Skip to main content

Full text of "Corpus scriptorum historiae byzantinae. Editio emendatior et copiosior. consilio B.G. Niebuhrii"

See other formats 


" 


᾿ I ad pe) 
E «t 2^ - 
! í o d 
t 1 Lo j 
a ] j^ 
* : 
» 
: - ᾿ * 
| * 
x uh 


; CORPUS 
SChIPTORUM HISTORIAE 
DYZANTINA -E. 


EDITIO EMENDATIOR ET COPIOSIOR, 
CONSILIO 
B. G.- NIEDUHRII C. F. 
INSTITUTA, 
AUGTORITAJOME 


ACADEMIAE LITTERARUM REGIAE 
bBORUSSICAE 


GCONTINUAT A. 


Vot 12 


GEORGIUS PHRANTZES. 
IOANNES CANANUS. IOANNES ANAGNOSTES. 


BONNAE 
IMPENSIS ED. WEBER I 


MDCCCXXXVILI. 


GEORGIUS PIIRANTZES, 
IOANNES CANANUS, 


IOANNES ANAGNOSTES 


EX RECENSIONE 


IMMANUELIS BEKKERI. 


BONNAE 


IMPENSIS ED. WEBERI 
MDCCCXXXVIII. 


; IMMANUELIS BEKKERI PRAEFATIO. 


Georgi Phrantzae chronicon Graece primus edi- 
dit Franciscus Carolus Alterus, Vindobonae, anno su- 
perioris seculi nonagesimo sexto. Latine versum vel ex- 
cerptum lacobus Pontanus publicaverat, cum Simocatta: 
suo, Ingolstadii, anno 1604. codice usi ambo eodem, 
Monacensi olim 903 nunc 239, seculi decimi sexti, charta- 
ceo, quadrato. quem mendis scatere querenti Altero fidem 
habemus: tale et ipsi specimen eius libri vidimus. ut 


recte fecerit Alterus quod non omnia inde lectionum mon- 


᾿ς stra protulit: modo quae protulit lenius et prudentius 


procurasset. Monacensi recentior, non deterior est quo 
ego nune utor, Parisiensis Regius, supplementi 80, em- 
ptus Patris a Ferando anno 1774. cuius scriba ab ini- 
tio ἐν ἔτει inquit. αψξβ' δεχεμβρίου β΄ ἠρξάμην γρά- 
qt» τὴν παροῦσαν βίβλον ἐν τῇ πόλει ἀρχαδίᾳ ἔνδον 
᾿ τῆς μητροπόλεως, καὶ ἀξιώσαι μὲ τὸ ϑεῖον τελέσαι 
"o vaUrqy. κωνσταντῖνγος ἀντωγίου ὁ ἐχ πατρῶν ἀχαΐας. 
- sub finem vero: xotd τὸ αψέγ' σωτήριον ἔτος σε- 
πτεμβρίου δ΄ εἴληφε τέρμα τὸ παρὸν διὰ χειρὸς τοῦ 
εὐτελοῦς χωνσταντίγου ογντωγιάδου τοῦ απὸ πατρῶν 


τῆς οἐχαΐας ἐν βυτιγη. οὗ οἱ ἐγτυχόντες τούτῳ ὑπερ- 
εὐχεσῶε ἐπονορϑοῦντες εἴ τι σφαλερὸν εὕρητε. οἱ 
insunt σῴαλερο plurima, quae incredibili bonarum 
lectionum numero redimuntur. earum ope emendatis 
Graecis versio accessit Latina nova et integra, molestum 
sane negotium, quo fortiter instituendo sollerter confi- 
ciendo praeclarum eruditionis diligentiaeque documen- - 
tum dedit Eduardus Brockhoffius, Schopeni nostri di- 


scipulus. 


Scrib. Berolini idibus Iunis a. 1838, 


ΓΕΩΡΓΊΟΥ ΤΟΥ ΦΡΑΝΊΖΗ 
XPONIEKGQ Wy, 


Phrantzes. 


d 
MEAS ER 


NS 
RR SM. 
de 


Rc dtum 


ih 


tr ES SS 


XPONIKON 


TEO9PLIIOT TOT ÓOPANTZH 


TOT HPOQTOBEZTIAPIOT. 
HPOOIMIOYX. 


ANNALES 


GEORGII PHRANTZAE 


PROTOVESTIARII. 
PROOEMIUM. 


x p τῆς ἱστορίας χρήσιμον καὶ πρὸ ἡμῶν oi πολλοὶ Ἐὰ Al. 
συγγραψάμενοι διωρίσαντο: καὶ ἅπερ ἂν ἐπῆλθεν εἰπεῖν, Ῥ' 3 
ταῦτ᾽ ἂν καὶ ἡμεῖς ἐρεῖν ἔχομεν. τί γὰρ xai εὕροιμεν και- 
γότερον νόημα τοσούτων ἱστορησάντων καὶ σύμπαν τῆς στο- 

"ρίας ἀποφηναμένων ἐν τοῖς σφετέροις συγγράμμασιν; τάχα 
δὲ 0 πλέον ἐκείνων ἐν τοῖς νῦν προκειμένοις ἡμῖν λέξειν ἄξιον, 


ΧΡΟΝΙΚΟΝῚ κωνσταντίνου τοῦ παλαιολόγου P i. e. codex Parisi- 
ensis. [Γεωργίου τοῦ φρατζῆ μεγάλου Aoyo9érov τῆς ἐν χωνσταν-- 
τινουπόλεν ποτὲ βασιλείας δωμαίων ἐπὲ τῶν ἡμερῶν τοῦ πρωτο- 
βεστιαρίτου τοῦ μετέπειτα γεγονότος μεγάλου λογοθέτου x«i ἐν 
ὑστέροις μετονομασϑέντος Γρηγορίου μοναχοῦ codex Turinensis102. 
1. Tó τῆς —] cf. Ge. Acropolitae prooemium. om haec Tà τῆς --- 
p. 5,19 βούλομαι διηγήσασϑαι P 2. ἀπῆλθεν M i. e. codex 
Monacensis. 5. σφετέροις Acropolita : fepgoig M 


Hinoriae uanta sit ntilitas scriptores ante nos plerique do- 
uerunt, et quae illis se obtulerunt dicenda, eadem nos possimus in 
medium proferre. quid enim novi excogitemus post tot viros, qui hi- 
storiam tractarunt, universamque libris suis sunt complexi? enimvero 
quod in hoc instituto dignius ést de quo dicamus, id nostrae prae- 


Á GEORGII PHRANTZAE 


τοῦτό γε Gv τῆς ἡμετέρας συγγραφῆς προβαλούμεϑα. τὸ δέ 
ἐστιν ὅτι καινοτέρων ἡμῖν προκειμένων πραγμάτων, ἃ μήπω τις 
γραφῇ παραδέδωκε, καινότερον συμβαίνει εἶναι καὶ τὸ ὠφέλιμον 
ἐχείνων ἐν γνώσει τῶν ἀνθρώπων γεγενημένων, ἅπερ ὃ δέων 
χύδην λόγος οὐκ ἀληθῶς ἀποφαίνεται. οἱ μὲν οὖν τὰ a9 ἡμᾶς 5 
ἱστορικῶς συγγραψάμεγοι ἄλλην. ἄλλως πεποίηνται τὴν ἀρχήν" 
οἱ μὲν γὰρ αὐτῶν ἀπὸ τῆς τοῦ χύσμου γενέσεως ἤρξαντο, οἱ δὲ 
ἐξ ἀξιολόγου τινὸς τῆς ἀρχῆς, ἢ Περσῶν ἢ Ἑλλήνων ἢ Ῥω- 
μαίων ἢ ἄλλου οὑτινοσοῦν τῶν ἐθνῶν, ἕχαστος πρὸς τὸν 
ἑαυτοῦ σκοπὸν τὸ οἰκεῖον καταρτιζόμενος σύγγραμμα. χαὲΐτο 
ἡ ιν οὐχ ἥκιστα οὕτω τὰ τῆς συγγραφῆς τελεσϑήσεται. τὼ 
μὲν γὰρ ἅπαντα τὰ ἀπ’ ἀρχῆς γεγενημένα τῆς τοῦ χύσμου 
γενέσεως πολλοῖς τε καὶ πολλάκις ἐξιστορήϑη " οὐχ ἦν λέγειν 
μοι" καὶ ὡς πρὸς ἀλλήλους οἱ πλείους οὐ συνεφώνησαν, τὰ 
τῶν βασιλέων. συγγράφοντες, ἀλλοιώσεις τε χωρῶν xab πό- r5 
λεων στάσεις καὶ πολέμων συρρήξεις καὶ ἀνδραποδισμοὺς καὶ 
γίχας καὶ ἧττας, καὶ ὅσα τοιαῦτα σύμμικτα τοῖς xa9^ ἡμᾶς" 
πολυσχεδῶς γὰρ τὰ αὐτῶν τελούντων καὶ μηδὲ παρ᾽ αὐτῶν 
ἔσως τῶν ἐνεργούντων γινωσχομένων σχολῇ γε ἂν τοῖς ἐξιστο- 
ροῦσι τὸ ἀληθὲς παντάπασι γενήσεται ἣ ἐπίτευξις. x τοῦ 20 
póvov δὲ xai ὅσα τῇ κοινῇ φήμῃ γνωρίζεται, ταῦτα τὸν é&t- 
στοροῦντα παραλήψεσθαι δέον, εἶ μὴ ἀδικεῖν οὗτος ἐϑελή-. 
σειε τὴν ἀλήϑειαν ὡς οἱ τοὺς ὀβολοὺς κερματίοις ἐλλυμαινό- 


13. γὰρ et ἄπ’ ἀρχῆς add. Acropolita. 16. στάσεις Acropo- 
lita: x«i τὰς M. 18. τελούντων add Acropolita. 19. ἂν τοῖς 
Acropolita: αὐτοῖς M 


tendamus marrationi. nempe quoniam res recenti aetate gestas scri- 
bere instituimus, quas nemodum litteris consignavit, consentaneum 
est, recentem etiam fructum fore, quuin in notitiam hominum, vene- 
rint, quae nunc vago rumore parum ad veritatem feruntur, iam qui 
res nostras scripserunt historici, alii aliunde ceperunt initium : qui- 
dam. a mundo inde condito inceperunt, nonnulli a memorabili aliquo 
imperio, Persarum, Graecorum, Romanorum,. vel alius gentis cuius- 
cunque, ad suum quisque consilium opus accommodantes. atque hac 
utique ratione nos in his utemur commentariis. nam a rerum inde 
principio quae facta sunt, quum a multis sint et saepe enarrata, non 
erant mihi cuncta commemoranda. accedit, quod plerique non con- 
sentiunt, qui regnorum conscripserunt historias, mutationes regionum 
et civitatam turbas, contentiones bellorum, servitia, victorias, clades 
et quae alia id genus solent contingere. res principum enim multi- 
plices sunt, et fortasse ne ab iis quidem, qui gerendis illis inter- 
sunt, satis perspiciuntur: nedum historici veritatem ubivis attin- 


PROOEMIUM:- 5 
μενοι ἢ καὶ παραχαράττειν βουλόμενοι. οὔτε yov» πρὸς χά- 
gw οὔτε πρὸς φϑόνον, dÀÀ' οὐδὲ πρὸς μῖσος ἢ καὶ πρὸς 
εὔνοιαν συγγράφειν χρεών ἐστι τὸν συγγράφοντα, ἀλλ᾽ ioro- 
Qíag μόνον χάριν χαὶ τοῦ μὴ λήϑης βυϑῷ παραδοϑῆναι, ἣν 

56. χρόνος οἷδε γεννᾶν, τὴν ἱστορίαν, μένειν δὲ ζῶσάν τὲ χαὲ 
λαλοῦσαν φωνὴν καὶ ἔμψυχον xai διαπρύσιον χήρυχα δὲ 
ἀπεράντων αἰώνων. οὕτως τοίνυν κἀγὼ Γεώργιος Φραντζῆς, 
ὃ χρηματίσας xci πρωτοβεστιάριος καὶ Γρηγόριος τάχα μο- 

| γαχός, ταῦτα ἔγραψα περὶ τῶν xaJ' αὑτὸν καὶ τινῶν μερι- 
τοκῶν ἀναγκαίων γεγονότων ἐν τῷ τῆς ζωῆς μου χρόνῳ πρὲν 
τῆς αἰχμαλωσίας ἡμῶν χαὶ μετὰ τὴν αἰχμαλωσίαν. καὶ πρῶ- 
τον μὲν διηγησώμεϑα περὲ τῶν ἀφορμῶν xai αἰτιῶν τῆς τῶν 
Παλαιολόγων βασιλείας ἐκ πρώτου βασιλεύσαντος ἐκ τοῦ γέ- 
vovg αὐτῶν ἄχρι τῆς ἁλώσεως τῆς ΙΚωνοταντινουπόλεως ὑπὸ 

15 Τούρχων, καὶ πόσοι καὶ τίγες οἱ viol xai ϑυγατέρες καὶ δε- 

᾿σπόται ἐγένοντο αὐτοῖς" καὶ τῶν γεγονότων πολέμων ἐν τῇ 
Πελοποννήσῳ ἀνὰ τοῖν δυοῖν αὐταδέλφοιν, τοῦ δεσποτίου 
κυρίου “ΖΪημητρίου, λέγω καὶ δεσποτίου κυρίου Θωμᾶ, xai 
ἑτέρων ἀναγκαίων καὶ μνήμης ἀξίων βούλομαι διηγήσασθαι. 


ἡ. παραδοϑῆναν et 5. οἶδε γεννᾶν add Acropolita. 5. τὴν ἵστο- 


ρίαν μὲν ζῶσάν — χίνυραν dv ἀπεράντων αἰώνων. M: 5 δ᾽ ἱστορία 

ζῶσά τὲ x«i λαλοῦσα φωνὴ xci ἔμψυχος καὶ διαπρύσιος κήρυξ 
διαπερᾷ τὸν αἰῶνα Alterus, 9. περὶ! πρὶν M 13. ἐχ 190* 
ztQorou? 17. δεσπότου xUQ? 19. ἕτερον M ; 


gere possint. at enim nonnisi ea, quae communis fama divulgavit, 
excipere debent, nisi veritatem infringere velint, eorum instar, qui 
numos circumcidunt vel cudunt adulterinos. certe quidem neque ad 
gratiam vel studium, neque ad invidiam vel odium scribendum est, 
sed solius memoriae causa, ut res oblivione ne deleantur, in quam 
temporis diuturnitate solent adduci, sed quasi viva et clara voce 
praeconis saeculorum aeternorum personent spatia. itaque ego quoque 
Georgius Phrantzes, protovestiarii olim functus dignitate et deinde 
Grezorii nomine monachus factus, de rebus memnioria mea gestis, et 
speciatim miseriis quibusdam, quae partim ante, partim post captam 
Cpolim nos afflixerunt, hos conscripsi commentarios. ac primum qui- 
dem originem explicabo imperii Palaeologorum, et historiam eorum à 
primo eius domus imperatore ad Cpolim usque a Turcis expugnatam 
perscribam , dicamque quot et qui eius gentis filii filiaeve et despo- 
tae fuerint, atque de bellis in Peloponneso inter Demetrium et 'Tho- 
mam, fratres despotas, gestis, aliisque de rebus necessariis et memo- 
ritu dignis exponam. 


0 GEORGII. PHAANTZAE 


BIBAION A. 


"uro τῆς ἀρχῆς ἐπιβήτωρ ᾿Αλέξιος "ἄγγελος ὃ Κομνη- 
γός, 6 τὸν ἀδελφὸν Ἰσαάκιον "“Δγγελον τυφλώσας καὶ τὴν ἡ 
βασιλείαν λαβών, ἐφ᾽ οὗ καὶ τοσαῦτα καὶ τοιαῦτα κακὰ τῇ 
“Ῥωμαΐδι ἀρχῇ παρὰ τῶν Ἰταλῶν ἐφύη, ἄρρεν μὲν οὐκ εἶχε, 
ϑυγατέρας δὲ δύο" καὶ τὴν μὲν πρωτογενῆ Εἰρήνην τοὔνομα 5 
ἐρυϑροῖς πεδίλοις ὑποδεδέσϑαι ἔταξεν, ἵνα αὐτή τε xai ὃ 
ταύτῃ μνηστευϑησόμενος διάδοχοι καὶ κληρονόμοι τῆς βασι- 
λείας ὦσι μετὰ τὸ τεϑνάναι αὐτόν» ὅϑεν καὶ εἰς λέχος δέ- 
δωχεν αὐτὴν ᾿“λεξίῳ τῷ Παλαιολόγῳ καὶ εὐθὺς αὐτὸν δέσπό- 
τὴν τετίμηκε. καὶ εἰ μὴ ἐκ τοῦ βίου τούτου ἐγένετο, αὐτὸς τὸ 
ἂν ἐβασίλευσε μετὰ τὸν πενϑερὸν αὑτοῦ. ἐπεὲ δὲ ϑανὼν 6. 
Παλαιολόγος ᾿Αλέξιος ϑυγατέρα μόνην κατέλιπεν, ἐλϑὸν δὲ 
εἰς νόμον ἡλικίας τὸ κοράσιον Εἰρήνη ἡ μήτηρ αὐτῆς συγέ- 
ζευξεν αὐτὴν ᾿Ανδρονίχῳ τῷ Παλαιολόγῳ,, ὃν καὶ 6 βασιλεὺς 
Θεύδωρος ὃ “άσκαρις, ὃ τὴν ἑτέραν ϑυγατέρα τοῦ βασιλέως 15 
"Ais&ov εἰς γυναῖχα λαβών, μέγαν δομέστικον ἐτήμησεν ὕστε- 


1. Ὁ τῆς] Περὶ τῆς ἀρχῆς καὶ τῶν αἰτιῶν τῆς τῶν Ἰαλαιολόγων 


βασιλείας. Ὃ τῆς P 2. ὃ τυφλώσας τὸν ἀδελφὸν αὑτοῦ Ἰσαά- 
xiv Ἰάγγελον M. 3. ἐφ᾽ οὗ om M τοῖς Ῥωμαΐδος ἀρχῆς 
ἔγινε παρὰ τῶν Ἰταλῶν Ov αὐτοῦ M 4. οὐκ ἣν αὐτῷ, ϑυγα- 
τέρας δὲ εἶχε δύο M 5. τοὔνομα om M 6. τάξας ἵνα ἣ 
αὐτή M 7. ταύτην M 10. ἐγένετο ἂν P αὐτὸς ἐβασί- 
λευσεν εἶχε μετὰ M tr. ἐπειδὴ 9$. M 13. vóuov. ἡλικίας M. 
15. ó ante “άσκαρις om M 16. ἐποέησε xai τετίμηκεν P 


LIBER L 


τ. A texius Angelus Comnenus imperator, qui, excaecato Isaa- 
cio fratre, regnum occupavit, cuiusque imperio tot tantisque cladi- 
bus res Romama ab Italis afflicta est, nulla virili prole suscepta, 
filias duas habuit. natu maiorem, Irenen nomine, calceos purpureos 
induere iussit, ut ipsa et is, cui desponderetur, semet mortuo, suc- 
cessores sibi essent. et imperii heredes. itaque Alexium Palaeologum 
filiae matrimonio iunctum continuo dignitate despotae honestavit. et 
tenuissel is post socerum imperium, nisi praematura morte e vita 
cessisset. reliquit Alexius Palaeologus unam filiam: eam viro ma- 
turam Irene mater Andronico Palaeologo collocavit, quem imperator 
Theodorus Lascaris, qui alteram Alexii imperatoris filiam duxerat, 


LIB. I. CAP. 1. EUN 


pov: ἐξ ov' ἐγεννηϑησαν vioi τρεῖς, IMiyag ὃ Kourgvoc, 
ἹΚωνσταντῖνος ὃ Παλαιολόγος xai Ἰωάννης διπλοπαλαιολύγοι 
ὄντες πατρύϑεν xai μητρόϑεν. εἶχε μὲν κἀντεῦϑεν ἀφυρμὰς 
εἰς τὴν αὐτὴν ὑπόϑεσιν, ὡς εἰρήσεται: ἀνδρυνϑεὶς δὲ ὁ IMi- 
δχαήλ, πρῶτος" υἱὸς ὧν τῷ ᾿Ανδρονίκῳ κατὰ γέννησιν, μεταξὺ 
τῶν ἐν τέλει τῶν ἄλλων ἐπέχεινα εἷς ἦν, πολλὴν ἔχων τοῦ 
προσώπου τὴν ἱλαρύτητα, τῇ ὁμιλίᾳ χρηστὸς, ἀστεῖος τὸ 
ἦϑος, πρὸς τοῖς ἄλλοις καὶ τὴν χεῖρα ἔχων φιλότιμον. wol 
|. διὰ ταύτας οὖν τὰς ἀρετὰς αὐτοῦ καὶ χάριτας πολλοὶ αὐτὸν 
xo yünovy καὶ ἤϑελον, xai ἐν εὐχολίᾳ πάντας εἴλκιζε στρατη- 
-. ovg ταξιάρχας δημότας καὶ τῆς συγχλήτου πολλούς. διὰ 
τοῦτο γοῦν διαβολαί τινες ἀνεφύησαν κατ᾽ αὐτοῦ, ὅτι βασι- 
λείας ὀρέγεται" ἦν γὰρ τότε ὃ βασιλεύων Ῥωμαίων Θεύδω- 
|. ρὸς “άσχαρις ὃ νέος. καὶ ταῦτα ψιϑυρίζοντες ἦσάν τινες 
αὐτῶν φίλων αὐτοῦ, λέγω ΠΠιχαὴλ τοῦ Κομνηνοῦ. ὅϑεν προσ- 
᾿ς τάγματι βασιλικῷ ἄγουσιν αὐτὸν εἰς ἐξέτασιν. ἦσαν δὲ οἱ Β 
δξετάζοντες ὃ ἀρχιεπίσκοπος 2dooéviog , ὃ καὶ πολλὰ δυνύμε- 
γος τότε παρὰ τῷ βασιλεῖ, καὶ ἕτεροι τῶν ἐλλογίμων. πα- 
ραστὰς δὲ ΠΠιχαὴλ ὃ Κομνηνὸς καὶ πολλὰ ἐρωτηϑεὶς καὶ εἴ- 
χοπόγτες αὐτῷ, εἶτα λέγει ὃ ἀρχιεπίσκοπος “μὴ γὰρ τοῖς ἅμαρ- 


1. ἐγένοντο M 2. τῷ διπλώ παλαιολόγοι M. 3. χαὶ μη- 
-τρόϑεν om M ἐντεῦϑεν M ἄφορμας, ὡς εἴρηται, εἰς τὴν 
τοιαύτην ὑπόϑεσιν .M 6. τοῦ προσώπου ἔχων M 8. πρὸ 
τῆς ἄλλης Μ 9. γοῦν Μ αὐτοῦ om M 12. feo. ἔρωτι 
τρέφεται P 13. ῥωμαίοις Ἰωάννης ὃ βατάτζης P 14. ψε-- 
ϑυρίσαντες ΨἹϑοὀ 15. Μιχαὴλ om M 16. οὗ ποιοῦντες τὴν ἐξέ- 
τασιν ΜΔ — 17. ᾿““ρσέγιος om P óg M 20. λέγεε αὐτῷ ὃ ἐπί- 
σχοπος M 1] uto P, εὐγενῆς ὧν x«i ἐξ εὐγενῶν χκαταγό- 
μέεγος" μὴ M, qui haec εὖγ. — χαταγ. mox om 


postea declaravit magnum domesticum. huius erant filii tres, Michael 
Comnenus, Constantinus Palaeologus et Iohannes, ab utroque pa- 
rente Palaeologi. atque ab his profecta initiis gens Palaeologa, ut iam 
narrabitur, ad imperium accessit. nam adultus Michael, filius Andro- 
nici natu maximus, unus inter omnes proceres excellebat, insignis 
suavitate oris, consuetudinis comitate, morum elegantia et liberali; 
tate insuper largitionum. propter has eius virtutes et gratias a multis 
diligebatur et habebatur carus, inque sui studium omnes trahebat 
duces, centuriones, plebeios, ac senatorii ordinis permultos. unde 
adversus eum criminationes quaedam affectati imperii natae sunt, quod 
tm Theodorus Lascaris minor tenebat. talia qui susurrarent, in ipsius 
numerabantur amicis, in amicis, inquam, Michaelis Comneni. itaque 
iussu imperatoris vocatur in quaestionem. habebant eam quaestionem 
Arsenius archiepiscopus, cuius magna tum apud imperatorem auctori- 
tas erat, et alii viri illustres. adductum Michaelem Comnenum mulia 


cHpNEEE 


8 GEORGII PHRANTZAE 1 


τάγουσιν ἀπολείπεται συγγνώμη τὸ σιγᾶν καὶ μηδὲν. ὑπὲρ τῶν D 
γεγενημένων φϑέγγεσθαι- εὐγενὴς οὖν ὧν καὶ ἐξ εὐγενῶν κα- 
ταγόμενος, τιμιώτατε ἄνερ, ἐρωτῶ σε, xat δηλοποίησόν μοι 
τὴν ἐλήϑειαν. τίνες ὑπάρχουσι συνωμόται καὶ συνίστορες 
καὶ συνήγοροι τῆς βουλῆς ταύτης καὶ οἱ συμβουλεύσαντες à»5 
z0UI( ; φράσον μοι τάληϑές " καὶ ὀμνύω σοι ἐν τῷ “σωτῆρί 
μου Χριστῷ ὅτι αὐτοὶ μὲν κολασϑήσονται ταῖς τοῦ γύμου 
ποιναῖς, σὺ δὲ ὀλεύϑερος ἔσῃ ἀπὸ παντὸς πειρατηρίου." 2 
ἀπελογίσατο οὗτος “ ἐγὼ μὲν εἶπόν σοι xai λέγω ὅτι οὔτε 
ἐνεϑυμήϑην. περὶ τούτου πώποτε, οὔτε ἐν τῇ διανοίᾳ μου 610 
αὐτὸς σκοπὸς ἦλϑεν, οὔτε τις μικρὸς ἢ μέγας negl τοιαύτης 
ὑποθέσεως ἀνέφερέ μοι. εἰς τὸν αἰῶνα μὴ γένοιτο. μάρτυρα 
χρῶμαι τὸν ϑεὸν καὶ τοὺς ἀγγέλους τοὺς ἀοράτως παριστα- 
μένους μοι. εἰ δὲ οἱ συκοφαντήσαντές us τοῖς coi τοῦ βα- 
σιλέως μου ἐβάρυναν ψεύδη κατ᾽’ ἐμοῦ τοῦ δούλου αὐτοῦ,ιὉ | 
καὶ εἰ οὐ πιστεύετέ μοι, οὐκ ἔχω τί λέγειν. ἢ τίς ἐσεταί 
μοι μάρτυς τῆς ἀληϑείας μου; εἰ μή, ὦ δέσποτα μου, δέο- 
pat σου, ποίησόν μοι χάριν. βάλον σίδηρον ἐν τῇ φλογὶ τῆς 
καμίνου, καὶ ἔασον αὐτὸν ὑπερμέτρως ἐκκαῆναι, καὶ φέρετέ 
μοι αὐτόν, καὶ πιάσω ταῖς χερσί μου, καὶ ἄνθρακας πυρὸς 20 


3. δηλόν uos ποίησον M. ή. ὑπαρχουσονομιται M 5. συμ- 
βουλεύοντες M. 6. Χριστῷ μου σωτῆρι Μ' 7: χολωσϑῶσοι M 
ὃ. o om P 9. ἀπελογήσατο P 11, μικρὸν ἢ βιέγα Μ 13. 
xci πάντας àyy. M τή. uot om M δὲ καὶ oí M 15. 
μου om M ψεύδει P 16. εὐ on M uos ὄν, οὐκ M 
17. μάρτυρ M ov alterum om M 18. βαλὼν M 9. ὑπὲρ 
μέιρον Μ᾿ 20. ἄνϑραχα καὶ τοῦ πυρὸς M 


interrogant et cohortantur, tandemque archiepiscopus his verbis compel- 
lat: "qui quid peccarunt, inquit, iis non haec venia datur, ut taceant 
et nibil quidquam pronuntient de patrato crimine. quare tu, vir hono- 
ratissime, quum sis generosus et ex generosis oriundus, interroganti mihi 
aperi veritatem: quinam tecum coniurarunt consiliique istius conscii 
sunt et participes vel comprobatores? dic, quod res est, ac iuro per 
Christum servatorem meum, illos legibus poenas daturos esse, te 
liberum fore et ab omni quaestionis genere immunem." cui ille sic re- 
spondit: "ego et antea tibi dixi, et nunc dico iterum, nec ipsum un- 
quam me istius rei concepisse cogitationem consiliumve, nec alium sive 
humilis sive illustris conditionis hominem de tali negotio mecum 
egisse: idque utinam nullo unquam modo fiat. cuius rei testes in- 
'woco deum optimum maximum atque angelos, qui invisi mihi ad- 
stant. quodsi ii, qui me criminati sunt, aures imperatoris menda- 
ciis adversum me, servum eius, venfictis. onerarunt, nec mihi fides | 
est, non habeo, quod dicam. aut quis erit, qui vere me dicere te- 


LIB. 1. CAP; I. 9 
ἐπὶ τὸ 01580g μου ϑέλξωμαι" καὶ ἐλπίζω tig τὸν ϑεὺν τὸν 
λυτρώσαντα τοὺς τρεῖς παῖδας ἐκ τῆς φλογὸς τῆς καμίνου " 

» ' 3 , - » 

x«i ὃ ἀλάϑαστος καὶ ὃ ἀκοίμητος ἐκεῖνος ὀφθαλμός, ὃ ἐρευ- 
- . ^ , » 
γῶν καρδίας καὶ γεφρούς, εἰδὼς ὅτι οὔτε ἐνεθυμήϑην οὔτε 

ῃ , € - LO , 

5 ἐλογισάμην περὶ ὧν μὲ ἐρωτᾷς, φυλάξει με, εἰ τύχοι, 
, -.» - Ἁ - » , * AD IM IE S 
ἀβλαβὴ ἐκ τοῦ πυρὸς τοῦ καιομένου." λέγει dà αὐτῷ ὃ ἐπί- 

. cc - € , ' - - e ᾽ » Li 
σκοπὸς “τοῖς Ῥωμαίοις xat τοῖς σοφοῖς ᾿Ελλησιν ovx ἔστι vo- 
»€«* D» DU , M 7. , ^ , 
uoc οὐδὲ εϑὸος ἵνα βασανίζωσι τοὺς ἐξεταζομένους, καὶ μαλι- 
στα τοὺς εὐγενεῖς, ὡσαύτως: ἀλλὰ βαρβαρικόν ἐστι τὸ 
τοπρᾶγμα καὶ ἄτοπον, xai ἐθνικὸς ὃ νόμος. λέγει δὲ αὐτῷ 
c , «c » , e , 7 » 57) » L 
ὃ Kouvgvóg * ἐπεί, ἅγιε δέσποτα, ovx ἔστιν εϑος ovre νόμος 
Ύ, * LU -" , 
“Ῥωμαίοις ἃ εἰπὸν σοι, χαϑὼς λέγεις, ἀλλὰ τῶν βαρβάρων 
- LÀ , ^ , - c M € 
καὶ τῶν ἐθνῶν, xcyo τῇ χάριτι τοῦ Χριστοῦ ταπεινὸς Po- 
μαῖος εἰμί, καὶ ἀγακρίνατέ μὲ καὶ ἐξετάσατέ με, εἰ τῇ ὑμε- 
τὐτέρᾳ βουλῇ ἀρεστόν ἐστι, κατὰ νόμους Ῥωμαίων καὶ ἔϑη. 
xai εἰ μὲν νομίμως αἴτιος εὑρεθῶ καταδίκης, ἔλεος μὴ ἔστω ἡ 
μοι" εἰ δὲ xai ἀναίτιος χατὰ τοὺς νόμους πάλιν, μή μοι 
τὸ χριτήριον, χαὶ μὴ ὅρα τοὺς λόγους τῶν συκοφαντούντων 
3€6/ * , er , 4 24 »» 3 , 
με ὠδίκως καὶ παραλόγως ἕνεκεν φϑύγου xai ἔριδος." ἀχού- 
20GG6 δὲ ταῦτα ὃ ἐπίσκοπος ἀναφέρειν τοὺς λόγους πάντας τῷ 


τ, ϑέλξομαι M εὶς ϑεὸν τὸν λυτρωσάμεγον M 2. χαμίγου 
τῆς φλογὸς Μ 3. ἀλάϑητος 4. ὅτε om M 5. ἐπερω- 
τῇς M τύχῃ M 9. ὡς αὐτός M 11. δέσποτα ἅγιε M 
12. τοῦ M εἴρηκας M 13. post ἐϑγῶγν P λέγω δὲ οὕτως 
εἶναι. 14. ἀναχρίγετε M ἐξετάσετε M 15. Ῥωωμαϊχοὺς M 
| 18. x«i μὴ ὅρα] χώρα M —— 20. ὃ ἐπίαχοπος — πάγτας] δῆλα P 


stetur? verumtamen obsecro te, mi domine, hanc mihi benevolen- . 
tiam praesta, ut ferrum in camini flammas coniectum et bene cande- 
factum mihi apportetur: manibus illud.tractabo prunasque in sinum 
immittam, deo confisus, qui tres pueros in ardente fornace servavit. 
namque oculus ille omnituens semperque vigil, qui scrutatur corda 
et renes, ea, quae interrogor, me nec animo concepisse nec medita- 
ium esse novit atque illaesum me, si voluerit, praestabit a vi ignis." 
occurrit episcopus: "Romanis et sapientibus Graecis nec lege, nec 
more receptum est, ut reos, nobiles praesertim, extorqueant. barba- 
rus iste mos est et nefastus planeque gentilis" hic Comnenus "quo- 
niam, domine venerande, inquit, Romanis id, quod volui, nec legibus 
nec moribus sancitum est, ut tu quidem dicis, sed barbaris genti- 
busque, ego autem Christi munere humilis Romanus sum, examinate 
me et in me inquirite, si ita vobis placet, secundum leges moresque 
Romanos. si legitime videbor criminis reus esse, ne esto mitis; sin ex 
iisdem legibus non reus, ne vocato me in iudicium neu respicito sermo- 
nes hominum, qui inique mihi ac praeter rationem obtrectant, invidia 


10 GEORGII PHRANTZAE 


βασιλεῖ πεποίηκε" καὶ πάλιν ἀντέλεγον οἱ ἐλέγχειν ἑτέρωϑεν 
προτξίγογτες. ἀλλ᾽ οὐκ ἐφάνησαν, ὡς ἀληθείᾳ ἐδόκει καὶ ὡς 
ψευδεῖς αἱ διαβολαὶ ἔδοξαν, εἰ καὶ σχεδιάσαντος τοῦ καιροῦ. 
καὶ οὕτως ἦν. ὅμως ὃ βασιλεὺς προστάξας ἐνόρχως βεβαιῶσαν 
ὅτε αἱ διαβολαὲ ψευδεῖς εἰσὲ καὶ οὐπώποτε ἐβουλήϑη ποιῆσαι 5 
ἃ ἐσυκοφαντήϑη " ὃ xai ἐγένετο. καὶ ἐλεύϑερον εἶναι τοῦ- 
τὸν ἐκέλευσεν ὃ βασιλεὺς τῆς καταδίκης καὶ ὑποψίας ἁπάσης 
καὶ τὴν προτέραν ἀπολαμβάνειν τιμήν, καὶ τὴν ἡγεμονίαν 
Νικαέων ἐπέτρεψεν αὐτὸν ἔχειν. a 
Ποιήσας δέ viva καιρὸν ἐν τῇ Βιϑυνίᾳ, εἶτα φυγὼν ἄνα- το, 
χωρήσας διέβη ἐν τῷ "Ixovip πρὸς τὸν σουλτάνον. ἡ δὲ αἷ- 
τία τῆς φυγῆς αὐτοῦ ἦν ὅτι ξώρα οὐκ ὀλίγους καϑ' &xd- 
στὴν ἡμέραν πάλιν ἐκ δευτέρου πολλὰς μηχανὰς πολυτρύπως 
συρράπτειν περὶ αὐτοῦ καὶ συκοφαντίας πρὸς τὸν βασιλέα 
ἕνεχεν φϑόνου καὶ ψιϑυρισμοὺς πολλοὺς καὶ λόγους φϑόνου 15 
μεστοὺς λάϑρα τὴν ἀκοὴν αὐτοῦ περικλύζοντας, καὶ πάντοτε 
κολάσεις x&v αὐτοῦ πρὸς τοῦ βασιλέως μελετωμένας ἐμάν- 
ϑανε. ἐφ᾽ ἡσυχίας μένειν ὅλως οὐκ ἐδύνατο, ἀλλὰ μεστὸς 
λογισμῶν ὑπάρχων καὶ qofo)vusvol* καὶ γὰρ ἐδεδίει τὸ 
οξύρροπον καὶ ἀπότομον xai ἀπηνὲς τοῦ αὐτοχράτορος, καὶ 0 
οὐδὲν ἥμερον οὐδὲ συμπαϑὲς ἐνενόει γενησύμενον. ἐπεὶ δὲ 
οὗ on M 2. προύτεινον Μ ὧς] ἐν ΜΝ 3. ἔδειξαν M 
4. ive ἐνόρχως βεβαιώσῃ M. 5. οὔποτε P. 6. x«i χελεύσας 
ὃ βασιλεὺς ἐλεύϑερον τὸ λοιπὸν τῆς M eA προτέρας — 


τιμῆς P 10. τενὰ ὀλίγον x. M 18. ἡδϑύγατο Ρ 21. δὲ] 
χαὶ Ρ 


commoti et, aemulatione." his-auditis episcopus ad imperatorem cun-^ 
cia renuntiat. rursus contra dicunt, qui crimen illi intendebant, at 
non videbantur vere dicere, sed commenticiis uti calumniis, etiamsi 
postea, conciliante tempore, res ita evenit. verumtamen decrevit im- 
perator, ut illas meras esse calumnias, nec unquam se molitum esse; 
de quo argueretur, iureiurando interposito Michael asseveraret. quo 
facto, eum et crimine et suspicione omni liberum esse pristinisque ho- 
noribus restitui iussit, ac praefecit insuper civitati Nicaeensium. 
Commoratus aliquamdiu in Bithynia Michael mox fuga se Ico- 
nium ad sultanum recepit. cuius fugae causa erat, quod rursus non 
paucos sibi invidos multas quotidie machinas dolosque apud impe- 
ratorem struere animadvertebat, et aures eius sentiebat susurrationi- 
bus sermonibusque malignis circumstrepi, atque imperatorem perpe- 
tuo contra se meditari supplicia intelligebat. quamobrem quieti se 
dare plane non poterat, sed cogitationibus agitabatur metuque. no- 
verat enim praeceps et acre atque ab omni clementia alienum inge- 


1 


E UBL AB SOAPCI OO II 


| μεγάλας συκοφαντίας καὶ μηχανὰς εἰς τέλος χορυφωϑείσας 


' 5 - ^ - M 
| μαχρὸν oL ἀντίδικοι αὐτοῦ ἐποίησαν καὶ τὰς τοῦ ἄνακτος &vé- 


πλησαν ὠχοάς, διὰ τοῦτο πρὸ τοῦ παϑεῖν φυγῇ τὴν σωτηρίαν 
ἐχρήσατο. ἀπελθόντος δὲ αὐτοῦ ἐν τῷ Ἰκονίῳ, εὗρε τὸν 
δ σουλτάνον σπουδὴ τὰς ξαυτοῦ ἀϑροίζοντα δυνάμεις, ἵνα ἐξέλ- 
ϑῃ κατὰ τῶν μαχομένων αὑτῷ Σκυϑῶν. ἐδέξατο οὖν αὐτὸν 
ὃ σουλτάνος μετὰ χαρᾶς μεγάλης, καὶ συλλέξας στρατὸν ἐκ 
τῶν Χριστιανῶν (ἦσαν γὰρ ὑπ᾽ αὐτῷ πάλαι δεδουλωμένοι 
τινὲς Ῥωμαῖοι) καὶ ὑπὸ στρατηγὸν τὸν Παλαιολόγον ἔταξεν 
τοαὐτούς, καὶ Ρωμαϊκὴν καὶ ξένην στολὴν κελεύσας ἵνα φορέ- 
σωσιν, ὅπως καταπλήξῃ τοὺς πολεμίους. ὃ καὶ ἐγένετο" ἰδόν- 
τες γὰρ οἱ Σχύϑαι ἐξαίφνης στρατὸν ἐπαγόμενον ὃν οὐκ ἤλπι- 
Lov, φεύγοντες ᾧχοντο. xoi οὕτως τὰ ἐν τῷ Ἰκονίῳ γε- 
γόνασι. 
15 Oi δὲ Νικαεῖς γράφουσι τῷ βασιλεῖ, ἔνϑα ἦν, negi 
τῆς φυγῆς τοῦ Παλαιολόγου. καὶ ὡς ἤκουσεν ὃ βασιλεύς, 
περίλυπος ἐγεγόνει καὶ εἰς ταραχὴν λογισμῶν οὐχ ὀλίγην ἐνέ- 
πεσε. καὲ ὀλίγου παρελθόντος καιροῦ γράφει πρὸς τὸν Πα- 


e 

ὕψος 
1. τέλος P 2. of ἀντιχείμενον ἤτοι ἀγντίδισχοι  Ρ ἔπλησαν P 
3. zt. σωτηρίας ὅδὸν ἔχρ. P. an ἐπορίσατο ἢ cf. p. 14 im. 4- 
ἐπεὶ δὲ ἀπελϑων αὐτὸς εἰς τὸ Ἰχόνιον P a secunda manu 5. 


&990íC.] συγκρούοντα vel, si Pindero fides, συγχροτοῦντα margo P 
7. χαταλέξας M 9. συχνοὶ δωμαίων P a secunda fortasse manu 
ὑποστρατηγὸν M, ὑπὸ τὸν στρατηγὸν M ro. αὐτοῖς M 11. 
ἕνα M ἐναντίους" ὡς Μ 13. ἐγεγόγασι P 18. zai ó 
λόγος παρελϑὼν χαιρός. εἶτα γράφει M 


nium imperatoris, nec ullam mansuetudinis vel misericordiae spem 
fore sibi persvaserat. itaque quum calumnias machinasque ad summum 
fastigium commoliti essent eius inimici imperatorisque occupassent 
aures, antequam funesta pateretur, fuga saluti prospexit. Iconium ut 
venit, sultanum studiose copias comparantem reperit, contra Scythas, - 
quibuscum dissidebat, profecturum, recepit eum magno cum gaudio sul- 
lanus et exercitui conscripto e Christianis (erant enim ei pridem nonnulli 
subiecti Romani) praefecit, iussitque milites Romanum ac peregrinum 
induere vestitum , quo hostibus incuterent terrorem. nec eum spes 
fefellit. nam Scythae, quum subito exercitum contra se duci vidissent, 
quem non sperarant, in fugam praecipitem se tradiderunt. 

Haec dum Iconii geruntur, Nicaeenses de fuga Palaeologi ad 
imperatorem litteras dederunt; quo nuntio ille tristitia non medio- 
cri affectus δὲ animo admodum perturbatus, brevi tempore inter- 
misso, Palaeologum litteris ad reditum invitat, summam ei polli- 
citus benevolentiam securitatemque, interposito iureiurando. atque hoc 


12 GEORGII: PHRANTZAE | 


| λαιολόγον, ἀνακαλούμενος αὐτὸν καὶ πολλὴν ὑπισχνούμενος τὴν 

στοργήν, καὶ ἔνορχον ἔχοντα τὴν ἀσφάλειαν ὧν διελάμβανεν. 

καὶ οὕτως πάλιν τὸν Κομνηνὸν ἡ “Ῥωμαίων γῆ ἔλαβε. ὁμοίως 

πρῶτον καὶ αὐτὸς μετὰ ὅρκων φρικωδεστάτων" ᾿δέδωχε τὴν 

ἀσφάλειαν πρὸς τὸν αὐτοχράτορα, ὥστε ἐμμένειν del πιστὸς δ΄, 
καὶ ὑποτεταγμένος, καὶ μὴ «ζητεῖν ποτὲ βασιλεῦσαι, ἀλλ᾽ ἔχειν 

τὴν εὐγνοιαν χαὶ τὴν στοργὴν πρός τὲ τὸν βασιλέα Θεόδωρον 

καὶ τὸν υἱὸν αὐτοῦ Ἰωάννην xai τοὺς ἐφεξῆς διαδόχους τῆς 

βασιλείας. καὶ ἐπὶ τοῦτο πάλιν ὃ βασιλεὺς μέγαν κοντύσταυ-᾿ 

Ao» ἐτίμησεν, χαϑὼς αὐτὸς εἶχε καὶ πρότερον. 

'Ev τούτῳ γοῦν ἀσχολούμενος ὃ βασιλεὺς ἀσϑενείᾳ πε- 
ριπεσὼν βαρυτάτῃ ἐξ ἀνθρώπων ἐγεγόνει, καὶ πρὶν τῆς τὲ- 
λευτῆς αὐτοῦ μοναχὸς γενόμενος, χαταλιπὼν ἐπίτροπον τῶν 
βασιλικῶν πραγμάτων ᾿“ρσένιον τὸν πατριάρχην καὶ Γ΄ εώργιον ! 
τὸν ΠΠ]Πουζάλωνα πρωτοβέστιάριον ὄντα, μέχρες ὃ υἱὸς αὐτοῦ 15. 
Ἰωάννης φϑάσῃ εἷς τὴν ἀνήκουσαν ἡλικίαν" ἣν γὰρ τῇ ἡλιχίᾳ 
ἕκτου ἔτους ὃ παῖς. καὶ ἐν τούτοις ὃ πατριάρχης τὴν σύγκλη- 
τὸν πᾶσαν συγάξας xal δημηγορήσας, πάντες ὕρχους ἐποίησαν 
φριχτοὺς ἵνα φυλάσσωσιν τὴν πρέπουσαν εὔνοιαν καὶ πίστιν 
πρὸς τὸν τοῦ βασιλέως υἱὸν καὶ ὑποταγὴν εἰς τὸν Πουζάλωνα 20 | 
ὡς ἐπίτροπον αὐτοῦ. ὀλίγαι οὖν παρῆλθον ἡμέραι, καί τινες 


οἶδα φῶς DR a στρατῶν. ννϑι: 


E inde pies ea 


- 
sas cuiie us di aa dian NUN DA. 


B 


ἘΞ ΤΡ Ὅ 0 ||... 


x 


1. τὴν τιμὴν χαὶ στοργὴν Pa Secunda manu, cum prima dedis- 
set παῦσαι τὴν ὀργήν 5. ἣν διελάμβανον Ῥ 4. φριχτῶν 
ἢ μᾶλλον εἰπεῖν φρικωδεστάτων P 6. ζητεῖν ἢ ϑέλειν βασι- 
λεῦσαί ποτε M. 7. Θεόϑωρον om M $8. ἐφεξῆς] ἑτέρους M 
9. δομέστικον P, χογντόσταυλον margo P ει. yap M 12. 


πρὶν] x«i περὶ M 21. ὀλίγων οὖν παρελθουσῶν ἡμερὼν τι-- 1 
yig P 


modo Romano solo Comnenus restitutus est, postquam et ipse sacra- 
mentis horrendis se obstrinxit imperatori, ut in fide et obedientia sem- 
per maneret, neu unquam appeteret imperium, sed benevolentiam et 
amorem tum ipsi imperatori Theodoro tum lohanni, eius filio, et 
secuturis deinde successoribus praestaret. quibus peractis imperator 
eum rursus mngnum contostaulum nominavit, qua etiam antea orna- ; 
tus fuerat. dignitate. i 
His curis distentus imperator, morbo correptus gravissimo e 
vita cessit, quum paulo ante mortem monachi habitum induisset et 
procuratores imperii Arsenium patriarcham et Georgium Muzalonem 
protovestiarium designasset, donec filius Iohannes, qui tum annum 
sextum agebat, ad iustam pervenisset aetatem. itaque patriarcha, se- 
natu convocato et habita concione, omnes in dira adigit sacramenta, 
quibus studium. et fidem imperatoris filio, et obedientiam Muzalomi - 
tutori eius, adiurant, at paucis interiectis diebus quidam honoribus et 


: 


EB. AUIDABo ORG 13 


τῶν ἐν ἀξιώματι καὶ λαμπρότητι ταχέως ἐνεωτέρισαν, q3o- 
' YN c-r v £ ^5, y ^ M 
γήσαντες τὸν ουζάλωνα. ἔννατος ἡμέρα ἣν μετὰ τὴν ϑα- 
γὴν τοῦ βασιλέως, xui ἅπασαι αἱ τῶν ἐνδόξων συνήχϑησαν 
γυγαῖχες ἐπὶ τὴν μονὴν τῶν Σωσάγδρων, ὅπου τέϑαπται ὁ 
5 βασιλεύς, ἵνα ποιήσωσιν τὸ νενομισμένον πένϑος καὶ τὰ urn- 
μόσυνα. παρόντες δὲ οἱ ἄρχοντες καὶ ἀρχόμενοι, καὶ ἔτι τῆς 
ἱερᾶς τελουμένης λειτουργίας τὰ ξίφη γυμνώσαντες πάντες οἱ 
στρατιῶται ἐν τῷ ναῷ, καὶ ἐν τῇ ϑείᾳ καὶ ἱερᾷ τραπέζῃ φυ- 
γόντα τὸν ΠΠουζάλωγα κατέσφαξαν ἀπηνῶς. xai οὕτως «i 


- δε ὦ 4 LI * , » X * 
τογυναῖχες xat ὃ λοιπὸς λαὸς τὸ πὲᾶνϑος εἴασαν xat ἔφυγον, xat 


^ ^ , - € ' , 
πολὺς ϑροῆνος καὶ ϑόρυβος ἐγένετο. φεῦ τῶν χϑὲς καὶ πρύτριτα 
τελεοϑέντων φριχτῶν ὅρχων εἰς ἐχείνους καὶ παλαμναιοτάτων 
, - e , γ ᾽ y ' ) D » v , 
ἀρῶν, αἵ σήμερον avr! οὐδενὸς ἐλογίσϑησαν. ὦ τῆς ἀν φηλαγι 
χνίας σου, Χοροιστὲ βασιλεῦ, καὶ τῆς μακροθυμίας σου. ὁ δὲ 


ῆπατριάρχης μόνος ἐναπολειφϑεὶς καὶ οὐ τοσοῦτον ἔμπειρος 


ὧν περὲ τὴν τοιαύτην διοίκησιν εἰς λογισμοὺς xai φροντίδας 
- μεγάλας ἐνέπεσε, φαγταϊζόμενος τὸν κίγδυνον τοῦ παιδὸς xai 
τῶν ὅλων πραγμάτων. ϑλιβόμενος καὶ στενοχωρούμενος ὑπῆρχε 
καὶ χατὰ νοῦν ἐθορυβεῖτο, τίς ἂν εἴη ἐκ τῆς συγκλήτου ὃ ὃυ- 


3. «f om M 4. γυναιχῶν M 6. post ἀρχόμενον margo P: 


ἐν οἷς καὶ οἱ τὴν ἐπιβουλὴν ἐξαρτύσαντες ἦσαν... 7. πάντες 

oí στρατεῶταν supra versum P, om M 8 φυγὼν ὃ ουζα- 
» M - 

 AÀerec, ἔνϑα αὐτὸν xar. M et pr P 9. post ἀπηνῶς margo 


inf. P: Παχ. κἀπὶ τούτῳ τοὺς δύο ἀδελφούς, ᾿Ανδρόνιχόν τε 
φημι τὸν μέγαν δομέστικον xci Θεόϑωρον τὸν πρωτυὐχυγηγόν, καὶ 
τὸν σφῶν ὑπογραμματέα Ov ὁμοιότητα προσώπου τιγος. Gr. 
ϑροῦς M τοὺς y9ig xci πρῶτα M — 12. παλαμαιότατες ἀρὲς M 
13. αἵ] χαὶ M 15: ὃ τοσοῦτον P, οὐ τοσοῦτος M 16. ἣν 

, περὶ Pridie 10.0025; M. 17. “μεγάλας ἐμμείγας P 19. 
ó om 


nobilitate illustres viri, Muzaloni invidentes, res novas moliuntur, 
dies ab obitu imperatoris nonus erat, quum quidquid erat nobi- 
lium matronarum, in Sosandrium monasterium, ubi sepultus est im- 
perator, ad memoriam eius sollenni luctu cohonestandam confluxisset. 
aderant proceres ac plebeii. medio liturgiae sacrificio, milites in 
templo enses stringunt et trepidantem Muzalonem ad sanctam divi- 
namque mensam crudeliter trucidant. matronae et reliquus populus 
omissis sacris foras se proripiunt, strepitu ac tumultu ingenti. heu 
bominum perfidiam, qua horrendis sacramentis et dirissimis exsecra- 
tionibus, vix devincti, proterve illudunt. pro, Christe rex, misericor- 
diam et patientiam tuam! patriarcha solus relictus , nec admodum 
peritus administrandae rei publicae, curis ac sollicitudinibus vehe- 
menter aestuabat, quum reputaret pueri et rerum omnium periculum. 
afflicio et perturbato animo anxie circumspiciebat, quis potissimum 


14 GEORGII PHRANTZAE 


γάώμεγος τοσούτους καὶ τοιούτους κλύδωνας xat ϑαλάσσας vv- 
βερνῆσαι xai τὰς ναῦς καὶ τοὺς πλέοντας οὐ βλάψαι ἢ κατα- 
ποντίσαι. ἐφάνη αὐτῷ περὲ τοῦ εἰρημένου Konvrroó {{Πι- 
γχαὴλ ἵνα διὰ συνδρομῆς αὐτοῦ τῷ παιδὲ βοηϑήσῃ. ἦν δὲ 6 
«ipo τοῖς πᾶσιν ἐπίσημος καὶ περίβλεπτος, καὶ 7j φήμη αὖ- ἢ 
τοῦ τὰς τῶν “ἁπάντων Gxouc ἐνηχίζουσα. φιλούμενος ὑπὸ 
πολλῶν, ὡς εἴρηται, δμοίως καὶ ὃ πατριάρχης τῶν ἐκχεῖγον 
ἀγαπώντων οὐ μακρὰν διέκειτο, ἀλλὰ κρεῖττον καὶ πλέον τῶν 
ἄλλων xai αὐτὸς ἐφίλει τοῦτον. καίτοι ye καὶ τὰς κλεῖς τῶν 
βασιλικῶν ϑησαυρῶν αὐτῷ μόνῳ ἐνεπίστευεν" καὶ ὅπότε τοῦ 
χρημάτων. τὰ στρατιωτικὰ ἐδέετο πράγματα καὶ ἡ τῶν κοι- 
γῶν χρεία, αὐτῷ ἀπήτουν" ὕπερ εἰς τὰ μελετώμενα more 
καιρὸν ἔμπροσϑεν δι’ αὐτοῦ ἀνυσιμώτατον, καὶ τοῖς ϑρυλλου- 
μένοις ἐκ πολλοῦ πέρας ὀξύτατον παρέσχεν. λαβόμενος γὰρ 
ἀδείας εἰς τοσαῦτα μεταχειρίζεσοϑαι χρήματα, πάντας τοὺς 15 
ἐν γένει καὶ τῶν στρατιωτῶν οὐκ ὀλίγους ἐνέπλησεν, ἀλλὰ ὁ 
καὶ τῶν ὅσοι τὴν γλῶσσαν δᾳδίαν εἶχον δημαγωγεῖν τὸν ὄχλον 
[ἐδύγαντο]. ἦν δὲ καὶ αὐτὸς 0 Κομνηνὸς ἱκανὸς ἐν γνώσει 
τὸ χαὶ πράξει, καὶ ἐν τῷ λέγειν ἐπιτηδειότατος, καὶ ἔμπειρος 
πραγμάτων παντοίων καὶ βασιλείαν καὶ λαὸν διοικῆσαι. τίχο 


1. τοσούτους κινδύνους X«L τοιούτους καὶ 5. 2, γῆας P 
3. μιχαὴλ τοῦ κομνηνοῦ P — 4. παιδὶ] πατριάρχῃ Μ 6. φοβού- 
μένος Ρ 10. ὁπότε] οἵῳ δὴ χαιρῷ Ρ 11. ἐδέογτο M 12. 
ἀπαιτοῦσα: ὃ M 13. χαιρῷῶ περὲ αὐτοῦ P τή. παρέσχεν] 
ἦν P 15. ἀδείας τοσαύτης P χαὶ πάντας ἄρας εὐγεγεῖς 
17. χαὶ ὅσων P 18. ἡδύναγτο pr P, πλέον sec. 29. βα- 
σιλείας xci λαῶν διοιχήσεως P 


e principibus navem cum vectoribus in tanta fluctuum  aestuatione 
sine aliqua offensione aut demersione moderari ac regere posset. in 
mentem occurrit is, de quo diximus, Michael Comnenus , cuius. ope 
saluti pueri prospiceret. erat is nobilis et illustris famaque apud 
omnes inclitus. accedebat, quod, sicut apud multos eum gratiosum fuisse 
docuimus, ita patriarcha minime abhorrebat ab eius amore, sed ceteris 
etiam magis amice eum amplectebatur. itaque illi soli claves fisci 
tradidit, ita ut, quae opus erat ad rem sive bellicam sive civilem 
administrandam pecunia, omnis petenda esset a Comneno. quae res 
ad consilia olim inita perficienda occasionem ei opportunissimam de- 
dit, et exitum iis, quae pridem fama iactarat, celerem imposuit, ad- 
ceptus enim tantae pecuniae liberam potestatem proceres omnes et 
milites non paucos, eosque, qui linguam facilem habebant ad per- 
.tentandam plebem, 'cuimulabat praemiis. erat etiam ipse Comnenus 
strenuus in consiliis tum ineundis tum perficiendis, exercitatus in di- 
cendo et rerum omnium ad administrandam rem publicam regendam- 


Usa da QUE. aai m 


Vw reve TER. SA 


"VuMCrT EON e 


LIB. 1. CAP. HI. 15 
χρὴ λέγειν; οἱ πάντες. αὐτὸν ἐψηφίσαντο. οὕτω xci ὁ πα- 
τριάρχης αὐτὸν ἐβεβαίωσε xai σύμψηφον ἐποιεῖτο, ἕως οὗ ὃ 
τοῦ βασιλέως παῖς φϑάσῃ ἐν ἡλικίᾳ τῇ προσηκούσῃ. καὶ ἦν 
᾿ς ἐπὲ τῶν χοινῶν πραγμάτων πάσῃ ἐξουσίῳ διεζωσμένος ὃ Πα- 
Ββλαιολόγος ὃ ΠΠ]ιχαήλ' καὶ αὕτη ἡ αἰτία γίνεται πρὸς τὸν 
— ἡΠιχαὴλ τῆς εἰς βασιλείαν ἀγαγωγῆς καὶ κατάστασις. μετὰ 
δέ τινας ἡμέρας πάλιν ἑτέρας μηχανὰς ῥάπτουσιν οἱ σπουδά- 
ζοντες ἀναβιβάσαι αὐτὸν εἰς τὴν τῆς βασιλείας περιωπήν. 
βουλὴν καινὴν ἀνὰ μέσον αὐτῶν ποιήσαντες ἔλεγον ἔν τε πλα- 
 xoce(atg καὶ ῥύμαις “οὐκ ἔστι πρέπον οὐδὲ δίκαιον τὸν τὰ κοινὰ 
. διοικοῦντα πράγματα καὶ πρεσβείας ἐϑνῶν πολλὼν ἀναδεχό- 
μδνον μὴ ἔχειν καί τε ἀξίωμα μέγα. ἐγγὺς τῆς βασιλείας, 
ἵνα πρῶτον ἔσηται φήμη xe μεγαλοπρέπεια τῷ γένει τῶν 
“Ῥωμαίων καὶ βεβαίωσις τῆς τῶν γινομένων καταστάσεως ἐν 
τῦ τοῖς ἔθνεσι." μετὰ τοιαύτῃ γὰρ αἰτίᾳ καὶ ὑποχεχρυμμένῃ àv- 
γοίᾳ καὶ τὸ δεσποτικὸν ἀξίωμα δέχεται γνώμῃ τοῦ λαοῦ xai 
τοῦ πατριάρχου καὲ τοῦ δυστυχοῦς κληρονόμου τῆς βασιλείας. 
(2.) ἐν ἐκείνοις δὲ τοῖς καιροῖς τὰ βασίλεια καὶ ὃ πατριάρ- 
χῆς ἐν Νικαίᾳ τῆς Βιϑυνίας ὑπῆρχε διὰ τὸ χρατεῖσϑαι τὴν 
20TG» πόλεων βασιλεύουσαν ὑπὸ τῶν Ἰταλῶν. καιροῦ δὲ πα- 


1. πατρ. στέῤξας χαὶ σύμψηφον ἑαυτὸν ἐποιεῖτο, ἵνα μέχρις ὃ 


τοῦ B. υἱὸς — προσηχούσῃ, ἢ M 4 πᾶσαν ἐξουσίαν  Ρ 5. 
ν 

ἐγένετο πρώτη πρὸς P . 9. ἐν ταῖς πλατείαις χαὶ δίμαις P 

10. καὶ πολιτιχὰ supra χοιγὰ P 11. πρέσβεις M 13. τοῦ 


γένους M. 14. βεβαιώσεις τῶν γενομένων καταστάσεων μετὰ M 
15. dv ἣν αἰτίαν καὶ ὑποχεχρυμμέγνην ἔννοιαν Ῥ 30. ἃ χαιροῦ 
caput alterum incipit P 


qué multitudinem necessariarum peritia insignis. quid multa? omne 
ferebat punctum. qua re etiam factum est, ut patriarcha eum promo- 
veret sibique deligeret muneris consortem, donec imperatoris filius 
iustam, aetatem attigisset. itaque Michael Palaeologus rei publicae 
summam nactus est potestatem, eamque habebat occasionem occu- 
pandi imperii. nam «diebus aliquot post rursus alias moliuntur ma- 
chinas, qui ad fastigium imperii eum evehere nitebantur. communi 
consilio in plateis vicisque dictitabant, non decere nec aequitati con- 
sentaneum esse, qui omnem administraret rem publicam multarumque 
gentium legationes exciperet, eum non dignitate insignem esse, quae 
prope accederet ad imperium: id quod primum ad augendam gloriam am- 
plitudinemque Romanorum facturum esset, deinde pactiones cum exte- 
ris gentibus initas confirmaturum. ex tali igitur causa et simulato con- 
silio despotae honorem adipiscitur, consensu populi, patriarchae et 
infelicis heredis imperii. (5.) illo tempore imperii et patriarchae 
sedes Nicaeae in Bithynia erat, Cpoli ab Italis occupata. tempore 


16 GEORGII PHRANTZAE 


θελϑόντος πάγυ ὀλίγου καὶ οἱ τὰ παντοῖα zaxu συρράπτοντες, 
καί TLYEG τῶν ἐν δόξῃ, χαὲ μένους [κα ἢ λαμπρότητι ὑπερέ- 
χοντες χαϑίσαντες αὐτὸν ἐπὲ ἐσπίδος βασιλέα ἀναγορεύουσιν. 
ἀκούσας δὲ ὃ πατριάρχης ᾿ΑΙρσένιος τὴν τοιαύτην παράνομον 
ἀναγόρευσιν ξίφος ὡς εἰπεῖν χαλεπὸν ἐδέξατο κατὰ τῆς καρ- ὅ 
ὁὀίας, καὶ ἐν ἀφορισμῷ φρεκώδει χαϑυπέβαλε τούς τε ἀναγο- 
ρεύσανταςξ καὶ τὸν ἀνηγορευμένον ὡς ἐπιόρκους καὶ παρανόμους 
καὶ ἐπιβάτας καὶ δυνάστας. ἔπειτα βουλευσάμενος ἐν τῇ δια- 
voía καὶ μετά τινων τῆς συγχλήτου ἱερωμένων τὲ χαὲ λαΐϊ- 
xQv, βέλτιον ἡγήσατο ὅρκοις ἀσφαλίσασθαι φρικωδεστάτοις 10 
τὴν τοῦ παιδὸς ζωήν, μὴ χεῖρας ἐπιβάλῃ ἐπιβουλῆς μήτε πα- 
ρευδοχίμησιν τῆς βασιλείας αὐτοῦ ἢ ὑστέρησίν τινα ἐνθυμη- 
95. καὶ οὕτως ἐγεγόνει, καὶ ΠΠιχαὴλ τὸν Κομνηνὸν οἰκείαις 
χερσὶν ὃ πατριάρχης διαδήματι ἔστεψε τῷ βασιλιχῷ, καὲ οὐ 
τὴν αὐτοκρατορίαν διηνεχῶς χαρίζεται, ἀλλὰ διὰ τὰ συμ- 15 
βάώντα τοῦ xaigo) , καὶ τῶν πραγμάτων ἀναγκαζόντων, καὶ 
διοικητὴν αὐτὸν ποιεῖ μετὰ ἐξουσίας βασιλικῆς, μέχρις ὃ τῆς 
βασιλείας κληρονόμος ὃ γνήσιος καὶ διάδοχος φϑάσῃ àv τῷ 
προσήκοντι καιρῷ " τότε δὲ παραχωρῆσαι τῶν αὐτοχρατορι- 
κῶν ϑρονῶν, καὶ τῶν ἑτέρων ἁπάντων βασιλικῶν συμβόλων. 20 
καὶ ἀνὰ μέσον τούτων πάλιν αὖϑις ὅρκοι φρικωδέστατοι τῶν 
προτέρων ἐτελοῦντο. 

2. λαμπρότητος Μ΄ ὀ 3. ἐπὶ τῆς ἀσπίδος Ῥ, qui in margine περὶ 

τὴν Μαγνησίαν 7. καὶ ante παρ. et ἔπ. om » 9- zc prius 

om P 15. ἢ om M 15. αὐτοχρατορικὴν Μ χαρίξ] ἡναγχά- 


ζετο P 19. παραχωρήσῃ Μ τὸν αὐτοχρατορικὸν ϑοόνον P 
20. συμβόλων βασιλιχῶν Ρ 21. μέσου P z&hy om P 


perexiguo interiecto tum isti malorum omnium machinatores tum alii 
nonnulli homines auctoritate et generis splendore illustres Michaelem 
in clipeum sublatum imperatorem consalutant. qua comperta iniuria, 
Arsenius patriarcha quasi gladium sibi in praecordia defigi sensit, 
atque exsecrationi horribili subiecit et eum qui consalutatus' erat impe- 
rator, et a quibus erat consalutatus, ut homines periuros et iniustos 
' seditiososque. deinde re apud se pensitata et deliberata cum proceri- 
bus nonnullis tum clerici tum laici ordinis, satius arbitrabatur sacra- 
mentis gravissimis pueri tueri vitam, ne Michael illi insidiaretur 
neve imperii ei eripiendi aut differendi consilium caperet. quo facto, 
Michaelem Comnenum patriarcha ipse diademate ornavit regio, 
nec tamen perpetuam illi tribuit eam dignitatem, sed, cogente tem- 
porum rerumque ratione, rei publicae eum fecit administratorem po- 
testate imperatoria, donec heres et successor legitimus aetatem ma- 
turiorem attigisset: tum solio et ommibus insignibus imperatoriis se 
abdicaret. atque haec rursus sanctiore etiam, quam priora, iureiuran- 
do confirmantur. 


ΠΡ Yi: CAP: TRO. 17 


—— - ᾿Αναϊζωσάμενος δὲ τὴν ὕλην βασιλείαν, καὶ πολέμου με- 
γάλου συμβεβηκότος ἀνὰ τῶν Ῥωμαίων καὶ τοῦ τῆς «“ἰτωλίας 
uat Ἠπείρου κρατοῦντος ἹΠιχαὴλ τοῦ δεσπότου, ἔχοντος xat 


1 
i 


συμμάχους τοὺς δύο γαμβροὺς αὑτοῦ τὸν τῆς Σικελίας Ónyo 
5.Μαφρὰ, καὶ τὸν τῆς Τελοποννήσον" καὶ ᾿Αἰχαΐας πρίγκιπα" 


(1 


x«i xara κράτος νικήσαντες αὐτὸν οἱ Ρωμαῖοι πολλοὺς ἠχμα- 
j D 3 T7 2 X - 2 , € - , 
λώτισαν, ἐν οἷς tig ἣν τῶν αἰχμαλώτων ὁ τῆς Heiotemgowm 
xai ᾿“χαΐας πρίγκιψ. καὶ εἰς ὦνησιν τῆς ἐλευϑερίας αὐτοῦ o 
πρίγκιψ ἐδωρήσατο χώρας τρεῖς τὰς ἰσχυροτέρας τῆς Πελο- 
το πογρήσου τῷ βασιλεῖ Ῥωμαίων, τήν τὸ Moveufiaotay χαὲ τὰ 
^ DA A ^ , - 
“Πεῦχτρα lMaivgc, ἢ καὶ Ταιναρία πάλαι ἄκρα ἐκαλεῖτο παρ᾽ 
hy 1 ' b νεῖν ' e , € 
ἔλλησι, καὶ τὴν “αχκωνιχὴν Σπάρτην. καὶ οὕτως πάλιν οἱ 
“Ρωμαῖοι ἐ ic Πελοποννήσο (oe ἐπέβαλο ἡ ἐξ αὖ 
μαῖοι ἐν τοῖς Πελοπογνήσου χεῖρα ἐπέβαλον, xai ἐξ αὐὖ-"Ὁ 
- ^ t - 5 3.7: - 
τῶν τῶν τριῶν καὶ ἅπασα ἡ νῆσος Ῥωμαίοις ἐγεγόνει ὡς xad 
e Y 1 ΄ * - ra 
τῇ τὸ πρότερον ἦν, πλὴν ὀλίγων φρουρίων καὶ χωρῶν ὧν 7 
ἐριστοχράτεια τῶν “Ἑνετῶν ἐγκρατὴς ἐγένετο. 

Καὲ πάλιν ἑτέρα γίχη περιφανὴς καὶ μεγάλη xod ἀξία 
μνήμης αἰωνίου ἐν τῷ κόσμῳ τοῖς καιροῖς ἐχείγοις ἐγεγόνει. 
τὸν γὰρ Καίσαρα ᾿Αλέξιον τὸν ἐπίκλην Στρατηγόπουλον, ὃς 

, ' - - 
οχαὲ τὰ δηϑέντα νιχητήρια Ῥωμαίοις ἐποίησε κατὰ τοῦ τῆς 


6. χαὶ πολλοὺς αἰχμαλωτήσαντες M 8 zai διὰ τὸ ὥνησε τὴν 
ἐλευϑερίαν ó P 11. μαΐνην p 0M 12. οὗ om M 
13, τῇ τοῦ πελοπονγήσου χώρᾳ Μ 15. ὀλέγω χρόνω χωρῷ 
Xv ἄρ. M 18. ἐγεγόνει xc ἐχείγους τοὺς χαιρούς Ρ 20. 
δηϑέντα]. ἐξώτερα M τοῦ τῆς] τὸν .4ir. — δεσπότην M, qui 
addit καὶ τὸν γαμβρὸν αὐτοῦ, ὡς εἴπομεν. 


Rerum iam potitus Comnenus gravi bello decertavit cum Aetolo- 
rum et Epirotarum despota Michaele, qui belli socios duos generos 
habuit, Manfredum, Siculorum regem, et principem Peloponnesi et 
Achaiae. Romani, ingenti de hostibus reportata victoria, multos eorum 

| ceperupt , in quibus. Peloponnesi et Achaiae princeps redimendae li- 
bertatis causa imperatori urbes tres munitissimas Peloponnesi tradi- 
dit, Monembasiam, Leuctra Mainae, quod antiquitus Taenarum pro- 
montorium dicebatur a Graecis, et Spartam Laconicam. qua ratione 
quum. Romani in Peloponnesi possessionem rursus pedem posuissent, 
ex tribus illis profecti urbibus insulam recuperarunt universam prae- 
ter castella et regiones aliquot, quae in potestate Venetorum man- 
serunt. 

Alia insuper victoria magna et praeclara et per totum terrarum orbem 
perpetuo comuanemoranda illis temporibus reportata est, Alexium enim 
Caesarem, cognomento Strategopulum, qui etiam priorem triumphum 
Romanis pepererat ex Aelolis Epirotisque actum, iterum imperator 


Phranizes. 2 


18 GEORGII. PHRANTZAE 


«Αἰτωλίας καὶ "Hasígov δεσπόζοντος, στείλας πάλιν ὃ flagu- —— 
λεὺς κατὰ τοῦ ἀποστάτου Πἤιχαήλ, δοὺς αὐτῷ τινὰς τῆς τῶν 
- , « , S vr? ' 
Βιϑυνῶν μοίρας ὡσεὶ ὀκτακοσίους ἱππότας καὶ ἑτέρους στρα- 
τιώτας ὀλίγους Θρᾷκας καὶ Maxsüovac. ὃ δὲ Καῖσαρ έ- 
λων περᾶσαι νυχτὸς μετὰ τοῦ στρατοῦ ἐκ τοῦ μέρους τῆς ἤ 
πόλεως ὀλίγον ἐγγύς, κατὰ συγκυρίαν συνήντησεν αὐτοῖς γη- 
, », * 5€ LJ x 
ραιός τις ἀνήρ. ὡς δὲ εἶδον αὐτὸν oi στρατιῶται, ἤγαγον 
αὐτὸν πρὸς τὸν Καίσαρα. λέγει δὲ αὐτῷ ὃ Καῖσαρ “πόϑεν 
J ! ποῦ n ;" εἶπε δὲ ὃ γέρων “ἐκ τῆς πόλεως." λέ 
ἔρχῃ καὶ ποῦ πορεύῃ ;" εἰπε δὲ ὃ γέρων “ἐκ τῆς πόλεως." M 
- E » » »^ ^ .« , * 
ys. αὐτῷ ὃ Καῖσαρ "ovx ἔστιν ἀληθῆ ἃ λέγεις" νυχτὸς οὐ- 10 
σης πῶς ἐξῆλθες τῶν τειχῶν; Ó δὲ γέρων δειλιάσας ἔφη — 
, , - - ] 
“ἔστιν ὑπὴ ὑποχεχρυμμένη, κύριέ μου, τῇ γῇ, ἣν οὐδεὶς — 
οἶδεν εἰ μὴ ἐγώ, ἣν καὶ ἔχπαλαι γινώσκω" καὶ δι’ αὐτῆς ἐξέρ- 
χομαι καὶ εἰσέρχομαι, ὅταν βούλωμαι, ἀνεμποδίστως. ὡς δὲ 
“- H - , ' 
ἤκουσεν ὃ Καῖσαρ περὶ τοῦ τοιούτου πράγματος, χαρίεις τῇ, 
ἐγένετο. xad. λέγει τῷ γέροντι πολλῶν δωρεῶν ἐπαγγελίας, ἵνα 
"δ, »" ' a ONE » AM S - 
δείξῃ αὐτῷ τὸν τόπον, ὅπως καὶ ὁ Καῖσαρ εἰσέλθῃ, ἔνδον τῆς 
πήλεως μετὰ τοῦ στρατεύματος. ὃ καὶ ἐποίησε. καὶ προστά- 
ξας πῦρ βαλεῖν ἐν τοῖς οἴκοις, εὐθὺς ἐνέπρησε τὴν πόλιν xarà : 
' , bj , - Ι 
τύπους οὐκ ὀλίγους τὸ στράτευμα" ἣν γὰρ καὲ πνεῦμα Gvéí-20. 
μου βορέως πολὺ πνέον κατὰ τῆς πόλεως. καὶ ἀγῆψεν ἡ 
"c v3 ' € - «€ 7 c "o »» 
φλὸξ, καὶ ὠλαλάζοντες οἱ στρατιῶται “γίχη Ῥωμαίοις" éxga- 
1. στείλειν M πάλιν ἐκ δευτέρου ὃ P 2. αὐτῷ βιϑυνί- 
ους μέρος M 3. στρατοῦ M 4. ὀλίγους — ὃ δὲ om M 
6. ἐσυνήντησεν αὐτοὺς M 9. ὅ δὲ γηρεὸς ἔφη M 12. ἐν 
τῇ γῆν κύριέ μου P 16. ἐγεγόνει M. 17. τύπον, χαὶ ὃ 


χαῖσαρ εἴσεισι μετὰ τοῦ στρατεύματος ἔνδον τῆς πόλεως, xci 
zt90001, M 22. ἀλαλάξαντες οὗ στρ. δωμαῖοι γίχη 0. M 


Aia i e 


contra Michaelem rebellem mittit cum Bithynis equitibus circiter octin- 
gentis et aliis aliquot militibus e 'Thracia et Macedonia conductis. is 
noctu cum copiis suis prope ad Byzantium traiecLurus, in senem 
quendam forte incidit, quem interceptum milites adducunt. inter- 
roganti Caesari, unde veniret et quo tenderet, ille ex urbe se venire 
respondit. Caesar "falsa, iuquit, narras: nox enim quum sit, quo pacto 
e moenibus egredi potueris?" terrefactus senex "occultus est, domine, 
inquit, euniculus, praeter me nemini, at mihi iam pridem cognitus , 
per quem, quoties libet, libere egredior ingrediorque." his auditis 
Caesar gavisus senem magnis praemiorum conditionibus cohortatur, 
ut sibi in urbem cum exercitu intrataro eum. locum demonstret, 
voti compos. factus, ignem aedibus iniici iubet, atque illico locis 
haud paucis urbem milites incendunt. aquilo qui forte flabat vehe. 
mens suscitabat flammam, militesque exsultantes victoriam. conclama- 
bant. Latini, repentino tumultu exciti, hostium et incendii conspectu 


πότ ἧς ζγν......... CI a 


dia uii rici zi 


LIB. I. CAP. II. 19 


Low. οἱ δὲ Ἰταλοὶ τὸν ϑόρυβον ἀκούσαντες ἄφνω, μέγας ἐνέ- 
πεσὲ θόρυβος ἐπ᾽ αὐτοὺς ἔκ τε τοῦ πυρὸς καὶ τῶν πολεμίων, 
καὶ γυμνοὶ ἐκ τῶν κοιτώνων ἐξήρχοντο, καὶ φόνος πολὺς κατ’ 
αὐτῶν ἐγένετο καὶ ἀπώλεια, καὶ 5 νίκη τοῖς “Ῥωμαίοις περι.-. 
5 φανής. καὶ οὕτως ἡ βασιλεύουσα παντοκρατορικῇ βοηϑείᾳ xad 
διὰ στρατιωτικῆς ἐμπειρίας τοῦ Καίσαρος Ρωμαίοις ἐγένετο ἡ 
xal ἐκ τῶν Ἰταλικῶν χειρῶν ἠλευϑέρωτο. ἣν δὲ ἢ μεγαλύπολις 
χρατουμένη $m αὐτῶν ἔτη νϑ' μῆνας y xai ἡμέρας δ΄. 
᾿᾿γγελϑεῖσα δὲ ἐν Νικαίᾳ ἡ τοιαύτη μεγάλη νίκη τῷ βα- 
τοσιλεῖ, ἐθαύμασε καὶ οὐκ ἐπίστευε πῶς μετ᾽ ὀλίγου πάνυ στρα- 
τοῦ ἐγένετο ἐγκρατὴς ὃ Καῖσαρ τῆς τοιαύτης καὶ τηλιχαύ- 
τῆς πύλεως. καὶ ἐκ δευτέρου ἕτερος ἐλϑὼν δρομαῖος τὰς ἀγ- 
γελίας κομίζων τῷ βασιλεῖ καὶ ἐκ τῶν χειρῶν τοῦ Καίσαρος 
γράμματα, ὡς εἶδεν, ἐπίστευσε καὶ τῷ ϑεῷ χαριστήρια ἀπέ- 
τὸ δωχε, καὶ προστάξας ὃ βασιλεὺς καὶ ὃ πατριάρχης μετὰ γνώ- 
puc τῆς συγκλήτου πάσης διὰ τὴν νίκην τὴν ϑαυμαστὴν καὶ 
ἔργα μεγάλα ἃ ἐποίησεν ὃ Καῖσαρ εἰς αὔξησιν τῆς ἀρχῆς 
Ῥωμαίων, ἵνα εἰς πᾶσαν τὴν ἀρχὴν Ῥωμαίων 0 τε πα- 
τριάρχης ἀρχιεπίσκοποι ἐπίσκοποι χαὶ πᾶσα ἡ ἐκχλησία μετὰ 
τὴν τοῦ αὐτοχράτορος φήμην εὐφημήσωσι καὶ μνημονεύσωσι 


6. ἐμπειρίας καὶ μηχανῆς τοῦ M 7. Ἰταλῶν M ἦν dà om 
M 10. πῶς] ἵνα μετ᾽ ὀλίγων πάνυ στρατιωτῶν ὁ Καῖσαρ γέν-- 
γησαι ἔχχρατος M — 12. δρομαῖος] xci M — 14. γράμματα ἰδὼν 
πιστεύσας χαὶ τῷ 9& τὰ χαριστήρια δοὺς ΜΙ 15. fao. γνώμῃ 
τε τοῦ πατριάρχου zcL τῆς πόλεως συγχλήτου M 17. ἡ αὖ- 
ξησις M 18. Ῥωμ. μετὰ τοῦ αὐτοχράτορος εἰς τὴν ἀρχὴν τῶν 
Ῥωμαίων ὃ πατριάρχης ἀρχιεπίσχοποι καὶ πᾶσα ἡ ἐχκλησία ἐφή- 
μουν καὶ ἐμνημόνευον τὸν Καίσαρα ἐν M 


vehementer consternantur; plerique nudi e cubilibus prosilinnt et 
ingenti. caede tracidantur: Romanis praeclara constat victoria. tali 
modo Cpolis auxilio dei omnipotentis et Caesaris peritia rei milita- 
ris Romanis restituta est et. ab Italorum manibus vindicata, in quo- 
rum potestate fuerat annos novem eL quinquaginta, menses tres et 
dies quatuor. 

Nuntiata Nicaeam magna haec victoria fide carere videbatur impe- 
ratori, miranti, quo pacto cum perexigua manu Caesar tali ac tanta urbe 
potitus esset. postquam deinde alius advenit nuntius idque cum lit- 
teris ab ipso Caesare conscriptis, tum demum his lectis dubitationem 
a se amovit, deoque gratias egit, atque, consentientibus patriarcha 
et omni senatu, propter victoriam illam admirabilem et praeclara faci- 
nora, quibus Caesar auxisset. Romanum imperium, eius nomen toto 
regno a patriarcha, archiepiscopis, episcopis et universa concione 
in divinis sacrisque liturgiis et omnibus aliis sanctarum ecclesiarum 


20 GEORGII PHRANTZAE ; E, 


τὸν Καίσαρα ὅμοῦ τοῖς βασιλεῦσιν ἐν ταῖς ϑείαις vai ἱεραῖς 
λειτουργίαις καὶ ἐν πάσῃ ἑτέρᾳ ἱεροτελετῇ καὶ ἀκολουϑίᾳ τῶν 
ἁγίων ἐκκλησιῶν μεγαλοφώνως: ὁμοίως xai τὰ παράσημα 
τοῦ Καίσαρος φορεῖν καϑ' ἑκάστην ἡμέραν ἐν παντὲ τόπῳ καὶ 
ὥρᾳ ἐφ᾽ ὅλης τῆς ζωῆς αὐτοῦ καὶ ἐν παντὶ καιρῷ καὶ ϑριάμ- 5 
βους μεγάλους ποιήσαντες αὐτῷ, ὡς ἔϑος ἦν ποιεῖν τοῖς νικήῆτ — 
ταῖς ἐν ταῖς τοιαύταις νίκαις. εἶτα ἐξογκωθεὶς ταῖς τῆς τύχης 
γίχαις ὃ βασιλεύς, γνωρίσας καὲ τῆς συγκλήτου τινὰς καὶ τοῦ 
δήμου. πολλοὺς διαφυλάττοντας πρὸς αὑτὸν εὔνοιαν xad ἀγά- 
πην χαὲ πίστιν, καὶ ἐπαρϑεὶς τὴν διάνοιαν, μὴ φοβούμενος 10. 
τοὺς φριχώδεις καὶ φοβεροὺς ὅρκους οὕς κατενώπιον τοῦ TOU 
Χριστοῦ βήματος ἐποίησεν, ἀλλ᾽ ἐξαποστείλας ἐλεεινῶς ἐστέ- 
Qgos τῶν ὀφϑαλμῶν τὸν διάδοχον καὶ κληρονόμον τῆς βᾶσιυ-: 
λείας Ἰωάννην τὸν “άσχαριν δεκαετῆ ὄντα, xad οὕτω, ἀνύ.- 
ποπτὸν φόβου παντὸς τὴν βασιλείαν ξαυτῷ κατεστήσατο. ὡς τ 
δὲ ἤκουσεν ὃ πατριάρχης τὴν τοῦ ταλαιπώρου κληρονόμου 
τῆς βασιλείας τύφλωσιν, χερσὲ μὲν ἔτυπτε τὰ στέρνα, ξίφει 
δὲ ὡς εἰπεῖν ἐτέτρωτο τὴν καρδίαν. γῇ καὶ ἡλίῳ τὴν ἀδικίαν 
ἐβόα καὶ τὰ στοιχεῖα πρὸς ἐπικουρίαν ἐπεκαλεῖτο, κλαίων καὶ 
στενάζων xai τὸν πώγωνα χερσὶν ἐκριζῶν. xoi μετὰ λίϑων 20 
ἀγρίων 10 στῆϑος καὶ τὰ γόνατα ὀδυρόμενος ἔτυπτε, καὶ τὴν 
κεφαλὴν ἐπὲ τοῦ στήϑους ἔρριπτε κράζων γοερῶς “ὦ φοῖξον 
ἥλιε, ὦ στέναξον γῆ, καὶ χλονουμένη βόησον τὴν ἀδικίαν xai 
2. τῶν — χαϑ] τὸ τοῦ Καίσαρος φέρειν Mos xo P 5. 


xci ἐν παντὲ καιρῷ om P 10. τῇ διανοίᾳ 14. δεχαετῇ 
ὄντα om Μὀ καὶ ἀνύποπτον q. zt. οὗτος τὴν B. ἐλευϑέραν ἕαυ-- 

τῷ M 15. ἀπεχατεστήσατο Ρ᾽ 20. ἐχριζώνων Μ 21. ἔτυ-- 
nit om P καὶ τὴν --- ἔρριπτε om P 


actionibus post imperatorem una cum principibus clara voce commemo- 
rari ac laudari iussit. praeterea constituit, ut insignia Caesaris gesta- 
rentur quotidie, quavis hora et loco, donec eius vita suppeteret , 
eidemque triumphi eximii agerentur, quales victoribus in eiusmodi 
victoriis agi solebant. deinde his fortunae blanditiis inflatus imperator, 
praesertim quum optimatium quorundam et plurimorum civium erga 
se propensionem, fidem et caritatem perspexisset, animos ac spiritus 
capiebat, nec quidquam veritus dira et horribilia sacramenta, quibus 
coram Christi tribunali se obstrinxerat, heredem imperii Iohannem Lasca- 
rim, novem tum annos natum, ablegavit δὲ miserabiliter oculis privavit, 
ac sic omnis expers metus sibimet vindicavit imperium. patriarcha 
ubi comperit infelícis pueri. excaecationem , manibus pectus plangere 
et gladio, ut ita dicam, perfodi , terrae ac coelo scelestum facinus queri 
eL elementa ipsa ad ulciscendum invocare, gemitus et lacrimas fun- 
dere, barbam evellere et saxo aspero pectus ac genua contundere, 
caput demittere et. lugubriter. exclamare: “Ὁ. sol, horresce, o tellus, 


LIB. I. CAP; HI. —— 21 


ἐπιβουλὴν καὶ ὠμότητα καὶ ἀπανϑροωπότητα. ὡς δὲ ὃ na. 
, $ » ,!o€ me. ^ , 1 
τριάρχης μὴ ἔχων τί ἕτερον πρᾶξαι, ἐν ἀφορισμῷ ἀλύτῳ τὸν 
βασιλέα καὶ τοὺς συνίστορας χαὶ συνηγόρους καϑυπέβαλεν, 
᾿ 4 , 3 m , 
xai τὴν ἐκκλησίαν παραιτησάμενος xai τὸν ϑρύόνον ἐν τῷ ὑπ 

? ? - , , » * ' 

 5avzoU) κτισϑέντι ἀσκητηρίῳ qyero. καὲ τοιουτοτρόπως ἦλϑεν 
€ € 2. ᾿ - » 

ἡ βασιλεία, ὡς εἰρήκαμεν, ἐπὲ ΠΠιχαὴλ τὸν πρῶτον τῶν lla- 
' v : 
λαιολόγων, ὡς μὴ ὠφελεν. 
T * c Al P , * 1 - 
3. Οὗτος μὲν ὃ βασιλεὺς MiyengA, μετὰ τὸ κερδῆσαι 
M Li M] , P 3 » - M , , 
τὴν πόλιν καὶ εἰσελθεῖν ἐν αὐτῇ, τὸν διαδράσαντα βασιλέα 
- , , 3.759 , , , E] L D 

10 Βαλδουῖνον ἀκούσας εἰς ᾿Ιταλίαν ἀφικόμενον καὶ μετὰ Iaoo- 
λου τοῦ ῥηγὸς τῆς Ἰταλίας καὶ ἑτέρων αὐϑεντῶν ὁμονοήσαν- 
τα, καὶ συνθήκας ἀνὰ αὐτῶν. ποιησάντων ivo κατὰ τῆς βα- 
σιλευούσης τῶν πόλεων διὰ ξηρᾶς καὶ ϑαλάσσης παρασχευά.. 
ζωνται ἐλθεῖν, ἵνα πάλιν τὸν Βαλδουῖνον εἰς τὴν ἀρχὴν ἣν 
? , , M - * 

1 ἀπώλεσεν ἀποκαταστήσωσι, καὶ τὸ τῆς πόλεως ἀσϑενὲς ϑεω- 
ρῶν καὶ οὐκ ἔχων ἕτερόν τε πρᾶξαι, διαπρεσβεύεται πρὸς 
τὸν πάπαν ᾿“λέξανδρον περὶ τῆς τῶν ἐχχλησιῶν δνώσεως, εἰ 

, 3 , ' » a , 
μὴ μόνον ἵνα ἐμποδίσῃ τὴν τοιαύτην ἐπιχείρησιν. καὶ ὃ πά- 
πας ἀσμένως τὴν πρεσβείαν δέχεται, καὶ ὑπίσχεται ἐκτελέ-. 

200at ὁπόσα τῷ βασιλεῖ ἀρεστά. καὶ ἢ ἕνωσις ἐγεγόνει ἐφ’ ὕρῳ 

τριῶν κεφαλαίων, πιρῶτον ἐν ταῖς ἱεραῖς ὑμνῳδίαις τὸν πά- 
* - € , , 

παν μγημονεύεσϑαι μετὰ τῶν ἑτέρων τεσσάρων πατριάρχων, 


2. τὸν] x«i τὸν M 7. ὡς μὴ ὥφελεν om P 8. αὐτὸς P 
10. βαλδούγιον M ἐλϑεῖν ἀφιχόμενον M χαρούλου Μ 
11. ὅὁμογοησάντων P 12. ποιησάντων om ΜῈ. χατὰ — πό- 
λεὼν om M 13. προσπαρασχευάζωγνται M 14. ἵνα M. 
15. τὸ] ὅτι M 7. ᾿4“λέξαν δρον om P 18. ἕγα om P 19. 
ὑπόσχεται P 20. ὅρων P 


ingemisce et concussa atrocissimum crimen, insidias, saevitiam , im- 
manitatem ulciscere." quia vero non habebat, quod aliud faceret, im- 
peratorem eiusque socios ac conscios anathemate perpetuo constringit ; 
deinde relicto solio patriarchali in monasterium a se exstructum sece- 
dit. hoc igitur modo, quo nequaquam debebat, imperium ad Michae- 
lem pervenit, primum e Palaeologis imperatorem. , 

3. Hic in recuperatam urbem ingressus, quum profugum Balduinum 
regem in ]taliam pervenisse audivisset et cum Carolo, Italorum rege, 
aliisque principibus se coniunxisse atque pactum esse, ut terra marique 
Cpolim proficiscerentur, regnum, quod amisisset, sibi restitutum, quum- 
que urbis cerneret infirmitatem, nec, quid aliud ageret, videret, ad 
Alexandrum papam legatos misit de conciliandis ecclesiis , modo ille 
istam impediret expeditionem. papa legationem benigne excipit eL, 
quae expelat imperator, facturum se pollicetur. conciliatio convenit in 
tres has conditiones. prima erat, ut iu sacris hymnis papa cum reliquie 


22 GEORGII PHRANTZAE 


δεύτερον δὲ τοῦ ἐχκλήτου τὸν βουλόμενον ἐξεῖναι ποὺς αὐτὸν 
χαϑάπερ ὡς μεῖζον ἀνατρέχειν δικαστήριον, τρίτον τοῦ ngo 
τεύειν ἐν πᾶσι " περὶ δὲ τῶν ὕσα αὐτοὲ καινοτομοῦσιν οὐδὲν 
ἐρρέϑη. ἐπὶ τούτοις ó ἱερὸς τῆς ἐχχλησίας κατάλογος οὐκ 
ἠρέμησεν καὶ τὸν ὕχλον ἀγνέσειεν, ὡς μέγαν ἐντεῦϑεν ἐγείρε- 5 — 
σϑαι ϑόρυβον καὲ ἐπὲ μέγιστον κορυφοῦσϑαι τὰ πράγματα 
κλύδωνα. καὶ ὃ βασιλεὺς οἰκονομίᾳ ἔλεγε γενέσϑαι τὸ πρᾶγμω, 
οὐχὲ καινοτομίᾳ, καὶ τῶν μὴ πειϑομένων πολλοὺς ἐμαστίγωσε 
καὶ ἐκάκωσε καὶ ἐξώρισθΘ. καὶ ταῦτα πάντα μεϑοδεύων ὅ 
βασιλεὺς οὐδὲν ὠφελήϑη ἢ κατώρϑωσεν. ἀλλὰ τοῦ Καρόλου τὸ 
καὶ Βαλδουίνου μετὰ στρατοῦ πολλοῦ κατὰ τῆς τῶν Ῥωμαίων 
ἀρχῆς ἐλϑόντων καὶ πολέμου γεγονότος ἡ ἄμαχος δύναμις τὰς 
βουλὰς xai τὰς δυνάμεις τῶν Ἰταλῶν ἀπράκτους καὶ ἐζημίω- 
μένας μετὰ αἰσχύνης ὠπέπεμψε, καὶ τὸ τοῦ Ζαβὲδ᾽ ϑεῖον 
Β ῥητὸν ἐπληρώϑη τὸ “ἐπικατάρατος πᾶς ὃ ἐλπίζων ἐπ’ ἄνϑρω- 15 
πον" καὲ ἐν τῇ ϑαλάσσῃ πάλιν ὃ στόλος τῶν Ῥωμαίων τὸν 
τοῦ Καρόλου στόλον ἐτρύπωσεν. εἶτα ἐξελϑὼν προσέλαβε 
καὶ τὰς ἐν τῷ «Αἰγαίῳ πελάγει νήσους μιχρὸν πιάσας, Ῥόδον 
v6 χαὶ Κῶον, Xíov καὶ “ῆμνον καὶ ὕσας ἑτέρας, ab τοῖς 
«ατίνοις ἐδούλευον. ᾿Αρσένιος δὲ ὅ πατριάρχης τὸν ϑρόνον 20 


1. τῆς ἐχχλήτου M , τοῦ ἐχχλήτου ἤτοι τῆς συγχλήτου P πρὸς 
αὐτὸν om M 3. τὰ M ὅσων P 6. ἐπὲ τὸν μέγιστον P 
εἱ * , 
7. λέγων M 8. τοὺς μὴ πειϑομένους M 9: μεϑοδεύοντος 
τοῦ βασιλέως Μ i0. ἐχατώρϑωσεν M | — 12. γέὲγ. τὰς ἀμά- 
xovg δυνάμεις voy M. 14. μετὰ αἰσχύνης om P 16. &x 
τῆς ϑαλάσσης Μ τῶν Ἰταλῶν P 17. προσελήφϑη M 18. 
πιώσας P, ut μικροῦ legalur aut παρὰ μικρὸν. 19. τῶν .«1α- 
τίνων Μ 
qualuor patriarchis nominaretur; altera, ut integrum esset cuilibet, ad 
eundem ut summum iudicem provocare; postrema, ut papae in 
omnibus rebus concederetur principatus. haec quae movabantur, 
quum initio celata essent, sacrum clericorum collegium non quiete 
ierebat , sed concitabat plebem, ita ut graves inde orirentur tumul- 
tus οἱ fluctus rerum omnium excitarentur vehementissimi. imperator 
prudenti consilio, non studio novandi, duci se aiebat, atque eorum, 
quos non sedaret, multos flagellavit vel mutilavit vel eiecit. cete 
rum haec omnia frustra laboravit, nec quidquam effecit aut praeca- 
vit. etenim quum Carolus et Balduinus magno cum exercitu contra im- 
perium Romanum profecti bellum commovissent, invicta nostrorum 
virtute consilia copiaeque Latinorum re infecta et cum damno atque 
ignominia repulsa sunt, et comprobatum est divinum Davidis dictum : 
"exsecrandus est, quicunque confidit homini? etiam mari Romana 
classis classem Caroli dissipavit; atque mox cum navibus egressus im- 
perator Aegaei maris insulas levi oppugnatione recuperavit, Rhodum, 
Coum, Chium, Lemmum, et quotquot alias Latini occuparant, Árse- 


LIB. I. CAP. Ill. 23 


καταλιπών χειροτογεῖταε Γερμανὸς ὃ ὠρχιεπίσκοπος zfdgia- 
γουπόλεως. εἴτα δὲ πάλιν ὃ Γερμανὸς ἀκούών ὑβριζόμενος 
ὡς παρανόμως τὸν ϑρόνον ἔχων τοῦ ᾿“ρσενίου ἔτι ζῶντος, πα- 
᾿ φεχώρει τοῖς βουλομένοις τὸν Jgóvor* καὶ χειροτονεῖται ἀντ᾽ 
| 5aUro) ᾿Ιωοήφ, πατριαρχεύσας ἔτη δύο, εἶτα ὃ Déxxog ὃ τῆς 
᾿ μεγάλης ἐκκλησίας χαρτοφύλαξ. 

Ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦδε τοῦ αὐτοχράτορος διὰ τοὺς πο- 
λέμους τοὺς ἐν τῇ Εὐρώπῃ παρὰ τῶν Ἰταλῶν ἀρχὴ τῶν δει- 
γῶν τῆς ἐν ᾿σίῳ Ῥωμαϊκῆς ἀρχῆς ἐγεγόνει παρὰ τῶν Tovo- 
aoxo»* ἐν τῇ Παφλαγονίᾳ γὰρ πόλεμον ἔχων μετὰ τῶν Τούρ- 

κων, τὰ τῶν Ῥωμαίων εἰς ἄκρον ἐοφάλησαν καὶ εἰς φυγὴν 
ἐτράπησαν, καὶ ἔν τῷ φεύγειν πολλοὺς οἱ Τοῦρκοι ἀπέχτει- 
vov καὶ ἠχμαλώτιζον. αὐτοὶ δὲ πάντοτε ἔφευγον παρὰ τὸν 
ποταμὸν ἀμεταστρεπτί. καὶ ὕσην αἰχμάλωτον ἔσχον γὴν οὗ 
τὸσατράπαι αὐτῶν, αὐτὴν διελόμενοι ἐδήωσαν πᾶσαν dnÓ Ja- 
λάσσης τῆς περὲ τὸν Πόντον καὶ Γαλατίαν ἕως ϑαλάσαης τῆς 
σπιερὲ “υκίαν καὶ Καρίαν καὶ τὸν ποταμὸν Εὐρυμέδοντα. xa 
οὗτος Ó πόλεμος ἀρχὴ ἣν καὶ αἰτία καὶ ὠφορμὴ τῆς τῶν Ῥω- 
nator. βασιλείας καταστροφῆς. καὶ ὃ βασιλεὺς ἀπηγορευκὼς 
ο πολεχνίοις συχνοῖς τὸν ποταμὸν Σαγγάριον ὠχύρωσεν, ἵνα μὴ 
ἀποβάντες κυριδύσωσε xai τῆς Βιϑυνίας. 


χαταλιπὼν 
3. ὡς om M τοῦ] xai τοῦ M 4. τοῖς P. 5. 
ey M τῆς ἐχχλησέας μέγας ΡΟ vi. εἰς prius om M 12. o£ Τοῦρ- 
xo, om M 14. ἀμετάτρεπτο Ρ εἶχον P 15. αὐτῶν om P 


! 
| 


διελωμένην M —— διέζωσαν Ρ 17. τὸν ποτ. τὰν εὖρ. M — ar. 
ἐπιβάντες Alterus 


nius quum se abdicasset patriarchatu, excipitur a Germano; archiepi- 
scopo Adrianopolis, qui rursum ipse, quum male audiret ut iniuria, 
vivo Arsenio, ea ornatus dignitate, solium cupientibus concessit. sub- 
rogatur huie losephus, qui patriarchatui annos duos praefuit; dein 
Beccus, magnae ecclesiae chartophylax. 

Comneno regnante, e bellis in Europa contra Latinos gerendis 
magnae illae calamitates ortae sunt, quas Romano in Asia imperio 
Turcae iuflixerunt. nam in Paphlagonia Romani cum "Turcis bellantes 
graviter afllicti; iuque fugam conversi sunt, quorum in fluminis ripa 
irepidantium magnam partem "Turcae aut occiderunt aut ceperunt. 
deiude eoram satrapae quolquot occuparant regiones, eas onmes in- 
ier se distribulas populabantur, a Ponto et Galatia ad mare usque 
Lycium et Carium et Eurymedontem fluvium. atque hoc quidem bel- 
lum evertendi imperii Romani initium, causa et occasio fuit. ceterum 
imperator, fessus tantis malis, ripas Sangarii fluminis frequentibus 
oppidis coimmunivit, ne in ipsam quoque Bithyniam "Turcae de- 
scenderent. 


24 GEORGII. PHRANTZAE 


'"Eyévvgos δὲ υἱοὺς δύο, ᾿αἰνδοόνικον τὸν βασιλέα καὶ Kcv- 
σταντῖνον τὸν πουφυρογέγνητον, καὶ ϑυγατέρας τρεῖς, Eion- 
vg» Εὐδοχίαν καὶ 4vvay. καὶ ἐν τῷ Θετταλικῷ πολέμῳ ἐρ- 
χόμενος xai ἔν τινι χωρίῳ εὑρισκόμενος λεγομένῳ Παχωμίου 
καὶ ᾿“λλαγῆς, νόσος ἐνοκήπτει δεινὴ περὶ τὴν καρδίαν, ϑά- 5 
varov σύντομον ἀπαγγέλλουσα: καὶ ἐν τῷ τόπῳ ἐχείνγῳ διὰ 
ἡμερῶν δύο τὸ ζῆν ἐξεμέτρησεν ἐπὲ ἔτους eS, ἰνδικτιῶνος 
ιδ΄, ἐτῶν ὑπάρχων ἑξήκοντα καὶ ὀχτώ, ἐξ ὧν ἐβασίλευσεν ἐτὴ 
τριάχοντα καὶ πέντε. ὅ δὲ υἱὸς αὐτοῦ xai βασιλεὺς κύριος 
᾿Ανδρύνιχος τηνικαῦτα παρὼν τῆς νενομισμένης τοῖς βασιλεῦσι τὸ 
ταφῆς τὸν πατέρα οὐκ ἠξίωσεν, ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὁποία δημόταις ἢ 
ἀπόροις ἐφεῖται"  uóvov δὲ κελεύσας νυχτός τινας ὀλίγους 
ἄνδρας πόρρω τοῦ στρατοπέδου τὸ πτῶμα ἀπαγαγεῖν, πλεί- 
στὴν ἐπεσώρευσαν γῆν, ἵνα μὴ ϑηρίων στόμασι τὸ βασιλικὸν 
σῶμα διαμερισϑῇῆ. τὸ δὲ αἴτιον 7j τοῦ ὀρϑοῦ τῆς ἐχχλησίας 15 
δόγματος παρατροπή, ἢ ζῶν μὲν ἐκεῖνος, ὡς εἰρήκαμεν, 
ἐχρήσατο. 

4. Ἐπειδὴ λοιπὸν πρὸς τὸν υἱὸν ᾿ανδρόνικον 7 τοῦ κρά- 
τους xoi τῶν βασιλικῶν σκήπτρων μετέβη διαδοχή, εἰς τα- 
ραχὴν οὐκ ὀλίγην ἦλϑον τὰ πράγματα" ἵνα δὲ μὴ νεωτερι- 20 


2. τρεῖς --- ἄνναν om P 8. πεντήχοντα sec P 9. αὐτοῦ 
om M κύριος om P. usitatius xo. 11. ὁποίας P, omisso 
ἐφεῖται — 13. ἀγαγεῖν  ιή. ἐπισωρεῦσαι P ι8. 4. Βασιλεία 
ἀν δρογίχου παλαιολόγου τοῦ πρώτου. χεφάλαιον τέταρτον Ρ 20. 
ἕνα μήτε νεωτέρισις γέγηται ἤτοι ἀπόστασις ἢ ἀφηνιασμός,, αὖ-- 
τὸς δὲ o. M 


Procreavit filios duos, Andronicum imperatorem et Constantinum 
Porphyrogenitum , filias tres, Irenen, Eudociam et Annam. quum ad 
bellum '"Thessalicum proficiscens in locum. quendam Pachomium et 
Allagen appellatum venisset, gravi quodam morbo cordis correptus, qui 
citissimam praesagiebat mortem, ibidem biduo post animam efflavit, 
anno ab orbe condito 6791, indictione XIV, aetatis anno octavo et 
sexagesimo , imperii quinto et tricesimo. filius eius Andronicus im- 
perator, qui tum praesens aderat, sepultura imperatoribus legitima 
patrem non honestavit, imo ne ea quidem, quae plebeiis et inopi- 
bus concedi solet, sed paucis. quibusdam hominibus mandavit, ut 
noctu cadaver procul a castris elatum multa terra obruerent, ne au- 
gustale corpus a bestiis dilaniaretur. cuius rei causa fuit, quod ΜῈ. 
chael, dum vivebat, ut supra a nobis expositum est, a vera. eccle- 
siae doclrina desciverat. 

4. Posteaquam deinceps ad. Andronicum ,. filium eius, imperium 
et regia poleslas transiit, iumultus hand leves exorti sunt, at ille, 
ue quid novandis rebus detrimenti afferret, ut vir intelligens. futuri- 


"pi. ἰ ΧΡ V. o “Ὁ 


σμοῖς γένηται, ἀφανισμός, αὐτὸς συνετὸς ὧν καὶ προϑεωρῶν 
τὰ ἐρχόμενα ἤτοι ——— πάντα σάλον καὶ σκάνδαλον φρο- 
γήμως ἐκυβέργησε, xai τὰ ὅσα ἀρεστὰ τοῖς ὑπηκόοις ἐποίησε. 
. χαὶ πρῶτον μὲν τὴν τῆς ἐχχλησίας κατάστασιν καὶ διόρϑωοιν 
δ ἐπρομηϑεύσατο καὶ ἐποίησε" ζῶντος γὰρ τοῦ πατρός, ὡς 
ἔφημεν, ἔκρυβε" καὶ ϑεσπίσματα βασιλικὰ καὶ διδάγματα 
᾿ διεπέμποντο τὴν τῆς ἐχχλησίας διόρϑωσιν εὐαγγελεζόμενα xat 
ἅμα τοὺς διὰ τὸν τῆς ἐκκλησίας ζῆλον ὑπερορίους κατάγοντα. 
καὶ τὸν πατριάρχην Βέχκον εὐθὺς ἐκ τοῦ ϑρόνου καταβιβά- 
τοσᾶντες ὡς τὰ “ατίνων φρονοῦντα, διαδέχεται δὲ τὸν πατρεαρ- 
gixóv ϑρόνον μοναχός τις ᾿ϑανάσιος τοὔνομα, παιδιύϑεν τοῖς 
ἀσκητιχοῖς γεγυμνασμένος πόνοις, διατρίβων δὲ ἐν τοῖς τοῦ 
Γάνου ὄρεσιν, δρμώμενος ἐκ Πελοποννήσου ἐκ χώρας λεγο- 
μένης ᾿Ανδρούσης" xai διὰ τοῦτο μὲν προστάξει βασιλικῇ καὶ 
τ ψήφῳ συνοδικῇ τὴν ξαυτοῦ πατρίδα ᾿Αἰνδροῦσαν ἐπισκοπὴν 
ἐτίμησε, καὶ τῇ μετροπόλει Πονεμβασίας ὑποτάσσεσϑαι. 
μετὰ δὲ τὴν χαϑαίρεσιν xai ἐξορίαν τοῦ πατριάρχου DBéx- 
χου τοὺς ἑτέρους ἀρχιερεῖς τοὺς συγκοινωνοὺς τῇ γνώμῃ 
τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ πατριάρχου μετ’ αἰσχύνης πάντας 
ᾳοτῆς, ἀρχιερωσύνης ἐγύμνωσεν. καὶ ἕτερα σκάνδαλα ἄξια 
ϑρήνου ἐν τῇ ἐκχλησίᾳ γεγόνασι παρὰ τῶν τότε ἀρχιερέων. 
καὶ τὸ φιλότιμον, ὡς σύγηϑες ) τοῖς στρατιώταις ἔπειτα μὲν 
ἄσμενος ἐδωρήσατο: καὶ τὸ ὑπήκοον πᾶν χαρᾶς ἐνεπλή- 


op τ 
3 


Νὴ 
ES 


2. ἐρχόμενα] γενησόμενα P 3. x«t 10; P 6. ἐχρύβη 
δόγματα, Ρ i0. δὲ om P 11. ὀνόματι ἀϑανάσιος Ρ 18. 
τοὺς} πάντας τοὺς M ἑτέρους om P τοὺς ὄντας συγχ. P 


23, ἀσμένως Μ 


que prospiciens, omnes fluctus et. offensiones prudenter temperabat 
atque civium voluntati se praestabat facilem. ac primum quidem, quum 
patre vivo dissimulasset, ut diximus, consilia sua, corrigendae et compo- 
nenda? ecclesiae operam dedit. atque circummisit decreta edictaque, 
quibus correctio illa denuntiabatur et revocabantur ii, qui ob eiusdem 
| ecclesiae studium exsulabant. itaque Beccum patriarcham, ut qui seu- 
| tiret cum Latinis, solio statim depulsum monachus quidam, Athanasius 
| nomine, excepit. is a puero vitam coluerat ascelicam in Gani mon- 
(0 dibus; e Peloponneso oriundus, patria Andrusa, quam ob id ipsum 
aucloritate imperaloris et suffragio synodi episcopalus dignitate hone- 
| stavit, Monembasiae metropoli subiectam. exauctoralo et eiecto Becco, 
| ecclesiae antistites reliquos Michaelis imperatoris et patriarcliae asseclas 
| omnes cum «dedecore loco movit. ac praelerea alia lugenda faci- 
nora edija sunt ab ecclesiae ium principibus. militum autem im 
tuenda re publica fervorem Audronicus pro consuetudine libens re- 


E] 


^ 


26 GEORGII PHRANTZAE ] 


σϑησαν. ἐλθὼν δὲ ἐν τῇ nón, καὶ εἰς μνήμην ἐληλυϑὼς 
ὧν ὃ πατὴρ ἔπραξε κατὰ τοῦ νέου ᾿Ιωάννου 100 “ασχάρεως, 
ᾧ καὶ ἡ τῆς βασιλείας μᾶλλον ngoorxs διαδοχή, καὶ τῆς συν- 
εἰδήσεως κέντρῳ πληττόμενος, xoi μείζονα τῶν ἀρετῶν τὴν 
διάκρισιν ἔχων, ἧκε παρὰ τὸν τυφλωϑέντα δι’ αὐτὸν παρὰ ἢ 
τοῦ πατρὺς ἔν τινε πολιχνίῳ τῆς Βιϑυνίας εὑρισκόμενον, καὶ 
ἰδὼν αὐτὸν καὶ τὰ ἀνήκοντα παραμυϑούμενος καὶ μεγάλῳ — 
σχήματι ταπεινώσεως συγχώρησιν αἰτῶν παρ’ αὐτοῦ, οὐκ εἰ- — 
δὼς ἃ ὃ πατὴρ ἐποίησδ' καὶ ἐὰν ἦν δυνατὸν xai ἀρεστὸν 
ὑπάρχῃ, ἵνα τὴν βασιλείαν πάλιν μερίσωσι xai πᾶσα ἐξουσέα τὸ 
εἰς χεῖρας αὐτοῦ ἔσηται- καὶ τὰ πρὸς τὴν χρείαν ἀφϑύ- 
γως πάντα καὶ πλουσίως παρέσχεν αὐτῷ διὰ τοῦ βίου. ὃ 
δὴ πεπραχοὼὸς xat Pueri a προστεταχῶως ἄσμενος ἀπήει 
πρὸς ἕω. 

᾿Δνεφύησαν δέ τινες διαβολαὶ κατὰ τοῦ πορφυρογεννήτου d 
αὐταϑέλφου τοῦ βασιλέωξι, ὅτι βασιλείας ἔρωτι τρέφεται" xal 
στείλας πιάσας αὐτὸν καὶ πάντας τοὺς συγομιλοῦντας γνησίως, 
ἐν οἷς ὃ προύχων ὑπῆρχδ τὰ μάλιστα καὶ πλούτῳ xai γένους 
λαμπρύτητι καὲ ἐν στρατηγίαις περιβόητος Μιχαὴλ Στρατη.. 
γόπουλος ὃ ἹΠελισσηνύς, ὃς καὶ ἐν δεσμωτηρίοις id Moni αν 
ται καὶ πολλὰ ὧν ἐκέκτητο ἀγαθῶν ἐδημοσιεύϑησαν. 


1. ἐλϑὼν hoc quoque loco P 5. δε αὐτὸν om M 12. διὰ τοῦ 


βίου om P ὃ δὴ} oc P 14. πρὸς ἕω om P, qui ἀπήει an | 
ἐποίει primitus habuerit non liquet. addiderat autem, quod nunc 
inductum est, πάντοτε. 21. ἐδημοσίευσε M | 


muneratus est, eivesqQue omnes implevit laetitia. in urbem reversus 
ac recordatus, quae in puerum Iohannem Lascarim pater admisisset , 
praesertim quum illi potius deberetur imperium, angore conscientiae 
stimulatus, utpote aequi rectique sensu patre praestantior, iuvenem 
suo commodo excaecatum in oppidulo quodam Bithyniae convenit. 
allocutus eum, quemadmodum decebat, vultu admodum demisso veniam 
petit eorum, quae se inscio paler in illum statuisset; cohortatur- 
que, ut, si fieri posset et ipsi acceptum esset, partirentur imperium 
summaque in illius manus rediret potestas. ad vitam quae erant | 
necessaria, omnia illi, quoad in vivis erat, affatim suppeditabat. haec ὁ 
quum fecisset atque ut fierent, imperasset, hilaris in orientem pro- 
fectus est. 

Intendebantur eriminationes quaedam Constantino Porphyrogenito, 
imperatoris fratri, ut imperii appetenti. missis satellitibus, ipsum coóm- 
prehendit cunctosque eius familiares, in quibus prae celeris tum di- — - 
vitiis tum generis claritate et belli peritia eminebat Michael Strate- ὦ 
gopulus Melissenus, qui et ipse cum reliquis in vincula 4oniicitur , 1 
bonis, quae possidebat, magna ex parte publicatis. 


X35, L. CAP. IV. 27 


"Eyivvyos δὲ υἱοὺς ὃ βασιλεὺς καὶ αὐτοκράτωρ ᾿Αἰνδρό- 
γιχὸς τούσδε, Μιχαὴλ τὸν βασιλέα καὶ Κωνσταντῖνον τὸν 
δεσπότην ἐκ τῆς Οὔγγρων πρώτης αὑτοῦ συζύγου: ἐκ δὲ 
τῆς δευτέρας "εἰρήνης τῆς ἀπὸ ““ογγοβαρδίας, τῆς ἐπ᾿ ὠδελφῇῃ 
σϑυγατρὸς τοῦ ῥηγὸς σπανίας, ἀπογόνου δὲ μαρκίωγος Mov- 
τεφερράτου τοῦ κληρωσαμένου τὴν Θεσσαλονίκην, ὡς προέ- 
φημεν, ὃς καὶ δὴξ Θετταλίας ἐγεγόνει τε οἱ Ἱιταλοὲ τῆς Po- 
μαίων γῆς ὀλίγον καιρόν τινα ἐγκρατεῖς ἐγένοντο. ἐγέννησεν 
οὖν Ἰωάννην Θεύδωρον καὶ “Ιημήτριον καὶ ϑυγατέρα ὀνόματε 
10 Σιμωνίδα, ἣν ἔλαβεν εἰς γυναῖκα ὃ δεσπότης Σερβίας. xai 
ὅ μὲν Ἰωάννης yvvatxi συζευχϑεὶς ἄπαις τέϑνηκεν" ἡ δὲ βα- 
σιλὲς καὶ δέσποινα Εἰρήνη ἐνήγετο εἰς τοῦτο μάλιστα. ζηλό-.. 
τυπὸς ἦν ὡς μητρυιά, καὶ περὲ τὸν προγονὸν ἔτρεφεν. ὅϑεν 
οὐ διέλιτιε νύχτα τὸ καὶ ἡμέραν ἐνοχλοῦσα τὸν βασιλέα καὲ 
150)Lvyor, ἵνα καὶ τοὺς υἱέας αὐτῆς κοινωνοὺς καὶ συμμερε- Β 

στὰς καταστήσῃ τοῦ κράτους. ὃ δὲ βασιλεὺς ἀδύνατον εἶναι 
ἔλεγεν τὴν μοναρχίαν Ῥωμαίων πολυαρχίας ποιῆσαι. πολλὰ 
δὲ πράξασα καὶ εἰποῦσα καὶ τῶν ἐλπίδων ψευσθϑεῖσα, ϑυμῷ 
ληφθεῖσα καὶ λύπῃ, πλεῖστα χρήματα τῷ ξαντῆς υἱῷ Θεο- 
χοδώρῳ δώσασα εἰς «Τογγοβαρδίαν ἀπέστειλεν, καὶ μαρκίωνω 


3, τῆς] τῆς τῶν Μ 5. inter σπανίας et ἀπογόνου versum 
dimidium vacuum P αρχεσίου sec P 8. éyévowto x«i 
ὑπῆρχον M 12. post. Εἰρήνη Alterus: ἐβούλετο κατὰ di«do- 
χὴν παῖδας xci ἀπογόνους αὑτῆς χληροῦσϑαι τὴν ἀρχήν. ἐνὴη-- 
γε δὲ εἰς M: quare Alterus μάλιστα γγώμη ζηλότυπος, ἣν ὡς 
13. περὲ τῶν προγογῶν P. ante ἔτρεφεν addendum fortasse φϑό-- 
vov. 15. τοῖς υἱέσσιν M 17. ἔλεγεν ἀδύγατον P, omisso 
εἶναι πολυαρχίαν Μ 18. πραξάσης χαὶ εἰπούσης M 


Procreavit imperator Andronicus filios hosce: Michaelem imperato- 
rem et Constantinum despotam ex Hungarorum regis filia, coniuge priore; 
ex altera, Irene, e Lombardis oriunda atque filia sororis regis Hispaniae et 
neptíi marchionis Montisferratensis, eiusdem, qui Thessalonicam, ut ante 
explicavimus, nactus est et Thessalorum rex fuit, quando Latini aquam: 
dia Romanorum tenuerunt provincias, ex hac igitur procreavit bohan- 
nem, Theodorum, Demetrium et filiam Simonidem , quam Serviae de- 

spota sibi iunxit matrimonio. et Iohannes quidem uxori iunctus, amullis 
tamen susceplis liberis decessit. ceterum Irene imperatrix studiosissime 

sua quaedam sequebatur consilia. invidiose, ut noverca, filium natu 
| maximum habuit, nec unquam cessavit imperatorem maritum urgere, 
ut suos filios imperii consortes et participes faceret. negabat impera- 
tor fieri posse, ut monarchia Romanorum ad polyarchiam redigeretur. 
itaque multa rebus ae verbis experta, tandem, quum spe sua exci- 
disset, ira et dolore abrepta Theodorum filium cum grandi pecumia 
| 
J 
| 


58 ' GEORGII PHRANTZAE 


τοῦτον τῇ ἑαυτῆς πατρίδι κατέστησε. ἐκεῖσε δὲ γυναικὲ συζευ.. 
χϑεὶς τὸ γένος Σπίνουλα καὶ υἱοὺς καὶ ϑυγατέρας ἐγέννησεν. 
5. Ἐν δὲ τῇ βασιλείᾳ τοῦ εἰρημένου αὐτοχράτορος ἐκ 
τῆς Vorag τὰ μέγιστα τῶν κακῶν ἀνερράγησαν πελάγη. συν- 
ἀσπισμὸν οἱ τῶν Τούρκων σατράπαι ποιήσαντες πάλιν, ἐν 5 
οἷς ὑπῆρχεν εἷς τῶν σατράπων καὶ ὃ Ὀτϑμάνης, νεωστὲ πάντα 
τόπον κατέδραμον ἄχρι ϑαλάττης ἀχτῶν. τῇ νίκῃ ἐχείνῃ ϑρα- 
συϑέντες, διὰ τοῦ Ἑλλησπόντου ἐν τῇ Χερρονήσῳ τῆς Opd«uc 
περάσαντες πᾶν κακὸν wat δεινὸν ἐν ἐχείγοις τοῖς μέρεσι διέ- 
πραξαν, καὶ πολὺν τύπον διήρχοντο ληΐζοντες, ὥστε μήτε ἐρό- τς 
τριᾶν μήτε σπείρειν οὔτε τῶν πόλεων ἐξιέναι ἐδύγαντο ἐπὲ ἔτος 
ὃν καὶ μῆνας δέχα. ἔτυχε δὲ καὶ τοῦτο ἐν τοῖς καιροῖς ἐκείνοις, 
ἐμπεσεῖν “ατῖνόν τινα, ΙζΚαταλάνον τὸ γένος, “Ῥογέριον τοῦ- 
γομα. ἀϑροίσας ἐκ τῆς κάτω ᾿Ιβηρίας στρατόπεδον, xai τριή- 
ρεις τέτταρας πληρώσας, λῃστρικὸν ἀδεῶς μετήει βίον, δει- 45 
ψύτατος ἐν τούτῳ γενόμενος" οὐ μόνον γὰρ ναυσὲ φορτίοις 
ἐπετίθετο, ἀλλὰ καὶ αὐτὰς δὴ τὰς μεγάλας τῶν νησῶν ἐσχύ- 
Asvos , καὶ φοβερὸς ἐν τῇ κάτω ϑαλάσσῃ ἐδόκει εἶναι. ἔδοξε 
τοίνυν τούτῳ τῷ ἄρχοντι διαπρεσβευσαμένῳ πρὸς τὸν βασιλέα 
᾿Ανδρόνιχον συμμαχῆσαι αὐτῷ κατὰ τῶν Τούρχων: καὶ 020 
βασιλεὺς τὴν πρεσβείαν δεξάμενος, ἄρας ἐκεῖνος ἐκ τῶν ἔσπε- 


5. ἐν — Ὀτϑμάνης post πελάγη M, ἐν οἷς σατράπαις ὑπῆρχε 
χαὶ ὀτμάγης εἷς αὐτῶν post ἀχτῶν (vel, ut Pinderus scribit , 
αὐτῶν) P: transposuit Alterus. 7. 9o«0.] τραπέντες P 8. 
iy] x«i ἐν P 13. τὸ γένος om M 14. xci ἀϑροοῖσαι P 
σιρατόπεδα P σι. post βασιλεὺς margo P: γαμβρὸν ἐπ᾽ ἀδελ- 
φιδὴ Μαρίᾳ πεποίηκε xci : 


in Longobardos misit et patriae suae constituit marchionem. ibi is e 
gente Spinularum ducta uxore, utriusque sexus liberos generavit. 
5. Imperante eo, quem diximus, Andronico, ingentes calamita- 
tum fluctus in Asia concitati sunt. etenim Turcarum satrapae, in 
quibus unus erat Othmanes, foedere coniuncti modo omnes tractus 
ad mare usque pervagari coeperant, ac victoria feroces, per lMelles- 
pontum in Chersonesum 'Thraciae traiecti, omne malorum scelerum- 
que genus ediderunt latrociniisque multas regiones ita vexarunt, ut 
nec arare, nec serere nec ex oppidis egredi per unum annum et men- 
ses decem liceret. accidit eodem teinpore, ut. Latinus quidam adveni- 
ret, natione Catelanus, nomine Rogerius. is, ex inferiore Iberia col. 
lectis copiis et triremibus quatuor impletis, libere piraticam faciebat, 
in qua exercitatissimus ergt. etenim non solum naves onerarias ag- 
grediebatur, sed etiam magnas depopulabatur insulas et mare infe- 
rum habebat infestum. huic igitur duci visum est, legatione ad im- 
peratorem Andronicum missa, societatem cum eodem contra "Turcas 


LIB. I. CAP. V. 29 


1i H ^ , L7 » 35€ i - 
| gío» πρὸς τὸ Βυζάντιον ξοχεται, ἔχων μεϑ᾽ εαυτοῦ δισχι- 
 λώυς ἄνδρας μαχικούς. καὶ ὃ βασιλεὺς τῷ τοῦ μεγάλου δουκὸς 
| dqquxí τοῦτον ἐτίμησε. μετ᾽ ὀλίγον δὲ ἥκει καὶ ἕτερος Κατα- 
. A«voc τοὔνομα Πιριγχέριος Τένεζας, συγγενὴς τοῦ '"Poysprov. 
βχαὶ ὃ βασιλεὺς μὲν τὴν τῶν χρημάτων δαπάνην τὴν. «Q- 
— χοῦσαν περὶ τὰ ἐκείνων ἐνδύματα καὶ δωρεὰς καὶ τὰ ἐπίλοιπα 
σιτηρέσια εἰς πλησμονὴν δέδωχεν: ὀλίγου δὲ καιροῦ παρελ- 
70 ς πλησμονὴν ὃ 
Ὕ M , ' lod - - 
ϑόντος διέβησαν εἰς τὴν “σίαν μετὰ στρατοῦ τοῦ πολεμεῖν 
τοὺς ἐχϑρούς. καὶ οὐ περὲ τῶν ἐχϑρῶν αὐτοῖς ἔμελεν, ἀλλὰ 
τοτὸ ὑπήκοον πλεῖστα ἐλύπουν. καὶ τί χρὴ λέγειν ὁπόσα εἰργά- 
, d ΄ ^ - ^ 5 
σαντο καχὰ παριόντες xoi δεινώ; τοῖς Χριστιανοῖς ἀνδρασὲ TE 
᾿ a N 29* x » € , , ? , 
. xai γυναιξὶν οὐδὲν ἄμεινον ἢ ὡς ἀνδραπόδοις ἔχρησαν- 
το" καὶ οὐκ ἠλέουν τινὰ δαχρύοντα, ἀλλὰ τοῖς ὑπηχόοις 
- » , » E S , M δ , ^ 3 
μᾶλλον ἐποίουν κακὰ ὑπὲρ ἀσεβεῖς x«i 6&y9oouc. καὶ ἣν 
διἰδεῖν οὐ μόνον τὰς οὐσίας ἁρπάζοντας τῶν ταλαιπώρων 
Χοριστιανῶν, ἀλλὰ ϑυγατέρας. καὶ γυναῖχας ὑβρίζοντας. πρε- 
- ' € - LEN S , ^ EH ^w - 
σβῦται δὲ xoi ἱερεῖς ἐδεσμεύοντο xai ἐμαστιγοῦντο. ταῦτα 
^ € ^ - 5 , , - , 
μαϑὼν ὁ βασιλεὺς ϑυμῷ ἐτήκετο καὶ τινος μηχανῆς βοηϑου- 
σης ἐδέετο. διαβαίνειν πρὸς τὴν Θράκην τὸν ἹῬΡογέριον μετὰ 
ἧς 7] t 7] N ri 
- vi , ' * hd , , 
20100 στρατοπέδου ἐκέλευσε ngog τὸ τῆς Καλλιουπόλεως φρου- 
ριον. xai τὸ στρατόπεδον ἐκεῖ καταλιπὼν πρὸς τὸν βασιλέα 
ὃ Ῥογέριος μετὰ τινῶν εἰς προσχύνησιν ἔρχεται. οὗ yevoué- 


à 


3, τετίμηχε P. ^ 4x6 Ρ ἡ. μπιχεριοτέτζας Μ δῥογτζερίου Ρ 5. 
piv] μετὰ P 7. ἔδωσεν M. post δέδωχεν margo P: xai τὸν μὲν 
Ῥογντζέριον Καίσαρα, voy. δὲ Πιριγχέριον δοῦχα μέγαν τετίμηχε 
8. τοῦ ante στρατοῦ Ρ 9. xci οὐ om P ἐχϑρὼν ὀλίγα cU— 
τοῖς M 12. οἵῳ ἀνδραποδισμῷ M 15. ἁρπάζειν M 23. 
post μετὰ P inter. versus διακοσίων ἐν Ὀρεστιάδι ὄντα, omisso 
τινῶν 


pacisci, legatis ab Andronico auditis, ipse Rogerius, cum bellicoso ex- 
ercita duorum millium ex occidente Cpolim profectus , magni ducis 
dignitete ab imperatore ornatur. paulo post alius Catelanus supervenit, 
Pirincerius Tentzas nomine, Rogerii cognatus. in horum vestimenta, 
donativa et rem frumentariam ubi imperator sumptum fecit libera- 
lissime, brevi tempore interiecto, in Asiam cum exercitu traiiciunt ad de- 
bellandos hostes. at de hostibus illi parum solliciti, Romanos gravissime 
premunt. quid commemorem, quanta, quocunque venerunt, mala edide- 
rint. et scelera? Christianos tum viros tum feminas nihilo mitius quam 
mancipia habuerunt; nullius lacrimas miserati, gravius, quam ipsi ho- 
stes et. impii, Romanos vexarunt. videres Christianorum infelicium 
non solum bona direpta, sed etiam filias et uxores vitiatas, senes et 
sacerdotes vinclos et flagellatos. quae ut. rescivit imperator, ira conta- 
buit nec consilium reperit, quo his malis mederetur. in "I hraciam 'ad 


cc 


30 GEORGII PHRANTZAE 


yov ὃ βασιλεὺς τοὺς παρεστῶτας ξιφήρεις προστάξας τούτους 
χκατέχοψαν. μαϑόντες δὲ οἱ ἕτεροι ““ατῖνοι οἱ ἐν τῇ Καλ- 
λιουπόλει τὰ γενόμενα εἰς ἀποστασίαν ἐτράπησαν καὶ τοὺς 
ἐκεῖσε “Ρωμαίους κατέσφαξαν, τὰ δὲ τείχη ὀχυρώσαντες κρώ- 
τιστον ὁρμητήριον εἶχον καὶ μετὰ τῶν Τούρχων ὅμονοήσαντες 5 
2 ^ , M € ' Mo ὦ c ' 
εἰς φανερὰν λῃστείαν καὶ ἀρπαγὴν ἐξῆλθον. ὃ δὲ βασιλεὺς 
ἹΗιχαὴλ τὰς Θρᾳκικὰς καὶ Ἰ]ακεδονιχὰς δυνάμεις λαβὼν A98 
κατ᾿ αὐτῶν, καὶ συμβαλὼν αὐτοῖς οὐδὲν ἐποίησεν, ἀλλὰ καὶ 
- ^ , » , & ? - 
μᾶλλον ἐζημιωμένος ἐπανέστρεψεν. εἶτα οἱ ἀρχηγοὶ αὐτῶν 
διαφερόμενοι ἐμερίσϑησαν, καὶ τινὲς μὲν πρὸς τὸν βασιλέα τε 
e WP * - , H , Ü ^ 
5A9ov, ἕτεροι δὲ μετὰ τῶν Tovoxov ἐστράτευον, ἕτεροι δὲ 
λῃστεύοντες τὰ πρὸς τὸ ζῆν ἐπορίζοντο, ἕως xai εἰς τέ 
ἐξουϑενήϑησαν. ᾿ 
« ἊΝ ' " * L , M 
Ὁ δὲ βασιλεὺς ΠΠιχαὴλ στρατὸν πάλιν συναϑροίσας ἔρ- 
^ ^ - , ^ - , ^ 
χεται πρὸς τὴν Χερρόγησον vara τῶν Tovoxov, xci τοσοῦ- 15 
τὸν ἐσφάλη" καὶ αἰφνιδίως τὸν στρατὸν οἱ ἐναντίοι περικυ- 
κλώσαντες,, εἰς φυγὴν ἐτράπησαν οἱ “Ῥωμαῖοι., καταλιπόντες 
τὸς σκηνὰς τὰς βασιλιχὰς xal τὰ βασιλικὰ χρήματα καὶ πάντα 
τὰ βασιλικὰ παράσημα. καὶ ἐκ τρίτου ἕτερον στρατὸν εἶχο- 
, ' ^ , 
νόμησεν, ἀλλ᾽ ὃ βασιλεὺς οὐ παραγίνεται, εἰ μὴ καταστήσας 20 


1. περιστάντας ΜῈ a. χαταχόπτειν Μ of priusom M 3. xci 
— τείχη] x«i τὸ φρούριον M 4. χράτιστον)] óc M — 7. post 
ἹΜαχεϑονιχὰς P inler versus: χαὶ τὰς Μασσαγετῶν, post dura- 
pie: καὶ τὰς τῶν Τουρχοπούλων φάλαγγας 12. μεταληστεύ-- 
ογντὲς τοῦ ζὴν M 14. Miei om P συγάξας P ἔρχε- 
ται om M 16. ἐναντίοι) Τοὔρχοι P 17. o£ Ῥωμαῖοι om M 
19 zcà πάλιν dx P 


oppidum Calliopolim cum copiis transire iussus Rogerius, relicto illic 
exercitu, cum paucis ad salutandum imperatorem venit. qua ille usus 
occasione, satellitibus, qui praesto aderant, statim mandat, ut Ro- 
gerium et comites eius obtrüncent. quod quum audissent reliqui La- 
tini, qui erant Calliopoli, ad «defectionem conversi Romanos trucida- 
runt; deinde oppido operibus probe communito , utebantur eo ut re- 
ceptaeulo firmissimo, atque, facta cum Turcis conspiratione, in aperta 
latrocinia ae rapinas erumpebant. Michael, cum "Thraciis et Macedonicis 
copiis contra eos profectus, frustra cum iis decertavit, imo vero 
cum damno et iactura rediit, mox autem illorum duces discordes facti, 
partim in partes imperatoris, partim ad Turcas concesserunt: non- 
nulli etiamtum latrociniis quaesiverunt victum , donec postremo con- 
sumpti perierunt. 

linperator Michael, coacto rursus exercitu, in Chersonesum con- 
tra Turcas proficiscitur ac gravem cladem accipit. nam repente ab 
hostibus circumventi Romani, tabernaculo et omnibus opibus et insi- 
gnibus regiis relictis, in fugam vertuntur, iam tertio exercitum comparat, 


OLIB. 1, CAP. V. 31 


ἔξαρχον τῆς στρατιωτικῆς δυνάμεως (Φιλὴν τὸν Παλαιολύγον, 
τὸν τότε τὴν πρωτοστρατορικὴν ἀρχὴν διεζωσμένον, ὃς xac 
στρατεύσας xarà τῶν ᾿4γαρηνῶν καὶ συμβαλὼν αὐτοῖς εἰς 
τέλος ἐνίκησε καὶ πολλοὺς ἐθανάτωσε καὶ ἠχμαλώτισε. καὶ 
δοὶ ἐναπολειφϑέντες ἐν ἐκείνῳ τῷ καιρῷ ὀλίγοι ζῶντες κακῶς 
ἐκ τῆς Χερρονήσου Θράκης ἐδιώχϑησαν. 
᾿ϑανάσιος δὲ ὃ πατριάρχης ἐπὶ ἔτη τέσσαρα τὸν ϑρύνον 
διοικῶν, εἶτα ἐγγράφως παραιτησάμενος, ἐν τῷ ἐσκητηρίῳ 
τῷ ὑπ᾽ αὐτοῦ χτισϑέντι ἐλϑὼν ἡσύχαζεν. καὶ ἀντ᾽ αὐτοῦ 
ὁ χειροτονεῖται Ἰωάννης ὃ ἐκ Σωϊζοπόλεως, ὅστις γυναῖχα καὶ 
τέκνα ἔχων, ἔπειτα ϑανάτῳ τὴν γυναῖχα ἀποβαλὼν τὸ μογα- 
διχὸν ὑπέδυ τριβώνιον, καὶ ὃ χρόνος καὶ ἣ ἀρετὴ προβιβά- 
σαντες αὐτόν͵ πατριάρχης. Κωνσταντινουπόλεως ἐχρημάτισε. 
καϊρῷ δέ τινι τὸν ϑρόνον διαπρέψας,, εἶτα παραιτησάμενος, 
πχαὲ πάλιν ᾿Ιϑανάσιος ἐκ δευτέρου τὸν ϑρόνον ἔλαβε. χρατή- 
σας τοὺς οἴακας τῆς ἐχκλησίας ἔτη ὀχτώ, εἶτα πάλιν σκάνδαλά 
τινα ἀνεφύησαν, καὶ οὗτος τὴν ἡσυχίαν πάντοτε ἦν ἀσπα- 
ζόμενος. αὖϑις τὸν ϑρόνον παρῃτήσατο, καὶ ἀντ’ αὐτοῦ χει- 
ροτονεῖται Νήφων ó τῆς Κυζίκου πρόεδρος. ὃς καιρὸν ὀλί- 
oyov διαπρέψας εἶτα καταβιβάζεται, καὶ ἀνάγεται ἀντ᾽ αὐτοῦ 
εἰς τὴν πατριαρχικὴν περιωπὴν Ἰωάννης ὃ ἔλυκύς, λογοϑέ- 
τῆς ὧν τοῦ δρόμου, ἔχων καὶ αὐτὸς τέκνα τε καὶ γυγαῖκα. 
10. ἐχειροτογήϑη Ρ σωζουτιόλεως Ρ 12. ὑποδὺς M 13. 
αὐτὸν om M 15. eji om M ἀνέλαβε M 16. £15] x09- 


vov; P 17. τινα om M οὕτως M 19. γύμφων M ὀλέ- 
yov τὸν ϑρόνον d. M 


quem ipse non educit, sed praeficit Philem  Palaeologum, proto- 
stratoris honore tum conspicuum. is igitur in Agarenos castris motis, 
postremum . eos proelio vicit multosque partim occidit, partim cepit. 
qui reliqui tum erant exiguo numero et superstites, turpiter e Cher- 
soneso 'lhraciae eiiciuntur. 

Athanasius. patriarcha, quum annos quatuor solium  tenuis- 
set, tradito libello munus deprecatus, in monasterium a se constru- 
cium quielis causa secessit. in eius locum subrogatur Iohannes So- 
zopolitanus: qui quum uxorem et liberos haberet, illa mortua mo- 
nachicum induerat pallium. is igitur, procedente tempore, auctus vir- 
tute, patriarchae Cpolitani honorem assecutus est; quo tamen, mu- 
nere aliquamdiu functus, ultro se abdicavit; et solium patriarchale 
iterum occupavit Athanasius, tenuerat is deinde per annos octo cla- 
vum ecclesiae, quum rursus turbae quaedam orirentur, itaque, ut 
quietis semper amantissimus, iterum loco cedit, in quem subrogatur 
Nepho, Cyzici episcopus: qui brevi post solio patriarchali deiectus, 
excipitur ab Iohanne Glycy, logotheta dromi, qui et ipse uxorem et 


32 GEORGII :PHRANTZAE 
ἣν δὲ ὃ ἀνὴρ πάνυ σοφώτατος, ἔλαχε δὲ φιλασϑενὴς εἶναι ὦ 
καὶ οὐχ ἐδύνατο τὴν αὐτὴν ὑπηρεσίαν τελείως ἐκπληροῦν, xai | 
διὰ τοῦτο τὸν ϑρύνον παρῃτήσατο. καὶ χειροτονεῖται ἀντ 
αὐτοῦ μοναχός τις x τῆς pee τῶν Ἰηαγγάνων. τοὔνομα. Pe- — 
ράσιμος, πολιὸς μὲν τὴν τρίχα ἐνωοφεληῤ δὲ τὸν τρόπον" xoi5. 
πατριαρχεύσας ὀλίγον, ἑχῶὼν χαὶ ἄχων xai μὴ ἀρέσκον TL αὐτῷ, ' 
10» ϑρόνον ἀφήσας, ἀντ᾽ αὐτοῦ χειροτογεῖται Ἡσαΐας εἰνὴρ 
γηραιὸς καὶ τίμιος ἐκ τοῦ ὕρους τοῦ ἴάϑωνος, κατὰ συγχυρίαν. 

ἐν Kovotavrtvovnóltt λαχὼν ἐγεγόνει πατριάρχης. Ὁ ὃ 

Ἔν ἐκείνῳ τῷ χρόνῳ συνέβη γενέσϑαι σεισμὸν τὸν παμ-ὶ 
μέγιστον; καὶ πολλοὲ οἴχοι περιφανεῖς καὶ ἁγίων ναοὶ οἱ μὲν . 
πεπτώχασιν οἱ δὲ ἐρράγησαν, καὶ πολλοὲ στῦλοι τῶν ἱσταμέ-, 
νῶν εἰς τοὺς κίονας ἄνωθεν ἔπεσον. à 437450] 

Ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦδε τοῦ βασιλέως καὶ adzox9dtoghs. 

Β αἱ τριήρεις ηὔξησαν εἰς πλῆϑος" καί τινες τῆς συγκλήτου α; 
βουλῆς τῷ κρατοῦντι βουλεύουσιν εἰκῇ ἑτοιμάζειν καὶ duog-. 
ϑοῦν καὶ χρατεῖν αὐτάς. ματαίως ἄρα τῶν γηῶν 5 δαπάνη, 
ἔλεγον, μιχροῦ τῶν ἄλλων πάντων ἐπέκεινα τὸ βασιλιχὸν enu. 
τρίβουσα ταμεῖον.. ὃ δὲ βασιλεὺς τοῖς λόγοις αὐτῶν πεισϑεῖς, 
τὰς τριήρεις ἀνεπιμελήτους καταλείψας, τῷ; χρύνῳ διεφϑά-. 
ρησαν, καὶ αἱ μὲν διερράγησαν αἱ δὲ κατέδυσων εἰς πυϑμένα. 


$5 


2. τελεῖν xui P 5. πολὺς τὴν $5.4 ἀρέσκειν v. M 8. 
συγχαιρίαν P- 14. αὐτοκράτορος χαὶ βασιλέως Ρ 15. τὰς 
τριήρεις, αὔξησεν M 16. εἰχῇ}! οὐκ οὖν M διορϑώγειν M 


7. αὐτάς om M 


liberos habebat. erat is vir sapientissimus , sed admodum infirmae 
valetudinis, ut oblatam sibi provinciam recte administrare non pos- 
set. itaque munus deprecanti Gerasimus, monachus e Manganio mo- 
nasterio , suffectus est, homo canis capillis , sed pravis moribus. híc 
quum aliquantisper ecclesiae praefuisset, sedem volens nolens con- 
cessit Isaiae, viro seni et venerando e monte Athone TERT UR. qui 
forte in urbe aderat. 
Tilo tempore terra motu ingenti contremuit , multaeque domus 
magnuificae et sanctorum aedes partim destructae sunt, parlim ege- 
runt rimas , atque statuae haud paucae: de colummis deciderunt. 
Quum regnante hoc imperatore triremium. numerus admodum 
anctus esset, optimatium nonnulli suaserunt, temere eas parari ac 
refici. nequidquam enim, aiebant, i impensas in naves factas propemo- 
dum magis, quam ommes reliquas, aerarium exhaurire. horum ille 
consilio 'obsecutus, iriremium curam abiecit, quae tempore procedente 
partim situ corrumpebantur fatiscentes, pariim. in mare demergeban- 
tar, itaque premenie postea necessitate, quum nec gubernatores ad- 


E 


LIB. I. CAP. V. 33 


eu ' LÀ 
θαλάσσης. ὕστερον δὲ χρείας καὶ ἀνάγκης ovogc ovx ἦσαν 
χυβερνῆται, καὶ ai τριήρεις ὡς προείπομεν γεγόνασι, xod 
τοῖς Ῥωμαίοις τὸ βούλευμα πολλὰ κακὰ προεξέγησδ wai 
δεινά. 
! 3 ; » 
..'O οὖν βασιλεὺς ΠΠιχαὴλ ἐγέννησε ϑυγατέρας δύο, 4v. 
F , M ᾿ , 
vay καὶ Θεοδώραν, ἄρρενας δὲ δύο, ᾿Ανδρόνικον τὸν βασιλέα 
' ΓΝ LI ' , Mo - , c 
xai MavovrA τὸν δεσπότην. καὶ xv πλεῖστα φιλούμενος ὃ 
᾿Ανδοόνικος ὑπὸ τοῦ πάππου xai βασιλέως, καὶ ἐν τοῖς dva- 
, δ» , 3 ' * , E  Ν : 
κτύροις ἐχέλευσε τρέφεσϑαι. αἀνδρουνϑεὶς δὲ νύχτωρ ἐκωμαζε 
᾿ πρὸς γυναῖκά τινα ἑταίραν ὡραίαν πάνυ, καὶ ταύτης ἐρασϑεὶς 
* , , ν᾿ B 
ἣν xai ἐρώμενος * καὶ ζηλοτυπία yao τις ἐπυρπόλει τὴν ξαυ- 
τοῦ ψυχήν, καὶ ξιφηφύρους καὶ τοξότας ἠνάγκαζε προσμένειν 
ἢ , ' , - € , ANC » » * 
xat Ξερυλυχίξειν "Wer τὴν “Ῥὴς ἑταιρίδος ohuuy. SW uH δὲ 
γυχτὶ ὃ ἀδελφὸς καὶ δεσπότης Π]ανουὴλ τὸν βασιλέα xai 
ἀδελφὸν ζητῶν ἔτυχε παριέναι τὴν τῆς ἑταιρίδος οἰκίαν: ὃν 
οἱ τοῦ ἀδελφοῦ σκχόποι ϑεασάμεγνοι, χαὶ διὰ τὸ oxóroc μὴ 
᾿γνόντες τίς ἦν, ἀλλ᾽ ὑποτοπήσαντές τινα τῶν ἐρωμένων εἶναι 
τῆς γυναιχός, βέλη συγεχῶς κατ᾽ αὐτοῦ ῥίπτουσι, xal πλη- 
ξαντες αὐτὸν ἀπέϑανε. μαϑὼν δὲ τοῦτο ἐν τῇ Θεσσαλονίκῃ 
Muiyark ὃ βασιλεὺς καὶ πατὴρ αὐτοῦ ἐκ τῆς χολῆς καὶ τῆς 
- ' , ' , M. 2 , 
πολλῆς λύπης ἀσϑενείᾳ περιπεσὼν βαρυτάτη ἐξ ανϑρώπων 
ἐγεγόνει. ὡς δὲ αἱ ἡμέραι τοῦ πένϑους παρῆλϑον, ὃ πάππος 
* * * , ΕῚ Li , Ἢ 
καὶ βασιλεὺς τὸν βασιλέα ᾿“νδρόνικον προσκαλεσάμεγος, μετὰ 


1 ἀνάγχης καὶ χρείας P 2. ἐγεγόνκσε MP, οὐ γεγόνασι Al- 
terus. 9. γύχτωρ προσεχύμιζε y. P 13. προσλοχίζειν P 
17. γνῶναι M 20. xai | αὐτοῦ xci P 


essent, et triremium esset ea, quam dixi, conditio, Romanis illud 
consilium multa eaque gravia mala peperit. 

"Imperator Michael procreavit. filias duas, Annam et Theodoram, 
et filios item duos, Andronicum imperatorem et Manuelem despo- 
tam. ex his Andronicum avus imperator habebat longe carissimum, 
et in regia educari iussit, is, ubi adolevit, noctu ad mulierem egre- 
gie formosam, quae ei erat in deliciis et amoribus, comissatum ibat, 
ac, zeloLypia incensus , satellites gladiis et arcubus armatos circum 
aedes meretriculae iubebat, excubare. quadam nocte Manuel despota, 
fratrem. quaeritans, forte ad scorti aedes devenit. speculatores quum 
eum conspiciunt nec agnoscunt propter tenebras, amatorem quempiam 
mulieris suspicati, tela in eum crebra coniiciunt et percussum occi- 
dunt. quod quum imperator Michael pater Thessaloricae accepisset, ex 
ira et aegritudine morbo correptus gravissimo, e vita cessit, postquam 
dies luctus exierunt, avus imperator Andronicum ad se arcessitum 


Phrantzes. 3 


34 GEORGII PHRANTZAE | 


κλαυϑμοῦ νουϑετῶν αὐτὸν καὶ ὀνειδίσας, ὡς ἔϑος τοῖς 7Tü- 
τράσι ποιεῖν πρὸς τοὺς φιλτάτους παῖδας, οὗτος μὲν κατης- ᾿ 
φὴς γενόμενος οὐδὲν ἀπεκρίνατο, ἄλλα, ϑυμῷ; ληφϑεὶς καὶ j 
φοβηϑείς, iva μὴ διὰ τὸν ϑαγᾶτον τοῦ ἀδελφοῦ xut τὰς éré- 1 
ρας τῆς νεότητος ἀκαταστασίας ἃς ἐποίει γυμνώσῃ τῆς βασι- 5. 
λείας αὐτὸν ὃ πάππος καὶ τῷ ϑείῳ Κωνσταντίνῳ αὐτὴν δώσῃ, j 
μετὰ τινῶν συνηλιχιώτων καὶ ovrvouóro» φυγόντες ἔν τῷ 
Ζιδυμοτείχῳ ἀπῆλθον, καὶ στρατὸν συναϑροίσαντες εἰς μά- 1 
χην ἐξῆλθον κατὰ τοῦ βασιλέως καὶ πάππου αὐτοῦ, καὶ noÀ- ἢ 
λῶν πολέμων ἐμφυλίων γεγονότων xai φόνων πάλιν εἰς συμι-. τς 
βάσεις ἦλϑον. καὶ μετ᾽ ὀλίγον διὰ μικρὰς αἰτίας αὖϑις τὰς 
συμβάσεις καὶ συνθήκας ἠϑέτουν, καὶ ἦν τὰ σκάνδαλα 
πλεῖστα. ! "id 
. 6. Kar ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ὃ τοῦ βασιλέως υἱὸς Ozó- 1 
δωρος ὃ μαρκίων, ὃ πρὸ ἐτῶν συχνῶν εἰς τὴν τῆς μητρὸς τ' 
πατρίδα πεμφϑεὶς ὡς εἰρήκαμεν, μετὰ τὸν ταύτης ϑάνατον 
ἐπανῆκε πρὸς τὸν πατέρα, παῖδας καὶ γυναῖχα ἐκεῖσε κατὰ- 
λιπών" ὅστις καὶ γνώμῃ καὶ πίστει καὶ σχήματι xal γενείων — 
κουρᾷ “Ἰατῖνος ἦν ἀχραιφνῆς. καὶ κηδεμονίας ἁπάσης xai 1 
εὐμενείας καὶ χορηγίας χρημάτων ὃ πατὴρ ἐχαρίσατο" aU-2€ 
τὸς δὲ τὸν ᾿Ιούδαν ἐκεῖνον μιμησάμενος προδότης εἵλετο γε- ἢ 
γνέσϑαι τοῦ βασιλέως καὶ πατρός, καὶ ϑερμότερος πάντων . 


2. παῖδας om M 5. τῆς f. στερώσῃ M 6. αὐτὴν om Μ΄ 
8. xai τὸν στρατὸν P 10. συγηβάσεις MP 11. ὀλίγον . 
διάστημα διὰ 12. συνηβάσεις MP 13. πλεῖστα καὶ πολ- — 
λάμ 18. ὅστις] ἔδε ὅτε M 3 


multis cum lacrimis obiurgat cohortaturque, quemadmodum paren- 
ies liberos amatissimos cohortari solent. ille demissus nihil respon-- 
det, sed ira commotus ac metuens, ne propter necem fraternam et 
reliqua iuvenilis insolentiae facinora, quae patrasset, avus imperium 
sibi abrogatum in Constantinum patruum transferret, cum quibusdam 
aequalibus sociisque Didymotichum aufugit, ibique collectis copiis | 
bellum adversus avum imperatorem movet. postremo, multis proeliis | 
civilibus factis caedibusque, cum eodem in pacem redit. at mox levi- 
bus de causis pactiones et conventa rescinduntur turbaeque excitan- 
tur plurimae. 

6. llo tempore imperatoris filius "Theodorus marchio, qui 
ante multos annos in matris suae patriam missus fuerat, ut supra 
narravimus, post huius obitum ad patrem rediit, relictis domi liberis 
et uxore. is, animo, religione, cultu et tonsu barbae plane Latinus, 
quum omni curae, benignitatis ac munificentiae genere a patre or- . 
natus esset, Iudam illum imitari et patrem imperatorem prodere ma- | 
luit, atque hostis eius factus reliquis vehementior, deposita omni erga | 


SbicLACL S Lagi Vestae V olt Ng Lac 


—" 


T 


LIB. I. CAP. VI. t 35 


- 0 9 " 4 1 
ἐχϑρὸς ἐγένετο, καὶ πᾶσαν αἰδῶ πατρικὴν ὀπίσω λιπὼν πρὸς 
τὸν νέον βασιλέα καὶ ἀνεψιὸν αὐτόμολος παραγίνεται, xod - 
- πλεῖον τὸ σκάνδαλον ἐποίησε. τότε μὲν διὰ τοὺς ἐμφυλίους 
πολέμους καὶ τὰς ἀκαταστασίας ὃ 'Or9uavog ὃ τῆς Βιϑυνίας 9 
βχρατῶν εὐχαιρίαν εὐρὼν ἐκ τοῦ ἐναπολειφϑέντος μέρους τοῖς 

), » - 

“Ῥωμαίοις οὐκ ὀλίγον ἔλαβεν. 7; δὲ εἴσοδος τοῦ νέου βασι- 
λέως ἐντὸς τῆς πόλεως οὕτως ἐγένετο" προδόται δὲ δύο εἰς 

LI , E] Li P ες T , '* € 

τὸ στρατύπεδον ἐλθόντες, TOvvoua O εὶς αστελανος καὲ ὃ 
ἕτερος Κάμαρις, οἱ ἦσαν φύλακες ἔν τινε τόπῳ τῆς πόλεως 
το ἐγγὺς τῆς πύλης τῆς λεγομένης ᾿“Ιδριανουπόλεως, καὶ συμ- 
βάσεις μετὰ τοῦ νέου βασιλέως ἐποίησαν. καὶ ἐλϑὼν 0 στρα- 
τὸς νυχτὸς ἐν τῷ τύπῳ ἐκείνῳ τὰς κλίμακας ἔβαλον, καὶ ἔσω 
τῆς πύλεως μέρος ἐξ αὐτῶν γενόμενοι καὶ τὴν πύλην ἄγναπε- 
τάσαντες, Ó ἐγαπολειφϑεὶς στρατὸς μετὰ τοῦ véov βασιλέως 
τὴ ἔνδον γέγονε. καὶ εὐθὺς συγκαλέσας πάντα τὸν ὕφ᾽ ξαυτῷ 
στρατὸν παρεχελεύετο μάλα σφοδρῶς μήτε χεῖρα φονεύτριαν 
μήτε γλῶσσαν ὑβρίστριαν ἐπενεγκεῖν μήτε τῷ πάππῳ καὶ βα-. 
Ἢ." ' 3 , 1 ἂν δι E Cc.» ,* 23 Yo Cc C - 
σιλεῖ μήτ᾽ οὐδενὲ τῶν ἄλλων ἁπάντων" “οὐ γὰρ φησίν “ἡμεῖς 
ἀλλ᾽ ὃ ϑεὸς ταύτην παρέσχε τὴν νίκην," vai περὶ τῆς τοῦ 
“οπάππου xai βασιλέως ζωῆς ἐφρόντισεν. ἐγχρατὴς δὲ τῆς πό- 
λεως καὶ τῆς βασιλείας γενόμενος τοῦ πάππου ἔτι ζῶντος, 
λῃστρικῷ τρόπῳ τῆς βασιλείας τοῦτον ἐξέωσεν. ἐβασίλευσδ 

* - δ)΄ ὦ * Α 2 , e T 3». 
μετὰ τοῦ υἱοῦ ᾿ιχαὴλ ὃ γηραιὸς ᾿Ανδρόνικος, ἕως οὗ ἐξω- 


3. ηὔξησε M 4. τὰς om P ὀτμάνης P — $5. πόλεως ταύ-- 
τῆς ἐγεγόνει ΜἩ δὲ] δὴ P, neutrum apte — t0. συγηβάσεις P 
11. ποιήσαντες Μ 15. καλέσας P 16. παρεχέλευσε Ρ μᾶλ- 
λον MP: correxit Alterus 22. λῃστρικῶς x«i δυναστιχῷ M 


. eum reverentia, ad iuniorem imperatorem, fratris filium , transiit auxit- 
que rei publicae turbas, tum enim, e bellis his domesticis et rerum per- 
turbatione petita occasione, Othmanes, qui Dithynis imperabat, de terra 

. Romanis reliqua partem haud exiguam occupavit. urbem iunior impera. 
tor hoc modo intravit. proditores duo, alter Castelanus, alter Camaris 
nomine, quibus regio quaedam urbis prope portam quam dicunt Adria. 
nopolitanam custodienda tradita erat, in imperatoris iunioris castra. pro- 
fecti, pactionem cum eodem composuerunt, itaque noctu adveniens exer- 
citus in illo loco scalas moenibus admovet, per quas nonnulli in urbem 
traiecti portam aperiunt. imperator, postquam cum reliquo exercitu intus 
adest, confestim convocatos milites severissime vetat, ne in impera- 
torem avum vel alimm quemquam vi aut contumeliis utantur. ^non 
enim, inquit, ipsi, sed deus hanc nobis victoriam paravit." omnino 
curae habuit avi salutem: quamquam avo süperstite urbe et impe- 
rio politus, in modum latronis regno eum expulit. imperaverat Àn- 


| 
| 
| 
| 
| 
i 
| 
Lh 
| 
| 


36 GEORGII. PHRANTZAE 


095 ὑπὸ τοῦ ἐγγόνου αὐτοῦ καὶ νέου ᾿Ανδρονίκου, ἔτη μέ, ἔτει | 
ἀπὸ μὲν τῆς Χριστοῦ γεννήσεως ατχη,, ἀπὸ δὲ κτίσεως xó- 
σμου ςωλς΄. A» 2 τὰς k yh d 
7. Kai παραλαβὼν τὴν βασιλείαν καὶ τὴν πόλεν 0 νέος 
᾿Ανδρόνικος καϑ᾽ ὃν τρόπον εἰρήκαμεν, xai κύριος καὶ deonó- 5. 
«yg εἰς πᾶσαν ἐξουσίαν γενόμενος τὸν πάππον καὶ βασιλέα | 
προμηϑείας ἱκανῆς τοῦ βίου καὶ τοῦ ζῆν ἠξίωσε, τὸν δὲ ϑεῖον 
αὐτοῦ Κωνσταντῖνον πιάσας ἐν εἰρχτῇ ἐζοφωμένῃ ἔϑετο, καὶ 
τοῦ μεγάλου λογοθέτου τοῦ lMeroyírov, τοῦ ποτὲ ἀνακαινί- | 
σαντος τὴν μονὴν τοῦ Ζωοδότου τὴν καλουμένην τῆς Χώρας, τοῦ 
τὰ κτήματα πάντα καὶ χρήματα ἐδημοσίευσεν" εἶτα ὕστερον 
πάλιν συμπαϑὴς ὧν ὃ βασιλεὺς τοὺς πάντας ἐπρομηϑεύσατο. 
ἄρτι δὲ τῆς ὥρας ἐπιστάσης τοῦ ἔαρος τὰς τῶν Ῥωμαίων 
δυνάμεις συναϑροίσας κατὰ τοῦ Ὀρχάνου τοῦ τῆς Βιϑυγίας 
ὠμηρεύοντος περάσας ἐστράτευσε, xai τὴν προκαϑεζομέγην 15 
τῆς Βιϑυνίας πόλιν Νίκαιαν διπλῷ πολέμῳ πολιορχουμένην ἡ 
καὶ κινδυνεύουσαν εἰς ἄκρον δρῶν βοηϑῆσαι ἔγνω. τὰ οὖν 
τῶν Ῥωμαίων ἐσφάλησαν τρύπῳ τοιῷδε. ἐλθὼν ὃ βασιλεὺς 
καὶ συμβαλὼν τοῖς ἐχϑροῖς, καὶ ἀκροβολισμῶν γενομένων καὶ 
συμπλοκῆς τὸ τῶν Ῥωμαίων στράτευμα ἐκ τῆς ἕχτης ὥρας χο 
τῆς ἡμέρας ἕως τῆς ἑσπέρας καλῶς καὶ ἀνδρείως ἀντελέγοντο ὦ 
τοῖς ᾿“Ιγαρηνοῖς, καὶ οἱ Τοῦρχοι σχεδὸν πρὸς τὸ χλῖναι AC 


4. 7.] βασιλεία ᾿Ανδρονίχου τοῦ νέου. κεφ. ζ΄. ΜΡ 10. τὴν] 
καὶ οἰχοδομήσαντος τὴν M et margo P χώρας καὶ οἱχοδομή-- 
σαντος αὐτὴν τὰ P 17. ἔγνω on M οὖν om M 18. ἠλ- 
ϑὲν οὖν ὁ M 20. ἕχτης 0m M. 


dronicus maior cum Michaele filio, donec ab Andronico minore 
deturbatus est, annos quinque et quadraginta, h. e, ad annum a Chri- 
sto nato 1328, ab orbe condito 6836. 

'j. Urbem et imperium iunior Andronicus eo, quo diximus; 
modo adeptus atque dominus et despota cum summa rerum omnium 
potestate factus, avo de vita commode agenda prospexit, Constanti- 
num autem patruum comprehensum in carcerem tenebrosum coniecit, 
et Metochitae magni logothetae, qui quondam monasterium Christi 
Salvatoris, quod Chorae nominatur, instauraverat, facultates opesque 
ommes publicavit. sed mox, misericordia commotus, cunctis bene 
consuluit. vix ineunte vere collectas Romanorum copias contra Orcha- 
nem, Bithyniae ameram , ducit, et Nicaeam , urbem Bithyniae prima- 
riam , duplici exercitu circumsessam atque in summum adductam pe- 
riculum, liberare decrevit. succubuit res Romana hoc modo. postquam 
advenit imperator et proelium commisit, Romani primum eminus 
iaeulando, deinde dimicando conserta manu, a sexta diei hora ad 


dd LIB. L. CAP. VII. 37 


yov ἀρχὴν ἐποίουν, καὶ ὃ ἀμηρᾶς εἰς δειλίαν ἐνέπεσε. τοῦ 
δὲ πολέμου λυϑέντος διὰ τὸ τὸ σκύτος τῆς γυχτὸὺς ἐγγίζειν, 
εὑρέϑη τετρωμένος τὸν πόδα ὃ βασιλεὺς ἐλαφρῷ τινὲ βέλει" 
καὶ ϑέλοντος εἰσελϑεῖν εἰς τὸ τῆς Φιλοκρινῆς πολί' νιον πλεῖστα 
ἐγγὺς ὃν ϑεραπείας ἕνεχα τοῦ ποδύς, οὐκ οἶδα πῶς, ἐξ ἁμαρ- 
vui)» ἐψιϑυρίσϑη ἔν τῷ σεροτῷ, τὴν αἰτίαν μὴ εἰδότες, ἀλλὰ 
β φεύγειν τοῦτον ἐγύμιζον . ἀπὸ δειλίας αὐτοῦ, καὶ ὃ στρατὸς 
| πᾶς ἀσυντάκτως καὶ μετὰ βίας φεύγειν ὥρμησαν ὑπὸ τινος 
μὴ διωκόμενοι. καὶ ἐν τῷ φεύγειν διὰ τὸ σκότος vau. ἀλλή- 
ολων χατεπατήϑησαν, καὶ πολλοί τινες ἀνὰ μέσον ἐτρώϑησαν.Β 
καὶ ἐν τοῖς ὀρύγμασι τοῦ πολιχνίου μέρος φϑάσαντες αὐτῶν 
ἀσυντάκτως κατεχρημνίζοντο" ἄλλοι. δὲ ἐν τῷ αἰγιαλῷ φϑά- 
σαντες, πολλοὲ ἐξ αὐτῶν ἀπεπνίγησαν διὰ v0 ἐμβὰν πλῆϑος ἐν 
τοῖς ἀκατίοις. οἱ δὲ σκόποι τοῦ Ὀρχάνου, cocti τριακόσιοι 
5 ἔφιπποι στρατιῶται ὄντες; τὴν ἀσύντακτον φυγὴν καὶ ϑύρυ- 
Bov δρῶντες μετὰ φωνῶν μόνον αὐτοὺς ἐδίωχνον, καὶ ἐγκρατεῖς 
τῆς σκηνῆς τῆς βασιλικῆς καὶ πάσης παρασχευῆς καὶ ἵππων 
βασιλικῶν καὶ ἐφεστρίδων πολυτίμων παρ᾽ ἐλπέδα κύριοι ysyó- 
γασι, καὶ νίκην μεγάλην λωρὶς πολέμου ἐκέρδησαν, ὃ δὲ 
io βασιλεὺς ἐν τῷ πολεχνίῳ ἐκείνῳ προσμείνὰς ἡμέρας ξρεῖς " 
μετὰ λύπης μεγάλης καὶ δακρύων ἀπαραμυϑήτων τὴν τῶν 
Ῥωμαίων δυστυχίαν κλαίων ἐπὲ τὴν Κωνσταντίνου énavé- 


4. φιλοχρηνῆς P 5. ἅμ. πῶς μεχρὸν ἐψ. Μ 11. μέρος εἰ 
αὐτῶν om P 13. δὲ, ἐν τοῖς ἀχατίοις dy P 16. ϑεωροῦγ-- 
τες P ἀπεδίωχνον P 20. μῆνας P 22. Κωγσταγτι--: 
γούπολιγ P 


vesperam usque praeclare et strenue pugnarunt, ut Turcae iam in- 
clinarentur prope et ameras percelleretur timore. sed diremto proelio 
propler ingruentis noctis tenebras, quum imperator, levi sagitta in 
pede vulueratus, Philocrenen, oppidulum in proximo situm, curandi 
vulneris causa intrare vellet, nescio quo modo factum est, ut er- 
rore militum, eius rei causam ignorantium, fama exiret, perterri- 
tum imperatorem fuga salutem quaerere. itaque cuncti nullo ordine 
et magna contentione , a nemine pressi, ad fugam incumbunt, in 
fuga. propter tenebras invicem conculcantur, et non pauci laeduntur 
graviter: pars in fossas oppidi confuse se praecipitant: alii ad litus 
delati scaphas inveniunt, quibuscum nimia multitedine gravatus multi 
summerguntur. speculatores Orchanis, equites circiter trecenti, ànimad- 
versa eorum tumultuaria fuga et perturbatione, clamore duntaxat 
eos insecuti , tabernaculo imperatoris cum omni apparatu, equis eius 
et pretiosis vestimentis praeler spem potiuntur et praeclaram re- 
portant victoriam citra puguam. imperator in oppidulo illo tres 


38 GEORGII PHRANTZAE 


στρεψε, χαὶ ὃ ἀμηρᾶῶς μετ᾽ ὀλίγας ἡμέρας ἐγχρατὴς τῆς nó- — 
λεως ἐγένετο Νικαίας. Citeso i αὐ M 
8. Τοῦ δὲ φϑινοπώρου ἱσταμένου συλλεξάμενος ὅσαι ἀν 
ἦσαν τριήρεις Ῥωμαίοις, κατὰ Ἰαρτίνου τινὸς τοῦ τὴν Χίον 
ἐπιτροπεύοντος τὸν πλοῦν ποιησάμενος τήν τὸ νῆσον κατέσχεθ᾽ 
σὺν οὐδενὶ κύπῳ καὶ πόνῳ, καὶ αὐτὸν τὸν IMaprivov. χειρω- 
σάμενος δεσμώτην παρέπεμψεν τοῖς Βυζαντίοις. εἶτα κατὰ 
τῶν Φωκαίων “ατίνων πλεύσας ὑποτελεῖς τῆς βασιλείας αὖ- 
τοῦ émoínos* καὶ ἐνέχυρον τοὺς αὐτῶν υἱοὺς τῷ βασιλεῖ — 
ἔδωσαν. 0 
"Eni τῆς βασιλείας τοῦδε τοῦ αὐτοχράτορος xal 7 Nixo- 
μήδεια τῶν Βιϑυνῶν μητρόπολις ἑάλω ὑπὸ τοῦ Ὀρχάνου, τῷ 
πολλῷ λιμῷ καταπονηϑεῖσα. ᾿ὃ δὲ βασιλεὺς στρατεύει κατὰ 
τῶν ᾿Ακαρνῶν καὶ «Αἰτωλῶν καὶ Ἠπειρίων καὶ Ἰλλυρίων xai 
αὐτοὺς ἐδούλωσε, καί τινα φρούρια ἀπὸ τῶν Βουλγάρων τ 
ἔλαβεν, [ 
Ἔν τούτῳ τῷ χρόνῳ ἐγεννήϑη ἐν τῇ πόλει τοῦ Κωνσταν- — 
τίνου παιδίον συμφυὲς μὲν ἀπὸ ποδῶν ἄχρις ὀμφαλοῦ, τὰ 
δ᾽ ἑξῆς διαιρούμενον, ὥμους xai στέρνα καὶ ῥάχιν, καὶ dvo . 
μὲν ἔχουσα κεφαλάς; χεῖρας δὲ τέσσαρας" xai μετ᾽ ὀλίγας 50. 
ἡμέρας ἐξεπεπγεύκει. ; 


" 


3. ὅσος ἂν εἶχον τριήρεις of δωμαῖο!ι P — 4. μαρτίνου τοῦ τῆς 


χίου P 8. τῆς βασιλείας om P 12. ὑπὸ TOU πολλοῦ Àow- 
μοῦ P 14. dxaQrGy» zai om P x«i αὐτοὺς] αὑτῷ M 
17. τοῦ om P 20. εἶχε P b 


diee commoratus, atque cum ingenti moerore lacrimisque assiduis Ro- 
manorum conquestus fortunam , Cpolim revertit. ameras paucis diebus 
post Nicaeam in potestatem suam redegit. 

8. Autumno ineunte, collectis quotquot erant triremibus Roma- 
norum, contra Martinum quendam, Chii procuratorem, profectus, in- 
sulam nullo labore occupavit, ipsumque Martinum captum in vincu- 
lis Byzantium misit. deinde Phocaeenses Latinos classe adortus, obsi- 
dum loco eorum filiis acceptis, vectigales fecit. 

lmperante Andronico etiam Nicomedia, Bithyniae caput, intole- 
rabili fame vexata, Orchani cessit. contra imperator in Ácarnanas, 
Aetolos, Epirotas, Illyriosque duxit sibique eas gentes subiecit, ac ca-' 
stella quaedam eripuit Bulgaris. 

Per id tempus Cpoli homo natus est ab imis pedibus ad umbili- 
cum concretus, inde discretus, circa humeros, pectus et spinam dorsi, 
praeditus, duobus capitibus et manibus quatuor. obiit intra dies 
paucos. 


5 


118..1.. CAP. ὙΠ]. 39 


τ ἘΝ τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἦλϑεν ἐκ τῆς Ἰταλίας εἰς Kovorar- 
; , , 4 x ͵ «“ 
χινούπολιν μοναχός τις Καλαβρὸς τούνομα Βαρλαάμ, ὃς μέ- 
yug καὶ πολὺς ἐδόχει εἶναι ἐν τῷ λέγειν καὶ διαλέγεσθαι περὶ 
ὧν οἱ «“ατῖνοι καινοτομοῦσι, καὶ τὸ φῶς τὸ ἐν τῷ Θαβορίῳ 
λέγων εἶναι κτιστόν: ὅϑεν xal εἰς διάλεξιν πάντας ἐχάλει. 
NU. e D Hn E e ' ' T 
καὶ ὃ βασιλεὺς προστάξας τὸν ἅγιον Γρηγόριον τὸν Παλαμᾶν, 
τὸν τότε τὸν τῆς Θεσσαλονίκης ϑρόνον περιέπογτα, ἵνα μετὰ 
τοῦ Καλαβροῦ διαλεχϑείη. καὶ πολλὰς διαλέξεις ἀναμέσον 
αὐτῶν ποιήσαντες, τὰς πιϑανολογίας καὶ φληναφίας τοῦ Ka- 
^ ^ L4 » ^ ᾽ , 4, 
λαβοοῦ Βαρλαὰμ ὡς ἱστὸν ἀράχνης ὃ Παλαμᾶς ἐξετίναξε. xoi 
P - - 2 , LPS -. , 1 . - 
τοῦ Χρυσολωρὰ ᾿Ιωάννου τὰ ὕμοια δοξάζοντος, καὶ δεινοῦ 
ὌΨΙ - - 2? D 
ἐν τῷ λέγειν xod διαλέγεσθαι καὶ αὐτοῦ ὄντος, καὶ οὗτος τὰ 
ὅμοια ἔπαϑεν. 
T - - 
Οὗτος δὲ ὃ βασιλεὺς ἐκ τῆς δεσποίνης Ἑϊρήνης τῆς ἔξ 
» » , - . ᾿ 
5᾽“λαμάνων ἄπαις ὧν, ἀποθανούσης δὲ αὐτῆς δευτέραν γυ- 
γαῖκα ἔλαβεν, ᾿Δάνναν τοὔνομα, μεϑ' ἧς ἐγέννησε ϑυγατέρα 
γ»αἴκα ἔλαβεν, na , us) ἧς ἐγέννησε ϑυγατέρας 
^F * , ^— & w »ἢ " "Ὁ Ῥ 
δύο, ὧν τὴν μὲν πρωτύτοκον τῷ υἱῷ τοῦ τῶν IMvoov ἀρχη- 
“« -“᾿ * ? , , Y. 
γοῦ sig γυναῖκα ἔδωκε, xai Εἰρήνη μεγάλη ἀναμεταξὺ lMv- 
σῶν καὶ Ῥωμαίων γέγονε, τὴν δὲ ἑτέραν ὕστερον ὃ ἀμηρᾶς 
» ' , "T » 53 E 2n - uu» 
0 Ὀρχάνης εἰς γυναῖκα ἔλαβεν. εἶτα ἐγεννήϑη τῷ βασιλεῖ ἄρρεν 
3 , , - ^L ^- - bd * , 
Ἰωάννης. ἐν δὲ τῷ καιρῷ τῆς τελευτῆς αὐτοῦ τὸν βασιλέω 
, ^ εν ^ ^ » - ^ , x * 
Ἰωάννην τὸν υἱὸν αὑτοῦ ϑεωρῶν ἐν νεαρᾷ τῇ ἡλικίᾳ ὄντὰ καὶ to 
μὴ τὴν βασιλείαν διοικεῖν εἶναι ἐπιτήδειον, εἴασεν ἐπίτροπον 


1. xo) EX M εἰς Κωνσταγντινούπολεν om M 4. τὸ post 
x«i om P 5. πάντας τινὰ M 6. ἅγιον] χὺρ M 12. 
x«i οὗτος om M 19. ἐγένετο P 20. ἄρρεν μὲν ἦν τῷ 


βασιλεῖ χυρῷ Ἰωάννῃ M — 22. Ἰωάγγην τὸ»] xci P 


Eodem tempore ex ltalia Cpolim monachus quidam Calaber , 
Barlaamus nomine, venit, qui in iis, quae Latini novarunt, explican- 
dis defendendisque exercitatus et eximius esse sibi videbatur, atque 
lumen illud Thaboris montis creatum esse dicebat. qui quum omnes 
ad disputandum provocaret, imperator id negotium venerabili Gre- 
gorio Palamae, 'lhessalonicensem ecclesiam tum moderanti, dedit. 
quum diu disputassent, captiosas Calabri nugas Palamas velut. ara- 
nearum telas discussit, Iohanni Chrysolorae, eadem sentienti et di- 
cendi ac disputandi similiter perito, idem accidit. 

Andronicus, ex Irene Alemanna nullis susceptis liberis, post eius 
mortem aliam uxorem duxit, Annam nomine, ex qua filias duas procrea- 
vit, quarum maiorem filio principis Mysorum nuptum dedit, unde firma 
pax inter Mysos et Romanos coagmentata est, alteram postea Orcha- 
nes ameras in matrimonium accepit, deinde filius imperatori natus 
est, lohannes. quem quum sub exitum vitae adhuc impuberem nec 


4o GEORGII. PHRANTZAE 1 


αὐτοῦ τὸν “μέγαν δομέστικον Ἰωάννην τὸν Καντακουζηνὸν καὶ 
οἰκονόμον τῆς βασιλείας αὐτὸν ἐποίησεν, ὃς καὶ πολλὰ δυνά- 
μένος ἦν τότε ἐγγὺς τοῦ βασιλέως, ἄχρι καιροῦ ἡλικίας τοῦ 1 
υἱοῦ αὐτοῦ Ἰωάννου, καὶ τῇ ϑυγάξον αὐτοῦ προστάξας συ- 
ζευχϑῆναι τὸν παῖδα. ὑπῆρχε δὲ οὗτος ὃ βασιλεὺς χαρίεις ὅ 
τῷ εἴδει καὶ τῇ γνώμῃ φιλάνϑρωπος , τῷ ϑει ἱλαρός, συμ- 
παϑὴς τοῖς πᾶσιν. ἐμίσει περὶ αὑτὸν πλῆϑος ἀνθρώπων δρᾶν, 
ἠγάπα δὲ πλεῖστα τὰ κυνήγια" διὸ xai ἔτρεφε κύνας πλέον 
τῶν χιλίων καὶ τεῤρἀκθοίῶνν ὄρνεα δὲ ἤτοι ἱέρακας. πλέον 1 
τῶν χιλίων, «καὶ τοὺς αὐτὰ ἐπιμελουμένους ἐγγὺς τοσούτους! 
εἶχεν. rediit δὲ κατὰ τὸ sop ἔτος" ὃ δὲ τῆς ζωῆς, 
αὐτοῦ ἅπας χφόνος πέντε καὶ τεσσαράχοντα 6t BISY XA 
ἐξ ὧν ἐβασίλευσεν € ἔτη εἴκοσι. "Sg 

9. Ἤδη δὲ ἀποθανόντος τοῦ βασιλέως ὃ Καντακουζη-. ! 

vóg τὴν βασιλείαν καὶ πᾶσαν τὴν διοίκησιν xai ἐξουσίαν avá- τ 
ξωσάμενος, εὐϑὺς βασιλεύει καὶ βασιλεὺς ἀνηγορεύϑη, καὶ τὴν 1 
γυναῖχα αὑτοῦ δέσποιναν ἔστεψε, καὶ τῷ πρώτῳ υἱῷ αὑτοῦ 
ἐρυϑροῦ πεδίλου μετέδωχε, τὸν δὲ ἕτερον δεσπότην. ἐν τῇ 
Σπάρτῃ ἐποίησε, βουλόμενος πᾶσαν ἐξουσίαν καὶ ἀρχὴν ὑφ᾽ 


2. αὐτὸν ἐποίησεν om M καὶ ἐπὶ noààtà M — — 4 προσέ- 


i«$€ Ῥ 9. 10y] 5; M το. ἐπεμελοῦγτας M “1. post ἔτος 
margo P: ἀπὸ χριστοῦ ατμαῦ". 12. πέμπτος χαὶ τεσσάρακο- 


στὸς ἐτύγχανεν Ρ 14. 9.] πῶς ἐβασίλευσεν Ἰωάνγης ὃ Καντα- 
πουζηνός, καὶ περὶ τῆς αὐτοῦ βασιλείας. Μ, πῶς ἡ τῆς βασιλείας 
ἀρχὴ ἦλϑεν ἐπὶ τὰς χεῖρας τοῦ Κανταχουζηνοῦ Ἰωάννου χαὶ πῶς 
ἐβασίλευσε. P — 16. βασιλεύει χαὶ om P — 19. πεποίηχε Ρ ἀρ- 
χην x«i ἐξουσίαν P 


administrandae rei publicae parem esse videret, lohannem Can- 
tacuzenum, magnum domesticum , cuius magna tum apud imperato- 
rem auctoritas erat, ei tutorem reliquit et imperii designavit admini- 
stratorem, «donec Iohannes filius iustam aetatem attigisset, eius- 
demque filiam iussit adolescenti iungi matrimonio. erat Andronicus 
ore suavi, ingenio miti, blandis moribus , animo erga omnes miseri- 
cordi. oderat hominum stipantium turbam; venationis: amantissimus 
erat. qua de causa alebat caues amplius mille et quadringentos , aves 
sive accipitres supra mille; quos qui curarent, propemodum totidem 
numerabantur. obiit anno 6849; vixit annos quinque et quadraginta, e 
quibus viginti annos imperavit. 
9. Mortuo Andronico, Cantacuzenus , rerum omnium summa 
potestate et administratione regni auctus, statim imperium capessiL 
imperatorque proclamatur, ac coniugem ut dominam coronat et filio 
natu maximo calceos purpureos imperlit, minorem despotam Spartae 


LIB. Ll. CAP. IX. Á1 


 éavrG καὶ τοῖς υἱοῖς αὑτοῦ κληροποιῆσαι. περὶ δὲ TOU fla. 
UN H 3 L A - » , y -» » » 
σιλέως Ἰωάννου xad γαμβροῦ αὐτοῦ οὐκέτι αὐτῷ ἔμελεν. av- 
δρυγνϑεὶς οὖν τῇ ἡλικίᾳ ὃ ᾿Ιωάννης ὠπήτει τὴν βασιλείαν λα- 
βεῖν ὡς γνήσιος διώδοχος καὶ χληρονόμος ἐκ τῶν τοῦ πεγϑε- 
poU χειρῶν. ἐκεῖνος δὲ οὐχ ἐβούλετο, ἀλλ᾽ ξαυτῷ καὶ τοῖς 
οἰοῖς αὐτοῦ ϑέλων κλῆρον ποιῆσαι. καὶ πολλαὶ μάχαι xai 
͵ » 4, , « - ως «Ψ᾿ 
πόλεμοι ἐμφύλιοι ἀναμεταξὺ τῶν τοιούτων διαφορῶν ἐγένοντο 
καὶ κάκωσις καὶ φϑορὰ μεγάλη καὲ οὐαὲ καὶ χλαυϑμοὲ εἰς τὸ 
ὑπήκοον τὸ ταλαίπωρον. καὶ ὃ Ὀρχάγης τότε ἀδείας καὶ εὐ- 
ὁ καιρίας δραξάμενος τὰ ἐναπομείγναντα ὑποτελῆ “Ῥωμαίοις ἐν 
? Bigvrü €» € )y ἐπὸιῇ | a9. 3 5» Θρυύάχ 
τῇ Βιϑυνίᾳ ὑφ᾽ ξαυτὸν ἐποιήσατο, καὶ αὖϑις ἐν τῇ Θρᾷκῃ 
ri ^ ?» " , H ' 
πρὸς τὴν Χερρονείαν περάσας πολίχνια τινὰ καὶ qQoovQta 
ἔλαβε. καὶ τινὲς μὲν τῶν ἐνδόξων καὶ εὐγενῶν καὶ τοῦ δή- 
μου τὸν Παλαιολόγον ὡς διάδοχον γνήσιον καὶ κληρονόμον 
- -» x ^ mM 
Βτῆς ἀρχῆς βασιλέα ἤϑελον, βοηϑοῦντες καὶ συμπονοῦντες 
αὐτῷ" τινὲς δὲ πάλιν τὰ ἐναντία φρονοῦντες ἔλεγον τὰ ὅσα 
ó ΠΠιχαὴλ ὃ βασιλεὺς ὃ προπάππος αὐτοῦ ἐποίησε τῷ Ἰωάννῃ 
τῷ ““αυκάρει, τυφλώσας αὐτὸν καὶ τὴν βασιλείαν λαβών, καὶ 
αὐτὸς ὃ ἔκγονος αὐτοῦ τὰ νῦν ὑπὸ ἑτέρων ἀνταποδίδοται " 
οχαὶ τῷ μέτρῳ ᾧ ἐμέτρηδαν οἱ πρὸ αὐτοῦ καὶ τὴν βασιλείαν 
ἔλαβον, καὶ οὗτος τὰ νῦν ἐντιμετρηϑήσεται. καὶ ὃ Παλαιο- 
λόγος ἀπορηϑεὶς καὶ sig ἀπόγνωσιν ἐλϑών, καὶ οὐκ ἔχων τι 


1. χληρ.] ἔχειν P 6. x«i om P 10. ῥωμαίων M at. 
αὖϑις τὴν τῆς Θρῴχης χερρόνησον περάσας P 17. ὃ ante βασ. 
om P i8. τῷ ante “ασχάρεν. om P 20. τὰ μέτρον ὃ M 


declarat, omne imperium potestatemque sibi et filiis. suis' comparare 
nisus. imperatorem lohannem, generum, nihil curat. hic quum adul- 
tus imperium ut heres germanus et legitimus e manibus soceri reci- 
pere cuperet, recusabat ille, sibi ac filiis possessionem eius tueri 
^studens. multa certamina ac bella domestica ex his dissidiis orta 
sunt, vnde magna calamitas, pernicies, lamenta fletusque in miseros 
cives redundarunt. Orchanes, tum facultatem nactus et occasionem, 
quae Romanis adhuc iu Bithynia tributaria erant, in potestatem 
suam redegit, ac rursus in Chersonesum "Thraciae traiectus , oppida 
nonnulla et castella expugnavit. ceterum e proceribus optimatibusque 
ac plebe alii Palaeologum, ut successorem et heredem imperii legi- 
timum, imperatorem esse volebant eumque adiuvabant sustentabantque, 
alii, qui contraria sentirent, dictitabant, quae imperator Michael, il- 
lius abavus, in Iohannem Lascarim fecisset, quum eum oculis cum 
imperio privaret, eorum nunc poenas abnepotem eius aliis luere; et 
qua mensura maiores eius aliis mensi fuissent eripuissentque impe- 
rium, eadem illi nunc metiendum esse. Palaeologus, consilii inops 


4a GEORGII. PHRANTZAE 


ἕτερον πρᾶξαι, πρὸς τὸν Τούρκων ἀμηρᾶν Ὀρχώνην διέδρα- 
μὲν βοήϑειαν αἰτῶν, ἵνα τῆς βασιλείας τῆς πατρικῆς ἐγκρα- 
τὴς γένηται, καὶ τὴν ἀδελφὴν. αὑτοῦ εἰς γυναῖκα δῶσαι τῷ 
Ὀρχάνῃ. καὶ αὐτὸς μετὰ χαρᾶς τὴν αἴτησιν δεξάμενος, καὶ 
μάλιστα διὰ τὴν συγγένειαν, καὶ τὰ φρούρια ἃ ἐν τῇ Θράκῃ ὃ 
διερχόμενος ἤτοι περάσας ἔλαβεν αὖϑις τῷ βασιλεῖ Ἰωάννῃ 
τῷ ξαυτοῦ γυναικαδέλφῳ ἐχαρίσατο. καὶ τὰ πρὸς χρείαν δοὺς 
Βαὐτῷ οἵαν ἐβούλετο, καὶ ἐν τῇ πόλει περάσας τὸν Καντα- 
κουζηνὸν καὶ πενϑερὸν αὐτοῦ ἐκ τῆς βασιλείας ἐξέωσε καὶ 
ἐγκρατὴς πάσης πατρικῆς ἀρχῆς ἐγένετο. ὃ δὲ Κανταχουζη- 1o 
γὸς ὡς φυγὰς ἐν τῇ Σερβίῳ πρὸς τὸν γαμβρὸν αὑτοῦ τὸν . 
ταύτης κρατοῦντα ἐλϑὼν τὰς διατριβὰς ἐποιεῖτο, ἡσυχάζων 
διὰ τὸν φόβον τοῦ Ὀρχάνου" καὶ ἐζήτει πάντοτε καιρὸν ént- 
τήδειον, ἵνα, εἰ δυνατόν, πάλιν δοκιμάσας τὴν βασιλείαν ὑφ’ 


- » - , * - , , 
ἑαυτὸν ποιῆσαι ἐλϑεῖν. ἀκούσας δὲ τὸν τοῦ Ὀρχάνου Sarva-15 


τον, xai πῶς ὃ υἱὸς αὐτοῦ vuovgargo τὴν ἀρχὴν διεδέξατο, 
στρατὸν οἰκονομήσας ἔκ v5 τῆς Σερβίας καὶ τῆς Βουλγαρίας, 
ἕνα πάλιν κατὰ τοῦ γαμβροῦ καὶ βασιλέως ᾿Ιωάννου ἔλϑῃ. ὃ 
δὲ βασιλεὺς Ἰωάννης ταῦτα μαϑὼν ἔστειλε πρέσβυν πρὸς. τὸν 


πεγϑερὸν id ἐπιστολῆς περιεχούσης οὕτως. Ὁ: 20 


' 


10. “ Ἐγὼ μὲν πολλάκις κατὰ νοῦν συλλογιζόμενος ἐθαύ. 
μασα πῶς ἡ συνείδησις καὶ 7 διάκρισις καὶ τὸ γῆρας οὐκ 


:- Ῥούρχων om P 7. x«i χεῖρα δώσας M. 8. ἐν om P 
11. ὡς) Qyero P παρὰ P 14. δοκειμᾶσαι καὶ vj» M /— 21. 
10.] ἐπιστολὴ Ἰωάννου τοῦ βασιλέως πρὸς τὸν Κανταχουζηνὸν τὸν 
πενϑερὸν αὐτοῦ. ΜΡ μὲν οὖν π. P 


et rebus suis diffisus, quum aliud quod faceret non haberet, ad Or- 
chanem Turcarum ameram confugit, eiusque opem ad paternum regnum 
vindicandum implorat, sorore illi in matrimonium oblata. Orcha- 
nes, eam conditionem , propter aflinitatem maxime, cupide ample- 
xus, castella, quae in "Thraciam traiectus occupaverat, imperatori 
lohanni, fratri uxoris, donavit. deinde Iohannes, instructus ab eo- 
dem rebus omnibus, quibus egeret, et Cpolim adortus, Cantacuze- 
num socerum imperio deturbavit et paternum regnum recuperavit, 
Cantacuzenus fuga se in Serviam ad generum, eius regionis princi- 
pem, recepit, ibique quiete agebat, metuens sibi ab Orchane, atque 
tempus exspectabat opportunum, quo, si posset, efficeret, ut in ma- 
nus suas imperium rediret. itaque audito, Orchanem obisse filiumque 
eius Amuratem suscepisse imperium, e Servis et Bulgaris exercitum 
parat, adversus. Iohannem generum profecturus. imperator, re com- 
perta, legatum ad socerum cum epistola misit in hunc sensum con- 
scripta. 

10. "Saepenumero cogitanti mihi mirum visum est, quomodo 


"En Oo pai ie i 


i ane RUC αι tm a c ctia. 


TEE SAEI P REESE RIT RE 


118.1. CAP. X. 43 


^ - - 3 , ^ * 
jAiyyyot» , ἵνα καὶ và νῦν ἐνϑυμηϑῇς τὸν ϑάνατον καὶ τὴν 
- ^ - T ' 
χρίσιν τοῦ ἀπροσωπολήπτου ἐκείνου κριτοῦ, ἐν ἡ μέλλομεν 
I - * . 
πάντες γυμνοὶ καὶ τετραχηλισμένοι παρίστασθαι, καὶ vata 
ἥδ. , —- € , 
τὰς πράξεις καὶ ἔργα αὐτοῦ ἕκαστος τὴν ἀντάμειψιν λήψεταε, 
ἔδει yág σε ὡς συνετὸν καὶ πρακτικὸν καὶ τὰς γραφὰς καλῶς 
εἰδότα καὶ εἰς πάντα ἐπιτήδειον, ὥς σὺ λέγεις καὶ μεγαλαυχεῖς xat 
ἐπαί ἕνα εἰς αἴσϑησιν ἔλϑης τοσοῦτον καιρὸν τί ἂν εἴη ὃ 
παίρεσαι, ἵνα εἰς αἴσϑησιν ἔλϑῃς Q | 
» -—- ^ ^ AJ ^ 
παρ᾽ ἐμοῦ αἰτεῖς, καὶ τί τὸ σὸν δίκαιον νομίμως καὶ xuvortxog 
xarà τάξιν Ῥωμαίων καὶ συνήϑειάν ἐστι, xai οὐκ ἠρκέσϑης 
ἕως τοῦ νῦν τὰ τοσαῦτα σκάνδαλα xai τοσούτους ἐμφυλίους 
* , , ? U 
πολέμους καὶ φόνους καὶ αἱματοχυσίας καὶ ἀνδραποδισμους 
τῶν ὁμοφύλων καὶ Χριστιανῶν ἡμῶν ἀδελφῶν xoi τοσαύτην 
φϑορὰν sig πᾶν τὸ ὑπήκοον. ἔασον διὰ τοὺς οἰκτιρμοὺς τοῦ 
παναγάϑου ϑεοῦ ἵνα ἄνεσιν λάβωσι καὶ ἀνάπαυσιν μικρὰν 
τῶν κακῶν καὶ δεινῶν oL ταπεινοὶ καὶ ἐλεεινοὶ καὶ δυστυχεῖς 
^ 5 LI 
Χριστιανοί, ἐν μὲν τῇ oie , ὡς οἶδας, τὸ μέγιστον κακὸν 
* , € — 5, , LI ^ , , * 
xai ϑηρίον ἡ τοῦ Ὀτϑμάνου γονὴ τοὺς πάντας διέφϑειρε vat 
ἀπώλεσε καὶ ἠφάνισε" xai ἄμφω, τούς τε φυγόντας ἐκ τῶν 
᾿ * - ^ , , ? 
ἐχεῖϑεν χειμώνων xai συμφορῶν xai τοὺς ἐναπομείγαντας &v- 
οταῦϑα, ἀφήσωμεν ἵνα ἀναψυχὴν λάβωσι. καὲ ἐὰν περὶ τῶν 
RA - "ν ^ * » , e P * 2 
ἐθνῶν τῶν μὴ νόμον ἐχόντων 0 ϑεῖος “Ιαβὶδ παρακαλῶν φη- 
di» ἵνα διασκορπισϑῶσι τὰ τοὺς πολέμους ϑέλοντα, πόσον 


| 
| 1. ἤλεγχέ σεῦ Ty« κατὰ γοῦν ἐνϑ. M 2. 9 P 8. 5y- 
vg P ιτιὅ. δεινῶν) ódórvoy M — 17. yorz] ἀρχὴ P 


conscientia, prudentia et senectus te non admonuerint, ut tandem de 
morte tua cogitationem susciperes, et iudicis illius, qui nullius ho- 
minis respicit personam, perpenderes iudicium, in quo omnes nudi et 
manifesti sistemur, et suorum quisque facinorum et operum accipiet 
mercedem. oportebat enim te, hominem, ut tu quidem gloriari soles, 
cordatum et rerum usu tritum et in sacris literis apprime versatum 
et ad oinnia habilem atque idoneum, tam longinquo tempore intel- 
lexisse, quid illud esset, quod a me peteres, quidve legibus, more 
et institutis Romanorum tibi conveniret, qui ne nunc quidem tantas 
turbas ac pugnas. caedesque civiles et servitutes popularium eL Chri- 
stianorum fratrum, summas denique subiectorum omnium miserias ex- 
citare cessas. per misericordiam dei clementissimi te obsecro, ut hu- 
miles, miseros et infelices Christianos a malis et infortuniis aliquan- 
tum respirare et quiescere patiaris. in Asia quidem, ut nosti, detesta- 
bilis ista pestis et bellua, Othmanica gens, omnes pessumdedit , per- 
didit, delevit. utrosque, tum qui effugerunt illas calamitatum tempe- 
states, tum qui hic remanserunt, sinamus, quaeso , animam recipere. 
quodsi de gentibus, quae lege carent, sanctus David, ut dissipen- 


ΞΘ ΞΡ 


ict 


nia 


44 GEORGII. PHRANTZAE 


Eu 


μᾶλλον χρῖμα ἕξομεν ἡμεῖς, οὕς ὃ Χριστὸς καὶ ϑεὸς ἡμῶν 
δ ἄφατον αὐτοῦ εὐσπλαγχνίαν τῷ οἰχείῳ αἵματι ἐξηγύρασε, 
xai νόμον καὶ ἐντολὰς ἐχαρίσατο ἡμῖν, τήν τὸ εἰρήνην καὶ 
ἀγάπην ἐνομοϑέτησδ σημεῖον πρῶτον xai κεφάλαιον τοῖς αὖ- 
τοῦ μαϑηταῖς ϑέλων εἶναι ἔφησεν" οἶδας γὰρ καλῶς καὶξ 
τοῖτο, καὶ τοῖς nor φανερόν ἐστι. καὶ ὃ ἐμὸς ἀείμνηστος — 
πατὴρ καὶ βασιλεὺς ἐκ μικροῦ ὄντα σὲ εἰς μέγα ἀξίωμα καὶ 
ὀφφίέκιον ἀνεβίβασε, καὶ ἕως καὶ βασιλείας ὀνόματος τῷ ϑα- 
γνάτῳ αὑτοῦ ἠξίωσέ oe. ἐνθυμήϑητι καλῶς .τὴν ἀγάπην καὶ 
πγευματικὴν διάϑεσιν ἣν εἶχε πρὸς σέ. καὶ ἐμὲ τὸν ταλαί- 

πῶώρον καὶ δυστυχῆ εἰς χεῖράς oov παρέδωχε, καὶ τὴν συγγέ- 
γειαν προστάξας, ὥστε xai ἐν ὑστέραις ὥραις τῆς ζωῆς αὐτοῦ 
ἀνὰ ἡμῶν καὶ ὑμῶν γενήσηται, ὥρισε" καὶ τὴν πᾶσαν ἔξου- 
σίαν τοῦ διοικεῖν καὶ ποιμαίνειν ἐμέ τὸ xai τὴν βασιλείαν 
“Ρωμαίων εἰς χεῖράς σου ἐνεμπίστευσε. σὺ δὲ οὐχ ὡς ποι- V. 
μὴν ἐληϑινὸς εἰς ἅπαντα ἐποίησας καὶ οὐ παύεσαι ποιεῖν, 
ἀλλ ὡς ἄντιχρυς λύχος καὶ λῃστὴς καὶ χλέπτης" καὶ κατὰ 
πᾶσαν ἀνάγκην, εἰ δυνατόν, ϑέλεις καὶ βούλεσαι ἵνα ἐμὲ τὸν 
»ληρονόμον τῆς ἀρχῆς καὶ διάδοχον καὶ τεσσάρων βασιλέων 
ἀπόγογον τῆς βασιλείας γυμνώσῃς xad ἰδιωτεύσης καὶ σὲ τὸν , 
ἐδιώτην ὄντα βασιλέα ποιήσῃς. ἐγὼ δὲ τῇ ἀμάχῳ δυνάμει τὴν 


res 


i 
νι 


OL US 


m D 


ina 


ἜΒΗ ΤΥ LL : 


2. ἔλεος αὐτοῦ M 5. ϑέλω Ῥ 2. ὄντος Ρ 8. ὄνομα M 
13. γενήσεσϑαι P 17. x«i χλέπτης om P 18. ϑέλεις x«i 
βούλεσαι ἵνα ἐμὲ om P 19. χληρογόμος τ. ἄ. καὶ διάδοχος P 
21. βασιλεῦσαι P 


tur, quae bella excitent, precatur: quanto rigidius iudicium, nos ma- 
net, quos Christus, deus noster, infinita commotus misericordia, san- 
guine suo redemit, et lege mandatisque donavit, quibus pacem cari- 
tatemque mutuam imperat ut summum ac praecipuum discipulorum 
suorum insigne? hoc nec te fugit, nec ignotum est cuiquam. accedit, quod 
pater meus imperator, perpetua colendus memoria, ex obscuro te ad ma- 
gni muneris amplitudinem evexit, adeoque imperatorii nominis claritate 
morti iam vicinus te honestavit. reminiscere igitur, quo fuerit erga te 
animo et amore, quomodo miserum me et infelicem in manus tuas tradi- 
derit atque affinitate nos etiam post ipsius obitum coniunctos esse vo- 
luerit, et omne tum imperii, tum mei regendi custodiendique arbitrium 
tibi uni commiserit. at tu non verum omnium custodem, sed lupum et 
furem et latronem te praebuisti, nec talem te praebendi modum facis, 
aut quidquam praetermittis, quo, si possis, me, regni heredem atque 
successorem et quatuor imperatorum progeniem, imperio exutum , ad 
privatam vitam detrudas, te ex privato facias imperatorem. ego vero 


LIB. 1. CAP. XI. 45 


ἀδικίαν ἣν ἐποίησας elg ἐμὲ καὶ ποιεῖς, καὶ σὲ τὸν τὰ πάντα 
' σχάνδαλα ποιοῦντα καὶ ἀρχὴν τούτων ὄντα ἐμ ii) rid 
τὸ εὐϑὲς ἐνώπιον κυρίου γενήσεται." 

dr. “αβὼν δὲ τὴν ἐπιστολὴν ὃ αντακχουζηγὸς καὶ τὰ γε- 
| Bigouuévo ἰδὼν τὴν συνείδησιν οὐκ ἐκάμφϑη καὶ τὴν καρδίαν 
οὐκ ἐμαλάχϑη, ἀλλὰ τὴν πωρασχευὴν καὶ τὸ ἔργον τοῦ πολέμου 
πάντοτε ἡτοίμαζεν, ἐλπίζων ἵνα καὶ βοηϑειαν ἕξῃ παρὰ τοῦ 
ὠμηρᾶ. 6 δὲ βασιλεὺς Ἰωάννης ὡς εἶδε xai ἤκουσε τὸν στρατὸν 
τοῦ ἹΚαντακουζηνοῦ καὶ πεγϑεροῦ ἐρχόμενον καὶ ἑτοιμαζόμενον 
καὶ μὴ ἔχων ἀνεέστηνδι πρὸς τὸν ἀμηρᾶν. ᾿Ἵμουράτην ἐπρε- 
᾿σβεύσατο, ἵγα ἔλϑῃ καὶ συμμαχήσῃ αὐτῷ. ὃ δὲ ἀμηρᾶς δεινὸς 
ὧν καὶ τὰς ἐννοίας ἑαυτοῦ docu pvpiépus δολίως ἔχων, 
μετὰ χαρᾶς δεξάμενος τὴν πρεσβείαν καὶ δώδεκα χιλιάδας 
στρατὸν rM dr ἔμπροσϑεν εἰς βοήϑειαν τῷ βασιλεῖ Ἰωάννῃ, 
εἶτα καὶ αὐτὸς μετὰ πλήϑους στρατοῦ περάσας ἐκ τῆς ᾿Ἵβύδου 
ἦλϑεν ἐν τῇ Θράκῃ, κατὰ τὸ φαινόμενον. μὲν ἵνα τὸν flags 
Aéa βοηϑήσῃ, ὑποκεχρυμμένως δὲ iva, ἐὰν τὸν καιρὸν εὕρῃ 
ἐπιτήδειον καὶ αὐτῷ ἀρέσκοντα, ὃ καὶ ἐγένετο, τόπους xai 
χώρας ξαυτῷ περιποιήσηται ἐν τῇ Εὐρώπῃ xai τὴν ἀρχὴν 
αὑτοῦ αὐξήσῃ. ὃ δὲ ἱΚαντακουζηνὸς μετὰ τῶν Σέρβων καὶ 
τῶν Βουλγάρων ἐλϑὼν κατὼ τοῦ Παλαιολόγου, καὶ εἰδὼς τὸν" 


| 
1. σὲ om M ἡ. ὧδε πῶς ἔλαβε τὴν ἐπιστολὴν ὃ Κανταχουζη- 
: vyóc. M 10. &uovoitó, M 12. διπλῶς M 17. εἰ καιρὸν P 
18. ἐπιτήδειον καὶ αὐτῷ om M 


| iniuriam , quam mihi et ante intulisti et infers etiamnunc, teque 
ipsum, omnium turbarum auctorem, divinae potentiae committo , 
et quod deo placitum est, fiat." 
1;.  Acceptis perlectisque his litteris, Cantacuzenus, nulla reli- 
gione tactus, nihil mutavit mentem, sed bellum adornare continen- 
ter pergebat, eliam ameram opem sibi laturum esse confisus. im- 
perator lIohaunes, quum exercitum  Cantacuzeni soceri instructum 
esse et adversus se proficisci cognovisset, nec copias haberet, quibus 
| illis resisteret, ad Amuratem ameram misit, qui, ut se adiuvaret, eum 
 invitarent. is, ut erat homo versutus et callide occultabat animi consi- 
. lia, legationem cupide et laetus excepit, ac duodecim millibus ad. subsi- 
dium lohanni ferendum praemissis, ipse deinde cum magno exercitu 
 Abydo in Thraciam traiecit, specie, ut. imperatorem adiuvaret, re- 
vera, ut, si faveret occasio, quemadmodum favit, oppidis el regio- 
nibus in Europa acquirendis regni sui fines prolataret. Cantacuzenus 
cum Serviis ac Dulgaris contra Palaeologum profectus, quum amerae 
dolum auimadvertisset nec quidquam effecisset, forlunae suae dilflisus, 


40 GEORGII PHRANTZAE 


ἀμηρᾶν ὅτι διπλῶς διέχειτο, καὶ οὐδὲν κατορϑώσας τὰ πάντα i 
καταλιπὼν μοναχὸς ἐγένετο καὶ ἀντὲ Ἰωάννου Ἰωάσαφ ὠνομά-. E 
095, κρατήσας τὴν βασιλείαν , ἕως οὗ xai ἐξώσϑη ὑπὸ τοῦ | 
γαμβροῦ πολεμῶν, ἔτη ἕξ xal μῆνας ἑπτά. ὃ δὲ ᾿Ἡμουράτης. 1 
τὸν καιρὸν εὑρὼν ἐπιτήδειον , καὶ ἐν τῇ Θράκῃ Mp 


καὶ τὰ τῶν “Ῥωμαίων βλέπων εἰς ἄκρον τεταπειγωμέναι διὰ 1 
τοὺς ἐμφυλίους πολέμους καὶ συγχύσεις, καὶ οὐκ εἶχον Gy- - 


τιστῆναι ταῖς δυνάμεσιν αὐτοῦ. τότε δὴ πρῶτον ἐν τῇ Εὐ. 1 
Qon τὸ τῶν Ὀιϑμανλίδων γένος αὐϑένταις χεῖρα é»v- τῇ t 
Ooaxn ἔβαλον, xat τὴν Καλλιούπολιν ἔλαβε καὶ ἑτέρους οὐκ 
ὀλίγους τύπους xal χώρας καὶ φρούρια ἔκ τε τῆς τῶν “Ῥω j 
μαίων ἀρχῆς καὶ ἐκ τῶν ἑτέρων αὐϑθϑεντῶν Χριστιανῶν, και ἢ 
ϑὼς ἐν ὀλίγῳ ἐν τῇ τῆς ζωῆς αὐτοῦ διηγήσει δηϑήσεται. — 
ἦσαν γὰρ περάσαντες, ὡς προέφημεν, καὶ ἐν ἑτέροις καιροῖς 1i 
οἱ Τοῦῤκοι. ἐν τῇ Εὐρώπῃ εἰς τὴν Χερρόνησον τῆς Θρῴκης, 
ἀλλ᾽ οὐκ ἐδυνήθησαν στῆναι οὔτε κυριεῦσαι τοσούτους τόπους | 
καὶ φρούρια καὶ πόλεις ὡς τὼ νῦν, διότι πολλάκις μὲν νόμῳ 1 
πολέμου ἐδιώχϑησαν, πολλάκις ὡς λῃσταὶ περάσαντες mau» |. 
ἔφυγον. λοιπὸν ὃ ᾿Αμουράτης καὶ τῆς ᾿αΑδριανουπόλεως ἐγκρα- 20 
τὴς γενόμενος καὲ πολὺ μέρος ἐκ τῆς Maxedovíag xai BovÀ- | 
γαρίας καὲ Σερβίας, τέλος πάντων δὲ ἐγάπην μετὰ τοῦ Ba- | 
σιλέως ἕως τέλους τῆς ζωῆς αὐτῶν ποιήσαντες καὶ ὅρκους 1 


3. τῆς βασιλείας P 10. ἀφέντες P 17. μεῖναι ἀλλ᾽ οὐδὲ P 1 
18. δεατέ P 21. ztoàuuepog M ἥ 


monachum induit ac pro Iohanne loasaphi nomen adscivit, rerum potitus, ' 
donec a genero bello devictus et regno exutus est, annos sex et menses 3 
septem, iam quum Amurates, occasionem opportunam nactus, tanto cum | 
exercitu in 'lhracia paratus instructusque adesset, et res Romanas | 
propter turbas et bella civilia summopere afflictas esse videret, opi- - 
bus eius non iam poterat resisti; ac tum primum in Europa Othma- | 
nidarum genus in Thraciae principes impetum fecit, atque Amurates | 
Calliopolim cepit aliaque non pauca loca, oppida et castella tum Ro- - 
manorum , tum aliorum Christianorum principum, sicuti mox in vita 
eius exponemus. etenim transierant quidem, ut supra docuimus, etiam ' 
alias in Europam Turcae, in Chersonesum Thraciae, nec tamen con- . 
sistere potuerant , aut tot loca, oppida, castella, quot tum ceperunt, - 
expugnare, quoniam nunc iusto bello devicti repellebantur, nunc 
latronum instar traiecti refugiebant. deinde Amurates, etiam Adria- ' 
nopoli et magna parte Macedoniae, Bulgariae et Serviae potitus, 
postremo cum imperatore, quoad viverent, amicitiam fecit, inter- 1 


LIB. I. CAP. XI. 47 


| ἀναμέσον αὐτῶν, ἵνα τὰς συνϑῆκας καὶ τὴν ἀγάπην φυλάξωσι, 
Aie " 
* “ » , 
— καὶ εἷς ὑπὲρ τοῦ ἑτέρου ἔσται βοηϑύς. ' 
Οὗτος δὲ ὃ βασιλεὺς Ἰωάννης ἔσχε τούσδε τοὺς υἱούς, 
* ' , * 1 , 
Ανδρόνιχον τὸν δεσπότην, ΠΠανουὴλ τὸν βασιλέα, Θεύδωρον 
ἕὰ, » ; Ἵ ^ ^ t [41 - * 
δτὸν πορφυφογέννητον xat Ἱιχαὴλ τὸν δεσπότην " ὃς τῷ μὲν 
"πρωτογενεῖ ᾿Ανδροονίχῳ ὡς διαδόχῳ τῆς βασιλείας ἐν τῇ πόλει 
προστάξας εἶναι, τὸν δὲ βασιλέα κὺρ ἹΠιχαὴλ τοῦ διοικεῖν 
καὶ κυβερνᾶν τὴν Θεσσαλονίκην, τὸν δὲ Θεόδωρον τὸν πορ- 
φυρογέννητον μετὰ τὸ ἀποϑανεῖν τὸν τοῦ ἹΚαντακουζηνοῦ υἱὸν 
oéy τῇ Σπάρτῃ κύριον καὶ αὐϑέντην ἀπέστειλεν. ἐλϑὼν δὲ ἐν 
“ , € * "WS LP ^ ' , , * 
τῇ Θευσάλονῥᾳ" βασιλεὺς κὺρ Μανουὴλ καὶ ἀγάπην καὶ 
φιλίων εἶχε μετὰ τῶν ἀρχόντων xot πρώτων τῆς πόλεως Σερ- 
ρῶν, βουλὴν ποιήσαντες ἵνα τοὺς φύλακας Τούρχους τοὺς 
br - ὸ ᾿ 0 ἐπ , M ' L4 ; - * 
φρουροῦντας τὸ φρούριον ἀποχτείνωσι καὶ τὸ ἄστυ τῷ κὺρ 
5 ἸΠανουὴλ δώσωσιν. αὑτὴ δὲ ἡ βουλὴ ovx ξλαϑὲ τὸν ἐμη-᾿ 
ρᾶν, καὶ στείλας τὸν Καραλί- πασιᾶν μετὰ στρατοῦ πλήϑους 
πολλοῦ κατὰ τῆς Θεσσαλονίκης ἐλϑεῖν καὶ τοῦ lMavovr, na- 
i ͵ ν “ E 4 3 -— € T ' , 
“ρήγγειλεν αὐτῷ μὴ ὃπισϑεν ἐλϑεῖν ἕως ov τὴν Θεσσαλονίκην 
᾿ἁλώσῃ καὶ τὸν ἸΠανουὴλ δέσμιον ἀγάγῃ. ἀκούσας δὲ τοῦτο 
οὗ κὺρ ἸΠανουήλ, καὶ ϑεωρῶν ὅτι οὐκ ἐδύνατο ἀντιστῆναι το- 
σούτῳ στρατῷ, εἰς δειλίαν καὶ φόβον ἐνέπεσε, καὶ μὴ ἔχων 
E - - , » ^ 
Té ἕτερον πρᾶξαι φυγῇ τῇ σωτηρίᾳ ἐχρήσατο, θέλων ἐλθεῖν 


4. Μανουὴλ τὸν βασιλέα om Ρ 6, πρωτογενγήτῳΟ 10. xv- 
- ρὸν M 12. ἔχων M 16. χαρᾶ dz P 22. τὴν σωτη- 
ρίαν P 


β positis utrimque sacramentis, quibus se foedus et amicitiam culturos 
| et invicem sibi auxiliaturos esse sposponderunt. 
Habuit imperator Iohannes hosce filios: Andronicum despotam, 
 Manuelem imperatorem , Theodorum Porphyrogenitum et Llichaelem: 
despotam: quorum natu maximum Andronicum, ut heredem im- 
| perü, in urbe esse, Michaelem imperatorem gubernare et ad- 
ministrare Thessalonicam voluit, "Theodorum Porphyrogenitum post. 
mortuum Cantacuzeni filium Spartam cum imperio misit. —'"Thessalo- 
nicam Manuel ingressus cum magistratibus et primoribus civitatis 
Serrarum pacem amicitiamque firmavit. itaque hi consilium inierunt , 
"Turcas praesidiarios, qui arcem tenebant, interficiendi urbemque de- 
dendi Manueli. non latuit hoc consilium ameram, qui Carali- pasia- 
nem cum magnis copiis adversus Thessalonicam et Manuelem misit, 
ac, nisi capta urbe et vincto Manuele, eum redire vetuit. hac re comper- 
ia, Manuel dominus, quum tanto exercitui non posse se resistere in- 
.. telligeret, metu ac timore percellitur, atque inscius, quid aliud agat, 
| fuga salutem quaerit et Byzantium ad imperatorem et patrem reverti 
| 


* 


48 GEORGII PHRANTZAE 


πρὸς τὸν πατέρα καὶ βασιλέω ἐν τῇ πόλει. 0 δὲ πατὴρ διὰ 
τὸν φύβον τοῦ ὠμηρᾶ οὐκ ἤϑελε δεχϑῆναι αὐτόν, δειχγύων. 
ὀργὴν αὐτῷ καὶ μᾶλλον ἀπειλήσας σφοδρῶς. ἐλπίζων δὲ 
δεχϑῆναι αὐτὸν οἱ τῆς “έσβου δεσπόζοντες ἐλϑόντα ἐχεῖσε, 
αὐτοὶ ἀληϑῶς καὶ φαγερῶς οὐκ ἀνέσχοντο ἰδεῖν ἢ συνομιλῆσαι 5, 
αὐτῷ διὰ τὸν. τοῦ ἀμηρᾶ φόβον, ἵνα μὴ καὶ αὐτοὲ κινδυ- 
γνεύσωσιν. ἀποτυχὼν δὲ καὶ τῶν ἐχεῖϑεν ἐλπίδων, καὶ ϑεω- 
ρῶν ὅτι οὐδεὶς ἤϑελεν δεχϑῆναι αὐτόν, ταῦτα λογίζεται ἵνα 
αὐτοϑελὴς ἐν τῇ Προύσῃ πρὸς τὸν ἀμηρᾶν ὑπάγῃ καὶ Gvy- 
χώρησιν αἰτήσῃ. ἐλθὼν δὲ ἔμπροσϑεν τοῦ ἀμηρᾶ ὡμολόγει 1 
τὰ ὅσα ἀγνοῶν ἔπραξεν: οὗτος δὲ ὃ ἀσεβὴς φρόνιμος ὦν, 
καὶ ἰδὼν τὴν ὑποταγὴν ἣν ἔδειξεν ὃ κὺρ ἸΠανουήλ, καὶ αὖ- 
τοϑελῶς ἔμπροσϑεν αὐτοῦ ἐλθόντος, μετὰ εὐσπλαγχνίας μδ8- 
γάλης ἐνηγκαλισάμενος κατεφίλει αὐτὸν καὶ χαρᾶς ἔμπλεως 
γέγονε. καὶ ἡμέρας τινὰς καθίσαντες τρώγοντες καὶ πίνοντες Y 
καὶ εὐθυμήσαντες καὶ πολλὰ εἰπόντες, καὶ χάριτας ἐπηγγεί- — 
λατο, καὶ σιτηρέσια δώσας ἔχειν ἐκ τῆς αὐλῆς αὐτοῦ. εἶτα 
ἕν τῷ μέλλειν ἐπανιέναι εἶπεν αὐτῷ κὺρ ἸΠανουὴλ “τζελεπῆ, 
γίνωσκε τοῦτο ἐκ τοῦ νῦν καὶ ἔμπροσϑεν. διὰ τὴν ὑποταγὴν ἣν 
ἔδειξας ἐλϑὼν πρός us xai ὁμολογήσας ἐνώπιον ἐμοῦ καὶ τοῦ 20 
ϑεοῦ τοῦ πώντα τὰ κρύφια τῶν ἀνθρώπων γινώσκοντος τὰ 


6. ἀμουράτου P ^ 10. Quzo& ἀμουράτου du. P 11. ἐξ 
ἀγνοίας P 13. αὐτοῦ ἐν ἔμπροσθεν M 15. ἡμέραις τισὶ M 
τρώγοντες x«i πιένοντες xai εὐϑυμοῦγτες post Linse P 
20. ἐλϑεῖν MP í 


decernit. at ille, ameram veritus, recipere eum noluit, ei iratum se esse 
ostendens adeoque vehementer minatus. sperans iam Manuel, a. Lesbi 
principibus receptum se iri, ad hos se confert. at nec hi palam eum 
videre et recipere ausi sunt, metu amerae, ut sibi ea res periculo 
ne esset. itaque quum, hac quoque spe deiectus, neminem se receptu- 
rum esse intelligeret, Prusam ultro abeundi et amerae conveniendi 
atque ab eo veniam petendi consilium cepit. in eius conspectum ad- 
missus, quae imprudens patrasset, confitetur. impius iste, homo cal- 
lidus, ' quum demissionem animi videret , qua sua sponte Manuel se 
adisset, magna eum benevolentia amplexus et osculatus ac summo 
gaudio perfusus est. diebus aliquot in epulis, compotationibus, oblecta- 
tionibus, colloquiis consumtis, ameras ei beneficia tribuit et victum e 
regia praebuit et abiturum ita allocutus est: '^sic dehinc, vir nobilissime, 
inquit, tibi persuadeto: propter obedientiam , quam praestitisti , ut 
adires me et coram me et deo, qui arcana hominum ommia perspicit , 
peccata tua confiterere, te non secus, ac filium, mihi carum esse 
scito. itaque nunc iam cave, ne quid simile in posterum agas, quando 


118.1. CAP. ΧΙ 49 


ἐσφαλμένα σοι, πληροφορήϑητι τοῦτο ἀληϑῶς" ὡς υἱὸν ἔχω 
ἀγάπην πρὸς σε. πλὴν πρόσεχε ἐκ τοῦ νῦν καὶ ἔμπροσθεν, 
ἵνα μὴ τοιούτων ἔργων ἐπιχειρισϑῆς, ὅτε μέγα σκανδαλὸν 
ἔστιν. οἶδας γὰρ ὅτε φίλοι καὶ ἀδελφοὲ ἐσμέν, xai ἀνὰ 
/€ » ? » , ν᾿ τ , ΜΡ 3 ' - 
ἡμῶν οὐκ ἔστε δίκαιον διαφορὰν καὶ μάχην eivat, ἀλλὰ μᾶλ- 
λον φιλίαν xai ἀγάπην. σὺ δὲ νέος φρόνιμος καὶ καλὸς εἰς 
τὰ πάντα καὶ ἐπιτήδειος ὕπάρχεις, καὶ οἶδας τοῦ ποιεῖν καὶ 
, » - - , Vivis L 
λέγειν. ἄρχου τῶν σῶν ἐν εἰρήνῃ, καὶ μὴ ζήτει τὰ ἀλλό.-. 
: : 7 NIE ͵ 2 , ' τς 
τρια: καὶ ἐὰν ἀνάγκη ἐστί σοί τις ὑπὲρ χρημάτων ἢ ἑτέρας 
συνδρομῆς χρήζεις, ἐγὼ πάντοτε ἕτοιμος ἔσομαι μετὰ χαρᾶς 
πληρῶσαι σοῦ τὴν αἴτησιν." καὶ ἕτερα πολλὰ εἰπόντες, ἀπέ. 
λυσεν αὐτὸν φιλοδωρήσας τὰ μέγιστα καὶ πρὸς τὸν βασιλέα 
καὶ πατέρα γράψας, ἵνα ἀσπασίως δέξηται αὐτὸν παρακα- 
- - * " bd - * 

λῶν, καὶ φιλεῖν ὑπὲρ αὐτὸν καὶ συγχωρῆσαι αὐτῷ περὲ ὧν 
᾿ 4... δὴ » D ' Asie » , ᾿ » - 
χατὰ ἄγνοιαν ἔπραξε. περάσας δὲ 0 Ἰμουράτης ἤλϑεν ἐν τῇ 
᾿Αδριανουπόλει, βουλόμενος πόλεμον ποιεῖσϑαι κατὰ τῶν Ovy- 
yodv»* τινὰς δὲ τῶν σατράπων αὐτοῦ ἐν τῇ ᾿“΄σίᾳ ἀποοτα- 
τήσαντας μαϑών, τὴν παρασκευὴν ἐκείνην ἀφείς, μετὰ τοῦ 
βασιλέως κυρίου ἸΙωάνγου ὡς φίλοι κατὰ τὰς συμβάσεις αὖ-. 
᾿ - * ; - , - 
τῶν περάσαντες ἦλθον xav αὐτῶν μετὰ πλήϑους στρατῶν, 
παρὼν καὶ ὃ κὺρ lMavovrA ἐγγὺς τοῦ πατρὸς αὐτοῦ. 

12. Καὶ ἐν τῷ ἀπέρχεσθαι αὐτούς, λέγω δὴ τὸν ἀμη- 

2. 9 ἀπέρχ ; λέγω δὴ μὴ 


1 υἱῷ P — 3. τοιοῦτο ἔργον Ρ μεγάλων σχανϑδάλων αἴτιόν P 
8. ζήτησον Μ' 11. εἰπόντος M 16. πολέμους P 22. 
ἐπανέρχεσϑαι M 


Ἰ 


magnae inde turbae orientur. nosti enim, amicos et fratres nos esse, 
nec fas est, exerceri inter nos discordiam pugnasque, sed amicitiam 
potius et benevolentiam coli, atque es tu adolescens prudens et ge- 
nerosus ek ad omnia idoneus et dicendi agendique peritus. quare 
quiete tua administra, aliena ne concupisce. quodsi pecuniae inopia 
labores vel alio egeas auxilio, semper paratus ero ad studiose grati- 
candum tibi, quod rogaveris" haec et alia multa postquam sermoni- 
us agitarunt, ameras Manuelem liberalissime donatum dimisit, datis 
d imperatorem, patrem eius, litteris, quibus illum hortabatur, ut sua 
causa filium benigne reciperet et amaret, eique, quae imprudens deli 
uisset, ignosceret. deinde Amurates in Europam traiectus , Adria- 
opolim proficiscitur, Hungaros bello domiturus. nonnullos autem 
de satrapis suis in Asia defecisse quum audisset, relicto illo apparatu, 
cum lohanne imperatore, ut amico et socio, ad eos compescendos cum 
xercitu revertit. comitabatur patrem Manuel dominus, 

12. Hi quum discederent, adversus satrapas jin Asia seditiosos 


Phrantzes. ή 


5o GEORGII PHRANTZAE 


ρᾶν xai τὸν βασιλέα, κατὰ τῶν ἀποστατησάντων σατράπων͵ 
ἐν τῇ dora, ὁ μὲν ἀμηρᾶς τὸν υἱὸν αὐτοῦ Moor τξελεπὴ Ι 
κατέλιπεν, ἵνα πάντα τὰ ὑποτελῇ αὐτῷ ἐν τῇ Εὐρώπῃ φυ- 
λάττῃ, ὃ δὲ βασιλεὺς τὸν δεσπότην κὺρ ᾿Ανδρόνικον τὸν πρω- 
τογενῆ υἱὸν αὐτοῦ τὼ τῶν Ῥωμαίων κυβερνᾶν εἴασεν wai ἐγνεμ- 
πίστευσεν αὐτῷ. αὐτοὶ δὲ οἱ νέοι αὐθεντόπουλοι εὐχαιρέαν. 
εὑρόντες καὶ εἰς ἄχρον φιλιωθέντες καὶ ὁμιλήσαντες συχνῶς, 
ὡμονόησαν μετὰ ὕρκων ἀναμεταξὺ αὐτῶν ὡς ἀδελφοὶ ὦσιν, 


θιερχόμενοι τὰς χώρας χαὲ πόλεις" καὶ τὰς μὴ ὑποχυπτού-. 
σας τῷ ϑελήματι αὐτῶν, ἀλλὰ φυλαττούσας τὴν πρέπουσαν 
εὐγοιὰν εἰς τοὺς πατέρας, ἠχμαλώτιζον σκυλεύοντες καὶ ἀν- 
δραποδίζοντες, μαϑόντες δὲ τοῦτο ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ ὃ ἀμηρᾶς καὶ 
ὃ βασιλεὺς λίαν ἐλυπήϑησαν καὶ ἠγανάκτησαν. ὃ οὖν ἐμη- 
ρᾶς ὑποψίαν ἔχων ἐν τῇ καρδίᾳ μὴ διὰ ϑελήσεως καὶ β 
λῆς τοῦ βασιλέως οὗτοι ἀπεστάτησαν, ἀποστείλας μηνύων. 
αὐτῷ μετὰ ϑυμοῦ εἶπεν ἵνα τρόπον τινὰ ποιήσῃ ὅπως τὸν 
᾿Ἰνδρόνικον παιδεύσῃ, καὶ πληροφορηϑήσεται εἰ ὅ βασιλεὺς͵ 
οὐκ ἦν αἴτιος τῆς τοιαύτης βουλῆς" εἰ δὲ ἄλλως γενήσεται," 
αὐτὸς καὶ ὁ οἶκος αὐτοῦ καὶ πᾶσα ἡ ἀρχὴ τῶν Ρωμαίων ἡ 
ὄψεται. ὃ δὲ βασιλεὺς ἀπεκρίνατο λέγων ὅτε οὐκ οἶδεν οὔτε, 
ἐπίστατο, μετὰ ὅρκων μεγάλων, τὸ γεγονός" καὶ ἐὰν εἰς ὦ 


2, μουσᾶν P 19. εἰ ὃ βασιλεὺς] ὡς P 23. ὅρχων, xci. 
μεγάλως τὸ γεγογὸς ἐλυπεῖτο P ᾿ 


' 
profecturi, ameras Mosem Tzelepem filium reliquit, qui interim omnia | 
Europae loca sibi vectigalia in officio contineret, imperator Andro-. 
mico despotae, filio natu maximo, rem Romanam administrandam tra ] 
didit commisitque. adolescentes regiae potestatis vicarii, hae usi op-. 
portunitate , amicitiam arctissimam coniungunt, crebro in colloquium. 
veniunt tandemque sacramento se obstringunt, ut ab illo inde tem. 
pore alter alteri quasi frater sit et in omni re socius. deinde a patribu 
deficiunt, atque provincias et urbes obeuntes, quae ipsorum voluntati 
non obsequebantur, sed debitam patribus fidem servabant, diripiunt. 
inque servitutem redigunt. hoc ubi in Asia Amurates et imperator. 
comperere, dolore et iracundia exarserunt; et ameras quidem au- 
ctoritate et consilio imperatoris illos descivisse suspicatus, ei iratus. 
significatum mittit: videret, quo modo Andronicum filium puniret et. 
sic fidem sibi faceret, non esse se istius consilii auctorem. sin aliter. 
faxit, et ipsum et domum eius et totum Romanum imperium exper- 
turum, quo ea res evaderet. imperator respondet et gravi affirmat. 


p 


LIB. I. CAP, XII. 51 


 gsigac τὸν υἱὸν τυχὸν εἶχεν, ἄνευ τιγὸς ἐλεημοσύνης εἶχε 
᾿ παιδεῦσαι αὐτόν. ὡς δὲ τὰ τῆς “σίας διώρϑωσαν καὶ εἰρή- 
Ο γευσαν, περάσαντες ἦλθον εἰς τὴν Εὐρώπην, καὶ στρατὸν 
εὐθέως οἰκονομήσαντες ἔστειλαν κατὰ τῶν ἀποστατησάντων 
δυϊῶν, καὶ πολέμου γεγονότος τὸν τῶν ἀποστάτων στρατὸν ὃ 
ἀμηρᾶς χρήμασι καὶ λόγοις ἀπατήσας, ἐπιβουλὴν τοιαύτην 
ἐποίησαν: ἀφέντες αὐτοὺς ἔφυγον, καὲ τοὺς αὐϑεγντοπούλους 
ἐν τινε φρουρίῳ τοῦ Ζιδυμοτείχου καταφυγόντας ἐπίασαν, 
xai τοῖς πατράσι δῶρον τούτους προσέφερον. xoi ὃ ὠμηρᾶς 
οεὐϑὺς τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἀπεχεφάλισεν, ὃ δὲ βασιλεὺς ϑέλων 
χαὲ μὴ ϑέλων διὰ τὸν φύβον τοῦ ἀμηρῶ τὸν δεσπότην κὺρ 
-Mdvógórixov τὸν υἱὸν αὑτοῦ τῶν ὀφϑαλμῶν ἐστέρησε καὶ ἐν 
τοῖς πύργοις τοῖς λεγομένοις ᾿Αδεμανίδες πλησίον Βλαχέρνων 
ἀπέκλεισε. τυχόντες μὲν καὶ ἕτεροί τινες σὺν αὐτοῖς νέοι 
ὅ συνηλικιῶται ἐπλανήϑησαν, παῖδες ἐνδόξων καὶ εὐγενῶν Χρι- 
στιανῶν καὶ Τούρκων, καὶ αὐτοὶ σαγηνευϑέντες τῷ ἀμηρᾷ 
ἐδόθησαν" καὶ οἱ πατέρες αὐτῶν παρόντες μετὰ δαχρύωνΒ 
ἐχελεύϑησαν ἵνα ἕκαστος τὸν υἱὸν αὑτοῦ οἰχειοχείρως ϑανα- 
τώσῃ " καὶ τοὺς μὴ πειϑομένους πρᾶξαι κατὰ τὸ προσταχϑὲν 
αὐτοῖς ἐν τῷ ἅμα κατὰ τὸν ποταμὸν δεδημέγους ἐβύϑιζεν 
ὁμοθυμαδόν, πατέρα τε λέγω xoi υἱόν. ταύτην ὠμότητα xat 
ἀπανθρωπίαν ὃ ᾿Αμουράτης ἐποίησεν, ἀεὲ εἰς τὰ πάντα χα- 
λῶς πολιτευόμενος. καιροῦ δὲ τινος παρελθόντος τινὲς τῶν 


1. ἐλεημ. τινὸς παιδεῦσαι ἤϑελεν P 13. ἀνεμάδες P 18. 
idioysíQug P 22, dti] xci ἣν ἀεὶ P 


-sacramento, facti ignarum et inscium se esse; atque filium, si in manu 
haberet, quominus puniret, nulla se misericordia commotum iri. re- 
bus in Asia compositis pacatisque, in Europam traiecti, exercitum con- 
festim instructum contra filios seditiosos miserunt, commisso bello, 
adolescentium milites, pecunia et blanditiis ab amera corrupti, insi- 
diose eosdem deseruerunt et profugos in castello quodam Didymoti- 
.chi comprehenderunt patribusque dono obtulerunt. ameras filium sta- 
τ την, decollari iussit, atque eiusdem: metu imperator facere non po- 
iuit, quin suum filium Andronicum despotam oculis privaret et turri- 
.bus, quae Ademanides dicuntur, iuxta Blachernas sitis, includeret. 
erant alii praeterea decepti, illustrium ac nobilium tam Christiano- 
rum quam 'lurcarum filii illis aequales, qui et ipsi capti amerae tra- 
. diti sunt. eorum patres cum lacrimis adstantes suum quisque filium 
manu sua interficere iubentur; qui imperio non paruerunt, cum filiis 
'colligati, in praeterfluentem fluvium sunt demersi. adeo inhumanum 
crudelemque se praestitit Amurates, alioquin in regenda re publica 
| 


52 GEORGII PHRANTZAE 


ἐνδόξων καὶ εὐγενῶν «Χριστιανῶν xat "yogimá TOU ἀμηρὰ 
δεηϑέντες γράψαι πρὸς τὸν βασιλέα κύριον Ἰωάννην ἵνα τὸν 
δεσπότην κύριον ᾿Ανδρόγικον τοῦ ἀποχλεισμοῦ ἐλευϑερώσῃ" ὃ 
xai ἐγένετο. 


Koi τῶν πραγμάτων οὕτως ἐχόντων ϑεωρῶν ὃ βασιλεὺς s 


τὰ τῶν “Ρωμαίων πράγματα παντοιοτρύπως ὑποκοβέδενθα d 


ταπεινούμενα καὶ εἰς ἀφανισμὸν παντελῆ ἡμέρῳ τῇ ἡμέρᾳ, 


ἐρχόμενα, τὰ δὲ τῶν Τούρχων εἷς ἄκρον προχύπτοντα, τριή- 
pec τινὰς ἡτοίμασεν ἐμβὰς ἐν τῇ Ἰταλίᾳ ἐλϑεῖν αἰτῆσαι βοή-- 


ϑειαν παρὰ τῶν ἐχεῖσε αὐϑένεωνε tva μὴ ἡ βασιλεία * Po-. 


μαίων κατὰ κράτος εἰς τέλος ἐκπέσῃ. καὶ ἐν τῷ μέλλειν 


* , ] , * , » 1 

ἐπανέρχεσϑαι τὸν deonóvgv κὺρ ᾿Ανδρόνικον πάλιν εἴασε δι- — 
^ - " ' ES 1 ^ 

οικεῖν x«i κυβερνᾶν τὴν πόλιν καὶ τὴν βασιλείαν. πλεύ- - 


σαντος δὲ τοῦ βασιλέως, ἔφϑασεν ἐν τῇ Ἰταλίᾳ ἐν τῇ τῶν 
* - , Li , ea 1 - ^ , 
Ἑνετῶν ὡραίᾳ πόλει, καὶ ἡ γερουσία ἅπασα τῆσδε τῆς πὸ- 
, —- 3 Γ᾽ ^ ld ^ 3 ——- 

λεὼς ἀσμένως τοῦτον ἐδέξαντο" περὲ δὲ τοῦ βοηθῆσαι αὐτῷ 


οὐκ ἣν φωνὴ καὶ οὐκ ἦν ἀκρόασις. κἀχεῖϑεν ἐξελϑὼν πρὸς 


τὸν ῥῆγα Φραγκίας Κάρολον ἐλϑὼν οὐδὲν ἐκατώρϑωσε διὰ 
τὸ περισπωμένους εἶναι αὐτοὺς καὶ ἀναμεταξὺ μάχας χαὶ 
σκάνδαλα ἔχοντας. καὶ χρημάτων μόνον πλῆϑος ἀναλώσας 
καὶ δάγεια πολλὰ λαβὼν διὰ τὸ εἶναι μεγάλην τὴν ἐν Ἰταλίᾳ 
δαπάνην, καὶ εἰς Ἕνετίαν ἀναστρέψας ἔγραφε διὰ τὰ ἀυδγό. 


- - LJ , , ko 
gov τῷ υἱῷ αὐτοῦ ᾿Ανδοονίχῳ ἵνα ποιήσῃ vgono» στεῖλαι - 


mer. , ea ^ ὃ. ' (e cÀ s, δ , M 3 
αὐτῷ χρήματα, πως τὰ δάνεια ἃ ἔλαβεν ἀποδώσῃ, καὶ ἀνα- 
2. ἔγραψε P 7. τῇ} τρίτῃ M 


laudatus. aliquanto post nonnulli spectati et nobiles Christiani atque — 
Agareni Amuratem rogaverunt, ut litteris Iohanni imperatori suade- ^. 
ret, Andronicum despotam e vinculis liberaret: nec nom satisfactum est - 


illorum voluntati. 
: Rebus ita constitutis, imperator, quum: Romanum imperium omni 


modo vilescere et in angustum redigi et in dies magis ruere in per- 3 
niciem, contra Turcarum regnuni ad summum crescere fastigium ani- - 


madverteret , comparatis aliquot triremibus, in Italiam vela fecit, ab 
eius terrae principibus , ne Romanorum imperium prorsus everteretur, 


petiturus auxilia. commisit rursus, dum rediret, Andronico despotae - 
urbis et imperii procurationem. in Italiam delatus, primum Venetorum 
florentem urbem adiit, et honorifice quidem a toto. senatu exceptus . 


esl, sed de subsidiis ἐν verba fecit et plane non audiebatur. inde 


ad Carolum, Francorum regem, profectus, ne ibi quidem quidquam 1 
obtinuit, quoniam principes inter se dissidebant ac factionibus bel- — 
lisque erant distracti. itaque nihil aliud, quam grandi pecunia inuti- - 
liter absumpta et gravi contracto aere alieno propter sumtuum in - 
Kalia magnitudinem, Venetias reversus, faselo misso, Andronico filio - 


LIB. 1. CAP. XII. 53 


 Λώσῃ ἔτι iv τῇ ὁδῇ. αὐτὸς δὲ πάντοτε τῷ τῆς ἀρχῆς τρε- 
 φόμενος ἔρωτι καὶ εἰς χεῖρας ταύτην λαβὼν οὐδὲν ἐφᾳόν- 
᾿ vibe περὶ ὧν ὃ βασιλεὺς καὶ πατὴρ ἔγραφεν, ἀλλὰ μᾶλλον, 
| ὡς εἴπῃ τις, τὰς τοῦ πατρὸς προστάξεις καὶ γραφὰς ὡς ἐν 
δὕδατι γεγραμμένας ἐλογίσατο. ἀκούσας δὲ ταῦτα ἐν τῇ Oso- 

σαλονίχῃ κὺρ ϊανουὴλ ὃ νεώτερος υἱός, μετὰ σπουδῆς xoi 

προϑυμίας συνάξας χρήματα πολλὰ τὸν ἀριϑμὸν χρυσίου xai 

ἀργυρίου ὡς ἔνι καὶ τριήρεις ἑτοιμάσας, ἐμβὰς ἐν τῇ Ἰταλίᾳ 

τὸν πλοῦν, ὅπου ἦν ὃ πατήρ, ἐποίησε. καὶ προσκυνήσας 
το αὐτὸν xai καταφιλήσας χεῖρας καὶ πόδας, καὶ τοῖς δανει- 

σταῖς τὸ δάνειον δώσας, τὸν πατέρα καὶ βασιλέα λαβὼν ἐν 

τῇ ἹΚωνσταντινουπόλει ἐπανέστρεψε. διὰ ταύτην οὖν τὴν ai- 

τίαν καὶ ὑποταγὴν ὃ ἸΠανουὴλ τὰ μέγιστα ὑπὸ τοῦ πατρὸς 
| καὶ πάσης τῆς συγχλήτου ἦν φιλούμενος, ὃ δὲ ᾿ἀνδρόνικος 
15 ὑπὸ τοῦ πατρὸς καὶ ὑπὸ πάντων 5v μισούμενος. xai ὃ πα- 
τὴρ σὺν τῇ συγκλήτῳ πάσῃ τὸν ΙΠανουὴλ εἰς βασιλέα ἐψη- 
φίσατο, τὸν δὲ ᾿ΑἸνδρόνικον ἀπώσαντο. καὶ προσμένειν ἐν τῇ 
πόλει προστάξας ὃ πατὴρ καὲ ἐρυϑοοῦ πεδίλου μετέδωκεν 
αὐτῷ, καὶ διάδοχος τῆς βασιλείας ἀπὸ πάντων ἐλέγετο εἰ- 
20vat. ὃ δὲ δεσπότης κὺρ ᾿Δίνδρόνιχος Ó τυφλὸς μαινόμενος 
ἣν τῷ ϑυμῷ καὶ τῷ ζήλῳ xai τὴν ἀδικίαν βοῶν, καὶ ἐκ τῆς 
περιφρονήσεως περιαλγὴς ἐγένετο, διισχυρεζόμενος ἔλεγεν 
ὅτι κατὰ τοὺς νόμους “Ῥωμαίων τάξιν vs καὶ συνήϑειαν 7 
βασιλείᾳ ξαυτῷ καὶ τῷ υἱῷ αὐτοῦ ἁρμόζει ὡς πρωτοτόχοις, 


* 


2. λαχὼν εἶχεν οὐδὲν M 


litteris mandavit, ut pecuniam sibi mittendam curaret, qua aes alienum, 
quod contraxisset, solveret et in reditu sumtum faceret. at ille, perpe- 
iuo imperii amore flagrans atque manu id tenens, nihil curabat, quod 
mandarat pater, sed eius iussa im aquà, ut quispiam dixerit, scripta 
existimabat. at Thessalonicae filius minor Manuel, re comperta, stre- 
nue ac studiose auri argentique quantum poterat conquisivit, para- 
tisque triremibus, in Italiam ad patrem cursum tetendit. reverenter 
eum salutavit, manus pedesque eius osculatus, ac pecunia, credito- 
ribus quae debebatur, numerata, cum eodem Cpolim rediit. propter 
hane causam et pietatem Manuel a palre et universo senatu non mi- 
mus diligebatur, quam iisdem exosus erat Andronicus: unde, reie- 
cio Andronico, Manuel a* patre et senatu imperator designatus, in 
urbe manere iubetur, et purpureis ornatur calceamentis atque ab 
omnibus habetur heres imperii. contra caecus iste Andronicus ira 
invidiaque insanire et iniuriam sibi íllatam clamare, contemtum acerbe 
ferre, atque dictitare, e legibus, institutis et inoribus Romanorum 
sibi ac filio suo , ut primogenilis, imperium deberi; a patre impera- 
| 
: 
| 
| 
| 
[ 


- 


δά GEORGII PHRANTZAE 


ὃ δὲ πατὴρ καὶ βασιλεὺς τὸν ]ανουὴλ ὑστερογενῆ ovra προ: 
τιμῆσαι ϑέλει καὶ διάδοχον τῆς βασιλείας ἀφῆσαι. — xal ἦν 
πάντοτε ἑστηκὼς καὶ διαλογιζόμενος, ζητῶν καιρὸν ἐπιτήδειον 
τρύπον ποιῆσαι καὶ βουλὴν ὅπως 7 βασιλεία ἑαυτῷ καὶ τῷ 
υἱῷ αὑτοῦ Ἰωάννῃ πάλιν γενήσεται. € nig 5 
13. ᾿“ποθαγόντος δὲ τοῦ ἀμηρᾶ Lduovoarg ὃ υἱὸς αὖ-.- 
τοῦ ΠΠπαγιαζήτης ᾿Δλευτορὴς τὴν ἀρχὴν ἐδέξατο. ὃ οὖν χὺρ 
᾿Ανδρόνικος ὃ τυφλὸς καιρὸν εὑρὼν ἐπιτήδειον ἐφάνη αὐτῷ 
ἵνα τοῦ ποθουμένου τύχῃ" καὶ μετά τινων τῶν φίλων αὖ- 
τοῦ συμβουλευσάμενος xal τῶν τῆς γυναικὸς αὑτοῦ συγγενῶν τὰ 
καὶ τοῦ πενϑεροῦ αὑτοῦ Πάρκου τοῦ τῆς Βουλγαρίας ἔτε 
μέρος δεσπόζοντος, καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὑτοῦ Ἰωάννου φυγὼν 
πρὸς τὸν ἀμηρᾶν “ῇπαγιαζήτην ἦλθον δεόμενοι ὕπως αὐτοῖς 
βοηθήσῃ xai τῆς βασιλείας γένωνται ἐγκρατεῖς, ἣ κατὰ χλη- 
govoutav καὶ νόμους Ῥωμαίων xai συνήϑειαν αὐτοῖς ἅἁρμό- 15 
ζει ὡς πρωτοτόχοις: ὃ δὲ πατὴρ καὶ πάππος βούλεται dói- 
κῆσαι αὐτοὺς καὶ τῷ ὑστερογενεῖ, ὡς εἴπομεν, δῶσαι. ἐπηγ- 
γείλαντο ὅτι τελεῖν τῷ ἀμηρᾷ κατ᾽ ἔτος χρυσίου xai doyv- 
ρου χεντηνάρια οὐκ ὀλίγα καὶ προνόμιά τινα ἔχειν ἐκ τῆς 
πόλεως. Ó οὖν ἀμηρᾶς τὰς διχονοίας xoi μάχας αὐτῶν ϑεω- 20 
ρῶν ἠγάλλετο κατὰ τὸν λόγον τὸν ἐπιχώριον τὸν λέγοντα “ὃ 
λύκος τὸ τοῦ ὠνέμου σφοδρὸν μετὰ κονιορτοῦ ἰδὼν ἠγάλλετο 


2. ἀφίησι M 4. ἀναβολήν M 6. ᾿“ποϑανόντος — p. 56, 
24: ἔτους cw capiti 12 tribuit P 7. μπαγιαξίτης ἱλντιρὶμ P 
8. ἐπιτήδειον} ἔχρινε χαὶ M — 14. 5| oc P — a2. χογιορχτοῦ M, 
ποονιοχτοῦ P 


^ 


tore Manuelem, natu minorem, sibi praeferri et designari successorem, 
pertinaciter in sententia perstabat, neque cessabat occasionem ac viam 
meditari, qua imperium sibi et Iohanni filio vindicaret. 

13. Amurate amera mortuo, filius eius Baiazetes Aleutores regnum 
suscepit. iam Andronicus caecus ille, occasionem , ut sibi videbatur, 
opportunam nactus, qua voti compos fieret, cum amicis quibusdam 
et coniugis propinquis et Marco socero, qui etiam tum partem Bulga- 
mae tenebat, re deliberata, una cum Iohanne filio ad Baiazetem confu- 
git, eumque rogavit, ut se adiuvaret ad recuperandum imperium, quod 
ex legibus et consuetudine Romanorum hereditate ad ipsos perti- 
neret, ut primogenitos, a patre autem et avo per summam iniuriam 
Manueli, minori natu, destinaretur. promiserunt praeterea, amerae 
se quolannis auri et argenti centenaria multa pensuros esse et in 
urbe iura quaedam praecipua concessuros. ille gaudio exsultabat, quum 
eorum discordiam videret litesque, ut est vulgare proverbium; "exsi- 
liebat lupus, ubi vi venti excitari pulverem vidit" "opportuna, inquit, 
mihi ista res est," atque laete eorum voluntati obsecutus, equitum 


LIB. I. CAP. XIII. 55 


πηδῶν." εἶπεν “ἀγαϑὸς καιρὸς δι’ ἐμέ; xai μετὰ χαρᾶς τὴν 
αἴτησιν δεξάμενος καὶ δώσας αὐτοῖς στρατὸν ἱππέων χιλιώ- 
| dag ἕξ xai πεζῶν τέσσαρας ἦλθον κατὰ τῆς πόλεως. καὶ 
ἐξαίφνης ἔξω τῆς πόλεως νυχτὸς φϑάσαντες εὗρον ἐν τοῖς 
δ παλατίοις τῆς Πηγῆς τὸν πατέρα xai βασιλέα μετὰ τοῦ υἱοῦ 
αὐτοῦ ΙΠανουὴλ καὶ ἀδελφοῦ" xai πιάσας ἀπέκλεισεν αὐτοὺς 
ἐν οἴκῳ τινὶ καὶ φυλάττεσϑαι προσετάξατο μετὰ μεγάλης φυ- 
Àexüc. xai οὕτως ὃ δεσπύτης κὺρ ᾿Ανδόρόνιχος μετὰ τοῦ υἱοῦ 
Ἰωάννου ἐγκρατεῖς τῆς πόλεως ἐγένοντο καὶ τῆς ἀρχῆς ἐπὲ 
έτη δύο καὶ μῆνας ἕξ. xai τὸν υἱὸν Ἰωάννην ἐλογίσατο πολ- 
λάκις ἀναγορεῦσαι εἰς βασιλέα. πλὴν ἀδύνατον ἦν διὰ τὸν 
βασιλέα καὶ πατέρα ἔτι ζῶντα. καὶ ὃ ἀμηρᾶς πολλάκις ἐμή- 
ψυσεν αὐτῷ ἕνα αὐτοὺς ἀποχτείνῃ καὶ ἐχποδὼν ἐκτινάξῃ, ἐὰν 
ϑέλῃ ἐν τῇ ἀρχῇ ὠνενόχλητος ἔσεσϑαι'" ὃ δὲ εὐλαβούμενος 
5 οὐχ ἠϑέλησέ ποτε πατροχτόνος χαὶ ἀδελφοχτόνος γενήσεσϑαι. 
ἐν μιᾷ οὖν τῶν ἡμερῶν ἀπατήσαντες οἱ βασιλεῖς τοὺς φυ- 
λάσσοντας Βουλγάρους ἔφυγον καὶ περάσαντες καὶ οὗτοι πρὸς 
τὸν ἀμηρᾶν Ἰπαγιαζήτην ἦλϑον. καὶ ὃ γηραιὸς βασιλεὺς 
ἀναμιμνήσκων τὴν συγγένειαν τοῦ πάππου Ὀρχάνου xai τὴν 
φιλίαν. ᾿ἡ“μουράτου τοῦ πατρύς, καὶ ὅτι οὐκ ἔστι δίκαιον 
οὐδὲ τις νόμος συγχωρεῖ τοῖς πατράσιν οὕτω τοὺς φιλτάτους 
πράττειν καὶ ποιεῖν. ὃ δὲ καὶ βασιλεὺς Π]Παγνουὴλ ὑπέσχετο 


6 x«i ἀδελφοῦ om P 9. xci μέρος τῆς M 19. ἀγαμγή-- 
occ P 21. τοῖς φιλτάτοις τῶν πατέρων οὕτω P, τοῖς πατράσε 
οὕτω οἱ φίλτατοι M: accusativos posuit Alterus. 


millia sex et peditum quatuor iis concessit, quibuscum adversus 

urbem proficiscuntur. quum ex improviso noctu prope urbem adve- 

nissent, in palato: Peges imperatorem cum Manuele filio reperiunt. 

comprehensos in dómum quandam concludunt et diligentissime cu- 

slodiri iubent. hoc inodo Andronicus despota cum lohanne filio 

urbe petitus, imperium annos duos et menses sex tenuit. lohannem 

filium. imperatorem declarare saepe cogitabat, sed nom poterat pro- 

pter patrem. adhuc superstitem. suadebat saepe ameras, occidendos 

et e medio tollendos eos esse, si quiete tenere imperium vellet: at 

(prudenter ille nolebat parricidii et fratricidii crimine se contaminare. 

| ilaque accidit, ut quodam die captivi principes, Bulgaris custodibus 
deceplis, e carcere aufugerent. in Asiam traiecti, hi quoque Baiazetem 

| ameram adierunt. ibi ünperator pater affinitatem Orchanis, avi DBaia- 
zelis, et eiusdem patris, Amuratis, amicitiam commemorabat, mone- 
batque, quam iniquum esset nec ulla lege permissum, parentes isto 
modo a liberis haberi; Manuel imperator tributum maius, quam 

| frater, se illi peusurum esse pollicebalur, inque prünis promittebat, 

! 

| 

| 

| 

| 

| 


56 GEORGII PHRANTZAE 


δοῦναι τέλος ὑπὲρ τὸν ἀδελφόν * ἐξόχως δὲ ὑπέσχετο καὶ τοῦτο, — 
ἵνα κατ᾽ ἔτος ἐπὶ τὴν ὧραν τοῦ ἔαρος ἔσηται ἕτοιμος μετὰ στρατοῦ 
χιλιάδων δυοκαίδεκα πεζῶν τε καὶ ἱππέων εἰς συνδρομήν, ὅπου δ΄ 
ἂν καὶ ὃ ὠμηρᾶς βουλήσεται ἀπελϑεῖν, καὶ ἔσηται τοῖς φίλοις 
φίλος καὶ τοῖς ὀχϑροῖς ἐχϑρὸς ὁ εἷς ὑπὲρ τοῦ ἑτέρου. xaib5 
μετὰ ὅρκων ταῦτα ἠσφαλίσαντο. καὶ ὃ ἀμηρᾶς ταῦτα ἀκού- 
Βσας ἔστειλε πρέσβυν τινὰ ἐκ τῆς αὐλῆς αὑτοῦ εἰς τὴν πόλιν, 
ἕνα γνωρίσῃ τὰς γνώμας καὶ τὰς ϑελήσεις καὶ βουλὰς τῶν 
ἀρχόντων καὶ τοῦ δήμου, ποῖον ἐκ τῶν δύο ἀδελφῶν εἰς βα-᾿ 
σιλέα ἠγάπουν. ἐλθὼν δὲ ὃ πρέσβυς καὶ καταλεπτῶς μαϑὼν τὸ 
κατέλαβε τὸς γνώμας καὶ τὰς βουλὰς σχεδὸν πάντων τῶν 
πολιτῶν, ὅτι διὰ πολλὰς αἰτίας τὸν κὺρ Πανουὴλ ἤϑελον 
βασιλεύειν αὐτοῖς. καὶ ποιήσας ταῦτα πάντα ἀναφορεῖν τῷ 
ἀμηρᾷ, εὐθὺς στρατὸν δώσας αὐτοῖς ἦλϑον ἐν τῇ πόλει. 
τοῦ οὖν δεσπότου κὺρ ᾿Αἰνδρονίκου καὶ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ μὴ τϑ 
ἐχόντων τί πρᾶξαι ἢ πῶς ἀντισταϑῶσι, ὃ κὺρ ἹΠανουὴλ μετὰ 
τοῦ πατρὸς καὶ βασιλέως ἐγκρατεῖς γεγόνασι τῆς βασιλείας 
44i τῆς πόλεως" καὶ εὐθὺς προστάξει τοῦ πατρὸς ὃ βασι- 
λεὺς κὺρ ἸΠ]Πανουὴλ τῷ διαδήματι τῷ βασιλικῷ ὑπὸ τοῦ πα- 
τριάρχου ἐν τῷ σεπτῷ ἀποστολείῳ ταινιοῦται. ἐβασίλευσεν 
λοιπὸν ὃ βασιλεὺς κὺρ ᾿Ιωάγνης μετὰ τὸ ἐξεώσαν τὸν πενϑὲ- 
οὸὺν αὑτοῦ τῆς βασιλείας, ἕως οὗ τὸ σκῆπτρον xal τὴν βα- 
σιλείας ἐξουσίαν πᾶσαν ἔδωκε τῷ υἱῷ κὺρ ]ανουὴλ καὶ βα- 
σιλέα ἔστεψεν αὐτὸν ἐπὲ ἔτους sc. τῷ δὲ δεσπότῃ κὺρ ᾿Αν- 


3. ὅπου ἂν ὃ P 5, ὁ om P 13. ἀναφορὰν P 


quotannis verna tempestate paratum se fore ad comitandum eum cum 
peditum equitumque duodecim millibus, quocunque ameras. voluisset ;. 
postremo suadebat, ut eosdem uterque amicos vel inimicos haberet.. 
horum fidem iureiurando stabiliunt. haec quum ameras audisset, le-. 
gatum e regia Cpolim misit, qui animis, voluntatibus et consiliis 
tun oplimatum, tum plebeiorum explorandis cognosceret, utrum e 
fratribus. Romani imperatorem sibi exoptarent. legatus postquam ad. 
venit, civium animis sententiisque occulte exploratis intellexit, tan-. 
ium non omues mullis de causis cupere, αὐ imperaret Manuel. ame-: 
ras, ommibus sibi renuntiatis, statim illis exercitum expediit, quo-. 
cum Byzantium | venerunt; quumque Andronicus despola et filius. — 
eius, quid agerent quove pacto se tuerentur, nescirent, Manuel cum — - 
imperatore patre urbe et imperio potitus, protinus eiusdem iussu a. 
patriarcha in templo apostolorum diademate imperatorio ornatus est. 
reguaviL ceterum lohannes post pulsum imperio socerum , donec so-. 
lium et imperium Manueli filio dedit cumque coronari imperatorem. 


LIB. 1. CAP. XII. - 57 


᾿ δρονέκῳ τὴν Θεσϑαλονίκην μετὰ συμβάσεως. 'δέδωχε τοῦ κα- 
 ποικεῖν ἐν αὐτῇ" καὲ οὕτως πάντα τὰ τῶν Ῥωμαίων εἰρή- 
| ytvoav. 
Εὐρισχομένου δέ τινι καιρῷ τοῦ ἀμηρᾶ ἹΜπαγιαζήτου ἐν 
aj ἸΠακεδονίᾳ ἐγγὺς τῶν Σερρῶν μητροπύλεως, παρὼν ἦν ὃ 
᾿ βασιλεὺς κὺρ Πανουὴλ κατὰ τὰς ὑποσχέσεις καὶ συμβάσεις 
ἃς εἶχον, καὶ ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ ὃ δεσπότης κὺρ Θεόδωρος 
καὶ ὃ κὺρ ἹΚωνσταντῖνος ὃ Ζ4ραγάσης xoi ὃ τῆς Σερβίας δε- 
᾿σπύτης κὺρ ἀἀρέψανος: ἐλϑόντος Παύλου τοῦ Ἰαμωνᾶ; ἐκ 
οτῆς Πελοποννήσου, οὗ τὴν Moveufaotav κυβερνῶν. ἐκ πολ- 
λοῦ ὁ πατήρ, εἶτα καὶ αὐτὸς τὴν διοίκησιν τὴν τοῦ πατρὸς 
προστάξει τοῦ βασιλέως διεδέξατο, διὰ δὲ τὸ μάκρος τοῦ 
χρόνου ἀφορμὴν εὑρὼν περιεποιεῖτο τὸ ἄστυ ὡς κτῆμα ἴδιον. 
ἐνεχάλει τὸν τοῦ βασιλέως ἀδελφὸν πρὸς τὸν ἀμηρᾶν, ἀδικεῖ- 
509a, λέγων ὕπ᾽ αὐτοῦ, καὶ τὴν ἸΠονεμβασίαν ἐκ τῶν χειρῶν 
αὐτοῦ δυναστικῶς ἐξέλαβε, καὶ μετὰ ὕβρεως καὶ ἀτιμίας. xal 
αἰσχύνης ἐκ τῶν ἐκεῖθεν ἐδίωξε. ὃ δὲ Mojuovác οὗτος γνώ- 
gipoc ἦν ἐκ πολλοῦ τῷ ἀμηρᾷ. λυπηϑεὶς οὖν μετὰ ϑυμοῦ 
ὃ ἀμηρᾶς μηνύσας εἶπεν τῷ βασιλεῖ, οὕτως ὅτι “οὐκ ἀρκεῖ ὑμῖν 
o εἰρηνεύειν, ἀλλὰ οὕτως ϑέλετε πράττειν κατὰ τῶν ἐμῶν ὑπο- 
aeg ; ἐγὼ γὰρ ὀμνύω σοι εἰς τὸν ϑεόν, παιδεῦσαι ἔχω 
τοὺς τὼ τοιαῦτα τολμῶντας." καὶ ἑτέρους λόγους σκληροὺς 
ἔφησε κατὰ τοῦ βαοιλέως καὶ τῶν ἑτέρων αὐϑέντων Χρι- 


ἡ. ὁ δεσπότης om P 14. ἡγκάλει M 16. ἐξέωσε ΜῈ. ao. 
τῶν ὑποχειρίων ὑμὼν P 


iussit, ad annum 6800. Andronico despotae e pactione Thessaloni- 
cam habitandam dedit; atque ita universa. res Romana pacata est. 
Cum Baiazetes ameras in Macedonia prope Serras urbem. aliquando 
commoraretur, imperator Manuel secundum pacta conventaque, quae fe- 
cerant, eiusque frater Theodorus et Constantinus Dragases et Stepha- 
. nus, Serviae despota , praesto fuerunt. advenit etiam e Peloponneso 
. Paulus Mamonas, qui, quum eius pater diu gubernasset Monembasiam, 
ipse quoque eam provinciam iussu imperatoris acceperat, sed, diu- 
iurnitate possessionis occasionem nactus idoneam, urbem sibi ut 
propriam vindicarat. is igitur fratrem imperatoris apud ameram cri- 
minabatur, quod Monembasiam violenter sibi eripuisset, indeque 
se cum conlumelia, dedecore et infamia expulisset. erat autem Ma- 
monas hic amerae dudum notus: unde is indignabundus imperatorem 
ita increpat: "num vobis satis non est pace frui, sed isto modo 
meos habere subiectos audetis? equidem, per deum iuro tibi ,-posse 
me, talia qui audeant, punire." alia praelerea aspera verba adversus 


L 


58 GEORGII PHRANTZAE 


στιανῶν, περὶ ὧν εἰρήκαμεν. oi δὲ ἀκούσαντες ἕως καρδίας 
ἐλυπήϑησαν, καὶ ἔχτοτε ἐζήτουν καιρὸν ἐπιτήδειον καὶ εὖλο.. 
yov αἰτίαν ἵνα τὰς ὑποσχέσεις καὶ συμβάσεις καὶ ὑποταγήν. 
ἣν εἶχον μετὰ τοῦ ἀμηρᾶ, φύγωσιν. καὶ συμβάσεις καὶ ὃρ- 


κους φρικτοὺς λάϑρα ἀναμέσον αὐτῶν ποιήσαντες τοῦ εἶναι ἢ 


γνώμῃ καὶ ψυχῇ μιᾷ ἕως ϑανάτου, διὸ βεβαιότερον τῆς ἀγά- 
πῆς xai τοῦ συνδέσμου τούτου ἔστησαν. Iva ὃ βασιλεὺς κὺρ 
ἸΠανουὴλ εἰς νόμιμον γυναῖχα λάβῃ τὴν ϑυγατέρα τοῦ μην 
Κωνοταντίγνου τοῦ Ζραγάση. 


Τοῦ δὲ ἀμηρᾶ ΠΠπαγιαζήτου ἐλϑόντος καὶ πολὺν. τῆς τὸ 


Βουλγαρίας τύπον ἁλώσαντος ἔτι xai δουλώσαντος, 6 τῆς 


I ἑρμαγίας βασιλεὺς Σιγισμόνδος ὄμαϑε τὰ γενόμενα. (τά. ) 


ὃ οὖν Σηλδμόνθυς τῆς Τ᾿ nian ὅ βασιλεὺς πρέῃβυν στεί- 
λας πρὸς αὐτόν, ἤτοι τὸν ἀμηρῶᾶν, ἔλεγεν ὅτι οὐκ ἦν δίκαιον 


φίλοι ὄντες ἐν τῇ Βουλγαρίᾳ ἐπιβαλεῖν χεῖρα τὸν Gungüv ,15 


ὅτι χατὰ τὸ προνόμιον τῆς βασιλείας αὐτοῦ ὃ τοιοῦτος τόπος 
ἐστίν. ἐλθόντος δὲ τοῦ πρέσβεως καὶ ταῦτα εἰπόντος τῷ 


ἹΠμπαγιαζήτῃ, οὐδὲν ἕτερον ἀπεχρίϑη αὐτῷ εἰ μὴ μόνον ἐκ 
- t ^ » D , , 
τῆς χειρὸς παραλαβὼν αὐτὸν ἔδειξεν οἶκόν viva τούτῳ μέγαν 


Éuovra ἔσωϑεν ἀπὸ παντοίων ὀργάνων πολεμικῶν. δομφαίων 20 
yéu —— 


τε καὶ ξίφων, & καλῶς ἡτοιμασμένα καὶ παρεσκευασμένα 

ὑπῆρχον. εἶτα λέγει τῷ πρέσβει “λέξον ταῦτα τῷ αὐϑέντῃ 
- ^ e M 3, ^ , t o» 3 " 

σου τῷ βασιλεῖ, ὅτι τὸ ἐμὸν δίκαιον, 0 ἔχω ἐν τῇ Βουλγα- 


4- ueri τοῦ] τῷ P 6. διὰ τὸ p.? 9. τοῦ om P 12. 14.] 
πῶς ὃ ἮΝ Τερμανίας βασιλεὺς πρὺς τὸν duod ἀπέστειλε πρέ- 
opuyy. M 13. ó ante βασ. om P 14. ἦτον om P 


imperatorem δὲ reliquos principes Christianos, de quibus dixi- 
mus , iactavit : quibus illi aliquamdiu afflicti, mox occasionem ido- 
neam et causam speciosam quaesiverunt, qua promissa , pacta et of- 
ficia, quibus amerae se obstrinxerant , effugerent. itaque postquam 
pactionibus et diris sacramentis clam se invicem devinxerunt, ut con- 
sensionem et concordiam servarent usque ad mortem, quo firmius 
esset huius foederis vinculum, statuerunt, ut imperator Manuel 
Constantini Dragasis filiam matrimonio legitimo sibi iungeret. 

Quum PBaiazetes ameras multa Bulgariae loca cepisset et in po- 
testatem. suam redegisset , Sigismundus, Germaniae rex, de. ea re 
certior factus, (14.) legato ad eum misso, aequum esse negavit, quum 
essent amici, ameram manum iniicere Bulgariae, quae iure ad sui regni 
provincias pertineret. haec dicenti legato Baiazetes nihil respondit, sed 


manu apprehenso domum amplam ostendit, omni armorum genere, 


rhomphaeis gladiisque , bene dispositis et ndorastisy refertam. tum 
legatum allocutus: * haec, inquit, regi, domino tuo, renuntia: ius 


M ORUEUNENEUUPEENS E T ERES NS 


LIB. I. CAP. XIV. 59 


Qa, ταῦτα τὰ ὅπλα wai αἱ παρασχευαὶ ἃς εἶδας εἰσίν καὶ 
τοῦ πρέσβεως ἀναφορὰν ποιήσαντος τῷ βασιλεῖ Σιγισμόνδῳ 
ἐν τῷ ἐπανελϑεῖν πρὸς αὐτὸν περὲ τούτων, ὃ βασιλεὺς ἐλυ- 
πήϑη λίαν διὰ τὸ ἀχοῦσαι ὑπὸ τοῦ πρέσβεως τὰ τοιαῦτα καὶ 
τὴν τοῦ ἀἐμηρᾶ ὑπερηφάνειαν" καὶ εὐϑὺς στρατὸν μισϑοφο- 

ρικὸν πολὺν συνάξας, xai τὸν αὑτοῦ μᾶλλον ἑτοιμάσας καὶ 
πολλοὺς ἑτέρους αὐϑέντας προσκαλεσάμενος εἰς βοήϑειαν, ἄνευ 

τινὸς μισϑοῦ ἢ ὀψωνίου καὶ μετὰ πλείστης χαρᾶς καὶ γενναίας 

ψυχῆς καὶ ἀνδρικοῦ φρονήματος διήρχετο ὃ λαμπρὸς οὗτος στρά- 
lo τός, καὶ πάντα τοῖς ποσὲν ὑπέτασσεν τὰ τῶν Τούρκων φρούρια, 

ἁλῶν καὶ σκυλεύων xai ἀφανίζων, ἕως xai τῆς Νικοπόλεως 

περάσαντες ἔφϑασαν, χαϑάπερ ὕλη ἐπιτυχοῦσα φλογὲ ἰσχυρᾷ. 

εἶτα ὃ βασιλεὺς Σιγισμόνδος, καὶ ἑτέρως ϑέλων στρατηγῆσαι 

κατὰ τοῦ Ππαγιαζήτη, πρέσβυν ἔστειλε λάϑρα πρὸς τὸν βα- 
ὃ σιλέα κὺρ ἸΠανουὴλ καὲ τοὺς ἑτέρους αὐϑέντας, οὺς προέφη- 
μεν, ἵνα ἕτοιμοι καὶ προπαρεσκευασμένοι οὗτοι ὦσι καὶ τὸν 
ἐχϑοὸν τῆς πίστεως, εἰ δυνατόν, ἀφανίσωσι. αὐτοὶ τὸν xat- 
ρὸν ὡς γῆ διψῶσα τὸν Ouflgov ἐξ οὐρανοῦ ἀγαμένοντες, τὸν 
πρέσβυν μετὰ χαρᾶς δεξάμενοι τὰ πρὸς ἀνάγκην τοῦ πολέμου 
xoi αὐτοὶ λαϑραίως ἡτοίμαζον. ὃ Ππαγιαζήτης οὖν ἀχούσας 
τὴν τοῦ Σιγισμόνδου βασιλέως ἔφοδον εἰς λογισμοὺς οὐκ ὀλίγους 
xai φόβον ἐνέπεσε, καὶ τὸν στρατὸν αὑτοῦ ἑτοίμως καὶ μετὰ 
βίας συναϑροίσας καὶ καλῶς ἑτοιμάσας πρὸς τοὺς ἀντιπάλους 
ὥδευε. φϑασάντων δὲ τῶν στρατῶν ἐγγὺς τὸν πόλεμον ἀνῆ- 
ὅψαν οἱ Γερμανοὶ πρῶτον xai οἱ Γαλάται, καὶ συμπλοκῆς γε- 


meum, quod in Bulgaria exerceo, haec esse arma apparatusque, quos vidi- 
sti.^ Sigismundus rex haec quum audisset a legato, ex eo nuntio 
et arrogantia amerae gravem dolorem percepit; et confestim magno 
exercitu mercenario coacto et suis ipsius copiis instructis aliisque 
multis principibus auxilio vocatis, sine ulla mercede vel victu, prae- 
clarum hunc et generosi animi spiritusque plenum exercitum educit , 
qui omnia Turcarum castella capit, subiicit, diripit, evertit, donec 
Nicopolim perventum est, velut silvam invadens flamma. tum Sigis- 
mundus rex, etiam aliunde Baiazetem bello lacessere cupiens, clam ad 
imperatorem Manuelem et reliquos principes, quos supra commemoravi, 
legatum misit, ut prompti et parati essent. ad hostem hunc fidei fundi- 
tus, si possent, delendum. illi talem occasionem, ut sitiens terra aquam 
e. coelo , exspectantes, legatum laetabundi exceperunt et bellum ipsi 
quoque occulte parabant. interim Baiazetes, Sigismundi regis adventu 
comperto, in varias cogitationes metulhque incidit, et copiis suis 
prompte et strenue coactis ac bene instructis, adversus hostes profi- 


60 GEORGII PHRANTZAE 


γομένης διὰ κακοβουλίαν và τῶν Χριστιανῶν ἐσφάλησαν, xai 
τὸ πᾶν ἀπώλεσαν στράτευμα, καὶ φεύγοντες ἦσαν ἀμετάτρε.. 
πτοι. καὶ ἐν τῷ φεύγειν οἱ Τοῦρκοι πολλοὺς ἀπέχτειγαν xai 
ἠχμαλώτιζον, οὐ μόνον ἀσήμου καὶ στρατοῦ κοινοῦ, ἀλλὰ καὶ 
ἐξ αὐτῶν τῶν περιφανῶν καὶ ἐνδόξων καὶ εὐγενῶν αὐϑέντων, 5 
ἐν οἷς ἦσαν ὃ δοὺξ τῆς ΠΙπουργουνδίας, ὅ κόμης τῆς ᾿Αβέρ- 
σας καὶ ὃ μέγας ἀρχιτρίχλινος τοῦ τῆς Φραγκίας δηγὸς καὶ. 
ἕτεροι οὐκ ὀλίγοι περιφανεῖς καὶ ἔνδοξοι. μόλις δὲ xal au- 
τὸς ὃ βασιλεὺς Σιγισμόνδος μετὰ τοῦ πρωτεύοντος τὸν σταυ- 
οὺν φοροῦντος τῆς ἀδελφότητος Ῥόδον, ἀχάτιον μικρὸν vU- τι 
χόντες εὑρεῖν, ἐμβάντες τὸν Ἴστρον ἐπέρασαν xai τὴν σωτη- 
oíav ἐπορίσωντο. ὃ δὲ ἀμηρᾶς πᾶσαν τὴν ἀποσκευὴν αὐτῶν. 

Βχερδήσας χαὶ τῆς τοιαύτης ϑαυμαστῆς νίκης περιτυχὼν ἀνελ- 
πίστως καὶ δόξης ἔμπλεος καὶ χαρῶς γενόμενος, καὶ ἰδὼν ὅτι 
ὃ βασιλεὺς κὺρ ἸΠανουὴλ καὶ οἱ ἕτεροι αὐϑένται, περὲ ew! 
ἔφημεν, οὐ. κατὰ τὰς ὑποσχέσεις καὶ συμβάσεις ἃς εἶχον ἀνα- 
μεταξὺ ἐποίησαν, ἵνα αὐτῷ ακολουϑήσωσι, καὶ ἐνωτισϑεὶς. 
1ü ὅσα οὗτοι πάντες ἐβουλεύοντο κατ’ αὐτοῦ, μάχην μεγάλην 
κατὰ τοῦ βασιλέως ἐκήρυξε, καὶ ἐλθὼν τὴν πόλιν διὰ ξηρᾶς 
καὶ ϑαλάσσης ἀπέκλεισεν ἐν ἔτει GÀ  , πολιορχῶν αὐτὴν. παν- 2c 
τοιοτρύπως καιρὸν καὶ χρόνον πολύν. 


6. ᾿“βερσίας P 8. δὲ μετὰ βίας x«i M 9. στρατὸν M 
13. χερδήσας ἐπεριποιήσατο καὶ M 20. ζω P 21. χαιρῶ 
καὶ χρόγω πολλῶ ; 


ciscebatur. quum sibi propinqui essent exercitus, Germani et Galli 
pugnam primi civerunt, et congressu facto, imprudentia res Christiana 
labefactata et exercitus universus dissipatus est. fugiebant sine re- 
spectu, et in fuga a Turcis multi occidebantur aut capiebantur, non 
obscurae solum et gregariae multitudinis, sed etiam ex ipsis claris et 
honoratis nobilibusque principibus, in quibus dux Burgundiae, co- 
mes Aversae et magnus architriclinus regis Francorum aliique haud 
pauci clari et illustres viri fuerunt. quin aegre rex ipse Sigismundus 
cum magistro fratrum. Rhodiensium crucem gestante, inventa parvula 
cymba, Istrum. traiecit salutemque expediit. ameras omnibus eorum 
sarcinis potitus tamque admirabilein victoriam praeter opinionem con- 
secutus , gloria et laetitia redundabat, quumque imperatorem Manue- 
lem et ceteros principes, de quibus diximus, conventis, quae fece- 
rant, ut se sequerentur, non slelisse videret, atque cuncta audivis- 
sel, quae illi omnes adversus sé moliebantur, grave bellum impera- 
tori indixit, et anno mundi 6900 terra marique obsidione urbi ad- 
mota, diu eam omni modo oppugnavit. 


LIB. Il. CAP. Xv. 61 


(o χῇ, Ἐν τῷ τοῦ καιροῦ ἐχείνου διαλήμματι ὁ ᾿Ιωάνγης 
ὃ τοῦ δεσπότου κὺρ ᾿Ανδρονίκου υἱὸς καὶ ἀνεψιὸς τοῦ βασι- 
λέως κὺρ Π]ανουήλ, περὲ οὗ πολλάκις ἔφημεν, ἐγγὺς ὑπάρχων 
πάντοτε ἐκ πολλοῦ τῷ ἀμηρᾷ (χαὶ σιτηρέοια μεγάλα εἶχεν 
τ ἐξ αὐτοῦ, ἀκολουϑῶν καὶ συγοδεύων αὐτῷ, καὶ οἰκιωκὸς ἦν 
πάντοτε καὶ φιλούμενος), μαϑὼν ὅτι τινὲς διέβαλλον αὐτὸν 
πρὸς τὸν ἀμηρᾶν λέγοντες ὅτι “οὐκ ὀρϑῶς φρονεῖ πρὸς σὲ ὦ 
ἀμηρᾶ ὁ Ἰωάννης, ἀλλ᾽ ἐπίβουλός ἐστι" καὶ εἰ οὕτως οὐκ 
- εἶχεν, ἡ πόλις καὶ ὃ βασιλεὺς Ó ϑεῖος αὐτοῦ ὑπέκυπτεν &v 
τοχαὲ ἐδουλώνετο ,' ἐνωτισϑεὶς δὲ οὕτως τὼ γενόμενα καὶ τὰ 

περὲ αὐτοῦ ϑρυλλούμενα, φοβηϑεὶς τὸ ὀξὺ καὶ ἀπότομον τοῦ 

ἹΗπαγιαζήτου, ἵνα μὴ τὴν ζωὴν κινδυνεύσῃ, ἐν μιᾷ τῶν vv- 

κτῶν ἔφυγε καὶ πρὸς τὸν ϑεῖον καὶ αὐτοκράτορα ἔρχεται. ὃν 

ὃ βασιλεὺς καὶ ϑεῖος ἀσμένως ἐδέξατο ὥσπερ τι δῶρον mo-. 
τὔλυτελές, καὶ κατεφίλησε xai ἠγκαλίσατο αὐτὸν καὶ τὰ πρέ- 
ποντα σιτηρέσια σημειωσάμενος ἔδωσεν αὐτῷ. ἡμερῶν οὖν 
'παρελϑουσῶν ὃ βασιλεὺς ἐβουλήϑη ἐλϑεῖν εἰς ᾿Ιταλίαν. καί 
τινα βοήϑειαν αἰτῆσαι, λογιζόμενος τοῦ ἀπολαῦσαι τῆς βοη- 
ϑείας, ἐπειδὴ οἱ αὐτοὶ αὐθένται ὑπῆρχον ἡ αἰτία τοῦ ἄραι 
2010» ἀμηρᾶν τὴν μάχην κατὰ τῆς πόλεως, ἣν ἐποίησε καὶ ποιεῖ 
—— ἕνεκεν τοῦ ἀπεοταλμένου παρ᾽ αὐτῶν πρέσβεως, ὡς εἰπομεν, 
δι’ οὗ τὴν ὁμοφωνίαν ἐποίησαν ἵνα ὦσι πιώντοτε κατὰ τοῦ 
ἀμηρᾷ καὶ ὃ εἷς ὑπὲρ τοῦ ἑτέρου βοηϑὸς ἔσηται, καὶ ἀλλή- 


ή. καὶ om Ρ ^: 12. τῇ ζωῇ P: οἵ, p. 63, 23. 


15. Ea tempestate Tohannes, Andronici despotae filius et impe- 
ratoris Manuelis ex fratre nepos, de quo saepe verba fecimus, e longo 
inde tempore apud ameram assiduus, a quo victum habebat largum, 
quem sequebatur comitabaturque quacunque, et cui semper in fami- 
liarissimis et intimis erat, postquam apud ameram a quibusdam se accu- 
sari sensit, qui eum Daiazeti non bene velle, sed struere insidias dice- 
"bant: id enim nisi faceret, aiebant, urbem et imperatorem, patruum eius, 
in officio futurum fuisse et servitio: haec igitur et quae alia de eo circum- 
ferebantur postquam audivit , propter acre et praeceps Baiazetis ingenium 
vitae suae timens, nocte quadam aufugit et recepit se ad patruum im- 
peratorem is eum cupide, tanquam munus aliquod pretiosum, osculo 
et amplexu excepit, victumque idoneum ei praeberi iussit. interiectis 
'aliquot diebus, imperator subsidia petitum in Italiam proficisci decre- 
vit. ea nacturum se esse propterea confidebat, quod eius ipsius regio- 
nis principes in causa erant, cur ameras bellum adversus Cpolim sus- 
ceperat: quod is fecerat faciebatque propter legatum, ut. docuimus, ab 
illis missum, cuius opera pactionem inierant, ut amerae semper ad- 


62 GEORGII PHRANTZAE 


λοις συναρωγεῖν. xai ἐν τῷ μέλλειν ἐξιέναι τὸν βασιλέα ἐκ 
τῆς πόλεως, τὸν ἀνεψιὸν αὐτοῦ κὺρ ᾿Ιωάννην καταλιπὼν ἵνα 
διοικῇ καὶ κυβερνᾷ τὴν πόλιν καὶ ἀντιμάχηται τοῖς ἐναντίοις, ὅ 
TI ι ^ , , ' Hd " 
δὲ βασιλεὺς τὴν δέσποιναν καὶ σύζυγον λαβὼν καὶ eic Πελοπόν- 
νήσον ἐλϑὼν ἐν τῇ Σπάρτῃ ἐγγὺς τοῦ ἀδελφοῦ χὺρ Θεοδώρου 5 
' » είν» D ἂς (v 4 ' 3 c H ᾽ 
'ιταύτην εἴασεν" 0 δὲ ἐν Ἰταλίᾳ ὅδεύυει. φϑάσας οὖν 0 βασιλεὺς ἐν 
Ἑνετίᾳ κἀκεῖϑεν πρὸς τὸν δοῦκα Πεδιολάνων ἐλϑὼν παρὰ τοῦ 
δουκὸς μετὰ τιμῆς μεγάλης καὶ δαψιλείας ἔτι δὲ καὶ δορυφορίας 
ἐδέχϑη, καὶ ἵππους καὶ στρατιώτας πολλοὺς δώσας αὐτῷ ἵνα 
LI * Cw , με » , € ^s LI 
πιρὸς τὸν ῥῆγα Φραγκίας ξλϑῃ, ἐπαγγειλάμενος ὃ δοὺξ τί x 
βασιλεῖ", ἐὰν καὶ οἱ ἕτεροι ὁμοφρονήσωσι, xai αὐτὸς Ó δοὺξ 
ἰδίως καὶ αὐτομάτως ἔλϑῃ καὶ τῷ βασιλεῖ καὶ τῇ Ρωμαίων 
εἰρχῇ βοηϑήσῃ καὶ μὴ ἐάσῃ κινδυνεύουσαν. ἐλθὼν οὖν ὃ 
βασιλεὺς xoi ngog τὸν ῥῆγα Φραγκῶν εὑρεν αὐτὸν ἐν ἐσϑε- 
γείᾳ βαρυτάτῃ ἔχοντα καὶ ἔξω φρενῶν ὑπάρχοντα - καὶ οὗ «τ 
, - 3 ' 3 - , ^ 
σύμβουλοι αὐτοῦ οὐκ siyóv τι ἀποχριϑῆναι μόνοι. ὃ uiv 
βασιλεὺς ἄπρακτος ini τὴν Κωνσταντινούπολιν ἐπανέστρεψεν 
ἐπὲ ἔτους αὐε΄ Σεπτεμβρίου wy. 
16. Ἐν τούτῳ τῷ ἔτει ὃ ἀμηρᾶς παγιαζήτης χατὰ 
; , ^ ^ " , μῆ9 7 ^ ^ 7 ; 
τῆς Πελοποννήσου τὸν l'axovz - πασιὰν καὶ τὸν Μρεναζην2 
ἔοτειλε μετὰ στρατοῦ χιλιάδων πεντήκοντα" καὶ ἐν τῷ ἀπέρ- 


8. δϑωροφορίας M 10. βασιλέα ΡΟ 11. ὁμοφωγήσωσι Ρ 12. 


χαὶ τῷ --- κινδυνεύουσαν) κινδυνεύουσαν τὴν πόλιν τὴν ntguga- 
v] x«i ὡραίαν καὶ τῶν πόλεων βασιλεύουσαν βοηϑῆσαι Ρ 20. 
βρενέζην στείλας M ^ — 21. ἐπαγέρχεσϑαι M 


versarentur et mutuo sibi opem et auxilia praestarent. abiturus ex 
urbe imperator, lohannem ex fratre nepotem ad eam interea regen- 
dam et impetum hostium propulsandum reliquit. ipse cum imperatrice 
coniuge in Peloponnesum profectus, Spartae eam apud Theodorum 
fratrem deposuit et ltaliam versus processit. primum Venetias venil ; 
inde ad ducem Mediolanensium perrexit, qui eum honorificentissime 
atque magno cum sumtu et cum satellitibus excepit, eidemque equi- 
tum peditumque magnum comitatum ad regem Francorum dedit, pol- 
licitus, si ceteri consentirent, semet illi et imperio Romano sua 
sponte auxilio venturum ac discrimen depulsurum esse. ad regem Fran- 
corum quum venisset, morbo gravissimo eum conflictantem et mentis 
impotem reperit; nec habebant consiliarii eius, soli quod illi respon- 
sum darent. itaque re infecta imperator Cpolim rediit, anno 1405, 
mensis Septembris die 13. 

16. Eodem anno Baiazetes ameras Giacup-pasianem et Brenazem in 
Peloponnesum cum exercitu quinquaginta millium misit: qui et in ipso 
itinere et in Peloponneso multis incommodis , calamitatibus ac seryiliis 


LIB. I. CAP. ΧΥΙ.. 63 


χεσϑαι αὐτοὺς ἐν τῇ ὁδῷ xai ἔνδον τῆς Πελοποννήσου φϑά- 
σαντες πολλὰ κακὰ καὶ δεινὰ καὶ ἀνδραποδισμοὺς τοῖς Χρι- 
στιανοῖς ἐπέϑηχαν, καϑὼς ἐν ὀλίγῳ ἐπὶ τῆς ζωῆς τοῦ ΠΙπα- 
γιαζήτου ῥηϑήσεται. ὃ δὲ δεσπύτης κὺρ Θεύδωρος ϑεωρῶν 
δτὰ τῶν Ρωμαίων πράγματα ὅτι οὕτως κακῶς διέχειντο, καὶ 
τὴν πόλιν τοσοῦτον καιρὸν κινδυνεύουσαν ἀποκεχλεισμένην xt 
στενοχωρουμένην ὑπὸ λιμοῦ πολλοῦ, ὁμοίως xai τὸν τῆς Πε- 
λοποννήσου πόλεμον, xai βλέπων ὅτι οὐδεὶς τῶν Χριστιανῶν 
αὐϑέντων ἤϑελεν αὐτοῖς βοηϑῆσαι, xai ἀπορηϑεὶς ὅλως, nt- 
τοράσας ἐν τῇ Ῥύδῳ μετὰ τριήρεως τὴν τῆς Σπάρτης ἀρχὴν 
ἐπεπωλήκει τῇ ἀδελφότητι τοῦ προφήτου καὶ βαπτιστοῦ ᾿ἴω- 
ἄννου. στείλαντες οὖν ἡ ἀδελφύτης τινὰς τῶν σταυροφόρων 
ἐν τῇ Σπάρτῃ iva. ἐγκρατεῖς τῆς ἀρχῆς ὡς κύριοι καὶ δεσπύται 
γενήσωνται, ὃ λαὸς ὡς εἶδεν αὐτοὺς καὶ ἤκουσε τὰ γενό- 
τ μένα, ὥρμησαν μετὰ ξύλων xai πετρῶν μετὰ ϑυμοῦ δραμόν- 
τες, ἵνα τοὺς ἀπεσταλμένους σταυροφόρους ἀποχτείγωσι. ὅ 
δὲ ἀρχιερεὺς τοῦ τύπου σταϑεὶς καὶ ὁμιλήσας, iva μὴ τοι- 
αὐτη ἀταξία γενήσηται, ἐδυσώπει τὸν λαόν, καὶ πειϑόμενοι 
τοῖς τούτου λύγοις τοῖς σταυροφύροις τριῶν ἡμερῶν διορίαν 
φοέδωσαν, ἵνα ἐκ τῶν δρίων τῆς Σπάρτης μετὰ εἰρήνης ἀνα- | 
χωρήσωσιν: εἰ δὲ ἄλλως πράξωσιν, αὐτοὶ ὕψονται. ἰδόντες 
οὖν οὗτοι ὅτι οὐδὲν κατώρϑουν ἀλλὰ μᾶλλον ϑόρυβος καὶ 
σκάνδαλα ἐγίνοντο καὶ τὴν ζωὴν μάλιστα ἐκινδύνευον, ἐγερ- 


3, ἐποίουν P 6. χινδυνεύουσαν om M 8. βλέπων] χαχὸν 
ϑεωρῶν M 11. ἐμπεπωλήχει infra — — 17. τοῦ τόπου om M 
19. λόγοις καὶ δημηγορίᾳ τοῖς P 


Christianos afflixerunt, ut paulo infra in vita Baiazetis narrabitur. Theo- 
dorus despota, quum rem liomanam tam male affectam et urbem tam diu 
periclitantem , obsessam et gravi fame oppressam, deinde Pelopoune- 
sum bello vexatam, et Christianorum principum nullum sibi auxi- 
liaturum videret, omni spe abiecta, una triremi Rhodum traiectus, 
Spartae principatum societati Iohannis prophetae et baptistae vendidit. 
misit ea societas Spartam crucigeros aliquot ad eam provinciam occu- 
;pandam et sibi viadicandam ut dominis. quibus incolae conspectis et 
auditis, quae acta essent, hortante iracundia, cum clavis et saxis ad 
eos occidendos procurrunt. at superveniens et intercedens eius regio- 
nis episcopus, ne tales turbae orirentur, obiurgabat multitudinem, 
quae dictis eius obsecuta, trium dierum spatium crucigeris concessit, 
quo e Spartae finibus quiete excederent. si secus fecissent, ipsos ex- 
perturos, quo ea res evasura esset, illi, quum nihil se efficere, sed 
turbas ac tumultus excitari atque vitam suam in discrimen adduci vi- 


64 GEORGII PHRANTZAE 


ϑέντες ἐπανέστρεψαν οἴκαδε. οἱ δὲ Σπαρτιᾶται τὸν πρύεδρον 
αὐτῶν καὶ δοῦκα ἐψήφισαν εἶναι, καὶ πολιτικῶς καὶ ἐχκλη- 
σιαστιχῶς ἤϑελον κρίνεσθαι καὶ κυβερνᾶσϑαι ὑπ’ αὐτοῦ. ὃ 
δὲ δεσπότης κὺρ Θεύδωρος ὡς εἶδε τὰς ἐλπίδας ψευσθϑείσας, | 
τὰ χρήματα ἃ ἔλαβε τῇ ἀδελφότητι ἐχτίνας ὄπισϑεν,, eig5 
Σπάρτην ἐν τῇ αὑτοῦ ἀρχῇ ϑέλων ἐλϑεῖν, οὐκ ἤϑελεν deyOn- | 
ναι αὐτὸν ὃ δῆμος, ἀλλὰ μάλιστα καὶ ὕβρεσιν ἐνέπλυνον. xai 
πολλῶν λόγων γενομένων καὶ σκανδάλων τέλος ἐμεσίτευσεν ὅ 
ἀρχιερεύς, καὶ πάλιν ἐδέχϑησαν καὶ ἔστερξαν αὐτὸν εἶναι — - 
ὡς καὶ τὸ πρότερον. πλὴν πρὶν τοῦ τὴν κατοχὴν λαβεῖν αὐ- 10. 
τὸν συνϑήκας μετὰ ὅρκων συνέστησαν, iva μὴ εἰς τὸν αἰῶνα, 
ἐνθυμηϑῇ ὅσα ἐποίησαν. 

17. Ἐν δὲ τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἐπὲ ἔτους ...., δὲ ἣν αἷ- 
τίαν εἰρήκαμεν, καὶ ὃ δεσπότης κὺρ ᾿Ανδρόγιχος τὴν Θεσσά- : 
λογίκην τῇ τῶν “Ἑνετῶν γερουσίᾳ ἐμπεπωλήχει διὰ φλωρία 15. 
χιλιάδας πεντήκοντα. 3 

'H δὲ ἐλευθερία τῆς πόλεως ἐκ τοῦ ἀποκχλεισμοῦ οὕτως 1 
γέγονεν. ἀκούσας ὃ ἀμηρᾶς ὅτι ὃ Ντεμίρης ὃ βασιλεὺς Xxv- 
ϑῶν καὶ Ἰ]Παοσαγετῶν ἔρχεται κατ’ αὐτοῦ ἵνα μετὰ στρατοῦ — | 
μυριαρίϑμου πόλεμον συνάρῃ, ϑέλων καὶ μὴ βουλόμενος 1jv20 
πολιορκίαν καὶ τὸν πόλεμον καὶ ὠποκλεισμὸν τῆς πόλεως ἔλυσε, 
καὶ ἀγάπην μετὰ τοῦ βασιλέως ἐποίησε μεϑ᾽ ὅρκων, xai ἐν 


2. εἰς δοῦχα P — 4. ψευσϑῆναι Μ 5.τὰ χρήματα ἀπέδωχε: καὶ ] 


ϑέλων ἐλθεῖν ἐν τῇ Σπάρτη οὐχ P ει, μηχέτι M 1.5. τὰ- Ὁ 
δὲ ποιῆσαι P 13. Ἐν — πεντήχοντα om P 19. x«i MeG- — — 
σαγετῶν om P 20. μυριαριϑμήτου πολλοῦ M 


derent, castris motis, domum redierunt. Spartani episcopum etiam 
praesidem suffragiis constituerunt et ab eo rem suam tam civilem quam 
ecclesiasticam administrari voluerunt. "lheodorus, quum se spe fal- 
sum esse vidisset, pecunia, quam acceperat, societati restituta, Spar- 
iam in provinciam suam rediturus, non recipiebatur a populo, sed 
exagitabatur conviciis. post multos tandem sermones et tumultus, con- 
ciliante episcopo, eum recipiunt et pristinum obtinere gradum pa- 
liuntur. priusquam tamen restitueretur, sacramentis eum obstrinxe- 
runt, ne unquam memor esset, quae fecissent. E 

17. lllo tempore, anno . . . . propter eam, quam commemoravi 
mus, causam, etiam Andronicus despota Thessalonicam Venetorum 
senatui quinquagenis florenorum millibus vendidit. 

Urbs obsessione hoc modo liberata est. ameras, audito, Demirem, 
Scytharum et Massagetarum regem, cum innumeris copiis contra se 
proficisci, quamvis invitus, tamen obsidionem et oppugnationem 
urbis solvit, atque pace cum imperatore facta et sacramentis confir- 


LIB. I. CAP. XVIII. 65 
τῇ «oía περάσας τοῦ δεχϑῆναι τὸν πόλεμον καὶ τὴν; ἔφοδον 
τοῦ Ντεμίρη τὸν στρατὸν ἡτοίμαζεν. 

18. Ἐπὶ τῆς βασιλείας λοιπὸν τοῦδε τοῦ αὐτοκράτορος Β 


χὺρ ΙΠανουήλ, ἐν τῷ ἀποχλεισμῷ τῆς πόλ ἢ τό 7] 
Led q^ (9 μῷ τῆς πόλεως, τῷ τότε καιρῷ 
d 2 , » T ᾽ ᾿ , ' ᾿ , ᾿ , 
D ἐγεννήϑην ἐγὼ ἔτει ὠπὸ χτίσεως xóouov c29', «Αὐγούστου X, 


ἀνεγεννήϑην δὲ διὰ τοῦ ϑείου βαπτίσματος ὑπὸ τῆς δσιωτά- 
τῆς μητρὸς ἁγίας Θωμαΐδος, περὶ ἧς ἐν τῷ προσήκοντι τόπῳ 
καὶ ἁρμόζοντι διηγησόμεθα τἀληθές. ἀφ’ οὗ δὲ τοῦ δεχάτου 
ἔτους μέχρι καὶ τοῦ ὀγδοηκοστοῦ Exrov πολλῶν γενομένων ἀναγ- 


Lo καίων καὶ μνήμης ἀξίων βούλομαι διηγήσασθαι. λέγω δὴ ἐν 


πρώτοις περὲ τῆς εἰς τὴν δύσιν ἀφίξεως τῶν πέντε υἱῶν τοῦ 
Ύ » - , » - ' - - 
ἀμηρᾶ τοῦ Ππαγιαζήτου, ἡγουν τοῦ ]MMovoovAuavov, τοῦ Moo, 


. τοῦ Ἰεσσαί, τοῦ ΠΠεεμέτη καὶ τοῦ Ιωσούφ, ὃς ἐγεγόνει Χριστια.- 


* 3 » » , ^ - , ^ 
voc καὶ Ζημήτριος ἐπωγομασϑη, περὲ τοῦ ϑανάτου τοῦ βασι- 


(ἢ λέως κὺρ Ἰωάνγου ἐν τῇ Θεσσαλογίχῃ καὶ τῆς ἐλεύσεως ἐκεῖσε 


τοῦ βασιλέως κὺρ lMavovz καὶ υἱοῦ αὐτοῦ, καὶ τῆς τοῦ 
υἱοῦ αὐτοῦ δεσπύτου κὺρ ᾿“Ἰνδρονίχου ἐκεῖ ἀποχαταστάσεως,, 
καὶ τοῦ ϑανάτου τοῦ δεσπότου χὺρ Θεοδώρου τοῦ πορφυρο- 
γεννήτου εἰς τὴν “ακεδαιμονίαν ἤγουν sig τὴν Σπάρτην, xad 


10100 βασιλέως καὶ ἀδελφοῦ αὐτοῦ κὺρ lMavovzA ἐν τῇ Πελο- 


L] F] Li * * , - ΕῚ M , 
ποννήσῳ ἐλεύσεως. καὲὶ τὸν ϑάγνατον τοῦ ἀμηρᾶ Movooviua- 


2. ἑτοιμάζων M. caput autem 18 cum hoc coniungit P, omisso 
summario 3. 18.] Πῶς ἐγεγνήϑη ὃ Φραγνιζῆς ὃ χαὶ συγγρα- 
φεὺς τοῦ παρόντος βιβλίου. Μ 5. ἐγὼ τῆς βασιλείας αὐτοῦ 
ἔτει ἀπὸ δὲ ToU χόσμου γενέσεως c39 M 8. δὲ τοῦ om P 
9. Éxrov] ἐκ τῶν P 13. τοῦ μεχεμὲτ τοῦ Iegei P 14. περὶ 
om M (6. χαὶ τοῦ υἱοῦ P 17. δεσπότου om P 19. 
ἤτοι P ἐν τῇ Σπάρτῃ M. 


mata, in Asiam traiectus, ad excipiendos impetus Demiris exercitum 
parabat. 

18. Ceterum regnante hoc imperatore, Manuele domino, dum 
«urbs obsidetur, ego in lucem editus sum, anno ab orbe condito 
6909, die Augusti tricesimo. regeneratus sum per sacrum baptisma opera 
venerabilis matris "homaidis, de qua loco opportuno ad veritatem 
referam. a decimo autem anno ad octogesimum sextum quae accide- 
rint multae et memorabiles calamitates, enarrabo. dicam primum 
de quinque Baiazetis amerae filiis in occidentem traiectis, Musul- 
mano, Mose, lessai, Mehemete et Iosupho, qui Christianus factus 
Demetrius appellatus est, de imperatore lohanne Thessalonicae mor- 
tuo, et Manuele imperatore, filio eius, illuc profecto, et eius filio, 
Andronico despota, ibidem restituto, de 'Theodoro porphyrogenito. de- 
spota Lacedaemone sive Spartae exstincto, et de imperatore Manuele, 
fratre. eius, profecto in Peloponnesum ; deinde exponam, quomodo 


Phrantzes. 5 


66 GEORGII PHRANTZAE 


vov παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ JMoo7; διηγήσομαι, καὶ περὶ τῆς 
τριέτους μάχης αὐτοῦ δὴ τοῦ Π]ωσῆ μετὰ τοῦ βασιλέως κὺρ. 
ἹΜανουήλ, καὶ τῆς περὲ τὼ μέρη τῆς «αρίσσης ἐχτυφλώσεως 
Ὀρχάνου τοῦ υἱοῦ τοῦ ΠΠουσουλμάνου παρὰ τοῦ ϑείου αὐτοῦ 
Ἰωσῆ, καὶ τῆς ἐλεύσεως ἀπὸ τῆς ἀγατολῆς εἰς τὴν δύ- 5. 
σιν τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ JMezuérg τοῦ καὶ Κυρίτζη, καὶ 
τῆς ἀποστροφῆς εἷς τὴν ἀνατολὴν καὶ πάλιν ἐλεύσεως αὖ- 
τοῦ διὰ τῆς πόλεως ἐν τῇ Θρῴάκῃ ἤτοι ἐν τῇ Εὐρώπῃ, 
xui τῆς νίκης αὐτοῦ. καὶ τὸν ϑάνατον τοῦ Π]Πωσῆ εἴπω, ἔτι 
δὲ καὶ τοῦ δευτέρου υἱοῦ τοῦ βασιλέως κὺρ Πανουήλ, τοῦ. 
πρὸ τοῦ Κωνσταντίνου, τὸν ϑάνατον ἐν τῇ Πήὶονεμβασίᾳ. 
ἀλλὰ καὶ περὶ δύο ϑυγατέρων αὐτοῦ, καὶ τῆς γενγήσεως τοῦ. 
αὐϑθεντοπούλου κὺρ Μιχαήλ, καὶ τοῦ ϑανάτου αὐτοῦ ὑπὸ 
λοιμώδους νοσήματος. ὁμοίως καὶ τοῦ ϑανάτου τοῦ τζελεπῆ. 
κὺρ “ημητρίου τοῦ υἱοῦ τοῦ σουλτὰν ΠΙπαγιαζήτη καὶ ἀδελ- 15 
φοῦ τοῦ ἀμηρᾶ lMesuérp* αὐτὸς δὲ γενόμενος Χριστιανός, 
ὡς πρὸ ὀλίγον ἔφημεν, καὶ τῷ ϑείῳ βαπτίσματι ἀνεγεννήϑη, 
καὶ ὃ βασιλεὺς καὶ ὃ ἀμηρᾶς ἸΠεεμέτης ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ. 
πλεῖστα σιτηρέσια ἔδωσαν αὐτῷ, ζήσας μετὰ τὸ βαπτισϑῆναε — 
ἔτη ἑπτὰ 'πρὸς κύριον ἐξεδήμησε. καὶ περὶ τῆς γεννήσεως 20 
τοῦ αὐθεντοπούλου κὺρ Θωμᾶ. ταῦτα μὲν διὰ τὸ τῆς ἡλι- — 
κίας μου ἐντελὲς χαλῶς καὶ ἀκριβῶς εἰδότος μου" τὰ δὲ 


3. .“Ταρίσσου M 6. μεχεμὲτ P 7. ἐπιστροφῆς P 10. τοῦ 


πρὸ τοῦ om P 16. μεχεμὲε xci τῷ ἀνωτέρῳ Ἰωσὴφ τῷ γε- 
»ομένῳ Χριστιανῷ,, ὡς P 17. ἀναγεγνηϑέντι ὃ P 18. με-- 
[A] 


χεμέτης P 19. 0c C. P 20. περὶ om P 21. μὲν] δὲ ΜΡ, 
22. ατελὲς οὐ χαλῶς M 


Moses Musulmano amerae fratri suo morlem intulerit, cum Manuele 
imperatore per tres annos bellum gesserit et circa Larissam excaeca- 
verit Orchanem , Musulmani filium; quomodo huius frater Meheme- 
tes, qui etiam Cyritzes appellatur, ex oriente in occidentem trans- . 
ierit, inde redierit in orientem, et rursus trans urbem in Thraciam. - 
vel Europam traiectus, reportaverit victoriam. tum obitum Mosis ex-. - 
plicabo, et filii secundi Manuelis imperatoris, qui Constantinum. | 
praecessit, mortem , qua is Monembasiae decessit. dieam etiam de 
duabus filiis eius, atque. Micbaelis principis natali ac morte pestilen-- 1 
tia ei allata. item mortem attingam Demetrii Tzelepis, Baiazelis δι] σις 
tani filii; et Mehemetis amerae fratris, qui Christianus factus, ut 
paulo ante monuimus, et sacro baptismate regeneratus, ab impera- 
lore et fratre Mehemete amera magna salaria accepit, et annos 86- 
otem postquam baptizatus erat, ad dominum concessit; dicamque de 

homae principis matali: atque haec quidem propter aetatis maturi- 
tatem bene et accurate doctus; quae autem ante me matum facta nar. 


LIB. I. CAP. XIX. 67 


πρὶν τῆς ytvvnotOG τῆς ἐμῆς ὅσᾳ εἰρήκαμεν, τὰ μὲν ὑπὸ 
ἀξιοπίστων καὶ σοφῶν συγγραφέων γεγραμμένα μέρος εἴδο- 
μεν, τὰ δὲ ὑπὸ ἀρχόντων τῆς βασιλικῆς αὐλῆς καὶ βουλῆς 
. χαὲ τῆς συγκλήτου σοφῶν καὶ συνετῶν xai γηραιῶν ἀκούσα- 
μεν. xoi πῶς σιγῶν παραλείπω. 
^19. Τῇ δὲ εἰκοστῇ ὀγδόῃ τοῦ Ἰουλίου μηνὸς τοῦ &Ov ἔτους 
ὃ Ντεμίρης 6 βασιλεὺς ΠΠασσαγετῶν xai Περσῶν καὶ βορείων 
( Σκχυϑῶν τὸν ἀμηρᾶν “παγιαζήτην ἠχμαλώτισε καὶ τὴν γυναῖκα 


᾿ αὐτοῦ χαὲτὸν υἱὸν αὐτοῦ JMoozv xai ἑτέρους οὐκ ὀλίγους ἄρχον- 


τας τῆς αὐλῆς αὐτοῦ, καὶ πάντα τὸν στρατὸν αὐτοῦ διεσκέδασεν. 
» DL - y » D a c£ ' , E] »3 
ἄλλα ποῖος ἣν αὐτὸς καὶ πῶς ὁ βασιλεὺς Ντεμέρης, οὐχ ἀφήη- 
σώμεν εἰπεῖν καὶ διηγήσασϑαι. οὗτος μὲν οὖν ὃ βασιλεὺς 
», - Ld » - , 
xai τὸ ἔϑνος τοῦτο τῶν ΠΠασσαγετῶν xoà Σχυϑῶν Τούρχων 
πέραν ᾿Ζράξου τοῦ ποταμοῦ πρὸς ἀνατολὰς τὴν οἴκησιν ἔχου- 
“ 9 * , , * * * « , 327) 
τῦσιν, εἰσὲ δὲ γένος λίαν τοξικώτατοι καὶ κακοξενώτατοι, ἔϑνος 
4 U (0X T - E] - 
δὲ μέγα καὶ πολὺ καὶ ἄλκιμον, παρ᾽ oic Κῦρος ἐκεῖνος ὃ μέ- 
, - 5 P , , [i 
γας βασιλεὺς mors καιρῷ κακεῖ ἐτελεύτησεν βασιλευούσης 
Ντεμίριδος. αὕτη δὲ ἡ βασιλὶς Ντεμίρις μετὰ τὸ ἀποκεφα- 
λίσαι τὸν Κῦρον τὴν κεφαλὴν εἰς ἀσκὸν οἴνου ἐνέβαλε, xoi 
"Οχαταπατοῦσα τὸν ἀσκὸν xoà τὴν τοῦ Κύρου χεφαλὴν ἔλεγε 
“ἀκόρεστε Κῦρε, κυρέσϑητι. εἰσὲ δὲ οὗτοι οἱ ΠΠασσαγέται 
γένος πάνυ ἀγριώτατον, καὶ ἐν τῷ ἱππεύειν ἀγαϑώτατοι xal 


1. ὅσα om M εἴρηταν P 5. σιωπᾶν M 6. 19.] 9éz«- 

» - s à - EA ^ 
τον ὄγδοον P 11. πῶς --- ovy] ποῦ M 14. ἄρξου pr P, τά- 
ναΐν margo 15. χακοξυνώτατοι M. an. χαχοξυνετώτατοι ὃ 15. 
χαιρῷ ἐβασίλευσε κάχεϊ P 19. χῦρον οὗ τὴν P 


ravi, ea partim a fide dignis δὲ eruditis scriptoribus memoriae pro- 
dita didici, partim ex proceribus aulae imperatoriae et viris sena- 
torii ordinis sapientibus ac prudentibus senibusque audivi, quae silen- 
lio praetereunda non. putavimus. 

19. Die vicesimo octavo mensis Iulii anni 6910 Demires, Mas- 
sagetarum , Persarum et Scytharum septentrionalium rex, Baiazetem 
ameram cum uxore et filio Mose aliisque aulae optimatibus non pau- 
cis cepit, totumque eius exercitum dissipavit. at enim qualis et ille 
et Demires rex fuerit, ne omittamus exponere. hic igitur atque po- 
pulus eius, Massagetae et Scythae Turcae, trans Araxem fluvium 
orientem versus sedes habent, gens sagittandi peritissima et hospiti- 
bus infestissima, late se porrigens, frequens et strenua, quae quon- 
dam Cyrum, magnum illum regem, occidit, Demiride regina. haec ca- 
put Cyri amputatum in utrem vino impletum demersit, deinde utrem 
cum capite conculcans "insatiabilis, inquit, Cyre, satiare? —Massage- 
tae sunt longe barbarissimi, equites velocissimi, latrones maxime ra- 


68 GEORGII PHRANTZAE 


πεϊοὶ λῃστρικώτατοι. ἐν δὲ ταῖς μάχαις καὶ ἔν TQ πολέμῳ 
τοῖς τοιούτοις χρῶνται ὅπλοις ἤγουν μαχαίραις καὶ ϑώραξι 
καὶ τόξοις καὶ σάγαις χαλχοῖς, τὰ δὲ ἐνδύματα αὐτῶν xa 
αἱ ζῶναι ὑπάρχουσι χφυσαῖ, καὶ διαδήμάτα ἐν ταῖς μάχαις 
ἔχουσιν. οἱ δὲ ἵπποι αὐτῶν χρυσοχάλινοι, μασχαλιστῆρες δὲ ὃ 
χουσοῖ καὶ τὰ πλῆκτρα. καὶ ὃ σύμπας βίος αὐτῶν αὐϑέκα.- 
στος μέν, σκαιὸς δὲ καὶ ἄγριος καὶ πολεμικὸς ὑπάρχει" πάν- 
τοτε. καὶ οὕτως τὰ τῶν ἸΠασσαγετῶν καὶ τοῦ Nene αὐ- 

᾿ τοῦ βασιλέως ἥ πολιτεία xai ὃ βίος ἔχει. ; 

Kai τούτους ἀφέντες πρὸς τὸν Gurg&üv 1Ηπαγιαζήτην τ 
ἐπανέλθωμεν καὶ τοὺς προγόνους αὐτοῦ, πόϑεν κατάγονται, 
χαὶ τίνα τὰ ἔργα xai ἀνδραγαθϑήματα αὐτῶν κατ᾽ bte 
διηγησώμεϑα. 

Οὗτος ὃ ὠμηρᾶς Ἱπαγιαξήτης ἦν πέμπτος αὐθέντης τοῖς 
κυριεύσασιν ἐκ τοῦ τῶν Ὀτϑμανλίδων γένους: ὅ "Egzoygov- y. 
λης γὰρ ἣν ὃ πρῶτος, υἱὸς τοῦ lov. περὲ ὧν μὲν πολλοῖς 
xoi ἑτέροις ἐξιστορήϑη ,) καὶ διαφορὰς εἰλήφασιν ἀλλήλων, 
ἀλλ᾽ ὡς εἶδον xai ἤκουσαν ἕκαστος, οὐ συνεφώνησαν" ὅμως 
οὕτως καὶ ἡμῖν καλῶς ἐφάνη καὶ ἐκρίναμεν ἱστορῆσαι ἔτι τὰ 
ὅσα ἐκ μακρᾶς ἀχοῆς ὑπὸ σοφῶν ἀνδρῶν ἐμάϑομεν καὶ “ὅσα 2 
ἐγγράφως περὶ τῆς γενεαλογίας ταύτης εἴδομεν. 


3. καὶ σαγάρεσι καὶ σάγαις χαρικχοῖς παΐχοις P 6. ἄνϑ' ἕχα- 
στον P, αὐϑεντιχῶς margo 9. ὑπάρχει P 11, G70y6- 
γους P 14. μπαγιαζήτης om P 15. ὀτϑουμαλίδων M. ἐρ- 
τογρούλλης M 16. ó om P yov P 17. εἰς ἀλλήλους 
P, omissis GÀÀ ὡς --- συνεφώγησαν 19. χαλὸν ἔδοξεν Ρ 


paces. in bello et pugnis armis hisce utuntur: cá cii loricis, . 
arcubus, sagis aeneis; eorum vestimenta et cingula aurea sunt; in proelia - 
coronati procedunt, equorum frena, cincta pectoralia et scuticae item 
ex auro, universa eorüm vita simplex quidem, sed rigida, ferox et 
militaris semper. talis igitur Massagetarum et Demiris, eorum regis , 
conditio et vivendi ratio. 

3 His missis , ad Baiazetem ameram et maiores eius praevertamur, - 
unde originem ducant et quae eorum facinora et res fortiter gestah 
fuerint, paucis dicturi. 

Baiazetes ameras princeps quintus erat ex regia Oitosanidanin 
familia. primus enim Ertogrules erat, filius Gui. de his quum multi 
alii scripserint, sed valde in diversa abeant dissentiantque, quando- - 
quidem singula ut quisque viderat et audiverat, ita narrarunt; tamen . 
idem mihi quoque placuit , atque constitui, quae ex longinqua fama 
de eorum genere aut a viris doctis didicissem aut litteris invenissem 
consignata , exponere. 1 


"mW wn m 


ET NR OS RET 


ἀπ Ὁ ΠΑΡ᾿ ἘΞ “69 


εν 30. 'O ἀναξ Ἰωάννης ὃ Κομνηνὺς τινὲ καιρῷ ἐν τῇ ἑῴᾳ 
 εὑρισχύμενος κατὰ τὰ μέρη τῆς ἐπαρχίας τῆς Νεοκαισαρείας 
πόλεως, μαχόμενος μετὰ τῶν Περσῶν xai τοῦ "Ixovíov σουλ- 
| qüvOv, xai πολλὰ φρούρια τῶν Περσῶν dq! ξαυτὸν ἐποιή- 
δοσατο" εἶχε δὲ μεϑ᾽ αὑτοῦ Ἰωάννην τὸν ἀνεψιὸν αὐτοῦ, υἱὸν 
Ἰσαακίου τοῦ σεβαστοκράτορος καὶ ἀδελφοῦ. ἡμέρας δὲ πολ- 
λὰς διατρῖβον τὸ στρατόπεδον ἐν ἐχείγοις τοῖς μέρεσι, xai 
τὰ ἀναγχαῖα πρὸς τοῖς ἄλλοις καὶ περὶ ἵππων ἐσπάγιζον διὰ 
᾿ τὸ τόπον λυπρὸν καὶ χρημνωδὴ εἶναι, καὶ τὸ κλῖμα ἐκεῖνο 
io Ψυχεινὸν καὶ δοιμύτατον ἦν. τότε xai χειμῶνος ἐπιγενομέ- 
| 0v οἱ ἵπποι πλεῖστα ἐσαϑρώσαντο. ὃ δὲ βασιλεὺς τὴν τῶν 
ἵππων μεϑοδεύων κυλλύτητα, περιιὼν τὸ στράτευμα τὰ εὐ- 
| γενῆ τῶν ὀχημάτων συνέλεγε, καὶ ταῦτα διδοὺς Ρωμαίοις τὸ 
xai Ἰταλοῖς καὶ ὅπόσοι κοντοφύροι εἰδεσαν δεξιοστρόφοι, ἐπε- 
τὐστάμενος δι’ αὐτῶν ἀνθίστασθαι τοῖς πολεμίοις καὶ ἀντιμά- 
χεσϑαι. καὶ ταῦτα ὃ βασιλεὺς μεϑοδεύων, καὶ συμπλοκῆς 
μελλούσης γενέσθαι, ἱππότην ἐπίσημον ἐξ Ἰταλίας ὅρμώμε- 
yov ἔφιππον ϑεασάμενος παρεστῶτα πεζόν, ᾿Ιωάννην τὸν ἀνε- 
ψιὸν ἐκέλευσεν ἀποβῆναι τοῦ ᾿Αραβικοῦ ἵππου τούτου ἐφ᾽ οὗ 


1, 20.] δέκατον ἔννατον et sic porro Ρ qui hic addit γνώμαν διά-- 
φοροι zt&Qi τοῦ πόϑεν κατάγεται τὸ τῶν Ὀτμανλήδων γένος ποι- 
χιλοτρόπως P. at M. διάφοροι ἱστορίαν περὶ τοῦ τῶν Ὀτϑμαγλέ- 


du» γέγους πόϑεν χατάγεται ποικιλοτρόπως. 2. τῆς ἐπαρχίας 
el πόλεως om P 3. τοῦ τοῦ P 6. ἡμέραις δὲ πολλαῖς P 
10. ψυχρὸν Ρ τι. ἐϑρώσαγντο P — 12. zvÀA.] ἔλλειψι» Ρ zt&- 
Quoy P, περὶ ὧν M 14. ὁπόσοις κοντοφόροις εἴδεσαν,, δὲ-- 
ξιοστρόφοις ἐπισταμένως δοράτια, ἀγνϑιστάτους πολεμίους xci 
παρέχειν χαὶ ἀντιμάχεσθαι M 16. τοῦ βασιλέως μεϑοδεύον-- 
τὸς Μ 17. ὡρμημένον ὃ 


20. Iohannes Commenus imperator, in oriente quondam in prae- 
fectura Neocaesareae urbis cum Persis et sultano Iconii bellans, multa 
iis castella eripuit. habebat secum Iohannem, Isaacii sebastocratoris, 
fratris sui, filium, quum exercitus diu in locis illis moraretur, res ne- 
cessariae quum reliquae, tum equos pabulum deficiebat, propter solum 
gracile et saxosum , atque, ingruente hieme, propter coeli frigus et 
asperitatem summam, equi maxime conficiebantur. quorum perniciei 
imperator ita subvenit, ut exercitum obiens generosos deligeret eosque 
praeberet Romanis et Italis et quotquot perite hastas versabant, ho- 
rum opera hostibus obviam ire et resistere se posse confisus. haec 
ille administrans, quum proelium commissurus, equitem insignem, 
ex ltalia advectum, peditem adstare vidisset , Iohannem de Arabico 
equo, cui is insidebat, descendere eumque Italo tradere iussit. To- 
hannes, elati et supra modum ferocis animi, imperaLoris et patrui 
imperio repugnat, sermone audaciore oblocutus. verum quum diu illi 


709 GEORGII PHRANTZAE 


Bj» ἐποχούμενος, καὶ δοῖναι αὐτὸν τῷ Ἰταλῷ. ὃ δὲ φρονη- 
ματίας ὧν καὶ γαῦρος πλέον τοῦ δέοντος τῷ τοῦ βασιλέως 
καὶ ϑείυυ ἐντέστη κελεύσματι, αὐθαδεστέραν τὴν ἀντίρρησιν 
ποιησάμενος" μὴ ἐπὲ πολὺ δὲ ἔχων ἀνϑίστασϑαι τῷ ϑείῳ 
xai βασιλεῖ (ἑώρα πρὸς ὀργὴν yao ἐπιβράζοντα) ἄκων καὶ 
μὴ βουλόμενος τὸν ἵππον τῷ Ἰταλῷ δίδωσι, μετακελητίσας 
εἰς ἕτερον ὄχημα. αὐτὸς ἀϑυμίας πλήρης καὶ βράζων ϑυμῷ 
ἄντικρυς γενόμενος, φυγὼν πρὸς Πέρσας αὐτόμολος γίνεται. 
ὃν καὶ ἀσμένως καὶ ἀσπασίως προσεδέξατο ὃ ἀμηρᾶς καὲ πάν- 
τες οἱ βάρβαροι" καὲ τὴν ἐν Χοιστῷ πίστιν ἐξομοσάμεγος 
ἀντὲ Ἰωάννου Τζελεπῆς ὠνόμασται, καί τινα ὀνόματι Ka- 
μερὼ τοῦ ἀμηρᾶ ϑυγατέρα γυναῖκα ἔλαβε, καὶ προῖχα ἔδω- 
σεν αὐτῷ τόπους καὶ χώρας xoi πόλεις καὶ χρήματα πολλά. 
ἦν δὲ ὃ ἀνὴρ τῆς “Ἑλληνικῆς σοφίας οὐκ ἀμέϑεχτος xal ἐν 
τῷ λέγειν τῇ ᾿Αραβικῇ διαλέκτῳ ἱκανώτατος. ἦν δὲ καὶ φι- 
λοδωρύτατος καὶ δαψιλὴς ὃ νέος, ὃ πᾶσιν ἀρεστόν ἐστε, xai 
μᾶλλον τοῖς βαρβάροις, καὶ ἄλλως κοινωνικῶς τὸ ἦϑος τοῖς 
ὑπ’ αὐτὸν παρεχόμενος, ἤδη κράτιστον τοῖς. στρατηγοῦσιν, 
ἐν οἷς καὶ τρόπαια: ὅϑεν καὶ αἵρειν εὐθὺς τοῦ σχοποῦ, 
καὶ ὡς κοινὰ" τὰ ὑπ’ αὐτοῦ ἐχόμενα ἐποίει καὶ ἔλεγεν εἶ- 
vat. τοῖς πᾶσιν ἦν συμπονῶν ἐν ταῖς ἀνάγκαις αὐτῶν xci 
ἐβοήϑει καὶ ἐθεράπευε, καὶ τὰς διαφορὰς τὰς φυομένας &va- 


3. χαὶ ἀναιδεστέραν M 5. ἐπιφράζοντα P τ 6. Ode με- 


: ἐ 
ταβὰς P 7. βράττων ϑυμοῦ M 11. τζελεπὴς Ῥ. τζελεπῆς 
μὲν ἑρμηνεύεται τῇ τῶν Τούρχων διαλέχτῳ ἐξ εὐγενῶν χαταγύ-- 
μενος . Pachomius in margine M 17. toig ante fg«oB. om P 


resistere non posset, quem iam ira effervescere videret, quamvis in- 
vitus, Italo equum concessit , atque ipse alium conscendit. mox, 
stomacho tumens et inflammatus ira, ad Turcas transfugit, atque 
cupide et amice excipitur ab amera cunctisque barbaris, deinde, eiurata 
Christi fide, pro Iohanne Tzelepes nominatur, et ipsius amerae fili- 
am, Camero nomine, cum dote locorum, regionum, urbium et pecu- 
niae haud mediocri in matrimonium accipit. erat iuvenis ille Graecae 
eruditionis haud expers, et peritissimus sermonis Arabici; idem mu- 
nificentissimus et lautissimus, quae res omnibus, inque primis bar- 
baris, grata esse solet, atque exhibebat se facilem subditis quum reli- 
quis, tum ducibus maxime, in quibus spes tropaeorum sita est. 
unde slatim instans operi, sua volebat et dicebat esse communia, 
omnibus in rebus angustis succurrebat, auxiliabatur et conferebat 
officia, atque exorientes inter eos controversias sedabat, componebat 
dirimebatque. nec quisquam eius vel verbis vel consiliis adversaba- 


EEUPRETSLMUM 


, 
Ϊ 
| 
E. 
| 
5 
! 
] 


ἡ 


LIB. I; CAP. XX. 71 


μέσον αὐτῶν ἐθεράπευε καὶ διώρϑου xai εἰρήνευε. καὶ οὐ- 
J δεὶς ἀντιλέγετο τοῖς λόγοις καὶ ϑελήμασιν αὐτοῦ" καὶ ὑπὸ 
τοῦ πενϑεροῦ τοσοῦτον ἠγαπήϑη καὶ τῶν ἑτέρων πώντων ὥστε 
τὰ ὅσα ἤϑελεν ἔπραττε xal οἱ βάρβαροι ὡς δεύτερον IMoa- 
5 usd ἐδόξαζον. οὗτος δὲ γεννᾷ υἱὸν ὀνόματι Σωλιμᾶν - Σιὼχ 
— dx τῆς Καμερώ, καὶ παιδεύσας αὐτὸν Ἑλληνικῇ καὶ ᾿Αἀραβικῇ 
σοφίᾳ, κατὰ πάντα ἐοικὼς ἦν τῷ πατρί, καὶ πλεῖστα ηὐλα- 
᾿ βοῦντο αὐτὸν οἱ βάρβαροι. καὶ ἐν τῷ τόπῳ καὶ πάσῃ τῇ ἐπαρ- 
᾿ς χίᾳ, ἔνϑα τὴν κατοίκησιν ἐποιεῖτο, αὐϑέντης καϑίσταται * 
τὸ χαὲ ἡ φήμη αὐτοῦ εἰς πᾶσαν τὴν ᾿Ασίαν διέδραμε καὶ διέρ- 
|Qs&. xai πλείστας νεαρὰς τῶν βασιλέων ῬΡωμαΐέων μεταγλωτ- 
τίσας ᾿Αραβιστὲ τοὺς Τούρκους τοῦ κρίνειν οὕτως ἐδίδαξεν. 
εὑρὼν δὲ καὶ εὐκαιρίαν τινὰ διὰ τὰς συγχύσεις ἃς ἐποίουν 
οἱ Ἰταλοὶ χατὰ τῆς Ρωμαίων ἀρχῆς, τὰ ὅσα ἐγγὺς τῆς δε- 
τὸ σποτείας αὐτοῦ Ῥωμαίων ὑπήκοα vq? ξαυτοῦ ἐποιήσατο. xai 
οὐδένα Χριστιανὸν ἀδικεῖν ποτὲ ἤϑελεν, ἀλλὰ μᾶλλον τοὺς 
τυχόντας ὑποτεταγμένους αὑτῷ πολλὰς χάριτας καὲ εὐεργε- 
σίας ἐποίει καὶ ἐχαρίζετο. καὶ ἦν αὐξάνων ὀλίγον πρὸς ὀλί- 
yov τὴν αὑτοῦ ἀρχήν. αὐτὸς γεννᾷ τὸν Ἐρτογρούλην πατέρα 
9100 Ὀτϑμάνου. 

