἐκχλησίας ἐπαποστέλλουσί 
σοι, βασιλεῦ, πιστὰς εὐχὰς διὰ τῆς ἡμετέρας ταπεινότητος. 
ὃ ἐνδοξότατος ὃ δεῖνα ὃ πρίγκιψ τῆς πρεσβυτέρας “Ῥώμης 
σὺν τῶν ἀρχόντων καὶ παντὸς τοῦ ὑποχειμένου αὐτῷ λαοῦ 
ἐξαποστέλλουσιν τὴν βασιλείαν σου πιστωτάτην δούλωσιν. 1 


Ed L. 393 Ἢ τοῦ λογοθέτου πρὸς αὐτοὺς ἐρώτησις. 


Πῶς ἔχει ὃ ἁγιώτατος ἐπίσχοπος Ῥώμης ὃ πνευματικὸς 
ΝΜ, 258, πατὴρ τοῦ βασιλέως ἡμῶν τοῦ ἁγίου; πῶς ἔχουσι πάντες οἱ 
ἐπίσκοποι καὶ πρεσβύτεροι καὶ διάκονοι καὶ ὃ λοιπὸς κλῆρος 


2. ἐρχομένων em, BR. , ἐρχόμεγον cod, et ed. 


CAP. 47. : 
SALUTATIONES LEGATORUM A VARIIS GENTIBUS AD IMPERATOREM 
VENIENTIUM. 


SALUTATIONES AD IMPERATOREM A LEGATIS E VETERE ROMA 
"VENIENTIBUS. 


Visitant vos antistites sanctorum Apostolorum , Petrus, coeli cla- 
viger, et Paulus, gentium doctor; et spiritualis pater noster N. N. 
sanctissimus et oecumenicus patriarcha , unaque sanctissimi episcopi, 
presbyteri, diaconi, omnis ordo sacerdotalis sanctae Romanorum ec- 
clesiae, iniunxerunt nostrae humilitati, ut apud te, o Imperator, fide- 
lia vota ipsorum nomine renuntiaremus. Gloriosissimus N, N., prin- 
ceps veleris Romae, unaque ceteri eius proceres, et omnis ei sub- 
ditus populus renuntiant et significant imperiali tuae maiestati fide- 
lissima sua servitia. 


INTERROGÁTIO LOGOTHETAE AD EOS LEGATOS. 


Quomodo agit sanctissimus efeopne Romae , spiritualis pater 
sancli nostri Imperatoris ? Quomodo agunt oues episcopi, presby- 


2 


ὠμά 


σιν: ακο RE mmt χα 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.47, 68: 


τῆς ἁγίας τῶν Ῥωμαίων ἐκκλησίας; πῶς ἔχει ὃ ἐνδοξότατος 
ὃ δεῖνα πρίγκιψ τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης; 
'O τῶν ἀπὸ Βουλγαρίας ἐρχομένων πρεσβέων πρὸς τὸν βασιλέα 
: χαιρετισμός. Β 


5 Πῶς ἔχει ὃ ϑεοστεφὴς βασιλεὺς ὃ πνευματικὸς πάππος 
τοῦ ἐκ Θεοῦ ἄρχοντος Βουλγαρίας; πῶς ἔχει ἡ αὐγούστα 
xai δέσποινα; πῶς ἔχουσιν οἱ viol καὶ βασιλεῖς τοῦ μεγά-: 
λου καὶ ὑψηλοῦ βασιλέως xai τὰ λοιπὰ αὐτοῦ τέχνα; πῶς 
ἔχει Ó ἁγιώτατος xai οἰχουμενιχὸς πατριάρχης; πῶς ἔχουσιν 

100i δύο μάγιστροι; πῶς ἔχει 5 σύγχλητος πᾶσα; πῶς ἔχου-: 
σιν οἱ δ᾽ λογοθέται; "6o 
| Ἢ τοῦ loyo9érov πρὸς αὐτοὺς ἐρώτησις. C 


Πῶς ἔχει ὃ πνευματιχὸς ἔγγονος τοῦ βασιλέως ἡμῶν TOU 
€ » €» -» , -— » E -» , 
. ἁγίου 0 ἐκ Θεοῦ ἄρχων Βουλγαρίας ; πῶς ἔχει ἡ ἐκ Θεοῦ agyov- 
τὄτισσα; πῶς ἔχουσιν ὃ Κανάρτι χείνος xat 0 Βουλίας ταρχά- 
«μὰ -» ' 
γος οἱ υἱοὶ τοῦ ἐκ Θεοῦ ἄρχοντος BovAyagíag χαὲ rà λοιπὰ 
,? — -- » € εἶν , L3 , - 
αὐτοῦ τέχνα; πῶς ἔχουσιν ot ἕξ Βολιάδες ot μεγάλοι; πῶς 
» M] c * € ἂν ν᾿ , » » 
ἔχουσι xai οἱ λοιποὶ oi ἔσω x«i ἔξω Βολιάδες; πῶς ἔχουσιν 
τὸ κοινὸν τοῦ λαοῦ; 


teri, diaconi, reliquus clerus S. Romanae ecclesiae? Quomodo agit 
gloriosissimus N. N., princeps veteris Romae? 


.SALUTATIO LEGATORUM E BULGARIA VENIENTIUM AD IMPERATOREM. 


Quomodo valet a Deo coronatus Imperator, spiritualis avus no- 
stri per Deum Domini Bulgariae? ^ Quomodo valet Augusta et Do- 
mina? Quomodo valent filii Imperatores magni et excelsi Imperato-- 
ris et reliqui eius liberi? Quomodo valet sanctissimus et oecume- 
nicus patriarcha? Quomodo valent ambo magistri? quomodo totus 
senatus? Quomodo quatuor logothetae ? 


LOGOTHETAE AD EUM INTERROGATIO. 


Quomodo valet sancti nostri Imperatoris nepos spiritualis, per 
Deum princeps Bulgariae? Quomodo valet principissa per Dei gra- 
tiam? quomodo Conarticinus et Bulias tarcanus, filii Bulgariae per 
Deum principis, et reliqui eius liberi? quomodo sex magni Bolia- 
des? [ille titulus est procerum nd quomodo reliqui intus ct 
extus [in aula domi, et foris in campo] Boliades vel proceres? quo- 
modo commune populi? 


682 .CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


D Μεταμειφϑέντος δὲ τοῦ ὀνόματος xal ἐλθόντος εἷς υἱότητα, πάλιν 
ἐπηρώτων οἱ Βούλγαροι οὕτως. 


Πῶς ἔχει ὃ μέγας καὶ ὑψηλὸς βασιλεὺς ὃ ἐπὲ τοῦ 'χρυ- 
σοῦ χκαϑεζόμενος ϑρόνου; πῶς ἔχει Ó υἱὸς xai βασιλεὺς τοῦ 
μεγάλου xai ὑψηλοῦ βασιλέως καὶ τὰ λοιπὰ αὐτοῦ τέχνα;5 
πῶς ἔχει ἡ αὐγούστα καὶ δέσποιγα; πῶς ἔχει ὃ ἁγιώτατος 
καὶ οἰχουμενικὸς πατριάρχης; πῶς ἔχουσιν οἱ μαάγιστροι, 
ἀνθύπατοι, πατρίκιοι; πῶς ἔχει ἡ πᾶσα σύγκλητος; πῶς 
ἔχουσιν οἱ στρατηγοὲ καὶ τὰ στρατεύματα τοῦ βασιλέως τοῦ 
ἁγίου; I0 

Ed. L. 394 Ἢ τοῦ λογοϑέτου πρὸς αὐτοὺς ἐρώτησις. 


Πῶς ἔχει ὃ πγευματιχὸς υἱὸς τοῦ βασιλέως ἡμῶν τοῦ 
ς» c E] - x , - » c ^ 
ἁγίου ὃ ἐκ Θεοῦ ἄρχων Βουλγαρίας; πῶς ἔχει ἡ ἐκ Θεοῦ 
? , , - » c € ^ 4 
ἀρχόντισσα BovAyagíac; πῶς ἔχουσιν οἱ viol xat ϑυγατέρες 
τοῦ πνευματικοῦ υἱοῦ τοῦ βασιλέως; πῶς ἔχουσιν οἱ ἕξιδ 
Βολιάδες οἱ μεγάλοι; πῶς ἔχουσιν xai οἱ λοιποὲ oi ἔσω καὲ 
2A. ' - o» H ᾿ - - 1 
ἔξω Βολιάδες; πῶς ἔχει τὸ κοιγὸν τοῦ λαοῦ; 


Ὃ τῶν πὸ Συρίας καὶ τοῦ ᾿“μερμουμνῆ ἐρχομένων motoféo 
πρὸς τὸν βασιλέα χαιρετισμός. : 


B ΕΕ[Ϊρήνη σοι xai ἔλεος, εὐφροσύνη καὶ δόξα παρὰ Θεοῦ2ο 


COMMUTATO AUTEM DEINCEPS NOMINE, ET AD FILIALITATEM [eniwciPis BUL- 

GARIAE, RESPECTU IMP. CPTANI] VENIENTE, INTERROGABANT BULGARI ALIO 
MODO, NEMPE SIC. 

Quomodo valet magnus et excelsusImperator, residens super au- 

reo throno? quomodo Imperator et filius magni et excelsi Impera- 

toris? et reliqui eius liberi? quomodo Augusta et Domina? quomo- 

do sanctissimus et oecumenicus patriarcha? quomodo magistri, pro- 


consules, patricii? quomodo totus Senatus ? quomodo magistri mili- 
tum et exercitus sancti Imperatoris? 


LOGOTHETAÀE AD EOS INTERROGATIO. 


Quomodo valet spiritualis filius sancti nostri Imperatoris, 4 Deo 
constitutus archon seu princeps Bulgariae? quomodo a Deo constituta 
archontissa Bulgariae? quomodo filii et filiae spiritualis filii Impe- 
ratoris?. quomodo sex magni Boliades? quomodo reliqui domi foris- 
que Boliades? quomodo commune populi ? 


SALUTATIO AD IMPERATOREM A VENIENTIBUS E SYRIA LEGATIS 
AMIRMUMNAE. 
Pax tibi et misericordia, hilaritas οἱ gloria a Deo, excelse ct 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. p.47. 683 


τῷ ὑψηλῷ καὶ μεγάλῳ βασιλεῖ τῶν Ῥωμαίων. εὐζωΐα καὶ 

ὑγίειά σοι καὶ ζωὴ πολυχρόνιος παρὰ Κυρίου, εἰρηνοποιὲ xai 

ἀγαϑὲ βασιλεῦ. ἀνατελεῖ ἐν ταῖς ἡμέραις σου δικαιοσύνη Ms. 228. b 
καὶ πλῆϑος εἰρήνης, εἰρηνικώτατε καὶ φιλάγϑυωπε βασιλεῦ. 


5 ᾿Ἢ τοῦ λογοθέτου πρὸς αὐτοὺς ἐρώτησις. 


. Πῶς ἔχει ὃ μεγαλοπρεπέστατος καὶ εὐγενέστατος καὶ πε- 
ρίβλεπτος ᾿Δμερμουμνῆς; πῶς ἔχει ὃ Augg καὶ 7 γερου- 
σία Ταρσοῦ; (εἰ δὲ ἀπὸ ἄλλης ᾿Δμηραδίας ἔλθωσιν οἱ τοῦα. 
᾿Δμερμουμνῆ ἀποχρισιάριοι, ὀφείλουσιν ὑπὲρ ἐχείνου ἐρωτᾷν 

τοτοῦ "4uroü καὶ τῆς γερουσίας αὐτοῦ.) πῶς ἔχετε ὑμεῖς; 
πῶς ὑπεδέχϑητε παρὰ τοῦ πατρικίου καὶ στρατηγοῦ Καππα- 
δοχίας; πῶς διέσωσεν ὑμᾶς ὃ ἀποσταλεὶς βασιλικὸς elg δι- 
ἄσωσιν ὑμῶν; μή τι ἐναντίον ἢ ϑλιβερὸν συνέβη ὕμῖν xa- 
τὰ τὴν ὅδόν; ὑπάγετε καλῶς εὐφραινόμενοι καὶ ἀγαλλό-- 
τὄμενοι, σήμερον συγνεστιώμεγοι μετὰ τοῦ βασιλέως ἡμῶν τοῦ 
ἁγίου. ' 
Π͵Ιῶς δεῖ χαιρετίζειν τοὺς ἀπὸ τοὺς βασιλεῖς τῶν “Ῥωμαίων 


ἀπιόντας φίλους πρὸς τὸν ᾿Δμερμουμγῆν, ἡ D 
Xafoow; 0 χαίρων εἰρήνῃ, Ó φρόνιμος £v βουλαῖς, xai 
aodya90g xai πραύτατος, ὑγιαίνων, εὐθυμῶν, εἰρηγεύων πάντο-- 


magno Imperatori Romanorum ; commoda vita et valetudo prospera 
et diuturni anni a Domino tibi contingant, pacifice atque bone Im- 
perator. Exoriatur in diebus tuis iustitia et plenitudo pacis, pacis 
et hominum amantissime Imperator. : 


LOGOTHETAE AD EUM INTEÉRROGATIO. 


Quomodo valet magnificentissimus et nobilissimus et illustris 
Amirmumnes? quomodo Amiras et senatus Tarsi? (aut si aliunde, 
non a Tarso, venerint Amirmumnae apocrisiarii vel legati, debet in 
illius Amirae procerumque ipsius valetudinem inquiri) Vos homi- 
nes Àmirmumnae, quomodo valetis? quomodo excepti hospitio fuistis 
a patricio et stratego Cappadociae? quomodo huc conduxit vos basi- 
licus seu caesarianus, vos huc conductum missus? Num aliquid ad- 
versi taediive contigit vobis in via?  Abite optima cum hilaritate, 
οἱ laetamini, hodie convivaturi cum sancto nostro Imperatore. - 


SALUTATIO AD AMIRMUMKEM ΑΒ IMPERATORIBUS ROMANIS AD EUM MISSORUM 
LEGATORUM. 


Salve gaudens pace, prudens consiliorum , bone, clementissime 
bene valens, animo hilari, ubique pacificator , magnificentissime atque 
gloriosissime Amirmumna. Pax tibi terra marique , gloria et honor, 


684 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ϑεν, μεγαλοπρεπέστατε καὶ ἐνδοξότατε ᾿Δμερμουμνῆ" εἰρήνη 
coL ἀπὸ γῆς xai ϑαλάσσης, δόξα καὶ τιμὴ, εὐφροσύνη xat 
ζωὴ μακροχρόγιος" εἰρηνικώτατε καὶ εὐγενέστατε ᾿Αμερμου- 
μνῇ, εἴη σου τὸ ὄνομα ἔντιμον καὶ ἡ ζωὴ μακροχρόνιος, φί- 
λὲ γλυχύτατε τοῦ βασιλέως ἡμῶν τοῦ ἁγίου, περίβλεπτε xai 
περιφαγέστατε ᾿Δμερμουμγῆ. 


Ed,L.395'O τῶν ἐρχομένων πρεσβέων ἀπὸ μεγεστάνου “μηρᾶ ἢ «Αϊγύπτου 
ἢ Περσίας ἢ τοῦ Χοροσὰν, ὑποταγέντες δηλονότι τῇ βασιλείᾳ “Ῥω-- 
μαίων xci πάχτα ποστέλλογτες, πρὸς τὸν βασιλέα χαιρετισμύς. 


Πολυχρόνιος ζωὴ καὶ δόξα xai εὐφροσύνη παρὰ Θεοῦτο 
σοι τῷ ὑψηλῷ καὶ μεγάλῳ βασιλεῖ ἡμῶν, καλὴν προστασίαν 
καὶ σκέπην καὶ ἀντίληψιν εὕρομεν τὴν σὴν ὑψηλὴν καὶ με- 
γάλην βασιλείαν. χαρισϑείη ἡμῖν ἐν πολλοῖς ἔτεσιν ἣ σὴ 
δεσποτεία καὲ βασιλεία, Ort ἡμεῖς λαός σου καὶ δοῦλοι πι- 

Β στότατοι τῆς αὐτοχρατορίας ὑμῶν. 15 


Ἢ τοῦ λογοθέτου πρὸς αὐτοὺς ἐρώτησις, 


Πῶς ἔχει ὃ πιστότατος καὶ οἰχεῖος τοῦ βασιλέως ἡμῶν 
τοῦ ἁγίου ὃ δεῖνα ὃ εὐγενέστατος; πῶς ἔχει ὃ λαὸς αὐτοῦ 
ἅπας οἱ πιστοὶ xoi εὐγνώμονες δοῦλοι τοῦ βασιλέως ἡμῶν 
τοῦ ἁγίου; πῶς ἔχεις σύ; πῶς ὑπεδέχϑης παρὰ τοῦ narQuxtov20 

9. χαιρετεσμός cod., χαιρετισμοί ed. 


gaudium et vita multennis. Maxime, pacifice et nobilissime Amirmu- 
mna, sit nomen tuum honoratum et vita multennis, amice suavis- 


sime sancli nostri Imperatoris, conspicue atque illustrissime Amir» 
mumna. 


SALUTATIO LEGATORUM A MEGISTANE QUODAM AMINRA, SIVE AEGYPTI, SIVE 
PERSIAE, SIVE CHORASAN , VENIENTIUM AD IMP. INTELLIGENDUM ÀD DE 


IBLIS AMIRIS, QUI ROMANO IMPERIO PARENT ET PACTA 
TRIBUTA MITTUNT. 


Multennis vita et gloria et gaudium a Deo tibi contingant, ex- 
celso et magno nostro Imperatori. In excelsa magnaque tua imperii 
administratione inveniamus bonum praesidium et tutamen atque ad- 
iutorium. Multos in annos iudulgeatur nobis a divina gratia tuum 
dominium atque regnum, qui sumus populus tuus et servi fidelissimi 
imperatoris nostri. 


LOGOTHETAE AD EOS INTERROGATI!O. 

Quomodo valet fidelissimus et familiaris sancti. nostri lmperato- 
ris, ille vel ille; vir nobilissimus? quomodo totus eius populus, fi- 
deles et benevoli erga herum servi sancti nostri Luperatoris? quo- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H.47. 685 


καὶ στρατηγοῦ ϑέματος ὃ δεῖνα; πῶς διέσωσέν σε ὃ dno-M:.a29.a 
σταλεὶς βασιλιχὸς εἰς διάσωσίν cov; μή τι ἐναντίον ἢ ϑλι- 
βερὸν συνέβη σοι κατὰ τὴν ὅδόν; ὕπαγε καλῶς εὐφραινό-- 
μενος xab ἀγαλλόμενος, σήμερον συνεσϑίων μετὰ τοῦ βασι- 
δλέως ἡμῶν τοῦ ἁγίου. 


Ὁ τῶν ἐρχομένων πρεσβέων ἀπὸ μεγιστάγου “μηρᾶ ἢ Αἰγύπτου ἢ 
Περσίας ἢ τοῦ Χοροσὰν, δηλονότε μὴ ὄντος ὑποτεταγμένου τῇ βα- 
σιλείᾳ Ῥωμαίων, ἄλλ᾽ ἤ τε ὑπὸ τὴν ὑποταγὴν τοῦ "AusQuovuvi 
ὄντος, εἴτε καὶ μὴ, πρὸς τὸν βασιλέα χαιερετισμός. 


το Ἐἰρήνη σοι καὶ ἔλεος, εὐφροσύνη καὶ δόξα παρὰ Θεοῦ 
τῷ ὑψηλῷ καὶ μεγάλῳ βασιλεῖ τῶν Ῥωμαίων, εὐζωΐα xai ὅ-Ὁ 
γίειά σοι καὶ ζωὴ πολυχρόνιος παρὰ Κυρίου, εἰρηνοποιὲ xai 
ἀγαϑὲ βασιλεῦ. ἀνατελεῖ ἐν ταῖς ἡμέραις σου δικαιοσύνη 
xai πλῆϑος εἰρήνης, εἰρηνικώτατε καὶ φιλάνϑρωπε βασιλεῦ, 


15 Ἢ τοῦ λογοθέτου πρὸς αὐτοὺς ἐρώτησις, 
Πῶς ἔχει ὃ εὐγενέστατος ᾿“μηρᾶς «ΤΪγύπτου; πῶς ἔχει 
ἢ γερουσία xai ὃ λαὸς αὐτῆς ἅπας; πῶς ἔχεις σύ; πῶς Ἐα 1, 396 
διεσώϑης κατὰ τὴν ὅδόν;; μή τι ἐναντίον ἢ ϑλιβερὸν συνέβη 
σοι κατὰ τὴν ὅδόν; μή τι ἐναντίον συνέβη σοι; ὕπαγε κα- 


modo vales tu? quomodo exceptus es a patricio et stratego illius 

vel illius pe venis] provinciae? Nuoro comitatus te fuit con- 

duxitque basilicus, eum in finem obviam tibi missus?  Adversine 

aliquid et aerumnosi tibi contigit in via? Abi bene hilaris et ex- . 
" sultans, utpote hodie cum sancto nostro Imperatore epulaturus. 


SALUTATIO AD IMPERATOREM LEGATORUM A MEGISTANKE QUODAM AMIRA, SIVE 

AEGYPTI, SIVE PERSIAE, SIVE CHORASANAE, QUI NEMPE SUBDITUS IMPERIO 

ROMANORUM NON EST, SED SIVE AB AMERMUMNA DEPENDET, SIVE ETIAM 
NON, SED SUI IURIS EST. 


Pax tibi et misericordia, gaudium et gloria a Deo tibi contin- 
gant, excelso et magno Imperatori Romanorum , commoda vita diu- 
turnaque et ἣν ti valetudo a Domino, pacifice et bone Imperator. 
Exoriatur in diebus tuis iustitia et multitudo atque plenitudo pacis, 
pacis amantissime et humanissime Imperator. 


LOGOTHETAE AD EOS INTERROGATIO. 


Quomodo valet nobilissimus Amiras Aegypti? quomodo senatus 
populusque eius omnis? quomodo vales tu? quomodo huc conductus? 


686 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


- , * 
λῶς εὐφραινόμεγος xoi ἀγαλλόμενος, σήμερον συνεσϑίων με- 
iJ v , c ^ ^ 
τὰ τοῦ βασιλέως ἡμῶν τοῦ ἁγίου. 
ΚΕΦ. μη. 
Τὰ ἄχτα τῶν εἰς τοὺς ἐϑνιχκοὺς γενομένων ἐπιγραφῶνγ. 
Εἰς τὸν πάπαν Ῥώμης. βούλλα χρυσῆ μονοσολδία. ,,2»5 
ὀνόματι τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ xai τοῦ ἁγίου πνεύματος 
Βτοῦ ἑνὸς zai μόγου ἀληϑινοῦ Oct) ἡμῶν. ὃ δεῖνα καὶ ὃ 
δεῖνα πιστοὶ ἐν αὐτῷ τῷ Θεῷ βασιλεῖς Ρωμαίων πρὸς ὃ δεῖ- 
γα τὸν ἁγιώτατον πάπαν Ῥώμης καὶ πνευματικὸν ἡμῶν πα- 
, » c , M] 2 ' μ 3 , . 
τέρα." ὁμοίως χαὶ εἰς τὸν πάπαν ᾿“λεξανδρείας, πλὴν na-10 
5 Ω , 
τέρα οὐ γράφει. ὅμοίως xai εἰς τὸν πατριάρχην ᾿Αντιο-. 
χείας χαὶ τὸν πατριάρχην Ἱεροσολύμων, πλὴν πνευματιχὸν 
* , ' c * ' , E 
πατέρα οὐ γράφει. αἱ δὲ βούλλαι χρυσαῖ τρισολδίαι. εἰς 
* , » , * ΕῚ - ' 
τὸν πρωτοσύμβουλον, ἤγουν εἰς τὸν ᾿“Ιμερμουμνῆν. βουλλα 
v - - νι 
χρυσᾶ τετρασολδία. ,TQ μεγαλοπρεπεστάτῳ, εὐγενεστάτῳ xol15 
περιβλέπτῳ ὃ δεῖνα πρωτοσυμβούλῳ καὶ διατάχτορι τῶν ᾿“[- 
Cyaogvàv ἀπὸ ὃ δεῖνα xal ὃ δεῖνα τῶν πιστῶν αὐτοχρατύρων 
2 , ' c , € - & x » 
αὐγούστων μεγάλων βασιλέων Ρωμαίων. ὃ δεῖνα καὶ ὁ δεῖ- 
Ms.a29.b»« πιστοὶ ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ αὐτοχράτορες αὔγουστοι με- 
γάλοι βασιλεῖς Ῥωμαίων τῷ μεγαλοπρεπεστάτῳ, εὐγενεστάτῳςο 
καὶ περιβλέπτῳ Ó δεῖνα πρωτοσυμβούλῳ καὶ διατάχτορι τῶν 
2 ^ 1 2? ^ » - 5 ᾿ ^ , 
VAyagnvo»." εἰς τὸν ἄρχοντα τῶν ἀρχόντων τῆς μεγάλης 
"Aous»íag. βούλλα χρυσῆ τρισολδί K (yog xoi 
ὁμεγίας. .& χρυσὴ τρισολδία. ,, Κωνσταντῖνος xoi 
15, ΣΧΟ.1. Χρὴ εἰδέναι, ὅτι ᾿μηραλμουμνῆς ὀφείλει λέγεσϑαι. 


adversine quid et molesti contigit in via? Abi bene hilaris et ex- 
sultans, hodie cum saücto nostro Imperatore epulaturus. 


- CAP. 48. 
Acta seu formulae inscriptionum in litteris ad exteros. 


Ad papam Romae. Bulla aurca unius solidi. In nomine Patris 
et Filii et. Spiritus sancti, unius et solius veri Dei nostri. llle et 
ille fideles et credentes in eundem Deum Imperatores Bomanorum ad 
illum , sanciissimum fomae papam et spiritualem nostrum patrem. 
Similis formula inu litteris ad patriarcham | Alexandriae adhibetur, 
praeterquam quod ille pater Imperatoris spiritualis non appellatur, 
Eadem ipsa formula quoque, sed etiam absque patris titulo, hono- 
rantur patriarchae Antiochiae et Hierosolymorum. Ad hos quae di- 
riguntur bullae aureae, sunt trisoldiae [seu litteris ad eos destina- 
tis appensae bullae aureae tres solidos aurcos valore aequant].. Bulla - 
aurea, quae ad protosymbulum , id est Amermumnam, mittitur, est 
tetrasoldia [seu valet quatuor solidos aureos| et habet [in externa 
aversa membrana] hanc inscriptionem : Magno, honestissimo , nobi- 


DE-CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 48. 687 


«Ῥωμαγὸς, πιστοὶ ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ αὐτοκράτορες avyovarot 
μεγάλοι βασιλεῖς Ρωμαίων, πρὸς 0 δεῖνα τὸν περιφαγέστατον 
πρῶτον τῆς μεγάλης ᾿Αρμεγνίας καὶ πνευματικὸν ἡμῶν τέκνον." 
εἷς τὸν ἄρχοντα τοῦ ᾿Ασπουραχᾶν, ἤγουν τοῦ Βασπαραχᾶν, Ὁ 
δ γῦν τιμηϑεὶς ἄρχων τῶν ἀρχόντων. βούλλα χρυσῆ τρισολ--: 
δία. ,, Κωνσταντῖνος καὶ Pouaroc, πιοτοὶ ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ 
αὐτοχράτορες αὐγουστοι βασιλεῖς Ρωμαίων, πρὸς ὃ δεῖνα τὸν 
περιφανέστατον ἄρχοντα τῶν ἀρχόντων." εἰς τὸν ἄρχοντα 
τοῦ Koxofir, ᾿Δρμενία" εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ Ταρὼ, ᾿Δομενία".. 
τοεῖς τὸν ἄρχοντα τοῦ Πῶεξ, 4gusv(a* εἰς τὸν ἄρχοντα 
τοῦ Αὔζαν, ᾿Δρμενία" εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ Συνῆς, ᾿Αρμενέα" Ed.L. 397 
εἷς τὸν ἄρχοντα τοῦ Βαιτζὼρ, ᾿Αρμενία" εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ 
Χατζιένης, ᾿Αρμενία - εἰς τοὺς y ἄρχοντας τῶν Σερβοτιῶν 
τῶν λεγομένων Παῦρα᾽ παιδία" ἐπιγραφὴ εἰς πάντας τοὺς 
τὐπροειρημένους " ,,χέλευσις ἐκ τῶν φιλοχρίστων δεσποτῶν πρὸς 
τὸν ὃ δεῖνα ἄρχοντα τοῦδε." εἰς τὸν χουροπαλάτην Ἰβερίας. 
βούλλα χρυσὴ δισολδία. ,,ικέλευσις ἐκ τῶν φιλοχρίστων δεσπο- 
τῶν πρὸς ὃ δεῖνα τὸν ἐνδοξότατον κουροπαλάτην." ἔχει δὲ περὲ 
αὐτὸν Ó κουροπαλάτης ἑτέρας ἐξουσίας δ΄. εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ 
“οΒεριασὰχ, Ἰβηρία" εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ Καρνατάης, Ἰβηρία: Β 
εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ Κούελ, Ἰβηρία: εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ 


lissimo, spectabili , illi vel illi protosymbulo et proveditori Agareno- 
rum ab illo et illo, fidelibus Imperatoribus Augustis, magnis Im- 
peratoribus Romanorum. Intus autem in adversa, exordio littera- 
rum tale perscribitur alloquium :] JHe et ille credentes in. Christum 
Deum eique fideles Imperatores Augusti , magni Reges Hiomanorum, 
salutem dicunt magno , honestissimo , nobilissimo ,. spectabili pro- 
 tosymbulo et proveditori Agarenorum. Ad principem principum 
magnae Armeniae, bulla aurea trisoldia. Constantinus et Homanus, 
fideles in Christo Deo Imperatores, Augusti magni Heges Romano- 
rum , ad illum , illustrissimum, primatem magnae Armeniae et spi- 
ritualem nostrum filium. | Ad principem Aspuracan vel Basparacan, 
qui nunc honoratur titulo archontis archontum, bulla aurea trisoldia. 
Constantinus et Romanus, fideles in Christo Deo Imperatores, Augu- 
sti Reges Romanorum ad illum, illustrissimum principem principum. 
Ad praefectum castri et nomi Cocobit, et illum Taronis et Moéx et 
Auzanes et Synes et Baizur et Chazienes, omnium ad Armeniam 
pertinentium districtuum , item ad tres praefectos Serbotiorum [seu 
Servitiorum] , quae vulgo Maura Paedia seu nigri pueri dicuntur, 
ad hos onmes idem est stylus et titulus inscriptionis, nempe: JMan- 
datum. a Dominis Christum amantibus ad illum , praefectum illius 
[castri vel praefecturae]. Ad curopalatem Iberiae bulla aurea bi-. 
soldia. Mandatum a Dominis Christum amantibus ad illum, glorios 
sissimum: curopalatem. Mabet autem curopalates appositas sibi qua- 
tuor adhuc alias potestates, nempe praefectos Beriasach , Carnataae; 


688 CONSTANTINI PORPHYROGENITI ' 


MSETROUPY Cet HS 


Ῥτζαρᾷ, Ἰβηρία", ,χέλευσις ἐκ τῶν φιλοχρίστων δεσποτῶν 
πρὸς ὅ δεῖνα." εἰς τὸν ἐξουσιοκράτορα ᾿Ζ4λανίας. βούλλα 
χρυσῆ δισολδία. ,.ἐν ὀνόματι τοῦ πατρὺς xai τοῦ υἱοῦ xoci 
τοῦ ἁγίου πνεύματος, τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου ἀληϑιγοῦ Θεοῦ — 
ἡμῶν. Κωνσταντῖνος καὶ Ρωμανὸς, πιστοὶ ἐν αὐτῷ τῷ Θεῷϑ 
βασιλεῖς Ῥωμαίων, πρὸς 0 δεῖνα τὸν ἐξουσιαστὴν ᾿“λανίας ᾿ 
καὶ πγευματιχὸν ἡμῶν réxvov." εἰς τὸν ἐξουσιαστὴν ᾿4βα- 
oy(ac." βούλλα χρυσῆ δισολδία. ,,κέλευσις ἐκ τῶν φιλοχρίστων 
δεσποτῶν πρὸς ὃ δεῖνα τὸν περιφανῆ ἐξουσιαστὴν ᾿4βα- 1 
σγίας. εἷς τὸν ἄῤχοντα ᾿Αλβαγίας" εἷς τὸν ἄρχοντα vOvi0 
Κρεβατάδων, ἤγουν τὸν λεγόμενον Κρεβατᾶν- εἴς τὸν ἄρ: 
xovia Κηδωνίας" εἰς τοὺς ἄρχοντας Τζαναρίάς: εἰς τὸν 1 
ἄρχοντα τοῦ Σαρβᾶν, οἵτινες κεῖνται μέσον ᾿“λαγίας L 
Ms.23o.a Τζαναρίας" εἰς τοὺς ἄρχοντας ᾿Αζίας, ἐν ᾧ εἶσιν αἱ ΙΚα- 
σπεῖαι πύλαι" εἰς τὸν ἄρχοντα Χρύσα" tig τὸν ἀρ χόντα Βρέζαν"ιϑ 
εἰς τὸν ἄρχοντα Π]ωχᾶν. (Ἰστέον, ὅτι ἀπὸ IMox&y ἐστιν ἡ ἤ7αι- 
- ὦτης λίμνη.) ἐπιγραφὴ εἰς πάντας τοὺς προειρημένους" .,χέλευ-: 
Doic ἐκ τῶν φιλοχρίστων δεσποτῶν πρὸς ὃ δεῖνα τὸν ἄρχοντα 
τῆσδε. εἷς τὸν χαϑολικὸν ᾿“ρμενίας, εἴς τὸν χκαϑολικὸν Ἰβηρίας, 
εἰς τὸν χαϑολικὸν ᾿Αλβανίας. ἐπιγραφὴ εἰς τοὺς y χαϑολι-5 8 
χούς" ,,χέλευσις ἐκ τῶν φιλοχρίστων δεσποτῶν πρὸς 0 δεῖξ 
γα τὸν εὐλαβέστατον καϑηγητὴν τῆσδε." εἰς τὸν πάπαν Ῥώ-- 
μης. βούλλα χρυσῆ δισολδία. ,.ἐν ὀνόματι τοῦ πατρὸς xai 


15. εἰς τὸν ἄρχοντα Χρύσα semel cod., ed. perperam bis. 


UE. 


Cuel et Atzara,. tractuum Iberiae, ad. quos haec dirigitur inscri- 
ptio: Mandatum a Dominis Christum amantibus ad illum. Ad. po- 
testatum Alaniae mittitur bulla aurea bisoldia cum hac inscriptione: 
In nomine Patris et Fili et Spiritus sancti, unius et solius veri 
Dei nostri. Constantinus et Homanus , fideles in eodem Deo. Impe- 
ratores. Hiomanorum , ad illum , potestatum. Alaniae. et. spiritualem 
nostrum filium. . Ad potestatum. Abasgiae, bulla aurea bisoldia cum 
lac inscriptione : Mandatum a philochristis Dominis ad illum, illu- 
sirem potestatum Abasgiae. Ad archontem seu praefectum vel prin- 
cipem Albaniae, ad archontem QCrebatadum , vulgo sic dictum. Cre- 3 
batam ; ad archontem  Cidoniae; ad archontes Zanariae; ad archon- 
iem Sarbani; (iacet. ea natio media inter Tzanariam et Alaniam;) ad 
archontes. Aziae, (ubi sunt portae Caspiae;) ad archontem Mocan; — — 
(est circa paludem Maeotidem;)ad omnes hos inscriptio litterarum est — — 
eadem hoc: stylo concepta: Mandatum a philochristis Dominis ad — 
illum , archontem illius vel illius provinciae. —. Yascriptio "litterarum 

ad tres catholicos, Armeniae unum, alterum Iberiae, denique Alba- — — 
niae, Mandatum ἃ philochristis Dominis ad illum, piissimum ca- ——— 
thegetam. seu conductorem. illius provinciae. Ad papam Bomae mit- 


zu ἘΕΎΞΕΝ 


-— 


DE .CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 483, 689 


τοῦ υἱοῦ xai τοῦ ἁγίου πνεύματος τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου ἀλη- 

ϑινοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Κωνσταντῖνος zai Ῥωμανὸς, πιστοὲ ἐν 

αὐτῷ τῷ Θεῷ βασιλεῖς Ῥωμαίων, πρὸς ὃ δεῖνα τὸν ἁγιώτα- 

τὸν πάπαν Ῥώμης καὶ πνευματικὸν ἡμῶν πατέρα." εἰς v0vEd.L.398 
5ῥῆγα: Σαζωνίας:" εἰς τὸν ῥῆγα. Βαϊούρη: (ἔστιν δὲ αὕτη 

ἢ χώρα οἱ λεγόμενοι Νεμίτζιοι") εἰς τὸν ῥῆγα Γαλλίας " 

εἰς τὸν δῆγα Γερμανίας: ἐπιγραφὴ εἰς πώντας τοὺς προ- 

εἰρημένους" ,,év ὀγόματε τοῦ πατρὸς xai τοῦ υἱοῦ xai τοῦ 

&yíov πγεύματος, τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου ἀληϑινοῦ Θεοῦ ἡμῶν." 
τοΚωνσταντῖνος χαὶ “Ῥωμανὸς, πιοτοὶ ἐν αὐτῷ τῷ Θεῷ βασι- 

λεῖς Ῥωμαίων, πρὸς ὃ δεῖνα τὸν πεποϑημένον πνευματιχὸν 

ἀδελφὸν τὸν περίβλεπτον δῆγα." εἰς τὸν πρίγκιψ “Ῥώμης. 

βούλλα χρυσῆ δισολδία. ,, Κωνσταντῖνος καὶ Ῥωμανὸς zai 

λοιπὰ πρὸς ὃ δεῖνα τὸν ἐνδοξότατον πρίγκιπα Ῥώμης." εἰς Β 
τὐτὸν ᾿“μηρᾶν ᾿Αφρικῆς" ,,Κωνσταγτῖνος xai Ῥωμανὸς, πι- 

στοὶ ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ αὐτοχράτορες αὐγουστοι μεγάλοι βα- 

σιλεῖς Ῥωμαίων, πρὸς τὸν ἐνδοξότατον καὶ εὐγενέστατον ἐξ-- 

ουσιαστὴν τῶν Πουσουλημιτῶν." βούλλα χρυσῆ δισολδία- 

tig τὸν ᾿“μηρᾶν Αἰγύπτου. βούλλα χρυσὴ τετρασολδία. τοῦ 
“οἀποσταλέντος γράμματος ἐπὲ Κωνσταντίνου καὶ Ρωμανοῦ τῶν 

Πορφυρογεννήτων ἔστησεν 5 βούλλα ἐξάγια up.  ,,Kevorav- 

τῖνος καὶ "Pouavóg, ἐν Χριστῷ εὐσεβεῖς αὐτοκράτορες μεγά-- 

λοι ὑψηλοὶ αὔγουστοι βασιλεῖς Ῥωμαίων, πρὸς τὸν ἠγαπη- 

7. Τερμανίας em R., Τερμαγεχείας cod. et ed. 


titur bulla aurea bisoldia cum hac inscriptione: Jn nomine Patris et 
Filii et Spiritus sancti, unius et solius veri Dei nostri. Constan- 
tinus et Homanus fideles in eodem Deo Imperatores Romanorum ad 
illum , sanctissimum papam Romae et spiritualem nostrum patrem. 
Àd regem Saxoniae, ad regem Baiuri seu Baioariae vel Bavariae ;. 
(est ea regio, quam vulgo nobis dicti Nemetzii , id est Germani vel 
Alamanni, incolunt; ) ad regem Galliae, ad regem Germaniciae vel 
Germaniae perscribitur eodem ad omnes titulo, nempe hoc: In no- 
mine Patris et Filii et Spiritus sancti , unius et solius veri Dei πο-- 
stri. Constantinus et Romanus, fideles in eodem Deo Imperatores 
Homanorum ad illum , carissimum spiritualem fratrem, illustrem : 
regem. Ad principem Romae perscribitur hoc titulo: Constantinus 
et Romanus (reliqua ut ied gloriosissimum principem Romae. 
Ad Amiram Africae scribitur hoc titulo: Constantinus et Homanus, 
fideles in. Christo Deo Imperatores Augusti, magni Reges Homano- . 
rium, ad gloriosissimum et nobilissimum potestatum Musulemitarum, . 
Ad hunc bulla mittitur aurea bisoldia. Ad Amiram Aegypti mittitur. 
bulla aurea quatuor solidorum, Quam vero Constantinus et Roma- 
. nus suo tempore. ad ipsum mittebant, pendebat ea octodecim 
hexagia; et titulus erat hic: Constantinus et Homanus, in Christo 


Constantinus Porphyr. Fol. I. 44 


699 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Cuérov ἡμῶν φίλον τὸν εὐγενέστατον ᾿Αμηρᾶν Aiyénzov." εἰς 
τὸν ἄρχοντα Σαρδανίας. βούλλα χρυσὴ δισολδία. ,,κέλευ- 
σις ἐκ τῶν φιλοχρίστων δεσποτῶν πρὸς τὸν ἄρχοντα Σαρ- 
δανίας.᾽ εἰς τὸν δοῦχα Βενετίας" εἰς τὸν πρίγκιπα Καπύας" 
εἰς τὸν πρίγκιπα ἸΣαλερινοῦ" εἰς τὸν δοῦκα Νεαπόλεως" εἰςϑ 
τὸν ἄρχοντα ᾽“μάλφης: εἰς τὸν ἄρχοντα Γαΐτης. εἰς τὸν ἐκ 
Θεοῦ ἄρχοντᾳ BovAyagíag: ,,£v ὀνόματι τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ 
υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος, τοῦ ἑγὸς καὶ μόνου ἀληϑι- 

Ms.23o.byo? Θεοῦ ἡμῶν. Κωνσταντῖνος καὶ “Ῥωμανὸς, πιστοὶ ἐν αὐ- 

Ῥτῷ τῷ Θεῷ βασιλεῖς Ρωμαίων πρὸς τὸν πεποϑημένον καΐτο 
πνευματικὸν ἡμῶν τέχνον καὶ ἐκ Θεοῦ ἄρχοντα τοῦ χριστια- 
γικωτάτου ἔϑγους τῶν Βουλγάρων." τὸ ἀρτίως γραφόμενον " 
» Κωνσταντῖνος xai Ῥωμανὸς, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ εὐσεβεῖς 
αὐτοχράτορες βασιλεῖς Ῥωμαίων, πρὸς τὸν πεποϑημένον xai 
πγευματιχὸν ἡμῶν τέχνον τὸν κύριον ὃ δεῖνα βασιλέα Βουλ-ιῦ 
γαρίας." εἰς τὸν χαγάνον Χαζαρίας. βούλλα χρυσῆ τρι- 
σολδία. ,,.ἄν ὀνόματι τοῦ πατρὸς xai τοῦ υἱοῦ xai τοῦ ἁγίου 
πνεύματος, τοῦ £vOg καὶ μόγου ἀληϑινοῦ Θεοῦ ἡμῶν. ΙΚων- 
σταντῖνος καὶ Ῥωμανὸς, miro iv αὐτῷ τῷ Θεῷ βασιλεῖς 

ΕΔ... ϑοο Ῥωμαίων πρὸς τὸν ὃ δεῖνα εὐγενέστατον, περιφανέστατοναο 
χαγάνον Χαζαρίας. εἰς τὸν ἄρχοντα Ῥωσίας. βούλλα χρυ- 
σῆ δισολδία. ,,γράμματα Kcovoravrivov καὶ Ῥωμανοῦ τῶν 


5. ZXO.A. Ἰστέον, ὅτε δοὺξ Νεαπόλεως μαστρομίλης χαλεῖταε 


pii Imperatores, magni, excelsi, augusti Reges Homanorum , ad 
dilectum | nostrum Amicum δὲ nobilissimum Amiram Aegypti. Ad 
archontem  Sardaniae vel Sardiniae et alios mittitur bulla aurea 
bisoldia cum hoc titulo: Mandatum a philochristis Dominis ad 
«rchontem Sardaniae , ad ducem Venetiae, ad principem Capuae, 
ad | principem Salerini vel Salerni, ad ducem Neapolis , ad archon- 
tem. Amalphi, ad archontem Gaétae. Ad Bulgariae per Deum ar- 
chontem scribitur sic: Ji nomine Patris et Filii et Spiritus sancti , 
unius et solius veri Dei nostri. Constantinus et Romanus , fideles 
in. eodem Deo Imperatores Romanorum, ad carissimum et. spiritualem 
nostrum filium et ex Deo d'vinaque auctoritate archontem christi- 
anissimae nationis Bulgarorum. Sic olim. Nunc autem scribitur sic: 
Constantinus et. Romanus, in Christo Deo pii Imperatores , Reges 
Ilomanorum ad carissimum et spiritualem nostrum filium, kyrin 
seu dominum , ilium, basileum Bulgariae. Ad chaganum Chazariae 
bulla. mittitur aurea trisoldia cum hoc titulo: 7n nomine Patris et 
Filii et Spiritus sancti , unius εἰ solius veri Dei: nostri, Constanti- 
nus et Romanus , fideles in eodem Deo Imperatores Romanorum, ad 
illum. nobilissimum, illustrissimum chaganum Chazariae. Ad archon- 
tem Hosiae vel Russiae mittitur bulla aurea bisoldia cum hoc titulo: 


dui 
POP 


—C NOCTEM UCM REB, ue TET LEE ERR RT 


"P 


pev -—I—————ÓoUooK——m—Énsus vU TU οὐ δον ΜΝ μι πο με κυ. πἰδιλ ὅδ. χω πὰ, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Il. 485, O91 


φιλοχρίστων βασιλέων Ῥωμαίων πρὸς τὸν ἄρχοντα Ῥωσίας." 
εἰς τοὺς ἄρχοντας τῶν Τούρχων. βούλλα χρυσῆ διοολδία. 
υἹράμματα Κωνσταντίνου καὶ Ῥωμανοῦ τῶν φιλοχρίστων 
βασιλέων Ῥωμαίων πρὸς τοὺς ἄρχοντας τῶν Τούρκων." εἰς 
ὅτοὺς ἄρχοντας τῶν Πατζιναχίτων. βούλλα χρυσῇ δισολδία, 
»yoduuara Κωνσταντίγου καὶ Ῥωμαγοῦ τῶν φιλοχρίστων 
βασιλέων Ῥωμαίων πρὸς τοὺς ἄρχοντας τῶν. Πατζιναχίτων. 
εἰς τὸν ἄρχοντα Χρωβατίας" εἰς τὸν ἄρχοντα Σέρβλων" εἴς Β 
τὸν ἄρχοντα τῶν Ζαχλούμων: εἰς τὸν ἄρχοντα τοῦ Κανά- 
τολη" εἰς τὸν ἄρχοντα τῶν Τραβούνων" εἰς τὸν ἄρχοντα Ζίιο- 
κλείας" εἷς τὸν ἄρχοντα Πῆηωραβίας. ἐπιγραφὴ εἰς αὐτούς" 
»»μέλευσις ἐχ τῶν φιλοχρίστων δεσπυτῶν πρὸς τὸν ὃ δεῖνα 
τὸν ἄρχοντα τῆσδε." βούλλα χρυσῇ δισολδία. εἰς τὸν δῆγα 
Φραγγίας. βούλλα χρυσῆ. ,,6£v ὀνόματι τοῦ πατρὸς xal τοῦ 
τδυϊοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πγεύματος, τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου ἀληϑι- 
γοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Κωνσταντῖνος xai “Ῥωμανὸς, πιστοὶ ἐν 
αὐτῷ τῷ Θεῷ, ὑψηλοὲ αὐγουστοι αὐτοχράτορες μεγάλοι βα- 
σιλεῖς “Ρωμαίων, τῷ ἠγαπημένῳ. πεποθημένῳ xai πνευμα- 
TuxQ ἡμῶν ἀδελφῷ ὃ δεῖνα τῷ εὐγενεστάτῳ περιβλέπτῳ δη-α 
20yi Φραγγίας." εἰς τὸν ὑπερέχοντα κυριεύοντα "Irdíag* ,,Keov- 
σταντῖνος χαὶ “Ρωμανὸς, πιστοὲ ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ μεγάλοι 
αὐτοχράτορες βασιλεῖς Ῥωμαίων, πρὸς ὃ δεῖνα τὸν ὕπερ-- 
ἔχοντα κύριον τῆς Ἰνδίας, τὸν ἠγαπημένον ἡμῶν φίλον, 
εἰς τὸν κυριεύοντα τῆς εὐδαίμονος ᾿ἡραβίας. βούλλα χρυσῆ. 
“ὔ,, Κωνσταντῖνος «ai Ῥωμανὸς, πιστοὶ ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ, με- 
10. Ζιοχλείας em. Ἐ., Ζικλείας cod. et ed. , 


Litterae Constantini et. Romani, regum hHomanorum Christum a« 
mantium, ad archontem Hosiae. Ad archontes Turcarum mittitur 
bulla aurea bisoldia cum hoc titulo: Litterae Constantini et Bomani , 
Christum amantium Imp. Romanorum, ad archontas Turcarum. Ad 
archontes Patzinacorum eadem dirigitur inscriptio, nomine Patzina- 
corum expresso, et similis quoque bulla, Ad archontem Chrobatiae, 
Serblorum, Zachlumorum, Canali, 'TTrabunorüm [vel Terbunorum], 
Diocleae, Morabiae sic scribitur: Mandatum a philochristis Despotis 
ad illum , archontem illius provinciae. Ad hos bulla aurea est bi- 
soldia, Ad regem Franciae sic scribitur: In nomine Patris et Filii 
et Spiritus sancti , unius et solius veri Dei nostri. Constantinus et 
Tiomanus , fideles in eodem Deo , excelsi , Augusti Imperatores , magni 
Reges Romanorum , dilecto . carissimo et spirituali nostro fratri , illi, 
nobilissimo, illustri regi Franciae, Ad supremum dominum Indiae 
sic scribitur: Constantinus et Romanus , fideles in Christo Deo magni 
Amperatores , Reges Romanorum , ad illum , supremum dominüm Indiae, 
dilectum: nostrum. amicum, | Ad dominum felicis Arabiae mittitur 


692 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γάλοι αὐτοκράτορες βασιλεῖς “Ῥωμαίων, πρὸς ὃ δεῖνα τὸν 


χυριεύοντα τῆς zooftac. ὁ ὁ PO 


D ΚΕΦ. μϑ΄. ᾿ 


Μ5.231,8 Εἰσὶν τὰ ἐχτεϑέντα δίδοσϑαι παρὰ τῶν ὀφειλόντων τιμᾶσϑαι ἔν, 
τε ἀξιώμασι καὶ ὀφφιχίοις, χαϑὼς ὑπῆρχον ἐπὶ éoytog τοῦ 5 


Ed.L. 4oo 


φιλοχρίστου δεσπότου. 
'O βασιλικὸς μανδάτωρ λίτρας B. 6 βασιλικὸς χανδι- 
δάτος λίτρας y. ὃ βασιλικὸς στράτωρ λίτρας δ΄. ὃ βα- 
σιλικὸς σπαϑάριος λίτρας €. ὃ βασιλιχὸς σπαϑαροχκαγδιδά- 


τος λίτρας ς΄. ὃ βασιλιχὸς πρωτοσπαϑάριος λίτρας (B, πολ-ῖο 


, * - » ΕῚ 
λάκις δὲ χαὶ uj λίτρας. ἀμφότεροι οὗτοι χἄντε ὦσιν εἷς 


᾿ὀφφίκια, κἄντε μή. εἰ δὲ καὶ ἐκ τούτων τις ϑέλει xai εἰς 
τοὺς βασιλικοὺς τοὺς ἐνρύγους ὀρϑῶσαι, παρέχει ἔξωϑεν τῆς 


τιμῆς τοῦ ἀξιώματος λίτρας δ΄. εἰ δὲ καὶ εἰς τὸν χρυσοτρί- 


χλιγον, παρέχει ἑτέρας λίτρας δ΄. ὃ ϑέλων γενέσθαϊ εἰς τὴντϑ 


μεγάλην ἑταιρείαν, εἰ μέν ἐστιν ἡ joya αὐτοῦ μέχρι γομι- 
σμάτων M, παρέχει λίτρας ig". εἰ δὲ πλείονα δόγαν ἐπιζη- 

νὰν ^ 2 D - c! , 2 , . ' M 
vel, κατὰ ἀναλογίαν τῆς Qóyac ὀφείλει ἀναβιβάζεσϑαι καὶ TO 


peius, ἤγουν τὰ ζ΄ νομίσματα, λίτραν α΄. 0 εἰς τὴν μέ- 


σὴν ἑταιρείαν ϑέλων γενέσθαι, ἐὰν λαμβάνει δόγαν vouioua-20 


aurea bulla cum hoc titulo: Constantinus et Romanus, fideles in 
Christo Deo magni Imperatores, Reges Romanorum, ad illum , do- 
minum Arabiae. 


CAP. 49. : 
Exposita vel taxae honorariorum , quae pendere debebant recens 
ad dignitates et functiones provecti , quales sub Leone philochristo 
Despota illae taxae erant. 


Imperialis mandator dabat litras duas. Imperialis candidatus tres. 
Impezialis strator quatuor. Imperialis spatharius quinque. lmperia- 
lis spatharocandidatus sex. Imperialis protospatharius duodecim , in- 
terdum quoque duodeviginti. Hi ommes tantum solvunt, sive cum 


suis axiomatibus simul alia quoque officia gerant, sive minus. Eo- 
rum quoque si quis in regios rogatos aut stipendia percipientes - 


inscribi cupit, solvit praeter honorarium sui axiomatis adhuc litras 


quatuor, 8:1 inter ministros , sui quisque ordinis, chrysotriclinares. 
adscribi cupit, praestat praeter supra scriptam taxam adhuc alias - 
litras quatuor. Qui cupit in magnam hetaeriam recipi, solvit, (si: 
quidem eius roga quadraginta numismata non excedit,) litras sede- . 
cim, quodsi vero ampliorem rogam vel salarium sollicitat, debet 
etiam. honorarii taxa ascendere ea proportione, ut pro septenis qui- 


busque rogae numismatibus det singulas litras. Simili modo qui 
mediam in hetaeriam recipi cupit, si viginti num. in rogam accipit, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 49. 693 


, : - : . 
τὰ X, ὀφείλει δοῦναι λίτρας ἐ" εἰ δὲ πλείω τῶν X νομισμά- 
» ? - 
Tov ἐπιζητεῖ, κατὰ ἀναλογίαν τῆς δόγας ὀφείλει ἀναβιβά- 
^ * » c Ὕ " , » ΕῚ ^ 
ζειν xai τὸ τίμημα. ὃ εἰς τοὺς Φαργάνους, tire tig τοὺς 
, , , ? » ^, , 
“Χαζάρους ϑέλων γενέσθαι, ὀφείλει διδόναι λέτρρας ζ΄, δηλον- 
, FN ? * 
δότι và ἔχει Qoyav νομίσματα ιβ΄, ὃ δὲ εἰς τὸ τραπέζιον, εἴ- 
τε εἰς τὸ βεστιάριον, εἴτε εἰς τὰ ἀρχοντογεγγήματα ϑέλων 
»* , 
γενέσϑαι, ἐὰν λαμβάνει Qoyav νομίσματα v6, ὀφείλει διδό- 
v«t λίτρας ς΄. 0 εἰς τοὺς κληρικοὺς τοῦ ναοῦ ϑέλων γενέ-Ε 
2 , ? inb γα ^ 
σϑαε ὀφείλει διδόναι λίτρας ζ. ὃ εἰς τὰ ἀσηχρητεῖα μέλλων 
, »* , [26 , , , "n 
τογενέσϑαι, ἐὰν λαμβάνει δόγαν νομίσματα X, ὀφείλει di0svaé 
λίτρας ιβ΄. εἰ δὲ πλείονα δόγαν ἐπιζητεῖ, κατὰ ἀναλογίαν 
-" , , ^ [4 ^ 
τῆς ῥόγας ὀφείλει ἀναβιβάζεσϑαι xai τὸ τίμημα. ὁ δὲ vo- 
τάριος τῶν ἀσηχρητειῶν ὃ ϑέλων γενέσθαι, ἐὰν λαμβάνει 
Qoyav νομίσματα x, ὀφείλει δοῦναι λίτρας η. ὃ δὲ κουβι- 
ιϑχουλάριος ϑέλων γενέσθαι, εἰ μέν ἐστιν εἶτε εἰς τὸ τραπέ- 
» RJ L Li 4 , , 9 
ζιον, εἴτε εἰς τὸ βεστιάριον, καὶ ϑέλει γενέσθαι χουβιχουλά- 
»* , ^ » ! ? - TS , 
θιος, 6A» χαταλιμπαάνῃ τὰς ἀγῦνᾶς αὐτοῦ, δίδει λόγῳ xavt-D 
, , , ? PN , - c Ὕ - M. - 
σκίου νομίσματα λ΄. εἰ δὲ ἐπιζητεῖ δόγαν αὐτοῦ αὐξηϑῆναι 
x«i τὰς ἀνόνας, xarà ἀναλογίαν τῆς δόγας καὶ τῶν ὠνονῶν 
? - 9 , ad ^ * . c ^ EJ ^ ^ 
«οαὐτοῦ ὀφείλει ἀναβιβάζεσθαι xai τὸ δόμα. 0 δὲ ἀπὸ καλι- 
γίων γενόμενος κουβιχουλάριος εἰ μὲν αἰτεῖται λαμβάνειν 
οῥόγαν,. x, ὀφείλει διδόναι λίτρας ἡ. ὃ δὲ διὰ πόλεως ϑέ- 
λων γενέσθαι χουβικουλάριος ὀφείλει δοῦναι λίτρας ς΄. ὃ δὲ 


solvit litras decem; quodsi vero auctiorem rogam flagitat, debet 
etiam maiorem taxam solvere pro ratione auctae rogae. Qui cupit 
in Farganos aut Chazaros recipi, solvit litras septem ; si nempe ro- . 
gam duodecim numismatum habeat. Qui ad trapezium seu ministe- 
rium sacrae mensae, ad vestiarium, in archontogennemata seu vale- 
tos nobiliores cupit recipi, si rogam accipit decem numismatum, sol- 
vit sex litras. Recipiendus inter clericos palatii solvit litras septem. 
Recipiendus in asecretas, si accipit rogam triginta numismatum, sol- 
vit litras duodecim. Si autem rogam flagitat auctiorem, debet etiam 
amctius pro ratione honorarium solvere. Si notarius asecretarum 
quis cupit et debet fieri, solvit litras octo, si nempe in rogam nu- 
mismata viginti accipit. Qui cubicularius creandus est, sive antea 
in trapezio seu ministerio ad mensam, sive in vesliario scu ministe- 
rio sacrae vestis fucrit, ille, si annonas suas sibi, quales antea fue- 
runt, relinqui patitur, dat nomine sportulae numismata triginta. Si 
autem rogam suam aanonasque augeri sollicitat, debet etiam hono- . 
rarium augeri pro ralione auctae rogae et aunonarum. Qui autem 
a caligis fit cubicularius, si precibus obtinet rogam viginti numisma- 
"tum, debet litras octo dare. Urbanus creandus cubiculazius dat li- 
tras sex. E cubiculario promovendus ad. spatharocubiculariatum  de- 
bet quatuor litras; soilicilanti autem augmentum rogae debet etiain 


694 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἀπὸ τοῦ χουβικουλαράτου μέλλων γενέσϑαι σπαϑαροχουβιχκου-. 
λάριος ὀφείλεε δοῦναι λίτρας δ΄. ἐὰν δὲ καὶ προσθήχην. 


Ed.L.4oróóyag ἐπιζητεῖ, κατὰ ἀναλογίαν τῆς δόγας αὐτοῦ ὀφείλει 
Μ5.531.} ἀγαβιβάζεσϑαι καὶ τὸ τίμημα. ὃ δὲ ἀπὸ καλίγων γενέσϑαε 


ϑέλων σπαϑαροχουβικουλάριος ὀφείλει διδόναι λίτρας v. &i5 
δὲ καὶ προσϑήκην δόγας ἐπιζητεῖ, κατὰ ἀναλογίαν τῆς δό- 
yag ὀφείλει ἀναβιβάζεσϑαι xai τὸ τίμημα. ὃ δὲ ὀστιάριος. 
ἀπὸ τοῦ σπαϑαροχουβικουλαράτου ϑέλων γενέσθαι ὀφείλει 
δοῦναι λίτρας v. εἰ δὲ καὶ προσϑήχην δύγας ἐπιζητεῖ, κατὰ 


ἀναλογίαν τῆς δόγας ὀφείλει ἀναβιβάζεσϑαι καὶ τὸ τίμημα-το. 


ὃ δὲ πριμικήριος ἀπὸ τὸ ὀστιαράτον ϑέλων γενέσϑαι ὀφείλει 
Β διδόναι λίτρας v. εἰ δὲ καὶ προσϑήκην Qoyag ἐπιζητεῖ, κα- 
τὰ ἀναλογίαν τῆς δόγας ὀφείλειν ἀναβιβάζεσθαι καὶ τὸ 
τίμημα. 
Tà ὀφειλόμενα δίδοσϑαι δόματα εἰς τὰ χαρτουλαράτα xai γοταράταιϑ 
τῶν σεχρέτωνγ. 

Οἱ νοτάριοι τοῦ εἰδικοῦ λίτρας v&* οἱ χαρτουλάριοι τοῦ 
γεγγιχοῦ λίτρας ξε: οἱ ἔξω χαρτουλάριοι τοῦ γεννιχοῦ, ἤτοι 
τῶν ἀρχλῶν, λίτρας" oi χαρτουλάριοι τοῦ στρατιωτιχοῦ λίτρας 
Q* οἱ νοτάριοι τοῦ στρατιωτιχοῦ λίτρας x* οἱ voragiotaQ 

Οτῆς σαχέλλης λίτρας λ΄: οἱ νοτάριοι τοῦ βεστιαρίου λίτρας. 


Περὶ τῶν αἰχμαλώτων Σαραχηνῶν τῶν Eni ϑέματει βαπτιζομένων. 
Χρὴ εἰδέναι, ὅτι ὀφείλουσι λαμβάνειν παρὰ τοῦ πρω- 


honorarium augeri pro ratione, Qui a caligis spatharocubicularius 
vult et debet fieri, dat litras decem; et, si sollicitat augmentum 
rogae, dat auctius quoque honorarium aequali ratione. E spatharo- 
cubiculario creandus ostiarius dat litras decem et plus, si plus rogae 
flagitat, proportionate scilicet. Ab ostiariatu promovendus ad pri- 
miceriatum dat litras decem; et plus iusta in proportione, si plus 
rogae rogaverit atque impetraverit, 


EA, QUAE A RECENS HONORATIS HONORARII LOCO IN CHARTULARATA VEL 
TRIBUNALIA CHARTULARIORUM , ET NOTARIATA VEL TRIBUNALIA NOTARIORUM 
SECRETORUM PENDI DEBENT, 

Notarii idici seu rei privatae accipiunt litras quinquaginta quin- 
que. Chartularii genici [seu aerarii publici] litras septuaginta quin- 
que: extranei chartularii genici seu arcularum accipiunt litras o. 
Chartularii stratiotici seu fisci militaris lit. 4o. Notarii stratiotici litr. 
20. Notarii sacelli litras triginta. Notarii vestiarii litras o. 


DE CAPTIVIS SARACENIS, QUI ALIQUA IN PROVINCIA BAPTIZATI FUERINT, 
Unus talium. quisque debet a protonotario thematis, in quo 


TA OMMUTEECHMCHKMEUNNMU NT RR C UST 


DE CERIMON. AULAE ΒΥΖΆΝΤ, Π. 49. 695 


τογοταρίου τοῦ ϑέματος εἷς ἕχαστος αὐτῶν ἀνὰ γομισμάτων 
γ΄, καὶ ὑπὲρ ζευγαρίου αὐτῶν ἀνὰ νομισμάτων d, καὶ ὑπὲρ 
σπόρου καὶ ἀνόνας αὐτῶν ἀνὰ σίτου uodíov νδ΄, ἰστέον περὲ 
τῶν διδομένων αἰχμαλώτων γαμβρῶν εἰς οἴκους, κἄν τεῦ 
δσιρατιωτιχὸς, χἄν τε πολιτικὸς Ó οἶχος, εἷς ὃν εἰσέρχεται ὃ 
Σαρακηνὸς γαμβρὸς, ὀφείλει ἐξκουσεύεσθϑαι ἐπὲ τρισὲ χρόγοις 
τήν τε συγονὴν καὶ τὸ καπγιχόν. καὶ μετὰ τοὺς τρεῖς χρό- 
vovg πάλιν ὀφείλει τελεῖν ὃ αὐτὸς οἶκος καὶ τὴν συνογὴν xai 
τὸ χαπγικόν. ἰστέον, ὅτε καὶ τοῖς διδομένοις αἰχμαλώτοις," 
τοείτε ἑτέροις τισὶ, γῆν εἰς κατασχήνωσιν, ἐπὲ τρισὲ χρόνοις 
μένουσιν ἀνεπηρέαστοι ἀπὸ πάσης δουλείας τοῦ δημοσίου, 
καὶ οὔτε καπνικὸν δίδουσιν, οὔτε συνονήν. καὶ μετὰ τὴν 
συμπλήρωσιν τῶν τριῶν χρόνων τελοῦσε καὶ τὴν συνογὴν 
xai τὸ χκαπνικόν. ἰστέον, ὅτε ὃ χαβαλλαρικὸς στρατιώτης Ed.L. áoa 
ιτιδὐφείλει ἔχειν περιουσίαν ἐχίγητον, ἤγουν τοπία, λιτρῶν &, 
ἢ τὸ ἔλαττον λιτρῶν d. ἰστέον, ὅτε ὃ βασιλικὸς πλόϊμος ΜΞ. 32. ἃ 
στρατιώτης ὀφείλει ἔχειν περιουσίαν ἀχίγητον, ἤγουν τοπία, 
λιτρῶν y. χρὴ εἰδέναι j ὅτε τύπος παφηκολούϑησεν κατὰ 
τὸν χαιρὸν, ὅτε γίνεται στρατία, μὴ δίδοσθαι τοῖς στρατευο-- 
20Mévotg τήρωνας συνδύτας ὡς περιουσίοις, ἀλλ᾽ εἶναι μονγο-. 
προσώπως στρατιώτας. ὅτε δὲ πτωχεύσωσι, δίδονται αὐτοῖς 
καὲ συνδόται πρὸς τὸ δι’ αὐτῶν ἔχειν τὸ ἱκανὸν xai δου- 


agit, accipere numismata terna, et pro suo zeugario [seu iugo boum 
laboratorum vel et praedio rustico) numismata sena; et pro semente 
atque annona sua modios frumenti quinquagenos quaternos. Si qui 
tales captivi et baptizati Saraceni elocati quasdam in domos et fi- 
liabus quorundam patrum familias iuncti matrimonio fuerint, sive 
militaris, sive urbana sit illa familia, in quam talis aliquis gener 
Saracenus intraverit, debet illa per triennium excusari et. immunis 
haberi tam a specierum annonariarum praestatione et devectione, 
quam a focagio seu tributo ex focis et caminis solvendo. Sed ela- 
ps9 illo triennio debet illa domus vel familia rursus, ut ante, pa- 
riterque ceteris utrumque onus praestare. Talibus porro bello ca- 
ptis, aut et aliis quibusdam, si territorium ad inbabitandum assi- 
gnatum fuerit, manent per primum triennium liberi ab omni vexa- 
tione servitii publici, neque annonam et diaria militi praestant. Ela- 
[e autem illo triennio, praestant utrumque. Miles equestris debet 

abere facultates immobiles, id est fundos yel praedia, ad valorem 
quinque, aut ad minimum quatuor litrarum. Imperialis miles clas- 
siarius debet habere facultates immobiles, fundos puta et praedia, 
valoris trium litrarum. "Typus seu agendi formula a maioribus tra- 
dita pervenit ad haec usque nostra tempora talis. Quo tempore est 
expeditio militaris, non dantur militantibus tirones, collatores et 
contribuentes, ut hominibus peculii: sed debet quisque seorsim et 


696 CONSTANTINI PORPHYROGENITI ἢ 


λεύειν τὴν ἰδίαν στρατείαν. ἐὰν δὲ παντελῶς ἐξαπορῶσιν 

Β χαὲ οὐ δύνανται οὐδὲ μετὰ τῶν διδομένων αὐτοῖς συνδοτῶν 
τὴν ἰδίαν στρατείαν ἐξυπηρετεῖν, τότε ἀδορεύονται xoi δέί- 
δονται εἰς ἀπελάτας, ἐξ ὧν χαὶ Tüéxoveg ἀφορίζονται εἰς 
τὰ κάστρα. οἱ δὲ τόποι τῶν τοιούτων στρατιωτῶν uévovour5 
ἀνεκποίητοι, περιοριζόμενοι xut ἀφοριζόμενοι εἰς τὸν δημό- 
σιον, ἵνα πάλιν, ἐὰν συμιββῇ τινα ἐκ τῶν ἀδορευϑέντων ἀνα- 
κτήσασϑαι ἑαυτὸν, ἀναλαμβάνῃ τοὺς ἰδίους τόπους, καὶ ἀπο- 
χαϑίστασθαι εἰς τὴν ἰδίαν στρατείαν. | 

e os (noo RO; fs 10 
Εἰσὶν αἱ χατὰ τύπον δόγαι τῶν στρατηγῶν καὶ χλεισουραρχῶν, 

. χαϑὼς ἐρογεύοντο ἐπὶ “έοντος τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου. 

Ὃ στρατηγὸς τῶν ᾿Ανατολιχῶν λλ. μ΄. ὃ στρατηγὸς τῶν 
᾿Πρμενιάκων λλιμύ. ὃ στρατηγὸς τῶν Θραχησίων λλ. μ΄. ὃ 
στρατηγὸς τοῦ Ὀψικίου λλ. λ΄. ὃ στρατηγὸς τῶν Βουκελλα-ιδ. 
ρίων λλ. λ΄. ὃ στρατηγὸς Καππαδοχίας λλ. X. ὃ στρατη- 

Ὁ γὸς τοῦ Χαρσιανοῦ λλ. X. ὃ στρατηγὸς Παμφλαγωνίας λλ. 
x. ὃ στρατηγὸς Θράκης Ak. X. ὃ στρατηγὸς Τακεδονίας 


viritim pro se militare. Si qui autem pauperes fuerint et expensis 
militaribus faciendis non pares, illis dantur contribuentes; quo nempe 
habeant per eos sufficientem suam necessariam subsistentiam, et pos- 

sint suam militiam in corpore suo facere, Quodsi vero prorsus ad 
incitas redacti qui fuerint, ut ne quidem cum ipsis attributis sibi 
contribuentibus incumbens sibi servitium exsequi valeant: illi ado- 
rantur seu ad oras et feces exercitus reiiciuntur, et amandantur ad : 
abiegos, [|latrunculos, leves milites, excursionibus in agrum hostilem 

et praedis agendis tantum destinatos,] e quibus etiam Tzecones [seu 
Peloponnesiaci] desumuntur et seliguntur in castella ad agenda inte- 

rim praesidia, dum veri milites ob bella absunt. Loca vero vel : 
fundi aut praedia ipsorum hero interea vacant, meque alii cuidam 
traduntur , sed manent sequestrata et aflixis sacris bullis signata, ut 
usus fructus eorum ad aerarium publicum redeat; eo fine, ut, si 
tali cuidam cassato contingat facultas fortunam suam afflictasque res 
réstaurandi, recuperet fundos pristinos militiamque pristinam. 


CAP. 5o. 
Tabula rogarum , quas vi typi aut formulae praescriptae atque 
receptae accipiebant strategi et clisurarchae tempore Leonis, 
Domini Christum. amantis. 


TERN 


ΡΥ ΆΨν; 


Strategus Anatolicorum accipiebat litras 4o. ϑέγαΐθσιβ Armenia- 
corum litr. 4o, Strategus Thracesiorum litr. 4o. Strategus Opsicii 
litr. 3o, Strategus Bucellariorum litras 3o. Strategus Cappadociae 
litras 20. Strategus Charsiani litras 20. Strategus Paphlagoniae litr. 
20. Strategus Thraciae litras 20. Strategus Macedoniae litr. 3o. Stra- 


— Sat ὅν, δον Ξ iae 


i andit ἊΝ 


NW" 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.50. 697 


4A. X. ὃ στρατηγὸς Χαλδίας λλ. V, ὡς λαμβάνων ἀπὸ τοῦ 
κουμερκίου ἑτέρας λλ. V. ὃ στρατηγὸς Κολωνείας λλ. X. ὃ 
στρατηγὸς Μεσοποταμίας λλ. o διὰ τὸ ἔχειν αὐτὸν ὅλον τὸ 
χκουμέρκιον. ὃ στρατηγὸς Σεβαστείας, ὡς ὧν τότε "χλεισου- 

δράρχης, λλ. ε΄. ὃ στρατηγὸς «ικαγδοῦ, ὡς ὧν τότε κλεισου- Ed.L.áo3 
ράρχης, λλ. ε. ὃ στρατηγὸς Σελευκείας, ὡς ὧν τότε κλεισου- 
ράρχης, λλ. &. ὃ στρατηγὸς «“Δεοντοχύμεως, ὡς ὧν τότε κλει- 

σουράρχης, λλ. ε΄. ὃ στρατηγὸς τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν AA. v. ὃ 
στρατηγὸς τῆς Σάμου λλ. V. ὃ στρατηγὸς τοῦ «Αἰγαίου πε: 

τολάγους λλ. t. ἰστέον, ὅτε οἱ τῆς δύσεως στρατηγοὶ οὐκ 
ἐρογεύοντο διὰ τὸ λαμβάνειν αὐτοὺς ἀπὸ τῶν ἰδίων αὐτῶν 
ϑεμάτων τὰς ἰδίας αὐτῶν συνηθείας κατ᾽ ἔτος. ὃ στρατηγὸς Μ5..3.,» 
Πελοποννήσου. ὃ στρατηγὸς Νικοπόλεως. ὃ στρατηγὸς Ἔλ- Β 
λάδος. ὃ στρατηγὸς Σικελίας. ὃ στρατηγὸς “Ταγοβαρδίας. 


᾿ χϑὺ στρατηγὸς Στρυμῶνος. ὃ στρατηγὸς Κεφαληνίας. ὃ στρα- 


τηγὸς Θεσσαλονίκης. ὃ στρατηγὸς τοῦ “υῤῥαχίου. ὃ στρα- 
τηγὸς ΖΙαλματίας. ὃ στρατηγὸς Χερσῶνος. 
Περὶ τὸ τίγες οὐκ ὀφείλουσι στρατεύεσθαι τηρωγάτου 
γιγνομένου. 
no Oi ἐν τῷ κουβουχλείῳ κατειλεγμένοι. οἱ tig τοὺς flaci- C 
λιχοὺς ἀνθρώπους. οἱ εἰς τὴν μεγάλην ἑταιρείαν. οἱ εἰς 


tegus Chaldiae litr. 10, ut qui praeterea decem alias litras e commer- 
cio seu vectigalibus mercium introeuntium et exeuntium fert. Stra- 
tegus Coloniae litras 20. Strategus Mesopotamiae 1, o, [prorsus nihil,] 
ut qui totum commercium seu reditus vectigalium ommes ipsi sibi 
servat, Strategus Sebastiae, ut qui tunc temporis (sub Leone) cli- 
surarcha tantum erat, 1. 5. Strategus Lycandi, ut qui tum clisurar- 
cha erat, litras 5. StrategusSeleuciae, ut qui tum clisurarcha erat, 
litras 5. Strategus Leontocomes , ut qui tum clisurarcha erat, litr.5, 
Strategus Cibyrrhaeotarum litras 10. Strategus Sami litr, 10. Stra- 
tegus maris Aegaei litr. το, Strategi Occidentis non accipiebant ro- 
$15, quia consuetudines unus eorum quisque suas annuatim e suo 
themate ferebat. Sunt autem illi sequentes. Strategus Peloponnesi. 
Strategus Nicopoleos. Strategus Helladis seu Graeciae.  Strategus 
Siciliae. Strategus Lagobardiae seu Longobardiae. Strategus Stry- 
monis. Strategus Cephaleniae, Strategus Thessalonices. Strategus 
Dyrrhachii  Strategus Dalmatiae. Strategus Chersonis, 


INDEX EORUM, QUI NON TENENTUR 1N EXPEDITIONESM ET CASTRAÁ IRE , QUANDO 
TIRONATUS FIT SEU IUYENIS MILITIA IN UNUM COACTA LOCUM SOLENNIA IN 
ARMIS EXERCITIA FACIT. 


, Cubiculo adscripti. Qui ad basilicos vel caesarianos pertinent; 
qui ad magnam hetaeriam; qui ad mediam hetaeriam; qui adFar- 


X 


698  . CONSTANTINI ΡΟΚΡΗΥΒΟΘΕΝΙΤΙ. 


τὴν μέσην ἑταιρείαν. οἵ εἰς τοὺς Φαργάνους. oi εἷς τὴν 
οἰχειακὴν τράπεζαν. οἱ εἰς τὰ ἀρχοντογεγγήματα." οἱ εἰς τὸ 
οἰκειαχὸν βεστιάριον. οἱ εἰς τὸ σχέπτον τῆς αὐγούστης. oi 
εἰς τοὺς βασιλιχοὺς στράτωρας ἢ τοὺς ἱπποχράτας. oL εἰς 
τοὺς βασιλικοὺς χληρικοὺς τοῦ παλατίου. οἱ τῆς νέας ἐκκλη-ὅ 

Doíac. οἱ τῆς ἁγίας Σοφίας ἐγκάϑετοι ἱερεῖς xai ἀπὸ τοῦ ma- — 
λαιοῦ, οὐχὲ δὲ οἱ εἰς τὰ τρία μιλιαρήσια καὶ ἔλαττον τού- 
τῶν ῥογευόμεγοι. οἱ τῶν δρομονέων ἐλάται. οἱ τῶν ἀγρα- 
ρίων ἐλάται. ἰστέον, ὅτι ἐκ τούτων πάντων τῶν προειρημέ- 
γῶν μὴ στρατεύεσθαι, εἶχέν τις παλαιὰν στρατείαν, μέχϑιςτο 
ἂν ζῇ τὸ καταταγὲν πρόσωπον, οἱονδήποτε τῶν προειρημέ- 
vov ὀφφικίων, ὀφείλει δεαμένειν ἐξσχουσευύόμενος 0 τοιοῦτος 

* οἶχος. τελευτήσαντος δὲ τοῦ προσώπου, ὀφείλεε ὀρϑοῦσϑαι 
ἡ στρατεία εἰς τὸν οἶχον αὐτοῦ κατὰ τὸν παλαιὸν τύπον τοῦ 
στρατιωτικοῦ λογοθϑεσίου. 15 
Ed.L.jo4  lItgi τοῦ τίγες ὀφείλουσι στρατεύεσϑαν ἀπὸ τῶν κατειλεγμένων 
εἰς ὀφφέκια. 

Οἱ μανδάτορες τῶν σεχρέτων πάντων, ἤγουν οἱ τοῦ σα- 
κελλαρίου" οἱ τοῦ γενιχοῦ" οἱ τοῦ στρατιωτικοῦ" OL TOU 
λογοθέτου τοῦ δρόμου" οἵ τοῦ σακχελλίου" οἱ τοῦ feorto-20 
ρίου" οἱ τοῦ εἰδικοῦ" οἱ τοῦ νουμέρου" οἱ τοῦ τειχεώ-- 
του" οἱ διατρέχοντες " oi σύντροφοι τῶν δύο στάβλων. ἰστέον, 
ὅτε οὐ δεῖ στρατεύεσθαι ἀπὸ ἄλλου ϑέματος εἰς τοὺς ἐλάτας 


ganos; qui ad privatam mensam; qui ad archontogennemata; qui 
ad privatum vestiarium; qui ad sceptum Augustae; qui ad impe- 
riales stratores vel equisones; qui ad imperiales clericos palatii. 
Clerici neae seu novae ecclesiae. Sanctae Sophiae insessi et iam ab 
antiquis temporibus adhaerentes sacerdotes, non autem qui ad terna 
miliaresia et minus rogam accipiunt. Dromoniorum remiges, Agra- 
riarum remiges. Horum omnium officiorum, quae a militiae praesta- 
tione diximus exemta esse, si quis unum aliquod gerat, qui absque 
eo et nondum illud adeptus ad militiae praestationem obligatus erat, 
eius domus debet excusata haberi, quamdiu is vixerit, lllo autem 
homine mortuo, debet ius et obligatio militiae praestandae rursus. 
illi domui restitui secundum veterem formulam ratienarii militaris, 


INDEX EORUM, QUI MILITARE DEBENT DE CONSCRIPTIS IN OFFICIA. 


Mandatores secretorum. omnium, nempe qui sunt sub disposi- 
tione sacellarii; rationalis sacri fisci; rationalis fisci militaris; ratio- 
nalis cursus publici; praefecti sacello; vestiarii; comitis rei privatae; 
praefecti numerorum ; curatoris moenium Urbis; item vernaculi con-- 
tubernales utriusque stabuli [tam urbani, quam Ásiatici apad Ma- 
lagina]. Ab alio themate vel districtu. non coguntur remiges agra- 


DE CERIMON. AULAE ΒΎΖΑΝΤ. Π. 54. 699 


τῶν dygagíov εἰ μὴ ἀπὸ τοῦ στενοῦ. ἱστέον, ὅτε ov δεῖΒ 
στρατεύεσθαι εἰς τοὺς διαιταρίους τοῦ μεγάλου παλατίου 
xai τῶν λοιπῶν παλατίων, εἰ μὴ ἀπὸ τῆς πόλεως xai τοῦ 
στενοῦ. ἱστέον, ὅτι οὐ δεῖ στρατεύεσϑαι εἰς τοὺς μαγϑδάτο- 
δρας τῶν ὀφφικίων, εἰ μὴ ἀπὸ τῆς πόλεως. 
ΚΕΦ. να΄. Ms. 233. à 
Ὅσα δεῖ παραφυλάττειν, ὅταν ἐν ὀχήματι βούλεται προελθεῖν 
ó βασιλεὺς xci ἰδεῖν τὰ ὀῤῥία τοῦ στρατηγίου. 
᾿ΑἈπὸ Owà δίδοται μανδάτα πρόχενσον εἰς τὰ Ogjía.€ 
τοπροέρχονται οὖν τῇ ἑξῆς πάντες, καὶ εἰσέρχονται ἀπὸ λευ- 
κῶν χλανιδίων καὶ ταγγίων εἰς τὸ παλάτιον, καὶ ὅταν γένη- 
ταῦ TRANSFER, οἱ μὲν κανδιδάτοι ἵστανται πρὸ τοῦ ἱπποδρύ- 
μου μετὰ τὴν ϑύραν τῶν χρειῶν τῆς βαλνιαρίας, εἰσέρ χον-: 
ται δὲ ἔσω ἐν τῷ ἱπποδρόμῳ οἱ δεσποτικοὶ ἵπποι uóvot, oi 
1508 τῶν ἀρχόντων ἔξω ἵστανται. ἔρχεται δὲ καὲ ἡ καρούχα 
ἡ δεσποτικὴ, καὶ ἵσταταὶ πρὸ τοῦ ἱπποδρόμου. xai ὅταν. 
ἴδῃ ὃ σιλεντιάριος, ὅτι πάντα ἕτοιμώ εἶσι, xai λάβῃ τὸ »A- 
RATUS, εἰσέρχονται xarà τὸ ἔϑος οἱ πατρίκιοι. εἶτα ἐξέρχε-: 
ται ὃ βασιλεὺς, xai ἵσταται ἐν τῷ μέσῳ τοῦ μεγάλου τρι-Ὁ 
aoxÀ(vov, xai πάντα γίγνεται ὡς ἐν χονσιστωρίῳ, καὶ ἐξέρχε-- 
ται δηριγευόμενος διὰ τῆς βαλνιαρίας, καὶ ὅταν ἔλθῃ ὅπον 


17, 2X0 4. ἕτοιμος. 


riarum, nisi a solo themateSteni vel Propontidis. Neque adscribun- 
tur djaetariis magni palatii aliorumque palatiorum, nisi homines ur- 
bani seu CPtani, et ex Steno seu utraque eiusdem freti ora oriundi. 
Ad mandatores officiorum non deliguntur nisi soli homines urbani. 


CAP, 51. 
Observanda , quando Imperator in curru prodire ad horrea strategii 
eaque lustrare constituit, 


Pridie vesperae dantur mandata , sive notificatar per mandatores, 
ad proceres, cras fore processionem ad horrea. Procedunt itaque 
et conveniunt altero die omnes in palatium, candidis tunicis et tzan- 
giis seu calceis; et quando proclamata fuerit vox : Transfer, [16 nem- 
pe, vel alio migra,] collocant sese candidati coram circo retro por- 
tam necessariarum s, latrinarum balnei. In ipsum autem circum in-. 
irant soli equi imperiales; qui procerum sint, foris manent. Ante 
circum quoque consistit carucha dominica, Parata in hunc modum 
omnia esse videns silentiarius ut [editum a praeposito] accepit: Pa- 
ratus [puta , Imperator iam est,] intrant [in magnum triclinium] pa- 
tricii; dein egreditur [e cubiculo vel coetone suo] lmperator ad me- 
dium usque magnum triclinium , ubi consistit, fiuntque omnia ut in 
consistorio; et dein exit in procerum comitatu per balneariam vet 


790 ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝῚ PORPHYROGENITI ' 


- οἱ χανδιδάτοι τὰ ὅπλα χρατοῦσιν, ἐκεῖ οἱ τριβοῦνοι τοῦ πραι- 
σέντου προσχυνοῦσιν αὐτὸν, καὶ σὺν αὐτοῖς ὃ πριμιχήριος 
τῶν δομεστίχων. εἶτα ἐχεῖϑεν εἰσέρχεται εἰς τὸν ἱππόδρο- 
μον, xab ἐχεῖ προσχυνεῖται ὑπὸ τῶν δομεστίκων x«i προ- 
τηχτόρων ἅμα εἰσέλϑῃ τὴν ϑύραν, καὶ δηριγευόμενος ἐξέρ- 5 
χεται ἔξω τοῦ ἱπποδρόμου, τῶν ἵππων ἑλκομένων ἐμπρὸς 


^ 5 - ; - 
ἘΔ.1.ἠοὅ αὐτοῦ, καὶ ἀγέρχεται εἰς τὸ ὄχημα. καὶ ἕκαστος τῶν ἀρ- 


χόντων κατὰ τάξιν φιλεῖ τὰ γόνατα αὐτοῦ, καὶ μετὰ πάντας 
ε » - , c ,? , L4 
ὃ ἔπαρχος TOY πραιτωρίων, ὡς ὀφείλων συγκαϑίσαι αὐτῷ, 
ME c ' ' es 
καὶ ἐπιτρέπει ὃ βασιλεὺς, εἰ βούλεται, τοῖς ἄρχουσιν xa9i-|o 
5 - ' 
σαν εἰς τοὺς ἵππους αὐτῶν, καὶ κάϑηνται. ὃ δὲ ἔπαρχος 
ὥ ' ' - ] 
φιλεῖ τοὺς πόδας τοῦ βασιλέως, καὶ ἀνέρχεται εἰς τὴν xa- 
ρούχαν ἐκ τοῦ ἀριστεροῦ μέρους, xai ἵσταται, καὶ ἐπὰν. 
ἐπιτρέψῃ αὐτῷ χαϑίσαι, πάλιν φιλεῖ τὰ yOvara αὐτοῦ xci 
, ^ 
χάϑηται, καὶ ὃ μουλίων ἵσταται, xoi ἐπὰν χελευϑῇ, xaii5 
"um - , ^ , ' , » : * 
αὐτὸς φιλεῖ χάτω τοὺς πόδας, καὶ κάϑηται. ξμπροσϑεν δὲ 
ε - 
Ββαστάζουσιν ὃ χουροπαλάτης χαὶ ὃ δηχουρίων τὰ χρυσᾶ 
€ , € , ^ , - « » ' 
ῥαβδία. ἑκατέρωθεν δὲ χόμητες σχολῶν, OUG ἄν κελεύσει, 
παραβαδίζουσιν κρατοῦντες τὰ μῆλα τῆς καρούχας. καὲ 
ἐπὰν φϑάσουσιν εἰς τὰ ὀῤῥία, πρῶτον οἱ ἔπαρχοι κατέρχον- 0 


* ? 
Ms.233.bza4, καὶ τότε ὃ δεσπότης. ὡς δὲ εἰσέλϑη εἰς τὰ ὀῤῥία, a- 


1. ΣΧΟΑ͂. τοῦ παρόντος. 17. Σ.ΧΟΑ͂. 6 βουλευτής, 


balneum, et quando illuc accesserit, ubi stant candidati in armis, 
ibi tribuni praesentis [nempe militiae aut comitatus] adorant eum, 
et cum ipsis primicerius domesticorum, Inde intrat in circum, 
et ibi adoratur a domesticis et protectoribus, quam primum pedem 
in eius porta posuerit, Inde exit in comitatu procerum e circo, 
equis imperialibus interim coram ipso manu productis, et ascendit 
in carrucham. In ea residenti osculantur accedentes pro gradibus 
dignitatum procerum singuli genua et postremus idem facit eparchus 
scu praefectus praetoriorum, ut qui Domino in curru assidere debet. 
Eo absoluto officio, dat Imperator, si vult, proceribus veniam in 
equos suos inscendendi. Praefectus autem praetoriorum, osculatus 
Domini genua, ascendit in carrucham, sed a sinistro latere, et sub- 
sistit in ea tam diu erectus, donec Imperator ipsi veniam consi- 
dendi dederit, Priusquam vero consideat ille, osculatur secunda vice 
lmperatoris genua. Pariter stat coram Imperatore mulio [id est 
equiso, auriga]; qui considere iussus, priusquam id faciat, imos 
pedes Imperatoris osculatur. Coram carrucha praeferunt curopalates 
et decurio virgas aureas; ad utrumque. vehiculi latus autem. ambu- 
lant comites scholarum, quos Imperator delegerit, tenentes poma 
[seu globos metallicos in aditu] carruchae. Ea ratione ut perventum 
est in horrea, descendit primum praefectus Domino identidem assi- 
dens, deinlmperator,cui in horrea intranti obviam it comes horreo- 


ine: 


"Ov RPSL T vr 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. II. 51. 701 


- » v ὃν λε * À "dio c E. Ψ τῶν 0OOLCY 
παγτῷ αὐτῷ φορῶν λευχὸν χλανίδιον ὃ κόμης τῶν Oggi 
" € , , - " - 
xai σὺν αὐτῷ ὃ νουμεράριος, καὶ ἐπιδίδωσιν «αὐτῷ τὴν γγῶ-. 
σιν τοῦ ἀποχειμένου σίτου, καὶ περιέρχεται, xai OQ πάντα. 
δεῖ δὲ παρακολουθεῖν τῷ βασιλεῖ καὶ ἀρχιτέχτωνα, ἵνα, ἐὰν C 
, - ,? -" EJ » bed , 
δϑελησῇῃ πληροφορηϑῆναι, εἰ ταῖς ἀληϑείαις τοσοῦτος σίτος 
9&- -ὦ , c * , c 
ἀπόκειται, μετρήσῃ ὃ ἀρχιτέχτων τοὺς τόπους, οὕς ἂν συν- 
δῃ ὃ λεὺ ! εἰ; ὑτῷ τὸ ἀληϑές ! ἐξερ χόμε-: 
ἔδῃὴ 0 βασιλεὺς, xat tiny αὐτῷ τὸ ἀληϑές. καὶ ἔξερχομε-.. 
"- , - » , ^" ; 
γος δίδωσι τῷ χύμητι τῶν ὀῤῥιίων τετραγόγιον λιτρῶν δέχα, 
, - * , ov 
xai ὅλοσήριχον στιχάριον, καὲὶ TQ γουμεραφίῳ τὰ αὐτά. καὲ 
, A , & » 
τοἐκχεῖϑεν ἐξελϑὼν ἀνέρχεται εἰς τὸ ὄχημα, xai πάλιν οἱ ἔπαρ-- 
χοι συγκάϑηνται τὰ ὅμοια ποιοῦντες, eire δὲ δόξη αὐτῷ διὰ 
τοῦ δεχίμου ὑποστρέψαι, εἴτε διὰ τῆς βαλνιαρίας. οἱ μὲν» 
χόμητες καὶ οἱ τριβοῦνοι ἔξω τοῦ μεγάλου τρικλέγου. ἀκού-- 
« LÀ 
ουσιν: LOCO , οἱ δὲ ἄλλοι ἄρχοντες εἰσέρχονται. καὶ ὃ ἔπαρ- 
τὄχος τῆς πόλεως ἢ οἱ ἔπαρχοι συντάττονται ἐχεῖ. οἱ δὲ παω- 
τρίχιοι συνεισέρχογται, καὶ πάντα κατὰ ἔϑος γίνεται, καὶ δέ. 
δονται μίσσαι τοῦ σιλεγντίου. 


12. ZXOA. τοῦ δεχάτου. — 14. ΣΧΟΑ͂ τόπῳ. 


rum, gerens candidam tunicam, et cum eo numerarius, Nactus ab 
eo comite Imperator notitiam frumenti in horreis depositi et asser- 
vati, circumambulat et lustrat omnia, secum habens aliquem archi- 
tectam , qui, Domino cupiente certo explorare, num re vera tanta 
adsit, quanta perhibetur, frumenti copia, conditoria, quae iussus 
a Domino fuerit, dimetiatur, et certam rei rationem ad eum refe- 
rat. Exiens rursus ex horreis Imperator dat comiti horreorum tetra- 
gonium, [hoc est apocombium, sericum fasciculum , formae quadran- 
gularis] decem auri litr. continens et sticharium holosericum, 1dem 
quoque donum accipit numerarius. Postea rursus ascendit Imperator 
'ón currum ; et praefecti, qui identidem in tali tempore singulis Im- 
peratoribus adesse solent, faciunt eadem, quaesuperius exposita sunt, 
Rediturin palatium, prout visum Domino fuerit, aut per decimum, 
[circi pars est,] aut per balneum. Et comites quidem atque tribuni 
subsistunt extra magnum triclinium, audita proclamatione : Loco, [qua 
iubentur in eodem loco consistere, neque ulterius procedere]. Ce- 
ieri autem proceres ingrediuntur in triclinium; et praefectus Urbis 
vel et praefecti ceteri [praetoriorum. nempe] vale ibi dicunt Impera - 
tori, atque abeunt; patricii autem cum ipso intrant in magnum 
triclinium, et fiunt omnia porro secundum consuetum morem, ct 
tandem dantur missae silentii. 


ἘΔ, 406 


Ms. 234.a 


702 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ΚΕΦ. vB. 
JAKPIBOAMOITA THX TON BAÁAXLAIKON KAHTOPION K AT A- 
ZTAZXEOX, ΚΑΙ EK AXTOT TON .AEIQMATON IIPOXK AHEZIZ 


| KAÀA1I TIMH,ZTNTAOXEIZ A ΕΞ .APXAIQN KAHTOPOAOTLION 


B 


Ὁ 


ἘΠῚ ΔΈΟΝΤΟΣ TOT ΦΙΛΟΧΡΙΣΤΟΥ͂ ΚΑΊ] ΣΟΦΩΤΑΤΟΥ HMQN5 
ΒΑΣΙΛΈΩΣ, MHNI ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΩΙι, INAIKT, Τ', ETOTX 4πο 
ΚΙΗΣΕΩΣ KOXMOT cTH',TIIO ΦΙΔΌΘΕΟΥ BAXLIAÁIKOT 
IIPOTOXILAO AP1OT K.A4I .ATPIK AINOT. 


Ἐπειδήπερ ἡμᾶς προετρέψασϑε, ὦ φίλων ἄριστοι, εἷς 


- ΕΣ , * 
τὰς τῶν ἀρχαίων ἐπιχύμψαι συγγράμματα, κἀκεῖθεν vÓYIO | 


προχείμενον γοῦν τῆς τῶν ἀξιωμάτων τάξεως σαφῆ τῷ λόγῳ 
ἀκριβῶς παραστήσασθαι, φέρε δὴ τῷ περὲ ὑμᾶς ἑλχόμενοι 
πόϑῳ, καϑ' ὅσον équxrÓv, τὰ ἐφετὰ τῆς ὑμετέρας ἀγάπης 
σχετικῶς ἐχπληρώσωμεν. πολλῶν γὰρ ὄντων xai μεγάλων 


τῶν παρὼ τοῖς ἀρχαίοις καταλειφϑέντων ἀξιωμάτων, πολλήτῇ 


' LET i] L c M] .. - c , , 

τὸ χαὶ μεγάλη καὶ δύσληπτος ἢ περὲ αὐτῶν ὑπάρχει σαφή- 
* A ' - Le ^ - 

veto. χαὶ γὰρ αἵ πολλαὶ τῶν ἀξιωμάτων ἀμαυρωϑεῖσαι τῷ 
, , * " ' - « F H 
χρόνῳ προσκλήσεις, ἀλλὰ μὴν καὶ πᾶσαι αἱ μετ᾽ ἐχείνας ἐ- 


Ὁ φευρεϑεῖσαι ἀξιωμάτων διαφοραὲ σύγχυσίν τινα παρεισάγου-- 
σιν τῆς ἀχριβοῦς αὐτῶν καταλήψεως. xoi ἐπειδὴ τὴν ἡἥμε-ο 


CAP. 525, 
EXQUISITA ET PERSPICUA DE SACRORUM CLETORIORUM SEU CONVI- 
VIORUM CONSTITUTIONE ATQUE CERIMONIIS, SINGULORUMQUE 
DIGNITATUM EVOCATIOXE 


ATQUE HONORIS GRADU EXPOSITIO, COLLECTA EX ANTIQUIS CLETOROLOGIIS 
SEU LIBRIS DE ORDINE NOMENCLATURAE CONVIVALIS EXPONXENTIBUS , TEMPORE 
LEONIS IMPERATORIS NOSTRI CHRISTUM AMANTIS ET SAPIENTISSIMI , MENSE 
SEPTEMBR, IND. Ilf, À. A CONDITO MUNDO 6408. A PHILOTHEO IMPERIALI 
PROTOSPATHARLIO ET ATRICLINIO, : 


Quandoquidem hortati me fuistis, amicorum optimi, ut e vete- 
rum libris argumentum, de quo dicere animus est, dignitatum nem- 
pe ordines, eruerem sollicita cura, sermoneque perspicuo traderem ; 
age dum, victus amore vestro, pro virili mea multaque cum affectio 
ne studebo desideriis vestrae caritatis satisfacere. Diffusum et gra- 
ve et obscurum opus de his clare distincteque exponere, quum nom 
tantum plurimae dignitatum a veteribus ad posteros transmissarum 
processu temporis obsoleverint; sed etiam omnes deinceps excogita- 
tae et introductae diversae dignitates turbelam simul invexerint, 
eoque, quominus recte percipi res possit, officiant. Quoniam igi- 


"c 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 52. 703 


τέραν ἀμάϑειαν τῆς ἀχριβοῦς τούτων καταλήψεως τὴν Ovy- 
γραφὴν ἐξητήσασϑε, ὅσον τῷ νῷ ἀμυδρῶς ἐκ τῶν πρώην 
E , 5 ' 
ἐγκειμένων καὶ νῦν πραττομένων περιλαβεῖν ηἡδυνηϑήμεν, 
τῇ ὑμετέρᾳ φιλίᾳ περιφανῶς ἐχτιϑέμεϑα. εἰδέναι γὰρ ὑμᾶς 
δβουλόμεϑα, ὦ φίλοι, ὅτε πᾶσα μὲν τεχνῶν ἐπιστήμη zQOCEd.L.4o7 
τε εὔχρηστον τέλος τῶν ἐν τῷ βίῳ συνέστηκεν. ἡ δὲ τῶν 
- , , a^ 9 " » D 
ρτικλινῶν ἐπιστήμη ἐν οὐδενὲ ἀλλῳ τὸ εὔχρηστον δείκγυ-- 
, "3. - , * ᾿ a - , 
σιν, ἀλλ᾽ ἢ ἐν τῷ τάξει xoi συστάσει καὶ ἀχριβεῖ διαϑέσεε 
τὰς τῶν ἀξιωμάτων διαφορὰς διαστέλλειν. καὶ γὰρ πᾶσα πε-- 
τορεφάγεια βίου ἢ ἔνδοξος ἀξιωμάτων ἀξία ἐν οὐδενὲ ἄλλῳ 
τοῖς ὁρῶσιν ἐνδείκνυται, ἀλλ᾽ ἢ ἐν τῇ κλήσει τῆς προχαϑε- 
δρίας τῆς ἐν τῇ λαμπρᾷ τραπέζῃ καὶ περιποϑήτῳ συνεστιά-Β 
δ - , ^ ? * - € - 
σει τῶν σοφωτάτων ἡμῶν βασιλέων. εἰ δέ τις ἐκ τῆς ἡμῶν 
ἀπροσεξίας ἐπισφαλὴς προσγένηται σύγχυσις τοῖς βασιλικοῖς 
τὐχλητωρίοις, οὐ μόγον τὰς τῶν βασιλικῶν ἀξιωμάτων ἀρετὰς 
χκαταριπτεῖ, ἀλλὰ καὶ ἡμᾶς αὐτοὺς χαταγελάστους χαὲ ἀ- 
χρείους τῆς διακονίας παρίστησιν. διὸ οὖν, ἀγαπητοὶ, δεῖ 
ἡμᾶς ἐν τῇ τοιαύτῃ λαχόντας διακονίας προσοχῇ μελέτης 
καὶ ἐπιστήμης τὰς τῶν ἀξιωμάτων κυριοχλησίας ἐν τῷ 0i-Ms.234.b 
Δοχείῳ γωὶ περιγράφειν, καὶ ti)? οὕτως τὰς αὐτῶν διαιρέσεις 
xui ὑποδιαιρέσεις καὶ ἀχριβεῖς συστάσεις ἐκφωνεῖν καὶ ἐκτέ- 
εν T. et 10. ἄλλο cod. et ed. 9. διαστέλει cod. et ed. 
tur ab ingenio nostro rudi quamvis et parum exercitato scriptionem 
huic rei clarius intelligendae utilem flagitastis, voluimus hoc opüscu- 
lo quantum ex obscuris vestigiis veterum traditionum litteris consigna- 
tarum et hodiernarum consuetudinum assequi potuimus, vestrae ca- 
ritati exponere. In universum id a vobis teneri velim, ut omnium 
artium cognitio ad finem aliquem usus sui in quotidianas humanae 
vitae res implicantem tendit, ita quoque articlinorum scientiam fi- 
nem habere suum, et in eo maxime sui dare usum atque exemplum, 
od accuratione stricta dignitates aulae diversas suo quamque or- 
ine, corpore et loco dispescit. Illustris omnis vita munusque omne 
gloriae plenum in nulla re se magis spectabile spectantibus exhibet 
magisque ferit oculos, quam si publica voce praecedere et praeside- 
re alteri inferiori apud splendidam tabulam epulasque multum expe- 
titas sapientissimorum nostrorum Imperatorum iubetur. Si quid ergo 
in augustis conviviis per nostram quandam incuriam et imprudentiam 
obturbetur pecceturque, eo non tantum proculcantur officiorum cu- 
rialium virtutes, sed et ipsi ridiculos nos et ineptos ministerio ex- 
hibemus. Quapropter, amici, oportet nos, in hoc; quod nostra 
sorte nobis contigit, constitutos tanto ministerio, primum quidem 
attenta cura secundum artis leges animo proprias dignitatum appel- 
lationes concipere atque conformare, tum vero dignitatum divisio- 


nes maiores minoresque et veras rationes enuntiare atque exponere. 
Antiquas autem quum decreverimus omittere, non quidem omnes, 


704 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ϑεσϑαι. εἰλλ᾽ ἐπείπερ τὰς τῶν ἀρχαΐων ἐχϑέσεις οὐχὲ πά- 
σας, ἀλλ ὅσας ὃ χρόνος ἀμαυρωϑῆναι ἐποίησεν, ἑχόντι πα- 
ρεδρώμομεν, φέρε δὴ τὰς éni τῶν βασιλέων ἡμῶν, «Δέοντος 
καὶ ᾿Αλεξάνδρου, γνωριζομένας τε ἅμα καὲ πραττομένας ὡς 
Dév πίναχος τάξει στιχηδὸν ὑποτάξομεν, ποιῶμεν δὲ τοῦτο,5 
οὐχ ὡς τὰς τῶν ἀρχαίων συγγραφὰς ἀνατρέποντες, ἀλλὰ 
τὰς περὲ τούτων ἐχϑέσεις ὡς ἐν τάξει κανόνος τυπῶσαι σπου- 
δάζοντες, ὅπως μὴ μόνον οἱ περὲ ταῦτα ἐσχολαχότες τὴν 
εὐχερῆ τούτων κατάληψιν ἔχωσιν, ἀλλὰ καὶ οἱ λίαν ἀμα- 
ΕΔ.1.. ἠοϑϑεῖς τῷ μιχρῷ τούτῳ κανόνι ἑπόμενοι εὐχατάληπτον χαὶ σα-ῖο 
φῆ τὴν περὶ τὰς τάξεις εὑρίσχωσι πραγματείαν. οὐ γὰρ 
δίκαιον ἐχρίγαμεν, τοὺς μὴ ταῦτα ἀχριβῶς ἔξησκημένους ἐν 
τῇ τοιαύτῃ τετάχϑαι βασιλικῇ λειτουργίᾳ, ὅτι οὐδὲ ἀσόφῳ 
xoi ἀμαϑεῖ βασιλεῖ παρεστάναι ἡμεῖς. εὐμοιρήσαμεν, ἀλλὰ 
πάνυ γε σοφωτάτῳ xai λύγῳ καὶ ἔργῳ τῇ ἄνωθεν χάριτιτδ 
τετιμημένῳ. διὰ τοῦτο δὴ οὖν παρακαλῶ ὑμᾶς, ὦ φίλοι, 
Β καὶ πάντας τοὺς μέλλοντας μεϑ’ ἡμᾶς εἰσιέναι, μὴ παρέρ- 
yoc καὶ ἀνωμάλως τὸ mag! ἡμῶν συγγραφὲν ἐπισχέπτεσϑαι 
λόγιον, ἀλλὰ προσοχῇ μελέτης τὸν ἐν αὐτῷ ἐγκείμενον τύπον 
ἀκριβῶς ἀναμάττεσθαι" xai πρῶτον μὲν τὰς ἀχριβεῖς xv-20 
ριοχλησίας τῶν ἀξιωμάτων γνωρίζειν: δεύτερον δὲ τὰς τού-- 
τῶν διαιρέσεις καὶ ὑποδιαιρέσεις, αὐξήσεις τε καὶ μειώσεις, 


at eas tamen, quas temporum decursus caligine et ignoratione sepe- 
livit, curae nobis esto eas, quae tempore Dominorum nostrorum, 
Leonis et Alexandri, clarae exercitataeque fuerunt, unam post alte- 
ram continuo filo velut in tabula proponere. Quod eo non facimus 
animo, tanquam convulsuri et eversuri veterum scripta, sed stude- 
bimus de his rebus praecepta velut in canonis modulum redigere; 
gue non illi tantum, qui iisdem iam a longo tempore occupantur, 
acilem earum conspectum doctrinamque habeant, sed et vel maxi- 
me rudes, dummodo exiguum hunc canonem assectentur, perspicuam 
et captu facilem de ordinibus officiorum adipiscantur tractationem. 
Iniquum nempe arbitramur, homines harum rerum scientia non probe 
imbutos penitusque percallentes augusto tanti momenti splendorisque 
ministerio admoveri; quum, quae nostra est secunda fortuna, Do- . 
mino non insipienti et illitterato, sed quam maxime sapienti adste- 
mus, quem et attributum a fama publica cognomen, et, quas gerit, 
res coelesti gratia beatum demonstrant, Hortor itaque vos, amici, . 
et quotquot post nos ad aulam regiumque hoc accessuri erunt mini- 
sterium , velitis hanc opellam non levi brachio, per otium et velut 
aliud agentes et inaequali animi contentione tractare, sed rerum, - 
quam illa praestat, imaginem studiose pleneque vestris animis im- 
primere; et primum quidem proprias cuiusque dignitatis appellationes 
notas et familiares vobis eflcere; deinde vero illarum divisiones; 


ἮΥ 


, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 52. 705 


προσχλήσεις τὲ καὶ ὑποχλήσεις ὠχριβῶς ποιεῖσϑαι, καϑὼς 
ὑποτέταχται. τὰς γὰρ διὰ βραβείων διδομένας ἀξίας. κλίμακος α 
duiy τάξει ἐξ ὀνόματος πάσας ἐχτέϑειχα, εἶϑ᾽ οὕτως τὰς διὰ 
λόγου προσγιγομένας ἐσήμανα, μετὰ δὲ ταύτας τὰς ταύταις. 
δύποχειμένας συνέταξα, τὰς μὲν κυρίας καὶ πρώτας τούτων 
προχρίνας τῷ λόγῳ, τὰς δὲ ὑποτεταγμένας ἰδίως ἑχάστην ἐχ-" 
τεϑειχώς. ἀλλὰ μὴν καὶ τὰς τούτων τάξεις εὐδιαιρέτως ἐδήλωσα, 
χαὲ ἑχάστης τὰ τοὐτῶν τὰ οἰχεῖα πρέσβεια διὰ τοῦ τῇδε Gvy- Ms. 335.a 
γράμματος σαφῶς καϑιστόρισα, καὶ εὐσαφῆ καὶ εὐχατάληπτογ!τν 
τοτὴν περὲ τούτων πραγματείαν, ὡς ἐν εἰσαγωγῆς τάξει, τοῖς. 
᾿ ἐντυγχάνουσι διὰ τῆς ὑποχειμένης πλινθίδος ἐγνώρισα, ἵνα οἱ 
ταύτην τὴν πλινϑίδα ἐπιμελῶς ἐποπτεύοντες μέμνησϑε τῆς 
ἡμῶν μετριότητος μηδαμῶς κατοχγήσειν. | 
5doy? τῆς ὑποθέσεως τοῦ λόγου: : Ed. L. 40g 
i5 Τῶν βασιλιχῶν ἀξιωμάτων ai χάριτε Θεοῦ διδόμεναι 
δωρεαὶ, ὡς ἐκ Θεοῦ τὴν ψῆφον λαμβάνουσαι, ἐπὲ τοῦ ἱεροῦ καὶ 
ϑαυμαστοῦ βασιλικοῦ βήματος τοῦ λαμπροῦ χρυσοτριχλίνου 
ἐν αἰσίαις ἡμέραις παρὰ τῶν ϑεοπροβλήτων βασιλέων τοῖς 
ἀξίοις βραβεύονται, δηλονότι παρεστώσης ἁπάσης τῆς τάξεως 
δοτοῦ βασιλιχοῦ χουβουχλείου καὶ αὐτῶν τῶν βραβείων προ- 
χειμένων πλησίον τῆς βασιλικῆς ἐξουσίας. οἱ γὰρ μέλλοντες 
.13. χατοχγήσιεν cod. et ed. 


quomodo excrescant minuanturve , quomodo ad sacram mensam ad- 
vocentur et introducantur, et quomodo rursus ab ea revocentür et 
educantur , in illud exemplum, quod hic praescripsimus. Hunc au- 
tem instituimus ordinem, ut dignitates, quae cum brabeis tributorum- 
que honorum externis quibusdam insignibus conferuntur, primo loco; 
nominatim singulas, velut scalae gradus persequentes exponeremus; 
dein eas, quae nudo lmperatoris edicto et voce tenus impetrantur; 
tum illis inferiores; sermone, ut par erat, primas et tum quoque 
his suppositas exsequente, ordines earum distincte. declarante, et 

rivos cuique suos honores atque praerogativas luculenter docente: 
Propositus laterculus tradet contemplantibus harum rerum et claram 
et comprehensu facilem, ut introductio, notitiam. Quotquot eum 
inspicietis, memineritis velim tenue nostrum modicumque studium 
nusquam non assectari. 


INITIUM TRACTANDÍ ARGUMENTI. 


Officia palatina, munera, quae proprie divinae clementiae de- 
bentur, ab Imperatoribus, divina constitutis auctoritate, Deo velut 
per ipsos suffragium ferente, in sacro et admirabili imperiali tribu- 
nali, quod in splendido chrysotriclino conspicitur ,' diebus solennibus 
conferuntur ut praemia virtutis in homines dignos, ordine toto sacri 
cubiculi adstante, ipsisque tribuendis hogorum insignibus penes sa- 


Constantinus Porphyr. Vol. J. 45 


706 . CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τυχεῖν τῆς αὐτῶν ἀντιλήψεως ἤδη προευτρεπίζονται ὑπὸ τοῦ 
τεταγμένου βασιλιχῶν πρωτοσπαϑαρίου ἔξω τοῦ βήλου ἐστο- 
B λισμένοι δοαίοις σαγίοις. ἐν δὲ τῇ τούτων εἰσαγωγῇ ngoovr- 
εἰσέρχονται τῷ βασιλιχῷ ὀστιαρίῳ ὅμότιμοι τῶν μελλόντων 
τυχεῖν ἀντιλήψεως ἄνδρες σπαϑαροφύροι τρεῖς, καὶ τὸ σύνη-5᾽ 
ϑὲες σέβας ποιήσαντες ἀναμένουσι πρὸς τὸ βῆλον ἑστῶτες τὴν 
τοῦ εἰσαγομένου παρουσίαν, καὶ αὖϑις τοῦ βήλου πετασϑέν-- 
τος, συνεισέρχεται τῷ βασιλιχῷ ὀστιαρίῳ Ó τῶν βασιλιχῶν. 
πρωτοσπαϑάριος εἰσάγων τὸν μέλλοντα τυχεῖν ἀντιλήψεως, 
xai τοῦτον προτρεπόμενος τρισὲ τόποις ποιῆσαι τὴν προσχύ-το 
γησιν, ἵστησιν αὐτὸν χατὰ πρόσωπον τοῦ βασιλέως πρὸς τὸ 
ἐξ οἰχείων χειρῶν αὐτοῦ λαβεῖν τὸ βραβεῖον τοῦ ἀξιώδιατος. 
ακαὲ μιχρὸν αὐτὸν τὸν τυχόντα διαστήσας ὀπισϑοπόδως ὃ αὖ- 
τὸς πρωτοσπαϑάριος περιβάλλει αὐτῷ τὸ δοϑὲν παρὰ τοῦ 
βασιλέως βραβεῖον, καὶ αὖϑις αὐτὸν προσωϑήσας ἀσπάσασθϑαιιϑ 
ποιεῖ τοὺς ἱεροὺς πόδας τοῦ βασιλέως: κατα χϑέντος δὲ αὖ- 
τοῦ πρὸς τοῖς χάτω, οἱ ὅμότιμοι τοῦ ἀξιώματος ἄνδρες ὡς 
ἰσότιμον εἰσδεξάμενοι φίλον, τὸ σέβας πληροῦντες τὴν εὐχα-: 
ριστείαν διὰ τῆς προσκυνήσεως τῷ βασιλεῖ προσφωνοῦσι, καὶ 
συνεξέρχεται τούτῳ. ἡ δὲ παρεστῶσα πάντων τῶν τοῦ xov-20 
βουκχλείου ἀξία τὸν βασιλέα ἀξίως ἐπευφημήσασα, καὶ αὐτὴ 
συνεξέρχεται τούτοις. εἰσάγονται δὲ πᾶσαι αἱ τῶν διὰ. βρα- 


7. συρέντος leg. esse putat R. pro πετασϑέντος, 20, συγ- 
εξέρχ. R., συγέρχεταν cod et ed. 


cram maiestatem in propatulo expositis. Quae qui adepturi sunt, 
extra velum parati tenentur ἃ basilicorum vel caesarianorum proto- 
spathario eam in rem delegato, sagis rubris induti. Amte vero quam 
per velum introducantur, introeunt simul cum imperiali ostiario tres 
viri spathas gestantes, dignitate illis, qui munificentiam et mercedem 
virtutum adepturi sunt, aequales. Hi, ut principem consueto cultu 
venerati sunt, exspectant, apud velum stantes, introducendi adven- 
tum, protinusque ut velum reductum fuerit, intrat simul cum regio 
ostíario protospatharius basilicorum, introducens honorandum. Hunc 
hortatur tribus in diversis locis Augustum adorare, collocat coram 
Domini vultu, quo ex ipsius manibus dignitatis insigne accipiat. Idem 
protospatharius eum id nactum retro aliquantum in vestigia sua 
vultu irretorto agit, et acceptis a Domino insignibus induit, rursus- ὁ 
qué prorsum ductum cogit sacros Augusti pedes osculari. Ut rediit 
reductus ad eos, qui infra ad velum stant, ipsi dignitate pares , re- 
cipiunt ut amicum et collegam , venerationem Augusti absolventes, 
gratiarum actionem suam eidem voce clara et adoratione significant, 
et cum novo collega simul abeunt, Pariter adstans cubiculi totus 
ordo simul cum illis abit post laudes et bona verba principi decen- 
ler dicta, Introducuntur autem omnes, quae cum brabeis vel prae- 


"vum SR 


P. 


απο — 


uw NM m 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I. 52. 707 


βείων ἀξιωμάτων διαφοραὶ κατὰ τάξιν καὶ ἀριϑμὺν τὸν ἤδη Ms.235. b 
λεχϑήσεσθϑαι μέλλοντα, καὲ τὰς συνηϑείας παρέχειν ὀφείλον- D 
τας. καὶ γὰρ αἱ μὲν αὐτῶν διὰ βραβείων παρέχονται, αἵ 
δὲ διὰ βασιλιχοῦ λόγου προσγίγονται, καὶ συγέπονται ταῖς 
πδιὰ βραβείων διδομέναις ἀξίαις, καὶ αἱ μὲν αὐτῶν τὸ μόνιμον 
ἔχουσιν, αἱ δὲ ῥᾳδίως πάλιν ἀφαιρούμεναι ἐκ προσώπων εἰς 
πρόσωπα διαβαίνουσιν. 
, «ἠὲ διὰ βραβείων ἀξίαι v. : 
Εἰσὲ δὲ πᾶσαι ὅμοῦ αἵ διὰ βραβείων διδόμεναι τὸν ἀ- 
τοριϑμὸν ὀχτωχαΐδεχα, αἵτινες ἅπαξ διδόμεναι οὐδαμῶς ἀναστρέ- Ed.L.41o 
φονται. διαιροῦνται δὲ αὗται εἷς μέρη δύο, εἰς ovyximu- 
χοὺς καὲ tig προσελευσιμαίους. 
: Πόσαι διὰ λόγου. αἱ διὰ λόγου E. 
«Αἱ δὲ διὰ λόγου προσγινόμεναι ταύταις καὶ τὸ ἄρχειν 
15éydóEcc λαμβάνουσα εἶσι καὶ αὐταὶ πᾶσαι τὸν ἀριϑμὸν &, 
αἵτινες ἀφαιρούμεναι, ὥσπερ ἔφαμεν, ἐκ προσώπων εἰς 
“πρόσωπα βασιλικῷ λόγῳ μετέρχονται. διαιροῦνται δὲ xa 
αὗται εἷς μέρη ἕξ, οἷον εἰς στρατηγοὺς, εἰς δομεστίκους", 
εἰς χριτὰς, εἰς σεχρετιχοὺς, εἰς δημοχράτας, εἰς ἴδια ὁφ- 
2οφίχια. BO 
15. τῶν doi9udy cod, et ed. 


miis aut insignibus tribuuntur, dignitates, eo quem mox dicemus, 
ordine numeroque, quo etiam consuetudines praestare debent, Di- 
gnitatum quaedam brabeis, aliae solo Domini edicto impetrantur, et 
comitantur illas priores, et cum illis eodem tempore possunt ab eo- 
dem geri. Quaedam semel tributae constanter inhaerent; aliae levi 
negotio rursus ademtae ab uno ad alterum migrant. 


, 


DE OCTODECIM DIGNITATIBUS, QUAE CUM INSIGNIBUS TRIBUUNTUR. 


oum cum insignibus dantur, et semel datae rursus non adimun- 
tur, dignitates in universum numero sunt octodecim. Dividuntur au- 
tem in duas classes, quarum unam senatorii, alteram processionales 
conficiunt, 


DE HIS DIGNITATIBUS , QUAE SOLO PRINCIPIS EDICTO CONFERUNTUR. 


Quae dignitates superioribus per solum Domini edictum accre- 
scunt et exercendae iurisdictionis auctoritatem hoc modo accipiunt, 
sunt in universum numero sexaginta, Hae, ut diximus , ex mandato. 
Domini ab uno ad alterum ablatae transmigrant. Distribuuntur in sex 
classes, nempe in strategos [vel in praetores, aut magistros militum, 
aut rectores provinciarum,] in domesticos, in judices exercen- 
dae iustitiae forensi; in secreticos scriniaries vel secretorum; in de- 
mocratas vel popularium factionum magistros, et in peculiaria officia 
seu quorum singula a viris singulis, non pluribus, geruntur, 


3 , yr , ^ , ^ ^" M 
Ms. 236. a ἐπεδίδοται. δίδωσι συνήϑειαν τῷ mania xai τῷ δευτέρῳ, B, 


€" * 


708  . QONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Τόμος εἰ. 
Περὶ ἀξιωμάτων βασιλιχῶν εἷς τοὺς προβαϑμίους, a 


Τῶν δὲ κυρίως ἀξιωμάτων τῶν διὰ βραβείων παρεχο- 
μένων αἵ κυριοχλησίαι, εἰς. ἃς καὶ ὀφείλουσιν δοῦναι ovyg- 
ϑείας, εἰσὶν αὗται. πρώτη μὲν τῶν ἄλλων ἁπάντων ὡς n9o-5 
βάϑμιος τὴν εἰσαγωγὴν τῶν ἀξιωμάτων λαμβάνουσα ἡ τοῦ 
στρατηλάτου ἐπὲ ϑεμάτων ἀξίων, ἤτοι 5 ἀπὸ ἐπάρχων ὄνο-- 

αμαζομένη, ἧς βραβεῖον, ἐγγεγραμμένος χάρτης, διὰ βασιλικῆς 
χειρὸς ἐπιδίδοται. δίδωσι συνήϑειαν τῷ πρωτοασήχρητις y, χϑ΄, 
“τοῖς πραιποσίτοις,: λς. δευτέρα δὲ ἡ τῶν σιλεντιαρίων, ἧςτο 
βραβεῖον, χρυσᾶ ῥάβδος, διὰ βασιλικῆς χειρὸς ἐπιδίδοται. δί- 
δωσι συνήϑειαν τῷ δευτέρῳ,,, ς΄, τοῖς πραιποσίτοις,, off. | 
τρίτη ἡ τῶν βεστητόρων ἀξία, ἧς βραβεῖον, τὸ φιβλατώριον, 
᾿διὰ βασιλικῆς χειρὸς ἐπιδίδοται. δίδει συνήϑειαν τοῖς πραι- 
'ποσίτοις,, x0, τῷ Oevrégg , c. τετάρτη 7 τῶν βασιλικῶντϑ 
μανδατόρων ἀξία, ἧς βραβεῖον, δάβδος ἐρυϑοοδανωμένη, ἐκ 
χειρὸς βασιλικῆς ἐπιδίδοται. δίδωσι συνήϑειαν τῷ πρωτο- 
Ῥ σπαϑαρίῳ τῶν βασιλικῶν, c, τοῖς πραιποσίτοις : ς΄. πέμ- 
πτη ? τῶν χκαγδιδάτων ἀξία, ἧς βραβεῖον, μανιάκιον χρυσοῦν 
τρίκομβον μέχρι τέρνων κεχαλασμένον, διὰ χειρὸς βασιλικῆς:ο 


νά ANY RP, RPRPPS 


- s ^ Ζά Σ B dp , , [s] - 
TQ παπίᾳ τῆς Ζδίαφνης,,, B, τοῖς πραιποσίτοις ,, ς. ἕχτη ἢ 
» CAPUT PRIMUM. 
DE DIGNITATIBUS PALATINIS PRIMI ORDINIS. 


Dignitatum sic stricte atque proprie dictarum et quae cum bra- 
beis obtingunt, appellationes propriae, quarum causa consuetudines ] 
quoque debentur, sunt hae. Prima reliquarum omnium et in velo- 
rum introductione reliquas omnes praeambulans est stratelatae vel 
ducis militaris in aliquo themate vel provincia spectabili constituti , ! 

"vel, ut appellari solet, dignitas apo eparchon seu quaestorum; cuius 

' brabeum est membrana perscripta vel diploma regium, ipsa principis 
manu porrecta. Pendit ea dignitas consuetudinem protoasecretis »4 1 
aureos num,, praepositis 36. Secunda dignitas est silentiariorum, | 
cuius brabeum aureus baculus principis manu traditus, Dat consue-  - 
tudinem deutero [vel secundicerio, praepositi puta,] 6, praepositis 
72. '"Fertia est vestitorum, cuius brabeum est fibula Domini manu 
'data. Dat consuetudinem praepositis 24, deutero 6. Quarta est im- 
perialium mandatorum cum brabeo baculo coloris coccinei ab ipsius 
principis manu exhibito; dat consuetudinem protospathario basilico- 
rum 6, praepositis totidem. Quinta est candidatorum 'cum brabeo 
torque aureo tribüs combis seu bulbis instructo usque infra clavi. 
'eulas dependente, a: principis manu tradito. Dat consuetudinem 
papiae [palatii] et deutero [eius] 2, papiae Daphnes2, praepositis 6, 3 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H.52. 709 


τῶν στρατόρων ἀξία, ἧς βραβεῖον, φραγέλιον χρυσοῦν ἐκ λί- 
Sov τιμίων κεκοσμημένον, ἐκ χειρὸς βασιλέως ἐπιδίδοται. δί- 
doct συνήϑειαν τῷ παπίᾳ καὶ τῷ devrégp ,, β΄, τοῖς πραι- 
ποσίτοις , δ΄. ἑβδόμη ἡ τῶν ὑπάτων ἀξία, ἧς βραβεῖον, ἙΑ.1,.4τι 
χάρτης ἐγγεγραμμένος, διὰ βασιλικῆς χειρὸς ἐπιδίδοται, δίς: 
doct συγήϑειαν τῷ πρωτασήχρητις,,, ς΄, τοῖς πραιποσίτοις,, ιβ΄, 
τῷ παπίᾳ καὶ τῷ Óevrégg ,, ς΄. ὀγδόη ἡ τῶν σπαϑαρίων 
ἀξία, ἧς βραβεῖον, σπάϑη χρυσύκανος, ἐκ βασιλικῆς χειρὸς 
ἐπιδίδοται. δίδωσι συνήϑειαν τῷ x«rtmayo , c, τῷ Óout- 
τοστέκῳ τῶν βασιλικῶν, δ΄, τοῖς σπαϑαρίοις,,, ιβ΄, τῷ παπίᾳ 
καὶ τῷ δευτέρῳ,, β΄. ἐννάτη ἡ τῶν σπαϑαροχανδιδάτων 
ἀξία, ἧς βοαβεῖον, μανιάκιον χρυσοῦν κεχαλασμένον xexocuy- 
μένον ἐκ περιλεύκιος, ἐκ βασιλικῆς χειρὸς ἐπιδίδοται. δέ. B 
δωσι συγήϑειαν τῷ παπίᾳ καὶ τῷ δευτέρῳ.,, δ΄, τῷ τῆς xa-. 
i5raorügtOg , ιβ΄, τῷ δομεστίχῳ τῶν βασιλιχῶν,,, y, τοῖς 
σπαϑαροχανδιδάτοις,,, ιβ΄. δεχάτη ἡ τῶν δισυπάτων ἀξία, 
ἧς βραβεῖον, χάρτης ἐγγεγραμμένος, ἐκ βασιλικῆς χειρὸς ἐπι- 
δίδοται. δίδει συνήϑειαν τοῖς πραιποσίτοις ,, ιβ΄, τῷ πρω- 
τοασήχρητις,, C, τῷ παπίᾳ καὶ τῷ δευτέρῳ.,, ς΄.. ἑνδεκάτη, 
205 τῶν πρωτοσπαϑαρίων ἀξία, ἧς βραβεῖον, κλοιὸς χρυσοῦς 
περὲ τὸν αὐχένα ix λίθων τιμίων κεκοσμημένος, δεὰ χειρὸς 
βασιλέως ἐπισυγχλείεται. δίδωσι συγνήϑειαν τοῖς πρωτοσπά- 
ϑαρίοις εὐνούχοις, κδ΄, τοῖς πρωτοσπαϑαρίοις βαρβάτοις,, κδ΄, 
τῷ κατεπάνω ,, tuj, τῷ δομεστίχῳ τῶν βασιλιχῶν.,, ς΄, τῷᾳ 
9- ^i ied em. R., χατεδομεστίχῳ cod.et ed. 40. χλυὸς cod. 
et ed.- αἰ 


Sexta est stratorum cum brabeo flagello aureo gemmis ornato, regis 
manu tradito; dat consuetudinem papiae et deutero 2, praepositis 4. 
Septima consulum dignitas est, eiusque brabeum membrana perscri- 
pta, regia manu porrecta, Dat consuetudinem protoasecretis 6, prae- 
positis 12, papiae et deutero 6, Octava est spathariorum, cuius bra- 

eum spatha vel ensis cum aureo manubrio, regia mamu traditus; 
dat consuetudinem catepano 6, domestico imperialium 4, spathariis 
12, papiae et deutero α Nona spatharocandidatorum; brabeum eius. 
torques aureus laxe dependens , ornatus illo gemmarum. genere, quod 
perileucius appellatur, regia manu traditus; dat consuetudinem pa- 
piae et deutero 4, cerimoniario 12, domestico imperialium 3, spa- 
tharocandidatis 12. ^ Decima dignitas est dishypatorum vel iterum 
consülum, cum brabeo membrana perscripta , regiis manibus tradita; 
dat consuetudinem praepositis 12, protoasecretis 6 , papiae et deutero 
6. Undecima dignitas est protospathariorum, cuius insigne collaze 
aureum gemmis conspicuum, quod ipse Imperator suis manibus eius 
collo circumponit, et inuncat [seu iuncturis suis, quo firmiter ar- 


710 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


παπίᾳ χαὶ TQ Ütvrégp ,, c. εἶ δὲ εἰς τὸν -χρυσοτρίκλενον 
παραδοϑῇ, τῷ manis δίδωσι... κδ΄.. ἰστέον δὲ, ὅτε καὶ, δή- 
, - 5 - J ^ 

μαρχος εἰ τιμηϑῇ ἐξ αὐτῶν τις, δίδει τοῖς πραιποσίτοις.,, οβ΄. 

ὅμοίως καὶ ὃ τῆς καταστάσεως τοῖς αὐτοῖς πραιποσίτοις,,, οβ΄. 
d ^» * Es € 

δωδεκάτη ἡ τῶν περιβλέπτων πατρικίων ἀξία, ἧς flonpeiov,S 
, ᾽ , * , 

πλάχες ἐλεφάντιναν κεκοσμημέναι σὺν κωδικέλλοις &yysygau- 

μένοις εἰς τύπον τοῦ νόμου, ἐκ βασιλικῆς χειρὸς ἐπιδίδονται. 

^ L4 - 
παρέχει δὲ τοῖς κοιτωνίταις, εἰ ἄρα xai μηνυϑῇ, λίτρας f. 


Dec δὲ τὸ ἀποχόμβιον τοῖς πραιποσίτοις σὺν τοῦ κουβουκλείου 


xui τοῖς λοιποῖς χρυσοῦ λίτρας ἡ. ταῦτα δὲ ὀφφικιάλιοςτὸ 


» ^ 

xui στρατηγὸς δίδωσιν. ὃ δὲ ἄπρατος δίδει λίτρας ζ΄, xod 
- - P - ', 
τῷ τῆς καταστάσεως ἄνευ τοῦ ὀψικχίου ,, ιβ΄, τὸ ὀψίκιον,,, π', 
^» , falfa €- “"Ἤ ^ E] ' , d 
τῷ δευτέρῳ ὑπὲρ τῶν mÀaxdy , xÓ', xot εἰς τὰ ταβλία τοῦ 


Ms.236. b χλαγιδίου.,, κδ΄, τῷ κανικλείῳ ὑπὲρ τοῦ κωδικέλλου wc, εἰς 


Ed.L. 413 


τὴν ἁγίαν Σοφίαν : λς΄. τρισκαιδεκάτη ἡ τῶν ἀνϑυπάτωντϑ 


ἀξία, ἧς βραβεῖον, κωδίκελλοι ἁλουργοειδεῖς γεγραμμένοι, ἐκ 

βασιλικῆς χειρὸς ἐπιδίδονται,. δίδωσε συνήϑειαν τὸν τοῦ 

κανιχλείου.,, ἡ, καὶ τῷ δευτέρῳ ., δ΄, καὲ volg πραιποσί- 
, , - D , 

TOLG ,, XÜ'.. τεσσαρεσκαιδεχαάτη ἡ τῶν ἐνδοξοτάτων μαγίστρων 


ἀξία, ἧς βραβεῖον, χιτὼν λευκὸς ὧν χρυσοὔφαντος, xai20 


ἐπωμὶς χρυσόταβλος, καὶ ζώνη δερματίνη κόκχιγος ἐκ λίϑων 
τιμίων κεχοσμημένη, ἥτις λέγεται βαλτίδιν, ἐπὲ τοῦ χρυ- 
20. ἀξίᾳ ed. 21. ἐπιμὶς cod, et ed. . Cf. R. ad h. I. 


cteque inhaereat, committit]; dat consuetudinem protospathariis eu- 
nuchis 24; protospathariis barbatis 24, catepano 18, domestico im- 
perialium 6, papiae et deutero 6. Si vero in chrysotriclinii mini- 
sterium adscribatur eiusque protospathariis adiungatur, dat papiae 
24. Tenendum, si quis eorum ad demarchi dignitatem evehatur, 
dare praepositis solidos 72, pariter etiam cerimoniarium iisdem tan- 
tundem pendere, Duodecima dignitas est spectabilium patriciorum , 
cuius .brabeum sunt tabulae eburneae cum intus conditis codicillis 
perscriptis ad modum legis, quas novo patricio Imperator.ipse por- 
rigit. .Coetonitis, si forte ab ipsis ei praenuntiatum fuerit | de novo 


honore ipsi destinato] dat litras 5, et praepositis, cubiculo et reli- - 


quis pro apocombio seu sportula auri litras 8. Tantundem. pendet 
tam oflicialis, quam strategus; verum. patricius tantummodo honora- 
rius dat litras 7, et cerimoniario praeter obsequium 12. Obsequio 
autem [seu turbae ipsum domum deducenti| 80; porro dat deutero 
pro tabulis eburneis 24 et pro tunicae tabliis 24. Caniclei praefecto 
pro codicillis 16 et S. Sophiae 36.  Decimatertia dignitas est anthy- 
patorum vel proconsulum, cuius brabeum sunt codicilli purpurei 
coloris perscripti, a Domino traditi; dat consuetudinem caniclii prae- 
fecto 8 et deutero 4 et praepositis 24. . Decimaquarta dignitas est 
"gloriosissimorum magistrorum, cuius brabeum tunica candida auro 


TN RECANTE 


isdustcs ceci dor udo SY 


"3 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 52, 711 


σοστορίου ἔκ βασιλικῆς χειρὸς ἐπιδίδοται. δίδωσι συνήϑειαν 
τῷ τῆς καταστάσεως τὸ χαμίσιον αὐτοῦ, τοῖς δὲ πραιποσίτοις 
xai μαγίστροις συνεστιᾶται παρέχων αὐτοῖς καὶ δόματα ἱμα- 
τίων. συγήϑειαν δὲ τοῖς πραιποσίτοις καὶ μαγίστροις xai 
δλοιποῖς τὴν τοῦ πατριχίου διπλὴν συνήϑειαν παρέχει, πεν- 
τεχαιδεχάτη ἡ τῆς ζωστῆς πατρικίας ἀξία, ἧς βραβεῖον, πλά-Β ᾿ 
χες ἐλείράντιναι ὁμοίως τοῖς πατρικίοις, ἐκ χειρὸς βασιλέως 
ἐπιδίδοται. δίδωσι συνήϑειαν τοῖς βασιλιχοῖς κληρικοῖς, xà, 
τῷ δευτέρῳ,,, κδ΄, τοὺς χοιτωνίτας λάρας y, τὸ κουβούχλειον 
τοσὺν τοῖς πραιποσίτοις μύνοις χρυσοῦ λίτρας y xai τὸ στιχά- 
ριον αὐτῆς τῷ πραιποσίτῳ. τῷ τῆς τραπέζης τῆς αὐγούστης 
μετὰ τὴν πρωτοβεστιαρίαν xai τὴν πριμικήρισσαν καὲ τὰς 
κοιτωγιτίσσας χαὶ χουβουχλαρέας λίτρας β΄. ξξχκαιδεχάτη ἡ 
τοῦ χουροπαλάτου ἀξία, ἧς βραβεῖον, χιτὼν κόχκινος χρυ- 
 τϑσοποίχιλος xai χλαμὺς xai ζώνη, £x χειρὸς βασιλέως ἐπὲ 
γαοῦ Κυρίου λαμπρῶς ἐπιδίδοται. δίδωσι συνήϑειαν τὴν τοῦ 
μαγίστρου διπλὴν, τῷ δευτέρῳ λίτραν «, παρέχων πᾶσινᾳ 
ἀντιλήψεις καὶ dvafifaouovc. ἑπτακαιδεχάτη 7j τοῦ νωβε- 
λησίμου ἀξία, ἧς βραβεῖον, χιτὼν ἐξ ἀλουργίδος χρυσόϑε- 
20700 χαὲὶ χλαμὺς χαὶ ζώνη, ἔκ χειρὸς βασιλέως ἐπὲ ναοῦ 
Κυρίου λαμπρῶς ἐπιδίδοται. δίδωσι συνήϑειαν καϑὼς xai ὅ 
᾿χωροπαλάτης. ὀχτωκαιδεχάτη 7 τοῦ καίσαρος ἀξία, παρομοία 
2. τῷ xcu. ed. 8. Ita Β., ἐπεδέδωταιε cod. et ed. 


pertexta, et scapulare cum aureis tabulis, et zona scortea coccinea 
gemmis ornata, vulgo baltidion dicta, super chrysostorio [seu sala 
aureis statuis instructa] regia manu tradita; dat consuetudinem ce- 
rimoniario camisium suum; praepositos et magistros convivio exci- 
pit vestibusque donat; consuetudinem autem iisdem praepositis et 
magistris ceterisque, [quibus dari mos est, datamque a patriciis 
diximus,| duplam dat eius, quam diximus patricios dare. Decima 
quinta dignitas est zostae [seu accinctae] patriciae, cuius brabeum 
sunt eburneae tabulae, pariter atque sunt patriciorum, regia manu 
traditae. Consuetudinem dat palatinis clericis solidos 24, deutero tan- 
 tundem, coetonitis litras tres, cubiculo et praepositis auri litras tres; 
praeposito seorsim sticharium suum, praeposito mensae lmperatri- 
cis, ut et protoyestiariae et primicerissae et coetonissis et. cubicu- 
lariabus dat litras 2. Decima sexta dignitas est curopalatae, cuins 
"brabeum tunica coccinea auro picta et chlamys vel paludamentum 
et zona, regia manu tradita solenne pompa in templo Domini. Dat 
cousuetudinem eius, quam magister dat, duplam, deutero litram 
 unim, omnibus munera et promotiones. Decima septima dignitas 
est nobilissimi, cuius brabeum tunica purpurea auro intexta, et 
chlamys et zona splendida cum pomipa in templo Domini ab Imp. 
"Wadita, Eandem, quam curopalates, dat consuetudinem. Decima 


712 ὈΟὈΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI - 


"5c βασιλικῆς δόξης, ἧς βραβεῖον, στέφανος χωρὲς σταυρι- 
κοῦ τύπου, ἐπὲ ναοῦ Κυρίου ἐκ βασιλικῆς χειρὸς ἐπὲ xopv- 
qc ἐπιτίϑεται. δίδωσι συγήϑειαν, ὡς καὶ ὃ νωβελήσιμιος.. 


D ΖΣυνήϑεια εὐσεβείας. 


Ms235a Ὁ δὲ γεγονὼς αὐτοχράτωρ βασιλεὺς δίδωσιν εἰς τὴν ἅ-ὅ 


, - ^ , Ε] , ^- , , h.) ^ 

γίαν τοῦ Θεοῦ μεγάλην ἐχχλησίαν χρυσοῦ λίτρας ρ΄, καὶ τῇ 

, , ι - - , M M 4 pr 

συγκλήτῳ πασῇ. σύν τῷ, TOP κουβουκλείου χαὲ λοιποῖς ζρῦσον 

M , 

λίτρας ρ΄, xai χιλιάδας διαφόρους μιλιαρησίων éxaorQ τά- 

γματι xat ὀφφικίων τῇ συστάσει. τοῖς δὲ πραιποσίτοις ἐν ἐξ- 
ἰρέτῳ ὀφφίκια δίδωσιν καὶ ἀντιλήψεις ἀξιωμάτων εἰς ἰδίουςτο 

αἰρέτῳ oggixia δι αὐ ἀντιλήψεις ἀξιωμε ς "ς 

,? d 5 - ^ 
χαὶ ἀνθρώπους αὐτῶν, καὶ ἀναβιβασμοὺς αὐτῶν τῶν πραι- 
 mootrov, χαϑὼς ἂν αἰτήσονται, λαμβάνουσιν. ὅ δέ γε δεύτε- 


Ed.L. 413 ρος βασιλεὺς δίδωσι τὸ ἥμισυ τούτων. ἐκ δὲ τῶν προλε- 


, εν , € ^ , vr Ld , € , 
A9évrov ἀξιωμάτων αἱ μὲν πέντε ἀξίαι τῇ συγχλήτῳ ἄρμο- 
ἢ Σ - -— 
ζονται, oiov 4j ἀπὸ ἐπάρχων, z τῶν σιλεντιαρίων, ἡ τῶν fe-15 

, - ', ^ ^— 
στητόρων, ἡ τῶν ὑπάτων xci δισυπάτων. αἱ δὲ λοιπαὲ πᾶ- 

j » - , , t * M Uu 
σαι ἐν τοῖς βασιλικοῖς κατατάττονται κωδιξιν. αἱ δὲ δια λο- 
yov βασιλικοῦ τοῖς ἀξίοις προσγιγνύμεναι δόξαι x«i εἰς τὸ 
» - » . ἱ 
ἄρχειν τῶν ὑποτεταγμένων ἀφορισϑεῖσαί εἶσι xai αὐταὶ τὸν 
ἀριϑμὸν ξ΄, αἵτινες, ὡς ἔφαμεν, λόγῳ βασιλέως προσγιγόμε-2ο 

EJ - , Ἶ κέ, 3 

γαι, πάλιν ῥᾳδίως ἀφαιροῦνται xai ἐκ προσώπων εἰς πρόσ- 
; go SUL INR 

cua μεϑίστανται. καὶ πρώτη μὲν καὶ μεγίστη ἡ τοῦ βασι- 


octava dignitas est Caesaris, maiestati imperatoriae paene aequalis. 
Brabeum est corona, sed absque figura crucis, in templo Domini 
regiis manibus vertici honorandi imposita. Dat consuetudinem ean- 
dem, quam nobilissimus. 