Ἕτεροι μὲν ὑπὲρ τούτων συγγράψαντες ἑτέραν ὄγνγοιαν 


ε 


» $5. o ' - 2 3 
ἔχουσιν, ὅτι αὐτὸς ὃ διαληφϑεὶς Τχελεπῆς οὐχ οὗτος ἦν Ó 


ἐδέξαντο x«i 
ι. ἐθεράπευε xal διώρϑου)] ἐδιώρϑωγνε M 5. ἐδόξαζον Ρ 
Σωλιμάν - Σιάχ] locum vacuum P 7. εἰς πώντα ἔοικε M 
20. ὀτμάγου P more suo 22. ὅτε οὐχ αὐτὸς ὅδε τζ. M 


tur; atque a socero ceterisque omnibus tantopere diligebatur, ut et. 
faceret, quaecunque vellet, et barbari eum ut alterum Mehametum 
haberent. suscepit e Camero filium, nomine Solimanem Siachum, quem, 
Graecis Arabicisque litteris eruditum, sibi rebus omnibus simillimum 
reddidit, ac summopere barbari colebant. is in omni loco vel provincia, 
ubi sedem collocabat, constitaebatur princeps, ac fama eius totam 
pervagabatur Asiam. idem plurimas imperatorum Romanorum novel- 
las, in Arabicam linguam conversas, ut "Turcae in iudiciis adhiberent, 
effecit, idoneam autem occasionem nactus propter turbas, quas im- 
erio Romano Itali excitabant, quidquid Romanae ditionis suis fini- 
)us vicinum erat, in suam redegit potestatem, nec tamen ullum un- 
quam Christianum laedere voluit, quin imo, qui subiecti sibi erant, 
. eos beneficiis ac donis augebat, regni fines paulatim prolatans. ge- 
nuit hie Ertogrulem, patrem. Othmanis. 
Mii, qui de his rebus scripserunt, diversam opinionem secuti, 


17 


72 GEORGII PHRANTZAE 


e 


τοῦ ἄναχτος Ἰωάννου τοῦ ἹΚομνηνοῦ. ἀνεψιὸς ἀλλ᾽ ἕτερος συν- 
ὥνυμος καὶ αὐτὸς τὸ ὅμοιον ὄνομα ἔχων. 

Ὅστις ἦν ὃ τοιοῦτος, λέγουσιν. (21. ) ὅ σουλτὰν ᾽Ἄζα- 
τίνης Χριστιανῶν γονέων ὑπῆρχεν υἱὸς καὶ τῷ ϑείῳ τετελε- 
ομένος βαπτίσματι, τύχης δὲ φορᾷ χρησάμενος xai αὐτός, 5 
οἷα παρ᾽ ἐλπίδα συμβαίνει, σουλτὰν xat ἀμηρᾶς xai ἀρχηγὸς 
ἐγεγόνει τῶν Τούρχων" ὃς xai ἐν τῷ χρυπτῷ ἐτήρει τὰ τῆς 
εὐσεβείας κὺριώτερα, χαὶ ἐν τῇ; πόλει ἐλϑὼν ουμμαχίαν ἤτησε 
τῷ βασιλεῖ διὰ τὸν πόλεμον ὃν εἶχον ἀναμέσον Σκυϑῶν καὶ 
Todoxiy - αὐτὸς δὲ xai τὰς ϑείας εἰχόνας ἠσπάζετο, καὶκο 
πάντα εἰς προῦπτον τὰ τῶν Χριστιανῶν ἐργαζόμενος. ἐν δὲ 
τῷ ἐπαναστρέφειν ἔν τῇ ἀρχῇ αὐτοῦ ὃ xai υἱὸς αὐτοῦ Me- 
λὲκ παρὼν ἦν, καὶ διαβὰς τὸν Ἴστρον ἐκεῖ τὸ κοινὸν χρέος 
ἐπλήρωσε. ὃ οὖν υἱὸς αὐτοῦ ΙΠελὲκ διαβὰς πρὸς τοὺς ἐν 
"Aot Σκύϑας, ἀφ᾽ ὧν τὸ ἐνδόσιμον εἰληφὼς ἧκε ζητῶν τοῖς i 
Τούρκοις τὴν πατρικὴν ἀρχήν. τῶν μὲν οὖν ἄλλων vana 
πῶν πάντων ὡς δεσπότην καὶ αὐϑέντην xai ἀμηρᾶν αὐτὸν 
προσχυνησάντων, τὶς δὲ τοὔνομα ᾿Δμούριος οὐχ ὑπέσχετο, 
ἀλλὰ δῆμον ἀϑροίσας λῃστρικὸν πόλεμον ἤρατο κατ᾽ αὐτοῦ, 
xai τέλος τρεψάμενος ἐδίωξεν ἄχρι ϑαλάττης " χαὶ εἰς τὴν 3 
κατὰ Πόντον Ἡράκλειαν διεσώϑη καταφυγών. ἔαρος δὲ ἐπι- 
στάντος παρὰ τοὺς Τούρκους αὖϑις ἐλϑὼν τὴν πατρικὴν ἐλα- — 


“τως: a5 


3. 21.] ἑτέρα διήγησις περὶ τοῦ πόϑεν χατάγεται τὸ τῶν Oruey- — 
λίϑων γένος MP. ὀτμαλίδων M 9. εἶχε P 12. ἐπαναστρέ- 
φεσϑαι M 13. ἦν om P 18. δὲ om P 19. ἤγειρε P 


Tzelepem hunc non Iohannis Commeni imperatoris ex fratre filium , 
sed alium illi cognominem, fuisse dicunt. 

Quis is fuerit, ita narrant. (21:.) Azatines sultanus Christia- 
nis parentibus és et sacro baptismate initiatus fuerat, sed fortu- 
nae ludibrio, sicut multa praeter exspectationem accidunt, sultanus 
et ameras et dux Turcarum factus erat. occulte tamen colebat prae- 
cipuas Christianae pietatis religiones, et Cpolim profectus imperato- 
ris auxilium adversus Scythas "lurcasque petitum, quibuscum ei bel- 
lum erat, sacras imagines venerabatur et omnes Christianorum ceri- 
monias palam obibat. revertens in regnum suum, postquam Istrum 
iransiit, Melec filio praesente, naturae satisfecit.  Melec deinde 
in Asiam ad Scythas traiecit, a quibus impulsus, a Turcis pa- 
ternum regnum poposcit. quum reliqui satrapae omnes ut dominum 
et. principem et ameram eum venerarentur, quidam, Amurius nomine, 
detrectabat obedientiam, et collecta manu, praedatorio more bellum ei 
intulit tandemque fagatum usque ad mare persecutus est. ille Heracle- 
am Ponti salvus devenit. ineunte autem vere ad Turcas reversus, pa- 


T NTC FILET Our  Ψ P SERRE BH ES 


Θ᾽ ncc. 


LIB. I. CAP. XXI. ne 


Bev ἀρχήν. ἀλλ᾽ οὐκ εἰς μάκρος xai αὐτὸς τὸν βίον ἀπολιμ- 

— πάνει, λαϑραίως nagd τινων ἐῶν τῆς βουλῆς καὶ τῆς αὐλῆς 
— αὐτοῦ φονευϑείς. τῆς δὲ τῶν Τούρκων ἀρχῆς οὕτως φϑαρεί- 
σής, καὶ τῶν πραγμάτων ἐκείνων ἐξ εὐταξίας καὶ τύχης λαμ- 
δπρᾶς εἰς ἀταξίαν μεγίστην κεχωρηκότων, οὐ μόνον σατράπαι 
καὶ ὅσοι τῷ γένει καὶ δόξῃ διαφέροντες εἰς πλεῖστα ἕτεμιον, 

τὴν ὅλην διέλαβον ἐγκράτειαν, ἀλλὰ καὶ πολλοὶ τῶν ἀδόξων 
xai ἀνωνύμων, ὕχλους τινὰς συμφερτώδεις προσεταιρισάμε- 

νοι, πρὸς λῃστριχὸν ἀπέκλιναν βίον καὶ τὰς ὁμόρους χώρας 

τὸ χαὲ πόλεις τῶν Ῥωμαίων καχῶς διετίϑεσαν. ἐκ τούτων τῶν 
ἀρχόντων εἷς ὑπῆρχεν, ὡς ἱστοροῦσι, καὶ Ó . . . - . . κατα- 
γόμενος μὲν ἐκ γένους οὐ τοσοῦτον περιφανοῦς, ὡς φασιν, 
ἐν δὲ ἀρεταῖς καὶ ἀνδρίαις περιβόητος" ἦν γὰρ συνετὸς xod 
ἐπιδέξιος καὶ ἐν τῷ λέγειν καὶ πράττειν πάνυ καλὸς καὶ ἐπι- 
τῦτήδειος. ὥρμητο δὲ ὃ ὄχλος ὃ ὧν μετ’ αὐτοῦ ἔκ τίνος ἐπαρ- 
χίας καλουμένης . . . . . ., καὶ διὰ τὴν σύνεσιν καὶ ἀρετὴν 
xai δικαιοσύνην αὐτοῦ πᾶν τὸ τῶν Τούρκων γένος ἰδόντες 
καὶ ἀκούσαντες, αὐτοὲ καὶ ὃ συγαϑροισϑεὶς ἐκεῖνος λαός, 
πλεῖστα ἠγάπουν καὶ ὑπετάσσοντο καὶ ἤκουον αὐτοῦ εὐλα- 
χοβῶς. οὗτος γεννᾷ τὸν . . . . . . υἱόν, ὃς καὶ τὴν πατρικὴν 
ἀρχὴν διαδεξάμενος εἰς τὰ πάντα ὕμοιος ἦν τῷ πατρί. καὶ 
κατὰ πᾶσαν τὴν ᾿Ασίαν ἡ φήμη αὐτοῦ ἔδραμε, καὶ ὑπ᾽ αὐὖὐ- 


6. ἔτυχον 7. διέλαχον M 8. συφερτώδεις M. an συρφετώ- 


δεις} προσεντερισάμενοι M 11. εἷς ὑπῆρχεν om Ρ |Ιο- 
cum yacuum om M 16. χαλουμένης cum loco vacuo om M 
20. 10 - ..... om M 


ternum regnum recepit, sed non multo post excessit e vita, a qui- 
busdam consiliariis et. proceribus aulicis dolo interfectus. "Turcarum 
regno hunc in modum turbato, et rebus ex ordine et splendida for- 
tuna in maximam confusionem traductis, non modo satrapae et quot- 
quot genere et auctoritate maxime insignes erant, totum impe- 
rium inter se distribuerunt, sed etiam multi ignobiles et obscuri ho- 
mines, e faece populi collectis gregibus, ad latrocinia incubuerunt 
ac finitimas regiones et urbes Romanorum misere vexarunt. in qui- 
bus unus erat, ut traditum est, .. .. . . genere, ut dicunt, non ita 
illustri oriundus, sed a virtute et strenuis facinoribus nobilis. erat 
enim prudens et promptus, atque in dicendo et agendo plane egre- 
gius. exierat grex eius e provincia, cui nomen . . .., quumque eius 
prudentiam, virtutem et iustitiam 'l'urcae viderent audirentque, omnes 
eum non secus atque ipsi socii eius summopere amabant, vereban- 
lur et audiebant diligenter. bic filium . ,.. habuit, qui, paterno 
imperio politus, rebus omnibus patri similis erat, cuiusque gloria per 


zm 


74 GEORGII PHRANTZAE 


τὸν ὑποτεταγμένοι καὶ ἕτεροι πολλοὲ ἠγάπουν xai εὐλαβοῦντο, 
καὶ τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ καλῶς διοίκει, καὶ παντοιοτρύπως xod 
ἑκάστην ἡμέραν 7v αὐξάνων. αὐτὸς γεννᾷ τὸν Ἐρτογρούλην. — 
Ὅμως μέν, εἴτε οὕτως ἦν εἴτε οὕτως, ἐάσωμεν ταῦτα, 
xai τοῖς φιλομαϑέσι καὶ τοῖς ἀναγινώσκουσι τὴν κρίσιν ἀφίημι b. 
διὰ τὴν ἀμφιβολίαν τῆς διηγήσεως καὶ τῶν ἱστορησάντων τὰς — 
ἐννοίας, καὶ ἐπὲ τὸν Ἐρτογρούλην ἐπανέλθωμεν. TTA 
22. Ὑπῆρχεν οὗτος ὃ "EgroygovAgc δεινὸς eig và πάντα xai 
μεγαλόψυχος ὑπὲρ τὸν πάππον αὑτοῦ xai πατέρα, καὶ ἐν πολέ — 
μοις ἐν ὀλίγῳ καιρῷ δόκιμος ἐγεγόνει, καΐτινας τόπους καὶ χώρας τε 
ὑποτελεῖς “Ῥωμαίων αἰφνιδίως ἥρπασε. καὶ διὰ τὴν σύγχυ- | 
σιν τοῦ καιροῦ καὶ ὑπὸ τῶν ἑτέρων σατραπῶν τῶν ὅμοφύλων 
αὐτοῦ πολλά τινα φρούρια οὗτος ὕφ᾽ ξαυτὸν ἐποιήσατο, xGL — 
ἦν φοβερὸς τοῖς πᾶσιν. ἱστοροῦσι δέ τινες ὅραμα ἰδεῖν τοῦ- — 
τὸν τοιόνδε. ἐρχομένου ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν ἐν τῇ ὁδῷ, καύ- 13 
Boorog ὄντος πολλοῦ, ἔδοξεν αὐτῷ ἀναπαυϑῆναι μικρὸν (xe- 
κοπιακῶς γὰρ ὑπῆρχεν ἐκ τῆς ὁδοιπορίας), καὶ ἀναπεσὼν ὕπὸ . 
vj" σκιάν τινος δένδρου ἐκοιμήϑη. ἔνϑα ἐφάνη αὐτῷ οὐρεῖν — 
μετὰ πόγου μεγάλου αἷμα ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ" καὶ ὅπου 
τὸ οὖρον ἔπεσε, δένδρον πάνυ ὡραῖον μιχρὸν ἀνέφυεν, ἔχον 20 
τοὺς κλάδους ὡς χρυσοῦς καὶ ἁπαλοὺς καὶ τρυφερούς, καὶ 
ἡ δίζα αὐτοῦ στερεώ, καὶ δι’ ὀλίγου καιροῦ τοσοῦτον οἱ τοῦ 
δένδρου κλάδον ηὐξύνθησαν ὥστε φαίνεσϑαι σχέπειν τὸν xó- . 


2. διοίχουν M 8. 22.] περὶ τοῦ "EgtoygotAov MP 0nnoeiqye o. 
δίως om P 15. x«i χαύσων ἣν πολὺ M 50. ἀνέφηνε M ὲ 


͵ Ὗ 
totam volitabat Asiam, multos is sibi alios subiecit, a quibus simili- ' 
ter amore et observantia colebatur, atque regnum suum tum pulcre 
administrabat tum omni modo in dies augebat. hic Ertogrulem genuit. 

Sed mittamus haec, sive hoc sive illo modo se habent, reique | 
iudicium lectoribus discendi cupidis committamus propter narratio- 
nis ambiguitatem et diversas historicorum sententias, ad Ertogrulem 
ipsum iam reversuri. 

22. Erat Ertogrules homo ad omnia impiger, et supra avum et 
patrem magnanimus; armis brevi tempore excelluit, ac loca nonnulla 
regionesque Romanis vectigalia confestim iis eripuit. idem, temporum 
perturbatione usus, etiam suae gentis satrapis castella non pauca ex- 
Lorsit eratque terribilis omnibus. tradunt monnulli, huiusmodi ei - 
visum oblatum esse. aliquando quum magno solis aestu iter face- | 
ret, libuit ei, ut fesso de via, paulum quiescere. itaque recu- 
bans sub umbra arboris obdormivit. mox ei magno cum dolore de 
venire urina profluere sanguinea visa est, et, qua in terram flueret, 
repente arbor sane quam speciosa enasci, ramis praedita aureis, te- 


LIB. I. CAP. XXII. n 


| euov ἅπαντα. χαὶ ὑποκάτωθεν τοῦ δένδρου σχέπης χαϑήμενα 
T ἦσαν πᾶν πετεινὸν πτερωτόν, xai μέσον τῶν πτηνῶν τούτων 
᾿ τῶν πολλῶν καὶ ἀναριϑμήτων καί τινες ἀετοὶ ὑπῆρχον μικροί 
τὲ καὶ μεγάλοι. ἐκ μαχρόϑεν δὲ ἐξ ἐναντίας ro) δένδρου 
ἕτεροι ἀετοί τινες ἦσαν χαϑήμενοι, oxonsvovreg τὴν τοῦ δέν.-- 
. δρου καλλονήν, καὶ τοὺς ἀετοὺς καὶ τὰ πτηνὰ τὰ ὑποκάτω- 
— Se» ὡς τάχα μεμφόμενοι κατεγέλων. καὶ ἀὴρ μέν τις ἐκ τῆς 
τοῦ δένδρου δίζης ἐνεφύσησε πάνυ σφοδρῶς, καὶ ἀστραπαὲ 
 καὲ βρονταὲ καὲ χειμὼν πολὺς" οἱ δὲ ἀετοὲ ἐκ μακροῦ ἱστά- 
L0 μενοι, μὴ δυνάμενοι ὑποφέρειν τὴν τοῦ πνεύματος καταιγίδα 
xai τοῦ χειμῶνος τὸ ἰσχυρόν, ϑέλοντες xai μὴ ϑέλοντες ὑπὸ 
τὴν σχέπην καὶ αὐτοὶ τοῦ δένδρου τοῦ ϑαυμαστοῦ xai εὐσκιο- 
φύλλου 7À9ov- ὧν τινῶν οἱ ὄνυχες ἐκ τοῦ χειμῶνος τοῦ 
πολλοῦ ἐκλάσθϑησαν, τινῶν δὲ αἱ πτέρυγες ἔπεσον καὶ οὐχέτι 
iB ἐδύγαντο πέτεαϑαι, τινὲς δὲ αὐτῶν καὶ τὸ καϑόλου ἐνεχρώ- 
ϑησαν. ἔξυπνος δὲ γενόμενος μετὰ φόβου 10 δραμά τινε Ov&t- 
ροκρίτῃ τῷ τὴν ἀστρολογίαν εἰς ἄκρον γεγυμνασμένῳ προσελ- 
ϑὼν διηγήσατο. αὐτὸς δὲ ἐκ τῆς τῶν πλανητῶν xai ζῳδίων 
καὶ ἀστέρων κινήσεως γνωρίσας εἶπεν αὐτῷ οὕτως “οἱ ὑπὰ 
ὁ σοῦ καταγόμεγοι βασιλεῖς μεγάλοι δι’ ὀλίγου γενήσονται, καὲ 
ἡ βασιλεία αὐτῶν λίαν αὐξυνϑήσεται ἐν τῷ κόσμῳ, καὶ αὐ. 
ϑέντας καὶ βασιλεῖς ἑτέρους δουλώσουσι xai ἐξώσουσι τῆς 


4. x om P δέ τινες ἐξ P 5. ἕτεροι --- σχοπεύοντες om P 
6. πετεινὰ Ρ 7. ἀνὴ Ρ 17. γευσαμένῳ ἐλϑὼν M 19. 
ἀπὸξ 


neris et mollibus, et radice solida; brevi intervallo arboris rami adeo au- 
succreverant, ut totum orbem terrarum viderentur obtegere. sub tegmine 
arboris omne genus volucrum consederat, in quarum innumerabili mul- 
titudine etiam aquilae aliquot et parvae et magnae erant. procul, e re- 
gione arboris, aliae aquilae consederant, arboris pulchritudinem con- 
templantes, et alteras illas, quae sub arbore erant, aquilas volucresque 
. quodammodo deridentes. mox a radice arboris ventus vehementissimus 
exorlus est, et excitabantur fulgura et tonitrua et gravis tempestas. 
aquilae, quae procul erant, quum procellae impetum et vim tempe- 
statis sustinere non possent, ipsae quoque, quantumvis gravate, sub 
tegmen admirabilis et egregie umbrosae arboris se receperunt. harum 
aliis ungues vi tempestatis fracti erant, aliis pennae deciderant, ut 
non iam possent volare, aliae denique plane erant exstinctae, exper- 
gefactus Értogrules et perculsus animo, somniorum interpretem astro- 
logiae peritissimum adiit, eique visum enarravit. is , ex planetarum 
et siderum stellarumque motibus re cognita, sic respondit: ^a te 
oriundi reges brevi tempore magni evadent eorumque regnum mire 


76 GEORGII PHRANTZAE 


Ἢ ! 
ἀρχῆς xai ἀποκτεγοῦσι, xai πολλὰ ἔϑνη ὑποτελῆ ποιήσουσι, καὶ 

δουλεύσουσιν ἑαυτοῖς, καὶ ἔσονται εὐλαβούμενοι καὶ qofegor | 
εἰς πᾶν ἔϑνος καὶ γένος xai γλῶσσαν καὶ φυλήν. ἀχούσας δὲ δ᾽ 
Ἐρτογρούλης περιχαρὴς γενόμενος, xai εἰς τὰ πάντα ἃ ἐποίεε 

ἰσχυροτέρως καὶ μετὰ ἐλπίδων μεγάλων xai ἀγερώχου γνώμης 5 
ἦν ἀγωνιζόμενος. μετώ τινας ἡμέρας νῆας λῃστρικὰς ὡς ἔνι 
οἰκονομήσας, διήρεις καὶ μονήρεις εὐϑὺς ἑτοιμάσας καὶ μετὰ 
ἀνδρῶν μαχίμων καλῶς παρασχευάσας, πολλὰς τῶν Κυκχλά- 
ὁων νήσους τὰς ἐν τῷ «Αἰγαίῳ πελάγει τῆς ᾿“σίας ἐλεηλάτησε | 
καὶ ἀνδραποδίσατο. περάσας δὲ καὶ πρὸς τὴν Θράκην ἐν τῇ τι 
ἐπαρχίᾳ Αἵνου καὶ Περιϑεωρίου πολλοὺς Χριστιανοὺς ἤχμα- 
λώτισε, καὶ ἕως τῆς Εὐβοίας ἐλθὼν καὶ τὴν Ἑλλαδα κατά 
τινας τύπους ἐζημίωσε. φϑάσας δὲ ἄχρι καὶ τῆς νήσου τοῦ 
Πέλοπος καὶ πολλὰ σκῦλα ποιήσας, τὸν πλοῦν τρέψας ἐν τῇ 
᾿““΄σίᾳ ἐπανέστρεψε μετὰ πλήϑους αἰχμαλώτων καὶ πλούτου. ι 
καὶ ὑπὸ πάντων τῶν ἑτέρων σατραπῶν xai τοῦ κοιγοῦ λαοῦ 
ἀσπασίως ἐδέχϑη, καὶ μετὰ φωνῶν ἐτίμουν αὐτὸν οἱ βάρβα- 
90." καὶ ἐκ τῶν σατραπῶν ἔκχτοτε μάλιστα ἦν εὐλαβούμε- 
γος, xai προτιμητέος ἐκ πάντων διὰ τὸ ἱκανῶς πλέειν xci 
ϑαλαττουργεῖν, διότι μὲν οὐκ εἰσὶν ἀγαϑοὲ τὸ γένος τοῦτο 
τῶν Τούρχων ἐν τῇ ϑαλάσσῃ πλέειν, αὐτὸς δὲ διὰ τὸ πλέειν 


12. εὐρίπου M 19 τὸ εἶναι ἑχκαγοπλοῖον zci ϑαλαττουργόν M 
20. μὲν om P τοῦτο Om P 


gebitur per orbem terrarum , principes et reges alios domabunt, ex ipso- | 
rum finibus eos eiicient et occident, nationesque multas sibi vectiga- 
les facient subiicientque. denique venerabuntur eos et timebunt omnes 
populi, gentes, linguae, tribus? his auditis Ertogrules magna laeti- 

tia perfusus, ad omnia, quae agebat, etiam alacriori studio summa- 
que cum fiducia et ferocia incumbebat. post aliquot dies, navibus 
praedatoriis, quantum fieri poterat, adornatis, navigiisque, quae par- 
tim simplici partim duplici remorum ordine instructa erant, confe- 
stim paratis et idoneo militum numero impletis, complures de Cycla- 
dibus insulis in mari Aegaeo sitis depopulatur earumque incolas re- 
digit in servitutem. mox in Thraciam traiectus, ex Aeni et Perithe- 
orii provincia non paucos Christianos captivos abducit et, ad Euboeam 
usque progressus, etiam Graeciae loca quaedam vexat. in ipsam adeo 
Peloponnesum pervenit, unde, magna ditatus praeda, in Asiam cur- 
sum reflexit et cum captivorum et divitiarum magna multitudine re- 
diit, a reliquis satrapis et universo populo benigne exceptus et bar- 
barorum honestatus acclamationibus. ex eo tempore prae ceteris sa- 
wapis dignitate et auctoritate insignis erat propter rerum maritima- 
rum  navaliumque peritiam , quandoquidem Turcarum gens mari 
non exercitata est, ille autem ex navigandi arte sua laudem tanto 


"ΕΥ̓ INN ΠΡ ΠΑ ΨΥ 


TM 


LIP. I. CAP. XXII. 77 


τότε πλέον zv ϑαυμαζόμενος. οὗτος γεννᾷ τὸν Ὀτϑμάνον, 
ἐξ οὗ xai Ὀτϑιιανλίδες τὸ γένος ἐκλήϑη ἅπαν. 
| 23. ᾿ΑΑἀποβιώσαντος οὖν τοῦ "EoroygovAov σταϑεὶς ἐν τῇ 
ἀρχῇ ὃ υἱὸς αὐτοῦ ᾿Οτϑμάνης, ὡς εἴπομεν, τὴν ὠρχὴν τὴν 
5 πατρικὴν εἰς χεῖρας ἔλαβεν, ἔτει ἐπὸ χτίσεως xóguov cwoy , 
καὶ ἐν ὀλίγῳ καιρῷ ὁμοφωνήσας μετὰ τῶν ἑτέρων σατραπῶν, 
- καὶ πολέμους τινὰς ποιήσας κατὰ τῶν ὑπηκύων Ῥωμαίων" 
καὶ ἦν τὰ πάντα τοῦ πολέμου διοικῶν καὶ κυβερνῶν 0 Ὀιτϑμά- 
γῃς. εἶτα οὐκ ἤρεσεν αὐτῷ ἵνα κοινῶς οἱ πάντες ὃν ὦσιν 
τὸ χαὲ οὐδεὶς ἀεὶ διαφέρῃ τοῦ ἑτέρου. μετὰ μιχρᾶς τινὸς ἀφορ- 
μῆς αἰτίαν εὗρεν, καὶ διαφορᾶς ἀναμέσον γενομένης εἰς σύμ-- 
βασιν ἦλϑον ὅπως τὰ ὅσα ἐκ τῆς ἀρχῆς Ῥωμαίων ἐκέρδησαν 
μερίσωσιν, ἵνα ἕκαστος εἰς τὸ τυχὸν χύριος καὶ δεσπότης μύ- 
vov γνωρίζηται. xai πρῶτον μὲν οἱ τοῦ ᾿Αμορίου παῖδες, Ó 
τὸ Χασσὰν xai ΠΠαχουμέτ, ἔλαβον τὰ ἀπὸ τοῦ Σαγγάρεως πο- 
ταμοῦ μέχρι Παφλαγονίας, τὰ δὲ περὲ τὴν ]αγνησίαν xa 
Πέργαμον καὶ Ἔφεσον ó Σασάν, τὰ δὲ ἐχεῖϑεν μέχρι Σμύρ- 
γης καὶ τῶν παραλίων τῆς ᾿Ιωγίας ὃ Σαρχάνης, τὰ δὲ πλείο- 
va τῆς lMecoqovy(ag καὶ ἔτι μέχρι (Φιλαδελφίας καὶ τῶν ἐγ- 
φογίστα πάντων ἀπὸ τοῦ Ἰαιάνδρου ποταμοῦ ᾿Αντιοχείας ἃ 
Καραμάνος ᾿ΔΑλισσούριος, τὰ δὲ ἀπὸ τῆς «υδίας καὶ Αἰο- 


3. 33.] περὶ 100 Or9uávov ΜΡ 5. λαβὼν ἔτει ix τοῦ κόσμου 
γενέσεως M 10. διαφέρειν P 11. ἀναμέσου αὐτῶν γεν. P 
14. παῖδες om P 15. μεχεμέτης P διέλαβον M 17. Πέρ- 
᾿ γαμον] Πρινήνην M χασὰν P 21. ἀλησούριος P A iloií- 


Joc] χοχλίδος P 


maiorem manciscebatur. hic Othmanem genuit, a quo universa fami- 
lia nomen Othmanidarum invenit. 

23. Ertogrule mortuo, eius filius Othmanes, in regno, ut dixi- 
mus, collocatus, paternum imperium suscepit, anno mundi 6773. 
is aliquamdiu cum ceteris satrapis concors, bella quaedam adver- 
sus Romanos gessit, ipse omnem rem bellicam administrans et ad. 
ornans. mox eidem non placuit, ut communia cuncta haberent, 
nec quisquam sua ab alienis secerneret, facili opera causam reperit, 
unde exorto dissidio, tandem pepigerunt, ut, quaecunque de Romano 
imperio detraxissent, distribuerent inter se, et, quae. cuique pars 
obtigisset, eius is dominus et princeps esset. ac primum quidem Amo- 
rii filii, Chassan et Mahumetus, acceperunt, quidquid terrarum a San- 
gario fluvio usque ad Paphlagoniam . porrigitur; Magnesiam, Prienen, 
Ephesum et quae his oppidis adiacent regiones, Sasan accepit; inde 
ad Smyrnam et maritimam oram loniae quae pertinent, obtinuit Sar- 
chanes; maiorem partem Phrygiae Magnae, adeoque Philadelphiam 


78 GEORGII PHRANTZAE 


λίδος & vot ΠΗυσίας τῆς πρὸς τὸν “Ελλήσποντον ὁ ἸΚαλάμης 
χαὶ ὃ υἱὸς αὐτοῦ Καράσης, τὰ δὲ περὲ τὸν Ὄλυμπον xoi 
ὕσα τῆς Βιϑυνίας ἑξῆς ὃ Ὀτϑμάνης. καὶ οὕτως τὴν αἰχμώ- 
λωτον γῆν ἐκείνην μερίσαντες zai ὅρια ἐπιθέντες, ὃ Ὀτϑμά- — 
γος φίλαρχος ὧν xai πλεονέχτης οὐκ ἠρέμησεν, ἀλλὰ ἀπο- 5 
πηδῶν rà ὅρια τῶν ἑτέρων, ἀδικῶν αὐτούς, πολὺν τόπον ἔξ 
αὐτῶν περιεποιήσατο καὶ πολλὰ ἐλύπει αὐτούς. καὶ ϑέλων 
παντοιοτρύπως ἵνα αὐξήσῃ τὴν ἑαυτοῦ μερίδα καὶ ἀρχήν, 
εἶτα πόλεμον ποιήσας κατὰ Ῥωμαίών μέρος τῆς Βιϑυνίας ὑφ᾽ 
ξαυτὸν ἐποιήσατο, καὶ μετὰ τοῦ τῆς περιφήμου πόλεως “Σδ- τα 
βαστείας ἀμηρεύοντος πόλεμον ποιήσας καὶ πιάσας αὐτὸν ἀπέ- — 
χτειγε, καὶ ἐγκρατὴς καὶ κύριος ἐγένετο τῆς τοιαύτης πόλεως 
καὶ ἐπαρχίας, καὶ πᾶσαν τὴν ἀρχὴν ἐκείνην ὑπέταξεν. ἐχεῖϑεν 
ἡ βασιλεία αὐτοῦ ἀρχὴν λαβοῦσα ἐφημίσϑη καὶ ἐμεγαλύνϑη. 
εἶτα πάλιν στραφεὶς τὰ ὅσα ἐδυνήϑη ὑπὸ τῶν ἑτέρων ὅμο- T 
φύλων σατραπῶν xoi συντρόφων αὑτοῦ τῆς ἐχείγων μοίρας , 
λῃστρικῶς καὶ μετὰ συμβάσεως, τινὰς τύπους καὶ φρούρια 
ἔλαβεν. εἶτα ὠπέϑανεν, βασιλεύσας ἔτη xg, ἔτους com, i»- 
διχτιῶνος τα΄. xai ὃ υἱὸς αὐτοῦ Ὀρχάνης ἐγκρατὴς τῆς ma- | 
τρικῆς ἀρχῆς γέγονεν. w— 
24. Ὀρχάνης δέ, ὡς εἴπομεν, κύριος τῆς βασιλείας γε- 
ψόμενος τοῦ πατρὸς τῷ πατρὶ εἰς πάντα ἦν μιμούμενος, καὲ 
14. ἐφίστη xal ἐμεγάλυνεν M 21. 24.] περὲ τοῦ ὀρχάνου P, 
capite non distincto. περὲ τῆς βασιλείας Ὀρχάγου M 22. τοῦ 
— μιμούμεγος x«i om P à 


usque, et proxima omnia a Maeandro fluvio usque Antiochiam, Cara- 
manus Alissurius; terram a Lydia et Aeolide usque ad Mysiam, quae 
est in Hellesponto, Calames cum Carase filio; finitima Olympi et 
inde quae patet pars Bithyniae, Othmanes habuit. hunc in modum  . 
terra, quam armis occupaverant, distributa et constitutis finibus, Oth-.— 
manes, dominandi habendique cupidine incensus, quiescere non po- 
tuit, sed ultra fines evagatus, reliquos laedebat, ac inulta iis loca eri- 
piebat aflligebatque eos graviter; atque omni modo nisus, ut augeret 
regnum suum, mox etiam Romanos armis adortus est et partem Bithy- 
niae sibi subiecit, ac principem Sebastiae, urbis clarissimae, aggres-. 
sus, ipsum captum occidit, urbem eius et totam provinciam in pote- 
statem suam redegit sibique vindicavit. ab his profectum initiis, re-. 
gnum eius inclaruit et auctum est. deinde rursus ad aliorum satrapa- 
rum popularium sodaliumque provincias conversus, quidquid inde 
potuit locorum et castellorum , sive vi sive pactis usurpavit. tan-  . 
dem, expletis in regno annis duodetriginta , mortuus est, anno 6801, 
indictione 11, herede Orchane filio relicto. à; 

24. Orchanes igitur regno paterno potitus, patrem in omnibus 


LIB. I1. CAP. XXIV. 79 


 $r&& τρόπον καὶ ἀφορμὰς ἵνα πλουσίως αὐξήσῃ τὸν κλῆρον 
χαὶ τὴν βασιλείαν αὑτοῦ, xai. ἡμέραν τε καὶ νύχτα οὐχ ἡσύ- 


χαζεν ἀεὶ πολέμους ἔχειν xad ἐγωνέζεσϑαι. χαὶ μάχην ἐγεί- 
| gag κατὰ τῶν ὁμοφύλων αὑτοῦ ἀμηράδων xai πολλὰς νίκας 


5ήἤρατο καὶ πᾶσαν τὴν Πυσίαν νόμῳ πολέμου ἐκέρδησε, z1v- 


 xaoviay- καὶ Φρυγίαν xai Καρίαν καὶ ἕως ϑαλάττης τῆς περὲ 
τὸν Εὐρυμέδοντα ποταμόν, καὶ τὸ ἐναπολειφϑὲν. μέρος τῆς 


 Βιϑυνίας, Νικομήδειαν καὶ Νίκαιαν xai ἕτερα πολίχνια οὐκ ὀλίγα B 


xai ἄστυα, καὶ τὴν περίφημον καὶ ὡραίαν πύλιν τῆς Προύσης; 
ἣ κεῖταε ὑπὸ τοὺς πόδας τοῦ Ὀλύμπου, ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων 
ἀρχομένην ἐκέρδησεν. ἐν ἐκείνῳ τῷ πολέμῳ τῆς Προύσης xai 
τὸν πόδα τὸν δεξιὸν ἐπλήγη. περάσας δὲ xoi ἐν τῇ Χερρο- 
, Ll , , , , 2 ^ Uu 
γήσῳ τῆς Θράκης πολίχνιά τινα πολεμήσας ἐπῆρεν ὕστερον 
δὲ τὴν ἀδελφὴν τοῦ βασιλέως Ἰωάννου sig γυναῖχα. λαβὼν 
* * » - RE » 3 , l1 u$ 
διὰ τὴν συγγένειαν τῷ βασιλεῖ τῷ καὶ γυναικαδέλφῳ τὰ ἐν 


τῇ Χερρονήσῳ φρούρια αὖϑις ἐχαρίσατο, ὡς ἀλλαχοῦ ἔφη- 


μεν, χκαὲ TQ γυναιχαδέλφῳ βοηθήσας εἰς τὴν βασιλείαν τὴν 
πατρικὴν ἀποκατέστησεν. εἶτα ἀπέϑανεν, ὃς ἐβασίλευσεν ἔτη 
πεντήκοντα καὶ ἑπτὰ χαὲ μῆνας ἐννέα καὶ ἡμέρας (f, καὶ ὃ 
ουἱὸς αὐτοῦ ᾿ΑΙμουράτης τὴν ἀρχὴν διεδέξατο. 

25. Mec τὸν ϑάνατον οὖν τοῦ Ὀρχάνου ὃ ᾿Αἰμουράτης 


5. ἥρετο P 9. πόλιν Προύσαν P 10. παρὰ Ρ 15. xe 
om P 18. ἀποϑαγὼν γὰρ ὃς M ἕτεροι μὲν λέγουσιν, 
ἑξήκοντα ἔτη ἐβασίλευσεν. Pachomius in margine P 21. 25.} 
πιερὶ τῆς βασιλείας ᾿Δμουράτη M, περὶ τοῦ ἀμουράτου P, capite 
non distincto. ovy om P 


rebus imitabatur, ac modum quaerebat occasionesque, opes et regnum, 
"quantum posset, augendi, nec unquam cessabat commovere bella et 
certamina. itaque populares principes adortus, multas de iis victorias 
reportavit, armisque sibi paravit totam Mysiam, Lycaoniam, Phry- 
giam, Cariam, usque ad mare et Eurymedontem fluvium progressus. 
idem reliquam. partem Bithyniae, Nicomediam et Nicaeam et alia non 
pauea oppida. et. urbes, inque primis celebratissimam | et. pulcher- 
rimam Prusam, ad radices Olympi montis sitam, quae etiam tum Ro- 
manis parebat, suis provinciis addidit. in bello Prusensi in dextero 
pede vulneratus est, copiis item in Chersonesum Thraciae transductis, 
oppida nonnulla expugnavit, quae tamen postea, imperatoris Iohan- 
nis sororem in matrimonium adeptus, huic et uxoris fratri propter 
affinitatem ultro concessit, ut alibi diximus ; atque auxilio suo effe- 
cit, ut levir in paternum imperium restitueretur. deinde mortuus est, 
postquam regno praefuit annos septem et quinquaginta , menses no- 

vem, díes duodecim; ac suscepit imperium filius eius Amurates. 
25. Post mortem Orchanis Amurates imperio potitur anno 6858, 


80 GEORGII PHRANTZAE 


εἰς χεῖρας λαβὼν τὴν τῆς βασιλείας ἐξουσίαν, ἐν ἔτει Gown 
ἰνδιχτιῶνος ιβ΄, ὃς ἦν εἰς τὰ πάντα ἐπιτήδειος, ἀνδρεῖος xai 

ἀγχίνους ὑπῆρχε καὶ πολύτροπος καὶ ἐν τοῖς πολέμοις δεξιὸς 

ὑπὲρ πάντας τοὺς προγόνους αὑτοῦ, καὶ πολλὰ κατώρϑωσεν 
ἔργα μνήμης ἄξια εἰς αὔξησιν τῆς. αὑτοῦ ἀρχῆς xai βασι- 5 
λείας. οὗτος πρῶτος μέν, ὡς εἰρήκαμεν, ἐν τοῖς τῆς Εὐρώ- 
πῆς μέρεσι περάσας τὴν Καλλιούπολιν χατέλαβεν, εἶτα xab | 
τὴν ᾿Αδριανούπολιν. ὅμοίως καὶ ἕτερον οὐχ ὀλίγον μέρος τῆς 

Θράκης xai ἸΠακεδονίας ἔλαβεν. ὕστερον δὲ ἀγάπην καὶ δρ- 

χωμοσίαν μετὰ τοῦ βασιλέως κὺρ Ἰωάννου ἐποίησεν. dmo- τί 
στατησάντων τινῶν τῶν σατραπῶν αὐτοῦ ἐν τῇ ἠῴᾳ μετὰ TOU - 
βασιλέως περάσας ὁμοθυμαδὸν τούτους ἐτροπώσατο" καὶ 

μάχην ποιήσας μετὰ τῶν τοῦ '44uogíov ἀπογόνων πᾶσαν Πα- 

φλαγονίαν xai ἕως τοῦ ποταμοῦ τοῦ Σαγγάρεως αὐτοὺς νικήτ 
σας καὶ διώξας ἐκυρίευσε. καὶ ἐν τῷ skies περᾶσαι αὖϑις τὶ 
ἐν τῇ Εὐρώπῃ μαϑῶὼν ὅτι ὃ υἱὸς αὐτοῦ Μωσῆς μετὰ τοῦ 
τοῦ βασιλέως υἱοῦ τοῦ κὺρ ᾿“Ανδρονίκου ἀπεστάτησαν, λίαν 
λυπούμενος ἦν. καὶ περάσαντες ταχέως ἦλϑον, καὶ στρατὸν - 
στείλαντες xaT αὐτῶν, νικήσαντες αὐτοὺς, ἔφυγον. ὕστερον - 
πιάσαντες αὐτοὺς ὃ μὲν ἀμηρᾶς τὸν υἱὸν αὑτοῦ εὐϑὺς ἐϑα- αἱ 
γάτωσεν, ὃ δὲ βασιλεὺς τὸν υἱὸν αὑτοῦ ἐτύφλωσεν. εἶτα 
μάχην κατὰ τῆς Βουλγαρίας καὶ Σερβίας ποιήσας πολὺ μέρος 
ὑφ᾽ ἑαυτὸν ἐποιήσατο καὶ νίχας μεγάλας ἤρατο. καιροῦ δέ . 


ι. εἷς χεῖρας om P 2. ἣν om P: malim ὧν 3. ἀχηνὸς M 
6. πρῶτος om M 7: κατέλαβεν — ᾿Ἰδριαγούπολιν om M 9. 
δρχομοτιχὰ M 17. toU anle χὺρ om P μ18. λυπηϑεὶς xai M - 


j 
| 
indictione 12. is in rebus omnibus strenuus, fortis et solers, atque 
versulia et peritia rei bellicae supra omnes maiores insignis, multa | 
praeclara facinora ad augendum regnum edidit. namque primus in Euro- 
pam traiectus, ut supra docuimus, Calliopolim, mox etiam Adriano- 
polim, atque aliam haud exiguam partem "Phraciae et Macedoniae : 
occupavit, postea foedus et amicitiam cum Iohanne imperatore iniit; - 
et cum eodem in Asiam traiectus, quosdam e satrapis suis, a fide - 
desciscentes, coniunclis viribus ad officium revocavit, atque Amorii po- - 
steris certamine divictis fugatisque, tota Paphlagonia usque ad Sanga- - 
rium flumen potitus est, deinde in Europam reversurus, Mosem filium — 
cum Andronico, lohannis filio, defecisse magno cum dolore audi- - 
vit. confestim traiecti, exercitum adversus eos mittunt, vincunt eos 

fugantque; mox iisdem comprehensis, ameras statim filium suum morte - 
mulctavit, imperator suum privavit oculis. tum Bulgaris et Serviis | 
bello illato et praeclaris reportatis victoriis, magnam iis provincia- | 


LIB, I. CAP. XXVI. 81 


| Ttv0g παρελϑόντος πάλιν κατὰ τοῦ δεσπότου “αϊζάρου τοῦ 
b τῆς Σερβίας κρατοῦντος πόλεμον ἐποιήσατο. τρέψας xai νι- 
᾿χήσας αὐτὸν ἐδίωξε, καὶ τὸν στρατὸν αὐτοῦ διεσκόρπισε, xai 
πολλὰς πόλεις καὶ χώρας τῆς Σερβίας αὖϑις ἐκράτησε. τριά- 
Bxovra καὶ ἑπτὰ μάχας ποιήσας μεγάλας πάντοτε ἣν τροπαι- 
οὔχος xci νικητής. ὕστερον δὲ ὑπὸ τοῦ προρρηϑέντος δεσπό- 

του. “αζάρου ἐφονεύϑη δόλῳ, βασιλεύσας ἔτη τρία καὶ εἴκο- 
σι. οἱ δὲ βιζίριδες αὐτοῦ, μὴ εἰδότος τινός, στείλαντες τὸν 
υἱὸν αὐτοῦ ΠΠπαγιαζήτην ἤγαγον" καὶ ἐγκρατὴς τοῦ στρα- 
lo τοπέδου καὶ πάσης ἀρχῆς ἐν Εὐρώπῃ τὸ καὶ ᾿“Ισίᾳ ἐγένετο. 
ἦν δὲ οὗτος ὃ ΠΙπαγιαζήτης λίαν τοῖς πᾶσι φιλοδωρότατος 

καὶ δαψιλής, xai τοῖς αὐϑένταις xai ἄρχουσι Χριστιανοῖς 

τοῖς ὑποτεταγμένοις καὶ δεδουλωμένοις αὐτῷ καὶ εὑρισκομέ- 

| voic ἐν τῇ αὐλῇ αὐτοῦ πλεῖστα σιτηρέσια καὶ ἑτέρας εὐεργε- 
ὅ σίας xa9' ἑχάστην ἐχαρίζετο, συνεσϑίων καὶ συνομιλῶν αὐτοῖς 
μετὰ πλείστης χαρᾶς καὶ ἱλαροῦ προσώπου [οὐ διέλιπε ποιεῖν]. 

26. ἴἥρξας τῆς βασιλείας ὃ λεγόμενος ᾿Δλευτορὴς ἐν 

ἔτει ςωπα΄, ἰνδιχτιῶνος ς΄. ἐν δὲ τῇ τῶν Τούρχων διαλέχτῳ 

ἀλευτορὴς ἀστραπὴ καὶ ἄρκον λέγεται - καὶ διὼ τὸ εἶναι αὐ- 
οτὸν ὀξὺν εἰς πάντα καὶ δρμητικόν, xoi τὸ πᾶν ταχέως xai 
μετὰ βίας ϑέλειν ποιεῖν ὡς ἀστραπήν, ἐπωνόμασαν οὕτως. 

φυβηϑεὶς δὲ ἵνα μὴ ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ Πουσουλμάνος ἐνωτισϑῇ 

τὸν τοῦ πατρὸς ϑάώνατον καί τι ἐναντίον συμβῆ, μηχανῇ ἐλογί. 


11. περὶ τοῦ μπαγιαζίτου. ἣν δὲ ὃ ἀμηρῶς οὗτος λίαν P 15. 
διέλειπεν P, omisso ποιεῖγ. 17. 206.] περὲ τῆς βασιλείας ἥπα- 
γιαζήτου ΜΡ 21. ϑέλων ΜΡ οὕτως om M 


rum partem eripuit. intermisso aliquo tempore, Lazarum, Serviae 
despotam, bello denuo aggressus, devicit fugavitque, et dissipato 
eius exercitu, multas rursus urbes et regiones Serviae in potestatem 
suam redegit, septem et triginta magnis proeliis conflictatus, e qui- 
bus omnibus superior ac victor discessit. tandem ab eo, quem ante 
nominavi, Lazaro dolo necatus est, regno potitus annos tres et vi- 
ginti. vezires. eius, sciente nemine, Daiazetem, eius filium, arcessi- 
verunt, qui exercitum et universum in Europa et Asia regnum in po- 
testatem suam accepit. erat Baiazetles erga omnes liberalissimus et 
sumtuosus, atque Christianis principibus sibi subiectis, qui in ipsius 
regia essent, benignissime alimenta et alia beneficia quotidie tribue- 
bat, nec cessabat hilariter vultuque laeto cum iis vivere et convivari. 

26. Suscepit imperium Aleutores qui dicitur, anno 688:, in- 
dictione 6. nimirnm "Turcico sermone aleutores fulmen et ursum 
significat. quia enim ad omnia acer et promptus erat et. falminis instar 
celeriter cuncta et cum impetu fieri volebat, idcirco hoc eum cogno- 
mento appellarunt. veritus autem, ne Musulimanus frater, patris morte 


Phrantzes. 6 


- 


9 


32 GEORGII PHRANTZAE 


σατο" στείλας εὐθὺς ὡς ἐκ προσώπου TOU πατρὸς προσεχα- 
λέσατο, οὗτος δὲ μὴ εἰδὼς τὰ γενόμενα ἐν ἀκακίᾳ ἐλϑὼν zai 
πιασϑεὶς ὑπ᾽ αὐτοῦ ἀπεπγίγη, καὲ οὕτως ἀμερίμνως διῆγεν. 
ὡς δὲ τὸ ἔαρ ἤγγικε, πάντα τὸν στρατὸν αὑτοῦ συναϑροίσας 


χαὲ ἐν τῇ Aaa περάσας, εἰς τὴν “Ἵρμενίαν ἐλϑων, πολε- 5. 


μήσας πᾶσαν Jue καὶ τοὺς Κολχοὺς ἐτροπώσατο καὶ τὴν 
"Ἄμαστριν καὶ τὸν ὠμηρᾶν αὐτῆς τὸν Ζῖνον. εἶτα στρατεύεε 
κατὰ τοῦ ἀμηρᾶ Σαρχάνου, νικᾷ αὐτόν τε xai τὸν ᾿ἐμηρᾶν 
ΤΠΠ]αεδές. τοῦ δὲ φϑινοπώῤου ἐπιστάντος, τοῦ ripae d- 
ϑὼν χατὰ τοῦ Θεχόει ἀμηρᾶ xai Meszyowy γιχήσας αὐτοὺς κα 
καὶ διώξας καὶ κύριος τῆς αὐτῶν ἀρχῆς πάσης ἐγέγετη καὶ 
τὰς γυναῖχας καὶ τέκνα αὐτῶν ἠχμαλώτισεν. εἶτα ἐν τῇ Εὐ- 
ρώπῃ αὖϑις ἐπιστρέψας ἐχστρατεύει κατὰ τῶν Οὐγγρῶν, xai 


ἅπαξ καὶ δὶς αὐτοὺς ἐνίκησε, καὶ τῆς ᾿Αλβανητίας μέρος 


, ^ - -ν - » 
ἐδούλωσε. xai κατὰ τοῦ lMrLa vov τῆς Βλαχίας ἀρχοντος α 
? ' , 5 3 
στρατεύει, πολὺν τε τύπον ζημιώσας, εἶτα ὃ lMiArLag ἤλϑεν 
εἷς μάχην φανερὰν ἔν τινε τόπῳ δυσχόλῳ, ὃ ἀμηρᾶς δὲ με- 
ϑοδεύων τὸ τοῦ τόπου ἀτύχημα, τὴν μάχην καταλιπὼν ἄνε- 
, e ?Í , ,? ' , » * c 
χώρησεν.  vortgov tig συμβάσεις ἔλθοντες, τέλος ἔταξεν O 


MiAzGag διδόναι αὐτῷ, καὶ εἰρήνευσαν, καὶ ἐκ τῶν ἐναπολει.- ἃ 


φϑέντων τῆς Βουλγαρίας καὶ Σερβίας πολὺν τύπον ἔλαβε. xai 


μετὰ τοῦ βασιλέως τῆς Γερμανίας Σιγισμόνδου πόλεμον ποιή- 
7. ἐγδίνουν M, ἐνδήνουν P. vide infra. 9. μαεδέτ P 10. 
πεχοὴ P μεϑεύου P 16, 7€ om P ᾿ἐλϑὼν M 35. 
ποιήσας P - 


audita, sibi obesset, fraudem comminiscitur. statim misit, qui eum 


tanquam patris nomine arcesserent. ille, rerum ignarus nec quidquam . 
formidans mali, adest; comprehensus strangulatur. ita deinceps sol- . 


licitudine vacuus Baiazetes , vere appropinquante, copias omnes iu 


unum colligit, atque in Asiam traiectus, impressionem facit in Ar- - 
meniam totamque sibi subiicit. idem Colchos domat atque Amastrim . 
et huius urbis ameram, Dinum. deinde contra Sarcanem ameram du- | 
cto exercitu , ipsum et Maédes, alium ameram, devincit, auctumno - 
vergente et inita hieme Thechoeium et Methenem ameras aggressus, - 


ipsis victis ac fugatis, tota eorum terra potitur , uxores cum liberis 
in servitutem rapit. tam in Europam reversus, in Hungaros movet, 
eosque semel atque iterum vincit, ac partem aliquam Albaniae oc- 


cupat. idem adversus Miltzam, Blachiae principem , profectus, multa | 
loca eius vexat, sed quum ad iustum proelium in locum quendam | 
difficilem Miltzas prodisset, incommoditati loci cedens, omissa pugna, - 
revertit. postea ad pactiones ventum est, quibus Miltzas tributum illi 
pensurum se esse promisit, et pax convenit. idem e locis reliquis 1 


MITT 


TUN 


T. cen net c —— Be. CSS - 


3 


νον ΤΟ ΟὟ ΟΣ DNO 


LIB. I, CAP. XXVI. 33 


σαντες, καὶ ἕως τῆς Νικοπόλεως ὃ Σιγισμόνδος ἔφϑασε, καὶ 
τὰ στρατεύματα συνηντήϑη, καὶ καχοβουλίας ἕνεχεν τὰ τῶν 
1 - x bi M 
“Χριστιανῶν εἰς ἄκρον ἐσφάλησαν, καὶ τρέψαντες αὐτοὺς μετὰ 
| qürov πολλοῦ χαὲ αἰχμαλωσίας ἐδίωξαν. εἶτα τὴν Κωνσταν- 
S rwovzoAw xai ἡμετέραν πατρίδα ἐλθὼν ἀπέκλεισε πολιορκῶν 
αὐτήν. xai τοσοῦτον ὀξὺς εἰς τὰ πάντα ἦν ὥστε οὐκ ἠρχεῖτο 
' 4, ᾿ 2 ^ ' , * 
póvo» τὴν πόλιν πολιορχεῖν, ἀλλὰ τὸν l'iaxovum - πασιᾶν 
καὶ τὸν Βρενέζην στείλας μετὰ στρατοῦ χιλιάδων πεντή- 
^ 5 - ' ΄ 
κοντὰ καὶ $5 ἦλθον κατὰ τῆς Πελοπογνήσου, xai εἰσελϑόν- 
- , : [LU 5 7 
οτες ἐν τῇ νήσῳ τὰ ὅσα ἐδύναντο κακὰ ἐποίησαν, ἔφϑασαν δὲ 
χαὶ ἕως ἐγγὺς τῆς Κορώνης καὶ Πεϑώνης, εἶτα στραφέντες 
" "ν» 
τὴν παλαιὰν καὶ ὀνομαστὴν πόλιν τοῦ ᾿Ζίργους πολεμήσας ἔλα- 
βον, καὶ ὑπὲρ τὰς τριάκοντα χιλιάδας αἰχμαλώτους λαβόν- 
- , - 
τες ἐν τῇ ᾿“Ισίᾳ dnoixovg ἐποίησαν, xai τὰ τείχη αὐτῆς ya- 
δ᾽ λάσαντες ἔρημο ἐλιπον, ἐν & 9γ᾽, ἐνδικτιῶνος ε. ΔΊ 
€ ἔρημον χατέλιπον, ἐν ἔτει Gy, ἰνδικτιῶγος ε. Zfi- 
^ c 2 ^ t , c - - 
voc δὲ ὃ ἁμηρᾶς xai oi ἕτεροι ot τῆς ἀρχῆς ἐξωσθϑέντες παρὰ 
-ν , , , , , 
τοῦ lünzaeywbrrov, ἐλθόντες πρὸς τὸν βασιλέα Ντεμίρην, 
* 5 € , ' , 
xAalovreg τὴν ἀδικίαν ἣν ἠδικήϑησαν: καὶ ὃ Ντεμίρης 9é- 
λων αὐτοῖς βοηϑῆσαι, στείλας πρέσβυν τινὰ εἰς τὸν Ππαγια- 
, e » ^ - 
οζήτην λέγων ὗτι οὐκ ἔστι δίκαιον κατὰ τῶν ὁμοφύλων μᾶλλον 
^ , Uu * , 1 
xai ὁμοπίστων πράττειν οὕτως, καὶ παρήνει αὐτὸν ἵνα τὴν 
, * & L4 , 5 , ? , , L » 
ἐρχην ἑνὸς ἑκάστου avOtc δώσῃ, εἰ ϑέλει ἵνα φίλοι ἔσωνται. 


5. ἕγεχα Ρ 4. ἐδίωξεν Ρ 8. χιλιάδας Μ 13. ὑπὲρ om P 
ιή. c94 ^ P 22. ϑέλει φίλους ἔσεσϑαι P 


. Bulgariae et Serviae non pauca accepit. deinde adversus Sigismun- 
ilum, imperatorem Germaniae, bello excitato, quum Nicopolim usque 
Sigismundus processisset, et occurrissent sibi exercitus, imprudentia 
factum est, ut Christiani funditus devicti, cum magno hominum par- 
iim occisorum partim captorum. clade fugarentur. iam  Cpolim patri- 
am nostram adortus, obsidione clausit, adeoque praeceps erat 
ad ommia, ut non satis haberet, urbem obsidere, sed Giacub-pa- 
sianem et Brenezem cum sex et quinquaginta millibus mitteret in Pe- 
loponnesum. hi insulam adorti, omni eam malorum genere lacera- 
runt, prope Coronen et Methonen usque progressi. inde reversi, vetu- 
stam et inclitam urbem Argos expugnarunt, eamque, triginta am- 
plius millibus captivorum im Asiam missis deductisque in colonias, 
eversis moenibus, desertam reliquerunt, anno mundi 6903, indi- 
ctione 5. interea Dinus ameras et reliqui, qui a Baiazete sedibus 
suis pulsi fuerant, Demirem regem adierant, iniurias, quas accepis- 
sent, conquerentes. Demires, succurrendi iis cupidus, per legatum 
Baiazeti suadebat, iniustum esse, erga homines eiusdem gentis et reli- 


84 GEORGII PHRANTZAE 


BÓ dà ἀκηρῶς ἄχρον πλεονέχτης ὧν καὶ οὐδέποτε ἠρχεῖτο πλού. Ὁ 
του καὶ τρόπου" δρμητιχὸς καὶ δεινὸς ὧν τοῦ πρέσβεως τοὺς 1 
λόγους εἰς οὐδὲν ἐλογίσατο, καὶ τὸν Νιτεμίρην τὸν αὐθέντην 
αὐτοῦ ὡς ἄγροικον λέγων ἐνέπαιζεν. ὃ δὲ Ντεμίρης ἀχούσας . 
ὑπὸ τοῦ πρέσβεως τὰ ὅσα ἐφθέγξατο κατὰ τούτου ὅ ἀμηρᾶς, 5. 
'καὶ τὴν κενοδοξίαν αὐτοῦ εἰδὼς ἐθυμώϑη, καὶ πάντα τὸν 
στρατὸν αὑτοῦ συναϑροίσας κατ᾽ αὐτοῦ βαδίζων ἦν. ὡς δὲ 
ἤκουσε καὶ ὃ Π]παγιαζήτης, τὰς αὑτοῦ δυνάμεις συναϑροί- - 
σας μετὰ σπουδῆς εἰς συνάντησιν τοῦ Ντεμίρη ἦν ἐρχόμενος - 
ἀνδρείως καὶ ϑαρσαλέως μετὰ μεγάλης ψυχῆς. ὑπῆρχε δὲ ὅτι 
στρατὸς τοῦ ὠμηρᾶ χιλιάδες πεντήκοντα καὶ ἑχκατύν, τοῦ δὲ | 
Ντεμίρη χιλιάδες ἦσαν ὑχτακόσιαι καὶ εἴκοσι. καὶ πάλιν 5 
μεγαλοψυχία τοῦ ΠΠΪπαγιαζήτου εἰς οὐδὲν τὸν Ντεμίρην ἐλο- 
γίζετο. φϑάσαντες τὰ στρατεύματα εἰς τὰ μέρη τῆς Φρυγίας 
συνήντησαν, καὶ ó πόλεμος καὶ 7 σύνταξις καὶ ἡ συμπλοχὴ 
μιεγάλη ἐγεγόνει. τέλος οἱ τοῦ ῇπαγιαζήτη εἰς φυγὴν ἐτρά- 
πησαν" καὶὲ ἐν τῷ φεύγειν αὐτοὺς πολλοὺς πιάσαντες, οἷς 
οὐδὲν ἕτερον ἀνιαρὸν ἐποίουν εἰ μὴ μόνον τὰ ἱμάτια καὶ τὰ 
ὅπλα αὐτῶν ἥρουν καὶ γυμνοὺς ἀπέλυον. xai ἐν τῷ φεύγειν 
xai τὸν ΠΙπαγιαζήτην πιάσαντες καὶ τὴν γυναῖχα αὐτοῦ καὶ: 
τὸν υἱὸν αὐτοῦ ΠΠωσῆν καὶ ἑτέρους πολλοὺς ἄρχοντας τῆς 
αὐλῆς αὐτοῦ πρὸς τὸν Ντεμίρην ἤγαγον. καὶ ὃ Ντεμίρης 
ἐπλήσϑη χαρᾶς διὰ τὴν νίχην, καὶ λέγει τῷ ΠΗπαγιαζήτῃ 


- pis 


j 
10. μεγαλοψυχίας P 15. συγηντήϑησαν P , 


gionis isto modo agere, eumque cohortabatur, ut suam cuique sa- . 
trapiam restitueret, si se amicum sibi vellet. ameras , homo inexple- - 
bili avaritia et habendi cupiditate, idemque vehemens et praeceps, - 
orationem legati nihili aestimavit, et Demirem, dominum eius, ludi- - 
ficans rusticum appellavit.  Demires, quum audisset ex legato, quae - 
in se dixisset ameras, eiusque nosset ambitionem, ira incensus, 
collectis omnibus copiis suis, adversus eum castra movit. re com- 
perta, etiam Baiazetes, confestim suis collectis copiis, Demiri strenue 1 
et fortiter confidenterque obviam proficiscitur. constabat amerae ex- - 
ercitus centum et quinquaginta millibus: Demiris octingenta et viginti 
millia erant: at confidentia Baiazetis nihili faciebat Demirem. quum in. 
Phrygiam ab utrisque ventum esset, concurrerunt exercitus magnum- : 
que ortum est proelium. tandem Baiazetis exercitus in fugam conver- 
sus est: in qua multi capti sunt, quibus nihil aliud molestiae factum, 
nisi quod vestibus et armis nudati dimittebantur. ipse Baiazetes cum. 
uxore et filio Mose aliisque multis aulae suae proceribus comprehen- : 
sus, ad Demirem adductus est. qui propter victoriam, quam repor- - 


᾿ 118. 1. CAP. XXVII. 85 


— “χαχὴ χεφαλή, διὰ τί τὰς ὀρέξεις τὰς κακὰς τῆς onc γνώμης 
— οὐκ ἐχυβέρνησας, ἵνα μὴ εἰς τοῦτο. ἔλϑῃς ; οὐκ οἶδας ὕτι 
οὐδεὶς δύναται τῷ ἐμῷ στρατῷ ἀντιστῆναι; εἴτα ϑαυμάζων 
| ὃ Ντιεμίρης τὴν βασιλικὴν παρασχευὴν τοῦ ΠΠπαγιαζήτου καὶ 
FS ὡραίαν καὶ τὰς σχηγὰς ἐχείνας τὰς Ouvuaorág, τὰ τοσαῦτα 
ὄρνεα καὶ κύνας κυγηγετιχοὺς οὃς εἶχε, λέγει πάλιν αὐτῷ 
“εἰπέ μοι, ὦ σαλὲ xai παράφρων, τίς 7; ὠφέλεια τῆς μεγά- 
.. A«gc cov χεγοδοξίας μετὰ τοσαύτης παρασκευῆς; ἀποχριϑεὶς 
— δὲ ὃ Ππαγιαζήτης λέγει τῷ Ντεμίρῃ “οἶδα καλῶς, διὰ τὸ 
᾿τοείναί σὲ ἄγροικον Σκύϑην καὶ ἐξ ἀσήμου γένους, ὅτι αἱ βα- 
|. σιλιχαὲ παρασχευαὶ οὐκ dgécovo( σοι, διότι οὐδέποτε ταῦτα 
éngsnüv G0.* ἐγὼ γὰρ ὡς υἱὸς τοῦ ᾿ΑἸμουράτη xoi ἔγγονος 
τοῦ Ὀρχάνου καὶ δισέγγονος τοῦ Ὀτϑμάνου xai τρισέγγονος 
τοῦ '"EgroygovAg , καὲ ταῦτα καὶ πλείονα πρέπον μοί ἔστι 
τῇ ποιεῖν xai ἔχειν" ὃ δὲ Ντεμίρης ἀκούσας τοὺς αὐϑάδεις 
λόγους τοῦ Π]παγιαζήτου, ϑυμωϑείς, κουβούκλιον ἐκ oi05- 
ρου ποιήσας ἔσω αὐτὸν ἐνέβαλε καὶ μετ᾽ ὀλίγον αὐτὸν ἀπέ-. 
xr&we, βασιλεύσας ἔτη $5 πρὰς τοῖς εἴκοσι, ζήσας δὲ ἐν τῇ 
αἰχμαλωσίᾳ μῆνας ὀχτώ. 
20 27. TowovrorQóncg οὖν τῶν πραγμάτων, ὡς εἰρήκαμεν, 
ἐλθόντων, καὶ τοῦ ἀμηρᾶὰ Ππαγιαζήτου αἰχμαλωτισϑέντος, 
εἰς ἀταξίαν καὶ κίγδυγον μεγάλον ἣ τῶν Ὀτϑμανλίδων βασι- 


20. 27.] περὶ τῶν συγχύσεων τῶν γινομένων διὰ τὸν τοῦ Mna- 
γιαζήτου ϑάγατον ἀναμέσον (ἀνὰ P) τῶν υἱῶν αὐτοῦ, καὶ ἄλλα 
“τεγώ (ἄλλων τινῶν P) M et, qui caput numerat zy, P 


taverat, laetitia exsultans, Baiazetem allocutus , "homo nequam, inquit, 
cur pravis animi tui cupiditatibus non imperasti, ne huc devolverere ? 
an nescis, meis copiis neminem. parem esse?" deinde regium eius 
ornatum et elegantiam, et tentoria illa eximia tantamque avium et 
canua venalicorum multitudinem imiratus, rursus "dic mihi, inquit, 
homo turbulente et excors, qui est fastus tui cum tanto apparatu fru- 
clus?" tum ille: ^ bene novi, non placiturum tibi, ut agresti Scy- 
ihae et ex obscuro genere oriundo, apparatum regium, qui nunquam 
te decuit. at me decet, Amuraus filium et Orchanis nepotem et Os- 
manis pronepolem et Ertogrulis abnepotem , haec et plura facere at- 
que habere." sermonis insolentia iratus Demires, caveam ferream fa- 
bricari iussit, in quam eum couiectum paulo post occidit. reguaverat 
annos sex οἱ viginti, captivus fuerat menses octo. 

27. Hebus sic transactis, ut exposuimus, et Baiazete capto, in 
perturbationem eL magnum discrimen Othmanidarum imperium inci- 
dit propter dissidia quaedam et bella inter filios eius enascenlia, 


36 GEORGII PHRANTZAE 


λεία ἐνέπεσε διὰ τινας διαφορὰς καὶ πολέμους τῶν υἱῶν τοῦ 
ἹΗΠπαγιαζήτου, οἱ ὡς ἤχουσαν περὲ τοῦ ϑανάτου τοῦ πατρὸς 
αὑτῶν, «ἠγωνίζοντο ἵνα ἕκαστος τῆς βασιλείας τῆς πατρικῆς 
κύριος γένηται. | xal περάσαντες εἰς τὴν Εὐρώπην οἱ τέσσα- 
20 ρες αὐτάδελφοι, διὰ τὸν Πωσὴν ὡς εἰρήκαμεν αἰχμάλωτον 5 
μετὰ τοῦ πατρὸς ἐναπομείναντα, Ἰωσούφ, ὡς εἴπομεν, φω- 
τισϑεὶς τῇ αἰγλῃ τοῦ ἁγίου πνεύματος Χριστιανὸς ἐγεγόνει, 
oí δὲ ἕτεροι ἀναμέσον διεφέροντο, καὶ μάχης γενομέγης τὰ 
τοῦ Ἰεσσαὶ ὀλίγον καιρὸν ὑπερίσχυσε. xai φιλίαν μεγάλην — 


T te 


Iac DAMES PLE a 


ἔχων μετὰ τοῦ βασιλέως κὺρ Πανουὴλ καὶ στρατὸν ovva- 10 
ϑροίσας κατὰ τοῦ ῥηγὸς Οὐγγαρίας ἐλϑὼν οὐδὲν κατώρϑωσε. — 
καὶ κατὰ τοῦ δεσπότου Σερβίας ἐλϑὼν οὐδὲν αὐτῷ χρήσιμον | 
ἐγεγόνει. xai περάσας ἐν τῇ «dota ἵνα ἔλϑῃ xard τοῦ ἀδελ- 
φοῦ IMovaovAuavov, καὶ εἰς τὰ μέρη τῆς ΚΚαππαδοχῶν ἐπαρ- 
χίας συναντήσαντος ἐχείνου Ἰεσσαὶ ἡττηθεὶς ἔφυγε, xai ἐν 15. 
τῷ φεύγειν πιάσαντες αὐτὸν προσήγαγον τῷ ἀδελφῷ- ὃ δὲ 
ἐναπέπνιξεν αὐτὸν σταϑεὶς ἐν τῇ ἀρχῇ μῆνας... (.8.) xad 
ὃ ἸΠουσουλμάνος ἐγκρατὴς γενόμενος τῆς ἀρχῆς, ὃ Ντεμίρης 
ἔπειτα τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ ἸΠωσὴῆν ἠλευϑέρωσεν, ὃς περάσας 
κρυφῶς ἦλϑεν ἐν τῇ Εὐρώπῃ, καὶ ὃ δεσπότης Σερβίας ysigaao 
ἱκανὴν δώσας καὶ βοηϑήσας αὐτῷ, λέγω τῷ Moog, ἐγκρατὴς — 
κατὰ τῆς Εὐρώπης ἐγεγόνει. μαϑὼν δὲ τοῦτο ὃ ἀδελφὸς 
αὐτοῦ Πουσουλμάνος ἐν τῇ ᾿ΑΙσίᾳ περάσας διὰ τῆς πόλεως 


3 
j 


2i 
3 
Er 


à 


1. τινᾶς ἀφορμὰς διαφοράς ve P 6. ἐναπομεῖναιε P f". 35 
ἐστάϑη P. — post μῆνας Alterus add ὀλέγους 18. ἀρχῆς ἣν τότε͵ 
ἔπειτα ὁ IV. P 


qui, audita morte patris, pro se quisque mitebantur, ut regno pa- 
terno  potirentur. transeunt in Europam fratres germani quatuor: 
Mosem enim captivum fuisse cum patre, monuimus: diximus etiam, | 
losuphum, spiritus sancti lumine impletum, Christianum factum esse. 
reliqui inter se dissidebant. proelio facto, arma Iesses aliquamdiu | 
praevalebant. is, arcta amicitia cum imperatore Manuele coniunctus , 
collectis copiis, adversus Hungarorum regem profectus est, nec tamen 
quidquam egit; nec Serviae despotam aggresso, expeditionis fructus 
constitit: et, quum in Asiam traiecisset, Musulmanum fratrem ador- 
turus, in Cappadocum finibus cum eo congressus, fugatus est et, in 
fuga comprehensus, ad fratrem adductus, qui eum strangulari iussit , 
imperio potitum menses . .. . . . (28.) regno a Musulmano occupato, 
Demires Mosem, fratrem eius, liberum dimisit, qui clam in Europam 
iransgressus et a despota Serviae sufficiente manu instructus et adiu- 
ius, ea parte superior fit. hoc quum primum Musulmanus, frater eius, 
in Asia accepit, in Europam traiecit, ut per Byzantium fratri obviam 


τω μὰ IRE RI DELI YR τὰ 


ΡΩΝ ΨΥ ΨΥ ΡΝ ΡΤ ΤΥ RR 


᾿ LIB. I. CAP. XIX. 97 


* - ^- , a ind 
ἐλθεῖν κατὰ TOU ἀδελφοῦ, καὶ φιλίαν μεγάλην μετα τοῦ βα- 
σιλέως ἔχων, καὶ τὴν θυγατέρα τοῦ δεσπότου τοῦ κὺρ Θεο- 

' - ; ΡῈ , - , 
δώρου δώσας αὐτῷ εἰς γυναῖχα, ἡμέρας ὀλίγας ἐν τῇ πόλει 

»— * - z - H , 

διατρίψας ἐξῆλθε κατὰ τοῦ loo. καὶ πολέμου γεγονότος ὦ 
€ M - - » id ^ , 
15 Π]ουσουλμάνος ὑπὸ τοῦ loo; ἐνικήϑη, καὶ πιασϑεὶς ὑπ 

ha , ^ , : , * € - [4 - e 
αὐτοῦ ἐθανατώϑη.  (29.) x«i ὁ ΠῆΠῆωσῆς γενόμενος τῆς oÀnc 
-» , , , "AM, * » ^ ^ 
ἀρχῆς κύριος στόλον ἡτοίμασε διὰ ϑαλάσσης καὶ στρατὸν δια 
/ - - - , LI ^ - € ^ 
ξηρᾶς éA9si»'xarà τῆς πόλεως. μαϑὼν δὲ ταῦτα ὁ βασιλεὺς 

. - LL ^? , 

τῶν Ῥωμαίων, ἹΡωμαϊκὸν στόλον ἑτοιμάσας xai οἰκονομήσας, 
το δρουγγάριον καταστήσας ΠΠ]ανουὴλ τὸν νύϑον ἀδελφόν, xui 
ἐγγὺς τῆς νήσου τῆς λεγομένης Πλάτης οἱ στόλοι συγαγντη- 
ϑέντες, ὃ τοῦ Πωσὴ στόλος ἐσφάλη, καὶ μέρος μέν τι κατε- 

2 7] E] N : 

M , , 

ποντίσϑη μέρος δὲ ἐβυϑίσϑη, xai τὰ ἐναπολειφϑέντα navv 

, - , 3 
ὀλίγα πλοιάρια κακῶς ἔφυγον, καὶ ἡ νίχη Ῥωμαίοις qv. καὶ 

"» - D - " , » , -» 
15éx τῆς ξηρᾶς τὰ ὅμοια ὃ ΠΠ]ωσῆς ἔπαϑεν. ἀκούων ταῦτα 
E , Ὁ * ' 
ἀνεχώρησε μετὰ αἰσχύνης. καὶ αὖϑις ὃ βασιλεὺς μεϑοδεύων 
μηχανὰς ἵνα παντελῶς νιχήσῃ τὸν lMovongv, στείλας ἐν τῇ 
᾿“σίᾳ ἔφερε τὸν τοῦ Π]ουσουλμώνου υἱὸν Ὀρχάνην καὶ ἐν τῇ 
᾽ , 30! 3 y ' , , 1 - 
Εὐρώπῃ αὐϑέντην ἐπέβαλε. καὶ πολέμου γεγονότος τὰ τοῦ 
, , , D - , 
20'09yavov ἐσφάλησαν, ἐπιβουλευϑέντος παρὰ τοῦ κυβερνήτου 
καὶ πρώτου βεζίρη αὐτοῦ Σαμπάνη, καὶ πιάσας αὐτὸν ὃ Moon 
ὅ ϑεῖος αὐτοῦ ἐτύφλωσε. ΠΠεεμέτης δὲ Ó ὑστερογενὴς υἱὸς τοῦ 
, ; M y , , , ^ * - 
ἹΗπαγιαζήτου διὰ τὸ εἰναι ἐκ πάντων νεώτερος καὶ vno τῶν 


δ. πιίσας αὐτὸν ἐθανάτωσεν P 23. μεχεμέτης P 


iret; et, quoniam euin non vulgaris amicitia cum imperatore coniun- 
gebat, isque Theodori despotae filiam ei dederat in matrimonium, dies 
aliquot in urbe commoratus , contra Mosem movit. proelio commisso, 
Musulmanus a Mose devictus, captus et necatus est. (29.) Moses, 
universo regno potitus, classem adornat, qua mari, exercitum, quo 
terra urbem aggrederetur. qua re comperta, imperator quoque Roma- 
norum classem parat et instruit, cui drungarium praefecit Manuelem, 
fratrem nothum. ad Platen insulam classes sibi occurrunt: naves Mo- 
sis devictae, partim demersae, partim. captae sunt: pauca admodum 
navigia, quae restabant, turpiter fugerunt: victoria penes Romanos 
stetit. similem in terra cladem Moses accepit. haec ubi audiit, cum 
ignominia recessit, imperator denuo excogitatis artibus, quibus prorsus 
devinceret Mosem, missis in Asiam legatis, Orchanem, Mausulmani 
filium, arcessivit et in Europa dominum constituit. at collatis signis, 
succubuit Orchanes, a duce suo et primario veziro Sabane prodi- 
tus. captum Moses patruus oculis privavit. —Mehemetes autem, filius 
Baiazetis natu minimus, fratrum omnium metu, cum quodam: arti- 
fice arcuario in locum quendam aufugit, ubi mercenarius vixit, ne 


88 GEORGII PHRANTZAE 


ἀδελφῶν πάντων φοβούμενος φυγὼν ἦλϑεν £v τινε τόπῳ μετα 
τινὸς τεχνίτου τοξοποιοῦ, καὶ ἐκεῖ μισϑωτὸς ἐγένετο, ἵνα μὴ 
γνωσϑῇ τοῖς ἀδελφοῖς" ἀνδρυνϑεὶς δὲ τῇ ἡλικίᾳ ὀλίγον μετὰ τοι.-- 
αὕτης κακουχίας, ϑεωρῶν οὕτως ἔχοντα τὰ πράγματα, καὲ αὐτὸς 
τῇ τῆς τύχης φορᾷ χρησάμενος ταῦτα συλλογίζεται καὶ πρὸς Κ 
τὸν ἀμηρᾶν Καραμάνον ἐν τῇ Καππαδοκία ἔρχεται βοήϑειαν 
αἰτῶν. x«i ὃ ἀμηρᾶς Καραμάνος δεξάμενος αὐτὸν ἡδέως 
Βχαὲ χεῖρα δώσας ἐξῆλϑεν οὗτος κατὰ τοῦ αὐταδέλφου Πωσῆ. 
πρώτης καὲ δευτέρας μάχης γενομένης ὃ τοῦ ωσῆ στρατὸς 
ὑπερίσχυσε καὶ ὃ lMesuérgc καὶ ὃ στρατὸς αὐτοῦ διεσκορπί- τὸ 
σϑησαν. ἐκ τρίτου δὲ τὴν τύχην λογισάμενος δοκιμάσαι, πρὸς 
τὸν τῆς Σερβίας καὶ Βουλγαρίας αὐθέντην καὶ πρὸς τὸν βα- 
οιλέα ἐλθὼν βοήϑειαν αἰτῆσαι παρ᾽ αὐτῶν, x«i δώσαντες 
αὐτῷ χεῖρα ἱκανὴν xoi στρατὸν ἐξῆλθεν αὖϑις κατὰ τοῦ 
Μωσῆ: καὶ μάχης γενομένης ὃ ΠΠεεμέτης ἀπατήσας μετὰ 15 
χρημάτων πολλοὺς τῶν πρώτων στρατηγοὺς καὶ κυβερνήτας 
τοῦ Ἰωσῆ, ἀφέντες αὐτὸν ἔφυγον πρὸς τὸν Mesuézgy. ὃ δὲ 
Ἰηωσῆς ἰδὼν καὶ αὐτὸς εἰς φυγὴν ἐτράπη καὶ ἐλϑὼν ἔν τινι 
τόπῳ ὑλώδει ἐκρύβη: ὃν εὑρών τις στρατηγὸς τοῦ ΠΠεεμέτη 
ἐκεῖ ἀπέπγιξε προστάξει τοῦ αὐθέντου αὑτοῦ. ἐστάϑη οὖν $20 
αὐτὴ βασιλεία κινδυνεύουσα διὰ τὰς διχονοίας τὰς ἐν ἀλλή- 
λοις τοῖς τέσσαρσιν ἀδελφοῖς ἔτη τρία xoi μῆνας δύο, (3o.) 
lMeeuérgg δὲ ἐγκρατὴς πάσης τῆς ἀρχῆς xai βασιλείας τῆς 


2. καὶ ἐχεῖ om P 5. λογίζεταν P 17. μεχεμέτην, ἃ δὲ με- . 
χεμέτης ὑπερίσχυσεν. ἰδὼν δὲ P, omissis xai αὐτὸς 22. τέο- 
σαρσιν om P 3o.] περὲ τοῦ μεεμέτου P, qui alias μεχεμέτης, 
περὲ τῆς βασιλείας ΜΙεεμέτη M, 


fratribus innotesceret. aetate paulo grandior factus in. vili hac con- 
ditione , quum rerum statum considerasset, ipse quoque fortunae se 
permisit, et ad Caramanum ameram in Cappadociam confugiens , eius 
auxilium implorat: amice ab eo receptus et instructus copiis, adversus 
Mosem fratrem proficiscitur. atque e primo quidem et secundo proe- 
lio Mosis exercitus superior discessit, Mehemetes eiusque exercitus 
fugati sunt; sed tertium fortunam experiendam esse ratus, principem 
Serviae et. Bulgariae et imperatorem adiit eorumque imploravit opem, 
atque acceptis ab iis copiis idoneis, denuo adversus Mosem duxit. 
proelio inito, e primariis multi duces centurionesque Mosis, pecunia 
a Mehemete corrupti, illo relicto, ad hunc transfugiunt. hoc quum 
animadvertisset Moses, in fugam et ipse conversus, in loco silvoso de- 
lituit, sed a duce quodam Mehemetis repertus, huius iussu suffocatus 
est. versata igitur in discrimine fuerat huius imperii salus propter 
iutestinas quatuor fratrum discordias annos tres et menses duos, (39.) 


LID. 1. CAP. XXX. 89 


» πατριχῆς μετὰ τοσούτων χύπων καὶ ὀδύνων γέγονεν ἐν ἔτει 
᾿ ςθζ, ἰνδικτιῶνος γ᾽. 

P Πρῶτον μὲν ἔργον μετὰ τὸ λαβεῖν τὴν ἀρχὴν ἐποίησε 
- χοῦτο. τὰ τέλη τῆς lMoLooflàayíag καὶ JMnoydav(ag, ὅσον 
δήν δυνατόν, ἐβάρυνε, καὶ πᾶσαν χώραν xoi τόπον ἐν τῇ 
- "uoi ἐν οἷς οἱ Σκύϑαι ἐγίνοντο ἐγκρατεῖς μετὰ τὴν αἴχμα- 
λωσίαν τοῦ πατρός, πάλιν μετ᾽ ὀλίγον ὕφ᾽ ἑαυτὸν ἀπεκατέ- 
στησε" καὶ τοὺς ὁμοφύλους καὶ ὅμοπίστους αὐϑέντας οὕς ὃ 
πατὴρ ἐξέωσε τῆς ἀρχῆς καὶ ὃ Ντεμίρης ἐλϑὼν πάλιν μετέ- 
οδωκὲν αὐτοῖς, οὗτος γόμῳ πολέμου αὖϑις ἐδίωξε, τὴν Γαλα- 
— aav. Καππαδοχίαν τε καὶ Πόντον καὶ ὅσα τῆς ἄνωϑεν “σίας 
ἐχέρδησε. τὸν. Ἰσμαὴλ ἀμηρᾶν τοῦ Σινωπίου ὑποτελῆ ἐποίησε, 
xai ἀπὸ «υδίας ἕως «Αἰολίδος καὶ ἄχρι IMvotag τῆς πρὸς τὸν 
Ἑλλήσποντον κύριος ἐγένετο, καὶ μετὰ τῆς γερουσίας τῶν 
δ Ἑνετῶν μάχην ποιήσας. ὃ οὖν τῶν 'Everv στόλος εἶχεν 
 ψαυάρχην τὸν Πέτρον “ορδᾶν" καὶ ἄμφω οἱ στόλοι συναν- 
τηϑέντες, λέγω τῶν Ἑνετῶν καὶ τοῦ ἀμηρᾶ, ἀναμέσον Προι- 
κονήσου χαὶ Καλλιουπύόλεως, καὶ ναυμαχίας γενομένης πολ- 
λαὲ τριήρεις καὶ γῆες τῶν Τούρκων χατεποντίσϑησαν" μετὰ 
ο δὲ ταῦτα ἀγάπην ἐποίησαν. ἠγάπα δὲ τὸν βασιλέα κὺρ Ma- 
γουὴλ οὗτος ὃ ἀμηρᾶς καὶ τοὺς ἑτέρους αὐϑέντας Χριστιανοὺς 
τοὺς ἐγγὺς τῶν ὁρίων αὑτοῦ: καὶ ἐν τῷ μέλλειν αὐτὸν τε- 


7. ὀλίγον χυιρὸν ὑφ᾽ M 16. ὃ “Μορδᾶς “αυρεδανὸς λέγεται 
τῇ τῶν «Τατίνων διαλέχτῳ. Pachomius in marg. M. “Ζαουρεδάγον P 
90. τὸν χύριον M 


atque Mehemetes universi regui et imperii paterni cum tantis aeru- 
mnis eL molestiis potitus est anno 6907, indictione 3. 

Primum. post susceptum imperium opus hoc edidit. Moldoblachiae 
et Bogdaniae tributa quam poterat gravissima imperabat, et quid- 
quid regionum in Asia Scythae, capto eius patre, occupaverant, 
brevi intervallo recepit, atque suae gentis ac religionis ' principes 
eos, «uos a patre sedibus expulsos Demires restituerat, de integro 
eiecit, et Galatiam, Cappadociam , Pontum totamque Asiam superio- 
rem in potestatem suam redegit, Ismaélem, Sinopes ameram, vecti- 
galem fecit, et a Lydia ad Aeolidem usque et Mysiam, quae est in 
Mellesponto, dominabatur, etiam cum Venetis proelio conflictatus, 
quorum classi Petrus Lordan praeerat. quum «ambae classes, Vene- 
torum et amerae, inter Proconnesum et Calliopolim .essent con- 
gressae et pugna commissa, multae 'Turcarum naves et triremes de- 
pressae sunt, deinde pax inter eos composita. amice hic ameras am- 
plectebatur. imperatorem Manuelem et reliquos principes Christianos 
sibi vicinos, et moribundus Amuratae filio mandavit, ut is quoque 


2 


-- 


9o GEORGII PHRANTZAE 1 


λευτῶν τῷ υἱῷ ᾿“μουράτῃ παρήγγειλεν ἵν᾽ ἔσηται φίλος καὶ 
βοηϑὸς τῷ βασιλεῖ κὺρ ἸΜανουήλ. οὗτος πρῶτος ἐν τῇ “Αδρια- 1 
γηυπύλει τὴν καϑέδραν ἐποίησεν, ἣν οἱ πρὸ αὐτοῦ ἐν τῇ ; 
Iloovog εἶχον. ὑπῆρχε δὲ λίαν φιλόδωρος καὶ τοῖς φίλοις — 
ἄριστος" ὁμοίως δὲ τοῖς ἐχθροῖς ξως τέλους ζωῆς καμηλοει. 5 
δῶς διέχειτο, καὶ πάντοτε νέα ἐφευρήματα καὶ μηχανὰς γυ- 
θεύων, ἵνα Kuna καὶ ἀφανίζῃ τοὺς χαχῶς διακειμένους nuez? 
αὐτοῦ. ἀπέϑανε δὲ βασιλεύσας i ἔτη δέκα καὶ ξπτά. 

1. ᾿Αποϑανόντος οὖν τοῦ ἀμηρᾶ ΠΠεεμέτη καὶ  Κυρίεζη | 
ὀνομαζομένου, ὃ υἱὸς αὐτοῦ ᾿Αμουράτης ἐλθὼν τὴν ἀρχήν 
διεδέξατο ἐν ἔτει ς Ox", ἐνδικτιῶνος 7, xai τοῦ φϑινοπώρου 
ἱσταμένου οὐκ ἠρέμησε διὰ τὸν χειμῶνα, ἀλλὰ τὸν στρατὸν 
αὑτοῦ συνάξας ἔρχεται κατὰ τοῦ ϑείου αὑτοῦ Πουσταφᾶ, 
xoi νικήσας αὐτὸν ἐθανάτωσε. καὶ εὐϑὺς μετὰ τὴν νίχην 
xai τὸν ιχαηλ-μπέην στείλας, ἐλθὼν τὴν πόλιν ἀπέκλεισε. | 
ἡ αἰτία ἦν ὅτι τῷ ΠΠουσταφᾷ, ὡς &ungoo9ev εἰς τιλάτος δη- 
ϑήσεται, οἱ βασιλεῖς ἐβοήϑουν. εἶτα xa) αὐτὸς ἐλϑὼν xci 
οὐδὲν κατορϑώσας ἀγάπην μετὰ τῶν βασιλέων ἐποίησε, με- 
σιτευσάσης τῆς κυρᾶς Πάρως τῆς μητρυιᾶς αὐτοῦ. εἶτα ἔρ- 
Atta. xarà τῆς Θεσσαλονίκης κρατουμένης οὐσης ὑπὸ τῶν 36 
“Ενετῶν" ἣν πολιορκήσας καὶ ἀποκλείσας ἔλαβε. καὶ ἐκ τῆς ἢ 
Οὐγγαρίας μέρος οὐχ ὀλίγον ἐδούλωσε, καὶ μάχην ποιήσας — 


vU ΣῊΝ δι ΠΟῪ 


5. ἕως τέλους ζωῆς om P 6. γυρεύω» Gyr» Ρ᾽ 9. 311 περὲ 
τῆς βασιλείας ᾿“Δμουράτη M, περὶ τῆς τοῦ ἀμουράτου βασιλείας Ρ, 
novum caput non exorsus. 15. ἐλθεῖν P 22. οὐγχρίας pe ἢ 
ρος ἔλαβε καὶ ἐδούλωσεν οὐκ ὀλίγον P 


amicus et socius esset Manueli. idem primus Adrianopoli sedem re- 
giam collocavit, quam maiores eius Prusae habuerant erat munificen- 
iissimus et sicut in amicos liberalissimus, ita hostibus usque ad finem 
vitae infensissimus, semperque novarum artium machinarumque studio- 
sus, quibus male erga se animatis damnum atque interitum afferret. 
mortuus est anno regni decimo septimo. 

31. Mortuo Mehemete amera, qui cognominatur Cyritzes, Amu- 
rates, eius filius, imperium capessivit, anno 6924, indictione 8. au- 
tumno ineunte, ut quiesceret, instante hieme commoveri non poterat, 
sed, collecto exercitu, patruum Mustapham aggressus est, victumque 
occidit. ac statim post eam victoriam praemisso Cpolim Michael - 
bego, ipse supervenit eamque urbem obsedit: cuius rei causa erat, 
quod Mustaphae, ut postea fusius dicetur, imperatores auxilium tu- 
lerant. verum quum nec ipse quidquam proficeret, amicitiam cum im- 
peratoribus composuit, conciliante Maro domina, eius noverca. inde 
"Thessalonicam , Venetis tum subiectam, aggressus est eamque  obses- 


LID. I. CAP. XXXI. 91 


μετὰ τοῦ δηγὸς “αδισλάου αὐτὸν ἐνίκησεν. ἐλθὼν δὲ κατὰ 
τῶν Βλάχων καὶ ἸΠολδοβλάχων οὐδὲν χατώρϑωσεν, ἀλλὰ ζη- 
| μιωμένος ἐπανέστρεψεν. εἶτα αὖϑις δεύτερον στρατεύει κατ᾽ 
αὐτῶν" καὶ οἱ Βλάχοι εἰς βοήϑειαν τοὺς Οὐγγάρους z900xa- 
δλεσάμενοι, xai πολέμου γενομένου ἣ νίκη τῷ ἀμηρᾷ 7v καὶ 
 αὐτοὲ διεσχορπίσθϑησαν φεύγοντες. ᾿ λέγουσι δὲ ὅτι ἀπέϑανον 
ἐν ἐκείνῃ τῇ μάχῃ πλεῖον ἢ τριάκοντα χιλιάδες Οὐγγαροί τε 
καὶ Βλάχοι, Τοῦρκοι δὲ πάνυ ὀλίγοι. τῆς παλαιᾶς ἨΠεί- 
gov μέρος x«i Αἰτωλοὺς καὶ ᾿Αχαρνοὺς Θῆβάν τε xai 1495- 
ova» xai πᾶσαν Βοιωτίαν καὶ Ἑλλάδα καὶ Ἰίωάννινα ἐδούλωσο 
πολέμῳ, καὶ τὸν τῆς Καισαρείας ἀμηρᾶν εἰς τέλος ἐνίκησε 
xal ἠφάνισε, καὶ κύριος τῆς ἀρχῆς ὅλης ἐχείνης ἐγένετο, 
ἄχρις δέ τινων φρουρίων, ἃ ἦσαν ἔν τισιν ὄρεσιν ὕὑψηλοτά- 
τοις, ἔνϑα ἦλθεν ὃ Καραμάνος καὶ τὴν κατοίκησιν ἐποιεῖτο. 
iS xal ὃ δὴξ “αδισλάος ὅμοφωνήσας μετὰ τινῶν ἑτέρων αὐϑέν- 
των Χριστιανῶν ἔρχεται αὖϑις κατὰ τοῦ ᾿Αμουράτου, καὶ 
ἕως τῆς πόλεως Βάρνης φϑάσαντες καὶ ἐκεῖ μετὰ τοῦ ὠμηρᾶ 
συναντηϑέντες, ἐξ ἀγνωσίας ὃ “αδισλάος ἐσφάλη" καὲ νική- 
σας αὐτὸν ὠπέκτεινε καὶ τὸν στρατὸν αὐτοῦ διεσκέδασεν. εἶτα 
ὁ ἐξέρχεται κατὰ τῆς ἄνω lMvoíag, καὶ πολὺ μέρος ὑποτελὲς 


4. οὔγχρους P, qui sic ubique 7. ziàefoveg Ρ 10. Ἰωνίαν M 


ὄρεσι 
13. ἄχρις δὲ] πλὴν P ἐν τίγοις M τόποις ὑψηλοῖς P 
15. λασδιλάος M et h. l. et mox 16. x«i om P 17. φϑά- 


Gayrég om P ἀμουράτου P 


sam oppugnatamque in potestatem suam redegit. etiam Hungariae par- 
tem non exiguam sibi subiecit ac, proelio cum Ladislao rege conserto, 
superior discessit. contra Blachos autem et Moldoblachos profectus, suc- 
cessu caruit, imo cum detrimento recessit. mox iterum in eos ducit: 
Blachi Hungaros subsidio vocant; sed conserta manu, victoria penes 
ameram est, illi dissipati fugiunt. in ea pugna Hungarorum Blacho- 
rumque amplius triginta millia, Turcarum perpaucos cecidisse dicunt. 
»pàrtem veteris Epiri, Aetolos, Acarnanes, Thebas, Athenas, to- 
— tam Boeotiam, Helladem et Iohannina bello sibi vindicavit, atque 
| ameram Caesareae postremum devicit delevitque, et universa illa 
. ditione potitus est, exceptis quibusdam castellis, quae in montibus 
. altissimis erant, ubi sedem collocaverat Caramanus. Ladislaus rex, 
cum aliis quibusdam principibus Christianis foedere iunctus, denuo 
contra Amuratem suscepit expeditionem , sed Varnam usque progres- 
sus ibique cum amera proeliatus, imperitia rei bellicae rem male 
gessit. namque certamine devictus et occisus, exercitusque eius di- 
spersus est. iam Amurates Mysiam superiorem ingressus, magnam eius 
partem sibi vecligalem fecit, ac Bosnam et Iohannem Castriotam plane 


92 GEORGII. PHRANTZAE 


ἄχρον ἐδούλωσεν. οὗτος πρῶτος τοῖς ἰαγνιτζάροις τὰ προγό- 
4u& ἃ ἔχουσιν ἐχαρίσατο, καὶ εἰς τάξιν ἣν ἕως τῆς σήμερον 
ἔταξε πορεύεσϑαι" παλαιόϑεν μὲν τὸ αὐτὸ τάγμα ἑτέρας 
συγηϑείας καὶ τάξεις χαὶ ἐνδύματα εἶχον. καὶ γυγαῖχας μὴ 5 
λαμβάνειν ἔταξεν, ἵνα μὴ ἀσχολῶνται διὰ γυναικῶν καὶ παί- — 
jo» τροφὰς καὶ φροντίδας, ἀλλὰ μετὰ προϑυμίας ἐν τῷ πο- 
λέμῳ πάντοτε ἀμερίμνως ἔσωνται, xat υἱοὺς αὑτοῦ καλεῖσϑαι ; 
ἐχέλευσε.. ὑπῆρχε δὲ εἰς τοὺς ὑπηχόους αὑτοῦ πάνυ δίκαιος, 
προϑεωρῶν τὰ ἐρχόμενα. οὐδένα ἀδικεῖν ποτὲ τοὺς σατρα- χὶ 
πῶν χαὶ χριτῶν πάντας μᾶλλον ἐπρόσταττε" καὶ ἐών τις τὸ 
πρύσταγμα μικρὸν παρέβαινε, χωρίς τινος συμπαϑείας κεφα.- 
λιχκῶς αὐτοὺς ἐπαίδευεν. ἦν δὲ ἐν ταῖς μάχαις διψοχίνδυνος, | 
καὶ ἡ τύχη πάντοτε αὐτῷ ἐβοήϑησεν. ὕστερον ἐφάνη αὐτῷ 
δερβίσης γενέσϑαι ἤγουν μοναχός, καὶ ἐν τῇ Προύσῃ περάσας uU 
ἐγένετο, xat ζῶν ἔτι τῷ vig lMesuérg τὴν πᾶσαν ἐξουσίαν 
καὶ βασιλείαν ἔδωσε, βασιλεύσας ἔτη τριάκοντα καὶ τέσσαρα. 
92. Ἐλθούσης δὲ πάσης τῆς ἀρχῆς xai ἐξουσίας ἐπὲ 
Βτὸν ΠΠῆεεμέτην ἐν ὄτει ςΘγη,, ἰνδικτιῶνος ιδ΄, διὰ τὸ εἶναι 


ἐποίησε, καὶ τὴν Ππύσναν καὶ τὸν Καστριώτην Ἰωάννην εἰς 


1. Πόσναν xol τὸν καστηλεώτην P, στρατιώτην margo . 3. ἃ 
— σήμερον. om P 11. ἐπρόσταζε P 12. τις μίχρον τὰ 
πράγματα P 15. τιρβίσης περάσας ἐν τῇ προύσῃ ἐγένετο 
ἤγουν μοναχός, καὶ ζῶντος αὐτοῦ τῷ M 18. 32.] i8 
om P. περὶ τῆς βασιλείας Μεεμέτη (μεεμὲε P) βασιλέως τῶν 
Τούρχων τοῦ τὴν πόλιν λαβόντος (τοῦ καὶ τὴν πόλιν ἁλώσαν- | 
τος P) MP 19. μεχεμὲτ P | 


sibi subiecit. idem primus ianitzaris iura, quae illi habent, praeci- 
pua impertivit, eosque eo, quo etiam hodie utuntur, exercitio uti 
iussit. antiquitus enim eius legionis aliae consuetudines, alia exerci- 
tia, alia vestimenta erant. vetuit eosdem matrimonia contrahere, ne 
detinerentur uxorum liberorumque cura et victu, sed alacri et soluto 
semper animo in militia versarentur, voluitque eosdem filios suos ap- 
pellari, in subiectos egregie iustus, et futuri intelligens erat; severe 
satrapis et iudicibus omnibus edicebat, ne cuiquam iniuriam face- 
rent; quod edictum si quis vel minime violasset, nulla misericordia 
prohibebatur, quominus eum capite mulctaret. in proeliis se obiicie- 
bat periculis, atque nunquam non favit ei fortuna. postremo ei vi- 
sum est, ut derbises sive monachus fieret. itaque Prusam profectus, 
derbises factus est concessitque adhuc vivus Mehemeti filio regnum et | 
omnem auctoritatem regiam, postquam ipse functus est imperio an- - 
nos triginta quatuor. 

32. 'lranslato Mehemeti regno omnique polestate regia anno 
6958, indictione 14, quoniam is admodum adolescens erat, quidam 


LIB. I. CAP. XXXII. : 93 


αὐτὸν πάνυ νέον τινὲς τῶν γηραιῶν βεζιρίδων ἔλεγον τῷ Muov- 
|» purg ὅτι οὐκ ἔξεστιν ἐμπιστευϑῆναι τὴν τοσούτην ἀρχὴν ἔτι 
Ser prep ira ihe i 
τῷ υἱῷ, ἵνα ᾿ὴ ὦ αῆρυνεὐφητοξικαάνοὲ᾽ di. βασιλείαν κινδὺ- 
γεῦσαι ποιήσωσιν. ὃ οὖν εεμέτης ταῦτα αἰσθανόμενος ἐμαί- 
vero κατ᾽ αὐτῶν, καὶ πολλοὺς ὕστερον ἐθανάτωσε, xai nat- 
᾿ δαριογέρων ἐν ταῖς μάχαις xol ταῖς διοικήσεσιν εἰς ἄκρον 
. ἐγένετο. ἦν δὲ ὃ νέος δραστικὸς καὶ δεινὸς κατὰ πάντα, τοὺς 
ἐναρέτους xai σοφοὺς ἄνδρας ἀγαπῶν: καὶ αὐτὸς οὐκ dué- 
ϑεχτος ἦν σοφίας, καὶ τὴν τέχνην τῆς ἀστρολογίας οὐκ ὀλέ- 
το γὸν γευσάμενος ἀναγινώσχειν del ἠγάπα. τά τε χατορϑώματα 
xai βίους ᾿Αλεξάνδρου τοῦ Πϊακεδόνος καὶ τοῦ. Ὀχταβίου Kai- 
σαρος, Κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου τοῦ xai Φλαβίου. καὶ Oso- 
δοσίου τοῦ ἐξ σπανίας βασιλέως Κωνσταγτινουπόλεως ἄνε- 
γίψνωσχεν, αἰτῶν καὶ ἐρευνῶν μηχανὰς ἵνα τοὺς πάντας ὑπερβῇ 
δ χαὶ τὰ ὕρια τῆς βασιλείας αὑτοῦ εἰς ἄκρον αὐξήση" ὃ xai 
ἐποίησεν. ἀχούσας οὖν περὲ τοῦ ϑανάτου τοῦ ᾿“μουράτη Ó 
Καραμάνος ᾿Αλισούριος ἐκ τῶν δρέων καταβὰς πολὺν τόπον 
ξαυτῷ περιεποιήσατο. ὃ δὲ νέος αὐϑέντης ὃ ἹΠεεμέτης στρα- 
τὸν ἑτοιμιάσας ἔρχεται xar! αὐτοῦ: αὐτὸς δὲ φυγῶν πάλιν 
40 εἰς τὰς χορυφὰς τῶν ὀρέων διήρχετο, ἕως οὗ μετά τινὰ και- 
ρὸν παντελῶς ἠφανίσϑη. μετὰ δὲ τὸ διωχϑῆναι τὸν Kaga- 
μιάνον περάσας ἐν τῇ Ιζαλλιουπόλει καὶ εἰς ᾿ΑἸνδριανούπολιν 


2. ἔστι δίκαιον P ή. ἐχϑρὸς ἐγένετο P 13. ἀγεγίγωσχεν 
om P 


seniores vezires Ámuratem monuerunt, licitum non esse, tantam re- 
gui molem iam tum committi filio, nespiritus iuveniles regno excita- 
rent pericula. Mehemetes haec ubi sensit, ira furebat, multosque de 
his veziribus postea interemit, in rebus. tum domesticis tum bellicis 
administrandis sapientiam plane senilem praestans. erat impiger et 
acer in rebus omnibus, atque amore amplectebatur homines virtutis 
et litterarum studiosos; nec ipse rudis erat litterarum, et in disci- 
plina astrologica progressus non mediocres fecerat; assidua lectione 
occupatus, res gestas et vitas Alexandri Macedonis, Octavii Caesaris, 
Flavii Constantini magni, imperatoris Theodosii Hispani legebat, quae- 
rens et indagans artes, quibus ommes antecelleret et regni fines pro- 
ferret quam latissime: quod etiam praestitit. audita morte Amura- 
tis, Caramanus Alisurius e montibus descendit multaque sibi loca 
subiecit. iuvenis rex Mehemetes, comparata manu, adversus eum 
proficiscitur; qui in fugam versus, rursus in montium iuga se abdit, 
donec aliquanto post omnino: deletur. Caramanum persecutus, Callio- 
polim, deinde Adrianopolim concessit, unde, instructis copiis, adver- 
sus urbem et imperium Romanum proficiscitur, ac tanta hac tamque 


94 GEORGII PHRANTZAE 


φϑάσας ἡτοιμάσϑη καὶ 7198 κατὰ τῆς πόλεως καὶ Ῥωμαίων 
βασιλείας, xai τῆς τοιαύτης περιφήμου πύλεως κύριος ἐγέ- 
γετο, καὶ ἡμᾶς ἐκεῖϑεν ἠχμαλώτισε καὶ ἠφάνισε καὶ ἐξέωσεν. 
εἶτα στρατεύει κατὰ τῆς βασιλείας Τραπεζοῦντος, καὶ ἐν εἰὐ- 
κολίᾳ μετ’. ὀλίγον πόλεμον πᾶσαν ἐκείνην τὴν ἀρχὴν ἔλαβε,5 
καὶ τὸν βασιλέα αὐτῆς ΖΙαβὲὶδ᾽ τὸν Κομνηνὸν αἰχμάλωτον ἐν 
τῇ πόλει Ἰζωνσταντίνου. ἔφερεν. καὶ τὴν περιβόητον πόλιν 
Σινωπίου ἦν ὑποτελῆ οἱ πρὸ αὐτοῦ ἐποίησαν, οὗτος πολέμῳ τὸν 
αὐτῆς ἀμηρᾶν νικήσας κύριος τέλειος ἐκείνης τῆς ἀρχῆς ἐγέ- 
y£r0. εἶτα τὴν ἀγάπην λύσας ἣν εἶχε μετὰ τῶν δεσπύτων στρα- 10 
τεύει πατὰ τῆς Πελοποννήσου, xai τοὺς δεσπότας διώξας 
πᾶσαν τὴν Πελοπόννησον ἔλαβε. καὶ τὸ ἐναπολειφϑὲν τῆς Σερ- 
βίας μέρος, καὶ τὸν δεσπότην αὐτῆς διώξας καὶ τὴν μητέρα 
πολέμῳ, ἐγκρατὴς εἰς πάντα ἐγένετο. Χίον δὲ τὴν νῆσον xai 
“Πέσβον ἄνευ πολέμου ὕφ᾽ ξαυτῷ ὑποτελεῖς ἐποίησεν " ὕστε- τ 
pov δὲ τῆς “έσβου πάσης xa9' ὅλου ἐγχρατὴς ἐγένετο, εἶτα 
ἔρχεται κατὰ τῆς νήσου Κύπρου, καὶ μετὰ τοῦ ῥηγὸς εἰς 
συμβάσεις ἐλθόντες, τέλος ἔταξε διδόναι αὐτῷ καὶ οὕτως 
ἀνεχώρησεν. εἶτα στόλον ἕτερον ἑτοιμάσας, κατὰ τῆς νήσου 
Ρόδου ἐλθὰν ἄπρακτος ἐκ τῶν ἐκεῖθεν διέβη, καὶ πολλοὲ ἐκ λο 
τοῦ στρατοῦ αὐτοῦ ἀπεχτάνϑησαν διὰ τὸ ἐλϑεῖν στόλον τινὰ — 
ix τῆς Ἰταλίας εἰς βοήϑειαν, αὐτὸς δὲ ϑυμῷ καχλάζων, ἵνα 
τὴν ἀνταμοιβὴν τοῖς Ἰταλοῖς ποιήσῃ, στόλον βαρὺν ἑτοιμάσας 
μετὰ στρατοῦ πολλοῦ ἱππικοῦ τε καὶ πεζοῦ ἔστειλε xard τῆς 


5. μετ᾽ ὀλίγου πολέμου ἐχείνην P 


nobili urbe potitus, nosmet inde captivos expulit et exterminavit. mox 
"rapezuntiorum regnum adortus, facili opera illud quoque brevi bello — - 
sibi vindicavit, et regem eius Davidem Comnenum captivum Cpolim 
duxit, quumque celeberrimam urbem Sinopen decessores eius tantum- 
modo vectigalem habuissent, Mehemetes, armis devicto eius amera, 
prorsus eam .in potestatem suam redegit. deinde rupta pace, quam 
cum despotis habebat, in Peloponnesum duxit, eamque, pulsis de- 
spolis, totam occupavit, sicut etiam reliquam partem Serviae, eius 
despota cum matre fugato, imperio suo subiecit. Chium et Lesbum 
insulas citra bellum sibi tributarias fecit: ac Lesbo quidem mox uni-  - 
versa potitus est, deinde Cyprum aggressus, cum eius rege de tri- — - 
buto sibi solvendo pactum iniit atque ita recessit. mox alia classe 
comparata et contra Rhodum ducta, re infecta, inde rediit, amissis 
non paucis militibus, quoniam classis ex Italia auxilio venerat. ipse 
ira et cupidine aestuans ltalos ulciscendi, classem ingentem mul- 
lis instructam peditibus et equitibus in Calabriam et Apuliam misit, 


vr 


— Lg ROC IPIE TORO I e RN 


ΟΡ. I. CAP. XXXII. 95 


KeXefoíac καὶ τῆς ᾿Απουλίας, καὶ ἐν τῷ ἐἀπέῤχεσϑαι τὸν 

στόλον Ζάκυνϑον καὶ Κεφαλογνίαν ὑποτελεῖς ἐποίησε. φϑά- 
σᾶς δὲ ὃ στόλος ἐν τῇ Καλαβοίᾳ, τὸ φρούριον τὸ ἐν τῇ 

, ^ , € ^— , ' , 
tdnoviía τὸ λεγόμενον Ὑδροῦς ἀποχλείσας καὶ πολιορκήσας 

Βαυτὸ ἔλαβε, καὶ ἕτερα φρούριά τινὰ λαβὼν πρόσω ἐπορείε- 

^ ae *»* M c LH 3: E] , , , » ^ T7 

το. χαὶ ἐὰν μὴ ὃ ϑεὸς ἐξ ἀνθρώπων ἐποίησεν αὐτὸν οἷς 
5 , í c € 3 - «» ^» » 
οἶδε τρύποις, τὰ ὅμοια ὡς καὶ ἡμεῖς οἱ "ItaAot ἔπαϑον ἂν. 

, * ^ c , 2 - , -— , t€ , 

ἀχουσθϑεὶς δὲ 0 ϑάνατος αὐτοῦ ἐν τῇ Ἰταλίᾳ, OL σατράπαι 

καὶ οἱ κυβερνῆται τοῦ στύλου xat τοῦ στρατοῦ μετὰ συμβά- 

οσεως τὰ φρούρια ἀφέντες ἐκ τῆς Ἰταλίας ἀνεχώρησαν" — xai 
οὕτως τὰ ἐν τῇ Καλαβροίᾳ γεγόνασιν. ἐβασίλευσεν δὲ ἔτ 

τῶς τῇ οἵᾳ ye» : σ à ἕτη 

Ἀν ΝΑ MJ , , c “- ' , 

δύο xai rQiuxovra , xci δέκα βασιλείας ὑπέταξε xai ἐδού.- 

λωσε, xal διακοσίας πόλεις ἐκ τῶν Χριστιανῶν ἔλαβε. πέντε 
, ^ - - - € , 

δὲ διαλέκτους χωρὶς τῆς αὑτοῦ ὀρθῶς ὡμίλει, Ἑλληνίκην " 

3 - s» v , 

5 “ατινιχήν, ᾿Αραβιχήν, Χαλδαϊκὴν καὶ Περσικήν. λίαν zv 
εὐφραινόμενος ὁμιλεῖν xat διαλέγεσθαι μετὰ σοφῶν καὶ συνε- 
τῶν ἀνδρῶν" διὰ τοῦτο καὶ τὸν πατριάρχην κὺρ Γενγάδιον 
ὁ L4 - : , - », 
ἠγάπα καὶ ἤκουεν αὐτοῦ καὶ συχνάκις ὠμίλει αὐτῷ. ἔλεγε 

^ » - πὶ » , ? , e ^ - 
δὲ ὅτι ἐκ τῆς τῶν ἄστρων κινήσεως ἐγνώριζεν ὅτι βασιλεῖς 
» c “ ᾿ , ^w ' e 
ὁ ἔμελλεν ὑποτάξαι καὶ πολλοὺς τύπους δουλῶσαι, καὶ οὕτως 
ἐγένετο. : 
αὶ οὕτως μέν, xa9woc ἱοτορήσαμεν xar! ἐπιτομήν, 7 

? * - , - - , AJ -" γε, » - , 

ἀρχὴ τοῦ γένους τοῦ ἐμηρῶ Ὀμτϑμάγου καὶ τῶν ἐξ αὐτοῦ ano- 


1. ἐπανέρχεσϑαι M 2. ἐποίησαν Ρ 4. ὕδρου P, ὑδρινϑόν 
margo. Ὑϑροῦς παρ᾽ Ἰταλοῖς Ὄτραντον. Pachomius in margine M 
12. βασίλεια, P, 


atque in itinere Zacynthum et Cephaleniam vectigales fecit. appulsa 
classe ad Calabriam, oppidum Apuliae Hydruntem obsedit cepitque, 
atque aliis quibusdam oppidis occupatis, ultra processit. ac, misi 
deus eum, quibus solet rationibus, e vivis abstulisset, aerumnae no- 
stris pares subeundae ltalis fuissent. comperta eius morte in ]lta- 
la, satrapae et duces classis atque exercitus sub conditionibus qui- 
busdam oppida restituerunt et ex Italia decesserunt. res in Calabria 
igitur ita evenerunt. regnavit annos duos et triginta; acquisivit et 
subiecit sibi regna decem, et Christianis urbes ducentas eripuit. quin- 
que linguas praeter suam probe noverat, Graecam, Latinam, Arabi- 
cam, Chaldaicam , Persicam. in congressibus et colloquiis cum homi- 
nibus eruditis ac. prudentibus hilaris erat: quare etiam Gennadium 
patriarcham diligebat et audiebat frequenterque conveniebat, dicebat, 
didicisse se ex astrorum conversionibus, se reges et loca multa sub- 
acturum esse: id quod sane evenit. 

Tale igitur, quale paucis adumbravimus, Othmanis amerae cíus- 


22 


96 GEORGII PHRANTZAE 


γόνων ἄχρι καὶ τοῦ JMesuétg ὠμηρᾶ ἐν ταῖς ζωαῖς αὐτῶν - 
μιάχας xat πολέμους καὶ νίχας ἐπολιτεύϑησαν χαὶ ἐποίησαν. - 
€ ΡΞ ^ - - « , € - ^ "c )9 $?:*e “Ὁ 3a EC 

ἡμεῖς δὲ τῆς τῆς ἱστορίας ὁδοῦ κατὰ τάξιν αὖὐϑις ἀρξώμεϑα. 
33. Ἔν δὲ τῷ ᾿Ιουλίῳ μηνὶ τοῦ c2xw ἔτους ἐξῆλθεν — 
' - , ' ᾿ ' A * -€ 
ἀπὸ τῆς πόλεως Ó βασιλεὺς κὺρ lMavovgi. ἀπελϑὼν εἰς τὴν 5. 
- , 20 € S » “Ὁ , - 2 E. 
νῆσον Θάσον ἐπῇρεν αὐτὴν ἐν μηνὲ Σεπτεμβρίῳ τοῦ cO9xB 
ἔτους" καὶ αὖϑις ἐκεῖϑεν ἀπῆλθεν εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, | 
εἶτα εἰς τὸν Π]ωρέαν, ἔνϑα ὠκοδύμησε 10 “Ἐξαμίλιον ἐν ἐκείνῳ 
- » *. .ἃ - . e Αἱ 
τῷ τόπῳ ὅπου καὶ ἐν ἑτέροις καιροῖς ῳκοδομήϑη, ὅταν δ᾽ 
᾿Αρταξέρξης ὃ βασιλεὺς περάσας éx τῆς ᾿Ζσίας μετὰ τοῦ pv- 1 

͵ , , -» Y 5 

ριαριϑμήτου ἐκείνου στρατοῦ ἤρχετο xav' αὐτῶν. εἶτα διὰ 
τὸ μάκρος τοῦ χαιροῦ τὸ TG πάντα δαμάζον καὶ ἀνεπιμέλη- - 
^ , , * ^ 3 * o. 

τον ἀφεϑὲν διεφϑαρη" ἐκ δευτέρου δὲ χτισϑὲν ἣν παρὰ τοῦ 
ἐν βασιλεῦσιν ἀειμνήστου μεγάλου Ἰουστινιανοῦ, οὐχ ónàp - 
ἀνάγκης (ὅτι αὐτὸς γὰρ σχεδὸν εἰπεῖν τὸν κόσμον ἅπανται 

ΠΟ - Ὕ 5 , ᾽ ' T 0 , 2 ' .» 

ὑπέταξε.) ἀλλα μονὸον ἐφαγὴ αὐτῷ χαλὸν" ἐπεὶ καὶ ἄλλας 
ἑτέρας χτίσεις καὶ οἰχοδομὰς ἐποίει, τὴν Ῥωμαίων ἀρχὴν 
χαλλωπίζων, ἔδοξεν αὐτῷ καὶ ἡ κτίσις τοῦ ᾿Ισϑμοῦ. προστά- 

^ by H € , » » - A £ , 
ξας ἐγένετο ἐν τῷ τόπῳ ἔνϑα ἔν τινι καιρῷ καὶ ὁ πατρίκιος 
, € , , H - * - * , E 
Νιχήτας 0 ἐπονομαζόμεγος ᾿Ορειφᾶς τὰς νῆας ἤγουν τὰς τριή- αἱ 


1, μεχεμὲτ P Cocig μάχαις καὶ πολέμοις καὶ νίχαις ἔπολ. P 
4. 33.) xà P. ἐντεῦϑεν ἀνακάμπτει τὰ τῆς ἱστορίας, περὶ τῶν 
βασιλέων τῆς Ῥωμαίων ἀρχῆς, ὡς ἐν πρώτῳ χεφαλαίῳ tiggxa- 


εν. ΜΡ 8. εἰς ἸΤΙελοπόννησον P 10. περάσας ἐχ τῆς 
σίας} Περσίας P 12. τοῦ τὰ zt. δαμέάζοντος M 13. 
ἀφέντες Ρ 14. οὐ περὶ Ρ 230. Ῥοῦφος P. immo Ὡορύφας. 


que posterorum genus usque ad Mehemetem ameram fuit, eorundem- 
que, dum vixerunt, ista bella, pugnae et victoriae. nunc ad interru- 
ptum historiae ordinem revertamur. 

33. Mense Iulio anni 692: imperator Manuel Cpoli discessit. 
Thasum insulam profectus, expugnavit eam mense Septembri anni 
6922; inde rursus Thessalonicam abiit, deinde in Moream , ubi He- 
xamilium exstruxit eo loco, quo ante exstructum fuerat, quando Ar- 
taxerxes rex cum infinito illo exercitu ex Asia contra Graecos traie- 
cit. postea, quum diuturnitate temporis omnia consumentis et incuria 
hominum collapsum fuisset, instauratum erat a magno lustiniano, - 
imperatore sempiterna colendo memoria, non quidem propter neces- - 
sitatem aliquam, quandoquidem ei parebat orbis terrarum paene umni- - 
versus, sed quia laudabile esse susceptum ei videbatur: nam sicut 
alia quaedam aedificia exstruxit, quibus ornabat imperium Romanum, 
ita Isthmum munire eidem placuit. factum est iussu eius in eo loco, 
in quo quondam patricius Nicetas, cognomento Oriphas, naves sive 


ERPEMECTTRESPPLEEDAPRMy D aee RP Eme VR RR 


LIB. I. CAP. XXXIV: 97 


| etc τὰς “Ῥωμαϊκὰς διὰ τῆς ξηρᾶς τοῦ ᾿Ισϑμοῦ ἐκ τῆς λλα- 
δικῆς ϑαλάττης εἰς τὴν δυτικὴν περάσας τοὺς Κρῆτας ᾽2γα- 
ρηνοὺς ἐτροπώσατο. ἀλλὰ πῶς καὶ διὰ τὶ τὸ αὐτὸ μέγα 
στρατήγημα καὶ ἔργον περιφανὲς καὶ ἄξιον μνήμης ἐγεγόνει, 
ovx ἐγκαταλείψω, ἀλλὰ τῇ ἡμετέρᾳ ξνώσω διηγήσει, ἔτι δὲ 
xui πῶς ἡ νῆσος Κρήτη καὶ τίνι τρόπῳ ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τῶν 
— Myaggvdv ἔτυχε γενέσθαι, καὶ αὖϑις πῶς ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν 
Ῥωμαίων ἐγένετο, καὶ πῶς ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τῆς γερουσίας 
τῶν Ἑνετῶν ἐνέπεσε. καὶ πάλιν τοῦ ἡμετέρου ἔργου ἁψωμεϑα 
το καὶ τὸν πλοῦν τῆς νέας ἱστορίας ποιήσωμεν. 
ἑ 94. Οἱ τοῦ καταράτου Πωάμεϑ' ἀπόγονοι διάδοχοί τε B 
καὶ κληρονόμοι τῆς αὐτοῦ ἀρχῆς πρῶτον μὲν τῆς τῶν Περ- 
β σῶν ἀρχῆς ἐγκρατεῖς γενόμενοι xai Πῆηδίας καὶ Βαβυλῶνος 
καὶ ᾿Ασσυρίων κυριεύσαντες, ἤδη δὲ καὶ Αἰγύπτου καὶ Συ- 
oíag xal ᾿Ασσυρίας καὶ Παλαιστίνης καὶ Λιβύης καὶ ᾿άφοι- 
χῆς καὶ μέρους οὐκ ὀλίγου ἐκ τῆς Εὐρώπης, μετὰ δέ τινα 
καιρὸν ἀλλήλοις στασιάσαντες, 7) μία αὕτη μεγάλη ἀρχὴ εἰς 
πολλὰ διεμερίσϑη, xai ἄλλον μὲν ἀρχηγὸν εἶχεν ἡ Περσία, 
ἄλλον δὲ ἡ Βαβυλών, ἕτερον δὲ τὰ τῆς ᾿Ασίας ἄνω καὶ κάτω 
λο μέρη: ἕνα μὲν ἀρχηγὸν εἶχεν ἡ Ταρσός, ἕτερον δὲ ἡ Τύ- 
ρος, ἄλλον τὸ Ἰκόνιον καὶ ἕτερον zj Πἤελιτηνὴ ἡ τὰ πολλὰ 
καλὰ καὶ ἀγαϑὰ ῥέουσα' ἕτερον δὲ τὸ Χαλέπι εἶχεν καὶ 


11. 34] x& P. περὲ τῶν τοῦ Μωάμεϑ' διαδόχων, ἔνϑα xci ποῦ 
ἐβασίλευσαν M. περὶ τῶν τοῦ M — 9 ἀπογόνων, omissis ἔγϑα x«i 
ποῦ ἐβασίλευσαν, Ρ 


triremes Romanas per continentem terram Isthmi ex mari Graeco in 
occidentale traxit fuditque Agarenos Cretenses. quomodo autem et 
quare hoc praeclarum strategema et perpetuo celebrandum facinus pa- 
iratum fuerit, non praetermittam dicere, sed narrationi nostrae inse- 
ram ; item commemorabo, quo pacto Creta insula in potestatem Aga- 
renorum venerit, et rursus, qua ratione ad Romanos redierit, et tan— 
dem sub Venetorum ditionem concesserit: tum denique ad institutum 
redibimus et recentioris historiae filum pertexemus. 

34. Exsecrandi Mohametis posteri et successores et imperii eius 
heredes, primum Persarum regno atque Media, Babylonia et Assyria 
potiti, deinde etiam Aegyptum, Syriam, Assyriam, Palaestinam, Li- 
byam, Africam et Europae regiones non paucas consecuti, aliquanto 
post discordes inter se facti sunt, unde unum illud magnum impe- 
rium in multa regna divisum est, et alium principem Persis nacta 
est, alium Babylo, alium superior et inferior Asia, alium "Tarsus , 
alium Tyrus, alium Iconium , alium multis illa et praeclaris rebus 


Phrantzes. 7 


99 GEORGII PHRANTZAE 


ἄλλον $ “αμασκὸς καὶ ἕτερον 5 “ἴγυπτος καὶ ἄλλον ἣ “1ι- 
βύη, καὶ ἡ ᾿Αφρικὴ ἕτερον, καὶ ἕτερον ἐν τῇ Εὐρώπῃ 5» 
Ἰβηρία εἶχεν, ἢ λέγεται "Iamavía. καὶ πρὸς ἀλλήλους οἱ γει-- 
τνιῶντες xa9^ ἑκάστην διαφορὰς εἶχον ἀναμέσον αὐτῶν φυο- 
μένας καὶ ἐμάχοντο. οἱ δὲ τὴν Ἰσπανίαν οἰκοῦντες Ayagn- ^ 
vol εἰς πολυανϑρωπίαν ἐλθόντες, καὶ ἣν ἐκατῴχουν γῆν λυ- 
πρᾶν καὶ μετρίως εὐδαίμονα δρῶντες xai διὰ τοῦτο τρέφειν 
αὑτοὺς μὴ δυναμένην, προσῆλθον τῷ ἄρχοντι αὑτῶν ᾿Ζίπο- 
χὰψ ἀμερμουνῇ xai μετανάστασιν ἀπήτουν γενέσθαι αὐτοῖς, 
πολλὰ στενοχωρούμενοι λέγοντες, καὶ τῶν ἀναγκαίων ἐσπάνι- 1 
ζον. ὃ δὲ μετὰ χαρᾶς τὸν λόγον δεξάμενος, νῆας μαχρὰς 
εὐθὺς ἐπισκευάσας καὶ δύναμιν ἐξ αὐτῶν ἐμβιβάσας, ἐπὲ 
λῃστείαν ἔχων τὴν ἔννοιαν, πρὸς τὰς ἐν τῷ Αἰγαίῳ κειμένας 
γήσους, ἐτράποντο καὶ πολλὰ ἐποίουν ταῖς νήσοις, οὐδένα 
εὑρίσκοντες ἀντιπαρατασσόμενον * πᾶσαι γὰρ ἥτουν βοήϑειαν 1 
χαὶ οὐκ ἐλάμβανον διὰ τὸ τὸν βασιλέα Ῥωμαίων Μιχαὴλ τὸν 
τραυλὸν περισπώμενον εὑρίσκεσθαι ἐν ἐμφυλίοις πολέμοις. 
διὰ τοῦτο πολλὰ κέρδη ἐκ πασῶν τῶν νήσων ἐχαρποῦντο. 
ἔφϑασε δέ ποτε καὶ ἕως τῆς Κρήτης, xoi ταύτην καταδρα- 
μὼν καὶ ἀνδραποδισάμενος ὡς ἔνε, καὶ τὴν τῆς νήσου κατα- 
μαϑὼν ἀρετὴν καὶ χάριν, ἔφη πρὸς τοὺς ὑπηκόους “ἰδοὺ γῆ 


8. δυνάμενον M. ἀπόχα Ῥ 10. ὄντες P 13. Zvyowty 
τῶν πρὸς τὴν ἥω χειμένων νήσων ἐτρέποντο M 15. βοηϑείας 
διὰ τὸν Μ 17. πολέμοις ἔτει ἀπὸ χριστοῦ c^ . διὰ P 


abundans Melitene, alium Chalepi, alium Damascus, alium Aegy- 
ptus, alium Libya, alium Africa, alium in Europa Iberia, quae Hi- 
spania dicitur. itaque factum est, ut vicini, quotidie exorientibus 
inter eos controversiis, ad pugnas descenderent. Hispaniam qui incole- 
bant Agareni, numero aucti, quum regionem, quam habitabant, steri- 
liorem, nec admodum felicem esse ideoque alendis sibi haud sufficere 
viderent, Apochapem amermunem, principem suum, adierunt, rogantes, 
ut sedes mutare sibi liceret, ut qui valde premerentur angustiis et 
rebus tuendae vitae mecessariis egerent. ille, petitione laetatus, sta- 
tim naves longas aedificandas curavit, et piraticae faciendae consilio 
manum iis idoneam imposuit, quae ad Aegaei maris insulas conversa, 
multis eas calamitatibus afflixit, quum nemo esset, qui resisteret. 
omnes auxilium flagitabant, nec nanciscebantur tamen, quoniam Mi- 
chael balbus, imperator Romanus, bellis civilibus distrahebatur. ita- 
que illi ex omnibus insulis commoda sibi multa comparabant. quum 
aliquando ad Cretam usque venisset, eamque, quantum poterat, per- 
vagatus et populatus esset, comperta bonitate et fertilitate insulae, 
ad suos conversus, "en terra, inquit, fluens lacte et melle" haec 


LIB. I. CAP. XXXIV. 99 


- 


| ῥέουσα γάλα καὶ μέλι" καὶ ταῦτα ὃ βάρβαρος εἶπε περὲ τῆς 
Κρήτης" ὃ δὲ ποιητὴς ταύτην ἐγκωμιάζων φησί “Κρήτη τι- 
μήεσσα τιϑήνη Zhóc, ἧς τὸ μέγεϑος περιούσιον, πολλή τε λι- 
᾿παράτε καὶ εὔβοτος." καὶ οὐδὲν πλέον ἔφη αὐτοῖς, καὶ οὕτω τὸν 
5 στόλον ξμπλήσας παντὸς ἀγαϑοῦ πρὸς τὴν Ἰσπανίαν ἐπανέστρε- 
- Ψεν. ὡς δὲ ὃ χειμὼν παρῆλϑε καὶ τὸ ἔαρ ἐπέλαμψε, τεσσαρά.- 
 xovra νῆας πληρώσας ἀνδρῶν μαχίμων καὶ ἄνεμον ἐπιτήδειον 
τηρήσας πρὸς Κρήτην τὸν πλοῦν ἐποίησε, τὰς ἄλλας τῶν νήσων 
 παρατρέχων. φϑάσας δὲ ἐν τῇ νήσῳ ἐν ἀκρωτηρίῳ τῷ λεγομένῳ 
0 Χάρακι προσορμίζεται, καὶ οὐδὲν οὔτε κατὰ τὴν ἀπύβασιν οὔτε 
χατὰ τὴν ἀγωγὴν ἐφάνη πολέμιον. ἐλϑὼν δὲ πορρωτέρω σταδίων 
ὡς ἑχατὸν καὶ πῦρ ἐμβαλὼν τὰς νῆας πάσας κατέφλεξεν, οὐδε- 
μιᾶς φεισάμενος. ὁ δὲ στρατὸς ταραχϑεὶς ἐπὲ τὸ πραχϑὲν 
καὶ καταπληγέντες τὴν αἰτίαν ἐπηρώτων, ἐλθόντες καὶ εἰς 
λόγους γεωτερικούς. αὐτὸς δὲ μανεὶς ἀκούων εἶπεν “ὑμεῖς 

τούτων αἰτιοί ἐστε, ἀποιχίαν ζητοῦντες καὶ γῆν ἀγαϑήν. ἐμοὲ 
δὲ ταύτης ἑτέρα οὐ νενόμισται κρείττων" καὶ ἐνταῦϑα ἦλϑον 

ἵνα τὰς ὑμετέρας ϑελήσεις καὶ ὀρέξεις πράξω. καὶ τὰ νῦν, 

μὴ εἰδότες ἃ ἐγὼ ποιῶ, φλυαρεῖτε." οἱ δὲ ὠκούσαντες ἐσί- 
ογησαν. ὡς δὲ γυναικῶν καὶ τέχνων ἐμέμνηντο καὶ φιλτάτων 

τινές, εἶπεν αὐτοῖς “ὧδε ὡραῖαι γυναῖκές εἶσι, καὶ παῖδας 

ποιήσετε." εἶτα τάφρον ὥρυξαν βαϑεῖαν καὶ χάρακα περιέ- 


ἃ. μέλεσα Ῥ 3. εἰς Μ 16. ζητοῦντές μοι xai M 22. 
ποιήσατε M 


barbarus de Creta: quam poeta his verbis commendavit: "Creta, ho- 
norata nutrix Iovis, insignis magnitudine, ubertate et pascuorum abun- 
dantia? nullo verbo praeterea addito, cum classe, omni rerum genere 
repleta, in Hispaniam revertit. postquam autem hiems exiit et instabat 
verna tempestas, quadraginta naves strenuis bellatoribus complet, 
ventumque nactus secundum, Cretam cursu petit, ceteris insulis 
praetermissis. ubi advenit, ad promontorium, cui nomen Charax, 
appellitur: nec ei quidquam vel descendenti, vel populanti hostile 
comparuit. progressus stadia circiter centum , naves ad unam omnes, 
iniecto igne, comburit, ea re conturbati et obstupefacti milites , cau- 
sam sciscitabantur , voces etiam seditiosas immiscentes. ille iratus 
"vos, inquit, huius rei causa estis, qui coloniam quaeritis et terram 
beatam : namque mihi nulla hac melior esse videtur, et huc vela feci, ut 
vestrae satisfacerem voluntati. itaque inscii, quae ego agam , ista bla- 
leratis" his auditis, conticuerunt. quum autem nonnulli uxores et 
liberos commemorarent, occurrit iis: *hic sunt formosae feminae, e 
quibus liberos procreabitis." deinde fossa profunda ducta et χάρακε 


23 


100 GEORGII PHRANTZAE 


πηξαν (09ev καὶ ὃ τόπος τὴν ἐπωνυμίαν λαβὼν σώζει τὴν 
προσηγορίαν, Χάνδαξ ὀνομαζόμενος) κἀκεῖσε διεγυχτέρευον, 
μαϑὼν δὲ ó βασιλεὺς ΠΠιχαὴλ μετ’ ὀλίγον và ἐν τῇ Κρήτῃ 
πραττόμενα ὑπὸ τῶν Σαρακηνῶν παρὰ Φωτεινοῦ πρωτοσπα- 
ϑαρίου καὶ στρατηγοῦ τῆς Κρήτης, ὃς δύναμιν ἠξίου αὐτῷ 
στεῖλαι ἵνα τοὺς ἐχϑοοὺς ἐποσοβήσῃ. καὶ Ζίαμιανόν τινὰ 
κόμητα τοῦ βασιλικοῦ ἱπποστασίου μετὰ πολλῆς δυνάμεως xad 
παρασκευῆς ἀπέστειλεν ὃ βασιλεὺς ἐν τῇ Κρήτῃ εἰς βοή- 
ϑειαν τοῦ στρατηγοῦ Φωτειγοῦ, καὶ δνωϑέντες μετὰ τῶν 
᾿“ιγαρηνῶν οὐδὲν χρήσιμον αὐτοῖς τέλος ἐγεγόνει" προσβο- 
λῆς δὲ γενομένης ὃ ΖΙαμιανὸς καιρίως πληγεὶς καὶ τοῖς λοι- 
ποῖς τροπῆς γέγονεν αἴτιος, καὶ ὁ Φωτεινὸς μόλις ἐν δρό- 
ἕωνι διασώζεται καὶ τῷ βασιλεῖ ἄγγελος γίνεται. ἐγεγόνει 
δὲ αὐτὸς ὃ πόλεμος καὶ ἡ προσβολὴ μακρόϑεν, ἔνϑα ἡ πόλις 
τοῦ Χάνδαχος ὠχοδόμηται, ὡσεὶ σταδίους εἴκοσι, πρὸς τὰ! 
μέρη τοῦ τόπου τοῦ λεγομένου ᾿Αλμυροῦ, ἐν ἔτει eru. xai 
πάλιν τοῖς ᾿“γαρηνοῖς οὐ διέλιπον φροντίδες καὶ λογισμοὲ xal 
δειλία καὶ ταραχὴ καὶ μέριμνα. καὶ αὐτῶν οὕτως ἐχόντων 
μοναχὸς τις ἐκ τῶν ὀρέων τῆς νήσου ἐπικαταβὰς ἁμαρτάγειν 
ἔφησεν of ἀσφαλῶς ὑπολαμβάνουσι κατοικήσειν οἰχοδομήσαν- 7 
τες ἐν τῷδε τῷ τύπῳ: καὶ ἅμα λέγων τόπον δεξιὸν καὲ 
εὐφυῆ πρὸς πᾶσαν δὐετηρίωαν ὑπέδειξε, καὶ ἐν τούτῳ, φρού- 


4. πρωτοσυγγέλου στρ Ρ 8. πρὸς τὴν Κρήτην P 1r τὰ 
καίρια P 20. σφ. οἵοντας ἑξῆς ἱδρυϑέντας M. 21. ἐν τῷ 
λέγειν ἅμα τ. Ῥ 22. εὐχτηρίαν ΜΡ 


i. e. vallo communita, (unde ductum nomen Chandax locus hodieque 
servat,) ibidem noctem transegerunt. imperator Michael brevi post, 
quae in Creta a Saracenis agerentur, per Photinum protospatharium 
et praefectum Cretae certior factus, qui copias sibi mitti voluit, 
quibus hostes dispelleret, Damianum quendam, comitem stabuli im- 
peratorii, cum ingenti exercitu et apparatu in Cretam ad illum adiu- 
vandum mísit. verum enim vero, coniunctis licet viribus, nihil ad- 
versum Ágarenos profecerunt. quippe proelio commisso, Damianus, 
plaga mortifera vulneratus, etiam reliquis causa fugae fuit, δὲ Pho- 
tinus in equo veloci aegre servatus, rei nuntium inperatori attulit. 
facta est haec pugna loco ab urbe Chandace stadiis circiter viginti 
dissito, cui nomen Almyri est, anno mundi 634o. rursum Agarenos 
non deficiebant curae, cogitationes, timor, perturbatio δὲ angor; 
atque ita illis affectis, monachus quidam e montibus insulae descen- 
dit et errare illos affirmavit, si eo in loco collocatis sedibus, secure 
se posse habitare existimarent; simulque locum idoneum et ad omnem 
ubertatem acommodatum demonstravit. ibi oppidum exstruxerunt et 


LIB. I. CAP. XXXIV. 10! 


ριον idoUcavreg vai καλῶς ἀχροπολίσαντες, ὃ καὶ Χάνδακα 
ὠνόμασαν, καὶ ἐκ τούτου δρομώμενοι τὴν ὅλην νῆσον κατέ- 
τρεχὸν xai τὰς λοιπὰς πάσας πόλεις τῆς νήσου ἐδούλωσαν, 
e ' - , ' , ἢ ce * c ] 
πλὴν τῆς Γορτύυνης xai Κυδωνίας. xai οὕτως ui» ἡ Κρητη 
B5 μία τῶν περιφήμων ἑπτὰ μεγάλων νήσων ἑάλω ὑπὸ τῶν 
ν € - - Hd 5 ^ » e € * 
Ἰοπανῶν Σαρακηνῶν. xoi αὖϑις μετὰ ἔτος ἕν ὃ βασιλεὺς 
— ἹΜιχαὴλ ἕτερον στύλον ἐκπέμπει κατ᾽ αὐτῶν, καὶ οὐδὲν ἄξιον 
. &pyov ἐποίησαν" xoi οἱ Σαρακηνοὶ τοῦ λοιποῦ ἀμερίμνως 
διῆγον, καὶ πάσης τῆς νήσου κληρονόμοι καὶ κύριοι γεγόνα- 
οσιν, καὶ πολλοὲ Χριστιανοὶ ὑπὲρ τῆς ὑγιοῦς ἡμῶν πίστεως 
- 2 ᾿ H , Ὁ; » j; € - e A * 
τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἐμαρτύρησαν. ἔστι δὲ ἡ γῆσος αὐτὴ ὀρεινή 
᾿ M » » ἘΝ 1 - , D » 
xai δασεῖα, ἔχει δὲ καὶ αὐλῶνας εὐχάρπους " τὰ δὲ ὅρη αὖ- 
TEC οὐχ ἐλάττονα τοῦ Ταὐγέτου ἐν τῷ ὕψει. ἔχει δὲ πόλεις 
A - . ' 
παλαιάς, πλείονας ἢ τῶν ἐννενήχοντα, μεγίστας δὲ καὶ 8mi- 
᾿ ^—- , 2 c 
5 φανεστάτας τρεῖς, Κνωσσὸν Γόρτυναν καὶ Κζυδωνίαν. ὧν ὃ 
iMivog ὃ βασιλεὺς Κρήτης, ϑαλαττοχρατῶν ποτέ, τὴν νῆσον 
- , 3 € , , , , Ly ^ 
τριχῇ διελών, ἐν ἑκάστῳ μέρει χτίσας πόλιν, τὴν Κνωσσον 
^ - , u . ' 
χατάντιχρυ τῆς Πελοποννήσου" αὕτη δέ ἐστε προοβύρειος. 
i4 t 1 c ^ ££ P - ' ' 
ovrog ὃ βασιλεὺς ὃ lMivoc, ὡς ἱστορεῖται, πρῶτος τὴν Κρη- 
οτῃν ἐξημερώσας νομοϑέτης ἐγένετο σπουδαῖος" διὸ λέγει καὶ 
ὃ ποιητὴς περὲ αὐτοῦ “διὰ τὴν ἄκραν διχαιοσύνην νος xai 
D x - Y 
" *Paóuuav9og KoZdrat ὄντες ὑπὸ τοῦ Διὸς χριταὶ κατεστάϑη- 


2. ἐπωνόμασαν Ρ 10. ἁγίας Alterus 30. ἀνεξερημώαας M, 
ἐξερήμωσε xal P, ἐξημέρωσε καὶ Brunetus 


arce bene communiverunt, cui Chandacis nomen datum est: unde 
progressi, totam insulam incursabant, omnesque urbes eius, praeter 
Gortynam et Cydoniam, in ditionem suam redegerunt. hoc igitur 
modo Creta, una ex septem nobilioribus insulis, ab Hispanis Sara- 
cenis occupata est. uno anno post rursus Michael imperator aliam 
classem adversus eosdem misit, quae tamen nihil memorabile gessit. 
iam Agareni curis omnibus soluti vixerunt totaque insula sunt potiti: 
ac multi Christiani pro sana fide nostra illo tempore martyrium tule- 
runt. est autem haec insula montana et silvosa atque valles fertiles 
habet; montes altitudine Taygeto non cedunt. habet urbes antiquas 
supra nonaginta, atque in primis magnas et nobiles tres, Cnossum 
Gortynam ei Cydoniam, a Minoe, Cretensium rege, qui imperium ma- 
ris olim tenebat, exstruetas: qui in tres partes insula divisa, in qua- 
libet parte unam condidit, et Cnossum quidem e regione Pelopon- 
nesi et ad septentrionem. hunc regem proditum est primum Cretam 
literis excoluisse et legibus studiose moderatum esse: unde poeta di- 
cit: "propter summam iustitiam Minos et Rhadamamthus , Cretenses 


102 GEORGII PHRANTZAE 


σαν ἂν ταῖς τῶν μακάρων γήσοις" καὶ ταῦτα περὶ τοῦ JMi- 
γωος. ἡ δὲ Γόρτυνα χεῖται ἐν πεδίῳ πρὸς τὸ “ιβύης πέλα- 
γος, ἀπέχει δὲ τῆς ϑαλάττης σταδίους ἑξήκοντα, παλαιόϑεν 
μὲν τετειχισμένη, ὕστερον δὲ ὑπὸ τοῦ καιροῦ τὰ τείχη φϑα- 
Βρέντα 5 πολιτεία αὐτὴ ἤϑελον πάλιν τειχίσαι, καὶ ἀρχὴν λα- o 
βοῦσα κτίσαντες τεῖχος στάδια ὀγδοήκοντα, xai στάσεως γε- 
γομένης ἀναμέσον τὸ ἔργον ἀτελὲς διέμεινεν. ἡ δὲ Κυδωνία 
μεγίστη τὴν προσϑήχην ἦν, κεῖται δὲ αὕτη ἡ πόλις πρὸς τοῖς 
ἑσπερίοις τῆς νήσου πέρασι, τὰ δὲ ὄρη τὰ ἐγγὺς αὐτῆς τὰ 
ὑψηλὰ Τίτυρος καλοῦνται’ ἵδρυται δὲ ἐπὶ θαλάσσης, βλέ- τ 
πουσὰα πρὸς τὴν “ακωνικὴν πεδιάδα, ἀγαϑὴ καὶ λίαν πανεύ- 
μορφος καὶ πολλὰ κύκλωθεν ἔχουσα. λοιπὸν εἰς τρία ἡ νῆ- 
σος, ὡς προείπομεν, μεμέρισται, καὶ τὸ μὲν πρὸς ἠῴαν μέ- 
ρος ἐν τοῖς τῆς Γορτύνης μέρεσι Ζωριεῖς ἐχάλουν, τὸ δὲ νό- 
τιον Ἐτεύχρητας, ἔν ᾧ ἔστι καὶ τὸ πολίχνιον Πράσου, τὸι 
δὲ δυτικὸν μέρος Κύδωνας" καὶ ἀναμέσον αὐτῶν πολλάκις 
μάχαι καὶ πόλεμοι ἐγίνοντο. λέγουσι δὲ καὶ τοῦτο περὲ τῆς 
Κρήτης, ὅτι διὰ τὸ τῆς νήσου τραχὺ οὐκ ἐδύναντο μετὰ ἅμα- 
ξῶν προσβολὰς ποιεῖν καὶ ἀχοντίζεσϑαι, καὶ πρῶτον διὰ τοῦτο 
ἔφιπποι ob. Κρῆτες ἔδειξαν μάχεσϑαι. 2 
Κύριοι δὲ. γεγονότες τῆς τοιαύτης μεγάλης νήσου τρόπον 


t. Míyov M 2. Γορτύγη P 4. φϑαρεῖσα τὴν πολιτείαν 
αὐτῶν 

ταύτην P 7. ἀναμέσου P 8, τες πρὸς δύσιν Alterus 10. 

τέτυρα P 12 πολὺ P, loco vacuo post ἔχουσα relicto 16. 

ἀναμέσου P 21. τῆς νήσου ταύτης τοιῷδε τρόπῳ οἱ ᾿4γαρη- 


voí, ὡς ἔφημεν, P 


genere, a love in beatorum insulis iudices constituti sunt, haec de 
Minoe. Gortyna in planitie sita mare Libycum spectat, a quo abest 
stadiis sexaginta, antiquitus muris cincta erat, quos, iniuria temporis 
labefactatos, magistratus instaurare coeperunt, sed ad octo stadia pro- 
ductos, exorta seditione, reliquerunt inchoatos. Cydonia incrementis, 
quae paulatim cepit, maxima fuit, in occidentalibus finibus insulae 
posita. alti montes, qui in vicinia sunt, Tityri nomen habent. ad 
mare sita est, et Laconicam spectat, egregia et mirifice elegans et 
ampla in circuitu. ceterum in tres partes, ut diximus, insula divisa 
est: partem versus orientem circa Gortynam Dorienses nominarunt, 
australem partem Eteocretenses, in qua etiam Prasus oppidulum est, 
occidentalem Cydonenses. inter hos saepe bella et proelia commissa 
sunt. tradunt etiam hoc de Creta, propter asperitatem soli non po- 
tuisse in ea cum curribus impetus fieri et iaculari, unde Cretes pri- 
mi ex equis pugnarint. 

Potiti igitur magna hac insula eo, quo diximus, modo Aga- 


115.1. CAP. XXXIV. 103 


.] ὃν ἔφημεν οἱ LAyoggvot, καὶ νῆας μακρὰς ποιήσαντες, καὶ 
] ϑαλασσοχρατοῦντες νεωστὶ τὸν Π]Πίγωα μιμούμενοι, λῃστεύον- 
|| τες ἦσαν καὶ τὰς Κυκλάδας νήσους ἐλήϊζον καὶ πολλὴν φϑο- 
ἢ e» sig τοὺς Χριστιανοὺς xaJ? ἡμέραν ἐποίουν. χρόνων δὲ 
ΤῈ κμαραϑραμόντων τεσοαράχοντα καὶ ἑπτά, ἐπὶ τῆς βασιλείας 
Βασιλείου τοῦ Παχεδόνος, Σαὴλ ᾿“Ππόχαψ ὃ ὠρχηγὸς Kor- 
της, υἱὸς τοῦ ἀμερμουγῆ dnóranoc τοῦ τὴν Κρήτην χερδὴη- 
σαντος, αὖϑις αὐτὸς λῃστρικὰς νῆας μακρὰς οἰκονομήσας, 
| ἃς ἤδη γαλέας κατονομάζειν εἰώϑασιν ἤτοι τριήρεις, τὸν 
dro ἐριϑμὸν ὡσεὶ τριάκοντα (κωπαρίων εἴχοσι καὶ δύο ἑκάστη 
αὐτῶν), xai ἑτέρας νῆας Aporguxdc, ἐξορμήσας ἐκ τῆς Κρή- 
της τὰς à» τῷ «Τἰγαίῳ πελάγει νήσους ἐληΐσατο, εἶτα καὶ αὐ- 
τὴν τοῦ Πέλοπος νῆσον κατέβαλε xai τὰς κάτωϑεν αὐτῆς νή- 
σους ἐλύπει, Ζακυνϑὸν τε καὶ Κεφαληνίαν. ἐμηνύϑη δὲ 
ἡ τοῦτο τῷ βασιλεῖ διὰ ταχυδρύμου, καὶ ἐξαρτίσας στόλον ixa- 
 γὸν στέλλει κατ᾽ αὐτῶν, καταστήσας δρουγγάριον τῆς αὐτῆς 
γαυτικῆς δυνάμεως τὸν πατρίκιον Νικήταν, ἄνδρα δεινὸν xa 
δροαστηρὺὸν xoi ἔμπειρον παντὸς πολέμου, ὕδραίου τε καὶ χερ- 
σαίου, ὃς μηχανὰς οἶδεν ὡς οὐχ ἕτερος. πνεύσαντος δὲ dvé- 
οομου βορείου ἤδίστον OU ὀλίγων ἡμερῶν καταλαμβάνει τὴν 
Πελοπόννησον. καὶ φϑάαας ἐν τῷ λιμένι τῶν Keyzgécw, ὡς 
εἴρηται, μαϑὼν δὲ ὅτι αἱ τῶν ἐχϑρῶν τριήρεις τὰ δυτικώ- 
τερὰ μέρη τῆς Πελοποννήσου ληΐζουσι, ΠΠοϑώνης καὶ Πύλον 


2. τῷ Mívo M 7. ὠπάχαψ P 10. δύο ἐπὶ εἴχοσι P 13. 
χατέλαβεϊ 15. ταχυδρόμων M 18. αὔστηρον P 


reni, navibus longis exstructis et vindicato sibi imperio maris, ad 
Minois exemplum piraticam exercebant et Cycladas insulas popula- 
bantur et multam quotidie perniciem Christianis inferebant. post an- 
nos septem et quadraginta, imperante Basilio Macedone , Sael Apo- 
chaps, Cretae princeps, eius, qui Cretam oecupavit, Apochapis amer- 
munis filius, denuo naves piraticas, quas nunc galeas sive triremes 
nominare solent, numero fere triginta et remigibus viginti duobus in- 
structas, atque alias naves praedatorias comparavit: deinde e Creta 
progressus, insulas maris Aegaei populatus est, ipsamque adeo Pelo- 
ponnesum invasit, et insulas infra eam sitas, Zacynthum et Cephale- 
niam, vexavit. qua re imperatori per faselum nuntiata , idoneam is 
classem adversus illos misit, drungario facto Niceta patricio, viro pru- 
denti et strenuo ac scienti omnis rei bellicae, tum terrestris tum mava- 
lis. idem bellicarum artium peritus erat, ut nemo supra. flante lenis- 
simo borea, paucis diebus in Peloponnesum pervenit. delatus in por- 
tum Cenchrearum, ut dictum est, quum hostium triremes occidentales 


24 


104 GEORGII PHRANTZAE 


x«i Γλαρέντζας καὶ Πάτρας, καὶ τὰ ἕτερα ἐκχεῖϑεν χωρία, 
βουλὴν βουλεύεται ἐν τῇ διανοίᾳ συνετὴν καὶ σοφήν. καὶ ἦν 
ἡ βουλὴ καὶ ὃ λόγος ἔργον εὐθύς" ἰλιγγιάσας γὰρ περιοδεῦ- 
σαι τὴν Πελοπόννησον διὰ ἸΠυρμιδόνων καὶ ᾿ΕἘπιδαύρου καὶ 
IMaAéov καὶ Νεταρίου, διὰ δυσκόλου πλοῦ καὶ χιλίων μιλίων 5 
μῆκος τηνάλλως ἀναμετρήσας τε καὶ προσήκοντος ὑστερήσας 
καιροῦ, ὡς εἶχεν, εὐθὺς τῇ αὐτῇ νυκτὲ διὰ τοῦ Κορινϑια- 
χοῦ ἰσϑμοῦ πολυχειρίᾳ χρησάμενος πρὸς τὴν ἐκεῖϑεν δυτικὴν 
ϑάλασσαν, πλησίον τοῦ ὀρύγματος ὅπου τὸ τοῦ ἰσϑμοῦ τεῖχος 
ἐγεγόνει, κατὰ τὸ ξηρὸν διαβιβάζει τὰς νῆας. ἐμβιβάσας δὲ λαὸν τι 
καὶ ἄνδρας μαχίμους συγντύμως ἐν αὐταῖς ὑπὲρ τὸ ἀρχετόν, 
ὅσον ἦν δυνατόν, ἔργου εἴχετο. καὶ μηδὲν ἐλπίζοντες οἱ πολέμιον 
Κρῆτες (ἐπὶ ΠΠ]αλέου γὰρ εἶχον τὰς ἡμεροσκόπους καὶ νυχτο- 
σχύπους ταχεῖς νῆας φυλάττειν, ἐάν τις στόλος Ῥωμαϊκὸς ἔλϑῃ 
κατ᾽ αὐτῶν) οὕτως αἰφνιδίως ἐπιτίϑεται αὐτοῖς, καὶ συγχύσας 1: 
καὶ συνταράξας αὐτούς, sig φυγὴν ἐτράπησαν. τὰς μὲν οὖν 
πυρπολήσας τῷ ὑγρῷ πυρὶ τὰς δὲ καταποντίσας τὰς δὲ ζω- 
γρήσας τῶν πολεμίων νηῶν, τοὺς δὲ βαρβάρους τοὺς μὲν 
ἀνελὼν τῷ ξίφει τοὺς δὲ ὑποβρυχίους ποιησάμενος, xai τὸν 
γαυάρχην καὶ αὐθέντην αὐτῶν ἀνελών, τοὺς λοιποὺς διασκχε- 2c 
δασϑῆναι κατὰ τὴν νῆσον ἠνάγκασεν: εἶτα αὐτὸς πάντας 
ζωγρήσας καὶ σαγηνεύσας διαφόροις τιμωρίαις ἐνέβαλε. καὶ 


5. τετάρου δυσχόλου P 6. τῆς ἅλως Μ ἀναμετρήσαντος Ῥ 
11. ἀρεστόν P 17. τῷ ὑγρῷ πυρὲ om M 18. τῶν δὲ βαρ- 
βάρων P 


partes insulae, Mothonen, Pylum, Glarentzam, Patras et reliqua illius re- 
gionis loca populari audivisset , consilium animo cepit prudens et callidum. 
atque consilium et verbum statim excepit ipsa res. quum enim horreret 
circumire Peloponnesum per Myrmidones, Epidaurum, Maleam et Ne- 
tarium, ne navigationem molestam subiret aut, mille milliarium lon- 
gitudinem nequidquam emensus, adveniret sero, statim illa ipsa no- 
cte, multorum usus opera, per Isthmum Corinthiacum ad. occidentale 
mare, prope fossam, ubi murus Isthmi erat, per terram maves trans- 
fert. imposito confestim strenuorum militum numero maiori, quam 
satis erat, operi, quantum poterat, incumbebat, atque nihil tale 
sperantes Cretes hostes, qui ad Maleam diu noctuque celoces habe- 
bant, quae observarent, si qua Romanorum classis contra ipsos cur- 
sum tenderet, subito invadit, confusosque et turbatos in fugam ver- 
tit. naves eorum partim igne Graeco incendit, partim depressit, par- 
tim cepit; barbaros ipsos aut gladio interemit, aut undis summersit, 
atque, occiso eorum duce et principe, reliquos per insulam ut se 
dissiparent coegit: quos tamen postea omnes comprehensos variis 


118.1. CAP. XXXIV. 105 


οὕτως οἱ Κρῆτες " Ayagqvot ἰδόντες ἐδειλίασαν, τὰς τῶν Ῥω- 
᾿ μαίων στρατηγίας καὶ μηχανὰς ϑαυμάζοντες" καὶ τὴν τοιαὺ- 
χὴν ἀπώλειαν ἐξαίφνης παϑόντες, φοβηϑέντες καὶ δειλιάσαν- 
τὲς ἠρέμησαν τοῦ λοιποῦ καιρόν τινα καὶ φόρους τῷ βασιλεῖ 
| 5 Βασιλείῳ ἔταξαν δοῦναι. 
] Καιροῦ nogshJóvrog ἐτῶν ὡσεὶ δέκα τὰ συνήϑη αὑτῶν 
οἱ βάρβαροι πάλιν οὐκ ἔπαυον πράττειν καὶ ληΐζειν τὰς νή- 
σους, χαὲ τοὺς φύρους τοῖς βασιλεῦσι κατὰ τὰς ὑποσχέσεις 
ἠθέτησαν χαὶ οὐκ ἔπεμπον. ἐτῶν δὲ παρελθόντων ἑβδομή- 
oxovra, ἐπὶ τῆς βασιλείας Ῥωμανοῦ τοῦ παιδίου, τρισεγγόνου 
᾿ τοῦ βασιλέως Βασιλείου τοῦ Maxsdovoc, ὃ βασιλεὺς Ῥωμα- 
γὸς στύλον ἱχανὺὸν καὲ ἀξιόλογον οἰκονομήσας καὶ προπαρα- 
σκευάσας στέλλει κατὰ τῶν ἐν τῇ Κρήτῃ Σαραχηνῶν, xara- 
στήσας ἔξαρχον καὶ δεσπότην τῆς αὐτῆς δυνάμεως, ὕδραΐας 
Dre χαὲ χερσαίου, τὸν μάγιστρον Νικηφόρον τὸν (Φωχᾶν τὸν 
καὶ ὕστερον βασιλεύσαντα. καὶ ἐλθὼν ἐν τῇ Κρήτῃ καὶ συμ- 
βαλὼν πολλάκις τοῖς ᾿“4γαρηνοῖς x«i προσβολῆς γενομένης 
πάντοτε ὑπερεῖχεν ὃ στρατὸς τοῦ (φωκᾶ" xai οὐ δυνάμενοι 
 ἀγτιστῆναι οἱ Κρῆτες φύβῳ ληφϑέντες ἔφυγον, καὶ τῶν φρου- 
i0 θέων ἐντὸς εἰσελϑόντες ἐχλείσϑησαν. ὃ δὲ Φωκᾶς κατὰ πᾶσαν 
ειηχανὴν πολιορκήσας πρὸς τειχομαχίαν ἐπιτήδειον τοῖς ἄστε- 
σιν ἐπαγαγών, καὶ φοβερὸς φανεὶς τοῖς ἐναντίοις, ὕφ᾽ ξαυ- 
τὸν πᾶν φρούριον τῆς νήσου ἐποιήσατο καὶ τὴν μητρόπολιν 


1. λίαν ἐφοβήϑησαν M 2. ἐθαύμαζον P 5. ἔστησαν M η- 
ες ἔλιπον P 10. παιδὸς P 20. κατὰ om P 


affecit suppliciis. his compertis, Agareni Cretenses terrore perculsi 
sunt, admirantes rei bellicae peritiam artesque Romanorum; ac tali 
clade repente affecti, prae timore ac metu postea" quieverunt aliquam- 
diu, et imperatori Basilio tributa pendere statuerunt. i 
Exactis annis prope decem, barbari non desinebant rursus so- 

lita sibi facere, sed populabantur insulas atque mittere recusabant 
promissa imperatoribus tributa. at annis post septuaginta imperator 
Romanus puer, Basilii Macedonis pronepos, classem non contemnen- 
dam contra Saracenos Cretenses misit, harum copiarum tum terre- 
strium tum navalium duce constituto Nicephoro Phoca magistro , eo, 
qui postea imperavit. is in Cretam delatüs et frequentibus proeliis 
cum Ágarenis conflictatus, semper superior discessit; atque Cretenses 
xu illi resistere non possent, timore perculsi, in castella sese ab- 
iderunt, Phocas ommes machinas urbibus expugnandis aptas moe- 

nibus admovit, et incusso hostibus terrore, insulae castella omnia in 
potestatem suam redegit, adeoque ipsum eius caput Chandacem ex- 


106 GEORGII PHRANTZAE 


αὐτὴν Χάνδακα ἐξεπόρϑησε, καὶ ἕτερά viva πολίχνια ἅμα 
ὑπέ ) αὑτοῦ ϑελήματι " | τὸν ἀρχηγὸν Κρήτης K 
ὑπέκυπτε τῷ VIT καὶ τὸν ἀρχηγὺν Κρήτης Kov- 
, ' $ , * « Η͂ 
ρούπην καλουμέγον ἐχειρώσατο, χαὶ τὸν μετ᾽ αὐτὸν ἄλλον 
πρωτεύοντα ᾿Ανεμᾶν. καὶ ταῦτα πάντα κατορθώσας ὅ Φω- 


κᾶς διὰ μηνῶν ἑπτά, καὶ τὴν νῆσον πᾶσαν τοῖς Ῥωμαίοις 5 


ἐποίησεν ὡς τὸ πρότερον, κρατουμένην ὑπὸ τῶν ᾿Δ4γαρηνῶν 
* » , ΕῚ , * , Lj ^ M 3, , 

οὖσαν ἕτη QxÓ * ἀπεχατεστάϑη δὲ πάλιν ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν 

τῆς ἀρχῆς τῶν Ῥωμαίων διὰ τὰ ἀνδραγαϑήματα τοῦ Φωχᾶ 
H » D , ^ - , c Ld * 

ἕν ἔτει cr5m , ἰνδιχτιῶνος ἡ. ὃ δὲ Φωκᾶς στρατηγοὺς xat 


κυβερνήτας ἐν τῇ νήσῳ καταλιπὼν προστάξει βασιλικῇ ἐν τῇ τ΄ 


, » , * * , ' «2. 
Κωνσταντινουπόλει ἐπανέστρεψε, καὶ τοὺς Jgwufovg αὐτῷ 
5 , LÀ , , "S c - ? ^ c ^ ^ 
ἐποίησαν τῆς νίκης. ἐστάϑη δὲ ἡ νῆσος αὐτὴ ὑπὸ τὴν ἐξου- 
σίαν τῶν Ρωμαίων μέχρι τῆς βασιλείας ᾿Δλεξίου τοῦ ᾽4γγέ- 
λου τοῦ τυφλώσαντος τὸν ἀδελφὸν xoi τὴν βασιλείαν λαβόν- 
τος, ὡς ἐν τῇ ἀρχῇ τῆς ἡμετέρας ἱστορίας ἐρρέϑη. ἔπειτα 
μὲν τῶν Ἰταλῶν εἰς πολυμερίαν τὴν μοναρχίαν “Ῥωμαίων 
χληρωσαμένων, καὶ τοῦ μὲν χόμητος Φλανδρίας Βαλδουΐνου 

, , , , - 4΄ 14 , 
βασιλέως ἀναγορευϑέντος IKovoravrwovnóAsoc, τοῦ δὲ Ἕνρί- 
xov ΖΙαντούλον δουκὸς Βενετίας, ὃς καὶ αὐτὸς αὐτοτρόπως 


παρῆν, μερίδα οὐ μικρὰν ἔχειν ἐξ ὅλου πρὸς τὸ ὅλον, ὅσας ας 


᾿ χώρας τε καὶ τύπους τὸ τῶν Ἰταλῶν ἐχτήσατο γένος, τούτων 
ἔχειν τὸ τέταρτον xai τοῦ τετάρτου ἥμισυ, xai δεσπότης 


1. αὐτῶν P 6. ποιήσας ὡς καὶ 20. M 1, ἐπ, τῆς νίχης 
τοὺς ϑριάμβους αὐτῷ ποιήσαντες. σταϑεῖσα δὲ M 13. ἕως 
xci μέχρι M 15. ὠρχὴν P 16. uiv] μέντοι πο- 
λυμοιρίαν P 17. φιλαγδρίας P 19. évezíug Ρ 20. ἔχειν 
ἀξιωϑέντος ἐξ 21. τούτων ἔχειν om M 


pugnavit: cum qua urbe alia quaedam oppidula illius se permiserunt 
arbitrio. idem cepit principem Cretae, Curupem nomine, et dignitate 
illi secundum Anemanem.. confecit Phocas haec omnia septem mensium 
spatio, ac tota insula Romanis, ut ante fuerat, restituta est, ab 
Ágarenis annos 120 possessa. revocata est virtute-Phocae sub imperium 
Romanum anno 6368, indictione 8. Phocas, ducibus et gubernatori- 
bus navium in insula relictis, iussu imperatoris Cpolim rediit ac vi- 
ctoriarum suarum egit triumphos. mansit insula in potestate Roma- 
norum usque ad imperium Alexii Angeli, qui, excaecato fratre, regnum. 
invasit, ut in principio historiae nostrae docuimus. deinde, quum Itali 
imperium Romanum in plures partes dividerent, Balduinus, comes Flan- 
driae, imperator Cpolitanus salutatus est, Henrico Dadulo, Veneto- 
rum duci, qui et ipse sua sponte aderat, pars non mediocris de toto 
regno destinata est: obtinuit enim terrarum locorumque omnium, quae 
Itali occupaverant, quadrantem unum et dimidium atque ab imperatore 


LIB. 1. CAP. XXXV. 107 


» παρὰ τοῦ βασιλέως πετέμηται" ó δὲ Ζ΄άβαλος πρίγκιψ Πελο-Β 
f ποννήσου ἐγένετο, ὃ δὲ Ρωμανὸς “Ἰελατξιόλης, ὃ ἐκ Φλωρεν- 
᾿ τίας ὁρμώμενος, χρήματα δανείσας τῷ συνδέσμῳ πολλὰ καὶ 
᾿ ἀναλώσας καὶ αὐτοτρόπως παρὼν ἦν, τὴν τῆς divas xai 
| φθήβας μερίδα ἐπέτυχεν ἐνέχυρον. καὶ οἱ “Ἱιγούριοι ἤτοι Γε- 
go ὁμοίως τὴν τῆς Εὐρίπου νῆσον καὶ ἑτέρων τόπων 
᾿μοῖραν ἐνέτυχον" ὕστερον δὲ καὶ αὐτοὶ τοῖς "Everoig τὴν 
E πῦβοιαν ἔδωσαν. ἐπειδὴ καὶ ὃ Βονιφάτιος μαρκχίων τοῦ 
Ποντεφερράτου ἀξιολόγῳ μοίρᾳ τὴν συμμαχίαν ἦν ἐνεγκάμε- 
τονος καὶ κυβερνήτης παντὸς τοῦ χερσαίου στρατοῦ ἐγνωρίζετο, 
δὴξ Θεσσαλονίκης παρὰ τοῦ βασιλέως Βαλδουΐνου rerigran 
καὶ ἡ νῆσος αὕτη τῆς Κρήτης μετὰ τῶν ἄλλων ἐν ἢ, ἐδίᾳ 
μοίρᾳ ἐνέτυχε. μετὰ δέ τινα καιρὸν ἐπεπωλήκει αὐτὴν τῇ 
τῶν Ἑνετῶν γερουσίᾳ, καὶ οὕτως ἄχρι τῆς σήμερον ὑπὸ τὰς 
15 χεῖρας αὐτῶν ἐστί. 

Kai ταύτην τὴν ἱστορίαν τῷ λόγῳ ἡνώσαμεν τῷ ἡμετέρῳ 
βιβλίῳ εὑρίσκεσϑαι" καὶ ἐπὲ τὴν τοῦ ᾿Ισϑμοῦ οἰκοδομὴν 
ἐπανέλθωμεν. 

35. Τῷ c9w ἔτει, Π]αρτίου ty, ὅ βασιλεὺς ἀπέσωσεν 
20 ἐν τῷ λιμένι τῶν Κεγχρεῶν ὀνομαζομένων" καὶ τῇ ὀγδόῃ 
"ἀπριλλίου ἤρξατο ἀνακαϑαίρειν καὶ dvoixodousiv αὐτὸν δὴ 


1. post τετίμηται M: ἡ 0 δημοχρατία τῶν odio τὴν τῆς 
Εὐρίπου νῆσον καὶ ἑτέρους XURQUE ἐνέτυχεν 9. δωμανὸς δὲ 
ó ix P 3. ὁρμώμενος, ὃς yo.? δανείσας σὺν δϑασμῷ οὖκ 
ὀλίγα P ἡ. παρὼν ἦν om P . 5. ἔτυχεν. καὶ οἱ Γενουβῖται M 
7. μοῖραν om M ἐναντίοις - εὔριπον M 8. ἐπεὶ δὲ xoi? 
17. τὴν add A 19. 35.] xg 


insuper dignitate despotae ornatus est. Dabalus Peloponnesi princeps 
declaratus est, Romanus Delatzioles, Florentia oriundus, qui gran- 
dem pecuniam foederatis principibus crediderat impenderatque, et 
ultro praesens aderat, Athenarum et Thebarum tractus pignori accepit. 
Ligures sive Genuenses Euripi insulam aliarumque regionum parti- 
culas sortiti, postea Venetis Euboeam dederunt. Bonifacius, mar- 
chio Montisferrati , quum manu non mediocri adiuvisset socios to- 
Liusque terrestris 'exercitus sumimus dux esset, rex Thessalonicae ab 
imperatore Balduino creatus est et Cretam insulam cum aliis locis 
propriam accepit, sed mox eam Venetorum senatui vendidit, in quo- 
rum hodieque ditione est. 

Hanc igitur narrationem libro huic nostro intexendam putavimus; 
revertamur nunc ad communitionem Isthmi. 

35. Anno 6913, die Martii 13, imperator incolumis in portum 
Cenchrearum pervenit et 8 die Aprilis expurgare et instaurare Isth- 


108 GEORGII PHRANTZAE 


τὸν ᾿Ισϑμόν, οὗ πέρ ἐστι τὸ μῆκος ἢ μᾶλλον εἰπεῖν τὸ εὖρος 
ἐκ μιᾶς ϑαλάττης εἰς τὴν ἑδτέραν ὀργυίαις τρισχιλίαις xal 
ὀχταχοσίαις: τὸ δὲ μάκρος ἐκ τῆς χέρσου τῆς Ἑλλάδος ἤτοι 
τῆς ᾿Δττικῆς γῆς μετὰ τὸ καταβῆναι τὴν τραχεῖαν ὅδὸν τὴν 
λεγομένην Πλάγιον Κακόν, ἕως τῆς πεδιάδος κάτωϑεν φϑά-5 
σαι, ἐν ᾧ τύπῳ ἣν κτισθέντα τὰ τείγη ταῦτα τοῦ ᾿Ισϑμοῦ, * 
στάδια τριάκοντα. ἀπὸ δὲ τῶν τειχῶν τοῦ ᾿Ισϑμοῦ ξως τῆς 
Κορίγνϑου τοῦ ὑπὲρ νεφέλας φρουρίου βουνὼν καὶ τοῦ ᾿Ισϑμοῦ 
τέλος στάδια ὑπάρχουσι πολλά. ἔοικε δὲ ἡ Πελοπόννησος 
πλατάνου φύλλῳ εἰς πάντα, τοῦ δὲ φύλλου τὸ χαῦλος διὸ 
᾿͵οθμός ἐστιν, ἀνέστησε δὲ πύργους $v αὐτῷ ἑκατὸν πεντήχοντα 
zai τρεῖς. καὶ ἔν τινι μαρμάρῳ εὗρον γράμματα γεγραμμένα 
λέγοντα οὕτως ““ φῶς ἐκ φωτύς, ϑεὸς ἀληϑινὸς ἐκ ϑεοῦ ἀλη- 
ϑιγοῦ φυλάξῃ, τὸν αὐτοχράτορα Ἰουστινιαγὸν καὶ τὸν πιστὸν 
δοῦλον αὐτοῦ ᾿Βυιτωρῖνον xai πάντας τοὺς ὃν τῇ Ἕλλάδι 15 
οἰχοῦντας, τοὺς ἐκ ϑεοῦ ζῶντας 

Τῷ δὲ 2940 ἔτει, μηνὶ ἸΠ]αρτίῳ, ἐπανέστρεψεν εἰς τὴν 
ἹΚωνσταντινούπολιν ὅ βασιλεὺς καὶ 5 μετ’ αὐτοῦ οὖσα πᾶσα 
ἢ σύγκλητος, ἐν ᾧ μηνὲ μετὰ τὴν ἄφιξιν αὐτοῦ δὴ τοῦ βα- 
σιλέως ἀπέθανε καὶ ὃ πατριάρχης κὺρ Εὐθύμιος" καὶ τῇ λο 
κα τοῦ Πῆαϊου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐγενόνει πατριάρχης 


1. μᾶλλον») πάλιν M 2. ὀργυίας τρισχιλίας χαὶ ὀχταχοσίας Ῥ 
5. φϑάσας M 7: τριάχοντα x€i .... 620 P 8. τοῦ 
τῶν P βουνῶν καὶ λόφων x«i M 9. pro πολλά locum va- 
cuum P 12. εὑρὼν M 14. χατὰ P 15, βιχτόριον P 
20. χὺρ om P 


mum ipsum coepit, cuius longitudo, sive, ut melius dicam, latitudo  . 
ab uno mari ad alterum orgyias ter mille et octingentas patet, longi- 
tudo a terra Graeca vel Attica, postquam descenderis via aspera, 
quae πλάγιον Καχόν dicitur, donec in planitiem venias, quo in. loco 
muri illi exstructi erant, stadia triginta; a muris deinde usque ad 
Corinthi colles arcemque supra nubes eminentem et finem Isthmi sta- 
dia mukta sunt. Peloponnesus folio platani simillima est, cuius eau- | 
lem Isthmus refert. in eo exstruxit imperator turres centum quinqua-  - 
ginta tres. invenerunt tum in marmore has litteras insculptas: " lu-: 
men ex lumine, deus verus ex deo vero custodiat imperatorem lusti- 
nianum et fidelem eius ministrum Victorinum et omnes Graeciae in-  . 
colas, qui vitam conformant ad voluntatem dei." 

Anno 69:4, mense Martio, imperator et, qui eum comitatus erat, 
procerum ordo universus, Cpolim redierunt: quo eodem mense, post ilius 
adventum, excessit e vivis Euthymius patriarcha , in cuius locum die j 
Maii 21 eiusdem anni surrogatus est losephus, metropolita Ephesi. 
anno 6915, autumnali tempestate, imperator lohannes, quum, in Pe- | 


* 
T το σα CIS 


LIB. 1. CAP. XXXV. 100 


B ' Ao τον '» 2 € 
χὺρ Ἰωσὴφ ὃ Ἐφέσου μητροπολίτης. καὶ τῷ SO ἔτει ἀπῆλ- 
^ , ^ * , ΕῚ - 
| 9sv εἰς τὴν Πελοπόννησον ὁ βασιλεὺς κυρ Ἰϊωαγνης ἕν καιρῷ 
3 y » * » B , 
 φϑινοπώρου, ἐν ᾧ δὴ καιρῷ τὴν Θεσσαλογίχην διερχόμενος 
τὸν πλαοτὸν υἱὸν τοῦ ΠΙπαγιαζήτου ἐκείνου τὸν ΠΠουσταφᾶν, 
“ἢ διωχόμενον ὄντα παρὰ τοῦ ἀμηρᾶ ᾿Αμουράτου τοῦ τάχα ἀδελ- 
bd -" 3 - x , - ὯΝ 
(qo) αὐτοῦ, ἐπῇρε, xai ἀποστείλας εἰς “ήῆμνον, εἶτα εἰς 
ἹΜιζιϑρᾶν. 
Ἐν δὲ τῷ χειμῶνι τοῦ αὐτοῦ ἔτους λοιμικῆς νόσου ytvo- 
“Ὁ , » E] - , , * 
μένης ὃν τῷ Εὐξείνῳ πόντῳ ἤτοι ἐν τῇ μαύρῃ ϑαλάσσῃ, καὶ 
» » ^ ) -—- , c 
οπανοικὲ ὄντες ἔν τινι ἄστει τῶν ἐκεῖσε χεφαλατεύοντες ὃ you- 
, ' , - ,» * x 
βοός μου Γρηγόριος Παλαιολόγος ΠΠαμωνᾶς, ἀνὴρ ἄριστος, 
υἱὸς τοῦ μεγάλου δουκὸς ΠῆΠαμωνᾶ τοῦ κυριεύοντός ποτε τῆς 


δ. φὺ 


- 3 Li - - 
μου ἡ γυνὴ αὐτῷ οὖσα" καὶ ἕν παιδίον αὐτῶν ϑῆλυ, ὃ εἷ- 
* c * - - - 
5xov, ἀπέϑανε, καὶ μετὰ τὰς ἑπτὰ ἡμέρας τῆς ϑανῆς τοῦ παι- 
P, , , ' , € Li - 
δέου ἀπέθανεν ὃ πατήρ, καὶ πάλιν μετὰ ἑπτὰ ἡμέρας τῆς 
, - 3 , c , » ^ ει. -- 
τούτου τελευτῆς ἐτελεύτησε καὶ ἡ μήτηρ, ἔτι δὲ καὶ ἕξ τῶν 
ὑποχειρίων αὐτῶν ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν" καὶ δύο ἐξ 
o EUR d , » , ' , , ΡῚ 
αὐτῶν μόνοι ἐναπελείψφϑησαν, καὶ ἐλθόντες εἰς | Kovorov- 
3 ) - - - E 
|TLV0UT0ÀiP εἶπον ἐν μιᾷ φωνῇ ταῦτα τοῖς ἀϑλίοις μου yo- 
LJ » - , , ' , , 
γεῦσι: καὶ ἐκ τῆς τοσούτης ϑλίψεως καὶ ἀπαραμυϑήτου λύ- 
πης ἐν ἀσθενείᾳ πεσόντες καὶ σχεδὸν εἰς κίνδυνον ϑαγνάτου 


4. ἐχεῖνον P 6. ἀπῆρε M 7. «Ἰαχεδαιμονίαν P 10. 
χεφαλεύογτες P 12. ΤΠ] αμωγᾶ om P 14. ; om P αὖ- 
ToU P αὐτοῦ P 15. ϑανῆς P 17. ἔτει δὲ] χαὶ of λοι- 
ποὶ Ρ 18. ἀγδρὼν --- αὐτῶν om P 29. zai om P 


loponnesum proficiscens, transiret Thessalonicam , Mustapham, spu- 
rium Baiazetis filium , quem Amurates ameras, frater eius, perseque- 
— batur, recepit et in Lemnum indeque Mizithram misit. 

Per hiemem eiusdem anni ad Pontum Euxinum sive Mare Nigrum 
saeviente pestilentia, quum in urbe quadam eius regionis cum tota fami- 
. lia esset eamque regeret aflinis meus Gregorius Palaeologus Mamonas, 
filius magni ducis Mamonae, eius, qui aliquando Monembasiam cum 
finitimis oppidis administrabat, et apud eum esset soror mea, eius uxor: 
eorum filia, quam unicam prolem habebant, extincta est, et post 
filiolae mortem die septimo obiit pater, rursumque post totidem dies 
etiam mater morlua est, et praeterea sex domestici utriusque sexus, 
duobus tantum relictis, qui Cpolim profecti, uno ore miseris paren- 
tibus meis istum nuntium attulerunt, hi ex magnitudine calamitatis 
et dolore solatii impatienti in morbum adeo non levem inciderunt , 
ut in periculum vitae venirent. qua de causa, quum pater meus esset 


IMoveuBaoíag καὶ τῶν περὲ αὐτήν, xai σὺν αὐτῷ ἡ ἀδελφή 


110 GEORGII PHRANTZAE 


ἦλϑον. δι’ ἣν αἰτίαν οὐκ ἦλϑεν ὃ γεννήσας ut, κἀγὼ εἰς τὴν 
Πελοπόννησον σὺν τῷ αὐϑεντοπούλῳ κὺρ Θωμᾷ εἰς τὴν αὐ- 
τοῦ τάξιν ἦν, εἰς ὑπηρεσίαν ἐπὲ τραπέζης καὲ κελλιώτης αὖ- 
100, ὡς ὡρίσϑημεν παρὰ τοῦ βασιλέως τοῦ πατρὸς αὐτοῦ xci 
ἡτοιμιαζόμεϑα., καὶ ἐπεὲ ὃ μὲν πρῶτός μου ἀδελφὸς ἦν εἷς 5 
τὴν Πελοπόνγησον μετὰ τοῦ βασιλέως, 0 δὲ μετ᾽ ἐμὲ ἕτερος, 
ὡς ἐπῆλθεν ὃ ϑάνατος τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ, ἀφεὶς πατέρα 
καὶ μητέρα xai ἀδελφοὺς ἀπῆλϑεν sig τὴν μονὴν τὴν λεγο- 
μένην τοῦ Xagotavíizov , ὅπου zv καὶ ὃ κατὰ ἀλήϑειαν διδά- 
σχαλος χὺρ Ἰωσήφ, x«i ἐκεῖσε ἐγένετο μοναχός. 1 

"Ev 'ἐχείνῳ τῷ ἔαρι καὶ ϑέρει λοιμοῦ γεγονότος ἐν τῇ 
Κωνσταντινουπόλει ἀπέϑανε καὶ ἡ δέσποινα χυρὰ "Avva ἡ 
ἀπὸ Ῥωσσίας λοιμώδει νόσῳ, καὶ ἐτάφη ἐν τῇ τοῦ .1ι- 
βὸς μονῇ. 

96. Ἐν δὲ τῇ ἀρχῇ τοῦ «Θκχς΄ ἔτους ἐστάλη εἰς Πελο-α 
πόννησον ὃ αὐϑεντόπουλος κὺρ Θωμᾶς παρὰ τοῦ βασιλέως 
καὶ πατρὸς αὐτοῦ" ἐν ᾧ δὴ χρόνῳ ἐπανέστρεψεν εἰς Κων- 
σταντιγούπολιν καὶ ὃ βασιλεὺς xoi πατὴρ αὐτοῦ, κἀμὲ εἷς 
τὸ κελλίον αὑτοῦ προσηγάγετο Παρτίου ιζ΄ ὑπάρχοντός μου 
ἐτῶν ic καὶ ἥμισυ, ἐκείνου δὲ τοῦ ἀειμνήστου καὶ μακαρί- 2 
του ἐτῶν ξξήκοντα ὀχτὼ ἡμισυ. 

Καὶ τῷ «θ»ζ΄ ἔτει μηνὲ Νοεμβρίῳ ἦλϑεν εἰς τὴν Kov- 

1 07. αὕτην τὴν M ἐλήλυϑεν P 5. xci ἀφ᾽ οὗ ἐπεὶ M 

6. μετὰ τοῦ βασιλέως om P 9. διϑάσχαλοςἿ ὄντως M το. 

ἔγινε M 13. ἀπὸ τῆς Ῥωσσίας M -iBung P 15. 36. 


xL P 12. κωνσταντινούπολιν. ὅ δὲ g. P 19. χελλεῖον 
20. δέχα πέντε zai ἡμίσεως P 


praepeditus, ego cum Thoma principe in Peloponnesum profectus , 
illius fungebar officio in coenatione et cubiculo, quemadmodum iussi 
ab imperatore, patre eius, et parati eramus. frater meus matu maxi- 
mus in Peloponneso erat cum imperatore, et alter, me minor, quum 
morte occubuissent eius fratres, relictis patre et matre et fratribus , 
in monasterium abditus, quod dicitur Charsianitae, ubi etiam verus 
ille magister Iosephus versabatur, monachicam vitam agebat. 

Vere et aestate pestilentia Cpoli grassante, Anna domina, e 
Rossis oriunda, obiit et sepulta est in monasterio Libis. 

36. Principio autem anni 6926, ab imperatore patre Thomas 
princeps iuvenis in Peloponnesum missus est. quo quidem tempore 
Cpolim rediit imperator, eius pater, et me in cubiculum assumsit 

. Martii die 17, annos natum sedecim et dimidium, quum ipse ille 
aeternae et beatae memoriae vir sexagesimum octavum cum dimidio 
ageret. 

Anno 6927, mense Novembri, Cpolim venit domina Sophia, filia 


LIB. I. CAP. XXXVII. I!I 


σταντινούπολιν vai ἡ δέσποινα κυρὰ Σοφία ἡ τοῦ Ἰοντεφερ- 
| Qurov μαρκίωνος ϑυγάτηρ, καὶ τῇ ιϑ' τοῦ Ἰανουαρίου ηὐλο- 
,γήϑη αὐτὴν καὶ ἐστέφϑη ὃ βασιλεὺς κὺρ Ἰωάννης ἐν τῇ ἁγίᾳ 
Σοφίᾳ, καὶ μεγάλη ξορτὴ ἐγένετο àv τῇδε τῇ στέψει, xai ov- 
ὅτως ἑορτῶν ἑορτὴν καὶ πανήγυριν πανηγύρεων ἐποίησαν. 

57. Καὶ τῷ «ΞΘ χη ἔτει ἦλθεν ὃ ἀμηρᾶς ὃ κύριος Κυ- 
οἴτζης καὶ Mesuérgc, ἵνα διὰ τῆς Κωνσταντινουπόλεως oid. 
$n εἷς τὴν ἀνατολήν: καὶ ἐπρομαϑητεύϑη παρὰ τῶν κατα- 
| exónco» ὅτι ὑπῆγεν ἵνα τὼ τῆς ἀνατολῆς 010990075, xai ἐν 
οτῷ ἐπαγελϑεῖν αὐτὸν κατὰ νοῦν ἐλογίζετο ἐλϑεῖν κατὰ τῆς 
πόλεως, ὡς ἐμελέτα. πάντες οὖν οἱ τῆς βουλῆς τοῦ βασιλέως 
οἱ ἐμπιστευϑέντες τὸ μυστήριον, ἄρχοντες καὶ ἐκ τῶν ἱερω- 
μένων, παροξύνοντες ἐβούλευον TQ βασιλεῖ ἵνα πιάσῃ αὐτόν" 
ἐχεῖνος δὲ οὐκέτι κατεπείσϑη λέγων “οὐκ ἀϑετῶ τοὺς ὅρκους 
ἡ οὗς πρὸς ἐκεῖνον ἐποιησάμην, si καὶ ἄν ἐβεβαιούμην ὅτι 
ἔλϑῃ xa)? ἡμῶν, μέλλει νικῆσαι καὶ αἰχμαλωτεῦσαι ἡμᾶς. 
εἰ δὲ πάλιν ἐκεῖνος ἀϑετήσῃ τοὺς ὅρκους αὐτοῦ, πρὸς ϑεὸνἘ 
τὸν περισσοτέρως ἐχείνου δυνάμενον τὰ πάντα ἀνατίϑημι:" 

δι’ ἣν αἰτίαν οὐδὲ τινὰ τῶν υἱῶν αὑτοῦ ἔστειλεν eig συγάνγ-- 
ὁτήσιν τῷ ἀσεβεῖ, εἰ μὴ τοὺς ἀρίστους ἄνδρας, Ζημήτριον 
τὸν “εοντάριν, Ἰσαύώκιον τὸν ᾿Ασάνην καὶ Ἰ]ανουὴλ τὸν πρω- 
τοστράτορα τὸν Καντακουζηνὸν μετὰ πολλῶν ἀρχόντων καὶ 
στρατιωτῶν καὶ δωρεῶν βασιλικῶν. καὶ συγαντήσαντες αὐτῷ 


6. 3). χη P χύριος] x«i P 8. προεμαϑεύϑη P 13. 
παροτρύγαγντες P 15. εἰ xci ἐβ. ὅτε &y? 19. ἣν δὲ τὴν 
αἰτίαν P 21. λεογταρὴν P, et mox λεογταρῆ 


marchionis Montisferrati. eam die Ianuarii 19 solenni ceremonia du- 
xit inauguratusque est in aede S. Sophiae imperator Iohannes ; quae 
inauguratio summam habuit festi diei celebritatem fuitque revera so- 
lenne sclennium et panegyris panegyrium. 
37. Anno 6928 adfuit ameras Cyritzes Mehemetes, per Cpolim in 
Asiam profecturus. praenuntiatum autem fuerat ab exploratoribus, eum 
orientem ordinatur advenire atque in reditu urbem  invasurum. 
omnes igitur consiliarii imperatoris, quibus creditum est hoc secre- 
tum , principes et ecclesiastici, suadebant magnopere, ut comprehen- 
deret ameram. atille renuens, ^non violarem, inquit, quod illi dedi, 
iusiurandum , etiamsi eum nos adorturum devictosque servituti addi- 
cturum esse certo scirem. si ipse violarit sacramentum , cuncta deo 
committam , qui est illo potentior." nullum tamen e filiis impio isti 
obviam misit, sed optimates quosdam, Demetrium Leontarim , Isaa- 
cium Asanem et Manuelem Cantacuzenum protostratorem cum multis 


112 GEORGII. PHRANTZAE : 


περὲ τὰ Kovroviov ZÀ9ov μετ᾽ ἐκείνου ἕως τοῦ διπλοῦ κίο-. — 
vog* καὶ Óv ὕλης τῆς 0000 ὡμίλει ὃ ἀμηρᾶς μετὰ τοῦ “εον- 
τάρη. ἐκεῖσε περὶ τὸν διπλοῦν κίονα εὑρέϑη καὶ ὃ βασιλεὺς 
σὺν τοῖς υἱοῖς αὑτοῦ ἔν τινε τριήρει, ἔχοντες καὶ ἑτέραν ἧτοι- — 
μασμένην βασιλικῶς, ὕπως δι’ αὐτῆς διέλϑῃ ὃ ἀμηρᾶς. ἐμ- ε 
βὰς οὖν ὃ ἀμηρᾶς ἐν τῇδε τῇ τριήρει, πρὸς ἀλλήλους ἐν τῇ 
ϑαλάσσῃ χαιρετισϑέντες ἠσπάσθϑησαν, ἕκαστος ἐν τῇ ἰδίᾳ 
τριήρει ὧν" καὶ ὁμιλοῦντες ἦλϑον ἄχρι τῆς ᾿“Ισίας ἤτοι τῆς 
ἀνατολῆς πέραν, ὅπου τὰ νῦν Σκχούταρι ὀνομάζεται, πρότε- — 
; "upto ihe, ; 2» 
gov δὲ Χρυσόπολις. ἐκεῖνος μὲν ἐξελθὼν τῆς τριήρεως εἶσ- τὸ 
ἢλϑεν εἰς τὰς σκηνὰς ἤτοι παρεμβολὰς τὰς αὐτῷ προετοι- 
μασϑείσας, ὃ δὲ βασιλεὺς xai οἱ viol αὐτοῦ ἔνδον τῶν τριήτ — 
ρεὼν ἤσϑιον καὶ ἔπινον, καὶ ἀποστολὰς τροφίμους εἷς πρὸς 
τὸν ἕτερον ἀπέστελλον. περὲ οὖν τὸν ἑσπερινὸν Ó ὠμηρᾶς 
ἔφιππος ἀπῆλϑε καὶ οἱ σὺν αὐτῷ διὰ τῆς ὁδοῦ τῆς περὶ τὴν" 
Νικομήδειαν φερούσης, ὃ δὲ βασιλεὺς καὶ οἱ υἱοὲ αὐτοῦ 
ἀπῆλϑον οἰκαδε. ; 
38. Τῷ δὲ ἔαρι τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐπαναστρέψας ὅ ἀμη- 
ρᾶς εἰς τὴν δύσιν διὰ τῆς ὅδοῦ τῆς Καλλιουπόλεως ἀπῆλ- 
Sev εἰς τὴν ᾿ΑἸνδριανούπολιν " 0 δὲ βασιλεὺς ἑτοιμάσας τὸν 20 
“Ἱεοντάριν Δημήτριον πρὸς ἐχεῖνον ἀπέστειλεν, ἵγα περὲ τῶν — 
προμελετωμένων μάϑῃ καὶ αὐτῷ προμηνύσῃ, ὃν καὶ ἐλέγξῃ 


cu CECKS 


b rond aen 


die ii 


3. περὶ] δὲ eic P 9. Σχούταρις M 15. ἐπὶ 18. 38. 
x9 P ἐπαναστρέψαντος τοῦ ἀμηρᾶ M 22. χαὶ ὡς λέξῃ 


itid cu E c 


ducibus et militibus muneribusque regiis. circa Cutulum obvii fa- 
cti, prosecuti eum sunt ad duplicem columnam: quo toto itinere ser- 
monem ameras conferebat cum Leontari. illic etiam imperator et eius . 
filii in triremi aderant, cum alia triremi cultu regali ornata, qua Me- : 
hemetes veheretur. eam postquam conscendit ameras, invicem se in 
mari consalutarunt, in sua quisque triremi vecti. itaque inter collo- - 
quendum ad Asiae seu orientis litus pervenerunt, ubi urbs est, quae - 
prius Chrysopolis, nunc Scutari dicitur. ibi ameras e triremi egres- . 
sus, in tentoria sive tabernacula sibi parata concessit; imperator cum j 
filiis in triremibus edebat ac bibebat: atque invicem sibi partes de- 
licatas mittebant. sub vesperam ameras, equo,insidens, et qui eum | 
comitabantur, Nicomediam versus abierunt, imperator cum filiis do- - 
mum discessit. ! 
38. Vere eiusdem anni revertens ameras in occidentem, via, 
quae trans Calliopolim ducit, Adrianopolim profectus est. imperator | 
ad eum expedivit Demetrium Leontarim, ut, quae inisset consilia, - 
cognosceret sibique. renuntiaret, eumque de gratia et honore, quae - 
ei praestitisset, et de transvectione moneret, legatus tum personae - 


LIB. I. CAP. XXXVIII. 113 


: περὶ τῆς καλῆς ἀγάπης καὶ τιμῆς ἣν πρὸς ἐχεῖνον ἐπεδείξατο 
᾿ χαὲ περὲ τοῦ πεδάβωνας xai διὰ τοῦ τοιούτου πρέσβυος, xat 
peeev λέγω καὲ τὰ δῶρα ἃ προσεκόμισεν αὐτῷ. ἰδὼν 
αὐτὸν ὃ ἀμηρᾶς μετὰ aaa xot ἀγάπης πολλῆς ᾿ϑέβαξο τὸν 
ϑτοιοῦτον. καὶ τέλος εἶπεν αὐτῷ ὃ ἀμηρᾶς ὅτι ἀσϑενῶν εἶχε 
| τινὰς ἡμέρας, καὶ μετὰ τὸ ὑγιᾶναι αὐτὸν ὁμοῦ συναυλίσον- 
t ται καὶ συνομιλήσουσιν. ἐκχεῖνος δὲ μετὰ τρεῖς ἡμέρας τὸ 
ζῆν ἐξεμέτρησε. xai οἱ τοῦ παλατίου αὐτοῦ βουληφόροι οὐκ 
ἀπεκάλυψαν τὸ συμβὰν τῷ “Ἰεοντάρει" ἀλλ᾽ ἐν τῇ σκηνῇ 
ο αὐτοῦ ἦν, τάχα ϑαυμάζων πῶς οὐ προσεχαλεῖτο αὐτὸν ὃ 
ἷ ὠμηρᾶς, ὅπως καὲ τὰς δουλείας αὐτοῦ ἀκούσῃ. κατ᾽ αὐτὴν 

γὰρ τὴν cuv τούτου τὸν ϑάνατον μαϑὼν πολλοὺς γραμμα-. 
τοχομιστὰς ὃ “εξοντάοις ἀπέστειλεν πρὸς τὸν βασιλέα, xa 
οὐκ ἐδυνήϑησαν ἀπελϑεῖν διὰ τὸ εἶναι χλεισμένας τὰς λάϑρα 
i5 φερούσας ὅδοὺς εἰς τὴν πόλιν. καὶ οὕτως ἡμέραι πλεῖ- 
ο Orat παρῆλθον, ἀφ᾽ οὗ δὴ τὸ κατὰ τῆς πόλεως ἀπεχαλύ- 
φϑὴ μυστήριον, καὶ ϑροῦς μέγας ἐγένετο καὶ βουλὴ xai με- 
λέγη, καὶ πολλοὺς ἐλέγχους ὃ βασιλεὺς ἔλαβε παρὰ τῶν 
 συμβουλευσάντων αὐτόν ποτε ἵνα πιάσῃ αὐτόν- εὑρίσκετο δὸ 
τότε ὃ βασιλεὺς óc αἰτίαν λοιμοῦ ἐν τῇ μονῇ τῆς Περιβλέ- 
πτου.  u0)ig οὖν δι’ ἄλλης 000) τῆς πρὸς τὴν Πεσημβροίαν 
᾿ἀπαγούσης ποτὲ ἔστειλεν Ó “εοντάρις δρομέα, καὶ ἐκεῖϑεν 
διὰ ϑαλάσσης ἐλθὼν ἐκομίσατο γραφὴν περὶ τοῦ ϑανάτου 


lh 
s 
M 


3. ἰδὼν οὖν αὐτὸν P 9: λεονταρῇ Ῥ 10. ἦ»] ὧν x«i M 
τή. zÀ. λάϑρα τὰς ὃ 15. πρὸς P. 19. βουλευόντων ἵνα M. 
εὑρισχόμεγος γὰρ τότε M 


dignitate, tam donorum, quae afferret, amplitudine insignis. excepit 
eum admodum et honorifice et amice ameras, tandemque ei dixit, 
aegrotare se dies iam aliquot : postquam convaluisset, sermonem se colla- 
turos esse. at post diem tertium vitam posuit. consiliarii eius palatini, 
quod eyvenerat, non aperuere Leontari, qui in tentorio suo degebat, 
mirans, cur non vocaretur ab amera ad explicandum ei legationis 
consilium. ipsa autem hora, qua. eum obisse cognovit, tabelle- 
rios complures ad imperatorem misit, qui tamen, quoniam viae, 
quae Cpolim ferebant, clam praeclusae erant, eo pervenire non po- 
tnerunt. itaque multi dies effluxere, ex quo*arcanum invadendae ur- 
bis consilium patuit, tumultusque ingens exortus est, multaque de- 
liberatio et sollicitudo erat, et vehementer reprehensus est impera- 
tor ab iis, qui ameram comprehendendum esse olim suaserant. ver- 
sabatur tum imperator pestis vitandae causa in monasterio Perible- 
piae. vixtandem alia via, quae Mesembriam ferebat, Leontaris mittere. 
potuit cursorem, qui inde per mare profectus, litteras de obitu amerae 


Phrantzes.. 8 


114 GEORGII PHRANTZAE 


- - ^ , , - € Φεε« 
τοῦ ἀμηρᾶ" καὶ ἐγένετο ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρῃ τὸ “ ἑσπέρας 
, , * M Δ. , » 
a6 αὐλισϑήσετανι κλαυϑμός, x«i εἰς τὸ πρωὶ ἀγαλλίασις." καὲ 
t , » 
ἰδοὺ ἔπεσον εἰς ἑτέραν βουλὴν καὶ μελέτην, πότερον ἔχειν 
* E - , - , , 
μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Vdpuovgarov ὠγάπην καὶ παραχωρήσω- 
.- 4. ,?q./ c ' δι. ἠξ * 27 
σιν εἶναι αὐτὸν αὐθέντην, ὡς καὶ τὰ δὁρκωμοτικὰ αὐτοῦ διε- 5 

, ^ , - * LI - 
λάμβανον, ἢ ἵνα φέρωσι τὸν ουσταφᾶν ἀπὸ τὴν {Μιζιϑρᾶν 

* * , A , " € 
καὶ καταστήσωσιν αὐτὸν αὐϑέντην εἰς τὴν δύσιν, καὶ ὃ "Auov- 

, Te d , - 5 , , , - * LU 
ράτης ἔσεται ἐν τῇ wdoíg αὐϑέντης, τοῦ μὲν βασιλέως xut 
πατρὸς τὸ πρῶτον βουλευομένου χαὶ κρίνοντος διχαίως ἐκ. 
πολλῶν αἰτιῶν ἵνα Ó ᾿“μουράτης αὐϑέντης γένηται, τοῦ δὲτ 

—- - ^^ ^ , * 
υἱοῦ αὐτοῦ καὶ τοῦ ἹΚαντακουζηνοῦ Ζημητρίου ἵνα ποιήσωσι τὸν 
ἸΜμουσταφᾶν,, λέγοντες ὅτε ἔδιδεν αὐτοῖς καὶ τὴν Καλλιούπο.-. 

* ^ , « 
λιν. μόλις δέ ποτε οἱονεὶ κατὰ παραχωρησιν ὅ βασιλεὺς Óé- 
34 - € - , x Ὁ * « . 
δωχεν ἐξουσίαν τῷ υἱῷ αὑτοῦ λέγων " ἐγὼ γὰρ εἰμί, veré μου, 
1x2 ^ ^ , Li 
γέρων xal ἀσϑενὴς καὶ ἐγγὺς τοῦ ϑανάτου: τὴν ovv βασι- τ 
λείαν καὶ τὰ αὐτῆς δέδωχά σοι, καὶ πρᾶξον ὡς βούλει." ἐν 
- ' “Ὁ , , 
δὲ τῷ Σεπτεμβοίῳ μηνὶ τοῦ &2«9' ἔτους μετὰ πλείστων τριή- 
* » ^" ὌΝ * ^ : , c * ^ 2 , 
ρέων ἀπῆλϑεν εἰς τὴν Καλλιούπολιν 0 βασιλεὺς κὺρ [oavvng 
ἄγων σὺν αὑτῷ καὶ τὸν ἀμηρᾶν ἸΠουσταφᾶν ἀπὸ τῆς Πελο- 
ποννήσου, καὶ αὐθέντην ἐξέβαλεν εἰς τὴν δύσιν. xai ἡ Καλ- 
"λιούπολις προσεχύνησεν αὐτόν" xai μετά τινας ἡμέρας ζη- 
τηϑεῖσα παρὰ τοῦ βασιλέως τάχα κατὰ τὰς ὑποσχέσεις, ἀπε- 


6. ἢ om M ἀπὸ τῆς -Ἰαχεδαιμονίας P 8 μὲν] δὲ MP 
13. οἱονεὶ ὡς κατὰ M 16. ἐν δὲ τῷ 1 hinc caput 30 incipit P 
21. αὐτῷ P ζητηϑεῖσαι P 22. τάχα αἱ ὑποσχέσεις P ἐν 
ᾧ ἀπ. Μ. 


attulit: atque comprobatum est eo die dictum illud : "vesperi fletus 
erit, et mane laetitia." en autem, ad aliam curam conversi sunt et 
consultationem, utrum cum filio eius Amurate amicitiam inirent eum- 
que sinerent principem esse, quemadmodum sane eius exigebant sa- 
cramenta, an Mustapham, Mizithra reductum, in occidente principem 
constituerent, Amurates princeps esset in oriente. imperator pater, 
qui primus sententiam dixit, multis de causis aequum iudicabat, 
ut penes Àmuratem rerum summa esset, filius autem eius et De- 
metrius Cantacuzenus, ut Mustaphas priuceps fieret, quod is Ro- 
manis dedisset Calliopolim. tandem, licet aegre, imperator filio 
agendi, quod vellet, potestatem concessit his verbis: "fili mi, ego 
senex infirma valetudine et morti propinquus sum: itaque tibi trado 
imperium et quae ad id pertinent: facito, quod placuerit." mense 
Septembri anni 6929 multis cum triremibus Calliopolim venit Iohan- 
nes imperator, Mustapham e Peloponneso secum ducens, quem in - 
occidente principem constituit. coluit quidem Iohannem ea civitas, - 


LIB. I. CAP. XXXVIII. 115 


* 


| xpivayro πάντες οἱ Τοῦρχοι λέγοντες ὅτι ἐγγὺς τῆς πίστεως 
ἡμῶν ἡ ΚΚαλλιούπολίς ἐστι καὶ μεγάλη τις εὐλάβεια, ἐπεὶ ὃ 
πρῶτος τύπος ὃν ἐλάβομεν ἐν τῇ Εὐρώπῃ ἐστὲ τοῦτο τὸ φρού- 
ριον, ἔνϑα καὶ τὰς τῆς ἡμῶν πίστεως προσκυνήσεις καὶ τὰ 
λοιπὰ πρῶτον ἐποιήσαμεν εἰς τὰ τῆς Εὐρώπης μέρη, καὶ οὐκ 
ἔξεστιν ἡμῖν κατὰ τὸν ἡμέτερον χορὰν δοῦναι αὐτήν. ἀλλὰ 
δώσωμεν ὑμῖν ἑτέρους τύπους xai χώρας ἄντ᾽’ αὐτῆς. ἔτι 
— xui ὃ ᾿Αμουρατὴης ἐκ τῆς ἀνατολῆς διὰ πρέσβεων πολλὰ ἔτασσε 
τοῖς Ῥωμαίοις, δεόμενος tva μὴ γενέσϑαι τὸν ΠΠουσταφῶν 
ο αὐθέντην βοηϑήσωσιν" οἱ δὲ ἡμέτεροι τὰ ἐναντία φρονοῦν. 
τες οὐδὲν ἀπεκρίναντο. περὶ δὲ τὰς ἀρχὰς τοῦ χειμῶνος τοῦ 
αὐτοῦ ἔτους ὗ μπεγλὲρ μπέης ἹΜπαγιαζήτης διερχόμενος διὰ. 
"τοῦ ἐπάνω στενοῦ εἰς τὴν δύσιν, ἀνὴρ χρήσιμος καὶ πρακτι- 
x0g ἐν πολέμοις καὶ βιζῖρις ὧν τοῦ πατρὸς τοῦ ᾿“μουράτου, 
δὃς τὴν ἄγκυραν ἐκέκτητο εἰς χεφαλάτικον, βουλόμενος, εἰ 
δυνατὸν ἦν, χρατῆσαι εἰς τὴν τοῦ ᾿ΑἸμουράτη ἐξουσίαν, τὴν 
δύσιν δηλονότι. καὶ τοῦ Πουσταφᾷ πάλιν ἐξελϑόντος ἐκ τῆς 
αλλιουπύλεως, διήρχετο κατ᾽ αὐτοῦ εἰς τὰ περὶ τὴν ᾿Ανδρια- 
| νούπολιν. καὶ συναντηϑέντες πύλεμος ἐγένετο, καὶ ὃ Ππα- 
Ἰο γιαζήτης ὑπὸ τοῦ Πϊουσταφᾶ νικηϑεὶς καὶ πιασϑεὶς ἀπεχτάν- 
ϑη, καὶ τὴν εἰς τὴν δύσιν πᾶσαν ἀρχὴν. τῶν ἀσεβῶν ἐκυρί- 


1, ὅτι παρὰ τῇ πίστει ἡμῶν ἕν τῇ Καλ. ἔστε μεγ. P 8. δια- 
πρεσβεύων P 9. γενέσϑαν om M 13. διερχομένου τοῦ 
μπεγλέρπει μπαγιαζήτου M 16. zy om P 7. δηλονότι 
om P 19. γέγονεν ἀλλήλοις, ὃ P 


sed quum post dies aliquot requireret eam, ut pactum erat, impe- 
rator, Turcae omnes responderunt, ipsorum sacris addictam esse Cal- 
liopolim, et magna se adstringi religione, siquidem primus locus, quem 
obtinuissent in Europa, hoc oppidum esset, in quo primo inter omnia 
Europae oppida religionis suae auspicia et reliquas ceremonias fecis- 
sent: unde non liceret per coranem, eam urbem dare Romanis. da- 
| turos se illis esse huius loco alia oppida ac regiones. interim Amu- 
rates ex oriente per legatos multum instabat Romanis orabatque, 
ne Mustapham ad principatum proveherent. at nostri, ut qui contra- 
ria sentirent, nibil responderunt. circa initium hiemis eiusdem anni. 
beglerbegus Baiazetes, vir strenuus et bello exercitatus, idemque ve- 
zires patris Amuratis et praefectura Ancyrae auctus, per superiores fau- 
ces in Europam transiit, eam, si posset, in potestatem Amuratis re- 
dacturus. Mustaphae, qui Calliopoli exierat, ad Adrianopolim ob- 
viam fit. pugna commissa, Mustaphas Baiazetem vincit captumque ob- 
truncat, et universo Turcarum in occidente imperio potitur. eodem 
autem anno Maustaphas Calliopolim reversus, susceptaque adversus 


116 GEORGII PHRANTZAE 1 


ευσε. καὶ πάλιν ἐπιστρέψας ὃ Movoraqüc εἰς τὴν Καλλιού- 
πολιν τῷ αὐτῷ ἔτει, χαὶ περάσας εἰς τὴν ἀνατολὴν χατὰ τοῦ 1 
ἀνεψιοῦ αὑτοῦ ᾿“μουράτη εἰς Προῦσαν εὑρισκομένου, ἡττηϑεὶς 
ἐπανέστρεψεν εἷς τὴν δύσιν. καὶ τῷ ϑέρει τοῦ αὐτοῦ ἔτους 
διῆλθε xai αὐτὸς δὴ ὃ ᾿“μουράτης μετὰ “ιγουρικῶν ἤτοι 8 
Γενουϊτῶν νηῶν, xai διώξας τὸν ϑεῖον αὑτοῦ xai καταλήψας. 
ἀπέκτεινε. ψευϑέντες δὲ τὰς ἐλπίδας, ἃς ἤλπιζον ἔχειν, διὰ — 
τὸν ϑάνατον τοῦ lMovoraq οἱ βασιλεῖς [oi] εἰς ταραχὴν 
λογισμῶν καὶ φόβον ἐνέπεσον διὰ τὴν ἔχϑραν ἣν ἔδειξαν κατὰ — 
τοῦ ᾿“μουράτη, ζητοῦντες τρόπον xal αἰτίαν ἵνα, εἰ δυνατὸν [ 
ἦν, εἰρήνη καὶ ἀγάπη ἀναμέσον τῶν Τούρκων xai τῶν Ῥω- 
μαίων γενήσηται" καὶ ἀπέστειλαν πρὸς τὸν ὠμηρᾶν πρέσβεις - 
B “Ζημήτριον τὸν Κανταχουζηνόν, Πατϑαῖον τὸν “άσχαριν wat ὁ 
τὸν γραμματικὸν "Ayyshov τὸν Φιλομμάτην. ὃ δὲ ἀμηρᾶς 
μαινόμενος ἦν τῷ ϑυμῷ κατὰ τῆς τῶν Ῥωμαίων ἀρχῆς à τὶ 
αἰτίας ἃς εἴπομεν. καὶ εὐθὺς ὡς εἶδεν αὐτούς, προστάξας 
ἐν sigviy ἐζοφωμένῃ δεσμίους ἔϑετο, καὶ ἐσφαλῶς τηρεῖσϑαι 1 
χελεύσας. i 9A 
39. Περὶ δὲ τὰς ἀρχὰς τοῦ ϑέρους, τῇ ὀγδόῃ τοῦ Tov- 
γίου, τῷ 52X ἔτει ἀποστείλας ὃ ᾿Αμουράτης διὰ τὸν Πῆιχαλ-: 
unen, καὶ ὠπέκλεισε τὴν ἱΚωνσταντινούπολιν πολιορχῶν qU- | 
τήν. καὶ τῇ € τοῦ αὐτοῦ ἔφϑασε καὶ αὐτὸς ὃ ἀμηρᾶς μετὰ 


ΡΟ 


5. ἦλθε x«l ὃ P ^ 6. γεγουβικῶν P — 7. ταῖς ἐλπίσιν Μ το. 
τῷ ἀμουρώτῃ Ῥ ὅτι. ἀναμέσου P 12. στείλαντες Μ a. 
φιλομάτην Ρ 45. γέμων ϑυμοῦ ἣν Ρ 17. δεσμίους om Ῥ 1g. 


39] 2€ P. ὀγδ) x P 55. εἴ τοῦ τοῦ αὐτοῦ ἔτους P. 


Amuratem, qui Prusae erat, expeditione in Asiam, victus in oc- - 
cidentem rediit; et aestate eius anni patruum Amurates cum Ligurum - 
sive Genuensium navibus persecutus est, comprehensumque interemit. 
iam morte Mustaphae spe sua delusi imperatores, turbari ac sibi me- | 
tuere coeperunt, propterea quod hostilem in Amuratem animum pro- . 
didissent. itaque modum et occasionem quaerebant, qua concordia et . 
amicitia inter Turcas et Romanos conciliaretur, miseruntque ad ameram - 
legatos Demetrium Cantacuzenum , Matthaeum Lascarim et Angelum - 
Philommatem grammaticum. ameras, ira incensus adversus Romanos. 
propter eam, quam significavimus, causam, ubi primum legatos vidit, - 
vinctos in obscurum carcerem detrudi diligenterque custodiri iussit. — | 
39. Ineunte aestate, octavo die Iunii, anno 6930 , misit cum exer- 
citu Michalbegum Amurates, clausitque et. obsedit Cpolim. die eius- — 
dem mensis decimo quinto ipsemet cum magnis copiis accessit ;lega- . 
tos in vinculis adducens, et die vicesimo secundo mensis. Augusti. 


LIB. 1. CAP. XXXIX. ὶ 117 


sd Jj ; - y ^ ? 
b πλήϑους στρατοῦ, ἔχων σὺν αὑτῷ xoi rovg ἀποσταλέντας 
πρὸς αὐτὸν πρέσβεις δεσμίους. καὶ τῇ χβ' τοῦ Αὐγούστου 
᾿ς μιηγὸς ἐπολέμησεν αὐτὴν δὲ τὴν πόλιν πολέμῳ καϑολιχῷ. καὶ 
o » Tow » ' - z | » 2 » Κῶ 
| ς΄ τοῦ Σεπτεμιβοίου μηνὸς τοῦ ς2λα érovc ἀπῆλθεν ἀπρα- 
oc ἀπὸ τῆς πόλεως ϑεοῦ βοηϑείᾳ. καὶ τῇ λ΄ τοῦ αὐτοῦ μη- 
ς , j - - , 

γὸς ἦλθεν ὁ ἸΠουσταφόπουλος ὃ τοῦ αὐτοῦ "Jduovgary ἀδελ- 
φύς, καὶ διελϑὼν τὴν πόλιν ἔπεσεν ἔξω εἰς τὸν αὐϑεντιχὸν 
τερίβολ | ἐπὲ τὴν αὖ ἢ αἱ τοῦ Ὄ; 'ov ἦλϑε 
περίβολον, χαὶ ἐπὲ τὴν αὔριον τῇ α τοῦ Ὀχτωβρίου ἡ 

- ^ , J * € Uu - - - 
᾿προσχυγῆσαι τὸν βασιλέα καὶ τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ. καὶ τῇ αὐτῇ 
Lt ^ ᾿ » 4 LN - ^ ' - € * y, 
γ ἡμέρᾳ μετὰ τὸ ἄριστον ἐπῆλθε τῷ βασιλεῖ τὸ τῆς ἡμιπληξίας 
p e Ἴς dcr (EC - 2 ? - » 
-y0onum, ὃν ἰδόντες οἱ ἀπὸ τῆς ᾿“Ισίας Τοῦρκοι ἔλεγον ϑαυ- 
y , e e , ^ b - , / 
μαάζοντες ὅτι ὅμοιος τῷ τῆς αὐτῶν πίστεως προφήτῃ lMa- 


e d ' ? - ^ , » tcc ^ [τ ΕῚ 5 LI 
| éy9góc αὐτοῦ περὲ τούτου εἴρηκε "xai ὗστις οὐκ οἷδε τὸν 
᾿ , ' » " - , 

δ βασιλέα, ἀπὸ μύνης τῆς ϑεωρίας αὐτὸν λέξῃ tivat βασιλέα." 
c M , "s " - 
ὁ δὲ ἸΠουσταφύπουλος πλημμελήσας πλείσταις ἡμέραις ἔν τῇ 
πόλει ἕγεχεν τοῦ τῷ βασιλεῖ συμιβάντος τέλος ἀπῆλϑε μέχρι 
ἡ -" - , ' ^ , , ^- , , j 
τῆς Σηλυμβοίας, καὶ μὴ διατρήψας ἐκεῖσε ἐπανέστρεψεν εἰς 
τὴν πόλιν, χαὶ διελθὼν ἀπῆλθεν εἰς τὴν Προῦσαν. τῷ δὲ 
o» Li 3, w-— ? - » ς , * , -“ ; ? 
ἔαρι τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐπῆλθε xol ὃ ὠδελφὸς αὐτοῦ κατ’ αὖ- 
τοῦ εἰς τὴν ᾿“Ισίαν, καὶ ἀπέχτεινεν αὐτὸν προδοσίᾳ τῶν ἰδίων 
αὐτοῦ. : 
^ "m - - € D 
4o. Τῷ δὲ Mai μηνὲ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἑάλω τὸ 'E£a- 


2. 19? P 10. ἀριστῆσαι P 12. προιρήτῃ om M μωά- 
nue) P 15. ἔλεξεν P 16. ποιήσας πλείστας ἡμέρας P 19- 


x«i διῆλθεν εἰς P 23. 4o] λδ΄ P ca?" p 


urbem universis viribus oppugnavit. die tandem sexto Septembris anni 
6931 dei gratia re infecta ab urbe recessit. eiusdem mensis die tri- 
cesimo Mustaphopulus,' Amuratae frater, per urbem profectus, in se- 
ptum deminicum pervenit, et proximo die, qui fuit primus Octobris, 
ad imperatorem et filios eius adorandos accessit. eodem die post ien- 
taculum imperator semiplexia correptus est: quem "Turcae Asiani mi- 
-rabundi dicebant specie simillimum esse auctori religionis suae Ma- 
hometi; quemadmodim aliquando eius hostis Baiazetes de eodem af- 
firmavit: quicunque non nosset imperatorem, eum tamen e solo aspe- 
ctu imperatorem illum esse intellecturum. | Mustaphopulus per dies 
multos propter casum imperatoris flagitiis in urbe designatis, postre- 
mo Selymbriam usque abiit, sed inde statim Cpolim reversus, Pru- 
sam se contulit. vere huius anni frater eius in Asia adversus eum 
profectus est proditumque a suis morte multavit. 

4o. Mense Maio eiusdem anni captum est a '"Turachane Hexami- 


lium sive Istmus Peloponnesi, ac multi ex Albanitis occiyi sunt. ae-. 


- yovuérm ἐστὲ τῇ ϑεωοία. ὡς ποτε xoi ὃ ΠΙπαγιαζήτης ὃ xb: 
o. 4 2 MN d ? ἢ ?j 


37 


118 GEORGII PHRANTZAE 


μίλιον ἤτοι ὃ τῆς Πελοποννήσου ᾿Ισϑμὸς ὑπὸ τοῦ Tovga- 
χάνη, καὶ πολλοὲ τῶν ᾿“Ἰλβανιτῶν ἀπεκτάνϑησαν. καὶ τῷ 
ϑέρει τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἔφυγεν ὃ αὐϑεντόπουλος κὺρ “ημὴ- 
τρίος μετὼ Ἱλαρίωνος Δόρια καὶ Γεωργίου Ἰζαοὺλ γαμβροῦ, 
τοῦ αὐτοῦ “όρια, καὶ ἀπῆλθον εἰς τὸν Γαλατᾶν, ἵνα $na-5 
* " , * , »* , ^ 5 , 
γωῶσι πρὸς τοὺς Tovoxovc* xai πάλιν ovx ἀπῆλθον, ἀλλ᾽ εἰς 
. ? , ' - , - τν , bd LI » 
τὴν Οὐγγαρίαν. καὶ τῇ ιε΄ τοῦ Νοεμβρίου, τοῦ cOAB ἔτους, 
Ku) € L] * ΕῚ , Ὕ * » E. , 
διέβη o βασιλεὺς κὺρ Ἰωάννης εἰς τὴν Ovyyagíav, ποιήσας 
' LI » Ὁ 3 » |! 
δεσπότην τὸν ἀδελφὸν αὑτοῦ τὸν αὐϑεντόπουλον xvg Ιίων- 
σταντῖνον, καὶ καταλείψας αὐτὸν εἰς τὴν πόλιν ἀντ᾽ αὑτοῦ. κα 
τῇ δὲ χβ' τοῦ Φεβοουαρίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐποιήσα- 
c ^ , ^ ^w € , * 
μὲν δρκωμοτικὸν ὠγάπης μετὰ τοῦ ἀμηρᾶ ᾿“Ιμουράτη, καὶ 
τότε τοὺς πρέσβεις ἠλευϑέρωσε. τότε οὖν αὖϑις ἀπήλθομεν 
πρέσβεις, “ουκᾶς ὃ Νυοταρᾶς ὃ καὶ ὕστερον μέγας δοὺξ ys- 
γόμενος xai ó Π]ελαχρηνὸς ΠΠαγνουὴλ καὶ ἐγώ, δι’ αἰτίας τοι- 1 
αὕτης, ὅτι Ó uiv ΠΠελαχρηνὸς καὶ ἄλλοτέ ποτε προαπῆλϑε πρὸς 
τὸν ἀμηρᾶν καὶ ἔγνω ὅτι ἔμελλε γενηθῆναι 4 ἀγάπη, ὃ δὲ 
- * , , , S 
Noragüg iva τελέσῃ αὐτὴν ὡς χρήσιμος καὶ καλός, ἐγὼ δὲ 
[4 ^ € € , - - Ld b ? ) 
ὡς παρὰ τῆς ἁγίας δεσποίνης τῆς συγγενοῦς τοῦ ἀμηρᾶ ἐκ 
τῆς μητρὸς αὐτοῦ ὠποσταλείς." καὶ εἴ τι ἂν δεήσῃ, χρά- 
wo καὶ διὰ ὑφειλτῶν γραμμάτων πρός τε τὸν γηραιὸν βα- 
σιλέα χαὶ πρὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν βασιλέα κὺρ Ἰωάννην 
RJ ' , , c , , * “ , ^w. ἢ 
εἰς τὴν Οὐγγαρίαν εὑρισκόμενον. ἐν δὲ τῷ τέλει τοῦ Ὀχτω- 


3. ó χύριος M 9. τὸν χύριον M 12. δρχωμοτικὴν dyá- 
zv P 16. xei ἄλλοτέ ποτε! Μαγουὴλ M 18. αὐτὴν χα- 


TENUTA NIS m RENE RE 


TT 


state sequenti princeps Demetrius cum Hilarione Doria et huius ge- - 
nero, Georgio Hizaülo, profugus Galatam venit, ut ad Turcas 
abirent: ad quos tamen non venerunt, sed in Hungariam profecti 
sunt. die decimo quinto Novembris, anno 6932, imperator Iohannes | 
in Hungariam transiit, despota facto et in urbe relicto fratre Con- | 
stantino, qui suum interim locum teneret. die vicesimo secundo Februa- | 
rii eiusdem anni amicitiam sacramento firmavimus cum Amurate ame- | 
ra, qui legatos iam liberos dimisit. tum rursus legati missi sumus, - 
Lucas Notaras, qui postea magnus dux factus est, Manuel Melachre- 
nus et ego, propterea, quod Melachrenus iam prius ad ameram ve- 
nerat pacemque esse conventuram cognoverat, Notaras ad perficiendam . 
eam inprimis utilis et idoneus esse videbatur, et ego a sancta despoe- 
na, quae a materno genere ipsi amerae cognata fuit, missus eram, 
cui etiam hoc munus datum est, ut, si quid opus foret, litteris id 
consignatum ad imperatorem senem et filium eius, Iohannem impe- 
ratorem, in Hungariam perscriberetur. exeunte autem Octobri mense 


LIB. I. CAP. XL. 119 


᾿ Borov τοῦ  cÓÀy ἔτους ἐπανῆλθεν εἰς τὴν πόλιν διὰ" 
DN - - » E 
| χοῦ μέρους τοῦ εἰς τὸν ἴστρον ποταμὸν χατερχομένου ἐν 
e χώρᾳ τινὲ Kel ἐπονομαζομένῳ ὃ βασιλεὺς κὺρ ᾿Ιωάν- 
b : ^ 
| ?5g, ἀπελθουσῶν τριήρεων «n0 KovoravrivovnoAeog ἐκεῖ- 
Mt » ^ 
δσε" προέπεμψε γὰρ ἀπὸ Οὐγγαρίας ἄνθρωπον ἀλλόγλωσ.-.- 
σον xai ἀλλογενὴ τοῦ ἐλϑεῖν διὰ ξηρᾶς μετὰ πιττακίου ὕφειλ- 
- e 2A 90 Jan " Tr ὺ λέ λέ ce ? , e 
τοῦ, ὃς ἐλϑὼν ἐζήτει ἰδεῖν τὸν βασιλέα λέγων ὃτι ἀνάγκη ἣν 
- P" ' € € 1 - » - 
αὐτῷ ἰδεῖν αὐτὸν καὶ ὁμιλῆσαι ovv αὐτῷ.  aromov* πῶς 
»« - x 506. , , - , 
.. éduraro τοιοῦτον ἀἄνϑοωπον ἰδεῖν βασιλέα ἀσϑενὴ; xoraxoi- 
9d S. d ^ P ^ - 
Xoroc γὰρ ἦν, καὶ μόνος πρὸς μόνον ἤϑελεν συνᾶραι Àóyov. 
5e - 5 , ' , ) , * L] » 
πολλῶν οὖν λύγων δαπανηϑέντων ἐστάλησαν πρὸς τὸν ἄγϑρω- 
, - e ᾿ - 
πὸν δύο τῶν σεχρέτων σὺν iuof, xai εἶπον αὐτῷ “ἢ εἰπὲ ὃ 
- i » UNA , 
βούλει τῷ παρόντι δείξαντες ἐμέ “ἢ ἀπελϑὲ ἔνϑα βούλει," 
E. us , »»t€/ , , , c , 
ἡνίκα παραλαβὼν us xav ἰδίαν δέδωκέ uot χάρτην ὑφειλτον, 
150g δεδήλωχέ μοι ἔτι δὲ πόϑεν καὶ πότε ἐξῆλϑεν. ὡς δὲ διώρ- 
^ ; - - - Ὕ 
ϑωσα τὸ ὑφειλτὸν καὶ ἀπῆλθον ἀναγνῶναι τοῦτο, ἀνέφερον 
e - 2 , E] ', , » , * 
ὅτι ζητῶ εὐεργεσίαν, ἐπεὶ χαρίεντα ἔμελλον μηνύεσϑαι δια 
τῶν ὑφειλτῶν. ἐκεῖσε καὶ τῆς δεσποίνης καϑεζομένης xai τῆς 
, - € , 
γύμφης αὐτῆς, τοῦ δεσπότου ἀπόντος εἰς τὸ κυγήγιον, χάγω 
30 ἀνέγνωσα τὸν χάρτην, καὶ ἀχούσαντες ὅτε ὑγιαίνει καὶ ἔμελ- 
^ M - Ὕ ^ t, 
Aev ἐλϑεῖν καλῶς εἰς và περὲ τὴν μεγάλην Βλαχίαν, xai ὅπως 
ἀπέλθωσε τριήρεις εἰς τὸν τόπον τὸν ἐπονομαζόύμεγον ΙΚελλίον 


8. ἄτοπον] τοῦτο λοιπὸν P 12. δύο] τινὲς P. συγχρήτων 
μοι M ι5. ὅϑεν Μ 18. τοῦ ὑφειλτοῦ P 20. ἀγαγγώ-- 
σας τὴν Μ ὑγίαινε χαὶ ἀπήρχετο x. M 22. κελίον, ἄραε 


αὐτὸν χαὶ φέρωσι, περὶ οὗ ἐχάρισαν M 
anni 6933, per regionem, cui Cellii nomen est, ad Istrum fluvium per- 
tinentem, imperator Iohannes in urbem reversus est, missis illic Cpoli 
triremibus. praemiserat enim ex Hungaria Iohannes hominem pere- 
grinum et peregrina utentem lingua, qui cum tabella obsignata ter- 
restri via in urbem proficisceretur. is, ubi advenit, imperatorem vi- 
dere cupiebat, affirmans, necesse esse, ut videret eum et cum eo 
eolloqveretur. at enim quo pacto fieri poterat, ut imperatorem, qui 
aegrotus decumbebat, iste homo conveniret et solus, id quod vole- 
bat, cum eo conferret sermonem? itaque, quum multum esset dis- 
ceptatum , missi ad eum sunt mecum duo viri imperatori a se- 
eretis, qui ita eum compellarunt: *aut aperi, quid velis, huie viro" 
(me autem demonstrabant), *aut abi, quo libet" sic tandem seducto 
mibi literas tradidit obsignatas, e quibus didici, unde et quo tem- 
pore Iohannes discessisset. deinde quum abissem ad recitandas eas, 
praemium me exspectare significavi, ut qui laetum nuntium essem 
allatarus. consedentes ibi imperatrix et filia eius, absente venandi 
causa imperatore , quum ego literas praelegissem , magnam ex iis vo- 
luptatem perceperunt, quippe e quibus discerent, Iohannem bona 


120 GEORGII PHRANTZAE 


καὶ ἄρασαι αὐτὸν φέρωσι, ἐχάρησαν λίαν. καὶ μετὰ μιχρὸν 
χελεύσας ὃ βασιλεὺς τὸν ἱματοφύλαχα ἔδωκέ μοι χαβάδιογν 
μολιβὸν χαμουχὰν μετὰ βαρεοχοιλίας ἐνδεδυμένον zai χρυ- 
σίου κεντηνάριον, ἔτι δὲ καὶ τὸν κάλλιστον γλωσσύχομον τὸν 
» —- 5 vy 
μέγαν καὶ ὡραῖον, ὃν nío ποτ᾽ ἐμοῦ ἐζήτει" εἶχε γὰρ 0025 
€ » , » , x. , * M M 
ὁ γλωσσόκομος ἔνδον λάφυρα ἄξια ϑέας πολλὰ καὶ καλὰ xc 
᾿ » » , ᾿ ? 
ἕτερα εἰδὴ θαυμάσια, ἅπερ ἐδώϑησαν ὕστερον μετὰ τὴν ἀπο- 
, » - ^- ' P € ow Ll nad 
Β δημίαν αὐτοῦ ἐκ τῆς ἔνϑεν ζωῆς τὼ μὲν τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ τὰ 
- - ^ - c 
δὲ ὑπὲρ τῆς ἁγίας ψυχῆς αὐτοῦ. τοῦτον γὰρ τὸν Ogolo» χαὲ 
ϑαυμαστὸν γλωσσόκομον ἀπὸ καιροῦ ὠρέχϑην αὐτόν: διὸ το 
» D - - HT - - c ^ , a 
ἔδοξέ uo, ζητῆσαι τοῦτον, δεόμενος τῷ βασιλεῖ" ὁ δὲ ἀπε- 
» , - - , 
κρίγατό μοι ὅτι αὐτὸς ὃ γλωσσόκομος ὑπῆρχεν τοῦ πατρός μου 
τοῦ βασιλέως, καὶ ἐν αὐτῷ, ὡς οἶδας, εἶχε πολλὰ χαλὰ λά- 


φυρα καὶ λίϑους πολυτίμους καὶ ἕτερα πλεῖστα βασιλικὰ εἴδη, 


vo 


πλείονα ὧν oidac. ἐγὼ δὲ πάλιν ϑέλω δωρήσασϑαι αὐτὸν 15 


- « - € er » , - » ΕῚ - * € 
τῷ βασιλεῖ τῷ vig μου, ἵνα ἐν αὐτῷ ἔχῃ κἀκεῖνος μετὰ τῆς 
^ - & τἱ - & CE - ^ 
εὐχῆς αὐτοῦ χαὶ ἐμοῦ τὰ εαυτοῦ. xui ἀπέπεμψέ με: xat 
τότε διὰ τὰς χρηστὰς ἀγγελίας, ἃς ἐκόμισα αὐτῷ, προσέτα- 
ξεν ἵνα λάβω τὸν εἰρημένον γλωσσόχομον, ὃν καὶ ἔσχηκα με-- 


τὰ τῆς ἁγίας αὐτοῦ εὐχῆς πλήρη πολλῶν χρησίμων xai τι- ὦ 


μίων πραγμάτων τούτου τοῦ ματαίου βίου, κελεύσασα ἔτι καὲ 


2. post. ἑματοφύλαχα M: ἤτοι τὸν τὰ ἐνδύματα φυλάγοντα δώ- 
σαί Μ 3. μολυβὸν χαβάδιον χαμουχᾶν P 5, πέρ om P 
9. ζωῆς iterum M 11. αὐτὸν P 13. ὡς οἶδας εἶχε] εἰσὶ P 
16. τὴν εὐχὴν τοῦ πατρός μου’ χαὶ ἐμοῦ: ταῦτα εἰπὼν ἀπέπ. P 
21. τοῦ βίου τούτου τοῦ ματαίου Ῥ 


uti valetudine et in magnam Blachiam profecturum esse atque cupere, 
ut in regionem, Cellium quae appellatur, mitterentur triremes, quae 
se reciperent et in urbem reducerent. ac brevi post imperator per 
praefectum vestimentorum donavit mihi vestem sericam egregiam et 
centenarium auri, atque arcam insuper vestiariam amplam et mire 
pulcram, quam olim mihi recusaverat. continebat enim ea arca multam 
supellectilem visu dignam et praeclaram, aliasque res mirabiles, quae 
deinceps post obitum imperatoris partim filiis eius donata, partim ob 
salutem beatae eius animae sacrificata sunt. huius igitur arcae egre- 
giae et plane mirabilis quum diu flagrassem desiderio, visum est mihi 
ab imperatore eam expetere. at ille ita respondit: "fuit ea arca im- 
peratori, patri meo, qui, ut nosti, multa praeclara opera, lapides 
pretiosos aliaque regia ornamenta plura, quam credas, in ea asservabat. 
ego eam rursus impefatori, meo filio, donabo, ut is quoque ex votis 
ium suis tum meis in eadem res suas asservet" ita dimisit me. tum 
autem propter laetos, quos ei attuleram, nuntios imperavit, ut tra-. 


1 


wee ^ m I 


NS CS MESE οὐδυ DRE, IR S Nm AIRE, pe E P LE PER ERE 


LIB. I. CAP. XL. 121 


ἡ δέσποινα ἵνα σηρικὸν ἔνδυμα προσφέρωσέί μοι καλὸν πρά- 
- σινον καὶ νομίσματα πεντήχοντα, ἡ δὲ νέα δέσποινα μηνύ.- 
/. 904. μοι ὕτι τὸ δεῖνα αὐτῆς ἔνδυμα ἔσηται τῇ ἐμοῦ συνεύ- 
ἢ »Q , ὅταν γυναικὶ συναρμοσϑῶ, καὲ χρυσένοι τεσσαράκοντα. 

5 Τὴ δὲ χκα' τοῦ Ἰουλίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους χεκοίμη-- 
ται ὃ ἐν τῇ μακαρίᾳ τῇ λήξει ἀοίδιμος καὶ εὐσεβὴς βασιλεὺς 
. x09 ΙΠαγουήλ, ὃς δι’ αὐτοῦ ϑείου καὶ ἀγγελικοῦ σχήματος 
| pérovouacón πρὸ ἡμερῶν δύο τῆς ϑανῆς αὐτοῦ Π]ατϑαῖος 
μοναχός: καὶ ἐτάφη ἐν τῇ σεβασμίᾳ βασιλικῇ καὶ περικαλ- 
τολεῖ μονῇ τοῦ Παντοχράτορος, μετὰ πένϑους xoi συνδρομῆς 
. οἵα οὐ γέγονε πώποτε πρός τινα τῶν ἄλλων. ἦσαν δὲ πᾶσαι 
αἱ ἡμέραι τῆς ζωῆς αὐτοῦ ἔτη οζ΄ καὶ ἡμέραι xs, ἐξ ὧν 
ἐβασίλευσεν ἔτη δύο καὶ τεσσαράκοντα. 

Οὗτος οὖν ὃ βασιλεὺς κὺρ Πανουὴλ πρῶτον ϑυγατέρα 
τῦ ἐγέννησε τὴν -....., εἶτα Κωνσταντῖνον, Ἰωάννην τὸν βα- 
᾿ σιλέα xai ᾿Ανδρόνιχον τὸν δεσπότην, xai ϑυγατέρα δευτέραν 
τὴν ...«......, Θεόδωρον τὸν δεσπότην καὶ πορφυρογέννητον, 
lMuiyark τὸν αὐϑεντόπουλον, Κωνσταντῖνον τὸν δεύτερον τὸν 
καὶ βασιλέα γενόμενον, 4ημήτριον τὸν δεσπότην καὶ Θωμᾶν 
τὸν δεσπότην. ζῶν δὲ ὃ βασιλεὺς καὶ πατὴρ αὐτῶν διεμέρι- 
σεν ἑκάστῳ τούτων τούσδε τοὺς τόπους, δι’ ἣν αἰτίαν καὶ μέγα 


JN 


1. συριχὸν P χαλὸν om P προύσινον P 4. χρυσία P 
6. εὐσ. ὃ εἰρημένος βασ. M 14. Οὗτος --- ἐναπομείγναντα ἐν 
τῇ Πελοποννήσῳ add P 


deretur mihi ista arca, quam cum pio eius voto rebus utilibus et in 
hac inani vita laudatis repletam accepi. similiter imperatrix vestem 
sericam eximiam prasino colore et numos quinquaginta mihi dari 
iussit; eius filia autem significavit, postquam uxorem duxissem , huic 
se vestem suam praestantissimam et nuinos aureos quadraginta dona- 
turam esse. 

Die Iulii 21 einsdem anni beatorum sorte obdormivit gloriosus 
et pius imperator Manuel dominus, biduo ante mortem divino et an- 
gelico habitu indutus et appellatus Matthaeus monachus. sepultus est 
in venerabili basilica et pulcerriino monasterio Pantocratoris, cum 
luctu et concursu, qualis nulli unquam alii contigit omnino vixe- 
rat annos 77 et dies 25, e quibus regnaverat annos duos et qua- 
draginta. 

Hic igitur imperator, Manuel dominus, primum filiam procrea- 
vit. ..... nomine, deinde Constantinum, imperatorem Iohannem 
et Andronicum despotam, tum alteram filiam, cui . .. .. . nomen 
erat, Theodorum despotam et porphyrogenitum, Michaelem principem, 
Constantinum minorem, qui imperator fuit, Demetrium despotam et 'Tho- 
mam despotam. his imperator pater, quum in vivis adhuc esset, locos hosce 


122 GEORGIJ PHRANTZAE 


xaxüv προεξένησε τῇ τῶν Ῥωμαίων ἀρχῇ. καὶ πρῶτον μὲν 
τὸν Ἰωάννην βασιλέα εἴασε, τῷ δὲ δεσπότῃ κὺρ ᾿Αἰνδρονίχῳ 
τὴν Θεσσαλονίκην καὶ τὰ ἑαυτῆς δέδωκεν. οὗτος δὲ βλαβεὶς 
ὑπὸ βαρυτάτης ἀσϑενείας, ἔδοξεν αὐτῷ πωλῆσαι τὴν Θεσσα- 


4 & 7$ - - ^ E - , um , 
λονίκην καὶ τά ἑαυτῆς τῇ τῶν “Ἐνετῶν γερουσίᾳ δια yovotov5 | 


χιλιάδας πεντήκοντα. εἶτα περάσας ἦλϑεν ἐν τῇ Πελοπογνήσῳ, 
ἐν χώρᾳ λεγομένῃ “]αντινείᾳ, καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Ἰω- 
ἄννου τὴν διατριβὴν ἐκεῖ ἐποίει ἕνεκεν τῆς τοῦ ἀέρος εὐχρα- 
, e ^ L , , ? - 
σίας. ὥστερον δὲ μοναχὸς γενύμενος κατῴκησεν ἐν τῇ Kovorav- 
P - - ' - , - 2! 
TivOvzOLEL ἐν τῇ τοῦ ΠΙαντοχράτορος μονῇ λεγομένῃ. τῷ δὲ 
δεσπότῃ κὺρ Θεοδώρῳ τὴν “΄κεδαιμονίαν καὶ τὰ ἑαυτῆς. τῷ 
δὲ βασιλεῖ κὺρ Κωνσταντίνῳ τὼ τοῦ Εὐξείνου πόντου μέρη, 
, 3 , * ' - - 
λέγω «“γχίαλον xoi Meonufg(íav καὶ τὰ αὐτῶν, xai τῷ δε- 
Li ^ - ^ , , , - , 
σπότῃ κὺρ Θωμᾷ τὰ ἐναπομείγαντα ἐν τῇ Πελοποννήσῳ. 
—- 2 w^ e ν᾿ E] , c , *' T) 
Καὶὲ τῷ $240 ἔτει μηνὲ “ὐγούστῳ ἡ δέσποινα κυρὰ Σ 
, - 3 * € - , , , , 
qia qvyovoa διέβη εἰς τὴν αὑτῆς πατρίδα, δι’ αἰτίαν τοι-- 
, ^ ^ , - * 
αὐτην ὅτι ὃ βασιλεὺς κὺρ Ἰωάννης ὃ ἀνὴρ αὐτῆς ovx εἶχε 
, » * * ' ΄ 
τοσαύτην εὐνοιαν καὶ ἀγάπην πρὸς αὐτὴν καὶ εἰρήνη ἀνὰ αὖ- 
- , * - « , ^ 
τῶν oU διέκειτο διὰ τὸ ἐρᾶσϑαι τὸν βασιλέα ἑτέρων yvvat- 


κῶν, οὕνεκα οὐκ ἦν ἡ δέσποινα ἐκ φύσεως ἐστολισμένη τὴν a0. 


«ες , 
(06107110. 
15. χυρία P 19. ἑτέραις γυναιξὶ M 20. τούτου ἕνεχα P 


distribuit: quae res imperio Romanorum magnam calamitatem attulit. ac 
primum quidem Iohannem sivit imperatorem esse, Andronico autem de- 
spotae Thessalonicam eiusque urbis territorium donavit. visum autem 
est huic propter summam imbecillitatem , Thessalonicam urbem et 
quae ad eam pertinent Venetorum civitati vendere numis aureis quin- 
quagies mille: quo facto, ipse, in Peloponnesum profectus, Mantineam 
urbem se contulit ibique cum Iohanne filio vitam agebat propter 
commodam aeris temperiem. postea monachus factus, Cpoli sedem 
collocavit in monasterio Pantocratoris. "Theodoro despotae pater 
Lacedaemonem eiusque territorium assignavit; imperatori Constan- 
tino domino tractus ad Pontum Euxinum, h. e, Anchialum et Mesem- 
.briam cum territoriis, ac Thomae despotae partes Peloponnesi re- 
liquas. 

Anno 6934, Augusto mense, imperatrix Sophia domina fuga se in 
patriam recepit, quoniam imperator Iohannes dominus, eius coniux, 
parum ei amoris caritatisque praestabat, nec concordia inter eos erat, 
quia ille alias amabat mulieres, quum imperatrici formam natura ne- 
gavisset. 


ὥνακ» πο I 


αὐ πὰ ΣΙΝ SNMPNMEN TENE RT βόμο 


LIB. HI. CAP. I. 1223 


BIBAION B. 


: 2 -— .APXOMENON META ΤΗ͂Ν O4NHN TOT BAZIAEQX KTPOT 
J MANOTH.4 TOT IIA4AIOAOTOT ΚΑΙ AIIO ΤΗ͂Σ APXHZX 
I294NNOT TOT TIOT ΑΥ̓ΤΟΥ͂. 


95 [Ey τῷ καιρῷ οὖν τοῦ cOAÓ ἔτους μηνὲ “ὐγούστῳ 
, * ^ - Y - € ^ , »* 
E διέβη τὰ βασιλικὰ σκῆπτρα καὶ πᾶσα ἡ τῆς βασιλείας ἔξου- 
σία πρὸς Ἰωάννην τὸν υἱὸν τοῦ ἐν μακαρίῳ τῇ λήξει κὺρ Π1α.-. 
' , ' 1 3 » 
γουὴλ βασιλέως, ὃς καὶ προεστεμμένος zv εἰς βασιλέα. καὲ 
-“ , » ΕῚ , , » ^ , ^ 
τῷ c2As ἔτει, Αὐγούστου x9 , nyayov δια ϑαλασσης μετὰ 
, ' 1 LI ᾽ - 
B 1orgujogeov τὴν κυρὰν αρίαν τὴν Kouvgvgv ἐκ Τραπεζοῦν- 
. 706, ϑυγατέρα ᾿Αλεξίου τοῦ Κομνηνοῦ βασιλέως Τραπεζοῦν-- 
, ἮΝ - - , » "xw » ? , ? L] 
τος" ὃν δὲ τῷ cO9Àg ἔτει μηνὲ Σεπτεμβρίῳ ηὐλογηϑὴ αὐτὴν 
ὃ βασιλεὺς κὺρ Ἰωάννης, ἣν καὶ αὐγοῦσταν ἀνηγόρευσεν. xa 
- 5 Li » * , γε. Ἢ ? LI ' c 
- τῷ αὐτῷ ἔτει μηνὶ Νοεμβρίῳ ἐξῆλθεν αὐτὸς δὴ ὁ βασι- 
^ , - , ^ ΕῚ - rj L] , 
154svg ἐκ τῆς πόλεως, xab ἀπῆλθεν εἰς τὴν Πελοπόννησον 
» , , ' - c €- , , Α 
τῇ «s Δεκεμβρίου σὺν τῷ αὐτοῦ αὐταδέλφῳ κυρ, Κωνσταν- 
, , € c - , , 
τίγῳ Ov αἰτίαν τοιαύτην ὅτι ὃ αὐτῶν αὐτάδελφος ὁ δεσπότης 


2. τὸν ϑάνατον P χυρίου Μ 8. καὶ ἀρχὴ τῆς βασιλείας 
ἰωάννου Μ — 5. δὲ τῷ xeigg P 7. τῇ μνήμῃ εἰρημένου κυ- 
ρίου M 15. διὰ τὸν ἑαυτῶν αὐτάδελφον τὸν δεσπότην χύριον 


Θεόδωρον βούλεσϑαι μοναχὸν γενέσϑαι M 


LIBER Il 


INCIPIENS POST MORTEM IMPERATORIS MANUELIS PALAEOLOGI 
ET AB INITIO IMPERH IOHANNIS, FILII EIUS, 


1. Nasa igitur 6934, mense Augusto, imperium ommisque po- 
testas imperatoria, in Iohannem transiit, Manuelis, beatae memoriae 
imperatoris, filium, qui iam ante diademate imperatorio ornatus fue- 
rat. atque anni sequentis die Augusti 29 per mare triremibus Maria 
Comnena Trapezunte advecta est; Alexii Comneni, Trapezuntiorum 
regis, filia. eam mense Septembri anni 6936 imperator Iohannes ma- 
irimonio sibi iunxit declaravitque Augustam ; atque eodem anno, mense 
Novembri, imperator ipse ex urbe profectus, die Decembris 26 cum 
Constantino fratre in Peloponnesum pervenit, ut hic totius insulae 


28 


» 


^ 


124 GEORGII PHRANTZAE ' 


κὺρ Θεύδωρος ἐβούλετο γενέσϑαι μοναχός, καὶ ὅ χὺρ Κων- 
σταντῖνος ἐναπομιείνῃ αὐθέντης εἰς πᾶσαν τὴν Πελοπόννησον" 
ὃς μεταμεληθεὶς ὕστερον οὐκ ἐγένετο μοναχός. μεϑ'’ ὧν κἀγὼ 
ἀρχῇ εἰς τὴν Πελοπόννησον ἤλϑον, εἰς δουλοσύνην τοῦ βασι- 
λέως τοῦ αὐϑέντου μου ὦν, xai ἵνα ἀποβλέπω καὶ τὸν δεσπό- 5 
τὴν κὺρ Κωνσταντῖνον δι' αἰτίαν τοιαύτην. ὅτε ὃ μακάριος 
καὶ ἀοίδιμος πατὴρ αὐτῶν ἤγγιζε πρὸς τὸ ἀποθανεῖν, προσέ- 
ταξέ μὲ καὶ ἔγραψα τοιαῦτα οἰχειοχείρως, οὐχὲ ὡς διαϑήχην 
αὐτοῦ" οὐ γὰρ διατιϑεῖσιν οἱ βασιλεῖς, ἀλλὰ προστάττου- 
σιν, ἐν f προστάξει διωρίζετο τάδε ἅπερ xal ἔγραψα, ἵνα τὸ 
ἔχῃ ἕκαστος τῶν υἱῶν αὐτοῦ ὃ μὲν τόδε ὃ δὲ τόδε ἀπὸ τῶν 
ἰδίων αὐτοῦ λαφύρων καὶ λίϑων πολυτίμων xal ἀξιολόγων 
εἰδῶν, καὶ τὰ λοιπὰ τῆς οὐσίας αὐτοῦ ἤγουν τῆς ἔσω παλα- 
τίου, ἱματισμοὶ καὶ παρασκευαί, ἵνα μερισϑῇ εἰς τέσσαρα 
μέρη, sig παραστάσιμα xai λειτουργίας ὑπὲρ αὐτοῦ κατεπέ- 15 
χειγὰ τῶν συνήϑων, ἃ πολυτελῶς xai καλῶς ἐδόθησαν, τὰ 
δὲ ἕτερα τρία μέρη εἰς πτωχούς, εἷς ἰατροὺς καὶ εἰς τοὺς 
αὐτοῦ κελλιώτας" ἐπίτροποι δὲ ὦσιν ὃ πνευματιχὸς αὐτοῦ 


c 


ὃ ἐν τῇ τῶν Ξανθϑοπούλων μονῇ Ἰαχάριος ὃ ἐξ Ιουδαίων, 


ε ' ΕῚ * , - hd , - SUM , 
Bó διδάσχαλος Ic07q ἐν τῇ τοῦ Χαρσιαγίτου μονῇ, καὶ ἐγώ. 40 


3. μοναχός om P 4. ἀρχῇ] πρῶτον P 5. τοῦ αὐϑέγτου 
μου om M ἀποβλέπῃ M 6. ó om MP 8 μὲ om P 
ἔγραψε P 9. διατιϑέασιν P. 10. ἅπερ zal Croce om P 
12. d&.| ἄλλων P 13. τὸ λοιπὸν M 14. μερισϑῶσιν, omis- 
80 iyc,P 16. ἐντελῶς P ἐιέϑησωαν M 


constitueretur princeps, quoniam Theodorus despota, illorum frater, 
monachus fieri voluit, quod tamen is consilium postea mutavit. cum 
his ego tum primum in Peloponnesum veni, unus e ministris impe- 
ratoris, domini mei, et ut curam haberem Constantini despotae, pro- 
pter causam huiusmodi. iussus a beato et glorioso eornm patre, morti 
vicino, haec ego manu mea scripsi, non ut testamentum tamen: 
non enim testantur imperatores, sed iubent: haec igitur, quae ille 
constituebat , ego ab eodem iussus scripsi: ut singuli eius filii alius 
aliud de ornamentis eius et gemmis rebusque aliis pretiosis accipe- 
rent, reliqua autem bona, quae quidem in palatio essent, vestimenta 
et apparatus, in quatuor partes dividerentur: quarum una consume- 
retur in liturgiis et ecclesiarum ornamentis supra solitum modum ad- 
ornandis, quae sane magno cum sumtu et splendore instituta sumt; 
reliquae tres -distribuerentur mendicis, medicis et domesticis eius, cu- 
ratores autem essent spiritualis pater eius Macarius, qui, ex ludaeis 
oriundus, in Xanthopulorum monasterio erat, Iosephus, monasterii 
Charsianensis magister, atque ego. haec quum coram ipso Manuele, 


, 


LIB. IH, CAP. I 155 


xai ἀναγνωσϑείσης ταύτης δὴ τῆς προστάξεως παρ᾽ ἐμοῦ iu- 
προσϑὲεν αὐτοῦ καὶ τῆς δεσποίνης καὶ τοῦ βασιλέως xci υἱοῦ 
αὐτῶν καὶ μόνον, τέλος προσέταξε τῷ υἱῷ αὐτοῦ λέγων “υἱέ 
ς΄ μου, ἤχουσας ἃ προσέταξα μὲν ὑμῖν περὶ τῶν ὑπηρετησάν- 
ὅτων μοι ἰδίων (ἔγραφε γάρ)" “οἱ δὲ κελλιῶταί μου οὗ 
᾿ ὑπηρετήσαντές μοι καλῶς xoi εὐνοϊχῶς διάκεινται ὡσεὶ χυ- 
ρίως πρός μὲ. ἵνα ἔχωσι παρὰ πάντων τῶν υἱῶν μου ἐγά-- 
πῆν τε καὶ ἀναδοχὴν καὶ προμήϑειαν κατὰ τὸ ἀναλογοῦν ἑνὲ 
— ξχάστῳ αὐτῶ». -ἐξωιρέτως δὲ πάλιν λέγω σοι περὲ τούτου δὴ 
i τοῦ Φρανεζῆ , 06 καλῶς μοι ἐδούλευσε καὶ εἰς πάντα τὰ τῆς 
᾿ ψυχῆς μου καὶ σώματος ἐθεράπευσε, καὶ νῦν εἰς τὰ τῆς 
- ἀσθενείας μου πλεῖον τῶν ἄλλων ϑεραπεύει, ὡς καὶ ἐλπίζω 
| ὅτι καὶ τὰ τῆς ψυχῆς μου μετὰ ϑάνατον καλῶς οἰκογομήσῃ. 
7 νεότης γὰρ αὐτοῦ xai τὸ γῆρας τὸ ἐμὸν οὐκ εἴασαν γενέ- 
ἀὔσϑαι τι πρὸς αὐτὸν ἀντάξιον τῆς ἀγάπης καὶ δουλοσύνης ἣν 
ἐφύλαξεν εἰς ἐμέ: διὰ τοῦτο ἀφίημι αὐτόν σοι" x&i ὅπως 
τῆς εὐχῆς καὶ εὐλογίας τῆς ἐμῆς τύχῃς, 0 δι’ αἰτίαν τοιαύ- 
την παρ᾽ ἐμοῦ οὐχ ἐγένετο αὐτῷ, αὐτὸς ποίησον καὶ ταῦ- 
— q& ἔλεγε xui προσέταττε περὶ ἐμοῦ. ἐπεὶ δὲ xai μετὰ τοῦ 
30 δεσπότου κὺρ Κωνσταντίγου πολλὴν ἀγάπην εἶχον κἀγὼ καὶ 
πληφοφορίαν, ἣν ὃ ϑεὸς ἀπεδέχετο, ἐξ αἰτίας τοιαύτης ὅτι 
τοῦ πατρύς μου ὃ ἀδελφὸς ἦν αὐτοῦ παιδαγωγὸς καὶ οἱ viol 


6. εὖν. ὡς εἰχὸς διέχειντο προ. P 7. ἵνα om P 8. ἀνάλογον 
M το. ὃς ἐδούλευσέ μοι εἰς πάντα ἐπιτηδείως χαὶ πιστῶς καὶ 
γῦν αὖϑις εἰς P 12. ὡς om P 16. πρός us P 


imperatrice et eorum filio imperatore, et iis solis quidem, recitassem, 
postremo imperator ita filio suo praecepit: "audisti, fili mi, quae 
vobis super ministris meis iussa dedi. cubiculariis autem., qui pulcre 
mihi et studiose servierunt, praecipuam | gratiam habeo, atque volo, 
ut ab omnibus filiis meis id illis amoris, tutelae et studii contingat, 
quod cuique convenit. itaque in primis hunc tibi Phrantzen commen- 
do, qui egregie mihi ministravit, omnibusque animi et corporis com- 
modis quum ante prospexerit, 4um nunc in aegrotatione mea prae 
ceteris prospicit, ac spero, eundem etiam, quae ad animam meam 
ἢ post obitum expiandam pertinent, probe administraturum esse. per 
ipsius enim iuventutem et senectutem meam non licuit, quod amore 
ac stndio, quae mihi praestitit, dignum esset, illi referre. quare tibi 
eum committo, atque spero, te, ut, quae exopto precorque tibi, adi- 
piscaris, suppleturam esse, quod illam ob causam Phrantzae ipse 
praestare non potui^ haec ille de me dixit et praecepit. intercedebat 
autem etiam cum Constanlino despota, numinis divini gratia, magna 
mihi familiaritas, quum patris mei frater praeceptor eius esset, et 


39 


156 GEORGI PHRANTZAE 


£9 »* ? - ' 
αὐτοῦ οἱ ἐμοὲ ἐξάδελφον συνανάτροφοι αὐτῷ καὶ φίλοι xoi 
- , “ $73 ' , 2. ὦ . ὁ - - , 
δοῦλοι αὐτῷ, καὶ ἐγὼ μετ᾽ αὐτῶν. εἰτα τοῦ καιροῦ φέρον- 
, - ^ , 3: , 
τος οἰχείωσιν ἐμοῦ πρὸς τὸν μαχαρίτην xat ἀοίδιμον πατέρα 
“ ᾿ w » , € e 
αὐτοῦ, καὶ ὅσα αὐτῷ ἦν ἀναγκαῖα δι’ ἐμοῦ εὕρισκεν. ἠγάπα 


γὰρ ἔχειν με χαϑύλου εἰς τὴν αὑτοῦ δουλοσύνην" συνήϑεια ὅ 


γὰρ ἦν καὶ τάξις ἐν τοῖς τῶν βασιλέων οἴχοις χωρεῖν τοὺς 
τῶν πατέρων χελλιώτας ἐν τοῖς τῶν υἱῶν χελλίοις, ἀλλ᾽ οὐχὲ 
τοὺς τῶν υἱῶν κελλιώτας ἐν τοῖς τοῦ πατρός" τοῦτο δὲ ἔτι 
ζώντων τῶν πατέρων, ἀλλ᾽ οὐχὲ μετὰ ϑάνατον. ὡς οὖν ἀπέ- 


ϑανεν ὃ μαχαρίτης καὶ ἀοίδιμος πατὴρ αὐτοῦ, μετὰ τὸ πρῶ- τὸ 


τον αὐτοῦ μνημύσυνον ἐπεστρέψαμεν πάντες οἱ χελλιῶταε αὐ- 
τοῦ εἰς τὸ παλάτιον’ ἔϑος γάρ ἐστι xad τοῦτο, ὅτε οἱ κελ- 
λιῶται αὐτοῦ δὴ τοῦ βασιλέως καταμένειν ἐπὲ τὸν τάφον 
αὐτοῦ μέχρι τοῦ πρώτου μνημοσύνου. xui οὕτως ἀπήλϑο- 


μεν εἰς τὴν οἰχίαν, ἔνϑα κατέμενεν ὃ ῥηϑεὶς δεσπότης κὺρ 15 


Κωνσταντῖνος, καϑίσαντες ἔξω ὡς οἱ πολλοί. μαϑὼν δὲ τοῦτο 
ὁ δεσπύτης ἀποστείλας τὸν ϑεῖόν μου, καὶ εἴρηκέ μοι δεσπο- 
- , * * , ' " 
τιχῷ προστάγματε ὅτε σὺ μὲν τετήρηκας τὴν τάξιν καὶ οὐκ 
7 w^ ? ^ , RD » - », 
εἰσῆλθες eig τὸ κελλίον μου ἐξ ὀρϑοῦ, ὡς ἔϑος σοι ἦν ἔτι 


- ind b] , ' , » , * 
ζῶντος τοῦ αὐϑεντὸς μου καὶ βασιλέως καὶ πατρός" πλὴν 20 


c - , ' x - 4 ἢ A M , - * 
ἡμεῖς ὀφειλέται ὄντες τῆς ἀγάπης xoi δουλοσύνης τῆς παρὰ 
σοῦ πρὸς αὐτὸν καὶ πρὸς ἡμᾶς εὐεργετοῦμέν σε τοῦ δύνασϑαε 
ἔρχεσϑαι ἐξ ὀρϑοῦ καὶ εἰς τὸ κελλίον μου, ὡς καὶ πρότερον 


“. χελλείοις P 12. ὅτε τοὺς χελλιώτας P 18. ὅτι] τάδε P 
21. ὄντες] οὕτω P 22. ἡμᾶς ἐσμὲν εὐεργ. P 


huius filii, fratres mei patrueles, una cum illo educarentur, in eius- 
demque essent amicis et ministris: quibuscum ego in illius veni fa- 
miliaritatem, deinde, ferente ita tempore, in beati et gloriosi pa- 
tris eius ministerium transii, qui in omni re sibi necessaria opera 
mea utebatur. prorsus enim cupiebat in suo me habere ministerio. 
more autem et consuetudine receptum erat in imperatorum palatiis, ut 
patrum cubicularii in cubicula filiorum intrarent, non contra filio- 
rum cubicularii in cubicula patris: idque vivis patribus, non post 
eorundem mortem. postquam igitur obiit beatus et gloriosus pater 
eius, peractis illi primis iustis, omnes cubicularii eius in palatium 
reversi sumus. nam hic quoque mos tenet, ut cubicularii imperatoris 
circa sepulerum eius maneant usque ad prima sacra funmeralia. ita 
demum ad aedes, in quibus Constantinus despota commorabatur, 
discessimus, forisque, ut ceteri plerique, consedimus. quod ubi audivit 
despota, misit ad me patruum meum, qui suo nomine ita mihi renun- 
tiaret: "recte tu. quidem morem observasti, ut non intrares statim in 


ΓΟ NUNT CEPR 


LIB. IT. CAP. I. 127 


ἐποίεις ἔτι ζῶντος τοῦ πατρός nov. προσταχϑεὶς ovv παρὰ 
τοῦ βασιλέως καὶ ἀδελφοῦ αὐτοῦ ἵνα συναχολουϑῶ αὐτῷ 
ἀπερχομένῳ εἰς Πελοπόννησον, δι’ αἰτίαν ἣν ἐδηλώσαμεν, 
προστάξας μοι εἴρηχεν ἐξόχως ὃ ῥηϑεὶς δεσπότης κὺρ Kov- 
ὄστανεῖνος περὲ τοῦ μέλλειν οὐκ utu καὶ σὺν αὐτῷ εἰ- 
γαΐμε: xdyo ἀναφέρας αὐτῷ εἶπα ὅτι καὶ ἐγὼ μεῖζον τού- 
χων ἐπιϑυμῶ, σωζομένου μόνον ἵνα μετὰ ὠποδοχῆς καὶ προσ- 
τάγματος τοῦ βασιλ ἕως xai ἀδελφοῦ αὐτοῦ γένηται. ὃ δὲ 
ζητήσας He παρὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ μετὰ λόγων παρακλη- 
οτιχῶν xai αἰτιῶν ἀναγκαίων, ἐξ ὧν ἠναγκάξετο ἔχειν αὐτὸν 
χρείαν ἐμοῦ, ἐχεῖνος δὲ ἀπεκρίνατο ὡς τὸ ζητούμενον ἀδύνα- 
τὸν ἐστιν, οὐ δι’ ἄλλον εἰ μὴ ἵνα μὴ ἀϑετήσῃ τὸ τοῦ πατρὸς 
πούσταγμα καὶ τὴν πρὸς ἐκεῖνον ἐμὴν διὰ στόματος παράδο- 
σιν. ὃ δὲ πάλιν ἐζήτησε τοῦτο διὰ τῆς δεσποίνης καὶ μητρὸς 
δ αὑτοῦ καὶ μετὰ αἰτιῶν ἀναγκαίων, καὶ μόλις προσέταξε τοῦτο 
εἰπὼν ὅτι ἐλθέτω μεϑ᾽ ἡμῶν ὃ Φραντζῆς ἕως τῆς Πελοπον-. 
γήσου, καὶ εἰ μὲν ὃ ἀδελφὸς μου μείνῃ ἐκεῖσε, μενέτω xai 
αὐτὸς μετ’ αὐτοῦ, ἐπεὶ καὶ ἡ κυρία μου 7; δέσποιγα προσέταξέ 
μον οὕτως xai συγχωρεῖ αὐτό - εἰ δὲ ἐπαναστρέψει ἐνταῦϑα 
Ὁ μετ᾽ ἐμοῦ 0 ἀδελφός μου, οὐ χρὴ εἰ μὴ εἶναι αὐτὸν σὺν ἐμοί, 
ὡς παρὰ τοῦ βασιλέως τοῦ αὐϑεντός μου καὶ πατρὸς προσε- 


1. 07. ἃς αἰτίας προσταχϑεὶς παρὰ M 5. μέλλοντος Μ “5. 
μόνον] μου M 10. ἐξ om M (13. ἐμοὶ P 20. ἐμοῦ 
ἔσται 6 P 21. αὐθέντου P 


eubiculum meum, ut ante, vivo imperatore, patre meo, solebas fa- 
cere; sed nosmet, obligati tibi propter amorem et officia, quae erga 
atrem nostrum praestitisti, potestatem tibi damus libere intrandi cu- 
Dicti nostrum, quemadmodum ante faciebas, quum pater meus 
in vivis esset" quum deinde mandasset mihi imperator, illius frater, 
ut in Peloponnesum abeuntem se coimitarer, propler eam , quam su- 
pra commemoravi, causam , ipse Constantinus vehementer me invi- 
tabat, ut sibi vellem comes esse. cui ego respondi, me quoque ipsum 
istud praeoptare, modo id approbante et iubente imperatore, fratre eius, 
fieret. itaque ille me a fratre precibus petivit, propositis rationibus, 
ob quas necessaria sibi esset mea opera. at respondit alter, fieri non 
posse, quod rogaret, propterea quod mon liceret negligere volunta- 
tem patris eiusdemque commendationem, qua is suo ore ipsi me 
tradidisset. instabat rursus Constantinus, opera matris imperatricis 
gausisque idoneis usus, quibus ille commotus, aegre tandem edixit: 
"sequitor nos Phrantzes in Peloponnesum , atque ibi si maneat fra- 
ter meus, maneto ille quoque cum eo, quandoquidem ita suadet 
eonceditque mihi imperatrix; sin redibit mecum frater, illum ne- 


158 GEORGII PHRANTZAE 


T4595, 0 xai δικαίως ὀφείλομεν ἡμεῖς ποιῆσαι αὐτό. ἐρχο- - 
μένων οὖν εἰς τὴν Πελοπόννησον τῷ uiv ἥμην τελείως ὕπο: | 
χείριος, ὡς προεῖπον, τῷ δὲ ἀγάπῃ καὶ ἐλπίδὲ προσαπέβλε- | 
πον αὐτόν. EM. 
᾿Αποσωϑέντες οὖν εἰς Πελοπόννησον xoi κατὰ τοῦ τὐπουδ 
παντὺς τοῦ ἐντὸς Πελοποννήσου ὃς ὑπὸ τοῦ δεσπότου Καρό- 
λου ἐχρατεῖτο, ἀπελθόντες οὖν πάντες οἱ αὐϑένται xui ἀδελ- 
qoi καὶ βουλὴν ποιησάμενοι τοιαύτην, μὴ ϑαρροῦντες γὰρ 
εὐχόλως ὑποτάξαι τὸν τόπον αὐτοῖς ὃν εἶχεν ὃ Καάρολὸς, 
ὁμοίως καὶ αὐτὸς οὐκ ἐθάρρει δυνηϑῆναι φυλάξαι τὸν ἐπέλοι- τὸ 
πὸν τύπον τὸν ἐναπομείναντα αὐτῷ: καί τινας τῶν αὐτοῦ 
τύπων ὄλαβον οἱ ἡμῶν αὐϑένται, εἰς συμβάσεις ἐλϑόντων, 
καὶ εὐδοχήσαντος τοῦ δεσπότου κὺρ ΪΚωγνσταντίγου ἵνα λάβῃ 
εἰς γύμιμον γυναῖχα τὴν ἀνεψιὰν τοῦδε τοῦ δεσπότου Kagoo- 
λου, καὶ ὅσα ἄν εἶχε κάστρα εἰς τὴν Πελοπόννησον λάβῃ εἰς 15 
προῖχαν αὐτῆς, οὕτω γενομένης τῆς συμφωνίας. (5.) τῇ οὖν 
πρώτῃ Μαΐου τοῦ αὐτοῦ ἔτους σταλϑεὶς ἐγὼ παρέλαβον τὴν 
D λαφέντζαν, καὶ ἄλλοι τἄλλα. χαὶ ἐπαναστρέψαντες εἰς Σπαρ- 
τὴν ξνηργεῖτο ἵνα λάβῃ τὸ μοναχικὸν σχῆμα ὃ δεσπότης κὺρ 
ΒΘεύδωφος, καὶ τρόπον καὶ ἀναβολὴν ποιήσωσι τοῦ παραλα- s 


1. ὀφείλει ἡμᾶς M 2. τῷ μὲν --- εἰς Πελοπόννησον om P 
6. παντὸς om P ἐν Πελοπονγήσῳ M 8. ποιήσαντες Μ 

. 11. τὸν τόπον ὃν ἔχέχτητο ἐπεί τινας P 12. ZÀ9oy P. 15. 
καὶ τὰ ἐγαπομείναντα ἐν τῇ Πελοποννήσῳ ««ὐτῷ κάστρα P 16. 
οὔπω M 18. ἕτερα P 19. ἵνα --- Θεόδωρος] τὸ τοῦ μο- 
γαχικοῦ σχήματος τοῦ δεσπότου χυρίου Θεοδώρου P 


cesse est apud me esse, quemadmodum iussi sumus ab imperatore 
nosque facere decet" quum igitur in Peloponnesum proficisceremur , 
alteri, ut ante dixi, perfecte obtemperabam, alterum cum amore et spe 
suspiciebam. [j, f 4 

Delati igitur in Peloponnesum, vidimus loca omnia, quae a Ca- | 
rolo despota tenebantur. tum principes et fratres omnes, delibera- ' 
üone habita, quum partem a Carolo occupatam subigere se posse 
difiderent, nec ille confideret, se totam tueri posse, pactione facta, ; 
nostri principes nonnulla ab illo loca acceperunt; plaeuitque Con- 
stantino despotae, ut eiusdem consobrinam legitimo sibi matrimonio | 
iungeret, et quaecunque ille castra in Peloponneso haberet, ea dotis | 
nomine acciperet: quibus quidem conditionibus concordia firmata 
est. (2.) calendis igitur Maii eiusdem anni missus ego Glarentzam, | 
alii reliqua loca. receperunt. Spartam reversi, principes in hoc oc- | 
cupatos invenimus, ut Theodorus despota monasticum habitum indue- | 
ret, rationemque. ae viam. invenirent, qua Patrae subigerentur, locus 3 


Ἶ LIB. π.. CAP. II 129 


| Be» τὴν Πάτραν, ἀναγκαῖον xai χρήσιμον τόπον, ἵνα τὴν 
| χατοίκησιν οἱ δεσπόται καὶ ἀδελφοὶ ποιήσωσι zal διὰ τὸ μὴ 
εἰς “ακχεδαιμονίαν. ἤγουν Σπάρτην εὑρεθῆναι ὅμοῦ τοὺς ἀδελ- 
| qovc, ἡνίκα ὁ ἀδελφὸς αὐτῶν ἐβούλετο μοναχὺς γενέσϑαι. τῇ 
5 πρώτῃ Ἰουλίου τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐξελθόντες ἦλθον κατὰ τῆς 
| ΠὨάτρας οἱ τρεῖς τῶν αὐταδέλφων, καὶ περὶ τοὺς μύλους ἔξω- 
| 9er τῆς αὐτῆς πόλεως σκηγώσαντες ἐκεῖσε καὶ τὴν ἀνεψιὰν 

τοῦ Καρόλου χυρίαν Θεοδώραν ἤγαγον, ἔνϑα καὶ ὃ δεσπότης 

κὺρ “Κωνσταντῖνος συνεζεύχϑη καὶ ηὐλογήϑη αὐτήν. εἰς δὲ 
lo Πάτραν οὐδὲν ἐκατωρϑωώϑη πρὸς ἅλωσιν, ἀλλὰ μᾶλλον ὧς τι 
ἀστεῖον ἦν τὰ παρὰ τοῦ δεσπότου κὺρ Θεοδώρου μελετούμενα 
τοῦ γενέσϑαι μοναχόν." ἀϑετῆσαι γὰρ ἐβούλετο καὶ ἀνὰ τῶν 
ἀδελφῶν σχανδάλου ἦν αἴτιον, ὥστε εἰς τὰ τῆς Πάτρας συμ: 
πέρασμά τι χρηστὸν οὐ κχατωρϑοῦτο, ἀλλ᾽ ἢ μόνον τρία μι- 
διχρὰ ἄστεα παρέλαβον, ποιήσαντες εἰρήνην καὶ συμβάσεις 

μετὰ τῶν ἔνδον οἰκούντων μετὰ συνθϑήχης, ἵνα τελῶσι πρὸς 
τὸν δεσπότην xvp Κωνσταντῖνον κατ᾽ ἔτος χρυσᾶ vovuuc πεν- 

ταχύσια. καὶ οὕτως ἐγερϑέντες μὲν μετὰ τοῦ βασιλέως xal 


" 1. ἵνα μὴ εἰς “Τακεδαιμονίαν εὑρίσχωνταν ὁμοῦ οἱ ἀδελφοί, εἰ 
μὴ ó προρρηϑεὶς χὺρ Θεόδωρος, ὅταν μογαχὸς γενήσηται Ρ — 6. 
ἀδελφοί P 9. αὐτὴν χαὶ εὐλογήϑη P 10. χατώρϑουν P 
12. uoy«yóy, xci διὰ τῆς ὑποθέσεως ταύτης διορϑώσῃ, ὡς εἴ- 
Quiet, ὃ βασιλεὺς χαὶ ὃ δεσπότης χὺρ Κωνσταντῖνος ἐλθὼν εἰς 
Πελοπόννησον, ὕστερον ó δεσπότης κὺρ Θεόδωρος μεταμεληϑεὶς 


ἀπήτησεν ὃ ἐβούλετο, χαὶ ἄνὰ P 13. ὡς δὲ τὰ τῆς Πάτρας 
συμπεράσματα χρηστὰ Ρ 14. ἀλλ᾽ ἢ] εἰ μὴ P 15. uer" 


εἰρήνης συμβάσεις ποιήσαντες uera P — 16. μετὰ συνϑήχης om P 
' * E ' - - 
17. χρυσίνους πενταχοσίους. x«i οὕτω τὰ τῶν Πατρῶν ἐγεγό- 
c * 


γει. £x τῶν ἐχεῖϑεν ἀνεγυρίσαμεν, καὶ ὃ uiv βασιλεὺς καὶ ὃ 
᾿ ^ , ΕῚ - 
δεσπότης χὺρ Θεόδωρος ἀπῆλθον διὰ P 


praecipuus et opportunus, ubi fratres domicilium collocarent, ne- 
ve Spartae simul omnes essent, quando eorum frater vellet. mo- 
nachus fieri. calendis Iuliis eiusdem anni egressi tres fratres, Patras 
venerunt, et extra urbem apud molas fixerunt tentoria , quo deinde 
adducta Theodora domina, cognata Caroli, solemni ceremonia Con- 
Sstantino matrimonio iuncta est. verum ad subiugandas Patras nihil pro- 
spere gestum est, quin potius callida quaedam simulatio erat vitae mo- 
nachicae meditatio a Theodoro suscepta. repudiaturus enim illum erat, 
magnosque inter fratres excitabat tumultus, ita ut res Patrensis feli- 
cem exitum non haberet, sed tria tantum exigua oppida caperentur, 
cum incolis pace ita pacta, ut Constantino in annos singulos numos 
aureos quingentos penderent. ita collectis vasis, cum imperatore et 
"Theodoro despota Spartam discessimus; Constantinus autem despota 


Phrantzes. 9 


130 GEORGII PIIRANTZAE 


τοῦ δεσπότου χὺρ Θεοδώρου ἐπήλθομεν διὰ τῆς ὁδοῦ τῆς εἰς 

* - ! ' c δὲ ὃ ' * K ü δὲ 3 
τὴν «παότῆν φερουσῆς, 0 δ εσπότῆς κὺρ ὠνσταντένος ^ 
ἄλλης εἰς τὸ Χλομοῦτζιν μετὰ τῆς γυναικὸς: αὑτοῦ καὶ βασι- 
λίσσης. μετὰ δέ τινα καιρὸν ὀλίγον ἐπεὶ ἐβούλετο énavek- — 
ϑεῖν ὅ βασιλεὺς οἴκαδε, μηγυϑεὶς καὶ ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ ἀπῆλ- 5. 
Sev εἷς τὴν Σπάρτην ἀπὸ τοῦ Χλομουτζίου: κἀκεῖθεν δια- 

, ' * - € - 
βιβάσαντες ἀμφότεροι, xai οἱ τέσσαρες ἀδελφοὶ ὁμοῦ ἡμέρας - 
Ὕ , [i — 3, , κ - » , E 
ὀλίγας ποιήσαντες, τῷ Ὀχτωβρίῳ μηνὲ τοῦ cOAL ἔτους ἀνα- - 
βάντες ὅμοῦ ἀπήλθομεν μέχρι καὶ τῆς Kooír9ov: xmi ὅ μὲν 
βασιλεὺς ἐμβὰς tig τὰς τριήρεις ἀπῆλϑεν εἰς τὴν Κωνσταν- 

, c * L € LI !e » j ^ - 
τιγούπολιν, ὃ δὲ δεσπότης ὃ κὺρ Θεόδωρος ὁπισϑεν διὰ τῆς 
ὁδοῦ τῆς ἀπαγούσης εἰς τὴν Σπάρτην, καὶ ó κὺρ Θωμᾶς ó 
αὐϑεντόπουλος σὺν αὐτῷ μέχρι τινὸς ἀπῆλϑεν εἰς τὰ Καλά- 
βουτα. 

"Hus; δὲ μετὰ τοῦ αὐθϑέντου ἡμῶν Κωνσταντίγου τοῦ, 
δεσπότου δι’ ἄλλης ὅδοῦ ἤλθομεν εἰς Βοστίτζαν: καὶ γὰρ εἰ 
καὶ μοναχὸς οὐκ ἐγένετο ὃ δεσπότης κὺρ Θεύδωρος, ἵνα ἀπο- 
μείνῃ ἅπας ὅ τύπος αὐτοῦ εἰς τὸν χὺρ Κωνσταντῖνον τὸν 
ἀδελφὸν αὐτοῦ κατὰ τὰς συνϑήχας καὶ συμβάσεις τὰς ἀνὰ 

»o0v 2447 3 PVSNNET - ; ' Αὐτὰ ' (7 
αὐτῶν, ἀλλ᾽’ οὖν καὶ οὗτος δέδωχε πρὸς avrov τὴν Βοστί- ἃ 
τῖαν χαὶ τὰ πέριξ αὐτῆς καὶ εἰς τὸ ἕτερον μέρος τὰ ὅσα ἐν. 
τοῖς ποσὶ τοῖς πρὸς δυσμὰς ἡλίου elo. τοῦ ὑπερμεγέθϑους ὄρους 
τοῦ Ταὐγέτου (καὶ ἐνέκειτο βέλτιον φρούριον καὶ χῶρον Πε- - 


3. ἄλλης ὅδοῦ εἰς τὸ χλουμοῦτζε P 4. ἀπελϑεῖν P 9. | 
ὁμοῦ om P 12. ἀπαγαγούσης P 13. σὺν αὐτῷ om P 
18. αὐτοῦ τῷ χὺρ Κωνγσταγτίγω P 20. οὖν αὐτὸς δέδωχεν. 
αὐτῷ P 1 


alia via cum regina uxore Chlomutzim profectus est. brevi tempore - 
intermisso, quum domum redire vellet imperator, etiam Constanti- 
nus de ea re certior factus, Chlomutzio Spartam venit. inde, post- 
quam quatuor fratres aliquot dies una fuerunt, mense Octobri anni. 
69375 Corinthum traiecimus: ibi imperator triremi conscensa Cpolim | 
profectus est; Theodorus despota iter, quod Spartam fert, relegit 
comitante eum Thoma principe usque Calabryta. 

,Nos eum principe nostro Constantino despota alia via Bostitzam. 
venimus. etiamsi enim ad monachos sese non aggregavit Theodo- 
rus despota, qua re omnes possessiones eius ad Constantinum fra- 
trem secundum pacta conventaque transiturae erant, tamen donavit 
ei Bostitzam cum locis adiacentibus et ex altera parte quaecunque 
occidentem versus ad radices montis altissimi Taygeti iacent: est au-; 
tem ibi situm Leuctrum Mainae, castellum Peloponnesi praestantissi- 


LEAB;-Ha;CAP; Hj 131 


 λοποννήσου, τὸ “Τεὔῦχτρον lMa(vgg, τὸ ὅποῖον Keraoía πάλαι 
z - ' , H » * - 

 ἐχαλεῖτο) xci πάντα τὸν ἐχείνου ζυγὸν ἄχρι καὶ τῆς Πύλου 
τῆς λεγομένης Ἰτίλου, ἐκ δὲ τοῦ ἔξω ζυγοῦ τὸ χάστρον Ζαρ- 


᾿λιανοῦν καὶ τὰ περὲ αὐτύν. καὲ ἔδωσεν αὐτῷ καὶ τὰ ὅσα 


ναβαρίνου 
3. γιτλου P Ζαρνάτας χαὶ — p. 132, 24 παιδὸς] Ζαρ- 
γνάταν xci Γαστέιζαν, τὸ ἀδιάσειστον ΜΕελέ, “ιρράχιον xai Πο- 
λιαγοὺς xci Γαρδίχιων xci τὰ περὶ αὐτά, ἔτε δὲ χορηγήσας αὐ- 
10 τὴν πᾶσαν ἐπιτροπιχὴν χαὶ διοίχησιν τοῦ μεγάλου πρωτο- 
σιράτορος Νιχηφόρου τοῦ Μελιοσσηγοῦ, ὃν καὶ Μελισσουργὸν 
ἐπωγόμαζον διὰ τὴν αὐτοῦ πρὸς πάντα δεξιότητα. ὃς ἐξ τῆς φυ- 
λῆς ἦν καταγύμενος τοῦ παλαιοῦ ἐχείνου Νικηφόρου Καίσαρος 
τοῦ Μιλισσηνοῦ. ὁ δὲ Νικηφόρος οὗτος ἐκ γονέων ὑπῆρχε τοῦ 
πατρικίου Ἐὐγενείου τοῦ Ἡελισσηνοῦ, διατὶ μὲν ὁ βασιλεὺς ΨΙ- 
χαὴλ ὃ τὴν προσηγορίαν Ῥαγκαβὲ καὶ ὃ πατρίχιος ΜΠχαὴλ ὃ Ἅ1ε- 
λισσηνὸς ὑπῆρχον κασιγνήτων δύο ἀποτοχεύματα χαὶ ἀπόγονοι 
τοῦ ῥηθέντος Καίσαρος. x«i ὃ μὲν τῆς βασιλείας ἐξωϑεὶς καὶ 
ἐν τῇ νήσῳ Πρώτῃ ἐξορισϑεὶς μοναχὸς γενόμενος τὸν βίον χα- 
τέλιπε, τὸν δὲ υἱὸν αὐτοῦ Θεοφύλαχτον τῶν παιδογόνων μο- 
ρέων ἐστέρησαν: xci οὕτως τὰ τοῦ Ῥαγχαβὲ πέρας ἔλαβον. ὃ 
δὲ πατρίχιος Μιχαὴλ ἔσχεν υἱοὺς δύο, “1ημήτριον xci Θεόδο- 
τον. χαὶ ὃ μὲν πατριάρχης γενόμενος τὴν ἐχχλησίαν κυρίου 
i9uvtv, ὥσπερ οἱ περὶ αὐτοῦ ἱστορήσαντες γράφουσιν. ὃ 
δὲ “ημήτριος γενγᾷ “νικηφόρον. ὃ δὲ Νιχηφόρος γεννᾷ Otó- 
δοτον, ὃ δὲ Θεόδωρος τὸν πατρίχιον Νιχήταν τὸν καὶ Ῥοῦ- 
φαν: ὃ δὲ Νικήτας γεννᾷ Θεοφάνην τὸν πατρίχιον, τὸν καὶ 
πιρωτοβεστιάριον, x«i Νάσαρ. ὃ δὲ Θεοφάνης Χριστόφορον, ὃ 
δὲ Χριστόφορος τὸν μάϊστρον “έοντα καὶ Θεόληπτον. ὃ δὲ μάΐστρος 
«Δέων γεννᾷ Θεοδόσιον, ὃ δὲ Θεοδόσιος Θεοφύλακτον, ὃ δὲ Θεο-- 
φύλαχτος Θεύδωρον, ὃ δὲ Θεόϑωρος Νιχηφόρον τὸν Καίσαρα 
τὸν ἐπ’ ἀδελφῇ γαμβρὸν τοῦ ἄνακτος ᾿4λεξίου τοῦ Κομνηνοῦ. ὃ 
δὲ Καῖσαρ Νιχηφόρος γεννᾷ Ἰωάννην τὸν Κομνηνόν. ó δὲ Κο- 
μινηνὸς Ιωάνγνης γεννᾷ Δλέξιον. ὃ δὲ ᾿Δ“λέξιος γεννᾷ Gcodóutov. 
ὅ δὲ Θεοδόσιος γεννᾷ ᾿“λέξιον τὸν Καίσαρα καὶ Μιχαήλ, οὃς 
«Στρατηγοπούλους ἐπωνόμαζον. ὃ δὲ Καῖσαρ ᾿“λέξιος γεννᾷ Τρη- 
γόριον, ó δὲ Γρηγόριος Θεόφιλον καὶ Μιχαήλ. ὃ δὲ Θεόφιλος 
γεννᾷ .díovra, ó δὲ “Ζέων τὸν μέγαν Ττρωτοστράτορα Νικηφόρον 
xci Γεώργιον. ὃ δὲ μέγας πρωτοστράτωρ Νικηφόρος γεννᾷ Ne 
χόλαον. ἡ δὲ αἰτία τῆς τοιαύτης ἐπιτροπικῆς οὕτως ἦν. τὸν &l- 
ρημένον Μιχόλαον ἀνεδέξατο ἐκ τοῦ ϑείου βαπτίσματος ó δεσπό- 
τῆς χὺρ Θεόδωρος. ἐν δὲ τῷ παρελθόντι, ἔαρι μέλλων ἀποϑανεῖν 
ἱ ὅ μέγας οὗτος πρωτοστράτωρ, xai ὃ υἱὸς αὐτοῦ Νικόλαος τριε- 
ΟΣ τῆς ὦν, διαϑήχην ποιήσας εἴασε τὸν δεσπότην κὺρ Θεόδωρον 
ono x«i χυβερνήτην τοῦ πνευματικοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Νίκο- 
&ov P. 


mum, quod olim Cetaria vocabatur: et omnem illum tractum usque 
δά Pylum, quae ltilus dicitur, et extra eum tractum castellum Zar» 
natas, Gastitzam , Diaseistum, Mele, Drachium et Polianum cum lo« 
cis finitimis; insuper omnia oppida et castella ad sinum Messenia- 


30 


- - x [1] T. x » x | 
ρος Νιχηφύρου τοῦ lMelisggvoU οντα, ὧν διὰ τὴν ποιχιλο- 


132 GEORGII PHRANTZAE 


* , ? ^ » , 
πολίσματα καὶ φρούριά εἶσιν εἰς πάντα τὸν Μῆεοσηνιακον. 
κόλπον, ἔνϑα δέει διὰ μέσου καὶ Ó Πάμισος ἐκεῖνος ποτα- 

- 3 - x - ' "A LENS 
μός. ταῦτα ἐπιτροπικῶς ἤρχετο, TOU μεγάλου TIQOUTOOTQUIO- 


H 


τητα τῆς φρονήσεως καὶ τὸ ὀξὺ τῆς διανοίας καὶ εἰς τὰ πάντα 5 
δεξιώτατον χοινοτέροις πείϑεσϑαι πράγμασι καὶ ἢϊελισσουρ- 
γὸν ἐπωνόμαζον τὸν ἄνδρα" διστρισέγγονος γὰρ ἦν τοῦ ϑαυ- 
μαστοῦ ἐκείνου ἀνδρὸς Νικηφόρου Καίσαρος τοῦ Πελισση- 
τοῦ, υἱὸς δὲ τοῦ σεβαστοχράτορος “έοντος τοῦ Πελισσηνοῦ, - 
xai αὐϑέντης ἔκπαλαι καὶ ἔξ ἀρχῆς τῆς ἰσχυροτάτης ᾿Ιϑώμης, τ 
ἣ καὶ ἸΠεσσήνη ἐκαλεῖτο, καὶ παντὸς τοῦ ΠΠεσσηνιαποῦ κόλ- 
που" ὃς γέγονε καὶ μητροπολίτης ᾿Αἰνδριανουπύλεως ἀποϑα- 
γούσης τῆς γυναιχὸς αὐτοῦ διὰ πολλὰς καὶ ἀναγκαίας αἰτίας 
εἰς χοινὴν ὠφέλειαν, εἰ καὶ τὸ ἄωρον τοῦ ϑανάτου ἥρπαξεν͵ 
αὐτὸν xal ἀτελὲς τὸ ἔργον ἀπέμεινε. εἰπόντες οὖν ἕτεροι πολ- 
λοὶ τὰς αἰτίας εἰς πλάτος, ἐγὼ ἐγκατέλειπον. ἡ δὲ αἰτία τῆς 
τοιαύτης ἐπιτροπικῆς τοιουτοτρύπως εἶχεν, τῆς τιρὺς τὸν δε-. 
σπότην κὺρ Θεόδωρον. ὃ προρρηϑεὶς Νικηφόρος ὃ ἸΠελισση-, 
γὸς ἔσχεν υἱὸν ὀνόματι Νικόλαον, ὃν ἀγεγέννησε διὰ τοῦ ἁγίου. 
βαπτίσματος ὃ δεσπότης κὺρ Θεόδωρος: xal ἐν τῷ καιρῷ 
τῆς μεταστάσεως αἰτοῦ εἰς τὰς ἀΐλους μονὰς (ὃ γὰρ υἱὸς. 
αὐτοῦ τριετὴς νήπιος ὧν) διαϑήκην ποιήσας τοῦτον κατέλιπε, 
τὸν δεσπότην κὺρ Θεόδωρον κύριον καὶ δεσπύτην καὶ ἐπίτρο-. 
πον τοῦ παιδὸς καὶ πάντων τῶν αὐτοῦ χτημάτων καὶ χρημά-, 


24. χρημάτων — ὅτι om P 


cum, per quam mediam regionem Pamisus fluvius labitur. haec. 
procuratoris nomine administrabat, quae Nicephori Melisseni, ma- 
gui proiostratoris, erant; quem propter animi versutiam et inge-. 
nii celeritatem dexteritatemque summam ad res novas, quas vel-| 
let, perficiendas etiam Melissurgum cognominabant. erat autem viri. 
illius admirandi , Nicephori Caesaris Melisseni, longo posterorum or-| 
dine nepos, filius Leonis Melisseni sebastocratoris, atque iam pri-. 
dem et ab initio dominus munitissimae urbis Ithomes, quae etiám: 
Messene appellabatur, et totius sinus Messeniaci. idem post obitum 
uxoris metropolita Adrianopolis factus est, communi utilitate multis et. 
necessariis de causis id postulante: quamquam mors intempestiva eum. 
rapuit, atque ita res caruit eventu. ceterum causas illas quum com- 
plures copiose explicuerint, ego illis supersedebo. causa autem procu- 
rationis illius, quam "Theodorus despota habebat, talis fuit. quem 
nominavi Nicephorus Melissenus filium: habuit Nicolaum , quem e sa-| 
cro fonte susceperat "Theodorus despota. itaque ad sedes animarum 


LIB. H. CAP. H.. 133 


τῶν κινητῶν xoi ἀκινήτων, ὅτι ἐὰν Ó υἱὸς αὐτοῦ χαὶ χληρο- 
| γόμος εὐϑὺς ἐποϑάνῃ χωρὶς κληρονύμων , πάντα τὰ ξαυτοῦ 
E ἄστεα κῶμαι xor χῶραι χαὶ φρούρια ἔσωνται τῷ ϑεσπύτῃ χὺρ 
Θεοδώρῳ, τὰ ἐχτὸς καὶ ἐντὸς τῆς. TlsAonovvnoon. ἦσαν γὰρ 
τὰ ἐντός, ᾿Ανδροῦσα λέγω xai Καλαμάτα, ἸΠαντίγεια, "Iav- 


v4 


o vnto, Πίδημα καὶ Marg καὶ Νησὶν zai Nerei) καὶ T Qtt- 
onevg xai ᾿ΔΠετὸς xai Νεύκαστρον καὶ ᾿Ιθϑώμη ἡ νῦν λεγομένη 
5» , M 

- Meoornvg καὶ “ἰρχάγγελος καὶ Σαυλάουρος καὶ ᾿Ιωάνγιγα καὶ 

᾿«Αιγούδιστα, τὰ δὲ ἐκτὸς μεγάλη ἀϊνος καὶ 5 nsgi αὐτὴν 

d ^ 

5 παροικία πᾶσα , κῶμαι καὶ χῶραι ἕως χαὶ Περιϑεωρίου" ἃ 

— χαὶ σταλεὶς ἐγὼ παρέλαβον αὐτά. 

: c st OR Y ὦ 0 » , - ἢ - 

; Ὡς éni τὸ πλεῖστόν τινας éx τούτου τοῦ γένους τῶν IMe- 

 λισσηνῶν καὶ Στρατηγοπούλους ἐπωνόμαζον, καὶ ἐν ταῖς χρο- 
- € ct » ^ 

γιχαῖς ἱστορίαις οὕτως ἔγραφον τοὺς Πελισσηγοὺς Στρατηγο- 

ἐν , 3 32.75 L " ^ , m Li M 

πούλους, δι’ αἰτίαν τοιαύτην. τὸν γὰρ ᾿“λέξιον Καίσαρα τὸν 

 Μελισσηνόν, τὸν zai τὴν Κωγσταντινούπολιν ἐλευθερώσαντα 


2. πάντα τὰ — παρέλαβον αὐτὰ ] πάσης τῆς αὐτοῦ δεσποτείας 
τόποι καὶ χώραι ἐχτὸς xci ἐντὸς τῆς ΤΙελοπονγήσου ἔσονται τῷ 
χὺρ Θεοδϑώρῳ τῷ δεσπότῃ. ἦσαν γὰρ ἐκτὸς μεγώλη «Ἄϊνος. 71ε- 
ριϑεώριον χαὶ Ξάνϑη καὶ τὰ περὶ αὐτοῖς καὶ πᾶσα ἡ Χερρόνη- 
σος τοῦ Ἑλλησπόντου. τὰ δὲ ἐντὸς Πελοπονγήσου ἐν τῷ Μεσση- 
vico κόλπῳ, ἔνϑα δέει διὰ μέσου καὶ ὃ Πάμισος ἐκεῖνος πο- 
ταμός, ᾿Ανϑροῦσα, Καλαμάτα,, Μαντίνεια,, Ἰάνιτζα, πήδημα, 
Νῆσι, “Σπητάλι, Τρεπένι, Καράντζα, ᾿Δετός, Ἔλωΐ, Νεόκαστρον, 
χαὶ Town j γῦν λεγομένη Μεσσήνη, καὶ ᾿ρχάγγελος, Σαυλά- 
ουρος, Ἰωάννινα., «Ζιγούδιστα, Ῥυλατρία, χαὶ Πύλος χαὶ τὰ 
περὶ αὐτά, καὶ τὰ ἐν τοῖς ποσὶ τοῦ ὄρους τῆς Νίξης τοῦ Σίμου 
λεγομένου, ἄχρι τοῦ πεδίου Στενιχράρου. χαὶ τοῦ ῥεύματος τῆς 
Βελίρας. καὶ σταλεὶς ἐγὼ “παρέλαβον αὐτὰ ὅσα μὴ ὑπὸ τὴν ἐξ- 
ουσίων τῶν ᾿“γαρηνῶν εὑρίσκοντο, ὀλίγα πάγυ. P. 16. τὸν xci 
— χειρὸς om P 


transiens, quum filius tres annos natus esset, Theodorum despotam 
iestamento tutorem pueri instituit , omniumque facultatum suarum, 
mobilium et immobilium, procuratorem , ut, si filius et heres ipsius 
' mox e vita decederet, nullis relictis heredibus, omnia oppida, vici , 

. Joca, castella Theodoro cederent, sive extra , sive intra Peloponne- 
- sum sita. intra Peloponnesum erant Andrusa, Calamata , Mantinea, 
Jannitza , Pidema, Mane, Nesis, Spitalis , Grempene, AóGtus, Neoca- 
— strum, Ithome, quae nunc Messene dicitur, Archangelus , Saulaürus, 
Ioliannina, Ligudista ; extra Peloponnesum magna Aenos et eius vi- 
cinia tota, vici nimirum et loca usque Peritheorium ; quae ego mis- 
sus recepi. 

Plerumque quosdam de hoc Melissenorum genere etiam Stratego- 
pulos coguominarunt, et in libris chronicis ita eos appellarunt, Me- 
- lissenos Strategopulos, ob causam hanc. Alexium Caesarem Melisse- 


134 GEORGII PIIRANTZAE 


ἐκ τῆς “]1ατίνων χειρός, Σερατηγόπουλον ἐπωνόμαζον διὰ τὴν 
μάμμην αὐτοῦ, καὶ ἔχτοτε τὸ ἐπίχλην τοῦτο εἴς τινας τοῦ 
γένους τούτου ἐπεχράτησε" τὸν δὲ Νικηφόρον καὶ μέγαν πρω- 
τοστράτορα καὶ ἹΠελισσουργὸν ἐπωνόμασαν. V 
Ζειήργετο δὲ τὴν εἰρημένην ἐπιτροπικὴν xal. διοίκησιν καὲ 5. 
ὃ πρωτοστράτωρ “έων ὃ (ὩΩραγκόπουλος καιρῷ τινὲ προστά- 
ἕξει τοῦ δεσπύτου κὺρ Θεοδώρου, ἐπεὶ τῷ ἀδελφῷ καὶ δε- ἡ 
σπότῃ κὺρ Κωνσταντίνῳ ἐδωρήσατο μετὰ πάντων τῶν προνο- 
μίων ὧν εἶχε, τουτέστιν, ἐὰν Ó γνήσιος ἐκεῖνος κληρονόμος 
ἀποθάνῃ πρὲν τοῦ εἰς νόμου ἡλικίαν φϑάσῃ, πάντα ταῦτα τὸ 
τὰ τῆς ἐπιτροπικῆς κτήματα ἔσωντα' τῷ κὺρ Κωνσταντίνῳ. 

9. Καὶ τῷ αὐτῷ ἔτει Παρτίου τετάρτῃ τέϑνηχεν ὃ δε- 
σπότης κὺρ ᾿Ανδρόνικος, ὃ διὰ τοῦ ϑείου xal ἀγγελικοῦ σχή- 
ματος μετονομασϑεὶς ᾿Ακάκίος" καὶ ἐτάφη ἐν τῇ τοῦ Παν- 
τοχράτορος μονῇ, ἔνϑα waréusrve. βουλῆς δὲ ἀποκρύφου ἐμοὲ τῇ 
γενομένης παρὰ τοῦ αὐϑεντός μου καὶ δεσπότου ἵνα κατὰ τῆς 
Πάτρας ἀπέλθωμεν, καὶ εἰ μὲν παραλάβωμεν αὐτήν, μείνω- 
μεν εἰς τὴν Πελοπόννησον, xai ó τόπος ὃν εἶχεν ἐν τῇ μαύρῃ 

Β δηλονότε ϑαλάσσῃ δοθείη πρὸς τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ τὸν βασι- 
λέα, εἰ δὲ οὐ παραλάβωμεν τὴν Πάτραν, ἀπέλθωμεν εἰς τὴν 20 
ἹΚωνσταντιγούπολιν, καὶ αὐτὸς ἔχειν εἰς τὴν Πελοπόννησον 


1. διὰ — αὐτοῦ om P 3. τὸν --- ἐπωνόμασαν om P 5. 
διῆρχε P 7. εἴτα P 15. £uoi om P (6. τῶν παλαιῶν 
πατρῶν P 18. τῷ Ἐὐξείνῳ πόντῳ, δηλονότε τῇ μαύρῃ ϑα- 
λάσσῃ, δοϑῇ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ τῷ βααιλεὶ P 20. τὰς. Πά- 


τρας P 24. ἔχῃ 


num, qui Cpolim a Latinis vindicavit, Strategopulum a matre eius 
nominarunt, atque inde istud cognomentum in quibusdam posteris -- 
eius obtinuit. Nicephorum vero et magnum protostratorem et Me- 
lissurgum | appellarunt. 

Gessit aliquamdiu tutelam et procurationem illam etiam Leo 
Francopulus, iussu Theodori despotae, quum eam Constantino des 
spotae fratri donasset cum omnibus privilegiis, hoc est, si legitimus 
ille heres moreretur, antequam iustam attigisset aetatem, ut tum 
omnia huius pupilli bona Constantino domino cederent. 

3. Eodem anno, quarto die Martii, e vita cessit Aüdfonicüs de- 
spota, qui per divinum et angelicum habitum dictus est Acacius. 
sepultus est in monasterio Pantocratoris, ubi degebat. quum clam con- 
stitutum esset a Constantino despota , domino meo, ut Patras profi- 
cisceremur, et, si potiremur eo loco, in Peloponneso. maneremus , et 
locus, quem habebat ad mare nigrum, traderetur imperatori fratri 
suo: sin non potiremur, abiremus Cpolim, ipse in Peloponneso bera: 


LID. Il. ΝΠ ἢ ὙΠ 135 


| τὰ τῆς προιχὸς αὐτοῦ κάστρα καὶ τὰ τοῦ Εὐξείνου πύντου 
ἤτοι τῆς μαύρης θαλάσσης, τὰ δὲ δοϑέντα παρὰ τοῦ δεσπό- 
ἢ του κὺρ ϑρμάψρης κάστρα xal πάντα τὰ τῆς ἐπιτροπιχῆς τοῦ 
ἩΠελισσηνοῦ Ν ψικηφόρον ὃν τῷ εσσηνιαχῷ κόλπῳ πάλιν do- 
| 536oo, ὅπου τ ἂν ὃ βασιλεὺς διακρίνῃ, παρηκολούϑησε xat 
τοῦτο, ὕπερ ἦν ἀπὸ μέρους αὐτοῦ βεβαίωσις ἀποχρύφου δὲν 
τλέτης. διερχόμενοι τὴν ó00v τῆς Πάτρας ἐκ Βοστίτζης, ἵνα 
| εἰς τὴν Γλαρέντζαν xai τὸ Χλομούτζιον ἀπέλθωμεν, ἔνϑα 
j * 
xai ἡ βασίλισσα ἣν, σταλεὶς ὁ ᾿Αἰνδρόνιχος “άσχαρις ὃ Πα- 
. à τ : 
διάτης πρὸς τοὺς ἐν τῇ Πάτρᾳ ἄρχοντας περί τινων ὑποϑέ- 
σεῶν καὠκεῖσε προσμείνας, συνέτυχον αὐτῷ ἰδίως καὶ ἐξόχως 
ἱερεῖς τε xai λαϊχοὶ περὶ τοῦ, εἰ ὃ αὐθέντης αὐτοῦ ϑέλει, 
ΕῚ ᾿ ς , , ᾽ T , : A. * , 
αὐτοὶ εὐρήσωσιν τρύπον δι’ οὗ παραλάβῃ αὐτὸς τὴν Πατραν. 
? , * - , * 3 , ^ - x L] 
ἔλθοντος dà τοῦ “ασκαάρεως καὶ εἰπόντος μετὰ τῶν ἄλλων τὰ 
τῶν Πατρηνῶν ἀπόχρυφα, ἀπεπέμφϑη ὡς ἀδύνατα καὶ πε- 
ἣν τ oM δ 0» ΕῚ , 35 Ἴ ' - , L 
ρισσὰ ἃ ἤχουσε καὶ ἔλεγε. ξστάλη οὖν εἰς χεφαλὴν τῆς ἰϑω- 
ιν 2 , € yu LÀ » ὌΝ ν᾿ « v 
t τ ἀσκαρ τ xai oi ἄλλθε 
μῆς καὶ «νδοούσης ὃ αὐτὸς Μάσκαρις, ἔτι δὲ καὶ oi ἀλλο 
« * x» , , 4 ^ 
ἄρχοντες οἱ εἰς τὰ ἐκεῖσε κάστρα χεφαλάδες" ἀλλὰ δὴ xai 
ὃ πρῶτος τῶν ἀρχόντων τοῦ οἴχου αὐτοῦ ὃ “άσκαρις ᾿41λέ- 
ἕιος ἐλείφϑη εἰς κεφαλάτικον τῆς Βοστίτζης καὶ ἐναπέμεινεν 
- t i ' 
ἐχεῖσε. διερχόμενος οὖν, ὡς δεδήλωκα, ὃ ἐμὸς δεσπότης 
xai αὐϑέντης μετ΄. ἐμοῦ μόνου ἐνεργοῦντος τὸ περὶ τῆς 


2. ἤτοι — ϑαλάσσης om P 7. βοστίτξζας P 8. χλουμοῦτζι P 


9. πεδιάτης n 12. λαϊχοὶ λέγοντες ἐν μυστηρίῳ, εἰ — ϑέλει, 
τρόπον παὶ μηχανὴν ποιήσωσιν ὕπ᾽ αὐτῷ τὴν πάτραν γενέσϑαι Ρ 
16. & om P αταλεὶς M 18. ἐν τοῖς — χάστροις P 20. 


τὴν Booiüfe» P 


quae dote acceperat, quaeque ad pontum Euxinum erant, retineret, a 
- fratre autem Theodoro sibi donata, et quae nomine tutelae Nicephori 
- Melisseni administrabantur, ad sinum Messeniacum sita, restituerentur 
omnia, quando imperatori videretur: secuta etiam sunt, quae, quantum 
in ipso esset, rem clandestino consilio inter nos agitatam ad exitum 
perducerent. nam quum Bostitza Patras transiremus , ut proficiscere- 
mur Glarentzam et Chlomutzium, ubi etiam regina erat, Andronicus, 
Lascaris Pediates interim arbiter ad magistratus. Patrenses super qui- 
busdam negotiis missus est: qui quum ibidem aliquamdiu moraretur, 
convenerunt eum tum privato tum publico consilio sacerdotes et laici, 
promiseruntque , si dominus eius vellet, se modum ac viam inventu- 
TOS, qua is se in possessione urbis collocaret. ubi Lascaris quum re- 
liqua, tum secreta haec Patrensium consilia renuntiavit, reiecta sunt, 
quae audierat dicebatque , ut quae uec fieri Rn et essent super- 
vacanea, itaque in praefecturam Ithomes et Andrusae idem missus est, et 
alii praeterea viri castris istarum regionum praefecti. quin etiam Alexius 


136 GEORGII  PHRANTZAE 


Πάτρας, εὑρισκόμενοι εἰς τὴν I. λαρέγτεξαν ἐγράψαμεν πολλα- | 
χις πρὸς τοὺς τῆς Πάτρας, σταλέντος ἐχεῖ τὴν Πεὸδιάτου, ἃ ἡ 
συνέτυ x ἐχεῖ λέγοντες αὐτοῖς καὶ περὲ ὧν ἔταξαν τῷ Πε-΄ 
διάτη. οἱ δὲ ἀντέγραψαν πρὸς ἡμᾶς πολλάκις. πλὴν ἐχρ - 
yovro παρ᾽ ἡμῶν ἀδύνατα, ὡς xai ὅ καιρὺς ἔδειξε. τέλος 5 
ἐστήσαμεν ἵνα διὰ vvxrüg βαδίσαντες εὑρεθῶμεν εἰς τύπον 1 
πλησίον τῶν ὁρίων τῶν Πατρηνῶν gen scia καλούμενον». 
εἰς τὰς τρεῖς ἐκκλησίας, ai παλαιύϑεν ἦσαν" ἐκεῖσε δὲ só- ἡ 
φεϑῶσι καὶ οἱ γϑρωποι, xai δηλώσωσι πλατύναντεξ τὰ διὰ 3 
γραφῆς, καὶ si μὲν ἦσαν ϑυνατώ, éveg yo diat εἰ δ᾽ οὔ, m 
ἀπέλθωμεν φανερῶς ἀποκλεῖσαι τὸ κάστρον, καὶ ὡς φέρῃ τὸ | 
φέρον. xai ἰδοὺ ἐγράψαμεν προστάγματα πρὸς πάντας τοὺς 
ἐν τῇ περιοχῇ τῆς Toce καὶ ᾿Ανδρούσης ἐν τῷ Πεσσηνιαχῷ 
κόλπῳ καὶ τῶν ἔσω καὶ ἔξω ζυγῶν, ἵνα τῇ πρώτῃ τοῦ Mag- 
τίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἔλθωσι μετὰ ὅπλων καὶ τῶν τὶ 
πλειόνων ἀνθρώπων τῆς ἀρχῆς ἑνὸς ἑκάστου αὐτῶν, καὶ οὔ- - 
τως ταχτικῶς διελθεῖν τὸν τόπον τοῦ πριγχίπου, καὶ δεχϑῶσε, 
xoi συναπαντήσωσι τὸν νέον αὐϑέντην εἰσερχόμενον ἐν τῷ 
Qu : d OS FE ΤῊΣ den ᾿ 
CIAM DA pne ζυχρῖρ. peu spei καὶ τῷ μέν | 
ρει ᾿“λεξίῳ τῷ ἐκ Βοστίτζης. ἐλϑόντες οὖν ἐχινήϑημεν ov 2« 
διὰ fw 000) τῆς πρὸς τὴν 2dooov, ἀλλὰ διὰ τῆς ἐξ εὐωνύ- 


1. εὑρισχόμεγος P 2. πρὸς obe συνέτυχον τῷ Παδιάτῃ, zc 
ἀντέγραψαν Μ 7- πατρέων ἀμπέλων B... 0) ἦν δυνατόν P 
11. x«i ἀποχλείσωμεν P 21. τῆς περὶ (παρὰ 3) τὸν ἀλφειὸν P. 


Lascaris, inter proceres illius domus princeps, ad gubernandam Bosti- : 
izam relictus est ibique remansit. in viam igitur se dedit, ut significavi, 
Constantinus despota, dominus meus, mecum solo in re Patrensi adiu- ' 
tore ; quumque Glarentzae essemus, Pediate nuntio usi, saepe scripsimus 
ad Patrenses de iis, quae cum Pediate egerant constituerantque, atque - 
illi saepe nobis rescripserunt: quae tamen iudicabamus fieri non j 
posse : id quod tempus probavit. tandem constituimus, ut moctur- 
no itinere in locum finibus Patrensium vinetorum vicinum mos con- 
ferremus, a tribus ecclesiis nuncupatum, quae ex longo inde tempore — 
ibi erant: eodem illi se conferrent, et quae scripsissent, plenius co- 
ram exponerent; atque ea si quidem. essent eiusmodi, ut fieri pos- 
sent, fierent: sin minus, aperte ad oppidi obsidionem aggrederemur 
et permitteremus rem nostram fortunae. item ad omnes in circuitu 
Ithomes et Andrusae, ad sinum Messeniacum et intra vel extra tractum 
illum habitantes, scripsimus, ut calendis Martiis eiusdem anni cum armis, 
manuque militari non exigua ditionis suae quilibet adessent, et ita 
instructi fines principis transirent , occurrerentque novo principi , 
versus sinum Messeniacum et illum tractum procedenti. idem Bo- 
stitzam Alexio Lascari nuntiatum est. nos viam non eam, quae trans 


MOT e ros ) iral SN RU RASEN RR E NE S NR o RU I SOL YN We e I 


LIP. Hl. CAP. ΤΥ. 4907 


zl ᾿ " - LI et 

 ἐπυγϑάγοντο ποῦ Gn5oyovro. περὲ δὲ ὥραν ἀλεχτοροφωνίας 
P », 1 4 
ἤλθομεν περὲ τὸν συμφωνηθέντα τόπον, ἔνϑα εὕραμεν τοὺς 

r 


"" ; , ΜᾺ ox - 1 , e ' 
᾿συμβουλευϑέντες τί ἄρα πραχϑῇ, καὶ dump iret ert 
Us d , ' ^ * M w 

| erguroüncÓov δράμῃ πρὸς τὸ αἰχμαλωτίσαι τοὺς ἔξω τῆς 70- 


| Aeog οἰκοῦντας καὶ πᾶσαν τὴν τῶν Ἑβραίων οἴκησιν, ὡς οὖν 
ἐφάνη εὔπρακτον διὰ πολλὰς αἰτίας, ἰδοὺ καὶ οἱ ἐκ τοῦ xd- 
τοστρου ἰδόντες ἡμᾶς καὶ ἀπορήσαντες τί ἀρὰ xal ἔνι (οὐ γὰρ 
| προενόμισαν τὸ rvyOv) ἀπέστειλαν ἕνα τῶν ἀρχόντων zai ἕνα 
xavovtzóv Πήάρχον τοὔνομα, μετά τινος ἀνθρώπου πρὸς τὸ 
μεταφράζειν χαὶ ἄλλων ἀνθρώπων, ὅπως μάϑωσι τίνες oi 
ἐπερχόμενοι καὶ διὰ τί, ὡς οὖν εἶδον ἡμᾶς, καὶ πῶς ἡμιεῖς 
τ ζητοῦμεν τὸ κάστρον ἢ μετὰ συνϑήκης ἢ οἵῳ δὴ τρόπῳ δυ- 
᾿γησώμεθϑα παραλάβωμεν αὐτό, ἐπιστρέψαντες μετὰ σπουδῆς 
ἔχρουσαν τὰς σάλπιγγας καὶ πᾶν Opyavov πολεμιχόν, xoi εὐ- 
ϑὺς πάντες οἱ ἐντὸς καὶ ἐκτὸς συνήχϑησαν εἰς τὸ ὅπλίζε- 
σϑαι. ἡμεῖς δὲ ἐπὲ τὴν αὔριον ἤρξαμεν τοῦ πολέμου. 

4. "Eni τὴν αὔριον οὖν τυχοῦσα ἡ ξορτὴ τῶν βαΐων 
ἐχόψαμεν faim μυρσίνης, καὶ πᾶν τὸ στρατόπεδον φέροντες 


2. ποῦ ἡ ὅρμή P ἀλεχτροφωγίας P 6. πραχϑείη Ρ 9. 
ἄπραχτον P 11. προεγομίσαντο τυχόν P 14. πῶς ἐζητοῦ- 
μὲν Ρ 20. 4.] ἀποχλεισμὸς τῆς Πάτρας (τῆς παλαιᾶς z.P) 
ὑπο τοῦ δεσπότου χυρίου Κωγσταγντίγου MP 21. ἅπαν P, omis- 
80 x«i 


Assumfert, sed quae esta sinistris, tenuimus; ac mirabantur omnes, 
percontabanturque inter se, quonam iter facerent. sub gallicinium ad 
condictum locum quum perventum esset, homines ibi illos invenimus. 
quos quum inanes esse animadverteremus, et polliceri inania, dimi- 
simus eos. maue consültatione habita, quo facto opus esset, et con- 
stituto, ut miles ad capiendos suburbanos et quotquot illic domici- 
lia haberent Hebraeos discurreret, quum id multis de causis commo- 
dum esse videretur, ecce oppidani nos videntes, et quid hoc rei es- 
set dubii (nihil enim huiusmodi opinione praeceperant), unum e ma- 
gistratibus, et canonicum quendam, Marcum nomine, cum alio quo- 
dam homine ex aliis percontatum miserunt, qui essent qui venirent 
et quam ob causam. qui postquam nos agnoverunt oppidumque a no- 
bis quaeri sive pactione, sive quocunque alio modo, intellexerunt, 
festinanter reversi, tubis et reliquis instrumentis bellicis ad arma 
vocant, et cuncti, quique intra, quique extra moenia erant, ad vim 
arcendam concurrunt. nos sequenti luce bellum orsi sumus. 

4. Postridie igitur, quoniam palmarum dies erat, ramos myrti 


31 


- 


» 


138 J GEORGII. PHRANTZAE 


ταῦτα ἀνὰ χεῖρας καὶ ἐλϑόντες ἐπέσαμεν περὶ τὰς πύλας τοῦ 
χάστρου. ὡς δὲ ἐκείμεϑα τῇ xc τοῦ αὐτοῦ μηνὸς Π]αρτίου 
μετὰ τὴν τοῦ μεγάλου σαββάτου ἀκολουϑίαν ἤτοι τὴν ϑείαν 
μυσταγωγίαν, ἀριστήσαντες καϑεζόμεϑα ἐν τῇ παρεμβολῇ ἤτοι 
σκηνῇ τοῦ αὐϑέντου ἡμῶν συνομιλοῦντες περὲ πολλῶν. ἰδοὺ ἄφνω 5. 
τινὲς ὀλίγοι ἔφιπποι ἐξῆλθον τῆς πύλης τῆς καλουμένης Ἕβραϊ- 
κῆς ἢ τοῦ Ζευγαλατείου (οὕτω γὰρ ὠνομάζετο), καὶ ὡς ἐφά- — 
γησαν, διωχϑέντες εἰσῆλθον διὰ τῆς τοῦ αἰγιαλοῦ πύλης" 
ἐχεῖσε χατασκευαστιχῶς ἦσαν πάντες οἱ τοῦ κάστρου μετὰ 
τιαγκρῶν καὶ τόξων καὶ σχολόπων. εὑρεϑεὶς οὖν ὃ δεσπύτης X 
κἀγὼ προβαδίζοντες πρὸ τοῦ διωγμοῦ τῶν εἰρημένων, διὰ τὸ 
τοὺς ἵππους ἡμῶν εὑρεθῆναι χατὰ συγκυρίαν ἡτοιμασμένους 
πλησίον τῆς γεφύρας τῆς ὅδοῦ τῆς ἀπαγούσης εἰς τὸν ἅγιον 
᾿Ανδρέαν, τὶς τῶν Πατρηνῶν τοξεύσας τὸν τοῦ δεσπότου ἵπ- 


- (^ * 3 , » ? * - - * , € r[ 
πον, ὃς xai εὐθέως ἔπεσεν ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ δοαμόντες οἱ " 


RJ ^ * 
ἐχϑροὲ ἵνα ἀποχτείνωσιν αὐτὸν ἢ πιάσωσιν, εὑρέθην ἐγὼ ἐκεῖ 
e cr 3 6M * “« , , ' LAN i | 
ὑπέρμαχος. κακχεῖνος μὲν ϑεοῦ βοηϑείᾳ ἀποπλακεῖς τοῦ ἵππου 
ἔφυγε πεζός" ἐγὼ δὲ κατ᾽ αὐτῶν μαχόμενος ἐπίασα τινὰ υἱὸν 
hy , Ὕ , ἡ , ' «t € €t 
«αματέλλου. αλλ᾽ ἤμην βαρέως τραυματισϑεὲς ἅμα T( ἵππῳ, 
* " x wu 
ὃς οὐκέτι ἴσχυε, xai ἔπεσεν ὃ ἵππος ὃ ἄριστος, ὃς παρὰ τοῦ 26 
3 - 6f - 5» , 3 , € » , 2 , c 
ἀμηρᾶ ἐδόϑη τῷ ᾿σάνῃ Ἰσαακίῳ ἡνίχα συνήντησεν ἐχείνῳ, ὃ 
᾽3 , bd - c - -“ Ld , ? 3 
δ᾽ ᾿“σανης τῷ γαμβρῷ αὐτοῦ τῷ Φιλανϑρωπηνῷ Ἐεωργίῳ, κά- ; 


2.x0! P 4. ἦμεν καϑήμενοι P 16. ἐχεῖ om P 19. στα-- — 
ματέλου Ρ ἤμην] ἔγωγε M. — 22. φιλανϑρωπιχῶ P i 


amputavimus, quos manibus gestans totus exercitus portas castri ad- 
ortus est. eiusdem mensis Martii die 26, quum post oflicium ma- 
gni sabbati sive divinam initiationem, a prandio in tentorio do- ^. 
mini nostri consedissemus et varios misceremus sermones, repen- . 
te aliquot equites per portam , cui nomen est Hebraicae vel Zeu- 
galatii (íta enim appellatur) prorumpunt, sed, ubi comparuerunt, ὦ 
mox repulsi, per portam litori oppositam refugiunt. ibi omnes in- 
colae, labaris, arcubus et palis armati, aderant. iam quum de- | 
spota et ego, antequam illi nos persequerentur, fugae nos commisisse- 
mus, quia equi nostri iuxta portam viae, quae ad S. Andream ducit, . 
forte parati erant, et a Patrensi quodam equus Constantini sagitta — 
perfossus esset, ut statim collaberetur humi, Constantinum ab iuse- | 
quentibus hostibus, qui aut capere aut occidere eum vellent, ego - 
defendi. itaque divino auxilio ille ex equo expeditus , pedes se iis 

subtraxit; ego adversus hostes decertans, filium quendam Samatelli | 
cepi, sed et ipse graviler vulneratus sum cum equo generosissimo, | 
qui mox defectu virium concidit. eum equum dederat ameras Isaa- 
cio Asani, ad se profecto, Asanes Georgio Philanthropeno , genero | 


IBSHs CABIN. 139 


| Kavraxovio? γαμβρῷ, ὃν φεύγοντα πρὸς Γαλατᾶν φϑάσας 
ὃ ἀδελφός μου καὶ ἐπίασεν αὐτόν, καὶ οὕτως ὃ ἀδελφός μου 
E εὐηργετήϑη τὸν ἵππον παρὰ τοῦ βασιλέως" ἔγωγε λαβὼν 
Bag! ἐχείνου τὸν ἵππον ἀπῆλθον εἰς Πελοπόννησον. πεσὼν 
οὖν ὃ ἵππος, ἐπιάσϑην πολλαῖς πληγαῖς πεπληγμένος. xoi 
ἀπαγαγόντες μὲ ἔμβλησαν εἰς τὸν γουλᾶν ἤτοι τὸν πύργον ἐν 

- oix σκοτεινῷ, ἔνϑα ἦσαν μύρμυγκες καὶ σιτόφϑειρες καὶ 
| μύες διὰ τὸ εἶναί ποτε σίτου ἀποϑήχη, καὶ χειροπέδας σι- 

ὁ δηρᾶς περιέϑηκαν τοῖς ποσί μου καὶ σειρὰν λίαν βαρυτάτην 
καὶ στερεὰν μετὰ σχόλοπος μεγάλου κατὰ γῆς πεπηγύότος " 
ὄνϑα καχῶς ἐκοιταιμην ἐν τῇ τοιαύτῃ φοουρᾷ, πιχρῶς διαγα- 
γὼν ἀπό τε τῶν πληγῶν καὶ τῶν δεσμῶν καὶ τῶν ἄλλων, ὡς 
δεδήλωται, ἃ ὑπῆρχον ἐν τῇδε τῇ φρουρᾷ. 

15 5. Ἐνταῖϑα δὲ χρὴ διηγήσασθαι ἡμᾶς καὶ περὲ τῆς 
ὅσιωτάτης Θωμαΐδος. αὕτη ἐκ γένους χρησίμου ὑπῆρχεν ἐνΒ 
τῇ ἀγατολῇ τῆς ᾿“σίας - καὶ ἀπορφανισϑεῖσαν oi ξαυτῆς συγ- 
γεγνεῖς ἤγαγον αὐτὴν εἰς Κωνσταντινούπολιν, καὶ ἔδωχαν αὐ- 
τὴν τῇ ἀδελφῇ τῶν τριῶν ἀρχιερέων καὶ ἀδελφῶν xoi βασι- 
ὁ λέων καὶ μητρὶ τοῦ σοφωτάτου ΙΚαβασίλα Νικολάου, καὶ εἰ- 
χεν αὐτὴν καὶ ἐπαίδευε. καὶ μετὰ τινα καιρὸν ἐπῆλϑεν εἰς 
Θεσσαλονίχην διὰ τὸ ἐκεῖσε εἶναι τὸν ἀδελφὸν αὐτῆς Καβά- 


t 


2. φυγόντα P 4. ἐγὼ di? 7. éyégaloy P 15. 5.] βίος 
xci πολιτεία τῆς ὅσιωτάτης Θωμαΐδος MP 19. x«i βασιλέων 
om P 20. χαββάσιλα χαὶ νιχολάου P 


suo, atque hic rursus Comneno consobrino , Cantacuzeni protostrato- 
ris genero, quem Galatam fugientem frater meus comprehendit, is 
equum dono accepit ab imperatore, atque ego eodem a fratre do- 
natus, in Peloponnesum eum abduxi. collapso igitur equo, ipse mul- 
tis plagis percussus, in potestatem hostium veni, qui abductum me 
in carccrem sive turrim aedificii tenebrosi coniecerunt, formicis, cur- 
culionibus et muribus scatentem , quippe quae quondam fuisset gra- 
narium. brachia et pedes vinculis et catena gravi et solida ad palum 
magnum in terra defixum constrinxerunt, male in ea custodia cuba- 
bam propter plagas, vincula, et reliqua, quae ibi fuisse incommoda 
significavi. 