CONSUETUDINES PIETATIS. 


Qui autem supremus ipse sui iuris Imperator factus est, domat 
magnae sanctae Dei ecclesiae auri litras centum, et toti senatui, 
cubiculo adscriptis ceterisque tantundem; millenarios miliarensium 
diversos unicuique ordini militari et officiorum corpori. Praepositis 
autem in specie dat officia et facultatem familiares et ministros 
ipsorum ad dignitates, quas ambirent, Domino commendandi , ipsi- 
que praepositi ad munera, quae petunt, promoventur. Imperator 
minor vel iunior tantum dimidium istorum dat. Harum, quas enu- 
meravimus, dignitatum sunt quinque, quae senatui attribuuntur, 
nempe expraefectoram, silentiariorum, vestitorum , consulum δὲ 
iterum consulum ; ceterae in regiis codicibus depositae haerent [ut 
.basilici ad eas pervenire possint]. Qui vero per solum Imperatoris 
edictum dignis contingunt honores cum auctoritate inferioribus im- 
perante, sunt numero sexaginta, Hae, quod diximus, ut verbo dan- 
tur, sic et facile rursus adimuntur et ab uno ad alterum transeunt. 
Earum prima et maxima ab Imperatore nostro Christum àmante Le- 


"——en— 


————" 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Il 5). 719 


λεοπάτορος παρὰ 2ifovrog τοῦ φιλοχρίστου ἡμῶν βασιλέως Β 
ἐχφωνηθϑεῖσα ἀξία" β΄ ἡ τοῦ δαίκτωρος ἀξία" y v τοῦ 
συγκέλλου: δ΄ ἣ τοῦ στρατηγοῦ τῶν ᾿“νατολιχῶν ἀξία" εἰ 7] 
τοῦ δομεστίκου τῶν σχολῶν" c ἡ τοῦ στρατηγοῦ τῶν ᾽49- 
δμενιάχων- ζ΄ ἡ τοῦ στρατηγοῦ τῶν ᾿Θρᾳχησίων" η ἡ τοῦ 
κόμητος τοῦ Ὀψιχίου" ϑ8ϑ' ἡ τοῦ στρατηγοῦ τῶν βουχελλα- 
ρέων" ( ἡ τοῦ στρατηγοῦ Καππαδοκίας" iw ἡ τοῦ στρα- 
τηγοὺ Χαρσιανοῦ" ιβ' ἡ τοῦ στρατηγοῦ Κολωγνίας" iy 3 
τοῦ στρατηγοῦ Παφλαγωνίας" ιδ' ἡ τοῦ στρατηγοῦ τῆς 
ἸοΘράχης" τε 7 τοῦ στρατηγοῦ Παχεδογίας" 1c ἡ τοῦ στρα- 
τηγοῦ Χαλδίας" ιζ΄ ἡ τοῦ δομεστίχου τῶν ἐξσκουβίτων ἀ- 
Efa* wj ἡ τοῦ ἐπάρχου πόλεως ἀξία" ιϑ' ἡ τοῦ στρατηγοῦ 
ΤΙελοποννήσου" x ἡ τοῦ στρατηγοῦ Νικοπόλεως" κα' ἡ τοῦ 
στρατηγοῦ τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν" κχβ' ἡ τοῦ στρατηγοῦ λλά- 
150og* xy ἡ τοῦ στρατηγοῦ Σικελίας" κδ΄ ἡ τοῦ στρατηγοῦ 
Σερυμόνος" κε 5 τοῦ στρατηγοῦ Κεφαληνίας" xz ἡ τοῦ 
στρατηγοῦ Θεσσαλονίχης" xL ἡ τοῦ στρατηγοῦ τοῦ 4υῤῥα- 
χίου: x 3 τοῦ στρατηγοῦ τῆς Σάμου" χϑ' ἡ τοῦ στρατη- 
yo) τοῦ Aiyaíov πελάγους" λ΄ ἥ τοῦ στρατηγοῦ Ζαλματίας " Μϑ. 37. 
2014 ἣ τοῦ στρατηγοῦ Χερσῶγος" λβ΄ ἡ τοῦ σακελλαρίου " 
Ay ἢ τοῦ λογοθέτου τοῦ γενιχοῦ" λδ΄ ἡ τοῦ κυαίστωρος ἄ- 
ξία" λὲ ἥ 'τοῦ λογοθέτου τοῦ στρατιωτιχοῦ" Àc ἢ τοῦ 
δρουγγαρίου τῆς βίγλας" AL ἡ τοῦ. λογοϑέτου τοῦ δρόμου 
ἀξία" λη T τοῦ δρουγγαρίου τῶν πλοΐμων - λϑ' ἡ τοῦ πρω- 
25roonaJagíov τῶν βασιλικῶν: μή 7 τοῦ λογοθέτου τῶν dye- 
λῶν' μα΄ ἡ τοῦ δομεστίκου τῶν ἱχανάτων: uf ἡ τοῦ δομε- 


D 


one constituta est basileopatoris; secunda est rectoris; tertia syn- 
celli; quarta strategi orientalium ; quinta domestici scholarum; sex- 
ta strategi Ármeniacorum; septima strategi Thracesiorum; octava 
comitis opsicii; nona strategi bucellariorum; 10) strategi Cappado- 
ciae; 11) strategi Charsiani; 12) strategi Coloniae; 13) strategi Pa- 
phlagoniae; 14) strategi Thraciae; 15) strategi Macedoniae; 16) strá- 
tegi Chaldiae; 17) domestici excubitorum ; 18) praefecti Urbis; 10) 
strategi Peloponnesi; 20) strategi Nicopolis; 21) strategi Cibyrrhaeo- 
tarum; 2a) strategi Graeciae; 23) strategi Siciliae ; 24) strategi 
Strymonis; 25) strategi Cephaleniae; 26) strategi Thessalonices; 27) 
strategi Dyrrhachii ; 98) strategi Sami; 29) strategi maris Aegaei; 
30) strategi Dalmatiae; 31) strategi Chersonis [seu Chersonesi Tauri- 
cae] ; 32) sacellarii ; 33) logothetae genici vel generalis aerarii publici ; 
34) quaestoris ; 35) logothetae stratiotici vel rei militaris; 36) drungarii 
vigiliae; 37) logothetae dromi seu cursus publici; 38) drungarii ploi- 
morum seu classiariorum ; 39) protospatharii imperialium; 40) logothe- 


714 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


στίκου τῶν νουμέρων" uy ἡ τοῦ δομεστίκου τῶν ὀπτιμάτων" 
᾿μδ' ἡ τοῦ κόμητος τῶν τειχέων" u& ἣ τοῦ χαρτουλαρίου τοῦ 
σαχελλίου" us ἣ τοῦ χαρτουλαρίου τοῦ βεστιαρίου" uL ἡ τοῦ 
χαρτουλαρίου τοῦ χαγνικλείου" μη 1 τοῦ πρωτοστράτορος" ud 
4 τοῦ πρωτοασήχρητις ἀξία" Y ἡ τοῦ ἐκ προσώπου τῶν 9ε- 5 
μάτων: να' ἡ τοῦ χύμητος τοῦ στάβλου- νβ΄ ἡ τοῦ εἰδικοῦ" 
Edl.ji4vy ἡ τοῦ μεγάλου χουράτωρος" νδ΄ 7 τοῦ κουράτωρος τῶν 
μαγγάνων" ve 5 τῶν δεήσεων" vd 5 τοῦ ὀρφανοτρόφου" 
»L ἡ τοῦ δημάρχου Βενέτων- νη ἡ τοῦ δημάρχου Πρασί- 
voy* νϑ' ἣ τοῦ τῆς καταστάσεως" 5 5 τοῦ δομεστίκου τῶνιο 
βασιλικῶν. xai αὗται τὰ νῦν τιμηϑεῖσανι ἀξίαι ἐπὲ “έοντος 
δεσπότου. διαιροῦνται οὖν αὗται πᾶσαι εἰς μέρη ἑπτὰ, οἷον 
εἰς στρατηγοὺς, εἰς δομεστίκους, εἰς χριτὰς, εἰς σεχρετιχοὺς, 
εἰς δημοχράτας, εἰς στρατάρχας χαὲ εἰς εἰδικὰς μόνας ἀξίας. 
ὅσαι ἐν ταῖς τῶν στρατηγῶν κχατατάττονται τάξεις εἰσὲ τὸνι5 
Βαριϑμὸν zz* ὃ στρατηγὸς τῶν ᾿Δνατολιχῶν: ὃ στρατηγὸς 
τῶν "Δρμενιάχων. ὃ στρατηγὸς τῶν Θρᾳχησίων: ὃ χόμης 
τοῦ ᾿Οψικίου: ὃ στρατηγὸς τῶν βουχελλαρίων' ὃ στρατηγὸς 
Καππαδοκίας: ὃ στρατηγὸς Χαρσιανοῦ" ὃ στρατηγὸς Ko- 
λωνείας - ὅ στρατηγὸς Παφλαγωνίας" ὃ στρατηγὸς τῆς Θρά-20ο 
χης" ὃ στρατηγὸς Πϊακεδογίας " ὃ στρατηγὸς Χαλδίας. a- 
Tat οὖν αἱ στρατηγίαι τοῖς “Ανατολικοῖς ϑέμασιν ἀριϑμοῦγ- 


tae gregum ; 41) domestici hicanatorum ; 42) domestici numerorum ; 43) 
domestici optimatum; 44) comitis castellorum; 45) chartularii sacelli ; 
46) chartularii vestiarii; 47) chartularii camiclii; 48) protostratoris; 
49) protoasecretae ; 50) repraesentantis thematum ; 51) comitis stabuli ; 
52) idici seu peculio privato praefecti; 53) magni curatoris; 54) cu- 
ratoris manganorum palatii sic dicti; 55) magistri requisitionum vel 
libellorum supplicum ; 56) nutritoris orphanorum ; 57) demarchi Ve- 
netorum; 58) demarchi Prasinorum ; 59) cerimoniarii; 60) domestici 
basilicorum, Hae sunt diguitates hoc tempore sub Leone Imp, hono- 
ratae [s. in honorem datae]. Redeunt hae dignitates ad septem 
classes: primam strategorum; secundam domesticorum; tertiam iu- 
dicum; quartam secreticorum ; quintam democratarum seu magistro- 
rum factionalium ; sextam stratarcharum seu tribunorum militarium; 
septimam idicorum vel specialium , quae postrema est solitaria clas- 
sis [singulis hominibus, non pluribus, earum dignitatum , quas illa 
comprehendit, singulas gerentibus]. Ad classem strategorum seu 
magistratuum campestris militiae pertinent viginti sex ordines vel ti- 
tuli: strategus Orientalium, Armeniacorum, Thracesiorum, opsicii, 
bucellariorum, Cappadociae, Charsiani, Coloniae, Paphlagoniae, 
Thraciae, Macedoniae, Chaldiae. Et hae uident strategiae annume- 
rantur thematibus orientalibus. Ad occidentales autem pertinent 
.Strategus Peloponnesi, Nicopoleos, Cibyrrhaeotarum, Graeciae, Sici- 


—-—"——"" Ju" —— 


— m! 


"" 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 52. 719 


ται. αἱ δὲ τῆς δύσεώς εἴσιν αὗται- ὃ στρατηγὸς Πελοπονγή- 
" gov* ὃ στρατηγὸς Νικοπόλεως" ὃ στρατηγὸς Κιβυῤῥαιωτῶν" 
ὃ στρατηγὸς Ἑλλάδος" ὃ στρατηγὸς Σικελλίας " ὃ στρατηγὸς 
Σερυμόνος" ὃ στρατηγὸς Κεφαληνίας" ὃ στρατηγὸς Θεσσαλονί- 
ϑχης: ὃ στρατηγὸς τοῦ “υῤῥαχίου" ὃ στρατηγὸς τῆς Σάμου α 
ὃ στρατηγὸς τοῦ Jiya(ov πελάγους" ὃ στρατηγὸς Ζίαλματίας" 
ὃ στρατηγὸς Χερσῶνος xai οἱ ἐκ προσώπου εἰσὲ τῶν σχολῶν- 
id » , r, - x ΕῚ ki E 
αἵ δὲ εἷς δομεστίχους ταττόμεναί εἶσι τὸν ὠριϑμὸν ζ΄, οἷον ὃ 
δομέστιχος τῶν σχολῶν, ὃ δομέστιχος τῶν ἐξσχουβίτων, ὃ 
τοδρουγγάριος τοῦ ἀριϑμοῦ, ὃ δομέστιχος τῶν ἱχανάτων, ὃ δο- Ms,238. a 
^ μέστιχος τῶν γουμέρων, ὃ δομέστιχος τῶν ὀπτιμάτων, ὃ δο- 
μέστιχγος τῶν τειχέων, οἱ καὶ ὀφφικιάλιοι λέγονται. οἱ δὲ 
εἰς χριτὰς λογιζόμενοί sio: τὸν ὠριϑμὸν y, οἷον ὃ ἔπαρχος 
πόλεως, ὃ χυέστωρ, ὃ τοῦ δεήσεως. αἱ δὲ εἰς σέχρετα κα- D 
ιοϑεζόμεναί εἶσι καὶ αὗται τὸν ἀριϑμὸν ια΄, οἷον ὅ σαχελλάρι- 
᾿ς, ὃ λογοϑέτης τοῦ γεγιχοῦ, ὃ λογοθέτης τοῦ στρατιωτιχοῦ, 
ὃ λογοθέτης τοῦ δρόμου, ὃ χαρτουλάριος τοῦ σακελλίου, ὃ 
᾿χαρτουλάριος τοῦ Beortaoíov, ὃ πρωτοασήχρητις, ὃ τοῦ εἶδιε- 
χοῦ, ὃ μέγὰς κουράτωρ, ὃ τῶν μαγγάνων, ὃ ὀρφαγνοτρόφος. at 
2002 εἷς δημοχράτας εἰσὲ τὸν ἀριϑμὸν δύο, οἷον ὃ δήμαρχος 
Βενέτων καὶ ὃ δήμαρχος Πρασίνων. αἱ δὲ εἰς στρατάρχας 
tii zai αὗται τὸν ἀριϑμὸν &, οἷον ὃ ἑταιρειάρχης, ὃ δρουγ- 
γάριος τοῦ mAo(uov, Ó λογοϑέτης τῶν ἀγελῶν, ὃ. πρωτοσπα-ἘᾺ 1, (i5 
ϑάριος τῶν βασιλιχῶν, ὃ χόμης τοῦ στάβλου. αἱ δὲ εἰς εἰδι- 
25xág μόνας ἀξίας εἰσὲ καὶ αὗται τὸν ἀριϑμὸν ζ΄, οἷον ὃ βασι- 
liae, Strymonis, Cephaleniae,  Thessalonices, Dyrrhachii, Sami, 
maris Aegaei, Dalmatiae, Chersonis et repraesentantes scholarum. 
Domesticorum seu magistratuum palatinae pompaticae militiae clas- 
ses conficiunt septem : domesticus scholarum , dom, -excubitorum, 
drungarius numeri, domesticus hicanatorum, numerorum, optimatum , 
castellorum ; qui omnes officiales appellantur. Ad iudicum seu pro- 
cerum iuri dicundo deputatorum numerum pertinent tres: praefectus 
urbis, quaestor et magister supplicationum. Secreticorum seu eorum, 
quibus archiva generis ommis curae sunt, classem conficiunt unde- 
cim, sacellarius, rationalis generalis, et militaris, et cursus, chartu- 
larius sacelli; chartularius vestiarii; protoasecretis ; praefectus rei 
privatae; magnus curator; praefectus manganorum et orphanotrophus, 
Democratarum seu magistratuum factionalium classis tantum duo 
exhibet, demarchum Venetorum et demarchum Prasinorum. Ad stra- 
tarchas seu magistratus militares inferiores et collaterales pertinent 
/quinque: hetaeriae praefectus; drumggarius rei mavalis; rationalis 
gregum; protospatharius basilicorum; comes stabuli. Septem tandem 


716 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


, ew c , ε , - δὶ 
λεοπάτωρ, 0 (OixTOQ, 0 σύγχελλος, ὁ χαρτουλαάριος TOU χα- 
ψιχλείου, ὃ᾽ πρωτοστράτωρ, Ó τῆς καταστάσεως, 0 δομέστι- 
xoc τῶν βασιλιχῶν. 3 


Ji δὲ ὑποτεταγμέναν ἑκάστῃ τούτων ἀρχῇ αἱ xai Gvyenóutvas ᾿ 
αὐταῖς εἰσιν ἐξ ὀνόματος αὗται. 5. 


B ὙὝὙποπέπτωχεν δὲ ἑχάστῃ τούτων ἀξιωμάτων ἀρχῇ εἴδη 
ἀξιωμάτων διάφορα κατὰ ἀναλογίαν xoà τάξιν καὶ τῆς ἑχά- 
στου προελεύσεως, ἃ καὶ αὐτὰ ὀφφίκια ὀνομάζονται. διαι- 
ροῦνται δὲ καὶ αὐτὰ εἰς μέρη τρία" εἰς ταγματιχοὺς., εἰς 
ϑεματικοὺς καὶ εἰς συγχλητιχούς. τῷ γὰρ στρατηγῷ τῶν 24-10 
γατολιχῶν ὑποπίπτουσιν χατὰ βαϑμὸν εἴδη ἀξιωμάτων t, 
οἷον τουρμάρχαι, μεριάρχαι, χόμης τῆς κόρτης, χαρτουλά- 
θιος τοῦ ϑέματος, δομέστικος τοῦ ϑέματος, δρουγγάριος τῶν 
βάνδων, χόμητες ὅμοίως, κένταρχος τῶν σπαϑαρίων, κόμης. 
τῆς ἑταιρείας, πρωτοχαγκελλάριος, πρωτομανδάτωρ. τῷ δὲιδ 

αδομεστίχῳ τῶν σχολῶν ὑποπίπτουσιν xarà βαϑμὸν εἴδη ἀξι- 
ὡμάτων t, οἷον βαϑμοῦ πρώτου, τοποτηρητὴς, δύο χύμητες 
τῶν σχολῶν, χαρτουλάριος, δομέστιχοι, προέξημος, προτίχτο- 
ρες, εὐτυχοφόροι, σχηπτροφύόροι, ἀξιωματικοὶ, μανδάτορες. 
τῷ δὲ στρατηγῷ τῶν ᾿Α“ρμενιάκων ὑποπίπτουσι καὶ αὐτῷ εἴδη5ο 

12. μερεάρχαν R. , ἡ μεριάρχαν cod. et ed. 4I 


sunt, qui ad speciales solitarias seu a viro uno, mom pluribus ge- 
rendas dignitates spectant: basileopator; rector; syncellus; chartu- 
larius caniclei; protostrator; cerimomiarius ; domesticus imperialium, 


, HARUM UNICUIQUE SUPPOSITAE DIGNITATES ET OBSEQUENTES SUNT HAE. 


Dignitates, quas diximus, etiam officia solent appellari, diver- 
saeque sunt secundum suam rationem et ordinem processionis unius 
cuiusque, et sunt in tria genera subdivisae, tagmaticos nempe [seu 
ordinales, cohortales, praesidiarios,] thematicos [seu legionarios vel 1 
provinciales] et syncleticos seu ordinis senatorii viros. Orientalium 
nempe strategi sub dispositione sunt dignitates undecim diversae, 
«quoad gradum sic consequentes: turmarchae; meriarchae; comes cor- j 
tis; chartularius thematis; domesticus thematis; drungarius bando- 
rum vel vexillorum; comites bandorum; centarchus spáthariorum; — 
comites.hetaeriae; protocancellarius; protomandator. Domestico scho- — — 
larum vero subiacent quoad gradum vel sub eius dispositione sunt 
decem diversae dignitates; primum gradum tenet topoteretes vel lo- 
cum tenens; 9) comites scholarum; 3) chartularius; 4) domestici; 
5) proheximus seu proximus [domesticorum]; 6) protectores; 7) eu- 
iychiophori seu qui fortunae vel victoriae signa gerunt; S8) sceptro- 
phori seu sceptra vel vexilla gerentes; 9) axiomatici vel honorati ; 

. 30) mandatores,. Stratego Armeniacorum εἰ reliquis deinceps strate- 


Mss 


*243 sti 


ἜΦΥ iri 


DE' CERIMON. AULAE'BYZANT. Hl. 52, 717 


ἀξιωμάτων χατὰ βαϑμὸν, ὅσα καὶ τῷ στρατηγῷ τῶν ᾿Ανατο- 
λιχῶν, καὶ χαϑεξῆς ταῖς λοιπαῖς στρατηγίαις, πλὴν τῶν ἐν 
πλοΐμοις" προστίθεται γὰρ αὐτοῖς κένταρχοι καὲ πρωτοχά- Ms.238, b 
Qafor. τῷ δὲ δομεστίχῳ τῶν ἐξσχουβίτων ὑποτέτακται εἴδη Ὁ 
δαἀξιωμάτων 9', οἷον τοποτηρηταὶ, χαρτουλάριοι, σχρίβονες, 
πρωτομανδάτορες, δρακονάριοι, σχευοφύροι, σιγνοφόροι, σιγά-- 
TOpeg καὶ μανδάτορες. τῷ δὲ ὑπάρχῳ τῆς πόλεως ὑποτέ- 
ταχται εἴδη ἀξιωμάτων t), oiov σύμπονος, λογοθέτης τοῦ 
πραιτωρίου, κριταὶ τῶν δεγεώγων, ἐπισχεπτῆται, πρωτοχαγ- 
τοχελλάριοι, κεντυρίων, ἐπόπται, ἔξαρχοι,, γειτονγιάρχαι, νομι- 
xoi, βουλωταὶ, προστάται, καγκελλάριοι, ὃ παραϑαλασσίτης. 
τῷ δὲ σακελλαρίῳ ὑποτέταχται τὰ ὀφφίκια πάντα διὰ τὸ ἐνῈ4.1, (16 
ἑκάστῳ σεχρέτῳ τὴν ἐπισχοπὴν τῶν ἐκεῖσε πραττομένων διὰ 
τῆς καταγραφῆς τοῦ οἰχείου νοταρίου ποιεῖσθαι. τῷ δὲ λογο- 
ἀδϑέτῃ τοῦ γενιχοῦ ὑποτέτακται εἴδη ἀξιωμάτων xarà βαϑμὸν 
4f, οἷον χαρτουλάριοι μεγάλοι τοῦ σεχρέτου, χαρτουλάριοι 
τῶν ἀρχλῶν, ἐπόύπται τῶν ϑεμάτων, κόμητες ὑδάτων, ὃ xi- 
στιχὸς, κουμερχιάριοι, ὃ τῆς χουρατωρίας, ὃ χόμης τῆς λα- 
μίας, διοιχηταὶ, χομεντιαγὸς, πρωτοχαγχελλάριος., καγκελλά- 
δορίοι. τῷ δὲ κυέστωρι ὑποτέταχται εἴδη ἀξιωμάτων ἕξ, οἷον Β 
17. 6 οἰχιστιχὸς coni, R. Cf eum ad ἢ. 1.᾿ 


gis ommibus parent et subiacent eadem omnia officia, quae modo 
diximus sub orientalium strategi dispositione esse, eodem prorsus, 
atque illi, ordine, ea tantum cum exceptione, quod strategi clas- 
siarii adhuc sub se habeant centarchos vel centuriones et protocara- 
bos seu maucleros, gubernatores navium. Domestico excubitorum 
parent novem diversae dignitates, topoteretae, chartularii, scribones, 
-protomandatores, draconarii, sceuophori [vel contorum cum tropaeis 
tatores], signiferi, senatores et mandatores. Eparcho seu prae- 
ecto Urbis parent officia quatuordecim diversa: symponus vel adiu- 
tor aut assessor; logothetes seu commentariensis praetorii; iudices 
regionum [urbis]; episceptetae [vel episcopi, id est venalis in foro 
annonae inspectores et arbitri]; protocancellarii; centurio; epoptae 
(vel aediles); exarchi vel vicarii; gitoniarchae vel vicorum magistri; 
nomici seu iuridici; bullatores seu obsignatores; prostatae vel pa- 
.ironi; cancellarii et curiosus litoris. Ad  sacellarii  iurisdictio- 
nem pertinent officia omnia, quia in unoquoque secreto vel scrinio 
rerum , quae ibi geruntur, inspectionem et moderationem per de- 
scriptionem notarii sui perficit, Logothetae genici vel rationali 
sacrorum thesaurorum .subiacent quoad gradum officia diversa un- 
decim: chartularii arcularum ;  epoptae vel inspectores provincia- 
rum; comites aquarum [vel formarum]; oecisticus seu magister 
architectorum ; commerciarii seu rationales vectigalium ; | curato- 
.riae praefectus; comes lamiae vel laminae s. metallorum; dioecetae 
. 8. dispensatores ,.provisores; comentianus s, commentariensis; proto- 


718 CONSTANTINI PORPHYROGENITI  : | 


ἀντιγραφεῖς, σχρίβας, σκέπτωρ, λιβελίσιος, πρωτοχαγχελλά- Ὁ 
Qioc, καγκελλάριοι. τῷ δὲ λογοθέτῃη τοῦ στρατιωτικοῦ ὑπο —— 
τέτακται εἰδὴ ἀξιωμάτων ζ΄, οἷον χαρτουλάριοι τοῦ σεχρέ- —— 
του, χαρτουλάριοι τῶν ϑεμάτων, χαρτουλάριοι τῶν ταγμά- 
τῶν, λεγατάριοι, ὀπτίονες, πρωτοχαγχελλάριος, μανδάτορες.5 
τῷ δὲ δρουγγαρίῳ τοῦ ἀριϑμοῦ ὑποτέτακται εἴδη ἀξιωμάτων 
V, οἷον τοποτηρηταὶ, χαρτουλάριος, ἀκόλουθος, κόμητες, κέν- Ὁ 
ταρχοι, βανδοφόροι, λαβουρίσιοι, σημειοφόροι, δουκινιάτορες, 
ἀαμανδάτορες. τῷ δὲ δρουγγαρίῳ τῶν πλοίμων ὕὑποτέταχται 
εἴδη ἀξιωμάτων ζ΄, οἷον τοποτηρηταὶ, χαρτουλάριος, πρωτο-το 
μανδάτωρ, κόμητες, χένταρχοι, κόμητες τῆς ἑταιρείας, μανδά- 
τορες. τῷ δὲ λογοθέτῃ τοῦ δρόμου ὑποτέταχται εἴδη ἀξιωμάτων 
ζ΄, οἷον πρωτονοτάριος τοῦ δρόμου, χαρτουλάριοι τοῦ δρόμου, 
ἐπισχεπτῆται, ἑρμηγευταὶ, ὃ χουράτωρ τοῦ ἀποχρισιαριείου, Üt- Ὁ 
Ms.239.a ατρέχοντες, μανδάτορες. τῷ δὲ πρωτοσπαϑαρίῳ τῶν βασιλιχῶνιδ. 
ὑποτέτακται εἴδη ἀξιωμάτων Ó, οἷον δομέστικος τῶν βασιλι- 

κῶν, σπαϑάριοι τοῦ σπαϑαριχίου, ἤτοι τοῦ ἱπποδρόμου, κανδι-- 

Ὁ δάτοι ὁμοίως, καὶ βασιλικοὶ μανδάτορες. τῷ δὲ λογοθέτῃ τῶν 
ἀγελῶν ὑποτέτακται εἴδη ἀξιωμάτων, οἷον Ó πρωτονοτάριος 
᾿Ασίας, ὃ πρωτογνοτάριος Φρυγίας, διοικηταὶ τῶν μητάτων,.ο, 
κόμητες, ἐπισχεπτῆται. τῷ δὲ δομεστίκῳ τῶν ἱκανάτων ὕπο- | 
τέταχται εἴδη ἀξιωμάτων 9', οἷον τοποτηρηταὶ, χαρτουλάριος, 


cancellarius; cancellarii. Quaestori adhaerent sex diversa officia: 
antigraphei seu dictatores rescriptorum; scribae; $ceptor vel lustra- 
tor aut revisor; libellensis vel recitator, lector; protocanmcellarius ; 
cancellarii. "Logothetes stratiotici s, castrensis aerarii rationalis se- 
ptem diversis officiis praeest: chartulariis secreti, chartulariis thema- 
tum, chartulariis tagmatum , legatariis, optionibus , protocancellario, 
mandatoribus, Drungarius arithmi decem diversis imperat officiis: 
topoteretis, chartulario, acolutho, comitibus, centarchis, bandiferis 
vel bannerariis, labarensibus, signiferis, duciniatoribus vel ducena- 
riis, mandatoribus. Drungario rei maritimae addita sunt inferiora . 
septem officia: topoteretae, chartularius, protomandator , comites, 
centarchi, comes hetaeriae, mandatores. Logothetes dromi vel cur- 
sus publici pariter septem moderatur officia: protonotarium dromi, 
chartularium dromi, episceptetas seu inspectores [nempe evectionum], — 
interpretes, curatorem apocrisiariei [seu legationum exterarum], di- — 
atrechontas seu vernaculos et mandatores. Protospatharius basilico- 
rum aut caesarianorum sub se habet officia quatuor: domesticum 
basilicorum , spatharios spatharicii seu circi, candidatos spatharicii 
et mandatores imperiales. Logothetae gregum suppositae sunt di- 
gnitates diversae quinque: protonotarius Asiae; protonotarius Phry- 
giae; dioecetae vel provisores metatorum; comites et inspectores. - 
Domestico hicanatorum subiacent diversa novem officia: topoteretae, 


DE 'CERIMON. AULAE DYZANT. il. 52. 710 


süumrec, ztgorouovdarioo, κένταρχοι, βανδοφόροι, δουκιγιᾶτο- 
θες, σημειοιφῥόροι, μανδάτορες. τῷ δὲ δομεστίκῳ τῶν νου- 
μέρων ὑποτέτακται εἴδη ἀξιωμάτων ἕξ, οἷον τοποτηρηταὶ, 
χαρτουλάριοι τριβοῦνοι, πρωτομανδάτωρ, βικάριοι, μανδάτο- 
Bosc, πορτάριοι. τῷ δὲ δομεστίκῳ τῶν ὀπτιμάτων ὑποτέταχταιἘὰ.1,ή 17 
εἴδη ἀξιωμάτων εἰ, οἷον τοποτηρηταὲὶ, χαρτουλάριος, κόμητες, 
κένταρχοι, πρωτοχαγχελλάριος. τῷ δὲ δομεστίκῳ τῶν τειχέ- 
ὧν ὑποτέταχται εἴδη ἀξιωμάτων c, οἷον τοποτηρηταὶ, χαρ- 
τουλάριοι τριβοῦνοι, πρωτομανδάτωρ, βικάριοι, μανδάτορες, 
Ἰοπορτάριοι. τῷ δὲ χαρτουλαρίῳ τοῦ σαχελλίου ὑποτέταχταὶι 
εἴδη ἀξιωμάτων (, οἷον νοτάριοι βασιλικοὴὲ τοῦ σεχρέτου, 
ἠρωτογνοτάριοι τῶν ϑεμάτων, ξενοδόχοι, ὃ ζυγοστάτης, μετρη- 
ταὶ, γηροχόμοι, χαρτουλάριοι τῶν οἴχων, πρωτοχαγκελλάριος, 
καγχελλάριοι καὶ ὃ δομέστικος τῆς ϑυμέλης. τῷ δὲ yagrov-B 
τδλαρήρ τοῦ βεστιαρίου ὑποτέτακται εἴδη ἀξιωμάτων ἐ΄, οἷον 
βασιλικοὶ γοτώριοι τοῦ σεχρέτου, χένταρχος, λεγατάριος, ἄρ- 
χων τῆς χαραγῆς, ἐξαῤτιστὴς, χαρτουλάριος, κουράτορες, 
χοσβαῆται, πρωτομανδάτορες. τῷ δὲ χαρτουλαρίῳ τοῦ χανι- 
χλείου οὐδὲν ὑποπέπτωκε διὰ τὸ xaJ ξαυτὸν μόνον ὕπηρε- 
2ortiy. τῷ δὲ πρωτοστράτορι ὑποτέτακται εἴδη ἀξιωμάτων y, 
στράτωρες, ἀρμοφύλακες καὶ σταβλοχόμητες. τῷ δὲ 
πρωτοασήχρητις ὑποπέπτωχεν εἴδη ἀξιωμάτων y, οἷον ἀση- 
χρῆται, νοτάριοι βασιλικοὶ, ὃ δεκανός. τῷ δὲ κόμητι τοῦ στά- 


Chartularius, comites, protomandator , centarchi, bandiferi, ducinia- 
tores vel ducenarii, vexilliferi, mandatores. Domestico numerorum 
subiacent officia sex: topoteretae; chartularii tribuni; protomanda- 
tor; vicarii; mandatores; portari Domestico optimatum subiacent 
officia quinque: topoteretae, chartularius, comites, centarchi, proto- 
cancellarius. Domestico castrorum sex: topoteretae, chartularii tri- 
buni, voor vicarii, mandatores, portarii. Chartulario sa- 
celli decem parent officia: notarii imperiales secreti, protonotarii 
thematum, xenodochi seu praefecti hospitalium, libripens, moneta- 
rius nempe, mensores [frumentarii], gerócomi seu curatores senum, 
chartularii domuum [piarum puta, et coenobiorum], protocancella- 
rius , cancellarii, domesticus thymelae seu magister scenae vel Iudo- 
rum theatralium. Chartulario vestiarii subsunt decem officia: nota- 
rii regii secreti, centarchus, legatarius, praefectus vel procurator 
monetae, sartor, chartularius, curatores, chosbajitae, protomandato- 
res. Chartularius caniclii nullos sub se habet subalternantes officia- 
les, quia munus ipse suum solus exsequitur, Protostratori autem 
parent dignitates diversae tres: stratores, regiorum armorum custo- 
-des et stabuli comites. Protoasecretae subiacent officia tria: asecre- 
tae notarii imperiales, decanus. Comiti stabuli subsunt officia * * * 


720 CONSTANTINI PORPHYROGENITI .- | 


b » 
Ms. .39} βλου ὑποτέταχται εἴδη ἀξιωμάτων" * ἢ, τῷ δὲ ἐπὲ τοῦ εἴδι- 
χοῦ λόγου ὑποτέτακται εἴδη ἀξιωμάτων δ', οἷον βασιλικοὶ vo- 
» » - i dms | 
τάριοι τοῦ σεχρέτου, ἄρχοντες τῶν ἐργοδοσίων, ἑβδομάριοι | 
καὶ μειζότεροι τῶν ἐργοδοσίων. τῷ δὲ μεγάλῳ xovgaroQu 
€ , » ΕῚ , “ T , 
ὑποτέταχται εἰδὴ ἀξιωμάτων J', οἷον πρωτονοτάριος, βασιλι-ὅ 
xol νοτάριοι, χουράτωρες τῶν παλατίων, κουράτωρες τῶν χτη- 
' , -— «Ὁ , c , , c 
Ὁ μάτων, μειζότερος τῶν ᾿λευϑερίου, ὃ Sevodóyog Σαγγάρου, ὃ 
, 4 c , , 2" 0 - 
ξεγοδόχος Πυλῶν, ὃ ξεγοδόχος Νικομηδείας xoi ἐπισχεπτῆς-- 
ται. τῷ δὲ χουράτωρι τῶν μαγγάνων ὑποτέταχται εἴδη ἀξιω- 
μάτων, ὅσα καὶ τῷ μεγάλῳ κουράτωρι, πλὴν τῶν ξενοδόχων.ἴο 
^ E» ὦ , c , » , , , ] 
τῷ δὲ ὀρφανοτρόφῳ ὑποτέταχται εἰδὴ ἀξιωμάτων ὃ ᾿ οἷον 
χαρτουλάριοι τοῦ οἴχου, χαρτουλάριοι τοῦ ὁσίου, ἀρκάριος, ἡ 
χουράτωρες. τοῖς δὲ δυσὲ δημάρχοις ὑποτέταχται εἴδη ἀξιω- | 
5 ^ , 
:-μάτων ἀνὰ ζ, oiov δευτερεύοντες, Ó χαρτουλάριος xai ὅ 
» 5 w^ 
ποιητὴς, ἄρχοντες, γειτογιάρχαι, μελισταὶ, νοτάριοι τῶν ME-15 
Ed.L4180G7 , ἡνίοχοι, πρωτεῖα, δημῶται. τῷ δὲ ἐπὲ τῆς καταστά- 
σεως ὑποτέταχται εἴδη ἀξιωμάτων εἰ, οἷον ὕπατοι, βεστήτο-- 
ρες, σιλεντιάριοι, ἀπὸ ἐπάρχοντες, συγκλητικοί, 


- Περὶ τῆς τῶν εὐνούχων τάξεως χαὶ τῆς τῶν ἀξιωμάτων. αὐτῶν 
χυριοχλησίας χαὶ ποσότης τῶν συγηϑειῶν αὐτῶ. ^ 20 
«Αἱ δὲ τῶν εὐνούχων ἀξίαι xai αὗται μὲν διχῶς δίδον- 


1.Complures versus h. 1. desunt in cod. ἐπὲ R., “ὑπὸ cod. eted. 


* ** * Logothetae idici logi vel privatarum rationum subsunt offi- 
cia quatuor: imperiales notarii secreti, praefecti officinarum , he- 
bdomarii seu septimanarii et. maiores officinarum, Magno curatori sub- 
sunt officia novem: protonotarius ;notarii imperiales; curatores palatio - 
rum ; curatores praediorum et pecoris rustici; maior palatii de Eleuthe- 
rio nominati; xenodochus Sangari ; xenodochus Pylarum ; xenodochus 
Nicomediae, et curiosi. Curatori manganorum |palatii urbani sic dicti] 
eadem officia subsunt, quae magno curatori praeter xenodochos. Orpha- 
notropho subsunt officia quatuor: chartularii domus; chartularii sancti- 
monii [vel opum in pios usus et educationem orborum depositarum]; 
arcarius et curatores. Unicuique amborum demarchorum subiacent 
haec in factione quaeque sua officia: secundicerii; chartularius; poé- 
ta; archontes; gitoniarchae vel insularum magistri; cantores; notarii 
factionum ; aurigae; primarii de factione viri et factionis tribules 
plebeii. .Cerimoniarius tandem sub se habet officia quinque: hypa- 
tos seu consules, vestitores,silentiarios, viros praefectales et syncle- 
ticos seu senatorios. 


DE ORDINE EUNUCHORUM ; QUOMODO DIGNITATES, QUAS GERERE SOLENT; 
APPELLENTUR, .ETQUANTAS DARE PRO QUAQUE SOLEANT CONSUETUDINES. 
Dignitates eunuchorum sunt duplicis generis, Quidam eas re- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 52. 721 


ται. καὶ yàg αἵ μὲν ἔξ αὐτῶν ἔργῳ τὰς ξίας νομίμως 
λαμβάνουσιν" αἱ δὲ λόγῳ τοῖς ἀξίοις προσγίνονται, αἵ xaiB 
ῥᾳδίως ἐκ προσώπων εἰς πρόσωπα λόγῳ βασιλέως μετέρχον- 
ται. εἰσὲ δὲ ὁμοῦ πᾶσαι ai διὰ βραβείων αὐτοῖς παρεχόμε- 
ὅγαι τὸν ἀριϑμὸν ὀχτώ. xai πρώτη μὲν ἐν αὐτοῖς ἡ τῶν νι- 
ψιστιαρίων die γνωρίζεται, ἧς βραβεῖον καμίσιον λινοῦν ὕ- 
ποβλαττωμένον σχήματι φιαλίου, x«i λόγος βασιλέως προσ- 
γινόμενος. δίδωσιν συνήϑειαν τοῖς πραιποσίτοις,,, ιβ΄, τῷ. 
δευτέρῳ.,, y, τῷ πριμικηρίῳ avro) , β΄. δευτέρα δὲ ἡ τοῦ 
τοχουβικουλαρίου ἀξία, ἧς βραβεῖον ἡ ἀμφέασις τοῦ περιβλατ- 
τομένου χαμισίου καὲ ἡ τοῦ λεγομένου παραγαβδίου στολὴ, 
ἢ καὶ διὰ τῆς τῶν πραιποσίτων παρουσίας γνωρίζεται" δί- 
δωσιν συγήϑειαν τοῖς πραιποσίτοις,, ιβ΄, τῷ δευτέρῳ ,, δ΄, Ms. 2(o.a 
τῷ πριμιχηρίῳ,,, B. τρίτη ἡ τοῦ σπαϑαροχουβικουλαρίου ἀ- C 
155ía, ἧς βραβεῖον, σπαϑίον χρυσόχανον, ὁμοίως τοῖς σπαϑαρί- 
oic διὰ βασιλικῆς χειρὸς ἐπιδίδοται" δίδωσι συνήϑειαν τοῖς 
πραιποσίτοις,,, τη, τῷ παπίᾳ καὶ τῷ δευτέρῳ, B, τῷ πριμι- 
χκηρίῳ.,, 0. τετάρτη ἡ τῶν ὑστιαρίων ἀξία, ἧς βραβεῖον, χρυ- 
σῆ ῥάβδος ἐκ λίϑων τιμίων περικεφαλαίαν ἔχουσα, διὰ χει- 
2090g βασιλέως ἐπιδίδοται. δίδει συνήϑειαν τῷ παπίᾳ καὲ τῷ 
δευτέρῳ ,, ς΄, τοῖς πραιποσίτοις,,, xÓ', τῷ πριμικηρέῳ τοῦ κου-- 
βουχλείου,,, δ΄. πέμπτη ἣ τῶν πριμικηρίων ἀξία, ἧς βραβεῖ- Ὁ" 
0», χιτὼν λευχὸς σὺν ἐπομίοις καὶ πώλοις χρυσούφαντοις, 


apse legitime consequuntur; aliae per simplex edictum dignis ob- 
tingunt ; quae posteriores etiam facile, prout Dominus iusserit, 
ab uno ab alterum transeunt. Sunt autem dignitates, quae eunuchis 
cum brabeis tribui solent, in universum octo. Et prima quidem 
malluviariorum, cuius brabeum est camisium vel indusium lineum, 
sericum velut cucullum habens, et simul sententia Imperatoris ore 
enuntiata, dignitatemque illam attribuens, Dat consuetudinem prae- 
positis solidos 12, deutero 3, primicerio suo [puta malluviariorum] 2. 
Secunda dignitas est cubicularii, cuius insigne est gestatio camisii 
blatteis praetextati , et sic dicti paragaudii; aut etiam a praesen- 
tia praepositorum agnoscitur. Dat praepositis consuetudinem soli- 
T dos τῷ, deutero 4, primicerio 2. Tertia est spatharocubicularii 
dignitas, cuius insigne spatha cum aureo manubrio, pariter atque 
spathariis est, regia manu tradita. Dat consuetudinem praepositis 
nummos 18, papiae et deutero 2, primicerio [spatharocubiculario- 
rum] 4. Quarta est ostiariorum , cuius brabeum est aureus bacu- 
lus vel virga gemmeo ornata capitello, regia manu tradita, Dat 
consuetudinem papiae et deutero 6, praepositis 24, primicerio cu- 
biculi 4. Quinta dignitas est primiceriorum, cuius brabeum tunica 
candida cum scapularibus et polis seu figuris equorum auro intex- 


Constantinus Porphyr. Vol. 1. 46 


723 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


λαμπρῶς ἀμφιάζεται. δίδει συνήϑειαν τοῖς πραιποσέτοις,, Àc', 
τῷ δευτέρῳ,,, ιβ΄, ἐὰν ἄρα δώσει αὐτὸν βασιλικὸν ἱμάτιον, 
τῷ πριμικηρίῳ,,, ς΄. ἕχτη 7, τῶν ἐν αὐτοῖς πρωτοσπαϑαρίων 
ἀξία, ἧς βραβεῖον, χρυσοῦν μανιάκιον ἐκ λίϑων τιμίων καὶ 
μαργαριτῶν, ἐπὲ τοῦ αὐχένος διὰ χειρὸς βασιλέως ἐπισυγ-ὅ 
κλείεται. χιτὼν δὲ καὶ αὐτοῖς λευκὸς χρυσοχύλλητος διβη- 
τισοειδὴς καὶ διπλόης κόκχιγος σὺν ταβλίοις χρυσοὔφάντοις. 
Ed.L. ἀιο δίδωσι συνήϑειαν τοῖς πραιποσίτοις xai πατριχίοις εὐνούχοις 
καὶ πρωτοσπαϑαρίοις εὐνούχοις, off, τῷ παπέᾳ καὶ τῷ δευτέ- 
Q9, c. ἑβδόμη δὲ πέφυκεν 7 τῶν λαμπροτάτων πραιποσί-το 
vov ἀξία, ἧς βραβεῖον, πλάκες πατρικιότητος, ἄγευ μὲν κωδι-- 
κελλῶν ἐπὶ προελεύσεως χρυσοτριχλίγου χειρὲ βασιλέως ἐπι-- 
δίδονται" δίδει συνήϑειαν, εἰ ἄρα τιμηϑῇ πρωτοσπαϑάριος ἐν 
τῷ ἅμα, À. αἱ, καὶ τῷ δευτέρῳ ὑπὲρ τῶν πλαχῶν,, x». εἰ 
δὲ καὶ πατρίκιος 0 αὐτὸς ἐν ταὐτῷ τιμηϑῇ, δίδωσι συγνηϑει-τῦ 
αν ὡς οἱ πατρίκιοι. ὀγδόη 7 τῶν ἐν αὐτοῖς πατρικίων ἀξία, 
Rc βραβεῖον, nAuxec, ὁμοίως σὺν κωδικέλλοις ὡς πᾶσι τοῖς 
πατρικίοις δίδονται. οὐ διαλλάττουσι δὲ ἐν ταῖς αὐτῶν στο-- 
λαῖς τῆς τῶν πρωτοσπαϑαρίων ἀμφιάσεως πλὴν λώροις xai 
μόνον, si ἄρα καὶ ἡ τῶν πρωτοσπαϑαρίων αὐτοῖς ἐφέπεται5ο 
δόξα, οὐδὲ κωλύονται oi πραιπόσιτοι ἐν ὀφφικίοις διαπρέ- 
— πεῖν, οἷον ἄν ἐστιν ὀφφίκιον, τοῦ εἶναι καὶ πραιπόσιτος xai 


tis, solenne pompa induta,,Dat consuetudinem praepositis nummos 
36, deutero 12, si forte ipsi indumentum imperiale tradat , primi- 
cerio sex. Sexta dignitas est protospathariorum eunuchicorum , cuius 
brabeum torques aureus gemmis et margaritis obsitus, quem ipse 
Imperator suis manibus impositum cervicibus honorati concludit. 
Accipiunt praeterea et ipsi quoque tunicam candidam auro incrusta- 
tam ad modum dibitisii, et diploida coccineam cum tabliis auro 
contextis. Dat consuetudinem praepositis et patriciis eunuchis et 
protospathariis eunuchis 72, papiae et deutero 6. Septima dignitas 
est illustrissimorum praepositorum , cuius brabeum sunt tabulae pa- 
triciatus, absque tamen codicillis, in processione in chrysotriclinium 
.regia manu traditae. Dat consuetudinem, si simul protospatharius 
declaretur, litram unam et deutero pro tabulis solidos 24. Neque 
enim non permittitur praepositis in ofliciis eminere, Potest omnino 
praepositus simul etiam officialis qualiscunque tandem esse, Si vero 
simul quoque patricius renuntietur, pendit tantundem atque patri- 
eii. Octava est patriciorum , eunuchicorum nempe, dignitas, cuius 
brabeum sunt tabulae eburneae cum codicillis, haud secus atque, 
sunt aliorum patriciorum barbatorum. Horum vestitus a vestitu pro- 
tospathariorum non differt nisi loris tantum, si simul etiam protospa- 
thariorum dignitatem gerunt. Patricii eunuchi dant consuetudinem 


and Can eden 0 a DE να“, Aa E 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 2. 729 


ὀφφικιάλιος. παρέχουσιν δὲ συνήϑειαν οἱ πατρίκιοι εὐγοῦ- 
zo. χαϑὼς καὶ οἱ βαρβάτοι. παρὰ δὲ τῶν εἰς ὀφφίκια προ- 
βαλλομένων πάντων ἐχχομιζομένου τοῦ πραιποσίτου, ὡς ἐκ Msafo.b 
προσώπου τοῦ βασιλέως, τὴν ἀπόκρισιν τῆς προβλήσεως, λαμ 
5Bavew τὸν αὐτὸν πραιπόσιτον καϑ᾽ ἕχαστον ὀφφικιάλιον Gvy- 
ἤϑειαν,, x). μηδεὶς τοίνυν παραβαινέτω τὴν τοιαύτην τώ-α 
ξιν τὲ xai στάσιν τῶν ἐχτιϑεμένων ἀξιωμάτων, ἢ ἄλλως πως 
ταύτας μετερχέσϑω, πλὴν τῶν χληριχῶν xal μόνον. οὗτοι. 
γὰρ λόγῳ μόνῳ μετέρχονται τὰς ἀξίας. ἡ δὲ τῶν πρωτοσπα- 
τοϑαρίων ἀξία διὰ βασιλικῆς χειρὸς μετὰ ἐπιριπταρίου βασι-- 
λικοῦ ἐπισυγχλείεται. ταύτας δὲ τὰς συναγομένας συνηϑείας 
τῶν ἀξιωμάτων παρὰ τοῦ παπίου xci τοῦ δευτέρου μερίζε- 
σϑαι αὐτοῖς im" ἴσης ἄνευ τῆς συνηϑείας τοῦ χρυσοτρικλί- 
vov, ὅτι μογομερῶς τοῦ παπία ἐστί. τῶν δὲ πλαχῶν xai 
τὐτῶν μαγίστρων καὶ τῶν πριμικηρίων καὶ τῶν χουβιχουλαρίων 
μογομερῶς λαμβάνει αὐτὰ Ó δεύτερος, χαϑὼς ἀνωτέρω δια- Ὁ 
γορεύει. τοῦ δὲ τιμίου σταυροῦ τῷ «ὐγούστῳ μηνὲ ἐξέρχε- 
ται ὃ παπίας, καὶ εἴ τι ἄν ἐπισυνάξει, ἔχει αὐτὰ, χαὶ ἔξ 
αὐτῶν δίδωσιν xai τῷ δευτέρῳ μέρος τι. εἰ δὲ δι’ ἀδυναμί- 
206» εἴτε νόσον οὐκ ἐξέρχεται Ó παπίας. ἐξέρχεται ὃ δεύτερος, 
xai si τι &v ἐπισυνάξει, μερίζονται αὐτὰ δ,τε παπίας χαὲ 
ὃ δεύτερος ἐξ ἴσης. ἐπέχει δὲ ὃ παπίας τὰς ἕξ ἑβδομάδας 
τοὺς διαιταρίους xai τὸ ἔλαιον τῶν καμαρῶν τοῦ χρυσο- 
13. ἐφέσσης cod. et ed. 


eandem, quam barbati. Obtinet autem, ut ab omnibus ad officia pro- 
motis praepositus, utpote significationem promotionis ex persona et 
loco Imperatoris edens, accipiat ab unoquoque ofliciale pro con- 
suetudine nummos aureos viginti quatuor. Nemo itaque hunc digni- 
tatum hactenus expositarum ordinem atque constitutionem transgre- 
diatur, aliove modo eas ambeat et obtineat praeter solos clericos, 
qui solo edicto dignitates accipiunt. Protospatharii dignitas confir- 
matur et significatur epirrhiptario seu cucullo, quem ipsi regia ma- 
nus concludit [seu ad iugulum adfibulat]. Oportet congregatas has 
consuetudines dignitatum a papia et deutero aequalibus partibus di- 
vidi praeter consuetudines chrysotriclinii, quas papias soli sibi reservat. 
Consuetudines autem, quae pro tabulis eburneis a magistris, a primice- 
riis et a cubiculariis penduntur, soli cedunt deutero; prout superiora 
docent, In festo exaltationis sanctae crucis mense Augusto exit [cum 
cruce obitque palatium et Urbem] papias, et quidquid collegerit, habet 
sibi, parte tamen aliqua deutero indulta, Si. vero aut morbis aut aliis 
. causis impeditus nequeat [e palatio cum cruce] exire papias, exit deu- 
terus, et quidquid stipis inde collegerit, id partiuntur aequaliter, ipse 
atque papias. Habet autem papias sub inspectione sua diaetarios 
per:sex [magui ieiunii] septimanas; et oleum fornicum chrysotricli- 


724 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τριχλένου σὺν τῶν κανδηλαπτῶν. τὸ δὲ ἔλαιον τοῦ πολυ- 
χαγδήλου τοῦ κατὰ τὸ μέσον χρεμμαμέγνου τοῦ χρυσοτρικλί- 
Ed.L.420yov xai τῶν λοιπῶν πολυχανδήλων χαὲὶ ψιαϑίων, ἐπιχρα- 
τοῦσιν αὐτὰ αὐτοὶ οἱ κανδηλάπται, ἐπέχει δὲ xai τοὺς λού-: 
στας καὲ τοὺς χαμηνάδας xai τοὺς κανδηλάπτας τοῦ Aavotu-5 
χοῦ xai τοῦ ἸΙουστιγιανοῦ χαὲ τοὺς ὡρολόγους καὶ τοὺς ζαρά- 
Bac, xai ὅστις ἐξ αὐτῶν λείψῃ, ἔχει ἐξουσίαν ποιεῖν ἀντισῆ-- 
xo)rvrac , xai λαμβάνει ρ΄ συνήϑειαν αὐτῶν, εἰς μὲν τοὺς 
πριμιχηρίους,,, ιϑ', καὶ εἰς τοὺς διαιταρίους καὶ λοιποὺς ἀνὰ 
» €, λαμβάνουσι δὲ καὶ οἱ πριμικήριοι,, α΄, xal ὃ λαὸς, &.10 
ἐπέχει δὲ καὶ ὃ δεύτερος τὰ σελλία καὶ τοὺς διαιταρίους xai 
τὸν πριμιχήριον αὐτῶν xoi τὰ στέμματα καὲ τὰς ἐσθῆτας τῶν 
βασιλέων xai τὰ βῆλα τοῦ ryovoorguxivov χαὲ τοὺς éni τῶν 
ἀλλαξίμων χαὶ τοὺς βεστήτορας σὺν τῶν πριμιχηρίων αὖ- 
Με. ἀτιατῶν καὶ τὰ σκεύη τῶν ἀξιωμάτων καὲ τοὺς ἐπὲ τῶν ἀξιωμά-τϑ 
Βτων, οἵ καὶ συνάγουσιν τὰ ἀξιώματα παρὰ τῶν λαμβανόντων 
τὰς ἀξίας. καὶ ὅστις ἐξ αὐτῶν λείψῃ, ἵνα παρέχει ὃ μέλ- 
λων γίνεσθαι τὰς συνηθείας τῷ δευτέρῳ, χαϑὼς καὶ ó πα- 
πίας λαμβάγει. εἰς δὲ τὰς προελεύσεις ἵνα συνάγονται oi 
βεστήτορες καὶ οἱ πριμικήριοι πάντες, καὶ βαστάζουσιν Tá20 
κορνίκλια σὺν τοῖς στέμμασιν. συνάγεσθαι δὲ τοὺς ἀμφοτέ- 
ρων διαιταρίους καὶ βαστάζειν εἰς τὰς προελεύσεις τὰ ταβλέα 


nii et candelarum accensores, Oleum vero multifidi candelabri, quod 
in medio chrysotriclino suspensum est, et reliquorum polycandelo- 
rum, ipsi candelaptae sufficiunt, QCurat etiam balneatores, et cami- 
norum calfactores, et candelaptas lausiaci atque lustiniani, item 
horologos et zarabas. Quisquis eorum munere decesserit, habet 
praepositus potestatem eorum in locum alios substituendi, et accipit 
ab ipsis certum pecuniae numerum in consuetudinem; a primiceriis 
nempe nummos 19, et a singulis diaetariis et reliquis senos nummos, 
Accipiunt etiam primicerii unum et populus seu cetera turba. In 
universum deuterus curat regitque sellas seu thronos imperiales, et 
diaetarios et primicerium ipsorum; et stemmata seu infulas,et vestes 
imperiales, et vela chrysotriclinii, et qui a mutatoriis sunt, et vesti- 
tores eorumque primicerios, et vestes axiomatum [seu quibus re- 
cens honorati investiuntur,] et eos, qui sunt ab axiomatibus, qui 
nempe exigunt et collectant axiomata vel consuetudines pro novis 
dignitatibus ab honoratis dandas. Quisquis horum munere suo deces- 
serit, in eius locum sufficiendi alium facultas est deutero, debetque 
ipsi novo munere mactandus tantundem , quantum modo diceba- 
mus papiae deberi, In processionibus id curae est deutero, ut 
coéant vestitores et primicerii omnes, et ferant corniclia seu capsu- Ὁ 
las vel pyxides cum coronis intus repositis ; item ut cocant omnium 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 11. 582. 725 


τὰ βασιλικὰ μετὰ τῶν ἀλλαξέίμων. ἀχολουϑεῖν δὲ εἰς τὰς 
προελεύσεις τοὺς δάπτας τοὺς βασιλικοὺς καὶ τοὺς χρυσο-α 
᾿χλαβαρίους xai τοὺς χρυσοχοῦς, βαστάζοντε xai αὐτοὶ σπα- 
Sía τὰ βασιλικὰ εἰς τὰς ϑήχας αὐτῶν. καὶ λαμβάνειν αὖ- 
Sro?g παρὰ τοῦ βαρβάρου μαϊουμᾶν tig τὰ πρόχενσα. λαμ- 
βώνειν δὲ καὶ ξύλον τὸν παπίαν τῇ ἑβδομάδι πίσσαν μίαν, 
xai τὸν δεύτερον πίσσαν μίαν. ταῦτα δὲ πάντα φυλάττε- 
σϑαι, τηρεῖσθαί τε καὶ πράττεσϑαι ἀπαρασάλευτα καὶ διαμέ- 
ve βέβαια, καϑὼς ἡ εὐσεβὴς xai ἔνϑεος βασιλεία ἡμῶν 
Ἰοῤξέϑετο, ὡς καὶ ἐξ ἀρχαίων τῶν χρύνων παρὰ τῶν πρὸ ἡ- 
μῶν εὐσεβῶς βασιλευσάντων δικαίως ἐξετέϑη. 
Ὅσαε διὰ βασιλικοῦ λόγου προσγίνογται τούτοις diícs, D 
i δὲ λόγῳ προσγιγόμεναι τούτοις ἀξίας  εἰσὲ καὶ «oras 
τὸν ἀριϑμὸν χυρίως 9* ὃ παρακχοιμώμεγος τοῦ δεσπότου, 
150 πρωτοβεστιώριος τοῦ δεσπότου, ὃ ἐπὶ τῆς τραπέζης τοῦ 
δεσπότου, ὃ ἐπὲ τῆς τραπέζης τῆς αὐγούστης, ὃ παπίας τοῦ 
μεγάλου παλατίου, ὃ δεύτερος τοῦ μεγάλου παλατίου, ὃ ἐ- 
πιγχέρνης τοῦ δεσπότου, ὃ πιγχέρνης τῆς αὐγούστης, ὃ παπέ- 
ας τῆς μανναύρας, ὃ παπίας τῆς Ζάφνης" ἀλλὰ μὴν xai ai 
βοὔἄλλαι πᾶσαι, ὕσαε καὶ τοῖς βαρβάτοις προσγένονται, πλὴν 
τῆς τοῦ ἐπάρχου xai κυέστωρος xai δομεστίχων ἀξίας. 
6. τῇ ἑβδομάδα cod. εἰ ed. 


[palatiorum puta] diaetarii, et gerant in processionibus tabulas im- 
perialibus mutatoriis onustas; item ut processiones sequantur suto- 
res imperiales et auroclavarios et aurifabros. Oflicium quoque deu- 
terorum est, ut spathas imperiales vaginis suis reconditas gerant, et 
a barbaro [seu capitaneo hetaeriae| maiumam nomine processionum 
accipiant. Debet eliam papias lignum in septimana vice una et 
deuterus quoque vice una accipere. Haec omnia custodiri, observari 
et peragi oportet, neque turbari, sed firma et immota manere, 
quemadmodum pia et Deo plena maiestas nostra constituit, itemque 
antiquis temporibus qui ante nos pie regnarunt, qua par erat, 
ordinarunt. —— 
DE DIGNITATIBUS, QUAS EUNUCHI SOLO IMPERATORIS EDICTO 
CONSEQUUNTUR, 


Novem proprie et stricte sunt tales dignitates: Domini para- 
coemomenus seu accubitor; Domini protovestiarius ; praefectus 
mensae Domini ; praefectus mensae Imperatricis ; papias magni pa- 
latii; deuterus magni palatii; pincerna Augustae; papias magnaurae 
εἰ papias Daphnes. Possunt tamen in universum eunuchi diguita- 
ies ommes obtiuere, quas barbati, praeter eparchi seu praefecti 
Urbis et quaestoris et domesticorum dignitates. 


726 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ed.L. 4t Τόμος f. 

Ταύτας οὖν ἁπάσας τὰς ἔργῳ καὶ λόγῳ διδομένας ἀξίας 
σαφεῖ xai ἀχριβεῖ λόγῳ παραστῆσαι σπουδάσαντες, οὗ δίκαιον 
ἐκρίναμεν, εὖ φίλοι, μέχρι τούτων καταπαῦσαι τὸν λόγον, ἀλ-- 
λὰ καὶ, 0 μάλιστα ὑμῖν ζητητέον, τῆς περὲ τῶν χαϑεδρῶνβδ 
ἀχριβείας καϑάψασθϑαι καὶ τὴν ὑπόϑεσιν εἰς πέρας ἀγάγαι, 

Msojíbxa9ü ἐξητήσασϑε, καὶ γὰρ πάλιν ὡς ἐπ᾽ ἀναλήψει ταῖς 
λεχϑείσαις ἁπάσαις χρησάμενοι τὴν ἕχάστης τάξιν καὶ 
κλῆσιν καὲ οἰχείαν χαϑέδραν σαφέστερον ὑμῖν χαγογῆσαι 

Βἐπήχϑημεν. δεῖ γὰρ τὸν χαλέοντα ἀρτιχλίνην ταύτας μὲντο 
ἁπάσας ἀκριβῶς εἰδέναι, ὡς ἔφαμεν, καὶ τὴν τῶν ἱερῶν 
᾿βασιλιχῶν χλητωρίων κατάστασιν διττῶς ποιεῖσθαι εἷς χό- 
σμησιν, καὶ τῷ μὲν λόγῳ τὴν κλῆσιν τῆς ἑχάστου ἀξίας οἷ- 
χείας ἐχφέρειν, τῇ δὲ δεξιᾷ χειρὲ διὰ τοῦ σχήματος προσ- 
δεικνύειν τὸν ἑχάστῃ ἁρμόζοντα τόπον, καὶ τὸν μὲν πρωτόύ-τϑ 
χλητον φίλον πρὸς τὸ εὐώνυμον προτρέπεσϑαι μέρος, ὕπως 
ἡ τῆς βασιλικῆς ἀξίας ἐπίδοσις εὐχερὴς τῷ πρωτοχλήτῳ γέ- 
γηται φίλῳ, τὸν δὲ ἀπ’ αὐτοῦ δεύτερον ἐν τοῖς δεξιοῖς προσ- 
καλεῖσϑαι, καὶ λέγειν. ,,ὃ πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, 
ὅ καῖσαρ, 0 νωβελήσιμος, ὃ κουροπαλάτης, ὃ βασιλεοπάτωρ,2ο 

C5 ζωστὴ πατρικία. εἰδέναι δὲ δεῖ, ὅτι αἱ ἕξ αὗται μόναι 

CAPUT SECUNDUM. 


Has igitur ommes dignitates utriusque generis, iam re et so- 
lennibus cum cerimoniis, quam verbis, attributas quum studeamus 
distincto perspicuoque et accurato sermone persequi, aequum non 
putamus, o amici, cum dictis tractationi finem imponere, sed 
potius necesse videtur, ut, (quod maxime nobis indagandum et 
declarandum erat, et vos a me rogastis,) plenam ommibus numeris 
perhibeamus expositionem de praesessionibus et praecedentiis harum 
diguitatum. Propterea repetituri tanquam in recapitulatione iam di- 
ctarum dignitatum nomina, dabimus nunc operam, ut cuiusque or- 
dinem ct appellationem et propriam sedem perspicueque breviterque 
tanquam in canone quodam aut laterculo declaremus, Oportet enim 
artoclinam , cuius est dignitates ad sacram mensam assessuras intro 
vocare, omnes eas probe nosse, sacrorumque imperialium convivio- 
rum cerimonias et directionem gemino modo facere, scilicet voce 
dignitatis cuique singulari viro propriae appellationem pronuntiare, et 
simul dextra manu gestuque decoro et consueto competentem cuique 
suum locum assignare; amicumque Domini eum, qui primus intro- 
vocatur, ad sinistram Domini manum ablegare, quo nempe sua ma- 
lestas illi primo vocato co facilius commodiusque dapes porrigere 
possit. Secundo autem loco vocatum ad dextram ablegare; et pro- 
clamare hoc tenore : Patriarche Constantinopolcos; Caesar ; Νο- 
bilissiue ;; Curopalata ; Basileopator; Zoste patricia, — Hae nempe 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H.52. 727 
εἴξίαν ἔν τῇ ἀποχοπτῇ τραπέζῃ συνεστιῶνται τοῖς βασιλεῦσιν, 


αἱ δὲ λοιπαὶ πᾶσαι τῆς δευτέρας ὑπάρχουσι τάξεως, οἷον ὃ 
μάγιστρος, Ó μάγιστρος. εἰ δέ τις τούτων ὀφφίέχιον τετίμη- 
ται, προχρένεται τοῦ ἑταίρου, κἂν τάχα ἔσχατος ἧ. εἶτα, 

5ó δαίκτωρ, ὃ σύγκελλος Ῥώμης, ὃ σύγχελλος Κωνσταντιγου-- 
πόλεως. εἰ δὲ καὶ τῶν τῆς ᾿Ανατολῆς πατριαρχῶν τύχοιεν 
σύγχελλοι, προχῤίνονται τούτων κατὰ τὰ ἴδια αὐτῶν πατριαρ- 
χία, εἶϑ᾽ οὕτως ὃ ἀρχιεπίσκοπος Βουλγαρίας, πατρίκιοι εὐ- 
γοῦχοι, ὅ δὲ ὧν ἐξ αὐτῶν ἐν ὀφφικίῳ προχρίνεται τοῦ ἑτέ-" 

τορου. ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς τῶν ᾿Ανατολι- Ὁ 
χῶν" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ δομέστικος τῶν σχολῶν" 
ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς τῶν ᾿Αρμενιάχων" ὃ 
ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς τῶν Θρᾳκησίων" ὃ ἀν- 
ϑύπατος πατρίχιος καὶ κόμης τοῦ ὀψικίου. ὃ ἀνθύπατος 

τδπατρίκιος χαὶ στρατηγὸς τῶν βουχελλαρίων" ὃ ἀνθύπατος 
πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Καππαδοχίας: 0 ἀνθύπατος πα- 
τρίκιος καὶ στρατηγὸς τοῦ Χαρσιανοῦ: ὃ ἀγϑύπατος πατρί- 
χιος xai στρατηγὸς Κολωνείας- ὃ ἀνθύπατος πατρίχιος xar 
στρατηγὸς Παφλαγωνίας" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος xai στρα- Ed.L. 422 

οτηγὸς τῆς Θράκης: ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος xai στρατηγὸς 
ἹΠαχεδονίας: ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Χαλ- 
δίας" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς καὶ δομέστιχος 


6. τοΐχυεν cod. et ed. 


sex dignitates solae simul cum Imperatore in mensa apocopta seu 
privata et a ceteris separata epulantur. Reliquae autem omnes sunt 
secundi ordinis, ut magister [ primus], magister [secundus] et sic 
porro, Horum honoratorum si quis officio praeterea mactus est, 
praehabetur alteri eiusdem quidem dignitatis viro, sed officio cas- 
s0 , etiamsi ipse postremus seu promotionis tempore recentissi- 
mus sit. Deinde evocatur rector; syncellus Romae; syncellus CPo- 
leos, Syncelli, si qui adsunt, patriarcharum orientalium , prae- 
cedunt et sequuntur ordine, quem in ordine ecclesiastico tenet 
suus cuiusque patriarcha. Dein archiepiscopus Bulgariae; tum pa- 
trieii eunuchi. Horum quisquis officio honoratus est, praefertur 
alteri [non honorato alia praeter patriciatum dignitate]. Tum se- 
quuntur hoc ordine: Proconsul patricius et strategus ÁAnatolicorum 
seu Orientalium; proconsul patricius et domesticus scholarum; pro- 
consul patricius et strategus Armeniacorum; proconsul patricius et 
strategus Thracesiorum ; proconsul patricius et comes opsicii; pro- 
consul patricius et strategus Bucellariorum; proconsul patricius et 
trategus Cappadociae; proconsul patricius et strategus Charsiani; 
proconsul patricius et strategus Coloniae ; proconsul patricius et 
strategus Paphlagoniae; proconsul patricius et stirategus Thraciae; 
proconsul patricius et strategus Macedoniae; proconsul patricius et 


728 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τῶν ξξσχουβιτόρων" ὃ ἀνϑύπατος πατρίκιος καὶ ἔπαρχος τῆς 
πόλεως" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Πελοπονγή- 
σου" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος χαὶ στρατηγὸς Νιχοπόλεως" ὃ 
ἀνθύπατος πατρίχιος zai στρατηγὸς τῶν Κιβυῤῥαιωτῶν: ὃ 
E] , , ^ ^ c , c 5 , 5 
ἀνθύπατος πατρίκιος χαὶ στρατηγὸς Ελλάδος" ὃ ἀνϑύπατος 
πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Σικελλίας: ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος 
9. 54. ἃ χαὲ στρατηγὸς Στρυμῶνος: ὃ ἀγϑύπατος πατρίκιος καὶ στρα- 
Βτηγὸς Κεφαληνίας: ὅὃ ἀνθύπατος πατρίχιος καὶ στρατηγὸς 
Θεσσαλογίκης: ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος xol στρατηγὸς vOv 
ΖΔυῤῥαχίου: ὃ ἀνϑύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς τῆς Σά-το 
μου" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος χαὶ στρατηγὸς τοῦ «Αἰγαίου 
πελάγους" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ στρατηγὸς Ζίαλμα- 
τίας" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος xai στρατηγὸς Χερσῶνος" 0 
ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ σαχελλάριος" ὃ ἀνθύπατος πατρίέ- 
χιος καὲ γεγικὸς λογοθέτης " ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ xvé-15 
στωρ" ὃ ἀνθύπατος πατρίκχιος καὶ λογοϑέτης τοῦ στρατιω- 
CTux0U* ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ δρουγγάριος τῆς βίγλης" 
ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ δρουγγάριος τῶν πλοΐμων" ὅ 
ἀνθύπατος πατρίχκιος καὶ λογοθέτης τοῦ δρόμου" ὃ dv9v- 
πατὸος πατρίκιος xai λογοθέτης τῶν ἀγελῶν" ὃ dv9Umarocoo 
πατρίχιος καὶ δομέστικος τῶν ἱκανάτων" ὃ ἀνϑύπατος πα- 
τρίκιος χαὶ δομέστικος τῶν vovuígov* ὃ ἀνϑύπατος πατρί- 
κιος χαὲ δομέστικος τῶν ὀπτημάτων: ὃ ἀγϑύπατος πατρί- 
κιος χαὶ χόμης τῶν τειχέων" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος xai 
strategus Chaldiae; proconsul patricius et strategus et domesticus 
excubitorum ; proconsul patricius et eparchus seu praefectus Urbis; 
proconsul patricius et strategus Peloponnesi; proconsul patricius et 
strategus Nicopoleos; proconsul patricius et strategus Cibyrrhaeota- 
rum; proconsul patricius et strategus Graeciae; proconsul patricius 
et strategus Siciliae; proconsul patricius et strategus Strymonis; 
proconsul patricius et strategus Cephaleniae ; proconsul patricius et 
strategus Thessalonicae ; proconsul patricius et strategus Dyrrhachii ; 
proconsul patricius et strategus Sami; proconsul patricius et stra- 
tegus Aegaei maris ; proconsul patricius et strategus Dalmatiae ; 
proconsul patricius et strategus Chersonis; proconsul patricius et sa- 
cellarius ; proconsul patricius et genicus logotheles vel generalis 
rationalis; proconsul patricius et quaestor; proconsul patricius et 
logothetes rei militaris; proconsul patricius et drungarius vigiliae ; 
proconsul patricius et drungarius rei maritimae ; proconsul patri- 
cius et logothetes cursus; proconsul patricius et logothetes gre- 
gum; proconsul patricius et domesticus hicanatorum ; proconsul 
patricius et domesticus numerorum; proconsul patricius et dome- 


slicus optimatum ; proconsul patricius et comes castrorum ; pro- 
consul patricius et chartularius sacellii ; proconsul patricius et 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H.52. 729 


χαρτουλάριος τοῦ σακελλίου" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ 
χαρτουλάριος τοῦ βεστιαρίου" (0 ἀνθύπατος πατρίκιος xal 
χαρτουλάριος τοῦ κχανιχλείου" ὅ ἀνθύπατος πατρίχιος καὶ Ὁ 
πρωτοστράτωρ. ὃ d»9vzarog πατρίχιος καὶ πρωτοασηχρή- 
5rgc ὃ ἀγϑύπατος πατρίκιος καὶ κόμης τοῦ στάβλου: ὃ ἀν- 
ϑύπατος πατρίχιος καὶ ἐκ προσώπου τῶν ϑεμάτων: ὃ ἀν- 
ϑύπατος πατρίχιος καὶ ἐπὲ τοῦ εἰδικοῦ" ὃ ἀνθύπατος πα- 
τρίκιος καὶ μέγας χουράτωρ' ὃ ἀνθύπατος πατρίχιος χαὲ 
χουράτωρ τῶν μαγγάνων" ὃ ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ ini 
τοτῶν δεήσεων " ὃ ἀγϑύπατος πατρίκιος xai ὀρφανοτρόφος" ὃ 
ἀνθύπατος πατρίκιος καὶ δήμαρχος Βενέτων" ὃ ἀνθύπατος 
πατρίχιος xai δήμαρχος Πρασίνων. εἰ δὲ μὴ εἶεν πάντες ἘΔ.1,. 4a3 
ἀνθϑύπατοι οἱ ἐν τοῖς ὀφφικίοις τεταγμένοι, ἀλλ᾽ ἐν μόνῃ τῇ 
τῶν πατριχίων ἀξίᾳ τὰ στρατηγάτα ἢ τὰ δομεστιχάώτα ἢ τὰ 
τοὀφφίκια προσελάβοντο, οἱ μὲν λιτοὶ ἀνθύπατοι τῶν ἐν τοῖς 
ὀφφιχίοις τεταγμένων πατριχίων ἐν ταῖς χαϑέδραις προχρί- 
γονται, δηλονότι ἕχαστος αὐτῶν xarà τὴν ἐπίδοσιν τοῦ κω- 
δικέλλου αὐτοῦ τῷ βαϑμῷ προτιμώμενος, πλὴν τοῦ στρατη- 
γοῦ τῶν ᾿Ανατολιχῶν καὶ τοῦ δομεστίκου τῶν σχολῶν- οὗ-- 
20r0L γὰρ μόνοι, καὶ μὴ ὄντες ἀγϑύπατοι, ἐν τῇ καϑέδρᾳ τῶν 
ἀνθυπάτων ὑπερέχουσιν ἅπαντας. εἰ δέ τινες ἐξ αὐτῶν» 
εἴτε ἐκ τῶν ἀγϑυπάτων, εἴτε ἐκ τῶν λιτῶν πατριχίων, ἢ εἰς Β 
στρατηγάτα ἀνήχϑησαν, εἶτε ἐν ἄλλῳ τῳ διὰ λόγου προσγι- 
14. στρατηγάτα em. R., στρατηγήματα cod. εἰ ed. 
chartularius vestiarii; proconsul patricius et chartularius caniclii; 
proconsul patricius et protostrator; proconsul patricius et protase- 
cretis; proconsul patricius et comes stabuli; proconsul patricius et 
repraesentans thematum ; proconsul patricius et praefectus idici 
vel rei privatae; proconsul patricius et magnus curator; proconsul 
patricius et curator palatii manganorum; proconsul patricius et ma- 
gister supplicationum ; proconsul patricius et praefectus orphanotro- 
pheorum; proconsul patricius et demarchus Venetorum ; proconsul 
patricius et demarchus Prasinorum, Quodsi autem, qui haec οἵι- 
Cia gerunt, non omnes simul proconsules quoque fuerint, sed in 
nudo patriciatu suam aliqui dignitatem, sive strategi, sive dome- 
stici, sive officialis alterius, adierint, talibus praeferuntur quoad 
sessionem simplices proconsules; ita nempe , ut gradum hi teneant 
secundum tempus traditorum sibi codicillorum ; exceptis solis stra- 
tego Anatolicorum et domestico scholarum. Hi enim soli, etiamsi 
omen non fuerint , sessione tamen praehabentur proconsu- 
us omnibus. Si quis autem eorum, proconsulum puta patricio- 
rumve simplicium, ad strategi dignitatem ullumve aliud eorum of- 
ficiorum promoveatur, quae solo Domini edicto impetrantur : tunc 
sedet eorum unusquisqué in loco non eo, quem ut proconsul pa- 


730 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γομένῳ ἀξιώματι, ἕχαστος αὐτῶν κατὰ τὴν τοῦ ὀφφικίου 
οἰκείαν δόξαν καὶ τῆς. καϑέδρας ἀπολαύει. οὐ μὴν δὲ κατὰ 
τὴν τάξιν τοῦ βαϑμοῦ τῆς ἐπιδόσεως τοῦ χωδικέλλου χἂν 
τάχα τύχῃ ὃ ἔσχατος τῷ βαϑμῷ προχριϑῆναι τοῦ πρώτου ἐν 
οἷἱῳδήποτε ὀφφικίῳ τῷ διὰ λόγου προσγινομένῳ. εἶ δὲ xai 
Ms.aja.bzrayavot τύχοιεν γωρὶς ὀφφικίων πατρίκιοι, ὑποπίπτουσε 
τοῖς τὰ ὀφφίκια ἔχουσι πατριχίοις. εἶ δέ τις ἐκ τῶν λεχϑέν- 
των ὀφφιχίων διαδεχϑῇ, κατὰ τὸν πρῶτον βαϑμὸν τῆς τά- 
ξεως τοῦ χωδικέλλου αὐτοῦ ἀναστραφήσεται ἐν τῇ κλήσει- 
ακλητωρεύονται δὲ ἅπαντες οὕτως. ᾿ το 
Τόμος y. Τῆς τῶν διαφόρων ἀξιωμάτων καϑολιχῆς καϑέδρας. 

Ὃ μάγιστρος" ὃ Qatxrog* ὃ σύγκελλος: ὃ πατρίχιος 
xai πραιπόσιτος. οἱ πατρίκιοι οἱ εὐνοῦχοι" οἱ ἀνϑύπατοι 
πατρίκιοι καὶ στρατηγοὶ κατὰ τὰ στρατηγάτα ἢ τὰ ὀφφίκια 
αὐτῶν: ἀνθύπατοι πατρίκιοι λιτοὶ κατὰ τοὺς κωδικέλλουςτϑ 
αὐτῶν" πατρίκιοι στρατηγοὶ κατὰ τὰ στραϊξηγάτα αὐτῶν ἢ 
τὰ ὀφφίκια αὐτῶν" ὃ πραιπόσιτος μὴ ὧν “πατρίκιος" (εἰ 

Ὁ δὲ xai iy ὀφφικίῳ τετίμηται, προχρένεται τοῦ ἑτέρου") ὃ 
πρωτοσπαϑάριος χαὲ στρατηγὸς τῶν ᾿“νατολιχῶν: ὃ πρωτο- 
σπαϑάριος xai δομέστικος τῶν σχολῶν" οἱ πρωτοσπαϑάριοι2ο 
στρατηγοὶ τῶν ᾿Ανατολικῶν ϑεμάτων xarà τὰς στρατηγίας 

11. περὲ aut διὰ ante τῆς excidisse putat R. 
triciusve obtineret , sed eo quem officii sui gloria et auctoritas de- 
poscit; non tamen secundum ordinem gradus traditorum codicillo- 
rum.  Contingat enim quocunque tandem offieio eorum, quae per 
mandatum impertiuntur, ut qui iuxta tempus promotionis ulti- 
mus deberet esse, praecedat eum, qui promotorum antiquissimus est, 
Si qui autem pagani sint, hoc est ofliciis cassi, patricii, cedunt 
gradu patriciis officia gerentibus, Si quis in dictorum officiorum 
aliquo successorem nactus fuerit , οῥιανῖα, γεανὰς cum eo in evocalione 


secundum gradum, qui antea ipsi competebat ex ordine codieilli 
sui. Omnes autem introvocantur hoc modo. 


CAPUT TERTIUM, DE SESSIONE DIGNITATUM IN UNIVERSUM. x 


Primus sedet magister, tum rector, dein syncellus; patricius et 
praepositus idem; patricii eunuchi; proconsules patricii et strategi | 
secundum strategata , id est, praeturas aut provincias suas aut of- 
ficia sua; proconsules patricii simplices secundum aeram ondácilla: 
rum suorum; patricii strategii [et officiales, qui non sunt simu 
proconsnles] secundum strategata sua aut oflicia sua ; praepositus ; 
qui mon est patricius; si autem simul oflicio fungitur, praeit al- ; 
teri [ idem officium gerenti]; protospatharius ct strategus Anatoli- 
corum; protospatharius et domesticus scholarum ; protospatharii et I 
.strategi peculiarium per Orientem thematum vel provinciarum secum- : 


ΡῈ CERIMON. AULAE BYZANT. I. 5» 791 


αὐτῶν: ὃ πρωτοσπαϑάριος καὶ δομέστιχος τῶν ξξχουβιτό- 
ρων" ὃ πρωτοσπαϑάριος καὶ ἔπαρχος τῆς πόλεως" οἱ πρω- 
τοσπαϑάριοι καὶ στρατηγοὶ τῶν ϑεμάτων τῆς δύσεως κατὰ 
τὰ στρατηγάτα αὐτῶν" οἱ μητροπολῖται" οἱ ἀρχιεπί- 
ἤσχοποι χατὰ τοὺς ϑρόγους αὐτῶν: ὁ πρωτοσπαϑάριος xai 
σακελλάριος - οἱ ἐπίσκοποι οἱ ἐπεχόμενοι" πριμιχήριοι εὖ- 
γοῦχοι τοῦ χουβουχλείου- (εἰ δὲ xai πρωτοσπαϑαριοΐ εἶσιν, Ed.L. $24 
προκρένονται τῶν λιτῶν πριμικηρίων" εἰ δὲ καὶ ὀφφίκια 
, * * e , - - C 
προσελάβοντο, καὶ εἶϑ᾽ οὕτως προχρίνονται τῶν λοιπῶν") ὃ 
τοπρωτοσπαϑάριος xai λογοϑέτης τοῦ γενικοῦ" οἱ ὀστιάριοι τοῦ 
χουβουχλείου" (εἰ δὲ καὶ ὀφφίκια ἔχοιεν, προχκρίνονται τῶν 
ὁμοτίμων") ὃ κυέστωρ xai μὴ ὧν πρωτοσπαϑάρϊος: ὃ πρω- 
τοσπαϑάριος καὶ λογοθέτης τοῦ στρατιωτικοῦ" ὃ πρωτοσπα- 
ϑάριος καὶ δρουγγάριος τῆς βίγλης" ὃ οἰχονόμος τῆς μεγά- 
τὔλης ἐχχλησίας, καϑὰ τὰ νῦν ἐτιμήϑη" ὃ πρωτοσπαϑάριος 
xai λογοθέτης τοῦ δρύμου: ὃ πρωτοσπαϑάριος xai δρουγο: 
γάριος τῶν πλοΐμων" ὃ πρωτοσπαϑάριος καὶ λογοθέτης τῶν 
ἀγελῶν: ὃ πρωτοσπαϑάριος καὶ ἐπὲ τῶν βασιλικῶν: ὃ πρω-Β 
τοσπαϑάριος καὶ δομέστιχος τῶν ἱχαγνάτων: ὃ πρωτοσπαϑά- 
δορίος xai δομέστιχος τῶν νουμέρων" ὃ πρωτοσπαϑάριος καὲ 
δομέστιχος τῶν ὀπτημάτων" ὃ πρωτοσπαϑάριος καὶ κόμης 
τῶν τειχέων" ὃ πρωτοσπαϑάριος καὶ χαρτουλάριος τοῦ σα- 
χελλίου" ὃ πρωτοσπαϑάριος xai χαρτουλάριος τοῦ βεστια- 
Qíov* ὃ πρωτοσπαϑάριος καὶ χαρτουλάριος τοῦ χαγιχλείου " 
250 πρωτοσπαϑάριος xai πρωτοστράτωρ" ὃ πρωτοσπαϑάριος 
.dum ordinem suorum strategatorum ; protospatharius et domesticus 
excubitorum; protospatharius et praefectus Urbis ; protospatharii et 
strategi thematum OQ ccidentis ex ordine suorum strategatorum ; metro- 
politani; archiepiscopi secundum thronos vel sedes suos; protospa- 
tharius et sacellarius; episcopi sub inspectione superiorum pontifi- 
cum constituti; primicerii eunuchi cubiculi; qui si simul sunt pro- 
tospatharii , praeferuntur simplicibus primiceriis, idemque obtinet de 
iis, qui alia praeterea officia gerunt; protospatharius et logothetes 
genici; ostiarii cubiculi, qui si simul officiis fungantur, praehabentur 
collegis suis; quaestor, etiamsi protospatharius non sit; protospa- 
tharius et logothetes fisci militaris; protospatharius et drungarius 
vigiliae; oeconomus magnae ecclesiae, ut hoc tempore gradum te- 
net; protospatharius et logothetes cursus; protospatharius ct drun- 
garius cursus ; protospatharius et drungarius classiariorum ; proto- 
spatharius et logothetes gregum; protospatharius et praefectus homi- 
num imperialium seu basilicorum ; protospatharius et domesticus hi- 


canatorum ; protospatharius et domesticus numerorum ; protospatharius 
et domesticus optimatum ; protospatharius et comes castrorum ; proto- 


732 ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI - 


nnper 


xui πρωτοασηχρήτης" οἱ πρωτοσπαϑάριοι ἐκ προσώπου τῶν 
ϑεμάτων χατὰ τὸ ἴδιον ἑχάστου ϑέμα" ὃ πρωτοσπαϑάριος ᾿ 
καὶ κόμης τοῦ στάβλου" ὃ πρωτοσπαϑάριος xai ἐπὲ τοῦ 4 
εἰδικοῦ λόγου" ὃ πρωτοσπαϑάριος xai μέγας χουράτωρ" ὃ 
(πρωτοσπαϑάριος καὶ κουράτωρ τῶν μαγγάνων" ὃ πρωτο-ῦ 
σπαϑάριος καὶ ἐπὶ τῶν δεήσεων" ὃ πρωτοσπαϑάριος xai ὁ 
óppavorgóqoc* οἱ πρωτοσπαϑάριοι καὶ χλεισουράρχαι:" δ΄ 
Με.,χἡ8ιαπρωτοσπαϑάριος χαὶ δήμαρχος τῶν Bevérov* ὃ πρωτο- ^ — 
σπαϑάριος χαὶ δήμαρχος τῶν Πρασίγων: ὃ πρωτοσπαϑά- 
Qtog καὶ ἐπὶ τῆς καταστάσεως" ὃ πρωτοσπαϑάριος καὶ ἀπὸϊο 
στρατηγῶν τῶν ᾿Ανατολικῶν: ὃ πρωτοσπαϑάριος καὶ ἀπὸ 
δομεστίκων τῶν σχολῶν: οἱ πρωτοσπαϑάριοι καὶ ἀπὸ στρα- 
τηγῶν τῶν ᾿Ανατολιχῶν ϑεμάτων" ὃ πρωτοσπαϑάριος χαὲ 1 
ἀπὸ δομεστίκων τῶν ἐξσχουβιτόρων" οἱ πρωτοσπαϑάριοι xai 
ἀπὸ ἐπάρχων" οἱ πρωτοσπαϑάριοι καὶ ἀπὸ στρατηγῶν vicio 
δύσεως" οἱ πρωτοσπαϑάριοι καὶ ἀπὸ κυεστόρων" (οἱ πρω- 
τοσπαϑάριοι τοῦ χρυσοτριχλίγου προεχρίϑησαν πάλαι τῶν 
Ὁ ἀπὸ στρατηγῶν καὶ ἀπὸ ἐπάρχων") οἱ πρωτοσπαϑάριοι καὶ 
κριταί" οἱ πρωτοσπαϑάριοι τοῦ μαγλαβίου καὶ ἀρτικλῖναι" 
οἱ πρωτοσπαϑάριοι καὶ ἄρχοντες τῶν στάβλων" οἱ mgoro-20 
σπαϑάριοι χαὲ ἀπὸ ὀφφικίων κατὰ τάποτε ὀφφίκια αὐτῶν" οὗ 
πρωτοσπαϑάριοι χαὶ βασιλικοὶ κατὰ τὰς προβολὰς αὐτῶν" 


Ϊ 


| 
1 
1 


17. πάλαι effecit R. ex incerto cod. compend. 


spatharius et chartularius sacelli; protospatharius ct chartularius ve- 
stiarii; protospatharius et chartularius caniclii; protospatharius et 
protostrator; protospatharius et protoasecretis ; protospatharii ex 
persona, id est repraesentantes, thematum, unusquisque secundum 
ordinem sui thematis ; protospatharius et comes stabuli; proto- 
spatharius et praefectus idici logi seu rationum privatarum; pro- 
tospatharius et magnus curator; protospatharius et curator man- 
ganorum ; protospatharius et magister libellorum supplicum ; 
protospatharius et orphanotrophus; protospatharii et cleisurarchae 
e praefecti limitum, vel et minorum, quam sunt strategata, prae- 
ecturarum]; protospatharius et demarchus Venetorum; protospa- 
tharius et demarchus Prasinorum ; protospatharius et cerimoniarius ; 
protospatharius et exstrategus Anatolicorum ; protospatharius et ex* 
domesticus scholarum; protospatharii el exstrategi singulorum the- 
matum Orientalium ; protospatharius et exdomesticus excubito- 
rumi; protospatharii et expraefecti; protospatharii et exstrategi the- 
mátum occidentalium ; protospatharii et exquaestores; protospatha- 
rii chrysotriclinii; qui tamen olim praeferebantur exstrategis et ex- 
praefectis; protospatharii iudices; protospatharii de contubernio ma- - 
glabitarum et articlinae; protospatharii et archontes stabulorum ; 
protospatharii et exoíliciales, sedum oflicia, quae olim tenuerunt; 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 52, 799 


οἱ πρωτοσπαϑάριοε xc) ἀσηχρῆται" οἱ πρωτοσπαϑάριοι οἱ 
διὰ πόλεως " οἱ πρωτοσπαϑάριοι οἱ ἐξωτικοί, εἰ δὲ μὴ εἶεν 
πάντες πρωτοσπαϑάριοι, x«i τὰς διὰ λόγου προσγινομένας 
ἀξίας χατέχουσιν, οἱ νῦν στρατηγοὲ τῆς τε ἀνατολῆς xci 
τῆς δύσεως οὐχ ὑποπίπτουσιν τῆς ἤδη λαχούσης αὐτῶν τῶν 
ϑεμάτων χαϑέδοας διὰ τὴν ἐλάττωσιν τοῦ βροαβείου αὐτῶν, Ἐα.1,.455 
ὑπάρχοντος ἀξιώματος, ἀλλ᾽ ἐν τῇ τάξει, ἡ ἐτάχϑησαν, χα- 
τὰ τὸ οἰχεῖον ϑέμα χαϑέζονται. ὡσαύτως οὖν vei ὃ ἔπαρ- 
xoc πόλεως καὶ ὃ κυαίστωρ. οἱ δὲ λοιποὶ πώντες ὀφφικχιώ- — 
IOÀAroL ἐν τοῖς ὁμοτίμοις τῶν διὰ βραβείων διδοιιένων ἀξιωμά-: 
τ Rl - "n €» 5 
τῶν πραγετίμηνται: ἐν δὲ τῇ τάξεε τῶν ὀφφικίων ἕκαστος 
αὐτῶν τὴν οἰχείαν τάξιν λαμβάνει. μετὰ δὲ τῆς τῶν πρω- 
τοσπαϑαρίων τιμῆς δευτέρα 7 τῶν σπαϑαροχανδιδάτων εἰσ-- 
ἄγεται τάξις, οἷον σπαϑαροχανδιδάτοι καὶ ὀφφικιάλιοε κατὼ 
15:6 ὑφφίκια αὐτῶν: οἱ σπαϑαροχουβιχουλάριοι τοῦ βασιλι- 
χοῦ κοιτῶνος" σπαϑαροχουβιχουλάριοι τοῦ χουβουχλείου" ngt-B 
σβύτεροι οἱ βασιλιχοί" οἱ πρεσβύτεροι χαὶ ἡγούμενοι xai 
πρεσβύτεροι τῆς ἐχχλησίας " οἱ σπαϑαροχανδιδάτοι xai ἀπὸ 
στρατηγῶν" οἱ σπαϑαροχαγδιδάτοι τοῦ γρυσοτριχλίνου- οἵ 
“οσπαϑαροχανδιδάτοι οἱ οἰχειακοὶ καὶ χριταί " οἱ σπαϑαροχαν- 
διδάτοι καὶ μαγλαβῖται xai ἀρτικλῖναι" οἱ σπαϑαροχανδιδά- 
τοι οἱ ἀπὸ ὀφφιχίων" οἱ σπαϑαροχανδιδάτοι οἱ οἰχειακοὲ 


protospatharii et basilici secundum promotiones' suas; protospatha- 
rii et asecretis ; protospatharii urbani; protospatharii exotici vel 
suburbani aut et provinciales. Quodsi autem non omnes iili fue- 
' rint protospatharii, qui dignitates per mandatum obtingentes tenent, 
nnnm quidem ad strategum provinciarum Orientalium et Occi- 
alium attinet, hi, quandoquidem dignitate gaudent, ideo quod 
cum ea brabeum simul non acceperint, non cedunt sede et praece- 
dentia suis provinciis conveniente; sed eam sedem obtinent, quae 
suis provinciis assignata est. Praefectus Urbis et quaestor pari iure 
fruuntur. Reliqui autem omnes dignitatum imigibe simul et ofli- 
ciis honorati semper illis praehabentur, qui secum eadem insignia 
dignitatum, sed absque ofliciorum muneribus, obtinuerunt. In or- 
dine autem offüciorum quisque locum sibi proprium occupat. Post 
protospathariorum classem introducitur secunda, nempe spatharocan- 
didatorum [seu spathariorum et candidatorum], ut qui simul spatha- 
rocandidati et oflieiales sunt, eo introducendi ordine, uem ofli- 
cium quodque sortitum est. Spatharocubicularii sacri coetonis; spa- 
tharocubicularii cubiculi; presbyteri palatini; presbyteri iidemque 
hegumeni [monasteriorum]; presbyteri magnae ecclesiae; spatha- 
rocandidati exstrategi; spatharocandidati chrysctriclini ; spatharo- 
candidati domestici iudices; spatharocandidati maglabitae simul et 


734 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


. τοῦ λαυσιαχοῦ- οἱ σπαϑαροχανδιδάτοε xai ἀσηκρῆται" οἵ 1 
σπαϑαροκανδιδάτοι καὶ κλεισουράρχαι" οἱ σπαϑαροκανδιδά- 
τοῦ καὶ τουρμάρχαι τῶν φιβεράτων" οἱ σπαϑαροχανδιδάτοε — ^ 

αχαὲ τουρμάρχαι “υχαονίας καὶ Παμφυλίας " οἱ σπαϑαρο- j 
κανδιδάτοι xai τοποτηρηταὶ τῶν σχολῶν: οἱ σπαϑαροκανδι-5΄ — — 
δάτοι καὶ τουρμάρχανι τῶν τῆς ἀνατολῆς ϑεμάτων xurà ὰ 
ϑέματα αὐτῶν- ὃ σπαϑαροκανδιδάτος xai τοποτηρητὴς τῶν 
ἐξσκουβιτόρων" οἱ σπαϑαροκανδιδάτοι xai τουρμάρχαι τῶν 
ϑεμάτων τῆς δύσεως: ὃ σπαϑαροκανδιδάτος χαὲ τοποτηρη- ὁ 
τὴς τοῦ ἀριϑμοῦ- οἱ σπαϑαροχανδιδάτοι καὶ τουρμάρχαιιο 
τῶν πλοΐμων" ὃ σπαϑαροχανδιδάτος καὶ τοποτηρητὴς τοῦ 

ΜΞ. »η3.0 πλοΐμου" ὃ σπαϑαροχανδιδάτος καὶ τοποτηρητὴς τῶν ἵκανάς — 
τῶν * ὃ σπαϑαροχαγδιδάτος καὶ τοποτηρητὴς τῶν γουμέρων" ; 

0 σπαϑαροχαγδιδάτος καὶ τοποτηρητὴς τῶν ὀπτημάτων" ὃ 

Ὁ σπαϑαροχανδιδάτος καὶ τοποτηρητὴς τῶν τειχέων: οἱ oma-15 — 
ϑαροχκανδιδάτοι οἱ διὰ πόλεως xai οἱ τῶν σεκρέτων" οἱ δισ-! ——— 
ὕπατοι χατὰ τὰς τάξεις αὐτῶν. εἰ δὲ μὴ εἶεν οὗτοι σπα- 
ϑαροκανδιδάτοι, ταῖς μὲν διὰ βραβείων ἀξίαις ὑποπιπτέτω- [ 
cay, ἐν δὲ τοῖς τοῦ βαϑμοῦ αὐτῶν ὀφφικίοις. ἀκολούϑως. 
τιμάσϑωσαν. εἰϑ᾽ οὕτως τῶν σπαϑαρίων εἰσάγεται τάξις 50 
οἷον οἱ χουβιχουλάριοι τοῦ βασιλικοῦ κοιτῶνος" οἱ χουβ- ——— 
κουλάριοι τοῦ κουβουχλείου" οἱ χουβικουλάριοι τοῦ πατριάρ. —— 
xov* ὃ οἰχονόμος τῆς μεγάλης ἐκκλησίας" οἱ διάκονοι οὗ 


articlinae iidem; spatharocandidati exofficiales; spatharocandidati : 
domestici lausiaci ; spatharocandidati asecretis; spatharocandidati et 1 
cleisurarchae; spatharocandidati et turmarchae foederatorum; spa- 

tharocandidati et turmarchae Lycaoniae et Pamphyliae ; spatharo- —— — 
candidati et topoteretae scholarum ; spatharocandidati et turmarchae 1 
legionum Orientalium secundum earum ordinem ; spatharocandidatus [ 
et topoteretes excubitorum; spatharocandidati et turmarchae legio- 
num Occidentalium ; spatharocandidatus et topoteretes arithmi; spa- 
tharocandidati et turmarchae classiariorum ; spatharocandidatus et topo- 
teretes rei navalis; spatharocandidatus et topoteretes hicanatorum ; spa- 
tharocandidatus et topoteretes numerorum ; spatharocandidatus et to- 1 
poteretes optimatum ; spatharocandidatus et topoteretes castrorum ; spa- ἢ 
tharocandidati urbani; spatharocandidati secretorum , et tandem bis- Ὶ 
consules secundum suos ordines. Horum omnium qui spatharocandidati 1 
simul non fuerint, succedunt quidem illis sui ordinis, qui insignibus 
honorum ornati fuerint, id est qui spatharocandidati sint, honore ta- 
men ofliciis sui gradus debito post illos gaudent, [ita ut spatharocan- 
didatos inferioris gradus praecedant]. Tum introducitur spathariorum “ 
classis, ut spatharii cubicularii sacri coetonis; cubicularii cubiculi ; 
cubicularii patriarchae; oeconomus magnae ecclesiae; diaconi pa- 
latini; diaconi magnae ecclesiae; spatharii chrysotriclinii; spatha- 


NETTEN mes 


et 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I 52. 795 


βασιλικοί» οἱ διάκονον τῆς PxzÀno(ag* οἱ σπαϑάριοι τοῦ 
χρυσοτρικλένου: οἱ σπαϑάριοι καὶ κριταύ οἱ σπαϑάριοι μα- Ed.L. 426 
γλαβῖται καὶ ἀρτιχλῖναι" οἱ σπαϑάριοι καὶ τουρμάρχαι κα- 
τὰ τὰ ϑέματα αὐτῶν": οἱ σπαϑάριοι καὶ τοποτηρηταὶ xarà 
στὰ τάγματα αὐτῶν" οὗ σπαϑάριοι xal ἀσηχρῆται καὶ ὃ πρω- 
τονοτάριος τοῦ δρόμου" οἱ σπαϑάριοι τοῦ σπαϑαρικίου" οἱ 
σπαϑάριοι καὶ κόμητες τῆς κόρτης τῶν ἀνατολιχῶγ" οὗ 
σπαϑάριοι καὶ κόμητες τῶν σχολῶν" οἱ σπαϑάριοι καὶ xó- . 
μητες τῆς κόρτης τῶν ἀγατολικῶν ϑεμάτων κατὰ rà ϑέματα 
τοαὐτῶν: ὃ σπαϑάριος καὶ σύμπονος τοῦ ἐπάρχου" ὃ σπα-- 
ϑάριος xai λογοθέτης τῶν πραιτωρίων" οἱ σπαϑάριοι xai 
κόμητες τῆς κόρτης τῶν ϑεμάτων τῆς δύσεως κατὰ τὰ 9έ- 
ματα αὐτῶν" οἱ σπαϑάριοι xai χαρτουλάριοι τοῦ γεγνιχοῦ B 
λογοϑέτου" οἱ σπαϑάριοι καὶ ἀντιγραφῆς τοῦ κυαίστωρος" 
150í σπαϑάριοι καὶ χαρτουλάριοι τοῦ στρατιωτικοῦ λογοϑέτου" 
ὃ σπαϑάριος χαὶ χαρτουλάριος ϑέματος τῶν ἀνγατολικῶν" 
ὃ σπαϑάριος καὶ χαρτουλάριος τοῦ τάγματος τῶν σχολῶν" ὃ 
σπαϑάριος καὶ ἀχτουάριος" οἱ σπαϑάριοι χαὶ χαρτουλάριοι 
τῶν ἀνατολιχῶν ϑεμάτων: ὃ σπαϑάριος καὶ χαρτουλάριος 
2orQ» ἐξσχουβίτων " οἱ σπαϑάριοι καὶ χαρτουλάριοι τῶν δυ- 
τικῶν ϑεμάτων" οἱ σπαϑάριοε χαὲ βασιλιχοὲ νοτάριοι 
τῆς σαχέλλης: οἱ σπαϑάριοι καὶ βασιλιχοὶὲ νοτάριοι τοῦ 
βεστιαρίου" οἱ σπαϑάριοι καὶ βασιλιχοὲ γνοτάριοι τοῦ εἰδι-α 
χοῦ" οἱ σπαϑάριοι καὶ γοτάριοι τῶν ἀρχλῶν τοῦ γενιχοῦ" 
᾿ «δοξ σπαϑάριοι καὶ πρωτογοτάριοι τοῦ μεγάλου κουρατορικίου" 


16, ϑέματος em. R., ϑεμάτων cod, 


rii iudices; spatharii maglabitae et articlinae; spatharii turmar- 
chae secundum legiones suas; spatharii topoteretae secundum ta- 
gmata sua; spatharii et asecretae; protonotarius dromi; spatharii 
spatharicii; spatharii et comites cortis Anatolicorum; spatharii et 
comites scholarum; spatharii et comites cortis Orientalium legionum 
secundum earum ordinem; spatharius et assessor praefecti Urbis; 
spatharius et rationalis praetoriorum ; spatharii comites cortis legio- 
num Occidentalium secundum earum ordinem; spatharii et chartu- 
larii generalis logothetae; spatharii et magistri scriniorum quaesto- 
ris; spatharii et chartularii rationalis fisci militaris ; spatharius char- 
tularius thematis Anatoliae; spatharius chartularius tagmatis scho- 
larum ; spatharius et actuarius; spatharii et chartularii peculiarium 
quarumque legionum Orientalium; spatharius et chartularius excubi- 
torum ; spatharii et chartularii legionum Occidentalium ; spatharii 
et imperiales notarii sacellii; spatharii et imperiales notarii ve- 
stiarii; spatharii et imperiales notarii idici seu rei privatae ; spa- 
tharii et notarii arceularum publici aerarii ; spatbarii et protonota- 


736 ΟΟΝΒΤΆΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI ^ - 


ol σπαϑάριον καὶ δευτερεύοντες τῶν δημάρχων: ὃ σπαϑά- 
ριος xai ἐπὲ τῆς κουρατωρίας τῶν βασιλιχῶν οἴκων" ὃ σπα- | 
ϑάριος καὶ δομέοτικος τῆς ὑπουργίας" ὃ σπαϑάριος καὲ 
ζυγοστάτης. ὃ σπαϑάριος χαὶ χρυσοεψητής" ὃ σπαϑάριος ] 
καὶ ἄρχων τοῦ ἀρμέντου" οἱ σπαϑάριοι καὶ Esvodóyor oi —— 
σπαϑάριοι xoi γηροχύμοι" οἱ σπαϑάριοι χαὶ πρωτονοτάριοι | 
τῶν ϑεμάτων κατὰ τὰ ϑέματα αὐτῶν: ὃ σπαϑάριος xai oi- 
κιστιχός" οἱ σπαϑάριοι οἱ διὰ πόλεως xal οἱ ἐξωτιχοί, εἶ 
Ὁ δὲ μὴ εἶεν καὶ οὗτοι σπαϑάριοι, τὰς μὲν διὰ βραβείων ἄ- 
ξίας ὑποπιπτέτωσαν, ἐν δὲ τοῖς αὐτῶν ὀφφικίοις κατὰ víf lO — 
τιμάσϑωσαν. μετὼ τούτους εἰσαγέσϑω τετάρτη τάξις, ἡ τῶν —— 
Ms. 244.a ὑπάτων, στρατόρων, καγδιδάτων, μανδατόρων, βεστητόρων,Ἠ — — 
ἀπράτων., ταγματιχῶν καὶ ϑεματιχῶν οὕτως. ὕπατοι foot 1 
Auxo xal χαρτουλάριοι xai νοτάριοι τῶν λεχϑέντων σεχρέτων : 
κατὰ τοὺς βαϑμοὺς τῶν ἑαυτῶν Ogguxiov* ὕπατοι mayavoli^ — 
τῆς συγχλήτου, χληριχοὶ τοῦ παλατίου καὲ τῆς μεγάλης ἐχ- ' 
χλησίας, στράτωρες, εἰ τύχοιεν, τοῦ χρυσοτριχλίγου, στρά- 
ΕΔ1,.ἠγτωρες ὁμοίως τοῦ μαγλαβίου" στράτωρες οἰχειαχοὶ τοῦ λαυ- 
σιαχοῦ χαὶ ἀσηχρῆται, στράτωρες τοῦ βασιλιχοῦ στρατωρι- 
χίου" στράτωρες, σχρίβωνες τῶν ἐξσχουβέτων καὶ χαρτου-20 
λάριοι τῶν ϑεμάτων" δομέστιχοι τοῦ τάγματος τῶν σχολῶν" 


8. πόλεως Β., πόλεων cod. 


rii magni curaloricii; spatharii et «deutereuontes seu secundicerii 
demarchorum ; spatharius, qui praedia imperialia curat; spatharius 
et domesticus ministerii triclinaris; spatharius et zygostates seu li- 
bripens; spatharius aurifaber; spatharius et archon armamenti seu 
apothecae armorum; spatharii et xenodochi; spatharii et gerocomi; 
spatharii et protonotarii thematum secundum eorum ordinem; spa- 
iharius et oecisticus [seu magister architectorum] ;: spatharii urba- 
ni et spatharii exotici vel suburbani vel provinciales. orum 
omnium officialium, qui munus aliquod gerit, sic tamen, ut simul 
non sit spatharius, ille succedit quidem illis sui ordinis, qui digni- 
lates cum insignibus acceperunt, attamen gradum officii prae hono- 
ratis inferioris ordinis obtinet, Post hos introducitur quarta classis, 
hypatorum seu consulum, stratorum, candidatorum , mandatorum, 
veslitorum , apratorum seu honorariorum, tam tagmaticorum seu de 
ordinibus urbanis, quam thematicorum seu de ordinibus provin- 
cialibus, in hunc modum: consules imperiales et cbhartularii et 
notarii dictorum supra secretorum seu scriniorum secundum gradus 
suorum ofliciorum et scriniorum ; consules pagani seu functione et 
auctoritate cassi;'senalorii ; clerici palatini; clerici magnae ecclesiae; 
stratores, si qui tum sint, chrysotriclinii; stratores maglabii, si 
pariter qui sint; stratores privati lausiaci et asecretae ; stratores sa- 
Cri stratoricii; stiratores ; scribones [vel deputati] excubitorum ; 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. δ, 797 


δομέστιχοι τῶν ϑεμάτων τῆς ἀνατολῆς καὶ δύσεως κατὰ τὰ 
τάγματα αὐτῶν καὶ τὰς ὐξίας αὐτῶν' ἀσηκρῆται ἄπρατοι, 
ψοτάριοι τῶν ἀσηχρητειῶν ἄπρατοι, καγδιδάτοι βασιλικοὶ τοῦ 
ἱπποδρόμου xai μανδάτορες, βεστήτορες, σιλεντιάριοι, δρουγ- 
πγάριοι τῶν ϑεμάτων ἄπρατοι κατὰ τὰ ϑέματα xai τοὺς δρύγ- 
γους αὐτῶν" κόμητες τῶν ϑεμάτων ὁμοίως" κόμητες τῶν 
ἀριϑμῶν ἄπρατοι" ὃ χαρτουλάριος τοῦ ἀριϑμοῦ ὅμοίως" Β 
χόμητες τοῦ πλοΐματος ὁμοίως" ὃ χαρτουλάριος τοῦ πλοΐμα-. 
τος" χόμητες τῶν ἱχαγάτων ὅμοίως: ὃ χαρτουλάριος τῶν 
χοϊχαγάτων ὁμοίως" ὃ χαρτουλάριος τοῦ στάβλου ὁμοίως" ὃ 
ἐπίκτης τοῦ στάβλου ὁμοίως" τριβοῦνοι τῶν vovuégov* ὃ 
χαρτουλάριος τῶν γνουμέρων: οἱ κόμητες τῶν ὀπτημάτων" 
ὃ χαρτουλάριος τῶν ὁπτημάτων" ὃ χαρτουλάριος τῶν τει-- 
χέων" οἱ δευτερεύοντες τῶν δημάρχων" oi τριβοῦνοι τῶν 
τὔτειχέων' ὃ προέξημος τῶν σχολῶν" οἱ χένταρχοι τοῦ ἀρι- 
ϑμοῦ" οἱ κένταρχοι τῶν ἱκανάτων" οἱ προτίχτορες τῶν σχο- 
λῶν" οἱ βικάριοι τῶν νουμέρων" οἱ βικάριοι τῶν τειχέων" 
οἱ δρακογάριοι τῶν ἐξσχουβίτων" οἱ ἀποεπάρχοντες" oi στρα- C 
τηλάται" ὃ ἀχύλουθϑος τοῦ ἀριϑμοῦ: ὃ πρωτομαγδάτωρ τοῦ 
20iEoxovfírov* ὃ πρωτομανδάτωρ τῶν ἱκαγνάτων" οἱ πρωτο- 
κάραβοι" οἱ πρωτονοτάριοι τῶν ϑεμάτων καὶ τῶν ἀγελῶν 
οἱ ἄπρατοι" οἱ βαγνδοφόροι τοῦ ἀριϑμοῦ" οἱ βανδοφόροι 
τῶν ἱκαγνάτων" οἱ εὐτυχοφόροι τῶν σχολῶν: οἱ σκευοφόροι 
τῶν ἐξσχουβίτων" οἱ λαβουρήσιοι τοῦ ἀριϑμοῦ" οἱ σκχη- 


chartularii thematum ; domestici tagmatis scholarum ; domestici thema- 
tum Orientis et Occidentis secundum classes et dignitates suas; asecre- 
tae honorarii; notarii asecretiarum honorarii ; regii candidati circi, man- 
datores, vestitores, silentiarii, drungarii thematum honorarii secundum. 
themata sua drungosque seu manipulos suos; comites thematum eodem 
modo; comites numerorum honorarii; chartularius arithmi honorarius ; 
comites rei navalis honorarii ; chartularius rei navalis ; comites hicanato- 
rum honorarii; chartularius hicanatorum honorarius; chartularius sta- 
buli honorarius ; epictes [seu compulsor] stabuli honorarius; tribuni 
numerorum; chartularius numerorum ; comites optimatum ; chartularius 
optimatum ; chartularius castrorum ; secundicerii demarchorum ; tribuni 
castrorum ; proximus scholarum; centarchi seu centuriones arithmi; 
centarchi hicanatorum; protectores scholarum ; vicarii numerorum; vi- 
carii castrorum ; draconarii excubitorum; exeparchontes vel expraefecti 
provinciarum ; stratelatae ; acoluthus arithmi ; protomandator excubito- 
rum ; protomandator hicanatorum ; protocarabi seu naucleri; protono- 
tarii thematum et gregum honorarii ; bandiferi arithmi ; bandiferi hica- 
matorum; eutychiofori [seu victoriarum gestatores] scholarum; sceu- 
ofori seu vasiferi vel tropaeoferi excubitorum; labarenses arithmi ; 


Constantinus Porphyr | Vol. I. 47 


ΒΕ 


738 CONSTANTINI PORPHYROGENITI  . 


"MAT ET 


᾿πτροφύροι τῶν σχολῶν" οἱ σιγνοφόροι τῶν ἐξσχουβίτων" oi 
σημειοφόροι τοῦ ἀριϑμοῦ" οἱ σημειοφόροι τῶν ἱκανάτων Ὁ 
οἱ ἀξιωματικοὶ τῶν σχολῶν" οἱ σινάτωρες τῶν ἐξσχουβίτωνγ" 
οἱ δουχιγιάτωρες τοῦ ἀριϑμοῦ" οἱ δουκινιάτωρες τῶν ἱκα- 
Dvarov: οἱ μανδάτορες τῶν σχολῶν" οἱ πρωτοχαγχελλάριοιδ 
τῶν ϑεμάτων: οἱ ὀπτίονες τῶν τἀγμάτων" ὃ πρωτοχαγχελ-- 
Ms. 244. ΒΝλάριος τοῦ γενικοῦ λογοϑέτου" ὃ πρωτοχαγχξλλάριος τοῦ κυ- 
αἴστωρος" ὃ πρωτομαγδάτωρ τῶν νουμέρων" ὃ πρωτομαγ- — — 
δάτωρ τῶν τειχέων" ὃ πρωτοχαγχελλάριος τοῦ σακελλίου" 
ὃ χένταρχος τοῦ βεστιαρίου" οἱ πρωτομαγδάτορες καὶ λεγα-το 
τάριοι τῶν ἐξσχουβίτων: οἱ μανδάτορες καὶ λεγατάριοι τοῦ 
ἀριϑμοῦ: οἱ ἐξσχουβίτορες" οἱ ϑυρωροὲ τοῦ παλατίου xai 
τῶν σεχρέτων" οἱ διατρέχοντες τοῦ δρόμου" οἱ φαχτιογά- 
QLOL* οἱ γειτονγιάρχαι" οἱ νοτάριοι τῶν μερῶν" οἱ χαρτου- 
λάριοι τῶν μερῶν οἱ ποιηταὶ καὶ μελισταὶ τῶν δήμων" οἷ τ5 
Ed.L. 428 ἡνίοχοι τῶν μερῶν" οἱ μανδάτορες τῶν νουμέρων" οἱ uav- 
 dárogeg τῶν τειχέων" ὃ λεγατάριος τοῦ βεστιαρίου» οἱ χο- 
σβαΐται τοῦ μεγάλου βεστιαρίου" οἱ κένταρχοι τῶν στρατη- 
γῶν τῶν ϑεματικῶν" οἱ μικροπανῖται'" οἱ παραφύλαχες τῶν 
κάστρων ἄπρατοι" χένταρχοι τῶν βάνδων" οἱ δημῶται" οἷο 
δρουγγάριοι τῶν πεζῶν" οἱ καγκελλάριοι τῶν σεχρέτων" οἱ 
τοποτηρηταὶ τῶν χορῶν" οἱ στρατιῶται τῶν ϑεμάτων" οὗ 
στρατιῶται τῶν ϑεμάτων. εἰ δὲ ἐκ πάντων τούτων τῶν À&- —— 
χϑέντων τινὲς ἔχοιεν ἀξίας τὰς διὰ βραβείου διδομένας, ἕ-- — | 
καστος αὐτῶν τῇ ἀξίᾳ τοῦ ὁμοτίμου τὸν βαϑμὸν προτιμά-»ὔ 


ΡΨ. ΨΟΨΗΡ ΒΡ RORIS 


sceptriferi scholarum ; signiferi excubitorum; vexilliferi arithmi ; ve- 
xilliferi hicanatorum ; axiomatici vel honorati scholarum; senatores 1 
excubitorum; duciniatores vel ducenarii arithmi; duciniatores hicana- E 
lorum ; mandatores scholarum ; protocancellarii thematum; optiones | 
tagmatum ; protocancellarius genici logothetae; protocancellarius 
quaestoris; protomandator numerorum ; protomandator castrorum j 
protocancellarius sacelli; centarchus vestiarii ; protomandatores et le- [ 
gatarii excubitorum; mandatores et legatarii arithmi; excubitores; 
lanitores palatii et secretorum ; vernaculi cursus; factionarii; ma- 
gisliri vicorum ; notarii factionum ; chartularii factionum ; poetae  . 
factionum ; musici factionum ; aurigae factionum ; mandatores nu- — — 
merorum; mandatores castrorum ; legatarius vestiarii; chosbaitae 
magni vestiarii; centarchi strategorum thematicorum; micropanitae ; 
custodes castrorum honorarii; centarchi bandorum; demotae seu 
populares aut factionales; drungarii peditum; cancellarii secretorum ; 
topoteretae chororum ; milites tagmatum cet milites thematum. Ho- 
rum, quos diximus, omnium si quis dignitates simul tenet earum, 
quae cum brabeis dari solent, ille gradum prae collega suo insigni- 


Leica s 


DE. CERIMON. AULAE BYZANT. ll. 5) 790 


σϑω. εἰ δὲ mayavol nélowv , £v μόνοις τοῖς ὀφφικίοις τι- 
μάσϑωσαν χατὰ τὴν ἤδη ἐκτεϑεῖσαν τάξιν κλητωρευόμενοι. B 
οἱ δὲ ἔξ ἐϑνῶν εἰσερχόμενοι πρέσβεις καὶ τῆς τιμίας συνε- 
στιάσεως τῶν βασιλέων ἡμῶν ἀξιούμενοι χλητωρεύονται. καὶ 
δαυτοὶ οὕτως. [οἱ ἀπὸ Ρώμης ἐπίσκοποι προεκρίϑησαν τῶν 
xa9' ἡμᾶς ἐπισκόπων. οἱ μὲν ἀπὸ Ῥώμης ἐρχόμενοι, ἐάν 
εἶσιν ἐπίσκοποι, προτιμῶνται τῶν ἐπισχύπων τῆς xa9' ἡμᾶς 
ἐχχλησίας" εἰ δὲ πρεσβύτεροι εἶεν, ὡσαύτως προχρένονται.. 
ὅμοίως xai ἕν ἕχαστον τάγμα τῆς ἱεροσύνης τὴν προτέμησιν 
τοἀγναδέχεται xarà τὴν καϑέδραν τὴν ἀνωτέρως δηϑεῖσαν, τὸ 
αὐτὸ δὲ χρατείσϑω καὶ ἐπὶ τῶν ἐν τῇ ἀνατολῇ ὄντων τριῶν 
πατριαρχῶν. ἐτιμήϑησαν δὲ οἱ ἀπὸ Ῥώμης ἐλθόντες dua C 
τὴν ἕνωσιν τῆς ἐχχλησίας ἐπὲ “έοντος τοῦ φιλοχρίστου δε- 
σπόύτου, οἷον ὃ ἐπίσχοπος Νιχόλαος xai χαρδηνάλιος ᾿Ιωάν- 
15»gc, ἐπάνω πάσης τῆς τάξεως τῶν μαγίστρων. [xai οἱ ἀπὸ 
᾿Αντιοχείας καὶ ἹΙεροσολύμων σύγχελλοι προεχρίϑησαν παντὸς 
μαγίστρου.] ὡσαύτως xai οἱ ἀπὸ ᾿ΑἸτιοχείας καὶ οἵ Ἵερο- ΜΚ. )45.ἃ 
σολύμων σύγκχελλοι ἐν τῇ δευτέρᾳ ϑέσει τῆς τραπέζης πρῶ- 
TOL ἐπάνω παγτὸς μαγίστρου. οἱ δὲ ἐξ ᾿Δγάρων φίλοι τῇ 
δοτῶν πατρικίων καὶ στρατηγῶν ὑποπίπτουσι τάξει ἐν ταῖς χα- 
ϑέδραις, οἱ μὲν ἀνατολικοὶ προχρινόμενοι τῶν ἑσπερίων" 
καϑέζονται δὲ ἐν τῇ εὐωνύμῳ ϑέσει, ἢ τέταρτοι φίλοι, ἢ Ὁ 
5. Verba οἱ ---ἐπισχόπων notam marginalem esse censuit ideo- 


que uncis inclusit R, 15. Verba x«i — μαγίστρου et ipsa 
notam marginalem esse putans, uncis inclusit R. 


bus non item ornato habet; si .vero pagani sint [muneris titulo 
tantum conspicui, absque functione,] tantum in ofíliciis secundum 
ordinem iam expositum evocantur. Legati autem peregrinarum gen- 
lium, in aulam delati et honore de Dominorum nostrorum epulis 
participandi digni habiti, evocantur in hunc modum. [Episcopi Ro- 
'"fnani episcopis nostris praehabebantur.] Episcopi Romae si qui ad 
nos veniunt, praehabentur nostris episcopis. Pari modo presbyteri, 
.€t in universum omnis ordo ecclesiasticus Romanus habet gradum prae 
nostro secundum illum sedendi ordinem, quem superius tradidi- 
mmus. Id idem quoque teneatur de tribus per Orientem patriarchis. 
Collocabantur autem legati Romani, qui sub Leone, pio Imp., ad- 
veniebant procurandae unionis ecclesiarum gratia, ita, ut episcopus 
Nicolaus et cardinalis Ioannes praeirent toti classi magistrorum. 
[Qui ab Antiochia et Hierosolymis aderant syncelli, praehabebantur 
Amagistris omnibus.] Pariter syncelli Antiocheni et ilierosolymitani 
locum habebant in secundo convivii ordine supra ommes magi- 
stros. Amici Agareni patriciorum et strategorum succedunt. classi 
quoad ordinem sedendi, sic tamen, ut illos ipsos inter illi, qui ex 

riente venerint, occidentalibus praehabeantur, lii sic dicti amici 


ηο ΟΘΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


πέμπτοι, πρὸς τὸ αὐτοὺς Év τῷ δευτέρῳ μίγσῳ τῆς τραπέ- 
᾿ζῆς τυγχάνειν, oi δὲ ἀπὸ τῶν Νούνων, ἤτοι Βουλγάρων, 
εἰσερχόμενοι φίλοι ἐν μὲν τῇ κλήσει τῶν χοιγῶν κλητωρίων 
τέταρτοι ἢ πέμπτοι ἐν τῇ εὐωνύμῳ ϑέσει κληθήσονται, δη- 
λονότι ὑποπίπτοντες καὶ αὐτοὶ τῇ τῶν πατρικίων καὶ orgu-5 
τηγῶν xat πάντων τῶν ἐν τῷ Bie πατρικίων τεταγμένων 
ἀρχόντων, ἀπολαύοντες χαὶ αὐτοὶ τὸν δεύτερον μίνσον τῆς 
βασιλικῆς τραπέζης. ἐν δὲ τοῖς ιϑ' τῶν ξορτῶν ἀκχουβίτοις 1 
κλητωφρεύονται ὕγδοοι καὶ ἔγνατοι, δηλονότι ὑποπίπτοντες τῇ 
τάξει τοῦ προλεχϑέντος βήλου. οἱ δὲ ἐκ Φράγγων moéofetg,io — — 
Ed.L.429&/ μὲν ἔχοιεν χειροτονίας, κατὰ ταύτας κληϑήσονται" εἰ δὲ [ 
παγανοί εἰσιν, τῇ τῶν ὀφφικχιαλίων ὑποπίπτουσι τάξει, οἵ 
δὲ ἐκ τῶν λοιπῶν ἐϑνῶν ἐρχόμενοι φίλοι τῇ τῶν σπαϑαρο- | 
κανδιδάτων ὑποπίπτουσι πάντες ἀξίᾳ. ; 
ο΄ Τόμος δ', 15 
Ἐπειδὴ τῆς τῶν ἀρτικλινῶν ἐπιστήμης ἰδικήν τινα πρα- 
γματείαν συγγράψασϑαι ἐξοπουδάσαμεν, xai τὰς τοῦ οἰχείου 
πολιτεύματος ἀξίας ἐκφαντοριχῶς ἐν ταῖς καϑέδραις ἀκριβῶς 
ξξεϑέμεϑα, καὶ τὴν τῶν ἱερῶν βασιλικῶν κλητωρίων εὐστά- 
Βϑιαν καὶ κατάστασιν ὑμῖν ὑπεδείξαμεν, φέρε δὴ καὶ τὰς ἰδέ-2ο 
ας τῶν ἐφ᾽ ἑκάστῃ ἑορτῇ κικλησχομένων ἀξιωμάτων xai τὰς 


T PRESA 


ἘΝ, 


collocati sedent in sinistra positione [seu prima mensa plagae tricli- 
nii sinistrae] quarti a principio aut quinti, quia nempe sub se- 
cundum missum cadunt. Qui ab Hunnis Bulgarisve amici adfue- 
rint, in evocatione communium et consuetorum conviviorum quarti 
aut quinti introvocantor in secunda positione, scilicet etiam hi post 
patricios eosdemque strategos et omnes in velo [seu corpore] patri- 
ciorum constitutos, et simul cum patriciis ad Augustum admitti solitos 
magistratus; ut etiam ipsi secundo missu sacrae mensae fruantur. 
In novendecim accubitis autem, qui celebrari diebus festis solent, 
evocantur hi octavi aut noni; scilicet post velum seu corpus proce- 
rum praedictum. Francorum tandem legati, si quidem investiti sunt 
muneribus iisque funguntur, evocantur secundum illa, Si vero 
sunt pagani seu cassi dignitatibus, subsequuntur classem officialium, 
Reliquis e gentibus advenientes amici succedunt ad unum omnes 
elassi spatharocandidatorum. 


CAPUT QUARTUM, " 


Postquam igitur scientiae articlinicae specialem quandam tra- 
ctationem conscribere studentes, imperii nostri dignitates demon- 
strative distincteque exposuimus sacrorumque conviviorum decorem 
atque constitutionem vobis exhibuimus : agedum narrabo vobis quo- 
que, quomodo species dignitatum , quae in unoquoque die festo ad 
mensam vceari solent, et multiformes earum vestitus, quibus quam- 


ANT TUI S 


- Sade 


La] 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Hl.52 74: 


τούτων πολυειδεῖς ἀμφιάσεις ὅπως δεῖ συνεισάγειν ἔν τοῖς 
χλητωρίοις, σαφῶς ὑμῖν διηγήσομαι. ἄρξομαι δ᾽ ἐντεῦϑεν 
καὶ ἡ τῆς ϑείας χάριτος τῷ κόσμῳ ἐπέφανεν ἀπαρχὴ, ἧς xai 
οἱ ϑεοπρόβλητοι καὶ ϑειότατοι ἡμῶν βασιλεῖς τὴν ἐγχόσμιον 
5xai ὑπερκόσμιον ταύτην πανηγυρίζοντες χαρμονὴν κατὰ μί- 
μησὶν τῆς Χριστοῦ πρὸς ἀνθρώπους ἐπιδημίας, κοινῇ τὴν 
πανδεσίαν τοῖς πιστοῖς ἐφαπλώσαντες κοιγωνοῦσι τῆς σωμα- 
τικῆς ἑστιάσεως. ᾿ 
. Ἢ γεγέϑλιος τοῦ Χριστοῦ ἡμέρα, ἐν ἧ προτίϑονται αἱ τῶν ειϑ᾽ C 
IO ἀχουβίτων ἐχϑέσεις, 

Δεῖ γὰρ ὑμᾶς, ὦ φίλοι, ἐν ταύτῃ τῇ λαμπρᾷ xai περι-Μ5. 245.b 
δόξῳ τῶν Χριστοῦ γενεϑλίων ἡμέρᾳ, Tjvix αἱ πολυσχεδεῖς 
xai ἐξαίσιοι τῶν ιϑ' προτίϑονται ἀχουβίτε,ν ἐχϑέσεις, ἐν μὲν 
τῇ βασιλικῇ τραπέζῃ τοῦ κράματος τῆς μεγάλης ἐκχλησίας 

15xaAsi» εἰς συνεστίασιν τῶν φιλοχρίστων ἡμῶν βασιλέων ut- 
γιστάνας ἐκ τῆς βασιλικῆς συγχλήτου τὸν ἀριϑμὸν ιβ΄, οἷον 
μιαγίστρους, πραιποσίτους, ἀνθυπάτους πατρικίους, στρατη- 
γοὺς, ὀφφικιαλίους, οὺς ἂν δόξῃ τοὺς αὐτοχράτορας λαμβά- Ὁ 
γεσϑαι" εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς, ἄνευ μέντοι τῶν οἰχείων χλα- 

Δομύδων, ἠμφιεσμένους δὲ τὰ καμίσια καὶ μόνα. εἰ δὲ τύχοιεν 
στρατηγοὶ κεχλημένοι, μετὰ τῶν οἰκείων σχαραμαγγίων εἰσα- 
γέσϑωσαν σὺν τῷ δρουγγαρίῳ τῆς βίγλης. ἐν δὲ τῇ τῶν ιϑ' 

16. εβ΄ coni. R., ε΄ cod. et ed. : 
que introducere oporteat. Incipiam autem ab eo loco, in quo pri- 
mitiae divinae gratiae sese mundo monstrare coeperunt, .quando 
etiam a Deo promoti et sacratissimi nostri Imperatores mundanum 
hoc, id est in mundo quidem. subsistens, attamen plus quam mun- 
danum solenniter celebrantes gaudium ad exemplum adventus Chri- 
sti ad homines, universales illas epulas coporalis exceptionis el con- 
vivationis fidelibus in commune explicant et proponunt, 

PESTUM NATIVITATIS CHRISTI, 15 QUO XIX. ACCUBITUUM DAPES 

PROPONUNTUR. 


Oportet itaque nos, amici, splendido illo εἰ glorioso die nati- 
vitatis Christi , quando multifariae incomparabiles XIX. accubituum 
dapes proponuntur, primum quidem apud sacram mensam mixti, in 
magna ecclesia apparatam , ad coepulandum Dominis nostris Christi 
amantibus proceres sacri senatus, numero duodecim evocare, ui ma- 
gistros, praepositos, proconsules patricios, strategos, officiales, quos 
assumere Dominis visum fuerit; dein vero illos introducere , absque 

. suis tamen cuique propriis chlamydibus, sed in solis camisiis. Si 
autem strategi quidam excitati fuerint, introducantor in suis scara- 
mangiis cum drungario vigiliae. Ad venerabilem XIX. accubituum 


ὩΣ ἐπ δῶ 


74a CONSTANTINI PORPHYROGENITI | 


ἀκουβίτων τιμιωτάτῃ τραπέζῃ δεῖ ὑμᾶς καλεῖν μαγίστρουξ 
δύο, ἀνθϑυπάτους πατρικίους, στρατηγοὺς ἕξ, Βουλγάρους φί- 
λους δύο, ὀφφιχιαλίους ἀπὸ τῆς τοῦ στρατιωτιχοῦ λογοθέτου 
τάξεως xoi κατωτέρω δύο, πρὸς τὸ συνανακληϑῆναι τῷ βα- 
σιλεῖ εἰς τύπον τῆς ἀποστολικῆς δωδεχάδος, φίλους τὸν d-5 
Ed.L.43ogi9u0v ιβ΄’ προκισεύειν δὲ αὐτοὺς δεῖ στιχηδὸν xarà τάξιν 
τῆς ἑκάστου ἀξίας, ἐνδεδυμένους τὰς οἰχείας αὐτῶν χλαμύ- 
δας ἐμπροσϑείῳ τῷ σχήματι, ὑποδεδεμένους δὲ καὶ τὰ oi- 
κεῖα χαμπάγια, καὶ εἰσαγαγεῖν αὐτοὺς μετὰ τὴν ἄφιξιν τῶν | 
μελλόντων παραστᾶναι βασιλικῶν ὑπουργῶν τε καὶ βουχαλξιο 
ων, δηλονότι λαβόντος τὸ σχῆμα τοῦ καστρησίου τῆς βασιλι- i 
κῆς τραπέζης παρὰ τοῦ ἄνωϑεν παρεστῶτος περιφανοῦς mout- : 
ποσίτου, καὶ συναγερχομένου αὐτοῖς μέχρι τοῦ τριβάϑμου ; 
τῆς βασιλικῆς εὐωχίας, καὶ ἱστῶντος αὐτοὺς κύκλῳ τῆς τι- 
μίας τραπέζης εἰς τὸ εἰδικῶς προσκαλεῖσθαι πλησιέστεροντϑ 
φίλους, ovg ἂν δόξη τῷ βασιλεῖ. ἐν δὲ τοῖς ἑχατέρων τῶν | 
μερῶν ἀχουβίτοις δεῖ ὑμᾶς καλεῖν ἐν ταύτῃ τῇ λαμπρᾷ xai 
περιβοήτῳ ἡμέρᾳ τὴν ὑπὸ καμπάγιον σύγκλητον πᾶσαν, οἷον 
donxonrac, χαρτουλαρίους τῶν μεγάλων σεκρέτων, βασιλικοὺς 
γοταρίους τῶν λεχϑέντων σεχρέτων, οἷον ἀπό τε σπαϑαροχανδι-ῷ —— | 
δάτων xai κατωτέρω ὑπάτων, δισυπάτων, κομήτων τῶν σχολῶν, 
σιλεντιαρίων, προτιχτόρων, εὐτυχοφόρων, σκηπτροφόρων, ἄξι- 


ως Ὁ ia WR UL n 


m———PS—' 


mensam oportet nos advocare duo quidem magistros, proconsules 
patricios, strategos autem sex, amicos vel legatos e Bulgaria duo, 
tandem ofliciales de ordine logothetae rei militaris, aut et aliis in- 
ferioribus ofliciis duo; quo ad eandem cum Domino mensam ac- 
cumbant amici duodecim, imitamentum apostolorum, qui cum Chri- 
sto ad mensam accubuerunt. Procedunt autem unus post alterum, 
secundum ordinem suae quisque dignitatis antico modo, induti suas 
quisque chlamydes, et in pedibus habentes sua quisque campagia. 
Oportet autem illos introducere, postquam advenerint, qui mensae 
adstare et servire debent, imperiales ministri triclinares, et vocales 1 
seu musici; gestu nempe signum accipiente sacrae mensae castrense | 
ab eo, qui superne adstat, illustri praeposito, et simul cum ipsis d 
adscendente usque ad tribathmum seu suggestum irium graduum 
sacrae meusae, οὗ in orbem eos circa venerabilem mensam  collo-: 
cante; quo Imperator, quos voluerit, viritim propius advocare 
possit. Ad accubitos autem seu mensas ambarum partium [respectu 
sacrae mensae ad dextram ct sinistram stantes] oportet vos vocare 
illo splendido et celebri die totum senatum , qui campagia in pedi- 
bus gerit, ut asecretas, chartularios magnorum secretorum, impe- 
riales notarios eorundem secretorum, ut a spatharocandidatis inde 
incipiendo et descendendo per dignitates ad consules, iterum consu- 
les, comites scholarum, silentiarios, protectores, eutychiophoros, sce- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1.52, 743 


ὡματιχῶν τῶν διαφόρων ταγμάτων τὸν ὠριϑμὸν ρξη,, Vdyaon. Ms. 246.a 
γῶν τοῦ πραιτωρίου κδ΄, τῶν Βουλγάρων φίλων ἀνθρώπους 
ιβ΄, xai πένητας ἀδελφδὺς τὸν ἀριϑμὸν ιβ΄" προκισσεύειν δὲ C 
αὐτοὺς στιχηδὸν οὕτως" τοὺς μὲν συγχλητιχοὺς κατὰ τὰς 
Boixtíag αὐτῶν ἀξίας καὶ τὰς τῶν ὀφφικίων αὐτῶν διαφορὰς 
διαστελλόμενος ἔνϑεν χἀχεῖϑεν" τοὺς" δὲ ᾿Αγαρηνοὺς κατέ- 
γαντι τῆς ὕψεως τῶν βασιλέων imi τῆς ἕχτης καὶ ἑβδόμης 
τραπέζης" τοὺς δὲ Βουλγάρων ἀνθρώπους ἐπὲ τῆς ἐνάτης 
τραπέζης τῆς αὐτῆς περιόδου" τοὺς δὲ πένητας xai αὐτοὺς - 
Ἰτοπροσχαλεῖσϑαι ini τῆς 9' τραπέζης τῆς εὐωνύμου ϑέσεως, ἐν 
j παράστασις τοῦ δρῥουγγαρίου τυγχάνει. εἰσάγειν δὲ δεῖ 
ἅπαντας μετὰ τὴν ἄφιξιν τῶν πρωτοχλήτων φίλων τῆς βασι-Ὁ 
λικῆς τραπέζης οὕτως" τοὺς μὲν ἀξιωματιχοὺς ἅπαντας με- 
τὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξιμάτων, χλαμύδων τε καὶ καμπαγίων, 
τὄστιχηδὸν κατὰ τάξιν τοῦ αὐτοῦ ἀξιώματος καὶ ὀφφικίου " 
τοὺς δὲ .“4γαρηνοὺς λευχοφύρους ἀζώνους ὑποδεδεμένους, δη-- 
λονότε προπορευομένου αὐτοῖς τοῦ καλέσαντος ἀρτιχλίνου xat 
συναγερχομένον ἐφ᾽ ἑχατέρου τῶν μερῶν διὰ τῆς ὀπισϑίου 
ϑέσεως τῶν αὐτῶν ἀχουβίτων xai διὰ τοῦ ἐμπροσθίου τό- |. — 
20z0v. ἐξαριϑμοῦντος ἐφ᾽ ἑκάστῳ ἀχουβίτῳ δωδεχάδα προσώ- , 
πων μίαν xai μὴ συγχωροῦντός τινα dvaxig95vat μέχρι τῆς 
ἐχφωνήσεως τῶν παρεστώτων βασιλικῶν βουκαλίων. μετὰ ÓREdLL.43i 
τὴν πάντων ἀνάκλησιν δεῖ προσέχειν τὸ μουσικὸν μέλος, xai 
17. προπορευομέγων cod., αὐτῶν. cod. et ed. 
ptrophoros, axiomaticos seu honoratos e diversis dignitatibus, ad 
numerum usque 168, de Agarenis praetorii 24, de amicis Bulgaris 
12 et fratres pauperes itidem 12. Procedere autem oportet illos in 
serie hoc modo: senatores quidem secundum suam quemque digni- 
tatem et diversa officia, dextraque sinistraque divisos; Agarenos au-. 
iem locat e regione et conspectu Imperatorum ad sextam et septi- 
mam mensam; Bulgaros ad nonam [et ultimam] eiusdem obitus [vel 
plagae, dextrae scilicet]. Pauperes excipiuntur pariter quoque nona 
mensa, sed sinistrae partis, ubi nempe drungarius adstare solet, 
Introducere autem oportet omnes post adventum amicorum primo 
loco ad sacram mensam vocatorum hoc modo. Axiomaticos seu in 
dignitatibus constitutos omnes cum suis mutatoriis, chlamy dibus pu- 
ta et campagiis, secundum ordinem dignitatis, quam quisque ge- 
rit, et officii pariter; Agarenos autem in candidis vestibus absque 
zonis, et in calceis; praeambulante ipsos arliclino , qui eos introé- 
vocat, et simul cum ipsis ascendente im utraque parte [triclinii] 
per posticam partem accubituum et deincepsab antica eorundem enu- 
merante in singulis accubitis duodenos accumbentes, neque per- 


mittente cuiquam, ut prius accumbat, quam imperiales musici ad- 
stantes modulos suos occoeperint. Postquam omnes accubuerunt , . 