5. Hic loci de sanctissima Thomaide narrandum nobis est. ex honesta 
familia orientis in Asia progenerata erat. parentibus orbatam cognati 
Cpolim perduxerunt, et sorori trium archiepiscoporum ac fratrum 
et imperatorum, matri sapientissimi viri Nicolai Cabasilae, tradide- 
runt, a qua educata et instituta est. ea, interiecto aliquo tempore, 
Thessalonicam abiit, in qua urbe Cabasilas, ipsius frater, esset archiepi- 


140 GEORGII PHRANTZAE 


σιλαν ὠρχιερέα, xai ᾧκησεν tig τὴν μονὴν τῆς ἁγίας Oto-. 
δώρας μετὰ τῆς Παλαιολογίνης, ἐναρέτου xai λογίας γυναι- 
κύς, περὶ ἧς πολλάχις πολλοὺς ἤκουσα παρὰ τοῦ ἀοιδίμου 
βασιλέως κὺρ ]Παγνουὴλ ἐπαίνους, καὶ πολλοὺς κανόνας εἴς τε 
τὸν ἅγιον Ζημήτριον xal ἁγίαν Θεοδώραν καὶ εἰς ἄλλους 5 
ἁγίους ἀνέγνωσα ἐγὼ ἐκείνης ποιήματα " αἵ εἶχον σὺν αὖ- 
ταῖς καὶ τὴν ἁγίαν Θωμαΐδα,, καὶ ἐπαίδευον εἴς τε τὴν ἀρε- 
τὴν καὶ λόγον. ὡς δὲ ἦλϑε τὸ τέλος αὐτῶν, κατέλιπον αὐτῇ 
πώντα τὰ αὐτῶν, ἀλλὰ δὴ xai τὴν τοῦ Κυπριανοῦ γυγαῖχα, 
ἥτις ἀγαναχτήσασα τὸ σχληρὸν τοῦ ἀνδρὸς αὑτῆς xai ἀπελ.- τι 
ϑοῦσα πρὸς τὰς δηϑείσας μονὰς μοναχὴ ἐγένετο, ἐπεὲ δὲ τὸ 
τέλος αὐτῶν ἐγένετο, πάλιν ὑπετάγη τῇ ἐκείνων κληρονόμῳ. 
xai τοῦ βίου, ὕπως δήποτε καὶ ταῖς ἀρεταῖς ὑπετάγη, xai 
καλῶς διήνυσε τὸν τῆς ὑποταγῆς δρόμον μέχρι ϑανάτου. 7 
Κυπρέανοῦ λέγω γυνὴ ἦν αὕτη τοῦ ἐλϑύντος εἰς ΙΚωνσταντι- 1! 
γούπολιν καὶ τὴν μονὴν χτίσαντος τὴν εἰς ὄνομα τῶν ἁγίων 
δνδόξων μεγαλομαρτύρων Θεοδώρων, ἐπονομαζομένην τοῦ Kv- 
πριανοῦ. τῶν δὲ ἀσεβῶν τὴν Θεσσαλονίκην παραλαβόντων 
ἐξελϑοῦσα ἡ ὑσία Θωμαὶς μετὰ τῆς ὑποταχτικῆς αὐτῆς τῆς 
Κυπριανοῦ γυναικὸς ὠπῆλϑεν εἰς Zuvor, ἵνα ἐχεῖϑεν πάλιν ἃς 
εἰς τὴν Κωνσταντίνου ἐπανέλθῃ. ἂν δὲ τῇ “ήμνῳ ὃ πάππος 
μου εὑρίσκετο μετὰ τῆς γυναικὸς αὑτοῦ καὶ τέκνων. ἡ οὖν 
πρώτη τῶν αὐτοῦ ϑυγατέρων ἰδοῦσα τὴν ὅσίαν καὶ τὴν aw- 
τῆς ἀῤετὴν καὶ τὸν λύγον ἐγχατέλιπε γονεῖς καὶ ἀδελφοὺς xai 


6. εἶχαν P 9. ἥ — γυνή P 12. πάλιν om P 


scópus, abdiditque se in monasterium sanctae Theodorae cum Palaeo- 
logina, femina virtutis et literarum studiosa, cuius ego multas saepe 
laudes e venerando imperatore, Manuele domino, audivi, et hymnos 
non paucos in sanctum Demetrium et sanctam "Theodoram et alios 
sanctos legi. habebant autem secum sanctam quoque Thomaidem eam- 
que ad virtutis et literarum disciplinam erudiebant. quum. instaret 
ipsis vivendi finis, eidem quae habebant omnia reliquerunt, una cum 
uxore Cypriani, quae asperam viri sui naturam non ferens, in illud 
profecta monasterium, inter monachas nomen dederat, postquam au- 
iem illae diem obierunt, quemadmodum virtuti se subiecit, ita illa- 
rum tum bonorum tum vitae se subiecit heredi , et huius subiectio- 
nis cursum praeclare usque ad mortem confecit. coniux haec Cypria- 
ni, inquam, illius erat, qui Cpolim venit, et monasterium sanctorum - 
martyrum nobilium Theodororum construxit, quod Cypriani cognomi- - 
natur. "Thessalonica ab impiis occupata, sancta Thomais cum alumma - 
sua, Cypriani coniuge, in Lemnum discessit, inde Cpolim reversura. 1 


LIB. 1I. ; CAP.;VA 441 


1 IE] , , ? L4 d e ^" F LT 
ἀδελφας καὶ ὃν ἐμνηστεύσατο εἰς ἀνῦρα ἅμα τοῖς παισί, xot 
av. » - ? E , ΄ , ON. c - 
ἀπελθοῦσα εἰς Θεσσαλονίκην γέγονε μοναχή, xat ἐν Ὁποταγῇ 
Ο αὐτῆς δὴ τῆς ὅσίας κἀκεῖσε ὠἐπομείνασα. καἰκεῖϑεν δὲ ἐξελ- 
| ϑοῦσαι αἱ τρεῖς καὶ μόναι ἐν τῇ Κωνσταντίνου πόλει κατήν- 
|-5T5go«v ἀρχῇ ἕν τῇ μονῇ τῇ ἐπονομαζομένῃ τῆς Κάλερένας. 
Eo ; - j 5 ^ - * 

διαδοθϑεῖσα δὲ ἡ ἀρετὴ τῆς ὁσίας xai ἡ εἰς τὴν ϑείαν γρα- 

$o ^ » ^ , 

qu» αὐτῆς ἐμπειρία εἴς τὲ τὸν βασιλέα xai πατριάρχην xad 
! , D - , ^ - ' —- 2). α 
᾿ς πάντας τοὺς τῆς πόλεως, ὃ μὲν βασιλεὺς ἐζήτει λαβεῖν ἀλλο 
p δ» , , ow 
|. τῶν μογαστηρίων μειζότερον καὶ εἰσοδηματικώτερον δοῦναι 
τοαὐτῆ, ὃ δὲ πατριάρχης ἔνταλμα πατριαρχικῆς ἐξουσίας ἐξέ- 
δωχεν εἰς τὰς βουλομένας τῆς πόλεως γυναῖκας προσιέναι 
: - « -ἷ D » - ^ - - 

ΟΠ, αὐτῇ, οἱ δὲ τῆς πύλεως ἤϑελον δοῦναι αὐταῖς πᾶν ἀναγκαῖον 

εἰς τὸ ἐπισχέπτεσϑαι καὶ θεραπεύειν τὰ πρὸς χρείαν αὐτῶν" 
9 » » Li 

οὐχ ὑπῆρχεν γὰρ ἐκχείγαις οὔτε χρυσίον οὔτε ἀργύριον, οὐχ 

ἢ χ5 ἄλλο τι εἰ μὴ τὸ ἐργόχειρον καὶ ἡ τοῦ ϑεοῦ διὰ τῶν ἐρχόν- 

| τῶν προμήϑεια. λαβοῖσα δὲ μικρόν τι κάϑισμα, συνέδρα- 

4 - - , 

μὸν εἰς ὑποταγὴν αὐτῆς τοσαῦται ὅσαι οὐκ ἐχώρησαν εἰς 

1 A ' H ' - - ' c ^ » 

τε τὴν τοῦ “ιβὸος μονὴν καὶ τῆς κυρᾶς lMag9ag. ἡ δὲ οὐ 
"S ' 3 » , 

πλείους 7 δυοχαίδεκα προσελάβετο" xci ἦσαν τοιαῦται εἴς τε 

᾿ , ' , ^ - 
ἡ αοἀχεημοσύγνην καὶ ὑπακοὴν καὶ σωφροσύνην καὶ πᾶν εἴ vL εἰς 


d 


"Y 


1. πᾶσινΡ δ. χλήρενας Ρ 6. διασώσασα P 9. σοδϑώτερον M 
10. πατρ. τὸ δοῦναι αὐτῇ ἔνταλμα πνευματικῆς ἐξουσίας εἰς M 
11. γυναῖχας, ob δὲ τῆς πόλεως ἵνα ἔρχηται εἰς τὸ ἐπισχέπειν καὶ M 
17. ὅσας οὐκ ἐχώρησεν 5j t€ μονὴ τοῦ λυβὸς καὶ τῆς κυρίας μάρ- 
ϑας P 


in Lemno tum erat avus meus cum uxore et liberis. itaque .na- 
tu maxima filiarum eius quum sanctam hanc feminam vidisset et 
observasset virtutem eius ac sermonem, relictis parentibus, fra- 
tribus, sororibus, et quocum coniuncta erat marito, atque liberis , 
"Thessalonicam profecta, monachis se adscripsit ibique sub imperiis 
sancta? huius mulieris vixit. inde hae tres solae Cpolim emigran- 
tes principio in monasterium Clerenae venerunt. quum autem sanctae 
ilius feminae virtus et litterarum sacrarum peritia imperatori et 
patriarchae , universaeque civitati innotuisset, imperator ei aliud 
maius et locupletius monasterium tradi iussit, patriarcha patriarchali 
auctoritate omnibus, quae vellent, urbis mulieribus potestatem de- 
dit, illi se aggregandi, cives quae essent necessaria ad res ordinandas 
et administrandas praestare iis volebant. neque enim illis erat vel au- 
rum , vel argentum, vel aliud quidquam nisi opus manuum et divina 
per magistratus providentia. itaque, quum non ita amplum domici- 
lium haberet, ad vitam ex imperio eius agendam tot confluxerunt , 
quot non concesserunt in monasterium Libis et Marthae dominae. 


32 


142 GEORGII PHRANTZAE 


D “4 ' , - Ἢ 
ϑεὸν εὐαπόδεχτον, ὅτι κατέλιπον οἱ τῆς πόλεως λέγειν ἡ ἁγία, 


* ^ ' L4 
ἀλλ᾽ αἱ ἅγιαι" xal αὐτὸ δὴ τὸ ὄνομα εἶχον εἰς τὰς ἁγίας. καὶ τὸ 


μὲν τῶν μοναχῶν ἐκείνων γυναικῶν κοιγὸν τὸ τῆς τροφῆς χαὶ 


σεως ὑπῆρχεν αὐταῖς, xai τὸ ἀνυπόδητον xci ὀλιγότροφον 
-»ἭὝ 5 x - 
καὶ χαμαὲ κεῖσϑαι xui ἐν εὐτελείᾳ καὶ τἄλλα ὅσα τῶν ἀρε- 


τῶν εἰσὶν ἐκ μαρτυρίας τῶν περισσῶν ἔστι διηγεῖσθαι. ὅμοί- — 
ὡς δὲ πάλιν καὶ τῆς αὐτῶν ὅσίας καὶ πγευματικχῆς μητρὸς 


τῆς ἐχείνων συνδρομῆς καὶ ἐπισκέψεως τῶν βασιλέων xai δε- 


σποινῶν καὶ ἀρχόντων καὶ ἀρχοντισσῶν, αἱ μὲν χάριν ἔξο- 
μολογήσεως αἱ δὲ εὐχῆς καὶ ἐπισκέψεως, τίς ἂν ἀκριβῶς ταῦ- - 


, * ' j, , ? ^ , ας es * 
τά τε καὶ τὴν ἐκείνης ἀρετὴν δυνηϑείη διηγήσασθαι; ἕν δὲ 


, , k * , 3 - "€ ςε " 
αὖνον διηγησάμεγοι δείξωμεν τὰ παντὰ ἀληϑῆ. τῷ βηϑέντε — 
, ' , ὦ 

μεγάλῳ σαββάτῳ, ὥσπερ μοι συμβέβηκεν ἅπερ ἐδιηγησάμην, t 
καθημένης μετὰ τὴν τῆς λειτουργίας τελετὴν ἔν τῇ ἐχχλησίᾳ, 
L] ' 3 - € » 3 ὦ , : 
καὶ σὺν αὐτῇ πᾶσαι αἱ μοναχαὶ αὐτῆς προομένουσαι ἵνα gc 
, * » , ^ - , d , E 
κρόν τι καὶ ἀπογεύσωνται διὰ τὴν τοῦ ἀντιδώφου μετάληψιν" 
εἶτα εἰς τὰς πράξεις τῶν ἀποστόλων τεϑῆναι τὴν ἀγάγνωσιν 
! » M * 1 
λέγει οὖν ἡ ὁσία “μοναχαί, ἐγείρεσϑε." αἱ δὲ “τί σοί ἐστι 2k 
εἴα, κυρία ἡμῶν &y(a; ἡ δὲ “τῷ κὺρ Γεωργίῳ ἐπῆλθε, 
X0oteuu , «vore ἢ για; -9 Poe 9yuu eng * 


ιν εὐπρόσδεχτον P 7. κεῖσϑαι ἐνυπῆρχεν αὐταῖς χα P — ι΄ιὉ. 


ὑπερ ? 
Qe? 


at recepit illa non plus duodecim, atque erant ommes ad pauperta- 


tem, obedientiam, modestiam, denique quidquid deo gratum est, - 


tam egregie paratae, ut iam mon sanctae, sed sanctarum vocabulo 
"uterentur cives et monasterium ad sanctas diceretur. fuisse mona- 
chis illis feminis communem cibum, communem vestitum, | com- 
mune etiam, ut nihil proprium possiderent, nihil, quamvis modicum, 
vel ad communem, vel ad privatam utilitatem facerent, nisi concessum 
iis esset, easdem calceamentis nullis et alimento tenui usas esse, 
humi cubuisse et omnino vitam vilem egisse et reliquis virtutibus 


monachicis dedisse operam, supervacaneum est dicere. similiter ad ipsam | 


matrem sanctam et spiritualem concursum imperatorum, imperatri- 


€um, principum virorum feminarumque conventus, quarum aliae be- - 


medictionis, aliae eius salutandae et precibus ipsius sese commen- 


dandi gratia ventitabant, quis haec, et virtutem illius digne possit enar- 
rare? una quadam re enarranda omnem ostendemus veritatem. magno E 
illo die sabbati, quo quae narravi mihi acciderunt, quum, finita litur- 
gia, consedisset in ecclesia cum reliquis monachis suis exspectaretque | 
panis benedicti communionem, deinde ad acta apostolorum legendase 
convertisset, subito ^ monachae, inquit, expergiscimini^ haequumro- - 
gassent : *qua tibi re opus est, sancta domina?" pergit illa " Georgius 


SLE 


TW I m o Wien 


LIB. 1I. CAP. V. 143 


fini , xai δεηθῶμεν τῆς ϑεοτύχου ὑπὲρ ἐχείνου." τόδε 
ἀχούσασαι πᾶσαι προσέδρωμον αὐτῇ uev δακρύων, ἐξαιρέ- 
᾿ E δὲ ai τῆς μητρός μου ἀδελφαί" καὶ γὰρ ἑτέρα ἀδελφὴ 
ἣν, ὕστερον γεγονυῖα κακείνη μοναχὴ καὶ ὑποταχτικὴ αὐτῆς 
B uos: προσέδραμε καὐτὴ μετὰ δακρύων, πυνϑανομένη “τί 
τοῦτο ὃ λέγεις, κυρία ἡμῶν ἁγία; ἡ δὲ πρὸς αὐτὰς ἔφη 
“μὴ ϑοοεῖσϑε" ὃ ϑεὸς ὃ συγχωρήσας τὸν πειρασμὸν χορη- 
| yüoet καὶ τὴν βοήϑειαν καὶ διάλυσιν αὐτοῦ δὴ τοῦ πειρα- 
 σμοῦ." καὶ ἱστάμεναι ἔψαλλον εἰς τὴν Osoroxoy παράκλησιν 
τὸ δαχρύουσαι. τούτου τί κρεῖττον εἰς μαρτύριον τῆς εἰς ϑεὸν 
αὐτῆς ἀρετῆς καὶ οἰχειώσεως ; ζήσασα οὖν οὕτως καλῶς, καὶ 
πολλὰ εἰς μαρτυρίαν τῆς ἀρετῆς αὐτῆς ἐπιδείξας ὃ ϑεύς, τέ- 
Aog χαὶ ὃ ϑάνατος αὐτῆς τίμιος ἐναντίον χυρίου ἐγένετο xai 
τῶν ἀνθοώπων προέβη. ἡμέραις γάρ τισιν ἐσθενήσασα μιχρόν, 
5xai πάσας τὰς μοναχὰς κοινῶς νουϑετήσασα, xai καταλείψασα 
εἰς τὴν ὑποδοχὴν τῆς ἀδελφῆς τῆς ἐμῆς μητρός, 7] καὶ πρῶτα 
εἰς ὠρετὴν καὶ ὑποταγὴν αὐτῆς ἦν καὶ πάντα τὰ τοῦ κελλίου 
αὐτῶν ἐκχείνγη διοίκει, εἶτα ὡς ἔνϑους γενομένη ἐκάϑητο, τοὺς 
μὲν ὀφθαλμοὺς ἔχουσα χκεκαλυμμένους, τὸ δὲ στόμα ἀεὶ χι- 
γογοῦσα πρὸς ὕμνους xal εὐχαριστίας πρὸς ϑεόν" ἐμιμεῖτο γὰρ 
πάντοτε jj ἁγία τὸ τοῦ ϑείου χρυσορρήμονος πατρὸς δητὸν τὸ 
λέγον “μὴ τάσιν φωγῆς νοήσῃς καὶ μέγεϑος (χρῆμα γὰρ ἀνάρ- 
μόστον ἁγίοις ἡ κραυγή) ἀλλὰ τὸ νοερὸν τῆς διανοίας καὶ τὴν 


11. οὕτως om P 13. χαὶ τὰ τῶν P 


dominus in sollicitationem incidit; precemur ob eum matrem dei." 
- his auditis, lacrimantes ad eam accurrerunt quum reliquae, tum in 
primis matris meae sorores. nam altera quoque soror postea se fece- 
rat monacham illiusque se subiecerat imperio. itaque haec quoque 
cum lacrimis accurrit, quaerens: "quid illud est, quod dicis, sancta 
domina nostra ἢ at illa: “πὸ tumultuamini, inquit; qui sollicitationi 
locum dedit deus, eiusdem etiam praesidium et remedium praesta- 
bit" itaque illae flentes matrem dei implorabant celebrabantque hym- 
nis. hac re quid potest esse disertius virtutis pietatisque testimoni- 
um? ita igitar quum pulcre vixisset et sanctimoniam eius multis re- 
bus testatus esset deus, tandem mors ei gloriosa coram domino ob- 
tigit, qua e rebus humanis excessit. nam quum leviter aliquot dies 
aegrotasset et monachas communiter ad virtutem esset cohortata, so- 
rorem matris meae , quae in eius integritate imitanda et subiectione 
rima erat, et omnia in cella illius procurabat , in locum suum de- 
egit; deinde tanquam divino afflatu concitata sedebat, clausis oculis 
et labiis ad dei laudes et gratiarum actiones semper motis. servabat 
enim omnino sancta haec, quod pater aurea verba fundens dicit: 


o esca 


144 GEORGII PHRANTZAE 


ϑεριότητα τῆς ψυχῆς καὶ τὴν συγτονίαν τῆς δεήσεως, va9 vv 
καὶ σιωπώντων ἀκούει ὃ 9&0c." 5 ovv ἁγία μήτε τι προλαμβά- 
γουσα τροφίμου ἢ ποσίμου, μήτε ὁμιλοῦσα τὸ τυχὸν ἄνευ τοῦ 
xa9' ἡμέραν ἐρχομένου ἱερέως εἰς τὸ μεταλαμβάνειν αὐτὴν 
τῶν ϑείων μυστηρίων, τότε xoi τὰς χεῖρας καὶ τοὺς ὀφϑαλ- 
εἰοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν αἴρουσα καὶ συγχώρησιν αἰτοῦσα λα- 
βεῖν ὕστερον μετελάμβανεν. ἀλλὰ καὶ τοῦ βασιλέως κὺρ Ἰω- 
uvvov καὶ τῶν δεσποινῶν καὶ ἄλλων πολλῶν πολλάκις προσερ- . 
χομένων αὐτῇ, ἀλλὰ δὴ καὶ τότε διὰ τελευταίαν εὐχὴν do- - 
χόντων xai ἀρχοντισσῶν καὶ ἐγκρίτων ἱερομογάχων zal μονα. Y 
χῶν, ἀνένευς καὶ συγχώρησιν xoi εὐχὴν ἐχορήγει. καὶ οὕτως 1 
Β διαρχέσασα ἡμέρας ἑπτὰ πρὸς κύριον ἐξεδήμησε, καὶ ἐτάφη 
φιλοτίμως συνδραμόντων σχεδὸν πάντων τῶν ἱερέων ἱερομο- — 
γάχων, χλητῶν καὶ ἀχλήτων, ἀρχόντων xoi ἀρχοντισσῶν, καὶ 
ταῦτα μὲν δὴ οὕτως ἔχει καὶ ἀληθῶς. 107 
6. Κειμένου μου οὖν ἐν τῇ φρουρᾷ ἡμέρας τεσσαράχον- 1 

τα, ὡς ἦλθεν ἡ ξορτὴ τῆς μνήμης τοῦ ἐλευϑερωτοῦ τῶν αἶχ- -. 
μαλώτων ἁγίου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, ἐδεήϑην τοῦδε, 
ὡς κἀγὼ Γεώργιος καὶ παιδιόϑεν δοῦλος αὐτοῦ, ἵνα λυτρώση- . 
ταί με τῶν δεινῶν καὶ δεσμῶν. καὶ ἀφυπνιασϑείς, ἔδοξέ 20 
μοι εὑρεϑῆηναί μὲ εἰς τὸ περικαλλὲς ἅγιον τέμενος αὐτοῦ τὸ 


ΞΕ adi act sonic quoda ua re 


Ve 


$. προσλαμβάνουσα ? 6. λαβεῖν ὕστερον om M 11. ἐγνέ- E 
γευε P. an. ézévsve? 15. εἶχον δὴ καὶ ἀληθῶς. αὕτη δὲ τὸ 
πιρότερον Θεοδώρα ἐλέγειο P 


ne contentionem vocis et vehementiam noveris, (res enim sanctis | 
indecora clamor est) sed attentionem mentis et fervorem animi et ar- | 
dorem precationis, quibus fit, ut etiam tacentes deus audiat" sancta ' 
igitur nec cibum nec potum sumebat, nec loqueBatur quidquam ^| 
nisi cum sacerdote, qui ad eam divinis mysteriis impertiendam quo- . 
tidie ventitabat; tum manus et oculos in coelum attollens et ve- 
niam delictis suis petens, divini mysterii particeps fiebat. quin etiam ' 
imperatori Iohanni et despoenis aliisque multis frequenter se invi- 
sentibus, et qui tum propter ultimas eius preces eam visebant, viris . 
et feminis illustribus, et probatis hieromonachis et monachis abnuebat 
adeunde copiam precesque fundebat. ita quum vixisset dies septem, ad - 
dominum abiit, et sepulta est honorifice, omnibns propemodum hie- . 
romonachis, vocatis et non vocatis, et primoribus utriusque sexus cone | 
currentibus. atque haec quidem talia sunt et ad veritatem marrata. | 

6. Ego quum in carcere fuissem dies quadraginta adessetque lux ^ 
dicata memoriae magni martyris sancti Georgii , captivorum liberato- 
ris, suppliciter hune rogavi, ut cognominem me et a puero ipsius cul- | 
torem miseriis et vinculis eriperet, tum) somno oppressus, visus sum 


LIB. Il. CAP. VI. 145 


00» », - €- tos 3 , , - 
sig τὸ ovouc αὐτοῦ, τῶν lMayyavov ἐπονομαζόμενον. | éxst 
M , -Ὁ , 
ἱστάμενος τὴν φυάώλην ἔχων xai τοὺς σιδήρους τοῖς ποσί, 
^ , LU , ? - 
διερχομένου τάχα τοῦ βασιλέως ἵνα εἰς τὴν ἀκολουϑίαν τῆς 
» , da δ 3 , , “Ὁ 6, -" c , 3 
ἐχχλησίας ἀπέλθῃ, ἐδεήϑην αὐτοῦ iva us τῶν ἀἁλύσεων ἐλευ-- 
, * c ^ ὃ ^ 5 M 2 ' 2 - , 
ϑερωσῇ. καὶ 0 μὲν βασιλεὺς εἰσελϑὼν εἰς τὴν ἐχελησίαν,, 
, ' * 5 , , * 
ἄρχων τις ἐπιστρέψας πρὸς uà εἰπὲ μοι τάδε" “προσέταξεν 
ε * £ 5 , c - et 324. , L] , 
0 βασιλεὺς ὁ αὐϑέντης ἡμῶν iva ἐξάρωσί gov τοὺς σιδήρους, 
^ , - , 3 Li - 
0 xai ἡ κυρία ἡμῶν ἡ δέσποινα ἐζήτησεν αὐτοῦ καὶ ἅπαν-- 
- ' ' LÀ - - H ' 
τὲς ἡμεῖς. καὶ περὶ vOv ὄρϑρον αὐτῆς τῆς νυχτὸς ἰδοὺ ἐν 
- , 1 t D ' x ψ ἣν M 
τῇ συνήϑει ὥρᾳ oi τοῦ πύργου ἄρχοντες καὶ ἕτεροι μετὰ σι- 
, Ε] , H , - , ' X A 
δήρων ὀργάνων ἐκβαλόντες ue τῶν ἁλύσεων καὶ ἐξαιτιῶνται, 
, , 3 , » ow 3 P5 5 
xai λέγουσιν οὐχ Ort ἐχϑρωδῶς ἔχουσι κατ᾽ ἐμοῦ καὶ οὐ τρέ- 
, » ν᾿ * M , 
φουσί μὲ, εἰ μὴ ἐστι διὰ μὴ κεχτῆσϑαι αὐτούς. xai μετὰ 
δύο ἡμέρας ἐλθόντες πάλιν ζητοῦσι με" — xai ἐδεήϑην τοῦ 
ὅ αὐϑέντου μου διὰ γραφῆς ἵνα ἐξαποστείλῃ ἄρχοντας συλλα- 
^ - 2. , , x. , ' - 2 lys 
λῆσαι τοῖς αἰχμαλωτεύσασί ue πρὸς συμβίβασιν negl τῆς ἑμῆς 
m» , Hj Y , M , , 
ἐλευθερίας. ὕπερ καὶ γέγονε. xat συμβιβασϑέντες δεδώκασιν 
᾿ JUR ' , , e ᾽ » "x 
αὐτῷ τὸ Σαραβάλε φρούριον τοιουτοτρόπως, ἵνα ἐγερϑῇ καὶ 
, , * jy c ^" 3 bd , $ 1 , e 
ἀπέλθῃ εἰς τὸν oixov αὐτοῦ ἐν τῇ Γλαρέντζῳᾳ " καὶ μέχρις ὅλου 
DA , Ἀν’ M c , * ? » , ^ , 
io /Maiov εἰ μὲν ἔλϑῃ 0 μητροπολίτης καὶ αὐϑέντης αὐτῶν, ποιησάτω 
^ "^ L4 , - , 
ἐκεῖνος ὡς ϑέλει, εἰ δ᾽ οὔ, παραδώσωσιν αὐτῷ τὸ κάστρον. 
»Xai γεγονότων ὅρχων, καὶ παραλαβομένου xai τοῦ Σαραβάλε 


1. εἰς τὴν κεραλὴν ἱστάμενος ἔχων χαὶΡ 13. χεχτηχέναε M 
21. παραδιδόασι τὸ P 


mihi esse in pulcherrimo templo Manganorum quod dicitur, illius no- 
mini sacro. ibi quum constitissem, pateram manu tenens et com- 
pedibus vinctus, imperatorem forte transeuntem, ut ecclesiae sa- 
cris interesset , obsecravi, ut catenis me levaret. quum iam intrasset 
in ecclesiam imperator, reversus unus de proceribus ita me allocutus 
est: "iussit imperator, dominus noster, vinculis te liberari; id quod 
imperatrix, domina nostra, et omnes nos ab eodem petivimus". et 
ecce, circa matutinum noctis eiusdem tempus , hora consueta, turris 
praefecti et alii viri, instrumentis ferreis instructi, catenis me ex- 
pediunt, et excusant se mihi aiuntque, non hostili odio tam parce 
ac maligne victum se praebuisse, sed quia meliora quae darent, non 
habuissent ipsi. post biduum adsunt iterum et me cohortantur, atque 
ego per literas dominum meum oravi, ut mitteret viros honoratos, 
qui de conditionibus liberationis meae transigerent cum his, a qui- 
bus captivus detinebar: id quod factum est, et, composita amicitia , 
castellum Sarabale hoc ei pacto tradiderunt, ut Glarentzam domum 
recederet; et quidem si per Maium venisset metropolita et dominus 
- ipsorum, faceret is, quod vellet; si non venisset, castrum illi dederent. 


Phrantzes. 10 


33 


146 
τῇ πέμπτῃ Meiov, ἀπῆλϑε μέχρι τῆς Σκλαβίτζας καὶ Teguo- 
, 1 δι δι ν - , ' ε - 
λου τὰ ὅρια. δι ἐμὲ δὲ ἐπαφῆκεν Ἰωάννην τὸν Ῥωσωτᾶν, 
u ' H H - , 
ἵνα μὲ ἄρῃ, σωζομένου ὅμως ὅτε μετὰ τὸ ἐλευϑερωϑῆναί μὲ 


GEORGII. PHRANTZAE 


ἕξουσι τὸ βέβαιον τὰ πραχϑέντα. 


καὶ ἐλευϑερωθϑεὶς ἡμιϑα- 


γὴς σχεδὸν ἀπέσωσα ἔνϑα ἦν 
μετὰ χαρᾶς πολλῆς καὶ λύπης, 
ϑανής, τὸ δὲ ὕτι ἠλευϑερώϑην, 


' 3 - 
ó αὐϑέντης μου, ὃς εἰδέ μὲ 5 
* * » c 
τὸ μὲν ὅτι ἤμην οὕτως ἥμι- 
καὶ πολλὰ sins πρὸς ἔπαινον 


χαὲ παραμυϑίαν μου. ἀπελθόντος μου οὖν εἰς τὴν σχηγὴν 
τὴν ἐμὴν προσέφερον μοι εὐεργεσίαν τοιάνδε. ἱμάτιον ἐπά- 
γώφοφον διπλοῦν, χαμουχὰν πράσινον ἀπὸ .«Τούκκας ἀξιύτει- τι 
μὸν μετὰ πρασίνου ὑφάσματος xai καλοῦ ἐνδεδυμένον, σκού- 
φιαν Θεοσαλονιχαίαν μετά χρυσοκοχχίνου χασδίου ἐνδεδυμέ- 
γην, χαβάδιον καρμεζὴν χαμουχᾶν μετὰ βαρέων καταρούχων 
ἐνδεδυμένον, κουρτζουβάχαν χαμουχᾶν χρυσὸν πράσινον, xai 
φωᾶν προύσινον, xci σπάϑην ἐγκεχοσμημένην, καὶ φλωρία τ' 
ἦτοι νούμια χρυσᾷ χιλιάδας τρεῖς. ! : 
7. "Eni τὴν αὔριον οὖν ἀπελθόντες εἰς Γλαρέντζαν, 
ἰδού τις ἄρχων τοῦ ἀμηρᾶ μετά τινας ὀλίγας ἡμέρας ἦλθε 
λέγων ὅτι ἡ Πάτρα τελεῖ τῷ ἀμηρᾷ τέλη, καὶ διαβαίνῃ αὖ- 
τῷ εἶναι" διὸ ἄπεχε αὐτῆς καὶ μὴ πολιόρκει αὐτήν. εἰ δ᾽ ἃς 
οὔ, πέμψομεν στρατὸν κατὰ σοῦ. ὃ δ᾽ αὐϑέντης μου ἀποχρι- ἢ 


| 


1. τριόλου τῶν δρίων P 


^ 


2. δοσατᾶνἩ Ρ 3. ὅμως 0c] γὰρ Μ 
ἐλευϑερωϑεῖν μὲ ἕξωσι M 


9. ἐπαγέφερον M 10. χα- 


μουχῶᾶν P λούχας P 11. προυσίνου P 13. χερμεζὶν 
χαμουχᾶν P μετὰ — yeuovy&y om P 15. φουτᾶν πρου- 
giyóy P 18. ἦλϑε om P 19. διαβαίνει P 


dictis deinde utrimque sacramentis, et quinto Maii Sarabale accepto, 
Sclabitzam usque et ad fines Terioli abiit, ad me autem liberandum 
Iohannem Rhosotanem misit, pactus, ut me libero demum, quae acta 
essent, forent rata, liberatus igitur, paene semianimis perveni ad 
principem meum, qui magno me tum gaudio, tum dolore vidit, auum 
liber quidem, sed idem semianimis essem, multaque ad laudem et 
consolationem meam dixit. postquam discessi in tentorium meum, 
haec mihi munera oblata sunt: duplex amiculum, supparum prasini 
coloris pretiosum , Luccae emtum et bombyce perpulcra inductum , 
birretum 'Thessalonicense, coccineo holoserico inductum, sagum se- 
ricum eleganter ornatum, curtzubacas sericus aureus prasinus, gladius 
ornamentis conspicuus et florenorum sive nummorum aureorum tria 
millia. . 

7. Quum postridie Glarentzam profecti essemus, ecce paucis post 
diebus quidam ex amerae optimatibus nuntium nobis affert, Patram 
amerae tributa pendere in eiusdemque concessisse ditionem. abstine- 


MANN 


LIB. HI. CAP. VIII. 147 


|  9sc αὐτῷ εἶπεν “ἡμεῖς ἠκούσαμεν ὅτι ϑέλουσι παραδοῦναι 
— αὐτὴν τοῖς Καταλάγνοις, οὐκ οὖν δοχεῖ μοι πρέπον εἶναι ἐᾶ- 
/J eui ἡμᾶς τούς γε τοὺς ἐχϑροὺς ἡμῶν καὶ ἐχϑοοὺς τοῦ ἀδελ- 
φοῦ μου τοῦ μεγάλου ἀμηρᾶ καὶ ἡμῶν παραλαβεῖν αὐτοὺς 
“Βτὸ τοιοῦτον κάστρον τὸ ἐν μέσῳ τῶν δρίων ἡμῶν κείμενον. 
διὰ τοῦτο ἀπήλθομεν ἐκεῖ, καὶ ἐξετάσαντες τὸ πρᾶγμα ἐστή- 
σαμεν ἵνα μὴ γένηται" καὶ ἰδού, ὡς βλέπεις, ἠγέρϑημεν 
ἐπανελθόντες οἴκαδε. οὐ μετὰ πολλὰς ἡμέρας ἔχω κατὰ νοῦν 
᾿ ἵνα ἀποστείλω πρὸς τὸν ἀδελφόν μου τὸν μέγαν ἀμηρᾶν τοῦ- 
| 1ozor δὴ τὸν ἄρχοντα," δεικνύων ἐμέ, “ ὃς δηλοποιήσει αὐτῷ 
καὶ πλείονα ἄλλα ἃ ἀναμεταξὺ ἡμῶν δεῖ ἐνεργεῖσθαι." ὃ οὖν 
Τοῦρχος ἀκούσας τούτους τοὺς λόγους, ἔτι δὲ καὶ φιλοδωρη- 
ϑεὶς καλῶς, ἀπῆλϑε χαίρων. ἐχείνου δ᾽ ἀναχωρήσαντος προσ- 
éraSé μοι λέγων “ἰδοὺ προετοίμαζε τὰ πρὸς χρείαν τῆς 
τῷ ὁδοῦ... καὶ μὴ εἰδὼς ἐγὼ τὸ τυχόν, ἀνέφερον αὐτῷ ὅτι εἰ 
μὴ ἔλθῃ ὃ μητροπολίτης ϑεοῦ εὐδοχοῦντος, καὶ δώσωσι ἡμῖν 
τὸ χάστρον, κἀγὼ ἀναρρωσθῶ ὀλίγον. ἀλλ᾽ ὅμως, εἶπέ μοι, 
προετοίμαϊζε πώντα τὼ εἰς ἐκπλήρωσιν τῆς προστάξεως σου. 
8. Τῆς δὲ προθεσμίας ἐλθούσης καὶ μὴ ἐλθόντος. τοῦ 
αομητροπολίτου, τῇ α᾽ Ἰουνίου τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἀπηρχόμεϑα 
κινήσαντες εἰς Πάτραν. ἐν ταύταις οὖν ταῖς ἡμέραις xol Ó 


' ι * € - , 
2. uot μὴ πρέπον P 3. τοὺς ἔχϑροὺς ἡμῶν om M 5. χά- 
στρον ἤτοι πιολίεϑρον τὸ M 17. ἀγαρρωστήσω P ἀλλ ὅ 
μὲν ἑτοίμασε M 


ret proinde ea urbe, neve eam obsideret: si minus, contra eum ex- 
ercitum missum iri. cui ita respondit princeps meus: "nos audiera- 
mus, velle eos urbem Catelanis tradere. iam parum mihi aequum 
videtur, pati nos communes fratris mei, magni amerae , nostrosque 
hostes tale castrum occupare, in mediis finibus nostris situm. qua de 
re hoc iter suscepimus, et, re cognita, id negotium ut impediremus, 
dedimus operam. atque vides nos, collectis sarcinis, domum iam re- 
dire. propediem autem ad fratrem meum, magnum ameram, mittere 
constitui hunc illustrem virum" (me autem ostendebat,) "qui. illi 
etiam alia multa exponet, de quibus inter nos agi necesse est." Tur- 
ca, his auditis, et muneribus bene cumulatus, laeto animo disces- 
sit. qui quum abisset, Constantinus iussit me parare, quae ad iter fa- 
ciendum necessaria essent. ego, quid rei esset ignarus, respondi, ita 
fore, si deo placuisset, ut non veniret metropolita, ac castrum nobis 
traditum esset, et postquam ipse aliquantum convaluissem, at ille *ni- 
hilominus, inquit, ad perficiendum, quod mandatum tibi est, omnia 
praepara." 

8. Ubi venit dies praestituta, nec adfuit metropolita , Calendis 
Iuniis eiusdem anni Patram movimus. per eosdem dies etiam Thomas 


148 GEORGII. PHRANTZAE j 


αὐϑεντόπουλος ὃ κὺρ Θωμᾶς τὸ τοῦ πριγκίπου Kevrnorowvog 
^ - * , $9 
πτολίεϑρον τὴν Χαλατρίτζαν, τοῦ καὶ μετέπειτα γεγονότος 


ς 


1 

* 

- , , €t 4 

πενϑεροῦ αὐτοῦ, ἐπολιόρκει: ὃ δὲ αὐθέντης μου ἅμα τῷ 
"ü 


D 
i 


ἀδελφῷ αὑτοῦ διήρχοντο διὰ τῆς ὁδοῦ τῆς εἰς Πάτραν qé- —— 
ρούσης" κατελθόντες οὖν ἐμείναμεν ὅμοῦ εἰς τὴν Καμενέ- 5 : 
τἴαν. Ἰωαννίχιος Bakórag οὖν ὃ τοῦ nguyxinov ἐχεῖσε ἄρχων ἢ 
ὡς ἔμαϑε τοῦτο, αἰτήσας ἀφιέρωσιν ἵνα ἀμφοτέρους τοὺς . 
αὐθϑέντας ἔλθη προσκυνῆσαι αὐτούς, xai ἐλϑὼν εὐθὺς τὰς 1 
τοῦ πτολιέϑρου κλεῖς ἐχβαλὼν δέδωχε ταύτας τῷ αὐϑέντῃ μου ' 

᾿ 


τῷ δεσπότῃ, εἰπὼν “τοῦτό ἐστι πτολίεϑρον ἰδίως τοῦ αὐϑέντου 10 
μου καὶ συγγάμβρου τῆς βασιλείας σου" (χαὶγὰρ ὃ τοῦ πριγκίπου 

υἱὸς προέλαβεν εἰς νόμιμον γυναῖχα τὴν ἀδελφὴν τῆς βασιλίσσης 
κυρίας Θεοδώρας), “ ὃς μοι προσέταξεν ἵνα παραδώσω τοῦτο 
τῇ βασιλείᾳ σου. ὃ δὲ ἀποχριϑεὶς εἶπεν αὐτῷ “οὕτως ἔχει, 
ὅτι συγγενοῦς μού ἔστιν Ó τοιοῦτος τύπος, ἀλλ᾽ οὐ γνήσιε- 15 
στέρου τοῦ ἀδελφοῦ μου. λοιπὸν εἰ προγενέστερον ἐποίει 
τοῦτο, ὃ ἀδελφός μοὺ κατ᾽ ἐμοῦ οὐκ ἐνεχειρίζετο οὐδὲν ὃ 
ἐγὼ εἶχον, καὶ αὐτὸς xai ὃ αὐϑέντης σου ἀλλοτρόπως εἶχον 
αὐτό. τὰ νῦν οὖν εἰ παραλάβω αὐτό, ἀνάγκη ἐστὶν ἵνα δια- | 
φερώμεθα μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ μου, xai οὐ τυγχάνει διὰ mo-20. 
λύ τι, πολλῷ μᾶλλον διὰ τοσοῦτον. ἀλλ᾽ ἄπελϑε ἐν αὐτῷ, 
καὶ ὡς δύνασαι ποίησον ὡς οὖν ἤχουσε ταῦτα, ἤτησεν 
(va ἀκάκως εἰσέλϑῃ ἐν τῷ αὐτοῦ πτολιέϑρῳ. προσταχϑεὶς 


U— ΨΥ 


5. ἔμειναν M. | 6. Ἰωάγνγης οὖν Βάλοντας P 7. pro ἀφιέ- 
ρωσιν locum vacuum P 12. ἔλαβεν P 15. ὃ τόπος οὗτος P 
17. ἐχειρίζετο P 18. αὐτὸς x«i om P ἀλλεοτρόπως P 
23. αὐτῷ P 


dominus Centerionis principis, cuius idem postea gener factus est, 
oppidulum Chalatritzam obsidebat. dominus igitur meus cum fratre 
Patram processit, divertimusque una omnes Camenitzam. itaque Io- 
hannicius Balotas, principis ibi procurator, ubi hoc didicit, postu- 
lata admissione, ambos dominos adoratum venit, et illico prolatas 
oppidi claves despotae, domino meo, his verbis tradidit: oppidum 
hoc proprium est domino meo maiestatis tuae affini" (etenim prin- 
cipis filius sororem 'Theodorae imperatricis legitimis nuptiis sibi con- - 
iunxerat), qui mandavit mihi, ut maiestati tuae id dederem;" re- 
spondet Constantinus: "ita se res habet, locus iste affinis mei est, 
non fratris mihi cognatioris. ceterum si prius hoc fecisset, frater 
meus nihil, quod ego tenerem, contra me occuparet, atque ille et 
princeps tuus incommode id tenebant. nunc autem si oppidum acci- 
pio, inter me fratremque meum dissidium exoriri necesse est, quod 
ne magnae quidem rei causa, nedum tantillae fieri oportet. sed tu 


LID. Hl. CAP. VIII, 149 


* - »"Ἢ i 
ov» ἐγὼ συνώδευσα αὐτῷ μετὰ στρατιωτῶν. καὶ περὲ τὴν 
ες": ' ' - x 
600» εὑρεϑεὶς Ῥαοὺλ ὃ Θωμᾶς, καὶ νομίσας svxoÀov εἶναι 
t L4 » ἡ 2.5» 23 - ^ 5 ,, : 3 - 
»& ἄρῃ αὐτὸν ἀπ᾽’ ἐμοῦ, καὶ εἰς κίνδυνον ἦλϑε τοῦ φυέναι 
ἢ ἀνὰ τῶν ἀδελφῶν τι μάχιμον καὶ λυπηρόν: ὅμως οὖν ϑεοῦ 
 Βεὐδυκοῦντος ἐχεῖνον μὲν σῶον ἀπεχατέστησα οἴκαδε, κἀγὼ 
e , z , , ν » 
|. ἐπιστρέψας εὗρον τὸν αὐθέντην μου ἐν τῷ τοῦ ἁγίου Ldv-p 
|. δρέου τοῦ πρωτοκλήτου ναῷ καὶ τάφῳ ἀποσωθέντα τῇ Ó 
« D M - - , - 
Ἰουνίου ἑσπέρας. τῇ εἰ πρωὶ τοῦ αὐτοῦ, ἡμέρᾳ πρώτῃ τῆς 
« γι , , x LÀ , » ' 
E &fOouadoc, ἐξελθόντες πάντες οἱ τοῦ κάστρου ἐγχριτοι μετὰ 
s ^ - - ' , , ' - € , Td 
Ἰοπαντὸς τοῦ λαοῦ, καὶ ἐλθόντες μέχρι καὶ τοῦ ρηϑέντος ναοῦ 
|. τοῦ ἁγίου ᾿Ανδρέου, τὸν δεσπότην καὶ αὐθέντην μου προσε- 
χύνησαν καὶ τὼς κλεῖς τοῦ κάστρου παρέδωκαν αὐτῷ. καὶ 
e * - 
οὕτως κινήσαντες μετὰ πλείστης χαρᾶς ὠμφύτερα τὰ μέρη, 
λέγω τοῦ αὐϑέντου μου καὶ τοῦ πτολιέϑρου, τινὲς ἔφιπποι 
45 xal τινες πεζοί, ἕκαστος κατὰ τὴν ξαυτοῦ πηλικότητα, καὶ 
3 , 1 , " - D * - 
εἰσελθόντες εἰς τὸ κάστρον μέχρι καὶ τῶν κατὰ τὸν ναὺν TOU 
€ sal , ] J ΔΙῚ * - * c - , 
ἁγίου Νικολάου δωματίων ἀπήλθομεν, τῆς uiv ὁδοῦ πάσης 
χατεστρωμένης οὔσης πάντων ἀνθέων, καὶ εὐκοσμίας ἐκ δε- 
ξιῶν τε καὶ ἐξ εὐωνύμων, ἐκ δόμων πάντοθεν δαινομένων 
ε , ᾿ ες 1 ' Ἄν. Δ ? 
20 ροδοσταμμάτων καὶ δόδων καὶ τριαχκονταφύλλων. ἀπὸ ὃ 
» - » » DL - 
ἄνωθεν τοῦ φρουρίου ἤτοι τοῦ πύργου διὰ σχευῶν καὶ τζαγ- 


3. φυῆναιϑ 12. χαὶ τὰς — αὐτῷ om P 14. πτολιέϑρου 
ἦτοι χάστρου τινὲς M. 15. ποιχιλότητα P 16. ἐν τῷ πτο- 
λιέϑρῳ ἤτον χάστρῳ P 18. εὐχοσμήσας M 19. δήμων P 
ῥοδοστάμων P 20. xci τριάχονγτα φύλλων om P 


abi in urbem et, quod potes, effice." his auditis, petivit, ut tute ur- 
bem intraret. itaque iussus ego una perrexi cum manu militum. in 
itinere in '"homam hRaülum incidimus: qui quum facile se posse Io- 
hannicium a me distrahere arbitraretur, periculum erat, ne inter fra- 
tres pugnae et mala excitarentur. sed favente deo, illum salvum do- 
mum-restitui, atque ipse reversus, in templo et sepulcro sancti ÀÁn- 
dreae, qui primus ad apostolatum vocatus est, Constantinum inveni, 
quarto die lunii, ad vesperam. die quinto, qui erat primus hebdo- 
madis, mane ommes oppidi primores et plebs universa ad templum, 
de quo dictum est, progressi, despotam, dominum meum, venera-' 
bundi salutarunt tradideruntque ei oppidi claves. ita laetitia maxima 
pars utraque, et domini mei, et oppidi , alii equestres, alii pedites, pro 
sua quisque conditione, incedebant, atque castrum ingressi usque ad 
aediculas iuxta templum sancti Nicolai sitas processimus, tota via con- 
strata omnis generis floribus et ad dextram laevamque ornata, 
quam e domibus insuper undique aqua rosacea et rosae et odori- 
fera folia spargerentur. de summo autem castello sive arce telis 


150 GEORGII PHRANTZAE 


yov κακῶς ἐδεξιοῦντο ἡμᾶς, ἐλλ᾽ οὐδὲν ἔβλαψαν" οἱ γὰρ 
τοῦ μητροπολίτου χρατήσαντες τὸ φρούριον, ἔτι δὲ καὶ τὰ 
αὐϑεντιχὰ παλάτια τὰ πλησίον αὐτοῦ οἰχήματα σιταρχήσαντεξ 
καὶ ἀφιερώσαντες κατέσχον, ἐλπίζοντες ὅτι ἐλϑόντος τοῦ μή. 
τροπολίτου διὰ τούτου πάλιν λάβωσι τὸ πτολέεϑρον, οὗπερ 5 
χαὶ πρότερον εἶχον. ἡμῶν δὲ ἐπὶ τὴν αὔριον συναχϑέντων 
ἐν τῷ τοῦ ἁγίου Νικολάου ναῷ, καὶ παντὸς τοῦ τῶν πολε- 
τῶν δήμου, ὥμοσαν μετὰ ὅρκων ἵν’ ὦσι πιστοὶ δοῦλοι καὶ 
ὑποταχτιχοὶ τοῦ αὐθέντου ἡμῶν τοῦ δεσπότου" εἶτα ἐϊζήτη- 
σαν χἀμὲ τοῦ χρίνειν ἐν αὐτοῖς καὶ ἰϑύνειν,. ὃ δὲ αὐθέντης 10. 
μου ἀπεχρίνατο λέγων “χαὶ μᾶλλον τοῦτο αὐτῷ ὀφείλομεν, 
xai χάριν τῆς ὑμῶν αἰτήσεως ἔσεται αὐτὸς εἰς κεφαλὴν ὑμῖν," 
τῇ δὲ ὀγδόῃ τοῦ αὐτοῦ Ἰουνίου μηνὸς διερχομένου μου εἰς 
Ναύπαχτον, ἵνα πρὸς τὸν βασιλέα πρῶτον ἀπέλθω ἐχουστὸν 
ποιῆσαι αὐτῷ τὰ ἐν τῇ Πάτρᾳ παρακολουϑήσαντα, εἶτ᾽ dm 15 
ἐχεῖσε μετ’ ἄρχοντος αὐτοῦ πρὸς τὸν ἀμηρᾶν, κατὰ τὴν τε- 
τάρτην τοῦ αὐτοῦ μηνὸς φϑάσαντες ἐμείναμεν ἐν τῷ τοῦ 
ἁγίου ᾿Ανδρέου ναῷ. ἰδοὺ καὶ δύο Τοῦρκοι διερχόμενοι τὴν 
Ναύπαχτον, ὃ μὲν τοῦ ἀμηρᾶ ὃ δὲ τοῦ Τουραχάνη, προσαγ- 
γέλλοντες ἂν προστάγματε ἵνα μὴ τὴν Πάτραν nagalafoutr.20. 
οἵτινες δὲ πάλιν ὑπέστρεψαν μετ᾽ ἐμοῦ ἀπολογίαν λαβόντες — 
τοιάνδε, ὅτι ἐπεὶ ὃ παρὼν ἡμῶν ἄρχων ἀπέρχεται πρὸς τὸν — 
ἀδελφόν μου τὸν μέγαν ὠμηρᾶν (δεικνύων ἐμὲ ἔφη αὐτοῖς ὃ 


4. ἀφηρώσαντες P 5. τούτου ἔστιν πάλιν M 9. τῷ αὐ 
ϑέντῃ ἡμῶν x«i δεσπότῃ P 1 


arcubusque balearibus male nos excipiebant, nec laedebant tamen. | 
nam qui a metropolita stabant, castellum occuparant et praeterea 
palatia principis in illius vicinia aedificata, spe ducti, fore ut,  . 
quum redisset metropolita, huius auctoritate oppidum, quod etiam 
prius tenuerant, reciperent. postera luce tota civitas, nobiscum in 
aede sancti Nicolai congregata, sacramentis fidem et obedientiam ad. 
dixit despotae, domino nostro. deinde quum me praefectum et gu- 
bernatorem sibi exoptarent, respondit dominus meus: “δὲ ipsi admo- 
'dum hoc debeo, et petentibus vobis satisfacio, ut vobis praesit." 
quum octavo die eiusdem mensis Iunii Naupactum discessissem, pri- 
mum imperatori nuntium allaturus de rebus ad Patram transactis, 
deinde cum uno e proceribus eius profecturus ad ameram, die quarto 
eius mensis in templo sancti Andreae commorati sumus. advene- 
runt tum Naupactum forte duo "Turcae, vetantes unus  amerae, 
alter Turachanis nomine, ne Patram in ditionem nostram accipere- 
mus. hi mecum reversi, tale ἃ Constantino responsum ferunt: *quo- 


NES 


UU PC SURE ΡΥ ΡΠ 


3 LIB. H. CAP. VIII. 151 


δεοπότης ὃ ev9ÉvrQc μου), καὶ ὡς ἐκεῖνος προστάξει, οὕτως 
χαὶ ποιήσομεν. ἀναχωρησάντων οὖν ἡμῶν ἐν Ναυπάχτῳ 
— ἐμείναμεν. πρωὶ σχοτίας ἔτι οὔσης ἰδοὺ ἐκεῖσε καὶ ὅ πα- 
᾿ λαιῶν Πατρῶν μητροπολίτης τοὔνομα llavdovAqog Παλατέ- 
δστας μετὼ τριήρεως Καταλανικῆς ἔφϑασε- διερχόμενος yag 
| "περὶ τὰ νησύδρια τὰ μέσον τῆς ὅδοῦ, ὡς ἔμαϑεν ὅτι ἐδόϑη 
τὸ πτολίεϑοον τῷ δεσπότῃ, τὸν πλοῦν ἐποιήσατο διὰ τοῦ 

ἐχεῖσε χύλπου παρὼ τὴν Αἰτωλικὴν χέοσον ἔγγιστα, καὶ ἀπε- 
| σώϑη εἰς Ναύπακτον πόλιν τῆς «Αἰτωλίας, ὅπως χαλῶς μάϑῃ 
τοπερὲ τοῦ γεγονότος. ἐδεήϑη οὖν ἐπιμεῖναι κἀμὲ ἐκεῖσε καὶ 
| ἐπὲτὴν αὔριον" ἔγωγε ὑπεσχέϑην τοῦτο ἕνεκεν δύο αἰτιῶν, τῆς 

uiv ἵνα μηνύσω τῷ αὐϑέντῃ μου περὶ τοῦ γεγονότος, ὃ xal 
᾿ παρ᾽ ἐμοῦ ἔμαϑε πρῶτον, τῆς δὲ ἵνα μάϑω τίς ἃ σχοπὸς οὖ- 
τοῦ δὴ τοῦ μητροπολίτου. διὰ ταύτας οὖν τὰς δύο αἰτίας 
αὖ ἀπέμεινα παρ᾽ αὐτῷ. μέσον δὲ γενομένου xai τοῦ Βικάρδου 
Ἰηαρχέλλου ἡγεμόνος Ναυπάχτου, xai εἴδομεν ἀλλήλους, ὃν 
χἀγὼ βλέψας ἐθαύμασα ὅτε ἔοιχεν εἰς πάντα τῷ τοῦ Σίδης 
μητροπολίτῃ. συναναχείμενος οὖν ἐγὼ αὐτῷ καὶ συνομιλῶν, ἐν 
τῷ διαλέγεσϑαι ἀεὶ μηχαγούμενος ἦν ὅπως γνωρίσῃ τέγος 
χοἕνεχεν ἤϑελον ἐγὼ ἀπελϑεῖν πρὸς vOv ἀμηρᾶν, κἀγὼ ἐκεῖνον 
πυνϑανόμενος τίς ὃ σχοπὸς αὐτοῦ περὶ τῶν κατὰ τῆς Παά- 


5. χαταλάνης P ^ — 9. Ναύπεχτος λέγεται ἀπὸ τῆς ἐκεῖ ναυπη- 
γίας τῶν Ἡραχλειδῶν πρὶν ἢ κατασχεῖν τὴν Πελοτεόγγησον. Pa- 
chomius in marg. M 15. βηράρδου μαρχέλου P 18. ἐγὼ 
— μηχαγούμενος om P 


niam praesens hic vir ad fratrem meum, magnum ameram, proficis- 
citur (me autem his verbis significabat), ut ille decreverit, ita facie- 
mus." sie igitur recessimus, constitimusque Naupacti. antequam porro 
diluxerat, ecce etiam veterum Patrarum metropolita, Pandulphus Malate- 
sta, illuc advectus est Lriremi Catelanica. obiens enim insulas, trans quas 
via fecebat, quum oppidum .despotae traditum 6556 audisset, cursum 
au sinum illum proxime terram Aetolicam flexit, Naupactumque, ur- 

em Aetoliae, ut factum explorate cognosceret, devenit. rogavit igi- 
tur, uL ego quoque ad diem sequentem ibi manerem: quod ei dua- 


quod is sane ex me primum cognovit; altera, ut consilium metropo- 
litae discerem. ob eas duas causas igitur cum illo mansi. vidi ibi etiam 
intervenientem Bicardum Marcellum, N aupacti praefectum, quem mirabar 
omnino simillimum esse metropolitae Sidensi. Malatesta, quum accubuis- 
semus una et colloqueremur, in sermonibus studiose conabatur ex- 
piscari, qua de re ego ad ameram iter suscipere vellem, atque ego 
vicissim ex illo quaerebam audire, quid ipse de rebus adversus Pa- 


o 


bus de causis promisi: una, ut indicarem domino meo quid contigisset, ἢ 


Ί 


15a GEORGII PHRANTZAE 


τρας συμβάντων, καὶ μὴ δυνάμενοι εἷς τοῦ ἑτέρου τὰ xou 
qua γνωρίσαι. ἔοικεν γὰρ ὡς τινες χκερδαλέοι ἐποίησαν 
ἐμπορίας. ὅ μὲν φορτίον εἶχεν avri σηρικῆς μετάξης τὰς 
τῆς ϑαλάσσης βρύνας, ὃ δὲ ἀντὲ πεπέρεως σχοίνου σπόρον 
ξηρόν" καὶ συναπαντηϑέντες ὅμοῦ ἐπυνθάνοντο ἀλλήλων “τί 5 
τὸ φορτίον; ὃ μὲν “᾿μέταξα᾽᾽ ἔφη “ ἐστὶ τὸ éuóv," ὃ δὲ "mé. 
περι; καὶ ἕκαστος αὐτῶν ἐνόμιζε μήπως τὸν ἕτερον συν- 
παίξῃ. καὶ οὕτως εἰς συνϑήκην ἦλθον ἵνα ἀνταλλάξωσιν τὰ 
φορτία, καὶ μὴ γινώσκων ὃ εἷς τὰ τοῦ ἑτέρου ἔλαβον φορ- 
τία, καὶ σπουδαίως ἐπορεύετο ἕκαστος ἵνα πόρρω μακρύνῃ τὸ 
ἀπὸ τοῦ ἄλλου, μή πως ἡ μηχανὴ φανερωθϑείη" χαὶ παρα- 
γενόμενοι 6 εἷς ἔνϑεν xai Ó ἕτερος ἐκεῖθεν πολλῷ διαστήματι 
τῆς δδοῦ καὶ ἀνοίξαντες οὐχ εὗρον οὐδέν. οὕτως ἐπάϑομεν 
χἠμεῖς. λοιπὸν ὃ μητροπολίτης δέδωχε τοῖς ἀπεσταλμένοις 
Ἱούρχοις παρὰ τοῦ ἀμηρᾶ καὶ τοῦ Τουραχάνη τοῖς μετ᾽ τ5 
ἐμοῦ οὖσι γράμματα πρὸς τοὺς ἑαυτῶν αὐϑέντας τοὺς ἀπο- 
στείλαντας αὐτούς, κἀμοὶ δὲ πολὺς συνέβη λογισμός, μή 
ποτε ὑπόσχηται δοῦναι ἄστεά τινα τῆς Πάτρας, εἴπερ αὖ- 
τῷ βοηϑήσῃ παραλαβεῖν αὐτήν, ἢ πλῆϑός τι χρημάτων. 
καὶ μὴ παυόμενος τῷ λογισμῷ ἕως οὗ μάϑω τὸ τί περιεῖ- 0 
χον τὰ γράμματα, καὶ πολλὰ κοπιάσας xai συνεσϑίων αὖ- 
τοῖς ἐμέϑυσα αὐτοὺς và μέγιστα ἀκουσίως διὰ. τὸ συγκοινω- 
3. συριχῆς P 4. σχοίνου] ἑλίκων P an gzívov? 6. μετά-- 


fag P 11. μηχαγία M 18. ὑπόσχητα: ἄστεα τἀμὰ τῆς P 
19. παραλάβαι M 20. μαϑεῖν Μ 21. ποιήσας P . 


tram gestis sentiret: quumque neuter ex altero elicere posset secreta 
eius consilia, accidit nobis, quod quaestuosis quibusdam accidit mer- 
caturam facientibus, quorum alter pro serico plantam quandam ma- 
ritimam portabat, alter pro pipere iunci baccam aridam. hi quum sibi 
occurrissent, quaesissentque vicissim, quidnam mercium portarent, 
unus sericum, alter piper dixit. itaque quum uterque alterius delu- 
dendi cupidus esset, convenit inter eos, ut permutarent merces, atque 
uterque quid alter haberet ignarus, eius onus accepit abibatque fe- 
stinanter, ut longe recederet, ne fraus fieret manifesta. diversi igitur 
quum abiissent et longo iam intervallo distarent, postremo apertis 
sarcinis, quod quaerebant haud repererunt. tale quid etiam mobis usu 
venit. deinceps metropolita Turcis, ab amera et "Turachane missis, qui 
mecum erant, ad eorum dominos, a quibus missi venerant, literas | 
dedit; ac vehemens me subiit suspicio, ne forte oppida quaedam Pa- | 
trensis territorii, aut aliquantum pecuniae promisisset, sj se in occu- | 
panda ea urbe adiuvaret. nec cessavi a suspicione, donec eognovis- 
sem, quid eae literae continerent, multumque operae impendens et 
cum iis convivans, inebriavi eos quamvis repugnantes, quum una cum 


LIB. H. CAP. VIII. 153 


 »t» κὠμὲ σὺν αὐτοῖς πρὸς τὸ πιεῖν, καὶ σχεδὸν ἐμεϑύ- 
| eÜnv* καὶ τοσοῦτον ἐμέϑυσαν ἐκεῖνοι ὥστε ἀπῆρα ἀπ᾽ 
αὐτῶν τὰς ἐπιστολάς, καὶ ἀνεγνωκὼς αὐτὰς καὶ μεταγράψας, 
πάλιν σφραγίσας εἴασα αὐτούς. ὡς δὲ ἔφϑασα εἰς τὴν πό- 
λιν, ἐδόθη μοι συμπρέσβυς ΠΠάρχος ὃ Παλαιολόγος ὃ Ἴαγρος 
ὃ xai ὕστερον πρωτοστράτωρ, τότε δὲ πρωτοβεστιαρίτης. καὶ 
ἀντὲ τοῦ συμβοηϑεῖν μοι ἐναντίος ἦν κατὰ τῆς ὑποθέσεως δι’ 
ἣν ἐπηρχόμην, καὶ οὐχ οἶδα τὸ αἴτιον, ἀλλ᾽ ἢ τὸ ὃ φϑόνος 
οὐκ οἷδε προτιμῶν τὸ συμφέρον. ἀπελϑόντες δ᾽ ὁμοῦ πρὸς 
τὸν ἀμηρᾶν ἐλάβομεν ἀπολογίαν ἵνα αὖϑις ἀποδώσωμεν τὴν 
 ll&roav οἷς προεῖχον αὐτήν. ἀπελογισάμην οὖν κἀγὼ τῷ 
πρώτῳ τῆς βουλῆς τοῦ ἀμηρᾶ τοὔνομα Ἰβραὴμ - πασιᾷ ὅτι 
τοιαύτην ἐπόχρισιν ἐγὼ οὐ τολμῶ εἰπεῖν τῷ αὐϑέντῃ μου " 
ὅμως, ἐπεὶ ἐκεῖνος ἀπέστειλεν ἐμὲ πρὸς τὸν μέγαν ἀμηρᾶν, 
προσταξάτω καὶ αὐτός τινα τῶν αὑτοῦ, ἵνα μετ’ ἐμοῦ ἔλϑῃ 
᾿χαὲὶ ἀπαγγέλῃ τῷ αὐϑέντη μου τὸ τοῦ μεγάλου ἀμηρᾷ δόγμα. 
x«i στερεώσας τοῦτο λέγει “ φρονίμως καὶ χρηστῶς εἴρηκας: 
6 δὲ Ἴαγρος μεμιφόμενος ἐμὲ ὡς ἄπραχτον ἐλογίζετο xol μὴ 
δυνάμενον ἐκτελέσαι τι χρηστὸν εἰ μὴ ἐπιζήμιον. ἐγὼ δὲ 
ϑεοῦ εὐδοκίᾳ ἔπραξα τοῦτο, xai ἦλϑε σὺν ἐμοί τις παρὰ τοῦ 
ἐμηρᾶ πρέσβυς. καὶ τοῦτο ἦν τὸ πρῶτον αἴτιον τοῦ λαβεῖν 
τὴν διόρϑωσιν τὸ περὲ τῆς Πάτρας. 


{ 
qu 


6. πρωτοβηστιάριος P 8. αἴτεον" οὐ γὰρ ἄλλο τι ἢ φϑόνος 
ἥν" ὃ φϑύγος γὰρ οὐχ P 17. στερωιώση P 19. εἰ μὴ] 
ἀλλΡ 


lis potarem , nec aberat multum, quin inebriarer ipse. illi autem eo 
ebrietatis processerunt, ut epistolas iis subtraherem , quibus lectis et 
descriptis rursumque obsignatis, ipsos missos feci. postquam in ur- 
bem veni, Marcus Palaeologus lagrus, qui postea protostrator fuit, 
ium autem protovestiarii dignitate fungebatur, legationis socius mihi 
adiunctus est. is tantum aberat, ut me iuvaret in negotio, ob quod 
veneram, ut adversaretur mihi: cuius ego rei nullam aliam causam 
novi, nisi quod invidia honorare utilitatem non consuevit. una igitur 
δὰ ameram profecti, responsum tulimus, ut Patram iis, quorum fuis- 
set, restitueremus; qua de re ego ei, qui amerae primus erat a con- 
siliis, Ibraemi-pasiani nomine, edixi, tale responsum non audere me 
referre ad dominum meum: veruntamen, quum ad magnum ameram 
ille me misisset, ipse quempiam mecum iuberet abire, qui magni 
amerae decretum domino meo renuntiaret. quam petitionem appro- 
bans "prudenter," inquit, ^commodeque dixisti? ^ lagrus autem me 
calumnians pro inepto habebat, quique ad nihil, nisi ad damnum 
parandum factus essem. ego vero auxiliante deo hoc elfeci, venitque 
mecum ab amera legatus. atque haec prima causa fuit, qua Patrense 
negotium eventum habuit. 


154 GEORGII. PHRANTZAE 


9. Τῷ δ᾽ αὐτῷ Ἰουλήρ μηνὲ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἀπέϑανε 

καὶ ὅ δεσπότης Ι(άρολος' εἰς τὰ ᾿ωάννινα, zai τῷ 59λη. 

Βἐν μηνὲ Σεπτεμβοίω εἰς τοὺς χρατικοὺς ἔπραξαν τὸ συνοιχέ- 
σιον τοῦ αὐϑεντοπούλου χὺρ Θωμᾶ οἱ αὐτάδελφοι αὐτοῦ xoi 
δεσπόται μετὰ τῆς ϑυγατρὸς πριγκίπου ᾿ἡσάνη Ζαχαρίου vo)! 
Ἱεντηρίωνος" ἐν ᾧ δὴ μηνὲ κἀγὼ πάλιν ἐπανέστρεψα εἰς 
«Ἱάρισσαν πρὸς τὸν Τουραχάνην, xoi τὸ περὲ τὴς Πάτρας 
τελείως ἐδιώρϑωσα. καὶ τῷ αὐτῷ ἔτει ἐν μηνὶ Νοεμβρίῳ 7 
βασίλισσα κυρία Θεοδώρα εὑρισχκομένη εἰς τὸ Στώμηρον ἀπέ- 
Juve, καταλείψασα λύπην πολλὴν εἴς T6 τὸν ἄνδρα αὑτῆς! 
καὶ πάντας ἡμᾶς τοὺς αὑτῷ οἰχείους διὰ τὸ εἶναι αὐτὴν καλ- 
λίστην. ἐτάφη δὲ μέχρι τινὸς ἐν μιᾷ τῶν ἐχχλησιῶν τῆς 
Γλαρέντζας, καὶ μετὰ ταῦτα ἀνεκόμισαν αὐτὴν εἰς τὴν ἐν 
τῇ Σπάρτῃ τοῦ Ζωοδότου μογήν. καὶ τῷ Ἰανουαρίῳ μηνὲ 
τοῦ αὐτοῦ ἔτους εὐλογήϑη ὃ αὐϑεντόπουλος χὺρ Θωμᾶς τὴν! 
xvglav Jixartgivav, ϑυγατέρα τοῦ δηϑέντος πριγκίπου ἐν τῇ 
Σπάρτῃ. 

Τῇ δὲ κε Μαρτίου τοῦ αὐτοῦ ἔτους, ἡμέρᾳ καὶ ὥρᾳ 
οἵᾳ οἱ Πατρηνοί us ἐπίασαν, ἐρχομένου μου εἰς τὸ δεσπό- 
raro» ὡς πρέσβυς ζητήσει τοῦ Καρόλου δεσπότου, ἀνεψιοῦ: 
καὶ γυναικαδέλφου τοῦ αὐϑεντός μου, καὶ τῶν φυσικῶν υἱῶν. 
αὐτοῦ δὴ τοῦ Καρύλου, Ἑ,κούλου xai Πενώνου, ἵνα tign- 


1. αὐτῷ om P 3. ὀχτωβρίῳ εἰς τοὺς χρητιχοὺς P 8. ἔτει 


Fia : 
ἐν om P 18. τῇ αὐτῇ ἡ oi P 19. doyóutvog εἰς P | 

; 

1 

9. Eodem mense Iulio eiusdem anni Carolus despota apud Fo- 
hanninam mortuus est, et anno 6938, mense Septembri, Thomae prin-- 
cipis fratres despotae connubium inter ipsum et filiam principis Asa- 
nis Zachariae Centerionis conciliarunt: quo mense ego Larissam ad. 
Turachanem reverti, et Patrensem controversiam ad finem perduxi.- 
mense Novembri eiusdem anni imperatrix Theodora Stameri e vita. 
excessit, ingenti desiderio sui tum marito, tum nobis omnibus do- 
mesticis propter eximiam suam venustatem relicto. corpus in aede 
quadam Glarentzae ad tempus conditum, postea Spartam in monaste- | 
rium Christi Salvatoris delatum est. eiusdem anni mense Ianuario. 
Thomas dominus solemni ritu Catharinam, dicti principis filiam, Spar-- 
tae uxorem duxit. 1 
Die Martii vicesimo sexto eiusdem anni, die et hora, qua me^ 
Patrenses comprehenderant, quum legatus in despotatum proficiscens, - 
rogatu Caroli despotae, qui domini mei affinis et frater patruelis erat, 
et germanorum filiorum eiusdem, Herculis et Menonis, ut eos dissi- 
dentes inter se restituerem in concordiam: convenerant quippe et. 


LIB. II. CAP. IX. 155 


᾿γοποιήσω τούτους εἰς τὰ διαφερόμενα αὐτῶν" ἐποίησαν γὰρ 
| &vágxovg συμφωνίας, λέγοντες ὅτι εἴ τι ἄρα ye διακρένῃ ὃ 
ζ τήσει ἡμῶν σταλεὶς ἄρχων τοῦ δεσπότου κὺρ Kovoravit- 
γου (δηλονότι ἐγὼ) περὶ τῶν διαφορῶν αὐτῶν ὧν ἔχομεν, 
στερεώσωμεν ὁμοῦ τὰ μέρη" ἐρχόμενος οὖν κατὰ τὰ πλησίον 
τῆς ἁγίας ἸΠαύρας νησύδρια ἡἠχμαλωτίσϑην ὑπὸ τῶν Κατα- 
“λάνων μετὰ καὶ ἄλλων πολλῶν ἀνθρώπων καὶ σκευῶν πολυ- 
τίμων, καὶ κρατήσαντές με μέχρι τινὸς ἀπήγαγόν us ἄχρι 
τῆς Κεφαληνίας, ὡς δῆϑεν διελϑόντες εἰς τὰ περὲ τὴν Νεά- 
ἡπολιν. τέλος ἐπεστρέψαμεν εἰς τὴν Γλαρέντζαν, κἀμὲ δὲ 
᾿ἐπώλησαν xai τοὺς σὺν ἐμοὶ διὰ χρυσίνους χιλιάδας πέντε. 
(o Ἐν ᾧ δὴ καιρῷ μηνὶ ἸΠαρτίῳ καὶ ὃ ἀμηρᾶς ᾿“ἰμουράτης 
ἐπολιόρκει. τὴν Θεσσαλονίχην, κρατουμένην ὑπὸ τῶν Ἑνετῶν. 
xai ἀπέστειλεν ὃ βασιλεὺς πρέσβυν τὸν πρωτοσέβαστον Νι- 
᾿ χύλαον τὸν Χωνιάτην καὶ GOpoyxómoviov τὸν πρωτοστράτορα 
πρὸς τὸν ἀμηρᾶν, λέγων "ovx ἔξεστι μενούσης τῆς ἡμῶν φι- 
λίας καὶ ἀγάπης πολιορκεῖν o6 τὰ ἡμέτερα ὃ δὲ ἀμηρᾶς 
ἀπεχρίνατο “ἀληθῶς λέγετε. εἰ ἦτο ἐκ τῶν τοῦ βασιλέως, 
ἐγὼ ovx ἐπιχειριζόμην τι» εἰ δὲ καὶ ἐπιχειριζόμην, ἐγχα- 
τέλειπον ἄν. πλὴν τοῖς πᾶσι δῆλόν ἐστι καὶ γνωστὸν δμοίως 
καὶ τῷ ἀδελφῷ μου τῷ βασιλεῖ καὶ ὑμῖν, ὅτε ἐκ πολλοῦ ἐπώ- 
λησε τὴν Θεσσαλονίκην xoi τὰ πέριξ αὐτῆς πάντα ὡς ἴδιον 


3. ζητηϑεὶς παρ᾽ ἡμῶν x«l στ. P 4. διαφορῶν ἃς εἶχον P 
12. ἐν δὲ τῷ χαιρῷ ἐκείνῳ μηνὶ P, qui c. 10 hinc incipit 18. 
εἰ 5 τὸ M, nàjv P — 20. ὅμως P 22. Θεσσ. ὁ ᾿Αγδρόνικος. 


xai P omissis ὡς --- Ἕ γετίοις. 


iurarant, si quid vir princeps a Constantino missus (ego videlicet) de. 
litibus, quas haberent, decerneret, se id ratum habituros: quum igi- 
tur prope insulas sanctae Maurae venissem, Catelani me cum aliis 
multis hominibus et rebus pretiosis ceperunt, atque aliquamdiu re- 
(tentum, abduxerunt in Cephaleniam, Neapolim videlicet traiecturi. tan- 
dem Glarentzam reversi sumus, ubi me et reliquos captivos quinque 
aureorum millibus vendiderunt. 

^ — Quo quidem tempore, mense Martio, Amurates ameras Thes- 
salonicam obsedit, quam tum Veneti tenebant. misit imperator le- 
gatos Nicolaum Choniaten protosebastum et Francopulum protostra- 
torem, qui haec amerae renuntiarent: "pace et amicitia inter nos vi- 
gente, non licet tibi nostra obsidere. respondit ameras: "recte di- 
citis. si ea urbs imperatoris esset, non invasurus eam fuissem , aut , 
[si invasissem , dimissurus; sed constat et notum est omnibus, et im- 
peratori, fratri meo, et vobis, iam pridem Thessalonicam cum locis 


35 


156 GEORGII PHRANTZAE 


αὐτοῦ χτῆμα ὃ δεσπύτης κὺρ ᾿Ανδρόνιχος τοῖς Ἑνετίοις. wii 
δὲ οὐκ ἔξεστιν, ἐάσω αὐτὴν ἐν μέσῳ τοῦ τόπου ἡμῶν 
- ^ - - 55 e - 1 
ὑμῶν ἄρχεσϑαι ὑπὸ τῶν “Ἑνετῶν. καὶ οὕτως τῷ ᾿Απριλλέᾳῳ 
μηνὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτους παρέλαβε τὴν ϑαυμαστὴν Θεσσαλονίκηι 
ὁ ἀμηρᾶς πολέμῳ. , 
Ὃ δὲ δεσπότης. καὶ αὐθέντης μου κὺρ Κωνσταντῖνος 
lWaíp τοῦ αὐτοῦ ἔτους παρέλαβε τὸ τῆς Πάτρας πολέχνιον͵ 
»" f » , - -" 
λιμοῦ αἰτίᾳ χαὶ ἄλλης κακοπαϑείας τῶν ἔνδον αὐτοῦ. xci 
τῇ δεχάτῃ ἑβδόμῃ ᾿Ιουλίου τοῦ αὐτοῦ ἔτους παρέλαβον οἱ 
, ^ , * , , —- 
Ἱαταλάνοι τὴν l'AagériLav, xai χρατήσαντές τινι καιρῷ εἶτ. 
ἐπώλησαν αὐτὴν διὰ χρυσίγων vovuíov χιλιάδας δύο xci 
δέκα τῷ αὐϑέντῃ μου, καὶ μετ’ ὀλίγον προστάξας πάντα τὰ 
- ὡ ὦ * » , - , - 
τείχη αὐτῆς ἐπόρϑησε. καὶ τῷ .dvyovorq μηνὲ τοῦ αὐτοῦ 
, € 3. * - ^ , 
ἔτους ἐπαναστρέψαντες οἱ ἀπὸ τοῦ βασιλέως κὺρ Ἰωάννου 
' H ' - , ͵ , c» 
πρὸς τὸν πάπαν lMagrivov πρέσβεις, lMdoxog λέγω ὃ αγρος 
καὶ μέγας στρατοπεδάρχης, καὶ ὃ μέγας πρωτοσύγκελος xai 
ἡγούμενος τῆς σεβασμίας μονῆς τοῦ ΠΙαντοχράτορος, καὶ ὃ 
ἱερομόναχος καὶ πνευματικὸς Ἰϊακάριος ὃ Π]ακρὴς ὀνομαζό- 
μενος, ἀνὴρ ἄριστος κατά τε λόγον καὶ ἀρετὴν καὶ σύνεσιν. 
καὶ διερχόμενοι τὴν Πελοπόννησον ἐποίησαν δι᾽ ὁρισμοῦ τοῦ 
βασιλέως δεσπύτην τὸν αὐϑεντόπουλον χὺρ Θωμᾶν. 
Καὶ τῷ ς9.λ9' ἔτει μηνὲ Σεπτεμβρίῳ εὐηργετήϑην ἐγὼ 


1, τανῦν οὖχ ἔστι δίχαιον ἐῶσαι P 13. αὐγούστῳ] αὐτῷ M 
17. σεβ, βασιλιχῆς μονῆς P 18. μαχρὺς P 


adiacentibus omnibus ut peculium ab Andronico despota venditam. 
esse Venetis. iam vero non licet nec concedam, eam in confinio 
nostri vestrique imperii teneri a Venetis. atque ita mense Aprili 
eiusdem anni inclitam Thessalonicam ameras vi cepit. T 
Constantinus despota autem, dominus meus, mense Maio eiusdem 
anni Patram in potestatem redegit , pesti aliisque civium incommodis 
subactam. decimo septimo Iulii anni eiusdem Catelani Glarentzam occu- 
parunt, eamque aliquamdiu retentam, duodecim aureorum millibus 
domino meo vendiderunt, qui brevi post. moenia eius universa de- 
strui iussit. mense Augusto eiusdem anni redierunt ab imperatore 
Iohanne ad Martinum papam missi legati, Marcus lagrus, magnus 
stratopedarcha, et magnus protosyncelus et venerando monasterio Pan- 
tocratoris praefectus, hieromonachus et spiritualis pater Macarius, 
cognomine Macra, vir eloquentia, virtute et prudentia praestantissi- 
mus. hi, per Peloponnesum proficiscentes, Thomam principem iussu. 
imperatoris despotam fecerunt. , 
Anno 6939, mense Septembri, praefectura Patrensi cohonestatus. 
sum. eodem anno, mense Octobri, Beglerbegus Turca, nomine Sina- 


115. I. CAP. X. 157 


ἴων τῆς Πάτρας ἡγεμονίαν. xal τῷ αὐτῷ ἔτει θνώβρίῳ μηνὲ 
ἀπῆρεν ὃ μπεγλὲρ μπέης. τῶν Τούρκων τοὔνομα Σινάνης τὰ 
o καὶ τὴν αὐτῶν περιοχήν. καὶ τῇ Ug ἹΜαρτίου 
τοῦ αὐτοῦ ἔτους, ἐν ἡμέρᾳ καὶ ὥρᾳ τῇ αὐτῇ ἐν ἡ καὶ 
τὰ προγεγονότα μοι συνέβη, ἐδεξάμην καὶ τὸ λυπηρὸν Spot 
μήνυμα παρὰ τοῦ αὐθέντου μου δι’ ἐκείνου γράμματος ἐκ 
"τῆς Βοστίτζας, ὅτι τοῦ παρελϑόντος Ἰανουαρίου ξ reb ad 
"λοιμώδει γόσῳ ὅ ἄριστος κἀμοὶ φίλος Πακάριος ὃ xoi Ma- 
χρὴς καλούμενος, ὃ "ap ὀφϑαλμῷ μὲν nato pH ὑπερη- 
pov χαὲὶ πλεῖστα ἀγερώχῳ. καρδίᾳ αἱρετικός, παρὰ δὲ ὀφϑαλ- 
quo παντοκρατορικῷ ἀκοιμήτῳ καὶ ἀληϑείᾳ δικαζαύσῃ ὀρϑό- 
| δοξος ὦν. ὃς τινι καιρῷ καὶ εἰς Κωνσταντινούπολιν ἐπαγηλ.-- 
| ϑὲν ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους καὶ τὴν "μονὴν τοῦ Ἡαντοκράτορος 
| ἔλαβε παρακινήσει καὶ συνεργίᾳ ἐμῇ, ὡς οἱ πάντες ἐπίσταντο" 
p συνάρσει μὲν πρῶτον τοῦ παντοχράτορος ϑεοῦ, ἔπειτα δὲ 
Ἰ σπουδῇ τε χαὶ ἐπιμελείᾳ ἐμοῦ τε κακείγου πᾶν καλὸν πρὸς 
, » E] , P 1 3*5 1 , 

σύστασιν καὶ εὐχοσμίαν εἰς τὴν αὐτὴν μονὴν προεχώρησε. 
| χαὲ τῷ τέλει τοῦ ἔαρος αὐτοῦ δὴ τοῦ ἔτους ἦλϑεν ὃ Τουραχάγης 
| xai κατεχάλασεν αὖϑις τὰ τοῦ Ἰσϑμοῦ τείχη. καὶ πολλὴ λοι- 
ἡ μικὴ νόσος γέγονεν ἂν τῇ Πάτρᾳ. 

το, Koi τῇ λα Ἰανοναρίον τοῦ c2 ἔτους σταλϑεὶς 
᾿! ἐγὼ ἀπῆλϑον πρέσβυς πρὸς τὸν ἀμηρᾶν καὶ τὸν βασιλέα, ἀφ’ 
οὗ δὴ τοῦ βασιλέως καὶ τὸ τοῦ πρωτοβεστιαρίου ὀφφίκιον 


50 10. ὠπλήστῳ τῇ ἀγαριχῇ x. P. 11. δικάζοντε M. | 14. ἐπί- 
Fo erayia P 19. πολὺς λιμὸς καὶ γόσος ἐγένετο P 21, δέ- 
χατοὸν πρῶτον P 


nes, lohannina regionesque adiacentes occupavit; et vicesimo sexto 
"Martii, die et hora eadem, qua ante narrata mihi acciderunt, per 
|literas domini mei, Bostitza Scriptas, tristem nuntium accepi, prae- 
teriti Ianuarii die septimo mortuum esse pestifero morbo virum opti- 
i|mum et mihi amicissimum Macarium Macram: qui quum patriarchae 
"oculis superbis et animo ferocissimo haereticus videretur, omnipotenti 
semperque vigili et ad veritatem iudicanti oculo orthodoxus erat. is 
"quodam tempore Cpolim a monte sancto reversus, me auctore et ad- 
!'Jiutore, ut sciebant omnes, monasterium Pantocratoris regendum acce- 
t, et auxilio quidem primum omnipotentis dei, deinde meo et 
ipsius studio et diligentia , ad res monasterii eius ordinandas admi- 
nistrandasque omnia praeclarissime fecit. exeunte vere eiusdem anni 
*|'Turachanes, impressione facta, deiecit rursus muros Isthmi, ac Pa- 
I|trae vehemens pestilentia fuit. 
10. Die primo et tricesimo lanuarii anni 6940 missus sum 
legatus ad ameram et imperatorem, qui tum protovestiarii dignitate 
e ornavit. quo eodem anno, mense Martio, permutatio locorum in- 


D. GEORGII PHRANTZAE Hi 


τότε εὐηργετήϑην. ἐν ᾧ ἔτει τῷ αρτίῳ μηνὲ καὶ ἡ éval| 
λαγὴ τῶν τόπων ἀμφοτέρων τῶν ἀδελφῶν x«t δεσποτῶν κὺ 
Κωνσταντίνου καὶ κὺρ Θωμᾶ ἐγένετο: ὃ μὲν ἀπῆρεν τὶ 
Καλάβρυτα καὶ πάντα τὰ ἐκεῖσε, Ó δὲ τὴν Γλαρέντζαν χοὶ 
τὰ πέριξ αὐτῆς πάντα. i j 
Kai τῷ cDÓu« ἔτει τέϑνηκεν ἡ τοῦ Παλατέστα Svya| 
770, γυνὴ τοῦ δεσπύτου κὺρ Θεοδώρου τοῦ πορφυρογενγή, 
του, 7 χυρία Κλεώπα τοὔνομα: καὶ ἐτάφη ἐν τῇ τοῦ Ζωο! 
δότου μονῇ. | Ἢ 
Καὶ τῷ cD2uf ἔτει Ἰανουαρίου ζ΄ πάλιν ἀπῆλϑον πρὲ 
σβυς πρὸς τὸν κὺρ ᾿Αντώνιον τὸν Κομνηνὸν τὸν τῶν "AS9qvà| 
αὐϑέντην καὶ πρὸς τὸν ἀμηρᾶν καὶ πρὸς τὸν βασιλέα. ἐν 
δὴ "avovagío τῇ χϑ' αὐτοῦ, νυχτὸς ὥρᾳ τρίτῃ, ἐπυρπόλη 
σαν παῖδές τιγες ἀρχοντόπουλοι τὸν ἐν Βλαχέρναις εἰς ovo. 
τῆς ϑεομήτορος ϑεῖον ναὸν τὸν περικαλλῆ καὶ ϑαυματουργόι 
ϑέλοντες πιάσαι τινὰς νεοττοὺς περιστερῶν" ὃς ναὸς ἔχει 
ἐν τῇ Κωνσταντινουπύλει πλησίον τοῦ χερατιχοῦ χόλπου ἐ 
τῷ αἰγιαλῷ. καὶ τοῦτο ἀκηκόαμεν ἐν τῇ Κωνσταντιγουπόλε 
ἀπερχόμενοι τῇ πρώτῃ (Φεβρουαρίου, ὥρᾳ μετὰ τὸν ἕσπερι 
γὸν τῆς δεσποτικῆς ἑορτῆς τῆς ὑπαπαντῆς. καὶ ἐπεὶ ὃ sig 
κὼς οὐκ ἐγνώσθη, ἐλογισάμεϑα ψεῦδος εἶναι, καὶ διελϑόντε 
Βπαρέμπροσθεν μονὰς πέντε οὐδὲν περὶ τοῦτου ἠκούσαμεν, χὸ 


- 


- 


3. ἐπῆρε P 6. μαλτέστου Ῥ 7. τοῦ Θ. τοῦ δεσπότου P 
omissis τοῦ πορφ. --- τοὔνομα 17. τὸν Κομγηγόν) δελατζιό 
γὴν P 16. τεγᾶς om P 17. χερατίου M, χερατίγου sec. 


ter duos fratres et principes, Constantinum et Thomam, facta est 
quorum alter Calabryta et quae sunt in vicinia, alter Glarentzar 
et circumiacentia loca accepit. 

Anno 694: Malatestae filia, uxor Theodori despotae porphyro 
geniti, Cleopa domina, obiit et in monasterio Christi Salvatoris se 
pulta est. 

Auno 6942, die Ianuarii septimo, rursus legatus ad Antoniur 
Comnenum, Athenarum dominum, ad ameram et ad imperatorer 
profectus sum : cuius mensis die vicesimo nono, noctis hora terti: 
pueri quidam nobiles, pullos columbinos comprehendere laborantes 
incenderunt dei matris nomine aedificatum in Blachernis templur 
pulcherrimum et miraculis nobile, situm Cpoli in litore prope sinur 
ceratinum. audivimus hoc Cpoli in. ipso discessu, Calendis Februarii: 
hora prima post meridiem diei festi, qui ὑπαπαντὴ dicitur; quumqu 
homo, qui rem narravit, ignotus nobis esset, commenticiam eam ess 
putavimus, et per itineris stationes quinque nihil de eadem edocti 
tandem Rhaedesti, quae erat statio sexta, certo cognovimus, qu 


LIB. II. CAP. X. 159 


εἰς τὴν ἐν τῷ Ῥαιδεστῷ ἕχτῇῃ μονῇ ἡμῶν ἐμάϑομεν τοῦτο 
 ἀχριβῶς, πῶς x«i πότε ἐγένετο, ὅπερ καὶ παράδοξον. 
ἦν Καὶ κατ᾽ ἀρχὰς τοῦ ϑέρους τοῦ cÓuy ἀπέϑανξ καὶ ὅ 
τῶν VA9gvov αὐϑέντης καὶ Θηβῶν ὃ προρρηϑεὶς κὺρ ᾿Αντώ- 
: γιος “Παντζιόλης ὃ Κομνηνὸς" καὶ ζητήσει τῆς ἐκείνου γυ- 
| ᾿ γαικὸς Magíac ΠΠελισσηνῆς, ϑυγατρὸς 2déovrog τοῦ Πελισ.- 
Jexro?, πρώτου ἐξαδέλφου Νικηφρύρου τοῦ Πελισσηνοῦ ὃν 
προεδηλώσαμεν, Toro ἐγὼ μετὰ ἐνόρχου ἀργυροβούλλ ου χκαὲ 
πολλῶν σε ΤΙ Ον. ἵνα παραλάβω τὴν ᾿ϑηναν καὶ Θήβαν, 
o καὶ ἄλλον ἀντ᾽ αὐτῶν εἰς τὴν Πελοπόννησον νυ, δώσω τό- 
poo, κατὰ τὰ μέρη τῆς “Ἱακωνικῆς, πλησίον ὧνπερ εἶχε τῆς 
αὑτῆς πατρικῆς χληρονομίας καὶ προικός, ai εἰσιν αἱ κάτω 
᾿ ἐγραμμέναι χῶραι καὶ πόλεις καὶ κῶμαι, Αστρον, ἅγιος Πέτρος, 
ἵ ἅγιος Ἰωάννης, Πλαταμόνας, ἹΠελίγον», Προάστειον, “Ἱεωνίδας, 
5 Κυπαρισσία, Ῥέοντας καὶ avus καὶ οὕτως ἐγγὺς αὐτῶν 
| δώσω αὐτῇ τόπον ὅπόσον καὶ οἷον φανήσηταί μοι εἰς γνώμην 
| x«i βουλὴν αὐτῆς. προλαβόντος δὲ τοῦ Tovgayavg xai τὴν 
| Θήβαν ἀποκλείσαντος, ἣν καὶ παρέλαβε μετὰ τινας ἡμέρας, 
] ἄπρακτος ἐγὼ ἐπανέστρεψα ἀπὸ τοῦ ᾿Ισϑμοῦ, τοῦτο παραγ- 
ἤο γελίαν γὰρ ἔχοντός μου. εἰς δὲ τὰ Στυλάρια εὐρισχομένου 
| τοῦ δεσπότου xoi αὐϑεντὸς μου, καὶ τὰς τῶν Ἑνετῶν ἐμπο- 


' 3. Kei om P 5. δελατζιόγης P 6. Μελισσηνῆς om P 
: 17. προλαβὼν δὲ ὃ ταραχάγης τὴν Θήβαν ἀποχλείσας παρέλαβε P 
! 19. x«l 4a. P 20. στηλάρια P 


i modo et tempore acciderit, quantumvis res videretur incredibi- 
lis esse. 

Ineunte aestate anni 6943 etiam Antonius Lantziola Comnenus, 
Athenarum Thebarumque dominus, e vita cessit; ac rogante con- 
iuge eius, Maria Melissena, filia Leonis Melisseni, primi e pa- 
truelibus Nicephori Melisseni, cuius supra mentionem fecimus, ego 
cum literis iuratoriis, bulla argentea insignitis, multisque militibus 
missus sum Athenas et Thebas receptum, pro quibus illi alium lo- 
cum in Peloponneso darem, in regione Laconica, finitimum iis, quae 
ex hereditate paterna et dote sua habebat: quae quidem regiones, 

etas et vici haec sunt: Astrum, sanctus Petrus, sanctus Iohannes, 
Platamonas , Meligum, Proasteum ; Leonidas, Cyparissía, Rheontas, 
Sitanas. his igitur finitimum locum ei darem, qualem quantumque 
mihi videretur, et qui ad ipsius sententiam ac voluntatem esset. sed 
quoniam antevertens Turachanes Thebas iam obsidebat, quas idem 

. paucis diebus expugnavit, ego, ut mandatum mihi fuerat, ex Isthmo re 

infecta redii, atque ad dominum meum Stylariis agentem triremesque 


160 GEORGII PHRANTZAE 


ρικὰς τριήρεις προσδοχῶντος ἵνα ἐμβὰς εἰς τὴν πόλιν ἀπέλθῃ, 
ἰδοὺ ἐγὼ ἄπρακτος ἔφϑασα. β 
11. Καὶ ἐμβάντες εἰς τὰς τῶν “Ἑνετῶν τριήρεις καὶ φϑά- β 
σαντες εἰς Εὔριπον, ἔδοξε τῷ αὐϑέντῃ μου καλὸν εἶναι ἀπο- 
στεῖλαί μὲ πρὸς τὸν Τουραχάνην ἐν Θήβῃ εὑρισχόμενον, ἵνα ἢ 
τὼ περὶ τῆς ᾿ϑήνης αὐτῷ δηλοποιήσω. καὶ παραγενομένου 
μου ἐδέχϑη μὲ μετὰ χαρᾶς, xat ἐπληροφύρησέ μοι μεϑ' 0o- 
xov λέγων ὕτι εἰ ἔγνωχα τοῦτο πρὶν οἴκοϑεν ἐξελϑεῖν ue ἐν.- 
ταῦϑα, ἕνεκεν τῆς πρὸς τὸν δεσπότην ἀγάπης xai πρὸς σὲ 
γνωριμίας χαριέντως ὃ αἰτεῖς πληρῶσαι εἶχον, ἐπεὲ ἄνευ προσ- 1 
τάγματος τοῦ μεγάλου αὐϑέντου ἐποίησα τοῦτο, διότι ὅτε 
ἤμην ἐν τῷ οἴκῳ μου πλείστας προφάσεις ἐδυνάμην εὑρεῖν, νῦν 
δὲ πρόφασιν οὐκ ἔχω οὐδεμίαν. φιλοφρονηθεὶς δὲ φιλοτίμως ἐγὼ 
παρ᾽ ἐχείνου, καὶ τοὺς υἱοὺς αὑτοῦ προσέφερέ μοι εἰς προσκύνη- 
σίν μου, καὶ παρετίϑετο αὐτοὺς ἐμοὶ καὶ τῷ αὐϑέντῃ μου, ἐξ ὧν 1 
ἦν εἷς ὃ νῦν πολὺς xai μέγας ἀμήρης. xai οὕτως τῶν ἐχεῖϑεν 
ἐπανέστρεψα ἄπραχτος. καὶ ἐπεὶ προλαβόντες οἱ ἐν τῷ Ἑὺυ- 
ρίπῳ ἦραν τὴν γέφυραν ἀχουσίως τῇ κϑ' «Τὐγούστου, ἡμεῖς 
ἐμείναμεν ἂν ἐκείνῃ τῇ νυχτὲ εἰς τὰς ἔξωϑεν τῆς γεφύρας né- 
τρας" καὶ ἐν ἐκείνῃ τῇ νυχτὲ πολλὰ ἐναντία ἐπάϑομεν ἀπό 
τε ψύχους καὶ πείνας καὶ ἀπὸ τῆς Ἑηρύτητος τῶν πετρῶν ἀπό 
τε φόβου τῶν λῃστῶν καὶ τῶν ἀπὸ τοῦ Ἰουραχάνη στρατοῦ 


1. ἔμβῃ καὶ εἰς P 4. Εὔβοιαν P 16. παρὰ τῷ ἀμηρᾷ P 
17. Εὐβοίᾳ P 18. z9" ἣν «by. P 20. ἐν ἢ xci πολλὰ P 


Venetorum mercatorias exspectantem, quibus in urbem veheretur, 
frustra suscepto itinere, perveni. 

11. Quum conscensis Venetorum triremibus venissemus in Eu- 
ripum, visum est domino meo, mittere me ad Turachanem Thebis 
versantem, ut de Athenis cum eo agerem. is advenientem me hilariter 
excepit, affirmavitque cum iureiurando, istud si novisset, priusquam 
domo huc profectus esset, pro amore, quo in despotam esset, et propter 
notitiam mei, libenter, quod peterem, facturum fuisse, siquidem iniussu 
magni amerae hoc fecisset et domi plurimas potuisset causas prae- 
tendere , nunc nullam posset. habebat autem, me benigne et honori- 
fice, ac filios etiam me salutatum adduxit, eosque mihi et domino 
meo commendavit: e quibus unus fuit, qui hodie nobilis et magnus 
ameras est. hoc igitur modo infecta re redii. quum autem Eu- 
ripum qui accolebant, licet inviti, pontem sustulissent die Augusti 
29, nos eam noctem extra pontem inter saxa transegimus, et multa 
adversa a frigore, fame et duritie saxorum , a timore item latronum 
et militum 'urachanis pertulimus, quoniam equi nostri, quos e Lie- 


ἷ LIB. H. CAP. XII. 161 


διὰ τὸ ξένους τοὺς ἵππους εἶναι, og ἐκ τοῦ “Πιέϑοου ἐδώ- 
ψεισάμεϑα, ὅτι καὶ παροιμία ἐγένετο ἐπὶ κακῷ τοῖς μετ᾽ ἐμοῦ 
τότε οὖσιν εἰς τὸν μετέπειτα ἤτοι ἐπιόντα χρόνον. ἀναβάν- 
τες οὖν εἰς τὰς τριήρεις ἐπὶ τὴν αὔριον, τῇ xy τοῦ Σε- 
δατεμβοίου μηνὸς τοῦ ς΄ μδ΄ ἔτους εἰς τὴν Ἱζωνσταντινούπολιν 
ἐφθάσαμεν. 

13. Τῇ δὲ xe ΠΠαρτίου τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἦλϑεν εἰς τὴν 
πόλιν ἡ τοῦ Παρασπονδήλου μεγάλου δουκὸς ϑυγάτηρ ὄγό- 
ματι Ζωή, μετὰ βασιλικῆς τριήρεως ἐσταλμένη μετὰ }α- 
'0vov5 τοῦ Παλαιολόγου, ἵνα χομίσωσιν αὐτήν, ἣν δὴ «cé 
μετὰ τινας ἡμέρας ηὐλογήϑη ὃ δεσπότης Ó κὺρ Ζημήτριος" 
oqs9? ἧς δὴ τριήρεως παρεγένετο εἰς τὴν πύλιν καὶ ὃ δεσπότης 
»xvg Θεύδωρος διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἐν τῇ πόλει διάδοχον τῆς 
βασιλείας ὡς δεύτερος ἀδελφός, ὃ καὶ ὃ βασιλεὺς ἐπεκύρου 
) αὐτῷ ἀκουσίως, ὅτι τὸν κὺρ Κωνσταντῖνον τὸν αὐθέντην μου 
 χαὲ ἀδελφὸν αὐτοῦ πλεῖον ὠρέγετο ἔχειν ἐγγὺς αὑτοῦ ἐν τῇ 
πόλει, ὡς xai ὃ λόγος προϊὼν δηλώσει. ἐπεὶ δὲ οὕτως πα- 
᾿ρηχολούϑησε τὸ πρᾶγμα, ἐσπουδαΐεν ἵνα εἰς τὴν Πελοπύννη- 
| go» χαὲ τοὺς τρεῖς ἀδελφοὺς ἐγκατοικήσῃ. ὃ γοῦν αὐϑέντης 
Ὁ μου πάλιν ὃ δεσπότης κὺρ Κωνσταντῖνος μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ 
αὐτοῦ χὺρ Θωμᾶ τοῦ δεσπότου (ἣν γὰρ μεϑ᾽ ἡμῶν ἐν τῇ 
πύλει ὃ πρῶτος ἄρχων τοῦ οἴκου ἐκείνου ὀνόματι Ῥαοὺλ M- 
᾿χαὴλ) ἐσπούδαζον ἵνα οἱ δίο μὲν σὺν τῷ βασιλεῖ μείγωσιν 
ἐν τῇ πόλει, οὗτοι δὲ οἱ δύο αὐϑένται εἰς τὴν Πελοπόννη.. 


1. πτολιέϑρου P 7. 12] δέχατον τρίτον P 10. χομίσῃ P 
12. δὴ] δὲ τῆς M 13. τῆς βασιλείας om P 


Wiro mutuati eramus, peregrini erant: quae rcs prooemium quoddam 
malorum fuit, quae postea experti sunt, qui tunc mecum erant, 
conscensis postridie triremibus , vicesimo tertio die Septembris, anno 
6944, Gpolim pervenimus. 

12. Vicesimo quinto Martii eiusdem anni in urbem venit Para- 
spondeli, magni ducis, filia, nomine Zoe, triremi imperatoria, qua 
eam adduci voluit imperator, cum Manuele Palaeologo advecta, ate 
que nupsit post dies aliquot Demeirio despotae. in eadem triremi ve- 
nit etiam Theodorus despota, qui ut frater natu secundus imperii in 
| urbe heres erat, quod ei ius imperator non nisi invitus concessit, 
| quippe qui Constantinum fratrem, dominum meum, secum in urbe 
[habere mallet, id quod procedens narratio nostra declarabit. quia 
vero sic evenerat, dedit operam, ut in Peloponneso tres fratres collo- 
caret. itaque Constantinus, dominus meus, et frater eius, "Thomas de« 
spota, (erat enim nobiscum in urbe primus illius domus dux, Raul 
Michael) nitebantur, ut apud imperatorem in urbe duo alteri mane- 


Phrantzes. ει 


165 GEORGII PHRANTZAE 


σον. διὰ ταύτην δὴ τὴν αἰτίαν xa τῷ" Ἰουνίῳ μηνὶ τοῦ αὐ- 
τοῦ ἔτους διέβη ἀπὸ τῆς πόλεως εἰς τὴν Πελοπόννησον ó δε- 
σπότης κὺρ Κωνσταντῖνος ὡς φεύγων μετά ἀχκατίου τινός, 
κἀγὼ δὲ παρ᾽ αὐτοῦ σταλεὶς πρὸς τὸν ἀμηρᾶν διὰ ταύτην 
δὴ τὴν αἰτίαν, ἵνα αὐτὸν ὑπὲρ ξαυτῶν ἔχωσι. E οὕτως. 
ἀπελθὼν τὰ ἀνατεϑειμένα μοι καλῶς φκονόμησα, xai διὰ $us. 
Qc εἰς Πελοπόννησον ἐφϑασα. εὗρον δὲ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ 
αὐϑέντας ἔχοντας ὕχλησιν μάχης μεγάλην" ὄπισϑεν γὰρ τοῦ 
κὺρ Κωνσταντίνου τοῦ αὐθϑέντου μου σταλεὶς μετὰ τριήφεως. 
ὅ χὺρ Θεόδωρος, ἵνα κατὰ τῶν δύο ἀδελφῶν. αὐτοῦ μάχη- 


ται, X40 στρατοῦ πλείστου συναϑροισϑέντος ἄμφω τοῖς μέ- — 
: - E Ἐὰν : 
ρεσι, καὶ πόλεμός τις ἀνὰ αὐτῶν γέγονε. τῷ sÓus ἔτει 


ἀπεστάλησαν παρὰ τοῦ βασιλέως πρέσβεις πρὸς τοὺς ἀδελ-, 


' - L4 ^ , « , € 
φοὺς αὐτοῦ Ó ἄγαν χρηστὸς Διονύσιος ἱερομόναχος, ὃ XON- . 
, $-1€ , , 
ματίσας καὶ μητροπολίτης Σάρδεων, καὶ 0 zhovnarog Γεώρ- 


γιος, καὶ οὗτοι τὴν μάχην μικρόν τι κατεπράῦναν.. τέλος δὲ 
πάλιν ἄλλων ἐλϑόντων περέφβεοᾷ, τοῦ Πελισσηνοῦ λέγω Γρη- 
γορέου ἱερομονάχου καὶ πνευματικοῦ, τοῦ χαὶ χρηματίσαντος 
ὕστερον πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ὃς καὶ παρ᾽ &À- 
λοις Στρατηγόπουλος ἐπωνομάζετο, xai σὺν αὐτῷ δὴ καὶ τῷ 


Γρηγορίῳ πάλιν τοῦ “ισυπάτου καὶ ἐμοῦ συμβιβασάντων καὶ 


M , * , 
συμφρονησάντων αὐτοὺς ἵνα ὃ uiv αὐϑέντης μου καὶ δεσπό- 
^ ^ , , - « 
της ἀπελϑὼν παροιχήσῃ ἐν τῇ Κωνσταντιγουπόλει, ὃ δὲ κὺρ 


4. ἀπεστάλην P 15. δυσώπατος P 16. τό om P 18. 
x«i πνευματικοῦ om P 21. πάλιν om P ἐμβάντων P 


rent, ipsi discederent in Peloponnesum. atque hac de causa lunio 


mense eiusdem anni Constantinus despota velut fugitivus parvo ma- ] 
vigio Cpoli in Peloponnesum abiit, et ego ad ameram missus sum, 1 
ut hunc in ipsorum partes pertraherem. discessi igitur et mandatum - 
mihi negotium feliciter transegi; deinde per terram in Peloponnesum 


reversus, inveni fratres principes magnis bellorum turbis implicatos. 


Constan'inum enim, dominum meum, ut insequeretur et duos fra- 
tres debellaret, avectus est cum triremi Theodorus dominus, atque — 
ntrimque magnis collectis copiis, bellum exarsit. anno 6945 ab impe- Lp 
ratore ad fratres legati probissimus vir Dionysius hieromonachus, qui | ἢ 
metropolita Sardium fuit, et Georgius Disypatus bellantium im- 3 
petum aliquantum mitigarunt ; tandemque alii missi legati, Grego- 
rius Melissenus hieromonachus et pater spiritualis, qui etiam pen | 

aba- 
tur, et cum eo rursum Disypatus et ego, ita eos in amicitiam con- - 
cordiamque reduximus, at dominus meus discederet Cpoli babitatum, - 


archa Cpolitanus postea fuit et a nonnullis Strategopulus appell 


Theodorus et Thomas despotae in Peloponneso essent. itaque Con- 


Vd X. eniti RT 


2 e s 


LIB. HI. CAP. XII. 163 


Θεύδωρος xai κὺρ Θωμᾶς oi δεσπόται ἐν τῇ Πελοποννήσῳ. 
Ert * 5» - 4, "€ D , A - , 
xai τῇ € τοῦ Σεπτεμβρίου τῷ. cOu5y διέβη ἀπὸ τῆς Πάτρας 
X ^ - ' P4 , , 
| (uà ξηρᾶς εἰς τὸν Evginov ἀπελθών, ὃ αὐθέντης μου λέγω, 
OST Y ^ ΄ » - - D 
σὺν ἡμῖν. xai ἐμβάντες εἴς τινα τῶν Ἑνετῶν τριήρη ἀπὸ 
r Ξ Ld L E T , 
δ ἄστεος Εὐρίπου Εὐβοιαν λεγομένην, ἐν ἡ δὴ τριήρει ἦν καὶ 
ONE. ] E - , E , QU, - AN. ᾽ 
Οὗ ποτὲ év τῇ llorgq xavovixog IMagxog ἡνίκα ἀπήλθομεν κατ 
αὐτῆς, ὃς γέγονε καὶ λεγάτος παρὰ τοῦ πάπα Εὐγενείου τοῦ 
συγγενοῦς αὑτοῦ, καὶ παρ᾽ ἐχείγου ἔτι καὶ πρὸς τὸν βασιλέα 
διὰ πρεσβείας ἀπεστάλη, χαὶ τῇ xÓ τοῦ αὐτοῦ μηνὸς Σε- 
πτεμβοίου ἀπεσωϑημεν εἰς τὴν πόλιν. 
, V d Nd -$ - - fá B ᾿ , 
᾿λλ᾽ eneuür ἐν τῷδε τῷ καιρῷ διαλεξίς τις σεσημειωμένη 
' ^ , ^ , 
ἐγένετο ἀναμεταξὺ τοῦ βασιλέως χὺρ Ἰωάννου καί τινος 
4, » - ᾿ SE] - » 
""'EBoaíov Ἐένου τούνομα, τοῦ μετέπειτα διὰ τῆς τοῦ ἁγίου Β 
βαπτίσματος ἀναγεννήσεως μετονομασϑέντος Ἐμμανουήλ, λοι- 
ὅ πὸν ovx ἀφήσω τοῦ διηγεῖσθαι. 
Ἔν πρώτοις ἠρωτήϑη ὃ βασιλεὺς παρὰ τοῦ "Efgatov 
» 3 " * τὰ , ν᾽ - 
τοιάδε “πῶς ἢν δυνατὸν τεχεῖν τὴν JMogíav τὸν Χριστὸν 
, 3 $1 , ^ , c 
παρϑένον οὖσαν; ὁ δὲ βασιλεὺς ἀπεχρίϑη “πῶς ἔτεκεν ὃ 
"40a * Ev ' E NA ' Y 3. 9 ε - 
δὰμ τὴν Evav χωρὶς γυναικός ; καὶ πῶς ἐξήνϑησεν 5 y 
HÀ» ' - » a , , 
joxeoig σπέρματος; πῶς ἔβλυσεν ὕδωρ ἡ ἀκρύτομος πέτρα; 
- -" 53 * , , c £2 " - ΕῚ , 
πῶς τοῦ Ldagov ἐβλάστησεν ἡ ῥάβδος ; πῶς οὐρανοϑεν xatt- 
᾿πέμφϑη τὸ μάννα; πῶς ἐπληϑύνετο ἡ ὑδρία τοῦ ἀλεύρου ; 
- * »9* Ὕ DU ' - c 
πῶς τὸ ἔλαιον Ἐλισσαίου ἔβλυσεν εἰς vovg κεράμους; πῶς ἢ 


3. ἀπελϑὼν om P 4. ἀπό τινος ἄστεος τῆς εὐρίππου εὐβοίας 
λεγομένην ἐπλεύσαμεν P 8. Buc. πρέσβυς ἀπ. P 15. ἀφή- 
σωμεν P 16. ἐρωτηϑεὶς M 17. πῶς] ἑβραίου ξένου ἐρώ-: 
τησις. πῶς P — 18. τοῦ βασιλέως κὺρ Ἰωάννου ἀπόκρισις. πώςΡ 
- 
stantinus die 5 Septembris anni 6948 Patra per terram ad Euripum no- 
biscum abiit, et vela fecimus ab urbe Euripi, in triremi Veneta, Eu- 
boea dicta, in qua eadem Marcus erat, qui olim , quum Pairam op* 
pugnaremus, in ea urbe canonicus, tum autem legatus Eugenii pa- 
"triarchae , sibi cognati, ad imperatorem mittebatur. die quarto et vi- 
. eesimo Septembris incolumes Byzantium delati sumus. ; 
Quoniam autem illo tempore habita est memorabilis disputatio 
inter Iohannem imperatorem et Hebraeum quendam, nomine Xenum, 
qui postea, sacro baptismate regeneratus, Emmanuelis nomen accepit, 
eam litteris mandare non omittam. j 
Primum Hebraeus imperatorem οἷς interrogavit: "quomodo Maria 
Christum generare potuit, dum virgo erat?" respondit imperator: 
"quomodo Adamus Evam sine usura mulieris genuit? terra eflloruit 
.sine semine? saxi superficies percussa emisit aquam? aut quomodo 
virga Aaronis fronduit? quomodo coelitus manna demissum est? by« 


164 GEORGII PHRANTZAE 


ῥάβδος τοῦ Ἰεσσαὶ ἐβλάστησεν ἄγϑος ; πῶς ἐπὶ Γ ἐδεὼν ὁ ná- 
xog ἀπερρύη δρόσον; πῶς ἐπὲ Σαμψὼν ἔβλυσεν ὕδωρ. τὸ 
ὀστοῦν; πῶς ἐφύλαττε τοὺς παῖδας ἀφλέχτους ἡ χάμινος; 
πῶς ἐπὶ Mavoà ἀνήφϑη ἡ πέτρα δίχα ὕλης; πῶς ἐκαίετο o 
βάτος ἐπὶ ἸΠωῦσοέως καὶ οὐ κατεχαίετο; πῶς οὐ χατεφλέχϑη 5 
Ἠλίας ἐπὲ τὸ ἅρμα τὸ πύρινον ἐπιβάς; πῶς ὃ Ἣσαΐας εἶδε, 
τὸν xvgiov ἐπὶ ϑούνου ὑψηλοῦ xai ἐπηρμένου χαϑήμενον ;:, 
πῶς ὃ “]ανιὴλ ἐφανέρωσε τὸ κεχρυμμένον ἐνύπνιον τοῦ INa- 
βουχοδονόσωρ; πῶς ὃ οὐρανὸς τοὺς ἀστέρας κατέχει μὴ 
βασταζόμενος; πῶς 5 νὺξ ἐγέννησε τὴν ἡμέραν καὶ γίνεται: ι 
πῶς τὸ φῶς τοῦ ἡλίου φωτίζειν πάντα τὸν κύσμον; εἰ ταῦτα, 
ἑρμηνεύσῃς μοι ἃ ἐρωτῶ σὲ, οἶδα ὅτι καταλαμβάνεις καὶ 
τὴν γέννησιν τῆς παρϑένου. ἀλλὰ ἀλλότριος κἀκείνων καὶ τού- 
των ὕπαρχεις. “πῶ £d 
*O *Efgatog πάλιν ἠρώτησεν “εἰ οὐκ ἀναγκαίως ἀλλ᾽ ἑκών, 
ὡς αὐτὸς φής, ἀπέϑανεν ὃ Χριστός, φονεὺς ἄρα ξαυτοῦ νο- 
μίζοιτ᾽ ἂν εἰκότως, καὶ ψυχικῆς διὰ τοῦτο τιμωρίας ἄξιος." ; 
ὃ βασιλεὺς ὠποχριϑεὶς “πολύ τι, Ξένε, τοῖν λόγοιν ἀμφοῖν. 
μεταξὺ τὸ διάφορον: ἀλλὰ ϑαῦμά γ᾽ οὐδὲν ὅμοῦ τοῖς ἄλλοις, 
ἀγνοεῖν g& καὶ τοῦτο. φονεὺς γὰρ ξαυτοῦ λέγοιτ᾽ ἂν δικαίως 2 
ὃ ξαυτὸν διαχειρίσας, οὐχ ὃ ὑπὲρ τῆς τῶν φιλουμένων Gyd- | 
zc ἀφειδήσας ξαυτοῦ καὶ ϑάνατον ὕποστάς" Ó γὰρ τοιοῦ- - 


2. ἀπέρρει P 5. χατεφλέγειο P 9. μὴ χατέχων Baar. P 
10. γεγνᾶταιν P : 


dria impleta est farina? quomodo in vasa fictilia oleum FElisaei ma- 
navit? lessaài baculum flores egit? irroratum est Gedeomis vellus? | 
quomodo Sampsoni ex osse aqua saliit? tres pueri in camino a com- | 
bustione servati sunt? quomodo Manoi saxum sine materia arsit? 
aut rubus Mosi flagravit , nec consumptus est? aut Elias in cur- 
ru igneo non est combustus? quomodo Isaias dominum in throno ex- 
celso et elevato sedentem vidit? Daniel occultum somnium Nabucho- : 
donosori aperuit? quomodo coelum astrorum pondus continet, quum - 
non sustentetur? nox diem genuit et gignitur ipsa? lumen solis to- | 
ium mundum illuminat ? haec mihi si explicaveris, te etiam virgi- - 
nis partum putabo explicare posse. enimvero tu nec illa, nec hune 
comprehendis." 
Rursus Hebraeus rogavit: "si non coactus, sed volens, ut ipse di- - 
cis, Christus mortuus est, merito semet interfecisse et ideo poena . 
spirituali dignus. esse videatur." imperator respondens "magnum, in- 
quit, Xene, inter haec discrimen est; nec mirum tamen, te hoc cum : 
reliquis ignorare. semet interfecisse enim iure dicatur, qui sua se 
manu occiderit, non is, qui, caritate in amicos commotus, vitae suae | 


LN 


LIB. H. CAP. XII. 165 


τὸς οὐκ αὐτόχειρ ἀλλὰ φίλος προσηκόντως &in9ng καλοῖτ᾽ àv 
ὡς ἑαυτὸν ὑπὲρ τῶν φιλουμένων προδούς, ἵν ἐχείγους, εἰ 
οὕτως τύχοι, τῶν ἐπιχρεμαμένων ϑανάτων ἐξέληται. ταῦτ᾽ 
ἄρα φιλαγϑρωπίας, καὶ ὃ Χριστὸς ἀποίσεται μᾶλλον χάριν ἢ 
δτοιούτοις ἐγχλήμασιν ὑποκείσεται.᾽ 

Ξένος 6 Ἕβραῖος ἐρωτᾷ “πόσων ἄρα δεινῶν αἴτιον del 
τὸ ψεῦδος χαϑίσταται! ὃ γὰρ προφήτης οὐχ ἡ παρϑένος ἀλλ᾽ 
7 νεᾶνις φησὶν τέξει, δηλονότι συνελϑοῦσα ἀνδρί" ὑμεῖς δὲ 
τὰς ξαυτῶν συστῆσαι βουλόμενοι τερατείας, τὴν παρϑένον τῆς 
γγεάγιδος ἀντιτίϑετε. τί γὰρ ἄν τις καὶ λέγοι, πόσον ἐντεῦ- 
ϑὲν ἔλιγγον καὶ μόνον λεγόμενον ἐμποιεῖ, xai τὴν ἀπιστίαν 
ἡλίκην κατάγει τῶν ἀκροωμένων. τίς γὰρ τῶν àx τοῦ παν- 
τὺς αἰῶνος παρϑένον ἤκουσε veroxviav; εἴ μοι μίαν ἔχει δει- 
χγύναι τις, πρὸς οὐδ’ ὅτιοῦν ἀντερῶ περαιτέρως. ὃ βασι- 
ιὅ λεὺς ἀπεκρίϑη “εὖ λέγεις. δεῖξόν μοι σὺ ϑεὸν ἕτερον ἐξ 
οὐρανοῦ χατεληλυϑότα καὶ σάρκα φορέσαντα " κἀγώ σοι δείξω 
τήν, ὡς. αὐτὸς ἀξιοῖς, παρϑένον αὐτὸν γεννήσασαν. σὺ δ᾽ 
ἀλλ᾽ ἐπεὶ τούτῳ πιστεύειν ὑπισχνῇ, εἴ σοί τις καὶ ἄλλο τοι- 
οὔτο ἔχει δειχνύναι γεγενημένον, δεχτέον ἂν εἴη σοι καὲ τοῦτο 
᾿ πρῶτον καὶ μύνον 0v, ἐπεὶ χἀχεῖνο πρὸς οὐδὲν ἕτερον ἀφορᾶν 


" M € 3 5 €* j - * H , - 
ἔμελλεν, εἰπὲερ πρῶτον ἦν. εἰ δ᾽ οὖν, τοῦτο μὲν ἐατέον, δεῖ- 
6. ἐρώτησις ξένου Ρ 10. ἄντειλήφατε P 12. δια δουχεῖ τοῖς 
ἀχροωμένοις P 18. ἄλλ᾽ ἀπαιτεῖς τούτω M. 21. post ἔμελ- 


λὲν M: ἄκουσον x«i σύνες, ὦ Ξένε. εἰ ἡμεῖς οἱ Χριστιαγοὲ 


mon parcit eorumque causa subit mortem. talis enim non sui homi- 
cida, sed sincerus amicus merito nominatur, qui semetipsum pro di- 
lectis tradit, ut eos, si possit, ab impendente morte eripiat. quare 
illud animi benigni est, et Christus gratiam potius, quai istas cri- 
minationes meretur." 

Rursus Hebraeus: "quot mala. semper mendacium creavit! pro- 
pheta enim xion virginem ait, sed adolescentulam parturam esse, 
virum videlicet expertam; vos autem, portenta vestra nobis commen- 
daturi, pro adolescente muliere virginem supponitis. quis hoc verbis 
assequatur, quanta quasi vertigine laboret, istud qui dicat, apud au- 
dientesque quam parum fidei habiturus sit. quis enim post hominum 
memoriam audivit, virginem matrem fuisse? si quis mihi unam proferre 
poterit , in nulla re tibi iam adversabor?^ imperator "pulcre" inquit, 
"istud dicis. ostende tu mihi alium deum de coelo profectum et cor- 
pore indutum: et ego tibi ostendam, quam tu desideras , virginem, 
quae eum pepererit. verum enim vero quoniam fidem te habiturum 
polliceris, si quis aliud simile factum. demonstraverit, admittendum 
tibi erit etiam primum hoc et unicum exemplum, quandoquidem nec 
illud ad aliud poterit referri, quum primum sit. sed mittamus hoc, 


37 


106 GEORGII PHRANTZAE 


toy δὲ σύ μοι πῶς ωσῆς τοὺς ὑμετέρους πατέρας τὴν égv- | 


ϑρὰν περαιωθῆναι πεποίηκε, κἀκ τῆς πέτρας τοσοῦτον ἔβλυ- 

^ - * 4 
σεν ὕδωρ ὡς ἅπαντα τὸν λαὸν κορεσϑῆναι, καὶ ἥ κιβωτὸς 
τοῖς ἱερεῦσιν ἀνεχομένη χαὶ τὸν Ἰορδάνου διαστήσασα δοῦν 


ἐπὶ τοῦ ξηροῦ διέβη, xai τὰ “Ἱεριχούντινα κατεσείσϑη τεί- 5 
" 


χη; καὶ τῇ μηλωτῇ τὸν Ἰορδάνην αὖϑις Ἐλισσαῖος διέρρηξε 
καὶ διῃρέϑη τὰ ὕδατα ἔνϑεν καὶ ἔνϑεν, αὐτὸς δὲ ἐπὲ τοῦ 
Ἑηροῦ διέβη. ἄρα κατὰ φύσιν τι γενέσϑαι τούτων ἔστιν εἶ- 
πεῖν; οὐδαμῶς. εἰ δ᾽ ἐκεῖνα ὑπὲρ φύσιν, οὐδὲ. τὸ τῆς παρ- 


ϑένου κατὰ φύσιν. ὑμῶν δὲ καλῶς τὴν ἀπείϑειαν ὃ μεγαλο- τι 


φωνότατος ἐστηλίτευσεν Ἡσαΐας λέγων “ὅλην τὴν ἡμέραν ἐξε.- 
πέτασα τὰς χεῖράς μου πρὸς λαὸν ἀπειϑοῦντα καὶ ἀντιλέ.-. 
γοντα. πρὸς μὲν γὰρ πάσας τὰς περὶ τοῦ Χριστοῦ προφη- 
τείας ἐναργεῖς οὔσας καὶ σαφεστάτας μαινομένων τρόπον διά- 
χκεισϑε, οἵ τῶν ὅδῶν τὰς τετριμμένας ἐκχλίγοντες χατὰ χρη- 
μνῶν πολλάκις ἑαυτοὺς δίπτουσιν" μᾶλλον δὲ τῶν ἄλλων πρὸς 
τὴν παροῦσαν σαφεστέραν περίληψιν τῶν εἰρημένων. ὅμως 
y& μὴν ἀνωτέρω μικρὸν αὐτὴν ἀναλάβωμεν, ἵν’ ἴδωμεν oa- 
φέστερον τίς ἡ τῶν εἰρημένων τῷ προφήτῃ διάνοια καὶ περὲ 
; aus 
τίγων. ἐστίν. 


D 


προσέϑετο᾽ φησὶ 'xvgiog λαλῆσαι τῷ "Αχαζ, λέ- o 


ταύτην ἡρμηνεύσαμεν τὴν ῥῆσιν, εἶχεν ἴσως χώραν ὃ σὸς λό- 


γος" εἰ δὲ ἐκ τοῦ ὑμετέρου γένους ἦσαν of ἑρμηνεύσαντες (ngoUn- 
ἤρχον γὰρ ταύτης τριαχοσίων ἐτῶν), ἄρα ματαίως ἐγκαλεῖτε 
ἡμῖν. ἀλλ οὐδὲ ἐν δέχεται τοσοῦτον πλῆϑος τῶν φιλοσόφων ψεύ- 


δεσϑαι- δύο γὰρ xci ἑβδομήκοντα ὑπῆρχον τὸν dgiduóv, ἐξ 


ἑχάστης φυλῆς συλλεγέντες. 4. αἱρομένη Ῥ διασχί- 
σασα P 8. τὸ γενέσϑαν ταῦτα P 17. σαφ. — εἰρημέ- 
γων om M 20. τίνος P 


atque tute nunc me doce, quomodo Moses patres vestros per mare 
rubrum transducere potuerit, et e saxo profluxerit tanta aquae co- 
pia, quanta ad satiandum universum populum satis esset; quomodo 
arca a sacerdotibus portata, flumine Iordanis diviso, per siccum de- 
lata sit; quomodo Hierichuntina moenia concussa sint, et pelle ovili 
Iordanem rursus Elisaeus perruperit, et, separata utrimque aqua, am- 
bulaverit per aridam terram. num quid horum vi naturae factum esse 


dici potest? profecto non potest. atqui si illa supra naturam sunt, nec | 


alterum de virgine naturae conveniens est. ceterüm ab incredulitate bene 


vos notavit grandiloquus Isaias: * per totum diem," inquit, * protendi - 
manus ad populum incredulum et contra dicentem." in ommibus enim | 


de Christo vaticiniis, quum evidentissima sint et apertissima, furen- 
tium instar agitis, qui, vias tritas declinantes, per rupes saepe se 
proüciunt; idque magis, quam in reliquis rebus, in hac, de qua 
quum maxime sermo est, ceteris evidentiore. verum enim vero paulo 
altius eam repetamus, ut quid propheta dicat et de quibus dicati 


LET. LCS prr rar. Ve COR ἴχὴν». 


Pd st 


rcm 


TER NR Te RAM. CE AC E ONE INE n 


κῶνος 
ἣν a, RT 


T" 


Om E SUPE, τὰν 


LIB. H. CAP. XII. 167 


ye» αἴτησαι σεαυτῷ σημεῖον παρὰ xvgíov τοῦ ϑεοῦ cov εἰς 
[ » *- 1 ΕῚ 
. «Sog ἢ εἰς ὕψος. καὶ εἶπεν Αχαζ, οὐ μὴ αἰτήσω, οὐδ’ 
οὐ μὴ πειράσω χύριον. καὶ εἶπεν “Εσαΐας, διὰ τοῦτο δώσει 
E E ^ , , 
— xvgiog ὑμῖν σημεῖον. ἰδοὺ ἡ παρϑένος ἐν γαστρὲ λήψεται 
USE [| € n ' , (XN , - γ D 
Β καὶ τέξεται υἱὸν, xai καλέσουσι τὸ ὄγομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ. 
Ei Ju , ' , 5 V 
βούτυρον βοῶν xai γάλα προβάτων καὶ μιέλι φάγεται πρὶν ἡ 
Ἢ » PNEU » , , ΠῚ "n $0 2 , 
γνῶναι αὐτὸν ἡ προελέσϑαι πονήρα, ἐχλέξασϑαιν τὸ ἀγαϑὸν " 
1 » * » , P 
| διότε πρὶν ἢ γνῶναι τὸ παιδίον ἀγαϑὸν ἢ κακόν, ἀπειϑεῖ zo- 
Y , €- , 3 
γηρέα ἐκλέξασθαι τὸ Gya90v ἀπ’ ἀρχῆς τοίνυν αὖϑις xaT! 0AC- 
᾿ , , ^ c , , - —-—» 
10 yov ἐχτιϑέντες σχοπῶμιεεν. “προσέϑετο xvgtog λαλῆσαι τῷ «“|χαζ, 
λέγων αἴτησαι σεαυτῷ σεμεῖον παρὰ κυρίου τοῦ ϑεοῦ σου εἰς. 
, jy x - - M 
βάϑος ἢ εἰς ὕψος. καὶ εἶπεν Αχαζ, οὐ μὴ αἰτήσω οὐδ᾽ οὐ 
μὴ πειράσω xvgiov. ἐξετάσαε τοίνυν πρῶτον δίκαιον, τίς 
3 - -M - ! ^A ^X » 
ἦν 5 αἰτία τῆς τοῦ Αχαζ παρακοῆς ὥστε μὴ ϑελῆσαι ποιῆ-- 
" * - 3 » 
τὸ σαι τὰ προστεταγμένα παρὰ ϑεοῦ. φαμὲν δὴ ovv ὡς ἀνϑρω- 
" ' ' 
zog ὧν ματαιότητι καὶ ἀπονοίᾳ συνεζηκὼς xoi ἐπὶ wevdongo- 
φήτας x«i χρησμολόγους καὶ τοιούτους ἀγυρτικοὺς χεχηνὼς 
ὑπερφρονεῖν οὐκ ὥχνει τῶν ϑείων ἐπιταγμάτων" ὅϑεν τὸ xa- 
ταφρονητικὸν οἱογεὶ καὶ τὴν ἀναίδειαν “Ησαΐας ὀγειδίζων ἐχεί- 
vov “διὰ τοῦτο᾽ quoi “δώσει κύριος αὐτὸς σημεῖον ὃ ἐπο-- 
στείλας ue δηλονότε πρὸς σὲ τὸν (fiov τε καὶ δυσσεβῆ, 
M - ΄ ν 
τὸν χατορχησάμεγον τῶν ϑείων ἐπιταγμάτων. μὴ γὰρ δὴ vo- 


5. ἕξεε P 7. ἐκλέξεται 10 ἐγαϑὸν . . . χαὶ τὰ ἑξῆς Ρ 10. 
λαλῆσαι om P 14- ποιῆσαι 0m P 16. συγεστηχῶς P 22. 
γομίσῃς 3 


clarius perspiciamus.. 5 mandavit" inquit, ^ dominus, ut Achazum ap- 
pellarem his verbis: expete tibi signum ἃ domino, deo tuo, sive 
profundum, sive sublime. respondit Achazus, non expetam, nec ten- 
tabo dominum. perrexit Isaias: idcirco dominus ipse dabit vobis si- 
gnum. ecce virgo concipiet, et pariet filium, et vocabunt nomen eius 
Emmaauelem. butyro boum et lacte ovium et melle vescetur, ante- 
quam noverit vel praeoptabit malum, aut eliget bonum; quoniam , 
priusquam infans dignoscere didicit bona vel mala, pravitas facere 
recusat, quod bonum est" iam nuncab initio singula repetaimus con- 
sideremusque. " mandavit dominus, ut Achazum appellarem his ver- 
bis: expete tibi signum a domino, deo tuo, sive profundum sive sub- 
lime. respondit Achazus, non expetam, nec tentabo dominum." ae- 
quum est, primum nos,causam exquirere, cur non obediverit Acha- 
zus, nec facere vo'uerit, quod a Deo ei mandatum erat. arbitramur 
igitur, eum, quod homo esset, vanitate et amentia obstrictus, ac 
pseudoprophetis et fatidicis et istius generis aliis impostoribus inhia- 
rel, divina mandata contemnere non cunctatum esse. unde Isaias, in 


168 GEORGII. PHRANTZAE 


μίσας ἀπεστάλθαι ue πρὸς σὲ ὡς ἄξιον Orta πόρρω γὰρ 
εἰ σὺ τοῦ τοιοῦτος εἶναι, ὥστε οὐ σοῦ γε ἕνεχα ἀλλὰ τοῦ 
oixov Ἰούδα καὶ πάντων ἀπέσταλμαι τῶν υἱῶν Ἰσραήλ. ἡ διὰ 
τοῦτο οὖν δώσει κύριος αὐτὸς ὑμῖν σημεῖον. ἰδοὺ ἡ παρϑέ- 
Brog év yaorQü λήψεται xal τέξεται viov, xai χγαλέσουσι τὸ 5 
ὄνομα αὐτοῦ "Euuavov5A. εἰ μέν, ὡς ov φῇς, νεᾶνιν Ó προ- 
φήτης προύλεγεν àv γαστρὲ ἕξειν ὡμιληκυῖαν ἀνδρί, μάταιον 
ἦν ἀτεχνῶς καὶ λίαν ἀλόγιστον τὸ σημεῖον τοῦτο καλεῖν. 
ἄνευ δὲ τούτου καὶ τὸ νεᾶνις ἀντὲ τοῦ παρϑένος εὑρήσεις 
ἐφιστὰς ἐν τῷ δευτερονομίῳ. φησὲ γὰρ ὡς ἐάν τις βιάσηται τς 
ἂν τῷ πεδίῳ νεάνιδα, παρϑένον δηλαδή. ἀλλαχοῦ δὲ ἐάν 
vig εὕρῃ τὴν παῖδα τὴν μεμνηστευμένην καὶ βιασάμενος xot 
μηϑῇ μετ’ αὐτῆς, ἀποχτεγεῖτε τὸν ἄνϑρωπον μόνον, καὶ τῇ 
γεάώνιδι οὐ ποιήσετε οὐδέν. χαὶ ὃ Εσδρας δὲ νεάνιδα καλεῖ 
τὴν τῷ βασιλεῖ καὶ προφήτῃ 4αβὲδ γεγηρακότι συγκοιμωμέ- 15 
vg» παρϑένον, ἢ περιϑάλψεως αὐτῷ χάριν ὑπὸ γήρεος xG- 
τεψυγμένῳ συνεκοιμᾶτο καὶ οὐδὲν ἕτερόν τι. φησὲ γὰρ ὅτι 
καὶ οὐκ ἔγνω ταύτην ὃ βασιλεύς. ἐπεὶ δ᾽, ὥσπερ εἴπομεν, 
καὶ τὸ συλλαβεῖν γυναῖκα συγκοιμωμένην ἐνδρὲ καινὸν οὐ- 
δὲν ἦν, οὐδὲ σημεῖον εἰκότως τοῦτ᾽ ἄν ἐκάλεσεν ὃ προ- 0 
φήτης, λείπεται τοῦτο γομίζειν αὐτὸν εἰρηχέναι σημιεῖον 
δεδόσθαι παρὰ ϑεοῦ, τὸ παρϑένον àvev ἀνδρὸς τεχεῖν" ὃ 


11. δηλαδή om M 15. χαὶ προφήτῃ om P 16. ἥπερ ϑάλ- 
ψεέεως P 


solentiam istam et impudentiam ei exprobrans, * idcirco," inquit, “ do- 
minus ipse dabit vobis signum," qui videlicet misit me ad te profa- 
num et impium et insultantem imperiis divinis. noli enim existimare, 
me ad te missum esse, quia dignus sis: multum abest. itaque non 
propter te, sed propter domum luda, et universos filios Israel missus 
sum. * idcirco igitur dominus ipse dabit vobis signum. ecce virgo con- 
cipiet, et pariet filium, et vocabunt nomen eius Emmanuelem." quod 
si, ut tu dicis, propheta adolescentulam, marem passam, concepturam 
esse praediceret, prorsus ineptum foret et ab omni ratione alienum, 
istud signum appellare. praeterea adolescentulam pro virgine positam 
invenies, si attenderis, in Deuteronomio, ubi haec leguntur: *si quis in 
agro violaverit adolescentulam" i. e, virginem ; et alibi, "si quis invene-- 
rit filiam sponsam eique vi facta concubuerit, occidetis solum hominem, 
in adolescentulam mihil statuetis." atque Esdras virginem illam cum 
Davide rege et propheta iam senio confecto cubantem, non ob aliud, 
nisi ut annis iam frigentem foveret, adolescentulam vocat. dicit. enim 
a rege eam non initam esse. quoniam igitur, ut diximus , feminam 
a viro compressam concipere nihil novum erat, parumque convenien- 
ter hoc propheta signum nominaturus fuisset, relinquitur, ut putemus, 


LIB. Hl. CAP. ΧΗ 169 


δ — ^4 « ^i M j 
| dj καὶ πέρας ἔσχε, κἀν ὑμεῖς τἀληϑὲς σαϑροῖς τισὲ λόγοις 
CA , ^ ^ ? , ü , 
— xui ἀσυστάτοις, οἰκειότερον δὲ εἰπεῖν ἀνοήτοις, περιτρέ- 
πεῖν ἐπεχειρεῖτε. ἄξιον δὲ μηδὲ τοῦτο παρατρέχειν ὡς 
- εἰ un ἐν τῇ παρϑένῳ Παρίρι τὸ σημεῖον εἴληφε πέρας , πῶς 
δὲξ αὐτῆς ὃ γεγεννημένος οὐχ ἐκ ϑελήματος σάρκὸς οὐδὲ ἐκ 
Ο ϑελήματος ἀνδρὸς ἀλλ᾽ ἐκ πνεύματος ἁγίου χατὰ τὸ προφη- 
LI Fu φ H 3 , L4 Ὡς - ἐς LEE! 
τιχὺν λόγιον μμανουὴλ ovonacdn, ἤγουν u£9' ἡμῶν ὃ ϑεὸς; 
» , € 1 » 42€ - - EJ , » 
7 δηλονῦτε 0 ϑεὸς ἔσται μεϑ᾽ ἡμῶν τῶν GyOgomnor, ἤγουν 
ὅμοιος ἡμῖν ἄγϑρωπος ἔσται καὶ ϑεὸς ὃ αὐτὸς ὑπάρχων. 
τὸ ὑσαύτως δὲ καὶ διὰ τοῦ καλέσουσι τὴν πιληϑὺν πᾶσαν εἴρηκδ 
τῶν ἀνθρώπων, ὃ καὶ ἐγεγόνει. τούτοις δὲ χαὶ τὰ ἐν τῷ 
^ w , , P Φω , 
Βαροὺχ τοῦ “Ιερεμίου παντάπασι συμφωνεῖ" οὗτος γάρ φη- 
: * - e P ' DNUS 
σιν “ὃ ϑεὸς ἡμῶν oV λογισθήσεται ἕτερος πρὸς αὐτόν: é5tUgs 
| πᾶσιν 000v ἐπιστήμης, ὡσανεὶ ἔλεγεν οἷδὲ πᾶσαν ἐπιστήμην 
; x H " - 
15 ὡς αὐτοσοφία ὧν, καὶ πάντας τοὺς λόγους ἀὐτῶν ὡς δημιουρ- 
IH ^ - b ^ ν ^ ᾿ - ' - 
γὸς αὐτῶν ὧν, “ καὶ ἔδωκεν αὐτὴν ᾿Ιακὼβ τῷ παιδὲ αὕὑτοῦ᾽ 
» -" , c - c $2 " 2€ 4 , c. , 
ἤτοι τῷ δουλῳ αϑέου y di Ἰσραὴλ τῷ zizania aia. 
τοῦ" μετὰ δὲ ταῦτα ἐπὲ τῆς γῆς ὥφϑη χαὶ τοῖς ἀνθρώποις 
συγαγεστράφη- 
- ^ 4 - * ^ 
Ξένος ἐρωτᾷ “μηδενός πω τῶν ἐξ αἰῶνος, ὦ βασιλεῦ, 
͵ s * » ) ' - ᾿ ' 
ἀνθρώπων ὑπὲρ τὰ χίλια ἔτη ζήσαντος, πῶς αὐτὸν τὸν JMzo- 


15. δὴμ. ὧν αὐτός Ρ 20. ἐρώτησις Ρ πω] ἀπὸ P 


eum hoc signum a deo datum iri dicere, ut virgo, virum minime 
passa, filium ederet: quod sane eventum habuit, quantumvis vos ve- 
ritatem marcidis maleque cohaerentibus, aut, ut dicam rectius, sto- 
lidis argumentis evertere conamini. nec illad fas est nos praeterire, 
nisi in virgine Maria hoc signum eventum habuisset, quomodo ex ea 
natus, non ex voluntate carnis, nec ex voluntate viri, sed ex spiritu 
sancto secundum prophetae oraculum vocatus sit Emmanuel i, e. no- 
biscum deus: quo nimirum significavit, deum nobiscum fore qui su- 
mus homines, sive similem nobis hominem fore et tamen eundem 
deum. quod et factum est. idem verbo * vocabunt^ generis humani 
universitatem significavit: quod et ipsum eventu comprobatum est. 
eum his: etiam Hieremiae quae sunt apud Baruchum penitus consen- 
tiunt. is enim, '" deus noster, inquit, non habebitur diversus ab. eo. 
invenit omnibus viam scientiae," quasi diceret, novit omnem scien- 
tiam, ut qui est ipsa sapientia, et omnes sermones eorum, ut eorum 
' conditor, *atque dedit eam Iacobo puero suo" i. e. servo suo , ^ et 
Israeli a se dilecto ; postea autem in terra visus et cum hominibus 
conversatus est." 
Xenus interrogavit: * "quum post homines natos, imperator, nullus 
unquam ultra annos mille vixerit, quo pacto ipsum Messiam iam annis 
plus mille et. quadringentis praeteritis adhuc vivere opinamini? fieri non 


170 GEORGII PHRANTZAE 


σίαν τετρακοσίων ἐγγὺς ἤδη καὶ χιλίων παρῳχηκότων ἐνιαυ- 
τῶν ἔτι ζῆν ὑπειλήφατε; ἀδύνατον γάρ. εἰ δ᾽ ἀποθανεῖν 
φαίητε, ψεῦδος αὖϑις περιφανὲς αὐτὸν εἶναι τὸν Mecatav* 
οὐδὲ γὰρ Ἡλίας ἤλϑεν, ὥς φασιν, αὐτὸν γεννηθέντα χρῖσαι" 
ὁ βασιλεὺς ἀποκριϑεὶς “πλανᾶσϑε, "Ξένε, μὴ εἰδότες τὰς 5 
γραφὰς μηδὲ τὴν δύναμιν τοῦ ϑεοῦ: ἥξειν μὲν γὰρ τὸν 
Θεσβίτην λίαν καὶ λέγεται καὶ πιστεύεται, οὐχ ini τὸ 
χρῖσαί ys μὴν τὸν κύριον’ αλλ’ ἐπείπερ ἀπόχειταί τινὰ 
γεννηϑῆναι μυσαρὸν ἄνθρωπον ἐκ τοῦ γένους, ὡς φασί τι- 
veg, τῶν Ἑβραίων, πᾶσαν ἐν ἑαυτῷ δεξόμενον τοῦ διαβόλου 10 
τὴν ἐνέργειαν, καὶ ποιεῖν δι’ αὐτῆς σημεῖα xai τέρατα, ϑεὸν 
ἑαυτὸν καὶ Χριστὸν ὀνομάζοντα, ὥστε μὴ μόνον πολλοὺς τῶν 
τότ᾽ ὄντων πλανηϑῆναι Χριστιανῶν, ἀλλὰ τὸ καταλελειμμέ- 
γον ὀλίγον μέρος τοῦ γένους τῶν Ἰουδαίων ἤτοι ἔϑνους τῇ 
πλάνῃ τοῦ ἀντιχρίστου συγαπαχϑῇ, ἥξειν qaot τηνιχαῦτα τὸν 15 
τε Ἡλίαν καὶ ᾿Ενὼχ ἀπεσταλμένους ὑπὸ ϑεοῦ σπλάγχνα οἷ- 
κτερμῶν λαβόντος, διδάξαι τε καὶ ἐπιστρέψαι τοὺς τε ἄλλους 
καὶ δὴ τὸ ταλαίπωρον τῶν Ἕβραίων ἔϑνος εἰς τὴν τοῦ Χοι- 
στοῦ, ταὐτὸν δὲ εἰπεῖν εἰς τὴν τῆς ἁγίας τριάδος πίστιν, ἵνα 
μὴ τὸ σύμπαν ὑπὸ τοῦ διαβόλου καταποϑείη. εἰ γὰρ καὶ ο 
διὰ τὸν εἰς τὸν 'Χριστὸν φόνον ἐχϑροὺς ξαυτοὺς εἰργάσαντο 
τοῦ ϑεοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, ἀλλ᾽ ἀγαπητοί εἰσι διὰ τὴν εἰς 
τοὺς πατέρας αὐτῶν τοῦ ϑεοῦ ἀγάπην. οὗς μὲν οὖν οἷδεν ἡ 


2. φατέ 5. ἀπόχρισις P 14. ἤτοι toU ἔϑνους P 


potest. sin autem mortuum eum esse dicatis, hoc rursus manifestum 
mendacium erit, eum Messiam esse. neque enim Elias venit, ut aiunt, 
natum uncturus." respondens imperator ^erratis, inquit, Xene, ignoran- 
ies litteras et potentiam dei. venturus enim esse Elias Thesbites et 
dicitur et creditur, non tamen dominum uncturus; sed quia futurum 
est, ut nascatur homo exsecrabilis ex gente, ut quidam volunt, He- 
braeorum, qui omnem potestatem diaboli habebit et per eam signa 
et portenta efficiet, deum se et Christum nominans, ut non solum 
multi. Christianorum tunc viventium erraturi sint, sed etiam quae re- 
stabunt exiguae reliquiae Iudaeorum antichristi | illius erroribus ab- 
ripiendae sint, venturos illo tempore aiunt Eliam et Enoch, a deó 
misericordia commoto missos, ut doceant et quum alios tum. miseram 
Hebraeorum nationem ad Christum convertant, aut quod idem est, 
. ad sanctae trinitatis fidem , ne tota a diabolo absorbeatur. etiamsi 
enim propter caedem in Christum factam semet dei et evangelii 
hostes fecerint, tamen «cari deo sunt propter caritatem, qua is 
eorum patres amplexus est. quos igitur providentia divina poeniten- 
ljam aversaturos esse novit, eos deseruit: quos autem divinam evau- 


1 
| 5'Iogani ὑπὲρ τὴν ἄμμον τῆς ϑαλάσσης, τὸ κατάλειμμα TOU 


LIB. 1I. CAP. XII. 171 


ϑεία πρύνοια ἀνεπιστρόφως ἔχοντας πρὸς μετάνοιαν, κατέλι- 
πεν" οὗς δὲ ἤδει τὸ ϑεῖον εὐγνωμόνως τὸ τοῦ εὐαγγελίου 
κήρυγμα δεξομένους, οὐ παρεῖδε. τότε τοίνυν πληρωθήσεται 
ἡ λέγουσα προφητεία τοῦ Ἣ σαΐου * ἐὰν ἡ ὃ ἀριϑμὸς τῶν υἱῶν 


Ἰσραὴλ σωϑήσεται:Ἡ καὶ διὰ ταῦτα γοῦν "Hi(ag ὑπὸ ϑεοῦ 
πεμφϑήσεται τότε, οὐχὲ ὁ᾽, ὡς ὑμεῖς, χρίσων τὸν ΠΠεσσίαν" 
τὸ γὰρ τοιαῦτα λογοποιεῖν ἀμαϑῶν ἐστίν, Oc nov γε εἰρηκὼς 
ἔφϑην, καὶ τῆς γραφῆς παντάπασιν ἀμυήτων. 0 δὲ Χρι- 


τοστύς, χαϑὸ μὲν ϑεύς, καὶ ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐν τῇ γῇ ἐστὲ 


καὶ ἐν τῷ navti καὶ ὑπὲρ τὸ πᾶν (τὸν γὰρ οὐρανὸν καὶ τὴν 
- , D - , T1 ᾿ LÀ 
γῆν ἐγὼ πληρῶ, λέγει κύριος) " χαϑὺ δὲ ἀνϑόωπος, οὔτε 
» » x ΕἸ - p E] - - 5 " ? ; 
χίλια ἔτη ἔζησεν ovre ἐνταῦϑα ἤγουν ἐν τῇ γῇ ἐστίν, αλλ 
ἔζησε μὲν ὑπὲρ τὰ τριάκοντα ἔτη; σταυρωϑεὶς δὲ ὑπὸ τῶν 


€ - , * * , - 
τ χαχίστων πατέρων ὑμῶν τέϑνηχε" καὶ TO uiv ἅγιον αὐτοῦ 


σῶμα ἐτέϑη ἐν μνημείῳ, φϑορὰν μὲν δεξάμενον, οὐ διαφϑο- 
» , € * c , - , 

ρὰν dé, ἡ δὲ ϑεία ὑπόστασις, ἀχωρίστως τῷ προσλήμματι 

ἡνωμένη, κατῆλθεν εἰς ἄδου σκότη σὺν τῇ ϑεῖα ψυχῇ, πάν- 

τας μὲν τῶν χρονίων ἐλευϑερώσασα δεσμῶν, ἀναστήσασα δὲ 


30 μετ’ ἐξουσίας ϑεϊκῆς τὸ σῶμα 0 προσελάβετο, τὴν μὲν φϑο- 


» - " , , * 
ρὰν ἤδη καὶ τὸν ϑάνατον ἀποβεβληκὸς, ἀφθαρσίαν δὲ xol 
, , , ' 3 , Ὕ 
ἀϑανασίαν ἐνδεδυκός. Χριστὸς μὲν οὖν οὕτω τριήμερος ava- 
* 4 ACN ᾿ - - ᾿ M , 
στὰς καὶ τὸν ᾿Αδὰμ τῶν δεσμῶν ἀνεὶς καὶ τὴν ngiv δίαιταν 


12. πληρώσω P 14. τριαχόσια M 18. σχότη om M 19- 
χρόνων M 


gelii praedicationem studiose amplexuros praevidit, eos non negle- 
xit. tunc igitur exitum habebit Isaiae vaticinium, quod tale est: ^ si 
numerus filiorum Israelis superaverit arenam maris, reliquiae Israelis 
salvabuntur." hanc ob causam igitur Elias tunc a deo mittetur, non, 
ut vos jactatis, Messiam uncturus. nam tales confingere fabulas, in- 
doctorum hominum est, ut ante dixi, et sacrarum literarum prorsus 
expertium. Christus autem, qua deus, in coelo et in terra est et in 
universo et supra universum (coelum enim et terram ego impleo, 
dicit dominus); qua autem homo, neque mille annos vixit, neque hic 
i. e. in terris est, sed vixit ultra annos triginta, deinde, a scelera- 
Lissimis maioribus vesiris cruci affixus, mortuus est; et sanctum cor- 
pus eius, in monumento repositum, admisit interitum, non corruptio- 
nem; divina autem hypostasis, insolubili vinculo cum eo, quod as- 
sumpserat, coniuncta, cum anima divina ad inferorum tenebras de- 
scendit, omnesque e diuturno carcere recepit, atque corpus, quod as- 
sumpserat, virtute divina suscitavit, interitu et morte liberatum, in- 
corruptione et immortalitate indutum. itaque Christus quum hunc in 


172 GEORGII. PHIAANTZAE 


τὸν παράδεισον αὐτῷ δούς, volg ὑπολειφϑεῖσι τῶν μαϑητῶν 
ἕνδεχα συγγενόμενος (ὃ γὰρ ᾿ούδας ἀπῆλθεν εἰς 0y.oi προ 
φῆται τόπον εἰρήκεισαν, εἰς κόλασιν δηλονότι τὴν ἀτελεύτη- 
τὸν), μιεϑ᾽ ἡμέρας τεσσαράκοντα τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεως 
ἀνελήφϑη εἰς τοὺς οὐρανούς, πάντων αὐτῷ τῶν μαϑητῶν 5 
ὁμοῦ τῇ παναγίᾳ μητρὲ συμπαρόντων v6 καὶ ὁρώντων, καὶ 
viv ἐστὶν ἐν. οὐρανοῖς. τῷ ϑεῷ καὶ πατρὶ συγχαϑήμενος καὲ 
συμπροσχυνούμενος ὕφ᾽ ἁπάσης τῆς οὐρανίου ἱεραρχίας —- 
Παρὼν καὶ Πατϑαῖος ó ἱερομόναχος καὶ μέγας ngcro- 
σύγκελλος βασιλικῇ. προστάξει ταῦτα ἔφη καὶ. ἀπελογίσατο. τὸ 
καὶ ὃ μὲν Ξένος ἐρωτῶν εἶπεν οὕτως ὡς ἤδη τὸν μὲν lMso- 
σίαν ξληλυϑέναν φατέ, τὸν Θεσβίτην μὴ ἥκοντα χατὰ τὰς 
τῶν προφητῶν δησεὶς. ὃ ϊατϑαῖος ἀποχριϑεὶς ^ ἄκουσον, ὦ 
Ξένε, καὶ σύνες. δύο τὰς τοῦ Χριστοῦ παρουσίας οἱ προφῆ- 
ται χηρύττουσι, ταύτην T6 τὴν ἤδη γεγενημένην καὶ τὴν «εἰς 15 
ἔπειτα τῇ τελευτῇ τοῦ κύσμου φαγησομένην" καὶ τῆς μὲν μιᾶς, 
τῆς δευτέρας δηλαδή, πρόδρομον ἔσεσϑαι τὸν "FA(av λέγουσε, 
τῆς δὲ προτέρας Ἰωάννης ἐγένετο, ὃν ἄγγελον μὲν ὃ προφήτης 
ὠνόμασε Π]αλαχίας οὐ μόνον ὡς τὴν προτέραν αὐτοῦ παρου- 
οἷαν ἐγγὺς οὖσαν μηνύοντα, ἀλλὰ καὶ ὡς βίον ἀσπασάμε- 20 
vov μικροῦ τοῦ τῶν ἀγγέλων ἐξ ἐφαμίλλον χωροῦντα. λίαν 
Β δὲ καὶ τοῦτον ὃ Χριστὸς ἐχάλει, οὐκ ἐπειδὴ Ἥλίας ἦν, ἀλλ᾽ 


: 
3. εἰρήχασιν Ρ τὴν om P 10. ἀπελογήσατο M 11. ἐρω- 
τῶν τὸν ΜΙατϑαῖον εἶπεν P. ^ 13. ἀπόχρισις τοῦ Μαιϑαίου P 


modum die tertio resurrexisset, et Adamum, vinculis solutum, in vi- 
tam pristinam paradisi restituisset, et cum reliquis discipulis unde- 
cim saepe versatas esset (Iudas enim abierat in locum, quem prophe- 
tae dixerant, in supplicium videlicet sempiternum), post dies a resur- 
rectione quadraginta, ommibus discipulis et sanctissima ipsius matre 
praesentibus spectantibusque, in coela susceptus est, ibique nunc as- 
sidet deo patri, cum eodem ab universo sancto coelestium choro ad- 
oratus. , 

Qui huic disputationi intererat Matthaeus hieromonachus et ma- 
gnus protosyncellus, iussu imperatoris haec dixit responditque. inter- 
rogans Xenus, "vos", inquit, * Messiam iam venisse dictitatis, 'Thes- 
biten non venisse secundum voces prophetarum?" respondit Matthaeus 
"audi, Xenue, et adverte. duplicem adventum Christi prophetae prae- 
nuntiant, eum, qui iam praeteriit, et qui in fine reram futurus est; 
et unius quidem, secundi nempe, praecursorem Eliam fore canumt, 
Sicut alterius praecursor Iohannes fuit, quem Malachias. propheta an- 
gelum nominavit: non solum, quia priorem domini adventum iam vici- 
num indicavit, sed etiam, quia vitae institutum sectatus est, quod cum 


XEM CK.-——— "us TES 


LIB. 11. CAP. XII. 173 


ὅτε τὴν αὐτὴν ἐχείνῳ πληρῶν ἐτύγχανε διακονίαν" ὥσπερ 
γὰρ ἐχεῖνος πρόδρομος ἔσται τῆς δευτέρας παρουσίας, οὕτω 
καὶ οὗτος τῆς προτέρας ἐγένετο. οὐ παρὰ τοῦτο δὲ μύγον, 
— ἀλλ᾽ ὅτε xai βίον μετήει χατάκρας τῷ ἐκείνου συμβαίνοντα. 
— 5dÀÀ οἱ μὲν. προφῆται καὶ ἀμφοτέρων μέμνηνται τούτων καὶ 
τοὺς προωδευχύτας ἑχατέρας κηρύττουσιν' ὑμεῖς δὲ τὴν μὲν 
| προτέραν σιγῇ χακούργως παρέρχεσϑε, εἶἰγε καὶ τῷ νῷ τῆς 
᾿ς γραφῆς ἀτεχνῶς ἐπιβάλλετε, τῆς δὲ δευτέρας μέμνησϑε μύ- 
| wnc, ἧς ὃ Θεσβίτης προδραμεῖται πάντως “Ηλίας. ἀλλὰ γὰρ 
| ro καὶ τῶν χρησμῶν αὐτῶν ἀχουσώμεϑα. ὃ ϑεσπέσιος Παλα- 
χίας τὴν τοῦ σωτῆρος βουληϑεὶς παρουσίαν διδάξαι, καὶ ὡς 
ἥξει τῆς δικαίας ἀνταποδόσεως ὃ καιρός, πρῶτος μὲν τὴν 
ποοτέραν ἐπιφάνειάν του προϑεσπίζει καὶ δείχγυσι τὸν μετὰ 
— Ἰωάννην τὸν βαπτιστὴν ἐκείνης προηγούμενον, * ἰδοὺ γὰρ ἐγὼ 
| τὸ λέγων 5 ἐξαποστελῶ τὸν ἀγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ὃς 
χατασχευάσει τὴν ὅδὸν gov ἔμπροσϑέν σου xai ἐπιβλέψεται 
ὁδὸν πρὸ προσώπου σου: xai ἐξαίφνης ἥξει εἰς τὸν ναὸν 
αὐτοῦ κύριος: πάντων γὰρ ἀγνοούντων ὃ οωῳτήριος τύχος ἐγέ- 
. wer0* γαὺὸν γὰρ τὴν ἀνϑρωπείαν ὠνόμασε φύσιν, ἣν ὃ ϑεὸς 
| χολόγος ἀνέλαβε. πρὸς δὲ τῇ προτέρᾳ καὶ τὴν δευτέραν ἔλευ- 
σιν ὑπογράφει: “ἰδοὺ ἔρχεται κύριος παγτοχράτωρ, καὶ τίς 
ὑπομενεῖ ἡμέραν εἰσύδου αὐτοῦ, ἢ τίς ὑποστήσεται ἐν τῇ 


y 


; 7. παρέχεσϑε M. 15. λέγει ἀποστελῶ P ὃς — ἔμπροσϑέν 
3 σου om P 16. ἐπιβλέψωσιν P 


angelica vita propemodum certaret. atque hunc quoque Christus Eliam 
appellavit, non quod Elias esset, sed quod eodem ministerio funge- 
batur, quo ille fungetur. sicut enim alter adventum secundum ante- 
cedet, sic alter priorem antecessit. nec ob unam istam causam ita 
eum appellavit, sed etiam, quia vitam colebat illius vitae prorsus si- 

. milem. prophetae igitur utrumque adventum memorant et utriusque 
! ^ praedicant praecursorem; at vos priorem quidem adventum nequiter 
silentio praeteritis, siquidem sensum scripturae haud dubie assequi- 
mini; ac solum posteriorem commemoratis, cui omnino praecursurus 
est Thesbites Elias. at enim audiamus ipsa oracula. divinus Malachias 

de salvatore affutaro nos docere volens, et quale futurum sit tempus 
iustae compensationis, primum quidem priorem alicuius adventum va- 
ticinatur signifieatque, qui praecursori lohanni baptistae successurus 
sit: ^ecce enim", inquit, "angelum meum ante faciem tuam mittam, 
qui viam tibi sternet spectabitque eam ante faciem tuam; et statim 
veniet ad templum suum dominus." omnibus enim nesciis partus sa- 
Óutaris factus est. nimirum templum naturam humanam appellavit, 
uam deus. verbum suscepit. cum priore autem adventu etiam secun- 
pes describit. * ecce venit dominus omnipotens: quis sustinebit diem 


174 GEORGII: PHRANTZAE 


ὀπτασίᾳ αὐτοῦ; ἀδυσώπητος καϑιεῖται χριτὴς ὃ ἀποδιδοὺς 
ἑχάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ εἶτα διδάσκει τὰ χατὰ τὴν 
προτέραν αὖϑις παρουσίαν ὑπ’ αὐτοῦ δρώμενα - “διότε αὐτὸς 
πορεύεται ὡς πῦρ χωνευτηρίου xai ὡς πόα πλυνόντων, καὶ 
καϑιεῖταν χωνεύων xai χκαϑαρίζων τὸ ἀργύριον xai τὸ χρυ- 5 
σίον; σημαίνει δὲ διὰ τούτων ὃ προφήτης τὴν διὰ τοῦ ἁγίου 
πνεύματος κάϑαρσιν, ἣν ϑεανδρικῶς ὅ λύγος πολιτευσάμενος 
ἡμῖν ἐχαρίσατο: καὶ γὰρ ἐν τούτῳ μυστικῶς τοὺς προσιόντας 
ἀναχωνεύει καὶ νεουργεῖ, τῷ πυρὲ τοῦ πνεύματος χρώμενος, 
οἷα δημιουργὸς ὃ δεσπύτης. καϑάπερ τινὲ πόᾳ τῷ ὕδατι τοῦ βα- τὸ 
πτίσματος τὸν τῆς ἁμαρτίας δύπον ἀποσμήχει, καὶ τῷ πυρὲ 
τοῦ πνεύματος τοῦ ταύτης ἰοῦ τὰς ἡμετέρας ἐλευϑεροῖ ψυχάς. 
μεϑ’ ἣν τοῖς μὴ φυλάξασι εἰς τέλος τὴν ψυχὴν ἀκηλίδωτον 
φοβερὸς ὀφϑήσεται καὶ ἀπαραίτητος κολαστής, τὸ δεύτερον 
αὖϑις ἐπανιών. καὶ μετά τινὰ τῆς δευτέρας πάλιν ἐπιδημίας 15 
ὑπομιμνήσκει" “ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστελῶ ὑμῖν λίαν τὸν Θεσβέ- 
την’ καὶ σημαίνων τὸν καιρὸν ἐπήγαγε “πρὶν ἐλϑεῖν τὴν 
ἡμέραν κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ, τὴν τῆς δευτέρας 
λέγων ἐπιφανείας. διδάσκει δὲ ἅπερ Ó μέγας Ἢλίας ποιήσει 
παραγενόμενος * “ὃς ἀποχαταυτήσει χαρδίαν πατρὸς πρὸς υἱόν. 20 
ἐπειδὴ γὰρ πατέρες τῶν ἀποστόλων οἱ Ιουδαῖοι, τοῦτο &oix& 
λέγειν, ὅτε ἀποκαταστήσει τοῖς δόγμασι τῶν υἱῶν αὐτῶν ἤτοι 
τῶν ἀποστύλων τὰς τῶν πατέρων καρδίας, τοῦὔτέστι τοῦ yé- 


4. ἐν χωγνευτηρίῳ P πλατυνόντων P 12. υἱοῦ M 


ingressus eius, aut quis prodibit in eius conspectum ! inexorabilis iu- 
dex sedebit referetque cuique secundum eius opera." deinde in priori 
rursus adventu ab eo facta docet: "quare ipse veniet ut ignis forna- 
cis et sicut herba fullonum, ac .sedebit conflans et purgans argentum  - 
et aurum." quibus verbis propheta purgationem per spiritum sanctum 

futuram significat, quam verbum utraque natura nobiscum versatum 

nobis impertivit. huius enim opera accedentes ad se mystice conflat 

ac renovat dominus, igne spiritus, tanquam artifex quispiam, usus, 

aqua baptismatis tanquam herba quadam sordes peccatorum abster-  — 
gens, atque igne spiritus eorum quasi aerugine animas nostras libe- 
rans. post quam purgationem qui ad finem usque animam non serva- 
verint a labe, iis terribilis et implacabilis vindex erit in secundo 
adventu: de quo mox idem propheta ita praedicat: * ecce, mittam 
ego vobis Eliam Thesbiten," et, tempus significans, addit * antequam 
veniat dies domini magnus et praeclarus" alterius nimirum adventus. 
docet idem quae facturus sit magnus Elias, quum advenerit: * qui 
convertet animum patris ad filium." quoniam enim patres apostolorum 
Iudaei erant, hoc videtur dicere, conversurum eum esse per filiorum 


LIB. Il. CAP. XII. 125 


νους τῶν Ἰουδαίων τὴν διάνοιαν: ἀποκαταστήσει δὲ τοὺς 
εὑρεϑησομένους τηνικαῦτα πρὸς τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν εὐγνώ- 
μονας εἰς πατρῷον ὡς περὶ τὴν εὐσέβειαν κλῆρον, πάλαι dv 
ἀπιστίας ἐχπεπτωχότας αὐτοῦ. “καὲ καρδίαν ἀνθρώπου πρὸς 
τὸν πλησίον αὐτοῦ᾽- xai τοὺς ἀδελφοὺς γὰρ ἀδελφικὰ παρα- 
σχευάσει φρονεῖν. καὶ δεικνὺς τὸν σχοπὸν δι’ ὃν Ἥλιας πρό- 
τερος παραγίνεται, ἐπήγαγε ᾿μὴ ἐλθὼν πατάξω τὴν γῆν ἀρ- 
δην, ἵνα μὴ εὑρὼν ὑμᾶς ἅπαντας ἐν ἀπιστίᾳ εἰς τὴν τε- 
λεύτητον κόλασιν παραπέμψω. ἐνταῦϑα περιφανέστερον τὴν 

, E ᾿ - , , 2 - 
|o δευτέραν καὶ φοβερὰν τόδ. pmi παρουσίαν dviqipsb «aj 
γὰρ προτέρᾳ οὐκ ἤλϑε τὴν γὴν παταξαν ἀλλὰ σῶσαι. ἀρ᾽ οὐ 
φανερῶς καὶ ἠχριβωμένως καὶ ἀμφοτέρας τὰς τοῦ σωτῆρος 
ἐδήλωσε παρουσίας; 9 μὲν γὰρ ἤδη γεγένηται, ϑαυμασίους 
ἡμῖν ὄμβρους ἐπιβλύσασα χαρισμάτων: ἡ δὲ πρὸς τῷ τέλει 
δτοῦ παρόντος αἰῶνος γενήσεται, εὐθύνας τῶν ἑκάστῳ βεβιω- 
μένων εἰσπράττουσα. εἰ οὖν τὴν ἐπὲ τὸ σῶσαι μόνον γεγε-: 
γημένην παρὰ φαῦλον ἡγεῖσϑε, τὴν δὲ ἐπ᾽ εὐθύνην ἄγουσαν 
τοῦ ΠΠ]εσσίου παρουσίαν ἐπιζητεῖτε, σχοπεῖτε μὴ πρὸ ἐχείγης 
λάϑητε λύχῳ προσιόντες ἀντὶ ποιμένος καὶ τῷ τοῦ ὠντιχρί- 
οστου στόματι περιπέσητε καὶ σὺν ἐκείνῳ τῷ πυρὶ τῷ αἰωνίῳ 
παραπεμπόμενοι ἀνόνητα μεταχλαύσησϑε. ἢ οὐ καὶ τοῦτον 
μετὰ τὴν τοῦ χρόγου περίοδον xai τῶν ἡμερῶν αὐτοῦ ἐξαρί- 


3. ὥσπερ rjv? πάλιν P 5. ἀδελφὰ P 6. πρότερον P 
11. τὴν γῆν omP 13. ϑαυμασίοις ἡμᾶς ὄμβροις M 14. τὸ 
τέλος Ρ 16. εἰ} ὑμεῖς P 


ipsorum h. e. apostolorum doctrinam animos patrum i. e. mentem 
generis ludaici. convertet autem quos tunc invenerit ad fidem Christi, 
quasi ad paternam pietatis sortem, unde pridem propter infidelitatem 
exciderunt. ^et cor hominis ad hominem convertet" fratres enim ut 
sensus fraternos induant faciet, deinde rationem explicans, ob quam 
Elias prius venturus sit, addit ^ne adveniens terram penitus percu- 
tiam" i. e. ne vos omnes infideles repertos ad supplicium sempiter- 
num detrudam. atque his quidem verbis secundum et horribilem do- 
mini adventum clarius significavit. prius enim terram non percussum, 
sed salvatum venit. nonne igitur manifesto et accurate duplicem sal- 
vatoris adventum significavit? unus iam evenit, quo admirandis gra- 
tiarum imbribus irrigati sumus; alter sub finem huius mundi eveniet, 
quo totius vitae ab unoquoque peractae ratio repetetur. quodsi ad- 
ventum eum, qui tantam ob salutem hominum susceptus est, nihili 
aestimatis, illius autem, quo ratio danda erit, tenemini desiderio, ca- 
vete, ne ante eundem imprudenter lupum pro pastore inveniatis neve 
in fauces antichristi incidatis et cum ipso in ignem aeternum con- 


176 GEORGII PHRANTZAE 
ϑμησιν ὃ προφήτης ἐπιδημήσειν εἴρηκε Zfavin) , θηρίον τρο- 


πικῶς ὀνομάσας παρὰ τὸ τῆς γνώμης ἀτίϑασον, πάσης γέμον 


ἀπογοίας καὶ δυσσεβείας, καὶ τῷ τοῦ πυρὸς ποταμῷ τῷ ὑπ᾽ 
ὄψιν ῥέοντι τοῦ κριτοῦ πρὸ τῶν ἄλλων δοϑήσεσθϑαι; ὥσπερ 


γὰρ ὃ διάβολος παρὰ πάντα τὸν νῦν αἰῶνα τῆς ἡμετέρας 5, 


γνώμης ἀφείϑη βάσανος καὶ τοῦ τῆς ψυχῆς αὐτεξουσίου γυ- 
| grüciov, εἰ προαιρετικῶς ἔχομεν τοῦ καλοῦ xal τῆς ἀρετῆς 
(τοὺς γὰρ ἀρίστους ἣ πάλη δείχνυσινΥ, οὕτω xal ὃ ἀντέχρι- 
στος. ὃς καὶ τὸν ὑπὸ τοῦ "Evoy καὶ Πλίου ἔλεγχον μὴ φέ- 


Qo» ἀνελεῖ αὐτοὺς ὡς τύραννος, τὸν τοῦ μαρτυρίου στέφα- τὸ 


vov προξενήσων αὐτοῖς" καὶ γὰρ οὕπω πεῖραν ϑανάτου 
ἔγνωσαν. «à 

«Ποιπὸν ἕνεχεν τῆς τοῦ παναγίου πνεύματος αἰγλῆς xol 
τοῖς σοφοῖς δήμασι τοῦ αὐτοχράτορος xci τοῦ ἱερομονάχου 


Π͵ατϑαίου φωτισϑεὶς ὃ Ἕβραῖος τὴν ἁγίαν τριάδα φανερῶς τῇ 


εὁμολόγησε καὶ πάντα τὰ τῆς ὀρϑοδύξου πίστεως δόγματα, zai 
- , , , 1 2 ν M: ᾽ Y! 
τῷ Oe βαπτίσματι ἀγαγεννηθεὶς avri Aévov ᾿Ἐμμανουὴλ 

2 , 
ἐπωγομάσϑη. us 
19. .4omóv ἐπὲ τὸ προχείμενον ἐπανέλθωμεν. τῇ wL 


,r00 Νοεμβοίου τοῦ αὐτοῦ ἔτους διέβη ὃ βασιλεὺς κὺρ Ἴω- 20 
: Hp 7] 


&yygc μετὰ τοῦ πατριάρχου κὺρ Ἰωσὴφ καὶ τοῦ δεσπύτου κὺρ 
Δημητρίου καὶ πολλῶν ἀρχόντων τῆς συγχλήτου καὶ τῆς éx- 


2. ἀγντίϑειον P 53. ἀπομογοίας Μ — 4. παρὰ τῶν ἀγγέλων P 
19g. 13] δέχατον τέταρτον P et sic porro, 


iecti nequidquam fundatis lacrimas. annon hunc post exactam tem- 
poris periodum et absolutum numerum dierum Daniel propheta ven- 
turum dixit, translate bestiam appellans propter animi impotentiam 
effrenatamque impietatem, eumque fluvio igneo, in conspectu iudi- 
cis labenti, prae ceteris iniectum iri aflirmavit? sicut enim diabolus 
toto huius saeculi spatio ad examen mentis et ad liberae voluntatis 
exercitium nobis relictus est, ut cognoscatur, num pulcri et honesti 
simus studiosi (strenuos enim lucta prodit), ita antichristus quoque: 
qui Enochi et Eliae non ferens refutationem, quasi tyrannus quidam 
eos occidet iisque conciliabit coronam martyrii. nondum enim illi 
mortem obierunt. 

Deinde sanctissimi spiritus lumine et sapienti imperatoris ac 
Matthaei hieromonachi disputatione edoctus Hebraeus, sanctam trini- 
tatem omniaque orthodoxae fidei capita palam confessus est, et di- 
, vino baptismate regeneratus pro Xeno nominatus est Emmanuel. 

13. Sed redeamus iam ad propositum. die vicesimo septimo 
eiusdem anni imperator Iohannes cum Josepho patriarcha et Deme- 
tio despota multisque tam senatorii ordinis, quam ecclesiae viris 


5 


LIP. Hi. CAP. XIII. 177 


-wÀyorag καὶ πάντων σχεδὸν τῶν μητροπολιτῶν καὶ ἐπισκύπων 
διὰ τὴν μελετηϑεῖσαν xai μὴ ὠφεληϑθϑεῖσαν ἢ μᾶλλον εἰπεῖν 
μὴ ὠφελήσασαν σύνοδον τὴν ἐν Φλωρεντίᾳ συγαϑροισϑεῖσαν, 
. &yÜa χαὲὶ οὐ συνεπέρασε τοῖς πᾶσι. οὐ λέγω τοῦτο κατὰ τῶν 
δτῆς ἐχχλησίας δογμάτων: ταῦτα γὰρ παρ᾽ ἄλλοις ἐδόϑησαν 
χρίγεσϑαι: ἐμοὶ δὲ ἀρκεῖ ἡ πατριχή μου διαδοχὴ τῆς πί- 
| eréog, διότι οὐ παρά τινος τῶν ἐχείνων μερῶν τῶν ἐξ ἐναν- 
/ *íag ἤχουσα λέγειν τὰ ἡμέτερα κακὰ εἶναι, ἀλλὰ μᾶλλον 
 x&À& xoi ἀρχαῖα, καὶ τὰ ἐκείνων πάλιν οὐ κακὰ ἀλλὰ καλά. 
x«i ὡς εἰπεῖν ἐν παραδείγματι, ὅτι τὴν μέσην ὁδὸν τῆς πύ- 
λέως τὴν πλατεῖαν καὶ εὐρύχωρον διηρχόμεϑα πολλοὺς χού- 
| ?OvQ μετά τιγων, δι’ ἧς καταντῶμεν εἰς τὴν ἁγίαν Σοφίαν " 
| εἶτα μετά τινας καιροὺς εὐρέϑη παρά τινων xai ἄλλη ὅδὸς 
καταγντῶσα, ὡς λέγουσι, xai αὐτὴ ἐχεῖ, καὶ παροτρύγουσί μὲ 
λέγοντες “ἔλϑε καὶ σὺ διὰ τῆς ὅδοῦ ταύτης, ἣν εὕρομεν " 
| καὶ γὰρ εἶ xa( ἐστιν αὕτη δι’ ἧς ἀπέρχῃ καλὴ καὶ ἀρχαία, 
| xai ἡμῖν ἀρχῆϑεν γνωστὴ καὶ σὺν ὑμῖν διερχομένη, ἀλλὰ xai 
αὕτη, ἣν εὕρομεν νῦν, καλή ἐστιν." ἐγὼ δὲ ἀκούων παρὰ 
μὲν τῶν ὅτι χαλή ἐστι, παρὰ δὲ τῶν Ori οὐ καλή, καὶ ἀσυμ- 
Ἰο φωνία οὖσα ἐν τῷ μέσῳ, διὰ τί μὴ εἰπω μιετ᾽ εἰρήνης 
“ ἀπέρχεσϑε καλῶς εἰς τὴν ἁγίαν Σοφίαν ὅϑεν βούλεσϑε:" ἐγὼ 
πάλιν διέλϑω διὰ τῆς ὁδοῦ ἣν καὶ μεϑ’ ὑμῶν πολλῷ χρόνῳ 


20. τῷ om P εἶπον M 32, πολὺν χρόνον P 


- primoribus et universis propemodum metropolitis et episcopis, pro- 
pter eam, quam meditabatur, sed cui non profuit, vel, ut aptius di- 
cam, quae ipsa mihil profuit, Florentiae coactam synodum discessit. 
in ea igitur cum reliquis omnibus nihil profecit imperator: quod non 
de dogmatis ecclesiae dico: ea enim aliis data sunt iudicanda, ac 
mihi sufficit quasi hereditate a maioribus accepta fides, quoniam ἃ 
nemine contrariae partis assecla audivi, dogmata nostra prava esse, 
imo potius pulcra et antiqua, quamquam nec sua dogmata prava, sed 
et ipsa pulcra esse contendunt. quam rem ita licebit exemplo illu- 
Strare, si via illa per mediam urbem ferente plana et ampla per 
longum temporis spatium cum aliis quibusdam profecti essemus ad 
sanctae Sophiae templum, deinde, post aliquod tempus inventa a 
nonnullis alia via, et ipsa , ut illi quidem dicerent, eodem ferente, 
cohortarentur me his verbis: "utare tu quoque hac, quam inveni- 
mus, via; etiamsi enim ista, qua tu uteris, pulcra, et antiqua est ac 
nobis pridem nota et vobiscum usitata, tamen etiam haec pulcra est, 
quam nunc invenimus;" ego autem ab aliis audirem, pulcram eam 
esse, ab aliis, non pulcram, essetque inter utrosque dissen- 
sio et discordia: quidni ego quiete ita responderem " ite vos, qua 
placet, ad templum sanctae Sophiae; ego posthac quoque usurpabo 


Phrantzes. 12 


178 GEORGII PHRANTZAE 


διηρχόμην, καὶ καλὴν αὐτὴν καὶ παρ᾽ ὑμῶν xai τῶν προγόνων 
μαρτυρουμένην καὶ διερχομένην ;" οὐ διὰ ταύτην οὖν τὴν 
αἰτίαν εἶπον τὸ ὡς μὴ ὠφελήσασαν, ἀλλ᾽ ἕνεκεν τῆς dovu- 
φωνίας. εἴϑε ἕνωσις εἴη τῶν ἐκκλησιῶν, καὶ ὑστερήσαι με 
ὃ ϑεὺς τῶν ὀφθαλμῶν μου, ἀλλὰ διὰ τί; ὅτι xui αὐτὴ ἡ |j 
τῆς συνόδου ὑπόϑεσις ἦν αἰτίω πρώτη καὶ μεγάλη ἵνα γένη- | 
ται ἡ χατὰ τῆς Κωνσταντινουπόλεῶς τῶν ἀσεβῶν ἔφοδος, καὶ | 
ἐπὸ ταύτης πάλιν ἢ πολιορχία καὶ αἰχμαλωσία xui τοιαύτη 
χαὶ τοσαύτη συμφορὰ ἡμῶν. καὶ ἀκούσατε λόγους ἀληϑεῖς | 
τὴν αὐτοαλήϑειαν προβαλομένου μου μαρτυρίαν. . 

Εἰπεν ó ἀοίδιμος βασιλεὺς κὺρ ἸΠανουὴλ πρὸς τὸν υἱὸν | 
αὑτοῦ, τὸν βασιλέα κὺρ Ἰωάννην, μόνος πρὸς μόνον, κἀμοῦ | 
μόνου ἱσταμένου ἔμπροσθεν αὐτῶν: καὶ ἐχπεσύντος λόγου | 
περὲ τῆς συνόδου ἔφη “υἱέ μου, βεβαίως καὶ ἀληϑῶς ἐπιστά.- | 
μεϑα ἐκ μέσου τῆς καρδίας αὐτῶν δὴ τῶν ἀσεβῶν, ὅτε λίαν ἡ 
διστάζουσι φοβούμενοι μή πως συμφωνήσωμεν καὶ ἑνωϑῶμεν | 
τοῖς δυτιχοῖς Χριστιανοῖς" δοχεῖ γὰρ αὐτοῖς Urt εἰ τοῦτο yé- | 
γηται, γενήσεταί τι κακὸν μέγα xav αὐτῶν παρὰ τῶν εἰρη- ἢ 
μένων δυτιχῶν δι’ ἡμᾶς. λοιπὸν τὸ περὶ τῆς συνύδου μελέτα | 
μὲν αὐτὸ καὶ ζήτει, καὶ μάλιστα ὅταν χρείαν ἔχεις φοβῆσαι -) 
τοὺς ἀσεβεῖς, τὸ δὲ ποιῆσαι αὐτὴν μηκέτι ἐπιχειρισϑῆς αὐτό, | 
διότι ὡς βλέπω τοὺς ἡμετέρους, ovx εἶσιν ἁρμόδιον πρὸς τὸ 
εὑρεῖν μέϑοδον xai τρόπον ἑνώσεως συμφωνίας τε καὶ εἰρήνης 


3.ὡς om P 10. τὴν αὐτὴν ἀλήϑειαν M 


viam eam, quam vobiscum diu usurpavi, et pulcram illam et a nobis- 
met ac maioribus probatam usurpatamque? non hac de causa igitur 
synodum nihil profuisse dixi, sed propter discordiam. utinam fieret 
conciliatio ecclesiarum! sic ego non recusarem, privari me a deo ocu- 
lis. nimirum ipsa illius synodi quaestio causa prima et gravissima erat 
expeditionis ab impiis contra Cpolim susceptae atque deinde conse- 
cutae obsessionis et expugnationis et tantae huius cladis nostrae: agite 
audite: audituros vos esse narrationes veras, testor eum, qui est ipsa 
veritas. ; 

Gloriosus imperator Manuel Iohannem filium imperatorem solus 
solum, me unico adstante, quum forte de synodo mentio incidisset, 
sic est affatus. "fili mi, inquit, vere ac certo scimus exploratis im- 
piorum intimis sensibus, vehementer eos angi ac formidare, ne quando 
conciliemur et coniungamur cum Christianis occidentalibus. hoc enim 
si fiat, ab iis, quos dixi, occidentalibus magno sese damno propter 
nos mactatum iri putant. ceterum cogita de synodo et rem curae ἢ 
habe, praesertim, quum impii tibi timendi sunt; cogere autem eam ἢ 
ne iam aggrediare, quoniam nostrates, ut mihi quidem videtur, ad f 


E-- 


LIB. II. CAP. XIII. 179 


καὶ ἀγάπης xot ὁμονοίας, εἶ μὴ φροντίζουσι πρὸς τὸ ἐπιστρέψαι 
αὐτούς, λέγω τοὺς δυτικούς, ὡς ἦμεν ἀρχῆϑεν. τοῦτο δὰ 
ἀδύνατον ὄντως" σχεδὸν γὰρ φοβοῦμαι μὴ καὶ χεῖρον σχί- 
Gua γένηται: xol ἰδοὺ ἀπεκαλύφϑημεν τοῖς ἀσεβέσι. τοῦ 
ἡ δὲ βασιλέως ἔδοξε μὴ δεξαμένου τὸν λόγον τοῦ πατρὸς αὖ- 
τοῦ, μηδὲν εἰπὼν ἀναστὰς ἀπῆλθε. καὶ μικρὸν σύγγους γε- 
γονὼς Ó μαχαρίτης xat ἀοίδιμος πατὴρ αὐτοῦ, ἐμβλέψας προς 
μὲ εἶπε " δοχεῖ τῷ βασιλεῖ τῷ υἱῷ μου εἶναι αὐτὸν ἁρμόδιον 
βασιλέα, πλὴν οὐ τοῦ παρόντος καιροῦ: βλέπει γὰρ καὶ 
| φρονεῖ μεγάλα, καὶ τοιαῦτα οἷα οἱ καιροὶ ἔχρῃζον ἐπὲ τῆς 
εὐημερίας τῶν προγόνων ἡμῶν. πλὴν τῇ σήμερον ὡς παρα- 
χολουϑοῦσιν ἡμᾶς τὸν πράγματα, οὐ βασιλέα ϑέλει ἡμῶν 7 
ἀρχὴ ἀλλ᾽ οἰχονόμον: φοβοῦμαι γὰρ μή nore ἐκ τῶν ποιη- 
μάτων καὶ ἐπιχειρημάτων αὐτοῦ γένηται χαλασμὸς τοῦ οἴχου 
τούτου: προεῖδον γὰρ καὶ τὰς ἐνθυμήσεις αὐτοῦ, xal ὅσα 
ἐδόξασε κατορϑῶσαι μετὰ τοῦ Πῆουσταφᾶ, καὶ εἶδον καὶ τὰ 
τέλη τῶν δογμάτων, ἐν τίνι κινδύνῳ ἡμῶς ἤγαγον. ' 
|. Ἕτερον βεβαιοῦν τήν ποτε βουλὴν τοῦ ἀοιδίμου πατρὸς 
αυτοῦ. ὡς ἔκρινεν ἵνα ἀπέλϑῃ εἰς τὴν σύνοδον, ἐστάλη πρὸς 
τὸν ἀμηρᾶν πρέσβυς ᾿ΑἸνδοόνικος ὃ Ἴαγρος δηλῶσαι τοῦτο 
ρὸς ἐκεῖνον ὡς τάχα φίλον καὶ ὠἐδελφόν: κἀκεῖνος ἀπεχρί- 


, 5. ἔϑοξε! ὡς ἔδοξε longius enim abit P: ó δὲ βασιλεὺς ἔδοξε "A 
δεξάμενος. 19. εἰς] πρὸς Ρ 


nveniendam rationem modumque coniunctionis, consensus, pacis, carita- 
is et concordiae nequaquam apti sunt, sed eos, occidentales dico, tales 
acere animum inducunt, quales fuimus antiquitus. quod profecto fieri 
on potest; ac timeo paene, ne etiam deterius schisma eveniat: et nos 
ce expositi foremus impiis. imperator non probata, ut visum est, 
atris sententia, tacitus surrexit ac discessit. tum paulum secum re- 
utans beatae memoriae et venerabilis pater eius, meque intuens, 
*videtur sibi, inquit, filius meus praeclarus imperator esse: est haud 
ubie, sed non huic aetati aptus ille est. spectat sapitque magna, et 
Alia, qualia maiorum nostrorum prospera tempora postulabant. sed, 
t hodie res sunt, non imperatore, sed gubernatore regnum nostrum 
get. metuo enim, ne quando e facinoribus conatibusque eius huius 
[uasi navis interitus exoriatur. namque praesensi cogitationes eius et 
]juae se cum Mustapha perfecturum sperabat, atque intellexi, in quod 
ericulum nos praecipitarint sanctiones dogmatum. 

En tibi aliud, quo confirmatur gloriosi patris eius consilium. 
jpostquam ad synodum proficisci decrevit, ad ameram legatus missus 
5. Andronicus lagraus, qui id illi tanquam amico et fratri videlicet 
ignificarel, respondit ameras, non sibi probari, eum abire, tanto- 


4o 


190 GEORGII PHRANTZAE 


5 ͵ ' ^ - 1 
γατο ὕτι οὐ φαίνεταί μοι καλὸν εἶναι ἵνα ὑπάγῃ zai τοσοῦ- | 
τον μοχϑήσῃ καὶ καταναλώσῃ τὸν βίον αὐτοῦ, καὶ μετέπειτα 

᾿ . y * - Y , 
τί τὸ κέρδος; ἰδοὺ ἐγὼ ὑπὲρ αὐτοῦ, εἰ χρείαν ἔχει χρημάτων 
A^. 1 , J '* M. M] c - € , 
δι᾽ ἔξοδον καὶ εἴσοδον καὶ ἄλλο τι πρὸς ϑεραπείαν αὑτοῦ, ἑτοιμὸς 
"» ' P Mee M , ^ 
εἶμι ϑεραπεῦσαι αἰτόν. καὶ ἐγένετο πολὺς λύγος xal βουλή, 
, - - , » P ? 
πότερον γένηται TO τοῦ ἀμηρῶ ϑέλημα, ἢ ἀπελθεῖν αὐτοὺς 
, B , . e Rl e » c ^ » 
εἰς τὴν σύνοδον. ὕμως ἐγένετο ὑπερ ἤϑελεν ὃ βασιλεὺς ἡ 
- γι. , j3 - , - 1 
μᾶλλον ἡ κακὴ τύχη. ἐξελθόντος οὖν τοῦ βασιλέως ἀπὸ τῆς 
, M , , ' - € , 
πόλεως xoi ἀπερχομένου, ἐβουλεύσατο 0, ἀμηρᾶς ποιῆσαι μάχην 
κατὰ τῆς πόλεως καὶ στρατόπεδα πέμψαι κατ᾽ αὐτῆς. καὲ τοῦτο Y 
- ^ -) , n » ὌΝ 
παρὰ πᾶσι τοῖς αὐτοῦ ἐβεβαιώϑη καὶ ἐστερεώϑη, ἄνευ μόνου τοῦ 
* - ΄ ' et 5 LA - 
Χαλὶλ μπασιᾶ, ὅστις ἀντέστη λέγων gi εἰ κατὰ τῆς πόλεως 
" , , 
ποιήσεις μάχην, μᾶλλόν ἐστιν ἐπιβλαβές, μή nec ὃ βασιλεὺς 
»* » ' J € DU ^ ^ ^ , H e 
ἐξ ἀνάγκης δεηϑεὶς παρὰ τῶν “ατίνγων forOeuv énixvgooy | 
, - ' , c - , «“ kc 
τὰ δόγματα αὐτῶν, καὶ Onovorcavrtg ὁμοῦ γεγήσονται, ὅπερῖ 
» ὃδ , AX » M, ἢ - DES UN. id , [^ n 
ἐνδοιάζομεν. ἀλλ᾽ ἄφες αὐτὸ νῦν, tog ἂν ἐδῆς τί πράξει 
, * ' 4 41 ἢ » 
αὐτός, xol εἰ μὲν ὁμονοήσωσι, σὺ ἀγάπην ἔχε eV ἐχείνων 
, , RAS , * 
καὶ ὕρκους εἰς τὸ πρόσω πάλιν" ὡς ἴδῃς, οὕτω x«i πράξεις" 
, Ll ^ γε € LI 
εἰ δ᾽ οὐχ ὅδμογοήσωσι, τότε μᾶλλον ἐξέρχεται ὃ λογισμός, χαὲ 
^ ' , ^ ^- * , € ' 
μετὰ πλείονος ϑάρσους ποιήσεις ὃ βούλῃ. καὶ αὕτη ἡ βουλὴ - 
τὸν μὲν ἀμηρᾶν τοῦ σκοποῦ ἐκώλυσεν, περὲ δὲ τοῦ Χαλίλ, 
» ' ' ' » - d ς-» » - 
μπασιᾶ τὴν βουλὴν δόντος τῷ καιρῷ μαϑεῖν ἡμᾶς ἀλλα τῶν. 
ἄλλων. 


3. τὸ om M 12. χηλὶ M, χαλήλ P 15. γενήσεται Ρ 16. 
αὐτὰ M 18. πρόσωπον P 


2 


que labore semet conficere. ^quid enim," inquit, inde emolumenti 
reportabit? ego tamen, si pecuniis ad abitum et reditum vel ad alios. 
usus indiget, paratus sum ei succurrere multis deinde sermonibus | 
et consultationibus agitata res est, utrum amerae auctoritati paren- 
dum, an ad synodum abeundum esset. sed enim factum est, quod 
imperator, sive potius fatum volebat. egresso igitur ex urbe im- | 
peratore et iter prosequente, ameras Cpolim oppugnare copiasque 
adversus eam mittere constituit. suaserunt hoc approbaruntque ommes | 
consiliarii eius, uno Chalilbasia excepto, qui ceteris repugnans, * imo 
potius, inquit, urbem oppugnare exitiosum videtur, quoniam metus: 
est, ne imperator, necessitate coactus opem Latinorum implorare, - 
eorum dogmata amplectatur, et ita eveniat, quod veremur, ut con. 
cordes illi fiant concilienturque. quare nunc mitte eam rem, donec 
videris, quid Iohannes sua sponte facturus sit. nam si in concor-. 
diam redierint, tute posthac rursus amicitiam cum iis ac foedus servato, 
ac facito, quod tibi videbitur: si inter eos non convenerit, tum me- - 
lius evenit consilium, maiorique confidentia facies, quod volueris." 
hoc consilium ameram coepto prohibuit; de Chalilbasia autem, con- 
silii opportune auctore, alia ex aliis cognovimus. ? 


4 


LIB. II. CAP. XIV. 181 


E. i : : x D 
Ὃ οὖν αὐθέντης μου ὃ δεσπύτης καὶ oi ἄρχοντες ἐξωρ- 
^ ^ , - ^ * ^ ' ? , 
ϑωσαν τὸν Παλαιολόγον Θωμᾶν καὶ πρὸς τὸν βασιλέα «n&- 
oittÀa»* καὶ λογισμὸς χαὶ τρικυμία ἐν τῇ πόλει περιέπεσε 
D T , / , * ^- 
πλείστη, ἕως ov πάλιν ἐμάϑομεν τὴν ἰσχύσασαν βουλὴν rov 
XaAik μπασιᾶ. καὶ ἰδού, ὡς ἐγὼ προεῖπον, μὴ ἕνεκεν τῶν 
^ ' x , , 
τοιούτων σχανδάλων, τὸ ὡς μὴ ὠφελε γενέσϑαι τὴν συνγ- 
οδον. 
Kat τὴν μὲν ἀπὸ Κωνσταντινουπόλεως εἰς Ἰταλίαν πε- 
TUR 
^ 3 - MUI ho " ^ 
gíodov, ὡς περισσὴν οὖσαν, γραφῇ παραδοῦναι διὰ τὸ μῆκος 
τοταύτην ἐάσω" τὴν δὲ εἰς τὴν Ἕνετίαν εἰσέλευσιν τοῦ βασι- 
λέως Ἰωάννου xai τῶν σὺν αὐτῷ, ὡς λαμπρὰν xai αἰδέσι- 
pov, ἔτι ys μὴν καὶ ἀξίαν, ταύτην διηγήσωμαι κατὰ τὸ δη- 
λοποιηϑέν μοι παρὰ τοῦ δεσπύτου κὺρ Ζἰημητρίου. 
14, Κατὰ τὴν ἑβδόμην τοῦ (εβρουαρίου μηνὸς ὅρμὴ- 
[. - - € ' - $1 
a50«cat ἐκ τοῦ Παρεντίου πᾶσαι αἱ τριήρεις ὅμοῦ: ἡ δὲ βα- 
, "RR | ^ 5 ^ , " P 
σιλικὴ τριήρης διὰ τὸ εἶναι αὐτὴν ταχυτέραν TOY ἄλλων 
, - 2 a r 
προαπέσωσε τῶν ἄλλων εἰς Everíav, καὶ ἔφϑασεν tig τὸν 
[ul N. )À € , - , ea / - L4 , » "ry 
ἅγιον Νικόλαον τῇ ἡ τοῦ μηνός, ὥρᾳ D τῆς ἡμέρας. é&55À- 
ΑΝ - € - , 3 , - 
- So» οὖν ἐκ τῆς Ἑνετίας πλεῖστα πλοιάρια εἰς συναντήσιν τῷ 
E - € 3 € - 
20faciAsi* τοσοῦτον ἦν τὸ πλῆϑος ὅτι σχεδὸν εἰπεῖν μὴ φαί- 
T: ' ^ ͵ , , €- , - c , 
»yto9at τὴν ϑάλασσαν δυναμένην ἐκ τοῦ πλήϑους τῶν 0Àxa- 
Vx AK 3 x x» » 
dor. ἐξῆλθεν οὖν λόγος ἐκ τῆς τῶν Ever» γερουσίας ἤτοι 


4. μάϑωμεν M 5. εἶπον P 10. ἐάσωμεν P 14. 14] 
περὶ τῆς τοῦ βασιλέως κὺρ Ἰωάγγου εἰς ᾿Ιταλίαν ἐλεύσεως ἕγεχεν 
τῆς συνόδου. ΜΡ 15. ὁμοῦ om P δὲ om P 21. τὴν 


ἅλα δυγομέγην P 


: Dominus meus igitur, Constantinus despota, et principes Tho- 
mam Palaeclogum excitarunt atque ad imperatorem miserunt. interea 
— án cogitationes et fluctus curarum ingentes Cpolitani inciderunt, dum 
- eognoyimus, quod obtinuit, consilium Chalilbasiae. vides iam, quod 
- supra dixi, propter tantas offensiones non debuisse synodum istam 
Ὕ fieri. 

ἵ Iter imperatoris Cpoli in Italiam factum, ut rem supervacaneam, 
. literis tradere, quia longum est, supersedebo; eiusdem autem et 
comitum eius ingressum Venetiarum, ut splendidum et gloriosum 
atque etiam dignum cognitione, narrabo, qualem eum ex ore Deme- 
trii despotae cognovi. 

14. Septimo die mensis Februarii omnes simul triremes Paren- 
Lio'solverunt ; sed imperatoria, utpote ceteris velocior, ante easdem 
- Venetias pervenit, appulitque ad S. Nicolaum mensis die octavo, hora 

"secunda. Venetiis imperatori obviam processerunt navigia pleraque, 
quorum tanta multitudo erat, ut, paene dixerim, mare conspici pro- 


18a « GEORGII PHRANTZAE 


αὐϑεντίας μὴ ἐξελθεῖν τῆς τριήρεως τὸν βασιλέα ἕως τὸ 
πρωΐ, ἵνα συνέλϑῃ ὃ δοὺξ σὺν πάσῃ τῇ γερουσίᾳ ποιῆσαι 
τὴν προσήκουσαν τιμὴν καὶ ἀσπασμὸν τῷ βασιλεῖ, καὶ ἐγέ- - 
γεῖο οὕτως. καὶ μετ’ ὅλίγην ὧραν παρεγένετο ὅ δοὺξ σὺν 
τοῖς μεγιστᾶσιν αὑτοῦ xai γερουσίᾳ, καὶ προσεχύνησε τὸν ἢ 
βασιλέα καϑήμενον, ὁμοίως xai οἱ ἄρχοντες, καὶ πάντες σκε- 
πεῖς. ἐχάϑητο δὲ ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ Ó δεσπότης ὃ ἀδελφὸς 
αὐτοῦ κὺρ Ζημήτριος, μικρὸν κατωτέρω τοῦ βασιλιχοῦ ϑού- 
Βγου" χαὶ ἐξ εὐωνύμων τοῦ βασιλέως ἐκάϑισεν Ó τῶν Ἑνετῶν 
δούξ. xai συλλαλήσαντες ἀλλήλοις λόγους χαιρετισμοῦ xai τι 
ἕτερα μυστήρια, εἶπεν ὃ δοὺξ τῷ βασιλεῖ ὅτι τῷ πρωὶ ἐλεύ- | 
ἢ 

| 


σομαι σὺν πᾶσι ποιῆσαι τὴν ὀφειλομένην τιμὴν τῇ βασιλείᾳ 
cov ἐν ϑεῷ ἁγίῳ xai συναντῆσαι αὐτῇ μετὰ παρρησίας, καὶ 
ἐλεύσῃ ἐντὸς Ἕνετίας. καὶ οὕτως ἀνεχώρησεν ὃ δοὺξ μετὰ 
τῶν ἀρχόντων αὐτοῦ. πρωΐας δὲ γενομένης ἐπιφωσχούσης τῇ 
τῆς κυριακῆς, Φεβρουαρίου 9', ὥρᾳ πέμπτῃ τῆς ἡμέρας, 

ἦλθεν 0 δοὺξ μετὰ τιμῆς μεγάλης, μετὰ τῶν ἀρχόντων αὖ- - 
τοῦ καὶ συμβούλων τῶν τῆς γερουσίας καὶ συγχλήτου ἑτέρων 

ἀρχόντων πολλῶν, ἐντὸς τοῦ πορϑμείου τινός, ἐν ᾧ ἔϑος ἦν — 
τῇ γερουσίᾳ εἰσιέναι αὐτούς, κατὰ τὴν ἐκείγων διάλεχτον ox 
πουτζιδῶρον καλούμενον: ὃ ἦν εὐτρεπισμένον καὶ χαλυμιμέ- 
vov διὰ ἐουϑρῶν καλυμμάτων, καὶ χρυσοῦς λέοντας εἶχεν ἐν 
τῇ πρύμνῃ καὶ χρυσᾶ περιπλέγματα, καὶ ὅλον ἐζωγραφι- 
σμένον ποικίλων καὶ ὡραιοτάτων ἱστοριῶν δηλονότι τὸ εἰρη- 


3. zai ἀσπασμὸν om M 14. ἐντὸς ἐν ἐνετίαις P 


pler eam non possel. rogatum deinde est a Venetorum sematu sive 
concilio, ne ante crastinum diem triremi sua imperator exiret, ut a 
duce cum toto patrum collegio digue salutari et honorari posset. ita- 
que factum est. brevi dux cum proceribus suis et senatu adest, atque 
imperatorem sedentem adorat: similiter primates, idque omnes nu- 
datis capitibus. sedebat a dextris fráter eius Demetrius despota paulo 
infra sellam imperatoriam ; a sinistris Venetorum dux consedit. post- 
quam amice inter se consalutarunt et alia secretiora collocuti sunt, 
dux ait imperatori, se luce sequenti, deo volente, affuturum cum 
omnibus , debitumque eius maiestati honorem habiturum et occursu- 
rum celebrius Venetiasque eum introducturum esse. ita cum primori- 
bus suis recessit. postera die, quae erat dominica et Februarii mensis 
nona, hora quinta dux magna cum pompa adest, stipatus proceribus, 
consiliariis et senatoribus aliisque viris primoribus non paucis, in 
navigio, quo senatum vehi solemme erat, illorum lingua putzidoro 
appellato. ornatum id convestitumque erat stragulis purpureis; im 


LID. II. CAP. XIV. 183 


| gévov πουτζιδῶρον ἣν 4 κχύμβη ἤτοι πλοιάριον αὐϑεντικόν. 
. ἦλϑον δὲ μετ᾽ αὐτοῦ καὶ ἕτεραι ἡμιτριήρεις, αἱ κατὰ τὴν 
᾿ τῶν “ατίγων διάλεχτον τετραήρεις ἐπονομαξόμεναι, ὡσεὶ δύο 
᾿ ἐπὶ δέκα, καὶ αὐταὶ εὐτρεπισμέναι καὶ ἐξωγρμφισμέναι, ἐντὸς 
5 S xai ἐχτός, κατὰ πάγτα ὅμοιαι τοῦ δουκός.- ἐν οἷς ἦσαν ἄρχον- 
ig τες πλεῖστοι, καὲ χύχλωϑεν enpafas εἶχον χφυσὰς χαὲ σάλ- 
| muyyac ἀπείρους xa πᾶν εἶδος ὀργάνων. εἶχον δὲ xai τινα 
τετραή 797 ἐξαίρετον πάνυ, εἰς ὄνομα τάχα τῆς βασιλικῆς τριή- 
ρεως, ἣν ἐποίησαν ὧραιοτάτην καὶ ποικίλην" κάτωϑεν γὰρ 
jo oi γαῦται ἔμπλεα ἔχοντες φορέματα χρῦσο,. ἑτάλινα, καὶ ἐπὶ 
| τὰς κεφαλὰς αὑτῶν εἶχον σημεῖον τὴν εἰχύνα τοῦ παγευφήμου 
- Magzov τοῦ εὐαγγελιστοῦ , xai ὕπισϑεν τούτου τὸ βασιλικὸν 
σημεῖον" εἴτα οἱ τζαγχράτορες ἄλλης ϑέας ἐνδύματα καὶ ση- 
μαίας φέροντες" χαὶ χύχλωθεν τοῦ αὐτοῦ πλοίου ἤτοι τε- 
ὅτραήρεως ὅλης σημαίας βασιλικάς, εἰς τὴν πρύμναν χρυσᾶς 
σημαίας x«i πλείστας xai ἀνθρώπους τέσσαρας ἐστολισμένους 
| eO? ἱματίων χρυσοζωγραφίστων, xoi τρίχας κοχκιγνοχρύσας 
ἐπὶ τὰς κεφαλὰς αὐτῶν. μέσον δὲ τούτων τῶν τεσσάρων ἀνήρ 
τις εὐειδὴς ποτὲ μὲν ἐχαϑέζετο ποτὲ δὲ στατος φέρων ἱμά- 
yr χφυσοὔφαντα καὶ λαμπρά, καὶ κρατῶν ἐν τῇ χειρὲ ox5- 
pror, ὥσπερ τριήρεως κύριος δεικνύων εἶναι. καὶ ἕτεροι 
| ἄρχοντες ὡς ἐξ ἀλλοδαποῦς χώρας ὑπάρχοντες ἑωρῶντο, φέ- 
; ἘΣ 4 χύμβη PP 6. χύχλωθεν χύχλῳ σημ. P 10. ἔμβλεα P 
(o0 33. τζαγγάτορες P, τζαγχαράτορες M σημεῖα P 


| pappi leones aurei et aurea textilia; totum denique navigium illud 
| principale variis pulcerrimisque historiis depictum. advenerunt autem 
una semitriremes, quae Latinorum sermone quadriremes vocantur, 
[ circiter duodecim, et ipsae ornatae ac depictae intus atque extrinse- 
cus, planeque similes navi ducis, quibus vehebantur nobiles quam 
[ plurimi, circeumdati vexillis aureis, tubis innumeris et omni genere 

NE euro. habebant autem unam plane insignem navem, quae 
| regia quadriremis dicebatur, quam varie et pulcerrime ornaverant. 
[infra enim remiges gerebant integras vestes frondibus aureis obtextas, 
[jet in capitibus signum celebratissimi Marci evangelistae ac pone id 
j imperatorium signum; deinde tzancratores alius generis vestimenta 
[et insiznia habebant; in ambitu navis autem imperatoria signa erant 
[et in puppi quidem plurima eaque aurea, viri item quatuor vesti- 
mentis auro intertextis induti et capillis coccineis, auro intermicante, 
ἢ insignes : inter quos medios vir decorus nunc sedebat, nunc stabat, 
[et ipse veste ornatus auro picta et spleadida, manu sceptrum tenens, 
[quo quasi quadriremis dominum se profitebatur. alii praeterea ad- 
jwenae viri nobiles conspiciebantur, «qui diversi generis varia admo- 


NES τ, 


184 GEORGII. PHRANTZAE 


povrsg ἄλλης ἰδέας ἐνδύματα πάνυ ποικίλα, λατρεύοντες αὐὖ- 
τὸν μετ᾽ εὐλαβείας τάχα. ἔμπροσθεν δὲ τῆς πρύμνης ἵστατο, 
ὄρϑιόν τι ὡς στῦλος, ἄνωϑεν δὲ τοῦ στύλου ἐκείνου ὡς τράπεξῳ, 
τετράγωνος, ὀλιγώτερον ὀργυιᾶς μιᾶς " ἐπάνω δὲ τῆς τραπέζης 
ἐκείνης ἀνὴρ ἵστατο ὡπλισμένος ἀπὸ ποδῶν ἕως κεφαλῆς, dovga- 5 
πτων ὡς ἥλιος, χρατῶν δὲ καὶ ἀριστερᾷ αὑτοῦ ὅπλον φοβε- | 
piv- δεξιᾷ δὲ καὶ ἀριστερᾷ αὐτοῦ ἐκάϑηντο δύο παῖδες ἀγγε-. 
λικὰ φοροῦντες, καὶ πτερωτοὶ ἦσαν ὡς ἄγγελοι. xai οὗτοι, 
οὐκ ἐν φαντασίᾳ, ἀλλ᾽ ἀληθῶς ἄνϑρωποι ἦσαν κινούμενοι. 
xai δύο λέοντες ἦσαν ἐν τῇ πρύμνῃ χρυσοῖ, xai μέσον αὐ-ι 
τῶν ἀετὸς δικέφαλος, καὶ ἄλλα πλεῖστα ὡς φαντάσματα, καὶ 
ἄλλα τινὰ ἃ οὐδεὶς δύναται γραφῇ παραδοῦναι" ἦν γὰρ 
ὠκὺς πάνυ ἡ τετραήρης, ὡς ποτὲ μὲν ἔμπροσθεν τῆς βασι- 
Aug τριήρεως ποτὲ δὲ πλαγίως, καὶ ἐπορεύετο χύχλωθεν͵ 
μετὰ ἀλαλαγμοῦ καὶ σαλπίγγων πολλῶν. ἕτερα δὲ πλοιάριαι 
xal δλχάδες ἤλϑον, ὧν οὐχ ἣν ἀριϑμός: ὡς ἀδύνατόν τινα, 
ΕῚ - » ? - ' ' , » » 4 
ἀριϑμῆσαιν ἄστρα οὐρανοῦ xai φύλλα δένδοων 5 ἄμμον 9a- 
λάσσης ἢ ψεχάδας ὑετοῦ, οὕτω xuxtiva ἀριϑμῆσαί τις οὐ δύ-. 
"arat. καὶ ἵνα μὴ πολλὰ λέγω καὲ διαλέγωμαι, ἐδοὺ προσ- 

ἤγγισεν ὃ δοὺξ τῇ βασιλικῇ τριήρει μετὰ τῆς γερουσίας αὖ- 
τοῦ, χαὲ ἀνελϑὼν ἐπροσκύνησε τὸν βασιλέα καϑήμενον ini. 
Soóvov, ὧν ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ, ὡς εἴρηται, 
καϑήμενος κατώτερον τοῦ βασιλικοῦ dOoovov. χαϑίσας οὖν 


4. ὀλιγώτερον om P 8. φοροῦντες] ἐνδεδυμένοι P τή. ἐκ 
πλαγίων ποτὲ δὲ κύχλωθεν ἐπορεύετο P 


dum vestimenta gestabant eumque magna cum reverentia veneraban- 
tur. ante. puppim quiddam colummae instar erectum stabat, mensam 
quadratam orgyia aliquanto minorem sustinens, cui insistebat cata- 
phractus, instar solis coruscus, sinistra gladium tenens horribilem : 
ad dextram sinistramque duo pueri in angelorum modum induti, et 
alati, sicut angeli, considebant, qui non imagine eflicti, sed revera 
homines erant movebanturque. in puppi item duo leones aurei erant, 
et inter hos aquila biceps; et alia plurima simulacra aliaque specta- 
cula, quae describere nemo possit. velocissima enim haec quadrire- 
mis erat, et nunc imperatoriam triremem antecedebat, nunc in ob- 
liquum currebat, et cum laetis vociferationibus tubarumque frequen-- 
lium cantibus in orbem se agebat. ceterorum, quae adveniebant, na- 
vigiorum acatiorumque infinitus numerus erat: quae non magis, quam 
stellas coeli, aut folia arborum , aut arenam maris, aut pluviae gut- 
las numerares. sed , ne longus sim, dux ad imperatoriam navem cum. 
senatu accessit, qua conscensa imperatorem in solio sedentem adorat, . 
cui dextra, imperatorio solio paulo inferior, ut diximus, frater eius - 


LIb. Hl. CAP. XIV. 185 


xe ὃ δοὺς ἐξ ἀριστερῶν αὐτοῦ, ini Óuolo» σκάμνου τῷ τοῦ 
δεσπότου, xai κρατῶν αὐτὸν τῇ χειρί, συνωμίλουν ἀσπασίως. 
καὶ οὕτως κατὰ μικρὸν εἰσήρχοντο μετὰ παρρησίας μεγάλης, 
μετὰ σαλπίγγων καὶ παντὸς γένους μουσιχοῦ, ἐν τῇ λαμπρᾷ 
καὶ μεγάλῃ Ἕνετίᾳ καὶ ὄντως ϑαυμαστῇ καὶ ϑαυμαστοτάτῃ, 
᾿ πλουσίᾳ ποικιλοειδεῖ xai χρυσοειδεῖ, τετοργευμένῃ πεποιχιλ- 
μένῃ καὶ μυρίων ἐπαίνων ἀξίᾳ, τῇ σοφῇ καὶ σοφωτάτῃ, ἣν 
᾿ εἰ xai δευτέραν γῆν τῆς ἐπαγγελίας θναιάσῃ τις, οὐχ ἅμαρ- 
1 τάνει. περὶ αὐτῆς οἶμαι xal ὃ προφήτης λέγει ἐν τῷ εἰκοστῷ 
Ἰοτρίτῳ ψαλμῷ “ὃ ϑεὸς ἐπὲ ϑαλασσῶν ἐθεμελίωσεν αὐτήν." 
τί γὰρ ἂν ζητήσῃ τις χαὶ ovy εὑρήσῃ ἐν αὐτῇ; διὰ τοῦτο 
πολλῶν ἐπαίνων καὶ μεγάλων ἀξία ὑπάρχι. ἦν δὲ ὡσεὶ ὥρα 

ἕχτη τῆς ἡμέρας ὅτε ἤρξατο εἰσέρχεσϑαι ἐν τῇ Ἕνετίᾳ, xad 

ἐπλεοπόρουν ἕως δύσεως ἡλίου, χαὶ ᾿ κατήπησαν ἐν τοῖς Sli 
a5 τοῦ τῆς Φερράρας μαρκίωνος. ἡ δὲ mig πᾶσα ἐσείσθη, 

ἐξελϑύντες εἰς συνάντησιν τῷ favidn xalxporoc χαὶ ἀλαλα- 

γμὸς μέγας ἐγένετο. καὶ ἦν ἰδεῖν ἔκστασιν φοβερὰν τῇ ἡμέρᾳ 

ἐχδίνῃ, τὸν πολυϑαύυμαστον éxciyov τοῦ ἄγου βῆαρχου ναῦν, 

τὰ παλάτια τοῦ δουχὸς τὰ ἐξαίσια, καὶ τοὺς ἄλλους τῶν 
30 ἀρχόντων οἴκους παμμεγέϑεις ὄντας L ἐρϑροὺς καὶ χρυσίῳ 
πολλῷ χεχοσμημένους, ὡραίους καὶ ὡραίων ὡφαιοτέρους. οὗ 
μὴ Mors: ἐπ’ ἀληϑείας οὐ πιστεύσουσιν, 'ÀÀ οἱ εἰδότες ov. 


Ly εἰσήρχετο Ρ 7: ἣν] ἑγετίᾳ M 11. εὐεϑήσεταν P 12. 
ὑπάρχει xai ἔστιν. gy M. 19. φεραρίας ΒΡ 16. ἐξῆλθον M. 


22. πιστεύουσιν P 


assidebat. considens deinde dux quoque sinistra, ininferiore scamno, 
. uti despota, prehensa manu eius, humane et amice olloquitur. atque 
ita paulatim, magna cum pompa, tubarum et omniu musicorum in- 
strumentorum cantu , inclitas et amplas Venetiasntrabant, urbem 
- vere admirandam et summe admirandam, opulenta, multiformem , 
auream eL quasi tornatam versicoloremque, et mill merito aflicien- 
- dam laudibus, urbem sapientem, immo sapientissimm, urbem deni- 
que, quam qui dixerit alleram terram promissionis, : »n erraverit. de 
hac, opinor, psalmo vicesimo tertio propheta dicit: "eus super mare 
fundavit eam." quid enim quaerat quispiam, quodillic nou inve- 
niat? qua de re multis et magnis laudibus digna est. rat autem hora 
- eireiter sexta , quum Venetias navibus intrare coepeint, et naviga- 
runt ad occasum solis usque, deverteruntque ad «des marchionis 
Ferrarae. tota autem civitas commota erat, imperatorobviam se ef- 
fundens, erantque laetantium plausus clamoresque ingetes ; ac licebat 
stupente animo videre eo die templum illud admiranum 5. Marci, 
palatium. ducis egregium , ceterasque principum domu:longe maxi- 


180 GEORGII PHRANTZAE 


δύ “ρα παραδοῦναι τὴν καλλονὴν xai τὴν ϑέσιν xci 
ὑνανται γραφῇ παρ jv καλλονὴν καὶ τὴ v χαὶ 
- - * ^ 
τῶν ἀνδοῶν ὁμοῦ καὶ γυναιχῶν τὴν σύυγεσιν, τὸ παμπληϑὲς 
€ € »Ὕ 
τοῦ λαοῦ, ἑστώτων πάντων καὶ χαιρόντων ὑμοῦ xai εὐφραι- 
γομέγων ἐπὶ τῇ εἰσύδῳ τοῦ βασιλέως" ἐξέστη γὰρ ἡ ψυχὴ 
᾿ " , ü * 
πάντων βλεπόντων τὴν τοιαύτην παρρησίαν, ὥστε λέγειν xoi 
* » € M , € - 
αὐτοὺς ἐν ἐκστάσει “ὁ οὐρανὸς σήμερον, ἡ γῆ καὶ *, ϑάλασσα 
» * - ? - , 
γέγονε: δῆλον ὥσπῷ τὰ £v τῷ οὐρανῷ κτίσματα xal ποιή- 
^ ^ EJ - i 
ματα τοῦ ϑεοῦ οὐ δύναταί vig αὐτῶν καταλαβεῖν, ἀλλὰ μό- 
voy ἐχτιλήττεται, ov; καὶ τὰ τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἐκπλήτ- 
͵ » M ^ t. - « ; 
τοντὸ ϑεάματα βλέτοντες.: ἄλλα πολλὴ μεταξὺ τῶν ἑτέρων τὸ 
, f 5 * ^ 
διαφορά. ὅταν ovizJor εἰς τὴν μεγάλην γέφυραν ἐκείνην 
[1] € ' - NP d 39: v £544 , 
ἣν xai Ῥεάλτον καλῶσιν, καὶ ἦραν αὐτὴν ἄνω, ὕφ᾽ ἧς διέβη 
LI 5 n T, od one; - - 
ἡ τοιήρης" ἦν δὲ καιεῖσε πλῆϑος λαοῦ καὶ σημεῖα χρυσοειδῆ 
καὶ σάλπιγγες καὶ Ἰούτοι καὶ ἀλαλαγμοὶ xai ἁπλῶς εἰπεῖν 
» * a , » 4 
πᾶν εἶδος ἐξαισίου )εάματος. ξἕτι τοὺς ἐπαίνους καὶ τὴν τι- 15| 
1 , D M , , - 
μὴν ἣν ἔδειξαν πρς τὸν βασιλέα, τίς διηγήσεται; ἀπῆλθον 
- - » - , - ^ 
οὖν, ὡς προεῖπον, ν τοῖς oixotg τοῦ μαρχίωνος. ἐκεῖσε γοῦν 
7] * ' 5 M et Φ 
ἔστησαν τὴν τριήρν. ἦν δὲ ὥρα δύσεως ἡλίου" καὶ ἀπο- 
, c νι H €—— M 3. ^ » 
χαιρετίσας ὃ δοὐξχκαὶ oi ἄρχοντες ἀπῆλϑον οἴχαδε. 
IN * - E - 3 ' γι , - 
15. (Φεβρουφίου ovr τῇ εἰκοστῇ ὀγδόῃ ἐξελθόντες T5620| 
(1 * ' € , * - c - » 
D'Evezíag 0 τε βασιεὺς uai ὃ δεσπότης καὶ πᾶς Ó κλῆρος xai 


7. γεγόνασιν &P 13. σημαῖαι χρυσοειδεῖς P 17. προεί- 
πομὲν P 9. 15] περίοδος ἀπὸ Evtiíeg εἰς Φερράραν. MP 


mas, purpura et dro ornatissimas, elegantes et elegantibus ele- 
gantiores. qui ocub non ipsi viderunt, non credent, qui viderunt, 
scribendo consequ nequeunt pulchritudinem illam et speciem viro- 
rum ac mulierum irudentiam, hominum frequentiam, qui laeti ommes 
gaudentesque et «sultantes super adventu imperatoris adstabant. ob- 
stupefiebant enimanimi omnium, qui videbant novam hane rem, ut 
etiam clamarent ostupefacti: "coelum hodie, terra et mare facta sunt?" 
unde apparet, qemadmodum quae in coelo a deo condita et creata 
sunt, nemo pote: mente comprehendere, sed ea stupet tantummodo, 
sic illius diei sjyctacula qui intuerentur, stupuisse. quanquam ma-  - 
gnum inter utrasie res discrimen est, quum igitur ad magnum illum 
pontem venissen' quem Realtum vocant, sublato eo, triremis transi- 
tum fecit. ibi qoque magna hominum multitudo erat cum vexillis 
auratis tubisque ingens strepitus plaudentium et ovantium, denique 
omne, ut (gh wii iu dicam, insignis spectaculi genus. ipsas autem. 
laudes et honos, quibus imperatorem exceperunt, quis explicabit? — | 
deverterunt igiir, ut. supra narravi, in aedes marchionis, ibique 
iriremem stitejnt. fuit autem circa occasum solis. dux et primores, 
salutato impertore, domum abierunt. 

15. Febmrii die vicesimo octavo egressi Veneliis imperator et 


Ξεσρ με Ru lic εἰ, σρυρὶ κι... M e a its 


, 
fisica, -:. 


J 
P: 


LIB. H. CAP. XV. 187 


1 » ς : , 
ἡ συνοδία αὐτῶν ἔπλεον Φερραρίας 0dov* ὁ δὲ πατριάρχης 
AN M - τ ᾿ 
 ἀπέμεινεν ἐν Ἕνετίᾳ δι’ ἔνδειαν τῶν πλοιαρίων. οὗτοι δὲ 
ἦλθον, ἵνα τὰ διὰ μέσου ὡς μὴ πάνυ ἀναγκαῖα ἐάσω, εἰς τὸ 
^ , - » , A n ' e 
oxX&giéÀAt Qoayyovin* éevOu ἀπέσωσαν καὶ ἐστήσαντο ἀπαντα 
" - » 5 
δτὰ πλοῖα τὼ ἐκ τῆς Ἕ :νετίας εἰς Θερραρίαν ἐλθόντα. ἤλϑον 
E T 4 - 0» ] , 
| oU» διὰ ξηρᾶς ἄρχοντες ἔφιπποι ὡσεὶ πεντήκοντα, xoi προσ- 
lh Ω - ^ e 
|&xUrgca» τὸν βασιλέα. xot ὃ λεγάτος ἣν μετ’ αὐτῶν,, OOTLG 
^ 3 , € - ' ' 25 - 
ποτὲ ἤλϑε μετὰ τριήρεως τοῦ πάπα ἐν τῇ Κρήτῃ καὶ ἐν τῇ 
, Ul c , - 
| Kovoravrwovzolet* αὐτὸν γὰρ ἀπέσταλχεν ὃ πάπας ἰδεῖν 
κι » » fo B 
στὴν βουλὴν τοῦ βασιλέως. τότε γοῦν προστάξας ὃ βασιλεὺς 
^ — Ld ^ Δ. ", € e 
τοῦ ἀγαγεῖν αὑτῷ τῷ πρωὶ ἵππους ἑκατὸν πεντήκοντα, ὅπως 
ορευϑὴ διὰ ξηρᾶς εἰς QD 'av, ἔνϑα ἣν ὃ πά ἔμει- 
πορευϑῇὴ διὰ ξηρᾶς εἰς Φερραρίαν, ἔνϑα ἣν ὃ πάπας. & 

- ? - , - ^ ^ 
| va» οὖν ἐν ἐχείνῳ τῷ τύπῳ ἐκείνῃ τῇ νυχτί' τῷ δὲ πρωὶ 
κελεύσαντος τοῦ βασιλέως ἀπῆλϑον τὰ πλοῖα διὰ τοῦ ποτα- 
" - , , 9$ «4 * € » , , ^ €, — 
μοῦ εἰς Φεροαρίαν, αὐτὸς δέ, ὡς εἴρηται, ἐπορευϑὴ δια ξηρᾶς. 

F - ^ ^ ^ 
τὰ δὲ πλοῖα διὰ τοῦ ποταμοῦ ἐπορεύϑησαν. ὃ γὰρ βασιλεὺς 
διὰ ξηρᾶς ἀπελθὼν ὥρᾳ ἕχτῃ τῆς ἡμέρας εἰσῆλθεν ἔφιππος 

* - ' 3 
εἰς τὴν Qeooogíav μετὰ τιμῆς μεγάλης καὶ παρρησίας" ἧσαν 
δὲ μετ᾽ αὐτοῦ πολλοὶ μητροπολῖται, δηλονότι ἐπίσχοποι τοῦ 

* ^ 2 
᾿υπάπα, καὶ ὃ αὐϑέντης τῆς γώρας ὡσαύτως ἤγουν ὃ μαρχίων, 
» -—-— - 1 - 
ἔτι δὲ xai ἱερεῖς τοῦ βασιλέως, καὶ ὃ πνευματικὸς αὐτοῦ ὃ 
, 'oc à 
μέγας πρωτοσύγκελλος κὺρ Γρηγόριος, xai ἕτεροι ὡσεὶ δια- 


1. φεράρας P 12. (&pcoay P 


despota omnisque clerus comitatusque eorum Ferrariam versus navi- 
.garunt. patriarcha propter penuriam mavigiorum Venetiis mansit. illi 
igitur, ut taceam, quae in medio acciderunt, quippe minus necessaria, 
ad castellum Frangulinum venerunt, quo appulsae sunt et in ancoris 
constiterunt naves omnes Venetiis Ferrariam proficiscentes. ibi per 
continentem equis advecti viri illustres circiter quinquaginta impera- 
torem venerabundi salutarunt: in quibus legatus erat, qui quondam 
in triremi papae in Cretam et Cpolim venerat. hunc enim papa ad 
| explorandum animum imperatoris miserat. mandavit imperator, ut si- 
Ssterentur sibi postero mane equi centum et quinquaginta, quibus 
terra Ferrariam iret, ubi papa erat, itaque , nocte in eo loco trans- 
| acta, mane iussu imperatoris naves per fluvium Ferrariam subvectae 
Sunt, ipse per terram, ut dictum est, iter fecit. dum igitur naves 
f per fluvium aguntur, imperator, in continenti profectus, hora sexta 
errariam magno cum honore et pompa equo insidens ingressus est. 
comitabantur eum multi metropolitae sive episcopi papae, et ipsius 
loci princeps, marchio, porro sacerdotes imperatoris eiusdemque spi- 
ritualis pater. Gregorius, magnus protosyncellus, atque alii, numera 
ferme ducenti. ita igitnr intrarunt cum tubarum et musicorum in- 


188 GEORGII PHRANTZAE 


κόσιοι τὸν εριϑμόν. καὶ οὕτως εἰσῆλϑον μετὰ τῶν σαλπίγγων 
καὶ παντὸς γένους μουσιχοῦ. ἡ δὲ πόλις πᾶσα τῆς Φερρα- 
ρίας συνέδραμεν ἰδεῖν τὴν τοῦ ἁγίου ἡμῶν αὐϑέντου καὶ βα- 
σιλέως ἔλευσιν μετὰ αἰδοῦς xai τιμῆς xol εὐλαβείας. xai ὅ 
μὲν βασιλεὺς ἐχαϑέζετο ἐφ᾽ ἵππου ὡραιοτάτου μέλανος xai 
εὐτρεπισμένου μετὰ ἐρυϑροῦ καὶ χρυσούφάντου χασδίου- ἄρ- 
χοντες δὲ καί τινες ἄλλοι συγηπείγοντο αὐτῷ, μετὰὼ οὐρανίας 
λευχοειδοῦς ἐπισχεπάζοντες αὐτόν, καὶ αὕτη ἐπιμελανίζουσα 
ὡς ἰδέα οὐρανοῦ. καὶ ἕτερος ἵππος λευχὸς ὡραιύτατος, εὐ- 
τρεπισμένος καὶ αὐτὸς τὰ αὐτά, καὶ χρυσοῦς ἀετοὺς ἐπὶ τοῦ 1 
χασδίου ἔχων καὶ ἕτερα χρυσᾶ πλέγματα, ἐπορεύετο ξμπρο- 
σϑεν τοῦ βασιλέως, μὴ ἔχων ἀναβάτην. ὃ δὲ μαχαριώτατος 
πάπας ἦν χαϑήμενος ἐπὲ τοῦ παλατίου αὑτοῦ μετὰ παντὸς 
τοῦ κλήρου, καρδινάλεων δηλαδὴ μητροπολιτῶν ἐπισχόπων 
ἱερέων καὶ ἄλλων τοῦ ἱερατικοῦ xaraAóyov, zai ἀρχόντων | 
xai αὐθϑεντῶν πολλῶν, ἐκδεχόμενοι τὸν βασιλέα. xui ἐλϑόν- 
τες οἱ ἔμπροσϑεν ἔφιπποι, τινὲς μὲν τῶν ἀρχόντων ἐπέζευ- 
σαν, xai αὐτὸς Ó δεσπότης, καὶ εἰσῆλθον διὰ τῆς μεγάλης 
πύλης ἔνδον τοῦ παλατίου, οὗ ἦν ὃ πάπας " τὸν δὲ βασιλέα, 
εἰσήγαγον ἔφιππον δι᾽ ἑτέρας πύλης. γνοὺς οὖν ὃ πάπας ὅτι: 
ἐγγύς ἐστι τῆς πύλης ὃ βασιλεύς, ἀνέστη καὶ περιεπάτει. ὃν 
καὶ εὗρεν ὃ βασιλεὺς ὄρϑιον" καὶ ϑέλων γονυπετῆσαι, οὐκ 
ἀφῆχεν αὐτὸν ὃ πάπας ἀλλ᾽ ἐδέξατο αὐτὸν εἰς τοὺς κόλπους 


2. μουσιχὼν P 10. τοῦ om P 17. ἐπέζευξαν MP 


strumentorum omnis generis strepitu; concurritque civitas Ferrarien- 
sium universa ad videndum sacratissimi domini mostri et imperatoris 
introitum, cum observantia, honore et verecundia. sedebat imperator 
in equo formosissimo nigri coloris, cui iniectum erat. stratum serici 
villosi parpurum et auro intertextum. stipabant eum principes et alii 
quidam, aulaeo candidi coloris eum opacantes, nigricante tanquam 
coeli imago. alius equus candidus et ipse formosissimus et simili 
modo ornatus, in cuius strato aquilae aliaeque figurae auro intextae 
erant, imperatorem praecedebat, carens equite. sanctissimus papa in 
palatio suo cum toto clero, h. e. purpuratis, metropolitis , episcopis, 
sacerdotibus, ceterisque ecclesiasticis, et viris principibus ac domi- 
nis multis, imperatorem exspectans, sedebat. advectis, qui agmen du- 
cebant; equitibus, e principibus nonnulli descenderunt, inter quos 
ipse despota fuit, ac per magnam portam palatii, ubi papa erat, in- 
gressi sunt; imperatorem per aliam portam equo insidentem intro- 
duxerunt. papa, cognito, imperatorem ad portam adesse, surrexit 
et inambulavit, et ita spatia facientem offendit eum imperator: qui 
qnum in genua vellet procumbere, non id permisit papa, sed eum 


LIB. IIl. CAP. XVI. 1 39 


αὑτοῦ, καὶ δοὺς τὴν χεῖρα, ἠσπάσατο αὐτὴν ὃ βασιλεύς, xot 
ἐχάϑισεν αὐτὸν ἐξ ἀριστερῶν αὑτοῦ, οἱ δὲ καρδινάλιοι παρὰ 
ποὺς πόδας αὐτῶν, ποιήσαντες “τὸν ἕν Χριστῷ ἀσπασμόν. 
καὶ ὅμιλήσαντες λόγους μυστικοὺς τῆς εἰρήνης ἀνεχώρησαν 
da ἀλλήλων: καὶ ὃ μὲν πάπας ἔμεινεν ἐν τῷ παλατίῳ αὖ- 
τοῦ, “δ δὲ βασιλεὺς ὑπὸ τῶν συνερχομένων αὐτῷ ἐφίππων 
— $495 μετὰ σαλπίγγων ἐν ἑτέρῳ παλατίῳ εὐτρεπισμένῳ πάνυ 42 
— xuAQg, κἀκεῖσε ἀνεπαύσατο μετὰ τῶν ἀρχόντων αὑτοῦ xat 
τῶν ὑπηρετῶν βασιλικῶς, μηνὲ Π]αρτίῳ τετάρτῃ ἡμέρᾳ. 

16. Πλησιάσαντος τοίγυν τοῦ πατριάρχου ἡμῶν ἐν τῷ 
 ἐρύματι (ΦὩοαγγουλῆ, ἔτι αὐτοῦ μαχρὰν ἀπέχοντος, ἰδοὺ πρὸς 
συγάντησιν αὐτῷ ναῦς τις ἐρχομέγη κατάχρυσος xai συρο- 
| uérg ἕν τῷ ποταμῷ παρὰ τῆς σκάφης αὐτῆς, xab ἐζήτουν 
τὸν πατριάρχην εἰσελϑεῖν ἐν αὐτῇ ἣν γὰρ διόροφος xoi 
ιτριόροφος, ὡς ἡ παλαιὰ ἐκείνη τοῦ Νῶε κιβωτός. καὶ ἐκείνη 
ἀσφαλῶς ἦν περιησφαλισμένη. αὐτὴ μέν, ὅσον μὲν ἐν τῷ 

ὕδατι, πίσσῃ χεχρισμένη ὑπῆρχεν, ὅσον δὲ τὸ φαινόμενον, 
ἐν χρώμασι διαφόροις ἦν κεκαλλωπισμένη - μικρὸν δὲ ἀνω- 
τέρω παραϑυρίδες rerogvevpévat, ὡς ἄν rig εἰχάσαι, μετὰ 
ho κιόνων λεπτῶν ἦσαν αὐταὶ καὶ μετὰ μαρμάρων κοχχίνων, καὲ 
ἄνωϑεν τούτων πρύχυψις ὡραιοτάτη, ὑπεράνω δὲ πάσης τῆς 
γηὸς κύχλωϑεν πολεμικὰ ὄργανα, καὶ ἐν μέσῳ μαγειρεῖον διὰ 


5. ἀπῆλθεν P 9. 07 ἡμέρᾳ y": P 10. 16] περὲ τῆς ἐλεύ-- 
σεως τοῦ πατριάρχου εἰς Φερραρίαν MP 11. ἐρείσματε P 
13. διὰ τῆς σχαφίδος P 


complexus porrectaque dextera, quam ille osculatus est, ad sinistram 
suam collocavit. purpurati autem ad pedes eorum consederunt salu- 
tatione in Christo peracta. deinde arcano de pace collocuti, digressi 
sunt; et papa quidem in palatio suo mansit, imperator ab equitibus, 
| quibuscum venerat, in aliud palatium, splendidissime instructum , 
cum tubarum cantu deductus est, atque ibi cum optimatibus et mi- 
mistris suis regie deversatus est, mensis Martii die quarto. 
16. Accedente patriarcha nostro ad castellum Frangulinum, sed 
tamen longe adhuc absente, navis inaurata ei obviam mittitur, per 
"flumen a scapha sua tracta, rogaturque patriarcha, ut eam conscen- 
deret: habebat enim duo et tria tabulata, sicut vetus illa arca Noé, 
eet bene undique erat communita, quantum sub undis erat, pice il- 
lita, quantum undis eminens, coloribus variis decorata. paulo supe- 
rius fenestrae opere, ut quis putaret, tornatili, cum columellis e ru- 
bro marmore; et supra has proiectura pulcerrima. in summa navi cir- 
cumcirca disposita erant arma bellica, et in medio culina ob ascen- 
sum fumi in coelum liberum. scalae erant tum ad puppim, tum ad 


160 GEORGII PIRANTZAE 


τὸ ἄνωϑεν εἶναι τοῦ καπνοῦ, xai κλῖμαξ τις παρὰ τῇ πρύμνῃ 
καὶ ἑτέρα τῇ ngog πρὸς τὸ ἀνέρχεσθαι καὶ κατέρχεσϑαι 
τοὺς ὑπηρέτας αὐτῆς. ἔσωθεν δὲ παλάτιον ἀλλο, ὥσάν τις 
εἴπῃ ναὸν περικαλλῆ, καὶ κοιτῶνες διάφοροι περιχεχαλυμμέ- 
vo. βηλοῖς χρυσοῖς" κύκλωθεν δὲ ἀναβαϑμίδες x«i προβα- ἢ 
ϑμίδαι καὶ ϑρόνοι zai παραπετάσματα κατεστρωμένα τάποις 
μαχροῖς, κύχλωϑεν ϑεωρία λαμπρὰ καὶ περιφανὴς xai ἀξιές-. 
παινγος. χάτωϑεν δὲ τοῦ παλατίου ἄλλο ὡς κατώγαιον αὐτοῦ 
καὶ ὑποϑῆκαι ὑπῆρχον πολλαί, αἱ μὲν οἴνου αἱ δὲ ἰχϑύων αἱ 
δὲ τροφῶν ἄλλων. ἡ δὲ καλάϑωσις τοῦ ὀρόφου αὐτῆς zai p 
ἡ ϑαυμαστὴ ἀπόϑεσις καὶ ἀνάπαυσις τῶν κοιτώνων ἐν αὐτῇ 
ὑπῆρχον ὡραιόταται. κατὼ τὴν τῶν ᾿Ιταλῶν οὖν διάλεχτον 
ἐκαλεῖτο ἡ ναῦς ἐχείνη δρομπούρκιον. εἰσῆλθε γοῦν ἐν αὐτῇ 
ὃ πατριάρχης μετὰ τῶν ἀρχιερέων καὶ παντὸς τοῦ χλήρου " 
καὶ ἦν ἰδεῖν πλέουσαν τὴν νῆα διὰ τοῦ ποταμοῦ coti παλά.-- (i 
τιον, καὶ μηδ’ ὅλως εἰκάζουσαν εἶναι ἐν ὕδατι ἀλλ᾽ ὡς ἐπὲ 
ξηρᾶς. πλεύσαντες οὖν διὰ τοῦ ποταμοῦ ἦλϑον εἰς Φερρα- 
ρίαν, καὶ ἔπεμψαν ἀπὸ Ἕνετίας πρὸς τὸν πάπαν. πρέσβεις 
τὸν Ἡρακλείας μητροπολίτην κὺρ ᾿Αντώνιον xoi τὸν Πονεμ- 
βασίας κὺρ Θεοδόσιον. τῷ πρωὶ δέ, ὥρᾳ πρώτῃ τῆς ἡμέρας, y 
παρεγένοντο τέσσαρες καρδινάλιοι xai ἐπίσκοποι πέντε ἐπὲ 
εἴκοσι, καὶ ὃ μαρκίων ὃ τῆς Φερραρίας κύριος, xai σὺν 
αὐτῷ πλῆϑος ἀρχύντων ἐφ᾽ ἵππων xai ἡμιόνων ὀχουμένων, 


1. τὸν χαπνὸ P — 5. xai προβαϑμίδαι om Ρ 9. ἀποϑῆχαι ? 
11. ἀπόϑεσις xai om M 


proram, quibus nautici ministri ascenderent et descenderent. intus 
quasi palatium erat, quod diceres templum elegantissimum, et. diversa 
conclavia, convestita velis aureis; in circuitu gradus erant et sca- 
milla, throni et longorum tapetorum aulaea: circumcirca adspectus 
splendidus, magnificus et elegans. infra palatium aliud quasi subter- 
raneum conclave, et cellae complures, aliae vini, aliae piscium, alio- 
rumve esculentorum. lacunaria et cubiculorum ad cubandum et qui- 
escendum accommodatio pulcherrima erant. appellabatur autem navis 
illa Italorum lingua horoburcion. intravit igitur eam patriarcha cum 
archiepiscopis et universo clero, eratque eam nantem per flumen pa- 
latii instar intueri, ut neutiquam in aqua esse, sed in terra videre- 
tur. itaque flumen emensi, Ferrariam venerunt, ac miserunt Venetiis 
ad papam legatos Antonium, Heracleae metropolitam, et "Theodosium, 
episcopum Monembasiae. postridie, prima hora, adfuerunt patriarcham 
salutatum purpurati quatuor, episcopi viginti quinque, marchio, Fer- 
rariae dominus, et cum hoc viri nobilissimi permulti partim equis, 


LIB. II. CAP. XVII. 191 


ji » € , τ j » 3 
συναντῆσαι τῷ πατριάρχῃ. ἦν δὲ ὃ πατριάρχης ἔφιππος, ἐρ- 
Ἧς - $ "" : , H - , 
- góutvog ἐν τῷ μέσῳ δύο καρδιναλίων μετὰ τιμῆς μεγάλης. 
203 * ' ^ E , , , v 
— xui εὐθὺς ἀνελθόντες εἰς τὸ τοῦ πάπα παλάτιον ἠσπάσαντο 
ἀλλήλους τῷ ἁγίῳ φιλήματι 
P 4 $ D 7 [ 9 (ἢ T 
2 , 3 UN - ' , ' "NM 4. 
δ: lLdgíeuev ov» τὰ ἐν τῇ συνόδῳ συμβάντα, καὶ τὰ ἀπὸ 
τούτων εἰς ἡμᾶς παρακολουϑήσαντα εἴπωμεν. 
| 17." Τῷ δὲ σϑμς ἔτει, τῇ v5 ᾿Ιανουαρίου μηνός, ηὐλο- 
᾿ς γήϑην ἐγὼ Ἑλένην τὴν ϑυγατέρα τοῦ ἐπὲ καναχλείου ᾿“λεξίου 
t , - ^: , - ^ 
Παλαιολόγου τοῦ "ESauniazovog* καὶ ἣν ἐν τῷδε TQ συν-- 
΄ » , , 

)orxéoí παράνυμφος 0 αὐθέντης μου ὃ δεσπότης κὺρ Κων.- 
- 1 * ei. » , € ^ 
σταγντῖνος, ὃ κατὰ τὸ ἡμέτερον ἔϑος στεφανώσας ἡμᾶς. xai 

* D - p L 3 «εν » 
Μαΐου πρώτῃ τοῦ cOuL ἔτους ἐγεννήϑη μοι υἱὸς τοὐνομα B 
, c , 
Ἰωάννης, 0v xai ὃ προρρηϑεὶς αὐϑέντης μου ὃ δεσπύτης 

| ὠνεγένγησε διὰ τοῦ ϑείου βαπτίσματος. 
Τὴ δὲ ιζ΄ τοῦ “εκεμβρίου τοῦ «9 μη ἔτους τοῦ zagóv- 
, , € , , * 
τος ματαίου βίου μετέστη 7) δέσποινα ἡ κυρία ΠΠαρία ἢ ἀπὸ 
τῆς Ἱραπεζοῦντος, καὶ τῇ πρώτῃ Ἰουνίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ 
E» ἣν - Es] , , a c - 
ἕτους ἀπέϑανε καὶ ἡ δέσποινα κυρίῳ Εὐγένεια ἡ τοῦ Kare- 
λιούτζη ϑυγάτηρ τοῦ τῆς -éofov ᾿αὐϑέντου, καὶ ἐτάφησαν 
ἢ 3 " - , ^ - ^ δ , 
p ἐν τῇ τοῦ Παντοχράτορος μογῇ - καὶ σφοδρὸς εἴ πέρ 
? ' , b , lod - 
ποτε χειμὼν τότε ἐγένετο. χαὶ τῇ iL τοῦ αὐτοῦ μηνὸς τὸ 
, , c 
χοιγὸν χρέος ἐπλήρωσε καὶ ἡ κυρία Ζωὴ ἡ βασίλισσα, καὶ 


ι. συναντῆσαι τῷ πατριάρχῃ om M 5. τὰ et εἴπωμεν om M 
ἡ. ϑέχατον ὄγδοον P 9. ζαπλάχωγος P 12. μαΐω P 
16. ματαίου om P 7 zvoía δέσποινα P 


partim mulis vecti. equitabat etiam patriarcha, procedens inter pur- 
puratos duos magno cum splendore. ingressi statim palatium papae, 
invicem se salutarunt osculo sancto. 

Sed mittamus iam, quae in synodo acta sunt, et dicamus, quae 
nobismet deinceps evenerunt. 

17. Anno 6946, lanuarii die 26, duxi ego uxorem Helenam, 
filiam Alexii Palaeologi Examplaconis, canacleo praefecti. eius coniugii 
paranymphus dominus meus Constantinus despota fuit , qui ex more 
mostro nos coronavit. primo die Maii anni 6947 natus est mihi filius, 
nomine Iohannes, quem idem ille dominus meus despota e sacro fonte 
suscepit. 

Die Decembris decimo septimo anni 6948 cessit ex hac inani vita 
| despoena Maria Trapezuntia, et primo die Iunii eiusdem anni etiam 
despoena Eugenia, Cateliutzae, Lesbiorum principis, filia, mortem obiit, 
sepultaque est utraque in monasterio Pantocratoris. dura tum hiems 
erat, si unquam antea. die decimo septimo eiusdem mensis commune 
debitum persolvit Zoé imperatrix, et sepulta est in monasterio Mar- 


192 GEORGII. PHRANTZAE 


ἐτάφη ἐν τῇ τῆς κυρίας Πάρϑας μογῇ. καὶ τῷ Φεβρουσρίῳ 1 
εἰιηνὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐπανέστρεψαν πάντες εἰς Ἱωνσταντι- 
ψούπολιν οἱ ἐν τῇ Ἰταλίᾳ ἀπελθόντες ἕνεχεν τῆς συνόδου, 0 . 
βασιλεὺς λέγω καὶ ὃ δεοπότης vat οἱ λοιποί, ἄνευ τῶν ἐκεῖσε, 
ἐν Ἰταλίᾳ ἐναπολειφϑέντων τριῶν, τοῦ πατριάρχου κὺρ Ἰω- 
σὴφ ἐν Φλωρεντίᾳ πρὺς κύριον ἐχδημήσαντος χαὲ τοῦ Σάρ- 
dro» μητροπθλίτου ἐν Θερραρίᾳ" καὶ ὃ Νικαίας πρόεδρος 
ἐν Ῥώμῃ ἐναπέμεινε τοὔνομα βησσαρίων, ὃν μετὰ τὴν τοῦ 
πατριάρχου ἀπὸ τῶν ὧδε ἀποδημίαν ὃ βασιλεὺς καὶ ἡ σύνο-. | 
dog αὐτὸν εἰς πατριάρχην ἐψηφίσαντο. εἶτα ἕνεχέν τιγωντ 
συγχύσεων καὶ σκανδάλων μὴ ἐλθὼν εἰς ἹΚωγσταντινούπουλιν 
ἀλλ᾽ εἰς Ῥώμην προσμείνας, ὃ ἄκρος ἀρχιερεὺς χαρδινάλην. 
ἐποίησεν αὐτὸν χαὶ πλεῖστα σιτηρέσια αὐτῷ ἐδωρήσατο. τῇ 
δὲ xL lMagríov τοῦ αὐτοῦ ἔτους, τῇ τῆς τοῦ Χριστοῦ «ἀνα- 
στάσεως κυριακῇ, ἐγεννήθη μοι ὃ δεύτερος υἱὸς ᾿Αλέξιος, ὃς y 
μετὰ τριάκοντα ἡμέρας ἀπέϑανε. καὶ τῷ ἔαρι τοῦ αὐτοῦ 
ἔτους ἐγένετο πατριάρχης ΙΚωνσταντιγνουπόλεως κὺρ Π]ητρο- 
φάγης ὃ πρὶν Κυζίκου μητροπολίτης. 
18. Καὶ τῇ € Δεκεμβρίου μηνὸς τοῦ ςμιϑ' ἔτους προσ- 
ἑτάχϑην ἀπελθεῖν ue εἰς “έσβυν, ἔνϑα xai χατέστησα ira 
εἰς yvvaixa λάβῃ ὃ δεσπότης κὺρ Κωνσταντῖνος ὃ αὐθέντης 
μου τὴν κυρίαν «ἰχατερίγαν, ϑυγατέρα τοῦ τῆς εἰρημένης νή- 


εἰς. Lan rdi 


" 
7. 6 δὲ Βησοαρίων roÜrou«, ὃς x«i τῆς Νικαίας πρόεδρος Zw, 


ζῶν ἐν τῇ Ῥώμῃ ἐναπέμεινεν, ὃν Ῥ 14. χϑὴ μαρτίου μηνὸς Ρ᾿ 
15. ὃ δείτερος om P ὃς — ἀπέϑαγε] καὶ ζήσας τριάχογντα 


ἡμέρας μόνον M 


thae. mense Februario eiusdem anni, quotquot synodi causa in Ita- 
liam profecti fuerant, Cpolim redierunt, imperator, Demetrius despota, 
et reliqui, tribus in Italia relictis, Iosepho patriarcha, qui Florentiae 
ad dominum concessit, Sardiensium metropolita, qui Ferrariae obiit, - 
etBessarione, Nicaeae episcopo, qui Romae mansit; quem post lose- 
phi patriarchae obitum imperator et synodus subrogarunt in locum |. 
eius. at ille propter perturbationes rerum et contentiones quasdam . 
non venit Cpolim, sed Romae haerens, a summo illo archiepiscopo - 
purpuratus factus et stipendiis liberalissime donatus est. eodem anno, | 
die vicesimo septimo Martii, quae erat dominica resurrectionis, alter 
filius mihi natus est, Alexius, qui tamen intra dies triginta obiit. - 
vere eiusdem anni patriarcha Cpolis factus est Metrophanes, qui ante | 
metropolita Cyzici fuerat. ; 

18. Die sexto Decembris anni 6949 in Lesbum missus sum, ut | 
Constantinus despota, dominus meus, Aecaterinam, Notarae Palaeo- 
logi Cateliutzae, eius insulae principis, filiam, in matrimonium acci- | 


118..11. CAP. XVIII. 193 


(gov αὐθϑέντου κὺρ Νοταρᾶ Παλαιολόγου τοῦ Γατελιούτζη, 
x«i τὴν τοῦ γάμου μνηστείαν ἐποίησα. τῇ δὲ ig ᾿ΑἸπριλλίου 
τοῦ αὐτοῦ ἔτους, τῇ τοῦ πάσχα ἁγίᾳ κυριακῇ, ἐγεννήϑη μοι 
 ϑυγάτηρ τοὔνομα Θάμαρ, ἣν ἀνεδέξατο καὶ αὐτὴν ἐκ τοῦ 
ἢ ἁγίου βαπτίσματος ὃ εἰρημένος δεσπότης κὺρ Κωνσταντῖνος 
ὃ αὐϑέντης μου. χαὶ τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ καὶ ὃ Παῦλος ᾿Ασάνης 
παραλαβὼν τὴν ϑυγατέρα αὐτοῦ ᾿“΄σανίγναν ἔφυγεν εἰς IMe- 
σημβροίαν, δι᾽ αἰτίαν ὅτε ἐρώμενος αὐτῆς ὃ δεσπότης κὺρ Zin- 
᾿μήτριος εἰς λέχος ἐζήτει αὐτήν, ὃ δὲ βασιλεὺς καὶ κὺρ Κων- 
σταντῖνος ὃ δεσπότης καὶ ob αὐτάδελφοι αὐτοῦ ἅμα τῇ δε- 
σποίνῃ καὶ μητρὲ οὐκ ἠνέσχοντο ἀκοῦσαι. ἐν δὲ τῷ ἀπελ.-- 
| 9siv αὐτὸν εἰς ΠΠεσημβοίαν καὶ ὃ δεσπότης κὺρ Ζημήτριος 
ἐχεῖσε χρυφῶς παραγενόμενος εἰς νόμιμον γυναῖχα ἔλαβεν 
αὐτήν. τῇ δὲ xL τοῦ Ἰουλίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτυυς ἐπῆλ- 
.ϑὲν εἰς Δέσβον ὃ αὐθέντης μου ὃ δεσπότης κὺρ Κωνσταντῖ- 
»oc μετὰ βασιλικῶν τριήρεων, xai ἔλαβεν εἰς γυναῖχα τὴν 
εἰρημένην κυρίαν «ἰκατερίγαν τὴν ατελιούτζεναν, δρουγγα- 
ρίώου ὄντος ἐν ταῖσδε ταῖς τριήρεσιν “ουχᾶ τοῦ Νοταρᾶ τοῦ 
μετὰ ταῦτα μεγάλου δουκὸς γενομένου. καὶ τῷ Σεπτεμβοίῳ 
μηνὲ τοῦ «9», ἔτους καταλείψας ἐχεῖσε τὴν δέσποιναν καὶ 
qvvaixa αὑτοῦ ὃ αὐϑέντης μου, εἰς τὸν αὐτῆς πατέρα ἤλϑο- 
μεν εἰς Πελοπόννησον μετὰ τῶν αὐϑεντικῶν τριήρεων xai 
ἑτέρας ἄλλης τριήρεως τῆς 4déofov. τῇ δὲ x Ὀχτωβρίου 


|», vropjP — κχατελιούτζη P ἡ. λεσβερίαν M — 9. ó δὲ δεσπότης 
κὺρ K.P 11. αὐτὸς δὲ ἐν τῷ ἐπανελϑεῖν slg Μεσημιβοίαν x«i τοῦ 
δεσπότου χυρίου “Ἰημητρίου ἐχεῖ χρυφῶς παραγεγομέγου εἰς P 


23. x9" P 


peret, ac perfeci coniugii sponsalia. eiusdem anni Aprilis die decimo 
| sexto, ipsa dominica paschae, Thamar filiam suscepit, quam et ipsam 
Constantinus despota, dominus meus, e sacro baptismate sustulit. 
eodem die Paulus Asanes, cum Asania filia Mesembriam profugit, 
quoniam eius amore captus Demetrius despota lecti sociam eam ex- 
petebat, imperator autem et Constantinus despota, eius fratres ger- 
mani, cam despoena matre id nec audire sustinebant. die vicesimo 
septimo Iulii eiusdem anni dominus meus, despota, regiis triremibus in 
Lesbum profectus est accepitque in matrimonium Aecaterinam illam 
Cateliutzenam , drungario navibus praefecto Luca Notara, qui postea 
magnus dux factus est. mense Septembri autem anni 6950 dominus 
meu$, despoena uxore apud eius patrem relicta, assumsit me in Pe- 
loponnesum, triremibus principalibus et una Lesbica usus. vicesimo 
Octobris die ad ameram et imperatorem ablegalus sum, cum secreto 


Phrantzes. 13 


43 


194 GEORGII . PHRANTZAE 


τοῦ αὐτοῦ ἔτους προσταχϑεὶς ἐγὼ διέβην πρέοβυς πρὸς τὸν 
ἀμηρᾶν καὶ πρὸς τὸν βασιλέα, ἔχων. καὶ ἀπόχρυφον dori. 
QiQv, ὅτι ἐὰν δώσῃ τοῦτο ὃ βασιλεύς, ἀπελθεῖν με πρὸς τὸν 
δεσπότην κὺρ Δημήτριον ἄνω εἰς τὴν Π]Πεσημβρίαν, καὶ δώσω. 
ἐκείνῳ ἅπαντα τὸν τόπον ὃν ὁ αὐϑέντης μου ἐν τῇ Πελοπον- & 
γήσῳ εἶχεν" αὐτὸς δὲ ἔλϑῃ πάλιν εἰς τὴν πόλιν, xai ἔχῃ 
τὴν Σηλυμβρίαν καὶ τὰ ἄλλα τὰ ἐκεῖσε. τῆς μαύρης ϑαλάσ- 
σῆς ἤτοι τοῦ Εὐξείνου πόντου ἄχρι. τῶν Δέρχων, διὰ τὸ ἐγ- 
γὺς εἶναι τῆς πύλεως ἕνεχεν τῆς ἐλπίδος τῆς βασιλείας) ὡς 
ἤγαπα καὶ ὃ βασιλεύς, ὃς μὲ καλῶς ὑπεδέξατο. καὶ ἀπέσω-α, 
σα ἐγὼ τῷ Ἰανουαρίῳ μηνὶ εἰς Πεσημβρίαν πρὸς τὸν δεσπό- 
τὴν κὺρ Ζημήτριον- αὐτὸς δὲ ἦν ἑτοιμάζων ἵνα κατὰ τῆς 
πόλεως καὶ τοῦ βασιλέως καὶ ἀδελφοῦ αὑτοῦ ἔλϑῃ, καὶ ἀπέ- 
πεμψέ με ἄπρακτον ἕνεχεν τούτου. χαὶ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐν 
αἷς διέτριβον ἐγὼ ἐκεῖσε, ἐν ἀποπληξίᾳ . δεινῇ περιπεσὼν ὃ. 
Παῦλος ἐναπέψυξεν. ἐμοῦ δὲ ἐπαναστρέψαντος εἰς τὴν nó- . 
λιν, καὶ προσμένοντός μου ὅπως δρισμῷ τοῦ βασιλέως ἐπαν- 
ἔλθω πρὸς τὸν αὐϑέντην μου εἰς Πελοπόννησον, ἰδοὺ τῇ 
xy τοῦ ᾿Δπριλλίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐπέδραμεν. ὃ δε- 3 
σπότης κὺρ zfnunrgi0g μετὰ στρατοῦ καὶ ἀπέκλεισε τὴν πό- 9 
λιν, φϑείρας καὶ ζημιώσας ovg εὗρεν ἔξωϑεν, ἔχων καὶ us 
ξαυτοῦ συμμάχους μέρος ἱκανὸν ἐκ τοῦ τῶν Τούρκων grQu- - 

- ἘΝ ΚΦ A1 ' 3 ' c Y ἢ 
τοῦ: ἐν ᾧ δὴ μηνὲ ἐγεννήϑη αὐτῷ 5 ϑυγάτηρ ἣν ἔλαβεν 
ὕστερον εἰς γυναῖχα ὃ ἀμηρῶς lMesuérgc. xai τῷ Ἰουλίῳ 


- x 
7. Μεσημβρίαν P, Σηλυβρίαν margo 23. ἡ om P 24. ME- 
χεμέτης P n E: 

p. 

mandato, ut, si assentiretur imperator, transirem Mesembriam ad De- - 
metrium despotam ,.eique oppida et loca omnia traderem, quae in - 
Peloponneso dominus meus habebat; ipse, Cpolim reversus, Selym- - 
briam cum locis ad mare nigrum sive pontum Euxinum finitimis us- - 
que.Derca haberet, urbi vicinus esse cupiens propter spem impe-- 
rii. probata haec sunt ab imperatore, qui benigne me excepit. ita- | 
que mense lanuario Mesembriam ad Demetrium despotam salvus. 
perveni, qui tamen, ad bellum Cpoli et imperatori ac fratri inferen- 
dum quum maxime se parans, re infecta me dimisit. diebus autem, - 
quibus illic commorabar, Paulus gravi tactus apoplexia exspiravit. re 
verso me igitur in urbem, et exspectante, ut iussu imperatoris ad | 
dominum meum in Peloponnesum redirem, ecce die vicesimo tertio | 
Aprilis eiusdem anni Demetrius despota cum exercitu adfuit et ever- - 
sis deletisque, quoscunque foris offendit, urbem obsedit, auxiliis sa- 
tis magnis Turcarum adiutus. eodem mense filia ei nata est, quan. 
postea in matrimonium duxit Mehemetes ameras. mense lulio eius- 


LIB. II. CAP. XIX. 195 


ZAéoBov διελθόντος, ἔλαβε καὶ τὴν δέσποιναν τὴν ξαυτοῦ 
σύζυγον μεϑ’ ξαυτοῦ: καὶ ἐν τῇ duro ἐλθόντος ἐπολε- 
μήϑη ὑπὸ τοῦ στόλου παντὸς τῶν Τούρκων ἡμέραις πολλαῖς 
ἐκεῖ εὑρεθέντος" τῇ δὲ ϑεοῦ βοηθείᾳ ἀπῆλθεν ἄπρακτος ἀπ’ 
αὐτοῦ ὃ στύλος. 7j δὲ δέσποινα ἣ τούτου σύνευνος ἀπὸ 
τῆς περιστάσεως ἀσϑενήσασα xai ἐχτρωθεῖσα τῷ «Αὐγού- 
ὅτῳ μηνὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτους εἰς τὸ Παλαιόχαστρον τοῦ αὐτοῦ 
τῆς “ήμνου γησίου ἀπέϑανε καὶ ἐτάφη. καὶ τῇ ιδ' τοῦ Σε- 
πτεμβρίου μηνὸς τοῦ ς9να' ἔτους ἐγεννήϑη μοι ὃ ἕτερος υἱὸς 
᾿Αλέξιος. καὶ τῷ Νοεμβρίῳ μηνὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἦλϑεν εἰς 
τὴν πύλιν Ó δεσπύτης xoi αὐθέντης μου. καὶ τῇ αἱ JMag- 
τίου ἔλαβε ἀπὸ τὸν βασιλέα τὴν Σηλυμβρίαν, καὶ ἀπέστειλεν 
ἐμὲ ἐκεῖσε διοικεῖν, xai οὕτως προσέταξέ μοι φυλάττειν αὖ- 
τὴν μετὰ ἐπιμελείας διὰ τὴν ὑποψίαν ἣν εἴχομεν ἐκ τοῦ 
ἀμηρᾶ καὶ τοῦ δεσπύτου κὺρ 4Ζημητρίου καὶ αὐτοῦ δὴ τοῦ 
βασιλέως. 
...19. Τῷ δὲ Ἰουνίῳ μηνὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἦλϑεν εἰς 
| Κωνσταντινούπολιν “έων ὃ (ϑραγκόπουλος ὃ πρωτοστράτωρ, 
ὃ ém ἀδελφῇ υἱος τοῦ πάλαι μεγάλου πρωτοστράτορος Ni- 
χηφύρου τοῦ Πελισσηνοῦ, ὃν ἡ ἱστορία ἀλλαχοῦ ἐδήλωσε. 
διὰ τοῦτο χαὲὶ τὴν ἐπιτροπικὴν τοῦ ΪΠεσσηνιακοῦ κόλπου Qujo- 
11. ὅ om P 14. Σηλυβρίαν P 17. πρὸς τὸν βασιλέα τῶν 


Τούρχων καὶ τὸν δεσπότην κὺρ Ζημήτριον καὶ αὐτὸν δὴ τὸν βα- 
σιλέα P 19. εἰχοστον P ἰουλίῳ P 20. λέγων M. 


dem anni Constantinus despota, dominus meus, ad opem urbi feren- 
dam per Lesbum proficiscens, coniugem despoenam secum abdusit. in 
Lemnum ut venit, universa eum classis Turcarum, quae dies ibi com- 
plures steterat, oppugnavit, sed divino auxilio factum est, ut conatu 
Eo discederet. despoena autem, eius coniux, ex eo casu morbo 
| correpta, abortu facto, Augusto mense eiusdem anni Palaeocastri, 
E est illius insulae oppidum, defuncta et sepulta est. duodecimo 
die mensis Septembris 6951 alius filius mihi natus est, Alexius: quo 
eodem anno,.mense Novembri, despota et dominus meus in urbem 
advenit, et calendis Martiis ab imperatore Selymbria donatus, ad 
administrandam eam me ablegavit, cohortatus, ut eam diligenter cu- 
Stodirem, propter suspicionem , qua ameram et Demetrium despotam 
ipsumque imperatorem habebamus. 

19. Mense lunio eiusdem anni Cpolim venit Leo Francopulus, 
protostrator, filius sororis Nicephori Melisseni, magni quondam proto- 
|Stratoris, de quo alio huius historiae loco dictum est: qua de causa 
idem, nempe «ut nepos illius magni protostratoris, iussu "Theodori 


196 - GEORGII PHRANTZAE 


χεν, ὡς τοῦ ῥηϑέντος μεγάλου πρωτοστράτορος ἀνεψιύς, mgo0- 
τάξει τοῦ δεσπότου χὺρ Θεοδώρου, ἕως οὗ παρέδωχεν. αὐ- 
τὴν τῷ δεσπότῃ κὺρ Κωνσταντίνῳ, ὡς προγέγραπται. τότε 
δρισϑεὶς χἀγὼ ἐκ τῆς Σηλυμβρίας ἐπανῆλθον εἰς Kovotarvu-- 
Βγούπολιν. καὶ ἀναμεταξὺ τῶν ἀδελφῶν συμφωνίαι γεγόνασι ὅ 
τοιαῦται, ὅτι ὃ μὲν αὐθέντης μου ó δεσπότης Κωνοτανεῖνος. 
ἀπέλθῃ εἰς Πελοπόννησον καὶ τὸν τόπον ἅπαντα τοῦ δεσπόξ 
του χὺρ Θεοδώρου λάβῃ, ὃ δὲ κὺρ Θεύδωρος εἰς τὴν πόλιν᾽ 
ἔλϑῃ καὶ τὴν Σηλυμβρίαν λάβῃ. ἃ δὴ καὶ ἐγένετο. χαὶ τῇ 
δεκάτῃ Ὀκτωβρίου τοῦ 59v ἔτους ὃ αὐ ἰϑέντης μου ὃ δεσπό-} 
της ἐξῆλϑε μετὰ γηὺς nO τῆς πόλεως, χαὶ πλεύσας εἰς Πελο- 3 
πόγνησον, xai πάλιν μετ᾽ αὐτῆς δὴ τῆς νηὸς ὃ δεσπότης xp j 
Θεύδωρος τῷ ϑϑεκεμβθῆρ μηνὲ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἀπέσωσεν EiG | 
τὴν πόλιν. xai τῷ Παρτίῳ μηνὲ παρέδωχα αὐτῷ τὴν Z-. 
λυμβοίαν. καὶ ἐμβάντος μου εἰς νῆα τὴν ἐκ Ἰζρήτης Ὑαλινᾶ! 
᾿Αντωγίου, elg τὴν τῆς Εὐρύτου Κάρυστον ἐπαφῆχέ μὲ καὶ 
τῇ τρίτῃ τοῦ Ἰουνίου διὰ τῆς ξηρᾶς ὅδοῦ ἔφϑασα εἰς τὴν 
“Σπάρτην. καὶ ὃ δεσπότης κὺρ Θεόδωρος ἐξήτει με τὰ πλεῖστα 
καὶ παρώτρυνε ἵνα xai τὴν Σηλυμβρίαν ἔχω — τῶν πρώτων" 
αὐτοῦ ὑποχειρίων εὑρήσωμιαι. διερχόμενος οὖν κἀγὼ εὗρον 
χαὲ τὸν ᾿Ισϑμὸν οἰκοδομηϑέντα παρὰ τοῦ αὐϑέντου τοῦ δε: 
σπότου χὺρ Κωνσταντίγου τῷ παρελϑόντι ἔαρι. φϑάσαντός 
μου οὖν εἰς τὴν Σπάρτην, μετά τινας ἡμέρας οὐ πολλὰς gÀ- 
ϑὲν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν μετὰ πλείστων τριήρεων Ó 


2. ἐπιτρέψῃ P 16. χάριστρον M 17. διὰ ξηρᾶς ἔφϑ. P 


despotae Messeniaci sinus praefecturam procurabat, donec ea, ut su- 
pra narravimus, tradita est Constantino. tum ego quoque iussus Se- 
lymbria Cpolim redii, factaeque sunt inter fratres hae pactiones, ut - 
Constantinus despota, dominus meus, in Peloponnesum discederet, et 
ditionem omnem Theodori despotae occuparet, Theodorus Cpolim | 
veniret et acciperet Selymbriam. itaque factum est. decimo die Octo- 
bris 6952 despota, dominus meus, ab urbe mavi in Peloponnesum | 
profectus est, qua navi Theodorus despota mense Decembri eiusdem | 
anni in urbem rediit, cui ego mense Martio Selymbriam tradidi, in- 
gressusque navem Cretensem Antonii Hyalinae et Carystum ad Euri-. 
pum delatus, tertio die lunii pedestri itinere Spartam perveni. Theo- 
dorus despota autem vehementer me rogabat cohortabaturque, uto 
etiam Selymbriam gubernare vellem et e primis eius subiectis esse. 
in transeundo igitur Isthmum a Constantino, domino meo, aestate | 
praeterita structum inveni; et diebus non multis post, quam ego 
Spartam veni, purpuratus et vicecancellarius et catholicus papae le- 
gatus — triremibus Cpolim appulsus est propter Hungarorum γο- 


|] 


$ 
ΕἼ 
" 
t 


Re pA M TRO ut 


LIB. HI. CAP. XIX. 197 


gotvaAtoc καὶ βικεκαγχελλάοιος xod χαϑολιχὸς τοῦ πάπα 
γάτος διὰ τὴν κατὰ τῶν ἀσεβῶν τοῦ δηγὸς τῆς Οὐγγρίας 
ἔλευσιν». ERU: κἀγὼ αὖϑις πρέσβυς a τε τὸν ὍΝ 


f Ἵλουΐσιον ᾿«ἀαουρεδανὸν διά τινας ἀναγκαίας δουλείας, πρὸς 
οὗ προβῶσι τὰ πράγματα. διερχόμενος οὖν εἰς τὴν Κόριν- 
3» τῇ À τοῦ «dy ovorov μηνὸς ἵνα τὰς τριήρεις τοῦ στύλου 
qoo εἰς Εὔριπον, εὗρον τεϑαμμένον τὸν καλοκάχαϑὸν Κο- 
»giv9ov Μάρκον, 0g xai ἐν τῇ αὐλῇ ἡμῶν ἐγεννήϑη καὶ συν- 
᾿ἀνετράφη ἡμῖν καὶ ὑπὸ τοῦ καχοῦ τῆς μητρυιᾶς αὐτοῦ 
πολλὰ πιεζόμενος μεγάλας ϑεραπείας παρὰ τῶν γεννητόρων 
μου εὕρισκεν, ὃς xai ἀναγκασϑεὶς ἐχ τοῦ πολλοῦ χκαχοῦ ἔφυγε 
τοῦ πατρὸς αὐτοῦ καὶ εἰς τὴν τῶν (Ξανϑοπούλων μονὴν 
᾿ἀπῆλϑε χαὶ χρησιμώτατος κατεστάϑη. φϑάσας οὖν ἐγὼ εἰς 
Εὔριπον xal μὴ εὑρὼν τὰς τριήρεις δι’ ἄλλου πλευσίμου εἰς 
glor ἐπέσωσα; κἀχεῖσε εὑρὼν τριήρην τινὰ βασιλικὴν 
ἀπεσώϑην εἰς Ἱζωνσταντινούπολιν χατὰ τὴν ἀρχὴν τοῦ Nosu- 
βρίου τοῦ ς9»γ' ἔτους. 

ἫΝ Καὶ τῷ αὐτῷ μηνί, ἑνδεκάτῃ, ὃ δὴξ τῆς Οὐγγαρίας 
ἀπεχτάνϑη παρὰ τοῦ ἀμηρᾶ εἰς τὴν άοναν, ξοιαυκοτρόπρις 
συγκροτηϑέντος τοῦ πρλέμου ἀνὰ τῶν Οὔγγρων xai Τούρκων. 
ὃ τοῦ ῥηγὸς στρατὸς ὑπερεῖχε χατὰ πάντα, ὃ δὲ Τούρκων 


1, wii e a P 2. οὐγχαρίας P 6. λαουρεδάγην P 
E" γ.ο ὃ 15. ἀπεχατεστάϑη P 


|gis adversum impios expeditionem. quare ego rursus ad imperatorem, 
ameram, ipsumque regem, quin etiam ad legatum et praefectum Aloy- 
ium Lauredanum super negotiis quibusdam necessariis missus sum, 
exploratum, quo res procederent. ut veni Corinthum die Augusti tri- 
cesimo, triremes classis in Euripo consecuturus, sepultum reperi pium 
|et bonum. Marcum, Corinthi episcopum, qui et in aula nostra natus, 
? nobiscum educatus fuerat, et, ab iniusta noverca multum cruciatus, 
a parentibus meis non mediocria expertus erat solatia, sed tamen, 
adversissimis casibus exagitatus, patre relicto, in Xanthopulorum mo- 
lasterium secessit, ubi vitam egit laudatissimam. in Euripum igitur 
|uL veni, nec inveni triremes, alia navi Lemnum traieci, ibique re- 
perta triremi quadam imperatoria, Cpolim delatus sum ineunte No- 
rembri anni 6953. 
Eodem mense, die undecimo, Hungarorum rex apud Varnam ab 
jamera caesus est, pugna inter Hungaros et Turcas ita excitata. regis exer- 
itus ubivis superior erat, et ameras cum omni concilio suo opportu- 
nitatem DR CM recedendi, si possent: ingens enim timor et tremor 


41 


108 GEORGII PHRANTZAE 


ἀμηρᾶς καὶ πᾶσα ἡ συμβουλὴ αὐτοῦ ἐζήτουν εὐχαιρίαν ἄνα. 
χωρῆσαι!, εἰ δυνατὸν ἦν: πολὺς γὰρ φύβος xai τρόμος ἐνέ- 
πεσεν ἐπὶ τοὺς ἀσεβεῖς. οἱ δὲ τοῦ Οὔγγρου ἐκ τοὐγαντίου 
μετὰ χαρᾶς καὶ τόλμης καὶ ἀνδρίας ϑαρσαλέως ἑοτήκεισαν, 
ἐλπίζοντες ἵνα τῆς νίκης τύχωσι καὶ τὸν ἀμηρᾶν xai πάντας 
τοὺς αὐτοῦ αἰχμαλωτίσωσιν. ἐπὶ δὲ τὴν αὔριον ϑέλοντε 
οἱ Οὔγγαροι ἵνα τὸν πόλεμον χροτήσωσι, καὶ βουλῆς γενομέ- 
γῆς ἀνὰ αὐτῶν, ὃ δὴξ καὶ ἕτεροί τινες διέκρινον λέγοντες ἵν, 
αὐτομάτως ὃ δὴξ τὸν πόλεμον συνάψῃ καὶ ἕως τῆς σκηνῆς 
τοῦ ἀμηρᾶ, εἰ δύναιτο, φϑάσῃ, ὅπως 7 φήμη τῆς νίκης * 
τῆς ἀνδρίας αὐτοῦ κηρυχϑῇ ἐν τῷ κόσμῳ ᾧὕβδιον γὰρ χαὲ 
ἐν εὐχολίᾳ ἐλογίζοντο τὴν νίκην xa9' ξαυτούς. ὅ δὲ [uyxog 
ὃ καὶ κυβερνήτης αὐτοῦ ὡς φρόνιμος καὶ πραχτικὸς ἐν πο- 
λέμοις τὰ ἐναντία φρογῶν ἔλεγε “τῆς τύχης τὸ ἄστατον οὐ- 
δεὶς οἶδε" διὸ ἡ βασιλεία σου οὐκ ἔστιν ἀνάγκη ἵνα eio] 
τως ἐπιχειρισϑῆῇῆς. ἐπικίνδυνόν ἔστι τὸ πρᾶγμα. ἀλλ᾽ ἐγὼ 
πράξω ὅσα παρὰ τῆς βασιλείας σου προσταχϑῶ" καὶ εἰ μὲν 
ἡ τύχη ἐμοὶ βοηϑήσῃ, ἕως τῆς σκηνῆς τοῦ ἀμηρᾶ ἐγὼ ἀπεὲξ. 
λεύσομαι. καὶ εἰ μὲν ἡ νίκη ἕως τέλους ἔσεται εἰς ἡμᾶς καὶ 
ἐγὼ ἐπαναστρέψω, δόξα τῷ ϑεῷ, 7) νίκη τῇ βασιλείᾳ σού ἐστι 
καὶ ἔσεται" εἰ δὲ ἀποκτανϑῶ, οὐδέν ἐστι τὸ ἐμποδίζον ὑμᾶς. 
ἐμβλέψατε τὴν γνῶσιν τοῦ ὄφεως, ὃς πάντοτε τὴν κεφαλὴν 
σχέπων ὅλον τὸ σῶμα ὑγιαίνει " εἰ δὲ πληγῇ ἣ κεφαλή, ὅλον 


3. δὲ οὔγχρον P 12. Ἴαγγος P, qui in margine: οὗτος ἦν τῷ 
γένει βλάχος, ὅνπερ καὶ ἰωάγνην xvofivoy χαλοῦσι. .— 15. τοῖς 
ουτοτρόπως P 18. παρελεύσωμαν P 19. «cya ἀποδώσω, 
δόξαν P Y 


impios invaserat. Hungari contra laetabundi audacter et fidenter M 
bant, victuros se esse sperantes ameramque et universas copias eius| 
oppressuros. itaque, quum postridie pugnam committere Hungari cu- 
perent, concione habita, rex et alii quidam statuerunt, ut ultro ipse| 
rex proelium consereret et ad tentorium amerae usque, si posset, 
penetraret, ut fama victoriam virtutemque eius toto orbe praedicaret. 
facilem quippe et nullius negotii victoriam fore arbitrabantur. at 
Iancus, gubernator eius, ut vir prudens et bello expertus, contraria 
sentiens, dixit: "fortunae inconstantiam nemo novit; nec ulla necessi- | 
ias est, istud ut coneris. periculosum enim facinus est. at ego faciam, 
quidquid a maiestate tua iussus fuero; ac, si mihi faverit fortuna, pe- 
netrabo ad tabernaculum amerae. quod si usque ad extremum victoria 
nobis constiterit et ego rediero, gloria dei, victoria maiestatis tuae est 
eritque. sin occumbam, nihil idcirco vos remorabitur. intuemini ser- 
pentis prudentiam, qui semper caputtegendo totum corpus conservat, 
capile autem percusso, toto corpore perit. eodem modo, si maiestas 


| 


LIB. Hl CAP. XIX. — . 199 


τὸ σῶμα ἀπόλλυται. τοιούτως xoi εἰ 5 βασιλεία cov ἔπι- 
: εἰρισϑῆς xai τοὐναντίον συμβῆ, ὃ δέομαι τοῦ χυρίου μου 
μὴ γένοιτο, πάντες ἡμεῖς προφανῶς ἀπολλύμεθα. ὁὃ δὲ δὴξ 
μὴ δεχϑεὶς τὴν τοῦ Ἰάγκου βουλήν, τῷ πρωὶ συγκροτηϑέντος 
Bnoléuov ἰσχυροῦ καὶ φοβεροῦ καὶ πολλὴ αἱματοχυσία xal 
 6qayn ἐκ τοῦ τῶν Τούρκων μέρους ἐγεγόνει. ὃ δὲ ῥὴξ φϑά- 
| eag ἄχρις ἐγγὺς τῆς σχηνῆς τοῦ ἀμηρᾶ, ἐβούλετο φεύγειν ὃ 
ἀμηρᾶς" οἱ δὲ ἰανγγιτζάριοι οὐχ εἴασαν αὐτόν, εἰ καὶ εἰς 
δειλίαν ἐνέπεσεν ϑεωρῶν τὸν δῆγα ἀνδρείως μαχόμενον, ἀλλὰ 
ὁ χειροπέδαις σιδηραῖς κρατήσαντες τὸν ἵππον αὐτοῦ, καὶ οὐκ 
ἐδύνατο φεύγειν. οἱ καὶ ἠγωνίσαντο ἰσχυρῶς περὶ τῆς τοῦ 
ἀμηρᾶ σωτηρίας. ὃ δὲ QS δι ἄλλης ἀνδρείως μαχόμενος, 
| dva τὸν ἀμηρᾶν xoi πᾶσαν τὴν ἀποσχευὴν αὐτοῦ κερδήσῃ, 
 χαΐ τις τῶν ἰαννιτζάρων τοὔνομα Χαμουζᾶς, ἐκ τῆς Πελο- 
δ᾽ ποννήσου ὁρμώμενος, τὸν ὄπισϑεν πόδα τοῦ ἵππου τοῦ δηγὸς 
τρώσας ἀξίνῃ, ἣν ῥίψας κατὰ τοῦ ἵππου, wal ἐν τῇ γῇ πε- 
gd» σὺν τῷ ἀναβάτῃ, οὕτω δραμὼν αὐτὸν ἀποκεφάλισε" xai 
μετὰ ἀλαλαγμοῦ, ὡς σύνηϑες τοῖς ἀσεβέσι, τὴν τούτου χεφα- 
. Ae» ὕψωσαν ἐπὶ δόρατος. xai ἰδόντες οἱ Ovyygoi διεσχορπί- 
οσϑησὰν ἔνϑεν καὶ ἐχεῖϑεν, καὶ ἐν τῷ φεύγειν αὐτοὺς πολλοὲ 
 éuÀovrO xai éqovsVovrO * καὶ τοῦτο ἐκ τῆς κακῆς συμβουλῆς 
συνέβη. τῷ δὲ εἰρημένῳ ἰαγνιτζάῤῃ Χαμουζᾷ ὃ ἀμηρᾶς ἀὠν- 
—Tuuehpac τὴν ἀνδρίαν καὶ τόλμην αὐτοῦ δρουγγάριον τῆς 


1. τοιουτοτρόπως P εἰ om P 060v ζητεῖς ἐπιχειρισϑῆναν 
καὶ εἰ τοὺν. P 6. φυγὴ M 12. ἀνδρείας P... ag. οὕτω] καὶ 
oU P 53ο. πολλοὺς ἑάλωσαν x«i ἐφόνευσαν Ρ 21. βουλῆς 


- tua impressionem fecerit, et secus res ceciderit, quod deum rogo ut 
— me fiat, manifestum est, nos omnes perituros esse." at rex, Ianci con- 
"silium aspernatus, sequenti luce proelio ingenti et horribili commisso, 
| «um magna strage et caede Turcarum, ita prope ad tentorium ame- 
| rae penetravit, ut is iam fugae se committere cogitaret. verum non 
- dimiserunt eum iannitzarii, quantumvis timore perculsum, quum re- 
|. gem tam animose dimicantem videret, sed. compedibus ferreis equum 
- eius adstrinxerunt, ut fugere non posset, ac strenue dimicarunt de 
- salute eius. interim rex viriliter pugnabat, amera cum omni eius ap- 
E potiri cupiens, quum quidam de iannitzaris, Chamuzas voca- 
, bulo, ex Peloponneso oriundus, posteriorem pedem equi regis, vi- 
Cbrata securi, vulneravit, eumque, cum equo humi prolapsum, conse- 

^ entus occidit. tum laetis clamoribus, ut mos est impiis, caput hastili 
praefigunt. id ubi viderunt Hungari, huc illuc dissipantur, multique 

- in fuga capti et interfecti sunt. hic igitur mali consilii eventus fuit. 

- jannitzarum autem illum Chamuzam ameras, fortitudinem eius et au- 


1 


200 GEORGII PHRANTZAE 


" t , - 9 ww 
αὐτοῦ βίγλας τετίμηκεν, 0. λέγεται τῇ αὐτῶν διαλέκτῳ ἴαν- 
, ' EE 1 ' - N74 
γιτζάραγας, καὶ μετ᾽ ὀλίγον καιρὸν καὶ βεϊζίρην αὐτὸν 
ἐποίησε. γα δον οἱ 
αῇ E " "3 , D - ᾿ - » ἐ Αἱ 
Τῇ οὖν ιζ΄ τοῦ ἸΙουλίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους γέγονε j 
T^ ». δ « , ' ΠΤ 
παγκόσμιος καύσων καὶ ἄξιος μνήμης" ἐν ᾧ δὴ ϑέρει καὶ ὅδ. 
* , € * LI , 
πνευματιχὺς κὺρ Γρηγόριος ὃ Πήϊελισσηνὸς πατριαρχῆς ἐγέ- 
» , - , , * 3 , m t 
γετο. χαὲ τῇ i£ TOU «Αὐγουστου μηνὸς ἐγεγνηϑὴ μοι υἱὸς | 
, , NH , ^ " 
᾿Ανδρόνιχος τοὔνομα, ὃς ἔζησεν ἡμέρας xai μόνον 0x10. καὶ 
, , M » ,' ὃ 
τῷ ςθυδ' ἔτει ἐν μηνὶ “Ιεκεμβοίῳ φϑίνοντι ἐλϑόντος μου εἰς, 
^ ^ - - εγν E ἊΝ , ὙῈ 
τὴν Πελοπόννησον μετὰ τῶν τῆς «Ενετίας ἐμποριχῶν τριήρεων, το 
καὶ Σεπτεμβρίου πρώτῃ τοῦ ςθνε ἔτους εὐηργετήϑην τὴν 
ἡγεμονίαν τῆς Σπάρτης καὶ διοίχησιν xol πάντων τῶν πέριξ — 
αὐτῆς, ἤγουν Kovia, βραϊκῆς Τρίπης, Ἰζεραμίου, Ilayxó- . 
- / ᾿» i 
των, Σχλαβοχωρίου, καὶ πάντων τῶν ἄλλων αὐτῆς χωρίων, | 
' , ^ 3 ., ? v c , * , 3 0 
καὶ πάντα τὰ εἰσοδήματα αὐτῶν, ὡς οὐχ εἰχεν οὐδεὶς ἄλλος 15 
πώποτε τὴν τοιαύτην διοίχησιν. εἶπέ μοι δὲ καὶ τοῦτο δ΄ 
αὐθέντης μου, “ἕνεκεν τῆς σῆς χρηστῆς δουλοσύνης xai τῆς . 
ἐμῆς πρὸς σὲ ἀναδοχῆς καὶ ἀγάπης εὐηργετησαμέν σοι τὴν 
Βτῆς Σπάρτης διοίκησιν, καὶ οὕτως ϑέλω εἶναι καὶ αὕτη Og. 
^ , * , Y ' ^ » € | ^ " 
τῆς Κορίνϑου καὶ Πάτρας, ὧν τὴν μὲν ἔχει ὁ Κανταχουζη- 20 
voc Ἰωάννης, τὴν δὲ ᾿Αλέξιος 0 “άσκαρις. καὲ γίνωσκε ὅτι 
ἕτερον μεσάζοντα οὐ ποιήσω πάρεξ τὸν Σοφιανὸν Εὐδαΐμογα, 
' ) 2 ^ 3-6 
Ἰωάννην, ὃν ἔχω. ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὀνταῦϑα εὑρήσομαι ἀεί, ἀλλὰ 


1. ὃ — ἐποίησε om P 13. ἤτου P κεραμίου P 17. μου 
ὅτι ἐπεὶ Éyexey P 


daciam remunerans, drungarium biglae, qui ipsorum lingua iannitza- 
garas dicitur, ac brevi intervallo vezirem creavit. à 
Decimo septimo die mensis lulii eiusdem anni, toto orbe aestus. 
ingens et memorabilis fuit: qua aestate spiritualis pater Gregorius 
Melissenus patriarcha factus est. die decimo quinto mensis Augusti 
genitus est mihi filius Andronicus, qui dies tantum octo vixit. anno 
6951, mense Decembri exeunte, mercatorum Venetorum triremibus 
in Peloponnesum profectus, die primo Septembris anni 6955 Spartae 
oppidorumque omnium adiacentium in circuitu, i. e. Culae, Hebrai- 
cae Tripes, Tzeramii, Pancotorum , Sclabochorii ceterorumque loco- 
rum, omniumque vectigalium praefectura et administratione cohone- 
status sum: qualem praefecturam nemo unquam alius habuit. atque 
ita dixit mihi dominus : * propter studiosa officia tua, meamque erga 
te voluntatem et amorem, ornavi te praefectura Spartae, quam simi- 
lem esse cupio Corinthiacae et Patrensi: quarum alteram lohannes 
Cantacuzenus, alteram Alexius Lascaris habet. et scito , me alium mi- 
nistrum. non creaturum, praeter eum, quem habeo, lohannem 80- 


LIB. H. CAP. XIX. 201 


— διέρχομαι τὸν τόπον μου διὰ πολλὰ ὠφέλιμα" καὶ ὅταν μὲν 
εὑρήσωμαι εἰς τὴν Κόρινϑον, προστάξω τὰς ἐμὰς ὑποϑέσεις 
᾿γώνεσϑαι καὶ ϑεωρεῖσϑαι καὶ τὰς τοῦ τόπου ἐχείνου μετὰ τοῦ 
Ἱζανταχουζηνοῦ καὶ τοῦ Εὐδαίμονος Ἰωάννου, καὶ ὅταν πάλιν 
δεὕρήσωμαι ἐν Πάτρᾳ μετὰ τοῦ “άσκαρι καὶ τοῦ Εὐδαίμονος 
Ἰωάννου, καταλιμπάνω τὸν Καντακουζηνὸν εἰς τὴν ἀρχὴν αὐτοῦ, 
ὅταν δὲ ἔσωμαι ἐνταῦϑα, μετὰ σοῦ καὶ τοῦ Εὐδαίμονος To- 
ἄννου καὶ ἄλλων. ἔτι ὅταν ϑεοῦ εὐδοκίᾳ λήψωμαι καὶ γυναῖκα, 
διὰ σοῦ ἕξω αὐτήν, καὶ ἐνταῦϑα τὸν πλείονα χρόνον διαβι- 
βάσω, καὶ σὺ ἔσῃ ὃ γνωστότερος ἐν πᾶσιν εἰς τὰ τῆς ϑεραπείας 
αὐτῆς. νῦν δὲ ἐγὼ μὲν ἀπέρχομαι πρὸς κρείττονα οἰκοδομὴν 
τοῦ ᾿Ισϑμοῦ" σὺ δὲ ἐνταῦϑα εὑρισκόμενος ἄρχου καλῶς τὴν 
ἀρχήν σου, καὶ παῦσον τὰς ἀδικίας καὶ τὰς ἐνἑξαῦϑα πολλὰς 
ἀρχάς, καὶ ποίησον πάντας μὴ ἔχειν ἄλλην ἀρχὴν πάρεξ σοῦ 
ὡς ἐμὲ μόνον αὐϑέντην xai σὲ ἀντὶ ἐμοῦ, xal ἐὰν ϑέλῃς 
τοῦ μὴ ποιεῖν ἀδικίας καὶ φιλοπροσωπίας καὶ φυλάττῃς μᾶλ- 
λον τοὺς νόμους, ἕξεις τὸν μισϑὸν ἐκ ϑεοῦ, καὶ ἐξ ἡμῶν εὐὖ- 
χαριστίαν. ἄπεχε τῶν δώρων, διὰ τὲ μὲν περὶ τῶν δωροδε- 
χτῶν τάδε φησὶν ὃ χρυσοῦς τὴν γλῶτταν “πῦρ κατακαύσει 
)oixovc δωροδεχτῶν καὶ καρδίας, διὰ τὲ μὲν ἡ δωροδοκία δια- 
φϑείρει τὸ δίκαιον, καὶ τοσοῦτον ἀποτυφλοῖ ὡς καὶ ἀϑώους 
ὑπὸ χαταδίχην ποιεῖ. ἔτι δὲ καὶ ταύτας τὰς τρεῖς ἀρετὰς 


Ad 


L 
1. διέξομαι P 7. ἔσωμαι] ἤμην M 8. ἔτι] ὅτε M 9. 
σῇ γνώμῃ P 12. τῆς ἀρχῆς 14. πάντα M 18. διότε P 
22. ἀπὸ χαταδίχης P 


phianum Eudaemonem. non autem semper hic ero, sed obeo regionem 
meam multis de causis: quumque Corinthi ero, leges meas servari et 
ilius loci leges cum Cantacuzeno et Iohanne Eudaemone examinari 
iubebo; similiter quum Patris ero, cum Lascari et eodem Iohanne, 
relicto Cantacuzeno in praefectura sua, et quum hic ero, tecum et 
cum Iohanne aliisque. porro, si deo placuerit, ut uxorem ducam, per 
f te eam ducam, ac plurimum temporis hic commorabor, et tu cete- 
ris peritior eris earum rerum, quibus ei serviendum erit. nunc ad in- 
stitnwendam meliorem aedificationem Isthmi discedo: tu. hic manens 
bene guberna provinciam tuam, tolle iniurias dominatuumque multi- 
tudinem, ac fac, ut ne aliud imperium praeter tuum noverint , sed 
me esse solum principem, te locum meum tenere agnoscant. quodsi 
nec iniuste egeris, nec personae habueris rationem, sed diligentissime 
leges servaveris, praemia a deo habebis, a nosmet gratiam. abstine 
ab accipiendis muneribus: de quo hominum genere Chrysostomus di- 
cit: 'ignis comburet domos et corda eorum, qui dona. accipiunt ,' 
propterea, quod accepta dona pervertunt iustitiam. adeoque excae- 


202 GEORGH  PHRANTZAE 


» * 1 i] D ^ * , ON - Li 
δεῖ ἔχειν τὸν χριτὴν τὸν χρίγοντα λαὸν κυρίου xai ὁμοφύλους 
t , Ε] * 9 M * - * 
Χριστιανούς, πίστιν ὀρϑὴν εἰς Oeov sat εἰς δον προχειρί- 
» 09 ' J 34 ἢ" M m , 
Lovra αὐτῷ 10 ἀξίωμα, καὶ ἀληϑειαν ἀπὸ τῆς γλώττης, καὶ 
σωφροσύνην ἀπὸ τοῦ σώματος - καὶ ταῦτα πάντα καλῶς Gt 
οἶδα φυλάττειν ἐκ νεύτητός σου. καὶ ἐν ταῖς ἐποστολικαῖς 5 
διατάξεσιν οὕτως φησὶν * ἔστω ὁ κριτὴς ἀπροσωπύληπτος, μήτε 
' , A , LU M ^ a LI 
πλούσιον ἐντρεπόμενος ἢ κολακεύων. παρὰ τὸ προσῆκον, μήτε 
πενήτων φειδόμενος " οὐ λήψῃ γάρ φησι πρόσωπον δυνάστου, 
* 3, , 2 - - t 
καὶ πένητα οὐκ ἐλεήσης ἐν χρίσει, ὅτι τοῦ ϑεοῦ ἡ χρίσις. 
δίκαιος τὸ δίκαιον διώξεται, καὶ οὐχ ἀρέσει τῷ δικαίῳ ἄδι- τ 
' asc » ' ? 
κὸν nort." προσκυνήσας οὖν ἐγὼ αὐτὸν καὶ εὐχαριστήσας, 
, - »j ' 3 M - , - 5 ^ * 
ἀπῆλϑεν elg τὸν "o9u0v τῇ κη τοῦ αὐτοῦ Σεπτεμβρίου, 
Τῷ δὲ Ὀχτωβρίῳ μηνὶ τοῦ. αὐτοῦ ἔτους ἐξῆλθεν ἀπὸ 
- ^ , c , Cym^ 5 , - * ^ ^- 
τῆς Γλαρένεζας ἡ κυρία Ἑλένη, ϑυγάτηρ τοῦ κὺρ Θωμᾶ τοῦ 
δεσπότου, ἵνα ἀπέλϑῃ εἰς τὴν Σερβίαν καὶ άζαρον τὸν υἱὸν a 
κὺρ Γεωργίου δεσπότου ἄνδρα λάβῃ, ὕπερ καὶ ἐγένετο" καὶ 
διὰ τοῦτο καὶ δεσπότην καὶ αὐτὸν δὴ τὸν “άζαρον ó βασι- 
* * 3 , et - - , 
λεὺς χὺρ Ἰωάννης ἕνεκεν τοῦ φιλανϑρωπηνοῦ Peooy(ov τετί- 
- * , - , M - - —» 3 
qup. τῇ δὲ κζ΄ τοῦ Νοεμβρίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἤλ- 
ϑὲν ὃ ἀμηρᾶς κατὰ τοῦ Ἰσθμοῦ ἤτοι ᾿Εξαμιλίου: καὶ τῇ 
" Li - , M , 3» * * ἴὩᾺ , 
δεκάτῃ τοῦ Ζεχεμβοίου μηνὸς παρέλαβεν αὐτὸν καὶ ἐπορϑῆσε. 


9. 5j χρίσις δικαία διὸ ὃς τὸ δίχαιον ῬΡ 10. ἄδικος P, omisso 


ποτὲ 12. zc" σεπτεμβρίου τοῦ αὐτοῦ ἔτους Ῥ, «υἱ ἃ verbis 
proximis incipit eaput 21. 18. φιλαγϑρώπου M 


cant, ut condemnes etiam insontes. praeterea his tribus virtutibus 
praeditum esse oportet, qui de populo domini et fratribus Christia- 
nis ius dicit: fide recta erga deum et erga eum, a quo dignitatem est 
consecutus: veritate oris, et temperantia corporis: quae omnia prae- 
clare te inde ab adolescentia servare novi. idem in Apostolicis con- 
stitutionibus ita dicit: 'habeto iudex personarum nullam rationem, 
neve aut diviti indulgeat blandiaturque, aut parcat pauperi. non respi- 
cies enim, inquit, personam potentis, nec pauperum misereberis, quo- 
niam est iudicium dei. iustus sequetur iustitiam, mec placebit illi 
uuquam iniustitia." deinde quum osculatus eum essem egissemque 
gratias, die eiusdem Septembris 28 in Isthmum abiit. 

Mense autem Octobri eiusdem anni Glarentza discessit Helena 
domina, Thomae despotae filia, ut in Serviam proficisceretur et La- 
zaro, filio Georgii despotae, nuberet, ut etiam nupsit. quare et de- 
spotam et ipsum Lazarum imperator lohannes propter Georgium Phil- 
anthropenum honoravit. vicesimo septimo die mensis Novembris eius- 
dem anni ameras Isthmum sive Hexamilium oppugnatum venit, cepit- 
que eum delevitque decimo Decembris. deinde Patram profectus, eam 


e 


LIB. HI. CAP. XIX. 203 


xui ἀπελϑὼν tig Πάτραν τὴν Πάτρας πόλιν μόνην παρέλαβε 
χαὶ ἐνέπρησε xai ἠφάνισε. καὶ τῷ “ὐγούστῳ μηνὲ τοῦ αὐτοῦ 
ἔτους ἐστάλην πάλιν ἐγὼ εἰς τὴν Kovoravrwovnolw ὑπὲρ 
πολλῶν τινῶν ὑποϑέσεων xai περὲ τῆς Τραπεζοῦντος καὶ τῆς 45 
-5 l'ozSíag καὶ περί τινος συνοικεσίου διὰ τὸν αὐθέντην μου, 
᾿ς ἐπεὲ ἀπ᾽ ἐχεῖσε προεσύντυχον" ἔνϑα καὶ ἱερομονάχους xoi ἐκ 
τῶν ἀνθρώπων μου ἔστειλα ἐν ἐκείνοις τοῖς μέρεσι, ἐξαιρέτως 
δὲ xai τὸν ἱερομόναχον Ἰσίδωρον τὸν καὶ ὕστερον χρηματί- 
σαντα μητροπολίτην ᾿΄ϑηνῶν, us9? ὧν ἔγραψα. καὶ προσμέ- 
τὸ γογτός μου ἐκεῖ τῷ Ἰουλίῳ μηνὲ τοῦ ςϑυς, ἔτους ἀπέϑανεν 
ὑπὸ λοιμώδους νοσήματος ὃ δεσπότης κὺρ Θεόδωρος ἐν τῇ 
Σηλυμβοίᾳ, καὶ κομίσαντες τὸ λείψανον αὐτοῦ ἐν τῇ πόλει 
ἐϑαψαν αὐτὸν ἐν τῇ τοῦ Παντοχράτορος μονῇ. καὶ τῇ ιε΄ 
τοῦ “Ιὐγούστου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἀπέθανέ μοι Ó. υἱὸς B 
NS T ' , ἢ à μὲ rr T c » 
χῦ «Ἱλέξιος, ζησας χρόνους & καὶ μῆνας ἕνδεκα". οὗ ὃ ϑανα- 

τος σφόδρα μου καϑήψατο, οὐκ. εἰδότος μου τοῦ ἀϑλίου τὰ 

μέλλοντά μοι συμβῆναι λυπηρύότερα. καὶ τῇ λα τοῦ Ὀχτω- 

βοίου μηνὸς τοῦ c2vL ἔτους ἀπέθανε καὶ ὃ βασιλεὺς κὺρ 
. Ἰωάννης ἐτῶν ὑπάρχων vd καὶ μηνῶν ( xal ἡμερῶν ιε΄, xai 
4ο ἐτάφη τῇ πρώτῃ Νοεμβρίου év τῇ μονῇ τοῦ Παντοχράτορος, 
αὐτοχρατορήσας ἔτη εἴχοσι τρία μῆνας τρεῖς καὶ ἡμέρας 
δέκα. 


solam urbem cepit, combussit et evertit. — Augusto mense eiusdem 
anni ego rursus Cpolim missus sum multis super negotiis, etiam de 
'"Trapezunte et Gotthia, et de quodam coniugio domini mei actum, 
illinc ante conditiones agitans: unde hieromonachos et quosdam de 
meis domesticis, in primis Isidorum hieromonachum, qui postea Athe- 
narum metropolita fuit, in istas regiones cum litteris dimisi. ibi quum 
degerem , mense Iulio anni 6956 Theodorus dominus peste consum- 
ius est Selymbriae: cuius corpus in urbem translatum et in mona- 
sterio Pantocratoris sepultum est. decimo quinto die Augusti mensis 
eiusdem anni mortuus est mihi Alexius filius, quum vixisset annos 
quinque et menses undecim: cuius obitus vehementer me afflixit, 
quando miser nesciebam, quae mihi acerbiora eventura essent. trice- 
simo primo die Octobris anni 6957 etiam imperator Iohannes diem 
obiit, annos natus seplem et quinquaginta, menses decem, dies quin- 
. decim, primoque Novembris die in monasterio Pantocratoris sepultus 
. est, regno potitus annos viginti tres, menses tres, dies decem. 


204 GEORGII PHRANTZAE 


B.I.B.A L0. Js 


ΠΈΡΙ ΤΗ͂Σ BAXIAEIAZX KTP KONZTANTINOT TOT HA-. 
AAIOAOTOT, ΚΑΙ ΤῊΣ AAQOXEOX ΤΗΣ KQÜNZTANTI- 
NOTIOOAEOX ΚΑΙ ETEPQN ΤΙΝΩΝ. 


46 n 7 οεμβοίου μηνὸς δεκάτῃ τρίτῃ τοῦ sow ἕτους 7.5 
ϑὲν εἰς τὴν KeovoravrtvovnoAw μετὰ νηὸς Ó ᾿δεσπύτης xép 
Θωμᾶς, μὴ εἰδὼς τὸν τοῦ βασιλέως ϑάνατον" καὶ διερχό- 
pevoc τὴν Ἰαλλιούπολιν ἔμαϑεν αὐτόν. αὐτοῦ δὲ παραγενο- 
μένου ἔπαυσαν πολλῷ πλέον τὰ ὅσα δεσπότης κὺρ “ημήτριος 
καὶ οἱ αὐτοῦ σφετεριζόμενοι ἐνήργουν βασιλεῦσαι τοῦτον τὸν τὸ 
δεσπότην καὶ πορφυρογέννητον. ἀλλὰ παρὰ τῶν Kovoravrt- 
γουπολιτῶν οὐκ ἄξιον εἶναι ἐκρίνετο, ζῶντος τοῦ πρώτου xai 
τοιούτου ἀδελφοῦ τοῦ ἐπὶ πάσαις ἀρεταῖς πρωτεύοντος - εἶ 
καὶ δυστυχὴς ἦν, ὅμως τὸ προσῆκον xci δίκαιον ἔπραξαν, 
προστάξει τῆς ἁγίας δεσποίνης καὶ τῶν υἱῶν αὐτῆς τῶν Ót-15 
σποτῶν καὶ τῶν ἀρχόντων βουλῇ καὶ γνώμῃ τῷ ἀμηρᾷ ἐβου- - 
λήϑησαν ἀκουτίσαι ὅτι καὶ αὐτὴ ἡ μήτηρ καὶ οἵ ἀδελφοὲ καὶ 


5. “μηνὸς om P 10. ἐνεργοῦσαν M 12. ἀνάξιον P 13. 
πάσης ἀρετῆς P 14. ἔπραξαν] ἀπήτει P 16. τοῦ du. 
ἠβουλήϑησαν αὐτὸν ποιῆσαι P 


LIBER ΠῚ. 


DE IMPERIO CONSTANTINI PALAEOLOGI, EXPUGNATIONE 
CONSTANTINOPOLIS ET REBUS QUIBUSDAM ALIIS. 


τ Novi die decimo tertio anni 6957 Cpolim navi venit 
Thomas despota, mortem imperatoris ignorans, quam primum Callio- 
poli comperit. qui quum advenisset, longe sedatiora erant, quae De- 
metrius despota eiusque asseclae moliebantur , ut is despota et por- 
phyrogenitus obtineret imperium. neque vero id fas existimabant 
Cpolitani , vivente natu maximo ac tali fratre, omnibus virtutibus 
principe: qui quum infortunatus esset, fecerunt, illi tamen, quod 
honestum iustumque erat. iubente sancta despoena volentibus- 
que ac suadentibus eiusdem filiis, despotis ac principibus, amerae. 


LIB. HI. CAP. 1. 205 


τὸ πρωτεῖον τοῦ χρόνου xo) ἡ ἀρετὴ καὶ ἀγάπη τῶν ἐν τῇ 
πόλει σχεδὸν πάντων τὸν χύριον Κωνσταντῖνον διὰ τὸν βασι- 
λέα χρίνοῦσιν, ἵνα κἀκεῖνος ἐπίσταται τοῦτο. καὶ τῇ ς τοῦ 
Ζεχεμβρίου ἀπεστάλϑην ἐγὼ πρέσβυς πρὸς τὸν ἀμηρᾶν ἀναγ- 
bera: τὰ εἰρημένα. ὡς οὖν ἀνήγγειλα αὐτὼ τῷ ἀμηρᾷ, ἄκού.. 
σας ἐπεκχύρωσε, καὶ μετὰ τιμῆς καὶ δώρων: ἀπέπεμψέ ut. 
ταῖς αὐταῖς δὲ ἡμέραις καὶ ἄρχοντες ἐκ Κωνσταντινουπόλεως 
εἰς Πελοπόννησον ἐστάλησαν καὶ ᾿Αλέξιος Φιλανθρωπηνὸς ὃ 
“άσκαρις ἐστάλη εἰς τὴν πόλιν παρὰ τοῦ αὐϑέντου ἡμῶν 
jto μετὰ τοῦ δεσπύτου κὺρ Θωμῶ onég τινων ὑποθέσεων τοῦ 
δεσπότου δὴ πρὸς τὸν βασιλέα, μὴ εἰδότες τὸν τοῦ βασιλέως 
ϑάνατον. χαὶ φϑάσας sig τὴν βασιλεύουσαν τῶν πόλεων εὗρε 
τεϑνηχότα τὸν ἄνακτα. καὶ συγχύσεως πολλῆς οὔσης περὶ τοῦ 
. τίνα οτεφϑῆναι εἰς βασιλέα ἐκ τῶν ἀδελφῶν, κατὰ τὸ διορι- 
ἐπ σϑὲν ὑπὸ πάντων, ὡς προείρηται, ἐπεστάλϑη παρ᾽ αὐτῶν ὃ 
᾿Αλέξιος ὃ Φιλανϑρωπηνὸς μετὰ ΠΠανουὴλ τοῦ Παλαιολόγου 
τοῦ λεγομένου "Iuygov εἰς Πελοπύνγησον, ἵνα εἰς βασιλέα στέ- 
ψωσι τὸν δεσπότην κὺρ Κωνσταντῖνον τὸν αὐθέντην μου, ὃ 
] xr ἔπραξαν ἐν τῇ Σπάρτῃ τῇ ἕκτῃ Ἰανουαρίου. καὶ τῇ ιβ' 
|poro$ Magzíov μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐφϑάσαμεν εἰς τὴν πό- 


ἂς 


3. zai ἵνα P 4. ἀπεστάλην P 6. ἀποχύ- cod. 8. 
ἐκ Πελοποννήσου εἰς Κωνσιαντιγούπολιν ἔφϑασαν AG τος, ó Φι- 
λανϑρωπιγὸς λέγω ὃ «Ἰάσχαρις, χαὶ ἄλλοι παρὰ τοῦ αὐϑέντου 
ἡμῶν καὶ δεσπότου κὺρ Θωμᾶ, ὑχιέρ τινων αὐτῶν ὑποϑέσεων, 
πρὸς τὸν βασιλέα: καὶ φϑάσαντες εἰς τὴν βασιλεύουσαν τῶν πό- 


λεων εὗρον P 16. ἐμμαγουὴλ P 19. «6! P — 20. μηνὸς 
om P. i 


significare statuerunt, matris fratrumque voluntatem, primatum aeta- 
tis, virtutem civiumque paene omnium studia Constantino ad impe- 
rium suffragari. quippe illum quoque id scire volebant. itaque ego 
Decembris die 6 legatus ad ameram missus sum, ista ut renuntia- 
rem: quae ille rata habuit, meque honoribus et donis ornatum di- 
misit. iisdem diebus et alii viri illustres Cpoli in Peloponnesum missi 
sunt, et Alexius Philanthropenus Lascaris a domino nostro cum Tho- 
ma despota de quibusdam despotae negotiis Cpolim ad imperatorem, 
quippe cuius mortem ignorarent. is igitur, ubi advenit in urbem, im- 

eratorem mortuum invenit: quumque magna esset perturbatio du- 

itantium, quem e fratribus coronarent imperatorem , tandem ex 
omnium voluntate, ut ante commemoravi , Alexius Philanthropenus 
cum Manuele Palaeologo, qui lIagrus dititur . missus est in Pelopon- 
nesum, ad coronandum augustali corona dominum meum, Constanti- 
num despotam: id quod fecerunt Spartae die sexto Ianuarii. die de- 
inde 12 Martii mensis eiusdem anni cum domino nostro recens co- 


206 GEORGII PHRANTZAE 


λιν μετὰ τοῦ αὐϑέντου. ἡμῶν τοῦ νέου ἐστεμμένου βασιλέως, 
Β μετὰ Καταλαγιχῶν τριήρεων, χαὶ παρὰ πάντων ἀσπασίως 
ἐδέχϑη ὃ νέος ἄναξ μετὰ χαρᾶς, ἐμπλησμένοι ἅπαντες ἀγαλ- 
λιάσεως καὶ εὐφροσύνης, καὶ ϑριάμβους μεγάλους ποιήσαντες, 
ὡς ὅϑος ἐστὶν τοῖς νεωστὶ ἐστεμμένοις βασιλεῦσι ποιεῖν, μετὰδ᾽ 
δέ τινας ἡμέρας τὸν αὐτάδελφον αὑτοῦ τὸν κὺρ Θωμᾶν τὸν 
αὐϑθεντόπουλον εἰς τὸ δεσποτικὸν ἀξίωμα ἀνεβίβασε. καὶ τῷ 
αὐτῷ ἔτει ἐν μηνὲ “Αὐγούστῳ ἐξελϑὼν τῆς πύλεως ὃ προρρη- 
ϑεὶς δεσπύτης κὺρ Θωμᾶς ἀπῆλθεν εἰς Πελοπόννησον. τῇ 
δὲ πρώτῃ Σεπτεμβρίου τοῦ  c2ve ἔτους ἐξῆλθε καὶ ὃ δεσπό- τὸ 
της ὃ πορφυρογέννητος κὺρ 4ημήτριος, καὶ ἀπῆλϑε κἀκεῖνος 
εἰς Πελοπόννησον, καὶ συμβάσεις μεϑ’ ὅρκων φρικτῶν πρὸ τοῦ 
ἐξελϑεῖν αὐτοῦς τῆς πόλεως ἐνώπιον τῆς κυρίας μητρὸς αὐτῶν 
καὶ βασιλίσσης καὶ τοῦ αὐτοχράτορος καὶ ἀδελφοῦ καὶ πάντων 
τῶν τῆς συγκλήτου ἐγκρίτων ἀρχόντων ποιήσαντες, ἵνα μηδεὶς 15 
τοῦ ἑτέρου τοὺς τύπους καὲ ὅρια ὑπερπηδᾷ καὶ ἁρπάζῃ, ἀλλ 
εἰρηνικῶς διάγειν. οὗτοι δὲ μετὰ ταῦτα μὴ τηρήσαντες τοὺς 
ὅρχους: καὶ τὰς συνθήκας ἠθέτησαν" διὰ τοῦτο ἐν ὑστέροις, 
ὡς ἐφάνη καὶ εἶδον κἀγώ, κακῶς ἀπέλαβον καὶ πρὸς ἀλλη- 
λους διετέϑησαν, ὡς πρόσω διηγήσομαι τὰ παρακολουϑήσαντα a 
ἀναμεταξὺ αὐτῶν. 
Τῇ δὲ τετάρτῃ τοῦ Ὀχτωβρίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους 
ἐστάλην ἐγὼ παρὰ τοῦ αὐθέντου μου καὶ βασιλέως πρὸς τὸν 


3. ἐμπλησϑέντες Ρ 4. ἐποίησαν P 5. ποιεῖν om P 9. 


παρεγένετο P 10. δεχεμβρίου P 23. τὸν Ἰβηρίας Τεώρ-- 
yu» πέμπτον P A 


ronato urbem intravimus in triremibus Catelanicis, exceperuntque no- 
vum . dominum universi benigne et hilariter, impleti exultatione et 
laetitia, magnosque agentes triumphos, quemadmodum imperatoribus 
recens coromatis fieri solet. paucis diebus post Thomam principem, 
fratrem germanum, ad dignitatem despoticam evexit: qui eodem anno, 
Augusto mense ex urbe egressus in Peloponnesum abiit. calendis Se- 
ptembribus anni 6955 etiam Demetrius despota porphyrogenitus dis- 
cessit similiterque abiit in Peloponnesum. hi antequam ex urbe ex- 
cederent, coram matre imperatrice et imperatore fratre cunctisque 
senatorii ordinis viris primoribus horrendis sacramentis se adstrinxe- 
runt, ut neuter alterius loca finesque invaderet aut vastaret, sed pa- 
cem servaret uterque. at mox, neglectis ac violatis sacramentis pa- 
ctionibusque, postea, ut comparuit egoque ipse vidi, male inter se 
allecti et animati fuerunt: unde quae exorta sint inter eos, infra 
explicabo. 


Die quarto Octobris eiusdem anni ab imperatore, domino meo, 


AB. HI. CAP. T. "Beg 


T^ Ἰβηρέας χύριον Γεώργιον AMénsv, ὃς παρ᾽ ἡμῖν. δὴξ λέγεται, 
f xat πρὺς. τὸν βασιλέα Τραλδαϊ οὔντος κὺρ Ἰωάννην τὸν Kouvvóv, 
μετὰ δώρων ἀγλαῶν καὶ πολλῆς παρασχευῆς, μετὰ ἀρχόντων 
D καὶ σερακεωτῶν xo ἱερομονάχων xa μοναχῶν καὶ ψαλτῶν μου- 
our. zai ἰατρῶν καί τινων κρουόντων͵ ὄργανα καὶ ἕτερα εἴδη 
 —— καὶ ἐλϑόγτες εἰς ᾿βηρίαν ὑπὸ πάντων ὀδέχϑημεν 
μετὰ χαρᾶς, xat κρουομέγων τῶν μουσικῶν εἰδῶν καὶ ὀργά- 
γῶν πάντες οἱ ἐκεῖθεν ἔτρεχον ἰδεῖν καὶ ἐθαύμαζον, λέγοντες 
NT ἠχούομεν περὲ τούτων, ἀλλ᾽ αἰσϑητῶς ὡς τὰ νῦν οὐχ εἴς 
το δομεν οὔτε ἠκούσαμεν. οὐχὲ uóvov ἀπὸ τῆς Ἰβηρίας πόλεως 
ἀλλὰ zai ἐκ τῶν πέριξ αὐτῆς καὶ περάτων ἔτρεχον ἰδεῖν καὶ 
ἀκοῦσαι, ὅτι τὸ ὄνομα αὐτῶν ἤκουον, τί δέ ἐστιν οὐκ ἐγίνω- 
σχον. καὶ ἐλθόντων πολλῶν, ἐν αὐτοῖς ἦν καί τις γηραϊὸς 
ὡσεὶ ἐτῶν éxaróv, καὶ τάδε μον διηγήσατο. ἦν τοὔνομα τῷ 
πρεσβύτῃ Ἐφραίμ, ὁρμώμενος ἐκ τῆς περιφήμου τῆς Ἰβηρίας 
πόλεως λεγομένης .. . ..* ὃς ἐκ νεύτητος αὑτοῦ ἠχμαλω- 
τίσϑη ὑπὸ βαρβάρων καὶ ἀσεβῶν τῶν ἐκεῖϑεν ἐθνῶν, xai 
ἀἐπώλησαν αὐτὸν εἰς τὰ ἐνδότερα μέρη τῶν Περσῶν. ὃ δὲ 
| χύριος αὐτοῦ ἔμπορος ὦν, καὶ μετὰ ἑτέρων πολλῶν ἐμπόρων 
bo ϑέλοντες ἐλϑεῖν κατὰ τὰ τῶν Ἰνδῶν μέρη ποιῆσαι τὴν αὐτοῖς 
| γεγομισμένην ἐμπορίαν, καὶ περιπατοῦντες ἡμέρας οὐκ ὀλίγας 
ἤγγισαν ἔνδον τῆς τῶν Ἰνδῶν χώρας. 6 αὐτὸς Ἐφραὶλιε ἐπι.-. 


10. ἀπὸ τῶν τῆς Ἰβηρίας πόλεων P τι. καὶ περάτων om'P 
12. ὅτε ὀνομάζειν αὐτὰ P 15. ἔχ τινος τῶν τῆς Jg. P 17. 
ἐχεῖσε P 20. αὐτῶν M 


ad principem Iberiae, Georgium Mepen, qui a nobis rex dicitur, et 
| lohannem Comnenum, Trapezuntis regem, missus sum. cum donis 
] splendidis multoque apparatu, cum viris nobilibus et satellitio, cum 
hieromonachis et monachis, cum psaltis et medicis, aliisque quibus- 
dam organa et alia instrumenta musica. tractandi peritis. ubi in Ibe- 
riam venimus, cuncti nos laeti exceperunt, pulsatisque organis cete- 
risque instrumentis, incolae concursantes mirari ac profiteri , audisse 
.se de talibus rebus, nunquam, ut nunc, sensibus usurpasse. neque 
solum ex urbe, sed etiam e locis et regionibus finitimis ad viden- 
- dum audiendumque accurrerunt, quoniam illarum rerum nomina au- 
| diverant, quales illae. essent, ignorabant. quumque multi confluxis- 
| sent, fuit inter hos senex quidam centum circiter annorum, qui haec 
mihi narravit. erat nomen seni Epbraim, et oriundus erat e nobili 
Iberiae urbe, quae appellatur . . . . . . puer captus ἃ barbaris et im- 
piis ilis gentibus, venditus est in interiores regiones Persarum. 
quum herus eius, qui mercator erat, et alii multi mercatores , 
apud Indos solitum sibi mercatum facturi , dies aliquot iter fecis- 


A ΤᾺ 


47 


208 GEORGII PHRANTZAE 


ϑυμῶν φεύγειν τοῦ ζυγοῦ τῆς αἰχμαλωσίας ἐζήτει εὐχαιρίαν" 
xai ἐν μιᾷ νυχκτὲ πανσελήνῳ ὃ κύριος αὐτοῦ χεχοπιαχὼς ἐκ 


εἴς τινας νήσους, ἐν αἷς οἰχοῦσιν οἱ μακρύβιοι" μακροβίους γὰρ 
ὀνομάζουσι διὼ τὸ ζῆν πλεῖον ἢ ἑκατὸν πεντήκοντα ἐτὴ ἔχα- 
στος αὐτῶν. καὶ τοῦτο δὲ γίνεται, λέγουσι, διὰ τὴν τοῦ ἀέρος 
εὐχρασίαν καὶ καϑαρότητα, διὰ τὲ μὲν ἐν ἐκείνοις τοῖς μέρεσιν ] 
οὐ λείπονται ὁπῶραι παντοῖαι δι’ ὅλου τοῦ ἐνιαυτοῦ, καὶ τὰ τι 
μὲν ἀνθοῦσι τὰ δὲ ὀμφακίζουσι τὰ δὲ τρυγᾶται. ἐχεῖ δὲ καὶ — 
τὰ μεγάλα Ἰνδικὰ γίνονται χάρυα καὶ δυσπόριστα ἡμῖν καὶ 

πάνυ ἐπιϑυμητὰ ἀρώματα καὶ ὃ μαγνήτης λίϑος. οἵτινες ἄν- 
ὃρες ἔϑνος εἰσὶν εὐσεβὲς καὶ ζῶσι ζωὴν ἀκτήμονα καὶ τὸν | 
Seb» δοξάζουσιν. ἐκ τῶν ἐκεῖϑεν καὶ ὃ ποταμὸς ὃ Νεῖλος τ' 
ἀρχὴν λαμβάνει’ ὃ δὲ τρόπος ὅπου ὅ ποταμὸς οὗτος τῷ 
Ἰουλίῳ καὶ Αὐγούστῳ μηνὲ πλημμυρεῖ, xai οὐχὲ ἑτέρῳ καιρῷ Ἷ 
ὡς οἱ ἄλλοι ποταμοί͵, λέγουσιν εἶναι οὕτως, ὅτι οἱ δυο αὐτοὴ 
μῆνες ἐν ἐκείνοις τοῖς μέρεσιν ὑπάρχουσι ψυχρότεροι τῶν 


P - , ££. £i c , ' C mw ' * i| ἢ 
ἄλλων μηνῶν, Óto:L ὁ ἥλιος ὑπάρχει πρὸς ἡμᾶς καὶ πρὸς τὸ δι 
βόρειον. ὕψωνγεται διὰ τοῦτο τότε μεσοῦντος τοῦ ϑέρους, 


τὴν Ziyvnro» ἐπικλύζει, ὡς τοῦ ἡλίου τὴν βορειοτέραν δια- | 


9. x«i δ P 10. ὧν τὰ P 12. μέγιστα P 13. πάντα P 
16. τρόπος τοῦ ποταμοῦ τούτου ὅτι τῷ P 22. ὥστε παντὸς — 
ἡλίου Μ 


sent, iamque appropinquarent finibus Indorum, Ephraim, iugo ser- - 
vitii se subtrahere cupiens, fugae opportunitatem quaerebat, ac . 
nocte plenilunii lumine illustrata, quum herus cum reliquis comiti- 
bus fessus esset ex itinere, ipse fortunae confisus, surrexit fugiendo- 
que loca mutavit, et dies non paucos per invia ac deserta circumva- . 
gatus, pervenit in insulas quasdam, quas longaevi habitant. quippe . 
longaevos hos appellant propterea, quod singuli vitam supra an- - 
nos centum et quinquaginta producunt: id quod fieri aiunt pro- - 
pter aeris. temperiem et puritatem, proptér quam illis in regionibus 
per totum annum non deficiunt omnis generis fruges, quarum aliae flo- .- 
rent, aliae crudae sunt, aliae iam maturae colliguntur. ibidem proveni- | 
unt magnae nuces Indicae, et aromata nobis paene negata sed optatis- 
sima, et magnes lapis. gens ea pia est vitamque agit moderatam et 
deum credit. ex eadem regione Nilus originem capit, causamque, pro- - 
pter quam is fluvius Iulio et Augusto mensibus increscit , non alio 
temporé, ut reliqua flumina, hanc esse dicunt, quod hi duo menses 
ilis in regionibus ceteris mensibus frigidiores sint, propterea quod | 


, 


CB eni rs e uie eara 


Mirac ΟΣ mm ῳ 
does cie Pr Reto Dee Mie ep 


LIB. HI. CAP. I. 209 


à Li - ^4 ΒΩ -“ - 
ϑέοντος ζώνην xai τοῖς ἄλλοις παρενοχλοῦντος ποταμοῖς. ἐπέ- 
m ᾿ E » 
Quos δὲ καί τινα ἄλλον ποταμὸν πάνυ ἐπικίνδυνον, ἵνα ὑπάγῃ 
αὐτόϑι εἰς τοὺς lMaxgofíovc, διά τε ζῶον ὠμγρίβιον μέγα, 
σφύδρα, 0 κατοικεῖ ἐν ἐκείγου τοῦ ποταμοῦ τῷ ὕδατι, καλού- 
μενον τῇ ἐχείνων διαλέκτῳ ὀδοντοτύραννον, οἷον καὶ ἐλέφαντα 
d —- € , » , Mw » 
χαταπιεῖν ὁλόχληρον. εὑρίοχονται δὲ ἐν ἐχείνοις τοῖς ἐρήμοις 
τύποις xai ἕτερα πολλὰ φοβερώτατα ζῶα καὶ ϑηρία, ἐξ ὧν 
εἰσὶ δράχοντες πλεῖστοι καὶ μέγιστοι σφέδρα ὡσεὶ πηχῶν ξβδο-- 
μήκχκοντα, τὸ δὲ μέγεϑος καὶ τὸ πάχος πολὺ καὶ φριχωδέστα- 
)70», σχορπίοι μὲν πηχυαῖοι, oL δὲ μύρμηκες σπιϑαμιαῖοι xad 
, ^ , - 
πλέον, νυχτερίδες δὲ ὡς xopaxec ϑερινοί, μυῖαι δὲ ὡσεὶ στρου- 
T ^ * . - ' 2 - , 
ϑία τὰ ini δώματος. διὰ τοῦτο καὶ ἐχεῖνοι οἱ τόποι εἰσὶν 
ὌΝΟΥΣ ^ ^ LI , M ' € 5^4 f 
ἀοίχητοι, διὰ τὰ φοβερὰ ϑηρία καὶ φαρμακώδη. οἱ ἐλέφαν- 
τὲς δὲ χατ᾽ ἐκείνην τὴν χώραν εἰσὶ τὸ πλῆϑος ὥσπερ καϑ' 
: c - € , * Rl , , « * , 4 , 
ἡμᾶς oL Bosc xai ἀγέλαι προβάτων, ot καὶ ἀγεληδὸν. πορευύ- 
ἣν , M . r4 , , - 
μενοι βόσκονται. διατρήύψας δὲ ovrog ἐν ἐχείνῃ τῇ χώρᾳ και- 
ρῷ τινὲ xai τὴν διάλεχτον τοῦ τύπου ἐχείγου χαλῶς ἔμαϑεν, 
χαὶ ἐνεϑυμήϑη ἵνα ἐν τῇ πατρίδι ἐπανέλϑη. καί τινι τῶν 
᾿ * , - L 
ἐντοπίων τὴν γνώμην αὑτοῦ εἰπών, παρέλαβεν αὐτὸν xai 
(X ? , ^X j? - LS 2 - E , ᾽ 4 
ἤγαγεν ἐν τόπῳ τινὲ ἔνϑα ἐκ τῶν ἔξωϑεν ᾿Ινδῶν ἀχάτια ἐρχὸ- 
* , - Ys , c 
μενα χαὲ φόρτον ποιοῦντα ἀρωμάτων ἦν. καὶ ἐμβὰς ὃ 


2. δὲ om P 38. ἐχεῖ ἐπὶ P 5. ὁδοτύραγνον M ἐλέφαντα 


δύναται χατ. M 12. ἕψνεχεν τῶν φοβερῶν ϑηρίων καὶ ἰοβό- 

λων. xui oÍ P — 14. τὸ om P 19. ἀγελοειδῶς P 16. οὖν 
* ' 

οὕτως P 21. ἥν χαὶ om P 


ium sol ad nostram regionem borealemque procedat. qua de re au- 
gescit Nilus media aestate inundatque Aegyptum, utpote sole zonam 
magis borealem obeunte et instante aliis fluminibus. traiecit autem 
ille, ut ad longaevos perveniret, etiam alium quendam fluvium, valde 
periculosum propter ingens quoddam animal amphibium, quod in eo 
flumine vivit, illorum sermone odontotyrannum appellatum, quod vel 
integrum possit elephantum devorare. inveniuntur in illis locis deser- 
lis praeterea aliae multae horrendae bestiae et beluae, velut draco- 
nes plurimi et ingentes, longitudine cubitorum fere septuaginta, alti- 
tudine et latitudine longe terribilissimi, scorpiones cubitales, formi- 
cae unius spithamae et amplius, vespertiliones corvorum aestivorum 
instar, muscae passeribus pares magnitudine. quapropter etiam habi- 
tari nequeunt illae regiones, propter illas, dico, terribiles et venena- 
las bestias. elephantorum autem ibidem tanta multitudo est, quanta 
apud nos boum atque ovium, pascunturque etiam gregatim vagantes. 
ille quum ea in regione aliquamdiu commoratus esset iamque pulcre 
idieisset gentis sermonem, in patriam redire cupivit; quumque men- 
m suam incolarum alicui aperuisset, deductus ab eo est in lecum 


Párantzes. 14 


210 GEORGII. PHRANTZAE 


Ἐφραὶμ 8 ἐν ἑνὶ τῶν ἀκατίων καὶ ἐλϑὼν εὗρε νῆα παμμέγεϑον. 
᾿Ιβηρικήν, xai πλεύσας δι’ αὐτῆς ἦλϑεν εἰς Ἰβηρίαν ἤτοι Ἴσπα- 
Βγίαν κατὰ τὴν Πορτογαλλίαν, κἀκεῖϑεν δι’ ἄλλης νηὸς πλεύ- 
σας κατὰ τὰς Βρεταννικὰς νήσους καὶ πλησίον Γερμανίας 
ἐπέρασεν. ἐν τῇ Ἰβηρίᾳ ἔνϑα κἀγὼ pee καὶ οὕτως ταῦτά 5 
μοι ἐξηγήσατο. 
᾿“πῆλϑον οὖν ἐγὼ ἐν ἐκείνῳ τῷ τόπῳ διὰ συμπεγϑερίαψ,. 
ὅπου δ᾽ ἄρα μοι φανήσεται ἐκ τῶν δύο γενῶν. ἔδει οὖν ἵνα 
μετὰ γράμματος, διὰ τὸ ἀναίτιόν μου RÀSDM, δηλώσω τῷ βα- ᾿ 
σιλεῖ τὰ καλὰ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν, καὶ ὃ αὐϑέντης uov t 
ἀπελογίσατο. καὶ ἐρχύμενοι περὶ τὴν ᾿Αμισὸν ἐναυάγησα. 
ἐχεῖσε προσδοκῶν ἐγὼ τὴν ἀπολογίαν διέτρεψα ἐν ἐχείνοις τοῖς 
μέρεσιν ἔτη δύο καὶ ἡμέρας τριάκοντα, ἐν τῷδε τῷ καιρῷ 
τῇ uy τοῦ JMagríov μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους τέθνηκεν ἐν μα- 
καρίᾳ τῇ λήξει ἡ ἀοίδιμος δέσποινα Εἰρήνη 9 διὰ τοῦ ϑείου t 
καὶ ἀγγελικοῦ σχήματος μετονομασϑεῖσα Ὑπομονὴ μοναχή" 
καὶ ἐτάφη εἰς τὴν μονὴν τοῦ Παντοχράτορος, πλησίον τοῦ 
μακαρίτου καὶ ἀοιδίμου βασιλέως τοῦ συζύγου αὐτῆς. xot 
TQ Φεβρουαρίῳ μηνὶ τοῦ ςθνϑ' ὅτους ἀπέϑανεν ὃ ὠμηρᾶφ. 
ó "duovodtus, 0 χἀγὼ ἔμαϑον ἔτι ὧν ἐν τῇ Ἰβηρίᾳ. ὡς οὖν 
ἦλϑον εἰς Τραπεζοῦντα, εἰρηκέ μοι 0 βασιλεὺς τοιάδε “χύριδ 


é ; 
2. ἤτον Ἱσπανίαν om M 3. πορτουγαλίων P 7. ἕνεχεν 
συμπενϑερείου P 16. ἐπονομασϑεῖσα P 18. μαχαρέτου 
καὶ om P 21. παρεγενόμην P 


quendam, quo ab externis Indis naviculae aromatis onustae appelli 
solebant. harum una conscensa et mari commissa, mox navem gran- 
dem Ibericam invenit, qua in Iberiam sive Hispaniam Portugalliensem | 
delatus est, indeque alia navi in insulas Britannicas et prope Ger- 
maniam profectus, in Iberiam eam traiecit, in qua ego ipse eum in-. 
veni atque haec ita ab eo audivi. 