7ÁÁ ^ CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἡνέχα τὸ ἴδιον ἀπηχήσει φϑέγμα, ξξανίστασϑαν ἅπαντας sic 
εὐφημίαν τῶν δεσποτῶν καὶ τὰς ἑαυτῶν ἀπεκχδιδύσκεσϑαν 
χλαμύδας. ἀλλὰ μὴν καὶ ὁσάκις ἄν τὸ μουσικὸν ἀπηχήσῃ, 
καὶ ὁσάκις ἂν ϑυμελικόν τι πρὸς τέρψιν ἐκτελεσϑῇ πρᾶγμα, 
καὶ ἡνίκα τι βρώσιμον ἐκ τῆς βασιλικῆς τραπέζης διὰ τοῦ 
τερπγοῦ χαστρησίου πρὸς τοὺς δαιτυμύνας ἐξαποσταλήσεται.- 
ἐν δὲ τῇ τούτων ἐξόδῳ δεῖ προσέχειν τοῖς ῥωμαΐζουσι βου- 
χαλίοις καὶ σὺν τῇ αὐτῶν ἐχφωνήσει προσέχειν τὸ σχῆμα 
Bro) κλεινοῦ καστρησίου, xoi αὖϑις ἐξανιστᾷν πάντας τοὺς κε-- 
κλημένους χλαγιδοφύρους διὰ τῆς ὀπισϑίου ϑέσεως τῶν ἀχου-το 
Bírov, καὶ ἐπανάγειν αὐτοὺς ἐκ τῶν κάτω πρὸς τὴν ἄνω 
προσωπικὴν ἔξοδον τῆς αὐτῆς περιόδου. καὶ εἶϑ᾽ οὕτως us- 
Ms.a46.b τὰ τὴν τούτων τελείαν ὑπείδυσιν καὶ αὐτοὺς τῆς βασιλικῆς 
τραπέζης δαιτυμόνας ἐξάγειν, δηλονότι προπορευομένου αὖ-- 
τοῖς τοῦ χλεινοῦ χαστρησίου τῆς βασιλικῆς τιμίας τραπέζης.τῇ 
ἐπὲ δὲ τῆς δευτέρας ἡμέρας τῆς πολυσχεδοῦς ταύτης καὶ λαμ»- 
πρᾶς πανδεσίας δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς πρόσχλησιν τῆς βα- 
σιλικῆς περιβλέπτου τραπέζης ὁμοίως μαγίστρους, ἀνϑυπά- 
Crovc πατρικίους ὑφφιχιαλίους καὶ οἰχειακοὺς πρωτοσπαϑαρέ- 
ovc, τὸν ἀριϑμὸν ιβ΄, συναριϑμουμένου αὐτοῖς ἐξαιρέτως τοῦλο 
δομεστίκου τῶν σχολῶν χατὰ τύπον" εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς 


οι 


13. ὑπέχδυσιν vel ἀπόλυσιν vel ἀπήλυσιν legi vult Β, "τά. ἐξ- 
ἄγειν, δηλονότι R., ἐξάγειν δὲ δηλογότι cod, et ed, 


oportet animum attendere ad musicos cantus, et quando peculiaris 
id significans atque monens tonus insonuerit, oportet omnes surgere 
ad Dominis benedicendum suasque chlamydes exuere; quorum il- 
lud etiam repeti debet, quoties musici insonuerint et quoties lu- 
dicrum aliquod exercitium peragatur, item quando dapum aliquid 
e sacra mensa per iucundum castrensem ad convivas emittatur. In 
horum autem [musicorum et thymelicorum] exitu oportet [nos ar- 
toclinas] ad vocales musicos, Romane vel Latine loquentes, et, illis 
exclamantibus, simul ad gestum clarissimi castrensis attendere, eo- 
que edito, convivas simul omnes exsurgere iubere atque educere in 
suis tunicis per posticam positionem vel partem accubituum , et 
reducere eos ex inferioribusad superiorem conspicuum séu regio con- 
spectui expositum exitum eiusdem periodi vel partis triclinii, ceteris- 
que digressis sic tandem et sacrae mensae convivas emittere, praecedente. 
clarissimo castrense venerabilis mensae imperialis. Altero autem die 
multifidae , id. est tot per dies iteratae et quasi dispertitae,, splen- 
didaeque universalis convivationis oportet, ut invitatos et paratos 
ad communionem undequaque spectabilis sacrae mensae habeamus 
suo tempore advocandos magistros iterum, ut superiore die, procon- 
sules patricios officiales , familiares protospatharios, numero in uni- 
versum duodecim; quorum unus eo die ex formula et praescripto 


— B À———— P P T 


ΨΥ 


—— 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. IL 53. 745 


πάντας ἕν τῇ αὐτῶν ἀναχλήσει χλανιδοφόρους ἐστολισμένους. 
κατὰ τὸ ἴδιον σχῆμα" τοὺς δὲ οἰχειαχοὺς πρωτοσπαϑαρίους 
μετὰ τῶν οἰχείων ontxíov καὶ δωέων σαγίων, ἐμπροσϑίῳ 
τῷ σχήματι, καϑὼς ἀνωτέρω δεδήλωται. ἐν δὲ τοῖς πέριξ 
ἀχουβέτοις δεῖ καλεῖν ἐφ᾽ ἑχάτερα μέρη éni δύο ἀχουβίτων 
βασιλικοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ τῆς τῶν σπαϑαροχανδιδάτων ἀ- 
Efac καὶ κατωτέρω: ἐν δὲ τοῖς λοιποῖς ἀχουβίτοις ἅπαντας 
τοὺς ἄρχοντας τοῦ τάγματος τῶν σχολῶν, οἷον τοποτηρητὴν,͵ 
εἰ τύχοι αὐτὸν εἶναι σπαϑαροχανδιδάτον, τοὺς κόμητας τῶν Ὁ 
τοσχολῶν, δομεστίκους τῶν σχολῶν, τὸν προέξημον, προτήχτο- 
ρας, εὐτυχοφόρους, σχηπτροφόρους, ἀξιωματιχοὺς, μανδάτο- 
ρας, τὸν ἀριϑμὸν ou, καὶ πένητας τὸν ἀριϑμὸν ιβ΄. εἰσάγειν 
δὲ αὐτοὺς ἐν τῇ ἀνακλήσει μετὰ τῶν οἰκείων σχαραμαγγίων, 
τὸν δὲ τοποτηρητὴν xai χαρτουλάριον τοῦ αὐτοῦ τάγματος 
τδμετὰ xai σαγίων δωέων, δηλονότι προπορευομένου αὐτοῖς 
τοῦ ἀρτιχλίνου χατὰ τὸν προγραφέντα τύπον. ἐπὲ δὲ τῆς 
τρίτης ἡμέρας τῶν αὐτῶν ἀκουβίτων δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπέζειν 
εἰς πρόσχλησιν, ἐν μὲν τῇ βασιλικῇ τραπέζη ἄρχοντας μεγι-- Ed.L. 432 
στάνας τοὺς ἀγωτέρω ἐπὶ τῆς δευτέρας ἡμέρας μνημογευϑέν- 
2orag τὸν ἀριϑμὸν ιβ΄, ἀφαιρουμένου μὲν τοῦ τῶν σχολῶν 
δομεστίκου, ἀντεισιόγτος δὲ κατὰ τύπον τοῦ δομεστίχου τῶν 
ἐξσχουβίτων, εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς ἐν τῇ ἀναχλήσει κατὰ τὸν 
προδειχϑέντα τύπον. ἐν δὲ τοῖς ἑκατέροις τῶν μερῶν ἀκου- 
5. ἐπὲ em. B, , ἐπὸ cod. et ed. 
eerimonialis esse debet domesticus scholarum.  lllos omnes oportet 
viritim evocatos in tunicis peculiari modo conformatis introducere, 
Domesticos autem protospatharios cum peculiaribus sibi suis speciis 
et sagis russis ante mensam sacram statuere, ut supra declaratum est. 
Ad accubitos autem, qui sacram mensam ex utraque parte circumstant, 
oportet evocare, et ad proximas quidem duas homines imperiales , 
a spatharocandidatorum inde dignitate et sic porro inferiores; ad. reli- 
quas sedecim vero magistratus tagmatis scholarum, ut topoteretam, si 
simul sit spatharocandidatus, comites scholarum, proximum, prote- 
ctores, eutychiophoros,, sceptrophoros, axiomaticos, mandatores, in 
universum 24o, et pauperes duodecim, Oportet autem supra scriptos 
evocatos introducere in suis sibi scaramangiis. Topotereta vero et 
chartularius eiusdem tagmatis etiam in sagis russis introeunt, prae- 
cedente ipsos articlino secundum formulam supra scriptam. Tertio 
die celebrationis eorundem XIX accubituum oportet nos invitatos 
. paratosque habere ad sacram quidem mensam magnates, quales 
modo secundo die dicebamus advocari; pariter numero duodecim, 


omisso ea vice domestico scholarum et assumto in eius locum do- 
mestico excubitorum, et hi secundum praescriptam formulam evo- 


"46. CONSTANTINI PORPHYROGENITI ^ 


βίτοις δεῖ καλεῖν ὅμοίως imi τοῖς δυσὲν ἀχουβίτοις βασιλι»-: 
χοὺς ἀνθρώπους ἐν ἀξιώμασιν" ἂν δὲ τοῖς λοιποῖς ἀκουβέ-: 
τοις ἅπαντας τοὺς ἄρχοντας τοῦ τάγματος τῶν ἐξσκουβίτων, 
οἷον τοποτηρητὰς, σχρίβωνας, τὸν χαρτουλάριον., δραχοναρί- 
Ms.2(7.a0vC, σχευοφύρους, σιγγοφύρους, σενάτορας, πρωτομανδάτορας5᾽ 
Β χαὲ μανδάτορας τοῦ ἀριϑμοῦ σδ΄, καὶ πένητας ιβ΄, εἰσάγειν 
δὲ αὐτοὺς κατὰ τὸν προῤῥηϑέντα τύπον zarà τὸ σχῆμα τῆς 
δευτέρας ἡμέρας. ἐπὲ δὲ τῆς τετάρτης ἡμέρας τῆς περιφα- 
γοῦς ταύτης, ὡς εἰπεῖν, δεξιώσεως δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν elc: 
κλῆσιν τῆς βασιλικῆς τιμίας τραπέζης ἐκ τῶν ἀνωτέρω xa9'10 
ἑχάστην ἡμέραν μνημονευϑέντων ἀρχόντων σὺν τῷ Ógovyya- 
eo τῆς βίγλης κατὰ τύπον τὸν ἀριϑμὸν ιβ΄, εἰσάγειν δὲ à-- 
παντας ἐν τῇ ἀναχλήσει μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξιμάτων, κατ᾿ 
Soc εἴρηται" τὸν δὲ δρουγγάριον τῆς βίγλης μετὰ τοῦ oi- 
ακείου σχαρἀμαγγίου καὶ σαγίου δοῆς. ἐν δὲ τοῖς λοιποῖς d-15 
κουβίτοις δεῖ ἡμᾶς χαλεῖν βασιλικοὺς ἀνθρώπους κατὼ τὸν 
λεχϑέντα τύπον, καὶ ἅπαντας τοὺς ἄρχοντας τοῦ τάγματος 
τοῦ ἀριϑμοῦ, οἷον τοποτηρητὴν, τὸν χαρτουλάριον, τοὺς χό- 
μητας, τοὺς κεγτάρχους, βανδοφόρους, λαβουρησίους, onusto- 
φόρους, δουκινάτορας, μανδάτορας, ϑυρωροὺς, Oturgéyorrac,20 
τὸν ἀριϑμὸν oÓ', καὶ εἰσάγειν αὐτοὺς οὕτως " τὸν μὲν τοπο-. 
τηρητὴν μετὰ Qofov σαγίου, τοὺς δὲ λοιποὺς μετὰ τῶν οἱ-. 
κείων σκαραμαγγίων, καϑὼς ἀνωτέρω δεδήλωται. ἐπὲ δὲ τῆς - 


cati introducuntur. Reliquos autem in utramque partem accubitos 
quod attinet, apponuntor eorum duobus a regia proximis homines: 
imperiales dignitatibus spectabiles; ceteris magistratus tagmatis ex- 
cubitorum , ut topoteretae, scribones, chartularius, draconarii, sceuo— 
phori, signiferi, senatores, protomandatores et mandatores, ad nu- 
merum 204, et pauperes duodecim. Introducuntur autem secundum 
formulam secundi diei iam expositam. Quarto die splendidae hu- 
ius, "ut/ta dicam, beneventationis et exceptionis oportet vos invi- 
tare et comparare ad communionem venerabilis regiae mensae de 
proceribus, quales iam ad singulos praecedentium dicrum commemo- 
ravimus, numero duodecim, comprehenso simul drungario vigiliae; 
eosque introducere cum suis sibi quemque mutatoriis, ut dictum 
iam est; drungarium vigiliae autem cum scaramangio suo δὲ sago- 
russo; ad reliquos autem accubitus advocare homines imperiales 
secundum formulam praedictam, et omnes magistratus tagmatis ari-: 
thmi, ut topoteretam, chartularium, comites, centarchos, bandopho- 
ros, labarenses, vexilliferos, ducenatores, mandatores, ianitores,- 
diatrechontes vel vernaculos, in universum 204. Horum quidem: 
topoteretes cum sago russo, ceteri autem cum suis quisque scara-' 
mangiis introducuntur. Die quinto oportet nos invitare et compa- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. IL 52, 747 


πέμπτης ἡμέρας δεῖ ὑμᾶς προευτρεπίζειν εἰς κλῆσιν τῆς τιμίας 
ὄντως βασιλικῆς τραπέζης ὁμοῦ ἐκ τῶν ἀνωτέρω μνημονευϑέν- Ὁ 
τῶν ἐνδόξων μεγιστάνων σὺν τοῦ δομεστίκου τῶν ἱκανάτων, qt 
λους τὸν ἀριϑμὸν ιβ΄, καὶ εἰσάγειν αὐτοὺς μετὰ τῶν οἰχείων. 
δἀλλαξιμάτων, καϑὼς ἀνωτέρω δεδήλωται. ἐν δὲ τοῖς λοιποῖς 
ἀχουβίτοις δεῖ καλεῖν ὁμοῦ βασιλικοὺς ἀνθρώπους, ὡς ἀνω-. 
τέρω εἰρήκαμεν. ἐν δὲ τοῖς κατωτέρω τοὺς ἄρχοντας TOU. 
᾿φάγματος τῶν αὐτῶν ἱκανάτων, οἷον τοποτηρητὴν τῶν κομή-. 
των, τὸν χαρτουλάριον τῶν χεντάρχων, βανδοφόρων. , cnutt-.. 
τοοφόρων, δουκινγιατύρων xai μανδατόρων, có τὸν ἀριϑμὸν,, 
xai πένητας ιβ΄, εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς ἐν τῇ ἀνακλήσει, καϑὼς 
xai ἐν τοῖς λοιποῖς τάγμασι προεγράφαμεν. σημειωτέον δὲ ἘΔ.1, 433 
τοῦτο" εἰ γὰρ ἐν τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ τῆς ἑβδομάδος ἡ τῶν ἐν- 
δόξων τοῦ Χριστοῦ γενεϑλίων ἐπέστη ἑορτὴ, καὶ ὠπὸ ταύτης. 
155 τῶν ιϑ' ἀχουβίτων δεξίωσις τὴν ἀρχὴν ἐπιδείξηται, δεῖ ἡ- 
μᾶς ἐν τῇ ἕχτῃ ἡμέρᾳ ἐπὲ μὲν τῆς τιμίας βασιλικῆς τραπέ- 
Unc συγκαλεῖν εἰς ἑστίασιν τὸν ἀρχιεπίσχοπον Κωνσταγντιγου- Με. 347. b 
πόλεως μετὰ καὶ if ἡγουμένων τῶν ἐν τῇ περφὲ ἡμᾶς τόμῳ 
κειμένων, εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς ἐν τῇ ἀναχλήσει οὕτως" τὸν. 
“ομὲν πατριάρχην σὺν τῷ βασιλεῖ ἅμα τοῦ στίχου εἰς τὸ ἐπὲ 
δίφρου καϑεσθῆναι- τοὺς δὲ ὁσίους ἡγουμένους στιχηδὸν 
xarà τὴν οἰχείαν τάξιν xal ἁρμόζουσαν δόξαν» εἰσάγειν δὲ 


» 


rare vocandos ad sacram et vere regiam mensam duodecim amicos 
de illustribus proceribus supra memoratis, quorum unus eo die erit 
domesticus hicanatorum, Hi, ut iam notatum, in propriis suis mu- 
tatoriis introducuntur, Ad reliquos simul omnes accubitus vocare 
oportet, ad primos quidem a sacro proximos homines imperiales, 
ut iam diximus; ad inferiores autem eorundem ipsorum hicanato- 
rum rectores, ut topoteretam , comites, chartularium, centarchos , 
bandophoros, vexilliferos, ducenatores et mandatores, ad numerum 
204, et praeter eos adhuc duodecim pauperes. Evocatos ita opor- 
tet introducere, ut, quum de ceteris ordinibus diceremus, praescri- 
psimus. Tenendum, si primum in diem hebdomadis incidat festum 
gloriosae nativitatis Christi, indeque initium sumat convivatio in 
XIX accubitis, oportet nos sexto die [is est sabbati] ad convivan- 
dum cum Domino venerabilemque imperialem mensam vocare ar- 
€hiepiscopum Constantinopolitanum una cum duodecim illis he- 
gumenis, qui in codicillis nostris penes nos haerentibus descripti 
et designati sunt. Evocatos autem eos oportet 'sic introducere: 
patriar am simul cum Imperatore protinus apud recitationem 
stichi [seu orationis mensalis], quo is super sella resideat [ ne- 
que accumbat]; sanctos autem hegumenos seriatim secundum ipso- 
rum ordinem et dignitatem competentem, Iutroducuntor, quem- 


748 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


B αὐτοὺς, χαϑὼς xai τοὺς πατρικίους, μετὰ τῶν οἰκείων αὐτῶν 
᾿φελωγίων ἀπολελυμένῳ τῷ σχήματι, δηλονότι προπορευομένου 
αὐτοῖς τοῦ βασιλιχοῦ καστρησίου, xci ὁμοίως ἱστῶντος κύκλῳ 
τῆς βασιλικῆς τραπέζης εἰς τὸ προσκαλέσασϑαι πλησιέστερον ἐξ 
αὐτῶν ovg ἂν δόξῃ τῷ βασιλεῖ. ἐν δὲ τοῖς λοιποῖς ἀκουβίτοις5 
δεῖ ὑμᾶς καλεῖν τοὺς ἐκ διαφόρων μοναστηρίων ἀναγραφομένους 
ἀβάδας, ἤγουν τοὺς τὰ σφραγίδια παρ᾽ ἡμῶν εἰληφότας, τὸν 
ἀριϑμὸν σις "εἰσάγειν δὲ καὶ αὐτοὺς στιχηδὸν, καϑὼς καὶ τοῖς 
λοιποῖς, ἠμφιεσμένους τὰς οἰχείας στολὰς ὡς πρὸς συνήϑειανγ" 

Οἀναχλίνειν δὲ αὐτοὺς ἐφ᾽ ἑκάστης τραπέζης δωδεκάδα μίαν.το 
μετὰ δὲ τὴν τούτων ἀνάκλησιν καὶ ἑστίασιν δεῖ ὑμᾶς προσέ- 
Xt» τὸν τοῦ ὀπτομίγσου μίνσον, xai ἐν τούτῳ τῷ καιρῷ eio- 
ἄγειν πρὸς χειρονομίαν τῶν ἀνακειμένων καὶ ψαλλόντων πα- 

,τέρων τοὺς δύο μεγάλους τῆς ἐχχλησίας δομεστίχους καὲ 
ἱστᾷν αὐτοὺς ἔνϑεν κἀχεῖϑεν τοῦ περιβλέπτου τριχλίνου πρὸς τῇ 
τὸ ποιεῖσϑαι, ὡς εἴρηται, τὴν χειρονομίαν ἐπὲ τὴν walug- 
δίαν τῶν ἀνακειμένων πατέρων. δίδοται οὖν κατὰ τύπον 
παρὰ τοῦ εἰδικοῦ λόγου τοῖς uiv ἀγνακειμένοις ἐπὲ τῆς βασι- 
λικῆς τραπέζης i! ἡγουμένοις εἰς φιλοτιμίας ἐπίδοσιν ἀνὰ 

Ῥνομισμάτων δ΄. τοῖς δὲ λοιποῖς μογάχοις ἅπασιν ἀνὰ νομέ-20 
σματος ἑνὸς καὶ μόνου" τοῖς δὲ δύο δομεστίκοις ἀνὰ γομι- 
σμάτων B κατὰ τύπον, δεῖ εἰδέναι, ὅτι ἐν αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ 
καὶ oL πένητες ἐν τῷ χρυσοιστορίῳ ἐσθίουσιν, λαμβάνοντες 


admodum patricii suis in mutatoriis introducuntur, sic et hi suis 
in pheloniis laxo habitu [absque zonis], imperiali castrense prae- 
ambulante et pariter in orbem circa sacram mensam collocante; quo 
propius Imperator eos, quos voluerit, advocare possit, Ad reliquos 
accubitus vocare oportet abbates [id est monachos] variorum mona- 
$teriorum , quorum nomina in notitia nostra descripta identidem te- 
nemus, illos nempe, qui tesseras a nobis antea acceperunt, ad nu- 
merum 216. Introducuntur seriatim, sicut in ceteris moris est, in- 
duti propriis suis et consuetis stolis. Accubitis singulis adsternun- 
tür deni bini viri. His itaque apud accubita sua satiatis, attendere 
oportet ad optominsi [seu assati ferculi] missum , et tum temporis 
ambo magnae ecclesiae magnos domesticos introducere ad praemon- 
strandam accumbentibus et psallentibus patribus cheironomiam seu. 
gesticulationem manualem moderandi cantus gratia. Et hos collo- . 
care oportet unum ad dextram, alterum ad sinistram illustris tri- 
clinii, ut cheironomia sua, quod diximus, accumbentium patrum 
cantum moderentur, Quantum ad pietatem Domini attinet, dantur 
illis quidem duodecim ad sacram mensam accumbentibus hegumenis 
recepto more wee τὸς ex privato principale peculio singulis nu- 
mismata quaterna mofnine doni gratuiti, reliquis. autem monachis 


ὁ 
d 


COE os ye "m 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 11. 52. 749 


τὴν κατὰ συνήϑειαν εὐλογίαν. εἰ dà ἐν τετάρτῃ 7j πέμπτῃ 
ἡμέρᾳ τῆς ἑβδομάδος 5 Χριστοῦ γέννησις καταντήσει, xai 
ἀπὸ ταύτης ἄρχηται ἡ κλῆσις τελεῖσϑαι τῶν ἀχουβίτων, δεῖ 
ὑμᾶς ἐν τῇ κυριακῇ τῆς περιόδου τῆς αὐτῆς ἑβδομάδος πρὸ 
στῆς χλήσεως τοῦ πατριάρχου xai τῶν ἀβάδων ἐκτελεῖν τὸ. 
λεγόμενον χκλητώριον τὸν πολύτριχον, xai εὐτρεπίζειν εἰς συν- 
εστίασιν φίλους ἐπὶ μὲν τῆς βασιλικῆς τραπέζης uagíoroovc,Ed.L.434 
ἀνθυπάτους πατρικίους στρατηγοὺς ὀχτὼ καὶ Βοὐλγάρους ΜΞ. χήδ. ἃ 
φίλους δύο xai τοὺς δύο δημάρχους Βενέτων τε xai Πρασί-᾿ 
τογῶν " εἰσάγειν δὲ καὶ ἐξάγειν αὐτοὺς χλανιδοφόρους, καϑὰ 
καὶ ἀνωτέρω δεδήλωται. ἐν δὲ τοῖς ἑκατέρων μερῶν ἀχουβέ- 
τοις δεῖ ὑμᾶς καλεῖν βασιλικοὺς ἀνθρώπους ἐθϑνικοὺς πάντας, 
οἷον Φαργάνους, Χαζάρους, ᾿ΑΔγαρηνοὺς, Φράγγους xai ὅσοι 
τῆς βασιλιχῆς ἐξ αὐτῶν ἀπολαύουσι τῶν δογῶν προμηϑείας" 
15eloayety δὲ αὐτοὺς ἅπαντας καὶ ἐξάγειν μετὰ τὸ ἐθνικὸν ἴδιον 
σχῆμα, οἱνονεὶ τὸ παρ᾽ αὐτῶν ἐπιλεγόμενον καβάδιον. xai ei 
οὕτως τῇ ἀπὸ ταύτης εἰσιούσῃ τῆς ἑβδομάδος τετράδῃ προσ-Β 
καλεῖσϑαι τὸν πατριάρχην μετὰ τῶν αὐτοῦ ἡγουμένων καὶ μο- 
γαχῶν, ὡς προλέλεχται. émi δὲ τῆς ἑβδόμης ἡμέρας τῶν αὖ-: 
20rÀ» ἀχουβίτων δεῖ ὑμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν ἐπὲ τῆς 
βασιλικῆς τραπέζης ἀνθυπάτους πατρικίους στρατηγοὺς, ógqu- 


14. ἐξ αὐτῶν em. Β., ξξαυτῆς cod. et ed. 


singulis bina. Eodem quoque die pauperes comedunt in chrysohi- 
storio, accipientes consuetam benedictionem. Quodsi vero in quar- 
tam aut quintam septimanae feriam incidat festum nativitatis Chri- 
sti, et ex ea incipiat convivium accubituum dictum celebrari, opor- 
tet vos ea dominica, quae in ambitum eiusdem septidui cadit, ante- 
quam patriarcha et monachi vocentur, sic dictum polytrichum [seu 
multicrinum, crinitum, comatumve] convivium celebrare, et amicos 
ad convivandum paratos habere, ad sacram quidem mensam accubi- 
turos magistros, proconsules patricios strategos octo, Bulgaros ami- 
cos duo et ambo demarchos, Veneti nempe et Prasini; et hos in- 
troducere atque educere in tunicis, ut in superioribus expositum 
fuit Ad reliquos autem accubitus evocare et sternere oportet ho- 
mines, imperiales tantum peregrinos [et comam alentes], ut Farga- 
nos, Chazaros, Agarenos, Francos, quotquot eorum eximiam regiam 
providentiam et pietatem rogarum perceptione experiuntur. Horum 
omnium unamquamque gentem introducere oportet et rursus edu- 
cere in suo quamque gentili habitu, ut e. c. in sic dicto cabadio 
[Farganos et Agarenos]. Proxima post hanc dominicam quarta fe- 
ria invitare demum oportet patriarcham cum ipsius hegumenis et 
monachis eo, quem praediximus, ordine. Septimo eorundem accu- 
bituum die oportet vos, amici, comparare ad epulandum, in sacra 
quidem mensa duodecim amicos de genere proconsulum patriciorum 


750 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Guaovg σὺν τῷ ὑπάρχῳ τῆς πόλεως xai τῷ δρουγγαρίῳ τῶν 
BA , , ^ 0$, o OT. EY , * * 
πλοίμων. φίλους δύο x«i δέχα εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς xai é5- 
, * - ? , ? * , ^ ^ ' 
ἄγειν μειὰ TOY οἰχείων ἀλλαξιμάτων, καϑὰ xai δεδήλωται" 
ἐν δὲ τοῖς λοιποῖς ἀχουβίτοις καλεῖν εἰς ἑστίασιν τὸν σύμπο- 
Ογον xoi τὸν λογοϑέτην τοῦ πραιτωρίου, τὸν τοποτηρητὴν τῶνδ 
πλοΐίΐμων., τὸν χαρτουλάριον τοῦ πλοΐματος, τὸν χόμητα τοῦ 
πλοΐματος, κεγτάρχους ὁμοίως, χριτὰς τῶν δεγεώνων, ἐπό-- 
πτας τῆς πόλεως, γειτογειάρχας, τὸν λεγατάριον τοῦ πραϊπο-- 
σίτου, τὸν χεντυρίωνα, τοὺς πρωτοχαγχελλαρίους, χαγχελλα- 
gíovc καὶ μανδάτορας τοῦ πλοΐμου, τὸν ἀριϑμὸν cÓ* εἰσά-το 
γεῖν δὲ καὲ ἐξάγειν αὐτοὺς μετὰ τῶν οἰχείων σχαραμαγγίων, 
πλὴν τῶν τοποτηρητῶν μετὰ καὶ σαγίων ῥωέων, καϑὼς ἀνω- 
, $5:5 ^ - » , £^» —- Ἄχ, Ὁ » 
τέρω δεδήλωται. ἐπὲ δὲ τῆς ὀγδόης ἡμέρας τῶν αὐτῶν ὧ- 
, j - M ^ , ^ € ὧν 
χουβίτων ἐχτελεῖται τὸ βωτὸν παιζοδρόμιον, xai δεῖ ὑμᾶς 
- LI x 
Ὁ εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν τῶν βασιλέων τοὺς προὐχονταξζιῦ 
τῆς τάξεως τοῦ μυστιχοῦ κουβουχλείου, οἷον πραιποσίτους, 
πρωτοσπαϑαρίους εὐγούχους, πριμικηρίους, ὀστιαρίους, τὸν 
ἀριϑμὸν zy, τὸν χαρτουλάριον τῆς βασιλικῆς σαχέλλης, τὸν 
ἐπὶ τοῦ εἰδικοῦ λόγου, τὸν ἀχτουάριον καὲ τὸν τῆς καταστά-- 
σεως" εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξιμάτων,»ο. 
οὐ χαϑὼς τοὺς λοιποὺς ἅπαντας ἐν ταῖς προλεχϑείσαις ἧμέ- 
ραις ἐκ τῶν χάτω πρὸς τὰ ἄγω σὺν τῷ καστρησίῳ τὴν πο- 
οἷαν ποιούμενοι, ἐλλ᾽ αὖϑις σὺν τῇ ἐξόδῳ τῆς βασιλικῆς &- 


strategorum et officialium, comprehensis eo numero praefecto Urbis et 
drunga:io classiariorum ; qui omnes duodecim , ut iam de prioribus 
dictuin, in suis mutatoriis et introducuntur et educuntur; ad reliquos 
autem accubitus vocare oportet adiutorem [praefecti Urbis] et ratio- 
nalem praetorii et topoteretam classiariorum, chartularium, comitem 
et centarchos, omnes rei navalis; iudices regionum [Urbis nempe], 
inspectores Urbis, vicorum magistros, legatarium praepositi , centu- 
rionem, protocancellarios, cancellarios et mandatores rei navalis, in 
universum ad numerum 204. Hi cum suis scaramangiis et introdu- 
cuntur et educuntur praeter topoteretas. Hi enim in russis sagis 
introducuntur, ut supra iam de similibus monitum fuit. Octavo eo- 
rundem accubituum die celebratur votum pezodromium seu ludi- 
crum pedestri cursu certamen, et oportet vos invitatos paratosque 
habere ad coépulandum cum Dominis proceres de ordine secreti cu- 
biculi, ut praepositos, protospatharios eunuchos , primicerios , ostia- 
rios, ad numerum octo; οἱ dein ad conficiendum numerum duode- 
narium, hos quatuor: chartularium sacri sacellii, comitem rationum 
privatarum, actuarium et cerimoniarium. Hi cum suis mutatoriis 
intoducuntur, non eo modo, quo alii magnates in diebus praedi- 
clis, id est, non ab imis ad summa, pracambulante castrense; sed 


"T 


DE CERIMON. AULAE BYZANT,. 11. 52, 701 


vaxA5otOc στιχίζειν αὐτοὺς κατὼ τὸ ἴδιον ἀξίωμα κύκλῳ τῆς Ms.oj8.b 
τιμίας βασιλικῆς τραπέζης, xal ἅμα τῆς ἐχφωνήσεως τῶν 
παρεστώτων βουχαλίων ἀνακλίνειν αὐτοὺς ἐν τῇ λαμπροτάτῃ Ed. L.435 
τραπέζῃ, ἐξάγειν δὲ αὐτοὺς πάλιν τῇ αὐτῇ ἀκολουθίᾳ, ὡς 
᾿βείρηται. ἐπὶ δὲ τοῖς λοιποῖς ἀκουβίτοις πρὸ τῆς βασιλικῆς 
«ἀνακλήσεως προαγναχλίγογται πένητες οἱ τὰ σφραγίδια εἰ- 
ηφότες, xai ἔτι αὐτῶν ἀνακειμένων καὶ ἐσθιόντων, ἐν τῷ 
«καιρῷ τοῦ μίνσου τῶν δουλκίων, ἀναλαμβάνονται τὰ δοϑέντα 
σφραγίδια ὑπὸ ἀρτιχλίνου, καὶ δίδοται κατὰ τύπον παρὰ 
τοτοῦ εἰδιχοῦ λόγου ἑχάστῳ πένητε εἰς βασιλικὴν εὐλογίαν ἀ- 
-ποχόμβιον ἔχον ἔνδοϑεν νόμισμα ἕν. ἐπὲ δὲ τῆς ἐννάτης 
ἡμέρας τῶν αὐτῶν ἀκουβίτων τελεῖται χλητώριον δείπνου, ὃ 
xai τρυγητιχὸν χαλεῖται, καὶ δεῖ ὑμᾶς προευτρεπίζειν εἰς Β 
συγεστίασιν τοῦ δείπνου τῷ βασιλεῖ φίλους εβ΄, οἷον μαγί- 
'"a5bergovg, ἀνθυπάτους πατρικίους στρατηγοὺς ὀχτὼ , φῶους 
Βουλγάρων δύο, καὶ τοὺς ἑκατέρων δύο δημάρχους. προσ- 
"καλοῦνται δὲ οὗτοι παρὰ τοῦ βασιλέως διὰ τοῦ ἀρτικλίνου 
“πρωΐας, x«i μώσων διδομένων, συνεισέρχονται πώντες οἱ 
“κεχλημένοι εἰς συνεστίασιν τῷ βασιλεῖ πρὸς ἑσπέρας, xai εἰσ- 
««οἄγονται καὶ ἐξάγονται πάντες μετὰ τῶν οἰκείων ἀλλαξιμάτων 
xai χκαμπαγίων κατὰ ἀχολουϑίαν καὶ τύπον τῶν προγραφέν- 
“τῶν ἐν. τοῖς ἄγω: ἐν δὲ τοῖς ἑχατέρων τῶν μερῶν ἀκουβέ- 
τοις δεῖ ὑμᾶς καλεῖν κατὰ τὸν ὅρον τῆς πρώτης ἡμέρας τοὺς 


protinus atque Domini accubuerunt, oportet ut illos , secundum su- 
'am quemque dignitatem, circa venerabilem regiam mensam ordine- 
. "mus, et simulac adstantes vocales intonant, ad splendidissimam 
-mensam adsternamus, Hos eadem formula, qua diximus, iterum 
-educere oportet. Reliquis accubitis acclinantur, vel antequam ipsi 
Domini accubuerint, pauperes, quibus antea datae tesserae fuerunt. 
- Ab his adhuc accumbentibus et epulantibus eo tempore, quo missus 
-dulcii seu tragematum et placentarum mellitarum intrat, repetit ar- 
"tielinus tesseras, danturque ex recepto ritu nomine regiae benedi- 
ctionis singulis pauperibus ex privato peculio singula  apocombia 
;vel munuscula missilia sacculis insuta intus habentia singulos soli- 
dos aureos. Nono die eorundem accubituum celebratur convivium 
"vespertinum, quod etiam vindemiale appellatur; oportetque vos prius 
invitatos et comparatos habere duodecim amicos, de ordine magi- 
strorum, proconsulum patriciorum strategorum octo, Bulgares amicos 
duo, et ambarum factionum magistros. Invitantur autem hi ab Im- 
peratore per articlinum mane, indictisque [pomeridianis] missis, si- 
mul cum Imperatore intrant invitati omnes ante vesperam, et intro- 
' ducuntur omnes in suis mutatoriis et campagiis secundum decursum 
et formulam supra praescriptam. Ad reliquos autem ambarum pla- 


252 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


(ὑπὸ καμπάγιον συγκλητικοὺς ἅπαντας, olov ἀσηκρήτας, ἀπὸ 
τῆς τῶν σπαϑαροχανδιδάτων ἀξίας καὶ κατωτέρω, χαρτουλά- 
ριον τοῦ γενικοῦ λογοϑέτου, χαρτουλάριον τοῦ στρατιωτιχοῦ 
λογοϑέτου, ἀντιγραφεῖς τοῦ κυέστορος, τὸν σύμπονον, τὸν 
λογοθέτην καὶ τοὺς κριτὰς, νοταρίους τοῦ σαχελλίου, νοταρί-ὅ 
ovg τοῦ βεστιαρίου, νοταρίους τοῦ εἰδικοῦ, ὑπάτους, σιλεν- 
τιαρίους, βεστήτορας καὶ μικροὺς ἄρχοντας τῶν ταγμάτων, 
οἷον σχηπτροφύρους, σιγνοφόρους, εὐτυχοφόρους, δρακοναρί- 
ovc, σιγάτορὰς xai δουκινιάτορας, καὶ τοὺς ἑκατέρων μερῶν 
δρομεῖς ἅπαντας. δεῖ δὲ εἰσάγειν τοὺς μὲν συγκλητικοὺς ἅ-το 
παντας μετὰ τῶν οἰκείων ἀλλαξιμάτων καὶ χαμπαγίων, τοὺς 

Ὁ δὲ δρομεῖς πάντας μετὰ τῶν αὐτῶν ποδέων, xai τοὺς μὲν 

Μϑ9. 2ήρ.ἃ γικητὰς ἐπὲ τῆς κρείττονος ϑέσεως τῶν ἀχουβίτων προσανα- 
κλίγειν, τοὺς δὲ ἡττηϑέντας ἐπὶ τῆς ἑτέρας ϑέσεως, ἐν 5j xai 
τοὺς πένητας" μετὰ δὲ τὴν προέορτον φωταυγίαν xai τὴντῇ 
ἐπίδοσιν τῶν φατλίων ἐξάγειν αὐτοὺς πάντας κατὰ τὸν τύ- 
πον τὸν προγραφέντα πᾶσιν. ἐπὶ δὲ τῆς δεκάτης ἡμέρας τῶν 
αὐτῶν ἀκουβίτων δεῖ ὑμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς κλῆσιν τῆς βασι- 
λικῆς τραπέζης ὅμοίως ἀνϑυπάτους πατρικίους ὀφφικιαλίους 
σὺν τῷ δομεστίχῳ τῶν νουμέρων xai τῷ κόμητι τῶν TtiyfOY,20 
φίλους ιβ- εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς καὶ ἐξάγειν μετὰ τῶν οἰκεί- 

Ed.L.436c» ἀλλαξιμάτων κατὰ τὸν δηλωθϑέντα τύπον. ἐν δὲ τοῖς λοι- 


garum accubitus advocare vos oportet iuxta ritum primi diei senato- 
rios omnes in campagiis comparere solitos, ut asecretas, dignitate 
spatharocandidatorum conspicuos, et ita porro inferiores, chartula- 
rium generalis logothetae, chartularium rationalis militaris, magistros 
.scriniorum quaestoris, adiutorem logothetae, iudices, notarios sa- 
cellii, notarios vestiarii, notarios rei privatae , consules , silentiarios, 
vestitores et minores magistratus ordinum militarium palatinorum, 
ut sceptrophoros, signiferos, eutychiophoros, draconarios, senatores et 
ducenatores, ambarumque factionum cursores omnes. Horum qui- 
dem quotquot ordinis senatorii sunt, introducuntur in suis mutato- 
riis et campagiis; cursores autem in suis podeis vel vestibus talari- 
bus; et horum quidem eos, qui victoriam obtinuerunt, oportet pri- 
mos honoratiori parti [seu dextrae plagae] accubituum acclinare; 
victos vero alteri, ubi etiam pauperes accumbunt. Post luminum 
vero accensionem, qualis pridie festorum institui solet, et post tra- 
ditas convivis faculas oportet eos omnes educere secundum formulam 
praescriptam. Decimo die eorundem accubituum oportet nos invita- 
tos comparatosque habere ad sacrae mensae communionem procon- 
sules patricios officiales una cum domestico numerorum et comite 
castrorum, amicos in universum duodecim. Introducuntur et edu- 
cuntur in suis mutatoriis secundum praedictum modulum.. Reliquis 
autem mensis acclinare oportet ambo topoteretas et ambo chartula- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. H. 52. 753 


ποῖς ἀχουβίτοις δεῖ ὑμᾶς καλεῖν τοὺς δύο τοποτηρητας xci 
χαρτουλαρίους τῶν νουμέρων καὶ τειχέων, τριβούνους, βικα- 
Qíovc, λεγαταρίους, μανδάτορας, ξενοδόχους, γεροχόμους, 
χαρτουλαρώους͵ τῶν εὐαγῶν οἴχων, ἀρχιατροὺς καὶ τοὺς διαι- 
δταρίους τοῦ μεγάλου παλατίου καὶ τῆς Ζίάφνης, τὸν dgi- 
ϑμὸν σδ΄, καὶ πένητας ιβ΄" προχιγσεύειν δὲ τοὺς ξεγοδόχους 
χαὲ γεροχύμους χαρτουλαρίους καὶ ἰατροὺς σὺν τῶν διαιτα- 
ρίων ἐπὶ τῇ ὀπισθείῳ ϑέσει τοῦ ἀχουβίτου τοῦ βασιλέως, 
τοὺς δὲ ἄρχοντας τῶν δύο ταγμάτων ἐπὲ τῇ κατὰ πρόσωπον 
τοϑέσει τοῦ βασιλέως: εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς xai ἐξάγειν τοὺς Β 
“μὲν Esvodóyovc μετὰ τῶν οἰχείων σχαραμαγγίων xai δωέων 
ες σαγίων, τοὺς δὲ ἰατροὺς ἅπαντας μετὰ τῶν οἰχείων διβενέ- 
των, τοὺς δὲ τῶν ταγμάτων ἄρχοντας, τοὺς μὲν τοποτηρη- 
τὰς καὶ αὐτοὺς μετὰ δωέων Guyíov, τοὺς δὲ λοιποὺς μετὰ 
τὔσχαραμαγγίων πάντας. ἐπὶ δὲ τῆς ἑνδεκάτης ἡμέρας ἀπείρ-- 
γεται μὲν ἡ τῶν ἀκουβίτων ἐχτελουμένη χλῆσις, τελεῖται δὲ 
τὸ χλητώριον ἑσπέρας ἐν τῷ περιβλέπτῳ τοῦ ᾿ἸΙουστινιανοῦ 
τριχλίνῳ. προστοιχεῖται γὰρ τὸ αὐτὸ κλητώριον παρὰ τοῦ 
βασιλέως διὰ τοῦ αὐτοῦ ἀρτιχλίγου πρωΐας, xal δεῖ ἡμᾶς 
οπροσχαλεῖσϑαι εἰς κλῆσιν τοῦ αὐτοῦ δείπνου μαγίστρους, ἀν- C 
ϑυπάτους πατρικίους ὀφφιχιαλίους, πραιποσίτους, πρωτοσπα- 
ϑαρίους εὐνούχους, πριμικηρίους, ὀστιαρίους, μαγλαβέτας, 
χόμητας τοῦ ἀριϑμοῦ καὶ κεντάρχους, τὸν ἀριϑμὸν κατὰ τὸ 
ποσὸν τῆς τραπέζης, καὶ μετὰ τὴν ϑείαν τῆς ἑσπέρας μυστα- 


rios, tam numerorum, quam castrorum, tribunos, vicarios, legatarios, 
. mandatores, xenodochos, gerocomos, chartularium venerabilium aedi- 
um, archiatros et diaetarios magni palatii, item et palatii Daphnes, 

in universum 504, unaque pauperes r2. Xenodochos atque geroco- . 
mos et inde reliquos inferiores, ut chartularium , medicos et diaeta- 
: rios, oportet procedere [tam intrando, quam exeundo| pone sacram 
mensam, magistratus vero amborum ordinum [tam numerorum, quam 
. castrorum] a parte Domini vultui opposita. Xenodochi cum suis 
scaramangiis sagisque russis introducuntur; medici autem omnes 
in suis dibenetis seu vestibus colore veneto tinctis. De tagmatum 
E mnagistratibus introducuntur ambo quidem topoteretae in sagis 
quoque russis, ceteri omnes autem in scaramangiis Die unde- 
cimo non amplius celebratur 'convivium in XIX. accubitis, sed 
vesperae celebratur in illustri Iustiniani triclinio, quod mane 
ab Imperatore eum in finem praeparatur per eius articlinum. 
Ad istius coenae communionem oportet nos vocare magistros, pro- 
consules patricios officiales, praepositos, protospatharios eunu- 
chos, primicerios, ostiarios, maglabitas, comites arithmi et centar- 
chos, in universum tot, quot mensa capit. Celebratoque vesperae 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 48 


754 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


γωγίαν δεῖ τὸν καλέσαντα ἀρτιχλίνην προτρέψασϑαι πάντας 
ἀποϑέσϑαι τὰ ἑαυτῶν ἀλλαξήμια καὶ ἐπενδύσασθαι τὰ oi- 
Ms.ag.bxeía αὑτῶν σκαραμάγγια εἰς τὸ μετ᾽ αὐτῶν συνεστιαϑῆναε 
τῷ βασιλεῖ κατὰ τύπον. ἡ δὲ ἁγία τῶν φώτων ἡμέρα ξένην 
τινὰ καὶ περίβλεπτον λαμπροφορίαν εἰσάγουσα ϑαυμαστὴνϑδ 
D xa πανάγαστον τὴν δεξίωσιν ἐχτελεῖ τῆς βασιλικῆς ἑστιάσε- 
ὡς. τὴν γὰρ ἕνωσιν τῶν οὐρανίων καὶ ἐπιγείων ταγμάτων 
διὰ τῆς δωρεᾶς τοῦ ἁγίου βαπτίσματος μυστιχῶς εἰχονίζουσα 
τοὺς ἐν τάξει ἀγγέλων ἱερεῖς τῆς μεγάλης τοῦ Θεοῦ καϑολι- 
Auc ἐχχλησίας λευχημονοῦντας εἰς συνεστίασιν τῷ βασιλεῖτρ᾽ 
συνηγάγετο. καὶ δεῖ τοὺς ἐν ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ λαχόντας, δια- 
κονίᾳ ἀκριβῶς ἐπίστασθαι τὴν εὐπρεπῆ κατάστασιν τῆς πε- 
ριφανοῦς αὐτῶν καὶ ἱερᾶς δεξιώσεως. ἐν γὰρ τῷ τελουμένῳ 
κράματι τῆς μεγάλης τοῦ Θεοῦ ἐχχλησίας δεῖ ὑμᾶς καλεῖν 
ini τῆς τιμίας βασιλικῆς τραπέζης, μαγίστρους, ἀνθυπάτους,ι5΄ ὁ 
Ed.L.437 πατρικίους στρατηγοὺς, ὀφφικιαλίους, τὸν ἀριϑμὸν ιδ΄. εἰσ-- 
ἄγειν dà αὐτοὺς καὶ ἐξάγειν μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξίμων, 
ἄνευ μέντοι τῶν ἑαυτῶν χλαμύδων. ἐν δὲ τῇ βασιλικῇ τι- 
μίᾳ τραπέζῃ πρό γε πάντων συγεστιᾶται Ó πατριάρχης τῷῦΓ 
βασιλεῖ, καὶ δεῖ ἡμᾶς καλεῖν τοὺς λογάδας τῆς éxxhgo(ag,no | 
οἷον μητροπολίτας σὺν τῷ συγκέλλῳ τὸν ἀριϑμὸν ιβ΄, προστι- — — 
χίζειν δὲ αὐτοὺς ἐν τῇ αὐτῶν εἰσαγωγῇ ἁρμοδίως κατὰ τὸν 


sancto officio, debet articlinus omnibus imperare, ut mutatoriis de- — — 
positis induant sua scaramangia, quo in illis cum Imperatore epu- , 
lentur, Sanctus autem luminum dies (vel Epiphaniae festum) secum 
trahens iusuetam et undique illustrem splendidi vestitus magnificen- 
tiam, efficit convivium, quo Imperator amicos suos excipit, admira- 
bile. Quum enim coniunctionem ordinum coelestium atque terre- 
strium mystice adumbret, per donum saneti baptismatis factam , con- 
gregat in unum cum imperio sacerdotium magnae Dei catholicae 
ecclesiae sacerdotes, qui angelorum et nuntiorum Dei vices gerunt, 
candidis in vestibus, ad conviviuz) imperiale adducens. Quibus eo 
die servire obtingit atriclinis, bene accurateque eos mosse oportet 
decoram constitutionem et cerimoniale splendidae istorum sacerdo- 
ium sanctaeque ad mensam receplionis. Post finitum mixtum, in 
magna Dei ecclesia oportet nos ad sacram megsam magistros, pro- 
consules, patricios, tam strategos et militaris, quam officiales et 
palatini ordinis, in universum duodecim invitare, eosque in suis 
mutatoriis, absque tamen chlamydibus, introducere et educere. In 
eadem regia venerabile mensa primus ante alios omnes convivatur 
Imperatori patriarcha, Pariter quoque oportet nos ad sacram men- 
sam ecclesiae proceres, ut metropolitas et syncellum, in universum 
numero duodecim, invitare, eosque ante introitum decore, unum- 


DE CERIMON. AULAE DYZANT. Il. 52, 7500 


ἑχάστου ϑρόνον, δηλονότι ἠμφιεσμένους αὐτοὺς πάσας τὰς 
λειτουργιχὰς αὐτῶν στολὰς πλὴν τῶν ὠμοφορίων καὶ μόνον" 
συγεισάγειν δὲ αὐτοὺς χαὶ ἐξάγειν διὰ τοῦ βασιλικοῦ χα- 
στρησίου, xaJuc ὃ τύπος τῆς εἰσαγωγῆς περιέχει. ἐπὲ δὲ Β 
τῶν λοιπῶν ἀχουβίων δεῖ ὑμᾶς καλεῖν πρεσβυτέρους τοῦ 
μεγάλου παλατίου ιβ΄, τῆς μεγάλης ἐκκλησίας κδ΄, διακόνους 
ὁμοίως τοῦ παλατίου, τῆς μεγάλης ἐχχλησίας, τῆς γέας, Àg, 
ὑποδιαχύνους ὁμοίως Ag, ἀναγνώστας ὁμοίως xÓ, ψάλτας ó- 
μοίως xÓ καὶ παπάδας τοῦ σεχρέτου τοῦ πατριάρχου λς" 
τοδμοῦ Gig- εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς καὶ ἐξάγειν οὕτως" τοὺς μὲν 
ἱερωμένους ἅπαντας μετὰ τῶν οἰχείων λευκῶν φελωνίων, τοὺς 
δὲ σεχρετιχοὺς, ψάλτας τε xoi ἀγαγνώστας μετὰ. οἰχεῖα κα- 
μίσια μόνον. δηλονότι χατὰ τὴν τάξιν καὶ ἔχϑεσιν τὴν ἄγω- 
τέρω μνημογευϑεῖσαν. δεῖ δὲ προσέχειν ἐν τῇ αὐτῇ dva-C 
τὔχλήσει, xci τὸν καιρὸν τοῦ μίνσου τῶν λεγομένων δουλκίων, 
xai σὺν τῇ τούτων εἰσόδῳ συνεισάγειν τοὺς δύο τῆς μεγάλης 
ἐχκλησίας λαμπροὺς δομεστίχους σὺν τῶν ψαλτῶν τε xai ὁρ- 
φανῶν ἁπάντων τοῦ συφραγίου, λευχημονοῦγτας xai περιβε- Ms.250. ἃ 
βλημένους τὰ οἰχεῖα φελώγια: διαιρεῖν δὲ αὐτοὺς ἔνϑεν xa- 
χοχεῖθεν πρὸ τῆς εἰσόδου αὐτῶν οὕτως. τῷ μὲν &vi αὐτῶν 


15, δουλχέων em. R., τουλδίων cod, et ed. 


quee secundum suae sedis eminentiam, seriatim disponere, in- 
utos stolas suas, in quibus sanctum officium peragere solent , omnes, 3 
praeter sola omophoria, quae omittunt, Castrensis imperialis eos 
simul omnes introducit, et idem quoque rursus educit, prout for- 
: mulare introductionis in se habet atque flagitat. Ad reliquos autem 
accubitus oportet nos invitare magni palatii presbyteros duodecim, 
magnae ecclesiae presbyteros viginti quatuor, diaconos palatii et 
magnae ecclesiae seu S. Sophiae et novae in universum 36, cuius» 
que 12; hypodiaconos earundem ecclesiarum etiam 36; lectores ea- 
rundem 24; cantores earundem 24; papades seu clericos secreti pa- 
triarchae 36; in universum 216. Hos introducere et educere opor- 
tet sic: sacerdotio consecratos et fungentes omnes in suisalbis phelo- 
niis, secreticos autem, cantores et lectores in suis camisiis tantum, 
secundum ordinem in superioribus traditum. In eadem acclinatione, 
id est accubitu et convivatione, observare oportet tempus, quo mis- 
sus dulciorum sic dietus seu mellitorum et tragematum infertur, et 
tunc simul introducere ambo illustres magnae ecclesiae domesticos , 
unaque cantores et orphanos suffragii [id est eos, qui publico suf- 
fragio vel auxilio et sumtu aluntur] candidatos suisque pheloniis 
indutos; ante introitum autem illos in duas ad dextram sinistramque 
partes dirimere, ut unus quidem domesticus, qui ad dextram iu- 
cundorum et amabilium accubituum stat, cantores secum omnes ha- 
beat; alter autem domesticus, qui isti e regione ad sinistram partem. 


wt 


756 CONSTANTINI  PORPHYROGENITI 


" 


δομεστίκῳ ἅμα τῶν ψαλτῶν ἁπάντων στεχίζειν ἐπὶ τῆς δεξι: 
ἃς ϑέσεως τῶν τερπνῶν ἀχουβίτων: τῷ δὲ ἑτέρῳ δομεστίκῳ 
. αὐτῶν σὺν ὀρφανῶν ἁπάντων, xai αὐτὸν ἐπὶ τοῦ εὐωνύμου 
* Ῥχατὰ πρόσωπον ϑέσεως οὔσης τῶν ἀχουβίτων στιχίζειν: εἶσ-: 
ἄγειν δὲ αὐτοὺς ἐφ᾽ ἕχατέρων τῶν μερῶν ἄμφω σὺν τῇδ 
εὐλογίᾳ τοῦ πατριάρχου, χοροστατεῖν ἅπαντας πρὸς ἀγντίφω- 
vov μελῳδίαν. καὶ ἡνίκα τῶν y ἀντιφωνῶν ἡ ἐχφώνησις 
λήξει, ἐξάγειν αὐτοὺς ἐχεῖϑεν ἅμα ὅϑεν καὶ ἐληλύϑασιν. ὦὡς- 
ροἴσϑη δὲ καὶ παρὰ “έοντος τοῦ σοφωτάτου δεσπότου εἷς 
πλείονα δόξαν καὶ μεγίστην εὐχαριστίαν τῆς περιοδικῆς ταύ-το 
της καὶ σεβασμίου τῶν ἑορτῶν εὐωχίας, ἐν τῇ αὐτῇ τελευ- 
ταίᾳ τῶν ἀκουβίτων ἡμέρᾳ μετὰ τὴν περαίωσιν τῆς λεχϑεί- 
σης τῶν ἀντιφωγῶν ἀρχαιοπαραδότου κοινῆς μελῳδίας, ovy- 
Ed.L. 438 εἰσάγειν ἡμᾶς ἔν τῷ καιρῷ τῶν δουλχίων τοὺς δ΄ τῆς μεγώ- 
λης ἐχχλησίας περιφανεῖς δομεστίκους, δηλονότι ἠμφιεσμένουςτϑ 
τὰ οἰχεῖα αὐτῶν καμίσια καὶ φελώνια μόνα καὶ ἱστᾷν αὖ- 
τοὺς ἐν τῷ μέσῳ τοῦ περιβλέπτου τριχλίγου χατὰ διάστασιν 
 ovroc* τὸν μὲν « δομέστικον τῆς ἑβδομάδος κατὰ μέσον 
τῶν ἑχατέρωϑεν τεσσάρων λαμπρῶν ἀχουβίτων, τὸν δὲ dm 
αὐτοῦ δεύτερον δομέστικον κατὰ μέσον ὁμοίως τῶν ἀπ᾽ a)-20 
τῶν δ' ἑχατέρωϑεν λαμπρῶν ἀκουβίτων, τὸν δὲ y δομέστικον 
πάλιν ὅμοίως κατὰ μέσον τῶν ἀπ᾽ αὐτῶν ἑκατέρωθεν λαμ- 


1. ἁπάντων em. R., ὅπαντα cod. εἴ ed. 3. σὺν ὀρφανῶν 
em, R., x«i ὄρ. cod. et ed. 


accubitaum stat, secum orphanos ommes habeat, seriatim in uno 
filo stantes. Introducuntur ab utraque parte partes ambae tum, 
quum patriarcha benedictionem pronuntiat, quo simul omnes cho- 
rum efficiant cantusque vocales alternent. Finitis tribus antiphonis, 
educuntur simul rursus eodem, unde venerant, Sapientissimus autem 
Dominus noster Leo, quo maiorem gloriam consummatamque gratiam 
anniversariae huic et venerabili per dies festos convivationi adde- 
ret, constituit, ut hoc postremo accubituum die post finitam, quam 
diximus, alternantium et sibi respondentium chororum illam a'ma- 
ioribus ad nos propagatam modulationem introduceremus sub tem- 
pus dulciorum quatuor magnae ecclesiae illustres domesticos , suis 
camisiis et pheloniis tantum indutos, eosque in medio praefulgentis . 
triclinii ad aliquam a semet distantiam disponeremus, hoc modo: 
primum quidem domesticum, et qui ea septimana officio fungitur, 
in medio quatuor utrinque, id est binarum a quavis parte, splen- 
didarum a Dominis proximarum mensarum; proximum ab eo secun- 
dum domesticum pariter in medio aliarum illis proximarum quatuor 
splendidarum mensarum, id est quintae usque ad octavam; tertium. 
domesticum pariter in medio quatuor illis proximarum ab utraque 


DE CERIMON. AULAE BYZANT,. ll 52. 7957 


πρῶν ἀχουβέτων, τὸν δὲ δ' κατὰ μέσον xai αὐτὸν τῶν ἐξ 
ἑχατέρων μερῶν καὶ λαμπρῶν ἀκχουβέτων. xai σὺν τῇ &m-B 
γεύσει xai εὐλογίᾳ τοῦ ἁγιωτάτου ἡμῶν πατριάρχου ἀπάρ- 
χεσϑαι αὐτοὺς τὴν τιμίαν καὶ ϑεάρετον αἴνεσιν τὴν ἐξ οἷ- 
δχείων χειλέων τοῦ σοφωτάτου καὶ ϑεοπροβλήτου ἡμῶν faci- 
λέως “Ἰέοντος ἐξυφανϑεῖσαν, καὶ ἅμα τῇ αὐτῆς ἐχκφωνήσει 
" — à 
xai πολητέχνῳ τῆς χειρονομίας κινήσει ὁμοθυμαδὸν ἅπαντας 
τοὺς ἀναχειμένους ᾳᾷδεῖιν καὶ συμψάλλειν τὸ δηϑὲν ἱερὸν «- 
σμα τὸ ἐκ μελισταγῶν χειλέων σταλάξαν ἅπασι τοῖς πιστοῖς 
τούπηχόοις. μετὰ δὲ τὴν περαίωσιν τῆς δωδεκαημέρου ταύτης 
τῶν ἑορτῶν εὐωχίας τελεῖται ἄλλη μεϑέορτος ἡμέρα δεξίμου, 
φέρουσα δεξίωσιν μετὰ σαξίμου. τύπῳ γὰρ τελούμενον τὸ C 
τοῦ δεξίμου πέρας, ἰδικήν τινα κατάστασιν εἰσάγει πάλιν. Ms.a50. b 
οἱ γὰρ ϑεοπρόβλητοι σοφοὲ δεσπόται μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τοῦ : 
αἀδτυπικοῦ δεξίμου προχαϑέζονται πάλιν εἰς πολλῶν ἀντίληψιν, 
καὶ τελεῖται τὸ κλητώριον ini ἀποχοπτῆς τραπέζης, ἐν τῷ 
λαμπροτάτῳ τρικλίνῳ Ἰουστινιανοῦ τοῦ μεγάλου, καὶ δεῖ ἡ- 
μιᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν τῶν βασιλέων φίλους τοὺς 
ὑπὸ χκαμπάγιον ἅπαντας, ἄρχοντας τῆς συγχλήτου, ἀπό τε μα- 
aoyígroor, ἀνϑυπάτων πατρικίων ὀἐφφικιαλίων, βασιλικῶν πρω- 
5. χειρῶν coni. R. pro χεελέων. 


parte mensarum, nonae scilicet usque ad duodecimam; et tandem 
quartum domesticum in medio sex reliquarum ex utraque parte . 
splendidarum mensárum, Hos ita dispositos imperavit Leo, simul 
ἃς nutum daret et benedictionem pronuntiaret sanctissimus noster 
patriarclia, exordiri sanctum Deoque gratum hymnum, quem sapien- 
iissimus et a Deo electus idem noster Imperator Leo suis ipse ma- 
nibus contexuit et exaravit, et sic porro accumbentes omnes ad 
exordium a domesticis factum iisdemque artificiosa et erudita ma- 
nuum agitatione concentum dirigentibus decantare, assectantes prae- 
centorum exemplar, sacrum illum, quem modo laudabamus, hy- 
mnum, qui e mellifluis eius labiis super omnes fideles cives et sub- 
ditos destillavit. Post finitam hanc, quae per duodecim dies conti- 
nuat et ob sacra [natalium et baptismi Christi] festa celebratur, con- 
vivationem celebratur alius, festum [luminum] consequens, dies 
deximi seu exceptorii; quo Dominus salutantes amicos admittere 
solet, cum saximo seu saltatoria decursione coniuncti. Facti nem- 
pe secundum formulam deximi finis novam et peculiarem rerum fa- 
ciem atque constitutionem importat. Sapientes enim et a Deo ele- 
cti nostri Domini post finitum ex formula illud solenne deximum 
rursus praesident ad praestandas bene merentibus remunerationes., 
et celebratur deinceps convivium super peculiari tabula in splendi- 
dissimo triclinio Iustiniani Magni; oporielque nos invitare ad coó- 
pulandum cum Dominis amicos, magistratus quotquot campagia ge- 
runt senatorios, ut magistros, proconsules, patricios officiales, im- 


758 .  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τυοσπαϑαρίων, ἀσηχρητῶν, χαρτουλαρίων τῶν μεγάλων σεχρέ- 
τῶν, ὑπάτων, ἀντιγραφέων, σιλεντιαρίων, βεστητόρων, ἀπὸ 
D ἐπάρχων, σχηπτροφόρων, σιγνοφόρων, σενατόρων xai λοιπῶν 
ἀρχόντων τῶν Ó' ταγμάτων. δεῖ δὲ προστιχίζειν ἅπαντας 
κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης, καὲ εἰσάγειν αὐτοὺς καὶ ἐξάγεινδ 
ἅπαντας μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξιμάτων ἠμφιεσμένους χαὲ 
τὰς ἑαυτῶν χλαμύδας ἐμπροσϑίῳ τῷ σχήματι" καὶ δεῖ προσ- 
ἔχειν τῷ τοῦ ὀργάνου φϑέγματι, καὶ ἡνίκα τὴν ἀπήχησιν τοῦ 
φϑύγγου παύσῃ, ἐξανιστᾷν ἅπαντας εἰς εὐφημίαν τῶν δεσπο- 
τῶν, καὲ αὖϑις ἐχτίϑεσθαι τὰς ξαυτῶν χλαμύδας μέχρι τῆςτο᾽ 
ἀφίξεως τοῦ μίγσου τῶν δουλκίων, xol πάλιν ταύτας ἄνα- 
λαμβάνεσθαι πάντας, ὅπως ἄν μετ᾽ αὐτῶν συνεξέλθϑοιεν ἐν 
ἘΔ.1.. ἡϑοτῇ ὅμοίᾳ τάξει. τὸ δὲ ἑπόμενον τῷ δεξέμῳ ἱππικὸν ἄϑλον 

τελεῖται μὲν τῇ ἐπαύριον τοῦ δεξίμου ἡμέρᾳ, καὶ μετὰ τὴν 
αὐτοῦ ἀπόλυσιν τελεῖται χλητώριον ἐν τῷ τριχλίνῳ τῶν xa-15 
ϑισμάτων. xai δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν φίλους εἰς συνεστέασιν 
τῶν δεσποτῶν κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης ἐκ τῆς συγχλή- 
του πάσης, οἷον μαγίστρους, πατρικίους, πραιποσίτους, ὀφ- 
φιχιαλίους, πριμικηρίους, ὀστιαρίους, βασιλικοὺς πρωτο- 
σπαϑαρίους. σὺν τῷ ἀχταρίῳ καὶ TQ δεχσογράφῳ xai τοῖς2ο 
τοῦ ἡλιαχοῦ παραστάταις, ἅμα τῶν σκηπτροφόρων, δρακο- 
γαρίων, σημειοφύόρων xci σιγνοφόρων' εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς 
ἅπαντας μετὰ τῶν οἰκείων ἀλλαξιμάτων χωρὶς τῶν χλανι- 


8. Ita em. R., τῷ — φϑέγμα cod. et ed. 21. χλιξ pro ἡλια- 
κοῦ cod. Cf. R, ad pag. 759 , 1. 


periales protospatharios, asecretas, chartularios magnorum secreto- 
rum, consules, magistros scriniorum, silentiarios, vestitores, ex- 
praefectos, sceptrophoros, signiferos, senatores et reliquos magistra- 
tus quatuor tagmatum.  Procedere hos oportet seriatim tot numero, 
quot mensa capit, et introducere atque educere ab antica parte in 
suis mutatoriis et chlamydibus. Attendendum est ad organi sonitum, 
omnesque, ubi id desierit, iubendi surgere ad dicenda Dominis bona 
verba, et simul suas chlamydes exuere, quae demum rursus induun- 
tur intrante missu dulciorum; quod eo fit, ut in illis rursus eodem 
omnes, quo intraverant, ordine exeant. Equestre certamen, quod 
consequi exceptorium solet, perficitur altero proximo die; eoque 
finito, instituitur convivium in triclinio cathismatum, ad quod invi- 
tare oportet convivas Dominis futuros pro capacitate mensae magi- 
stratus ex omni senatu delectos, ut magistros, patricios , praeposi- 
tos, officiales, primicerios, ostiarios, imperiales protospatharios una 
cum actuario et deésiographo seu scriba libellorum supplicum et 
heliaci parastatis seu solarii observatoribus; item sceptrophoros, 
draconarios, vexilliferos et signiferos, Introducuntur hi ommes 


B 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. IL 62. 709 


δίων, τοὺς δὲ τοῦ ἡλιακοῦ négeipótas μετὰ τῶν οἰκείων Β 
iua cia Msi Ree 
Τῇ δὲ δευτέρᾳ ἡμέρᾳ τοῦ Φεβρουαρίου μηνὸς iden 0- 
δμένης τῆς ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν 
βλαχέρναις, καὶ τελουμένης τῆς λαμπρᾶς προελεύσεως, τελεῖς 
vat τὸ βασιλικὸν κλητώριον εἰς τὸν περίβλεπτον τρίκλινον τὸν Ms. 251.2 
"Oxsavóv πάλαι ἐπιχληϑέντα &ni ἀποχοπτῆς τραπέζης, καὶ δεῖ. 
ἡμῶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν τῶν βασιλέων φίλους ἐκ 
τοτῶν συγχλητιχῶν, τοὺς ὑπὸ χαμπάγιον πάντας, οἷον μαγέ- 
στρους, ἀνϑυπάτους, πραιποσίτους, πατρικίους, ὀφφιχιαλί- C 
ους, βασιλικοὺς πρωτοσπαϑαρίους, συγκλητικοὺς , τὸν πρω- 
τοασήχρητις, χαρτουλάριον τῶν ἐξσχουβίτων, ὑπάτους, βεστή- 
τορας, σιλεγτιαρίους, ἀλλαξίματα ἐκ τῶν ταγματικῶν ἀρχόν- 
15rov, τὸν ὠριϑμὸν κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης: εἰσάγειν δὲ 
αὐτοὺς xai ἐξάγειν μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξιμάτων, χωρὶς 
τῶν χλαμύδων, κατὰ τὴν ἑκάστῳ προσοῦσαν τῆς δύξης ἀξίαν. 
Κυριαχῇ τῆς eri M: 
Τῇ δὲ κυριακῇ τῆς τῶν χρεῶν ἀπουσίας ἐπὶ μὲν τῆς βα- 


χοσιλικῆς τραπέζης φίλους οὐ δεῖ συγκαλεῖσϑαι. τὸ γὰρ αὐτὸν 
χκλητώριον τοῖς πένησιν ὑφαπλοῦται ἐν τῇ ἀψίδι, xai μόνος 


1. ἡλιαχοῦ coni. Leich., probante BR, χλιαχοῦ cod. 


cum suis mutatoriis, absque tunicis; soli heliaci parastatae in suis 
scaramangiis. 5 ᾿ 
MENSE FEBRUARIO. 


Secundo die Februarii, quo festum v4 Siret [seu. oceursus Do- 
mini nostri Iesu Christi vel purificationis B, Virginis] in blachernis 
celebratur , finitaque splendida processione, instituitur sacrum con- 
"vivium in illustri illo triclinio , quod olim Oceanus appellabatur, 
"super mensa peculiari ; ad quod invitare oportet amicos, de senatu 
quotquot campagia gerunt, ut magistros, proconsules, praepositos, 
patricios, officiales, imperiales protospatharios , protoasecretam , 
chartularium xcobitordii consules , vestitores , silentiarios , allaxe- 
mata [seu magistratus, quibus comparere in mutatoriis licet] ex qua- 
tuor tagmatibus seu ordinibus militaribus comitatensibus; in univer- 
sum tot, quot capere mensa potest. Introducuntur et educuntur cum 
suis mutatoriis absque chlamydibus, quisque secundum dignitatem 
sui gradus, 

DOMINICA CARNIPRIVI. 


Dominica carniprivii non oportet ad sacram mensam amicos in- 
vitare. Quod enim tunc institnitur convivium , subministratur pau- 
peribus in apside, solosque suos familiares ct cognatos Imperator 


700 ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝῚ PORPHYROGENITI. 