Discessi ego illam in regionem ob coniugium cum alterutra id 
milia, prout mihi videretur, conciliandum. necesse autem erat, 
quo tutior essem a culpa, ut imperatori utriusque generis com- 
moda per literas significarem, quorum ille duceret rationem. ad Ami-- 
sum feci naufragium, ibique imperatoris exspectans responsum - 
circa eas regiones annos duos et dies triginta commoratus sum. 
illo tempore, Martii mensis die 23 eiusdem anni, ad beatorum | 
sedes cessit gloriosa despoena lrene, per divinum et angelicum ha-. 
bitum mutato nomine Hypomone monacha dicta. sepulta est in mo-. 
nasterio Pantocraloris, iuxta beatum et gloriosum imperatorem, con- 
iugem suum. mense Februario anni 69: 59 Amurates ameras obiit, quod | 
ego in Iberia etiam tum degens accepi. Trapezuntem igitur ut veni, | 


ar: 


n. 
*» 


ἢ 
3 


z 


'4 


1 


LIB. iH. CAP. 1, 211 


πρέσβυ, εἰπεῖν σοι ϑέλω χρηστὰς ἀγγελίας, εἰ μὴ δεῖ dno- 
δοῦναί σε ἡμῖν τι δῶρον χάριτος κἀγὼ ἀναστὰς προσεχύ- 
| wow αὐτὸν εἰπών “ὃ ϑεὸς μαχροημερεύσοι τὴν ἁγίαν σου 
βασιλείαν, ὃς πολυτρόπως εὐεργετεῖς ἡμᾶς. οὕτως καὶ δια 
δτὰς νῦν ἀγαϑὰς ἀγγελίας αὖϑις εὐεργετήσεις ἡμᾶς. ἀλλ᾽ 
ἡμῖν οὐκ ἔστιν ἀνταξιόν τι ἀποδοῦναι τῇ βασιλείᾳ σου τῇ 
ἁγίᾳ. καὶ εὐθὺς εἰπέ uot περὲ τοῦ ϑανάτου τοῦ ἀμηρᾶ, 
xai πῶς ὃ υἱὸς αὐτοῦ ἐγένετο αὐθέντης καὶ πλείστας χάριτας 
ἐποίησε τῷ ἄνακτι, καὶ εἰρήνη αὖϑις ἐπεχυρώϑη ἀναμεταξὺ 
οαὐτῶν τηρεῖν αὐτήν, ὡς χαὶ πρώην μετὰ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ 
εἶχεν Ó ἐκείνων οἶκος. κἀγὼ ἀκούσας οὕτως ἐγενόμην ἄφωνος 
xai τοσαύτη ὀδύνη μοι περιείχετο ὡς εἰ περὲ τοῦ ϑανάτου τῶν 
ἐμῶν φιλτάτων ἠκούκειν., καὲ μικρὸν κατηφιάσας λέγω ^ δέ- 
“σποτά μου, αὕτη οὐ χαρίεσσα ἐπαγγελία ἐστίν, ἀλλὰ καὶ λίαν 
5 οδυνηρά." ὃ δὲ λέγει "xai πῶς, χρηστὲ ἄνερ ;᾽ xayo “ διότι 
(6 τεϑγηχὼς ἀμηρᾶς ἣν γέρων, καὶ τὸ κατὰ τῆς πόλεως ἀπε- 
πειράσϑη αὐτῷ, καὶ οὐκέτε ἐβούλετο ἐγχειρισϑῆναί τι κατ᾽ 
αὐτῆς, ἀλλὰ μόνον ἤϑελε μᾶλλον εἰρηνεύειν" ὃ δὲ νῦν γε- 
γογώς ἐστι véog καὶ παιδιόϑεν ἐχϑρὸς ἦν τῶν Χριστιανῶν 
γπρὸς τὸ ὑβρίζειν καὶ ἐπαπειλεῖν αὐτούς, λέγων ὅτε ὅταν και- 
ρὸν εὕρῃ ἐπιτήδειον καὶ τὴν τῆς βασιλείας ἐξουσίαν εἰς χεῖ- 
Qu4g αὑτοῦ λήψηται, τὴν ἀρχὴν τῶν Ῥωμαίων καὶ πάντων 


1. εἴπω P 3. αὐτῷ P 9. καὶ ἡ εἰρήνη ΡΟ 11. οὕτως 
om P 18. ἀλλὰ μᾶλλον P 


imperator his me verbis excepit: ^ domine legate, faustum tibi nun- 
tium impertire volo, nisi quod munus aliquod grati animi rependas 
mihi necesse est." ad quae ego surgens eumque adorans * deus," in- 
quam, "dies producat sanctae maiestati tuae, qui nobis quum multis 
modis benefacias, tum per istos nunc nuntios benefacies. verum ni- 
hil nos habemus dignum, quod rependamus sanctae maiestati tuae." 
tum statim dixit mihi de morte Amuratis, narravitque, quomodo eius 
filius princeps factus esset, et plurima sibi beneficia praestitisset, et 
f pax rursum inter ipsos esset confirmata, qualis etiam ante huic domui 

€um patre eius intercesserat. quae ubi audivi, obmutui, tantus- 
que dolor me incessit, quam si boksipità mihi carissimorum mortem 
comperissem. deinde demisso animo "mi despota," inquam, "iste qui- 
dem non gratus nuntius est, sed admodum etiam acerbus." tum ille 
quomodo, vir bone?" "quia," inquam , "is, qui obiit, ameras se- 
nex erat, urbemque satis tentavit, nec iam adorturus eam erat, sed pa- 
cem quam bellum maluit. at qui nunc factus est amerás, is et iu» 
venis est et, a puero Christianorum inimicus, contumeliose eos ha- 
bere minatusque dicere solebat, se, quum primum occasionem inye- 


212 GEORGII PHRANTZAE j 


bum 


μ᾿ S: m τ ε 
Χριστιανῶν ἔχει ἐξολοϑρεῦσαι καὶ ἀφανίσαι. τὰ νῦν χαὶ ἡ 
^ W 
πόλις ἠπορημένη ἐστὲ διὰ τὸν αὐϑέντην μου καὶ βασιλέα 
γεωστὲ τὰ σχῆπτρα λαβόντα, ὃς καὶ ἐκ τῶν τῆς βασιλείας 
' E 4. ἢ ν᾿ ' τῇ 
εἰσοδημάτων πολλὰ ὀφείλει διὰ τὰς ἐξόδους καὶ τὰ φιλόδο- 
, -" M w ^ 
ρα, ἃ ἐχαρίσατο τοῖς στρατιώταις χαὶ πάσῃ τῇ αὐλῇ" i01 
- - -" - ' - , 1 
δεῖται καιροῦ εἰρηνιχοῦ πρὸς τὸ ἐξοικονομῆσαι τὰ τῆς μάχης 
» a D ' ^ * S; NN 
καὶ τοῦ πολέμου ἀναγχαῖα xoi ἐπιτήδεια. καὶ ἐὰν διὰ τὰς 
» D , 4 
ἁμαρτίας ἡμῶν ὃ 9e0c παραχωρήσῃ, xai αὐτὸς Ó ἀλιτήριος 
- , ^ » ' T 
ὑπὸ τῆς νεύτητος αὐτοῦ καὶ xaxoyvoulag δρμήσοι ἄν μάχην͵ 
- - ? 5t , LI ! 
ποιῆσαι κατὰ τῆς πόλεως, οὐκ οἶδα τί γενήσεται εἰς mug. V 
i; 3 E ἢ 
vai ἀληϑῶς εὐφρόσυνος ἀγγελία ἦν, εἰ ἐπέθανεν ὅ νῦν γεγο- — 
, - - » In] E 
voc νέος ἀμηρῶς, ἐπεὶ ὃ πατὴρ αὐτοῦ οὐκ εἶχεν ἄλλον υἱόν, 
H - - 5 ^ λ , TT] 3 9e »* ud i3 
καὶ τῷ γηραιῷ ἐκ τῆς λύπης ἐδίδοτο ἀσϑένεια, ἐξ ἧς κα E 
, , ' . X 
(80Aiyoygovía* xai τούτου ἕνεκεν εἰς χίνδυγνον zai Óuyoovaotay - 
, L4 “Ὁ b. , lod , 1 
μεγάλην ἐνέπιπτεν ἡ τῶν ἀσεβῶν ἀρχή, xal. ἐν τῷ μέσῳ voU-1 
- LÀ Y - - d 
- τοῦ τοῦ καιροῦ ἐδύνατο ἄν διορϑῶσαι καὶ οἰκονομῆσαι τὰ 
πάντα, καὶ 5 ξαυτοῦ βασιλεία διέβαινεν εἰς κρείττονα προ- 
, Dl c * ' -" -w- » cc , 
τίμησιν." ὃ δὲ βασιλεὺς Τραπεζοῦντος ταῦτά uot ἔφη 'QU- | 
T - 3 1 - -- 
τὸς ὑπάρχεις εἷς τῶν φρονίμων ἀρχόντων xai πρακτικῶν τῆς 
^ 2 ' , - Uu 
αὐλῆς ἐκείνης, xai γινώσκεις χρεῖττον περὲ τούτων" ὕμως ὃ 2 
ϑεὸς, ὡς δυνατός, ποιήσει αὐτὸν εἰς ἀγαθόν." χἀγὼ ἀποόχρι- 
* 5 cc , , κυ - , * 1 
ϑεὶς εἰπα “λίαν εὐχαριστῶ τῇ καλοχαγαϑίᾳ xai προαιρέσει, 


XR 


Rae sah t. 


x 


4. xci φιλοτιμίας P 6. τῆς μάχης om P 20. 6 ϑεὸς ὅμως 
D 0. P 22. &UL0y 


nisse et regno potitus esset, Romanorum, imo Christianorum omnium . 
imperium perditurum et deleturum. et vero urbs nunc in angustiis | 
est propter principem meum et imperatorem recens regnum adeptum, 

cui de reditibus imperii grande aes alienum solvendum est, propter - 
expeditiones et donativa tum militibus, tum cunctis aulicis collata 

conflatum. quare temporibus placatis opus est, ut rebus ad bellum - 
necessariis et idoneis se instruat. quod si deus propter peccata nostra | 
concesserit, ut nequam ille, iuvenili audacia et animi pravitate actus, | 
urbem bello aggrediatur, nescio equidem, quid nobis futurum sit. 
profecto felix nuntius foret, si iuvenem, .qui nunc ameras factus est, 
obiisse nuntiares, siquidem pater eius alium filium non haberet et. 
seni e luctu oriretur aegrotlatio, ex aegrotatione deminutio vitae: 
unde in periculum et magnam seditionem incideret impiorum impe- 
rium, nostra autem interim omnia restitui et administrari possent, ut. 
auctoritas imperatoris inde haud paulo honoratior evasura fuisset." | 
tum rex "Trapezuntius ita respondit: *tu quum ipse sis unus e pru- | 
dentibus et peritis viris illius aulae, melius utique ista novisti. enim- | 
vero deus, qua est potentia, frugi illum faciet" hic ego "magnas," in- 


" 


LIB. IIl. CAP. I. 213 


ES. Ἶ E 
τοῦ χράτους σου, διότι ἐγὼ Ovx εἶμι τοσαύτης ποιότητος ὡς 
c , 3... 3} 3 , ^ ) x» ὦ. e c - 
ἢ βασιλεία σου ἐκέλευσας. ^ «xovoag yag ἐγὼ ἔτι τι ἢ TOU 
- Ὁ , —- “ , 
 "googndévrog ἐμηρᾶ γυνή, ἡ καὶ τοῦ τῆς Σερβίας δεσπότου 
ϑυγάτηρ, μετὰ τὴν τοῦ Guo καὶ ἀνδρὸς αὐτῆς ϑανὴν ἐντί- 
μως xai καλῶς ἀπεστράφη πρὸς τοὺς γονεῖς αὐτῆς ἐν τῷ ἰδίῳ 
οἴχῳ, ἔδει μὲ γὰρ ἐναπομεῖναι εἰς Τραπεζοῦντα διά τινας 
, - 
οὐχ ὀλίγας αἰτίας, καὶ εὔρων τινὰ νῆα μέλλουσαν εἰς Kov- 
, - * , , 
᾿σταντινούπολιν ἀποπλεῦσαι, μεϑ’ ἧς ἐγὼ ἀπέστειλα τινας ἵπ-- 
' Óv [41 c τὴ * "E , ἐδ , , - 
- z0U6, χαὶ Óvo ovc ὁ βασιλεὺς ᾿Ιβηρίας μοι ἐδωρήσατο &x τῶν 
E] Ὁ Α͂ " 
οὔπ᾽ αὐτοῦ αἰχμαλωτισθέντων, ὅτε τοὺς αἰχμαλώτους ἐσχύ- 
| λευσεν. xai ἕτερα πολλά τινα εἴδη ἀπέστειλα φιλοδωρηϑέντα 
ἡμῖν παρά τινων, xci πρὸς τὸν αὐθέντην μου τὸν βασιλέα 
͵ » NE ΘῈ ^ o , » * » c ; 
τοιάδε éygowo περὲ ὧν εἰς ᾿Ιβηρίαν ἔπραξα καὶ ὧν εἰς Toa- 
πεϊζοῦντα ὑπώπτευον ποιῆσαι, καὶ πάντα τὰ συμβάντα αὐτῷ 
5 ἐδήλωσα. καὶ δοὺς τὰς γραφὰς &vi τῶν σὺν ἐμοὲ ἀρχόντων 
| ἐστειλα αὐτόν, καὶ παρήγγειλα αὐτῷ ἵνα τὴν μὲν μίαν τῶν 
- , - “ὦ - - ' » 
γραφῶν δώσῃ τῷ βασιλεῖ ἐν TQ προσκυνῆσαι αὐτόν, ἕφην 
αὐτῷ, καὶ διὰ στόματος, ἵνα τὰ xa)" ἡμᾶς πάντα ἀναφέρῃ 
, - 31 , H » - 
διὰ ζώσης φωνῆς, τὴν δὲ ἑτέραν γραφὴν ἐπὶ τὴν αὔριον τῷ 
ιλ - 091 ὃ , εἰ δὲ et c H ἀξ 0957 λῶν 
Οβασιλεῖ αὖὐϑις δώσῃ. εἶχε δὲ οὕτως 7 γραφή. “ἐγὼ ἐν τῷ 
- t - » ^ ' lod * 
ἀποσωθῆναί μὲ εἰς Τραπεζοῦντα éuadov τῷ περὶ τοῦ Java- 


2. τοῦ &uxo& ἀμουράτου P 7. tbgóv P 9. δύο] παῖδας P 
10. ὅτε ἐν τῇ μάχῃ ἐσχ. P 11. ἤδη φιλοτιμηϑέντα ἡμῖν P 
ι3. τάδε P 19. δὲ δευτέραν ἐπὶ P 21. τοῦ ἐνταῦϑα βασι- 
λεύοντος P 


quam, "gratias ago integritati et consilio potentiae tuae, quoniam non 
tantus sum, quantum maiestas tua me putavit." acceperam praeterea, 
amerae, cuius ante mentio facta est, uxorem, despotae Serviae filiam, 
post mariti mortem praeclaro et homorifico comitatu domum ad pa- 
rentes rediisse. quum propter quasdam nom leves causas Trapezunte 
me manere necesse esset, inventa navi, quae Cpolim solvere vellet, 
transmisi equos quosdam et pueros duo ab Iberorum rege de capti- 
vis, Quos fecerat, mihi donatos, aliaque multa munerum genera a 
quibusdam liberaliter in me collata, scripsique ad imperatorem, do- 
"minum meum, tum, quae in Iberia transegissem , tum , quae Trape- 
zunte transacturum me confiderem, certioremque eum feci de rebus 
9 omnibus, quae acciderant. dedi epistolas uni de nobilibus, qui me- 
cum erant, eumque dimisi cohortatus , ut alteram imperatori statim, 
quum eum adoraret, traderet, narraretque coram omnia, quae ad nos 
pertinerent; alteram eidem die sequenti daret. scripta autem erat 
B epistola hoc exemplo. "salvus Trapezuntem delatus, ex hoc rege 
- morlem amerae cognovi, et amerissam, huius e sorore neptem, pul- 


214 GEORGII: PHRANTZAE 


tov τοῦ ἀμηρᾶ παρὰ τοῦ βασιλέως ἐνταῦϑα, val πῶς ἡ ἐμή- 
ρισσα ἡ τούτου ἐξαδέλφη ἐπανέστρεψεν εἷς τὴν πατρίδα αὖ- 
τῆς πρὸς τοὺς γονεῖς ἐντίμως καὶ καλῶς. ὡς ἤκουσα δέ, 
ἐσυλλογισάμην xarà τὸν ἐμὸν σχοπὸν καὶ τὸ δοχοῦν μοι Ow. 
λοποιῆσαι τῷ κράτει σσυ, ὅτι τῶν δύο συνοιχεσίων, περὶ ὧν f 
ἐνθάδε ἐλήλυθα, συμφερώτερον τῇ βασιλείᾳ cov ἐσέται vul 
λίαν κρεῖττον καὶ ὠφέλιμον εἰς πάντα διὰ πολλὰς αἰτίας, εἶ 
dosorüv ἐστι τῷ κράτει σου ποιῆσαι τρύπον καὶ ἀναβολὴν ἵνα 
λάβῃς τὴν εἰρημένην ἀμήρισσαν εἰς γυναῖκα, τέσσαρα γὰρ 
μόνα εὑρίσχω αἴτια δι’ ὧν ἡ βασιλεία cov αἰτιωμένη 091 
πράξει τοῦτο, εἰ αὐτῇ δόξει" πρῶτον μὲν τὸ ἔλαττον τοῦ γέ- 
vovc, δεύτερον δὲ μή πως καὶ ἡ ἐχκλησία διὰ τὴν συγγένειαν 
τὴν τοῦ γάμου ἱερολογίαν κωλύσῃ, τρίτον ὅτι ὃ ἀνὴρ αὐτῆς 
ἣν Τοῦρκος, τέταρτον ὅτι πεντηκονταἑετὴς οὖσα τῇ ἡλιχίᾳ, εἶ 
τύγῃ καὶ συλλήψηται ἐν γαστρί, ἐν τῷ μέλλειν τεχεῖν κινδυ- 1 
ψεύσῃ, ὡς οἱ φυσικοὶ λέγουσιν ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἐπισυμ- 
βαίγει, ἐπεὶ ἦν στεῖρα μὴ τεχοῦσά ποτε. τῶν τεσσάρων OUV 
τούτων αἰτιῶν τὴν διάλυσιν λέξομαι. πρῶτον μὲν οὐδέν 
ἐστιν παράδοξον εἰ ταύτην λάβῃς εἰς γυναῖχα, ὅτε ἐλάττο- 
γὸς γένους οὐκ ἔστιν τῆς κυρίας μου xai ἀοιδίμου σου μῆ- ἃ 
τρός. δεύτερον, εἰ καὶ τὸ συνοικέσιον μετὰ τῆς τοῦ Τραπε- 
ζοῦγτος βασιλέως ϑυγατρὸς γένηται, ὅνεκεν τῆς συγγενείας 


3. τοὺς ἑαυτῆς y. P 6. συμφέρον M 7. εἰ om M 1o. δι᾽ 


& P αἰτιωμένη om P 11. πράξης P 15. κινδυνευούσῃ 
MP 16. γνωμολογοῦσιν P 17. oUr] τοίχυν P 20. τῆς 


ἀοιδίμου σου μητρὸς τῆς καὶ κυρίας μου P 


cre et honorifice in patriam ad parentes reversam esse. quod ubi com- 
peri, constitui apud animum, quod mihi visum est, potentiae tuae 
significare, duobus his, ob quae hoc iter feci, connubiis multis de 
causis utilius fore maiestati tuae et longe melius ad omniaque ap- 
tius, si potentiae tuae placeat, rationem ac curam adhibere, ut ame- 
rissam illam ducas uxorem. etenim quatuor modo causas invenio, 
propter quas maiestati tuae illa conditio repudianda videri queat: 
primum, quod genere inferior est, deinde, ne forte ecclesia istarum 
nuptiarum sacra propter cognationem impediat, tum, quod coniux 
eius Turca fuit, postremo , quod, ut quinquagenaria, si conceperit, 
cum. periculo pariet, quod physici plerumque fieri dicunt, quandoqui- 
dem, adhuc sterilis, nullum unquam partum edidit, quatuor his cau- 
Sis ita iam occurramus. ad primum nihil singulare facies, si illam 
uxorem ducas, quae nobilitate dominae meae, gloriosae matri tuae, 
nihil cedit. deinde, si in matrimonium peteres "Trapezuntiorum regis 
filiam, cognationis gratiam speramus tibi factum iri ab ecclesia, si in 


LIP, HI. CAP. I. 215 


Ἢ j : ^w Vf w - 
] ἐλπίζομεν συγχωρηϑῆναι τοῦτο παρὰ τῆς ἐχχλησίας, εἰ εἰς 
t nd 3 ' . , 
πτωχοὺς χαὶ ὀρφανοὺς καὶ ἐχχλησίας χρήματα δοϑήσονται.Β 
20 -- - , , , E ' ' - 
τοσοῦτον Μᾶλλον εὐσχοπώτερως συγχωρηϑήσεται καὶ τὸ τῆς 
[ro "4 v , , , - 5 , 
] τοῦ δεσπότου Σερβίας ϑυγατρός, λέγω τῆς εἰρημένης ἀμη- 
2 MON M , , ' ? 
θέσσας, διὰ τὰς τοσαῦτας χάριτας καὶ εὐεργεσίας ἃς ὀφείλου- 
Ao αὶ Ὁ ς 
σιν αὐτῇ καϑ' ἑχάστην ἡ ixxAgo(u vs καὶ οἱ ἱερομόναχοι xol 
i| μοναχοὶ καὲ πᾶς ὃ τῆς ἐκκλησίας κλῆρος. τρίτον οὐκ ἔσεται 
m * - d ν᾿ ^ d 
|| παράδοξον εἰ Τοῦρκον ἔσχεν ἄνδρα, ἐπεὶ καὶ ἡ δέσποινα 
E 2 ^ E - , » , T X & n 
| Ewóoxía, ἣν ὃ πάππος cov ἔλαβεν εἰς yvvoixa, ἄνδρα προέ- 
ooys Τοῦρχον xal μικροῦ καὶ ὀλίγου τόπου αὐθέντην, xai παι- 
δία μετ᾽ ἐκείνου ἔτεχεν: αὕτη δὲ τοσούτου μεγάλου αὐϑέν- 
E. ω X ; 
| zov xoà ἀμηρᾶ γυνὴ οὖσα, xai ὡς ἀχούομεν, οὐκ ἐγνώρισεν 
1 ' H 2 , 30$ 
| αὐτήν, διὸ xai ἀτεκνὸς ἐστι. περὶ δὲ κατὰ τὸ τέταρτον, εἰ 
ει ^5 - . c [i »' , , ' δ 
. X&L ἐτῶν πλειόνων ὕπαρχει, ξὰν συλλαβῃ γαστρί, τὸ τοῦ χυ- 
ἢ , A , 2 ^ , - , ἘΣ: 
i5 ρίου ϑέλημα γενήσηται, ἐπεὲ συμφέρον τῇ βασιλείᾳ σού ἐστι 
^ , » ^ - € 
τα προειρημένα τρία αἴτια, ἐὰν γένηται, μᾶλλον. καὶ οἱ yo- 
γεῖς αὐτῆς περιχαρῶς χαὶ ἀσμένως δέξονται τοῦτο. ξξαπό..- 
» 3 , * - ^- , 
στειλὸν οὖν εὐθϑυς τινὰ πιστὸν TOY τοῦ zGÀor(ov σου ἀρχόν- 
, » E - 
τῶν 7 τῶν ἱερομονάχων ἢ μοναχῶν, καὶ τὰ mtoi τούτου διορ- 
"ON " 1 " 3 
ϑώσουσι, καὶ ἀναβολὴ οὐδεμία γενήσεται. dnoooJérrov οὖν͵ 
- - ^ » ^ H - , -- , 
τῶν γραμματοκομιστῶν μετὰ τῆς νηὸς ἐν τῇ πόλει τῇ wu 
^h MES - ^ » ? , c » . 
lMaiov, καὶ ὃ βασιλεὺς ὧν εἰς χοιράγραν, ὡς ἐμηνυϑὴ αὐτῷ 


2. ὄρφαγω P 8. εὐσχοπωτέρως omP — 9. παπποῦς c. 10. 
x«i μικροῦ om P 12. ἔγνω P 21. γραμμάτων χαὶ τῶν 
χομιστῶν P 


mendicos, orphanos et ecclesias pecuniam erogaris. hoc tanto magis 
et facilius concedetur tibi matrimonium filiae despotae Serviae, ame- 
rissae inquam, propter tanta illa officia et munera, quibus quotidie 
illi obligantur ecclesia, hieromonachi, monachi, universus denique 
. clerus. illud autem, quod Turcam maritum habuit, minime singulare 
est, quoniam etiam Eudocia despoena, quae avi tui uxor fuit, ante 
'"Turcam coniugem habuerat, parvae et exilis regionis principem, cui 
etiam liberos pepererat. contra haec tam eximii principis et amerae 
uxor fuit, et ab eo, aiunt, ne tacta quidem est: quare nec libero- 
rum quidquam genuit. ad quartam iam rationem quod attinet, etiamsi 
annosa est, si conceperit, fiet utique voluntas dei, quando tres ante 
commemoratae rationes maiestati tuae commodae erunt. parentes eius 
autem libenter et cupide eam conditionem arripient. ti iam confe- 
stim mittito mihi fidelem quempiam de primoribus palatii, aut. hie- 
romonachis, aut monachis, resque haec administrabitur, nec ulla mora 
erit" quum ii, qui literas portabant, salvi ad urbem appulissent die 
Maii 28, imperator, qui forte apros venabatur, certior factus, adve- 


10 GEORGII PHRANTZAE 


ὅτι τινὲς ἐκ τῆς Ἰβηρίας ἐληλύϑασιν, ἐάσας τὸ συάγριον ὃν 
τοῖς ἀναχτύροις ἦλθε μετὰ χαρᾶς. ἐν ᾧ δὴ καιρῷ ἐφϑα- 
σαν οἱ χαρτοκομισταί, τῇ κη τοῦ  ϊ]αϊΐου, τῇ αὐτῇ νυχτὲ 
ὑπνώττων ἐφάνη μοι κατ᾽ ὄναρ ὅτι καὶ ἐγὼ εἰς τὴν Κων- 
σταντινούπολιν ἔφϑασα, xai προσυπεύσας τῷ βασιλεῖ ἀσπα-" 
σϑῆναί μὲ τοὺς πόδας αὐτοῦ οὐχ εἰασέ με, ἀλλ᾽ ἐπιλαβὼν 
ἀνέστησέ μὲ καὶ κατεφίλησέ μου τοὺς ὀφθαλμούς. ἐγωγε 
ἔξυπνος γενόμενος εἶπον τοῖς περὲ ἐμὲ ὑπνοῦσι τὸ ὅραμα, καὶ 
ὅπως τῆς ἡμέρας μνημονεύσωσι. ἰδὼν οὖν ὅ αὐθέντης μου 
xai βασιλεὺς μὴ ἐλθεῖν μὲ ἀλλ᾽ ἐκ τῶν σὺν ἐμοί, καὶ τὴν 
πρώτην γραφὴν ἀναγνώσας περίλυπος ἐγένετο xai ἐδυσφόρει 
κατηγυρῶν τὴν ἐμὴν βραδύτητα: cg δὲ τὴν ἑτέραν γραφὴν 
ἐπὶ τὴν αὔριον ἀνέγνω, καὶ μαϑὼν μέλλειν ἐλϑεῖν διὰ τῆς 
γραφῆς, ἰδοὺ zgxéc9n καὶ χαρίεις ἐγαπέμεινε. καὶ εὐϑὺς 
οἰχογνομήσας lMavovgA τὸν Παλαιολόγον τὸν τῆς Καντακου- τ 
ζηνῆς τῆς πρωτοστρατορίσσης ἀνεψιὸν, ἐξαπέστειλεν αὐτὸν 
πρὸς τὸν τῆς Σερβίας δεσπότην, ἵνα δοχιμάσῃ καὶ ἴδῃ περὲ 
οὗ ἐν τῇ ἐμῇ ἐπιστολῇ γέγραφα συγοικεσίου. xai ἀκούσαν.-- 
τες οἱ γονεῖς αὐτῆς ἡδέως καὶ ἀσμένως τὸν λόγον ἐδέξαντο, 
καὶ ἑτοίμως εἶχον ἐχπληρῶσαι καὶ τὸ ἔργον. ἄλλον γὰρ οὐχ ἃ 
ἐχώλυσε τὸ τοιοῦτον συνοιχέσιον εἰ μὴ ὅτι ἡ ἀμήρισσα ἐδεή- 
$5 τοῦ ϑεοῦ εὐχομένη τάξασα ἔτι ζῶντος τοὺ ἀμηρᾶ καὶ 
ἀνδρὸς αὑτῆς, εἰ ὃ ϑεὸς οἵῳ δή ποτε τρόπῳ ἐλευϑερώσῃ αὖὐ- 
τὴν ἐκ τὰς τῶν ἀσεβῶν χεῖρας, ἑτέρῳ ἀνδρὲ μηκέτι ἐν τῇ 


3. γραμματοχομισταὶ M 4. x«v' ὄναρ om P 13. μαϑὼν 
ἐλθεῖν μὲ μᾶλλον P 18. γέγραπταν P 


nisse quosdam ex Iberia, relicta venatione, laetabundus palatium pe- 
tit. quo tempore tabellarii advenerunt, die 28 Maii, eadem nocte 
per somnum visus mihi sum et ipse adesse Cpoli, quumque festina- 
rem ad imperatorem, genua eius amplexurus, retineri ab eo et sub- 
levari et osculo salutari. expergefactus, iis, qui circa me dormiebant, 
somnium narravi, atque dixi, ut diei meminissent. imperator autem, do- 
minus meus, ubi non ipsum me, sed e comitibus aliquem adesse animad- 
vertit, et priorem legit epistolam, moestus factus, segnitiam meam aegre 
iulit accusavitque. ubi autem alteram die sequenti legit meque ven- 
turum esse didicit, acquievit et laetitiae se dedit, statimque rerum - 
notitia instructum Manuelem Palaeologum , Cantacuzenae protostrato- 
rissae consobrinum, ad despotam Serviae ablegavit, ut is de coniu- 
gio, de quo scripseram, inquireret ac videret. parentes eius libenter 
et cupide conditionem acceperunt, et ad rem perficiendam parati 
erant. nulla enim alia res id coniugium impediebat, nisi quod ame- 


LIB. HL. CAP. 1l. 217 


ζωῇ αὐτῆς συζευχϑείη, ἀλλὰ μένειν αὐτὴν ἐν Goggoovyn 
παρϑενεύουσαν καὶ κατὰ τὸ δυνατὸν ϑεραπεύειν ϑεῷ τῷ τὴν 
ἐλευϑερίαν αὐτῆς χορηγήσαντι - δι᾽ ἣν αἰτίαν τὸ συνοικέσιον 
τοῦτο οὐχ ἐγένετο. 
) Τῷ τοῦ αὐτοῦ ἔτους “ὐγούστῳ μηνὲ διέβη ἀπὸ τῆς πό-. 
λεως ὡς φυγὰς ὁ πατριάρχης κὺρ Γρηγόριος, καὶ ἐγὼ τῇ. ιδ΄ 
| τοῦ Σεπτεμιβρίου μηνὸς τοῦ ς38ξ ἔτους εἰς ἹΚωνσταντινούπο- 
. à ἀπέσωσα μετὰ τῆς νηὺς τοῦ καλοῦ ᾿ΑἸντωνίου Ῥίέτζου, 
τοῦ καὶ ὕστερον μαρτυρήσαντος ὑπὲρ τῆς εἰς 'Χοιστὸν αὐτοῦ 
10 πίστεως. 
Q. Τελέσας οὖν ἐγὼ τὸ συνοικέσιον ἐν τῇ Ἰβηρίᾳ, ἵνα 
λάβῃ ὃ αὐθέντης μου τὴν τοῦ ἐκεῖσε ῥηγὸς ϑυγατέρα, εἰδὼς 
ὅτι κρεῖττον ἦν τὸ ἐν τῇ Ἰβηρίᾳ τοῦ τῆς Τραπεζοῦντος. εἶπέ 
μοι γὰρ ὃ τῆς Ἰβηρίας προειρημένος ῥὴξ τοιάδε “οὐχ ἔστι 
ιῦ συγήϑεια παρ᾽’ ἡμῖν ἵνα διδῶσιν χρήματα αἱ γυναῖκες τοῖς 
ἀνδράσιν οὑς μέλλουσι, λαβεῖν, ἀλλ᾽ οἱ ἄνδρες ταῖς γυναιξίν." 
ἐγὼ δὲ ἀποχριϑεὶς αἰτῶν ἱλασμὸν παρ᾽ αὐτοῦ μέγα “ οὐκ 
᾿ἤκουσα πώποτε τοιαύτην συνήϑειαν καὶ νόμον ὡς ἢ βασιλεία 
σου προστάττεις. “ὃ δὲ βασιλεὺς γελάσας, τάχα ϑαυμάζων 
οτοὺς λόγους μου, εἶπεν “οὐκ οἶδας, τιμιώτατε ἄγερ, τί φησιν 
ὃ μέγας Καισάριος; διαφόρων ἐθνῶν τρόπον τε xai νόμον 
ἐξηγούμενος ἐν ἐπιτομῇ τοιάδε φάσκει. ἐν ἑκάστῃ γὰρ χώρᾳ 
xai ἔϑνεσιν ἐν τοῖς μὲν ἐγγράφως νόμος ἐστίν, ἐν τοῖς δὲ 


8. ῥιχίου Ῥ 17. εἶπον Ρ 22. διηγούμενος P 23. ἔϑγει 
τοῖς P 


rissa, vivo eliamtum amera coniuge, ad deum precata constituerat, si 
deus quo tandem cunque modo liberasset se e manibus impiorum, alii 
nemini per totam vitam nubere, sed in castitate virginali, quod re- 
staret vitae, transigere et pro viribus deo, liberatori suo, servire. 

Eiusdem anni mense Augusto ex urbe profugus abiit Gregorius 
patriarcha , atque ego die 14 mensis Septembris anni 6960 Cpolim 
reverti in navi viri optimi Antonii Ritzi, eiusdem, qui postea propter 
fidem Christi martyrium pertulit. 

2. Confeci igitur coniugium in Iberia, ut dominus meus illius 
regis filiam duceret. noveram enim, connubium Ibericum praestare 
Trapezuntio. namque ita mihi dixerat Iberorum rex: ^nobis moris 
non est, ut dotem dent feminae viris, quibus nupturae sunt, sed viri 
feminis." ego, praefatus veniam, nunquam me de isto more aut lege, 
qualem maiestas ipsius diceret, audisse respondi. tum rex subri- 
dens et quasi mirans verba mea "scisne," inquit, "vir honoratis- 
sime , qnid magnus dicat Caesarius? diversarum gentium mores 
et instituta explicans, in ,breve contracta haec docet. cuivis ter- 


218 GEORGII PHRANTZAE 


ἀγράφως καὶ συνήϑεια' νύμος γὰρ τὰ πάτρια δοχεῖ εἶγαι. 
ὡς πρῶτον Σῆρες οἱ τὸ ἄκρον τῆς γῆς οἰχοῦντες νόμους ἔχουσε 
τὰ πάτρια ἔϑη, μὴ πορνεύειν ἢ κλέπτειν ἢ λοιδορεῖν ἢ φο- 
νεύειν, νύμος δὲ παρὰ Βαχτριανοῖς ἡ ἐκ προγόνων παιδεία | 
καὶ εὐσέβεια, μὴ κρεωφαγεῖν ἢ οἰγοποτεῖν ἢ λαγνεύειν ἢ πανε δ΄ 
τοῖα xaxü διαπράττεσθαι, καίτοι ys τῶν παρακειμένων αὖ- ; 
τοῖς Ἰνδῶν τἀναντία διαπραττομένων ἀδεῶς. ἐν δὲ τοῖς d»- | 
δοτέροις μέρεσι τούτων ἀνθρωποφάγοι εἰσὲ xal τοὺς ἐπιίξενω- “ὦ 
μένους ἀναιροῦντες ἐσθίουσι. νόμος Χαλδαίοις xai Βαβυλω- 
γίοις ἀσελγείας καὶ αἰσχροουργίας ὠνάμεστος. ἄλλος δὲ παρὰ τ΄ 
Πηλαίοις νόμος, γυναῖχας γεωργεῖν καὶ οἰχοδομεῖν καϊτὰ τῶν ὁ 
ἀνδρῶν πράττειν, ἀλλὰ καὲ πορνεύειν ὡς βούλονται, μὴ κω- 
λυόμεναι ὑπὸ τῶν ἀγδρῶν αὐτῶν παντελῶς: ἐν αἷς ὑπάρ-. - 
χουσι xai πλεῖσται πολεμικώταται καὶ ϑηρῶσαι τὰ μὴ λίαν 
ἰσχυρότατα τῶν ϑηρίων. ἐν Βρεταννίᾳ δὲ πλεῖστοι τῶν ἐν- τῇ 
δρῶν μιᾷ συγκαϑεύδουσι γυναικί, καὶ πολλαὲ γυναῖχες ἑνὲ 
ἑταιρίζονται ἀνδρί. αἱ ᾿Α“μαζῶναι μέν ποτε καιρῷ ἄνδρας . 
οὐκ εἴχασιν, ἀλλ᾽ ὡς τὰ ἄλογα ζῶα ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ περὲ 
τὴν ἐαρινὴν ἰσημερίαν ὑὕπερόριοι γίνονται, καὶ μιγνύμεναι — 
τοῖς γειτνιῶσιν ἀνδράσιν ὡς παγήγυρίψν τινα xal μεγάλην ξορ- 30 

i 


τὴν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἡγοῦνται" ἐξ ὧν καὶ ἐν γαστρὲ συλ- 


2. σῦρε. Ρ τῆς om P ή. παρὰ om P 5. παγτοίᾳ χαχίᾳ M 
9. . χαλδθαίων καὶ βαβυλωνίων P i1. πηλέοις Ρ 14. μὴ om P 
17. ἀμαζόνες P 18. εἶχον P τὰ om P — 19. éyívoyto P 
21. ἡγοῦγιαν τὸν καιρὸν éxtiyoy P 


rae et genti aut scripta lex est, aut non scripta et more consti- 
tuta. lex enim esse videntur pairia instituta, quemadmodum pri- ^. 
mum, qui in extremo orbe habitant, Seres legum loco patria insti- 
tuta habent, ne moechentur, aut furentur, aut calumnientür, aut occi- 
dant. lex est apud Bactrianos a maioribus accepta disciplina et pie- | 
tas, ne carnibus vescantur aut bibant vinum, meve libidini vel ulli 
generi pravitatis locum relinquant, quum finitimi illis Indi impune 

contraria agant: quorum qui in regionibus interioribus habitant, an- 
thropophagi sunt et advenas occidunt comeduntque. Chaldaeis et . 
Babyloniis lex lasciviae et turbitudinis plena. apud Pelaeos autem  . 
lex est, ut mulieres agros colant et domos aedificent ceterisque vi- 
rorum operibus fungantur, αὐ vero etiam moechentur, quantum libet, . 
a viris plane non impeditae: in quibus adeo plurimae bellicosissimae 
sunt ac bestias non plane validissimas venantur. in Britannia autem pleri- . 
que viri uni concumbunt mulieri, et multae mulieres uni viro. Amazones | 
olim maritis carebant ac bestiarum instar semel quotannis, circa ver- ! 
num aequinoctium, e finibus egressae et concumbentes cum viris fini- 
jimis, quasi festum quendam. conventum celebrabant: unde conceptis - 


mele Ic λα, 


LIB. Hl. CAP, 11, 219 
λαμβάνουσαι παλινδρομοῦσι οἴκαδε πᾶσαι" τῷ δὲ καιρῷ τῆς 
ἀὠποχυήσεως τὰ μὲν ἄρρενα φϑείρουσι, τὰ δὲ ϑῆλυ ζωογο- 
. γοῦσι καὶ τιϑηνοῦσιν ἐπιμελῶς καὶ ἐκτρέφουσιν. οὕτως xai 
τὰ ἐνταῦϑα, ὡς εἰπόν σοι, ὕπάρχει ἣ ἡμετέρα συνήϑεια, ὡς 
ιχαϑὼς καὶ αὐτὸς μέλλεις μαϑεῖν παρὰ ἀξιοπίστων ἀνδρῶν. 
χαὶ μὴ ϑαύμαζε, τιμιώτατε ἄνερ κὺρ Γεώργιε. διὰ τοῦτο 
ποιοῦμεν τὸ παρὸν συνοικέσιον μετ᾽ αἰδοῦς καὶ οὐχ ἀσυμβού- 
λως τῶν, καὶ ὑπόσχομαι δοῦναι τῇ ϑυγατρί μου ἄνευ τῶν 
πολυτίμων σχευῶν ἀργυρίου καὶ χρυσίου xat λίϑων πολυτί- 
τὸ μων xa μανακίων διαμαργάρων xai χρυσίου καὶ ἑτέρων λί- 
| Sov, χωρὶς τῶν ἐνδυμάτων καὶ ὑφασμάτων πολυειδῶν εἰς 
ὑπηρεσίαν αὐτῆς, καὶ πάρεξ τούτων χρυσᾶ νούμια χιλιάδας 
πεντήκογτα καὶ ἕξ. ἔτι δὲ xad κατ᾽ ἔτος ἔχῃ ἑτέρας χιλιάδας 
τρεῖς τοῦ ποιεῖν ἐλεημοσύνας εἰς πτωχούς, καὶ ὅπου δ᾽ ἄν 
150055 αὐτῇ. σὲ δὲ ἀχούω ἔχειν παιδία δύο. τὸ μὲν ἄρρεν 
o βασιλεὺς ἀνεγέννησε διὰ τοῦ ϑείου βαπτίσματος, voi αὖ- 
τοῦ ἐκεῖνο ἔστι καὶ ἔσται" τὸ δὲ ϑῆλυ ἔστω ἐκ τῆς σήμερον 
τῇ ϑυγατρί μου, ἢ καὶ ὀφειλέτω τοῦ ὑπανδρεῦσαι αὐτό, ὅπου B 
δ᾽ &v σὺ κρίνῃς εἶναι ἄξιον τόπον. καὶ ὅταν ἔλϑῃς σὺν ϑεῷ 
)0 ἄραι αὐτήν, τότε ἐπιδώσω σοι φορτία σηρικοῦ τέτταρα" ἔστι 
γὰρ 7j μέταξα ἐκείνη οὐχ ἐξίτηλος, καὶ ὡς ἠκούσαμεν, πράτ- 
τεται τὸ φορτίον διὰ χρυσῶν γουμίων πεντακοσίων." 


j 


[3 


7. «ci ἀσυμβούλως τῶν τῆς βουλῆς μου P 10. μαναχίδων 
ἀμαργάρων καὶ χρυσίων M 16. αὐτὸ ἐχκείγου ἐστὶ xci ἔστω 
χαὶ ἔσται M. 21. οὐχ om P 


fetibus cunctae domum se recipiebant; deinde quum partum edidis- 
senL mares necabant, feminas conservabant, diligenter lactabant edu- 
cabantque. sic etiam nobis hic, ut tibi dixi, nostra est consuetudo, 
id quod a viris fide dignis poteris cognoscere. verum ne mirare, vir 
honoratissime Georgi: praesens horum connubium reverenter nec in- 
consulto instituimus, polliceorque , praeter pretiosam argenti et auri 
suppellectilem, praeter gemmas et monilia margaritis, auro et lapillis 
composita, praeter vestes et textilia varii generis , ipsius usui desti- 
nata, praeter haec igitur datarum me esse numum aureorum quinqua- 
ginta sex milia. ad haec in annos singulos accipiet alia aureorum tria 
milia, quae in stipes pauperum aut quodcunque ipsi videbitur, im- 
pendat. te autem duos habere liberos audio, quorum masculum im- 
pereo fonte suscepit: is igiturillius est eritque; at puella ab 
odierno die esto filiae meae, cuius erit eam collocare, in quem tu 
locum boni consulueris. tum autem, quum eam receptum venies, si 
deo ita placuerit, donabo tibi insuper onera serici quatuor. est enim 
non vulgaris illa metaxa, solvique pro singulis oneribus numos au- 
reos quingento$ accepi." 


220 GEORGII PHRANTZAE 


“Ὡς οὖν πώνα và ἐν τῇ Ἰβηρίᾳ καὶ Τραπεζοῦντι κατα- 
λεπτῶς ἐδιηγησάμην τῷ βασιλεῖ καὶ αὐϑέντῃ μου ὡς ἄνωϑεν, 
ἠρώτησα μαϑεῖν καὶ περὲ τοῦ τῆς Σερβίας συνοικεσίου" xai 
ἀποχριϑεὶς εἶπέ μοι “ ἐγώ σοι ὀφείλω πολλὰ διὰ τὴν πρός με 
σὴν ἀγάπην καὶ πίστιν παιδιόϑεν καὶ τὴν τοσαύτην δουλοσύ- 5 ' 
γην" ἀλλὰ τοῦτο δὴ πλεῖον σήμερον τὸ τῆς Σερβίας βεβαίω- 
σις καὶ ἀσφάλεια καὶ ἐκσφράγισμά ἐστι τῆς εἰς ἐμέσου ἀγά- 
πης καὶ δουλοσύνης, καὶ ἀνταμοιβήν σοι ὀφείλω ἕως ἐν τοῖς — 
ζῶσιν εὑρίσκομαι, ἐπεὶ τοσοῦτον κεχοπίαχας ἀεὶ ὑπὲρ ἐμοῦ, 
χαὶ μᾶλλον τὰ νῦν ἐγκατέλιπες τὸν οἶχόν σου τοσοῦτον δὴ τὸ 
καιρὸν πύρρω τῆς σῆς πατρίδος ξένας χώρας περιερχόμενος. ^ 
ὅϑεν οἱ ἐκεῖσε κυριεύοντες μεγάλας εὐεργεσίας καὶ τιμὰς ἐπηγ-- 
γέλλοντό σοι δοῦναι, λέγω οἱ τῆς ᾿Ιβηρίας καὲ Τραπεζοῦντος 
δεσπόται καὶ βασιλεῖς, ἕκαστος αὐτῶν ζητῶν σοι ὑπὲρ αὑτοῦ, 
iva συνοικέσιον μετ’ ἐμοῦ τελέσῃς: αὐτὸς δὲ ὡς σώφρων 15 
καὶ πιστὸς ϑεράπων διέχρινας τὸ συμφέρον μοι καὶ ὠφελι- — 
μώτερον, xal ἔδρασας, καὶ ἃ. νενόηκας ἔγραψάς μοι συμβου.- 
λεύων. τοῦτο ἦν μέγα τι ἐκμαρτύριον τῆς πρὸς ἐμέ σου εὖ- 
γοίας καὶ ἀγάπης: καὲ πληροφορήϑητι ἀληθῶς ὅτι xai παρ᾽ 
ἐμοῦ ἕξεις ἀξίαν τὴν ἀντάμειψιν, ἕως ἐν τοῖς ζῶσιν ὑπάρχω. 20 
περὲ δὲ τοῦ ἐν Σερβίᾳ συνοιχεσίου οὗπερ ἐρωτᾷς με, τοιουτο- — 
τρύπως παρηχολούϑησε. μετὰ τὸ ϑανεῖν τὸν ἀμηρᾶν καὶ τὴν 


j 
p 
*i 
| 
B. 
1 


8. ἕως — εὐὑρίσχομαν om M 11. εἰς ξένας χώρας M , omisso 
περιερχόμενος 12. ἐπαγγέλλοντες P 18. εἰς μαρτύριον P 


Quum igitur omnia in Iberia et '"Irapezunte gesta subtiliter im- 
peratori, domino meo, et a principio enarrassem, deServiano connu- 
bio eum percontatus sum: atque ille ita mihi respondit: "equi- 
dem multum tibi debeo propter eam, quam a puero erga me 
praestitisti, benevolentiam et fidem tantaque officia; verum nunc 
Servianum hoc negotium benevolentiam tuam ac studium etiam magis 
confirmat, communit et quasi obsignat, tibique obligatus sum, quoad 
in vivis ero, quum semper mea causa summopere laboraveris, nunc 
vero etiam domum tuam per longum tempus reliqueris, procul a pa- 
tria exteraS regiones obiens: unde quum, qui illic regnant, magna 
tibi dona honoresque promitterent, Iberiae scilicet et Trapezuntis de- 
spotae regesque , uterque te rogans, ipsi ut conciliares hoc connu- 
"bium, ut prudens et fidelis minister decrevisti et fecisti, quod mihi 
commodum et utilissimum esset, et quid tibi videretur, per literas 
mihi suasisti. illud magnum mihi testimonium erat tuae erga me vo- 
luntatis et benignitatis: et certo scito, digna me tibi praemia solu- 
turum, quoad in vivis ero. quod autem de Serviano me connubio 
rogas, res ea ita evenit. amera mortuo et coniuge eius reversa ad 


LIB. HI.' CAP. Il. 221 


^ : TAS ' iy E] A é : ^ M » - , ὃ. 
| τούτου συΐζυγον ἐπαναστρέψασαν πρὸς τὸν τῆς Σερβίας δὲε- 
) ^ 2 ᾿ — Ὁ " & yia " c 
σπόϊην τὸν πατέρα αὐτῆς, προσῆλϑέ μοι συλλαλήσασα ἢ 
᾿ € ^ ? — * - , c 
πρωτυστρατύρισσα 7| συγγενὴς αὐτῆς περὲ τῆς τοιαύτης ὑπο- 
i , ' - 3 , , M] 
- 9éotoc, xai πλείστας δόσεις xo& προῖχας ἐπηγγέλλετο μοι, xat 
v ad. * ᾽ e » ς , , - , 
δ ἄλλα πολλὰ ὠφελιμώτατα ἑἕτάσσεν υποσχομένη ἕν τῷ HéÀ- 
ki * € ^ 2 7 - - 
|. Aovri, ἅπερ χἀγὼ ἀπὸ πολλῶν αἰτιῶν ἐνόμισα ταῦτα ἀληθῆ 
—. εἶναι καὶ συμφέροντα. ὅμως δὲ ἐν τούτῳ ἔδει καὶ ἑτέρα 
i HJ LX 3 , - 
βουλὴ καὶ σχέψις, xuyc οὐκ εἶχον μετά τινὸς συμβουλευϑῆς- 
vat διὰ τὸ πάντας παϑητιχῶς διακεῖσθαι. — 7) κυρία μου 5 
^ - , t- , € 
10 δέσποινα xai μήτηρ τοῦ παρῦντος βίου ἐξεδήμησε. ὃ μὲν 
^ ^ - P - 
ανταχκουζηνός, ὃς ἀπὸ τῶν ἄλλων ἀπροσπαϑῶς ἐβούυλευς, 
n M 3... 3 , c w- bd c T - -“ 4 
xai αὐτὸς ὠπέϑανεν. ὁ δὲ “ουχᾶς ὁ Νοταρᾶς φανερῶς xoi 
? - , [UU $6 νυ - x , D E] - 5 P 
ἀφανῶς λέγει ὅτι οὐδεὶς TOv ἄλλων παρεξ αὐτοῦ oie τί 
- , Li 
ποιεῖ, εἰ μὴ τὰ παρ᾽ αὐτοῦ λεγόμενα καὶ ποιούμενα διισχυ- 
b. à | : à » 
Ἰδρίζεται ἀληϑῆ καὶ καλὰ εἶναι, xot πάντα λίϑον κινεῖ, τὸ τοῦ 
λόγου, ὡς καὶ αὐτὸς καλῶς ἐπίστασαι. ὃ μέγας δομέστικος 
ἐχϑρωδῶς διάκειται εἰς τὰ τῆς Σεορβίας, καὶ ὅμονοήσας μετὰ 
τοῦ Κανταχουζηνοῦ ᾿Ιωάννου παροτρύυνοντές μὲ ἀεὶ ἵγα τὸ 
τῆς Τραπεζοῦντος συνοικέσιον γένηται. τίνι γὰρ τότε ἐδυνά- 
20,4» συμβουλεύεσϑαι; μετὰ μοναχῶν xai τῶν τοιούτων; 
, ΄ 
ἀπράγμονές εἰσι. μετὰ ἀρχόντων; καὶ οὐδεὶς ἐφοόντιζε μὴ 
L ὺ [i " P 
προχείμενός τινι, μή πῶς δημοσιεύσῃ αὐτὰ τοῖς ἄλλοις. λοι- 


ἡ. δώσειν προῖχας Ῥ 9. 5 δέσποινα om P 17. ἐχϑροει-- 
dog P 18. παροτρύγογτός μου P 20. συμβουλεύσασϑωι P 


despotam Serviae, eius patrem, adiit me super illo negotio cognata 
eius protostraLorissa, sposponditque mihi cumulatissima dona dotem- 
que, et alia multa utilissima commemoravit et. in futurum promisit: 
quae ego multis de causis vera et e re mea fore existimavi. atta- 
men alio consilio et deliberatione in tali re opus erat, nec habe- 
bam, quem consulerem, quoniam omnes animo vehementiori erant. 
domina et mater mea imperatrix e vita cesserat; Cantacuzenus, qui e 
reliquis non cupide iudicabat, et ipse mortuus erat. Lucas Notaras 
autem palam eL occulte dictitat, praeter se neminem omnium scire , 
- quid facto opus sit, nihil, nisi quod ipse dicit facitque, verum ac 
|] bonuin esse affirmat, omnemque lapidem movet, ut utar proverbio, 
id quod ipse bene nosti. magnus domesticus infesto in Servios animo 
est conspiransque cum Iohanne Cantacuzeno quotidie me ad Trape- 
zwntium connubium adhortatur. cum quonam igitur deliberarem? cum 
monachis et eiusmodi hominibus? at rem publicam nonm attingunt. 
cum proceribus? at nemo rem perpensurus erat, qui nulli propensior 
esset, uL timendum esset, ne eam cum celeris communicaret. itaque 


5o 


222 GEORGII. PHRANTZAE 


av ἐγὼ ἐδεινοπάϑουν εἰς τὴν σὴν βραδύτητα, ἐλθούσης δὲ 
τῆς γραφῆς σου, ἰδοὺ καὶ σὲ καὶ τὴν γνώμην aov ἔγνωκα" 
καὶ ἃ εἴχομεν καὶ ἡμεῖς προσυνιστάμενα, φρονέμως καὶ xa- 
λῶς ἔλυσας. καὶ εὐϑὺς τὸν Παλαιολόγον xai τὸν Εὐδαίμονα 


ὙΦ: LA * 
᾿Ιωάννην ἀπέστειλα, δι’ ἄλλα μὲν τὸ φαινόμενον, ὡς ἀπὸ τῆς 5 


ϑείας αὐτοῦ τῆς πρωτοστρατορίσσης εἴπῃ τοῦτο. καὶ ἰδοὺ 

ἠκούσαμεν τὸ αἴτιον τοῦ κωλύματος, χαὲ ἐπαύσαμεν. λοιπὸν 
* » , ' ^ , - 3 , 2 * 

σὺν ϑεῷ τελέσωμεν τὸ τοῦ βασιλέως τῆς ᾿Ιβηρίας." καὶ γε- 


, " ^ c e ! 
,govóroc χρυσοβούλλου καὶ ὑπογραφέντος, περιεῖχεν οὕτως, ὅτι 
ἐχείνου μὲν ἡ ϑυγάτηρ ἔστω γυνὴ τοῦ βασιλέως καὶ δέσποινα τ΄ 


τῆς ἹΚωνσταντινουπύλεως, xai αὐτὸς δὴ ὅ βασιλεὺς ἔστω ἀνὴρ 
αὐτῆς, κατὰ πάσας τὰς συμφωνίας ἃς μετ᾽ ἐμοῦ ἔστησεν ὃ 
ῥηϑεὶς δὴξ τῆς Ἰβηρίας. καὶ κληϑεὶς προσῆλϑε κατενώπιον 
τοῦ βασιλέως ὁ ἐκ τῆς Ἰβηρίας μετ᾽ ἐμοῦ ἐληλυϑὼς πρέσβυς" 


1€ M kJ Li » , 2 , 
xai ὃ βασιλεὺς οἰχειοχείρως ξμιπροσϑεν τούτου ἐποίησε OTGU- τῇ 


ροὺς τρεῖς μετὰ κιναβάρεως εἰς τὸ ἀνώτερον τοῦ χρυσοβούλ- 
λου μέτωπον εἰς βεβαίωσιν κατὰ τὴν ἐκείνων συνήϑειαν, xai 
ἔδωσε τὸν χρυσόβουλλον éni τὰς χεῖρας τοῦ πρέσβεως, καί 
[OE ME ES ' [4 $9" P L €65,- .w - LUN 
φησιν αὐτῷ “᾿ἰδου ovrOG ἐμὲ δεικνύων “συν ϑεῷ τῷ ἐρχο- 


, L4 j, , * , P * » ^ 
μένῳ ξαρι ἐλευσεται μετὰ τριήρεων παραλαβεῖν τὴν ἐμὴν δ. 


» 3 
σύνευνον τὴν νεὐγυμφον. προσχυνήσας o)» ὃ πρέσβυς ἄνε- 
χώρησεν. 


3. χαὶ ἡμεῖς om P — 5. ἀπέσταλχα P τι. χαὶ — αὐτῆς om Ὁ 
13. ZÀ9e P 17. ἐχείνου P 


ego iniquius ferebam moras tuas. epistola autem tua ad me perlata, 
et te et sententiam tuam cognovi, quaeque nos quoque prius consti- 
tuta habebamus, prudenter et commode expediveras. statim igitur 
Palaeologum cum Iohanne Eudaemone, aliarum rerum praetextu, 
misi, a protostratorissa, matertera sua, illud renuntiatum. ecce autem, 
éausam, quae rem impediret, cognovimus, et destitimus. ceterum, si 
deo placet, perficiamus cum Iberorum rege connubium." fit igitur bulla 
aurea, cui subscriptum est, in hanc sententiam, ut illius filia esset 
uxor imperatoris et imperatrix Cpolis, imperator esset eius maritus, 
secundum conditiones omnes, quas Iberorum rex mecum composuerat. 
vocatur in conspectum imperatoris qui mecum ex Iberia legatus ve- 
nerat, et coram hoc imperator manu sua in superiore bullae fronte 
rubrica tres cruces scribit ad confirmandam pactionem ex illorum con- 
suetudine, traditque bullam in manus legati his verbis: ^hic vir (me 
ostendebat) deo propitio proximo vere cum triremibus veniet, vir- 
ginem mihi desponsam abducturus." itaque legatus, adorato impera- 
tore, discessit. 


LIB. HI. CAP. 1l. 223 


“Ἐπεὶ δὲ ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐψιϑυρίζετο 
ὅτι ὃ ἀμηρᾶς ἐβούλετο ἐλθεῖν κατὰ τὸ στενὸν ἐγγὺς τοῦ 
- gvorigov μέρους τῆς τοῦ ἀσωμάτου χωμης οἰκοδομῆσαί τι 
φρούριον, καὶ βουλῆς γενομένης ἵνα ὃ βασιλεὺς εἰς Πελοπόν- 
| B»ncov στείλῃ μηνύων τοῦ ἐλϑεῖν ἕνα τῶν αὐταδέλφων αὐτοῦ, 
ὃς &v βουλήσηται τούτων, χαὶ ὅὁμοφωνήσῃ εἰς ὅσα αἱ βασι- 
Aut γραφαὲ διελάμβανον, ἵνα ἀνάγκης ἐπελθούσης ἴδωσιν εἰ 
ὁ ἀμηρᾶς βούλεται πρᾶξαΐ τι κατὰ τῆς πόλεως ἤτοι τῆς βα- 
σιλείας, καὶ ἀπέλϑῃ πρὸς τοὺς δυτιχοὺς αὐϑέντας xai συμ- 
dan aid «iron, ἐν τῷδε τῷ μέσῳ παρῆλθον ἡμέραι τινές " 
εἶτα προστάξας ἐλϑεῖν με ἐνώπιον αὑτοῦ εἰπέ μοι τάδε. “ πρω- 
τοβεστιαρῖτα, περὲ τῆς βουλῆς ἧς ἐστήσαμεν ἑτοιμάσϑητι τοῦ 
ἀπελϑεῖν os εἰς Πελοπόγνησον: καὶ ὡς àv διορϑώσῃς τὴν 
ἐχεῖσε ὑπύϑεσιν, ἵνα τις τῶν ἀδελφῶν μου ἐλεύσηται ἐνθάδε, 
15 ἀναγκαῖόν ἐστιν ἀπελθεῖν σὲ ἐκεῖϑεν εἰς lkwmgov πρὸς τὴν 

ἐμὴν ἀδελφύπαιδα τὴν ῥήγισσαν. ἡμεῖς δὲ ἐνταῦϑα ἑτοιμά- 
σωμιέν σοι τὰ ἐπιτήδειοι τῆς 000). μετὰ τὸ ἐξελϑεῖν σε χώ- 
κεῖϑεν πορεύσῃ. αὖϑις εἷς τὴν Ἰβηρίαν, ὅπως ἄρῃς τὴν νεό- 
γυμφον τὴν ἐμὴν σύνευνον τὴν μελλοχκυρίαν σου ἔγωγε 
οὐποκχριϑεὶς εἶπον αὐτῷ “οὐ δύναμαι παραβῆναι τὸ πρόσταγμά 
σοῦ, τοῦ μὴ ἐκτελέσαι ὡς μρλεύειξ. ἀλλ᾽ ἡ σύντεκνος καὶ 
δούλη τῆς βασιλείας σου, ἡ γυνή μον, ὑποπτεύω μή ποτε 
διὰ τὸ συχνάκις us ἀπουσιάζειν αὐτῆς ἀγαναχκτῶσα ἀποκα- 


17. τοῦ doóuov Ρ 22. ὑποψεύω M 


Quum initio eiusdem anni fama manaret, ameram ad angustias prope 
superiorem partem vici Asomati esse venturum, ut ibi exstrueret ca- 
stellum , quumque , concilio habito, visum esset , ut imperator in 

. Peloponnesum ad fratrem  arcessendum mitteret , utercunque illo- 
rum venire vellet, et is comprobaret, quaecunque imperatoriis lite- 
ris constituta essent, atque, si necessitas adesset vidissentque ameram 
adversus urbem vel imperium aliquid moliturum, ad. occidentales prin- 
cipes opem imploratum proficisceretur: haec igitur dum fiunt, paucis 
diebus interiectis, imperator me ad se arcessitum ita alloentus est. 
"e consilio, quod cepimus, para te, protovestiarie, ut in Peloponne- 
sum proficiscare , ibique negotium "hoe perficias, ut alteruter fratrum 
meornm huc veniat. inde oportet te in Cyprum ad reginam, neptem 
meam, iter facere. nos hic necessaria itineri providebimus. inde re- 
versus autem in Iberiam discedes, ut advebas recens mihi sponsam 
uxorem, futuram dominam tuam." ad quae ego ita respondi "non 
possum "equidem declinare mandatum tuum, ut non faciam, quod 
iubes; verum maiestatis tnae commater et serva, coniux mea, vereor, 
ne quando, propter crebram absentiam meam indignata, monachis se 


αἴ GEORGII PHRANTZAE 


ρήσηται μοναχή, ἢ καὶ ἐάσῃ μὲ καὶ ἄλλον λάβῃ χϑὲς γὰρ 
ἐλήλυϑα ἀπὸ Ἰβηρίας, διατρύήψας ἐκεῖ ἔτη δύο, xai εἰ ἀνα- 
χωρήσω αὖϑις ἐν βραχημερίᾳ οἴκοϑεν, εὔλογον αἰτίαν εὑρή- 
σει καὶ δικαίαν πρόφασιν τοῦ πρᾶξαι ἕν ἐξ ὧν tigmxa. ὃ 
δὲ βασιλεὺς γελάσας εἰπέ μοι “ἀλλ᾽ αὐτὸς λέξον αὐτῇ ἵνα ἢ 
ταύτην καὶ μόνην τὴν ὁδοιπορίαν συγχωρήσῃ σοι ποιῆσαι, xal 
ἐνόρκῳ προστάγματι τάσσω μηκέτι σὲ ἐνοχλῆσαι τοῦ ἐξελϑεῖν 
σε πατριδόϑεν. καὶ μάλα καλῶς ἐπίστασαι τὰ ὅσα σοι ἐπήγ- 
γειλάμην εὐεργετῆσαί σε, καὶ τί τὰ ἀνὰ ἡμῶν συλλαληϑέντα, 
xci τί βουλόμεθα ποιῆσαι. καὶ τοῦτο βέβαιόν ἐστὲ xcd yo τε 
Qic ἐνόρχου προστάγματος, Ort αἱ πρεσβεῖαι καὶ ὅδοιπορίαι 
αἱ ὑπὸ σοῦ παύσουσι. μηνύσω δὲ καὶ πρὸς τὸν μέγαν .Jovza 
τὸν Νοταρᾶν ὅτι ἐπεὶ τὸ τοῦ μεγάλου δουκὸς ὀφφίκιον χτῆ- 
ται, οὐ δύναται ἔχειν καὶ TO μεσαστιχόν. καὶ τοῦτο λέγω 
Β ἵνα σοι δωρήσωμαι. ἀλλ᾽ ὅμως οὐκ ἔστε πρέπον ἵνα &qui- 15 
ρέσω αὐτὸ ἐξ αὐτοῦ" ἔστι γὰρ ὡς καταφρονεῖν, εἰ μὴ ava- 
βολὴν καὶ τρόπον ποιήσομεν ἵνα αὐτοϑελῶς ἐγκαταλείψῃ αὖ- 
τὸ ἐκεῖνος. καὶ ἐχέτω δὴ πάλιν τὸ πρωτεῖον τῆς στάσεως καὶ 
τῆς βουλῆς, καί τι σιτηρέσιον δι’ ἄλλου τρόπου, ἐπεὶ χρὴ 
ποιῆσαι χαἀμὲ δύο τῶν ἀρχόντων συμβούλους, ὡς xoci ὃ βα- 6 
σιλεὺς ὃ ἀδελφὸς μου εἶχεν, ἵν᾽ ὧσι μετ’ ἐμοῦ δι’ ὅλης τῆς . 
ἡμέρας ἐν τῷ παλατίῳ τοῦ προβλέπειν διορϑώνειν xoi πράτ- 
τεῖν τὰ ἀναγκαῖα, δουλείας τε καὶ ὑποθέσεις τῆς βασιλείας.» 


8. μᾶλλον M 18. χαὶ ἔχε δὲ P ι9. χαὶ 10 σ. P oc 
ἄλλον τρόπον P 22. διορϑοῦν P 


adiungat aut me deserto nubat alii. nuperrime enim ex Iberia redii, 
annos ibi duo moratus, atque si intra paucos dies iterum peregre 
abiero, causam idoneam et iustam inveniet faciendi alterum horum, 
quae dixi." subridens imperator "at tu," inquit, *fac, ut unum hoc iter 
eiiamnum facere tibi permittat, ac iure iurando tibi spondeo, post- 
hac me non iam creaturum tibi molestiam itineris extra patriam fa- 
ciendi. scis autem, quae tibi beneficia promiserim, quae inter nos - 
locuti simus et quid facere cogitemus, atque hoc quidem etiam sine — 
sacramenti religione certum est, legationes et itinera tua finem ha- 
bitura esse. significabo autem Notarae, magno duci, quum magni du- 
cis munere fungatur, non posse eum praeesse etiam administratoris 
officio. atque hoc dico, ut te eo munere ornem. neque tamen decet, 
spoliare me eum ista dignitate. contemnere enim eum videamur, nisi 
exspeclemus aliquantisper et modum excogitemus, quo eam ipse sua 
sponte deponat. enimvero habebit rursus primas in consilio , et ali- 
"nde aliquod stipendium, quandoquidem me quoque duos e nobili- 
tate consiliarios, quales habuit imperator, frater meus, creare necesse 


| 


LIB. Il. CAP. II. 455 


Ἷ , e * - - - 
καὶ οὕτως ἐμηνύϑη ὃ μέγας δοὺξ διὰ τοῦ ἐμοῦ καὶ αὐτοῦ 
συγτέχγου, TOU ἱερομονάχου καὲ πνευματικοῦ πατρὸς Νεοφύτου 
τοῦ ὃν τῇ τοῦ Χαρσιανίτου μονῇ. xai ἀκούσας 0 Νοταρᾶς 
Rs "Ὁ LI u D ^ c 
περὶ τοῦδε τοῦ ὀφφικίου ἔστερξε, πλὴν ἑκουσίως ἢ ἀκουσίως οὐκ 
Soda: xai μᾶλλον ἐδείκνυεν ὅτι καὶ πρὶν ἢ τοῦ εἰπεῖν αὐτῷ 
ἢ ͵ - u 
περὶ τούτου ἐλογίζετο ποιῆσαι, ὅπως xai ὃ βασιλεὺς ἄντιχα- 
ἭΝ i - s us -— » , - 3 
ρίσηται τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ ἄλλην τινὰ τιμήν. ταῦτα οὖν né- 
ρᾶς οὐχ ἔλαβον διὰ τὴν ταχέως ἐπελϑοῦσαν εἰς ἡμᾶς κοινὴν 
i , E ᾿ 3 ς ᾿ » ? 
συμφοράν. καὶ πάλιν εἰπὲ μοι ὃ βασιλεὺς Ott ἤϑελεν εὐερ- 
γετῆσαί μοι καὶ τὴν τοιαύτην χάριν, ἵνα συζεύξῃ εἷς γυναῖκα 
ULT * - - ' - 
. t» ἐμὴν ϑυγατέρα τῷ νεανίσκῳ ἐκείνῳ Νικολάῳ τῷ Πῆελισ- 
"eq, τῷ υἱῷ ποτὲ Νικηφόρου τοῦ ΠΠελισσηνοῦ, ὃν xoi Me- 
i T, τῷ flum Χορ τ ?] ? 
. M ΕῚ , - , , 
Atocovgyov ἐπωνύμαζον, τοῦ xai μεγάλου πρωτοστράτορος, 
er P ' 4 , c » » , 
ὕστερον δὲ καὶ μητροπολίτου γεγονότος, ὡς ἐν τῷ δευτέρῳ 
- » « , , ' ^ 
5 βιβλίῳ τῆς ἡμῶν ἱστορίας ἐμνήσθημεν" καὶ τὴν ἐπιτροπι- 
y * i [3 , » , ' 1 ' 
κὴν διοίκησιν, ἥν προειρήχαμεν, τῶν τούτου τύπων καὶ χώρων 
, " 5Q.' ' - c ME c» is , 
δώσῃ μοι τοῦ ἰϑύνειν καὶ κυβερνᾶν, ἕως οὗ ἡ ἐμὴ ϑυγάτηρ 
ἱ EL " » , $26 , , , 
τὸ δέκατον τέταρτον ἔτος φϑάσῃ καὶ ὃ γάμος τέλειος γένη- 
1 e * 3 £ MG . τ 3} c ' 
ται. χαὶ QUI μὲν ἣν ἢ ὑὕποϑεσις, περὲ ἧς ἔλεγεν ὁ βασιλεὺς 
I e € as - D IRAM ἃ M , » , 
O0rtL aL δι’ ἐμοῦ πρεσβεῖαι καὶ ὁδοιπορέαι παύσωσιν. εἴρηκέ 
- , - L4 - 
μοι καὶ τοῦτο, ὅτι ἐν τῇ llekonovvgog ἤϑελεν ἀποστεῖλαι 
ἕτερόν τινα τῶν γηραιῶν ἀρχόντων, ἵνα τὰ ἐκεῖσε, ὡς ἔφη- 
, ^ ^ ?€ p » - * ΕῚ ' , 
μεν, διορϑωσῃ μετὰ τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ, καὶ ἀνάϑεσιν δώσῃ 


est, qui per totum diem mecum sint in palatio ad providenda, ordinanda, 
et facienda necessaria tum servitia tum consilia imperii." atque ita 
significatum est magno duci per meum et ipsius compatrem, hiero- 
monachum et spiritualem patrem Neophytum, qui in Charsianitae 
monasterio erat. edoctus de hoc officio Notaras, non repugnabat, 
utrum libenter tamen, an invitus, nescio : quamquam prae se fere- 
bat, etiam ante quam monitus esset, cogitasse se istud facere, ut im- 
Er ipsius aliis aliam impertiret dignitatem. at enim haec non 

abuerunt exitum propter communem citius in nos ingruentem cala- 
mitatem. rursus mihi aflirmavit imperator, etiam hanc se mihi gratiam 
daturum, ut filiam meam iuveni collocaret Nicolao Melisseno, filio 
Nicephori Melisseni, quem Melissurgum cognominabant, magni pro- 
tostratoris , poslea vero etiam metropolitae munere functi, quemad- 
modum historiarum libro secundo commemoravimus; pollicitus etiam, 
traditurum se mihi vicariam, cuius ante mentionem fecimus, admini- 
strationem locorum eius oppidorumque, quae haberem et procurarem, 
donec filia mea decimum quartum annum attigisset et nuptiae fie- 
rent. atque hoc illud fuit, in quo legationes et itinera mea finem 
esse habitura imperator aflrmavit. idem mihi dixit, velle se in Pelo- 


Phrantzes. 15 


5 


- 


256 GEORGII. PIIRANTZAE 


? ^v ^ » ^n, » 25 0 : , , M ^ 
αὐτῷ πῶς ἔχῃ πρᾶξαι " εἰ ἕν κεφαλαίων οὐ δυνηθῇ ποιῆσαι, 
LU * ^ , * * P 
πράξῃ κατὰ τὸ δεύτερον. καὶ οὕτω κατὰ διαδοχήν ἢ τὸ τρίτον ἢ τὸ 
ε E * 
τέταρτον ἢ ἐξ ἀνάγκης τὸ πέμπτον. καὶ εἰπέ μοι περὲ τούτου 
, cc » ͵᾽ , » et δ D , , - , 
πάλιν “ἀλλ᾽ ὑποψίαν ἔχω ὅτι ἐὰν ἕτερόν τινά πάρεξ σοῦ ἐπο- 
LE ' x , 
στείλω, OU φυλάξει μοι τὴν πρέπουσαν EVVOLUP χαὶ πίστιν, 5 
, 
μή πως ἀπατήσωσιν αὐτὸν oi δεσπόται καὶ ἀδελφοί μου, 
' ? L ^ , » , 
ὑποσχύμεγνοι τούτῳ διὰ χρυσοβούλλου τινὰ κώμην ἡ χώραν 
- * ^ , Ld ^ , 
αὐτῷ καὶ τοῖς χληρογόμοις αὐτοῦ κατὰ διαδοχήν, χαὶ ntt- 
^ * , ^ , " , : LS ^ ^. 
σϑεὶς ἀποδοχιμάσῃ τὰ τέτταρα εἰρημένα χεφάλαια, xai πραξῇ 
, , ' » * 3 
κατὰ τὸ πέμπτον, ὅπερ βαρύτατύόν μοι ἔσεται. αὐτὸς οἶδας τ 
H - - - ? -— ? 
καὶ τὸν ἀπὸ τῆς Κύπρου δηγίσσας τῆς ἐμῆς ἀνεψιᾶς ἀποστα- 
, ', , , et H , ie 
λέντα μοναχόν, λέγοντα μοι ὅτι ἐπεὶ dj ῥήγισσα οὐχ εἰχεν 
- * * , ͵ b - * 
ἄνθρωπον πιστὸν καὶ ἐπιτήδειον μηνῦσαί μοι δι’ αὐτοῦ τὰ 
« kj H - » " * 3 c 2 , , ' 
ὅσα ἣν ἀναγκαῖα, οὔτε δυνατὸν. ἥν ὡς ἐκείνη ἐπεϑύυμει OVÀ- 
^A K UN 2 ^ 3 x 
λαλῆσαί μοι διὰ στόματος, ἐξαποστείλω ἐγὼ πρὸς αὐτὴν ἀν-ὺ 
- , - , ^ , 

Soconov ἐκ τῆς ἡμετέρας αὐλῆς δόχιμον xai πιστὸν. διὰ 
* , , , , * - 1 : 
τοῦτο ἕτερόν τινα οὐχ ἁρμόζει πάρεξ σοῦ εἰδέναι τὰ μυστή- 
- ^ ^ y , , 

Qua ἡμῶν, καὶ οὐδεὶς ὃς ἁρμοδιωτερός σου, εἰ μὴ μόνον σὺ 
ὃ πράξας καὶ στήσας xai ὅμιλήσας καὶ πληροφορήσας τὰ 
- * € L - 1 
πάντα μετ᾽ αὐτῆς xoi ἐν δτέρῳ χαιρῷ " διὸ οὐ δύναται δι᾽ 

Y^ ' ς ς ' , -ψ 7) 2 M ^t , » 
ἄλλου τινὸς ἡ υπόϑεσις πέρας λαβεῖν. ἐγὼ δὲ πάλιν «no- 
Sei 5 z gi e ἐξ ἐ λ ' c λει e 
χριϑεὶς eium τῷ βασιλεῖ “ὡς κελεύει ἡ βασιλεία σου, οὕτως 
y " , w , - H LI , c 
ἔχει. ἕνεκεν τούτων τῶν εὐλύγων αἰτιῶν 7 ἐμὴ σύνευνος ἢ 


- ΄φ * ᾿ - ΄ 
1. πρᾶξαι ἐν κεφαλαίοις πέντε, ὅτε εἰ κατὰ 10 πρῶτον χεφά-- 
λαιὸν οὐ P 


ponnesum alium e senibus optimatum mittere, qui illic res, de qui- 
bus diximus, cum fratribus componeret, et referret ad se, quid 
facto opus esset: quodsi non posset primum caput obtinere, obtinere 
niteretur secundum, atque ita deinceps aut tertium, aut quartum, 


aut, si necessitas cogeret, quintum. rursus "sed 51. inquit, "alium 


praeter te misero, metuo, ut is debitam mihi benevolentiam et fidem 
praestet, neve eum decipiant despotae, fratres mei, per bullam auream 
vicum aliquem vel regionem ipsi et heredibus deinceps polliciti: qua 
ille re commotus , quatuor capitibus reiectis, de solo quinto agat: 
quod mihi molestissimum accideret. praeterea scis ipse, a regina Cy- 
pri, cognata mea, ad me missum monachum dixisse, ut, quum regina 
non haberet hominem fidum et idoneum, per quem res quasdam ma- 
ximi momenti mecum communicaret, nec posset, ut optaret, coram 
mecum colloqui, ego ad illam hominem ex nostra aula spectatum et 
fidum mitterem. quare fieri nequit, ut alii, ac tibi, secreta nostra in- 
notescant, neque «est quisquam te aptior, quandoquidem tu eliam 
alias omnia cum illa egisti, constituisu, communicasti, perfecisti. quam 


LIB. HI. CAP. 1I. 227 


δούλη cov ἅμα τοῖς ἐμοῖ εγέσιν οὐ κωλύ “με, εἰ τύ 
δούλη u ς ἐμοῖς συγγενέσιν οὐ κωλύυσουσί ue, εἰ τύχῃ, 
RI» 1 , ^ ^ 

καὶ ποιήσω τὸ προσταχϑέν uot. ἣν εὖ μακαρίσω, ἀναφέρων 

? 9 » τ EL - - 
αὐτῇ ἔτι περὲ ὧν διὰ τῆς καλοχἀγαϑίας τῆς βασιλείας cov 
- P d ' - LJ ' 3 
ἐταξώς μοι περὶ τῆς ἐμῆς ϑυγατρὸς ὑπανδρίας vai τόπων xat 
M —- - - P 
τιμῆς δωρήσεως xui ἀναδοχῆς πλέον τῶν ἄλλων ἀρχοντισ- 
EL «€ » Uu - - * L4 - w 
σῶν." καὶ οὕτως καιροῦ δὴ ὄντος τοῦ ἀριστῆσαι προσκυνή- 
x MODUM τὰ τὰν » x ' * 3» ὃν ᾽ ' - 
σὰς éyo ἀπῆλθον οἴκαδε. μετὰ δὲ τὸ ἄριστον ἐλθόντος τοῦ 
x. , » - LI - 
μεγάλου δουχὸς ἐν τῷ παλατίῳ ἐφήσατο αὐτῷ ὃ βασιλεὺς τὰ 
170. » f^ - ? 
ὅσα uti ἐμοῦ ἐλάλησε περὶ τοῦ πρέσβυν ue ἀπελϑεῖν, ἀλλ᾽ 
ἡ οὐκ ἀπεχάλυψεν αὐτῷ ὃ’ ἣν αἰτίαν: καὶ προσέϑηχε xol 
b - e ^ , - - 
Τοῦτο, ὅτι ἀναγκαῖόν ἐστι τιμήσωμεν καὶ ἡμεῖς τὸν Φραντζῆν, 
4 et ^ . , PY ' L] » 2^2 , » , 
Ἰ διότε τὸ ὀφφίκιον ὃ κέχτηται οὐχ ἔστιν εὐχαριστία οὐδεμία 
ξ » c ^ , * - , - » - 
προς ἡμᾶς, διότι παρὰ τοῦ βασιλέως τοῦ ἀδελφοῦ μου εὐ- 
-» - m ^ « » - 

Πηργετήϑη τοῦτο αὐτῷ. διὸ λέξον αὐτῷ ποῖον ἄλλο τῶν 0g- 
Eo , Bs ' H [4 : ' 2€ M c Md ' 
φικχίων ὀρέγεται, καὶ ἀχούσωμεν. xai ἐξελϑὼν ὃ δοὺξ καὶ 
H , ΄ 
Πεύρων με ἐπυνθάνετο τί τὸ ὀφφίκιον ὠρεγόμην ἵνα δωρήση- 
m , ς , URNA VE 1 jy c ι » 
Ἰταί uot 6 βασιλεὺς. ἐγὼ δὲ ἀποκριϑεὶς εἶπον ὃτι κατὰ νοῦν 
Es LI - ew! 
|e£zyov χαὶ ἐγὼ αἰτῆσαι μεῖζον ὀφφίκιον, ὅπερ οὐ κέχτηται 
v» x - ' ^ - 
ἄλλος, καὶ οὔτε ζῶντός μου εὐεργετήσῃ τινὲ ἑτέρῳ πλὴν ἐμοῦ" 
' Η͂ e is VES ES 
[xoi τὸ πρέπον οὕτως μοι δοχεῖ εἶναι, ὃ καὶ ὀρέγομαι, ἐπεὲ 
χαὶ πρὸ τοῦ ἀπελϑεῖν μὲ εἰς Τραπεζοῦντα τοσαῦτα ὀνείδῃ 
; » . 5 
xui κατηγορίας ἤκουσα καὶ vnéQega διὰ τὸ εἶναι καὶ ἑτέρους 


] 


1. χωλύσωσί με, εἰ τύχοι P 2. jv ὠμαρήσω P 3. zt&ol 
αἰτιῶν διὰ P 1: φρατζὴν P — ι8. εὐεργετήϑη αὐτό P 16, 
ὀρέγομαι P 21. τοσαύτας κατηγορίας ὀγειδιστιχὰς ἤχουσα P 


ob rem per alium istud negotium absolvi nequit." ego ita respondi 
sicut censes, imperator, ita res habet. ac propter istas gravis- 
imas causas coniux mea, serva tua, cum reliquis propinquis non 
»bstabit fortasse, quominus voluntati tuae obsequar; quam bea- 
»joo, quum docebo, quae maiestatis tuae gratia de filia mea col- 
|Locanda decreverit, deque ditionis et. honorum praemiis, prae re- 
|Jiquis feminis nobilibus eam evectura." ita quum tempus prandii ad- 
psset, adoratione facta, domum discessi. post prandium magno duci 
1 palatium venienti imperator retulit, quae de obeunda mihi lega- 
[ione mecum egisset, causam tamen non aperuit ; addidit autem, ne- 
[6556 esse, ut ipse quoque me cohonestaret, quoniam munus, quo 
[ungerer, non sua gratia, sed imperatoris, fratris sui, benevolen- 
dia mihi impertitum esset; mandavitque ei, ut quod munus optarem, 
[jx me quaereret et sibi renuntiaret. itaque dimissus dux, ubi me 
idit, rogavit, quod munus ab imperatore mihi dari cuperem. ad quae 
ia respondi: "possim equidem munus maius nunc petere, quod alius 
ion habeat, quodque me vivo praeter me nemini impertiatur. quod 
honeste petiturus mihi videor, quia, antequam Trapezuntem discessi, 


6 


" 


2298 GEORGII PHRANTZAE 


- a4 ἣν e^ v 
δύο ἄρχοντας ἐν τῷ ὀφφικίῳ 0 ἔχω, 0 οὐκ ἡϑελα. ἀλλ᾽ ἕν 
Ὡ" - , € » ΕΣ ' 3 , 
βεβαιωθϑῆ 0 λόγος μου, ὡς uot εἴρηκας xayc ορέγομαι, εἰ και 
ἀρεστόν ἐστι τῷ αὐϑέντῃ μου τῷ βασιλεῖ, εὐεργετήσῃ μοι τὸ 
, - , * Uu » '* 
ὀφφίκιον τοῦ μεγάλου χοντοσταύλου." xai οὕτως ἐπῆλϑεν ὁ 
Νοταρᾶς καὶ ἀνέφερε πάντα τῷ βασιλεῖ: ὃ δὲ ἐποκριϑεὶς 
5 3. 9 BE Cor B H » , , , H , oc H 
εἶπεν αὐτῷ “αὐτὸ γὰρ τὸ ὀφφίκιον οὐ δίδωμι οὐδενί, ὅτε ὃ 
΄ , 3 , * 
πρώην μου πεγϑερός ἔστι μέγας κοντόσταυλος, γεγονὼς & 
- , ^ - , - , e 
vj Πελοποννήσῳ παρὰ τοῦ βασιλέως τοῦ πατρὸς μου, OTt 
ὠκοδόμει τὸν ᾿Ισϑμόν. πλὴν δώσω αὐτῷ ἕτερον μεῖζον ὁφ- 
ὑκοδόμ μόν. πλὴ τῷ ἕτερον μὲ φ 
4 LI - , , 23 ^ uL 
φίκιον, τὸ τοῦ μεγάλου AoyoOérov." ὁ δὲ δοὺξ &noxgidetd 
Ζ cc ^ , , M ^ , - , 
εἶπε “καὶ τί γενήσεται μετὰ τοῦ Παλαιολόγου rov Πήετοχίῦ, 
του᾽; ὃ Νοταρᾶς εἶπεν ἔτι τῷ βασιλεῖ ἵνα εὐεργετήσῃ μὲ τὶ 
- , ea ^ - 
τοῦ μεγάλου πριμικηρίου, 0 ἐστι μετὰ τὸ TOU στρατοπεδάρ 
xov, καὶ οὐ τοῦτο, λέξας ὅτι 7) βασιλεία σου ζητήσει τοῦ δε- 
σπότου τοῦ ἀδελφοῦ σου ἐποίησας στρατοπεδάρχην τὸν roi] 
Kavraxovügvo? υἱὸν διὰ τὴν συγγαμιβοίας συγγένειαν καὶ Que]. 
τὸν πρωτοστράτορα τὸν ξαυτοῦ πατέρα" καὶ ἐὰν δώσῃς τῷ 
Φραντζῇ τὸ τοιοῦτον ὀφφίκιον, 0 ἐστε πρῶτον τοῦ μεγάλοι, 
Ω ' Li , , LI 1 
στρατοπεδάρχου, τί γενήσεται; ὕμως εἰ ἀρεστόν ἐστι τῇ βα 
σιλείᾳ σου, εὐεργέτησον αὐτῷ τὸ τοῦ μεγάλου πριμικηρίου ὀφ' 
, ' » ^ Ld , * 
φίκιον, Ó ἐστι μετὰ τὸ τοῦ μεγάλου στρατοπεδάρχου" ὁ δὲ 
^ , - u - » 1 
βασιλεὺς εἶπεν “ἐγώ σοι προεῖπον Or, ὃ Φραντζῆς οὐ δέχε! 


1. ἤϑελν Ρ 2. λόγος ὅν uoi P 9: ὀφφίχιον om P up 
τοῦ Παλαιολόγου om M 12. ὁ Νοταρᾶς — λεξας om Μ τιθῇ 
τοῦ συγγάμβρου Ρ ι8. φρατζῇ P 


plurimas calummias et criminationes expertus sum ac pertuli, qui 
alii duo proceres in officio essent, quod habeo: id quod nolui. 1:8 
que, ut eventum habeat oratio mea, quando tu ita iubes, cupio equif- 
dem, si imperatori, domino meo, acceptum sit, ut impertiat mih 
munus magni contostauli." ita discessit Notaras et cuncta retulit im 
peratori: qui haec ei respondit * illud quidem munus nemini imperf. 
tio, quoniam pristinus affinis meus magnus contostaulus est, ornatu[ 
ea dignitate in Peloponneso a patre meo imperatore, quum Isthmurf 
muniret. verum dabo illi aliud maius munus, magni logothetae.[ 
tum dux "quid igitur," inquit, ^de Palaeologo Metochita fiet?" ad 

ditque, ut magni primicerii munus, quod post stratopedarchae mum 
sequitur, non hoc, mihi daret. " ipsa enim," inquit, ^maiestas tua fra 

despotae rogatu stratopedarcham fecisti Cantacuzeni filium proptef 
aflinitatem et patrem eius protostratorem.  Phrantzae igitur si dedel 
ris hoc officitim, quod maius est dignitate stratopedarchae, quid futul 
rum est? sed tamen, si placet ita maiestati tuae, magni primicer 
munus illi imperti, quod magno stratopedarchae proximum est." con 


LIB. HI. CAP. Il. 229 


| ra: οὐδὲν ὀφφίχιον παρ’ ἄλλου χρατούμενον, εἰ καὶ μειζότε- 


n 


"3 » - 35 * - , n 
ρον εἴη" πῶς ovv καταδέξηται τὸ τοῦ μεγάλου πριμικηρίου ; 


ὅμως ἐκ δευτέρου λάλησον αὐτῷ, καὶ ἴδωμεν τὴν γνώμην 


αὐτοῦ." λοιπὸν αὖϑις ἦλθε πρός ue ὃ μέγας δοὺξ λέγων “ὃ 


um * » ce ^ - 4 , 3 , ΕῚ Ἢ 
5βασιλεὺς ἔφη ὅτι τὸ τοῦ μεγάλου κοντοσταυλου ὀφφίχιον, én&t 


i e 


* , "^ » - x ᾿ - » 1 , 
ὃ πενϑερὸς αὐτοῦ ἔχει τοῦτο, οὔτε σοὶ οὔτε ἀλλῷ τινὶ &UtQ- 


| γετήσει αὐτό, ἀλλὰ δώσει oot τὸ τοῦ μεγάλου πριμικηρίου, 

ὅπερ xui πρῶτον τούτου ἐστί. κἀγὼ εἶπον αὐτῷ ὅτι εἰ xoi 
| πρῶτόν ἐστι τὸ τοῦ μεγάλου δουκὸς ὀφφίκιον, τοῦτο οὐ ϑέ- 
Ἴολω ἀφαιρεθῆναι ἀπὸ ἄλλου καὶ δοϑῆναι ἐμοί," xai οὕτως 


| διελύϑη ὃ σύλλογος. βουλευϑέντος δέ μου μετὰ τῶν ovyyt-B 


, - ' T , 
| νῶν μου καὶ φίλων καὶ οἰχείων περὶ ὧν ὃ βασιλεύς μοι ἐπηγ- 


γείλατο, καὶ καλῶς πᾶσιν ἔδοξεν ἵνα τὸ συγοιχέσιον τῆς ἐμῆς 


| ϑυγατρὸς γένηται" περὶ δὲ τοῦ ὀφφικίου, ὡς τὸ qéyov φέρῃ; 
' , 4 a j ^ 
15 xai dnéA9v καὶ εἰς Πελοπόννησον καὶ Κύπρον, καὶ σὺν ἐμοὲ 


» * Hi L4 , εν ' * t ^ -» 
€9c καὲ TOV GQLOTOP μου υἱὸν τὸν XUL XQtitTOYO σχεδὸν ξι- 


πεῖν πάντων τῶν συνηλικιωτῶν αὐτοῦ, xat ἀπὸ τῆς κινητῆς 


| μου περιουσίας τὸ πλέον μέρος, καὶ ἀπελθεῖν ἡμᾶς διὰ ξη- 


hy -ν LU ,» —- » UI , ' , ? 
ρᾶς, Oncg χἀχεῖνος ἴδῃ τοὺς τύπους καὶ παιδευϑήσεται εἰς 


-- * , , ^w " * ,? Y [χὰ 3 "- , 
πᾶν τὸ χρήσιμον ἐν τῷ βίῳ" καὶ εἰ ἰδωμεν Ort ἀμηρᾶς xad 


ἡμῶν βούλεταί τι ποιῆσαι, ἐάσω τὸν vióv μου ἐν τῇ Πελο- 
| novProQ μετὰ τῆς κινητῆς μου ὑπάρξεως παρὰ τοῖς μητρικοῖς 


* 


22. μου περιουσίας xci bz. P 


tra haec imperator: "iam ante tibi dixi, Phrantzen non accepturum 
dignitatem, quam cum alio communem habiturus sit, etiamsi sit prae- 
stabilior: quomodo igitur accipiet munus magni primicerii? verum tu 
iterum eum conveni, nt cognoscamus voluntatem eius." itaque iterum 
ad me veniens magnus dux "imperator," ait, "dixit, magni conto- 


-stauli officium, quo ipsius affinis fungatur, nec tibi nec alii cuiquam 


se daturum, sed ornaturum te esse magni primicerii munere, quod 


"etiam maius illo est." cui respondi, etiamsi maius esset id officium 


magni ducis officio. tamen non Ἐν me esse, alii id derogatum 
in me conferri, atque ita finem habuit colloquium. consultante autem 
me cum cognatis, amicis et familiaribus de iis, quae imperator mihi 
proposuerat, omnibus videbatur, ut coniugium filiae meae fieret, de offi- 


- οἷο autem fortunae me committerem, atque in Peloponnesum et Cyprum 


proficiscerer et assumto filio optimo ac, prope dicam, aequalibus suis 
omnibus praestantiore, et maiore parte opum mobilium, per continentem 
iter facerem, ut ille quoque eas regiones cognosceret et ad omnem scien- 
tiam, quae quid habet ad vitam commodi, institueretur; atque, si sen- 
sissemus, ameram aliquid adversus nos moliri, filium cum bonis mobili- 
bus in Peloponneso apud maternos cognatos, in agro futuri aflnis mei 


230 GEORGII PHRANTZAE 


βίου γνησίοις συγγενέσι, τοῖς κατοιχοῦσιν ἐν ταῖς χώραις τοῦ 
μελλογάμβρου μου: εἰ δὲ οὐκ ἔσεται τε xaO" ἡμῶν, énava-- 
, , M 3 * » - , e ^ «ἋΣ 
στρέψῃ πάλιν σὺν ἐμοὶ ἐν τῇ πατρίδι. ἕνεχεν λοιπὸν τῶν 
εἰρημένων πασῶν αἰτιῶν, δηλονότι τοῦ συνοιχεσίου τῆς ϑυ- 
γατρός μου καὶ τῆς μάχης ὑποψίας χαὶ τῶν λοιπῶν, ὡς ἢ 
προείπομεν, 7) σύνευνός μου συνεχώρησε τὴν πώλιν ἐξέλευσέν. 
μου. ὡς οὖν τὸ τῆς ϑυγατρός μου συνοικέσιον διωρϑώσα- 
μιεν, ποιήσαντες τὰ προικοσύμφωνα καὶ ἱερολογίαν τοῦ ἀρ- 
gafdvog, καὶ χαρὰν διὰ τοὺς γάμους. ποιήσαντες, πάντα τὰ 
ἀναγκαῖα διὰ τὴν ὅδδὸν ἀχογομήσαμεν, εἰ μὴ μόνον τὰς Ba- 1 
σιλικὰς προστάξεις διὰ γραμμάτων προσεδόχουν λαβεῖν. xad 
ἀπελϑὼν εἰς τὸ παλάτιον εἰσελήλυϑα ἔνδον τοῦ τοῦ βασιλέως 
, , ' T , ' T Lf 
κελλίου, ὡς avvrOéc μοι, καὶ οὐχ εὗρον αὐτόν. περὲ οὗ ἠρώ- 
ton, καὶ ἐρρέϑη μοι ὅτι ἐν τῷ τρασσάρῳ δωματίῳ ἑτέρῳ πλής 
, - , € ^ , - € «Ψ 9 x " € , » 
σιν τοῦ κελλίου αὐτοῦ συνελάλει τῷ ἱερεῖ ᾿Αντωνίῳ τῷ "Podé. 1 
καγὼ προσμείνας μικρόν, ἰδοὺ ὃ βασιλεὺς ἐξερχόμενος ϑυμοῦ 
πνέων λέγει μοι “εἶδες τὸν μεσάζοντα τὸν ΝΝοταρᾶν τί διὰ τοῦ 
ἑερέως ᾿Αντωνίου μηνύει uov ;" εἶτα παραλειπὼν τὴν ὕβριν λέ- 
2 3:45: ? - ' 
yet μοι πάλιν “σὺ ἐζήτησας τὸ ὑφφίκιον τοῦ μεγάλου xovro- 
, ». *' * - - c x » * , , 
σταυλου. ἐγὼ εἶπον τῷ Νοταρᾷ ὅὃτι ovre ἄλλῳ τινὲ δώσω διά 2| 
3. ὁ ὦ - , 
τινας αἰτίας ὡς εἶπον. ἀλλ᾽ ἔφην αὐτῷ ἵνα δώσω σοι τὸ ὀφ- 
, - , , c [PA Ns e d: 
quxi0» τοῦ μιεγάλου Àoyodérov. ὃ δὲ εἰπέ μοι Ort εἰ ὃ Πα- 


2. μεγαλογαμβροῦμ 9. χαρὰς M 14. τετρασάρωΡ 21. 
ὀφφίχκιον om P í 
| F ' 

habitantes, relinquerem ; sin nihil contra nos nisurus esset, eum mecum 
in patriam reducerem. ceterum ob omnes illas causas, quos comme- 
moravi, filiae coniugium, suspicionem belli et reliqua, coniux mea, ut 
supra dixi, denuo me peregre proficisci passa est. postquam igitur filiae 
coniugium perfecimus, peracta dotis et arrhabonis sponsione, gaudio 
propter nuptias impleti, omnia ad faciendum iter necessaria provi- 
dimus, nec iam opus erat, nisi scriptis mandatis imperatoris, palatium 
igitur et cubiculum imperatoris pro consuetudine mea ingressus, ipsum 
non invenio. roganti mihi responsum est, colloqui eum in conclavi 
cubiculo vicino cum Antonio sacerdote, Rhodio. itaque. praestolor 
aliquamdiu, quum ecce prodiens imperator ira incensus me inclamat 
"nostine," inquit, ^qui a mandatis mihi est Notaras quid per Anto- 
nium sacerdotem mihi significet?" deinde remissa superbia, addit 
"cupivisti tu oflicium magni contostauli: quod nec alii cuiquam. da- 
turum me esse propter causas, quas commemoravi, Notarae edixi: 
tibi vero daturum me esse magni logothetae oflicium. ad quae ille 
resporlit: si hac te dignitate ornassem, quid futurum esser, quum 
Palaeologus maguus stratopedarcha id coguovisset. iam hodie misit ad 


LIB. HI. CAP. IH. 231 


λαιολόγος ὃ μέγας στρατοπεδάρχης ἀκούσῃ τοῦτο, τί γενήσεται, 
00i εὐεργετήσω τὸ τοιοῦτον ἀξίωμα. καὶ σήμερον ἔστειλεν 
v εἶδες ἐξελθεῖν, τὸν ἐν σχήματι καὶ ϑεωρίᾳ ἐπιτήδειον τῷ 
δὲ τρύπῳ x«i νοὶ ἄγροικον καὶ ἀνωφελέστατον ᾿ΑἸντώνιον ἱερέα, 
αἰτῶν μοι ἵνα τιμήσω τοὺς σκαιοτάτους καὶ ἀσυγέτους υἱοὺς 
αὐτοῦ, τὸν μὲν πρῶτον μέγαν λογοθϑέτην, τὸν δὲ δεύτερον μέ- 
ya» κοντόσταυλον, ἐπεὶ καὶ τοὺς ἐσθῆτας ἐκεῖνος ἄρχει, ὅπερ 
ἐστὶν ἣ ὑπηρεσία τοῦ αὐτοῦ ὀφφικίου. λοιπὸν λέγω εὔεργε- 
τήσω αὐτοῖς ἄλλα ὀφφίκια μετὰ καιρόν, οὐ τοσαύτης ἀξίας 
οὕμως, ἀλλ᾽ ἐλάττονα" σὺ δὲ ἔσῃ ἀπὸ τοῦ νῦν μέγας λογο- 
| Sérgc. τοῦτο δὲ καὶ μόνον παραγγέλλω σοι, ὅτε διὰ τὰ συμ- 
| B&vra τοῦ καιροῦ καὶ τὰς ποικιλώδεις γνώμας τῶν ἀρχόντων 
— xai ἄλλας αἰτίας μὴ προσκυνήσεις μὲ εἰς παράστασιν ἑορτῆς, 
ὡς ἔξεστι τῷ ὀφφικίῳ σου, εἰ μὴ ὃ Νοταρᾶς γράψει ἐν ταῖς 
ὅ πρὸς τοὺς αὐταδέλφους μου xai τὴν ἀνεψιάν μου τὴν δήγισ- 
σῶν ἐπιστολαῖς, xai ἁπλῶς πρὸς πάντας οὕς μέλλω γράψειν 
mei τῆς ἐκεῖσε ἀποδημίας, σὺ δὲ ἀντιγράψεις πάλιν ἐκεῖϑεν 
πρός μὲ καὶ πρὸς πάντας τοῦ οἴχου σου. εἰ καὶ ἐν τούτῳ 
τῷ μέσῳ ἀκούσωσι οἱ μὴ ϑέλοντες, καὲ εἰ φανήσεται αὐτοῖς 
οαὐστηρὸν 7 πιχρόν, ϑέλοντες καὶ μὴ ϑέλοντες καταπίωσιν 
αὐτό." ἐγὼ δὲ ἀπεκρίϑην τῷ βασιλεῖ λέγων “κύριος ὃ ϑεὸς 
μαχροημερεύσοι τὸ χράτος σου. ὅμως δεόμενος παρακαλῶ 
τὴν ἁγίαν gov βασιλείαν, ἐὰν μέλλῃ συμβῆναι δι’ ἐμέ τι 


t 


| 2. ὀφφίχιον ἢ ἀξίωμα P 53. ἐξελθόντα P. — 7. ϑήτας ἐχείγους P 
8. εὐεργετῆσαν Ῥ 16. μέλλεν γράψαι P 


me, quem exeuntem vidisti, habita et specie idoneum, moribus et 
ingenio horridum et improbum Antonium sacerdotem, rogans, ut in- 
eptissimos ipsius et stolidos filios, maiorem magnum logothetam, mi- 
- Morem magnum contostaulum creem, quum ille etiam vestimentis 
praesit, quod proprium eius munus est. attamen consentio , proce- 
dente tempore daturum me iis esse alia officia, non tanti tamen pon- 
deris, sed leviora; tu autem dehinc magnus logotheta eris. verum hoc 
unum te moneo, ut propter temporis eventa et varias procerum vo- 
luntates aliasque causas in festorum dierum solennitatibus ne me 
pro more officii tui adores. quamquam notarius rei mentionem fa- 
 €iet in literis ad fratres meos et cognatam meam reginam, denique 
ad omnes, ad quos de itinere tuo scripturus sum, ac tu illinc vicis- 
sim ad me et quemcunque domus tuae scribens, titulum hunc usur- 
pabis. quodsi interea rem cognoverint, qui invident tibi, quamvis iis 
durum acerbumque videatur, volentes nolentes eam devoranto." re- 
spondi ita imperatori: * deus dominus. producat imperium tuum. | sed 
tamen suppliciter rogo sanctam maiestatem tuam, si mea causa ulla 
fatura 51} offensio, unde quid detrimenti capiat imperium tuum, un- 


52 


* 


232 GEORGII. PHRANTZAE 


σχάνδαλον δι’ οὗ προξενηϑήσεται λύπη τῷ κράτει σου, μὴ yé- 
γοιτο εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλὰ μᾶλλον καὶ τὸ δέρμα μου ὠἀφαί- 
ρθεσον, εἰ εἰς εἰρήνην καὶ εὐφροσύγην τῇ βασιλείᾳ σου εἴην" 
ó δὲ εἶπέ μοι “ὡς πιστὸς ϑεράπων εἴρηχας. ὅμως μὴ φρόν.. 
vibe περὲ τούτου οὐδέν: λυποῦμαι γὰρ πῶς μὴ περισκεπτό- 5. 
μένου τὰς πρός μὲ τοσαύτας παρὰ σοῦ ϑεραπείας καὶ φιλίας. 
βούλονται xarà σύγχρισιν τῶν σῶν ταῖς ἑαυτῶν ὑπολήψεσιν 
ἀποπηδᾶν τοὺς προσήκοντας βαϑμοὺς τῶν ὀφφικίων. πλὴν 
προσκάλεσον ἐνταῦϑα τὸν τὰ ταύτης τῆς ὑπηρεσίας ἐμπιστευ- 
ϑέντα γοτάριον." καὶ ἐλθὼν Ó γοτάριος, προσταξας ὅ βασυ- τι 
λεὺς εἶπεν αὐτῷ “προείπομέν σοι πρὸς τίνα xal τίνα ἔδει σε 
γράφειν τὰς τῆς πίστεως ἐπιστολάς, οἷς γράψον ὅτι μέλλουσε, 
μαϑεῖν τὸ πᾶν ὑπὸ τοῦ μεγάλου Aoyo9érov Γεωργίου τοῦ 
(ραντζῆ. καὶ εἰ μὲν ζήσωμεν καὶ πρόσω, γράψεις αὐτὸν 
καὶ συγγενῆ ἡμῶν εἶναι. καὶ ἐών τινι οὐκ ἀρέσῃ, ἄκοντες κα 
ὑπομείνωσι, καὶ ὠντὲ νέχταρος 7) μυρεψικοῦ ποτοῦ τὴν χολὴν 
καταπιέτωσαν. εἰ μὴ καὶ σύ, νοτάριε, ἔχε τοῦτο ὡς ἀπόχρυ- 

, € - —- 232 ᾿ , LI E^ 
qov μέχρι ἡμερῶν τινῶν. καὶ συγκατασχευάσας τὰ ngcy- 
ματα ἔλαβα αὐτά, καὶ προσεδύόχουν σήμερον ἢ αὔριον προσ- 
κυνῆσαι τῷ βασιλεῖ ἤγουν λαβεῖν ἄδειαν ἵνα ἀπέλθω. ἰδοὺ 
ἐξῆλθε τῆς ᾿Αἰνδριανουπόλεως ὃ ἀμηρᾶς βαδίζων xa9' ἡμῶν. 
καὶ προσμείναντες ὀλίγον ἵνα ἴδωμεν, μή ποτε κατὰ τὴν ὅδὸν 
συναντήσῃ ἡμῖν τι ἀἐπευχταῖον. 


7. αὐταῖς P 14. φρατζῆ P 15. εἶχαν om P 18, γράμ- 
pe: PO ^ 23.70. P 


quam ne fiat, quod meditaris, imo potius pellem mihi detrahas, si 
ad maiestatis tuae tranquillitatem et pacem conducat." tum imperator 
"ut minister," ait, ^fidelis locutus es. sed ne tibi ista res curae sit 
ullo modo. doleo enim, quod nihil circumspicientes tanta tua erga 
me officia et obsequia, ettuorum meritorum comparationem affectan- 
les, animis gradus officiorum convenientes transsilire conantur. ve- 
rum arcesse huc iam munere hoc fungentem notarium." venientem 
notarium imperator ita allocutus est: *ante tibi significavimus, quae 
et ad quos publicae fidei epistolis tibi scribenda sint: his adde, 
eos Lotam rem cognituros esse e Georgio Phrantze magno logotheta ; 
ac si vita suppeditaverit, scribes etiam, eundem nobis affinem esse. 
hoc cui displicuerit, ringatur licet, et pro nectare aut potu aromatieo 
bilem concoquat. at tu quoque, notarie, hoc dies aliquot silentio 
tege." rebus deinde adornatis, instructus iis sum atque exspectabam, 
eo ipso die aut postridie me adoraturum imperatorem et abeundi 
potestatem accepturum esse, quum subito Adrianopoli egressus ame- 
ras adversus nos proficiscitur. itaque praestolati sumus aliquamdiu, 
ne forte in itinere contingeret nobis quid infaustum. 


LIB. IH. CAP. Ilf. | 333 


3. Ἰδὼν καὶ ἀκούων ὃ ἀμηρᾶς ΠΠεεμέτης τὰς τοῦ πα- 
T00c αὑτοῦ νίκας καὶ πολέμους περιφανεῖς καὶ τῶν ἑτέρων 
᾿ αὑτοῦ τρισχαταράτων προγόνων, ἐν ἑαυτῷ ἐφαντάζετο τί ἄρα 
xui αὐτὸς ποιήσῃ ἄξιον μνήμης. ταῦτα οὖν κατὰ νοῦν λογι- 
δξόμενος βουλῇ καχῇ xa ἡμῶν χρησάμενος ἦν , ἵνα πύλεμον 
ἐγείρῃ κατὰ τῆς πόλεως " ἔλεγε γὰρ ἐν ἑαυτῷ ἐὰν τὴν πόλιν 
γικήσω, ὑπὲρ πάντας τοὺς πρὸ ἐμοῦ ἤδη ἐποίησα, διότι αὐ- 
τοὶ μὲν κατὰ τῆσδε τῆς πόλεως πολλάκις πειρασϑέντες οὐδὲν 
᾿ἐκατώρϑωσαν᾽ διὰ ταύτην οὖν τὴν ὑποκεχρυμμένην ἔννοιαν 


- -- , 4, x 
το χαλὸν ἐφάνη αὐτῷ iva κατὰ τὸ τῶν Joconarov στενὸν ἄστυ 


᾿ 
1 
' 

: 


χτίσῃ, ὡς προείρηται, ἵνα καταφυγὴν ἔχῃ αὐτὸ περὲ ὧν éue- 
λέτα ποιῆσαι, ὅπως οὐδὲν τῶν πλοιαρίων μικρὸν ἢ μέγα δυ- 
νηϑείη κατελϑεῖν ἐκ τοῦ Εὐξείνου πόντου κατὰ τὴν πόλιν, xai 
ἵνα ῥάδιον ἔχωσι τὸ πέραμα. ἐκ τῆς ᾿Ασίας εἰς Εὐρώπην. 
 ϑέλων δὲ xai βιαζόμενος ἵνα τὰ μελετούμενα ὕπ᾽ αὐτοῦ ἐρ- 
χὴν λάβωσιν, ἰδοὺ τῇ κε΄ ΠΠαρτίου τοῦ ἑξακισχιλιοστοῦ ἐννα- 
χοσιοστοῦ ξξηκοστοῦ ἔτους ἐλθὼν ἔπεσεν εἰς τὸ orsvov, ἵνα 
οἰχοδομήσῃ τὸ ἄστυ. ἰδὼν οὖν ὃ βασιλεὺς τὰς παγουργίας 
αὐτοῦ ἐβουλήϑη ἀποκαλύψαι αὐτὸς πρῶτον τὴν μάχην, ὅπως 
ὁ αὐτὸν ἐμποδίσῃ, τινὲς δὲ τῶν τῆς συγχλήτου ἱερωμένων v8 
καὶ λαϊκῶν ἐχώλυσαν τὴν γνώμην χαὲ βουλὴν τοῦ βασιλέως, 


ι. ἀρχὴ τῶν ὀδύνων xci ἀφανισμοῦ ἐσχάτου (ἐσχάτου om P) 
τῆς βασιλευούσης τῶν πόλεων MP. addit M συγγραφεῖσα παρὰ 
100 «Ῥραντζῆ. ἀκούσας P 12. μεχρῶν ἢ μεγάλων M 
16. ἑξακ. ἐνγακ. add Alterus 18. εἰδὼς ΜΞ 19. τὴν μάχην 
πρῶτος αὐτὸς Ῥ 


3. Mehemetes ameras quum patris maiorumque exsecratissimo- 
rum praeclaras victorias et res gestas videret audiretque, reputabat 
secum, quid ipse faceret dignum memoria. haec cogitans apud ani- 
imum s4um, malo consilio statuit, ut bellum adversus urbem pararet. 
»sic enim secum ratiocinabatur *si urbem vicero, priores omnes prae- 
celluero, quoniam illi eam urbem saepe aggressi frustra laborarunt." 
ex hac occulta cogitatione igitur visum ei est, iuxta Asomatorum an- 
gustias castrum condere, ut supra monuimus , quo refugium haberet, 
dum faceret, quae. meditabatur, neve ullum sive parvum sive ma- 
gnum navigium e Ponto Euxino in urbem posset pervenire, utque 
faciliorem haberent ex Asia in Europam transitum. festinans igitur 
et instans, ut meditatis a se eventum daret, ecce die 26 Martii anni 
6960 subito invasit angustias, castrum exstructurus. animadvertens 
astutiam eius imperator, ipse primum bellum commovere ad eum im- 
| pediendum statuit, at quidam senatorii ordinis tum sacerdotes tum 
| laici adversabantur sententiae et consilio eius. "ne commoveatur," 
| aiebant, ^a maiestate tua bellum, donec cognoverimus, quid ille ve- 


τὰ 


14 τῶι. o RAE 


294 GEORGII PHRANTZAE 


, τε " H , c , ' | " 
λέγοντες “μὴ ἀποκαλυφϑήτω ἡ μάχη παρὰ τῆς βασιλείας 00v, 
, » » , , * ^ 
80c ἂν ἴδωμεν τί βούλεται αὐτὸς πρᾶξαι. εἰ xai τὸ ἄστυ 
κτίσῃ, ἐν εὐχολίᾳ παραλαμβάνομεν αὐτὸ διὰ τὸ ἐγγύτερον 
5 € wm νὰ [s Ae i c , 5 , 1 - 9 
εἰγαν ἡμῖν 0 καὶ ἔν Ὁὕστέροις εἰδὸν τέλειον, καὶ ἀληϑῶς 
J t » ^ , ἢ 
ἔγνωσαν ὅτι ἐλπίδες κεναὶ τρέφουσι τοὺς ἀνοήτους. ἐγὼ δὲ δ᾽ 
ἐναπέμεινα τῆς πορείας ἢ ἡτοιμάσϑη, σήμερον λέγοντες ἴδω- — 
» u ^os - , 
μὲν καὶ αὔριον: xab ὅτε διὰ ξηρᾶς οὐχ ἁρμόζει, ἐπεὶ ἐπι- 
κίγδυνόν ἐστι τὸ πρᾶγμα, ἐλλ᾽ εὑρήσωμεν πλεύσιμον. 
» 2 , ^ E * -— , ' , , ET - 
Ev Ἰουνίῳ μηνὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἰδοὺ ἐδημοσιεύϑη ἢ 
, M bd ^— ᾿ À 
μάχη" καὶ καϑ' ἡμῶν τοῦ στρατοπέδου δραμόντος, ἠἡχμαλώ- τὰ 
τευσὲ πάντας τοὺς ἔξωθεν τῆς πύλεως οἰκοῦντας. ἐν ᾧ χαι- 
PP. ' LA E - , " 
ρῷ ἐτελείωσε καὶ τὸ ἄστυ, καὶ ἐν αὐτῷ αὐχοδόμησε πύργους 
- , ^ , ^ , M ^ " 
τρεῖς ἰσχυρούς, τοὺς δύο μὲν χερσαίους, τὸν δὲ ἕτερον χατὰ 
, e ' , - M " * 
θάλασσαν, ὃς καὶ ὀλίγον τι μείζων τῶν δυὸ ὑπῆρχε. τὸ δὲ 
, 5 3 » ' , - H 0X ) b P 
τείχων εὖρος ἦν εἴκοσι καὶ πέντε ποδῶν, τὸ δὲ ἔσωθεν αὖ- τῇ 
- , w , A ig , m ! i 
τῶν εὐρύχωρον ὑπῆρχε τριάχοντα xoi δύο ποδῶν. εἶτα ἐν 
μολύβδῳ σχεπάσας τοὺς πύργους, καὶ πᾶν τὸ ἄστυ καλῶς 
EJ 4, 2 - ^ m 
ἀσφαλίσας, καὲ ἐν αὐτῷ φρουροὺς χατέστησε. xai ἐν τῇ εἰ- 
χοστῇ ὀγδόῃ τοῦ Αὐγούστου ἐγερθεὶς ἐκεῖθεν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ 
ἀρ εἶν ραν! 7 γεῦθεις ς 
- , ^ - L - 5 ^ 
σουδας τῆς πόλεως, καὶ τῇ πρώτῃ τοῖ Σεπτεμβρίου μηνὸς ἃ 
τοῦ ς«9ξα ἔτους διέβη εἰς τὴν ᾿ΑΙνδρειανούπολιν, ὡς φαίνεταε, 
ἵνα ταῖς δύο αὐταῖς ἡμέραις δὴ τὰ τείχη τῆς πόλεως xat 


1. ἀποχαλυφϑεί ΡΟ 6. ἧς ἡτοιμιάσϑην, λέγοντος τοῦ βασιλέως 
σήμερον x«i αὔριον ἴδωμεν, xci Ρ᾽ 9. ἀγὰ τούτου τῷ ἰουγίῳ P 
15. δύω P 16. εὖρος zv ὡσεὶ 2g P 19. τὰς σούϑας om P 
22. xui τοὺς τάφρους καὶ τὰς φρουρὰς καὶ P : 


H 

lit. etiamsi enim castrum condiderit, tamen facili opera id expugna- 
bimus, quoniam propius nobis est quod postea compererunt planis- 
sime, et revera cognoverunt, spe vana pasci amentes. ego autem per- 
severabam in itineris iam parati consilio. scilicet * hodie," aiebant, 
"aut cras videbimus; nec per terram iter facere licet, quoniam peri- 
culosa res est, sed navigandi occasionem inveniemus." 

Mense lunio eiusdem anni bellum commissum est, atque inva- 
dente nos exercitu hostili, pro captivis abrepti sunt cuncti suburba- 
ni. quo eodem tempore castrum perfectum est, exstructaeque in eo 
ires turres firmae, duae continentem versus, tertia, illis paulo altior, 
ad mare. murorum latitudo erat viginti quinque pedum, interius spa- 
tium. duorum et triginta. easdem plumbo texit et totum castrum bene 
munivit et praesidio firmavit. deinde vicesimo octavo die Augusti 
inde egressus, in vallos urbis impressionem fecit, ac primo Septem- 
bris anni 696: Adrianopolim concessit, duobus illis diebus urbis, ut 
videtur, moenia et fossas, et si quid. aliud volebat, speculatus. eodem: 


LIB. li. CAP. 1Π|.᾿ 235 


τάφρους, χαὶ si τι ἕτερον αὐτὸς ἐλογίζετο. καὶ τῷ αὐτῷ 
φϑινοπώρῳ Ὀκτωβρίου πρώτῃ στείλας τὸν. Τουραχάνη χαὲ 
τοὺς δύο υἱοὺς αὑτοῦ Jupe» καὶ ᾿ἥμαάριν ues πιλείστου 
στρατοῦ ἐν τῇ Πελοποννήσῳ, ἵνα μαχόμενοι κατὰ τῶν δεσπο- 
Bird» τῶν τοῦ βασιλέως nya nid xcÀvowooL τοὺς τοιούτους 
 ἐμποδίζοντες διὰ τοῦ πολέμου, ἵνα μὴ δυνάμενοι ἐᾶσαι τὸν 
τόπον ἔλθωσι πρὸς συμμαχίαν τῷ βασιλεῖ" καὶ οὕτως àngoo- 
ἕταξεν ὃ ἀμηρᾶς ἵνα Ov ὅλου τοῦ χειμῶνος ἐμποδίζοντες 
αὐτούς, χαὶ μὴ εὕρωσιν εὐκαιρίαν τοῦ ἐλϑεῖν βοηϑῆσαι τῇ 
τοπόλει ἅμα τῷ βασιλεῖ τῷ καὶ ἀδελφῷ αὐτῶν. ἐλϑόντος οὖν 
τοῦ Τουραχάνη xai τὰ τείχη τοῦ ᾿Ισϑμοῦ αὖϑις ἁλώσαντος, 
᾿ καὶ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν πλεῖστοι ἀπεχτάνϑησαν, λέγω Χρι- 
στιαγῶν καὶ ἀπίστων, μάλιστα ἐκ τῶν Χριστιανῶν, οἵ καὲ 
J εἰς φυγὴν ἐτράπησαν. αὐτὸς δὲ χαταλιπὼν τὴν Κόρινϑον 
τὸ καὶ διὰ μέσου τῆς νήσου ἐρχόμενος "αὐχριαλωτεύων ᾽ ἄλλους 
σχυλεύων καὶ ἀνδραποδίζων, οὕς εὗρε, ἔφϑασεν ἄχρι τῆς 
᾿Ἰρκαδίας ἐπαρχίας καὶ τοῦ Πεσσηνιακοῦ κόλπου, καὶ τὴν 
. 60à» βαδίζων τῆς ᾿Ιϑώμης, καὶ πάντα τὸν Ἰεσσηνιαχὸν κόλ- 
- m0» ληϊσάμενος ἄχρι τῆς ΠΠαντιγείας. ἰδὼν δὲ τὸ τοῦ τύπου 
στενὸν “καὶ δύσχωρον, δι’ οὗ στρατὸς οὐκ ἐδύνατο ὁδεύειν 
ὁμοῦ πάντες, τῷ υἱῷ αὐτοῦ vdyovuary μέρος οὐκ ἀγενοῦς 


τ ΠΡ 3. ἀχμέτην καὶ ὀμέρην Ῥ 4. μαχόμενοι ἐμπο- 
δίσωσι τοὺς ϑεσπότας xc ἀδελφοὺς τοῦ βασιλέως δὲ ὅλου τοῦ 
χειμῶνος, fva μὴ ἔχωσι καιρὸν ἐπιτήδειον xai εὐχαιρίαν τῷ 
ἀδελφῷ χαὶ τῇ πόλει βοηϑῆσαι zai συμμαχῆσοι. ἐλϑόντος P 11. 
ἀναλώσαντος καὶ προσβολῆς γενομένης dup VR 12. ἄπιεχτ. χαὶ 
διὰ το παμπιληϑεῖς εἶναι τοὺς ἀσεβεῖς οἱ ἡμέτεροι εὶς φυγὴν ἐτρά- 
πησαν, οὐ δυνάμενοι ἀντιστῆναι τοσοῦτο. αὐτὸς P 15. ἄλλους 
ἁλῶν P 21. ὁμοῦ πάντες om P μέρος τοῦ στρατοῦ δώαας 
τῷ υἱῷ αὐτοῦ ἀχμέτῃ αὐτῷ τί δεῖ ποιεῖν προσέταξεν. ὃ δὲ P 


autumno, Octobris die primo, "Turachanem et duos filios eius, Achu- 
matem et Amarim, cum exercitu ingenti in Peloponnesum misit, ut 
despotas, fratres imperatoris, bello adorti prohiberent, ne , relictis 
illis locis, imperatori auxilio venirent, mandavitque iis ameras, ul per 
totam hiemem eos impedirent, ne invenirent occasionem ferendae 
urbi opis una cum imperatore fratre. '"Purachanes igitur ut advenit, 
Isthmi propugnacula cepit, cecideruntque ex utraque parte, Christia- 
norum et infidelium, permulti, sed illorum plures, qui iidem fugae se 
mandarunt. ipse deinde, relicta Corintho, per mediam insulam proce- 
dit, capiens, spolians, in servitutem redigens quoscunque obvios, per- 
venitque ad provinciam Arcadiae et sinum Messeniacum, et via Itho- 
 amensi progrediens totum sinum Messeniacum Mantineam usque depo- 


ERN SEN ETT 
TU dis Sea msi 


236 GEORGII PHRANTZAE 


στρατοῦ δώσας καὶ τὴν ὁδὸν ἐρχομένην ἐν τῷ “εοντάρῃ πα- 
ρήγγειλεν ὅδεύειν: ὃ δὲ δι’ ἄλλης ὅδοῦ Quero. μαϑόντες 
δὲ τοῦτο οἱ δεσπόται xai ἀδελφοὶ στείλαντες τὸν Π]ατϑαῖον 
᾿᾿σάνην μετὰ στρατοῦ λαϑραίως, καὶ ἐλϑὼν ἐν τῷ τύπῳ οὖ 
ἔμελλον περάσαι, xoi αἰφνιδίως εἰς αὐτοὺς συρράξαντες πολ- 5 
λοὺς ἀπέκτειναν καὶ ἠχμαλώτισαν, ἐν οἷς εἷς zv τῶν αἴχμα- — 
λώτων xai ὃ ᾿Αχουμάτης ὁ Τουραχάνη υἱός" ὃν ἀπέστειλαν 
εἰς Σπάρτην πρὸς τὸν δεσπότην κὺρ “]ημήτριον. καὶ τῇ εἴ 
τοῦ Ἰανουαρίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐγεννήθη καὶ ὃ τῶν 
ΠΙαλαιολόγων γένους καὶ τῆς βασιλείας διάδοχος xai τοῦ τῶν 19 
Ῥωμαίων μικροῦ τούτου σπινθῆρος κληρονόμος, ὅ κύριος 
᾿Ανδρέας ὃ Παλαιολόγος, ὃ υἱὸς τοῦ δεσπότου κὺρ Θωμᾶ τοῦ 
πορφυρογεγνήτου. 
Kai ταῦτα μὲν δὴ οὕτως εἶχον τὰ τῆς Πελοπονγήσου. 
ὡς δὲ τὸ ἔαρ ἐπέλαμψεν, ὃ ἀμηρᾶς, ὃν εἶχε κατασχευασμέ- 15 
vov στύλον οἰχονομήσας τὰς ἐλεβόλεις καὶ ἐλεβολίσκους zai 
ἑτέρας μηχανάς, ἃς εἶχε προητοιμασμένας, εἶτα ἔμπροσϑεν 
στείλας τὸν Χαρατὴ μπασιᾶν μετὰ φουσάτου, χαὶ ἐλϑὼν 
ἀπέκλεισε τὴν πόλιν. καὶ πρὸ τοῦ ἐλθεῖν 10v ἀμηρᾶν, τοὺς 
“ξξωϑεν πύργους τῆς πόλεως τοὺς ἐν ἀγροῖς καὶ κώμαις, ἐν 9 
οἷς ἦσαν τινες ἄνθρωποι συναχϑέντες διὰ τὸ αἰφνίδιον τοῦ 
στρατοῦ, ἐξεπολιόρχησε καὶ ἐπῆρεν. ἐξ αὐτῶν μέρος μὲν 


4. λαϑραίως ἦλθον P 7. ἀχιιέτης P τή. ἔχει P 15. ab 
ὡς caput 4 incipit P 16. τηλεβόλους͵ καὶ τηλεβολίσχους sec P 
17. μηχαγίας P 18. γαρατὴ πασιᾶν P στρατοῦ P 


pulatur. perspectis autem regionis angustiis et natura invia, per quam 
totus simul exercitus transire non posset, militum strenuorum parte 
Achumati filio commissa, via eum, quae trans Leontarim fert, proce- 
dere iussit. at aliam is viam ingressus est. quo comperto, despotae 
fratres Matthaeum Asanem clam cum exercitu mittunt; qui ubi per- 
venerunt in locum, quem illi transire vellent, subito in eos incur- 
sione facla, non paucos partim occidunt, partim capiunt, in his ipsum 
Turachanis filium Achumatem, quem Spartam ad Demetrium despo- 
tam mittunt. decimo septimo die Ianuarii anni eiusdem matus est Pa- 
laeologorum et imperii parvaeque huius scintillae Romanorum heres, 
Andreas Palaeologus, Thomae porphyrogeniti despotae filius. 

Ac res Peloponnesiacae quidem tales fuerunt. vere autem ingru- 
ente, ameras cum classe, quam instructam habebat, postquam expe- 
divit helepoles et heleboliscos aliasque, quas paraverat, machinas, 
Charateh pasiane cum exercitu praemisso, advenit urbemque obsi- 
dione pressit: ante tamen turres extra urbem in agris vicisque sitas, 
in quas nonnulli propter repentinam hostium irruptionem se recepe- 


; LIB. III. CAP. Ill. 237 


Be PM , - ^ - » 
| ἐδουλώσαντο, καὶ μέρος ἐκ τοῦ λοιμοῦ καὶ τῆς ἄλλης κακο- 


1 60v ἤρχοντο πολλά * ἔφερον γὰρ ἐλεβόλεις πολλάς. ἐξ αὖ- 
Br» δέτινες τοσοῦτον ὑπῆρχον εἰς μέγεθος, ἃς οὐκ ἐδύναντο 
/ χεσσαράκοντα ζεύγη βοῶν σύρειν ἑκάστην αὐτῶν 7 καὶ πεν- 
-— χήκοντα ζεύγη καὶ πλέον ἢ δύο χιλιάδες ἄνϑρωποι. καὶ τῇ 
β' τοῦ ᾿Απριλλίου ἔφϑασε xai ὃ ἀμηρᾶς μετὰ πλῆϑος ἀναρί- 
Sugrov στρατοῦ ἱππικοῦ τε xoi πεζοῦ. ἐλθὼν τὴν σκηνὴν 
τοαύτοῦ πήγνυσιν ἐξ ἐναντίας τῆς πύλης τοῦ ἁγίου “Ῥωμανοῦ, 
— καὶ ὃ στρατὸς ὡσεὶ ἄμμος ϑαλάσσης κατὰ τὸ ξαμίλιον τῆς 
χέρσου ἐκ τῆς μιᾶς ϑαλάσσης καὶ ἐκ τῆς ἑτέρας. xal ὃ τῆς 
ἀνατολῆς στρατὸς ἐπήξατο τὰς σχηνὰς αὑτῶν ἐν τοῖς δεξιοῖς 
|. μέρεσι τοῦ ἀμηρᾶ καὶ ἕως τῶν ἀχτῶν τῆς ϑαλάσσης πύλης 
a5 τῆς χρυσῆς, ὃ δὲ τῆς Εὐρώπης ἐν τῇ ὠριστερᾷ xai ἕως τῆς 
J πύλης τῆς ξυλίνης τῶν ἀκτῶν τοῦ ἹΚερατίου κόλπου. καὶ ὃ 
ἀμηρᾶς περιεχυκλοῦτο ὀρυχτοῖς γαρακώμασι καὶ ξυλίγοις πε- 
ρισταυρώμασι, καὶ ἔξωθεν τοῦ χαρακώματος περιίσταντο OL 
᾿ς ἰἐαγγιτζάροι σὺν τοῖς ἄλλοις εὐγενέσι τοῦ παλατίου αὐτοῦ. ὃ 
2008 μπασιᾶς ὃ τοῦ ἀμηρᾶ συγγενὴς ἐλϑὼν ἐσκήνωσεν ἅμα τῷ 
ἐμπιστευϑέντι αὑτῷ στρατῷ ἄνωθεν τοῦ Γαλατᾶ. καὶ τῇ 
αὐτῇ ἡμέρᾳ ἔφϑασεν καὶ μέρος τοῦ στόλου αὐτοῦ, καὶ ἐπλη- 


3. μηχανήματα M 4. τηλεβόλους sec P 6. βοῶν om P 
7. ζεύγη om P 14. τὸν ᾿Ισϑμὸν P 19. γιαγιτζάροι P 


rant, expugnatas evertit. horum partem in servitutem redegit, partem 
peste et aliis incommodis confecit, ac mon pauci Christiani captivi 
facki sunt. res ad bellum necessariae et utiles cum machinis interim 
magno numero advehebantur: in his helepoles permultae, quarum 
nounullae tantae erant magnitudinis, ut singulae a quadraginta vel 
quinquaginta iugis boum atque hominum plus duobus millibus trahi 
non possent. secundo Aprilis ipse ameras affuit cum copiis equestri- 
bus et pedestribus innumeris, et tentorium ex adverso portae 
sancti Romani fixit, atque exercitus ut arena maris ad llexami- 
lium per terram ab uno mari ad alterum pertinuit atque orienta- 
lis quidem pars a dextra amerae usque ad portam, quae est in li- 
tore, auream castrametata est, Europaea a sinistra usque ad ligneam 
portam in sinus Ceratini litore sitam. erat ameras vallo et fossa pa- 
lisque cinctus, et extra vallum stabant iannitzari cum reliquis palatii 
proceribus. pasias autem , cognatus amerae, cum exercitu sibi com- 
misso supra Galatam castra posuit. eodem die pars classis advenit 
et prope urbem ad litus maris appulit. erant triremes et dromones 
circiter triginta, naves minores autem δὲ uniremes centum et triginta. 


jupe 
d. 


238 GEORGII PHRANTZAE 


, , ^— » ^ ^^ , "Ὁ , » 

σίασεν ἐν ταῖς ἀχταῖς τῆς θαλάσσης τῆς πόλεως. ἦσαν δὲ 
1 , ^ ^ 

τριήρεις ὡσεὶ τριάκοντα καὶ δρόμωγες, νῆες δὲ καὶ πλοιάρια 

καὶ μονήθεις τριάκοντα καὶ ἑκατόν. καὶ οὕτως παρέπεται τῇ. 

, » » " - , ᾿ dr * - 
πόλει πολιορκῶν αὐτὴν πᾶσι τρύποις καί μηχαναῖς, διὰ ϑηρῶς 

, , , ^ 27 - 
καὶ ϑαλασσὴῆς περιχυχλῶσας τὰ δέκα ὀχτὼ μίλια τῆς noÀeog. D — 

M & ^ L] - 
καὶ 0 βασιλεὺς προσέταξε τὴν σειρὰν τὴν σιδηρᾶν τὴν βαρυ- 

, » - , - i - » 

τάτην ἐν τῷ στύματι τοῦ λιμένος βαλεῖν, ἵνα τοῦ στύλου, λέ- 

^ , , , ^ » » 
yo τῶν πολεμίων πλοίων, κωλύσῃ τὴν ἔφοδον: ἔσωϑεν δὲ 
τῆς ἀλύσου τὰς παρατυχούσας νῆας ἐνέβαλλον, ὅπως ἰσχυ- 
θοτέρως κωλύσωσι τὴν εἰσοδον xai xarà τῶν ἐχϑοῶν ἀντι- τὸ 

, 3 - - * - 
μαᾶχωνται. ἤσαν δὲ νῆες τοιαῦται, ἐκ μὲν zuyovgtag τρεῖς, 

L4 » — , ^w 
ἐκ δὲ Ἰβηρίας ἤτοι Καστελίας μία, ἐκ τοῦ Γάλλου τῆς Προ- 
βέντζιας . .., ἐκ δὲ τῆς Κρήτης τρεῖς, ἐκ τῆς πόλεως λεγο- 

, P. δα [d , Υ « ' , , - » 
μένης XavóaS ἡ μία καὶ αἱ δυο ἐκ Κυδωνίας, πᾶσαι sig 
παράταξιν πολεμικὴν καλῶς ἡτοιμασμέναι. ἔτυχον δὲ xal x15 
τῶν Ἑνετῶν τριήρεις ἐμπορικαὶ μεγάλαι τρεῖς, ἃς οἱ Ἰταλοὲ 

M N ^ P 
εἰώϑασι γρύσσας γαλέρας καλεῖν ἢ μᾶλλον εἰπεῖν γαλεώτζας, 
καὶ ἕτεραι τριήρεις ταχεῖαι πρὸς φύλαξιν καὶ ὑπηρεσίαν τῶν 
ἐμπορικῶν τεταγμέναι. χαὶ προσέταξεν ὃ βασιλεὺς ἵνα καὲ 
αὐταὶ ἐναπομείνωσιν εἰς συνδρομὴν τῆς πόλεως. χαὲὶ οὕτωο, 

^ ^ , , ἊΝ ^w 2, 

Bra τοῦ λιμένος φκονόμητο, ἐκ δὲ τῆς χέρσου ἔστησαν οἱ ἔναν- 


1. τῆς ϑαλάσσης om P 3. παραπέμπεται P 9. τῆς ἀλύ- 
σου om P 11. δὲ αὐ ἔνδον νῆες αὗται P 12. δὲ Καστελίας ᾿ 
τῆς Ἰβηρίας τῶν σπανῶν μία, ἐκ τῆς Τάλλων Πιρεβωτίας : 
: ᾿ 


ita ad urbem accedit obsidetque eam omni modo ommisque generis 
machinis, terra marique per octodecim milliarium ambitum inclu- 
sam. imperator ponderosissimam catenam ferream ori portus praetendi 
iussit, qua accessus navium  hostilium arceretur; intra eam nma- 
ves, quae forle aderant, collocabantur ad validius defendendum adi- 
tum et impetus hostium propulsandos. erant naves hae: e Liguria 
ires, ex Iberia sive Castilia una, e Provincia Galli . . ., e Creta 
tres, ex urbe, cui Chandax nomen, una, Cydoniatarum duae, omnes. 
ad pugnam probe instructae. aderant praeterea Venetorum. magnae tri- 
remes mercatoriae tres, quas Itali magnas galeras, sive potius galeatzas 
appellare solent, et aliae triremes veloces ad custodiam et tutelam 
mercium constitutae: quas et ipsas imperator ad succurrendum urbi 
manere iussit. hoc modo igitur portui provisum est. in terra hostes 
magnam. illam helepolim, cuius os patebat spithamas duodecim, et 
alias. complures spectatu dignas collocarunt; ac fossa militari alta 
ducta. palisque . superne munita, iaculabantur, et moenia urbis locis 
qualuordeciin graviter percutiebant; destraebantque machinis, quibus 


LIB. Ill. CAP. HI. : 239 


v 
Ἢ 
δῇ 


À ᾿ , ? , , » Mat ἃ - 
 τίύοι τὴν μεγάλην ἐχείνην ἐλεβόλιν, πλάτος ἔχουσαν ὃπι του 


στόματος σπιϑαμὰς δυοκαίδεκα, καὶ ἑτέρας πολλὰς ἐλεβόλεις 
B aac ϑεώματος " καὶ στρατήγιον ὀρυχτὸν ποιήσαντες ὑψηλὸν 
- xui μετὰ ξύλων σταυρώσαντες αὐτὰς ἄνωϑεν ἔβαλλον, καὶ ἐν 
5τόποις τέσσαρσι καὶ δέκα τὰ τείχη τῆς πόλεως σφοδρῶς ἔτυ- 
po xai ἐκ πετροβόλων μηχανημάτων. πολλαὶ oix(aL πε- 


ριφανεῖς ἐγγὺς τῶν τειχῶν ἠχρειώϑησαν, καὲ μάλιστα 
| «à ἀνάκτορα ἐκ δὲ τῶν ἐλεβόλεων τὴν πόλιν ἐϑορύ- 
βουν κροτοῦντες καὶ κλονοῦντες τοῖς τείχεσι χαὶ τοῖς πύρ- 
oyotg ἐνέδιδον, xai διαμφὶς οὐκ ἔλιπον ϑάνατοι ἔκ 16 τῶν 
ἐλεβόλεων xai ἐλεβολίσκων μπαλαιστρῶν τὲ καὶ τύξων xa 


Bl, ' * , » c ' Bog , 
ἑτέρων μηχανημάτων. καὶ οὐκ ἔπαυεν ὃ πόλεμος καϑ' zué- 
ραν τὲ x«i νύχτα, αἱ συμπλοκαὶ x«i αἱ συρρήξεις χαὶ oi 
Εν» pur he £l - MN Vua ὦ x ko 
ἀχροβολισμοί, ἐλπίζων ὃ ἀμηρᾶς διὰ τὸ ολίγους εἰναι ἡμᾶς 
: - , - ' 

xai ἰσχυρῶς κεχοπιακύτας εὐχόλως ϑηρεῦσαι τὴν πόλιν" καὶ 
1 H » x - ΒΩ - 345 € € ^ , » , 
οὐχ εἴασεν ἡμᾶς ἄνεσιν λαβεῖν οὐδ᾽ ὅλως. ἡ δὲ μεγάλη ἐκείγη 
καὶ ἰσχυρὰ ἐλέβολις διὰ τὸ συνεχῶς σφενδογίζειν καὶ οὐ το- 
: - E / NET, E ' E] - ' 
σοῦτον τὸ μέταλλον ὑπάρχειν χαϑαρὸν διερραγῃ àv τῷ ᾿βαλ- 
Ν , ^ - ^ 
| Atv τὸν τεχνίτην τὸ πῦρ καὶ εἰς πολλὰ διεμερίσθη κλάσμα.-- 
; 3-3 , , ^ 

τὰ, καὶ ἐκ τούτων πολλοὲ ἀἐπεκτάνϑησαν καὶ ἐπλήγησαν. καὶ 
x d ᾿ c , - 3 , , ' ; D e » , 
ἀκούσας ὃ ἐὠμηρᾶς ἐλυπηϑὴ λίαν, καὶ προσόδταξεν ἵνα ὧντ 
1 * « 2. - 7 , 
αὐτῆς ποιήσωσιν ἄλλην ἰσχυροτέραν, καὶ ἕως τῆς αὐτῆς ἡμέ- 
ρας οὐδὲν ἄξιον ἔργον καϑ' ἡμῶν κατώρϑωσαν. xal τῇ t€ τοῦ 
αὐτοῦ ἔφϑασε καὶ ὃ ἐναπολειφϑεὶς στόλος αὐτοῦ ἔκ τε τοῦ 


1. τηλέβολον sec P, ἑλέβολον pr 2. τηλεβόλους P — . 8. τη- 
λεβόλων P 9. x«i χλονοῦντες om P 11. τηλεβόλων καὶ τη- 
λεβολίσχων παλαιότρῶν P 16. εἴα P 17. τηλέβολος P 


lapides iaciebantur, multas domus egregias propter moenia sitas, in- 
primis palatia, atque helepolibus urbem perturbabant et cum stre- 
pitu ae tumnltu moenia turresque petebant, et utrimque geminaban- 
| fur caedes helebolibus, heleboliscis, ballistis, arcubus, aliis machinis, 
mec cessabat bellum. vel noctu vel interdiu, sed erant perpetuae pu- 
gnae, conflictus, iaculationes. sperans enim ameras, quod. pauci esse- 
mus iique admodum confecti, facile se urbem expugnaturum esse, 
nullam. plane quietem nos capere passus est. magna autem illa et vali- 
da helepolis propter continuam iaculationem, praesertim quum metallo 
mon ita puro esset, dirupta igne extinxit magistrum, et in multa 
frusta. disiecta alios complures aut delevit aut vulneravit. qua re au- 
dita, ameras magnopere doluit, edixitque, ut illius loco aliam firmio- 
rem facerent, nec quidquam egregii operis ad eum usque diem con- 
ira nos patratum est. eiusdem mensis die 15 reliqua eius classis e 


240 GEORGM PHRANTZAE 


Εὐξείνου πόντου καὶ Νικομηδείας καὶ ᾿Ασίας, ὧν ὃ ἀριϑιὸς 
εἴκοσι καὶ τριαχόσια, ἐξ ὧν ὑπῆρχον τριήρεις δέκα καὶ ὀχτώ, 
διήρεις τεσσαράκοντα καὶ ὀχτώ, τὸ δὲ λοιπὸν ἄχρε τοῦ ἄρι- 
Nr pain ae ; M. cale 
ϑμοῦ τῶν τα ὑπῆρχον vic μακραὶ καὶ πλοῖα, τῶν γε τὸ φορ- 
tov ἣν μαχίμων καὶ τοξότων ἀνδρῶν παμπόλλων τὸν ἄρι- 
ϑμόν" ὑπῆρχον γὰρ ἐν τούτοις xai δρόμωνες φορτίοι πέντε 
καὶ εἴχοσι, αἵ εἶχον πεφορτισμένα ξύλα τίτανον πέτρας χαὲ 
ἑτέρας ὕλας ἐπιτηδείας πρὸς πολιορκίαν πόλεως. πλὴν ἐν τῷ 
λεμιέννι οὐ ῥᾳδίως εἶχον τὴν εἴσοδον δι’ αἰτίαν ἣν εἴπομεν. 
ἐλθόντες ἐκ τῆς ἑῴων περαίας κάτωθεν ὀλίγον τι τοῦ διπλοῦ 
κίονος καὶ μέχρι τῆς ἐκχλησίας τοῦ ἁγίου Kovoravitvov ἐγ- 
γὺς τὴν στάσιν μετὰ ἀγκύρων ἐποίησαν. τῇ δὲ δεχάτῃ τοῦ 
αὐτοῦ ἀριϑμήσας τὸν στύλον καὶ τοῦ τῆς χέρσου στρατοῦ, 
ἱππέων τε καὶ πεζικῶν, καὶ εὗρε τριήρεις καὶ διήρεις μονή- 
θεὶς δρύμωνας νῆας καὶ πλοῖα, εἴκοσι καὶ τετραχόσιω ἱστία" ὃ 
δὲ στρατὸς ὃ ϑέλων μάχεσϑαι ἐκ τῆς χέρσου χιλιάδες ὑπῆρ- 
χον ὀχτὼ καὶ πεντήκοντα καὶ διαχόσιαι. οἱ δὲ πρὸς ἀντιπαράτα- 
Ev ἄνδρες Ovrsg ἔνδον τῆς πόλεως τῆς τοσαύτης εἰς μέγεθος 
ἦσαν χιλιάδες τέσσαρες xai τρεῖς καὶ ἑβδομήκοντα καὶ ἐνγα- 
χόσιοι, ἄνευ τῶν ξένων μόλις ὄντων χιλιάδων δύο, ἡ ἔγνων 
γὰρ ἐγὼ τοῦτο οὕτως ἔχειν ἀπὸ αἰτίας τοιαύτης. τοῦ γὰρ 
βασιλέως προστάξαντος τοῖς δημάρχοις καὶ στρατηγοῖς ἔγρα- 


, 3 ' » - p € 
3. διήρεις — ὀχτὼ om P ἄχρι τῶν uy ἱστίων in. P 7. 


ἃς εἶχον πεφορτισμένας P 10. ἐλϑόντα P 12. ig! P 
X φορτισμ ᾿ 


ponto Euxino, Nicomedia et Asia, navium trecentarum et viginti ad- 
est, e quibus erant triremes octodecim, biremes duodequinquaginta, 
reliquae naves longae et onerariae, quibus magnus numerus militum 
et sagittariorum vehebatur. numerabantur in his dromones onerarii 
quinque et viginti, lignis, calce, saxis aliisque rebus ad oppugnandam 


5 


ΠῚ 


urbem idoneis onusti. verum non facilem habuerunt aditum portus 


propter causam, quam dixi. ex oriente advectae paulo infra duplicem 
columnam usque prope ad ecclesiam sancti Constantini in ancoris 
stationem habebant. die mensis decimo recensita classe et exercitu 
tum equestri tum pedestri, invenit triremes , biremes, uniremes, dro- 
mones, naves et naviculas viginti et quadringentas; militum autem 
terra dimicare gestientium ducenta duodesexaginta millia erant. ad 
horum impetus sustinendos qui erant in tantae magnitudinis urbe, 
numérabantur quater mille nongenti septuaginta tres, praeter extra— 
neos, quorum vix duo millia erant. cognovi enim hoc ita esse hac 
ratione. iubente imperatore, singuli praetores et duces accurate re- 
nuntiarunt, ex ipsorum demarchia qui possent militiam tolerare tum 
laici tum monachi, et quae quisque arma ad vim propulsandam ha- 


LIB. HI. CAP. HI. ᾿ς 24ιϊ 


vauérovg σταϑῆναι ἐν τῷ χάστρῳ κοσμιχοῦς TE χαὲ μοναχούς, 
χαὲ τίνα ὅπλα ἕχαστος αὐτῶν χέχτητο πρὸς ἄμυναν" xai οὗ- 
τως ἕκαστος τῶν δημάρχων δέδωχε τὸν κατάλογον τῆς δημαρ- 
ὑ χίας αὑτοῦ τῷ βασιλεῖ. ὃ δὲ κελεύσας μὲ εἶπεν “αὕτη 7 
διαχονία πρὸς σὲ ἀφορᾷ, τὰ φυλακῆς δεόμενα xai ἀπόκρυφα. 
4 λῆψον οὖν τὰ τοῦ καταλόγου κατάστιχα, xoi κάϑισον ἐν τῷ 


toro) βασιλέως προσταχϑέν μοι παρέστησα τῷ αὐϑέντῃ μου xai 
βασιλεῖ τὸ καταστιχίδιον μετὰ λύπης καὶ σκυϑρωπύτητος πολ- 
λῆς: καὶ ἔμεινε μόνον ἐναπόχρυφος μεταξὺ αὐτοῦ καὶ ἐμοῦ 
ἢ ποσύτης. πλὴν ἦσαν καί τινες ὀλίγοι πάνυ ἔκ τε τῶν dg- 
| xovrov χαὶ δήμου ἀνωφελέστατοι καὶ δειλοκάρδιοι, of διὰ 
τὸν φόβον τοῦ πολέμου xai τῶν ἑτέρων ἐναντίων πανοικὲ 
πρὸ καιροῦ ἐκ τῆς πόλεως ἔφυγον: ὡς δὲ τοῦτο ἐν «τοῖς 
- eoi τοῦ βασιλέως ἐρρέϑη, στενάξας ἐκ καρδίας καὶ οὐδὲν 
ἕτερον ἐποίησεν. ὑπῆρχε δέ τις ἐκ τῆς «Διγουρίας ἐν ταῖς 
δύο γαυσί, ὃς Zv ναυώρχης καὶ κύριος, ἀνὴρ πάνυ δεξιὸς 
ο ἀνδρεῖος καὶ ἐπιτήδειος, τοὔνομα Ἰωάννης ᾿Ιουστινιανός, ὃς 
r γεννάδας εἶχε. ϑεωρῶν δὲ αὐτὸν ὃ βασιλεὺς εἰς và πάντα 
δεξιὸν δήμαρχον αὐτὸν καὶ στρατηγὸν ἐπὲ τριακοσίους ἄνδρας 
προσέταξεν εἶναι, καὶ προβλέπειν καὶ διοικεῖν αὐτὸν εἰς ὅτε- 


9. τηλεβολιχά P tr. χαταστιχάδιον Ρ 12. ἀνὰ ἐμου χαὶ αὖ-- 
100 P 19. χύριος TOv γηῶν P 20. ἀνδρεῖος φρόγιμος καὶ P 
ὅ γεννάδας. ϑέωρῶν P 22. ἐπιδεξιώτατον P 23. προ- 
βλεπιτὴν χαὶ διοικητὴν P 


ees 


beret. mandans autem mihi imperator *id negotium" inquit "ad te 
pertinet; cautione enim et silentio opus est. accipe igitur catalogum 
censuum , domique diligenter computa, quot sint et quid armorum 
Sive scuta sive arcus sive machinae." functus igitur labore ab impe- 
| ratore mihi mandato, tabellas imperatori non sine dolore et moesti- 
| tía tradidi, mansitque praeter nos duos reliquis occultus numerus, 
ceterum nonnulli, sed perpauci illi, de nobilitate et plebe homines 
| nequam et imbelles timore belli calamitatumque cum totis familiis 
ante tempus ex urbe fugerunt: quod ubi ad aures pervenit impera- 
toris, nihil aliud quam ab imo pectore gemitum duxit. erat autem in 
| Ligusticis illis duabus navibus ipsarum praefectus et dominus, vir no- 
bilis, dexterrimus, strenuus, commodus, lohannes lustinianus nomine. 
quem quum imperator ad omnia esse idoneum animadvertisset, tribu- 
*»um eum et ducem trecentorum militum instituit eidemque alia quae- 


Phrantzes. 16 


242 GEORGII. PHRANTZAE 


ρά τινα ἀναγκαῖα τοῦ πολέμου ἐξουσίαν ἔδωσε, ϑαρρήσας με- 
γάλως εἰς αὐτόν" ὃς ὄντως καὶ ἐν τῇ ἀρχῇ ἔργα ἄξια μνή- 
μῆς ἐποίησε. 
Ὡς δὲ ὃ ἀμηρᾶς τὴν κεκλασμένην ἐλεβόλιν ταχέως πάλιν 
ὑγιῆ καὶ σώαν ἐποίησεν, ἡμέρας τε καὶ νυκτὸς μετὰ βίας τοῖς 5 
τείχεσιν ἔτυπτον xai ϑόρυβον πολὺν ἐν ἡμῖν ἐποίουν μετὰ 
πάσης μηχανῆς πολεμικῆς, ἀκροβολισμοὺς καὶ συρράξεις wai 
συμπλοκὰς ἰσχυροτάτας" καὶ ἦν πολυειδὲς τὸ κακόν. οἱ δὲ 
ἡμέτεροι xa9' ἑχάστην ἡμέραν τὰς μηχανὰς τὰς πολεμιχὰς 
μανϑάνοντες καὶ τὰς τῶν ἐναντίων ϑεωροῦντες, πᾶσαν δειλίαν τι 
καὶ φόβον ἐάσαντες καὶ μηχανὰς xai τέχνας καινὰς εὕρισκον, 
καὶ τοὺς ἐναντίους οὐκ ὀλίγον ἔβλαπτον. αἱ δὲ τέχναι μερι- 
zai οὐκ ἐς μάκρος ἑστήκεισαν διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἡμᾶς τελείως 
ἄνεσιν χαὶ τὰ τῆς μάχης καὶ τοῦ ἀποχλεισμοῦ ἐπιτήδεια. χα- 
λάσαντες δὲ ἔν τισι τύποις τὰ τείχη μετὰ ἐλεβόλεων καὶ πυτι 
ριβόλων μηχανημάτων, εἶτα ϑέλοντες πλῆσαι τοὺς τάφρους 
ἵνα ῥᾳδίως ποιήσωσιν τὴν εἴσοδον καὶ διὰ τῶν χαλασμάτων 
εἰσέλθωσιν, ἀκροβολισμοὺς ἐν πρώτοις ἐποίησαν καὶ συρράξεις, 
μέσον δὲ ἐκείνων ἕτερα χώματα ἐν τοῖς τάφροις ἔρῤιπτον 
καὶ χλάδους δένδρων καὶ ἑτέρας ὕλας, τινὲς δὲ ἐκ τῆς βίας α 
καὶ τὰς σκηνὰς αὐτῶν. καὶ ἦν ἰδεῖν ϑέαμα, Ort xai πολλοὲ 
ἐξ αὐτῶν ἔκ τε τοῦ πλήϑους καὶ τῆς στενοχωρίας ἣν εἶχον 
ἔπιπτον: χαὶ οἱ ἐρχόμενοι ὕπισϑεν ἀνηλεῶς ῥίπτοντες τὰ 


4. τηλέβολον P 6. ἔτυπτε P 15. τηλεβόλων x«i πετροβόλων P 
21. ϑέαμα τοιοῦτον ὅτι P — 22. στὲν. x«i βίας ἣν P 


dam belli munera administranda commisit, virtute eius magnopere 
nisus: qui revera in hac praefectura sua facinora memoria digna 
patravit. 

Ameras postquam diffractam helepolim brevi tempore refecit in- 
stauravitque, dies ac noctes vehementer muros quatere et magnum 
nobis tumultum iniicere omni belli genere, iaculationibus, proeliis, 
dimicationibus acerrimis non cessavit, eratque multiplex mali facies. 
nostri quotidie machinas bellicas tractantes spectantesque eas, quas 
hostes habebant, timore et formidine soluti, machinas et artes novas 
excogitabant, et. hostibus haud parum detrimenti afferebant. ceterum 
singulares illae artes non diu valuerunt, propterea quod nobis nulla 
omnino quies concedebatur nec suppetebant, quae ad pugnam et ob- 
sidionem tolerandam necessaria essent. moenibus igitur nonnullis lo- 
cis per helepoles et pyrobolas concussis, hostes fossas impleturi, quo 
facilem ingressum haberent et per foramina murorum penetrarent , 
qui primi stabant, iaculationibus et pugnis nos vexabant, inter hos 
medios alii terram in fossas congerebant aut frondes arborum. et. aliam 


LIB. III. CAP. ΤΙ. 243 


ξύλα καὶ χώματα αὐτοὺς οἰχτρῶς ἐσχέπαζον xai ἐν τῷ ἅδῃ 
 ξῶντας παρέπεμιπον. ἕτεροι δὲ καὶ μετὰ προαιρέσεως οἱ πλέον 
ἐσχυροὶ καὶ δυνάμενοι ἐκ τῆς δρμῆς xai σπουδῆς τοὺς ἀσϑε- 
γεοστέρους ἀντὲ κλάδων καὶ χώματος ἔρριπτον ἀπηνῶς. ἀλλὰ 
xai ταῦτα ποιοῦντες οὐχ ἐδύναντο φυγεῖν ἀβλαβεῖς ἔκ τε τῶν 
 ἐλεβολικῶν xai τζαγχρατόρων, καὶ ἐκ τῶν τειχῶν βαρέων 
 λίϑων ἀποσφενδογούμενα οἱ ἐναντίοι αἰσχρῶς ἔπιπτον xci 
πολλὰ χατεπλήττοντο, καὶ ἐκ τῶν ἡμετέρων τινὲς ἀβλαβεῖς 
οὐχ ἐναπέμενογν. σύροντες δὲ καὶ τὰς ἐλεβύλεις αὐτῶν ἕως 
ογῆς τῶν τάφρων, καὶ ἡ μάχη καὶ ὃ πόλεμος καὶ ἡ συμπλοκὴ 
φρικαλέα ἐγένετο. xui εἰς αὐτὰ οὐκ ἀγενῆ ἦσαν καὶ τὰ ἡμέ- 
τερα" καὶ ϑαυμαστὸν ἦν, χωρὶς ἐμπειρίας πολέμου ὄντες τὴν 
γίχην εἶχον διὰ τὸ μεγαλοψύχως καὶ γενναίως évrvyüvrsc 
ἐποίουν τὸ ὑπὲρ δύναμιν. καὶ τοὺς τάφρους ἐνεγέμιζον δι᾽ 
ὅλης τῆς ἡμέρας, ἡμεῖς δὲ δι’ ὅλης τῆς νυχτὸς τὰς ὕλας xai B 
τὰ ξύλα εἱλκίζομεν ἔσωθεν" xoi αἱ ὀρύξεις τῶν τάφρων 
ἐναπέμειγαν ὡς καὶ ἦν τὸ πρότερον. τοὺς δὲ χαλάσαντας 
πύργους χοῦν μετὰ σπυρίδων βαστάζοντες καὶ ἀγγείων ξυλί- 
vov οἴνου xai ἑτέροις ξύλοις αὖϑις ἀνεκαινίζομεν. ὃ δὲ ἀμη- 
ogüc ϑεωρῶν ἠσχύνετο διὰ τὸ τὴν βουλὴν αὐτοῦ ἄπραχτον 


2. ἀπέπεμπον P 3. τῆς αὐτῶν σπουδῆς τοὺς P 6. τηλε- 
βολίσκων Ρ τειχῶν om P 7. ἀποσφενδονούμενοι P 9. 
ἔμεινον P τηλεβόλεις sec P, ἑλεπόλεις pr 13, μεγαλόψυχον 
χαὶ γενναῖον P 14. ἐγέμιζον P 13. χαλασϑέντας P 18. 
7t. μετὰ σπυρίδων γέμογντος χώματος xci P 20. ἤσχ. καὶ x«- 
τεφρονεῖτο διὰ P 


materiam, nonnulli adeo ardore abrepti tentoria sua: eratque videre 
mirum spectaculum, quo eorum non pauci multitudine et loci angu- 
stiis. compressi cadebant, et ab iis, qui sequebantur et crudeliter 
deiiciebant ligna et terram effossam , miserabiliter cooperti, vivi ad 
inferos mittebantur. nonnulli etiam viribus validi ac robusti ex im- 
petu et festinatione infirmiores ultro pro ramis vel terra saeviter de- 
trudebant. sed quum haec facerent, non poterant salvi devitare hele- 
LE et telorum ictus, et a grandibus saxis, quae de muro vibra- 
bantur, cadebant turpiter multumque vulnerabantur: quanquam etiam 
de nostris nonnulli non illaesi manserunt. traxerunt tamen helepoles 
ad oram fossae, et conflictum ac decertatum est horribiliter. at haud 
imbelles nostri se praebuerunt, ac mirum erat, ut bello inexercitati 
victoriam tamen reportarent, et magno animo et generose se obiici- 
entes supra vires laborarent. itaque quum illi toto die fossas imple- 
rent, nostri tota nocte materiem, terram, ligna intro egerebant, unde 
fossae manserunt, quales ante fuerant. turres autem concussas humo 
jn corbibus et vasis ligneis vinariis aggesta trabibusque instaurabant. 


244 GEORGII PHRANTZAE 


μένειν, καὶ ἑτέραν μηχανὴν πολεμικὴν ϑέλων ποιῆσαι προσέ- 
ταῖεν ἵνα ἔλϑωσί τινὲς ἄνδρες οἱ δυνάμενοι ὀρϑῶς ἰδεῖν xai 
ποιεῖν ὀπὰς ὑποκεχρυμμένας κάτωϑεν τῆς γῆς, ὅπως διέ’ αὖ- 
τῶν ὃ στρατὸς εὐχύλως εἰσέλθωσιν ἔνδον τῆς πόλεως. καὶ κατὰ 
τὸ προσταχϑὲν ὑπ᾽ αὐτοῦ ἤρξαντο ὀρύσσειν. Ἰωάννης δέ τις 5 
Γερμανὸς ἄκρον ἠσχημένος τὰς τοῦ πολέμου μηχανὰς καὶ τὰς 

τοῦ ὑγροῦ πυρός, ἐνωτισϑεὶς τὴν μηχανήν, ἑτέραν ὁπὴν évav- 

τίαν ὑρύξας καὶ μετὰ ὑγροῦ πυρὸς τεχνηέντως συσκεύάασας, 

ἐρχομένων τῶν Τούρκων διὰ τῆς ὀπῆς μετὰ χαρᾶς αὐτὸς τὸ 

πῦρ ἀνάψας τὸ εἰς τὴν ἐναντίαν ὠρυγμένην παρ᾽ αὐτοῦ ὀπὴν τὶ 
πολλοὺς ἐξ αὐτῶν κατέκαυσε καὶ τὰς τέχνας αὐτῶν εἰς οὐδὲν 
ἀπέδειξεν. ὀπὴν δὲ μίαν ἐναντίων ὃ γεννάδας Γερμανὸς λα-. 
ϑὼν οὐχ εὗρεν. οἱ Τοῦρκοι δὲ καὶ αὐτοὶ τὸ ὑγρὸν πῦρ 
ἀνῆψαν, 0 προητοίμασαν, πλὴν οὐδὲν χκατώρϑωσαν" πύργου 
δέ τινος μόνον παλαιοῦ ὀλίγον μέρος ἐκ τοῦ κρύτου τοῦ πυ-τ 
ρὸς ἔπεσεν, ὃν ἡμεῖς εὐθὺς ἀνεχαινίσαμεν. ἦσαν δὲ καί τι- 
vec γηραιοὶ ot ἔλεγον ὅτι καὶ οἱ ἐναντίοι ἔν ἑτέραις μάχαις 
τοῦτο ἔπραξαν καὶ οὐδὲν ἐκατώρϑωσαν διὰ τὸ τὸ πλεῖον ué- 
ρος τῆς πόλεως ὑποκάτωϑεν τῶν τειχῶν πετρῶδες εἶναι. oqa- 
λεὶς δὲ ὃ ἀμηρᾶς καὶ ψευσϑεὶς ὑπὸ τὰς αὐτὰς ἐλπίδας ἕτερα 
νέα ἐφευρήματα xci μηχανὰς εἰς πολιορκίαν ἐποίει. ἐλέπο- 
λιν γὰρ μεγίστην ἔχουσαν τροχοὺς πολλοὺς μετὰ ξύλων χον- 


3. ὁπὴν Ρ 7. ἔνωτ. μηχανὰς P 8. ποιήσας P 20. 
ἐπὶ P 


quae quum animadverteret ameras, erubescebat, quod consilium suum : 
eventu careret, atque aliain rationem experturus, imperavit, ut ades- 
sent, qui recto iudicio oculorum uterentur et cuniculos agere calle- 
rent, per quos exercitus facile urbem intrare posset: coeperuntque 
ad praescriptum eius fodere. at Johannes quidam Germanus in tra- 
ctandis bellicis machinis et igne Graeco exercitatissimus, quum ani- 
madvertisset illorum consilium, alium cuniculum contrarium agendum 
et igne Graeco artificiose implendum curavit, "Turcisque laete per 
cuniculum procedentibus, ipse in altero a se acto cuniculo accenso 
igne, multos eorum exussit opusque ad nihilum redegit. unus tamen 
hostium cuniculus generosum illum Germanum latuit. ipsi quoque 
Turcae idem genus ignis pararunt et accenderunt, sed nihil profece- 
runt; nisi quod unius vetustae turris parva pars ex pulsu incensi 
ignis concidit, quam tamen statim instauravimus. erant autem senes 
quidam, qui dicerent, hostes idem tentasse aliis in bellis nec quid- 
quam profecisse, quod maior urbis pars subter muros solum saxosum 
haberet. spe igitur lapsus et frustratus ameras alia nova inventa et 
machinas ad expugnandam urbem adhibuit. helepolim maximam, multis 


LIB. IIl. CAP. Ilf. - 245 


- v Ü 
τρῶν χατεσχεύασε, πλάτος ἔχουσαν πολὺ καὶ ὕψος’ ἐνέδυσε 
δὲ αὐτὴν ἔσωθεν xai ἔξωϑεν ἐκ τρίτου μετὰ βουβάλων xai 
Bod» δορῶν, καὶ πύργους εἶχεν ἄνωϑεν καὶ παραπετάσματα, 
 ἀναβάϑρας xai καταβάϑρας, ἵνα οὐ δυνησώμεϑα τοὺς ἔσωϑεν 
Βαυτῆς βλάπτειν. εἶχε δὲ xai τὸ ἔξωϑεν μέρος ἠνοιγμένον, 
ἕνα ῥᾳδίως εἰσέρχωνται καὶ ἐξέρχωνται οἱ βουλόμενοι. κατὰ 
Vs ^ ' , s, T. X , ^ , ὦ V» Ὁ 5 , 
» δὲ τὸ μέρος δι’ ov ἕμελλον ἐλθεῖν ἐν τῷ OQgvyuatt, εἶχε πυ- 
ὦ F1 , ' , » Ϊ M 
λᾶς τρεῖς peyaAog μετὰ παρασχεπάσματος σφοδρῶς ἐνδεδυ- 
) » NA M ' - » 
| pévag, ὡς εἴπομεν. εἶχον δὲ ἔσωϑεν καὶ κύχλοϑεν πᾶν 0pya- 
Ovov xai τέχνην πολεμικὴν xci πολλὰς ὕλας καὲ ξύλα, ἵνα 
 ῥίψωσιν ἐν τῷ τάφρῳ ἐν τῷ προσήκοντι καιρῷ, ὅπως ῥᾳδίως 
— κἰσέλθωσιν. εἶχον δὲ κλίμαχας ἔχουσας τὰς βαϑμίδας μηριν- 
ϑώδεις ὑποχαλουμένας διὰ κάλων, καὶ αὖϑις ἦρον μίαν εἰ 
| ς ὑποχαλουμένας διὰ κάλων, καὶ αὖϑις ἦρον μίαν εἰς 
«e , - , ' , €. 7 
. 4woc. προσδεδομένης τοῖς τείχεσι καὶ πάσης ἑτέρας μηχα- 
; - [1 , Ω , , - - c 7 » 
5 »7c, ἣν ἠδυνήϑη ἀνθρώπου νοῦς νοῆσαι, ὡς οὐκ ἡλπιζεν βα- 
σιλεύς ποτε, οὐκ ἐποίησε τοῦ ἁλῶσαι τὸ φρούριον. ποιήσαν-- 
". ἢ Y iu , c ft. M , - 
peg δὲ χαὶ he sidoon μέρεσιν Ἅμάᾶξας μετα πλειστὼν τροχῶν, 
xai ἀνωϑὲεν ὡς πύργους, καὶ αὐτοὶ ἐνδεδυμένοι ὃν τρύπον 
εἴπομεν. ἔχοντες καὶ αὐτοὶ πλείστας μηχανὰς χατασχευα.- 
4^ * - c - , φ' - e c ἢ 
σϑείσας μετὰ τοῦ ὑγροῦ πυρός, καὶ ἐν μιᾷ ὥρᾳ ἡτοίμασαν 
J , * , "e ce , * - 4 
iva πάντες τὴν σύρρηξιν ἅμα ποιήσωσιν. καὶ πρῶτον μὲν 


9. ἔσωϑεν zeli om P 3. δοραῖς M ἡ. τοῖς ἔσωϑεν πράτ- 
τειν τὸ χωχόν P 5. ἀνεωγμένον P 8. παρασχευάσματος P 
11. τῷ ἀρύματι ἤτοι τῷ τάφρῳ. P 14. προσδεδωχέγαι Ρ 15. 


ἣν οὐχ ἠδ. P ἐλπίζω Ῥ 20. μετὰ] ὑπὸ Ρ 


rotis sustentam, in primis latam et altam, lignis instruxit, atque intus 
et extra triplicato corio bubalorum. et boum induit. habebat eadem 
superne turres et vela, ascensus item δὲ descensus, ne qui intus es- 
sent a nobis possent laedi. patebat porro foras, ut, qui vellent, fa- 
cile et ingredi et egredi possent. in ea autem parte, qua in fossam 
intrare vellent, tres magnae port&e erant, tegumento, ut diximus, 
probe obtectae. in circuitu intus et extra disposita erant omnia ge- 
mera bellicorum instrumentorum et machinarum, materiae et lignorum 
magna copia, quae opportuno tempore in fossam deiicerent, quo ha- 
berent aditum. habebant scalas gradibus stuppeis, quae per funes de- 
mittebantur et rursus in altum trahebantur. admovebantur moenibus 
praeterea aliae omnes machinae, quas excogitare mens humana potest, 
Enie nunquam visurum se esse speraverat imperator nec ad capien- 

um castellum aliquod ipse fecerat. fabricati sunt etiam aliis in lo- 
cis currus rotis permultis et superne turribus instructos et eo, I 
diximus, modo munitos, quumque et ipsi machinas plurimas habe- 
rent igne, qui non extinguitur, repletos, has compararunt , ut una 


246 GEORGII PHRANTZAE 


μετὰ τῆς φοβερᾶς ἐκείνης ἐλεβύλεως τύψαντες σφοδρῶς &o- 
Quar εἰς ἔδαφος τὸν πύργον τὸν πλησίον τῆς πύλης τοῦ 
ἁγίου Ῥωμανοῦ, καὶ εὐθὺς τὴν ἐλέπολιν ἐκείνην σύραντες 
ἔστησαν ἄνωθεν τοῦ ὀρύγματος. καὶ ἡ μάχη καὶ ἡ συμ- 
55 πλοχὴ νοσιαία καὶ φρικαλέα ἐγεγόνει. ἦν δὲ πρὶν τὸν ἥλιον 5 
ἀνατεῖλαι, καὶ δι’ ὅλης τῆς ἡμέρας ἐχράτησε. καὶ ποτὲ μὲν 
ἐν μέρει τὴν συμπλοκὴν καὶ τὴν σύρρηξιν ἰσχυρῶς ἠγωνέζον- 
το, ποτὲ δὲ ἐν μέρει τὰ ξύλα καὶ τὰς ὕλας καὲ χώματα τὰ 
ἔσωθεν τῆς ἑλεπόλεως ἐν τῷ τάφρῳ ἔρριπτον" καὶ ἐκ τοῦ 
χαλάσματος τοῦ πύργου ὕλην, καὶ ἐξ ὧν ἐκεῖνοι ἔρριπτον, ὅδὸν τε 
εὐθεῖαν αὐτοῖς ὠκονόμησαν. τυχόντες καὶ οἱ ἡμέτεροι γεν- 
γαίως αὐτοὺς ἀπεμπόδιζον, καὶ ἐκ TOV  χλιμάχων πολλάκές 
αὐτοὺς ὠπεχρήμνιζον, καί τινας κλίμακας ξυλίνας κατέκοψαν," 
καὶ καρτερῶς οἱ ἐναντίοι πολλάκις τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἀπεχρού- 
σϑησαν ἄχρι τῆς πρώτης ὥρας τῆς νυκτός. m 
Oi δὲ ὠσεβεῖς ἔκ τε τοῦ κύπου τοῦ πολλοῦ xai τῶν πλη- 
γῶν ἠγανάκτησαν, καὶ ἣ συμπλοκὴ καὶ ὃ πόλεμος ἐλύϑη, ἐλ- 
πίζοντες μὲν τῷ πρωὶ μετὰ ὀλίγου κόπου τὴν βάσιν εὔκολον 
εὕρωσιν: ἀλλὰ τῶν ἐλπίδων ἐψεύσθησαν, διὰ τὶ μὲν Ἰωάν- 
γης ὃ Ἰουστινιανὸς ὡς τις ἀδάμας δι’ ὅλης τῆς νυχτὸς ἀνα- 
ϑαρρύνας τοὺς ὑπ’ αὐτὸν στρατιώτας καὶ παραινέσας καὶ ὃ 
βασιλεὺς παρὼν μετὰ ἑτέρων πολλῶν τῶν ἐλϑόντων εἰς ἐκεῖς- 
voy τὸν τόπον εἰς βοήϑειαν Ov ὕλης τῆς νυχτὸς πολλὰ κοπιά- 


1. τηλεβόλεως P 4. ἐπὶ P 11. τυχόγτες om P 13. £v- 
λίνγας om P 23. βοηϑῆσαι P. ; 


omnes horà eruptionem facerent. ac primum quidem ingentis illius 
helepolis pulsu turrem prope portam sancti Romani sitam prostrave- 
runt, atque helepolim illico promotam supra eam fossam collocarunt. 
hinc pugna et dimicatio exitiosa et horribilis exarsit, quae commissa 
ante lucem per totum diem duravit. "Turcae nunc conflictu et cer- - 
tamine acriter contendebant, nufic ligna, materiem, terram, quae in - 
helepoli erant, in fossam coniiciebant. e ruina turris materiam, mate- 
ria, quam congerebant, viam planam sibi pararunt. at vero nostri - 
eos strenue impediebant, atque saepe detrudebant de scalis ligneis, 
quarum nonnullas conciderunt, hostesque eo die usque ad primam | 
noctis horam saepe acriter repulsi sunt. 

Itaque impii, ob laborem plagasque frendentes, pugnam solve- 
runt, postero die levi opera ingressum facilem habituros se esse rati. - 
at exciderunt spe sua, quod lohannes lustinianus, velut adamas tota | 
nocte milites suos cohortatus, atque imperator coram ipse praesens - 
cum aliis multis, qui eodem ad opem ferendam confluxerant, per to- - 
tam noctem magno labore fossas vacuefecerunt, turrem collapsam | 


Pio 35 


LIB. HI. CAP. HL. — 247 


! , ν᾽ , 
σαντες τοὺς τάφρους ἐχένωσαν xui τὸν πεσόντα πύργον μυ- 
“ὦ » ^ « " - , ^ 
ορίαις μηχαναῖς ἀνώοϑωσαν, καὶ τὴν ξλέπολιν τῶν ἐναντίων 
T J SE » * 
ὑποχάτωθεν, οὗ ἔκειτο ἐνδεδυμένη, ἐπυρπόλησαν, περὶ δὲ 
τρίτην ἀλεκεροφωνίαν ἐλϑῦντες μετὰ χαρᾶς, ἐλπίζοντες ἵνα 
$3 
"am βάσιν, ὡς εἴπομεν, ὅὄφδιον εὕρωσι, καὶ ἰδόντες τὰς 
p 
᾿ -SÀniíüag αὐτῶν κενὰς ἐθαύμασαν. καὶ ὃ ἀμηρᾶς λυπηϑεὶς 
“μᾶλλον καὶ αἰσχυνϑεὶς ἐθαύμασε τὴν ἐπιδεξιότητα τῶν Zus- 
τέρων, καὶ ἔλεγε θαυμάζων τάχα “ἐὰν καὶ οἱ τριάκοντα 
, € - 5 , ν᾽ 
ἑπτὰ χιλιάδες οἱ προφῆται εἰπόν μοι ὅτε αὐτοὶ οἱ ἄσε- 
- , c 3 cc ^ - ' , - e 
l10feig" λέγων ἡμὰς “ διὰ μιᾶς vvxr0g δυνανται ποιῆσαι ἃ 
ο΄ ἐποίησαν, οὐκ ἐπίστευον." ἔπειτα μὲν ϑεωρῶν μὴ ἔχοντας qó- 
- x 2 ᾿ ᾿ 
flo» ἡμᾶς ovrs δειλίαν εἰς τοὺς ἀχροβολισμοὺς καὶ συρρήξεις 
(S ᾽ , d. , 0À. - € , ' ' » 9 ' 2 
ὡς ἐποίουν δι’ ὅλης τῆς ἡμέοας, xoi τοὺς ἀναριϑμήτους ἐλε- 
βολίσκους βέλη τε καὶ πέτρας ἄνωθεν xa9' ἡμῶν βρεχομένας 
αι ὡς ὑετοὺς ἐξ οὐρανοῦ, καὶ ἀντ᾽’ οὐδενὸς πάντω κίνδυνον éAo- 
n ri - 
γίζοντο- εἰς οὖν ταραχὴν καὶ σύγχυσιν λογισμοῦ μεγάλην 
ἐνέπεσεν αὐτός τε xod πᾶσα ἡ βουλὴ αὐτοῦ. καὶ ταῦτα μὲν 
d οὕτως εἶχον. 
Καὶ τούτων γινομένων πϑολιορχουμένης τῆς πόλεως νῆες 
“ , , , , L] | X * 
|2070sig zdiyovgíacg ἐκ Χίου φόρτον λαβόντες καὶ ἄνεμον τηρη- 
!e - M - ^ 
σαντες ἐπιτήδειον τὸν πλοῦν πρὸς ἡμᾶς ἐποιοῦντο: διερχο- 
PN τ 4 ἕφὶ ΝΣ ἘΝ , * 
μένων δὲ αὐτῶν. εὗρον xa9' δδὸν xai ἑτέραν μίαν βασιλικὴν 


8. of om P 9. εἶπόν μοι] ὑπὸ μίαν M 13. τηλεβολίσχους P 
15. οὐδενὸς κινδύνου ταῦτα πάντα P 16. οὖν om P. 18. 
post εἶχον P: χεφάλωιον πέμπτον. 9. xe) — πόλεως] καὶ τὸ 
γινόμενον Μ 20. λιγαρῖται P φορτίον P 


molimentis innumeris instaurarunt et helepolim hostium, igme ubi 
operta stabat, submisso, exusserunt. itaque sub tertium galli cantum 
quum laeti et spe freti, facilem se, ut dixi, ingressum habituros 
esse, advenissent , ubi spe se frustratos viderunt, mirati sunt, atque 
ameras, magnopere tristatus et pudefactus, obstupuit virtute mostra, 
dixitque mirans, si triginta septem millia prophetarum sibi affirmas- 
sent, impios (nos seilicet) una nocte, quod fecerunt, facturos esse, 
se non habiturum fuisse filem. deinde quum nos omni vacare ti- 
more, nec impressiones pugnasque, quas per totum diem fecerunt, 
aut iaculationes innumeras et saxa desuper in nos imbrium instar 
demissa extimescere, sed omne periculum nihili facere animadvertis- 
set, in magnam animi perturbationem et consternationem ipse et 
universus senatus eius inciderunt. atque haec quidem ita evenerunt. 

Interim dum urbs obsidetur, tres naves Ligustinae in Chio 
oneratae, ventum secundum mnactae, ad nos cursum tenebant. in- 
venta in itinere alia imperatoria navi, quae e Sicilia eum fru- 
mento solverat, nocte quadam prope urbem devenerunt. mane 
ut a diurnis excubatoriis triremibus amerae conspectae sumt, e reli- 


248 GEORGH. PHRANTZAE 


γῆα ἐκ Σιχελίας μετὰ σίτου ἐρχομένην. xoi φϑάσασαι ἐν 
μιᾷ τῶν νυχτὼν ἐγγὺς τῆς πύλεως, καὶ τῷ πρωὶ ἰδόντες αὐ- 
τὰς αἱ ἡμερόσχοποι τριήρεις τοῦ ἀμηρᾶ, καὶ ἐκ τοῦ ἑτέρου 
στόλου μέρος πολὺ χατ᾽ αὐτῶν ὥρμησαν μετὰ πάσης χαρᾶς, 


Es 
E 


"n 
cdi ti: 


CU s i amem tmt 


ü 


' - »* Ἵἢ 
μετὰ τυμπάνων καὶ κερατίνων σαλπίγγων χροτοῦντες, ἐλπί- D 


ζοντες ἐν εὐκολίᾳ τάσδε τὰς νῆας σαγηνεῦσαι. ὡς δὲ ἤγγι- 
cav xai τὸν πόλεμον ἀνῆψαν καὶ ἀχροβολίζοντο, ἐν πρώτοις 
ἦλϑον κατὰ τῆς βασιλικῆς νηὸς μετὰ ἐπῃρμένης ὀφρύος - ἡ δὲ 
ψαῦς ἐκ τῆς πρώτης πρυσβολῆς μετὰ ἐλεβολίσκων καὶ βελῶν xai 


- - » P , , , ΦὌΥ , - , ; 
σιετρῶν κακῶς ἐδεξιώσατο αὐτούς. καὶ ἐλθόντες ταῖς 7.000016 τς 


ὑποχάτωϑεν τῆς νηός, αὐτοὶ δὲ μετὰ χύτρων κατασκευαομέ- 
vov τεχνικῶς πυρὲ ὑγρῷ καὶ πετρῶν πάλιν αὐτοὺς μαχρόϑεν 
ἀπεμπόδιζον διὰ τὸ γίνεσϑαι πολὺν φύγον xaT! αὐτούς. ἡμεῖς 
δὲ ἐκ τῶν τειχῶν ἄνωθεν ταῦτα ϑεωροῦντες ἐδεόμεϑα τοῦ 


Βϑεοῦ ἐλεῆσαι αὐτοὺς καὶ ἡμᾶς. δμοίως δὲ ὃ ἀμηρᾶς ἔφιπ- 15 


πος ἑστὼς κατὰ τὰς ἀκτὰς τῆς ϑαλάσσης ἐϑεώρει τὰ γινό- 
μενα. καὶ πάλιν ἐκ τρίτου ἐμακροβολίζοντο, εἶτα πάλιν ϑέ- 
λοντες συρρῆξαι αὐτοῖς μετὰ ἐπῃρμένης ὀφρύος καὶ μεγάλων 
ἀλαλαγμῶν: οἱ δὲ ναύκληροι καὶ κυβερνῆται καὶ ναύαρχοι 
ἀνδρείως καὶ ὁωμαλέως σταϑέντες, τοὺς ναύτας παραϑαρρύ- 
γαντες ὠποϑανεῖν μᾶλλον ἢ ζῆν, καὶ μάλιστα ὃ ναυώρχης 
τῆς βασιλικῆς νηὸς τοὔνομα Φλαντανελᾶς ἐκ πρύμνης εἰς 
πρώραν διερχόμενος xoi ὡς λέων μαχόμενος καὶ φωναῖς τοὺς 


:. γῆαν P 3. ἑτέρου om P 5. x«i om Ρ 9. τηλεβόλων 
καὶ τηλεβολίσχων P το. ἐξώσατο P 18. συρρᾶξαε P, omisso 
αὐτοῖς 520. γαυτίλους P 22. φλαταγέλας P 23. χαὶ ὡς 


λέων μαχόμενος om P 


qua classe naves non paucae eum laetitia, tympanorum et cornuum 
strepitu, incitato cursu, contra feruntur, nullo labore eas naves a se in- 
lerceptum iri opinatae. quum appropinquassent et pugnam commisissent 
iaculando, inprimis imperatoriam navem superbius adorti sunt; quae 
lamen eos primo impetu iaculis, telis, saxis male excepit; quumque 
proris eam subiissent, illi eos eminus ollis igne Graeco bene repletis 
atque saxis prohibuerunt, magna in eos strage edita. nos haec de moe- 
nibus spectantes, deo preces faciebamus, ut ipsorum nostrique mise- 
reretur. similiter ameras, equo insidens, e litore, quae fiebant, prospicie- 
bat. iamque tertium iaculantur, fastuque turgidi et magno clamore eos 
invadunt. at naucleri, gubernatores, nauarchi virili animo et robusto 
pectore stantes, nautas cohortantur ad mortem vitae anteponendam , 
inprimis imperátoriae navis nauarchus, Phlantanelas nomine, qui e 
puppi ad proram processit, leonis instar decertans et reliquos voci- . 


LIB. IJI. CAP. ΤΙ. 249 


; ἑτέρους διεγείρων, ὥστε οὐ δύναμαι εἰπεῖν τὰς “φωνὰς αὐτοῦ 
xui τοὺς τῶν ἑτέρων χρύτους ἕως τοῦ οὐρανοῦ αἰρομένους. 
καὶ σύρρηξις πάλιν μεγαλητέρα ἐγεγόνει, xui πολλοὲ ἐκ τῶν 
τριήρεων ἀπεχτάνϑησαν xai ἐπνίγησαν, καὶ δύο τῶν τριήρεων 
᾿βαυριαλώτους ἐποίησαν, καὶ ϑεωροῦντες τὰς νῆας ἐδειλίασαν. 
ὃ δὲ ἀμηρᾶς ϑεωρῶν μηδὲν ἄξιον ἔργον ποιοῦντα τὸν τοσοῦ- 
| τὸν χαὲ τηλικοῦτον στύλον ἀλλὰ μᾶλλον ἥττονα ὄντα, μα- 
"eic καὶ ϑυμῷ ληφϑείς, βρυχώμενος καὶ τοὺς ὀδόντας τρίζων 
ὕβρις ἐνέχεε εἰς τοὺς αὑτοῦ, δειλολαρθίους καὶ γυνοικώδεις 
10 καὲ ἀνωφελεῖς ἀποκαλῶν. καὶ τὸν ἵππον κεντρίσας ἦλϑεν ἐντὸς 
᾿ τῆς ϑαλάσσης (ἦσαν γὰρ ἐγγὺς τῆς χέρσου αἱ “τριήρεις ὡσεὶ 
— λίϑου βολήν), καὶ τὰ πλείονα τῶν χιτώνων αὐτοῦ ἐβάφησαν ἐκ 
τῶν τῆς ἁλμυρᾶς ϑαλάσσης ὕδάτων. Óó δὲ στρατὸς ὃ παρὰ τὴν 
χέρσον ϑεωρῶν αὐτὸν οὕτως ποιοῦντα ἠγανάκτουν λυπούμενοι 
15 x«i τοὺς ἐν TQ στόλῳ ἐβλασφήμουν" καὶ πλεῖστοι ἔφιπποι τῷ 
ἀμηρᾷ καὶ αὐτοὶ ἀκολουϑοῦντες ἕως τῶν γηῶν ἤγγισαν. οἱ 
δὲ τοῦ στόλου τὸν ἐμηρᾶν οὕτως ϑεωροῦντες πράττοντα, xai 
αἰσχυνϑέντες τὰς ὕβρεις, ἄκοντες καὶ ἑκόντες μετὰ ϑυμοῦ 
μεγάλου μετέστρεψαν αὖϑις τὰς πρώρας κατὰ τῶν νηῶν xat 
20 ἐμάχοντο ἰσχυρῶς. xai τί xen λέγειν; οὐ μόνον εἰς οὐδὲν 
τὰς γῆας ἔβλαψαν, ἀλλὰ καὶ τοσοῦτος φόνος καὶ πληγὴ ἐγε- 
. γόγει κατ᾽ αὐτοὺς ὥστε οὐκ ἐδύναντο αἱ τριήρεις ὄπισϑεν ἐλ- 


γράφειν Ρ 3. ἰσχυροτέρα Ρ 6. πῶς οὐδὲν ἄξιον ἔργον 
ros ó τοσοῦτος χαὶ τηλιχοῦτος στόλος, ἀλλὰ μᾶλλον ὑπὸ τῶν 
γηῶν ἥττετο M 223. αὐτῶν P 


bus excitans, quas verbis exprimere non magis quam ceterorum cla- 
mores possim , quibus astra feriebantur, itaque exarsit rursus ve- 
hementius pugna, ac multi e triremibus occisi aut suffocati sunt, 
duabusque adeo triremibus captis, in magnum timorem inciderunt. 
ameras quum talem tantamque classem nullum operae pretium facere, 
imo potius superari videret, ira et furore incensus, fremens et den- 
tibus frendens, maledictis suos proscidit, ignavos, effeminatos, nebu- 
lones increpans; ac subditis equo calcaribus, in mare provectus 
est (prope enim a terra naves aberant, circiter iactum lapidis), ut 
vestes eius maximam partem aqua salsa madefierent. quod ubi 
eum facientem vidit exercitus, qui in litore erat, indignatione et 
dolore commoti , conviciabantur his, qui in classe erási, et plurimi 
equis ameram seculi, ipsi quoque usque ad naves procedunt ; ac 
classiarii, ita quum agentem eum vident, pudore conviciorum com- 
pulsi, conversis rursus proris adversus nostrorum naves, strenue de- 
certant. verum quid opus est, ut eventum dicam? non modo nihil 
quidquam nocuerunt navibus, sed etiam tanta in eos clades strages- 
que edita est, ut triremes redire non possent. occisi sunt illo die 


250 GEORGII PHRANTZAE 


ϑεῖν. ἐφονεύϑησαν δὲ ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ὡς ἔμαϑον ἐγὼ 
ἐξ αὐτῶν, πλεῖον ἢ δυοκαίδεκα χιλιάδες ᾿Αγαρηνοί, μόνον ἐν 
τῇ ϑαλάσσῃ. ἐλθούσης δὲ τῆς νυκτὸς ἐξ ἀγάγκης ὃ στόλος 
μικρὸν ἀνεχώρησε, καὶ αἱ νῆες εὐκαιρίαν εὑρόντες εἰσῆλθον ἐν 
τῷ λιμένι ἄνευ οὐδενὸς ὠποκτανϑέντος, εἰ μὴ τινῶν ὀλίγων! 
πληγόντων. καὶ μεϑ' ἡμέρας τινὰς δύο ἢ τρεῖς ἔξ αὐτῶν πρὸς 
χύριον ἐξεδήμησαν. ὃ ἀμηρῶς δὲ τοσοῦτον μανεὶς καὶ λυπη- 
ϑεὶς κατὰ τοῦ τοῦ στόλου δρουγγαρίου ἤϑελεν αὐτὸν Qva. 
σχολοπίσαι, λέγων “ὅτι ἕνεχεν τῆς ἐχείνου ἀνανδρίας zai ὄλι- 
γοψυχίας αἱ νῆες ἐν ἐχείνῃ τῇ νυκτὶ ἐξάλλοντο, καὶ δι’ ἀπροσ- 
ἐξίας τούτου καὶ ἀνωφελείας εἴασεν αὐτὰς εἰσελϑεῖν ἐν τῷ 
λιμένι. τενγὲς δὲ ἐκ τῶν ἀρχόντων τῆς βουλῆς καὶ τῆς αὐλῆς 
τοῦ ἀμηρῶ ἐδεήϑησαν τοῦτον, ὥστε ζῆν τὸν ὁρουγγάριον ἐχα-- 
ρίσατο' πλὴν τοῦ ἀξιώματος αὐτὸν ἐγύμνωσε xai πάντα τὸν | 
βίον αὐτοῦ τοῖς ἰαννιτζάροις ἐχαρίσατο. n 

Koi πάλιν κατηφὴς ὑπάρχων ὃ ἀμηρᾶς καὶ τὰς χεῖ- | 
ρας αὐτοῦ ὡς κύων δάκνων καὶ λὰξ ποδὲ κατὰ γῆς ϑεω- 
ρῶν καὶ τοὺς τείχους ῥήξας δὶς καὶ τρὶς καὶ τοὺς τάφρους 
γεμίσας, καὶ εὐϑὺς πάλιν αὐτοὺς ἀνωρϑωμένους εὕρι- 
σκεν, καὶ ἑκατὸν πεντήκοντα τριήρεις διήρεις τε καὶ μιο- γῇ 
νήρεις οὐκ ἠδυνήϑησαν ἁλῶσαι τὰς τέσσαρας ἐχείνας νῆας, 
dÀÀà μᾶλλον καὶ τοσοῦτον φύνον εἰς αὐτοὺς ἐποίησαν, 


6. μετὰ πλείστας ἡμέρας τινὲς ὀλίγοι ἐξ P 10. γῆες ἐχεῖναι | 
οὐχ ἑάλωντο ἀλλὰ δὲ — τῇ vvxti ἐχείνῃ εἰσῆλθον iv τῷ λιμέγε P. 
ι3, ἐδ. x«i οὕτω τὸ ζῆν τῷ δρογγαρίῳ ἐδωρήσατο Ρ 17. λάξ - 
τῷ ποδὲ κατ᾿ αὐτῆς 9. P 18. ῥίψας P 19. αὐτοὺς om P 
20. x«i πῶς ἔχ. P διήρεις om P 


j 
| 
Agareni, ut ex ipsis cognovi, plus duodecies mille in mari dunta- 
xat. ingruente nocte, classis, necessitate coacta, paulo recessit, et - 
uatuor illae naves, opportunitatem mactae, portum intrarunt, nemine | 
de suis occiso, perpaucis vulneratis, quorum post aliquot dies duo vel . 
ires ad dominum migrarunt. ameras adeo irascebatur succensebatque. | 
classis praefecto, ut palo eum transfigere cogitaret, quod illius igna- - 
via et segnitia naves illa nocte evasissent, idemque socordia et im- 
peritia praepeditus non prohibuisset eas, quominus. portum. intrarent. 1 
verum quidam senatus et aulae proceres precibus impetrarunt ab - 
amera, ut eum vivere pateretur: qui tamen dignitate eum exuit | 
omuesque facultates eius iannitzaris donavit. $ 
Rursum moestus ameras, canis instar manus mordet, pede terram. | 
pulsat, quum, bis et ter muris concussis, fossis impletis, illico ea in-. | 
staurata invenit, et centum et quinquaginta triremes, biremes, uni- 
remes capere non potuisse illas quatuor naves, sed tantam ab iis | 
cladem perpessas esse considerat. trahit ex imo. pectore gemitum, et | 


LIB. Π|. CAP. IIl. 251 


στενάζων ἐκ καρδίας, καπνὸς ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ ἐξέ- 56 
 Bewe* καὶ ἐλογίζετο τί ἔδει ποιῆσαι, ἵνα τὴν πόλιν 
πλεῖον ϑλίψῃ καὶ στενοχωρήσῃ καὶ διὰ ϑαλαάσσης καὶ ξηρᾶς 
τὴν πολιορχίαν δώσῃ. καὶ τοιαύτην ἐλογίζετο μηχανήν, iva 
» ᾽ , - τ 2*3 
μέρος τοῦ στύλου εἰσφέρῃ ἔσω τοῦ λιμένος. xai ἣν ὃ 
1 ^ * - “]ἷ - 
“λύγος εὐθὺς xai τὸ ἔργον, xai ἐκ τοῦ ὄπισϑεν μέρους τοῦ 
Ταλατὰ διὰ τοῦ λόφου ὅδὸν εὐθεῖαν ῳχονόμησεν ἕως τοῦ 
λιμένος ἐρχομένην, καὶ σανίσι xai ξύλοις πᾶσαν κατέστρω- 
» ^ - * €-O 
σεν, ἃς ἤλειψε σανίδας μετὰ στέατος βοῶν xai κριῶν" 
» , ' , 
οχαὲὶ 0gyava πολύτροπα ἕτερα ποιήσας xol μηχανάς, τὰς τριή- 
| Qe καὶ διήρεις ἐν εὐχολίᾳ ἄνωθεν ἐν τῷ λόφῳ σύρας ἔσω 
ἐν τῷ λιμένι καταβιβάσας ἔφερεν αὐτάς. xai v τὸ ἔργον 
β ϑαυμαστὸν καὶ ναυμαχίας στρατήγημα ἄριστον. ἐγὼ δὲ λο- 
LH » 
γίζομαε, τὸν ΙΚαίσαρα .dvyovorov» ἐμιμήσατο, ὅταν μετὰ 
διοῦ ᾿Αἀντωνέου καὶ Κλεοπάτρας ἐμάχετο, ὃς διὰ τὸν σάώ- 
9 Mogeroy ve 
| Àov τῆς ϑαλασσης καὲ τοὺς ἐναντίους ἀνέμους ova ἐδυνήθη 
ἑ περιοδεῦσαι κύκλωθεν τῆς νήσου τοῦ Πέλοπος, καὶ ἐλϑὼν 
1 -29 - 4 - ' » * tor - € ' 
διὰ τοῦ ᾿Ισϑμοῦ τὰς νῆας σύρας ἔτι πρὸς ἑῴαν τῆς “Ἑλλάδος 
| , , , - 3 u € ' » ' ' - 
 Sal«aconc ταχέως ἂν τῇ «Ισίᾳ ὅδεύει, ἡ καὶ τὸν Νικητῶν πα- 
o , e ' 323 ο - Ἃλλ ὃ - 9. δώ * , 
0 TQíxi0V, ὅταν καὶ αὐτὸς ἐκ τῆς αδικῆς ϑαλάσσης τὰς τριή- 
᾿ , - D , - , ^ , ^ 
| Qétc ἐν τῇ δυτικῇ περάσας τοὺς Κρῆτας ἐν τῇ lMo9ovm xai 
Πύλῳ ἐτροπώσατο. | 
4fouóv ὃ ὠμηρᾶς τὰς τριήρεις φέρας ἔν μιᾷ νυκτί, ἐν 


3. διὰ om P 4. τὴν ἐμβολὴν ποιήσῃ P 6. τὰ om P 8. 
κατερχομένην ἄχρε τοῦ λιμένος P 11. μογήρεις margoP 11: 
ἄνωθεν τοῦ λόφου σύρας χατεβίβασεν αὐτὰς ἔνδον P 14. 
ἡνίχα κατὰ P 


fumat ore; ac meditabatur, quid facto opus esset, ut urbem gravius 
urgeret et premeret ac terra et mari obsideret. talem igitur rationem 
excogitavit, qua partem classis in portum traiiceret: quam rationem 
statim facto probavit. a tergo Galatae trans collem viam rectam ad 
portum usque pertinentem faeit, totamque assibus trabibusque ster- 
nit, adipe boum et vervecum perunctis. multis insuper aliis instru- 
mentis machinisque. varii generis constructis, triremes et biremes, 
facili opera in collem subvectas, in portum deducit. erat opus mi- 
rabile et nauticum strategema egregium. equidem existimo, imitatum 
eum esse Caesarem Augustum, contra Antonium et Cleopatram pu- 
gnantem, qui quum propter fluctus maris et ventos adversos Pelopon- 
nesum circumnavigare non posset, navibus trans lsthmum in partem 
orientalem maris Graeci tractis, confestim in Asiam pervenit, aut. Ni- 
cetam patricium , qui et ipse e mari Graeco triremes in orientale 
traiecit et Cretes ad Mothonen et Pylum in fugam vertit. 

Triremes igitur ab amera una nocte deportatae, postero mage in 


252 GEORGII PHRANTZAE 


- , ^ "HM 6r s 3 , , 1 
T λιμένι τῷ πρωὶ ηὑρέϑησαν. εἶτα γέφυραν κατασκευάζει 
͵ -4 ͵ , 5 " Li . ; 
τρύπῳ τοιῷδε: ἀγάτια γάρ τινα, ἀγγεῖα μεγάλα, ξυλοπί- 
i. , 4. 41 9 ^ p " P" - 
Oovg συνάξας πολλοὺς, xai ξυλοις μαχροῖς rot δοκοῖς καὶ 
σιδήροις χαὶ σχοινίοις ἰσχυρῶς καὶ δυνατῶς συνσφίγξας 
" e; e ' . [25 LI e - , 
καὶ δήσας, iva μὴ τὰ ἁλμυρὰ ὕδατα δυνηθῶσιν ἐχϑλῖψαι Κ 
, “ 5 x -" ^ ^ " 
τὸ ἔργον, εἶτα ἄνωϑεν τῶν ἀκατίων xai ἀγγείων χαὶ τῶν 
ξύλων σανίδας δυνατῶς δήσα: xai σκολύπεσι σιδηροῖς ἤτοι — 
περόναις, καὶ γέφυρα ἐγεγόνει δυνατὴ καί vi καλή, ἔχουσα 


τὸ πλάτος ὀργυίων πεντήκοντα, τὸ δὲ μάχρος ἑχατύν, ὥστε 


, * , - - , € » 4 LJ 
φαίνεσθαι τὴν μέσην πᾶσαν τοῦ λιμένος ὡς ἐν ξηρᾷ ntguma-. 


- Y MES. , » - 
τεῖν. εἰτὰα καὶ ἐλεβόλιν ἄνωϑεν τῆς γεφύρας βαλών,, καὶ αἵ 
΄ c - DL - , 3 - 
τριήρεις ὁμοῦ πρὸς τὼ τείχη τῆς πόλεως ἐν ἐκείνοις τοῖς μέ- 
θεσιν ἔτυπτον. ἰδόντες δὲ αὐτὰ Ó βασιλεὺς καὶ πᾶσα 5 nó- 
Aig εἰς ταραχὴν λογισμῶν μεγάλων ἐνέπεσον: ἐδεδίει γὰρ ὅ 


βασιλεὺς διὰ τὴν ὀλιγότητα ἡμῶν. καὶ βουλῆς γενομένης, t. 


᾿ « " » x 
ἕνα oi στρατηγοὶ καὶ οἱ δήμαρχοι καὶ oi ἕτεροι ἄριστοι ἄν- 
, - n ce 

ὅρες Ἰταλοί τε καὶ Ρωμαῖοι, ὀλίγοι πάνυ εὑρεϑέντες, ὅπου δ᾽ 
» - 1 i » 

UY νεωστὶ προσταχϑῶσιν, ἔν ἐκείνοις τοῖς τύποις ἕκαστος αὖ- 
τῶν ἀπέλθῃ τοὺς τείχους φυλάττειν καὶ τοῖς ἐχϑρυοῖς ἀντιμά- 


'. - * - — 1j , Do € .-ἥ i 
χεσϑαι. χαὶ πρῶτον μὲν τῷ τῆς Everíug μπαΐλῳ ᾿Ἱερωνύμῳ αἱ 


ἸΠηνότῳ ἐνεμπιστεύϑη φυλάττειν καὶ οἰκονομεῖν τὰ ἀνάκτορα 
καὶ πάντα τὰ ἐκεῖσε" τῷ δὲ τῶν Καταλάνων κονσούλῳ Πέ- 


7. σαν. στερεὰς ϑέσας μετὰ σιδήρων σχολόπων zai περόνων, ἐξ 
ὧν y. P 10, ἐφαένετο P ἐν om P 11.754éBo2oy P 
13. ἔπτον M 21. dyz&áop Ρ 22. ἀστάγϑδῃ P 


portu inventae sunt. deinde pontem hoc modo exstruxit. acatia, alia 
lignea vasa ampla, dola magno numero comportari iussit, et lignis 
longis sive trabibus, ferramentis et funibus firmiter et arcte constringi 
et colligari, ne opus fluctibus maris disiiceretur. deinde super acatia; 
vasa, trabes assibus per clavos ferreos sive fibulas valide affixis, pons 
firmus et pulcher factus est, latitudine quinquaginta, longitudine 
centum pedum, ut per totum medium pontem tanquam in sicco am- 
bulari posset. tum helepoli ponti imposita triremibusque simul ad 
urbem admotis, moenia ea parte percutere coeperunt. haec quum 
conspicerent imperator et urbs universa, vehementer animis pertur- 
bati sunt. sollicitum: enim imperatorem habebat paucitas nostrorum. 
convocato concilio, decretam est, ut duces et tribuni et reliqui viri 
strenui tum Itali tum Romani, perpauci numero, qua nuper consti- 
tuti fuissent, eadem in loca nunc redirent ad defendenda moenia ho- 
stesque  propulsandos. ac primum quidem Venetorum bailo, Hiero- 
nymo Menoto, mandatum est, ut palatia et quae ad ea pertinerent 
custodiret et servaret. Catelanorum consuli, Petro Guliano, pars Bu- 


MT MENO 
XE deir. 


Van Ga e i di 


3 


" 


LIB. HI. CAP, ΠΕ. 253 


d , 25, e U *, ^ , LJ 
| *9Q Τουλιάνῳ ἐδοϑὴ iva φυλάττῃ ἐν τοῖς μέρεσι τοῦ Dov- 
 χολέοντος χαὶ ἄχοι ἐγγὺς τοῦ Κοντοσκαλίου, τῷ δὲ Ἰακώβῳ 
4i ς xor. eyyuc: PN t 
ij ἹΚονταρίνῳ ἵνα φυλάττῃ τὰ μέρη τῶν τειχῶν τοῦ ξξωϑεν λι- 
᾿ς μένος χαὶ ἕως ἐγγὺς τῶν “Ὑψωμαϑίων (xai οὐ διέλιπε ποιεῖν 
τὰ ὅσα ἔξεστι στρατιώταις, καὶ μάλιστα τοῖς εὐγενέσι), Ma- 
ΓΕ ᾿ ^ - 2. - , , ^ , - , 
— vwovrh δὲ τῷ ἐκ τῆς “Ἰιγουρίας φυλάττειν τὰ μέρη τῆς πύ- 
RM - , - ' , Ὕ . - ind 
λῆς τῆς λεγομένης χρυσῆς μετά διαχοσίων ἀνδρῶν τοξότων 
τε καὶ μπαλαιστρῶν" εἶχον γὰρ ἐν ἐχείγῳ τῷ μέρει ἑλέπολιν 
ἐναντίαν, καὶ αὐτὴν μετὰ βουβάλων xai βοῶν δορῶν ἐνδεδυ- 
[0 μένην, καὶ τὰ τείχη μετὰ μηχανῶν ἔτυπτον. Παύλῳ μὲν xai B 
3 , ' ^M 7 JU H , et 
Vivrovio καὶ Τοωίλῳ τοῖς αὐταδέλφοις ἐμπιστεύϑη ἵνα qv- 
Merit τὸ Πυρίανδρον, ὕπου καὶ ἐν ἐχείνοις τοῖς μέρεσιν ἣ 
πύλις ἣν ἐπιχίγδυνος, xai νυχτὸς xai ἡμέρας πεζοί τε xal 
Li , L2 LI - , , , 
ἱππύται TOU πλήϑους τῶν Τουρκων ἐμάχοντο ysvvatcg xat 
5 ὠνδοείως, καὶ πολλάκις xal τὰ τείχη χαλάσαντες xai ϑέλον- 
τες εἰσελϑεῖν καχῶς ἀπεδιώχϑησαν, καὶ φόνον εἰς αὐτοὺς οὐκ 
ὀλίγον ἐποίουν, xai μέρος μὲν τῶν χλιμάκων αὐτῶν ἔσω ἔσυ- 
, "^ » * L] - E Pj * 
gov μέρος δὲ i9àaLov, xai τὰ τῶν ἀνδρῶν ἀϑλα xai γέρα 
, ? , € - γε, " ἊΝ - ' 
μνήμης αἰωνίου ὑπῆρχον ἄξια. ϑεοφίλῳ δὲ τῷ Παλαιολόγῳ, 
Νὰ 2.5 á ' - , ἡ τ τῳ ΤῊΝ 
ὁ ἀνδοὶ ἐμπείρῳ πασῆς γραμματικῆς πραγματείας καὶ τῆς Ελ- 
» kx 1 - 1, , 3 
 Anmang παιδείας καὶ μαϑηματικῆς εἰς ἄκρον γευσαμένῳ, &ve- 
^ , , ^ ^ »ὃΡ * - 
πιστεύϑη φυλάττειν χατὰ τὰ μέρη τῆς mvÀngg τῆς λεγομένης 
 Σηλυβρίας. τῷ δὲ Ἰωάννῃ τῷ ᾿Ιουστιγιανῷ τῷ αὑτοῦ στρα- 


3: τοῦ] τῶν Ρ 8. παλαιστῶν Ρ τι. ἐνεπιστεύϑη αὐτοῖς τοῦ 
φυλάττειν P 12. χαὶ et τοῖς μέρεσε om P 14. ἱπιπεῖς P 
15. συχνάκις P 16. ἀπεχρούσϑησαν P 


coleonis prope ad Contoscalium usque tuenda data est, Iacobo Con- 
tarino muri exterioris portus usque ad Hypsomathia commissi (nec 
is neglexit facere, quidquid milites, strenuos praesertim, facere decet). 
Manueli Liguri porta aurea quae dicitur cum sagittariis et. funditori- 
bus ducentis custodienda tradita est. erat enim huic parti opposita 
helepolis, et ipsa bubalorum bownque pellibus induta, ac muri qua- 
tiebantur machinis. Paulus, Antonius et Troilus, fratres germani, 
Myriandro praefecti sunt, quoniam ibi quoque urbs gravius laborabat 
et die noctuque de Turcarum exercitu pedites et equites strenue ac 
fortiter pugnabant, adeoque saepe, moenibus concussis, in urbem 
penetrare nitebantur: quos tamen male excipientes nostri, caedem in 
eos non mediocrem edebant et scalas eorum partim intro trahebant, 
partim diffrangebant: merenturque horum virorum certamina et res 
gestae aeternam apud posteros memoriam. Theophilo Palaeologo, ho- 
mini literarum et omnis Graecae eruditionis et mathematicae peritis- 
simo, custodia prope portam, quae Selybria dicitur, tradita est. 1ο- 


254 GEORGII PHRANTZAE 


τηγῷ καὶ εἰς πάντα καλῷ καὶ ἐπιτηδείῳ, πρὸς ὃν καὶ 6 βα- 
σιλεὺς πολλὰ ϑαρρῶν ἦν διὰ τὴν γενγωότητα καὶ ἀνδρίαν 
xai τόλμην αὐτοῦ, ἐδόϑη ἵνα μετὰ τετρακοσίων στρατιωτῶν 
᾿Ιταλῶν τε καὶ Ῥωμαίων φυλάττῃ ἐν τοῖς μέρεσι τῆς πύλης 
τοῦ ἁγίου Ρωμανοῦ, ὕπου οἱ Τοῦρκοι πλεῖον τῶν ἄλλων ut-5 
ρῶν ἐμάχοντο: καὶ τὴν ἐλεβόλιν τὴν μεγάλην xai τὴν ἐλε- 
βόλιν ἐν ἐκείνοις τοῖς μέρεσιν ἔστησαν διὰ τὸ εἶναι τὸν τύπον 
ἐπιτήδειον πρὸς τὸ πολιορκεῖν τὰ τείχη xai τὴν πόλιν καὶ 
διὰ τὸ εἶναι καὶ τὸν ἀμηρᾶν ἀντικρὺς ἐσκηνωμένον. | Oro- 
δώρῳ δὲ τῷ ἐκ Καρύστου, ἀνδρὶ πολεμιστῇ καὶ δραστηρίῳ υ 
καὶ τοξότῃ ἠσχημένῳ ὑπὲρ ἄνθρωπον, καὶ Ιωάννῃ Γερμανῷ, 
ἀνδρὲ τὰς τοῦ πολέμου μηχανὰς καλῶς εἰδότι, ἐδόϑη ἵνα φυ- 
λάττωσιν ἐν τοῖς μέρεσι τοῖς Καλυγαρίοις. ὃ δὲ ᾿Ιερώνυμος 
καὶ “εονάρδος οἱ “Ἰιγουρῖται ἵνα φυλάττωσιν ἐν τοῖς μέρεσι 
τῆς πύλης τῆς λεγομένης ξυλίνης. τῷ δὲ καρδινάλῃ ἹῬωσσίας t 
ἐδόθη ἵνα φυλάττῃ ἐν τοῖς μέρεσι τοῦ ιυνηγεσίου καὶ ἕως 
τοῦ ἁγίου Ζημητρίου. ὃ δὲ μέγας δοὺξ “ουκᾶς ὃ Νοταρᾶς 
ἵνα φυλάττῃ ἐν τοῖς μέρεσι τοῦ Πετρίου καὶ ἕως τῆς πύλης 
τῆς ἁγίας Θεοδοσίας. ἐν δὲ τοῖς μέρεσι τῆς πύλης τῆς λε- 
γομένης ὡραίας φυλάττειν ὡρίσϑησαν. οἱ ναῦται xai οἱ ναύ- ἃ 
κληροι καὶ κυβερνῆται, oUg εἶχεν ἡ ναῦς ἡ ἐκ τῆς Κρήτης. 
(4) τῷ δὲ Γαβριὴλ Τριβιζάνῳ τῷ τῶν Ἑνετῶν τριήρεων xa- 
πεταγίῳ μετὰ καὶ ἑτέρων ἀνδρῶν πεντήκοντα ἐδόϑη φυλάττειν 


6. τηλέβολον Ῥ 10. δραστηρικωτάτῳ Ρ 13. τῶν χαλυγα- 
ρίων P 16. χυνηγοῦ P 22. ἄρχοντι P 


hanni lustiniano, duci summo et ubicunque apto et idoneo, cui 
imperator propter generosum animum, fortitudinem et audaciam plu- 
rimum confidebat, dati sunt quadringenti milites Itali et Romani, qui- 
buscum regionem ad portam sancti Romani defensaret, ubi "Turcae 
acrius, quam in reliquis locis, pugnabant statuerantque magnam illam 
helepolim, propterea quod is locus ad oppugnanda moenia inprimis 
commodus et tentorium amerae e regione erat. "Theodoro Carystio, 
viro bellicoso et strenuo, ac sagiltario longe exercitatissimo, item 
Iohanni Germano, machinarum bellicarum artifici perito , regio Caly- 
gariorum defendenda erat. Hieronymo et Leonardo Liguribus porta 
commissa est, quae a ligno nomen habet. cardinali Rossiae regio 
Cynegesii ad sanctum usque Demetrium. data est. magnus dux, Lu- 
cas Notaras, regionem inde a Petrio usque ad portam sanctae Theo- 
dosiae accepit. ad portam, cui nomen pulcrae est, nautae, naucleri 
et gubernatores navis, quae e Creta venerat, constituti erant. (4) 
Gabrieli Tribizano, Venetarum triremium praefecto, et aliis quin- 
quaginta viris ad custodiam assignata est turris in medio fluctu, e 


LIB. II]... CAP. IV. 255 


τὸν πύργον τὸν ἐν μέσῳ τοῦ ῥεύματος, τὸν φυλάσσοντα τὴν εἰσο- 
— dor τοῦ λιμένος, xai ἦν ἀντιχρὺς τῆς πύλης τῆς βασιλικῆς" καὶ 
τὸ ἐμπιστευϑὲν αὐτῷ μέρος ὡς ποιμὴν καὶ οὐ μισϑωτὸς xa- 
᾿λῶς ἐφύλαττε. τῷ δὲ ᾿Αἰντωνίῳ τῷ γαπετανίῳ τῶν ἐμποριχῶν 
δτριήρεων ἐδόθη φυλάττειν τὰς τριήρεις αὐτοῦ καὶ τὰς νῆας 
τὰς ἐντὸς τῆς ἅλυσεως, ὡς εἴρηται: αἱ δὲ νῆες ἐκεῖναι δεὰ 
τὸ εἶναι αὐτὰς χαλῶς ἡτοιμασμένας εἰς παράταξιν πολέμου, 
οἱ ὄντες ἔσωϑεν μετὰ σαλπίγγων καὶ τυμπάνων καὶ φωγῶν 
ἀναριϑμήτων τὰς τῶν Τούρκων τριήρεις χαὲ νῆας εἰς μάχην 
ο ἐκάλουν, καὶ ὠχροβολισμοὶ οὐ διέλιπον ἀναμέσον αὐτῶν xa' 
ἑκάστην ἡμέραν: πλὴν οὐ τελείαν συμπλοκὴν ἐποίουν. οἱ 
δὲ ἕτεροι εὐγενεῖς xai ἄριστοι ἀνδρες τῆς πόλεως ἐν τόποις 
ἀναγκαίοις διεμερίσθησαν φυλάττειν, χαὶ πᾶν τὸ δυνάμενον 
οὐ διέλιπον ποιεῖν. τοὺς δὲ μοναχοὺς καὶ ἱερεῖς καὶ κληρι- 
ὁ χοὺς καὶ τοῦ λοιποῦ καταλύγου τῆς ἐχκλησίας ἄνδρας διέτα- 
ξαν ἵνα διαμερισθῶσιν ἔνϑεν κἀκεῖϑεν ἐν τῷ περιβόλῳ τῆς 
πόλεως, ἵνα χαὶ αὐτοὶ τοῦ ϑεοῦ δεόμενοι xai ἡμεροσκόπους 57 
καὶ νυχτοσχύπους ποιῶσι, xai δεήσεσι ἐξιλεοῦσϑαι τὸ ϑεῖον 
ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τῆς πόλεως. τὸν δὲ Ζημήτριον τὸν Kav- 
γτακουζηνὸν καὶ τὸν γαμβρὸν αὐτοῦ Παλαιολόγον Νικηφόρον 
μετὰ xoi ἑτέρων τινῶν κατέταξαν ἐν τῷ σεπτῷ ἀποστολείῳ 
xai ἐν ἑτέροις τόποις περιπατεῖν μετὰ ἑπτακοσίων ἀνδρῶν, 
ἵνα εἰς οἷον δὴ τόπον ἀνάγκη ὑπάρχῃ βοηϑήσωσιν. ὃ δὲ βα- 


2. ἣν] ἕως P 4. ἄρχοντι Ρ 8. οἱ ὄντες] ἐξιοῦσαι P 17. 
ἵνα τοῦ ϑεοῦ δέωνται χαὶ ἡμεροσχόποι καὶ γυχτοσκόποι ὦσι P 


regione portae regiae, sita, quae aditum portus tuetur. is creditam 
sibi partem ut pastor, non ut mercenarius, diligenter servabat. An- 
tonius, mercatoriarum navium praefectus, triremium suarum et navi- 
um, quae intra catenam constitutae erant, tutelam accepit: quae na- 
ves quoniam ad conflictum bene instructae erant, ii, qui intus. erant, 
.fubarum , tympanorum, clamorum strepitu frequenti Turcarum naves 
- et triremes ad certamen provocabant, et iaculis quotidie dimicantes , 
iusta tamen pugna non concurrebant. reliqui generosi et strenui ci- 
yes in locis iniquis ad custodiam dispertiti sunt, nec cessabant ope- 
J ram, quam possent, praestare. monachi autem οἱ sacerdotes et cle- 
rici et reliqui ordinis ecclesiastici homines per totam urbem passim 
- distributi sunt, ut deo supplicarent et die noctuque specularentur et 
precibus numen pro salute urbis placarent. Demetrium Cantacuze- 
num et Nicephorum Palaeologum, generum eius, cum aliis quibusdam 
ad venerandum apostólorum templum et alia loca obeunda cum viris 
septingentis constituit, ut ubi res flagitaret, eo cum auxilio advola- 


256 GEORGII PHRANTZAE 


4 e w , ἣν , - ^ p 
σιλεὺς ἅμα τῷ Φραγκίσκῳ τῷ Τολέδῳ τῷ συγγενεῖ αὑτοῦ, og. 
, , » - , lod - , 
κατάγεται, λέγουσιν, ἐκ τοῦ αἵματος τοῦ περιφανοῦς βασιλέως 
᾿“λεξίου τοῦ Κομνηνοῦ, καὶ ut9' ἡμῶν ἔφιππος δι’ ὅλης τῆς 
᾿ ' - 5 u - 
ἡμέρας καὶ νυχτὸς περιπατῶν ἦν yvgoOt» ἔνδον τῆς πόλεως 
καὶ τῶν τειχῶν" xai τὰ εἰς ἀνάγκην τοῦ πολέμου ἡτοιμά- 5, 
Cope». Ne 
Ἐπειδὴ δὲ καὶ χρημάτων ἐσπάνιζον τὰ βασίλεια διὰ 
τὸν μισϑὸν τῶν στρατιωτῶν, προσέταξεν ὃ βασιλεὺς λαβεῖν 
^ ^ , - , «e ^ , , L2 τῷ 
τὰ τῶν ἐκκλησιῶν σκεύη; ἅγια και ἰφιερωμένα ap ϑεῷ, inp 
, , Li , c ^—- ς « 
χρηματα ἐποίησαν. καὶ μή τις ἐγκαλέσῃ ἡμᾶς ὡς LEQ0GU- Y 
λους" ἕνεκεν τῆς τοῦ καιροῦ ἀνάγκης ἐγίνετο, ὡς καὶ ὃ Ζία- - 
ν᾿ , , ^ » - " » 
BiÓ πεπονϑως, ntwacac, τοὺς ἄρτους τῆς προϑέσεως 6égaytv, 
ἃ οὐχ ἔξεστι φαγεῖν εἰ μὴ τοῖς ἱερεῦσι μόνοις. ἔλεγε γὰρ Ó 
μακαρίτης ὃ βασιλεὺς “ἀν ὃ ϑεὸς τὴν πόλιν λυτρώσηται, τε- 
- ΕῚ , —- , » - 
TOU ÀOUV avv TQ κυρίῳ μου. — m 
' e ub € TAM , e ᾿ , - . 
Kai αὐὖϑις ἑτέρας βουλῆς γενομένης, ἵνα τὰς ἐν τῷ λυ: 
, , , ^ , , , - 
μένι φερομένας τριήρεις xoi γέφυραν ἐμπρήσωσι μηχανῇ 
τινί, διότι μεγάλην ταραχὴν xoi κίγδυνον αἱ νῆες αὑται τῇ 
2 , * T D D * * 
πόλει ἐνεδίδον, καὶ μηχανήν τινὰ εὗρον, καὶ τὴν βουλὴν é&e- 
t: | 
1. ἅμα τῷ doy Φραγχίσκῳ τῷ Tolédo, τῷ ἐξ σπανίας ἐκ χώρας 
Καστολίου ὅρμωμένῳ, τῷ συγγενεῖ αὐτοῦ. ἣ συγγένεια εἶναν 
* ν᾿ ΄ , * - ' 
λέγουσι διὰ τὸ χατάγεσϑαι τὸ τῶν Τολέδων γένος ἀπο M) ipii 
τῆς ὀσφύος τοῦ zttgup. B. 4X. τοῦ Κι. τῶν ἀπογόνων, καὶ ἕνεχεν 
τινῶν αἰτιῶν κατοικησάντων ἐν ἹἹσπαγίᾳ ἹΤολέτους αὐτοὺς ἐπω- 
γόμασαν. κατὰ συγχυρίαν λοιπὸν ἐχεῖ τυχόντος τούτου EO" 
ἡμών, ἔφιπτιοι μειὰ τοῦ βασιλέως Óv ὅλης τῆς ἡμέρας x«i γυ- 
χτὸς περιπατοῦντες χύχλωϑεν τῶν τειχῶν τὰ ὅσα εἰς ἀνάγχην τοῦ 
πολέμου ἡτοίμαζον. P — 12. πέπονϑε P — 13. ὃ μαχαρίτης om P 


rent. ipse imperator nobiscum et cum Francisco Toledo, cognato suo, 
qui ex illustri imperatore Alexio Comneno genus ducere fertur, tota - 
die et nocte intra urbem et moenia obequitabat, prospiciebatque re- . 
bus ad bellum necessariis. "n 
Quum autem pecunia palatium deficeret propter stipendia mili- . 
tum, imperator sanctam et deo consecratam ecclesiarum supellectilem. 
usurpari et in numismata redigi iussit. ne vero quisquam ut sacrile- ἡ 
2 

4 


gos nos increpato. coacti enim mecessitate fecimus, haud secus ac - 
David, qui esuriens panes propositionis comedit, quos nisi sacerdoti- - 
bus nemini licebat edere. ac dicebat beatae memoriae imperator "si . 
deus urbem liberaverit, quadruplum domino restituam." : 

Rursus alia inita consultatione, ut in portu collocatas triremes et. 
pontem machinatione aliqua comburerent, quippe quibus in magnum 
discrimen et periculum urbs adduceretur, ratio aliqua inventa et cum . 


imperatore communicata est. lacobus Cocus, Venetus, vir ad agen. 


i LIB. IH. CAP. IV. 357 


φώνησαν τῷ βασιλεῖ. Ἰάκωβος Κύχος ὃ Ἕνετύς, ἀνὴρ ὀξυ- 
χερὸς τοῦ ποιεῖν ἢ λέγειν, ὡς ἐνεμπιστεύϑη τοῦ πέρας δῶσαν 
τῆς ὑποθέσεως, ἤρξατο τοῦ ἔργου πάνυ ἐπιτηδείως καὶ καλῶς 
τρόπῳ τοιῷδε. ἀχάτια τρία πάνυ ταχέα καὶ γοργὰ oixovo- 
ἢ μήσας,, καὶ τεσσαράκοντα νέους ϑαρσαλέους καὶ μεγαλοψύ- 
; χους καὶ ἀνδρείους ἐν αὐτοῖς ἔβαλε, Γραικούς τε xai "Tra- 
᾿λούς, καὶ καλῶς" παραγγείλας αὐτοῖς τὰ πάντα καὶ τὰς κατα- 
᾿σχευασϑείσας μετὼ τοῦ ὕγροῦ πυρὸς τέχνας δώσας, ἵνα ἔλϑω- 
σιν νυχτὸς καὶ περάσωσι πρὸς τὸν Γαλατᾶν καὶ πλησίον τῆς 
πέρας ἐκείνης γῆς ἔλθωσιν ἕως τῶν τριήρεων xat τὰ δρισϑέν- 
σὰ πράξωσιν. καὶ ἐγεγόνει ἄν, εἰ μὴ xai εἰς τὸ αὐτὸ ἢ κακὴ 
τύχη ἡμῶν ἐμπόδιζε, ἐλθόντες δὲ πάνυ ἐπιτηδείως καὶ τὴν 
γέφυραν περιπατήσαντες καὶ περάσαντες καὶ δύο véovg ἀφέν- 
| reg ἐκεῖ μετὰ κατασκευῆς, ἵνα ὅταν οἱ ἕτεροι εἰς τὰς τριήρεις 
ἐγγίσωσι καὶ σημεῖόν τι ἴδωσι, τότε ἐν μιᾷ ὥρᾳ ϑεαφίῳ τὸ 
ὑγρὸν πῦρ ἀνάψωσι, φϑάσαντες δὲ καὶ ἕως τῶν τριήρεων 
ἐγγύς, ὃ ϑεὸς ἢ διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν ἐκώλυσε τὸ ἔργον, 
7 ἐξ ἀπροσεξίας τινὸς τῶν νέων ἐκείνων οἰκέτης τις τὸ μυ- 
στήριον τοῖς ἐναντίοις ἐμήνυσε" καὶ φυλαχὰς ἀγρύπνους xal 
γυχτοσκόπους ἔχοντες, ὡς εἶδον αὐτούς, μετὰ σκευῶν καὶ πε- 
τρῶν καὶ μετὰ ἑτέρων ἀκατίων τὸ ἕν ἀκάτιον ἐβύϑισαν xal 
μερικοὺς τῶν ἀνθρώπων ἐζώγρησαν: καὶ οὕτως οὐδὲν ἕτε- 


1. xóxxog P — 4. ταχέα ϑοὰ xci P 13. χαὶ περάσαντες om P 
15. ἐν μιᾷ ὥρῃ] εὐθὺς P 18. ἀἄπρ. ἐχείνων τῶν νέων ἢ πα- 
ρά τινος vouoyoíatov τοῖς ἐναντίοις ἐμηνύϑη τὸ ἔογον χαὶ ἀτε- 
λὲς ἔμεινε. xci φυλ. P 22. ἐζώγρησαν, καὶ τὰ διολοχλήρως 
ἐποίησαν καὶ οὐδὲν Μ 


dum quam ad dicendum promptior, cui commissum est, ut perficeret 
consilium , opus admodum alacriter et apte ita aggressus est. acatia 
ria apprime velocia et agilia paravit: iis quadraginta iuvenes gene- 
rosos et strenuos, tum Graecos tum ltalos, quibus omnia diligenter 
raecepit deditque machinas igne Graeco instructas, imposuit, ut no- 
e Galatam traiecti, prope litus ad triremes accederent facerentque, 
uae constituta erant. ac bene cessisset inceptum, nisi sinistra for- 
una nostra fuisset impeditum. nam quum prospere pontem circumis- 
ent traiecissentque, relictis ibi duobus iuvenibus cum apparatu, ut, 
uum reliqui ad triremes pervenissent ac dedissent signum, eodem 
itrique tempore sulphure accenderent ignem Graecum, illi prope tri- 
emes jam advenerant, quum deus rem impedivit, sive peccata no- 
tra ita meruerant, sive imprudentia iuvenum servus aliquis consi- 
ium hostibus prodiderat: itaque quum illos animadvertissent, telis, 
xis et acatiis unum e nostris navigiis summerserunt, ipsos homines 


Phrantzes. 17 


258 GEORGII: PHRANTZAE 


ρον οἱ ἡμέτεροι ἐποίησαν εἰ μὴ μίαν τῶν τριήρεων ἐπυρπό- 
λησαν. καὶ τὸ ἐν τῇ γεφύρῳ πῦρ πλῆϑος τῶν Τούρκων δὃρα- 
μόντες ἐναπέσβησαν. τοὺς. δὲ νέους ἐχείνους τοὺς ϑαυματ 
στοὺς καὶ ὡραίους Ó ἀσεβὴς ἀμηρᾶς προστάξας τῷ. πρωὶ 
πάντας οἰκτρῶς ἐϑανάτωσεν ἡμῶν ὁρώντων αὐτούς" καὶ δ 
ϑοῆγος ἐγεγόνει ἐν τῇ πόλει ὑπὲρ αὐτῶν ἀμέτρητας.. ὁ δὲ 
B βασιλεὺς λυπηϑεὶς καὶ αὐτὸς προσέταξεν ἵνα ἄνωϑεν τῶν 
πύργων χύχλωθεν τοὺς αἰχμαλώτους Τούρκους ϑανατώσωσιν" 
ἦσαν γὰρ τὸν ἀριϑμὸν οἱ ἀγαιρεϑέντες διακόσιοι ξξήχοντα. 
καὶ διὰ ταῦτα οὖν σχάνδαλα ἀνεφύησαν, καὶ στάσις μεγάλη 1 
ἐγεγόνει ἀναμεταξὺ τῶν “Ἑνετῶν xat «Τιγουρίων" ἔλεγον. γὰρ 
οἱ «Ἱιγούριοι xo διισχυρέζοντο τοῦ εἰναι αὐτοὺς ἐμπειροτώ- 
rovg ἢ τοὺς Ἑ γετοὺς ἐν παντὲ πράγματι, καὶ δι’ ἀπειρίαν μὴ 
εἰδέναι τὸν Κόχον Ἰάκωβον ἃ ἐποίει, οὔτε ἐκεῖνος οὔτε οἱ 
λοιποὶ τῶν Ἑνετῶν ἃ ἐπιχειρίζοντο: δι’ ἣν αἰτίαν τοὺς τεσ- Y 
σαράκοντα ἐχείγους véovg ἀπώλεσαν, δι’ οὗς τοσοῦτος οἶχτος | 
ἐγένετο, καὶ τὰς τριήρεις καὶ τὴν γέφυραν τὰς ἐν τῷ λιμένε β 
οὐκ ἐπυρπύλησαν. ὡς οὖν ἤκουσεν ὃ βασιλεὺς τὰ γενόμενα, 
ἐλϑὼν ὡμίλησε τοῖς “Ἑνετοῖς καὶ “Πιγουρίοις, καὶ λυπούμενος | 
εἶπε “παρακαλῶ ὑμᾶς, ἀδελφοί, εἰρηνεύετε. χαὶ ἀρκεῖ diva 
ὃ ἔξωϑεν πόλεμος: καὶ μὴ ἀγαμεταξὺ ὑμῶν μάχεσϑε διὰ τοὺς 
οἰκτιρμοὺς τοῦ JéoU. καὶ ἄλλα πολλὰ δημηγορήσας ciQunro- | 
ποίησεν αὐτούς. 1 


5. ἀνηλεῶς P 6. ἄμετρος P 8. τριήρωϑεν P 18. Ὁ 
hoc ὡς caput sextum incipit P 


ceperunt: nec nostri quidquam aliud praestiterunt, nisi quod unam - 
combusserunt triremem. ignem enim ponti iniectum Turcarum turba 
confestim extinxit. iuyenes illos egregios et formosos impius ameras | 
ad unum omnes postero mane in conspectu nostro miserabiliter tru- 1 
cidari iussit. luctus hinc in nrbe ingens fuit, tantaque erat imperato- 
ris moestitia, uL ipse vicissim captivos Turcas in turribus circümcirca | 
occidi iuberet, numero ducentos sexaginta. ortae sunt ex hac re τατος 
bae, ac magna emersit inter Venetos et Ligures seditio. dicebant enim | 
et affirmabant Ligures, se omni in re Venetis peritiores esse, et la. 
cobum Cocum ex imperitia nescivisse, quid faceret, néc perspexi 

vel ipsum vel reliquos Venetos, quid auderent: unde quadraginta illi. | 
iuvenes, propter quos tantus luctus esset, periissent, ac triremes et. 
pons in portu non fuissent incensa. haec ubi audiyit imperator, adiit. 
Venetos et Ligures, et afflicto animo ita eos allocutus est obsecro. 
vos, fratres, pacem colite: suflicit externum bellum. nolite, per mi-- 
sericordiam dei, mutuum bellum exercere." alia multa dicte tan- ὦ 
dem eos pacavit. : I 


LIB. HI. CAP. IV. 259 


00 δὲ ἀμηρᾶς ἰδὼν γεγονέναι τὸ ἡμέτερον ἔργον εἰς ov- 

δὲν χρήσιμον κατὰ τῶν τριήρεων, ἀλλὰ μᾶλλον καὶ ἐζημιώ- 

- Ünuev, περιχαρὴς γεγογὼς μετὰ σοβαρότητος καὶ ἀγερώχου 

γνώμης sinov “τὰ ὅσα αὐτοὶ οὐκ ἐδυνήϑησαν ἡμῖν ποιῆσαι, 

5éyo ἀνταμεύψομαι," καὶ ἄνωϑεν ἐν τῷ λόφῳ τοῦ ἁγίου Oo... 
(| δώρου πέραν ἐν τῷ r αλατᾷ ἐλεβόλεις μεγάλας στήσας, ἵνᾳ 

τὰς ἡμετέρας νῆας τὰς ἐν τῇ εἰσύδῳ τοῦ λιμέγος βυϑίσῃ xai 
| 69ev ἦσαν ποιήσῃ ἀναχωρῆσαι. καὶ ταῦτα μὲν ἐποίει οὐχὲ 
| gtóvov διὰ τὴν εἴσοδον τοῦ λιμέγος, ἀλλ᾽ ἵνα καὶ τὰς τῶν Διγου- 
Ic ρέων νῆας ἀγταμείψηται, ὅπως δείξῃ ἡμῖν ὅτι εἰς τὰ πάντα 
| δύναται καὶ ἀγχίνους καὶ πολυτροπύς ἐστιν. ἰδόντες δὲ οἱ ἐν 
| τῷ Γαλατᾷ ὅτι τὸς νῆας ἐβούλετο ζημιῶσαι, συναχϑέντες εἶπον 
αὐτῷ “οὐκ ἔστι δίκαιον ὅτε τὰς τῶν “Πιγουρέων xai ἡμῶν 
4 ἐμποριχὰς νῆας ζημιῶσαι, φίλοι ὄντες." ὃ δὲ ἀποχριϑεὶς εἶπεν 
ιῦ αὐτοῖς “αὗται αἱ γῆες ovx εἰσιν ἐμπορικαὲ ἀλλὰ λῃσταὲ ϑα- 
| Aartt0L, καὶ χάριν ἐμπορείας οὐκ ἤλϑον ἐνταῦϑα,, ἀλλ᾽ ἵνᾳ 
| v0» βασιλέα τὸν ἡμῶν ἐχϑοὸν βοηϑήσωσιν. ἐγὼ δὲ ὡς προ- 
φανγεῖς ἐχϑρούς, εἰ δυνατόν, ϑέλω παιδεῦσαι" ὑμεῖς δὲ ἀπέλ- 
| Sere μετ᾽ εἰρήνης ὡς φίλοι." λοιπὸν τοῦ ἔργου ἁψάμενος, 
ὁ καὶ ἦν ἰδεῖν σημεῖον ὅτι τῇ πρώτῃ ἑλεβόλει d ὃ τεχνίτης τὸ 
πῦρ ἐνέβαλε τὴν νῆα τὴν τῶν ἄλλων ἄρχουσαν ἐβύϑισεν. αἱ 
δὲ λοιπαὶ ἰδοῦσαι τὸν κίνδυνον καὶ ϑέλουσαι φυγεῖν, ἐπὶ τὸ 


5. ἐν — πέραν omP 6. τηλεβόλους P 8. ἀναχωρήσωσιν M 
15. ἀλλὰ πειρατικαὶ καὶ οὐ χάριν εὐποιίας ἦλθον ἐνταῦϑα P 


ÁAmeras quum nostrum adversus triremes inceptum mihil nobis 
tommodi, imo damnum attulisse videret, gaudio exultans non sine 
fastu et indignatione dixit, facturum se nobis, quae nos ipsis facere 
non petuissemus. itaque in colle sancti Theodori trans sinum apud 
Galatam magnas helepoles collocayit, ut naves nostras ad introitum 
portus constitutas, nisi recederent, summergeret, atque hoc faciebat 
non solum propter introitum portus, sed etiam, ut. Ligurum navibus 

ar redderet, nobisque ostenderet, se posse omnia et in primis so- 
lertem et versutum esse. Galataei cernentes, ameram maves pessum- 
daturum esse, frequentes eum conveniunt monentque, aequum non esse, 
"ab iis, quippe amicis, Ligurum et suas adeo mercatorias naves pes- 
sumdari. at ille respondit: ^hae maves non sunt mercatoriae, sed pi- 
raticae, nec mercaturae gratia buc advenerunt, sed imperatorem, ho- 
stem nostrum, adiuturae. quare ut hostes manifestos, si potero, eos 
p'"mibo. vos, ut amici, abite"' itaque opus aggressus est, atque ac- 
cidit, ut magister prima helepoli, cui ignem iniecit, navem principem 
demergeret. reliquae naves, animadverso periculo, fuga salutem quae- 
rebant et Galatam versus paulo provectae constiterunt, wt altissimis 


260 GEORGII. PHRANTZAE 


μέρος πλέον τοῦ Γαλατᾶ ὀλίγον ἐλϑοῦσαι τὴν στάσιν ἐποίη- 
σαν, ὅπως διὰ τῶν ὑψηλοτάτων οἴχων σχέπωνται" αὐτὸς 
. ^ - ' T 
δὲ μὴ φειδόμενος τῶν οἴκων πολλοὺς ἐχάλασεν, ἵνα" ἄχω- 
, 4 - ' y , e 
λύτως τὰς νῆας μάχηται. καὶ ἣν ϑαυμάσαι ὅτι πλεῖον ἢ 
« ^ , 46 ' EJ ^ * r 
&xarüv xad τριάκοντα ἐλεβόλεις δύψας οὐδέν τι πλέον τὰς νῆας 5 
» x x , , 2 ^ , ^ 
ἔβλαψεν οὔτε ἄνϑρωπον ἐθανάτωσεν, εἰ μὴ γυναῖχαά τινὰ πέ- 
τρὰ πεσοῦσα ἐκ τῶν τειχῶν GAÉXTELVEY. ' 
Ἡμέρας γάρ τινας ὅ ἀμηρᾶς οὐ τελείαν συμπλοχήν, Og 
σύνηθες, ἐνέδιδεν ἡμῖν ὡς τὸ πρότερον, εἰ μὴ ἀχροβολισμοὺς 
μαχρύϑεν" καὶ ταῖς ἐλεβόλεσι ἡμέρᾳ τε xai νυκτὲ oUx ἔπαυον t 
' bd , * A 
τὰ τείχη σφοδρῶς τύπτειν. καί τινες uiv οἱ μὴ Ovreg ἔμπει- 
Q0. τοσοῦτον τοῦ πολέμου, ὡς ἔβλεπον μὴ γίνεσθαι συμπλο- 
κήν, τοὺς διατεταγμένους τόπους αὑτῶν ἀφίνοντες ἐν τοῖς 
αν P c ^ - ΄ 
οἴχοις αὑτῶν ἤρχοντο" οἱ δὲ Τοῦρχοι εὐκαιρίαν εὑρίσχογτες 
, . - » ) E 
μετὰ ὀγύχων σιδηρῶν ἤτοι ἀγκίστρων ἔν τισι τόποις τὰς με- Y 
, , e 3 , » 
στὰς χώματος σπυρίδας, ὅπου ἤσαν εἰς σχέπην τῶν ἀνθρώ- 
δπῶν ἐν τῇ συμπλοκῇ, κάτω ἔσυρνον" οἱ δὲ δήμαρχοι ἀντ᾽ 
αὐτῶν ἑτέρμας εὐϑὺς ἔβαλον. μαϑὼν δὲ ὃ βασιλεὺς ὑπὸ τοῦ 
- € , , - , 3: * 
στρατηγοῦ Ori συμβαίγει γενέσθαι ᾧ τρόπῳ εἰρήκαμεν, τοὺς 
, - ^ V , 
τοιούτους σφοδρῶς ἠπείλησεν. αὐτοὲ δὲ ἀπεχρίναντο λέγοντες ἃ 
ὅτι διὰ τὸ μὴ ἔχειν αὐτοὺς φαγεῖν xai πιεῖν, τέκνα τε καὶ γυναῖ- 
κας, τοῦτο ἐποίησαν. ἀκούσας δὲ ὃ βασιλεὺς ὥρισεν ἵνα ὅσοι 
5. τὰς τηλεβόλους P 8. ἡμέραις δέ τισι τῆς τελείας συμπλο-- 


χῆς τὸ σύνηϑες παρελχύσας ὃ ἀμηρᾶς ἀχροβολισμοὺς μόνον ἐνέ- 
διδὲν ἡμῖν μαχρόϑεν, xci ταῖς τηλεβόλοις ἡμέρα τε χαὶ νύχτα 


οὐχ ἔπαυε Ρ 15. τὰς οὔσας σπυρίδας χώματος μεστὰς εἰς P 
17. ἔσυρον P 19. ὅτε ᾧ τρόπῳ εἰρήκαμεν x«i δι᾽ ἣν αἰτίαν 


συγέβαινε τοῦτο, τούτους τοὺς τοὺς τόπους αὐτῶν ἀφέντας σφ. P 
* ^ - * x - 
21. ὁμοίως x«i τὰ τέκνα αὐτῶν χαὶ τὰς γυναῖχας P 


aedificiis tegerentur. at ille nihil pepercit aedificiis, sed eorum multa 
diruit, quo libere naves oppugnaret. verum mirum hoc accidit, ut - 
centum et triginta amplius helepolibus usus, nihilo magis navibus 
noceret, nec hominem ullum interficeret, nisi quod lapis de muro 
delapsus mulierem aliquam occidit. 

Diebus aliquot ameras non iusta, ut solebat, pugna nos exer- . 
cuit, sicut ante, sed eminus iaculationibus; helepolibus tamen nec die - 
nec nocte cessavit acriter moenia arietare. itaque quidam rei milita- - 
ris non admodum periti, quum pugnam non committi viderent, reli- - 
ctis stationibus domos abibant. quam opportunitatem "Turcae aucu- . 
pati, uncis ferreis sive harpagonibus nonnullis in locis corbes ad te- - 
gendum in pugna militem terra impletas detraxerunt, pro quibus tri- - 
buni illico alias reposuerunt. imperator ubi a duce, quid fieret, re- . 
scivit, graviter illos increpavit: qui responderunt, quoniam non ha- . 


118. }1.. ΘΑΡ. ἐν... 261 


᾿ τινὲς οἱ μὴ δυνάμενοι μάχεσϑαι διὰ γῆρας ἢ δὲ ἑτέραν αἴτίαν, 
᾿ τοὺς ἄρτους καὶ πᾶν βρώσιμον διαμερίζειν ἐν τοῖς οἴχοις καὶ ἐν 
τοῖς πύργοις κατὰ τὴν ἀναλογίαν ἑνὸς ἑκάστου. καὶ ὃ πόλεμος 
ἡμέραν καϑ᾿ ἡμέραν ηὔξανε διὰ τὸ xa9^ ἑκάστην εἰς τοὺς ἐναν- 
δτίους ἐκ τοῦ τῆς ᾿Ασίας χλίματος véog στρατὸς οὐ διέλιπεν 
ἔρχεσϑαι" τὼ δὲ ἡμέτερα ὀλιγόστευον καὶ ἐταπεινοῦντο, ὥσπερ 
σελήνη λειψίφωτος, διὼ τὸν χαϑημερινὸν ϑάνατον. τινὲς δὲ 
ἐκ τῶν ἡμετέρων ἀπειϑεῖς καὶ ἀπάνϑρωποι τὰ ἡμῶν ταπει- 
 ψοῦσϑαι βλέποντες, εὑρόγτες τὸν καιρὸν εἰς τὰς πονηρὰς ὀρέ- 
τοξεις, στάσεις xai ἀκαταστασίας καϑ' ἡμέραν ἐποίουν, xai 
ὕβρεις καὶ λοιδορίας sig τὰς πλατείας καὶ δύμας τῆς πόλεως 
κατὰ τοῦ δυστυχοῦς βασιλέως xai τῶν ἑτέρων ἀρχόντων ἐξέ- 
χεον ἐκ τοῦ μιαροῦ αὑτῶν λάρυγγος, μήτε τόν ϑεὸν φο- 
βούμενοι μήτε τὸν βασιλέα. ἢ τοὺς ἀνθρώπους ἐντρεπό- 
ιῦ μενοι. αὐτὸς δὲ ᾿ὃ τρισμαχάριστος τὸ τοῦ “αβὲδ δητὸν μι- 
μούμενος 10 “ ἐγὼ δὲ ὡσεὶ κωφὸς οὐχ ἤκουον καὶ ὡσεὶ ἄλα.. 
Aog ἐγενόμην, καὶ ἐγενόμην ὡσεὶ &v9gcnog οὐκ ἀκούων xai 
οὐκ ἔχων ἐν τῷ στόματι αὑτοῦ ἐλεγμούς, ὅτε οἱ ἐχϑροί μου 
ζῶσι καὶ χεχραταίωνται ὑπὲρ ἐμέ, ὅτε ἐπληθύνθησαν οἱ 
20 μισοῦντές με ἀδίκως καὶ τινὲς μὲν προσήρχοντο αὐτῷ 
λέγοντες ὅτι Ó δεῖνα καὶ ὃ δεῖνα τάδε ἔφη" τινῶν δὲ περι- 
πατῶν ἤκουε. καὶ ἐν ἡμῖν ἐπληρώϑη τὸ δητὸν τὸ φάσκον 


9. καὶ εὐχαιρίαν εὑρόντες χατὰ τὰς πονηρὰς αὐτῶν ὀρέξεις P 
15. μαχάριος P 13. ἄλαλος, οὐκ ἀνοίγων τὸ στόμα αὐτοῦ. 
καὶ ἐγενόμην P 


berent, quod ederentaut biberent, necliberi nec uxores, ita se egis- 
se. hoc audito, imperator constituit, ut quotquot senectute vel alia 
re impedirentur, ne pugnarent, iis pro cuiusvis conditione panis et 
reliquus cibus per aedes et turres distribueretur. interim bellum in 
dies ingravescebat, quum ad hostes ex Asia quotidie recentes cópiae 
adventarent, nostrae autem res lunae decrescentis instar imminueren- 
tur et. extenuarentur quotidiana caede. insuper quidam de nostris , 
contumaces et feroces T quum nos in angustias adduci vide- 
rent, perversis suis cupiditatibus occasionem nacti, perpetuo turbas 
et seditiones excitabant, et ore scelesto per plateas et vicos urbis 
maledicta et contumelias in imperatorem et reliquos principes conii- 
ciebant, nec deum nec imperatorem vel homines veriti. at ille ter 
beatus vir. Davidis dictum imitabatur *ego aulem sicut surdus non 
audiebam, et tanquam mutus eram, factusque sum sicut homo non 
audiens nec habens in ore redargutiones, quoniam inimici mei vivunt 
.et praevaluerunt super me et qui iniuria me oderunt, multiplicati 
sunt" et adibant eum, qui narrarent, hunc vel illum talia de ipso 
effutire: quosdam etiam praeteriens ipse audiebat. denique in nobis 


562 GEORGII PHRANTZAE 


“τῶν μὲν εὐτυχούντων πάντες ἄνϑρωποι φίλοι, τῶν δὲ δυ- 
στυχούγτων οὐδ’ αὐτὸς ὁ γεννήτωρ." ἀνδν 
Τῇ δὲ εἰκοστῇ τετάρτῃ τοῦ ἸΠαΐου ἐψιϑυρίσϑη ὅτε ὅ 
duoc βούλεται διὰ ξηρᾶς καὶ ϑαλάσσης τῇ εἰκοστῇ ἐννάτῃ 
τοῦ αὐτοῦ πολὲμῆσαι ἡμᾶς σφοδρῶς μετὰ συμπλοχῆς καὶ 5 
συρρήξεως. οἱ δὲ στρατηγοὶ καὶ δήμαρχοι πάντες, καὶ μά- 
λιστα Ἰωάννης ὃ ᾿Ιουστιγιαγός, οὐκ ἔπαυον πᾶσαν μηχανὴν 
ποιεῖν εἰς ἀντιπαῤάταξιν τῶν ἐναντίων, καὶ δι’ ὅλης τῆς vv- 
«τὸς τοὺς télyovt τοὺς ἐμπεσόντας ἐν τῷ τύπτεσθαι ὑπὸ τῶν 
ἐλεβόλεων ἐδιώρϑωνον μυριοτρόπως. εἴτα ὃ ᾿Ιουστινιανὸς τι 
στείλὰς πρὸς τὸν μέγαν δοῦζα τὸν Νοταρᾶν ἐζήτει ἐξαποστεῖ- 
λαι αὑτῷ ἑλεβόλεις τινάς, αἱ ὑπῆρχον ἐν τοῖς μέρεσιν “οὗ 
ἐφύλαττεν αὐτός. ὃ δὲ κὺρ “ουκᾶς ὃ Νοταρᾶς οὐχ ἠϑέλης 
σὲ δοῦναι αὐτάς, λέγων Urt xad ἐν ἐχείνοις τοῖς μέρεσι dvay- 
κῃ ἦν εἶναι αὐτάς. ὃ δὲ ᾿ἸΙουστινιανὸς ἀντέλεγεν ὅτε οὐδεο 1 
μία χρεία ἣν ἐλεβόλεις τοσούτας εἶναι ἐν ἐκείνοις τοῖς μέρεσι 
τοῖς ὑδρείοις. διὰ ταῦτα μὲν οὖν τὼ αἴτιὰ ἤλϑον xai εἰς 
λόγους vecreouxoUc, χαὶ ὕβρεις ἐξέχεον ἑκατέρωθεν τῶν στο- 
μάτων εἷς κατὰ τοῦ ἑτέρου, καὶ ὃ ᾿Ιουστινιαγὸς τὸν Νοταρᾶν 
ἀγνωφελὴ καὶ ἀλάστορα καὶ ἐχϑοὸν τῆς πατρίδος ἐχάλεσεν, 


3. post γεγγήτωρ P: χατά τιγὰς γνώμας διαφόρων ποιητῶν περὶ 
δυστυχίας γραψάντων τάδε: δρυὸς πεσούσης πᾶς ἀνὴρ ξυλεύεται. 
δεῖ τοὺς μέν, εἶνισι εὐτυχεῖς, τοὺς δέ, δυστυχεῖς. μἤμβαινε δυσ-- 
τυχοῦντι, χουγὴ y&Q τύχη. μηϑέποτε σαυτὸν δυστυχῶν ἀπελτιέ- 
σῃς. νόμιζε χοιγὰ πάντα δυστυχήματα. ὀΐμον τὸ yep ἄφνω 
δυστυχεῖν μανίαν ποιεῖ. τῶν δυστυχούντων εὐτυχὴς οὐδεὶς φέ- 
Aog. tum incipit caput septimum. — 5. μετὰ συρράξεως xti ἐμ-- 
βολῆς P 1o. τηλεβόλων P 12. τινὰς τῶν τηλεβόλων P 16. 
τὴηλεβόλους τοσαύτας P i 


tum illud eventum habaüit: *felicium ommes sunt amici, infelicium ne 
ipse pater quidem." 

Die Maii vicesimo quarto fama manavit, aieram vicesimo mono 
eiusdem mensis terra marique acriter nos bello et dimicatione ador- 
turum esse. itaque duces et tribuni omnes, inque primis Iohannes 
lustinianus, non desinebant moliri omnia ad resistendum hostibus, 
ἃς tota nocte muros helepolium pulsu concussos mille modis instau- 
rabant. misit tum lustinianus ad Notaram, magnum ducem, ut cede- ὦ 
ret sibi helepoles aliquot in iis locis constitutas, quibus ijs praeerat. 
at recusavit Lucas Notaras eas tradere, quod etiam in sua regione . 
necessariae essent. respondit lustinianus, minime opus esse tot he- - 
lepolibus in locis illis aquosis. ex hac causa ad sermones fervidiores 
processum est, et utrimque se lacessebant conviciis, et lustinianus 
quidem Notaram hominem ineptum et pestiferum et inimicum patriae 


LIB. HI. CAP. IV. 263 


pn: δὲ πάλιν αὐτὸν ἐξ ἐναντίας ὕβρεσιν ἑτέραις ἐνέπλυνγε. 
᾿ ἀχούσας d? ὃ βασιλεὺς ταῦτα παραλαβὼν αὐτοὺς κατ᾽ ἰδίαν 
Hn — Mya ἀδελφοί, ovx ἔστι χαιρὸς Gvauécov ἡμῶν τοιούτως 
ποιεῖν xai λέγειν καὶ μάχεσθαι, ἀλλὰ xai τοῖς μισοῦσιν ἡμᾶς 
᾿δουγχωρήσωμεν xai τῷ ϑεῷ δεηθῶμεν ἵνα λυτρωϑῶμιεν ἐκ τοῦ 
προφανοῦς στύματος τοῦ αἰσϑητοῦ τούτου δράκοντος: ^. xài 
ἑτέρους οὐκ ὀλίγους λόγους αὐτοῖς: εἰπὼν εἰρηνοποίησεν αὐὖὐ-Β 
τούς; χαὶ ἕκαστος τούτων ἐν τῷ ἐμπιστευϑέντι. αὑτῷ τύπῳ 
ἐπανέστρεψε, τὴν ὑπηρεσίαν αὑτοῦ ἐχπληρῶν. ὃ δὲ Ἰούστι- 
Ὁ γεανὸς φοβερὸς ἐφάνη τοῖς ἐναντίοις xai μάλιστα ἐν ἐκείναις 
᾿ ταῖς ἡμέραις ἐν τῷ λέγειν xui διωρϑώνειν καὶ πράττειν, xai 
— ἀχροβολισμοὺς καὶ συρρήξεις χαϑ’ ἑκάστην ἡμέραν κατὰ τῶν 
 ἐχϑρῶν ἐποίει, καὶ πολλοὺς μὲν ἐζώγρει, ἑτέρους δὲ μαχαί- 

| ρᾶς ἐποίει παρανάλωμα. καὶ τὰ Ζατορϑώματα xa) τὰ ἔργα 
159r00 ἀνδρὸς οἱ πάντες ἐθαύμαζον, καὶ χυτρωτὴν xai σωτῆρα 
τῆς πόλεως ἔλεγον. πλὴν οὐκ εἰς τέλος οὕτως ἐνέμεινεν, ἀλλὰ 
χὴν φήμην ἣν μετὰ ἀνδρίας ἐκέρδησεν, ὕστερον 7 δειλία 
διέφϑειοεν. 

Ἡμῶν δὲ οὕτως ἐχόντων, ἰδού τις φήμη ψευδὴς" ἐρρέϑη: 
εἰς τὸ ἐναντίων στρατύπεδον,, ὅτι ἐκ τῆς Ἰταλίας στόλος εἰς: 
βοήϑειαν τῆς πόλεως ἔρχεται, δμιοίως καὶ 0 Ἴαγχος δ' ἐυβερ- 
γήτης τῶν Οὐγγάρων μετὰ πλείστων, στρατῶν ἱππικῶν τὸ καὲ 


3. dvdu£Gov ὑμῶν P r1. διορϑοῦν P' — 21. Ἴαγγος P 22 
Οὐγχρῶν P 


appellavit, hic in illum alia vicissim: convicia fudit. quae quum au- 
disset imperator , cum utroque seorsum. collocutus "fratres," inquit , 

"minime tempus est ita inter vos agendi, loquendi et certandi, quin 
otius. etiam iis, qui oderunt.nos, ignoscamus, et deum precemur, ut. 
M a- faucibus huius? quem. ante oculos. videmus, draconis." 

aliis pluribus verbis: usus, in amicitiam. eos restituit et uterque in 
commissum sibi locam. ad muneris:sui: functionem rediit. Iustinianus 
hostibus, illis praesertim. diebus, terribilis:erat dictis, consiliis, factis, 
ac quodidie. eos. iaculationibus et. proeliis. vexavit et eorum multos 
tum cepit. tum. gladio confecit. admirabantur ommes huius viri consi- 
lia-et facinora. eumque: vindicem: et.servatorem urbis praedicabant. 
verum.non. ad. finem. usque talem: se praestitit, sed quam sibi famam 
fortitudine- pepererat, eam postea.timiditate amisit. 

Haec. quum. rerum. nostrarumt- conditio egset,. falsus rumor per 
exercitum hostilem percrebuit, ad opem nobis ferendam ex Italia 
classem. adventare , item. lancum: Hungarorum principem cum copiis: 
equestribus. et. pedestribus maximis. quae ubi audiverunt filii Agar, 


264 GEORGII PHRANTZAE 


πεζῶν. ἀχούσωντες δὲ οἱ υἱοὶ τῆς ᾿“γαρ, φόβος διέσχε πλεῖ- 
στος αὐτούς: καὶ κατὰ TOU ἀμηρῶ ἀρὰς ἔλεγον καὶ διεγόγ- 
γυζον, λέγοντες ὅτι αὐτὸς ἔσεται ὃ ἀφανισμὸς τοῦ γένους αὐ- 
τῶν διὰ τὸ ἀδύνατα ἐπιχειρίζεσϑαι αὐτούς. ὡσαύτως καὶ ὃ 
ἀμηρᾶς μεστὸς ὑπάρχων διαλογισμῶν καὶ ταραχῆς καὲ δει- 5 
λίας, καὶ πᾶσα ἡ βουλὴ αὐτοῦ περίλυπος ὑπῆρχε, πρῶτον 
μὲν διότι ἐρρέϑη αὐτοῖς περὲ τῆς βοηϑείας, δεύτερον δὲ ϑεω- 
ροῦντες πῶς τοσοῦτον στράτευμα φοβερὸν xai ἀναρίϑμητον 
διὰ ξηρᾶς τε καὶ ϑαλάσσης τοσούταις ἡμέραις οὐδὲν ἐχατόρ- 
ϑωσεν, καὶ πολλάκις τοσούταις μηχαναῖς xai δυνάμεσι τὰς τς 
κλίμακας ἐν τοῖς τείχεσι βαλόντες χακῶς ἀπεπέμφϑησαν xai 
ἀπεκρημνίσϑησαν, καὶ φόνος πολὺς κατ’ αὐτῶν ἐγίγνετο, ὥστε 
τοῖς Τούρκοις τοῖς ἐν τοῖς τείχεσι δειλία προσήγγισε" τρί- 
τον δὲ ὅτι ἐθεώρουν σημεῖον. φῶς ἀστράπτον καταβαῖνον ἐξ 
οὐρανῶν καὶ δι’ ὅλης τῆς νυχτὸς ἄγωϑεν τῆς πόλεως ἑστὸς τῇ 
διέσκεπεν αὐτήν. xai ὡς εἰδον αὐτὸ τὸ φῶς, ἐν πρώτοις 
ὄλεγον ὅτι ὁ ϑεὸς ὠργίσϑη τοῖς Χριστιανοῖς καὶ ἤϑελεν αὖ- 
τοὺς καταχαῦσαι καὶ ἡμῖν παραδῶσαι δούλους. ἔπειτα δὲ 
ὡς εἶδον ὅτι πάντοτε μετὰ αἰσχύνης ἐκ τῶν τειχῶν καὶ τῶν 
κλειμάχων antxgnur(;ovro καὶ τοσούτας μηχανας ποιοῦντες ὦ 
καὶ οὐδὲν ἴσχυσαν, καὶ ὡς ἤκουσαν καὶ ψευδῆ φήμην περὲ 
τοῦ στόλου τῆς Ἰταλίας καὶ τοῦ Ἰάγκου, πάλιν περὲ τοῦ φω- 


2. δρᾷς; P ἡ. αὐτόν P. — 9. τοσαύταις P. item v. inferiori 
et ceteris locis prope omnibus 21. τὴν ψευδοφήμην P 


timor ingens eos invasit: ameram maledictis proscindebant murmu- 
rantesque dicebant, ipsum generis sui perniciem fore, a quo coacti 
conarentur, quae perfici non possent. ipse quoque ameras agitabatur 
consilii inopia, perturbatione ac metu, totusque senatus eius tristaba- 
tur, primum quidem, quod de adventante auxilio audiebant, deinde, 
quod videbant, tantum tamque terribilem exercitum terra marique 
iot diebus nihil proficere, sed saepissime, scalis omni adminiculo 
et summo labore moenibus adplicatis, milites male repelli et detru- 
di et magna caede prosterni, ut iam qui in muris essent Turcae, for- 
midine trepidarent. huc accessit tertio loco, quod portentum vide- 
runt. lumen fulminis instar coruscum, de coelo supra urbem demis- 
sum, tota nocte eam obtexit. quod lumen ubi animadverterunt, pri- 
mum iactabant, deum succensere Christianis eosque exussurum et sibi 
in servitium traditurum esse. deinde autem, quum ubivis se cum de- 
decore de moenibus et scalis deturbari et tanta machinarum vi nihil 
prospere agere animadverterent, ac falsum perciperent de classe Itala 
et lanco rumorem, rursus lumen illud ita interpretati sunt, ut. dice- 
rent, deum pro Christianis pugnare, eos tueri et defendere, quo in- 


LIB. III, CAP. IV. 2565 


L ἵ d , » ü ^ ^ - - "- 
τὸς ἐχείνου ἔλεγον ὅτε 0 ϑεὸς ὑπὲρ τῶν Χριστιανῶν πολεμεῖ 
᾿χαὶ σχέπει αὐτοὺς καὶ ἀντιλήπτωρ αὐτῶν ἐστί, διὸ καὶ ἡ ιεῖς 
i» ' , P , n E et ER MENT 
ἄνευ ϑελήματος αὐτοῦ οὐ δυνάμεθα ποιῆσαι οὐδέν. καὶ διὰ 
iuf ' 532» c bd M - D 
ταῦτας τὰς αἰτίας Ó ἀμηρᾶς, ὡς εἴπομεν, καὶ πᾶς ὃ στρατὸς 
Uu - , H MJ € - € ^ 
Βαυτοῦ λυπούμενος xal κατηφὴς ὑπῆρχον" ὃς βουληϑεὶς ini 
Exi v» » - , à » - - 
— τὴν αὔριον ἐγερϑῆναι καὶ τὴν πολιορκίαν λῦσαι. τῇ δὲ αὐτῇ 

Ys "WT D p ER ' L4 H , et 34s [22007 
ξσπέρᾳ ὃν ἡ ἐπὶ τὴν αὔριον ἐβούλοντο ἵνα ἀπέλθωσιν, δρῶσι 
iP , € ΄ M - » - » - ^ 
πάλιν, ὡς σύνηϑες, τὸ φῶς ἐκ τῶν οὐρανῶν καταβαῖνον. xui 
| e [i ' , , - , 
οὐχ ἥπλωτο, ὡς σύνηϑες τὸ πρότερον, ἕως ἄνωϑεν τῆς nó- 
« , e - , f , » 
λεως ἱστάναι O1 ὅλης τῆς νυχτός, ἀλλ᾽ ἐκ μακροῦ μόγον ἐφάνη 
Dm. jJ 20 ' * ν " 2! £c. 3 9) » 5 
xai εὐθὺς διασκορπισϑὲν ἀφανὲς ἐγένετο. ὡς οὖν εἶδον αὐτὸ 
ὁ ἀμηρᾶς xai πάντες οἱ αὐτοῦ, yagüc πολλῆς πλησϑέντες ἔλε- 
- yov “ὁ ϑεὸς τὰ νῦν ἐγκατέλιπεν αὐτούς." καὶ αὐτὸ ἔκριναν 
S Li - - , - * 5 " , 
οἱ τῆς μιαρᾶς αὐτῶν xai ἀσεβοῦς θρησκείας καὶ πλάνης co- 
^ ' — - Li * ^ 
qoi καὶ γραμματεῖς πῶς τὴν πόλιν χερδήσωσι τὸ φῶς ἐδή- 
"n ' , ^ 4, ! LI E , , 
| Àov* xai ovrog πάντες ἐλπίδας εἶχον χρηστὰς ὧν xai éné- 
| rvg0» διὰ τὰ ἁμαρτίας ἡμῶν. 
ἐς ΕἾ 4 “ὦ . c - - » » 
AA πασιᾶς μὲν ὃ πρῶτος τῆς βουλῆς αὐτοῦ, Ó ὑπὲρ πάν- 
ν᾽" , ' , - H - 
τὰς δόκιμος zai πραχτικός, ϑεωρῶν τὸν ἀμηρᾶν οὕτως διαλογι-- 
m ww! ' , ' , ' , 
ζόμενον xai τοὺς ἑτέρους πάντας μεστοὺς φύβου καὶ δειλίας, 
ᾧ , us , —- ^N - 
εἰς τὸ φαινόμενον καὶ αὐτὸς ἐλυπεῖτο, ἔσωθεν δὲ ἠγαλλιᾶτο. 
* 352 x , - -— 5 - - 
καὶ ἡ αἰτία ἣν ὅτι αὐτὸς πάντοτε τῷ ἀμηρᾷ ἐν ταῖς βουλαῖς 


9. χαϑὼς πρότερον ἄνωϑεν τῆς πόλεως Ov ὅλης τῆς νυχτὸς ἵστα- 
10 P ι1. γέγονεν P 15. ἔμελλον χερδῆσαι P 18. ᾿χΖ4λη-- 
πασιᾶς Ῥ 21. ἐλυπήϑη P ἡγάλετο P 

»ο“-ο-- 


vito ipsi nihil possent proficere. his de causis ameras, ut diximus, 
cum universo exercitu in tristitia et moerore erat, qui adeo postero 
die, soluta obsidione, recedere vellet. at ea ipsa vespera, quum se- 
quenti mane discessuri essent, rursus, ut ante, lumen illud coeleste 
-conspicivnt: verum non perinde ac prius diffundebatur, donec supra 
urbem consisteret tota nocte, sed a longinquo tantum comparuit et 
-subito dispersum evanuit. quod ut ameras et reliqui omnes viderunt, 
magna perfusi laetitia, exclamarunt, deum nunc nos deseruisse. item 
exsecrandae et impiae superstitionis et erroris eorum sapientes ac 
scribae ex illo lumine vaticinabantur, Turcas urbe potituros esse. ita 
omnes spem bonam conceperunt, qua propter peccata nostra non sunt 
frustrati. 

Ali pasias, princeps senatus, vir prae ceteris spectatus et solers, 
quum ameram sic fluctuare et reliquos omnes metu et trepidatione 
agitari videret, in speciem tristis erat, revera exsultabat. cuius rei 
causa erat, quod ameram in consiliis à bello contra urbem susci- 


59 


266 GEORGII. PHRANTZAE 


ἔλεγεν ἵνα μὴ πόλεμον ἐγείρῃ κατὰ τῆς πόλεως, ὅπως μὴ ÓL 
δυτιχοὶ αὐϑένται ἀκούσωσι xal. συναχϑέντες ὅμογοήσωσι xai 
τοὺς Τούρκους ἐκ τῆς Εὐρώπης ἐξώσωσι. xal τότε πάλεν δει- 
κνύων ὡς λυπούμενος ἦν ἔλεγε τῷ ἀμηρᾷ “ἐγὼ ἐξ ἀρχῆς 
ταῦτα ἐνωτιζόμην περὶ τούτων πῶς ἔμελλον γενέσϑαι, vai5 
πολλάκις ταῦτα GOL εἴρηκα, χαὶ οὐχ ἤκουσάς μου. τὰ νῦν δὲ 
πάλιν, ἐὰν ἀρεστόν σοί ἐστιν ἵνα ἐκ τῶν ἐντεῦϑεν ἀνα χωρή- 
σωμεν, καλὸν ἔστιν, ἵνα μή τε χεῖρον γένηται wol ὅ ἀμη- 
ρᾶς ἀχούων τοὺς λόγους τούτους ἡμιϑανὴς ἐκ τῆς λύπης καὲ 
τῆς περιφρονήσεως ἐναπέμεινεν; πῶς μετὰ αἰσχύνης τοσαύτης τι 
ὡς φεύγων ἀναχωρήσῃ. ἰδὼν δὲ αὐτὸν οὕτως ἑστῶτα xal 

διαλογιζύμενον Σογὰν πασιᾶς ὃ δεύτερος βεζίρης αὐτοῦ, ἐσυμ-: 

βούλευσε τὸν ἀμηρᾶν ἵνα τὴν μάχην κινήσῃ xu)! ἡμῶν, καὲ 

διὰ τὸ φϑογεῖν. τῷ. LdAÓ nacta: Vengo ahap γὰρ ἔχϑραν 

εἶχον ἀναμεταξύ. zai οὕτως ἀναϑαρρύνας αὐτὸν λέγει. “Ἥ ἵνα V 
τί, ὦ ἀμηρᾶ, ἕστηχας σκυϑοωπὸς καὶ λυπούμενος, wai τίς 7) 
δειλία ἢ ἐμπεσοῦσα σοι, καὶ τίψες οἱ ἀναβαίνοντες δια.- 
λογισμοὶ ἐπὲ τὴν καρδίαν cov; ὃ ϑεὸς μετὰ σοῦ ἐστί. μὴ 
λυπήσαι. οὐχ δρᾷς διὰ τοῦ φωτὸς ἐκείγου σημεῖον ὅτι τὴν 
πόλιν ταύτην εἰς χεῖρά σου δώσει; οὐχ δρᾷς τοσούτου μὴ 
ἀριϑμητοῦ στρατοῦ πλῆϑος 0 ἔχεις, καὶ καλῶς εἰ ἡτοιμασμέ.: 
γος. καὶ πᾶσα 7| προπαρασχευὴ πολλὴ xu καλή; ὃ στρατὸς. 


12. σογὰν πασιᾶς Ρ 18. ἐν τῇ χαρδίᾳ P 20. τοσοῦτον 


μυριαρίϑμητον p 21, ὃγ P ἡτοιμασμένον, omisso εὖ, P 
22. πᾶσα παρασχευὴ πολλὴ καὶ καλὴ ὑπάρχει σοι P 


piendo perpetao deterrere studuerat, ne occidentales principes, re 
audita, foedere coniuncti, Turcas ex Europa eiicerent. itaque tum. ἢ 
rursus "moestitiam simulans, ameram sic compellavit *ego ab initio ita. — 
baec eventura esse praesagiebam, ac saepe tibi edisi, nec audisti | 
me. nunc denuo, si ita placeat tibi, suadeo, ut hinc recedamus, ne 
peius quid: accidat." qua oratione audita, ameras tristitia et sollici- 
tudine paene contabuit, quod tanta cum ignominia in modum fugae 
recedendum essel. quam eum ita stantem et cogitabundum: videret. 
Sosan pasias, sécundus vezires eius, ut bello nos premeret, ei suasit, 1 
invidia erga Ali pasiam commotus. occultam enim hi inter se exerce- | 
bant inimicitiam. itaqne eum: cohortatus * "quid ;" inquit, ἡ *amera, ita ᾿ 
moestus et. afflictas es? quae te formido invasit, aut quae cogitatio- - 
nes subierunt animum tuum? deus tecum est: mitte sollicitudinem. 
annon e luminis illius omine intelligis, eum tibi urbem hamc in ma- - 
nus traditarum esse? nonne innumeri huius, quem habes, et egregie ; 
instructi exercitus: multitudtmem et tantum eiusdem: et tam eximium. | 
apparatum cernis? — Alexandri Macedonis olim copiae non tantae | 


LIB. Ul. CAP, IV. - 265 


τοῦ lMaxsdovog AciavOgov τοσοῦτος οὐχ ὑπῆρχὲ nort ὡς à 
οὖς, οὐδὲ τοσαύτας παρασκευὰς αὐτὸς εἶχε. καὶ τὸν κόσμον 
ἐκυρίευσεν ὅμίιως. ἐγὼ μὲν οὐ πιστεύω οὗτε ἐλπίζω ἐχ τῆς 
Ἰταλίας ἐνταῦϑα στόλον ἐλϑεῖν, ὡς τινες λέγουσιν καὶ ὃ ἀδελ- 
póg μου ὃ LAU πασιᾶς εἴρηχε, διὰ τὶ μὲν καλῶς οἴδατε ὅτι 
ἡ πολυαρχία τῶν Ἰταλῶν αὐϑέντων καὶ τῶν ἑτέρων ἑσπερίων 
 ἀνάρχους ποιεῖ αὐτοὺς εἶναι, καὶ ἀναμέσον αὐτῶν οὐκ ἔστιν 
- Óuóvoiw. καὶ ὅταν πάλιν τινὲς αὐτῶν ὁμονοήσωσι μετὰ xó- 


3 J , Y 2 » s - ^ , ὅ ͵ 
ποῦ χαὶ συμβάσεων πολλῶν, ἐν ολίγῳ καιρῷ καὶ οὐκ εἰς μά- 


: ' c , , 2 , L4 T 
0x00g λύεται ὃ τούτων σύνδεσμος" καὶ ἐν συνδέσμῳ οντες εἷς 
κατὰ τοῦ ἑτέρου περιεργάζεται, πῶς ἅρπαξαι δυνήσεται τὰ 
τούτου, χαὶ ἀλλήλους προσέρχονται καὶ φυλάττονται. πολλὰ 
' 35 ' L ' , ») 3^4 7 
μὲν οὖν. βουλεύονται καὶ λογίζονται χαὲ λέγουσι, καί ὀλίγα 
πράττουσιν, καὶ ἡ τῆς ἑσπέρας βουλὴ τῷ πρωὶ οὐκ ἀρεστή 
»- , “ὦ .ὦ * - » 
ἔστι πάλιν αὐτοῖς. x«i ὅταν ἡ βουλὴ σταϑῆῇ, ἐν τοῖς ἔργοις 
A" ^ Rd - ω ^ M , 
 χρονίζουσι: xai τοῦτο ποιοῦσιν, ἵνα κατὰ τὰς γνώμας av- 
τῶν xai ὀρέξεις χαιρὸν ἐπιτήδειον εὕρωσι. καὶ ὅταν ἔργον 
τὶ ἐπιχειρισϑῶσι xai ἀρχὴν ποιήσωσιν, οὐδὲν xarop9uvovot 
"TA! 4 , - , * - 
διὰ τὰς ἀσυμφωνίας αὑτῶν. xoi μάλιστα τὰ νῦν, καϑὼς γι- 
MEE , » , ", ^ ^ 
γώσκετε, νέας διαφορὰς ἀναμέσον μέρος τι ἐξ αὐτῶν ἔχου- 
? Ü ' » . f, [4 
σιν. καὶ ὅμως πάλιν ἐγὼ ἐρῶ, ὅπερ ἐστὲν ἀδύνατον δι’ ἃς 
αἰτίας εἴρηχα: εἰ στύλος κατὰ ἀλήϑειαν ἐκ τῆς Ἰταλίας ἔλ- 


1. τὸν σόν MP: corr Alterus 5. ᾿“λήπασιᾶς P 9. συνη- 
βάσεων P rr. ὥὡρπᾶσαι Θ 18. τοῦ ἑτέρου Ρ ἀλλήλοις P 


20. ἀγαμέσου αὐτῶν P 


fuerunt, quantae tuae sunt, nec tantus eiusdem apparatus bellicus: 
et tamen orbem terrarum isexpugnavit. equidem ego non credo, nec 
spero, ex Itala classem affore, ut quidam aiunt, et affirmavit quum 
maxime Ali pasias, frater meus: siquidem bene nostis, multitudinem 
. Italorum et reliquorum  occidentalium principum |facere, ut sine im- 
perio sint, nec vigere inter eos concordiam. quodsi quidam eorum 
multo labore multisque conditionibus pacem firmarint, non longo, 
hercle, sed brevi tempore horum foedus rumpitur; quique vinculo con- 
juncti sunt, alii alioram ditioni aliquid detrahere conantur, ac mu- 
tuo sibi insidiantur caventque. mu!ta illi consultant, ratiocinantur, lo- 
quuntur, pauca praestant: quod vespere ineunt consilium, mane non 
iam probant: aut si stet sententia, rebus cunctantur: quod propterea 
faciunt, ut cupiditatibus et consiliis suis aptum nanciscantür tempus. 
si -opus quodpiam aggressi sint eb eius fecerint initium, nihil tamen 
propter sententiarum discrepantiam recte agunt. in primis hoc tem- 
pore, ut nostis, pars eorum novam alit discordiam. verum fac, ut 
fiat, quod propter eas, quas dixi, causas fieri nequit: si tevera ve- 


268 GEORGII PHRANTZAE 


9r, τί ἐξ αὐτοῦ Gvayxn ἡμῖν, ὅτι οὐδέποτε ἐλεύσεται λαὸς 
ὅσος τὸν ἀριϑμὸν τὸ ἥμισυ τοῦ ἡμετέρου στρατοῦ, ἀλλ᾽ οὔ- 
Βτε τὸ τέταρτον μέρος. διὰ τοῦτο, ὦ ὠμηρᾶ ἡμέτερε αὖ.-. 
ϑέντα, ϑάρσει. οὐκ ἐνάγχη ἐστὶ πρὸς τὸ παρὸν φόβον o6 
ἔχειν εἰ μὴ μόνον ἐκ ϑεοῦ. xoi ἀνδρίζου xai ἀγάλλου xai 
ἴσχυε, καὶ τῇ τέχνῃ τῇ τοῦ πυρὸς οὐχ ὄχνησον σήμερον χαὲ 
αὔριον, ἵνα μετὰ τῶν ἐλεβόλεων, ὅσον δυνατόν, τὰ τείχη πλέον 
ταπεινώσῃς." οἱ γὰρ τοιοῦτοι λόγοι xal βουλαὲ τῷ ἃμηρᾷ 
πλεῖστα ἤρεσχον, καὶ χαρίεις ἐναπέμεινε, καὶ ἀναψυχὴν ἐκ 
τῆς λύπης ἔλαβε. καὶ προστάξας λέγει αὐτῷ ^ ἀγαϑεώρησον Y 
τὸν στρατὺν ἐν τῇ νυχτὶ ταύτῃ, καὶ γνώρισον αὐτούς, ἐν τίγε 
γνώμῃ εἰσίν." αὐτὸς δὲ ποιήσας τὸ προσταχϑὲν xui ἐλϑὼν 
λέγει “εἶδον τὸν στρατὸν καὶ ἐγνώρισα. τοσοῦτόν ἐστὶν" μά- 
χου μετὰ χαρῶς, καὶ ἡ νίχη ἡμετέρα ἐστίν ἀπεκρέϑη οὖν 
ó ἀμηρᾶς καὶ εἶπε “ λοιπόν, ὦ Σογὰν, ἀρεστόν σοί ἐστιν ἵνα αὶ 
καὶ ἡμεῖς τὰ νῦν τὴν τύχην γνωρίσωμεν, εἰ ἀρεστὸν αὐτῇ 
éoriv καὶ βοηϑήσῃ ἡμῖν ὡς καὶ ἑτέροις πολλοῖς. στεῖλον οὖν 
ἐπὲ τὸν Γαλατᾶν φυλακήν τινα, ἵνα μὴ λαϑραίως ἐξ αὐτοῦ 
περάσωσιν καὶ τῇ πόλει βοηϑήσωσιν." | 
᾿Αχούσας δὲ ταῦτα ὃ ᾿Αλὲ πασιᾶς ἐλυπήϑη λίαν, αἴσχυν- 3 


1. ἐξ αὐτῶν ἀνάγχη ἡμῖν ὅπου δύνανται ἐλϑεῖν ἄνθρωποι 8x 
τῶν δέκα εἷς, ἡμίσιρατον ἔχομεν M 6. «f τέχναι αἷ τοῦ πυ-- 
ρὸς οὐκ ὀκνήσουσι P 7. τηλεβόλων P 8. τατιεινώσωσιν P 
13. τοσοῦτο ἐστὶν ὃ στρατὸς ὅτι μάχου P 15. ὦ σονγάγο 
ἂρ — cod 


niat classis ex Italia, quid inde nobis periculi minetur, quandoqui- - 
dem eorum exercitus non dimidia pars, imo ne quarta quidem huius 
multitudinis erit, quam nos habemus. quare, amera, domine noster, 
bonum animum habeto. nulla causa nunc quidem est, eur periculum - 
metuas nisi a solo deo. itaque fortis, laetus et alacer esto, et quid- - 
quid vi ignis effici potest, hodie et cras ne intermittatur, ut helepo- - 
libus moenia, quantum possunt, atterantur." hic sermo et consilium 
amerae vehementer placuit, et animum eius e priore moestitia gau- 
dio perfudit et recreavit. itaque mandavit ei, ut ea ipsa nocte obiret - 
exercitum et. exploraret, quo animo essent milites. ille iussis obsecutus, - 
rediit et ^ lustravi" inquit ^et exploravi exercitum. hoc scito:'pugna - 
laeto animo, stat a nobis victoria." respondit ameras "iam igitur, mà - 
Sogan, si videtur tibi, nos quoque fortunam nunc exploremus, ut - 
cognoscamus, placeatne ei, nos adiuvare, ut adiuvat alios multos. - 
quare imitte Galatam custodiam, ne ciam huc traiiciant et urbi opem | 
ferant." 1 
His auditis, Ali pasias magnopere doluit, pudore motus, quod 1 


LIB. MI. CAP. Y. 269 


/- ϑεὶς ὅτι ὑπερίσχυσαν οἱ λόγοι τοῦ Σογὰν naci, καὶ ἐκ τοῦ 
φϑόνου ἤϑελεν, εἰ δυνατόν, ποιῆσαι μηχανὴν ἵνα οὐδὲν πρά- 
|. ξωσιν κατὰ τῆς πόλεως. ἐμήνυσε τῷ βασιλεῖ τὰ συμβάντα 
| καὶ παρήνει αὐτὸν μὴ φοβεῖσϑαι, διότι ἐν τοῖς πολέμοις ἄδη.- 
δλός ἐστιν ἡ τύχη πολλάκις: χαὶ διὰ τοῦτο οἱ φύλακες φυ- 
λαττέτωσαν ἀγρύπνως. 5v δὲ τοῦτο τῇ ἑβδόμῃ καὶ εἰκοστῇ 
τοῦ Πή]αΐου ἑσπέρᾳ. ὃ δὲ ἀἐμηρᾶς προστάξας δι’ ὅλης ἐκείνης 
Ι τῆς νυχτὸς καὶ τῆς ἐπιούσης ἡμέρας φῶτα καὶ φανοὺς ποιή- 
- got, καὶ γήστεις δι’ ὅλης τῆς ἡμέρας διατελέσωσι καὶ ἑπτά- 
10xig λουσϑῶσι, καὶ τοῦ ϑεοῦ γήστεις καὶ χαϑαροὲ δεηϑῶσιν,, 
| ὅπως τὴν πύλιν νικήσωσιν" ὃ xal ἐγένετο. τῇ δὲ δευτέρᾳ 
ἑσπέρας ἐπὶ τὴν ἡλίου δύσιν μετὰ τὸ ἀριστῆσαι αὐτοὺς ὃ 

οὖν ἀμηρᾶς σταϑεὶς δημηγορῶν ταῦτα ἔφη. (5) “ὦ τέκνα 
φίλτατα, παρὰ τοῦ ϑεοῦ καὶ τοῦ αὐτοῦ προφήτου Π]ωάμεϑ' 
τὸ χαὲ ἐμοῦ τοῦ δούλου αὐτοῦ δέομαι xal παρακαλῶ ὑμᾶς ira 
ἐπὲ τὴν αὔριον ἄξιον ἔργον μνήμης αἰωνίου ποιήσητε, ὡς καὶ 
οἱ πρὸ ἡμῶν πανταχοῦ ἕως τοῦ νῦν, ὡς φανερόν ἐστιν, ἐποίη- 
σαν, x«i μετὰ προϑυμίας καὶ γενναιότητος xai μεγαλοψυχίας 
τοὺς τείχους ἄνωθεν μετὰ τῶν χλιμάκων ὡς πτερωτοὶ διέλ- 
0 ϑητε" χαὶ τὴν φήμην ἣν οἱ πρὸ ἡμῶν, ὡς εἴπομεν, ἐκέρδη- 
σαν καὶ 0 ϑεὸς ἐχαρίσατο, μὴ γένοιτο ἵγα ἡμεῖς ἀπολέσωμεν 
αὐτήν, ἀλλὰ μάλιστα νῦν ἡ ὥρα ἤγγικεν ἵνα αὐτὴν πολυ- 


9. x«i πε. — νιχήσωσιν om P 13. ὦ] ὡς M τή. παρὰ 
om P 17. δηλόν P 


Sogan pasiae sententia praevaluisset, constituitque ex invidia, ut, si 
posset, impediret, ne quid proficerent adversus urbem. significavit 
imperatori, quid accidisset, eumque hortatus est, ne metueret, quo- 
niam in bellis varia et anceps fortuna soleret esse. proinde custodes 
excubias pervigiles agerent. agebatur hoc vespera vicesimi septimi 
diei mensis Maii. ameras imperavit, ut per totam eam noctem et se- 
quentem diem ignes facesque arderent, milites toto die ieiunarent et 
lavarentur septies, ac deum ieiuni lotique suppliciter rogarent expu- 
gnationem urbis. ita quum factum esset, altera vespera sub occasum 
solis post. prandium ameras talem ad milites concionem habuit. (5.) 
"filii dilectissimi, per deum et Mohametem, prophetam eius, et me, 
eiusdem servum, obsecro vos hortorque, ut crastino die rem peraga- 
tis omnium saeculorum memoria dignam, quales ad hunc usque diem 
maiores nostros ubivis fecisse constat, et alacri, generoso et forti 
animo moenia per scalas tanquam alites escendatis, neve accidat, ut 
gloriam, a maioribus, ut dixi, quaesitam et a deo donatam, nos nunc 
amittamus, quum eximie augendae eius tempus adsit" aliis multis 
bellicis dictis ad fortitudinem eos cohortatus est, ut strenue pugnarent. 


270 GEORGII. PHRANTZAE 


πλασίως αὐξήσωμεν." καὶ ἑτέρους πολλοὺς λόγους στρατιω- 
τιχοὺς εἰπὼν αὐτοῖς διέγειρε τούτους εἰς μεγαλοψυχίαν, ἵνα 
γενναίως πράξωσιν. εἶτα λέγει "zai ἐὰν καὶ ἐξ ἡμῶν τινὲς 
ἀποκτανϑῶσιν, ὡς ἔϑος ἐστὶν ἐν τοῖς πολέμοις, γεγραμμένον 
ini τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, καλῶς οἴδατε διὰ τοῦ ἡμετέρου χο- ἢ 
ρᾶν τί φησιν ὅ προφήτης, ὅτι ὃ ἀποϑανὼν ἐν καιρῷ τοιούτῳ 

ὁλύσωμος ἐν τῷ παραδείσῳ μετὰ τοῦ Π]Πωάμεϑ' ἀριστήσει καὶ 

πιεῖ, καὶ μετὰ παίδων xai μετὰ γυναικῶν ὡραίων zai παρ- 

ϑένων ἐν τύπῳ χλοερῷ καὶ μεμυρισμένῳ ἄνϑεσιν ἀναπαυϑῇ, 

καὶ ἐν λουτροῖς ὡραιοτάτοις λουσϑῇ, καὶ ἐν ἐκείνῳ τῷ τόπῳι 
Godx Oto) ἕξει ταῦτα. ἐγταῦϑα δὲ πάλιν ἐξ ἐμοῦ πᾶς ὃ ἐμὸς 

στρατὸς xai ἄρχοντες τῆς αὐλῆς μου, ἐὰν νικήσωμεν, Ó pu- 

σϑὸς ὃν ἕξουσι παρ’ ἐμοῦ, κατὰ τὴν ἀναλογίαν ἑκάστου διὲ- 

πλασίων ἔσται οὗ τὰ νῦν ἔχουσι, ὃς ἀπὸ τοῦ νῦν ἄρξηται 

fog τέλους τῆς ζωῆς αὐτῶν. x«i ἡμέραις τρισὶν ἡ πόλις πᾶ- τ 
σα ὑμῶν ἔσεται. xal εἴ τι δ᾽ Gv σχυλεύσητε καὶ εὕρητε χρυ- 
σίου καὶ ἀργυρίου σκεῦος καὶ ἱματισμόν, αἰχμαλώτους τε 
ἄνδρας καὶ γυναῖχας, μικροὺς τε χαὶ μεγάλους, οὐδεὶς δυνη- 
Oe αὐτοὺς ὑμῖν αἰτῆσαι ἡ τι ἐνοχλῆσαι εἰς οὐδέν" καὶ 
τελειώσας τοῦ λέγειν ὦμοσεν αὐτοῖς φυλάξαι τὰ ὅσα αὐτοῖς ὦ 
διετάξατο. οἱ δὲ ἀκούσαντες ἐχάρησαν λίαν, xal ἐν μιᾷ φωνῇ 

πάντες ἀλαλάξαντες ἦσαν κατὰ τὴν ἐκείνων διάλεκτον “ἀλλὰ 

ἀλλα: ἹΠεεμέτη ῥεσοὺλ ἀλλά," τοῦτ᾽ ἔστιν ὃ ϑεὸς τῶν ϑεῶν 

καὶ ὃ Μιαχουμέτης ὃ προφήτης αὐτοῦ. 


7. ὅλόσολομος M 22. dÀdy ἀλὰχ μεεμὲτ ρασουλιῶ P 23. 
μεεμὲτ P 


deinde addidit "quodsi nonnulli de nobis, quae est belli natura, occu- 
buerint, bene nostis e corane, quid de his propheta dicat: tali tempore 
qui moriatur, eum cum toto corpore in paradiso coenaturum et bibiturum 
esse cum Mohamete, et cum pueris et muliebribus formosis virgimibns- 
que in regione virenti et floribus fragranti quieturum et lavaeris pul- 
cherrimis usurum. atque talia quidem in illo loco a deo accipiet. 
hic autem omnis exercitus et aulae proceres, si vicerimus, stipendium 
duplex eius, quod nunc habent, accipient, ab hoc inde die ab finem - 
vitae usque. tota urbs tribus diebus vestra erit. ac si quis spoliorum 
quidpiam legerit, vasa aurea vel argentea, vestes repererit, viros, feminas 
cuiusvis aetatis ceperit, nemo haec vos postulare aut molestiam vo- 
bis creare poterit." ubi finem dicendi fecit, sacramento se obstrinxit, 
facturum se esse, quae promisisset. milites hac conditione mirifice 
laetati, uno ore elamarunt lingua sua ^alla alla! Mehemetes resul - 
alla?" hoc est ^deus deoram et Mahumetes propheta eius? 


sie ain ον d Eia adi] dude er p ων γωνυνν Die 


LIB. ΠῚ. CAP. VI. 271 


Meodsarres δὲ ἡμεῖς. ἐν τῇ πόλει τῆς φὐπαύτης κριριγῆς 


: E ὅ urpis. ἡτοίμασε χερσαῖον Ts iai, ical πόλεμον 
Boyce ὅσον αὐτῷ. ἦν δυνατόν, δῷσαι. τῇ. πόλει. dest δὲ 


: κεῖ, ἡδρφως xad ἕκαστον. ἡμῶν πεντακόσιοι. καὶ πλεῖον niae ἐξ 
ΘΗΝ χαὶ εἰς τὴν ἄνω πρόνοιαν πάσας ἡμῶν τὰς ἐλπίδας 
| dys9éut9a. xai προστάξας ὃ βασιλεὺς ἵνα μετὰ τῶν ἁγίων 
το αὶ σεπτῶν εἰχόνων xai τῶν ϑείων ἐχτυπωμάτων ἱερεῖς ἀρχιε- 
| gris καὶ μοναχοί, γυναῖκες τε xoi παιδία, μετὰ δαχρύων διὰ 
γῶν τειχῶν τῆς πόλεως περιερχόμεγοι τὸ χύριε ἐλέησον μετὼ 
ο δακρύων ἔκραζον, καὶ τὸν ϑεὸν ἱχέτευον ἵνα μὴ διὰ τὰς 

ἁμαρτίας ἡμῶν παραδώσῃ ἡμᾶς εἰς χεῖρας ἐχϑφῶν ἀνόμων 
τῇ καὶ ἀποστατῶν καὶ πονηροτάτων παρὰ πᾶσαν τὴν γῆν, ἀλλ᾽ 
- ἵλεως γενήσηται ἡμῖν τῇ κληρονομίᾳ αὑτοῦ. καὶ μετὰ χλαυ- 
ϑμοῦ ἀλλήλους ἀνεϑαρρύνοντο ἵνα ἀνδρείως ἀντισταϑῶσι τοῖς 
ἐναντίοις ἐπὶ τῇ ὥρᾳ τῆς συμπλοκῆς. ὅμοίως δὲ καὶ 0 βασι- 
λεὺς τῇ αὐτῇ ὀδυνηρᾷ ἑσπέρᾳ τῆς δευτέρας συνάξας πάντας 
χοτοὺς ἐν τέλει ἄρχοντας καὶ ὠρχομένους δημάρχους καὶ ἑχα- 
φογτάρχους χαὶ ἑτέρους προχρίτους στρατιώτας ταῦτα ἔφη. 
|. 6) “ὑμεῖς μέν, εὐγενέστατοι ἄρχοντες καὶ ἐκλαμπρότατοι δή- 
μαρχοι καὶ στρατηγοὶ καὶ γενναιότατοι συστρατιῶται καὶ πᾶς 


2. uev] hinc xeq. y Ρ ^ 20. ἐν τῇ πόλει P 21. 7tQexti- 
xovg P 


Quum nos in urbe tantos clamores, tanquam magnum maris fre- 
mitum , audiremus, quid illud esset, cogitabamus. sed mox certo ἃς 
vere cognovimus , in crastinum diei ameram terrestre et maritimum 
bellum, quantum posset, urbi parare. intuentes tantam impiorum mul- 
titudinem (dicam, quod mihi videtur), ut sine dubio contra singulos 
nostrum plures quingentis pugnarent , in superna providentia spem 
omnem: collocabamus. praecepit imperator, ut cum sacris et veneran- 
dis imaginibus et simulacris sacerdotes, episcopi et monachi , mulie- 
res et pueri, cum lacrimis intra moenia urbis obeuntes, Kyrie elee- 
son clamitarent et deo supplicarent, ne propter peccata nostra in 
manus hostium iniquorum et impiorum et, quos terra sustinet, scele- 
ratissimorum nos traderet, sed propitius esset nobis, hereditati suae. 
insuper collacrimantes invicem se cohortabantur, ut tempore commit- 
tendi proelii fortiter hostibus resisterent. ceterum etiam imperator 
luctuosa illa vespera, coáctis omnibus primoribus, principibus et. sub- 
ditis, tribunis, centurionibus et reliquis praecipuis militibus, concio- 
nem habuit im hunc modum. (6) ^principes nobilissimi, tribuni et 


272 GEORGH | PHRANTZAE 


ὃ πιστὸς xui τίμιος λαός, καλῶς οἴδατε ὅτι ἔφϑασεν ἡ ὥρα 
καὶ ὃ ἐγθοὺς τῆς πίστεως ἡμῶν βούλεται ἵνα μετὰ πάσης 
τέχνης καὶ μηχανῆς ἐσχυροτέρως στενοχωρήσῃ ἡμᾶς, καὶ πό- 
Acuto» σφοδρὸν μετὰ συμπλοχῆς μεγάλης καὶ συρρήξεως ἐκ 
τῆς χέρσου καὶ ϑαλάσσης δώσῃ ἡμῖν μετὰ πάσης δυνάμεως, 5. 
fva, εἰ δυνατόν, ὡς ὄφις τὸν ἰὸν ἐχχύσῃ καὶ ὡς λέων ἀνήμε- 
ρος καταπίῃ ἡμᾶς. [βιάζεται] διὰ τοῦτο λέγω καὶ παραχαλῶ 
ὑμᾶς ἵνα στῆτε ἀνδρείως καὶ μετὰ γενναίας ψυχῆς, ὡς πάν- 
τοτὲ ἕως τοῦ γῦν ἐποιήσατε, κατὰ τῶν ἐχϑρῶν τῆς πίστεως 
ἡμῶν. παραδίδωμι δὲ ὑμῖν τὴν ἐχλαμπροτάτην xai περίφη- ας 
μὸν ταύτην πόλιν xci πατρίδα ἡμῶν καὶ βασιλεύουσαν τῶν 
πόλεων. καλῶς οὖν οἴδατε, ἀδελφοί, ὅτι διὰ τέσσαρά τινα 
ὀφειλέται κοινῶς ἐσμὲν πάντες ἵνα προτιμήσωμεν ἀποθανεῖν 
μᾶλλον 5 ζῆν, πρῶτον μὲν ὑπὲρ τῆς πίστεως ἡμῶν καὶ εὐσε- 
βείας, δεύτερον δὲ ὑπὲρ τῆς πατρίδος, τρίτον δὲ ὑπὲρ ToU; 
βασιλέως ὡς χριστοῦ κυρίου, καὶ τέταρτον ὑπὲρ συγγενῶν 
καὶ φίλων. λοιπόν, ἀδελφοί, ἐὰν χρεώσταί ἐσμεν ὑπὲρ ἑνὸς 
ἐκ τῶν τεσσάρων ἀγωνίζεσϑαι ἕως ϑανάτου, πολλῷ μᾶλλον 
ὑπὲρ πάντων τούτων ἡμεῖς, ὡς βλέπετε προφανῶς, xai ἐκ 
πάντων μέλλομεν ζημιωθῆναι. ἐὰν διὰ τὰ ἐμὰ πλημμελή- 
ματα παραχωρήσῃ 0 ϑεὸς τὴν νίκην τοῖς ἀσεβέσιν, ὑπὲρ τῆς 
πίστεως ἡμῶν τῆς ἁγίας, ἣν Χριστὸς ἐν τῷ οἰκείῳ αἵματε ὦ 


" 


10. τὴν χλειγήν 18 χαὶ περίφημον χαὶ εὐχλεῆ ταύτην καὶ μεγα- 
» Li 2 - , ' » 

λοπρεπεσιάτην χαὶ εὐγενῆ πόλιν, τὴν ὄντως ἐχλαμπροτάτην τὲ 

χαὶ βασιλεύουσαν τῶν πόλεων ἡμῶν πατρίδα Ῥ 


milites clarissimi, commilitones generosissimi et ommes fideles et ho- 
norandi cives! probe nostis, venisse tempus, quo fidei nostrae hostis 
omnibus artibus et machinis vehementius nos urgere, et grave bel- 
lum magno conflictu et certamine terra marique summa contentione 
nobis inferre decrevit, ut, si possit, tanquam anguis, venenum in nos - 
effundat, et, tanquam immitis leo, nos devoret. quare rogo et hortor 
vos, ut forti et generoso animo, sicut hucusque semper fecistis, hosti- 
bus fidei nostrae resistatis. trado et commendo vobis clarissimam 
hanc et illustrem urbem, patriam nostram , et reginam urbium. non 
ignoratis, fratres, quatuor nominibus communiter omnes nos mortem 
vitae anteponere debere, primum pro fide et pietate, deinde pro pa- 
tria, tum pro imperatore ut uncto servo domini, postremo pro cogna- - 
tis et amicis. quodsi, fratres, pro. una harum quatuor rerum decer- 
tare usque. ad necem debemus, multo magis, ut liquido appa- . 
ret, pro his omnibus mortem non recusabimus, si propter delicta 
mea deus victoriam impiis concesserit, in sancta fide nostra, quam  - 
Christus sanguine. suo nobis paravit, periclitamur: id quod omnium 


115. HI. CAP. VI. 273 


ἡμῖν ἐδωρήσατο, xivdvvevousrv* ὃ ἐστι χεφάλαιον πάντων. 

xui ἐὰν τὸν χύσμον ὅλον κερδήσῃ τις καὶ τὴν ψυχὴν ζημιω-- 
- 4 (X , ', , 

97, τί τὸ ὀφελος ; δεύτερον πατρίδα περίφημον τοιούτως ὕστε- 


μὲν περιφανῆ νῦν δὲ τεταπεινωμένην χαὶ ὠνειδισμένην καὲ 
αι » - 
-&EovOevruévrv ἀπωλέσαμεν, xat ὑπὸ τοῦ τυράγνου xai ἀσεβοῦς 
ἄρχεται, τέταρτον δὲ καὶ φιλτάτων τέχνων καὶ συμβίων xa 
συγγενῶν ὑστερούμεϑα, αὐτὸς δὲ ὃ ἀλιτήριος ὃ ἀμηρᾶς πεν- 
Nm. » ' κ΄ e. 
τήχοντα χαὶ ἑπτὰ ἡμέρας ἄγει σήμερον ἀφ᾽ οὗ ἡμᾶς ἐλϑὼν 
D ἀπέκλεισεν καὶ μετὰ πάσης μηχανῆς xat ἰσχύος xaJ' ἡμέραν 
τε χαὶ νύχτα οὐκ ἐπαύσατο πολιορκῶν ἡμᾶς" xat χάριτι τοῦ 
 παντεπόπτου Χριστοῦ κυρίου ἡμῶν ἐκ τῶν τειχῶν μετὰ αἱ- 
, » - - - - P 
σχύνης ἄχρι τοῦ νῦν πολλάκις καχῶς ἀπεπέμφϑη. τὰ νῦν δὲ 
bi , ^ 
πάλιν, ἀδελφοί, μὴ δειλιάσητε, ἐὰν καὶ τεῖχος μερύϑεν ὀλί-᾿ 
» ^ ^ - « 
yov ἐκ τῶν χρύτων χαὶ τῶν πτωμάτων τῶν ἑλεπόλεων ἔπεσε, 
διότι, ὡς ὑμεῖς ϑεωρεῖτε, κατὰ τὸ δυνατὸν ἐδιωρϑώσαμεν 
, ? 5 c SM - ' E , B ᾿ » ID 
πάλιν αὐτό, ἡμεῖς πᾶσαν τὴν ἐλπίδα εἰς τὴν ἄμαχον δόξαν 
“« n EM j , ce ki [i 1 r4 ρῶς dr 
τοῦ ϑεοῦ ἀνεϑέμεϑα, οὗτοι ἐν ἅρμασι xai οὗτοι ἐν ἵπποις 
' , ^ , € - a. Du , UNT. "n 
καὶ Óvrvaust καὶ πλήϑει, ἡμεῖς δὲ ἐν ὀνόματι κυρίου τοῦ ϑεοῦ 
᾽παὶ σωτῆρος ἡμῶν πεποίϑαμεν, δεύτερον δὲ καὶ ἐν ταῖς ἡμε- 
Li c , 2 , - c , 
τέραις χερσὲ καὶ ῥωμαλεύτητι, ἣν ἐδωρήσατο ἡμῖν ἡ ϑεία 
δύγαμις. γνωρίζω δὲ ὅτι αὕτη ἡ μυριαρίϑμητος ἀγέλη τῶν 
ΕῚ - * c ^ , 2 ’ , c kel 
ἀσεβῶν, χαϑὼς 7 αὐτῶν συγήϑεια, ἐλεύσονται xa9' ἡμῶν 


2. τινὰς M 3. τοιαύτην M 14. τειχῶν μέρος P 15. 
τηλεβόλων P 


caput est. nam si quis totum mundum. lucretur, animae autem detri- 
mentum patiatur, quid illi proderit? secundo loco inclita patria et 
libertate privamur. tertio imperium olim illustre, nunc depressum et 
spretum et contemtum amittimus, in potestatem tyranni et impii ho- 
minis concessurum; postremo liberis amatissimis, coniugibus et cogna- 
tis spoliamur. est autem dies quinquagesimus septimus, ex quo scele- 
stus iste ameras nos obsessos tenet et omnibus machinis omnique vi 
die ac nocte nos oppugnare non desistit: at omnia intuentis Christi 
domini gratia hucusque saepenumero cum dedecore a moenibus re- 
pulsus est. quapropter nec nunc, fratres, timori locum relinquatis, 
etiamsi moenia aliqua ex parte propter helepolium pulsus et ictus 
corruerunt, quoniam, ut videtis ipsi, pro viribus ea instauravimus. 
omnem spem in gloria invicta dei collocavimus. illi curribus, equis, 
copiis, multitudini, nos dei, domini et salvatoris nostri, nomini, deinde 
demum manibus et robori fidimus, a divina potentia nobis donatis. 
sció equidem, hanc innumerabilem impiorum turbam more suo contra 
10s procéssuram esse cum fastu, elato supercilio, spiritibus magnis et 


Phranuizcs. 18 


274 GEORGII PHRANTZAE 


4 " Peor , E] ' 4 ἢ "i 
μετὰ βαναύσου καὶ ἐπηρμένης ὀφρύος καὶ ϑάρσους πολλοῦ, 
xai βίας, ἵνα διὰ τὴν ὀλιγότητα ἡμῶν ϑλίψωσι καὶ ἐκ τοῦ, 
κόπου στενοχωρήσωσι, καὶ μετὰ φωνῶν μεγάλων xai ἀλαλα- 
γμῶν ἀναριϑμήτων, ἵνα ἡμᾶς φοβήσωσι. τὰς τοιαύτας αὐτῶν 
φλυαρίας καλῶς οἴδατε, καὶ οὐ χρὴ λέγειν περὲ τούτων. χαὶϑ 
ὥρᾳ ὀλίγοι ταῦτα ποιήσωσι, xai ἀναριϑμήτους πέτρας Wb 
ἕτερα βέλη καὶ ξἐλεβολίσκους coti ἄμμον ϑαλασσῶν ἄνωϑεν, 
ἡμῶν πτήσουσι" δι’ ὧν, ἐλπίζω γάρ, οὐ βλάψωσε, διότε. 
ὑμᾶς ϑεωρῶ καὶ λίαν ἀγάλλομαι καὶ τοιαύταις ἐλπίσι τὸν 
λογισμὸν τρέφομαι, ὅτι εἰ xai ὀλίγοι πάνυ ἐσμέν, ἀλλὰ πάν-τ 
τες ἐπιδέξιοι καὶ ἐπιτήδειον ῥωμαλέοι τε xal ἰσχυροὶ χαὲ με- 
γαλήτορες καὶ καλῶς προπαρασχευασμένοι ὑπάρχετε. ταῖς 
ἀσπίσιν ὑμῶν καλῶς τὴν κεφαλὴν σχέπεσϑε ἐπὲ τῇ συμπλοκῇ 
καὶ συρρήξει, 37 δεξιὰ ὑμῶν ἣ τὴν δομφαίαν ἔχουσα μακρὰ 
ἔστω πάντοτε. αἵ πιεριχεφραλαῖαι ὑμῶν xai οἱ ϑώρακες καὶτ 
οἱ σιδηροῖ ἱματισμοὲ λίαν εἰσὲν ἱκανοὶ ἅμα xai τοῖς λοιποῖς 
ὅπλοις, καὶ ἐν τῇ συμπλοκῇ ἔσονται πάνυ ὠφέλιμα" ἃ οἵ 
ἐναντίοι οὐ χρῶνται, ἀλλ᾽ οὔτε κέχτηνται. καὶ ὑμεῖς ἔσωϑεν 
τῶν τειχῶν ὑπάρχετε σχεπόμενγοι, οἱ δὲ ἀσχεπεῖς μετὰ κόπου 
ἔρχονται. διὸ ὦ συστρατιῶται γίνεσϑε ἕτοιμοι καὶ στερεοὲ καὶ 
μεγαλόψυχοι διὰ τοὺς οἰχτιρμοὺς τοῦ ϑεοῦ. μιμηϑῆτε τούς 
ποτε τῶν Καρχηδονίων ὀλίγους ἐλέφαντας, πῶς τοσοῦτον 
πλῆϑος ἵππων Ρωμαίων τῇ φωνῇ καὶ ϑέᾳ ἐδίωξαν: καὶ ἐὰν. 


1. ὀφρῆς M 7. τηλεβολίσχους P 10. τρέφομαι τῷ Aoyi- - 
σμῷ Ρ 23. ἱππέων P 1 
violentia, ut nos paucos urgeant et aerumnis premant, ingenti item - 
cum clamore et ululatu, quo metum nobis iniiciant: quas eorum mu- . 
gas probe nostis, ut nihil attineat, de his dicere. non pauci tum ita 
facient, atque lapides aliaque tela et iacula, ut arena maris, innu-. 
mera, in nos coniicientur: quibus tamen nihil nos laesum iri confido, - 
quandoquidem vos dum intueor, animum mon abiicio, sed bona spe | 
sustento, quoniam, licet perpauci, tamen omnes dexteri, idonei, ro-. 
busti, fortes et generosi et praeclare ante exercitati estis. scutis ca- - 
pita bene tegite in pugna et conflictu; dextera gladium tenens sem- | 
per extensa esto. galeae, thoraces et tunicae ferreae plane suffici- 
unt cum reliquis munimentis, et proeliantibus valde erunt utilia: - 
quae hostes non usurpant, nec habent omnino. praeterea vos intra. 
muros tecti consistitis, illi aperti et cum labore concursant. quare, - 
commilitones, per misericordiam dei strenui et fortes generosique - 
estote. mementote, quantam olim equorum Romanorum multitudineui- 
perpauci elephanti Carthaginiensium voce adspectuque fugarint. quodsi | 


LIB. HI. CAP. VI. 275 


j ζῶον ἄλογον ἐδίωξε, πόσον μᾶλλον “ἡμεῖς οἱ τῶν ζώων xai 
ἀλόγων ὑπάρχοντες κύριοι, καὶ οἱ xa9? ἡμῶν ἐρχόμενοι ἵνα 
παράταξιν μεϑ᾽ ἡμῶν ποιήσωσιν, ὡς ζῶα ἄλογα, καὶ χείρονές 
- εἶσιν. αἱ πέλται ὑμῶν καὶ ῥομφαῖαι καὶ τὰ τόξα καὶ ἀκὸν- 
ἡτια πρὸς αὐτοὺς πεμπέτωσαν παρ᾽ ὑμῶν. xat οὕτως λογί- 
| gre ὡς éni ἀγρίων χοίρων πληϑὺν κυνήγιον, ἵνα γνώσωσιν 
- ei ἀσεβεῖς ὅτι οὐ μετὰ ἀλόγων ζώων, ὡς αὐτοί͵, παράταξιν 
ἔχουσιν, ἀλλὰ μετὰ κυρίων xai αὐϑέντων αὐτῶν καὶ daoyó- 
᾿ς vov Ἕλλήνων καὶ Ῥωμαίων. οἴδατε καλῶς Ort ὃ δυσσεβὴς 
ιοαὐτὸς ὃ ὠμηρᾶς καὶ ἐχϑρὸς τῆς ἁγίας ἡμῶν πίστεως χωρὶς 
εὐλόγου αἰτίας τινὸς τὴν ἀγάπην ἣν εἴχομεν ἔλυσεν, καὶ τοὺς 
ὅρχους αὑτοῦ τοὺς πολλοὺς ἠϑέτησεν ἀντ᾽ οὐδενὸς λογιζόμε- 
| »0g, χαὶ ἐλθὼν αἰφνιδίως φρούριον ἐποίησεν ἐπὲ τὸ στε- 
νὸν τοῦ ᾿Ασωμάτου, ἵνα xa' ἑκάστην ἡμέραν δύνηται βλά- 
mre» ἡμᾶς. τοὺς ἀγροὺς ἡμῶν καὶ χήπους καὶ παραδεί- 
σους χαὲ οἴχους ἤδη πυριαλώτους ἐποίησε" τοὺς ἀδελφοὺς 
ἡμῶν τοὺς Χριστιαγούς, ὅσους εὗρεν, ἐθανάτωσε καὶ ἠχμα- 
Aortvot' τὴν φιλίαν ἡμῶν ἔλυσε. τοὺς δὲ τοῦ Γαλατᾷ 
δφιλίωσε, χαὶ αὐτοὶ χαίρονται, μὴ εἰδύῦτες καὶ αὐτοὶ οἱ 
ταλαίπωροι τὸν τοῦ γεωργοῦ παιδὸς μῦϑον, τοῦ ἕψήνον- 
τὸς τοὺς χοχλίας καὶ εἰπόντος ὦ ἀνόητα ζῶα καὶ τὰ iic. 
ἐλϑὼν οὖν, ἀδελφοί, ἡμᾶς ἀπέκλεισε, καὶ xaJ? ἑχάστρν τὸ 
ἀχανὲς αὑτοῦ στόμα χάσκων, πῶς εὕρῃ καιρὸν ἐπιτήδειον ἵνα, 
καταπίῃ ἡμᾶς καὶ τὴν πόλιν ταύτην, ἣν ἀνήγειρεν ὃ τρισμα- 


10. ὁ om P 20. ἐμψιχένον M 


bruta animalia illud fecerunt, quanto facilius nos, qui animalium ra- 
lione expertium domini sumus, praeserti quum, qui nos oppugna- 
tum veniunt, similes animalium brutorum et ipsis brutis magis etiam 
bruti sint? atque ita existimate, venari vos aprorum greges, ut cogno- 
scant impii, pugnare se non cum brutis bestiis, quales ipsi sunt, sed 
cum dominis et principibus suis, Graecorum et Bomanorum posteris, 
robe scitis, ipsum impium ameram, fidei nostrae hostem, sine ulla 
idonea causa pacem, quam colebamus, rupisse, et tot nobis data sa- 
cramenta flocci pependisse et palam violasse, et subito, impressione 
facta, castellum condidisse ad fauces Asomati, ut quotidie posset nos 
vexare, agros nostros, hortos, vivaria et aedificia igne iam vastavit ; 
fratres nostros Christianos, quotquot invenit, necavit aut captivos ab« 
. duxit; amicitiam diremit. Galataeos sibi conciliavit, qui gaudent ea 
conciliatione, nescii illi miseri fabulae de puero rustico, qui cochleas 
cocturus dixit, stulta animalia et auae sequuntur. adveniens igitur 
fratres, nos obsedit, et ore ingenti hiat quotidie, dum idoneum tem- 
pus inveniat deglutiendi nos et urbem hanc, quam ter beatus et 


226 ἡ GEORGII ,PHRANTZAE 


κάριστος x«i μέγας βασιλεὺς Κωνσταντῖνος ἐχεῖνος, wai τῇ 
πανάγνῳ τε καὶ ὑπεράγνῳ δεσποίνῃ ἡμῶν ϑεοτόχῳ xui ἀειπαρ- 
ϑένῳ ΠΠαρίᾳ ἀφιέρωσεν καὶ ἐχαρίσατο τοῦ χυρίαν εἶναι καὶ 
βοηθὸν xai σκέπην τῇ ἡμετέρᾳ πατρίδι καὶ καταφύγιον τῶν 
“Χριστιανῶν, ἐλπίδα xai χαρὰν πάντων τῶν Ἑλλήνων, τὸ χαύ- 5 
χημα πᾶσι τοῖς οὖσιν ὑπὸ τὴν τοῦ ἡλίου ἀνατολήν. καὶ οὗτος 
ὃ ἀσεβέστατος τήν ποτε περιφανῆ καὶ ὀμφακίζουσαν ὡς δόδον 
τοῦ ἀγροῦ βούλεται ποιῆσαι ὑπ’ αὐτόν. ἢ ἐδούλωσε σχεδόν, 
δύναμαι εἰπεῖν, πᾶσαν τὴν υἶφ᾽ ἥλιον, καὶ ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς 
πόδας αὑτῆς Πόντον xai ousviav, Περσίαν καὶ Παμφλαγο- 
γίαν, ᾿Δμαζόνας καὶ Καππαδοχίαν, Γαλατίαν καὶ Ἰηδίαν, 
Κολχοὺς καὶ Ἴβηρας, Βοσφοριανοὺς xoi ᾿Αλβάνους, Συρίαν 
καὶ Κιλικίαν καὶ Π]εσοποταμίαν, Φοινίκην καὶ Παλαιστίγην, 
VApaflíav τε καὶ Ιουδαίαν, Βακτριανοὺς καὶ Σχύϑας, Ῥῆακε- 
δονίαν καὶ Θετταλίαν, Ἑλλάδα Βοιωτίαν ,Ποχρυὺς xai «Αἴτω- 1 
λούς, ᾿“καρνανίαν ᾿πχαίαν καὶ Πελοπόννησον, Ἤπειρον καὶ 
τὸ Ἰλλυριχόν, “υχνίτας κατὰ τὸ ᾿Ανδριατικόν, Ἰταλίαν Του- 
σχίνους Κελτοὺς καὶ Κελτογαλάτας, Ἰβηρίαν τε xai ἕως τῶν 
Γαδείρων, “ιβύαν καὶ Π]αυρητανίαν καὶ ἸΠαυρουσίαν, .Ai- 
ϑιοπίαν Βελέδας Σκούδην Νουμιδίαν καὶ ᾿Αφρικὴν xai i-a 
γυπτον, αὐτὸς τὰ νῦν βούλεται δουλῶσαι, καὶ τὴν κυριεύου- 


7. ἀφανίζουσαν M, ἀνϑίζουσαν Alterus 12. ᾿Πλβανίους P - 
(7. «Τύχνιϑας P, cuius margo: .4ózridog πόλις ἡ vür χοινῶς 
Ὄχρυϑα Θουσχίνους prima manus P, Τουσκίους secunda, 
ἤτοι τὴν Τοσχάναν margo 20. βελέδες σεοῦδην M, βελβαΐδα 
σχουΐους margo P 


magnus ille imperator Constantinus excitavit et castissimae et supra, 
quam dici potest, castissimae dominae nostrae, deiparae ac semper 
virgini Mariae consecravit donavitque, ut domina, auxiliatrix et pro- 
tectrix patriae nostrae Christianorumque perfugium esset, urbem, 
quae spes et gaudium Graecorum omnium et gloriatio eorum est, 
qui per orientem habitant. hac insigni quondam et florente urbe, ut 
rosa agri, nunc impius iste potiri conatur: quae, prope dixerim, 
paene totum sub sole mundum subegit, et pedibus suis subiecit Pontum, 
Armeniam, Persas, Paphlagoniam, Amazones, Cappadociam, Galatiam, 
Mediam, Colchos, Iberos, Bosporianos, Albanos, Syriam, Ciliciam, Me- 
sopotamiam , Phoeniciam, Palaestinam, Arabiam, Iudaeam, Bactrianos, 
Scythas, Macedoniam, Thessaliam, Helladem, Boeotiam, Locros, Àe- 
tolos, Acarnaniam, Achaiam, Peloponnesum, Epirum, Illyricum, Lychni- 
tas in mari Adriatico, Italiam, Tuscos, Celtas, Celtogalatas, Iberiain 
usque Gades, Libyam, Mauretaniam, Maurusiam, Aethiopiam, Beledas, 
Scudam, Numidiam, Africam, Aegyptum: hac igitur nunc iste potiri 


LIB. IIl. CAP. VI. 277 


σὰν τῶν πόλεων ζυγῷ ὑποβαλεῖν καὶ δουλείᾳ, xai τὰς ἁγίας 

ἐχκχλησίας ἡμῶν, ἔνϑα ἐπροσχυνεῖτο ἡ ἁγία τριὰς καὶ ἐδοξολο- 
P ^ , » s p" * 

| yéiro τὸ πανάγιον, καὶ ὅπου οἱ ἄγγελοι ἠχούοντο ὑμνεῖν τὸ B 


. Seiov καὶ τὴν ἔνσαρκον τοῦ ϑεοῦ λόγου οἰκονομίαν, βούλεται 
ποιῆσαι προσχύγημα τῆς αὑτοῦ βλασφημίας καὶ τοῦ φληνα- 
φοῦ αὑτοῦ ψευδοπροφήτου Π]ωάμεϑ, καὶ κατοικητήριον ἀλό- 
γῶν xai καμήλων. λοιπόν, ἀδελφοὶ xai συστρατιῶται, κατὰ 
γοῦν ἐνθυμήϑητε ἵνα τὸ μνημόσυνον ὑμῶν καὶ 5 μνήμη καὶ 
ἡ φήμη καὶ ἡ ἐλευϑερία αἰωνίως γενήσηται." 
αὲ στραφεὶς πρὸς τοὺς “Ἑνετοὺς ἐν τοῖς δεξιοῖς μέρε- 
σιν ἱσταμένους ἔφη ““Ἑνετοὶ εὐγενεῖς, ἀδελφοὶ ἠγαπημένοι ἐν 
 ἸΧοιστῷ τῷ ϑεῷ, ἄνδρες ἰσχυροὶ xai στρατιῶται δυνατοὶ xai 
ἐν πολέμοις δοκιμώτατοι, οἱ διὰ τῶν ἐστιλβωμένων ὑμῶν 
ῥομφαίων καὶ χάριτος πολλώκις πλῆϑος τῶν ᾿Αγαρηνῶν ἐϑα- 
γατώσατε, καὶ τὸ αἷμα αὐτῶν ποταμειδῶς ix τῶν χειρῶν 
ὑμῶν ἔρρευσε, τῇ σήμερον παρακαλῶ ὑμᾶς ἵνα τὴν πόλιν 
ταύτην τὴν εὑρισκομένην ini τοσαύτῃ συμφορᾷ τοῦ πολέμου 
 ὅλοψύχως καὶ ἐκ μέσου ψυχῆς γένητε ὑπερασπισταί. οἴδατε 
γὰρ χαλώς, καὶ δευτέραν πατρίδα xai μητέρα αὐτὴν ἀεννάως 
pere: διὸ καὶ ἐκ δευτέρου πάλιν λέγω καὶ παρακαλῶ ἵνα 
ἐν αὐτῇ dog ὡς φιλόπιστοί τε καὶ ὅμόπιστοι καὶ ἀδελφοὲ 
ποιήσητε," εἶτα στραφεὶς ἐν τοῖς ἀριστεροῖς μέρεσι λέγει 
τοῖς “ιγουρίταις “ὦ “Πιγουρῖται, ἐντιμότατοι ἀδελφοί, ἄνδρες 


9. αἰώνιος P 15. ποταμηδὸν Alterus 


conatur et reginam urbium subiugare in servitutemque redigere, atque 
sanctas ecclesias nostras, ubi sancta trinitas adorabatur et sanctissimum 
celebrabatur numen, ubi angeli divinam mentem et in carne susce- 
ptam dei verbi oeconomiam canentes audiebantur, in fanum blasphe- 
miae suae et garruli prophetae Mohametis et brutorum camelorumque 
habitaculum convertere cogitat. verum, fratres et commilitones, cogi- 
tate cum animis vestris, quo pacto memoriam nostri et famam et li- . 
bertatem perpetuam consequamini." 

Tum ad Venetos conversus, qui a dextris adstabant, ** Veneti;" 
inquit, "illustres, fratres in Christo deo dilecti, viri fortes et milites 
strenui et bello probatissimi, qui gladiis vestris micantibus et divina 
gratia saepe magnas Agarenorum strages edidistis, quorum sanguis 
fluminis. instar de manibus vestris defluxit, hodie vos obsecro, ut 
urbem hanc, in tanta belli calamitate versantem, ex animo et intimo 
pectore defendatis. scitis enim ipsi, hanc vos alteram patriam et ma- 
irem semper habuisse: quare iterum vos obsecro, ut in ipso rerum 
discrimine amicos et fidei socios et fratres vos praestelis." deinde ad 
sinistram versus, Ligures ita allocutus est " Ligures, fratres honora- 


278 GEORGII PHRANTZAE 


πολεμισταὶ καὶ μεγαλοκάρδιοι vai φημιστοί, καλῶς οἴδατε καὶ 
γινώσχετε ὅτι ἡ δυστυχὴς αὕτη πόλις πάντοτε οὐκ ἐμοὲ μό- 
γον ὑπῆρχεν, ἀλλὰ καὶ ὑμῖν διὰ πολλά τινα αἴτια. ὅμεῖς 
μὲν πολλάκις μετὰ προϑυμίας αὐτῇ ἐβοηϑήσατε, xoi συνδρο-- 
μῇ ὑμετέρᾳ ἐλυτρώσατε ἀπὸ τῶν ᾿“γαρηνῶν τῶν αὐτῆς ἐναν- 5 
τίων. τὼ νῦν πάλιν ὃ καιρός ἐστιν ἐπιτήδειος iva δείξητε 
εἰς βοήϑειαν αὐτῆς τὴν 'Χριστῷ ἀγάπην καὶ ἀνδρίαν καὶ γεν- 
γαιότητα ὑμῶν. καὶ πληϑυντικῶς στραφεὶς πρὸς πάντας 
εἶπεν “οὐκ ἔχω καιρὸν εἰπεῖν ὑμῖν πλείονα. μόνον τὸ τετα- 
πεινώμενον ἡμέτερον σκῆπτρον εἰς τὰς ὑμῶν χεῖρας GvaTt- τί 
ϑημι, ἵνα αὐτὸ μετ᾽ εὐνοίας φυλάξητε. παραχαλῶ δὲ καὶ 
τοῦτο καὶ δέομαι τῆς ὑμετέρας ἀγάπης, ἵνα τὴν πρέπουσαν 
τιμὴν καὶ ὑποταγὴν δώσητε τοῖς ὑμετέροις στρατηγοῖς καὶ 
δημάρχοις καὶ ἑκατοντάρχοις, ἕχαστος κατὰ τὴν τάξιν αὑτοῦ 
xui τάγμα καὶ ὑπηρεσίαν. γνωρίσατε δὴ τοῦτο. xai ἐὰν ἐκ τ' 
καρδίας φυλάξητε τὰ ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν, ἐλπίζω εἰς ϑεὸν 
ὡς λυτρωθϑείημεν ἡμεῖς τῆς ἐνεστώσης αὐτοῦ δικαίας ἀπει- 
λῆς. δεύτερον δὲ καὶ ὃ στέφανος ὃ ἀδαμάντινος ἐν οὐρανοῖς 
ἐναπόχειται ὑμῖν, καὶ μνήμη αἰώνιος καὶ ἄξιος ἐν τῷ κύσμῳ 
ἔσεται. καὶ ταῦτα εἰπὼν καὶ τὴν δημηγορίαν τελέσας καὶ 2] 
μιεετὰ δακρύων καὶ στεναγμῶν τὸν ϑεὸν εὐχαριστήσας, οἵ πάν- 
τες ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος ἀπεχρίναντο μετὰ χλαυϑμοῦ λέγον- 
τες “ἀποθάνωμεν ὑπὲρ τῆς Χριστοῦ πίστεως καὶ τῆς πατρί- 


17. δικαίας αὐτοῦ ὀργῆς P 18. ἀμαράγντιγος P 


tissimi, viri bellicosi, generosi et nobiles, non ignoratis, infelicem hanc 
urbem semper non meam solius, sed etiam vestram fuisse multis de 
causis. vos saepe studiose ei opem tulistis, et auxilio vestro liberastis 
eain ab Agaremis, eius hostibus. nunc rursus tempus adest opportu- 
num, quo ope ferenda illam in Christo caritatem, fortitudinem ac 
magnanimitatem vestram comprobetis. postremo ad ommes simul con- 
versus "non est tempus," inquit, "pluribus vos alloquendi. tantum- 
modo sceptrum mostrum diguitate sua exutum manibus vestris com- 
mendo, ut studiose a vobis custodiatur. hortor autem et caritatem 
vestram obsecro, ut quem decet honorem et obedientiam militibus 
vestris, tribunis et centurionibus, secundum suum quisque ordinem et 
manipulum, praebeatis: scitote, hoc quoque esse mumeris vestri. 
quodsi ex animo feceritis, quae vobis mandavi, deo confisus spero, 
minis et periculis iure ab eo in nos intentis mos liberatum iri. de- 
inde corona adamantina in coelo vos manet, et memoria vestri per- 
petua et eximia in orbe terrarum erit" his verbis quum finem di- 
cendi fecisset et cum lacrimis gemitibusque deo gratias egisset, cun- 


| Γ | LIB. 11. CAP. VII. 279 


| δὸς ἡμῶν."  dxoicac δὲ 6 βασιλεὺς xoi πλεῖστα εὐχαριστή- 
σᾶς καϊπλείστας δωρεῶν ἐπαγγελίας αὐτοῖς ἀπηγγείλατο, εἶτα 
| πάλιν λέγει “ λοιπόν, ἀδελφοὶ καὶ συστρατιῶται, ἕτοιμοι ἔστε 
τῷ πρωΐ. χάριτε καὶ ἀρετῇ τῇ παρὰ τοῦ ϑεοῦ ὑμῖν δωρη- 
5 ϑείσῃ, καὶ συνεργούσης τῆς ἁγίας τριάδος, ἐν ἣ τὴν ἐλπίδα 
πᾶσαν ἀνεϑέμεϑα, ποιήσωμεν τοὺς ἐναντίους μετὰ αἰσχύνης 
ἐκ τῶν ἐντεῦϑεν κακῶς ἀναχωρήσωσιν." 

EU 7: (ἀκούσαντες δὲ oi δυστυχεῖς “Ῥωμαῖοι καρδίαν. ὡς θα 
λέοντες ἐποίησαν, καὶ ἀλλήλοις συγχωρηϑέντες ἤτουν εἷς τῷ 
[0 ἑτέρῳ καταλλαγῆναι, καὶ μετὰ κλαυϑμοῦ ἐνηγκαλίζοντο, μήτε 
φιλτάτων τέχνων μνημονεύοντες οὔτε γυναικῶν ἢ πλούτου 
φροντίζογτες, εἰ μὴ μόνον τοῦ ἀποϑανεῖν ἵνα τὴν πατρίδα 
 φυλάξωσι. xoi ἕκαστος ἐν τῷ διατεταγμένῳ τύπῳ ἐπανγέστρε- 
| wt, καὶ ἀσφαλῶς ἐποίουν ἐν τοῖς τείχεσι τὴν φυλαχήν. ὃ δὲ 
ι5 βασιλεὺς ἐν τῷ πανσέπτῳ ναῷ τῆς τοῦ ϑεοῦ λόγου σοφίας 
ἐλθὼν xai προσευξάμενος μετὰ χλαυϑμοῦ τὰ ἄχραντα xui 
ϑεῖα μυστήρια μετέλαβεν, ὅμοίως καὶ ἕτεροι πολλοὲ τῇ 
αὐτῇ γυχτὲ ἐποίησαν. εἶτα ἐλθὼν εἰς τὰ ἀνάκτορα ὀλίγον 
| σταϑεὶς καὶ ἐκ πάντων συγχώρησιν αἰτήσας, ἐν τῇδε τῇ ὥρᾳ 
Or/c διηγήσεται τοὺς τύτε χλαυϑμοὺς καὶ ϑρήνους τοὺς ἐν τῷ 
παλατίῳ; εἰ καὶ ἀπὸ ξύλου ἄνθρωπος ἢ ἐκ πέτρας ἦν, οὐκ 
ἐδύγατο μὴ ϑρηνῆσαι. 


ἢ 


8. caput non distinguit P 14. ἐπὲ P 


cti velut uno ore, ipsi quoque collacrimantes,. responderunt, pro fide 
Christiana et patria mortem se oppetituros esse. ad haec imperator 
gratias amplissimas egit δὲ amplissima promisit praemia. tum rursus 
"quod restat," inquit, "fratres et commilitones, parati estote in cra- 
stinum diem. gratia et virtute a deo vobis impertita, et adiuvante 
sancta trinitate , in qua spem omnem collocavimus, efficiemus , ut 
hostes cum dedecore hinc recedant." 

7. His auditis, miseri Romami animos leonum sibi fecerunt, ve- 
niamque petebant et dabant mutuo, et cum lacrimis invicem se com- 
plectebantur, non iam liberorum carissimorum, aut coniugum, aut fa- 
cultatum memores, sed solius mortis, quam pro salute patriae obire 
vellent. ad suam quisque stationem redierunt, et in muris custodiam 
agebant diligenter. imperator venerandum sapientiae dei verbi templum 
ingressus, precibus ibi et lacrimis effusis, intacti et divini mysterii par- 
ticeps factus est: quod'idem alii multi eadem nocte fecerunt. deinde 
in palatium se contulit, ibique aliquantisper moratus, ab ommibus 
veniam petiit. quis fletus et lamenta tum audita per palatium fando 
assequatur? si quis ligneus aut saxeus homo fuisset, non potuisset 
sibi temperare a lacrimis. 


280 GEORGII PHRANTZAE 


Kai ἀναβὰς ἐφ᾽ ἵππου ἐξήλθομεν τῶν ἀναχτύρων ntgu&g- - 
χόμενοι τὰ τείχη, ἵνα τοὺς φύλακας διεγείρωμεν πρὸς τὸ φυ-. 
λάττειν ἀγρύπνως. ἦσαν δὲ πάντες ἐπὶ τοῖς τείχεσι καὶ πύρ- 
γοις τῇ νυχτὲὶ ἐκείνῃ" καὶ ai πύλαι πᾶσαι ἦσαν κεχλεισμέ- | 
ναι ἀσφαλέστατα, δι’ ὧν οὐ δυνατὸν ἦν ἐξελϑεῖν τινὰ ἢ εἰσ- 5 
ελϑεῖν. ὡς δὲ ἤλθομεν ἐν τοῖς Καλιγαρίοις ὥρᾳ πρώτῃ τῆς 
ἀλεκτροφωνίας, κατιόντες τῶν ἵππων ὠἀνήλθομεν εἰς τὸν πύρ- 
γον, καὶ ἠκούσαμεν συχνῶς ὅμιλεῖν καὶ ϑόρυβον μέγαν ποιεῖν 
ἔξωϑεν ἐπιτήδειον, καὶ εἶπον ἡμῖν οἱ φύλακες ὅτι OV ὅλης 
τῆς νυχτὸς οὕτως ποιοῦσιν: ἦσαν γὰρ σύρνοντες τὰ ὅσα τῶν τι 
ὀργάνων πρὸς τειχομαχίαν ἡτοίμασται, φέροντες αὐτὰ ἐγγὺς 
τοῦ ὀρύγματος... ἐπὲ τούτοις σαλεύονται xai τῶν ἠόνων τὰ 
μέγιστα τῶν ἀντιπάλων σχάφη, καὶ αἵ τριήρεις χαὶ αἱ γέφυ- 
ραν ἐν τῷ λιμένι τοῖς τείχεσι xoc ταῖς ἀχταῖς προσπελάζουσι. 
περὶ δὲ δευτέραν ἀλεκτροφωνίαν ἄνευ σημείου τινός, χαϑὼς 1| 
καὶ ἄλλαις ἡμέραις προεποίουν, τὸν πόλεμον ἀνῆψαν μετὰ με- 
γάλης σπουδῆς καὶ βίας. ἐπροώρισεν οὖν ὃ ἀμηρᾶς ἵνα πάν- 
τες οἱ μὴ ὄντες τοσοῦτον ἔμπειροι ἐν πολέμοις καί τινες γέ- 
ροντες xal νέοι ἐν πρώτοις τὸν πόλεμον ἀνάψωσι xai τὴν 
συμπλοχὴν ποιήσωσιν, ἵνα ἡμᾶς ὀλίγον χοπιάσωσι καὶ οἱ 
πλέον ἰσχυροὶ. καὶ ἀνδρεῖον καὶ ἔμπειροι τοῦ πολέμου μετὰ 
πλείονος θάρσους καὶ προϑυμίας καϑ' ἡμῶν ἔλθωσι. καὶ 
ταῦτα ἐγένετο, xoi ὃ πόλεμος καὶ ἢ συμπλοκὴ ὡς χάμινος 
ἀνῆψε. καὶ οἱ ἡμέτεροι γενναίως ἀντέλεγον καὶ καχῶς αὖ- 


4P. ἀσφαλεστάτως Ρ 6. χαλληγαρίοις M 14. ἐν] αἱ ἐν P 


Conscensis equis, e palatio egredimur et obimus moenia, ad vi- 
giles excubias custodes excitatum. erant omnes in muris et turribus 
ea nocte, et portae tutissime clausae, per quas nemo aut exire aut 
intrare posset. ubi in Caligaria venimus sub primum cantum galli, 
ex equis descendimus atque ascendimus in turrim. ibi foris crebros 
colloquentes et magnum strepitum audivimus, dixeruntque custodes, 
per totam noctem ita fieri. quippe quidquid instrumentorum ad op- 
pugnandos muros paratum erat, ad fossam comportabant. interim etiam 
in litoribus omnia fervent: maxima hostium navigia, triremes et pontes 
in portu exstructos moenibus et litoribus admoventur. circa secundum 
galli cantum sine ullo signo, quemadmodum etiam superioribus diebus fe- 
cerant, oppugnationem impense et summo conatu ordiuntur. praeceperat . 
autem ameras, ut, qui rei militaris minus periti essent et senes quidam  . 
et adolescentes pugnam committerent, quo nos aliquantum .fati- ' 
garent, et validiores, fortiores et bello exercitatiores maiori audacia 
et alacritate nos aggrederentur. fiebat ita, ac proelium et conflictus. 


. 


aD Ege Rei δἰ I 5a vaa 


Zr 


LIB. III. CAP. VII. 281 


τοὺς ἐδεξιοῦντο καὶ ἐκ τῶν τειχῶν ἀπεχρήμνιζον, καί τινα 
τῶν πολεμιχῶν ὀργάνων καὶ σκευῶν τῶν ἐναντίων κατέσπα- 
σαν" καὶ ἐξ ὠμφοτέρων τῶν μερῶν ϑάνατος ἐγεγόνει, xad 
b μιάλιστα ix τοῦ τῶν Τούρκων μέρους. ὡς δὲ oi ἀστέρες τοῦ 
"οὐρανοῦ ἀρχὴν ἐποίουν μὴ φαίνεσθαι, τοῦ φωτὸς τῆς ἡμέρας 
αὐγάζοντος, καὶ ἐκ τῶν ἀνατολῶν τὸ ῥοδοειδὲς τῆς πρωΐας 
ἐνέφαινεν, πᾶν τὸ πλῆϑος τῶν πολεμίων ὡς σχοίνισμα ἕν 
ἐγεγόνει ἐκ τοῦ ἑνὸς μέρους τῆς πόλεως ἕως τοῦ ἑτέρου. xui 
᾿ τὰ ὕργανα τὰ πολεμικά, τύμπανα τε καὶ ἄλλα κεράτινα καὶ 
πᾶν ἕτερον, κρούσαντες καὶ φωναῖς ἰσχυραῖς ἀλαλάξαντες εἰς 
τὰς ξλεβόλεις πάσας τὸ πῦρ ἐνέβαλον, καὶ πάντες ὁμοϑυμα- 
δὸν ἐν ἑνὲ καιρῷ καὶ ὥρᾳ διά τὲ χέρσου xai ϑαλάσσης τὴν 
ἐμβολὴν xai σύρρηξιν τοῦ πολέμου καὶ συμπλοκὴν ἐποίησαν. 
ϑαρσαλέοι δέ τινες πολεμήτορες τὰς μηρινϑώδεις κλίμακας Β 
5énav(ovoi. τὰ δὲ βέλη παντοῖα χατὰ τῶν ἐν τοῖς πύργοις 
^ dgítro, xai ὥραις μὲν δύο 5j μάχη ἐνεστήχει στενοῦσα xad 
φρικαλέα, ἦν δέ πως τὰ τῶν Χριστιανῶν ἐπικρατέστερα * xod 
γὰρ «i κλιμακοφύροι τριήρεις σὺν τῇ γεφύρᾳ ἄπραχτοι τῶν 
τειχῶν τῶν ὑδραίων ἀπεκρούσθϑησαν, καὶ τὼ τῶν λίϑων ἐκ 
χοτῆς πύλεως ἀφετήρια πλείστους τῶν ἐναντίων ᾿“Ιγαρηνγῶν 
 διέφϑειραν, xai ἐκ τῆς χέρσου μέρους τὰ ὅμοια τοὺς ἐναν- 
τίους καὶ χεῖρον ἐδεξιώσαντο. xai ἦν ἰδεῖν ϑέαμα ξένον, 
ὥσπερ νεφέλη σχοτεινὴ καλύπτουσα τὸν ἥλιον καὶ τὸν οὐρα- 


"s 
Fix 
δὴ 


9. χεράτια P 11. τηλεβόλους P 


camini instar exarsit. nostri fortiter resistebant, male eos excipiebant 
δὲ de moenibus deturbabant, et nonnullas machinas et instrumenta 
bellica eorum diffringebant, et, quum utrimque caderent, e Turcis 
tamen plures cadebant. ubi autem stellae in coelo micare cessarunt, 
lucescente lumine diei, et ab oriente rosea aurora comparuit, omnis 
hostium multitudo perinde ac funis ab una parte urbis ad alteram 
pertinuit. organis bellicis, tympanis, tubis corneis, reliquis omnibus 
strepentes et magno frementes clamore, in omnes helepoles igne con- 
jecto, cuncti concorditer, eodem tempore et hora, terra marique im- 
pressionem faciunt et pugnam lacessunt. quidam audaciores bellatores 
per scalas stuppeas ascendunt. ommis generis tela in eos, qui in tur- 
ribus erant, coniiciuntur, horas duas acriter et horribiliter pugnatum 
est, ac superior forsan erat res Christiana. nam triremes, quibus sca- 
lae portabantur, cum ponte re infecta a muris maritimis repulsae 
sunt, et saxa ex urbe iactata Agarenorum plurimos extinxerunt, at- 
que e terra similiter ac peius etiam hostes excipiebant: eratque videre 
novum spectaculum, solem et coelum tanquam obscura nube involu- 


“82 GEORGII: PHRANTZAE 


γόν. καὶ τὰς κατασχευασϑείσας μηχανὰς μετὰ τοῦ ὑγροῦ πυρὸς 
Ütnzovrtc τοὺς ἐναντίους ἔκαιον, καὶ τὰς ἀναβάϑρυας καὶ χλίμα- 
xag μετὰ τῶν ἀναβαινόντων λίϑοις βαρέοις ἄνωϑεν ἀκογτίζον- 
τες χατέχοπτον, καὶ μετὰ ἐλεβολίσκων xai τόξων ἀπεδίωχνον" 
* » , » ^ -Ῥ΄» , , ? ^ ^ € , E - £ 
xai &vJ)' ἂν τὸ πλῆϑος ἐθεώρουν, ἐκεῖσε ταῖς ἐλεβύλεσι πῦρ: 
- I LI ' » 15 , € 2? 
ἐνέβαλλον χαὶ πολλοὺς snAgcrvov καὶ ἀπέχτειγον. οἱ δὲ ἔναν.-. 
τίοι ἔχ τὸ τοῦ χύπου τοῦ πολέμου καὶ τῆς ἀντιστάσεως TO-- 
- , , e » A3" M 
σοῦτον ἀγανακτήσαντες ὥστε ὁπισϑεν θλίγον ἤϑελον στρέψαι, 
(va ἀναψυχὴν λάβωσιν: οἱ δὲ τζαούσιδες xai δαβδοῦχοι 
τῆς αὐλῆς μετὰ ῥάβδων σιδηρῶν καὶ βουνεύρων ἐνέτυπτον, 1 
ἵνα μὴ δίδωσι νῶτα τοῖς ἐχϑροῖς. τίς διηγήσεται τὰς τότε 
φωνὰς καὶ τὰς χραυγὰς καὶ τῶν πληγέντων διαμφὲ τὸ οὐαί; 
ὅϑεν ἕως τῶν οὐρανῶν ἀνέβαινον ci φωναὶ καὶ ὅ κρότος. καί 
τινες μὲν ἐκ τῶν ἡμετέρων ϑεωροῦντες αὐτοὺς οὕτως πάσχον- 
τας μετὰ φωνῶν μεγάλων ἔλεγον “ταῦτα πολλάκις ποιήσαν- 
» , ᾽ ^ 
τες χακῶς amsxgovoOrnrs*" αὐτοὶ δὲ μετὰ βίας τὴν ἀνδρίαν 
αὑτῶν ϑέλοντες δεῖξαι ἐπὲ τὰς κλίμακας πάλιν ἀνέβαινον. 
ἕτεροι δέ τινες τολμηροὲ καὶ ἰσχυροὲ xai δραστικοὶ ini τῶν 
x T - € ον |» , 3- v - » 
ὥμων εὶς τοῦ ἑτέρου ἀνέβαινε, xat ἄλλος παλιν ἐπὲ τῶν ὠμῶν 
- E , » - 
τοῦ δευτέρου ἀνήρχετο ὅπως ἐδύνατο, Iva. ἄνω ἐν τοῖς τείχεσιν 
ἔλθωσι. xai ταῦτα πάντα ποιοῦντες σφοδρῶς x«i βιαίως 
συρρήγνυται περὲ τὰς εἰσόδους καὶ ἀνόδους μάχῃ καρτερά, 
* e. 5 , , , * * 
καὶ τὰ ξίφη ἐσπασμένοι συνεπλέκοντο, φόνος δὲ πολὺς ἣν 


- 


2. χατὰ τῶν ἐναντίων Ρ 4. xci τηλεβολίδσχοις χαὲ τόξοις P 
13. ὑπὲρ τὸν οὐρανον P 17. ϑέλογτες καὶ μὴ ϑέλοντες δεῖ- 
ξαι M 23. σπασάμενον P 


tum. machinis igne Graeco instructis iaculantes, hostes concrema- 
bant; scalae et qui eas ascendebant, molaribus desuper iactis detur- 
babantur et iaculis sagittisque repellebantur, et ubi confertos hostes 
videbant, eo helepolibus ignem iaculati multos vulnerabant et interfi- 
ciebant. hostes autem labores belli et nostrorum renisus ita aegre tu- 
lerunt, ut nonnihil recedere vellent ad recreandas vires. verum tzau- 
sides et lictores aulae virgis ferreis et scorteis eos urgebant, ne ho- 
sti- terga darent. quis voces et clamores et vulneratorum utrimque 
gemitus verbis assequatur, unde ad sidera penetraret strepitus? qui- 
dam de nostris, quum ita hostes affectos viderent, clamabant " saepe 
hoc conati, male semper repulsi estis," ad quae illi, virtutis osten- 
tandae cupiditate, scalas rursus ascendebant. alii audaces, strenui et 
promti viri alter in alterius humeros et in huius humeros tertius, 
E posset, ascendebant, ut sic muros superarent. haec omnia dum 

unt, vehementer et acriter circa aditus et ascensus proelium com- 
missum, et strictis ensibus pugnátum est, magnaque utrimque fiebat 


e ἐν 3.1... 


GR ΤΎΡΟΣ ΤΥ 


τυ 
» 


LIB. HI. CAP. VII. 283 


ἑκατέρωθεν. κλινομένης δὲ ἤδη τῆς ἡμῶν παρατάξεως Θεύ-- 
| φιλος μὲν ὃ Παλαιολόγος καὶ Ζημήτριος ὃ Καντακουζηνὸς 
| ἄνδρες ἄριστοι προπηδήσαντες νικῶσι τοὺς "dyogrvovc καὶ 
] τρέπουσι xa) ἐκ τῶν τειχῶν καὶ τῶν χλιμάκων κακῶς ἀπε- 
χρήμνισαν καὶ διεσκέδασαν. τότε οὖν xai ἕτεροι οἱ διατε- 
ταγμένοι eig βοήϑειαν ἔφϑασαν. ἐκεῖ δὲ ὃ βασιλεὺς ἔφιππος 


p 


εὐρεϑεὶς καὶ τοὺς στρατιώτας ἐναϑαρρύνων καὶ ἐγείρων, ἵνα 
προϑύμως μάχωνται, ἔλεγεν “ὦ συστρατιῶται καὶ ἀδελφοί, 
| στῆτε ἀνδρείως, παρακαλῶ ὑμᾶς διὰ τοὺς οἰχτιρμοὺς τοῦ 
: (0 ϑεοῦ, ὅτι τὰ νῦν ϑεωρῶ τὸ πλῆϑος τῶν ἐναντίων ἀρχὴν λαμ- 
| βάνειν συγκοπὴν ποιῆσαι, xai ὀλίγον διασκεδάζονται, καὶ οὐ 
| κατὰ τὴν τάξιν αὐτῶν καὶ συγήϑειαν ἔρχονται, καὶ 7) νίκη 
|] ἐλπίζω εἰς ϑεὸν τοῦ εἶναι ἡμετέρα. λοιπόν, ἀδελφοί, χαίρετε, 
| ὅτι ὃ πολύτιμος στέφανος ὑμῖν ἔσεται, οὐχὶ μόνον φϑαρτὸς 
dB χαὲ γήϊνος ἀλλὰ καὶ ἐπουράνιος. ὃ ϑεὺς 0 ὑπὲρ ἡμῶν mo- 
| λεμεῖ, δειλίᾳ χατέχει τὸ πλῆϑος τῶν ἀσεβῶν." 
| Kai ταῦτα τοῦ βασιλέως λέγοντος, Ἰωάννης 0 Ἰουστινια- 
᾿γὸς ὃ καὶ στρατηγὸς ἐπλήγη τόξου βέλει ἐν τοῖς σχέλεσιν ἐπὲ 
τὸν δεξιὸν πόδα, αὐτὸς δὲ Ó τοσοῦτον ἔμπειρος ὧν πολέ- 65 
μου, ὡς εἶδε τὸ αἷμα δέειν ἐκ τοῦ σώματος αὑτοῦ, ὅλος 
᾿ἠλλοιώϑη, καὶ ἣν προέδειξεν ἀνδρίαν ἐκ τοῦ φόβου ἔχασε, 
καὶ ἀνωφελῶς μετὰ ταῦτα ἔπραξε. ὃς ἀνεχώρησεν ὅϑεν ἦν. 


3. προσπηδήσαντες P 9. γενναίως P 12. τὴν γίχην ἐλ- 
πίζω εἰς ϑεὸν εἶναι ἡμετέραν P 


caedes. inclinante iam acie nostra, Theophilus Palaeologus et Deme- 
" trius Cantacuzenus, viri fortissimi, prosiluerunt, Agarenos vicerunt 
et fugarunt atque e moenibus male deturbatos disperserunt. tum etiam 
alii, qui illie dispositi essent, ad auxilium advolarunt. imperator, qui 
- forte ibi aderat in equo, milites, ut strenue dimicarent, his verbis 
cohortatus est. "commilitones et fratres, per misericordiam dei vos 
rogo, state viriliter, quandoquidem hostium copias nunc viribus la- 
bascere et paulatim dissipari nec ordine et more suo incedere video, 
ac, deo confisus, spero, victoriam nostram fore. ac gaudete, fratres, 
quoniam corona pretiosissima vobis reposita est, non fluxa et terrena 
solum, sed etiam coelestis. qui pro nobis pugnat deus, impiorum 
copias formidine cohibet." k 
- Haec dicente imperatore, Iohannes lustinianus dux sagitta vul- 
neratus est in dextero pede. vir rei militaris tam egregie peritus, ubi 
sanguinem e corpore profluentem vidit, totus mutatus, quam ante 
ostenderat virtutem, statim pavore abiecit, nec quidquam postea ope- 
rae navavit, sed loco, in quo erat, relicto, cum silentio discessit, 
medicum quaerens, nec memor fortitudinis οἱ dexteritatis, quam a 


284 | GEORGII. PHRANTZAE 


μετὰ σιωπῆς διήρχετο ζητῶν ἰατρούς, μὴ μνημονεύων τῆς 
γενναιότητος xoi ἐπιδεξιότητος ἣν ἀρχῆϑεν ἔδειξε. καὶ οὐκ 
εἶπε τοῖς συνοῦσιν αὐτῷ οὐδέν, οὔτε ἀντ᾽ αὐτοῦ εἴασέ τινὰ 
ἕτερον, ἵνα μὴ ἢ γεγονυῖα σύγχυσις γένηται καὶ ἀπώλεια. 
στραφέντες δὲ οἱ στρατιῶται καὶ μὴ ἰδόντες τὸν στρατηγόν, 5 
διὰ τοῦ ῥηθέντος λόγου ὅτι ἔφυγεν εἰς ταραχὴν καὶ δειλίαν 
μεγάλην ἐνέπεσον. ὃ οὖν βασιλεὺς κατὰ συγχυρίαν πάλιν. 
ἐκεῖσε εὑρεϑεὶς ὁρᾷ τοὺς στρατιώτας συγχεχυμένους xai με- 
στοὺς φύβου ὡς πρύβατα διωχύμενα, καὶ μαϑὼν τὸ αἴτιον 
xai τὸν στρατηγὸν αὐτοῦ ᾿Ιουστινιανὸν ἰδὼν φεύγοντα ξγγέ- τι 
σας αὐτῷ λέγει “ἀδελφέ, τί τοῦτο πεποίηκας; στρέψον ἐν τῷ — 
διατεταγμένῳ σου τόπῳ. ἡ πληγὴ αὕτη ὀλίγον τί ἐστι. στρέ- 
ψον, ὅτι τὰ νῦν ἡ πλείων ἀνάγκῃ ἐστίν. 32) πόλις εἰς χεῖράς 
σου χρέμεται, ἵνα λυτρώσῃς αὐτήν." πολλὰ δὲ εἰπόντος τοῦ 
βασιλέως αὐτῷ οὐδὲν ἀπεχρίνατο, ἀλλ᾽ ἐν τῷ Γαλατῷᾷ περά- τῇ 
σας αἰσχρῶς ἑκεῖ τελευτᾷ ἐκ τῆς πιχρίας καὶ περιφρονήσεως. 
οἱ δὲ Τοῦρκοι ἰδόντες τὴν τοσούτην σύγχυσιν τῶν ἡμετέρων 
ϑάρσος ἔλαβον. ἐχεῖ xai ὃ Σογὰν μπασιᾶς παρὼν τοῖς ἰαγ- 
γιτζαρίοις καὶ τοῖς ἑτέροις διαλεχϑεὶς ἐπήγειρεν αὐτῶν τὰ 
φρονήματα. καί τις ἰαγνίτζαρις τοὔνομα Χασάνης (ἐκ τοῦ 20 
“Πουπαδίου ὃ γιγαντώδης ὥρμητο λένδρος) ὑπὲρ κεφαλῆς τῇ 
ἀριστερᾷ χειρὲ τὸν ϑυρεὸν βαλών, τῇ δὲ δεξιᾷ τὸ ξίφος ἀσπα- 
σάμενος, ἐπὶ τὸ τεῖχος, οὗ ἐθεώρει τὴν σύγχυσιν, ἐχώρησεν. 


5. στρ. ἀλλὰ μᾶλλον ἐρρέϑη, λόγος ὅτε P 21. λοπαδίου P 
γιγαντόγης P 


τ 


principio praestiterat: nec vero iis, qui aderant, ullum verbum fecit, 
aut sui vicarium reliquit, quo impediretur, quae secuta esL, confusio 
et pernicies. conversi enim milites, quum ducem non conspiciunt, sed 
fugisse audiunt, in perturbationem et metum ingentem inciderunt. rursus 
forte aderat imperator: qui ubi milites perturbatos et plenos timore, 
velut oves bestiis agitatas, vidit, causam edoctus et Iustinianum pro- 
fugum animadvertens, sic eum aggreditur: ^mi frater," inquit, "quid 
istud agis? redi in locum tuum: plaga ista modica est: redi, amabo 
te: gravior enim nunc necessitas urget. urbs in manibus tuis est, a 
te servanda est." alia plura monenti imperatori nihil respondit, sed 
Galatam traiectus, ibidem , in contemtionem adductus, moerore obiit. 
interim Turcae, animadversa tanta nostrorum perturbatione, receperunt , 
animos; atque Sogan basias iannitzaros aliosque adhortatus erexit. 
iannitzarus quidam, nomine Chasanes, Lupadio oriundus, ingenti 
corporis magnitudine, sinistra manu supra caput scutum protendens, 
dextra gladium stringens, ad murum, qua turbatos nostros vidit, pro- 


m reru  μολμεν νυ MR 


PURI 


LIB. III. CAP. VII. 585 


ἕποντο δὲ αὐτῷ zai ἕτεροι ὡσεὶ τριάκοντα, τὴν ἀνδρίαν ζηλώ- 
E σαντες. οἱ δὲ. ἐναπομείγαντες ἡμέτεροι ἐν τῷ τείχει κατεχόν- 
τῇ mor αὐτοὺς καὶ βέλεσιν ἔβαλλον xai M9ovg ὑπερμεγεϑεῖς 
 ἐχύλιον κατ᾽ αὐτῶν" δέχα καὶ ὀχτὼ ἐξ αὐτῶν ἀπεκρήμνισαν. 
πὸ δὲ Χασάγης οὐ πρότερον ἐπέσχε τὴν ὁρμὴν ἢ ἀνελϑεῖν ἐν 
τοῖς τείχεσι καὶ τρέψασϑαι τοὺς ἡμετέρους. ἡνίκα γοῦν ἐκρά- 
; dd τῆς ἐπιχειρήσεως , καὶ ἕτεροι πολλοὲ ἐκολουϑήσαντες 
ἀγήρχοντο εἰς τὸ τεῖχος. καὶ τοὺς ἀναβαίνοντας οὐκ ἔφϑα- 
σαν χωλύειν οἱ ἡμέτεροι διὰ τὴν ὀλιγότητα: οἱ δὲ πολέμιοι 
οπλῆϑος ἦσαν. τοῖς δὲ ἀναβᾶσι συμπλέχοντες ἐμάχοντο, xot 
ἦν οὐκ ὀλίγος αὐτῶν ὃ φόνος. καὶ ὃ Χασάνης μαχόμενος 
 προσπαισϑεὶς πέτρᾳ τινὲ κατέπεσεν. ἐπιστραφέντες δὲ oi 
ἡμέτεροι xai ἰδόντες αὐτὸν κείμενον πέτραις ἔβαλλον πάντο- 
| 9e ó δὲ εἰς γόνυ διαναστὰς ἠμύνετο, ὑπὸ δὲ τοῦ πλήϑους 
τῶν τραυμάτων παρείϑη τὴν δεξιὰν καὶ κἀτεχώσϑη τοῖς βέ- 
| àeot. καὶ ἕτεροι πολλοὲ ἀπεκτάνϑησαν καὶ ἐπλήγησαν καὲ 
ἕγεχεν τῶν τραυμάτων πρὸς τὸ στρατόπεδον ἐχομέσϑησαν. 
εἶτα τοσοῦτον ἀναβὰν τὸ πλῆϑος τῶν πολεμίων τοὺς ἡμετέ- 
ρους διεσκέδασαν, καὶ ἀφέντες τοὺς ἔξωϑεν τείχους ἔσωϑεν 
ο διὰ τῆς πύλης ὄβαινον καταπατῶντες εἷς τὸν ἕτερον. ταῦτα 
dà οὕτως ἔχοντα καὶ φωνή τις ἐρρέϑη ἔσωϑεν καὶ ἔξωϑεν xat 
dx τοῦ μέρους τοῦ λιμένος " ἑάλω τὸ φρούριον, καὶ τὰ στρα- 
τήγεια καὶ τὰ σημαῖα ἄνωϑεν ἐν τοῖς πύργοις ἔστησαν." xad 
7 φωνὴ τοὺς ἡμετέρους ἐτρέψατο, τοὺς δὲ πολεμίους avc- 


14. ἐμείνετο M, ἐσημαίνετο P 16. ἐπγνίγησαν P 24. 3 
φωνὴ) τὸ στρατήγημα Ρ 


cessit, circiter triginta virtutis aemulis sequentibus. nostri manserunt 
in muro, eosque "jaculis et grandibus saxis exceperunt atque decem 
et octo 'deturbarunt. verum Chasanes non prius remisit impetum , 
quam, escenso muro, nostros fugaret. postquam igitur auso potitus 
'est, etism multi alii, eum secuti, in murum evadebant, quos nostri 
propter paucitatem prohibere non poterant, quum hostium magnus 
numerus esset. proelium tamen cum iis, qui ascenderent, commise- 
runt et non exiguam in eos ediderunt caedem. ipse Chasanes, inter 
pugnandum saxo offensus, procubuit. quem quum conversi nostri ia- 
centem vident, lapides undique in eum coniiciunt. ille in genua eni- 
sus, pugnabat , sed mox plagarum multitudine manibus elanguit et 
telis obrutus est. multi item alii aut occisi, aut vulnerati et propter 
plagas in castra asportati sunt. tandem hostes catervatim muro po- 
titi, nostros dissiparunt, qui, relictis exterioribus moenibus, per por- 
tam in urbem irrumpentes invicem se conculcabant. haec dum agun- 
tur, intus et extra et ad portum clamatur "capta est arx, signa et 


280 , GEORGII PHRANTZAE 


, ^. P, ^ 
Suggvre* καὶ ἀλαλάξαντες φωνὰς πολλὰς xai προϑύίμως 
ἄνευ φόβου οἱ πάντες ἐπὲ τὰ τείχη ἀνέβαινον. 

y *y c * 
Ὡς ovv εἰδὲν 0 δυστυχής, 0 βασιλεὺς καὶ αὐθέντης μου, 
Β δακρυχέων ἐπαραχάλει τὸν ϑεόν, xai τοὺς στρατιώτας ἵνα 
D , 5 LÀ E 
μεγαλοψυχήσωσι προέτρεπε" καὶ οὐκ zv συνδρομῆς καὶ fon- 

, 1 , * M e , 

ϑείας ἐλπὶς οὐδεμία. ὃ δὲ τὸν ἵππον χεντήσας δραμὼν ἔφϑα- 
» ^ € € Ὕ C] » ΓΙ... ς 
σεν ἔγϑα τὸ πλῆϑος τῶν ἀσεβῶν ἤρχετο, καὶ ὥσπερ 0 Σαμ- 
wv ἐπὲ τοὺς ἀλλοφύλους ἐποίει, xoi τοὺς ἀσεβεῖς ἐν τῇ 
, - - , - ^ 
πρωτῃ συμπλοχῇ ἐκ τῶν τεΐχων ἀπεχρήμγισεν, ὡς ἰδεῖν ϑαῦ- 
μα ξένον τοὺς ἐντυχόντας xai βλέποντας. βουχόμεγος ὡς 

, ' ' c , kh] , » , - M 
λέων καῤ, την θοξραέαν, ἐσπροσρέψην jo A τῇ δεξιᾷ πολ- 
λοὺς τῶν πολεμίων ἀπέσφαξε" καὶ τὸ αἷμα ποταμηδὸν ἐκ 

- - ^ - ^ , - » "woe" i * 
τῶν ποδῶν καὶ τῶν χειρῶν αὐτοῦ ἔρρεε. καὶ ὃ προρρηϑεῖς 

^ c , ^ ' , , 
zov Φραγκίσχος ὃ Τολέδος ὑπὲρ τὸν ᾿Αἰχιλλέα ἐποίησεν" ἐν 
τοῖς δεξιοῖς τοῦ βασιλέως ἔτυχε, xol ὡς τις ἀετὸς μετὰ ὀνύ- 
gov καὶ στόματος τοὺς ἐναντίους κατέχοπτεν. ὁμοίως χκαὲ 
Θεόφιλος ὃ Παλαιολόγος, ὡς tie τὸν βασιλέα μαχόμενον xat 
τὴν πόλιν κινδυνεύουσαν, μεγαλοφώνως μετὰ κλαυϑμοῦ χρά- 
D 5 cc , - - » - 5» ' ““ « * 
Sag εἰπε “᾿ϑέλω ϑανεῖν μᾶλλον ἡ ζῆν, καὶ συρρήξας ξαυτὸν 
P] * - * LU T ', 
àv μέσῳ μετὰ κχραυγῆς τοὺς ὅσους εὗρε πάντας διεσχέδασε 
χαὲ διεσκύρπισε καὶ ἐθανάτωσεν. ἀλλὰ καὶ ᾿Ιωάννης ὃ Ζ21αλ- 
μάτης ἐκεῖ παρὼν ὑπὲρ πάντα στρατιώτην γενναίως τοῖς πο- 


6. χεντρήσας P 


vexilla sublime in turribus elata." quae vox nostros fugavit, hostes 
erexit, qui magno clamore et impetu, nullo timore, in murum 
ascendunt. 

Haec quum videt miser imperator, dominus meus, cum lacrimis 
deum precatur, et milites, ut generose pugnent, impellit: at nulla 
iam opis et auxilii spes erat. itaque ipse equo concitato advolat, qua 
irruebat hostium turba, et. quemadmodum Sampso hostes prostravit, 
ita impios primo impetu e moenibus deturbat, ut qui aderant et vi- 
debant, mirum cernerent spectaculum. leonis instar fremens, et, dextra 
gladium strictum tenens, multos hostes trucidavit, ac sanguis in mo- 
dum fluminis e pedibus et manibus eius profluebat, dominus Franci- 
scus autem, Toledus, quem supra nominavi, ipsum superavit Achillem, 
ad dextram imperatoris dimicans et aquilae instar unguibus et ore 
hostes concidens. similiter Theophilus Palaeologus, ut imperatorem 


| 


i 


decertantem et urbem periclitantem vidit, magna voce et lacrimans. 


clamavit "mori quam vivere malo," et impetu facto in medios M 


quotquot invenit, disiecit, dissipavit, occidit. at enim Iohannes Dal-. 


mata quoque, ibi praesens, prae reliquis militibus generose pid 


y! 


ἢ 


^ 


LIB. Π|.. CAP. VIII. 285 


λεμίοις ἐσυμπλέχετο. | xal οἵ ἐντυχόντες xai βλέποντες ἐθαί.. 
μαζὸν περὶ τῆς ἰσχύος καὶ γενναιότητος τῶν ἀρίστων ἀνδρῶν. 
xai δὲς καὶ τρὶς τῆς ἐμβολῆς καὶ συρρήξεώς τε καὶ συμπλο- 
- xác γενομένης μεγάλως τοὺς ἀσεβεῖς ἐτρέψαντο xai πλῆϑος 
5 ἀπέχτειναν xai ἑτέρους ἐκ τῶν τειχῶν ἀπεχρήμνιζον, xai ἀγω- 
 γιζόμενοι σφοδρῶς καὶ συμπλεκόμενοι ἀπεχτάνϑησαν, καὶ no- 
λὺν φόνον εἰς τοὺς πολεμίους πρὸ τοῦ ἀποθανεῖν ἐποίησαν 
οὕτως. καὶ ἕτεροί τίνες στρατιῶται οὐκ ἀγενεῖς μαχόμενοι 
ἂν τῷ τόπῳ ἐχείνῳ καὶ αὐτοὶ ὠπεχτάνϑησαν πλησίον τῆς πύ- 
ὁλης τοῦ ἁγίου Ῥωμανοῦ, ὅπου τὴν ἐλέβολιν ἐχείγην κατεσχεύα- 
σαν xai τὴν μεγάλην ἐλέβολιν ἔστησαν, καὶ τὰ τείχη τῆς πύ- 
λεὼς χαλάσαντες ἐκεῖϑεν ἐν τῇ πύλει πρῶτον εἰσῆλϑον. ἐγὼ 
δὲ τῇ ὥρᾳ ἐχείνῃ οὐχ εὑρέϑην πλησίον τοῦ αὐϑεντὸς μου 
τοῦ βασιλέως, ἀλλὰ προστάξει ἐχείγου εἰς ἐπίσκεψιν δῆϑεν ἐν 
[5 ἄλλῳ μέρει τῆς πόλεως ἤμην. 
P 8. ᾿Ελθόντων δὲ τῶν Τούρκων xai τοὺς ἐν τοῖς ἔσωϑεν 
 χεύχεσι Χοιστιανοὺς μετὰ ξδλεβολίσκων καὶ βελῶν xai τόξων 
| zai πετρῶν ἐναπολειφϑέντας ἐδίωξαν, καὶ ἐγκρατεῖς πάντων 
- ἐγένοντο, ἄνευ δὲ τῶν πύργων τῶν λεγομέγων Βασιλείου “έον-- 
οτος χαὶ ᾿ἡλεξίου, ἐν οἷς ἑστήκεισαν οἱ ναῦται ἐκεῖνοι οἱ ἐκ 
τῆς Κρήτης" αὐτοὶ γὰρ γενναίως ἐμάχοντο μέχρι xoi τῆς 
furno καὶ ἑβδόμης ὥρας καὶ πολλοὺς Tovoxovg ἐθανάτωσαν, 
καὶ τοσοῦτον πλῆϑος βλέποντες καὶ τὴν πόλιν δεδουλωμένην 


10. τηλέβολον P^ τι. ἑλέπολιν P 16. τοὺς ἔσωϑεν τοῦ τεί- 
xovg τῆς πόλεως χρ. P 7. τηλεβολίσχων P 


hostes decertavit: ut, qui aderant et videbant, fortissimorum virorum 
virtutem et audaciam mirarentur. itaque bis et ter impressione et 

"pugna facta, impios vehementer fugarunt, multos occiderunt, alios de 
muris depulerunt, atque occubuerunt tandem constanter et strenue 
pugnantes et magna prius hostium strage data. item alii haud imbel- 

.les milites eodem loco dimicantes ceciderunt, prope portam sancti 

| Romani, ubi helepolim illam "Turcae fecerant et magnam helepolim 
constituerant: qua primum diruto muro, in urbem penetrarunt. ego 
illo tempore non versabar circa imperatorem , dominum meum, sed 
iussu eius ad lustrandam aliam partem urbis discesseram. 

8. Turcae urbem ingressi Christianos intra interiorem murum reli- 
quos heleboliscis, iaeulis, sagittis, saxis persecuti, et cunctis potiti sunt, 
praeter eos, qui in turribus Basilii Leonis et Alexii quae dicebantur 
constituti erant, nautas Cretenses. hi enim ad sextam et septimam 
horam strenue pugnabant et multos Turcas interficiebant, quumque 

tantam hostium multitudinem et totam urbem subactam viderent, no- 


is A 


588 GEORGII PHRANTZAE 


πᾶσαν αὐτοὶ οὐκ ἤϑελον δουλωθῆναι, ἀλλὰ μᾶλλον ἔλεγον 
ἀποθανεῖν κρεῖττον ἢ ζῆν. Τοῦρκος δέ τις τῷ ἀμηρᾷ dva- 
φορὰν ποιήσας περὲ τῆς τούτων ἀνδρίας, προσέταξεν ἵνα κα- 
τέλϑωσι μετὰ συμβάσεως καὶ ὦσιν ἐλεύϑεροι αὐτοί τε xai 7 | 
γαῦς αὐτῶν καὶ πᾶσα 7 ἀποσχευὴ ἣν εἶχον. καὶ οὕτως γε. ἢ 
γομένων πάλιν μόλις ἐκ τοῦ πύργου τούτους ἔπεισαν ἀπελ- 
ϑεῖν. καὶ δύο μὲν αὐτάδελφοι Ἰταλοί, Παῦλος καὶ Τρωΐλος 
τοὔνομα, iv τῷ διατεταγμένῳ αὐτοῖς τόπῳ μετὰ χαὲ ἑτέρων 
πολλῶν γενναίως ἐμάχοντο χαὶ τοὺς πολεμίους κακῶς ἀπε- 

64 δίωχνον καὶ οὐκ ἀγεννῆ συμπλοκὴν xat σύρραξιν ἐποίουν, xai | 
φόνος ἦν ἀναμεταξύ, λέγω τῶν δύο μερῶν τῶν μαχομένων 
xai ὑπερμαχούγτων. στραφεὶς δὲ ὃ Παῦλος xai δρῶν τοὺς 
πολεμίους ἔσωϑεν τῆς πόλεως λέγει τῷ ἀδελφῷ αὑτοῦ “ὦ φρί- 
ξον ἥλιε! ὦ στέναξον yr! ξάλω ἡ πόλις, ἡμᾶς δὲ τοῦ πο- 
λεμεῖν παρῆλθεν ἡ Qoa. ἀλλ᾽ ὑπὲρ τῆς σωτηρίας ἡμῶν, εἰ" 
δυνατόν, φροντίσωμεν.᾽" 

Καὶ οὕτως ἐγχρατεῖς οἵ πολέμιοι πάσης τῆς πόλεως γε- 
γονότες ἡμέρᾳ τρίτῃ, ὥρα ἦν τῆς ἡμέρας β' καὶ ἥμισυ, τοῦ 
&O&«w ἔτους, τῇ x9 μηνὸς Maíov. καὶ τῶν μὲν προοπιπτόν- 
των ἦν ἁρπαγὴ καὶ αἰχμαλωσία, τῶν δὲ καταλαμβανομένων 2 
καὶ ἀνθισταμένων σφαγή" καὶ οὐδαμῶς ἡ γῆ ἔν τισι τύποις 
ix τῶν νεκρῶν διεφαίνετο. καὶ ἣν ἰδεῖν ϑέαμα ξένον xai 
ϑοήγους πολλοὺς καὶ ποικίλους xai ὠμετρήτους ἀνδραποδε- 


ἡγε βσίον P 7. JI1aloi om P τή. γῆ. tí τοῦτο; 
ecc 


luerunt tamen ipsi subigi, sed mortem vita esse praestabiliorem duce- 
bant. de quorum virtute quum Turca aliquis amerae renuntiasset , 
edixit is, ut ex pacto descenderent et cum navi et ommi supellectile 
sua liberi essent. at sic quoque aegre iis persuaserunt, ut discede- 
rent. duo fratres Itali, Paulus et Troilus nominibus, in loco sibi com- 
misso cum aliis multis generose decertantes, hostes acriter repellebant 
et haud levi dimicabant proelio, et utrorumque, tum pugnantium tum 
defensantium , caedes edebantur. respiciens autem Paulus hostesque 
intra urbem conspicatus, ad fratrem conversus "o sol, horresce," in- 
quit, *o tellus, ingemisce! capta urbs est, et pugnandi tempus iam 
praeteriit. attamen de salute nostra, si qua spes est, cogitemus." 

Ita hostes tota urbe potiti sunt die tertio, hora secunda et dimidia, 
anno 6961, mensis Maii die 29. qui irruerant, rapiebant et captivos facie- 
bant, qui capiebantur et resistebant, mactabantur, atqué nonnullis in locis 
prae cadaverum multitudine non apparebat terra. vidisses novum specta- 
culum, lamenta multa et varia, rapinas innumeras, quibus mulieres pri- 
mariae, virgines et deo consecratae, capillis et crinibus a Turcis 


LIB. HH. CAP. VII. 289 


! | σμούς, τῶν εὐγενῶν ἀρχουσῶν καὶ παρϑένων xai ἀφιερωμέ- 
|. we» τῷ ϑεῷ συρομένων ὑπὸ τῶν Τούρκων διὰ τῶν ἐϑείρων 
] καὶ κόμων καὶ πλοκάμων τῆς κεφαλῆς ἔξωϑεν τῶν ἐκκλησιῶν 
| μετὰ ὀδυρμῶν ἀνηλεῶς, τὴν βοὴν καὶ κλαυϑμὸν τῶν παίδων, 
ἢ στοὺς ἱεροὺς καὶ ἁγίους οἴχους λεηλατισμένους, τὸ φρικῶδες καὲ. 

— dxovóusrvov τίς διηγήσεται; ἦν δρᾶν τὸ ϑεῖον αἷμα καὶ σῶμα 
— Χριστοῦ κατὰ γῆς χεύμενον xai διπτόμενον, καὶ τὰ τιμαλφῆ 
δοχεῖα τούτου ἁρπάζοντες τὰ μὲν διέϑραυον τὰ δὲ σῶα ἐνεχολ- 
 πίζοντο, καὶ τοὺς ἐγκεκοσμημένους κόσμους ὁμοίως ἐποίουν, 
το καὶ τὰς ἁγίας εἰχόνας μετὰ χρυσοῦ καὶ ἀργύρου καὶ λίϑων 
| πολυτίμων κατεπάτουν, καὶ τοὺς χύσμους αἴροντες κλίνας xat 
|] τραπέζας ἐποίουν, καὶ μετὰ τῶν ἱερατικῶν στολῶν καὶ ἐνδυ- 
μάτων τῶν ἐκ σηρικῶν καὶ χρυσοῦφάντων ὄντων τοὺς ἵππους 
ἐσκέπαζον, καὶ ἄλλοι ἐπ’ αὐτοῖς ἤσϑιον, καὶ τοὺς πολυτίμους 
ἡπδ μαργάρους τῶν ἁγίων κειμηλίων ἀναρπάστους ἐποίουν, τὰ 
ἅγια λείψανα καταπατοῦντες. καὶ ἕτερα ἀνοσιουργήματα πλεῖς- 
τα ἐποίουν ἄξια ϑρήνου οἱ τοῦ ἀντιχρίστου πρόδρομοι. ὦ 
τῶν σοφῶν σου κριμάτων, Χριστὲ βασιλεῦ, ὡς ἀνερμήνευτα 
καὶ ὠνεξιχνίαστά εἶσι. xai ἦν ἰδεῖν τὸν παμμέγιστον ἐχεῖνον 
| ad καὶ ϑειότατον τῆς τοῦ ϑεοῦ σοφίας, τὸν οὐρανὸν τὸν 
| ἐπίγειον, τὸν ϑρόνον τῆς δόξης τοῦ ϑεοῦ, τὸ Χερουβικὸν ὃ χη- 
pus καὶ στερέωμα δεύτερον, τὴν ϑεοῦ χειρῶν ποίησιν, τὸ ϑέα-- 
pus καὶ ἔργον ἄξιον, τὸ πάσης τῆς γῆς ἀγαλλίαμα, τὸν ὡραῖον 


2. ἀϑήρων P 5. ἄλλους P 13. ὄντων om P 22. xai 
στερέωμα — ποίησιν om P ϑέαμα τὸ ἄξιον P 


atrociter magno eiulatu ex ecclesiis avellebantur. clamores et plora- 
tus puerorum , sanctarum aedium sacrilegia et si quid aliud horren- 
dum, quis haec enarret? erat videre Christi divinum sanguinem et 
corpus in terram effundi et proiici, sacra vasa diripi et partim dif- 
fringi partim integra in sinum abscondi. perinde de ornatu faciebant, 
sanctas imagines, auro, argento et lapillis pretiosis decoratas, concul- 
cabant, et ornamenta spoliantes in lectulos et mensas adhibebant, sa- 
cerdotalibus stolis et vestimentis, tum sericis tum auro intextis, equos 
sternebant aut pro mappis utebantur, pretiosas sacrae gazae margari- 
tas spoliabant, sacris reliquiis humi protritis. alia permulta exsecra- 
tissima et lacrimis prosequenda facinora praecursores illi antichristi 
patrabant. o sapientissima tua consilia, Christe rex, quam sunt abs- 
condita et inscrutabilia ! erat porro videre maximum illud et divi- 
nissimum templum sapientiae dei, coelum terrestre, sellam gloriae 
dei, Cherubicum vehiculum et firnzamentum alterum, opus manuum 
dei, spectaculum eximium et totius orbis terrarum lumen, templum 
illud elegans et elegautibus elegantius, intra cujus adyta et supra al- 


Phrantzes. 19 


200 GELORGH PIRANTZAE 


xai ὡραίων ὡραιότερον: οὗ ἔσωθεν τῶν ἀδύτων καὶ ἄνω- 
ϑὲεν τῶν ϑυσιαστηρίων καὶ τραπεζῶν ἤσϑιον καὶ ἔπινον, wat 
τὰς ἀσελγεῖς γνώμας καὶ ὀρέξεις αὑτῶν μετὰ γυναικῶν xut 
παρϑένων xaà παίδων ἐπάνωθεν ἐποίουν καὶ ἔπραττον. τίς 


μὴ ϑροηνήσῃ σε, ἅγιε ναέ; xol. πανταχοῦ πᾶν κακὸν ἦν, xoi: 
πᾶσα κεφαλὴ ἤλγει.. ἐν οἴχοις ϑρῆνοι καὶ χλαυϑμοί, ἐν τριό- 
dog ὀδυρφμιοί, ἐν ναοῖς ὀλοφυρμοί, ἀνδρῶν οἰμωγαί, γυναικῶν 
ὀλολυγαὲὶ ἑλκυσμοὲ ἀνδραποδισμοὶ διασπασμοί τε xal βιασμοί, 
οἱ σεμνοὶ τῷ γένει ἀτίμως περιῆσαν, οἱ πλούσιοι ἀνόσιοι. αἵ 
πλατεῖαι, αἱ γωνίαι xara πάντα τύπον πανταχοῦ πασῶν χα-!Ὶ 
κιῶν ἣν ἔμπλεα: οὐδεὶς τόπος ἀνεξερεύνητος 5 ἄσυλος ἔμει- 
γεν. ὦ Χριστὲ βασιλεῦ, τῆς τότε ϑλίψεως καὶ στενοχωρίας 


πᾶσαν πόλιν καὶ χώραν, ἣν οἰκοῦσιν οἱ Χριστιανοί, ἐλευϑέ- 


- 3 - 
ρωσον. καὶ πάντα χῆπον xci oixov oi ἀσεβεῖς οὐκ εἴασαν 


2 , " ^ , , et 
&rogvxrov, ἵνα τὰ κεχρυμμένα χρήματα εὕρωσι" καὶ πλεί- 1 


στων μὲν νέων ϑησαυρῶν καὶ παλαιῶν καὶ ἑτέρων πολυτίμων 
πραγμάτων εὑρόντες ἐνεπλήσϑησαν. 
Ύ LP - , 
9. Ὡς οὖν ἡ πόλις ἑάλω, ὃ ἀμηρᾶς ἔνδον εἰσελϑὼν &u- 
* , -Ὁ Lo , € 
ϑὺς πάσῃ σπουδῇ ζήτησιν ἐποίει περὶ τοῦ βασιλέως, ὃς κατὰ 


- Maa di ^- A 
γοῦν ἄλλον οὐκ ἐλογίζετο εἰ μὴ μόνον μαϑεῖν εἰ ζῇ ἢ τέϑνη- 2 


c ' * * * 3^ ' ». εἰ » 
xsv ὃ βασιλεύς. καὶ τινὲς μὲν ἐλθόντες ἔλεγον Ori εφυγεν, 
2.5. ^ - , Ja D] 2 ἮΝ 
ἄλλοι δὲ ἐν τῇ πόλει ἔλεγον εἶναι χεχρυμμένον, ἄλλοι δὲ τε- 
ϑνάναι μαχόμενον. καὶ ϑέλων πιστωϑῆναι ἐληϑῶς ἔστειλεν 


19. ὃς om P 


taria ac mensas ederent ac biberent, et incestas cupiditates et libidi- 
nes $uas cum feminis,- virginibus et pueris exercerent. quis te non 
lugeat, templum sanctissimum! ubique calamitas erat et dolebat omne 
caput. in domibus lamenta et fletus, in triviis planctus, in templis 
luctus, virorum gemitus, mulierum ululatus, rapinae, captivitates, iu- 
sultationes. genere nobiles contemti erant, divites impii. plateae et 
anguli ubique omni malorum genere redundabant; nullus locus erat, 
quem mon scrutarentur et expilarent. Christe rex, ab illa, quam tum 
experti sumus, miseria et calamitate omnem urbem et terram, quam 
Christiani habitant, tueare. nullos hortos, nulla domicilia nom. per- 
quirebant impii, ut pecuniam abditam reperirent: ac maximis inven- 
tis thesauris, vetustis et novis, atque aliis rebus pretiosis impleti 
sunt. 

9. Capta igitur urbe, ameras, eam ingressus, studiosissime de 
imperatore quaerebat, nec quidquam antiquius habebat, quam ut co- 
gnosceret, viveretne am interiisset imperator. atque eum alii fugisse 
dicebant, alii in urbe latitare, alii proelio occubuisse. itaque ut rem 
certo cognosceret, misit, ubi Christianorum et impiorum cadavera 


LIB. Hf. CAP. IX. 201 


ὄνϑα δὴ rà πτώματα τῶν ὠναιρεϑέντων ἔκειτο σωροειδῶς Χοι- 
᾿στιανῶν v6 καὶ ἀσεβῶν. καὶ πλείστας κεφαλὰς τῶν ἀναιρε- 
ϑέντων ἔπλυγαν, εἰ τύχῃ καὶ τὴν βασιλικὴν γνωρίσωσι. καὲ 
οὐχ ἐδυγήϑησαν γνωρίσαι αὐτὴν εἰ μὴ τὸ τεϑνεὸς πτῶμα τοῦ 
βασιλέως εὑρόντες, ὃ ἐγνώρισαν ἐκ τῶν βασιλικῶν περικνημί- 
- dew ἢ καὶ πεδίλων, ἔνϑα χρυσοῖ ἀετοὶ ἦσαν γεγραμμένοι, ὡς 
[ ἔϑος ὑπῆρχε τοῖς βασιλεῦσι. καὶ μαϑὼν ὃ ἀμηρᾶς περιχα- 
 ρὴς xai εὐφραινόμενος ὑπῆρχε: καὶ προστάξει αὐτοῦ οἱ εὕ-- 
ρεϑέντες Χριστιανοὶ ἔϑαψαν τὸ βασιλικὸν πτῶμα μετὰ βασι- 
P λικῆς τιμῆς. οὐαὶ οὐαὶ κἀμοὶ τῆς προνοίας ἐν τίγε καιρῷ με 
φυλαττούσης. ! ἦν δὲ πᾶσα ἡ ζωὴ τοῦ ἀοιδίμου ἐν βασιλεῦσε 
χαὶ γαληνοτάτου χαὶ μάρτυρος τούτου χρόνοι τεσσαράκοντα 
ἐννέα xoi μῆνες τρεῖς καὶ ἡμέραι εἴκοσι. 
'O δὲ ἀμηρᾶς τῇ »ἔκῃ 95 μεγάλῃ ἐπαρϑεὶς καὶ πλείστης 
(5 κενοδοξίας πλησϑεὶς οὐμὸς xoi ἀνελεήμων ἐφάνη. προσελϑὼν 
δὲ αὐτῷ ὃ μέγα δοὺξ ὃ κὺρ “ουχᾶς ὃ Νοταρᾶς προσεκύνη- 
| 6£y αὐτόν, καὶ δείξας αὐτῷ 'ϑησαυρὸν πολὺν ὃν εἶχε κεχρυμ- 
μένον, καὶ λίϑους καὶ μαργάρους καὶ ἕτερα λάφυρα ἀξια βα- 
σιλεῦσιν, ἃ ἰδὼν ὃ ἀμηρᾶς καὶ πᾶσα ἡ βουλὴ αὐτοῦ ἐϑαύ- 
δου. ὁ δὲ Νοταρᾶς εἶπε τῷ ἀμηρᾷ “ταῦτα πάντα ἐφύλατ- 
τὸν διὰ τὴν βασιλείαν σου, καὶ ἰδοὺ τὰ νῦν. χαρίζομαί σοι 
δῶρον: xai δέομαι, δέξαι τοῦ δούλου cov τὴν δέησιν καὶ 
παρακάλεσιν" ἤλπιζεν οὖν οὗτος δι’ αὐτῶν ἐλευϑερίαν τύ- 


23. ἐλευϑερίας P 


acervatim iacebant. abluerunt occisorum capita plurima, si forte im- 
peratoris agnoscerent, non poterant autem, sed inventum imperatoris 
cadaver ex imperatoriis ocreis et. calceamentis agnoverunt, in quibus 
aureae aquilae depictae essent, ut mos erat imperatoribus. huius rei 
certior factus ameras, summopere gavisus et exhilaratus est, et qui 
aderant Christiani iussu eius imperatorium cadaver honore imperato- 
ribus legitimo sepeliverunt. vae mihi. quoque, quem quo tempore 
servavit divina providentia! vixit venerandus hic et placidissimus im- 
perator, dum martyr obiit, annos quadraginta novem, menses tres et 
dies viginti. 

Ameras magna victoria elatus et inani tumefactus gloria, crude- 
lem se et immanem praestitit. accessit ad eum Lucas Notaras, magnus 
dux, et, adoratione facta, ingentem thesaurum , quem absconditum 
habebat, gemmas porro et margaritas aliamque gazam regibus dignam 
ei monstravit : quorum adspecta ameras cum universo comitatu ob- 
| stupuit. tam Notaras " haec omnia," inquit, "servavi maiestati tuae 
et nunc tibi pro munere trado, ac rogo, ut servi tui preces et vota 
ne aspernere." sperabat autem, sie se cuin domo sua libertatem con- 


65 


202 GEORGII PHRANTZAE 


gut μετὰ τοῦ οἴκου αὐτοῦ: ἀπελογίσατο δὲ αὐτῷ Ó ἀμηρῶς 
xai εἶπεν “ὦ ἡμικύων καὶ ἀπάνθϑρωπε μηχανορράφε χαὲ πο- 
λύτροπε, τοσοῦτον πλοῦτον εἶχες καὶ οὐκ ἐβοήϑησας τῷ βα- 
σιλεῖ τῷ αὐϑέντῃ σῦυ καὶ τῇ πόλει τῇ πατρίδι σου; νῦν δὲ 
μετὰ τοιούτων πονηριῶν καὶ πανουργιῶν ἃς οἶδας ποιεῖν καὶ 
πράττειν ἐκ νεύτητος, βούλῃ ὑποσχελίσαι κἀμέ, καὶ φύγῃς 
τοῦ πιρέποντύς σοι; εἰπέ μοι, ὦ ἀσεβῆ, τίς ὃ χαρίσας μοι τὸν 
πλοῦτον τὸν σὸν χαὶ τὴν πόλιν ταύτην εἰς χεῖράς uov;" λέ- 
γει αὐτῷ ὃ Νοταρᾶς “ὃ 9ióg." ὃ δὲ ἀμηρᾶς εἶπεν αὐτῷ 
“ ἐπεὶ ὃ ϑεὺς ταῦτά μοι ἐχαρίσατο xai σὲ καὶ πάντας ὑπὸ 
τὰς χεῖράς μου δούλους ἔδωσε, τί σὺ λέγεις, πονγηρέ, x«i 
φλυαρεῖς ; πῶς οὐκ ἐστειλάς μοι αὐτὰ πρὶν τὴν μάχην κινή- 
co xaJ ὑμῶν ἢ πρὶν τὴν πόλιν νικήσω, ἵνα ὀφείλω σοι τὴν 
χάριν χαὶ τὴν ἀνταμοιβήν; νῦν οὖν οὐχ εἰ σὺ Ó χαρίσαξς μοι 
ταῦτα, ἀλλὰ ὃ ϑεύς." καὶ εὐθὺς ὥρισε τοῖς δημίοις ἵνα εἰς 
φυλακὴν βάλωσιν αὐτὸν καὶ ἀσφαλῶς τηρῶσι. τῇ δὲ ἐπαύριον 
προστάξας ἤνεγκαν πάλιν αὐτὸν ἔμπρυσϑεν τοῦ βήματος αὐτοῦ * 
καὶ λέγει αὐτῷ ^ ἐπεὲ οὐκ ἠθέλησας βοηϑῆσαι τῷ βασιλεῖ καὲ 
τῇ πατρίδι σου μετὰ τοσούτου ϑησαυροῦ ἀναριϑμήτου ὃν εἶχες, 
καὶ διὰ τί οὐκ ἐβούλευσας τὸν βασιλέα, ὅτε ἐμήνυσα αὐτῷ ἵνα: 
μετ᾽ εἰρήνης χαὶ ἀγάπης μοι δώσῃ τὴν πόλιν καὶ ἄλλον ἀντ᾽ 
αὐτῆς τόπον δώσω μετ᾽ ἀγάπης καὶ φιλίας, ἵνα μὴ τοσοῦτοι 
φόνοι ἀναμέσον ἡμῶν γενήσωνται;" ὃ δὲ ὠποχριϑεὶς εἶπεν 


secuturum esse. at respondit ameras "heu te semicanem, hominem 
immanem, veteratorem: et fraudulentum, qui tantas opes posse- 
deris, mec succurreris domino tuo, imperatori, nec huic urbi, pa- 
iriae tuae! nune vero cum istis nequitiis et fraudibus, quibus. de- 
ditus fuisti a pueritia, me quoque supplantare et poenam effugere 
studes? dic mihi, sceleste, quis est, qui in manus meas tradidit di- 
vitias tuas et hanc urbem?" respondit Notaras *deus^ tum ameras 
"quodsi deus haec mihi donavit, atque te et reliquos in manus meas 
dedidit, quid tu, nequam, ais et nugaris? cur mihi haec mon ante mi- 
sisti, quam bellum contra vos commoverem aut urbem caperem, ut 
tibi gratias et remunerationem deberem? nunc enim non tu haec 
mihi largiris, sed deus? ita statim. mandavit lictoribus, ut eum in 
carcerem coniicerent et diligenter custodirent. postridie eum rursus 
coram se adduci iussit et his verbis compellavit ^quandoquidem im- 
peratori et patriae tuae ditissimo hoc thesauro, quem habebas, opi- 
tulari noluisti, cur imperatori non suasisti, quum talem ego ei condi- 
tionem proposuissem, ut pacifice et ultro: urbem mihi daret, ego illi 
alium locum cum benevolentia et amicitia restituerem, ne tantae in- 
ter nos caedes fierent?" respondit ille "huius rei non ego culpam 


LIB. HI. CAP. IX. 293 


αὐτῷ “ ἐγὼ αἴτιος οὐχ ὑπάρχω εἰς τὴν αὐτὴν ὑπόϑεσιν, ἀλλ᾽ 
« € a M t * - - [90/4 - - € 
οἱ Ἐγετοὶ χαὶ οἱ ἐν τῷ αλατῷᾷ, ot ἕτασσον τῷ βασιλεῖ ἵνα 
Nr , ' ' kJ , ν᾽» 9 t€ * » 
στόλον xot στρατὸν εἰς βοήϑειαν αὐτιῷῇ στείλωσιν." ὃ δὲ ἀμη- 
᾿ρᾶς “πολλὰ οἶδας λέγει “ψεύδους ἐφευρήματα" τὰ νῦν δὲ 
, , ? » e , 3 ^ » LD 
καιρὸς ψεύδους MN Pha βοηϑησῃ σοι." xat προστάξας 
tj » ' ^" ἊΨ » € 
ἐπὶ τὴν avgiov éni τὴν τοῦ Ξηροῦ λύφου ἀγορὰν πρῶτον χα- 
p Ψ - 
|] τενώπιον αὐτοῦ ϑανατώσωσι τοὺς δύο υἱοὺς αὐτοῦ, οὕς ποτε 
am - - € ^ et 3 , - - , 
Τ are τῷ βάσιλεῖ RPQUNOR TEPUCHIUTIDY SUHIUM: τῷ τὸν μεγάλου 
5 , 5 * e - - 
 χογτοσταύλου ἀξιώματι καὶ τὸν ἕτερον τῷ τοῦ μεγάλου ÀOyO- 
Ν ko 
joSérov, εἰτα καὶ αὐτὸν ϑανατώσωσιν, ὡς καὶ ἐγένετο. καὲ 
; e LI - - ^ T - , » 5 
ovr τῷ τοῦ “ουχὰ τοῦ Νοταρᾶ πέρας cÀa[ov». εἶτα ngoo- 
, " ei E) 
τάξας μετὰ ταῦτα ἐθανάτωσε πολλοὺς εὐγενεῖς ἄρχοντας, 
- - pA 1 ? - 
τὸν τῶν Ἑνετῶν ἄγγαρον χαὶ τὸν υἱὸν αὐτοῦ, τὸν ἀστάνδην 
| τῆς Καταλονίας καὶ τοὺς δύο υἱοὺς αὐτοῦ. εἶτα ἤϑελεν ϑα- 
᾿ϑνατῶσαι καὶ τὸν Κονταρῖνον καὶ ἑτέρους εὐγενεῖς τῶν Ἕνε- 
- [1 , , v T , "x ^ 
τῶν, οἵ χρήματα δώσαντες καὶ ἐπαγγειλάμεγοι τῷ Zoyav una- 
i ^t - - , ' - - 
| σιᾷ vov ζῆν ἐχαρίσϑησαν. καὶ στείλας ἐν τῷ Γαλατᾷ xal 
n ' ἢ ' - ἘΣ Ὡς ᾽ τ 
πολλοὺς zi&cac ἐθάνάτωσε, καὶ πᾶσα ἡ αὐτοῖς ἐπαγγελία ἣν 
] ἐπηγγείλατο εἰς οὐδὲν ἐλογίσϑη, ἀλλὰ καὶ αὐτοὺς ὑποτελεῖς 
e 3 E 3 ' - , » rf ᾽ 
ὥρισεν εἶναι, τὸῦὺν δὲ ᾿αλὲ μπασιᾶν στείλας ἀπέκλεισεν ἐν 
, , ' * 3^ 5 c , , $ € 3 , 
πύργῳ τινί, καὶ μετὰ ὀλίγας ἡμέρας καὶ αὐτὸν ἐϑανατωσε, 
᾽ NE, » * * ,,"᾽ν »" ^ 
δ ἣν αἰτίαν εἴπομεν, ἤγουν διὰ τὸ λέγειν αὐτὸν TOU μὴ 


6. éni τοῦ Exoolóqov P 8. ἵνα om P τιμῆσαι τὸ T. μ. X. 
f H M er , 

ἀξίωμα χαὶ τὸν ἕτερον λογοϑέτην P 13. ἀστάγτην Ρ 20. 

, , - 

ἀλή πασιᾶν P 


sustineo , sed Veneti et Galataei, qui imperatori promittebant, se 
classem et copias ei auxilio missuros." rursus ameras "multa," inquit, 
"fingere mendacia didicisti. verum nunc tempus non est mendaciis 
tibi consulendi." praecepit deinde, ut sequenti die in foro collis aridi 
«uod dicitur prius coram ipso duo filii eius trucidarentur, de quibus 
olim rogaverat, ut imperator alterum magni contostauli, alterum ma- 
gni logothetae dignitate honestaret: deinde trucidaretur ipse: id quod 
ita factum est. hunc igitur finem res Lucae Notarae habuerunt. de- 
inde ameras multos generosos viros principes interfici iussit, velut 
Venetorum stationarium et filium eius, magistrum cursus publici Ca- 
telanorum cum duobus filiis. mox etiam Contarinum et alios nobiles 
Venetos occidi voluit, qui tamen, pecunia data et promissa Sogan 
basiae, vitam impetrarunt. at vero Galatam misit et multos ibi com- 
prehensos trucidavit, nec quidquam iam meminerat, quam iis con- 
ditionem promisisset, sed illos quoque sibi stipendiarios esse voluit. 
Ali basiam in turrim inclusum, post paucos dies interemit, propter. 
| causam a nobis significatam, quod suaserat, ne bellum adversus ur- 


294 GEORGII. PHRANTZAE 


ἐγεῖραι μάχην κατὰ τῆς πόλεως, ἵνα μὴ οἱ τῶν ἑσπερίων αὖ- 
ϑένται Χριστιανοὶ συναχϑῶσιν ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ τῆς Εὐρώπης 
αὐτοὺς διώξωσι καὶ τὰ ἑξῆς, ὡς προγέγραπται. ὃ ϑάγνατος 
οὖν αὐτοῦ λύπην ἀμέτρητον παντὶ τῷ στρατῷ τοῦ ἀμηρᾶ ἐνέ- 
δωχε διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ὑπὸ πάντων φιλούμενον xai εἰς ! 
πάντα καλῶς τὸν ἀμηρᾶν συμβουλεύοντα. 

10. ᾿“πὸ ᾿δὰμ ἕως τοῦ κατακλυσμοῦ γίνεται ἔτη βομβ', 
καὶ ἀπὺ τοῦ κατακλυσμοῦ 1 ἕως τῆς πυργοποιίας ἔτη y , χαὶ uno 
τῆς nvgyonowag tog τῆς ἐλεύσεως τοῦ ““βραὰμ εἰς Χαναὰν 
γῆν, ἐξ ἧς καὶ τῶν Ἑλληνικῶν ϑεῶν λαμβάνουσιν ἀρχὴν τὰ 1 
ὀνόματα, εἰσὶν ἐτὴ χις΄. καὶ ἀπὸ τοῦ “Αβραὰμ ἕως Ῥώμου 
καὶ Ῥωμύλου ἔτη ατμβ', καὶ ἀπὸ τοῦ Ῥώμου xai Ῥωμύλου 
ἕως «ὐγούστου Ἰζαίσαρος ἔτη ψπζ, καὶ ἀπὸ τοῦ Αὐγούστου 
ἹΚαίσαρος ἕως τοῦ μεγάλου Ϊζωνσταντίνου (ῷλαβίου τοῦ τρισ- 
ολβίου xai ἀοιδίμου τε xai ἀειμνήστου, τοῦ μεταϑέσαντος | 
τὰ βασίλεια ἀπὸ τῆς παλαιᾶς “Ρώμης εἰς ΚΚωνσταντιγούπολιν 
τήν ποτε Πβυζάντιον, ἣν αὐτὸς ἀνῳχοδόμησε χαὶ νέαν “Ῥώμην 
Or0uaosy, εἰσὶν ἔτη τλβ΄. καὶ ἀπὸ Κωνσταντίνου Φλαβίου 
τοῦ Χλωροῦ ἕως Ἡρακλείου τοῦ μεγάλου irm 1£, ἐν οἷς χρό- 
γοις ἦν xai ὃ τρισχατάρατος καὶ ψευδοπροφήτης Modus, : 
ὃ ἀπόγονος τοῦ Ἰσμαήλ, ὃς ὑπῆρχεν ἐκ τῆς τοῦ Κηδὰρ φυ- 
λῆς τοῦ πρωτοτύκου υἱοῦ ᾿Ισμαήλ. Νίζαρος γὰρ ὃ τοῦ Kz- 


». ἐγερϑῆναι P 7. 10] ἠἐπαρίϑαιησις τῶν ἐτῶν ἀπὸ "40« 
ἄχρι τῆς ἁλώσεως τῆς πόλεως xci ἄλλων τινῶν τιερὶ τοῦ Μωά- 


μεϑ. ΜΡ εἰσὶν ἔτη Bouy" P 13. ψχέ P i9. yi P 


bem susciperetur, ut occidentales principes Christiani ne coniungeren- 
iur ea occasione et se ex Europa eiicerent, et quae alia supra com- 
memoravimus. eius mors ingentem luctum exercitui universo amerae 
attulit, quoniam ab ommibus diligebatur et praeclara semper consilia 
amerae dederat. 

10. Ab Adamo ad diluvium anni sunt 2242, a diluvio ad ex- 
structam turrim anni 500, ab exstructa turri ad Abrahami in Chanaan 
adventum, ex qua terra Graecorum deorum nomina originem ducunt, 
anni 616; ab Abrahamo ad Romulum et Remum anni 1342, a Ro- 
mulo ad Augustum Caesarem anni 787, ab Augusto Caesare ad ma- 
£num Flavium Constantinum, ter beatum, venerandum et aeternae 
memoriae imperatorem, qui a vetere Roma imerpii sedem Cpolim , 
quam , olim Byzantium dictam , ipse instauratam novam Romam ap- 
pellavit , anni 335; a Flavio Constantino Chloro ad Heraclium ma- 
gnum anni 305; quo quidem tempore vixit ter exsecrandus pseudo- 
propheta Mohametes , e posteris Ismaelis, e tribu Cedar, qui tilius 


LIB. HI. CAP. X. 295 


2 : € ut € 
dug ἀπόγογος ἐγέγγησεν υἱοὺς δύο, Mofldapov xai Ῥαβίαν, ὃ 
E γῇ x 
δὲ όβδαρος Kovoagov καὶ Kaoirov καὶ Θεμίνην καὶ ca- 
My - * - * 
ov, ὃ δὲ Κούσαρος τὸν ᾿Αβεδουλῶν, ὃ δὲ ᾿᾿Αβεδουλᾶς τὸν 
 ψευδοπροφήτην x«i ἀντίχριστον Π]ωάμεϑ. γεννηϑεὶς δὲ καὶ 
Ro ] , T , : ' » ; , 
ἢ 5 ἀνατραφεὶς πενίᾳ συζῶν καὶ κτηνοτρόφος ov καὶ μάλιστα 08- 
D ' ^ -» * * - * 
 Ληνιαζόμενος, φωτισϑεὶς τὰ τοῦ σκότους παρὰ τοῦ πατρὸς 
: - - - H , [4] 
] αὐτοῦ τοῦ Σατανᾶ, ἐκατώρϑωσεν ἃ ἕτεροι πολλοὶ συνέγραψαν, 
" NM. ὁ $ 31226 Com H - » ' 34 2 
περὶ ὧν οὐχ ἔστιν ἡμῖν ἀνάγκαῖον διηγεῖσϑαι. πλὴν ὀλίγων B 
τινῶν ἐκ τῶν αὐτοῦ μιαρῶν ἔργων καὶ πονηρῶν μνείαν ποιή-- 
Ἅι. Ψ' , ^ - , 
po cour. οὗτος ὃ παμμίαρος ἐκ τῶν Ἐϑρίβου ὀρέων ὥρμητο, 
, -» ^ - ς , ' Υ , ^ € 
xai πρῶτον uiv δοῦλος ὑπάρχων τινὶ γυναικὲ χήρᾳ καὶ ὅμο- 
, c lod , , - bd “ , - 
φυλῳ αὑτοῦ, πλουσίᾳ πάνυ, ὀνόματι Χαδιχᾶ" ὃς μετὰ τῆς 
πογηρίας καὶ πανουργίας αὑτοῦ τὴν ἑαυτοῦ κυρίαν εἰς γυναῖ- 
] κα ἔλαβεν, καὶ δαιμόνια ἔχων καὶ πίπτων καὶ τρέμων zai 
ξ ^ ,' , 
i5 ἀφορίζων αὐτὸς τὸ πάϑος μετεσχημάτιζεν, ὅπως μὴ αἰσχύνη- 
D - * - s 
ται 5 γυνὴ xai κυρία αὑτοῦ, μεμφομένη αὐτὸν πῶς συνεζεύ- 
; , , ' , ' x ' 
| X95 τοιούτῳ πένητε xai δαιμονήτῃ. τὸν ἄγγελον Γαβριὴλ 
Ε ce ἀν ἢ ν» ι / ἡ c » - 
ὅλεγεν ΕΝ unida λέγοντα αὐτῇ τὰ μέλλοντα συμβαίνειν ἐν τῷ 
r /J, B - - - 
χοσμῷ xGL ἀποχαλύπτοντα, ὡς édog ἐστὲ πᾶσι τοῖς μοναχοῖς 
joxes προφήταις" ἐκ τοῦ φόβου ἐξίστατο καὶ ἐδειλία. ἣν δέ 
τις ψευδαββᾶς ὀγόματι Σέργιος, διὰ κακοπιστίαν ἐκ τῆς Kov- 
σταντινουπύλεως ἐξόριστος, καὶ φίλος ὧν τῷ ΠΙωάμεϑ'" ὃν 


1. ούδαλον P 2. Μούδαρος P 5. x«l μάλιστα om P 
10. ἐϑριβόλων P 17. δϑαιμογιῶντι Ρ 21. àAAs$aydotiog P 


primogenitus Ismaelis fuit. Nizarus enim, unus e posteris Cedar, 
filios duos genuit, Mobdarum et Rhabiam, Mobdarus Cusarum, Cai- 
tum, Theminen et Asadum, Cusarus Abedulam , Abedulas pseudo- 
prophetam et antichristum Mohametem. is in egestate natus et edu- 
catus, adeoque pecuarius et quam maxime lunaticus, quae innova- 
verit, tenebris sibi a patre Satana illustratis, alii multi conscripse- 
runt, ut nos de iis dicere nihil attineat. sed tamen pauca aliqua e 
scelestis et pravis facinoribus eius commemorabimus. e montibus 
Ethribi igitur profectus scelestissimus iste homo, primum servus fuit 
viduae alicuius tribulis, feminae ditissimae, nomine Chadichae ; sed 
mox, qua erat pravitate et versutia , heram uxorem duxit, atque, 
morbo comitiali correptus, caducus, tremebundus et ore spumans, 
ipse ita moderabatur morbum, ut eum non aegre ferret uxor et hera, 
neve conquereretur, quod homini egeno et lunatico coniugio iun- 
cta esset. Gabrielem angelum videre se aiebat, dicentem sibi et ape- 
rientem, quae futura essent in mundo, quemadmodum monachis et 
prophetis mos est: atque prae timore sui impos erat ac stupebat. 
erat porro pseudabbas quidam, Sergius nomine, propter fidei pravi- 


296 GEORGII PHRANTZAE 


6 Moups9 ἐπαρελάλει τῇ αὑτοῦ κυρίᾳ τῇ καὶ γυναικὲ ταῦτα 
λέγειν καὶ βεβαιώνειν, καὶ παραινεῖν ἵνα μὴ λυπῆται ἀλλ᾽ 
ἵνα χαίρῃ. ἡ δὲ γυνὴ ἐπίστευε τῷ ψευδαββᾷ πλεῖον ἢ τῷ 
ἀνδρί. διὰ τοῦτο λέγουσι καὶ οἱ πάντες ὅτι ὁ ῆωάμεϑ' ὥρισε 
τοὺς μοναχοὺς πάντας ἀτελεῖς εἶναι καὶ ἀφορολογήτους διὰ 5 
τὴν τοῦ ψευδαββᾶ Σεργίου φιλίαν, xai οὕτως παρήγγειλεν. 
ἔλεγεν οὖν ταῖς γυναιξὶν αὐτὴ ὅτι ὃ ἀνὴρ αὐτῆς προφήτης 
ἐστίν. καὶ παρὰ τῶν γυναικῶν εἰς τοὺς ἄνδρας αὐτῶν κη- 
υυχϑείς, καὶ οὕτως ἐν τῷ κόσμῳ παρὰ τῶν ἀφρόνων Ó ψευ- 
δοπροφήτης ὠνόμασται, xai ἕως τοῦ νῦν τὸ αὐτὸ μέγα ψεῦ- τι 
dog παρὰ τῶν ἸΙσμαηλιτῶν ἄδεται. ἀποθανούσης δὲ τῆς yv- 
γαιχκὴς αὐτοῦ κληρονόμος τοῦ βίου καὶ πλούτου τοῦ τοσούτου 
αὐτῆς γενόμενος, φύλαρχος τῶν Ἰσμαηλιτῶν τῶν ἐκεῖ ἐχρημάτι- 
ζεν. εἶτα ἐρχόμενος ὃ βασιλεὺς ἫἩ ράχλειος τῷ τότε καιρῷ 
ἐκ τῆς Περσίδος μετὰ νίχης μεγάλης, x«i ϑέλων περᾶσαε τ' 
πλησίον ὡσεὶ ἡμερῶν τινῶν ὅδὸν ἐν ἐκείνοις τοῖς μέρεσιν 
ὄνϑα διέτριβε καὶ κατῴκει Ó ἀλιτήροις, ὡς ἤκουσε τοῦτο ὃ 
πονηρός, πρόεισιν εἰς προσκύνησιν καὶ προὔπάντησιν τῷ βα- 
σιλεῖ μετὰ δώρων πολυτίμων πολλῶν ἀξίων βασιλεῦσι καί 
τινων οὐκ ὀλίγων ἐκ τῆς αὐτῆς φυλῆς. ἐδέξατο οὖν αὐτὸν ὃ “« 
βασιλεὺς διὰ τὴν ὑποταγὴν καὶ μεγάλην δουλοσύνην ἣν ἔδει- 
Be* καὶ χώραν αἰτήσας τῷ βασιλεῖ. εἰς κατοίκησιν, xai ἐδώ- 
ρήσατο ὃ βασιλεὺς μετὰ γράμματος βασιλικοῦ. ἀναζωσάμε- 


tatem Cpoli exsul et Mohameti familiaris: hunc ille adhibebat, ut he- 
rae et coniugi suae diceret, commendaret et persuaderet, ne tristare- 
tur, imo potius gauderet: habebatque mulier pseudabbati maiorem, 
quam marito fidem. qua de re omnes aflirmant, Mohametem propter 
pseudabbatis Sergii amicitiam constituisse, ut cuncti monachi immu- 
nes essent: quod sane imperavit. mox Mohametis coniux mulieribus 
persuasit, maritum suum prophetam esse; atque a feminis Mohame- 
ies maritis commendatus, postremo per orbem terrarum ab insciis eo 
nomine appellatus est, et ingens id mendacium hodieque ab Ismae- 
litis decantatur. uxore mortua, tantarum ,opum et divitiarum heres 
factus, Ismaelitarum suae regionis dux evasit. illo tempore rediens e 
Persis post magnam victoriam imperator Heraclius, aliquot dierum 
itinere ad ea loca procedere volebat, in quibus nefarius iste versa- 
batur et habitabat. quod ubi audivit nebulo, ad adorandum impe- 
ratorem cum aliis nonnullis tribus suae hominibus obviam ei profi- 
ciscitar, donis pretiosis et imperatore dignis onustus. excepit eum 
imperator propter modestiam et obedientiam insignem, quam prae se 
tulit, et terram, quam habitabat, rogatus, donavit ei eam cum literis 
imperatoriis. itaque ille, munitus iam scripto imperatoris et eiusdem 


T NEAR. - ROO LC AS 


OTT MT NIE RETE PNIS LEEREN 


LIB. HI. CAP. XI. 207 


vog οὖν xai τὴν βασιλικὴν ἐξουσίαν καὶ sig τὴν φιλίαν ϑαρ- 
| ρῶν καὶ πλέον ἐπαρϑεὶς τῇ διανοίᾳ εὐθὺς ἔϑετο χαὶ προστά- 
γματα" χαὶ τοὺς μὲν λόγοις ἀπατῶν, τοῖς δὲ μὴ πειϑομέ- 
| wotg εὐχερῶς τὸ ξίφος ἀνατεινόμενος καὶ ὑποκλίνασϑαι τού- 
ἥτους ἐχβιαζόμενος, ἄρχων τέλειος τῶν Σαρακηνῶν ἐγένετο. 
᾿χαὶ μετ᾽ ὀλίγον τινὰ καιρὸν εὐκαιρίαν εὑρὼν διὰ τὸ τοὺς 
| βασιλεῖς περισπωμένους ὑπάρχειν ἐν πολέμοις τῆς Ἰταλίας, 
ἣν αἵρεσιν αὑτοῦ ἐπαρρησιάσατο, ἣν εἶχεν ὑποκεχρυμμένην 
χρόνους ἱκανούς, καὶ νομοϑέτης αὐτῶν καὶ διδάσκαλος ἐγέ- 
Qrero* καὶ τὰ ἐν τῷ χορών, τουτέστι τοῦ ἐκτεϑέντος παρ᾽ αὐ- 
τοῦ νύμου, κεφάλαια ποιήσας, καὶ ἐν τέσσαρσι λύγοις ταῦ-- 
τὰ τὰ κεφάλαια διαμερίσας, αὐτοῖς ἐπαρέδωχεν. ἅ εἰσι 
ταῦτα. 

E. A1. Ἐν τῷ πρώτῳ κεφαλαίῳ τοῦ πρώτου λόγου λέγει 66 
δότε 0 Πωαμεϑ' τῇ ὥρᾳ τῆς ἐπιληψίας, ἐν ἢ ἐκυλίετο ἀφρί- 
| Gov, τὸν ἀρχάγγελον Γαβριὴλ ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν ἔλεγεν 
δρᾶν, ὡς εἴρηται. δεύτερον ὅτι συγεγράψατο τὸ βιβλίον, 
 "doeflori κορὰν ὀνομάσας, 0 λέγεται “Ἑλληνιστὲ νόμος ϑεοῦ 
| σωτήριος. τρίτον ὅτι προφήτην 9:09 καὶ ἀπόστολον ξαυτὸν 
οἐχάλεσεν. τέταρτον ὅτι τὰ ΠΠωσαϊκὰ πάντα τό τε ψαλτήριον 
χαὶ τὰ προφητικὰ δίκαια καὶ ἅγια καὶ ἀληϑῆ ὠνύμασε, κατ᾽ 
ἐξαίρετον δὲ τῶν ἄλλων τὸ εὐαγγέλιον ἅγιον xai δίκαιον xa 


14. 11] περὶ τῶν ἐν τῷ τοῦ Ἡωάμεϑ' χορὰν χεφραλαίων,, χαὶ Tí 
ἐν αὐτοῖς περιέχει. πρῶτον μὲν ἐν τῷ πρώτῳ λόγῳ xci ἐν τῷ 
πιρώτῳ χειαλαίῳ. λόγος α΄. MP ἐν μὲν τῷ πρώτῳ λόγῳ τά-- 
« δὲ" χεφάλαιον πρῶτον. P 15. ἐπιπλήξεως P — 19. ὅτε om P 


fisus amicitia, et magis etiam elatus consilii versutia, statim edicta 
constituit, atque alios verbis decipiens, alios, qui non facile obedi- 
rent, stricto gladio et vi redigens ad obsequium, summus dux Sara- 
cenorum evasit. mox opportunitatem nactus, quum imperatores bellis 
in Ptalia distinerentur, consilium suum, aliquamdiu prudenter cela- 
tum, libere professus est et eorum legislator et praeceptor exstitit, 
atque tradidit iis coranem h. e. legem ab ipso constitutam, in capita 
distributum , capita ea quatuor libris complexus: quae capita haec 
sunt. 

11. Capite libri 1. legitur, Mohametem dicere, epilepsia correptum, 
qua volvebatur spumanti ore, se vidisse Gabrielem archangelum ad 
se accedentem : sicut. supra commemoravimus. 2. conscripsisse Moha- 
melem hunc librum, quem arabice coranem appellat, quod graece 
est lex dei salvatrix. 3. prophetam dei et apostolum se appellat. 4. 
Mosaica omnia, deinde psalterium et prophetica iusta, sancta et vera 
esse dicit, prae ceteris vero evangelium sanctum,'iustum, probum, ve- 


298 GEORGII PHRANTZAE 


εὐϑὲς καὶ ἀληϑινὸν καὶ τέλειον ἀπεφήνατο, ὥστε vui ἐν τῷ 
κειραλαίῳ τοῦ "Tovà ϑεοῦ ὑπομνήσεις ταῦτα ὠνόμασε. πέμ- 
πτὸν ὅτι μὴ μόνον παρὰ τοῦ Πωάμεϑ ἐξετέϑη ὃ νόμος ἀλλὰ 
καὶ παρ᾽ ἑτέρων. | Exrov ὅτι ὃ παρὰ τοῦ ωάμεϑ' ἐχτεϑεὶς 
γόμος στόματε πρὸς οὖς ἐξετέϑη παρὰ τοῦ δαίμονος. ἕβδο- 5 
μὸν Urt εἷς χαλιφᾶς τὸ ἀξίωμα, τουτέστιν ἄχρος διδάσκαλος, 
ἐγένετο Χριστιανός. ὕγδοον ὅτι ὃ Π]ωάμεϑ' ἐντυχὼν αἵρετι- 
ποῖς τισὶ Νεστοριανοῖς καὶ ᾿Αρειανοῖς, ὠλλὰ δὴ καὶ Ἰουδαίοις 
τισί, τὴν τούτων κακίαν ἐσώρευσεν. ἔννατον ὅτε μεγαλορρη- 
μόνως περὲ αὑτοῦ ἔλεγεν ὡς εἰ πάντες ἄνϑρωποι συναχϑεῖεν τι 
καὶ πάντα τὰ πνεύματα xoi πάντες οἱ ἄγγελοι, οὐκ ἂν δύ- 
γαιντὸ ποιῆσαι τοιοῦτο κορὼν ὡς ἐγώ. δέκατον ὅτι ἐν τῷ 
ἀνωτέρῳ μέρει ἤγουν ἐν τοῖς δεξιοῖς μέρεσι τοῦ δεσποτιχοῦ 
ϑοόγου ἔστι γεγραμμένον τὸ τοῦ ΠΠωάμεϑ' ὄνομα. ἑνδέκατον 
ὅτι οὐκ ἦλϑε διὰ ϑαυμάτων ἀλλὰ διὰ ξίφους δοῦναι τὸν νό- 
pov, καὶ τοῖς μὴ πειϑομένοις αὐτῷ ϑάνατος ἔσται 5 τιμωρία 
7 φόρους διδόναι. δωδέκατον ὅτε ὃ Νῶε καὶ Aflgaau, ἀλλὰ 
δὴ καὶ οἱ ἀπόστολοι τοῦ αὐτοῦ δόγματος, φησιν, ἦσαν οὗπερ 
οὗτος ἐξέϑετο ὕστερον. 

Τοῦ δευτέρου λόγου κεφάλαιά εἰσι ταῦτα. πρῶτον ὅτι τὰ ἐν 
ταῖς ᾿]ωσαΐκαῖς παραδόσεσι τοῖς προφήταις τε καὶ τῷ ψαλτηρίῳ 
καὶ τῷ εὐαγγελίῳ γεγραμμένα ἅγια καὶ δίκαια καὶ ἀπὸ ϑεοῦ δε- 
δομιένα καλεῖ, στέργει τε xai φυλάσσει αὐτά, καὶ οὐδ᾽ ὕλως εἰ- 


ι3. ἀγερῶ P 19. ἔϑετο P 23. οὐδὲν P 


: j 
a 
1 
j 


rum et perfectum appellat, adeo ut in capite Ionae haec nominarit 
commentarios dei. 5. non solum a Mohamete, sed etiam ab aliis le- 
gem constitutam esse. 6.a Mohamete constitutam legem ore ad au- 
rem enuntiatam esse a daemone. 7. unum Chalipham h.e. eximium 
magistrum fuisse Christianum. 8. Mohametem, quum in haereticos 
quosdam Nestorianos eL Arianos, imo et ludaeos aliquot incidisset, 
horum coacervasse pravilatem. 9. magnifice de se praedicat, omnes 
homines, omnes spiritus, omnes angelos coniunctim non posse talem 
librum componere, qualem composuerit ipse. 1:0. iu parte superiori, - 
a dextra throni domini, scriptum esse nomen Mohametis. 11. ve- 
nisse eum, non miraculis, sed gladio legem constitutum, et qui non 
parerent sibi, iis capitis aut pendendi tributi poenam fore. 12. Noa- 
chum et Abrahamum, quin etiam apostolos eandem doctrinam secu- 
los esse, quam ipse postea docuerit. 

Libri secundi capita haec sunt. 1. in Mosaicis libris, propheti- 
cis, psalterio et evangelio scripta eum sancta, iusta et a deo imper- 
tita appellare, observare et venerari, nec omnino esse ipsius asseclas, i 


OT ERR UTE INE LE ARE TR 


e 


ἩΔΑΒ6 ΠῚ CAP, ΧΙ. τ 208 


MED. ἀκ 9 « , , , Ὕ * - , . 
| oiv oi τούτου ἀχύλουϑοι, si μὴ ταῦτα πληρώσοιεν. δεύτερον 
ἐν « Ἐν - 
ὅτε εἰς ἑβδομήκοντα πρὺς ταῖς τρισὲ μοίρας μέλλουσι σχισϑῆ- 
ac - , - c . 
| wat οἱ τῷ νόμῳ αὐτοῦ ἀκολουθήσαντες, καὶ ἡ μὲν μία xai 
Υ «1 , » , , € ^ x - * ὃ 9η 
μόνη ἐκ rovrov σωϑήσεται, αἱ δὲ ἄλλαι τῷ πυρὲ παραδοθη- 
»- eu - 5 
jBcovra. τρίτον ὅτι εἰ μὴ παρὰ Oeo) ἦν τὸ κοράν, πολλαὲ 
ἊΝ ' € " u UI - 
ἐναντιότητες εὑρίσχοντο ἐν αὐτῷ. τέταρτον ὅτι μετὰ τοῦ Γα- 
βριὴλ ἀνελθεῖν λέγει εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ ἐντυχεῖν ἀγγέλῳ 
μυριάκις μείζονι παντὸς τοῦ χόσμου, ϑρηνοῦντι τὰς αὑτοῦ 
ἁμαρτίας, χαὲ τυχεῖν παρὰ τοῦ ϑεοῦ συγγνώμης δι’ αὐτοῦ. 
e , - - ᾿ 
πέμπτον ὅτι τέλος καὶ σφραγὶς τῶν προφητῶν ἐστὶν οὗτος. 
, ea H , ' 
ἕχτον ὅτε ἁρπαγὰς καὶ φόνους κωλύει xal ἐπιορκίας, καὶ πά- 
- , e ' , f 
λὲν ταῦτα ἐνδίδωσιν. ἕβδομον ὅτι 0 ϑεὸς ἐνέδωχε τούτῳ 
- » , - ' ^ 
ἐπιορκῆσαι. ὕγδοον ὅτι διαλεγόμενος αὐτῷ ὃ ϑεὸς &mtv ὡς 
παιδιᾶς χάριν ἐποίησε τὸν κόσμον. ἔγνατον ὅτι ἐν τῷ κεφαλαίῳ 
- - u , , c 
579 λεγομένῳ Mnaxao&, ὅπερ ἑρμηνεύεται δάμαλις, λέγει ὡς οἱ 
» SN ' € » ' -Ó , , $1 - 
Ἰουδαῖοι xai ot 'Χοιστιανοὶ σωϑῆναι μέλλουσιν" ἐν δὲ τῷ χε- 
- 35 ν᾿ - 
φαλαίῳ τῷ ᾿Αμρὰμ αὖϑίς φησιν ὅτι οὐδεὶς δύναται σωϑῆναι 
Μ - - » » , 
ἄνευ τῶν ἐν τῷ νόμῳ τῶν Ἰσμαηλιτῶν. δέκατον ὅτι πρὸ 
, - 3 , , RJ » E 1 , M 3 
αὐτοῦ οὐ δύναταί τις εἰσελϑεῖν εἰς τὸν παράδεισον" xai αὖὐ-. 
" E i » 
Sí; φησιν ὅτι ἔδειξεν αὐτῷ ὃ ϑεὸς yvvaixag τε xai ἀνδρας 
" : 5 
^ ? , ^ ? ^w ? * , € , 
πολλοὺς εἰσελϑόντας πρὸ αὐτοῦ tig τὸν παράδεισον. εἐνδέκα- 
u LI , ^ 
τὸν ὅτι ὃ ϑεὸς μετὰ τὴν ἀνάστασιν οἴκους περικαλλεῖς xci 
λουτρὰ καὶ παραδείσους καὶ γυναῖκας πολλὰς ὑπισχνεῖται δοῦ- 
- - - , - e 
vat roig τῷ τοῦ Πῆῆωάμεϑ νόμῳ ἀκολουϑοῦσιν. δωδέκατον ὅτε 


12. τούτῳ om Ῥ 15. χαμπαρᾶ Μ, χαμπαριὼ P: corr Alterus 
, rijv ' A 
21. εἰσελθόντι P, omissis πρὸ αὐτοῦ 


nisi qui illa colerent. 2. in septuaginta tres sectas discessuros esse 
legis suae asseclas, quarum una salva foret, reliquae igni tradendae. 
3. nisi a deo impertitus esset coran, multa in eo inventum iri, quae 
sibi repugnarent. 4. Mohametem cum Gabriele in coelum ascendisse 
et in angelum decies millies maiorem, quam universus mundus sit, 
et peccata sua deplorantem incidisse, qui per ipsum veniam a deo 
impetrarit. 5. Mohametem perfectionem et sigillum prophetarum esse. 
6. eum rapinas et caedes et periuria nunc improbare, nuuc probare. 7. 
deum ei permisisse, ut periuraret. 8. deum ei colloquentem dixisse, animi 
causa se mundum condidisse. 9. in capite quod dicitur Bacara h. e. 
cerva dicit, Iudaeos et Christianos salvos fore, in capite autem, quod 
Abrahamus inscribitur, quemquam salvari posse negat, nisi qui Ismae- 
litarum legem sequatur. 10. ante ipsum neminem posse intrare para- 
disum. 11. deum domos pulcherrimas , lavacra, hortos et feminas 
permultas post resurrectionem iis daturum esse, qui legem Mohametis 


300 GEORGII PHRANTZAE 


» »" , - ow € « * » " ᾿ 
ἐν v). κεφαλαίῃ. τῷ Σάδ φησιν ὡς οἱ μὲν ἄγγελοι ἐκ πυρὸς 
» » , 7] 
ἐδημιουργήϑησαν, οἱ δὲ ἀνϑρωποι ἐκ yoóc. δέχατον τρίτον 
» - - , Li € , ΗΠ 
ὅτι ἐν τῷ κεφαλαίῳ τῷ Νεμελέ, ὅπερ ἑρμηνεύεται μυῖα, φησὲ 
- -" € - ^ , P 
περὶ τοῦ Σολομῶντος καὶ τῶν μυιῶν ψεῦδός τε εὔηϑες, ὅπερ 
, , , - “ὦ 
καί qnot. δέκατον τέταρτον ὅτι ἐν τῷ κεφαλαίῳ τῷ "Pov-5 
[eng quoi περὲ τοῦ Σολομῶντος xai τοῦ σχώληκος ὁμοίως 
« ἀνωτέρῳ ψεύδει. δέκατον πέμτιτον ὅτι ἐν τῷ βιβλίῳ τῶν 
τῷ ἀνωτέρῳ ψευδει. δέχατ L τῷ ιβλίῳ τῶ 
g , g ' , € € , 
διηγήσεων ἀποδίδωσι τὴν αἰτίαν δι’ ἣν ὃ oivog κεχώλυται 
E ' , ' * T 
αὐτοῖς. δέκατον ἕχτον ὅτι ὃ χτιστὸς οὐρανὸς οὗτος γέγογεν 
» - ^ , « »» * 
Ex χαπνοῦ, ἡ δὲ ϑάλασσα ἐξ 0govg τινὸς Kaq ὀνομαζομένου. τι 
a u 4 Uu ^ e ' ^ , M ^ 
δέχατον ἕβδομον ὅτι τὸν ἥλιον xai τὴν σελήνην ἴσα φωτὸς 
' . ͵ , , a - , e 
x«i δυνάμεως φησι γενέσϑαι. δέκατον oydoov ὅτε προσχλήη- 
" , LI € ^ , “ 5 * , IN 
ϑέντος τούτου παρὰ τοῦ Γαβριὴλ ὠνελϑεῖν εἰς τὸν οὐραγὸν 
3 - - , ' LE Ὕ "Ὁ 31.9 ) Ὁ ' , 
καὶ τοῦ ϑεοῦ ϑέντος τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπ᾽ αὐτῷ, καὶ τοσαύτης 
Lo » P" ? ^ e Li 3 
ψύξεως αἰσϑησιν λαβεῖν αὐτὸν ὡς διελθεῖν ταύτην μέχρι καὶ τῇ 
γωτιαίου μυελοῦ. ἔννατον δέχατον ὅτι ἐν τῷ καφαλαίῳ τῷ 
» P M. P , 
Σαδ φησιν ὡς ἄγγελοι ὄντες οἱ δαίμονες καὶ προσταχϑέντες 
παρὰ τοῦ ϑεοῦ προσκυνῆσαι τὸν ᾿δὰμ οὐκ ἠθέλησαν ποιῆσαι 
^ ^ , 2 
τοῦτο, χαϑὼς xai πᾶντες οἱ λοιποὶ ἄγγελοι προσεχύνησαν αὖ- 
SN - , e 
τόν, καὶ διὰ τοῦτο ἐγένοντο δαίμονες. εἰχοστὸν' ὅτι ἀποδίδωσι 2 
4 ᾿ , - Rl t 
τὴν αἰτίαν Ov ἣν κεκώλυται αὐτοῖς ἐσϑίειν τὰ ὕεια χρέη. 
- 1 Li - , - , ?, 
εἰχοστὸν πρῶτον ὅτι πρὸς τῷ τέλει τοῦ κόσμου ἀποχτεγεῖ ὃ 
ϑεὸς πᾶσαν φύσιν ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων. εἰκοστὸν δεύτε- 
e , » , , , » 
gov ὃτι συνεγράψατο βιβλία δυοκαίδεκα χιλιάδας λόγους &yov- 


, 


3. ὅτε om P 4. 10 P 5. δουβεσ P — ' 10. x&y P — 18. 
τῷ P 22. τὸ τέλος P 24. βιβλίον P ἔχον P 


sequantur. 12. in capite Sad dicit, angelos ex igne, homines e pulvere 
factos esse. 13. in capite Nemele h. e. musca de Solomonte et muscis : 
ridiculum quoddam mendacium marrat. 1ή. in capite Rhubepa de . 
Solomonte et lumbrico mendacium priori simile tradit. 15. in libro 
narrationum rationem reddit, cur vino iis interdicatur. 16. conditum 
hoe coelum e fumo, mare e monte, cui nomen Caph, factum esse. 
17. solem et lunam eiusdem luminis et potentiae esse affirmat. 18. 
Mohametem a-Gabriele arcessitum in coelum ascendisse et, manu 
sibi a deo imposita, tautum frigus duxisse, quod ad medullam dorsi 
penelrasset. 19. in capite Sad docet, daemones olim angelos fuisse, 
sed iussos a deo Adamum adorare , noluisse id facere, sicut reliqui 
angeli omnes, ac propterea daemones factos esse. 20. rationem ex- 
plicat, quare carne suina vesci nonliceat. 21:.sub finem mundi deum 
omne genus humanum et augelicum extincturum esse. 22.Mohame- - 
tem scripsisse duodecies mille libros disputationibus mirabilibus ple- 


OR 


cs MVTCEINV. 


LIB. llt, CAP. XI. 3or 


| «e ϑαυμαστούς, καὶ ἀπὸ τούτων οἱ μὲν τρισχίλιοί εἰσιν ἀλη- 
Ll - Seic oi δὲ ἕτεροι ψευδεῖς. εἰχοστὸν τρίτον ὅτι ἐν τῷ βιβλίῳ 6) 
I τῷ Κεραμάφ, φησιν ὡς ἔσχισε τὴν σελήνην εἰς δύο τμήματα, 

| L καὶ τὸ μὲν ἥμισυ ἀπὸ τούτων εἰσῆλϑεν εἰς τὸν χιτῶνα αὖὐ- 

ὅ τοῦ, τὸ δὲ ἕτερον ἥμισυ ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν, καὶ αὖϑις ἐπο- 
Ι κατέστησεν αὐτὴν σῴαν. εἰχοοτὸν τέταρτον ὅτι ὃ ϑεὸς καὶ 
Ι οἱ ἄγγελοι εὔχονται ὑπὲρ τοῦ Ἰηωάμεϑ. εἰχοστὸν πέμπτον 
ὅτε ἐν τῷ κεφαλαίῳ TQ Ἐλμαϊδᾶ, ὅπερ ἑρμηνεύεται τράπεζα, 
μὴ εἶναι τοὺς *Efgatovc καὶ τοὺς Χριστιανοὺς υἱοὺς Oeo) ἢ 

ο φίλους διὰ τὸ παιδεύεσϑαι αὐτούς. 

Τὰ τοῦ τρίτου λόγου χεφάλαιά εἰσι ταῦτα. πρῶτον ὅτι 
οὐχ ἔστι δυνατὸν τὸν ϑεὸν υἱὸν ἄνευ γυναικὸς ἔχειν. δεύ.-. 
τερον ὅτι εἰ υἱὸν εἶχεν ὃ ϑεῦς, σχίσματα ἂν ἐγένοντο βιέσον 
αὐτῶν. τρίτον ὅτι ἐν τῷ κεφαλαίῳ τῷ λνεσᾶ, ὅπερ ξρμη- 
δ νεύεται Vates Àoyov ϑεοῦ καὶ Ψυχὴν ϑεοῦ xai πνοὴν θεοῦ 
λέγει εἶναι τὸν Χριστόν. τέταρτον ὅτι ἐκ τῆς παρϑένου ὅμο- 
λογεῖ γεγεννῆσϑαι τὸν Χριστὸν ἄνευ ἀνδρός. πέμπτον ὅτι 
ἀρνεῖται τὸ τὸν Χριστὸν εἶναι υἱὸν ϑεοῦ καὶ ϑεόν, ἀλλὰ xoi 
τὴν τούτου σάρκωσιν: ψιλὸν δὲ μόνον ἄγϑρωπον λέγει τοῦ- 
τον xarà τὸν Νεστύριον, ἅγιον δὲ xai ὑπὲρ πάντας ἀνϑρώ- 
πους. ἕχτον ὅτι μὴ ἐσταυρῶσθαι τὸν Χριστὸν, ἀλλ᾽ ἕτερον 
ντ᾽ ἐκείνου.  Eflóouov ὅτι ὃ ϑεὸς τὸν Χριστὸν πρὸς ἑαυτὴν 
προσεχαλέσατο εἰς τοὺς οὐρανούς, περὲ δὲ τὰ τέλη τοῦ x0- 
σμου μέλλει ἐλεύσεσθαι xai ϑαγατώσειν τὸν ἀντίχριστον, 
ὅ μετὰ δὲ ταῦτα καὶ αὐτὸν τὸν Χριστὸν ἀποϑαγεῖν. ὄγδοον ὅτι 


34 


3. χεραρὰμ Ρ 16. τῆς om P 


nos, e quibus ter mille verae, reliquae mendaces sint. 23. in libro 
Ceramar narrat, discidisse se lunam iu duo segmenta, quorum alte- 
rum pallium suum penetrarit, alterum in terram deciderit: «deinde 
eandem in pristinum statam restituisse. 21. deum et angelos precari 
pro Mohamete. 5. in capite Elmaida h. e. mensa docet, Hebraeos 
et Christianos non esse dei filios aut amicos, quia educentur. 

Libri tertii capita haec sunt. 1. deum filium habere non posse 
sine femina. 2. si filium deus haberet, dissidia inter eos fore. 3. 
in capite Elnesa h. e. mulieres, verbum dei et animam dei δὲ spiri- 
tum dei Christum esse dicit. 4. e virgine sine viro Christum natum 
esse consenlit. 5. negat, Christum esse aut dei filium, aut deum, aut 
incarnationem eius; sed nude eum hominem esse dicit, sicut Nestorius, 
at sanctum illum ante omnes homines. 6. non Christum cruci affixum 
esse, sed alium loco eius. 7. deum ad se in coela vocasse Christum, 
qui tamen sub finem mundi rediturus et antichristum occisurus, de- 


302 GEORGII. PHRANTZAE 


ϑεοποιοῦσιν οἱ Χοιστιανοὶ τὴν Ocoróxov, xai ὅτι doziv ἐδελ- 
φὴ τοῦ JMovoéog καὶ ᾿“αρών. ' 
Τὰ τοῦ τετάρτου λόγου χεφάλαια εἶσι ταῦτα. πρῶτον 
ὅτι ἀναληφϑεὶς εἰς τοὺς οὐρανοὺς ὃ IMoaus9: ἔστη ἔμπροσϑεν 
τοῦ ϑεοῦ, xai ἀκήκοεν ὅσα καὶ ἀκήκοε, καὶ αὖϑις κατῆλϑεν 5 
ἐν τῇ γῇ. δεύτερον ὅτε οἱ δαίμονες σωθῆναι μέλλουσι. τοί- 
τὸν ὅτι τοῦ κορὰν τὴν ἐξήγησιν οὐδεὶς τῶν ἀνθρώπων γινώ.-. 
σχει, οὐδ᾽ αὐτὸς ὃ IMouus9, ἀλλ᾽ ἢ μόνος ὃ ϑεός. 
Ταῦτα οὖν ποιήσας καὶ αὐτοὺς τοὺς ἀϑλίους xai ταλαι-. 
πώρους βαρβάρους διδάξας, καὶ ὠμαϑὴς καὶ ἄγροικος ὧν δὲ- τ' 
δάσκαλος ἐγεγόνει" καὶ 10 δητὸν ἐπληρώϑη ἐν αὐτοῖς τὸ 
λέγον “τυφλὸς τυφλὸν ὁδηγεῖ, καὶ ὠμφότεροι εἰς βόϑυον ἔπε- 
σον. καὶ ἕτερα τρία xol δέκα zai ἑχατὸν συνεγράψατο μυ- 
ϑάρια, ἑκάστῳ τούτων ὄγομα ἐπιϑεὶς ἄξιον τῆς ἀπαιδευσίας 
αὑτοῦ καὶ μωρολογίας, ὧν ἐπ’ αὐτῶν τὴν ἀκαθαρσίαν καὶ 1 
πρῦδηλον φλυαρίαν τὸ διηγήσασθαι αὐτὰ ἴσον ἐστὲ τῷ τὴν . 
τοῦ ““ὐγείου χόπρον ἐχχομίσαι γατὰ τὸν Ἢ ρακλέα. xai τὸ 
ἔϑγος ἅπαν καχῶς σοφισάμενος καὶ ὑφ᾽ ξαυτὸν ποιησάμενος, 
καὶ νομοϑέτης αὐτῶν γεγονώς, εἶτα καὶ ἑαυτῷ συνήγαγεν δύ- | 
γάμιν ἱκανήν, τήν τε Συρίαν πᾶσαν κατέδραμε xai ἐληΐσατο, χε 
καὶ πολλὰς χώρας Ῥωμαϊχὰς ἐκάκωσε καὶ ἠφάνισε. xai ἐν 
τῷ μέλλειν αὐτὸν τελευτῶν χαὶ πρὸς τὸν πατέρα αὑτοῦ τὸν 


ἶ 
᾿ 
5. ὅσα χαὶ ἀχήχοε add A 13. μυϑάρια ποιήσας, ἑχάστῳ P 

20. Συρίας ϑάλασσαν x. P : 


inde autem ipse quoque moriturus sit. 8. Christianos pro dea ha- . 
bere deiparam, Moysis et Aaronis sororem. 

Libri quarti capita haec sunt. 1. receptum in coela Mohametem . 
coram deo constitisse et audisse, quae tandem cunque audiit, deinde 
rursus descendisse in terram. 2. daemones salvatum iri. 3. coranis 
interpretationem nullum hominem callere, ne ipsum quidem Moha- 
metem, sed solum deum. 

Haec quum faceret et doceret miseros et infelices barbaros, licet 
rudis et agrestis homo, eorum magister factus est, et probatum in iis 
est ^caecus caecum ducit, et uterque in fossam incidit? idem alias 
centam decem et tres fabulas composuit, quibus singulis nomina in- 
scripsit inscitia et vaniloquentia sua dignissima, quarum si quis velit 
sordes et manifestas nugas enumerare, labor par illi foret, quo ex 
Augiae stabulis stercora egerenda erant, sicut est in fabulis de Her- 
cule. gente igitur male falsa et sibi subiecta, legislator eiusdem fa- 
ctus, copias idoneas sibi paravit, et omnem Syriam permeavit et de- 
populatus est multasque Romanorum terras vastavit et pessumdedit. 
quum, morte instante, ad patrem suum, satanam, migraturus esset, 


i; LB. HL: CAP; (XE 303 


Σατανᾶν ἀναχωρῆσαι, ᾿Αβουβάκαρ τὸν αὑτοῦ ἀδελφιδοῦν B 
προεχειρίσατο ἀντ᾽ αὐτοῦ. ἀμηρεύσας δὲ οὗτος ἔτη δύο ἥμισυ 
τελευτᾷ, καὶ ἀντ’ αὐτοῦ χρατεῖ ÜOvpagoc. αὐτὸς τὴν ΖΙίαμασκὸν 
ἔλαβε καὶ τὰς χώρας πάσας τῆς Φοινίχης, καὶ κατοικήσας ἐν 
5 αὐταῖς εἶτα λαμβάνει τὴν «Δἰγυπτον, χαὲ εἰς αὐτὴν οἰχήσας 


ν 
E 


χὴν Hóorgav zai ἄλλας πολλὰς πόλεις, καὶ ἔφϑασε καὶ μέχρε 
τοῦ Γαβαϑᾶ. ἔπειτα στρατεύει κατὰ τῆς Παλαιστίνης καὶ 
λαμβάνει τὴν ἁγίαν πόλιν μετὰ συμβάσεως: xai ἔχτοτε οὐχ 
ἐπαύσατο r0 τῶν Ἰσμαηλιτῶν γένος τὴν Ῥωμαίων γῆν κατα- — 
| χρέχειν xal ληΐζεσϑαι ἕως τῆς σήμερον, ὅπου καὶ παντελῶς 
, τὸ σκῆπτρον. κατέλυσε καὶ τὴν βασιλείαν ἠφάνισεν. ὑπῆρχε 
δὲ xai ἕτερος Οὕμαρος νέος, ὅστις ἠνάγκαζε τοὺς Σαρακηνοὺς 
| Quactvetr. καὶ βεβηλοῦν τοὺς Χριστιανοὺς zai τοὺς πειϑομένους 
5 ἀτελεῖς ἐποίει" ἔγραψε δὲ καὶ πρὸς τὸν βασιλέα «“Δέοντα τὸν 
Αρμένιον τοῦ βεβηλῶσαι αὐτόν, ὅταν ἀποκεκλεισμένην τὴν 
πόλιν εἶχε χαὲ ἐπολιόρκει αὐτήν, καὶ λῦσαι τὴν πολιορχίαν 
αὐτὸς μόνος ἐθέσπισε, μὴ «Χριστιανοὶ κατὰ τῶν Τούρχων 
μαρτυρῶσιν. ὀνομάζονται δὲ τρισσῶς, Σαρακηνοὶ Ἰσμαηλῖται 
οκαὶ ᾿“γαρηνοί, Σαρακηνοὶ μὲν ὅτι ἡ Σάρρα ἐξαπέστειλε τὴν 
Ἄγαρ. καὶ τὸν Ἰσμαὴλ χενοὺς κληρονομίας, Ἰσμαηλῖται δὲ ὡς 
ἐκ τοῦ Ἰσμαὴλ καταγόμενοι, VAyaggvot δὲ διὰ τὴν προμήτορα 
αὐτῶν yug. 


- 


1. ABoviczao P 2. προεχειρίσϑη P ἤ. κατοιχοῦσιν οὖ- 
τοι ἐν P 10. χαταπατεῖν xcl κατ. Ρ 17. λύσει P 19. 
χοιστιανοὺς κατ τούρχων μὴ μαρτυρεῖν P 


Abubacarem, fratris filium, in locum suum evexit; qui postquam an- 
nos duos et dimidium ameras fuit, mortuus est. excepit imperium 
.Umarus. is Damascum et omnes Phoeniciae regiones cepit, in quas 
"translata sede, Aegyptum occupavit, atque hic rursus collocato domi- 
-cilio, Persas bello adortus superavit. tum Bostram et alias multas 
-urbes expugnavit, ac processit usque Gabatham. inde in Palaestinam 
profectu;, sancta urbe e pactione potitus est. ex illo inde tempore 
- Ismaelitarum gens ad hunc usque diem non cessavit Romanorum. terram 
-incursare et depopulari, donec tandem plane sustulit imperium et re- 
-gnum evertit. fuit etiam alius minor Umarus, qui Saracenos cogebat, 
ut polluerent Christianos, obedientesque voluntati suae immunes esse 
volebat. scripsit idem imperatori Leoni Armenio, quando obsessam 
urbem oppugnabat, de polluendo ipso, atque edixit, ut obsidio sol- 
veretur, ne Christiani per "Turcas martyres fierent. nominantur tri- 
plici nomine, Saraceni, Ismaelitae, Agareni, et Saraceni quidem, quod 
Sara Hagar et Ismaelem hereditatis expertes dimisit, Ismaelitae autem, 
ut Ismaelis posteri, Agareni denique propter Agar, matrem gentis. 


304 GEORGII. PHRANTZAE 


᾿Αλλ ἐπὶ τὸ προχείμενον inavéASousv. πὸ δὲ "Hoa 
χκλείου τοῦ μεγάλου καὶ τοῦ ψευδοπροφρήτου ἸΠωάμεϑ' ἕως 
τῆς βασιλείας Κωνσταντίνου τοῦ Π]αλαιολύγου, τοῦ ὀγδόου 
βασιλεύσαντος ἐκ τοῦ γένους τῶν Παλαιολόγων, ὃς ἐβασίλευ- 
σεν ὅτη Ó καὶ μῆνας δ΄, εἰσὶν ἔτη cvi. ἐβασίλευσε δὲ τὸ, 
τῶν Παλαιολύγων γένος ἐν τῇδε τῇ βασιλευούσῃ τῶν πόλεων 
ἔτη ρτδ' zai μῆνας t καὶ ἡμέρας δ΄. καὶ ὑπὸ Κωνσταντίνου 
Φλαβίου ἤνξατο ἡ βασιλεία ἐν Κωνσταντινουπόλει χαὶ ἐπὲ 
ἹΚωνσταντίγου τοῦ Παλαιολόγου πέρας ἔλαβεν. ἐν τῇδε τῇ 
τριταλαίγᾳ πύλει ἐπεκράτησεν ἡ τῶν “Ῥωμαίων βασιλεία n 
Quy μῆνας v xai ἡμέρας 9. 

Ποιήσας οὖν τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ τῆς ἁλώσεως ὃ ἀμηρᾶς 
θρίαμβον καὶ χαρὰν μεγάλην διὰ τὴν γίχην τὴν κατὰ τῆς 
πόλεως, xat κελεύσας ἵνα ἐξέλϑωσι πάντες οἱ ἄνϑρωποι μικροί 
τε χαὶ μεγάλοι. οἱ ὄντες κεκρυμμένοι ἔν τισι τόποις xpvqotal 
τῆς πόλεως xot ἐλεύϑεροι καὶ ἀνενόχλητοι σιν: ὁμοίως as 
πάντες ὅσοι ἐκ τῆς πόλεως ἔφυγον , ὡς προείπαμεν, διὰ τὸν, 
goto» τοῦ πολέμου. ἕκαστος αὐτῶν ἐπιστρέψῃ εἰς τὸν οἶχον. 
᾿αὑτοῦ, καὶ fetus ἕχαστον κατὰ τὴν τάξιν καὶ ϑρησκείαν αὖ- 
τοῦ, ὡς καὶ πρότερον ἦν. ὁμοίως προσέταξεν ἵνα dris καὶ! 
πατριάρχην ὡς σύνηϑες 5v κατὰ τὴν τάξιν αὑτῶν " » yàg. 
προαποϑανὼν ó πατριάρχης. xod ἐκλέξαντες οἱ ἐτυχόντορ, 
ἀρχιερεῖς καὶ οἱ ὀλίγοι πάνυ ἕτεροι ἱερωμένοι καὶ λαϊκοὶ 10». 


n S era 


7. σνδῶ P 


ΨΩ 


Sed redeamus iam ad propositum. ab Heraclio magno et Moha- 
mete pseudopropheta usque ad imperium Constantini Palaeologi, im-. 
peratoris e gente Palaeologorum octavi, qui annos quatuor et menses. 
quatuor imperavit, anni 857 numerantur. imperarunt autem Palaeologi. : 
in hac regina urbium annos 194, menses 10 et dies 4. Cpoli imperium | 
coeptum est sub Flavio Constantino, finitum sub Constantino Palaeo-- 
logo. viguit igitur in miserrima hac urbe annos 1:143, menses 10, 
dies 4. E 
Ameras die tertio post captam urbem triumphum et gaudium in- 
gens propter reportataim victoriam agitavit, edicens, ut omnes, magni 
parvi, qui latebant in. locis urbis absconditis, prodirent neve a quoquam. 
vexarentur; item ii, qui timore belli impulsi, ut ante commemoravi- 
mus, ex urbe profugerang, suam quisque domum redirent et viverent. 
secundum morem et religionem suam, sicut antea. idem imperavit | 
ut patriarcham pro more suo crearent; vetus enim mortuus erat. ita-. 
que qui forte aderant episcopi et perpauci alii clerici et laici sapi-- 
entissimum dominum Georgium Scholarium, etiamtum laicum, elege-. 


LIB. HH. CAP. XI. 305 


b. τ σοφώτατον κὺρ 1 εώργεον τὸν Σχολάριον λαϊκὸν ἔτι ὄντα εἰς 
id ᾿πατριάρχην ἐχειροτόνησαν, ὃν καὶ Γεγνάδιον ἐπωγόμασαν. 
E PEN χὰ δὲ x«i τάξις καὶ συγήϑεια τοῖς βασιλεῦσι 
E «Χριστιανοῖς ἵνα δωροποιῶσι τῷ χειροτονηϑέντι πατριάρχῃ 
| 5 γεωστὲ δεκανίκιον χρυσοῦν μετὰ λίϑων πολυτίμων xai μαρ- 
. ᾿γάρων ἐγκεκοσμημένον, καὶ ἵππον ἐχλεχτὸν ἐκ τῶν βασιλικῶν 
μετὰ ἐφιππίου καὶ ἐφεστρίδος βασιλικῆς ἐγκεκοσμημένον πο- 
Λυτελῶς - καὶ μετὰ χασδίου λευκοῦ καὶ χρυσοῦ σκεπόμενος 
ἥν ὃ ἵππος. καὶ ἐκ τοῦ παλατίου τοῦ βασιλικοῦ μετὰ πάσης 68 
jt 
τοτῆς συγκλήτου ἐξερχόμενος ὃ zarQinpyue xa εὐφημούμενος 
ἐν τῷ πατριαρχείῳ ἐπανέστρεφεν: καὶ ἣ χειροτογία ἐγίγνετο 
z ie. - , s , 5? ᾽ , * 
παρὰ τῶν ἀρχιερέων, ὡς τάξις καὶ νόμος zv. ἐλάμβανε δὲ 
ὃ μέλλων γενέσϑαι πατριάρχης ἐκ τῶν τοῦ βασιλέως χειρῶν 
τὸ δεκανίχιον τοιουτοτρύπως" καϑεζομέγνου τοῦ βασιλέως ἐπὲ 
ἦ τοῦ βασιλικοῦ δίφοου, καὶ πᾶσα ἡ σύγκλητος ἱστάμενοι ἀσχε.- 
- u2 , ψ € , - - , 
᾿ πεῖς καὶ ὀρϑοί, καὶ ὃ μέγας πρωτοπαπᾶς τοῦ παλατίου ἐποίεε 
εὐλογητόν, εἶτα xoi μικρὰν ἐχτεγνὴν, καὶ ὃ μέγας δομέστικος 
- * cc c M , ,/ » ' ^ Cio m 
Pals τὸ 0n0Ov γάρ βασιλέως παρουσία xoc τὰ ἑξῆς. εἰτὰ 
τὸ δόξα ὃ upto dn ἐκ τοῦ ἑτέρου χοροῦ, καὶ νῦν τὸ “ὃ 
530 βασιλεὺς τῶν οὐρανῶν καὶ τὰ ἑξῆς. μετὰ δὲ τὸ τέλος τοῦ 
vgonapfov ὁ βασιλεὺς ἀνίστατο, ἔχων ἐπὶ τὴν δεξιὰν τὸ δε- 
κανίχιον, ὃ δὲ ὑποψήφιος ἐρχόμενος, καὶ ἐκ τοῦ ἑνὸς μέρους 
, LE 1 , 2 * «ἢ M , ς €7 , 
αὐτοῦ ὃ Καισαρείας éx δὲ τοῦ δευτέρου 0 “Πρακλείας μητρο- 


16. ὄρϑιοι P 


runt et patriarcham crearunt, mutato nomine Gennadium appel- 
latum. 
Erat autem munus et mos Christianorum imperatorum, ut recens . 
. creato patriarchae * pedum aureum, gemmis et margaritis decoratum , 
atque electum de regio stabulo equum, sella et strato sumtuose or- 
natum, et serico villoso albi coloris et filis aureis intertexto tectum, 
donarent. huic equo insidens patriarcha cum universo senatu et fau- 
stis acclamationibus e palatio imperatorio in patriarchale redibat, at- 
que creatio per episcopos fiebat, ut lege et more sancitum erat. ac- 
cipiebat autem futurus patriarcha e manibus imperatoris pedum tali 
modo. sedente imperatore in sella imperatoria et omni procerum 
ordine circumstante nudis capitibus, magnus protopapas palatii bene- 
dictionem, deinde parvam precum seriem pronuntiabat, atque magnus 
domesticus. canebat "ubi enim regis praesentia" et quae sequuntur ; 
tum "gloria" lampadarius ex altero choro, et "rex coelorum" etc. 
finito cantu alterno, imperator surgebat, dextra manu pedum tenens, 
atque candidatus, cuius alterum latus metropolita Caesareensis, alte- 


Phrantzes. 20 


306 .GEORGII PIIRANTZAE 


πολίτης, καὶ ποιεῖ πρὸς πάντας μετανοίας τρεῖς, εἶτα προσέρ- 1 
χεται τῷ βασιλεῖ, καὶ ἐνώπιον τούτου ποιεῖ τὴν προσήκουσαν 
αὐτῷ προσκύνησιν. καὶ ὁ βασιλεὺς τὸ δεκαγίκιον ὀλίγον ὑψῶν — 
ἔλεγεν “ἡ ἁγία τριὰς ἡ τὴν ἐμοὶ βασιλείαν δωρησαμένη προ- 
χειρίζεταί σε εἰς πατριάρχην véag Ῥώμης καὶ οὕτως ἐχ 
τῶν βασιλικῶν χειρῶν ὃ πατριάρχης ἐλάμβανε τὴν ἐξουσίαν, 
xai τὴν εὐχαριστίαν τῷ βασιλεῖ ἐδίδου. εἶτα οἱ χοροὶ ἔψαλ- 
λον τὸ “εἰς πολλὰ ἔτη δέσποτα" ἐκ τρίτου, καὶ ἀπόλυσις. ὅ 
πατριάρχης κατερχόμενος μετὰ λαμπάδων ἐπὶ τὰ διβάβουλα 
καὶ εὑρίσκων τὸν ἵππον ἡτοιμασμένον ἀνέβαινεν ἐπ᾿ αὐτόν. 
Οὕτως δὲ καὶ αὐτὸς Ó ἀλιτήριος ϑέλων ποιῆσαι ὡς βα- 
σιλεὺς τῆς πύλεως, χαϑὼς ἐποίουν καὶ οἱ Χριστιανοὶ βασι- 
λεῖς, τὸν πατριάρχην προσεκαλέσατο, ἵνα συγκαϑίσῃ μετ᾽ αὖὐ- | 
τοῦ τοῦ ἀριοτῆσαι καὶ ὁμιλῆσαι. καὶ ἐλθόντος τοῦ πατριάρ- 
xov ἐδέξατο αὐτὸν ὃ τύραννος μετὰ μεγάλης τιμῆς" καὶ £5. 
πολλὰ ὁμιλήσαντες ἀναμεταξύ, καὶ ἐπαγγελίας ἀμετρήτους ἐπηγε 
γείλατο δοῦναι τῷ πατριάρχῃ. ὡς δὲ ἤγγικεν ὃ καιρὸς τοῦ 
ἐξελθεῖν τὸν πατριάρ χην ἐκ τοῦ παλατίου, ἐχβαλὼν ὃ ὠμηρᾶς 
δέδωκεν αὐτῷ δῶρον τὸ πολύτιμον ἐκεῖνο δεχαγίχιον, καὶ 
ἐπαρεχάλεσεν αὐτὸν δεχϑῆναι τοῦτος. καὶ κατῆλϑε μετὰ τοῦ 20. 
πατριάρχου ἕως κάτωϑεν τῆς αὐλῆς, ϑέλοντος χαὶ μὴ ϑέλον- | 
τος τοῦ πατριάρχου, καὶ τὸν ἵππον εὐτρεπισμένον ἔχων ἐγε- 


4. ἐμὴν P 10. εὑρίσκετο M 14. καὶ ἀριστήσῃ καὶ ὁμιλήσῃ 
χαὶ πολλὰ ἐπυνϑάνετο περὶ τῆς πίστεως τοῦ Χρισιοῦ, ἃ χατα- 
λεπτῶς “διηγησώμεϑα, πῶς ὃ πατριάρχης ἐν συγνόννει τὴν τῆς πί- 
στεως ὁμολογίαν ἐν χεφαλαίοις αὐτῷ διεσαφήσατο. τὸ ἐπίτα- 
γμα οὕτως ἔχει. P, additis quae infra p. Alt. 26—29 ex Martini 
Crusii Turcograecia leguntur. 


rum Heracleensis tegebat, corpore ad omnes ter inclinato, ad i impe- 
ratorem accedebat et solenni eum prosequebatur adoratione. tum is, 
pedo paulum sublato, dicebat "sancta trinitas, quae imperium mihi 
dedit, ad patriarchatum novae Romae te evehit" ita e manibus im- 
peratoris potestate patriarchali accepta, patriarcha eidem gratias age- 
bat. deinde chori "in multos annos dominus" canebant, atque fie- 
bat dimissio. dehinc patriarcha cum lampadibus ad dibabula de- 
scendebat paratumque ibi inveniens equum conscendebat. 

Scelestus iste igitur ut imperator urbis idem facere cupiens, quod 
fecerant Christiani imperatores, patriarcham , ut secum pranderet et 
colloqueretur, invitavit. venientem tyrannus magno honore excepit, 
et multa cum eo collocutus, infinita ei promissa fecit. ubi tempus 
discedendi affuit, ameras porrexit patriarchae pretiosum illud pedum, 
et eum cohortatus est, ut id acciperet, descenditque cum patriarcha, 
quantumvis recusante, ad extremum usque palatium, in equum rite 


LIB. II. CAP. XI. 307 


βύβασεν αὐτόν, καὶ προσέταξεν ἵνα πάντες οἱ ἄρχοντες τῆς 
αὐλῆς αὐτοῦ ἐξέλθωσιν εἰς συνοδίαν τῷ πατριάρχῃ, καὶ oU-B 
τῶς ἄχρι τοῦ σεπτοῦ ἀποστολείου συνώδευσαν αὐτόν, τινῶν 
προπορευομένων χαὶ τινῶν ἑπομένων αὐτῷ. αὐτὸ γὰρ τὸ 
᾿διτῶν ἀποστόλων τέμενος δέδωχεν ὃ ἀμηρᾶς εἰς πατριαρχεῖον. 
τὸν δὲ περικαλλὴ καὶ ϑεῖον ναὺν τῆς ϑεοῦ σοφίας, τὸ περι- 
βόητον κειμήλιον, τὸν οὐρανὸν τὸν ἐπίγειον xai τὸ ξένον 
ἄχουσμα, ἐποίησεν Ó ἀλιτήριος εἰς ἴδιον αὐτοῦ προσχύ- 
vguc.. ὃ δὲ ἐν Βλαχέρναις ϑαυματουργὸς ναὸς πυρπολημέ- 
070g ἦν, ὡς προεγράφη. ποιήσας ὃ πατριάρχης ἐν τῷ σεπτῷ 
ἀποστολείῳ καιρὸν ὀλίγον, ἔπειτα ϑεωρῶν ὅτι ἐν ἐκείνοις τοῖς 
μέρεσι τῆς πόλεως οὐδεὶς ταλαίπωρος Χριστιανὸς ἐναπέ- 
μεῖνε, καὶ φοβηϑεὶς μή τι ἐναντίον συμβῇ αὐτῷ διὰ τὴν égr- 
μίαν, διότι ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν εὑρέϑη τις ᾿Ιγαρηνὸς πεφο- 
χὔνγευμένος ἐν τῷ τοῦ ναοῦ περιαυλείῳ, καὶ διὰ ταύτας τὰς ai- 
τίας ὃ πατριάρχης ἤτησε τὴν μονὴν τῆς Παμμακαρίστου. xa 
ἐδωρήϑη αὐτῷ τοῦ εἶναι εἰς κατοίκησιν. ἐν ἐχείγοις γὰρ 
τοῖς μέρεσιν ἐναπέμεινάν τινες ὀλίγοι Χριστιανοί, τὰς δὲ 
οὔσας μοναχὰς ἐν τῇ Παμμακαρίστῳ προσέταξεν ἀπελϑεῖν ἐν 
2077 μονῇ τοῦ ἁγίου προφήτου προδρύμου ᾿Ιωάννου τοῦ ἐν τῷ 
τρούλλῳ, ὅπου ἐπὶ τῆς βασιλείας ᾿Ιουστινιανοῦ τοῦ ὅδινο- 
τμήτου ἡ πενϑέχτη ἁγία σύνοδος συνηϑροίσϑη. παλάτιον γὰρ 
τοῦτο περιφαγὲς τῷ τότε καιρῷ ὑπῆρχεν ἐκεῖ ἐγγὺς τῆς Παμ- 
μαχαρίστου κατὰ τὸ βόρειον μέρος. 


decoratum ascendere eum iussit, atque edixit, ut cuncti palatii pro- 
ceres eundem comitarentur. itaque eum usque ad venerandum apo- 
stolorum templum, partim praecedentes, partim subsequentes, dedu- 
xerunt. id enim templum, ut patriarchalis sedes esset, ameras dona- 
verat. pulcherrimum autem et divinum templum sapientiae dei, ci- 
melium celeberrimum, coelum terrestre et ornamentum inauditum 
scelestus iste in suae superstitionis usum convertit. mirabilis vero in 
Blachernis aedes incendio interierat, ut supra narravimus. commora- 
tus aliquantisper in venerando apostolorum templo, quum in ea re- 
gione de miseris Christianis neminem manere vidisset, timeretque , 
ne quid mali sibi accideret propter solitudinem , quoniam aliquando 
Agarenus in vestibulo templi inventus erat occisus, beatissimae virgi- 
nis monasterium pro domicilio petivit et obtinuit. in ea enim re- 
gione pauci aliqui Christiani remanserant. monachas eius templi in 
monasterium sancti prophetae et praecursoris Iohannis, quod in 
Trullo est, concedere iussit, ubi lustiniano Rhinotmeto imperante 
sancta synodus quinisexta habita est. palatium enim hoc illustre 
tum erat, prope beatissimae virginis templum septentrionem versus 
situm. 


3o8 GEORGII PHRANTZAE 


Οὗτος οὖν ὃ παμμίαρος καὶ φϑορεὺς τῶν Χριστιανῶν 
πονηρὺς ὧν καὶ πολύτροπος καὶ τῇ ἀλώπεκι ὑποκρινόμενος 
ταῦτα οὐχ ὑπὲρ εὐλαβείας ἢ καλοκαγαϑίας αὑτοῦ ἐποίει, ἀλλ᾽ 
ἵνα οἱ Χριστιανοὶ ἀκούσωσι τὰς ἐπαγγελίας συναχϑῶσίν τε 


ἐν τῇ πόλει xai κατοικήσωσιν αὐτήν" 3 ἐκ τοῦ καϑημερινοῦδ᾽ 
ἕν τῇ π ἢ ? 7] nuo 


πολέμου ἠρημωϑη, καὶ μάλιστα ἐν τῇ ἁλώσει. καὶ οὕτως 

ἐγένετο, καί τινὲς Χριστιανοὶ συνήχϑησαν. — uev! ὀλίγον δὲ 

καί τινὰς ἐποίκους εἰσήνεγκε, κατ᾽ ἐχείγην τὴν διάλεχτον λε- 

γομένους σουργούνιδες, ἔχ τε τοῦ Ϊαφ Τραπεζοῦντος xai 

Σινωπίου καὶ ᾿Ἰσπροκάστρου' καὶ οὕτως τὴν πόλιν ἐχατῴ- τ᾽ 
xnos. ἔδωχε δὲ καὶ προστάγματα ἐγγράφως τῷ πατριάρχῃ 

μετ᾽ ἐξουσίας βασιλικῆς ὑπογεγραμμένης κάτωϑεν ἵνα μηδεὶς 

αὐτὸν ἐνοχλήσῃ ἢ ἀντιτείνῃ, ἀλλὰ εἶναι αὐτὸν ἀναίτητον xai 

ἀφορολόγητον καὶ ἀδιάσειστόν τε ἀπὸ παντὸς ἐναντίου, καὶ 

τέλους καὶ δώσεως ἐλεύϑερος ἔσηται αὐτὸς καὶ οἱ μετ᾽ αὐτὸν 1 
πατριάρχαι εἰς τὸν αἰῶνα, ὁμοίως καὶ πάντες οἱ ὑποτεταγμέ- 

voL, αὐτῷ ἀρχιερεῖς. 


3, ὑπὸ P 12. ὑπογεγραμμέγος Ρ 13. ἀγαίτιον P 


Iste igitur scelestissimus homo , Christianorum mala pestis, ve- 
terator et vulpes, non pietate aut benevolentia commotus , illud fe- 
cit, sed ut Christiani, promissis suis auditis, in urbem confluerent 
eamque habitarent: quae propter quotidianas pugnas eius praecipue 
temporis, quo capta est, deserta erat. ac revera nonnulli Christiani 
congregati sunt. brevi colonos, quos Turcae sua lingua surgunides 
appellant, Capha, Trapezunte, Sinope et Asprocastro eodem deduxit, 
atque ita urbem civibus denuo implevit. idem patriarchae iiteras cum 
regiae auctoritatis subscriptione dedit, ut ne vexaretur aut impugna- 
retur a quoquam, sed liber et securus esset ab omni inimico, neve 
quidquam tributi aut vectigalium penderet, tum ipse, tum ommes in 
perpetuum sequentes patriarchae cunctique eidem subiecti episcopi. 


À 


E- 


E 


| 


LIE. IV. CAP. τ. 309 


BIBAION Z4 


à - APXOMENON META ΤῊΝ ΑΛΩΣΙΝ THX BAÁAEXLAETOTXHE 
— ΤΩΝ HOAEQN, IIEPIEXON TAX EN TH: ΠΕ“ΟΠΟΝΝΗΣΩι 
ΣΥΓΧΥΣΕΙ͂Σ ΚΑΙ ΠΟΛΈΜΟΥΣ ANAMET.AET TON AAEADON 
ΟΡ ΚΑΙ AEXIIOTQN, ΚΑῚ IIQX O AMHDPAX ὙΠΟΤΆΞΑΣ ΑὙΤΟΙ͂Σ 
|J. THETAÁAXE ΚΑΊ THNAE ΤῊΝ ΝΗΣΟΝ, KA4I ΠΕΡῚ QN EILA- 
/— 0EN O XIITPÁAGETX, ΚΑΙ 4444X TIN AX TIOOOEXEIS, ὩΣ 
KATA KEdA44410N EIPHXONT AI. 


n * y * - 
| 10 1. ““Ζ]λωϑεὶς οὖν καγὼ καὶ πάντα τὰ δυσχερῆ καὶ χαχὰ co 
ἧς αἰχμαλωσίας ὑπενεγχὼν ὃ ἄϑλιος τέλος ἐξηγοράσϑ. j 
τῆς αἰχμαλωσίας ὑπενεγκ άϑλιος τέλος ἐξηγοράσϑην τῇ 
- "ν , - * , » πὶ ἘΞ , 2 * 
70077 τοῦ Σεπτεμβρίου voU  c2SB ἔτους καὶ ἀπέσωσα εἰς τὴν 
L4 -- , ^- ^ , * - , 
Πελοπόννησον ἐν τῇ Σπάρτῃ. τῆς δὲ γυναιχύς μου xai τῶν ré- 
ε. , , , , 

XyOvy μου ἀλωϑέντων ὑπὸ τινων γερόντων Τούρκων καλογνώμων 
» ᾿ - -» , 
150»rQv, xai παρ᾽ αὐτῶν πάλιν πραϑέντων τῷ πρώτῳ ἱπποχύ- 
μῳ τοῦ ἀμηρᾶ, ὃς λέγεται τῇ ἐκείνων διαλέχτῳ μεραχούρης, 
» - 5 - - 
ὃς xai ἄλλας πολλὰς τῶν ἀρχοντισσῶν ἠγόρασε xai πολλοῦ 

»: » ἃ “ἡ $7 - 4 , |» 
ἐράγου ἐπέτυχε δι’ αὐτῶν, τοῦ δὲ κάλλους καὶ ἄλλων χρη- 


8. δηϑήσονται P 16. lungozoozsc P 


LIDER IV, 


QUI A CAPTA REGINA URBIUM INCIPIT, TURBAS AC PUGNAS 

IN PELOPONNESO INTER FRATRES ET DESPOTAS EXCITATAS 

CONTINENS, ATQUE ENARRANS, QUOMODO IPSOS ET INSULAM 

AMERAS SIBI SUBIECERIT, ET QUAE SCRIPTORI ACCIDERINT 
ET RES ALIAS QUASDAM, CAPITIBUS DISTRIBUTAS. 


1. E; ipse in potestatem hostium veni , et omnes calamitates 
et mala servitutis expertus, postremum primo Septembris anni 6962 
venditus et in Peloponnesum Spartam sospes perductus sum. item 
uxor mea et liberi capti sunt a Turcis quibusdam senibus, bonis viris, 
et venditi primario amerae praefecto stabuli, quem illi sua lingua 
merachurem appellant, qui praeterea alias multas feminas nobiles mer- 
catus est, et iis divendendis magnum quaestum fecit. quum autem 


310 GEORGII PHRANTZAE 


- ΕἼ €- ^ U LN - * 
στῶν ἠἡϑῶν τῶν réxvov μου μὴ δυναμένων χρυβῆναι, μαϑὼν 
* ' c , bd » - », , ^ - , € 
περὲ τούτων ὃ ἀμηρᾶς ἐπῇρεν avra , δοὺς τῷ εἰρημένῳ αὖ- 
- E , , μὴ » , ? 
τοῦ πρωτοϊπποχύμῳ χρήματα πολλά. ἐναπέμεινε δὲ ἡ ἀϑλία 
αὐτῶν μήτηρ μόνη μετὰ μιᾶς καὶ μόνης ἀνατραφείσης αὐτῇ, 
11 x d , ; M 
αἱ δὲ ἄλλαι διεμερίσθησαν. 5 
Kai καταφρονοῦντες μέμφονται καὶ κατηγοροῦντες ἐλέγ- 
- € Po » e "ν᾿ 4 ^ € 
χουσιν ἡμᾶς οἱ zdativoi, καὶ λέγουσιν ὅτι διὰ τὰς ἁμαρτίας 
ἡμῶν xai διὰ τὸ μὴ ὀρϑῶς φρονεῖν ἡμᾶς ἀπωλέσαμεν τὴν 
d - - , , " * | 
βασιλείαν. ἡμεῖς δὲ λέγομεν ὅτι ἁμαρτωλοὶ ὑπάρχομεν, xui 
δ ^ , ' 2 ' 7. c 9 ΧΆ ' δὲ οὔ Ύ 3d. 
οὐδεὶς ὠγαμάρτητος εἰ μὴ εἷς ὃ ϑεός: περὶ δὲ τοῦ ὀρϑῶς τὸ 
» , »«v c "e 
φρονεῖν γινώσκετε, πατέρες xai ἀδελφοί, ὅτι ἡμεῖς καιγνοτο- 
, , , , , ' - » * δ 
gua» οὐδεμίαν ἐποιήσαμεν εἰς τὰ τοῦ εὐαγγελίου ῥητά, εἰ μὴ 
, * οὐ og , - ἵν 
πιστεύομεν καὶ δοξάζομεν τὰ ὅσα οἱ αὐτόπται τοῦ λόγου XGb — — 
- »«- M. $5 ' c € * : 
ὑπηρέται ἡμᾶς ἐδίδαξαν, xai 0 αἱ ἅγιαι καὶ οἰχουμενιχαὶ ἑπτὰ — 
, * » '- A 
σύνοδον καὶ αἱ κατὰ καιρὸν τοπικαὶ ἡμῖν ὄντως παρέδωσαν, 15 
ἀληϑῶς καὶ βεβαίως χρατοῦμεν, ὡς ἐδίδαξεν ὃ ἁγιώτατος 
τ’ , - , , 3^7 $£'3x4 , , , 
Σίλβεστρος ἐν τῇ πρώτῃ συνόδῳ καὶ 0 ἁγιώτατος πάπας Za- 
- , , LER - c , ΄ 
μασος ἔν τῇ δευτέρᾳ συνόδῳ καὶ 0 ἁγιώτατος πάπας Και. 
Ἂν - E , , , 
λεστῖνος ἂν τῇ τρίτῃ συνόδῳ καὶ ὃ ἁγιώτατος πάπας dicor 
- , , , , m 
Bév τῇ τετάρτῃ συνόδῳ καὶ ὃ ἁγιώτατος πάπας Βιγίλιος évao. 
- , * c € , ὁ , » - 
τῇ πέμπτῃ συνόδῳ xai ὃ ἁγιώτατος πάπας zdyudor ἐν τῇ 
ξ 00r καὶ ὃ ἁγιώτατος πάπας ᾿ΑΙδοιανὸς ἐν τῇ ἐβδὸ 
ἕχτῃ συνόδῳ κα γιώτατος πάπας ᾿“Αδριανὸς 5 un 


xus REESE Er DN Emi 


I 
^M 


Anf LS MEUSE TET E NETUS TREE Mn 


iac 


i 
hs 


2 , » Εν c , P 
4. &rverQeqoUons αὐτὴν Alterus 13. ὡς ἐπιστεύσαμεν δοξώ-- 
ζομὲν P 15. οὕτω P 


forma et compositi mores liberorum meorum latere non possent, au- 
dito de iis, ameras, grandi pecunia numerata, ab eo, quem dixi, 
summo praefecto stabuli eos accepit. remansit misera eornm mater 
sola cum una et sola a se nutrita muliercula, reliquae dispersae 
sunt. 

Contemnentes et calumniantes nos Latini aiunt atque exprobrant, 
propter peccata nostra et fidei perversitatem nos amisisse imperium, 
nos vero consentimus, improbos nos esse: at nemo probus est, praeter 
solum deum. de fidei autem veritate scitote, patres ac fratres, nihil nos 
innovasse in sententiis evangelii, sed credere et profiteri, quaecunque 
verbi testes oculati et ministri nos docuerunt, et quae sanctae et oe- 
cumenicae septem synodi et si quae topicae opus erant, revera nobis 
tradiderunt, vere et firme tenemus, quemadmodum in prima synodo 
sanctissimus Silvester docuit, in secunda sanctissimus Damasus papa, 
in tertia sanctissimus Caelestinus papa, in quarta sanctissimus Leo 
papa, in quinta sanctissimus Vigilius papa, in sexta sanctissimus 
Agatho papa, in septima sanctissimus Adrianus papa. scitis enim 
omnes, eos anathemata et exsecrationes perpeluas iis minatos esse, qui 


LIB. IV. CAP. 1. 311 


| ev»ódg* ὡς lors πάντες ὅτι ἔϑεντο xoi ἀναϑεματισμοὺς xal 
u ἀφορισμοὺς ἀλύτους, μή τις τολμήσῃ προοϑῆσαι ἢ ἐχλεῖψαι 
ἢ ὅλως παρασαλεῦσαι ὧπερ ἐκεῖνοι εὐαγγελικῶς καὶ Gnooro- 
᾿ λικῶς καὶ ἀκριβῶς ἐξακολουϑοῦντες διὰ πνεύματος ἁγίου 
δ ἐσφραγίσαντο. μάρτυρες τῶν αὐτῶν αἵ συνοδιχαὶ βίβλοι καὶ 
τὰ συνοδικὰ γράμματα τῶν κατὰ καιρὸν ἄκρων ἀρχιερέων 
ἦτοι πάπων καὶ τῶν ἁγίων μεγάλων ἐκείνων συνόδων, ὡς 
ἠριϑμήσαμεν, ἐκ τῆς ὑμετέρας ὄντες καὶ αὐτοὶ τῆς φυλῆς 
τῶν Zativov, ἄνδρες ϑεοφρουρούμενοι ἔργῳ καὶ λόγῳ τετιμκη- 
τομένοι. ταύτην τὴν παράδοσιν ἡμεῖς ἀσφαλῶς κρατοῦμεν, ἵνα 
— μὴ εἰς ἀφορισμὸν τῶν ἁγιωτάτων ἀποστόλων καὶ τῶν ἁγίων 
οἰχουμενιχῶν ἑπτὰ συνόδων xai τῶν ἁγιωτάτων ἐχείνων ὃν- 
τως ἄχρων ἀρχιερέων πέσωμεν. xal ἡμεῖς εὐαγγελικῶς καὶ 
ἀποστολικῶς κατὰ ἀλήϑειαν χρατοῦμεν τὴν παράδοσιν τῆς 
τῇ πρεσβυτέρας Ῥώμης" τὸ γὰρ ἡμέτερον δόγμα nag! ἀμφοιέ- 
|Qov εὖ πάντοτε ὡμιλογεῖτο, τὸ δὲ ἐξ αὐτῶν καινοτομηϑὲν 
αὐτοῖς μόνοις ἀχαταγόρητον εἶναι δοχεῖ, καὶ ἡμᾶς ἔδει χρι- 
τὰς αὐτῶν εἶναι καὶ κατηγόρους, καὶ οὐκ αὐτοὺς ἡμῶν. τὰ 
γῦν δὲ νεωστί τινες αὐτῶν ϑεολόγοι ἢ καὶ μᾶλλον εἰπεῖν και- 
πογολύγοι, xai οὐκ αἰσχύνονται ἐπ’ ὀχρίβαντος ἀναβαίνειν δι- 
δάσχογτες λέγειν ἐρρόρουμ Γραιχύρουμ, τουτέστι σφάλματα 
ἡμέτερα, εἶτα μὴ ἔχοντές τι ἕτερον εἰπεῖν εἰ μὴ μόνον, ὡς 
εἴπομεν, διὰ τὸ μὴ ἡμᾶς ὀρϑῶς φρονεῖν τὴν βασιλείαν ἀπω- 


3 


5. τῶν om P 7. Gg? 12. ὄντως ἄχρων doy.] πάτιωγ P 
19. μωρολόγοι Ρ 22. ἡμετέρων σφαλμάτων P 


quid adderent aut demerent aut omnino fluctuarent in iis, quae ipsi, 
evangelii et apostolorum praecepta accurate assecuti per sanctum 
spiritum, constituissent. testes suntlibri et literae synodici summo- 
rum singulis temporibus episcoporum sive paparum et sanctarum illa- 
rum synodorum, quas enumeravimus, quum illi e vestra et Latinorum 
gente essent, viri pii et venerabiles dicto et facto. hanc igitur tra- 
ditionem inviolatam servamus, ne in sanctissimorum apostolorum et 
septem sanctarum synodorum oecumenicarum et sanctissimorum il- 
lorum revera summorum episcoporum exsecrationem incidamus. ac 
tenemus sane evangelice et apostolice traditionem veteris Romae. no- 
stra enim doctrina ab utrisque semper observata est, at quae ab illis 
innovata sunt, solis ipsis non vituperanda esse videntur, ita ut nos 
illorum iudices et accusatores esse oporteat, non contra. muper vero 
in illis quidam rerum divinarum, imo potius novarum studiosi exsti- 
terunt, qui non vererentur, de nostris scilicet erroribus disputaturi , 
in suggestum ascendere, quum nihil haberent, quod afferrent, nisi 


-312 GEORGII PHRANTZAE 


Aécautv* καὶ αὐτοὶ τάχα ὡς δῆϑεν ὀρθόδοξοι ἴσως ὄντες 
αὐτοὶ ξαυτῶν τὴν βασιλείαν κρατοῦσιν, οὐκ εἰδότες ὅτι οὐ 
πάντες οἱ κρατοῦντες πάντως ὀρϑόδοξοι, oVÓ' αὖϑις οἵ χρα- 
τούμενοι αἱρετιχοί, ὡς ἔστιν ἰδεῖν ἐφ᾽ ἡμῖν: μὴ γὰρ ὀρϑό- 
70 doo. εἶσιν οἱ Ἰσμαηλῖται, ὅτε κρατοῦσιν ἡμῶν, καὶ πρὸ τού- 5, 
των οἵ εἰδωλολάτραι οἱ τοὺς Χριστιανοὺς ἐδίωχον, ἢ πάλιν 
oí Αἰγύπτιοι ἢ Βαβυλώνιοι οἵ ποτε ἐξουσιάσαντες τῶν ᾿Ισμαη- 
λιτῶν. ἀλλ᾽ οὐκ ἔχουσι τί εἰπεῖν: δῆλον γὰρ ὅτι οἱ μὲν 
κυριεύσαντες ἀσεβεῖς, οἱ δὲ κυριευόμενοι εὐσεβεῖς. διὰ τοῦτο 
oU δεῖ αὐτούς χομπάζειν περὶ τῆς αὐτοχρατορίας. καὶ ἐπὲ τὸ 
τούτοις ἀντεροῦμεν αὐτοῖς, πῶς οἱ κατὰ τὴν ΠΠυσίαν xoi 
“Ῥωσσίαν καὶ Ἰβηρίαν τὴν ξῴαν καὶ "Agaoy(av οἰκοῦντες xai 
ἐν λοιποῖς τόποις ἄρχουσι καὶ ἄρχονται ἀφ᾽ ξαυτῶν, καίτοι 
γε τοῖς ἡμετέροις δόγμασιν ὠκολουϑοῦσι; καὶ ἄλλως τὸ σχί- 
cua τῶν ἐκχλησιὼῶν ἐποίησεν ὃ πάπας Στέφανος ó Συρφρῶν, 15 
ὃς καὶ πρῶτος τοῖς ᾿Ιταλοῖς μετὰ ἀζύμων παρέδωχεν ἐπιτε- 
λεῖν τὴν ἁγίαν ἱερουργίαν, καὶ τὴν προσθήκην τὴν εἰς τὸ 
σύμβολον τὸ ἅγιον φανερῶς ἐχήρυξε, καὶ τὰς τρίχας τοῦ 
πώγωγος πρῶτος ἀπέϑοιξε, καὶ τοῖς ὕπ᾽’ αὐτὸν πᾶσιν οὕτως 
ἐξέδωχε, βασιλεύοντος μὲν τῆς νέας “Ῥώμης τῷ τότε καιρῷ 26 
τοῦ ἀειμνήστου βασιλέως Kovoravritvov τοῦ μονομάχου, πα- 
τριαρχεύοντος δὲ Π]ιχαὴλ ὃς τῇ ἐπωνυμίᾳ ἐλέγετο Κηρουλά- 
ριος. οὗτος οὖν ὃ πατριάρχης γνώμῃ τοῦ βασιλέως καὶ τῶν 


13. εἰσβαγίαν M 15. συρφὼν P 


amisisse nos imperium propter doctrinae pravitatem: quasi vero ipsi, 
quod orthodoxi sint, tueantur imperium suum, ignari illi, non omnes, 
qui imperant, orthodoxos, nec qui obediunt, haereticos esse, id quod 
in nobis animadverti licet. an orthodoxi sunt Ismaelitae, quia nobis 
imperant, aut priores illis idololatrae, qui premebant Christianos, 
aut Aegyptii vel Babylonii Ismaelitis olim imperantes? enimvero non 
habent, quid respondeant. in aperto enim est, eos, qui imperant, 
impios, quibus autem imperatur, pios esse. quare non decet illos 
jactare imperium suum. praeterea contra eosdem dicamus, quomodo 
qui Mysiam , Rossiam, Iberiam orientalem et Abasgiam habitant, et 
aliis in regionibus regnent, et sui iuris sint, quandoquidem nostram 
sectam sequuntur? at enim ecclesiarum dissensionem temere movit 
Stephanus Syrphro papa, qui primus pane non fermentato sanctum 
sacrificium peragi sivit, et additamentum illud ad sanctum symbolum 
palam proclamavit, ac primus barbam totondit, idemque omnibus sibi 
subiectis facere permisit, regnante tum Cpoli perpetuo memorabili 
imperatore Constantino monomacho, patriarchatum administrante Mi- 


1 HB. 1V. CAP. L - 313 


E τριῶν πατριάρχων xai τοῦ ἀρ ὀχιεπισχόπου Βουλγαρίας 
καὶ τοῦ Κύπρου χαὲ πάσης τῆς ὑπ᾽ αὐτὸν συνόδου τὸν εἰρη- 
μένον πάπαν τόνον τῶν διπτύχων ἐξέβαλεν, ζητοῦντες τῆς 
E ἀζύμων καὶ τῆς προσϑήκης τῆς ἐμβολῆς τὸ αἴτιον, κχό- 
σμου ἔτει cq, ἰνδιχτιῶνος τα΄. ἡ δὲ ἐκκλησία τῆς ᾿Αλεξάν- 
βϑεείας : χαὶ ᾿Αντιοχείας, xai Ἱεροσολύμων, ἡ Θηβαὶς 7 πιστή, 
pU 4tiBén ἡ ὅσία, ἡ τοὺς πολίτας ei mde τῦν βασιλείας τῶν 
οὐρανῶν, xa9oc φησὶν ὃ ϑεῖος Κοσμᾶς, ἐν ποίῳ καιρῷ ἐδου-- 
᾿λώϑησαν ὑπὸ τοῦ ἀμηρᾶ Οὐμάρ, ὅστις ἦν Ó τρίτος μετὰ 
p" τρισκατάρατον IMocus9, καὶ ἡ ἰχμαλωτίσϑησαν; καὶ τοῦτο 
prone ἐστιν ὡς ἐγεγόνει ἐπὶ τῆς βασιλείας Κωνσταντίνου 
τοῦ Πωγωνάτου, χύσμου ἔτει ςρλ6΄, πρὶν τὴν ἁγίαν καὶ οἰχου- 
᾿μενιχὴν ἕχτην συγόδον συναϑροισϑῆναι, ὅπου οὗτε σχίσματα 
ἐν ταῖς ἐκκλησίαις ὑπῆρχον οὔτε διαφοραί. μετὰ δέ τινα 
beo οἱ βασιλεῖς μετὰ κόπου οὐκ ὀλίγου τὴν ἁγίαν πόλιν 
ἐχ τῶν χειρῶν τῶν ἀσεβῶν ἠλευϑέρωσαν xai ὑπὸ τὴν ἐξου- 
σίαν Ῥωμαίοις ἐποίησαν" κχαὶ πάλιν ἐκ δευτέρου ἐπὶ τῆς 
βασιλείας Βασιλείου τοῦ πορφυρογεγνήτου τοῦ λεγομένου Βουλ- 
| yagoxrovov ὃ τῆς “Αἰγύπτου ἀμηρᾶς ᾿Αζίζιος τὴν ἁγίαν πόλιν 
ἡ πάλιν ἔλαβε πολέμῳ, καὶ τὸν τάφον τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ 
Χριστοῦ ἐγηγεομένον πολυτελῶς ϑεῖον ναὸν κατεστρέψατο, 
xai τὰ σκεύη ἐλυμήνατο, τὼ μοναστήρια κατηδάφισε, καὶ τοὺς 


4. καὶ — αἴτιον καὶ τὸ τῆς προσϑήχης περὶ τῆς ἐν τῷ ,Ovupó- 
λῳ ἐχπορεύσεως τοῦ ἁγίου πνεύματος xci ἐκ τοῦ υἱοῦ αἴτιον 
Alterus 


chaele, qui cognomento Cerularius appellabatur. hic igitur patriar- 
cha e sententia imperatoris et reliquorum trium patriarcharum, archi- 
episcopi item Bulgariae et Cypri, totius denique, cui praeerat, synodi, 
eum, quem dixi, papam Stephanum, diplomatis eiecit, panis fer- 
mentati et facti additamenti rationem desiderans, anno mundi 6500. 
ecclesiae autem Alexandriae et Antiochiae et Hierosolymorum, fidelis 
Thebais, sancta Libya, quae cives imperii coelorum nutrivit, ut ait 
divinus Cosmas, quonam tempore subactae sunt ab Umaro amera, 
post Mohametem ter exsecran(um tertio, et in servitutem redactae ὃ 
factum hoc est manifesto imperante Constantino Pogonato, anno 
mundi 6134, antequam sancta et oecumenica sexta synodus habere- 
tur, quo tempore mec schismata nec dissidia in ecclesiis erant. ali- 
quanto post reges labore non levi sanctam urbem a manibus impio- 
rum vindicatam Romanorum tradiderunt imperio; sed imperante Ba- 
silio porphyrogenito, qui Bulgaroctonus nomimatur, rursus Aegypti 
ameras, Azizius, eandem expugnavit, sepulcrum salvatoris nostri Iesu 
Christi et sumtuose ornatum templum sanctissimum in potestatem 


314 GEORGII PHRANTZAE j 


ἀσκουμένους ἁπανταχοῦ τῆς γῆς ἐχείγης μοναχούς, Ἰτάλους, 
τὸ πλέον ἢ Ῥωμαίους καὲ ἐξ ἑτέρων φυλῶν, ἐφόνευσε καὶ 
ἐφυχάϑενσε; πάνυ ϑαυμαστόν ἐστιν, ὡς λέγουσιν, ἡνωμένων 
οὐσῶν τῶν ἐχκλησιῶν τῷ τύτε καιρῷ, πῶς ὃ ϑεὸς ἐπαρέδωκενς 
αὐτοὺς εἰς χεῖρας ἀσεβῶν. core ἐκ πάντων τούτων ἦν ἰδεῖν ἢ 
ὅτι οὐ διὰ παφαγομέαν τινὰ παφεδόϑημεν τοῖς ἐχϑροῖς ἡμῶν," 
dá πρὸς μερικὴν παιδείαν, ὡς καὶ oi πρὸ ἡμῶν "m 
"xai πάντα γὰρ ὃν ἀγαπᾷ κύθιοῦ παιδεύει, HOPES δὲ υἱὸν, 
ὃν παραδέχεται, xai τὰ ἑξξῆς. “πιστὸς yag" φησιν “ὃ ϑεός, 
ὃς οὐχ ἀφήσει ὑμᾶς εἰς τέλος πειφασϑῆναι ὑπὲρ 0 δύνασϑε. Ἢ 
καὶ ὃ “Ιαβὲδ “ παιδεύων ἐπαίδευσέ με ὃ κύριος, τῷ δὲ ϑαγάτῳ . à 
Bov zagédoxé nen á 
Καὶ τοῦτο ἄχουσον. ὥσπερ τοίνυν 5 τῶν ᾿᾿σσυρίων βα- 
σιλεία κατελύϑη ὑπὸ τῶν “Βαβυλωνίων, d δὲ τῶν Βαβυλωνίων . 
ὑπὸ τῶν Fiegann, 5 δὲ τῶν Περσῶν ὑπὸ τῶν “αχεδόνων, ji 
δὲ Maxsdovov ὑπὸ τῶν τώ ῥίον; οὕτως καὶ ἡ τῶν Ῥωμαίων 4 
χατελύϑη ὑπὸ τῶν Ὀτμανλίδων. τὸ 02 τέλος ταύτης ἥξει 5 
ἐν τῷ προσήκοντι καὶ ὡρισμένῳ καιρῷ» καὶ καταλυϑήσεται α r 
χαϑὼς φησὶν ó ϑεσπέσιος Ἠσαΐας ἐν τῷ τῆς ᾿ἰδουμαίας δρά- t 
ματι. “εἶπέ μοι κύριος ἔτη ἐνιαυτοῦ ὡς ἐνιαυτὸς μισθωτοῦ, 2 


ME TN 


4 
5. ἔνε Ὁ 17. Ὀτϑουμαλίδων Μ τὸ δὲ τέλος ταύτης ἥξει) d 
τῶν δὲ Ἰσμαηλιτῶν ἤτον ᾿Ὀιϑουμαλίδων τῶν καὶ yapnyay τέ- v 
Aog ἕξεν M t9. χαϑὼς φησὶν — τὸ ξαγϑὸν γένος] ὑπὸ τοῦ 


ξανϑοῦ γένους M. 


i 
redegit, supellectilem polluit, monasteria evertit, ubivis illic corpus 
exercentes monachos, in quibus Italorum et aliarum gentium maior, - 
quam Romanorum numerus erat, aut occidit aut fugavit. plane mi- - 
rum autem est, ut aiunt, Christianos, quum coniunctae essent eccle- - 
siae, a deo tum in potestatem impiorum traditos esse. adeo ex his . 
omnibus intelligitur, non propter peccatum aliquod hostibus nos sub- - 
iectos esse, sed ob singularem educationem, quemadmodum olim ^ 
sancti docuerunt: "quemcunque enim amat deus, eum educat , et 
castigat filium, quem recipit," et quae sequuntur. "fidelis enim," ait, — 
"dominus est, qui non permittet vos ultra, quam sustinere possitis, P 
tentari." item. David "*educando educavit me dominus, nec vero morti - 
me tradidit." 

Etiam hoc audi. quemadmodum Assyriorum regnum a Babylo- - 
niis eversum est, Babyloniorum a Persis, Persarum a Macedonibus, - 
Macedonum a Romanis, ita Romanorum quoque imperium ab Otman- Ε΄ 
lidibus: atque horum finis aderit iusto et constituto tempore, ever- 
tenturque, sicut ait divinus Esaias in specie Idumaeae. ^ dixit mihi 
dominus; intra annum, qualis est annus mercenarii, deficiet gloria . 


LIB. IV. CAP. L.— 315 


καὶ ᾿ἐχλείψει 5 δόξα Κηδάρ, καὶ τὸ χατάλειμμα τῶν τοξευμά- 
Uy υἱῶν Κηδὰρ τῶν ἰσχυρῶν ἔσται ὀλίγον, διότι κύριος 
dc did ὃ ϑεὸς Ἰσραήλ." οὕτω δὲ καὶ ó σοφώτατος Στέφα- 
vog ὁ ᾿“λεξανδρεύς, ἐπακολουϑῶν τῷ τοῦ προφήτου δητῷ, ἐπὲ 
ἔτους «ολα', Σεπτεμβρίου y, ἡμέρᾳ c' ϑεμάτιον περὶ τῆς τῶν 
Ἰσμαὴηλιτῶν βασιλείας ποιήσας xat κανονίσας. “οὗτος κρατήσει 
ἐν ἰσχύϊ μὲν καὶ εὐτυχίᾳ ἔτη τριακόσια ἐννέα, ἐν δὲ συστροφῇ. 
χαὶ ἀχαταστασίᾳ ἕτερα ἔτη πεντήκοντα ἕξ, ὥστε εἶναι τὴν δια- 
χράτησιν αὐτῶν πᾶσαν εὐτυχοῦσαν καὶ δυστυχοῦσαν ἔτη τξε.." 
τιγὲς μὲν λοξῶς τὸν γρησμὸν διαλαμβάνοντες λέγουσι κακῶς 
ἐθεμάτισεν ὃ ἀστρονόμος, λαμβάνοντες τὴν ἀρχὴν τοῦ χρη- 
"μοῦ ἐκ τοῦ εἰρημένου ἔτους. καὶ ἐὰν οὕτως ἦν ὡς ἐμὲ 
7 αχὺ λεπτόν, ἐλάνθανεν ἐκεῖνον. ἐγὼ δὲ κατὰ τὸ δοχοῦν τι- 
y φιλοσόφων ἀρίστων ἀνδρῶν οἰδὼς καὶ ἀνεγνωκώς. οὐκ 
ἐρ χὴν τῆς τῶν ᾿ἸἸσμαηλιτῶν ϑρησχείας ἢ βασιλείας ὃ σοφὺς 
ὗτος ἐποίει ἐπὸ τῶν χρόνων Π]ωάμεϑ, ἀλλ᾽ ὥσπερ περὲ τῆς 
προφητείας Ζαγιὴλ τοῦ ϑείου. τέταρτον ϑηρίον ϑνομάξῶ τὴν 
ὧν Ῥωμαίων ᾿"βασιλείαν" καὶ οὐκ ἀρχὴν ποιοῦσιν οἱ ἐξη- 
ταὶ ἀπὸ Ῥώμου xai Ῥωμύλου, οὔτε ϑυναστείαῦ Ῥωμαίων, 

ἐριστοχρατείας δημοχρατείας διδαχτορίας ὑπατίας καὶ Daci- 
ac μνημονεύουσιν, ἀλλὰ μόνον ἐκ τοῦ Ὀχταβίου Καίσαρος 
γιὰ τὴν κατάπαυσιν τῆς μοναρχίας, καϑὼς κάτωθεν ῥηϑήσε- 

Wi. οὕτω μὲν καὶ 0 σοφώτατος Στέφανος ἐκ τοῦ Ὀτμάνου 


edar, et reliquiae iaculorum fortium filiorum Cedar exiguae erunt, 
quoniam dominus, deus Israelis, locutus est." ad quod dictum pro- 
;»hetae se applicans sapientissimus Stephanus Alexandrinus, anno 6131, 
Septembris die 3, hebdomadis 6, de Ismaelitarum regno hoc thema 
ecit et constituit. ^is potenter et prospere regnabit annos trecentos 
lovem, in rerum angustiis et perturbatione deinde annos quinqua- 
jinta sex, ut omnino eorum imperium tum faustum tum infaustum 
uturum sit per annos 365." nonnulli vaticinium perperam interpre- . 
li, astronomum male ratiocinatum esse affirmant, initium ducentes 
eo, quem dixi, anno. quod si ita esset, falsus ille foret. at 
quidem de ea re quorundam doctissimorum hominum sententias co- 
novi et didici, secundum quas sapiens ille vic initium superstitionis 
t imperii Ismaelitarum non a Mohametis aetate duxit, sed ad mo- 
um vaticinii divini Danielis locutus est. is quartam bestiam Roma- 
iorum imperium appellavit: nec interpretes a Remo et Romulo ini- 
ium capiunt, aut Romanorum principatus, nobilium, plebis, dictato- 
um, consulum, regum imperia commeruorant, sed ab Octavio demum 
aesare propter exitum monarchiae, quemadmodum infra docebitur. 
odem igitur modo sapientissimus Stephanus ab Otmane amera ca- 


316 GEORGH PHRANTZAE 


apod ἀρχὴν τοῦ κανονίου αὐτοῦ ποιεῖ. ἔτι δὲ xai ὃ coq 

τατος «“Ἱ“έων ὃ βασιλεὺς Ρωμαίων ϑεμάτιογ καὶ αὐτὸς ἐποίη 
τρισαρίϑμου κύχλου εὑρὼν χρατῆσαι ἔχει βασιλεία δύνατ 
καὶ ἰσχυρὰ ἡ ἐκ τῆς “γαρ, τουτέστιν ἔτη τριαχύσια. qo 
συστροφὴ πεντήκοντα $5 οὐχ ἐμνήσϑη. εἶτα τὸ ξανϑὸν y 
γος ἅμα μετὰ τῶν πρακτύρων ὅλον Ἰσμαὴλ τροπώσουσι χατ 
τοὺς “χρησμοὺς τῶν ϑείων ἀνδρῶν. xoi διὰ μὸν. οὖν τῶν 
τεσσάρων ἀνέμων τὰς τέσσαρας μεγάλας βασιλείας ὃ μέγιστος 
διδάσχει Ζαχαρίας xat lani ó ϑεῖος, τὴν Χαλδαίων λέγω, 
τὴν Περσῶν xai τὴν τῶν ΠΠακεδύόνων καὶ τὴν τῶν Ῥωμαίων, 
τὰ δὲ δύο ὄρη τὰ χαλκᾶ τὰ δύο κλίματα τῆς οἰκουμένης εἶ 
vut φασίν" εἰς δύο γὰρ τέμνεται, εἴς τε ᾿Ασίαν καὶ Εὐρ 

zzv. καὶ οἱ μὲν πυρροὶ ἵπποι τὸ μιαίφονον τῶν Χαλδαίων 
σημαίνουσιν, oí δὲ μέλανες τὸν ἐπενεχϑέντα παρὰ Περσῶν 
x«i Μήδων τοῖς Βαβυλωνίοις ϑάνατον, οἱ δὲ λευκοὶ τὸ σά- 
φὲς τῆς δόξης τῶν lMaxtdóvo»v: οὐ γὰρ ὥσπερ αἱ ἄλλι 
βασιλεῖαι xai αὕτη. οἱ δὲ ψαροὶ καὶ ποικίλοι τὸ ἰσχυρὸν x 
εὔτονον τῆς τῶν Ῥωμαίων βασιλείας δηλοῦσι. τὸ δὲ πρ 
ταχϑὲν αὐτοὺς περιοδεῦσαι τὴν γῆν διδάσκει πάλιν ὡς Óu 
τοῦ ϑεοῦ πᾶσα βασιλεία συνίσταται: φησὶ γὰρ ὃ Εὐσέβι 
ó Παμφίλου, éni τοῦ “Αὐγούστου 'Oxrafíov Καίσαρος ἀρὰ 
ἡ τετάρτη βασιλεία λαμβάνει, ἣν ὅ Δανιὴλ τέταρτον nott 
φοβερὸν ὀνομάζει, διὰ τὶ μὲν τότε πρῶτος αὐτὸς ἐμονάρχησ 
χαὶ τὸν χύσμον ὅλον σχεδὸν εἰπεῖν καϑυπέταξεν. οὗτος ἐ 


μὴ 


21. ὁ om P αὐγούστου et Καίσαρος om P 


nonis sui initium facit. etiam doctissimus Romanorum imperator Le 
thema fecit, qui florentem et vigentem imperii Saracenorum statum 
ter computandum circulum tenere,:h. e. annos trecentos duraturum 
invenit.  perturbati imperii per annos quinquaginta sex nom fec 
mentionem. deinde flava gens una cum vindicibus omne Ismaél 
genus fugabit secundum divinorum hominum vaticinia. quatuor ven 
iis autem quatuor magna imperia Zacharias et divinus Daniel signif 
cant, Chaldaeorum, Persarum, Macedonum et Romanorum, duo a 
neos montes autem «duas terrae regiones esse dicunt; in duas enim 
partes terra dividitur, Asiam et Europam. atque rufi equi atrocita 
tem Chaldaeorum significant, nigri a Persis et Medis Babyloniis illa 
tum interitum, candidi claram Macedonum gloriam; neque enim ho 
rum imperium ceteris simile est; cineracei vero et versicolores robt 
et potentiam imperii Romanorum. deinde mandato, ut terram j - 
eant, significatur, per deum omne constare regnum. dicit enim E 
sebius Pamphili, ab Augusto Octavio Caesare quartum reguum 


LIB. 1V.. CAP. 1: 317 


ιᾷ τῶν ἡμερῶν ἀπελθὼν εἰς Ζελφοὺς τοὺς νῦν ὀνομαζομέ- 
avita, ἠρώτησε τὸ μαντεῖον τίς μετ᾽ αὐτὸν βασιλεύσῃ. 
j δὲ Πυϑίου μηδὲν ἀποχρινομένου ὃ δ᾽ αὖϑις ἠρώτησε, 
τί σιγᾷ τὸ μαντεῖον; τότε ἡ Πυϑία ἔφη . «. «. ἐλϑόν- 
0g οὖν τούτου ἐν Ῥώμῃ, καὶ ἐν τῷ μέλλειν ἀποβιῶγναε πα- 
Qeyyonoe τοὺς ἐν τέλει αὐτοῦ χεῖρας κροτῆσαι καὶ γελάσαι 
c ἐπὲ μίμου τελευτῆς. τοῦτο δὲ ποιῆσαι διωρίσατο ἀποσχο- 
πῶν εἰς τὸν ἀνθρώπινον βίον ὡς γέλωτος ἄξιον. 

Kai περὲ μὲν οὖν τῶν προειρημένων βασιλειῶν Ζ,ανιὴλ 
ϑεῖος προφήτης καὶ ὃ θεῖος Ζαχαρίας καὶ ἕτεροι, ὡς προ- 
/tou£v, τήν τε ἀνύρϑωσιν αὐτῶν χαὲ κατάλυσιν xoi τὰ συμ- 
ἄντα πάντα διὰ πνεύματος ἁγίου λέγουσιν, ὁμοίως δὲ xai 
Ἡσαΐας καὶ ὃ σοφὸς Στέφανος xai “έων ὅ βασιλεὺς περὲ 
τῆς καταλύσεως τῆς βασιλείας, ὡς προείπομεν. ὃ δὲ ϑεόπτης 
Moon; περὶ ἀναβάσεως καὶ εὐτυχίας ἐν τῇ γενέσει τάδε δὲ- 
ἔξεισιν. ὅ πατριάρχης ἡμῶν “Αβραὰμ υἱοὺς ἐγέννησεν ὀχτὼ, 
πρῶτον μὲν Ἰσμαὴλ τὸν νόϑον ἐκ τῆς yap, δεύτερον Ἰσαὰκ 
ἐς ἐπαγγελίας ἐκ τῆς γυναιχὺς αὐτοῦ Σάρρας, ὃς xai εὐλο- 
γήϑη παρὰ ϑεοῦ. μετὼ δὲ τὸ ἀποθανεῖν Σάρραν ἔλαβε τὴν 
Χετοῦραν εἰς γυναῖκα, ἐξ ἧς ἐγέννησεν υἱοὺς ξξ, τὸν Ζομ- 
βράν, τὸν Ἰεζαί͵, τὸν Παδάϊ, τὸν ]αδιὰμι καὶ τὸν Ἐβόει 
αὶ τὸν Σοῖαι. ἀλλ᾽ ἐπὲ τὸν Ἰσμαὴλ τὸν νύϑον ἐπαγέλθωμεν. 


2. διαύλια P 21. ἱεσαὶ P μαδὰν Ρ 


tium capere, quoniam tum is primus solus imperavit, et totum paene 
orbem terrarum sibi subiecit. is quondam Delphos, qui nunc Daulia 
ppellantur, profectus, oraculum consuluit, quis post se imperaturus 
sset. quum nihil responderet Pythia, iterum rogavit, quare oracu- 
um sileret. tum Pythia respondit . . . . . is Romam reversus, quum 
ors ipsi instaret, imperavit primoribus, ut plauderent et riderent ut 
u fine mimi. hoc fieri voluit, quoniam vitam rem esse risu dignam 
putabat. 

᾿ς De iis igitur, quae modo commemoravi, regnis Daniel, divinus 
propheta, divinus Zacharias aliique, ut dictum est, de eorum tum ori- 
gine tum exitu tum rebus gestis, a sancto spiritu edocti, dixerunt. 
similiter quae Esaias, et sapientissimus Stephanus et Leo imperator 
de exitu imperii docuerint, explicuimus. qui deum vidit Moses de 
incrementis et successu in genesi haec explicat. Abrahamus, patriar- 
ha noster, filios octo procreavit, primum Ismaelem nothum ex Agar, 
deinde promissum sibi Tsaacum e Sarra uxore, cui benedictum est a 
deo. Sarra mortua, Cheturam uxorem duxit, e qua filios sex gene- 
ravit, Zombram, lezai, Madai, Madiam, Kboei, et Soiai. sed redea- 
mus ad Ismaelem nothum. Agar ab Abrahamo compressa, gravida 


| 


318 GEORGII PHRANTZAE | 


Dy H c * »ν ἡ Αὐτὰ Ἵ 
μετὰ τὸ συγγενέσθαι “Αβραὰμ τῇ “γαρ εὐρέϑη ἐν γαστρὶ 
» ^ δ x^ 2*4 , 5 ^ » , i 
ἔχουσα, καὶ ἰδοῦσα Σάρρα ἐζηλοτύπει αὐτῆς, χαὶ ὠνείδιζε, 

M , |» , » x i 
τὸν Afloanu, καὶ ἐϑλιψε xol ἐλύπει τὴν yag. ἡ δὲ yag 
μὴ δυναμένη τοσοῦτον ϑλίβεσϑαι καὶ κακουχεῖσϑαι ὑπὸ τῆς 
κυρίας ἀπέδρα, καὶ ἐν τῷ ἀποδιδράσκειν αὐτὴν ἐκ τῆς κυρίας 

- ^ , "v » , 5 
αὐτῆς τῆς Σάρρας ἀπήντησεν αὐτῇ ἄγγελος χυρίου λέγων 

' J : 

γι“ ἀποστράφηϑι πρὸς τὴν κυρίαν cov, καὶ ταπεινώϑητι ὑπὸ 
1 - ;$ »ν 595) Y ox .," € MX , «€ » * 
τὰς χεῖρας αὐτῆς καὶ εἰπεν αὐτῇ ὃ ἄγγελος. κυρίου " ἰδοὺ 
^ , * » * "͵ LIP » , * 0» ἱ 
σὺ ἐν γαστρὶ ἔχεις, καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα 

^ , € , , ^ 

αὐτοῦ Ἰσμαήλ, ὅτι ἐπήκουσε κύριος τὴν ταπείνωσίν σου. οὗ- 
» » . μα - ] i 

rog ἔσται ἀγροιχος ἄνϑρωπος, καὶ αἱ χεῖρες αὐτοῦ ἐπὲ πάν-' 
τας, καὶ αἱ χεῖρες πάντων ἐπ’ αὐτὸν: καὶ χατὰ πρόσωπον, 
- ? - ^ , » E 

πάντων τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ κατοικήσει. καὶ πάλιν ἐπὶ xe- 
Ἴ ε , € L - , —- 

φαλαίῳ iL εἶπεν ὃ θεὸς τῷ ““βραὰμ περὶ τῆς Σαρρας τῆς 

γυναικὸς αὐτοῦ “Σάρραν τὴν γυναῖχά σου εὐλογήσω, xl 

δώσω σοι ἐξ αὐτῆς τέκνον, καὶ εὐλογήσω αὐτόν, καὶ ἔσται εἰς, 

ἔϑνη, καὶ βασιλεῖαι ἐθνῶν ἐξ αὐτοῦ ἔσονται." xal ἔπεσεν. 

* , M $ P vi 
““βοαὰμ ἐπὲ πρόσωπον αὑτοῦ καὶ ἐγέλασε, xai &(ntv ἐν τῇ 
IS ) ? | 

- ' EET n ran ! 

διανοίᾳ αὑτοῦ λέγων "ti δυνατόν, τῷ ξχατονταετεῖ υἱὸς γε- 

͵ j : ; 3 » 5 5 J 

4, , , , 3 - "“ ? 4 
γήσεται καὶ Σάρρα ἐνενήκοντα ἐτῶν οὖσα τέξεται." εἰπε δὲ 
ε 4 * * 9 * cc yi ' T er , , » 
“βραὰαμ πρὸς τὸν ϑεὸν cuu οὗτος ζήτω ἐγαντίον σου." 
εἶπε δὲ ὃ ϑεὸς πρὸς ““βραὰμ “ναί, ἰδοὺ Σάρρα ἡ γυνή cov. 

M. € x - ' 4 
τέξεταί σοι υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ Ovoua αὐτοῦ Ἰσαάκ, x 


2. ἰδοὺ P 13. ἐπὶ om P 


facta est. quod ubi animadvertit Sarra, invidia commota, exprobra- 
bat Abrahamo, atque laedebat et affligebat Agar. quae quum herae 
cruciatus et iniurias sustinere non posset, aufugit. at profugienti a. 
Sarra hera obviam venit angelus, et eam cohortatus est, ut rediret 
ad heram, et imperio eius se subiiceret. ac dixit ei angelus dei. 
"ecce in ventre geris, et filium paries, quem appellabis Ismaelem, 
quoniam dominus exaudivit aegritudinem tuam. erit is ferus homo, 
et manus eius adversus omnes, et omnium manus adversus ipsum ins. 
tentae erunt; atque habitabit in conspectu omnium fratrum suorum." 
rursus capite 17 deus Abrahamo de Sarra, uxore eius, dixit " bene- 
dicam Sarrae, uxori tuae, et ex eadem filium tibi dabo, atque bene- 
dicam illi, eritque is gentium origo, et regna gentium ex eodem ex- 
sistent atque procubuit Abrahamus in faciem risitque, atque dixit 
cum animo "si fieri. potest, centenario filius nascetur, et Sarra pa- 
riet aetatis anno nonagesimo." dixitque deo Abrahamus "Ismael hic; 
coram te vivat." dixit deus Abrahamo "profecto Sarra, uxor tua, 
filium tibi pariet, et nominabis eum Isaacum, atque faciam cum eo 


LIB. IV. CAP. I. 319 


στήσω τὴν διαϑήκην μου πρὸς αὐτὸν εἰς διαϑήχην αἰώνιον, 
᾿ EC - ' H - »" , 
ἦναι αὐτῷ ϑεὸς ὡς καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ μετ᾽ αὐτόν, περὲ 


τληϑυνῶ αὐτὸν σφόδρα' δώδεκα ἐϑνὴ γεννήσει, καὶ δώσω 
: » * * M 
5 αὐτὸν εἰς ἔϑνος μέγα. τὴν δὲ διαϑήχην μου στήσω πρὸς 
ἣν, LA] M. , ^ ' Ld d 
Ἰσαάκ, ὃν τέξεται σοι Σάρρα εἰς τὸν καιρὸν τοῦτον." ὧδε 
L4 »" , - - 
υνάμεϑα καταλαβεῖν τὸ μέγα μυστήριον τῆς εὐσεβοῦς xoi 
à " i6 
ἡ - AMT UMEN c - U * , [2 » 
ὑγιοῦς xai ἁγίας ἡμῶν πίστεως, καὶ τὴν ἀσέβειαν ἣν &yov- 
P. d bd t * 
σιν oi ᾿γαρηνοί, καὶ οὐκ εἶπεν αὐτῷ ὃ ϑεὸς ἅπαξ ἀλλὰ καὶ 
4 * « H , 2 
ο δίς. ἐν πρώτοις μὲν εἰπε “τέξεις υἱὸν καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα 
᾿ 3j - , , * ^? 
Ἵ αὐτοῦ Ἰσαάκ, καὶ στήσω τὴν διαϑήχην μου πρὸς αὐτὸν tic 
nU , ἢ * - , , - ᾽ $3. 95..99 € v 
᾿διαϑήκην αἰώνιον, καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ. μετ’ αὐτόν" ὁ δὲ 
,? ^ —- € - M ' 
““βραὰμ αἰτήσας τῷ ϑεῷ οὕτως ποιῆσαι καὶ τὸν Ἰσμαὴλ καὶ 
 » - ' ' 4t 
“εὐλογῆσαι αὐτόν, ὃ δὲ ϑεὸς ἀποχριϑεὶς εἶπεν “ἰδοὺ εὐλόγησα 
"αὐτὸν xa) πληϑυνῶ αὐτὸν σφύδοα, καὶ δώδεκα ἔϑγη γεννήσει 
74 Ν 7] 9 
» » * ὌΝ , ' 
χαὶ εἰς ἔϑνος μέγα ἔσται. τὴν δὲ διαϑήχην μου στήσω πρὸς 
"louaz. καὶ οὐκ ἠϑέλησεν ὃ ϑεὸς δῶσαι καὶ ἐμπιστεῦσαι 
, ^ -» * - ^ 
τὴν διαϑήχην αὑτοῦ τῷ Ἰσμαὴλ καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ 
: j , i ἢ t , 
"- 9» 3 - D b * - 
“ἄλλα μόνῳ τῷ Ἰσαὰκ xai τοῖς ἐξ αὐτοῦ εἰς τὸν αἰῶνα. καὲ 
5 "ἢ " , , $ ' 
j E * » Ld 
ἣν ϑαυμασαι τίς δύναται καταλαβεῖν τὴν éyvotav τῶν τοιού.- 
δ LÀ x , P4 
[rov ῥητῶν. οἱ δὲ ᾿4γαρηνοὲ βάρβαροι xai ἄγροικοι ὄντες 
οὐχ οἴδασιν ὀοϑῶς τὴν ἔννοιαν τῶν ῥητῶν, xci χλαύσωσι 
| Qro» , , 
᾿ » ^ γε , - t 1 ΄ 2 ^ * 
πῶς ὁ ϑεὸς ἐξ ἀρχῆς ἐξένωσε τὸν πατριαρχὴν αὐτῶν καὶ 


30. δύναται om P μὴ χαταλαβεῖν 


pactionem meam in tempus aeternum, ut sim ipsi et posteris eius 
deus. de Ismaele autem exaudivi te, et ei benedixi, et magnopere eum 
augebo. duodecim nationes procreabif, atque magnam gentem eum 
faciam. pactionem autem meam cum Isaaco faciam, quem Sarra tibi 
pariet in hocce tempus." ita comprehendere possumus magnum my- 
Slerium piae, sanae et sanctae fidei nostrae, et impietatem, cui Aga- 
reni obnoxii sunt. neque semel ei deus illud dixit, sed bis. primum 
dixit "procreabis filium et appellabis eum 1saacum, et pactionem 
meam cum eo faciam in tempus aeternum, cum ipso et posteris eius." 
quum autem Abrahamus deum rogaret, ut idem Ismaeli faceret eique 
benediceret, respondens deus *ecce ;" inquit, " benedixi illi et magno- 
pere eum augebo, atque duodecim nationes procreabit et gens magna 
exsistet. at pactionem meam cum Isaaco faciam." noluit igitur deus 
Ee suam Ismaeli et posteris eius dare aut confidere, sed soli 
saaco et huius posteris in tempus aeternum. atque mirandum sit, 
si quis assequi nequeat horum verborum sententiam. Agareni tamen, 
barbari et feri homines, haud recte intelligunt verborum sensum, et 


320 GEORGII PHRANTZAE 1 


^? - , ^ ^ , ' 
αὐτοὺς τῆς διαϑήκης αὑτοῦ καὶ τῆς χάριτος, ἀλλὰ οὗτοι 
κομπάζουσι πῶς καὶ αὐτοὶ ἀπόγονοί εἰσι τοῦ “Αβραὰμ καὶ 6. 
ϑεὸς εὐλύγησε καὶ τὸν ᾿Ισμαὴλ ὡς καὶ τὸν Ἰσαάχ. xai ἔν 
4 , - £ 3-220 ^ , » T. 
Tovt(9 πλανῶνται ὡς καὶ ἐν πᾶσι λανϑάνονται, διὰ τί μὲν δ᾽ 
^ , 2 ' ' ᾿ ΄ - 
θεὸς εὐλόγησε τὸν Ἰσαὰκ καὶ τὴν διαϑήκην αὑτοῦ ἐνεμπί- 
- * , 
στευσὲν αὐτῷ, τὸν δὲ Ἰσμαὴλ οὐχ οὕτως, ἀλλ᾽ εὐλόγησεν a 

1 c - e - !& n 
τὸν ἁπλῶς, ὅτι καὶ πληθυνῶ αὐτὸν σφόδρα. xai τὰ ἄλογα, 
€ c , [4 , H e 
ζῶα 0 ϑεύς, τετράποδα vai ἑρπετὰ ἰχϑύας τε val πετεινά, εὐ. 
Li * €& * , e : 
λογησεν εἰπὼν “αὐξάνεσϑε καὶ πληϑύνεσϑε χαὶ πληρώσατε 
τὴν γῆν τὸν δὲ ᾿Αδὰμ οὐ τοιούτως ηὐλόγησε μόνον, "ad-y 
PRI , , ' - Y vd 
ξδάνεσϑε καὶ πληϑύνεσϑε xai πληρώσατε τὴν γῆν; ἀλλὰ χαὶ 
κατακυριεύσατε αὐτῆς: xai πάντα ὑπὸ τὰς χεῖρας αὐτοῦ 
^ u - WT ᾿ “ ' , Í 
Βέδωχε τὰ ὅσα ἐν τῇ γῇ ἐστὲ κατεξουσιάζειν xai δεσπόζειν, 
«t * Ἴ "da €f ' € , , - - , ͵ Ὕ χ 
ὥστε ἦν ἰδεῖν τι καὶ αἱ εὐλογίαι τοῦ ϑεοῦ διάφοροί siot xal. 
οὐχὲ ὡς αὐτοὶ λέγουσι, διὰ τὲ μὲν αἱ ϑεῖαι καὶ ἱεραὶ γρα- 
qai καλῶς δηλοποιοῦσι τοῖς εὖ φρονοῦσιν, ἑχάστου υἱοῦ TOU. 
““βραάμ, Ἰσαὰκ λέγω καὶ Ἰσμαήλ, πῶς διαφέρουσιν αἱ εὐλὸ- 
* , € € ^ « [4 ^ E. 
γίαι τὰ γένη καὶ αἱ χληρονομίαι ἑνὸς ἑκάστου αὐτῶν. E 
Ts - as. 1 "M 
Ey δὲ τῷ κεφαλαίῳ τῷ x καὶ κα' τάδε qnoi περὶ τοῦ 

D Apes x - € [ , € » : 
Ἰσμαήλ. “εἶπε δὲ τῷ "4Boadu ἡ Σάρρα "ἡ ἔχβαλε τὴν παιδί: ἢ 
, LI b t -ν - » ' , 3 

σκὴν ταύτην μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτῆς" οὐ γὰρ χληρονομήσει ὃ 
«"ν - ν ὃ * - Cw 3 , * . 
υἱὸς τῆς παιδίσκης μετὰ τοῦ vio? μου [cadx. σχληρὸν δὲ 


2. χαὶ prius] δὲ MP 12. χαταχυριεύσῃ αὐτοῖς M 


p 


lacrimanto, quod deus a principio eorum patriarcham et ipsos pa- 
ctione et gratia sua exclusit; at gloriantur iidem, quod ipsi quod d 
Abrahami posteri sint et deus Ismaeli haud secus atque Isaaco be- 
nedixerit, errant autem hac in re, ut in omnibus solent, quod de 
Isaaco benedixit et pactionent suam dedit, Ismaeli non item, sed sim 
pliciter benedixit et promisit, magnopere se eum aucturum esse. nam 
brutis animantibus, quadrupedibus et reptilibus, piscibus et alitibus, 
deus benedixit, quum diceret "augemini et multiplicamini et implete 
terram? Adamo autem non sic benedixit solum "augemini et multi-. 
plicamini et implete terram," verum etiam " domini eius este," atque 
in manus eorum tradidit, quaecunque in terra possideri et regi pos- 
sunt, ut intelligatur, benedictiones dei diversas esse, secus atque ill 
dicunt, quoniam divinae et sacrae literae recte sentientibus satis de- 
monstrant, in utroque filio Abrahami, Isaaco inquam et Ismaele, di- 
versas esse benedictiones, genera et heredia. " 
Capite 20 et 21 haec de Ismaele narrantur. "dixit Abrahamo 
Sarra *eiice puellam hanc eum filio eius. neque enim heres erit filius. 
uellae cum filio meo Isaaco- admodum asperum id dictum Abra- 
ipie videbatur in ipsius filium Ismaelem. sed deus Abrahamo dixit 


. LIB. IV. CAP. I. 321 


r ν᾿ * Cv διὰ ᾽ U Ew. a * ^ € vw , 
ἐφάνη τὸ ῥῆμα σφόδρα ἐναντίον “ἥβρααμ περὶ τοῦ υἱοῦ αὐ- 
- 25 , T C 4 Y - € * ε ᾿ ^ » 
Ἰσμαήλ. εἰπε δὲ ὃ ϑεὸς τῷ Ldfgacu ur σκληρὸν ἔστω 

J ἢ , M - -" , 
ἐναντίον gov περὲ τοῦ παιδίου καὶ τῆς παιδίσκης. πάντα 
"E » » -’ x »" - » “ ct » - 
ὅσα ὧν Eny σοὶ “άρρα, ἄκουε τῆς φωνῆς αὐτῆς, ὅτι ἐν τῷ 
, * M εν ^^ 
&4* κληϑησεταί σοι σπέρμα, καὶ τὸν υἱὸν δὲ τῆς παιδίσκης 
P. , , , 
Ταύτης εἰς ἔϑνος μέγα ποιήσω αὐτόν, ὅτε σπέρμα cov. ἐστιν.᾽ 
| & ἐστ δὲ "AB & - M. ' 2A L4 $3 x0 
ἀνέστη δὲ Qa τῷ πρωΐ, καὶ ἔλαβεν ἄρτους καὶ ἄσχον 
» RAS -» δι 2 *' ^ 3 
οὥδατος καὶ ἔδωκε τῇ “γαρ, καὶ ἐπέϑηκεν ἐπὶ τὸν ὦμον αὖ- 
τῆς χαὶ τὸ παιδίον, καὶ ἐπέστειλεν αὐτήν. ἀπελθοῦσα δὲ 
Ὁ ἐπλανᾶτο τὴν ἔρημον κατὰ τὸ φρέαρ τοῦ ὅρκου" ἐξέλιπε δὲ 
bl € y. » - ᾽ - ' 2 - , 3 , c 
τὸ δῶρ ἐκ τοῦ ἀσκοῦ, καὶ ἐκ τῆς δίψης ἐλειποϑύμει ὃ 
UN , '* 0» * T SUM ἄν Ζ 
Ἰσμαήλ. καὶ ἔρριψε τὸ παιδίον καὶ ἔχλαυσεν. εἰσήχουσε δὲ 
- - , T. Ἢ ' » 

ὃ ϑεὸς τοῦ παιδίου ἐκ τοῦ τόπου οὗ ἦν. καὶ ἐχάλεσεν ἀγγε- 
" Ld * » » - - - 
-Àog ϑευῦ τὴν 2dyag ἐκ τοῦ οὐρανοῦ xai εἶπεν αὐτῇ “τί ἔστιν, 
x ' - » , ' c 1 * 1 - 
yap; μὴ φοβοῦ" mie γὰρ ὁ ϑεὸς τὴν φωνὴν τοῦ παι- 
: 5 » Li , , , , ^ 
δίου σου ἐκ τοῦ τύπου οὗ ἐστίν. ἀνάστηϑι καὶ λάβε τὸ παι- 
ἷ ] ^ 5» 

δέον καὶ χγράτησον τῇ χειρί σου αὐτὸ: εἰς yag ἔϑνος μέγα 

, ? LJ * « 4 * ? ΠῚ Ψγ 
ποιήσω αὐτὸ. καὶ ἀνέῳξεν ὃ ϑεὸς τοὺς ὀφϑαλμους αὐτῆς, 
x«i εἰδὲ φρέαρ ὕδατος ζῶντος, καὶ ἐπορεύϑη καὶ ἔμπλησε τὸν 
- ᾿ 1 3 
ἀσκὸν τοῦ ὕδατος xai ἐπότισε τὸ παιδίον. xal zv ὃ ϑεὸς 
μετὰ τοῦ παιδίου, καὶ ηὐξύνϑη, καὶ ἐκατῴκησεν ἐν τῇ ἐρήμῳ 
δ " $ ^ e. t ! 0» 
τῇ Φαραῇ" ἐγένετο δὲ τοξότης δυγατοὸς. 
, μὰν * D ' 
Ode δυνάμεθα καταλαβεῖν τὸν Ἰσμαήλ. καϑὼς ἐπηγγεί- 
λατο ὃ ϑεὸς τῷ «Ἡβραάμ, εἰς μέγα ἔϑνος εἶναι ἐποίησε, xat 
τ εὺς τῷ “ἴβρααμ, εἰς μέγα εὕνος εἴνα σε, κα 


"ne asperum tibi videatur in puerum aut puellam; imo quaecunque 
dixerit tibi Sarra, ausculta voci eius, quoniam in Isaaco vocabitur tibi 
semen, et filium puellae huius magnam gentem facturus sum, quia 
semen tuum est. surrexit igitur mane Abrahamus, panem et utrem 
aquae Agar tradidit, humero eius puerum imposuit, et dimisit eam. 
quae quum abiisset, per deserta delata est ad fontem sacramenti. de- 
ficiebat aqua in utre et prae siti elanguescebat Ismael. abiecit pue- 
rum mulier et lacrimabat. audivit autem e sede sua vocem pueri deus, 
atque appellavit Agar de coelo angelus dei, eique dixit *quid rei est, 
Agar? me timeas; audivit enim deus vocem pueri tui ex loco eo, in 
quo est. surge, tolle puerum, eumque manu tua comprehende. ma- 
gnam enim gentem eum faciam? tum aperuit deus oculos eius, ut 
videret fontem aquae. abiit igitur mulier, et, repleto utre, potum 
praebuit puero. deinde aderat deus puero, qui adolescebat et habi- 
tabat in deserto Pharaae, factusque esi sagittarius eximius." 

Sic agnoscere possumus Jsmaelem. sicut deus Abrahamo promi- 
Sit, ita magnam gentem eum fecit, et reges magni ex eo exstiterunt, 


Phrantzes. 21 


322 GEORGII. PHRANTZAE 


βασιλεῖς μεγάλοι ἐξ αὐτοῦ γεγόνασι, χαὶ τὰς χεῖρας αὐτοῦ, 
ἐπὲ πάντας ϑεωροῦμεν εἶναι; καὶ αἱ ἰχεῖρες πάντων ἐπ᾽ αὐτόν, 
χαὶ ἐνεχατιῴκησεν ἐπὲ πρόσωπον ἡμῶν πάντων, καὶ οἱ ἐκ. τού- 
του τοξόται ἄριστοί εἶσι λίαν λίαν. πλὴν τῆς. διαϑήκης αὖ- 
τοῦ 6 ϑεὸς ὑστέρησον αὐτόν. ὥστε καϑώς φησιν ἡ ϑεία yoa- | 
qu, καὶ ἦν ὡρισμένον ἐχ πολλοῦ ἄνωϑεν δι’ ὧν χριμάτων. 
οἶδεν ὃ ϑεὸς τοιούτως γενέσθαι: ἦν γὰρ ἀνάγκη λοιπὸν ἵνα, 
pri did λάβωσι τὰ ὅσα 0 ϑεύπτης Ιωσῆς ἔφησε, καὶ οὐχὲ ὅτε. 
οὐχ ἐφρονοῦμεν ὀρϑῶς “Ῥωμαῖοί τε χαὶ “έρβοι. καὶ Βούλγα- 
ὃν; καϑὼς λέγουσιν. οἱ καφηγηροῦντες ἡμᾶς x«t ὀνειδίζουσιν., 
ἐὰν δὲ πάλιν καὶ ὑπὸ ἁμαρτιῶν ἡμεῖς ἐπαιδεύϑημεν, καὶ 
ὑμεῖς οἵ Ἰταλοὲ μὴ ἀμερίμνως μείνατε, ἀλλὰ τὰς «elgas ib 
10 στῆϑος ὑμῶν βάλετε καὶ κατὰ νοῦν ἐνθυμήϑητε, καὶ κα- 
τηγοροῦγτες ἡμᾶς παύσατε. αὐτοὶ δὲ οἱ Ἰσμαηλῖται ἄπιστοι 
ῦντες χαλεποὶ καὶ ἀνελεήμονες , προστάξει δὲ ϑεοῦ τοὺς πι- 
στοὺς παιδεύουσι καὶ τὸ πλεῖον μέρος τοῦ κόσμου XUVQIEVOUGL. 
διὸ οὐ δεῖ μεγαλορρημονεῖν περὲ τούτων τοὺς Ἰταλούς, ὅτε 
διὰ τὸ ὀρϑῶς φρονεῖν καὶ δίκαιοι καὶ ἅγιοι ξαυτοὺς λέγουσιν 1 
εἶναι, xoi διὰ τὴν αὐτῶν ὀρϑοδοξίαν xai δικαιοσύνην ἕως τοῦ 
v)v βασιλεύουσι. $ 

Τούτους μὲν τοὺς λόγους εἰρήχαμεν οὐχὲ πρὸς τὸ E 
χρίγειν ἢ κατηγορεῖν τινά, qup γένοιτο, ἀλλ᾽ ἵνα τοῖς καταλα- - 
λοῦσιν ἡμᾶς δείξωμεν ὅτι οὐκ ὀρϑῶς καὶ σαφῶς τὰς γρα- 


13. post ἐνθυμήϑητε versum. dimidium vacuum P 


et manus eius adversus ommes, et omnium manus adversus ipsum - 
intentas videmus, et domicilium collocavit in conspectu nostri omni- - 
um, et posteri eius sagittarii longe optimi sunt; pactione autem sua. 
deus eum exclusit: ut, quemadmodum in sacris literis est et longe - 
anté constitutum erat ob rationes, quas deus novit, ita evenerit. ne- - 
cesse enim erat, ut eventum haberent, quaecunque divinus Moses 
dixerat. minime vero nos prave sóntidbamiis; Romani, Servii et Bul- - 
gari, id quod, qui nos calumniantur et accusant, dicunt. vos vero . 
Itali ne secure agatis, sed, impositis pectori manibus , meditamini cum. E 
animo, et desistite nos accusare. Ismaelitae autem, homines impii ;a 
duri et inhumani, e voluntate dei pios castigant et maiorem partem 
orbis terrarum occupatam tenent. quare non decet de his gloriari — 
Italos, sese propter doctrinae probitatem iustos et sanctos se appel- . 
lare et propter orthodoxiam et iustitiam ad hunc diem regnare. E 

Haec verba minime fecimus, quo, quod absit, quemquam dammne- . 
mus ant accusemus, sed ut ostendamus iis, qui nos calumnmiantur, B 
haud probe nec recte eos literas intelligere. hinc enim fit, ut ποθ 


LIB. IV. CAP. II. 3.2 


4 9. "Ent τὴν ἡμετέραν οὖν διήγησιν ἐπανέλϑωμεν. ἐάν τις 
b 5 αἰτήσῃ τί τὸ πραχϑὲν παρὰ "οἷ βασιλέως τῷ διὰ μέσου και.- 
Ι δῷ τῆς μάχης, εἴπω αὐτῷ, ἐν ᾧ δὴ χρόνῳ xai καιρῷ ὃ ἀμη- 
| Qüc παρεσχευάζετο καὶ τὴν βοήϑειαν ἐποίησαν oi ἔξωϑεν aw- 
 ϑένται οἱ Χοιστιανοί. χαὲὶ τῶν μὲν περικύχλωθεν αὐϑέντων 
— Χριστιανῶν δῆλόν ἐστι τοῖς πᾶσιν οὐδέν, ἀλλὰ μαᾶλλαν xot 
l'a πρὸς TOY "e Σερβίας αὐθέντην. I εώργιον ᾿πρέσβυν ó ἀμερᾶς 
E ἀπέστειλεν, ἵνα μεσιτεύσῃ περὲ τῆς εἰρήνης τῆς ἀναμεταξὺ 
τῶν Οὐγγάρων xai τοῦ ἀμηρᾶ. μετὰ δὲ τοῦ ἀπερχομένου 
πρέσβυος Χριστιανός τίς γραμματικὸς ἦν, ἀνατεϑειμένος παρά 
- mwov Τούρκων τῶν τῆς βουλῆς εἰπεῖν τῷ ϑεσπύτῃ ἵνα ποιήσῃ 
goes εἰς τὴν ἀγάπην, ὅτι ἐὰν γένηται 7 μετὰ τῶν Οὐγγά- 
| gov συνϑήχη τῆς ἀγάπης ἤτοι εἰρήνης, εὐθὺς ὃ TFeiiguag κατὰ 
- TÜGC ἹΚωνσταντινουπόλεως καϑυρμήσοται. κἀκεῖνος οὐκ ἐφρόν- 
. TL06 περὲ τούτου οὔτε ἔμελεν αὐτῷ, οὐχ εἰδὼς ὃ ἄϑλιος ὅτι 
εἰ ἀφαιρεϑῇ. 7 κεφαλὴ τοῦ σώματος τὰ μέλη εἰσὲ νεχρά. 
Τότε οὖν καὶ ἐν τῇ Ἕνετίᾳ βουλῆς μεγάλης γενομένης 
περὶ τούτου ἀνέστη Ó τῷ τότε vbi δούξ, τοὔνομα Φραγκχί- 
σχος Φούσχαρις, λέγων “οὐ κατ᾽ ἄγνοιαν γὰρ ὃ βασιλεὺς Ἴω- 
ἄνγης ὡριζεν ἡμᾶς." ἀλλὰ καὶ ἄλλοι οἱ ἰδόντες καὶ ὅμιλή- 


9. ὅτε οὐδὲν ἐβοήϑησαν P 12. οὐγχρῶν P 22. Σφού- 
x«apig P 


vituperent et omnes sibi videantur ad reprehendendum satis sapere, 
ipsos $e errare non sentiant. 

2. Revertamur ad propositum nostrum. si quaeras, quid imperator 
tempore, quod in obsidione consumtum est, egerit, dicam: quo quidem 
tempore ameras bellum parabat et ad ferendam opem se instruebant 
externi principes Christiani. quanquam Christianorum, qui circa ha- 
bitabant, principum , nullam opem allatam esse, notum est omnibus: 
quin imo ad Serviae principem Georgium ameras legatum misit, ut 
is de pace inter Hungaros et ameram concilianda ageret. cum legato 
Christianus aliquis literatus erat, a Turcis quibusdam consiliariis ad- 
ditus, qui despotae suaderet, ut amicitiam conciliare studeret, ut, si 
fieret; cum Hungaris pacis et amicitiae pactio, Turca statim Cpolim 
invaderet. quam rem miser ille nihili aestimabat nec pensi habebat, 
 mescius, capite a corpore deciso, membra mortua esse. 

Eodem tempore etiam Venetiis de hac re magnum concilium ha- 
bitum est, in quo, qui tum dux erat, Franciscus Fuscaris surrexit et 
dixit "non ex ignorantia imperator Tohannes nos expelivit"  enim- 


324 GEORGII PHRANTZAE 


σαντες αὐτῷ φρονιμώτερον αὐτοῦ ἄνθρωπον ἐν τῇ Ἰιταλίᾳ οὐκ 
εἶδον, εἰ μὴ διὰ κακίαν καὶ φϑόνον- οὐκ οἷδε γὰρ ὃ φϑό- 
vog προτιμᾶν τὸ συμφέρον. ἦν δὲ τὸ αἴτιον τούτου τοῦ 
"AicoUotov ziédov τοῦ ποτὲ μεσιτεύσαντος ἵνα ὃ μαχαρίτης ὃ 
αὐθέντης μου ὃ κὺρ Κωνσταντῖνος, δεσπότης ὧν τότε τῷ, 
καιρῷ ἐν τῇ Πελοποννήσῳ, λάβῃ εἰς γυναῖχα αὑτοῦ τὴν τοῦδε 
τοῦ δουχὸς ϑυγατέρα μετὰ προικὸς πολλῆς. ὃ οὖν αὐϑέντης 
μου οὐ δι’ ἄλλο εἰ μὴ ἵνα γένηται οἱονεὶ xai αὐτὸς xai ὃ 
τύπος αὐτοῦ μετὰ τῆς Ἑνετίας ἕν, συνεχατέβαινε τῇ τοιαύτῃ 
ἀγχιστείᾳ, ἐμοῦ τε καὶ ἄλλων πλειόνων συναινούντων τοῦτο. 
καὶ ἀναγχαζόντων σχεδὸν ἤδη ἐγίνετο. ὡς δὲ ἐγένετο βασι- 
λεὺς χαὶ ἀπῆλϑεν εἰς τὴν πόλιν͵, τοῦτο ὠνοίχειον ἦν: πῶς 
γὰρ ἐδύναντο οἱ τῆς πόλεως ἄρχοντες καὶ ἀρχόντισσαι χυρέαν 
xai δέσποιναν αὑτῶν καταδεχϑῆναι “Ἑνετοῦ ϑυγατέρα, καὲ τοὺς 
γαμβροὺς αὐτοῦ τοὺς ἄλλους καὶ υἱοὺς συγγάμβρους καὶ γυ- 
ναιχαδελφοὺς εἶναι τῷ βασιλεῖ, ἐνδόξου μὲν ἴσως καὶ δουκὸς 
ὄντος, ἀλλὰ πρόσχαιρος ἦν. καὶ αὖϑις μετὰ τὸ βασιλέα γε- 
γέσϑαι τὸν αὐϑέντην μου ὃ δοὺξ ἐζήτει τὸ τοιοῦτο, ἀλλ᾽ 
ἀπεπέμῳφϑη. ἕνεχεν τούτου λοιπὸν ὃ ἄνϑρωπος ἐγένετο ἐχϑρός" 
καὶ πολλὰ εἰπόντος τοῦ ᾿ἀλωυσίου “αυρεδώνου καὶ τοῦ ᾽4»ν-' 
τωνίου Ζιέδου καὶ ἄλλων πολλῶν, καὶ ὠποδειξάντων ὅτι εἶ 
Bzai ἡ πόλις ἁλωϑῇ, πλείστη ζημία συμβαίνει καὶ τῇ αὐτῶν 


ἡ. τοῦ zt] ἐχείγου π. P 


4 
vero etiam alii, qui eum vidissent et cum eo collocuti essent, pru-- 
dentiorem hominem in Italia visum esse negabant. αὖ obstabat ne- 
quitia et invidia. nescit enim invidia honorare utilitatem. cuius rei 
causa erat Aloysius Diedus, qui olim curaverat, ut beatae memoriae 
princeps meus, Constantinus dominus, despota tum in Peloponneso, 
huius ducis filiam cum magna dote uxorem duceret. princeps meus 
non aliam ob causam, nisi ut ipse et principatus cum Venetis iun- 
gerentur, eam aflinitatem admisit, nobis et aliis multis id approban- 
tibus et ut fieret paene cogentibus. sed postquam imperator factus 
est et in urbem venit, incommodum erat. quomodo enim fieri pote- 
rat, ut civitatis viri et feminae principes dominam et imperatricem 
reciperent Veneti filiam, et generi ac filii eius aflines imperatoris et 
fratres imperatricis essent? quandoquidem dux honoratus forsam erat, 
sed ad tempus lectus. atque dux quidem etiam post quam dominus 
meus imperator factus est, huic connubio instabat, sed repudiatus 
est. propter hanc causam igitur is nobis inimicus erat, et quum 
multa dixissent Aloysius Lauredanus et Antonius Diedus et alii multi, 
demonstrassentque, si urbs caperetur, magna detrimenta etiam ipso- 


LIB. IV. CAP; IE. 325 


1 ^ - 

αὐϑεντίᾳ, πλὴν οὐκ ἴσχυσαν nagoroUrat τὸν δοῦχα συνδρα- 

μεῖν τῷ βασιλεῖ. 

τ΄ Kalb ἡ ἐχχλησίὰ τῆς Ῥώμης περὶ τούτου ἐφρύντισεν. só- 
" ᾿ ^ - , € , ? ^ Li ' 

ρεϑέντος γὰρ τοῦ χαρδηναλίου “Ῥωσσίας εἰς τὴν πόλιν, καὶ 

Béyo περὶ τούτου μεσιτεύσας πρὸς τὸν ἀοίδιμον καὶ μακαρί- 

ΜΒ LI » , * 300 e " [τ] 

τὴν τὸν αὐϑέντην μου τὸν βασιλέα᾽, ἵνα γένηται 008 χαρδη- 

γάλις πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως" καὶ ei γένηται, τὰ 

καὶ τὰ γενήσονται παρ᾽ αὐτοῦ xoi τοῦ τότε πάπα εἰς βοή- 

Ll ^ - 

| Sei τῆς πύλεως, εἰ κἂν éx δευτέρου μνημονευϑῇ ὃ πάπας" 

- AJ — , , ^ , ^ *- - 

xai πολλῶν συζητήσεων λόγων καὶ βουλῆς γενομένων ἔδοξε τῷ 

ἀοιδίμῳ βασιλεῖ τῷ αὐϑθέντῃ μου τὸ ἕν τῶν δύο μιὴ γένοιτο 

: bd er - , cU» o » 

παντελῶς, Ort v) γενομένῳ πατριόρχῃ ἀνάγχη ἦν ἢ πείϑεσθϑαι 

- , i 

αὐτῷ τοὺς πάντας, ἢ ἔρις καὶ ἔχϑοα γενήσεται ἀναμεταξὺ 

Ἑ - - - ' - » * 

αὐτοῦ xci αὐτῶν τῶν ur πειϑομένων αὐτῷ. xal ἐν ἐχείγῳ 

τοῦ χαιροῦ διαμέσῳ εἰ καὶ συμβῇ ἡμῖν μάχη ἔξωϑεν παρὰ 

p “Ὁ » » » € ^ » , » t 

τῶν ἐχϑρῶν, xai ἔχειν ἡμᾶς xoi ἔσωϑεν, πύσον ἔσεται xaxov ; 

Ἢ ^ , " , ^ 

τὸ δὲ μνημονεύεσθαι τὸν πάπαν γενηθήτω ἕνεχεν ἐλπίδος βοη- 
, 2 - » 4 c - WR 4 - p 2 - 

ϑείας iv τῇ ἀνάγκῃ ἡμῶν" καὶ ὅσοι τοῦτο ποιήσωσιν ἐν τῇ 

, ^ E] ' 2? 
ἁγίᾳ Σοφίᾳ, οἱ ἄλλοι ἔσονται ἀναίτιοι καὶ εἰρηνιχοί. 
: Καὶ τῇ ιβ' τοῦ Δεκεμβρίου παρελϑόντων ἕξ μηνῶν, xot 
' , 

τοσούτου λύγου ysvouévov mot βοηϑείας ὅσον ἐποιήσατο ὃ 
ἃ ' - K ' » - At , » ^ δὲ “-“ Ὁ 

σουλτάγος τοῦ Κάερος ἤτοι τῆς Jdiyvniov. Uno δὲ τῆς Σερ- 


20. ij B P — 21.Éveuey P 


rum rebus allatum iri, non poterant tamen duci persuadere, ut im- 
peratori succurreret. 

Etiam ecclesiae Romanae haec res curae erat. quum enim in 
urbe adesset cardinalis Rossiae, et ego egissem cum venerando et 
beatae memoriae imperatore, domino meo, ut is cardinalis patriar- 
cha Cpolis fieret, unde futurum esset, ut ab ipso et papa nomnihil 
fieret ad urbem adiuvandam, si rursus papae mentio fieret, multis 
sermonibus et consultationibus habitis, imperatori, domino meo, vi- 
sum est, neutrum eorum, quae consecutura essent, fieri debere, 
«quandoquidem necesse esset, ut aut patriarchae omnes obedirent , 
aut lites et inimicitiae inter ipsum et eos, qui non obedirent, 
Oorirentur. interea si nobis foris bellum inferretur ab hostibus, et 
xonflictaremur etiam domi dissidiis, quanta mala futura essent? pa- 
pae tamen memoria fieret propter spem auxilii in hac necessitate. 
quod qui facerent, in sanctae Sophiae templo facerent: reliqui ne 
accusarentur neu turbarentur. 

Die 12 Decembris, quum sex menses praeterissent, et toL verba 
essent facta de auxilio, quot fecit sultanus Cairi sive Aegypti, et a 
Servia posset pecunia occulte multis modis, homines item alio modo 


326 GEORGII. PHRANTZAE 


βίας δυνατὸν ἦν ἀποσταλϑῆναι χρήματα κρυφίως πολυμερῶς, 
καὶ ἀνθρώπους ὅμοίως δι’ ἄλλου τρόπου. ἀλλ οὐκ ἀπέλαυ- 
σεν οὐδὲ εἶδεν οὐδεὶς ἕνα ὁβολόν. ναί, ἐληϑῶς ἀπέστειλαν 
πολλὰ χρήματα καὶ ἀνθρώπους πρὸς τὸν ἀμηρᾶν πολιορχοῦν- 
τὰ τὴν πόλιν: xai ἐθριάμβευσαν αὐτοὺς οἱ Τοῦρκοι, δει- ἢ 
χγύοντες ὅτι ἰδοὺ καὶ οἱ Σέρβοι xa9' ὑμῶν εἰσί, τίς τῶν 
Χριστιανῶν αὐθέντων ἢ Ἰβήρων ἀπέστειλεν ἕνα ὀβολὸν ἢ 
ἀνθοώπους εἰς βοήϑειαν τῆς πόλεως, ἢ φανερῶς ἢ κρυφίως; 
οἱ Οὔγγαροι δὲ ἔστειλαν πρέσβεις πρὸς τὸν ἀμηρᾶν λέγοντες 
ὅτι σωζομένου ἵνα ἔχητε καὶ μετὼ τοῦ βασιλέως εἰρήνην καὲτ 
ἀγάπην, ἐποιήσαμεν καὶ ἡμεῖς τὴν ἀγάπην μεϑ᾽ ὑμῶν: ἀλλ᾽ 
inti οὐ τηρεῖτε κατὰ τὰς ἀναμεταξὺ ἡμῶν καὶ ὑμῶν συνϑή- 
χας, καὶ ἡμεῖς ἀϑετήσωμεν πᾶσαν τὴν εἰρηνοποίησιν. xci 
᾿ξφϑασαν οἱ πρέσβεις, ἡνέκα ἐπολιορκεῖτο ἣ πόλις, ἐν ἧ &fido- 
μάδε ἔμελλον τὴν ἐμβολὴν δῶσαι. ὃ δὲ ἀμηρᾶς καὶ πᾶσα 3j 1 
βουλὴ αὐτοῦ ἐχρόνιζον αὐτοὺς λόγοις κολακείας προσδοκᾶν 
τὴν ἀπόκρισιν σήμερον ἢ αὔριον. καὶ τοῦτο ἐποίουν μετὰ 
δόλου, ἄχρι ἴδωσι τὰ μέλλοντα συμβῆναι, ὅτι εἰ μὲν nagaka- 
βοιεν τὴν πόλιν, εἴπωσιν πρὸς αὐτοὺς “ἰδοὺ γὰρ ἐλάβομεν 
αὐτήν: ὑμεῖς δὲ ἀπέλθετε, καὶ ὡς ἄν δόξῃ ὑμῖν ποιήσατε, 2. 
ἢ εἰρήνην ἔχειν μεϑ᾽ ἡμῶν ἢ μάχην" 0 δὴ xai ἐγένετο καὶ 
τοῖς πρέσβεσιν ἐρρέϑη. εἰ δὲ οὐκ ἐπαρελάμβανον αὐτήν, ἤϑε- 
λον εἰπεῖν ὅτι ἕνεχεν τῆς ἀναμεταξὺ ἡμῶν καὶ ὑμῶν εἰρήνης 
ὃ πόλεμος ἔπαυσε, καὶ κατὰ τὰς συμφωνίας ἀγεχωρήσαμεν. 


- 
summitti, nemo quidquam inde commodi percepit nec vidit vel ter- 
uncium. imo miserunt magnam pecuniae et militum copiam amerae 
urbem oppugnanti, atque laudibus eos efferebant Turcae, iactantes, 
eliam Servios nobis adversari. quis Christianorum principum | aut 
Iberorum vel teruncium aut homines ad urbis auxilium sive aperte 
sive occulte misit? Hungari tamen legatos ad ameram miserunt, qui 
nuntiarent, se sic, ut illi cum imperatore pacem et amicitiam cole- 
rent, cum ipsis pacem fecisse: nunc quum illi non servarent mutua 
pacta, se quoque pacem factam omnino improbare. advenerunt le- 
gati, quum urbs obsideretur, qua hebdomade impressionem facturi 
erant. ameras et totum concilium eius blandis sermonibus eos diffe- 
rebant, ut in praesentem aut crastinum diem responsum exspectarent. 
callide ita agebant, donec viderent, quo res evasura esset, si urbem 
cepissent, dicturi, se eam expugnasse: illi abirent, et utrum ipsis 
videretur, facerent, sive pacem sive bellum mallent: id quod factum 
et legatis responsum est. si eam non capturi essent, dicere statue- 
rant, ob pacem cum illis servandam se destitisse a bello et secundum 
conventa discessisse. rumor tamen erat, ameram cogitare ac dicere, 


LIB. 41V. CAP. ΜΗ. 1: 327 


m ὅμως ἐψιϑυρίσϑη ὃτι ὃ ἀμηρᾶς ἐλογίζετο λέγων “εἰ οὐ μὴ 
js παραλάβω τὴν πόλιν" τὰ νῦν, εὐϑέως ποιήσω Nis καὶ 
χατὰὼ πᾶσάν μου τὴν ζωὴν τηρήσω αὐτήν." 
νι 9. δὲ μακαρίτης ὗ αὐθέντης μου. καὶ βασιλεὺς τί οὐκ 
δέἔπραξε, χρυφῶς ἢ φανερῶς, ὑπὲρ τῆς βοηϑείας τῆς πόλεως 
xai τῆς αὑτοῦ βασιλείας, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν ὑπὲρ τῆς σωτηρίας 73 
ἐκ τῆς ζωῆς αὑτοῦ; καὶ yao δῆλόν ἐστιν ὅτι, εἰ ἤϑελεν, εὐχόλως 
ἐδύνατο φυγεῖν. πλὴν οὐκ ἤϑελεν, ἄλλ᾽ ἠγωνίζετο ὡς ὁ ποι- 
μὴν ὃ καλός, ὃς τίϑησι τὴν ψυχὴν αὑτοῦ ὑπὲρ τῶν προβά- 
0 τῶν, αἷς καὶ ἐποίησε. xai τίς τῶν ἄλλων τὰ τοιαῦτα καὶ 
ΤῊΝ γενόμενα ἐπίστατο πάρεξ τοῦ Κωντακχουζηνοῦ. Ἰωάνγου 
| καὶ ἐμοῦ; ὅτε ὃ ἐξ Οὐγγάρων Ἴαγκος προεζήτει ἵνα δώσῃ 
αὐτῷ ὃ βασιλεὺς τὴν Σηλυμβρίαν 7 τὴν Π]εσημβρίαν, καὶ ἔση- 
| qUL εἷς τῶν ὑπεξουσίων αὐτοῦ, καὶ πολλυὺς τῶν ἀνθρώπων 
ἴδ αὑτοῦ ἐχεῖσε ἔχειν, καὶ ἐν καιρῷ τῆς μάχης ὑπὸ τῶν Tovo- 
- xov ἔσηται ἐκείγων ἐχϑρὸς καὶ βοηϑὸς τῆς πόλεως. καὶ ὡς 
ἐγένετο ἡ μάχη, ἐδόϑη αὐτῷ ἡ Meoruflgí/a κατὰ τὴν ἐκείνου 
αἴτησιν, χαὲ τὸ χρυσόβουλλον δι’ ἐμοῦ ἐγράφη, καὶ ὃ γαμ- 
βρὸς Θεοδοσίου τοῦ Κυπρίου ὃ τοῦ ΠΠιχαὴλ υἱὸς ἐκόμισε τὸ 
0 χρυσόβουλλον πρὸς Ἴαγκον. τίς ἐπίστατο τὴν τοῦ τῶν Ka- 
ταλάνων δηγὸς ζήτησιν; ὃς δωρηϑῆναι αὐτῷ τὴν .dnuvov 
ἐζήτει, καὶ ἔσηται κατὰ τῶν Τούρχων διὰ ϑαλάσσης dti xai 
ὑπὲρ τῆς πύλεως ἐν ἀνάγκη βοήϑεια" καὶ ἐπράττετο. τίς 


6. ἢ post εἰπεῖν transtulerim 


si urbe nunc non potiretur, statim se amicitiam nobiscum initurum 
et per totam vitam servaturum. esse. 

Beatae autem memoriae imperator, dominus meus, quid pro de- 
fensione urbis et imperii, imo, ut verius dicam, pro salute capitis , 
palam et occulte non est mólitus? manifestum est enim, si voluisset; 
facile eum fugere potuisse. verum noluit, sed laborabat ad exemplum 
boni pastoris, qui animam deponit pro ovibus, ut deposuit sane. 
quis autem alius haec et reliqua facta praeter Iohannem Cantacuze- 
num et me noverat? optaverat ex Hungaris oriundus lancus, dari 
sibi ab imperatore Selymbriam aut Mesembriam, pollicitus se unum 
e subiectis eius fore et multos de suis eo traducturum, atque bello 
cum Turcis conflato horum hostem, urbis vindicem futurum esse. ita- 
que, commisso bello, data ei est Mesembria, ut petiverat, bulla aurea 
a me conscripta et per Theodosii Cyprii affinem, Michaelis filium, ad 
lancum perlata. cui nota erat Catelanorum regis petitio? qui, si 
domaretur sibi Lemnus, adversus Turcas mari semper pugnaturum et 
urbi, cogente necessitate, opitulaturum se esse recipiebat: de qua re 
cum illo actum est. aut quis noverat, quantam pecuniam et quae promissa 


3,8 GEORGII PHRANTZAE 


ἐπίστατο ὅσα δὴ καὶ χρήματα καὶ ἐπαγγελίας δέδωκεν ὃ βα- 
σιλεὺς καὶ ἔστειλεν εἰς τὴν Χίον διὰ τοῦ Γαλατῶ, ἵνα στεί- 
λωσιν ἀνθρώπους, καὶ οὐκ ἔστειλαν; ἢ τίς νηστείας καὶ δεή-- 
σεις ἐποιεῖτο δι’ ξαυτοῦ καὶ διὰ τῶν ἱερέων, διδοὺς αὐτοῖς 
χρήματα ἢ τοῖς πτωχοῖς, ovg μᾶλλον ἐθεράπευσεν; ἢ ἐπαγ- 5 
γελίας ἃς ἐποιήσατο πλείστας ngog ϑεὸν εἰς τὸ ἐλευϑερωϑῆ- 
vat τοὺς Χριστιανοὺς ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας τῶν ἀσεβῶν. ἀλλ᾽ 
ὅμως ταῦτα πᾶντα τὰ μὲν παρεῖδε ϑεός, διὰ των ἁμαρτιῶν 
οὐκ οἶδα αἰτίαν, τὰ δὲ ἠγνόησαν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ἕχαστος 
ἔλεγεν ὡς αὐτῷ ἐδόκει. ἐγὼ δὲ κατὰ τὸ δοχοῦν μοι ταῦτά τ' 
φήμι" κρίσις γὰρ ἦν ὄντως ϑεοῦ, πάλαι κυρωϑεῖσα πρὸς 
ἐσχατιὰς χαταβῆναι δυστυχημάτων τὰ Ῥωμαίων πράγματα. 
διὰ τοῦτο λόγοις ἀπορρήτοις τῆς προνοίας τῶν μὲν λυπηρῶν 
xai ἐναντίων καὶ βλαπτόντων μεγάλη τις γίνεται συνδρομή, 
τῶν δὲ ἀγαθῶν xai ὠφελούντων πλεῖστα τὰ ἐμπόδια. ü 
Πρὸ ὀλίγου λοιπὸν τὰ περὲ τοῦ τρισκαταράτου Πωάμεϑ' 
εἰρήκαμεν, μέρος τῶν φληνάφων αὐτοῦ μύϑων τῶν γέλωτος 
ἀξίων" τὰ γῦν οὖν τὰς ἀγτιρρήσεις αὐτῶν καὶ ἐλεγμοὺς εἴ- 
πωμεν. β 
ὁ, Φέρετε εἰς κατηγορίαν ἡμῶν, ὦ ἀσεβεῖς, ὅτε ἐρωτη- αι 
Seg ὃ Χριστὸς παρὰ τῶν Ἰουδαίων, εἰ υἱὸς ϑεοῦ εἰ σύ; 


20. 3] περὶ τῶν κατὰ Μωάμεϑ' ἀντιῤῥήσεων, χαϑώς φησι Πελέτιος 
ὃ μοναχὸς καὶ πάντες of τῆς ἀληϑείας φοιτηταί" ὡς ἐκ τῆς τιρὸς 
«Σαμψατίνην Σφαχάνην (σάμψων ψατῆνις φάχνην M) αὐτοῦ ἀπο-- 
λογέας. ΜΡ 


dederit imperator miseritque in Chium per Galatam, ut milites sibi 
mitterent, nec misisse illos? aut ieiunia et preces, quas aut ipse facie- 
bat, aut per sacerdotes fieri curabat, pecunia illis vel pauperibus, 
quos magis diligebat, distributa? aut vota, quae deo plurima fecit ad 
Christianos a servitio impiorum liberandos? verum haec omnia par- 
tim, nescio propter quae peccata, neglexit deus, partim homines 
ignorarunt, pro sua quisque libidine fabulantes. ego vero pro mea 
quidem sententia ita statuo: fuisse hoc revera iudicium | dei, quo 
pridem decretum erat, ut res publica Romanorum ad extremas devol- 
veretur miserias. arcanis autem providentiae consiliis ingratis qui- 
dem, adversis et noxiis magna auxilia parata sunt, sed bonis et com- 
modis plurima impedimenta. 

Paulo supra ter exsecrandi Mohametis nonnullas nugas et fabu- 
las ridiculas commemoravimus : earum nunc dubitationes et refutatio- 
nes promamus. 

3. Affertis in accusationem nostri, impii, Christum a Iudaeis in- 
terrogatum, num filius dei esset, negasse et istos ita dicere respon- 


3 SLEIBAIV. CAP. Hl. 329 


| * - - * 
ἠρνήσατο καὶ εἶπεν ὅτι ὑμεῖς λέγετε τοῦτο. vi φέρετε αὐτὸ 
- c ^ ' 
εἰς μαρτυρίαν xa9' ἡμῶν, ἵνα δείξητε τὰ παρ’ ὑμῶν Àcyo- 
HU - - - sm - €- νὰ 
μενα ἀληϑῆ. ταῦτα γοῦν ποιεῖτε ἀπὸ τοῦ μὴ γινώσκειν ὑμᾶς 
τὰς γραφάς ""τεῖ γὰρ εὑρίσκεσϑε ἐξετάζοντες καὶ ἐρευνῶντες 
| * μὰ ^ ' e - 
BDr&g γραφὰς ὡς δεῖ, οὐκ ἂν ἐπλανήϑητε. ὅμως ἀφίημι τοῦ 
b * € ^ , LA 
λέγειν κατὰ τὸ παρὸν τὰς ἀπ᾿ ἀρχῆς TOU κόσμου μαρτυρίας, 
αἵτινες ἐλαλήϑησαν περὶ τοῦ Χριστοῦ, δεικνύουσαι αὐτὸν 
€* »- * ᾿ * x ^ x ^ 5, * 
υἱὸν ϑεοῦ xai ϑεὸν καὶ ἀνϑρωπον, πολλὰς οὔσας" διὸ ἀπὸ 
e 
τούτων φϑάσαντες εἴπωμεν μερικάς τινας. ὅμως λέγω xai 
- e , ) » , , &5 M . ἫΝ 
οτοῦτο, ὗτι οὐ δι’ ἄλλο τε ἐσταύρωσαν οἱ Ἰουδαῖοι τὸν Χρι- 
' » cc ? , € ^ L | »X ^ b 
στὸν ἡ OrL ἐδείχνυεν ξαυτὸν ϑεὸόν τε καὶ ἀνϑρωπον καὶ ϑεοῦ 
υἱόν, καὶ πῇ μὲν ἔλεγεν ὅτι ὃ ἐμὲ ϑεωρῶν ϑεωρεῖ τὸν πα-Β 
, 2 : 7 : : u : 9 9 
, - ' e , —- A: 
τέρα μου, πῇ δὲ ὅτι ἐγὼ xai ὃ πατήρ μου ἕν ἐσμεν, πῇ δὲ 
et | * , » - 
ὅτι εἰ ἐμὲ ἐγνώχκειτε, xai τὸν πατέρα μου ἐγνώκειτε ἂν, πῇ 
3 , , 
ῦ δὲ ὡσαύτως ὅτι ἐάν τις τὸν λόγον μου τηρήσῃ, 9avarov od 
' , - - Ε΄ , € 
μὴ ϑεωρήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα, xai ἀλλαχοῦ 011 ἀφέωνταί σοι αἱ 
P D 
ἁμαρτίαι. ἅπερ ϑεωροῦντες οἱ Ἰουδαῖοι ἔλεγον πρὸς αὐτὸν, 
τίνα σεαυτὸν ποιεῖς; ἄνθρωπος ὧν ποιεῖς σεαυτὸν ϑεόν; τί 
τς ' 5 c , 5 365. » 5 * , 
δὲ ὃ Χριστὸς εἰπεν; ὃ πιστεύων εἰς ἐμὲ xav ἀποθάνῃ ζήσε.- 
1 - 
ταν" καὶ ὥσπερ ὃ πατὴρ ἐγείρει τοὺς νεκροὺς καὶ ζωοποιεῖ, 
e Y 6 € e , » AN uU 2 ' 5€ 
οὕτως καὶ ὃ υἱὸς οὖς ϑέλει ζωοποιεῖ " — xai ὅτι οὐδεὶς οὐδὲ 
τὸν υἱὸν εἰ μὴ Ó πατήρ, οὐδὲ τὸν πατέρα τις ξώρακεν εἰ μὴ 
c - E 7 ' 
ὃ υἱὸς xai ᾧ βούλεται ὃ υἱὸς ἀποκαλύψαι. ὃ γοῦν Χριστὸς 


9. μεριχά Tue P 19. εἶπεν om P 


disse, testimonio hoc adversus nos usi, quo. quae ipsi dicitis vera 
esse ostendatis. at hoc quidem ex inscitia sacrarum literarum facitis: 
quas si investigaretis et scrutaremini, ut decet, non errassetis forsan. 
sed omitto nunc quidem inde a rerum principio quae de Christo pro- 
nuntiata sunt .permulta testimonia, quae eum filium dei et deum 
et hominem esse demonstrant: atque illis relictis, alias singula- 
res quasdam. commemorabimus. hoc tamen monebo, non aliam ob 
causam ludaeos Christum cruci aílixisse, quam quod deum se, ho- 
minem et dei filium esse praedicaret, et dicere eundem alibi, 
qui ipsum videat, eum patrem suum videre, alibi, se et patrem 
unum esse, alibi, si se nossemus, nosse mos patrem, alibi, si quis 
praecepta sua observarit, eum nunquam mortem visurum, alibi denique 
aegroto cuidam, peccata condonata ei esse. quae quum animadverterent 
Iudaei, rogarunt, qualem se faceret? annon deum se faceret, quum 
homo esset? quid tum Christus? mihi qui fidem habet, vivet, etiamsi 
mortuus sit; sicut pater suscitat et in vitam revocat cadavera, ita 
filius quoque, quos ipsi placet; nemo filium novit, nisi pater, nec 
patrem quisquam vidit, nisi filius et si cui detegit filius" iam vero 


330 GEORGII PHRANTZAE 


. ^ ».: 
ὃ λέγων ταῦτα καὶ διδάσκων rovc ἀνθοώπους ἐρωτηϑεὲς ἔμελλε 
LI - » , ^ 
κρύψειν τὴν ἀλήϑειαν; καὶ ποῖος ἄφρων xoi εὐήϑης ὑπολά- 
» γ ' 3 ^ € » 3 
βοι τοῦτο; εἰ γὰρ οὐκ ἣν ϑεὸς xai υἱὸς ϑεοῦ, ovx ἄν εἶπον 
αὐτῷ οἱ μαϑηταὶ αὐτοῦ ἐρωτηϑέντες παρ᾽ αὐτοῦ, τίνα μὲ 
, € » y * € € L , ' ^ [| 
λέγουσιν οἱ ἀνϑρώποι εἶναι τὸν υἱὸν TOU ἀνϑρώπου; καὶ εἰ. 
ν᾽ * T J 
πὸν πρὸς αὐτὸν ὅτι οἱ μὲν λέγουσιν εἶναί σε ᾿Εἴλίαν, oi δὲ 
ν c - - * 5 M 
᾿ερεμίαν ἢ ἕνα τῶν προφητῶν. καὶ εἶπεν αὐτοῖς 0. Xorozóg 
» »! ᾽ DJ € 
“ὑμεῖς δὲ τίνα μὲ λέγετε εἶναι; καὶ ἀποχριϑεὶς ὃ Πέτρος 
3 - * E - - - 
εἶπεν αὐτῷ ὅτι σὺ εἶ Ó Χριστὸς ὃ υἱὸς τοῦ Oso) τοῦ ζῶν- 
ς. ἔμελλε γὰρ εἰπεῖν ὃ Χριστὸς τῷ Πέτρῳ ὅτι πεπλά ; 
τος. ἔμελλε γὰρ εἰπεῖν ὁ Χοιστὸς τῷ Πέτρῳ ὅτι πεπλάγησαι, y 
, 4 - , » εν bd 
βλασφήμως εἴρηκας, κακῶς λελάληχας" οὐκ εἶμε υἱὸς ϑεοῦ. 
' * E] 1 , 2 Ὁ 3 c , !| oc 
καὶ γὰρ ἐπεὶ διδάσκαλος αὐτῶν ἣν ὁ Χριστός, τί ἕτερον 
ἔμελλε διδάσχειν αὐτοὺς εἰ μὴ τὴν ἀλήϑειαν; τί γοῦν εἶπεν 
- - Pj ^ - 
ὁ Χοιστὸς τῷ Σίμωνι Πέτρῳ; “μακάριος εἶ, Σίμων υἱὲ τοῦ 
ΕἼ E e ' p ^ ν 4i ? ^ , , 5. 9 13€ , 
Ἰωνᾶ, ὃτε σὰρξ, καὶ αἷμα οὐκ Gntxülvwyé σοι, ἀλλ᾽ ὃ πατήρ 4 
μου ὃ ἐν τοῖς οὐρανοῖς." οὐχ ἀγνοῶν δὲ ἠρώτα ὃ Χοιστὸς 
* " ' , , A « » y 3445 
τὸν llérgov τὸ τίνα λέγουσεν αὐτὸν οἱ ἀνϑρωποι εἰναι" αλλ 
eo D. s € , ^ - , ; L ». 
ὥσπερ ἐπὲ τοῦ “αζάρου πρὸ τοῦ ϑανάτου ἐκείνου ἔλεγεν 
" AaGagog ὃ φίλος ἡμῶν ὠπέϑανεν- ἀλλὰ πορεύομαι ἀγαστή- 
? , 22 M ^ ? , cc - ,ὔ v Ἄνα 32) 
σῶν αὐτόν, πορευϑεὶς δὲ ἡρῶτα “ποῦ τεϑείχατε αὐτὸν; ἃ 
*5 »* , 34 ' cc , - LED r1 , c 
&ira ἐξουσίᾳ ἐλάλησε ““αζαρε, δεῦρο 650, xai ὑπήκουσεν ὁ 
» - - , , , - ^- 
ἄπνους τῷ τοῦ κυρίου προστάγματι, δεικνύοντος τοῦ Χοιστοῦ 
- 3 , ea ' LI 
τήν τε αὑτοῦ ϑεύτητα xoi ἀνθρωπότητα, οὕτω κατὰ τὸ πα- 


19. χεχοίμητον ἤτοι ἀπέϑαγε P 


qui talia diceret et homines doceret Christus, verumme celaturus 
erat? quis ita stultus et ineptus sit, istad ut credat? nam nisi deus 
et filius dei erat, discipuli eius ab. ipso interrogati, qualem hominis 
filium esse homines dicerent, non responsuri erant, alios eum Eliam, 
alios Ieremiam aut de prophetis aliquem esse existimare, nec, quum 
Christus dixisset, quem ipsi se esse crederent, dicturus Petrus, eum 
Christum esse, filium dei vivi. certe quidem Christus Petrum moni- 
turus erat ita fere "errasti , impie dixisti, male locutus es; non sum 
enim filius dei? deinde quum eorum magister esset Christus, quid 
aliud, nisi veritatem eos docebat? quid autem Simoni Petro Chri- 
stus dixit? ^" beatus es, Simo, Ionae fili, quod non caro aut sanguis 
istud tibi aperuit, sed pater meus, qui in coelis est." Maud inscius 
Christus Petrum interrogavit, qualem se homines esse dicerent, sed 
sicut de Lazaro ante mortem eius dixit * Lazarus, amicus noster, 
mortuus est; sed eum suscitatum proficiscor;' deinde profectus inter- 
rogavit "ubi eum collocastis?" ^ atque clara voce clamavit * Lazare, 
adesdum foras" et qui exanimis fuerat, auscultavit imperio domini , 
Christo. declarante tum divinam tum humanam naturam suam, ita 


LIP. IV. CAP. III. 331 


ΔΗ d EL , Ü Xe H * 
ρὸν ἠρώτησε πρὸς τοὺς μαϑητάς, ἵνα δείξῃ ξαυτὸν ϑεὸν xai 
I3 , ' * 
ἄνθρωπον καὶ iva ἐκ τούτου xara μιχρὸν ἀνάγωνται εἰς τὸ 
* —- Ld LU ν 4 ^ ^ , 
duoc τῆς ἀληϑοῦς γνώσεως. ἀλλὰ δὴ καὶ μετὰ τὴν ὠνάστα- 
Ἢ - - T ᾿ ] - ' 
σιν τί εἶπεν ὃ Θωμᾶς, sig ὧν xai αὐτὸς τῶν δώδεκα μαϑη- 
510v, ψηλαφήσας τὴν πλευρὰν τοῦ Χριστοῦ; πάντως καὶ αὐ- 
τὸς οὕτως εἴρηκεν “ὃ κύριός μου καὶ ὃ ϑεός μου." τί γοῦν 
- y - ed 
Qoi καὶ πρὸς αὐτὸν ὃ Χριστός; οὐκ εἶπεν αὐτῷ παῦσαι 
βλασφημῶν, ἀλλὰ τί; “ξώραχκάς μὲ xai πεπίστευχας " μα- 
, ^ » - 
κάριον οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες ἀλλὰ καὲ ἐν τῇ 
- - 3 
ἀρχῇ τοῦ κηρύγματος τί εἶπεν ὃ Ναϑαναὴλ νομοδιδάσκαλος 
- » " P ὧν » t ce P '2 ' 
τῶν Ἰουδαίων cv; ἠρώτησεν αὐτὸν ὅσον ἤϑελε xai éfovAtro- 
- » - “ ᾽ 
ἀχούσας δὲ παρ᾽ αὐτοῦ τοῦ Χοιστοῦ ἃ εἶχεν ἀπόρρητα ἐν 
ἢ καρδίᾳ αὑτοῦ, λέγει τῷ Ἰησοῦ “σὺ εἶ ὃ υἱὸς τοῦ ϑεοῦ 
τῇ X«gOÓi* αὕὔτου, y 0 i" ς ᾽ 
| εἰ ὃ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. ἐπετίμησεν γοῦν αὐτῷ ὃ 
συ & 0 βασιλεὺυς τ Qa. um y ip 
* € M , ^ , -» 
| Χοιστὸς ὡς χακῶς λαλήσαντι; οὐχί, ἀλλὰ τί λέγει αὐτῷ ὃ 
, cc c T- " , , - , 
: Agiot0g; “τε εἰπὸν σοι “τὰ ἀπόρρητα τῆς καρδίας σου nt- 
, , V 0 ^ * 
στεύεις ; μείζονα τούτων ὀψει." xai ὅτι uiv ἐρωτηϑεὶς παρὰ 
- , € ^ » cet ^ * - - 
τοῦ Πιλάτου 0 Χριστὸς εἴρηκεν Ort OU εἰπας, τοῦτο TOLOU- 74 
, , 9445 E] » » ' ' » ' n 
τὸν ἔστιν, ἀλλ᾽ ovx ἔστιν ἀρνήσεως λόγος, ἀλλὰ συγκαταϑέ- 
u ' ' 5 
οσεως xai ὁμολογίας, καὶ ὥσπερ πρὸς τὸν Ἰούδαν εἰπε. συγ- 
χαϑήμενος καὶ γὰρ ἐν μιᾷ ὁ Χριστὸς μετὰ τῶν μαϑητῶν αὐ- 
-" * ^ T 3 - , 
τοῦ λέγει πρὸς αὐτοὺς "eig ἐξ ὑμῶν παραδώσει us." xai 
3», Tas 3€ mol “ὦ 2. Ὁ 2 » A »x 
éÀeytv εἷς ἕχαστος πδρὲ ξδαυτοῦ “μήτι ἐγὼ tiui; καὶ αλλος 
«c , , , , » ὃ ' Nc €. , cc , 5 , 2 22? 
μήτε ἐγώ tiui 5" εἰπε δὲ καὶ ὃ Ιουδας “μητι ἐγὼ εἶμι; 


tunc quoque discipulos interrogavit, ut deum et hominem se esse 
ostenderet, eosque hinc paulatim ad verae cognitionis altitudinem 
eveheret. enimvero quid post resurrectionem "Thomas dixit, qui et 
ipse unus e duodecim discipulis erat, attrectato latere Christi?  uti- 
que is quoque ita dixit ^ domine mi et deus mi." aut quid deinde 
illi Christus? non iussit profecto eum abstinere blasphemiis, sed 
"vidisti me," inquit, *et credidisti; beati illi, qui non viderunt et 
crediderunt tamen." aut quid. in principio institutionis Nathanael, 
homo legis Iudaicae peritus? interrogavit eum, quod vellet; quum 
autem audisset e Christo, quae sub corde secreta premebat, dixit ei 
"tu es dei filius, tu rex Israelis.^ ecquid vituperavit eum deus ut 
male dicentem? | minime vero, sed "quia dixi tibi," ait, "secreta cor- 
dis tui, credis? maiora istis videbis." quod autem a Pilato. roga- 
tus Christus respondit, dixisse eum, ea non negantis, sed conceden- 
Lis et consentientis oratio est, quali etiam in Iudam usus est, assi- 
dens enim discipulis Christus "unus vestrum," inquit, *me traditurus 
est^ rogavit de se quisque "ecquid ego sum?" et alius "ecquid ego 


33 GEORGII PHRANTZAE 


X 5 , 
λέγει ὅ Χοιστὸς “σὺ εἶπας." “τότε πάντως οὐκ ἦν λόγος ὧρ- 
, 2 ᾿ , ea JUN AL. bd ' 
γνήσεως ἀλλὰ συγκαταϑέσεως. οὕτως καὶ ἐπὶ τοῦ Πιλάτου" 
* * - ^ '- , » 
λύγος γὰρ xv» συνήϑης τοῦ τύπου, καὶ ὡς TOU τόπου ἐκείνου, 
, » , ^ , u 
λόγῳ ἐχρήσατο αὐτῷ ἃ Χριστός. καὶ ὥσπερ ἀρτίως πολλά- 
᾿ » * ^ , , M * 
xig xai ἐπὶ τῶν Π]ουσουλμάνων λέγει ἕτερος πρὸς τὸν ἕτερον 5 
μετὰ συμβουλῆς ὅτι ποιήσωμεν τόδε, καὶ ὠντὲ τοῦ εἰπεῖν τὸν 
[2 e , » , , 
ἕτερον ὅτι yevéo9w, ἀποχρίνεται ὅτι σὺ ἠξεύρεις, καὶ ovx 
» , , ^ Lu ^ 
ἔστι λόγος ἀρνήσεως ἀλλὰ συγκαταϑέσεως, οὕτως χαὶ éni TOU. 
Χριστοῦ. ὡς τοῦ τύπου ἐκείγου λόγῳ ἐχρήσατο τῇ τοιαύτῃ 
γε͵ , —-€ * , * , , 
λέξει ὃ Χριστός, τῇ σὺ εἶπας. ὅμως ὃ αὐτὸς Πιλάτος ἠρώ- τ' 
* ^ , 1 * * » 
τησὲ τὸν Χριστὸν λέγων “σὺ & ὃ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων; 
,? U £ ' tc € , €. 2 ^ » » - , 
ἀπεχρίϑη ὃ Χοιστὸς “ἡ βασιλεία ἡ ἐμὴ οὐχ ἔστιν ἐκ TOU x0- 
, , E , 5 
σμου τούτου. εἰ ἐκ τοῦ xócuov ἦν ἡ βασιλεία ἡ ἐμή, οἱ 
ὑπηρέται ἂν οἱ ἐμοὶ ἠγωνίζοντο, ἵνα μὴ παραδοθϑῶ τοῖς Ἰου- 
δαίοις. νῦν δὲ ἡ βασιλεία ἡ ἐμὴ οὐκ ἔστιν ἐντεῦϑεν." εἶπεν τ΄ 
» - ' 
οὖν αὐτῷ ὃ Πιλάτος “οὐκ οὖν βασιλεὺς εἶ σύ;" ἀπεχρίϑη ὅ 
Χριστὸς “σὺ λέγεις ὅτι βασιλεύς εἰμι ἐγώ" ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγέν-- 
νημαν xai εἰς τοῦτο ἐλήλυϑα εἰς τὸν κόσμον, ἵνα μαρτυρήσω τῇ 
2 , " e »3 ^ 3 ’ E] , Ld - a 
ἀληϑείᾳ. πᾶς 0 ὧν ἐκ τῆς ἀληϑείας ἀκούει μου τῆς φωνῆς." λέγεε 
αὐτῷ ὃ Πιλάτος “τί ἐστιν ἀλήϑεια;" δρᾷς πῶς ἐνταῦϑα ἐδεί- 2« 
χϑη σαφέστερον; πάντως ὃ «Χριστὸς βασιλέα ἔδειξε καὶ εἶπεν 
ἑαυτόν. καὶ ἐρωτῃϑεὶς παρὰ τοῦ Πιλάτου πάλιν αὐτῷ τοῦτο 
ἀὠπεχρίϑη" vti τοῦ εἰπεῖν “ναὶ βασιλεὺς εἰμι" εἶπε “σὺ λέ- 


9: λέγω P 


sum?? et rogavit Iudas "ecquid ego sum?" tum Christus " dixisti" 
inquit: quo certe quidem loco non recusantis, sed affirmantis sermo 
fuit. similiter igitur in Pilato. nimirum erat id dicendi genus in 
ila regione usitatum, et usus est illo Christus ut eius regionis pro- 
prio. quemadmodum enim etiam in Musulmanis saepe fit, ut, quum 
quis cum cohortatione dicit, ut faciant quippiam, alter non ^ fiat 
istud" sed "reperisti? respondeat, ita in Christo quoque res habet. 
quippe dictione ilius regionis propria utebatur, quum responderet 
*dixisti.^ rogavit idem Pilatus Christum num rex Iudaeorum es?" 
respondit. Christus regnum meum non est huius mundi. si huius 
mundi regnum meum esset, operam dedissent socii mei, ne Iudaeis 
traderer. at nunc non est huius loci regnum. meum." rogavit Pila- 
tus "non es igitur rex ?" respondit. Christus * 'dicis, regem me esse. 
ad hoc ego natus sum et ad hoc in terram veni, ut veritatis testis 
essem. quisquis ex veritate est, audit vocem meam;" dicit ei Pila- 
tus "quid est veritas?" vides apertius hic rem ostendi: omnino re- 
gem se esse aflrmavit et ostendit Christus. interrogatus a Pilato, 


, LIB. IV. CAP. IV. 333 


. ὶ , - ' , - 
yttg ὅτι βασιλεὺς εἶμι ἐγώ." τί γοῦν ὃ Πιλάτος εἰπόντος τοῦ 
Χριστοῦ ὅτι ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγέννημαι καὶ εἰς τοῦτο ἐλήλυϑα 


εἰς τὸν κόσμον, ἵνα μαρτυρήσω τῇ ἀληϑείᾳ, λέγει πρὸς αὐτὸν 

τί ἐστιν ἀλήϑεια;" τουτέστιν ὅτι εἰ εἰς τὸν κόσμον ἀλήϑεια 

δήν, οὐκ ἂν παρεδίδου εἰς ϑάνατον" καὶ οἷον ἀποκλαιόμεγον 

tj» τῆς ἀληϑείας στέρησιν εἶπε τί ἐστιν ἀλήϑεια; ἀλλὰ καὲ 
παρὰ τοῦ ὠρχιερέως ἐρωτηϑεὶς ὃ Χριστὸς ὅτε δρκίζω σε κατὰ 
τοῦ ϑεοῦ τοῦ ζῶντος ἵνα ἡμῖν εἴπῃς εἰ σὺ εἰ ὃ υἱὸς τοῦ ϑεοῦ, 
οὐδὲν ἕτερον ὠπεκρίνατο ἢ ὅτι ἐγώ εἶμι. 

o Οἶδας ὅπως εἰς ἃ οὐκ ἐπίστανται ot MMovooviuavot, χα- 
τηγοροῦσι τοὺς ἀξίους ἐπαίνου ; ἰδοὺ τοίνυν, εἴπερ ζητεῖς dàr- 
ϑειαν, γνῶϑι αὐτήν. εἰ δ᾽ οὖν, σὺ οἶδας" οὐ γὰρ παρὰ τῆς 
ἀληϑείας ἐστὶν ἡ περὲ ταύτην ἄγνοια, ἀλλὰ παρὰ τῶν dno- 
στρεφομένων αὐτήν. 

5 4, Ἐπειδὴ περὲ τῶν ἄλλων ὧν παρ᾽ ὑμῶν τῶν Π]ου- 
σουλμάνων ἐγκαλούμεθϑα οἱ Χριστιανοὶ ἱχανῶς ἀποδέδειχται, 
ὥστ᾽ εἶναι ἡμᾶς ἀνωτέρους πάσης κατηγορίας, φέρε δὴ λοι- 
nó» σχεψώμεϑα καὶ περὶ τῶν ἑτέρων. ἔστι δὲ τάδε ὅτι εἶπεν 
ὃ ϑεὸς τῷ Π]ωάμεϑ᾽ “τὰ πάντα ἐποίησα διὰ σέ, καὶ σὲ δὲ B 

ὁ ἐμέ," καὶ τοῦτο οἱ Χριστιανοὶ οὐ παραδέχονται. ἀλλὰ καὲ 

τὸ τοῦ ωάμεϑ᾽ ὄνομα γεγραμμένον εὑρίσκετο ἐν τῷ εὐαγ- 

γελέύρ εἰπόντος τοῦτο τοῦ Χριστοῦ τοῖς Ἰουδαίοις, ὅτι εὐαγ- 


5. παρεδίδοτο Ῥ 9. εἰμὲ ἐγώ P 15. 4] ὅτε σφαλερῶς zai 
ἐπιβλαβῶς ἐδίδαξεν ὃ Μωάμεϑ' ἀπολογίας δ΄ (ἀπολογία. P) ΜΡ 
ι8. ὑμετέρων P 


rursus ei respondit non hoc modo "ita est, rex sum," sed ^ dicis, 
me regem esse." quid porro Pilatus, quum Christus dixisset, ad hoc 
se natum esse, et ad hoc venisse in mundum, ut veritatis testis es- 
set, rogavit eum, "quid est veritas?" ἢ. e.si in mundo verijas es- 
set, non tradereris morti. etenim quasi lugeret veritatis absentiam, 
quid veritas esset, rogavit. at enim etiam a pontifice maximo roga- 
tus Christus in hunc modum "obtestor te per deum vivum, ut dicas 
nobis, num filius dei sis," nihil aliud, nisi *sum" respondit. 

Nostine iam, quomodo de iis, quae ignorant Musulmani, accusent 
homines laude dignos? ecce, si quaeris veritatem, cognosce eam. si 
minus, nosti cerle, non veritatem causam esse, si quis eam iguoret, 
sed eos, qui eam fugiunt, 

4. . Quum de reliquis, ob quae a vobis Musulmanis vituperamur 
Christiani, salis demonstratum sit, esse nos omni accusatione supe- 
riores, age, examinemus alia quaedam. quippe deum Mohameti di- 
xisse aiunt "cuncta propter te feci, et te propter me," quod Chri- 
stiani non admittunt. αὐ enim etiam Mohametis nomen scriptum 


351 | GEORGII PHRANTZAE 


γελίξομαι ὑμῖν ἵνα γινώσχητε ὅτι μετ᾽ ἐμὲ μέλλει ἐλϑεῖν 
6 ἀπόστολος χαὶ προφήτης Ἰ]ωάμεϑ. τὸ αὐτό ἐστι xal εἰς 
τὸ τοῦ Π]ωὐσέως παλαιόν. οἱ δὲ Χριστιανοὶ φϑονήσαντες 
ἐξέβαλον αὐτὸ ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου. xai ὅτι μὴ μόνον εἷς τὸ 


εὐαγγέλιον καὶ ἐν τῷ παλαιῷ εὑρίσκετο γεγραμμένον τὸ τοῦ ἢ 


ἹΠωάμεϑ' ὄνομα, ἀλλὰ καὶ ἐν τοῖς δεξιοῖς μέρεσι τοῦ ϑρόνου 
τοῦ ϑεοῦ εὑρίσχεται γεγραμμένον. καὶ ὅτι ἡ τῶν ΠΠουσουλ- 
μάνων πίστις ἀπὸ τοῦ Joana εὑρίσχεται, xal ὅτι παραβάν- 
τες οἱ Χριστιανοὶ τὸν τοῦ Πωύσέως νόμον εἰσὲν ἄξιοι κατή- 


γορίας καὶ μέμψεως, κατηγοροῦσι δὲ τοὺς ΠΠουσουλμάγους. 


τοὺς ἀξίους ἐπαίνου χαὶ τιμῆς. 

Ταῦτά εἶσιν ἅτινα παρὰ τῶν Π]Πουσουλμάνων κατηγορού- 
μεϑα οἱ Χριστιανοί. ἀπολογούμεϑα δὲ οὕτως, ὅτι ϑεὸς ἐν- 
δεὴς xai χρείαν τινὸς ἔχων οὐκ ἔστε ϑεός. ὃ ποιητὴς οὖρα- 


p ' »Ὕ , bd M 
γοῦ τε καὶ γῆς καὶ πάντων τῶν δημιουργηθέντων ἐν αὐτοῖς, 


ὃ ποιήσας τοὺς ἀγγέλους καὶ τοὺς ἀνθρώπους, χρείαν τινὸς οὐκ 
εἶχεν, ἀλλὰ διὰ μόνην ἀγαϑύτητα καὶ ϑέλησιν ἐποίησε τὰ πάντα. 
ἐπεὶ γοῦν τοῦτο οὕτως ἔχει καὶ οὐδείς ἐστιν ὃ ἀντιλέγων, xa- 
κῶς ἄρα ἐφθέγξατο ὃ Π]ωάμιεϑ' ὡς δῆϑεν εἶπε πρὸς αὐτὸν ὅ 


^ e os * , » , 1 Li * * δ᾽ ἃ , c ' 
ϑεὸς ὑτὶὲ τὰ navra ἐποίησα διὰ σέ, καὶ σὲ δι’ ἐμέ: ὁ yego 


ϑεὸς χρείαν τινὸς οὐκ ἔχει. ὅτι δὲ ἡ τῶν ουσουλμάνων 
ἘΣ D ^ ͵ 
πίστις οὐκ ἦν ἀπὸ τοῦ “Αβραὰμ ὡς ὁ Πωάμεϑ' λέγει, ἐξ αὐὖ- 
^ ^ , » * ΕΣ Ὁ , , c , 
τοῦ τοῦ lMouus9 ἔχει τὸν &Atyyov* αὐτὸς γὰρ ἐστιν ὁ ἀρ- 
χηγὸς καὶ νομοϑέτης τῶν τοιούτων δογμάτων. εἰ δέ ἐστιν 
2. εἷς τὴν --- παλαιάν P 


fuisse in evangelio, Christo Iudaeis dicente "evangelium vobis imper- 
tio, quo cognoscatis, post me venturum esse apostolum et prophetam 
Mohametem;*" idem in Moysis vetustis libris fuisse ; sed Christianos 
invidia commotos eiecisse id ex evangelio. nec vero in solo evange- 
lio et vetustis libris fuisse Mohametis nomen, sed etiam in dextra 
parte throni dei scriptum esse. deinde Musulmanorum religionem 
repeti ab Abrahamo, et Christianos, qui legem Moysis negligant, ipsos 
accusatione et reprehensione dignos esse, quum Musulmanos laude 
et honore dignos criminentur. 

Haec sunt, quae a Musulmanis nobis exprobrantur Christianis. 
quae ita refutamus, ut si ullius rei egens et indigus deus sit, eum 
non esse deum dicamus. fabricator coeli et terrae et rerum omnium, 
quae in iisdem factae sunt, et qui angelos et homines creavit, nul- 
lius rei indigens erat, sed ex sola benignitate et voluntate cuncta 
fecit. quodsi hoc ita est, nec quisquam contra dicit, male Mohame- 
tes affirmavit, deum sibi dixisse "cuncta propter te feci et te propter 
me." quippe nullius rei deus eget. Musulmanorum religionem autem 
non ab Abrahamo repeteendam esse, ut Mohametes dicit, ex ipso Mo- 


LIB. IV. CAP. IV. - 335 


ἕτερος, δειχϑήτω" καὶ γὰρ ἀπὸ τοῦ “Αβραὰμ ἕως τοῦ Πϊωά- 
ip — Li L ΄ 
| gt9 παρῆλθον χρόνοι τρισχίλιοι, χαὶ μετὰ ταῦτα ἐφάνη Ó 
 ἸΠωάμεϑ' ουχοῦν ovx ἔστιν ἡ τῶν Πουσουλμάνων πίστις 
ἀπὸ τοῦ ““Ιβραά "NT λέ οὔτο διὰ τὴν πέριτο 
ἀπὸ τοῦ ραάμ. εἰ δ᾽ ἴσως λέγετε τοῦτο διὰ τὴν περιτο- 
Ἢ , - * , - - 
μήν, ἐγώ, σοι ἐρῶ τὴν λύγον τῆς περιτομῆς. 
, * e 
-.*0 Ὡβοαὰμ ϑεασάμενος τὸν οὐρανόν, τὸν ἥλιον, τοὺς 
» ' di 
ἀστέρας, τὴν γῆν, τὴν ϑάλασσαν καὶ τὰ ἐν αὐτοῖς, ἀνελογί- 
3 μι - , ΄ 
σατο χαϑ᾽ ξαυτὸν xci εἶπεν “ἄρα τὰ τοιαῦτα ἔργα μεγάλα 
"»" » - * , 
οὕτως καὶ ἐξαίσια ὄντα ἁπλῶς οὕτως καὶ αὐτομάτως ἐγένον- 
0170, ἢ ἔχουσι καί τινα τὸν ποιήσαντα GUT; ϑεασάμενος τοί- 
^ - , ? D , 
vvv τὴν χαλλονὴν τῶν κτισμάτων ἐθαύμαζε καὶ ἐξεπλήττετο, 
χατὰ νοῦν τε ἐσχέπτετο μή πως οὐχ ἔχουσί τινα τὸν ποιή- 
x , , ^ - ^ , RJ » * j3 Li - 
σαντα αὐτὰ, ἄλλα μᾶλλον ταῦτα εἰσι ϑεοί, καϑὼς ἐνόμιζον 
M - ' * ü 
χαὶ οἱ γονεῖς αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ εἰδωλολάτραι. χαὶ ὅτε μὲν 
. 3 LI * NY. - - 
56 ϑεὸς ἐποίησε τὰ πάντα καλὰ λίαν καὶ ἄξια τῆς αὑτοῦ ἐνερ- 
γείας, ὡς ἂν διὰ τῆς ϑεωρίας τούτων ἀνάγωνται πάντες οἱ 
ἄνθοωποι εἰς ϑεογνωσίαν χαὶ μεγαλύγωσι xoi δοξαάζωσι τὸν 
^ t 
τούτων ποιητὴν καὶ δημιουργόν, τοῦτο οὕτως ἔχει καὲ OUx 
» - - H - 
ἄλλως" οἱ δ᾽ ἄγϑρωποι παρατραπέντες τῆς ἀληθοῦς zai ὀρϑῆς 
γνώσεως, καὶ ἀφέντες προσχυνεῖν καὶ σέβεσθαι τὸν ποιητὴν 
τῶν πάντων ϑεύόν, μᾶλλον προσεκύνησαν τὴν χτίσιν xai ἐσεβά- 
9: ; αρὰ τὸν κτίσαντα. ἀλλὰ ““Πβραὰμ ovy ov 
σθϑησαν ταύτην πᾶς i ραὰμ οὐχ οὕτως, 
» * LI * [I u ^ LI 
ἀλλ᾽ ἀγχίνους ὧν, καὶ ἰδὼν καὶ κατανοήσας ὅτε ὅ μὲν οὐρανὸς 


hamete demonstzatur. is enim auctor et dux huius doctrinae est. num 
alter sit, ostendetur. ab Abrahamo enim ad Mohametem anni ter 
mille fuerunt: tum Mohametes exstitit. ergo Mohametis religio non 
est Abrahami. quodsi propter circumcisionem istud aflirmatis, huius 
ego historiam explicabo. 

Abrahamus, coelum, solem, stellas, terram, mare et quae insunt 
in iis, contemplatus, secum reputavit ac dixit ^ tanta haec et eximia 
opera spontene et ultro facta sunt, an quem habent fabricatorem?? 
contemplatus igitur rerum pulcritudinem , mirabatur et stupebat, et 
animo meditabatur, ecquid non haberent auctorem, sed ipsae dii es- 
sent, quemadmodum parentes eius et omnes idololatrae existimabant. 
atque deum fecisse omnia pulcra admodum et numine suo digna, quo- 

Ὁ rum contemplatione omnes homines evehantur ad cognitionem dei, ac 
" praedicent celebrentque eorum auctorem et fabricatorem, id certum est, 
nec aliter habet. | sed homines, a vera et recta cognitione deflexi , 
intermisso: dei, rerum omnium  fabricatoris, cultu et adoratione, 
quae creata erant, potius adorabant, et venerabantur ea pro crea- 
tore. at Abrahamus non ita, sed quum homo intelligens esset at- 
que animadvertisset, coelum mon consistere, sed perpetuo moveri 


336 GEORGII. PHRANTZAE 


οὐχ ἵσταται ἀλλὰ κίνησιν ἔχει διηνεκῆ, ἔχει δὲ καὶ χρείαν ἥλεα- 
75x0U φωτὸς φωτίζοντος αὐτὸν τε ϑεωρίας ἕνεχεν καὶ τὸν ὑπ᾽ 
αὐτὸν ἀέρα, ὅ δὲ ἥλιος ποτὲ μὲν ὑπὲρ γῆν εὑρισκόμενος ποτὸ 
δ᾽ αὖ ὑπὸ γῆν κρυπτόμενος, καὶ ὅτι μὴ οὐσῶν νεφελῶν φαίνει 
εὑρισκομένων δ᾽ αὖϑις σχοτίζεται, xal ἡ σελήνη καὶ οἱ ἀστέρες 5 
μὴ ὄντος ἡλίου φαίνουσιν, ὄντος δὲ αὐτοῦ σκχοτίζονται καὶ ἀφα- 
γίζεται τὸ ἐκείνων φῶς καὶ ἡ ϑεωρία, καὶ ἡ ϑάλασσα ἐμπαιζο.. 
μένη ὑπὸ τῶν ἀνέμων, ἡ γῆ δὲ χρήζουσα ὕδατος εἰς τὴν τῶν 
καρπῶν γένεσιν, χατέγγω τῶν πάντων ὡς αὐτῶν χαϑ᾽ αὑτὰ 
ὄντων ἀδυνάτων xai χρείαν ἐχόντων πρὸς ἄλληλα, καὶ οὐχ αὶ 
ἐλογίσϑη εἶναι ἀπὸ τούτων ϑεὸν οὐδὲν: ὁ ϑεὸς γάρ τινος 
χρείαν οὐκ ἔχει. πάλιν δὲ σχεψάμενος μήτπιοοτε ἕν ἕχαστον 
ἐπὸ τούτων ἀδυνάτως ἔχει ὥστε εἶναι μονομερῶς ϑεόν, ἀλλὰ 
πάντα ὅμοῦ, καὶ ἰδὼν ὅτι τῷ μὲν ξηρῷ ἀντίχειται τὸ ὕγρὸν 
τῷ δὲ ψυχρῷ τὸ ϑερμὸν καὶ ὡς τὸ ὕδωρ ἐστὲ φϑοροποιὸν τ 
τοῦ πυρός, ἔκρινεν ἐν éavtQ καὶ εἶπεν ὅτι ϑεὸς στασιάζων. 
πρὸς ξαυτὸν xai μαχόμενος ovx ἔστι ϑεός. χαἀντεῦϑεν ϑεα- 
σάμενος τὴν τῆς κτίσεως εὐταξίαν καὶ κατάστασιν διαπορῶν 
ἦν x«9* ξαυτὸν ὡς ἔστι τις δύναμις ἡ συνέχουσα καὶ κυβερ- 
γῶσα τὸ πᾶν. καὶ ἐπεὶ πάντες οἱ ἄνϑρωποι ὁμολογοῦσιν εἶ- ἃ 
vut ϑεόν, ἕκαστος δὲ ὁμολογεῖ ὅντινα βούλεται καὶ προαιρεῖ- 
ται, ἔοικεν ὅτι πάντες πλανῶνται xal ψεύδονται. λείπεται γοῦν 
ὅτι οὐχ ἔστιν ἕτερος ϑεὸς ἀληθὴς ἢ ὃ ποιήσας τὰ πάντα, ἅπερ 
εἰσὶ δοῦλα ἐκείνου, καὶ ἄγει καὶ φέρει καὶ εὐταχτεῖ ὡς βού- 


| 
et lumine solis egere, quo ipsum illustretur et inferior aer, so- 
lem autem nunc supra terram esse, nunc infra terram occul- 
tari, atque coelo nubilis obtecto obscurari, non obtecto lucere, de-— 
inde lunam et stellas, quando sol non luceat, splendere , quando 
luceat, illarum lucem obscurari et extingui, porro mare ventorum 
flatu agitari, terram ad plantarum incrementum egere aqua, haec igi- 
tur quum animadvertisset, intellexit, omnia ista per se sola esse non 
posse, sed mutuo contineri auxilio, atque iudicavit, eorum nihil deum 
esse. deus enim nullius rei auxilio eget. rursus quum animadver- 
tisset, nihil eorum per se solum deum esse posse, sed cuncta simul, 
intellexisset autem, arido oppositum esse humidum, frigido calidum, 
et aqua extingui ignem, statuit apud animum dixitque, qui secum .. 
dissideat pugnetque deus non esse deum. deinde rerum ordinem et - 
rationem contemplatus, ita secum ratiocinabatur "est vis aliqua, qua 
universum continetur et gubernatur. iam quum omnes homines con- 
sentiant, deum esse, sed qualem quisque vult et probat, consenta- 
neum est, omnes errare et mentiri. itaque hoc unum reliquum est, 
non esse alium. verum deum, nisi qui cuncta fecit, quae idem, sibi 


LIB. IV.. CAP. Ill. 335 


ἢ al “-ὔ - » D 4 ^ * 3 
| Aerat. τοῦτον γοῦν τὸν ϑεὸν ἐγὼ προσκυνῶ. καὶ πεσὼν ἐπὲ 
Eo - - € * , - ,' ' , - — c 
τῆς γῆς “βραὰμ προσεχύνησε τῷ μόνῳ καὶ ἀληϑεῖ ϑεῷ. ὃ 
C As , , c * » , c MJ. oí s c 
δὲ πανάγαϑος ϑεός, ὃ διὰ τοῦ προφήτου Ἡσαΐου εἰπὼν Ort 
ἔτι λαλοῦντός σου ἐγὼ πάρειμι, αὐτὸς παρευϑὺς ἐδέξατο τὴν 
τοῦ ““βραὰμ προσκύγνησίν τὲ καὶ πίστιν. ἐλογίσϑη τοίνυν 
». - ü 3 -» 9 » 
αὐτῷ αὕτη ἡ πίστις εἰς δικαιοσύνην ἀντὲ πασῶν τῶν ἀρετῶν, 
"V RU » , - , 
xai φίλος ϑεοῦ ἐγένετο. ἡμεῖς γὰρ πάντες χρήζομεν τῆς ἀπὸ 
TOv γραφῶν βοηϑείας διὰ τὴν ἀσϑένειαν ἡμῶν: ὁ δὲ δίκαιος 
Νῶε καὶ “Ὡβραὰμ καὶ οἱ κατ᾽ ἐκείνους καϑαρὰν ἔχοντες τὴν 
καρδίαν οὐ δέονται γραμμάτων, ἀλλ᾽ ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν 
γράφονται καὶ ἐντυποῦνται. τότε γοῦν εἶπεν αὐτῷ ὁ ϑεὸς 
καὶ τὰς ἐπαγγελίας, εἰπὼν ὅτι “ἐν τῷ σπέρματί σου ἐνευλο- 
γηϑήσονται πάντα τὰ ἐϑνη." τότε ἔδειξεν ὃ ϑεὸς τῷ Mood 
πᾶσαν τῆν γῆν, καὶ εἶπεν αὐτῷ “σοὶ καὶ τῷ σπέρματί cov 
ὅ δώσω αὐτήν κχὠγντεῦϑεν λαβὼν παρρησίαν ὃ “Αβραὰμ παρε- 
, ^ ^ * ^ by Li ' ?» , 
x&Àege τὸν ϑεὸν περὶ τῶν Σοδόμων, καϑὼς £uzgoo9ev q3a- 
σαντες εἴπομεν. ἐπεὶ δὲ χρίμασιν οἷς οἷδε ϑεὸς (τίς γὰρ ἔγνω 
γοῦν κυρίου;) ὅτι μετ᾽ ὀλίγον ἀποσταλῆναι μέλλουσιν οἱ τοῦ 
^ , κι , u - 
“Ἀβραὰμ ἀπόγονοι εἰς τὴν iyvaror, ὡς ἂν ἐκεῖσε διαβιβά.. 
, D ^ u 
GOL ygórvovg τετραχοσίους καὶ τριάκοντα. καὶ yag οὕτως 
Li € LI Uu y * , , 
εἴρηκεν ὃ 9506 τῷ ““βραὰμ, ὅτι ἔσται τὸ σπέρμα σου πάροικος 
ἐν γῇ ἀλλοτρίᾳ" τὸ δὲ ἔϑνος ὃ ἐὰν δουλώσῃ. αὐτούς, χρινῶ 
γῇ 040 ς )- Qum" 
, € M , , ' - , * ^ 
ἐγώ. ὃ καὶ γέγονεν éni τοῦ Φαραώ. καὶ διὰ τὴν nolvygo- 


18. εἶπεν ὅτε Ρ 21. ὅτι ἔσται — p. 341,2 πιστευσάντων om P 


subiecta, regit, gubernat et administrat, quemadmodum ipsi placet. 
hunc igitur deum equidem adoro. atque humi proiectus Abrahamus 
adoravit solum et verum deum. illico deus optimus, qui per Esaiam 

prophetam dicit, adsum tibi adhuc oranti," Abrahami adorationem et 

fidem accepit. quae quidem fides illi ante omnes virtutes iustitiae 

apposita est, et ipse factus est amicus dei. nos enim omnes sacra- 

rum literarum auxilio egemus propter infirmitatem nostram ; iusti au- 
| tem Noe et Abrahamus et si qui alii tum mentem puram servabant, 
mon egebant literis, quae ipsorum animis inscriptae et insculptae 
| erant. tum igilur deus etiam promissa illi fecit, ita locutus ^in se- 
mine tuo benedicetur cunctis populis," monstrataque eidem tota terra 
"libi," ait, ^et semini tuo dabo eam." deinde Abrahamus, libertatein 
dicendi nactus, deum de Sodomis precatus est, quemadmodum supra 
explicuimus. quum autem pro consiliis suis intelligeret deus (quis enim 
mentem domini perspexit ?), brevi in Aegyptum missum iri Abraha- 
mi posteros, ut ibi annos quadringentos et triginta viverent, ita 
;Abrahamum allocutus est ^posteri tui hospites erunt in terra aliena, 


Phrantzes. 22 


338 GEORGII -PHRANTZAE 


viov διατριβὴν τῶν ᾿Εβραίων μετὰ τῶν (φΦαραωνιτῶν, μή ποτε. 
ἑνωθέντες μάϑωσι τὼ τούτων ἐϑιμα xai τὴν εἰδωλολατρείαν,, 
ἐτάχθη ἡ περιτομὴ ὡς τι σημεῖον καὶ σύμβολον διαιροῦν xai. 
διαχωρίζον τοὺς “Εβραίους ἀπὸ τῶν Αἰγυπτίων εἰς τὸ μὴ 
Β συνέρχεσϑαι τούτους εἰς γάμου κοινωνίαν καὶ ἕνωσιν, τὸ μὲν 5 
διὰ τὴν αἰτίαν ἣν φϑάσαντες εἴπομεν, τὸ δὲ ἵνα καὶ ἐν τῷ 
καιρῷ τῆς ἐλευϑερίας αὐτῶν ὠσιν ἕτοιμοι xal γγώριμοι οἱ 
Ἕβραῖοι- καὶ γὰρ εἴπερ ἡνοῦντο μετὰ τῶν ἀλλοφύλων, πῶς 
ἔμελλε φυλάττεσθαι τὸ τοῦ ““βραὰμ σπέρμα καὶ γένος; διά 
TOL τοῦτο ἐν τῇ ἐρήμῳ εὑρισκόμενοι οὐ περιετέμνοντο τεσσα-- τς 
ράκοντα χρόνους διαβιβάσαντες, ἀλλ᾽ ἐν τῇ «ἰγύπτῳ καὶ μετὰ 
τὴν ἐκ τῆς ἐρήμου ἔξοδον πάλιν. xai ὃ μὲν τῆς περιτομῆς 
σκοπὸς ἔχει οὕτως καϑὼς καὶ εἴπομεν. ὃ δ᾽ αὖ ἕτερος ἔχει 
οὕτως, ὕπως περιτμηϑέντες τῇ σαρκὲ ἔλθωσιν εἰς συστολὴν 
καὶ σωφρονισμὸν τῆς πολιτείας αὐτῶν, xai οὐκ ὦσι λάγνοι κ' 
καὶ ἀχρατεῖς, καὶ ἐντεῦϑεν λογίζωνται τὰς πορνείας αὐτῶν 
ἀντ᾽ οὐδενός, ἀλλ᾽ ὠνάγωνται κατὰ μικρὸν εἰς τὸ ἑξῆς, εἰς 
ὑψηλοτέραν γνῶσιν καὶ πολιτείαν, ἐπεὲ ovx ἐδόϑη ὀρϑοδοξίας 
χάριν παρὰ ϑεοῦ ἡ περιτομή, ἀλλὰ μόνον δι’ ἃς εἴπομεν 
αἰτίας. T 2c 
Ὅτι δὲ ἐλθόντος τοῦ Χριστοῦ ἤργησεν. ὃ νόμος καὶ οὐδὲ 
περιτομὴ ἔστιν, ἀφ’ ὧν μέλλεις ἀκοῦσαι πρόσχες. τὸ μὲν 


19. χαὶ ὃ — καϑὼς add Alterus. an ó μὲν εἷς ὃ 16. προ- 
γοίας M: corr Alterus 


gentem autem, cui servient, ego iudicabo.^ quod factum est sub 
Pharaone. ne autem propter longinqua cum Pharaonitis commercia 
Hebraei cum iisdem conciliati, mores et superstitionem eorum ad- 
discerent, circumcisio instituta est tanquam signum et symbolum 
quoddam Hebraeos ab Aegyptiis secernens, ne connubii societatem 
inirent, partim ob eam, quam exposuimus, causam, partim ut tum, - 
quum liberandi forent, parati et insignes essent. mam si iuncti fuis- 
sent alienis, quomodo servari potuissent Abrahami semen et genus? 
atque hac de causa circumcisione per eos, quos in deserta regione 
oberrabant, annos quadraginta non utebantur, sed utebantur ea in 
Aegypto, et deinde rursus, quum e deserta regione exissent. circum- 
cisionis alter finis igitur is est, quem diximus. alter autem ita ha- 
bet: ut in carne circumcisi ad moderationem et temperantiam vitae 
se conformarent, neve lascivi et animi impotentis essent, sed libidi- 
nem nihili aestimarent ac paulatim deinceps ad meliorem cognitio- 
nem vitamque eveherentur, quandoquidem non orthodoxiae causa, - 
sed tantum ob eas, quas dixi, causas , circumcisio instituta est. i 

Cur autem post adventum Christi lex neglecta fuerit nec in usu . ) 


abs osi 


ax 


LIB. IV. CAP. 1Π.᾿ 339 


τισμα παρὰ ϑεοῦ δοϑὲν ὀρϑοδοξίας χάριν ἐδόϑη, καὶ διὰ 
γοῦτο πάντες ἄνδρες xai πᾶσαι γυναῖχες βαπτίζονται, ὃ δὲ 
μὴ βαπτισθεὶς οὐχ ἔστιν ὀρθόδοξος. 5 δὲ περιτομὴ οὐχ 
οὕτως, ἀλλὰ μόνοι οἱ ἄνδρες περ'τέμνονται, αἱ δὲ γυναῖκες 
ρεὐχί. ἔοικε γοῦν ἵνα οἱ μὲν ἄνδρες ὡς περιτετμημένοι ὦσιν 
ὀρθόδοξοι, αἱ δὲ γυναῖχες ὡς ἀπερίτμητοι ἀσεβεῖς. βλέπεις 
πῶς ἄλλος ἐστὶν ὃ τῆς περιτομῆς λόγος, καὶ ἄλλως ποιοῦσιν 
& ἸΠουσουλμάνοι ; οἵ γὰρ αὐτοὶ πάντα ἀπερίτμητον ἀσεβῆ 
λογίζονται. καὶ ἰδοὺ αὐτοὶ ξαυτοῖς μάχεσϑε, καὶ ἅπερ Ogdo- 
δοξίας χάριν τιμᾶτε, ταῦτα ἀπὸ μέρους ἀτιμαΐζετε. 

Καὶ οὐ μόνον εἰς αὐτὸ τοῦτο ἀναφαίνονται οἱ ἸΠουσουλ-- 
μάνοι ἐναντιοῳωγοῦντες πρὸς ξαυτούς, ἀλλὰ καὶ ἐν ἑτέροις 
πολλοῖς, ἅπερ οὐκ ἔστι τις χρεία κατὰ τὸ παρὸν λέγειν περὲ 
ἐχείνων. ὅμως περὶ ἑνὸς εἴπωμεν. λέγει ὃ Χριστὸς ἐν τῷ 
εὐαγγελίῳ ὅτι ἐὰν μή τις βαπτισϑῇ, οὐκ ἔστι τοῦ ϑεοῦ οὐδὲ 
τῆς σωτηρίας" ὃ lMouus9 μαρτυρεῖ τὸ εὐαγγέλιον ἅγιον 
καὶ τέλειον χαὲ εὐϑές" οἱ ΠΠουσουλμάνοι τοὺς περιτετμημέ- 
γους λογίζονται ὀρϑοδόξους, τοὺς δὲ βεβαπτισμένους ἀσεβεῖς. 
εἰ μὲν οὖν στέργετε τὸν Π]ωώμεϑ ὅτι ἀληθῶς λέγει, πῶς dvo- 
pabere τοὺς βεβαπτισμένους ἀσεβεῖς, καὶ οὐκ ἀκολουϑεῖτε τῇ 
τοῦ εὐαγγελίου διδασκαλίᾳ, καὶ λογίζεσϑε τοὺς μὲν περιτε- 
ἐμημένους κακῶς ποιοῦντας τοὺς δὲ βεβαπτισμένους εὐσεβῶς, 
ἀλλὰ τὠναντία φρογεῖτε; οὐκ ἔστε πρόδηλον ὅτε αὐτοὶ ξαυ- 


^ 
! 


sit circumcisio, id unde discas, audi. a deo datum baptisma ortho- 
doxiae causa institutum est: quapropter ommes el viri et feminae 
baptizantur, nec orthodoxus est, qui non est baptizatus. diversa est 
ratio circumcisionis, cui in viris locus est, in feminis non est: unde 
quis colligat, viros utpote circumcisos orthodoxos esse, feminas, 
quippe quae non circumcidantur, impias? vides igitur, diversam esse 
Circumcisionis rationem , et temere. agere Musulmanos, qui omnes 
non circumcisos impios esse existimant. adeo vobiscum ipsis pugua- 
tis, et quod ob orthodoxiam nunc colitis, id nunc negligitis. 
Nec in hac una re Musulmani manifesto sibi repugnant, sed in 
ultis praeterea aliis, de quibus nunc dicere nihil attinet. de una 
tamen exponamus. Christus in evangelio dicit, nisi qui baptizetur, 
eminem dei aut salutis esse. iam vero Mohametes evangelium san- 
ctum, perfectum iustumque esse dicit, Musulmani autem circumci- 
sos orthodoxos, baptizatos impios esse arbitrantur. quodsi Mohame- 
tem ut vera docentem veneramini, quomodo baptizatos impios appel- 
latis, nec praecepta evangelii secuti eos, qui circumciduntur, impie, 
qui baptizantur, pie agere existimatis, sed his contraria sentitis? non- 


3ήο GEORGII. PHRANTZAE 


* . « ' ' , * - 
τοῖς μάχεσϑε xui αὐτοὶ ξαυτοὺς ἀνατρέπετε; ἀλλὰ ταῦτι 
μὲν οὕτως. 

Ἐπεὶ δὲ ὃ Ἰσμαήλ, ὃν λέγουσιν oi ἸΠουσουλμάνοι ἔχειι 
, x x - c , - 7 » 
προπάτορα, ovre μετὰ τῶν Εβραίων χατῆλϑεν εἰς “ἰγυπτον, 
Ε , - x 
ὅτι ἐν ἐκείνῳ χρεία οὐκ ἦν ὥσπερ τοῖς Ἑβραίοις, οὔτε avy- 
* - , c , , &3 
χατελογίζετο μετὰ τῶν χκληρονόμων τοῦ “Φ“Ιβραάμ, Ótort ὁ ϑεὸς 
οὕτως ἐνετείλατο τῷ ““βραὰμ εἰπὼν “ἔχβαλε τὴν παιδίσκην 
μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτῆς." οὐ γὰρ μὴ χληρονομήση ὃ υἱὸς τῆς 
παιδίσκης μετὰ τοῦ υἱοῦ τῆς ἐλευθέρας. καὲ ἐξεβλήϑη 
^ * - ^ w-— M - C 
Ἰσμαὴλ μετὰ τῆς μητρὸς αὐτοῦ 4yag ἀπὸ τοῦ “Φβραάμ. εἰ 
ν᾽ * 4 M M , 5 " 
δ᾽ ἴσως ποτὲ πρὸς τὸν ““βραὰμ ϑεωρίας χάριν ἤλϑεν, ἀλλ᾽ 
€^ 1 , , - , - 
56027 ὡς υἱὸς καὶ σπέρμα καὶ κληρονόμος αὐτοῦ. τούτου γοῦν 
, » € ^ 
οὕτως ἔχοντος πύόϑεν ἔχουσιν οἱ ΠΠουσουλμάνοι τὴν πίστιν 
4 ^A 3 , 
οὐκ οἶδα. διὰ τοῦτο οὐκ ἀναφαίνεται ἀπὸ τινος πράγματος 
πρὸ τοῦ Π]ωάμεϑ' ἐκ τοῦ “Ἁβραὰμ εἶναι τὴν τῶν ήουσουλμά- 
vov πίστιν" ἀλλ᾽ αὐτός ἐστιν ὃ ἀρχηγὸς τῶν τοιούτων δο- 
' - 5&6 * ct N | 
γμάτων , καὶ ὅτι ἀπὸ κοιλίας αὑτοῦ ἐδίδαξεν ὅσα ἐδίδαξεν, 
οὐκ ἀπὸ ϑεοῦ. 2 

Ὅτι δὲ λέγουσιν οἵ Ἰ]ουσουλμάνοι ὡς γεγρωμμένον εὖρίς. 
σκεται τὸ τοῦ ΠΙαχούμετ ὄνομα ἐν τῷ εὐαγγελίῳ, εἰπόντος. 
τοῦ Χριστοῦ περὲ ἐκείνου ὅτι εὐαγγελίζομαι ὑμῖν ὅτε μετ’ ἐμὲ, 

, 2 » 2" ' ' x » , |] 
μέλλει ἐλϑεῖν ἀπόστολος καὶ προφήτης, ὁνομα αὐτῷ ωάμεϑ,, 
« MN * , LENA A , - 5 
oL δὲ Χοιστιανοὶ φϑονήσαντες ἐξέβαλον αὐτὸ ἐκ τοῦ εὐαγγε.- 
ne in aperto est, vos vobiscum pugnare et vestro vos gladio confi-. 
cere? sed haec quidem hactenus. 

Deinde Ismael, quem Musulmani auctorem se habere dicunt, 
nec cum Hebraeis in | Aegyptum venit, quoniam illi non, ut Hebraeiati 
opus erat, nec numeratus est in hdrédibuüs Abrahami, quandoquidem 
deus ita imperavit Abrahamo Ceiice ancillam cum filio eius; neque 
enim ancillae filium cum filio ingenuae mulieris heredem esse decet." 
eiectus igitur est Ismael cum Agar matre ab Abrahamo; atque etiamsi: 
Abrahamum videndi causa adierit, non adiit tamen eum ut filius et 
semen et heres eius. quae quum ita sint, undenam fidem suam Mu- 
sulmani habeant, equidem nescio; nec ex ulla re ante Mohametem: 
ab Abrahamo repetenda videtur Musulmanorum fides, sed ipse istius; 
doctrinae auctor est, et quaecunque docuit, e suo ingenio, non a deo 
accepta, docuit. ! 

Quod autem Musulmani dicunt, scriptum esse Mohametis nomen 
in evangelio, quum Christus de eo dixerit "edico vobis, venturum. 
esse post me apostolum et prophetam, cui Mohametis nomen" sed 
expulsum esse ex evangelio invidia Christianorum, age, etiam de hac 
re videamus: ac spero equidem, verum non in occulto fore, modo 


LIB. IV. CAP. Ul. 341 


40v, δεῦρο δὴ σχεψώμεϑα καὶ περὶ τούτου. χαί μοι doxet 
ὃς οὐ μὴ κρυβήσεται ἣ ἀλήϑεια. ἄκουσον τοίνυν νουνεχῶς. 
οεῖς εἰσὶν νομοϑέται οἱ διδάξαντες νόμους καϑολικοῦς, 


ε 
ó 
een ; - T 
Movozc, ᾧ ἠκολούϑησε τὸ γένος τῶν Ἑβραίων, ὃ Χριστός, ᾧ 


E 
Ss » , —- (δ , » 3 T3. a , € * , 
) πλεῖον μέρος τῶν Ἕβραίων, ἐπεὲ ἀπὸ τούτων οἱ μὴ πιστεύ- 
ἄγτες πολλῷ ἐλάττους εἰσὶν αὐτῶν δὴ τῶν πιστευσάντων καὶ 
γχεδὸν εὐαρίϑμητοι, καὶ ὃ IModus9, ᾧ ἠκολούϑησαν οἱ Mov- 
“ » * ^ - " *t 
OvAM&VOL ἄνευ τούτων δὴ τῶν τριῶν ἕτερός τις διδάξας 
E a ' , ΕῚ » E $1.06 * se “« , 
4i δοὺς νόμον ovx ἔστιν. ἀλλ᾽ ὃ uiv Πωῦὐσῆς μεμαοτύρη- 
r 5 35 ^ D - v » - 
t ἀπεσταλμένος εἶναι παρὰ ϑεοῦ. ἐξ ἀρχῆς ἔτε ὧν ἐν τῇ 
2 , » aif , 4 , 
ἰγύπτῳ ἐποίησε σημεῖα καὶ τέρατα μεγάλα, xai ἐμάστιξε 
πε » 3 , Ὕ 2 γ " , 4 * 
» ιίγυπτον, ἐπάξας ἐν αὐτῇ πληγὰς μεγάλας σφόδρα, xai 
1 M] , ' , € 
ληξὲ xat ἐθεράπευσε, καὶ προέλεγε τὰ γενησόμενα ὡς ngo- 
“ἂν ΄ m , AJ ^ € - , 
ἥτης, ὅτι εἰ μὲν ἀπολύσεις τὸν λαὸν τοῦ ϑεοῦ, ἀπόλυσον, 
3 ^ ᾿ U , HJ , — - 
ἐ δ᾽ οὖν, τὰ καὶ τὰ συμβήσονται co/ ve xai παντὶ τῷ λαῷ 
ἧς «Αἰγύπτου. xai ὑπισχνούμενος Φαραὼ ποιῆσαι τὸ ῥήμα 
υρίου ἐθεραπεύετο παρὰ τοῦ ωύσέως ὡς ἐξουσίαν λαβόν- 
ος ἀπὸ ϑεοῦ. μετὰ δὲ ταῦτα ἐξέβαλεν ὃ Ἰ]ωῦσῆς μετὰ βρα- 
Η͂ ὁ c - ' , - c , 2 - NO * 
'ovoc ὑψηλοῦ τὸ γένος τῶν Ἕβραίων ἐκ γῆς «Αἰγύπτου xai 
ἧς δουλείας τοῦ Φαραώ, καταδιώξας δ᾽ αὐτοὺς ὃ Φαραὼ 
' , » - » - [4 ^ 39 - ν 
πογτίσϑη ἐν τῇ ἐρυϑρᾷ ϑαλάσσῃ μετὰ πάσης τῆς στρατι(ς 
€ - ^ n) m » * ^ - , - 
τοὺ παρὰ τοῦ ]Movoécoc. μετὰ δὲ ταῦτα περιεπάτει ἐν τῇ 
, , » - » 
ρήμῳ χρύνους τεσσαράκοντα ποιῶν ϑαύματα ἄπειρα. ἀλλὰ 


9. τις] ὁ P 16. οὐ Ρ 


ttente audias, tres legislatores sunt, qui leges generales constitue- 
unt, Moyses, quem Hebraeorum matio secuta est, Christus, quem 
ecutae sunt omnes gentes et maior pars Hebraeorum, ad fidem eius 
onversa, siquidem qui fidem eius amplexi sunt ludaei, iis, qui eam 
on amplexi sunt, longe plures sunt et, prope dicam, facili opera 
wmerandi; atque Mohametes, quem Musulmamni secuti sunt. prae- 
"rhos tres, qui legem constituerit ae docuerit, nemo est. iam Moy- 
"m quidem a deo missum esse, in confesso est. statim ab initio , 
uum esset adhuc in Aegypto, signa et miracula magna edidit, atque 
egyptum plagis ingentibus castigavit, perterruit et domuit, ac futura 
t propheta praedixit, ita locutus *si dimissurus es populum dei, di- 
utte eum, sin minus, illa vel illa tibi et omni Aegypto eventura 
(t atque pollicitus Pharao, facturum se iussum domini, benigne 
abitus est a Moyse, cui ita faciendi a deo data erat potestas. post 
aec Moyses gravi brachio gentem Hebraeorum ex Aegypto eL servi- 
i0 Pharaonis eduxit, et persequentem eos Pharaonem cum toto exer- 
itu eius in mari rubro summersit. deinde in regione deserta annos 


342 GEORGII. PHRANTZAE 


καὶ ἐνώπιον πάντων τῶν "Efgoíov ἀνέβη ὃ ἸΠωῦσῆς éni τοῦ 
ὄρους Σινᾶ, εἰπόντων τοῦτο τῶν Ἰουδαίων πρὸς αὐτὸν ὅτι 
ἀνάβαινε εἰς τὸ ὄρος καὶ γνῶϑι τὸ τοῦ ϑεοῦ ϑέλημα " ἡμεῖς 
γὰρ φωνὴν ϑεοῦ ἀχοῦσαι οὐ δυνάμεϑα,, μήποτε τελευτήσω- 
μεν. καὶ ὃ λαὸς ἵστατο μακρύόϑεν τοῦ ὄρους μετὰ φόβου xai 
τρόμου προσκυνοῦντες τῷ ϑεῷ τῷ λαλοῦντι τῷ Movog* ὃ δὲ 
IMovozc ἀκούων τοὺς λύγους τοῦ ϑεοῦ ἔλεγε τούτους τοῖς 
Ἑβραίοις, καὶ παρευϑὺς τὸ λαληϑὲν ἐπληροῦτο. ἀλλ᾽ οὐδέ- 
ποτε ἐκίνησαν τοὺς τεσσαράκοντα χρόνους ἀπὸ τοῦ τύπου 
αὑτῶν ἄνευ λόγου τοῦ ϑεοῦ. Π]ωῦσῆς γάρ, φησὶν $ γραφή, 
ἐλάλει, καὶ ὃ ϑεὸς ἀπεχρίνατο φωνῇ. μετὰ γοῦν τῶν πολλῶν 
μαρτυριῶν v6 καὲ ϑαυμάτων ἐξέδωκε τὸν νόμον τοῖς Ἰουδαί.. 
otc, χαὶ ἐδέξαντο τοῦτον καὶ προσεκύνησαν, xoi παρέλαβον 
"τὸν παρὰ τοῦ Πωύὐσέως δοθέντα νόμον ὡς τοῦ ϑεοῦ νόμον. 
Ἦλϑεν ὃ Χριστός, καὶ εἶχε τὰς παρὰ πάντων τῶν προ- 
φητῶν μαρτυρίας. καὶ ὃ μὲν ἸΠωῦσῆς ἔλαβε τὴν μαρτυρίαν 
ὀγδοηκοντούτης" τοσούτων γὰρ ἐτῶν εὑρίσκετο ὅπότε προσε- 
τάγη παρὰ ϑεοῦ ἐξᾶραι τοὺς υἱοὺς "ogarA ἐξ Αἰγύπτου" ὃ 
Β δὲ Χριστὸς εἶχε τὰς μαρτυρίας ἀπὸ καταβολῆς κόσμου, πρὶν 
ἢ γεννηϑῆναι αὐτόν. ἀπὸ γὰρ τοῦ “Αβραὰμ ἤρξαντο ἀνα- 
φαίνεσϑαι αἱ τοῦ Χριστοῦ μαρτυρίαι, καϑὼς ἐν τοῖς ξμπρο- 
σϑεν ἀποδέδεικται. γεννηθεὶς δὲ πάλιν ἐμαρτυρήϑη τὴν παρὰ 
τοῦ ϑεοῦ καὶ πατρὸς μαρτυρίαν μέαν καὶ δίς" ἐποίησε δὲ xai 
ϑαύματα οὐ κατὰ τὸν MoVoéa ἐν «Αἰγύπτῳ καὶ ἐν τῇ ἐρήμῳ, 


quadraginta oberrans miracula innumera edidit, et vero coram cun- 
ctis Hebraeis in montem Sina ascendit, Iudaeis ita eum cohortatis 
"ascende in montem et disce dei voluntatem ; nos enim vocem dei 
audire non sustinemus, ne moriamur," itaque populus procul a monte 
adstabat, cum metu ac tremore deum cum Moyse colloquentem ad- 
orantes. Moyses audita verba dei statim communicavit cum Hebraeis, 
mandataque illico fieri coepta sunt. mec per totos illos quadraginta 
annos castra moverunt iniussu domini. Moyses enim, ait scriptura, 
loquebatur, ac deus respondebat voce. multis igitur cum signis et mi- 
raculis legem Iudaeis dedit, quam illi acceperunt et adorarunt: vene- 
ratique sunt legem a Moyse datam ut legem dei. 

Venit Christus habuitque omnium prophetarum testimonia. Moy- 
ses testimonium accepit anno aetatis octogesimo ; tot enim annos na- 
ius erat, quum iussus est a deo, filios Israelis ex Aegypto educere; 
Christus autem testimonia habuit inde a mundo condito, ante quam 
natus esset. nam inde ab Abrahamo testimonia Christi fieri coept 
sunt, quemadmodum supra docuimus. natus autem dei patris testi- 


: 


LIB. IV. CAP. 1l. 343 


ἀλλὰ μεγάλα xai ὑπὲρ φύσιν, καὶ τοσούτῳ ἐχείγων μείζονα 
ὅσον διαφέρει δεσπότης δούλου. καὶ μετὰ τὰς πολλὰς ἐχεί- 
vac μαρτυρίας καὶ τὼ ἄπειρα xal ὑπὲρ φύσιν ϑαύματα ἔχ- 
τότε ἐξεδόθη ὃ τοῦ εὐαγγελίου νόμος, καὶ προσεκύνησαν xai 
ἠσπάσαντο αὐτὸν πάντα τὼ ἔϑνη, πᾶσα ἡ οἰχουμένη, καὶ ἐπί- 
στευσαν sig τὸν Χριστὸν τὸν δόντα τὸ εὐαγγέλιον. 
| Ὁ δὲ Πωάμεϑ' οὑτοσὶ πύϑεν λαβὼν τὰς μαρτυρίας ἐδὲξ 
δαξε τὰ δήματα ἅπερ ἐδίδαξεν, ἤτοι δόγματα, καὶ ἐξέδωκε 
τὸν γόμον τοῖς ΠΠουσουλμάνοις; πάντως οὐχ ἄλλοϑεν ἢ αὐτὸς 
οὐφ᾽ ξαυτοῦ ἐστὶν ὃ μαρτυρῶν περὶ αὐτοῦ: εἰς γὰρ πᾶσαν 
τὴν ϑείαν γραφὴν οὐκ ἀγαφαίγνεται περὲ αὐτοῦ μαρτυρία, 
ἀλλὰ τοὐναντίον. ὃ γὰρ lMcovoZg οὕτως εἴρηκξ περὲ τοῦ 
Χριστοῦ πρὸς τὸν τῶν Ἑβραίων λαόν, ὅτε ἀναστήσει κύριος 
ὃ ϑεὸς προφήτην ἐκ τῶν ἀδελφῶν ἡμῶν ὡς ἐμέ" πᾶσα ψυχή, 
B ἥτις οὐκ ἀκούσεται τοῦ προφήτου ἐκείνου, ἐξολοϑρευϑήσεται. 
xà» γοῦν καὶ ἐν τοῖς ἔμπροσϑεν περὲ τούτου εἴπωμεν, ἀλλ᾽ οὐκ 
ὀκνήσομεν πάλιν εἰπεῖν περὲ αὐτῶν" ἐν γὰρ τῷ εἰπεῖν τὸν προ- 
φήτην ἸΠωὺσῆν ὅτε προφήτην ἀναστήσει κύριος ὃ ϑεὸς ἐκ τῶν 
ἀδελφῶν ἡμῶν, ἔδειξεν ὅτι ἐκ τῶν Ιουδαίων ἐστὶν ὃ μέλλων 
ἐλϑεῖν προφήτης καὶ ἐκείνου ἀχούσονται" ἄλλου δὲ ἐλθόντος 
οὐ παραδέξονται αὐτόν, ἀλλὰ καὶ μακράν nov διώξουσιν αὐτὸν 


! 


EX. 


| 
| 
; 


Ι 


9. τὸν γόμον om P 20. ἀχουσάτωσαν: εἰλλ᾽ ἐλθόντος P 


monium semel atque iterum expertus est; ediditque miracula non 
qualia in Aegypto et regione deserta Moyses edidit, sed magua et 
naturam excedentia, tantoque illis maiora, quanto servus a domino 
distat. ac post multa haec testimonia et infinita naturamque supe- 
rantia miracula constituta est lex evangelii, quam adorarunt et am- 
plexae sunt omnes gentes omnisque orbis terrarum, ac professi sunt, 
qui constituit legem, Christum. 

Mohametes iste autem undenam testimonia nactus praecepta sive 
dogmata docuit, quae docuit, constituitque legem Musulmanis? omni- 
no e nullo alio nisi e semet ipso de se testimonium habuit. in tota 
enim sacra scriptura nullum comparet de illo testimonium, imo alia, 
quae ei contraria sint. Moyses enim de Christo ad Hebraeorum po- 
pulum ita locutus est "excitabit deus dominus e fratribus meis pro- 
phetam, sicut me; atque omnis anima, quae non audiet illum pro- 
phetam, pessumdabitur. de qua re etiamsi iam. supra diximus, non 
recusabimus tamen de eadem iterum dicere. Moyses igitur, quum 
dicit ^deus dominus e fratribus meis prophetam excitabit," declara- 
vit, e Iudaeis fore, qui futurus esset, prophetam, eumque iis audien- 
dum esse; alium aulem nme reciperent, imo longe a se propellerent. 


344 GEORGII PHRANTZAE 


ἐξ αὐτῶν. λέγει ὃ Χριστὸς περὶ ᾿Ιωάννου τοῦ υἱοῦ Ζαχα- 
Qíov, μαρτυρῶν αὐτὸν προφήτην καὶ μέγιστον προφήτην, ὅτε 
πάντες οἱ προφῆται ἕως Ἰωάννου προεφήτευσαν, ἀπὸ δὲ τοῦ 
᾿Ιωάννου ἡ βασιλεία τοῦ ϑεοῦ εὐαγγελίζεται. δρᾷς πῶς ὃ μὲν 
Ἱμωῦσῆς παραγγέλλει τῷ γένει τῶν Ἑβραίων ὡς ἕνα μόνον 5 
τὸν ἐκ τοῦ γένους τῶν Ἕβραίων ἐλθόντα προφήτην. δέξωνται, 
ἄλλον δὲ οὐδαμῶς, ἀλλὰ καὶ πάντες οἱ προφῆται ἐκ τοῦ γέ- 
γους τῶν Ἰουδαίων εἰσίν: ὅ δὲ Χριστὸς πάλιν χαϑαρώτερον 
εἴρηκεν ὅτι πάντες οἱ προφῆται ἕως Ἰωάννου, καὶ πλέον οὐχί, 
διὰ τοῦτο Ó μὴ ἔχων μαρτυρίαν παρὰ ϑεοῦ xai τῶν προφής- κ- 
τῶν xai αὐτῆς τῆς ϑείας γραφῆς προφήτης οὐκ ἔστι παρὰ 
ϑεοῦ: ὃ ἸΠωάμεϑ' ἄρα μὴ ἔχων τὴν ἀπὸ τῆς ϑείας γραφῆς 
μαρτυρίαν οὐχ ἔστιν ἀπεσταλμένος παρὰ ϑεοῦ. 