ὃ βασιλεὺς τοὺς ξαυτοῦ οἰχείους καὶ συγγενεῖς πρὸς ἑστίασιν 
συγκαλεῖται. τῇ δὲ τρίτῃ τῆς τυροφάγου ἡμέρας προσκαλεῖ- 
ται τὸν βασιλέα ἅμα τῇ περὲ αὐτὸν συγκλήτῳ Ó ἀρχιεπίσκχο-- 
noc Κωνοταντιγουπόλεως ἐν τῷ εὐαγεῖ μεγάλῳ πατριαρχίῳ, 
καὶ τελουμένης τῆς ἱερᾶς λειτουργίας, προτίϑεται χλητώριονδ 
ἂν τῷ μεγάλῳ σεχραίτῳ τοῦ πατριάρχου. καὶ δεῖ ἡμᾶς εὐ- 
τρεπίζειν πρὸς χλῆσιν τῆς τοιαύτης τραπέζης, μαγίστρους, 
πραιποσίτους, ἀνϑυπάτους πατρικίους, ὀφφικιαλίους, πρωτο-- 
Ed.L. ἠφοσπαϑαρίους, σπαϑαροχανδιδάτους, σπαϑαρίους, στράτορας, | 
καγδιδάτους xai ἄρχοντας τῶν ταγμάτων xarà τὸ ποσὸν τῆςιο 
τραπέζης" εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς καὶ ἐξάγειν μετὰ τῶν οἰχείων | 
σχαραμαγγίων καὶ μόνον. ἀπὸ δὲ τοῦ χουφίσματος τοῦ πρώ- 
του μίνσου δεῖ ἡμᾶς εἰσάγειν τὸν πρωτογοτάριον τοῦ πατρι- 
ἄρχου μετὰ τοῦ οἰχείου αὐτοῦ ἀναλογίου τε xai βιβλίου xai 
ἱστᾷν αὐτὸν ἐπὲ τῆς εὐωνύμου ϑέσεως τῆς βασιλικῆς τραπέ-τϑ 
ζης πρὸς τὸ ὑπαναγγῶναι τὸν περὲ νηστείας ἁρμόζοντα λό- 
yov. μετὰ δὲ τὴν συμπλήρωσιν παντὸς τοῦ λύγου xai τὴν 
εἰσοδον τῶν τυρεψιτῶν ζωμῶν δεῖ προσάγεσϑαι τοὺς ψάλτας 
Βάμφω σὺν τῷ αὐτῶν δομεστίκῳ, τὸν ἀριϑμὸν ιβ: ὡσαύτως. 
καὶ τοὺς ἀναγνώστας ἄμφω σὺν τῷ αὐτῶν δομεστίκῳ, τὸγαο 
ἀριϑμὸν ὁμοίως, καὶ ἱστᾷν αὐτοὺς ἐφ᾽ ἑκάτερα μέρη, εἷς τὸ 
προσάδειν ἱερὸν αἶνον κατὰ τύπον. τοῖς δὲ λοιποῖς ἅπασιν 


d ᾿ ' 
32, τοῖς δὲ λοιποῖς. Ante haec verba lacunam esse suspicatur R. 


epulis tunc adhibet. "Tertia autem tyrophagi seu caseivorii [septi- 
manae ἃ carniprivio r— die invitat excipitque convivio Impe- 
ratorem eiusque senatum archiepiscopus CPtanus in venerabili ma- 
gno patriarcheo vel aedibus patriarchalibus , finitoque sancto officio 
celebratur convivium in magno secreto patriarchei. Ad quod nobis 
invitandi sunt magistri, praepositi, proconsules, protospatharii, spa- 
tharocandidati, spatharii, stratores, candidati et praefecti tagmatum , 
quot mensa capit. Introducuntur et educuntur cum suis scaraman- 
giis tantum. Post ablatum primum ferculum introducitur protonota- 
rius patriarchae cum suo analogio seu pulpito, ex quo aliquid legens 
recitat et cum libro, quem tenet; collocaturque ad sinistram partem 
mensae, cui Imperator assidet. Eius est sermonem tempori congru- 
um, de ieiunio scilicet, praelegere. Finita recitatione totius sermo- 
nis et. post introitum iusculorum e caseo coctorum introducuntur 
ambo psaltae [id est cantores tam ex templo S. Sophiae, quam ex 
templo SS. Apostolorum | cum suo domestico, ad numerum duode- 
cim. Pariter etiam utriusque templi anagnostae vel lectores cum 
suo domestico introducuntur totidem; et collocantur ad utramque 
mensae partem. Eorum est sacrum hymnum ex ritu consueto decan- 
tare * * * *, "Reliquis autem omnibus tantum singuli, Quinta feria 


ΡῈ CERIMON. AULAE BYZANT. ἢ. 59. 761i 


ἀνὰ ἑνὸς xai μόνον. τῇ δὲ πέμπτῃ τῆς αὐτῆς ἑβδομάδος 
συγκαλεῖται εἰς ἑστίασιν ὑπὸ τῶν πιστῶν βασιλέων ἐν τῷ Μ5..51." 
μεγάλῳ παλατέήρμ ὃ ἁγιώτατος καὶ οἰκουμενικὸς πατριάρχης, 
xai συγεισέρχονται αὐτῷ μητροπολῖται, οὗς ἄν βουληϑῇ ὃ 
δαυτὸς πατριάρχης, καὶ δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς κλῆσιν τῆς 
τιμίας αὐτῶν συνεστιάσεως ἐξ αὐτῶν τῶν μητροπολιτῶν, οὕς 
ἄν τύχῃ, καὶ πρεσβυτέρους τοῦ μεγάλου παλατίου ἕξ xaiC 
. ἡγουμένους τῶν βασιλικῶν μεγάλων μοναστηρίων, ὅσους ἄν. 
εἶναι τύχῃ, καὶ σεχραιτιχοὺς παπάδας τοῦ πατριάρχου xard 
τοτὸ ὑποχείμενον ποσὸν τῆς τιμίας τραπέζης" εἰσάγειν δὲ αὖ- 
τοὺς καὶ ἐξάγειν μετὰ τῶν οἰχείων στολῶν τε χαὶ φελωνίων 
κατὰ τὸν προλεχϑέντα ἐν τῷ περὲ τοῦ ᾿Ἰουστιγιανοῦ μεγάλῳ 
χκλητωροϑεσίῳ. ᾿ 
Τῆς ὀρϑοδοξίας, 1 
15. Τῇ δὲ ἐπιούσῃ κυριακῇ τῆς τῶν ἁγίων εἰχόγων dg9o- 
δοξίας μετὰ τὴν ὑπάντησιν τῆς ἐκ βλαχερνῶν εἰσιούσης φα- 
εινῆς λιταγείας καὶ τὴν ἱερωτάτην μυσταγωγίαν ἐκχτελεῖται Ὁ 
κλητώριον ἐκ τῆς ὑπηρεσίας τοῦ μεγάλου οἰχονομίου ἐν τῷ 
λαμπροτάτῳ καὶ μεγάλῳ πατριαρχιχῷ σεχραίτῳ, καὶ δεῖ ἧ-- 
2opüc εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν φίλους τῷ βασιλεῖ xai τῷ 
-ἁγιωτάτῳ πατριάρχῃ, μαγίστρους, πραιποσίτους, ἀνθυπάτους, 
πατριχίους, μητροπολίτας, ἀρχιεπισχόπους, ὀφφικιαλίους xai 
ἄρχοντας τῆς περιφανοῦς συγκλήτου, κατὰ τὸν ἀριϑμὸν τοῦ 


eiusdem septimanae invitatur ad convivium a fidelibus Imperatoribus 
in magnum palatium sanctissimus et oecumenicus patriarcha, qui, 
quos voluerit, secum sumit metropolitas. Oportet nos ad commu- 
nionem venerabilis illius convivii invitare metropolitas quotcunque 
tandem in Urbe praesentes, presbyteros magni palatii sex; hegume- 
nos magnorum imperialium monasteriorum quotcunque tandem; et 
secretales patriarchae papades, quot mensa capiat. Introducuntur et 
educuntur cum suis stolis et pheloniis eo modo, quo illos excipi in 
maguo lustiniani triclinio superius dicebamus, 


DE FESTO ORTHODOXIAE. 


Sequente proxime die dominica, qua memoria sancitae orthodo- 
xiae eorum, qui sacras imagines venerantur, post occursum et exce- 
ptionem factam splendidae processionis e blachernis in Urbem re- 
deuntis , sanctumque celebratum missae officium, instituitur convi- 
vium impensis magni oeconomii [seu magnae administraturae redi- 
tuum patriarchalium] , in splendidissimo et magno patriarchae secreto, 
Eo invitare nos oportet Imperatori et patriarchae amicos, magistros, 
praepositos, proconsules , patricios, metropolitas, archiepiscopos , 
officiales et magistratus alios de illustri senatu secuudum capacita- 


762 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ποσοῦ τῆς τραπέζης" εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς ἅπαντας xai ξεά- 
 y&w οὕτως: τοὺς μὲν συγκλητικοὺς μετὰ τῶν οἰχείων αὐτῶν 
σκαραμαγγίων καὶ μόνον, τοὺς δὲ ἱερεῖς μετὰ τῶν οἰχείων 
σχημάτων. : à 
Ed. L.441 Mv MdQrtos. 5 
Tj δὲ κέ τοῦ lMagríov μηνὸς τελεῖται T εὔσημος xai 
περιφανὴς ἑορτὴ τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῆς ὑπεραγίας δεσποίνης 
ἡμῶν Θεοτόχου xai ἀειπαρϑένου ἥϊαρίας, xai τελουμένης τῆς 
τυπιχῆς προελεύσεως ἐν τῷ ναῷ τῶν χαλκοπρατείων sioég-. 
χονται οἱ βασιλεῖς ἐν τῷ παλατίῳ μετὰ τῆς παραδύξου πά-το 
σης συγχλήτου λαμπροφοροῦντες, καὶ μετὰ τὴν εἴσοδον ταύ- 
τὴν ἀποτίϑονται πάντες τὰς ἑαυτῶν στολὰς κατὰ τύπον, καὲ 
φορούντων τῶν εὐσεβῶν ἡμῶν βασιλέων τὰ χεχρυσωμένα 
αὐτῶν σχαραμάγγια, συναμφιάζονται πάντες ὅμοίως τὰ Ol- ὁ. 
B xci αὐτῶν σκαραμάγγια, καὶ τελεῖται χλητώριον τῷ βασιλεῖιϑ 
ἐν τῷ περιφανεστάτῳ τρικλίνῳ τοῦ ᾿ἸΙουστινιανοῦ ἐπὲ ἀποχο- 
πτῆς τραπέζης, xai δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν τῶν 
᾿ βασιλέων ἐν τῇ τοιαύτῃ ἡμέρᾳ  uayíorgovg , πραιποσίτους, 
Μ9..5..α ἀγϑυπάτους, πατρικίους, στρατηγοὺς, ὀφφικιαλίους, βασι-. 
λικοὺς πρωτοσπαϑαρίους καὶ λοιποὺς ἄρχοντας ἐκ τῶν fla-20 
σιλικῶν ταγμάτων κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης " εἰσάγειν δὲ 
αὐτοὺς καὶ ἐξάγειν ἐν τῇ κλήσει μετὰ τῶν οἰχείων σκαρα- 
μαγγίων καὶ μόνον. τῇ δὲ πρὸ τῆς Χριστοῦ ἀναστάσεως 
λαμπρᾷ χυριακῇ τῶν βαΐων τελεῖται ἡ προέλευσις ἕν τῷ ϑεο- 


tem mensae.. Introducuntur senatorii quidem ordinis viri suis in 
scaramangiis tantum, sacerdotes autem suis in schematibus seu ve- 
stibus monachalibus. ὁ 
MENSE MARTIO. 


Mensis huius die vigesimo quinto celebratur notabile et illustre 
festum  annuntiationis sanctissimae Dominae nostrae Deiparae et 
semper virginis Mariae, finitaque consueta solenne processione in 
templum chalcoprateorum instituta, intrant Domini in palatium cum 
toto illustri senatu splendidis in vestibus, ingressique deponunt 
omnes suas stolas ex more praescripto; piis autem nostris Dominis 
aurea sua scaramangia induentibus , induunt etiam ceteri omnes sua 
scaramangia. Dein celebratur ab Imperatore in illustrissimo  Iusti- 
niani triclinio super peculiare mensa convivium , ad quod invitandi 
nobis sunt magistri, praepositi, proconsules, patricii, strategi, oflicia- 
les, regii protospatharii et reliqui magistratus ordinum comitaten- 
sium pro capacitate mensae. Evocatos autem introducimus et edu- 
cimus in suis scaramangiis tantum. Splendida die dominica palma- 
rum, quae proxime resurrectionem Christi antecedit, celebratur pro- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 52. 709 


φυλάχτῳ ἱερῷ παλατίῳ. προχαϑεσϑέντων γὰρ ini τοῦ yov- 
συτρικλένους τῶν εὐσεβῶν ἡμῶν βασιλέων ἐξαλλαγμένων ἅμα C 
τῷ οἰχουμενιχῷ πατριάρχῃ καὶ τοῦ κουβουχλείου παντὸς πρὸ 
ἀροσώπου αὐτῶν κατὰ τάξιν στιχηδὸν παρεστῶτος, εἰσάγον-- 
ὅται οἱ δ΄ δομέστιχοι τῶν ταγμάτων σὺν τοῖς δυσὲ δημάρχοις 
καὶ τῷ χαρτουλαρίῳ τῆς βασιλικῆς σακέλλης, καὶ σὺν τού- 
τοις δὲ πάντες οἱ γηροχόμοι τε καὶ ξενοδόχοι τῶν εὐαγῶν 
οἴκων, καὶ τῆς εἰσκομιδῆς τῶν τιμίων σταυρίων παρ᾽ αὐτοῖς, 
τελουμένης, εἰσάγονται mávreg , μάγιστροι, ἀγϑύπατοι, πα- 
τοτρίκιοε xai ὀφφιχιάλιοι κατὰ πρόσωπον τῶν εὐσεβῶν βασι- 
λέων, ἐστολισμένοι τὰς ἑαυτῶν λευχὰς χλανίδας, καὶ τῆς 
διανομῆς τῶν τιμίων σταυρίων εἰς αὐτοὺς γεναμένης, τελεῖ"- 
ται ἡ λιτώνιος ὑμνῳδία ὠπὸ τοῦ ναοῦ τῆς ἁγίας Θεοτόκου Ὁ 
τοῦ Φάρου πρὸς τὸν ναὸν τῆς ἁγίας τριάδος: τῆς Δάφνης, 
15xai ἀπὸ τῆς ὑποστροφῆς ταύτης τελεῖται κλητώριον τοῖς βα- 
σιλεῦσιν ἐπὲ τοῦ λαμπροτάτου Ἰουστινιανοῦ τριχλίνου, xat 
δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συγεστίασιν τῶν βασιλέων φίλους, 
μαγίστρους, πραιποσίτους, ἀνθυπάτους, πατρικίους, ὄφφι- 
κιαλίους, ξενοδόχους, γηροχόμους, τοποτηρητὰς τῶν ταγμά-- 
20roy» κατὰ τὸν ἀριϑμὸν τοῦ ποσοῦ τῆς τραπέζης, καὶ εἰσά-: 
γονται πάντες οἱ χεχλημένοι μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξίμων, 
πλὴν τῶν χλανιδίων, οἱ δὲ γηροχύμοι καὶ ξενοδόχοι xoi το- 
ποτηρηταὶ τῶν ταγμάτων μετὰ τὼ οἰχεῖα αὐτῶν σχαραμάγγια- 
τῇ δὲ ἁγίᾳ καὶ ἱερᾷ πέμπτῃ τῆς λαμπρᾶς ὄντως καὲ mtQi-Ed. 1, ἠη. 
αὐφανοῦς ἑβδομάδος, ἐν 7 ὃ τῆς ϑείας μυσταγωγίας παρὰ τῆς 


cessio in sancto, quod Deus custodiat, palatio. Piis nempe nostris 
Imperatoribus in chrysotriclino praesidentibus in suis mutatoriis 
una cum oecumenico patriarcha, toto cubiculo coram ipsis in serie 
secundum cuiusque dignitatem stante, introducuntur quatuor dome- 
stici [totidem] tagmatum cum geminis demarchis, chartulario impe- 
rialis sacellii, simulque omnes gerocomi et xenodochi venerabilium 
aedium. Qui postquam sacras cruces, quot opus est, intro attule- 
runt, introducuntur omnes magistri, proconsules, patricii et oflicia- 
les in conspectum piorum principum, induti suis quique candidis 
tunicis. Distributis inter eos sanclis crucibus, processio fit inter hy- 
mnos a templo S. Deiparae Phari inde usque ad templum S. Tri- 
nitatis in Daphne, Reversi perficiunt Domini convivium in splen- 
didissimo Iustiniani triclinio, ad quod invitandi nobis sunt amici, 
nempe magistri, praepositi, proconsules, patricii, officiales, xenodo- 
chi, gerocomi, topoteretae tagmatum pro capacitate mensae. Invitati 
intrant in suis mutatoriis, absque tunicis tamen. . Gerocomi, xeno- 
dochi et topoteretae tagmatum in suis scaramangiis. Sancta et ve- 


764 ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI - 


L4 , E] , - : » t£ ? 
ἄγω σοφίας ἐφήπλωται δεῖπνος, τελεῖται προέλευσις παγανὴ 
év τῷ λαμπρῷ παλατίῳ, καὶ προευτρεπίζεται πάρ᾽ ἡμῶν ἣ 
τοῦ βασιλιχοῦ δείπνου κλῆσις πρωΐας, καὲ δεῖ ἡμᾶς εὖὐτρε- 
πίζειν εἰς συνεστίασιν τῶν δεσποτῶν μαγίστρους, πραιποσέ- 
, " 
τους, ἀνθϑυπάτους, πατρικίους, ὀφφικιαλέους, ngozoonada-5 
3 , 
ρίους ευγούχους, πριμικηρίους, ὀστιαρίους, μαγλαβέτας, xó- 
πητὰς τοῦ ἀριϑμοῦ καὶ κεντάρχους χατὰ τὸ ποσὸν τῆς τρα- 
πέζης, καὶ τούτους προσκαλεῖσϑαι ini τὸν τῆς ἑσπέρας δεῖ 
5 * - . 
Ms.a52. b zryoy, ἀπολυομένης οὖν τῆς συγχλήτου πάσης καὶ πάλιν πρὸς 
c 3" ἕξ , 
Βὧραν 9 émawtovonc, συνέρχονται πάντες oL κεχλημέγοι εἴςτο 
* € * * - 
τὸ τελέσαι τὴν ἱερὰν εὐωχίαν, καὶ μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς 
πνευματικῆς λειτουργίας προτίϑεται τὸ βασιλικὸν κλητώριον 
πὲ τοῦ περιβλέπτου τριχλίνου τοῦ Ἰουστινιανοῦ, xai προ- 
καϑεσϑέντος τοῦ βασιλέως ἐπὲ τῆς τιμίας τραπέζης, εἰσάγον- 
«GL πάντες οἱ κεκλημένοι μετὰ τῶν οἰχείων σχκαραμαγγίων xaii5 
' , ^4 * - ? - γε» , , € - , 
“μόγον, ént δὲ τῇ αὐτῶν ἐξόδῳ λαβόντες παρ᾽ ἡμῶν φατλία 
' C oc »ὦ ἢ , € 3626 ' , , 
σὺν ἡμῖν ἐξέρχονται πάντες. τῷ δὲ ἁγίῳ καὶ τιμίῳ σαββά- 
τῷ &vep χϑέντος τοῦ. λαμπροῦ παλατίου, τελεῖται προέλευσις 
Οδημοσία πρὸς τὴν ἁγίαν Σοφίαν, καὶ ὑπαλλαττομένης τῆς 
ἐνδυτῆς τῆς τιμίας καὶ ἁγίας τραπέζης, εἰσέρχεται ὃ βασι-2ο 
* ? - , * - bd ᾿ - 
λεὺς ἐν τῷ σχευοφυλαχίῳ, Aot ade διανομῆς γενομένης τοῖν 
, , ' ' LS - 
νάρδων, ὑποστρέφει πάλιν 0 βασιλεὺς μετὰ δόξης ἐν τῷ αὐ- 
τοῦ παλατίῳ, καὶ δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν τοῦ 


nerabili quinta feria eiusdem vere splendidae et illustris septima- 
nae, in qua divini officii coena publicis usibus a coelesti sapientia 
exponitur, fit processio pagana in splendido palatio, et mane a no- 
bis perficitur ad sacram coenam invitatio. lnvitamus autem magi- 
stros, praepositos, proconsules, patricios, ofliciales, protospatharios 
eunuchos, primicerios, ostiarios, maglabitas, comites arithmi ct cen- 
tarchos pro capacitate mensae. Finito itaque consessu omni et 
misso senatu, iterumque circa nonam horam redeunte, conveniunt 
invitati omnes ad celebrandum sacrum convivium, et post finitum 
spirituale servitium proponitur et accessui patefit sacrum convivium 
in conspicuo lustiniani triclinio institutum , et praesidente lmpera- 
tore in venerabili mensa, introducuntur invitati in suis scaraman- 
giis tantum. Finito autem convivio, quum tempus est abeundi, 
exeunt nobiscum omnes cum faculis cuique distributis. Sancto et 
venerabili die sabbati eiusdem septimanae, post apertum splendi- 
dum palatium, fit solennis et universalis processio ad templum S. 
Sophiae; ubi postquam Imperator instratum sanctae et venerabilis 
arae novo mutavit, intrat in sceuophylacium, factaque nardorum seu 
unguentorum distributione, redit cum gloria in suum palatium. Tum 
oportet nos ad cocnandum cum Domino amicos exciere, magistros, 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. IL 52. 765 


βασιλέως ἐν τῷ ἑσπερίῳ δείπνῳ φίλους, μαγίστρους, πραε- 
ποσίτους, ἀνθυπάτους, πατρικίους, πρωτοσπαϑαρίους ὄφφι- 
κιαλίους, πρωτοσπαϑαρίους εὐνούχους, πριμικηρίους, ὀστια- 
Qíovc, μαγλαβίτας, τοποτηρητὰς καὶ ἐκ τῶν ἀρχόντων τοῦ 


δἀριϑμοῦ κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης, καὶ στοιχουμένου πα- 


ρὰ τοῦ βασιλέως τοῦ αὐτοῦ χλητωρίου, καὶ δι᾽ ἡμῶν κλητω-"ν 


ρευομένων τῶν φίλων, ὑπολύονται οἴχαδε πάντες. μετὰ δὲ 


j*, , - 
τὴν ἐνάτην ὧραν συνάξεως γινομένης, ἐξαλλάσσουσιν oi τῆς. 


συγχλήτου πάντες, xai τῆς ϑείας λειτουργίας ἐν τῷ ναῷ τοῦ 


τοφάρου τελουμένης, μετὰ τὴν ἐχφώγησιν τοῦ μυστιχοῦ ὀργά- 


vov. ἐχδιδύσκονται πάντες τὰς ξαυτῶν στολὰς, xci ἐπενδιδύ- 
σχκονται τὰ οἰκεῖα σχαραμάγγια, καὶ ἵσταται τὸ χλητώριον 
ἐν τῷ περιφανεστάτῳ τρικλίνῳ τοῦ Ἰουστινιανοῦ, καὲ εἰσά- 
yovrat πάντες οἱ κεχλημένοι μετὰ τῶν οἰκείων σχαραμαγγίων 


. τθϑχαὲ μόνον: μετὰ δὲ τὴν ἐπίδοσιν τῶν φατλίων συνεξέρχον- 


ται ἡμῖν oí πάντες. 
Moy) τῶν κλητωρίων τοῦ πάσχα. 
'H δὲ ἁγία καὶ δεδοξασμένη τῆς Χριστοῦ ἀναστάσεως 
περιφανὴς ἡμέρα, ἐν 5 τὸ τῆς σωτηρίας ἡμῶν οἰχονομήϑη 


δοχεφάλαιον, καὶ ὃ χοϊκὸς ᾿Αδὰμ ἐκ τῆς φϑορᾶς πρὸς τὴν ζωὴν 


Ed.L. 443 


ἐπανῆλϑεν, λαμπράν τινα xci περίβλεπτον εὐωχίαν τοῖς βα- 58.553. ἃ 


σιλεῦσιν ἡμῶν προσεξένησεν. τὸ γὰρ ὕψος τῆς ἱερᾶς ἀνα- 
στάσεως μυστιχῶς ὑποφαίνοντες ἐκ τῶν χάτω χαϑεδρῶν ξαυ- 
τοὺς συγαπάραντες πρὸς ὑψηλήν τινα καὶ πολύκυδον τοῦ 


praepositos, proconsules, patricios, protospatharios officiales, proto- 


d spatharios eunuchos, primicerios, ostiarios, maglabitas, topoteretas 


et rectorum arithmi quosdam pro capacitate mensae. Convivio in- 
terim per ipsum Imperatorem coordinato, amicisque opera nostra 
invitatis, domum discedunt omnes. Post nonam vero diei horain 
congressus ad sacra peragenda fit, mutantque senatorii omnes suas 
yestes, divinoque officio in templo Phari peracto, postquam intona- 
verit secretum organum, exuunt omnes suas stolas et superinduunt 
sua scaramangia. "Tum orditur convivium in illustrissimo triclinio 
Iustiniani, et introducuntur omnes invitati in suis scaramangiis tantum. 
Exeunt autem nobiscum unusquisque cum cereo, quem nactus est. 


INITIUM CONVIVIORUM PASCHATIS. 


Sanctus et gloriosus atque undique conspicuus dies celebrandae 
resurrectioni Christi a mortuis sacer, quo corona imposita fuit operi 
nostrae redemtionis, et terrenus Adam e corruptionc ad vitam re- 
diit; ille dies praestat nostris Dominis occasionem splendidum et il- 
lustre convivium instituendi. Volentes nempe sanctae resurrectionis 
celsitudinem mysticis signis exhibere atque declarare, attollunt sese 


766 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


βήματος ϑεωρίαν ξαυτοὺς émavayovot, καὶ τῆς Χριστοῦ ἀλη- 

Βϑοῦς ἀγαπήσεως τὸν ἀσπασμὸν ἐχμεμούμενοι τὸ ὑπήχοον ἅ- 
παν σχετικῶς κατασπάξονται, καὶ αὖϑις σὺν τῇ λαμπρᾷ συγ- 
xcu πρὸς 'τὴν ἄνω Σιων, τὴν Χριστοῦ ἐκχλησίαν, ὡς μα- 
ϑηταὶ, μετὰ δόξης συντρέχουσι. τὴν γὰρ περίδοξον τῆς ἡμέ-5 
ρας χαρμογὴν ἐνδεικνύμενοι λαμπροφοροῦσι τοῖς. λώροις, εἰς 
τύπον τῶν ἐνταφίων Χριστοῦ σπαργάνων ξαυτοὺς ἐνειλίττον-- 
τες. διὸ καὶ ἐν ταῖς δεξιαῖς χερσὲν αὐτῶν τὸ γιχητικὸν τοῦ 
σταυροῦ κατέχοντες τρύπαιον, τὴν ἐξανάστασιν τῆς χοϊκῆς 
ἡμῶν οὐσίας ἕν ταῖς εὐωνύμοις κατέχουσι, καὶ τὴν ϑείαντο 
μυσταγωγίαν τῷ Θεῷ ἀναφέροντες μετὰ τὴν τῶν ἁγίων μυ- 
στηρίων μετάληψιν, πρὸς σεμνὸν χρῶμα τοὺς τῆς συγκλήτου 

C zt9oxoízovc , ὡς χοιγωγοὺς τῆς χάριτος, ἐμφανῶς προσλαμ- 
βάνονται. καὶ δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν ἐν τῇ αὐτῇ κλήσει τοῦ. 
κράματος τοῦ τελουμένου ἐν τῇ Χριστοῦ καϑολιχῇ ἐκχλησίαιϑ 
εἰς συγνεστίασιν τῷ βασιλεῖ φίλους ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν μα- 
γίστρων, ἀνθυπάτων, πατρικίων, στρατηγῶν τε καὶ ὀφφικια- 
λίων, τὸν ἀριϑμὸν εδ'. εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς ἐπὶ τῆς αὐτῆς τραπέ- 
ζης οὕτως" τοὺς μὲν μαγίστρους, ἀνϑυπάτους. καὶ πατρι- 
κίους, τοὺς λώρους ἠμφιεσμένους μετὰ τῶν χρυσέων αὐτῶναο 
ϑωρακίων καὶ μόνον, προκρίνειν δὲ ἐν τῇ τοιαύτῃ χκαϑέδρᾳ 
τοὺς τὰ ϑωράχια ἡμφιεσμένους ὑπὲρ τοὺς ἄλλους πατρικίους 
τοὺς τὰ οἰχεῖα καμίσια φοροῦντας, κἂν τάχα τύχοιεν ἐλάτ- 


ascenduntque ex inferioribus sedilibus ad excelsum et perhonorifi- 
cum tribunalis spectaculum et salutationem imitantes, qua Christus 
suos discipulos ex vero amore beavit, omnes suo imperio parentes 
cordialiter salutant, et rursus cum splendido senatu ad Sionem, 
quae superne est, Christi scilicet ecclesiam, ut discipuli, concurrunt 
in gloria. Ostensuri enim gloriosum cius diei gaudium, comparent 
splendide vestiti, loris involuti, ad instar fasciarum Christi sepulcra- 
lium. Quapropter etiam in dextris tropaeum, victoriae signum, cru- 
cem scilicet, gestantes, in sinistris [acaciam, saccum pulvere plenum] 
terrenae nostrae substantiae resurrectionem [id est resurrectionis 
symbolum] tenent; divinumque officium offerentes Deo post assum- 
tionem sacrae coenae admittunt palam delectos de senatu proceres 
ad venerabile crama [seu ientaculum], ut gaudii participes. Im illa 
ipsa ad crama evocatione (fit autem in catholica Christi ecclesia ) 
oportet nos ad convivandum Imperatori amicos invitare, de ordine 
magistrorum , proconsulum patriciorum, tam strategorum , quam. of- 
ficialium; in universum numero quatuordecim; et hos ad mensam 
ibi positam introducere hoc modo. Magistri, proconsules et patri- 
cii intrant solummodo loris ct aureis suis thoracibus induti, Prae- 
feruntur autem quoad sessionem patricii thoracibus. induti aliis pa- 


.DE CERIMON. AULAE BYZANT. Η, 52, 767 


τογες εἶναι ἐν τῇ προβλήσει" τοὺς δὲ στρατηγοὺς ἅπαντας Ὁ 
μετὰ τῶν οἰχείων αὐτῶν σχαραμαγγίων καὶ μόγον" τοὺς δὲ 
ὀφφικιαλίους καὶ αὐτοὺς μετὰ τῶν οἰχείων καμισίων, ἄνευ 
μέντοι τῶν ἑαυτῶν χλαμύδων. ἐπὲ δὲ τῆς προχειμένης ἐν 
5rQ περιβλέπτῳ χρυσέῳ τρικλίνῳ χρυσῆς τρὰπέζης, ἐν ᾧ καὶ 
τὸ περιφανὲς χτῆμα τοῦ χρυσοῦ πενταπυργίου ἐς τιμὴν προ- 
ετέϑη, δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν τῷ βασιλεῖ qu- 
λους ἐκ τῶν προλεχϑέντων μαγίστρων, ἀνθϑυπάτων, πατρι-. 
κίων, στρατηγῶν ὀφφικιαλίων, σεχρετιχῶν, ἀπὸ τῆς τάξεως Ms.253.b 
τοτοῦ στῥατιωτιχοῦ xGl κατωτέρω, ἀσηχρητῶν τε ὅμοῦ xaiEd.L.444 
χομήτων τῶν σχολῶν καὶ σχριβώγων, σὺν τῶν δύο ἐκ Βουλ- 
γάρων φίλων, τὸν ἀριϑμὸν X* ἐν δὲ ταῖς περιεξῆς τέσσαρ- 
σι τῶν χαμαρῶν τραπέζαις ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν βασιλιχῶν 
χανδιδάτων, βεστητόρων τε καὶ σιλεντιαρίων, δρακοναρίων, 
τὔσκηπτροφόρων, σημειοφόρων xai σενατόρων τὸν ἀριϑμὸν 
Ag- CAyagnvovg δεσμίους ἐκ τοῦ μεγάλου πραιτωρίου τὸν 
ἀριϑμὸν uj, xai ἐκ τῶν Βουλγάρων φίλων ἀνθοώπους ιη΄ 
εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς καὶ προστιχίζειν πρὸ τῆς εἰσόδου αὐτῶν, 
τοὺς μὲν ἐπὲ τῆς χρυσῆς βασιλικῆς τραπέζης περιφανεῖς δαι- 
«οτυμόνας μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξιμάτων καὶ χλανιδίων, προσ- 
καλεῖσθαι δὲ τοὺς ἀπὸ τῶν Βουλγάρων φίλους ἀπὸ τῆς τά-Β 
ξεως τῶν στρατηγῶν ἐν τῷ δευτέρῳ μίνσῳ ἐπὶ τῆς εὐωνύμου 
ϑέσεως τῆς τραπέζης πρὸς τὸ ἀριϑμεῖσθαι αὐτοὺς πέμπτους, 
6. χτῆμα R., χλῆμα cod. et ed. 


triciis, qui consueta sua camisia gerunt, etiamsi forte his dignitate 

et promotione inferiores sint. Strategi intrant cum suis scaraman- 

. giis tantum, officiales cum suis camisiis, absque chlamydibus. Ad 
auream vero mensam in splendido chrysotriclinio positam, in quo 
etiam illustre peculium aurei pentapyrgii honoris caussa propositum 

est, invitandi a nobis sunt futuri Domino convivae amici ex iisdem, 
quos modo diximus, magistris, proconsulibus, patriciis, strategis, 
officialibus, secreticis ordinis militaris et adhuc inferioribus, item 
asecretis et comitibus scholarum, scribonibus, duoque insuper e 
Bulgaris amici; in universum triginta numero. Ad circumstantes or- 
dine continuo quatuor mensas per totidem fornices dispositas in- 

* ^ vwitantur delecti quidam de ordine regiorum candidatorum, vestito- 
rum, silentiariorum , draconariorum, sceptrophororum, vexilliferorum 
et senatorum, ad triginta sex; Agarenos bello captos e magno prae- 
torio octodecim et totidem amicorum e Bulgaria homines. Hos in- 
iroducere, et, priusquam introéant, seriatim disponere oportet. Qui 
aureae sacrae mensae splendidi sunt convivae, illi suis in mutatoriis 
et tunicis intrant. At Bulgari amici post classem strategorum sub 
secundo missu introvocantur ad sinistram sacrae mensae plagam; quo 
quinti aut sexti inter amicos sint, [ferculaque sua quinto aut sexto 


768 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


» ; - Y 
ἢ καὶ ἕχτους φίλους, στιχίζειν “δὲ ἅπαντας ἔνϑεν χἀχεῖθϑεν 
κατὰ τὴν ἁρμόζουσαν τῆς τάξεως ἑχάστῳ δόξαν. ἀπὸ δὲ τῆς 
͵ - , L J » b] 
στάσεως TOY λεχϑέντων τούτων στιχίζειν αὖϑις ἔγϑεν χἀκεῖ- 
Sev τοὺς ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν κανδιδάτων καὶ κατωτέρω πρὸς 
v0 χαϑεσϑῆναι ἐπὲ τῶν ἑκατέρων δύο προχρίτων τραπεζῶν. 5 
i. : 5. 
ἐπὲ δὲ ταῖς κατωτέραις τραπέζαις δεῖ προστιχίζειν, éni μὲν 
τῆς ἐξ εὐωνύμου ϑέσεως τοὺς ἐξ VLáyágov δεσμίους, ἐπὲ δὲ 
C7Zc ἑτέρας τραπέζης τοὺς τῶν φίλων Βουλγάρων ἀνθρώπους 
πάντας" εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς ἅπαντας xai ἐξάγειν οὕτως" 
τοὺς μὲν ἀπὸ τῆς συγχλήτου πάντας χαὶ τῶν ταγμάτων με-το 
M - 2 , 5 t. r ' ^2 * , 
τὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξήμων, τοὺς δὲ ᾿“γαρηγοὺς λευχοφόρους, 
» , ' c , ^ LT , ,? ' 
ἀζώνους xat ὑποδεδεμένους, τοὺς δὲ Βουλγάρων ἀνθρώπους 
μετὰ τῶν οἰχείων αὐτῶν σχημάτων. δεῖ δὲ προσέχειν τὴν 
ἐχφώνησιν καὶ ἀπήχησιν τῶν μουσικῶν ὀργάνων, χαὲ ἡνίκα 
^ 2€! » , 2 - LU 2 , MP. S 
τὸ ἀδόμεγον ἄσῃ μέλος, ἀνιστᾷν ἅπαντας εἰς εὐφημίαν τῶντϑ 
^ x -" , Li 
δεσποτῶν καὶ αὖϑις τὰς ξαυτῶν ἐχδιδύσχεσθαε χλαμύδας, 
καὶ μετὰ τῆς ἀφίξεως τοῦ μίνσου τῶν δουλκίων πάλιν ταύ-- 
Drac ἀναλαμβάνειν πρὸς τὸ μετ᾽ αὐτῶν ἐχπορεύεσϑαι ἐν τῇ 
αὐτῶν ἐξόδῳ. ἐν δὲ τῇ αὐτῇ ἀναστάσει δεῖ προσέχειν τὸ ἐκ 
- ^ ^ e XT 
βασιλικῆς χειρὸς διδόμενον τῆς ἐγέρσεως σχῆμα, σὺν cvrQ2o 
δὲ καὶ τὴν ἐχφώνησιν τοῦ παρεστῶτος ἐχεῖ χουβικουλαρίου, 
5 Ὁ ^ Ὁ 
καὶ αὖϑις ἐξανιστῷν καὶ προπέμπειν τοὺς τῶν δ΄ τραπεζῶν 
3 : » ' 295 
Ms.254.ax£xAguévovc, μικρὸν εἴργοντας vovg ἄνω φίλους, καὶ εἰϑ᾽ 
« , E * "m. c 
οὕτως συνεξερχομένους ἅπαντας. ἐπὲ δὲ τῆς δευτέρας ἡμέ- 


loco accipiant]. Omnes autem prius in ordinem disponendi ad dex- 
tram et sinistram secundum congruum cuique suum gradum. Ab 
istorum statione inde porro rursus ordinandi sunt candidatorum or- 
dinis et inferiorum homines, collocandi nempe ad duas ex utraque 
parte imperiali proximas mobiliores mensas. .Ad reliquas duas infi- 
mas mensas introducuntur seríatim dispositi, a sinistra quidem parte 
captivi Agareni; a dextra vero Bulgari ommes. Introducuntur autem 
et educuntur sic: senatorii omnes et tagmatici seu militiae comita- 
tensis magistratus in suis mutatoriis; Agareni in candidis et absque 
zonis calceatique; Bulgari proprio sibi suo in habitu. Oportet 
porro ad musicorum organorum intonationem attendere, et quando 
carmen tum cani solitum exorsi fuerint, exsurgere iubere omnes ad 
bene Dominis precandum, chlamydesque exuere, quae rursus sub 
ingressum missus dulciorum induendae, quo in iis, quando tempus 
excedendi venerit, abeant. Eo tempore, quo consurgendum est, 
oportet signum congurgendi, quod Imperator manu sua dat, obser- 
vare, simulque clamorem ibi adstantis cubicularii, et protinus sur- 
gere iubere, atque educere convivas primum quatuor mensarum ; et 
post exiguam interpositam moram rcliquos primae et summae men- 


αν ΡΨ ΤΡ ΎΨΨΡΕΡΡΨ NC SP EN SERERE UNIT T IPAE 


άπ ὟΝ ἴα. μι δυν- ἐν δῶν 


WT HN WORRIES WIE RERO M RE rm 


δια 


ΒΟ ΑΘ ΠΥ 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π, ὅ2. 769 


ρας τελεῖται μεϑέορτος προέλευσις ἐν τῷ σιχῷ τῶν xopvgai- 
ων καὶ ἁγίων ἀποστόλων. καὶ πληρουμένης τῆς ἱερᾶς λει- 
τουργίας, προτίϑεται κλητώριον ἐπὲ ἀποχοπτῆς τραπέζης ἐν 
τῷ μεγάλῳ τρικλίνῳ τῶν παλατίων, καὶ δεῖ ὑμᾶς εὐτρεπέ- 
ὅζειν εἰς συνεστίασιν τῷ βασιλεῖ μαγίστρους, πραιποσίτους,Βά1,, 445 
ἀνθυπάτους, πατρικίους, στρατηγοὺς, μητροπολίτας, ὀὄφφι- 
χιαλίους, πρωτοσπαϑαρίους, ἀσηχρήτας, χαρτουλαρίους, 
ὑπάτους, βεστήτορας, σιλεντιαρίους καὶ ἀλλαξίμων τῶν τα- 
γματικῶν ἀρχόντων κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης" εἰσάγειν, 
τοδὲ αὐτοὺς καὶ ἐξάγειν μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξίμων xai κα-- 
μισίων, ἄγευ μέντοι τῶν ἑαυτῶν χλαμύδων" προσέχειν δὲ 
τοῖς εὐφημοῦσι δήμοις, καὶ ἡνίκα ἄρξονται ὠχτολογεῖν τοὺς 
δεσπότας, δεῖ ἐξανιστᾷν πάντας τοὺς κεκλημέγους πρὸς τὸ 
καὶ αὐτοὺς πραέως συνευφημεῖν τοὺς δεσπότας. τῇ δὲ τρίτη 
τοἡμέρᾳ τῆς αὐτῆς ἑβδομάδος τελεῖται παγαγὴ προέλευσις μετὰ B 
ἀλλαξιμάτων ἔνδον τοῦ παλατίου, xai τελεῖται χλητώριον 
ἐπὶ τοῦ χρυσοτριχλίνου χατὰ τὸ σχῆμα τῆς πρώτης ἡμέρας. 
καὶ δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς κλῆσιν ἐπὲ τῆς χρυσῆς τραπέ- 
ζης ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν μαγίστρων, πατρικίων χαὲ λοιπῶν 
20070» TQ δομεστίχῳ τῶν σχολῶν καὶ βασιλικῶν ἀνθρώπων ἀπὴ 
τῆς τάξεως τῶν σπαϑαροχανδιδάτων μέχρι τῆς τάξεως τῶν 
στρατώρων, κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης φίλους λ΄. εἰσά- 
γεῖν δὲ αὐτοὺς καὶ ἐξάγειν, τοὺς μὲν ὑπὸ καμπάγιον πάγτας 


sae accubantes, ut sic quotquot convenerint, omnes exeant. Secundo 

die celebratur postfesta seu magnum et primarium festum diem con- 
sequens processio in aedem principum et sanctorum Apostolorum ; 

. sacroque officio completo, instituitur convivium super peculiare et 
priva mensa in magno triclinio palatiorum ; ad quod invitandi vobis 
sunt magistri, praepositi, proconsules, patricii, strategi , metropoli- 
tae, officiales, protospatharii , asecretae, chartularii, consules, vesti- 
tores, silentiarii et magistratus tagmatici seu militares comitatenses, 
mutatoria gestantes, pro capacitate mensae, Introducuntur et edu- 
cuntur in suis mutatoriis et camisiis, absque chlamydibus tamen, 
Tempus observandum est, quo factiones acta seu faustas acclamatio- 

nes peragere et Dominos laudare incipiunt, Eo tempore debetis con- 

d vivis omnibus, ut surgant et ipsi quoque leni voce simul cum fa- 
ctionibus Dominis benedicant, imperare, Tertio post pascha die 
peragitur pagana processio in mutatoriis intra palatium et convivium 
in chrysotriclinio ad modum primi diei. Quapropter ad auream qui- 
dem mensam invitandi nobis sunt homines ordinis magistrorum , pa- 
triciorum ete. cum domestico scholarum et hominibus imperialibus, 
ab ordine inde spatharocandidatorum usque ad ordinem stratorum, 
pro capacitate mensae, amici in universum triginta. Quos introdus 


Constantinus Porphyr. Vol. 1. 49 


πὸ) δ 


770 ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


μετὰ τῶν οἴχείων ελλαξιμάτων, πλὴν καὶ χλανίδος" τοὺς 
Οὐδὲ πρωτοσπαϑαρίους μετὰ σπεχίων καὶ δωέων σαγίων' τοὺς 
δὲ βασιλιχοὺς μετὰ τῶν σκαραμαγγίων καὶ vov. ἐπὶ δὲ 
ταῖς κάτω τέσσαρσι τῶν χαμαρῶν τραπέζαις δεῖ ἡμᾶς συγ- 
καλεῖν βασιλικοὺς κανδιδάτους καὶ μανδάτορας καὶ μιχροὺς5 
᾿ἄρχογτας τοῦ τάγματος τῶν σχολῶν, τὸν ἀριϑμὸν off* εἰσ- 
ἄγειν δὲ αὐτοὺς μετὰ τῶν οἰχείων σκαραμαγγίων καὶ ἀλλα- 
ξιμάτων. τῇ δὲ τετάρτῃ ἡμέρᾳ τῆς αὐτῆς εὐωχίας τελεῖται 
ὅμοίως πῤοέλευσις παγανὴ μετὰ ἀλλαξιμάτων ἔνδον τοῦ πα- 
λατίου, καὶ εἰσάγονται τὰ φωτίσματα ὑπὸ τοῦ ὀρφανοτρό-το 
qov, καὶ τελεῖται τὸ κλητώριον ἐν τῷ αὐτῷ χρυσοτριχλέγῳ 
ἐπὶ τῆς χρυσῆς τραπέζης. καὶ δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συν- 
Ὀεστίασιν τῶν βασιλέων φίλους, ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν μαγί- 
στρων, πατρικίων σὺν τοῦ δομεστίχου τῶν ἐξσχουβίτων καὶ 
Ms.254.b τῶν αὐτοῦ σχριβώνων κατὰ τὸν προλεχϑέντα τύπον, καὶ εἰσ-τῦ 
ἀγειν αὐτοὺς καὶ ἐξάγειν, χκαϑὰ εἴρηται. ἐπὲ δὲ ταῖς κατὰ 
τῶν χαμαρῶν τραπέζαις δεῖ ἡμᾶς συγκαλεῖν ἐκ τῶν λεχϑέν-- 
των βασιλικῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν μιχρῶν ἀρχόντων τοῦ 
ἐξσχουβίτου τὸν ἀριϑμὸν οβ΄, xai εἰσάγειν αὐτοὺς κατὰ τὸν 
προλεχϑέντα τύπον. τῇ δὲ πέμπτῃ ἡμέρᾳ τῆς αὐτῆς πανδε- 20 
σίας εἰσέρχεται ὃ πατριάρχης μετὰ τῶν αὐτοῦ μητροπολιτῶν 
ἘΑῚ1, 446 δοῦναι ἀγώπην τῷ βασιλεῖ, xai τελεῖται προέλευσις παγανὴ 


cimus δὲ educimus, senatorios quidem. viros campagia gestantes 
omnes in suis mutatoriis, absque tunicis; protospatharios autem cum 
speciis et russis sagis; imperiales homines cum scaramangiis tantum. 
Ad inferiores autem quatuor fornicum mensas invitandi sunt impe- 
riales candidati, mandatores et minores magistratus ordinis schola- 
rum, in universum septuaginta duo. Introducuntur et hi cum suis 
scaramangiis et mutatoriis. Quarto die eiusdem universalis regii 
convivii peragitur processio rursus pagana in mutatoriis intra pala- 
lium, ct introducuntur photismata [seu pueri orphani in albis ba- 
ptismalibus indusiis, cereos tenentes,] ab orphanotropho, et insti- 
iuitur convivium in ipso chrysotriclino super aurea tabula; ad quod 
invitandi nobis sunt amici Imperatoris ab ordine inde magistrorum 
et sic porro patricii, domesticus excubitorum eiusque scribones se- 
cundum formulam praescriptam , eosque oportet modo iam dicto in- 
troducere et educere. Ad mensas vero inferiores sub fornicibus collo- 
calas vocamus homines septuaginta duo de ordine eorundem impe- 
rialium hominum et minorum magistratuum excubitorum. Etiam 
hi dicto modo introducuntur et educuntur. Quinto die eiusdem 
universalis regii convivii advenit patriarcha cum suis metropolitis 
Δα dandum Imperatori agapen seu osculum pacis, peragiturque pa- 
gana processio in mutatoriis intra palatium ; assidetque patriarcha 


| 
; 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 52, 771 


δι ἀλλαξίμων ἔνδον τοῦ παλατίου, καὶ συγχαϑέζεται τῷ 
᾿βασιλεῖ εἰς συνεστίασιν ὃ πατριάρχης ἐπὲ τῆς ἀποχοπτῆς yov- 
σῆς τραπέζης ἐν τῷ χρυσέῳ τριχλίνῳ, xai δεῖ ἡμᾶς εὐτρε- 
“πίζειν ἐπὲ μὲν τῆς χρυσῆς τραπέζης φίλους ἀπὸ μὲν τῶν 
δμητροπολιτῶν (, xai ἀπὸ τῶν βασιλικῶν πρεσβυτέρων τοῦ 
“παλατίου ἕξ, καὶ ἡγουμένους τῶν βασιλικῶν μοναστηρίων i, 
εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς xai ἐξάγειν οὕτως: τοὺς uiv μητροπο- 
Aras μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξιμάτων, πλὴν τῶν ὠμοφορίων, : 
τοὺς δὲ πρεσβυτέρους μετὰ τῶν λευχῶν φελωνίων, τοὺς δὲ 
Aozyovuévovc xai αὐτοὺς μετὰ τῶν οἰχείων αὐτῶν φελωνίων.Β 
ἐπὲ δὲ τῶν χάτω τραπεζῶν δεῖ ἡμᾶς συγχαλεῖν ἀπὸ τῶν βα- 
σιλικῶν κληρικῶν ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν διακόνων zai χατωτέ- 
Qo καὶ ἀπὸ τοῦ σεχραίτου τοῦ πατριάρχου παπάδας, τὸν 
ἀριϑμὸν... .. εἰσάγειν δὲ καὶ ἐξάγειν αὐτοὺς μετὰ τῶν oi- 
τὐχείων αὐτῶν χαμισίων χκαὲ μόνον. τῇ δὲ ἕχτῃ ἡμέρᾳ τῆς 
αὐτῆς περιύδου τελεῖται προέλευσις παγαγὴ μετὰ αλλαξιμα- 
τῶν ἔνδον τοῦ παλατίου, καὶ εἰσάγονται οἱ ἐκ Βουλγάρων 
φίλοι μετὰ τῶν ἐκ Βουλγαρίας δώρων. καὶ τελεῖται κλητώ- 
ριον ἐν τῷ αὐτῷ περιβλέπτῳ τρικλίνῳ ini τῆς αὐτῆς χρυσῆς 
᾿ϑοτραπέζης, καὶ δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστέασιν τοῦ βα- α 
σιλέως φίλους ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν μαγίστρων, ἀνϑυπάτων 
xai λοιποὺς σὺν τῶν ἐκ Βουλγάρων φίλων xai τῷ δρουγγα- 
ρίῳ τῆς βίγλης xai τῷ δομεστίκῳ τῶν ἱκανάτων, τὸν dgt- 
ϑμὸν À* στιχίζειν δὲ αὐτοὺς καὶ εἰσάγειν κατὰ τὸν λεχϑέν- 


Imperatori conviva ad peculiarem auream mensam in chrysotriclino; 
et invitandi nobis sunt ad auream quidem mensam amici, metropo- 
litae decem, presbyteri palatini sex et duodecim hegumeni mona- 
steriorum imperialium, qui sic introducuntur: metropolitae in suis 
mutatoriis, praeter omophoria; presbyteri cum albis pheloniis; he- 
gumeni cum suis sibi propriis pheloniis. Ad inferiores autem men- 
sas invitamus delectos clericos palatinos ab ordine diaconorum inde 
et sic porro inferiores ordines et secreti patriarchae papades seu 
monachos, in universum .- . Hi solis in suis camisiis introducun- 
tur et educuntur. Sexto die eiusdem orbis [dierum nempe seu 
septimanae] peragitur processio pagana in mutatoriis intra palatium, 
et introducuntur amici Bulgari cum donis e Bulgaria allatis; et ce- 
lebratur convivium in eodem illustri triclinio super eadem aurea 
mensa; invitandique sunt nobis ad convivandum Imperatori amici 
de ordine magistrorum , proconsulum et ceterorum una cum amicis 
Bulgaris et drungario vigiliae et domestico hicanatorum, ad nume- 
rum triginta; ordinandique et introducendi eodem modo, quem ad 
primum diem exposuimus, Ad inferiores autem mensas invitantur 


773 ^ CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


τα τύπον τῆς πρώτης ἡμέρας. ἐπὲ δὲ τῶν κάτω τραπεζῶν 
Ok συγχαλεῖν ἀπό τε χομήτων καὶ χεντάρχων τοῦ ἀριϑμοῦ 
xab τῶν ἱχανάτων ἄνδρας νδ΄, καὶ ἐκ τῶν Βουλγάρων φίλων 
Ms.2555.a ἀνθρώπους τη" ατιχίζειν δὲ δεῖ τοὺς Βουλγάρων ἀνθρώπους 
ἐπὲ τῆς κάτω τελευταίας μιᾶς τραπέζης μόνους" εἰσάγειν δὲδ 
αὐτοὺς καὶ ἐξάγειν» μετὰ τῶν οἰχείων αὐτῶν σχαραμαγγίων. 
τῇ δὲ ἑβδόμῃ ἡμέρᾳ τῆς αὐτῆς δεξιώσεως τελεῖται ὡσαύτως 
παγαγὴ προέλευσις ἔνδον τοῦ παλατίου, xai γίνεται κλητώ- 
ριον ἐν τῷ αὐτῷ τρικλίνῳ ἐπὲ τῆς αὐτῆς τραπέζης, καὶ συγ- 
καλοῦνται εἷς ἑστίασιν τῷ βασιλεῖ ὁμοίως ἀπὸ τῆς τάξεωςιο 
τῶν μαγίστρων καὶ πατρικίων σὺν τῷ ὑπάρχῳ τῆς πόλεως 
xai τοῖς dvoi δομεστίκοις, νουμέρων τε καὶ τειχέων, καὶ τῶν 
αὐτῶν τοποτηρητῶν σὺν τῷ λογοθέτῃ τοῦ πραιτωρίου xai 
τῷ συμπόνῳ τὸν ἀριϑμὸν λ΄. εἰσάγονται δὲ καὶ ἐξάγονταν 
μετὰ τῶν οἰκείων αὐτῶν ἀλλαξιμάτων καὶ χλανιδίων. ἐν δὲτϑδ 
ταῖς κάτω τραπέζαις συγκαλοῦνται τριβοῦνοι βικάριοι, οἱ ἡ 
Ed. L.447 ἐϑγνικοὲ τῆς ἑταιρείας, οἷον Τοῦρχοι, Χαζάρεις καὶ λοιποὲ, 
τὸν ἀριϑμὸν νδ΄. ἐπὲ δὲ τῆς τιμίας τραπέζης συγκαλοῦνται 
oi δώδεκα γειτογιάρχαι, οἱ δ' ἐπόπται καὶ oi δύο πρωτο- 
καγχελλάριοι τοῦ ἐπάρχου. εἰσάγονται δὲ μετὰ τῶν οἰχείωναο 
χαμισίων xai μόγον, οἱ δὲ ἐϑγικοὶ μετὰ τῶν αὐτῶν xafa- 
δίων. δίδοται δὲ τοῖς γειτονίάῤχαις καὶ λοιποῖς ἀνὰ νομίσμα-- 
τος ἑνός. émi δὲ τῶν προλαβόντων χρόνων συνεκαλοῦντο ἀντὲ 
τούτων» οἱ τοῦ σκευοφυλακίου τῆς ἁγίας Σοφίας χαρτουλάριοι, 


D 
ili cry Las. 


ἐν iu CY 


ἝΝ dob ca dpi. d 


———— 


magistratus de ordine comitum et centarchorum arithmi et hicana- 
torum, admodum quinquaginta quatuor, et e Bulgaria amicorum 
homines octodecim; ordinare autem hos Bulgaros oportet ad ultimam 
mensam seorsim. Introducuntur et educuntur in suis scaramangiis. 
Septimo die eiusdem convivationis peragitur similiter pagana pro- 
cessio intra palatium, et convivium in eodem triclinio super eadem 
tabula, pariterque, ut ante, invitantur ad convivandum Imperatori 
magistri, patricii, praefectus Urbis, ambo domestici, numerorum 
scilicet atque castrorum, eorundem ambo topoteretae, rationalis 
praetorii, adiutor [praefecti Urbis], in universum triginta viri, In- 
troducuntur et educuntur in suis mutatoriis et tunicis. Ad inferio- 
res autem mensas invitantur tribuni vicarii, gentiles seu alienigenae 
ex hetaeria; ut Turci, Chazares, alii, admodum quinquaginta qua- 
tuor. Ad venerabilem vero mensam invitantur duodecim gitoniar- 
chae vel vicomagistri, quatuor epoptae vel aediles, duo protocan- 
cellarii praefecti Urbis. Introducuntur hi suis in camisiis tantum; 
gentiles vero in suis cabadiis. Gitoniarchis et reliquis dantur sin- 
gulis singuli nummi durei. Temporibus autem antiquioribus invita- 
bantur loco istorum chartularii sceuophylacii S. Sophiae, accipie- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. ἢ. 53, 779 


λαμβάνοντος τὴν αὐτὴν εὐλογίαν. τῇ δὲ νέῳ κυριακῇ, τῇ uc- 
ϑεόρτῳ τοῦ πάσχα, ἐκτελεῖταν προέλευσις λαμπροφόρος ἐν P 
τῷ σεβασμίῳ ναῷ τῶν ἁγίων ἀποστόλων" καὶ τελουμένης 
τῆς ἱερᾶς λειτουργίας, προτίϑεται χλητώριον ἐν τῷ λεχϑέντε 
δεριχλίνῳ ἐπὲ τῆς δευτέρας ἡμέρας, xai συνεστιᾶται τῷ βα- 
σιλεῖ ὃ ἁγιώτατος ἡμῶν πατριάρχης ἐπὲ ἀποχοπτῆς τραπέ- 
ζης, xal συγκαλοῦνται εἰς ἑστίασιν σὺν τῷ βασιλεῖ φίλοι κα- 
τὰ τύπον τῆς δευτέρας ἡμέρας τῇ ἐπαύριον τοῦ ἱεροῦ πάσχα. 
τῇ δὲ ἐπαύριον τῆς νέας κυριακῆς ἡμέρᾳ ἐχτελεῖται δεξίωσις 
τοδεξίμου ἄνευ σαξίμου, καὶ καϑέζεται Ó βασιλεὺς ἐπὲ ἀπο- 
χοπτῆς τραπέζης μετὰ τοῦ οἰχείου δηβητισίου ἐπὲ τοῦ Ἴου- 
στιγιαγοῦ τριχλίγου. καὶ δεῖ ἡμᾶς συγκαλεῖν εἰς ἑστίασιν C 
ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν μαγίστρων, πραιποσίτων, ἀγϑυπάτων, 
πατρικίων, ὀφφικιαλίων καὶ λοιπῶν τῶν ὑπὸ χαμπάγιον 
15zavrov κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης" εἰσάγειν δὲ xai ἔξα-- 
yew πάντας μετὰ τῶν οἰχείων αὐτῶν ἀλλαξιμάτων τε καὶ Ms.255.b 
χλανιδίων: προσέχειν δὲ καὶ τὸ μουσιχὺν μέλος καὶ ἔξανι- 
στᾷν τοὺς κεχλημένους ἐν τῷ προδηλωϑθϑέντε χρόνῳ εἰς εὐφη- 
μίαν τῶν δεσποτῶν. τῇ δὲ ἐπαύριον τοῦ αὐτοῦ δεξίμου τε- 
«ολεῖται ἑπόμενον ἱππικὸν ἀπολύσιμον, καὲ ἐξαποστέλλονται 
πρὸς τὰ οἰχεῖα οἱ ἀπὸ Βουλγάρων φίλοι, xai προτίϑεταε κλη-- 


bantque eandem benedictionem seu munificentiam. Nova die domi- 
nica sic dicta, ea nempe, quae proxime festum paschatis sequitur, 
splendida peragitur processio splendido in vestitu in venerabile tem- 
plum SS. Apostolorum; finitoque sacro officio, proponitur et initur 
conyivium in triclinio, quod superius ad secundum diem nominavi- 
mus, Convivatur tum sanctissimus patriarcha noster Imperatori ad 
peculiarem mensam, et invitantur ad convivandum Domino amici 
eiusdem generis, atque ad secundum huius convivationis diem a 
festo paschatis immediate proximum diximus. Altero post novam 
dominicam die excipitur et beneventatur ab Imperatore deximum 
seu corpus senatorum Dominum salutatum venientium , absque sa- 
ximo tamen seu chorea; residetque Imperator in Iustiniani triclinio 
ad peculiarem sibi mensam in suo dibetesio. Invitandi tum sunt 
nobis magistratus horum ordinum, magistri, praepositi, proconsu- 
les, patricii, offciales et reliqui campagiogeruli omnes pro capaci- 
tate mensae. Introducuntur et educuntur omnes in suis mutatoriis 
et tunicis. Observandum deinde nobis est tempus, quo carmen mu- 
sice recitatur, et tunc iubendi convivae surgere ad laudes et pia 
verba Domino dicenda. Die post illud deximum proximo peragitur 
ei adhaerens et consequens ludus equestris absolutivus seu qui 
finem solenni huic convivationi facit. Remittuntur tunc amici, qui 
e Bulgaria venerant, ad sua, et proponitur convivium in splendido 
triclinio cathismatum; et conviyantur Imperatori praepositi , .patri- 


774 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Ῥτώριον ἔν τῷ περιβλέπτῳ τρικλίνῳ τῶν καϑισμάτων, xa) συν 
εσϑίουσι τῷ βασιλεῖ οἱ πραιπύσιτοι, πατρίκιοι, ὀφφικιάλιοι., 
πρωτοσπαϑάριοι καὶ χαρτουλάριοι, ὕπατοι, βεστήτορες, σι- 
λεντιάριοι, ὃ ἀκτουάριος xai οἱ τοῦ ἡλιακοῦ σὺν τῷ δεησο- 
γράφῳ, τὸν ἀριϑμὸν κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης. εἰσάγον-Κὶ 
ται δὲ καὶ ἐξάγονται κατὰ τὸν ἀνωτέρω λεχϑέντα τρόπον. 
μεσούσης δὲ τῆς ξορτῆς τοῦ πάσχα τελεῖται προέλευσις δη- 
μοσία, καὶ προέρχονται ot βασιλεῖς ἐμπράττως εἰς τὸν ναὸν 
τοῦ ἁγίου ἸΠωκίου, καὶ τελουμένης τῆς ἱερᾶς λειτουργίας | 

Ed.L, 448z:gor(Qerat κλητώριον τῷ βασιλεῖ ini ἀποχοπτῆς τραπέζης évio —— 
τοῖς ἐχεῖσε τριχλίγοις, καὶ συνεστιᾶται Ó πατριάρχης τῷ βα- 
σιλεῖ, καὶ δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν αὐτῶν φί- 
λους ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν μαγίστρων, ἀνθυπάτων, πατρικίων, 
μητροπολίτας, ὀφφικιαλίους xai ταγματικοὺς, καὶ τῶν ἐκ τῆς 
συγκλήτου καμπαγίων κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης" εἰσάγειντϑ 
δὲ αὐτοὺς καὶ ἐξάγειν μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξίμων χωρὲς 
τῶν χλανιδίων" ἐν δὲ τῷ προλεχϑέντι τῆς ἀχτολογίας τῶν 
δήμων χρόνῳ ἐξανιστᾷν ἅπαντας τοὺς χεχλημένους εἰς εὐφη- 

Β μίαν τῶν δεσποτῶν. ni δὲ τῆς ϑείας καὶ ἱερᾶς μετὰ σαρ-- 
κὸς εἰς οὐρανοὺς ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Xgi-20 
στοῦ ϑαυμαστῆς ἡμέρας τελεῖται δημοσία προέλευσις παρὰ 
τῶν βασιλέων ἡμῶν τῶν ἁγίων ἐν τῷ παγσέπτῳ xai σεβα- 
σμίῳ ναῷ τῆς ὑπεραγίας δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόχου τῆς πη- 


" 
NONOUI REOS  λὰ νι μι. :.ν......λ. 


15. Ita em. R., χαμπαγίων τῶν χατὰ cod. et ed. 


cii, officiales, protospatharii, chartularii, consules, vestitores, silen- 
tiarii, actuarius et ad heliacum pertinentes et deéseographus seu 
scriba libellorum supplicum pro capacitate mensae. Introducuntur 
et educuntur modo supra scripto, -Dum vero medium est festum 
paschatis, [id est die inter festum paschatis et festum pentecostes 
medio] peragitur processio publica, et prodeunt Imperatores in so- 
lenne pompa ad templum S. Mocii, sanctoque officio ibi peracto, 
apparatur et proponitur Imperatori convivium super peculiare mensa 
in tricliniis seu palatio , quod penes illud templum est. Patriarcha 
ibi convivatur Imperatori; invitandique nobis sunt ad convivandum 
amici de ordine magistrorum, proconsulum, patriciorum , metropoli- 
tarum, officialium et tagmaticorum magistratuum, item senatorum 
campagia ferentium, tot, quot mensa capit. Introducuntur et edu- 
cuntur in suis mutatoriis, absque tunicis. Quando factiones acta 
sua seu laudes Dominorum ct pia vota exclamant, iubemus convi- 
vas omnes surgere, ut et ipsi Dominis bene precentur, Divino au- 
tem illo sanctoque et admirabili die festo, quo Christi in carne as- 
sumtio in coelum celebratur, peragitur publica processio a venera- 
bilibus nostris Imperatoribus in admodum venerabile reverendumque 


T" 


DE CERIMON. AULAE BYZANT.1L. 52. 770 


γῆς, καὶ τελουμένης τῆς ἱερᾶς λειτουργίας, mgorideras κλητώ- 
θέον τῷ βασιλεῖ ἐπὶ ἀποχοπτῆς τραπέζης, καὶ συνεστιᾶται ὃ 
πατριάρχης τῷ βασιλεῖ, καὶ συγκαλοῦνται εἰς συνεστίασεν 
αὐτῷ φίλοι ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν μαγίστρων καὶ κατωτέρω 

δχατὰ τὴν ἔχϑεσιν καὶ τὸ σχῆμα τῶν προλεχϑεισῶν περιφα- bi 
γῶν προελεύσεων. 


Ἢ πεντηχοστή. C 

Τῇ δὲ ἁγίᾳ τῆς πεντηκοστῆς ἡμέρᾳ τελεῖται προέλευσες 

κατὰ τὸν τύπον τῆς τοῦ σεβασμίου πάσχα ἐν τῇ ἁγίᾳ τοῦ 
τοΘεοῦ χαϑολικὴῆ καὶ ἀποστολικῇ ἐχχλησίᾳ, καὶ προτίϑεταν 

κρᾶμα ἐκχεῖσε τοῖς βασιλεῦσι, καὶ προσκαλοῦνταε οἱ ἀνωτέρω Ms. 256.2 

λεχϑέντες φίλοι. καὶ ὑποστροφῆς τῶν βασιλέων ἐν τῷ με- 
γάλῳ παλατίῳ μετὰ προελεύσεως γενομένης, προτίϑεται τὸ 
βασιλικὸν χλητώριον imi ἀποκοπτῆς τραπέζης ἐν τῷ περιβλέ- 
152109 Ἰουστινιανοῦ τρικλίνῳ, καὶ συνεστιῶνται τῷ βασιλεῖ oi 
κατὰ τύπον ἀνωτέρω λεχϑέντες φίλοι, εἰσαγόμενοι καὶ ἔξα- 

γόμενοι μετὰ τῶν οἰκείων ἀλλαξιμάτων χωρὶς χλανιδίων. Ὁ 
μετὰ δὲ τὴν ἁγίαν τῆς πεντηκοστῆς ἡμέραν ἐχτελεῖται τὸ 
στέψιμον τοῦ δεσπότου. τῇ δὲ πρώτῃ τοῦ Πῆαΐου μηνὸς éx- 
“οτελοῦνται τὰ ἐγκαίνια τῆς νέας ἐχκλησίας, xai λιταγνίου προε- 
λεύσεως γιγνομένης ἀπὸ τοῦ vao) τῆς ἁγίας Θεοτόχου τοῦ 
Φάρου, τελεῖται 7j ϑεία λειτουργία, καὶ ngoridevat χλητώριον 


iemplum sanctissimae dominae nostrae Deiparae pigis seu ad fon- 
tem ; peractoque. sacro oflicio, proponitur Imperatori convivium super 
peculiare tabula, et convivatur patriarcha Domino, invitanturque 
ad pariter convivandum amici ab ordine magistrorum inde ct sic 
porro minores magistratus secundum superius expositam formulam 
praedictarum splendidarum processionum. 


DE CERIMONIIS FESTI PENTECOSTES. 