Οὐ μόνον δὲ τοῦτο εἴρηκεν ὃ Χριστὸς τὸ πάντες οἱ προ- 
φῆται ἕως Ἰωάννου καὶ περαιτέρω οὐκ ἔσονται" ἀλλὰ καὶ κϑ 
ἔτι σημεῖον γνωρίσματος δέδωκε τοῖς πᾶσιν οὕτως εἰπῶν “προσ- 
ἔχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν, οἵ τινες ἔρχονται πρὸς ὑμᾶς 
ἐν ἐνδύμασι προβάτων, ἔσωϑεν δέ εἰσι λύκοι ἅρπαγες: ἀπὸ 
τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτοὺς." σχεψώμεϑα τοίγυν 
τίς ἐστιν ὃ χαρπὸς τοῦ παρὰ τοῦ ωάμεϑ' δοθέντος νόμου" 26 
καὶ τούτου ἀχριβῶς ἐξετασϑέντος φανερωϑήσεται ἣ ἀλήϑεια: 

ὃ ΠΙωάμεϑ' λέγει “ἐγὼ οὐκ ἦλθον διὰ ϑαυμάτων δοῦναι τὸν 
γόμον, ἀλλὰ διὰ σπάϑης xci ξίφους " καὶ oi μὴ ὑποκύψαντες 
τῷ ἡμετέρῳ νόμῳ, ὃς ἐστε παρὰ ϑεοῦ, ϑανάτῳ ἀποϑανέτωσαν, 


Christus de Iohanne, Zachariae filio, dicit, prophetam eum, et sum- 
mum prophetam esse testatus, "omnes prophetae ad Iohannem usque 
vaticinati sunt, sed inde a lohanne regnum dei nuntiatur." vides, 
quare Moyses Hebraeorum genti edixerit, ut unum modo prophetam 
ex ipsorum natione oriundum reciperent, nullum alium, quum tamen 
ommes prophetae Iudaei essent. ac Christus rursus clarius prophetas 
omnes ad Iohannem usque fuisse, nec fore ullum post, dixit. iam vero, 
qui non a deo nec a prophetis nec omnino a sacra scriptura testi- 
monium habet propheta, a deo non est: quare Mohametes, quum 
non habeat a sacra scriptura testimonium , non est a deo missus. 
At vero Christus non solum hoc dixit, omnes prophetas ad Io- 
hannem usque fuisse, nec fore ullum postea, sed etiam signum cun- 
ctis indicavit, his verbis "cavete vobis a pseudoprophetis, qui veste 
ovili induti vos adeunt, intus rapaces lupi sunt. e fructibus agnosce- 
lis eos." examinemus iam, qualis sit fructus a Mohamete constitutae 
legis: qua re bene illustrata, verum apertum erit. Mohametes ita de 
se profitetur "equidem non veni, miraculis legem constitutum, sed 
ense et gladio: et qui non subiicient se legi nostrae, aut capite mul- 


LIB. 10. CAP. Π|. 345 


"OA » , 
ἢ qogovc διδύτωσαν xai διδομένων τῶν φόρων μεγέτωσαν ἐν 7) 
ΗΒ E v Ἢ e Ἢ 
τῇ πίστει αὐτῶν; xal εἰ μὲν οὐκ ἦν τὸ εὐαγγέλιον ἅγιον καὶ 
δίκαιον καὶ ὀρϑόν, δικαίως καὶ πρεπόντως ἕμελλεν ἐλϑεῖν νο- 
— uo9érgc ὃς διδάξει τὴν ἀλήϑειαν τοῖς ἀνθρώποις καὶ δικαιο- 
B5ov à pof . € 3 iriAPe 08 e 3.20 
ϑσύγην" εἰ δὲ δίκαιον καὶ ἅγιον ἦν, ἀτελὲς δὲ ὅμως, καὶ ov- 
E » , ' 3 ' 
| τῶς παλιν τὸ αὐτὸ ἦν δίκαιον καὶ πρέπον, iva ἐλϑὼν γομο- 
y ͵ E , T 
 ϑέτης ἀναπληρώσῃ τὸ ὑστέρημα τοῦ εὐαγγελίου. ἐπεὶ δὲ ἅγιον 
δ ὦν ' , ' ' M] , δὴ ov 
— Xui δίχαιον καὶ τέλειον καὶ ορϑὸν καὶ λέγεται καὶ ἔστι, μαρ- 
: νὰν ἃ  À ' € , E Merc Ἂν EST: » . 47 
τυρεῖ δὲ xai ὃ Ἰωσμεϑ' περὶ αὐτοῦ καὶ ὁμολογεῖ καὶ λέγει 
᾿ * , L] - » * ea » 
[ὁ ὅτε τὸ εὐαγγέλιον ἀπὸ ϑεοῦ ἐστὲ δεδομένον xai ἅγιον xoi 
πλῆρες xai εὐϑές, τίς χρεία λοιπὸν νομοϑέτου ἑτέρου; πάν- 
L] L4 (X - , 
τως οὐδεμία, καὶ λοιπὸν ἄκαιρος καὶ ἄχρηστος 7 τοῦ lMou- 
μεϑ' νομοϑεσία: τοῦ γὰρ ὀρϑοῦ κατὰ πάντα οὐδὲν ὀρϑότε- 
E] bd , 2v , ET - 3 , 32 $95 
ὃν xGi TOU τελείου οὐδὲν τελειότερον καὶ τῆς ἀληθείας οὐδὲν 
5 ἀληθέστερον. dAX ὅμως ἐξετάσαντες ἴδωμεν τί βούλονται τὰ 
1 ως ἊΨ , , ᾿ : , 
τοῦ vouo9érov δήματα. πάντως οὐδέν, ἀλλ᾽ ἢ κατανοήσας 
« ^ u , , - ^ 
ξαυτὸν ὅτι μακράν nov εὑρίσκεται τῆς ἐνεργείας τῶν ϑαυ- 
μάτων, βουλόμενος χρύψαι τὴν ἑαυτοῦ ἀσϑένειαν, μή nors 
“ 3 
παρὰ τῶν ἀνθρώπων εὕρῃ κατάγνωσιν, εἶπεν ὅτι οὐκ ἦλθον 
δοῦναι τὸν γόμον διὰ ϑαυμάτων ἀλλὰ διὰ ξίφους καὶ σπά- 
ϑης. ὡς καὶ ἐν ταῖς διαλέξεσιν ἐνομοϑέτησεν ἵνα μὴ διαλέ- 
yovrat μετὰ τῶν Χριστιανῶν οἱ τούτου μαϑηταὶ καὶ οἱ ἐκεί. 
vov διάδοχο γτως οὐ Ov ἀλλο τι ἢ ἵνα μὴ ἐλεγχϑῇ ἢ 
v διάδοχοι, πάντως ᾶ ἡ ἵνα μὴ ἐὀλεγχϑῇ 7 


3. πάντως M 


tantor, aut pendunto stipendia, et pensis stipendiis perseveranto fn 
religione sua." si evangelium non fuisset sanctum, iustum et verum, 
aequum et consentaneum fuisset, alium venturum esse legislatorem, qui 
quid verum et iustum esset, homines doceret; aut si iustum sanctum- 
que, sed imperfectum fuisset, rursus aequum et par fuisset, ut legisla- 
ior quispiam expleret lacunam evangelii. sed quum sanctum, iustum, 
perfectum rectumque et sit et habeatur, atque ipse testetur ac dicat 
Mohametes, evangelium ἃ deo datum, iustum, perfectum et verum 
esse, quid alio praeterea legislatore opus est? plane nulla atque in- 
epta et inutilis Mohametis lex est. recto enim mihil rectius, perfe- 
cio nihil perfectius, vero nihil verius est. sed tamen examinemus, 
quid sibi velint legislatoris dicta. nullam aliam ob causam, misi 
quod longe abesse se sentiret a miraculorum faciendorum  potesta- 
te, imbecillitatem autem suam occultare vellet, ne in vituperia 
hominum incurreret, sese non miraculis, sed ense et gladio le- 
gem constitutum venisse dixit: sicut idem, ne cum Christianis 
discipuli sui et qui iis successuri essent disputarent, nulla alia de 


346 GEORGII ΡΠΆΛΝΤΖΑΕ | 


ἐκείνων ματαιότης. τὸ δὲ δοῦναι τὸν νόμον μετὰ ξίφους καὶ 
σπάϑης φύνους πάντως καὶ ἁρπαγὰς διδάσχει. καὶ τίς ἤκουσε 
τῶν ἀνθρώπων πιστεῦσαί τινὰ βίᾳ; ἡ πίστις τῆς ψυχῆς καὶ 
τοῦ νοῦ ἐστί" καὶ ἐπεὲ 7 ψυχὴ καὶ ὃ νοῦς πρᾶγμά ἐστιν 
ἀδούλωτον, πῶς ὃ ποιήσας αὐτὰ ϑεὸς ἐλεύϑερα πέμψειν ἔμελ- ἃ 
Asv νομοϑέτην βιάσωι αὐτά, ὥσπερ ἐπιλαϑύμενος τοῦ ἔργου 
αὑτοῦ; ἡ γὰρ πίστες ϑελήσει καὶ προαιρέσει καὶ τῇ ἐλευϑε- 
οἷᾳ τῆς ψυχῆς καὶ τῇ γνώσει αὐτῆς γίνεται, ἀλλοτρύπως δὲ 
οὐδαμῶς. τὸ γὰρ σῶμα δουλοῦται xoi δεσμεῖται καὶ ἔστιν 
ὅτε καὶ τὰ μὴ ϑέλοντα πράττειν. ἐπὲ δὲ τῆς ψυχῆς οὐχ τι 
οὕτως, ἀλλὰ ϑελήσει καὶ κρίσει xai γνώσει xal προαιρέσει. 
xai τῶν πιστευόντων αὐτῷ ἐν χρίσεν καὶ ἀληϑείᾳ ἔστιν 6 
ϑεός- καρδιογνώστης γάρ ἐστιν. οὐδὲ γὰρ βλέπει εἰς τιρύσ- 

; e. on ἘΝ vitia : 
7L di εἰς καρδίαν. πρὶ ὥπερ τῷ ἄλογα ζῷᾳ γόμφ. φύ- 
σεως οὐ ποιοῦσι, ταῦτα ὃ Ἰωάμεϑ νομοϑετεῖ. τές γὰρ oid: 
λέοντα λέοντα φαγόντα ἢ ἄρχτον ἄρχτον ἢ πάρδαλεν πάρδα- 
λιν; οὗτος δὲ ἀναφανδὸν διδάσχει φονεύειν τὸν ἄγϑρωπον 
ἄνθρωπον. καὶ τίς μάταιος, ὅστις μέλλεν δέξασθαι τοῦτον 
εἶναι ἀπὸ ϑεοῦ; οὐδὲ γὰρ ἁρπαγὼς καὶ φόνους διδάσκει ϑεός. 
πρὸς τούτοις ὅτι καὶ κακία κακίας ἀλλάσσεται. λέγει γὰρ o4 
ὅτε ἢ ἀποθανέτωσαν ἢ φόρους διδότωσαν, καὶ ἀλλάσσεται 
φόνος φιλοχρηματίᾳ. οὐ μόνον δὲ καὶ μέχρι τούτου 7) κακία 


12. αὐτὸν P 16. φογεύογτα P 17. τὸν om P 21. δι- 
δόσϑωσαν P 


causa vetuit, nisi propterea, ne confutaretur eorum vanitas. ense 
autem et gladio legem constituere caedes et rapinas exercere est. at 
quis unquam audivit, vi coactum quemquam fidem amplexum esse? 
fides animi et mentis est. iam quum animus ac mens servitii expertes 
sint, quomodo qui libera ea fecit, deus legislatorem ad vim iis 
inferendam mittat, tanquam oblitus operis sui? fides enim volun-, 
tate et optione , animique arbitrio eL cognitione, nec ulla alia re, 
efficitur. nam corpus quidem in servitium redigitur et vincitur, facit- 
que nonnunquam, quae nolis: mens non item, sed agit semper e vo- 
luntate, iudicio , cognitione et arbitrio. adeo deus prudenter et vere 
se profitentium deus est. corda enim novit, nec personam, sed eorda . 
respicit. quod brutae bestiae non faciunt, id Mohametes lege sancit. 
quis enim. leonem a leone, aut ursum ab urso, aut pantheram a 
panthera devoratum audivit? sed iste aperte praecipit, ut homo ho- 
minem occidat. quis igitur tam stultus sit, qui istum a deo missum 
credat? deus mon praecipit rapinas et caedes, deinde ab eodem 
malum malo remittitur. dicit enim, ut aut capite multentur, aut sti- 
pendia pendant, remittiturque caedes cupiditate habendi. mec vero 


LIB. IV, CAP, Ill. 347 


| δότη, ἀλλὰ xai περαιτέρω προέβη. τί γὰρ τῆς τοιαύτης duo- 
| χῆτος καὶ μισανϑρωπίας χεῖρον γένοιτ᾽ ἄν, ὥστε φογεύειν 
᾿ς μηδὲν ἠδικηχότας; zal γὰρ ὅπόταν ἀπέλθωσι ΙΠουσουλμάνοι 
πρὸς πύλεμον καὶ ἐν τῷ πολέμῳ πέσῃ τις ἐξ αὐτῶν, οὐ λο- 
δ γίζονται ξαυτοὺς ἀξίους μέμψεως ὡς αἰτίους τοῦ πολέμου, 
- ἀλλ᾽ éni τὸ νεκρὸν σῶμα τοῦ πεπτωχότος σφάττουσι ζῶντας, 
| ὅσους ἂν δυνηϑῆ ἕκαστος " καὶ ὅσον πλείους κτείνει, v0000- 
τὸν λογίζονται ὠφέλειαν τῆς τοῦ τεϑγεῶτος ψυχῆς. εἰ ὁ᾽ 
| ἴσως οὐκ ἔχει ἀνθρώπους εἰς ἐξουσίαν αὑτοῦ ὃ βουλόμενος B 
᾿ τοβοηϑῆσαι τῇ τοῦ τεϑνεῶτος ψυχῇ, ἐξωνεῖται Χριστιανοὺς, 
εἴπερ εὕροι, καὶ ἢ ἐπάνω τοῦ νεκροῦ σώματος σφάττει αὐ- 
τοὺς 7 ἐπὶ τῷ τάφῳ αὐτοῦ. xai ὃ ταῦτα νομοθετῶν πῶς 
ἀπὸ ϑεοῦ; ἔτι νομοϑετεῖ ὅτε ὃ δοὺς τῇ πόρνῃ μίσϑωμα xai 
κοιμιηϑεὶς μετ’ αὐτῆς οὐχ ἁμαρτάνει" καὶ ὃ βιασάμενος παρ- 
a5 9évov ἁμαρτάνει, ὃ δὲ μετὰ τῆς ϑελήσεως αὐτῆς κοιμηϑεὲς 
| μετ᾽ αὐτῆς οὐχ ἁμαρτάνει" καὶ ἐὰν αἰχμαλωτίδας τις λάβῃ 
ἐν πολέμῳ, ἔξεστιν ἐπ’ αὐταῖς ποιῆσαι ὃ βούλεται ἀκωλύτως. 
ὅ γοῦν πορνείας καὶ παρϑενοφϑορίας νομοϑετῶν πῶς ἀπὸ 
ϑεοῦ; 
20 Καὶ τὸ δὴ χείριστον ὅτε τοὺς κατὰ τὴν ἀποδοχὴν τοῦ 
ϑεοῦ περιπατήσαντας ἐν τῷ παρόντι αἰῶνι μετὰ τὴν ἐνθάδϑ 
ἀποβίωσιν αὐτῶν. λουτρὰ καὶ οἴκους περικαλλεῖς καὶ γυναῖ- 
xag παρϑένους ὅτι πολλὰς ὑπισχνεῖται δοϑήσεσϑαι ἑκάστῳ 


159. συγευρεϑεὶς αὐτῇ P 21. ἐγθένγδε P 


ad hoc duntaxat pravitatis, sed etiam ulterius processum est. quid 
enim ista immanitate et saevitia cogitari crudelius potest, quam tru- 
cidare, qui nihil peccarunt? quotiescunque enim ad pugnam proce- 
dunt Musulmani et eorum quis proelio occiditur, non se criminatione 
dignos putant, ut auctores belli, sed in occisi cadavere vivos truci- 
dant, quot quisque potest, ac quanto quis plures necat, tanto maio- 
rem utilitatem fore putant ad animam occisi. si non possidet homi- 
nes, qui mortui animae opitulari studet, Christianos, si quos repe- 
rit, coemit, eosque aut supra cadaver occisi, aut in sepulcro eiusdem 
iugulat. talia qui praecipit quomodo a deo missus sit? docet idem, 
qui data pecunia cum meretrice concumbat, eum non peccare; qui 
per vim virginem stupret, eum peccare, qui autem cum consentiente 
concumbat, non peccare; quas quis bello ceperit, iis ei uti licere, 
quemadmodum velit. atqui stupra et virginum vitiationes qui pro- 
bat, quomodo a deo missus sit? 

Gravissimum autem est, quod qui ad voluntatem dei in hac vita 
se composuerint, iis singulis post mortem balneas et aedes pulcher- 
rimas virginesque plurimas a deo datum iri pollicetur. et quod Grae- 


348 GEORGII PHRANTZAE. 


παρὰ Oto). xai ὅπερ οἱ τῶν εἰδωλολατρῶν Ἑλλήνων ὄγνομα- 
ζόμενοι ϑεολύγοι οὐκ εἶπον οὐδὲ ἐνόμισαν εἶναι, ταῦτα Ó 
ἸΠωάμεϑ' ἀγωκεκαλυμμένῳ τῷ προσώπῳ νομοϑετεῖ. ἐχεῖνοι 
γὰρ οὕτως λέγουσιν, ὅτι oí μὲν χαλῶς ἐνθάδε βιώσαντες, ἐπὰν 
ἀποθάνωσι καὶ χαϑαρῶς ἀποδημήσωσιν αἱ ψυχαὲ ἀπὸ τῶν 5 
σωμάτων, εἰς τοὺς ϑεοὺς ἀπέρχονται καὶ μετὰ τῶν ϑεῶν εὖ- 
Qíoxoyrat εἰς τὰς τῶν μαχαρίων νήσους xai μετ᾽ αὐτῶν συν- 
ἀαγάλλονται, τῶν δὲ κακῶς ἐνθάδε βιωσάντων xol ἀκαϑάρ- 
τῶν καὶ μεμολυσμένων ἀπελθόντων αἵ τούτων ψυχαὲ εἰς ζο- 
φώδεις καὶ σχοτεινοὺς ἀπέρχονται τύπους καὶ εἰς τὸν ποτά- τὸ 
μὸν τὸν Πυριφλεγέϑοντα. καὶ οἱ μὲν εἰδωλολάτραι Ἕλληνες 
ἔλεγον ταῦτα: ὃ δὲ ωάμεϑ', ὃς ὀνομάζει ξαυτὸν ὀρϑόδο- 
Eo» xai πλησίον τοῦ ϑεοῦ εὑρισκόμενον, λέγει καὶ νομοθετεῖ 
τοιαῦτα ἐτοπήματα αἰσχρά, καὶ οὐκ ἔχει ἐνθύμησιν ὅλως ὅτι 
ταῦτα πάντα ὀργῆς καὶ ἀποστροφῆς ἔργα xol τῆς ἁμαρτίας τῷ 
ἀποτελέσματά εἶσι. πρὸ γὰρ τῆς παραβάσεως καὶ ἁμαρτίας 
τοῦ ᾿Αδὰμ ποῦ λουτρώ, ποῦ ὅλως οἰκήματα, ποῦ αἱ πολλαὲ 
γυναῖχες; ἀλλὰ μετὰ τὴν ἁμαρτίαν καὶ τὴν κατάραν énayé- 
075 τὸ σῶμα ὥσπερ ϑηρίον xarà τῆς ψυχῆς τῆς μὴ ἐχούσης 
χαϑολιχῶς τὴν τοῦ ϑεοῦ ἐπίσκεψιν. ἔσχυσε τὸ σῶμα, xai xa-20 
τέσπασε τὴν ψυχὴν ἀπὸ τοῦ ὕψους χαὲ τοῦ μεγαλείου αὐτῆς 
καὶ χατήγαγεν εἰς τὰς παραλύγους καὶ ματαίας σωματικὰς 
ἐπιϑυμίας καὶ ἧδονάς- καὶ ὥσπερ ἀνδράποδον, οὕτως κατε- 
δουλώϑη 5 ψυχὴ εἰς τὰς σωματικὰς ὀρέξεις" εἰ γοῦν μετὰ 


corum idololatrarum theologi non dixerunt nec crediderunt, id Mo- 
hametes revelata fronte statuit. illi enim ita aiunt, qui pulcre hie 
vixerint, eos post mortem, quum animi e corporum vinculis puri ex- 
cesserint, ad deos migrare et cum diis versari in beatorum iusulis 
cum iisdemque laetari: contra qui male hic vixerint et impuri atque 
inquinati excesserint, horum animas in loca tenebrosa et obscura et 
Pyriphlegetontem fluvium abire. haec igitur Graeci idololatrae dixe- 
runt. Mohametes vero, qui se orthodoxum esse et coram deo stetisse 
lactat, probat docetque foedas istas nugas, nec ullo modo sentit, quam 
omnes hae res libidinosae et detestandae sint et peccatum consecu- 
tae. ante Adami enim peccatum et delictum ubinam balneae, ubinam 
omnino aedes, ubinam multae feminae? sed post peccatum et ex- 
secrationem corpus tanquam bestia menti, perfecta notione dei non 
sustentatae, inhiabat, superabat eam, atque animam, ex altitudine et 
magnificentia deiectam , in vanas et insanas libidines voluptatesque 
corporis adduxit: ac mancipii instar anima cupiditatibus corporis ob- 
stricta est. quodsi, qui ad voluntatem dei vixerunt homines, post 


LIB. IV. CAP. III. 349 


τὴν Ex νεχρῶν ἀνάστασιν οὐδὲν μέλλουσιν εὑρεῖν οἱ κατὰ 
ἀποδοχὴν τοῦ ϑεοῦ πολιτευσάμενοι ἄνϑρωποι τὴν μαχαρίαν 
᾿ς ἐκείνην ζωὴν ἣν ó προπάτωρ εἶχεν ᾿Αδὰμ πρὸ τῆς παραβά- 
σεως xal ἀπώλεσεν, ἀλλὰ πάλιν τὴν αὐτὴν ζωὴν μέλλουσε 
δεύρεῖν ἣν εἶχε μετὰ τὴν κατάραν, οὐαὶ τοῖς ἀνθρώποις ἐκεί.- 
γοις. καὶ τὸ δὴ χείριστον ὅτι οὐδὲ μέχρι τῆς ταλαιπώρου 
ἐχείνης καὶ ἐπαράτου ζωῆς ἔστη ἡ τοῦ Π]ωάμεϑ' παραλογία, 
ἣν δῆϑεν ἐπαγγέλλεται ὃ ϑεὸς δώσειν τοῖς δικαίοις, ἀλλὰ 
| πολλῷ τῷ χείρονι διαφέρουσαν χαὶ αἰσχρὰν. ὃ γὰρ dn 
| ToueérG τὴν παράβασιν xoi τὴν κατάραν xai τὴν ἐξορίαν τὴν 
ἀπὸ τοῦ παραδείσου ἔγνω τὴν Evav: ἀλλὰ καὶ τοῦτο διὰ 
τὴν τεχνογονίαν, xai ἐτεκγοποίησε" πρὸ δὲ τῆς παραβάσεως 
ἀγγελεκῶς ἔζων. ὅμως xai ὃ dán εἴπερ ἔγνω τὴν Εὔαν, 
ἀλλὰ καὶ αὖϑις μία χαὶ μόνη εὑρίσχετο γυνὴ καὶ οὐ πολλαί. 78 
“τῇ οὔτε γὰρ ὃν ἄρσεν ἐποίησεν ὃ ϑεὸς καὶ πολλὰ ϑήλεα, οὔτε 
πολλὰ ἄρρενα καὶ ἕν ϑῆλυ, ἀλλ᾽ ἕν ἄρσεν τὸν ᾿άΑδὰμ καὶ ἕν 
ϑῆλυ τὴν Εὔαν: πληϑυνϑέντος δὲ τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων 
xai πεσόντος εἰς ἀσελγεῖς καὶ ἀϑεμίτους πράξεις ἐβαρύνϑη ὃ 
ϑεὸς καὶ ὠργίοϑη zar αὐτῶν, ὡς Ó μακάριος Πωδοῆς γρά- 
φοφων εὑρίσκεται ἐν τῷ βιβλίῳ τῆς γενέσεως ὅτι εἶπεν ὃ ϑεὸς 
“οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐπ’ αὐτοὺς διὰ τὸ εἶναι 
αὐτοὺς σάρχας, ὡς δῆϑεν ὅλως σαρκικοὺς γεγονότας xai nav- 
τελῶς γηΐνους, οὐκ ἔχοντας μνήμην τοῦ ἀγαϑοῦ καὶ εἰς ἀσελ-- 


18. ἀϑέσμους P 21. ἐν toic ἀγϑρώποις τούτοις P 


resurrectionem mortuorum non inventuri sint beatam illam vitam, 
quam Adamus paler ante peccatum egit atque amisit, sed eandem 
rursus vitam, quam ille post exsecrationem toleravit, vae hominibus 
illis! imo vero, quod miserrimum est, ne acquievit quidem in ae- 
rumnosa hac et exsecrata vita Mohametis insania, ut hanc scilicet 
deus iustis daturum se esse promiserit, sed invenit vitam malis longe 
insigniorem et vero turpem. Adamus enim post delictum et exsecra- 
tionem et e paradiso exsilium cum Eva concubuit, sed ob liberorum 
generationem, atque generavit liberos. ante delictum autem in ange- 
lorum modum vixerant. sed tamen etiamsi cum Eva Adamus concu- 
buit, unica tamen femina erat, non multae. etenim nec unum ma- 
rem et multas feminas, nec multos mares et unam feminam, sed 
unum marem Ádamum, et unam feminam Evam deus creavit. aucto 
autem genere humano et ad facinora libidinosa et iniusta declinante, 
indignabatur lisque irascebatur. deus, sicut divinus Moyses in libro 
genesis scribit, deum dixisse "ne maneto super eos spiritus meus, 
quoniam caro sunt," h. e, plane libidinosi et terreslres facti sunt, atque, 


35o " GEORGI! PHRANTZAE 


γείας &untoóvrag. τότε λέγει ὃ ϑεὸς τῷ Νῶε “ὅτι σε εὕρηγχα 
δίκαιον ἐν ταύτῃ τῇ γενεᾷ, ποίησον κιβωτὸν μετὰ ξύλων τοιάνδε 
καὶ τοιάνδε." xai ἐποίησε Νῶε τὴν κιβωτὸν χατὰὼ τὸ ῥῆμα κυ- 
gíov. καὶ εἰσῆλϑε Νῶε εἰς τὴν κιβωτόν, καὶ οἱ τρεῖς viol αὖ- 


τοῦ, Σὴμ Χὰμ Ἰάφεϑ. καὶ εἰσῆλθεν ἡ γυνὴ τοῦ Νῶε εἰς τὴν 5 


, ᾿ « M - ^ “-“ - ^ ^ 

κιβωτόν, καὶ αἱ τρεῖς γυναῖχες τῶν υἱῶν Νῶε. ὁρᾷς πῶς ὁ 

-Ὁ ^ * Ld ^ d * 
Νῶε uiv ἐμαρτυρήϑη παρὰ τοῦ ϑεοῦ δίκαιος ὃ ἔχων τὴν μίαν 
γυναῖχα. ἀλλὰ δὴ καὶ oi viot αὐτοῦ, ἀνὰ μίαν καὶ μόνην 
γυναῖχα ἔχων ἕχαστος, ἐσώϑησαν ἐπὸ τῆς ὀργῆς τοῦ ϑεοῦ. 
ἅπαν δὲ τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων ἀπέθανεν ὑπὸ τρῦ κατακλυ- 
σιοῦ τῶν ὕδάτων. πάντως καὶ τὸν πάντῃ ἀνόητον τοῦτο δὲ- 
Y , - - 3 
δάσχει ὅτι μίαν καὶ μόγην γυναῖχαά ἐστιν ἀπὸ τοῦ δικαίου 
» M » ι΄. , Li ' M. , ' 
ἔχειν τὸν ἄνϑρωπον καὶ ἕνα uovov ἀνδρα τὴν γυναῖχα. ἀλλὰ 

- , , 

καὶ τοῦτο μετὰ τὴν κατάραν ἐγένετο, διὰ τὴν rexvoyov(av, ὡς 
» € E: , , ? Xl [1 [4 ^ - 
εἴρηται. ὃ δὲ ]ωσμεϑ' διδάσκει ἀναφανδὸν oru ἡ παρὰ τοῦ 
ϑεοῦ τοῖς δικαίοις ἀνταπόδοσις λουτρὰ xoi γυγαῖχες πολλαὲ 

^ 5 - L4 - ^ 
ἑγὲ ξχάστῳ καὶ οἶχοι περικαλλεῖς. ὃ γοῦν ταῦτα νομοθετῶν 
πῶς ἀπὸ ϑεοῦ; μάταιος δὲ ὃ ταῦτα παραδεχόμενος καὶ πι- 

' - 

στεύων ὅτι τὸ γεγονὸς δι’ ὀργὴν τῷ ἁμαρτήσαντι πολυπλα- 


:5 


σιάζεται ἐν τῷ καιρῷ τῆς μισϑαποδοσίας τοῦ χαλοῦ καὶ ἀγα- 0 


ϑοῦ τοῖς ἁγίοις καὶ δικαίοις. καὶ πρόσεξον τὰ γεγονότα. λέ- 
γει ὃ Πωὐσῆς “καὶ εἰσῆλθε Νῶε εἰς τὴν κιβωτὸν xai οἱ viol 
αὐτοῦ καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ καὲὶ αἱ γυναῖκες τῶν υἱῶν αὐτοῦ" 


veri bonique immemores, lasciviae se dederunt. tum deus Noae dicit 
"quoniam te iustum hominem inveni in hoc genere, age arcam ligne- 
am exstrue. exstruxit igitur Noe arcam e praecepto domini et in- 
travit eam €um tribus filiis , Sem, Cham, Iapheth: intravitque eandem 
uxor Noae cum tribus uxoribus filiorum Noae. vides, deum Noae ut 
iusto homini testatum esse, quippe qui unam uxorem haberet. nec 
vero eiusdenr filii, qui et ipsi singuli singulas uxores haberent, ab 
ira dei non servati sunt: quum omne genus humanum aquarum pro- 
luvie periret. quae res etiam stultissimum hominem docet, legitime 
unam uxorem virum, et unum maritum feminam habere. sed hoc 
quoque post exsecrationem factum est, ob liberorum generationem, ut 
diximus — at Mohametes aperte docet, a deo iustis pro praemio da- 
tum iri lavacra, et feminas singulis plures et aedes pulcherrimas. ta- 
lia igitur qui lege sancit quomodo a deo missus sit? imo stultus est, 
qui ista probat, atque credit, quod libidinose fit, id tum, quum prae- 
mia bona et pulcra sanctis iustisque dabuntur, peccanti multiplicatum 
iri. attende vero, quae porro facta sint. «dicit Moyses "atque in- 
gressus est arcam Noe et filii eius et uxor eius et uxores filiorum 
eius. de ingressione igitur dicit "ingressus est Noe ct filii eius et 


LIB. IV. CAP. ΠΙ. 351 


xai εἰς μὲν τὴν εἰσέλευσιν λέγει “εἰσῆλθε Νῶε καὶ oi υἱοὶ 
αὐτοῦ xai?) γυνὴ αὐτοῦ καὶ αἱ γυναῖχες τῶν υἱὼν αὐτοῦ," εἰς 
^ γε 5 Uu P. Ἢ € ν᾽ 
δὲ τὴν ἐξέλευσιν οὐχ οὕτως ἀλλ᾽ “ἐξῆλθε Nos καὶ 5 γυνὴ 
bd « € - M] € ^ - * 27 - 
αὐτοῦ χαὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ καὶ αἱ γυναῖχες τῶν υἱῶν αὐτοῦ μετ᾽ 
"1 » “γ᾽ , ?v* e 3 - - , » c » 
" αὐτοῦ," πάντως οὐδὲν ἕτερον δηλοῦντος τοῦ λύγου ἡ Ori χὰν 
xai μίαν μόνην yvraixe ἐστιν ἀπὸ δικαίου ἔχειν τὸν ἄνϑρω-. 
, * - 
πον, ἀλλ᾽ ἔστιν ὃτε καὶ αὐτῆς ἀπέχεσϑαι πρέπον ἐστίν. ἐν 
, - ^- ὁ ^? - - », * * 
γὰρ τῷ εἰπεῖν ὅτε εἰσῆλϑε Noe εἰς τὴν κιβωτὸν καὶ oi viol 
5 - 5 * - 2: 
αὐτοῦ, ἔδειξεν τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ οἷόν τι διατείχισμα χωρίζον 
i * - »- X - * 2 - 2 e - RJ -- t€ )-- 
'0r0» Nos dno τῆς γυναιχὸς αὐτοῦ" ὃν δὲ τῷ εἰπεῖν ὅτι ἐξῆλθε 
- - ^8 D u ' - - » 
Νὼε καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ, ἔδειξεν ὅτι ἀπὸ τοῦ νῦν οὐδέν ἐστι τὸ 
κωλῦον ξγοῦσϑαι τῇ αὑτοῦ γυναικί. ὃ δὲ αὐτὸς λόγος ἐστὲ καὶ B 
περὶ τῶν υἱῶν αὐτοὺ καὶ τῶν γυναιχῶν αὐτῶν. ἀλλὰ καὶ αὐτὸς 
"ow » * -— δὲ - - ' 
ὃ ἸΠωὐσῆς ἐπὲ τοῦ ὅρους τοῦ Σινᾶ ἀνερχόμενος οὑτωσί φησι 
Ἢ - € " , , 
15 roi; Ιουδαίοις “ἀγνίσατε ξαυτοὺς ἕχαστος ἕως τρίτης ἡμέρας, 
- 7" ^ x , - * * u 
πλύναντες τὰ ἱμάτια ὑμῶν, x«t γυναικὸς μὴ ἅψησϑε." οὐ 
' ΕἼ * κ᾿ Φ ἃ δι ἃ 3 ^ P , ce 
wr» ἄλλα xai αὐτὸς ὁ ᾿ἴδαμ. τὴν Ευαν ϑεασάμενος οὕτως 
εἴρηκεν “αὕτη ἐστὶν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων μου xai σὰρξ ἐκ 
τῆς σαρχός μου: ἕνεκεν τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν 
€ -—- ' , , M , M 
πατέρα αὑτοῦ καὶ τὴν μητέρα, καὶ προσκολληθήσεται πρὸς 
' ΡΒ - » c , ' ' 
τὴν γυναῖχα αὑτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ dvo εἰς σάρχα μίαν." καὶ 
, , ' » , 
πρόσχες ὅπως μετὰ τὸ ἐφώμαρτον καὶ τὸ εὔηϑες χέχτηται ἡ 
, c M 2 3» , 5 e » D € 
πολυγαμία' ὃ yag ᾿πἴδαμ οὐκ εἰπεν τι ἔσονται πολλαὶ αἱ 
yvroixeg μετὰ τοῦ ἀνδρὸς εἰς σάρκα μίαν, ἀλλὰ δύο, τοῦτ᾽ 


y 


4. μετ᾽ αὐτοῦ om P 22. μετὰ τοῦ ἐπαράτου P 


uxor eius et uxores filiorum eius; de exitu autem non ita, sed 
"egressus est Noe et uxor eius et filii eius et uxores filiorum eius 
cum eo." quibus verbis nihil aliud significatur, nisi hoc, etiamsi 
unam uxorem legitime vir habeat, nonnunquam tamen ea abstinen- 
dum ^i esse. mam quum dicit "ingressus est Noe in arcam et 
filii eius" filios eius tanquam parietem Noam ab uxore eius separan- 
tem posuit; quum autem dicit "egressus est Noe et uxor eius" osten- 
dit, dehinc nihil iam obstare, quominus uxori iungatur. idem di- 
cendum est de filiis eius eorumque uxoribus. enimvero ipse Moy- 
ses in montem Sina ascendens edixit Iudaeis, ut sanctificarent se ad 
tertium diem usque et vestes lavarent, neve attingeret quisquam uxo- 
rem. quinetiam ipse Adamus Evam conspicatus dixit " haec est os e 
meis ossibus, et caro e mea carne: quare homo patrem et mátrem 
relinquet et sociabit se uxori, erunique ambo caro una;* quo loco 
animadverte, quomodo ad pravitatem polygamiae accedat, ut eadem 
inepta sit. Adamus enjm non dixit, multas feminas cum viro in unam 


352 GEORGII PHRANTZAE 


ἔστιν ὃ ἀνὴρ καὶ ἡ rovrov γυνή" μία δὲ καὶ πολλαὶ οὐ ταῦ- 
τόν. εἰ δ᾽ ἴσως καὶ Ó νομοϑέτης Movorng ἐνέδωχε τοῖς "Iov- 
δαίοις ἔχειν ἕνα ἕχαστον γυναῖχας, συγκαταβάσεως ἕνεχεν 
τοῦτο πεποίηχεν, ὥσπερ xoi ἐπὲ τῆς τῶν ζώων ϑυσίας, ἵνα 
τῆς μιαρᾶς ἀπαλλάξη αὐτοὺς τῶν παίδων μιαιφονίας- ὅ δὲ 
Χριστὸς ἐλϑών, ὥσπερ ἐχώλυσε τὴν τῶν ζώων ϑυσίαν, πλη- 
ρῶν τὸν τοῦ νόμου σκοπόν, οὕτως καὶ τὴν πολυγαμίαν ἐχώ- 
λυσεν. 0 δὲ ἸΠωαμιεϑ' οὑτοσὶ ἀντὶ σωφροσύνης ἀχολασίαν ve — 
γομοϑέτηχε μὴ μόνον ἐν τῷ παρόντι αἰῶνι, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ 
μέλλοντι ταῦτα παρὰ ϑεοῦ πολλαπλασιασϑῆναι διδάξας. abt 
ἔστιν ἰδεῖν ἐν αὐτῷ τὸ τοῦ Ζαβὲδ᾽ λόγιον τὸ φάσκον ὅτε ἐπαι- 
νεῖται ὃ ἁμαρτωλὺς ἐν ταῖς ἐπιϑυμίαις τῆς ψυχῆς αὑτοῦ xoi 
0 ἀδικῶν ἐνευλογεῖται,᾽ τουτέστιν ἐπαινεῖται καὶ ἐγκωμιάζε- 
ται παρὰ τῶν κολαχευόντων αὐτὸν καὶ ἐρεϑιζόντων αὐτοῦ τὴν 
καχίαν καὶ μηδὲ αἴσϑησιν τῆς νόσου γοῦν διὰ σιωπῆς ἐμποιῆ- 1 
σαι ἀνεχομένων. διὸ καὶ ἀνίατος ὁ τοιοῦτος εὑρίσκεται" τὸ 
γὰρ μηδὲ αἴσϑησιν τοῦ πάϑους ἔχον ϑεραπείαν οὔτε ζητεῖ 
οὔτε προσίεται. καὶ τοῦτό ἐστι τὸ πάντων δεινότατον, ὅταν 
ἡ κακία ἐπαινῆται καὶ μηδὲ κακία εἶναι νομίζηται" ὃ γὰρ 
δηλωθεὶς ἸΠωάμεϑ' τὰ πρὸς χάριν xal τέρψιν τῶν ἀνθρώπων ᾳ 
ἐσπούδασε καὶ ἐδίδαξεν, ἵνα διὰ τῆς ἡδονῆς ἐπισπάσηται τὸ 
πλῆϑος τῶν ἀφρόνων. 

Ἔτι περὶ τῶν ἀνδρῶν μόνον μέλει τῷ ϑεῷ ὡς πλασμά- 

ἃ S. γυναῖχας locum vacuum P ἘΠ ΤῸ οἱ λόγια φάσχογ- 

τος 


carnem coniunctas fore, sed duo, ἢ. e. virum et uxorem eius. atqui 
una et multae non eadem res est. quodsi Moyses legislator permi- 
sit Iudaeis, ut singuli plures uxores haberent, indulgentia ea erat, 
sicut in permittendo animalium sacrificio, quo eos prohibiturus erat, 
ne liberos occiderent. (at Christus, sicut animalium sacrificia vetuit, 
finem legis secutus, ita etiam polygamiam vetuit. at Mohametes iste 
pro modestia licentiam non solum in hac vita lege sanxit, sed etiam 
in vita futura eadem a deo multiplicatum iri docuit. ac probatur in 
illo Davidis dietum * laudatur, qui cupiditatibus animi indulget, et 
benedicitur iniuste agenti" h. e. laudatur et praedicatur ab iis, qui ei 
adulantur et pravitatem eius stimulant ac ne sensum quidem morbi 
e silentio oriri patiuntur. quare nec sanari talis homo potest. qui 
enim malum ne sentit quidem, medicinam nec quaerit, nec admittit. 
atque hoc omnium pessimum est, si pravitas laudetur et ne credatur 
quidem pravitas esse. at enim Mohametes iste quae grata et iucunda 
essent hominibus, iactavit et docuit, ut voluptatis capiendae spe im- 
peritam multitudinem in partes suas pertraheret. . 4 
Deinde utrum soli viri deo curae sunt ut creati ab eo, minime 


LIB. IV. CAP. IV. 353 


τῶν αὐτοῦ, περὶ δὲ τῶν γυγναιχῶν οὐδαμῶς διὰ τὸ μὴ εἶναι 
αὐτὰς πλάσμα ϑεοῦ; καὶ διὰ τοῦτο οἱ μὲν ἄνδρες μέλλουσιν 
ἀπολαύειν τῶν παρὰ ϑεοῦ τοιούτων ἀγαθῶν, αἱ δὲ γυναῖχες 
οὐδ᾽ ὅλως; ἢ ἐπεὶ μία φύσις ἐστὶν ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς xci 
5 εἷς ἄνθρωπός ἐστι πᾶς ἄνθρωπος, καὶ ὅμοίως μέλλουσι κρι- 
 ϑῆναι οἱ πάντες xai ὁμοίως μέλλουσιν ἀπολαύειν, οἱ uiv xa- 
 Λῶς moAuevoautrot τὰ ἀγαϑά, οἱ δὲ κακῶς τὴν ὀργὴν τοῦ. 
. 9eoU xai ἀποστροφὴν καὶ κύλασιν; πάντως τοῦτο παντί που 
δῆλον ὅτε πάντες ἄνθρωποι ὁμοίως μέλλουσιν κριϑῆναι, ἄν- 
dpeg τε καὶ γυγαῖχες, ἐπεὶ xai μία xai ἡ αὐτὴ φύσις ἐστί, 
καὶ ὁμοίως μέλλουσιν ἀπολαύειν, ὡς ἕχαστος αὐτῶν ἔπραξε, 
καχά τὲ καὶ ἀγαθά, καὶ λοιπὸν τὸ δίκαιόν ἔστι καὶ πρέπον 
ἵνα λάβωσι καὶ αἱ γυναῖχες ὅπερ οἱ ἄνδρες: καὶ ὥσπερ δι- 
δῶνται πρὸς τοὺς χαλῶς πιολιτευσαμένους &vi ἑχάστῳ πολλαὲ 
"ἢ γυναῖκες ἀντιμισϑία, καϑὼς ὃ ΠΠ]ωάμεϑ' vouo9eret, διδόσϑω- 
σαν xci πρὸς τὰς καλῶς πολιτευσαμένας γυναῖχας μιᾷ ξχά- 
στῃ πολλοὲ ἀνδρες. εἰ δ᾽ ὡς ἄτοπον παρεσιώπησεν αὐτό, τὴν 
αὐτὴν ἐγγοιαν καὶ χρίσιν ἔπρεπεν ἵνα ἀναλογίσηται καὶ χρίνῃ 
καὶ περὲ τῶν ἀνδρῶν. ἔτι οἱ πολλοὶ ἄνδρες οἱ δοϑησόμενοι 
jug γυναικὶ ὡς ἀποδοχῆς ἄξιοι μέλλουσι δοϑῆναι διὰ τὸ κα- 
λῶς αὐτοὺς πολιτευϑῆναι ἢ ὡς καταδίχης; χαὶ εἰ μὲν ὡς 
καλῶς αὐτοὺς πολιτευσαμέγνους, διὰ τί οὐχ ἐδόϑησαν αὐτοῖς 
ἑνὴ ἑχάστῳ πολλαὶ γυναῖχες εὐεργεσίας χάριν καὶ ἀντιμισϑίας, 
ὡς λέγετε, ἀλλὰ μᾶλλον τοῖς πολλοῖς ἀνδράσι γυνὴ μία; εἰ 
5 δ᾽ ὡς χαταχρίτοις, καὶ μὴν αἵ τοιαῦται εὐεργεσίαι ἀποδοχῆς 


12. τὸ αὐτὸ δ P — 24. λέγεται P 


autem feminae ut non creatae a deo, ac propterea viris bona illa a 
deo proposita sunt, feminis nihil eiusmodi propositum? an quum 
una sit viri et feminae natura, et unus homo sit omnis homo, omnes 
etiam pariter iudicabuntur et paria consequentur praemia, et quidem 
qui bene vixerunt, bona, qui male, iram, abominationem et poenas? 
ae sane aequum et consentaneum est, feminas idem, quod viri, acci- 
pere, et sicut qui bene vixerunt viri, eorum singulis plures feminae 
praemii loco dantur, e Mohametis quidem doctrina, ita singulis fe- 
minis quoque, quae bene vixerunt, plures dandi sunt viri. quodsi 
hoe ut ineptum praetermisit silentio, eandem rationem ac sententiam 
in viris eum sequi decebat. deinde multi viri uni dandi feminae 
utrum ut praemio digni propter vitae probitatem, an ut digni poena da- 
buntur? si dantur ut qui bene vixerint, quare non singulis feminae 
multae dantur pro praemio et remuneratione, ut dicitis, sed potius 
multis viris femina una? sin vero ut qui dammati sint, illa quidem 


Phrantzes. 23 


9 


* 


354 GEORGII PHRANTZAE 


- ^ ' y 
καὶ ἀγαθῆς ἀντιμισϑίας δόματα εἰσιν, ὡς Ó Πωάμεϑ' διαγο- 
ρεύει. τὸ δ᾽ αὐτὸ καὶ ἐπὶ τῶν πολλῶν γυναιχῶν τῶν δοϑη- 
, S NA , , * c , c - » 
σομένων ξνὲ ἀνδρί" εἰ μὲν ὡς καταδίχης ἄξιαι, noc δέδον.- 
* . SA Ἵ , 3 L] ? - ». k 9 7) 4 
ται πρὺς αὐτὰς εὐεργεσίαι; εἰ δ᾽ ἀποδοχῆς ἄξιαι, διὰ τί δί- 
d € ^ ΄ 
δογται αἱ πολλαὲ ἑνὲ ἀνδοί; καὶ τί τῆς τοιαύτης συγχύσεως 
ἀτοπώτερον τε καὶ ἀηδέστερον ; 
Βλέπεις πῶς ὃ παρατραπεὶς τῆς εὐθείας ὅδοῦ εἰς πόσα 
ἄτοπα παρεμπίπτει χαὶ ἄχων. ἀλλ᾽ οὐχ ἔστι τοῦτο, ουκ ἐστιν" 
οὐ γάρ ἐστιν ἡ τοῦ ϑεοῦ πρὸς τοὺς ἁγίους μισϑαποδοσία 


^ ^ et , 
τροφαὶ καὶ πύσεις xoi λουτρὰ xai γυναῖχες, ἅ τινά εἶσιν. 


ἁμαρτίας καὶ ὀργῆς ἀποτελέσματα, ὡς εἴρηται, ἀλλὰ ἁγιω- 
σύνη καὶ καϑαρύτης καὶ ἀγγελικὴ πολιτεία χαρά τε χαὶ £U- 
φροσύνη καὶ ογαλλίασέξ, ἣν ὀφϑαλμὸς οὐχ εἶδε xai οὖς οὐκ 
ἤχουσε xal ἐπὲ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ποτέ. 

Εἰδὲες τὸν καρπὸν τῆς νομοϑεσίας τοῦ νομοϑέτου. γινώ- 
σίδται ἀπὸ τοῦ χαρποῦ τῶν πράξεων ὃ τρύπος αὐτοῦ ἢ οὖ; 
χαὶ τίς οὕτω τυφλὸς καὶ ἀνόητος καὶ ἐσχοτιομένος ὃ μὴ συν- 
ιεἰς τὴ λεγόμενα; ὁ δὲ ταῦτα νομοϑετῶν πῶς ἀπὸ ϑεοῦ; 

Καὶ περὲ μὲν τούτου τίς χρεία λόγων πλειόνων; περὲ δὲ 
τοῦ ἐγγεγραμμένου ὀνόματος τοῦ ]ωάμεϑ ἐν τοῖς δεξιοῖς μέ- 
ρεσι τοῦ ϑρύγνου τοῦ ϑεοῦ τίς χρεία ἀπολογίας λόγων ; oL 


μὲν φρούνιμοι χρινέτωσαν φρονίμως, οἱ δέ γε ἀνόητοι καὶ μωροὲ 


ὡς βούλονται. 


beneficia et gratiae munera sunt, ut Mohametes quidem docet. eadem 
res in pluribus feminis uni dandis viro. si enim poena dignae sunt, 
quare beneficia iis contingunt? sin remuneratione dignae, quare mul- 
tae uni viro dantur? tali "quidem confusione quid inconcinnius et fa- 
stidiosius est? 

Vides, qui a recta via deflexit in quot ineptias etiam invitus in- 
cidat? αὖ non est ita, non est. neque enim sanctos deus cibis, 
potionibus, lavacris, feminis remuneratur, quae ex errore et ira orta 
sunt, sed sanctitate, integritate et vita angelica, gaudio porro, hila- 
ritate et laetitia, qualem 1 nec oculus vidit nec auris audivit, cuiusque 
in nullius hominis cor penetravit sensus. 

Vidisti iam fructum legis legislatoris istius. cognosciturne e fructu 
factorum mos eius, necne? aut quis ita caecus eL imperitus et he- 
betatus, qui non intelligat quae disputavimus? at talia qui sancit 
quomodo a deo missus ^it? 

Ac de hac quidem re nihil attinet longius dicere. nec attinet. de 
nomine Mohametis in dextra parte throni dei scripto dicere; pruden- 
ps enim prudenter Dis pei inscii et. stulti autem, quemadmodum 
volent. 


i 


΄ 
, 


LIB. IV. CAP. IV.- 355 


Y - » ^ 
Οὐχ ὡς ἐπιλαϑόμενος τοῦ ἡμετέρου λόγου ἔγραψα περὲ 
- RJ * € 
τοῦ ΠΠωάμεϑ' ὅσον ἔγραψα εἶπον γὰρ ὅτι Ovx ἔστιν ὃ προ- 
χείμενος σκοπὸς τῆς νῦν πρὸς σέ μου ἀπολογίας, ἵνα ποιήσω 
ν ^ - ^ * Uu 
χαταδρομὴν κατὰ τῶν Π]ουσουλμάνων καὶ εἴπω ἅπερ λέγουσι 
ὰ H , » »4 o5 "1 * , » ,* c , 
διαὶ πράττουσιν ἄτοπα ὀλέθϑριώ v8 καὶ κακά, ἀλλ᾽ ἵνα δείξω. 
 μόγον ὅτε παραλόγως καὶ ἀδίκως κατηγοροῦνται παρὰ τῶν 
JMovooviu&roy» οἱ Χοιστιανοί, 0 καὶ πεποίηκα. εἰ δὲ καί 
τινὰ εἴπομεν περὲ τοῦ Πῆωάμεϑ, ἡ τοῦ πράγματος ὑπόϑεσις 
| *uyxuctv ἡμῶς εἰς τοῦτο, ἐπεὶ εἴπερ εἴχομεν χατὰ σκοπὸν 
toro) γράψαι περὲ τῶν ἀτοπημάτων τῆς διδαχῆς αὐτοῦ, πολλὰ 
εἴχομεν εἰπεῖν. 
Ὅτι δὲ οὐχ εἶπεν ὃ Χριστὸς περὶ τοῦ Π]ωάμεϑ' λόγον 
* , »$*5 - , Pia | , $c 3M 
τὸν τυχόντα, οὐδὲ ἐν τῷ εὐαγγελίῳ ἦν γεγραμμένον τὸ ὀγομα 
' -“- 2 H 22 » e v E c 
αὐτοῦ, εἰπομὲεν ἐν τοῖς ξιιπροσϑεν ὅσον δῆτα xai εἴπομεν" ὃ 
» - * y ᾿ς « 
50à λόγος δηλώσει τοῦτο χαὶ ἔτι σαφέστερον. ἅπερ εἶδον οἱ 
ἀπόστολοι καὶ μαϑηταὶ τοῦ Χριστοῦ καὶ ἅπερ ἀχηκόασιν ἐξ 
αὐτοῦ τοῦ στόματος τοῦ Χριστοῦ, ταῦτα ἔγραψαν καὲ ἐδί- 
δαξαν. ἐξ αὐτῶν γοῦν τῶν μαϑητῶν τοῦ Χριστοῦ τέσσαρες 
* a T - t» d 
συνεγράψαντο τὸ εὐαγγέλιον. ὃ uiv tig ὀνομαζόμενος iMazr- 
T [2 2) Mw 2. )ΛΧ 4Ὴκ - Ἴ * ἃ , Ε ^ 
ϑαῖος Ἑβοαϊκῶς ἐξέδωχε rovro εἰς τὴν llakotovivgv 5100 τὰ 
Ἵ )À ^ U , - ud 9 , d e δὲ e M , 
ἐροσόλυμα καὶ rà μέρη τῆς “ιβύης" ὁ δὲ ἕτερος IMogoxoc 
- ^ , ^ LJ 
oaruxdig εἰς τὴν ᾿ΑΙχαίαν, x«i ἐδόϑη εἴς τε τὴν ᾿Ιταλίαν 
^ " L "Zu ' € er , 
xal τὴν Ῥώμην, ἀλλὰ δὴ καὶ κατὰ τὰ ἑσπέρια ἅπαντα ἐϑνη.Β 
ó δὲ ἕτερος “Ἰουχᾶς, Ἕλληνιχῶς δέ" καὶ ἐδύϑη εἰς τὴν 


Ceterum haud oblitus propositi mei de Mohamete scripsi, quid- 
quid scripsi. dixi enim, non esse huius disputationis consilium, ut in 
Musulmanos invehar et quid inepte, perniciose et male dicant agant- 
ve, doceam, sed ut ostendam, male et immerito Christianos a Mu- 
sulmanis accusari: id quod feci. si de Mohamete autem nonnulla 
.diximus, coegit nos, ita ut faceremus, rei natura, quum, si in ani- 
mo fuisset, de ineptiis doctrinae eius scribere, multa nobis dicenda 
fuissent. 

Non dixisse autem Christum de Mohamete verba ista, nec in 
evangelio scriptum esse nomen eius, de hac re tum ante diximus, 
quae diximus, tum in sequenti disputatione dicetur luculentius. quae 
viderunt apostoli et discipuli Christi, et quae audiverunt ex ore eius, 
literis mandarunt et docuerunt. ex ipsis enim discipulis Christi qua- 
iuor evangelium conscripserunt: quod unus, Matthaeus nomine, he- 
braice in Palaestina vel Hierosolymis et circa Libyam edidit ; alter , 
Marcus, latine in Achaia, quod in ltaliam et Romam et ad omnes 
occidentales gentes perlatum est; tertius, Lucas, graece, quod divul- 


356 GEORGII. PHRANTZAE 


* 


"Aalav xai “ἰϑιοπίαν Περσίαν vs καὶ Ἰνδίαν καὶ Aoofíav. 
ὃ δὲ ἕτερος Ἰωάννης καὶ αὐτὸς “Ἑλληνικῶς, καὶ 20095 εἰς τὰ 
^^ » - 
μέρη τῆς Εὐρώπης x«i τὰς νήσους καὶ ἔνϑα εὑρίσκονται οἱ 
a 4 " * ee , ^ , , » ^ , e 
Ἕλληνες. xai οὕτως διεδόϑη τὸ εὐαγγέλιον εἰς τὸν κόσμον ἅπαν- 

EH ' , 234" , , , γεν * , * 
τὰ οὐ μετὰ βίας οὐδὲ μετ’ ἀνάγκης οὐδὲ μετὰ E'povo xat5 
͵ E 5» 3 , Ge , 145 , € 

σπαϑης, ἀλλ Mas orc dion ἱλαρότητι καὶ ἕν ταπεινώσει εὖ- 
, * - - 
Qíaxorro διδάσκοντες οἱ ἀπόστολοι vOv AOyov τοῦ ϑεοῦ. xad 
, - ^ ? , 
ἀντέστραπται τὰ πράγματα. τῶν y&Q ἀποστόλων τυπτομέγνων 
κολαφιζομένων λοιδορουμένων διωκομένων διδασχόντων οὐ 
* ' LL NE EOS - C r* , ͵ ᾿ I 
κατέπιπτε τὸ κήρυγμα, ἀλλ᾽ ἡμέρᾳ τῇ ἡμέρᾳ ἐμεγαλύνετο xl 10 
Tiv * - - i» c ^ 
ηὐξάνετο τὸ τοῦ Χριστοῦ εὐαγγέλιον. καὶ ἐκεῖνοι οἱ πολλὰ 
σπουδάζοντες καὶ πολλὰ κεχοπιαχύτες καλύψαι τὸ τοῦ Xpi- 
- } , p 
στοῦ OrvOuG, ἵνα μὴ ὅμολογήσῃ αὐτόν τις τῶν ἀνθρώπων 
€ , , ? - - 
ϑεόν, ὃ δὲ τοῦτο τολμήσων ϑανάτῳ ἀποϑανεῖται, αὐτοὲ ἐχεῖ- 
͵ υ , 
voL κατανοήσαντες τὴν ἀλήϑειαν προσέπεσον καὶ προσεχύγησαν τῇ 
οἱ μὲν τοῖς ἀποστόλοις “οἱ δὲ τοῖς ἐχείνων διαδόχοις καὶ μα- 
ϑηταῖς, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι αὐτὸς ἐστιν ὃ ἀληϑινὸς ϑεός, ὃ 
Χριοτός, αὐτὸς ἐστιν ὃ υἱὸς τοῦ ϑεοῦ τοῦ ζῶντος, καὶ ἐλυ- 
- B ' c , 
ποῦντο χαὶ ἔκλαιον τὰς παρελϑουσας ἡμέρας, ἃς περιεπάτη- 
- 1 - ' - - c ^. τ 
σαν £v τῇ σκοτίᾳ καὶ τῇ πλάνῃ τοῦ Σατανᾶ. ὁ δὲ πανάγα- 20 
, . "5 - 
Sog ϑεὸς καὶ ἐλεήμων ἐδέξατο αὐτῶν τὴν μετάνοιαν, καὶ αὐ- 
' , ^ - - 6 —-— M 
τοὺς τοὺς διώχοντας τὸ τοῦ Χοιστοῦ OrOuG κατέστησε ποιμέ- 


2. xai ἐδόϑη — νήσους] εἰς τὴν Πάτμον χαὶ Ἔφεσον P 17. 
ὁ GÀ. — ἔστιν om P 


gatum est in Asia, Aethiopia, Persis, Indis et Arabia; quartus, Io- 
hannes, item graece, quod in parte Europae et per insulas ac regio- 
nes a Graecis habitatas innotuit. ita evangelium per totum orbem  - 
terrarum non vi et violentia, nec ense et gladio, divulgatum est, sed 
pie et laete et modeste apostolis verbum dei docentibus. eratque 
rerum quasi repugnantia quaedam. nam quum apostoli percuterentur, 
flagellarentur, conviciis aflicerentur, exagitarentur inter docendum, 
non oppressa est eorum doctrina, sed in dies nova incrementa capie- 
bat et laetius efllorescebat evangelium Christi. qui enim multum 
operae impendebant multumque enitebantur, ut occultarent nomen Chri- 
sti, ne quis eum deum esse crederet, (quod qui conabitur, morte pe- 
riturus est) illi ipsi igitur, cognita veritate, adorarunt et venerati sunt 
apostolos vel successores et discipulos eorum, atque crediderunt, eum 
verum deum et Christum et filium dei vivi esse, ac lugebant et la- 
mentabantur de tempore praeterito, quo tenebris et erroribus Sata- 
nae obstricti fuerant. deus autem optimus et misericors accipiebat 
mutationem mentis eorum, et hos ipsos, qui persequebantur nomen 
Christi, pastores et magistros et nuntios verbi et nominis sui facie- 


MS EN Dota ÉQUenu  Gmardee a ca eia e ueni 


2 


LIB. IV.' CAP. IV. - 357 


᾿ κα , ΄ - * - 
vac καὶ διδασχάλους zai χήρυκας τοῦ εὐσγγελίου xoi τοῦ 
Py € - 
ὀνόματος αὑτοῦ. χαὶ λαβόντες οἱ πάντες τὸ εὐαγγέλιον με- 
: 5 ? 
τέγραψαν xai εἶχον αὐτὸ εἷς ἕκαστος, καὶ ἀνεγίνωσχε xci 

, M - 

|. éuardQave xai εἐδιδάσκετο καὶ προσεκύνει τὰ ἐν αὐτῷ γεγραμι- 
5 , ^ e , Ἴ H [τὴ ' * E) , 

5 μένα. καὶ οὕτως διεδόϑη eic τὸν ἅπαντα κύσμον τὸ εὐαγγέλιον, 
d 5 - ^ »" - 
χαὲ εἶχον αὐτὸ πάντες οἱ κατοιχοῦντες τὴν γῆν. ἀπὸ γοῦν τοῦ 
- -Ὁ- , T » , ^- , 
«Χριστοῦ ἕως ov ἤρξατο διδάσκειν ὃ Moaus9 παρῆλθον 790- 
voL ἐπέχεινα τῶν πεντακοσίων" μετὰ δὲ τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ 
εὐαγγελίου τῶν πενταχοσίων χρόνων τίς ἔμελλεν τολμήσειν 
. E Li - , p $.4 2" , , » 
οἐχβαλεῖν τὸ τοῦ lMoaut9 ovou« ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου, εἴπερ 

c - , u 
εὑρίσκετο ἐν αὐτῷ γεγραμμένον; τὸ μὲν Ort μίαν καὶ μόνην 
p c ^ , » P , M 
λέξιν ὁ τολμήσας προσϑήσειν ἢ ἐχβαλεῖν οὐ δύναται πλέον éxsi- 
γος ὀνομάζεσθαι Χριστιανός " τὸ δὲ ὅτι εἴπερ καί τις καχός, 
ε , D n", - 
φποϑώμεϑα, ἐξέβαλέ τιγὰ λέξιν ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου, ὅ ἕτερος 
: e , , ^ ^ 
πάπας κύσμος ἐκολουϑήσειν ἔμελλε τῷ τοῦ ἑνὸς ἀτοπήματι; 
΄ -" ? 3 
πάντως οὐχί. απὸ γοῦν τούτου ἀναφαίνεται ὅτι οὐχ ἦν γε- 
|» - - Y 
γραμμένον τὸ ovoua τοῦ Πωάμεϑ' ἐν τῷ εὐαγγελίῳ. ἢ ὡς 
χαλὸν ἔμελλε μαρτυρήσειν ὃ Χοιστὺς ἐκεῖνον ἢ ὡς καχόν" καὶ 
Ὕ * c , » ? , , € - 
εἰ μὲν ὡς καλὸν, ἔμελλον ἐχδέχεσθαι πάντες οἱ βασιλεῖς 
οτῆς γῆς, πάντες οἵ τοπάρχαι, πάντες οἱ Χριστιανοὶ τὸν παρὰ 
τοῦ Χριστοῦ μαρτυρηϑέντα, ἵνα λάβωσι τὴν ἀπὸ τούτου 
3 2 , ε , ἢ » » «ὑπ , 
ὠφέλειαν" εἰ δ᾽ ὡς xaxov, πάλιν δμελλον ἔχειν τὰ ἐχείγου 


5. διεσώϑη P 17. ἢ] ἔτε εἴπερ εὑρίσχετο τὸ τοῦ ωάμεϑ 
ὄνομα £y τῷ εὐαγγελίῳ, ἢ Alterus. suflicit & 7. 22. πάλιν 
προσέχειν ἐξ αὐτοῦ ὡς ἀποστρεφόμενοι μὴ βλαφϑῶσι P 

bat: qui omnes evangelium sibi compararunt et descripserunt, ac 
legebat, discebat, docebatur et adorabat quisque, quae in eo scripta 
erant. ita igitur per totum orbem terrarum evangelium divulgatum 
est, eratque in manibus omnium, qui terram habitabant. ἃ. Ομ βία 
autem ad id tempus, quo Mohametes docere coeperat, anni amplius 
quingenti praeterierunt. jam vero quum annos quingentos lectum 
esset evangelium, quis Mohametis nomen inde eiicere ausus sit, si 
quidem in eo scriptum fuerit? mam primum qui vel unum vocabu- 
lum addere aut demere voluerit, non iam poterit Christianus haberi; 
deinde fac, malum quempiam hominem vocabulum aliquod eiecisse 
ex evangelio: num reliquus totus orbis terrarum huius unius fraudem 

robaverit? minime profecto. hinc igitur patet, non scriptum fuisse 
in evangelio nomen Mohametis. deinde aut bonum aut malum euin 
appellaturus erat Christus: si bonum, ommes reges orbis terrarum, 
omnes prineipes, omnes Christiani a Christo probatum prophetam 
amplexuri erant, ut fructum ex eo perciperent; sin malum, servaturi 
erant indicia, unde eum cognoscerent, et cauturi, ne laberentur. neu- 


358 GEORGII PHRANTZAE 


γνωρίσματα καὶ φυλάττεσθαι ἐξ αὐτοῦ, ἵνα μὴ βλαβῶσιε" wal 
εἴτε ὡς ἐχδεχόμενοι τὸν καλὸν εἴτε ὡς ἀποστρεφόμενοι τὸν 
xaxov, οὐδὲν ἔμελλεν ἐχβαλεῖν ἅπας Ó κόσμος ἐκ τοῦ εὐαγγε- 
' - ' x HJ * 
Afov τὸ τοῦ lMocus9 ὄνομα. καὶ ἀπὸ τούτου ἀναφαίνεται 
e , 3, , H - ᾽ , * , » 
ὅτι οὐκ ἦν γεγραμμένον ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τὸ τούτου ὄνομα. 5. 
» »4. ε ^ € ^ -" -" 
ἔτι οὐδείς ἔστιν 0. φϑονῶν ἑτέρῳ πρὶν τῆς γεννήσεως αὑτοῦ " 
ϑοτίς γοῦν ἔμελλε φϑονήσειν τῷ Πωάμεϑ' πρὸ τῆς αὐτοῦ γεν- 
, ͵ h F2 Sr ' - 
VOTO. ; πάντως οὐδείς. εἰ δ᾽ ἴσως ép9orgosv αὐτῷ τις μετὰ 
τὴν αὐτοῦ γέννησιν, πῶς ἔμελλεν ἀκολουθήσειν ἅπας ὃ xó- 
aps τῷ πρὸς τὸν lMocus9 ἑνὴς φϑύνῳ; καὶ τίς παράφρων το 
οὕτως ὥστε μὴ λογίσασϑαι τοῦτο τὸ ἀδύνατον; καὶ ἀπὸ τού- 
j3 ^4 4 
του ἀναφαίνεται ὅτι οὐκ ἦν καταγεγραμμένον τὸ τοῦ JMoa- 
v ? -- » ᾿ » ? * ὟΛ [m - 
μεϑ' 0voua ἔν τῷ εὐαγγελίῳ. ἔτι εἰ μὲν éÀeyov οἱ Ἰοσμαηλῖε 
u , - , Αἱ» 
ται ὅτι μόνον ἐν τῷ εὐαγγελίῳ εὑρίσκετο γεγραμμένον τὸ τοῦ 
, “- ἢ ^ « * ce 
JMcouus9 ὄνομα καὶ ἐξέβαλον αὐτὸ οἱ Χριστιανοί, zai οὕτως 15 
» , υ ε ? ^ (s , e - ^ ? , 
ἀρκεταί εἶσιν αἱ ἀποδείξεις ὡς λέγομεν, ἵνα φανῇ τὸ ἀληϑὲς, 
e ?v9* , M , 2 , j * * , e Rl 
ὅτι οὐδὲν αὐτοὶ λέγουσιν ἀληϑές" ἐπεὶ δὲ λέγουσιν ὅτε ἐν 
- , - , * - . , [4 , 
τῇ γενέσει τῇ συγγραφείσῃ παρὰ τοῦ ]ωύσέως εὑρίσκετο ye- 

- ABA -. , - - « * »4 
γραμμένον, πῶς ἐξέβαλον αὐτὸ ἐκ τῆς παλαιᾶς οἱ Ἕβραζοι; 
οὐδὲ γὰρ εὑρίσκεται ἐκεῖσε ὅλως ἔχνος σημείου περὲ τοῦ Πῆωά- v0 
μεϑ. xat ἰδοὺ ὡς οἱ ἸΠουσουλμάνοι λέγουσι, φϑονήσαντες 

tr Ld . 3 Po » 4 
οἱ Χριστιανοὶ ἐξέβαλον τὸ Ovoua ἐκείγου" οἱ δὲ '"ESgatot διὼ 
Ἢ ^ * Ma. 

Tí; καίτοι γε εἴς τε τὴν περιτομὴν χαὶ ἄλλα τινά, εἰς τρο- 
' *, LJ € 7] , 
quc φημι xai ἕτερα ἔϑιμα, συμφωνοῦσιν οἱ ουσουλμανγοι 


tiquam autem, sive bonum probarunt, sive spreverunt malum, per 
totum orbem terrarum nomen Mohametis ex evangelio eiecturi erant. 
manifestum igitur est, nomen eius non scriptum fuissein evangelio. nec 
vero quisquam ulli homini nondum mato invidet. an quis Mohameti 
inviderit ante quam natus esset? profecto nemo. si quis autem iam 
nato Mobameti inviderit, num totus orbis terrarum in unius hominis 
invidiam concessurus erat? quis adeo stultus sit, qui fieri hoc non 
potuisse non intelligat. itaque hine quoque manifestum est, Mohame- 
tis nomen scriptum non fuisse in evangelio. iam si Ismaelitae nomen 
Mohametis dicerent in solo evangelio scriptum fuisse, sed eiectum 
esse a Christianis, sufficeret ea, quam instituimus, disputatio, ut in- 
telligeretur, quod res est, haud vere istos dicere; sed affirmant iidem, 
nomen illud in genesi, a Moyse conscripta, fuisse. quomodo igitur 
e testamento vetere ab Hebraeis eiectum est? nam ne illic quidem 
vestigium indicii Molametis comparet. ecce autem, Christianos in- 
vidia commotos illius nomen eiecisse Musulmani dicunt: qua re 
commoti Hebraei? qui quidem circumcisione et aliis quibusdam re- 


LIB. 1V. .CAP. V. 38D 


E γ' , - « , 24 M LÀ * 3 ' , » , 
μετὰ τῶν Ἑβραίων. ἰδοὺ γοῦν xai ἀπὸ rOvrOw ἀγαφαίνεται 
ὅτε οὔτε ἐν τῇ παλαιᾷ ΙΠωσαϊκῇ βίβλῳ εὑρίσχετο τὸ τοῦ 
pue on zw e i 4 Qo» 
— Mouus9: 0 ὕὑτε ἐν τῷ εὐαγγελίῳ 
ἸΠ]ωάμεϑ' ὕνομα οὔτε ἐν τῷ γγελίῳ. 
^ - * ea e ^ [ , », , MAT 
| Kai ταῦτα μὲν οὑτως, ἵνα καὶ τὸν πάντῃ ἀγνώμονα oya- 
Ἵ * - ? - 
Syousv εἰς τὴν τῆς ἀληϑείας γνῶσιν. 
δ. ᾿Ασεβὴς εἰς βάϑος κακῶν ἐμπεσὼν καταφρονεῖ, φησὶν 
ἢ * 9 , , - ῃ 
ὃ ϑαυμάσιος Σολομών: καὲ τίς ἀσεβέστερος τοῦ Π]ωαμιεϑ; 
ποῖον δὲ βάϑος κακῶν, μᾶλλον δὲ σκύτος, εἰς ὃ οὐκ ἐνέπεσεν 
, T ^ - x M 
ὃ δύστηνος ovrog; καὶ γὰρ μετὰ τῶν ἄλλων πλασμάτων xat 
τεράτων ψευδῶν ἐπλάσατο καὶ τὴν παροῦσαν ἄϑεσμον ϑεωρίαν, 
ἔχουσαν àni λέξεως οὕτως, ἐν τῷ χεφραλαίῳ τῶν υἱῶν Ἰσραήλ. 
“αἶνος τῷ ποιήσαντι διελϑεῖν τὸν δοῦλον αὐτοῦ ἐν μιᾷ νυχτὲ ἀπὸ 
- - u i 7 ' ^ 
τοῦ εὐχτηρίου τοῦ Ἐλαράμ, ὃ ἐστιν οἶκος IMezxé, μέχρι τοῦ 
' 5 J 9 » 5 e [4 , [5] 
πορρωτάτου εὐχτηρίου, ὃ ἔστιν οἶχος ἅγιος “Ϊερουσαλήμ, ἣν 
- , € , —- - € » ^ ' 
τ εὐλογήσαμεν. ὃ lMayovusr ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν, μετὰ τὸ 
- ; ea - 5 » , 3 - 
ψᾶλαι αὐτὸν τὴν ὥραν αὑτοῦ, εἰπεν τοῖς ἀνθρώποις ὦ ἐμεῖς 
, , d ^— M 
ἄνθοωποι, χατανοήσατε. γϑὲς μετὰ τὸ διαστῆναί μὲ ὑμῶν, 
τ. * ^ * * ^ 
ἦλθε πρὸς us ὃ Γαβριὴλ μετὰ τὴν ἐσχάτην ξσπερινὴν ψαλ- 
E 3-7 3 , 
μῳδίαν, καὶ εἰπέ μοι à IMoaus9, ἐντέλλεταί σοι ὃ ϑεὸς éni- 
, 2 5.9 m c H €- » E] , LI 
σχέψασθαι αὐτόν. ᾧ εἶπον “καὶ ποῦ αὐτὸν ἐπισχέψομαι; 
* 4 € x c» - , € , 42 YN , * 
καὶ εἰπεν 0 Γαβριὴλ “ἐν τῷ τόπῳ ὕπου ἐστί, καὶ ἡγαγέ μοι 
- x , x 
κτῆνος, μεῖζον μὲν ὄνου ἔλαττον δὲ ἡμιόγου" xai τὸ ὄγομα 


6. b] χατὰ τοῦ Μωάμεϑ' λόγος ἕτερος. MP 15. τῶν υἱῶν add 
Alterus 13. τοῦ Ἔλαράμ — εὐχτηρίου add Alterus 14. 
Ἰσραὴλ ὃν P 


bus, velut usu ciborum et institutis aliis, cum Musulmanis concor- 
dant. enimvero vides manifesto, nec in vetusto libro Moysis, nec 
in evangelio nomen Mohametis fuisse. - 

Atque haec quidem propterea disputavimus, ut etiam plane im- 
peritos ad verum cognoscendum perduceremus. 

5. Scelestus in extrema mala delabitur aequo animo, eximius 
Solomo dicit. quis autem Mohamete magis scelestus? et quae mala 
sive potius malorum tenebrae, in quas non delapsus sit nequam iste? 
nam cum reliquis commentis et mendaciis portentosis etiam perver- 
sam hanc itineris fabulam, ad verbum translatam, in capite filiorum 
Israelis narravit. ^1aus esto domino, qui servum suum una nocte ἃ 
sacello Elarami, quae est aedes Meccae, ad longissime distans sacel- 

Ium duxit, quae sancta aedes Hierosolymorum est. Mobhametes quo- 
dam die, postquam psallit horam suam, homines ita allocutus est. 
audite, homines. heri quum a vobis discessissem, adiit me Gabriel 
| post extremam psalmodiam, et * Mohametes, inquit, iubet te deus se 
videre. cui respondi *ubinam eum videbo?' tum Gabriel * in loco 


360 GEORGII. PHRANTZAE 


αὐτοῦ Ππερώκ. καὶ εἶπέ μοι “ἀνάβαινε τούτῳ καὶ ἔλαυνε 
αὐτὸ μέχρι τοῦ οἴχου τοῦ ἁγίου. καὶ ὡς ἐφρόντιζον ἀναβαί- 
' € 5 » , - 
γειν, ἔφυγε τὸ χτῆνος. xai εἶπεν αὐτῷ “ἵστασο ἀσφαλῶς: ὃ 
et - 
lMaryovusr γάρ ἐστιν ὃ σε [lovióusvog ἀναβῆναι. καὶ ἀπε- 
, ^ - ' - ς 
κρίϑη τὸ χτῆνος “μὴ ὑπὲρ αὐτοῦ ἀπεστάλην; ἀπεχρίϑη ὃ Pa-5 
5 ^ , - « 
βοιὴλ ναί. xai εἶπε τὸ χτῆνος “οὐ συγχωρήσω αὐτῷ ἀναβῆ- 
Ld - - M 
vat, εἶ μὴ πρότερον ὑπὲρ ἐμοῦ τοῦ ϑεοῦ δεηϑείη. ἐγὼ δὲ 
» * . D - 
ἐδεήϑην τοῦ 9:0) ὑπὲρ τοῦ κτήνους, ἐπέβην τε ἐπ’ αὐτό. καὶ 
— , * 
περιεπάτει ἐπικαϑημένου μου πορείᾳ λεπτῇ, ἐπεστήριζέ τε τὴν 
' - ν᾿ y - - ΒΩ , - 1 c | 
χηλὴν τοῦ ποδὸς ἐν τῷ ὁρίζοντι τῆς ὄψεως αὐτοῦ. xai οὗ. τ 
Ύ ' : ' da s a 
Bzcc ἦλθον eig τὸν οἶκον τὸν ἅγιον, ἐλάττονι διαστήματι ἢ 
j * » - 
ὅσον λίϑου βολὴ τελεσϑείη. ἣν δὲ xai ó Γαβριὴλ μετ᾽ ἐμοῦ, 
καὶ ἤγαγέ με εἰς ἀπορρῶγα ἐν τῷ οἴκῳ τῷ ἁγίῳ ἐν τῇ 1ε- 
' ' A. uw c 1 € , [1 $3 - 
QgovoaAnu. καὶ εἰπέ uot ὁ Γαβριὴλ “κατάβηϑι, ὅτι ἀπὸ τῆς 
πέτρας ταύτης ἀναβήσῃ εἰς τὸν οὐρανόν’ καὶ κατέβην, καὶι 
ὁ Γαβριὴλ ἠσφαλίσατο μετὰ κύχλου πρὸς τὴν ἀπορρῶγω τὸ 
- , x - 
χτῆνος τὸ lMnsgux, καὶ ἐβάστασέ ue ἐν τοῖς ὥμοις αὐτοῦ 
, od - x [i 
μέχρι τοῦ οὐρανοῦ. καὶ ὅτε ἤλθομεν πρὸς τὸν οὐρανόν, 
» ; , c , 5 , ' ; Bib. TNT OMIT x s 
&xgovoe τὴν ϑυραν 6 Γαβριήλ, ἐρρήϑη τὲ πρὸς αὐτὸν “τίς εἶ; 
ἀπεχρίϑη δὲ éyo εἰμι ὃ Γαβριήλ ἐρρηήϑ: (λιν αὐτῷ 
οίϑη δὲ “ ἐγὼ εἶμι αβριηλ ἐρρήϑη τὸ πάλιν αὐτῷ 
€. , ' "LrE 4 , fe , 2 X x ἃ 
τις ἔστι μετά 0005; ἀπεχρίϑη ὃ JMoayovuer. εἰπε δὲ ὃ ϑυ- 
δῷ c ^ c ^ , 4 c ? ^ Ψ ' “ [4 U* 
θωρὸς μὴ ὑπὲρ τούτου ἦν 7j &n0010À5; xai einev ὃ Γαβριὴλ 


1. ἐμπαράχ MP: corr Alterus 4. μωάμεϑ P 21. μωώμεϑ 
P ^ 22. ἐπιστολή P 


eo, in quo est,' simulque adduxit mihi iumentum maius asino, sed 
minus mulo, cuius nomen Berac erat. deinde dixit *conscende hanc 
bestiam et vehere ad sanctam aedem.? sed bestia, quum eam con- 
scendere vellem, aufugit. at ille clamavit *consiste ; Mohametes enim 
le conscensurus est respondit bestia "propter illumne missus sum ?* 
ad quae Gabriel *es' inquit. rursus bestia ^Ànon permittam ei, ut me 
conscendat, nisi prius pro me deum precatus sit' itaque ego deum 
precatus pro bestia, conscendi eam. — asportavit me facili itinere, et 
ungulam pedis in orbe, quo finiebatur visus eius, figebat. ita ego in 
sanclam aedem perveni breviori spatio, quam quo iactus lapidis con- 
ficitur. comitabatur me etiam Gabriel et duxit me in praecipitium 
quoddam in aede Hierosolymorum, dixitque *descende, ut ex hoc 
saxo ascendas in coelum; — descendi igitur, atque ligavit Gabriel an- 
nulo in praecipitio Berac bestiam, inque ipsius tergo deinde in coelum 
perlatus sum. quum ad coelum venissemus, porta a Gabriele per- 
cussa , rogatum est *quis adest?' respondit ille *ego adsum Gabriel. 
rursus rogatum est "quis tecum est?' ille * Mohametes' respondit. 
tum ianitor "nonne ob eum iter ístud susceptum est?" 'est' Gabriel 


LIB. IV. CAP. V. - 361 


frat, xai ἤνοιξεν ἡμῖν τὴν πύλην, καὶ εἶδον ἔϑνος ἀγγέλων, 
xui δὶς χάμψας ὑπὲρ αὐτῶν τὰ γόνατα ἐξέχεον προσευχήν. 
xai μετὰ ταῦτα ἔλαβέ us ὃ Γαβριὴλ καὶ ἤγαγέ μὲ πρὸς τὸν 
δεύτερον οὐρανόν" ἦν δὲ τὸ διάστημα τῶν δύο μέσων οὐρα- 
B»dv ódóg πεντακοσίων ἐτῶν. xai ὥσπερ πρῶτον ἔκοψε τὴν 
- 9ugav καὶ ἀπόχρισις γέγονεν αὐτῷ." οὕτως καὶ μέχρις ἑβὸό- 
| gov οὐρανοῦ κατὰ πάντα γέγονεν ὅμοίως, ἐν ᾧ ἑβδόμῳ οὐ- 
| gavQ διαγράφει ἰδεῖν λαὸν ἀγγέλων, τὸ μῆκος ἑνὸς ἑκάστου 
πολλαχιλιοπλάσιον τοῦ κύσμου, ἀφ’ ὧν τις εἶχεν ἑπτακοσίας 
o χιλιάδας κεφαλὰς καὶ ἐν ἑκάστῃ κεφαλῇ ἑπταχοσίας μυριάδας 
στόματα zai ἐν ἑκάστῳ στύματι ἑπτακοσίας χιλιάδας γλώσσας 
αἰνούσας τὸν ϑεὸν ἑπταχοσίαις μυριάσιν ἰδιώμασι. καὶ προσ- 
ἔβλεψεν ἕνα τῶν ἀγγέλων ϑρηνοῦντα, καὶ ἐζήτησε τὴν αἰτίαν 
τοῦ θρήνου αὐτοῦ, καὶ ἀπεκρίϑη ἁμαρτίαν sivat* αὐτὸς δὲ 
5 ἐδεήϑη ὑπὲρ αὐτοῦ. “οὕτω re, φησίν, “ὃ Γαβριὴλ παρέϑε- 
70 μὲ ἀγγέλῳ ἑτέρῳ καὶ ἄλλος ἄλλῳ, καὶ οὕτως ἐφεξῆς, μέ- 
χριὶς ἔστην ἐνώπιον τοῦ ϑεοῦ xai τοῦ βήματος αὐτοῦ. xa 
ἥψατό μου ὃ ϑεὸς τῇ χειρὲ αὑτοῦ ἐν μέσῳ τῶν ὦμων, ἕως 
οὗ ἡ ψυχρότης τῆς χειρὸς αὐτοῦ διῆλθε μέχρι τοῦ μυελοῦ 
τῆς ῥαχεώς μου. καὶ εἰπέ μοι ὃ ϑεὸς “ ἐπέϑηκα coi καὶ τῷ 
λαῷ σου εὐχάς. καταβάντι δέ μοι πρὸς τὸν τέταρτον οὐρα- 
γὸν συνεβούλευσεν ὃ lMovoác ἐπανελθεῖν με. πρὸς τὸ κου- 
φίσαι τὸν λαόν, μὴ ovra. δυνατὸν ἐξαρκεῖν τοσαύτῃ εὐχῇ. καὶ 
τῇ πρώτῃ ἐπανόδῳ ἔλαβον ἄνεσιν ἀπὸ τοῦ δέκα μέχρι καὶ 


24. τοῦ om P 


dixit. illico aperta est ianua ac vidi angelorum multitudinem, coram 
quibus, bis flexis genibus, preces fudi. post haec comprehendit me 
Gabriel et deduxit me in secundum coelum. erant autem duo haec 
coela quingentorum annorum itinere dissita. sicut prius ianua per- 
cussa et responsum datum est? ita ad septimum coelum eodem ubi- 
vis modo factum est, in quo quidem coelo vidisse se scribit angelos 
longitudine pluries millies longitudinem mundi aequantes, qui septin- 
genlies millena capita, in quovis capite decies septingenties millena 
ora, in quovis ore septingenties millenas linguas haberent, quibus 
deum decies septingenties mille modis laudarent. vidit unum angelum 
lacrimantem, qui causam quaerenti, cur lacrimaret, peccatum quodpiam 
causam esse dixit. pro hoc precatus est. *ita me" ait *Gabriel alii 
angelo tradidit, hic rursus alii et sic. deinceps, donec coram deo et 
throno eius adstabam. tetigit me deus manu inter medios humeros, 
unde frigus me ad medullam spinae penetravit, dixitque deus *impo- 
sui tibi et populo tuo preces' descendenti mihi ad quartam coelum 
suasit Moyses, ut redirem 'ad levandum populum, quippe faciendis 


362 GEORGII PHRANTZAE 


"ijs τετάρτης ἐπανόδου" xat τῇ πέμπτῃ ἐπανύδι» τοσοῦτον 
ἤλϑεν εἰς τὸ ἔλαττον τῶν εὐχῶν Og ὀλίγας ἐναπομεῖναι. εἶ- 
πόντος δὲ τοῦ ἸΠωύσέως μηδὲ τοσοῦτον δυνήσεσϑαι τὸν λαόν, 
ἐγὼ αἰσχυνθεὶς ὡς τοσαυτάκις ἀναβὰς οὐκ ἀνέβην πλέον, λλ᾽ 
ἐλθὼν εἰς τὸ lMnegüx ἤλαυνον ἐπανιὼν tig τὸν οἶχον τοῦ 5 
lMsxxé. τούτων δὲ πάντων χρόνος ἐλάττων. ἢ τὸ δέκατον μέ- 
ρος τῆς νυχτός. xai διηγησαμένου πρὺς τὸν λαὸν τοῦ Πωά- 
μεϑ' τὴν ϑεωρίαν ταύτην, ἀπέστησαν ἀπὸ τοῦ νόμου αὐτοῦ 
χιλιάδες ἀνθρώπων πολλαί, λέξαντες αὐτῷ “ἀνάβηϑι τῇ ἡμέρᾳ 
εἰς τὸν οὐρανὸν δυώντων ἡμῶν, ὡς ἂν ἴδωμεν τοὺς συναντής- V 
σᾶντάς σοι “ἀγγέλους: οὐχ ἐπέγνως τὸ ἑαυτοῦ ψεῦδος καὶ 
εἶπεν ὃ Iounus: “αἴνεσις τῷ ϑεῷ μου, μὴ ἄλλο τί εἶμι ἐγὼ 
ἢ εἷς τῶν ἀνθρώπων xai ἀπόστολος. οἱ πρὸ ὑμῶν οὐχ éni- 
στευον ϑαύμασιν, οὐδὲ ὑμεῖς αὐτοῖς πιστεύετε, οὔτε πιστεύετε 
ἄλλως εἰ μὴ διὰ ξίφους.᾽" DL 
Καὶ ví δ᾽ ἄν τις εἴποι περὶ τῆς τοιαύτης ψευδοῦς xci 
ὠδοξοτάτης ϑεωρίας; ἐξ αὐτοῦ γὰρ τοῦ ἸΠωάμεϑ' ἔχει τὸν 
ἔλεγχον" αὐτὸς γάρ ἐστιν ὃ εἰπών, ὅτε ἐχυλίετο ἀφορίζων 
ὑπὸ τοῦ πάϑους, ὅτι τὸῦ Γαβριὴλ ἐρχομένου πρὸς αὐτὸν 
ἀπεσταλμέγου παρὰ ϑεοῦ δῆϑεν ovx ἠδύνατο φέρειν τὴν τοῦ 2 
ἀγγέλου ὅρασιν [τοῦτον], καὶ διὰ τοῦτο πίπτειν ὡσεὶ vexgóv, 
τοὺς δὲ παρὰ τοῦ ἀγγέλου λόγους ἀχούειν ὥσπερ τινὰ χώδωνα 


18. ὅτε P 


istis precibus imparem. atque obtinui a primo reditu remissionem 
ad quartum usque; et quinto reditu adeo imminutus erat precum nu- 
merus, ut paucae superessent. quum autem Moyses diceret, ne tot 
quidem precibus. faciendis parem fore populum, pudore commotus , 
quod toties jam redissem, non redii amplius; sed ad Berac reversus et in 
nedem Meccae revectus sum. his omnibus negotiis vix decima pars 
noctis consumta est. quod iter quum populo suo Mobametes narra- 
ret, defecerunt a lege eius multa hominum millia, qui dicerent *ascen- 
de interdiu in coelum nobis spectantibus, ut videamus tibi obvios 
angelos. ipse non sentis mendacium tuum. respondit Mohametes 
"laus deo esto! equidem nihil aliud sum, quam unus ex hominibus - 
et legatus. nec maiores vestri fidem habuerunt miraculis, nec vos 
bahelis; nec creditis omnino nisi ense coacti." 

Quid dicas de tali mendacio et itinere maxime omnium incredi- 
bili? .ex ipso Mohamete refutatur. etenim ipse dixit, quum morbo 
correptus volveretur spumanti ore, Gabriele ad se accedente, utpote 
a deo misso, non potuisse se ferre adspectum angeli, et propterea 
exanimem concidisse, sermonem angeli autem tanquam sonum eam- 
panae aeneae exaudisse. qui igitur unius angeli conspectum nom tu- 


LIB. IV; CAP. V, ^. 363 


! - » - c , ' M , € , , 
guhxovr ἡχοῦντα. ὃ τοίγυν μὴ δυνηϑεὶς φέρειν ἑνὸς ἀγγέ- 
Ni ,? , - , ? , ΕῚ * ? D , 
| Àov οπτασίαν προφυπορϑυεων ἀγγέλων αὐγὴν ἠδυνήϑη ϑεα- 
d - ^. [i 
σασϑαι, περιεργασασϑαί τε καὶ μετρῆσαι τὰς τοσαύτας κε- 
* - , , - 3 -“ 
φαλὰς τῶν ἀγγέλων τὰς ἐντός τε τῶν στομάτων αὐτῶν 
γλώσσας, ἀλλὰ δὴ καὶ τὰς διαφόρους ἐναλλαγὰς καὶ ἰδιό- 
- ea - € M ^ 
TZTGG τῶν ὕμνων τοῦ ϑεοῦ; μὴ μόνον γὰρ τοῦ Γαβριὴλ 
" c , ' , , 
μείζονα εἰναι λέγει ἑαυτόν, ἀλλὰ καὶ πάντων ἐκείνων εἰς οὗς 
ς 5 - 3 
9 Γαβριὴλ ovx εἶχε παρείσδυσιν, ἀλλὰ τοσοῦτον zv ἀποδέων 
ἐκείνων ὥστε τὸν Πωάμεϑ' αὐτὸν ἑτέρῳ ἀγγέλῳ παραδοῦναι, 
ς à? $ 4€ A3 ὩΣ » 1 c , - » ^ 
0 αὖ ér6Q(Q xat ἐφεξῆς ἄλλῳ, καὶ οὕτως εἰσελϑεῖν εἰς τὸν 
ϑεὸν xai συντυχεῖν ἀλλήλοις, ἔτι μὴ μόνον μείζονα πάντων 
ἐχείγων δεικνύειν ξαυτόν, ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ ἐχείνων εὐχόμενον. 
ἐῶ λέγειν περὶ τοῦ μεγάλου éxetvov xoi ϑεόπτου Π]ωύσέως, 
et u 5v , - , - ' P 
0», ὡς φησιν, εἰδὲν ἐν τῷ τετάρτῳ οὐρανῷ. αὐτὸν δὲ ὑπερ- 
-» POE: ὡ , * » 
ἀναβῆναι καὶ τοῦ εἐβδόμου, χαὶ ἀπελθεῖν μέχρι καὶ τοῦ 
ϑεοῦ, ὁμιλῆσαί τε αὐτῷ. μετὰ δὲ ταῦτα ἐξελθεῖν xai xa- 
- j “« , , - € f * ^ —- 
τελϑεῖν ἐν τῷ τετάρτῳ οὐρανῷ, ὡς εἴρηται, καὶ συντυχεῖν τῷ 
JMovoti, συμβουλεῖσαίτε αὐτὸν τούτῳ ἐπαναστραφέντα πα- 
ραχαλέσαι τὸν ϑεὸν ὑπὲρ τοῦ λαοῦ καὶ γεγέσϑαι χουφοτέραν 
τὴν εὐχὴν ὡς ἀδυνάτως ἔχοντος πρὸς αὐτήν" καὶ δεξαμένου 
τούτου τὴν βουλὴν ἐπαναστραφῆναι ngog τὸν ϑεὸν καὶ ζητῆ- 
σαι τὸ περὶ τούτου, καὶ προσδεχϑῆναι τὴν ζήτησιν αὐτοῦ xal 
A ᾿ 3 - “ 
γενέσϑαι ἐλαφροτέραν τὴν εὐχήν. καὶ αὖ τοῦ Π]ωύσέως ἀναγ- 
, 5 -“ u * 
χάσαντος αὐτὸν αὖϑις ἐπαναστραφῆναι ἕως πεντάκις πρὸς 


lit, quomodo tot angelorum splendorem spectare potuerit, aut exami- 
nare et metiri tot eorum capita et quae in oribus eorum inerant lin- 
guas, et vero varias vicissitudines proprietatesque hymnorum dei? at 
enim non solum Gabriele maiorem se esse dicit, sed etiam omnibus 
ilis, ad quos Gabrieli non patebat aditus, quum is tanto illis infe- 
rior esset, ut Mobametes ab eo alii, et ab hoc rursus tertio, et sic 
deinceps reliquis traderetur, et ita ad deum intraret et cum eo collo- 
queretur: quin imo se non solum maiorem esse angelis, sed etiam pro 
iisdem precatum esse aflrmat. omitto dicere de magno illo, qui 
deum vidit, Moyse, quem se in quarto coelo invenisse narrat; ipsum 
autem etiam ultra septimum ascendisse et processisse usque ad deum 
cumque eo collocntum esse; deinde exiisse et descendisse ad quar- 
tum coelum, ut commemoravimus, et convenisse ibi Moysem, qui sibi 
suaserit, ut reversus deum super populo precaretur, ad levandum 
eum precibus, quippe ad quas faciendas non valeret populus; itaque, 
probato eo consilio, ad deum redisse et, de ea re precatum , voti 
compotem factum esse, precesque imminutas esse; ac Moyse denuo 
cogente, redisse ad deum quater deinceps, semperque multo facilio- 


364 GEORGII PHRANTZAE 


τὸν ϑεόν, xai πάλιν γενέσϑαι πολλῷ ἐλάττω τὴν εὐχήν. vai 
μὴ ἀρκεσϑέντα τὸν IMovozv εἰπεῖν καὶ αὖϑις ἵνα ἐπαναστρα- 
φῇ πρὸς τὸν ϑεὸν καὶ αἰτήσῃ συγγνωμονεστέραν γενέσϑαι τὴν 
εὐχήν. οὐ κατένευσεν, ἀλλὰ καὶ κατελϑεῖν εἰς τὸ ΠΠ]παρὰκ 
καὶ ἐλαύνειν, ἕως ἂν ἔλϑῃ ἔνϑα ἦν πρότερον. σχόπει οὖγ! 
ψεῦδος πάσης ἀγνωσίας μεμεστωμένον. τὸν ϑεὸν ὅντινα ὅμο- 
λυγεῖ αὐτὸς ὃ Π]ωάμεϑ' ποιητὴν οὐρανοῦ τε καὶ γῆς, ἐνσώ- 
poro» δειχγύει xa) οὐκ ἀσώματον: τὸ γὰρ ϑεῖον ἀσώματον 
ἄποσόν τε καὶ μὴ ἔχον μέγεθος, οὐδὲ ἐν εἴδει περιγραπτόν" 
τὸ δὲ οὕτως ἔχον τὰ ἐν τῇ ἰδίᾳ αὐτοῦ φύσει πῶς ἂν ἐκ με-᾿ 
ρῶν; εἰ γάρ τις δοίη τοῦτο ὑπάρχειν, πῶς νοηϑήσεταε Goo 
ματον; τὸ γὰρ ἐν σχήματι ὃν πάντως καὶ ἐν ποσῷ καὶ ἐν 
τύπῳ, καὶ ἐξ ἀνάγκης περιγραπτόν. ταῦτα δὲ σωματικά. xol 
τὰ τοῦ σώματος ἴδια πῶς ἂν ἐπὶ τῆς μακαρίας ἐχείνης καὶ 
ἀσωμάτου φύσεως τοῦ ϑεοῦ λογίσηται τις διανοίας μέτοχος ! 
ὧν; καὶ ὃ μὲν πατριάρχης ““βραὰμ ἐν τῇ πάλαι ϑεοφανείῳ 
γῆν καὶ σποδὸν ξαυτὸν ἐλογίσατο καὶ ἐχάλεσε" τοῦ δὲ Ζία.- β 
γιὴλ τοῦ τοιούτου καὶ τοσούτου, ἄγγελον ἰδόντος, ἐστράφη 5. 
δόξα αὐτοῦ εἰς διαφϑοράν, τοῦτ᾽ ἔστι παρὰ βραχὺ ἀπεβάλλετο 
τὴν ξαυτοῦ ζωήν" ὃ μὲν Ζαβίδ φησιν *6 ἐπιβλέπων ἐπὶ τὴν : 
γῆν καὶ ποιῶν αὐτὴν τρέμειν" ὃ δὲ ἸΠωάμεϑ' τὰς ἀγγελι- 
κας πάσας ὑπεραναβὰς δυνάμεις ἀμέσως τῷ ϑεῷ προσωμί- 


7. ἐν σώματι P 16. παλαιᾷ P 


res factas esse preces. at ne sic quidem satis habuisse Moysem, sed 
rursus suasisse, ut ad deum rediret, ad remissionem precum rogandam; 
ipsum autem non consensisse, sed ad Barac descendisse et avectum 
esse, donec redisset in eum locum, in quo ante fuisset. en iam 
mendacium omni inscitia repletum. quem ipse Mohametes fabricato- 
rem coeli δὲ terrae esse dicit deum , eum corporeum esse ait, non 
incorporeum: quum tamen numen divinum non habeat corpus nec 
magnitudinem, nec figura describi possit. ita autem natura sua come 
paratum numen quomodo partibus constet? hoc enim qui statuat, 
quomodo idem esse incorporeum dicat? nam quidcunque figuram 
habet, magnitudinem et ambitum habet et necessario describi potest. 
haec autem corporea sunt. corporis proprietates autem. quomodo qui 
rationis non expers est in divinam illam et incorpoream naturam dei 
iransferat? Abrahamus quidem patriarcha in vetusto ille adventu dei 
terram et cinerem se existimavit appellavitque ; et quum Daniel, ta- 
lis ac tantus vir, angelum videret, mens eius in perniciem versa est, 
h. e. non multum aberat, quin vitam amitteret; atque David dieit 
"qui terram. prospicit et tremefacit." | sed Mohametes, omnes angeli- 
€as vires superans, nemine intercedente, deum convenit, et super an- 


LIB, IV. CAP. V. 365 


λησε καὶ ὑπὲρ ἀγγέλων καὶ παντὸς τοῦ κύσμου δεήσεις ἐποίησε 
xui τῆς εὐχῆς οὐκ ἀπέτυχεν. ἐγὼ δὲ ἀπορῶ πῶς οὐχ ἔφη Β 
τολμήσας ὃ αὐθάδης οὗτος καὶ ἀλαζὼν ὅτι κατέλαβε τὴν τοῦ 
ϑεοῦ φύσιν ὥσπερ αὐτὸς ὃ ϑεὸς οἶδεν αὐτήν. ἀλλ᾽ ὃ κα- 
᾿τοιχῶν ἐν οὐρανοῖς ἐκγελάσεται αὐτὸν καὶ τοὺς μετ᾽ αὐτοῦ, 
καὶ ὃ κύριος ἐχμυχτηριεῖ αὐτούς. 

Ἔτι οὐχ ἠδύνατο ὃ ϑεὸς γινώσκειν τὴν δύναμιν τοῦ λαοῦ, 
ἀλλ᾽ ἐπέθηκεν ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτῶν νόμον ὃν ovx ἠδύ- 
vavro βαστάζειν. χαὲ πῶς ϑεός, ὃς οὐ γινώσκει τὰ ποιήματα 
αὑτοῦ μηδὲ τὴν δύγαμιν τοῦ ποιήματος αὑτοῦ; εἰ δὲ ϑεὸς 
ὧν ἀληθὴς καὶ τὰ πάντα γινώσχων πρὲν τῆς γενέσεως αὖ- 
τῶν ἔδωκε νόμον μὲν ἀτελῆ διὰ τοῦ lMovoéog διὰ τὴν τῶν 
ἀνθρώπων ἀσϑένειαν, τέλειον δὲ τὸν διὰ τοῦ εὐαγγελίου, πῶς 
“τὸ τέλειον ὥσπερ ἀγνοῶν ἢ μεταμεληϑεὶς εἰς τὸ ἀτελὲς πάλιν 
χατήγαγε; τὸ γὰρ τέλειον οὕτως ἐστὶ τέλειον, εἴπερ οὔτε ἐλ- 
λιπές ἐστιν οὔτε περιττὸν καὶ παρέλκον, ὥσπερ τὸ εὐαγγέ- 
λιον μαρτυρεῖ ἡ ἀλήϑεια. ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ὃ ωάμεϑ' τέ- 
λειον καὶ ὠληϑὲς καὶ ἅγιον καὶ σωτηρίαν καὶ δδηγίαν dnoxa- 
λεῖ. οἱ δὲ τοῦ τοιούτου Πωάμεϑ' ἀκόλουϑοι, δικαιοῦντες τὸν 
ἀσεβῆ, λέγουσιν ὅτι ὃ μὲν Χριστὸς ἐδίδαξε μεγάλα καὶ ἀδύ- 
νατα" τίς γὰρ δύναται ἀγαπῶν τὸν πλησίον ὡς ξαυτὸν καὶ 
τὸν ϑεὸν ἐξ ὅλης αὑτοῦ τῆς καρδίας; τίς δύναται ὑπὲρ τῶν 
διωκόντων χαὶ συχοφαντούντων εὐχεσϑαι; τίς δύναται ἀγα- 


16. ὅπερ Ρ 


gelis et universo mundo preces fecit, nec non compos factus est voti. 
equidem miror, quod petulans iste nebulo non ausus est affirmare, 
perspexisse se dei naturam, quemadmodum eam ipse deus noverit. 
verum qui in coelis habitat, irridebit ipsum et asseclas eius, atque 
ludibrio eos habebit dominus. 

Deinde deus ignorabat vires populi, legemque imposuit cervici 
eius, quam ferre non possent. δ quomodo deus sit, qui haud nove- 
rit opus suum mec operis sui vires? si deus verus et qui omnia 
nosset, ante quam fierent, legem imperfectam per Moysem propter 
imbecillitatem hominum, perfectam autem per evangelium edidit, quo- 
modo perfectam hanc quasi oblitus et negligens rursus in imperfectam 
converterit? perfectum enim est, quidquid nec mancum, nec nimium 
est, quale sane evangelium esse constat. adeo ipse Mohametes evan- 
gelinm perfectum, verum, sanctam et salutem et viam vitae appellat. 
Mohametis asseclae autem, quo impium hunc hominem defendant , 
aiunt, Christum magna et maiora, quam praestari possint, praecepisse. 
quis enim alium ut se ipsum, et deum ex ommi animo diligat? quis 
pro iis, qui: nos insectantur et calumniantur, precetur? quis inimi- 


366 GEORGH PHRANTZAE 


- LJ € ld ^ ^ "v 
πᾶν τοὺς ἐγθροὺς αὑτοῦ; xai τὼ ἕτερα. xal διὰ τοῦτο ἀπέ- 
€ * ' , P D ^ 4 
στειλεν 0 ϑεὸς τὸν lMoaue9 καὶ τὸ κορὰν συγκαταβάσεως 
' €- € » 
ἕγεχεν, ἵνα δᾳδίως πληρῶσιν οἱ &v9ocnot τὸν νόμον πρὸς τὴν 
- , v - 
αὑτῶν σωτηρίαν. εἴπερ γοῦν οὐκ ὠνεφαίγετο ὃ Χοιστὸς ϑεὸς 
ὦ is , , ' * » PARU 
xai ϑεοῦ υἱός, ἀλλ᾽ οὕτως ἁπλῶς ἄνϑρωπος ὡς 0 IMowvorc,! 
ΕἾ , x , ro. ? ' - 2 , 
ἐδεόμεϑα ἂν τινων ἀποδείξεων εἰς τὴν τῆς ἀληθείας φανέρω.. 
σιν" ἐπεὶ δὲ ϑεὸς ἀληθὴς τρανῶς ἀναφαίνεται, περισσὸν 
ν ὦ» ui , 
ἥγημαι δοῦναι ὅλως ἀπολογίαν περὶ τούτου" ὡς γὰρ ϑεὸς 
' 5 ' - - 
καὶ ποιητής, οἰδὲ τὴν τοῦ ποιήματος αὑτοῦ δύναμιν. ἀλλ᾽ 
e "4 | WE - M , , 5. 2A ? 
διίως ἰδωμὲεν καὶ ἐκ τῶν τοῦ locus) λύγων τὸ ἄτοπον. &v- 
τός ἐστιν ὃ μαρτυρῶν xai λέγων ὅτι ὃ Χριστὸς λόγος ϑεοῦ 
ἐστὲ xai ψυχὴ Oto) ἐστὲ xai πνεῦμα ϑεοῦ. καὶ εἰ λόγος 
-Ῥρ 5 , - , c * ' $9 * € 4 
ϑεοῦ ἐστί, πῶς παραλύγως 014 πάντα εἰδὼς ἐποίησεν; ὃ γὰρ 
- “ , , Ε] € x | 
τοῦ ϑεοῦ λύγος οὐκ ἄν ποτε ἀγνοῶν εὑρίσκεται" οὔτε γὰρ 
ὡς υἱὸς τοῦ ϑεοῦ igriv ἐλάττων αὐτοῦ τοῦ ϑεοῦ xai πατρός, 
7 c - a ^ - " 
οὔτε ὡς λύγος αὐτοῦ. καὶ εἰ ψυχὴ καὶ πνεῦμα ϑεοῦ ἐστί, 
πῶς εἴς τε τὰς ψυχὰς τῶν ἀνθρώπων χαὶ τὰ πνεύματα βά- 
ρος ἐνέϑηχε μὴ δυνάμενα φέρειν αὐτό; ἔτι ὃ αὐτὸς φησι 
D - - Ἵ * 
πρὸς τοὺς αὑτῷ ἀκολουϑοῦντας ὅτι οὐδέν εἶσιν εἰ μὴ πλη- 
ρώσαιεν τόν τε ΠΙωσαϊκὸν νόμον καὶ τὸ εὐαγγέλιον χαὲ τὸ : 
, M 2? ^ , ' j , , LI , 
χοράν. καὶ εἰ μὲν βαρέα xai δυσβάστακτα διδάσκει τὸ εὐαγ- 
- € ' c - e , C c 
γέλιον, πῶς ὃ διδάσκαλος ὑμῶν οὕτω παραγγέλλει ὑμῖν, ὡς 
᾿ , ^ ᾿ 
εἰ μὴ πληρώσητε τὸν τὲ παλαιὸν vOuoy καὶ τὸ εὐαγγέλιον, 
γε, , -5»» 28 , ? , |^» ? € , P 
οὐδέν ἐστε, τοῦτ᾽ ἐστιν οὐδεμία ὠφέλεια ἐστιν ἐν ὑμῖν; εἰ δὲ 


cos amet? et quae alia huius generis sunt. itaque deum Mohame- 
tem et coranem ob indulgentiam misisse , quo facilius homines legi 
ad salutem suam satisfaciant. si Christus non esset manifesto deus 
et dei filius, sed simpliciter homo, sicut Moyses ille, forsan argumen- 
tis opus foret ad verum demonstrandum; sed quum eum revera deum 
esse sit in confesso, omnino eius causam agere supervacaneum esse 
arbitror. nam ut deus et creator vim operis sui novit. sed videamus 
tamen, in Mohametis verbis quid insit ineptiarum. ipse testatur ac 
dicit, Christum rationem dei et animam dei et spiritum dei esse. 
quodsi ratio dei est, quomodo, qui cuncta novit, sine ratione egerit? 
in ratione dei enim nulla omnino inscitia inest. neque enim ut filius 
dei minor est deo ipso et patre, neque ut ratio eius. atque si ani- 
ma et spiritus dei est, quomodo animis et spiritibus hominum onus 
imposuerit, quod ferre non' possint? idem asseclis suis dicit, nihil. 
eos esse, nisi legi Mosaicae, evangelio et corani satisfaciant. quodsi 
gravia et difficilia ad ferendum iniungit evangelium, quid magister 
vester ita vobis praecipit, misi veteri legi et evangelio satisfaciatis, 


b 


, ; 
n oO. IV;CCAP. V. 367 


[ E. 3 "ἢ * H ; [ .» D v 
χέλειόν ἔστε τὺ εὐαγγέλιον, ὥσπερ καὶ ἔστι, ματαίως ἄρα 
E - a * τ £v m , 4 
| Qux«ioUre τὸ χορὰν ὅτε συγχαταβάσεως χάριν ἐξεδόϑη, καὶ 
| - , M * - - , 
ἀληθῶς καταψεύδεσϑε τοῦ Χριστοῦ xat τοῦ εὐαγγελίου, τέ- 
m - 
δείον εἶναι δεόμενον διορϑώσεως. 
ν x c b - 
5 Eu δὲ εἰ ὁ Γαβριὴλ ἀνελάβετο αὐτὸν ἐπὶ τοῦ ὦμου 
δῇ ' ' - M , 
αὐτοῦ, τίς χρεία ζώου, iva ἀπὸ τοῦ lMexxà διαχομίσῃ αὐτὸν 
, » , , * - -Ὁ- E 
ἕως Ἱερουσαλήμ; ἔτι τίς μετρήσας TO τῆς 0000 μῆκος τὸ 
- * - - , * ^ * 
ἀπὸ τοῦ πρώτου οὐρανοῦ μέχρι τοῦ δευτέρου καὶ εὑρὼν αὐτὸ 
2 - ΄ » ΠΥ E * ^" 
 z&vraxoGtov ἐτῶν διάστημα ἀνήγγειλε τῷ ΤΠαχούμετ; ὅτε εἰ ga 
* , i ki , ' ' .-, 9 - 
μὲν διὰ βημάτων ποδὸς ἐμετρήϑη vov: τὸ διάστημα, πῶς 
περιεπάτησε σῶμα πάχος ἔχον τὰ ὑπεράνω τῶν οὐραγῶν, ὡς 
αὐτὸς τερατεύεται; εἰ δὲ τοῦτο μὲν ἀδύνατον, ἄγγελοι δὲ x«i 
' Ἢ ἐν 4 m" ' ,? , - , 
ψυχαὶ ἀνέρχονται, πῶς τὰ ἀσώματα σωματικῷ βήματι με- 
-» ' [4 * , € , H , , , 
τροῦσι τὰ ὑπὲρ τὸν οὐρανὸν, ἁτιγα ἐν ἐλαχίστῳ χρόνῳ Óu- 
-ὦ“΄ὦ * ε * ^ γ᾽ , » , * jÍ , 
γανται διελθεῖν τὰ ὑπὸ τὸν οὐρανὸν, ἀέρα λέγω καὶ aidéo« 
, e » * - RJ ' , 
xai τὰ τούτοις ὅμοια; ἔτε μὲν πῶς εἰς τὴν ἀνάβασιν ἐδεήϑη 
, "EOTN , , » * -“ 
ἀγγέλων ἀναβιβάσαι αὐτὸν εἰς τοὺς οὐρανούς, ἐν δὲ τῇ xa- 
, ?,t ^ ᾽ * , - *- rg ' er h * 
ταβάσει οὐδαμῶς, ἀλλὰ μόνον τοῦ ζώου lMnaguax, ἵνα καὶ 
πάλιν αὐτὸν εἰς τὸ lMexxà διασώσηται; καὶ τίς οὕτω παρά- 
LI E , ' 
φρων ὃ μὴ τῶν τοιουτῶν κατεγγωκώς; 
* Ll -ν , € 5 , ? Li € 
Zdu& voL τοῦτο παντελῶς κωλυουσιν OL &x&lyOV ἀκύλουϑοι 
, S 4 ». » ἊΝ ^ 
μετά τίνων διαλέγεσθαι, τὸν ἔλεγχον δειλιῶντες- οὐδὲ yao 


3. τέἐλείου ὄντος καὶ δεομένου P 9. μωάμεϑ P 11. z216- 
9og P 18. τοῦ ἐμπαράκ P 


vos nihil esse, b. e. nihil frugis habere? — deinde si perfectum est 
evangelium, ut est sane, nequidquam coranem ita tueri conamini, ut 
emm indulgentiae causa editum esse dicatis, et omnino inepte de 
Christo et evangelio aflirmatis, perfectum illud esse, quum correctione 
egeat. 
Praeterea, si Gabriel eum humeris imposuit, quid bestia opus 
erat ad ferendum eum Mecca Hierosolyma? aut quis longitudinem 
viae a primo coelo ad secundum emensus, eam distantiam itineri 
quingentorum annorum parem esse reperit et Mohameti nuntiavit? nam 
si gradibus mensurata est ea distantia, quomodo corpus crassum ultra 
voela processit, ut ille halucinatur? quodsi hoc fieri non potuit, sed 
angeli et animae ascendunt, quomodo regiones super coelum sitas 
corporeis gradibus metiantur incorporea, quae quidem tempore bre- 
vissimo ea, quae infra coelum sunt, aera et aethera et his similia, 
transire possunt? aut quid Mohametes angelis in ascensu egebat, ut 
jn coela ab iis eveheretur, in descensu non egebat, sed sola bestia 
Barac usus est, ut Meccam rediret? quis adeo stultus sit, qui haec 
improbanda esse non sentiat? 

Cavent omnino lianc ob causam illius asseclae, ne cum quo- 


368 GEORGH PHRANTZAE 


ἀγνοοῦντές εἶσι τὴν τοῦ διδασχάλου αὑτῶν ματαιότητα. ἀλλ᾽ 
ὅμως κἀκεῖνοι ἀσύμφωνοι πρὸς ἀλλήλους ὑπάρχουσιν. οἵ μὲν 
γὰρ τῷ τοῦ ϑανάτου φόβῳ καὶ ἄκοντες ἕπονται, εἰ δ᾽ ἴσως 
ἀφόβως καὶ ἐν ἐξουσίᾳ ἰδίᾳ ἐγένοντο, εὐθὺς Χριστιανοὶ ἐγέ- 
vorro &v* οἱ δὲ τῇ πλάνῃ συναπαχϑέντες ὡς βέβαια καὶ" 
ἀληϑῆ καὶ ὡς ὡμολογημένα ἔχουσι τὰ τοῦ Πωάμεϑ' ψεύδη 
καὶ τερατεὐύματα" οἱ δὲ οὐ βούλονται ἀποστῆναι τῆς πατρο- 
παραδότου πλάνης αὑτῶν αἰδοῖ τῶν γονέων, ἀλλ᾽ ἐπ᾽ ἐκείνοις 
τιϑέασι τὴν αἰτίαν τῆς πρὸς ϑεὸν ἀπολογίας" οἱ δὲ διὰ τὸ 


E : | 
ἄνετον ai ἐλεύϑερον καὶ περὲ τὰς ἡδονὰς ἐνδόσιμον οὐ βού-τ 


λονται ἐποστῆναι τῆς πλάνης, ἀλλὰ τὴν ἀκαϑαρσίαν καὶ μα.. 
ταίαν δίαιταν προαιροῦνται, γινώσχοντες μὲν ὅτι OUx εἰσιν 
? * - * , , ; € P4 c " 
ἀπὸ ϑεοῦ τὰ λεγόμενα, λέγουσι δ᾽ ὅμως ἄντικρυς, ὡς προ- 
et Ce , - - , L d 
εἴρηται, O0rL ὁδὸν ἐντολῶν cov γνῶναι οὐ βούλομαι. καὶ διὰ 


τοῦτο οὐδὲ παραχωροῦσιν ἐναγινώσχεσθϑαι τὴν θείαν γραφὴν τ 


παρ᾽ ἐχείνοις, ἵνα μὴ τὸ τοῦ διδασκάλου αὐτῶν ψεῦδος εἰς 
». , * -- -3 - 1 

ἔλεγχον ἔλϑῃ. ἐν γὰρ τῷ κεφαλαίῳ τῷ Ἰωνᾷ οὕτω φησίν, 
u » POR , - , , 

ὅτι x&v ὅποῖός ποτε φωραϑείη ἀντιλέγων τῷ κοράν, ϑάνατος 

ἔστω ἡ τιμωρία, μηδὲ πιστεύειν ἕτερον πλὴν αὐτοῦ" ἐν δὲ 
- / -9 , t ^ , etr ^ - 

τῷ κεφαλαίῳ τῷ ““Ιμράμ φησι μὴ πιστευσητε ἕτερον πλὴν τοῦ 2 

« - € , , , ὡς j^ 2 

ἑπομένου τῷ ἡμετέρῳ νόμῳ; καίτοι γε τὸ εὐαγγέλιον σωτηρίαν 
iJ , Cte M] * 5 » » 

εἶναι λέγων καὶ ὁδηγίαν, καὶ μηδὲν εἶναι τοῖς Σαρακηνοῖς 

μὴ πληρώσασι τὸ εὐαγγέλιον καὶ τὸν νόμον. πάλιν δὲ ὃ αὖ- 


17. τοῦῬ 19. ἔσταν P 


quam disputent, refutationem metuentes. neque enim ignorant ma- 
gistri sui vanitatem. nihilo tamen minus ipsi inter se dissentiunt. 
alii enim inviti metu mortis eum sequuntur, qui, si timore vacui et 
sui iuris essent, statim Christiani fierent; alii, errore obstricti, ut 
certa et vera et probata venerantur mendacia et prodigia Mohame- 
' tis; alii a maioribus sibi traditos errores propter verecundiam paren- 
tum relinquere non audent, sed hos sibi ad deum excusationi fore 
confidunt; alii denique propter indulgentiam et libertatem et veniam 
explendae libidinis errorem deserere recusant, atque impuram et va- 
nam vitam praeoptant, qui quae docentur, divina non esse probe 
sciunt, sed, ut dixi, liquido profitentur, viam mandatorum dei nosse 
se nolle. eadem de causa nec sacras literas legi permittunt, ne ma- 
gistri sui mendacia agnoscantur. in capite Iona enim dicit, quicun- - 
que coranem impugnans deprehendatur, eum morte multandum esse, 
nec oportere cuiquam , nisi sibi, credi; idem in capite Amram dicit 
"nemini credite, nisi qui legi nostrae obtemperat^ et tamen evan- 
gelium salutem et viam appellat, et Saracenos, nisi legi et evangelio 
satisfaciant, nihil agere dicit. rursus quasi oblitus, quae ante dixis- 


-LIB.-av. CAP. V. 369 


AE] ; - «€ ^ bd 3. » 
)c ὥσπερ ἐπιλαϑόμενος τῶν ἑαυτοῦ λόγων ἐν τῷ αὐτῷ κε- 
QUE. 


φαλαίῳ φησὶν ὅτι. ἐμοὶ μὲν ὅ ἐμὸς γόμος καὶ ὑμῖν. ὁ ὑμιέτε- 
0g ὑμεῖς ἐλεύϑεροί ἐστε ὧν ἐγὼ πράττω, κἀγὼ. ὧν ὑμεῖς. 
τοῦτο γοῦν ἴδιόν ἐστι τοῦ παρατετραμμένου νοῦς, τὸ μὴ μό- 
γον μετὰ τοῦ καλοῦ τὲ xai ἀγαθοῦ ἀσύμφωνον τοῦτον &UQL- 
] eódou, ἀλλὰ καὲ πρὸς tavrüv μηδέποτε συμφωνεῖν, ὥσπερ 
kai ὁ παρὼν οὑτοσὶ Πωάμεϑ' ἐν ὅλῳ τῷ αὑτοῦ συγγράμμα- 
t. τὼ δὲ τῶν “Χριστίανῶν οὐχ οὕτως, ἀλλὰ πᾶσα 5 ϑεία 
γραφή, 7 τε παλαιὰ ἣ τε νέα, μέα ἑκάστη πρὸς ἑαυτὴν κατὰ 
τᾶσαν ἀκρήθειαν συμφωνεῖ, xai αὖϑις αἱ δύο Opto) κατὰ 
τάντα εὑρίσκονται τὰ αὐτὰ καὶ φρονοῦσαι καὶ λέγουσαι. xat 
εἰχύτως" ὃ γὰρ αὐτὸς ϑεός ἐστιν ὃ ποιητὴς καὶ νομοδότης 
ἧς τε νέας καὶ παλαιᾶς. ἐγὼ δὲ τάχα ἂν μετά τε Ἥσαϊου 
«i Ζ.αβὶδ τῶν προφητῶν εἶπον “ἵνα τί, κύριε, 000g ἀσεβῶν 
νοδοῦται; καὶ ὅτι ἐμοῦ παρὰ μικρὸν ἐσαλεύϑησαν οἱ πό- 
Jec, παρ᾽ ὀλίγον ἐξεχύϑη τὰ διαβήματά μου: ὅτι ἐζήλωσα 
mi τοῖς. ἀνόμοις, εἰρήνην ἁμαρτωλῶν ϑεωρῶν" ὅτε οὐκ ἔστιν B 
ἐγάνευσις ἐν τῷ ϑανάτῳ αὐτῶν καὶ στερέωμα ἐν τῇ μάστιγι 
ὑτῶν, ἐν χύποις ἀνθρώπων ovx εἶσι καὶ μετὰ ἀνθρώπων οὐ 
ταστιγωθήσονται. διὰ τοῦτο ἐχράτησεν αὐτοὺς ἡ ὑπερηφά- 
δια εἰς τέλος " περιεβάλλοντο ἀδικίαν καὶ ἀσέβειαν ξαυτῶν. 
ἐλεύσεται ὡς ἐκ στέατος 7j ἀδικία αὐτῶν: διήλθϑοσαν εἰς 
ἰάϑεσιν καρδίας" διενοήϑησαν καὶ ἐλάλησαν ὃν πονηρίᾳ " 
ἐδικίαν εἰς τὸ ὕψος ἐλάλησαν. ἔϑεντο εἰς οὐρανοὺς τὸ στό- 


(t, in eodem capite "mihi" inquit "mea lex, vobis vestra est; vos 
orum, quae ego facio, expertes estis, ego eorum, quae vos facitis; 

imirum insanae mentis est, non solum cum bonis sapientibusque non 
onsentire, sed etiam secum pugnare, ut Mohametes hic in toto libro 
10 facit. haud eadem ratio Christianorum librorum est, sed omnis 
aera scriptura, tum vetus tum mova, non solum pro se utraque ac- 
iratissime secum «concordat, sed etiam ambas partes prorsus inter se 
onsentientes et congruentes habet. nimirum idem deus auctor et le- 
islator novae et veteris scripturae est. enim vero cum Esaia et 
avide prophetis rogare "quare, domine, via impiorum sLlernitur?" 
que dicere possim, non multum abfuisse, quin labarent pedes mei 
fallerer vestigio; invidisse me impiis, quum viderem peccantium 
acem ; nullam cerni improbationem in morte eorum nec firmitatem 
1 eorum flagellatione, eos aerummis hominum non obnoxios esse, nec 
1m hominibus castigari. quapropter invasit eos postremum superbia, 

tque cinxerunt se iniustitia et impietate. emanabit tanquam ex adipe 
aiustitia eorum ; processerunt ad componendos animos, meditati et 


Phrantzes. 24 


: 
| 
| 
| 
| 
| 
| 


370 GEORGII PIIRANTZAE 
e faut : . 4. εν " 
μα, αὐτῶν, καὶ ἡ γλῶσσα αὐτῶν διῆλϑεν ἐπὶ τῆς γῆς. ἄλλε 
σὺν τῷ ϑεοπάτορι 4αβὲὶδ καὶ αὐτὸς χκεχράξομαι ὅτι διὰ τὰι 
δολιότητας αὐτῶν ἔϑου αὐτοῖς κακώ, κύριε * χατέβαλες αὖ. 
τοὺς ἐν τῷ ἐπαρϑῆναι. πῶς ἐγένοντο εἰς ἐρήμωσιν ἐξάπινα. 
ἐξέλιπον, ἀπώλοντο διὰ τὴν ἀνομίαν αὐτῶν, coti ἐνίπνιοι 
ἐξεγειρομένου. κύριε, ἐν τῇ πόλει σου τὴν εἰκόνα αὐτῶν ἔξου. 
δενώσεις. Su. kt 
- Ἔτι ἐν τῷ αὐτῷ κεφαλαίῳ λέγει ὃ Modus ὅτι oi δαί. 
μονες σωθῆναι μέλλουσιν, Ὠριγένει αἱρετιχῷ ἀκολουϑῶν. και 
ὅτι, μὲν, ἐν ἑτέρῳ τόπῳ φησὶν ὅτι πολλοὶ τῶν δαιμόνων ἀκού. 
σαντὲς τὸ τοῦ ΠΠωάμεϑ' κορὰν ἀναγινωσκόμενον ἐπήνεσαν xa. 
ἐθαύμασαν καὶ πιστεύσαντες αὐτῷ ἐσώϑησαν ἀλλὰ νῦν οὐλ 
οὕτως, ἀλλὰ καϑολικῶς λέγει καὶ ἀποφαίνεται ὅτι σωϑῆνα; 
μέλλουσιν οἱ δαίμονες. εἰπερ γοῦν δύναται σωθῆναι εἷς xu. 
«μόνος ἐκ. τοῦ τάγματος αὐτῶν, δύνανται σωθῆναι καὶ πάν. 
τες. ἀλλ᾽, ὥσπερ πάντοτε αὐτὸς ἑαυτῷ ἀντιλέγει, xal ἔναν- 
τιοῦται, οὕτως καὶ κατὰ τὸ παρὸν αὐτὸς καὶ οἵ μετ᾽ αὐτοί 
κατὰ πάντα λέγουσι τὸ εὐαγγέλιον τέλειον καὶ ἅγιον καὶ co- 
τήριον ὡς τοῦ Χριστοῦ λόγους, νῦν δ᾽ ὡς καὶ πολλάκις ἐναντίς 
τούτῳ καϑόλου λέγουσιν. ὃ γὰρ Χριστὸς οὕτως εἴρηκε πρὸ; 
ποὺς τῆς γεέννης ἀξίους “πορεύεσϑε ἀπ᾽ ἐμοῦ οἱ κατηράμένο 
εἰς τὸ πῦρ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγ' 


- e ' 


ὃ wi 


, 19. λόγον P 20. τούτων P 
Bt9s, "oy w^. 


* 


ROEDI 


locuti sunt in pravitate, iniquitatem verbis extulerunt; collocarunt i: 
coelis os suum, et lingua eorum ad terram penetravit. at idem cun 
patre dei Davide dicam "propter fraudes eorum immisisti iis mala 
.domine: deiecisti eos, dum se efferunt. quam praecipites dati sun 
in miseriam? defecerunt, perierunt iniustitia sua, tanquam somniun 
.expergiscentis. delebis, domine, in urbe tua imaginem eorum. 
Eodem capite Mohametes daemones salvatum iri dicit, Origenen 
haereticum secutus. quod enim alio loco narrat, multos daemones 
.qui Mohametis coranem praelegi audirent, eum librum laudasse e 
-admiratos esse, et fide ei habenda esse salvatos: nunc quidem noi 
idem dicit, sed in universum docet, daemones salvos fore. si enin 
unus ex eorum ordine salvari potest, omnes salvari possunt. sed si 
cut ubivis secum pugnat et dissentit, ita hic quoque. nam quun 
ipse et asseclae eius evangelium omnino perfectum, sanctum et salutar: 
.esse dicant ut doctrinam Christi, nunc, ut saepe, huic generali sen 
tentiae contraria proferunt. Christus enim gehenna dignis ita edi 
xit "abite hinc exsecrandi in ignem, aeternum et paratum diabolo e 
angelis eius." quod quum diceret, nullum daemonum exemit de poe 
na. nec immerito. nam qui propter poenitentiam salvatur, factis sui 


11}. IV. CAP. V. | 371 


Mos QUIOU. τοῦτο τοίγυν εἰπὼν οὐδένα τῶν δαιμόνων 
ὠρῆκεν ἐκτὸς τῆς κολάσεως. καὶ εἰχύτως * δ yao. σεσωσμέ- 
voc σὺν μετανοίᾳ τὸ κατὰ δύναμιν xat αὐτὸς συμβάλλει διὰ 
πράξεως εἰς τὴν. τῆς σωτηρίας, ὅδόν. ἐπὶ γὰρ τοῦ σώματος 
m δύναται ἄγϑρωπος πριῆσίε τὸ κατὰ βούλησιν ἤτοι τὸ μὴ 
ἐμπεσεῖν εἰς γόσον, ἢ ἐμπεσὼν οὐκ ἔχει ἐπ᾽ ἐξουσίας ἐπᾶνελ- 
| ϑεῖν εἰς τὴν προτέραν ὑγίειαν" éni δὲ τῆς ψυχῆς οὐχ οὕ- 
fuc, ἀλλὰ πᾶς τις ἄνϑρωπος ἐπ' ἐξουσίας ἔχει. ἵνα μὴ ἁμάρ- 
τῇ, ὅπερ deriv. ἀσϑένεια ψυχῆς. ἁμαρτὼν δὲ εἰς τὴν αὐτοῦ 
 ϑέλησίν ἐστιν ἵνα καὲ αὖϑις ᾿ἀνακαλέσηται ἑαυτὸν καὶ μὴ 
μόνον εἰς τὴν προτέραν ὑγίειαν τῆς ψυχῆς ἐπανέλϑοι ἀλλὰ 
καὶ πολλῷ τῷ μέτρῳ ὑπερβῇ, καὶ " σὺν τῇ μετανοίᾳ, ὡς &- 
ρηται, ποιήσῃ καὶ ἔργα ἀξιόχρεα, ἢ κατὰ δεύτερον, ὡς qaot, 
πλοῦν μόνον μεταγοῶν εὑρίσκηταῖ. καὶ Ó ᾿πανάγαϑος ϑεύς, ὃ 

διὰ τήν σωτηρίαν͵ τῶν ἀνϑρώπων κλίνας τοὺς οὐρανοὺς xai 
χατελϑὼν καὶ γεγονὼς ἄνϑρωπος, ἐχχέει τὸ ἔλεος αὑτοῦ, ὅπερ 
ἐστὲ μεῖζον πάσης πράξεως ἀγγέλων τε xal ἀνθρώπων, xai 
ἀντὲ πασῶν ἀρετῶν τοῦτο λογίζεται, καὶ πρὸς ξαυτὸν προσ- 
«καλεῖται αὐτοὺς καὶ φίλους αὑτοῦ καϑίστησιν. ἐπὲ δὲ τοῦ 
διαβόλου, ποῦ μετάνοια; ποῦ ταπείνωσις; 7 γὰρ μετάνοια éx 
ταπεινώσεως γίνεται" πρότερον γὰρ καταγινώσκει τις ἑαυτοῦ 
ὡς κακῶς πράξαντος, ἔπειτα μετάνοεῖ ἐφ᾽ οἷς ἥμαρτεν. ὃ δὲ 
διάβολος τοὐγαντίον στέργει μὲν τὴν ἁμαρτίαν ἣν ἥμαρτε xa 
τὸ xarà δύναμιν πρόξενος χαὲ συνεργὸς τῆς τῶν ἀνθρώπων 83 
ἡ ἀπωλείας εὑρίσκεται. τίς γοῦν κοινωνία ϑεῷ καὶ διαβόλῳ; 


Γ 


" 


| pro viribus confert ad salutem obtinendam. corpore enim. homo fa- 
cere, quod vult, non potest, velut a morbo sibi cavere, aut, postquam 
incidit in morbum, pristinam valetudinem ad arbitrium recuperare; 
.contra animo omni homini licet ac concessum est peccatum vitare, 
qui morbus animi est, aut, si peccavit, revocare se et non solum re- 
.€uperare pristinam animi valetudinem, sed etiam longe firmiorem ' sibi 
parare, atque aut cum poenitentia, ut dixi, opera salutaria edere, aut. 
solam viam, ut aiunt, poenitentiae tenere. deus optimus enim, qui 
. ob salutem hominum, relicto coelo, in terram descendit et homo fa- 
,€tus est, misericordiam suam, quae ominibus angelorum hominumque 
. factis maior est et par habetur cunctis virtutibus, effundit, eos ad se 
invitat et amicos sibi facit. αὖ ubinam in diabolo poenitentia ὃ 
"ubinam summissus animus? — poenitentia enim animi non nisi sum- 
missi est. nam prius aliquis quod male fecerit, se accusát, deinde eum 
poenitet eorum, quae fecit, sed diabolus amat potius peccatum, quod 
commisit, et pro viribus adiuvat perniciem hominum. Ame igitur 


373 GEORGII PHRANTZAE 


' , M Lu " 
ἄρα ματαίως ἐλάλησεν ὃ ΠΠ]ωάμεϑ, εἰπὼν ὅτι δύνανται oc- 
ϑῆναι οἱ δαίμονες. xA MAE 
"Ew ὃ αὐτὸς lModus9 quoi περὲ τοῦ κορὰν ὅτε οὐδεὶς 
- 2 , »«45 3 * c , ' ᾿ , 
τῶν ἀνθρώπων. οὐδ᾽ αὐτὸς ὃ ]ωάμεϑ' γινώσχει τὴν τούτου 
29 ὃ ? ? » , ΔῸΣ , * 3 ««( δ 5 ΕἸ , 1 
ἐξηγησιν, &ÀÀ ἡ μόνος ὃ ϑεὸς. καὶ εἰ voUv0 ἐστιν ἀλήϑεια," 
" , ^ 1 u u , 
ποία éotiv y, τοῦ κορὰν ὠφέλεια; ἴσως γὰρ οὕτως ἠδύνατο 
ὠφελῆσαι, εἴπερ. ἐγίνωσκον τὰ παρὰ ϑεοῦ λεγόμενα: ἐπεὶ ὁ᾽ 
y CM, c , c , - e , * - ? 
αὐτὸς 0 JMoueue9 εὐρίσκεται μαρτυρῶν ὅτι οὐδεὶς τῶν Gy- 
ϑρώπων. γινώσκει τὰ ἐν τῷ κορὰν λεγόμενα, τίς ἡ τούτου 
δ} ' ᾽ , Ar » na e 
ὠφέλεια; πάντως οὐδεμία. καὶ τίς μείζων ἀλλη ἀπόδειξις ὅτε 
οὐκ ἔστιν ἀπὸ ϑεοῦ ὃ παρὰ τοῦ lMo«us9 δοϑεὶς νόμος; oU 
γὰρ δὴ ματαίως νομοϑετεῖ ὃ ϑεός. ἰδοὺ τοίνυν καταφανές 
? ^ , et Σ » * - » * * ? , 
ἐστι τὸ χκοράν, ὗτι οὐκ ἔστιν παρὰ ϑεοῦ, ἀλλὰ καὶ ἀνάπλα- 
σμά ἐστε διανοίας αὐτοῦ τοῦ καχοδαίμονος. καὶ πρόδηλον ἐξ 
' » A » - P - w^ Ὁ 
αὐτοῦ τοῦ χορᾶν, ὅτι οὔτε τῇ παλαιᾷ γραφῇ συμφωνεῖ ovre | 
τῇ νέᾳ διαϑήκῃ., καίτοι ys ὅμολογοῦντος τοῦ Πῆωάμεϑ' ὅτι 
, 5 € , 1 ?v: 
ἅγιαι καὶ καλαί εἶσιν αἱ γραφαί, xut ὅτι οὐδέν εἶσιν oL ἐκείγου 
ἀχόλουϑοι εἰ μὴ πληρώσαιεν τόν τε νόμον καὶ τὸ εὐαγγέλιον. ἔτε 
H Ὁ 3ϑ » « δι ' 3 , » »ve* - 
σχεδὸν δι’ ὅλου αὐτὸς ξαυτῷ ἐστὶν ἀντιλέγων. ἔτε οὐδὲν ϑαῦμα 
ἐποίησεν εἰς πίστωσιν τῶν λεγομένων. ἔτι ὁμολογούμενα ψεύδη a 
περιέχει, ὅπερ ἐστὲ τοῦ ϑεοῦ ἀλλότριον πάντῃ. ἔτι βίαιόν ἐστι 
καὶ καταλύειν τὸ αὐτεξούσιον, ὅπερ οὐδέποτε ὃ ϑεὸς ἀνέτρε- 
- x a Ld 
Wev. ἔτι παντελῶς ἐστὶν ἄτακτον, καὶ τὸ ἄτακτον μακράν ἐστι 
τοῦ 9e00: οὐ γάρ ἐστιν ὃ ϑεὸς ἀταξίας ϑεός. ἔτι πονηρὸν 


18. πληρώσι P 21. ἔτι — αὐτεξούσιον add Alterus 


diabolo cum deo communio? ergo temere Mohametes loquitur, quum 
daemones salvari posse dicit. 

Idem Mohametes affirmat, coranem nullum hominem interpretari 
posse, ne ipsum Mohametem quidem, sed solum deum. quod si ve- 
rum est, quae tandem est utilitas coranis? fortasse utilis esse pos- 
set, si intelligerent homines a deo tradita; sed quum Mohametes: ipse 
testetur, nullum hominem intelligere, quae in corane, doceantur, quae- 
nam possit istius utilitas esse? profecto nulla omnino. quod autem 
gravius documentum est, quo probetur, deum non esse legis a Mo- 
hamete constitutae auctorem? — neque enim nequidquam deus leges 
sancit. manifestum est igitur, coranem non esse a deo repetendum, 
sed potius opus sapientiae ipsius satanae esse; atque ex ipso corane 
perspicuum est, eum nec cum vetere scriptura, nec cum novo testa- 
mento congruere, quum tamen consentiat Mohametes, eas literas sa- 
cras et pulcras esse, nec quidquam agere asseclas suos, nisi legi et 
evangelio satisfaciant. accedit, ut paene ubivis sibi repugnet; ut 
nullum miraculum ediderit ad fidem dictis parandam ; ut liber iste 


ΕΒ. CAP. V. 373 


ἀναφαίνεται. καὶ πῶς ἀπὸ τοῦ ϑεοῦ τοῦ πάσης ἐπέχεινα 
εὐθύτητος καὶ ἁπλότητος ; ἔτι πεπλασμένας καὶ τερατώδεις 
ϑεωρίας" περιέχει" καὶ πῶς τοῦτο ἀπὸ ϑεοῦ τοῦ ποιητοῦ καὶ 
᾿δοτῆρος τῆς ἀληϑείας; τὸ δὲ πάντων τῶν καχῶν ἔσχατον 
xui πρῶτον, ὅτι παρὰ δαίμονος ἐξεδόθη τὸ τοιοῦτον xo- 
ράν, χἂν xci τὸν ϑεὸν διαβάλλοντες λέγωσιν ὅτι ἀπὸ ϑεοῦ 
ἐδόϑη.. ᾿ ' SU PT ag 

* Θαυμάζω yàg ἐγωγε καὶ λίαν ἐκπλήττομαι πῶς τὸν Χρι- 
στὸν ἀφέντες οἱ τάλανες ἠκόλουϑησαν τῷ loaus9. αὐτὸς 
καὶ γὰρ ὁ τοῦ ωάμεϑ' νόμος, τοῦτ᾽ ἔστι 10 χοράν, αὐτὸ τοῦτό 
φησιν ὅτε Ov ἀγγέλου εὐηγγελίσϑη τῇ μητρὲ τοῦ Ἰησοῦ καὶ 
διὰ πνεύματος ἁγίου ἡγιάσϑη καὶ τῇ δυνώμει τοῦ ϑεοῦ συνε- 
λήφϑη, ἀλλ᾽ οὐ φύσεως ἐνεργείᾳ, καὶ ἐκ παρϑένου ἁγιωτάτης 
καὶ ὑπὲρ πάσας τὰς ἄλλας γυναῖχας καϑαρᾶς γεννηθῆναι" ἐν 
γὰρ τῷ κεφαλαίῳ τῷ «Αἰνεσάν φησιν “ὦ ἑταῖροι τῆς βίβλου 
(τοῦτ᾽ ἔστιν οἱ πιστοί), “μὴ λέγετε περὲ τοῦ ϑεοῦ πλὴν τῆς 
ἀληϑείας, ὅτι ὃ Χριστὸς Ἰησοῦς υἱός ἐστι τῆς αρίας xai 
ἀπόστολος ϑεοῦ καὶ λόγος ϑεοῦ, ὃν ἐν αὐτῇ ἔϑηκε διὰ πνεύ-- 
ματος τοῦ ἁγίου." ἰδοὺ γοῦν ϑεὸν ὀνομάσας καὲ λόγον ϑεοῦ 
xai πνεῦμα ἅγιον τὴν τρισυπόστατον τριάδα ὃ ἄϑλιος οὐκ 
ἡνοιξε τοὺς τῆς ψυχῆς ὀφϑαλμοὺς ἰδεῖν τὸ φῶς τῆς τριάδος. 
καὶ εἰκότως" ὥσπερ. γὰρ τὰ ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς μητρὸς εὗρι- 


ii. ἡ μήτηρ P 


manifesta mendacia contineat, id quod a deo prorsus alienum est; 
ut violentus sit et libertatem tollat, quam deus nunquam evertit; ut 
perturbationis plenus sit, quae ἃ deo longe abest, quandoquidem deus 
non est perturbationis deus; ut pravus sit, quum deus omni sit ae- 
quitate et iustitia superior; ut itinera fictitia et prodigiosa contineat, 
quum. deus sit. omnis veritatis auctor. quorum malorum omnium 
primum ei postremum est, quod a daemone editus est coran iste, 
quamvis eum a deo editum esse dicant deum calumniantes. 

Miror equidem et admodum stupeo, quod, Christo relicto, mi- 
seri isti. Mohametem secuti sint. in ipsa enim Mohametis lege h. e. 
corane- docetur, Christum per angelum matri Iesu praenuntiatum, per 
spiritum sanctum sanctificatum, vi divina, non naturali, conceptum, et e 
virgine sanctissima et prae ommibus feminis pura natum esse. capite 
| Aenesan enim dicit "socii scripturae" (ἢ. e. fideles), "ne dicatis nisi 
| yerum de deo, Iesum Christum filium Mariae et legatum et verbum 
| dei esse, quem in ea collocavit per spiritum sanctum." itaque miser 
| iste, quum. deum appellaret et verbum dei et spiritum sanctum h. e. 
| 
| 
: 


sanctam trinitatem, non aperuit tamen oculos mentis ad videndum 
lumen trinitatis, nimirum sicut iu ventre matris fetus immaturi vi- 


: 


€ 


: CERERI 4 L1. 
374 GEORGII PHRANTZAE 


σχύμενω ἔμβρυα npo, τῆς γεννήσεως αὐτῶν ᾿ζωὴν μὲν ἔχου- 
σιν, ἀνωφελῆ δὲ καὶ ἀνόητον, xat ψυχὴν μὴ δυναμένην δια- 
«obi: τὸ κρεῖττον τοῦ χείρονος, 7 naga. καιρὸν γεννηϑέντα 
οὐκ εἰσιν ἄνϑρωποι: dÀM ἐχτρώματα καὶ ἀμβλώματα, οὕτω 
xot πᾶς ἀσεβῆς ὃ μὴ ἀναγεννηϑεὶς δι᾽ ὕϑατος xat πνεύματος, 
τοῦτ᾽ ἔστι διὰ τοῦ ἁγίου βαπτίσματος, οὐ δύναται ἰδεῖν τὸ 0U- 
B φάνγιον φῶς καὶ τὴν τῆς ἀληϑείας ἐπίγνωσιν, καὶ “διὰ τοῦτο 
μύσας τοὺς τῆς Ψυχῆς αὑτοῦ. ὀφϑῳλμοὺς ὃ μάταιος σκοτεινὸς 
ἐναπελείφϑη ὡς ὃ πατὴρ αὐτοῦ ὃ διάβολος. περὲ γὰρ τοῦ ἁγίου 
πγεύματος συνεχῶς ἐν τῷ κορὰν μέμνηται. φησὶ γὰρ ἐν τῷ κεφα-" 
λαίῳ τῷ Ἐμπιᾶ ὡς ἐκ προσώπου τοῦ ϑεοῦ ὅτι ἀπὲ τῆς ἽΜαρίας 
ἐνεφυσήσαμεν αὐτῇ ὃκ τοῦ πνεύματος τοῦ ἁγίου. καὶ πάν- 
τῶς οὐ δύναται εἰπεῖν Ort περὲ ἀγγέλου εἶπε τοῦτο ó ϑεός. 
xai περὲ μὲν τοῦ Χοιστοῦ «ταῦτα! περὶ δὲ τοῦ “Ἰηωάμεϑ 
οὐδὲν τοιοῦτόν φησιν, ἀλλ᾽ ὅτι ἦν ὀρφανὸς xai πλανήτης ὑπὸ i 
ϑεοῦ quia Bele. ὅτι τὸν ΥΩ λόγον ϑεοῦ ὀνομάξει,. ὥς β 
εἴρηται; καὶ ψυχὴν. ϑεοῦ καὶ. προφήτην πάντων τῶν προφη- 
τῶν μέγιστον, τὸν δὲ Ioue οὕτως μόνον προφήτην ἁπλῶς. 
ἔτι τὸν “Χριστὸν ἐκ τοῦ "fondu καὶ ᾿Ισαὰκ καὲ "ox ὅμο-. 
λογοῦσιν. εἶναι, τοῦ ἔχοντος τὰς ἐπαγγελέας" ὃ δὲ ΜΙωάμεϑ3 
ἐκ τοῦ Ἰσμαήλ. ἐστιν, ὅστις ἐξεβλήϑη μετὰ τῆς μητρὸς. αὑτοῦ 
τῆς παιδίσκης. yag ἐκ τοῦ οἴκου TOU ““βραάμ. é: 0 Χρι- 
στὸς οὐδέ ποτε ἐποίησεν ἁμαρτίαν (λόγος γὰρ ϑεοῦ xai πνεῦ- 


10. βαπτίσματος MP 11. ἐμπατᾷ P ὅτι post Μαρίας 
transponendum 13. δύγασϑε P 


εἰ 
* 
* 


tam quidem, sed inutilem et sui nesciam, atque mentem, utrum me- 
lius, utrum peius sit, non discértieatemy habent, aut; ante tempus. 
editi, non homines, sed partus praeposteri vel abortus sunt; ita quisquis 
impius per'aquam et spiritum h. e. sanctum baptisma non regeneratus, 
coeleste lumen οὐ veritatem adspicere nequit ; et propterea, clausis 
oculis mentis, nebulo iste occaecatus mansit, ut pater eius diabolus. 
sancti spiritus enim in: corane perpetuo mentionem facit. capite EÉm- 
pia enim nomine dei de Maria dicit, ^inspiravimus ei per spiritum 
sanctum." profecto enim. dicere. non potest, de angelo hoc, deum di- 
cere.' haec igitur de Christo praedicat; de Mohamete nihil eiusmodi, 
sed orbum eum fuisse et vagum hominem a deo compulsum. idem 
Christum verbum dei appellat, ut diximus, et animam dei et prophe- 
*am omnium prophetarum. maximum, Mohametem autem simpliciter 
prophetam. deinde Christum 'ab Abrahamo, Isaaco et lacobo, quibus 
promissa data erant, genus ducere consentiunt; Mohametes autem ex 
Tsmaelis posteris est, qui cum. matre sua, Agar ancilla, ab Abrahamo 
domo eiectus est. Christus nunquam peccavit (nam verbum' dei et 


Lm.]V. CAP. Y Y. 379 


^ 
H 


| «e ϑεοῦ οὐ eredi. πλανηϑῆναι) XN ᾿ δὰ Modus sin) alk- 
I*0zc ἐγέχετο χαὶ φονεὺς καὶ &ona$ καὶ ἀσελγής; xot πὐλλὸῖς 
| ἑτέροις ἁμαρτήμασιν ἔνοχος. ἐγένετο, ἐφ’ οἷς 6 ϑεός, ὥς φα- 
| σιν, QUIOY συνεπάϑησεν. | ἔτι ὃ “Χριστὸς φρικτὰ, καὶ ἐξαίσια 


πεποίηκε ᾿ϑαύματα, ὡς ἐν τῷ κεφαλαύῳ τῷ Ἐλμαϊδᾶ μεμαρτύρη- 


| ται ὅ ὅτι ὃ Χριστὸς τυφλοὺς ἐφώτισε, λεπροὺς ἐκαϑάρισε, γεχροὺς 
: ἀνέστησε καὶ ἄλλα πολλὰ εἰργάσατο" ὃ δὲ ἸΠωάμεϑ οὐδὲν ϑαῦ de 


πεποίηκε κατὰ τὸ κδράν, ἀλλ᾽ ἢ μόγον τὸ τῆς σελήνης, ὅπερ᾽ ἐστὲ 
ψεῦδος ἃ ἀντικρὺς, καὶ ἕτεράτινα αἰσχρά, ἅπερ xot παρεσίωπήϑη- 
σαν καὶ τῇ σιγῇ παρεδόϑησαν διὰ 10 λέαν δύσφημον. ἔτι κατὰ 
μὲν τὸ ᾿εὐαγγέλιον xoi αὐτὴν τὴν ἀλήϑειαν ὃ Χοιστὸς ἐοταύ- 
pure xad τέϑνηχε xai ἐτάφη καὶ ἀνέστη χαὶ ἀνελήφϑη xad 
ἐν δεξιᾷ τοῦ πατρὺς a af deed κατὰ δὲ τὸ xoguv, ὡς δῆϑεν 
τιμῶντες αὐτόν, λέχουσιν ὅτι οὐκ ὠπέϑανεν, ἀγελήφϑη δ᾽ 
ὅμως. ὁ xai ἰδοὺ ὅσον ἀπὸ τῆς τοῦ εὐαγγελίου᾽ ἀληϑείας καὶ 
ἀπὸ τῆς τοῦ ῆωάμεϑ ψευδολογίας ὃ Χριστὸς ξῶν ἀναφαί- 
γεται καὶ ὁμολογεῖται, ὃ δὲ Mayovus9 οὕτοσίν, ὡς πάντες. "οἱ 
τὰ ἐχείνου φρόνοῦγτες ὁμολογοῦσιν, ἄπέϑανε. καὶ οὐκ ἀνέστη. 
xai τοίνυν διὰ ταῦτα πάντα τὸν Χριστὸν ἔδει προσκυνεῖν wal 
μὴ τῷ Πωάμεϑ᾽ ἀκολουϑεῖν. πῶς γὰρ ἔδει πιστευϑῆνωι τὰ 
τοῦ ϑεοῦ λόγια ἀνθρώπῳ ὁμοίῳ κατὰ πάντα τῷ 'ϑαΐμονι; καὶ 
εἰ βούλει, παραβάλλωμεν ὠμφοτέρους, καὶ γνωσόμεϑα τὰ TOU 
τῶν ἰδιώματα. ὃ διάβολος ἐπηῤθμένος xai “ἀλαζών, ὃ Ἰ]ωά- 


E T ἐλείμαδα, Ρ ; 


spiritus dei non potest peccare), sed Mohámetes tdololatra; Hosaddhdi, 
praedo, libidinosus, multisque aliis vitiis obnoxius erat, ob quae eum 
deus, ut aiunt, miseratus est.. Christus stupenda et eximia miracula 
edidit, sicut in capite Elmaida confirmatur, Christum caecis visum re- 
stituisse, scabiosos purgasse; mortuos suscitasse et multa alia fecisse. 
contra Mohametes nullum miraculum edidit secundum coranem, prae- 
ter unum illud de luna, quod manifestum mendacium est , et alia 
ctae turpia, quae silentio praetermissa sunt propter nimiam. in- 
amiam. Christus secundum evangelium et revera cruci affixus, mor- 
iuus et sepultus est, surrexit, in coelum ascendit et a dextra patris 
sedet; secundum coranem autem, utpote eum venerantes, dicunt, eum 
non mortuum 6888, sed tamen in coelum ascendisse. itaque veritas 
evangelii et mendacia Mohametis testimonio sunt et. consentiunt, Chri- 
stum vivere; Mohametes iste vero, ut omnes asseclae eius conye- 
niunt, mortuus est nec surrexit. ob haec omnia igitur Christum pro- 
fiteri , non Mobametem sequi debebant. quis enim dicta dei ab ho- 
mine omnino daemoni simillimo accipiat? si placet, comparemus eos 
et cognoscamus utriusque proprietates. diabolus elatus et nebulo; 


" 


3η0 GEORGII. PHRANTZAE 


ps9 ἐπηρμένος xal ἀλαζών" τίς. yapgxus(Gov τοῦ ΠΠωάμεϑ', 
ὃς ὑπεραναβὰς τοὺς οὐρανούς, ὡς αὐτὸς περὶ αὑτοῦ εἴρηχε, 
καὶ αὐτὰς πάσας τὰς ἀγγελικὰς δυνάμεις τῷ ϑεῷ προσωμίλει, 
καὶ μεσίτης τῶν ἐπταικότων ἀγγέλων éyévero , ἀλλὰ xai τοῦ 
χκύσμου παντὸς προστάτης; ὃ διάβολος ἀνϑρωποκτύνος ἐστί, 
xci ὃ ἸΠωάμεϑ' τοὺς μὴ πειϑομένους τοῖς δόγμασιν. ἀὑτοῦ 9α- 
γάτῳ κατεδίκασεν. ὃ διάβολος ἀπατεών ἐστι, καὶ ó. Menge 
τὰς ἡδονὰς ἐνδοὺς. καὶ ὥσπερ τι δέλεαρ ἐν ἀγκίστρῳ ἐνθεὶς 
τοὺς ἀνοήτους πρὺς ἑαυτὸν ἐφελκύσατο. ὃ διάβολος ψεύστης 
ἐστίν. ἀλλ᾽ οὐ τοσοῦτον ὡς ὃ ἸΠωάμεϑ, καϑὼς καὶ ἐν ὅλῳ: 
τῷ κορὰν τρανῶς ἀναφαίνεται. ὃ διάβολος ὕπουλός ἐστι" 
8η καὶ τίς ἄλλος ὡς Πωάμεϑ τῇ ταπεινώσειν ὑποχριϑεὶς τὴν 
ὑψηλοφροσύνην ἠσπάσατο; ὃ διάβολος ovufloviog ἐστε τῶν 
ἀπηγορευμένων, καὶ ὑπὲρ πάντας ὃ ωάμεϑ: οὐδὲν γὰρ 
ὑγιές, οὐδὲν ὠφέλιμον, οὐδὲν. ϑεῷ δεκτόγ,, ἀλλὰ τὰ πάντα ὶ 
κατὰ τοῦ ϑείου νόμου ἐδίδαξεν. ὃ διάβολος ἀϑεύς ἐστι, xai 
κατὰ πάντα ὅμοιος αὐτῷ ὃ τῆς ἀπωλείας υἱὸς ὃ Π]ωάμεϑ'» 
ϑεὸν γὰρ προσκυνεῖ καὶ κηρύττει ὅλόσφαιρον xai ψυχρότατον, 
ϑεὸν προσκυνεῖ τὸν “μήτε γεννήσαντα μήτε γενγηϑέντα,, μὴ 
νοήσας ὃ δείλαιος ὅτι σῶμα προσχζυγεῖ καὶ οὐ ϑεόν" d γὰρᾳ 
σφαῖρα εἶδος. σώματός. ἐστι καὶ ἡ ψῦξις ποιότης δώματος. 
τὸν δὲ ϑεὸν τὸν μήτε γεννήσαντα μήτε γεννηθέντα οὐ προσ- 
κυνεῖ ἀλλὰ σῶμα, οὐτε ϑεὸν ἀσώματον καὶ ἀληϑῆ, ἀλλὰ 


ὸ 


Mohametes elatus et nebulo. quis enim Mohamete maior, qui supra 
coela, ut ipse de se praedicat, et omnes angelos egressus, deum 
convenit et angelis, qui peccaverant, diyinam gratiam reconciliavit, 
quin etiam totius mundi patronus fuit? diabolus homicida est; Mo- 
hametes eos, qui dogmatis suis non obtemperarent, morte multavit. 
diabolus fraudulentus est; Mohametes licentiam voluptatum faciens, 
quas. quasi;ut escam hamo afflixit, imprudentes ad se pellexit. . diabo- 
lus mendax est, nec tantus tamen, quantus Mohametes, quod toto 
corane clare demonstratur. diabolus subdolus est; quis autem. pariter 
ac.Mohametes, humilitate occultans superbiam, blanditus est?  dia-. 
bolus vetitorum-suasor est; idem prae omnibus Mohametes , jn ni- 
hil salutare, nihil utile, nihil deo acceptum, sed omnia legi divinae 
contraria docuit. diabolus impius est; omnino ei simillimus est per- 
niciei filius Mohametes. deum enim adorat, quem globosum et fri- 
gidissimum appellat, deum, qui nec generavit nec generatus est, ad- 
orare.sibi visus, atque nescius, corpus, non deum a.se adorari. glo- 
bus enim species, frigus qualitas corporis est. itaque non deum, qui 
nec generavit nec generatus est, adorat, sed corpus adorat, nec deum 
incorporeum et verum adorat, sed. deum, quem somnia impiorum con- 


“ΛΒ. IV. CAP. VI.- 333 


- sv προσχυγεῖ ὃν ὄνειροι τῶν ἀσεβῶν διαπλάττουσι. γελοῖον 
γὰρ πάντως ἐστὲ δοξάζειν τινὰ ἥλιον φῶς μὴ ἔχοντα καὶ πη- 
yg» ἄνευ ὕδατος vaL νοῦν λόγον μὴ ἔχοντα, ὡς εἰπόλοιτο ὃ 
᾿ τοιοῦτος ϑεύς. ὃ δὲ nag! ἡμῖν τοῖς Χριστιανοῖς ϑεὸς εἷς 
δ ἐστὲν ὃ πρὸ πάντων καὶ ἐπὲ πάντων καὶ ἐν πᾶσι xai ὑπὲρ 
10 πᾶν, ἐν πατρὶ καὶ υἱῷ καὶ ἁγίῳ πνεύματι πιστευύμενός TE 
χἀὶ προσχυνούμενος, μονὰς ἐν τριάδι καὶ τριὰς ἐν μονάδι 
ἀσυγχύτως ἑνουμένη χαὲ ἀμερίστως διαιρουμένη, μονὰς ἣ 
αὐτὴ καὶ τριὰς παντοδύναμος, πατὴρ ἄναρχος οὐ μόνον ὡς 
οἄχρονος ἀλλὰ καὶ ὡς κατὰ πάντα τρόπον ἀναίτιος, μόνος 
αἰτία καὶ ῥίζα καὶ πηγὴ τῆς ἐν υἱῷ καὶ ἁγίῳ πνεύματε ϑεω- 
ρουμένης ϑεύτητος" ὃς ἵλεως γένοιτο ἡμῖν καὶ πᾶσι Χρι- 
στιαγνοῖς ἐν τῇ ἡμέρῳ τῆς κρίσεως πρεσβείαις τῆς πανυπερεῦυ- 
᾿λογημένης δεσποίνης ἡμῶν ϑεοτόχου καὶ ἀειπαρϑένου αρίας 
5 καὲ πάντων τῶν ἁγίων. ἀμήν. 

6. Τίς γοῦν ἀντιλογία ἐστὲ περὲ τοῦ πλάσματος τῆς 
σελήνης; ὅμως πᾶς τις ὃ ζητῶν τὴν ἀλήϑειαν γνώτω ὅτι τὰ 
ϑαυματὰ οὐ κατ᾽ ἐπίδειξιν γίνονται, ἀλλὰ δι’ ἀφέλειαν ψυ- 
χικὴν ἅμα, καὶ σωματικήν, ὡς éni τοῦ Χριστοῦ, ἢ διὰ χρῆ- 
σιν, ὡς ἐπὶ τοῦ ]Movoéog καὶ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ. ἀλλὰ πῶς 
ἐνήργησε τὸ τῆς σελήνης τοιοῦτον ἐξαίσιον ϑαῦμα; αὐτὸς γάρ 
ἔστιν Ó εἰπὼν ὅτι οὐκ ἦλθε διὰ ϑαυμάτων δοῦγαι τὸν νόμον, 
ἀλλὰ καὶ διὰ τὸ παιδεύεσθαι ἡμᾶς κατηγορεῖ ἡμῶν" ἐγὼ 


16. 6] χατὰ τοῦ δευτέρου αὐτοῦ λόγου P, 2x τοῦ δευτέρου λόγου M 
χλάσματος P 


finxerunt. prorsus ridiculum enim est, solem lucis, aut fontem aquae, 
aut mentem rationis expertem cogitare. . quare pereat iste deus. sed 
Christianorum deus unus est ante omnia et post omnia et in omnibus 
et-supra omnia, in patre, filio et spiritu sancto creditus et adora- 
tus, unitas in trinitate eL trinitas in unitate immixta coniuncta, et 
individua separata, unitas eadem et trinitas omnipotens, pater initio 
carens, non solum quod tempore, sed. etiam quod omnino causa non 
continetur, solus causa et radix et fons divinitatis filio et spiritui 
sancto insitae: qui nobis et cunctis Christianis propitius sit die iudi- 
eiali, deprecante benedictissima domina nostra, deipara et semper 
virgine Maria et omnibus sanctis. amen. 

' .6. Quae vero fabulae istius de luna .confictae insulsitas est? 
nempe quicunque verum discere cupit, scito, miracula non ostentandi 
causa, sed propter salutem animae et corporis, ut a Christo, aut pro- 
pter necessitatem, ut a Moyse et Iesu, Nauae filio, fieri. quid autem 
iste lunae illud eximium miraculum edidit? — ipse enim dicit, non 


358 GEORGII PHRANTZAE 


δέ, quot, τοὐναντίον, ὅτε ἐπιμελούμενος ὃ πατὴρ τοῦ παιδὸς 
παιδεύει αὐτό, ἀγάπης ἐνυπαρχούσης. xai περὲ μὲν τῶν 
Ἑβραίων ἀληθῶς εἶπεν: οἱ γὰρ Ἕβραϊῖοι κατὰ καιροὺς ἔλα- 
Bov ὀργὴν ἀπὸ ϑεοῦ, ἀλλ᾽ οὐκ ἀσυμπαϑῆ: εἶχον καὶ γὰρ 
προφήτας δι’ ὅλου τοῦ καιροῦ xci ἁγιασμὸν xci ἱερωσύνην, 5 
παιδεύοντος μὲν αὐτοὺς τοῦ ϑεοῦ σωματικῶς, ψυχιχῶς δὲ οὐ 
κατελιμπάγνοντο. μετὰ δὲ τὸν τοῦ χυρίου σταυρὸν καὶ τὸ πά- 
Jog ἐγένετο παντελὴς εἰς αὐτοὺς ἐγκατάλειψις ψυχῶν τε καὶ 
σωμάτων, εἰς αὐτοὺς λέγω τοὺς αὐϑάδεις. ς 

7. "Eni τὸ προκείμενον οὖν ἐπανέλθωμεν τῆς ἡμετέρας v 
διηγήσεώς τε xai ἱστορίας. τῷ ϑέρει τοῦ «9: β' ἔτους ἤρ- 
Baro φαίνεσθαι κομήτης ἐκ τῶν δυτικῶν μερῶν τοῦ ἀφ᾽ £oné- 
gag δρίζογτος ἑκάστης, εὐϑὺς μετὰ δύσιν ἡλίου, δομφαίᾳ τινὲ 
Β ἐοικώς, καὶ τῇ σελήνῃ πλησιάσας πανσελήνῳ οὔσῃ ἔκλειψις 
κατὰ τύχην γέγονε κατὰ τὴν τάξιν xai κύχλον τῶν οὐρανίων ! 
φωστήρων, ὡς ἔϑος. τινὲς δὲ τὸν χομήτην ξιφοειδὴ ὁρῶντες 
καὶ éx τῶν ἑσπερίων κινούμενον xai πρὸς ἀνατολὰς τὴν πο- 
ρείαν ποιοῦντα καὶ τῇ σελήνῃ πλησιάσαντα, καὶ τὸ σκότος τῆς 
ἐχλείψεως ἰδόντες, ἐνόμιζον ὅτε ὃ κομήτης ὃ ξιφοειδὴς καὶ ἡ 
σκότωσις τῆς σελήνης οὕτως δηλοῖ, ὅτε μέλλουσιν ὅμοφωνῆσαι οἱ 2 
τῶν ἑσπερίων αὐϑέντες Χριστιανοὶ ἐλϑεῖν κατὰ τῶν Τούρκων, 
καὶ αὐτοὺς νικήσουσιν. οἱ Τοῦρκοι δὲ ϑεωροῦντες καὶ αὐτοὶ εἰς 
φόβον οὐκ ὀλίγον καὶ λογισμοὺς ἐνέπεσον. ἀλλὰ καὶ αἱ νύχτες 


venisse se miraculis legem constitutum. — quin etiam nos, quod ca- 
stigemur, accusat. equidem, ait, contra dico, patrem filium, quem 
curae habet, castigare, amore commotum. ac de Hebraeis quidem 
recte dicit. Hebraei enim nonnunquam iram dei experti sunt, neque 
tamen illam immisericordem. ^ habebant enim perpetuo prophetas, 
sacra eL sacerdotia, corpore a deo castigati, sed anima non desti- 
Luti. post Christi autem supplicium et perpessionem secuta est per- 
fecta eorum, i. e. contumacium, destitutio tum corporis tum animae. 

7. Redeamus iam ad res, in quibus nunc maxime versamur , 
enarrandas. aestate anni 6962 in parte occidentali horizontis quotidie 
statim post occasum solis cometes romphaeae similis apparere coepit; 
qui quum prope lunam esset, pleno lumine splendentem, accidit , ut 
defectio lunae fieret, secundum ordines et circuitum rerum coelestium, 
ut solet fieri. quidam quum cometen gladio similem e regione oc- 
cidentali orientem versus procedere et lunae appropinquare viderent 
sentirentque tenebras defectionis, existimabant, cometen hunc et ob- 
scuratam lunam significare, occidentales principes Christianos , con- 
spiratione facta, adversus Turcas profecturos eosque devicturos esse. 
atque Turcae ipsi, ista quum viderent, in timorem haud levem solli- 


118. IV. CAP. VIII. 379 


ἐχεῖναν πανσέληνοι οὖσαι, οὐ διέλειπον ἀστραπαὲ χαὶ βρονταὶ 
καϑ' ἑχάστην ἑσπέραν ἄχρι καὶ τῆς δευτέρας φυλακῆς τῆς 
yvxr0c. τῷ δὲ πρωὶ σεισμοί τιγὲς ἐλαφροὲ ἐγένοντο ἐπὲ ἡμέ- 
J pac δέχα καὶ ὀκτώ, καὶ καύσων ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις οὐκ, 
5 ὀλίγος ἦν. i; pot s Y 
᾿“λλὰ μέρος τε περὶ τῆς φύσεως τῶν κομητῶν xai doroa- 
πῶν καὶ βροντῶν καὶ ἄρκων ἤγουν κεραυνῶν καὶ σεισμοῦ xat 
στοιχείων διηγησώμεϑα " καὶ ὅσον τὸ κατὰ δύναμιν δηλώσω 
πρὸς ὑμᾶς. ἄκουσον οὖν. ; ν 
i10 7 8. ομῆταν λέγονται τὰ φαινόμενα ἀπὸ γῆς πρὸς οὐ- 
gavóy ἐχχυνόμενα, ἅπερ λέγουσί τινες ἄστρα: ἀλλ᾽ οὐχ. οἵ- 
δασιε τί λέγουσιν... ἕτεροι δὲ λέγουσιν ὅτι δαίμονές εἰσιν, μὴ 
εἰδότες καὶ αὐτοὶ τί λέγουσι, καὶ σφαλερῶς βλασφημοῦσιν. 
dÀM οὔτε ἄστρα εἰσὶν οὔτε δαιμονικὰ πνεύματα - τὼ γὰρ 
5 δαιμόνια οὔκ. εἰσι λαμπρὰ ἀλλὰ ἐζοφωμένα xai ἀφανῆ τῆς 
ἀνθρωπίνης ὄψεως. διὰ τοῦτο οἱ ταῦτα λαλοῦντες. φλυαροῦ- 
σιν ἁμαρτάνοντες. εἰ δὲ πάλιν ἄστρα εἰσὲ καὶ πάντοτε ἀπὸ 
αἰῶνος πίπτοντα ἦσαν, ἔμενεν ὃ οὐρανὸς ἄναστρος. διὰ 
τοῦτο οὔτε ἄστρα εἰσὶν οὔτε πονηρὰ πνεύματα, ἀλλὰ κομῆ- 
οἷαί εἰσιν. οἱ" γὰρ κομῆται τοιουτοτρόπως γίνονται. τῶν ἀνέ- 
juo» ἐπὲ τῆς γῆς καὶ ἐν τῷ αἰϑέρε εἰσερχομένων, τὸ λεπτό- 
τάτον ἐπιφέρουσι τῆς γῆς ὑλοειδὲς πρὸς τὸ οὐράνιον πῦρ, καὲ 
βιαζομένη ὑπὸ τῶν ἀνέμων 5 ὕλη οὐ κατέρχεται ἕως οὗ σι- 
γήσῃ ὃ ἄνεμος. καὶ τότε ἐχπίπτουσιν ὑλομανούντων τῶν dvé- 


7- “ἄρχων ἤγουν om P ro. 8] περὲ zojro» MP 16. φλυ-- 

ψαφοῦσιν Ῥ 12. πάντοτε om P 22. τὸν οὐραγὸν πῦρ MP 
TU, ,* Uu 

4 

citudinemque inciderunt. quin etiam, quum noctibus illis plena lua 
esset, fulgura et tonitrua non cessabant quavis vespera usque ad se- 
cundam vigiliam. mane autem terra tremebat mediocriter per dies 
octódecim. aestus solis per idem tempus haud levis erat. 

Enimvero disseramus paucis de natura cometarum, fulgurum, to- 
nitruum, fulminum, motuum terrae et elementorum. docebo equidem 
pro viribus de his rebus. audi igitur. ὦ 
. 8. Cometae dicuntur phaenomena a terra in coelum sublata, 
quos nonnulli astra appellant, nescii, quid dicant. alii daemones eos 
esse dicunt, qui et ipsi nesciunt, quid dicant, et graviter blasphe- 
mant. daemonia enim non clara, sed obscura sunt, nec humanis 
oculis cerni possunt. quare istud qui dicunt, nugantur et peccant. 
si autem astra essent δὲ inde ab omni tempore caderent, coelum non 
foret astris. distinctum. itaque neque astra, neque mali spiritus, sed 
cometae sunt. cometae enim hoc inodo nascuntur. venti supra terram 
eL per aerem flantes tenuissimam terrae materiem ad ignem coele- 


380 GEORGII PHRANTZAE 


μων, éxxeyvutvov λαυροειδῶς, ὡς ὑπὸ τοῦ πυρὸς τοῦ ἄνω- 

ϑεν καταχαιόμενος ὃ ἄνεμος σὺν τῇ ὕλῃ λαυροειδὴς γίνεται * 5 
καὶ οὕτω γένονται οἱ κομῆται. καὶ εἰ ἅμα τῷ κρύει ἐκπέση — 
ὃ πεηϑροιθωμένος. ἄνεμος, γίγνεται πάλιν ἀχλώς xai σμίγεται 1 


" 


τῷ Ónoíp αὐτοῦ ἀέρι. δ᾽ 
0, Ἢ 'ἀστραπὴ οὐκ ἐν ἑτέρῳ τρόπῳ γίνεται εἰ μὴ συν- 
αλλαττομένων τῶν ἀνέμων, καὶ τῶν νεφελῶν συγχρουομένων, - 
ὡς βιαζομένων ὑπὸ τῶν ἀνέμων, γίνεται χτύπος, ἐν δὲ a — 
κτύπῳ συγκέχυται τὸ πῦρ παρὰ τοῦ οὐρανίου πυρός. προ- i 
τέρα δὲ 5 βφοντὴ τῆς ἀστραπῆς γίνεται" ἡμεῖς δὲ ὀξυτέραν 1o 
ἔχοντες τὴν ὅρασιν διὰ τοῦτο πρῶτον ϑεωροῦμεν τὴν GGTQU- — 
πήν, μετὰ δὲ ταῦτα ἀχούομεν τὴν βροντήν, διότε βραδυτέραν 
τὴν ἀχοὴν ἔχομεν. βλέπε: ἐν παραδείγματι ἀποδείξω σοι. 
ἀπέχοντός 00V τινος πόρρωϑεν κόπτοντος ξύλα, βλέπεις αὖ- 
τοῦ τὴν ἀξίνην συγκρουομένην, καὶ οὕτω μετὰ μικρὸν τὸν » τῦ 
χτύπον κούεις. 
85 10. ἄνωϑεν πρὸς" τὸν αἰϑέρα ἡπλωμένον ὑπάρχει τὸ 
πῦρ ἐν ὅλῳ τῷ προσώπῳ. τοῦ οὐρανοῦ: αὐτὸ γάρ ἐστε τὸ 1 
τέταρτον στοιχεῖον , xot ἰσομερεῖ τῶν ἑτέρων τριῶν, ὡς μὴ 


t1 
ἐἰσαζομένων ὃ κόσμος ἀπώλετο ἄν" οἷδε γὰρ ὃ δημιουργὸς ae 
πῶς παρεσκεύασεν αὐτά. : 

11. Ὃ μὲν κεραυνὸς οὕτω γίνεται. συγκρουομένων τῶν 


wu ἐχχεχυμένον N ἡ. μίγνυται P 6. 9] περὲ ἀστραπῶν 
xci βροντῶν. 6. συναπτομένων Ῥ 17. 10] περὲ τοῦ ἐν αἰϑέ- 
ρει πυρός Ρ, περὶ τοῦ τί ἐστιν ἀστραπή Μ 19- τοῖς ἑτέροις, 
s mind ὧν μὴ τατιομένων P 22. 11} περὲ χεραυνοῦ P 1 


stem auferunt, nec descendit ea materies ventorum vi avecta, nisi | 
dum silent venti. tum excidunt ventis materie repletis et in speciem 
folii laurei effusis; quippe igne superiore inflammatus ventus cum ma- 
terie formam talis folii induit. sic igitur cometae nascuntur. si in 
frigus ventus ignitus incidit, rursus obscurus fit et miscetur cum sui 
simili aere. 

9. Fulgur hoc modo fit, ut luctantibus ventis, et nebulis ven- . 
iorum vi collisis, fragor oriatur, fragore autem ignis avellatur ἃ coe- - 
lesti igne. tonitru autem prius fulgure fit; sed quoniam visum acrio- - 
rem habemus, prius fulgur. videmus, deinde audimus tonitru, quia - 
auditus lentior est. en tibi eius rei documentum. si quis procul a te 
ligna caedit, vides asciam immissam, paulo post demum sonitum audis. 

10. Sursum per aethera dispersus est ignis toto spatio coeli. id. 
enim quartum elementum est, ceteris tribus aequabile. nam si aequa- - 
bilia non essent, periret mundus, at enim novit rerum auctor, quo- - 
modo ea constituerit. 

11. Fulmen hoc modo fit. nebulis collisis, fragor, ut ante dixi, | 


LIB. IV. CAP. XII. 381 


.vEQEAQY γίγνεται, ὥσπερ προείπομεν, κτύπος, καὶ μετὰ τὸν 
γτύπον γίνεται πῦρ. τὸ δὲ πῦρ ἐκεῖνο ἐὰν τύχῃ xci συγου- 

| Giugn μετὰ κομήτου, OU χλιαίνει ὡς οἱ κομῆται, ἀλλὰ ἐπὲ 

γῆς ἐπεισέρχεται καὶ φϑείρει" ϑαγατοῖ καὶ ἀπειλοῖ, ἀλλ᾽ οὐ 

5 καίει, ὡς λέγουσί τινες. καὶ οὕτως γίνεται ὃ κεραυνός, ὃν. 
7:50 ἡμεῖς λέγομεν ἀρκόν. 

12, Περὶ δὲ σεισμοῦ ἄχουσον, καὶ ὅσον χατὰ δύναμιν 
δηλώσω ὑμῖν, ὅτε μετὰ καθαρᾶς ἀποδείξεως τοῦτο τὸ τοῦ 
ϑεοῦ μέγα μυστήριον ἀποδεῖξαι οὐ δύναμαι, ὅτι τῶν τοῦ 

» , - , , - 

0 ϑεοῦ κριμάτων καὶ προνοίας αὐτοῦ xci βάϑος καὶ ὕψος τῆς 
αὐτοῦ σοφίας ἐξιχνιάσαι ἀνθρωπίνη οὐ δύναται γλῶσσα, ἀλλ᾽ 
295 , δ νὰ LIN T - 245 2::j c ' - 
οὐδὲ γνώσει ἐπ᾽’ αὐτὰ συνιεῖ, οὐδ᾽ αὐτὸς 0 ϑαυμάσιος Παῦλος 
, , Εν - M δ, ' 'o T ἐλλ᾽ € 2 À &, » 
ἐσχύει ἐξιχνιᾶν τὰς ὁδοὺς κυρίου" ἀλλ᾽ ὡς εὐσπλαγχνος ὧν 

i] , EU LI 
οἰκτίρμων xai πολυέλεος καὶ ἅπασαν σοφίαν xoi σύνεσιν qu- 
- - - , ea 
5λανϑρώπως τῷ τοῦ αὑτοῦ. ἐχαρίσατο πλάσματι, οὕτω γνω- 

ς ν «ὦ - -ὝὝ ε - 

ρίζει ἡμῖν ὅτι πᾶσα κτίσις κινεῖται, ὡς προείπομεν, ὑπὸ TOV 
κῃ ^ ' - 
τεσσάρων στοιχείων, ὧν τὰ μὲν δύο εἰσὶν εὐφερῆ, ὡς ἐλα- 
φρώτερα “ουφιζόμενα ἐν τῷ αἰϑέρε" ἀλλ᾽ ovre ἄνωϑεν ἐκλεί- 
πουσιν οὔτε κάτωϑεν" εἰλλ᾽ ὅπου οὔκ εἰσιν οὐδὲ 1 ἑστάγται, οὐχ, 
ὡς λέγουσιν, οὐ φϑάγουσιν, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖϑεν δυνάμει αὐτῶν ἐν- 
εἐργοῦσιν. ἐν δὲ τῷ οὐρανῷ ova ἔστι γῆ" ἀλλ᾽ ὃ κογιορτὸς αὐτῆς 
^ D * - 3 !2 T 

λαυροειδὴς yivevat σὺν τῷ ἀέρι, καὶ ἐκχεῖται πεπυραχτωμένος, 

$9 , - , » , , Hi * Ll - ? 
καὶ ἐμφανὴς τῷ κόσμῳ τῷ κάτω φαίνεται. ἐν δὲ τῇ γῇ ovx 

Ll ? » M € , -Ὁ , 

ἐστι nUQ* ἀλλὰ τοῦ πυρὸς αἱ δυνάμεις πολλάκις ἐπὲ γῆς €veo- 


3. φαίγει P η- i] περὶ τοῦ σεισμοῦ M et omisso τοῦ P 
21. δὲ] ys? an μὲν yap? 23. γίνεται P 


eL post eum fragorem ignis efficitur. quí ignis cum cometa iunctus, 
non calefacit, sicut cometae, sed in terram delatus evertit: occidit ae 
deiicit, nec urit tamen , ut nonnulli dicunt. sic fulmen fit, quod 
vulgo ἀρχὸν appellamus. 

12. De motibus terrae iam audi, quos pro viribus explicare co- 
nàbor, quandoquidem perfecta declaratione magnum hoc mysteri'um 
dei explanare nequeo, quoniam iudiciorum , providentiae et sapien- 
tiae divinae altitudinem nec lingua humana eloqui nec mens per- 
spicere potest, adeo ut ipse divus Paulus vias domini investigare se 
non posse fateatur. sed quum pro benevolentia et misericordia sua 
omnem sapientiam et cognitionem benigne impertiverit creaturae 
suae, tum edocet nos, totum mundum, ut diximus, quatuor elemen- 
lis contineri, quorum duo leviora sunt et versus coelum sublimia, at- 
tamen nec supra nec infra plane deficiunt; nec ubi constituta non 
sunt, eo non perveniunt, sed ibi quoque vim suam exercent. in coelo 


382 GEORGII PHRANTZAE 


γοῦσιν. οὕτως οὐδὲ ἐν τῷ οὐρανῷ ὕδωρ, ἀλλὰ καὶ αἵ νεφὲ- 
* 1 ' e 
λαι αὐτὸ πρὸς οὐρανοὺς ἀνάγουσι, γέγραπται γὰρ ὅτι καὶ 
- - x ME. , 
ὑπεράνω τῶν οὐρανῶν ὕδωρ ὑπάρχει" ἄλλο yag τὸ vntQxá- 
σμιον καὶ ἄλλο τὸ ἐν κύσμῳ φαινόμενον. τοιουτοτρύπως Ó 
. 2 - ᾿ .» , ^» 
ἀὴρ ἰσχυρόν ἐστι στοιχεῖον, καὶ ἄνωϑεν καὶ κάτωϑεν ἐνεργεῖ 5. 
πολλάκις καὶ σημεῖα καὶ τέρατα ποιεῖ. ἔξ ἐσχάτου τῆς γῆς 
, ι ? ' ὁ ' » 
ἀνάγει νεφέλας σὺν ὕδατι πρὸς οὐραγούς, ἀστραπὰς 'ποιεῖ, 
βροντάς. τρανοτάτας καὶ φουβερὰς ὥστε xai οἱ οὐρανοὶ σείον- 
ται καὶ ἠχοῦσι" καὶ τῷ πυρὶ συνενοῦται καὶ κεραυνοὺς notti 
διὰ πυρός. καὶ πάντας Ó ἀὴρ ἐκϑροεῖ xai ταράττει" τὴν. H 
Jalacoav μετατιϑεῖ xai ἐκ βυϑοῦ ἀμετρήτου συνταράττει, 
καὶ πάντα κυμαΐνει ἐν ἐξουσίᾳ πολλῇ - περικυχλοῖ τὴν γῆν" 
αὐτὸ γὰρ τὸ στοιχεῖον ἰσχυρότερον πάντως καὶ πολεμικὸν 
ὑπάρχει. διὰ. τοῦτο καὶ ὑπ᾽ αὐτοῦ ὃ σεισμὸς γίγνεται xai 
πᾶσα ἢ κτίσις κινεῖται" ἡ γὰρ γῆ, ὡς εἴρηται, οὐ βαστάζε- τ' 
ται ὑπὸ οὐδενός. |. .-— . 
13. Ὃ μὲν ἀὴρ πρωτόχτιστον πάντων ὑπάρχει στοιχεῖον, 
Βύὑπὸ δὲ τοῦ ἀέρος τὸ ὕδωρ γεννᾶται" χαὶ οὕτως ἀέρος ἔξερ- — 
χομένου ἐκ τοῦ οτόματὸς σου χαὲ ὑποπίπτοντος εἰς τὴν σὴν 
' ' L4 
πολιὰν γίνεται δροσία, ὡς ὑπὸ τεσσάρων στοιχείων xol. ὃ av-2€ 
ϑρωπος συνηρμοσμένος ὑπάρχει καὶ πᾶσα ἢ κτίσις. τὸ δὲ 
! €. - - , - » - , 
ὥδωρ χοῦν ἀποτελεῖ, εἰ βούλῃ, τοῦτο ὄψῃ ἀληϑῶς. λάβε 
|. 8. φοβερωτάτας P 17. 13] περὶ τῶν τεττάρων στοιχείων P, 
“περὶ στοιχείων M 
non est terra: sed pulvis speciem folii laurei cum aere induit et ignitus 
elfunditur et ex inferiore terra conspicitur. in terra non est ignis: sed vis 
iguis saepe in terra eflicax est. ita nec aqua in coelo est,:sed tamen 
nebulis eo attollitur. «quod enim in sacris literis: est, etiam supra | 
€oela aquam esse, alia est supra mundum, alia in mundo aqua. si- | 
militer aer validum elementum est, et tum supra tum infra vim suam . 
exercet ac signa et prodigia efficit. «ex extrema terra nebulas cum 
aqua in coelum attollit, fulgura excitat et tonitrua acerrima et terri- 
bilia, itaut etiam coela ioter et personent, atque, igni iunctus, 
fulmina efficit. ita aer omnes homines terret et turbat, mare ciet et . 
ex altitudine immensa: concitat, cuncta agitat vi ingenti; terram cir- . 
cumdat.' adeo id elementum validum et vehemens est. ex hoc igi- - 
tur motus terrae oriuntur, quibus universa natura concrititet. lerra 
enim, ut dictum' est; a nemine portatur. : 
'143. Aer primus ex elementis conditus est, ex aere autem. aqua 
nata. ita aere ex ore tuo exeunte et adhaerente barbae, ros mna- 
scitur, quoniam e quatuor elementis etiam homo cum universa matura : 


compositus est. aqua limum eflicit: quod , si velis, ita -experiare. 
collige aquam puram urna vitrea, et emitte eam, donec deficiat,. at- 


ina ad bici aa aua 2507 


' 


τὸ ζηνὸν IMavovri δεσπότην τάχα πεποιήκασι; περὶ οὗ οὐκ οἶδα 


Lib. IV. CAP. XIV. 383 


ὕδωρ ἀπὸ βροχῆς καϑαρὸν ἐν ὑελίῳ ὑδρίᾳ, καὶ ἄφες αὐτὸ 

τὸ ὕδωρ ἕως οὗ ἐκλείπῃ, xat εὑρεῖς χοῦν, ὡς εἴπομεν. ὃ δὲ 

χοῦς γεννᾷ λίϑον xai σίδηρον χαὶ πῦρ ἀποτελεῖ. ; 
"Evrov2a εἰπόντες τὴν τῶν σνάτχείαν καὶ ἄλλων τινῶν 


5 διήγησιν ἐν συνόψει, τὰ νῦν τὰ τῆς ἡμετέρας ἱστορίας αὖϑις 


ἁψώμεϑα. ῖ 

- - * , - ᾿ » ^ 
14. Τῷ αὐτῷ δὴ φϑινοπώρῳ, τοῦ c2:8 ἔτους "δη- 

- , , , Li - ^ , ^s 
λονύτι, τελέως ἐπανέστησαν οἱ τῆς Πελοποννήσου ᾿σλβανῖται 
χατὰ τῶν δεσποτῶν καὶ αὐϑέντων αὑτῶν, xai τὸν κυμερδὺν: 


τί εἰπεῖν, πόϑεν xai διὰ τί οὕτως ἐπεχειρίσϑη. τῷ δὲ Zfe- 
, - γ - » 290 ]À - "4 , «»" 
χεμβοίῳ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐλϑόντος πάλιν τοῦ ᾿“μαρη υἱοῦ 
- Li ^ ? , - 
τοῦ Tovo«y«vg μετὰ στρατοπέδου εἰς βοήϑειαν τῶν δεσπο- 
τῶν αἰτήσει αὐτῶν, καὶ μικρόν TL χκακώσαντος τοὺς ᾽,4λ- 


τα βανίτας, καὶ τὸν αἰχμάλωτον αὑτοῦ ἀδελφὸν χάριν λα- 


βὼν ἐπανέστρεψεν. ἐν ᾧ δὴ χρόνῳ καὶ μηνὲ ἀνεῖλεν αὐ- 
τοχειρίς τὸν φίλτατόν μου υἱὸν Ἰωάννην ὃ ἀσεβέστατος 
xal ἀπηνέστατος ἀμηρᾶς, ὃς δῆϑεν ἐβούλετο τὴν ἀϑέμιτον 
σοδομίαν πρᾶξαι κατὰ τοῦ παιδὸς χρόνων O»vrog δεχατεσσώ- 


- ^ * 
bo cv x«i μηνῶν ὀχτὼ παρὰ ἡμέραν μίαν" κατὰ δὲ φρόνησιν 
, - * , LJ M p 
x«i ἡλικίαν ὡσὰν πλειόνων ἐτῶν nv. ot μοι τῷ δυστυχεῖ xat 


ἀϑλίῳ γενέτῃ! τῷ αὐτῷ δὴ ΖΔεκεμβρίῳ ἀπῆλϑον κἀγὼ εἰς τὸ 
* ' M ' 4 - ^ 

“Πεοντάριν καὶ τὸν δεσπότην κὺρ Θωμᾶν τὸν πορφυρογέννη- 

τον προσεχύυνησα" καὶ εἰς τὴν δουλοσύγην αὑτοῦ προσεδέ- 


10. τάχα om P 52: γενέτῃ] τί γένηται P 


que invenies limum, ut diximus. limus autem lapidem gignit et fer- 
rum atque ignem creat. 

In conspectu posita elementorum et A ΡΩΝ quarundam rerum 
natura, redeat iam, unde digressa est, narratio. 

14. Eodem autumno, anni 6962, Albanitae Peloponnesii adver- 
sus despotas et principes suos manifestam moverunt seditionem et 
Manuelem Cantacuzenum despotam crearunt, de «uo non habeo 
dicere, unde et cur id egerit. Decembri eiusdem anni Amares, Tu- 
rachanis filius, despotarum rogatu cum exercitu ad eos adiuvandos 
advenit: qui tamen, postquam admodum leviter afllixit. Albánitas, 


captivum fratrem praemii loco adeptus, reversus est. quo tempore 


et mense impiissimus et immamissimus ameras dilectissimum mihi 
filium Iohannem sua. manu iugulavit, quum turpiter eo abuti vellet, 
annos quatuordecim et menses ad unum diem octo. nato, sed ad-pru- 
dentiam longe maiori. vae mihi misero et infelici patri! eodem 
Decembri ego Leontarium profectus despotam Thomam .porphyrogeni- 
tum salutavi, qui in servitium sui me recepit et Certezam oppidulum 


384 GEORGII. PHRANTZAE 


ξατό με, καὶ τὸ χωρίον τὴν Ἱζερτέζην εὐηργέτησέ uot doyv- 
ροβούλλῳ. xoi πρὸς τοὺς δεσπότας. Σερβίας τὸν συμπενϑερὸν 
καὶ γαμβρὸν αὑτοῦ ἡτοίμασεν ἀπελθεῖν μὲ τῷ ὅαρι τοῦ GU- 

-——» JE * ' , D 
τοῦ ἔτους διὰ πολλὰς xui ἀναγκαίας δουλείας ὠφελίμους. ἀνὰ 

, Γ᾿. " " 
τούτων. καὶ ἑτοιμαυϑεὶς παρεγενόμην εἰς IMoSovgv, ἵνα dud 5 
πλευοίμου ἐκεῖϑεν ἀπέλθω εἰς Ἐπίδαυρον τῆς Ἰλλυρίας χά- —— 
κεῖϑεν εἰς τὴν Σερβίαν" καὶ ἐξεχόπην τῆς ὁδοῦ διὰ τὴν γε- 
γομένην σύγχυσιν ἐν τῇ Πελοποννήσῳ ἕνεκεν τῆς φυγῆς τοῦ 
γυναικαδέλφου τοῦ δεσπύτου κὺρ Θωμᾶ, υἱοῦ ἹΚεντηρίωνος 
τοῦ πριγκίπου, ἀπὸ τῆς τοῦ Χλουμουτζίου φυλακῆς. ἐν τῷδε 10 
τῷ τοῦ καιροῦ διαλήμματι ὃ ἀμηρᾶς ἀπῆλϑεν κατὰ τῆς Σερ- 

, * ^ , , ' 3 νῶν ^ ^ 
βίας, καὶ τὸ “Ομόβρυδον παρέλαβενε καὶ ἀπῆλθον ἐγὼ διὰ 
ϑαλάσσης εἰς τὴν Πάτραν, κὠκεῖϑεν διὰ τῆς Βοστίτζας διδλ- 
ϑὼν πέραν εἰς «Αἰτωλίαν, καὶ τῇ πρώτῃ Σεπτεμβρίου τοῦ 

δὰ μι 7 » » ' 5: e , - , 
6cOEy ἔτους ἔφϑασα εἰς τὴν “νον, ἵνα καιρόν τινα ἐκεῖσε 15 
e € - - ^ 
διαβιβάσω ἀποχρύφως, ἕως οὗ ὃ ἀμηρᾶς διὰ τοῦ τῆς Σοφίας 
μέρους ἐπαναστρέψῃ εἰς ᾿Ανδριανούπολιν, xoi ἐλεύσωμαι κἀγώ, 
ἵνα τοὺς οἰχείους μου αἰχμαλωτισϑέντας ἐξαγοράσω. καὶ ἐλ- 
ϑύντος τοῦ ἀμηρᾶ ἐν τῇ ᾿Ανδριανουπόλει παρεγενόμην χἀγὼ 
x *» , c - - E 
ἐχεῖσε, καὶ παρὰ τοῦ πρώτου inmoxóuov τοῦ ἀμηρᾶ τοὔνομα 20 
Ἰμπραὶμ τζελεπὴ ἐξηγόρασα τὴν ἐμὴν σύνευνον, οὐκ αὐτὴν 
μόνην ἀλλὰ καὲ τὴν. μετ᾽ αὐτῆς Χρυσοβεργίναν, καὶ ἐν τῇ 
, - , * b] 2 - 2 , ^ 
Πάτρᾳ τῷ Φεβοουαρίῳ μηνὲ μετ’ αὐτῶν ἐπανέστρεψα, πολλὰ 
, ' , - "v ἃ , ' 
86 χαχοπαϑήσας καὶ καταναλώσας ἐν τῇδε τῇ ἀποδημίᾳ. καὶ ὅτε 


1. χέρχεραν P 5. αὐτῶ Ρ τι. διαστήματε Ρ 15. τὸν P 
16. ὠπὸ τοῦ τῆς σερβίας πολέμου P 17. ἀπελεύσομαι P 
31. μπραὶ M 23. ἔφϑασα P 


cum bulla aurea mihi donavit. idem me itineri ad despotas Serviae, 
affines suos, multis, idoneis et necessariis de causis vere eiusdem anni 
faciendo destinavit. paratus ad iter Mothonen veni, navigio inde 
Epidaurum lllyricam et in Serviam profecturus. sed impeditus sum 
tumultu in Peloponneso inde exorto, quod frater uxoris Thomae de- 
spotae, filius Centerionis principis, Chlomutza e custodia aufugerat. 
eodem tempore ameras in Serviam profectus Homobrydum cepit. ego 
per mare Patram, atque inde trans Bostitzam. in Aetoliam profectus, 
primo die Septembris anni 6963 Aenum veni, ut laterem ibi aliquan- 
tisper, donec ameras per Sophiam regionem Adrianopolim redisset et 
ego eodem abirem ad familiares captivos redimendos. quum ameras | 
Adrianopolim advenisset, affuüi et ego, et a primario praefecto sta-  . 
buli amerae, Ibrahim tzelepe, coniugem et eius comitem Chrysober- | 
ginam redemi, et mense Februario cum iisdem Patram reverti, mul- 


LID. IV. CAP. XIV. — 385 


" - . - 2 - i 
ἐγὼ εἷς ᾿ΑἸνδοιανούπολιν διέτριβον, τῷ Ὀχτωβρίῳ δὴ μηνὶ ZÀ- - 
ϑὲν ὁ Τουραχάνης μετὰ τῶν υἱῶν αὑτοῦ καὶ πολλῶν στρατο- 
πέδων εἰς βοήϑειαν τῶν αὐϑεντῶν καὶ δεσποτῶν, καὶ τοὺς 
᾿λβανίτας παντελῶς ἐδούλωσεν τούς more ἀφηνιάσαντας;, xat 
τὸν ψευδοδεσπότην αὐτῶν ἐδίωξεν. ἐν ᾧ δὴ χρόνῳ καὶ τῇ 

v ?j : x pog our? s ? 
; ^ - ͵ ᾿ pn * 
B Ἰανουαρίου μηνὸς ἐγεννήϑη τῷ δεσπότῃ κὺρ Θωμᾷ ὃ κὺρ 
^ c , * ^ , - * 
ἸΠανουὴλ ὁ Παλαιολόγος. xai τῷ Σεπτεμβοίῳ μηνὲ τοῦ c 250 
» , , , ^ , 
érovc ἀπέϑανε Θάμαρ ἡ καλή μου ϑυγάτηρ, αἰχμάλωτος οὖσα 
- - - LH * 5 » - 
ἐν τῷ τοῦ ἀμηρᾶ σερραγίῳ λοιμώδει νόσῳ, οὖσα ἐτῶν id 
- 4 ό - " [uj Α *, - , 
χαὶ μηνῶν πέντε: ἦν ποτε διὰ προστάγματος τοῦ ἀοιδίμου 
βασιλέως κὺρ Κωνσταντίνου τοῦ αὐϑέντου μου ἐδεδώκειν εἰς 

, - ^ '* » , —- » * — 2 , 
συγευνὸν TQ) XÀnoovoug καὶ αὐϑέντῃ τῆς Zivov xai τῆς I9o- 
μῆς xat τῶν περὲ αὐτήν, ὡς προέφην ἐν τοῖς πρώην βιβλίοις. 

x 5€ ' , , 

ἔγωγε ὃ ἄϑλιος ovx οἶδα τὸν τούτης ϑάνατον. ot μοι, οἵ 
οι, τῷ ἀϑλίῳ "γενέτῃ καὶ τῇ κε τοῦ Ὀκτωβρίου ἀπεστάλην 

Ye t r 2 e 7 

* ^ ^ —- ^ » 
πρέσβυς πρὸς τὴν τῶν “Ἑνετῶν ἀριστοχρατίαν, δουκὸς ovrog ἔτι 
αὐτοῦ τοῦ Φραγκί Qov * ὑφ᾽ ὧν εὖ 19 ὲ 
gayxioxov (βούσχαρι" ὑφ᾽ ov εὐηργετήϑην xad 

, ^ , ' ' - , € 
ἐτιμηϑην διὰ χρημάτων τὲ καὶ γραμμάτων. καὶ τῇ ς΄ τοῦ 
᾿“πριλλίου ἐπανέστρεψα εἰς τὴν Πάτραν, ϑεοῦ καὶ μόνου βοη- 

, , ^ Led , ^ e * - 
pid ἀλύξαμεν τὸ τῆς ϑαλάσσης κακόν, ὅπερ x«9^ ὅδὸν ἡμᾶς 

- «bs , - 3 “ » , « ΕῚ ^ 
εὗρε, τῷ δὲ ἸἸουνίῳ τοῦ αὐτοῦ ἔτους παρέλαβεν ὃ ἀμηρᾶς 
τὴν ᾿ϑηνῶν πόλιν. καὶ τῷ Ἰουλίῳ ἀπελθόντος τοῦ ἀμηρᾷ 
εἰς ᾿Δλβανίαν σχεδὸν ξάλω τὸ πλέον μέρος αὐτῆς. τέλος κα- 


4. ἐδούλωσαν P 5. ἐδίωξαν P 9. ἐτῶν ὑπάρχουσα P 
13. πρώτοις P 14. εἶδα ὃ ταύτης P 


tis in eo itinere miseriis exantlatis magnoque sumtu facto. quo tem- 
E autem Adrianopoli commorabar, mense Octobri, Turachanes cum 
liis magnisque copiis ad auxilium despotarum et principum advenit, 
et rebelles Albanitas penitus coercuit et falsum despotam eorum fu- 
gavit. eodem anno, mensis Ianuarii die secundo, 'f'homae despotae 
filius natis est Manuel Palaeologus. mense Septembri anni 6934 
hamar, filia mea pulcherrima, in serragio amerae captiva, morbo pe- 
tifero mortua est, annos quatuordecim et menses quinque nata: quam 
uondam iussu venerendi imperatoris, domini mei Constantini, heredi 
t principi Aeni, Tthomes et locorum adiacentium desponderam, sicut 
upra a me explicatum est. ego miser ignorabam mortem eius. heu 
e infelicem parentem! die 25 Octobris legatus missus sum ad se- 
atem Venetorum, duce etiamtum eodem illo Francisco Fuscaro: a 
uibus auctus et ornatus sum pecuniis ac literis. — die 6 Aprilis Pa- 
ram redii, solius dei auxilio salvus e periculo maris, in quod in iti- 
ere deveneram. unio eiusdem anni ameras urbem Athenas cepit; 
tque Iulio mense in Albaniam profectus, non multum abfuit, quin 


Phrantzes. 25 


386 GEORGII PHRANTZAE 


χῶς ἀπεδιώχϑη παρὰ τῶν ἐλθόντων εἰς βοήϑειαν, τοῦ Ἰάγκου 
δηλονότι χαὶ Ἰαπιστρανοῦ καὶ ἑτέρων ἐξοχωτάτων ἀνδρῶν * 
ὃς ἡττηϑεὶς φεύγων ᾧχετο, καὶ ὃ χρήσιμος ἐκεῖνος μπεηλέρ- 
pene. Τουρα χάνης ἀπέϑανεν. 

15. Καὶ τῷ 2956€ ἔτει ὃ τοῦ τῆς Οὐγγρίας στρατοπέ- 5 
δου ἄρχων xai κυβερνήτης Ἰάγχος ἐτελεύτησεν. ἀλλὰ δὴ xai 
ὃ Καπιστρανός, ἔτε δὲ xod ὃ τῆς Σερβίας ἄρχων xal δεσπό- 
της κὺρ Γεώργιος 6 Βοῦλχος ἐτελεύτησε, καὶ ἸΠαΐῳ [| τοῦ 
αὐτοῦ ἔτους καὶ ἡ βασίλισσα ἡ γυνὴ αὐτοῦ ἀπέϑανεν- ἐν fj 
σχεδὸν ἡμέρᾳ καὶ ὥρᾳ διέβη πρὸς τὸν ἀμηρᾶν ἡ ϑυγάτηρι 
αὐτῆς εἰς ἀμήρισσαν μετὰ τοῦ τυφλοῦ τοῦ πρώτου αὐτῆς 
ἀδελφοῦ xai τοῦ ϑείου αὐτῆς Θωμῶ τοῦ ἸΚαντακουϊζηνοῦ, 
ἄρασα μεϑ’ ξαυτῆς ἅπαντα τὸν βίον ἤτοι περιουσίαν xci 
ὕπαρξιν κινητήν, φοβούμενοι διὰ τὸν βίον τῆς μητρὺς τὸν 
ἀδελφὸν καὶ τὴν νύμφην αὐτῶν. καὶ τῷ ἔτει eOSc μηνὶ Nosp- 1 
βοίῳ ἀπέθανε xai αὐτὸς ὃ δεσπότης “άζαρος, xai ὃ ἀμηρᾶς 
ἹΠεμέτην τὸν αὑτοῦ μπεηλέρμπεην ἐδιόρισεν ἵνα, εἰ δύνατον ἦν, 
pev εἰρήνης τὸ Σμεντόροβον καὶ πᾶσαν δὴ τὴν Σερβίαν μετ᾽ 
εἰρήνης λάβῃ καὶ ἄλλον dvi! αὐτῶν δώσῃ τῇ γυναικὶ καὶ τοῖς 
τέχνοις αὐτοῦ δὴ τοῦ 7aLagov* ὅπερ καὶ οὐ κατώρϑωσε τότε, 2 
εἰ μὴ μόνον τὸ Περιστέριν παρέλαβε προδοσίᾳ. μετὰ δὲ τινα 
καιρὸν καὶ τὸ Σμεντόροβον καὶ τὸν ἄλλον τόπον. καὶ τῇ βα-᾿ 


2. καπεστιαγοῦ P ἡ. Τουραχάνης add Alterus 7. χαπε-- 
στιανός P 15. τῶ αὐτῶ ἔτει c3? P 17. μεεμέτης P 
ἀπέστειλεν P 18. δεντόροβον P, et mox guortópogor. — 21. 


περιστερὶ P 


maiorem partem huius quoque terrae in potestatem redigeret; sed 
postremo ab iis, qui auxilio venerant, Ianco, Capistrano et aliis vi- i 
ris praestantissimis viclus recessit, sub idem tempus egregius ille be- 
glerbegus "Turachanes in vivis esse desiit. 
; 15. Anno 6965 Hungarorum dux et princeps lancus mortuus est; 
imo etiam Capistranus et Serviae princeps et despota, Georgius Bulcus. 
Maii mensis die secundo anni eiusdem etiam regina, uxor eius, obiit: 
quo ferme ipso die et hora ad ameram et amerissam se contulit filia 
eius cum caeco fratre natu maximo et Thoma Cantacuzeno avunculo, 
ablatis secum omnibus facultatibus sive rebus mobilibus. anno 6966, 
mense Novembri, ipse Lazarus despota mortuus est, et ameras Me- 
hemeti, beglerbego suo, mandavit, ut, si fieri posset, pactione sibi 
compararet Smentorobum et totam Serviam, et alia pro his uxori et. 
liberis Lazari daret: cuius voti tum non compos factus est, sed so- 
lum Peristerium proditione obtinuit; aliquanto post tamen etiam Smen- 


4 
4 


LIB. HV. CAP. XV. 385 


σιλίσσῃ ἔδωχε τάχα τινὰ κάστρα, ἅπερ ὃ ἀμηρᾶς ἐν τῇ IMnó- 


 e»« χέχτητο. lMa(q δὲ i£ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ὃ ἀμηρᾶς παρα- 
: , E ' , 5. D ' , 
γέγονεν εἰς τὴν Πελοπόγνησον, καὶ εἰς τὴν Κόρινθον καταλεί- 
| Ε 2 - 

| "yag στρατὸν περιεχύχλωσεν αὐτὴν πολιορχῶν- αὐτὸς δὲ ἐλ- 


^ , » , - , A] , MCA - M * 7 
᾿ϑὼν ἐν τῷ μέσῳ τοῦ τόπου καὶ πάντα τὰ ἐκεῖσε τὰ μὲν ηχ- 
μαλώτευσε τὰ δὲ ἠφάνισε καὶ ἐνέπρησε, ἐξαιρέτως δὲ τὴν 
» ' ' ^vi «, 
“χωβαν, τὸν ᾿“ετὸν καὶ τὰ Πενταχυρία. κἀκεῖθεν ἐξελϑὼν Β 
χατὰ τοῦ JMoyA(ov ἐπέδραμεν, καὶ ὃ τότε ἐκεῖσε ἡγεμονεύων 
Ὁ, ? * ', bd -- € * 
ἔδωχεν αὐτὸ μετ᾽ εἰρήνης τῷ ἀμηρᾷ, ὃ καλοκαγαϑὸς ᾿“σάνης 
a , ' " 3 ' - , -— » ἰὼ 
Ζημητρίος. χαὲὶ τῷ ᾿Ιουλίῳ μηνὲ τοῦ αὐτοῦ ἔτους κἀκεῖϑεν 

Li , , c ? - , , » e^ * * 
πάλιν ἐπιστρέψας ὃ ἀμηρᾶς εἰς Κόρινθον ἔπεσεν, ἣν δὴ καὶ 

M δ - ε ^ » » , 
δεδώχασιν αὐτῷ οἱ γενναῖοι ἄρχοντες ἄνευ ἀντιλογίας vtVOG, 
ς 4 , M , € , - , 

ὃ ᾿πσανης Ἰατϑαῖος λέγω, ὃ γυναιχάδελφος τοῦ Ósonorov 
χὺρ “ημητρίου, υἱὸς δὲ Παύλου τοῦ ᾿“σάνη, τὸ παλαιὸν xci 
νέον καχόν, xai 0 “ουχκάνης Νικηφόρος.  yéyove δὲ τοῦτο 

' ? , - , * € ^ T ' ᾽ - 
ἐν μηνὲ “Ἰὐγουστῳ τῇ c. ὧν ὃ μὲν εἰς ἡγεμόνευεν ἐν αὐτῇ, 
c ' » c .2 , x 2 , - ; 
ὡς μὴ ὠφελεν, ὁ δὲ ᾿ἴσανης ἦν ἀπεσταλμένος σπουδῇ παρὰ 

- , , - € , . "n. ^ , 
τοῦ δεσπύτου ἐν αὐτῇ, ὕπως χρηστοτέρως φυλάξῃ τὴν πόλιν" 

- ^ , , , , * ^£ 
καἀχεῖνος δὲ συντομωτέρως παρέδωκεν αὐτήν. καὶ οὐχ οἵδα- 

et 2 * * , » —-- ὅ E * * 
σιν OrL εἰ καὶ τὴν ΙΚόρινϑον ἔδωσαν, δῆλον ἔστι κατὰ τὰ 
πράγματα ὅτι ὥσπερ κεφαλὴ ἐν τῷ σώματι, τοιουτοτρόπως 

$4 - , ea c , “ , i 
καὶ ἐν τῇ Πελοποννήσῳ ἥδε ἡ πόλις εἶχε. τάχα καὶ ὅρκω- 

^ , , * , e 
μοτιχὰ εἰρήνης πεποιήκασι μετὰ καταστάσεως, ὅτι καὶ ὃ Óg- 


ι. τὰ χατινὰ χάστρα P πὴ P 7. πεντεχείρια P 8. 
"Muvxiíov P 22. ἔχει 


torobum et locum alium. reginae castella quaedam data sunt, quae 
ameras in Bosna habebat. Maii die :5 eiusdem anni ameras in Pe- 
loponnesum venit, et Corinthum, exercitu relicto, oppugnari iussit, 
ipse, per mediam terram procedens, cuncta aut in servitutem redegit 
aut delevit et combussit, in primis Acobam, Aétum et Pentachyria. 
inde progressus Mochlium incursavit, quam urbem pacifice illi tradidit 
eius tum praefectus optimus Demetrius Asanes. Iulio mense inde re- 
versus Corinthum adortus est, quam haud cunctanter ei dederunt du- 
ces fortissimi, Matthaeus Asanes, frater uxoris Demetrii despotae, 
filius Pauli Asanis, quod vetus et recens malum fuit, et Nicephorus 
Lucanes, mensis Augusti die sexto, quorum alter utinam ne admini- 
Strasset urbem, quam administrabat, alter, Asanes, dedita opera a 
despota missus ad diligentius eam tuendam, etiam citius eam tradi- 
dit. adeo nesciebant, quum Corinthum traderent, urbem se tradere, 
quae, si rem aestimare velis, in Peloponneso id esset, quod caput in 
corpore est. mox eliam pactionem cum sacramento fecerunt, ut 'Tho- 
as despota Patram cum locis adiacentibus traderet; praeterea Cala- 


388 GEORGII PHRANTZAE 


L4 * - * ^ - 
σπότης ὃ κὺρ Θωμᾶς τὴν Πάτραν δώσῃ μετὰ τῆς περιοχῆς 
» v » * D ' ' Ww * - , e ó 
αὐτῆς, ἔτι δὲ καὶ τὰ Ἰζαλάβρυτα xat ἁπλῶς navim 000 
, * ^ , » ? - 
μακαρίτης βασιλεὺς Κωνσταντῖνος δεσπότης ὧν ἐν τῇ Πελο-- 
, Ὕ ' c x € , ^ - 
πογγήσῳ εἶχεν. ἅπερ δὴ ὡς ἤκουσεν 0 δεσπύτης κὺρ Θωμᾶς 
, » » - 
ὃ αὐθέντης καὶ χύριος αὐτῶν ἐν τῇ ΠΗΠαντινείᾳ διαβιβαζων 5 
, » * j? ^ ^ ^ , , » * * 
naro, ἐλϑὼν εἰς τὰ περὶ τὴν Τρύπην βουνά, ἔνϑα δὴ xat 
ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ ἦν, καὶ οἱ δηϑέντες καταστάται τῶν τοιού-- 
2: ᾿ » 3 es. e - » » 
TOY ἀξιεπαίγων ἔργων zAJov: xai ἄνευ συμβουλῆς ἡ ἄντιρ- 
ρήσεως, μὴ ποιήσας ἀναβολὴν οὐδεμίαν, ἐπέστειλε τὸν αὑτοῦ 
, 5 , * , » 
μέγαν πριμικήριον τὸν “άζαρον, καὶ πάντα τὰ ῥηϑέντα ἄστεα τι 
τῷ ἀμηρᾷ παρέδωκεν ὡς λάχανα γήπου. τῇ 0 αὐτῇ σχεδὸν 
€ , 3 &.,€ » - 5 5 , γε " - 
ἡμέρᾳ ἐπεὶ 0 ἀμηρᾶς ἣν ἀναγχαζόμενος ἐξελϑεῖν τῆς Πελο- 
ποννήσου διάτινα αἰτίαν, χαταλείψας ᾿“μάρην τὸν τοῦ Tov- 
, τ Uu , Η ^ LI c 3 
ραχάνη υἱόν, ἵνα αὐτὰ λάβῃ ἀντὲ τοῦ ὠμηρᾶ, ὃ δ᾽ ἐκεῖθεν 
διέβη. | 
16. Τῷ δ᾽ Ὀχτωβρίῳ μηνὶ τοῦ «9: ἔτους 0 ἀμηρᾶς 
, ' ' - , . ^ , 
ἀποστείλας πρέσβυν πρὸς τὸν δεσπότην κὺρ Ζημήτριον qut 
τὴν ϑυγατέρα αὐτοῦ εἰς yvvaixa, ἣν ἔσχεν ἐκ τῆς αὐτοῦ συ- 
ζύγου τῆς ro) Παύλου τοῦ ᾿Ασάνη ϑυγατρός, τοῦ πατρὸς | 
ἸΠατϑαίου" εἰ δ᾽ οὔ, μάχη ἀνὰ αὐτῶν ἔσεται. ὃ δὲ περὶ 3ι 
τούτου τοῦ συνοικεοίου πρέσβυς ἐλϑὼν xai πρὸς τὸν δεσπό- 
τὴν χὺρ Θωμᾶν εἰς τὴν Πόντικον εὑρισκόμενον τοὺς ὅρχους 
- ' , 1 B ' D - ν 
τῆς ἀγάπης ἀπετέλεσε, καὶ τὰ μὴ φϑάσαντα ἄστεα δοϑῆναν | 
- " » - » ᾿ * , 
τῷ αὐθέντῃ αὐτοῦ ἔσχε κατὰ τὰς συμφωνίας, ὡς εἰρήκαμεν, 


ü 


18. εἶχεν P 20. δέ, omisso οὔ, P 


bryta, et omnino cuncta, quae beatae memoriae imperator Constan- : 
tinus despota, quum is in Peloponneso esset, habuerat. quae ubi 
audiit Thomas despota, eorum dominus et princeps, cum omni fami- 
lia Mantineae degens, in viciniam Trypes buna, ubi frater eius et - 
isti rerum tam laudabilium auctores erant, concessit, ac sine delibera- 
tione vel reclamatione et minime cunctanter Lazarum, magnum pri- 
micerium suum, misit et loca, quae dixi, omnia, tanquam olera horti, 
amerae tradidit. quum eodem ferme die ameras e Peloponneso dis- 
cedere causa quadam cogeretur, Amarem, Turachanis filium, qui illa 
pro se occuparet, reliquit, ipse iude abiit. 

16. Octobri mense anni 6967 ameras, legato ad Demetrium de- 
spotam misso, huius filiam in matrimonium sibi expetivit, quam is - 
ex Pauli Asanis, patris Matthaei, filia, uxore legitima, habebat: nisi | 
daret, pro hoste se eum habiturum. «de hoc coniugio missus legatus - 
etiam ad "Thomam despotam Pontici versantem vestit, et, pactione 1 
cum eo facta, oppida principi suo nondum donata secundum conventa 


sero mcm 


᾿ ΜΒ, IV. CAP. XVI. 389 


xai ἀπῆλθε. xara δὲ τὸν Ἰανουάριον μῆνα τοῦ αὐτοῦ ἔτους 
χαὶ ὃ καλοχαγαϑὸς “ουχάγης Νικηφόρος ἢ μᾶλλον εἰπεῖν Πε- 
᾿λοπογνησιοφϑόρος, λογιζόμενος εἶγαι τῶν πρώτων καὶ πιστῶν 
ἀρχόντων τοῦ δεσπύτου κὺρ “ημητρίου, καί τινες ἄλλοι σὺν 
αὐτῷ τῶν ᾿Αλβανιτῶν καὶ Πελοποννησιωτῶν, μὴ λογιζόμενον 
ὅτι ἃ ἐπιμελοῦνται πρᾶξαι εἰς κακίαν αὑτῶν πρόχειρον ᾧχο- 
γόμουν, ἔπεισαν τὸν δεσπότην κὺρ Θωμᾶν ἵνα μάχην iysiom 
κατὰ τοῦ ἀδελφοῦ αὑτοῦ καὶ κατὰ τοῦ ἀμηρᾷ ἐπανάστασιν 
ποιήσῃ, καὶ φάγῃ τοὺς ὅρχους ὡς λάχανα, oUg πρὸ ὀλίγου 
ο μετ᾽ αὐτῶν ἐποίησε. καὶ ὃ ἄλλος ἀγαϑὺὸς ἀνὴρ ᾿Αἰσάνης ὃ 
Πατϑαῖος διὰ τὸ πρὸς τὸν ἀμηρᾶν εἶναι ἀπεσταλμένος περὲ 
τοῦ εἰρημένου συγοιχεσίου τοῦ ἀνὰ τῆς τούτου ἀνεψιᾶς χαὲ 
τοῦ ἀμηρὰ ταῦτα οὐχ ἐγίνωσκεν. ἐξελθόντος οὖν τοῦ δεστιό- 81 
του χὺρ Θωμᾶ εἰς τὰς ὠρχὰς τοῦ (Φεβρουαρίου μηνὸς τοῦ 
αὐτοῦ ἔτους ὠπὸ τῆς ᾿“ρκαδίας, καὶ ξνωϑέντος μετὰ τῶν ég- 
γαζομένων κατ᾽ αὐτοῦ ἢ καὶ μᾶλλον εἰπεῖν τὰ xar αὐτῶν, 
ὡς ὃ λόγος προϊὼν δηλώσει, παρέλαβον dnó μὲν τῶν Τούρ.- 
xov τὰ Καλάβουτα καὶ μόνον ἐκ τῶν ἀστέων ὧν ἤλπιζον 
λαβεῖν, ἃ οἱ Τοῦρκοι χέχτηντο, ἀπὸ δὲ τοῦ δεσπότου κὺρ 
“Ἰημητρίου ἅπερ αὐτοὶ οἱ ἐργάται τῶν χαχῶν ἡγεμόνευον, 
᾿Καρίταιναν λέγω xai ἅγιον Γεώργιον, Βορδόνιαν, Καστρέτζαν 
χαὶ ἕτερά τινα, ἵν᾽ αὖϑις ἔχωσιν αὐτὰ οὐχ ὡς πρώην ἐκυβέρ- 
yov», ἀλλ᾽ ὡς αὐϑένται ἴδιοι, ἐκατώρϑωσαν οὖν οὐδὲν ἄλλο 
οἱ φρόγιμοι καὶ πραχτικοὶ καὶ γενναῖοι ἄρχοντες ἢ μόνον ὅτε 


13, ταῦτα om P 21. βορδόνιον καστρίτζι P 


accepit ac discessit. mense Ianuario eiusdem amni eximius ille vir, 
imo vero pestis Peloponnesi, Nicephorus Lucanes, qui in fidelibus et 
primis Demetrii despotae proceribus numerabatur, et alii quidam 
Albanitae et Peloponnesii , ignari, quae molirentur, in suam se per- 
niciem moliri, 'Thomae despotae suaserunt, ut fratrem bello adorire- 
tur et contra ameram rebellaret, et quae paulo ante fecerat sacra- 
menta, tanquam olera, comederet. ignorabat hoc alter vir egregius, 
Matthaeus Ásanes, de connubio illo inter illius consobrinam et 
ameram conciliando ad ameram missus. itaque Thomas despota 
sub initium Februarii eiusdem anni ex Arcadia profectus et con- 
iunctus cum iis, qui ipsius, imo, ut docebunt ea, quae sequun- 
iur, sui studiosi erant, Turcis eripuit Calabryta, solam ex urbibus, 
2 a Turcis occupatas recuperaturos se esse sperabant, Demetrio 
espotae autem eas, quibus ipsi malorum auctores praeerant, Caritae- 
am, sanctum Georgium, Bordoniam, Castritzam et alia nonnulla, ut 
li eas non tanquam administratores, ut ante, sed ut domini recipe- 


390 GEORGII. PIIRANTZAE 


» , » ^" E * - , ν 5 , 
ἔσχον κατ᾽ αὐτῶν ϑεὸν τὸν TOU παντὸς ποιητὴν καὶ αὐθέντην 
τῶν ἐπὲ γῆς ἰσχυρότερον, xat οὕτως τὸ σχάνδαλον ἐποίησαν 

» * - » - *, , - c ^ ? 3 , € 
ἀνα τῶν ἀδελφῶν xoi αὐϑεντῶν αὑτῶν, οὐχ ἐνθυμηϑέντες οἱ 
» - - - ^ 
ἄϑλιοι τοῦ ἀψευδοῦς λογίου ὅτι πᾶσα βασιλεία διαμερισϑεῖσα 

« , - -» . , LPS 
καϑ' ἑαυτὴν ἐρημοῦται, οὔτε τοῦ παροιμιώδους λύγου τοῦ 5 

)g τοὺς δύο οὐδ᾽ Ἡρακλῆς, ἀλλ᾽ ἐπανέ ᾿ πρὸς τοὺς 
πρὸς τοὺυς ÜvO OU ραχλῆς, αλλ᾽ ἐἑπαγεοτῆσαν X&L πρὺς TOUG β 

-ὕ M , ' - 
τρεῖς. καὶ τούτων οὕτως προβάντων πρῶτον μὲν ὃ ϑεὸς na- | 
ρεῖδεν αὐτούς, καὶ τί ἔπραττον οὐχ ἐγίνωσκον, ἀλλ᾽ ὡς τοὺς 
, , ' - » - Ü , 
ἐχϑύας τοὺς ἔσω τῆς σαγήνης ὄντας καὶ ἀγνοοῦντας ὅτι nuv- 
τες μέλλουσιν ἕλκεσθαι εἰς γῆν, ἐν ὅσῳ ἕως τοῦτο γένηται τ' 
, , , ^ €. rf ' , LEN on. 
«ÀÀngÀcg διώκονται καὶ ἁλίσκονται καὶ φϑείρονται οἱ ἐλαττο- 

H - , , T 
veg ὑπὸ τῶν μειζοτέρων, οὕτως xai οὗτοι. ὃ μὲν γὰρ δεσπό- 
τῆς κὺρ Θωμᾶς παρέπιπτε καὶ ἐπολιόρκει τὰ τοῦ αὐταδέλφου 
P4 * ^ 
ἄστεα καὶ χώρας, Ζαρνάταν λέγω καὶ τὰ ἕτερα τῆς ἐπιτρο- 

- - “ 4 r , |» e 254 
πιχῆς τοῦ Π]ελισσηνοῦ, τὴν KaLlouurav καὶ ἀλλα ὅσα εἰς α 

- - , - Ὁ 
χεῖρας εἶχεν ὃ δεοπότης xvo “΄ημήτριος ἐν τῷ ΠΠεσσηνιαχῷ 

, * , » 
χολπῳ" καὶ συνεργὸν εὑρε πρωτοστράτορα τὸν ἄριστον (ϑραγ- 

' 1 1 , Za , ' 
xonQvAov Νικόλαον, τὸν EvOatuova ᾿Ιωάννην, “ξοντα τὸν με- 
σάζοντα καὲ τὸν σύγγαμβρον τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ, καὶ τὸν πε- 

, « - i 4 ὥ 
ριπόϑητον γυναιχοϑεῖον, τὸν μᾶλλον Κυδωνίδην ἢ Tilonnia-2 
κωνα ὀνομαζόμενον. ὃ δὲ δεσπότης κὺρ Δημήτριος πάλιν τὸ 

, ' HI * P! - 5 , ' Y TM [4] 
"deovragu xai τὰ πέριξ αὐτοῦ ἐπολιόρκει xal τὴν “ίκωβαν, ὃς 

M ro 

xai συγνεργυὺς εὕρε xai αὐτὸς Γεώργιον τὰν Παλαιολόγον xat 


10. ἐν ὅσῳ μέντοι ταύτης ἔσω εἰσὶ à. P 


rent. nihil igitur aliud prudentes isti, strenui et generosi primores - 
asseculi sunt, nisi ut deum, rerum ommium auctorem et principem . 
115, qui in terra sunt, potentiorem contra se irritarent; atque inter - 
fratres et dominos suos severunt inimicitias, haud memores miseri ora- 

culi illius indubii *omne regnum secum discordans dilabetur," nee - 
proverbii illius "adversus duos ne Hercules quidem": quin imo etiam 
tribus obnisi sunt. quae quum ita procederent, primum eos deus ne- 
glexit, nec sciebant, quid facerent, sed erant velut pisces in verri- 
culo, qui, se omnes in terram protractum iri nescii, interim invicem 
se persequuntur, ac minores capti consumuntur a maioribus, quippe 
"Thomas despota incursabat obsidebatque fratris urbes et oppida, Zar- 
natam et alia loca provinciae Melisseni, Calamatam et reliqua, quae 
Demetrius in sinu Messeniaco possidebat. adiutores habebat virum 
optimum Nicolaum Francopulum, protostratorem , Iohannem Eudae- 
monem, Leonem vicarium et affinem fratris sui, et carissimum uxoris 
patruum, Cydoniden potius quam Tzamplaconem appellatum.  vicis- - 
sim Demetrius despota Leontarium cum locis vicinis et Acobam ob- 


ΡΠ ΣΦ cl ducc d Sd Au «c 


| 


τινα τούτου ἐξάδελφον χαὶ τὸν γαμβρὸν αὐτοῦ lMnovyalny 
ἸΗανουήλ, ot ἐμέσαζον xara τοῦ δεσπότου χὺρ Θωμᾶ. x«i ὃ 
μὲν παρέλαβε τάχα τὴν Ζαρνάταν, ὃ δεσπότης κὺρ Θωμᾶς 
λέγω, xai τὸ “εῦκτρον καὶ τὸ πολὺ τῆς ΠΠανῆς ζυγόν, ἔτι δὲ καὲ 
τὴν Καλαμάταν. τοῦ δὲ δεσπύτου κὺρ Ζημητρίου ἐρχομένου 
ἐχβῆναι ἐν τῷ “εοντάρει, xai μαϑὼν τοῦτο ὃ ἀδελφὺς αὐτοῦ 
δραμὼν ἐπρόλαβε καὶ εἰσῆλθεν ἐν τῷδε τῷ ἄστει" καὶ οὕτως 
ὃ δεσπότης κὺρ ΖΙημήτριος ἐπέμεινεν ἄπράκτος. τοῦ δὲ Παλαιο- 
λόγου κὺρ Γεωργίου καὶ τῶν Π]πουχαλέων φυγόντων μόνων xai 
᾿ ἀπελϑύντων σὺν αὐτῷ ἐπαναστρέφοντι εἰς Σπάρτην, ἔτι δὲ xai 
τὸ κάκιστον καὶ ὠἀνωφελέστατον τῶν ᾿Αλβανιτῶν γένος εὐκαιρίαν 
εὐρύντες τῆς ὑπολήψεως καὶ ἁρπακτικῆς καὶ ἀδίκου αὐτῶν γνώ- 
μιῆς ἁρμόδιον, τί οὐκ ἔπραξαν ἢ τί οὐκ εἰργάσαντο xa- 
xóv; ἀπιστοῦντες γὰρ τρὶς τοῦ σαββάτου ἐκ τοῦ ἑνὸς αὐϑέν- 
του πρὺς τὸν ἄλλον ἀπήρχοντο, xat ἀντὲ τοῦ εἰπεῖν χώμας ἢ 
ἄστεα κάστρας ἔλεγον χατὰ τὴν αὑτῶν γλῶσσαν τὴν βαρβα- 
ρἰζουσαν, καὶ ταύτας εἰς χεραλάτιχα ἀπήτουν, xai οὕτως 
ποτὲ μὲν πρὺς τὸν ἕνα τῶν δεσποτῶν ἀπήρχοντο ποτὲ δὲ πρὸς Β 
τὸν ἕτερον. διὰ μέσου οὖν αὐτῶν παντὶ ρα εὑρίσκετο τῶν 
ἀϑλίων τάχα Ῥωμαίων τε xat ἑτέρων ᾿Αλβανιτῶν καὶ συγγε- 
γῶν καὶ οἰχείων αὐτῶν πολλάκις διήρπαζον καὶ ἠφάνιζον πάν-- 
τὰ. ἐγένοντο δὲ τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα ὅτε τίς αὐτὰ οὐ ϑρη- 
γήσειεν; ἀλλὰ δὴ καὶ αὐτοὶ οἱ Τοῦρκοι οἱ ἐν Κορίνϑῳ xai 


LIB. IV. CAP. XVI. 391 


19. παντὶ ἄρα} πάντες P 23. χαὶ ᾿ἡμυχλείω P 


sidebat: qui et ipse administros invenit Georgium Palaeologum et 
huius patruelem quendam eiusque generum Manuelem Buchalen , 
qui contra Thomam despotam ipsius negotium curabant. atque ille 
quidem, "Thomas, inquam, Zarnatam et Leuctrum et maiorem partem 
regionis Manes, Calamatam insuper cepit; Demetrius despota autem, 
ad invadendum Leontarium profectus, spe frustratus est, quoniam re- 
sciscens id frater eius, praecipiti agmine urbem praeoccupatam in- 
travit. Seorgio Palaeologo et DBuchalis solis profugis et cum ipso 
Spartam redeunte profectis, genus hominum nequissimum et perdi- 
tissimum, Albanitae , occasionem nacti cogitationi suae et rapaci at- 

ue iniustae naturae commodam, quid non fecerunt aut quid non 
Bii virent mali?  infidi enim ter intra sabbatum ab uno domino 
ad alterum transibant, atque pro eo, ut vicos aut oppida appellarent, 
lingua sua barbare castras dicentes, petebant earum principatus, et ita 
nuuc ad illum, nunc ad alterum se adiungebant despotam. inter hos 
igilur omne genus miseriarum reperiebatur, inter Romanos, inquam, 
et Albanitas eorumque cognatos et domesticos, quorum bona omnia 
diripiebantur et vastabantur. denique talia ac tanta commissa sunt, 


393 GEORGII PHRANTZAE 


ἐν ᾿μύχλῃ καὶ Πάτρᾳ εὑρισχόμενοι, λαβόντες καιρὸν ἐπιτή- 
δειον, τοὺς μὲν ἠχμαλώτιζον τοὺς δὲ ὠπέχτεινον, τοὺς 
, 1 4 » 
δ᾽ αὐϑέντας x«i τοὺς ἄρχοντας κατεγέλων, βλέπογτες. καϑ᾽ 
ἑαυτῶν τὰ ξώρη ὠϑοῦντας. 
' 1 ' » , E , € »-» -95 j 
Ταύτας δὴ τὰς ἐργασίας ἔννοησαντῶν ἡμῶν ἐν τῇ 4doua- 
, u ? ' EN , - ' 
δίᾳ ὄντων, ἔνϑα δὴ καὶ ἐπράττοντο τὰ ἑαυτῶν συμπεράσμα- 
JU ^ 5 ν᾿ - - * , 
τα, σὺν ἡμῖν ἦν x«i ὃ τῆς χρηστῆς ῥίζης καρπὸς Νικόλαος 
ε M c , $ 3 , e » € , 
ὃ Π]ελισσηνὺς ὁ νέος xai ὀρφανὸς, ὃν ποτε ἔμελλον 0 δυστυ- 
χὴς ἐγὼ γαμβρὸν ποιῆσαί μοι. ὃς ὠναμέσον τῶν δύο αὐϑεν- 
τῶν καὶ δεσποτῶν καχῶς καὶ αὐτὸς καὶ πικρῶς διέχειτο: δι 
μὲν γὰρ δεσπότης κὺρ Ζίημήτριος ἔπεμπεν αὐτὸν πρὸς τὸν 
δεσπότην κὺρ Θωμᾶν, ὃ δὲ πάλιν ὁμοίως ἐποίει, xal οὐκ 
ἔπαυον εἷς πρὸς τὸν ἕτερον πέμπειν αὐτόν, zal οὐχ &v τὸ ζῆν 


- - , 
αὐτῷ ἐδίδουν, ἀλλὰ συναλλήλως αὐτοῖς ἐκράτουν πάντα. ἐκεί- 


΄ [5] c € , -, M , - 
yov πράγματα, ἃ 7 ἱστορίᾳ προεδήλωσε, τὰ ἕν τῇ IMeXonov- τ 


γήσῳ: καὶ μᾶλλον ἡ ζωὴ αὐτοῦ ἀναμέσον τῶν τοιούτων σκαν- 
, , - b * * , 

δάλων ἐκινδύνευεν. ἡμῶν δὲ βλεπόντων τὰς τοιαύτας μεγά- 

λας ἀκαταστασίας, καὶ τὰ αὐτῶν συμπεράσματα σχοπησάντων 
^ -ν γι ^ ^ - ^ L » ^^ 3 J , 

πρὸ τοῦ ἐξελϑεῖν κὺρ Θωμᾶν τὸν δεσπότην ix τῆς “ἰρκαδίας, 


- ! Y- € - , 325 , ' , 
&5nàJouzv καὶ ἡμεῖς πλάσαντες αἰτίας τινας, καὶ παρέεγενο- 9. 


μιεϑα εἰς Πίδασον, ἣ νῦν ΠΠοϑώνη καλεῖται. ἀλλὰ δὴ καὶ 
ὃ χρήσιμος ἄρχων γνώσει τε καὶ πράξει xai γένει Γεώργιος 
ὃ Ῥαούλ, ὅ ἐπὲ μητρὸς ϑεῖος τοῦ ὃν ἡ ἱστορία ἐδήλωσεν, Νι- 


6. ἐπράττοντο, ἔγνωμεν τὰ αὐτῶ P — 13. οὐχέτι ζῆν P — ar. 
IIjUÀoy P 23. τοῦ ὃν ἡ ἴστ. ἐδ. om P 


quae nemo videatur non deploraturus fuisse. quin etiam Turcae, 
qui Corinthi vel Amyclae vel Patrae erant, arrepta opportunitate , 
alios in servitium abstrahebant, alios occidebant, principes vero et 
primores irridebant, quorum enses in se strictos videbant. 

Haec facinora nos in Arcadia commorantes prospiciebamus, erat- 
que nobiscum bonae radicis soboles Nicolaus Melissenus iunior idem- 
que orbus, quem quondam miser ego generum habiturus eram. 
is quoque ab utroque principe et despota male acerbeque ha- 
bebatur. etenim Demetrius despota ad Thomam eum mittebat, hic 
contra, nec cessabant eum invicem missitare, et ne victum quidem 
ei praebebant, quum omnia, quae in Peloponneso eum habuisse supra 
docuimus, sibi vindicarent: in quibus turbis in haud mediocri peri- 
culo ipsa vita eius versabatur. tantos tumultus quum cerneremus, 
quorum eventa praesagiveramus, antequam "Thomas despota exiret 
ex Arcadia, ipsi quoque, causis quibusdam praelextis, egressi, Pida- 
sum, quae nunc Mothone appellatur, venimus. quin etiam pruden- 


2 


δ 
3 


"bv CVV ν δ)». έχουν... 


"UP Dsum PPP MSS 


LID. IV. CAP. XVI. 393 


 χολάου τοῦ ΠΠελιοσηνοῦ τοῦ καὶ μελλογάμβρου μου, καὶ αὐ- 

τὸς ἀφεὶς τὴν αὐϑεντίαν xai πᾶσαν τὴν αὑτοῦ χτῆσίν vE καὶ 
περιουσίαν παρεγένετο xai αὐτὸς μεϑ᾽ ἡμῶν ἐν τῇ IMo9org, 

περὶ τὸ τέλος τοῦ “]εχκεμβρίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους" καὶ 

διχαϑήμενοι ἀμφότεροι ἐν τῷ λιμένι ἐχκαραδοκοῦμεν καϑορῶν- 
τες τὸ τῆς τοιαὐύτῆς τριχυμίας τέλος, εἰ καὶ ὃ ϑεὸς μακρο- 

ϑυμήση ἵνα οἱ ἀσύνετοί ποτε συνήσωσιν καὶ οἱ μωροί ποτε 
φρονήσωσι, καὶ ὁμόνοια καὶ εἰρήνη γενήσηται ἀναμέσον αὖ- 
τῶν, x«i τοῦ ϑεοῦ δεηϑῶσι, καὶ ἐλεήσῃ uiv αὐτοὺς ὡς ἐλεή- 

ομων ϑεύς, προστάξῃ δὲ καὶ τὸν δήμιον αὑτοῦ ἀμηρᾶν xci 
ἐάσῃ αὐτοὺς ζῆσαι πλείονα χρόνον" τύπον γὰρ καὶ τάξιν 
ἔχει καὶ αὐτὸς πρὸς ϑεὸν οἵαν οἱ αὐτοῦ δήμιοι πρὸς αὐτόν, 
οἵτινες πληροῦσι μὲν τὰ προστάγματα αὐτοῦ, εἰσὲ δὲ καὶ με- 
σητοὲ χαὲ ἀποτρύπαιοι. 

5... Kai rovrov δὴ τῶν προρρηϑέντων καχῶν χατὰ τῆς Πε- 
λοπονγήσου περισσοτέρως πᾶντὸς ἀϑλίου τόπου γενομένων, 
ἐλθόντος δὲ καὶ μέρους τῶν Τούρκων στρατοῦ ἔξωϑεν, κατέ- 
ὅραμον τὸν τύπον ἅπαντα, καὶ ἵνα ἅπερ κακὰ παρέλειπον οἱ 
οἰκήτορες xai κύριοι καὶ αὐϑένται xal ἄρχοντες, ov ngoatgé- 

οσει ἐλλ᾽ ἀνδοίᾳ, πράξωσιν αὐτοί, xal τοῦ μὲν ξνὸς τῶν δε-. 

σποτῶν ἐχϑροὶ ὄντες, τοῦ δ᾽ ἄλλου τάχα φίλοι: ὃν δὴ δε- 
σπύτην, τὸν καὶ ἐχϑρὸν αὐτῶν κὺρ Θωμᾶν, εἰς τὰ περὶ τὸ 


6. χαὶ εἰ P 18. διέλιπον P 


τία, peritia et genere eximius vir Georgius Raul, avunculus eius, de 
quo dixi, Nicolai Melisseni, qui gener meus futurus erat, relicta pro- 
vincia cum bonis et facultatibus omnibus, eodem mecum venit, ex- 
iremo Decembri anni eiusdem; sedentesque ambo in portu, tantorum 
fluctuum finem. opperiebamur, si forte deus pro patientia sua exspe- 
ctaturus esset, dum insipientes saperent, stulti ad sanitatem reyer- 
terentur, pacem. concordiamque colerent et deum precarentur, atque 
commiseratus eos pro misericordia sua deus imperaturus esset carni- 
fici suo amerae, ut eos diutius spirare pateretur. hic enim locum 
et ordinem apud deum tenet, qualem apud. ipsum carnifices eius, qui 
iussa eius faciunt, et tamen exosi et contemti sunt. 

Quum iis, quae ante commemoravi, malis Peloponnesus gra- 
vius, quam ulla alia misera regio, affligeretur, etiam manus 'Tur- 
carum externa advenit et cuncta incursaviL, ut quas clades in- 
colae, domini, principes, primores mon consulto, sed  resisten- 
tium virtute impediti, omiserant, illi ederent, alterius despotae ho- 
stes, alterius amici: e quibus illum, inimicum sibi Thomam, prope 
Leontarium repertum, acriter insectati, in. urbem compulerunt, mul- 


304 GEORGII PHRANTZAE 


“Μεοντάριον ἐλθόντες εὗρον αὐτόν, καὶ κακῶς ἐδίωξαν καὶ 
ἀπέχλεισαν αὐτὸν ἐν τῷ ἄστει, καὶ πολλοὺς τῶν αὐτοῦ ἀπέ- 
κτειναν xoi ἠχμαλώτισαν. ἔπειτα ἔστησαν τὰς σκηνὰς αὑτῶν 
πλησίον τοῦ “εονταρίου, xat μετ᾽ ὀλίγον ἐξελϑόντες ἀπῆλθον 
88 εἰς τὰ περὲ τὴν Σπάρτην πρὸς τὸν ἑαυτῶν φίλον δεσπύτηνδ᾽ 
κὺρ Δημήτριον μετὰ νίκης καὶ πολλοῦ κέρδους ζώων τε xai 
ἀνθρώπων. μόλις οὖν ποτὲ ἐννοήσαντες οἱ αὐϑένται. xai 
ἀδελφοὶ τὸ κακὸν τῆς ἑαυτῶν μάχης καὶ συγαχϑέντες εἰς τὸ 
ΜΚαστρίτζι ἐποίησαν τάχα ὅρκους εἰρήνης, τοῦ τῆς “αχεδαι- 
μονίας μητροπολίτου ἤτοι τῆς Σπάρτης μετὰ τοῦ σάχχου αὐ- το 
τοῦ ἱερουργήσαντος" καὶ Ore ἐν τῇ ϑείᾳ ἱερουργίᾳ ἐδείκνυε 
τὰ ἅγια τῷ λαῷ λέγων “μετὰ φόβου ϑεοῦ χαὶ πίστεως προσ- 
ἔλθετε," ἐν ἐκείνῳ τῷ καιρῷ προσῆλθον οἱ αὐϑένται xai 
ἀδελφοί, καὶ ὠμοσαν ἵνα τὴν εἰρήνην φυλάξωσιν. ἔμεινεν μέν, | 
ὡς ἠκούσαμεν, ὃ δεσπότης κὺρ “ημήτριος ἐν τοῖς συμφω- (5. 
γημένοις μέχρε τινός, καὲ πάλιν ὃ αὐτὸς εἰς οὐδὲν τοὺς Ogxovg — 
ἐλογίσατο καὶ καινὰς μάχας καὶ σχάνδαλα ἐποίησε. ὦ τῆς 
ἀνοχῆς καὶ μακροϑυμίας σου, Χριστὲ βασιλεῦ, καὶ εἰς αὐτὸν 
καὶ τοὺς αἰτίους! καὶ ἤρξαντο ἔτι τὰ κακὰ πάλιν τὸν χϑὲς — 
τοιοῦτον φριχτὸν ὅρχον ἀϑετησάντων" κχαὲ ἔπραττεν ἕκαστος 30. 
αὐτῶν κατὰ τοῦ ἑτέρου ὅση δύναμις, ἐλπίζοντες ὅ μὲν εἰς ὦ 
τὴν φιλίαν τοῦ ἀμηρᾶ καὶ βοήϑειαν, καὶ τὴν ἀδικίαν ἐνθυ- 
μούμενος ἣν ἠδικήϑη ὑπὸ τῶν ὑποχειρίων αὑτοῦ, ὃ δὲ εἰς 


9- χαρρέτζην P 11. λειτουργίᾳ P 15. τῇ αὐτῇ συμφω- 
νίᾳ 


v 


tis de militibus eius aut captis aut occisis. deinde castra prope eam 
urbem collocarunt, sed mox Spartam ad despotam sibi amicum, De- 
metrium, victoria et magna hominum animaliumque praeda elati, pro— 
fecti sunt. tandem aliquando fratres principes, quam perniciosa sibi 
esset mutuum bellum, intelligentes, Castritzae convenerunt et sacra- 
mentis se ad pacem servandam obstrinxerunt, metropolita Lacedae- 
monis sive Spartae cum sacco sacris operante. itaque quum is in 
sacrificio sacrosancta populo fnonstrasset, cum his verbis "cum vere- 
cundia et fide accedite," accesserunt principes fratres et pacem se 
servaturos esse iuraverunt. at Demetrius despota aliquantisper qui- 
dem, ut audivimus, stetit pactis conventis, sed mox, nulla sacramenti 
ratione habita, pugnas et turbas novas molitus est. o patientiam et 
lenitatem tuam, Christe rex, adversus ipsum et talis consilii auctores! 
redierunt pristinae calamitates, sacramentis horrendis, quae vix dum 
facta erant, contemtis. affligebant se mutuo, quantum poterant, confisi 
alter amicitia et auxilio amerae et iniuriis, quas a subieclis passus 


d ddl Ss cci bi ada ati 


"UT — ΨΩΝ 


LIB. IV. CAP. XVI. 395 


τὴν ἐπιορκίαν τοῦ ἄλλου xai εἰς τὸ κατὰ ἀσεβῶν τάχα μά- 
χεοϑαι. ᾿ 
Τούτων οὖν οὕτως καχῶς πραττομένων παρῆλθεν ὃ χει- 
μὼν τοῦ «Ὁ Ξη ἔτους, καὶ ἰδοὺ τοῦ αὐτοῦ ἔτους Mai μηνὲ 
[55 ἐμηρᾶς ἐξῆλθεν xav! ὠμφοτέρων. καὶ παραγενομένου αὐ- 
τοῦ ἐξ ὀρϑοῦ εἰς τὴν Σπάρτην, ἐπεὶ ἐκεῖ εὑρίσκετο ὃ δεσπό- 
τῆς κὺρ “Ζημήτριος διὰ τὸν ἀδελφὸν αὑτοῦ καὶ ἐχϑρὸν εἶναι 
ἐν Καλαμάτᾳ, καὶ ἐπολιόρχει τὴν Παντίνειαν xai εἴ τι ἕτε- 
Qo» τῆς ἐπιτροπικῆς τοῦ Πελισσηνοῦ Νικολάου, ὃς ἤρχετο 
οπαρὰ τοῦ δεσπότου κὺρ Zinumrgíov, ἐν τῇ περιοχῇ τοῦ ΠΠεσ- 
σηνιακοῦ κόλπου: καὶ μέγα κακὸν ἦν. τοῦ δὲ ἀμηρᾶ φϑά- 
σαντος ἐν τῇ Σπάρτῃ κατῆλθεν αὐτοϑελῶς ὃ δεσπύτης κὺρ 
Ζημήτριος καὶ ἐδουλώϑη αὐτῷ " καὶ οὕτως ὃ ἀμηρᾶς παρέ- 
λαβε καὶ αὐτὸν καὶ τὴν Σπάρτην, καὶ τῷ δεσπύτῃ φυλακὴν 
δ περιϑεὶς εἶπεν αὐτῷ “ὦ δέσποτα, ἐπεὶ οὕτως συνέβη σοι τὰ 
πράγματα, τὸν τόπον τοῦτον ἄρχεσθαι ὑπὸ σοῦ ἀδύνατον. 
ὅμως ἐπεὶ πατέρα σε ἐστήσαμεν ἔχειν καὶ τὸ χοράσιόν gov 
λαβεῖν ἡμᾶς εἰς γυναῖχα, τὸν τόπον τοῦτον δὸς ἡμῖν, σὺ δὲ 
καὶ 10 χοράσιόν σου ἔλθετε σὺν ἡμῖν, xai χαρίσομεν ὑμῖν 
ἕτερον τύπον πρὸς σιτηρέσιον ὑμῶν xai ζωάρκειαν." ὃς γε 
στέρξας καὶ ἀκουσίως ἐτελείωσε τὰ τοῦ γάμου καὶ τῶν ἑτέρων 
πραγμάτων. 
Καὶ ὃ ἀμηρᾶς μετὰ τοῦ δεσπότου ὅμιλήσας τὰ παντοῖα 


14. τὸν δεσπότην φυλαχῇ P 


erat, alter illius periurio et eo, quod adversus impios sibi pugnan- 
dum esser. 

Haec dum ita calamitose geruntur, hiems anni 6968 praeteriit. 
mense Maio autem ameras, adversus utrumque expeditione suscepta, 
recta Spartam tetendit, quoniam ibi Demetrius despota commoraba- 
tur propter 'l'homam fratrem et hostem suum, qui Calamatae erat , 
et Mantineam et loca reliqua obsidebat, in circuitu sinus Messeniaci 
a Nicolao Melisseno, qui Demetrio despotae subiectus erat, admini- 
strata: unde illorum locorgm magna erat calamitas. quum autem 
ameras Spartam venisset, Demetrius despota, ultro obviam profectus, 
ei se tradidit. ita ameras tum ipso tum Sparta potitus est, et de- 
spotae in custodiam dato dixit "mi despota, quoniam res tuae huc 
redactae sunt, hic locus abs te gubernari non potest; sed quum pa- 
trem te habere et filiam tuam uxorem ducere constituerimus, hune 
locum nobis trade, ipse et filia nobiscum abite, donabimusque vo- 
bis locum alium ad victum et vitae commoditatem." Demetrius gon 
nisi invitus et metu compulsus nuptias et reliquas conditiones nog 
abnuit. 

Itaque ameras, despota sibi sociato , omnia pro voluntate admi- 


396 GEORGII PHRANTZAE 


, D » 
διώρϑωσεν ὡς ἐβούλετο, καὶ ἐξαπέστειλεν ἀρχοντάς τινας 
Tovoxovg καὶ Χριστιανοὺς ἐν τῇ ἸΠονεμιβασίᾳ, ἵνα τὴν σύζυ- 

, ^ ͵ , 
yov xat βασίλισσαν καὶ τὴν τούτου ϑυγατέρα καὶ ἀμήρισσαν 
λάβωσιν (ἐκεῖσε γὰρ αὐταὶ ὑπῆρχον διὰ τὸ ἰσχυρὸν xai ἀδιώ- 
* , ^ ^ ^ , 
σειστον εἶναι τὸ φρούριον), ἀλλὰ δὴ καὶ τὸ φρούριον παρα- 5 
T x ' - - 
δώσωσιν. ὧν TO μὲν ἐγένετο, ἤγουν διὰ τὰς γυναῖχας" ἐξῆλ- 
« ' ' , c , » 5 ce EJ - ^ 
Jov γὰρ καὶ παρεγένοντο ἑκουσίως ἔνϑα ἦσαν 0 τε ἐμηρᾶς καὶ 
€ ' M ^ ^ ^ ΒΩ ΓῚ » etr * 
0 δεσπότης" τὸ δὲ λαβεῖν τὸ ἄστυ οὐδαμῶς, ὅτι οἱ JMoveu- 
- ' 3 LI » 

βασιῶται, ὡς πάντοτε ἔκπαλαι ἦσαν τὰ αὐτῶν κατορϑώματα 
Y. , , » , 
ἄξια διηγήσεως, οὕτω xai τότε ἐκ νέου ἐποίησαν καὶ οὐκ ἠνέ- y 
070vr0 παραδῶσαι αὐτός. ὅμοίως καὶ ὃς ἡγεμονεύειν ἐχεῖσε 

TT ld )À ὃ Παλαιολό ὃν τὰ λὰ 
εὑρίσκετο IMavovz ὃ Παλαιολόγος συναινῶν τὰς χαλὰς γνώμας 

χὰ - x ' - ' , 
τῶν πολιτῶν, οὐκ ἤϑελον λοιπὸν ἀχοῦσαι ὡς τὴν πατρίδα εἰς 
χεῖρας τῶν ἀσεβῶν παραδώσωσιν, ἀλλὰ τοὺς ἀποσταλϑέντας 

Βάρχοντας τοῦ δεσπότου καὶ τοῦ ἀμηρᾶ καὶ τοὺς συνελθόντας τ' 

᾽ - e o? , - - - 
αὐτοῖς ἑτέρους στρατιώτας τοῦ λαβεῖν τὸ φρούριον Ἰχαχῶς 
ἀπεδίωξαν. καὶ ταύτην τὴν ἀπολογίαν αὐτοῖς ἔδωσαν “εἴπατϑ 

- - - e - » 
ταῦτα τῷ ἀμηρᾷ, ὅτι πᾶν ἄστυ καὶ φρούριον χτισϑὲν μετὰ 

- ' , ν * ^ 

μηχανῆς xai τέχνης dv9gonivgc xai διορϑωϑὲν xai ἀσφαλισϑέν, 

, L4 , * - D 
πάλιν μὲν οἱ ἄνϑρωποι οἱ ἐντὸς αὐτοῦ ἐξουσίαν ἔχουσιν:  o« 
δὲ ἡμετέρα πατρὶς καὶ χώρα οὐχ οὕτως ὑπάρχει, ἀλλ᾽ ἡ φύσις ᾿ 

3, 4 , ^. M ^ * - - , , , 
αὐτῇ ἐφιλοδώρησε καὶ ἐκ τοῦ ϑεοῦ καὶ τῆς τοῦ τύπου ἐρυμνό- 

U , M M ? , ^ ᾿ 

τητος τὴν ἰσχὺν καὶ ἀσφάλειαν ἔχει. καὶ ὅταν ϑέλησις xat 


30. μὲν om P 22. ἐρυμνότητος DBruneltus, χρημγότητος M, 
ἐρημότητος P 


nistrabat, et nobiles quosdam Turcas et Christianos Monembasiam 
misit, qui coniugem suam et amerissam, illius filiam, reciperent (ibi 
enim cum mulieribus suis versabatur, quoniam castrum firmum et 
diflicile ad expugnandum erat) et castrum sibi tradi iuberent.  quo- 
rum alterum factum est, a feminis scilicet: quae exierunt e castro et 
promto animo venerunt, ubi ameras et despota erant; minime autem 
castrum occupari poterat, quia Monembasiotae, ut iam pridem omni 
tempore facinora memoratu digna ediderant, ita tum denuo genero- 
sos se praestiterunt, nec a se impetrare poterant, ut urbem traderent. 
nec non probavit ea civium consilia, qui urbi praeerat, Manuel Pa- 
laeologus. denique de urbe in manus impiorum tradenda vix audire 
sustinebant, et a despota et amera ablegatos primores et, qui cum 
iis venerant milites ad occupandam arcem, acerbe repulerunt, hoc iis 
responso dato *renuntiate ita amerae, omnem urbem et castellum hu- 
mana opera et arle exstructum et munitum in potestate eorum esse, 
ἃ quibus teneatur; sed nostrae patriae diversa ratio est, quae naturae 


LIB. IV. CAP. XVI. 397 


βουλή ἐστι τῷ κυρίῳ ἄνωϑεν, τὸ ϑέλημα αὐτοῦ γένεται, καὶ οὐ 
δυνάμεϑα ἀντιλέγειν τι, καὶ οἷς βούλεται χαρίσηται" ἡμεῖς δὲ 
οὐδεμίαν ἐξουσίαν ἔχομεν τὰ παρὰ ϑεοῦ κτισϑέντα δρίζειν xad 
|o χαρίζειν." ἀπαγγελλομένης οὖν τῆς τοιαύτης ἀπολογίας τῷ 
pue xal ὠκούσας ἐχεῖνος ἐθαύμασε, καὶ τοὺς ἸΠονεμβασιώς 
τας πλεῖστα ὡς φρονίμους ἐπήνεσε. κρατήσαντες οὖν τὸ ἄστυ 
δεδώχασιν αὐτὸ τῷ δεσπότῃ κὺρ Θωμᾷ, μετὰ ταῦτα καὶ αὐτὸς 
τάχα τῷ πάπᾳ. 
Διὸ οὐκ ἐγκαταλείψομεν τοῦ εἰπεῖν, ἐπεὶ ἔδοξέ μοι διη- 
ιογηϑῆναι τά, ὅσας τιμάς TE καὲ προνόμια μεγάλα διὰ τὴν τοῦ 
ἄστεως καλλονὴν καὶ τὰς τῶν πολιτῶν ἀρετὰς οἱ βασιλεῖς 
κατὰ διαδοχὴν τὴν ἁγίαν ἐκχλησίαν αὐτῶν καὶ αὐτοὺς τοὺς 
πολίτας τοὺς τοῦ περιωνύμου φρουρίου ἐτίμησαν καὶ δωρεὰς 
μεγίστας ἐδωρήσαντο αὐτοῖς. καὶ τοῦ μὲν ἄστεως τὸ ὄνομα 
δύντως τὴν κλῆσιν εἶχεν, ὅτε τοῖς βουλομένοις εἰσελϑεῖν ἀλη- 
ϑῶς μίαν παρέχει τὴν εἴσοδον, καὶ οὐ μετὰ μηχανῆς καὶ τέχ- 
γης ἀνθρωπίγης, ὡς εἴπομεν, ἀλλ᾿ αὐτὴ ἡ φύσις τὸ ἄστυ 
ἐστόλισε: καὶ ἀδύνατον ἦν εὑρεθῆναι χατὰ πᾶσαν τὴν ὕφ᾽ 
ἥλιον ἕτερον φρούριον τοιούτως ἀδιάσειστον καὶ ἀπολέμη.-: 
οτον καὶ ὠνενόχλητον ἐκ πάσης μηχανῆς πολεμικῆς, ὡς τοῦτο 
εὑρεϑῆναι ἀδύνατον. καὶ τὰ μὲν τοῦ ἄστεως βραχεολό- 
γως εἰρήκαμεν, τῶν δὲ ἀρχόντων καὶ πολιτῶν καὶ τοῦ 
δήμου τὰς “ἀρετὰς καὶ ἀνδρίας διηγησώμεϑα. τὰ ἐν γῇ καὶ 


9. διηγηθῆντι om P 15. Ee P 18. ἐστιν P 


donum est eta deo et regione munitionem et firmitatem suam habet. 
quodsi domini, qui in coelis est, voluntas et consilium ita fert, fit 
utique, quod illi placet, nec nostrum est refragari, sed donat eam 
ipse, cui velit. at nos nullam potestatem habemus tradendi et lar- 
giendi ea, quae a deo condita sunt." quod responsum ubi ad ame- 
|] ram periatum est, Monembasiotarum prudentiam admiratus est et ma- 
gnopere laudavit. servatam igitur urbem "Thomae despotae tradide- 
runt, ille mox eandem papae donavit. 

Hic iam non omittemus*dicere et exponere, quantis honoribus et 
beneficiis propter urbis commoda et virtutes civium imperatores ordine 
tum sanctam eorum ecclesiam, tum ipsos cives nobilissimi huius castelli 
ἢ auxerint et ornarint. et sane urbs haec nomen suum proprie et vere 
gerit, si quidem eam ingredi volentibus revera unum praebet introi- 
tum, nec opera aut arte humana, sed ipsa natura, ut diximus, mu- 
nita est. nec alia sub sole urbs inveniri potest aeque firma, inex- 
pugnabilis et ab omni machinarum bellicarum vi tuta. et ad oppi- 
dum quidem quod attinet, strictim ista monuimus; magistratuum au- 


398 GEORGII PHRANTZAE 


ἐν ϑαλάσσῃ tic πάντα ἀγαϑοί' εἶσι καὶ ἐπιτηδειότατοι , ἐν τῇ 
ϑαλάσσῃ μὲν ἱκανύπλοιοί τε καὶ ϑαλαττουργοί',, καὶ νῆας ἐμ- 
ποριχὰς πλείστας ἔχοντες, καὶ κυβερνῆται xai ναύχληροι ἄρι- 
στοι οὐ μόνον ἐν ταῖς ναυσὶν αὐτῶν, ἀλλὰ xat ἐπὲ τὸν στόλον 
τὸν βασιλικὸν κυβερνῆται οὐκ ὀλίγοι ἐξ αὐτῶν εἰσίν. ἐν δὲ 
τῇ χέρσῳ ὅμοίως ἐν τῷ ἱππεύειν καὶ ἀκοντίζειν στρατιῶται 
ἀγαϑώτατοι xci πεζοὲ ἀνδρικώτατοι xai δοκιμώτατοι. οἱ δὲ 
ἄρχοντες αὐτῶν πάλιν συνετοὶ καὶ σοφοὶ καὶ ἔντιμοι, Ξενίζοντες 
τοὺς τυχόντας χαὶ παραμυϑοῦντες. καὶ πρὸ πάντων τὴν πίστεν 
χαὶ εὔνοιαν ἣν ἐφύλαττον ἔχπαλαιν καὶ ἕως τοῦ νῦν εἰς θεὸν 
xai εἰς τὴν ἀρχὴν Ρωμαίων. διὰ ταύτας μὲν τὰς τοιαύτας 
χάριτας xai ἀρετὰς καὶ εἰς τοὺς βασιλεῖς εὐνοιαν χαὶ πίστιν 
ἐν διαφόροις καιροῖς διαφόρως οἱ κρατοῦντες ἄνακτες ἐτέμη- 
σαν xai εἰς μεγάλα προνόμια τὴν ἁγίαν ἐκκλησίαν αὐτῶν ἀνε- 
βίβασαν. xai πρῶτον μὲν τοῦτο τὸ περιώνυμον καὶ ὑπερνε- 
φελὲς φρούριον ἐπισχοπὴν οὖσαν τῆς Κορένϑου μητροπόλεως, 
δι’ ἃς εἴπομεν ἀρετὰς τῶν πολιτῶν xai χάριτας τοῦ ἄστεως, 
ó ἀείμνηστος βασιλεὺς καὶ μάρτυρ Π]αυρίκιος ὃ καὶ Τιβέριος 
εἰς μητρόπολιν ἀνεβίβασεν καὶ τριακοστὸν τέταρτον ϑρόνον 
ἔταξεν, καὶ ἕτερα προνόμια negl ἐλευϑερίας τῆς πόλεως ἐδω- 
ρήσατο. ἐπακολουϑῶν δὲ καὶ ὃ βασιλεὺς κὺρ ᾿“λέξιος ὃ Κο- 


9. x«l πρὸ -- Ῥωμαίων] his post v. 12. cei πέστεν aptior locus 
20. post ἔταξεν P ἐπὶ ἔτους . . . . ἰνδιχτιῶγνος - . . 


tem et civium pop virtutes et fortitudinem iam commemore- 
mus. terra marique ad omnia fortes et quam maxime idonei sumt; 
ac mare quidem scienter navigant, navesque onerarias permultas ha- 
bent cum gubernatoribus et naucleris praestantissimis, qui non solum 
ipsorum naves regunt, sed etiam magno numero classem imperatoriam 
gubernant. similiter in terra qua equitando, qua iaculando milites 
optimi, et pedites fortissimi et probatissimi sunt. item eorum ma. 
gistratus sapientes, periti et spectati sunt, peregrinos hospitio exci- 
piunt et fovent. ante omnia fidem et benevolentiam erga deum et 
imperium Romanum, ab omni inde tempore integram servatam, ho- 
dieque conservant. propter haec tanta ornamenta et virtutes et in- 
signem erga imperatores fidem et studium diversis temporibus diverse 
ab imperatoribus honorati sunt et ecclesiam magnis beneficiis auctam 
habuerunt. ac primum quidem, quum nobile illud et super nubes 
elatum oppidum episcopatum haberet Corintho metropoli subiectum , 
propter eas, quas commemoravimus civium virtutes urbisque commoda 
aeternae memoriae imperator et martyr Mauricius, cognomento Tibe- 
rius, urbem metropolis dignitate illustravit et tricesimum quartum 
thronum ei constituit, aliaque beneficia et immunitatis dona eidem 


5 


1€ 
| 


20 


ΠΥ ΨΥ ΘΟ ΡΟ 


LIB. IV. CAP. XVI. 399 


μνηνὸς καὶ ἕτεροι ταῦτα ἀνεβίβασαν καὶ ἐβεβαίωσαν. ἔπειτα 89 
καὶ ὅ ἀείμνηστος βασιλεὺς ᾿νδρόνικος ὃ γέρων ὃ Παλαιολό- 
. yog ὕστερον, ἐπὶ ἔτους eo, ἰνδιχτιῶνος C, ἐβεβαίωσε, διώ τε 
τὴν ἀρετὴν xol σοφίαν τοῦ τῆς αὐτῆς ἐκκλησίας τότε προε- 
δρεύοντος κυροῦ Νικολάου ζήλῳ ϑείῳ κινηϑείς" ὃ δὲ βασι- 
λεὺς ἕνεχεν τοῦ προεδρεύοντος καὶ τῆς τῶν πολιτῶν πίστεως xot 
εὐνοίας ἣν εἶχον πρὸς αὐτόν, ἐκ τριαχκοστοῦ τετάρτου ϑρύόνου 
εἰς δέκατον ἀνεβίβασεν οἰκείῳ αὐτοχρατορικῷ κελεύσματι xci 
ψήφῳ συνοδικῇ, καὶ ἕτερα πολλὰ προνόμια τῇ αὐτῇ ἁγίᾳ 
ὁ ἐκχλησίᾳ ἐχαρίσατο. καὶ ταῦτα πάντα τὰ ἴχνη τοῦ πάππου 
ἐπαχολουϑῶν xoi βεβαιώνων ὃ βασιλεὺς καὶ αὐτοκράτωρ ᾽4ν- 
doórixog ὃ νέος τὸ χάτωϑεν χρυούβουλλον τῇ αὐτῇ πολιτείᾳ 
ἐχαρίσατο, ἀνανεώνων καὶ βεβαιώνων τὰ παλαιά, καὶ ἐκ νέου 
καὐτὸς τούτοις καὶ τῇ ἁγίᾳ ἐκκλησίᾳ αὐτῶν ἐφιλοδώρησε. xai 
δταῦτα πάντα μὲν ἐγὼ ἐν σεχρέτῳ τῷ βασιλικῷ εἶδον xai πολ- 
A«xig ἀνέγνωχα, τὸ δὲ παρὸν χρυσόβουλλον εἰς χεῖράς μοι 
μετὰ τὴν αἰχμαλωσίαν ἔτυχον ἔχειν. τὰ νῦν δέ, ὡς προεῖ- 
πον, καλῶς μοι ἐφάνη ἐν τῷ ἡμετέρῳ βιβλίῳ καὲ ἔργῳ καὶ 
ταῦτα εὑρίσκεσϑαι, ἵνα τὰς εὐεργεσίας γινώσκωμεν ἃς οἱ Mo- 
ογ»εμβασιῶται εἶχον παρὰ τῶν βασιλέων διὰ τὰς καλοκαγαϑίας 
καὶ ἀρετὰς αὐτῶν, ἵνα οὐκ εἰς λήϑην διὰ τὸν χρόνον γενή- 
σωνται, ὅπως καὶὲ οἱ ἀκροαταὶ καὶ ἕτεροι μιμηταὲ καὶ ζηλω- 
ταὶ καλῶν ἔργων ἔσωνται. 


3. ξ΄, ἐβεβαίωσε om 5. ὅδε Ó P 19. πάντες γινώσχουσιν P 


impertivit. deinde imperator Alexius Comnenus et alii donationes 
illas approbarunt et confirmarunt. eadem post perpetua dignus me- 
moria imperator Andronicus Palaeologus maior, anno 6800, indictione 
7, confirmavit, propter virtutem et sapientiam Nicolai domini, qui 
ecclesiae tum praeerat, divino ardore incitatus: qui idem urbem pro- 
pter ipsum episcopum et civium erga se fidem et studia a throno trice- 
simo quarto ad decimum evexit imperatoria sua auctoritate et suffra- 
gio synodico, et alia multa iura praecipua sanctae ecclesiae imperti- 
vit. quae omnia, avi vestigia secutus, imperator Andronicus Palaeo- 
logus minor rata habuit, et civitati infra perscriptam bullam auream 
dedit, qua vetera beneficia approbat confirmatque, et nova tum civi- 
bus tum ecclesiae impertit. haec in secretario imperatorio vidi et 
frequenter legi, auream bullam vero ipse forte nactus sum post ca- 
ptam urbem. itaque, ut ante dixi, pulcrum mihi visum est, talia 
ibro et opere nostro contineri, unde beneficia cognoscantur, quibus 
Monembasiotae propter res praeclare gestas virtutesque ab imperato- 
ribus ornati sunt, ut temporis iniuria in oblivionem ne abeant et 
lectores aliique praeclara illa facinora imitentur et aemulentur. 


400 GEORGII PHRANTZAE 


07. Ἐπεὶ oi ἸΠονεμβασιῶται οἵ τὲ ἀπὸ τῆς ϑεοσώστου 
πύλεως ΠΙονεμβασίας καὶ ἀπὸ τῶν Πηγῶν εὑρισκόμενοι xod 
χατοιχοῦντες ἀρτίως εἴς τε τὴν ϑεοδύξαστον καὶ ϑεοφύλα- 
χτὸν χαὶ ϑεομεγάλυντον Ἱζωνσταντινούπολιν, ἀλλὰ δὴ καὶ εἰς 
ἄλλας πόλεις καὶ χώρας τῆς βασιλείας μου, εἰσὲν ἀποτεταγμέ- 5 
yo. διὰ χρυσυβούλλων καὶ προσταγμάτων τῶν ἁγίων ἀοιδέμων 
χαὶ μακαρίων μου αὐθεντῶν xoi βασιλέων, τοῦ τὲ πατρὸς 
καὶ πάππου καὶ προπάππου τῆς βασιλείας μου, ἵνα ἐφ᾽ αἷς 
ἂν ποιῶσι πραγματείαις εἰς τὴν ϑεοδόξαστον Κωνσταντινού- 
πολιν, τὴν Σηλυμβρίαν, τὴν Ἡράκλειαν, τὸ Ῥαιδεστόν, τὴν 10 
Καλλιούπολιν καὶ τὰς ἄλλας τῆς ᾿Πακεδονίας πόλεις, καὶ δί- 
δωσι χάριν κομερχίου εἰς ποσότητα νουμισμάτων ἑκατὸν νου-- 
μίσματα δύο, εἰς δὲ τοὺς λοιποὺς πάντας τύπους xai χώ- 
ρας καὶ σκάλας τῆς βασιλείας μου διαμένωσιν ἀνώτεροι 
ἀπαιτήσεως χομερκίου παντελῶς, διατηρῶνται δὲ xai &v9a15 
ἂν εὑρίσκονται καὶ κατοικῶσιν ἀνενόχλητοι καὶ ἀπὸ πασῶν 
ἄλλων δόσεων xai ἀπαιτήσεων, παρεκάλεσαν δὲ ἵνα τύχωσι 
καὶ ἐκ νέου εὐεργεσίας ἰδίας παρὰ τῆς βασιλείας μου, δι 
ἣν ἔχει αὐτῇ τῇ χάριτι ἔφεσιν καὶ ὄρεξιν τοῦ εὐεργετεῖν πάν- 
τας τοὺς εἰς αὐτὴν ἀναφερομένους πιστοὺς xai εὐυπολήπτους, 30 
προστάσσει καὶ διορίζεται ἤδη ἡ βασιλεία μου, ἀπολύουσα 
τὸν παρόντα χρυσόβουλλον λόγον αὐτοῖς, ἵνα πάντες οἱ 1Mo- 


1. 17] τοῦ ἀοιδίμου αὐτοκράτορος Ῥωμαίων κυροῦ ᾿Ανδρονίχου 
τοῦ Παλαιολόγου χρυσόβουλλον περὶ τῶν προνομίων τῆς πολι- 
τείας o En iig P, τῆς πολιτείας ]ονεμβασιωτῶν προγόμιον 


. Πηγῶν} τὰ νῦν Βρύσεις ὀγομαζομέγων margo P 5. 
ὑποτεταγμένοι Ρ 12. χουμερχίου P γψομισμάτων P 19- 
αὕτη τὴν χάριν P 22. αὐτῆς P 


17. Quum Monembasiotae tum ii, qui deo caram Monembasiam 
habitant, tum qui Pegis vel in urbe gloria, custodia et magnificentia 
divina insigni, Cpoli, vel aliis in oppidis locisve imperii mostri 
commorantur, bullis aureis et mandatis sanctorum et beatorum prin- 
cipum et imperatorum, patris, avi et abavi maiestatis nostrae, iure 
hoc praecipuo donati sint, ut in negotiis, quae Cpoli, urbe gloria 
dei illustri, Selymbriae, Heracleae, Rhaedesti, Calliopoli et. reliquis 
oppidis Macedoniae faciant, vectigal pendant centesimas duntaxat bi- 
nas, in ceteris vero locis, regionibus et navalibus imperii nostri im- 
munes sint ommis omnino tributi, neve vexentur, ubicunque vivant, ᾿ 
ulla ullius stipendii exactione: nostra maiestas, ab iisdem rogata, ut 
et ipsa denuo se ornaret beneficiis, pro gratia. et benevolentia, qua 
cunctos sibi subiectos fideles et sui studiosos amplectitur fovetque , 
imperat atque edicit bulla hac aurea, ut omnes Monembasiotae tum 


LIB. IV. CAP. XVII. άοι 


| νεμβασιῶται οἵ τὲ ἐν τῇ ϑεοσώστῳ πόλει Πονεμβασίας 
χατοικοῦντες, ἀλλὰ δὴ x«i οἱ ἐκ τῶν Πηγῶν καὶ 0ünov 
ἄρα εὑρίσχωνται καὶ κατοικῶσιν εἴς τε τὴν ϑεοδόξαστον 
ωνσταντινούπολιν εἴ τε καὶ ἀλλαχοῦ, ἀπολαύωσι μὲν 
τῆς ἣν εἶχον πρότερον ἐξουσίας καὶ δεφενδεύσεως διὰ τῶν 
δηϑέντων χρυσοβούλλων xai προσταγμάτων ὧν εἶχον οἱ ἀπὸ 
τῶν Πηγῶν καὶ οἱ ῥδηϑέντες Πῆονεμβασιῶται" κατεπέχεινα 
δὲ τῆς τοιαύτης ἐξουσίας εὐεργετεῖ ἡ βασιλεία μου αὐτοὺς Β 
 χοινῶς ὕλους τοὺς Πονεμβασιώτας, τούς τε ἐκ τῶν Πηγῶν 
οχαὶ τοὺς ἐκ ΠΠονεμβασίας, ἵνα ἐφ’ αἷς ἂν ποιῶσι πραγμα- 
τείαις δίδωσιν εἰς τὸ χομέρκιον τῆς ϑεοδοξάστου Κωγσταντι- 
γουπόλεως ὑπὲρ ἐχβολῆς ποσότητος νουμισμάτων ξκατὸν νού- 
μισμα ἕν, καὶ ὑπὲρ ἐχβολῆς ἀγορᾶς καὶ ἑτέρας πραγμα- 
τείας ποσότητος νουμισμάτων ἑξκατὸν νούμισμα ἕν, εἴτε δη- 
λονότι διὰ σίτου ἐν τῷ προφορίῳ καὶ ἀλλαχοῦ ἔνϑα βούλων- 
ται, εἴτε διὰ οἴνου, ἐὰν ἐξ οἵας δήποτε χώρας διακομίσωσε 
τούτοις, ἢ διὰ προσφαγίων παστῶν ἢ τομαρίων ἢ πετζίων 
ἢ πανίου “ἢ λινοχύχκου ἢ τζοχαρικῆς ἢ τετραπόδων ἢ éré- 
ρων εἰδῶν ὧν ἂν βούλωνται, μηδ’ ὅλως παρὰ μηδενὸς χκωλυό- 
μενοι ἐπὲ ταῖς διαπράσεσι τῶν τοιούτων πραγματειῶν αὐτῶν 
ἢ καϑελκύμενοι εἰς ἀπαιτήσεις καμπανιστικοῦ, μεσιτικοῦ, ζυ-. 
γαστιχοῦ, μετρητιχοῦ, παχιατικοῦ, γομαριατιχοῦ, ὀψωνίου, 
σχαλιατικοῦ, βιγλιατικοῦ, δεκατίας, ἁλιευτικῆς τετραμοιρίας, 


4. ἀπολάβωσι P 6.8 P 11. τὸ om P 15. πυροφο- 
oío P 17. ταῦτα P 20. πραγμάτων P 21. μεπιτι- 
χοῦ P 22. μπαχαντικοῦ γομαριτιαχοῦ P 23. BuyA«tixoU P 


τετραμοίρας P 


qui urbem deo caram Monembasiam habitant, tum qui Pegis vel quo- 
vis alio loco , sive Cpoli, urbe gloria dei illustri, sive alibi, vivunt 
commoranturque, etiam posthac fruantur ea, quam pridem habuerunt 
per supra nominatas bullas aureas et edicta , libertate et immuni- 
tate; et vero Monembasiotas universos, tum eos, qui Pegis, tum qui 
Monembasiae habitant, novo hoc beneficio ornamus, ut in aerarium 
urbis gloria dei illustrissimae Cpolis in mercatu, nundinis aliisve ne- 
gotiis centesimas non amplius singulas pendant, si in foro vel alibi 
proponant aut e regione quacunque advehant sive frumentum, sive 
vinum, sive carnes salsas, sive coria, sive pelles, sive pannos laneos, 
linteos sericosve, sive equos, sive denique aliud quodcunque mer- 
cium genus, neve in peragendis his negotiis a nemine impedian- 
tur aut cogantur tributa pendere pro mercibus ponderandis, libran- 
dis νοὶ metiendis, pro adipe,  opsonio, slatione navium, excu- 
biis, aut dare decumas, vel quadrantem piscatorium, vel aliud quod- 
cunque stipendii genus; imo nec collationem faciant ad castra mu- 


Phrantzes. 26 


402 GEORGII PHIRANTZAE 


, M -“ ,? , c ^ ? L] * ^ , 
ξυλαχύρου, δρειμῆς τῆς ἐνιάδος ὡς τὰς εἰς αὐτοὺς περὲ αὖ- 
τὴν ἁπάσας σκάλας, ἀλλὰ δὴ καστροχτισίας, κατεργοχτισίᾶς, 
μαγειρίας, ἀντιναύλου, ἐξωπρασίας, κοσμιατιχοῦ, καπηλιατι- 
χοῦ, μηνιατικοῦ, ἐργαστηριαχοῦ, μεταξιατικοῦ,, τῆς ἀπαιτή- 

- - bd ? » 
σεως τοῦ πανίου τοῦ ἐν τῷ φόύρῳ πωλουμένου, ἔτι δὲ xai τοῦ 5 
κεφαλαίου τοῦ σιταρίου τοῦ εἰσαποταχϑέντος ἀπαιτεῖσθϑαι ἀπὸ 
- , Y €- LJ "We C 
τῶν καραβίων ἢ ἑτέρου τινὸς χεφαλαίου τῶν γῦν évegyovpé- 
yov ἢ xai εἰς τὸ ξξῆς μελλόντων ἐπινοηϑήσεσθϑαι, ἀλλὰ δια- 
τηρῶνται ἁπάντων τούτων ἀνενόχλητοι xai ἀδιάσειστοι παν- 
τελῶς. ὡσαύτως οὐδὲ οἱ πωλοῦντες πρὸς αὐτοὺς ἢ ἐξωνού- τι 
μενοι ἀπὸ τῶν πραγματειῶν αὐτῶν, εἴτε ζῶα εἰσὶν εἴτε γεν: 
^ » » A» DI. bd t- n 
γηματικὰ εἰδὴ ἡ χαὶ ἀλλο τι, ἢ ἐν τῇ ϑεοδοξάστιῳ Kovorav- 
τινουπύλει ἢ ἐν ξτέροις τόποις τῆς βασιλείας uov, ἀπαιτοῦν: 
τες χάριν χομερχίου ἕνεκεν δηλονότι τῆς δεφενδεύσεως τῶν 
» ' » * aa e 3 
τοιούτων Πονεμβασιώτων. ἔσται δὲ xai ὅταν διακομίζωσι y! 
^ 5. - x 
διὰ καραβίων τὰς τούτων πραγματείας εἴτε ἀπὸ τῆς ἄνω Ju- 
λάσσης εἴτε ἀπὸ τῶν τῆς ϑεομεγαλύντου Κωνσταντινουπόλεως 
κόλπων, εἴτε οτος ἔνι εἴτε οἶνος εἴτε ἕτερόν τι εἶδος, ἰσάζων- ὁ 
L μὲν οἱ δηλωϑέντες ἸΠονεμβασιῶται ἐν τῷ κομερχκίῳ τῇ 
ται μὲν oL δηλ c JMoveu Ὁ κομερχίῳ τῆς 
' , 1 J - LEX 1 d 
9sopvAaxrov KovoraviwovaOAtog, xat ἵνα διδῶσιν 000» 
? , , c , € ^ » ἱ ^ Ἐν , 
ἀνωτέρω διορίζεται ἡ βασιλεία μου, οἱ δὲ ἔχοντες τὰ χαρά- 
Bi« διαμένωσιν ἀνενόχλητοι χάριν τῶν τοιούτων πραγμᾶ- 
- E 34 M ! 
τειῶν αὐτῶν, μήτε τετραμοιρίαν ἢ ἄλλην ἀπαίτησίν viva yü- 
ριν τῆς τούτων ἐξουσίας παρά τινος ἀπαιτούμενοι. ἐὰν δὲ 


1. ξυλαξύχου corr P ὀρεινῆς τῆς &vyi& dog P 11. πραγμά- 
Toy P 13. ἀπαιτοῦντωι P 16. ἄνωϑεν P 22. πραγμά- 
των P 


nienda vel exstruendas triremes, aut tributa pendant, nautis, vel iis, 
qui merces apud exteros divendunt, vel cauponibus opificibusque 
imposita, vel pro serico, pannis in foro vendendis, navigiis frumen- - 
tariis solvenda, denique nulla omnino vel inventa iam, vel post in- 
venienda vectigalia pendant, sed horum omnium plane sint immunes. 
item ii, qui merces, sive ex animalibus sive e plantis sive alia qua- 
cunque ratione partas, aut vendunt Monembasiotis, aut ab iis emunt, 
sive Cpoli gloria dei illustrissima , sive in aliis imperii nostri locis, 
nihil pendunto tributi propter gratiam Monembasiotis impertitam. 
deinde si qui navigiis horum merces vel a mari supero vel ab urbis 
magnificae Cpolis oris avehant, sive frumentum, sive vinum, sive aliud 
quodcunque mercium genus, pendunto ii, quos diximus, Monemba- 
siotae aerario urbis tributi id, quod supra constituit maiestas nostra, - 
domini navium immunes sunto, neve postulantor quadrantem vel - 
aliud quidquam vectigalis, propter immunitatem illis concessam. si 


LIB. 1V.. CAP, XVII. 403 


διέρχωνται μετὰ πραγματειῶν αὐτῶν ἢ ἀπὸ δύσεως εἰς dva- 
τολὴν. ἢ ἀπὸ ἀνατολῆς εἰς δύσιν ἢ ἀπὸ μέρους τῆς Ζαγορᾶς 
διαβιβάζοντες ζῶα ἢ ἄλλο τι, εἴτε εἰς τὴν Σωζόπολιν ἢ εἰς 
τὴν ᾿γαϑύπολιν ἢ εἰς τὴν Π]ηδίαν xai τὰς λοιπὰς χώρας τῆς 
βασιλείας μου, ὀφείλωσι διατηρεῖσϑαι ἀνενόχλητοι καὶ ἀδιά- 
σειστοι παντελῶς ἀπό TE τῆς ἀπαιτήσεως TOU χομερκίου, 
τοῦ διαβατικοῦ καὶ τοῦ ποριατιχοῦ, παρά TE τῶν κατὰ και- 
ροὺς εὑρισχομένων εἰς χεφαλὴν τῶν εἰρημένων κάστρων 
καὶ παρὰ τῶν ἐκεῖσε τὰ δημόσια διενεργούνιων, ἐφ᾽ αἷς 
δὴ ποιῶσι. πραγματείαις ἐν ἑτέροις τόποις τῆς βασιλείας 
μου. γενγηματιχάς τε καὶ λοιπάς, εἶτε χατὰ ἀνατολὴν εἶτε 
κατὰ δύσιν, εἴτε ἐν νήσοις εἴτε κατ᾿ ἤπειρον, ἔν τε κά- 
στροις καὶ πανηγύρεσιν εἴτε ὃν ἄλλοις τύποις. ἔτι δὲ καὶ εἷς 
τὰς τῆς Πελοποννήσου ἁπάσας χώρας καὶ κάστρα τῆς βασι- 
λείας μου. γιχγωσχομένας πανηγύρεις ὀφείλουσι διατηρεῖσθαι go 
μὲν χαὶ ἀπὸ τῶν χεφαλαίων πάντων ἀνώτεροι, διατηρεῖσθαι 
dà χαὶ παντελῶς ἀνενόχλητοι καὶ χάριν δόσεως χομερκίου, 
μηδὲ ἕνεκεν ποριατιχοῦ διδόντες τὸ τυχόν. ὅϑεν ὀφείλουσι 
διατηρεῖν αὐτοὺς εἰς τὴν τοιαύτην ἀνενόχλησιν καὶ δεφέν- 
D δευσιν οἱ εἴς τε τὸ χομέρκιον τῆς ϑεομεγαλύντου Kovorartt- 
γουπόλεως. καὶ οἱ εἰς τὰς ἄλλας πάσας σκάλας xat χώρας καὲ 
κάστρα. τῆς βασιλείας μου ἐνοχοποιούμενοι κατὰ καιρούς, 
ἀλλὰ δὴ καὶ πάντες ὅσοι ἐπικρατῶσι κτήματα 7 ζευγαλάτια 
ἢ καστρα ὁρισμῷ τῆς βασιλείας MOV, εἶἰτε τῆς περιποϑήτου 
μοι «Αὐγούστης εἰσὶν οὗτοι, εἴτε τοῦ. ἐρασμιωτάτου μοι υἱοῦ 


8. ἄστεων Ρ 9. xai ἐν P 10. λοιπὰς χώρας, P T 
χάστρη P — ' 23. ζευγαλατεῖα ἢ κάστρη P 


vero eorundem merces, sive animalia sive alind quid, aut ex occi- 
dente in orientem, aut ex oriente in occidentem, aut e finibus Za- 
gorae avehuntur, sive Sozopolim, sive Agathopolim sive in Mediam 
et reliqua loca imperii nostri, nihil omnino vexantor exigendo tri- 
buto, vectigali vel portorio, ab iis, qui castris illis vel civita- 
tibus praesunt, in negotiis quibuscunque, quae in aliis locis impe- 
rii nostri faciunt, sive in oriente sive in occidente, sive in insulis 
Sive in continenti , in castris, mercatibus et reliquis locis. item in 
mercatibus, qui in Peloponnesi oppidis et castris imperio nostro subiectis 
habentur, eosdem liberos esse volo omni tributi genere, nec ulla vecti- 
galis vel portorii exactione vexari. quare praestent iis nec esse est has 
immunitates tum qui Cpoli tributorum exactioni, tum qui aliis portibus, 
locis et castris imperii nostri praefecti sunt; nec vero quicunque fundos, 
praedia vel castra intra fines imperii nostri sita habent, sive maiestatis 
nostrae-, sive filii nostri dilectissimi, sive cognatorum nobis vel alio- 


ἀοή GEORGII. PHRANTZAE 


τῆς βασιλείας μου βασιλέως, εἴτε τῶν προσμενῶν ἀρχόντων 
τῆς βασιλείας μου xai τῶν λοιπῶν ἀρχόντων καὶ ἀρχοντο- 
πούλων αὐτῆς, οὐδὲ αὐτοὶ ὀφείλουσι χάριν μαγειρίας ἢ ὄψω- 

, » *. , 2 - 2 » ^w » » 
γίου 7 ἄλλου τινὸς ζητήματος ἀπαιτεῖν τι ἐξ αὐτῶν ἢ ἄλλο 
τι ἐπάγειν αὐτοῖς ἐπιτίμιον xol ἐπιβλαβές, ἀλλὰ xal αὐτοὶ 5 
οἱ κατὰ καιρὸν μέλλοντες ἔχειν τὴν ἐνοχὴν τῆς ϑεοδοξάστου 
ἹΚωνσταντινουπόλεως ἀφέξωνται τελείως τοῦ ἐπάγειν ἐπήρειαν 
αὑτοῖς καὶ ἀπαίτησιν τὴν τυχοῦσαν 7 ὀψωνίου ἢ μαγειρίας, 
ἢ συγκαταλέγειν αὐτοὺς τοῖς λοιποῖς ἐποίκοις ταύτης ἐπὶ τὰς 
xarà καιροὺς γινομένας χοινωφελεῖς ἰσως χρείας συγχροτήσε- y 
σιν, ἢ ἰδίως ὕλως ἐπαιτεῖν τούτους τῆς τοιαύτης OUVyXQOTL- 

et 3445 3$9* ? e » T c , » 5 
σεως ἕνεχα. ἄλλ᾽ οὐδὲ εἰς ἃς ἔχωσιν οὗτοι ὑποθέσεις 7] μετ 
ἀλλήλων ἢ us9' δτέρων τινῶν, κριϑήσωνται παρ᾽ αὐτῶν, ἀλλ᾽ 
? - , lod , - - Ὕ LE * ym P 
ἔν τῷ σεκρέτῳ τῆς βασιλείας μου. τῇ γοῦν ἰσχύϊ wai ϑδυνά- 

M , , , - z 
μει τοῦ παρόντος χρυσοβούλλου Aoyov τῆς βασιλείας μου τὰ Y 
xara μέρος περὲ αὐτῆς διορίζεται, ἀπολαύσωσι ταύτης κατὰ 
τὸ ἴσον καὶ ὅμοιον τρόπον καὶ οἱ ἐξ ὀσφύος παῖδες καὶ ἀπό- 
γονοι τούτων, μέχρι ἄν ἡ τοῦ γένους αὐτῶν διαρχῇ σειρά" 
εἰς γὰρ τὴν περὶ τούτων ἁπάντων βεβαίωσιν ἀσφαλείας ἐγέ- 
vero καὶ ἐπεβραβεύϑη καὶ ἐπιχορηγήϑη αὐτοῖς xai ὃ παρὼν 5. 
χουσύβουλλος λύγος τῆς βασιλείας μου, ὠπολυϑεὶς κατὰ μῆνα 
Νοέμβριον τῆς ἐνισταμένης ἰνδικτιῶνος i ἔτους cox. ἐν ᾧ 
καὶ τὸ ἡμέτερον εὐσεβὲς καὶ ϑεοπρόβλητον ὑπεσημήνατο χράτος. 

, , » b - - ^ ^ M , 
Zdy0góvixog ἐν Χριστῷ τῷ ϑεῷ πιστὸς βασιλεὺς xai αὐ- 
τοχράτωρ Ῥωμαίων. 


1. εὐγενῶν P 20. παρὸς c. 


rum primorum procerumque ministri sunt, ullum ullius generis tri- 
butum ab iis exigunto, neve omnino quidquam iis imponunto mulctae 
noxiive. ipsi item Cpolis, àrbis clarissimae, praefecti prorsus absti- 
nento a tributis illis imponendis, neve eosdem cum reliquis advenis - 
in censum referunto ad collationes ob rei publicae salutem faciendas, : 
aut separatim eos in tali re stipendia postulanto. nec vero lites, - 
quas vel cum aliis, vel inter se habent, ab illis, sed in sanctuario 
maiestatis nostrae diiudicantor. atque huius quidem bullae aureae 
auctoritate et lege quae constituta sunt a maiestate nostra, iis fruan- 
tor aequali et pari modo eorum filii et posteri, quatenus pertinebit 
generis eorum series. nam ad omnia haec firmanda et sancienda do- 
nata et data iis est bulla haec aurea maiestatis nostrae, edita mense 
Novembri indictionis 15, anni 6825: cui subscripsit pia nostra et deo - 
obedientissima potestas. 
Andronicus in Christo deo fidelis rex et imperator Romanorum. - 
Angelus Ducas Comnenus Palaeologus. 


LIB. IV. CAP. XVIII. 405 


ο΄ χῇούχας "Aryshos Κομνηνὸς ὃ ΤΙαλαιολόγος. 
Τὸ παρὸν ἴσον ἀντιβληϑὲν καὶ εὑρεϑὲν κατὰ πάντα ἰσά. 
Lov τῷ πρωτοτύπῳ, καὶ ἐγράφη δι’ ἀσφάλειαν. 
18. ““οιπὸν κρατοῦντος τοῦ δεσπότου χὺρ Θωμᾶ τὴν 
1.5 Πονεμιβασίαν παρὰ τῶν ἸΠονεμβασιώτων αὐτῷ δεδομένην, ὃ 
ἀμηρᾶς τὴν μὲν βασίλισσαν xai τὴν αὐτῆς ϑυγατέρα τὴν 
ἑαυτοῦ yvvaixa οἰχονομήσας ἔστειλεν εἰς Κωνσταντινούπολιν 
μετὰ τινων τῶν αὐτοῦ καὶ τῶν αὐτῆς, τὸν δὲ δεσπότην εἶχε 
 μιεϑ᾽ ἑαυτοῦ. ἐλθόντος οὖν τοῦ ἀμηρᾶ ἐν τῇ Βορδονίᾳ οἱ 
ἦο ἐκεῖσε γενναῖοι ἄρχοντες φοβηϑέντες ἔφυγον ἀφέντες αὐτήν. 
οἱ δὲ ἐν τῷ Καστρίτζῃ τάχα μέχρι τινὸς ἀντισταϑέντες xai 
πολεμήσαντες τέλος προσεχύνησαν μετὰ συμβάσεως, ἵνα μὴ 
ἀθετήσῃ τὰ αὐτῶν Jn καὶ νόμιμα. ὃς ὑπὲρ ταῦτα xai 
ἄλλας πλείστας χάριτας αὐτοῖς ἐπηγγείλατο" καὶ κατελϑόν- 
ὅτες στεφϑῆναι ὑπὲρ τῶν ἀνδραγαθημάτων αὐτῶν κατ’ ἔϑος 
oUg μὲν αὐτῶν ἐκαρατόμησεν ovg δὲ ὀβελοῖς ὠπέχτεινε, τὸν B 
δὲ Προοινοχοκκᾶν λεπίσας ἐτελείωσεν" ἄξιον τέλος τῶν ἐργα- 
σιῶν καὶ πράξεων ἀπέλαυσεν. ἐλθόντος δ᾽ αὐτοῦ δὴ τοῦ 
ἀμηρᾶ καὶ εἰς τὰ περὶ τὸ “εοντάριν, καὶ εὑρὼν αὐτὸ ἔρη- 
μὸν ἀνθρώπων, παρέλαβεν αὐτὸ διὰ τὸ τοὺς ἀνθρώπους φυ- 
γεῖν. ἐν δὲ τῷ Γαρδίκη ὡς ἰσχυρότερον αὐτοῦ εἰσῆλθον φυ- 
λαχϑῆναι, ἔνϑα πάλιν ὃ ὠμηρᾶς παρεγένετο πολιορχῶν xa 
αὐτὸ μέχρι τινός" τέλος δὲ ἐδουλώϑησαν, μετὰ συνθήκης xat 


3. ἐγγράφη, omisso zci, P 15. εὐσταϑῆναι P χατὰ τὸ 
εἰωϑὸς P 21. γαρδιχίῳ ἐν Q ὡς ἰσχυροτέρῳ ὄντε ἦλθον φυ- 
λαχϑῆναι, πάλιν Ῥ 


Exemplar hoc archetypo collatam et prorsus simile repertum 
et accurate scriptum est. 

18. Quum igitur Thomas despota Monembasiam a Monem- 
basiotis sibi traditam teneret, ameras imperatricem et filiam eius 
sibi matrimonio iunctam cum quibusdam de suis et ipsius comi- 
tibus Cpolim misit, despotam apud se retinuit. amera deinde Bor- 
doniam profecto, generosi scilicet optimates timore perculsi fuge- 
runt urbemque deseruerunt.  Castritzenses ubi aliquamdiu restite- 
runt pugnaruntque, postremo eum receperunt, conditione dicta, 
ut ipsorum mores et iustituta ne turbaret. quod ille cum aliis plu- 
rimis beneficiis se iis praestiturum promisit. itaque quum egre- 
derentur, ut pro more virtutis suae praemia acciperent, aliis eorum 
capita praecidit, alios palo suffixit, Proenococcam vero excoriavit, mor- 
ein factis suis dignam nactum. deinde ameras Leontarium profectus, 
eam urbem a civibus desertam invenit et nullo labore occupavit. quum 
Gardicam, oppidum munitius, securitatis causa confugissent, illuc 
rursus ameras profectus, urbem aliquamdiu obsessam , postremo in 


406 GEORGII PHRANTZAE 


ὕρχου ἐπαγγειλάμενος αὐτοῖς ἵνα μηδένα αὐτῶν ἐνοχλήσῃ ἢ 
ϑανατώσῃ ἢ αἰχμιαλωτίσῃ. αὐτὸς δὲ τοὺς ὅρχους ἀϑετήσας 
καὶ τῇ μνησικακίᾳ καὶ ὀργῇ κινούμενος, ἔν τινε πεδίῳ μικρῷ 
συγάξας αὐτοὺς πάντας καὶ δεσμεύσας παρανάλωμα μαχαί- | 
ρας σὺν γυναιξὶ χαὶ παισὶ πεποίηκε. τοιουτοτρόπως xai οἵ 5, 
ποτε προεστοὶ αὐτῶν οἱ Ππουχάλεοι ἔπαϑον, εἰ dj ἔφϑασεν 
ó μπεγλέρμπεης ἸΠαχουμούτης: ἐξεζήτησεν αὐτοὺς διὰ τὸ 
τὴν γυναῖχα Marovi τοῦ ἸΠπουχάλη δισεξαδελφρὴν εἶναι ov- 
τοῦ. οἱ καὶ κακὰ ἀνταπέδωκὰν αὐτῷ ἀντὶ τούτων. δοὺς yàp 
αὐτοῖς ἀνθρώπους ἵνα μετὰ ἀνέσεως xai ἀναπαύσεως ἀπέρ- Ic 
χωνται τὴν 000» τὴν φέρουσαν éig τὸν ἔξω τόπον, διερχόμε-: 
voi περὶ τὸ Πυγτιχὸν εὑρόντες πλεύσιμον καὶ δολίως ἐποχτέί- 
vavrec τοὺς ἀπάγοντας ἀνθρώπους τοῦ uncyAéounet xat ἐμβάν- 
τὲς εἰς τὸ πλεύσιμον ἔφυγον εἰς Ἱζέρκυραν, κὠχεῖϑεν πάλιν 
εἰς Νεάπολιν. xal αὐτοὶ μὲν ἠλευθερώθησαν τῆς δουλείας vt 
ὕπως δήποτε: ὃ δὲ πενθερὸς μὲν Mavov;A τοῦ ΠΙπουχάλη 
Γεώργιος ὃ Παλαιολόγος, πρωτεξαδελφὸς δέ, ὡς προεδηλώ- 
σαμεν, τῆς μητρὸς τοῦ μπεγλέρμπεη, βληϑεὶς εἰς σίδηρα ἤγετο. 
αὐτὸς γάρ, ὡς προείπομεν, φυγὼν ἐκ τοῦ “Πεονταρίου μετὰ 
καὶ τοῦ γαμβροῦ αὐτοῦ ἀπῆλθεν εἰς τὴν Σπάρτην εἰς δουλο- ἃς 
σύγην τοῦ δεσπότου κὺρ “Ζημητρίου, πολέμου δὲ γεγονότος 
περὶ τὴν Βορδονίαν xai τὴν Τρύπαν κακῶς τρωϑεὶς ἑάλω, 
καὶ ἀπήγαγον αὐτὸν δέσμιον πρὸς τὸν πότε αὐθέντην αὐτοῦ 


6. προεστῶτες P 7. μπεϊλερμπέης μαχμούτης P ι6. ψία- 
γνουηλ τοῦ Παλαιολόγου Γεώργιος Μπουχάλης P | 


ditionem aceepit, ex pacto et iureiurando pollicitus, se neminem 
eorum aut turbaturum, aut occisurum, aut in servitium abducturum 
esse. sed, sacramenti immemor et ulciscendi cupiditate atque ira 
incitatus, cunctos in parvo quodam campo coactos et vinctos cum 
uxoribus et liberis gladio trucidari iussit. quo supplicio etiam prae- 
fecti iis Buchalei affecti fuissent, nisi Mahometes beglerbegus vitam 
iis impetrasset, quod uxor Manuelis Büchalei ipsius soror sobrina es- 
set. qui male gratias retulerunt. nam quum homines iis dedisset , 
ut tuto et citra laborem via e finibus amerae ducente procederent, 
Ponticum profecti ibique navigandi occasionem nacti, dolose homines | 
à beglerbego sibi adiunctos interemerunt, et conscensa mavi Corcyram, 
et inde rursus Neapolim profugerunt. itaque ipsi quidem servituti - 
se modo qualicunque eripuerunt; sed Manuelis Buchalei socer, Geor- 
gius Palaeologus, matris beglerbegi , ut ante significavi, frater conso- 1 
brinus, ferro vinctus ducebatur. is enim, Leontario profugus, cum 
genero Spartam discesserat, ut Demetrio despotae operam navaret, 
sed in obsidione Bordoniae et Trypes, accepto vulnere, captus et vin- 


PONE PESE, WANT YS SPHERE IET NERLE ERE. 


OTT 


.LIB. IV. CAP. XIX. 407 


| τὸν δεσπότην χὺρ Θωμᾶν. ὡς δὲ ἰάϑη ἀπὸ τοῦ τραύματος, 
| περιωρισμένου δὲ ὄντος καὶ φυλαττομένου ὕπως δήποτε περὲ 
τὸ Ζυρράχιον, ἀπατήσας τοὺς φυλάσσοντας ἔφυγε, καὶ πάλιν 
προσέρχεται τῷ δεσπότῃ χὺρ “΄ημητρίῳ, καὶ ἐν τῷ Ναυπλίῳ 
δ τὸν πλείογα καιρὸν διέτριβε διὰ τὸ τὴν γυναῖχα xoi τὰ παι- 
δία αὐτοῦ ὑπάρχειν ἐν τοῖς τῶν Ἑνετῶν. | 
19. Τοῦ οὖν ἀμηρᾶ δουλώσαντος, ὡς δεδηλώκαμεν, τὸ 
“εοντάρφιον xai τὰ περὲ αὐτό, ἔτι δὲ καὶ τὸν ἅγιον Γεώργιον" 
ταῦτα yàp ἰδὼν ὃ Κροχύντηλος, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν ἹΚροχόδειλος 
οἰχειότερον, προσεχύνησεν καὶ αὐτὸς τὸν ἀμηρᾶν, τὸ δὲ χά- 
στρον τοῦ ἁγίου Γεωργίου καὶ τοὺς δύο υἱοὺς αὑτοῦ δέδω- 
xev αὐτῷ: αὐτὸς δὲ ἔλαβε χάριν τούτων τὸ ἐλωὶ ἢ μᾶλλον 
εἰπεῖν τὸ ἠλὲ xai τὰ ἑξῆς, τοῦτ᾽ ἔστι ϑεέ μου ϑεέ μου, ἵνα τί 
με ἐγκατέλιπες, ὡς εἰπεῖν μᾶλλον ἵνα τί μὴ xai αὐτὸν ἐγχα- 
τέλιπες, τῶν προελεχϑέντων χαχῶν πρωτεργάτην. τούτων οὖν 
ἐχεῖσε γινομένων ὃ δεσπότης κὺρ Θωμιᾶς ἀφεὶς τὴν Καλαμά- 
τὰν χαὶ περάσας εἰς τὰ περὲ τὴν Κόσμαιναν xai τὸ Πετα- 
λίδι, εἰσελϑὼν εἰς τὸν ᾿Αβαρῖνον κἀκεῖθεν εἰς τὸ Πκραϑιν, 
προγεγνέστερον τῆς βασιλίσσης καταλειψάσης τὴν ᾿“ρκαδίαν 
χἀκεῖσε ἀπελϑούσης μετὰ τῶν παίδων αὐτῆς καὶ τῶν εὑρισκο- 
μένων ἐν τῇ 44oxadía ἀρχόντων. ὅ δὲ ἀμηρᾶς παρέλαβεν αὐτά, 
ἀλλὰ δὴ καὶ τὴν Καρίταιναν, παρὰ τοῦ Σγουρομάλλη Πα-οι 
λαιολόγου καὶ γυναικαδελφοῦ τοῦ μεγάλου “ουκάνη, ὃς προα- 


8. ἔτι — Τεώργιον om Ρ 9. χροχόγδειλος Ρ 12. ἡλεὶ ἡλεὶ P 
14. ue] μὲ χαὶ αὐτὸν P μοι P 18. μαράνϑιε P 


culis constrictus ad dominum quondam suum Thomam despotam ad- 
ductus est. sed, sanato vulnere, quum custodiretur ad Dyrrhachium, 
deceptis custodibus, effugit iterumque adiunxit se Demetrio despotae, 
ac Nauplii aliquamdiu commoratus est, quoniam ibi in Venetorum 
ditione uxor et liberi eius vivebant. 

19. Occupatis igitur, ut docuimus , Leontarío locisque vicinis, 
et S. Georgio insuper, animadvertens id Crocontelus sive, ut aptius 
dicam, Crocodilus, ipse quoque ad eum defecit eique cum castro duos 
filios tradidit, habuitque eius rei praemium eloi sive eli et quae se- 
quuntur, h. e. mi deus, mi deus, quare deseruisti me, sive, ut di- 
cam melius, quare non et ipsum deseruisti commemoratorum malorum 
primum auctorem. haec dum illic fiunt, Thomas despota, relicta Ca- 
lamata, Cosmaenam et Petalidium traiectus, Abarinum et inde Mara- 
thium venit, quum iam ante regina ex Arcadia exiisset atque illuc 
cum. liberis et primoribus Arcadiae advenisset. itaque occupavit ea 
ameras, recepitque idem Caritaenam a Sguromalle Palaeologo et fra- 
tre uxoris magni Lucanis, qui, ut olim Arius, in sella familiarica, 


408 GEORGII PHRANTZAE 


, * , e 
πέϑανεν εἰς ἀπόπατον διαβιβάσας τὴν ψυχήν, cg ποτε ὅ 
“ἄρειος ἔπαϑεν, ἅμ᾽ ἐγκάτοις, xai περάσας κατῆλϑεν εἰς τὰ 
iJ ^ ? d - .»Ρ , * LI ΕῚ LI * * 
περὶ τὴν αἰνδροῦσαν καὶ ᾿Ιϑώμην. καὶ λαβὼν αὐτὴν καὶ τὰ 
περὶ αὐτὴν πάντα ἀπῆλθε ϑεάσασϑαι xai τὴν ἸΚορώνην, εἶτ᾽ 
RH ind , . LI να ^ 
ἐχεῖϑεν διέβη καὶ εἰδὲ τὴν lMo9ovgv, εἶτα τὴν Πύλον τὴν 5 
D » »,,.ὦ € or . € ͵ * - 
καὶ dfagivovy. x«9' ἣν ἡμέραν καὶ ὃ δεσπύτης κὺρ Θωμᾶς 
ἐξῆλϑε τῆς Πελοπογνήσου: προητοίμασε γάρ τινὰ πλοιάρια, 
^25 ' , - , - γε} - s 
xai ἐλθὼν ἐν τῷ λιμένι τῷ παρ’ Ἰταλοῖς καλουμένῳ Πόρτῳ 
, " , "d f * € L E] 

Aoyyq , ἵνα ἐχεῖϑεν εὐπλώϊμον καιρὸν εὑρων εἰς Κέρκυραν 
, * - , - , ^ ?» 
ἀπέλϑῃ. 0 δὴ γέγονε, καὶ τῇ κη τοῦ Ἰουλίου μηνὸς ant- 1 

' €t * M » , 
0095 εἰς Κέρκυραν. εὑρόντες δὲ xai ἡμεῖς πλεύσιμον dna- 
γόμενον ἐκεῖσε, ἐμβάντες τῇ iw Ἰουλίου διὰ τὸ ἐπιγενέσϑαι 
καὶ μετὰ τῶν ἄλλων κακῶν ϑανατιχὸν ἐν τῇ Ἰϊοϑώνῃ, τῇ β' 
τοῦ zd/yovorov ἀπεσώϑημεν εἰς Kéoxvgav, ἔχοντες τὸν σχο- 
πὸν ἵνα ἐπέλθωμεν eic τὴν Κρήτην ἢ εἰς τὴν περὲ τὴν Θεσ- ἢ 
σαλονίκην Βερροίαν, διὰ τὸ εἶναι κἀκεῖσε καλλίστην μονὴν εἰς 
» - , - ^ 
ὄνομα τοῦ ἁγίου Νικολάου, ἥνπερ ὃ τῆς μητρός μου πατὴρ 
? , ΕῚ , —-— S € ^ , ' 
avyyeuoev ἐκ βάϑρων. τοῦ δὲ Ῥαοὺλ Γεωργίου καὶ τοῦ γαμ- 
Boo? αὐτοῦ καὶ ϑυγατρὸς προαπελϑόντων, ἐπαρώτρυναν xai 
τὸν ἀνεψιὸν αὐτοῦ τὸν ποτε μελλόγαμβούν μου Νικόλαον τὸν 
lMeAicogvóv, αὐτὸς δὲ πάλιν ἐμέ. ἔτι δὲ καὶ τοῦ δεσπό- 

^ - x ᾽ TM , , 

του μετὰ καὶ τῶν ἀλλων ἐκεῖσε παραγενομένου ἀπήλθϑομεν 

» ^ - , -ὔ , T ^ * - - 
χημεῖς, προσμεῖναι ἐκεῖ Sog ov ἴδωμεν τὸ μέλλον. τοῦ Ó' 


8. πόρτο λόγχο P 


emissis visceribus, animam exspiravit, ac transiit in viciniam Andru- 
sae et Ithomes. his quoque oppidis cum omni regione, finitima oc- 
cupatis, Coronam visum abiit, atque inde rursus Mothonam traiecit ac 
Pylum sive Abarinum. quo die etiam "Thomas despota, exstructis 
ante navibus, e Peloponneso discessit et ad portum longum, quem 
Jtali dicunt, profectus est, ut inde, idoneam nactus tempestatem, Cor- 
cyram navigaret. ita factum est, pervenitque die mensis Iulii 28 Cor- - 
cyram. nos quoque navigium eodem profecturum nacti, Iulii die τ 
solvimus, quod praeter reliquas miserias pestifera lues Mothonen in- 
vaserat, et delati sumus Corcyram die 2 Augusti. erat autem consi- 
lium inde in Cretam vel Berrhoeam prope 'lhessalonicam proficisci, | 
quoniam illic monasterium pulcherrimum erat, in honorem sancti Nico- 
lai ab avo meo materno a fundamentis exstructum, Georgius Raulus - 
autem et gener et filia eius, ante illuc profecti, consobrinum suum, 
qui quondam meus erat futurus gener, Nicolaum Melissenum , ut eo- 
dem discederet, cohortati erant, atque hic rursus mihi idem suaserat. | 
itaque et despota et reliquis illic commorantibus, nos quoque abivi- 
mus, exspectaturi, quid futurum esset. interim ameras, oceupata Ár- 


seni PafupAÉ A i 


σι ΩΝ τὸ RR, . ν 


—HÁÉ" 


— 


LIB. IV. CAP. XIX. 409 


ι . 2h 1 
dugo& λαβόντος τὴν ᾿Αρκαδίαν, χἀχεῖϑεν διερ χομέγου εἰς τὰ 
τ Ὁ * , ^ 3 ^ 
χάτω μέρη τῆς Πελοποννήσου καὶ λαβόντος πάντα τὰ ἐκεῖσε, 
y * nj ^ 
ἀλλὰ δὴ xci τὸ ἰσχυρότατον Χλομούτζην καὶ τὸ Σανταμα- 
ρίν, ἃ ἐκέχτηντό τινες τὸ ἐπίκλην μπεγλερμπεΐδες, καὶ αὐτοὲ 
24. Li , , - M ' 
δ φοβούμενοι εἴασαν πάντα κωφά, καὶ ἀπῆλθον καὶ αὐτοὶ εἰς 
Κέρκυραν. ὃ δὲ ἦλθε μέχρι καὶ Πάτρας κἀκεῖσε προσέ- 
* ^ , , » € c , x 
μξινε. xol τὰ Kolafovra λαβῶν, ev9a ὁ zytuovevov ovt 
da ' x - 3 qu. 3 cuf , 9443 95 Ὁ 
τοῖς δεσπόταις οὔτε TQ ἀμηρᾷ ἐφύλαττε πίστιν, ἀλλ᾽ οὐδ᾽ εἰς 
ϑεὸν, ὡς νομίζω, αὐτὸς μὲν ὃ ἀμηρᾶς ἔδωχε δίκην ἀξίαν 
οαὐτῷ" ἐλέπισε γὰρ αὐτόν, οἱ δ᾽ αὐτοῦ πάντες οἱ μὲν ἐπε- 
τμήϑησαν τὰς κεφαλὰς οἱ δὲ αἰχμάλωτοι ἀπήχϑησαν. τὸ 
δὲ ἄστυ ὃ ἀμηρᾶς χαλῶς ἀσφαλισάμενος καὶ παντὲ τύπῳ 
MJ ^ , * 
ἀφεὶς στρατιώτας, ἐγερϑεὶς ἀπὸ τῆς Πάτρας διέβη εἰς τὰ 
περὲ τὸ Σαλμενικὸν καὶ “ίστραιναν καὶ" Βοστίτζαν: καὲ τὴν 
5uiv Βοστίτζαν καὶ “Ἰίστραιναν ἔλαβε, τὸ δὲ Σαλμενικὸν͵ 
ἐχράτησε μέχρε τινὸς τις Παλαιολόγος λεγόμενος τὸ ἐπίκλην 
Τραίτζας. 
Τοῦ δὲ δεσπότου, ὡς εἴπομεν, πανγοικὲ ἐλϑόντος εἰς Kép- 
χυραν, προσῆλθον αὐτῷ xci γράμματα ἀπὸ τοῦ πράκτορος 
οτοῦ ᾿“γγελοκάστρου διαλαμβάνοντα οὕτως, ὅτιτῷ ᾿Δμηρᾷ 0gt- 
: 77 9 d $5 pane 
ξις ἦν ἵνα προσέλϑῃ αὐτῷ τις τῶν τοῦ δεσπότου ἀρχόντων, 
* ' * * 5 , 5 , ' - 
χαὶ γενήσηται συμβίβασις καὶ ἀγάπη ἀμφοτέροις, καὶ δοϑῇ 
» 3 ^ , , - - , ^ 
παρ᾽ αὐτοῦ τύπος μετὰ τινων συμφωνιῶν τῷ δεσπότῃ πρὸς 


1. παραλαβόντος P 2. ἔλαβε P 17. Γαΐσζας P 19. 
πραίτωρος P 


cadia, in partem inferiorem Peloponnesi profectus, cuncta eius regio- 
nis loca cepit, ipsamque adeo firmissimam Chlomutzam et Santama- 
rium , quae a quibusdam beglerbegis tenebantur, qui et ipsi, metu 
perculsi, omnia deseruerunt et Corcyram venerunt. ille Patram ns- 
que processit, ibique mansit. captis Calabrytis, eius urbis praefe- 
ctum, qni nec despotis, nec amerae, nec vero deo, opinor, fidem ser- 
varat, supplicio dignissimo punivit. quippe pellem ei detrahi iussit, 
et cives aut iugulavit aut captivos abduxit. urbe bene munita et 
ubivis relictis praesidiis, ameras Patra movit et Salmenicum, Listrae- 
nam et Bostitzam transiit, ac Bostitza et Listraena quidem potitus 
est, sed Salmenicum Palaeologus quidam, cognomento Graitzas, ali- 
quamdiu servavit. 

Despota igitur cum tota familia Corcyram profecto, literae ei a 
procuratore Angelocastri allatae sunt, quibus scriptum erat, ameram 
quempiam e proceribus despotae ad se mitti cupere, ut amicitia et 
concordia inter ipsos conciliaretur, et locus aliquis despotae cum 
conditionibus quibusdam a se daretur, in quo is vitam ageret. re 


á10 GEORGII PHRANTZAE 


τὸ ζῆν. συνδιασχεψάμενος οὖν σὺν τοῖς αὐτοῦ ὁ δεσπότης, 
ἔδοξεν αὐτῷ καλὸν εἶναι ἵνα ὃ μὲν Ῥάλης Γεώργιος ἀπέλϑῃ 
πρὸς τὸν ἀμηνᾶν, ὃ δὲ γαμβρὸς αὐτοῦ Ῥαοὺλ Γεώργιος ἀπέλϑῃ 
πρὸς τὸν πάπαν, ἵνα ὃ μὲν καὶ ταῦτα καὶ τὴν εἰς Κέρκυραν 


- , » x , , ^ , € »€ 4 
τοῦ δεσπότου ἐπιδημίαν δηλώσῃ τῷ πάπᾳ, 0 δὲ ἴδῃ καὶ 5 


, , c - , - , - * - , 

Βμάϑῃ τίς 0 τοῦ duro& σκοπός. ob καὶ ἀπῆλϑον, ὃ uiv τῇ 9 
^ - , * , LE ) ν᾿ 

0 δὲ τῇ i .dvyovorov. ϑανατιχοῦ ὁ’ ἐπιγενομένου xai εἰς 

^ , c M , DL - ΄ » 

τήν Kéoxvgav πύλιν 0 δεοπύτης xai ἡμεῖς ἀπήλθομεν ἐν 

τοῖς περιχωρίοις, ἐχδεχόμενοι καὶ τὰ τῶν πρεσβυτῶν ἀποτε- 


λέσματα. ὃ μὲν οὖν Ῥάλης Ἰωάννης διελϑὼν διὰ τοῦ ᾿᾽41χε τὸ 


γελοχάστρου ἔφϑασε τὸν ὠμηρᾶν εἰς τὰ περὲ τὴν Βέρροιαν " 
καὶ εὐϑὺς προστάξαντος αὐτοῦ ὅ τε "PPaAgg καὶ οἱ σὺν αὐτῷ 
πάντες ἐδεσμεύϑησαν καὶ οἱ πόδες αὐτῶν ἡσφαλίσϑησαν σι- 
δήροις. διαβιβάσαντες οὖν οὕτως δέσμιοι, μετά τινας ὅδοὺς 


ἡμερῶν εἰς τοὺς περὶ τοῦ μαύρου ὕρους βουνοὺς ἠλευϑέρω- (5 


σεν αὐτούς, εἰπὼν ὅτι ἐγὼ ἐκδεχύμην πληοίον τῆς Ilelonov- 
γήσου εὑρισχομένου μου ἐλϑεῖν τὸν δεσπύτην, ἢ στείλῃ τὸν 
υἱὸν αὐτοῦ μετὰ ἀρχόντων, καὶ γένηται χάρις πρὸς αὐτόν, καὶ 
κάϑηται, καὶ Ur. ἐπεὲ οὖν οὐδὲν γέγονε, πάλιν λέγομεν, γε- 


i 
] 
j 
] 
| 
j 
i 
j 
1 


ψῃϑήτω, εἰ ϑέλει, xai ἀπελθόντος σου ἐλϑέτω Ó δεσπότης, ἢ 20 


M , , - Y - "4 
ἐξαποστειλάτω ἕνα τῶν παίδων αὑτοῦ, Q xGi ποιήσωμεν Xün- -. 


, , ν᾿ - , - U 
στά. ἐπιστρέψαντος δὲ τοῦ Ῥαοὺλ ἀπράκτου τῷ Ὀχτωβρίῳ 
οὔ c939 ἔτους, xai τῇ i; N ov ἐμβὰς ἔν τινι τῶν 
του 523 ζς, καὶ τῇ is Νοεμβρίου ἐμβὰς ἐν τιν 


2. Ῥαοὺλ Ἰωάγνης P 6. x9" P J-.4g! P 9. πρέσβεων P 
16. ἐχδεχόμεγος P 23. vla? P 


cum suis deliberata, despota e re fore existimavit, ut Georgius Rales 
ad ameram, Georgius Raulus autem, gener eius, ad papam proficisce- 
retur, ut alter hoc ipsum et despotae in Corcyra commorationem pa- 
pae nuntiaret, alter videret et exploraret, quo spectaret consilium 
amerae. itaque illi discesserunt, alter nono, alter undecimo die Au- 
gusti. mox autem quum pestis etiam Corcyram urbem invasisset, de- 
spota et reliqui in loca vicina concessimus, legatorum exspectantes 
reditum et quid allaturi essent nuntii. ac lohannes Rales quidem, 
irans Ángelocastrum profectus, ubi prope Berrhoeam ad ameram ve- 
nit, statim iussu eius cum omnibus comitibus vinctus et compedibus 
ferreis adstrictus est. quum ita vincti processissent dies aliquot, ad 
colles montis nigri eos liberavit, et exspectasse se dixit, ut, quum 
esset prope Peloponnesum, aut veniret ipse despota, aut filium cum 
proceribus mitteret, ac se illi benefacturum sedemque stabilem, in qua 
viveret, donaturum fuisse. quorum quum neutrum factum sit, inquit, 
iterum, ut fiat, suademus, et post reditum tuum aut veniat despota, aut 


unum e filiis mittat, cui benefaciamus. itaque quum Raulus re in— 


LIB. IV. CAP. XIX. ἄτι 


δ - , » , 
Ἱερχυραίων πλοίων ὃ δεσπότης κὺρ Θωμᾶς μετὰ τῶν πλειό- 
γῶν ἀρχόντων αὑτοῦ διέβη εἰς τὸν ᾿“γκῶνα, ἵνα ἐκεῖϑεν πρός 

' : ' ^ ' - , 33 Ὃν ἃ 
τε τὸν πάπαν καὶ vOv δοῦχα Π]εδιολάνων καὶ ἀλλαχοῦ «néÀ- 
, , δὲ ^ 
| 95, εἰς Κέρκυραν καταλείψας τὴν τὲ βασίλισσαν χαὶ τά 
- - 2 , - * * 
δπαιδία αὑτοῦ καί τινας τῶν ἀρχύντων αὑτοῦ OUXELGXOUG καὲ 
οἰχέτας τῶν αὐτῷ ἑπομένων. οὗ δὴ κἀμὲ πολλὰ διορισαμέ- 
ας τῶν αὐτῷ énouévov. ὑ Ó5 καμὲ πολλὰ διορισαμέὲ 
* , » ' 2 οὦ 2 , » » , 
vov xai ζητήσαντος iva 7 σὺν αὐτῷ ἀπέλθω ἡ ἐν Κερκύρᾳ 
ὡς » ΡῈ á "Ἄς 
μετὰ τῆς βασιλίσσης μείνω, ἄρχων τοῦ δοπιτίου αὐτῆς " 
ἐγὼ δὲ διά τε τὸ ἔλεος τοῦ τὰ πάντα χαλῶς οἰκονομοῦντος 
- , T * “- 
ϑεοῦ, διά τε τὴν λύπην ὧν ἐγέννησα, διώ τὸ τὴν ἀταξίαν 
) - »- - ^ , , , * , 
πάντων τῶν τοῦ οἰχοῦ αὐτῶν ἀνήκοος ἐγενόμην tig τὰ ἀμφό- 
. , , H , , ME AEST “Ὁ ὦ »-ς - 
τέρα: ἀλλ᾽ ἐπιμείναντος μου xot ἑτέρῳ καιρῷ &v τῷδε τῷ 
, . ' LI E] 5 e 5 o3 , 
χωρίῳ ὀνόματι Πολυβατινὰ ἐν q μεν, ὃτε καὶ ὁ δεσπότης 
3 npe ἄν τὰ, “ m 
ἦν ἐν τῷ XÀoug διὰ τὸν φόβον τοῦ ϑανατικοῦ ὡς δεδήλωται. 
' , c νι x - , 
δ χαὶ μετὰ χαιρὸν δὲ χάϑισμα εὐρὼν τὸ εἰς ὄνομα τοῦ ἁγίου 
, - » , , » 
Ἠλίου πλησίον τοῦ ἄστεως, ἀπελθόντος μου ἐκεῖσε κατῴχκησα 
^ et - to , ' - . - 
Σεπτεμβοίου &xrg τοῦ 90 ἔτους. κατέμενον μετὰ τῶν ἐμῶν, 
᾿ , - - , c ^ , 1 * 
καὶ μόνον ἐδεόμην TOU ϑεοῦ iva ἡμᾶς ἐλεήσῃ καὶ ἐξοικονο- 
Li ^ Ll WM , 
μήσῃ ὑπὸ τῆς αὑτοῦ φιλανθρωπίας καὶ ἀγαϑύτητος. διαβι- 
Ύ » - , H 
βάσαντός μου οὖν ἐχεῖσε μῆνας πέντε, καὶ πρός τινα καιρὸν 
οὐδὲν ἐνοήσαμεν ἀναπαυϑῆναι μετὰ τῶν ἐχόντων τὸ τοιοῦ- 
τὸν χάϑισμα. καὶ διὰ τὸ ἕξειν ἡμᾶς πλείονα τὸν πολυπλα- 
M - -- » 
σιασμὸν τοῦ καλοχαγαϑοῦ φίλου καὶ πνευματικοῦ πατρὸς Ζίω- 


10. ἣν ἐγέννησα διὰ τὴν P 13. μολυβαγτινὰ P 14. χω- 
ρίῳ P 17. evig? P 21. ἀγαπεισϑῆναι P. 22. τοῦτο P 


fecta redisset mense Octobri anni 6969, Thomas despota, die 16 No- 
vembris Coreyraeorum navem ingressus, cum proceribus suis plerisque 
Anconam traiecit, inde ad papam et Mediolanensium ducem et alio pro- 
fecturus, in Corcyra relictis regina et filiis et nonnullis procerum, qui 
eum sequebantur, familiaribus et domesticis. equidem, multum ab eo 
invitatuz et rogatus, ut aut comitarer se, aut Corcyrae manerem in 
aedibus reginae, per misericordiam dei cuncta bene moderantis, et 
propter luctum eorum, quos procreaveram, et rerum omnium in illius 
domo perturbationem, neutram conditionem accepi, sed mansi Moly- 
batinis, quo loco etiam ante fueram, quum despota metu pestis, ut 
significavimus, Chlomi versaretur; et mox cellula inventa in monaste- 
rio prope urbem in honorem sancti Eliae exstructo, illuc sedem trans- 
tuli die 6 Septembris anni 6970. ibi cum meis mansi, et tantum- 
modo precatus sum deum, «t miseraretur nos et pro benignitate et 
caritate sua in nos decerneret. commoratus sum ibi menses quinque, 
atque intellexi procedente tempore, neutiquam nos tranquillo animo 
frui posse cum iis, qui id monasterium tenerent; itaque ob crebriorem 


άτ GEORGII PHRANTZAE 


ροϑέου, εὑρισχομένου αὐτοῦ εἰς τὴν μονὴν τῶν ἁγίων dmo- 
στόλων Ἰάσωνος καὶ Σωσιπάτρου, εὑρόντες καὶ ἡμεῖς ἀπὸ 
τῆς τάξεως τῶν τριάκοντα δύο ἱερέων τοῦ ἁγίου Νικολάου 
χάϑισμα τὸ ἐπονομαζόμενον τοῦ Ταρχανιώτου, παρελάβομεν 
αὐτὸ Ἰαρτίου i£ τοῦ cÓo ἔτους, καὶ κατέμενον μετὰ τῶν 5 
ἐμῶν. ὃ δὲ δεσπότης κὺρ Θωμᾶς φϑάσας εἰς τὸν ᾿Αγκῶνα 
κἀκεῖϑεν εἰς τὴν Ρώμην οὐδὲν ἄλλο κατώρϑωσεν εἰ μὴ ὅτι 
ἔδωχε τῷ πάπᾳ Πίῳ δευτέρῳ ἐν τῷ β' ἔτει τῆς ἀρχιερωσύνης 
αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν τοῦ λειψάνου τοῦ ἁγίου ἀποστύλου καὶ 
πρωτοκλήτου ᾿ΑἸνδρέου, κἀκεῖνος αὐτῷ μόλις πρὸς τὸ ζῆν τα 
μετὼ τῶν αὐτοῦ ἐδωρήσατο τὴν μόνην καὶ ἀναγκαίαν τροφήν. 
ὡς οὖν εἶδον οἱ ὄντες μετ᾽ αὐτοῦ ἄρχοντες καὶ οἵ ἄλλοι οἱ 
ἐν Κερκύρᾳ ἀπομείναντες ἤκουσαν μὴ εἶναι οὐδεμίαν ἐλπίδα 
οαβοηϑείας, διεσκορπίσθησαν, οἱ μὲν ἔνϑεν οἱ δὲ κἀκεῖϑεν, 
χλαίοντες τὴν δυστυχίαν αὑτῶν. τότε δὲ καὶ ὃ ἠγαπημένος 15 
μοι ὑπὲρ υἱόν, ὅ ποτε μελλόγαμβρός μου Νικόλαος ὃ IMelio- 
σηνός, ὃ τοῦ μεγάλου πρωτοστράτορος υἱὸς τοῦ ἐν οὐρανῷ 
καὶ ἐπὲ γῆς, εὑρὼν γῆαν ἐμποριχὴν Κρῆτα τοῦ Σοφολέου 
ὀνομαζομένου, ἐρχομένην ἐκ τῆς Ἕνετίας, ἐμβὰς ἐν αὐτῇ — 
διέβη εἰς πόλιν Κυδωγίας ἐν τῇ Κρήτῃ τοῦ ᾿Απριλλέου εα' 26 
τοῦ £20 ἔτους, χλαύσαντες καὶ ϑρηνήσαντες πρότερον ἡμεῖς 
περὶ τῆς στερήσεως αὐτοῦ διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν λίαν καλὸν 
πρός με. ἐκεῖ δὲ γυναικὲ συζευχϑεὶς πρεσβύτερος ἐγένετο, 


15. δὲ καὶ] δὴ P 17. τοῦ ἐν — γῆς om P 18. σοφοχλέους 
ὀγομαζομέγνην P 


t - 
quoque optimi et benevoli patris spiritualis Dorothei consuetudinem, qui 
in monasterio sanctorum apostolorum Iasonis et Sosipatri erat, etiam 
nos ex ordine triginta duorum sacerdotum sancti Nicolai cellulam - 
nacti sumus Tarchaniotae quae dicitur, die r5 Martii anni 6970, ac 
mansi ibi cum meis. Thomas autem despota, Anconam atque inde 1 
Romam profectus, nihil aliud effecit, nisi ut, quum ipse Pio secundo | 
papae anno pontificatus eius secundo e reliquiis apostoli primum vo- 
cati , sancti Andreae, caput dedisset, ille sibi vix ad sustentandam 
suam et suorum vitam necessarium victum praeberet. ut igitur pro- 
ceres eum secuti viderunt, et qui in Corcyra relicti erant, audiverunt, 
nullam spem auxilii reliquam esse, alii alio dissipati sunt, calami- 
tatem suam deplorantes. tum etiam filio mihi carior futurus gener 
meus, Nicolaus Melissenus, magni protostratoris filius, navem merca- 
toriam Cretensem Sopholei cuiusdam Venetiis venientem conscendit , 
et Cydoniam, Cretae urbem, traiecit die αι Aprilis anni 6970, quem 
nos nobis eripi vehementer dolebamus et lugebamus, quoniam müri- - 


-LIB. IV. CAP. XIX. 413 


χαϑὼς ὕστερον ἔμαϑα καὶ ἐκ τῶν χειρῶν αὐτοῦ γράμματα 
ἔλαβον. τοῦ δὲ δεσπότου κὺρ Θωμᾶ διαβιβάσαντος καιρόν 
τινα ἐν τῇ Ῥώμῃ ἔδοξεν αὐτῷ ἐπαναστραφϑῆναι πρὸς τὴν 
αὐϑεντίαν τῶν Ἑνετῶν, xai πάλιν ἐκεῖϑεν εἰς τὸν ᾿γκῶνα, 
τῆς ϑυγατρὸς αὐτοῦ βασιλίσσης τῆς Σερβίας ἐκεῖθεν ἀπελ-- 
ϑούσης" καὶ διατρίψασα ἡμέρας τινὰς εἰς ἐπίσκεψιν αὐτοῦ, 
Éxelyog μὲν ἐδιέβη πάλιν εἰς Ρώμην, ἡ δὲ βασίλισσα διελ.- 
ϑοῦσα ἐπῆλθεν εἰς Ἐπίδαυρον τοῦ Ἰλλυριχοῦ. ἡ δὲ μήτηρ 
αὐτῆς 7 βασίλισσα κακῶς διάγουσα ἐν Κερκύρᾳ, ἐλεηϑεῖσα 
ὁ ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ, τῷ αὐτῷ ἑβδομηκοστῷ ἔτει “Ἰυγούστου ic ἀπέ- 
Save xai ἐτάφη ἐν τῇ τῶν ἁγίων ἀποστύλων μονῇ, ᾿Ιάσωνος 
λέγω καὶ Σωσιπάτρου. 
. Ὁ δὲ τῶν ἀσεβῶν ἔξαρχος τῷ αὐτῷ δὴ ἔτει ἀπελϑὼν κατὰ 
τοῦ Σφεντιάρη παρέλαβε τὴν ἐχείνου περιβόητον πόλιν Σινώπιον 
5 ὀνομαζομένην, ὃ δὴ κἀγὼ ἐθεασάμην. οὐ τοῦτο μόνον ἀλλὰ 
καὶ τὸν ἄλλον ἅπαντα αὐτοῦ τύπον παρέλαβεν, ἔτι δὲ xai 
τὴν Ἱερασοῦντα xai τὴν Τραπεζοῦντα ἀπὸ τῶν χειρῶν τοῦ 
Ζαβὲδ τοῦ Κομνηνοῦ τοῦ ἐκεῖσε τύτε βασιλεύοντος, καὶ ἅπασαν 
τὴν περίχωρον αὐτῶν, τοῦ βασιλέως Τραπεζοῦντος λέγω καὶ 
οπάντων σχεδὸν τῶν ἐκεῖσε ἀτυχῶν xai ἀνωφελεστάτων αὐϑεντῶν 
xui ἀρχόντων, οὖς ἐξελθὼν ἐκεῖθεν κοτῴκισεν αὐτοὺς ἐν τῇ 
᾿Ανδοιανουπόλει, ἔνϑα δὴ καὶ ὃ τῆς Πελοποννήσου αὐϑέντης 
ἣν ὃ δεσπότης κὺρ Ζημήτριος, ᾧ καὶ δέδωκεν ἔχειν εἰς ζωάρ- 


10, xg" P 19. περιοχὴν αὐτοῦ P 21. ἐχβαλὼν P 


fice erga me ofliciosus erat. ibi, uxore ducta, presbyter factus est, 
ut postea e literis eius ad me datis cognovi. "Thomas despota autem, 
aliquamdiu Romae commoratus, ad civitatem Venetorum, atque inde 
AÀnconam redire statuit, unde filia eius , regina Serviae , discessura 
erat. itaque quum ad visendam eam urbem dies aliquot ibi haesis- 
set, ipse Romam rediit, regina Epidaurum in Illyricum abiit, huius 
mater, regina, quae Corcyrae vitam miseram degebat, miserante deo, 
ipso septuagesimo anno aetatis, Augusti die 16, mortua et in sancto- 
rum apostolorum, Iasonis, inquam, et Sosipatri, monasterio sepulta est. 

Princeps autem impiorum eodem anno Sphentiarem adortus, ce- 
lebrem illius urbem Sinopium occupavit, quam ipse vidi: nec vero 
hanc solam urbem, sed etiam omnem vicinam regionem; praeterea 
Cerasuntem et Trapezuntem , Davidi Comneno regi ereptas, et uni- 
versam regionem circumiacentem illorum principum, h. e. regis Tra- 
pezuntiorum et reliquorum prope omnium principum et procerum ibi 
habitantium , quos inde discedeus Adrianopolim traduxit, ubi etiam 
Peloponnesi princeps, Demetrius despota, erat, cui, unde ipse et 


ἠτή GEORGII. PHRANTZAE 


xstüv αὐτοῦ χαὶ τῶν αὐτοῦ τὴν μεγάλην ddivov, τὴν “ξμνον, 
τὴν Ἴμβρον καὶ τὴν Σαμοθρῴάκην. . τῷ δὲ τῆς Τραπεζοῦντος 
βασιλεῖ τῷ Κομνηνῷ κὺρ Zaflid χωρία τινὰ δώσας ἐπὲ τὸ 
μαῦρον ὅρος κατῴκισεν αὐτόν: ὃν δὴ καὶ μετά τινος χρόνου 
μιχροῦ παραδρομήν, εὑρὼν τάχὰ xcv αὐτοῦ αἰτίαν τινὰ οὐχ 5 
ἀληϑῆ, πάντα τὰ ξαυτοῦ ὑπάρχοντα ἀφείλετο, κἀκεῖνον πνγι- 
γμῷ ἐτελείωσε. τῷ δὲ ἔαρι τοῦ αὐτοῦ ἔτους διέβη ὁ ἀμηρᾶς 
εἰς τὴν μεγάλην Βλαχίαν xai ἐδιόρϑωσε τὰ xov! αὐτὴν ἐχεῖσε 
ἐνεργούμενα, vai ἐπιστρέψας ἐποίησε στόλον, καὶ ὥρμησεν ὁ 
στύλος προστάγματι αὐτοῦ κατὰ τῆς “έσβου, ἣν xai παρέ- τ΄ 
λαβεν. TRUE 
90. Τῷ δὲ Νοεμβρίῳ τοῦ αὐτοῦ c2ow ἔτους ἐπιδρα- 
μιόντος τοῦ υἱοῦ τοῦ Τουραχάνη "uagn ἠχμαλώτισε πᾶσαν 
περὶ τὸν Ναύπαντον τῆς «Αἰτωλίας τὴν αὐτοῦ περιοχήν, τὸν 
Γαλατᾶν λεγομένην, xai οὐ τοὺς "Everovg μόγον ἀλλὰ uui, 
τοὺς τελοῦντας αὐτῷ τοῦ τῆς μιχρῆς Βλαχίας Φλαμπούρου. 
ὅπερ μαϑὼν ὃ τῶν Ἑνετῶν τριήρεων ναύαρχος, καὶ δραμὼν 
πρὸς ἐπικουρίαν εἰς τὴν ἀντίπερα πόλιν τοῦ ἀμηρᾶ, Βοστέτ-- 
Cav ὀνόματι, διελϑὼν ἐνέπρησεν αὐτὴν καὶ ἠχμαλώτευσεν ἅπα- 
σαν πλὴν τοῦ Κουλᾶ μόνου " καὶ ἀγαγὼν τοὺς Βοστιτζανοὺς α, 
Bi» τῷ Ναυπάκτῳ μετὰ τῶν ἑαυτοῦ ἐναλλαγὴν ἐποιήσατο. xui 
δὴ προμελετωμένης οὔσης τῆς μάχης τοῦ γενέσϑαι κατὰ τοῦ 
ἀμηρᾶ ὑπὸ τῆς τῶν “Ἑνετῶν γερουσίας, τοῦτο δὴ τὸ ἔργον 
ἀπεχάλυψεν αὐτὴν καὶ ἀρχὴ κατέστη. καὶ ἐλθόντος TOU χκα- 


13. πάντας τοὺς περὶ P 14. αὐτοῦ om Ῥ 15. λεγόμενον P 
20. Καλαμόνου P 


qui eum comitabantur, victum haberent, magnam Aenum, Lemnum, 
Imbrum et Samothracen donavit. Davidi Comneno autem , Trape- 
zuntiorum regi, cui et ipsi loca quaedam tribuit, ad montem nigrum 
domicilium assignavit: quem tamen brevi post, reperta adversus eum 
causa quadam falsa, facultatibus omnibus spoliatum,  suffocari iussit. 
vere eiusdem anni in magnam Valachiam concessit, rebusque huius 
provinciae ordinatis, reversus est et classem exstruxit, quae, Lesbum 
missa, eam insulam in potestatem redegit. : 

20. Novembri eiusdem anni 6971 Amares, Turachanis filius, in- 
cursione facta, omnem regionem Naupacto Aetoliae adiacentem, quam 
Galatam dicunt, occupavit, nec solos Venetos, sed etiam tributarios 
sibi incolas oppidi: parvae Valachiae, quod Phlaburum appellatur. 
quod ut cognovit Venetarum triremium praefectus, auxilio advolavit 
et urbem amerae e regione sitam, Bostitzam nomine, adortus in- 
cendit, totamque occupavit praeter solum Culam. incolas deinde 
"Naupactum abductos cum suis commutavit. ceterum bello a senatu 


S TIONES TH TRINITY SLAR Eg 


oru vquuniq "y usmmanen RS Y 


LIB. IV. CAP. XX. τ 


. 862ov ναυάρχου ὀνέματι ᾿Αλουϊσίου “Παυρεδανοῦ μετὰ πολ- 
- - « , , » ' € 
λῆς παρασχευῆς καὶ ἑτοιμασίας xal δυνάμεως, ἐπίασε τὸν τῆς 
, ? ' ' bJ , » ὦ - * LI 
- Jishono»vrgoov ᾿Ισϑμὸν χαὶ ὠχοδόμησεν αὐτόν, καχῶς δὲ διὰ 
, D ? ' » - 
τὴν συντομίαν: οὐ γὰρ ἐν τῷ συντύμῳ τὸ ἀσφαλές, ὡς ὃ 
ἡ λόγος. εἶτα πολεμήσας τὴν Κόρινϑον καὶ μὴ τυχὼν τοῦ 
, , 2 M $ , ' » , ^ ^N p , 
ἐλπιζομένου, ἀφεὶς. τὸν Ja3uov φνεχωώφησε. «τῷ δὲ c2oB 
» , c - 
ἔτει παρέλαβον τὴν IMoveugaovav οἱ "Erverot , οὐ τοσοῦτο ϑε.- 
᾿ , - , U Uu - 
λήσει xai χάριτι. TOU κυριεύοντος αὐτὴν ὅσον ἀνωφελείᾳ TOU 
" ᾿ - ] ὶ 
ἡγεμονεύοντος ἐν αὐτῇ ἄρχοντος. conto δὴ ὁμοίως ἀνωφε.- 
, - , - , ^ 
ολείᾳ καὶ ἀτυχίᾳ τοῦ ἥγεμονος τῆς “ήμνου πολίχνιον τὸ λε- 
γόμενον ἸΙαλαιόχαστρον ἐχλάπη μᾶλλον παρὰ τῶν ἐν αὐτῷ 
τυχόντων ξένων xai ἐδόϑη τῇ αὐϑεντίᾳ τῶν “Ενετῶν" καὶ ἐξ 
- ^ - , ' - » ^ , 
αὐτοῦ, δῆλον τοῦ πολιχνίου, ἅπασαν τὴν νῆσον ἐχληρώσαντο. 
ἀλλὰ xai εἰς τὴν “έσβον ἀπελθόντος αὐτοῦ δὴ τοῦ “Ζαυρε- 
- , ?» , *- 
50avoU καὶ πολεμήσαντος αὐτήν, οὐκ ἔπραξέ TL καὶ ἀνεχώρη- 
» 
σεν ἀπρᾶκτος. 
-" ^ » - , » c , * ^- 
Τῷ δὲ sagt τοῦ cDoy ἕτους ὃ δεσπότης κὺρ Θωμᾶς 
, et € € ^ - , » - , 
ἐμήγυσεν ἵνα οἱ viO£ αὐτοῦ xat ἡ ϑυγάτηρ ἐκεῖσε ἀπέλϑωσιν 
* - ? ἢ 15. ' 
ὅπου χαἀχεῖνος ἦν" καὶ ἐγένετο, ὃτε ἀπεσώϑησαν μετὰ γηὸς 
^ 1 » - ze , x e ) 3 - , 
οεἰς τὸν “γχῶνα, καὶ μόνον ἤκουσεν ὃτι ἐν zdyxovi παρεγέ- 
X4. ' » . * , JE SES TE, B e 2 
vorzo ἐν Ῥώμῃ ὧν, xai μὴ q9«cag ἰδεῖν αὐτὰ Matov ιβ' ἐν 
"Pour πρὸς κύριον ἐξεδήμησεν, ὑπάρχων ἐτῶν vg , καὶ πρός 
, EA d Y À 
TL μιχρύόν. καὶ ὄντων τῶν παίδων εἰς yxavav ἐπιστολὴν 


22. πεντήκοντα τριῶν P 


Venetornm adversus ameram iam ante decreto, illa res cius ordiendi 
occasionem praebuit et initium eius fuit. advenit enim summus clas- 
sis praefectus Aloysius Lauredanus cum magne apparatu et copiis, 
atque Isthmunt Peloponnesi occupavit et munivit, male tamen propter 
festinationem: etenim in festinatione non est securitas, ut in prover- 
bio est. deinde Corinthum aggressus, sed spe frustratus, relicto Istlimo, 
discessit. anno autem 6972 Veneti Monembasia potiti sunt, non 
tam voluntate et gratia eius, qui urbi praeerat, quam eiusdem iner- 
tia: quemadmodum inertia et infortunio praefecti Lemni factum est, 
ut oppidulum, quod Palaeocastrum dicitur, a peregrinis, qui intus 
aderant, subreptum , rei publicae Venetorum traderetur: ex quo de- 
inde oppidulo profecti, tota insula potiti sunt. quin etiam Lesbum 
idem Lauredanus profectus et bello adortus, frustra laboravit, et re 
infecta rediit. 

Vere anni 6973 Thomas despota fllios et filiam ad se venire ius- 
sit. accidit autem, quum navi Anconam delati essent, ut ille Ro- 
mae, audito tantum de eorum adventu, priusquam eos videret, ad 
dominum migraret mensis Maii die 12, annos natus 56 et paulo plus, 


416 GEORGH  PHRANTZAE 


ἔγραψεν ὃ χκαβδινάλης Βησσαρίων πρὸς τὸν παιδαγωγὸν αὖ-- 
τῶν οὕτως. 

91. 'EntroAg πεμφϑεῖσα παρὰ τοῦ εἰρημένου χαοδὲ- 
γάλη πρὸς τὸν παιδαγωγὸν τῶν προρρηϑέντων παίδων εἰς 
᾿“ἰγκῶνα. 5 

à; ἘΕὐγενέστατε ἄνερ καὶ ἡμῶν φίλτατε φίλων, ἐδεξάμην 
καὶ πρύτερον καὶ νῦν διὰ τοῦ “Βομητιανοῦ γράμματα τῆς εὐ- 
γενείας σου, πρὸς ἃ οὐχ ἐπεχρινάμην, ἀναμένων ἵνα γένηταί τις 
ὠποκατάστασις εἰς τὴν πρόνοιαν τῶν αὐϑεντοπούλων. ἐπειδὴ 
οὖν νῦν ἐγένετο, νῦν καὶ γράφω. παραμυϑεῖσϑαι μὲν καὶ ὑμᾶς τ΄ 
xat τοὺς αὐθεντοπούλους διὰ τὴν ἀφόρητον λύπην τοῦ μαχα- 
gírov ἐκείνου xai ἁγίου δεσπύτου οὐκ ἔστι τοῦ παρόντος καὶ- 
goU-* διὸ παραιτήσομαι τοῦτο τὰ νῦν. γίνωσχε δὲ ὅτε Ó 
ἁγιώτατος πάπας διὰ παραχλήσεως φίλων τινῶν καὶ οἰχείας 
χαλοϑελείας ἔταξε νὰ δίδῃ κάϑε μῆνα τὰ αὐϑεντόπουλα δου- y 
κάτα τριακόσια, ὥσπερ ἔδιδε καὶ τῷ ἁγίῳ δεσπότῃ. ϑέλει 
δὲ καὶ δοίζει ὃ ἁγιώτατος πάπας ἵνα τὰ μὲν διαχόσια κατὰ — 
μῆνα νὰ εἶναι διὰ τὰ τρία ἀδέλφια ἐπίσης ἀγέγκιστα, và — 
ἐξοδιάζωνται εἰς τροφὴν ἐκείνων καὶ ἀνθρώπων ὑποχειρίων 
αὐτῶν μικρῶν, ἕξ ἢ ἑπτὰ τοῦ xaO" ἑνός, καὶ εἰς ἀγορὰν καὶ ας 
τροφὴν ἀλόγων τεσσάρων τὸ ὀλιγώτερον, καὶ εἰς óóyav τῶν 
αὐτῶν ὑποχειρίων, καὶ εἰς ἐνδύματα τῶν αὐϑεντοπούλων, γὰ 


3. hanc epistolam primus edidit Io. Meursius Hesychii sui Illustris — 


p. 557—864 (I) 7. Ἑρμηνιαχοῦ P 13. ὅτε ὃ] ὡς 1 14. 
τιμῶν P 15. ἔταξεν ive. δίδωγται χατὰ μῆνας τοῖς αὔϑεντο- 
πούλοις 1 χατὰ Ρ 16. ἐδίϑω 1 18. γὰ εἶναι) μεῖναν Y — — 


cuius quum liberi adhuc Anconae essent, Bessario cardinalis episto- 
lam ad paedagogum eorum dedit, hoc exemplo scriptam. 

21. Epistola a cardinali, quem dixi, ad paedagogum liberorum 
modo appellatorum Auconam missa. 

Vir nobilissime et amicissime, accepi tum prius, tum nunc per 
Hermetianum literas tuas, ad quas non respondi, quoniam exspectare 
statueram, donec rebus adolescentum principum consultum foret. quod . 
quum iam factum sit, nunc ad te scribo. consolari vos et principes 
de morte acerbissima beati illius et sancti despotae, non est huius 
loci: quare huius rei veniam a te peto. scito autem, sanctissimum 
papam, amicorum quorundam auctoritate et sua ipsius benevolentia 
commotum, statuisse, principibus mensibus singulis numos aureos tre- 
centos pendere, quos hucusque beato despotae pendebat. vult autem - 
ac decrevit sanctissimus papa, ut ducenti numi singulis mensibus 
aequaliter distribuantur tribus fratribus, ut impendantur ad alendos 
ipsos et sex septemve singulorum ministros, ad emendos et alendos 


LIB. IV. CAP, XXI. 417 


ἦν M j,? ' jJ , f... , ' ᾿ 
εἶναι χαλὰ ἐνδύματα, καὶ κάπου và περισσεύσῃ xoi τέποτες 
τὸν x«9" ἕνα, διὰ νὰ βοηϑηϑῶσι κάπου εἰς ἀσϑένειάν τους 
» RI L4 334 E - " H , »" e 
ἢ εἰς ἄλλην &vayxnv. καὶ τοῦτο ϑέλει νὰ γένῃ ἐξ ἅπαντος, 
^ ^ * 
xoi và μηδὲν γένῃ ἀλλέως. τὰ δὲ λοιπὰ ξχατὸν δουκάτα τὸν 
- x * ΡΞ 
Qva ἤγουν χίλια καὶ διακόσια τὸν χρόνον νὰ ἐξοδιάζωνται 93 
» , - 
εἰς τινας ἄρχοντας καὶ χαλὰ πρόσωπα, ὅποῦ νὰ εἶναι μετ’ 
», - " ν ᾿ , 
αὐτῶν νὰ τὰ δουλεύουν καὶ và τὰ συντροφιάζουν xal νὰ τὰ 
, ^ 
φυλάττουσιν. ἐχούσας δὲ ὃ ἁγιώτατος πάπας τὸ πύσοι εἶναι 
αὐτοῦ ὑπερεϑαύμασε καὶ καταγινώσκεται μας" καὶ γὰρ ἐὰν 
oti; τὸν αὐθέντην τὸν μαχαρισμένον ἐκεῖνον τοιοῦτον ἀγϑρω-. 
zov ἐθαύμαζον πῶς εἶχεν ἐδὼ τύσους καὶ βκατηγόρουν vov 
uü » ^ D , * , , ^ *. rd , ^ 
ὅτι εἰς τὴν ξενιτείαν và τρέφῃ τόσους μὲ ξένα δουκάτα καὶ 
*-r j? , , ^ ΄ -" 
ξένας ἐλπίδας, πύσῳ μᾶλλον τώρα, ἐποῦ ἤλϑον xai ἄλλοι 
^ - X ? 
πλειότερον παρὰ ὅποῦ ἦσαν ἐδώ, κχαταγινώσχοντές τῶν xat 
ἢ κατηγοροῦοί των, καὶ μάλιστα εἰς αὐϑεντόπουλα γέα xai 
^ M n "4 p » 
ὀρφανά, ὅποῦ οὔτε ἀξίωμα οὔτε ὄνομα οὔτε φήμην ἔχουσι. 
καὶ οὐ μόνον καταγινώσκουσί τους, ἀλλ᾽ οὐδὲ βούλονται νὰ 
, x 8 pk 
ἐξοδιάζωσιν ἕνα τορνέσιν πλέον, καὶ ἄμποτες μᾶς τὸ ἔταξαν 
* ^ LE , Ml M * - ce 
γα τὸ φυλάξωσι τελείως xat va μηδὲν μεταβληϑῶσιν, ὥσπερ 
L4 5 δ 
γ ἐποίησαν καὶ ἄλλοτε. δι αὐτὸ εἶναι χρεία νὰ φροντίζη 7 
εὐγένειά σου μετὰ τοῦ ἀρχόντου τοῦ ἱΚριτοπούλου τοῦ ἰατροῦ 


1. τὐποτα 1 4. ἄλλως I 6. ὁποῦ vatiycu ἀσυτὰ τῶν χα- 
ταδουλεύουν I 9. χαταγινώσχων ὑμᾶς P 12. μὲξ ἕγα I 
14. τὸν xci x. τόν M 18. τοῤνέσι P ἄμποτε P 21. 


ἄρχοντος τοῦ χρητοπούλου P 


quatnor minimum equos, ad ministrorum stipendia et principum vesti- 
menta, quae pulcra sint necesse est, et de cuiusvis portione aliquan- 
tulum comparcitor, ut habeant, quo utantur, si forte in morbum vel alias 
angustias inciderint. atque haec quidem omnino ita fieri, nec fieri 
quidquam aliter, iubet. reliqui autem centum numi aurei singulo- 
rum mensium, vel mille et ducenti totius anni, impendantur in sti- 
pendia procerum aliquot et hominum elegantium, qui cum pricipibus 
vivant et consuetudinem habeant, iis serviant et eos custodiant. cer- 
tior autem factus sanctissimus papa, quot huc advenerint, miratus est 
et subirascitur. si enim beatae memoriae principem, talem virum, 
mirati sunt et vitnperarunt, quod tot huc ministros adduxisset, quos 
pecunia et liberalitate aliena sustentaturus esset, quanto magis nunc, 
quum alii plures huc immigrarint, principibus praesertim pueris et or- 
bis succensendum est, qui nec dignitate, nec titulis, nec fama. nobi- 
les sunt! nec iis irascuntur solum, sed vetant etiam, vel unum terun- 
ium supra pecuniam decretam impendi, mandaruntque mihi monerem, 
t accurate haec fierent neve quidquam immutaretur, quemadmodum 


Phrantzes. 27 


418 GEORGII PHRANTZAE ' 

τοῦτο, ὁποῦ κατὰ τὸ παρὸν ἔχετε τὴν φροντίδα τῶν αὐϑεντοπού.. 
λων. ἐπαναστήσωμεν τίς νὰ và διοικῇ, ἢ τίς εἶναι ἀναγκαῖος νὰ 
κρατηϑῇ. καὶ μετὰ ταῦτα ϑέλουσι μερισϑῆν μετὰ βουλῆς ἐδικῆς 
μας εἰς éxelvovg ὅποῦ ϑέλουσιν ἀπομένειν. ἐμένα γοῦν προη- 
γουμένως φαίνεταί ue ὡς ὠναγκαιότατον onov δὲν ἠμπορεῖ νὰ 5 
λείψῃ, πρῶτον ὁ ἰατρός, δεύτερον ὃ διδάσκαλος Ἕλλην, τρίτον 
ó διδάσκαλος “ατῖνος, τέταρτον ὅ δραγουμάνος " οὗτοι γοῦν 
εἰσὶν ἀναγκαιότατοι καὶ δὲν ἠμπορεῖ νὰ λείψωσιν. &rt δὲ καὶ 
εἷς ἢ δύο παπάδες “ατῖνοι εἶναι ἀναγκαιότατοι διὰ νὰ ψάλ- 
λωσι λειτουργίαν “Ἰατινικὴν συνεχῶς. εἶναι γὰρ χρεία νὰ τ 
ζῶσι τὰ παιδία “ατινικῶς, ὥσπερ ἐβούλετο καὶ ὃ μακαρι- 
σμένος πατήρ των. καὶ οἱ ἄρχοντες ὅποῦ ϑέλουσιν εἰσϑαι 
per! ἐκείνους, εἶναι χρεία νὰ προσέχωσιν εἰς τοῦτο, νὰ μηδὲν 
φεύγωσιν ἀπὸ τὴν ἐχκλησίαν διὰ τὸ μνημόσυνον τοῦ πάπα, 
ὡσὰν τὸ ἐποίησαν εἰς τὴν στράταν ὅποῦ ἤρχεσϑε, διότι dvi 
φεύγωσιν ἀπὸ τὴν ἐκκλησίαν, εἶναι χρεία νὰ φεύγωσι καὶ 
ἀπὸ τὴν Φραγγίαν: οὐδὲ τινὰς γὰρ ϑέλει ἄνϑρωπον ὁποῦ 
τὸν ὀνομάζει ἄπιστον καὶ αἱρετικόν, vai ἀποστρέφεταί τὸν φα- | 
γερά. dq! ὕτου γοῦν τοῦτοι oi ἀναγκαῖοι 00g εἴπαμεν νὰ 
κατασταϑῶσι καὲ στηϑῇ τὸ μερτιχόν vov, τότε ϑέλει εἶσϑαι. 2 
τοῦτο δὲ ϑέλω τὸ καὶ τάξειν ἐγὼ ἐδὼ καὶ ϑέλω τοὺς xara- 


] 
r 
ἢ 
; 


1. TOUTOY l 2. ὥστε νὰ ϑήσωμεν P ἢ δὶς ἔναν Y, qui ἔναι | 


pro &rc« saepissime. 3. μερισϑῇ P, μερισϑεῖν 1 ἡ. ἀπο- 
μείνη P ὅ. ὑὕπορεῖ I 8. εἶγαιν βολετὸν Ρ ὕὑπορεῖϊ 12.3 
ὁ πατήρ I 17. διϊνας 1 20. xai γὰ σταϑῇ P 21. X0L- | 
τάξη P χαταστήση P 


alias factum est. nonnunquam. quare necesse est, vir nobilissime, tibi | 
et Critopulo medico V. Cl. nunc quidem curae sint res principum ; 
atque eligemus nos praeterea, qui eas administret et strenue regat. - 
deinde singulari hic consilio deliberabitur, qui locus domicilio iis. 
assignandus sit. ac quantum quidem statim decerni potest, maxime : 
opus sunt, quorum deesse nemo poterit, primum medicus, deinde ma- 
gister Graecus, tum magister Latinus, postremo interpres. hi igitur - 
plane necessarii sunt et omnino deesse non possunt. praeterea opus 
est uno vel duobus sacerdotibus Latinis, qui perpetuo canant litur- 
giam Latinam. etenim pueros Latino more vivere oportet, id quod etiam - 
ipse pater eorum voluit. itaque qui eos comitabuntur proceres, vi- 
deant necesse est, ne principes ex ecclesia secedant propter comme- 
morationem papae, quemadmodum in itinere factum est. nam si 
ex ecclesia secedant, eos e Francia quoque secedere oportet. mne-. 
mo enim hominem tolerat, qui se impium et haereticum appellet 
et. manifesto fugiat. quare ii, quos necessarios esse dixi, suum iudi-. 


-LIB. 1V. CAP. XXI. 419 


^ ὩΣ ᾿ , * , 
στήσειν, τότε ϑέλετε ἰδεῖν τὸ ὑπόλοιπον πύσον εἶναι καὶ nó- 
5 , » ^ ^ , , * , [4 2 , , 
| eo» ἀπομένει ἀπὸ τὰ ασ opta. καὶ τότε ἡ εὐγένειά σας 

«à , , , 
ὅλοι ἀντάμα ϑέλετε ἀποκαταστήσειν τίς νὰ ἀπομείνῃ καὶ tL, 
2 ^ tj 
v& ἔχῃ ὃ καϑεὶς μετὰ βουλῆς ἡμετέρας. ἐμένα οὖν φαίγε- 
y J ^0 - 
Braí μου, ὅτι ὅσον εἴναι πλείονες xai ἐλαφρώτεροι ὁποῦ μέλ- 
| Aovy νὰ ἀρχεϑοῦν μὲ ὀλίγον ὃ καϑείς, εἶναι δὲ ἄλλως χρήσι- 
, , * , , , , M * 
μοι, 1600» ϑέλει εἰσϑαι καλλιον, διότι ϑέλουσιν ἔχειν τὰ παι- 
δία πλείονα συντροφίαν καὶ πλείονα δουλοσύνην καὶ πλείονα 
, e - , ^ , 2 , ^ , 
τιμὴν. ὁμῶς τοῦτο ϑέλομεν τὸ σκέψασϑαι ἀντάμα, καὶ ϑέλο- 
μεν ποιήσειν τὸ κάλλιον. 7j εὐγένειά σου εἴἶγαι κατὰ τὸ πα- 
ρὸν ὥσπερ διοικητὴς τῶν παιδίων μετὰ τοῦ KguronovAov. 
5 € , , "TS 
εἶναι γοῦν ἀνάγκη πρὸ πάντων νὰ φροντίζετε τὴν παίδευσίν 
x , 
TOY χαὶ τὰ ἤϑη των, νὰ γίνουν καλὰ καὶ πεπαιδευμένα, ἂν 
ϑέλετε νὰ ἔχουν τιμὴν ἐδώ. εἰ δὲ μή, ϑέλουν τὰ καταφρο- 
' * ^ ' »6* P , 
5 γήσειν xai αὐτὰ xai ἐσᾶς ἐδώ, καὶ οὐδὲ στραφεῖν ϑέλουν va 
σὰς ἰδοῦν. μὲ τὸν μαχαρίτην τὸν αὐθέντην τὸν πατέρα τους 
ἐσυντύχαμεν περὲ τούτου" καὶ ἐκεῖνος ἐβούλετο νὰ τὰ ἐν- Β 
^ * ' - , - ΒΩ 
δύσῃ καὶ νὰ ποιήσῃ νὰ ζοῦν (φῷράγγικα παντελῶς, ἥγουν và 
» D 4 , ' » 
ἀχολουϑοῦσι τὴν ἐχχλησίαν κατὰ πάντα ὡσὰν “ατῖνοι xat 
οὐχὲ ἀλλέως, νὰ ἐνδύνωνται “Πατινικῶς, νὰ μάϑουν, νὰ γο- 
* € , y 
γατίζουν τοὺς ὑπερέχοντας καὶ πάπαν καὶ καρδιναλίους xat 


ι. ἰδῆτε P 2. ἐχατὸν τεσσαράχοντα ἕξ P 3. ἐνθάμα TY 
ϑέλετε ἀποκαταστήσῃ ὅλοι ἀντ. τίς νὰ ἀπομένῃ P 4. ἐμὲ P 
5. ue P χαὶ om P 7. ἔχῃ P 10. 710105 P εἶσαι P 
11. χρητοπούλου P 13. γέγουν P 14. χκαταφρονήση P 
15. στραφῇ P 16. τοῖς 1 17. γὰ τὸ π. P 20. ἐν. 
πορεύωνται Ῥ 21. χαρδιναλέας 1 


canto curare, ut ita fiat. praeterea volo et illis commendo, ut vi- 
deant, quantum relinquatur de florenis mille et ducentis. hoc autem 
tu, vir nobilissime, una nobiscum delibera, quis retinendus sit et 
quid cuique muneris tribuendum. ac mihi quidem videtur, pe plu- 
res sint et propter minutos labores minori contenti stipendio , hoc 
pulerius fore, quoniam pueri plus habebunt comitum, ministro. 
rum et honoris. sed hoc una deliberabimus et quam fieri potest pul- 
cerrime instituemus. interim tu nunc quidem cum Critopulo res pue- 
rorum administra. itaque necesse est ante omnia, eorum educationi 
et moribus prospiciatis, ut urbani et eruditi fiant, si eos hic in 
aliquo honore esse vultis, quod nisi fiat, et ipsi et iuvenes hic ne- 
gligemini, nec ulla vestri existimatio erit. e qua re cum beatae 
memoriae principe, illorum patre, collocutus sum, voluitque is, ut 
omnino mores Francorum imitarentür et induerent, h. e. ut ecclesiae 
interessent plane eodem, quo Latini, modo, ut Latino vestimento 


Á20 GEORGII PHRANTZAE 


τοὺς ἄλλους αὐϑέντας, và ἀποσκεπάζωνται τὸ κεφάλι τους, 
γὰ τιμῶσι τοὺς χαιρετῶντας αὐτούς, ὅταν ὑπάγουν νὰ ἰδοῦν 
χαρδινάλιν ἢ ἄλλον ὅμοιον αὐθέντην, νὰ μηδὲν καϑίσουν πο- 
σῶς, du và γονατίζουν καὶ ἀπέκει ὅταν τοὺς εἴπῃ ἐκεῖνος 


^ ^ M , ^! »L et 
và σηχωθοῦσιν. ὃ δὲ μακαρίτης ἐκεῖνος ἔλεγεν ὅτι xod πολλά- 5 


xic αὐτοὺς τὸ εἶπε νὰ μηδὲν καϑίσωσιν. αὐτὰ οὖν ὅλα ἐνθυμᾶ- 
σϑέ va νὰ τοὺς νουϑετήσετε καὶ νὰ τοὺς παιδεύσετε καλά. ἔτι 
ποιήσετε ὅτι τὸ βάδιομά τους νὰ elvat σεμνὸν καὶ τίμιον, ἡ 
ὁμιλία τους γρησιμωτάτη καὶ ἣ φωνή τους νὰ εἶναι μετρία xod 


79éun, τὸ βλέμμα τους προσεχτικύν, νὰ μηδὲν χάσκωσιν ἐδῶϑεν τι 


κἀκεῖθεν. ἂς τιμοῦν πάντας, ἂς ἀγαποῦν πάντας, ἂς συντυχαί- 
γωσι πάντας καὶ τοὺς ἐδικούς τῶν χαὶ τοὺς ξένους μετὰ τι-- 
μῆς. νὰ μὴν εἶναι ἀλαζονικοί, ἄς εἶναι ταπεινοὶ καὶ ἤρεμοι. 
xai μηδὲν ἐνθυμοῦνται ὅτι εἶναι βασιλέως ἀπόγονοι, ἀμὴ ἄς 


- 3 ͵ ? ^ LI , 
&v9vuovvraL ὅτι εἶναι διωγμένοι ἀπὸ τὸν τύπον τῶν, ὀρφα- ri 


ΒΑ, C4! e jy , M ^ 3 4 δ «(΄ , 
vor, ξένοι, δλόπτωχοι, ὅτι εἶναι χρεία va ζοῦν ἀπὸ ξένα yé- 
a » ' » Y 5 
ρια, καὶ ὅτι ἂν δὲν ἔχωσιν ἀρετήν, ἀν δὲν εἶναι φρόνιμοι, 
Ν ^ MS - , 
ἂν δὲν εἶναι ταπεινοί, ἂν δὲν τιμῶσι πάντας, οὐδὲ τοὺς 9έ- 
, MR ud , ' , , » , Uu 
λουν τιμήσειν οἱ ἄλλοι, ἀμη ϑέλουν τοὺς ἀποστρέφεσθαι πᾶν- 


" , 4 34 ea , , ^ c ? , , * 
τας. αὐτὰ οὖν 0Àa φροντίσετέτα καλὰ ἡ εὐγένεια σου μετὰ 5. 


καὶ τοῦ Κριτοπούλου, ἐπειδὴ τὸ γομάρι ἐπάνω σας εἶναι. 
" , A ΕῚ - ^ , , * 
πρὸς τούτοις ἂς ἐπιμελοῦνται νὰ μάϑουν γράμματα, và προ- 


5. ἀσυχωθῶσιν P 9. τοῖς χρησιμωτάτοις 1 15. τους P 
17. δὲν] 0éy I 18. ἂν δὲν εἶγαν ταπεινοῖ om I τιμήσῃ Ῥ 
19. πάντες 


uterentur, reverenter salutarent papam, cardinales et reliquos primores, 
detecto capite, ut honorem exhiberent salutantibus, ut, si adirent car- 
dinalem vel alium similem principem, non assiderent, sed flexis ge- 


nibus procumberent, donec ab illo iuberentur surgere. dixitque bea- - 


tas ille vir, saepe se iis imperasse, ut ne considerent. quae igitur 
omnia vobis commendo, ut moneatis principes et probe eos educetis. 
praeterea curae vobis esto, ut incessus eorum gravis sit et magnifi- 
cus, sermo consideratus, vox modesta et placida, vultus verecundus 
neve huc illuc vagus. erga omnes comes et officiosi sunto , omnibus 


tum suis tum alienis blandi et affabiles, minime gloriosi, sed demisso 


et sedato animo. nihil superbiunto, quod imperatoris posteri sint, 
sed cogitanto , se e patria eiectos, orbos, hospites, mendicos. esse; 


qui aliorum beneficiis egeant ad vitam sustentandam, mec, misi vir- | 
tutem colant, prudentes ac modesti sint, omnes honorifice habeant, - 
ab aliis honorifice habitum iri, sed in omnium venturos esse invi- - 
diam. quae omnia tu, vir nobilissime, cum Critopulo considera, 
quandoquidem id oneris tibi impositum est. praeterea operam danto 


lo 


55 


AT 


0 


LIB. 1V. CAP. XXI. 421 


[2.4 k ^ Ἵ w 5 € 

χύψουν, và μὴν νϑυμοῦνται ὅτι sivat εὐγενιχοί, ἡ εὐγένεια 
»"Ὕ 5 D M 5 

χωρὲς ἀρετῆς δὲν εἶναι τίποτες καὶ eig πάντας μὲν τοὺς αὐϑέν- 

τας, ὅποῦ ἔχουν καὶ μεγάλας αὐϑεντίας xai ἀρχάς, καὶ μᾶλλον 

"i P 2 1 c - y e DE. ' * , » 

ἑἰς αὐτοὺς 07100 ἔχασαν ὁλα. διὸ ἃς σπουδάζουν và μάϑωσιν, «c 


5g 3 , 3s € ^ Aue ' 5 D MM d , 
ij ἕχουν εὐπείϑειαν zat υποταγην και πυπαχοὴν εις Tuv εὐυγέγειαν 


σου, καὶ εἰς τὸν ἰατρὸν ὅποῦ τοὺς ἐνέϑοεψε, xat εἰς τὸν διδά- 
σκαλύν των, καὶ ἂς σᾶς ὑπακούωσι, xai ἂς ποιοῦν τὸ τοὺς λέγετε 
ἐξ ἅπαντος. ἂς μάϑῃ ὃ καϑεὶς ἀπ’ αὐτοὺς ἐκ στήϑους ἕνα 
προσφώνημα τὸ πλέον μιχρὸν εἰς τὸν πάπαν, νὰ τὸ εἴπωσι 
τὸν πάπαν γονατιστοὶ καὶ ἀποσκέπαστοι ὅταν ἔλθωσιν ἐδώ, 
xai νὰ μηδὲν γένῃ ἀλλέως. ὅταν περιπατοῦν εἰς τὴν στρά- 
τῶν χαὶ οἵ ἄνθρωποι ἀποσχεπάζονταί τοὺς καὶ τιμοῦν τους» 
ἂς ἀποσκεπάζωνται xol αὐτοὶ τὸ καπάσι των, ἢ ὁλότελα ἢ 
πλεῖον ἢ ὀλιγώτερον ὡς πρὸς τοὺς ἀνθρώπους. ὁμοίως καὶ 
ἄν ἔρχωνται ξένοι εἰς τὸ σπῆτι τίμιοι ἄνϑοωποι νὰ τοὺς βλέ- 
πουσιν, ἄς τοὺς προσηκογοῦνται, ἂς τοὺς ἀποσχεπάζωνται, ἄς 
τοὺς παρεχβάνωσι κατὰ τοὺς ἀνθρώπους. ἄς συντυχαίνωσε 
ὀλίγα μέν, ἔντιμα δὲ καὶ εὐχαριστικὰ καὶ ταπεινά, νὰ μὴν 
γελῶσι ποσῶς, νὰ μὴν διαχέτωνται, ἀλλὰ μετὰ καϑεστηχότος 
καὶ σοβαροῦ φρονήματος &c τοὺς συντυχαίνωσιν. εἰς τὴν 
τροφήν των ἂς εἶναι προσεχτικοὶ χαὶ ἐγχρατεῖς. εἷς τὸ τρα- 
πέζι των ἂς χάϑωνται μετὰ προσοχῆς καὶ παιδεύσεως. ἂν 
ϑέλετε νὰ εἶναι πεπαιδευμένοι εἰς τοὺς ἔξω, ποιήσατε νὰ εἶναι 


7. τὸ] ἐκεῖνο ὅποῦ P 


literis, ut progressus faciant, neve, quod principes sint, illis carere 
se posse existimanto. nobilitas, quae caret virtute, nihili est in omni- 
bus principibus, etiamsi magna regna et bona habent, nedum in illis, 
qui rebus omnibus orbati sunt. quare necesse est, eos literas colere, 
obedientes obtemperantesque esse tibi, et medico, eorum qui vale- 
tudini »rospicit, et magistro, dictisque vestris studiose audientes sunto. 
insuper singuli brevem aliquam orationem memoriae mandanto, 


»qua papam flexis genibus et nudo capite salutent, quum huc vene- 


rint: quod cavento ne aliter faciant. si publice ambulantes ab ho- 
minibus salutantur aperiendis capitibus, ipsi quoque caput aut 
De aut plus minusve pro euiusvis conditione aperiunto.  simi- 
iter si alieni honorati homines eos visum veniunt, digne hos ex- 
cipiunto, caput aperiunto et pro sua quemque dignitate habento. lo- 
quuntor pauca quidem, sed ea laudabilia, gratiosa et placida, nun- 
quam ridento aut cachinnantor, sed vultu severo et composito sermo- 
nem cum iis conferunto. in cibis capiendis temperanto sibi, tabu- 
lae modeste et verecunde  assidento. si eos morum cultum coram 


422 GEORGII PHRANTZAE 


πεπαιδευμένοι εἰς τοὺς ἐδικούς τῶν. ἄς μὴν ἀναισχυντοῦν 
᾽ ͵ , 2» , » ^ U 

τινά, συνηϑίσετέ vovg ἀπὸ τώρα καλὰ nOn καὶ ταπεινὰ xul 
» , , * , 

ἥμερα. ἄς μανϑάνωσιν ἐπὸ τώρα νὰ γογατίζουν ἐπιτήδεια 

b cM. ^ ' D 5 M. H 4 c , 
καὶ εὔμορφα,  xaL và μὴν TO ἔχωσιν ἐντροπὴν ὅτι μεγάλοι 

, - ' €- ea , 
οὐ δηγάδες καὶ βασιλεῖς τὸ ποιοῦσιν. ὅταν σεβαίνουν εἰς ἐκκλη- ἢ 
A » [uU € 
σίαν “ατινικήν, ἂς γονατίζουν καὶ ἂς εὔχωνται ὥσπερ οἱ 
- ' , » M 
«“Ἱατῖνοι. ὑπαγένετέ τους συνεχῶς εἰς τὰς ἐκκλησίας, εἰς τὰς 
? , - 
λειτουργίας, καὶ ἂς στέκωνται μετὰ εὐλαβείας xai προσοχῆς, 
E » , ᾿ , | 
χωρὶς γέλωτος, χωρὶς λαλίας. ἂς γονατίζουν καὶ ἄς ἀποσχε- — 

΄ - ' , ^ 1 
πάζωνται ὥσπερ οἱ “ατῖνοι, καὶ ἂς μιμοῦνται ἐκείνους. ἄν τὸ 
. - 5 , , ᾿ ^ 
οὕτως ποιῶσι, ϑέλουσι βοηϑηϑεῖν, ϑέλουν ἔχειν τιμὴν παρὰ 
πάντας, ϑόλω δυνηθϑεῖν καὶ ἐγὼ νὰ τοὺς συνεργῶ. εἰ δὲ 

- ' ^ , M ' , 
τἀναντία ποιοῦσιν, ἐγὼ δὲν ϑέλω δυνηϑεῖν νὰ τοὺς βοηϑήσω 

δὲ ὃλ € » 9. 344 * ᾽ ^ ^ * 
οὐδὲ ὅλως, οἱ ἄνϑρωποι ϑέλουν τοὺς ἀποστραφεῖν, xai τινὰς — 
δὲν ϑέλει τοὺς τιμήσειν οὐδὲ ποσῶς. ι5 

d ^ ' , * 
Ταῦτα δὲν λέγω γράφειν τὴν εὐγένειάν σου xai τοὺς 
» * , , » ^ ͵ ΕῚ ^ * 
ἄλλους μὲ τόσην πολυλογίαν, evxotga καὶ μάταια " ἀλλὰ διὰ — 

U ] - * ' ^ , j 
và τὰ λέγετε συνεχῶς «à αὐϑεντόπουλα, νὰ ποιήσητέ τους 
và τὰ ἀναγινώσκῃ συνεχῶς 0 διδάσκαλός των, νὰ τὰ ἀγροι- 

- JU H TN ' - γ , H » , ^ i 
χοῦν χαλὰ διὰ và τὰ ποιῶσιν. ἐχείγους τὰ ἤϑελα γράψειν" 20 
, »2 S A € ' 3 t TN M. - ,' » | 
ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἐκεῖνοι ὡς νέοι ἀχόμι δὲν τὰ ἀγροικοῦν καλα, ÓU —— 
αὐτὸ γράφω τὰ τὴν εὐγένειάν σου, và τοὺς παραινῆτε καὶ 


Sicul ai νον 


5. ἐμβαίνωσιν P 11. βοηϑηϑῇ P ἔχῃ P 12. δύνασϑαι P 
13. δυνηϑῇ P, δυνασϑὲν 1 14. ἀποστραφῇ P 15. τιμήσῃ P 
19. γρικοῦν P, ἐγροιχοῦγ 1 21. γριχοῦν P, ἐγροιχοῦν I 


alienis praestare vultis, necesse est eos coram suis decorum servare 
doceatis. ut neminem laedant, assuefacite eos dehinc ad morum ele- 
gantiam , modestiam et lenitatem. discunto iam flexis genibus apte 
et eleganter salutare; neve pudeat eos facere, quod magni reges et 
imperatores faciunt. quando ecclesiam Latinam intrant, flectunto 
genua et precantor sicut Latini. ne negligatis eos ad missas et litur- 
gias ducere, et assistunto verecunde et attente, sine risu vel garritu, 
flexis genibus et apertis capitibus, sicut Latini faciunt, qui omnino 
iis imitandi sunt. haec si fecerint, subsidiis non carebunt, apud 
omnes in honore erunt, et ipse, si quid potero iis operae praestare, 
studiose praestabo. si contraria fecerint, equidem nulla omnino re 
eos adiuvabo, homines eos negligent nec ullum iis honorem habe- 
bunt. 

Haec tam copiose ad te, vir nobilissime, et reliquos scripsi, 
non ut levia et inania, sed ut moneatis ea perpetuo principes, per 
magistrum ea perpetuo iis legenda curetis, quo accuratius ab iis et 
intelligantur et fiant. ad ipsos haec scribere volebam; sed quia ut 
pueri ea non probe intellecturi erant, ideo ad te, vir nobilissime , 


& 


LIB. 1V. CAP. XXI. 423 
ἀπὸ Àóyov μου καὶ ἀπὸ ἐδικοῦ σας và ποιῶσιν ὡσὰν γρά- 
$ | ouv. 

Ἐνταῦϑα εἶναι ϑανατικὸν κατὰ τὸ παρὸν. δι’ αὐτὸ 
| ἐφάνη καλὸν μετὰ βουλὴν τῶν ἀρχόντων ὅποῦ εἶναι ἐδώ, καὶ 
|5uà τὸ ϑέλημα τοῦ ἁγιωτάτου πάπα, νὰ μὴν ἔλθουν τὰ αὖ- 
ϑεντύπουλα ἐδὼ διὰ τὸν κίνδυνον: ἀλλ᾽ οὐδ᾽ αὐτοῦ εἰς τὸν 
᾿γκῶνα νὰ εἶναι, ἐπειδὴ οὐδὲ αὐτὸς ὃ τόπος εἶναι γερύς, 
ἀμὴ νὰ διαβῆτε νὰ ὑπάγετε εἰς ἄλλην χώραν τὴν λέγουσι 
Tiíxokov, ὅποῦ εἶναι καλὸς dno, và στέχετε ἐχεῖ ἕως τοῦ 
o0 Σεπτεμιβρίου ἢ Ὀχτωβρίου μὲ τοὺς αὐϑεντοπούλους καὶ τὴν 
αὐϑεντοπούλαν. σχέψασϑε ἐσεῖς ἐν τῷ μέσῳ àv πρέπῃ và 
ἀπομείγουν αὐτοῦ πάντοτε, ὡσὰν βούλονται χαὶ οἱ ἄρχοντες 
ὑποῦ εἶναι ἐδώ, ὃ μακαριώτατος πάπας καὶ ἐγὼ γράφομεν 
τὸν λεγάτον τῆς μάρκας ὅποῦ νὰ cag βοηϑήση καὶ v4 cag 
συνδράμῃ εἰς εἴ τε εἶναι χρεία. αὐτοῦ εἶναι καί τις ἐπίσχο- 
πος δικός μου, ὁποῦ εἶναι τοῦ Κώμου καὶ ἦτον xai δουλευ- 
τὴς τοῦ ἁγίου δεσπότου. τὸ Τζίκολον εἶναι ἐνοριά rov, xai 
ἔχῃ καὶ ἐκεῖ καλὸν δσπήτιον, καὶ ϑέλει σας τὸ δώσειν và 
κατοικήσετε ἐχεῖ, καὶ ϑέλει σας συνεργήσειν εἰς ὕτι εἶναι 
δυνατόν. 

"Ex Ῥώμης Αὐγούστου 9', αὐξε΄ ἔτους. ὃ Βησσαρίων 
χαρδινάλις καὶ πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. 


7. εὔχρατος P 8. ὁποῦ τὴν λέγουσι τξέχουλον Ρ 9. στέχων- 
ται ἔἐχεῖ εἰς τὸν σεπτέμβοιον ἢ ὀχτώβριον οἱ αὐϑεγντόπουλοι x«i 
ἡ αὐϑθεντοποῦλα P 12. χαὶ of ἄρχογιες om P 1. τζίκου- 
λον P 18. δώσῃ P 19. 05 P 


scripsi, ut et meo et tuo nomine iis commendares, ut facerent quae 
scripsi. 
Pestilentia nunc hanc urbem invasit. quare commodum visum est 
iu concilio principum , qui hic sunt, et voluntate papae sancitum 
est, ut propter periculum principes hue ne veniant. at nec Anconae 
iis commorandum, quia ea quoque urbs peste infecta est, sed in 
regionem , quam Siciliam vocant, ubi aer saluber est, transeunduin 
ibique cum principibus ad Septembrem vel Octobrem commorandum. 
deliberate vos interim, semperne ibi habitare velitis, id quod iis, 
qui hic sunt, principibus placebit. ego et sanctissimus papa ad le- 
gatum comitatus scribemus , ut vobis "auxilietur. et praesto sit in re 
quacunque. ibidem etiam episcopus Comi est mihi subiectus et servus 
sancti domini. huius dioecesis Sicilia est, ubi pulcras aedes possi- 
det, quas tibi tradet cum reliquis habitandas, omnino te, quantum 
poterit, adiuturus. 

Romae die Augusti 9, anno 1465. Dessario, cardinalis et patriar- 
«ha Cpolitanus. 


* 


Iz: 


424 GEORGII PHRANTZAE 


99. ]Me9ov οὖν ὃ πάπας τὴν ἔλευσιν τῶν ἀρχοντοπού- 
λων εἰς ᾿Αγκῶνα ἐξαπέστειλε διὰ ἐπιμελείας καὶ σπουδῆς xoi 
βοηϑείας τοῦ αἰδεσιμωτάτου χαρδινάλεως καὶ πατριάρχου 
Κωνσταντινουπόλεως Βησσαρίωνος, καὶ παρεγένοντο ἐν Ῥώμῃ, 


xai τὴν οἰκονομίαν ἣν ὃ πατὴρ αὐτῶν εἶχε δέδωχεν αὐτοῖς 5 


H ^ ^ - Ὁ * " 
πρὸς τὸ ζῆν, xai τὸν πρῶτον υἱὸν τὸν κὺρ ᾿Ανδρέαν τὸν Ila- 


; , - ν ᾿ 
λαιολόγον δεσπύτην ὃ πάπας τετίμηχε. τῷ δὲ c9o0 ἔτει 


Ὀκτωβρίου 1€ καὶ ὃ πνευματικὸς πατὴρ ἡμῶν xai ἀδελφὸς xat 
φίλος ἄριστος ὃ ΖΙωρόϑεος ἐν κυρίῳ ἐξεδήμησεν, ἡμᾶς δὲ xa- 
τέλιπε τὴν ἐχείγου λυπουμένους στέρησιν. κἀγὼ δ᾽ ἀναγκα- 
οϑεὶς ὑπὸ τῆς ἐνδείας, ᾿α“Ιπριλλίῳ τη ἐξελϑὼν παραγέγονα εἰς 
ἀγκῶνα τῇ ιζ΄ ΠΠαΐου: καὶ τῇ πρώτῃ πάλιν Ἰουνίου ἐξελ- 
ϑόντος μου ἀπῆλθον διὰ τῆς 0000 τοῦ Βιτέλμου, ἐπεὶ ἐκεῖσε 
εἰς τὰ ϑερμὰ ἣν ὃ καρδινάλις χὺρ Βησσαρίων xai πατριάρ- 
γῆς ἹΚωνσταντιγουπόλεως τῇ χλήσει, ὡς ἠχούσαμεν. καὶ δι 
ἡμερῶν ἐννέα ἐφϑάσαμεν εἰς Ρώμην, καὶ κατελύσαμεν ἐν τῷ 
oixQ τῶν αὐθεντῶν ἡμῶν. τότε καὶ ὃ μακαριώτατος πάπας 
διὰ τοῦ αἰδεσιμωτάτου χαρδινάλεως κὺρ Βησσαρίωνος ἐξαπέ- 
στειλὲ πρὸς τοὐσδὲ τοὺς δεσπότας, κὺρ ᾿Ανδρέαν λέγω τὸν 
δεσπότην καὶ κὺρ ἸΠανουὴλ τὸν αὐϑεντόπουλον, ἵν᾽ εἰς γυ- 
γαῖχα δώσωσι τὴν αὐτῶν ἀδελφήν τινι ἄρχοντι ἐκ γένους Πα- 
ρακιόλῳ πλούτῳ τε καὶ γένει καὶ λαμπρότητι διαπρέποντι. καὲ 
τῆς συμφωνίας γενομένης ἡ τῶν μνήστρων ἱερολογίαᾳ ὑπὸ τοῦ 
ἄκρου ἀρχιερέως διετελέσϑη. ἡμεῖς οὖν οἱ τῆς γύμφης οἱ- 
10. ὑστέρησιν P 13. βιτάλμου P 


22. Papa igitur, ut principes Anconam delatos audivit, diligen- 
tia, studio et ope reverendissimi cardinalis Bessarionis, patriarchae 
Cpolitani, curavit, Romam ut venirent, deditque iis, quod pater eorum 
ad vitam sustentandam habuerat, stipendium, ac filium natu maximum, 
Andream Palaeologum, despotae dignitate auxit. anno 6974, Octo- 
bris die 15, etiam spiritualis pater noster et frater et amicus opti- 
mus, Dorotheus, in domino ex hac vita excessit, et nos mortem suam 
deplorantes reliquit. itaque ego, inopia conflictatus, Aprilis die 18 
naye soluta, 17 die Maii Anconam perveni; rursumque calendis luniis 
ex ea urbe egressus et trans Bitelmum profectus, quia illis aquis Bes- 
sarionem cardinalem, qui patriarcha Cpolitanus appellabatur, uti au- 
dieram, die nono Romam adveni ac diverti in aedes dominorum meo- 
rum. quo tempore sanctissimus papa opera venerandissimi viri, Bes- 
sarionis cardinalis, ad despotas, i. e. Andream despotam et Ma- 
nuelem principem , misit, ut ii sororem suam homini principi ,' Pa- 
raciolo, opibus, genere et splendore insigni, uxorem darent. di- 
ctis conditionibus, inauguratio nuptialis a summro episcopo fa- 


-—-^ 


1 
«| 
"1 


LIB. IV. CAP. XXII. 425 


δὰ * M - , , , 34 .* » 
 χιαχοὶ παρὰ TOU νυμφίου πλείστας φιλοτιμίας ἐλάβομεν, εὐὖ- 
τ΄ E - - c 
φραιγόμενοι ἐν τῇ χαρᾷ. ἔνϑα προσέμεινα ἡμέρας Ad καὲ 
τοὺς τῶν χορυφαίων ἀποστόλων ἐπισχεψάμενος τάφους xat 
N - » - 
πολλῶν ἄλλων ἁγίων, καὶ ἱστορήσας τὰ ἐν τῇ μεγάλῃ πρε- 
E c , »"ὟἪ7 !" 5 , j*, * » »"»" ^ - , 
B σβυτέρᾳ Ῥώμῃ, τῇ i£ Ἰουλίου ἐξελϑὼν ἀπῆλϑον διὰ τῆς εὐ- 
- ^ M , ^ 
ϑείας ὅδοῦ εἰς "dyxdva , καὶ μικρὸν τι προσμείγας διὰ ϑα-- 
E ^ - ' ^ - 3 
 A«cogc εἰς “Ἑνετίαν ἀπῆλθον τῇ κη τοῦ αὐτοῦ. καὶ προσμεί- 
2 M j, — , ^Y - c , E 
| vag ἐχεῖσε ἐν τῷ μοναστηρίῳ τοῦ Σταυροῦ ἡμέρας xc ἕως 
- Lo , Ἵ ' ^ 24 , LI 
τῆς xy «Αὐγούστου, ὅϑεν ὀψίᾳ σὺν ϑεῷ ἐξελθόντες ἀπεσώ- 
ϑημεν ἐνταῦϑα εἰς τὴν Κέρκυραν, τῇ πέμπτῃ τοῦ Σεπτεμβοίου 
^ - » » 
μηνὸς του ς99ε ἑτους. 
Ka9' ὃν δὲ καιρὸν ἡμεῖς εἰς τὰ περὶ τὴν Ῥώμην διετρί- 
- -» » bd * ^ - 
Bousv, ὃ τῶν ἀσεβῶν ἐξάρχων ἀμηρᾶς ἐλθὼν κατὰ τῆς ᾿Αλβα- 
νιτίας x«i διώξας τὸν αὐθέντην αὐτῆς τὸν Σχαντέρινο xai 
, , » 
B αἰχμαλωτίσας καὶ ἀφανίσας τὸν τόπον, καὶ κτίσας ἄστυ πλη- 
- -» - , t * 
σίον τοῦ καϑολιχοῦ ἄστεως αὐτῆς, Κρούας ὀνομαζομένου, πρὸς 
» »Ὕ 
τὸ ἀντιμάχεσϑαι αὐτῷ, ἐπανέστρεψεν εἰς τὰ negl τὴν Κων- 
- E bd , ες 
σταντινούπολιν. καὶ τοῦ αὐτοῦ cor ἔτους τῷ ϑέρει ὁ Βί- 
χτωρ Καππέλος ὃ καϑολιχὸς ναυάρχης τοῦ τῶν Ever» στό- 
ολου ἀπελϑὼν εἰς νῆσον Ἴμβρον παρέλαβεν αὐτήν, καὶ πάλιν 
* , - -“ - , 
ὠπελϑὼν tig ᾿ϑήνας πᾶσαν τὴν τῶν ᾿Ιϑηνῶν πόλιν ἡχμα- 
3 H - * 
Aortvotv* εἶτα ἐλϑὼν περὶ τὸν Αὐγούστου μῆνα εἰς τὴν 
* - , , 5 bd 
παλαιὰν Πάτραν ἐπῆρε τὴν χώραν.  énitógauorvrog ovv τοῦ 


τή. Σχεντέρην P 19. χαπέλος P 


cta est. sponsae domestici a sponso muneribus amplissimis donati 
'sumus, gaudio exsultantes. mansi Romae dies 36; deinde, apostolo- 
rum principum et aliorum multorum sanctorum spectatis sepulcris, 
et exploratis rebus, quae in magna ecclesia memorabiles essent, die 
16 lunii discessi et, recta Anconam profectus ibique aliquamdin com- 
moratus, per mare Venetias veni eiusdem mensis die 28. mansi ibi 
in monasterio Crucis dies 26, usque ad Augusti vicesimum tertium, 
ac sero, deo iuvante, inde egressus, Corcyram delatus sam Septem- 
bris die 5, anno 6975. 

Quo autem tempore nos Romae morabamur, impiorum princeps 
et ameras, adversus Albanitas expeditione suscepta, horum ducem 
Scanterinum clade afflixit, omnia cepit, ac vastavit, et, condito op- 
pido prope urbem eorum principem, quae Crua appellatur, ad eum 
inde lacessendum, Cpolim reversus est. aestate eiusdem anni 6975 
Victor Cappelus, summus classis Venetae dux, Imbrum profectus , 
eam insulam cepit, rursumque Athenas delatus, totam urbem in 
potestatem redegit; deinde Augusto mense veterem Patram aggres- 


Φ 


426 GEORGII PHRANTZAE 


᾿Ἵμάρη εἰς βοήϑειαν τῆς χώρας, Ó προμηϑεὺς τοῦ τῶν Ἕνε- 
τῶν στύλου ἢ ναύαρχος καὶ ὃ Ῥαοὺλ lMiyark ὁ Ἴσης μετὰ 
πολλῶν καὶ χαλῶν στρατιωτῶν ἔτρεψεν αὐτὸν κατὰ χράτος 
καὶ πολλοὺς τῶν αὐτοῦ ἀπέχτεινον. καὶ διώξαντες μέχρε πολ- 
λοῦ οὐκ εἴασαν αὐτοὺς φεύγειν, ὡς ἔϑος παρὰ τοῖς ἐμπείροις 5. 
πηλεμισταῖς ἐστὲ τοῖς ἀντιδίχοις ποιεῖν, xai αὐτοὶ οὐχ ἐπέ- 
στρέψαν εἰς: τόπον αὐτῶν τὸν ἴδιον καὶ τὸν στόλον, καϑὼς 
ἐσυμβούλευον αὐτοὺς οἱ τοῦ τόπου “Ῥωμαῖοι ἄρχοντες καὶ πᾶς 
ὃ δῆμος" ἀλλ᾽ ὃ δηϑεὶς ναύαρχος ἤτοι ὃ τοῦ στόλου προμης . 
ϑεὺς μὴ καταδεξάμενος τὴν τούτων βουλήν, ἀλλ᾽ ἐπαρϑεὶς 10 
τῇ νίκῃ καὶ σχληρὸς φανεὶς καὶ μᾶλλον xara τῶνδε τῶν hi ed ᾿ 
βουλευόντων αὐτῷ ἀπειλητικοὺς λόγους ἐξέχεε, λέγων ὅτι ἐς ! 
ἀνανδρίας καὶ ἀπιστίας αὐτῶν οὐκ ἀχολουϑοῦσι xdxtirot τῷ ᾿ 
τῶν ἐχϑρῶν διωγμῷ. καὶ οὕτως ϑέλων καὶ μὴ ϑέλων ὃ στρα- 
τὸς ἐδίωξεν τοὺς ἐναντίους ἄχρι Σαβελλίου καὶ ἐπέκεινα πρὸς 15 
τὴν ἐπάνοδον ἤτοι ἀνάβασιν τοῦ Σιδηροκάστρου. ὅ γοῦν 
᾿Ἵμάρης ἰδὼν τὸν τούτων διωγμὸν ἄκαιρον καὶ ἄπρακτον xai 
ἄτακτον, καταλείψας εἴς τινας τόπους ἀνθρώπους κρατοῦντας 
τοὺς τόπους ὅϑεν ἤμελλον διελϑεῖν, εἶτ᾽ ἐπιστρέψας κατ᾽ αὖ- | 
1 
! 


E] 


2 


τῶν ἔτρεψε xai ἐδίωξεν αὐτούς, xai φϑάσας ἀνεῖλε τὸν εἰ- ἃ 

θημένον προμηϑέα τοῦ στύλου ἐπὲ ἡμιόνου καϑεζόμενον καὶ 

^ 2 ^ , , 

δυσεπέχεινα πεσόντα. καὶ ἄλλους ἀνεῖλον ἁλώσαντες πολλούς, 
᾿ AES * DC D ' c ' - € , 

καὶ αὐτὸν δὴ τὸν PaoovA Πιχαὴλ ἁλωώσαντες τοῦ ἵππου ἐχπε- 


' 
2. Μιχαὴλ ó om P 15. μέχρε Σαραβαλίου P ] 
| 


sus est, et eius urbis agrum vastavit. Amarem ad ferendum auxilium 
accurrentem praefectus classis Venetae et Michael Raulus 1565 cum 
magna et probata manu strenue fugarunt, multis e militibus eius oc- 
cisis; ac diu eos persequentes, fugiendi spatium iis non dederunt, 
ut periti milites adversariis facere solent, nec ad stationem suam et 
classem reversi sunt, quantumvis suadentibus Romanis urbis magistra- 
tibus cunctisque civibus; sed praefectus classis , spreto eorum consi- 
lio, et victoria elatus superbiaque intumescens, potius verba minacia 
in eos, qui talia suaderent, fundebat, propter ignaviam et perfidiam 
eos non una hostes persequi dictitans. itaque exercitus coactus us- 
que Sabellium, et eo ulterius, ad ardua Siderocastri, hostes insecu- 
ius est.  Amares autem importunam eorum, inutilem et confusam 
insecutionem intuitus, relictis praefectis in locis quibusdam, per quae 
transituri erant, conversus eos in fugam vertit et inseclatus est, et 
eum, quem dixi, classis praefectum, mulo insidentem et prolapsum, 
comprehendit occiditque. multi praeterea alii capti el occisi sunt, 
in his ipse Michael Raulus, quem ex equo delapsum comprehende- 


LIB. IV, CAP. XXII. 427 


σόντα ἐχάϑισαν αὐτὸν ἐπὶ σχόλοπος. καὶ τέλος ὡς γνικηταὶ 
δραμόντες εἰς τὸν αἰγιαλὸν ἔνϑα ἦσαν αἱ τριήρεις, xai πλεί- 
Grac εὑρόντες ἐπὶ τὴν γῆν εἱλκισμένας ἀνεῖλον καὶ ἠχμαλώ- 
τευσαν. καὶ ὑποπτεύσαντες τὸν μητροπολίτην τῆς αὐτῆς πα- 
δλαιᾶς Πάτρας εἶναι αὐτὸν αἴτιον τῆς ἐπιδρομῆς τοῦ τῶν 
“Ἑνετῶν στόλου κατ᾽ αὐτῶν xai πιάσαντες αὐτὸν ἀνεσκχολόπι- 
σαν. τοιαῦτα οὖν παϑόντες ἄπραχτοι xoi ζημιωμένοι οἱ τοῦ 
εἰρημένου στύλου ἐπανέστρεψαν. ἀφ᾽ οὕ δὴ καχοῦ συμβε- 
βηχότος ὃ ναύαρχος λυπηϑεὶς καὶ βαρέως ἀσϑενήσας ἐν Εὐ- 
᾿ρίπῳ ὧν ἀπέϑανε" καὶ ἀντὲ αὐτοῦ ἐγεγόνει ναύαρχος ὃ Ἰώά- 
χωβος “Δαυρεδανὸς ὃ ἐκείνου τοῦ Πέτρου “αυρεδανοῦ υἱός, 
ἐξάδελφος δὲ τοῦ πρὸ αὐτοῦ ναυάρχου ᾿Αλωύσίου “αυρεδα- 
γοῦ. καὲ ταῦτα μὲν δὴ παρηκολούϑησαν τῷ τοῦ ἐνεστῶτος 
χρόνου χειμῶνι, τὸ δὲ τῆς Πάτρας τῷ πρὸ τοῦ φϑινοπώρου 
5 “Ἵὐγούστῳ συνέβη. 

Τῇ δὲ κϑ' τοῦ Παρτίου μηνός, τοῦ «οε΄ ἔτους, ἐν ἧ 
xai τὸ ἡμέτερον πάσχα γέγονε, λέγω δὴ τὸ τῶν ἀνατολικῶν 
“Χρισειανῶν, ἀπέψυξεν ὃ τῶν κακῶν πάντων τῆς Πελοπογγή-- 
σου αἴτιος Π]ατϑαῖος ὃ ᾿“σάνης. xai ἰδοὺ καὶ τὸ τοῦ 21α-- 
βὶδ μελῴδημα ἔτι πεπλήρωται, τὸ “ διασχορπισϑήτωσαν oi 
ἐχϑροὶ αὐτοῦ xai φυγέτωσαν ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ οἱ μι- 
σοῦντες αὐτόν. καὶ τούτου γενομένου ὡς ἠκούσαμεν παρά 
τινων ὅτι καὶ ὅ δεσπότης ὠπέπεμψε πρὸς τὸν ἀμηρᾶν τὴν 


16 zyl P 23. ἀπέστρεψε P 


runt et palo infixerunt. postremo victores ad litus, ubi naves sta- 
bant, procurrerunt, quarum multas in litus subductas invenientes, 
milites partim iugularunt, partim captivos fecerunt; atque ipsius ve- 
teris Patrae metropolitam auctorem esse suspicati expeditionis a Ve- 
netorum classe adversus se factae, comprehensum palo transfixerunt. 
talia igitur passi, re infecta et data imprudentiae poena, illius clas- 
sis milites reversi sint. atque ea calamitate contristatus et gravi 
morbo correptus nauarchus in Euripo diem obiit. successit in locum 
eius lacobus Lauredanus, Petri Lauredani filius, eius, qui ante eum 
nauarchus erat, Aloy$Sii Lauredani consobrinus. et haec quidem anni 
huius hieme acciderunt; Patrensis autem clades ante autumnuni 
mense Augusto contigit. 

Die 29 mensis Martii anni 6975, quo die nostrum i. e. orienta- 
lium. Christianorum pascha erat, animam efflavit omnium, quibus Pe- 
loponnesus afflicta est, malorum auctor Matthaeus Asanes; atque 
eventum etiamtum habuit carmen illud Davidis " dissipentur hostes 
eius, et fugiant a facie eius, qui oderunt eum." mox, ut e quibus 


* 


95 


428 GEORGII PHRANTZAE 


πρόσοδον, μὴ ϑέλων ἔτι ἔχειν τὸ βάρος 0 εἶχεν εἷς τὸ στρατύπε- 
δον, εἰπὼν οὕτως “ ἐγώ εἰμι γέρων καὶ ἀσϑενής, καὶ ὃ ἐκπληρῶν — 
τὴν δουλοσύνην ἀπέϑανε: λοιπὸν 5 πολλὴ πρόσοδος δοϑήτω 
ὅπου δ᾽ ἄν κελεύσῃς, ἐμοὶ δὲ δοϑήτω μόνον τὸ ἀρχοῦν πρὸς τὸ 
ζῆν μὲ καϑήμενον ἐνταῦϑα μετά τινων ὀλίγων." ὃ οὖν ἀμη- 5. 
ρᾶς ἀπεχρίνατο “χαλῶς ἔχει: διαχωρισάτω ὃ δεσπύτης οὕς 
βούλεται," καὶ χωρίσας δέδωχε πρὸς αὐτὸν ἄσπρα πεντήκοντα 
χιλιάδας, ἵνα ἔχῃ ἐκ τοῦ χομερχίου τοῦ ἀλεύρου: τοὺς δὲ 
πλείονας τῶν ὑποχειρίων αὐτοῦ περιορίσας ἀπῆρεν ἵνα &Ugt- 
σχωνται ἐν τῇ Κωνσταντινουπόλει. ἄλλοι δὲ εἶπον ἄλλως 1 
γέγονεν, ὅτι Ó τῶν κακῶν ἁπάντων ἐφευρετὴς Πϊατϑαῖος ó 
᾿πἰσάνης μετὰ τῶν ἐχόντων τὴν τῆς «Αἴνου ἁλικὴν κλέψας τινὰ 
χρήματα μὴ εἰδότος τοῦ δεσπότου, καὶ τοῦτο μαϑὼν ὅ ἐμη- 
ρᾶς ἐβουλήϑη πιάσαι τὸν εἰρημένον Aoavgv xal ἀνασχολοπέ- 
σαι αὐτόν, ὃ δὲ ᾽Δσάνης ἐκ τοῦ φόβου, ἔνϑα ἦν, ἀπέψυξεν. ὃ 18 
δὲ ἀμηρᾶς ὑποπτεύων μή τοι. καὶ ó δεσπύτης ἐν τῇ τοιαύτῃ 
αὐμβουλῇ ἣν καὶ δραπετεύσῃ, ὀξώρισεν ἂν, τῷ “ιδυμοτεὶ χῳ καὶ 
ἤρεν αὐτοῦ πᾶν σιτηρέσιον, καὶ οὕτω κακῶς διέχειτο. μιᾷ οὖν 
τῶν ἡμερῶν ἐρχομένου τοῦ ἀμηρῶ ἀπὸ τοῦ κυνηγίου xal μέλ-- 
λοντος διελθεῖν ὅϑεν Ó εἰρημένος δεσπότης ἦν, ἐξῆλθεν Ó δὲ- x» 
σπύτης πεζηπορῶν καὶ συναντήσας προσεκύνησε τὸν ἀμηρᾶν 
τὸν χαὶ γαμβρὸν αὑτοῦ. ἰδὼν δὲ τοῦτον ὃ ἀμηρᾶς περιπα- 
“τοῦντα ἐλυπήϑη σφόδρα, καὶ μᾶλλον σπλαγχνισϑεὶς τὸ γῆρας 


i 


| 
| 
1 
| 
i 


6. ὡς P 


dam cognovi, Demetrius despota, non iam militiae molestiam susten- 
iturus, amerae reditus remisit his verbis "senex sum et infirmus, et 
occidit, qui tibi serviebat. itaque multa haec pecunia, quo loco vo- 
lueris, pendetur: mihi detur, quantum ad victum sufliciat, cum pau- 
cis hic degenti." respondit ameras ^ bene res habet: segreget de- 
spota a selicet, quos illi placet:" deditque segregato asprorum quin- 
quaginta milia, e vectigalibus frumentariis ei pendenda, plerisque mini- 
stris eius Cpoli degere iussis. alii rem aliter narrant: nempe omnium 
malorum auctorem Matthaeum Asanem cum quibusdam, qui salinas 
Aeni tenebant, pecunias quasdam furatum esse, inscio despota. id 
ubi comperisset ameras, voluisse eum Asanem illum comprehendere 
ei palo transfigere: unde metu perculsum Asanem illico exspirasse. 
ameram autem suspicatum, despotam eius consilii participem et fuga 
salutem quaesiturum esse, eum, Didymotichum relegatum, omni stipen- 
dio spoliasse, et ita male multasse. quondam autem, quum ameras, ἃ 
venatione rediens, transiturus esset, ubi despota viveret, hunc pedibus 
obviam processisse, et ameram, generum suum, adorasse; illum, quum 
ambulantem eum videret, vehementer tristatum, et magis etiam eiusdem 


LIB. IV. CAP. XXII. 429 


αὐτοῦ ἐνέλευσε δοϑῆναι αὐτῷ ἵππον τινὰ ἐκ τῶν αὐϑεντικῶν. 
- » - , ' 
xai ἀναβὰς ἦλϑε σὺν αὐτῷ ἐν τῇ ᾿ἀνδριανουπόλει, καὶ εἰς 
, -— , , . - 
σιτηρέσιον δέδωκεν αὐτῷ ἄσπρα χιλιάδας πεντήκοντα ἐκ τοῦ 
χομερχίου τοῦ ἀλεύρου. xai τοῦτο ἀληϑέστερον. 
"- Y] ? -» , ^^ , , , ' , 
- To)? δ᾽ αὐτοῦ χρόνου τῷ ϑέρει ἐγεγόνει τοσαυτὴ λοιμω- 
AME 5 d ^- , , 
δης νύσος ἔν τε τῇ Κωνσταντινουπόλει dvÓptavovnOLtt xai 
uw i " » 
“Καλλιουπύλει xat ταῖς πέριξ αὐτῶν πόλεσι καὶ κώμαις, ἀστεσί 
τε χαὶ χώραις, οἵα οὐ γέγονεν ἐν τοῖς παρελϑοῦσι χρόνοις 
- ^ e , e , 
ἐκ πολλοῦ xGi90U, ὥστε τεϑνήχασιν, ὡς φασι, μυριάδες πολ- 
, T. * " , 
ολαὲὶ ἀνθρώπων, οὐ χιλιάδες. ἐν oig δὲ καὶ ἡ τοῦ δεσπότου 
3 x» 
ϑυγάτηρ ἡ ἀμήρισσα ἀπέϑανε. 
- * |" OO» ὃ , M »; ^» - NND, k] 
Tov δὲ ς90ς ἔτους Νοεμβροίῳ μηνὶ ἀπῆλθον χαἀγὼ εἰς 
ἦν ἁγίαν Πῆαύραν παρακινήσει τῆς βασιλίσσης κυρίας EAE 
rw 0 9 ? "js 7S ΘΕΟΣ Te 
nd - , - , 2 ^ 
vnc x«i πενθεροῦ τοῦ αὐϑέντου τοῦ τύπου ἐχείγου κὺρ Ζ:εο- 
δγάρδου, ἵνα καὶ τὸν τόπον ἐκεῖσε ἀναϑεωρήσω, καὶ ὡς δῆ- 
Sev ἀνεψιοῦ τοῦ μακαρίτου τοῦ αὐϑέντου μου τοῦ βασιλέως 
κὺρ Κωνσταντίνου χαὶ ὑπὲρ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ παϑόντος μου 
ζημίαν μεγίστην, ὡς ἐπροεδήλωσα ἐν τῷ λη΄ ἔτει, ἵνα ἀπο- 
λαύσω τινὸς εὐεργεσίας ἐτησίου ὡς γέρων καὶ ἀσϑενὴς xat 
M , ' - , , , , ^ - , E 
0710/06 ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας. ἐπαναστρέψας δὲ τῇ κβ΄ τοῦ 
» «ἂρ, » ^t , ' , - 
αὐτοῦ, ἐντελῆ πάντα ἰδὼν καὶ ὠπολαύσας, ἄνευ τοῦ ὑπερέ- 
» " - ^ - r- ES 
χειν ἐν τῷ μαστραϊδιαῷ γένει τὴν πᾶσαν ἀρχὴν αὐτοῦ" δεῖ 
, - E] , "n - -» s ' -95 
γὰρ τοῖς ἀρχομένοις ἐξομοιοῦσϑαι τοῖς ἄρχουσι. καὶ τῷ Ta- 


9. πολλαὶ om pP 10. 9 P 13. ξένης P 18. τοῖς τριώ- 
χοντὰ χαὶ ὀχτω ἔτεσιν Ρ 5. μαστραΐϊχῳῳΡ — 23. τοὺς ἄρχον- 
τας Ρ 


senectutem commiseratum, de equis regiis unum ei praeberi iussisse: 
quo conscenso, despotam cum amera Adrianopolim abiisse, ibique in 
victum habuisse e vectigalibus frumentariis asprorum quinquaginta 
milia. atque haec quidem narratio verior est. 

Aestate eiusdem anni Cpolim, Adrianopolim, Calliopolim et fini- 
timas urbes et vicos, oppida et regiones pestilentia invasit, qualis 
longo temporis spatio non fuerat, ita ut multas hominum myriades, 
nedum chiliades, e medio abiisse dicant: in quorum numero amerissa, 
despotae filia, erat. 

Anni 6976 mense Novembri sanctam Mauram concessi, Helena 
regina et Leonardi, principis eius loci, socero auctoribus, ut non 50- 
lum locum eum reviserem, sed etiam, quum ille beati mei domini, 
Constantini imperatoris, consobrinus esset et gravissimam tulissem, 
ut supra narravi, calamitatem propter eius patrem, anno aetatis 
38, pecunia aliqua annua mihi constitueretur utpote seni et infirmo 
et egeno e captivitate, reversus sum die 22 mensis eiusdem, omnia 


430 GEORGII PHRANTZAE 


vovagitp μηνὲ τοῦ αὐτοῦ ἔτους καὶ ὁ τῆς ᾿“λβανιτίας αὐϑέν- 
τῆς ὀνόματι Σχαντάρης τέϑνηκε qvoixQ ϑανάτῳ, καὶ τὸ μὲν 
τοῦ τύπου καὶ τῆς αὐϑεντείας παρέλαβεν ἡ αὐϑεντία τῆς 
“Ἑνετίας, τὸ δὲ ὃ τῆς ἀδελφῆς αὐτοῦ υἱὸς Τοῦρκος ὧν παρὰ 
FU ὁ - 23 ' $2 » 1 
τῷ ἀμηρᾷ ἐστάλη παρ᾽ ἐκχείγου. 5 
5 4 ^ € € , » ^ , - Li , 
“πὸ δὲ τοῦ ἡμίσεως ἕαρος τοῦ αὐτοῦ δηλονότι “90: 
e - 1 , ' - - 1 
ὅτους xai ὅλῳ τῷ ϑέρει διαβιβάσαντός μου χαχῶς ἀπὸ τῆς 
, , - “ ^ ^ 
συνήϑους ἀσϑενείας τοῦ ῥευματισμοῦ, ἀλλὰ δὴ καὶ τῶν κο- 
σμικῶν μου φορεμάτων διαλυϑέντων ἱερὰ ἐρασυφορήσαμεν 
τῇ πρώτῃ τοῦ Αὐγούστου μηνός, καὶ ἀντὲ Γεώργιος ims 
" , , * € , e irs. M , j , f 
ρίος μετωγομάσϑην, ἀντὲ δὲ EAévg ἡ ἐμὴ σύνευνος Εὐπραξία, — 
δεδωχύτες πρῶτον τὴν εἰς ϑεὸν τῆς πίστεως ἡμῶν ὁμολογίαν, 
M 3 ' M » "ε, , LI * 
ὡς ἔϑος ἐστὲ τοῖς ὀρϑοδόξοις μεταλαμβάνουσι τὸ uovayixóv 
- T d.n -" ^ e j^ 
σχῆμα. καὶ οὕτως ἠρξάμην πρῶτον μὲν τὸ ἅγιον σύμβολον 
καλῶς ἐχϑέσϑαι, καὶ ὅϑεν τὸ ἱερώτατον παρὰ τῶν ϑείων πα- τῇ 
ἢ , ' e Y c ? $45 ἘΝ ΝΣ 2 3 
τέρων συνετέϑη σύμβολον, iva γνῶμεν ὡς οὐδ᾽ αὐτοὶ ἐξ αὐ- — 
» 3445 2 - , » 2 ' E € " 
τῶν ἀλλ᾽ ἐκ τῶν ϑείων χρησμῶν ἐρανισάμενοι τὰς ῥήσεις τε 
' * - , Ψ ΤΟΝ , 
καὶ τὴν γνῶσιν εὐσεβοφρόνως αὐτὸ συνεγράψαντο. σχεδὸν 
οὖν πᾶσαι αὐτοῦ ϑείου συμβόλου ῥήσεις ἐκ τῶν ἁγίων εἰσὴ 
γραφῶν, ὡς κατὰ μέρος δηϑήσεται. ᾿ 
Πιστεύω. εὐαγγέλιον “πιστεύεις εἰς τὸν υἱὸν τοῦ 


1 
1 
2. σχενδέρης P 6. evty?" P 19. αὐτοῦ! αἱ τοῦ ὃ J [ 
D 


perfecta nactus, nisi quod in gente Mastraidiensi omne eius reliquum : 
imperium continebatur; oportet enim qui regunt similes evadant iis, - 
qui reguntur. mense lanuario eiusdem anni Albanitarum princeps | 
Scantares morbo obiit, cuius regionis et dominii partem res publica 
Venetorum, partem sororis ipsius filius Turca, qui apud ameram vi- 
vebat, missus ab eodem, occupavit. 

Α medio vere anni eiusdem i. e. 6976 per totam aestatem male 
conflictatus morbo meo, rheumatismo, quum saeculares vestes meae - 
lacerae essent, vestimenta sacra indui primo die Augusti, pro Georgio 
Gregorius appellatus, itemque uxor mea, Eupraxia pro Helena dicta, - 
professi ante, ut mos est orthodoxis monachicum habitum induenti- : 
bus, fidei nostrae formulam. itaque infra sanctum symbolum ac- 
curate proposui, significans simul, unde a divinis patribus composi- 
tum fuerit, ut cognoscamus, eos symbolum non ex ingenio suo con- 
scripsisse, sed e sacris literis verecunde collectis testimoniis et hau- 
sta rerum divinarum scientia. nimirum symboli divini verba tantum 
non omnia e sacris literis depromta sunt, ut singulis locis a me si- 
gnificabitur. : 

Credo. evangelium "credis in filium dei," et "creditisin deum, 
etiam in me credite." apostolus "crede in Iesum dominum." 


LIP. IV. CAP. XXII. 431 


-—» * CC , , * , M Ν 3.1 , 32» 
ϑεοῦ᾽ καὶ “πιστεύετε εἰς τὸν ϑεύν, καὶ εἰς ἐμὲ πιστεύετε. 
^ -- » 
. ἀπόστολος “πίστευσον εἰς τὸν κύριον Ἰ[ησοῦν." 
εἰς ἕνα 960v. εὐαγγέλιον “ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μό-. 
vov ἀληϑινὸν 9tóv." ἀδελφόϑεος “πίστευε ὅτι ὃ ϑεὸς ἔστι 
ἢ Παῦλος “καὶ ἡμῶν. ϑεὸς ὃ πατήο, ἐξ οὗ τὰ πάντα, καὶ 
Y - ED - COMES d 3 - - , . ὃ 
ἡμεῖς ἐξ αὐτοῦ, καὶ εἷς κύριος ᾿Ιησοῦς Χριστός, δι’ οὗ τὰ 
πώντα.᾽ 
, ' d ν 3 ce » , ^ E , 
πατέρα. εὐαγγέλιον “ἀναβαίνω πρὸς τὸν πατέρα μου 
Li - , 
xai πατέρα ὑμῶν, καὶ “πάτερ ἅγιε, xai ὃ χκύσμος ot οὐκ 
ὁ ἔγνω," καὶ “πρὸς τὸν πατέρα μου πορεύσομαι, καὶ “ἐρωτήσω 
ε - 
τὸν πατέρα μου, xai “πάτερ μου, εἰς χεῖράς σου παρατί- 
f. - 4 1 x » 
ϑημι τὸ πνεῦμά uov, xai “οὐ δύναμαι ἄρτε παρακαλέσαι 
Σ o » , fc» M c ^ H ^ - 
τὸν πατέρα μου Πέτρος “εὐλογητὸς ὃ ϑεὸς καὶ πατὴρ τοῦ 
κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ Παῦλος “ὃ ϑεὸς καὶ πατὴρ 
510) κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ 
C » 
παντοχράτορα. Ζαχαρίας “τὰἀδε λέγει κύριος παντο- 
5 - 
χράτωρ," καὶ “ ἐπὲ τὸν οἶκον τοῦ κυρίου παντοχράτορος; καὶ 
, , , 3 - ΟΝ , 
“λέγει κύριος παντοχράτωρ." ᾿Ιεζεκιὴλ “αἀδωναὶ κύριε," 0 ἐστι 
, * * M ^ ΄ « Li 
παντοχράτωρ. καὶ τὸ σαβαωϑ δὲ παντοκράτωρ ἑρμηνεύεται, 
ὃ πάσῃ τῇ τριάδι ἀνατίϑησιν ὃ Ἡσαΐας λέγων “ἅγιος ἅγιο 
T B n 0 epe ? "—— ἅγιος ἅγιος 
H » , - - 
ἅγιος κύριος σαβαωϑ. εὐαγγελίου “πατὴρ τοῦ οὐρανοῦ xai 
^ " Za δ cc ct 3, - * ? € * , - 
τῆς γῆς. αβὶδ “ὅτι ἔν τῇ χειρὲ αὐτοῦ τὰ πέρατα τῆς 
- , , Ie » $n € , , 
γῆς. ἐπιστήϑιος “ὃ ὧν καὶ ὃ ἦν καὶ ὃ ἐρχόμενος nuvro- 
χράτωρ." 


21. πάτερ P 


in unum deum. evangelium "ut cognoscant te unum verum 
deum." frater domini *crede deum esse." Paulus “ἃς deus noster pa- 
ter, ex quo omnia et nos ex illo, et unus dominus Iesus Christus , 
per quem omnia." 

patrem. evangelium "ascendo ad patrem meum et patrem ve- 
strum," et "sancte pater, et mundus nom agnovit te," et "ad patrem 
meum proficiscar" et *interrogabo patrem meum," et *mi pater, in 
manus tuas trado spiritum meum," et "non posse me nunc precari 
patrem meum." Petrus "benedictus deus et pater domini nostri Iesu 
Christi. Paulus ** deus et pater domini nostri Iesu Christi." 

omnipotentem. Zacharias * haec dicit dominus omnipotens" 
et " in domum domini omnipotentis" et ^ dicit dominus omnipotens." 
lezechiel *adonai domine" i. e. ommipotens. item sabaoth omnipo- 
tentem significat, quod cognomentum omni trinitati Esaias tribuit his 
verbis "sanctus, sanctus, sanctus dominus sabaoth." evangelium "pater 
coeli et terrae." David "in manu eius termini terrae," qui in pectore 
domini quievit "qui est, erat et erit omnipotens." 


432 GEORGII. PHRANTZAE 


ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς. lMovoioc "iv ἀρχῇ 
οὔ ἐποίησεν ὃ ϑεὺς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν." εὐαγγελίου “πά- 
τερ κύριε τοῦ οὐρανοῦ zai τῆς γῆς." 
ὁρατῶν τε πάντων xoi ἀοράτων. Παῦλος “εἴτε 
δρατὰ εἴτε ἀόρατα, πάντα δι’ αὐτοῦ καὶ εἰς αὐτὸν ἔχτισται, 5 
iz τοῦ πατρὸς δηλονότι διὰ τοῦ Χριστοῦ ὃ ““αβὶδ᾽ ὅτι 
αὐτὸς εἶπε, καὶ ἐγεννήϑησαν" αὐτὸς ἐνετείλατο, καὶ ἐχτί- 
σϑησαν." 
καὶ εἰς ἕνα κύριον Ἰησοῦν Xo ἐστόν, τὸν υἱὸν 
τοῦ ϑεοῦ τὸν μον0γ 8» ῆ. Παύλου "zai ἡμῖν εἷς ϑεὸς ó T 
πατὴρ xoi εἷς κύριος Ἰησοῦς Χριστός." εὐαγγελίου “ἵνα γι- 
vooxoct σὲ τὸν ἀληϑινὸν ϑεόν, καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν 
Χριστόν. καὶ “σὺ εἶ ὃ Χριστὸς ὃ υἱὸς τοῦ toU τοῦ ζῶν. 
τος." καὶ “σὺ εἶ ὃ υἱός μου ὃ ἀγαπητός," καὶ “χὠγὼ id- - 
ρακα καὶ πεπίστευκα ὅτι οὗτός ἐστιν Ó “Χριστὸς ὃ υἱὸς τοῦ 
ϑεοῦ." χαὶ “σὺ πιστεύεις εἰς τὸν υἱὸν :s99 ϑεοῦ᾽ xai “ταῦ- 
τα γέγραπται ἵνα πιστεύσωσιν ὅτι οὗτός ἔστιν ὃ Χριστὸς δὴ 
υἱὸς τοῦ ϑεοῦ καὶ “ὃ μονογενὴς υἱὸς ὃ ὧν εἰς τὸν κόλπον . 
TOU πατρύς, ἐκεῖνος ἐξηγήσατο." xai “οὕτως ἠγάπησεν ὃ ϑεὸς j 
τὸν χύσμον ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκε καί ο 
ὃ ἠγαπημένος " “ἵνα γινώσκητε περὶ τοῦ μονογενοῦς viov." ^ 
τὸν ἐκ τοῦ πατρὸς γεννηϑέντα πρὸ πάντων 


τῶν αἰώνων. εὐαγγελίου “πᾶς ὃ ἀγαπῶν τὸν γεννήσαντα 


21. ἐπιστήϑιος P 23. ἐπιστήϑιος P 


factorem coeli et terrae. Moyses "in principio deus fecit 
coelum et terram." evangelium "pater, domine coeli et terrae." 

visibilium omnium et invisibilium. Paulus "sive vi- 
sibilia sive invisibilia, omnia per eum et ad eum facta sunt, a pa- 
tre scilicet per Christum." David * ipse dixit, et nata sunt; ipse ius- 
sit, et condita sunt." 

et in unum dominum Iesum Christum, filium dei 
unigenitum, Paulus "nobis est unus deus pater, et unus dominus 
Iesus Christus." evangelium * *ut cognoscant te verum deum et quem 
misisti Iesum Christum." et *' tu es Christus, filius dei vivi" et "tu 
es filius meus dilectus?" et "ego vidi et credidi, hunc esse Christum 
filium dei? et "credis in filium dei." et "scripta haec sunt, ut credant, 
hunc esse Christum filium dei^ et ^unigenitus filius, qui est in 
sinu patris, ille nobis exposuit." et "adeo deus mundum dilexit, ut 
dederit unigenitum filium suum." et dilectus *ut cognoscatis filium 
unigenitum." 

et ex patre generatum ante omnia saecula. evange- 
lium *qui generatorem amat, amat etiam generatum ex eo." et "glo- 


d LIB. 1V.. CAP. XXII. 433 


^ E . s Ey (C ὦ , 4 
ἀγαπᾷ καὶ τὸν γεγεννημένον ἐξ αὐτοῦ xai “νῦν δοξασὸν μὲ 
τὰν ον Kd 3 ' - ' , * DL 2)» 1 
“τῇ δύξῃ ἡ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν χύσμον εἶναε παρὰ O0l, καὶ 
Ὁ o» » et d c , » Ye cC » , - , € !o» 
“ἐν ἀρχῇ ἦν ὃ λύγος" καὶ “ὁ cv ἐν τοῖς κόλποις τοῦ πατρός, 
*- νέες 5 d Ἡλανς. -. » , € 5» 5» » , - c - 
xai “ὃ ἣν «m ἀρχῆς." ἀποστόλου “᾿ ἐπ’ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν 
ἡ τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν υἱῷ, δι’ ov xai τοὺς αἰῶνας ἐποίη- 
- c ' ^ - , , ^ 
σε παροιμιῶν “πρὸ τοῦ αἰῶνος ἐϑεμελίωσέ us, πρὸ δὲ 
πάντων τῶν βουγῶν γεννᾷ με. εὐαγγελίου “ἐκ τοῦ πατρὸς 
ἐξῆλθον χαὶ ἥκω; καὶ “ ἐξῆλθον ἐκ τοῦ πατρὸς καὶ ἐλήλυϑα 
εἰς τὸν κόσμον." 
| φῶς ἐκ φωτός. εὐαγγελίου " iva μαρτυρήσῃ περὲ του 
μον λ cc 5 " bd , , Δ ^h , » 
φωτὸς, καὶ “ἣν τὸ φῶς ἀληϑινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνϑρω- 
πον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον." af “ἐν τῷ φωτί σου 
? , - 35 , cc c » ? , ^ ,« 2» 
ὑψώμεθϑα φῶς. Παύλου “ὃς ὧν ἀπαύγασμα τῆς δόξης. 
ϑεὸν ἀληϑινὸν ἐκ ϑεοῦ ἀληϑινοῦ. τοῦ ἠγαπη- 
, m T) , MS ' H D ' » f LE) ^ 
évov "ovrog ἐστιν ὁ ἀληθινὸς ϑεὸς xai ζωὴ αἰώνιος, xat 
“ἐσμὲν ἐν τῷ ἀληϑινῷ, ἐν τῷ υἱῷ αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστῷ." 
μ € ἀληϑινῷ, ἐν τῷ υἱῷ αὐτοῦ Ἰησοῦ «Χριστῷ. 
7 , c c , , * ^ , 
εὐαγγελίου “ ἐγὼ siut ἡ ἀληϑεια." Παύλου “κατὰ τὴν éni- 
, - , - - - bd 3 - 
φάνειαν τῆς δύξης τοῦ μεγάλου ϑεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ 
,Χροιστοῦ." 
γεννηϑέντα. παροιμιῶν “πρὸ δὲ πάντων βουνῶν ysv- 
- 55 , , ul H , - ) oc! M 2 - 
Y Hi.  tvayythtov ^ ἐγὼ εἰς τοῦτο ἐλήλυϑα καὶ eig soito 
, x - , c - ^ 
γεγέννημαι." τοῦ ἠγαπημένου “ὃ ἀγαπῶν τὸν γεννήσαντα 
, - ' ^ γε, - 
ἀγαπᾷ καὶ τὸν γεγεννημένον ἐξ αὐτοῦ." 


4. Παύλος:  Ρ 6. παροιμίαι P 14. ἐπιστήϑιος Ρ 20. πα- 
ροιμέαν P, qui ubique nominativos 


rifica me ea gloria, quam habui apud te ante mundum conditam;" 
et ^principio erat bis et ^qui erat in sinu patris," et "qui erat 
inde a principio." apostolus ^exiremis his diebus locutus est nobis- 
cum in filio, per quem saecula condidit." proverbia ^ante saecula 
condidit me, ante omnes colles gignit me." evangelium ^e patre 
exii et adsum," et *exii e patre et veni in hunc mundum." 

lumen de lumine. evangelium "ut testaretur de lumine," 
et "erat verum lumen, quod illustrat omnem hominem, qui in mun- 
dum venit" David *in lumine tuo videbimus lumen." Paulus "qui 
rat splendor repercussus gloriae." 

deum verum de deo vero. dilectus "hic est deus verus 
t vita aeterna," et "sumus in vero deo, in filio eius Iesu Christo." 
vangelium "ego sum veritas." Paulus "per adventum gloriae magni 
dei et salvatoris nostri Iesu Christi." 
genitum. proverbia *ante omnes colles gignit me." evange- 
ium "ego ad hoc veni et ad hoc genitus sum." dilectus "qui geni- 
rem amat, amat etiam genitum ex eo." 


Phrantzes. 28 


434 GEORGII PHRANTZAE 


οὐ ποιηϑέντα. γεγέννηται γάρ, οὐ πεποίηται μετὰ 
τῶν χτισμάτων, ὅτι αὐτὸς πάντων ποιητής. Παύλου "Qv οὗ 
xai τοὺς αἰῶνας ἐποίησε. τῆς σοφίας “ὃ ποιήσας τὰ πάντα 
ἐν λόγῳ oov." 
ὁμοούσιον τῷ πατρί. εὐαγγελίου * ἐγὼ καὶ ὃ πατήρ 
μου ἕν ἐσμεν," καὶ “οὐκ οἴδατε ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὲ καὶ ὁ 
πατὴρ ἐν éuo(," καὶ “ὃ ξωραχώς us ξώρακε τὸν πατέρα," 
Παύλου “ὃς ὧν ἀπαύγασμα τῆς δόξης xai χαρακτὴρ τῆς, 
ὑποστάσεως αὐτοῦ ," καὶ “ὃς ἐν μορφῇ ϑεοῦ ὑπάρχων οὐχ 
ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα ϑεῷ, ἀλλ᾽ ξαυτὸν ἐκένωσε τ 
μορφὴν δούλου λαβών." 
δι οὗ τὰ πάντα ἐγένετο. Παύλου "dv οὗ καὶ τοὺς 
αἰῶνας ἐποίησε, καὶ “πάντα δι’ αὐτοῦ καὶ εἰς αὐτὸν ἔχτι- 
Βσται, καὶ “αὐτός ἐστι πρὸ πάντων; καὶ τὰ πάντα ἐν αὐτῷ, 
συνέστηκεν." εὐαγγελίου “πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χῶρον 
αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ὃν 0 γέγονε. παροιμιῶν “πρὸ τοῦ Gi 
vog ἐθεμελίωσέ ut. τοῦτο δὲ τὴν ἐν τῷ πατρὶ μαρτυρεῖ 
τῆς ζώσης σοφίας αὐτοῦ πρὸ αἰῶνος καὶ ἀκίνητον ἵδρυσιν, 
ὡς καὶ τὸ “κύριος ἔχτισέ με ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργον. 
αὐτοῦ" τὴν ἐνανθρώπησιν προσημαίγει, δι’ ἧς τὰ μεγάλα ἔργα ] 
τῆς σωτηρίας ἡμῶν κατειργάσατο ὕστερον. ὡς καὶ τὸ “δ᾽ 
ϑεὸς τῇ σοφίᾳ ἐθεμελίωσε τὴν γῆν" τὰ ἑξῆς ἔργα δηλῶν, καὶ 


Ich as opo n a 


22. τὰ ἐξ ἀρχῆς ἔργα Alterus 


non factum. genitus enim est, non factus cum creaturis, quia 
ipse omnium creator est. Paulus "per quem etiam saecula condidit." | 
liber sapientiae "qui cuncta fecit in nomine tuo." 

consubstantialem patri evangelium "ego et pater unum. 
sumus," et *an nescitis, me in patre, et patrem in me esse," et "qui. 
me vidit, patrem vidit" Paulus "qui est splendor repercussus glo-- 
riae et character personae eius," et "qui quum esset in forma dei,- 
rapinam esse non existimavit, quod deo par esset, sed ipse sese spo-. 
liavit, forma servi induta." 1 

per quem omnia facta sunt. Paulus * "per quem isecati 
fecit," et "cuncta per eum et ad eum condita sunt," et ipse ante 
omnia est, et omnia in ipso consistunt." evangelium "cuncta per 
ipsum facta sunt et sine ipso nihil factum est, quod factum est." 
proverbia "ante saecula condidit me." hoc autem vivae sapientiae 
eius in patre ante omne saeculum factam et immutatam constitutio- 
nem testatur, sicut illud * dominus condidit me initium viarum; 
suarum ad opus suum" Christum humana specie indutum praesi ; 
gnificat, qua magna salvationis nostrae opera postea perfecit. simile 


LI 


LIB. IV. . CAP. XXII. - 435 


| ^ tct , ? , , , » ' "ες , ' * 
| T0 Ἵπαντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας, καὶ τὸ “ὃ ποιήσας τὰ πᾶντα 
» , 5» ' P. cc » » , » M ^32 M “ 
ἐν λύγῳ cov." τὸ δὲ “κύριος ἕχτισέ us" φησὶ καὶ avri τοῦ 
- » - , - - 
κτίζειν xod δημιουργεῖν τὰ ἔργα αὐτοῦ δι’ ἐμοῦ τῆς σοφίας 
αὐτοῦ εὐδόκησε. καὶ ὃ Ζαβὶδ᾽ τοῦτο μαρτυρεῖ" “τῷ λόγῳ 
δκυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώϑησαν." καϑαρωξέρως καὶ τὴν διὰ 
σαρκὸς αὐτοῦ ἐπιφάνειαν τὸ κύριος ἔχτισέ με διδάσκει, ὡς 
ἔφημεν. 
PEE - ' 3 , ' ἐξ « D 
τὸν δι ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους. Παύλου “τὰ γὰρ 
, Ne -— 5 1:1.» € ^ ἘΔ c - , $515 - 
πάντα δι’ ἡμᾶς." καὶ “εἰ ὃ ϑεὸς ὑπὲρ ἡμῶν, τίς xa9^ ἡμῶν; 
eo - - “ ' 
οὗς ye τοῦ ἰδίου υἱοῦ οὐκ ἐφείσατο, καὶ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων 
παρέδωχεν αὐτόν καὶ “ἐπεὲ τὰ παιδία κεκοινώνηκε σαρ- 
κὸς καὶ αἵματος, καὶ αὐτὸς παραπλησίως μετέσχε τῶν 
αὐτῶν." ; 
' ' ' c , , € “" (ec 3 
καὶ διὰ TZ v ἡμετέραν σωτηρίαν. Ἡσαΐου “οὐκ 
go» » - P ; » 4 c , » ULM y 
iD ἄγγελος, oU πρέσβυς, ἀλλ᾽ αὐτὸς ὃ xvgioc ἔσωσας ἡμας. 
ες τ ΕΝ - 
Πέτρου “περὲ ἧς σωτηρίας ἐξεζήτησαν προφῆται." εὐαγγε- 
5 , , , " B 
λίου “οὐκ ἤλθον ἵνα χρίνω τὸν κόσμον, ἀλλ᾽ ἵνα σώσω τὸν 
, 2» ^ «C c - € , , , -53 * €cce c 
κόσμον," καὲ ive σωθῇ ὃ κύσμος Ót αὐτοῦ," καὶ Ort ἡ σω- 
- Y H To, Ὕ Ly - 
τηρία ἐκ τῶν Ἰουδαίων ἐστί," xai “οὗτός ἐστιν ὃ σωτὴρ τοῦ 
οχόσμου ὃ Χριστός." 
κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν. Παύλου “ὃ κατα- 
' 3 δὺν E] ' € » M , , cc ce ἢ 
βὰς αὐτός ἐστι καὶ ὃ ἀναβάς." εὐαγγελίου "Ort καταβέβηκα 


16. Παῦλος P 


est illud * "deus Sapientia terram condidit ^ Ae deinceps secuta 
significans, et "cuncta in sapientia fecisti  ᾽ qui fecit omniá 
in mente tua; illud autem *dominus condidit me" significat, deum 
pro eo, ut conderet et faceret opera sua, per ipsum, sapientiam 
suam, maluisse. idem David testatur: *verbo domini coela stabilita 
Sunt." purius etiam incarnationem illud *dominus condidit me" docet, 
ut diximus. 

qui propter nos homines. Paulus "cuncta enim propter 
nos" eri "si deus pro nobis, quis contra nos? qui suo ipsius filio 
non pepercit, et pro nobis omnibus tradidit eum." et "quoniam in- 
fantes carnis et sanguinis participes sunt, ipse quoque similiter eorun- 
dem particeps factus est." 

et propter nostram salutem. Esaias *non angelus, non 
legatus, sed ipse dominus salvasti nos? Petrus "de qua salvatione 
anquisiverunt prophetae." evangelium "non veni, ut iudicem mun- 
cem sed ut salvem mundum," et "ut. salvaretur mundus per eum," 

"quoniam salvatio e ludaeis est," et "hic est salvator mundi 
Christus? E 

descendit de coelis. Paulus "ipse est, qui descendit 


14 ?3 


et qui ascendit" evangelium "quod descendi de coelo." Paulus 


436 GEORGII PHRANTZAE 
LI - ecc € € - 
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ." Παύλου “ὃ γὰρ ϑεὸς τὸν ἑαυτοῦ υἱὸν πέμ- 
ψας ἐν ὁμοιώματι σαρκὸς ἁμαρτίας." N 
καὶ σαρκωϑέντα ἐκ πνεύματος ἁγίου καὶ 
ἸΠαρίας τῆς παρϑένου. Ἥϊσαϊου “ἰδοὺ ἡ παρϑένος ἐν 
' ehe * , €^ 2» 3 , cc ^ - » 
γαστρὶ ἕξει καὶ τέξεται viov." εὐαγγελίου "xat πῶς ἔσται μοι 5 
- , 41. δὲ T » ,' ^ ^ ^ ? * 
τοῦτο, ἐπεὶ &vÓQu οὐ γινώσχω; μὴ φοβοῦ, ἸΠαριάμ ἰδοὺ 
᾿ D I, - cet 
συλλήψῃ ἐν yaotgé καὶ τέξῃ υἱόν’ πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσε-- 
2 * g , 
ται ἐπὲ σέ, καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι." καὶ πρὸς 
τὸν Ἰωσὴφ “τὸ γὰρ ἐ ἡτῇ γεννηϑὲν ἐ ἡματός ἐστ 
np 10 γὰρ ὃν αὐτῇ γεννηϑὲν ἔκ πγνευματὸς ἐστιν 
ς 3 ' u T ! ^ ^ 
ἁγίου" καὶ ovx ἐγίνωσκεν αὐτὴν ἕως ov ἔτεχε τὸν υἱὸν αὐ- τι 
- ^ , 25 Li «c » , € ^ ^ : εν 
τῆς τὸν πρωτούτοχογ Παύλου “ ἐξαπέστειλεν 0 ϑεὸς τὸν υἱὸν 
€ ' c , - 
αὐτοῦ γεννώμενον ἐκ γυναικός; xai “ὃ λόγος σὰρξ ἐγένετο xad 
ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν. 
δι , , cca ? ^ - 
zat ἐνανθρωπήσαντα. Παυλου “ὃς ἐν μορφῇ ϑεοῦ 
PN , c 1 ἐν Δὲ. 1 » 9. - 1290 € 2 
ὑπάρχων οὐχ G&QZGyHOY ἡγήσατο τὸ είναι ἴσα ϑεῷ, ἀλλ εαυ- τῇ 
, , H , , 
τὸν ἐχένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν δμοιώματι ἀνθρώπων 
, 7 τ 
γενόμενος." καὶ "eig ϑεὸς καὶ πατὴρ πάντων, εἷς καὶ μεσίτης 
b H 2 - ^ 
ϑεοῦ xai ἀνθρώπων, ἄνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός." εὐαγγελίου 
ec ci €* 5 , , , ^ , - ΡῈ T4 uU 
ὁτι υἱὸς αγϑρώπου ἐστί, μὴ ϑαυμάζετε TOUTO. καὶ “ὅταν 
». c € - 5 ' 313 ͵ A , ΟΣ 
ἔλθῃ ὃ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ ϑρόνου δόξης αὐτοῦ. 2€ 
ora vooOérvra ve ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὲ llovréov Πι- 
Aerov. Παύλου “παραγγέλλω σοι ἐνώπιον τοῦ Oto) τοῦ 
ζωοποιοῦντος τὼ πάντα καὶ κυρίου Ἰησοῦ τοῦ μαρτυρήσαντος 
2. óu. ἀνθοώπου ἄνευ ἁμαρτίας P 
"deus enim, qui filium in forma simili carni peccato obnoxiae - 
misit." i 
et incarnatus est de spiritu sancto et Maria virgi- 
ne, Esaias "ecce virgo habebit in utero, et filium pariet." evangelium 
"quomodo istud fiet, quandoquidem virum non novi? nme time, Ma- 
ria; ecce, concipies in utero, et filium paries; spiritus sanctus super- 
veniet super te, et virtus altissimi inumbrabit te." | et ad Iosephum 
"quod enim in ea genitum est, de spiritu sancto est. non cognovit 
eam, donec peperisset filium suum primogenitum." Paulus *misit deus |. 
filium suum e femina natum," et "verbum caro factum est et com- 
moratum est inter nos." : 1 
ethomo factus est. Paulus qui quum esset in forma dei, non | 
existimavit rapinam esse, quod deo par esset, sed spoliavit se, forma - 
servi induta et similis hominibus factus" οἱ "unus deus et pater 
omnium, unus etiam mediator dei et hominum, homo lesus Chri- | 
stus" evangelium "quod filius hominis est, ne miramini." et *quum . 
venerit filius hominis in throno gloriae suae." 


crucifixus etiam pronobis.sub Pontio Pilato. Pau- 
lus ^mando tibi coram deo, qui omnia vivificat, et domino Iesu Christo, | 


- 


LIB. 1V.. CAP. XXII. 433 


| ἐπὲ Ποντίου Πιλάτου τὴν. καλὴν ὁμολογίαν. εὐαγγελίου 
I ᾿ ΤΥ σοῦν breite τὸν Ναξζαρηνὸν τὸν ἐσταυρωμένον." Παύ- 
| Aov "xai ὅτι ἐσταυρώϑη xod ὅτι ἐτάφη xai ὅτι ἐγήγερται τῇ 
τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς γραφάς." 
καὶ παϑόντα καὶ ταφέντα. Πωύϊσέως “καὶ ἔσται 97 
7 ζωή σου κρεμαμένη ἀπέναντι τῶν ὀφϑαλμῶν cov." Ἡσαΐου 
E ros πρύβατον éni σφαγὴν ἤχϑη," καὶ “τὸν νῶτόν μου ἔδωκα 
| εἰς μάστιγας." ai “ ὅτι ἐγὼ εἰς μάστιγας ἕτοιμος." Ζα- 
| guoíov “τί αἱ πληγαὲ αὗται ἀναμέσον τῶν χειρῶν σου; καὶ 
jo ἐρεῖ ἃς ἐπλήγην ἐν τῷ οἴχῳ τῷ ἀγαπητῷ μου." εὐαγγελίου 
“ὅτε ἔδει οὕτως παϑεῖν τὸν Χοιστὸν καὶ εἰσελθεῖν εἰς τὴν 
| δόξαν αὐτοῦ εὐαγγελίου "xai λαβὼν τὸ σῶμα ὃ Ἰωσὴφ 
 ἐτύλιξεν αὐτὸ σινδόνι χαϑαρᾷ, καὶ ἔϑηχεν αὐτὸ ἐν μνημείῳ 
καινῷ ὃ ἦν λελατομημένον ἐκ πέτρας. καὶ “ἔλαβον οὖν τὸ 
σῶμα τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἔδησαν αὐτὸ ὀϑονίοἷῖς μετὰ τῶν ἀρωμά- 
τῶν, καϑὼς ἔϑος ἐστὶ τοῖς Ἰουδαίοις ἐνταφιάζειν. ἦν δὲ ἐν 
τῷ τύπῳ ὅπου ἐσταυρώϑη κῆπος, xai ἐν τῷ κήπῳ μνημεῖον 
καινὸν, ἐν ᾧ οὐδέπω οὐδεὶς ἐτέϑη." 
καὶ ἀναστάντα τῇ τρ ἔτῇ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς 
ογραφ ἐς. εὐαγγελίου ἡ “ἀναστὰς ὃ Ἰησοῦς Χριστὸς πρωὶ τῇ 
πρώτῃ σαββάτων." καὶ “τρίτην ἡμέραν ἄγει σήμερον ἀφ᾽ οὗ 
“ταῦτα ἐγένετο. καὶ “ἀναστὰς ὃ Ἰησοῦς ἐκ νεχρῶν ἐστη ἐν 


5. zeb ὄψεσϑε τὴν ζωὴν ἡμῶν A SEIS M dz. τ. 6q9. 
ὑμῶν P 


qui testatus est coram Pontio Pilato praeclaram illam confessionem," 
evangelium ἡ "Iesum quaeritis Nazarenum, qui crucifixus est."  Pau- 
lus "cruxifixus est et sepultus et suscitatus die tertio secundum scri- 
pturas." 
passus et sepultus est. Moyses "eritque vita tua suspensa 
coram oculis tuis." Esaias Ctanquam agnus ad mactationem ductus 
est," et " tergum meum  castigandum praebui? ^ David "ut castiger 
paratus" — Zacharias "quid sibi^ volunt vulnera haec in manibus tuis? 
et respondebit, vulneratus iis sum in domicilio meo dilecto." evange- 
lium "oportuit ita pati Christum et introire in gloriam suam." evan- 
gelium "et Iosephus, quum accepisset corpus, involvit id sindone pura 
et collocavit in monumento novo, quod in saxo excisum erat" et 
"acceperunt igitur corpus lesu et 'obvinxerunt id linteis cum. aroma- 
tis, sicut mos est Iudaeis funerare. erat autem liortus in eo loco, 
ubi cruxifixus fuerat, et in horto monumentum novum, in quo nemo 
dum positus erat." 

et resurrexit tertio die secundum scripturas, 
evangelium "resurrexit Iesus Christus mane primo. -- hebdomadis." 
et "dies tertius hodie est, ex quo haec facta sunt." "Iesus, quum 


438 GEORGII PHRANTZAE 


μέσῳ τῶν μαϑητῶν, καὶ λέγειν αὐτοῖς εἰρήνη ὑμῖν." xai “μνή- 
σθητι, κύριε, ὡς ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ, λέγων ὅτε 
δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου παραδοθῆναι εἰς χεῖρας ἀνθρώ- 
πων ἁμαρτωλῶν καὶ σταυρωϑῆναι καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀνα- 
στῆναι." 5 

καὶ ἀἐνελϑόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καϑ ε- 
ξόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ naro ó c. εὐαγγελίου “ὁ “ὃ ὁ μὲν ᾿ 
οὖν κύριος μετὰ τὸ λαλῆσαι αὐτοῖς ἀνελήφϑη εἰς τοὺς οὐρα- 1 
ψοὺς καὶ ἐκάϑισεν ἐκ δεξιῶν τοῦ ϑεοῦ καὶ “ ἐγένεξο ἐν τῷ ἢ 
εὐλογεῖν αὐτὸν αὐτούς, διέστη ἀπ’ αὐτῶν καὶ ἀνεφέρετο εἰς t 
τὸν οὐρανόν." 

καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης χρῖναι ζῶν- - 
τας καὶ νεχρούς. πράξεων “ἄνδρες Γαλιλαῖοι, τί ἑστής — 
κατε βλέποντες εἰς τὸν οὐρανόν; οὗτος ὃ Ἰησοῦς ὃ ἀγαληφϑεὶς | 
ἀφ᾽ ὑμῶν εἰς τὸν οὐρανόν, οὗτος ἐλεύσεται πάλιν, ὃν τρόπον t) 
ἐθεάσασϑε αὐτὸν ὠνερχόμενον εἰς τὸν οὐρανύν." εὐαγγελέου | 
"xai τότε ὄψεοϑε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον μετὰ δό- | 
Egg ἐπὶ τῶν νεφελῶν" καὶ τότε χαϑίσει ὃ υἱὸς ἀνθρώπου 
ἐπὶ ϑρόνου δόξης αὐτοῦ, καὶ συναχϑήσονται ἔμπροσϑεν αὐτοῦ 
πᾶντα τὰ ἔϑνη." πράξεων “οἵτινες συνεφάγομεν καὶ συνεπίο- 3, 
μὲν αὐτῷ μετὰ τὸ ἀναστῆναι αὐτὸν ἐκ νεχρῶν, καὶ πάλιν 
παρήγγειλεν ἡμῖν χηρῦξαι τῷ λαῷ καὶ διαμαρτύρασθϑαι ὅτε 
αὐτός éo:w ὃ ὡρισμένος ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ χριτὴς ζώντων καὲ 


4 


|. μγήσϑητε ὅτ: ΡῈ 17. ἐρχόμενον — ἀγϑρώπου add Alterus 1 


resurrexisset e mortuis, inter medios discipulos suos adfuit, dixitque 
iis, pax esto vobiscum." et *memento, domine, dixisse eum nobis in - 
Galilaea, filium hominis oportere tradi in manus hominum peccan- . 
tium et crucifigi et die tertio resurgere." 

et ascendit ad coelos et sedet ad dextram patris. | 
evangelium "dominus igitur, postquam locutus est cum iis, susceptus 1 
est in coelos et consedit ad dextram dei." et "accidit, ut, dum be- - 
nediceret iis, disiunctus ab iis, sursum ferretur in coelum." 

et iterum venturus est cum gloria, iudicare vivos 
et mortuos. acta "viri Galilaei, quid statis intuentes in coelum? 
Iesus hic, qui disiunctus a vobis et sursum receptus est in coelum, : 
iterum veniet , quemadmodum vidistis eum ascendentem in coelum." 
evangelium "tum videbitis filium hominis venientem cum gloria in.: 
nubibus; et tum sedebit filius hominis in throno gloriae suae, et 
cogentur coram eo omnes gentes." acta "qui edimus et bibimus cum ^ 
eo e mortuis suscitato, rursumque nobis mandavit, ut nuntiaremus 
populo et testaremur, sese esse a deo constitutum iudicem viventium . 
et mortuorum." Daniel "videbam eo usque, ubi throni constituti 


LIB. 1V. CAP. XXII. 439 


3 * 
᾿γεχρῶν. Δανιὴλ “ἐθεώρουν ἕως οὗ ϑούόνοι ἐτέϑησαν καὶ ὃ 
D À ^ - € - , , » * €C » qo 4 € v ^ b] , 
παλαιὸς τῶν ἡμερῶν éxadict, καὶ “ἰδοῦ ὃ υἱὸς τοῦ ἀνϑροω- 
ποὺ ἐπὶ γεφελῶν ἐρχόμενος," καὶ “ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἦμε- 
Q Nw ] 3 ^c ν ΜῈ c ᾿ S € τον !002 
ρῶν ἔφϑασε, xai αὐτῷ ἐδόϑη ἡ τιμὴ καὶ ἡ ἐξουσία. 
δ T - 
5 ov τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος. Zovi 
«c 3 "e -»" * » - ^ —- 
"xai ἡ βασιλεία αὐτοῦ αἰώνιος, καὶ ἡ βασιλείᾳ αὐτοῦ λαῷ 
« * , 
! erépq. οὐχ ὑποληφϑήσεται εὐαγγελίου "xai βασιλεύσει énd 
2 4 , M - - , —- 
i τὸν οἶκον "axo εἰς τοὺς αἰῶνας, καὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ 
» 
οὐχ ἔσται τέλος. 
o Τὸ ἐφεξῆς ἐντεῦϑεν τοῦ ἱεροῦ συμβόλου ἡ δευτέρα ἁγία 
| xai οἰχουμεγικὴ σύνοδος ἀπήρτισεν. 
' , ' - ^ e ? ^ cc / 
καὶ εἰς τὸ πνεῦμα TO ἀγιον. εὐαγγελίου ' βαπτέ- 
» U x - - - - 
ζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα TOU πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ 
P (AOAN 1 , 2) ccc! ^ ς , * - ' 
ἁγίου πνεύματος." “ὅταν ἔλθῃ ὃ παράκλητος, τὸ πνεῦμα τὸ 
^ , c 2 € 
δ ἅγιον, ὃ πέμψει 0 πατὴρ ἐν τῷ ὀνόματί μου Δαβὶδ “τὸ 
1 - , Lu , - 
πνεῦμώ σου τὸ ἅγιον μὴ ἀντανέλῃς ἀπ᾽ ἐμοῦ." 
τὸ κύριον. Παύλου “ὃ δὲ κύριος τὸ πνεῦμα ἐστιν. 
e -" ^" " » 
ὅπου δὲ πνεῦμα κυρίου, ἐκεῖ éAevOegía." καὶ “ἵνα τί éyev- 
^ - NE 4 ? ? , , , ? ' € o» 
900 τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον; οὐκ ἐψευσω νθρωποις αλλὰ ϑεῷ. 
T] τὸ ζωοποιοῦνγ. εὐαγγελίου “τὸ πνεῦμα ἐστι τὸ ζωο.-- 
^ € t 2 - τὰ γε »" 
ποιοῦν, ἡ σὰρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν. 2Ζ]αβὶδ “ ἐξαποστελεῖς τὸ 
- , , “ * , 
πνεῦμά σου παὶ κτισϑήσονται, xGi ἀνακαινιεῖς τὸ πρόσωπον 
Ὁ ^ E. , c , ? 
τῆς γῆς." — lMewvoéog "xai ἐνέπνευσεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐὖ- 


)8. xai] Πράξεις P 


erant et antiquus dierum consedit," et "ecce filium hominis venien- 
tem," et "usque dum antiquus dierum veniret et honor ei ac potestas 
daretur." 

cuius regni non erit finis. Daniel "et regnum eius ae- 
ternum erit, nec alienae genti subiicietur." evangelium ^et regnabit 
in domo lacobi per omnia saecula, nec erit finis regni eius." 

Quae hinc sequitur sancti symboli pars, secunda sancta et oecu- 
menica synodo addita est. 

et inspiritum sanctum. evangelium * baptizantes eos in 
nomine patris et filii et spiritus sancti." "quum venerit paracletus, 
spiritus sanctus, quem pater meus in nomine meo mittet" David 
"spiritum tuum sanctum ne mihi rursus eripias." 

dominum. Paulus ^dominus spiritus est. ubi autem spiritus 
domini, ibi libertas." et quid mentitus es spiritui sancto? meque 
enim hominibus, sed deo mentitus es." 

et vivificantem. evangelium Cspiritus illud est, quod vi- 
vificat, caro mihil iuvat." David ^emittes spiritum tuum et conden- 
iur, et innovabis feciem terrae." Moyses "et spiravit in o$ eius 


ü 


440 GEORGII PHRANTZAE 


τοῦ πνοὴν Loc. ᾿Ἐζεχιὴλ “υἱὲ ἀνθοώπου, προφήτευσον ini 

^ ^ M^ 
τὸ πνεῦμα, καὶ ἦλϑεν ἐπ’ αὐτὰ xai ἔζησαν," 

τὸ ἐκ τοῦ πατρὸς ἐκπορευόμενον. εὐαγγελίου 

«« ci 5λϑ. ε M ἃ e » n ^ ' € ^ ^ ^ , 
ὅταν ἔλϑῃ ὁ παράκλητος, ὃν ἐγὼ πέμψω ὑμῖν παρὰ τοῦ πατρός, 
* - Ll ^ ^w * ? ^ 
τὸ πγεῦμα τῆς ἀληθείας, ὃ παρὰ τοῦ πατρὸς ἐχπορεύεται." 5 
(E RC ay E , tt - fn 5. t . : 
καὶ εὐϑέως ἀναβαίνων ἀπὸ τοῦ ὕδατος εἰδὲ σχιζομένους τοὺς 
ουρανοὺς καὶ τὸ πνεῦμα ὡσεὶ περιστερὰν καταβαῖνον ἐπ᾽ 

ΓΙ 0 1 , «c S CUP ^ ^ H * - - , 
αὐτόν. Παύλου “καὶ ἡμεῖς δὲ oV τὸ πνεῦμα τοῦ χόσμου 

34 '! , ' 1 , 235 dera ' cc. , , 
ἐλάβομεν ἄλλα τὸ ἐκ Qtov." καὶ Ζαβιὶδ “τῷ λόγῳ κυρίου 

' , ^ - , bd , - 
ουρανοὲ ἐστερεώϑησαν καὶ τῷ πνεύματι TOU στόματος αὐτοῦ τὰ 
πᾶσα ἡ δύναμις αὐτῶν." Πέτρου ἐκ τῶν πράξεων “τὴν ἐπαγε 
γελέίαν τοῦ ἁγίου ὃ υἱὸς λαβὼν παρὰ τοῦ πατρὸς ἐξέχεε τοῦτο — 
Poele. Meal: UR , cen d ͵ » ' ' " € Y - 

0 vv» ὑμεῖς βλέπετε καὶ αχουετε.  llaviov πρὸς Tirov “ἐσώ- 

- - 5 , ΄ 
σεν ἡμᾶς διὰ λουτροῦ παλιγγενεσίας xai ἀναχαινώσεως πνεύ- 
ματος ἁγίου, οὗ ἐξέχεεν ἐφ᾽ ἡμᾶς πλουσίως διὰ Ἰησοῦ Χρι- "a 
στοῦ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν." 

τὸ σὺν πατρὲ καὶ υἱῷ συμπροσκυνούμενον 
καὶ συνδοξαϊζόμενον. εὐαγγελίου “βαπτίζοντες αὐτοὺς — 

X - - - - í 
εἰς τὸ ovopin τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύμα.- 
τος 7" καὶ “οὐδεὶς γεθδῆκει τὰ τοῦ οὐρανοῦ εἰ μὴ τὸ πγεῦμα 20 
τὸ χατοικοῦν ἐν αὐτῷ," καὶ “τὰ τοῦ ϑεοῦ οὐδεὶς οἶδεν εἰ μή 
τὸ πγεῦμα τὸ ὃν αὐτῷ. καὶ ἐν τῷ Ἡσαΐᾳ καὶ Ἐζεκιὴλ οὗ 


2. ἐπὶ τὰ ὀστᾶ ταῦτα, zai ἦλϑεν ἐπ’ αὐτὰ πνεῦμα, καὶ ἔζησαν P | 
11. “Πράξεις P 12. τοῦ παγαγίου πγεύματος P 20. &y- — 
ϑρώπου P E 


spiritum vitalem." Ezechiel *fili hominis, vaticinator in spiritu, ac 
venit super ea et vixerunt." 

quie patre procedit. evangelium "quum venerit paracle- 
tus, quem ego a patre vobis mittam , spiritum veritatis, qui a patre 
procedit." "atque statim excedens ex aqua coela divisa et spiritum 
tanquam columbam descendentem vidit." Paulus "nos mon spiritum 
mundi, sed dei accepimus." ? David verbo domini coeli couditi sunt, 
et spiritu oris eius omne eorum robur." Petrus in actis "promissum 
spiritum sanctum adeptus filius a patre, effudit hoc, quod nunc cer- 
nitis et auditis. Paulus ad Titum ^"servavit nos lotione regeneratio- 
nis et instaurationis spiritus sancti, quem in nos large effudit per 
lesum Christum, servatorem nostrum." 

qui cum patre et filio simul adoratur et glorifi- 
catur. evangelium. τ baptizantes eos in nomine patris et filii et 
spiritus sancti," gu "nemo movit res coelestes praeter spiritum in eo — 
habitantem," et *res divinas nemo novit praeter spiritum, qui est in 


TX 


ΡΣ ΡΨ ΦΥΨ n AR REIR 


"- 


LIB. IV. CAP. XXII. 441 


^ e , ' 
ἄγγελοι ὑμνοῦσιν “ἅγιος ἅγιος ἅγιος κύριος σαβαωϑ, πλήρης 
ὃ οὐρανὺς καὶ ἣ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ," δηλονότι τοῦ πα- 
- L2 ^ - LJ p , 
τρὺς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἀγίου πνεύματος, TOU μόνου ἐν 
᾿ τριάδι ϑεοῦ. 
Η - ' - - , ec 
τὸ λαλῆσαν διὰ TOY προφητῶν. Ζαχαρίου xa- 
ϑὼς ἐλάλησε διὰ στόματος τῶν ἁγίων τῶν ἐπ᾽ αἰῶνος προ- 
φητῶν αὐτοῦ σωτηρίαν ἐξ ἐχϑρῶν ἡμῶν. τῆς ϑεοτόχου 
“χαϑὼς ἐλάλησε πρὸς τοὺς πατέρας ἡμῶν τῷ ᾿Αβραὰμ καὶ τῷ 
- ^ "n - ͵ € 
σπέρματι αὐτοῦ ἕως αἰῶνος." πράξεων “τοῦτο πάντες οἵ mgo- 
* M - » -" ^. * - Ὁ 
φῆται μαρτυροῦσιν, ἄφεσιν ἁμαρτιῶν λαβεῖν διὰ τοῦ ὀνόμα.-- 
? - , - 
τὸς αὐτοῦ πάντα τὸν πιστεύοντα εἰς αὐτόν. καὶ “Ὃν δεῖ οὐ- 
^ * » , 
ρανὸν uiv δέξασθαι ἄχρι χρόνων ἀποκαταστάσεως πάντων 
T. * "Ὁ - 
ὧν ἐλάλησεν ὃ ϑεὸς διὰ orOÓuarOQ πάντων τῶν ἁγίων τῶν 
2,23 5v - , -» 2 , «€ σ J 2 
ἀπ᾿ αἰῶνος προφητῶν αὐτοῦ. εὐαγγελίου “εἰπε Ζαβὶδ᾽ ἐν 
ιὅ πνεύματι ἁγίῳ" εἶπεν Ó κύριος τῷ χυρήρ μου, κάϑου ἐκ δὲε- 
* - 2» Hn cc ' , | , , € , 
ξιῶν μου. πράξεων "xai δεηϑέντων αὐτῶν ἐσαλευϑὴ ὃ το- 
A. ΩΣ , 
πος οὗ ἦσαν συνηγμένοι, xai ἐπλήσϑησαν ἅπαντες πνεύματος 
ἁγίου, καὶ ἐλάλουν τὸν λύγον τοῦ ϑεοῦ μετὰ παρρησίας." τῆς 
3e. P ec $$ ' , €... , , - 
ἐξόδου “καὶ ἐπλήσθησαν πνεύματος ἁγίου, προεφήτευον ἐν τῇ 
“«“ 2.) 
ὁ παρεμβολῇ. 
» , c , * * » * 
εἰς μίαν ἁγίαν καϑολιχὴν xat ὠποστολιχὴν 
, , e M , MJ € t ' € |, 
ἐκχλησίαν. conto κχαϑολιχαὲὶ ἐπιστολαὶ αἱ ἑπτὰ ὡς εἰς 
, δα » , D 
πάντας πιστοὺς γραφεῖσαι κοινῶς, οὕτω καὶ καϑολικὴ ἐκκλη- 


deo." apud Esaiam et Ezechielem angeli canunt "sanctus, sanctus, 
sanctus dominus Sabaoth, coelum et terra impleta sunt gloria eius," 
i. e. patris et filii et spiritus sancti, unius in trinitate dei. 

qui locutus est per prophetas. Zacharias *quemadmo- 
dum per ora sanctorum ab omni inde tempore prophetarum nuntia- 
vit nostram ab hostibus liberationem." deipara "quemadmodum dixit 
patribus nostris Abrahamo et semini eius per omnia saecula." acta 
"hoc ommes prophetae testantur, veniam peccatorum macturos esse 
ilius nomine, quicunque credunt in eum." et *quem coelum acci- 
pere oportet usque ad tempus restitutionis omnium, de quibus deus 
dixit per ora suorum ab omni inde tempore sanctorum prophetarum." 
"dixit David in spiritu sancto: dixit dominus domino meo, sede 
ad dextram meam." acta "quum precarentur, concussus est locus; 
in quo coacti erant, et omnes impleti sunt spiritu sancto et libere 
docebant verbum dei," exodus “δὲ impleti sunt spiritu sancto et va- 
ticinabantur in castris." 

et unam sanctam catholicam et apostolicam eccle- 
siam. sicut catholicae sunt septem epistolae ad omnes fideles scri- 
ptae communiter, ita etiam omnium orthodoxorum ecclesia catholica 


οϑ 


ἀάχ GEORGII PHRANTZAE 


σία ἡ πάντων ὀρϑοδόξων γέγραπται, Παύλου "6 ποιήσας τὰ 
*? T , ^ DL 
ἀμφότερα ἕν, καὶ εἷς κύριος, μία πίστις, v βάπτισμα! — xad 
“ἀδελφοὶ ἅγιοι καὶ ἐποιχοδομηϑέντες ἐπὲ τῷ ϑεμελίῳ τῶν 
^ x - Ὁ 
ἀποστόλων καὶ προφητῶν, ὄντος ἀκρογωνιαίου αὐτοῦ ᾿Ιησοῦ 
Χοιστοῦ." καὶ “ὑμεῖς ἐστὲ σῶμα Χριστοῦ, καὶ μέλη ἐκ μέρους 5 
ΝΡ, ὟΝ * » c ' k] - 5 - , 
καὶ “οὺς μὲν ἔϑετο ὃ ϑεὸς ἐν τῇ ἐχχλησίῳ πρῶτον ἀποστόλους, 
ὀεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους." καὶ “ ἵνα οἰκοδυ- 
nd c 5 / 0 y 4€ € - , * 1 - - » M 
μῆται ἡ ἐκκλησία xai “ὑμεῖς ἐστὲ ναὸς ϑεοῦ ζῶντος." καὶ 
€» H € ᾽ , » * cc» E] , 
εἰς καταρτισμὸν τῆς ἐχχλησίας." καὶ “Ὄντος ἀχρογωνιαίου 


-2 - - T - - 
αὐτοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ" ἐν ᾧ καὶ ὑμεῖς συνοικοδομεῖσϑε. καὶ τὸ 


αὐτὸς ἐστιν ἡ κεφαλὴ τοῦ σώματος τῆς ἐκκλησίας." 
ὁμολογῶ ἕν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἅμαρτι ὦν. 
, cc € , 1 ' c , 2? * cc , ' 
Παυλου “ομολόγησον τήν καλὴν ὁμολογίαν. καὶ “καρδίᾳ μὲν 
, ? , ^ € - 2 
πιστεύεται εἰς δικαιοσύνην, στόματι δὲ ὅμολογεῖται εἰς σω- 


(e 
τηρίαν “εἷς κύριος, μία πίστις, ἕν βάπτισμα," εὐαγγελίου VÀ 


* βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν." “βαπτίζοντες 
αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου 
πνεύματος." 

προσδοκῶ ἀνάστασιν νεχρῶν. πράξεων “περὲ 


ἐλπίδος καὶ ἀναστάσεως νεχρῶν ἐγὼ κρίνομαι." Ἡσαΐου 30 


“ἀναστήσονται οἱ νεχροὶ καὶ ἐγερϑήσονται οἱ ἐν τοῖς μνημεί- 
oig." πράξεων “ἡ γὰρ ἀποχαραδοκία τῆς κτίσεως τὴν ἐπο- 


4. χαὶ — Χριστοῦ add Alterus 1n αὕτη P 22. Παῦ- 
Aog P 


dicitur. Paulus ^is, qui diversa conciliavit, et unus dominus, una fides, 
unum baptisma." et "fratres sancti et superstructi super fundamen- 
ium apostolorum et prophetarum, existente imo lapide angulari ipso 
lesu Christo? ^et "vos estis corpus Christi et singulatim membra." 


.et "quos deus constituit in ecclesia primum apostolos, deinde pro- 


phetas, tertio discipulos." εὖ "ut aedificetur ecclesia." et "vos estis 
templum dei vivi." et ^ad perfectionem ecclesiae." et "existente imo 
lapide angulari ipso lesu Christo, in quo vos aedificamini. atque ipse 
est caput corporis ecclesiae." 

confiteor unum baptisma in remissionem pec- 
catorum. Paulus *confitere pulcram confessionem." δὲ "animo 
credimus ad iustitiam, ore confitemur ad salvationem." "unus domi- 
nus, una fides, unum baptisma." evangelium ^ baptizantes eos ad re- 
missionem peccatorum." "baptizantes eos in nomine patris et filii 
et spiritus sancti." 

exspecto resurrectionem mortuorum. acta "de spe 
et resurrectione mortuorum ego iudicor. Esaias Cresurgent mortui et 
suscitabuntur qui sunt in sepulcris" acta ^etenim mwndus hic con- 


δ ΤΑ, SAC TENURE RTT Y 


LIB. IV. CAP. XXII. 443 


L - - - -— ΕῚ ] , cc 0 [4 
χάλυψιν τῶν υἱῶν τοῦ ϑεοῦ ἐχδέχεται εὐαγγελίου “Ὅτε οἱ 
D. , - -- L2 - - - , « , 
| vexgol ἀχούσονται τῆς φωνῆς τοῦ υἱοῦ τοῦ 9607, καὶ οἱ ἀκού- 
— σάντες ζήσονται. 

' - - cc 

: καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. εὐαγγελίου “ὁ 
ag » - ^ ᾿ 3 EAT - , , , ' »* 
δμισῶν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ εἰς ζωὴν αἰώ-- 

, » 4-39 LP € € ᾿ b , - ' 
γιον φυλαξει αὐτὴν. πράξεων “ διαλεγομένου δὲ αὐτοῦ περὲ 
δικαιοσύνης καὶ ἐγχρατείας καὶ τοῦ χρίματος τοῦ μέλλοντος 
» 2 € 2. cc * - , 5€ » ᾽ 
ἐσεσϑαι." Ἡσαΐου “πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. εὐαγγε- 

, € » In " , ^ ' 

. Atov “ἐγὼ δὲ ζῶ διὰ τὸν πατέρα, καὶ ὃ τρώγων με ζήσεται 
E. AM 22 μῶν » , Ὁ Bt , A' € '!"» NE 
100U ἐμέ καὶ “ ἐγώ εἶμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή." xai ^ane- 
΄ T , , X c ^ , H 1 
λεύσονται οὗτοι εἰς κύλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι eig ζωὴν 
αἰώνιον: 

, , * ^ , * ^ Now - , b] * 
| ἀμην. τὸ δὲ ἀμὴν παντὸς τοῦ ἱεροῦ συμβόλου ἐστὲ 
3 M ' T' - D 
. βεβαιωτικὸν καὶ σφραγὶς καὶ οἷόν τις κλεῖς ἀποχλείουσα τοὺς 
τὸ ἔξωϑεν xal φυλάττουσα ὡς ταμείῳ τινὲ καλλίστῳ τῆς ἐχκλη- 

σίας τὸν τῆς πίστεως ϑησαυρόν, ἵνα μή τίς τι ἐκ τούτου 
*, , ^ , H 

ἀφέληται 7) νόϑογ τι ἐπεισαγάγῇ. 
9758 ᾿ ὦ € ' ᾿ ᾿ , E 
Zéro τὸ ϑεῖον καὶ ἱερώτατον xoi τέλειον πάντοϑεν τῆς 
εὐσεβείας ἡμῶν σημεῖον, τὴν ὁμολογίαν τῶν πατέρων, τὸν 
2 ea - , - - , ᾽ v.d - E 
20090» τῆς ἀληθοῦς ἡμῶν πίστεως, ἐνστερνιζύμενοι ταῖς ψυχαῖς 
καὶ τῇ γλώττῃ καὶ χείλεσι μετὰ παρρησίας ὁμολογοῦντες, τὴν 
ἀσινῆ ἐν αὐταῖς καὶ ἀκίβδηλον καὶ ἀπαράϑραυστον πάντῃ ὡς 
ϑεοφρορήτων καὶ ϑεοδοξάστων καὶ ϑεοχιγήτων πατέρων ἱερὰν 


22. ὡς ϑεοφρούρητον xai ϑεοδόξαστον x«l ϑεοκίγητον τῶν π. P 


.}} 


ditus sollicite exspectat revelationem filiorum dei?" evangelium 
"quum mortui audient vocem filii dei, et vivent, qui audiverint eam." 

et vitam venturi saeculi. evangelium *qui odit animam 
suam in hoc mundo, ad vitam aeternam eam servabit." acta "dispu- 
tante autem illo de iustitia et temperantia et iudicio futuro." Esaias 
"pater saeculi futuri. evangelium Cego vivo, et qui me ederit, vi- 
veL per me." et "ego sum resurrectio et vita.? δὲ "abibunt hi ad 
poenam aeternam, iusti autem ad vitam aeternam." 

amen. vocabulum amen totius sancti symboli confirmatio et si- 
gillum et quasi clavis quaedam est, qua externi secluduntur et tan- 
quam conclavi pulcerrimo ecclesiae servatur thesaurus fidei, ne quis 
inde quid auferat, aut alienum quid inferat. 

Divinum hoc sanctissimum et omni ex parte perfectum pietatis no- 
sirae signum, confessionem patrum, definitionem verae nostrae fidei, men- 
te considerantes ac lingua et labiis libere profitentes, inviolatum in ani- 
mo et sincerum et incorruptum omnino semper servabimus a patribus 
divino spiritu inflatis, incitatis et gloriosis acceptum sanctum pignus, 


444 GEORGII PHRANTZAE 


παραϑήχην μέχρι τέλους φυλάξωμεν, ἵνα ταῖς πρεσβείαις 
τῶν ἐχϑεμένων αὐτὸ xai φυλαξάντων ἁγίων καὶ τῶν πρὸ αὖ- 
τῶν, ἐξ ὧν τὴν γνῶσιν οὗτοι τοῦ συμβόλου παρέλαβον, xa 
πάντων ὁμοῦ τῶν ἁγίων, τῶν ἱερῶν. ἀγγέλων λιταῖς xai τῆς 


- - - H - - -- 5 
τοῦ σωτῆρος ἡμῶν καὶ ϑεοῦ "Loo? Χριστοῦ ἀειπαρϑένου 5 


μητρός, τῆς μόνης παναγίας καὶ ἀληθῶς ϑεομήτορος, ὡς δῶ- 
ρὸν καϑαρὸν τὴν καλὴν ταύτην ὅμολογίαν προσενεγχόύγτες τῇ 
τριάδι, τῆς τε αἰωνίου ἐλευϑερωϑῶμεν κολάσεως καὶ τῆς δι- 
αιωνιζούσης σὺν Χριστῷ ἀπολαύσωμεν ϑείας αὐτοῦ τοῦ Χοι- 


- , * ν ὅς , A] 
στοῦ βασιλείας καὶ δόξης xai ἀπολαύσεως, αἰωνίως αὐτὸν τὸ 


τὸν Χριστὸν τὸν μογογενῆ υἱὸν τοῦ. ϑεοῦ ζῶντος δοξάζοντες 
σὺν τῷ προαιωνίῳ αὐτοῦ πατρὲ καὲὶ τῷ παναγίῳ πνεύματι. 
ἀμήν. 

Ἐπαχολουϑῶν οὖν ἐγὼ τῇ ὁμολογίᾳ, ὡς χρὴ ποιεῖν τοὺς 
τὸ μοναχικὸν σχῆμα λαμβάνοντας, εἶπον οὕτως ἔτι. 

Πιστεύω τὸν υἱὸν τοῦ ϑεοῦ μὴ κτίσμα εἶναι οὐδ᾽ ὑπὸ 
χρόνον κατὰ τὸν ἄφρονα “Αρειον, ἀλλ᾽ ὅμοούσιον καὶ συναΐ- 
διον τῷ ϑεῷ xai πατρί, ϑεὸν ἀληϑινὸν ἐκ ϑεοῦ ἀληϑινοῦ, 
ποιητὴν χρόνων xai τῶν χτισμάτων πάντων, ὕστερον δὲ 


e 


σαρκωθέντα δι’ ἡμᾶς ἐκ πνεύματος ἁγίου καὶ lMaoíag τῆς 20. 


παρϑένου. 
, LI - * * “ ^ 
πιστεύω τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον μὴ κτίσμα εἶναι μηδὲ ἕτε- 
φούσιον τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ, ὡς ὃ lMaxsÓóriog ὅ κενὸς 


8. λυτρωϑῶμεν P 


ut, sanctis, qui id proposuerunt et servarunt, et iis, a quibus hi no-- 


titiam symboli habuerunt, sanctis denique omnibus deprecantibus, et 
intercedentibus angelis et matre salvatoris nostri et dei Iesu Christi 
semper virgine, una sanctissima et vera deipara, tanquam donum pu- 
rum pulcram hanc professionem offerentes trinitati, poena aeterna 
liberemur et fruamur sempiterno cum Christo divino regno eius, 
gloria et laetitia, perpetuo. celebrantes Christum, filium dei uni- 
genitum, cum patre, qui fuit ante saecula, et spiritu sanctissimo. 
amen. 

Post hanc igitur confessionem , ut. decet facere eos, qui mona- 
chicum habitum induunt, addidi haec. 

credo filium. dei non esse creaturam nec tempori subiectum, ut 
stultus Arius docet, sed coaequalem et coaeternum deo patri, deum 
verum e deo vero, factorem saeculorum et creaturarum omnium, post 
autem incarnatum propter nos e spiritu sancto et Maria virgine. 

credo spiritum sanctum non esse creaturam, nec diversum a pa- 
tre et filio, sicut Macedonius gratia eius destitutus blasphemabat, 


— ῃ.Ψ ΕΝ 


LIB. IV. CAP. ΧΧΗ, 445 


τῆς αὐτοῦ χάριτος ἐβλασφήμει, ἀλλὰ ϑεὸν ἀληϑινὸν ὁμοού- 
ci0» καὶ συναΐδιον τῷ πατρὲ καὶ τῷ υἱῷ, ἐκ τοῦ πατέρος 
προϊὸν ἐκπορευτῶς, ὥσπερ ὃ υἱὸς ἐξ αὐτοῦ γεννητῶς. 
πιστεύω μὴ ἄλλον εἶναι τὸν υἱὸν τοῦ ϑεοῦ τὸν προαιώ- 
5010», ἕτερον δὲ τὸν éx τῆς παρϑένου γεννηθέντα Ἰησοῦν Xpr-. 
στόν, ὡς ὃ ἄφρων Νεστόριος ἐβλασφήμει., ἀλλὰ τὸν ἐξ αὐ- 
τῆς poumma δύο μὲν εἶναι μετὰ τὴν ἕνωσιν φύσεις, ἕγα δὲ 
τῇ ὑποστάσει τῇ ϑεϊκῇ δηλονότι, διὸ xai τὴν αὐτὸν τεχοῦσαν 
χυρίως καὶ ἀληϑῶς ϑεοτόχον εἶναι xai οὐ Χριστοτύχον κατ᾽ 
I0 ἐχεῖγον τὸν ἄφρονα. 
πιστεύω τὸν υἱὸν τοῦ ϑεοῦ inia τὴν ἐνανϑρώπησιν xoi 
ἕγωσιν μὴ εἰς μίαν φύσιν τὰς δύο συνάψαι κατὰ τοὺς ἄφρο- 
vag Ζιόσκορον καὶ Εὐτυχῆ, oi τῇ ϑεότητι τὰ πάϑη προσῆπτον, 
ἀλλ᾽ ἐν δύο φύσεσι μετὰ τὴν ἕνωσιν ἀσυγχύτως γνωριζόμε- 
τ γον" καὶ ἔτι μὴ τέλος εἶναι κολάσεως μήτε ἀποκατάστασιν 
δαιμόνων xarà τὸν ἄφρονα ᾿Ωριγένην. 
πιστεύω τὸν υἱὸν τοῦ ϑεοῦ τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν 
Χριστὸν μετὰ τὴν ἐνανθρώπησιν ovy ἕν ϑέλημα ἔχειν φυσι- 
κὸν χαὶ μίαν ἐνέργειαν κατὰ τὸν “Ρώμης “Ονώριον xoi Πύρ- 
ips pagis ; E νο ; ἡ 
opor τὸν ἄφρονα, αλλὰ δύο ϑελήσεις καὶ dvo ἐνεργείας, ϑεὶ- 
χὴν δηλαδὴ καὶ ἀνθρωπίνην ἐνέργειαν καὶ ϑέλησιν, καὶ μη- 
δετέραν τῶν φύσεων ἀϑέλητον εἶναι ἢ ἀνενέργητον. 


6. ρειος P 


sed deum verum coaequalem et coaeternum patri et filio, e patre 
procedentem processione, sicut filius ex eodem generatione. 

credo non esse alium filium dei ante saecula natum, alium e 
virgine natum lesum Christum, sicut stultus Nestorius blasphema- 
bat, sed ex ea natum duas esse post unionem naturas, unum au- 
tem persona, divina scilicet, unde etiam quae eum peperit, pro- 
prie et vere deipara, non, ut stultus ille volebat, 'Christipara. 

credo , filium dei post incarnationem et unionem non in unam 
naturam ambas coniunxisse, secundum stultorum hominum , Dioscori 
et Eutychis, doctrinam, qui divinitati dolores attribuerunt, sed 
in duabus naturis post unionem immixte dignoscendum; nec vero 
finem poenae aut restitutionem daemonum esse, ut stultus Origenes 
docuit. 

credo, filium dei, dominum nostrum Iesum Christum, postquam 
homo factus est, non unam habuisse voluntatem naturalem et unam 
efficientiam , secundum Honorium, episcopum Romanum, et stultum 
Pyrrhum, sed duas naturas et duas eflicientias, divinam et humanam 
voluntatem et eflicientiam, et neutram naturam aut voluntate aut ef- 
ficientia carere. 


446 GEORGII. PHRANTZAE 


πιστεύω εἰς τὰς εἰχονικὰς ἀνατυπώσεις ἤγουν εἰς τὸν 
- , ' ^ 
᾿χαραχτῆρα τὸν ἐν εἰκόνι περιγραπτὸν τοῦ χυρίου καὶ ϑεοῦ 
* ἂψ ε - ? Ld lod ^ 
x«t σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χοιστοῦ xai τῆς navayvov xai ϑεο- 
' , - * ^ , ^ c di 
TOXOV αὐτοῦ μητρὸς καὶ πάντων τῶν ἁγίων, σχετικῶς, οὐ λα- 
- , ? 
τρευτικῶς προσκυνουμένας, οὐ ϑεοποιουμένας, ἀσπάζεσθαί τεῦ 
καὶ τιμᾶν τὴν ἐκχλησίαν τοῦ ϑεοῦ, οὐ τῇ ὕλη τὸ σέ ἰλλὰ 
εἰ ti pibl vr Me v, 0U τῇ Ὁλῃ τὸ σέβας, ἀλλὰ 
' , ^ Led 2 M] 
τῷ πρωτοτύυπῷ ἀπονέμουσαν" ἢ γάρ τιμὴ τῆς εἴχογος εἰς τὸ 
, ^ ^ 
πρωτότυπον διαβαίνει κατὰ vov μέγαν Βασίλειον ὡς ἀντίτυπος 
3 - 
οὖσα τῶν πρωτοτύπων. 
, * , 
πιστεύω μήτε ἀνενέργητον εἶναι τὴν ϑείαν φύσιν καὶ τό 
- - 5 
ἐνεργειῶν οὐσιωδῶν ἔρημον, μήτε αὐτὸν εἶναι οὐσίαν x«i 
A x 
ἐνέργειαν ἐπ’ ἐχείγνης, μήτε χκτιστὰς εἶναι ταύτας xard τοὺς 
2 * 
ἄφρονας Βαρλαὰμ καὶ ᾿αἰκίνδυνον, ἀλλὰ καὶ ἐνεργείας ϑείας 
, t 5 * 
οὐσιώδεις καὶ ἑτέρας εἶγαι ravraG παρ᾽ αὐτὴν τὴν οὐσίαν καὶ 
» D] 
ἀκτίστους εἰναι καὶ λεγομένας ϑεύτητας. 15 
ὁμολογῶ βεβαίως τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον οὐκ ἐκ τοῦ πα- 
τρὸς xai ἐκ τοῦ υἱοῦ ἐκπορεύεσθαι, ὡς xarà τοὺς ᾿Ιταλούς, 
γε 3 τῷ - lod - 
ἀλλ ἐξ αὐτῆς τῆς ὑποστάσεως τοῦ πατρὸς ἑνικῶς, ὥσπερ 
ἀμέλει xal αὐτὸς ὃ υἱὸς ἐξ αὐτῆς τῆς ὑποστάσεως τοῦ πα- 
τρὸς ἑνικῶς γεννᾶται, πέμπεσϑαι δὲ παρὰ τοῦ πατρὸς xoi τοῦ 20 
- - T ] M 
99vio) τὸ πνεῦμα, οἷον αὐτὴ ἡ χάρις καὶ ἡ δωρεὰ αὐτοῦ 
δίδωσι. 
e - , *» » € 
93. Καὶ οὕτως τῷ φϑινοπώρῳ τοῦ ςΘοζ΄ ἔτους ἀπῆλ- 
1. πιστεύω τὰς εἰχονικὰς διατυπώσεις ἤγουν χαραχτῆρας τῶν ἐν 
εἰχόνι περιγραπτῶν P 12. ἐνέργειαν om P 21. αὐτοῦ} 
αὐτοῖς P 23. «vi9?" p 
credo in imagines expressas sive characterem imagine descriptunti 
domini et dei et salvatoris nostri Iesu Christi et sanctissimae deipa- 
rae, matris eius, atque sanctorum omnium, relative, non religiose ad- 
orandas, nec consecratas, ut colantur et honorentur ab ecclesia dei, 
quae non materiam, sed personam veneratione prosequitur. etenim 
cultus imagini tributus ad ipsam personam transit, secundum ma- 
gnum Basilium, quippe imago instar est archetypi. 
credo, neque ineflicacem esse naturam divinam et essentialium effi- — 
cientiarum expertem, neque idem esse essentiam et eflicientiam in ea, 
nec creatas eas esse, secundum homines stultos Barlaamum et Acindy- 
num, sed et esse eflicientias divinas essentiales et diversas eas esse 
ab ipsa essentia et non creatas et divinitates dictas. 
credo firmiter, spiritum sanctum non e patre et filio procedere, 
ut Itali docent, sed ex ipsa unice persona patris, quemadmodum ipse 
filius ex ipsa persona patris unice generatur, mitti autem a patre et 


filio spiritum, qualem ipsa eius gratia et benignitas donat. 
23. ]ta autumno anni 6977 regina, domina Helena Palaeologa; 


munaditscmeasdt dia. 


wr my PST 


LIB. IV. CAP. XXIII. 447 


Sev ἡ βασίλισσα κυρία “Ἑλένη ἡ Παλαιολογῖνα, τοῦ δεσπότου 
τῆς Σερβίας γυνή, πρὸς τὴν αὐϑεντίαν τῶν “Βνετῶν, £yxa- 
λοῦσα τοὺς κλέψαντας τὸν βίον αὑτῆς ἐν Κερκύραις. xai τῷ 
ἔαρι τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐγένοντο σεισμοὶ πολλοὶ καὶ μεγάλοι εἰς 
| ὅτε τὴν ἁγίαν Mavgav καὶ Κεφαληνίαν xoi Ζάκυνϑον" καὶ 
πολλαὲ oixodouai ἐχάλασαν τῶν ἐν αὐταῖς ταῖς πόλεσι κώ- 
μαις τε καὶ τύποις οἰχούντων, ἄστεάώ τε καὶ τείχη. τὸ δὲ τῆς 
ἹΚεφαληνίας πτολίεθρον παγτελῶς ἐχαλάσϑη, καὶ πολλοὶ τῶν 
ἀνθοώπων τεϑνήκασι. 

10 Τῷ δὲ ϑέρει τοῦ αὐτοῦ ἔτους ὅ τῶν Ἑνετῶν ναύαρχος 
τοὔνομα NixóAaog Ζεκανάλης μετὰ τριήρεων ἢλϑε κατὰ τῆς 
"ivov καὶ ἠχμαλώτευσεν αὐτὴν ἐν ἡμέρᾳ ἑβδόμῃ" καὶ ἐπι- 
στρέψας παρεγένετο εἰς τὴν Πελοπόννησον xai ὠχοδόμησε τὴν 
Βοστίτζαν αὖϑις τῷ τοῦ ϑέρους καιρῷ τοῦ αὐτοῦ ἔτους. τῷ 
τῦ δὲ χειμῶνι τοῦ αὐτοῦ ἔτους cDOon, Ἰανουαρίου κε΄, ἔπεσε 
xa9' ὅλην τὴν νῆσον τοσαύτη χιὼν οἵαν οἱ τῶν Κερκύρων 
ἄνθρωποι οὐχ εἶδον πώποτε, ὥστε καὶ ἀλώπεκας καὶ λαγωοὺς 
οἰχειοχείρως ἐϑήρευον. ὁμοίως καὶ εἰς τὰ τῆς δύσεως μέρη, 
πολλῷ δὲ μᾶλλον εἰς τὴν ᾿Ασίαν ἤτοι ἀνατολήν. περὶ δὲ τὸ 
οτέλος τοῦ ἔαρος τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐστράτευσε xara τῆς Εὐ- 
βοίας ὃ τῶν ἀσεβῶν ἄρχων, ἐπὲ τέλος τοῦ Ἰουνίου μηνός. ὃ 
δὲ στόλος αὐτοῦ πρὸ τοῦ ἐξελϑεῖν τὸ στρατόπεδον διὰ ξηρᾶς 
ἐκ Καλλιουπόλεως ἀπῆλθεν εἰς τὴν “ῆμνον, καὶ παρέλαβε 
τὸν Κότζινον xai τὰ περὶ πᾶσαν τὴν νῆσον χωρία πλὴν τοῦ 


despotae Serviae uxor, ad rem publicam Venetorum abiit, accusatura 
eos, qui Corcyrae se bonis privaverant. vere eiusdem anni terrae 
motus multi et vehementes sanctam Mauram, Cephaleniam et Zacyn- 
thum affliserunt, et multa aedificia hominum per eas urbes, vicos et 
regiones habitantium, quin etiam oppida et moenia, corruerunt. op- 
pidum Cephaleniae prorsus eversum est et magna hominum multi- 
tudo periit. 

ÁAestate anni eiusdem classis Venetae dux, Nicolaus Decanales 
nomine, cum triremibus Aenum invasit et die septimo cepit; inde in 
Peloponnesum profectus Bostitzara aestate anni eiusdem instauravit. 
hieme autem anni eiusdem, 6978, die lanuarii 235, tota insula nix 
cecidit, quantam Corcyraei nunquam viderant, ita ut manibus vulpes 
et lepores caperent. idem versus occidentem factum est, multoque 
magis versus Asiam sive orientem. sub finem veris anni eiusdem, 
exeunte Iunio mense, impiorum princeps adversus Euboeam expedi- 
tionem suscepit. classis eius, antequam exercitus per terram Callio- 
poli exiret, Lemnum venit et Cotzinum et omnia totius insulae loca, 


ES 


448 GEORGII PHRANTZAE 


λ x ' - À - À (9 » M " 
παλαιοῦ χαστρου ἤγουν παλαιοῦ πτολιέϑρου καὶ τῆς σκάλας, 
ΠΩ Ἦν ἰὸν ᾽ ' ^ L - , ' , 
καὶ ἐπέστρεψεν. ἐπελθὸν δὲ τὸ τῆς πύλεως στράτευμα ἐκ 
Νικομηδεί, ! ὅϑεν ἂν ἦν, ὁμοῦ ἐξῆλϑ' ] ; 
μηδείας xai ὅϑεν av ἦν, ὁμοῦ ἐξῆλθον καὶ τιαρεγένοντο 
, » »$ " € ^ , - 
εἰς Évginov* ovg ἰδὼν ὁ ἔξαρχος ὅ xai ναύαρχος τῶν Ἕνε- — 
- , , - , - "PN , 
τῶν ἀνεχώρησεν, ἴσως καλῶς ποιήσας, κακῶς δὲ ὅτι οὐκ ἠϑέ- 5 
- * u , L4 
λησε δυναμῶσαι τὴν Εὔβοιαν πόλιν ἤτοι ἄστυ. διερχόμενον 
3! ^ - €- ' . ^ » 34 
e aos d ἀμηρᾶ στρατόπεδον ἀπῆρε τὴν Iufjpov καϑ' ὅδόν, 
Ὕ ' [4] ' - ^ * 
εἴτα ἦλθεν εἰς τὴν Evfowr, καϑ' ὃν δὴ μῆνα ἔφϑασε xai ὅ 
? " ^ M - D - LI 
ἀμηρᾶς. καὶ σφοδρῶς τε πολεμήσαντες διὰ ξηρᾶς xai ϑα- 
͵ - " LAE , ἊΣ , * , ] 
λασσής, τῇ (B rov Ἰουλίου μηνὸς παρέλαβε τὸ πτολίεθρον τὸ 
, ^ ?, , , , * * - 
πολέμῳ. καὶ τούτου γεγομένου πάντᾳ τὼ περὶ τὴν νῆσον 
νησύδρια καὶ «orta ἐδουλώϑησαν ἑκουσίως. ὃ δὲ ἀμηρᾶς 
προσχαρτερήσας μικρόν τι, περὲ τὰς ἀρχὰς τοῦ «“Τὐγούστου 
ἐξελθὼν ἀπῆλθεν εἰς Κωνσταντινούπολιν. τὸν δὲ μπεηλέρμ- 
, - j3 * * E 
πεὴν ἐπαφῆκε, καὶ ἦλϑεν εἰς τὴν Πελοπόνγησον. καὶ οἱ uivi5 
περὶ τὴν Βοστίτζαν ἀφέντες αὐτὴν ἔφυγον" οἱ δὲ προσεχύ.- 
γησαν καὶ παρέδωχαν αὐτῷ ταύτην. διερχόμενος δὲ παρέμ- 
προσϑὲν ὁμοίως ἐποίησαν καὶ οἱ ἐν τῷ Βουμερῷ καὶ τῇ 
56)5 * ' - , ' E Δ - - " , 
Qiévg καὶ τῷ “Χελιδόνι καὶ oi ἐν τῷ llovrixg. καὶ πάντα 
, "y U ^ ? ' » "^ , * 
ὅσα ἦσαν παρὰ τὸν αἰγιαλὸν ἐχκατέλυσαν μέχρι καὶ ϑεμελίων, 20 
τὰ δὲ ἄλλα ἔχουσι. διελϑὼν δὲ μέχρι καὶ τοῦ πριγκιπάτου 
καὶ ἐπιστρέψας ἐξῆλθε τῆς Πελοποννήσου. οἱ δὲ ἍἝνετοὲ 
J c ' - x 
ἔστειλαν ἕτερον ναύαρχον Θωμῶν τοὔνομα, ΠΠοκένικον v0U- 


4. Εὔβοιαν P 6. τὸ τῆς Εὐβοίας ἄστυ P 10. ἐν τῷ αἷ- 
γιαλῷ P 


praeter Palaeocastrum sive vetus oppidum et portum, occupavit; de- 
inde reversa est. tium advenientibus Nicomedia et ubicunque erant 
urbanis copiis, una exierunt et in Euripum venerunt. quos ubi vidit 
exarchus et nauarchus Venetorum, recessit, recte fortasse; male au-  . 
tem fecit, quod Euboeam urbem munire noluit. transiens autem 
amerae exercitus Imbrum ex itinere cepit, atque inde ad Euboeam | 
appulsus est, quo mense affuit, etiam ameras. pugnatum est vehemen- 
ler terra marique, et duodecimo die lulii oppidum in potestatem re- | 
dactum. quo facto, ommes in circuitu parvae insulae et oppida ultro  - 
se dediderunt. ameras aliquantisper ibi commoratus, sub initium 
mensis Augusti Cpolim discessit, beglerbegum in Peloponnesum misit. 
qui Bostitzam tenuerunt, partim fugerunt, partim, submisse eum ve- 
nerati, urbem tradiderunt.  progredienti idem fecerunt Bumeri, Ole- 
nae, Chelidonii et Pontici incolae. loca ad mare sita omnia funditus 
evertit, retinuit reliqua. progressus usque ad principatum, reversus 
est et Peloponneso exiit, Veneti miserunt alium classis praefectum, 


LIB. IV. CAP. XXIII. 449 


πίχλην" ὅστις πιάσας τὸν ποτε γαύαρχον Νικόλαον Kava- 
«Ag» καὶ τὸν υἱὸν αὐτοῦ καὶ γραμματικόν, ϑεὶς αὐτοὺς ἐν χει- 
ροπέδαις σιδηραῖς καὶ δεσμεύσας ἀπέστειλεν εἰς γετίαν πρὸς b 
τὴν αὐϑεντίαν ἤτοι ἀἐριοστοκρατείαν αὐτῶν. 

EI * - ᾽ ^ - , - 2 $73 "n , 
Eee 
ἢ /Q0v ημήτριος τέϑνηκεν ἐν Av 
δριαγουπόλει μοναχὸς γεγονώς, ὃς καὶ ἐπωνομάσϑη Ζαβίδ. 
καὶ πρὸ τῆς ϑανῆς αὐτοῦ ὀλίγῳ χρόνῳ ἀπέϑανεν ἡ ϑυγάτηρ 
αὐτοῦ ἡ ὠμήρισσα" ἡ δὲ γυνὴ αὐτοῦ 7 βασίλισσα τέϑνηκε 
Το μετά τινα ὀλίγον καιρὺν τῆς ϑανῆς αὐτοῦ. 

Τῇ δὲ κε΄ τοῦ Ἰουλίου μηνὸς τοῦ ςὅπ' ἔτους περιέπεσα 
| ἐν ἀσϑενείᾳ τοσαύτῃ QorE καὶ ἐγεγόνειν τέλειος μοναχὸς τοῦ 
μεγάλου σχήματος μὴ ἐννοήσας τὸ τυχόν. περὲ δὲ τὸ φϑι- 
| vónogo» τοῦ cÓaa ἔτους ἐπαναστρέφων ἐκ τοῦ τῆς Φραγ- 
Ἰδ κίας ῥηγὸς καὶ τοῦ δουχὺς τῆς Βυργυντίας ὃ καρδινάλις κὺρ 
ησσαρίων, ὠπεσταλμένος ὧν παρὰ τῆς ἐκχλησίας Ῥώμης 
πρὸς τὸ εἰρηνεῦσαι αὐτούς, xaO" ὅδὸν τῇ ιε' τοῦ Νοεμβρίου 
τέϑνηχε" τὸ δὲ σῶμα ἤτοι λείψανον αὐτοῦ ἐχόμισαν εἰς τὴν 
Ῥώμην μετὰ πλείστης τιμῆς, καὶ ἔϑαψαν αὐτὸν iv τῷ ναῷ 
τῶν ἁγίων ἀποστόλων, ὅπου δὴ καὶ προκατέμενε, καὶ τὸν τά- 
qo» αὐτοῦ προητοίμασαν πλησίον τοῦ τάφου τῆς ἁγίας Εὺ- 
γενείας τῆς ὑσιομάρτυρος. 

Περὲ δὲ τὸ ἔαρ τοῦ αὐτοῦ ἔτους ἐξῆλϑε καὶ ὃ Zovya- 
σάνης κατὰ τοῦ τόπου τοῦ ἀμηρᾶ lMMesuérg, καὶ διέδραμε 


8. ὀλίγον χρόνον P — 11. τῷ €309" ἔτει Ρ 15. βρυγεντίας P 
23. ὁ Οὐζοῦν Χασάνης P 24. μεεμὲτ P 


Thomam nomine, Mocenicum cognominatam : qui nauarchum ante Ni- 
colaum Canalem cum filio eius et scriba comprehendit , eosque ma- 
nicis ferreis constrictos Venetias ad senatum misit. 

Ineunte autumno anni 6979 Demetrius despota Adrianopoli obiit 
monachus, David appellatus, quum paulo ante mortua esset eius filia, 
amerissa. eiusdem uxor, regina, non multo post obiit. 

Die 26 mensis lulii in tam gravem morbum incidi, ut perfecte 
monachus magni habitus factus sim: quod mihi plane praeter exspe- 
ctationem accidit. autumno anni 6981 a rege Francorum et duce 
Burgundiae, ad quos placandos ab ecclesia Romana missus erat, rediens 
Bessario cardinalis, in itinere die 15 Novembris obiit. corpus eius 
Romam honorificentissime delatum et in templo apostolorum, ubi 
ante vixerat, sepultum est, sepulcro eius exstructo prope sepulcrum 


sanctae martyris Eugeniae. 
Vere anni eiusdem Zuchasanes contra Mehemetem ameram expe- 


Phrantzes. 29 


45o GEORGII PHRANTZAE 


τύπους τινὰς αὐτοῦ elg τὴν ἀνατολὴν ἤτοι τὴν Aotav. ἔξελ- 
ϑὼν δὲ καὶ ὃ ὠμηρᾶς ἀπὸ τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπῆλϑε 
κατ᾿ ἐχείνου μετὰ πάσης τῆς δυνάμεως αὑτοῦ, xai ἐν τῇ 
ἀρχῇ πλησιάσαντες, ἡττήϑη τὸ τοῦ ἀμηρᾶ στρατόπεδον παρὰ 
τοῦ Ζουχασάνη, ὕπερ κατ᾽ ἐχείγου ἐξῆλθεν. ἐχεῖ δὲ ἐπε- 5 
χτάνϑη ὃ μπεηλέρμπεης ὃ Παλαιολόγος, 0 ποτε υἱὸς Παλαιο- 
λόγου τοῦ Θωμᾶ ἐχείνου τοῦ Γίδου, μπεηλέρμπεης ὧν τῆς 
δύσεως, καὶ πολλοὲ ἄλλοι τῶν ἐν δύσει ἀρχόντων καὶ ἡγεμό- 
vy. εἶτα ἐπελθόντος κατὰ πρόσωπον τοῦ ἀμηρᾶ ἐνικήϑη, 
καὶ ἐπιστρέψας ἀπῆλϑεν εἰς τὴν ξαυτοῦ πόλιν, ὁμοίως καὶ ὅ τι 
ἀμηρᾶς εἰς KovovavrwovnoA. 

Περὶ δὲ τὸ τέλος τοῦ Ἰουλίου μηνὸς τοῦ αὐτοῦ ἔτους 
παρέλαβεν ἡ γερουσία τῶν Ἑγετῶν ἤτοι ἡ αὐϑεντίᾳ κάστρον 
τι τὸ λεγόμενον Στροβόλιν τὸ πλησίον ἹΚερκύρας. 

Τῇ δὲ ζ΄ τοῦ Νοεμβρίου μηνὸς τοῦ ς9ϑπβ' ἔτους τέϑνη- Y! 
κεν ἔν τῇ ἁγίᾳ lMavoe 7 βασίλισσα κυρία Ἑλένη ἡ Παλαιο- | 
λογῖνα, μοναχὴ γενομένῃ καὶ Ὑπομονὴ μετονομασϑεῖσα διὰ 
τοῦ μεγάλου σχήματος, καὶ 0 σὺν ἡμῖν ἱερομόναχος καὶ nvev- 
ματικὸς πατὴρ κὺρ Ἱερόϑεος, Ó διὰ τοῦ μεγάλου σχήματος 
μιετονομασϑεὶς Ἰωσήφ, ὃς ἦν ἐκ γεύτητος μεϑ’ ἡμῶν καὶ σχο- 2: 
λίτης καὶ φίλος μέχρι καὶ τοῦ τέλους αὑτοῦ. 

Τῷ δὲ ϑέρει τοῦ cOny ἔτους ὃ τῶν ἀσεβῶν ἄρχων στό- 
λον ὠποστείλας κατὰ và ἀνωτερικὰ μέρη τοῦ Εὐξείγου πόν- 


5. Οὐζοῦν Χασάνη P 14. Σεροβίγλε P 22. voc" P 


ditionem molitus, aliquot eius loca in oriente sive in Asia incursa- 
vit. egressus est Cpoli contra eum ameras cum omnibus copiis suis. 
proelio statim inito, exercitus amerae adversus Zuchasanem eductus 
plane succubuit. ibi occisus est Palaeologus beglerbegus, "Thomae 
ilius Palaeologi Gidi filius, beglerbegus occidentis, multique alii. 
principes et duces occidentis. postea, quum ipse advenisset ameras, 
victus et in urbem suam reversus est Zuchasanes, ameras Cpolim 
rediit. 

Sub finem mensis Iulii anni eiusdem Venetorum res publica Stro- 
bolium castrum, iuxta Corcyram situm , occupavit. 

Die 7 Novembris anni 6982 mortua est sanctae Maurae He- 
lena Palaeologa regina, monacha facta et mutato nomine Hypomone 
appelláta per sanctum habitum, et qui nobiscum erat hieromonachus 
et pater spiritualis Hierotheus, per sanctum habitum losephus nomi- 
sere qui inde a pueritia sodalis mihi et amicus fuit usque ad finem 
vitae. . 


Aéstate anni 6983 impiorum dux in superiores partes ponti Eu- 


LID. 1V, CAP. XXIII. 451 


του, παρέλαβε τὸ μέγα πτολίεϑρον τὸ Ἰζαφῶᾶν λεγόμενον τῆς 
, - -— r - - * , - 
“Χερρονήσου τῆς ἐν τῷ TovgixQ. τῷ δὲ ϑέρει τοῦ cOnÓ 
» LJ “ M “ὦ D M - m 
ἔτους ἀπῆλθεν κατὰ τῆς Βλαχίας μετὰ πάσης τῆς δυνάμεως 
c - - - ', J , D - 
|] αὑτοῦ. τῷ δὲ Σεπτεμιβοίῳ τοῦ cÓn& ἔτους ἐπέστρεψεν ἐκ 
Bs ^ , - c ' A , * ' 
j| 5 τῆς Βλαχίας μᾶλλον ἡττηθεὶς ἢ ἡττήσας, xoi τὸν μὲν μπεη- 
L » 9 , - , ' . EY 
λέρμπεην ἀφῆκεν ἐν τῇ Σοφίᾳ πόλει, αὐτὸς δὲ ἦλθεν εἰς 
᾿ΑΙνδοιανούπολιν. 
- , ΕἸ τ» - Ν Fi - 5, , * 
i Toi ὃ αὐτοῦ ἑἴους τῇ πρωτῇ τοῦ Ὀχτωβρίου μηνὸς 
- M ^ AXN H 4 ', 
ἐπῆλθέ μοι ῥευματισμὸς εἴς TE τὴν κεφαλὴν καὶ τὰ γόγατα, 
ἡ το χαὲ ἐξῆλϑέ μου τοῦ στόματος xai ῥινὸς καὶ ὠτίων τοσοῦτος 
᾿ ^ e * , 4 * - , 
χυμὸς ὥστε ἀπελπίσϑην παρὰ πάντων, καὶ τρὶς τῶν ἀχράν- 
u » - 
τῶν μυστηρίων μετέλαβον: ὅπερ καὶ tie μοι ἐπῆλθεν ὃ 
, € , : - ,? ' - , 
θάνατος, 7 ϑεραπεέα muero. ἐμοὶ ϑυσχερῶν, γήρους 
τε καὶ ἀσϑενείας καὶ τῆς ἐνδείας. οἱὐυμόνον γὰρ τῶν πολ- 
d - -" à * : , - J , € , » 
415 λῶν χαλῶν M συνηϑῶν τῶν Εἰ νεύτητος ὑστερημένος ἡμῆήν, 
? * * Ld —- ? —- € —- 
ἀλλὰ καὶ αὐτῶν δὴ τῶν ἀναγκαίων τῆς καϑημερινῆς τροφῆς. 
Ψ e - ' ^ 
οἶμαι ὅτι ἡ ὑπομονὴ τῶν τοιούτων καὶ ἡ πρὸς ϑεὸν εὐχαρι- 
στία ϑεοῦ χάριτι αἰτία μέλλει εἶναι εἰς τὸ συγχωρῆσαΐ μοι 
- ^ 3.14 y , 3 - 
πολλὰ τῶν ὡς πρὺς αὐτὸν ἔπταισα" οὐδὲ γὰρ γέγονεν ἐν τῷ 
, € , γον -. L4 » € , Δ 3-1 
4". βίῳ ἁμάρτημα οὐδὲ πρᾶξις οὐτε ἀλληῆ πᾶσα γακίᾳ ἣν ἐγῶ 
, Lo |» LI - * 
οὐκ ἐπλημμέλησα ὃ ἀνάξιος καὶ ἀϑλιος, κατὰ γοῦν καὶ λύγον 
καὶ προαίρεσιν, ϑέσει τε xai γνώμῃ καὶ πρᾶξει ἐξαμαρτήσας 
» , . €- 
ὡς οὐδεὶς ἄλλος πώποτε. ὅμως λυτρωϑεὶς τοῦ Javarov κω- 


ST DU ee πο ἐστ τος 
v ς 


2. vog?" peo uoto" P 5. ψιχήσας P 


xini classem misit et Chersonesi Tauricae urbem magnam Capham 
occupavit. aestate anni 6984 in Valachiam profectus est cum omni- 
bifs copiis suis: unde anni sequentis mense Septembri victus magis, 
quam victor rediit, et, beglerbego in urbe Sophia relicto, ipse Adria- 
nopolim venit. 

Auni eiusdem Octobris die primo rheumatismus caput mihi et 
genua invasit, fluxitque tantum pituitae ex ore, naribus et auribus , 
üt omnes desperarent de salute mea et ter particeps fierem im- 
maculatorum mysteriorum. utinam me abstulisset mors, medicina et 
requies malorum meorum omnium, senectutis, infirmitatis et inopiae. 
etenim non solum multis optimis viris, quorum consuetudine usus 
eram inde ab adolescentia, sed etiam rebus ad victum quotidianum 
necessariis privatus eram. spero, tantorum malorum patientiam et 
gratum erga deum animum, ipso propitio, veniam impetratura esse 
multis, quibus eum offendi, peccatis. nullum enim est in vita hu- 
mana peccatum vel flagitium, nec ulla omnino nequitia, quam ego 
indignus et miser cogitatione, verbo et voluntate non commiserim, 
qui iudicio, proposito et actione peccavi, quanlum nemo unquam 


oo 


452 GEORGH PHRANTZAE 


φὸς ἐναπέμεινα ἐκ τῆς τοιαύτης ἀσϑενείας μέχρι πολλοῦ, ὡς 
οὐδὲ τὰ πλησίον μου σημαντήρια ἤκουον. καὶ ἵνα εἰς τὴν 
ἄνω πρόνοιαν ἀπαλλαγῶ μετὰ τὸ παρελϑεῖν τὰς ἐναπολει- 
φϑείσας μοι τοιαύτας ἡμέρας τῆς ζωῆς ἐπελθόντος μου τοῦ 
ϑανάτου, τῆς ἀναπαύσεως τῶν ἀνδρῶν, ὡς 0 ϑεῖος Tof προσ- 5 
ηγύρευσεν, ἐδεήϑην οὕτως τοῦ ϑεοῦ" “ἀλλ᾽ ti με, σῶτερ, 
ἀνάγχη παϑεῖν (τίς γὰρ οἷδε τὸ βάϑος τῶν σῶν χριμάτων ; 
τῆς μὲν σῆς φιλανϑρωπίας οἱονεί μου τὰ πάϑη βδελυττομέ-.- 
γης, τῆς δὲ δικαιοσύνης δρώσης τὸ ἑαυτῆς), εἰς γοῦν τὸν ἐκ- 
δεχόμενον λῆξιν τύνδε χρόνον δοῦναι δίκην ἐμοὶ παράσχου, 10 
Β ἀλλὰ μὴ εἰς τὸν μέλλοντα τὸν ἀπέραντον, ἔνϑα οὐκ ἔστι πρα- 
γμάτων ἀποχατάστασις. ἐνταῦϑα τοίνυν ἀναχαϑάρας, &nact 
χρησάμενος τοῖς eig τοῦτο φέρουσιν, οὕτω τῶν τῇδε μεταστή- 
σας ἀξίωσόν u& τοῦ μὴ τῶν σῶν ἐχπεσεῖν μὲ οἰχτιρμῶν ἐν τῇ 
δευτέσᾳ τε καὶ φρικτῇ παρουσίᾳ gov." ι5 


Τῷ δὲ ϑέρει τοῦ αὐτοῦ ἔτους cÓn& ὃ ἀμηρᾶς ἀποστεί- 
λας πλεῖστον στρατύπεδον χατὰ τοῦ Ναυπάκτου, ἵνα παρα- 
, » 7 - , ; £» , »*- e 
λάβῃ αὐτὸν, εἶτα εἰς τὴν ἀγίαν αυραν ἐπέλϑῃ" ὅϑεν βοη- 
- M , bd -— 
ϑείᾳ ϑεοῦ ovrt τὸν Navnaxvov παρέλαβε τῷ αὐτῷ ἔτει οὔτε 
* - € , M [i 49. LAM c , x E 
κατὰ τῆς ἁγίας ἸΠαύρας gA9ev, ἀλλ᾽ ὑπέστρεψεν azpazrog. 20 
, - , € - » w 
Τέλος τοῦ παρόντος ἱστοριχοῦ ἤτοι χρογνιχοῦ βιβλίου, 
παρ᾽ ἐμοῦ τοῦ συγγραφέως ποιηϑὲν αἰτήσει τινῶν εὐγενῶν 


3. ἐναποχλαύσχωΡ 6. ἄλλή μὲ M 16. evol" P — 48. 
ἀπέλϑῃ P 


ante. verum enim vero liberatus a morte, ex illo morbo diu ita 
surdus mansi, ut ne eius quidem, qui prope me loqueretur, véfba 
audirem. atque ut ad supremam providentiam reverterer, praeteritis 
his, qui mihi reliqui sunt, diebus vitae, et morte, requiete hominum, 
ut eam divus Iobus appellavit, sopitus, ita deum precatus sum: "quodsi, 
salvator, pati me necesse est (quis enim novit altitudinem iudicio- 
rum (uorum? siquidem benignitas tua detestatur miserias meas, iu- 
stitia autem facit, quod suum est), in tempus hoc, quod finem ha- 
bet, poenis me multa, non in futurum tempus, cuius nullus finis, 
nulla rerum reparatio est. hic igitur quum me purgaveris, usus mi- 
seriis omnibus, quae huc faciunt, ita me hinc transferre dignare, ut 
non excidam misericordia tua in altero tuo et horribili adventu." 
Aestate anni 6985 ameras ingentem exercitum misit, qui Naupa- 
etum caperet, deinde invaderet sanctam Mauram. verum auxiliante 
deo factum est, ut nec Naupactum subiiceret eo anno, nec sanctam 
Mauram adoriretur, sed re infecta rediret. 
Finis libri huius historici sive chronici, quem ego rogatu mo- 


* 


LIB. 1V. CAP, XXII. 453 


[4] 


Κερχυϑαίων, παρακαλούντων us ἵνα μὴ σιωπῇ παραλείψω ἃ 
οἶδα ὀφϑαλμοφανῶς καὶ ἤχουσα καὶ ἀνέγνωχα. x«i οὕτως 
ἔγραψα ἰδιοχείρως καὶ ἀπέδωσα ἀνὰ χεῖρας τοῦ εὐλαβεστά- 
του ἱερέως κὺρ ᾿Αντωνίου. καὶ οἱ ἀναγινώσκοντες εὔχεσϑέ 


μοὶ διὰ τὸν κύριον, εἰ ἔλαϑέ τε" τὸ γῆρας γὰρ τὸ ἐμὸν xad 


ἡ δεινὴ ἀσϑένεια οὖκ εἴασέ μὲ καλῶς διορϑῶσαι. ἐγράφη 
3 » ΠΝ - , , Z , /Á , , 
ροῦν &T&L τῷ ἀπὸ τῆς κτίσεως κόσμου snc, AMagriov x9, 
ἐνδικτεῶνος ἐνδεχάτης. 


bilium quorundam Corcyraeorum conscripsi, qui cohortabantur me, ut 
ne silentio premerem, quae vidissem oculis, audissem, legissem. ita- 
que manu mea haec scripsi et in manus sacerdotis religiosissimi An- 
tonii tradidi. lectores iguoscite mihi per dominum, si quid praeter- 
misi. senectus enim et summa infirmitas mea non siverunt me accu- 
rate omnia elaborare. seribebam anno a mundo condito 6986, men- 
sis Martii die »9, indictione undecima. 


——  — 


IOANNIS CANANI 
DE CONSTANTINOPOLI 


ANNO 1499 OPPUGNATA 


NARRATIO. 


ku ΟΝ 


ἐν ATAKOUSAO οὐλε Dii 


τον τς γανι. 


I124NNOT TOT KANANOT 
AIHIHZIZ 


AIEPI TOT EN KONZTANTINOTIIOAEI ΓΕΓΟΝΌΤΟΣ 
IIOAEMOT KATA TO c3* ETOZ, 


OTE O .4MOTPAT IIEIZ ILAPEIIEXE TATTH META 
ATNAMEQZ BAPELAZ, K AI IIAPOAITON TATTHN EKPATEI, 
EI MH H TIIEPAITNOX MHTHP TOT KTPIOT TAÁATTHN 
EdoTAARE. 


IOANNIS CANANI 
NARRATIO 


DE BELLO CONSTANTINOPOLITANO ANNI AB ORBE 
CONDITO 6930, CHRISTI 1422, 


CUM AMURAT-BEIS FORTISSIMORUM MILITUM EXERCITU 
IN EAM IRRUPIT, QUAM ET EXPUGNASSET UTIQUE, NISI 
IMMACULATISSIMA DEI MATER CONSERVASSET. 


“Πυστήριον βασιλέως κρύπτειν καλόν, τὰ δὲ ἔργα τοῦ ϑέεου. 18; 
᾿ , » “ ^ € » - , 
ἀναχήρυττειν ἐγδοξον * εἶπε γὰρ ὃ ἀγγελος τῷ Tof. 
τοῦτο νῦν καὶ ἐμὲ λίαν ὠϑεῖ καὶ ϑαρρύνει καὶ τολμη- 

ρὸν ποιεῖ κήρυκα, ὕπως τὸ πανϑαύμαστον ϑαῦμα τῆς πανα- 


Boraméntad regis abscondere bonum est: opera autem dei revelare 
honorificum est, dixit angelus Tobiae. hoc itidem nunc me compel- 
lens animos addit, et audacem praeconem eflicit, ad maxime admiran- 
dum miraculum sanctissimae meae enarrandum. verumtamen inscitia 


458 IOANNES CANANUS 


yag μου διηγήσομαι. ἐκκόπτει δέ μὲ ἡ ἀπειρία τοῦ λόγου, 
ἀντωϑεῖ δέ μὲ πάλιν καὶ ἕλκει τὸ ἴδιον τῆς ὀρέξεως, τὸ ἀν- 
ϑρώπινον πάϑος. καὶ ἥττημαι, καὶ τὴν ἧτταν ὁμολογῶ, καὶ 
Ρ. ν88 ἀπὸ τούτων τὴν ἱστορίαν ἠρξάμην. καὶ δέομαι τοὺς ἀναγι- 
γώσχοντας ταύτην καὶ τῶν γραμμάτων τὴν πεῖραν ἔχοντας, 5 
μήτε τὸν κύρον τοῦ λύγου ἀκηδιάσωσι μήτε τὴν σολοικοβάρ- 
βαρον καταγνώσονται φράσιν, ἐπεὶ χἀγὼ τῆς ἀπειρίας μου 
τῶν γραμμάτων ὁμολογῶ τὴν ἀσϑένειαν. ἀλλὰ οὐδὲ διὰ σο- 
φοὺς ἢ λογίους ἔγραψα ταῦτα, ἀλλὰ διὰ ἰδιώτας καὶ μόνον 
ὡς καὶ ἐγὼ ἰδιώτης, ἵνα οἱ ἰδιῶται ὡς ἰδιῶται ἀπεριέργως 1 
καὶ ἀκαταγνώστως ἀναγινώσχουσι ταύτην. διὰ δὲ δὴ ταῦτα 
πάντα τολμηρὸς ἐγενόμην γραφεὺς τε καὶ κῆρυξ, καὶ τὸ πολυ- 
B ϑούλλητον ϑαῦμα τῆς παναγίας καὶ τὴν «a9 ἡμῶν τῶν ᾿4γαρη- 
γῶν ἐπιδρομὴν καὶ τὴν πολιορχίαν τῆς πόλεως ἱστόρησα κατὰ 
τὴν τοῦ λόγου μου δύναμιν, καὶ ἀπὸ τούτων ἠρξάμην. I 
"Ev ἔτει τριαχοστῷ δευτέρῳ τῆς ἡγεμονίας τῶν βασιλέων 
ἹΠανουὴλ τοῦ Παλαιολόγου xoi τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Ἰωάννου, ἐν 
τῷ ἑξακισχιλιοστῷ ἐννακοσιοστῷ τριαχοστῷ ἔτει, ἰνδικτιῶγος 
πεντεχαιδεχάτης, δεκάτῃ μηνὸς ᾿Ιουνίου ἡμέρᾳ, τρίτῃ, τῆς 
ἡμέρας ὥρᾳ δευτέρᾳ, κατέδραμεν αὖϑις ἄφνω στρατιὰ xa 2 
ἡμῶν ἸΠουσουλμάγνων, δὶς πέντε τὸν ἀριϑμὸν χιλιάδες, ἔχον- 
τὸς χαὶ στρατάρχην ἄνδρα μανὸν καὶ αἱματοβόρον, καὶ τὸ 
ὄνομα τούτου ΠΠιχάλπαϊς ἐκαλεῖτο, καὶ πᾶσαν πόλιν καὶ χώ- 
αραν τὴν ὑπὸ τὴν βασιλικὴν ἔξουσίαν ἐν μιᾷ καιροῦ δοπῇ 


orationem interrumpit; sed rursus me concitat trahitque desiderium, 
humanus scilicet affectus. victus sum, et victoriam confiteor, et ex 
his historiam ordior; rogoque lectores meos, qui litterarum usu satis 
imbuti sunt, ne satietatem orationis fastidiant neque dicendi formu- 
las soloecas ac barbarie plenas condemnent, cum ipse inscitiae meae 
imbecillitatem profitear: immo ipse haec neque doctis neque erudi- 
tis, sed imperitis, mihi imperito similibus, scribam, ut imperiti im- 
peritorum more incuriose, et absque eo quod criminis notam inferant, 
perlegant. propter haec omnia audax scriptor factus et praeco, omnium 
ore decantatum ac concelebratum sanctissimae virginis miraculum et 
sdversum nos Agarenorum irruptionem et urbis obsidionem, pro ora- 
tionis meae modulo, scripto tradidi; et ab his exorsus sum. | 
Anno trigesimo secundo imperii Manuelis Palaeologi et Iohannis | 
illius filii, orbis conditi sexies millesimo nongentesimo trigesimo, in- - 
dictione decima quinta, decimo mensis Tunii, feria tertia, diei hora 
secunda, rursus adversum nos Musulmanorum exercitus ad decem mi« 
lia hominum numeratus, ductore viro vaesano et sanguivoro, Michalpei 
nuncupato, extemplo irrupit, et universas urbes totamque regionem im- 


| 
1 


"εὐ NW. 


j DE CONSTANTINOPOLI OPPUGNATA. 459 


ὕπο τὴν ἑαυτῶν ἐποιήσαντο, καὶ ἡμὰς ἀπεστέρησαν τῆσδε τῆς 
᾿πύλεως πάντα τὰ πλησίον, καὶ ταύτης ἔφϑειραν ἐλεηλάτησαν 

αἰχμαλώτευσαν, καὶ τοὺς μὲν τῶν ἀνδρῶν κατέσφαξαν, τοὺς 

δὲ xai πόρρω τοῦ Ἰκονίου καὶ ᾿Αρατζάπητας Κύφας διαβι- 
5 βάσαντες, τὰς δὲ γυναῖχας ἀσελγῶς αἰσχρουργήσαντες, τὰ δὲ 
βρέφη εἰς περιτομὴν τῷ IMoaue9 προσέφερον, καὶ πᾶν ζῶον 
ὑπὸ ζυγὸν καὶ ἄζυγον διέφϑειραν καὶ ἠφάνισαν. τὴν δὲ ζη- 
μίαν τῶν γεννημάτων xoi τῶν ἀμπελώνων τὴν λύμην τίς ἄρα 
καὶ ποία δυνήσηται γλῶσσα ταύτην ἐξιχνιάσαι; xod γὰρ ἐν 


οτῷ καιρῷ τῆς συγκλείσεως ἀπαραπροσδοχήτως κατέδραμον καὶ D 


c . , , νι ς * * , ἃ CY ' * 5 
ἡμᾶς ἀπέκλεισαν, καὶ ὑπὸ τὴν δεσποτείαν αὐτῶν πάντα τὰ ἔξω 
$9.73 » - 1 , * ^ 
ἐγένοντο. τὸ δὲ xai πῶς καὶ πόϑεν xai δι’ ἣν αἰτίαν 7j συμφορὰ 
καὶ φϑορὰ καὲ ταῦτα τὰ δεινότατα χαλεπὰ τοῖς δυστυχοῖς 
, » c » . 
xai ἀϑλίοις ἐπέβη Ῥωμαίοις σιωπᾶν ἡμῖν ἄμεινον ἔδοξεν. 
δ τῆς δὲ πιχροτάτης μάχης ἐκείνης καὶ τοῦ φρικωδεστάτου πο- 
. , ΄ * x , 
λέμου τὸ πέρας χρὴ διηγήσασϑαι. τὸ uiv γὰρ πρῶτον στρά- 
τευμα τῶν Πουσουλμάνων ἐκείνων τῇ δεκάτῃ τοῦ Ἰουνίου 
κατέδραμε καὶ ἡμᾶς ἀπέκλεισεν, ὡς προέφημεν, τῇ δὲ εἰκοστῇ 
, € , , , 
τούτου ἑτέρα ἐφάνη στρατιὰ ΠΠουσουλμάνων ὡς νέφος χαλά- 
o ξης πλήρης καὶ τετρυγὸς ὀλέϑριον, καὶ πᾶσαν xci παντοίαν 
c ^ » , , - * HE 5 
τὴν ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων ἠἡμαύρωσαν γῆν, καὶ ὡς φλὸξ ἀστρα- 
πῆς καιομένης πάντα κατέκαυσε καὶ ἐνεπύρισε, καὶ πᾶν 5v- 


2. ταῦταϑ 3. χατέφραξαν vulgo 20. ὀλέϑριος vulgo 


perio obnoxiam momento temporis subegit, spoliavitque nos omnibus 
circa hanc urbem locis bonisque evertit, partim rebus deletis, partim 
praeda surreptis, partim in servitutem abactis; ex hominibus hos qui- 
dem neci tradidit, alios longe et ultra Iconium et Aratzapetas Cyphas 
transmisit, mulieribus vero ad impuritates omnes et turpia sibi expositis, 
ad vota quisque sua quantum libido tulit, abutitur; pueros circumci- 
dendos Moametho offerunt; animalia tum iugum ferre nata tum iniugata 
trucidata penitus abolerunt; damna vero quae ex concisis fruticibus 
et vineis devastatis consecuta sunt, quis unquam aut quae oratio 
consequi poterit? nam statim atque urbs concludi coepta est, prae- 
ler exspectationem impetu facto nos obseravit, omniaque quae extra 
erant in potestatem suam redegit. tantae vero calamitatis interne- 
cionis et atrocissimorum infortuniorum, quibus miseri ac infelices Ro- 
mani oppressi sunt, modum originem et causam silentio praeterire 
salius esse duxi, enarrare vero necessarium pugnae illius acerbissimae 
et horridissimi conflictus exitum. primae etenim Musulmanorum co- 
piae, ut diximus, decimo Iunii die irruentes nos in urbe occlusere. 
vigesimo eiusdem alia Musulmanorum manus adveniens, veluti nubes 
grandinis plena, et perniciose perstrepens universam Romanis obe- 


P. 18g 


άθο IOANNES CANANUS 


λον γάρπιμον καὶ δένδρον εὔκαρπον xai τὰς κουρβούλας τῶν 
ἀμπελώνων ἐκ δίζης ἀπέτεμον, καὶ πᾶν ἄλλο δεινὸν καὶ ὑλέ- 
9otov καϑ' ἡμῶν ἐποιήσαντο. ὅ δὲ στρατάρχης ὅ μέγας καὶ 
πιάντων ἐκείνων ἀμηρᾶς καὶ δεσπότης ἔφϑασεν. ἦλϑε μανὸς xai 
ἠγριωμένος, ἀλαζών, énrouévog, ὑπέρογκος καὶ γαυριωμένος καὶ 5 
τὴν ὀφρὺν εἰς οὐρανὸν αἴρων, καὶ ὑψηλὸς παρὰ τιώντας ἐνόμωζεν 
εἴἶγαι, καὶ ὑπελάμβανε παρ᾽’ αὐτοῦ διοιχεῖσϑαι τὰ πάντα, xai 
Βύπὸ τὴν ἐξουσίαν αὐτοῦ ἄγεται ἅπας Ó κόσμος. ἀλλὰ xat 
πάμπολλα ἄγων μηχανικώτατα καὶ μαχιμώτατα ἔργα, προσ- 
δοχῶν δι' αὐτῶν μέρος τοῦ τοίχου χαλάσαι τῆς πόλεως vul τ΄ 
ἀπὸ τούτου ταύτην καταχρατῆσαι xci τοὺς Ῥωμαίους αἶχμα- 
λωτίσαι καὶ τοῦ Χριστοῦ τὸ ὕνομα ἀποσβέσαι. ἀλλὰ xci 
στρατιὰς στρατιῶν καὶ γενεὰς γενεῶν καὶ πλήϑη πληϑῶν, πε- 
ζῶν καὶ ἱππέων, ἔσχε τοσοῦτον ὥστε ἅπας ὃ κύσμος ἐχεῖνος — 
ἐσχέπετο ὑπ’ ἐκείνων. τότε δὲ αὐτοῦ τῇ χελεύσει τοῦ lMav- i5 
ρὰς Πεί, τῇ κλήσει τε τοῦ δεσπότου τῶν Τούρκων, ποιοῦν- 
ται παστίαν μίαν. ἀλλ᾽ αὕτη ἡ μία πολλὰς ὑπερέβην μεγί- 
Corovg καὶ γὰρ ἀπὸ τὸ ἕν ἄκρον τῆς πόλεως τῆς Χρυσίας ἕως 
τὸ ἕτερον ἄκρον τῆς ᾿Ξυλοπόρτης ἐχράτει. xai ἦν δὲ ἡ πα- 
στία πλησίον τοῦ κάστρου ὅσον τύξου βολήν, καὶ οὐ πλέον. χο 
καὶ ἦν δὲ πᾶσα στερεὰ καὶ ὀχυρωτάτη ἀπὸ ξύλων μεγίστων 
καὶ χονδρῶν σανίδων. καὶ πλοχοτὰς ἀπὸ βέργας ἔϑηχαν 
ἔμπροσϑεν τῆς παστίας, ἵνα δέχωνται τὰς σαγίττας τῶν «τὐ- 


dientem regionem devastavit, et veluti flamma ardens fulguris omnia 
incendit et funestavit, et omne lignum fructiferum et arborem laetos 
et uberes fructus ferentem et vitium truncos radicitus effodit, reliqua- 1 
que atrocia ac perniciosa in nos exaggeravit. sed primarius copiarum — 
dux, eorumque ameras et dominus, tandem pervenit. pervenit vero fu- 
rens, efferatus, superbus, tumens, inflatus et iactabundus. supercilium 1 
in coelum extollens super omnes se eminere existimabat, et a se gu- 
bernari omnia suspicabatur, totum denique orbem sibi obnoxium re- 
putabat. quinimo quamplurimis machinis aliisque bello apprime ne- 
cessariis advectis, moenium civitatis partem posse se disiicere, inde- 
que eam suo dominatu subiicere, Romanos in captivitatem adducere et 
Christi nomen abolere confidebat. hic innumeris fultus exercituum 
phalangibus, nationumque omni genere constipatus, et numerosissina 
tum peditum tum equitum multitudine fretus, omnia ea loca conmte-- i 
gebat. tunc mandato hortatuque Turcarum domini Murat-Bei agger 
extruitur, plures alios eosque maximos superans: quippe ab extremi- 
tate una urbis, Chrysiae nempe portae, ad aliam Xyloportae exten- 
debatur, non plus sagittae iactu a moenibus distans, valide undique 
constructus ac firmissimus, lignis ingentibus, crassis tabulis et com- 


DE CONSTANTINOPOLI OPPUGNATA. 46: 


Eo» xai τῶν τζαγρῶν τῶν Ῥωμαίων, καὶ τῶν βουμπάρδων 
τὰς πέτρας. ὕπισϑεν δὲ ταύτης ἐϑέσπισεν iva ἵστανται στρα- 
τιῶται ἐκ πασῶν γεγεῶν τοῦ στρατεύματος τούτου τολμηροὲ 
καὶ ἀνδρεῖοι, τὸ μέν, ὡς τὸ ἔϑος, εἰς προσοχὴν τῆς παστίας, 
bro δὲ ἵνα φυλάσσωνται δι’ ἐκείνης, οἱ δὲ ἵνα μάχωνται ἐξ 
ἐχείγνης ὕπισϑεν μετὰ τζαγρῶν τε καὶ τόξων καὶ τῶν σκευῶν Ὁ 
τῶν μεγάλων xai τῶν μικρῶν τῶν ἀπείρων ὧν ἔφερον διὰ 
τούτου. τὰς δὲ σχευὰς τὰς μεγίστους ἐχείνας, ὅποίας εἶχον 
τὰς ἐλπίδας ὅτε δι’ ἐχείγας τὰ τείχη τῆς πόλεως ϑέλουν χα- 
ολάσειν χαὶ ἀπὸ τούτου τὴν πύλιν αἰχμαλωτίσαι, ἔστησαν πε- 
ριέργως εἰς τόπον ἐν ᾧ σοῦδαν οὐκ εἶχεν ὅμοίαν σουδῶν τῶν 
ἑτέρων, ἀλλὰ κεχαλασμένη ὑπῆρχεν, καὶ ἔχπαλαι γέμουσαν 
χῶμαν, καὶ ἄντικρυς ταύτης πύργος εὑρέϑην ἐκ συμβάσματος 
λίαν σεσαϑυωμένος xai ἐσχισμένος ἀπὸ ἄνωϑεν ἕως χάτω. 
ἢ χαὶ προσδοκῶντες οἱ Τοῦρκοι ὅτι τῶν μεγίστων βουμπάρδων 
αἱ πέτραι τὸν σεσαϑρωμένον πύργον ἐκεῖνον ϑέλουν χαλάσειν, p. 19o 
καὶ ἐπεὲ ὃ τόπος σοῦδαν οὐκ ἔχει τοὺς Τούρκους νὰ &uno- 
δίση, ἀχωλύτως εἰς τὸ ἔξω κάστρον ϑέλουσι φϑάσειν, καὶ ἐκ 
τοῦ χαλάσματος τοὺς Ρωμαίους ϑέλουν διώξειν, καὶ τὴν nó- 
λιν ϑέλουν δουλώσειν. πλὴν εἰς χενὸν ἐχατήντησε τέλος ἡ 
τῶν ἀσεβῶν προσδοχία, ἐπεὶ ἑβδομήκοντα βοχία τῆς βολῆς 
τῆς μεγίστης ἐχείγης τὸν σεσαϑοωμένον ἐκεῖνον ἔχρουσε πύρ- 


12. γέμουσαϑ 


plicatis virgis ac viminibus anteriore sui parte communitus, ut sagit- 
tae arcuum tzagrorumque ἃ Romanis emissae saxaque bombardarum 
exciperentur. (in aggeris posteriore parte, ut ille praeceperat, milites 
omnis generis ex exercitu selecti audaces fortesque permanebant, tum 
ut pro more aggerem defenderent, tum ut ab eo defenderentur, inde- 
«ue pugnam retro stantes cum tzagris et arcubus aliisque machinis, 
et parvis et ingentibus, prope innumeris, hanc ob causam advectis, 
consererent. apparatus vero reliquos, eosque ingentes, quibus se spe- 
rabant moenia urbis posse disiicere indeque civitatem capere, accu- 
rate eo in loco erexere in quo nulla fossa aliis consimilis erat, cum 
ruinis convulsa ab antiquo tempore terra oppleretur. evenerat quo- 
que ut turris illi adversa maxime putris et ruinosa ab ima sede ad 
verticem summum  diffinderetur. hinc Turcae sperabant ingentium 
bombardarum saxis putrem illam ac fragilem turrim facili sese nego- 
tio in planum effusuros, et cum nulla esset fossa quae retardaret im- 
petus, ex facili in exteriorem urbem illapsuros, deque illa ruina Ro- 
manum militem repulsuros civitatemque debellaturos. verumtamen 
impiorum confidentiae exitus non respondit: namque licet turris pu- 
ida machinae maximae septuaginta ictibus contusa fuisset, nulla inde 


462 IOANNES CANANUS 


yov, καὶ οὐδεμίαν βλάβην τοῖς “Ῥωμαίοις τοῦτο προυξένησδν, 
ἀλλ᾽ οὐδὲ τοῖς Τούρκοις ὠφέλειαν. ἦν γὰρ 0 τόπος καὶ σοῦδα 
xai πύργος πλησίον Κυριακῆς τῆς ἁγίας, μέσον Ῥωμανοῦ 
τοῦ ἁγίου καὶ τῆς Χαρσῆς τὲ τὴν πύλην, καὶ πλησιέστερον 
Βτούτων εἰς τὸν ποταμὺν τὸν ἐπονομαζόμενον “ύχον. καὶ 
ταῦτα μὲν περὶ τῶν βουμπάρδων τὴν ἀπραξίαν" περὲ δὲ 
τῶν ἄλλων τῶν κατασχευῶν τῶν μαχίμων, τῶν παντοίων 
ἐχείνων τῶν χατὰ τῆς πόλεως εἰργασμένων εἰς πολιορχίαν 
ἐχείνης καὶ ἀφανισμὸν τῶν Ρωμαίων, τίς διηγήσεται ἄρα; 
πλὴν ἐκ τῶν πολλῶν ὀλίγας διηγήσομαι ἄρτι. πύργους ξυλέ- 1 
γους μεγίστους μὲ τροχοὺς σιδηροδεσμουμένους πολλοὺς ἐποιή- 
σαντο τότε, ὅσον τὸ ὕψος τῶν πύργων τῆς πόλεως: μᾶλλον 
καὶ ὑπερεῖχον ἐχείνους. καὶ ζεύγη βοῶν καὶ βουβαλίων ἀπεί- 
ρων εἴχασιν ἐξ ἑτοίμου, ἵνα τοὺς πύργους ταυρίσουσι μετὰ 
σχοινίων καὶ πλησίον τῆς σούδας φέρωσιν καὶ ἐξ ἐκείνων τὸ τ 
ἔξω κάστρον πολεμήσωσι καὶ ἀφανίσωσιν. ἀλλὰ καὶ φαλκού- 
Cua ἐποιήσαντο xoi χελώνας xai ἀρχουδάμαξα καὶ ἀλλα πολλὰ 
ξύλινα καὶ μηχανικώτατα ἔργα, καὶ ἑλεπόλεις ἐκατεσχεύασαν 
καὶ μηχανικὰς ἀγκάλας μὲ τροχοὺς μιχρούς, καὲ μεγάλας σχε- 
παστὰς καὶ μεσέας ὑπὲρ ἀριϑμὸν διεπράξαντο, καὶ κατέναντι 2 
τῶν πόρτων τῆς πόλεως τεράστια μεγάλα εἰργάσαντο, χαστρή 
ξύλινα ὑπερμεγέϑη ἐποιήσαντο μὲ τροχοὺς σιδηροδεσμομένους, 
ὥστε τοὺς ϑεωροῦντας ἐκεῖνα καὶ ἀγνοοῦντας τῶν κάστρων 


2. ἢ»] πλὴν vulgo 


Romanis noxa, nullum hostibus emolumentum accessit. erat vero lo- 
cus et fossa prope templum sanctae Cyriacae, inter sanctum Roma- | 
num et portam Charsae, propius flumini cui Lyco nomen. et haec qui- 

dem de bombardarum irritis et sine profectu ictibus. de reliquo vero | 
apparatu bellico, vario quidem illo ac multiplice ad obsidendam ur- 
bem Graecosque dissipandos congesto, quis enarraverit? ipse ex 
multis pauca admodum in medium proferam. turres ligneas maximas, | 
rotis ferro colligatis, multas eo tempore compegerunt ad altitudinem | 
urbis turrium, quas etiam superabant; iuga boum ac bubalorum in- Ὁ 
numera, qui traherent eas funibus et ad fossas eveherent cum opus. 
fuisset, congesserant, ut illis munimenta urbis exteriora oppressa dis- | 
iicerent. item phalcunia, testudines, arcudamaxa diversaque alia li-. 
gnea ex abdita mechanicorum disciplina instrumenta et obsidionalia | 
fabricarunt; necnon ancalas cum rotis parvis, ingentes etiam et coo- 
pertas et medias supra numerum confecerunt, et adversus urbis por- | 
tas monstrosas magnasque machinas condiderunt, castella lignea quam. 
maxima rotis ferro circumligalis innixa; ita ut ea intuentes et urbium: 


: DE CONSTANTINOPOLI OPPUGNATA. 408 


τοὺς πολέμους, καὶ τὸ ἀχρησίμευτον γὰρ ᾿ἐχκείγων καὶ λίαν. 
4 ᾿ ἐξέπληξε, καὶ μέγα ἐϑρόησε. ἀλλὰ καὶ τὴν γῆν ἄλλοι ἔσκα- 
ο πτὸν ἐκ τῆς παστίας ὄπισϑεν , xoi εἷς βάϑος πολὺ ἐκατέβη- 
σαν, ὡς ἵνα κάτωθεν ἀπὸ τὴν κάτω ὄψιν τῆς σούδας περά- 
δ σωσιν ἀϑεώρητοι τὴν νύχτα ἄνω ἱσταμένων Ῥωμαίων xai 0 
p αχομένων᾽, xai φϑάσωσιν εἰς τὰ τείχη τοῦ καϑολιχοῦ χαὲ 
μεγίστου κἀσερῦυ τῆς πόλεως, χαὶ κόψωσι τοῦτο λαϑραίως 
πάντων, καὶ πουντελειάσωσιν κατὰ τὸ ἔϑος τῶν πολεμούντων, 
| εἶτα πῦρ εἰς τὰ ξύλα τῶν πουντελείων ἀνάψωσιν, ὅπως τὴν 
L0 Ξυλένην χατασχευὴν τὴν κρατοῦσαν τὸ χάστρον καταφλέξωσιν, 
καὶ ἄφνω πεσοῦνται τὰ τείχη τῆς πόλεως, καὶ ἅμα εὐϑὺς 
τῶν Τούρκων τὰ στρατεύματα ϑρασέως κατὰ τῶν Ῥωμαίων 
ἐμβάλλουσιν καὶ ἐκ τοῦ χαλάσματος ἐχείνου διώωξουσιν καὶ 
τὴν πόλιν χρατήσουσιν. ἄλλοι τοὺς ἀγωγοὺς ἐγύρευον τοὺς 
[5 ἔκπαλαι εὸ νερὸν εἰς τὰς στέρνας τῆς πύλεως ἔφερον, ὅπως τινὰ 
ἔξ αὐτῶν ἐπιτύχωσιν, καὶ λαϑραίως τῶν Ῥωμαίων διὰ τοῦ 
ἀγωγοῦ ἐντὸς γενέσϑαι τῆς πύλεως νυχτός, ἀπαραπροσδοκήτως p. τοι 
ταύτην χρατήσουσεν χαὶ αἰχμαλωτίσουσιν. πλὴν καὲ κήρυχας 
ἐξαπέστειλε πανταχόϑεν ὃ δεσπότης τῶν Τούρχων, xai διε- 
ὁ λάλησαν οὕτως, καὶ εἶπον ἐνόρκως Urt τῆς πόλεώς τε τὸν 
πλοῦτον καὶ τὸν λαὺν ἅπαντα ὃ ἀμηρᾶς εἰς διαχομὰν παρα- 
᾿δίδη καὶ κοῦρσος τοῖς ΠΠουσουλμάνοις, καὶ φϑάσετε εἰς τὸ x£o- 
dog. ταῦτα μὲν εἶπε, μετὰ τεχνάσματος δὲ τοιούτου ὅπως νὰ 
συναχϑῶσι τὰ στρατεύματα πάντα τῶν MovoovAuavov, ὅποῖον 


7. κάψωσεϊ σχάψωσι 17. γενόμενοι 


violentas invasiones ignorantes, licet ex illis nulla consequeretur uti- 
litas, in stuporem acti prae metu occiderent. alii terram post agge- 
rem suffodientes ia profundum ingens sese immerserant, ut subterra- 
neo gressu infra aggerem invisi nocte, Romanis sursum confligenti- 
bus, αὖ muros ingentis castri urbis pervenirent, illudque clanculum 
effoderent et pro more obsidentium stipitibus suffulcirent, tum faci- 
bus illatis incenderent, ut apparatu ligneo castrum sustinente combusto 
subito civitatis muri corruerent, sicque illico audacterque Turcarum 
exercitus in Graecos irruerent, et ex ruina illa fugatis hostibus urbe 
potirentur. alii conductus, qui antiquo aevo in civitatis cisternas aquam 
deferebant, seduli conquirebant, ut per eos, si sors se obtulisset, clam 

noctu urbem ingressi, inexpectati cives adorirentur et servitute op- 
primerent. misit praeterea ad omnes Turcarum Princeps praeconem, 
qui ita voce declararet et iureiurando firmaret, "urbis divitias omnes 
et universum populum ameras praedam rapinamque Musulmanis con- 
cedit: ad pulchram itaque praedam alacres accedite." δὲ haec qui- 


464^ — 5 ^ 08NNES ÜXNANÜS “Ὁ Ὁ 


xal ἐγένετο. cr0r8.- Q6 yàp ἐξεχύϑὴ καὶ quum "dé τὰ ἔϑνη τῶν. 
Π]ουδουλμάνων πῶς ᾿ἐπαραδύϑην ἢ AA εἰς | διαγοῦμὰν καὶ o^ 


D αἰχμαλώοϊαν;, σχεδὸν “ἔκ πάσης γῆς καὶ "γενεᾶς ΤηΠδυσουλμά- | 


vo» ἔφϑασαν πρὸς τὸ κέρδος "nu μόνον. οἱ ἐπιστήμονες εἰξ΄ 
τὰ" χοὐρσῆ χαὲὶ τοὺς πολέμους, ἀλλὰ καὶ οὗ ἀνὲπιστήμονες a5. 
σαϑαϊδες , τουτέστι ἡραγματεῦται, ἱχαταλλάκταῖ; ᾿μυροψοὶ "δὲ "2 
T Üayxdgot , ἀλλὰ καὶ Tovgxdor ᾿Ἰδλλὸδὲ δὲ “καλογέροι:" iu αἰτίας" 
τόϊαύτης ἐσυνήχϑησαν πάγτεξ, οἱ μὲν στρὰτιῶται διὼ τὸ og 
c06; οἱ δὲ δαῤλίδες ἵνα ἀγοράδουν τὰ xóvgoipità - ἤγουν τοὺς ἢ 
αἰδῥιὰλωώτουος sul οἱ uà» τὰς  yvyui*acy" ἄλλοι τοὺς ἄνδρας, 1 


"ἀχχδὶ “τὰ "βρέφη "xal ἄλλοι τὰ ζῶα καὶ ἄχλοι τὰ πράγματα, 


οἱ δὲ TóvgxoxaXoyégbi τὰς καλογβαίας" ἡμῶν χέρδος καὶ κοῦρ-: ἢ 


Cog εὐεργεσίαν và ἔχουν" παρὰ 100 "déonózov τῶν Τούρκιον. * 


did γοῦν τὴν πιρόδδδλίαν ταύτην ἐσυνάχϑησαν" ix πάδης Τῆς 
γῆς Ἰηουσδύλμάνων ἀναρίϑμῆτα πλήδη). ὥστε ἐκαξεϑαύμαΐξον 15 
πάντες, ot ϑεωροῦνξες τὴν πλησμονὴν τοῦ φωσάτοῦυ." ᾿ντῦτε δὴ" 
καὶ σάγίετας σύνῆξαν τοσοῦτον ἀναρίϑμητον 'πλῆϑος ὥστε ἐδυσ! 
ziüroUhtv: τὸ πρῶτον τὴν φήμην" ποῦ “λόγου. Sod "τοῦδ᾽ λολέ-' ( 
μοῦ" τὴν: ὥραν. 3j δὲ συναγωγὴ vovrüv ἐγένετο οὕτως" πᾶσα ' 
οἰχίω παντὺξι ἀνθρώπου. τοῦ εὐρισβδμέγου" El vv. δεσποτείαν ao 
τῶν. Τούρκων ἀνατολῆς καὶ δὐσεῶς πάσης “δέδωκε τούτων ixd- 
στὴ" dAó. δέχα ἕως sixoot σαγίττας: TOV τόξων... ἀλλὰ xa. 


Ὁ πλείονας τούτων ἐτόξευσαν τοῦ πολέμου τὴν ὥραν, ὁποίας τὸ 


$57: Wa» «οἷς ." οἷν κα EL . ἢ, ul dti vé t ἐπεὶ ὁ " 
dem2tfe eo consilio, ut^simul ómnes Mtüsulminorum: Mibacs: quod* * 
et factuni est;'cóncurrerent. namque ut nuncius ille ad Musulmano- ὁ 
runi nationes allatus. est, reginam''ürbium in praedam esse datam et. τ 

servitutem, fere ex universa' terra 'et Maüsulmanorum: nationibus ad lu- ν 
colis propositum advolarunt , non tantum bellandi praedandique gnari, 
sed. et inexperti aliusque' generis ac artificii homimes, veluti. mercato-. 
res; numularii , ünguentarii , calceolarii, séd ex Turcis etiam qui'se ^ 
solitariae vitaé astrinxerant. ob similem omnes causam. accurrerumt, . | 
milites praedandi. causá, alii ut praedam servituti addictam, alii mu- 1 
lieré$, alii viros; alii puerós, alii animalia, alii supellectilem redime- : 
rent;'solitarii imoniales hostras praedam rapinamque sibi concedi a 
T'urdafiim^ principe: iipetrarent. «hac expectatione ex universo terra- | 
rum orbe*innumera pfope'Musulmanorum multitado'collecta est, ut. - 
quicunque copias affluentes intueretur, obstupesceret. tum et sagit- - 
tarüm' abundantia 'tanta cumulata. est,, ut prope: incredibilis de ea ru-; 
mor'nobis videretur, donee tempore 'bélli id experti «credidimus. hoc. 
vero modo ea abundanti procurata ests singulae domus cuiuscunque 
honiinis; qui sub'potestate^et dicione Turcarum erant, sivesis in Oriente | 
sive Occidente shabitarét sagittascarcuum non 3ninus decem ad yiginti | 


^& 819m, 


DE CONSTANTINOPOLI OPPUGNATA. 465 


ἁρματοφυλάκιον εἶχε τοῦ Τούρκου xai và TaQycoia TOU φω- 
᾿σάτου. εἶχε. xai μετ᾽ αὐτοῦ τότε σιδηροδεσμομένους τοὺς 
᾿ἀποχρισιαρίους τοῦ βασιλέως, ὁποίους αὐτὸς ἠτήσατο μᾶλλον 
ἵνα πέμψῃ περὲ εἰρήνης τὲ καὶ ἀγάπης. αὐτὸς δὲ ὡς βάρ- 
βᾶρος ὠμὸς καὶ ἀπάνθρωπος σίδηρα καὶ φυλακὰς αὐτοὺς κα- 
τεδίκασε, καὶ τοὺς ἀναιτίους ὡς ὑπαιτίους ἠπείλει εἰς ϑάνα- 
τον, προβαλλόμενος δὲ τάχα καὶ αἰτίαν, ἀλλὰ ψυχράν: ἔλεγε 
γὰρ διότι μὲ οἱ Ῥωμαῖοι ἀναισχύντως συνέτυχον, διὰ τοῦτο 
αὐτοὺς εἰς φυλαχὴν κατεδίχασα. ἀλλὰ. χαὶ τότε τις τῶν 
ἸΠουσουλμάνων ὑψηλός τὲ καὶ μέγας καὶ φοβερὸς παρ᾽ ἐκχεί- 


νοις, ὡς ὅτε ἐκ σειρᾶς τε καὶ γένους τοῦ lMovyovuir κατή-Ῥ. τοι 


γετο. τοῦτον καὶ ὡς πατριάρχην αὐτὸν ἐτιμοῦσαν, καὶ ὡς 
προφήτην αὐτὸν προσεχύγουν, xai ἐσέβοντο τοῦτον ὡς αὐτὸν 
τὸν Μῆωάμεϑ. τοσοῦτον καὶ τοιοῦτος μέγιστος ἣν ἐχεῖνος ὅτι 
"τὴν ϑυγατέρα τοῦ ἀμηρᾶ καὶ δεσπότου τῶν Πή]ουσουλμάνων 
παρϑένον οὖσαν ἥρπαξε παρὰ γνώμην ἐκείνου καὶ ἔφϑειρε καὶ 
ἐχράτησε, καὶ ἔσχεν ἐκείνην ἐν τῷ κοιτῶνι καὶ τῷ κλινιδίῳ ἐκεί- 
νου, xat οὐδεὶς ἐτόλμησεν αὐτὸν σκῶψαι ἤτοι εἰπεῖν πρὸς ἐχεῖνον. 
ἀλλὰ καὶ μᾶλλον ὁ ἀμηρᾶς καὶ ἀδελφὸς ὃ τῆς κύρης εἶπεν 
“ἡγίασε ταύτην ἡ συνουσία τοῦ πατριάρχου τοῦ συγγενοῦς τοῦ 
JMoaus9, καὶ τὸ γενγηϑὲν ἐξ ἐκείνης ἅγιον ἔστω ὡς ἐξ αἵμα.. 
τος τοῦ ωώμεϑ' κατὰ τὸν νόμον καὶ ἁγιασμὸν τοῦ 'Ῥασοὺλβ 


etiam praebuit; et plures etiam his, cum proelium iniretur, volarunt, 
quas Turcarum armamentarium et exercitus pharetrae continebant. 
convehebat una secum eo tempore imperatoris oratores ferro miseris 
modis compeditos, quos ipse pro ineunda pace ac foedere postulave- 
rat. sed tum veluti barbarus immitis atque immisericors vinculis 
ferreis astrictos in custodiam dederat, innoxiosque lanquam noxios 
condemmaverat, quibus etiam mortem minitabatur, causatus insulse 
admodum; aiebat siquidem "Graeci me impudenter atque irreverenter 
allocuti sunt, proptereaque éos in carcerem et vincula conieci." tum 
porro quidam ex Musulmanis procero grandique corpore, et apud 
ilos terribilis, quod de progenie et de prosapia Mahometis esset. 
hunc illi veluti patriarcham colebant et veluti prophetam veneraban- 
tur, aequalemque illi cultum ac Mahometo praestabant. hic tanta 
apud eos auctoritate pollebat, ut amerae Turcarum principis filiam 
virginem praeter illius sententiam raptam devirginaverit. secumque 
retinuerit, et licet cum ea in cubiculo lectuloque consuesceret, nemo 
eum vel reprehendere wel aliquid enuntiare ausus fuerit. immo pez 
tius ameras et puellae frater dixerunt "concubitus patriarchae Maho- 
methi consanguinei eam sanctificavit, et quod nascetur ex ea sanctum 
erit, quippe ex sanguine Mahomethi, secundum legem sanctificatio- 


Phrantzes, 3o 


460 . 2 6 g40kNNESMUANANUS-( S2 να 


Ἰϊαχουμέτη" αὐτὸς δὲ ὃ εἀέγιστος xd πολὺς LM ὀχείνοις 
ὃ εὐγενὴς LLL ὃν “εἰχον 'προορατιχὸν χαὲ προφήτην, 
TOUYOUG ἸΠηρσαΐτης τῇ Περσιχῇ. διαλέκτῃ;, ἀπέστειλεν, ἀπο- 
κῥισαρίους ἀπὸ τῆς Προύσης ἧς “ἐκατοίκει πρὸς τὸν δεσπότῃν 
τῶν Tovgxoy , καὶ εἶπεν" “ὅρα μήπω συγάψῃς. πόλεμον “μετὰ ὅ 
τῶν Ῥωμαίων wai τὸν στρατὸν ἀπολέσῃς χαὶ τὰ qm τῶν 
IMovoovàtutvov, ἕως ὅτε dyo νὰ υϑᾶσαι xui δηλώσω τὴν ὥραν 
τῆς vem ok gu di πολέμου, ὡς δ᾽ mio ἡμῖν διδάσκει Ῥασοὺλ 
ó προφήτηξε" E widiaxo δὲ τοῦτο ὡς προορατικὸς. καὶ feo 

ριον οἰ ταῦτα δὲ ἀκούσας τῶν “Τούρχων ὃ δεσπότης ἔπρα- τ 
C Eev ὡς ὡρίσϑῆν, καὶ ἀνέμενε τὸν ψευδοπροφήξην. xL ue 
ἡμέρας ὀλίγας. ὄῤϑασεν. ἤλϑεν ὃ Πηοσαΐτης καὶ πατριάρχης 
τῶν. Τούρκων, uera πεντακοσίους Τουρκομωλογόρουρ, ἐπὲ ἡμιό- 
yov. xaO usvoc, : χαὶ τῷ σχήματι σοβαρώτατος χαὲ τὸ. με ü- 
λεῖον δειφότατος. τὰ δὲ 'πλήϑη τῶν. Ἰηουσουλμάνων. ΩΝ ὑπα- τ! 
παντὴν ἐξέδραμον τὴν ἐκείνου, χαὶ ὡς ἄγγελον ἐξ οὐρανοῦ 
καταβάντα, Τὰ μωροϑαύμαδτα γένη τῶν. Τούρχων. ὑπεδέξαντο 

«o τοῦτον, καὶ "μὴ μόνον τοὺς: πῦδας ἐκείνου. ἠσπάζοντο. 'χαὲ τὰς: 
γέεῖρας, ἀλλὰ καὶ τοῦ ἡμέύνου. τοὺς χαλινοὺς χαὶ ποὺς. πόδας: 

- 00 "Eno yefto. ^ ὁμοίως καὶ ὃ δεσπότης τῶν Τούρχων δουλο- 3. 

Ὁ πρεπῶς. ὑπεδέξατο. τούτον. αὐτὸς δὲ σοβαρὸς xui μεγιιλοῦπέρ- 
Ὁχὸς ἢ ἑωρᾶτο" τοῖς πᾶσινγ.. πλὴν" δὲς ἵξεηρράνος καὶ γεγαυριῶ-. 
á . "1 


(3 - IPIS" e EC aes» ὁ £'1 wj 


^ 


némque Rasulis Mahometi." "hic itaque maximus et maxima apud 
eos auctoritate praeditus nobilis; patriarcha; quem illi rerum : futura-. 
rüm prospectorent et praecentorem. reputabant, Mersaita, dialecto Per- 
sica noncupatüs , . misit Prusa, in qua sibi domicilium -elegerat , ad 
Turcarum. principem legatos, qui. dicerent "cave ne cum Romanis pu- 
gnam ineas , vet exercitum gentemque perdas Musulinanorum, donee 
ipse advenero indicaveroque tempestatem . conflictus, ut magnus. nos. Ἵ 
docet Rasulus propheta : hoc yero cognosco, quippe qui divina mente 

res prospiciam et praedicam.", haecaudiens Turcarum princeps ius- - 
sibus obediit, et pseudoprophetam expectabat, qui non multos post 
dies advenit. accessit Mersaita et patriarcha "Turcarum eum quingen- 

tis Turcis solitarium institutum | professis, mulae assidens, figura in- - 
solentissimus, fastu vehementissimus. Musulmanorum copiae illi obviae | 
factae sunt, et tanquam angelum de caelo nationes illae Turcarum, qui- . 
bus res ineptissimae stultissimaeque admirationem movent, proni exci- 
piunt, neque manns illius pedesque tantummodo deosculantur, sed et 
mulae qua vehebaturfrena' et pedes. | eadem ratione et Turcarum. 
princeps: serviliter. eum excipit, ille gravis aliosque. maximo inter-. 
vallo supereminens onmes, necnon. superbia tumens, et magnifice sese. 
iactans. atqde ; ostentans ,' veluti . procerus et magnus et de. wrap 


᾿ς 


MEVS CN IS 


SEPTA I ETT TERT I DI δὲ. νά 


DC. Mer ΡΤ ἜΣ UT Laer 


DE CONSTANTINOPOLI OPPUGNATA. 467) 


T AME ὡς ὑψηλός τὲ il μέγας ἑαὶ ὡς ἀπόγονος «τοῦ Mod- 
e) ᾿ἐχατεδέξατο μόλις , Τὰ ἐφθέγξατο ταῦτα!" “ ᾿γιγώσκετε. 
᾿Πουσυλμᾶνοι, “καὶ σὺ ᾿αὐτὸς ὃ ὃ πάντων rovro» δεσπότης. 
ἐγὼ uiv ἀπεστάλην. παρὰ τοῦ μεγάλον. προφήτου. “Ῥασοὺλ 
5 Ἱπαχουμέτη, i ἵνα ὑμῖν εἴπω τοῦ πολέμου τὴν ὥραν, ὡς προῦ- 
βῥὰτιχὸς, καὶ προφήτης, ὅπως δουλώσωμεν τοὺς Ῥωμαίους xat 
αἰχμαλωτίσωμεν ab eU “πόλιν “ξοιμάζεσϑε. δὲ πρὸς. τοῦτο. 
&o$ Ürov và φϑάσῃ 4 96, ὁποίαν ἐγὼ γινώσκω." “καῤπαῦε 
τὰ εἰπόντος ἀπέβη τοῦ ἡμιόγδὺ οὗ ἐποχεῖτο, καὶ εἰσῆλθεν. εἰξ 
οτὴν τένταν «τὴν. ἱσταμένην ἀπὸ χεντούκλου, xa) ἤρξατο; ἀνάεῬ. 193 
γινώσκειν τὰς βιβλοῦς τοῦ ἸΠωάμεϑ' καὶ à Ῥάμπλια "πράτ-. 
Té “μετὰ ὕποϊρισεὼς à ταῦτα᾽ ἐποίξι, E iva. ἀπατῶνται 
m Τοῦρκοι ἢ καὶ προσκυνοῦν xo? δοξάζου». ὡς προφήτην ἐχεῖς- 
vb», χαϑὰ xal ὃ 'δεσπότης τῶν" Ἑούρκων, xod πάντες. "οὗ ΠΠου- 
συυϊμάνοι, ἀληθῆ καὶ βέβαια χϑατοῦσιν πάντα τὰ λαληϑέντα, 
ἐκ rOUTOv , xai “πάντες τὴν κέλευσιν ἔμενον τὴν éxetvouy ἵνα. 
προστάξῃ τοῦ πολέμου τὴν ὧραν xui dgüjicoot πάντες καὶ χρα- 
"rior. τὴν “πόλιν καὶ 'τοὺς Ρωμαίους αἰχμαλωτίσωσι. URBS 
"Tuc. "ταύτη, 05.2 κενὴ xat “ματαία ἐλπὶς μέγα θράσος. xei 
o τύλμην "xb εὐφροσύνην, τοῖς Τούρκοις. ἐνέπλησε, 1016 y καὶ B 
ἀπὸ τούτου ἔχαιρον καὶ "ἐσπάτάλουν. . ἀλλὰ wal xa9*  Zué- 
dv xat »vzta τὰς. παλάμας “ἐκρότουν, καὲ τοῦ. ἸΠηρσαϊτη 
τὴν φωνὴν ἀνέμενον ὡς. ἀγγέλον ἀληθεστάτου, ὡς ἵνα αἰχμα: 


4" "d ) ed - j , - 
"d ; ! ' «Fr ? p "RP " - ᾿ 
"1 £t Nu, ! " - : ' . 


Mahometi; vix tandem sermonem. in' se assumpsit, dixitque * ἌΝ 
Musulmani, et tu. qui oimnibus praees, me a magno propheta "Rasule 
Mahometo missum fuisse ad conflictus" témpus;' tanquam qui futura 
praenosco et vates $um; praenuntiandum , *t Graecos in servitutem , 
nrbem ἴῃ captivitatem dedamus. accingite: ergo vos et praeparate, 
dum quod ipse.novi tempus advenerit." .his dictis mula qua vehebatur 
descendit, et in tentorium introit ex centumculis confectum; coepit- 
que libros Mohameti percurrere ét, Ramplia conficere, sed. cum simu- 
latione, ut Türcáe decepti ipsum ' tanquam prophetam. venerarentur 
et adorarent ; quemadmodum Turcarum. princeps: et. reliqui: Musul- 
mani vera firmaque credebant quae ille edixerat, iussaque - illius expe- 
ctabant, ut tempus pugnae praeciperet; tum enim. fore ut ipsi convos 
lantes urbe potirentur, Graecosqué omues in captivitatem, abducerent. 
haec vana spes ac futilis magnam Turcis eo tempore .vim et 'audaciani 
necnon. laetitiam abunde conciliavit, et ex: eo tempore "gaudio. gestie- 
bant et delicióse vitam agebant, imo die. noctuque: !palmas percutie- 
bant, vocemque Mersaitae expectabant tanquam veracissimi angeli: ad 
Graecos captivàndos. singulis quoque diebus ἂς noctibus, imo: horis 
linguam adversus nos: yeluti utrique iac Merl -agitabant, 


^ 


ἀθ5  : ;*-4OANNES;CANANUS o^. c 


&toríoovgu τοὺς Ῥωμαίους. ἀλλὰ xal καθ’ ἡμέραν valvixtà 
καὶ ὥραν τὴν γλῶσσαν αὐτῶν. x«9' ἡμῶν ὡς δίστομον ξέφρος' 
ἠκόνιζαν, καὶ φωνὰς ἀγρίους καὶ ἀνημέρους" ἔλεγον ἀναιδῶς 
καὶ ὑβριστικῶς. μὴ μόνον κατὰ πατριαρχῶν τε καὶ βασιλέως 
αἰσχροτάτας φωνὰς ἀνέπεμιπον, ἀλλὰ καὶ κατὰ τῆς πίστεως 5 
ἡμῶν τολμηρῶς ὀνειδίζοντες καὶ ἀναιδῶς βλασφημοῦντες ἔλε- 
. Gyov “ποῦ. ὃ 9ióc cac, ὦ oxorewoi Ῥωμαῖοι; ποῦ ὅ Χριστός 
σας; ποῦ εἶναι οἱ ἅγιοί σας νὰ σὰς βοηϑήσουν; αὔριον τὴν 
πόλεν. ἐπέρνομεν, καὶ ἐσᾶς αἰχμαλώτους zai σκλαάβοὺς ἔχομεν" 
καὶ τὰς γυναῖχάς σὰς xai. τὰ παιδιά σας ἔμπροσϑεν "ὑμῶν τς 
ἀτιμάσωμεν, καὶ τὰς καλογραίας σας μὲ τοὺς TovoxoxoAoyé-^ 
ρους và παντρέψωμεν. μὰ τὴν «πίστιν μας ἀλήϑεια ὅδ᾽ προ- 
φήτης μας ἔτζη λέγει." “ταῦτα δὲ ὡς βέβαια «καὶ ὁμολογού- 
μένα οἱ ἀσεβεῖς εἰἴχασι,. καὶ διὰ τοῦτο. τὸν ϑεὸν ἡμῶν: ὀγεί-" 
διζον ἀσεβῶς ταῦτα. ὡς δὴ ἔφϑασεν ἡἥ; τελεία ἡμέρα τοῦ τῇ 
πολέμου τῶν Tovoxov, ὅποίαν. παρ’ ἐκείνοις “ὃ μέγας moos-" 
ϑέσπισε Π]ηρσαΐτης Ó προφήτης ἐκείγων; εἶπε πρὸς τὸν ovrga- 
Ὀτάρχην καὶ δεσπότην τῶν ΜΠ]ουσουλμάνων “μὴ βοάδυνε" ἐπὲ 
πλέον, ἀλλὰ, ταχέως τὰς τάξεις τάξον «καϑοπλισϑῆναιτ xat πᾶν 
μηχανικώτατον xai πολεμικώταϊονν ἔργον ἔχοντες ἔξ ἑτοίμου; αἵ 
κἀὲ σὺν τούτοις γενέσθω" τῆς πύλεώς τε πλήσίον ὅσον tÓEOv ^ 
βολὴν. εἰς τὸ κάσξρον.. καὶ σύὐνθημα εἶπε “προστάσσω τοι- 
órde. «ὅταν ἐφ᾽ ἵπποὺ ὑψηλοῦ μὲ καϑήμενον ϑεωρήσητε καὶ 
ἐν δεξιᾷ σῇ χειρέ μου σπάϑην γεγυμνωμένην 9éuonre xol τρὶς 


ἦ. πατριάρχου 12. ἀληϑὴ &? 


Ld ^ 


yi. εν ἃ ΡΝ my ἘΝ" / ^ 
voees efferas atque inhumanas impudenter iniurioseque emittentes; non 
tantum. patriarcham et. imperatorem, :sed fidem-'etiam mostram 'adda- 
cter improperantes et inverecunde. blasphemantes. :*ubi est deus ve2*. 
ster ?- o tenebricosi. Romani! ubi Christus wester? ubi sunt samcti 
vestri, qui vobis opem tulerunt? : cras urbe potierhur, 'et vos'servos ' 
captivosque abducemus; uxoribus vestris et filiis vestris, vobis inspe- " 
ctantibus, vim inferemus: vestras moniales eum Turcarum* monachis | 
desponsabimus.  per.fidem nostram | vere haee: propheta noster: prae- * 
dicat", haec autem tanquam firma certaque-impii tenebant, ideoque: 
iurgia illa-impia in. deum nostrum effundebant. . cum tandem: postre- - 
ma belli Turcici dies advenit, quam illis magnus praevatieinatus fae- 
rat Mersaita. Turcarum vates, dixit copiarum ductori. Musulmanórum- «᾿ 
que principi, ^ne diu moras traherent, sed. quantocyus- iuberet ordi- - 
nibus, ut. se arment et machinas omnes οἱ ad bellum necessaria in-* 
struant, ut prompta sint: postea prope urbem, ad' teli iactum: confé-.— 
rantur. signum. esto, quód iubeo. :.cum me. super equüm altum^se- | 


"o * 


DE CONSTANTINOPOLF-OPPUGNATA. 460 


"Hio φωνῆς μοὺ ἀκούσητε, μετὰ florc καὶ κῥμυγῆς καὶ δρμῆς 
| xal κρότων xài ὀργάνων κατὰ τῶν Ῥωμαίων εἰσβάλετε, καὶ αὐὖ- 
 τὐμάτως πεσοῦνται τὰ τεΐχη τῆς, πόλεως, καὶ ἀκωλύτως γενέ- 
ὅϑαι. ἐντὸς καὶ ταύτην αἰχμαλωτίσατε."" καὶ ταὐτὰς μὲν' τὰς 
δληρολογίας ὁ .Π]ηρσαΐτης ὡς βεβαίας ὁμολογῶν τοῖς Που- 
σουλμάνοις δημηγορῶν ἔλεγεν, ὡς ἔχων τὰς προφητείας ἐκ τοῦ" 
ἸηΠωάμεϑ' καὶ “Ῥασοὺλ Παχουμέτη τὼς βίβλους. καὶ αὐτὸς Ρ. τοή 
μὲν; εἶπε ταῦτα, ὃ δὲ στρατάρχης καὶ δεσπότης τῶν Τοῦρκωνγ᾽ 
τὸ χελευσϑὲν ἐχπληρώσας καὶ προστάξας τὰς τάξεις ἁπάσας 
"καϑοπλισϑῆναι, καὶ πᾶδαν τὴν παρασκευὴν τοῦ πολέμου φέ-" 
όντες ἀνὰ χεῖρας, εὐϑὺς τὰ πλήϑη τῶν Πουσουλμάνων zat 
τὰ ᾿στρατεύματα πάντα x0 προσταχϑὲν ᾿ἐχπληροῦσι; καὶ μὲ 
ὅπλα παντοῖα. καὶ παρασκενὰς τὰς “μεγίστας. καὶ τὰ “μιηχῶνι-ς 
᾿κωτάτα ἔργα ἐσπάψαξαν κατὰ τάξιν. xoi οἱ uiv σχάλας ἔφερον, 
καὶ σκάλας παντοίας, μικρὰς καὶ μεγάλας, ἄλλοι «δὲ τζόχους y^ 
καὶ ἕτεροι συστώς, κἀὲ ἄλλοι *z0Q μετὰ μαζαλάδων, ἕτεροι" 
δὲ σκλώπους, ἄλλοι δὲ σιδηρᾶ μιάχιμα ὅπλα δρεπανηφόρα μετὰ 
κονταρέων. μἀχρέων τὰ ἐπογομαζόμενα 'φάλχας, ἕτεροι δὲ σκου-" Β΄ 
τάρια «στερεὰ καὶ μεγάλα, xol τὰ πάντα μετὰ σιδήρων, καὶ" 
πιλοχοτὰς δὲ ἄλλοι, καὶ παβέτζια ἄλλοι, ἄλλοι "δὲ dyyvgag- 
σιδηρέας, καὶ «ἀλλο πολεμικὸν. ἔργον ἔφέρον ἀνὰ χεῖρας. "καὶ 
κατάφρακτοι πιάντες μετὼ ἰσχυρᾶς καὶ σιδηρᾶς πανοπλίας καὶ 
πξερικειραλαίας ψιεγίστας... καὶ τοσοῦτον ὑπῆρχε τῆς στρατιᾶς " 
ἐχείνης τὸ πλῆϑος ὅτε ἀπὸ τὸ ὃν ἄκρον τῆς πύλεως τῆς XQv- 


ó wot4 MEN CER SO 
dere et in dextera mea nudum ensem conspicietis, terque vocem 
meam cum : elamore: -et. strepitu et. impetu et applausibus et organis 
audieritis, in Graecos impebum facite; et ultro urbis moenia 'corruent,: 
et vos. nullo obstante ingressi praedam agite." et has quidem nugas: 
Mersaita tanquam certas. ac stabiles Musulmanis pro. concione garrie- 
bat, quippe qui Mahomethi *vaticinia et Rasulis: Mahómethi' libros 

ossideret, et haec ille; at;copiarum ductor princeps Musulmanorumi ^ 
imperio audiens ordinibus omnibus praecipit, ut sese arment et ap- 
paratum omnem bellicum manibus tractent. subilo copiae Musulma-- 
norum et universi exercitus iussa exequuntur, et armorum omne ge-^ 
nus eb apparatus copiosissimos et machinas ordine disponunt: alii 
scalas ferebánt; scalas varias, mágnas parvas, alii stipites, alii trabes, 
alii ignem-cum | mazaladis, alii sclopetos, alii armamenta ferrew in- ' 
gentia, omnia. ferro. circumsepta, alii plocotas, alii pavetia, alii fer- ἡ 
reos uncos et omne bellicum instrumentum, armatura undique- muniti 
valida. οὐ ferreà . et ingentibus galeis. | militum numeruüs' in tantom 

creverat, ut ab uno extremo portae Chrysiae ad aliud Xyloportae * 


40 4" 7 40XxNNEBVGANANUSV ὃν 


σίας ἄχρι καὶ τὸ ἕτερον τὸ ἄκρον τῆς ΞΞυλοπόρτης ἐκράτει» ob dà. 
"στρατηγοὶ τοῦ 'φωσάτου τὰς συντάξεις τῶν Τούρκων. ἔστησαν, 
κατὰ τάξιν ἡλησίον τοῦ κάστρου, ὡς ἐθέσπισεν ὅ ψευδοπρυφή- 
ατῆς. τοὺς δὲ τοξότας ἐχείγους τοὺς ἀναριϑμήτους τῶν Τούργων 
"ἐκέλευσαν “πάντὰς ὅμοῦ τοξεύειν "ἐπάνω τοῦ χάστρου χαὶ τῶν! 
*'npopa ytovioy , * ὡς ἵνα λαβώσουν καὶ φονεύσουν τινὰς τῶν 
“Ῥωμαΐωῶν, καὶ φοβηϑῶσιν οἱ" ἄλλοι καὶ" qiyactv. ἐκ τοῦ “τεί- 
ὕχους, zal ἀπὸ τούτου ἄδειαν εὕρουν καὶ ἀναβῶσιν; οἱ. Πἤου- 
᾿σδυλμᾶνοι ἐπάνω ἀνεμποδίστως, xai: κρατήσωσι τὴν πόλιν. ὃ 
᾿ δὲ λαὸς τῶν' Ῥωμαίων ὁρῶν τὰ πολεμιχὰ χαὶ μάχιμα ἔργων 
τῶν Tovoxorv, xai τὴν πλησμονὴν τοῦ φωσάτου γενεῶν τῶν 
ἀπείρων, καὶ τὴν δρμὴν τῶν Ταρτάρων xai τῶν ΠΠουσουλμά- 
"γῶν "τὴν τόλμην, καὶ τὰ πρὸ ὀλίγου πραχϑέντα, ὅτι" ἐντὸς εἰς 
"τὰς δούδϑας ἀπέχτειναν οἱ Τοῦρχοι Ῥωμαίους «ai ἄλλους" ἔμι- 
D προσϑὲν εἰς τὰς πόρτας ; ἐδειλίάσαν" μέγα, καὶ σχεδὸν πρὸς 
φυγὴν οἱ πλείονες ἐθεώρουν. - ὦ ὥρας τῆς πιχροτάτης ἐχεί- 
εγῆς, ὦ λύπης τῆς ἀφορήτου, ὦ ᾿ὠπελπισίαφ' μεγίστης. τίς οὐχ 
τ ἔφριξε τὴν ἡμέραν" ἐκείνην ; τίς οὐκ ἐτρόμαξε: τὴν. ὥραν ταύ- 
"rhv δρῶν τοὺς “Ῥωμαίους εἰς τοσαύτην δειλίαν καὶ τοὺς" Που- 
᾿σουλμάνους εἰς ϑάρσος "τοσοῦτον ; καὶ τίς τῶν ἀκαταπλήκτωνῷ 
᾿Ζότε' oU κατεπλήγη καὶ τῶν ἀνδρείων οὐκχ- ἐφοβήϑη,. odi τὸν 
εὐϑάνατον, οὐχὶ τὸν ϑάνατον λέγω, φυσικὸς γὰρ ὑπάρχει, ἀλλὰ 
᾿ τῆς “μεγαλοπύλεως ταύτης "τὴν ἅλωσιν καὶ τὴν αἰχμαλωσίαν. 
τοῦ γένους, τῶν γυναικῶν τὰς ἀτιμίας, τῶν σωφρόνων τὰς αἷσ- 


"uA * s 


55 0 25. τὰς ante ἀτιμίας vulgo om 
hcl * M 'e d^ τ € D ) ι “" ü 4 i E Wt 
.. omnia occüparet. bello praefecti Turcarum phalanges ordiuatim prope 
εὐ €astrum, ut pseudopropheta vaticinatus fuerat, disposuerunt. , sagitta- 
rios illos innumerabiles praeceperunt omnes simul. sagittas eiaculari h 
. Supra castrum ,et propugnacula, . ut vulneratis occisisque nounullis 
|. Graecorum , alii prae metu in fugam se verterent et moenia desti- 

tuerent. hinc facultas illis fuerit ascendendi nullo impediente ur- - 
bemque.capiendi. Graecorum interim multitudo prospectans bellica - 

'.. Turcarum facinora et apparatus, necnon ex innumeris nationibus. ex- 
εὐ ercitus. abundantiam, "Tartarorum impetum et Musulmanorum auda- 
. ciam, et quae paulo ante ausi fuerant, cum inter urbis fossas Grae- 
».€os,occidissent et ante portas alios, magno timore arrepti, potiori ex 

τος parte fugam praemeditabantur. ὁ tempestatem illam amarissimam! 

,9 moerorem, intolerabilem !. o maximam desperationem! quis die illo : 
non horruit? quis non tremuit ea hora, videns Gráecos tanto timore 
;concussos, Musulmanos tanta confidentia praemunitos? et quis, licet - 
imperterritus, non expavit? quis, licet generosus, non exhorruit? non 


| 


p 


e 
3 


Ε 
t 
3 
* 
E 
D 


aiti SEE EE di. 


: DE CONSTANTINOPOLL.OPPUGNATA. — 471 


| jpovoytaz, τὴν" περιτομὴν «τῶν βρεφῶν, τῶν ναῶν τὴν, ἀπώ-- 
Retay, τῶν ἁγίων εἰκόνων τοὺς ἐμπαιγμούς, τοῦ μεγίστου ϑεοῦ 
- Pv σοιρίαν ὅμνητήριον τοῦ Modus καὶ κατοικητήριον. τῶν 
᾿δαιμόνων. καὲ. μασγήδιόν ἀποκαταστῆσαι “ποῦ Ῥασοὺλ «καὶ 
δ Modpus9. τὸ δὲ χεῖρον καὶ βλαβερὸν xoi μυριοαλάσιον τοῦ 
κα χίστου. ϑανάτου κάκιστον τῇ " μεταϑέσει -καὶ ἀπωλείᾳ, τῆς P. 195 
τ εὐσεβοῦς. πίστεως τῶν" Χοιστιανῶν πρὸς τῶν ΠΠουσουλμάγων 
"τὸ “σέβας καὶ τὴν περιτομὴν τοῦ Ιωάμεϑ.. ὠς ϑρήνου μεγί- 
στοῦ ἄξιος ἡ ὥρᾳ ἐχείνη, ὦ τρικυμίας ἀκατασχέτου. τίς, ἡμῶν 
οτὰς οἰμωγὰς οὐ συγεπένθησε τότεξ. τίς ἀκοὴ φέρει τὸ ἄχου- 
Vega, ποία ὄψις τὸ ϑέαμα; καὲ γὰῤ' εἰς τὰς τοσαύτας καὶ 
"τηλιχαύυτὰς ἀνάγκας οὐδένα, βοηθοῦντα. ἢ. διεγεῖραι «ἢ. πωρο- 
τοῦναι ἡ μεῖς εἴχομεν, ἐπεὶ “δ᾽ μὲν. εἷς "βασιλεὺς: κατατρυχόμε- 
ὑγος ὑπῆρχεν ἐκ νύσου καὶ γήρους, xai ἠδύνατο ὁπλιοϑῆναι 
55 ἀναβῆναι ἐφ᾽ ἕππου, “ἀλλὰ. ἐντὸς. τοῦ. παλαείου. εὑρίσκετον 
'χαὶ τὸ κατὰ δύναμιν ἔπρθαττεν. . ὃ δ᾽ ἄλλος, ἀνέβη à ἵππου 
᾿καϑωπλιομένος ὡς “ἔδει, καὶ τὴν πύλην ἐξῆλθε ἹΡωμανοῦ. τοῦ B 
ἁγίου, xai ἔστη ἐχεῖσε. πλησίον τῆς πύρτης. ὡς δὲ ἔφϑασεν 
ἡ ὥρα  ὅποέα ἣν :ὃ ἄϑεος. ἀνέμενε Π]ηρσαΐτης, ἤγουν, ἡ μία 
ἐχάζοθεν ἐκ τὸ “μέσον ἡμέρας; ἀνέβην ἐφ᾽ ἵππου. duos. xal 
* μεγάλου, wai οἱ περὲ ἐκεῖνον πεντακόσιοι. ἄνδρες τοὺς ἔφερεν 
 Τουρχοχαλογέρους, ὡς ἵνα ἔχωσιν οὗτοι κέρϑυς. καὶ κοῦρσος 
ΚΘ σεν d get oot LOU C389 7780 ut NIS SÀ 


v. Ὲ ἢ ἐς 


ἘΦ q.'weboalterum] χαὺ- οὐχ. 07206 (ng y τ δος 


mortem, inquam, quae naturalisest, sed magnae huiusce urbis excidium, 
generis servituLem, mulierum dehonestamenta, castarum violationes, pue- 
rorum. circumcisionem, templorum ruinam, sanctarum imaginum irrisio- 
nes, maximi, dei sapientiam ad Mahometi laudem, daemonum sedem 
τ et profanum Rasulis et Mahometi cultum destinatam; quod vero peius 
set magis noxium, et pessima. morte infinitis propemodum modis exe- 
.crabilius , piae Christianorum fidei ruinam atque immutationem in 
Musulmanorum religionem et Mahometi circumcisionem. o0-maxime 
illam horam deplorandam! o procellain ineluctabilem'! quis eiulatibus 
nostris non illaerimayit?. quae auris auditionem. sufferre, quis oculus 
. aspectum potuit? ,in tot enim el tantis infortuniis nullus adfuit, qui 
adiuvaret aut, excitaret aut cohortaretür, quandoquidem unus ex impe- 
ratoribus vi morbi oppressus,et senectute confectus neque arma sumere 
neque equum ascendere poterat, sed intra palatium, vitam agens pro viri- 
,, bus rem gerebat, alius armatus equo conscenso porta sancti Romani exiit 
s propeque, eam stelit. ubi accéssit hora quam impius expectabat Mer- 
saita, quae erat, una post me idiem , equum altum ifigentem: ue. ascen- 
dit;.et cum. eo quingenti quos secum adduxerat Taccaruth riggachi , 


472 ^^^. 0ANNES. CANANUS. — οὐ 


τὰς καλογραίας τῆς πόλεως, ἀνεβόησαν ὕμνον τῇ Περσιχῇ 
διαλέχτῳ πρὺς τὸν Πωάμεϑ' καὶ εὐφημίας πρὸς Πηρσαΐ- 
τὴν. καὶ τρὶς ἐποιήσαντο τοῦτο ἕως. ὅτε αὐτὸς ἔλϑῃ πρὸς 
τὴν μάχην, πλὴν καὶ σκουτάριον ἐβάσταζον. ἔμπροσϑεν τού- 


ὃ * M , € ^ " , 
zov μέγιστον. παρὰ φύσιν, ὡς ἵνα ϑαυμάζωσιν ἀπὸ τούτου 5 


ατὰ μωροϑαύμαστα ἔϑνη τῶν Πουσουλμάγων τὸν ἸΠηρσαϊεην 
ἐκεῖνον. αὐτὸς δὲ ὅταν πλησίον ἦλϑε πρὸς τὰς συντάξεις τῶν 
IMovcoviuarav, ἀνεβόησε μέγα“ Ῥασούλ, Ῥασοὺλ Mayovuérg." 
καὶ γυμνώσας τὸ ξίφος καὶ ὠϑήσας τὸν ἵππον, καὶ κράξας 
πρὸς τὰς συντάξεις τὸ ἀλὰχ ταγχρὺ Ῥασοὺλ αχουμέτη, τι 
συνανεβόησαν ἅμα καὶ τῶν Πουσουλμάνων τὰ πλήϑη, xci 
μετὰ δρμῆς καὶ χραυγῆς καὶ χρότων xoi ὀργάνων καὶ μυρίων 
ἄλλων ἀλαλαγμάτων καὶ σαλπίγγων ἔφϑασαν εἰς τὰ τείχη 
τοῦ χάστρου ἀπὸ τῆς ᾿Ξυλοπόρτης ἕως καὶ τῆς Χρυσίᾶας, τὴν 


| 


αὐτὴν λέγω καὶ μίαν ὥραν τῆς ἡμέρας ἐκείνης. xai πᾶν 15 


πολεμικὸν ὄργανον ἔφερον ἀνὰ χεῖρας, καὶ ἠκούμβησαν εἰς 
ἡ τὼ τείχη, ἔϑηχαν σκάλας, ἀνέβαιναν εἰς τὸ κάστρον ; ἐτρυ- 
ποῦσαν τοὺς πύργους: καὶ οὐδεὶς svgéOnv ὃ ἐμποδίσας ἐκεέ- 
γοὺυς ἐκ 'τοῦ. μεγίστου φόβου καὶ δειλίας ὅποίας ἔλαβον οἱ 


Ρωμαῖοι... τίς γὰρ. οὐκ “ἐτρόμαξε τὴν ὥραν ἐκείνην; τίς ουκ 20 


» ' DU , » * DH , * L4 x 
ἔφριξε ταύτην τὴν ϑέαν; τίς Gxor φέρει τὸ ἄκουσμα, ποία 
ὕψις τὸ ϑέαμω; καὶ γὰρ ἐν μιᾷ καιροῦ δοπῇ μυριάδας βε- 
λῶν, τουτέστι σαγίτας, ἐτόξευσαν ἐπάνω τῶν Ῥωμαίων; xai 


ut praedam rapinamque civitatis moniales sibi haberent, Mahomethi 
laudes ter Persica dialecto, conclamarunt, necnon fausta Mersaitae 
precati sunt. ^et ter hoc, antequam ipse in pugnam procederet, pere- 
gerunt. et ante ipsum scutum maximum et praeter usum gestabant, 
ut inde Mersaitae nugarum admiratoribus Musulmanis maiorem admi- 
rationem cierent. ipse porro ad Musulmanorum ordines proxime ac- 
cedens voce magna clamavit ^ Rasul Rasul Mahomete." ἐξ nudato 
gladio equoque concito ad instructas phalanges" intonuit *Alatamery 
Rasul Mahomete." simul cum. eo Musulmanorum multitudo concla- 
mavit, et cum impetu et strepitu et plausibus et organis et sexcentis 
aliis clamoribus et tubarum sonitu ad muros urbis pervenere, a Xys 
loporta ad Chrysiam unà eademque illius diei hora, et tum bellica 
instrumenta manibus advecta moenibus apponere, scalas appingere, 
castrum ascensu pertentare, türres perforare; nec fuit qui eorum im- 
petum amoliretur, Graecis omnibus ingenti metu ac tremore oppres- 
sis. quis enim ea hora vacuus timore fuit? quis aspectw illo animo 
perculsus non est? quae auris auditionem sustinuit, quis visioneni 
oculus? momento namque temporis sagittarum. myriades in' Romanos 
adversos proiectae extra intraque muros urbis ceciderunt, crebrae 


DE CONSTANTINOPOLI. OPPUGNATA. 479 


— ἐξπεσον elg τὰ «τείχη τῆς πόλεως, xai ἐντός; ὡστενκαὶ τὸν ai- 
( 9épa- ἐχάλυψαν': καὶ. ἀὐτὸ τὸ φῶς τοῦ ἡλίου ἐσκέπασαν, καὶ 
ἡμᾶς πιώντας φόβος ᾿ἐχράτησε καὶ δειλία. ἐξέπλῆξε, καὶ μιχρὸν 
— ἀπεκρύβημιεν.. ἀλλ οὐ διακράν, ἀλλ᾽ ὄπισϑὲν τῶν προμαχιο. 
S γίων" ἐστάϑημεν. ὡς δὲ οἱ. Τοῦρκοι «γυμνὸν τὸ κάστρον ἀπὸ 
ἀνθρώπους ἰδόντες ὑπέλαβον ἀφυλάκτως εἶναι, καὶ μετὰ ϑράς, 
σους. .ueytorov. za9' ἡμῶν εἰσβάλλουσι πάντες. καὲξιοἱ μὲν 
“μετὰ σκαλῶν avifeivov sig τὸ κάστρον, οἱ δὲ καὶ μὲ τὰς ἄγ- 
᾿γύρας ζαὲ τὰς φάλκας ἐκείγας. ἄλλοι “δὲ ἐτρυποῦσαν. μὲ συ- 
τοστὰς. “τοὺς πύυργουξ, ἄλλοι ἐχαλούσανε “μὲ τζόκους πὸ. κά- 
— 'CTQ0OY, ἄλλοι ἔχαψαν 'τὰς πόρτας «τοῦ ἔξω χάστρου, καὶ πᾶν 
“ολμηρὺντχαὲ ἀνδρεῖον οἱ. ἀσεβεῖς “ἐποιοῦντο πρὸς κατάπληξιν 
τὴν: ἡμετέραν. ταῦτα δρῶντες οἱ δυστυχεῖς καὶ ἀπελπισμένοι 
ὩΡωκιαῖοι "εἰς ξαυτοὺς ἐπανῆλθον, καὶ περιεργασϑέντες πῶς 
15 πύϑεν, ἀλλαχόϑεν χεῖραν οὐχ ἔχοντες βοηϑείας οὔτε τινὰ πρὸς 
τὸ διεγεῖραν" καὶ" παροτῥῦναε “τὸν λαὸν. πρὸς" τῶν "Τούρζων B 
τὴν μάχην τὴν φρικτοτάτην: ὥραν ἐκείνην. χαὶ ἐξενεγκόντες " 
οὗτοι ἑαυτοὺς" διεγείρονται πρὸς ἀνδρείαν. καὶ τόλμην: ^ καὶ 
γὰρ “οἱ δειλοὲ 10. πρότερον. καὶ φυγοὺ καὶ χκατατρυπούμενθε 
ἄφνω" 10210,9000. εὑρέϑησαν «καὶ γενναῖοι πολεμισταὶ καὶ ἀν- 
δρεῖοι, καὶ περιφρονηταὶ τῶν πληγῶν. καὶ δεινῶν λαβωμάτων 
xai τῶν παντοίων. ϑανάτων." καὶ" τῆς παναγίας: τῇ βοηϑείᾳ 
τῇ: τόλμῃ :9o09érvrtc «δομῶσι "ξιφήρεις, κατὰ τῶν ἀσεβῶν xai 


Un guedor vistos ως νων i enn a 
e 4 Fr á ἢ 1 "b b. " , d id Mw Ὁ Td di. 

adeo.ut aérem cooperirent , lumen solis obtenebrarent, nosque in me- 
tum. adducerent. et animis dissolutis deterrerent.. interim. e. conspectu 
eorum panlulum subducimur, non longo tempore, et post propugnacula 
contegimur. ut Turcae nudum castrum, hominibus conspexere, suspicati 
esse custodibus destitutum, ingenti cum audacia irruentes, hi qnidem 
cum scalis:castrum ascendere, alii cum ancoris, quas falcas diximus, alii 
systis turres perforare, et omne audax ac generosum facinus impii illi ad 
ierrorem. incutiendum.audere, haec infelices Romani intuiti et fortunis 
suis diflisi, in se reyersi, comperto, nullum sibi aliunde affore auxilium, 
neque qui populum tremenda; illa bora ad pugnam 'l'urcarum excita- 
rel et. promoveret, 6 ,.latebris se eduxerunt,,. ad robur et .andaciam 
animantes. omamque qui antea erant. timidi, fugitivi, hostium invasio- 
nibus obnoxii ,, repente audaces, ;et. generosi, et. robusti bellatores, . et 
plagárum et. inhonestorum vulnerum. et, mortis. omne genus contem- 
ptores facti sunt; et sanctissimae virginis ope audaces impios denu- 
datis.ensibus saxisque invadunt. et veluti fumo exawminibus dissipa- 
tis,.unus post alium concitatur, et sexus omnis consurgit et. aetas, 


ἡ P. 196 


À7Á. ... 0 IOANNES: CANANUS ^ 


μὲ λίϑους, καὶ ὡς καπνοῦ κινήσαντες σμῆνος “ἄλλος dm ἄλλῳ 
διεγείρεται, καὶ ἀνίσταται γένος ἅπαν καὶ ἡλικία πᾶσα, xat 
ἕχαστος μεϑ᾽ ὧν. ἠδύνατο ὅπλων, ἕτεροι. δὲ καὶ ἄνευ τῶν 
αὕπλων, ἄλλοι μετὰ ξιφῶν τε καὶ κονταρίων. ἕτεροι δὲ οὐδὲ 
ἐξ αὐτῶν εὐποροῦσαν, ἀλλὰ τὰς ταύλας ὁποῦ ἐτρώγαν καὶ τὰ ὃ 
τυμπάνια' τῶν βουτζίων ἔδησαν μὲ σχοινία, xai ἐβάσταζαν 
ἀντὲ σκουταρίων. τινὲς δὲ οὐδὲ uev αὐτῶν εἰς τὸν πόλεμον 
ἦλθον, ἀλλὰ μὲ λίϑους καὶ μόνον ἐμάχοντο τολμηρῶς καὶ ἂν- 
ὁρείως, ὡς κατάφρακτοι μετὰ παντοίων τῶν ὕπλων.- xai ἕτε- 
θος ἕτερον καὶ ἄλλος ἄλλον, καὶ πρὸς ἀλλήλων ἀλλήλοις" dv- τὸ 
ὁρείως καὶ ϑαρσαλέως ἠγωνίζοντο, καὶ ἐπαροτρύναντο πρὸς 
τὴν σφοδροτάτην μάχην ἐκείνην, λέγων “ναὶ ὡ φίλοι; ὦ ἀδελ- 
qot, d συμπατριῶται, ἀγωνισώμεθα σήμερον, σπουδάσωμεν, 
' προκιγδυγεύσωμεν ξαυτοὺς ὑπὲρ ἐμαυτῶν xai γυναϊχῶν᾽ καὲ τέ- 
xrov καὶ ὑπὲρ ἐλευϑερίας τοῦ γένους καὶ τῆς πατρίδος ἡμῶν xai 15 
Ὁ τῆς μεγαλοπόλεως ταύτης, καὶ τὸ μεῖζον, τῆς ἀληϑοῦς πίστεως 
“τῶν Χριστιανῶν. τί οὖν ἐὰν uj νῦν ἀποϑώνωμεν; οὐ τεϑνη- 
ξόμεϑα πλέον ; ποιήσωμεν τὴν ἀνάγκην φιλοτιμίαν. δράμωμεν 
πρὸς τὸν κίνδυνον τοῦ πολέμου ὡς οἱ μάρτυρες πρὸς τὸ στά- 
διον τῶν τυράννων." ταῦτα διαλεγομένων xai παροτρυνδμένων 20 
πρὸς ἀλλήλους ἐσπευδὸν πάντες, zai ἠγωνίζοντο ὡς κεχραιπα- 
“ληκοὲὶ καὶ βεβαπτισμένοι ἐξ οἴνου, xai ὡς ἐξ συνθήματος ἐκ 
"τοῦ ἑνὸς ἄκρου τῆς πόλεως. ἄχρι χαὶ τοῦ ἑτέρου ἐν μιᾷ φωνῇ 
-xGi ὁρμῇ καὶ κραυγῇ κατὰ τῶν πολεμίων εἰσβάλλουσι. καὶ 


1. χιγήσαντος 


et n3 yt) ὃν ] - i . " 
^singuli cum armis quibus poterant, alii sine armis, alii cum ensibus 
et hastis. alii, quibus similia in promptu non erant, tabulis in. qui- 
bus cibum sumebant, et dolii tympanis funibus alligatis pro scutis 
utebantur. quidam sine his in bellum processere, | et lapidibus so- 
lummodo' audacter ac viriliter, aeque ac si armatura varia essent mu- 
niti, cum hostibus certabant. :.sic unus cum. alio et inter se singuli 
. animose :contendebant, et δά pugnam vehementissimam hortabantur. 
"agite o amici! o fratres! o. cives! certemus hodie. vindicemus mo- 
bis ipsis, uxoribus, filiis sanguinis patriae et magnae huiusce urbis, 
et quod magis est, verae Christianorum fidei libertatem. nosmet pro 
nobis ipsis in periculum adducamus. an si nunc mortem non obi- I 
mus, vita. in posterum non deficiet? faciamus. ut: haec necessitas 
honoris studium videatur. curramus in belli discrimen, quemadmodum 
martyres ad tyrannorum stadia convolarunt." haec. dicendo alius alium 
adhortari, contendere omnes, decertare, quemadmodum exaturatj et. 
vine madidi, et ex composito simul ab uno extremo: civitatis ad, aliud 


DE/CONSTANTINÓPOLI 'OPPUGNATA. 475 


σφυδροτάτου συρραγέντος πολέμου καὶ καρτερωτάτης τῆς puc 
"uc ἐφ᾽ ἱχανῆς τε τῆς ὥρας πολλοὲ ἐκ τῶν δύο μερῶν ἐλαβώ- 
ϑησαν καὶ ἀπέϑανον. τὸ δὲ ἀκατάπληκτον τῶν ἀνδριχωτάτων 
— mx γενναιοτάτων Ῥωμαίων δειλοὺς καὶ τρεπτοὺς τοὺς ἤϊου- P. 197 
| S60vXuávovc ἀπέδειξεν. χαὶ τοὺς μὲν ἀναβαίνοντας μετὼ τῆς 
"xac ἐπάνω τοῦ ἔξω κάστρου τὰς κεφαλὰς ἀπέτεμον τού.- 
τῶν χαὶ πρὸς βασιλέα ἔφερον, τοὺς δὲ Π]ουσουλμάνους τοὺς 
"ἄλλους τοὺς ἐτρυποῦσαν τὸ χάστρον καὶ τοὺς πύργους, ἀπέ- 
ὑχτειγον ἐντὸς “εἰς τὰς τρύπας. τὰ δὲ πλήϑη τὰ «ἄλλα τὰ γε- 
ατὸ γαυριωμένα xai ἐπῃομένα τῶν Tovgxov ἐλάβωσαν ἐφόνευσαν 
“ἐδίωξαν, καὶ τὰ πολεμικὰ καὶ μαχιμώτατα τούτων ἔργα ἐπή- 
“ρᾶσι. καὶ μὴ μόνον οἱ δτρατιῶται xài οἱ ἐπιστήμονες τοῦ 
'πολέμιου εἰργάζοντο ταῦτα, ἀλλὰ καὶ τῆς πολιτείας οἱ ἄρ χον- 
τες καὶ τῆς χώρας οἱ ἐπιστήμονες καὶ τὸ κοινὸν ἅπαν. xci B 
τθτῶν ἱερέων καὶ τῶν μογαχῶν τὰ συστήματα καὶ τῶν ἀρχγιε- 
Qécv- οἱ "κρείττονες καὶ πνευματικῶν τῶν ὅσίων οἱ δσιώτατοι" 
“καὶ τῶν ἔξω χωρῶν οἱ ἄνθρωποι τολμηροὲὶ xci γενναῖοι xci 
περιφρονηταὶ τῶν πληγῶν καὶ τραυμάτων. καὶ τῶν ϑανάτων. 
ἐφάνησαν. ἀλλὰ καὶ γυναῖκες πολλαὶ εἰς ἀνδρὸς ᾿ϑάρσους 
'20 μεταλλαττύμεναι ini τοῦ πολέμου" τὴν ὥραν" φρικτοτάτην 
ἐκείγην οὐκ ἀπεχρῦβησαν, οὐδὲ ὡς γυναῖχες ἐδειλίασαν; ἀλλὰ 
"Xa? μᾶλλον τοῦ πολέμου" τὴν ὥραν εἰς "τὸ ἔξω κάστρον ἔφϑα- 
αν, xal αἵ uiv: πέτρας εἰς τὸ τεῖχος ἀνέβαζον πρὸς τοὺς πο- 
λεμιστὰς τῶν “Ῥωμαίων, καὶ ηὐδρείωναν αὐτούς, καὶ ὠϑοῦ- 


una voce et impetu, clamoreque in hostes irrumpere, et saevissimo proe- 
lio commisso et dirissimo conflictu ad longam horani multi ex utraque 
parte vulnerati mortem obire. tandem imperterritus validissimorüm et 
'generosissimorum Romanorum animus Musulmanos timore incusso profli- 
gavit. eorum qui cum falca ascenderant exterius castrum amputata capita 
'ad imperatorem delata sunt: qui' castrum turresque perforabant, inter 
ipsa foramina contrucidati. examina alia Turcarum' superba! ac tumida 
vulneribus confecerunt, in fugam verterunt, eorunique bellica instru- 
menta ace machinas depraedatt sunt. meque tantum milites et pugnis 
exerciti haec operabantur, sed'et rei publicae viri principes et civitatis 
periti ét sacerdotum universitas et monachorum coetus et antistitum 
potiores et sanctorum confessorum sacerrimi. externae' quoque regio- 
nis homines impavidi' et generosi et plagarum et' vulnerum. mortisque 
ipsius contemptores agniti sunf.' quinimmo pleraeque mulieres virilem 
audaciam induentes, horribili illa belli tempestate. nom se àbdide- 
rant, neque üti mulieres metu'perculsae sunt, immo eo ipso tempore 
ad extérius cástrum venientes partim saxa Graecis bellatoribus ixt tioe . 


476 . ,::* AO0ANNES^€ANANUS" .,} τ 


σαν αὐτοὺς πρὸς τὴν μάχην καὶ τὸν πόλεμον’ ἄλλαι δὲ 
ἐχρατοῦσαν ὠὰ καὶ στουππιά, καὶ τοὺς λαβωμένους ἰάτρευον" 
ἄλλαν ὕδατα καὶ οἴνους ἐπότιζον αὐτοὺς φλεγομένους τῇ δί- 
wg ἐκ τοῦ, πολέμου" ἄλλαι δὲ τοὺς" γνησίους αὐτῶν ἀδελ- 
φοὺς καὶ τέκνα καὶ τοὺς ÓuoLvyovg κατεμπόδιζον, μὴ κατα- 5 
βῆναι ἀπὸ τοῦ τείχους τοῦ κάστρου «καὶ τοῦ πολέμου σχολά- 
Gat, . ἀλλὰ: ἀφόβως καὶ ἀκλονήτως καὶ ϑαρσαλέως πολεμίζεινε — 
τοῖς. Τούρκοις ἔλεγον. ἀλλὰ καὶ μετὰ προσοχῆς καὶ στρατιᾶς — 
ἐκεῖναι περιεπάτουν ἐκεῖσε. ἐστρατεύοντο δὲ "καὶ πρὸς ἀλλή! 
Aug, μία τὴν ἄλλην ἐνουθέτει, καὶ ἔλεγεν “βλέπε μὴ πλη-το 
σιάσῃς τὸ κάστρον τὸ μέγα, ὅτι τῶν. Τούρχων αἱ σαγίτταις 
κρόνουν ἐχεῖσε καὶ εἰς τὸ μέρος ἐχεῖνο, ἀλλὰ περιπατεῖτε πλη-- 
σίον εἰς T0. μέρος τοῦ ἔξω κάστρου, ἵνα: σκέπεσϑε: ὑπὸ «τού... 
Dzov." πλὴν ἐλαβώθησαν καί τινες “μὲ σαγίττας. . χαὶ οὐδὲν 
αὐτὸ «τὰς. ἄλλας ἐϑρόησεν ἵνα εἰσέλθωσιν ἐντὸς 100 κάστρου κιὮ. 
τῆς πόλεως, ἀλλὰ ἐσπούδαξαν. καὶ ἐκεῖναι τὸ δύνατον αὐτῶν 
εἰς τὴν μάχην μέχρι-τὸ, πέρας ἴδωσι τοῦ πολέμου.: ἐπεὶ δὲν 
καὶ πρὸς δυσμάς. ἐξέκλινε τὸ φῶς τοῦ ἡλίου, xai οἱ Ῥωμαῖοι 
ἀχλονήτως ἵσταντο «πρὸς. τὴν. μάχην τὴν φριχτοτάτην 'τῶν᾽ 
Τούρκων καὶ ἠγωνίζοντο καὶ «ἀνδρείως, οἱ" ἀσεβεῖς ἀπὸ v0U-0. 
των καὶ ἄπρακτοι «εὐρεϑέντες καὶ αἰσχυνόμενοι xoi ἡττημιέ- 
voL ἀναιδῶς ιστραφέντες ἔφευγον. καὶ δῆλον. ὅτι: τὰ πολεμικὰ - 
καὶ μάχιβα. τοὐτὼν ὅπλα". τὰ μὲν πλησίον τοῦ χάστρου τοῖς 
Ῥωμαίοις ἄκοντες καταλείψαντες, τὰ δὲ μακρύτερα εὑρόντες 


Ω 


í KC NEC así qe ine s idté iden j^ ^ 
nia convehere , animos addere , compellere ad conflictum et pugnam, . 
partim ova et.stuppam. deferentes vulneribus medicinam admovere ., 

partim aqua vinoque ob bellum siti exsiccatos recreare; partim ger- - 
manos p fratres, eL. filios. et. lecti.consortes impedire ne e castri , 
muris descenderent bellandive finem facerent, sed intrepide inconeus- 

B οὐ audacter Turcis. pugnam intenderent. et hae ipsae attente. 
ordinateque agmine composito,per ea loca incedere, alia aliam ex- 

hortans ac instruens. "cave" dicebat ^ne. in magnum castrum proxi- - 
me veneris: spissae enim eo Turcarum sagittae pervolant et loca in- ; 
festant. , via vestra ad.exterius castrum,deflectat; ut ab. eo contectae 

tuto agere possitis." ex his nonnullae telorum ictibus vulneratae non . 
ideo aliis. timorem incusserun£, ut in castrum recederent, sed vires . — 
omnes suas in pugna illa exantlarent, donec belli finem conspexere, 
cum porro lumen.solis ad occidentem .deflecteret, et Graeci in terri- 
bili illo cum Turcis conflictu inconcussi starent et viriliter decerta- ὡς 
rent, impii. his praepediti, nihil proficientes, dedecore onusti eL. summa . 
infamia devicti, fugam arripiunt.:notum est bellica eorum instrumenta, ac 


DE CONSTANTINOPOLI OPPUGNATA. 417 


τῷ πυρὲ παρέδωχαν. “καὶ τέρας ἔδοξε τοῦτο καὶ ἐξαίσιον ἔρ- 

; 1. εὐ - : , ᾿ Li 
yov, πῶς οἱ ἐπῃρμένοι xe) γαὐυριωμένοι τὸ πρότερον ἀῴνω Ῥ- 198 
κατηφεῖς “εὑρέϑησαν καὶ ἀχρεῖοι; καὶ πῶς οἷ᾽ πρότερον ἐπε- 
— Svuovr τὸν. πόλεμον τῶν Ῥωμαίων ἀπαραπροσδοκήτως τὸ 
δλοιπὸν ἔφυγον᾽ ἀπὸ τούτων. καὶ γὰρ ἀληϑῶς τοῦτο ἔργον 
ἀοράτως ἐπέμῳϑη ἐκ δυνάμεως ϑείας. xal "οἱ Ῥωμαῖοι τοῦτο 
ἰδόντες : διεπλήττοντο ᾿μὲν τὸ ϑαῦμα, ἔχαιρον "δὲ" τὴν φυγήν 
TS Ty. πολεμίων ἐχείνων, καὶ χαίροντες ἔλεγον “ὦ γλυλύτητα 
ἡμέρας ταὐτης καὶ ὥρας, O μεταλλαγῆς ϑαυμασίας xai ἐναλ-᾿ 
λαγῆς ἀνελπίστου, ὦ ἐπαραπροσδοκήτου ἐλεύϑερίας xui εὖ- 
φροσύνης, ὦ εὐθυμίας ἀνεκλαλήτου xài ἡδονῆς ἀνεκφράστου.᾽ 
καὶ γὰρ ταῦτα. τῶν πολυάϑλων “Ῥωμαίων λεγόντων ἔχαιρον B 
ἅμα καὶ. σκιρτῶντες ᾿εὐθύμουν, τὰς παλάμας ἐχρότουν; καὶ 
τραγῶς τὸν ϑεὸν εὐχαρίστοῦν, καὶ τὴν navay(av ἀνέπεμπον " 
t5 ὕμνους, καὶ ἐκ ψυχῆς δοξάζοντες ἔλεγον “τοῦτο τὺ πολυύμνη- 
τὸν καὶ πολυϑδύλλητον καὶ ἐξαίσιον καὶ ἐξαίρετον καὶ 9av-: 
μάσιον καὶ ϑαύματος ἄξιον ϑαῦμα τῆς “παναγίας ἀληθῶς kal * 
ἀνᾶμφιβόλως ὑπῆρχεν, ὡς καὶ τὰς μαρτυρίας ἔχομεν" παρὼ. 
μαρτύρων ἀπαραγράπτων κατὼ τοὺς φιλευσεβεῖς νόμοῦς. qu-- 
lo oxovrec γὰρ. αἱ παρὰ τῶν ἐχϑρῶν μαρτυρίαν ἀξιοπιστότεραί 
εἶσιν. * ἐπειδὴ δὲ οἱ dy99ooi καὶ πολέμιοι ἡμῶν δέδωκαν μιαρ- 
τυρίαν τοιαύτην; πώνυ éowv ἀληθέστατον τὸ ϑαῦμα τῆς παν: ^ 
αγίας. ἔλεγεν" γὰρ δ ͵ηρσαΐτης ὅ πατριάρχης τῶν Τούρ- 


* 


| . " E 
CCo 5 a vM à i " 


machinas quae prope castrum erant, ipsos Graecis reliquisse, quae lon- 
gius aberant, inflammasse. et sane hoc prodigium visum est et inu- 
sitatüni facinus. quanam enim ratione, qui antea superbe se effere-* 
bant iactabantque, repente moesti atque inutiles redditi sunt? et . 
quomodo qui antea impense cüm Graecis bellum cupiebant, inexpe- 
ctata fuga se ab illi$ subdüxerant? enimvero opus hoe'divina virtute * 
eaqué ^nvisibili concessum est. et Graeci id intuiti mirum obstupe- 
scebant, et ob hostium fugam exiliébant gaudio, in laetitiamque 'effusi- 
dicebant *o suavem hane diem et horam! 6 admirandam! * o. inspe- ^ 
ratam immutationem! 96 inexpectatam laetitiam! o cláritatem'! o 'o- 
luptatem, qüaé'verbis exprimi nequit, qua quidquid dixeris minus 
erit ^^ "his vocibus ilíi multis €értaminibus celebres Ronrani simul - 
laetari, prosilire, áldcre$ palmas: pulsare, et diserte deo gratias ageré, 
laudibus sanctissimam! virginem extollere, et ex'animo' glorificantes 
dicere" hóc hymmis abundans mominatissimum,' memoratum, egregium, ^ 
inusitatum, admirafidum ἐπί γα οἵ αὐ vere et sihe ulla dubitátione sah-'. 
ctissinaé virginis est." et téstimonia nobis de hoc suppetünt testiuiti 
omni'exceptione', tit piae leges ^práescribunt, maiorum: testimonia 
enim quaé habehtur ab hostibus, fide dignior& $unt. tum veto ho- 


478 (^* O0ANNES"OCANANUS" ,) τ 


xov ὅτι ἡ πύλις, ἐπρόκειτο παρ᾽ ἡμῶν αἰχμαλωτισϑῆγαι, ὡς 
οἱ «σοφοὶ τῆς Περσίας. εἰς τὸν καιρὸν. τοῦ ἸΠωάμεϑ ἐψη.- 
φοφύρησαν περὲ τούτου, καὶ εὗρον ὅτι εἰς τὸ ἔτος καὶ τὰν 
μῆνα καὶ τὴν ἡμέραν ταύτης τῆς ὥρας ἡ πόλις παρ᾽ ἡμῶν 
πρόχειται χρατηϑῆναι. καὶ ἔμελλε τοῦτο γενέσθαι ward τὴν ὅ 
δύναμιν τῶν ἀστέρων x«t τὴν τέχνην τῶν ἀστρονόμων. ἐμὴ 
ἡ γυναῖχα ἐκείνη ἡ «ὀξέα φοροῦσα «καὶ περιπατοῦσα TOU χά-, 
στρου- καὶ τῶν προμιαχιονίων ἐπάνω ἀφόβως τοῦ πολέμου τὴν 
ὥραν, - ἐκείνη. ἀντέπραξε τὰς, δυνάμεις τῶν ἄστρων καὶ τὴν 
τέχνην τῶν ἀστρολόγων. πλὴν οὐκ ἀπὸ γῆς οὐδὲ ἔξ ἀνθρώ- 10 
Ὁ πὼν zjv: δύναμιν εἶχεν, ἀλλ᾽. ἐξ οὐρανοῦ xai, ἀοράτου δυνάς 
μεως. ὅμοίως καὶ. τὰ στρατεύματα πάντα τῶν, Τούρχων. 
ἐσυνεμαρτύρουν -évógxoc τὸν ΠΠηρσαἴΐτην ἐκεῖνον, καὶ ἐδιης. 
γοῦντο πρὸς πάντας ὅτι τοῦ πολέμου. τὴν ὥραν, ὅταν μὲ ϑρά- 
σους καὶ ὁρμῆς ἀχρατήτου ἔφϑασαν εἰς τὰ τείχη τοῦ κάστρου, 15 
ἵνα ἀναβῶσιν ἐπάνω χαὶ διώξωσι τοὺς “Ῥωμαίους x«i τὴν 
πόλιν αἰχμαλωτίσουν, τότε. εἶδον. γυναῖκα ὀξέα δοῦκα. qogou- 
δαν xai περιπατοῦσαν ἐπάγω τῶν ngouayior(oy τοῦ ἔξω xc- 
στρου. “καὶ ταύτην ἰδόντες, σκότος καὶ ζάλη xai τρόμος xai 
φύβος ἄφνω εἰς τὰς ψυχὰς εἰσῆλϑε τῶν πάντων, καὶ πρὸς 20 
φυγὴν ἔβλεψαν, καὶ εἰς πόλεμον οὐδὲ ὅλως, καὶ ἀπὸ δυνά- 
' μεώς τὸ καὶ τέχνης. τῆς γυναικὸς γὰρ ἐκείγης ἔλαβον. τὴν δει- 
P. τοῦ λέαν, καὶ ἠλευϑὲρώϑη ἢ πόλις... ἐγένετο δὲ. ταῦτα κατὰ τὸν 


stes atque adversarii nostri hoc testimonio suo constabiliverint, multo 
verissimum est hoc sanctissimae. virginis miraculum, namque Mersaita et 
patriarcha "Turcarum. affirmabat propositam tunc illis fuisse civitatem 
ad praedam, quemadmodum viri docti Persae. aetate Mahomethi calcu- 
laverant, invenerantque hoc anno mense dieique hora urbem a no- 
bis debellandam 6586; et futurum id erat omnino astrorum vi et 
astronomorum artificio; sed mulierem illam violaceis vestibus amictam, 
per castrum. obambulantem et super propugnacula, intrepide, dum 
pugna initur, vim astrorum obtudisse et astrologorum artificia; quam- 
vis illáà non a'terra neque ex hominibus, sed e coelo et invisibili 
potestate vim obtinebat. similiter exercitus universi Turcarum iu- 
reiurando Mersaitae .dictum confirmabant, et omnibus narrabant pu- 
gnae hora, postquam cum audacia et impetu, qui,coerceri non pote- . 
rat, ad muros castri pervenerant, ut ascenderent Graecosque fugarent . 
urbemque caperent, vidisse se mulierem violaceis vestibus indutam, 
deambulantem. super propugnacula exterioris castri; qua visa statim j 
tenebris procella timore ac tremore correptos omnes in fugam, se et 
non ad bellum dedisse, et vi influxuque illius mulieris formidinem 
sibi immissam et urbem liberatam. . haec autem peracta sunt ann | 


, ΤΥ ΙΝ ὦ τ Ὁ ΤΝ 


: 
β 
᾿ 


ἡ ες οτος NE 


ὧν 


DE CONSTANTINOPOLI OPPUGNATA. 479 


χαιρὺν τοῦ ἑξαχκισχιλιοστοῦ ἐνγναχοσιοστοῦ τριαχοστοῦ ἔτους, 
μηνὸς Αὐγούστου κό΄, ἡμέρᾳ δευτέρᾳ, ὥρᾳ ἑῆς ἡμέρας ἐβὸό- 
μῇ. καὶ παρὰ μὲν ἐλαβώϑησαν xat ἀπέϑανον ἐπέχεινα μιᾶς 
χιλιάδος, ἐκ δὲ τῶν ἡμετέρων μετὰ ἀληθείας: ἐλαβώϑησαν μὲν 
S ἐλάττονες ἀπὸ ἑκατόν, ἀπέϑανον δὲ οὐ πλείονες τῶν τριάκονγ-. 
τα... καὶ χαίρετε, ὦ φίλοι, χαίρετε τὸ μὲν τὴν. ἐλευϑερίαν 
τῆς πύλεως, τὸ δὲ τῶν Ρωμαίων τὸ γενναῖον καὶ ἀκατάπλη- 
προ», τὸ δὲ τὸ πανϑαύμαστον ϑαῦμα τῆς παναγίας, χαὶ ταύ- 
τὴν ὕμνησατε ϑοξολογήσατε, καὶ ὕμνους εὐ χαφιστηρίους ἀνα- 
οπέμψατε εἰς τὸ μέγιστον ἔργον τῆς. ἐλευϑερίας, ἧς εὐεργετή- 
ϑημεν παρὰ τῆς ἐνδόξου καὶ ἀειπαρϑένου μητρὺς τοῦ χυρίου. 
καὶ ϑεοῦ, καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. αὐτῷ ἡ δόξα 
εἰς τοὺς αἰῶνας. ὠμήν. 00 j "d 


ς ν 3. uiv] μὲν τῶν Τούρχων:Ἡ . E δῶ i ᾿ 


Ld E ΓΝ. 
nongentesimo tricesimo supra sexies millesimum, mensis Augusti vi- 
gesima. quarta, feria.secunda, hora diei septima. ex Turcis quidam 
vulnerati et caesi sunt supra mille; ex nostris, ut verum fatear, vul- 
nerati sunt minus centum , mortuique non plures quam triginta. et 
gaudete, o amici! gaudete tum ob liberationem urbis, tam ob gene- 
 rositatem. imperterritam Romanorum, tum. ob modis omnibus admi- 
randum sanctissimae virginis miraenlum. hanc laudate, huic gloriam 
dicite, et hymnos grátias agentes conficite" pro maximo nostrae libe- 
rationis opere, quam consecuti sumus a gloriosa semperque virgine ma- 
tre domini et dei et salvatoris nostri Iesu Christi, cui sit. gloria in. 
saecula. amen. ] 


TANT 


Fifi: ET 
AEN. LM P 


mn dimos VON | 


ae PU IM 
3 aon 
à scu 


I13224NNOT ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ 


AIHUHSASIS ΠΕΡῚ ΤΗΣ TEAETTALAS AAOSEOX 


TH£ OEZ£ZZ£ZAAONIKHZ. 


Phrantzes. 31 


Las YA 


IQANNOT ANAL NQEXTOT 


 AIHEHSIS ΠΕΡῚ ΤΗΣ TEAETT ALAS A AQSEQS 
ΤΗΣ OEZIÉLIAÁ4AAONIKHJZ 


XTINTEOEI£ZA IIPOX TIN 4 TON .4EIOAOTON IIOAAAKIX 


AITHSANTA ΠΕΡῚ TATTHS, EN EHITOM*X. 


IOANNIS ANAGNOSTAE 
DE EXTREMO THESSALONICENSI EXCIDIO 


NARRATIO, 


IN GRATIAM CUIUSDAM LAUDABILIS VIRI, QUI SAEPIUS EAM 
EFFLAGITAVIT, COMPENDIO CONCINNATA. 


LEONE ALLATIO INTERPRETE. 


toan μὲν ἡμῖν πολλάκις καὶ ἄλλα τὸ τῆς ψυ χῆς Alatii 
σου "imeem ἀριδῆλως ἐγνώρισεν, ἀνδρῶν ἄριστε καὶ qu-Symmict, 
λομαϑέστατε, οὐχ gro» δὲ xai ἡ πρὸς τὴν διήγησιν τῶν ἤδη Τ᾿ ἫΝ 
τῇ τιεριφανεῖ τὸ πρότερον πύλει Θεσσαλονίχῃ συμβεβηκότων 
σπουδή cov, xai τὸ λόγοις ἡμᾶς συνετῶς ἀγαν ἔχουσι διδ- 310 


E Mut equidem nobis saepenumero et alia gnavum tuum 
atque industrium animum palam indivarunt, vir optime et doctrina- 
rum studiosissime; non minus vero erga eorum narrationem quae 
perillustri antea urbi "Thessalonicensium contigerunt conatus, et ad 
ea enarranda ponendaque sub oculis, ut nobis licet integrunique est, 


494 IOANNIS ANAGNOSTAE 


γεῖραι, ταύτην ὡς ἂν ἐπίδηλόν aot xav. δύγαμιν ϑέσϑαι τὴν 
ἡμετέραν σπουδάσωμεν καὶ ὥσπερ ὑπ᾽ ὕψιν ἀγάγωμεν. δεί- 
xvvoi γάρ σου περιφαγῶς τὴν ψυχήν, περὲ τὴν τῶν Gvay- 
καίων ὅπως μάϑησιν ἔχει, καὶ ὡς ἐκ τοῦ προσέχειν ἱστορίαις 
καὶ λόγοις, οἷς ἄγϑρωποι πρὸς τὰ κρεήύτω σαφῶς μετατίϑεν- 5 
TGL, τῶν μελλόντων ὕλη καὶ μὴ μεϑισταμένων χαϑίσταται. 
n , et , » t - ἜΤ » 
πλὴν «&AÀ ovro JOovuaotag οὐσῆς γὲ τῆς σπουδῆς, ἐχεῖνο 
πᾶς ὅστισοῦν εὖ φρονῶν, οἶμαι, τῶν οὐχ ἐπαινουμένων ἂν 
οἰηϑείη, ὅτι γε τοὺς εἰς ἄκρον δυνάμεως λόγων ἐληλακχότας 
παραδραμών, καὶ προύργου παντὸς 10 λογογραφεῖν deb ποι- τ' 
ουμένους, ἐμοὶ τὴν τοσαύτην ἐγχείρησιν ἀπερισχέπτως ἀνέ- 
Jov, νωϑρότητι διανοίας ἀμαϑῶς ἀληθῶς ἔχοντι περὲ λόγους 
καὶ πρὸς πᾶσαν ἡντινοῦν ἀγαθῶν χτῆσιν δαϑυμοῦντι καϑά- 
zai. x«i ταὐτὸν οἶμαι πέπονθας ταῖς μελίσσαις, ὅτε τὰς 
ἀρχὰς ζητεῖν τοῦ μέλιτος κατεπείγονται" παρατρέχουσι μὲν v! 
γάρ, ὡς φασι, τῶν ἀνθέων τὰ εὔοσμα, ἐφίπτανται δὲ τῷ 
ϑύμῳ, φυτῷ δριμύτητος γέμοντι καὶ λίαν ἀνόσμῳ. ἀλλὰ 
δεινὸν ἣ φιλία, πάντας ἁπλῶς τοὺς ἐνισχημένους γε ταύτῃ 
3λοπάντα xai λέγειν. ὑπὲρ τῶν φίλων xoi πράττειν πρὸς βίαν 
κιγοῦσα, τὸν παρὰ τῶν πολλῶν ἔπαινον αὐτοῖς προξενεῖν εἰω- o 
ϑυῖα. τοῦτο γὰρ ἦν τὸ καὶ σὲ τοσοῦτον ἡμᾶς ἀναπεῖσαι χα- 
ταναγκάσαν, τὴν ἐκ τῶν ἀκουόντων. ἡμῖν εὐφημίαν ἴσως προσ- 
γενέσϑαι βεβουλημένον, κἀντεῦϑεν τῇ φιλίᾳ χαρίσασϑαι. ἐγὼ 
μὲν οὖν βουλοίμην ἂν τὴν σιωπὴν ὡς ἀκίνδυνον μᾶλλον ἐλέ- 


prudentia incitamenta. haec namque manifesto pervulgant quo pacto 
ad necessarias disciplinas dispositus sit animus tuus, et historiis ac 
sermonibus, quibus homines ad meliora deílectuntur, incumbens, to- | 
ius in futura mutarique nescia plane ingeratur. verumtamen, licet id . 
studium sua laude et admiratione non careat, attamen, quicunque 
sapit pleno pectore, non illius aestimationis esse ducet, te illis, qui — 
arte dicendi plurimum valent et ante omnia perpetuo scribendo tem- 
pus insumunt, neglectis, mihi parum considerate, homini segni iner- 
üque et ad scribendum plane ineptissimo, nec non rebus laudabili- : 
bus comparandis prorsus hebeti, eam provinciam demandasse, consi- - 
milem, ut reor, apibus, quae dum principia mellis emungere compel- : 
luntur, ut tradunt, suave odoratis floribus desertis thymum, herbam 
acritudine .plenam nulliusque prorsus odoris compotem, circumvoli- 
lant. sed gravis res est amicitia, omnes ab se irretitos omnia ami- 
^ corum gratia et agere et dicere vi quadam cogens, eL a multis ema- 
nantem laudem illis conciliare sueta, hoc siquidem te et ad tantam 
rem nobis. persuadendum, praeconia ex auditoribus nobis forte pro- 


sacan Dias n s 


UTE TS 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO ΝΆΒΆΛΤΙΟ, 485 


σϑαι xai τὴν παροῦσαν ὑπόϑεσιν ὡς τὴν ἐμὴν ὑπερβαίνου- 
σὰν δύναμιν παραιτήσασϑαι πάνυ δικαίως" λαβὼν δ᾽ ἐπὲ 
γοῦν τῆς ἀπειϑείας τὸν χίγδυνον ὅσος, καὶ διὰ τοῦτ᾽ εἰς dvay- 
xn» συγνελαϑεὶς ἀπαραίτητον, δεῖν qua» ἕτοιμον ἐμαυτὸν πα- 
5 ρασχεῖν oov τῇ ἀξιώσει καί σου τοὐπίταγμὰ πεπληρωχέναι ὡς 
δύναμις. κἀπειδηπερ ἐπιχλινὴς ἐγὼ xol εὐγνώμων πρὸς τὸ 
ζητούμενον ὠφϑὴν σοι, καὶ σὴν χάριν ὧν οὐχ ἐβουλόμην 
κατατετολμηχέναι προΐρημαι, δίχαιον ἂν εἴη χαὶ σὲ τῆς ἐγ- 
χειρήσεως ταύτης ἡμῖν ταῖς εὐχαῖς συνεφάψασϑαι, ἵν’ ὅδη- 
ογηϑθέντες, καὶ δύναμιν ἐσχηκότες λύγου καὶ διανοίας ὀξύτητα, 
τῆς σῆς φανῶμεν ἄξια ἐπιϑυμίας ἐργάσασϑαι καὶ μηδὲ τὴν 
ὑπόϑεσιν καϑυβρίσωμεν. παρακαλῶ δὲ καὶ πάντας τοὺς ἐν- 
τευξομέγους τῷ πάσης ἀμουσίας πεπληρωμένῳ τῷδε συγγράμι-: 
ματι συγγνώμην ἡμῖν παρασχεῖν ἐξ ἑτοίμου, τὴν ἡμετέραν &v- 321 
5 πείϑειαν ἀποδεξαμένους. οὐ γὰρ δυνάμει λόγων τεϑαρρηκό- 
τὲς ἐπὲ τοῦτο προήγμεϑα, ἵνα χαὶ μέμψιν σχῶμεν δικαίως 
παρὰ τοῦ βουλομένου παντὸς (πολλοῦ γε καὶ γὰρ δέομεν τοῦ 
λόγους εἰδέναι καὶ τούτοις ye χρῆσϑαι xav! ἐπιστήμην ϑαρ- 
θεῖν), τῇ δ᾽ ἐπιταγῇ τοῦ πρυστεταχότος ἡμῖν, καὶ τῷ μὴ μέμ- 
ψιν ἔχειν εἴ τις τὴν ξαυτοῦ πρός τε τῶν ἀναγκαίων ἐνδεί- 
κνυται δύναμιν, ἀνέγκλητον εἶναι οἰόμενοι πανταχοῦ τὸ πάνϑ᾽ 
ὁγτιγοῦν μὴ πρὸς ἐπίδειξιν, πρὸς δὲ τὸ μὴ τάφῳ σιγῆς πα- 


3. ἀπαϑείας À (i. e. editio Leonis Allatii) 11. ἄξιοι ἃ 


curantem indeque placita amicitiae conferentem, compulit. ego porro 
silentium tanquam minus periculosum elegissem, et praesens argu- 
mentum veluti vires meas exsuperans alio, nec immerito , amandas- 
sem; sed mente revolvens quae sint contumaciae pericula, propterea- 
que inevitabili vi constrictus, necessarium mihi duxi memetipsum peti- 
tioni tuae tradere mandatumque tuum pro viribus adimplere. et dum 
ego proclivis et obsequens efllagitatis obtempero, et tui gratia, a qui- 
bus mihi longe animus est, aggredi praesumo, iustum fuerit te quo- 
que in partem similis laboris precibus atque supplicationibus ad deum 
venire, ut directus et dicendi facultate instructus et acumine ingenii 
fultus. dignum quidpiam tuo desiderio persolvam, argumentumque in- 
famia non aspergam. rogo vero universos qui haec percurrerint, elingui 
planeque rudi commentario, nostrum obsequium prompte amplexatos, 
veniam dare. neque enim dicendi facultate confisi ad hoc deveni- 
mus; tum enim, et iure, insimularemur a quolibet, cui id complaci- 
tum fueril; nam quam longissime a sermonibus eorumque scientia 
absumus ; tantum abest ut cate eorum usum nobis promittere andeamus; 
sed imperanti oblemperantes, et quod accusationi non subsit si quis 
propriam faculiatem ad aliquid ex necessariis expediendum experia- 


496 IOANNIS. ANAGNOSTAE 


». id . Ἶ 
ραπέμπεσθαι τὰ πρὸς ἀκρόασιν ἄξια, τοῖς χατὰ δύναμιν 
, T , c , * 1 - 
ἐγχειρεῖν λόγοις ἑχάστοτε. ποιήσομαι δὲ τὸν λόγον ἁπλοῦν 

T 4 x ? LR ν ^ , € 4 ^ 
τὲ χαὶ EvÀnniov, ἄλλα δὴ καὶ συνεσταλμένον ὡς τὰ πολλὰ 
* - e 
κατὰ τὸν σὸν λόγον, τἀναγχαῖα μόνον περιλαβών, xci ὅσα 
δὴ παρεϑέντα ζημίᾳ σοι λογισϑήσεται πρὸς ἀκρόασιν χε- ἢ 
χηνότε. 
Ύ 3-9 » - , ' 
B. Ei μὲν οὖν τις ἐτύγχανες ὧν τῶν οὐχ εἰδότων τὴν 
Ju , , - u € - 
πόλιν, τὰ χαϑ' ἕκαστὸν v& ἡγνύεις αὐτῆς ὥσπερ οἱ πρῶτον 
γι M € , , , , » 3 - 
ἐξ ἀλλοδαπῆς εἰς ἑτέραν μετοιχήσαντες πόλιν, EG ἀν τὸ τοῦ 
^ ὦ » ve» 
χρόνου μῆκος, ταύτην αὐτοῖς κατὰ μέρος γνωρίσειεν, ἐδεύμην 1 
, » - Ü s - - , ^ δ 
λόγων ἀν ἐνταῦϑα μαχρῶν, ἵνα μηδὲν τῶν τῆς πόλεως τὴν 
^ ^ *, " ^ LI , * , 
ϑλλσὴν διαιρύγῃ γνῶσιν. ἐπεὶ δὲ πρὸς ϑρέμμα ταύτης τὸν λό- 
: - ' » ' » ' 
yov ποιοῦμαι xol ἀχριβέστερον ἡ πολλοὺς ἄλλους τὰ xGT! GU- 
τὴν ἐγνωκότα, μάτην οἱ μακροὶ περὲ τούτων λύγοι καὶ ἡ nep 
τῆς ϑέσεως μεγέϑους ve καὶ κάλλους καὶ τειχῶν ἀσφαλείας vai 1 
, “Ὁ M ^ -" E , 
προσέτι τοῦ εὖ κεκρᾶοϑαι x«i τῶν ἄλλων ἀχρίβεια, καὶ μά- 
λιοϑ᾽ ὅτε πρὸ μακρῶν ἐτῶν τὰ περὲ τῆς πόλεως ἕτεροι φι- 
, x ^ - 
λοπόνως ἄγαν δυνάμει λόγου καὶ ῥητορικῆς εὐγλωττίας δει- 
γότητι χχριβωμένως ἐξέϑεντο, xai μετὰ τὴν πρώτην πασῶν 
ἂν -»Ἢ - ν᾽ 3 - * 
εἰπεῖν λαμπροτέραν πολλαῖς ἀποδείξεσιν ἀποφῆναι ταῦτην 2 
^ , . , , 
ἐσπούδασαν. ἐκείνοις δ᾽ ἐμαυτὸν ἔγωγε μόνον διηγούμενος δώσω, 
€ c , , - - - t , , , 
(VAEQ ἡ πόλις ὃν τῷ τῆς νῦν ἁλώσεως χροόγῳ πεπείρατο, 


tur, crimine vacare existimantes quemcunque, non sui ostentandi | 
causa, sed ne quae digna auditione reputantur silentii tenebris invol- | 
vantur, singulis horis, ut facultas est, scripto tradere. erit itaque - 
sermo simplex ac facilis et ut plurimum, dum sic admones, compen- 
diosus, necessaria tantummodo complectens; quae vero tacuerit, a 
te, qui dicenlis orationem auribus devoras, inter damna reputa- - 
buntur. j 
2. Si quis itaque esses rerum urbis imprudens ignarusque omni- | 
um, quemadmodum qui primum ex alienis regionibus peregrinantes, | 
terrarum in quas appellunt infantissimi sunt, donec decursu temporis | 
singula illius addiscant, prolixis mihi opus esset sermonibüs, ne. 
quid eorum quae in urbe sunt tuam scientiam fugeret: verumtamen - 
cum ad illius alumnum sermonem dirigam eumque qui prae aliis mul- 
lis accuratius res illius callet, frustra hic verbosi sermones institue-- 
rentur, deque illius situ, magnitudine, pulchritudine, murorum secu- 
ritate, nec non optima aéris temperie, aliorumque ratio exquisita pro- 
poneretur; eoque potissimum quod ante plerosque annos alii res ur-- 
bis quam maxime studiose, et dicendi facultate et eloquentiae Atti- 
cae luminibus, docte exacteque prosecuti, post reginam omnium, ut. 
ita. dicam, illustriorem multis demonstrationibus declarare conati sunt. 


MT) ΟΣ 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 487 


| xu9umto ἔφης καὶ σὺ πρὺς ἡμῶς, μικρὸν πρὸ ταύτης ἀπάρας 
ἐνθένδε, χαὶ διὰ τοῦτο τὸ χακὸν οὐχ εἰδὼς ἀκριβῶς ὅπως 
χεχώρηχε. τὰ τῶν “τίνων γὰρ oid" ὅτι καὶ αὐτὸς οἶσϑα 
σαφέστατα τῇ πόλει παρὼν καὶ x«J' ἑκάοτην δρῶν τὰ γι- 
5 γόμενα. 

Ἔπασχεν οὖν τῶν “Ἰατίνων κρατούντων ἡ πόλις ὡς οἷ- 
δας, x«i δσημέραι ϑλίψεις ἡμῖν ἐπήγοντο πανταχύόϑεν, xad 
λόγων πολλῶν παρ᾽ ἑκάστοις πῶς ἂν ἀνεϑείημεν γιγνομένων 
τρύπος ἦν οὐδ’ ὁστισοῦν ὃ τούτων ἡμᾶς τῶν δεινῶν ἀπαλ- 
λάξων. ours γὰρ οἱ Τοῦρκοι τοῖς “ατίνοις ἐβούλοντο σπεί- 3.3 
σασϑαι πολλάκις πρεσβευσαμένοις περὲ τούτου χαὲ δεηϑεῖς- 
σιν, οὔὐὔϑ᾽ ἡμῖν ἐξῆν πρᾶξαι τὸ κατὰ γνώμην, ὀλίγοις ἄγαν 
καθϑεστηχύσι καὶ ἀνισότητι γνώμης ἀποβεβληκόσι τὸ ὁμονοεῖν, 
ὡς ἄρα καὶ σοὶ γνώριμον τοῦτο σὺν ἡμῖν γε ὄντι καὶ 
τῶν δεινῶν ἐχείνων τοῖς ἄλλοις παραπλησίως εἰληφότι τὴν 
πεῖραν. 

γ. Οὕτως οὖν ἡμῖν ἔχουσιν, ὅσαι τε ὦραι μυρία τὰ 
χαλεπὰ φέρουσι καὶ τὴν σωτηρίαν ἀπαγορεύουσιν, καχὸν ἐξ- 
αἴφνης ἐπῆλθεν ἕτερον xaé στερροτέραν εἰπεῖν ἀδάμαντος 
οπλῆξαν ψυχήν. τὸ Ó' ἦν 5 τοῦ καλοῦ ποιμένος καὶ κατὰ τὸν 
πρῶτον ποιμένα τὴν ψυχὴν ἐφ᾽ ἑκάστης ἀφειδῶς ὑπὲρ τοῦ 
ποιμνίου τιϑέντος κατὰ ϑεῖον βούλημα τελευτή, ἐν χαλῷ μὸν 


ipse vero ea solummodo complectar, quae haec civitas hoc sui excidii 
tempore passa est, tuque nobis paulo ante quam ex ea discederes 
insinuaras, proptereaque infortunii quod eam oppressit non admodum 
gnarus, res siquidem Latinorum tu etiam, cum in urbe quotidie quae 
gererentur conspiceres, optime (nec fallor) tenes. 

Urbs itaque in Latinorum dicionem redacta, cum, ut tu cate 
nosti, tantum malorum sustineret et diris quotidie exitiis undi- 
que confertis afllictaretur, et sermones multi conferrentur quonam 
pacto ex tot malis emergere possemus, nullum remedium occurrebat, 
nec aderat Averruncus. neque enim 'Turcae cum Latinis foedus iniere, 
licet saepius legatione missa id pertentassent, supplicesque etiam ro- 
gassent; neque erat in nostra potestate, copiis nostris in angustum 
oppido coactis et discordantibus votis ab unanimi sententia convul- 
sis, aliquid agere, ut tute etiam nosti, qui una nobiscum eras, malo- 
rum perinde atque alii expertus. 

3. Cum itaque res nostrae ita se haberent, et singula momenta 
innumeras prope noxas inferrent, deque salute desperaremus, nialum 
aliud repente irrupit, et validiorem adamante animum disiiciens, boni 
scilicet pastoris et, aeque ac primus pastor, quotidie profuse animam 
ponenlis, divino consilio obitus, illi quidem fortunale succedens, no- 


488 ΟΠ JOANNIS. ANAGNOSTAE 


ἐχείνῳ ysyernuérn , βλάβος δ᾽ ἡμῖν ἐπενεγχοῦσα πολύ, τῶν 
ἐχείνου λιτῶν πρὸς ϑεὸν στερηϑεῖσιν, αἷς ἐσωϊζόμεϑα. ὅτι 
δὲ κατὰ ϑείαν αὕτη βούλησιν ἦν, ἄκουε τοῦ φανέντος τῷ μα- 
καρίῳ περιόντι κατ᾿ ὄναρ ἐκείνῳ. ἔδοξε πρὸ τοῦ τὴν πόλεν 
τῷ πολέμῳ ληφϑῆγαι οἶχόν τινα λαμπρὸν εἰσιέναι καὶ παΐμιμε- 5 
γέϑη, περισχοπεῖν τε αὐτὸν κατὰ μέρος καὶ ϑαυμάζειν αὐτοῦ 
3o4r0 τὲ χάλλος καὶ μέγεθος, ἐν τούτῳ δ᾽ ὄντε φωνὴν ἔξωϑεν 
ἐνεχϑῆναι λέγουσαν “ὃ μὲν oizog οὗτος, οὗ τὰ xa^ ἕχαστον, ei 
δέσποτα, ὡς λίαν λαμπρὰ καὶ ὡραῖα ϑαυμάζεις περιαϑυῶν, πίέ- 
πτει τὸ τάχος, καὶ ἵνα μή σὲ καλύψῃ πεσών, ἔξιϑι τούτου τὸ 
ταχέως. οὕτως εἶχεν ἡ ὄψις, καὶ εἰς ἔργον ἧκεν οὐκ εἰς 
μακράν, ἐκεῖνος μὲν γάρ, ἵνα ἀναφανῇ δίκαιος καὶ τῶν πολ- 
λῶν τῆς ἀρετῆς ἐκείνου καμάτων λάβῃ τὰς ἀντιδόσεις, &ixÓ- 
τῶς οὕτω καὶ πρὸ τῆς κοινῆς συμφορᾶς, πρὺς ὃν ἐπόϑει κύ- 
ριον ἐξεδήμησεν. οὐ γὰρ δίχαιον τοῦτο παρὰ ϑεῷ xéxguro, 15 
τοιούτων ἵνα καχῶν πεῖραν σχῇ καὶ κοινωνήσῃ τῶν ἴσων 
ἡμῖν" ἀνόμοιος γὰρ ἣν τοῖς ἄλλοις ὃ βίος ἐκείνου καὶ ἐξηλ- 
λαγμέναι αἱ τρίβοι, τὸ Σολομῶντος εἰπεῖν. ἡμεῖς δὲ κακίας 
γέμοντες ὅλως, καὶ ὀπίσω τῶν ἐνθυμημάτων τῆς καρδίας ἡμῶν 
τῆς πονηρᾶς, τοῦτο δὴ τὸ τοῦ “ερεμίου, πορευόμενοι, xai 20 
κατὰ τὸν πάλαι γογγυοταὶ τυγχάνογτες ᾿Ιοραήλ, κατὰ τὴν 
ἡμετέραν ἐπιϑυμίαν ἀπολαύειν ὅπως οὐκ ἔχωμεν τῶν πρα- 
γμάτων, δικαίως οὕτω πεπιράγαμεν δυστυχέστατα, καὶ τούτου 


bis vero damna, eaque ingentia, concilians, qui illius ad. deum pre- 
cibus, quibus saluti nostrae providebatur, privamur. et divino con- 
silio illum contigisse coniicies ex illis quae illi adhuc superstiti in- 
ler somniandum evenerant. visus est sibi, antequam urbs bello con- 
cideret, domum praeclaram et maximam ingresso, singulas illius partes 
inspicere et decora ac magnitudinem magnopere demirari; his inten- 
tum vocem, deforis advenientem inaudisse "domus haec, cuius partes 
singulas illustres atque venustas considerans admiraris, actutum con- 
cidet; et ne te sua ruina opprimat, quam cito foras eripe te." . vi- 
sum hoc effectu non multo post comprobatum est, ille etenim ut 
justus appareret et virtutis suae multorum laborum praemia referret, 
sic uti par erat, et ante commune infortunium, ad deum, quem tan- 
lopere concupiverat, migravit. neque enim iustum apud deum repu- 
tabatur similium malorum eum participem fieri, vita siquidem illius 
non erat similis aliis, et semitae immutatae, ut cum Salomone loquar. 
nos vero improbitate plane repleti, et in cogitationibus cordis nostri 
pessimi ambulantes, ut Ieremias inquit, et perinde atque antiquus 
lsraól murmurantes, ut nobis allubescit, rebus non succedentibus, 
iure merito mala ac solida calamitate mactamur, et tali viro orbamur 


MO P as HARE TRE ΨῈ 


DE TIIESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 499 


τἀνδρὸς ἐστερήμεϑα, μόνου περιλειφϑέντος ἐν τοιούτοις και- 
ροῖς καὶ τοσούτοις ἀνιαροῖς εἰς παραμύϑιον. πάντες γὰρ 355 
ὥσπερ τινὰ δύναμιν ζωτιχὴν ἐν ἡμῖν ἐνομίζομεν τυῦτον, xa 
τὴν τελευτὴν ἐχείνου μηδὲν ἄλλο νομίζειν εἴχομεν ἢ τῆς ἐφ᾽ 
πὴήμᾶς τοῦ ϑεοῦ δικαιοτάτης παιδείας οἷον προοίμιον. τοῦτο 
τῶν κατειπεῖν ἡρημένων ἐχείνου σαφέστατος ἔλεγχος, x«i τοὺς 
ἀδικίαν κατ᾽ ἐκείνου λαλοῦντας ὅτε μὴ προδοσίαν ἐσκέψατο, 
μηδὲ τῶν σφίσι δοχούντων συνιέντας βαϑύτερον, ἐνδίκως ἐπι- 
στομίζει. οἶμαι γὰρ ἐγώ, δεῖξαι βουληϑεὶς ὃ ϑεὸς οἷος μὲν 
ιο ὅ ἱερὸς ἐκεῖνος ἀνὴρ καὶ τίνων ἄξιος ἦν, οἷοι δ᾽ ἡμεῖς xoi 
τίνας εἰσπραχϑῆναι δίκας δίχαιοι ἦμεν, διὰ τοῦτο τὰ xaJ 
ξχάτερον μέρος οὕτως ὀκονόμησε συμφερόντως. 
δ΄. Τούτου οὖν τοῦ δεινοῦ, τῆς τελευτῆς ἐχείνου φημί, 
προστεϑειμένου τοῖς ἄλλοις, καὶ πάντων τῶν ἐν τῇ πόλει, 
ιὅ ἀνδρῶν γυναικῶν παίδων “1ατίνων τε xai αὐτῶν Ἰουδαίων, 
ἐλεεινῶς πρὸς ἀλλήλους διομιλούντων, xol τὰ μὲν ἄλλ᾽ ὅσα 
τούτους ἐπίεζε δηλονότι τῇ λήϑῃ παραπεμπόντων, τὴν τοῦ 
ποιμένος δὲ στέρησιν ἐπὲ νοῦν λαμιβανόντων καὶ συνεχῶς προ- 
φερόντων, τῆς τοῦ ϑεοῦ τε παιδείας, ὡς προὔφην, καὶ τῆς 
»0 γεγενημένης ἁλώσεως καὶ λεγόντων σημεῖον τοῦτο καὶ πιστευ- 326 
ὄντων, — οὕτως οὖν διατεϑέντων, καὶ ὀλίγου δή τινος ἐν τῷ 


2. εἰς om ἃ 13. τοῦτ᾽ À 


qui solus afllictissimis hisce temporibus in tantis rerum discriminibus 
solatium remanserat, omnes siquidem eum uti vitalem in nobis facul- 
tatem. reputabamus, illiusque mortem tantummodo ducebamus adver- 
sus nos justissimae numinis punitionis exordium. hoc eos redarguit 
apertissime qui indigna dicta in eum ingerunt et infamia onerant, 
quod proditionem non suaserit, et quod eos propriis consiliis, altius 
quidpiam meditatus, iure represserit. opinor equidem ego, cum vel- 
let deus ut omnibus innotesceret quis vir ille sacer esset et quo- 
rum dignus, qui vero nos et quibus poenis obnoxii, quibus mise- 
riis iuste excruciandi, id propter res utriusque in rem utrique dispo- 
suisse. 

4. ltaque tam diro malo, obitu nempe illius, ceteris adnexo, et 
omnibus in civitate viris mulieribus pueris, Latinis, ludaeis quoque 
ipsis, miserandum in modum sermonem conferentibus, et reliqua 
omnia quae eos tum aflligebant e memoria deponentibus, pastoris 
tanti privationem in menlem revocantibus et saepius proferentibus, 
asserenlibusque, ut iam innui, et non temere credentibus indicium 
illad esse et divinae punitionis et subsecuti excidii; hoc, inquam, 
siti rerum, cum modicum tempus interim processisset, in peius quam 
àutea ruere omnia, magna coufusio animos occupare, cum alia alii 


490 IOANNIS. ANAGNOSTAE 


μεταξὺ παρεληλυϑύτος τοῦ χρόνου, χεῖρον ἢ πρότερον ἔσχε 
τὰ πράγματα, καὶ σύγχυσις πανταχοῦ, ἄλλων ἄλλα βουλευο- 
μένων καὶ μηδὲν ἐν ταὐτῷ συνελθεῖν δυναμένων" zat napa- 
πλήσιόν τι τοῖς ἐπὲ γηὸς χειμαζομένης ἐπάσχομεν, ὅταν Ó xv- 
βερνήτης ἀπῇ" πάντα γὰρ ἐκεῖ ταράχου μεστά, καὲ ἡ γαῦς 5 
οὐχ ἔχουσα τὸν ἰϑύγοντα ταῖς τῶν ἀνέμων freue τοῦ πρόσω 
χωρεῖν ὠχινδύνως οὐ συγχωρεῖται. τῶν μὲν οὖν δὴ πλειό- 
vov δυσχεραινόντων ὅτι μὴ σφίσιν ἐξῆν προδοῦναι τὴν πό- 
λὲν τοῖς Τούρχοις, δεδιότων ἴσως 0 γέγονεν ὕστερον, ἄγγελος 
ἧκε τὸν ]ουράτην ἐφ’ ἡμᾶς κεκινῆσϑαι μηνύων, πλεῖστον 1c 
ὅσον στρατὸν συναγείραντα, καὶ διὰ πάντων καλῶς παρεσχευα- 
σμένον. τοῖς μὲν οὖν δεχτέα nog ἔδοξεν ἡ ἀγγελία xai πι- 
ϑανή, τοῖς δὲ μή, καὶ μάλιστα “Ζατίγοις, εἴτε μεγαλοψυχεῖν 
προσποιουμένοις, εἴτε πεῖραν ovx ἐσχηχόσι τῶν Tovoxov, ᾧ 
καὶ μᾶλλον. ἔγωγε πείϑομαι. πόϑεν γὰρ εἴδησις τούτοις ἐν 1! 
ϑαλάττῃ καὲ γεννωμένοις καὶ εἰς γῆρας διαιτωμένοις, πρὸς 
327 συμπλοκάς τε καὶ μάχας, αἷς τὸ τῶν Τούρκων κέχρηται γένος, 
ἔχουσιν οὐκ ἐπιτηδείως, χαὶ μηδὲ δυναμένοις ἢ διὰ τριηρῶν 
ἀπελϑεῖν εἰς ὑπερορίαν, qw ἂν xai ἔνϑα βούλοιντο; μικρὸν 
τὸ μεταξύ, καὶ πάλιν ἕτερος ἄγγελος, ταὐτὰ τῷ προτέρῳ καὶ ac 
αὐτὸς διαγγέλλων, καὶ τοὺς λόγους ὃ 09x0LG πιστούμενος daga 
λέσιν, ἐφ᾽ οἷς ἐπείσϑημεν μὲν ἡμεῖς, μηδὲν ἀλλο παρ᾽ αὐτὸ 
προοδοκῶντες (τοῦτο yag ὅ πολυετὴς ἡμᾶς ἐδίδασκε συγκλει- 


decernerent nec possent in unam sententiam convenire; nosque illis 
qui in navi adversis tempestatibus utuntur cum gubernator abest, non 
absimiles, variis rerum fluctibus iactari. namque ibi omnia sunt tur- 
barum plena, et navis, spoliata rectore ac vi venLorum concussa iter 
suum continuare absque discrimine non permittitur. cum ergo ple- 
' rique aegre ferrent non concedi sibi 'l'urcis urbem dedere, eventum 
postmodum secutum perhorrescentes, nuncius advenit Muratem ad- 
versus nos iter capessere, quamplurimis copiis et rebus aliis omnibus 
instructissimum. quidam nuncio fidem esse adhibendam dicunt; ne- 
gant alii, et Latini potissimum, sive magnanimitatem simulantes, 
sive Turcarum, quod credibilius videtur, inexperti. namque unde 
illis, in mari genitis et ultimo etiam aetatis tempore vitam agenti- 
bus, nec non ad conflictus et pugnas, quibus "Turcarum gens utitur, 
ineptis, nec valentibus cum triremibus alio extra suos fines, ut illis 
allubescit, divagari, cognitio venerit? exiguum abiit tempus; et rur- 
sus alius nuncius eadem quae primus denunciat, et iureiurando fidem 
alligat suam ; quo nos persuasi sumus, nihil aliud exspectantes: hoc 
enim nosti per multos annos in angustum contractio resque ipsae 


EST NPI EN. NER. 


r DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 401 


xi ἃ 5s J ἂν». * B 
J σμὸς xai τὰ πράγματα), ἐπείσϑησαν δὲ καὶ “ατῖνοι, καὶ noc 
^ P x ^ d 
παρασχευὴν δεῖν ἔδοξε τούτοις διεγηγέρϑαι. 
* - * » «4 , » 
£. Kai δὴ πρῶτον μέν, οὗπερ ἤρξαντο πρότερον ἔργου, 
a , , d , * INS. [3 M 
πρὸς τελείωσιν σπουδαιότερον διετέϑησαν. τὸ δ᾽ ἣν ἡ ntt 
Ln ' LPS - , ' 
τὰς ἐπάλξεις αὐτῶν ἐπιμέλεια. μικρὸν yag πρόσϑεν διὰ φρον- 
-" LPS €- , ' 
τίδος πολλῆς πεποιήκεσαν τὰς ἐπάλξεις τοῦ τείχους muvrOG 
D ^ * A. 
διαφράξαι σανίσιν, ὡς ἐν ἀσπίσι, τοὺς μὲν ἔξω πολεμίους 
-ν ^ » — 
ἀπειργούσαις τοῦ βέλεσι τιτρώσχειν τοὺς ἔνδον δεῆσαν προ- 
Lp P] . - - , * * » 
κῦψαι, τοῖς δ᾽ ἐπὶ τῶν τειχῶν ἱσταμένοις πολλὴν τὴν ἄδειαν 
1 $ , n , » , ^ » ', 
τοπαρεχούσαις ἀφανῶς λίϑοις ἄνωϑεν βάλλειν τοὺς ἕπιοντας 
| χαὲ τῷ προστυχόντι παντὲ προσπελάσαι τοῖς τείχεσι βουλη- 5.8 
| , x ?» s E ^ ow ? - L x »» * 
ϑέντας. ἔπειτα δὲ δεῖν ἀριϑμῆσαι τοὺς ἀνδρας φήϑησαν καὶ 
^- LI - , , LPS * ^ 
χαταμαϑεῖν εἰ πρὸς τὰς τοῦ ὅλου τείχους ἐπάλξεις καὶ τὸν 
d ». - ' y - , 
περίβολον τὸν πρὸς ἤπειρον ἐξαρχοῦσι. χαὶ δὴ στῆναι πάν- 
δι t Ἢ Á 
15zag éni τῶν τειχῶν μεϑ’ ὧν εἶχεν ἕχαστος ἐπιτρέπουσιν 
* " » ? *. 
ὅπλων, ὡς ἀν zai μάρτυρας τοὺς ἰδίους ἔχωσιν ὀφϑαλμους. 
τ , E » 1 , ^ , *'.t. et 
οὗ δὴ γεγονότος zv ἰδεῖν ἐπὶ δύο xai τρεῖς ἐπάλξεις ἕνα av- 
] , ^ ^ € «4 
ὅρα ἱστάμενον, καὶ τούτων τοὺς πλείους μήϑ᾽ ὅπλα κεχτημέ- 
vovg (προανάλωσε γὰρ 7) πενία) μήτε πρὸς μάχην ἐπιτηδείους 
2024 πόλεμον" τοῖς γὰρ συνεχέσι καχοῖς καὶ τῇ περὶ τὸ. ζῆν 
, ^ € ^-— [M 
ἀπορίᾳ περιήρηνται χαὲ τὸ ÓvvaoJat οἱ “ατῖνοι δ᾽ ὅμως 
, D LÀ * ? 
ovx ἔχοντες διαπράξασϑαι (ἀνδρας γὰρ ἑτέρους μαχίμους ovx 


2. τούτους À 8. rovg À 9. τοὺς ἃ πολλὰ ἃ 


clamabant. ογοάϊάθγο et Latini; visumque est illis, solicite necessa- 
ria praeparare. 
5. Et primum quidem, quod antea inchoaverant opus, propu- 
gnaculorum dumtaxat curam perficere concitatius animantur. | paulo 
enim ante summo cum labore ac nimio opere accurarunt ut murorum 
dy er imet adinstar scutorum, tabulis obserarent, quae advenas 

ostes impedirent ne sagittis cives, si quando opus esset capite 
emergere, vulnerarent, iis autem qui muris insisterent. facultatem ube- 
rem facerent clam e superiori parte saxis advenientes impetere admo- 
tosque ad muros obvio quoque repellere. deinde numerandos esse 
viros decernunt, ut discant an ad omnia murorum propugnacula et 
circuitum ad mediterranea vergentem sufficiant; et sic omnes in 1η11-- 
ris, suis quemque armis instructum, stare imperant, ut ad id testibus 
propriis oculis uterentur. quo facto conspiciebatur in duobus el tri- 
bus propugnaculis unus tantam; eorumque potior pars neque arma 
gerere, quae paupertas absumpserot, neque pugnae ἀπ conflictui 
apta; assidua namque mala et vivendi egestas vires insimul extinxe- 
rant. Latini nihilominus, cum rei providere aliter non possent (ne- 
que enim alios viros bellatores praeter accolas urbis possederant), 


402 IOANNIS ANAGNOSTAE 


εἶχον παρὰ τοὺς ὄντας τῇ πόλει) δεῖν ἐξ ἀνάγκης ᾧοντο πάν- 
τας γοῦν ἑτοίμως ἔχειν πρὸς πόλεμον. μεταστῆσαι δὲ xol 
τὴν ἀγορὰν πρὸς φυλαχὴν ἀκριβεστέραν τῆς πύλεως δέον χε- 
κρίχασιν, εἰ καὶ πέρας ἴσως τοῦτο λαβεῖν οὐκ ἔσχεν, ἐπιϑε- 
μένων αἴφνης τῶν πολεμίων καὶ ϑᾶττον ἢ πάντες προσεδο- 5 
κῶμεν" “ἀν γὰρ τὴν πόλιν᾽ ἔφησαν “χκυχλώσωσι μὲν oi πο- 
λέμιοι χαὶ τοῦ πολεμεῖν συνεχῶς γίνωνται, ἡμεῖς δὲ πρὸς τὴν 
820 ἀγορὰν πόρρω κειμένην ἀπίωμεν τὰ πρὸς χρείαν ὠνούμενοι, 
παρέξομεν ὑπὸ τῆς τῶν τειχῶν ἐρημίας τὴν πόλιν αὐτοῖς, 
μηδένα πόνον μηδαμῶς προὐπεγεγκοῦσι." καλῶς οὖν διὰ πάν- 19. 
τῶν, καὶ ὡς παρεῖχεν ἡ δύναμις, παρεσχευασμέγων ἁπάντων 
πάντα παϑεῖν ὑπὲρ τῆς πατρίδος, προθυμίαν ἐνεδειξάμεθα 
τὴν αὐτήν, καὶ τὴν ἐλπίδα πᾶσαν ἐπὶ ϑεῷ καὶ τῷ μυροβλύτῃ 
μάρτυρι σαλεύοντες ἦμεν, καὶ περιεσχοποῦμεν γύχτωρ xoi. usd? 
ἡμέραν τὴν ἔφοδον τῶν βαρβάρων, καϑ' ἑκάστην κατὰ τὰς 15 
ἀγγελίας αὐτοὺς ἐχδεχόμενοι. 
c. Ἡμέραι παρῆλθον αὖϑις ὀλίγαι, xai τρίτος ἄγγελος 
ἤδη πρὸς τὴν πόλιν ἀφῖχτο, τὴν εἰς τὰ “αγχαδᾷ τοῦ ω- 
ράτου δηλῶν ἄφιξιν, καὶ ὡς οὐχ ἱκανὸν τὸ πεδίον εἰς πολὺ 
μῆχος ἐκτεταμένον ἐκεῖνο πρὸς τοσαύτην πληϑὺν στρατευμά.-. 20. 
των. διήγγελε δὲ καὶ τὴν παρασκευὴν ὑπὲρ λόγον οὖσαν x«i — | 
μὴ ῥᾳδίαν δηϑῆναι. πάλιν οὖν ἡμεῖς ἐν σπουδῇ, xal πάλιν 
ἐν ἐπιμελείᾳ μεγάλῃ. παρῆν δὲ 7 κυρία τῶν ἡμερῶν, καὶ 


19. οὐχὶ χἂν 10 À 


necessarium duxere omnes ad pugnandum promptos esse. rerumque 
venalium forum alio asportare pro accuratiori civitatis custodia deli- 
berarunt ; licet id ad finem perduci non potuerit, cum ex improviso 
hostes, et nostra exspectatione citius, irrupissent. elLeuim, dicebant, 
si adversarii urbem copiis cinxerint et pugnis raro iutermittentibus 
indulserint, nos vero ad forum longe dissitum mecessaria coémpturi 
abierimus, desertis muris et custodibus vacuis, nullo praevio labore 
illis civitatem trademus. recte itaque omnibus, et ut vires concede- 
bant, dispositis, omnes unis animis, omnia pro patria pati parati, 
spem universam in deo et martyre myroblyta collocavimus, et die no- 
ctuque barbarorum irruptionem circumspiciebamus , quotidieque, ut 
nunciatum fuerat, exspectabamus. 