Sancto die pentecostes peragitur processio secundum formulam, 
quae die venerabilis paschatis festo observatur, in sanctam catholi- 
cam et apostolicam Dei [magnam] ecclesiam ; proponitur ibi Impe- 
ratoribus mixtum ; et amici paulo ante dicti invitantur ad convivium. 
Interea redeunt Imperatores in magnum palatium in processione, - 
proponiturque sacrum convivium super peculiare mensa in splendido 
triclinio lustiniani, et convivantur Imperatori, quos par est ex ri- 
tuali, amici supra nominati, introducti et educti cum suis mutato- 
riis, absque tunicis. Post sanctum pentecostes festum celebratur 
natalis coronationis Despotac. Primo Maii celebrantur encaenia vel 
dedicatio novae ecclesiae ; factaque solenne cum cereis et supplica- 
tionibus processione e templo 5. Deiparae Phari, et tum peracto 
sacro officio, proponuntur Dominis dapes in iucundo chrysotriclino, 


776 ΟΘΟΝΒΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 43 


rolg βασιλεῦσιν ἐν τῷ τερπγῷ χρυσοτρικλίγῳ , καὶ συγεστιῶ- 
ται τῷ βασιλεῖ ὃ πατριάρχης, καὶ συγκαλοῦνται sig συνεστί- 
ügty αὐτοῦ ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν μαγίστρων, πραϊιποσίτων, πα- 
«— τρικίων καὲ λοιπῶν βασιλικῶν ἀνθρώπων σὺν τῶν μητροπο- 
ἘΑΙ Δ ἠρλιτῶν κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης. τῇ δὲ ww τοῦ αὐτοῦδ 
lMaiov τελεῖται τὸ γενέϑλιον τῆς πόλεως ταύτης, xai ἔχτε- 
λεῖται δεξίωσις δεξίμου χωρὶς σαξίμου καὶ ἱππικὸν ἱπποδρό- 
piov, καὶ τελεῖται χλητώριον κατὰ τὸν λεχϑέντα τύπον. τῇ 
δὲ ὀγδόῃ τοῦ αὐτοῦ Παΐου μηνὸς τελεῖται προέλευσις τῆς 
μνήμης τοῦ Θεολόγου ἐν τῷ ἑβδόμῳ, καὶ τελουμένης τῆς Ast-10 
τουργίας, προτίϑεται κλητώριον, καὶ συγκαλοῦνται χατὼ TU- 
πὸν οἱ τῆς συγκλήτου πάντες χατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης. 
τῇ δὲ x τοῦ Ἰουλίου μηνὸς ἐκτελεῖται διὰ λιτανίου προελεύ-- 
Βσεως ἔνδον τοῦ παλατίου ἡ μνήμη Ἡλιοῦ τοῦ προφήτου, xai 
δι’ αὐτῆς ἡ ἀνάχκλησις τῆς περιορήσεως τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶνιδ᾿ᾳ 
βασιλέως. προεκτελεῖται δὲ πρὸ αὐτῆς τῆς ἡμέρας ἐν τῇ ] 
παραμογῇ ἑσπερινὸν ἐν τῷ Φάρῳ, καὶ ἄδεται παρὰ πάντων 
ἀπολύσιμον ἄσμα ἰσόμελον τοῦ οσυνταφέντες,᾽ καὶ δίδοται 
τοῖς μαγίστροις, πραιποσίτοις, ἀγϑυπάτοις, πατρικίοις καὶ üg- 1 
φικιαλίοις elg τύπον παρὰ τοῦ βασιλέως σταυρίτζια dgyvgü.ao  ' 
τῇ δὲ ἐπαύριον ἡμέρᾳ, ἐν $ τὴν ξορτὴν ἐχτελοῦμεν, προχα-᾿ 
ϑέζεται ὃ βασιλεὺς μετὰ ἀλλαξιμάτων ἐπὶ τοῦ ἐνδόξου xov- . — 
σοτρικχλίνου, χαὲ παρεστῶτος τοῦ μυστικοῦ χουβουχλείον, tig- 


aca — NOUO WEN 


ENT MATER 


CEU id 


PE 


€ónvivánte Ímperatori patriarcha; invitanturque ad eundem finem 
magistri, praepositi, patricii, ceteri homines imperiales et metropo- 
litae pro ratione tabulae. Die undecimo Maii peragitur natalis hu- 
ius Urbis, et admittitur deximum seu turba salutantium et gratu- 
lantium, absque saximo tamen; celebratur etiam equestre certamen 
cursorium, modoque praedicto convivium. Die octavo Maii peragi- 
tur processio memoriae S. Ioannis Theologi in hebdomo, finitoque 
$acro officio, proponuntur dapes, et convocantur secundum ritum se- 
natorii omnes pro ratione mensae. Die vigesimo lulii peragitur cum 3 
solenne supplicabunda processione intra palatium memoria Eliae pro- E 
phetae, et per eam celebratur memoria dimissionis pii Domini ne- 

$tri [Leonis Sapientis] e custodia. Pridie illius diei autem seu in 
Vigiliis peragitur in antecessum S. officium vespertinum in Pharo, 

et canitur ab omnibus cantus absolutivus eiusdem melodiae atque 
hyinnus, qui incipit a voce: συνταφέντες, danturque ab Imperatore 

ex recepto ritu magistris, praepositis, proconsulibus, patriciis et of- 
ficialibus cruciculae argenteae. Altero autem die post, illo nempe, 

quo ipsum Eliae festum celebramus, praesidet Imperator in mutato- 

tiis super glorioso chrysotriclino, adstante secreto cubiculo, introdu- . 
$unturque praefectus sacellii et xcnodochi et gerocomi, apportantes 


RETO ΤᾺ "^ 
ΨΥ ἌΡ ΟΡ ΤΡ ΤΡ να 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 52. 777 


ἄγονταν Ü,rs τοῦ σαχελλίου xai oi ξενοδόχοι καὶ γηροκόμοει, C 
προσάγοντες σταυροὺς χρυσοστοιβάστους κατὰ μέμησιν τῆς Ms.256.b 
ἑορτῆς τῶν βαΐων., καὶ λαμπροφορούντων πάντων, εἰσάγεται 
ἡ τάξις τῶν μαγίστρων, ἀνϑυπάτων, πατρικίων καὶ ὀφφικια- 
δλίων ἔμπροσθεν τοῦ δεσπότου, xci διανομῆς τῶν λεχϑέντων 
σταυρίων ὑπὸ τοῦ βασιλέως γενομένης, τελεῖται, ὡς ἔφαμεν, 
δημοσία λιτάνιος προέλευσις ἀπὸ τοῦ ναοῦ τῆς ἁγίας Θεο- 
τόχου τοῦ Φάρου ini τὸν περίβλεπτον ναὸν τῆς μεγάλης vé-- 
ας ἐχχλησίας, xai τελουμένης τῆς ἱερᾶς λειτουργίας, προτέ- 
τοϑεται κλητώριον τῷ βασιλεῖ ἐπὲ τοῦ χρυσοτρικλίγου, xai συν- 
εστιᾶται τοῖς βασιλεῦσιν ὅ,τ πατριάρχης καὲ οἱ μήτροπο- 
λῖται, μάγιστροι, πραιπόσιτοι, ἀνϑύπατοι, πατρίκιοι, ὄφφι- Ὁ 
χιάλιοι xai λοιποὲ βασιλικοὲ χατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης. 
προχαϑέζεται δὲ 0 βασιλεὺς μετὰ τοῦ οἰχείου διβητησίου, 
τὐκαὲ δεῖ ἡμᾶς εἰσάγειν καὶ ἐξάγειν πάντας τοὺς χεχλημένους 
μετὰ τῶν οἰχείων αὐτῶν ἀλλαξιμάτων χωρὶς τῶν χλανιδέίων- 
τῇ δὲ ἐπαύριον τελεῖται δεξίωσις δεξίμου καὶ μεγάλου σαξέ- 
pov , καὶ προτεϑέντος βασιλικοῦ χλητωρίου ἐπὲ ἀποχοπτῆς 
τραπέζης ἐν τῷ Ἰουστινιανοῦ τρικλίνῳ, προκαϑέζεται ὃ βασι- 
20ÀeUg μετὰ τοῦ οἰχείου διβητησίου, xai δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν 
εἰς συνεστίασιν αὐτοῦ ἀπὸ τῆς τάξεως πραιποσίτων, πατρι- 
κίων, ὀφφικιαλίων καὶ ἀπὸ τῶν σεκραιτιχῶν τῶν ὑπὸ καμπώ-Ἐά.ψ1.. 450 
γιον πάντων χατὼ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης" εἰσάγειν δὲ αὐ- 
τοὺς xai ἐξάγειν μετὰ τῶν οἰκείων ἀλλαξιμάτων τε xai χλα- 


cruces auro incrustatas ad imitationem rituum festi palmarum, omni- 
busque splendide indutis, introducitur ordo magistrorum , procon- 
sulum, patriciorum et officialium in conspectum Domini; qui post- 
quam dictas cruces sua manu distribuit, instituitur, ut diximus, pu- 
blica solennis supplicabunda processio a templo S, Deiparae Phari 
ad illustre templum magnae novae ecclesiae; peractoque sacro ofli- 
«οἷο, proponuntur epulae Dominis in chrysotriclino, convivantibus cum 
ipsis patriarcha et metropolitis, magistris, praepositis, proconsuli- 
bus, patriciis, officialibus et reliquis imperialibus hominibus secun- 
dum capacitatem mensae. Praesidet Imperator in suo dibetesio, et 
convivae a nobis introducuntur in suis quisque mutatoriis absque 
tunicis. Postero die instituitur exceptio deximi [seu salutantium 
naci turbae] et magni saximi, propositisque epulis imperiali- 

us super magna mensa in lustiniani triclinio praesidet Imperator 
in suo dibetesio; mostrumque est invitare ad convivium ab ordine 
inde praepositorum, patriciorum, officialium, et sic porro, secreticos, 
quotquot campagia gerunt, pro ratione mensae; cosque introducere 
et educere in suis mutatoriis ct tunicis. Reliqui autem magnates, 


778 ἈὈΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


ψιδίων. τοὺς δὲ λοιποὺς μαγίστρους, ἀνθυπάτους πατρικίους 
καὶ ἅπαντας τοὺς βασιλικοὺς ἀνθρώπους ταμιεύειν αὐτοὺς 
μετὰ ϑωρακίων καὶ κονδομαγίκων εἰς τὸ σάξιμον τῆς τραπέ- 
ζης, χορευόντων δὲ πάντων πέριξ τῆς βασιλικῆς τραπέζης καὲ 
τὴν ἀνάῤῥυσιν εὐφημούντων τοῦ σοφωτάτου δεσπότου, δίδο-5 
ται παρ᾽ αὐτοῦ τούτοις εἰς φιλοτιμίας ἐπίδοσιν ἀποχόμβιον 
ἔχον χρυσοῦ λίτρας y* προσέχειν δὲ δεῖ τὴν ἀχτολογίαν 
Βτοῦ δήμου, καὶ ἐξανιστᾷν ἅπαντας τοὺς κεχλημένους πρὸς 
εὐφημίαν τοῦ δεσπότου κατὰ τὸν προγραφέντα τύπον. éqs- 
ξῆς δὲ ταύτης τῆς ἡμέρας τελεῖται πεζοδρόμιον βωτὸν τῶνιο 
πολιτῶν τυπωϑὲν ἐπὲ “έοντος τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου, 
καὶ δίδονται σφραγίδια ὡς κατὰ τύπον τοῦ βωτοῦ πεζοδρο- 
μίου, καὶ προτίϑεται χλητώριον τῷ βασιλεῖ; ἐπὶ ἀποχοπτῆς 
τραπέζης κατὰ τὴν μέσην ϑέσιν τοῦ περιφανοῦς τριχλένου 
Μ5.55γ.ατῶν ιϑ' τερπνῶν ἀκουβίτων, καὶ συνεστιῶνται τῷ βασιλεῖ oi15 
πραιπόσιτοι σὺν τοῖς εὐνούχοις πρωτοσπαϑαρίοις xol πριμι-- 
κηρίοις, τὸν ἀριϑμὸν $5, ὡσαύτως καὶ πάντες οἵ πένητες ob 
Οτὰ σφραγίδια τοῦ βασιλέως διὰ χειρὸς τῶν μεγιστάνων λα- 
βόντες, καὲ δίδοται αὐτοῖς ἀποχόμβιον ἀνὰ νομίσματος α y. 
καὶ μεϑ᾽ ἡμέρας δύο τελεῖται ἱππικὸν ἱπποδρόμιον, καὶ προ-30 
τίϑεται χλητώριον ἐπὶ τοῦ τριχλίνου τοῦ καϑίσματος, καὶ δε Ὁ 
ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συγεστίασιν τῷ βασιλεῖ φίλους κατὰ | 
τὸν ἐν τοῖς ἱπποδρομικοῖς κλητωρίοις λεχϑέντα τύπον. ni 


ut magistri, proconsules, patricii et omnes homines imperiales reser- 
vantur ad peragendum in thoracibus et condomaniciis saximum aut | 
choream mensae, Saltantibus autem omnibus circa sacram mensam | 
et liberationem sapientissimi Domini celebrantibus datur ab i | 
nomine doni gratuiti apocombium continens litras tres. Attendere 1 
deinceps oportet, quando factiones acta dicere incipiant, et tum ex- ] 
citare convivas ad laudes Domini dicendas, prout supra praescriptum ἷ 
est. Immediate post illum diem peragitur votum pezodromium seu L 
quo pedestres urbani cursores certaüt, a Leone, Christum amante 
Domino, institutum et ordinatum ; danturque [pauperibus] tesserae, 
ut in tali voto cursorio moris est. Dein proponuntur sacrae dapes 
super peculiare mensa in media parte illustris triclinii iucundorum j 
novendecim accubituum seorsim posita, — Convivantur Imperatori 
praepositi, eunuchi protospatharii et primicerius, in universum hi ' 4 
sex; deinde quoque pauperes omnes, qui tesseras imperiales per ma- 1 
nus magnatum acceperunt; hi donantur viritim singulis nummis et 1 
quaternis miliarensibus. "Pl'ertio die post peragitur certamen eque- | 
stre cursorium, ct celebratur convivium in triclinio cathismatis, ad 
quod invitamus amicos, quos moris esse in ludis equestribus invi- 
iari supra diximus. Die Augusti sexto celebratur processio in mu- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 11. 2. 779 


dà τῆς ς τοῦ “Τὐγούστου μηνὸς ἡμέρας ἐκτελεῖτα, 7) ngoé- 
λευσις μετὰ ἀλλαξίματος ἐν τῇ μεγάλῃ τοῦ Θεοῦ καϑολικῇ 
ἐχχλησίᾳ, καὶ τελουμένης τῆς ἱερᾶς λειτουργίας, συνεστιῶν- 
ται τῷ βασιλεῖ οἱ πολλάκις ἐπὶ τοῦ κράματος μνημονευϑέν- D 
ὅτες φίλοι, xai ὑποστρέφει ὃ βασιλεὺς ἐπὲ τὸ παλάτιον ἐμ- 
πράτως, καὶ προτίϑεται κλητώριον τῷ βασιλεῖ ἐπὶ ἀποχοπτῆς 
τραπέζης ἔν τῷ Ἰουστινιανοῦ τρικλίνῳ, καὶ δεῖ ἡμᾶς εὐτρε- 
πίζειν εἰς συνεστίασιν τῷ βασιλεῖ φίλους ἀπὸ τῆς τάξεως 
τῶν μαγίστρων, ἀνθυπάτων, πατρικίων, ὀφφικιαλίων, πρω- 
τοτοσπαϑαρίων xai λοιπῶν συγκλητικῶν τῶν ὑπὸ καμπάγιον 
ὄντων κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης" εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς xai 
ἐξάγειν μετὰ τῶν οἰχείων ἀλλαξιμάτων χωρὲς τῶν χλανιδίων 
διὰ τὸ xai τὸν βασιλέα μετὰ τοῦ οἰχείου διβητησίου προχα- 
ϑεσθῆναι. τῇ δὲ τε τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡμέρᾳ τελεῖται δημο- ἘΛ1,. 451 
15oía προέλευσις τῆς κοιμήσεως τῆς ὑπεραγίας δεσποίνης ἡμῶν 
Θεοτόκου ἐν τῷ πανσέπτῳ ναῷ αὐτῆς τῷ ἐν βλαχέρναις, xai 
τελουμένης τῆς ἱερᾶς λειτουργίας, προτίϑεται κλητώριον ἐπὲ 
ἀποχοπτῆς τραπέζης ἐν τῷ κάτω τρικλίνῳ τῷ ὄντι ἐπὲ τὰ 
παλάτια τῆς θαλάσσης, καὶ προκαθέζεται ὃ βασιλεὺς σὺν 
δοτῷ πατριάρχῃ μετὰ τοῦ οἰκείου αὐτοῦ διβητησίου. καὶ δεῖ 
ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν αὐτοῦ φίλους ἀπὸ τῆς τά- 
ἕεως τῶν μαγίστρων, πραιποσίτων, ἀγνϑυπάτων, πατρικίων, 
ὀφφιχιαλίων, μητροπολιτῶν xai λοιπῶν ἀρχόντων βασιλικῶν 
τε καὶ ταγματιχῶν κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης. εἰσάγονται B 


tatoriis in magnam Dei catholicam ecclesiam , sacroque officio finito, 
convivantur ibidem Imperatori amici, quos saepe iam nominavimus, 
de mixto quum memoraremus. Revertitur deinceps Imperator in pa- 
latium splendida cum pompa, ipsique proponuntur dapes in pecu- 
liare mensa triclinii Iustiniani , quo invitamus magistros, proconsu- 
les, patricios, officiales, protospatharios et reliquos senatores cam- 
pagia gerentes pro capacitate mensae. Introducnntur et educuntur 
in suis mutatoriis absque tunicis, quia etiam ipse Imperator in suo 
dibetesio praesidet. Eiusdem mensis die decimo quinto peragitur 
publica processio dormitionis sanctissimae dominae Deiparae in ve- 
nerabile templum eius, quod est in blachernis, sacroque peracto of- 
ficio, proponitar prandium super mensa peculiare in inferiore tri- 
clinio, quod versus palatia maritima spectat, praesidetque Impera- 
tor cum patriarcha in suo dibetesio. Invitare ad illius convivii com- 
munionem nos oportet amicos de ordine magistrorum, praeposito- 
rum, proconsulum, patriciorum , officialium , metropolitarum οἵ 
reliquorum magistratuum , tam palatiuorum, quam militarium, pro 
ratione capacitateque mensae, Introducuntur ct educuntur sic: ma- 


780 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


δὲ xai ἐξάγονται οὕτως: οἱ μὲν μάγιστρον, πραιπόσετοι, πα- 
τρίκιοι, ὀφφικιάλιοι καὶ οἱ ὑπὸ χαμπάγιον πάντες μετὰ τῶν 
σἰχείων ἀλλαξιμάτων: οἱ δὲ λοιποὶ βασιλικοὶ μετὰ τῶν οἶ- 
κείων σκαραμαγγίων καὶ μόνον. ἔν δὲ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ δείλης 
Ms. 257.b ἀπέρχεται ὃ βασιλεὺς εἰς τὸν ναὺν τοῦ ἁγίου Ζιομήδους, xoi5 
τῇ ἐπαύριον τελουμένης τῆς λειτουργίας, προτίϑεται κλητώ- 
ριον κατὰ τύπον, καὶ συνεσϑίουσι τῷ βασιλεῖ ὁμοίως οἱ ἐκ 
τῆς συγκλήτου πάντες. τῇ δὲ χϑ' τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡμέρᾳ 
ἐχτελεῖται ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου καὶ ὀρϑοδόξου μεγάλου βασι- 
αλέως ἡμῶν Βασιλείου, καὶ προέρχονται μετὰ σκαραμαγγίωντο: 
ἐν τῷ ναῷ τῶν ἁγίων ἀποστόλων οἱ βασιλεῖς ἐμπράττως, xai - 
τελουμένης τῆς ἱερᾶς λειτουργίας, ὑποστρέφουσιν ὅμοίως oi- 
χαδὲ μετὰ δόξης, xai προτίϑεταε κλητώριον ἐν τῷ Ἰουστινια- 
γοῦ τριχλίνῳ, καὲ δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν τοῖς 
βασιλεῦσε φίλους ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν μαγίστρων, τῶν συγ-ιῦ 
κλητικῶν βασιλικῶν ἀνθρώπων, κατὰ τὸ ποσὸν τῆς τραπέ- 
Ugc* εἰσάγειν δὲ αὐτοὺς xai ἐξάγειν μετὰ τῶν οἰχείων σκα- 
θαμαγγίων xoà μόνον διὰ τὸ χαὲ τοὺς βασιλεῖς ἐν τῷ τοι-- 
ovr σχήματι ἀκουμβίζειν. τῇ δὲ ἐπαύριον ἐχτελεῖται διὰ 
Ὁ δεξίμου ἡ ἐν Χριστῷ αὐτοχρατωρία τῶν πιστῶν βασιλέων ,20 
«Δέοντος καὶ ᾿“λεξάνδρου, xai τελουμένου αἰσίως τοῦ δεξίμου, 
προχαϑέζονται πάλιν οἱ εὐσεβεῖς δεσπόται εἰς πολλῶν ἀντί- 
ληψιν ἐπὲ τοῦ ϑρόνου, καὶ αὖϑις στοιχεῖται τὸ χκλητώριον 


gistri, praepositi, patricii, officiales et qui campagia gerunt omnes , 
in suis mutatoriis; reliqui basilici tantum in suis scaramangiis. 
Eiusdem ipsius diei vespera [seu horis pomeridianis] abit imperator 
in templum S. Diomedis; et altero die post, peracto sacro officie , 
proponuntur dapes more consueto, et convivantur Domino etiam 
tunc de toto senatu delecti amici. Die vigesimo mono eiusdem 
mensis celebratur memoria [et dies emortualis| sancti et orthodoxi 
magni nostri Imperatoris Basilii [eo die pie defuncti]. Solenne 
tunc splendidaque in pompa procedunt Imperatores nostri [Leo et 
Alexander] induti scaramangiis in. templum SS. Apostolorum; san- 
ctoque officio finito , redeunt eodem modo cum gloria domum, et 
apponuntur epulae in Iustiniani triclinio , ad quarum communionem 
invitandi nobis sunt amici, ut magistri, homines senatorii, homines 
imperiales, pro spatio mensae, Introducuntur et educuntur in suis 
tantum scaramangiis, propterea quod et ipsiDomini tali in habitu 
accumbunt. Altero die post celebratur cum deximo seu solenni 
» salutantium et gratulantium exceptione autocratoria seu natalis pi 
in Christo imperii fidelium Imperatorum Leonis et Alexandri; ab- 
solutoque cum solennibus cerimoniis deximo, rursus praesident pii 
Domini in throno auxilium flagitantibus oblatum et praemia hono- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Il. 52. 781: 


τοῦ δεσπότου, xai δεῖ ἡμᾶς εὐτρεπίζειν εἰς συνεστίασιν τῶν 
βασιλέων ἀπὸ τῆς τάξεως τῶν μαγίστρων, πραιποσίτων, ἀγ- 
ϑυπάτων, πατρικίων, ὀφφικιαλίων, πλὴν τῶν εὐνούχων, 
τοὺς ἡμίσους ἁπάντων. καὶ ὠπὸ τῆς τάξεως τῆς ὑπὸ χαμ- 
δπάγιον συγχλήτου, καὶ τῶν ταγματικῶν ἀλλαξιμάτων κατὰ 
τὸ ποσὸν τῆς τραπέζης, xal εἰσάγειν μετὰ τῶν οἰκείων ἀλλαξι- 
μάτων καὶ χλανιδίων, τοὺς δὲ λοιποὺς ἅπαντας ταμιεύειν εἰς Ed,L. 45a 
χόρευσιν τῆς χαρᾶς τοῦ δεσπότου. κύχλῳ γὰρ χορεύογντες.. 
μετὰ χρυσῶν ϑωραχίων τοὺς ἐπαίνους πλέχουσι τῶν εὐὖσε- 
τοβῶν δεσποτῶν, καὶ δίδοται πᾶσιν φιλοτιμίας δῶρον, χρυσοῦ 
“λίτραι td, καὶ διανέμεται πᾶσι παρὰ τοῦ πρωτομαγίστρου 
καὶ τοῦ βασιλικοῦ ἀρτοχκλίνου κατὰ τύπον τῶν xa9' ἡμᾶς 
κωγδακίων. τῇ δὲ ἐπιούσῃ ἡμέρᾳ τελεῖται ἑπομένως ἱππικὸν 
ἱπποδρόμιον, xai προτίϑεται τὸ κλητώριον ἐπὶ τοῦ τρικλέ- 
15rv0v τῶν χαϑισμάτων, καὶ συγχαλοῦνταν tig συγεστίασιν τῷ 
βασιλεῖ φίλοι κατὰ τὸν ἐν τοῖς ἱπποδρομικοῖς χλητωρίοις γρα- 
φέντα τύπον. τῇ δὲ ὀγδόη τοῦ Σεπτεμβρίου μηνὸς ἡμέρᾳ 
τελεῖται προέλευσις τῶν γενεϑλίων τῆς ὑπεραγίας δεσποίνης 
ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρϑένου lMagíag, xai προέρχονται ᾿ς, 258.a 
200i βασιλεῖς ἐμπράττως μετὰ πάσης τῆς συγκλήτου ἐν τῷ ναῷ 
τῆς ἁγίας Ozoróxov τῶν γχαλχοπρατίων, καὲ τελουμένης 
τῆς ἱερᾶς λειτουργίας, ὑποστρέφει 0, βασιλεὺς ἔφιππος μετὰ 


resque merentibus collatum ; quo facto rursus instruitur sacrum 
convivium, ad quod invitamus delectos de ordiue magistrorum, 
praepositorum, proconsulum, patriciorum, officialium praeter eu- 
^ muchos omnium , sed ordinum tantum partem dimidiam ; de cetero 
campagia gerente senatu et militaribus urbanis magistratibus muta- 
toria gerentibus quotquot mensa capit. Hi suis in mutatoriis et 
tunicis introducuntur. Reliquos autem omnes reservamus ad cho- 
ream, quae exhilarandi Domini nostri gratia instituitur. In orbem 
hi saltando aureis in thoracibus peplum veluti laudum piis nostris 
Dominis tot vocum tam vario et mon desinente concentu texunt. 
Pro quo studio accipiunt donarii nomine auri litras sedecim; quae 
inter ipsos a protomagistro et regio artoclino secundum formulam 
et praescriptum codicem collegii nostri distribuuntur, Sequente die 
perficitur consequi praedictas hilaritates solens certamen equestris 
cursus, et proponuntur epulae in triclinio cathismatum, et invitan- 
tur ad convivandum Domino amici, quos rituale postulat ad con- 
vivia in equestribus talibus exercitiis instituenda invitari. Octavo 
die Septembris peragitur processio ob matalem diem sanctissimae 
dominae nostrae Deigenitricis et semper virginis Mariae; qua Im- 
peratores in magna pompa cum toto senatu ad templum S. Deipa- 
rae chalcopratiorum procedunt. Ubi postquam finiit sacrorum of- 


782 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


χρυσοῦ σχαραμαγγίου ἐμπράττως, καὶ προτίϑεται χλητώριον 
ἐπὶ ἀποκοπτῆς τραπέζης ἐν τῷ ᾿ἸΙουστινιαγοῦ τρικλίνῳ, xa 
ασυνεστιῶνται τῷ βασιλεῖ οἱ ἀπὸ τῆς συγκλήτου πάντες. εἶσ-- 
ἄγονται δὲ μετὰ τῶν οἰκείων σκαραμαγγίων καὶ μόνον. τῇ 
δὲ τεσσαρισχαιδεκάτῃ τοῦ αὐτοῦ μηνὸς τελεῖται ἡ ὕψωσις5 
καὶ ἐμφάνια τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ, καὶ ἀνέρχον-- 
ται οἱ βασιλεῖς ὄρϑρου βαϑέως ἐν τῷ ναῷ τῆς ἁγίας Σοφίας, 
ποτὲ δὲ καὶ ἀπὸ ἑσπέρας" καὶ ελουμένης τῆς τρίτης ὕὑψώσεως 
τοῦ παγαγίου ξύλου, κατέρχονται πάλιν οἴχαδε διὰ τῶν δια- 
βατιχῶν ἔν πρώτοις, καὲ τελουμένης παγανῆς προελεύσεωςτο 
ἔνδον τοῦ παλατίου, προτίϑεται κλητώριον ἐν τῷ ᾿ἸΙουστινια- 
vo) τριχλίνῳ, καὶ δεῖ ἡμᾶς συγκαλέσασϑαι εἰς συνεστίασιν 
τῶν βασιλέων φίλους xarà τὸν ἤδη τῶν χλητωρίων λεχϑέντα 
Dr/nov: εἰσάγειν δὲ πάντας μετὰ τῶν οἰκείων σχκαραμαγγίων 
xai μόνον. ἐπὶ δὲ τοῦ μηνὸς Νοεμβρίου τελοῦνται τὰ βρου-τῦ 
μάλια τῶν δεσποτῶν, καὶ τελουμένου ἐφ᾽ ἑκάστου κλήσει τοῦ 
ἑσπερίου φωτοφανοῦς σαξίμου, δίδονται ἀποκόμβια τάδε" ἐπὲ 
μὲν τοῦ βρουμαλίου “έοντος τοῦ φιλοχρίστου δεσπότου χρυ- 
σοῦ λίτραι x* ἐπὲ δὲ τοῦ. εὐτυχοῦς ᾿Αλεξάνδρου αὐγούστου 
χρυσοῦ λίτραι ἐ" ἐπὲ δὲ τῆς εὐσεβοῦς Ζώης αὐγούστης xov-20 
σοῦ λίτραι ἡ" ἃ καὶ διανέμονται ὑπὸ τοῦ μεγάλου πρωτο- 
μαγίστρου καὶ τοῦ κλεινοῦ ἀρτιχλίνου τοῦ βασιλικοῦ κατὰ τὸν 


ficium , redit Imperator in equo, indutus aureo scaramangio, magna 
cum pompa; proponuntur epulae super separata mensa lustinianei 
triclinii, et senatorii omnes Domino convivantur. Introducuntur au- 
tem in suis scaramangiis tantummodo. Die decimo quarto eiusdem 
mensis peragitur exaltatio et monstratio venerabilis et vivificae cru- 
cis. Imperatores tum ascendunt summo mane, interdum etiam post 
vesperam [vigiliarum praecedentium], in templum S. Sophiae, per- 
actaque terna crucis exaltatione , abeunt rursus domum per porticus 
omnium primi. Processione deinceps pagana intra palatium con- 
fecta , exponitur convivium in lustiniani triclinio, ad quod invita- 
mus amicos Domini, quales iam saepe diximus ad publica talia 
convivia invitari. Introducuntur omnes in suis scaramangiis tantum. 
Mense autem Novembri peraguntur brumalia Dominorum, finitaque 
post uniuscuiusque [Leonis puta, Alexandri, Augustorum et Zoés 
Augustae] coenam vespertina sub taedis chorea, dantur apocombia 
haec. In brumalio Leonis, Christum amantis Domini, auri litrae 
vigihti; felicissimi autem Alexandri Augusti litrae auri decem, tan- 
dem in brumalio [quod editur nomine| piae Zoés Augustae auri 
litrae octo, quae distribuuntur a magno protomagistro et a claris- 
' simo articlino regio secundum formulam codicillorum nostri collegii. 
'Hae érgo omnes rituales et solennes anniversariae conyivationes im- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 11,55. 783 


περιεχόμενον τύπον τοῦ xaJ' ἡμᾶς κονδακίου. αὗται οὖν πᾶ- Ed.L. 453 
σαι «i τυπικαὲ περιοδικῶς ἐρχόμεναι τῷ χρόνῳ χλήσεις &i- 

δικήν τινα εἰσάγουσιν, ὡς ἔφαμεν, τῶν κλητωρίων τάξιν. 

διὸ καὶ ταύτας εἰς ὑπόμνησιν τῶν καϑ᾽ ἡμᾶς τελουμένων ἐμ- 
δφαγῶς προϑέμεγοι ἀπταίστῳ λόγῳ αἰτησιν προσάγομεν προσ- - 

ἔχειν ταύταις εἰς ἡμῶν συντήρησιν καὶ κλέους δόξαν. 


ΚΕΦ. »y. 


Περὲ διανομῶν τῶν εὐσεβιῶν τοῦ βασιλέως ἔν τε τοῖς βρουμαλίοις B 
χαὶ στεψέμοις καὶ αὐτοχρατορίαις. 

το Ἐπειδή τινες τῶν ἐν ἀξιώμασι διαπρεπόντων, ληχνοτέ- 
ραν τὴν ἔφεσιν τῶν χρημάτων ἔχοντες, ἀμφισβητήσεις xai 
λόγους ἐγείρουσι περὲ τῆς διανομῆς τῶν διδομένων χρημά- 
των καὶ τὴν ἐξ ἀρχαίων τῶν χρόνων παραχολουϑήσασαν gvy-Ms.258.b 
ήθϑειαν ἀνατρέπειν σπουδάζουσι" φέρε δὴ καϑὼς ἐκ τῶν 

15z90 ἡμῶν ἐγγράφως παρελάβομεν τύπον, καὶ ὑμῖν παραδώ- 
σωμεν. πᾶν γὰρ τὸ ἀρχαιότητι διαφέρον αἰδέσιμον, οὔτε 
προσϑήχην τῶν πάλαι διανομῶν καιγουργεῖν σπεύδοντες, ovre C 
ἐλάττωσιν τῶν προπραχϑέντων ποιούμενοι. δεῖ γὰρ τὸν δια- 

. γομέα τῶν τοιούτων ἀρτικλίγην πρὸ ye πάντων τὸ ποσὸν τῆς 

χοὐωρεᾶς ἐχμαγνϑάνειν, xai ti9' οὕτως ἀκριβολογεῖν τὰς τῶν 
ἀξιωμάτων διαφορὰς, καὶ ἑχάστῃ ἀξιωμάτων τάξει Ovyxa- 

6. συντήρησιν κλέους καὶ δόξαν coni. R, 

portant secum peculiarem, ut diximus, ordinem cerimoniarum con- 
vivalium. Quapropter etiam hos quum accurato diligenterque ab 
erroribus repurgato sermone in conspicuo proposuerimus memoriae 

- gratia eorum, quae a nobis peraguntur peragique et observari de- 
Eu. rogamus in fine, velitis etiam his animum attendere, quo et 
dignitatem ordinis nostri conservetis, et gloriam famamque auferatis. 

CAP. 53. 
De distributione piarum largitionum Imperatoris tam in brumaliis , 
quam in natalibus coronationis et imperii. 


Quia vero quidam in dignitatibus constituti avidiuscule nummis 
inhiantes rixas circa distributionem datorum munerum excitare so- 
lent, et consuetudinem , quae ab antiquis inde temporibus ad haec 
nostra pertinuit, evertere student, age dum etiam hac de re quem 
a maioribus traditum accepimus litteris mandatum typum ct modu- 
lum vobis tradamus, Omne enim ab antiquitate eminens reveren- 
tiam sui incutit, Neque addendo vetustis largitionibus novare quid- 
quam volumus, neque minuere et decurtare olim facta. Oportet ita- 
que articlinum, cuius est largitiones distribuere, ante omnia quanti- 
tatem doni nosse, dein accurate differentias dignitatum et munerun 


mE 


794 .  CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ταριϑμεῖν τοὺς αὐτῆς μετόχους, xà» ἐλάττονες τῶν ἄξιωμά- 
των τυγχάνουσι" καὶ τοῖς μὲν μαγίστροις συγκαταλέγειν τόν 
τὸ δαίκχτορα καὶ τὴν ζωστὴν πατρικίαν, τὸν σύγχελλον xai 
τοὺς ἀπὸ μαγίστρων μοναδικοὺς χαὲ τὸν πραιπόσιτον, ἅμα 
δὲ xai τῷ οἰχειαχῷ παραχοιμωμένῳ τοῦ μεγάλου ἡμῶν βα-ϑ 
Ὁσιλέως" εἰς δὲ τὴν τῶν ἀνϑυπάτων τάξιν συναριϑμεῖν τοὺς 
εὐνούχους πατριχίους: ἐν δὲ τῇ τάξει τῶν λοιπῶν πατρικίων 
συγκατατάττειν τοὺς ἐν τῷ βήλῳ τῶν πατρικίων τεταγμένους 
οφφικιαλίους, ἤγουν τοὺς πρωτοσπαϑαρίους καὶ στρατηγοὺς, 
τοὺς πρωτοσπαϑαρίους xai πραιποσίτους, τὸν δομέστικον τῶντο 
σχολῶν, τὸν ἐξσκούβιτον, τὸν ὕπαρχον, τὸν γενικὸν, τὸν σα- 
κελλάριον, τὸν κυέστορα, τὸν δρουγγάριον τῆς βίγλης, τὸν 
πρωτοβεστιάριον τοῦ δεσπότου, τὸν τῆς τραπέζης, xai, εἶ 
τύχοιεν, παπίας μέγας καὶ ἑταιρειάρχης πρωτοσπαϑάριος 
εὐνοῦχος" ἐν δὲ τῇ τάξει τῶν σεχραιτικῶν ὀφφικιαλίων ovy-15 
ἘΑῚ,. ἠδέ αταριϑμεῖν τοὺς εὐνούχους πρωτοσπαϑαρίους πριμιχηρίους 
χαὲ ὀστιαρίους καὲ τοὺς ἐμπράτους χριτὰς καὶ μόνον. ἐκ 
δὲ τῆς τάξεως τῶν πρωτοσπαϑαρίων δεῖ διαστέλλειν τοὺς τοῦ 
χρυσοτρικλίγου xoi μαγλαβίτας καὶ ἀρτιχλίνας . . « . μιχρὸν 
πλέον προτιμᾶσϑαι. “τοὺς δὲ σπαϑαροχανδιδάτους . . . ovy-20 
αριϑμεῖν τοῖς σπαϑαροχουβιχουλαρίοις μετὰ τῶν σπαϑαρίων 
xài στρατύρων καὶ dm αὐτῶν τοὺς κανδιδάτους μανδάτορας 
συγκαταλέγειν, δηλονότι τῶν σεχρετικῶν νοταρίων ὑπεξαιρου-- 


cuique competentium proportionem supputare, et tandem quot de 
unoquoque dignitatum ordine muneris participes futuri sint: et- 
iamsi quidam eorum dignitates nullas gerunt [et axiomatici non sunt, 
tamen ad axiomitici alicuius obsequium pertinent]. 1ta classi ma- 
gistrorum accensere oportet rectorem et zosten patriciam, syncellum 
exmagistros, vitam monachalem deinceps amplexos et praepositum ; 
item privatum magni nostri Domini paracoemomenum seu accubito- 
rem. Classi proconsulum eunuchos patricios, classi reliquorum pa- 
triciorum officiales in velo patriciorum constitutos, id est protospa- 
tharios praepositos, domesticum scholarum, domesticum excubito- 
rum, praefectum Urbis, genicum seu praefectum aerarii, wa d» 
quaestorem, drungarium vigiliae, protovestiarium Domini, praefe- 
ctum mensae et papiam magnum atque hetaeriarcham protospatha- 
rium eunuchum, si tum temporis hi duo postremi in comitatu exi- 
stant. Ordini secretalium oflicialium accenseri debent eunuchi pro- 
tospatharii, primicerii, ostiarius et iudices, sed hi functionem exer- 
centes tantum. Ab ordine autem protospathariorum secernere opor- 
iet ministros et praefectos chrysotriclini et maglabitas et articlinas. 
Hos enim decet plus accipere.  Spatharocubiculariis accensemus 
ypatharocandidatos, spatharios, stratores, candidatos, mandatores; 


DE. CERIMON. AULAE ΒΥΖΑΝΈ. 11. 58. 785 


μένων ἐκ πάντων τῶν τοῦ λαυσιακοῦ ἀρχόντων. vai ἡνίκα 
ἑχάστῃ ἁρμοζόντως τάξει τοὺς συμμετύόχους ἐξαριϑμήσῃ, xa-B 
τὰ τὸ ποσὸν τοῦ δώρου τῆς εὐεργεσίας ποιεῖσθαι τὸν συλλο- 
γισμὸν, ὡς λεχϑήσεται. ἡνίκα γὰρ Ó μάγιστρος ἄτομον τυ- 
δχὸν λάβῃ μύραν, oiovet ,, κ΄, ὀφείλει λαμβώνειν ὃ ἀνθύπατος Ms. 259.a 
τὸ ἥμισυ τούτου, νομίσματα UL, Ó δὲ πατρίκιος ὀφείλει ὅπο- 
πίπτειν τῷ ἀνθυπάτῳ.,, α΄, καὶ λαμβάνειν νομίσμ. 9', ó δὲ 
ὀφφικιάλιος τὸ δίμοιρον τοῦ πατρικίου νομίσμ. ς΄, οἱ δὲ: 
πρωτοσπαϑάριοι λιτοὶ τὸ ἥμισυ τοῦ πατρικίου γομίσμ. δ΄, 
Ἰοπροτιμῶνται δὲ οἱ τοῦ χρυσοτριχλίνου xai οἱ τοῦ μαγλαβίου 
πρωτοσπαϑάριοι x«i οἱ ἀρτικλίγοι ὑπὲρ τοὺς λιτοὺς πρωτο- 
σπαϑαρίους νομίσμ. y, οἱ δὲ σπαϑαροχουβικουλάριοι xal 
σπαϑαροκανδιδάτοι τὸ δίμοιρον τοῦ πρωτοσπαϑαρίου , y. οἷα 
δὲ χουβιχουλάριοι zal σπαϑάριοι xai) στράτορες λαμβάνουσι 
15:0 ἥμισυ τοῦ ngcroonaJagíov ,, βδ': οἱ δὲ χανδιδάτοι μα- 
γλαβῖται üvà , ς΄. οἱ δὲ σεχραιτιχοὲ χαρτουλάριοι xai vo- 
τάριοι ὑποπίπτουσι τοῖς τοῦ λαυσιαχοῦ ἄρχουσιν, ἕχαστος 
χατὰ τὸ ἴδιον ἀξίωμα, τρίτον. οἱ δὲ ἄρχοντες τοῦ βασι- 
λιχοῦ βεστιαρίου ὑποπίπτουσει χαὲ αὐτοὶ χατὰ τὰς οἰχείας 
“οάξίας ἀπὸ τῶν βασιλικῶν τοῦ λαυσιαχκοῦ κατὰ τὸ δίμοιρον 
μέρος τοῦ πρωτοτύπου, οἷον οἱ πρωτοσπαϑάριοι ἀπὸ τῶν 
οἰκειαχῶν λιτῶν πρωτοσπαϑαρίων, τὸ δίμοιρον,, y, καὶ oi 


secretici autem notarii eximuntur soli de omnibus lausiaci magistra- 
tibus. Quum itaque unicuique classi convenienter supputaverit par- 
tem muneris laturos, tunc debet ex quantitate doni calculum bene- 
ficii cuique individuo competentis hunc in modum .inire. Quando 
magister portionenf integram , quam cum alio nullo partitur, acci- 
pit, e. c. viginti nummos, tunc accipit proconsul dimidiam, id est de- 
cem; et patricius hoc ipso uno nummo minus, id est novem nummos. 
Officialis bessem accipit, id est nummos sex, Protospatharii simplices 
accipiunt dimidium eius, quod patricius accipit, id est nummos qua- 
tuor. Ministri chrysotriclini, protospatharii maglabii, et articlinae 
accipiunt ternos nummos plus, quam simplices protospatharii, Spa- 
Xharocubicularii et spatharocandidati accipiunt tres quartas partes 
eius, quod protospatharii; nempe ternos nummos, Cubicularii, spa- 
tharii, stratores accipiunt dimidiam eius, quod accipiunt protospa- 
thariij nempe binos cum tribus miliaresiis; candidati maglabiae ac- 
cipiunt senos, Secretici chartularii et notarii ferunt una tertia parte 
minus, quam eiusdem secum ordinis proceres palatii lausiaci, Ea- 
dem ratio ceterorum vestiarii procerum respectu ad vestiaritas lau- 
siaci. E. c. lausiaci protospatharii ferunt quaternos. Protospatharii 
domestici simplices ferunt ternos. Horum ternorum una tertia parte 
minus ferunt spatharocandidati, àempe binos. Horum binorum una 
gemina parte minus ferunt spatharii et stratores, id est singulos nume- 


Constantinus Porphyr. Vol. I. 5o 


LI 


796 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


᾿σπαϑαροχανδιδάτοι τῶν τριῶν τὸ Óruorgoy ,, f/, καὶ οἱ σπα- 
Ὁ ϑάριοι καὶ στράτορες τῶν δύο τὸ δίμοιρον «y, οἱ δὲ κανδι- 
δάτοι Cy, φολ. x, οἱ δὲ λιτοὶ καὶ ἑβδομάριοι ἀπὸ (ς΄, oi 
δὲ ὑπουργοὶ τῆς τραπέζης τοῦ βασιλέως xai τῆς αὐγού-- 
στης ἀπὸ L πάντες, οἱ δὲ διὰ πόλεως πρωτοσπαϑάριοι ἀπὸδ 
γομέίσμ. α΄, οἱ δὲ σπαϑαροχανδιδάτοι ἀπὸ Lc, οἱ δὲ σπαϑά- 
θιοι στράτορες λαμβάνουσι τὸ ἥμισυ τοῦ πρωτοσπαϑαρίου,, βδ', 
οἱ δὲ χανδιδάτοι μαγλαβῖται &v& ,, ς΄, οἱ δὲ σεκρετιχοὶ χαρ- 
τουλάριοι χαὶ νοτάριοι ὑποπίπτουσι τοῖς τοῦ λαυσιαχοῦ ἄρ- 
χουσιν, ἕχαστος χατὰ τὸ ἴδιον ἀξίωμα... y. οἱ δὲ ἄρχοντεςτο 
τοῦ βασιλικοῦ βεστιαρίου ὑποπίπτουσι χαὲ αὐτοὶ κατὰ τὰς 
. Ἐ41,,455 οἰκείας ἀξίας ἀπὸ τῶν βασιλιχῶν τοῦ λαυσιακοῦ κατὰ τὸ δί- 
p0tgov μέρος τοῦ πρωτοτύπου, οἱ δὲ σπαϑάριοι, στράτορες, 
ὕπατοι ἀπὸ (, οἱ δὲ κανδιδάτοι βεστήτορες ἀπὸ y. δίδοται 
δὲ καὶ ἔξω τούτου ἐκ τῆς αὐτῆς ποσότητὸς τῷ μὲν πρωτοβε-τϑ 
στιαρίρ . . . κατὰ τὴν ποσότητα τῶν λιτρῶν τῇ λίτρῃ €, τῷ 
δὲ τῆς καταστάσεως,,, X xoci τῷ ὀστιαρίῳ.,, x , τῷ μέρει Βε- 
vérov ,, δ΄, τῷ μέρει TIgaotvov ,, δ΄, τῷ ὀρχιστῇ - . - δια- 
TQÉyOvOL ,, y, τοῖς μανδάτορσι τοῦ AoyoJérov . . τοῖς νομο- 
φύλαξι, y, val τῷ ἀρτικλίγῃ τῷ διανέμοντι τὸ ánoxóuftov.o0 
Ms.259.bxa/ ταῦτα μὲν ἐπὶ τῆς τῶν βρουμαλίων δωρεῶν διανομῆς" 
Bé» δὲ τοῖς στεψίμοις τῶν βασιλέων καὶ ταῖς αὐτοχρατορίαις 


16. Hic et deinceps aliquot versibus codicis litterae legi non 
poterant. 


mos cum tribus miliaresiis. Candidati ferunt terna miliar., folles vi- 
cenos; simplices candidati et hebdomarii miliaresia sena. Ministri 
mensae Augusti et Augustae pariter singula miliaresia, Urbani pro-- 
tospatharii nummos singulos; spatharocandidati miliaresia sena; spa- 
tharii stratores dimidium protospatharii, nempe nummos binos, mil. 
ierna. Candidati maglabitae nummos senos,  Secretales chartularii 
et notarii, quisque pro ratione suae dignitatis, ternos nummos mi- 
nus ferunt, quam chartularii et notarii lausiaci, Pariter ferunt 
praefecti regii vestiarii, secundum suas quisque dignitates, dimoerum 
supra scriptae originalis formae minus, quam iidem praefecti regii 
vestiarii ad lausiacum palatium pertinentes; spatharii, stratores, con- - 
sules miliar. singula; candidati vestitores terna, Datur autem extra 
hoc quoque ex eadem quantitate protovestiario quidem ... secun- 
dum quantitatent litrarum 18 litra τ; cerimoniario nummi 20; ostia- 
rio tantundem; factioni Venetae nummi 4; Prasinae tantundem, Sal-- 
tatori ... vernaculis nummi 3; mandatoribus logothetae ... sceuo- 
phylaxi nummi 3; articlinae distribuenti apocombium,  Obtinet hic 
modus in distributione donarii brumaliorum. At in natalibus coro- 
nalionis et imperii eximuntur et partem nullam ferunt secretorum 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1l. 53. 787 


ὑπεξαιροῦνται πάντες οἱ τῶν σεκρέτων χαρτουλάριοι xoi vo- 
τάριοι xui τὰ βεστία καὶ ὑπουργίαι xai oi διὰ πόλεως πάνγ- 
τες. καὶ γένεται ἡ διανομὴ εἰς μόνους τοὺς ἄρχοντας τοῦ 
λαυσιακοῦ, οἷον εἰς μαγίστρους, πραιποσέτους, ἀγϑυπάτους, 
δπατρικίους, πρωτοσπαϑαρίους, σὺν τοῖς εὐνούχοις πρωτο- 
σπαϑαρίοις καὶ μόνον" σπαϑαροχανδιδάτοις, σπαϑαρίοις, 
καὶ στράτωρες xai κανδιδάτοις, καὶ εἰς τοὺς λεχϑέντας ἔξω- 
βοεματῶν ἀποκομβίων. οἱ γὰρ τοῦ κουβουκλείου πάντες ἰδια- 
ζόντως τὰ ἀποκόμβια λαμβάγουσιν. C 
10 Περὶ συνηϑείας τῶν ἀρτιχλινῶν. 

Ἐπεὶ δὲ τὰς διὰ τῶν βραβείων καὶ διὰ λόγων προσγινο- 
μένων ἀξιῶν διαιρέσεις καὶ ὑποδιαιρέσεις, αὔξεις τε xal 
μειώσεις, προσχλήσεις τὲ καὶ ὑποκλήσεις, εἰς τοὐμφανὲς 
ἐποιήσαμεν, φέρε δὴ καὶ τὰς ἔχπαλαι τοὺς ἀρτικλίνας παρὰ 

τἀτῶν βασιλέων ἐχτυπωϑείσας συνηϑείας, καὶ ἐκ τίνων προσώ- 
πων ταύτας διδόναι αὐτοῖς ἠφορίσϑη, ἐκ τῶν ἀρχαιοτέρων 
ἐρανισάμενοι τῆδε τῇ γραφῇ παραδοίημεν. προβαλλομέγης Ὁ 
γὰρ ζωστῆς 7 μαγίστρου, δίδοται αὐτοῖς ἔξ ἑκάστου αὐτῶν 
χαϑάπαξ,,, κδ΄. τιμωμένου δὲ συγχέλλου, δίδοται αὐτοῖς συνγ-- 

χοήϑεια παρ᾽ αὐτοῦ χαϑάπαξ,,, ιβ΄. ἀναγομένου δὲ εὐνούχου 
ἢ βαρβάτου εἰς πατρικιότητα, ἢ ἀνθυπάτου γενομένου τιγὸς, 


1. τῳφεξαιροῦγται cod, et ed. 


chartularii et notarii, et ? ad vestiarium, et qui ad ministerium 
culinarium pertinent, et urbani omnes; adeoque participant de dis- 
tributione donariorum tunc dari solitorum tantum proceres lausiaci; 
ut magistri, praepositi, proconsules, patricii, protospatharii barbati, 
protospatharii eunuchi; sed hi soli tantum de genere eunuchorum ;. 
spatharocandidati, spatharii, stratores, candidati et illi , qui appel- 
latione ἐξώβρεμα apocombiorum comprehenduntur. Cubiculi enim 
homines omnes seorsim accipiunt tunc temporis apocombia sua, 


DE CONSUETUDINE ARTICLINIS DEBITA. 


Post expositas igitur dignitatum, tam earum, quae cum insigni- 
bus, quam earum, quae nudo verbo tribuuntur, differentias maiores 
minoresque, incrementa et decrementa, introducendi ad sacram men- 
sam et inde rursus educendi modos, agedum tradamus nunc quo- 
que compilatas ex antiquis libris consuetudiues, quas Imperatores 
iam a longo tempore articlinis assignarunt, quantas et a quibus dan- 
das. Promota itaque zosta aut magistro, accipiunt ab eorum uno- 
quoque in universum [pro toto suo corpore] viginti quatuor num- 
mos aureos; syncellus promotus dat ipsis in universum duodecim 
aureos. Eunucho barbatove ad patriciatum evecto, aut renuntiato 
quodam proconsule, accipiunt ab eorum unoquoque duodecim num- 


788 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


δίδοται αὐτοῖς ἐξ ἑκάστου αὐτῶν,,, (f ὅδμοίως καὶ ἐκ τῆς 
᾿ διανομῆς τοῦ χομβίου τοῦ διδομένου παρὰ τοῦ τιμωμένου 
πατρικίου λαμβάνουσιν νομίσμ. ιβ΄. οἱ δὲ χειροτονγούμενοι 
στρατηγοὶ ἔν τε τῇ ἀνατολῇ καὶ τῇ δύσει παρέχουσιν αὖ- 
τοῖς ἀνὰ νομισμ. ιβ΄, εἰ δὲ καὲ ἐπιμένωσι στρατηγοὶ, “δσάχεςδ 
ἄν δογευϑῶσιν, οἱ μὲν ἀνατολικοὲ ἀνὰ νομισμ. ιβ΄, κἂν τάχα 
Ed.L.456 τύχοιεν εἰς τὸ ἴδιον ϑέμα, τὴν δόγαν αὐτῶν ἀποσταλῆναι. 
οἱ δὲ τῆς δύσεως καὶ μὴ δογευόμενοι, ὁσάκις ἂν ἐν τῇ βα- 
.«σιλευούσῃ τῶν πόλεων ἐπαγέλθωσι, παρέχουσιν αὐτοῖς ἀνὰ 
γομισμ. ιβ΄. προβαλλομένου δὲ ἐκ προσώπου στρατηγοῦ ἤτο 
χλεισουράρχου 7 κατεπάνω Παφλαγωνίας, δίδοται αὐτοῖς ἐξ 
ἑχάστου αὐτῶν ἀνὰ νομισμ. ἡ, καὶ ὅσάχις εἰσελϑόντες Qoyev- 
ϑῶσι, πάλιν τὴν αὐτὴν ποσότητα παρέχουσιν αὐτοῖς. οἱ δὲ 
ὀφφικιάλιοι, x&v» τε τῇ τῶν πρωτοσπαϑαρίων τετίμηνται 
ἀξίᾳ, κἂν τε καὶ μὴ, ἀπό τε τοῦ πραιποσίτου xai) τοῦ δο-τῦ 
Μ5.5260.ἃ μεστίχου τῶν σχολῶν μέχρι τῆς τοῦ πρωτοσπαϑαρίου τῶν 
Β βασιλικῶν, δίδουσι καὶ αὐτοὶ ἅπαξ ἀνὰ,, ιβ΄ οἱ δὲ λοιποὲ 
| πάντες ὀφφικιάλιοι μέχρι τοῦ δομεστίχου τῶν βασιλικῶν 
GYG ,, ἡ. εἰ δέ τις εὐνοῦχος πρωτοσπαϑάριος γένηται, δέύ- 
δωσιν αὐτοῖς ἅπαξ » πριμικήριος 5 ὀστιάριος ἀνὰ » 520 
ὡσαύτως ὃ ἄρχων τοῦ ἀρμαμέντου. ὃ μινσουράτωρ, ὅ κου- 
'Qurog τοῦ κτήματος, οἱ χαρτουλάριοι τοῦ ὀξέου δρόμου, ὃ 
ἀχτουάριος, ὃ πρωτογοτάριος τοῦ δρόμου, ὃ χαρτουλάριος 


mos. Pariter ex divisione apocombii, quod recens honoratus patri- 
cius dat, accipiunt nummos duodecim. Electi strategi, tam in Ori- 
entem, quam in Occidentem mittendi, dant ipsis nummos duode- 
cim. Et, si [ultra annum in sua dignitate] maneant absque succes- 
sore, quoties rogam seu stipendium militare accipiunt orientales, 
dant nummos duodecim, quod etiam faciunt, quoties ipsis in provin- 
cias iam delatis et ibi agentibus rogae mittuntur: occidentales au- 
tem tantundem ipsis dant, quoties in urbem regiam intrant, etiamsi 
rogam non acceperint. Creatus pro loco strategus, aut cleisurarcha, 
aut catepáno seu capitaneus Paphlagoniae dat nummos octo. lidem 
quoties In Urbem reversi rogam acceperint, tantundem rursus dant 
ofliciales, sive praeter suum oflicium protospatharii quoque fuerint, 
sive non, a praeposito inde scholarumque domestico usque ad pro- 
tospatharium imperialium hominum, dant semel quisque pro se duo- 
decim nummos. Reliqui officiales omnes deinceps usque ad dome- 
sticum imperialium dant unusquisque pro sua persona octo num- - 
mos. "Tantundem dat eunuchus, si protospatharius fit. Primicerius 
[candidatorum] aut ostiarius dant pariter sex nummos. "Tantun- 
dem dant magister armamenti seu apothecae armorum, mensurator 
seu metator, curator villarum , chartularii dromi seu citi cursus pu- 


La] 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. I; 5j. 799 


τοῦ σταύλου, Ó ἐπίχτης καὶ ὃ τῆς ὑπουργίας δομέστιχος, 
ὃ ζυγοστάτης, ὅ οἰχιστικὸς καὶ ὃ χρυσεψητής. ἐπὲ προβολῇ 
δὲ παντὸς πρωτοσπαϑαρίου ἀπό τε μαγλαβιτῶν xai τῶν ἐν 
τῷ οἰχειακῷ βασιλικῷ βεστιαρίω καταλεγομένων, καὲ τῶν εἰς α 
5rovc βασιλιχοὺς ἀγθρώπους συντεταγμένων, καὶ τῶν ἐπὲ τῆς 
βασιλικῆς τραπέζης παρισταμένων, καὶ τῶν διὰ πόλεως 
σὺν τῶν ἐξωτιχῶν τιμωμέγων, δίδοται αὐτοῖς ἅπαξ ἀνὰ 
γομισμ. ἡ, οἱ δὲ τῇ τῶν σπαϑαροχανδιδάτων ἢ σπαϑαρίων 
τιμώμενοι ἀξίᾳ ἀγὰ » ς΄, οἱ δὲ τῇ τῶν στρατώφων ἢ ὑπά- 
loro», ἤ καγδιδάτων ἢ μαγδατόρων, ἡ βεστητόρων, ἢ σιλεν- 
τιαρίων, ἢ ἀπὸ ἐπάρχων τιμώμενοι ἀξίᾳ, παρέχουσι καὶ «v- 
τοὶ νομίσμ.... ὡσαύτως καὲ ini τῶν σεχρετικῶν ἤγουν συγχλη- 
τικοῦ τιμωμένου αὐτοῦ ἐν ἀξιώμασιν, δίδοται ἐξ ἑχάστου 
αὐτῶν κατὰ τὸ οἰχεῖον ἀξίωμα, oí μὲν τῇ τῶν πρωτοσπαϑα- 
15gío» &»& , ἡ, οἱ δὲ τῇ τῶν σπαϑαροχαγδιδάτων 7 σπαϑα-Ὁ 
ρίων ἀνὰ ,c, οἱ δὲ τῇ τῶν στρατώρων ἢ ὑπάτων ἢ κανδι- 
δάτων ἢ μανδατόρων ἢ βεστητόρων ἢ σιλεντιαρίων ἀγὰ vo- 
μισμ. δ΄, ἀπράτων δὲ σεκρετικῶν γενομένων, ἀνὰ,, y, οἱ δὲ 
τῶν ταγμάτων xai τῶν πλοΐμων καὶ τῶν νουμέρων καὶ τει- 
Ξοχέων τοποτηρηταὶ ἅμα τοῖς χαρτουλαρίοις αὐτῶν ἀνὰ, ς΄. 
οἱ δὲ λοιποὲ πάντες ἄρχοντες ἅμα τοῖς τριβούνοις καὶ βικα- 
οίοις ἀνὰ νομίσματος ἑνός. τούτων τοίγυν ἀγέχαϑεν πλατι- 
κώτερον εἰσενηνεγμένων, νυνὲ δὲ ὡς οἷόν τε ἦν σαφῶς xai 


blici. actuarius, protonotarius dromi, Ἅπαγίαϊανὶϊ stabuli, epictes 
seu incitator operarum, domesticus ministerii culinaris, libripens, 
oecisticus vel architectus primarius et aurifaber; quando nempe 
suis quisque ofliciis mactantur. Protospatharii autem omnes ab 
ordine maglabitarum inde, οἱ qui ad privatum sacrum vestiari- 
um, item qui ad homines imperiales pertinent, ut et qui ad sacram 
mensam ministrant, aliique dignitatibus tam per urbem, quam extra 
conspicui, dant, quando ad suas quisque dignitates promoventur, sin- 
guli octonos nummos ; spatharocandidati et spatharii recens facti senos; 
siratores; consules, candidati, mandatores, vestitores, silentiarii, ex- 
praefecti, recens honorati senos quoque praestant. Quisquis secretalis 
auL senatorius dignitate quadam fuerit affectus, dat pro ratione 
suae dignitatis; ut facti protospatharii octonos; facti spatharocandi- 
dati et spatharii senos; facti stratores, consules, candidati, manda- 
tores, vestitores, silentiarii, quaternos. Qui honorarii fiunt secreta- 
les, dant ternos. Tagmatum seu praesidiariorum urbanorum, et 
ploimi seu classiariorum et numerorum ct castrorum topoteretae vel 
locum tenentes et eorundem omnium chartularii dant senos. Reli- 
qui omnes magistratus, nt et tribuni atque vicarii, dant singulos 
nummos. Hanc itaque veterum farraginem fusiuscule traditam nunc 


790 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


evovyózroc ἐν ἐπιτόμῳ συνειλεγμένων, χρὴ τοῖς, ὅσοι τὴν 
ΕΑῚ, 4δηπερὲ τούτων φροντίδα καὶ ὑπηρεσίαν πεποίηνται κατὰ τὴν 
προχειμένην διδασκαλίαν, καὶ περὲ τῶν βασιλικῶν χλητωρίων, 
καὶ περὲ τῶν διανομῶν, ἐκ τοῦδε τοῦ ταχτικοῦ παραγγέλ- 
ματος ὡς ὠπὸ κανόνος, ἢ, τό γε ἀληϑέστερον, ὡς ἐκ τοῦδ᾽ 
βασιλικοῦ ϑεσπίσματος, ἀγναμφισβήτως ἐνεργεῖν. ἔδει μὲν 
Ms.260, ἡμιᾶς τοῖς συνταχϑεῖσιν περὲ καϑεδρῶν λόγοις xoi τήνδε τὴν 
τῶν ἱερατικῶν ἐπισυνάψαι τάξιν, ὡς ἅτε μᾶλλον τὰ πρέ- 
σβεια τῆς πρωτοχλησίας φέρουσαν. ἀλλ᾽ ἵνα μή τις κόρος λό- 
yov τοῖς ἀναγινώσκουσιν περιστῇ, καὶ ἡ συγκλητικὴ τάξιςτο 
σὺν τῇ ἱερατιχῇ συναφϑεῖσα ἀσάφειαν τοῖς εἰσαγομένοις διὰ 
Βτῶν ὀνομάτων ποιήσει. ταύτην τυπικῶς μὲν ἤδη £i τῆς τά- 
ξεως τῶν μαγίστρων, πατρικίων, πραιποσίτων xal στρατηγῶν 
προεσημάναμεν. ψυγὲ δὲ τῆς περὲ τούτων χκυριοχλησίας xoi 
πρωτοκαϑεδρίας τῶν τε ἐπαρχιῶν καὶ μητροπολιτῶν, ἀρχιε-τῇ 
πισχόπων αὐτοκεφάλων χαὲὶ ἐπισκύπὼν ὑποτεταγμένων τὴν 
ἁρμόζουσαν τάξιν εἰδικῶς ἐμφανῆσαι βουλόμενοι, εἰδικήν τι- 
γα καὶ τὴν πραγματείαν συγγράψαι προεϑυμήϑημεν. τὰ γὰρ 
εἰδικῶς ὄντως λεγόμενα σαφῆ τὴν διδασκαλίαν παρέχει" τὰ 
δὲ πῶς ἐν συζυγίαις πεπλεγμένα ἀσάφειαν πολλάκις τοῖς ἔν-20 
τυγχάνουσι προξενεῖ, διὰ καϑηρμὸν ἑκάστης ἐπαρχίας τὰς 


9. φέρουσαν em. R., φερούσης cod. et ed. — 12. Sic B., τοπη- 
«0g μὲν εἴδη ἀπὸ τῆς cod. et. ed. 


quantum eius fieri poterat, maxime perspicue et in uno brevi con- 
spectu a nobis propositam tenere oportet, quotquot ea curare atque 
tractare necesse habent, propositamque doctrinam tam de sacris con- 
viviis, quam de largitionum distributione reputare, secundum quem, 
aut rectius dicam, secundum Imperatoris edictum, (uti revera est) 
absque ulla haesitatione aut oppositione agere par est. lam debu- 
eramus huic de sedibus vel praecedentiis dignitatum tractationi et— 
iam ordinum pontificalium dispositionem ubique addidisse, utpote 
prae aliis honorem protoclisiae seu praesessionis ferentium, — Verum 
ne obruto rerum copia satietas obreperet lectori, et senatoria ordi- 
natio atque dispositio cum sacerdotali commixta crearet docendis 
aliquam obscuritatem ob nominum multitudinem: significavimus 
quidem iam im praecedentibus harum rerum quaedam generaliter, 
mentionem ordinis magistrorum, patriciorum, praepositorum et stra- 
tegorum facientes: nunc autem animus est de sacerdotalium digni- 
tatum propriis cuiusque appellationibus et praesessionibus patriar- 
charum, metropolitarum, archiepiscoporum autocephalorum vel in- 
dependentium et subditorum illis episcoporum specialem quandam 
opellam conficere. Speciales enim tales et abstractae tractationes 
praestant perspicuam doctrinam, Simultanea vero de diversis argu- 
mentis et quasi coniugata atque contexta expositio. solet lectoribus 


Ἂν 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. ἢ. 5. 791 


- « , € LI 
μητροπύλεις ἐχϑέμενοι, τῷ εχαστῷ μητροπομτῃ ἁρμόζοντε C 
83 ΄ , * do 
τόπῳ τῆς καϑέδρας διεστιχήσαμεν, καὶ ti9' οὕτως τὰς τῶν 
* γε Ἧ 3 * 
αὐτοχεφάλων ἀρχιεπισκόπων κατὰ τάξιν δευτέραν οὖσαν ἀπὸ 
τῶν μητροπολιτῶν ἐξεϑέμεϑα, μετὰ δὲ τούτοις τῇ ἑκάστῃ 
δέπαογίᾳ xai μητροπόλει ὑποτεταγμένας πόλεις xai ἐπισχοπὰ 
» A : μῆ 9 M ΕῚ ες yn hd s , , ἐφ 
ἐδηλώσαμεν, οὐκ ἐκ τῶν xaJ ἡμᾶς χλητωρολογίων μόνον τὰς 
ἀφορμὰς ἐχλαβόμενοι, ἀλλά ye καὶ ἐκ τῶν τοῦ ϑεσπεσίου 
Ἐπιφανίου τοῦ ἀρχιεπισκύπου Κύπρου συγγραφῆς τὰ πλεῖ- 
στα ἀναλεξάμενοι,, ἵν᾽ ὑμεῖς ἐν τῇ τοιαύτῃ διαχονίᾳ τῶν ἀφ-- 
τοτοχλιγῶν τυγχάνοντες τεταγμένοι, μὴ δὲ ἐν τούτῳ τῷ μέρει 
τι διαμάρτητε, ἀλλὰ καὶ ἐν φωσάτοις μὴ παρόντος τοῦ oi- D 
- 2 |- ν ' 
χουμενιχοῦ πατριάρχου, τύχῃ καὶ ἐν ἑτέρῳ τόπῳ, τὴν πεῖ- 
ραν τῶν χαϑεδρῶν διὰ τοῦ συγγράμματος ἔχοντα ἄπταιστα 
xai ἀμώμητα τὼ τίμια χλητώρια τῶν βασιλέων ἡμῶν τῶν 
τὔάγέων εἰσάγετε. | 
ΚΕΦ. v9. 

ἘἘπιφαγίου ἀρχιεπισχόπου Κύπρου ἔχϑεσις πρωτοχλησιῶν 

πατριαρχῶν τὲ xci μητροπολιτῶν. 

'O πατριάρχης Ῥώμης" ὃ πατριάρχης Κωνσταντινου- Ms. 361.a 
dl € , 3 , € ς Uu 5 

“οπόλεως" ὃ πατριάρχης ᾿Δλεξανδρείας" ὃ πατριάρχης -ir- 
τιοχείας: ὃ πατριάρχης Ἱεροσολύμων. 

9. ἵν᾽ ὑμεῖς Β., ἣν ὑμεῖς cod, et ed. 16, Κεφ. »δ' om. ed. 
obscuritatem obiicere. Propterea recensuimus, secuti seriem et con- 
sequentiam singularum eparchiarum seu praefecturarum metropoles 
seu capitales cuiusque praefecturae urbes, eaque ratione discretam 
cuique metropolitae suam cathedram seu sedem assignavimus. Dein- 
ceps exposuimus cathedras archiepiscoporum autocephalorum seu 
independentium: ille enim proximus est ordo a metropolitarum or- 
dine. Tum nominavimus urbes et episcopas vel inspectiones cui- 
que eparchiae et metropoli suppositas. Et harum rerum fundum 
atque materiem non tantum e nostris cletorologiis vel libris, quibus 
cerimoniae convivales aulicae praecipiuntur, hausimus , verum. ctiam 
ex divini Epiphanii, archiepiscopi Cypri, opere, et plurima quidem, 
excerpsimus; eum in finem, ut ne in hac quidem parte peccetis 
aliquid vos, quos vestra sors in ministerio articlinarum constituit, 
sed, etiamsi in fossatis sitis, ubi patriarcha oecumenicus non adest, 
aut forte quoque alio in loco agatis, instructi peritia cathedrarum 
beneficio huius libelli , convivas ad venerabilium nostrorum lmpe- 
ratorum convivia non titubanter et inculpabiliter introducatis. 

CAP. 54. 
Epiphanii archiepiscopi Cypri expositio praesessionum patriarcharum 
et metropolitarum. 


Patriarcha Romae, patriarcha Constantinopoleos, patriarcha 
Alexandriae, patriarcha. Antiochiae, patriarcha. Hierosolymae. 


792 CONSTANTINI PORPHYROGENITI . 


Ed.L.458  . Κλῆσις AS dre tha; : 
Ἔπαρχίας Καππαδοκίας 6 Καισαρείας α΄. B, ἐπαρχίας 
"Ασίας ὃ "Egécov* y, ἐπαρχίας Εὐρώπης ὁ Ἡρακλείας" δ΄, 
ἐπαρχίας Γαλατίας Θράκης ὃ L4ysvgaó: ε΄, ἐπαρχίας Ἕλ- 
λησπόντου ó Κυζίκου: ς΄, ἐπαρχίας “υδίας ὃ Σάρδεων" ζ΄ ,5 
ἐπαρχίας Βιϑυνίας ὃ Νικομηδείας" η΄, ἐπαρχίας τῆς αὐτῆς 
ὃ Νικαίὰς" ϑ8', ἐπαρχίας τῆς αὐτῆς ὃ Χαλκηδῶνος" v, ἐπαρ-: 
χίας Παμφυλίας ὃ Σίδης" iw, ἐπαρχίας ᾿Αρμενίας B ὃ Σε- 
βαστείας" ιβ΄, ἐπαρχίας Ἑλενοπόντου ὃ ᾿“μασίας» ιγ', ἐπαρ-- 
Β χίας ᾿Αρμεγνίας αἱ ὃ ἸΠελιτίνης" ιδ', ἐπαρχίας Καππαδοχίαςτο 
β' 9 Τυανῶν" i£, ἐπαρχίας Παφλαγωνίας ὃ Γαγγρῶν" i8, 
ἐπαρχίας "Ovogusdog ὃ Κλαυδιουπόλεως - ιζ΄, ἐπαρχίας Πόνγ- 
του ὃ Νεοχαισαρείας" ιη΄, ἐπαρχίας Γαλατίας B ὃ Πισι- 
γοῦντος" ιϑ', ἐπαρχίας “Ὠυχίας ὃ ύρων: x, ἐπαρχίας 
Καρύας ὃ Ταυρουπόλεως" κα', ἐπαρχίας Φρυγίας ὃ “αο-τῷ 
δικίας" xf, ἐπαρχίας Φρυγίας Σαλουταρίας ὃ Συνάδων" 
xy, ἐπαρχίας “υκαονίας ὃ τοῦ Eixcovíov* xÓ', ἐπαρχίας Πι- 
σιδίας ὃ ᾿Αντιοχείας" κε΄, ἐπαρχίας Παμφυλίας ὃ Πέργης" 
Cxc, ἐπαρχίας Καππαδοχίας β' ὃ lMoxgoo): x& , ἐπαρχίας 


SESSIO METROPOLITARUM, 


In eparchia Cappadociae primus est, qui in Caesarea sedet. 
2, in eparchia Asiae est Ephesi metropolita. 3, in eparchia Euro- 
pae est Heracleae Thraciae metropolita. 4, in eparchia Galatiae est - 
Ancyrae metropolita. 5, in eparchia Hellesponti est Cycizi metropo- 
lita. 6, in eparchia Lydiae est Sardium metropolita. 7, in epar- 
chia Bithyniae est Nicomediae metropolita, 8, in eparchia eadem 
est Nicaeae metropolita. 9, in eparchia eadem est Chalcedonis me- 
iropolita. 10, in eparchia Pamphyliae est Sidae metropolita. 11. in 
eparchia Armeniae secundae est Sebastiae metropolita, 12, in epar- 
chia Helenoponti est Amasiae metlropolita. 13, in eparchia Arme- 
niae primae est Melitenes metropolita, 14, in eparchia Cappadociae 
secundae est Tyanorum metropolita. 15, in eparchia Paphlagoniae 
est Gangrorum metropolita, 16, in eparchia Honoriadis est Clau- 
diopoleos metropolita. 17, in eparchia Ponti est Neocaesariae me- 
tropolita. 18, in eparchia Galatiae secundae est Pesinuntis metro- 
polita. 19, in eparchia Lyciae est Myrorum metropolita, 20, in 
eparchia Cariae est Tauropoleos metropolita. 21, in eparchia Phry- 
giae Pacatianae est Laodicaeae metropolita, 22, in eparchia Phry- 
giae Salutariae est Synadorum metropolita. 23, in eparchia Lycao- 
niae est Iconii metropolita. 24, in eparchia Pisidiae est Antiochiae 
metropolita. /25, in eparchia Pamphyliae est Pergae metropolita. 
26, in eparchia Cappadociae secundae est Mocesi metropolita. 
27, in eparchia Lazicae est Phasidis meLropolita. 28, in eparchia 
"Thraciae est Philippopoleos métropolita. 29, in eparchia Rhodopes 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. IH. 51. 799 


Zelus ὃ τοῦ Φάσιδος" xq, ἐπαρχίας Θράχης à Φιλιπ- 
πουπόλεως" x9', ἐπαρχίας Εὐρώπης 0 Τοαϊανουπόλεως- λ΄, 
ἐπαρχίας νήσων Κυκλάδων ὃ Podov: Aw, ἐπαρχίας Ἕμη- 
μόντου ὃ “Δδριανουπόλεως" λβ΄, ἐπαρχίας τῆς αὐτῆς ὃ Ταρ- 
δχιαγουπόλεως: Ay, ἐπαρχίας. Φρυγίας Καπατιανῆς ὃ Ἵερα- 
πόλεως. T 
Περὲ τῶν αὐτοχεφάλων ἀρχιεπισχόπων. 
“Α΄, ἐπαρχίας ἢϊυσίας ὁ Ὦδυσου" B, ἐπαρχίας Σκυϑίας Ὁ 
ὃ Τομῆς" y, ἐπαρχίας Εὐρώπης 0 Βιζύης" δ΄, ἐπαρχίας 
το Παφλαγωνίας ὃ Πομπιουπόλεως" εἰ, ἐπαρχίας ᾿Ασίας ὃ 
Zuvgrgc* d, ἐπαρχίας Ἰσαυρίας 0. “εοντοπόλεως- ζ΄, ἐ- 
παρχίας Ῥωδόπης ὃ Πϊαρωνίας- η, ἐπαρχίας Βιϑυνίας ὃ 
᾿Δπαμίας: ϑ8', ἐπαρχίας ῬΡωδόπης ὃ Πϊαξιμιαγνουπόλεως: v, 
ἐπαρχίας Γαλατίας B ὃ τῶν Γερμίων" ια΄, ἐπαρχίας Εὐ- 
τδρώπης ὃ ᾿Αρκαδιουπόλεως" ιβ΄, ἐπαρχίας Θράκης ὅ Βερω- 
γῆς" uy, ἐπαρχίας νήσου “έσβου ὃ Πϊ]ιτυλήνης" ιδ΄, ἐπαρ--. 
χίας Ἑλλησπόντου ὃ τοῦ Παρίου" ιε΄, ἐπαρχίας Καρύας ὃ [ε- 
λήτου" ιξ΄, ἐπαρχίας Θράχης 0 Νικοπόλεως" ιζ΄, ἐπαρχίας Ed. L.459 
γήσου ὃ Προιχονήσου" uj, ἐπαρχίας ωωδόπης ὃ ᾿Αγχιάλου" 
5οιϑ', ἐπαρχίας Εὐρώπης 0 Συλυβρίας: x, ἐπαρχίας νήσου 
»Μέσβου ὃ Π]εϑύμνης " κα΄, ἐπαρχίας Βιϑυνίας 0 Κίου" χβ', 


est Traianopoleos metropolita, 3o, in eparchia insularum Cycladam 
est Rhodi metropolita. 31, in eparchia Haemi montis est Adriano- 
poleos metropolita. 32, in eparchia eiusdem districtus "alter est 
Marcianopoleos metropol 33, in eparceh. Phrygiae Capatianae est 
Hierapoleos metropol, ' 


DE AUTOCEPHALIS VEL INDEPENDENTIBUS ARCHIEPISCOPIS. 