6. Paucis diebus praetergressis tertius nuncius in civitatem ad- 
volat, Muratae adventum in Langada indicans, nec satis esse campum 
illum longe lateque diffusum copiarum multitudini; apparatum quo- 
que praenarrabat esse super omnem exspectationem mec posse verbis 

. exprimi. rursum mos solicite agere, diligenterque quae opus erant 
curare. illuxerat dierum domina; et nocte media terraemotus ingens 


DE THESSALONICENSI ΕΧΟΙΡΙΟ NARRATIO. 493 


* , , 1 Y - , $ , * 
|. περὲ μέσας νῦχτας σεισμὸς [xcd] τῇ πόλει γίγνεται μέγας καὶ 


«πὰ eX , ͵ - 3 
φόβον ταῖς ἁπάντων ἐνῆχε ψυχαῖς, τεχμήριόν τε τοῦτο οὐχ 330 


ἀγαθῶν ἡγήσαντο πάντες πραγμάτων" οὕτω γὰρ οἵ πρὸ μα- 
/ xgos τὴν πόλιν ἐχεῖνοι συνέσειον σεισμοὶ παρεσχεύασαν τοὺς 
δ ἀνθρώπους, x«i τοιαύτην. ἔδωχαν ὑπύληψιν ἔχειν, ἀνωμαλίας 
— πραγμάτων κἀκεῖνοι προηγγελκότες καὶ δεινῶν ἐσμὸν ἐπαγα- 
γόντες τῇ πύλει. καὶ τοῦτο μὲν νυχτὸς" ἀρξαμένης δὲ τῆς 
ἕω, xai τοῦ ἡλίου χαϑαρῶς οὔπω τῇ γῇ τὰς ἀχτῖνας ἐπα- 
φιέντος, τῆς στρατιᾶς τε μέρος δρᾶται τῇ πύλει προσβάλλον, 
τὸ μήτε σημαίαν ὡς ἔϑος ἠρμένην ἔχοντες μήτε βαδίζοντες ἰλα- 
δόν. ὃ δὲ τρόπος" ἔδοξε τῷ Π]ουράτῃ φιλίας τισὲ τοὺς ἐνοι- 
χοῦντας ἡμᾶς τῇ πόλει δήμασιν ὑπελϑεῖν πρότερον, ὥστε μή 
τι τῶν ἐν ὕστέροις συμβεβηκότων γενέσθαι καὶ [καχ]τὴν nó- 
λὲν ἁλῶναι: ὑπέστρεφον γὰρ ἐλπίδες τοῖς αὐτῶν λόγοις 
δταύτην εὐθὺς ὑποκχλῖναι xai μὴ ἄν ἑλέσϑαι χρατηϑῆναι διὰ 
πολέμου. τοῦτο δ᾽ ἐποίησε δυοῖν ἕνεκα, τοῦ τὲ μὴ πόλεμον 
ὑποστῆναι τὸν μυριάνγϑρωπον ἐκεῖνον στρατόν, εἶτ᾽ ἀποτυχόντα 
μεγάλην αἰσχύνην ὀφλῆσαε, καὶ τοῦ πεισϑῆναι τοῖς λύγοις τῶν 
ἐπειγόντων αὐτὸν ἐπὲ τὴν πόλιν ἀφῖχϑαι: καὶ γὰρ ἦσαν οἱ 
οτοῦτον ἀεὶ συνωθοῦντες καὶ πείθοντες, ὡς εἰ μόνον ὀφϑείη, 
ταύτην ἑτοίμως ἄνευ πολέμου καὶ πόνων λαβεῖν. πέπομφε 


[APER * ' & ' τ H - , 
ἡμῖν τὰ σωτήρια συμβουλεύσοντας καὶ κατα τῶν “ατίνων 
9. προβάλλον A 11. φιλίοις ὃ 14. αὐτοῦ ? 


urbem concutit, metumque omnium animis iniicit, qui infelicia illum 
atque incommoda portendere existimarunt. ita enim, qui a multo 
tempore civitalem conculiebant terraemotus, homines aflecerunt et 
talem opinionem ingenerarunt, cum illi rerum immutationes denun- 
ciarint οὐ, dirorum montes urbi intulerint. et hoc quidem noctu. pri- 
mo mane, cum nondum sol terram radiis collustraret, pars exercitus 
in civitatem contendit, neque vexillum, ut moris est, erectum defe- 
rens neque iurmalim procedens. mec alio scopo: visum fuerat Mura- 
iae amicabilibus verbis incolas antea pertentare, ut quae postea sub- 
secula sunt, urbisque excidium, evitarentur: in spem enim venerat 
suis ipsius diclis eam aures illico daturam et bello capi opprimique 
declinaturam. idque duas ob causas praestitit, tum ne innumeras il- 
las hominum copias bello subiiceret, et postmodum votis frustratus 
ignominiam sibi, eamque summam , compararet; tum sermonibus co- 
genlium ut in urbem veniret persuasus: non deerant enim qui eum 
compellabant, asseverabantque tantummodo conspectum, prompte et 
nullo praevio bello ac labore, in dicionem suam eam redactarum. misit 
itaque viros Christianos, haud ignotos, ex aliis urbibus, nobis salu- 


4 


οἵ P d. hf * A » ΩΝ )À "Ὁ « , 
τοιγὺν &4vO2OGG Θιστιαγους Οὐχ ἀγνωτὰς πολέεῶν 65 €T600Y ,5331 


494 . IOANNIS. ANAGNOSTAE 


- c T' ' , * 
διεγεροῦντας ὡς οἷόν τε- οἵ καὶ παραγενόμεγοι, xai τοῖς 
' - € , * - * 
απὸ τῶν τειχῶν πεμπομέγοις βέλεσι μὴ τρωϑῆναι τὰ σώματα 
, 1 » * s " 
δεδιότες, ὀπισϑύόρμητοι γίνονται, μηδὲν ἡ ὀλίγα πρὸς ἕν μέ- 
SON , , 
Qoc δηλώσαντες; (QT . ee reos δεδύγηντάι, ἐφ᾽ 
A * P . L3 
Q xai μεμπταῖοι . 2... 2. e... ἔδοξαν τισιν ὑποστρέψαν- 5 
τες" δέον γὰρ πολλάκις καὶ χατὰ πολλὰ τῶν τειχῶν μέρη 
περιιέναι, καὶ τὰ ὑπεσχημένα τῷ Πουράτῃ φανερὰ καταστῆ- 
, , » 
σαι, λόγοις τε χρήσασϑαι συμβουλίας, ὡς ἀν τιροϑύμους πα- 
ρασχευάσωσι πρὸς τὸ κοινῇ συνελϑόντας σχέψασθϑαι τὸ συνοῖ- 
^- ^ - . , Y ^ - 
σον, οὐ καλῶς πρὸς ἡμᾶς διετέθησαν, εἶπον, ἠμεληκότες TOU το 
a , ^ ' ^ E “ » 1 
ἐπιτάγματος. πλὴν ἀλλ᾽ οὕτω μὲν οὗτοι πράξαντες ὠφϑη- 
, ? ^ » L4 
σαν, tiv ἐθελονταὶ εἴτε καὶ ἄγοντες. 
" € . , , ' 2$" ? ^" ΕἸ , 
C. Ὁ δὲ Πουράτης ἀνηνύτοις ἰδὼν ἐπιχειρεῖν ἐν τούτῳ 
E" , ? L x4 ^u , ? , ἣν U , 
τῷ μέρει (oU γὰρ οἷς ἔξωϑεν μόνον ἐκήρυττον ἐπείϑοντό τε- 
» ^ ^ ' - e £ ν ? , * i 
γες, ἀλλὰ xci πλύνειν τοῦτον ὕβρεσιν vnm ἀβελτηρίας καὶ 15 
34! ' , , - TS 2 1 
ἀλόγου ϑοασύτητος οὐκ ἀπώκγουν) τοῦ ϑυμοῦ τε γέγονεν ὅλος, 
^ ^ , * - , , 
καὶ τὸν στρατὸν προσέταξε μεταστῆναι καὶ περὲ τὴν πόλιν 
στρατοπεδεύσασϑαι. οἱ δὲ προσεχώρουν, &r8 . . . . . μελισ- 
33 σῶν σμήνη, τοῦ ἡμετέρου λίαν διψῶντες αἵματος καὲ πάντας 
- , V 4 
ἄρδην καταπιεῖν γλιχόμενοι. τῇ πόλει δὲ προσεγγίσαντες, xat 20 
τὰς σκηνὰς ὥσπερ i9og πηξάμενοι, δίκην φρουρίου πᾶσαν πε- — 


᾿ 
Γ 
n 
! 
p 
3 


4. πὶ] προσπελάσαιϑ ὅν ον. γενέσθαι 7. χατα- 
στῆναι A 18... ..-] υἷα τ, 


LE P P ERR 


taria consulturos, concitaturosque pro viribus adversus Latinos. qui 
licet advenissent, timentes ne a sagittis e muris depromptis laederen- 
tur, retro cesserunt, cum nihil aut parum, pro quo accesserant, in- 
dicassent. proptereaque hoc suo reditu apud nonnullos ignominia 
notati sunt. namque cum opus esset saepius et mullas murorum par- 
tes circumire, et quae promittebantur a Murate palam edicere, ser- 
monibusque uti consultationis ad eos disponendum wt alacriter in 
unum convenientes publicam utilitatem dignoscerent, ipsi non bene 
erga nos affecti mandata neglexerunt. verum hi, quo diximus modo, 
sive sponte sua sive vi coacti, rem ita peregerunt. 

7. Murates cum vidisset se hac ratione operam et oleum per- 
dere (neque enim iis quae deforis ille enunciabat suaderi nonnulli, 
quin immo eum iniuriis et opprobriis dementer iactanterque continuo 
onerare), intemperiis insaniisque agitatus loco moveri exercitum man- 
dat. illi secedunt aeque ac apum examina, nostri sanguimis avide si- 
tientes omnesque penitus uno haustu deglutire desiderantes. ubi urbi 
proximi facti sunt, tentoriis pro more fixis instar propugnaculi eam 
ita circumvallant ut nullus hominibus esset vacuus locus. tum duces 
singulos in praescripta urbis parie destinans, ipse sua tentoria arci 


S TTSEIEHSE 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 495 


ριέλαβον ταύτην, ὡς μηδαμοῦ σχεδὸν κενὴν ἀνθοώπων φαί- 
γεσϑαι τόπον. εἶτα τοὺς στρατηγοὺς ἕχαστον ἐν ὡρισμένῳ 
τῆς πύλεως u£ott πρὸς τὸ πολεμεῖν ἀποτάξας, αὐτὸς τὰς ἰδίας 
σχηνὰς ἀντικρὺ τῆς ἀχροπύλεως πήγνυσιν, ὡς ἂν πάντας ἐκ 


5 μετεώρου καλῶς δρᾶν ἔχοι καὶ πᾶσαν τὴν πόλιν ἐντός. ἡμεῖς 


δὲ ταῦϑ' ξωραχότες καὶ τῆς ἡμῶν σωτηρίας ὑπεραγωνίσασθϑαι 
D 3 ΕΞ " Ὥ 
προϑυμούμενοι (xad γὰρ οὐδὲ ἦν ἄλλως εἰχὸς) μεϑ’ ὧν εἴχο- 
e 3:538 L] - 3 , er M » 
μὲν ὅπλων ἐπὲ τὸ τεῖχος ἐθέομεν ἕκαστος, ἄλλος ἄλλον πα- 
ρελϑεῖν τῷ τάχει φιλογνειχοῦντες καὶ οἷον ἀνδοιζόμενοι «««..ο Ὁ 


τοτῶν ἐχτός, ἀγνοοῦντες ὅπῃ τὰ τῆς σπουδῆς ἐχείνης χωρήσει. 


| 
| 
| 
| 


€ ΠῚ » d , , - ' , , 

ὡς δ᾽ ἀνέβημεν διημερεύειν ἐχεῖσε xai διανυχτερεύειν συνϑέ- 

pevot , καὲ διέχριναν ἡμῶς οἱ χρατοῦντες τῆς πόλεως, “ατί- 
€ * ' , 

γους xui Ῥωμαίους, καὶ vovg τὴν λῃστείαν μετερχομένους üva- 

, ^" - *5 ^ 

Qi$ στήσαντες (οὐ γὰρ πιστεύειν ἡμῖν χαϑαφῶς εἰχον), xac 


[5 ϑάνατον τοῖς φρογήσουσι προδοσίαν ἠπείλησαν, τοὺς Τ ζετα- 


οίους, ὡς ἡ κοινὴ φωνὴ τούτους ἐχάλει (λῃστῶν δ᾽ ἦσαν οὗ- 


τοι σύνταγμα ἐκ διαφόρων τόπων συναϑροισϑέντες) φύλακας 333 


εἰς τοῦτ᾽ ἐπιστήσαντες. 
, 


€ Ei - - , , * ^ 
ἡ. Ὥς οὖν τοῦ πολεμεῖν γεγενήμεθα πάντες xot χατὰ 


s O- , P , ΠῚ , 
τῶν ἐπιόντων ὠνδοίζεσϑαι, ἄλλο τι πάλιν παρὰ τὴν ἡμετέραν 


ἐφάνη πράξας ὑπόνοιαν ὃ ἸΠουράτης. πάντες γὰρ ἡμεῖς vnt- 
γοοῦμεν, τοσοῦτον στρατὸν βαρὺν ϑεασάμενοι καὶ τοσαύτας 
τὰς ἑλεπόλεις, ἃς τὸ τῶν χαμήλων πλῆϑος x«i τῶν ἁμαξῶν 
ἐπεχόμιζον xa9? ἑχάστην, ὡς οὐχ ἄν φϑάσειε καὶ μανιχῶς 


ib. s] xata? 


adversa ponit, ut omnes tanquam e loco sublimiore, et interiores par- 
tes urbis, circumspiceret. nos haec intuiti, pro salute nostra tutanda 
alacriores facti (neque enim fieri poterat aliter), armis utcunque sup- 
petentibus ad murum accurrere, alius alium celeritate praetergredi, 
adversus externas copias ignaris quem tandem finem habitura essent 
tantae solicitudinis studia, animos addere. ut ascendimus, diu noctu- 
que ibi nobis immorandum esse constituentes, qui urbi moderaban- 
tur, Graecos atque Latinos ita distinxerunt ut medium unum ex iis 
qui praedas convectant interponerent; 'lzetarios vulgus vocat, et sunt 
praedonum agmen ex variis regionibus coalitum; et his custodiam 
demandarunt, plane nobis non fidentes; mortem etiam proditionem 
meditaturis minati sunt. 

8. Omnibus ergo ad pugnandum adversus irrmentes animo virili 
praesentique paratis, aliud praeter nostram exspectationem Murates 
exsequitur. nos enim omnes suspicabamur, tantam copiarum molem 
et machinarum, quas multitudo camelorum et curruum quotidie adve- 


496 IOANNIS ANAGNOSTAE 


αὐτίκα χατὰ τοῦ τείχους δρμήσει, παίειν μὲν αὐτὸ προστά- 
Eag τῇ χειροποιήτῳ τοῦ λίϑου βροντῇ, τοὺς δ᾽ ἄνωθεν χω- 
λύειν τῆς ἐπὶ τῶν τειχῶν στάσεως διὰ τῶν ἀφιεμένων βελῶν, 
καὶ παντὲ μηχανήματι πρὸς τὸ κρατῆσαι χεχρῆσϑαι τῆς πό- 
Aeg. ὁ δὲ τούτων μὲν ἔδειξεν οὐδέν, μιχρὸν δ᾽ ἡσυχάσας 5 
καὶ τὴν πόλιν χύχλῳ περιβλεψάμενος χήρυχας καὶ αὖϑις ἔξέ- 
nter , ἐλευϑερίαν ἡμῖν ὑπισχνούμενος καὶ φιλοτιμίας ἕτέ.-. 
ρας, τοῖς παρ᾽ αὐτοῖς ταυτὶ πιστούμενος ὅρχοις, ei τὴν πόλιν 
προοίμεϑα τοῖς τούτου λόγοις πεισϑέντες, καὶ τἀναντία πάλιν 
αὐτῶν προσετίϑει, xui χαλεπώτερα τούτων, εἰ μὴ καταπειϑεῖς τὸ 
iy rOUTQ yEV . . 2l λὺ, 
"AL ἐνταῦϑα μικρὸν ἐρήσομαι τοὺς κατηγοροῦντας τοῦ 
δεῖνος καὶ τῆς δεῖνος. ποῦ ποϑ’ ὑμεῖς ἦτε 09^ ὃ Πουράτης 
334 τὰ τοιαῦτα ὑπέσχετο; οὐκ ἐν τῇ πύλει, «ad αὐτήκοοι τῶν χη- 
ουττομένων; τιῶς ἃ διενοεῖσϑε, ovx εἰς πέρας ἠγάγετε; πῶς τ 
οὖν οὐκ ἐχρήσασϑε τῷ λογισμῷ; πῶς ἃ τῶν ἄλλων κατηγο- 
ρεῖτε μὴ πεπραχύτων, ὑμεῖς οὐκ ἐπράξατε καιροῦ καλοῦντος 
καὶ τῶν ἀπειργόντων οὐκ ὄντων; τότε γὰρ ποιμὴν οὐχ ἦν 
(μῆνας γὰρ εἶχεν 85 γενόμενος ἐξ ἀνθρώπων) οὐδὲ ἀραΐ, οὐδ᾽ 
δο’ ἕτερ᾽ ἀπαριϑμεῖτε. τί λοιπὸν τὸ κωλῦσαν ὑμᾶς ἦν; ἢ 5. 
τίγος ἔργον ὅσα συμβέβηκεν; οὐδενός, πᾶς τις ἄν εἴποι λογι- 
ζόμενος εὐσεβῶς, ἢ τῆς ἡμῶν ἁμαρτίας ἑκάστου τὸν ἀύργη- 


11. γεγοίμεϑα ὃ 12. τοὺς om ἃ 22. ἑχάστους A 


hebat, conspicati, primo sui appulsu furenter iratum muros appetitu- 
rum, eosque lapidum manufacto tonitru diverberaturum, nec non et 
supra muros stantes sagittis impulsis dimoturum, machipasque omnes 
ad urbem excidendam usurpaturum. verum hic mil tale conatus est, 
sed parum percunctatus praecones rursus decernit, qui nobis liberta- 
tem paciscerentur aliosque honores iureiurando, ut apud ipsos fieri 
amat, pollicerentur, si sermonibus illius suasi urbem dederemus: his 
contraria subdebat, multaque peiora, si votis suis non obsecunda- : 
remus. 
Sed cum huc pervenerim, paucis compellabo huius alteriusve in- 
simulatores. ubinam eratis vos, cum haec Murates offerebat? nonne i 
in urbe, et vestris ea auribus usurpastis? qua igitur ratione cogita- 
tis usi non estis? quare, de quibus alios incusatis quod non fece- . 
rint, vos ipsi occasione premente et nullo impediente nom perfecistis? - 
tum enim nullus pastor erat (namque ante sex menses inter vivos | 
esse desierat), nec dirae neque alia, quae vos recensetis et per digi- - 
tos exacte numeratis. quid igitur vobis impedimento fuit, aut. cuius 
opus eventus? nullius, quilibet respondebit pie rem computans, 
quam nostrae improbitatis, quae ab iracundia liberum deum in ira- - 


DE TIIESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 497 


τον εἰς ὀργὴν xaO? ἡμῶν κινησάσης, παιδείαν ἡμῖν ἐπενεγκεῖν 
πταίουσιν ἀδιύρϑωτα, ἵνα γοῦν ξαυτῶν γενόμενοι χαὶ τοῦ 
λοιποῦ σωφρονήσωμεν. εἰ δέ τις τῶν πρὶν ἀπομνημονεύων 

᾿ χρύνων καὶ πάλιν ἡμῖν ἀντιλέγῃ, καὶ τῷ ποιμένι τὴν αἰτίαν 
᾿δέἐπαγῃ τοῖς προδεδόσϑαι ἐθέλουσι μὴ τὰ ἴσα φρονήσαντι xat 
« βουλευσαμένῳ, μεμηνότος, οἶμαι, κέχτηται λογισμοὺς. πρῶ- 
τὸν μὲν γὰρ οὐ τοῦ σχήματος τοῦ ἀρχιερέως στρατηγιχῶν 

— πραγμάτων ἀντιλαμβάνεσθαι, καὶ τὸν μὲν τυραννικῶς ἐξωϑεῖν 
τῆς ἀρχῆς τὸν δὲ ἀντεισάγειν, καὶ πραγμάτων καὶ φόνου καὶ 
οζημιῶν, τούτων δὴ τῶν ἐν ταῖς ἐναλλαγαῖς τῶν ἀρχῶν συμ- 
βαινόντων, αἴτιον δείχνυσϑαι. οὐ γὰρ ἐπὲ ϑροόνον αὐτὸν xa- 


ϑίζουσι τυραννικόν, ἀλλ᾽ ἐπὲ ϑοόγον ἱερατικόν, καὶ δεσπότου 335 


1 ' 3:32 3 Hd - ^ 3 i| 
πραέος xai εἰρήνην διδάξαντος. καὶ δεῖ τοῦτον ἐκ παντὸς 
zQonov μιμεῖσθαι; καὶ ὑλόγοις B c.c. eee en 
15 καὶ πράγμασιν. ἔπειτα. cce ees. ὅπερ εἴργα- 

e - ^ - , ᾽ , , ' 4 ? 

στο; ὅτι τοῖς TOU ϑεοῦ νύμοις ἐμμένειν παρήνει, καὶ τὴν eu- 

, * € ^ D 

σέβειαν συνεβούλευε μὴ προέσϑαι; ὅτι μὴ κατεξανίστασθϑαν 

- 3 , , M , c » - , j , 

τῶν ἀρχόντων, ἀλλὰ τούτους ὡς ἐκ ϑεοῦ προβληϑέντας ἐδί- 

, - 2 M 

δασκε στέργειν; καὶ τίγε ἄλλο προσῆκεν ἐχείνῳ, ψυχὰς ἀν- 
, * —- , u , ^T * [14 » 

bo ϑρώπων πρὸς 9eoU πιστευϑέντι; ὕμως ἐχεῖνος καὶ οὕτως ἔχων 

ἐφ’ ἑχάστου σχεδὸν ἔτους ἠξίου τὴν πόλιν ἀπολιπεῖν καὶ πρὸς 

τὴν ἐνεγκαμένην γενέσθαι, ἴσως ἵν’ ἡμεῖς ὑπὲρ ξαυτῶν φρον- 


,; 3: σωφρονίσωμεν A 14. ὁ] ἑπόμενον αὐτῷ ? 15. si. 9] 
τί χαὶ ἔστιν ἢ 


cundiam movit, et ad nostri punitionem, qui incorrecte labimur, ex- 
citavit, ut ad nosmetipsos redeuntes in posterum sapiamus, quod si 
quis anteacta tempora commemorans iterum nobis opponat, et pa- 
stori causam appingat, qui dedere se volentibus, sententia etiam 
data, contradixit, insanientis cogitationes suscipit. primum enim non 
addecet pontificem rerum militarium cura, et hunc quidem tyranno- 
rum more principatu pellere, illum contra in possessionem immittere, 
et mutationum ac caedium nec non damnorum, quae, dum rerum 
status immutatur, eveniunt, anctorem esse: neque enim ipse in ty- 
raunicum, sed in sacerdotale, et mitis domini, et qui pacem deprae- 
dicavit, cuius vestigiis insistere modis omnibus et dicta factaque se- 
qui debet, solium promovetur. deinceps quid ille molitus est? an 
quod in legibus divinis perdurare adhortabatur, non a principibus 
desciscendum , quos veluti a deo promotos exosculandum esse doce- 
bat? et tamen iu aliud illi incumbendum erat, cui mortalium ani- 
mae per deum erant concreditae. nihilominus ille, hoc modo dispo- 
situs, fere singulis annis ab urbe recedere volebat et in patriam re- 
verLi, forte ut nos nosira accuraremus. sed neque hac ratione passi 


Phrantzes. 33 


498 IOANNIS. ANAGNOSTAE 


τίσωμεν, ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ovrog ἠνείχεσϑε. οὕτω γνώμης τινὲς 
τετυχήκεσαν πρὸς πᾶν ὑτιοῦν τὸ τρεπτὸν κεχτημένης καὶ συμι- 
μεταβαλλομένης τοῖς καιροῖς καὶ τοῖς πράγμασιν. ἀλλ᾽ οἱ μὲν 
τὰ τοιαῦτα λέγειν ὁρμώμενοι λογίσαιντο ποτε 4 « e e eon 
e. ον... ἡμεῖς δὲ τῶν προκειμένων ἐχόμεϑα. 5 
9'. Πρῶτον xai δεύτερον ὃ JMovgatug πεπραχὼς ὅπερ 
εἰρήκειμεν, καὶ γράμματα τοῖς βέλεσι πεπομφὼς ἐντὸς πλεῖ- 
στα, τοῖς αὐτοῖς ὅρκοις xal ταῦτα συνδούμενα καὶ τὰ αὐτὰ 
διαγγέλλοντα, ὡς ἤνυε πλέον οὐδὲν (οὐ γὰρ ἐξῆν βουλομένοις 
ϑϑοτοῖς ἐν τῇ πόλει τῷ τῶν “ατίνων δέει, καὶ μάλιστα τῶν τὸ 
συμπαρισταμένων αὐτοῖς ἐπὶ φυλακῇ λῃστῶν, τῇ σφῶν ἀδεῶς 
χρήσασϑαι γνώμῃ), τρέπεται τότ᾽ ἐξ ἀνάγκης ἐπὲ τὸ πολε.-- 
μεῖν, οὐδὲ τότε τοσοῦτον ἀπὸ τῆς ἀπειϑείας τῶν ἔνδον xai 
τῆς ἐνστάσεως ὅσον ἐκ τούτου. ὅλκὰς ἐφάνη τις δξαπίγης 
“Ζατινικὴ σῖτον ἔχουσα φόρτον καὶ χομίζουσα τοῦτον [ἐν τῇ 15 
πόλει  Xentovog. οἱ δ᾽ ὑπετύπασαν ταύτην ἰδόντες συμμά- 
χους ἔχειν xai ὅπλα διὰ τὸν πύλεμον, xai δεδιότες τὴν ἧτταν 
συμμαχίας ἐπὲ τὴν πόλιν ἐλθούσης, ὅλῃ δεῖν ῴοντο χρήσα- 
σθαι τῇ τούτων δυνάμει καὶ περὶ τὰ πολεμικὰ τέχνῃ πρὲν 
τὴν ὅλκάδα χαϑορμισϑῆναι. μικρὸν μὲν οὖν πρότερον, ὅτε 30 
καὶ τοὺς κήρυκας ἔπεμιπεν, ὑπεισερχόμενοι τὸ προτείχισμα 
μέρος τῶν πολεμούντων ἀωρὲ τῶν νυχτῶν, καὶ τοῦϑ᾽ ὑπορύτ- 
τοντες ἐν ἀδείᾳ (οὔτε γὰρ ἐπ’ αὐτῷ φύλακες ἦσαν, οὐχ ἀρ- 


9. ὡς om ἃ 19. ἀπαϑείας À 


estis. ita mente nonnulli praediti sunt, quae cum quolibet mutatio- 
nem subeunte sese immutat et variat. sed qui similia proferunt, ra- 
tionem animo agitent, qua ea enunciant; nos vero ad propositum 
revertamur. 

9. Cum vero alia atque alia vice, quod supra commemoravimus, 
Murates peregisset, missisque cum sagittis in urbem plurimis litteris , 
eadem, et simili iureiurando , denunciantibus ac stabilientibus, nihil 
proficeret (neque enim facultas erat civibus, etiamsi voluissent, Lati- 
norum, et praedonum potissimum adstantium custodientiumque metu, 
sua senlentia intrepide uti), ad bellum invitus accingitur, non tantum . 
contumacia atque contentione inbabitantium motus quantum istiusmodi : 
successu. navis repente comparuit Latina, frumento onusta, ad urbem 
indigam adnavigans. statim atque eam vidit, suspicatur copias auxilia- 
res et arma pro bellatoribus vehi; deque victoria dubius, si commi- 
litones introducerentur, totis conandum esse viribus et militaribus 
artibus pertentandum, antequam mavis in portum sese recipiat, decer- - 
nit. paulo quoque ante, cum praecones mitteret, hostium manus in - 
exteriorem murum clam irrepens nocte intempesta , eumque pro nutu 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 499 


χούντων τῶν ἔνδον, ovr ἐξωθεῖν αὐτοὺς εἶχεν οὐδεὶς οὐδ᾽ 
ὁπωσοῦν, τούτου προβεβλημένου) πολλὰ τούτου κατέσπασαν 
εἰς ἔδαφος μέρη, ὥστ᾽ ἔχειν εἰσιέναι παμπληϑεῖς ἐν τῷ με- 
» ταξὺ τῶν τειχῶν τύπῳ, κλίμακας τε εἰσκομίσαι μετ᾽ εὐχε- 
δρείας, xai ταύταις τὸ μέγα τεῖχος ἐπαναβῆναι. βάσιμον οὖν 


τοξικῆς πολλάκις τῆς ἡμέρας, ἀλλὰ δὴ καὶ τῆς νυχτὸς οὐκ 
ἠμέλουν, τοῦ μικροῦ τείχους ὅτε πρὸς κατάπτωσιν ἤεσαν" 
πῶς γὰρ ἂν ἔχον μετὰ πλείονος ὑπορύττειν ἀδείας αὐτό, τοὺς 
10 ἐπὶ τοῦ μείζονος τείχους εἰ μὴ τοῖς βέλεσιν ἀπεῖργον μὴ κατ᾽ 
αὐτῶν καὶ τούτους ὁμοίως χωρεῖν καὶ τὰ παραπλήσια δρᾶν; 
πλὴν χαὲ οὕτως οὐδ᾽ ἡμεῖς ἠμελοῦμεν τοῦ κατὰ δύναμιν ἔρ- 
yov. πλέον δὲ τῶν ἄλλων ἐχρώμεϑα τῇ καλουμένῃ σκευῃ, 
ἧς ἦχον μὲν ἠχούομεν μόνον, ἔργον δὲ οὐδέποτ᾽ εἴδομέν τι 
1 λαμπρόν, καὶ ταῦτα πολλῆς ἐν ἡμῖν οὔσης τῆς ἐσχευασμένης 
βοτάνης, ἀφειδῶς τε κατὰ πάντα καιρὸν ἀναλισχομένης. 

ἐ. Ταῦτ᾽ οὖν éni τρισὶν ἦσαν ἡμέραις γινόμενα. καὶὲ 
τηνιχαῦτα δή τινες ἔν τισι τῶν τειχῶν μέρεσιν ἔξωϑεν περὲ 
μέσας νύχτας ἰόντες, τῆς ἡμετέρας κηδόμενοι σωτηρίας, πᾶ- 

οσαν ἡμῖν πρὸς πόλεμον παρεσκευάσθαι τὴν στρατιὰν προαγγέλ.-- 
λουσιν, ὅσον τε περὲ τὸν Πίὶ]ουράτην πεζόν, καὶ τῆς τετάρτης 
ἡμέρας διαυγασάσης βούλεσθαι xaJ' ἡμῶν ὅλῃ δυνάμει κεχω- 


^ 


9. εἶχον ὃ 31. γεῦ 


suffodiens (neque enim custodes aderant, imminutis habitatoribus, et 
qui'intus erant, eos foras pellere, cum obvii obiicerentur, minime 
valebant) potiorem illius partem in solum disiecere, ut iam aditus 
quamplurimis in medium inter muros spatium pateret, liceretque tuto 
scalas invehere et magnum murum ascendere ; (exteriorem itaque mu- 
rum hoc modo pervium sibi fecere;) et saepius interdiu sagittas im- 
pellere, a quarum iactu ne noctu. quidem abstinere, dum ad parvum 
murum in planum effundendum procedunt. quo etenim pacto secure 
illum suffodere potuissent, ni in maiore muro stantes homines iaculis 
impedirent, ne illos adorti similia machinarentur et facerent? atta- 
men neque ista ratione, ne opus nostrum pro viribus ageremus, effe- 
cerunt. sed ante alia eo utebamur instrumento, cuius strepitum tan- 
tum auribus percipiebamus, factum vero, quod equidem innotuisset, 
nunquam vidimus, licet pulveris praeparati copia abundaret et largi- 
ter profuseque omni tempore insumeretur. 

10. Haec igitur triduum gerebantur. nonnulli deinceps in ex- 
ternas muri partes nocte media progressi, de salute nostra soliciti, 
universum exercitum peditesque, qui Muratem sequebantur, ad pu- 
gnandum esse paratissimos praenunciant, statimque atque dies quar- 
tus illuxerit, adversus nos cunctis viribus aggressionem facturum ; na- 


' LE , - - 
τὸ ἔξω πεποιήχεσαν διατείχισμα τοῦτον τὸν τρόπον, χαὶ τῆς 337 


500 IOANNIS ANAGNOSTAE 


ρηκέναι, καὶ ὡς πλοῖα παρασχευάσειαν, χαὲ τούτοις ἵν᾽ dn 
τοῦ χατὰ ϑάλατταν μέρους ἰόντες πρὸς διττὰς ἀναγχάσωσιν 
ἡμᾶς ἀσχοληϑῆναι φροντίδας. ὃ καὶ σφύδρα τὰς ἡμετέρας 
338 ψυχὰς διετάραξε καὶ εἰς ἀπορίαν ἐνέβαλεν ὅσην, ὡς βλάβην 
ἡμῖν δυνάμενον οὐ τὴν τυχοῦσαν ἐπαγαγεῖν. δείλης τοιγαροῦν 5 
ταυτησὶ γεγενημένης τῆς ἀγγελίας, καὶ πάντων ἡμῶν ἐν πε- 
οιστάσει καὶ λογισμοῖς ὄντων πῶς ἂν Miura πρὸς τὸν 
πόλεμον, πάσης τὲ σχεδὸν ἡλικίας οὔσης ἐν ἐγρηγόρσει, δεή- 
σεις ἐκτενεῖς Seq καὶ τῷ μυροβλύτῃ μάρτυρι xaO ὅλην ἐκεί- 
γὴν προσαγόντων τὴν νύχτα (πάντες γὰρ ἤδεσαν ἐν χρῷ τοῦ τὸ 
κινδύνου χαϑεστηχέναι), ot “ατῖνοι περὶ πολλοῦ τὸ τοῦ αἱ- 
γιαλοῦ ποιούμενοι μέρος διὰ τὰς τρεῖς αἱ παρῆσαν τῇ πόλει 
τριήρεις, μὴ πυρὸς ἔργον ταύτας ἐλθόντες οἵ Τοῦρκχοι ποεή- 
σωσι, τοὺς σφῶν τοξότας, μεμερισμένους ὄντας ἐπὲ φυλαχῇ 
τῶν τειχῶν, ὑπαναχωρεῖν αὐτοὺς περιιόντες ἐπέσκηπιττον., τῶν 15 
ἄλλων τὴν σχέψιν ταύτην μὴ γινωσκόντων, μηδ᾽ ὕπερ ἐχεί- 
vog ἡ ἀπὸ τῶν τειχῶν βούλεται ἀναχώρησις. εἰ γὰρ καϑα- 
ρῶς ἐγύμνουν τὸ πρᾶγμα, ὡς éni φυλαχῇ τοῦ λιμένος xai 
τῶν τριηρῶν καταβιβάζουσι τούτους τοῦ τείχους, εὐέλπιδες 
ἂν ἦσαν οἱ περιλελειμμένοι τῷ τείχει, καὶ οὐκ ἄν φυγὴν αὖ- αο 
τῶν ὑπετύπασαν. ἀλλ᾽ ἥκιστα γέγονεν οὕτω, κχκἀντεῦϑεν 7 
339 ὀχείνων ἀπὸ τοῦ τείχους διάστασις δειλίαν οὐ τὴν τυχοῦσαν 
ταῖς ἁπάντων ἐνῆκε ψυχαῖς, καὶ κατὰ τὸ μέσον αὐτὸ τῆς νυ- 


2. τοῦ om À 


ves quoque praeparasse, quibus per mare irrumpens duplici nos mo- 
lestia afflictaret. sed maximopere rationes nostras conturbavit, suspen- 
sosque diu tenuit animos, tanquam quod ingens apportaturum esset ma-  . 
lum; et discruciatis pectore consistere consilii nihil poterat. hoc ac- 
cepto nuncio sub vesperam, cuin variis necessitatibus urgeremur, dis- 
traheremurque solicitudinibus quo pacto nos in bello gereremus, et 
omnis bominum aetas evigilaret, preces deo et myroblytae martyri 
per totam illam noctem effundimus, imminens siquidem periculum :- 
certumque ante oculos erat. Latini vero partem litoris pendentes 
maximi, trium triremium causa, quae in urbem penetraverant, ne eas 
flammis suo adventu Turcae absumerent, sagittarios ad custodiam 
murorum dispartitos secedere , alio atque alio migrantes , iusserunt, 
reliquis causam rei ignorantibus et quid e muris secessio innueret. 
etenim si factum plane aperuissent, ad custodiendum scilicet portum 
et triremes eos a muris avocari, qui in muris defendendis remanse- 
rant, spe non mala lactati, fugam illam esse suspicati non fuissent. 
sed id alio modo evenit, et eorum a muris secessus maximum in pe- 
ctora omnium metum iniecit, adeo ut media ipsa nocte fuga clancu- 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 501 


xrüc φυγῇ πολλοὶ χρησάμενοι λεληϑότως ἀπήεσαν οἴχαδε, μέ- 
ρος τῶν τειχῶν οὐχ ὀλίγον ἔρημον καταλελοιπύτες. τοῦτο 
μεῖζον ἔδοξεν, ὅσον κατ᾽ ἀνθρώπινον λογισμόν, αἰτία τοῦ used? 
ο ἡμέραν χαχοῦ. χαὶ γὰρ εἰ μενόντων ἁπάντων ἐπὶ τοῦ τεί- 
ἤχους, μία ψυχὴ γενομένων καὶ ϑάνατον ἑλομένων ὑπὲρ φυ- 
|. λακῆς τῆς πατρίδος, μόλις ἂν vj πόλις ἐξ αὑτῆς διατετήρητο, 
| πῶς ἂν τοιοῦδε συμβεβηκύτος οὐχ εἶχε μετ’ εὐχολίας ἁλῶναι; 
οὕτως οὖν τῶν “ατίνων διαπραξαμένων, καὶ τῶν τριηνῶν 
μέαν πρὸς ναυμαχίαν πεπληρωχύτων διὰ τὴν τῶν πλοίων αἰφ- 
χονίδιον προσδοκίαν, ἀληϑεῖς διεδείχνυντο καὶ οἱ περὲ τού- 
των ἡμῖν ἠγγελκότες. ὄρϑρου γὰρ ἐπιστάντος τὰ πλοῖα πρὸς 
τὸν λιμένα πάσαις κώπαις καταίρειν ἐπείγονται τὰ βεβουλευ- 
μένα διαπερᾶναι, ὡς δὲ πλησίον γένοιντο τὴν xar αὐτῶν 
συσχευὴν τῶν ἐν αὐτοῖς οὐκ εἰδότων, καὶ ἥ τριήρης, ὡς εἶχε 
τδτάχους, αὐτίκα χωρεῖ xar! αὐτῶν, καὶ εἰς τοσοῦτον αὐτὰ 
χατηνάγκασεν xai εἰς φυγὴν ἔστρεψεν ὡς ἐποχεῖλαι κατὰ 


δεῖχϑαι ματαίαν. ἀλλὰ τούτου μὲν ἀνώτεροι τετηρήμιεϑα" εἴϑε 
δὲ χαϊτοῦ χατὰ τὴν ἡμέραν καχοῦ ! 

20 ια΄. Τῆς τετάρτης τοιγαροῦν ἐπιστάσης ἡμέρας, τοῦ 
ἡλίου χκαϑαρῶς τοῖς ἀνθρώποις μήπω τὸ φῶς παρασχόντος, 
δρῶμεν κατὰ τὴν ἀγγελίαν καὶ τὸ πλῆϑος ἅπαν. προσχωροῦν- 
τας τῷ τείχει, τοὺς μὲν χλίμακας ἐπιφερομένους, τοὺς δὲ 


lum arrepta, non parva murorum parte deserta, domum remearent. 
haec potissima causa mali quod eo die advenerat, si humana ratio 
non fallit, reputata est. etenim si in muris permanentibus omnibus, 
et uno animo ita dispositis ut pro custodia patriae vitam voverent, 
vix urbs conservata fuisset, quanam ratione, ubi simile accidisset , 
facili negotio capienda non erat? sic hisce per Latinos peractis, et 
propter inexspectatum navium adventum unica iriremi pro commit- 
tenda navali pugna repleta, vera videntur retulisse nuncii, nam circa 
auroram naves ad portum properantibus remis impelluntur, ut cogi- 
tata absolvereut. sed dum appropinquant, nec adversus se apparatum 
instructam penetrant, triremis velocitate summa in eos convolat, co- 
gitque ut in fugam versi in terram naves impingant. sic Turcarum 
illud consilium extenuatum evanuit. utinam et diurni mali similis 
exitus subsecutus fuisset. 

11. Quarto igitur die appetente necdum clare lumen hominibus 
ministrante, ut nobis praenunciatum fuerat, multitudinem universam 
in murum festinantem intuemnr. inter hos alii scalas , alii tabulas, 
alii implexa viminibus scuta gestare; omnes, uL sic dicam, machinas 
convehere, et ut moris est septi, et nostri excidii siti veluti 


* 2 a ^ b , bj , , ^ bl v 
τὴν 5n&igov xai τὴν τῶν Τούρκων ἐκείνην ἐπίνοιαν ἀποδε- 3ήο 


5023. IOANNIS. ANAGNOSTAE 


σανίδας, ἑτέρους πεπλεγμένας ἀσπίδας ἐκ πτύρϑων, πάντας 
ἁπλῶς κομίζοντας ἑλεπύλεις, xal πεφραγμένους ὡς ἔϑος, xai 
τῇ τῆς ἡμετέρας ἐπωλείας ἐπιϑυμίᾳ οἷον βεβαχχευμένους, καὲ 
ἀλλήλους ἐπὶ τῇ ἡμετέρᾳ σφαγῇ παροτρύνοντας. αὐτίχα δὲ 


^ € - c , , , * e ^ M 
χαὶ ἡμεῖς, ὡς ἐφικτόν, διωανέστημεν, καὶ ὅλοι τοῦ πολεμεῖν 5 


, U ᾿ - ^ 2 
γεγενήμεϑα καὶ τεϑνάναι. καὶ τοῦτο μὲν ἄνδρες - γυναῖκες 
δὲ καὶ αὐτῶν τῶν ἐπιφανῶν ἡμῖν ἀνδρικῶς συνεφήπτοντο τοῦ 
, D um - ' - , 
πολέμου, λίϑους ὅλῃ ψυχῇ πρὸς ἄμυναν τῶν ἐπιόντων xout- 
* d - K , , 
ζουσαι. πολλαὶ δὲ καὶ ὅτι γυναῖκες ἦσαν ἐπιλαϑόύμεναι, τὰ 


τῶν ἀνδρῶν ἐπεδείχνυντο, συμπαριστάμεναί τὲ τούτοις καὶ τὸ 


οτερρῶς κατ᾽ αὐτοὺς ἀγωνίζεσθαι προϑυμούμεναι. χεχίνητο 
οὖν jj στρατιά, καὶ τοσοῦτο τοῖς τείχεσι προσεπέλασαν ὡς δύ- 
νασϑαι x&xetvovc λίϑους πέμπειν κάτωϑεν ἐφ᾽ ἡμᾶς ταῖν χε- 
ροῖν. εἶτ᾽ ἐπίνοιαν oi τοιούτων ἐξεῦρον στρατηγοὶ ἐχείγνοις 


μὲν ἀνακωχὴν ἔχουσαν ἱκανήν, ἡμῖν δὲ πόνον διηνεχῆ χαὲὶτῇ 


πόλεμον ἀδιάπαυστον. πρῶτον μὲν γὰρ δεῖν ὠήϑησαν πρὸς 
τὸν τῆς πόλεως ἅπαντα κύκλον διαγωνίζεσθαι, εἰ καὶ πολὺς 
ἦν αὐτοῖς ὃ πόνος τοσαύτην διέρχεσϑαι πόλιν χαὶ τοὺς σφῶν 
πρὸς τὸ πολεμεῖν γενναίως διανιστῶν, εἴ ποτ’ ὀχλάσειαν * 


2s b , 2 , e H - €f 23: 3 
entra δὲ διέχριναν tig μοίρας ἅπαν τὸ πλῆϑος, ὥστ᾽ ἔχειν 20 


ἀλλήλους διαναπαύειν τοῦ xónov τῇ |! ἀλλήλων διαδοχῇ. 
καὶ τότε δὴ προσέταξαν τὸ κατ’ ἀνατολὰς ἅπαν μέρος καὶ τὸ 
πρὸς δύσιν περιλαβεῖν ἀπὸ τῆς ἀκροπόλεως ἄνωθεν ἄχρις 
αὐτῆς τῆς ϑαλάσσης. εὐαλωτύότερον δὲ τὸ κατ᾽ ἀνατολὰς ἐϑεά- 


baechantes, se invicem ad cladem nostram excitare. eodem momento 
nos quoque, uti concedebatur, assurgimus, et bellum ac morlem ala- 
cribus animis excipimus. et hoc quidem viri. at mulieres, etiam de 
summo loco summoque genere, viriliter mutuas operas tradere, saxa 
totis animis ad depellendum hostilem impetum deferre; multaeque 
suae condicionis oblitae virilia opera, adsidentes viris, robusteque, 
perinde atque illi depraeliandi alacres, aggressae sunt. motae sunt 
copiae, tantumque ad muros appropinquarunt ut possent et illae ex 
inferiore loco saxa manibus in nos intorquere. tum eorum duces 
modum excogitarunt quo illis requietem abunde afferrent, nobis vero 
laborem assiduum, et nunquam intermissum conílictum. primum enim 
decernunt necessario omnem urbis ambitum simul oppugnare, licet 
magnus labor illis esset suscipiendus tantam urbem percurrentibus et 
suos ad praelium animose excitantibus, si quando defecissent; dein- 
ceps universam multitudinem in partes dividere, ut altera alterius 
laborem mutua vicissitudine diminueret. tum demum iusserunt partem 
orientalem omnem et occidentalem ab arce excelsiore ad mare ipsum 
circumvallare. cum vero captu faciliorem orientalem agnuovissent, 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 503 


σαντο μέρος οἷα δὴ σαϑρότερον ἐν πολλοῖς τυγχώνον τοῖς ué- 
ρεσιν' ὅϑεν τὸ πλέον καὶ μαχιμώτερον αὐτύϑι διατετάχασι 
πολεμεῖν. ὃ ΠΙΠουράτης δὲ τοῖς ἀμφ᾽ αὐτὸν ἅμα πεζοῖς, δια- 
χριϑεῖσι xai αὐτοῖς παραπλησίως τοῖς ἄλλοις, ὠπὸ τοῦ χα- 
᾿δλουμένου Τριγωνίου μέχρις οὗ ἡ μογὴ τυγχάνει τοῦ Χορταΐ- 
του, τοῦ πολεμεῖν οὔκουν οὐκ ἔληγεν οὐδ᾽ αὐτός" ἔγνω γὰρ 
εὐχερέστερον ἐκεῖϑεν ληφϑῆναι τὴν πόλιν, τήν τε σαϑρότητα 
τοῦ τείχους ἰδών, καὶ ὡς ἑνὲ τείχει τὴν ἀσφάλειαν ἡ πόλις 
ἐξ ἐχείνου τοῦ μέρους αὐχεῖ. 

10 ιβ΄. Ἔλαβεν οὖν ὠρχὴν ὃ πόλεμος ἀρξαμένης ἡμέρας, ὡς 4a 
διειλήφειμεν. κἀκεῖνοι διακριϑέντες καὶ ἀλλήλους διαδεχό- 
μεγοι, πλῆϑος Ovreg, τοὺς χεχμηχότας ἀχμῆτες ἕτεροι διεδέ- 
χοντο χαὲ παρεῖχον ἀλλήλοις ἐκεχειρίαν. καὶ οἱ μὲν ἐχρῶντο 
τῇ τοξιχῇ τοσοῦτον εὐστόχως ὡς μηδ’ ὄντινοῦν ἡμῶν προκῦ- 

L5 wet γοῦν τοῦ τείχους ϑαρρεῖν" οἱ δὲ τῇ τῶν ἀνθρώπων ἐρη- 

μίᾳ τόλμῃ ψυχῆς ὑπ᾽ αὐτοῖς χωροῦντες τοῖς τείχεσι παντοί- 

«ig αὐτὰ μηχαναῖς κατασπᾶν διεμηχανῶντο, πᾶσαν ἑλέπολιν 

τεχτήναντες εὐφυῶς καὶ ἅπαν πρὸς τοῦτο μηχάνημα" ἕτεροι 

δὲ ταῖς κλίμαξιν ἀνιέναι προυϑυμοῦντο γενναίως. καὶ πάντ᾽ 

ο ἦσαν αὐτοῖς ἐνεργά * τῇ πρώτῃ γὰρ ἅμα προσβολῇ τοῦ πο- 

λέμου τοὺς ἐπ᾽ ἐκεῖνο τὸ μέρος τοῦ Τριγωνίου σχεδὸν ἅπαν- 

τας ἡμιϑνῆτας χατέστησαν διὰ τῶν βελῶν, δίκην νιφάδων 
πεμπομένων εἰς τὸν ἀέρα. καὶ κενὸν εὐθὺς ἐκεῖνο τὸ μέρος, οὐκ 
ὄντων ἑτέρων εἰς φυλακὴν ἐπιστῆναι καὶ τὴν τῶν πολεμίων 


tanquam quae multis suis partibus putrescentibus aegre consisteret, 
in ea copiosiores et bellicosiores ad coufligendum destinant. Mura- 
tes dispertitis, qui circa ipsum erant, peditibus eadem atque alii ra- 
lione a Trizonio ad locum in quo situm est Chortaitae monasterium, 
pugna non abstinet. namque cognoverat et ipse civitatem inde capi 
facilius posse, putrescentem murum conspicatus, et eo uno totam ur- 
bis securitatem pendere. 

12. Coepit ergo praelium cum ipso diei exordio, ut praenarra- 
vimus; et illi dispertiti ac sibi ipsis succedentes propter nimiam co- 
piam, labore delassatos recentes excipere, et alter alteri mutuo sub- 
sidio subvenire ; alii ita scite sagittas eiaculari ut nullus ex nostris vel 
e muris capite emergere auderet; alii propter hominum solitudinem 
audaciores, sub ipsis muris correpentes, variis eos machinis concu- 
tere, quas negotio conficiendo aptissimas exstruxerant; alii scalis ascen- 
sum animose pertentare mec exspectatione frustrari. primo etenim 
impetu, qui in ea parte Trigonii aderant, universi sagittarum ictibus, 
nimborum instar in aérem emissarum, semianimes procidere; illicoque 
pars ea defensoribus vacua remansit, cum non suppeterent alii ad 


δοά IOANNIS. ANAGNOSTAE 


ἔφοδον ἀποχρούσασϑαι. ἡμεῖς δ᾽ ὀλίγοι, καὶ μηδὲ πάντες ἐπὶ 
τῶν τειχῶν δι᾽ ἣν αἰτίαν ὀλίγον πρότερον ἐδηλώσαμεν, διηγειού- 
μεϑα μὲν xal ὑπὲρ τὴν δύναμιν, οὐδὲν δὲ τὰ ἡμέτερα πρὸς 
ἐκείνους. οὐ βέλεσι δὲ μόνον ἐχρῶντο τὸ πλῆϑος, ἀλλὰ xal 
343rj καλουμένῃ σκευῇ" μιχρὰ δέ τις ἦν αὕτη πρὸς συντριβὴν 5 
τῶν ἐπὲ τὰς ἐπάλξεις ξυλίνων διαφραγμάτων, χαὲ τὸ μὴ δύ- 
γαοϑαι orjvat τινας ἐφ’ ὅπερ ἐπέμπετο μέρος. ise δὲ xoi 
ὃ τῆς δύσεως στρατηγὸς ἔφιππος τὸ κατ᾽ ἀνατολὰς διεδοχόμιε- 
voc τῆς πόλεως μέρος, ὅπλοις χκατάφραχτος, λόγοις πάντας 
διερεϑίζων καὶ πρὸς εὐψυχίαν ἀλείφων καὶ ὠμοιβὰς προσε- 10 
παγγελλόμενος. xai μὴ τοῦτο μόνον, ἀλλ᾽ ἵν᾽ ἔτι xai προϑυ- 
μοτέρους ἐργάσηται καὶ οἷον κατὰ τῆς ἡμῶν σωτηρίας ἐχμή- 
yn, σήριχκά τινα προσέταξεν ἱμάτια χατὰ μέσον ἀχϑῆναι,, καὶ 
μισϑὸν αὐτὰ ngov9gxe τοῖς ὑπορύττουσί τε τὸ τεῖχος καὶ 
λίϑον ἐκ τούτου τοῖς δυνησομένοις ἐκείνῳ κομίσαι, μέγα βοῶν, 15 
ὁσάκις ἄν τις τοῦτο ποιήσει, καὶ τὴν ἀντίδοσιν ἔχειν. ἀλλὰ 
x«i τῷ πρώτως ἀνελθεῖν τὸ τεῖχος δυνησομένῳ πολλαί τινες 
προύχειντο δωρεαὶ καὶ ὑποσχέσεις μυρίαι. τῷ τοι xai εἶδες 
ἂν ἐν ἐχείνοις πρᾶγμα παντὸς ἄξιον ϑαύματος" ἐπιλαϑόμε- 
voL γὰρ ὅτι σῶμα περίκεινται πρὸς καιρίαν πληγὴν ἀντισχεῖν 20 
δυνάμενον οὐδαμῶς καὶ θάνατον ἔχον αὐτῷ συνεπόμενον, 
ὥσπερ τινὲς ἄγριοι ϑῆρες ἐπὲ τὸ τεῖχος ἐχώρουν, τοσοῦτον 
ἐγγίσαντες ὡς καὲ λίϑοις τῶν ξυλίνων διαφραγμάτων κατα- 
344 βαλεῖν οὐκ ὀλίγα. οἱ μὲν οὖν οὕτως" οἱ δὲ τὸ τεῖχος ὑπο- 


custodiam, qui adversariorum impetum retunderent: nos vero pauci, | 
neque cuncti in muris ob eam quam supra diximus causam; et licet 
supra vires animaremur, nullae tamen erant res nostrae, ad illas com- 
paratae. nec iaculis tantum turba illa, sed instrumento etiam pusillo 
ad comminuenda lignea in propugnaculis sepimenta utebatur, quod 
ubicunque intorquebatur, viros quosque obvios deturbabat. dux item 
Occidentis, equo insidens, perceleriter properabat, orientalem civita- 
lis plagam circumiens, armis ciccumseptus, verbis ommes excitans et 
ad fortitudinem acuens et praemia promittens. δὲ ut adhuc alacrio- 
res efliceret atque erga nostram salutem furiosiores, sericas vestes in 
medium afferri iussit, et murorum fossoribus mercedem proposuit, et 
qui lapidem ex eo erutum attulisset, alta voce reboans, quoties id 
egerit, munus reportaturum, illis quoque qui primi murum ascendis- 
sent, multa bona spondebantur et pollicitationes innumerae. quare 
conspexisses in illis rem omni admiratione dignam: namque obliti 
corpore se tegi quod letali vulneri resistere non valeret et mortem 
sibi sociam deferret, tanquam immanes belluae in murum contendere ; 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 505 


* e ὲ - M] 
δύντες, ἡ σαϑούτερον εὕρισχον, χατώρυττον ἐν σπουδῇ καὶ 
, ^ - - - 3, τῶι 
χατέρριπτον. xai ἡμεῖς τῇ τῶν βελῶν συνεχείᾳ κατ᾽ αὐτῶν 
» , X, YN - » -d , , 
ovre λίϑους ovr! ἄλλο τι δυνατῶς εἴχομεν ἀφιέναι" τοσαυτή 
M x , T^ * e. 
γὰρ ἣν 7) συνέχεια τούτων ὡς οὐδὲ τὴν χεῖρά Tig εἶχε τῶν 

; TP Bic » -. 

ὃ ἐπάλξεων ἐκβαλεῖν πρὸς ἄφεσιν λίϑου. τοσοῦτο δὲ μύνον ἐδυ- 
νάμεϑα πάντες, πέμπειν λίϑους ἐξ ἀφανοῦς κατὰ τῶν ὕπερ- 

- A - - 
χομένων τὸ τεῖχος, ὡς ἂν τῆς διὰ τῶν κλιμάκων ἀνόδου τού- 
» x - » 
τους χωλύωμεν. καὶ ovx àv τις τὸ παρ᾽ ἡμῶν ἔκρινεν ἔργον 
^ » ' ' , 4 
πολέμου" τίνα γὰρ ἂν xat ἐπήγαγε βλάβην λίϑος ἄνευ oxo- 
- 3 ^ , - 
10200 ἀφιέμενος ἐκ χειρὸς ναρκώσης, τοῦ πέμποντος οὐχ ὁρᾶν 
* —- Ll 
δυναμένου πρὸς τίνα wai πῇ τοῦτον ἀφίησι ; 
, 3 - EET 
Ταύτῃ vot οὖν τῶν πολεμίων διὰ πάντων ἰσχυρῶν δεικνυ- 
μένων, τοῦ πολέμου v8 μηδαμῶς ἀμελούντων, καὶ πάντων 
« - » , - 3 , , * - * 
ἡμῶν ἐν ταράχῳ πολλῷ xai φόβῳ καϑεστηχύτων, καὶ τῶν μὲν 
' ν ἃ, D ' ' - 

ὅ παύσασϑαι τοῦ πολεμεῖν τὸν Πῆουράτην ónovoovrrov, τῶν δὲ 
τὴν ἡμετέραν ἀπώλειαν προσδοκώντων, καὶ διατεινομένων μὴ 
» »x , » ^ , € - e 5 - 
ἂν ἄλλως γενέσθαι ἢ τὴν πόλιν ἀλῶγαι, — οὕτως οὖν τῶν 

* - lod , ^ » 
πραγμάτων διακειμένων καὶ πολλῆς ἐν ἡμῖν συγχύσεως οὐσῆς, 
- ' * ida » 
τῶν μὲν πρὸς τὸ πολεμεῖν ἴσως ἀσχολουμένων, τῶν δὲ χκατα- 

, * € , ^ P 2 ^ ^ - , 
ναρκωθέντων χαϑάπαξ, ἑτέρων δὲ τοῖς ἀπὸ τῶν βελῶν TQav- 
μασιν ἐναποϑανόντων, ἐνίων δὲ καὶ φευγόντων ἀπὸ τῶν τει- 345 

vd - - . Ü 
χῶν, μηκέτι μένειν ἐκεῖσε δυναμένων ὑπὸ τοῦ δέους, οὕτω 


Ἢ 


᾿ 


12. toíyuy ? 


tantumque appropinquarunt ut non pauca ex ligneis sepimentis disiice- 
rent. et sic quidem isti: qui vero sub murum subrepserant, putridiores 
partes diligenter suffodientes solo aequare. nos autem sagittarum 
continuata frequentia in ipsos neque lapides neque aliud quicquam 
proiicere poteramus: nam earum assiduitate ne manum quidem ad 
jaciendum lapidem efferre licebat. sola facultas inerat, ex occulto 
lapides in eos qui muros adorirentur mittere, ut ascensu per scalas 
arcerentur. et nullus, quod a nobis gerebatur, facinus bellicum ex- 
istimasset: quam enim noxam intulisset lapis nullo scopo emissus, 
manu torpente et eiaculante, nec vidente, ad quem dirigeret et quem 
in locum contorqueret ἢ 

Hoc propter hostibus modis omnibus strenue se gerentibus | et 
pugnam diligenter prosequentibus, et nobis omnibus discrimine me- 
tuque prostratis, et aliis bello finem positurum Muratem suspicanti- 
bus, aliis nostrum excidium exspectantibus contendentibusque prorsum 
urbem capiendam esse. sic rebus se habentibus, et nobis perturbatis 
et insigniter confusis, cum partim pugnae incumberent, partim tor- 
pentes cessassent, partim sagillarum ictibus mortem oppetiissent , 
parlim e muris fuga sese surripuissent continuoque surriperent, ti- 


506 IOANNIS ANAGNOSTAE 


τῆς τετάρτης ἡ τρίτη παρελήλυϑεν ὥρα, καὶ ἡ πόλις φεῦ παρὰ 
τῶν πολεμίων τοῦτον ξάλω τὸν τρόπον. 
uy. Ὡς εἰς πολλὰ τὰς χλίμακας ἦσαν κομίσαντες μέρη, 
καὶ πῇ μὲν ἐγγίσαι τῷ τείχει ταύτας οὐκ ἔσχον ἀπωϑούντων 
τῶν ἄνω, μέχρις οὗ κατενάρκησε τούτους ὃ φύβος, πῇ δὲ ϑέν- 5 
τὲς καί τινας ἀναβεβηκότες βαϑμίδας οὐκ ἴσχυσαν τὸ ἐγχείρη- 
μα συμπερᾶναι, τινῶν εὐψυχίαν ὑπὲρ τοὺς ἄλλους κτωμένων 
ἐν ἐκείγοις τοῖς μέρεσιν εὑρεθέντων, καὶ λίϑοις χερμάοι xa- 
ταβεβληκότων ἅμα ταῖς κλίμαξι τούτους, καὶ πολλοὺς τὸ ζῆν 
ἐζημιωκότων, — ὡς οὖν οὕτω ταῦτα γένοιτο, καὶ πλήρεις ἦσαν τι 
ἐκεῖνοι ϑυμοῦ (μὴ ovx ὀλίγην ἡγοῦντο γὰρ ὀφλήσειν αἰσχύνην 
ἡττημένοι φανέντες), περιεργότερον στοχασάμενοι, καὶ τῶν 
κλιμάχων μίαν κατὰ 10 Τροιγώνιον ϑέντες, οὗ γωνία τις ἦν ἐκ 
πύργου, xai οὐκ εἶχεν ὅϑεν ἄν τις τῆς ἀνόδου χωλύσαι τὸν 
ἀναβαίνοντα, καὶ πολλή τις τῶν ἀνθρώπων ἐτύγχανεν ἐρημία, it 
τόλμην ψυχῆς τῶν ἄλλων τις πεζῶν ἐνδειξάμενος, τὸ ξίρος 
ἐνδακὼν τοῖς ὀδοῦσι καὶ τὸ ϑανεῖν ἀνθῃρημένος τοῦ ζῆν, ἵνα 
μόνον ἀνδρείας δόξαν κομίσηται, μεϑ’ ὅσης ἂν τις εἴποι τῆς 
346 εὐτολμίας τὸ τεῖχος ἀναβεβήκει, μηδ᾽ οὑτινοσοῦν αἰσϑομένου τῶν 
ἔνδον, καὶ κατ᾽ ἄλλο μέρος τῶν ἐναντίων τηρούντων τὴν ἄνοδον. ας 
“Δακῖνον οὖν εὐϑὺς ἐν ταῖς πυργοβάρεσιν εὑρηκὼς τετρωμέ- 
vo» àvayyog καὶ τὰ λοίσϑια πνέοντα, τούτου. τὴν κεφαλὴν ἐκτε- 
py τῶν πολεμούντων εἰς μέσον κατέρριψε, δείξας ὕπως 16 


5. οὐ ἃ 9. To)? 


more statione relicta, nondum quarti diei hora praeterierat tertia, 
et urbs ab hostibus, heu, hoc capitur modo. 

13. Cum in multa loca scalas adduxissent, nec possent eas ali- 
cubi muro appingere, e superiore parte depulsi ideoque metu op- 
pressi labori renunciarunt: alicubi affixarum cum nonnullos gradus 
ascendissent, non potuere facinus absolvere, quibusdam aliis animo- 
sioribus in illis partibus consistentibus, et saxis atque lapidibus cum 
ipsis scalis deiicientibus et internecantibus. cum itaque haec succe- 
derent et illi insania pleni furerent, non mediocrem infamiam sibi 
irrogari rati si victoriam non reportassent, curiosius investigantes, 
scalam "Trigonio applicant, cuius angulus erat ex turri, nec poterat 
ascensus impediri, potissimum cum hominibus prorsus viduaretur; pe- 
desque audacior aliis, ense dentibus carpto, vitaeque mortem praepo- - 
nens, solum ut fortitudinis famam sibi compararet, fidentia quam 
maxima murum. ascendit, nemine id persentiente civium, qui aliis in 
locis hostibus ascensum prohibebant. is Latini inter propugnacula - 
confossi vulneribus et extremum spirantis caput abscissum inter con- - 
fligentes proiecit, innuens se partis illius potitum, et desertis muris 


eint db o arie C^ eis 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 507 


ῃ Law... , 
| v0U μέρους éxeíyov κεχράτηχε xal ὡς τὰ τείχη πάντες ἀπολι- 
P » " 3 1 5 € 
πῦντες ᾧχοντο ἀμεταστρεπτί. ἐννάτην ys καὶ εἰκοστὴν ὃ 
, x - €. 
Τήαρτιος τότε, ἔτος δὲ τριακοστὸν ὄγδοον πρὸς τῷ ξἕξακισ- 
^ - , , 
 χιλιοστῷ ἐνγναχοσιοστῷ ἐνειστήκει. παραϑαρρύνας τοίγυν 
Béxtivog πάντας πεζοὺς τὸ τάχος τε ἀνιέναι ἐβόα καὶ τὴν ἐρη-- 
᾽ ' - 
μίαν ἐδήλου. οἱ δ᾽ ὡς εἶχον πάσας παραχρῆμα χκλίμαχας 
ϑέντες, συχνοὶ δι’ αὐτῶν ἀναβαίνειν ἠπείγοντο σὺν βοῇ xat 
» - ' Wd , ^ v 
TQ τῶν ἀπὸ δέρρης τυμπάνων ἤχῳ" φέρει γὰρ χαὲ τοῦτο 
v " , » - , ^ » ' ^* 
πολλήν τινὰ ἐν τοῖς πολέμοις τὴν ἐχπληξιν. πολλοὶ δὲ παρα- 
i , ^ ᾽ - - , ^ * 
οβύλως καὶ ἀναροιχᾶσϑαι παρωρμῶντο προϑύμως διὰ πολλὴν 
τοῦ χέρδους ἐπιϑυμίαν, καὶ διὰ τῶν πυργοβάῤεων ἐπεισπί- 
Ύ , , ^ 
niti ἐσπούδαζον. ὅσοι uiv οὖν ἐδύναντο, τόνδε τὸν τρόπον 
T 3 * - ' 
ἀνέβαινον" οἷς δ᾽ οὐκ ἦν ἐφιχτὸν διὰ τῶν κλιμάκων, διὰ 
- T - x , 
τῶν ὀρυγμάτων ὧν εἰργάσαντο, πολλῶν ὄντων, ini τὴν πόλιν 


χεροῖν τὰ Eq φέροντες, καὶ οἷον ἐρίζοντες τίς àv φϑάσειε 
πρότερος ἐπὶ τὸ τῆς πόλεως οἰχούμενον μέοος, va) μάλιστα 
τὸ πρὸς θάλατταν: πρὸς αὐτὸ γὰρ τοὺς πλείους καὶ μάλιστα 
τοὺς “ατίνους ὑπέλαβον διὰ τὰς τριήρεις προσπεφευγέναι. 
πάντες οὖν ἡμεῖς, ὡς εἶχεν ἕχαστος τάχους, οἱ μὲν κατ᾽ οἵ- 
xovg ἐθέομεν, οἱ δὲ ναοῖς ἱεροῖς κατεφεύγομεν, ἕτεροι vno- 
vóuovc xai μνήματα, καὶ εἴτε πρὸς σωτηρίαν ἦν ἐπιτήδειον, 
ὑποδῦναι σὺν τρόμῳ ἠγωνιζόμεϑα, ἄλλοι τὸ τοῦ αἰγιαλοῦ xa- 
τελάμβανον μέρος, οἰόμενοι δῆϑεν τῶν τριηρῶν ἐπιβῆναι ἢ 


plane omnes in fugam sese reditus immemores coniecisse. diem tum 
aperiebat mensis Martius nonum et vigesimum anni 6938 (Christi 
1430). quare ille pedites omnes adhortans, et destitutum a defenso- 
ribus locum | significans, ut illico ascenderent clamare. illi, ut pote- 
rant, subito scalis universis admotis frequentes ascendere, clamore et 
strepitu. qui e tympanis corio confectis elicitur: hoc idem enim inter 
bellandum. maxime animos concutit, multi etiam temere audacterque 
manibus et genibus reptare, gravi aliena sibi comparandi siti succensa, et 
per propugnacula intro sese mittere. verum quibus per scalas ascensus 
non permittebatur, per murorum foramina, quae multa effoderant, iu 
urbem soliciti immigrare, alius alium celeri cursu et citatis passibus 
superare contendens, manibus euses ferentes, et quasi decertantes quis 
prior aliis in habitata urbis loca et oram maritimam procurreret: eo 
enim potiorem civium partem, et maxime Latinos, propler Lriremes 
confugisse suspicabantur. omnes itaque nos, ut cuique licuit, fugam 
maturantes alii in aedibus sese abdere, alii in cuniculos et sepulchra 
et si quid aliud saluti conducibilius videbatur, non absque tremore 


j - » » - , - - 
ὅ δρομαῖοι συνέρρεον, ἄλλος ἄλλον τῷ τάχει νιχῶντες καὶ ταῖν 547 


508 IOANNIS | ANAGNOSTAE 


» € , .. ὦ x » ^ , N 
πλοίων ἑτέρων, us9' ὕσης ἂν vig εἴποι τῆς φρίκης" ᾧοντο 
᾿ , - * 
γὰρ πολλοὶ μήπω τοὺς πολεμίους εἰσιέναι ἐκεῖϑεν. τὸ δ᾽ ἣν 
τουναντίον, καὶ τῆς γε ἐλπίδος διήμαρτον οἱ τοῦτο διανοού- 
μενοι. τοῦτο δὲ κατὰ τὸν πύργον τὸν καλούμενον Σαμαρείαν 
εἶδον πάντες συμβάν. πάντων γὰρ προσδοχώντων ὡς ὅταν 55 
)À 3 - M » »ἪΆ 79. ^ ὃ ὃ ΄ 9 » ' , 
πόλις ἁλῷ, μὴ ἀν τοῦτον εὐθὺς προσδεδόσϑαι ἢ τὴν ταχέ- 
EAM: ^w ^ Ld , 5 * 
στην διὰ πολέμου ληφθῆναι, πρὸς τὴν τῆς ϑαλάττης αὐτὴν 
κείμενον ἠϊόνα χαὶ διατειχίσμασι, καὶ ὕπλοις xai πᾶσι τοῖς 
ἀναγκαίοις καλῶς κατωχυρωμένον, ---- ταύτην οὖν τὴν ματαίαν 
ἐλπίδα πάλαι ἡμῶν χεχτημένων, οὐκ ὀλίγοι δή τινες xoi πρὸς 1 
53ή8 τοῦτον χατέδραμον ἐπὶ φυλακῇ τῶν ἰδίων σωμάτων. πλὴν 
κἀνταῦϑα τῆς ἐλπίδος διήμαρτον" μόγις γὰρ τῶν “τίνων 
, ' - » - t 
ὅσοι προύχοντες ἦσαν, xai Tüerogtov ὀλίγοι μετὰ τῶν προῦ- 
παρχόντων εἰς φυλακήν, εἰς τοῦτον συνέφυγον μόνον, καὶ τοὺς 
ἄλλους εὐθὺς κεκωλύκεσαν τῆς tio0dov. οἵ xci διὰ τοῦ κατὰ τ 
ϑάλατταν προβεβλημένου διατειχίσματος (Τζερέμπουλον τοῦτο 
καλεῖν πάντες εἰώθαμεν) εἰς τὰς τριήρεις εἰσίασι, πρὸ μι-- 
κροῦ πρὸς αὐτὸν μετὰ προεισιόντων ἄλλων ἐκ τοῦ λιμένος 
χαϑορμισϑείσας. 
, * - , 3 * - , , e » 
ιδ΄, cia τῶν κλιμάχων οὖν καὶ τῶν ὀρυγμάτων, ὡς ξφήμεν, 2. 
τῶν πολεμίων τῆς πόλεως ἐντὸς γενομένων, οἱ μὲν éni τὰς | 
οἰκίας συνέτρεχον καὶ τοὺς ἀνθρώπους, οἱ δ᾽ ἐπὲ τὰς πύλας τῆς 
πόλεως αὐτὰς ἀναπετανγύναι πρὸς τὸ τὴν πόλιν εἰσελϑεῖν 


ἶ 
al 
subrepere; alii triremium vel aliarum nmavicularum ascensum sibi, 1 
horrore saevo perfusi, promittentes, ad litora proruere: namque opi- . 
nabantur aditum fuisse ad eas hostibus interclusum. at res aliter | 
cesserat; et qui similia imaginabantur, spe sua delusi sunt. hoc . 
idem et circa turrim Samariam nuncupatam contigisse omnes experi- 
mento deprehenderunt. nam existimabant, etiamsi urbs caperetur, 
non statim eam deditionem facturam vel adeo celeriter ab oppugna- - 
toribus opprimendam, in ipso maris litore sitam, muris et armis te- - 
ctam necassariisque aliis optime communitam. hac vana spe a multo - 
tempore lactati non pauci in illam , ut propriis corporibus provide- : 
rent, ruebant. verumtamen in hoc quoque decepti sunt: vix enim | 
ex Latinis, qui erant illustriores, et '"Tzetariis pauci, cum illis quibus : 
illius custodia erat concredita, in illam confluxerunt, intromissique 
aliis introitum denegarunt, et murum, in mare propendentem (ei 
Tzerempulo apud omnes nomen est) in triremes paulo ante ex portu 
eo deflexas cum aliis ingrediuntur. 1 
14. Per scalas ergo atque foramina, ut diximus, hostes in urbem - 
intro coniecti, alii in aedes et homines currere, alii ad portas civita- 
tis aperiendas, ut Murates simul cum toto exercitu sese in eam con- 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 509 


d ἔχ LI - , " μ " 3 MAE; » rn 
ἅμα παντὲ τῷ στρατεύματι τὸν Πουράτην. καὶ εἶδες «v δί- 
χὴν μελισσῶν ἢ ϑηρῶν ἀγρίων εἰσιόντας αὐτοὺς ὠρυομένους 
xui φύνον πνέοντας τὸν ἡμέτερον, xai τὴν πόλιν τοὺς μὲν 

- Y c 
πεζῇ τοὺς δ᾽ ἐφίππους διαλαμβάνοντας. ὡς δ᾽ ἡ πόλις mt- 
δπλήρωτο πᾶσα καὶ navi εἶχον αὐτούς, καὶ νεὼ ἱεροὶ καὶ μο- 
᾿ H δ » * ' , M 
| vui ϑεῖαι καὶ ἀγυιαὶ καὶ οἰχίαι, τότε δὴ τὸ ϑρήνων πολλῶν 
- M. - , * 
ἐκεῖνο καὶ δαχρύων ἄξιον πρᾶγμα ἐπράττετο. διαλαβόντες 
x18 ' - u , €T , ἜΝ 
γὰρ τὴν πόλιν πᾶσαν, ὥσπερ εἰρήκαμεν, καὶ οἷα λύκοι βαρεῖς 349 

ἐφ᾽ ἡμᾶς ἐφορμήσαντες, ἁρπάζειν ἅπαντας ἔσπευδον χατὰ τὴν 

Ἁ - - c nt - » * , - “ὦ ὴ » 
0700 κρατοῦντος ὑπύσχεσιν" ἔφη γὰρ ἐν τῷ πολεμεῖν ὡς εἶγε 

ς , , ^ ' 2 , 2 , 3 - »* 
7 πόλις ληφϑείη καὶ τὴν ἐπιϑυμίαν εἰς πέρας ἀχθεῖσαν ἴδοι 

€ »ε ^ , 

τὴν ἑαυτοῦ, ἔχειν μετ᾽ ἐξουσίας ἕχαστον, εἴ τι ἄν λάβοι, xat 

* T 3 M L4 » 
παρὰ παντὸς ἀναφαίρετον. εἷλκον οὖν ἀναμὲὴξ ἀνδρας γυναῖ- 

, --- [4 - c , , e LÀ 
χας παιδία, πᾶσαν ὁμοῦ ἡλικίαν, δεδεμένους ὥσπερ ἄλογα 
- 1 * 4 , 2^, - , ' 352 ^ 
δ ζῶα, καὶ πρὸς τὸ στρατύπεδον ἔξω τῆς πόλεως πάντας ἐξῆ- 
- ' , ' x 
yo». καὶ σιωπῶ τοὺς πεσόντας, οὐχ ὑπὲρ ὠριϑμὸν ὄντας, 
κατά τὲ τὰ τείχη καὶ τὰς ἀγυιάς, μηδὲ ταφῆς ἠξιωμένους, 
, M - Ἱ 
ἑλώρια δὲ κειμένους κύνεσσιν οἰωνοῖσί τε πᾶσι καϑ᾽ Ὅμηρον, 
y » d - 
οὐχ ἄν ἀνδρας μόνον ἀλλὰ xai γυναῖκας, xai τούτων μάλιστα 
τοὺς γηραιοτέρους τε καὶ ἀσϑενεστέρους. σπεύδων γὰρ ἕχα- 
w d LJ , [4 

στος τῶν πολεμίων δέει τοῦ πλήϑους, οὕς ἐκράτησε, τὸ τώχος 
ἀγαγεῖν ἔξω καὲ τοῖς συσκήνοις αὑτοῦ παραδοῦγαι, μή τινος 
t » ,c - ᾿ 
ἐσχυροτέρου τὸ κέρδος γένηται, ὅπερ ἂν εἰδς τῶν ἀνδραπό- 


ferret. et vidisses eos, instar apum aut immansuetarum bestiarum, 
confertim irrumpere, ululentes caedemque nostram spirantes, et civi- 
tatem universam tum equites tum pedites occupare. ut civitas repleta 
est, et omnia eos in se, et sacra templa et divina monasteria et plateae 
et domus occludebant, tum lamentabile illud et lacrimabile admodum 
facinus aggrediuntur. namque urbe tota, ut praenarravimus , occu- 
pata, veluti rapaces lupi, nos impetentes omnia rapere, quemadmo- 
dum dymastes promiserat, satagebant. namque ille inter dimicandum 
dixerat, si urbs caperetur et voti compos fieret, quidquid unusquis- 
que depraedatus fuisset, legitime possideret, a nullo unquam spoli- 
andus. trahebant itaque promiscue viros mulieres adolescentulos, si- 
mul omnem aetatem, veluti animantia quae usu rationis privantur 
colligatos , et ad castra extra urbem convehebant. taceo ad mortem 
datos, licet infra numerum, tum in muris tum in plateis, nec sepul- 
turae traditos, praedam dilaniandam canibus alitibusque omnibus ap- 
positam, ut Homericis verbis utar, nor. viros solummodo sed mulieres, 
eorumque potissimum seniores atque imbecilliores. festinans enim 
hostis prae metu multitudinis captos statim extra educere et sociis 
in tabernaculis tradere, ne alteri valentiori praeda cederet, ex man- 


510 IOANNIS | ANAGNOSTAE 


δων ὑπὸ γήρως ἢ καὶ vócov τάχα τινὺς οὐχ ἔχον τοῖς ἄλλοις 
βαίνειν παραπλησίως, τὴν κεφαλὴν ἀπέτεμινε τούτου xai ζη- 
μίαν ἥκιστα ἐλογίζετο. τότε πρῶτον παῖδες μὲν γονέων γυ- 
γαῖχες δὲ ἀνδρῶν καὶ φίλοι φίλων καὶ oi x«9' αἷμα τῶν 
350 ὁμοίων ἐλεεινῶς ἐχωρίζοντο. καὶ τὸ ϑανεῖν ἡμᾶς ἀδίκως ἐν 5 
ὑποψίαις ἐτύγχανε. καὶ συνεχύϑη μὲν ἡ πόλις, καὶ βοὴ παρὰ 
πάντων σύμμικτος ἦρτο, καὶ ϑορύβου πάντα καὶ γόων μεστά. 
οἱ μὲν γὰρ ἄγοντες ἐξήρχοντο τοὺς δυστυχεῖς ἐν δεσμοῖς, oi 
δ᾽ εἰσεχέοντο σπουδάζοντες ἁρπάσαι τοὺς προτέρους ἅπερ 
διέφυγε. πλὴν ἀλλ᾽ οὐκ ἐξ ἴσης πᾶσιν ἧκε τὸ κέρδος" το- τ 
σοῦτο γὰρ ἦσαν τὸ πλῆϑος ὅτι μέρος αὐτῶν τὴν πόλιν τῶν 
ἀνθρώπων ἐκένωσε καὶ τῶν αὐτοῖς προσύντων χρημάτων, xai 
μάλισϑ᾽ ὅσον τὴν ἀρχὴν εἰσήει διὰ τῶν χλιμάκων πεζοί. 

Ὡς οὖν οὕτω ταῦτα προβαίη, καὶ περιέσχον ἡμᾶς εἰς 
ἑπτακισχιλίους ἀριϑμουμένους ἅμα γυναιξὶ καὶ παιδίοις, πάν- v! 
τας εἰς τὸ στρατόπεδον ἀγαγόντες ταῖς σκηναῖς ἐνδιάγειν πα- 
θέσχον, δεδεμένους xaxst, καὶ τὰ τιμήματ᾽ ἀπηρίϑμουν ξχά- 
στων. οἰμωγαὶ δὲ καὶ δάκρυα πανταχοῦ. νήπια μὲν γάρ, 
ὅσα ταῖς μητρῴαις ἐναποχείμενα ἦσαν ἀγχάλαις καὶ ὑποτίτ- 
Sua, ἐλεεινῶς κλαυϑμυρίζοντα ταύτας ἐζήτουν. αἱ δὲ negu-o« 
οὖσαι κοπτόμεναι καὶ τὰς παρειὰς ἐξαίμους δεικνῦσαι ταῦτ΄ — 
ἀνηρεύνων. καὶ ἀνδρες μὲν τὰς ἑαυτῶν παρ᾽ ἄλλων ληφϑεί- 


“στ 


2 erben i.c calis zm Las, 


1 


cipiis quidquid senio aut morbo praepeditum, aliorum non conseque- 
relar vestigia, capite imminuere neque inter damna referre. tum 
primum filii a parentibus, mulieres a viis, amici ab amicis et con- 
sanguinei a consanguineis miserum in modum disiungi, nosque in- 
iusta morte obtruncandos suspicio erat. et conturbata quidem est 
civitas, clamorque omnium promiscuus; et ingemiscentibus omnibus 
cuncta plena strepitu et eiulationibus fremere: partim enim miseros 
vinculis adstrictos trahentes exire, partim recens influentes iu urbem, - 
quod e manibus priorum effugerat, rapere. sed non omnibus aequa 
emolumenta fuere: tantae enim multitudinis una pars, quidquid erat 
hominum et pecuniarum , exhausit, et maxime pedites, qui primum : 
per scalas irrepserant. | 

Cum itaque haec ita processissent et nos tenuissent, septem mi- 
lia hominum recensita, cum mulieribus et pueris, ad castra deductos | 
colligatosque in tentoriis degere reliquerunt; ibique pretium unius 
cuiusque statuunt. eiulatus vero et lacrimae ubique. infantes etenim, 
qui maternis ulnis fovebantur adhuc lactantes, misere vagientes ma- 
tres poscere; quae superstites adhuc, sese excruciantes genasque san- 
guine madidas commonstrantes, eos quaeritare. viri uxores suas ab. 
aliis captas inspicientes , et connubii et unius concordisque vivendi 


ENT NIE 


DE TIHESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 511 


σᾶς γυναῖκας δρῶντες, τῷ τῆς συζυγίας αὐτῆς καὶ συμπνοίας 
- κινούμενοι φίλτρῳ τὸν χωρισμὸν ἀπωδύροντο" γυναῖχες δὲ 

τοὺς ἄνδρας ἀναζητοῦῖσαι δάκρυσιν ἀμυϑήτοις περὲ αὐτῶν 351 
 ἐρωτῶσαι τὰς σκηνὰς περιήεσαν. καὶ τέχνα μὲν τοὺς τεκχόν- 
ὅτας ἀφῃρημένα τὴν μόνωσιν οὐκ εἶχον ὑπομένειν οὐδ᾽ ὅπωσ- 


οὔν" οἱ τεχόντες δὲ megi τούτων ἀνερευνῶντες τῆς φυσικῆς 

αὐτοὺς διεγειρούσης στοργῆς, τὸν ἀέρα ϑρήνων ἐπλήρουν. 

καὶ στεναγμὸς ἦν αὐτοῖς διηνεκὴς καὶ ἀπαρηγόρητον δάχρυον. 

τότε καὶ κόραι πολλαὶ μήπω πρότερον ἀνδράσιν ὀφϑεῖσαι μηδὲ 
οτῆς πατρικῆς οἰκίας ἐξιέναι καταϑαρρήσασαι, γάμοις δὲ νομί- 
μοις τηρούμεναι καὶ τοῖς πολλοῖς ἀγνοούμεναι, χερσὲν ἀνδρῶν 
ἐχρατοῦντο xai ταῖς σκηναῖς μετ’ αὐτῶν συγδιῆγον. xai εἶδες 
ἂν ἐν ξκάστῃ σκηνῇ γυναῖχας συμμιγεῖς ἀνδράσι πολίταις καὶ 
ἄνδρας ὁμοίως γυναιξὶ τῶν ἁλόντων: τῆς γὰρ ἁρπαγῆς κοι- 
γῆς γενομένης, ὅμοίως ἐν ὅμοζύγοις καὶ τέχνοις καὶ συγγενέ- 
σιν, ἄλλος μὲν ἥρπασε τὴν γυναῖκα, ἕτερος δὲ τὸν ἄνδρα καὶ 
ἄλλος τὰ τέκνα, καὶ λοιπὸν ἦσαν ἀναμὶξ οἱ καϑύλου καὶ 
ἀγνοούμενοι παρ’ ἀλλήλων. μοναχοὲ δὲ γυναιξὲ συνελκόμενοι 
πρᾶγμα γέμον αἰσχύνης ἐδόκει, καὶ τοῖς ἕλκουσι τοῦτο γέλως 
ὑπῆρχε πλατύς. εἰδότες γὰρ ἢ πυϑόμενοι μοναχῶς αὐτοὺς 
βιοτεύοντας xai τὴν μετὰ γυναιχῶν παντελῶς ἀπειπαμένους 


^ ^ LI D γε ? - 
ὑοντας αὐταῖς τὸ δεινὸν καὶ συνδιάγοντας ἐξ ἀνάγκης ὁμοῦ, 
2. χοιγούμεγοι À 12. xay? 


rationis amore conciti, divisionem deplorare: uxores maritos repeten- 
tes, lacrimis, quae verbis exprimi nequeunt, de illis interrogantes, 
tabernacula circumire. filii parentibus orbati nullo modo solitudinem 
aeque ferre poterant: parentes de illis solliciti, naturali eos amore 
compellente, ploratibus aérem diverberare, et suspiriis continuis ma- 
cerati lacrimas inconsolabiles effundere. tum et puellae plurimae, 
semper antea viris invisae neque paternis aedibus exire ausae et le- 
gitimis nuptiis reservatae multisque ignoratae , manibus masculorum 
teneri, degere insimul cum illis in tabernaculis. vidisses in unoquo- 
que tabernaculo mulieres promiscuas cum, civibus, virosque itidem 
cum captivorum uxoribus. nam cum raptus praedaque communis 
omnibus fuisset, similiter coniugatorum et puerorum et. consanguineo- 
rum, alius quidem uxorem , alius maritum, filios alius rapuit, quare 
simul una omnes immisceri, qui separatim vitam agebant et sese in- 
vicem ignorabant. monachi cum mulieribus tracti res dedecoris plena 
videbatur; quae tamen a trahentibus risum multum excuteret. nam 
cum scirent aut audissent eos solitarie vitam traducere et a muliebri 
commercio plane esse alienos, oblectabantur animo, videnles eosdem 
communiter dira pati cum feminis et necessario pariter consuescere. 


συγνοίχησιν, τέρψιν ἰδίαν ἡγοῦντο τούτους ὁρῶντες συνδιαφέ- 352 


512 IOANNIS ANAGNOSTAE 


t£. Τούτων οὕτω κεχωρηχότων, καὶ 000 ἄν τις ἐκ TOU- 
τῶν ὠχολούϑως εἰχάσειεν ἕτερα, xal πᾶσαν τὴν λείαν ἐν ταῖς 
σκηναῖς συναγηοχύτων τῶν Τούρκων, ὃ τῆς δύσεως στρατη- 
γὸς καὶ αὖϑις τὴν πόλιν εἰσέδυ, ταύτην ἵν’ ἀκριβέστερον κα- 
τοπτεύσωσι καὶ μηδὲν αὐτοὺς λάϑῃ κρυπτόμενον ὅπουδήποτε, 5. 
ὅτε δὴ καὶ τὰ τῆς πόλεως ἄρδην ἅπαντα ἠφάνιστο τε καὶ 
ἀνατέτραπτο, καὶ οὐδὲν οὔτε ναὺς ἱερὸς οὔτε μονὴ οὔτ᾽ οἰχία 
καὶ τῶν φαυλοτέρων αὐτῶν ἀσάλευτος καταλέλειπιτο. τὸ δ᾽ 
αἴτιον, ὅτι τῶν πολιτῶν ὅσοι περιουσίαν ἐκέκτηντο τῷ μακρῷ 
συγκλεισμῷ μὴ δαπανηϑεῖσαν, τὴν ἔφοδον τῶν πολεμίων ἀκή- 10 
κούτες, ὃ πεπόνϑεσαν δεδιότες, οἱ μὲν ναοῖς ἱεροῖς, οἱ δὲ 
μνήμασιν, ἕτεροι δὲ οἷς ἐδύναντο τόποις ἐναπέϑεντο ταύτην, 
εἰ μὲν αὐτοῖς ϑανεῖν γένοιτο κατὰ τὴν προσδοχίαν, τῶν ἔπειτα 
ταύτην ἵνα τινὲς εὑρηκότες, οἷα συμβαίνει, τῆς ἐκείνων ψυ- 
χῆς ὑπεραγωνίσωνται, εἶ δὲ τὸν ϑάνατον ἀποφύγοιεν, εὑρωσ τῇ 
τε καὶ χρήσωνται πρὸς ἐλευϑερίαν, οἱ δὲ τῆς ἐλπίδος ἐψεύ- 
353095cav* ἁλόντες γὰρ τοῦ μὲν ἀδίκως τεϑγνάναι, ϑεοῦ τὸν 
οἰκεῖον ἔλεον ἐπιδειξαμένου, πλὴν ἐνίων, κἀχείνων οἵων προ- — 
διειλήφειμεν, ἀνώτεροι διεδείχϑημεν, τοῦ δὲ τοῖς προσοῦσι : 
χρήσασϑαι πρὸς ἀνάρρυσιν οὐκ ἐπέτυχον. δεινοὶ γὰρ ὄντες 56 
οἱ Τοῦρκοι καὶ πρὸς ἐπινοίας πολλὰς εὐπορώτατοι τῇ περὲ j 
τὰ πράγματα τούτων πολυπειρίᾳ, οὕς τῶν πολιτῶν ἐποίη- - 
σαν αἰχμαλώτους, καὶ μάλιστα τὰς γυναῖκας διὰ τὸ τούτων 


MCN mST 


16. οὗ δὴν 21 ἀγάρρησιν A, 


15. Haec cum ita agerentur et, ut quispiam ex his coniectura í 
assequeretur, alia atque alia, et iam universam praedam Turcae in | 
tentoria deduxissent, dux occidentis. rursus urbem immigrat, accu- 
ratius eam inspecturus, nihilne occultum, ubicunaue illud esset, la- 
teret, sic urbis rebus universis recisis et ad nihilum redactis nihil, 
neque templum sacrum neque monasterium, neque domus eiiam vi- 
lissima, inconcussa remansit. et causa haec fuit. ex civibus qui di- 
vitiis aliaque suppellectile affluebant, quas longa obsidio non ab- : 
sumpserat, audita hostium irruptione, et quod perpessi sunt pertimes- - 
centes, alii in sacris templis, alii in sepulchris, alii aliis quibus po- 
terant locis sua reposuere; ut si forte ipsis mors contigisset, ut ex- 
spectabatur, qui postmodum. venturi erant, illis repertis, ut fieri amat, 
pro eorum anima aliquid accurarent; si mortem effugissent, ipsi sibi 
haberent, et liberi facti in suos usus converterent. sed spe sua fru- 
strati sunt, capti siquidem iniustam mortem oppetere dei summa mi- : 
seratione, paucis exceptis, ut supra narravimus, evasimus; sed propriis | 
uti libertati restitutis non contigit. "Turcae enim, solertes cum sint - 
et ad invenienda multa, rerum quam possident experientia, promptis- - 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO ΝΆΒΆΛΤΙΟ, 513 


εὐεξαπάτητον, λόγοις ὑπελϑόντες πολὺ τὸ ἐπαγωγὸν κεχτημέ- 
γοις ἐλευϑερίαν αὐταῖς ὑπισχνοῦντο τελείαν, εἰ χρήματα τού- 
τοις γνωρίσειαν οἰχεῖά τὲ καὶ ἀλλότρια. αἵ δὲ πρὸς αὐτὸ 
τούνομα τῆς ἐλευϑερίας ἀπατηϑεῖσαι, γνωρίζειν εὐθὺς ἑκάστη 
δτῷ ἰδίῳ δεσπότῃ σπουδῆς ἔργον πεποίητο καὶ τὰ ξαυτῆς xai 
τοῦ γείτονος, εἴ τινὰ περὶ τούτων εἴδησιν εἶχεν. ὡς δ᾽ ἀρχὴ 
τοῦδε γέγονε τοῦ καχοῦ, χαὶ χρήματα πολλοὶ τῶν Τούρκων 
ἀνεῦρον γνωριζουσῶν τοὺς ταῦτα χρύπτοντας τύπους τῶν 
γυναικῶν, λύγος γίνεται περὶ τούτου διὰ παντὸς τοῦ στρατεύ-- 
ὁ ματος, καὶ πάντες οἱ κατασχόντες αἰχμαλώτους ἀνθρώπους 
πρὸς τὸν ὅμοιον διανίστανται ζῆλον, τοὺς μὲν ὑποσχέσεσν 
περιχεχρωσμέναις ἀπάτῃ, τοὺς δὲ λόγοις ὁμοίως ἑτέροις eni 
φανερώσει τῶν ἰδίων παρακαλοῦντες χρημάτων καὶ φενακί- 35ή 
ζοντες, ὅσους δὲ δυσπειϑεστέρους τῶν ἄλλων ἑώρων (ἤλπι- 
5 Lov γὰρ τῶν νουνεχεστέρων πολλοὶ τῆς ϑωπείας αὐτοὺς ὕπεν- 
δοῦναι καὶ τῶν πολλῶν ἐχκείγων ἀπατηλῶν λόγων, κἀντεῦϑεν 
τὰ κεχρυμμένα διατηρῆσαι) τούτοις πολυειδεῖς τινὰς τιμωρίας 
ἐπῆγον, ἕως καὶ τούτους εἰς ἀνάγκην ἐνέβαλον καὶ τὴν ἔνστα.- 
σιν ἔλυσαν. ὅϑεν χαὲ πολλοὲ τῶν δοχούντων, οἱ μὲν ταῖς 
io ϑωπείαις καϑυπαχϑέντες οἱ δὲ τὰς τιμωρίας οὐκ ἐνεγκόντες, 
φανεροῦν τὼ xexovuuéva σπουδάζοντες ἦσαν καὶ ἄκοντες " 
πρὸς γὰρ πᾶσαν ἀνάγχην, καὶ μάλισϑ᾽ ὅταν ϑάνατος ἢ τὸ 
προκείμεγον, εὐχερῶς οἱδὲν ὑποπίπτειν vj φύσις. τοῦτο τῆς 


15. ὑπεχδῦγαιϊ 


simi, quos captos adduxerant ex civibus, et praecipue mulieres de- 
ceptu facillimas, verbis illecebrarum et lenociniorum plenis sese in- 
sinuantes, libertatem illis polliceri perfectam, si ipsis pecunias pro- 
prias sive alienas revelassent. illae nomine libertatis deceptae sta- 
tim summo conatu domino et sua et vicini, si quam eorum cognitio- 
nem habebant, revelare. ut malum coepit irrepere et multi ex Turcis 
pecunias reperere, mulieribus loca in quibus abscondebantur aperien- 
tibus, rumor per totum exercitum de hoc spargitur, et omnes qui ca- 
ptivos adduxerant ad similia animum |: advertunt, hos pollicitationibus 
fraude. oblinitis, alios similiter aliis modis ad revelandas pecunias 
consuadentes et compositis mendaciis deludentes; quos vero pertina- 
ciores agnoscebant , sperabant siquidem multi ex prudentioribus eos 
lenociniis et multis dolo fraudeque onustis sermonibus tandem finem 
imposituros, et sic ab se reposita sibi conservaturos, poenis omnis 
generis aflicere, cogereque ut pertinaciam deponerent. hinc multi ex 
praestantioribus, partim illecebris deliniti partim poenas mon susti- 
nentes, festinanter, licet inviti, abscondita manifestant. novit enim 
natura necessitati, et. potissimum eum mors proponitur, facili negotio 


Phrantzes. 33 


514 IOANNIS ANAGNOSTAE 


τῶν ἱερῶν ναῶν καὶ μονῶν χατασχαφῆς αἴτιον γέγονεν. ἐνίων 
γὰρ διὰ τὸ ἀνύποπτον ἱεροῖς aae γαοῖς χρήματα, 
καὶ ταῦτ᾽ ἐν αὐτοῖς τοῖς ἀδύτοις ὕπ᾽ αὐτὰς τὰς ἱερωτάτας 
τραπέζας, καὶ τῆς ἀνάγκης ἐφεστηκυίας γνώριμα ταῦτα τοῖς 
τιμωροῦσι ϑεμένων; ἀφανίζειν τὸ κάλλος αὐτῶν ἐπεχείρουν S 
οἱ Τοὔρχοι, καὶ τὰς ϑείας τραπέζας, ἐ ἐφ᾽ αἷς 1 ϑεία μυστικὴ 
καὶ ζῶσα καὶ σωστικὴ παντὸς ἐπετελεῖτο τοῦ χύσμου ϑυσία, 
τῇ τῶν χρημάτων ἐπιϑυμίᾳ κατὰ σπουδὴν ἀνατρέπειν καὶ 
355 καταπάτημα φεῦ ies βουλομένοις τιϑέναι" ὑπέλαβον γὰρ 
ὑπὸ παντὶ λίϑῳ χρήματα κεῖσθαι, καὶ διὰ τοῦτο πάντ᾽ ἀνά.-- 10 
στατα πεποιήχεσαν. αὕτη κἀπὶ τῶν ἱερῶν εἰχόγων συμβέβη- 
κεν ἂν ὕβρει διαφϑορά, χαὶ τὰς μὲν πυρὲ σεερρέφχον, οἷον 
ἡμᾶς εἰς τὴν τούτων προσκύνησιν δημεοῦνσδδῳ ταῖς δ᾽ εἰς ὕπο- — 
δοχὴν τῶν ὠνίων, ὦ ϑεοῦ ἀγοχῆς, ἐπὶ μέσης τῆς ἀγορᾶς. ἀνα: — 
δὴν ἐχρήσαντο, τιγὰς δὲ καὶ dongasono ἴσως ὅσοι τῶν ἄλλων t 
εἰς κτῆσιν χρημάτων θερμότεροι, καὶ ἀργυρίου ταύτας ἀπέ- -— 
δοντο. na | 
ις. Τί δ᾽ ἂν εἴποις περὲ τῆς μυροδόχου Miete ΑΙΡΕΣ ΒΗ : 
xog τοῦ ἡμεδαποῦ τροπαιούχου καὶ μάρτυρος; ἥκιστα καὲ 
ταύτην εἴασαν ἀπερίτρεπτον καὶ μένουσαν, ὡς τὸ πρίν, | ua- 20 
viac ὑπερβολῇ οἱ καϑ' ἡμῶν. ὥσπερ ϑῆρ )8G λυττήσαντες ἄγριοι; : 
πλὴν οὐ δι’ αἰτίαν καϑ᾿ ἣν καὶ τάλλα τῶν πάλαι ἐξ ἡμῶν 


12. παρέσχον ὃ 


cedere. hoc et sacrorum templorum et monasteriorum  eversionis 
causa fuit. a nonnullis enim propter expetitam securitatem in sacris 
templis pecuniis repositis, et maxime in ipsis adytis sub sacrosanctis 
altaribus , et postmodum necessitate urgente ob cruciatuum saevitiam 
indicatis, eorum pulchritudinem Turcae demoliti, divinasque mensas, 
in quibus mystica vivens et salutaris totius terrarum orbis victima 
offertur, pecuniarum desiderio studiose evertere et cuilibet (vae misero 
mihi) conculeandas proponere. nam suspicabantur sub omni lapide 
pecunias esse, proptereaque ommia late vastabant, tam dirum ma- 
lum in sacris quoque imaginibus locum habuit, eas non sine contu- 
melia absumens; quarum plerasque igne concremarunt, qui earum | 
adorationem nobis surripiunt; alias in usum rerum venalium (deus, | 
tuam tolerantiam!) in medio foro impudentissime reduxere ; nonnul- | 
las etiam conservarunt qui magis quam alii pecuniis inhiabant, et po- 
stea argento divendiderunt. | 
16. Quid porro diceres de nostri tropaealis et martyris myro- - 
thecio? meque illud immotum neque imperturbatum furoris exsupe- - 
rantia conservarunt, qui contra nos veluti bestiae immansuetae saevie- 
rant; non eandem tamen ob causam ob quam alia antiquitus per nos 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 515 


γενομένων 5vígxió τὲ καὶ καταβέβλητο μνήματα καὶ τὰ τού- 
τοις ἐναποχείμενα λείψανα κατὰ γῆς ἀπερρίφησαν. ἐν αὐτοῖς 
γὰρ χαϑότι πολλοὲ τῶν Tovozov χρημάτων ἐπέτυχον, ἐναπο- 
τεϑέντων παρὰ τῶν πολιτῶν δι’ ἣν ἐλπίδα φϑάσαντες δεδη- 
πλώχειμεν, διὰ τοῦτο πάντα σχεδὸν ἠνέῳξαν zai κατέστρεψαν" 
ἐνταῦϑα δὲ δυοῖν εἵνεκα, τοῦτε περὶ αὐτὴν οὐκ ὀλίγου χρυ- 306 
^ , 
σῷ xai ἀργύρῳ καὶ λίϑοις τιμίοις καὶ μαργάροις κατεσκευα- 
, ^ - c , - 
σμένου x0Gu0U , καὶ τῶν ὑγείας παρεχτικῶν ϑείων μύρων. οἱ 
μὲν γὰρ τοῦ κόσμου μόνον αὐτὴν ἀπεγύμνωσαν, οἱ δὲ βα- 
T — Ὁ" -" - 
τοσχήναντες οἷον ἡμῖν τῆς ἀφϑονίας τῶν μύρων xai τῆς ἐκ 
, 3 Σ , Α - € - ? , € 
τούτων ἰάσεως ἀφῃρηκέναι καὶ ταῦϑ'᾽ ἡμᾶς ἡβουλήϑησαν, ὡς 
* » bd - , , € , ^ 
μηδὲν ἔχειν τοῦ λοιποῦ τούτων ἀπολαύειν, ὁσάκις ἂν ἕχαστος 
s B ,' DJ 25.9 EE , - 
δέοιτο. wa καὶ μοταβοβλομιδεοι su» n^ αὐτῇ μαρμάρους τῶν 
΄ * » - ' - 
μυρὼν égztvdov αὐτὴν ἐκχενῶσαι καὶ τὸ ἱερὸν καὶ ϑεῖον λεί- 
τὔψανον τοῦ μάρτυρος ἐκβαλεῖν" ἡγοῦντο γὰρ τοῦ σχοποῦ τού- 
TOU κατατυχεῖν καὶ ἡμᾶς τῶν ἀκενώτων μύρων καταλιπεῖν 
3 - ' ? 3 ΕῚ EJ , T EJ ' - 
ἐνδεεῖς. πλὴν ἀλλ᾽ οὐχ εἰς τέλος οἷον αὐτοὶ σφαλερῶς ngog- 
, € - , , γε. n 3 3 Hi ' 
εὐόχων ἡ σφῶν ἐπιϑυμία ἐξέβη. ἐξήντλουν οὖν τὸ μύρον 
ταῖς χερσὶν ἀμφοτέραις ἐφ’ ἱκανὰς τὰς ἡμέρας. καὶ τοῖς uiv 
Lu - 24 T * - c ^ * p € - 
200g τι γελοῖον ἐδόκει" οἷς δὲ νοῦς ὑπὲρ τοὺς ἀλλους ὑπῆν, 
Ύ - ^ 
τούτοις jv ἐπιμελὲς πρὸς τὴν ἑαυτῶν τοῦτο μετακομίζειν xat 
μετ᾽ αἰδοῦς ἅπτεσθαι χαὶ σεβάσματος " ἠκηκόεισαν γὰρ πρὸς 
- ΄ ε Ὕ - , , 
τῶν πεπειραμένων ὡς ἰατρικῶν φαρμάκων ἐστὶν ἐνεργέστε- 


sepulchra exstructa reserata sunt et disiecta, et cadaverum reliquiae 
in eis iacentes super terram dispersae; in illis enim "Turcae pecunias 
a civibus repositas, causa iam praenarrata , [reperere, proptereaque 
fere omnia et reserarunt et subverterunt; at hic duplici de causa, 
tum propler ex non parvo auro et argento et lapidibus pretiosis nec 
non et gemmis circa illud compositum ornatum , tum propter sanita- 
tem exnibens divinum unguentum. nonnulli enim ornatus tantum 
gratia illud despoliarunt; alii nobis unguentorum aflluentiam inviden- 
tes, et quae inde subsequitur, sanitate nos privare cupientes , ut in 
posterum illa nobis medicina, cum opus esset, nulla suppeteret. qua- 
poer superstratis marmoribus disiectis unguenta non levi nisu ex- 
auriunt, et sacrum divinumque martyris corpus expromere conantur, 
opinabantur siquidem propositum consequi nosque unguentorum in- 
exhaustorum in orbitatem redigere. verumtamen, quem sibi temere 
proposuerat eorum libido, finem non habuit. per plures itaque dies 
ambabus manibus unguentum exhauriebatur, et quibusdam plane ri- 
diculum videbatur; at qui plus aliis sapiebant, curae erat illud in 
patriam perducere et cun reverentia religioneque contrectare: nam 


516 IOANNIS. ANAGNOSTAE 


gov, εἷς olov ἄν τις χρήσαιτο πάϑος. πλὴν dÀM οὐκ ἐδύ- 
357; vavro τὴν τῶν μύρων πηγὴν ξηρὰν καὶ ἄνιχμον ἀποφῆναι , 
καίπερ πολὺν ὑπὲρ τούτου ποιούμενοι τὸν ἀγῶνα. wol εἰκό- 
τως" ου γὰρ ἴσα τοῖς ἀνθρωπίνοις τὰ πρὸς ϑεοῦ τοῖς 
ἀξίοις κεχαρισμένα, ἐπειδήπερ μηδὲ τοῖς αὐτοῖς ὑπόκεινται 5 
ὅροις. ; 
Ταύτην τὴν πονηρὰν ἐπεδείξαντο γνώμην καὶ negl τὸ τῆς 
ὅσίας καὶ μυροβλήτιδος Θεοδώρας ἱερώτατον λεύψανον, ὃ xad 
ὡς ἐπιτιολῆς κείμενον ἀπερρίφη τε κατὰ γῆς, ὦ τόλμης “αὐ 1 
μιαρῶν χειρῶν, καὶ κατεϑραύσϑη εἰς μέρη, ἃ δὴ καὶ τῶν φι- x0. 
λοϑέων τινὲς ἀνελόμενοι ἄλλος μὲν ἀλλαχοῦ πρότερον ὡς ia- — — 
τρεῖον ἄμισϑον ἀπεχόμισαν: ὕστερον δὲ καὶ ταῦτα συνῆκται —— 
τῶν εἰληφότων τῶν μὲν ἀποδομένων ταῦτα τιμῆς doyvgíor, — 
τῶν δὲ χαρισαμένων δι’ ἣν ἔσχον φιλόϑεον γνώμην, ἃ καὶ , 
εἰς ἑνὸς αὖϑις συναρμοσθϑέντα σώματος ὅλομέλειαν ϑαυμά-ὄ [65 
τῶν ἐνεργείᾳ καϑ᾽ ἑχάστῃν ἀφϑύόνως πηγάζουσιν εἰς δόξαν 
καὶ αὖϑις τοῦ πάντα πᾶσιν ἐπάγοντος λόγοις. οἰχονομίας ἀρ-- 
ρήτου. | 
ιζ΄. Τούτων οὕτω προβεβηκύτων καὶ ἀκοσμίας πάσης ys- 
γενημένης (διὰ πάντων γὰρ τῶν ἐν τῇ πόλει κεχώρηχεν ἡ 50. 
καταφϑορὰ) oixrov éni τούτοις ὃ Π]ουράτης λαμβάνει τῆς | 
πύλεως. καὶ πρῶτα μὲν τοὺς εἰσιόντας ἅμα τῷ κατὰ δύσιν 


ab expertis audiverant ad quoslibet morbos medicinalibus ipsis phar- 
macis multo eflicacius esse. nihilominus unguentorum fontem non 
potuere neque exsiccare. neque exinanire, quamvis id contentiosius 
multumque per tempus nmiteremtur. et merito: neque enim humana 
exaequant quae deus dignis elargitur, sicuti nec iisdem terminis sub- 
iacent. 

Idem hoc nefarium facinus circa sanctae et myroblytidis 'Theo- 
dorae sacerrimum cadaver patratum est, quod cum in superficie iace- 
ret, solo prostratum (o audaciam, o manus exsecrandas!) et in varias 
partes discerptum est; quas pii homines assumentes, alius alio prius, 
tanquam mulla mercede conductam medicinam asportarunt; postea 
eaedem  recollectae, qui habuerant, aliis pretio restituentibus, aliis 
gratis dantibus propter ea quae in se nutriebant pia consilia, denuo 
in unam integri corporis formam compositae miraculorum efficacia 
quotidie aflluenter innotescunt, in gloriam rursus eius, qui omnia 
omnium regit moderaturque suae providentiae inenarrabili ratione. 

17. His hoc modo peractis, omnibusque incompositis ac turpi- 
ter deformatis, per omnia siquidem, quae in urbe erant, clades gras- 
sata est, afllictae civitatis fortunae Muratem ad misericordiam allici- 
unt. et primum quidem qui cum occasus duce immigrarant, quique 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO. NARRATIO. 517 


στρατηγῷ Τούρκους τὰς τῶν αἰχμαλώτων οἴκίας ξαυτοῖς δια- 358 
γείμαντας καὶ ταύτας ἔχειν διὰ βίου παντὸς ἠλπικύτας ἔξε- 
λαύγνει xai μὴ προϑυμουμένους τῆς πόλεως, ἐπειπὼν ὡς ἀρ- 
ΓΕ ^ ^ ' , , *, 
κεῖ uiv ὑμῖν τὰ χρήματα, xai ovVc παρ᾽ ἐλπίδα δούλους ἐχτή-- 
^ L4 , » » , - M 
ἤσασϑε" τὴν δέ ys πόλιν ἔχειν ἔγωγε βούλομαι, πολλῶν διὰ 
ταύτην διηνυχκὼς ὅδὸν ἡμερῶν, καὶ πόνον ὑπεγεγκὼν ὅσον 
ἐγνώκατε. ἔπειτα δὲ πρὸς τὸν Γαλικὸν ποταμὺν μεταβάς, 
^ - , M ' ^ , - 
ἐγγὺς τῆς πόλεως δέοντα χατὰ τὸν καιρὸν μάλιστα τοῦ χει- 
μῶνος, βουλὴν ἐσχέψατο znüo( ve ἀδόκητον ὕλως καὶ συστατι- 
^ - € ^ ^ 
το χὴν τῆς ξαλωχυίας. ἰδὼν γὰρ πόλιν τοσαύτην καὶ οὕτω uti- 
μένην τῇ ϑαλάττῃ τε προσομιλοῦσαν καὶ πάντα δεξιὰν οὖσαν, 
x * * , * - 
ὠχτειρέ τε αὐτὴν καὶ πάλιν οἰχίσαι βεβούλητο. xoi δὴ πρῶ- 
* ? , ᾿ - , , Σ , 
τον μὲν ἀνθρώπους ἀριϑμητοὺς τῶν ἐπισημοτέρων xo9? αἷμά 
τὸ χαὶ συγγένειαν τῆς δουλείας ἐπηλλάχϑαι προσέταξε, παρε-- 
' 2 M , * bd , Ω 3 "» 
15 σχηκῶς — τὰ λυτρα, — — τουτους ἐγκαφοικῆσαι, 
ὅπειτα δὲ τὰ χκαταπεπτωχύτα ταύτης ἐν τῷ πολέμῳ μέρη τα- 
- , j3 » - 
χέως τε ἀνορϑοῦσϑαι καὶ ὡς πρότερον ἦσαν ἐγκαταστῆναι. 
καὶ τὸ μὲν πρόσταγμα οὕτως εἶχεν, αὐτὸς δὲ μεταστήσας xal 
3 * 4 ' * » - - "» » 
αὖϑις τὴν στρατιὰν παρὰ τὰς οχϑας τοῦ ποταμοῦ Βαρδαρίου 359 
LI , » ^ M - « 
“0 ἐστρατοπεδεύσατο. ἔγϑα δὴ καὶ μερισμὸς παντελὴς τῶν éa- 
, , Uu * - , A 
λωχότων ἐγένετο. ὅσοι μὲν γὰρ τῶν αἰχμαλώτων, ἢ δι’ ὧν 
ὭἿΝ » , » “0. € - » ^ 2. € ὼ 
εἰπόντες ἐφϑήμεν Àvrgov 75 $$ ξαυτῶν ἡ Χριστιανῶν ἐξ ετέ- 
ρων, ἐκ διαφύρων χωρῶν καὲ πύλεων συνειλεγμένων, τρόπον 


12. οἰχῆσαι À 


captivorum aedes sibi diviserant sibique eas habere per vitae spatium 
speraverant, "Turcas etiam invitos urbe pellit, inquiens " large vobis 
sufficiunt pecuniae et praeter spem captivorum quaestus: urbem mihi 
ipse reservo, quod ob eam multorum dierum iter confeci, eosque 
labores sustinui quos vos optime nostis." tum ad Galicum fluvium, 
qui prope civitatem, et hiberna potissimum tempestate, cursum te- 
net, pergens, consilium praeter omnem exspectationem init, sed ca- 
ptae urbi valde salutare. considerans enim urbis magnitudinem et 
situm mari proximum, eamque congruentem et aptam ad omnia, com- 
miseratus illius reficiendae consilium capit. primum quidem homines 
non contemnendo numero, sanguine et ortu spectabiliores, a servi- 
tute suis sumptibus liberatos mandavit, ut intra urbem domicilium 
haberent; deinde ut partes illius bello collapsae celeriter repararen- 
iur pristinoque decori restituerentur. et mandata quidem haec erant. 
Qum ipse rursus moto exercitu ad Bardarii fluminis ripas castra me- 
tatur; ubi captivorum partitio absolvitur. mam captivi, sive pretio, 
quod supra innuimus, sive per se ipsos, sive per Christianos alios, 
ex variis urbibus et oppidis coactos, pecunia erogata libertate potiti 


, 


518 IOANNIS. ANAGNOSTAE 


ἐξεῦρον ἐλευϑερίας τινά, τετυχήχεσαν ταύτης ἔτι τῷ ποταμῷ 
Γαλιχῷ τοῦ Πουράτου ἐνδιατρίβοντος. ὅσοις δὲ τρύπος ὑπ᾽ 
ἀπορίας τηνιχαῦτα οὐχ εὕρηται, τούτους ἕχαστος ἐν ταῖς ξαυ- 
τῶν πατρίσι καὶ τόποις ἐξέπεμψαν, τὰς ἐκ τῆς δουλείας ἀνάγ- 
χας ὑφισταμένους, μέχρις ἂν ὑπονοστήσαντες τὰ σφῶν τι- 5 
μήματα διαϑῶνται" οὐ γὰρ ἐδύναντο καὶ τούτους ἕλκειν 
μαχρὰν ἀπερχόμενοι χαὶ πρὸς πόλεμον ἕτερον. εἶδες ἂν οὖν 
τοὺς δυστυχεῖς τοὺς μὲν ἐπὲ τὰ τῆς ἑῴας τοὺς δ᾽ ἐπὶ τὰ τῆς 
ξοπέρας μέρη διασπαρέντας" οἱ μὲν γὰρ τοὺς τεκόντας oi 
δὲ τὰ τέχνα καὶ ἕτεροι τὰς γυναῖχας ἐλάμβανον, xal οὗς 7 τὸ 
φύσις ἧνωσεν, ἡ συμφορὰ διεμέρισεν. | 
ιή. Ταύτῃ τῶν xoJ' ἡμᾶς, ὡς μὴ ὦφελε, συμβεβηκό- 
τῶν καὶ τοιόνδε παρὰ τὰς 0yOac τοῦ Βαρδαρίου πέρας εἰλη- 
φύτων, ὃ ΠΠουράτης ἐχεῖϑεν διχῇ τὴν στρατιὰν διελὼν τὸ μὲν 
3θ0 αὐτῆς ἐπὲ τὰ τῶν Ἰωανγνίγων ἐξέπεμψε μέρη, αὐτὸς δὲ μετὰ 15. 
ϑατέρου μέρους ἐπ’ ἄλλους ἀπήει καταστρέψων κἀκείνους 
καὶ ὑπ’ αὐτῷ ποιησόμενος. πρότερον δὲ διὰ πάσης τῆς — 
ὑπ᾽ αὐτὸν κήρυκας ἐπεπόμφει, τοὺς πρὸ μαχρῶν ἐτῶν καὶ | 
τοῦ συγκλεισμοῦ τὴν Θεσσαλονίκην ἀπολιπόντας καὶ μετοι- —— 
χήσαντας ἀλλαχοῦ πρὸς αὐτὴν iv ἐπανελϑεῖν πολλῷ τῷ τάχει )ο, 
χαταναγκάσωσι καὶ τὰ οἰκεῖα πάλιν ὡς τὸ πρότερον ἀπολά- 
βωσι. σκοπὸς γὰρ αὐτὸν πᾶνυ τι καλὸς καὶ πολλῶν ἄξιος 
τῶν ἐπαίνων εἰσήει, τὴν πόλιν καὶ αὖϑις τοῖς οἰχήτορσιν ἀπο- 


3 
1 
b 


15. χατὰ ἃ 


sunt, eam sibi habuere, cum adhuc apud Galicum fluvium Murates 
moras ageret: quibus vero ob egestatem atque inopiam ea frui non 
contigit, eos singuli in patrias sedes et loca dimiserunt, servitutis 
incommoda subituros, donec ipsi postmodum reversi de eorum pretio 
disposuissent. meque enim poterant secum una convehere per lon- 
gum iter, et ad aliud bellum proficiscentes.  vidisses infelices , hos 
quidem ad ortum, illos ad occasum, distractos asportari: namque hi 
parentes, alii filios, alii uxores accipiebant, et quos natura unum 
aliquid insigniter fecerat, calamitas separabat. 

18. Hoc pacto (quod utinam nunquam evenisset) rebus nostris 
procedentibus, et hoc fine apud Bardarii ripas terminatis, Murates 
inde, duas in partes diviso exercitu, unam ad lIanninorum fines dimi- 
sit, alleram ipse secum ducens ad alios se conferebat, eos quoque 
absumpturus et potiturus. sed ante omnia per omnem suae dicionis 
plagam praecones mittit, eos qui ante multos annos, ipsoque obsidio- 
nis tempore, 'hessalonicam deseruerant aliisque in locis sedes loca- 
verant suas, quam celerrime possent domum revenire coacturos, qui 
proprias in posterum, ut antea, possiderent. nam proposuerat, quam 
optime et multa cum laude, rursus urbem habitatoribus restituere, et 


DE THESSALONICENS! EXCIDIO NARRATIO. 519 


δεδωκέναι καὶ πλήρη καϑάπερ xai τὸ ngiP ὠποκαταστῆσαι. 
καὶ zv ἂν τοῦτο μετ᾽ οὐ πολύ, εἰ μὴ τὰ ἡμέτερα πρὸς Div 
κώλυμα γέγονε πταίσματα. πόϑῳ γὰρ τοῦ συστῆναι τὴν nÓ- 
Aw φιλανθρώπου γνώμης τυχὼν ἐβούλετο πᾶσί τε ἐλευϑερίὰν 
5 χαρίσασθαι, καὶ δοῦναι τούτοις, ὡς προύφην, αὐτὴν καὶ τὰς 
αὐτῶν οἰχίας ὡς πρὶν μετὰ πάσης ἀδείας χεχτῆσϑαι, καὶ εἴ 
TL προσὴν ἀχίγητον ἕτερον. τῷ τοι καὶ πρὸς τοὺς ἀμφ᾽ αὐ- 
τόν φασί τινὲς ἐπομνύμενον λογάδας εἰπεῖν ὡς ἄδικον ἂν εἴη 
μετὰ τῶν προσόντων τοῖς χρατηϑεῖσι καὶ τούτους ἑλεῖν δε- 
τοσμίους καὶ τῆς ἐνεγκαμένης ἀπαγαγεῖν. ἐλευϑερώσωμεν οὖν 
αὐτούς, εἰ δοκεῖ, ἢ λαβόντες λύτρων ἄνευ αὐτούς, ἢ ταῦτα 36ι 
παρεσχηχότες ἡμεῖς. τῶν δ᾽ ἀκηκούτων τοὺς μὲν ἄλλους 
. ἐπαινέσαι τὲ τὸν λύγον καὶ παρακαλέσαι πρὸς τοῦτο, ἕνα δὲ 
τῶν ἄλλων στρατηγῶν ἐξοχώτατον μὴ μόνον οὐκ ἀποδέξασϑαι 
1510 ῥηϑὲν διὰ τὴν ἐλευϑερίαν, ἀλλὰ καὶ οἷς ἐδύνατο λόγοις 
κωλῦσαι τὸ βούλημα, καὶ πιϑανὸν ὀφϑῆναι διὰ τὸ ὑπερέχον. 
ἦν δὲ καὶ τοῦτο πάντως τῆς ἐμῆς ἁμαρτίας καρπός, ὡς ἐμαυ- 
τὸν πείϑω, καϑάπερ καὶ τἄλλα ὅσα συμβέβηκεν. εἰ xoi ἴσως 
τιγὲς τοῦτον τὸν λόγον οὐκ ἀνεῳγμένοις δεχόμενοι τοῖς ὠσί, 
40 μηδ᾽ ἑαυτοὺς αἰτίους χρίνοντες, τὰς ϑείας παρὰ φαῦλον ἐν- 
τολὰς τιϑεμένους, ἀνθρώποις τὰς τῶν συμβαινόντων αἰ- 
τίας λογίζονται. ἐγὼ δὲ τὸ πᾶν τῆς τοῦ ϑεοῦ xgívo παι- 
δείας διὰ τὴν ἐμὴν ἐπαγόρϑωσιν" πᾶσαι γὰρ αἱ πολυάνϑρω- 


ut prius erat, hominum conferta copia complere. quod utique non 
multum post belle cecidisset, nisi nostra in deum facinora impedi- 
mento fuissent. cum enim reparandae urbis desiderio teneretur, re- 
vocans se ad humanitatem ac mansuetudinem, omnes libertatis com- 
potes facere patriamque illis donare, ut dixi, et domibus propriis, ut 
antea, frui cum omni securitate, et quidquid aliud erat in immobili- 
bus, in animo habuit. quapropter primatibus cum suis, quidam etiam 
cum sacramento, ferunt dixisse: * iniustum est cum rebus debellato- 
rum debellatos quoque in vincula coniici et patria alio abductos 
spoliari ; libertatem itaque illis stabiliamus, si ita videtur, aut sine 
pretio illos accipientes, aut illud nos erogantes. auditorum alios 
sententiam laudasse, adhortatos ut faceret; sed unum ex ducibus, qui 
dignitate caeteros antecellebat, non tantum non approbasse verba de 
libertate, sed et quibus poterat rationibus consilium principis impe- 
divisse; et verosimilia dicere, quod alios anteiret, visus est. erat 
plane hoc quoque meorum scelerum fructus, ut ipse mihi suadeo, 
quemadmodum et quae evenere reliqua; licet nonnulli sermonem 
hunc haud patentibus auribus arripienles, neque semet ipsos causam 
fuisse iudicantes, divinis praeceptis neglectis, hominibus eventuum 


ba oi IOANNIS ANAGNOSTAE 


ποι φϑοραί, ὡς αἱ ϑεῖαι διαγινώσκουσι χαὶ ἀποφαίνονται βέ- 
βλοι, εἰς τὸν τῶν ὑπολειπομένων σωφρονισμὸν γίνονται, τὴν 
πάνδημον πονηρίαν δημοσίαις ἱμάστιξι τοῦ ϑεοῦ σωφρονί.- 
Lorzoc. : 
Πάντων οὖν, ὡς εἶπον, τὰ τῆς πόλεως ξαυτοῖς διανει- 5 
μαμένων, ὃ ἸΠουράτης τὴν πόλιν ἀνθρώπων ἐρήμην ἰδιοποιή- 
σατο μόνην, πάσας οἰχίας ἔχειν τοὺς ἀρχῆϑεν αὐτῶν κυρίους 
προστάξας ἐλευϑερίας τετυχηκότας καὶ πᾶσαν ἄλλην ἀκίνη- 
3θα τὸν χτῆσιν, ταυτὲ μόνον προσϑεὶς αὐτὸς τηνικαῦτα τοῖς κα- 
κοῖς γενομένοις, 0L τούσδε τοὺς ἱεροὺς οἴχους παρακατέσχε, 10. 
10» τ᾽ ἐπὲ μέσης τῆς πόλεως νεὼν τῆς ἀχειροποιήτου παρϑές ὦ 
vov καὶ ϑεοτύχου xai τὴν εἰς ὄνομα πάλαι τιμωμένην τοῦ 
τιμίου προδρόμου μονὴν ἱερών, τὸν μὲν ὡς σύμβολον νίχης 
καὶ τῆς γεγενημένης ἁλώσεως, τὴν δ᾽ ὡς xai πρὸ χρόνων 
παρὰ τῶν Τούρκων ληφϑεῖσαν, καὶ εἰς συναγωγὰς αὐτῶν τού- 15 
τους μετήμειψε, xal ὅτι περιφανὲς κατὰ τὴν ᾿Αδριανούπολιν — 
βαλανεῖον ἐκ βάϑρων αὐτῶν ἀνεγείρας μαρμάρους χιλίας ἔξε- | 
λεῖν ἔπεμψε καὶ κομίσαι πρὸς τὴν ἐδάφους οἰχοδομίαν αὐτό- 
ϑι, ναῶν ἱερῶν καὶ μογῶν ταύτας παρὰ τῶν πεμφϑέντων ἀφει- | 
δῶς ἐκβληϑείσας. 20 
(9. AA ἀπῆλθον uiv οἱ κήρυχες χατὰ πολλὰ τῆς m^ - 
αὐτῷ μέρη, ὡς διειλήφειμεν, καὶ τοὺς εὑρισχομένους ἀπὸ Θεσ- —— 
σαλονίχης ἐν αὐτῇ κατηνάγκασαν ἐπανέρχεσθαι, αὐτοὺς πρὸ 


| 
| 
: 
Ἷ 
| 


E 


causas ascribunt. ego autem, quidquid id fuerit, divinae punitioni 
propter meam correctionem tribuo: omnes etenim clades pene exitia- 
biles, ut divinae litterae tradunt decernuntque, ad frugem correctio- 
nes sunt, commune scelus communibus calamitatibus deo puniente. 

hebus itaque civitatis, ut dixi, inter se divisis, Murates urbem 
hominibus nudam solummodo sibi vindicans, omnes domos prioribus 
dominis liberis factis, et alia omnia immobilia, tradi iubet, haec tan- 
tum male tum factis superaddens, dum sacras aedes occupat, tum 
magnum virginis et deiparae manibus non factae templum, in media 
civitate positum , tum sub nomine ab antiquo tempore venerandi 
praecursoris sacrum et in veneratione habitum monasterium, illud in 
victoriae signum illatique excidii, hoc, quod aliquot ante annos a 
Turcis captum fuerat: et haec in congregationes et synagogas suas 
commutavit. nec non illustre Adrianopoli balneum a fundamentis 
exstruens, mille marmora eripi adducique ad balnei stratum ex hac 
urbe mandavit, quae a sacris templis et monasteriis per curatores ex- 
tracta sunt. 

19. Porro abiere praecones ad multa illius dicionis loca, ut di-. 
clum est, eL quos reperere Thessalonicenses, qui ante nonnullos an- 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 521 


. χρύγων μόνον ταύτης ἀπάραντας ἐκ τῆς τῶν δεινῶν συνεχείας, 
ἀλλὰ δὴ καὶ τῶν αἰχμαλώτων γεγενημένων τοὺς ὁϑενδήποτε 
τῆς ἐλευϑερίας ἠξιωμένους. ἠλευϑέρωνται καὶ γὰρ ἱκαγοὲ 
πολλῶν ϑεοφιλῶν ὑπὲρ ἀναρρύσεως ἡμῶν προϑύμως κεκιγη- 

δμένων, καὶ μάλιστα τοῦ τῶν Σέρβων ἄρχοντος, ᾧ τῶν ἄλλων 363 
αὐτοῦ πλεονεχτημάτων ἐξαίρετον ἡ πρὸς τοὺς δεομένους ἐστὶν 
εὐποιία ἑκάστοτε. χρυσίον καὶ γὰρ οὗτός τισιν οἷς ἐθάρρει 
χειρίσας ἐπ᾽ ἐλευϑερίᾳ τῶν αἰχμαλώτων τοῦτο δοϑῆναι παρεκε-- 
λεύσατο. καὶ οὐκ ἀπὸ τῆς ἐκείνου γνώμης ἐγένετο" ἐπρίαντο γὰρ 

Io rod χφυσέου οἱ πρὸς αὐτὸ τεταγμένοι πολλούς, ot δὴ καὶ ἐπα- 

β γνεόντες ἐπὲ "τὴν πόλιν, ὡς εἰκάζειν ἔχομεν, μέχρι τοῦ νῦν εἰσὲ 

β μετὰ τῶν ἀπ᾿ ἄλλων τύπων ἐληλυϑότων ὡσεὶ χίλιοι. εἶ δὲ 

καὶ συναριϑμεῖν τις ἐθέλοι xai τοὺς τὴν πόλιν οἰχήσαντας 

Τούρκους, εἶεν ἂν ὡσεὶ δισχίλιοι. διενοούμεθα δὲ τὴν πόλιν 

5xal αὖϑις τὴν πρὶν αὐτῆς εὐχοσμίαν ἀναλαβεῖν zai τὰ τῆς 

εὐσεβείας ἀνϑῆσαι xai πλατυνϑῆναι ὡς πρότερον. καὶ γέγο- 
γεν ἂν ἴσως, εἰ μὴ καὶ πάλιν τὸ πλῆϑος τῶν ἡμετέρων σφαλ- 
μάτων ἐμποδὼν ἐγεγόνει καὶ ἡ κακία μὴ χώφαν εὗρεν. ἐξ οὗ 
| γὰρ 7 πόλις δεδούλωτο, καὶ ὃ Π]ουράτης πάντα καὶ χτίσματα 

ἡ καὶ κτήματα καὶ νεὼς ἱεροὺς καὶ μονὰς καὶ τὰς τῶν προσόδων 

αὐτῶν ἀφορμὰς ἐπανιοῦσιν ἡμῖν τοῖς ὁπωσδήποτε τῆς δουλείας 

ἀπαλλαγεῖσε φιλοτίμως καὶ γράμμασι καὶ λόγοις δεδώρητο, 
πανταχοῦ τε τοῖς ἀφικνουμένοις ἐλευϑερίαν ἐκήρυξε, καὶ τὰς 


nos rerum angustiis pressi ex ea secesserant, eliam vi reduces fecere, 
captivos item quoquomodo in libertatem vindicatos. ^ namque quam 
lurimi piorum hominum, infortunii commiseratione devictorum, li- 
Serata et potissimum Servorum principis , cui prae aliis, quibus 
caeteros superat, virtutibus praecipuum est in egenos beneficentia, 
redempti fuerant. is enim aurum fidis amicis concreditum pro liber- 
tate captivorum impendi mandaverat; neque consilio frustratus est , 
eo siquidem auro multos ab eo missi redemerunt; qui reversi in pa- 
triam, ut coniicimus, ad hoc tempus cum aliis , qui ex diversis locis 
huc accurrere, sunt numero mille. et si quis simul "Turcas huiusce 
urbis habitatores nuineraverit, erunt fere bis mille. opinabamur vero 
urbem rursus pristinum decorem recepturam, et pietatem novis floribus 
emersuram et, ut antea, longe lateque divagaturam. et forte effectum 
habuisset, ni rursus meorum delictorum copia obstitisset datusque esset 
locus improbitati. ex quo enim civitas captivitate pressa fuerat, et Mu- 
rates omnia et aedificia et possessiones et sacra templa et monasteria 
et eorum reditus nobis revertentibus quoquo modo liberis factis ma- 
gnifice et scripto et sermone elargitus est, et locis ex omnibus adve- 
nientibus libertatem palam edixit, et suas domus et quaecunque im- 


522 IOANNIS ANAGNOSTAE 


364 αὐτῶν olzíag χαὶ ὅσα ἀκίνητα πάντες ἀνέλαβον, xai τάξις 
πᾶσα καὶ ἅπαν ἔϑνος τῆς πόλεως πρὸς δευτέραν αὔξησιν xai 
ἀνακαινισμὸν προβαίνειν ἀπήρξαντο, ποιμήν τε τῇ πόλει χε- 
χειροτόγητο, καὶ ἐκκλησία συνέστη xai τὴν προτέραν ταύτης 
τάξιν ἀπείληφο, μοναχοί τε τῶν μονῶν ἐπελάβοντο xai διὰ 5 
σπουδῆς ἐποιοῦντο τὴν τούτων ἐπίδοσιν, καὶ πάντες ἐλπίσι 
χρησταῖς ἐτρεφόμεϑα, καὶ συντύμως εἰπεῖν τῶν ἐκ τῆς ἁλώ- 
σεως ἡμῖν ἐπιόντων χαχῶν τὴν μνήμην ἀπεβαλόμεϑα, καὶ 
χαίροντες ἦμεν ἐφ᾽ οἷς ἀδοκήτως ἐτύχομεν, καὶ τὴν προτέραν 
ἀπολαβεῖν τὴν πόλιν εὐετηρίαν ἠλπίζομεν, τότ᾽ ἐξ ἡμῶν. ἢ τι 
παροιμία φησίν, ὃ ἱμὰς ἐξετέτμητο, καὶ εἰς τοὐναντίον τὰ 
τῶν ἐλπίδων περιετράπησαν, 

κ΄. Καὶ δὴ τῇ Θεσσαλονίχῃ ἐπιδεδημηκὼς ὃ Π]ουράτης 
(δεύτερον, wr τηνικαῦτα διίππευεν ἔτος μετὰ τὴν ἅλωσιν 
7 τρίτον) ἐφ’ ᾧ ταύτην ἰδεῖν xai ἀχριβέστερον τὰ κατ᾽ αὖ- τ 
τὴν ἱστορῆσαι, καὶ τῶν ἀπ᾽ αὐτῆς καλῶν ἀπολελαυκέναι, καὶ 
δωρεαῖς μεγάλαις ἀντιφιλοτιμήσασϑαι, τὸν ἐκείνου τὸ τῷ φι- ' 
λοτίμῳ τῆς γνώμης μιμήσασθαι πρόγονον, Θεσσαλογίχης χά- ἶ 

365 χεῖγον κρατήσαντα καὶ χάρισι ταύτην πολλαῖς ἀμειψάμενον, : 
— οὕτως οὖν γνώμης ἔχων xoi μετὰ τοιαύτης ἐλϑών, ὃ δὲ 
μὴ οὐκ ἀγαϑαῖς ὑπαχϑεὶς συμβουλίαις μεταβουλεύεταί τε χαὶ 
τὴν πρὸκέραν μετατίϑησι γνώμην, καὶ ἃ xad ὃν ἑαλώκαμεν 
χρόνον οὐ πέπραχε, κατ᾽’ ἐκεῖνο δὴ τοῦ καιροῦ παρώρμητο 


9. εὐτυχοῦμεν ὃ 


mobilia omnes recuperarunt, et ordo omnis et gens universa civitatis 
secundo augeri renovarique haud improspere coepere, et pastor urbis 
creatus, et ecclesia constitit suis institutis conspicua, et monachi mo- 
nasteria tenuerunt et studiose adinodum eorum augmentis inhiabant, - 
omnesque spe lactabamur bona, et ut breviter me expediam, malorum 
propter excidium nobis illatorum memoria amissa gaudebamus pro 
lis quae nobis insperato obtigerant, et pristinam felicitatem tranquil- 
litatemque  consecuturam urbein sperabamus, tum ex nobis, ut pro- 
verbio fertur, lorum sumptum est, et quae exspectabantur bona, in 
contrarium reciderunt. 
20. Nam Thessalonicam repetens Murates (secundus tum curre- | 
bat vel tertius post excidium annus) ut eam inviseret, accuratiusque : 
res illius addisceret, et bonis illius frueretur, et muneribus munificis 
contenderet cum suo progenitore , illiusque vestigiis insisteret qui. 
Thessalonica potitus gratias innumeras largitionesque maximas fecit : 
hae, inquam, fretus mente, illiusque exsequendae causa veniens, post- 
modum malis aliorum monitionibus distractus consilium pristinamque. 
sententiam mulat; et quae, quo capti sumus tempore, non peregit, 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 5233 


διαπράξασθαι. καὶ γοῦν ὡς τὴν πόλιν καὶ τὰ xa9" ἕχαστον 
ταύτης ϑεάσαιτο xai πάσης ἐν ταύτῃ δαστώνης ἐπαπολαύσειεν, 
ὡς τῶν αὐτῇ προσόντων καλῶν εἰς χύρον κατατρυφήσειεν, 
ἀγαπητικῶς τὲ οὐχ ἥκιστα ταύτῃ διατεϑείη, καὶ πᾶσιν ἡμῖν 
5 ϑαρρεῖν δοίη περὶ ἡμῶν τὰ βελτίω, πρῶτον μὲν ψῆφον ἐξή-- 
veyxsv οἵαν οὐδ᾽ ἐν ὀγείροις ἰδὼν οὐδείς ποτε προσεδόχησεν 
ἄν: ἡ δ᾽ ἣν πάσας μὲν ληφϑῆναι μονὰς καὶ νεώς, πάσας δὲ 
προσύδους αὐτῶν καὲ và κτήματ᾽ ἀφαιρεϑῆναι, καὲ εἰς στε- 
νὸν χομιδῇ τὰ ἡμέτερα καταντῆσαι, ὃ καὶ εἰς πέρας ἐχβέβη--: 
Oxtv οὐ μετ᾽ οὐ πολύ. ἔπειτα δὲ καὶ καταγραφῆναι πάσας 
οἰκίας καὶ εἴ τι προσῆν ἕτερον τῇ πύλει προστάττει, καὶ χω- 
9ic μὲν τὰ τῶν παρόντων χωρὶς δὲ τὰ τῶν ἀπόντων ἀριϑμη- 
θῆναι" βουλὴν γὰρ ἐνενόησεν ἢ ἐδέξατο τὰς μὲν τῶν παρόν- 
τῶν καταλιπεῖν ἔχειν τοὺς τούτων δεσπύσαντας, εἶ καὶ μὴ 366 
χαϑαρῶς οὕτως ἐξέβη, τὰ δέ γε τῶν ἀπόντων, ζώντων καὶ 
τεθνηκότων, τὰ uiv τηρεῖσϑαι τοῖς εἰσέπειτ᾽ ἐλευσομένοις, τὰ 
δὲ Τούρκοις δοθῆναι τοῖς ἡρημένοις 7 βιασϑεῖσιν ἐνοικῆσαι 
τῇ πύλει, καϑάπερ καὶ γέγονεν. ἐπεὶ δὲ κατεγράφησαν μὲν 
μετὰ πολλῆς τῆς ἐπιμελείας ἅπαντα τὰ τῆς πύλεως, ἐνίων ἐχ 
τῶν ἡμετέρων πρὸς τοῦτ᾽ ἐπιτηδείων ὀφϑέντων, ot καὶ τοῦτ᾽ 
ὥδινον ἐκ σχαιοτάτης οἶμαι γνώμης καὶ φϑονερᾶς, ἠρίϑμηντο 
δὲ μετὰ πολλῆς ἀχριβείας καὶ διασχέψεως, καὶ διχῇ κατὰ 


2 


17. εἰρημένοις À 


eo lemporis perficere constituit. igitur, licet ille diceret ideo se ve- 
nisse. ut. urbem et singula illius circumspiceret, otioque et laboris 
remissione uteretur, bonisque illius ad saturitatem luxuriaretur, sic- 
que non minus in eam benevole affectus meliora speranda nobis in 
posterum relinqueret, nihilominus primum mandatum dedit, quod ne 
per somnium quidem quispiam exspectasset. id autem erat mona- 
sleria ommia templaque occupanda, eorum reditus omnes possessio- 
nesque cuferendas, et in angustum oppido res nostras cogendas. quod 
non multo post factum est ab illis insigniter. postea omnes domus, 
et quidquid aliud praeterea in civitate erat, sanxit describi, et sepa- 
ralim praesentium separatim absentium censeri. novum enim consilii 
genus excogitaverat, aut ab aliis excogitatum ipse probaverat, praesen- 
tium facultates relinquendas iis in quorum dominio erant, licet neque 
hoc integre observatum est; absentium, sive illi in vivis agerent sive 
ex eorum numero exturbati mortem oppetiissent , partim reservandas 
postmodum futuris, partim "Turcis vel eam inhabitare coactis deden- 
das. quod item factum est. postquam vero universa urbis diligenter 
admodum descripta sunt, nonnullis ex nostris suam operam praestan- 
tibus, qui mente improbissima et plane invida conceplum fovebant, 


524 IOANNIS. ANAGNOSTAE 


τοὐπίταγμα διῃρέϑησαν, τότε δὴ τὰς μὲν τῶν μονῶν ὅσαι δὴ 
μείζους καὶ πρὸς κάλλος φαιδρύτεραι τοῖς οἰχείοις αὐτῷ xal 
ΕΥ̓ ? e. , 2v 71 - 3 1 τὰ 
οὔσιν ἐν ἀξιώμασιν ἐδωρήσατο, ὅμοίως δὲ καὶ τῶν οἰχιῶν ὅσαι 
^ 3 - » , , L 
δὴ καλλίους ἦσαν τῶν ἄλλων εἴς τε κάλλος καὶ μέγεθος, μό- — 
vovg ἡμῖν τοὺς τέσσαρας νεώς, οἵ καὶ καϑολιχοὶ λέγονται, κα- 5, 
ταλελοιπώς, πολλὴν τὴν σπουδὴν ὑπὲρ τούτων τοῦ ποιμένος. 
εἰσενεγχόντος. τὰς δέ γε λοιπὰς ἁπάσας οἰχίας καὶ τοὺς νεὼς 
' , , - δ᾽ 124 , , ' 
σχεδὸν πάντας διωρίσατο τοῖς τ᾽ ἀπ’ ἄλλων τύπων ἐϑελήσα- 
» Y , ? Γ ΥΩ ἡ j, Ll € , ^ 
σιν LOG τὴν πόλιν av9' ἧς οἰκοῦσιν δλέσϑαι παρασχεϑῆναι, 
καὶ τοῖς ἀπὸ τῶν Γενητζῶν ἀπαναστᾶσι Τούρκοις. τόπος δ᾽ 

* PEN, hi H e t € &" 3. 28 - ^ , 

367 0ír06 ἔστι πεῦδιας ὅλος, ἡμέρας 000v ἀπὸ τοῦ κατὰ δύσιν ué- 
Qovc ἀπέχων τῆς πόλεως, εἶτε τῇ τούτου ἐπιτηδειότητι εἴτε 
σπουδῇ τοῦ τοῦτον ἀρχῆϑεν ἐκλεξαμένου πρὸς οἴκησιν πολ- 

E E ' , , 5 
λοὺς ἐσχηκὼς οἰκήτορας Τούρκους. ὃν δὴ τόπον, οὐκ οἱδ᾽ 
«tr $i» , , 
ὅπως ini 9éav καὶ ζώων ἀγρίων ϑήραν ὃ ἸΠουράτης ἐκεῖσε, 
x«9' ὃν καιρὸν ἐνεδήμει τῇ πόλει, γενόμενος, σχεδὸν τῶν 
, , , d ^ , 
&roixovyrOY καϑίστησιν ἔρημον, ἀπανίστασϑαι τούτους τὸ τά- 
χος κελεύσας καὶ μετοικεῖν εἰς Θεσσαλονίκην. ὃ δὴ πρόσταγμα 
καὶ μετὰ σπουδῆς οἱ πρὸς αὐτὸ τεταγμένοι πεπληρωχότες 
ἐφάνησαν μηδὲν μελλήσαντες μετὰ τὴν τούτου ἀποδημίαν, 
πάντας δὲ τοὺς αὐτόϑι Τούρκους ἐχεῖσε γενόμενοι καὶ βίᾳ 

- M ^ Ὕ ΄ , 32 , ᾿ 

μᾶλλον ἢ πειϑοῖ εἰς Θεσσαλονίκην ἀγηοχότες, καὶ οἰχίας ἕτέ- — 
E) τ 5 * , ΒΩ 

ρας &»9' ὧν εἶχον παρεσχηκότες κατὰ τὸ πρόσταγμα. ἄμφω 


- 
ebiciz nidi oi cui ae ΕΠ 


numerata sunt accurate nimis atque considerate, et duas in partes, 
ut mandatum fuerat, divisa, tum monasteria magnitudine et decore 
illustriora, similiter et aedes quae alias pulchritudine ornatuque su- 
perabant, suis familiaribus et in dignitate constitutis attribuit, tantum 
nobis quattuor templis, catholicis dictis, id enixissime pastore procu- 
rante, concessis. reliquas vero omnes aedes templaque fere omnia, 
qui ab aliis locis sedem sibi in ea collocassent suaeque patriae prae- . 
posuissent, et Turcis, qui a Genitzis moti fuerant, tradi decrevit. - 
Genitzae locus est aequata agri planitie quaqua versum expansus, - 
diei itinere ab occidentali urbis plaga distans, sive sui habilitate, sive ' 
illius qui primum in habitationem sibi locum elegerat industria, Tur- 
carum accolarum frequentia instructus; quem, nescio qua de causa, - 
animi recreandi ferarumque immansuetarum capiendarum gratia Mu- - 
rates, cum in civitatem progrederetur, visens fere habitatoribus spo- - 
liavit, solum eos vertere qua possent celeritate iubens, et sedem Thes- 
salonicae ponere. iussum diligenter curatores, nulla interposita mora, - 
exsecuti sunt, postquam ille abscesserat, omnesque Turcas ibi habi- - 
tantes suo adventu coactos potius quam suasos "Thessalonicam adve- 
xere, et domus alias, loco earum quas illi possederant, ut mandatum | 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 5235 


γοῦν, οἶμαι, ταῦϑ' ὃ ΠΠ]ουράτης ἐσκέψατο καὶ 009" οὕτω γενέσϑαι 
προσέταξεν, ἵν᾽ ἀσφάλειαν ἡ πόλις ἔχῃ καὶ φυλακὴν ἀχοιβε- 
στέραν ἐκ τούτου, παράλιος οὖσα καὶ διὰ τοῦτο δεομένη πολ- 
λῶν ἐνοικούντων, καὶ iva τὴν ἀγορὰν πλήϑουσαν ἔχουσα τῶν 
ὠνίων ἁπάντων εἰς αὐτὴν εἰσκομιζομένων πάντας ἕλκῃ παρ᾽ 


τοῖς χρήζουσι καὶ ἑαυτὴν ὅᾳδίως πλουτιζουσα. "e 

κα΄. Τούτων οὖν οὕτω προβάντων, xai τῶν Τούρχων 
εἰς χιλίους ἀριϑμουμένων τὴν πόλιν κατειληφότων, καὶ πάντων 
οἰχίας καὶ ναοὺς ὠντὲ οἰκιῶν εἰληφότων, καὶ ἀναμὶξ χατὰ 
πᾶσαν τὴν πόλιν λαχόντων τὴν οἴκησιν, ἡ πόλις ὥσπερ τινὰ 
πενϑήρη χιτῶνα τὴν ἀκοσμίαν περιεβάλετο, τῆς εὐπρεπείας, ἧς 
ἄν ἔτυχε τῆς κακῆς συμβουλῆς μὴ χώραν εὑρούσης, ἀφῃρημένη, 
καὶ τὸν στολισμόν, ὃν οὐκ εἰς μακρὰν ἔσχεν ἄν, δυστυχῶς ἄγαν 
ἀποβαλοῦσα, καὶ στένουσα οἷον μετ᾽ οἰμωγῆς ὅτι μὴ σεισμὸς 
ταύτην συνέχωσεν ἢ πῦρ παρανάλωσεν ἢ ὕδωρ ἀναδοϑὲν ἢ 
γεφελόϑεν ὁαγὲν συγεκάλυψε καὶ κατέκλυσδ' τοῦτο γὰρ ἀνε- 
κτότερον, ἐπεὶ τοί γε βέλτιον τοῦ τοιαύτην ὅρᾶσϑαι τὸ μηδ᾽ 
ὁπωσοῦν ni γῆς ἑστάναι. οἱ μὲν οὖν τῶν ἱερῶν οἴκων εἰς 
χοινὰ καταγώγια μετημείφϑεισαν, ὥσπερ εἰρήκειμεν, καὶ τὸ 
προιφητιχὸν εἰπεῖν, ἐν πελέκει xad λαξευτηρίῳ τὰ ϑυσιαστήρια 
τοῦ ϑεοῦ χαταβέβληντο" οἱ δὲ λείψανα μόνον τοῦ πρώτου 
κάλλους αὐτῶν καὶ τῆς ϑέσεως ἀποσώζουσιν. ἔγιοι δέ, καὶ 


fuerat, dediderunt. ambo haec itaque, ut opinor, Murates meditatus 
est οἱ ita fieri iussit, Lum ut securitate et custodia magis fida urbem 
communiret maritimam ideoque multis egentem habitatoribus, tum 
ut foro omnium rerum abundantia circumfluenti , venalibus undequa- 
que conveclis, omnes urbs ad se traheret, et mercaturis commerciis-- 
que diversas nationes indigentes commiscens ex facili ipsa collocu- 
pletata. ditesceret. 

21. His itaque hoc modo digestis, cum Turcae mille numero 
vitatem: occupassent et omnium domos ac templa pro habita- 
ione accepissent, nec non promiscue per universam urbem sedem 
ocassent, civitas, veluti lugubri amictu, confusione atque immunditia 
ircumvestita est, suo decore, quem utique consecuta fuisset si ma- 
um consilium locum non habuisset, spoliata, et ornatu, quem mon 
ulto post possedisset, orbata, eL non sine gemitu suspirans quod 
ut terrae motus non absorbuerit, aut ignis non absumpserit, aut 
qua alicunde erumpens vel e nubibus decidens non cooperuerit et 
nundaverit: hoc enim tolerabilius fuisset, quando multo melius est 
am nusquam exstare quam hoc modo visui hominum obiici. sacra 
gitur templa in publica diversoria immutata sunt, ut praenarratum est, 
t ut cum propheta loquar, in securi eL ascia dei propitiatoria disie- 


[i v €- , - 
ἑαυτῇ, πραγματειῶν xoi συναλλαγμάτων ἁπάντων μεταδιδοῦσα 368 


5256 τ /10ANNIS:. ANAGNOSTAE 


μᾶλλον οἱ πλείους, καταπεπτώκζεσαν τέλεον, ὡς μηδὲ ποῦ mor 
ἦσαν γγωρίζεσϑαι. διηρπάγησαν γὰρ αἱ τούτων ὅλαι, καὲ 
369 κτέσμασιν ἄλλοις προσετέϑησαν xoivürégoig , καὶ μάλιοτά γε 
τῷ νῦν ἐπὶ μέσης τῆς πύλεως ὅδρωμένῳ καὶ κοινῷ βαλανείῳ. 
xoi μονονουχὲ τῶν γηραιοτέρων ἔξεστιν ἀχούειν ἀνδρῶν ὡς ὅ 
ὧδε μὲν ἣν ὃ νεὼς ὃ δεῖνα ἐκεῖ δὲ ὃ δεῖνα, καὶ ὅσα προσῆν 
ἑκάστῳ καὶ κάλλη xui χάριτες. καὶ τοῦτο μὲν οἱ χατὰ πᾶ- 
σαν τὴν πόλιν γεώ. μοναὲ δ᾽, ἃς πρότερον φϑάσας ὃ λόγος 
ἐδήλωσεν, ἀφορμὴ τοῖς ὁρῶσιν ἵστανται πένϑους, μὴ ὅτι γε 
μοναχῶν ἔρημοι καταστᾶσαι κακῶς ἐξελαϑέντων καὶ πρὸς éré- Y 
ρας πόλεις μετοικησάντων, ἀλλὰ καὶ προσαφῃρημέναν τὴν διὰ 
πάντων λαμπρότητα" αἵ τε γὰρ μάρμαροι τούτων ἐξηδαφί- 
σθησαν, 5 v ἀλλη ἅπασα ὕλη ἡ πρὸς ἀπαρτισμὸν αὐτῶν 
ἀρχῆϑεν συντεϑειμένη καὶ κάλλος εἰς διαρπαγὴν τοῖς βουλο- 
μένοις ἀγεῖτο, καὶ νῦν ἀκοσμόν τι ϑέαμα πᾶσιν δρῶνται xul V 
τὰς ἁπάντων ψυχὰς κινοῦσι πρὸς δάκρυα. πολλοὶ μὲν οὖν 
εἵλοντ᾽ àv ἀντὲ τῆς ἐνεγκαμένης τὴν πόλιν, καὶ πλήρης μὲν 
ἂν 5v εὐσεβῶν ἤδη, πλήρης δὲ μοναχῶν, γέμουσα δὲ ϑυμη- 
δείας καὶ τέρψεως τῷ χριστωνύμῳ πρεπούσης πληρώματι, εἰ 
μὴ τοιαύτη κατ᾽ αὐτῆς ἀπόφασις ἀπευχταία ἐξήνεχτο καὶ τὰ 
κατ᾽ αὐτὴν οὕτω προυχώρησε. νυνὶ δὲ μὴ ὅτι ye πόϑον οἵ 
βγοταύτην ἐκ μαχροῦ καταλαβεῖν εἶχον, μετάμελον ἔσχον τῆς 
προϑυμίας, ἀλλὰ καὶ ἡμῖν τῆς εἰς τὴν πόλιν ἐλεύσεως μετα- 


] 


cta sunt: namque alia prioris sui decoris et situs tantammodo reli-- 
quias proferunt, alia, quin immo maior eorum pars, prorsus concide- : 
runt, ut nec ubi aliquando steterint agnoscatur. direpta siquidem. 
eorum materia structuris aliis recentioribus applicata est, et potissi- 
mum balneo, quod nunc media in urbe commoditati publicae erectum 
conspicitur; tantumque ab aetate provectioribus fas est audire: hac 
in parte templum tale erat, ibi tale, et quaecunque ea exornabant, 
venustates et gratiae. et hoc quidem, per omnia civitatis loca, tem-- 
pla passa sunt. »monasteria, de quibus antea nostra oratio disserue- 
rat, in maximum moerorem intuentes abstrahunt, non tantum viduata 
monachis turpiter eiectis et ex patriis peregrinas in sedes pulsis, sed. 
suo splendore ac pulchritudine spoliata, marmora siquidem eorum in 
solum disiecta, et materia reliqua, ad perfectionem atque ornatum 
antiquitus exaggerata, rapinae volentium cessere, et nunc spectaculum 
sine ullo cultu foedum ac deformatum, circumspectantium animis 
lacrimas extorquent. et multi sane hanc civitatem patriae praeposuis-. 
sent; adeoque piis hominibus repleta, repleta monachis, laetitia iu- 
biloque Christiano coetui non dedecentibus onusta, in hilaritate 

conversa maximo gaudio frueretur, nisi adeo exsecranda sententia lata 
fuisset. et res quidem urbis ita se habuere. munc porro, qui a 


DE THESSALONICENSI EXCIDIO NARRATIO. 527 


μέλει, τῆς ἐλπίδος σαφῶς διημαρτηχκόσι.. πιάντα γὰρ ἄνω 
καὶ κάτω γεγόνασι, τὸ τοῦ λόγου. χαὲ ἡ πόλις ὥσπερ τις 
ναῦς ἐν πελάγει περισχεϑεῖσα xaxov περιφέρεται, δίτην 
ἀνέμων τῶν καϑ' ἑχάστην εἰπεῖν συμπιπτόντων ταραττόν- 
ἥτων αὐτὴν καὶ ναυτίας πολλῆς καὶ ἰλίγγου πληρούντων, 
χαὲ καϑαρᾶς εὐδίας ἐπιτυχεῖν οὔκουν ἐώντων, οὐδὲ τὸ 
τῆς εἰρήνης καὶ νηνεμίας ἱστίον πετάσασαν πρὸς λιμένα xa- 
λῶν ἐφθακέναι στῆναί v6 ἐπ᾽ ἀγκυρῶν ἀσφαλείας καὶ pé- 
γειν ἀσάλευτον. ϑεοῦ δὲ ἄρα τοῦτο ἄν εἴη καὶ τῆς ἐκείνου 
οσαφῶς πη δαλιουχίας, καταπραῦναι μὲν τὰ τῶν ἐπερχομένων 
κορυφούμενα κύματα, ἰϑῦναι δὲ πρὸς γαλήνην, καὶ σωτηρίαν 
χαρίσασϑαι, x«i δοῦναι πρύμναν κρούσασϑαι τοῦ λοιποῦ xai 
πλεῦσαι δεύτερον, ὃ φασι, πλοῦν, μεταβεβλημένων ἁπάντων 
ἐπὶ τὸ βέλτιον καὶ 0 συνοίσει τῇ πόλει, μεσιτεύσαντος τοῦ 
ὃ ἡμεδαποῦ τροπαιούχου καὶ μάρτυρος, καὶ τῶν τῆς πατρίδος 
οἰάκων αὖϑις εἰπεῖν ἐπιλαβομένου, καὶ πρὸς τὴν τοσαύτην 
τῶν συμφορῶν θάλασσαν τῇ ξαυτοῦ χρησαμένου δυνάμει. 
΄ .Ν * , » , K^ 7 - m" ΩΝ , 
γένοιτο disp οὐκ εἰς μακράν, ἐλέιυ vos ϑεοῦ Ix de dtr 371 
ὄμματι, καὶ φιλανϑρωπευσαμένου συνήϑως ἐφ᾽ οἷς αὐτὸν πα- 
ο σοργέζομεν. 
εὐ χβς Ταῦτα ἐς δεῦρο παρηχολούϑηχεν, εἰ καί τινα τού- 
τῶν ἡμεῖς ἐχόντες διὰ τὸν καιρὸν xai τὴν. ἡμετέραν περὲ τὸ 
λέγειν ἀσθένειαν παραλιπεῖν δέον κεκρίχαμεν. κἀπειδήπερ 


longioribus oris illius potiundae desiderio exardebant, eos sui desi- 
derii, sed nos quoque in eam reditionis paenitet, cum spes melioris 
status penitus sublata sit.  susque deque enim omnia facta sunt, ut 
proverbio circumfertur; et urbs, veluti navis alto malorum mari op- 
pressa, circumagitur: ventorum enim instar, quae singulis diebus 
occurrunt, eam interturbant et nausea vertigineque complent, et vera 
potiri quiete non permittunt, vela licet pacis et tranquillitatis expan- 
derit, ut ad portum bonorum appellat, et ancorarum securitate fir- 
metur, maneatque inconcussa. dei igitur fuerit, et illius plane guber- 
nationis, rerum advenientium tumidos fluctus sedare, ad tranquilli- 
tatem dirigere, salutem elargiri, concedereque ut in posterum puppim 
inhibeamus et secunda navigatione, quod dicitur, utamur, omnibus in 
melius immutatis, ut, quidquid fuerit, civitati conducat, deprecatore se 
pro nobis praebente nostro tropaeali et martyre, rursusque patriae 
gubernacula suscipiente, et adversus tot calamitatum immodicos mon- 
tes suam poLentiam usurpante; neque diu bonum differatur, deo pro- 
pitio oculo inspectante, et suo more nobiscum, qui in eum delin- 
quimus, humaniter agente. 

22. Et haec hucusque processere: licet nos ex illis quaedam 
sponte, tempore id poscente et nostra dicendi imbecillitate, silentio 


5238 10A. ANAGN. DE THESS. EXC. NARR, 


οὐκ εἴχομεν τὴν σὴν ἀξίωσιν διαχρούσασθαι καὶ ἀνηχοίας 
γραφὴν ἀπενέγκαοϑαι, καϑὼς ἡμῖν ἐξῆν, ἑαυτοὺς τῇ παρούσῃ 
δεδώχαμεν διηγήσει. τοῦτο γὰρ xà» ταῖς ἀρχαῖς ὑπισχνού- 
μιεϑα, μηδὲν πλέον τῆς ἡμετέρας δυνάμεως ἐπιδείξασϑαι. 
ὅϑεν εἰ μὲν ἄξιόν τι τῆς v8 σῆς ἐπιϑυμίας καὶ τῆς ὑποϑέ- 5, 
σεως φανῶμεν ἐργάσασϑαι, σὸν ἂν εἴη τοῦτο xai τῶν σῶν 
ὑπὲρ ἡμῶν προσευχῶν" εἰ δ᾽ αὖϑις ἀτυχεῖς κατὰ πάντα δό- 
ξαιμεν, ὃ πᾶσα παϑεῖν ἀνάγκη, ὅποία τις ἂν ἀμοιβὴ καὶ πά- 
λιν ἡμῖν ἀντιδοϑείη, δίκαιον ἂν εἴη καὶ σὲ ταύτης μετεσχη- 
κέναι, ἡμᾶς ἀμαϑεῖς ὄντας παρακαλέσαντα πρὸς ἔργον το- τὸ 
σοῦτον διὰ τὸ ἡμᾶς εἶναί τι νομίσαι μηδὲν ὕντας καὶ τοῦτο 
πανταχοῦ διατεινομένους. ἐγὼ δ᾽ εἰς ἀμοιβὴν τὰς σὰς λιτὰς 
ἀντιδοϑῆναί μοι ϑερμῶς ἐξαιτοῦμαι, τιμιώτατε, πάτερ" πολλὰ 
3) γὰρ ἐμαυτῷ συνεγνωκὼς πταίσματα, τῆς ἀπὸ τῶν σῶν λιτῶν 
δέομαι βοηϑείας εἰς τὴν τούτων ἀπόγιψιν. ;ovud τῇ 


involverimus. | cumque tuum nos rogatum refringere non possemus 
et inobedientiae notam incurrere , ut nobis licuit, praesenti nos nar- 
rationi dedidimus: hoc enim et in exordio promisimus, nihil nos 
ultra propriam facultatem conaturos. quare, si quid tuo desiderio 
dignum aut argumento compar, peregisse videbimur, tuum id fuerit - 
et tuarum pro nobis supplicationum: sin res in ommibus infeliciter 
cecidit, id quod necessario futurum erat, quidquid nobis delatum fue- 
rit iib nüsedli, iustum erit te quoque participem fieri, qui nos infan- 
ies atque imprudentes ad opus hoc excitasti , quia aliquid ease nos, - 
qui nihil sumus et id ubicunque etiam contentiose profitemur, existi- 
masti. ego vero gratiam rei referri mihi preces tuas enixissime exoro, 
quam maxime venerande pater: mihi enim multorum scelerum con- . 
scius tuarum precum opem imploro, ut illa abluantur. 1 


QT C UP 


494NNOT “ΝΑΓΝΩΣΤΟΥ 
| KAT.4 ΔΎΝΑΜΙΝ 
MO Wu: ad 
ἘΠῚ THw 4AAQXEI 


ΤΙΣ IIOA4EQX OEXEAAONIKHS3. 


IOANNIS ANAGNOSTAE 
PRO VIRIBUS ACTA 
MONODIA 

DE EXCIDIO URBIS THESSALONICENSIS 


EODEM LEONE ALLATIO INTERPRETE. 


» ' Ω , * - ' 
Tu ἂν εἰδὼς πάϑεσι θρήνους ἐξισοῦν τὴν Θεσσαλονιχέων 374 
Je , , , , ^ e * 2 «e ? 
ἀξίως πόλιν ὠδύρετο; πόλις γὰρ αὕτη τὰς ἄλλας ὅσον ἐν 
, J - - ' Ω ! 
εὐτυχίᾳ πολλῷ τῷ μέτρῳ παρήνεγκε, πανταχόϑεν αὕτην λαμ- 
M ' ᾿ - - - , , 
πρᾶν xai ποϑεινὴν δεικνῦσα, τοσοῦτο νῦν ἀτυχέστατα nÉ- 
5zoeys καὶ ϑρηνῳδίας ἁπάσης ὑπόϑεσις πρόκειται. οἷς γὰρ 
» a s € - " ^ » ^ , , 
τῶν ἀπ᾿ αὐτῆς καλῶν καὶ μικρὸν γοῦν τινὰ χρύνον ἀπόνα- 


D. sciens casibus eventibusque rerum fatalibus planctus exae- 
quare, digne Thessalonicensium urbem deploraverit? urbs enim haec, 
quantum reliquas alias felicitate, mensura non parva, superavit, re- 
bus in omnibus semetipsam conspicuam ac desideratissimam common- 
strans, tantum hoc aevi infelicissimo infortunio mactata, omnis ge- 
neris lacrimarum argumentum proponitur. quibus enim vel minimo 


Phrantzes. 94 


530 IOANNIS ANAGNOSTAE 


» LÀ , 
37509 γέγονε, λέγειν οὐδὲν ἔπεισιν ἄλλο ταύτης ye πέρι ἢ ψυ- 

* e , , , , , ΄ , E , 
χὴν ὅσαπερ ἐς ἀϑυμίαν ἐμβαλλει πηγάς τε δαχρύων ἐξ du- 
μάτων προχεῖσϑαι παρασκευάζει. πολλὰς μὲν γὰρ κάλλει 
καὶ ϑέσει, πολλὰς δὲ μεγέϑει καὶ τῇ τῶν καλῶν ἀφϑονίᾳ μηδ᾽ 
e , "Ὁ € , L ' e J ^ 35 » - 
ὅσον εἰπεῖν ὑπερέβαλε πόλεις. καὶ [ἃ] πρὲν μὲν ἐκόμα τοῖς ὅ 
? Jot. ' 10v ( 9 10 ἐγ ' δέ - ἡ ὦφελ 
ἀγαθοῖς καὶ πλούτῳ τῷ ϑρυλουμένῳ, voy? δέ, ὡς μὴ vehe, 

- , * - , , b bd 
φροῦδα γεγένητο πάντα καὶ κακῶς ἀνεσχεύαστο. ὦ πῶς μα- 
' ͵ - 
γνήτιδος τρύπον εἰς ξαυτὴν ἅπαντας eÀxev, ἀποστῆναι τε τού- 
τους οὐδ᾽ ὁπωστιοῦν συνεχώρει! τοσούτῳ καὶ γὰρ κατεῖχεν, 

, "ἘΣ * » 
οἷς αὐτοὺς nav»ray09ev ἀφιχνουμένους ἐδεξιοῦτο, δεσμοῖς v 
ἀλύτοις φιλίας συνέδει, ὡς ἀντὲ τῆς ἐνεγκαμένης αὐτὴν πάν- 
τας αἱρεῖοϑαι, καὶ μηδ᾽ ἐπανόδου μεμνῆσθαι μηκέτι. φεῦ, 
3445 Y ' J πὰ 5 - , * € ωτὰ c » 
ἀλλ᾽ 0m μὴ τοὺς ἐξ ἀλλοδαπῆς μόνον, oig ὑπῆρξεν, ὡς ἔφην, 

- - "δὰ ' * x " 
τῶν αὐτῆς ἀπολελαυχέναι χαρίτων, ἀλλὰ καὶ οὖς ἤνεγκε, φεύ- 

D ῃ ' - d u 
γειν ὅλῃ παρεσχεύαχε προϑυμίᾳ καὶ Χάρυβδιν ὥσπερ ἑτέραν 15 
Li , 5 , Ko 4 « | J 
δεδοιχέναι καὶ τρέμειν. ὦ χρόγξε, οἷα τίχτεις ἐξαίφνης, «od 
* , , , e * - L 
μεταβολὰς οἵας ἐναπεργάζῃ τοῖς πράγμασι. καλῶς σε, πρὸς 
τὸ παλίντροπον ἀπιδόντες, τροχὸν τὸ τῶν σοφῶν ὠνομάκασι 

, P , 
γένος" πάντα yàg ἄνω xab χάτω μετατίϑης xai περιφέρεις. 

P1 * - ». V 
3260 πόλις ἡ πρὶν uiv ὥσπερ ναῦς ἔξ οὐρίας πλέουσα, ἔπειτα 20 
δὲ καταιγίδος δεινῆς ἐγερϑείσης καχῶς συντριβεῖσα χαὶ τὸν — 

- - ? » » 

ἐναποκείμενον πλοῦτον ἀποβαλοῦσα καὶ ἀπολέσασα, οὐδ᾽ XV | 


o 


tempore bonis illius perfrui concessum est, nihil de ea aliud occurrit 
quam quae desperationem animo conciliant et fontes lacrimarum ex 
oculis extorquent. namque et situ et pulchritudine multas, magnitu-  . 
dine et rerum abundantia multo plures civitates exsuperavit. et quae 
prius bonis omnibus affluebat, atque ab omnibus decantatis divitiis, 
nunc (quod utinam avertisset deus) omnibus suis partibus iacet de- 
mortua et pessime pertractata. ὁ quomodo illa, perinde atque ma- 
gnes, ommes ad se trahebat avellique ab se nullo modo permittebat ? 
sic enim eos detinebat, quos quacunque e regione advenientes donis 
excipiebat, vinculisque amicitiae indissolubilibus constringebat, ut 
prae ea patriam postponerent et de reditu prorsus memoriam amit- 
terent. heu, heu. verumtamen nunc non tantum advenas, quos, 
ut dixi, illius gratiarum participes fieri contigit, sed etiam quos ipsa 
extulit, omni studio fugam arripere eamque veluti Charybdin alteram 
perhorrescere et detestari coégit. o tempus, quaenam repente parturis, - 
et quasnam rebus immutationes inducis! optime te, qui retro abs te - 
omnia converti conspexere sapientes, rotam nuncuparunt, omnia si- - 
quidem susque deque agis ducisque. o urbs antea vento secundo ad. - 
navigans, postmodum dira tempestate coorta pessime contrita, repo- - 
sitis in te divitiis amissis atque deperditis! nemo equidem tuorum 


PRO VIRIBUS ACTA MONODIA. 531 


sig τῶν σοι προσόντων ἀφίκοιτό ποτ’ εἰς λήϑην ἑχών, εἰ μὴ 
τῶν φρενῶν ἐξέστηχεν ὅλως. ἐγὼ μὲν οὖν καὶ σύνδακρυς 
σοῦ μεμνημένος χαϑίσταμαι, καὶ τὸ προφητιχὺν εἰπεῖν, σκότος 
 Aemróv μὲ καλύπτει, καὶ παραμυϑίαν ζητῶν ταὐτά μοι. πά- 
σχεῖν καὶ τοὺς ἄλλους εὑρίσχω. ὦ πῶς σου τὴν πρὲν tUxo- 
σμίαν ἀφήρησαι, καὶ ἡ λαμπρύτης ἀπέσβη, x«t τοὺς δρῶντας 
᾿χατηφιᾶν ἀναγκάζεις. συγκέχυται yag σοι χύσμος ὃ περικείμενος 
ἅπας, καὶ τὸ κάλλος, ᾧ σαυτὴν κοσμεῖν εἶχες, ἐξαίφνης ἀπό- 
λωλε. ϑέατρον γὰρ πρύτερον μὲν εὔδαιμον ἧς, vvvi δὲ ϑέα πᾶσι 
) γέγονας ἀπευχταία, καὶ τοὺς ἐνοικεῖν δλομένους σοι καὶ ἄκον- 
τας ἀπελαύνεις, Ógüv σὲ μὴ φέροντας ἐν δυστυχίᾳ τοιαύτῃ. 
| ob γάρ σὲ τροφὸν οἴδασι χαὶ μητέρα, τοῖς ini μητρὲ χοπτο- 
μένοις ἀποιχομένῃ τὰ παραπλήσια δρῶσι, καὶ κατηφείας σε 
πάντες ποιοῦνται διήγημα. ὦ παρόντες, ἐγὼ μὲν καὶ τῶν 377 
, ἄλλων ὅταν εἰς μνήμην ἥκω τῆς πόλεως, πολλῶν ὄντων καὶ 
μεγάλων, καὶ ὧν λόγος οὐδεὶς ἐξαρχεῖ πρὸς διήγησιν, ἰλίγε- 
yov πληροῦμαι xoi ἐμαυτὸν ὑπ᾽ ἀϑυμίας κατέχειν οὐχ οἷός 
τε γίγνομαι, ἡνίκα δ᾽ ἂν καὶ πὸν κάλλιστον ὃν ἀἐποβέβληκε xó- 
σμον λογίσωμαι, νεώς, φημὲ ϑείους καὶ τὰ κατὰ πᾶν αὐτῆς 
μέρος σεμνῶν ἀνδρῶν καταγώγια, μικροῦ καὶ ἄφωνος τοῖς πα- 
ροῦσιν ὁρῶμαι xal μόλις ἐμαυτὸν ὠναχτῶμαι τοῦ πάϑους. 
ὀφθαλμῶν γὰρ εἰπεῖν ἦσαν οὗτοι! βολαί τε καὶ γλῆναι τῇ 


unquam obliviscetur libens, ni mente captus abs te prorsus abierit. 
ego vero totus lacrimis conspergor, dum tui recordor, et ut cum pro- 
pheta loquar, subtiles tenebrae me obtegunt, et consolationem quae- 
rens eadem et alios perpeti reperio. ὁ quomodo tuo pristino decore 
spoliata es, et splendor exstinctus, et intuentes maerore conficis ! 
ornatus enim omnis, qui te ambiebat, conturbatus est; et pulchritudo, 
qua te condecorabas, actutum abiit, theatrum siquidem antea felix, 
nunc omnibus abominandum spectaculum reddita es; et eos qui tuam 
habitationem elegerant nolentes abigis, tanquam qui te in simili ca- 
lamitate videre non sustinent. qui enim te altricem et matrem con- 
fitentur, perinde se gerunt atque illi qui matrem demortuam efferunt, 
et maeroris te narrationem omnes constituunt. o praesentes! ego 
equidem et rerum aliarum urbis memoriam cum recolo, quae multa 
sunt et ingentia et dicendi genus omme superant, statim vertigine 
eormor et me ipsum continere prae dolore nequeo. sed cum pul- 
cherrimus, quem amisit, ornatus menti occurrit , aedes, inquam, sa- 
cerae et per omnia sui loca venerandorum hominum sedes, tantum non 
mutus vocis usu amisso adstantibus videor, et vix me ex ea turba- 
tione animi recolligo. oculorum enim illa erant. urbi, ut ita dicam, 
iactus atque pupillae: at nunc obdormiscentia obscuram illam unde- 


533 IOANNIS. ANAGNOSTAE 


πόλει, καὶ νῦν καταχοιμηϑεῖσαι ζοφερὰν αὐτὴν ἀπειργάσαντο 
πάντῃ. καὶ τὲ μὴ λέγω τὸ Apes; ; οὐρανῷ τε χαὶ ὙΠ ταύ- 
τὴν εἴκασεν ἄν τις τὴν πόλιν εὐστύχως' τὸ μὲν γὰρ ἄνω τοὺς. 
ἐν ἀρετῇ διαλαμπουτᾶς οἰκήτορας πρότερον ἔχον μέρος ovga- 
γοῦ σῶξον ἦν σχῆμα, τὸ χάτω δὲ καὶ πρὸς ϑάλατταν γῆς. 5 
εἴ τις δ᾽ &v καὶ συγεχτιχὰ εἴποι στύλους τῇ πόλει, οὐκ ἂν 
ἁμάρτοι. ὦ πράγματος ξένου. ἔνϑα πόνοι τῆς ἀσχητικῆς τοῦ 
παντὸς ἐτιμῶντο παλαίστρας, γυνὲ ϑεοστυγῆ διαπράττεται. 
καὶ ϑεὺς ὑπερτίϑεται τὴν ἐχδίχησιν. ὦ ϑεοῦ ἀνοχή, πῶς 
5ηϑτοιούτων ἠνέσχου; βέλτιον ἂν ἦν τὴν γὴν διασχοῦσαν καλύ-τ 
ψαι ἢ τοῦτον ταῦτα μετασχευασϑῆναι τὸν τρόπον. χρεῖττον 
ἂν ἣν ἑνὶ τῆς γῆς ἀνατιναγμῷ ταυτὲ χαταπεπτωκέναι καὶ μηδὲ 
λεήύψανα γοῦν ἐναπολελεῖφϑαι τῷ τόπῳ" τότε γὰρ οὐ τοσοῦτο 
τὰς τῶν δρώντων ψυχὰς ἔδακγεν ἂν τὸ πάϑος. ἡμῖν μὲν 
καὶ τὸ εἰσιέναι ἔνδον τοῦ ϑυσιαστηρίου φοβερὸν εἶναι ἐδόχει, 1 
χαὶ μόνοις ἣν, εἰσιτητὸν τοῖς τεταγμένοις ἐν τούτῳ, ψυχὴν 
καὶ σῶμα πρότερον σφίσι χαϑηραμένοις" τὰ νῦν δὲ roig 
βδελυροῖς φεῦ ἀνεῖται, καὶ τῆς τοιαύτης οὐκ ἀπείργονται TOÀ- - 
μης. καὶ οὔτε γὴ διίσταται χαὶ τοὺς κατὰ ϑεοῦ χωροῦντας 
χωννύει, οὔϑ᾽ ἥλιος ἀνωϑεν καταφλέγει, ἢ οὐρανὸς σφοδρὸν ἃ 
ὑετὸν καταπέμπει καὶ χαταδύει τἀνόμημα. ὅπῃ νοῦ καὶ Gi- | 
σϑήσεων νήψει ϑείων λογίων ἤδετο μέλη καὶ συνάδοντες ἦσαν 


quaque effecerunt. et quid praestantissimum taceo? caelo terraeque 
urbem hanc nescio quis apte assimilaverit. namque pars illius supe-- 
rior, quae prius habitatores in virtutibus praestantes viros continebat, 

caeli, pars inferior et mari adiacens terrae figuram prae se ferebat. 
si quis vero et columnas urbem continentes adiiceret, nae is a vero 
non aberraverit. o rem peregrinam! ubi labores exercitatoriae pa- . 
laestrae ante omnia praeferebantur, nunc deo exosa conficiuntur; et | 
deus ultionem reiicit in aliud tempus? ὁ dei tolerantiam! quo- . 
modo similia sustinuisti? ^ melius fuisset hiatu terrae ommino absor- - 
pta esse quam in hunc modum commutata.  optabilius fnisset uno - 
terrae motu concidisse, ut ne reliquiae quidem exstarent. tum etenim 
non tantundem animos intuentium ruina lancinasset. mobis antea et. 
in sancta sanctorum ingressus terribilis reputabatur, nec nisi qui illic 
inserviebant, aditus in illa habebant, animo et corpore depurgati τὶ 
nunc vero exsecrandis hisce (vae misero mihi!) patent, et a simili au-- 
dàcia sese non retrahunt. et terra non fatiscit, ac adversus deum: 
similia conantes non tegit; sol desuper non succendit? caelum ma- 
gna turbulentaque tempestate demissa scelus non mergit? ubi men-| 
tis sensuumque sobrietate divinorum eloquiorum mele concinebantur. 
unaque simul desuper intelligentiae canebant, nunc vocum incompta-. 


ONERE EM 


PRO VIRIBUS ACTA MONODIA. 533 


 &voOsv vósc, φωνῶν viv αἴρεται ἀσήμων χραυγή, καὶ τὸ δαι- 
μύνων ἐφήδεται φῦλον, σιγώσας δρῶν παννύχων δῶν ὑπη- 
ρέτιδας γλώττας. οἴμοι! πῶς ἂν ἀδαχρυτὶ τὴν τούτων μνή- 
μὴν ἐνέγκοιμι; ἔνϑα ζῶν αὐτὸς ὃ καϑ' ἡμᾶς δι’ ἡμᾶς γενό- 
5 μεγος χαϑεωρᾶτο, δῆμός τε συνεστέλλετο βλέπειν ἀγγέλων, 


ἔργα τοῖς ἀντιϑέοις παρανομίας τολμᾶται. καὶ σκηπτοὶ οὐρα- 379 
: ' 


 v09sv οὐ καταφέρονται. ὦ τύπων ϑεῷ ἀφωσιωμένων! ἣν 
ἐπλουτεῖτε θείαν ἀφήρησϑε χάριν, καὶ τοῖς τολμηταῖς παρὰ 
φαῦλον λογίζεσϑε. ὦ πῶς ὁ τῆς εὐημερίας ἡμῖν καιρὸς éni- 
: ϑέσεως xai καταδρομῆς γέγονε, καὶ καταλειφϑέντες αἰσχύνη xat 
ὄνειδος γεγενήμεϑα, οἴχονται πανηγύρεις, οἴχονται ϑείων ἐχτυ-- 
πωμάτων λαμπρότητες. ἀπόλωλε παρρησία. τὸ τῶν μοναχῶν 
ἀπελήλαται τάγμα, καὶ πολιαὶ πρεσβυτέρων καὶ διακόνων σεμινό- 
τῆς ἐν τοῖς ἀτίμοις λογίζονται. &o? οὐκ ἀβίωτος ὃ βίος ἡμῶν dott, 
καὶ ἧττον τοῦ ζὴν τὸ ϑανεῖν ἐστὲ πιχραῖς οὕτω βαλλομένοις 
xa9' ἑκάστην ὀδύναις; nov γε πάντες ἄν μοι συμῳφϑέγξαιντο οὗ 
πάσχειν ἐν τοῖς τοιούτοις πειρύκεσαν. ἠπόρησα οὖν πολλάκις 
κατ’ ἐμαυτὸν ἀνϑ’ ὅτου ταῦτα, καὶ πῶς εἰς τοσοῦτον ἥκομεν 
χαχοπραγίας oL πεπονϑύτες. xai εὗρον Àvovra μοι τὸν ϑεῖον 
λόγον τὴν ἀπορίαν, “ἔσται λέγοντα "7 γῆ ὑμῶν ἔρημος xai 
αἵ ἐπαύλεις ὑμῶν ἔρημοι, ὅτι ὑμεῖς ἐπορεύϑητε πρὸς ἐμὲ 
πλάγιοι, κἀγὼ πορεύσομαι πρὸς ὑμᾶς ἐν ϑυμῷ πλαγίῳ:  &y- 


rum fragor sustollitur et daemonum chorea subsultat, dum cantionum 
totam noctem pervigilantes administras linguas taciturnas conspicit. vae 
mihi! qua ratione absque lacrimis eorum memoriam repetam? ubi vivens 
ipse, qui, sicut nos, propter nos factus, conspiciebatur et angelorum co- 
piae videre pertimescebant, illic ab impiis dira facinora perpetrantur; et 
fulmina de caelo non cadunt? o loca deo consecrata! qua abundabatis, 
divina gratia spoliamini, et pipulo a temerariis differimini. heu, quo 
modo prosperitatis tempus aggressionis δὲ incursionis factum est, et nos, 
qui remansimus, oppróbrium et infamia! abiere publici conventus 
et celebritates, abiere divinarum efligierum splendores. periit liber- 
tas, monachorum coetus eiectus est; presbyterorum canities et dia- 
conorum gravitas omnium irrisione laeduntur. an non vita iniucunda 
et acerba, minusque est nobis emori quam vivere, tot diris doloribus 

uotidie oppressis? sane, idem atque ego sentient qui compati in 
similibus assolent. saepius itaque mecum ipse addubitavi qua de 
causa haec nobis obvenerint et qua ratione in tanta mala incideri- 
mus; invenique dubitationi meae satis fieri a divino eloquio, "erit" 
dicente "terra vestra deserta et villae vestrae desertae, quoniam vos 
ambulavistis ad me obliqui, et ego ambulabo ad vos in iracundia 
obliqua." hinc plura dicendi finem faciens silentium praefero. nam- 


534 10. ANAGNOSTAE PRO VIRIB. ACTA MONODIA. 


ϑὲεν τοι xai τοῦ πλείω λέγειν ἀφέμενος τὸ σιγῆσαι τετέμηκα. 
ϑεὸν γὰρ ἐξιλεοῦν ἀσύγγνωστα πταίσαντας καὶ μὴ μαχρηγο- 

38o ρεῖν κατ᾽ ἐπίδειξιν χρή. ἡμεῖς γὰρ τῶν φύντων αἴτιοι, κατὰ 
τὸν εἰπόντα, τοιαῦτα σπέρματα καταβεβληκότες. mv τοιγα- 
ροῦν εὐσεβείας ὅσον καὶ δογμάτων ὀρϑῶν τρόφιμον τῶν κατ᾿ ἢ 
ἀρετήν, ὧν ἠμεληκότες ἐφάνημεν ἔργων, αὖϑις ἐπιλαβέσθαι 
σπουδὴν εἰσενέγχαντες, ϑεοῦ τυχεῖν εὐμενοῦς, ἔργοις οἷς χαί- 
ρει, πᾶσι τρόποις ἀγωνισώμεθα, παλινῳδίαν ὡς ἂν ἐντεῦϑεν 
ζσωμεν χαριέστατα. 


que qui non ignoscibilia deliquerunt, eos deum sibi propitium red- 

dere, non prolixas contexere orationes in sui ostentationem addecet. - 
nos enim eorum quae evenere causa fuimus, ut ille dixit, qui simi- 

lia semina proiecimus, quare quidquid pietatis et rectorum dogma- 
tum est, nos, qui ex virtute nascentia opera negleximus, rursus omni . 
studio amplectentes, deum nobis propitium reddere, quibus ille gan- - 
det actionibus, modis omuibus contendamus, ut inde postmodum pa- | 


D 


linodiam sumuna cum animi laetitia canteuus. 


ἐν ΚΣ 


VETTER ΣΝ s QE 


INDEX GRAMMA TICUS. 


Ad Phrantzen. 


᾿ΑἸγροιχεῖν 422, 10. 21. 

ἀδιάσειστος 402, 9. 403, 5. 

L494ve 91, 9. 106, 4. 159, 9. 

᾿ἄχαρνοί 38, 14. 91, 9. 

ἀχολουϑέα ἤτοι ϑεία μυσταγωγία 
138, 3. 145, 3. 

ἀχόμι 422, 21. 

ἀχροπολίσαγντες 101, 1. 

ἀλάϑαστος ὀφϑαλμός 9, 8. 

ἄλυσος 238, 9. 

ἁλῶσαι 250, 21. 59, 11. 

ἀμήρισσα 214, 1. 215, 4. 216,21. 
386, 11. 449, 9. 

ἀναβολή 214, 8. 224, 16. 

ἀνενόχλησις 403, 19. 

ἀντάμα $19, 3. 9. 

ἀγτιλέγεσϑαι i. q. μάχεσϑαι 36, 
21. 280, 24. 

ἀντίναυλον 4o2, 3. 

ἀποπλακχεὶς τοῦ ἵππου 138, 17. 

ἀποσῶσαν 107, 19. 146,5. 197, 17. 
217, 8. προαπέσωσε 181, 17. 
ἀποσωθῆναι 128,5. 151,8. 187, 
4. 196, 13. 197, 18. 213,21. 
215, 20. 

ἀργυρόβουλλον 159, 8. 

ἄρχον 5 ἀστραπή 81, 19. 

ἀρχόντισσα 152, 11. 114, 10. τή. 

&g 420, 11. 13. 14. 22. 421, 4. 7. 
8. 13. 16. 17. 20. 425, 1. 3. 6. 
8. 9. 10. 

τὰ αὐϑεντόπουλα $16, 15. 417, 15. 
422,18. οὗ αὐϑεντόπουλοι 416, 
11. 4 αὐϑεντοτιούλα 423, τι. 

αὐτοϑελῶς 224, 17. 395, 12. 

αὐτοτρόπως τοῦ, 19. 107, 4. 

εἰφιέρωσις 148, 7. 

βαρέοις λίϑοις 282, 3. 

βαρεοχοιλία 120, 3. 


ἡ βασιλεία σου ἐπιχειρισϑῆς 198, 
15. 199, 1. ἐχέλευσας 213, 2. 
προστασσεις 217, 18. ἐποίη--: 
σας 226, 22. 

βιγλιατιχόν 401, 23, 

βραχεολόγως 397, 21. 

βραχημερία 224, 3. 

βούναι 152, ἡ. 

ytvvuugtwxe εἴδη $02, τι. 

γερός ἠχ3, 7. 

γνωριμία 160, 10. 

γομάρν 420, 21. 

γομαριατικὸν for, 22. 

γονατίζειν 422, 3. G. 

γονατιστός 421, 10. 

γραμματοκομιστής 113, 12. 215, 
ERN 

γυναιχόϑειος 390, 20. 

δαιμονήτης 295, 17. 

dexavízioy 305, 5. 305, 14. 21. 

δεσποτάτον 154, 19. 

δερένδευσις ἠοι, 5. 402, 14. 403, 
19. 

ϑιὰ τὶ μὲν i.q. διότε 201, 18. 20. 
208, 9. 246, 19. 267, 5. 316,23. 
390, 4. 15. 

διαχέτεσθαι 421, 19. 

διβάβουλον 306, 9. 

διενεργεῖν τὰ δημόσια ἠοϑ, 9. 

δουλευτής 423, 16. 

ἐγγεμίζειν 243, 14. 

ἐδικός $22, 1. 423, τ. 16. 

ἐδώ 47, 11. 14. 418, 21. 419, 14. 
15. 421, 10. 

ἐχσφράγισμα 220, 7. 

ἐχτενή 305, 17. 

ἐλεβολιχά 241, 9. ἧ 

ἐλέβολις 236, 16. et deinde passim 

ἐλεβολίσχος 236, 16. 


536 


ἐγηχίζειεν τή, 6. 

ἔννατος ἡμέρα 13,2. 

ἐνοχοποιούμενον (03, 22. 

ἐξωπρασία 402, 3. 

ἐπανώφορον ἱμάτιον 146, 9. 

ἐργαστηριαχόν o2, 4. 

ἐργόχειρον 141, 15. ν 

εὐλογηθϑῆναι γυναῖχα τιῖ,. 123, 
12. 129, 9. 161, 11. 191; 7. 

εὐὔλογητόν 305, 17. 

εὐσεβοφρόνως 430, 18. 

εὐσχιόφυλλος 75, 12. 

εὐυπόλητιτος (00, 20. 

ζευγαλάτια Q03, 23. 

ζυγαστικόν ἤοι, 21. 

ἡμέρα τῇ ἡμέρᾳ 52, 7. 356, 10. 

ἡμικύων 292, 2. 

ἡμιτριήρης 195, 2. 

ἩἨπείριον 38, 14. 

ϑανατιχόν 408, 13. 410, 7. 423, 3. 

ϑανή 13,2. 109, 15. 121, 8. 213, 
4. $449, 8. 10. 

ϑέλξωμαιν ἄγϑραχας ἐπὶ τὸ στῆ- 
320€ 9»)1. 

ϑέλων χαὶ μὴ 9o» 51, το. 75, 
αι: 306,21. 426, 14. ϑέλων καὶ 
μὴ βουλόμενος 64, 20. ἄχων 
x«i μὴ βουλόμενος 70, 5. 

ϑεοδόξαστος 400, 3. 9. 4ot, 3. 
402, 12. 

ϑεομεγάλυντος (00, 4. 402, 17. 

Θῆβα 91, 9. 107, 9. 

ἱερολογία τοῦ ἀρραβῶνος 230, 8. 
τῶν μνήστρων 424, 23. 

ἱεροτελετή 20, 2. 

ἱκαγνότιλοιος 398, 2. 

ἱματοφύλαξ 120, 2. 

ἴσον 405, 2. 

xeBádioy 120, 2. 146, 13. 

καχογνωμία 212, 9. 

χαλάϑωσις 190, 10. 

χαλοϑέλεια $16, 15. 

καμηλοειδῶς διέκειτο 90, 5. 

χαμπανιστικόν (OY, 21. 

χαγόνες εἰς τὸν ἅγιον ehuxtQruov 
140, 4 

χαπάσιε ar, 13. 

xazetüriog 254, 22. 255, 4. χαπή- 
τάγιος 197, 

χαπηλιατιχόν 402, 3. 

χάπου 417, 1. 2- 

καρμεζήν 146, 13. 

κασιροχτισία 402, 2: 


INDEX 


χαταλεπτῶς 56,10. 320, t. 

χαταροῦχα 146, 13. 

χαταστιχά(έγδιον 241, Vi. 

κατεπιέχειγα 124, 15. 401, 7. 

χατεργοχτισία (02, 2. 

κελλίον 126, 7. 

χελλιώτης 110, 3, 124, 18. 125, 5. 
126, 7. 8. 11. 

χεφαλατεύειν 109, YO. 

χεφαλάτιχον 115, 19. 135, 20. 391. 


17. 

χληροποιῆσαν Ái, 1. 

χκοχχιγοχρύσας 193, (7. 

χομέρχιον 400, 12. 15. 402, 14. 
19. 403, 6. 17. ᾿ : 

χοσμιατικόν 02, 83. 

χουβούχλιον 85, 16. 

χουρτζουβάκα 146, τή. 

Κρῆται 101, 22. 

λαμπαϑάριος 305, 19... 

λένδρος 284, 21. 

λεπίζειν 405, 17. 409, 10: 

Awóxoxxoy (oi, 18. 

μαγειρία o2, 3. 4o4, 3. 8. 

μαχροβολίζεσϑαν 248, 17. 

μακροημερεύσοι ϑεὸς τήν σου βα- 
σιλείαν 211,9. τὸ χρᾶάτος σου 
231, 22, 

μάχρος 55 , 12. 96, 
οὐχ εἰς μάκρος 23,1. 242 , 13. 
267, 9. 

μανάχια διαμάργαρα 219, 10. 

μελλοχυρία 223, 19. 

μερόϑεν 273, 1. 

usgtixóy. 18, 20. 

μεσάζων 200, 22. 230, 17. 

μεσαστικὸν ὀφφίκιον 225, τή. 

μεσιτικόν ἤοι, 21. 

μεταγλωττίζειν 71, 1T. 

μεταξιατικὸν 402, 4 

μηνιατιχόν $02, 4. 

ουσταφόπουλος 117, 6. 16. 

μπαλαῖστραν 239; 11. 253, 8. 

μυριαρέϑμητος 96, 10. 273; 22. 

μύρμυγχες 139, 8 

ξυλάχυρον 402, 2- 

ξυλόπιϑος 252, 2. 

ὁλότελα 421, 13. 

δρειμή 402, τ- 

ἐξ ὀρϑοῦ 126, 19. 23. 

ὁρχωμοτικὰ εἰρήνης 387, 22- 
κωμοτιχὸν ἀγάπης! 18,12. 395,6. 

παιδαριογέρων 93, 5. 


δο- 


VETERE NN NUI SSIPBIO NI I ΤῸ 


12. 108, 3. 


iyem aii enia atem 


ΠΥ 


οὔκ uer ai a 


NACH Y, PT 


ΑΝ PS 


GRAMMATICUS. 


παιδιόϑεν 25, 11. 144, 19. a11, 
19. 220, 5 

παμμέγεθος 210, 1. 

πανεύμορφος 102, 9. 

zt&víoy (01, 18. 402, 5. 

παντοιοτρύπως 78, 8. 

παραστάσιμα 1245, 15. 

παστόν 401, 17. 

πατριδόϑεν 224, 8. 

παχιατιχόν doi, 22. 

ἡ πενϑέχτη σύνοδος 307, 22. 

περιχύχλωθεν 3223, 8. 

πειζίον o1, 17. 

πλεοπορεῖν 185, τή. 

ποιεῖν ἡμεροσχόπους 255, 17. 

ποιχκιλώθης 231, 12. 

πολλαχιλιοπλάσιον | 361, ὃ. 

πολυέλεος 381i, τή. 

σποριατιχόν 403, 7. 18: 

τοῦ προέσβυος 113, ἃ. 

πρὶν τῆς αἰχμαλωσίας 5, τὸ. 13, 
12. 67,1. πρὶν τοῦ λαβεῖν 64, 
10. πρὶν ἢ τοῦ εἰπεῖν 225, 5. 

προξστοΐέ 406, 6. . 

προιχοσύμφωνα 230, 8. 

προμαϑητεύεσϑαν vii, 8. 

προμηϑεὺς τοῦ στόλου 426, 1. 9. 
21. 

προσηχώγνεσϑαιν 421,16. 

προσχύνημα 307, 8. 

προσφάγιον 401, 17. 

πιρωτοπαπᾶς μέγας τοῦ παλατίου 
305, 16. 

πρωτοστρατύρισσα 216, 16. 221,9. 
223, 6. 

πυριάλωτος 275, 16. 

ῥασοφορέσαι 430, 9. 

ῥήγισσα 231, 15. 

σαλός 85, 7. 

σεβαίνουν i. q. εἰσβαίνουσιν 422,5. 

σιτάριον 402, 6. 

σιτόφϑειρες 139, 8. 

σχάλα $oo, 14. 402, 2. 

σχαλιατιχόν 401, 23. 

σχούφια 146, 11. 

σμίγεται 380, ή. 

σοῦδαι 234, 20. 

σουργούγιδες 308, 9. 


,7&y«. 109, 5. 


537 


στέχειξ 423,9. στέχωνται $a, 8. 
στράτα 418, 15. 421, 11. 
συάγριον 216, 1. 

συγγαμβρία 228, 16. 

συγντροφιάζειν 412, 7. 

συντυχαίγειν 419, 17. 421, 17. 20. 

σφενδογίζειν 239, 17. 

σχολέτης 450, 20. 

σωζομένου ἵνα 127,7. 146, 3. 326, 
10. 

113, 10. 114, 22. 
145,3. 179, 21. 247, 8. 383, 10. 
387, 1. 22. 393, 21. 394, 9. 395, 
1. 397, 8. 405, τι. 

τζάγχραν 138, 10. 149, 21. 

τζαγχράτορες 183, 13. 243, 6. 

τζαούσιδες 282, g. 

τζοχαρική ἤοι, 18. 

τομάριον fol. 17. 

τράσσαρον (s. τετράσαρον) δωμάέ- 
τιον 230, 14. 

τριαχοντάφυλλον 149, 20. 

ὑβρίστρια 35, 19. 

ὑπανδρεία 225, 4. 

ὑπανδρεῦσαν 219, 18. 

ὑπίσχεται 21, 19. 
219, 8. 

ὑποχορίζεσθαι 52, 6. 

ὑποψήφιος 305, 22. 


ὑπόσχομαι 


ὑφειλτόν 119, 16. 18. ὑφειλτὰ 
γράμματα 118, 21... ὑφειλτὸν 
σιιττάχιον 119, 6. ὑφειλτὸν 


χάρτην 119, 14. 
τὸ φέρον φέρει 229, 14. 
φημιστοί 278, 1. 
φλωρία 146, 15. 
qoc 146, 15. 
χαμουχάν 120, 3. 146,10. 19. τή. 
χαρίζειν 292, 7. 14. 395, 19. 397, 4. 
χαρτοχομισταί 216, 3. 
χάσϑιον 146, 12. 188,6. 11. 305, 8. 
Χερρογεία 41, 12. 
χοιράγρα 215, 22. 
χοντρὰ ξύλα 244, 22. 
χρυσοζωγράφιστος 183, 17. 
xouGoxózxwog 146, 12. 
χρυσοπετάλινα 183, 10. 
ὡς χαϑώς 219, 4. 


“ὦ ““-ὦὃὄἕὕ«-τὸῷὄὄ τ οτρορν σοὶ κονουοσν.,.Ό.. —— Pr ρρριος 


INDEX GRAMMATICUS. 


Ad Cananum. 


rais 462, 19. 

ἀχλογήτως 476, 7. 

ἀκουμβεῖν 422, 16. 

ἀμή 478, 6. 

ἀνέβαζον 475, 23. 

ἀπαραπροσϑόκητος ΚΣ 10. 

ἀπαραπροσδοχήτως 459, 1o. 463, 
17- 427. 4 

ἀπελπισία 470, 17. 

ἀπελπιοσμένοι 473, 13. 

ἀπὸ ἄνωϑεν 461, 14. 
ἀπὸ ἑχατόν 470. 5. 

ἀποκρισιάριος 465, 3. 466, 3 

ἀρχουδάμαξον 462, 17. 

ἁρματοφυλάκιον 465, 1. 

ἀχρησέμευτον 463, 1. 

βέργα 460, 22. 

βοχίον 461, 21. 

βουβάλιον 465, 3 

βουμπάρϑδα Wi 1. 13. 462, 6 

βουτξίον 474, 6. 

γεννήματο 459, 8 

γυρεύειν 463, 14. 

διαγουμά 464, 5 

διαχομά 463, 21. 

δυσπιστεῖν 464, 17. 

ἐχάζοϑεν 471, 20. 

ἔτζη 468, 13. 

ἕως ὅτε 472, 3. 

καλογέροι 464, 7. 

χαλογραῖαι 464, 
472, 1. 

χάψαι 473, τι. 

κέντουχλον 467, 10. 

χούρβουλα 460, 1. 

χουρσιμαῖος 464, 9. 

kde og 463, 22. 164, 5. 8. 471, 


ἐλάττονες 


ἕως ὅτου 467,8. 


12. 468, 11, 


χαροῦν 475, ἃ. το. 476. a. 
λάβωμα 473, 21. 


ληρολογία 469, 5. 

μαξαλάϑες 469, 16. 

μαγός i. e. ἐμμαγής 458, 22. 460, 4. 
μασγήδιον 471, 4. 

μὲ 462, 11. 19. 21. 469, 12. 
μεγαλούπέροχος 466, 21. 

μεσέα $62, 20. 

μυροψοί 464, 6 

μωφοϑαύμαστος 466, 17 τ γᾷ 16 3 
yc 461, 17. 465,23. 464, u. 466, 7. 
νερόν 463, t5. 

ὅτε i. q. ὥστε 465, 1 y 
παβέτζιον 469, iba bii 
πανϑαύμαστος 452, ἤ. 479, 8 
παντρέψωμεν 468, 12. 

παστία $060, 17. 19. 
περιφρογνητής 473, 21. (25, 18. 
πλησιέστερον 462, 4 

σιλοχωτή 460, 55. 469, 20. 
σιγευματιχοί $75, 16. 

πιόρτα 462, 21. 1d 15. 471, 18. 
πουντελειάζειν 463, 8 

πουντέλειον 463, 9. 

a bd. 470. 6. 473, 4. 478, 


ῥάμπλια 497, 

rii 465, 22. ... 466, 8. 

οὔχα ὀξέα 478, 17. 

δαγέξεε ye. doi 17. 472, 23. 

σαρλίδες 464, 6 

τὴ αν, κὲ 462, 11. 22. 
465, 2. 

σχάλα 469, 14. 

σχλάβος 468, 9. 

σχλῶπος 469, 17. 

σολοιχοβάρβαρος 458, 6 

σοῦδα 461, 11. 470, τή. 

σπαταλεῖν 467, 21. 

στέρνα 463, 15. 

στουππιὰ 476, 2. 


15. 472, 17. 


INDEX GRAMMATICUS. - 539 


σύμβασμα 461, 13. 
συστή 469, 16. 423, 9. 
ταρχάσια 465, 2. 
ταῦλα 474, 5. 
ταυρίζειν 462, 14. 
τέντα 467, 10. 
τζαγξάροι 464, 7. 
τζαγραΐ $61, 1. 6. 
τζόχος 469, 15. 473, 10. 
Τουρχοχαλογέροι 464, 12. 466, 15. 
468, 11. 471, 22. 
τρομάξαν 470, 18. 472, 20. 
ὑμνητήριον 471, 3. 
φάλχα 469, 18. 473, 9. 475, 6. 
φαλκούνιον 462, 16. 
ir 477» 19: 
υγός 473, 19- 
eye 464, 16. 465, 1. 470, 2. 
χονδραὶ σανίδες 460, 22, 
ὡς ἵνα 467, 12. 23. 470, 6. 471, 22. 
flexio nominum] 7 γυναῖκα 478, 7. 
τοῖς δυστυχοῖς 459,13. 
χάστρη 462, 21. 
αἱ σαγίτταις 476, V1. 
χεῖραν 473, 15. 
xoucr 461, 13. 
pronominum] ἐμαυτῶν 474, τή. 
μάς 468, 12. 13. 
gcc 468, 7. 8. 10. 
ἐσῶς 458, 9. τούς i. q. 
οὕς 5. τούτους OU 
463, 14. 471, 21. 
participii] aab RUSO. 
verborum] ἠχόγιζαν 468, 3. ἐβά- 
σταζαν 424, 6. ἔ- 
τρωγαν 474, 5. ἦν- 
δοείωναν 475, 538. 
ἀγοράσουν ἠθή, 9. 
αἰχμαλωτίσουνήηϑ, 
17. βοηϑήσουν 468, 
8. δοξάζουν 407, 13. 


εὕρουν 470, B. ἔ: 
χουν 464, 13. ϑέ- 
Àov» 461,9. 16. 19. 
20. x0óvovy 476,12. 
λαβώσουν 470, 7. 
προσχυγοῦν 467, 
13. φονεύσουν 470, 


li bssdedk 426, 2. 
ἐτιμοῦσαν 465, 12. 
ἐτρυποῦσαν 472,17. 
423. 9. 475, 8. &U- 
ποροῦσαν 74, 5. 
é£yaloUo«yt 473, vo. 
ὠθοῦσαν 479, 24. 

ἐσπούϑαξαν 476,16. 
ἐτρόμαξαν 470, 18. 

ἐνέβην 471,20. en«- 
ραδόϑην 464, 4. £ó- 
ρέϑην 461,13. 472, 
18. ὑπερέβην 460, 
17. 0£09/v 466,11. 

εὑρίσχετον 471, 15. 
εἴχασιν 462, 14. 


468, »4. 
ἐϑδιηγοῦντο 478, 13. 
ἐχατοίχεν 466 , ἡ. 
ἐπαραϑδόϑεν 464, 4. 
ἐπαροτοὐναντοήγή, 
11. ἐποόκειτο 478, 
ι.. ἐσυνάχϑησαν 
464,14. ἐκατέβησαν 
462, 3. ἐχατεδέξατο 
467,2. ἐχατεϑαύ- 
μαζὸν 464, 15. ἐχα- 
τεσχεύασαν 462,18. 
ἐχατήντησε 461, 20. 
ἐσυνεμαρτύρουν 
478, 13. ἐσυνηχϑη- 
σαν 464, 8. — 


INDEX HISTORICUS. 


Abarinus oppidum 4o7, 18. etiam 
Pylus dictum 408, 5 sq. 

Abasgia regio 312, 12. 

Abedulas pater Mohametis pro- 
phetae 205, 3. 

Abersae dux ad Nicopolim a Tur- 
cis captus 60, 6. 

Abubacares Mohametis prophetae 
successor 3025, 21. 

Abydus oppidum 45, 15. 

Acarnanes subiecti Andronico III 
38, 13. Amurati II 91, 9. 

Achumates cum Turachane patre 
in Peloponnesum profectus 235, 
1, ab Asane vincitur et capitur 
ib. 19 sqq. liberatur ab Amare 
fratre 385, 11 sqq. 

Acindyni haeresis 446, 13. 

Acoba oppidum Peloponnesi a Me- 
hemete lI bello premitur 387, 
5sqq. a Demetrio despota ob- 
sidetur 39o, 55. 

Ademanides turres 51:, 13. 

Adrianopolis ab Amurate 1 capta 
46, 9 sq. 8o, 6 sqq. a Mehe- 
mete I sedes imperii facta 9o, 5. 
ibi balneum ab Amurate II. ex- 
structum 520, 16. 

Aecaterina Centerionis principis f. 
'homae despotae uxor 154, 15. 

Aecaterina , Cateliutzae, Lesbio- 
rum principis, f., Constantino 
despotae nubit 192, 19 sqq. 193, 
14. eius mors 1:95, 7. 

Aenus magna oppidum Pelopon- 
nesi 133, g. Demetrio despo- 
tae ἃ Mehemete II ad victum 
datum 413, 22 sqq. a Venetis 
captum 447, 10 sqq. eius pro- 
vincia 76, 10 sq. 


Aetoli subiecti Androntco III 38, 
139. Amurati II 9i, 9. 

Aétus oppidum Peloponnesi 133, 
7. a Mehemete II bello pre- 
mitur 387, 5 sqq. 

Agar mater Saracenorum 303, 23. 

Agareni unde dicti 303, 19. 

Agathopolis 403, 4. 

Albanitae a Baiazete devicti 82, 
14. adversus Thomam et De- 
metrium despotas seditione com- 
mota, Manuelem Cantacuzenum 
despotam creant 383, 7 sqq. a 
"T'urachane coercentur 385, i1 sqq. 
rapaces ac perfidi 391, 10 sqq. 
a Mehemete 1I victi 425, 12. 

aleautores quid significet 81, 17 sqq. 

AlexanderIV papa cum Michaele 
VIII Palaeologo de conciliandis 
ecclesiis convenit 21, 16 sqq. 

Alexii turris Cpoli 287, 19. 

Ali pasias Mehemetem II a bello 
. adversus Romanos deterrere fru- 
stra conatus 265,15. eius con- 
silia Constantino XI aperit 
268, 20 sqq. a Mehemete 
II interficitur 293, 20. exerci- 
tus propter mortem eius luctus 
294, 3. 

Allage oppidum 24, 5. 

Almyrum oppidum Cretae 100, 16. 

Amares cum Turachane patre ad- 
versus Thomam et Demetrium 
despotas proficiscitur 235, 1. 
iisdem adversus Albanitas sedi- 
tiosos opitulatus fratrem capti- 
vitate liberat 383, 11 sqq. a 
Mehemete II in Peloponneso 
cum exercitu relinquitur 388, 
11 sqq. regionem Naupacto ad- 


INDEX HISTORICUS, 


iacentem occupat 414, 12*sqq. 
Venetos vincit 425, 23 sqq. 

Amastris a Baiazete occupata 85, 5. 

Amazonum mores 218, i7. 

Amurales I Orchanis f. et succes- 
sor 42, 15. 79, 21. dolo malo 
adversus Iohannem V usus 45, 
8 sqq. Cülliopolim, Adriano- 
polim aliaque loca capit 46, 9 
sqq. 80, 6sqq. pacem cum Io- 
hanne V componit 46, 22 sqq. 
80, 9 sqq. Manuelem 1I ab 
occupanda Thessalonica prohi- 
bet 47, 15 sqq. eius in ex- 
cipiendo Manuele calliditas 48, 
8sqq. seditiosos in Asia satra- 
pas compescit 49, 17 sqq. 80, 
10 sqq. Mosem filium seditio- 
sum morte multat 49, 22 sqq. 8o, 
15sqq. eius in puniendo atro- 
citas 51, 14sqq.  Amorii poste- 
ros regno exuit 80, 12 sqq. Bul- 
garos et. Servios vincit 8o, 21 
sqq. ἃ Lazaro Servio occiditur 
81, 6 sqq. 

Amurates II a Mehemete I patre 
ad amicitiam cum : Manuele II 
servandam invitatus 89, 522. Mu- 
stapham patruum occidit go, 12. 
sqq. Cpolim obsidet ib. 14. 116, 
19sqq. pacem cum Manuele II 
componit ib. 17 sqq. 118, t1. 
Thessalonicam Venetis eripit ib. 
19 sqq. Ladislaum Hungarum 
vincit ib. 21 sqq. ἃ Blachis 
repressus mox eosdem fugat 91, 
1 sqq. quibus locis regni fines 
protulerit ib. 8sqq. — Ladislaum 
ad Varnam profligat gi, 15. 
197, 20 sqq. Mysiam superio- 
rem et Bosnam sibi subiicit ib. 
20. iannitzaris quomodo con- 
suluerit 92, 2 sqq. eius mores et 
ingenium ib. 9 sqq. regno Me- 
hemeti filio tradito derbises fit 
ib. 14. Mustapham fratrem spu- 
rium exagitat 109, 1 sqq.  Ro- 
manis ne Mustapham adiuvent 
instat 114, 2 sqq. 115, 7 sqq. 
victum et comprehensum occi- 
dit 116, τ 5344. Romanorum le- 
gatos in vincula coniicit ib. 12 
sqq. dimittit 118, rosqq. Mu- 
staphopulum fratrem occiditi17, 


541 


19 sqq. Patram a Constantino 
despota occupari velat 146, 17 

sqq. 1:50, 18. — Thessalonicam 
expugnat 155, 12. ^ ab oppu- 
gnanda Cpoli prohibetur a Cha- 
lil basia 180, 8 sqq. Isthmum 
et Patram expugnat 202, 19 sqq. 
de Iohannis VI successore eli- 
gendo consulitur 204, 15 sqq. 
eius mors 210, 18.  Thessalo- 
nicam oppugnatum proficiscitur 
492, 12 sqq. eam sibi tradi 
iubet 493, 11 sqq. obsidet 494, 
13sqq. direptae quomodo con- 
suluerit 518, 22 sqq. 522, 33 
sqq. Adrianopoli balneum ex- 
struit 520, 16. 

Amurius post Azatinis sultani mor- 
tem regnum affectat 72, 18 sqq. 

Amycla oppidum 392, 1. 

Anchialus oppidum ad Pontum Eu- 
xinum 122, 12. 

S. Andreas oppidum 138, 13. 

S. Andreae caput Pio ll papae a 
Thoma despota donatum 412, 
6 sqq. 

Andrusa oppidum Peloponnesi 25, 
13. ab Athanasio patriarcha 
episcopatus dignitate ornatur, 
Monembasiae metropoli subie- 
cta ib. 14 sqq. 

Aneman $Saracenus Cretensis a 
Nicephoro Phoca captus 106, 
2 sqq. 

Angeli 
Alexius III excaec3to fratre im- 
perium occupat 6, 1 sqq.  vi- 
rilis prolis expers ib. 5. filias 
duas habet ib. 6. natu maio- 
rem imperio destinatam Alexio 
Palaeologo collocat ib. sqq 
]rene Alexii III f. imperio de- 
stinata 6, 5 sqq. filiam ex Ale- 
xio Palaeologo genitam Andro- 
nico Palaeologo collocat ib. 11. 
Isaacius imp. ab Alexio fratre 
excaecatus 6, 1 sqq. 

Angelocastrum 410, 10. 

Anna Andronici III uxor altera 39, 
14 sqq. 

Anna despoena e Rossis oriunda 
pestilentia moritur 110, 11 sqq. 

Antiochia Caramano Alissurio sub- 
iecta 27, 18. 


54a 

Antonius metropolita Heracleensis 
ad papam. legatus 190, 19. 

Antonius iuvenis Italus v. Paulus. 

Antonius Bhhodius | sacerdos No- 
tarae apud Constantinum XI in- 
terpres 230, 15. 231, 2. 

Antonii nauarchi statio ad. defen- 
dendam Cpolim 255, 3. 

Antonius monachus Corcyreensis 
453, 4. 

Apochaps amermunes , Saraceno- 
rum in Hispania princeps, lon- 
ginquislatrociniis operam dat 98, 
5bsq. Cretam incursatib. 19 sq. 

Sael Apochaps, Apochapis amer- 
munis f., a Niceta patricio proe- 
lio navali vincitur 103, 4 sqq. 

Aratzapeta Cypha 459, 4. 

Archangelus oppidum 133, 8. 

Argos a "Turcis expugnatum 89, 
ι 8644. 

Arii haeresis 444, 17. 

Armenii a Baiazete subiecti 82,5. 

Arsenius patriarcha in Michaelem 
Palaeologum inquirit 7, 16 sqq. 
procurator imperii 12, 11 $qq. 
nobiles ad fidem Iohanni La- 
scari servandam sacramento ad- 
stringit ib. 17 sqq. administran- 
dae rei publicae parum peritus 
13, 14 5344. Michaelem Comne- 
num adsciscit socium 14,3 sqq. 
eius arrogantiam sacramentis co- 
hibere conatur :6, 4sqq. ana- 
themati eum subiicit inque mo- 
nasterium secedit 20, 15 sqq. 

Demetrius Asanes Mehemeti ll Mo- 
chlium tradit 387, 7 sqq. 

Isaacius Asanes Mehemeti I ob- 
viam missus 111) ig sqq. equo 
ab eo donatus 138, 21. 

Matthaeus Asanes Pauli f. 387, 13 
sqq. Achumatem capit 236, 2. 
Mehemeti ΗΠ Corinthum tradit 
382, 11. eidem cuncta loca Tho- 
mae despotae tradi vult ib. 22. 
de connubio conciliando a 'Tho- 
ma despota ad Mehemetem 1I 
missus 389, 10 sqq. moritur 
427, 16 sqq. 

Paulus Asanes cum filia Mesem- 
briam profugus 193, 6. eam 
Demetrio despotae collocat ib. 
11. moritur 194, t4. 


INDEX 


Asarus e pos'eris Cedar 295, 2. 

Asomatum oppidum 223, 1. ἃ 
Mehemete II occupatum et. mu- 
nitum 233, 1 sqq. 234, 11. 

Asprocastro coloni Cpolim ducti 
a Mehemete II 308, 9. 

Assus oppidum Peloponnesi 136, 21. 

Asiam oppidum Peloponnesi 159, 
13. 

Athanasius patriarcha creatur 25, 
11. dignitate se abdicat 31, 7. 
15. sqq. 

Athenae ab Amurate II occupa- 
tae 91, 9. Delatziolae a Lati- 
nis datae 107, 3 sqq. earum 
princeps Antonius Comnenus 
158, 11. a Turachane oppu- 
gnatae 160, 4 sqq. a Mehemete 
II captae 385, 21. 

Augusti Caesaris strategema na- 
vale. 351, 14. 

Azatines sultanus Christianae re- 
ligioni addictus 23, 3 sqq. 

Azizius ameras Aegypti Hieroso- 
lyma expugnat 313, 19 sqq. 

Babylonicrum mores 218, 9. 

Bactrianorum mores 218, 4. 

Baiazetes beglerbegus a Mustapha 
victus et occisus 115, 11 sqq. 

Baiazetes cur Aleutores appellatus 
81, 17 sqq. Amuratis I f. et 
successor 54, 6 sq. 81, 8 sqq. 
Andronicum despotam ad oc- 
cupandum imperium adiuvat ib. 
9sqq. lohannem V et Manue- 
lem II in imperium restituit 55, 
18sqq. eius adversus Christia- 
nos principes insolentia 57, 18 
sqq. Bulgaros vincit 58, 10. 
Sigismundum, Germaniae regem, 
ad Nicopolim profligat 59, 1 sqq. 
82, 21 sqq.  Cpolim obsidet 
6o, 18 sqq. 83, 4 sqq. in Pe- 
loponnesum copias mittit 62, 19. 
sqq. 83, 4 sqq. obsidionem sol- 
vit propter incursionem Demi- 
ris 64, 17 sqq. ab eo captus 
7, 6 sqq. 84, 12 sqq. et ca- 
vea ferrea inclusus mox occi- 
ditur 85, 15 sqq. eius origo 
68, 14 sqq. Musulmanum fra- 
irem occidit 8r, 22 sqq. Ατ- 
menios, Colchos et Amastrim 
sibi subiicit 82, 5 sqq.  Hun- 


HISTORICUS. 


garo8, Albanitas et Dlachos su- 
perat ib. 12 sqq. eius filii in- 

oter se dissidentes 65, 10 sqq. 
85, 50 544. eius de Manuele II 
dictum 115, 13 sqq. 

Balduinus, Latinorum Cpoli im- 
perator, profugus 21, 8 sqq. cum 
Carolo Italorum rege ad recu- 
perandam Cpolim se coniungit 
21, 8 sqq. repellitur a Roma- 
nis 22, 10 sqq. comes Flan- 
driae 106, 17. 

Iohannicius Balotas Chalatritzam 
Constantino — despotae tradit 
148, 6. 

Pardarius fl. 517, 19. 

Barlaami haeresis 446, 13. 

Barlaamus monachus Italus a Gre- 
gorio Palama refutatus 39, 1 sqq. 

Basilius Bulgaroctonus imp. 313, 
18. 

Basilius Macedo imp. Nicetam ad- 
versus Saelem Apochapem mit- 
tit 103, 14 sqq. 

Beccus patriarcha 23, 5. 
tate exuitur 25, 9. 

Beledarum gens 276, 20. 

Berrhoea $08, 16. ibi monaste- 
rium S. Nicolai ib. 17. 

Bessario episcopus Nicaenus Ro- 
mae cardinalis fit 192, 7 sqq. 
eius epistola ad paedagogum 
liberorum 'Thomae despotae 4:6, 
3 sqq. e Gallia rediens mori- 
tur 449, 13. 

Bitelmum oppidum Italiae 424, 13. 

Blachernarum templum incendio 
deletur 158, 1:2 sqq. 

Blachi vexati ἃ Baiazete 825, 15. 
ab Amurate II 91,1 sqq. 

Blachia magna 414,8. parva ib. 
16 


digni- 


Boeotia ab Amurate II occupata 
91, 10. 

Bonifacius, marchio Montisferra- 

. tensis, rex Thessalonicae et Cre- 
lae insulae factus 107, 8 sqq. 
mox Cretam Venetis vendit ib. 
13. 

Bordonia Demetrio despotae a 
Thoma erepta 389, 21. 

Bosna Amurati II subiecta 91, 20 
sqq. 

Bostitza Constantino despotae a 


543 


Theodoro fratre | donata 130. 
15 sqq. a Venetis expugnatur 
414, 12 sqq. eius pars Culas 
ib. 20. a Venetis instauratur 
447; 10. 

Bostra ab Umaro expugnata 303, 7. 

Brenazes a Baiazete missus Pelo- 
ponnesum incursat 62, 19 sqq. 
83, 7 sqq. 

Britannorum matrimonia 218, 15. 

Manuel Buchales 391, 1. 9. a Me- 
hemete beglerbego aflini. ser- 
vatus male gratias refert 406, 


sqq. 

Bucoleon Cpoli 253, 1. 

Georgius Bulcus v. Georgius. 

Bulgari ab. Andronico III victi 38, 
15. Iohannis V satellites 55, 17. 
ab Amurate I victi 80, 21 sqq. 
magnam partem Baiazeti subie- 
cti 58, 10 sq. 

bulla aurea ab Andronico III Mo- 
nembasiotis data 400, 1 sqq. 

Bumerum oppidum Mehemeti il 
se dedit 448, 18. 

Burgundiae dux ad Nicopolim a 
Turcis captus 6o, 6. 

Nicolaus Cabasilas 139, 20. 

Cabasilas episcopus Thessalonicen- 
sis 139, 21. 

Caesarea ab Amurate II occupata 

t 15. 

Coelo sisi metropolitae | quod 
munus fuerit in creando patri- 
archa 305, »3. 

Caitus e posteris Cedar 295, 2. 

Calabryta oppidum Peloponnesi 
130, 13. ἃ "Thoma data Con- 
stantino despotae 158, 1. Me- 
hemeti II 587, 22 sqq. 388, 2o 
sqq. recuperatur 389, 13 sqq. 

Calamata oppidum Peloponnesi 
133, 5. 390, 15. 391, 5. 

Calames quam provinciam habue- 
rit 77, 21 sqq. 

Caligaria Cpoli 254, 13. 280, 6. 

Calliopolis a Latinis occupata 30, 
2 sqq. ab Amurate I capta 46, 
9 sqq. ἃ Mustapha Romanis 
data 114, 11 sq. a reliquis Tur- 
cis retinetur ib. 20 sqq. 

Camaris Cpolim Andronico III pro- 
dit 35, 7 sqq. 

Camenitza oppidum 148, 5. 


544 


Camero Iohannis Comneni Tzele- 
pis uxor 70, 10 sqq. Solima- 
nis Siachi mater 71, 5.  Erto- 
grulis avia ib. 9. 

Cantacuzeni 
Demetrius Mustaphae regnum 
occidentis dandum suadet 114, 
10 sqq. ad Amuratem II. lega- 
tus in carcerem ab eo coniici- 
tur 116, 12 sqq. dimittitur 118, 
10 sqq. - eius statio ad defen- 
dendam Cpolim 255, 19. eius 
gener Nicephorus Palaeologusib. 
20. eius fortitudo 283, 1. 
Johannes magnus domesticus ab 
AndronicollI Iohanni filio tutor 
datus 39, 21 sqq. nimium sui 
studiosus 40, 14 sqq.  Cpoli 
eiectus 41,13 sqq. in Serviam 
fugit 42, 10 sqq. regnum re- 
cuperaturus copias parat ib. 15 
sqq. Iohannis V consilia repu- 
diat 42, 18sqq. 45, 4sqq. mo- 
nachus fit 45, 20 sqq. 
Iohannes Corintho praefectus 
200, 20. urbi parum consulit 
221, 17. arcana Constantini XI 
consilia novit 327, 10. 

Manuel protostrator Mehemeti 
Iobviam mittitur 111, 19 sqq. 
ab Albanitis despota creatus 383, 
15. ἃ Turachane eiicitur 385, 
1 sqq. 

Thomas cum Georgii Bulci libe- 
ris ad Mehemetem II se confert 
386, 12. 

Capha urbs in superiore parte 
Ponti Euxini a Mehemete Il ex- 
pugnata δι, 1. inde coloni 
Cpolim deducti 308, 9. 

Capistranus Mehemetem II ex Al- 
bania repellit 385, 22:sqq. mo- 
ritur. 386, 6. - 

Victor Cappelus, classis Venetae 
praefectus, Imbrum et Athenas 
capit 425; 18 sqq. moritur 428, 7. 

Carali- pasias Thessalonicam mis- 
sus 47, 15 sqq. 

Caramanus  Alissurius. Othmanis 
aequalis quas terras tenuerit 77, 
18 sqq. 

Caramanus Alissurius, Cappadociae 
ameras, Mehemetem Baiazetis f. 
adiuvat 88,5 sqq. ab Amurate 


INDEX 


II bello premitur οἵ, 1:1. | in 
montes se abdit ib. a Mehe- 
mete II opprimitur 93, 16 sqq. 

Carases Calamis f. deb ih uk 

Caritaena a "Thoma despota De- 
metrio erepta 389, 2:1. Mehe- 
meti II traditur 407, 21 sqq. 

Carolus | Italorum rex cum Bal- 
duino coniunctus ad debellan- 
dos Romanos 21, 8 sqq.  repel- 
litur a. Romanis 22, 16 sq. 

Carolus Francorum rex ab Iohan- 
ne V frustra auxilia rogatus 52, 
vp v xd 

Carolus princeps multa Pelopon- 
nesi oppida possidens 128, 5 sqq. 
ea partim Iohanni VI tradit , 
partim Constantino  despotae, 
genero futuro, destinat ib. 1 
sqq. eius mors 154, 1. eius 
filii dissidentes ib. 2o sqq. . 

Carystus oppidum Euboeae 196,16. 

Castelanus Cpolim Andronico 1Π 
prodit 35, 5 sqq. ij 

Iohannes Castriota Amurati II. sub- 
iectus 91, 20. sqq. 

Castritza Demetrio despotaea Tho- 
ma erepta 389, 21. Mehemeti 
II se tradit 405, 11 sqq. 

Catelani piratae Phrantzen capi- 
unt 155, 6. Glarentzam occu- 
patam Constantino despotae ven- 
dunt 156, 8. eorum consul 
Cpoli 252, 223. capti a Mehe- 
mete II interficiuntur 393 , 11. 
eorum rex Cpolim adiuturum se 
promittit, si detur sibi Lemnus 
327, 20. 

Cateliutzes  Lesbiorum - princeps 
191, 18. Constantini despotae 
socer 192, 19 sqq. i 

catena portui Cpolitano praetenta 
338, 6. 255, 6. | 

Cedar tribus Mohametis prophe- 
tae 294, 21. i 

Cellium regio 119, 2. - 

Celtogalatae 276, 18: 

Cenchreae portus 103, 21. 

Asanes Zacharias Centerio Chala- 
tritzae princeps 148, 1. Tho- 
mae despotae socer ib. 2. 154, 
3. eius filius Hercules 154, 22. 

Cephalenia a Mehemete II occu- 
pata 95, 2. a Saele Apochape . 


HISTORICUS. 


vexata 103, i: sqq. elus urbs 
terrae motu concussa 447,7 sqq. 
Cerasus a. Mehemete II. expugna- 
ta 413, 15 sqq. 
Ceratinus sinus Cpolis 237, 17. 
Certeza oppidum Phrantzae dona- 
tum 384, i. : 
Chadisha Mohametis uxor 295, 11 


sqq. 

Ch Jatritza a Thoma despota ob- 
sessa 148, 1. ab Iohannicio Ba- 
lota Constantino despotae tra- 
dita ib. 3 sqq. 

Chalepi proprium suum regem ha- 

. bet 97, 22. 

Chalil - basias Amuratem II ab ob- 
sidenda Cpoli dehortatur 180, 

. 8sqq. 

Chamuzas Ladislaum, Hungarorum 
regem, occidit 199, 12. vezires 
fit ib. 22 sqq. 

Chandax castellum Cretense unde 
nomen duxerit 99, 22 sqq. 
Chandax novum quare a Sarace- 
nis in Creta exstructum 100, 18 
sqq. à Nicephoro Phoca expu- 
gnatur 105, 22 sqq. una navi 
Cpolim obsessam adiuvat 238, :4. 

Charate - pasias ad  obsidendam 
Cpolim a Mehemete II prae- 
missus 236, 17. 

Charax promontorium Cretae 99, 
9.544: 

Chasanes iannitzarus primus moe- 
nia Cpolis escendit 284, 20. te- 
lis obruitur 285, i11. 

Chassan et Mahumetes, A morii filii, 
quas terras habuerint 77, 14 sqq. 

Chelidonium oppidum Mehemeti 
II se tradit 448, 19. 

Chius ab Andronico HI capta 38, 
t Mehemeti II subiecta 91, 
14 sqq. 

Chlomum locus Corcyrae 411, 14. 

Chlomutzium oppidum Pelopon- 
nesi 130,3. 6. 384, 10. a Me- 
hemete II expugnatur 409, 3. 

Christianae religionis apologia 328, 
20 sqq. 

Chrysobergina, uxoris Phrantzae 
in captivitate socía, cum eadem 
redemta 384, 22. 

Iohannes Chrysoloras refutatus 39, 


10 sqq. 
Phrantzes. 


545 


Chrysopolis nunc Scutari 119, 9. 
circumcisionis origo explicata 335, 


4 544. 
Cleopa, Malatestae f., Theodori 
despotae uxor, moritur 158, 6. 
Cnossus urbs Cretae a Minoe con- 
dita 101, 13 sqq. 
Ylacobus Cocus Venetus Turcarum 
naves igne delere conatur 257, 
1 Sqq. 
Colchi a Baiazete subiecti 82, 6. 
collis aridi forum Cpolitanum 
293, 6. 
cometes cernitur 378, 11 sqq. co- 
metarum origo 379, 10 sqq. 
Comneni 
Alexius Trapezuntiorum rex 123. 
1. 
Antonius Lantziola Athenien- 
sium et Thebanorum princeps 
158, 11. 159, 3844. eius mors 
BH ND 
David Trapezuntiorum rex, a 
Mehemete 1I captus et Cpolim 
ductus 94, 4544. 413, 15 sqq. 
eidem in suspicionem adductus 
interficitur 414, 2 sqq. 
Johannes imp. quomodo origi- 
nem dederit genti Othmanida- 
rum 69, 1 sqq. 
Iohannes, Iohannis imp. ex Isaa- 
cio fratre sebastocratore nepos, 
auctor gentis Othmanidarum 69, 
1 sqq. 
Iohannes Trapezuntiorum rex 
207, 2. eius cum Phrantze de 
morte Amuratis II colloquium 
210, 20 sqq. 
Maria, Alexii f., Iohanni VI 
nubit 123, 9 sqq. 
Cpolis a Romanis recuperatur 18, 
1 sqq. a Latinis quamdiu oc- 


cupata fuerit 19, 7. obsidetur 
a Baiazete 83, 4 sqq. ab Amu- 
a Mehe- 


rate II 9o, 14 sqq. 
mete II 234, 18. 236, 15sqq. a 
quot viris defensa fuerit 240, 
17. ἃ multis familiis deseri- 
tur241,13. a Constantino ma- 
gno deiparae consecrata 276, 1. 
a Turcis expugnata diripitur 388, 
? Mq. 

Constantinus Monomachus 
313, 41. 


imp. 


35 


546 


Constantinus Pogonatus imp. 313, 
Lt. 

Iacobi Contarini Veneti statio ad 
Cpolim defendendam 253, 5. 
vitam pecunia redimit 293, 14. 

Contoscalii regio Cpolitana 253, 2. 

coranis libri et capita recensita 


297, 10. 
Corcyra insula pestilentia vexata 


10, 7. 

Cond ab Tohanne Cantacuzeno 
administrata 200, 20. cf. 201, 2. 
a Mehemete 1I expugnata 387, 

^3 sqq. caput Peloponnesi ib. 
20 sqq. a Venetis frustra ten- 
tata 415, 5 sqq. 

Corone oppidum Peloponnesi 83, 
11. 408, 4. 

Cosmae dictum 313, 8. 

Cosmaena oppidum 407, 17. 

Cotzinus oppidum 447, 24. 

Creta ab Apochape Saraceno oc- 
cupatur 98, 19 844. 101, 6sqq. 
una e septem magnis insulis 
101,5. eius natura 101,11 sqq. 
102, 17. in partes tres divisa 
102, 12 8544. «4 Romanis recu- 

| peratur 105, 6sqq. 106, 7. Bo- 
nifacio Montisferratensi a La- 
tinis data 107, 12. ab hoc Ve- 
netis venditur ib. 13 sqq. tri- 
bus navibus Cpolim obsessam 
adiuvat 238, 13. 

Cretenses primi ex equis pugnasse 
feruntur 102, 17 sqq.  Cpolim 
strenue defendunt 287, 20. 

Critopulus medicus 417, ar. 

Crocontelus ad Mahometem II de- 
ficit 207, 7 sqq. 

Crua Albanitarum urbs 425, 16. 

Cula oppidum Peloponnesi 200, :3. 

Cusarus avus Mohametis prophe- 
tae 295, 2. 

Cutulum locus r12, 1. 

Cyclades a Saracenis Cretensibus 
yexatae 102, 21 sqq. 

Cydonenses pars Cretae 102, 12 
sqq. 

Cydonia a Saracenorum ditione 
servata roi, 3sq. a Minoe con- 
dita ib. 13 sqq. eius situs 102, 
7. Quabus navibus Cpolim ob- 
sessam adiuvat 238, 14. 

Cydonides v. Tzamplaco. 


INDEX 


Cynegesius regio Cpolis 451, 16. 

Cyparissia oppidum Peloponnesi 
159, 15. 

Cyrus Mehemeti II tributaria 94, 
16. sqq. 

Dabalus princeps Peloponnesi t07, 
1 86. 

ἤτω Dadulus quantam par- 
tem imperii Romani acceperit 
106, 18 sqq. 

Damianus, comes stabuli, a Mi- 
chaele balbo imp. in Cretam 
missus proelio occumbit 100, 6 


sqq. 

Daulia olim Delphi 315, 1: 

Decanales, classis Venetae prae- 
fectus, Aenum capit 447, 10 sqq. 
Bostitzam  instaurat ib. 12 sq. 
propter amissam Euboeam vin- 
ctus Venetias miltitur 448, 4 
sqq. 22 sqq. 

Delatzioles Romanus Florentinus 
princeps Atheniensium et 'The- 
banorum 107, 2 sqq. 

Delphi nunc Daulia 31:7, t. 

Demires, Scytharum rex, a Díno 
et aliis "Turcis invitatus Baia- 
zetem bello adoritur 64, 17 sqq. 
83, 15 sqq. eundem cum aliis 
multis capit 67, 6 sqq. 84, 12 
sqq. cavea ferrea inclusum mox 
occidit 84, 15 sqq. 

Derca oppidum ad Pontum Euxi- 
num 194, 8. 

Diaseistum Constantino despotae 
a 'Theodoro fratre donatum 
13 1, ἡ. 

Didymotichum ab Andronico Pa- 
laeologo occupatum 34, 7. sqq. 

Aloysius Diedus Venetus connu- 
bium inter Constantinum despo- 
tam et Franciscum Fuscarim Ve- 
netorum ducem conciliare stu- 
det 324,3. Cpoli succurrendum 
censet ib. 19 sqq. 

Dinus, ameras Amastris, a Baia- 
zete regno exutus 85, 7. 8 6- 
miris auxilium implorat 83, 18 
sqq. 

Dionysius hieromonachus, metro- 
polita Sardensis, ad Constan- 
tinum et Theodorum despotas 
bellantes legatus 162, 12. : 

Dioscori haeresis 415, 12. 


Tr eC PENNE RN n 


HISTCRICUS. 


Georgius. Disypatus ad Conslan- 
tiunm et ''heodorum despotas 
bellantes ab imperatore bis le- 
gatus 162, 12. 20. 

Hilario Doria Cpoli profugus 118, 
9 sqq. 

Dorienses pars Cretae 102, 12 sqq. 

Dorotheus pater spiritualis Phrant- 
zae familiaris 411, 22 sqq. mo- 
ritur 424, 7 sq. 

Drachium Constantino despotae a 
Theodoro fratre donatum 131, 4. 

Constantinus Dragases Manuelis lI 
socer futurus 57, 8 sqq. 58, 7 
sqq. 

duplex columna apud Cpolim 240, 
10. 

Dyrrhachium 407, 3. 

elementorum natura 380, 18 sqq. 
38:1, 16 sqq. 

Ephesus Sasani data 77, 16 sqq. 

Ephraim Iberus terra marique cir- 
cumvagatus 207, 13 sqq. 

Epidaurus Illyrici 413, 8. 

Epidaurus Peloponnesi 104, 4. 

Epirotae subiecti Andronico III 
38, 13. Amurati II 9i, 8. 

Ertogrules, Gui f., Othmanidarum 
auctor 68, 15 sq. 72, 1. eius 
origo 69, 1 sqq. 21, 21sqq. bel- 
lica virtute insignis 74 , 8 sqq. 
eius somnium memorabile 74, 
14 sqq. Cyclades regionesque 
alias bello vexat 76, 6 sqq. 

Eteocretes pars Cretae 102, 12 sqq. 

Ethribus mons Arabiae 295, 10. 

Euboea, Genuensibus a Latinis da- 
ta, mox ab illis Venetis traditur 
107, 15 sqq. a Turcis expu- 
gnatur 447, τὸ sqq. 

Iohannes Sophianus Eudaemo Con- 
slantini despotae minister 200, 
22.. de conciliando connubio in 
Serviam legatus222,4. domini 
parum studiosus 390, 18. 

Eudocia despoena prius Turcae 

: nupta 215, 8. 

Eugenia Cateliutzae f. moritur 191, 
17- 

Eugeniae martyris sepulcrum Ro- 
mae 449,.5:. 

Eugenius papa ad Iohannem VI 
legatum mittit 163, 7. quomo- 
do eum ad concilium Florenti- 


"47 


num  proficiscentem — exceperit 
185, 12 8qq. 

Euthymii patriarchae mors 108, 20. 

Eutychii haeresis 445, 12. 

Ferrara 187, 18 sqq. 

Ferrarensis marchio 185, 15. 
Florentinum concilium de eccle. 
siis conciliandis 176, 19 sqq. 
Franciscus Toledus Constantini XI 
imp. cognatus 356, 1. eius ge- 
nus ib. fortiter pugnat 286, 14. 

Leo Francopulus Nicolai Melis- 
seni procurator 134,5 sqq. filius 
sororis Nicephori Melisseni pro- 
tostratoris 195, 19.  Cpolim ve- 
nit ib. 

Nicolaus Francopulus protostrator 
ab Iohanne VI ad. Amuratem II 
legatus 155, 14. Thomam de- 
spotam adversus Demetrium ad- 
iuvat 390, 17. 


Frangulinum castellum Italiae 
185, 4. 

fulgurum natura et origo 38o, 6 
sqq. 

fulminum natura et origo 380, 22 
sqq. 


Franciscus Fuscaris, Venetorum 
dux, Constantino XI propter re— 
pudiatum connubium inimicus 
323, 20 sqq. Cpoli succurrere 
recusat 324, 19. 

Gabatha urbs terminus imperii 
Umari 303, 8. 

Galata regio Naupacto adiacens 

44, τή. 

Galata oppidum ἃ Charate pasia 
obsessum 235, 20. prope id 
collis S. Theodori 259, 5. eius 
incolae Turcarum Cpolim obsi- 
dentium socii ib. 11 sqq. 255, 
18. a Turcis parum servantur 
259, 21. Constantino XI belli 
adversus Turcas suscipiendi au- 
ctores 293, 2. a Mehemete mul- 
tantur ib. 17. ab imperatore 
sibi commissam pecuniam in- 
tervertunt 328, 1 sqq. 

Galicus fl. 517, 7. 

Gani montes 25, 13. 

Gardica perfide habita a Mehe- 
meteIl 405, 21 sqq. 

Gastitza Constantino despotae a 
Theodoro fratre donata 131, 4. 


548 


Germanüs patriarcha 22, 20 sqq. 

Johannes Germanus Turcarum cu- 
niculos evertit 214, 5 sqq. eius 
statio ad Cpolim defendendam 
254, 1I. 

Genitzae oppidum 524, 1o sqq. - 

Gennadius patriarcha prius Geor- 
gius Scholarius appellatus 305, 
1. aMehemete lI rite institui- 
tur306, 11 844. sedem ex apo- 
stolorum templo in momasterium 
beatissimae — virginis transfert 
307, 3. 15 sqq. literas de se- 
curitate a Mehemetell accipit 
308,11 sqq. a Mehemete II in 
honore habitus 95, 17. 

Genuenses Euboeam nacti, mox 
eam Venetis tradunt 107, 5 sqq. 

S. Georgius oppidum Peloponnesi 
389, 21. 

Georgius martyr captivorum libe- 
rator 144, 16. 

Georgius Bulcus Serviorum prin- 
ceps 202, 15. ἃ Mehemete 1I 
invitatur ad pacem sibi cum 
Hungaris conciliandam 323, 15. 
ipsius et uxoris mors 386,6 sqq. 
eius liberi ad Mehemetem II se 
conferunt ib. 9. 

Georgius Mepen Iberorum rex 207, 
1. filiam Constantino collocat 
217, 8 sqq. 

Gerasimus patriarcha factus, mox 

: solium Isaiae concedere cogitur 
32, 3 sqq. 

Giacup- pasias a Baiazete missus 
Peloponnesum populatur 62, 19. 
83, 7 sqq. 

Tohannes Glycys patriarcha factus, 
mox munus deprecatur 32, 2. 
Gortyna a Saracenorum ditione 
servata 101, 3 sqq. ἃ Minoe 
condita ib. 13 sqq. eius situs 

et munitio 102, 2 sqq. 

Gotthia oppidum 203, 5. 

Graecorum fides ἃ Romanorum 
accusationibus vindicata 310, 6 


Grihitis Palaeologus Salmenico 
praefectus 409, 15 sqq. 

Gregorius pater spiritualis Iohan- 
nis VI 187, 21 sqq. 

Gregorius patriarcha Cpoli profu- 
gus 217, 5. 


INDEX 


Grempene oppidum Peloponnesi 
1335, 6. ! 


Petri Guliani Catelanorum consu- ' 


lis ad Cpolim defendendam sta- 
tio 252, 22. n 

Hebraica Tripe oppidum 200, 13. 

Hellas ab Amurate ἢ! occupata gt, 
10. 

Heracleensis  metropolitae quod 
munus fuerit in creando patri- 
archa Cpolitano 305, 23. — 

Heraclius imp. a Mohamete pro- 
pheta reverenter salutatur 296, 
14 544. o OH 

Hercules Centerionis f. 154, 22. 
Censtantini despotae affinis 148, 
11. e custodia elabitur 384, 8 
sqq. 

Hermetianus 415, 4. — 

Hexamilium ad Cpolim 237, 11- 
Isthmi v. Isthmus. 

Hieronymi Liguris statio ad de- 
fendendam Cpolim 254, 13. 
Hierotheus, pater spiritualis, 
Phrantzae familiaris, moritur 

450, 18 sqq. 

historia quibus e fontibus haurien- 
da 4, 20 sqq. 

historicorum munus 4, 20 sqq. 

Georgius Hizaulus Cpoli profu- 
gus 118, 2 sqq. 

Homobrydum, Serviae oppidum, a 
Mehemete II capitur 384, 11. 

Honorii papae haeresis 445, 18. 

Hungari devicti a Baiazete 82, 13 
sq. ab Amurate Il 9o, 21 sqq. 
91, 4 sqq. ab eodem ad Var- 


nam profligati 91, 15 sqq. 197, 


20. pacem sibi cum Mehemete 
Il, nisi is Cpolim non lacessat, 
esse nolunt 326, 9. cf. 3233, 10 


sqq. : 

Antonius Hyalinas Cretensis pa- 
tronus navis 196, 15. 

Hydrus a Mehemete occupata 95, 
TAS 

Hypsomathia regio Cpolis 253, 4. 

Andronicus lagrus ad Amuratem II 
legatus 179, 20. 

Manuel lagrus Palaeologus Con- 
stantinum despotam imperato- 
rem coronat 205, 15. 

Marcus lIagrus Palaeologus proto- 
vestiarius Phrantzae ad Ámura- 


HISTORICUS. 


ratem If legato adiunctus adver- 
satur 153,4 sqq. magnus stra- 
topedarcha et ad papam lega- 
Aus 156, 13 sqq. 

Jancus Hungarorum dux prudentia 
insignis 198, 12, Cpoli opem la- 
turus existimatur 263,21.  Me- 
sembria donatus, ut. Cpoli opi- 
tuletur 327,12.  Mehemetem 1I 
ex Albania repellit 385, 22 sqq. 
eius mors 386, 5 sq. 

Iannitza oppidum Peloponnesi 
133, 5. 

iannitzari ab Amurate ll honori- 
bus aucti 92, 2 sqq. 

Iberorum rex Georgius Mepen 
205,1. eorum in iungendis con- 
nubiis mos 217,13. una navi Cpo- 
lim obsessam adiuvant 238, 12. 

Ibraem- pasias Amurati I1. primus 
a consiliis 153, 12. 

Ibrahim tzelepes, Mehemetis II 
primarius praefectus | stabuli, 
Phrantzae coniugem e captivi- 
tate dimittit 384, 20. 

Iconium 459, 4. 

lessai, Baiazetis f., aliquantisper 
regno potitus a Musulmano fra- 
ire strangulatur 86, 8 sqq. 

ignis Graecus 244, 7. 245, 20. 248, 
12. 252, 15 sq. 

Illycii Andronico III subiecti 38,13. 

lnmbrus Demetrio despotae a Me- 
hemete lI donata 413,22 sqq. a 
"Turcis oceapatur 448, 6 sq. 

imperatoris in creando patriarcha 
partes 305, 3 sqq. 

inscriptio in Isthmo reperta 108, 
12 sqq. 

S. Iohannes oppidum Peloponnesi 
159, 14. 

S. lohannis baptistae societas pro- 
vinciam Spartae emtam tenere 
nequit G3, 10 sqq. 

S. Iohannes evangelista quibus 
scripserit evangelium 356, 2. 
Iohannes Dalmata fortitudine con 

spicuus 286, 21. 

Iohannes Sozopolitanus patriarcha 
factus 31, 9. mox munere se 
abdicat ib. 14. 

Iohannina oppidum Peloponnesi 
143,8: 

Johannina ab Amurate IL occupata 


549 


91, 10. a Sinane beglerbego ex- 
pugnata 157. 1. 

Iosephus magister monasterii Char- 
sianitae 110,8 sqq. testamenti 
ManuelisII curator 124,20. 

Iosephus patriarcha Germani suc- 
cessor 23, 4 

Iosephus, metropolita. Ephesius, 
post mortem Euthymii patriar- 
cha 1:08, 20 sqq. Florentinae 
synodo interest 176, 19sqq. qui- 
bus honoribus. inltalia ornatus 
Sit 187, 1. 189, 10. 190, 15. 
Florentiae moritur 192, 5. 

Iosuphus, Baiazetis f., Christianus 
fit 65, 13. 86, 5 sqq. 

Irene Lombarda Andronici II. uxor 
altera27, 3sqq. liberorum ni- 
mis studiosa ib. 13sqq.  Theo- 
dorum filium in Lombardiam 
missum marchionem constituit 
ib. 17 sqq. 

]rene Alemanna Andronici III uxor 
39, ^4. 

Irene despoena moritur 210, 15. 

Isaias patriarcha 32, 5 sqq. 

Isidorus hieromonachus, post me- 
tropolita Atheniensis 203, 8. 

Jsmael ameras Sinopensis Mehe- 
meli I vectigalis 89, 12. 

Ismaelis historia et posteri 317, 

14 sqq. 

Ismaelitarum nomen unde trahant 
Saraceni 303, 19. 

Isthnus a quibus communitus 
fuerit 96, 8sqq. 107, 19. eius 
latitudo et longitudo 108, 1 sqq. 
115qq. ἃ Turachane expugna- 
tur 117.23. ἃ Constantino de- 
spota munitur 196, 20. 201, I t. 
202, 11. ἃ Mehemete II ever- 
sus 202, 19. 

Italorum haeresis de processione S. 
spiritus 446, 17. 

home, nunc Messene, urbs mu- 
nitissima 132, 10. 133, 7. 

Iustinianus I in inscriptione qua- 
dam commemoratus 108, 12 sqq. 

Iohannes lustinianus, Ligusticis 
navibus praefectus, rei militaris 
peritissimus 241, 18.  cohorti 
militum a Constantino XI prae- 
ficitarib.21:. strenuus 246, 10. 
263, 9g. eius statio ad Cpolim 


550 


tuendam 253, 23. cum Notara 
dissidens 262, 10 sqq.  placa- 
tur a Constantino XI 265, 2. 
vulneratus animum abiicit 283, 
17. eius mors 284, 14. 

Ladislaus Hungarorum rex ab Amu- 
rate ΠῚ bis victus 90, 21 sqq. 9t, 
4. ad Vamrnam profligatus ib. 
15 sqq. 197,20 sqq. occiditur 
a Chamuza 1:99, 12. 

lampadarii quae partes fuerint in 
creando patriarcha 305, 19. 

Langada 492, 18. 

Alexius Lascaris Philantrhopenus v. 
Philanthropenus. 

Andronicus Lascaris Pediates a 
Constantino despota ad Patren- 
ses legatus 135, 9. 136, 2. ὁ 

Iohannes Lascaris "Theodori II f. 
12, 15 sqq. excaecatus a Michaele 
Palaeologo 20, 7 544. humane 
habitus ab AndronicoTI 26,1 sqq. 

Matthaeus Lascaris ad Amuratem 
11 legatus in carcerem ab eo 
coniicitur 116, 12 sqq.  dimit- 
titur 118, 11 sqq. 

'"'heodorus LascarisI, Alexii ^n- 
geli gener, Andronicum Palaeo- 
logum magnum domesticum ereat 
6, 15 sqq. 

Theodorus Lascaris II Michaelem 
Palaeologum in quaestionem vo- 
cari iubet 9, 13 sqq. MNicaeae 
praeficit 10, 4 sqq. praeceps et 
vehemens ib. 19 sqq. Michae- 
lem Palaeologum e "Turcis re- 
vocatum honoribus ornat 11,15 

| sqq. eius mors 12, 11 564. 

Latini quamdiu Cpolim tenuerint 
19, 5 sqq. Romanos lacessunt 
3o, 2 sqq. Graecorum fidem 
accusant 31:0, 6 sqq. 311, 18. 
"Thessalonicam occupatam, te- 

. nent 487, 6. 491, 1 sqq. 

Aloysius Lauredanus praefectus 
classis Venetae 197, 5. — Cpoli 
succurrendum censet 324, 19 sqq. 
Isthmum munire conatur 414, 
24 sqq. Lesbum frustra tentat 
415, 14 sqq. 

Iacobus Lauredanus, Petri f., Aloy- 
sii consobrinus, classis Venetae 
praefectus 457, 10. sqq. 

Lazarus, Serviorum princeps, ab 


INDEX 


Amuratel devletus 8o, 215qq. 

dolo eum necat 81, 6 sqq. 
Lazarus, Georgii f., Serviorum 

princeps, Helenam Palaeologam 


uxorem ducit et despota fit 205, 


13. moritur 386, 15. 

Lazarus 'Thomae despotae magnus 
primicerius 388, 10. 

Lemnus a Catelanorum rege ex- 
petita 327, 20. Demetrio de- 
spotae a Mehemete Il! donata 
413, 22 sqq. a Venetis oceu- 
patur 415, 9 sqq. a Turcis ex- 
pugnatur 447, 21 sqq. 

Leo ÀArmenius imp. ab Umaro mi- 
nore ignominiose habitus 303,13. 

Basilii Leonis turris Cpoli 287, 19. 

Leonardus princeps Maurae 429,12. 

Leonardi Liguris statio ad Cpolim 
defendendam 254, 13. 

Leonidas oppidum Laconicae 159, 
τή. 

Demetrius Leontaris Mehemeti I 
cum aliis obviam missus 111, 19 
sq. solus cum eo sermonem 
confert 112, 2. iterum ad eun- 
dum missus ib, 18 sqq. eius 
mortem imperatori nuntiat 113, 
5 sqq. 21 sqq. 

Leontarium oppidum Peloponnesi 
236, 1. 390, 22. ἃ Mehemete 
1 expugnatur 405, 18 sqq. 

Lesbus Mehemeti ΠΕ subiecta 94, 
14 sqq. a Venetis frustra ten- 
tata 415, 14 sq. eius princeps 
Cateliutzes 191, 18. 192, 19 sqq. 

Leuctrum Mainae olim Taenarum, 
urbs munitissima, imperatori 
traditum 17, 1:1. Constantino 
despotae a Theodoro fratre do- 
natum 131,1. olim Cetaria ib. 
a Thoma despota expugnatur 
391, 2 sqq. 

Libya cives imperii coelestis nu- 
triens 313, 5. . 

Ligudista oppidum Peloponnesi 
133, 9. 

Ligures tribus navibus Cpoli ob- 
sessae opitulantur 238, 11. cum 
aliis tribus navibus per medios 
hostes in portum penetrant 247, 
19. cum Venetis dissident 258, 
10. ad virtutem excitantur a 
Constantino XI 277, 22. 


"-— n 


HISTORICUS. 


Listraena oppidum 409, 14. 

Petrus Lordan classis Venetae dux 
89, 15 sqq. 

Nicephorus Lucanes Mehemeti II 
Corinthum tradit 387 , 11 sqq. 


"Thomam | despotam ad bellum. 


Demetrio fratri inferendum in- 
citat 389, 1 sqq. eius mors 407, 
23 sqq 

$. Lucas quibus scripserit evange- 
lium 355, 24. 

Lycus 462, 5. 

Lupadium 2841, 21. 

Lychnitarum gens 276, 17. 

Macarius Manuelis 11 pater spiri- 
tualis 124, 18 sq. — protosyn- 
celus et Macra cognominatus 
156, 15. ad Martinum papam 
legatus ib. eius mors et lau- 
des 157, 7. 

Mocedonii haeresis 444, 23. 

Macrobii 208, 5. 

Maédes ameras a Baiazete victus 
82, 10. 

Magnesia Sasani data 75, 16 sqq. 

magni domestici in patriarcha cre- 
ando partes 305, 17. 

Mahomet rasul 465, 55. 

Mahumetus Amorii f. 72, t1 sqq. 
ab aulicis dolo interfectus 73, 


1! 864. 

Pandulphus Malatesta metropolita 
Patram ἃ potestate Constantini 
despotae vindicare conatur 151, 
3 sqq. 

Malea 1:04, 4. 13. 

Paulus Mamonas | Monembasiae 
praefectus 55, 9 sqq. 

Gregorius Mamonas v. Palaeolo- 
gus. 

Mane oppidum 133, 6. 391, 4. 

Manfredus, Siculorum rex, Mi- 
chaelis Aetoli socius 15, 3 sqq. 

Mantinea 1:22, 7. 133, 5. 388, 5. 

Manuel, Manuelis II frater nothus, 
Mosem, Baiazetis filium, vincit 
85, 8 sqq. 

Manuelis Liguris statio ad Cpolim 
defendendam 253, 5. 

Manuel Melachrenus ad Amuratem 
1 legatus (18, 13. 

Marathium oppidum 407, 18. 

S. Marcus quibus scripserit evan- 
gelium 355, 21. 


554 


Marcus, Bulgarorum princeps, An- 
dronici despotae socer 54, 11. 
Marcus canonicus Patrensis 137, 
12. ab Eugenio papa ad lo- 

hannem VI legatus 163, 6. 

Marcus — episcopus | Corinthius 
Phrantzae familiaris 197, 9. 

Maria, despoena Trapezuntia, mo- 
ritur 191, 15 sqq. : 

Maro, Amuratis II noverca, pacem 
inter ipsum et Romanos conci- 
liat 9o, 19. 

Martinus, Chii insulae procura- 
tor, ab Andronico HII captus 38, 
3 sqq. 

Martinus papa 156, 15. 

S. Mattbaeus quibus scripserit 
evangelium 355, 19. 

Matthaeus hieromonachus et ma- 
gnus protosyncelus Xenum He- 
braeum redarguit 172, 9. 

S. Maura 155, 6. 429, 13. prope 
eam insulae 155, 6. 

Mauricius imp. quo beneficio orna- 
verit Monembasiotas 398, 15 sqq. 

Maurusia 276, 19. 

Mehemetes I, Baiazetis f. natu 
minimus, etiam Cyritzes appel- 
latus 65, 12 sq. 66, 6. cf. 87, 
22 sqq. 90, 9. ἃ Caramano 
aliisque principibus adiutus Mo- 
sem fratrem vincit 88, 5 sqq. 
quousque regni fines protulerit 
89, 3sqq. cum Venetis pacem 
componit ib. 15. — Manueli 1 
amicus ib 20 sqq. sedem re- 
giam Adrianopolim transfert 9o, 
2. mores eius ib. 4 sqq. Ma- 
nueli II suspiciosus 111, 6 sqq. 
ab eo quomodo deceptus sit ib. 
19 sqq. 112, 17 sqq. eius mors 
115, 3 sqq. 

Mehemetes Il, Amuratis II f£., pa- 
tre superstite regnuni accipit 92, 
16 sq. vezires sibi adversantes 
graviter multat ib. 18 sqq. eius 
ingenium et doctrina 93, 8 sqq. 
95, 13 sqq. Caramanum Alis- 
surium | opprimit. 93, 16 sqq. 

, post. Cpolim expugnatam quas 
regiones in potestatem redege- 
rit ib. o: sqq. a Rhodo insula 
classe Itala repulsus 94, 10 54. 
adversus Italos expeditionem fa- 


552 


cit ib. 22 MIT eiüs mors 95, 
6 sq. Gennadium patriarcham 
maguo in honore habet ib. 17 
sq. eius adversus Christianos 
minae 211, 18 sqq.  Cpolis op- 
pugnandae consilium capit 233, 
1. Asomatum communit ib, 9. 
234, 11. Cpolim adoritur ib. 18. 
Turachanem in Peloponnesum 
mittit 335, 1. Adrianopolim re- 
dit 334, 21. urbem obsidere 
instituit 936, 15 sqq. eius co- 
piae navales ad oppugnandam 
Cpolim 2337, 21. 539, 23. 240, 12. 
terrestres 240, 15. propter suo- 
rum ignaviam stomachans 249, 
6 sqq. praefectum classis bonis et 
dignitate exuit 250, 7. quo stra- 
tegemate naves in portum Cpo- 
litanum deduxerit 251, 4. eum 
ponte iungit 252, t. crudelis 
in hostes captos 258, 3. por- 
tento quodam terretur 264, 4 
sqq. 265, 3. milites cohortatur 
269, 11 sqq. Cpoli potitur 
288, 17. Notaram aliosque oc- 
cidit 291, 14 sqq. patriarcham 
a Cpolitanis creari iubet 304, 20. 
et rite instituit 305,3sqq. 306, 
11.  Cpolim incolis frequentat 
308, 1 344. patriarchae literas 
regias de securitate dat ib. 11. 
Serviorum principem ad pacem 
sibi cum Hungaris conciliandam 
invitat 323, 10. ἃ Serviis ad- 
iutus in oppugnanda Cpoli 325, 
22sqq. Phrantzae filium iugu- 
lat 383, 16sqq. Homobrydum 
eL Athenas capit 384, 11 sqq. 
385, 21 sq. ex Albania repel- 
litur ib. 22. quaedam Servio- 
rum loca occupat 386, 16 sqq. 
Peloponnesum invadit 387,2 sqq. 
quae loca a Thoma despota ac- 
ceperit 388, 4 sqq. Amarem in 
Peloponneso relinquit ib.1: t sqq. 
Demetrii despotae filiam uxorem 
expetit ib. 16sqq. Demetrium 
et "Thomam despotas bello ad- 
ortus 395, 3 sqq. | Demetrium 
sibi conciliat eiusque filiam uxo- 
rem ducit 395, i1 sqq. eius 
erga Castritzenses perfidia 405, 
11: sqq. eius in Peloponneso 


INDEX 


res gestae 407, 4 eqq. 408, 23 
sqq. Ralem a Thoma despota 
ad se legatum «captivum deti- 
net 410, 15qq. ad Pontum Eu- 
xinum quae loca expugnarit413, 
13 sqq. — Albanitarum ducem 
Scantarinum vincit 425, 12 sqq. 
Lemno, hubro et Euboea poti- 
tur 447, 19s5q4. 448, 6 sq. Zu- 
chasanem vincit 449, 23 sqq. 
Capham occupat 45:1, 1.  ad- 
versus Blachos minus prospere 
res gerit 451, 4. Naupactum et 
5. Mauram capere frustra co- 
natur 452, 16 sqq. 

Mehemetes beglerbegus a Mehe- 
mete ll Serviam expugnare iu- 
betur 386, 16 sqq. — Buchalas 
affines servat 406, 5 sqq. 

Mele oppidum 131, 4. 

Melec Azatinis sultani f. 72, Τὰ 
sqq. ab aulicis dolo interfectus 
73, 1. 8qq- 

MeligumoppidumLaconicae 159,14. 

Melisseni 
Alexius Caesar Strategopulus 
Aetolos et Epirotas vincit :«7, 
17 sqq. cf. 17, 1 sqq. Cpolim 
recuperat 18, 1 sqq. eius ho- 
nores 19, 15sqq. unde strate- 
gopulus cognominatus 133, τ. 
Gregorius hieromonachus ad fra- 
tres despotas bellantes legatus 


162, 16. patriarcha Cpolitanus. 


200, 5. 

Leo, Nicephori Melissurgi con- 
sobrinus 159, 6. 

Leo sebastocrator, Nicephori 
magni protostratoris pater 132, 9. 
Maria, Antonii Comneni uxor 
159, 5. 

Michael Strategopulus in vin- 
cula datus ab Andronico II 26, 
18 sqq. 

Nicephorus Caesar Melissenus 
1325..9: 


Nicephori, magni protostratoris, 
cognomine Melissurgi, genust32, 


3 sqq. mors intempestiva ib. 
12. filius ib. 18. 

Nicolaus Nicephori f., Theodori 
despotae pupillus 132, 18 sqq. 
uxor ei destinata filia Phrant- 
zae 225,9. 'eius hereditas 385, 


——————ÁÉÓsmá 9€ 


CMT JEN WHERE 


HISTORICUS. 


13. male habitus a "Thoma et 
Demetrio despotis 395, 7 sqq. 
Corcyram abit 408, 11 sqq. 18 
sqq. in Cretam profectus presby- 
ter. fit 412, 15 sqq. 

Melitene 97, 21. 

Menonus Centerionis f. 154, 223. 

Hieronymi Menoti Veneti statio 
ad defendendam Cpolim 2525, 20. 

Georgius Mepen v. Georgius. 

merachures 'Plurcarum | sermone 
summus praefectus stabuli 309, 
16." ^ 

Mersaita Turcarum patriarcha 465, 
9 sqq. 

Mesembria Constantino despotae 
data 122, 12. lanco Hungaro 
donata 3275, 12 sqq. 

Messene olim lthome 132, 10. 

"MOS 9. 

Methenes ameras a Baiazete vi- 
ctus 82, τὸ. 

Methone 83, τι. 103, 23. 

Metochita, magnus logotheta, ab 
Andronico lII bonis privatus 36, 


8 sqq. 

Metochita Palaeologus magnus lo- 
gotheta 228, 10. 

Metrophanes, metropolita Cyzice- 
nus, patriarcha fit 192, 16. 

Michael balbus imp. bellis civili- 
bus distractus 98, 16. Sarace- 
nos Creta prohibere frustra co- 
natur 100, 2 sqq. 101, 6 sqq. 

Michael, Epirotarum et Aetolorum 
princeps, a Michaele Palaeologo 
devictus i7, 1. sqq. 

Michael Caerularius patriarcha 312, 


22. 

Michael-begus ad obsidendam Cpo- 
lim ab Amurate II. missus go, 14. 
19. 344. 

Michaelpais Turcarum dux 458, 23. 

Miltzas, Blachorum dux, cum Baia- 
zele pactionem init 85, 15 sqq. 

Minos Cretensium rex 101, 15 sqq. 

“πήρας 109, 7. 
obdarus, Nizari f., abavus Mo- 
hametis prophetae 294, 22. 

Mochlium 384, 7 sqq. 

"Thomas Mocenicus classis Venetae 
praefectus 448, 22 sqq. 

Mohametis prophetae origo et. vita 
294, 20sqq. quare monachos 


553 


immunes esse voluerit 295, 4. 
Ileraclio imp. cum donis obvius 
ib. i4. eius scripta 297, 10. 
3oo, 13.  moribundus Abuba- 
carem in locum suum evehit 
ib. 21. eius doctrina refutata 
333, 15 sqq. eius iter prodi- 
giosum 359, 9 sqq. 

Moldoblachi ab Amurate II. vexati 
9!, 1 sqq. 

Molybatina 411, 13. 

monasteria 
Charsianitae 110, 8. 124, 20. 
Chorae Christi salvatoris 36, 10. 
Chortaitae 503,5. 520, 11sqq. 
Clerenae 141, 5. Christi sal- 
vatoris 154, 14. Eliae 411, 15. 
Georgii martyris 144, 21 sq. 
Jasonis et Sosipatri 412, 1 sqq. 
Iohannis baptistae 307, 18 sqq. 


520, 13. Libis 141, 18. Mar- 
thae ib. 192, 1.  Pantocratoris 
120, 10. 122, 10. Peribleptae 


113, 19 sqq.  Sosandrium 13, 
4 sqq. Theodorae 140, 1. Xan- 
thopulorum 124, 19. 

Monembasia, urbs munitissima , 
imperatori a principe Pelopon- 
nesi tradita 17, 10. metropolis 
25,16. aMamona administrata 
109, 12. eius episcopus Theo- 
dosius 190, 19. à Mehemete 
ΤΠ expugnari nequit 396, 8sqq. 
a Thoma despota papae tradi- 
tur 397, 6. incolae beneficiis 
imperatoriis ornatissimi ib. 9 sqq. 
a Venetis occupatur 415,6 sqq. 

Mons niger 41:0, 15. 

Montisferratensis marchio 27,5 sqq. 

Morea Hexamilio a Manuele II mu- 
nita 96, 7 sqq. 

Moses tzelepes ab AmuratelI pa- 
tre ad provincias occidentales 
administrandas relictus 49, 223 
sqq. cum Andronico despota 
seditionem molitus 5o, 6 sqq. 
morie multatur 51, 9 sqq. 

Moses Baiazetis f. , a Demire ca- 
ptus 66, 6 sqq. 86, 5 sq. di- 
missus regno potitur 86, 17 564. 
a Mehemete fratre victus perit 
875, 22 sqq. 

Mothone olim Pidasus 392, 21. 

Murat Pei 460, 15. 


554 


Mustaphas, Balazetis f. nolhus, 
ab Amutatis insidiis defensus 
ab lohanne Vl :09, 1 sqq. post 
Mehemetis 1. mortem ab eodem 
Saracenorum in occidente prin- 
ceps constitutus 114, 544. Ro- 
manis Calliopolim dedit ib. 11 
sq. Baiazetem beglerbegum vin- 
cit 115, 11 sqq. ab Amurate 
victus occidit 116, 1 sqq. 

Mustaphopulus, Amuratis II frater, 
Cpoli effrenatus 117, 5 sqq. a 
fratre occiditur ib. 19 sqq. 

Musulmanus, Baiazetis f., imperio 
potitar 86, 13 sqq. victus a 
Mose fratre occidit ib. 15 sqq. 

Georgius Muzalo procurator im- 
perii 12, 11 sqq. tutor Iohan- 
uis Lascaris ib. 20 sqq. truci- 
datur ib. 2r. 

Mysi cum Romanis connubio prin- 
cipum iuncti 39, 15 sqq. 

Mysia superior Amurati 1 vecti- 
galis 91, 20 sq. 

Naupactus 150, 14. eius praefe- 
ctus Bicardus Marcellus 151, 16. 
regio vicina Galata appellatur 

— d 14 84. 

Nauplium 407, 4. 

Neocaesarea 69, 2. 

Neocastrum 133, 7. 

Neophytus hieromonachus 225, 2. 

Nepho, episcopus Cyzicenus, pa- 
triarcha factus, mox loco move- 
tur 31, 20. sq. 

WNesis 133, 6. 

Nestorii haeresis 445, 5. 

Netarium τοί; 4. 

Nicaea Michaeli Palaeologo ad- 
ministranda data το, 6 sq. se- 
des imperii Romanorum 15, 18 
sqq. a Turcis expugnatur 36, 
13 sqq. 79, 8. 

Nicetas patricius, cognomento Ori- 
phas, quo strategemate Sarace- 
nos vicerit 96, 18 sqq. 103, τά 
sqq. 251, 19. rei militaris pe- 
ritissimus 103, 17. 

Nicolaus Choniates protosebastus 
ad Amuratem II legatus 155, 14. 

Nicomedia Orchani subiecta 38, 
11. 79, 9: 

Nicopolis victoria Daiazetis nobi- 
lis 59, 11 sqq. 


INDEX 


Nili fontes et natura 208, 15. 
Nizarus, e posteris Cedar, Moha- 
metis prophetae atayvus 294, 22. 
Lucas Notaras ad Amuratem II le- 
gatus 118, 13. drungarius Con- 
stantinum despotam Lesbuim du- 
cit 193, 14. arrogans 221, 12. 
230, 17 sqq. magnus dux et 
minister 224, 12. cum Phrantze 
agit de munere illi tribuendo 
222, 15 sqq. 229, 4 sqq. eius 
statio ad defendendam Cpolim 
254, 17. cumIustiniano Ligure 
dissidens 262, 10.  placatur a 
Constantino XI 263, Δ. a Me- 
hemetell cum filio quare occi- 
sus sit 291, 14 sqq. 
Olena Mehemeti II se tradit 448,19. 
Orchanes, Bithyniae ameras, Ni- 
caeam et Nicomediam capit 36, 
13 sqq. 38, τι. Andronici HI 
filiam uxorem ducit 39, 19 sqq. 
cf. 42, 3 jr 79, 9344. Cher- 
sonesum 'Phraciae incursat 41i, 
9 sqq. Iohanni V imperium re- 
stituit 42, 4 sqq. regni fines 
quousque protulerit 78, 21 sqq. 
loca in Chersoneso expugnata 
Johanni V reddit 29, 13 sqq. 
quamdiu regnaverit ib. 18 sqq. 
Orchanes ἃ Manuele ΠῚ adversus 
Mosem fratrem adiutus 87, 16 
sqq. a Sabane vezire proditus, 
oculis privatur ib. 19 sqq. 
Origenis haeresis 370,8. 445, 14 sq. 
Othmanes satrapa 'lTurcarum 28, 
5 sq. Romanos premit 35, 3 
sqq. eius origo 69, 1 sqq. 71» 
! sqq-. 77, 1 Sq. EErtogrulis 
filius et successor 27, 3. pro- 
vincias a Turcis occupatas inter 
satrapas partiendas censet 77, 
9 sqq. quae ei regio obtigerit 
78, 2 sq. aliena invadit ib. 3 
sqq. quamdiu regnaverit ib.18 sq. 
Othmanidarum origo 64, 18 sqq. 
Pachomiam 24, 4. 
Palaeocastrum 195, 9. 
Palaeologi 
Alexius ab imperatore Alexio 
Angelo, socero, imperio desti- 
natus, praematura morte occi- 
dit 6, 9 sqq. 


Alexius Examplaco, canaclei 


MET NEUTRON ὙΨΌΣ 


HISTORICUS. 


praefectus,Phrantzae socer191,8. 
Andreas, Thomae despotae f., 
nascitur 236, 8 sqq. ἃ papa 
despota creatur 424, 6 sqq. 
Andronicus a Theodoro Lascari 
imp. magnus domesticus fit 6, 
15. eius filii 7, 1. 

Andronicus II. Michaeli VIII pa- 
tri honestam sepulturam recu- 
sat 24, 9544. ecclesiarum con- 
ciliationem improbat ib. 15 sqq. 
Beccum  patriarchali dignitate 
exuit 25, 9. eiusdem asseclas 
loco movet ib. 17 sqq. erga 
milites liberalis ib. 22 sqq. erga 
lohaunem Lascarim  ofliciosus 
26, 1sqq. eius liberiao7, 1 sqq. 
Rogerium et Pirincerium Tent- 
zam Catellanos belli adversus 
'Turcas socios habet 28, 12 sqq. 
Rogerium occidi iubet 29, 17 sqq. 
rei navalis negligens 32, 14 sqq. 
ab Andronico nepote regno pri- 
vatur 35,6 sqq. quo honore Mo- 
nembasiotas auxerit 399, 1 sqq. 
Andronicus ΠῚ Michaelis f. 
33, 5 sqq. Andronico II avo 
carus ib. 7. Manueli fratri mor- 
tem affert ib. 9 sqq. propterea 
obiurgatus ab avo, seditionem 
movet ib. 22 sqq. urbe poti- 
tur 35, 5 sqq. erga adversarios 
mitis 36, 11 sqq. a Turcis vin- 
citur ib. 13 sqq. Chium insu- 
lam occupat 38,3.  Phocaeen- 
ses vecligales facit ib. 7. quas 
gentes in poteslatem redegerit 
ib. 13. eius ex Anna uxore 
liberi 39, 14 sqq. — Mysorum 
principis socer ib. 17. Iohannem 
Cantacuzenum tutorem filii re- 
linquit ib. 2: sqq. eius mores 
40, 5 sqq. mors ib. rt. — bulla 
aurea Monembasiotis donata399, 
10 sqq. 400, 1 sqq. 
Andronicus despota, Iohannis V 
f., imperio destinatus 47,3 sqq. 
ad administrandam Cpolim re- 
lictus, cum Mose tzelepe sedi- 
Uonem molitur 5o, 4 sqq. ex- 
caecatus in carcerem coniicitur 
51, trosqq. liberatus ib. 23 sqq. 
et iterum urbi praefectus 525, i1. 
pristina consilia recipit ib. 20 


555 


sqq. imperio exclusus 53, 15 
sqq. ἃ Baiazete auxilia acci- 
pit 54, 6 sqq. et regno poti- 
tur 55, 3 sqq. eiectus et'Thes- 
salonicam relegatus ib. 16 sqq. 
56, 14 sqq. eam urbem Vene- 
tis vendit 64 , 12 sqq. 
Andronicus despota Manuelis II 
f. 121, 14. Thessalonicam a 
patre sibi donatam Venetis ven- 
dit et in monasterium se abdit 
122, 2 sqq. eius mors 134, 12. 
Anna Michaelis VIII f. 24, 3. 
33, 5. 

Constantinus Andronici f. 7, 1 sq. 
Constantinus  porphyrogenitus 
Michaelis VIII f. 27, 1. ab An- 
dronico II in vincula datur 26, 
15 sqq. 

Constantinus despota Andro- 
nici II f. 27, 1. ab Andronico HI 
in carcerem coniectus 36, 7 sq. 
Constantinus Manuelis 11 f. 121, 
14. 

Constantinus XI Manuelis II f. 
121, 14. Cpolim gubernat 118, 
7 sqq. Anchialum et Mesem- 
briam a patre accipit 122, 12. 
cum Iohanne VI in Peloponne- 
sum proficiscitur 123, 14 sqq. 
eius praeceptor 125, !9 sqq. 
Caroli principis in Peloponneso 
heres futurus propter Theodo- 
ram uxorem, illius consobrinam 
128, 13. 129, 5 sqq. quae loca 
a Thodoro fratre acceperit 130, 
15 sqq. Nicolai Melisseni pro- 
curator et futurus heres 132,3. 
18 544. Patra potiri conatur 134, 
15sqq. a Phrantze servatur 138, 
10 sqq. pactione cum Patren- 
sibus facta recedit 145, 12 sqq. 
Chalatritzam in ditionem acci- 
pit 148, 6 sqq. de eo oppido 
cum Thoma fratre dissidens ib. 
1 sqq. 149, 1 sqq.  Patram in 
SOLE redigit 156,6. Gla- 
rentzam a Venetis emit ib. 8. 
Cpolim proficiscitur 159,20 sqq. 
160, 15. ab Iohanne VI 'Theo- 
doro imperii heredi praelatus 
16:1, 13 544. in Peloponnesum 
reversus 161, 19 sqq. cum Theo- 
doro despota bellat 162, 7. cum 


56 INDEX 


eodem conciliatus Cpoltm re- 
dit 162, 22. Aecaterinam, Les- 
biorum principis filiam, uxorem 
ducit 192, 19. 193, 14. in Pe- 
loponnesum profectus , spem im- 

erii alit 193, 19 544. Iohanni 

I adversus Demetrium auxilio 
venit 194, 24. a Turcis obsi- 
detur 195, 4. eius uxor mo- 
ritur ib. 7. Selymbria donatur 
ib.13. facta cum 'Theodoro fratre 
possessionum permutatione in 
Peloponnesum redit 196, 3. de 
administrandaPeloponueso quod 
consilium habuerit 200, 21 sqq. 
Isthmum munire instituit 201, 
11. 202, i1. imperator creatur 
204, 15 sqq. Phrantzen in Ibe- 
riam et lT'rapezuntem mittit con- 
ciliandi counubii causa 206,22 
sqq. Amuratis II viduam uxo- 
rem ducere cogitat 213, 2 sqq. 
eius de ducenda uxore cum 
Phrantze colloquium 220, 1 sqq. 
Iberorum regis filiam «ducere 
constituit 222, 7 sqq. eius de 
Phrantzae ofliciis et remunera- 
tione cum ipso et Notara col- 
loquia 223, 1sqq. 227, 7. 228, 
5. Notarae arrogantiam aegre 
fert 230, 16 sqq.  Phrantzen 
magnum logothetam creat 231, 
10 sqq. Mehemeti II. bellum 
paranti antevertendum censet 
233, 18. quomodo navibus usus 
sit ad urbem defendendam 238, 
6 sqq. strenue pugnat et res 
bellicas adornat 246, 21. 255, 
23. 286. 3. quas singulis na- 
vibus stationes tribuerit 255, 20 
sqq. supellectilem sacram in 
numos redigit 256, 8. naves 
hostium incendio delere cona- 
tur 256, 16. Turcas captos oc- 
cidit 258, 6. Venetos et Ligu- 
res dissidentes placat ib. 18. 
erga cives benignus 260, 18. 
eorum convicia patientius fert 
261, 7 sqq. lustinianum Vene- 
tum et Notaram dissidentes con- 
ciliat 263, 2. solennes pompas 
per urbem haberi iubet 251,9 
sqq. milites ad virtutem co- 
hortatur ib. 18. eius cadaver ab 


hostibus repertum 29o, 18 sqq. 
connubium a Francisco Fuscari 


- olim sibi oblatum imperator fa- 


clus repudiat 324, 3 sqq. cum 
papa agit de adiuvanda Cpoli 
325, 3sqq. eius in defendenda 
urbe alacritas laudata 327,4. 
Demetrias Andronici II f. 27, 9. 
Demetrius despota. Manuelis II 
f. 121, 14. Cpoli profugus 118, 
2 sqq. Zoen uxorem ducit 161, 
7 844. cum Iobanne VI conci- 
lio Florentino interest 176, 21. 
Pauli Asanis filiam ducit 193,6 
841. de permutandis possessio- 
nibus Phrantzes a Constantino 
despota ad eum legatus ib. 23. 
imperatorem bello lacessit 194, 
12 sqq. imperium affectat 304, 
8. in Peloponnesum abit 206, 
9. adversus Albanitas seditio- 
808 Amaris ope utitur 383, 7 
844. 11 sqq. ἃ Mehemete fili- 
am in matrimonium rogatur 388, 
16 sqq. a Thoma fratre debel- 
latar 389, 1 sqq. 13 sqq. eius 
loca quaedam obsidet 390, 21. 
a Turcis adiuvatur 393, 15sqq. 
pacem cum fratre compositam 
mox violat 394, 7 sqq. in po- 
testatem Mehemetis II venit con- 
iugemque ei dat filiam 395, 3sqq. 
quae loca ei ad victum donata 
sint a Mehemete II 413, ?2 sqq. 
locis restitutis stipendium acci- 
pit 427, 22 sqq. ipsius et con- 
iugis mors 449, 5 sqq. 
Eudocia Michaelis VIII f. 24.3. 
Georgius 390, 23. 391, 8. Ma- 
nuelis Buchalae socer 406, 16. e 
Turcarum custodia aufugit ib. sq. 
Gregorius Mamonas, Phrantzae 
levir, cum omni familia pesti- 
lentia exstinctus 109, 10 544. 
Helena, Thomae despotae f.; 


. Lazaro, Serviorum principi, nu- 


bit 202, 13. Venetiis eos, qui 
se bonis privarunt, accusatura 
446, 23 sqq. 

Helena regina S. Maurae mo- 
nacha moritur 450, 15 sqq. 
Helena, Phrantzae uxor, Alexii 
Examplaconis f. 191, 7. capta 
primario praefecto stabuli Me- 


οὐς ORT RIPE BR e 


————— M 


HISTORICUS. 


hemetis II venditur 309, 13 sqq. 
a coniuge redemta 384, 18 sqq. 
monacha fit 430, 11. 
Iohannes Andronici f. 5, 1 sqq. 
Iohannes Andronici II. f. 27, 9. 
morte praematura obit ib. vo sq. 
Iohannes V, Andronici ΠῚ f, 
Iohannem Cantacuzenum tuto- 
rem et socerum habet 39, 21 
sqq. ἅν eo iniuste habitus 
áo, 14 sqq. ad Orchanem con- 
git 41, 21 sqq. huius auxi- 
lio imperium recuperat 42, 4 
sqq. —Cantacuzenum a bello 
sibi inferendo epistola dehoitari 
studet ib. 18 sqq. ab Amura- 
tel decipitur 45, 8 sqq. cum 
eodem amicitiam init 46, 22 sqq. 
eius filii 42, 3 sqq. erga Amu- 
ratem officiosus 48, 1 sqq. in 
compescenda satraparum sedi- 
tione eum adiuvat 49, 17 sqq. 
ad regendam Cpolim Androni- 
cum filium relinquit 50, 4 sqq. 
seditiosum puiiire cogitur ab 
Amurate 1 ib. 6 sqq. Latino- 
rum opein frustra implorat 52, 
5 sqq. ab Andronico filio ca- 
pitur 55, 3 sqq. 6. custodia 
elapsus, a Daiazete in imperium 
restituitur ib. 6 sqq. quous- 
que imperaverit 56, 2o sqq. 
lohannes Andronici despotae f. 
54, 5. cum patre aliquantisper 
imperium tenet ib. 8 sq. Daiazeti 
in suspicionem adductus, Cpoliin 
redit 61, 1 sqq. urbi praeficitur 
a Manuele II 62, 1 sqq. 
Iohannes VI Manuelis 11 f. 114, 
10 sqq. 16sqq. 121, i4sqq. Mu- 
staphamab Amuratis insidiis de- 
fendit (09, 1sqq. Sophiam Mon- 
tisferratensem uxorem ducit 110, 
12. Mustapham in occidente 
principem constituit 114,2 sqq. 
16 sqq. in Hungariam profi- 
ciscitur 118, 7 sqq. cum Amu- 
rate II pacem componit ib. r1. 
redit ib. 23 sqq. imperator 
creatus a patre 121, 1. cum 
Sophia uxore divortio facto 122, 
15sqq. Mariam Comnenam du- 
cit 123, 9 sqq. in Peloponne- 
sum profectus ib. 14sqq. a Ca- 


557 


τοῖο loca quaedam accipit 198, 
5sqq. Patram frustra tentat. ib. 
18 sqq. 129, 9.  Cpolim redit 
130, 9g.  Amuratem II 'Thessa- 
lonicam aggredi vetat 155, 14. 
eius ad Martinum papam legati 
156, 13. Thomam fratrem de- 
spotam creat ib. 20. Constan- 
tinum 'Theodoro, fratri ^ ma- 
iori, praefert 16:1, 13 sqq. eos 
bellantes conciliat 1625, 12. eius 
cum Xeno Hebraeo disputatio 
163, ει 8544. Florentinae synodo 
de conciliandis ecclesiis interest 
176, 13 sqq. quomodo exceptus 
sit a Venetis et papa 181, 14 
sqq. 187, 12 sqq. ἃ Demetrio 
fratre obsidetur :94, 12 sqq. 
eius mors 203, 17. 

Johannes Andronici despotae f, 
Manuelis II nepos. 122, 5. 

Irene Michaelis VIII f. 24, 2. 
Mamonas maguus dux Monem- 
basiam administrans 109, 12. 
Manuel despota Michaelis VIII 
f. 33, 5 sqq. quo casu perie- 
rit ib. 13 sqq. 

Manuel Il. Iohannis V f. 47, 3 
sqq. ab occupanda arce Thes- 
salonicensium prohibetur a Tur- 
cis ib. 10 sqq. Lesbum, inde 


" Prusam ad ameram abit 48, 3 


sqq. ad patrem redit 49, 11 sqq. 
imperio destinatus 53, 5 sqq. 
cum patre capitur ab Androni- 
co fratre 55, 3 sqq. e carcere 
elapsus, Baiazetis auxilio impe- 
rator fit ib. 16 sqq. ab eodem 
insolentius habitus, cum prin- 
cipibus quibusdam foedus pan- 
git 57, 4 sqq. in occidentem 
proficiscitur auxilii petendi cau- 
sa 61, 16 sqq. foedere iunctus 
cum lessai 86, 9 sqq. et.Musul- 
mano, Baiazetis filiis87, 1. Mo- 
sem, Daiazetisf., terra marique 
vincit ib. 6 sqq.  Orchanem, 
Baiazetis nepotem, adversus Mo- 
sem, patruum eius, adiuvat ib. 
16 sqq. — Mehemeti adversus 
eundem auxiliatur 88, 12. 'Tha- 
sum expugnat 96, 5 sq. Hexa- 
milium in Isthmo. exstruit ib. 8 


344. 107, 19 544. 108 sqq. Cpo- 


, 558 


lim rediens Phrantzen in cubi- 
culum assumit 110, 17 sq. sa- 
cramentum  Mehemeti I. datum 
violare recusat (11, 6 sqq. Me- 
hemeti I legatos obviam mittit 
ib. 19 sqq. 112, 18 sqq. Amu- 
rati regnum paternum | deberi 
censet 114, 2 sqq. apoplexia 
corripitur 117, 10. Mahometi 
prophetae simillimus ib. 1 1. eius 
mors 121) 5sqq. Aliberi ib. 14. 
inter hos, dum in vivis est, re- 
guum distribuit ib. 90. eius 
ultima voluntas 124, 6 sqq. eius 
de conciliandis ecclesiis consi- 
lium lohanni filio datum. 178, 
LS 

Manuel Zoen Cpolim ducit 161, 
9. de conciliando connubio le- 
gatus 216, 15. 222, 4. 

Manuel Thomae despotae f. 385, 
5 sqq. 424, 20. 

Michael VII Comnenus,  Àn- 
dronici f. natu maximus 7, 4. 
gratiosus ib. 5 sqq. —affectati 
imperii accusatus in quaestionem 
vocatur ib. 1:1 sqq. liberatus 
et pristinis honoribus restitutus 
civitati Nicaeensium praeficitur 
10, 4 sqq. imperatori rursus 
suspectus ib. 10 sqq. Iconium 
aufugit ib. 11, 3sqq. cum co- 
piis Sultani Scythas fugat ib.6 
sqq. ab imperatore revocatus 
contostauli dignitatem recipit 
ib. 15 sqq. a Muzalone ad ad- 
ministrandam rem publicam so- 
cius assumtus 14, 3 sqq. po- 
testate abutitur ad perficienda 
sua consilia ib. 12 sqq. despota, 
mox imperator fit 15, 15 sqq. 
Michaelem, Epirotarum et Ae- 
tolorum principem devincit 16, 
(sqq. recuperata Cpoli 17, 17 
sqq. lohannem Lascarim ex- 
caecat, imperium sibi vindicat 
20, 7 544. anathemate con- 
stringitur ab Arsenio patriarcha 
21, 1 sqq. cum Alexandro papa 
de conciliandis ecclesiis agit ib. 
15. devictis l1talis 22, 10 sqq. 
insulas maris ÁAegaei recuperat 
ib. 17. — Sangarii ripas com- 
munit 23, 19 sqq. eius liberi 


INDEX 


24, t sqq. mortuus honesta. 46- 
μων caret ib. 3 sqq. 

ichael Andronici Il. f. 27, 1. 
male pugnat contra Latinos se- 
ditiosos 30, 6sqq. «contra Tur- 
cas ib. 14 sqq. eius liberi 33, 
5. mors ib. 19 sqq. 


Michael despota Iohannis V. f. 


47, 3 sqq. : 
Michael Manuelis II f, 121, τή. 
Nicephorus Demetrii Cantacu- 
zeni gener quam stationem ha- 
buerit ad Cpolim a Turcis de- 
fendendam 255, 19. . strenue 
pugnat 283, i. 
NotarasCateliutzes v.Cateliutzes. 
Simonis Andronici II f. 27, 9. de- 
spotae Serviorum uxor ib. 10. 
'Theodora Michaelis f. 33, 5. 
"Theodorus Andronici II f. 27,9. 
in Lombardiam missus marchio 
fit et uxorem «ducit e gente 
Spinularum ib. 17 sqq. | rever- 
sus Andronicum | minorem. ad- 
iuvat 34, 14 504. 

"Theodorus porphyrogenitus Io- 
hannis V f. 47, 3sqq. Manuc- 
lis II. uxorem tuendam accipit 
62, 4 sq. principatum Spartae 
societati Iohannis baptistae ven- 
dere conatus 63, 9 sqq. — aegre 
recipitur 64, 3 sqq. 
"Theodorus. despota Manuelis II 
f. 121, 14. Lacedaemonem a 
patre accipit 122,10. eius inmo- 
nasterium se abdendi consilium 
123, 18 sqq. 128, 18 sqq. 129, 
10. Constantino fratri quae loca 
donarit 1:30, 15 sqq. Nicolai 
Melisseni tutor 132, 18 sqq. eius 
uxor moritur 158, 6. — imperii 
heres 161, 12. cum Constan- 
tino despota bellat ib. 19 sqq. 
Cpolim venit 196, 3 sqq. Se- 
lymbriae moritur 203, 11. 


"Theophili, eruditissimi viri, sta- 


tio ad defendendam Cpolim 203, 
19. fortitudo 286, 14. sqq. 

Thomas Manuelis II f. 121, τά. 
quae loca Peloponnesi a patre 
acceperit 122, 14. Chalatritzam, 
oppidum Centerionis principis, 
obsidet 148, 1. cum Constàn- 
tino fratre de eo dissidens ib. 


SETUP PST VERTERUNT 


BISTORICUS. 


3 sqq. 149, 1 8414. Centerionis 
gener 148, 2: 154, 3. 15. de- 
spota fit 156,20. cf. 206, 5. eius 
filia Helena 202, 13. Cpolim 
venit 204, 5. in Peloponnesum 
redit ib. 20. eius filius An- 
dreas natus 236, 8. adversus 
Albanitas seditiosos Amaris Tur- 
cae ope usus 383,7 sqq. 11 sqq. 
Phrantzen inter ministros reci- 
pit ib. 22 sqq.  Mehemeti II 

. quae loca tradiderit 388, 4 sqq. 
20 sqq. sacramenta Mehemeti 
H data violat et fratrem bello 
adoritur 389, 1 sqq. 13 sqq. a 
''urcis vincitur 393, 15 sqq. 21i 
sqq. in pacem cum fratre redit 
394, 7 sqq. e Peloponneso Cor- 
cyram proficiscitur 407, 15sqq. 
408, 6 sqq. ad papam et Me- 
hemetem 11 legatos mittit 410, 
! sqq. in Italiam traiicit ib. 22 
sqq. a Pio II papa quomodo ex- 
ceptus sit 412, 6sqq. Venetias et 
Anconam profectus, mox Romam 
redit 413,2. eius filia Serviorum 
regina ib. 5 sqq. moritur 415, 17 
sqq. eius liberi ab ecclesia Ro- 
mana sustentati ib. de eorum 
educatione ad paedagogum epi- 
stola Bessarionis cardinalis 416, 
3 sqq. filius natu maximus 
despota creatur a papa 424, 6. 
filia Paraciolo, principi Italo, 
nubit 424, 15 sqq. 

Palaeologus beglerbegus, Thomae 
Gidi ἔν, proelio occisus 450, 5sqq. 

Gregorius — Palamas, episcopus 
"T hessalonicensis,Barlaamum 1ta- 
lum refutat 39, 1 sqq. 

Pamisus ἢ. in sinu Messeniaco 
132, ἃ. 

Pancota 200, 13. 

Paraciolus, princeps Italus, Tho- 
mae despotae filiam uxorem du- 
cit 424, 17 sqq. 

Paraspondelus magnus dux 161, 8. 

Parentium portus 181, 15. 

Patra ab Iohanne VI frustra ten- 
tata 128, 18 sqq. 129, 9. item 
a Constantino despota 135, 7 
sqq. 145, 17 sqq. οἱ traditur 
148, 6. ab eo subigitur 156, 5. 
pestilentia affligitur 157, 19. ab 


559 


Alexio Lascari admínistrata 200, 
20. 201, 4. ab Amurate II ex- 
pugnatur 203, 1 sqq. 

Paulus, 'Troilus et Antonius fra- 
tres quam stationem habuerint 
ad defendendam Cpolim 253, 10. 
288, 7. 

Pegae palatium 55, 5. 

Pegae a Monembasiotis habitatae 
4oo, 2. 401, ἃ. 7. 

Pelaeorum mores 218, 10. 

Peloponnesus a Romanis quomodo 
recuperata sit 17, 6 sqq. ἃ 
Baiazete aífligitur 83, 7 sqq. a 
Latinis Dabalo data 107, 1 sq. 
eius forma 108, 9. magnam 
partem a Carolo principe oc- 
cupata 128, 5 sqq. 

Pentachyria 387, 5 sqq. 

Pergamus Sasani data 27, 16 sqq. 

Peristerium Serviae oppidum Me- 
hemeti II proditur 386, 21. 

Peritheorium oppidum 133, 10. 
eius provincia 76, 11. 

pestilentia ad Pontum Euxinum 
vehemens 1:09, 8 sqq. Cpoli 
170, 11 Sqq. 429, 5 sqq. 

Petalidium 407, 17. 

Petrium regio Cpolis 254, 18. 

S. Petrus oppidum Laconicae 159, 


13. 

Philadelphia Caramano Alissurio 
data 75, 18 sqq. 

Alexius Lascaris Philanthropenus 
Bostitzam administrat 135, 19. 
Patrae praefectus 200, 19. Con- 
stantinum despotam imperato- 
rem coronat 205, 7 sqq. 

Georgius Philanthropenus Isaacii 
Asanis gener 138, 21. 

Philes Palaeologus protostrator 
Turcas vincit 30, 20 sqq. 

Philocrene oppidum 37, 4. 

Angelus Philometes, ad Amuratem 
II legatus, in. carcerem ab eo 
coniicitur 116, 12 sqq. dimit- 
titur 118, 11 sqq. 

Phlaburum oppidum 414, 16. 

Phocaeenses Latini Andronico III 
vectigales 38, 7. 

Nicephorus Phocas Cretam a Sa- 
racenis vindicat 105, 9 sqq. 
Photinus protospatharius e Creta 

eiicitur a Saracenis 100, 3 sqq. 


»o — INDEX 


Alexius Phrantzes Georgii f., in- 
fans mortuus 192, 15. 

Alexius Phrantzes Georgii f. 195, 
10. moritur 2093, 13. 

Andronicus. Phrantzes, Georgii f., 
infans mortuus 200, 7. 

Georgius Phrantzes quod consilium 
secutus sit in scribenda histo- 
ria 3, 5 sqq. 5, 7 sqq. res a 
nemine dum literis mandatas sibi 
conscribendas proponit 4, 1 sqq. 
quando natus sit 65, 3 sqq. 
unde rerum notitiam habeat 66, 
21 sqq. patris loco. Thomae 
principis eubicularius, cum | eo- 
dem in Peloponnesum proficis- 
citur 109, 21 sqq. eius fratres 
qua conditione vitae fuerint i10, 
5 sqq. ἃ Manuele II in cubi- 
culum . assumitar ib. 15. sqq. 
ad Amuratem II legatus 118, 12. 
propter allatum laetum nuntium 
donis ab imperatore cumulatus 
119, 5 544. ultimam Manuelis 
II voluntatem literis mandat i24, 
6 sqq. Iohanni VI ab eodem 
commendatus 125, 5 sqq. huius 
cubicularius fit 124, 4 sqq. quo- 
modo in familiaritatem Constan- 
tini despotae venerit 125, 19 
sqq. in huius cubiculum trans- 
it 126,14 sqq. Iohannem VI in 
Peloponnesum .proficiscentem 
comitatur 127, 1 sqq. cum Con- 

-.stantino in Peloponneso manet 
130, 15. a Patrensibus captus 
138, 10 sqq. liberatur et mu- 
neribus augetur 145, 14 sqq. 
eius materterae monachae 140, 2 1 
sqq. Chalatritzae praeficitur 150, 
9 sqq. ad Amuratem lI. missus 
147, 135sqq. 150, 13 sqq. huius 
legatis literas subtrahit 152, 14 
sqq. «quod responsum tulerit 
ab Amurate II 1:53, 9 sqq. ite- 
rum captus a Catelanis et re- 
demtus 155, 5.  Patrae praefi- 
citur 156, 23.  Macarii Macrae 
amicus 157, 3. ad lohannem 
VI legatus, protovestiarius fit 
ib. 231. ad Antonium Comne- 
num, Amuratem II. et. impera- 
torem legatus 158, το. ad Ma- 
.riam Melissenam , Antonii Co- 


. mneni viduam, de permutandis 


oppidis missus 459, 5. τὸ in- 
fecta reversus ib. 17 sqq. δά 
Turachanem | ablegatur — 160 , 
3.  Cpolim cum Constantino 
proficiscitur ib. 12 sqq. Amu- 
ratem II in Constantini despotae 
pon pertrahit. 162, 4. ad fratres 
ellantes ab Iohanne VI lega- 
tus ib. 21. cum Constantino de- 
spota Cpolim redit ib. 22» sqq. 
uxorem ducit Helenam Palaeo- 
logam :9:, 7. eius liberi ib. 
11. 192, 15. 193,3. 200, 7. ad 
uxorem Constantino petendam 
Lesbum missus 192, 19. de per- 
mutandis possessionibus a Con- 
stantino ad Demetrium fratreim 
legatus 193, 23. | Selymbriae 
praeficitur. 195, 13 544. in Pe- 
loponnesum redit 196, 14. Cpo- 
lim legatus propter Hungarorum 
adversus "Turcas expeditionem 
ib. 22sqq. Spartae et locis adia- 
centibus praeficitur. 200, 8. Cpo- 
lim mittitur ob coniugium Con- 
stantini despotae et alia nego- 
tia 203, 2. ad ameram legatus 
de Constantino despota ad. im- 
perium evehendo 204, 15 sqq. 
de uxore Constantino petenda 
in lberiam et Trapezuntem mis- 
sus 206, 22. | prope Amisuin 
naufragium facit 210, 11. eius 
cum 'Trapezuntiorum rege de 
Amuratis II. morte colloquium 
ib. 20 sqq. Constantino XI sua- 
det, ut Amuratis II viduam du- 
cat 213, 2. sqq... Cpolim redit 
215,6. legationum satietate ca- 
ptus 2233, 1 5qq. a Constantino 
XI largis promissis placatur ib. 
227, 7 sqq. eius cum Notara 
colloquium de munere sibi tri- 
buendo ib. 15 sqq. 229, 4. a 
Turcis captus- Spariam  duci- 
tur 309, 10. eius uxor et li- 
beri capti ib. 13. cum uno Io- 
hanne Cantacuzeno arcana Con- 
stantini XI consilia novit 327, 
10 844. inter ministros Tho- 
mae despotae receptus et. Cer- 
teza oppido donatus 383, 22 sqq. 
in Serviam ablegatur 384, 2 sqq. 


HISTORICUS. 


uxorem et comitem eius redi- 
mit ib. 17 sqq. ad senatum Ve- 
netorum legatus 385,15. e Pe- 
loponneso discedere cogitat 392, 
5 sqq. Corcyram proficiscitur 

- 408, τι 544. in monasterium 
S. Eliae, mox lasonis et Sosi- 
patri concedit 41:1, 6 sqq. in 

- ftaliam proficiscitur 424, 10 sqq. 
Corcyram redit 425, 7 sqq. 5. 
Mauram proficiscitur 429,19 sqq. 
monachus fit Gregorii nomine 
430, 6. monachus magni ha- 
bitus fit 449, 11 sqq. rheuma- 
tismo laborat 43o, 6 sqq. 451, 
ὃ 344. quorum auctoritate com- 
motus historiam scripserit 452, 
21 sqq. 

Iohannes Phrantzes Georgii f. ma- 
ximus 191,11. eius laudes 229, 
15. ἃ Mehemete Π iugulatur 
383, 16 sqq. 

Thamar Phrantza, Georgii f., nata 
193, 3. Nicolao Melisseno in 

. matrimonium destinata 225, 9. 
capta 30g, 13. moritur 385,7 sqq. 

Phrygia magna Caramano Alissu- 
rio data 77, 18 sqq. 

Pidasus nune Mothone 392, 21. 

Pidema 133, 6. 

Pirincerius Tentzas v. Tenizas. 

Pius II. papa quomodo 'l'homam 
despotam exceperit 412, 6 sqq. 

πλάγιον καχὸν via (08, 5. 

Platamonas oppidum  Laconicae 
159, 14. 

Plate insula victoria Manuelis II 
nobilis 87, 1. 

Polianum Constantino despotae a 
'Theodoro fratre donatum 131, 4. 

Ponticum 388, 22. 406, 12. Me- 
hemeti II cedit 448, 19. 

portae Cpolis 
Charsae 462, 4. Chrysia sive 
Aurea 232,14. 460, 18. 469,24. 
472, τή. Lignaria 235, 17. Pul- 
cra 254, 19. Regia 555, a. S. 
Romani 235, 10. Selybria 253, 
22. S. Theodosiae 454, 18. 

Prasus oppidum Cretae 1050, 15. 

Proasteum oppidum Laconicae 159, 
τή. 

^ic a a Mehemete ΠῚ ex- 
coriatus 405, 16 sq. 


Phrantzes. 


561 


protopapae quod munus fuerit in 
creando patriarcha 305, 16. 

Prusa 466, 4. Romanis erepta ab 
Orchane 79, 9. 

Pylus 103,23. Abarinüs 408, 5 sq. 
Itilus 131, 2. 

Pyrrhi haeresis 445, 18. 

Iohannes Rales, a Thoma despota 
ad Mehemetem II legatus 410, 
1 sqq. ab hoc vinculis onera- 
tur ib. 10 sqq. 

Georgius Raulus Nicolai Melisseni 
avunculus 408, 18. a Thoma de- 
spota ad papam legatus 410, 15qq. 

Michael Raulus Ises Thomae de- 
Spotae summus minister 1:61, 
21. ab Amare captus occiditur 
426, 2. 23 sqq. 

"Thomas Raulus Chalatritzam 'Tho- 
mae despotae comparare studens 
149, 1 sqq. 

Realtus pons Venetiis 186, 11. 

Rhabias e posteris Cedar 295, i. 

Rheontas oppidum Laconicae 159, 
15. 

Rhodiensium fratrum magister ad 
Nicopolim a Turcis captus 60, 6. 

Rhodus a Mehemete II frustra ten- 
tata 94, 19 34: 

Iohannes Rhosotas Phrantzae e 
captivitate liberandi causa ad 
Patrenses missus 146, 2. 

Antonius Ritzus 2517, 8. 

Rogerius Catelanus bellum adver- 
sus Turcas se facturum pollici- 
tus 28, 12 sqq. magni ducis 
dignitate ab Andronico II hone- 
statur 29, 2 sq. Romanos af- 
fligit ib. 7 sqq. iussu impera- 
toris occiditur ib. 17 sqq. 

Roma pestilentia afflicta 423, 3. 

Romani in quaestionibus tormen- 
torum abstinentes 9, 7 sqq. 

Romanus imp. Cretam recuperat 
105, 6 "qm 

Rossiae cardinalis quae statio fue- 
ritad defendendam Cpolim 254, 
15. eur non creatus fuerit pa- 
triarcha 395, 3 sqq. 

Sabellium 426, 15. 

sagittae 464, 16 sqq. 

Salmenicum 409, 14. 

Samaria turris — T hessalonicensis 
508, 4. 


36 


505 


Samatelli Patrensis filius a Phran- 
ize captus 138, 18. 

Samothrace Demetrio despotae a 
Mehemete II donata 413, 22 sqq. 

Sangarius fl. ἃ Michaele III ca- 
stris munitur 23, 19 sq. 

Santamarium a Mehemete II ex- 
pugnatur 409, 3. 

Sarabale Constantino despotae a 
Patrensibus tradita 145, 15. 
Saraceni regnum in multas partes 
distrahi patiuntur 97, 16 sqq. 
Creta potiti 98, 19 sqq. 101; 
6sqq. Cycladas insulas popu- 
lantur 102, 21 sqq. victi a Ni- 
ceta 103, 4 sqq. Basilio Mace- 
doni tributa pendunt 1:05, 2 sqq. 
rebelles a Nicephoro Phoca in- 
sula eiiciuntur ib. 6 sqq.  eo- 
rum varia nomina unde origi- 
nem trahant 303, 19. lIsmaelis 
posteri et a pactione dei ex- 
clusi 317, 14 sqq. eorum re- 
ligio refutata 333, 15 sqq. Mo- 
hametis doctrinam plerique pa- 
rum liberali animo sequuntur 

3675, 21 sqq. 

Sarcanes ameras a Baiazete devi- 
ctus 82, 7 sq. 

Sarchanes quam regionem tenue- 
rit 27, 17 sq. 

Sardiensis metropolita Ferrarae 
mortuus 192, 6. 

sarlides 464, 9. 

Saulaurus 133, 8. 

Scanterinus s. Scantares Albani- 
tarum princeps a Mehemete II 
victus 425, 12 sqq. ^ moritur 
430, 1. eius regnum divisum 
inter Venetos et sororis filium 
ib. sqq. 

Georgius Scholarius patriarcha 304, 
22 sqq. ^ 

Sclabitza 146, 1. 

Sclabochorium 200, 14. 

Scuda regio 256, 20. 

Scutari olim: Chrysopolis 112, 9 sq. 

Scytharum mores 65, 13 sqq. 

Sebastia ab Othmane occupata 728, 
10. 

Selymbria Constantino despotae 
donata a Phrantze administra- 
tur 195, 13. Theodoro despo- 
tae traditur 196, 5 sqq. 


INDEX 


Sergius pseudabbasMohametis pro- 
phetae socius 295, 20. 

Serrae 47, 12. 55, 5. 

Serum mores 218, 2. 

Servii abAmuratel devicti 80,21 
sqq. ἃ Mehemetell in pote- 
statem redacti 94, 12. princi- 
pis eorum filia Amurati 11 nu- 
pta, post huius mortem in pa- 
triam redit 2313,29. Mehemetem 
]I Cpolim oppugnantem. adiu- 
vant 323, 1:0 sqq. 325, 22 sqq. 
eorum princeps beneficus 521, 5. 

Sguromalles Palaeologus Mehemeti 
II Caritaenam tradit 407, 21. 

Siderocastrum 426, 16. 

Sigismundus Germaniae rex bello 
adversus Baiazetem commoto 58, 
10 sqq. ad Nicopolim divinci- 
tur 59, 11. 82, 21 sqq. 

Sinanes  beglerbegus  Iobhannina 
occupat 152, 1 sqq. 

Sinope coloni Cpolim deducti a 
Mehemetell 308, 9. a Mehe- 
mete ]l expugnatur 94, 7. 413, 
13. sqq. 

Sinopium v. Sinope. 

Sitanas oppidum Laconicae 159,15. 
Smentorobum a Mehemete ll. oc- 
cupatur 386, 16 sqq. 21 sq. 
Soliman Siachus Iohannis Comne- 
ni f. γι, 5. Ertogrulis pater ib.. 

19. 

Sophia disi MS Montisferraten- 
sis f., Iohannis VI uxor 110, 22 
sqq. repudiata in patriam re- 
dit 122, 15. 

Sophia urbs 384, 16. 451, 6. 

Sopholeus nauclerus Cretensis 412, 
18. 

Sosan pasias vezires Mehemetis II. 
266, 11 sqq. 

Sozopolis 403, 3. ; 

Sparta ἃ principe Pelopounesi Ro- 
manis tradifa 17, 12. a '"Theo- 
doro porphyrogenito  neqnid- 
quam societati lohannis bapti- 
stae vendita 63, 9 sqq. a Me- 
hemete 1l in potestatem redi- 
gitur 395, 11 sqq. 

Sphentiares Sinopensium princeps 
a Mehemete 1l victus 413, 13 
sqq. 

Spinularum gens 28, 2. 


/HISTORICUS. 


Spitalis oppidum 133, 6. . 

Stamerum 1:54, 9 

Stephanus erviag deipolu 55, ὃ 
sq. cum Manuele ] et Sigis- 
mundo, Gerinaniae rege, adver- 
sus Baiazetem bellat 59, 18. 

Stephanus Syrphro papa separa- 
tae ecclesiae. Latinae et Grae- 
cae auctor 312, 15. 

Stephani Alexandrini thema: de 
Saracenorum regno 315, 3 sqq. 

Strobolium castrum a Venetis oc- 
cupatur 450, 12 sqq. 

Stylaria oppidum 159, 20. 

surgunides 'T'urcarum sermone co- 
loni dicti 308, 8 sq. 

Tartari 479, 12. 

Taygetus mons 130, 23. 

'Jechoius ameras a Baiazete victus 
82, 10. 

templa Cpolis 
apostolorum sedes patriarchalis 
a Mehemete II constitutum 207, 
3 sqq. 5S. Constantini 240, 11. 
S. Cyriacae 462, 3. S. Deme- 
trii 254,17. S. homani 465,3. 
471, 15. S.Sophiae 111,3 84. 
289, 19. 3075, 6. 

temporum computatio ἃ mundo 
condito usque ad Cpolim a Tur- 
cis captam 294, 7: 304, 1. 


Pirincerius 'Fentzas Catelanus Àn- : 


dronico ἢ opem suam offert 29, 
3 sq. 

'Teriolum 146, 1. 

terrae motus 32, 10 sqq. 370, 3. 
447; 3 sqq. 493, 1. 4 sqq. eo- 
rum probabilis origo 381, 7 sqq. 

Thasus a Manuele 1] expugnata 
96, 5 s 

Thebae τὰ Amurate 1l. oceupntae 
91; 9. JDelatziolae à Latinis 
datae 102, 3 sqq. earum domi- 
nus Antonius Comnenus: 159, 3 
a Turachane expugnatae ib. 15. 

themata deSaracenorum regno315, 
3 sqq. 316, 1 sqq. 

Themines e posteris Cedar 295, 2. 

S. 'TTheodorae sepulerum '"Phessa- 
ionicense direptuim 516, 6 sqq. 

Theodora Caroli principis conso- 
brina, Constantini despotae uxor 
128, 35. 129, 2 5qq. eius mors 
154, 9: 


563 


S. Theodori collis prope Galatam 
259, 5. 

''heodori Carysti statio ad Cpo- 
lim. defendendam 254, 9. 

"Theodosius, episcopus Monemba- 
siotarum, ad papam legatus 190, 


19- 

Theodosii Cyprii gener, Michae- 
lis f., a Constantino Xl ad Ian- 
cum Hungarum legatus 327, 
18 sq. 

Thessalonica in potestate '"lurca- 
rum 42, 10 sqq. . Andronico 
despotae tradita 56, 21 sqq. 122, 
2. ab eodem Venetis venditur 
64, 125qq. 122, 3. Venetis ab 
Amurate ll erepta 90, 19 sqq. 
155, 12. a. Latinis afflicta 487, 
6 sqq. munitur 491,3 sqq. ab 
Amurate Il. obsidetur 494. 13. 
capta 506, 3 sqq. diripitur 509, 
1 8544. incolae pro mancipiis 
habentur 510, 14 sqq. 517, 21 
sqq. ἃ} Amurate M. quomodo 
habita sit .516, 19 sqq. 518,22 
sqq. 522, 13 sqq. opulenta 
530, 3 

'Thessalonicensis episcopi mors ci- 
vitati luctuosa 487, 17 sqq. 

'Thomais mater venerabilis Phran- 
tzae baptizando testis 65, G sq. 
eius vita 139, 15 sqq. 

Tityrus mons Cretae 102, 9. sq. 

tormenta Romanis in quaestioni- 
bus inusitata 9, 7 sqq. 

Trapezuntiorum regnum ἃ Mehe- 
mete 1 eversum 94, 4. 

Trapitiss a Mehemete II capta 413, 
15 sqq. ab eodem iude coloni 
Cpolim deduci 308, 9. 

Gabriel Tribizanus Venetarum na- 
vium praefectus quan stationem 
habuerit. ad Cpolim defenden- 
dam 254, 22. 

tributorum et. vectigalium varia 
genera 400, 12 ua ἤοι, 12 sqq. 

'Trigonium 503, 5. 506, 13. 

Tripe Hebraica Abi 200, 15. 

Trype buna oppidum 388, 6. 

Troilus v. Paulus. 

Turachanes Hexamilium expugnat 
115,23. Patram a Constantino 
despota occupari vetat 150, 18 
sqq. muros Isthmi destruit 157, 


564 


18. Thebis et Athenis potitur 
199, 17. 160, 3 sqq. a Mehe- 
mete II cum filiis in Peloponne- 
sum missus 235, 1.  Isthmum 
expugnat ib. 10. Albanitas in 
ditionem despotarum redigit 385, 
1 sqq. eius mors 380, 3. 
Turcae Romanorum in Asia pro- 
vincias vexare instituunt 23, 7 
sqq. inThraciam traiiciunt 58, 
4 sqq.  reprimuntur a Phile 
Palaeologo 30, τή sqq. eorum 
regnum inter satrapas distribu- 
tum 77, 9544. Demetrium de- 
spotam Cpolim obsidentem ad- 
iuvant 194, 21. Constantinum 
despotam in Lemmo insula op- 
puguant 195, 4. Cpolim obsi- 
deutes rumore quodam et por- 
lento terrentur 263, 19 sqq. ar- 
mis non utuntur 274, 17. Pe- 
loponnesum diripiunt 39i, 23. 
Demetrium despotam adversus 
Thomam adiuvant 393, 15. sqq. 
Tzamplaco "Thomam despotam ad- 
versusDemetrium adiuvat390,20. 
Tzelepes Othmànidarum auctor 
69, 1 sqq. 71, 21 sqq. 
Tzeramium 200, 13. 
Tzereinpulum propugnaculum 
"TThessalonicense 514, 18 sqq. 
Tzetarii 495, 15. 

Umarus Abubacaris successor 303, 
3. eius res gestae ib. sqq. 
Umarus minor Christianos insectans 

303, 12 sqq. eius ad imp. Leo- 
nem Armenuium epistola dB. 15. 
Valachi v. Blachi. e 
Varna clade Ladislai nobilis ΟἹ, 
12 sqq. 
vectigalium et tributorum varia 
genera 400, 12. 4o1, 12 sqq. 
Veneti ab Iohanne V. frustra au- 
xilia rogantur 52, 13. sqq. Eu- 
boeam a Genuengibus accipiunt 


À 


INDEX HISTORICUS, 


[L 


107,7. Cretam a Bonifacio, mar- 
chione Montisferratensi, emtam 
occupatam tenent ib. 13 sqq. 
ab iis quomodo exceptus $ít lo- 
hannes Vl. i81, 14 sqq... Cpo- 
lim a "Turcis obsessam publice 
adiuvare recusant 324, 19 sqq. 
tribus triremibus Cpolim obses- 
sam adiuvant 238, 15. cum Li- 
guribus dissident 258, 10 sqq. 

. ad virtutem excitantur a. Con- 
stantino. XI 222, !0 sqq. ei- 
dem: belli adversus Turcas sus- 
cipiendi auctores 293 , 2. multi 
capti a Mehemete II. occiduntur 
293, 11.  Monembasia et Le- 
mno potiuntur 415, 6. 9544. Im- 
brum et Athenas expugnant425, 
18 sqq. ab Amare vincuntur 
ib. 33 sqq. Scantaris, Albani- 
tarum principis, heredes 430, i 
sqq. Aenum capiunt 447, 10 sqq. 
Strobolium occupant 450, 18. 

Victorinus [Iustiniani I minister 
in inscriptione quadam comme- 
moratus 108, 19 sqq. 

Xenus Hebraeus cum lohanne VI 
et Matthaeo hieromonacho di- 
sputat 163, 11 sqq. religionem 
Christianam amplectitur 176, 13. 

Zacynthus a Mehenmetell occupata 
95, 3. a Saele Apochape affli- 
cta 1:03, (t sqq. 

Zagora 403,2. 

Zarnatas — castellum- Constantino 
. despotae a Theodoro fratre do- 
natur 131,3. a Thoma despota 
expugnatur 390, 14. 891, 2. 

Zeugalatii s. Hebraica porta Patren- 
sis 138, 6 sq. 

Zoe, Paraspondeli f., Demetrio de- 
spotae nubit 161, 5 sqq. mo- 
ritur 191, 21. 

Zuchasanes Mehemetem ΠῚ vincit 
et ab eo vincitur 449, 23 sqq. 


——————————— —— A —— Ra ——Ó———!— ν 


CORRIGENDA. 


13 pro pasianem leg. pasiam. 
13 —  Prienen leg. Pergamum. 
i4 — ursum leg. fulgur. 
1! — . adeunde leg. adeundi. 
18 —  Beglerbegus leg. begl. 
4 — patriarchae leg. papae. 
2 — suscepit leg. suscepi. 
14 — nosmet leg, nobismet. 


. 19 — ϑεοφίλῳ leg. Θεοφίλῳ. 
. 10 —  exstructos leg. exstructi 


4 post eius add. non. 

5 non del. et pro piures leg. pauciores. 
19 pro £u leg. in. 

01! — nec esse leg. necesse. 


. 24 — Ο ἠηὐδρεέωγαων leg. ἡνϑρ. 


DI ^Y 
evi d 


m 


soni eronei 


ET 
* 


j 44V δ a 4 "n 
ὦ 
". - 


may 


PUE WDORTEERT IHRE SBECERQGRES NIS! gERERI UAE CUM δον 


Ϊ 
E 
d 
f 
|: 
| E 
Η 
H 
| 


FINDING SECT. SEP 1 igo 


DF Corpus scriptorum historiae 
503 byzasntinae 
v.19 


PLEASE DO NOT REMOVE 
CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET 


UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY 


E 

A, ^5 ri - M 

DOM A 
: 


ὦ t 
d 1h 
Celi 


Aud M HE 
aL N Tn 


25 
τὴ "ΔΑΝ 


DM 


(t e 

lui £1 

TIAE IM 

(yet d vi 
Were