In eparchia Mysiae est Odysi archiepiscopus. 2, Scythiae est 
Tomae vel Tomorum archiepiscopus. 3, in eparchia Europae est 
Bizyae archiep. 4, in eparchia Paphlagoniae est Pompeiopoleos ar- 
chiep. 5, in eparchia Ásiae est Smyrnae archiep. 6, in eparchia 
Isauriae est Leontopoleos archiep. 95, in eparchia Rhodopes est Ma- 
roniae archiep. 8, in eparchia Bithyniae est Apamiae archiep. 9, 
in eparchia Rhodopes est Maximianopoleos archiep. 1:0, in eparchia 
Galatiae secundae est Gremeorum archiep. τι, in eparchia Europae 
est Arcadiopoleos archiep. 12, in "Thraciae est Berrhoeae archiep. 
13, in eparchia insulae Lesbi est Mitylenes archiep. 14, in epar- 
chia Hellesponti est arch. Pari. 15, in eparchia Cariae est Mileti 
archiep. 16, in eparchia Thraciae est Nicopoleos arch, 17, in epar- 
chia insulae Proconnesi est urbis cognominis archiep. 18, in epar- 


chia Rhodopes est Anchiali archiep. 19, in eparchia Europae est 


794 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἐπαρχίας Εὐρώπης ὃ "ÁAngov* xy, ἐπαρχίας Ῥωδόπης ὃ 
Κυμψάλων: κδ΄, ἐπαρχίας Ζηχίας ὃ Χερσῶνος" xe, ἐπαρ- 
χίας Ζηχίας ὃ Βοσπόρου" xd, ἐπαρχίας τῆς αὐτῆς ὃ Νι- 
Ms.261.b χύψεως" κζ΄, ἐπαρχίας ᾿Ισαυρίας ὃ Κοτράδων: xn, ἐπαρ- 
χίας Ἕλενοπόντου ὃ Εὐχαϊτῶν" x9', ἐπαρχίας νήσων Κυκχλά-5 
jov 0 Καρπάϑου- λ΄, ἐπαρχίας Ῥωδόπης ó Αϊνου: Ad, 
Βἐπαρχίας Εὐρώπης ὃ Ζριδηπάρων: λβ΄, ἐπαρχίας Ἕμημόν- 
vov ὃ ἸΠεσημβρίας" λγ΄, ἐπαρχίας ᾿Αρμενίας β' ὃ Ἥρακχλει-- 
ουπύλεως" λδ΄, ἐπαρχίας Afaoy(ac ὃ Σεβαστοπόλεως. 


Περὶ ἐπισχόπων ἐπεχομένων, 10 


3 - 
Ἔπαρ χία Καππαδοκίας ó Κικισοῦ, μητρόπολις Καισαρίας, 
» c , ^ , , » - 
ἔχει ὑπ᾽ αὑτὴν πύλεις κατὰ ἐπισχύπους ε΄, οἷον τὸν τῶν βα-- 
σιλιχῶν Θερμῶν, τὸν Νύσης, τὸν Θεοδοσιουπόλεως ᾿Ζίρμε- 
, ^ - ' - » 2 , 
víac, τὸν Καμουλιανῶν, τὸν Κηχησοῦ. ἐπαρχία ᾿“Ισίας, un- 
τρύπολις Ἐφέσου, ἔχει πόλεις ὕπ᾽ αὐτὴν ἤτοι ἐπισχύπους ἃς', 15 
T ' 
οἷον τὸν "Tuénov, τὸν Τραλέων, τὸν Π]αγνησίας ἸΠαιάνδρου, 
TS. | x 
τὸν Ἐλέας, τὸν ᾿Αδραμυτίου, τὸν 000v, τὸν Γαργάρων, 
τὸν Πασταύρου. τὸν ἹΚαλοῆς, τὸν ΠΒριούλων, τὸν Πηττά- 
vnc, τὸν Πῆυρίνης, τὸν Gwxíac, τὸν ««ὐρηλιουπόλεως, τὸν 
Nvoogc, τὸν Πασχακομέων, τὸν μητροπολιτὴν, τὸν Βαρέ-5ο 
17. τῶν Iugy. cod. et sic saepius in seqq. 


Selymbriae archiep. 50, in eparchia insulae Lesbi est Methymnae 
archiep. 21, in eparchia Bithyniae est Cii archiep. 22, in eparchia 
Europae est Aprorum archiep. 23, in eparchia Rhodopes est Cy- 
psalorum archiep. 24, in eparchia Zechiae est Chersonis archiep. 
25, in eparchia Zechiae est Bospori archiep. 26, in eparchia eius- 
dem est Nicopsios archiep. 27, in eparchia Isauriae est Cotrado- 
rum archiepisc. 258, in eparchia Helenoponti 'est Euchaitarum ar- 
chiep. 29, in eparchia insularum Cycladum est Carpathi archiep. 
3o, in eparchia Rhodopes est Aeni archiep. 31, in eparchia Euro- 
pae est Drixiparorum arch. 392, in epàrchia Haemimontis est Me- 
sembriae archiep. 33, in eparchia Armeniae secundae est Heracleo- 
poleos archiep. 34, iu eparchia Abasgiae est Sebastopoleos arch. 


DE EPISCOPIS DEPENDENTIBUS. 


In eparchia Cappadociae Cicissi habet metropolis Caesarea sub 
se urbes quinque episcopales totidemque episcopos, nempe g tent? 
pum regiarum thermarum; 5, Nissae; 3, Theodosiopoleos Arme- . 
niae; 4, Camulianorum; 5, Cicissi. In eparchia Asiae habet me- 
tropolis Ephesus sub se urbes aut episcopos 36, nempe τ, Hypae- 
porum episcopum; 2, Trallium; 3, Magnesiae ad Maeandrum; 4, 
Eleae; 5, Adramytii; 6, Assi; 7, Gargarorum; 8, Mastauri; 9, 
Caloae; το, Briulorum; :1:, Pittanae; :2, Myrinae; 13, Phocaeae; 
14, Aureliopoleos ; 15, Nyssae; 1G, Maschacomeorum ; 17, Metropo- 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 54. 799 


m», τὸν Μαγνησίας καὶ ᾿Ανηλίου, τὸν ᾿Δνηνάτων, τὸν Περ- 
γάμου, τὸν Προήλης, τὸν ipeo we τὸν ἀνέας Av- 
Anc, τὸν Διὸς ἱεροῦ, τὸν ὐγάζων, τὸν Σιῶν, τὸν Κολο- 
φώνης, τὸν “Πεβέδου, τὸν Téov, τὸν Ἐρυϑρῶν, τὸν Ἔχλυ- 
δζομενενῶν , τὸν ᾿Αντάνδρου , τὸν Θεοδοσιουπόλεως Περπερί- 
γης, τὸν Κύμης, τὸν Παλαιουπύλεως. ἐπαρχία Εὐρώπης Ὁ 
Θράκης, μητρόπολις Ἡραχλείας, ἔχει ὑπ᾽ αὐτὴν πόλεις ἤτοι 
ἐπισχύπους £, οἷον τὸν τοῦ Πανίου, τὸν Καλιπόλεως , τὸν 
ΣΧερωνήσου, τὸν Κύλας,, τὸν Ῥαιδεστοῦ. ἐπαρχία I αλατίας 
τοθΘρᾷκης, μητρόπολις ᾿Ἵγκύρας, ἔχει πόλεις vm αὐτὴν, ἤτοι 
ἐπισκόπους, ζ΄, οἷον τὸν Ταβίας, τὸν Ἡλιουπόλεως, τὸν 
᾿Ασπόνης, τὸν Βηρφυνουπόλεως, τὸν Πνήζου, τὸν Kívgc, τὸν 
᾿“Αναστασιουπόλεως. ἐπαρχία. Ἑλλησπόντου - μητρόπολις Κῳ- 
ζίχκου, ἔχει πόλεις $m αὐτὴν, ἤτοι ἐπισκόπους , tg, οἷον 
15róy Γέρμης, τὸν Πημανήνου, τὸν Ὥκης, τὸν Σασαβαρέως, 
τὸν ᾿Αδριανοῦ ϑηρῶν, τὸν “αμψάχου, τὸν ᾿Αβύδου, τὸν ΕΔῚ,. 46ο 
Δαρδάνου, τὸν Ἠλίου, τὸν Τροάδος, τὸν Πιωνίας, τὸν Me- 
λιτουπόλεως. ἐπαρχία «Ιυδίας, μητρόπολις Σάρδεων, ἔχει 
ὑπ᾽ αὐτὴν πόλεις, ἤτοι ἐπισχύπους, xg, οἷον τὸν Φιλαδέλ-- 
20gi0», τὸν Τριπόλεως, τὸν Θυατήρων, τὸν Σετῶν, τὸν “1ὖ- ΜΞ.565.4 
ρηλιουπόλεως, τὸν Ναχωλίας, τὸν τοῦ Ζοκημίου, τὸν Πη- 
διαίου, τὸν Ἴψου, τὸν Προμνήσου, τὸν ΠΠήρου, τὸν Σιβήνδου 
τὸν Πολυβώτου, τὸν Φυτίας, τὸν ᾿ἹΙεραπόλεως, τὸν Εὐχαρ- 
22, τὸν ante "Iyov add. cod., om. ed. 


leos; 18, Caretorum; 1:9, episcopum Magnesiae et Anelij; 20, 
Aninatorum; 21, Pergami; 22, Prienae; 23, Arcadiopoleos; "X 
Novae aulae; 25, Dios Hieri; 26, Augazorum ; 27, Siorum;. 28, 
Colophonis; 29, Lebedi; 3o, Tei; 31:, Erythrarum; 35, Clazome- 
narum; 33, Antandri; 34, Theodosiopoleos, alias Perperinae di- 
etae; 35, Cymae; 36, Palaeopoleos. In eparchia Europaeae Thra- 
ciae habet metropolis Heracleae sub se urbes aut episcopos quin- 
que, 1, episcopum Panii; 2, Callipoleos; 3, Chersonesi; 4, Cy- 
lie; 5, Rhaedesti, In eparchia Galatiae habet metropolis Ancyrae 
sub se urbes aut episcopos septem, 1, episcopum Tabiae; 2, Hcli- 
opoleos; 3, Asponae; 4, Berynopoleos [seu Verinopoleos]; 5, Mni- 
315 ΟἹ Cinnae ; 7, Anastasiopoleos. In eparchia Hellesponti habet 
metropolis Cyzicum sub se urbes aut episcopos duodecim, nempe 
1, episcopum Germae; 2, Poemanii; 3, Ocae; 4, Sasabareos; 5, 
Hadrianothermarum; 6, Lampsaci; 7, Abydi; 8, Dardani; 9, ΠῚ; 
10, Troadis; 11, Pioniae; 12, Melitopoleos. In eparchia Lydiae 
habet metropolis Sardes sub se urbes seu episcopos viginti sex, 
nempe 1, episcopum Philadelphiae; 2, Tripoleos; 3, Thyatirorum; 
4, Setorum; 5, Aureliopoleos * * * * * * * * * 6, Nacoliae; 7, 
Docimii; 8, Midiaei ; 9, psi; '10, Prymnesi; :1, Myri; 12, Si- 


790 ΟΟΝΘΤΑΝΤΙΝΙ PORPHYROGENITI 


zac, τὸν “υσσιάδος, τὸν zdvyovoronóAsoc, τὸν Bgoloi, 
τὸν "Drgov, τὸν “υκάωγος, τὸν Στεχτωρίου, τὸν Κηναβο- 
Βρίου, τὸν Κόγης “ἰημητρόπολις, τὸν Σχορδασπίας, τὸν Νι- 
κουπύλεως, τὸν Αὐροκλῶν. ἐπαρχία “Ἰυκαωνίας, μητρόπο- 
λις τοῦ Εἰχωνίου, ἔχει ὕπ᾽ αὐτὴν πόλεις, ἤτοι ἐπισχύπους ,5 
ιδ΄, τὸν “ύστρων, τὸν Οὐασάδων, τὸν ᾿“μβλάδων, τὸν 
Νοουμαγάδων, τὸν Πισϑίων, τὸν “αράνδων, τὸν Bagérov, 
τὸν 4έρβης, τὸν Σανάτρων, τὸν Κανοῦ, τὸν Βηρυνγουπο- 
λιοψιανῶν, τὸν Γαλβάνου, τὸν “ήστρων, τὸν Περτῶν, 
ἐπαρχία Πισσιδίας, μητρόπολις ᾿ΑἸντιοχείας,, ἔχει ὑπ’ αὖ-το 
τὴν πύλεις, ἤτοι ἐπισχόπους, uj, τὸν (Φιλομηλίου, τὸν Σα- 
γαλασοῦ. τὸν Σωζουπόλεως, τὸν ᾿“παμίας τῆς Kavóov, τὸν 
C'Bafov, τὸν Βάρεως, τὸν ᾿αἰδριανουπόλεως, τὸν «Διμένων.. 
τὸν Νεαπόλεως, τὸν “αοδικίας τῆς καυμένης, τὸν. Σελευ-: 
κίας. τὸν Σιδηρᾶς, τὸν ᾿δάδων, τὸν Ζωζήλων, τὸν Τημ-τῦ 
βροιάδος, τὸν Τυμάνδου, τὸν ἸϊΙουστιγιανουπόλεως, τὸν IMg- 
τροπόλεως, τὸν Πάππων. ἐπαρχία τῆς Παμφυλίας, μητρό- 
πολις Πέργης, ἔχει ὑπ᾽ αὐτὴν πόλεις, ἦτον ἐπισχόπους, uj, 
τὸν ᾿Αταλίας, τὸν Εὐδοξιάδος, τὸν Τελμήσου, τὸν Σίνδου, 
τὸν Πῆαξιμιαγουπόλεως, τὸν “αγήνων, τὸν Παλαιουπόλεως,.5 
τὸν Κρημνοῦ, τὸν Κουδρούλων, τὸν Πελτινήσσου, τὸν 
᾿Αρησασοῦ, τὸν Πουγλῶν, τὸν ᾿Αδριανῆς, τὸν «ἰικητάναυ-. 


bindi; 13, Polyboti; 14, Phytiae; 15, Hierapoleos; 16, Eucar- 
piae; 17, Lysiadis; 18, Augustipoleos; 10, Prysi; 20, Otri; 21j 
Lycaonis; 22, Stectorii; 23, Cynaborii; 24, Conis vcl Conae, ali- 
as Demetriopoleos dictae; 25, Scordapiae; 26, Nicopoleos; 27; 
Auroclorum. In cparchia Lycaoniae habet metropolis Iconium | su 

se urbes seu episcopos quatuordecim, 1, episcopum Lystrorum; 2, 
Vasatorum; 3, Ambladorum; 4, Novimanadorum; ὅ, Misthiorum; 
6, Larandorum; .7, Baretorum; 8, Derbae; 9, Sabatrorum; 10, 
Canni; τι, Berynopolis; 15, Galbani; 13, llistrorum;: 14, Perto- 
rum. [n eparchia Pisidiae habct metropolis Antiochia sub se urbes 
aut episcopos octodecim, 1, episcopum Philomelii; 2, Sagalassi; 
3, Sozopoleos; 4, Apamiae Ciboti; 5, Tyraei; 6, Bareos; 7, Ha- 
drianopoleos ; 8, Limenum; 9, Neapoleos; 10, Laodicaeae Cau- 
menae seu Ámbustace; 11:, Seleuciae Siderae cognominatae seu fer- 
reae; 12, Ádadorum; 13, Zarzelorum ; | 14, Timbriadis; 15, Ty- 
mandi; 16, Tustinopoleos; 17, Metropoleos; 18, Papporum, Im 
eparchia Pamphyliae habet metropolis Pergae sub se urbes aut epi- 
scopos 18, nempe r, episcopum Attaliae; 2, Eudociadis; 3,. Tel- 
messi; 4, Isindi; δ, Maximianopoleos; 6, Laginorum; . 7, Palae- 
opoleos; 8, Cremni; 9, Cudrulorum [Corydallorum]|; 10, Peltine- 
5} [vel Pentenesi] ; 11, Ariassi; 12, Puglorum; 13, Hadriamae; | 


DE CERIMON. AULAE DBYZANT. 1] 53. 757097 


qov, τὸν Σανδιδῶν, τὸν Βαραεῖς, τὸν Συλέου, τὸν Περ- Ὁ 
βαίνων. ἐπαρχία Καππαδοχίας, μητρόπολις Πϊωχησοῦ, ἔχει 
4«..Φ ον , x P ὦ , 6 , ' ἣν E * 
ὑπ᾽ αὐτὴν πόλεις, ἤτοι ἐπισχύπους; δ΄, τὸν Ναζιαγζοῦ, τὸν 
Ἱωλωνείας, τὸν Παρνασσοῦ, τὸν 4οάρων. ἐπαρχίάώ “α- 
- * y » 9 , x 
πζιχῆς, μητρόπολις Φάσιδος, ἔχει ὕπ᾽ αὐτὴν πόλεις, ἤτοι 
ἐπισχύπους, δ', τὸν Ῥωδοπόλεως, τὸν τῆς Σαησινῶν, τὸν 
- M - ᾿ - , ' LI 
Πετιρῶν, τὸν τῆς Ζηγανέων. ἐπαρχία Oogxris , μητρόπολις 
" c - ᾿ 6f. , 
(Φιλιππουπόλεως, ἔχει Vx αὐτὴν πόλεις, ἤτοι ἐπισχόπους, . 
y, τὸν Διοχλητιαγουπόλεως, τὸν Σεβαστουπόλεως, τὸν Zfioo- 
τοπύλεως. ἐπαρχία Εὐρώπης, μητρόπολις Τραιαγνοῦ, ἔχει ὕπ᾽ Ed.L 461 
τε » " - 
αὐτὴν πύλεις, ἤτοι ἐπισχόπους, β', τὸν Πήνρου, τὸν ᾿ἄνα- Ms.262. b 
΄ , , , , 
στασιουπόλεως, ἐπαρχία νήσων Κυχλάδων, μητρόπολις “Ῥώ- 
δου, ἔχει ὑπ’ αὐτὴν πόλεις, ἤτοι ἐπισχόπους, ιβ΄, τὸν Σά- 
μου, τὸν Χίου, τὸν Kóov, τὸν Ναξίας, τὸν Θήρας, τὸν 
- » ' ^ 
15]lagov, τὸν wfego?, τὸν ᾿Ανδρου, τὸν Τίνου, τὸν Π]ήλου, 
ν * , Ξ "x9 , 
τὸν Πισσύγης. ἐπαρχία Ἐμημουπόλξως. μητρόπολις ᾿Αδοια- 
edo i Ν ^ " » , ,' 
vo), ἔχει ὕπ᾽ αὐτὴν πόλεις, ἤτοι ἐπισχόπους, €, τὸν Πϊεσηκι- 
Ὁ» Ὁ» δ τῳ , 1 L ' 3 
Borac, vov Σωζοπόλεως, τὸν Πλουτινουπόλεως, τὸν “ναστα- 
σιουπόλεως, τὸν Τζωϊδῶν. ἐπαρχία νήσων Κυκλάδων, μη-Β 
- » € LE , 1 , 
20790z0216 lMagxituv0) , ἔχει ὑπ᾽ αὐτὴν πόλεις, ἤτοι ἐπισχό- 
, ᾿ » 
πους, ε΄, τὸν Ῥωδοστόλου, τὸν Τραμαρίσκων, τὸν Νόβων, 
τὸν Ζεχεδέσπων, τὸν Σχαρίας. ἐπαρχία Φρυγίας Καππα- 
, | τ ' LES 
doxíac, μητρύπολχις Ἱεραπόλεως, ἔχει m αὐτὴν πόλεις, 


14, Dicetanaurorum; 15, Sandidorum; 16, Barbae; 17, Sülaei; 
. 18, Perbaenorum. 1n eparchia Cappadociae habet metropolis Mo- 
cisus sub se urbes aut episcopos quatuor, r, Nazianzi; 2, Coloniae; 
3, Parnassi; 4, Doarorum. [In eparchia Lazicae habet metropolis 
Phasis sub se urbes aut episcopos quatuor, 1, Rhodopoleos; 2, Sae- 
sinorum ; 3, Petrorum; 4, Ziganeorum. In eparchia "Thraciae ha- 
bet metropolis Philippopolis sub se urbes aut episcopos tres, nempe 
:, episcopum Diocletinopoleos; 2, Sebastopoleos; 3, Diospoleos. 
In.eparchia Europae habet metropolis Traianopolis urbes aut epi-. 
scopos duo, unum Peri, alterum Anastasiopoleos. In eparchia insu- 
larum Cycladum habet metropolis Rhodus sub se urbes aut episco- 
pos duodecim, 1, episcopum Sami; 2, Chii; 3, Coi; 4, Naxiae; 
5, Therde; 6, Pari; 7, Leri; 8, Andri; 9, Teni; 10, Meli; 
11, Pissinae. In eparchia Irenopolis vel Hemimontis habet metropo- 
lis Hadrianopolis sub se urbes aut episcopos quinque, 1, Mesem- 
briae episcopum; 5, Sozopoleos; 3, Plotinopoleos; 4, Anastasio- 
με μέν ; 5, Tzoidarum. In eadem eparchia, scilicet Hemimontis, 
abet metropolis Marcianopolis sub se urbes aut episcopos quinque, 
1, Rhodostoli; 2, Tramariscorum; 3, Novorum; 4, Zecedeporum ; 
5, Scariae, In eparchia Phrygiae Capatianae habet metropolis Hie- 


798 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


ἤτοι ἐπισχύπους, εἰ, τὸν Πϊελουπόλης, τὸν Διονυσιουπόλεως, 
τὸν ᾿ἀττούδων, τὸν Πἤεσύνων. 

| ΚΕΦ. ve. 

Περὶ τῆς διαγομῆς τῶν χομβίων τῆς συγνηϑείας τῶν πραιποσίτων. 
C ὗτέον δὲ, ὅτι οἱ τιμώμενοι πατρίκιοι 0,r& ἔμπρατος, ἦ-5 
τοι Ó στρατηγὸς καὶ πατρίκιος, δίδωσι συγήϑειαν τοῖς πραι- 
ποσίτοις χρυσοῦ λίτρας z* ὃ δὲ μεσόπρατος πατρίκιος, ἤτοι 
ὃ ἐμπολιτικὸς ὀφφικιάλιος, δίδωσι χρυσοῦ λίτρας ζ- ὃ δέ 
ye ἄπρατος πατρίκιος, ἤγουν Ó ἀποσπαϑάριος μόνον τιμη- 
ϑεὶς, δίδωσι χρυσοῦ λίτρας d, ἅτιγα διανέμονται οὕτως. 10 
"4nó τῶν xy λιτρῶν τοῦ ἐμπράτου πατρικίου. 

D To) χουβουχλείου χρυσοῦ λίτραι y, ,,x0* ὃ τοῦ καγι- 
xÀ£(ov ,,Àc* ὃ δήμαρχος Bivérov ,,Àg* ὃ δήμαρχος Πρα- 
σίνων.,,, ἃς: ὃ τῆς καταστάσεως .,Àg* οἱ σιλεγτιάριοι,, ἃς" 
οἱ κύμητες τῶν σχολῶν, κῦ΄. οἱ ἀρτικλίγοι τοῦ βασιλέως ,,15 
ιβ΄. οἱ τοποτηρηταὶ τῶν σχολῶν.,, γ' ὃ σχευάζων τὸ χανί- 
xÀstoy ,, δ. οἱ ἀξιωματικοὶ, [* ὃ πριμιχήριος τοῦ xov- 
BovxAsíov ,, ιβ΄. καὶ τὸ πᾶν χρυσοῦ λίτραι C, ,, με΄. 

Διὰ τοῦ μέρους Btvérov. 
Ὃ δευτερεύων Βεγέτων ,, α΄, ὃ δευτερεύων Πρασίγων ,,20 


rapolis sub se urbes aut episcopos quinque, 1, Metellipoleos; 2, 
Dionysiopoleos ; 3, Attudorum; 4, Mosynorum. 


CAP, 55. 
De distributione sportularum consuetudinis praepositorum. 


Honorati seu promoti patricii dant consuetudinem praepositis , 
si quidem fuerint empracti seu reales et ofílicio fangentes, (ut, si 
quis fuerit simul strategus et patricius creatus,) octo litras auri. 
Si vero fuerint patricii mesoprati, id est vacantes, allecti, medii 
inter empractos seu fungentes et apractos seu honorarios, (ut si quis 
officio quodam civili ornetur,) dant praepositis litras auri septem. 
Patricius apratus denique seu functionem nullam exercens vel titu- 
laris (ut qui tantum ad spathariatum promotus est,) dat litras auri 
sex, lllae sportulae sic dividuntur, et primum quidem de 

OCTO LITRIS PATRICII EMPRATI 

Cubicularii accipiunt auri litras tres, num. 24; praefectus cani- 
clei num. 36; demarchus Venetorum 36; demarchus Prasinorum 36; 
cerimoniarius 36; silentiarii 36; comites scholarum 24; articlini Im- 
peratoris 12; topoteretae [seu lociservatores| scholarum 3; praepara- 
tor caniclii 4; axiomatici 2; primicerius cubiculi 12. Facit auri li- 
tras 6, num. 45. 

FACTIONIBUS HAEC CEDUNT. 
Accipit deutereuon seu secundarius Venetorum numisma unum; 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 1I. 55. 799 


«4, 0 γειτογιάρχης μιλ. η΄, 0 γειτογιάρχης Πρασίνων μιλ. 7 ,Ed.L. 462 
ὁ χαρτουλάριος Βενέτων quA. ἡ, 0 χαρτουλάριος Πρασίνων 

μιλ. ἡ, ὃ φαχτιογάριος Βεγέτων μιλ. η΄, ὃ φαχτιογάριος Πρα- 

σίνων μιλ. 5, ὃ μικροπανέίτης λευχὸς μιλ. εἰ, Ó μιχροπαγίτης 
5δούσιος quA. εἰ, ὃ ποιητὴς Βενέτων ui. ς΄, ὃ ποιητὴς Πρα- 

σένων μιλ. c, ὃ μελιστὴς Βενέτων μιλ. ς΄, 0 μελιστὴς Πρα- 

σίνων μιλ. ς΄, οἱ ἐπιστάται Βενέτων μιλ. δ΄, οἱ ἐπιστάται 
Προασίνων μιλ. δ΄, οἱ κράκται Βενέτων quA. δ΄, οἱ χράχται Μ5.563, 
Πρασίγων μιλ, δ΄, oi σημειωταὶ Βενέτων μιλ. δ', οἵ σημειω- 

^ , , € , , € 

᾿χοταὲ Πρασίνων ui. δ΄, οἱ μανδάτορες Bsvérov μιλ. ὃ, οἱ μαγ- 

δάτορες Πρασίνων quA. δ΄, οἱ βηγάριοι Βενέτων μιλ. ε΄, οἱ Β 

, , , € ᾿ " , t€ 
βηγάριοι Πρασίνων μιλ. €, ot ϑεωρηταὶ Bevérov μιλ. δ΄, ot 
ϑεωρηταὶ Πρασίνων μιλ. δ΄, οἱ διασημειωταὶ Βενέτων μιλ. ff, 
« ^ , x , 

oL διασημειωταὶ Πρασίνων μιλ. B, τὸ ὄργανον Bevérov quà. 
152, τὸ ὄργανον Πρασίγων μιλ. ς΄. ὅμοῦ διὰ zpvotov ,, δ΄, 

xal διὰ μιλ.,, εἰ, xai ὁμοῦ τὸ πᾶν y, ιδ΄, μιλ. δ΄. 

Διὰ τῆς τάξεως τοῦ ἱπποδρομίου. 

Ὃ ἀχτουάριος ,, «, ὃ ἄργυρος τοῦ βεστίου.. B, οἱ 
κούρσωρες,,, €, ὃ ἄργυρος τῶν στεφάνων.,, α΄, ὃ τῆς ἀπο- 
20xgíG&0G ,, α', ὃ νεανίσχος μιλ. δ΄, ὃ μαξιλάριος μιλ. δ΄, GC 

10. οὗ μαγϑάτορες Βεγέτων ui. δ΄ add, cod., om. ed. 
tantundem deutereuon Prasinorum. Geitoniarcha Venetorum miliar. 
8, et tantundem geitoniarcha Prasinorum; item chartularii Veneto- 
rum et Prasinorum singuli octona miliaresia; tantundem quoque fa- 
ctionarii ambo tam Venetorum, quam Prasinorum, scilicet octona 
quisque; micropanites albae factionis mil 5; micropanites russae 
factionis mil. 5; poéta Venetorum mil. 6; poéta Prasinorum mil. 6; 
melista vel musicus Venetorum mil 6; melista Prasinorum mil 6; 
epistatae vel magistri Venetorum mil. 4; epistatae Prasinorum 4; 
cractae vel clamatores aut praecones Venetorum miliaresia 4; cractae 
Prasinorum mil 4; semeiotae [seu obsignatores, urnarum scilicet 
sortitoriarum ,] factionis Venetae mil. 4; semeiotae Prasinorum 4; 
mandatores Venetorum 4; Prasinorum 4; Bigarii Venetorum 5; Pra- 
sinorum 5; contemplatores [signaculorum urnae] Venetorum 4; Pra- 
sinorum 4; resignatores signaculorum factionis Venetae 2; Prasinae 
2; organum Venetorum 6; Prasinorum 6. Facit hoc aureorum qui- 
dem, qui integri dantur, computatorum numerum IV., miliaresiorum 


vero, quae singula enumeravimus, in valorem aureorum computatorum 
X.aureos, et quod excurrit. Facit ergo tota summa num. 14 , mil, 4. 


PRO ORDINE CIRCENSE. 


Actuarius accipit numisma seu solidum unum ; argyrus vestii seu 
asservator vestium circensium argento pictarum duo; cursores unum; 
argyrus stephanorum (séu argentarius coronarum, qui coronas argen- 


ὅοο CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


᾿ϑεσσαράριος μιλ. δ', ὃ χαμαιτριβοῦνος μιλ. δ', oí Ógquetalior 
τῆς κυλίστρας μιλ. €, οἱ μαγγανάριοι Βενέτων uA. €, ob 
᾿μιαγγανάριοε Πρασίνων μιλ. ε΄, οἱ πρωτοβηχτάριοι μιλ. γ', οὗ 
πρωτοπαλάριοι μιλ. εὖ, ὃ νουμεράριος,,, αἰ, οἱ δεκαγοὲ τοῦ 
᾿ ἱπποδρύμου ,, β΄, ἡ βίγλα τῆς Δάφνης μιλ. δ΄. ὅδμοῦ διὰδ 
χρυσίου καὲ μιλ...). ιβ΄, pa. C. | 1 
Διὰ τῶν διαιταρίων xal λοιπῶν. 


D 'O ἀδμηνσουγάλιος ,, C, οἱ διαιτάριοι τοῦ κογσιστωρίου 
« 
» y, ὃ δομέστικος τοῦ μεγάλου παλατίου ,, α΄, οἱ διαιτάριοι 
- , ^ 

τοῦ μεγάλου zaAar(ov ,, β΄, ὃ δομέστιχος τῆς Ζάφνης ,, «,1o 
οἱ διαιτάριοι τοῦ ἁγίου Στεφάνου μιλ. ἡ, 0i xovooyol τοῦ 
βασιλιχοῦ σχεύους μιλ. δ΄, οἵ διαιτάριοι τοῦ ὀστιαριχίου μιλ- 
ς΄, οἱ διαιτάριοι τοῦ ἱπποδρόμου μιλ. ἡ, οἱ στένοντες τὰ σχά-- 
μνα τοῦ ἱππιχοῦ du. γ΄, οἱ πρωτοχεντάριοι,, αἱ, οἱ διαιτά-: 

ριον τοῦ στρατωρικίου μιλ. €, οἱ ἀσέλιοι ,, e, οἱ διαιτάρεοιι 5 
AP P5 , c , - c , Poem 
τῶν ιϑ' ἀκουβίτων quA. ζ΄, οἱ διαιτάριοι τῆς ὑπεραγίας Θεο-- 
, , € , ld , D 
τόχου μιλ. Ü, οἱ διαιτάριοι τῆς μαγγαύρας μιλ. D, οἱ τῆς 
ἘΔ.1,.463 βεστοσάχρας ,,«, οἵ βασιλιχοὶ λοῦσται,, G4, οἱ καλδάριοι 
" c -᾿7 ^ Zu» ' * ᾿ ' - 
μιλ. β΄. ὁμοῦ διὰ χρυσίου ., τή, καὶ διὰ μιὰς ,, ες ὅμοῦ 

, ; - 2» Í 

» 7» » 20 
teas victoribus circensibus debitas procurabat et asservabat,) unum; 
apocrisiarius unum; nmeaniscus seu iuvenis miliar. 4; maxilarius mil. 
4; tesserarius 4; chamaetribunus seu tribunus pedestris 4; ofliciales 
cylistrae seu aedis, in qua urna cum sortibus agitatur 5; mangana-. 
rii seu carceribus circi, unde currendi initium fit,! praefecti factio- 
nis Venetae 5, Prasinae 5; protovectarii 3; protopalarii, 5; numera- 


rius numisma unum; decani circi num. 2; vigla vel vigilia Daphnes 
mil 4. Faciunt simul aurei et miliaresia: . . . Aur. XIL, miliar. 7. 


PRO DIAETARIIS ET RELIQUIS. 


Admissionalis accipit numism. 7; diaetarii consistorii 3; dome- 
sticus magni palatii t; diaetarii magni palatii 3; domesticus Daphnes 
1; diaetarii S. Stephani miliaresia 8; aurifabri supellectilis imperia- 
lis mil 4; diaetarii ostiarii seu oflicii ostiariorum 6; diaetarii circi 
8; collocantes scamna circi 3; acentarii numism. 1; diaetàárii stratori-- 
cii seu officii stratorum mil. 5; aselii num. 1; diaetarii novendecim - 
accubituum mil, 7; diaetarii sanctissimae Deigenitricis mil, ro; diae-- 
tarii magnaurae mil 7; ad vestosacram pertinentes num. 1; imperia- 
les lustae vel balneatores num. 1; caldarii mil. 2; numismata vel au- 
rei.hic commemorati, si computantur, sunt 18, et miliaresia hic re- 
censita si in aureos computantur, efficiunt aureos 5. Facit ergo 
iota summa numismata 23. C ERN 


ΝΥ 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Il. 55. Sot 


Διὰ τῶν ϑυρωρῶν. 

Οἱ ϑυρωροὶ τῆς ϑερμάστρας.., β', οἱ ϑυρωροὲ τοῦ ἵππο- 
δρόμου, B, οἵ διατρέχοντες ,, B, οἵ xogrivagiot ,, a, μιλ. 
U, oí βασιλικοὶ ἀρμοφύλακες ,, B. ὅμοῦ διὰ χρυσίου, ϑ', 

5p. ὥς 
Διὰ τῶν φωταψιῶγ. 

Ὃ χανστρένσιος ,, α΄, ὃ βῥεφερενδάριος,. α΄, μιλι ς΄, οὗ 
βασιλικοὶ κληρικοὶ,, 8, οἱ ψάλται τῆς ἁγίας Σοφίας, β΄,Β 
οἱ ὑπουργοὶ τοῦ νάρϑηκος quA. δ΄, οἱ ἀναγνῶσται τῶν [f ἕ- Μ5.163." 

Ἰοβδομάδων ,, B', ὃ σχευοφύλαξ,,, w, οἱ ὀστιάριοι τοῦ ἁγίου 
φρέατος μιλ. ε΄, οἱ ὑποδιάκονες quA. ς΄, οἱ στράτωρες τοῦ 
πατριάρχου μιλ. εἰ, οἱ βαλαντάδες μιλ. ε΄, οἱ ἐπισκοπιανοὲ 
pu. εἰ, ὃ δομέστιχος τῶν ὑποδιακόνων μιλ. d, ἡ ἐχκλησία 
τοῦ σωτῆρος τοῦ Σταυρακίου,, β΄, ἡ ἐχκλησία τῶν ἀχοιμήτων 

15,7, 7 ἐχκλησία τοῦ Kvgíov ,, αἱ, ot-Óexavo? τοῦ πατριάρχου 
μιλ. δ΄, οἱ διποτάτοι τῆς ἁγίας Σοφίας pu. y, οἱ τῆς σπου- 
δῆς μιᾶ. η΄, οἱ τῆς παρασπουδῆς μιλ. €, 7) ἐκκλησία τῶν Βα- 
σιλίδου,, α΄, ὃ ἅγιος Στέφανος tig τὸν ἱππύδρομον.,, &', ZC 
ἐχχλησία τῶν ἁγίων Σεργίου καὶ Báxyov ,, €, ὃ ἅγιος Θεό- 

δοδωρος ,, α΄, ὃ ἅγιος KakAtnxoc ,, α΄, ἡ ἐκχλησία τῶν πελ... 

— 4β', ὃ ἅγιος Στέφανος εἰς τὴν Δάφνην,, α΄, ἡ διακονία τῶν 


PRO PORTARIIS, 


Portarii' calfactorii aut vaporarii accipiunt num. 2; circi item 5»; 
item vernaculi; cortinarii seu observatores velorum num, 1, mil. 7; 
imperiales armophylaces vcl custodes armorum num. ἃ. Facit aureos 
9, mil. 7. 

IN LUMINARIA [sev PRO rcczzsiis]. 
Castrensis [ecclesiae vel patriarchae] accipit num. 1; referenda- 
rius [ecclesiae vel patriarchae num. 1, mil. 6; clerici imperiales num, 
. 55 psaltae seu cantores S. Sophiae num. 2; ministri narthecis mil. 4; 
anagnostae seu lectores duarum septimanarum numism. 2; sceuophy- 
lax seu sacrorum vasorum custos num. 1; ostiarii sancti putei mil. 5; 
hypodiacones seu subdiaconi mil. 6; stratores patriarchae mil. 5; 
balantades mil. 5; episcopiani mil, 5; domestic. hypodiaconorum mil, 
6; ecclesia Salvatoris in monasterio Stauracii num. 2; ecclesia Acoe- 
metorum num. 3; ecclesia Domini num. 1; decani patriarchae mil, 4; 
dipotati vel deputati S. Sophiae mil. 3. ; monachi monasterii Spudes 
mil. $8; monachi monasterii Paraspudes mil. 5; ecclesia in monasterio 
Basilidae num.. 1 ; S. Stephanus circi numism. :; ecclesia SS. Sergii et 
Bacchi num. 1; S. 'Theodorus num. 15 S. Callinicus num. 1; ecclesia 
monasterii Pelecani num. 2; S. Stephanus Daphnes num. 11i; diaconia 
[vel corpus diaconorum] monasterii Urbicii, quod pronoétae aut pro- 


Constantinus Porphyr. Fol. J. 51 


802 CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


Οὐρβικίου oi προνοΐται ,, α΄, ἢ διακονία τοῦ ἁγίου Πωχί- 
ov , 4, ἡ ἐχκλησία τοῦ ἁγίου Παγχαρίου.,, α΄. καὶ ὅμοῦ 
pA ’ ^ M1 ^ [ 
διὰ yovotov ,, x9, καὶ διὰ uiAtagnotorY ,, €, quA. β΄. xal 
c - ^ ^ x ^ ? 

040) τὸ πᾶν διὰ τῶν ἀμφοτέρων χρυσίου λίτραι ζ΄, ., ve, 
μιλ. x. Le 
Διὰ τῆς διαγομῆς τοῦ xoufíov τῶν ζ΄ λιτρῶν τοῦ μεσοπράτου 

«ost, : πατρικχίου. 


D 


^ , ^ 
Ot τοῦ χουβουχλείου χρυσίου λίτρας y, ὃ τοῦ χαγικλεί-. 
"EI t , ^ , - 

ov ,, λ΄, οἱ δύο δήμαρχοι. ἀνὰ ,, λ΄, ὃ τῆς χαταστάσεως,,, λ΄, 

οἱ σιλεντιάριοι.., λ΄, οἱ, ἀρτικλίνοι τοῦ βασιλέως,, ιβ΄, οἱ χό 
9 3) 3 , 9 TS à iM 6 3 ᾽ 1 τιο 

bd ^ ' « 

μητὲς τῶν σχολῶν. ,,X, 0 σχευάζων τὸ χαγίκλειον,, δ΄, OL 

τοποτηρηταὲ τῶν σχολῶν. ., y, ὃ πριμικήριος τοῦ κουβουχλεί-. 

ov , ιβ΄, οἱ ἀξιωματικοὶ, B. xai τὸ πᾶν χρυσίου λίτραι 

& , νϑ. διὰ τοῦ μέρους τῶν Βενέτων καὶ Πρασίνων. δια- 
γέμονται οὗτοι καϑὼς καὶ πρότερον εἴρηται. οὐ γὰρ Umoni-i5. 

Ed.L. 464 πτουσιν ἐκ τοῦ προτέρου κομβίου οὐδέν. διὰ τῶν διαιταρί- 

ὧν xai λοιπῶν. ὃ ἀδμηνσουνάλιος.,, ς΄, οἱ διαιτάριοι τοῦ 

χογσιστωρίου.,, B', ὃ δομέστικος τοῦ μεγάλου παλατίου... €, 

c , - , , c Y - 

οἱ διαιτάριοι τοῦ μεγάλον παλατίου, β΄, ὃ δομέστιχος τῆς 
Ζάφνης,, α΄, oL διαιτάριοι τοῦ ἁγίου Στεφάνου uu. ἡ, οἷχο 

* LE ^ ? , « , Ὁ 

χουσοχοὲ τοῦ βασιλικοῦ σκεύους μιλ. δ΄, οἱ διαιτάριοι τοῦ 

5 , ' € , - ε , , € 

ocTiGQUx(OU μιλι ς΄, οἱ διαιτάριοι τοῦ ἱπποδρύμου μιλ. ζ΄, oL 


visores appellatur, num. 1; diaconia S. Mocii num. 1; ecclesia S. 
Pancharii num. 1, ln hactenus recensitis habemus numism. quidem 
solida 59, ex miliaresiis autem singularibus confecta alia 5 cum 
duobus miliar. lam si hanc summam ad ceteras superiores addas et 
contrahas omnes in unam, efficias auri litras 7, num. 55, miliar. 8. 


DE DISTRIBUTIONE SPORTULAE PATRICII MESOPRATI, SEPTEM LITRIS AURI 
CONSTANTIS. 


Ad cubiculum pertinentes accipiunt litras 3; caniclei praefectus 
numismata 3o ; ambo demarchi singuli num, 3o; cerimoniarius num. 
3o; silentiarii 3o; articlini imperiales 12; comites scholarum 20: 
praeparans canicleum 4; locum tenentes 5; scholarum 3; primicerius 
cubiculi 12; axiomatici 2. Summa litrae 5, numismata 59. Porro 
inde cedunt factionibus, Venetae atque Prasinae haec: sed quid 
opus est superius dicta repetere; quum iidem eadem, atque ante, 
et nihilo minus accipiant. Ergo diaetarii et reliqui haec ferunt: 
admissionalis numism. 6; diaetarii consistorii num, 2; domesticus 
magni palatii num. :; diaetarii magni palatii num. 25; domesticus 
Daphnes num. r; diaetarii S. Stephani mil. 8; aurifabri suppellectilis 
imperialis mil..4; diaetarii ostiaricii mil. 6; diaetarii circi miliar. 7j. 
collocatores scamnorum circensium mil. 3; acentarii aut protocenta- 


T» * 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. 11. 55. 98023 


στένοντες τὰ σκάμνα τοῦ ἱπποδρόμου μιλ. y , οἱ πρωτοχεντάριοι 
τ», €, οἱ διαιτάριοι τοῦ στρατωρικίου μιὰ. €, τοῖς ἀσελίοις,,, 
α΄, οἱ. διαιτάριοε τῶν ιϑ' ἀχουβίτων μιλ. ζ΄, οἱ διαιτάριοι. 
τῆς παναγίας ui. v, οἱ διαιτάριοι τῆς μανναύρας μιλ. ζ΄, οἱ 
τῆς βεστοσώκρας , «, οἱ βασιλικοὶ λοῦσται,, αἰ, οἱ καλδώ-Β 
θιοι μιλ, β΄. xci τὸ πᾶν διὰ χρυσέου,,, ις΄, καὶ διὰ μιλ.ς, 
δ΄, μιλ. εα΄. ὅμοῦ τὸ n&Y ,, χ', μιᾶς ια΄, διὰ τῶν ϑυρωρῶν. Ms.264.a 
x«i οὗτοι λαμβάνουσι. καϑὼς x«i ἐπὲ τοῦ πρώτου κομβώυ. 
ὁμοίως χαὲ αἱ φωταψίαι, ἤγουν αἱ ἐχκλησίαι. ' 
10 Zhà τῆς διανομῆς τοῦ χομβίου τοῦ ἀπρέτου πατρικίου τῶν ς΄ 
᾿ ; | λιερῶν οὕτως... : 
᾿Οὲ τοῦ κουβουχλείου χρυσίου λίτρας β', ὃ τοῦ κανικλεί- 
Ov ,, XÜ', οἱ δύο δήμαρχοι,,, μη ἀνὰ; x9, ὃ τῆς χαταστά- 
σεως.,, xÓ', οἱ σιλεντιάριοε,, κδ΄, οἱ κόμητες τῶν σχολῶν,, € « 
15x0', οἱ ἀρτοχλίνοι τοῦ βασιλέως, ιβ΄, οἱ τοποτηρηταὶ τῶν 
σχολῶν ,, y, Ó πριμικήριος τοῦ χουβουχλείου., ιβ΄, οἵ δι: 
ὠματικοὲ ,, β΄, ὃ σχευάζων τὸ χκαγίκλειον,,, δ΄, δμοῦ λίτραι 
δ΄,, λγί διὰ τῶν δύο μερῶν Βενέτων τε καὶ Πρασίνων. ὃ 
δευτερεύων Bevérov ,, α΄, ὃ δευτερεύων lloaotrov ,, «, ὃ 
2ογειτονιάῤχης Bevérow μιλ. 5, ὃ γειτονιάρχης Πρασίγων Qu. 
57, 0 χαρτουλάριος Bevérow μιλ. η, ὃ χαρτουλάριος Πρασί- 


rii num. τ; diaetarii stratoricii miliar. 5; aseliis [seu equorum sella- 
torum equisonibus [num. 1; diaetarii novendecim accubituum mil. 
7; diaetarii panagiae seu sanctissimae Deigenitricis mil 10; diaeta- 
rii magnaurae mil. 7; vestosacrae adscripti num. 1; lustae vel bal- 
mneatores corporis Augusti num. 1; caldarii mil. 3. Habes .ergo soli- 
da numismata 16 et e miliaresiis singularibus, si numismata compu- 
tes, alia 4 cum. 11 miliaresiis. Ergo tota summa est 20 num., it 
mil. Porro cedunt inde ianitoribus, item phothapsiis seu ecclesiis 
eadem emolumenta atque e superiore coinbio, ut ergo hic repetere 
opus non sit. 
DE DISTRIBUTIONE SPORTULAE PATRICII APRATI , QUAE CONSTAT 
SEX LITRIS. 


Ea ita distribuitur. Accipiunt cubicularii lit. 2; canicleo prae- 
fectus num. 24; demarchi ambo n. 48; (singuli nempe 24;) silentia- 
rii num. 234; comites scholarum num. 24; articlini imperiales num. 
24; topoteretae scholarum num. 3; primicerius cubiculi 125 axioma- 
tici 2; praeparator caniclei numismata 4. Faciunt simul litras 4, 
numism. 33. Factionibus ambabus, Venetae Prasinaeque, inde ce- 
dunt haec. Deutereuon Venetorum accipit numisma 1; deutereuon 
Prasinorum num. 1; geitoniarches Venetorum mil. 8, et alter Prasi- 
norum tantundem; chartularius Venetorum mil. 8, et alter Prasino- 
rum tantundem ; factionarius Venetorum mil, 8, et alter Prasinorum 


8οά CONSTANTINI PORPHYROGENITI 


voy μιλ. ἡ, ὃ φαχτιογάριος Βενέτων qu. η΄, ὃ φαχτιονάριος 
Πρασίνων pA. ἡ, ὃ λευκὸς μιλ. €, ὃ δούσιος μιχροπαγίτης 

Ὁ μιλ. εἰ, ὃ ποιητὴς Βενέτων μιλ. d, ὃ ποιητὴς Πρασίνων μιλ, 
ς΄, ὅ μελιστὴς Βενέτων quA. ς΄, ὃ μελιστὴς Πρασίνων μιλ. d, 
oí ἐπιστάται Βενέτων μιλ. δ΄, οἱ ἐπιστάται Πρασίνων μιλ.5 
δ΄, oi χράχται Βενέτων μιλ. δ΄, οἱ κράχται Πρασίνων pi. δ', 
οἱ σημειωταὶ Βεγέτων μιλ. À', οἵ σημειωταὶ Πρασίνων quA. 
δ΄, οἵ μαγδάτορες Βενέτων μιλ. δ', ot μανδάτορες Πρασίνων 
μιλ. δ΄, οἱ βηγάριοι Βεγέτων μιλ. ε΄, οἵ βηγάριοε Πρασίνων 
μιλ. €, οἱ ϑεωρηταὶ Βεγέτων μιλ. δ΄, οἱ ϑεωρηταὺ Πρασίνωντο 
μιλ. δ΄, oí διασημειωταὶ Βενέτων μιλ. β', oí διασημειωταὶ 
Πρασίνων μιλ. β΄, τὸ ὄργανον Βενέτων ju. d, τὸ ὕργαγον. 
Πρασίνων μιλ. ς΄. ÓuoD ,, ιδ΄, μιλι δ΄. 

Ed.L. 465 Διὰ τοῦ ἱπποδρομίου. 


Ὅ ἀκτουάριος a ὃ ἄργυρος τοῦ βεστίου » 8 ,9 κούρ-τϑ 
000 ,, α΄, Ó ἄργυρος τῶν στεφάγων ,, €, ὃ τῆς ἀποχρίσεως 
» €, ὃ νεαγνίσχος μιλ. δ΄, ὃ μαξιλλάριος μιλ. δ΄, ὃ ϑεσσαρά- 
ριος μιλ. δ΄, 0 χαμετριβοῦνος μιλ. δ', οἱ ὀφφικιάλιοι τῆς κυ- 
λίστρας μιλ. εἰ, οἵ μαγγανάριοι Βενέτων μιλ. ε΄, οἱ μαγγανά-: 
gto. Πρασίνων μιλ. €, τοῖς πρωτοβηταρίοις μιλ. γ', τοῖς mtQo-20 
τοπαλλαρίοις μιλ, €, τῷ νουμεραρίῳ.,, α΄, τοῖς δεκαγοῖς τοῦ 


tantundem; albus seu micropanites albae factionis mil. 5, et rus- 
sus scu russae factionis micropanites tantundem. Poéta Veneto- 
rum mil 6, et alter Prasinorum tantundem; melistes seu musicus 
Venetorum mil 6, et alter Prasinorum tantundem ; epistatae seu ma- 
gistri Venetorum mil 4, et epistatae Prasinorum tantundem; cra- 
ctae seu praecones Venetorum mil. 4, et Prasinorum pariter; semio- 
tae vel obsignatores [urnae] Venetorum m. 4, et Prasini pariter; 
mandatores Veneti mil. 4, et Prasini quoque; bigarii Veneti mil. 5, 
et Prasini quoque; contemplatores [urnae puta] Venetorum mil. 4, 
et Prasinorum tantundem; diasemiotae seu resignatores [urnae] Ve- 
neti mil 2, et Prasini non minus. Organum Venetum mil. 6, et 
Prasinum perinde. Faciunt haec numismata 14, miliar. 4. 


PRO CIRCO, 

Accipit actuarius num. 1; argyrus vestii 2; cursor unum; argy- 
rus coronarum unum; apocrisiarius unum;  neaniscus miliaresia 4; 
maxillarius mil 4; tesserarius mil. 4; chamaetribunus seu tribunus 
inferior mil. 4; officiales Cylistvae(vel urnae sortium agitandae) mil. 
5; manganarii Venetorum mil. 5, et Prasinorum tantundem; proto- 
vectarii m, 3; protopallarii mil. 5; numerarius num. 1; decani hip- 
podromi num. 2; vigilia seu excubiae Daphnes mil 4. Habes hie 


$, 


ΨΥ 


DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 55. ϑοῦ 


inno8Boonpv ,, B, τῇ βίγλῃ τῆς Δάφνης μιλ. δ΄. ὁμοῦ χρυ- 
σίου͵,, 9' καὶ διὰ quA. ,, y , quA. ζ΄. 
Διὰ τῶν διαιταρίων. Β 

Τῷ ἀϊμηνσουναλίῳ ,, €, τοῖς διαιταρίοις τοῦ χογσιστω- 

Soíov ,, β΄, 6 δομέστιχος τοῦ παλατίου, α΄', οἱ διαιτάριοι τοῦ 
μεγάλου πιλατίου,,, α', ὃ δομέστικος τῆς Φάφνης,,, αἷ, οἱ δεῖς, 64.» 
αἰτάριοι τῶ ἁγίου Nreqüvov ,, α΄, oí χρυσοχοὶ τοῦ βασιλι-- 
χοῦ σχεύου: μιλ. δ΄, οἱ διαιτάριοι τοῦ ὀστιαρικίου μιλ. β΄, οὗ 
διαιτάριοι τοῦ ἱπποδρομίου μιλ. η΄, οἵ στένοντες τὰ σχκάμνα τοῦ 

τοϊππιχοῦ .μιλ y, οἱ πρωτοχεντάριοι ,, αἰ, τοῖς ἀσελίοις,,, αἷ, 
οἱ διαιτάρισ τοῦ στρατωρικίου μιλ. €, οἱ διαιτάριοι τῶν ιϑ' 
ἀχουβίτων μλ. 7/, οἱ διαιτάριοι τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου quA. C 
V, οἱ διαιτάγιοι τῆς μαγναύρας ju. z', οἱ τῆς βεστοσάκρας 
» α΄, οἱ βασλικοὶ λοῦσται,, α΄, οἱ καλδάριοι μιλ. β΄. ὁμοῦ 
ἐδχρυσίου͵,, τε, καὶ διὰ μιλ.,, δ΄, μελ. ἐ. 
Διὰ τῶν ϑυρωρῶν. 

Οἱ διατρίχοντες τοῦ λογοθέτου τοῦ δρόμου,, β', οἱ ϑυ-. 
ρωροὶ τῆς ϑε)μάστρας,,, (f, οἱ ϑυρωροὲ τοῦ ἱπποδρομίου,,, 
β΄, οἱ κορτινάγιοε,, αἷ, μιλ. ζ, οἱ βασιλικοὶ ἀρμοφύλακες,, 

208. ὁμοῦ χρυτίου,, 9', μιλ. ζ΄. D 

Διὰ τῶν φοταψιῶν τῶν ἐχχλησεῶν xcl λοιπῶν προσώπων. 

Τῷ χαστρινσίῳ,, α΄, τῷ δεφερενδαρίῳ.,, α΄, oi βασιλε- 


numismata solida 9, quibus accedunt alia e miliaresiis confecta tria 
una cum miliaresis 7. 


PRO DIAETARIIS. 

Accipit admissonalis numism, 5; diaetarii consistorii num. 25 
domesticus palatii ; diaetarii magni palatii 1; domesticus Daphnes 
1; diaetarii S. Stejhani 1; aurifabri supellectilis imperialis mil. 4; 
diaetarii ostiaricii nil. 2; diaetarii circi mil. 8; collocantes scamna 
circensia mil, 3; acmtarii num. 1; asellii n. 1; diaetarii stratoricii 
mil. 5; diaetarii nowndecim accubituum mil. 8; diaetarii sanctissi- 
mae Deiparae mil 1; diaetarii magnaurae mil. 8; vestosacrae ad- 
scripti num. 1; luske vel balneatores imperiales num. 1; caldarii 
mil 2. Habes numisnata solida 15, et alia e miliaresiis confecta 
quatuor una cum decaqn miliarensibus. 

' PRO IANITORIBUS, 

Diatrechontes seu rernaculi logothetae dromi accipiunt num. 3; 
ianitores vaporarii nunism. 2; ianitores circi num. 2; cortinarii 
num. 1, miliar. 7; armorum imperalium custodes num. 3, Summa 
9 numism. et 7 miliar. 


PRO CEREIS PER ECCLESIAS iCCENDENDIS ET ALIIS PERSONIS ECCLESIASTICIS. 
Castrensis [patriarchae scilicet] accipit nummum 1 ; referendarius 


! 


Ἂς 


806 CONSTANTINI PORPHYROGENITI | ^ 


3400 χληριχοὲ τοῦ Φάρου... ε, oi ὑποδιάχονες τῆς ἁγίας Xo- 
φίας uA. ς΄, ob δεκαγνοὶ τοῦ πατριάρχου μιλ. δ', γἱ διποτά- 
ται μιλ. y, οἵ τῆς σπουδῆς μιλ. ἡ, oL τῆς παρασπουδῆς μιλ. 
δ΄, οἱ στράτωρες τοῦ πατριάρχου μιλ. €, οἵ ἀναγγῶσται τῶν 
β' ἑβδομάδων, αἰ, tA, ς᾽, οἱ waves τῆς ἁγίας ξοφίας,,, o 5 

Ἑ4.,. 406 μιλ. ς΄, οἱ σχευοφύλακες,,, «, οἱ ὑπουργοὶ τοῦ γάρϑηχος μιλ. 
δ΄, οἱ ὀστιάριοι τοῦ ἁγίου φρέατος qu. €, οἱ βαλαντάδες 
μιλι εἐ, οἵ ἐπισκοπιανοὲ μιλ. &, ὃ δομέστιχος τῶν ὑποδιαχό- 
ων μιλ. ς΄, 7 ἐκκλησία τῶν ἀκοιμήτων,, y, 2j ὀικλησία τοῦ 
Kugéov , α΄, ἡ ἐχχλησία τοῦ ἁγίου Στεφάγου τοῦ ἱπποδρο-ῖο 
piov ,, α΄, ἢ ἐκκλησία τοῦ σωτῆρος τοῦ σταυρίοι,, α΄, 7j ἐκ- 
κλησία τῶν Βασιλίδου ,, α΄, ἡ ἐχχλησία τοῦ &yDv Στεφάνου 
τῆς “Ιάφνης ,, α΄, ἡ ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Σεργίοι καὶ Βάκχου 
» €, ἡ ἐχχλησία τῆς μονῆς τοῦ Πελεχάνου,,, αἱ 7) ἐκκλησία 
τοῦ ἁγίου Θεοδώρου,,, α΄, 7 ἐκκλησία τοῦ ἁγίω Καλλιγνίκουιδ 
» α΄, ἡ διακογία τῶν Οὐρβικίου,,, α΄, 7 διακονία τοῦ ἁγίου 
Β]ωκίου᾽,, «, ἡ ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Παγχαρίῳ ,, α΄. ὅμοῦ 
Xovatov ,, κδ΄, καὲ διὰ puÀ. ,, εἰ, μιλ. ἡ. καὶ ἐμοῦ διὰ χρυ- 
σίου καὶ UAM. y, κϑ', μιλ. ἡ. καὶ ὁμοῦ τὸ πᾶν ξξοδ. Arg. €, 
» Hb, καὶ ἀγαπρ.,, κε΄. ἔστιν δὲ καὶ 5 διωρμὴ τῶν m. ,,30 
τῶν ὀψικρ. τοῦ πατρικίου ἃ * * 


item num. 1; imperiales clerici Phari nummos 5; hypodiacones S. 
Sophiae mil. 6; decani patriarchae mil. 4; deputak mil. 3; monachi 
Spudes mil 8; monachi Paraspudes mil. 5; statores patriarchae 
mil 5; anagnostae duarum septimanarum num. 1, mil, 6; psaltae S. 
Sophiae num. tr, mil, 6; sceuophylaces num. 1; ministri narthecis 
mil, 4; ostiarii sancti putei mil 5; balantades nil. 3;  episcopiani 
mil. 5; domesticus hypodiaconorum mil. 6; eclesia Acoemetorum 
num. 3; ecclesia Domini num. 1; ecclesia 5. Sephani in circo nu- 
mism, 1 ; ecclesia Salvatoris cum cognomine Starii num. 1; eccle- 
Sia monasterii Basilidae num. 1; ecclesia S. St hani Daphues num, 
15 ecclesia S, Sergii et Bacchi num. :; ecclesi? monasterii Pelecani 
n, 1; ecclesia S. "Theodori n. 1; ecclesia S. Calinici n. 1; diaconia 
vel diaconatus aut ministerium ecclesiasticun. monasterii Urbicii 
num. r; diaconia S. Mocii num. 1; ecclesia/S. Pancharii mum. rz. 
Habes numismata solida 24, et alia 5 e milizesiis computatis con- 
fecta una cum mil 8. In summa num. 939, nil. 8. Haec summa si 
praecedentibus addatur, emerget expensarum numerus: litrae 5, nu- 
mism, 47. Ut adeo ad complendas sex litas supersint adhuc 25 
numism, [quae videntur praepositis cessisse; ut etiam , quae in su— 
perioribus computis desiderantur ad complendas summas octo, et 
deinceps septem litrarum]. Fiebat autenr distributio octoginta nu- 
mismatum obsequiorum patricii sic. *** . 


1 Apes es 


k » " 


p 


p DE CERIMON. AULAE BYZANT. Π. 56. 807 
ΚΕΦ. v7. 


IIo συνηϑειῶν τῶν πραιποσίτων £y τῇ τάξει τοῦ inzodooutov. 

Ἐπειδήπερ πᾶσιν πρόκεινται ἡ τῆς τερπγῆς ἱπποδρομίας ἢ 
χαρμόσννος ϑέα xai ἀκριβὴς τῶν ἐν αὐτῇ διαφόρων τάξεων 
δένάρμοστος χωρία καὶ σύμπνοια- δεῖ πάντως καὶ ταύτην ἀ- 
γάγραπτον ταῖς εἷς τὸ ἑξῆς γενεαῖς χαταλιπεῖν σημαίνουσαν 
τὴν ἕχαστον αὐτῶν τοπικὴν σημασίαν καὶ σχήματος ἐναλλα-, 
γὴν, xoi ὁπόσην ἕκαστος αὐτῶν imi ὃν χατατάσσεται κλῆρον, 
καταβάλλεται τοῖς πραιποσίτοις τὴν συνήϑειαν ὡς ἔχοντες 
τοαὐτῶν τὴν πᾶσαν ξξουσίαν καὲ εὐταξίας διάταξιν xai ἀπα-- 
ρθαλλάχτως τοῖς ἀρχαίοις τύποις ἐξακολουϑοῦσιν. καὶ γὰρ ὡς 
ἀπὸ παλαιοῦ ἐχράτει ἡ συνήϑεια, ἐξηύρηται δὲ καὶ μετὰ ταῦ- 

τὰ ἐπί τε ᾿ωσὴφ πραιποσίτου τοῦ γέροντος χαὶ τῶν πρὸ Ὁ 
αὐτοῦ, οἷς καὶ ἐπέπραχτο. τὸ γὰρ ἀχρόστιχον τῆς δόγας τῶν 
τϑπολιτιχῶν τάξεῶν τοῦ ἱπποδρομίου. ἐλάμβανον οἱ πραιπόσι- 
TOL ἐχ τοῦ εἰδικοῦ λύγου, ἔχοντες παρ᾽ ξαυτοῖς ἐν χώδηξιν τὰς 
τάξεις κατ᾽ ὄνομα καὶ ἐν τῷ οἴκῳ αὐτῶν ἐρόγευον, λογαριάζον.-- 
τες ἕχαστον μὴ ἀμελῶς διαχεῖσϑαι πρὸς τὴν δουλείαν αὐτοῦ, 
καϑὼς οἱ τῶν δύο μερῶν χαρτουλάριοι μετ᾽ ἐγγράφου ἄσφα- 
ϑολείας τούτους ὑπεδείχγυον. xai ἐν τούτοις πᾶσι τοῖς τά- 
᾿ς ξεσὶν & τιγας ηὕρισκον τελευτήσαντας, κατέτασσον ἀνϑετέρους 
ἀκριβεῖς καὶ ἐπιτηδείους πρὸς ἣν ἕχαστος αὐτῶν ἐτάσσετο 
τάξιν. χαυγότητι τοίνυν τῶν μετὰ ταῦτα πραιποσίτων με-- 
τῆλϑεν 7| διαχατοχὴ τῶν τοιούτων τάξεων εἰς τὸ στρατιωτι-- 
25x0v λογοϑέσιον, καὶ χωρὶς γνώμης τῶν πραιποσίτων οἵ τε 
| χαρτουλάριοι καὲ Ó στρατιωτικὸς τώσσουσιν εἰδικοὺς αὐτῶν 
ἀνθρώπους ἀναβιβάζοντες τὰς αὐτῶν δόγας ὡς ἂν ἐϑέλωσιν, 
δουλίας παρ᾽ αὐτῶν εἷς τὸ κοινὸν τὸ παραπᾶν μὴ γινομένης. 
οὗς . . . χρὴ κατέρ .. . ἂν τῶν πραιποσίτων ἐξωϑθεῖσϑαι 
ϑοτοῦ τάγματος sig ὃ δουλεύουσιν. xai ἀπὸ τοῦ νῦν δεῖ πά- 
λὲν τοῖς πρυιποσίτοις ταῦτα κατέχειν xai διορϑοῦσϑαι, xai 
Γ΄ μηχέτι μήτε τὸν στρατιωτιχὸν ἢ τοὺς χαρτουλαρίους καὶ vo- 
ταρίους ἐν ἐξουσίᾳ εἶναι τάσσειν ἀφ᾽ ξαυτῶν τὸν οἱονοῦν ἐν" 


Ms. 565. b 


1. Capitis initium , quod in ultima membrana, extremo ligneo 
libri involucro agglutinata, dum eam revello, invenio. Rxriskivs. 
vt cod. et ed. 7. ἐνᾳλλαγεῖν cod. ek ed. 8, χατάσσεται 
cod. et ed, 


- 


istis 
ed i$: ig Mox. P "X was 
as prn a: i3ux DIU 
eda ἐν 33: dau. ὅς E 
Ma M bt "euius à 
Jic lu. L3" ἀρθυοἰονρὲ ἢ ns ᾿ B 
Ἢ δῶμ dx b. inse zt a») ve i» in 


m TY 
1G enc X aen qe ene ; as mis yer 


MT me T "Y EOUG 3i 2 e ey 


Bn : 


sx và ἣν m m RE 


^ 


ders ebbe Sn Bp 3 


DF Corpus scriptorum historiae 
503 byzantinae 
C6 


v.7 


| PLEASE DO NOT REMOVE 
CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET 


UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY 


ae MO αν eie 
Med rs κάμαν, oq IR rese Zone a c 


tam, uet ge em mur ert m ani jg ST) Litt 
m apt asma rai rl A dac htm T rm T Lt ra cg mo PR τὸς ru 

Meet mirae ci a n ar Ty c nie τιον Y Deae RO din RUE i EE eder 
t e Lame ar jen : 


eap Bede pi im o μαι 
era. ee , 
Rr er it eon M τοῖν Mia Rv m apice i 
* : od 


QUU lite tnit το a rus, 
EM 


δ hse Yide emi 2 τι κῶς guttae y a τας προς Rt TN 


attri ema v AE rd dedba uiid R M DEA NE m Me pem a I It di 
Asin TA La: My tiir sinit mg e iniit i 

Ἔμον facer Ta era cma Syrus cms m e Lt VM me NUM m EA m tO mum rar quem TET 
peus 


erwraie: . 
: μ᾿ Tena 
ve ENDO Maa nd Rr ii - Y s ἕῳ Z ! Ee nen el perci siam Pr E 
ΠΝ ἘΣ Mere: vec mes mad te AIC * Pise. eame mel S eG mee dar i ptorum d eger E m in eren. Me e T qi reU N a me im doe eura v t ra cqui im Τρ eum m E EI 
M : ne - s [ The ORE dde et et. b Medis at tpi AE gp 
- peti aite n rd , gei X V E E τς in iui MESE 
HEN x a rtr ie Poet V ma a mI INI RR I CIS E eS, cei : τ 
Rd ee rcd i ova mt crgo ii E ETT A ER V P eda Drm “τ με ; er a. ence IE S 
- y Voie 1 ET TY tiere : : ed $ ] ; 
^ 5 Tr h^. Menta asm ei lii ghe] Am etg er ] mre nan requi om 
V titm remiges : E tiae rens na T μενον: M mhi eee «x MAT a : Meinen 
es rorem rr brum temere e ee Pa jr iiic πον ΝΑ, - de T 
— ] : ᾿ raa ME gem ai m Mense i Miet μεν διλον νυ id : Ts Ἶ 
rta * : - : - : CRI eeu adt jer apr τὰ rn iie rSn ripe rre p equ Apad Mia | : tans ESAE EU Perret To eid a renud: 
ΚΝ : *z ἀντ : Beet ΣΟ ΣΤ Ri ce re ADI ER E dti - Iain ἘΣ, Ee ἐπα EGER τὰ IE 3 5 
AIR ar m eT m T Ar ey oe PN rs re x 1] V tumy eid a τ το τ ET ERR NRI E 2 : ; t « ee τ EE abri lie td emer er τσ. E Serres rtm rura team o * Vi eed 
Ν apre f Y re ere er mc c n Mfr ao m t rwn, vr d I St TR T τον c ree dodici m wd, - Wm rm d N erii: “τς - Y “΄ ^ D 
? e d T Md ete »- τανε τρῶν στ, ee X d E VeL IA nidi Y Sy Ther rs A hes T δ ἊΝ 
EM AC TT rem m ree pr q y T ee terit aae πες von τς yr day κα, goma gre mr E e Ω s x 
τ τῳ τς UH TES E VEA dear D Me i e riim νά δυο | f serie ARE. Tee Rau τς rep sam rem De HR ARTI T RU E NUR τ Ομ cg τος - με 
] Jaco P A o - qb Ao e - ; i pes ew RT orewters Miren, rid mary i p ; : er : ds ie A EET 
: ey ^ Ax EN DC retient anto P" ν᾿ Y beim erg 
T Seen e x , ν p e ^ τ E 
mures τὰ dii crt tetur AR τ VR νας i A : ; e - *: - 
eer nme UR RAT a ere y IIR - eet Fm E Re teer. n ; τ, d m 
s, re S $ caque T eL Oe i ge : $ ζ rett- ^ 
its ^ τ : abel oa sa ἐς, e "aee E Y si ene o Pire » T - edd 
T X Saure) - "t -— μοὶ d Ü εἶ ^ » 
: p MER a eB ia S. So CI IA He SI t i e s ᾿ ne rr ri atc μ z NEW 
Rr Lar SAN e m ig DE mj RE προσ τος EAR TREE E LR AEST d νας ν᾽ e een rre RUE RA 
ET - reram ee eor ANI ir im rwn up ων» vto f irre dro T