Pfl 4276
.L94
Copy 1
Pfl 4276
.L94
Copy 1
DE ELOCUTIONE PINDARI.
DINNKRTATIO 1VUGUMIJN
QUAM
CONSENSU ET AUCTORITATE
AMPLISSIMI PHILOSOPHORUM ORDINIS
IN ACADEMIA FRIDERICIANA
CUM VITEBERGENSI CONSOCIATA
AD SUMMOS
IN PHILOSOPHIA HONORES
RITE CAPESSENDOS
DIE XIV. MENB. SEPT. A. JIDCCCXIII.
H. L. Q. S.
UNA CUM THESIBUS
PUBLICE DEFENDET
EDUARDIJ§ LiBKERT
SILESIUS.
ADVKRSARIORUM PARTES SUSCEPKRUNT :
ARNDT , DR. PHIL.
TODT , CAND. PHIL.
WINTER, CAND. PHIL.
HALIS SAXONUM
TYPIS GEBAUERIO - SCHWETSCHK1ANIS,
Vis-l
?
AVUNCULO CARISSIMO
GUIL ELMO OELSNER
HUNC LIBELLUM GRATI ANIMI TESTEM
CONSECRAT
A1JCTOR.
CAPUT PRIMOM.
DE PINDARI GENERE DICEXDI.
0,
'mnium pulcberrime, quemadmodum par fuit poetam a
poeta laudari, Horatius Pindari ingenium praedicavit [Carni.
IV, 2, 1 — 27.] eiusque sublimitatem et grandiloquentiam,
qua in nullus imitatorum conatus consequi possit, illustrat
imagine grandiore et magnifica hac v. 5.
Monte decurrens velut aranis imbres
Quem super notas aluere ripas
Fervet immensusque ruit profundo
Pindarus ore.
Haec primarius Romanorum poeta de lyricorum principe.
Neque si qui primoribus labris Pindari carmina attigerunt,
inter eos inveniri suspicor quos fugiat sensus pulchritu-
dinis piane singularis et divini spiritus, cuius afflatu hic
poeta concitatus ultra captum vulgarem evolavit. Nimirura
cuius vox ad aures tyrannorum potcntissimorum et regum
fastidiosas sic accidit, ut omnibus esset acceptus ac tota
fere Graecia gravissimum colcret admonitorem, is profecto
babuit a Mnsis propitiis ingenium miris modis ad animos
pcrmovendos et abripiendos comparatum. Iam tanta tam-
que admirabilis cogitandi sentiendique sublimitas cum fieri
non posset quin dicendi gcnus pareret sibi piorsus convenicns
atque congruum, Pindarus reiccto tenui polito vel acuto
compositionis genere, quod animos magis delinit iisque
blanditur quam concutit et incendit, alterum illud grave,
copioaum, maguificum sccutus impctu magno rapide fertur,
1
cuius incessus omnes in admiralioncm abripit. Huc etiam
referendum quod veteres existimatores Pindaro tribuunt
Trjy avtfvrjQàv àq^oviav, eam qua Aeschylus quoque usus
est. Dionys. Halicarn. ed. Sylb. de compos. verbb. Tom. -II.
p. 22. 45. xav%i\g óè rrjg àq^oviag noXXoì [lèv tyévovxo
^fjhtózaì, lv oh neXoTvoua IlivòaQog, èv de TQayoìòia AÌGyy-
"kog . . . xqàxiGxoi yàq ovxoi xr\g aiGxqQac àq^ioviag. Au-
stero autem dicendi generi convenit severa et aspera
compositio, unde sublimitas et magnifìcentia orilur [ae^vò-
tijg xaì ^eyaXo7Tgé7reia] , habetque colorem et habitum
vetustatis quasi squalore et situ obductum [I. 1. p. 22. 44.
ròv àq%ai(fliòv. p. 187. 8. nivov àq%aìov (pvXàxxovGa.
p. 166. IO. %vovg xrjg (XQ%(uóvr]Tog. p. 186. 7. yyovg àq-
%cuonivrig\) mixtum acerbitate quadam non iniucunda [1. I.
p. 68. 43. mxqia [ieS? fjdovrjg. p. 23. 18. mxqaivzi xàg
àxoàg ^exqioog] ; idem numeris utitur elatis masculis magni-
fìcis [1. 1. p. 186. 31 QV&[M)vg vipqlovg xaì àvóqwóeig xaì
lL8yaXoTtQ£TC£Ìg\) orationis autem membris simplicibus so-
lutis generosis \x<x>la evyei>7J xaì urcXà xaì eXev&eqd\.
Ouae virtutes cum in Pindari carminibus inprimis eluceant,
ad hunc illius generis principatum iudices intelligentes
detulerunt. Velut Quintil. X, 1, 61. ,,Novem lyricorum
longe Pindarus princeps spiritus magnifìcentia, sententiis
figuris beatissima rerum verborumque copia". Et Antipater
Sidonius in eleganti epigrammate sepulcrali, quo Pindari
memoriam celebrat, dictionis vim et graves numeros
praeclare illustravit :
IlttQiY.àv oalniyya , ròv evayéojv pv.qvv v/ivoìv
XuXy.ivruv -/.art/ei IKvÓuqov ride xóviq.
Veruni scite et perite fecit poeta quod in Partheniis et
quaecunque his similia sunt ad mitiorem et minus auste-
ram orationis formam descendit, ut tamen sublimitatem et
geuerositatem retineat. Testis est Dionys. Halic. Tom. II.
p. 187. 4. xà rcaqaòeiy^axa óè avzrjg [xrjg alcxrjqàg àq^io-
viag\ TcoirjXMV ^èv xaì ^ielo7toiwp i\ xe AÌG%vlov It&g
oliyov òéìp iràaa xaì r) Jlipódqov %ooqìg oxl ^iì) xà Haq-
&évua xaì ti xiva xovzoig o^ioia* xàv xovzoig tvyévtia xaì
Ge[ivÓTriQ. Idem egrcgium merac et sinceiae austeritalis
8
cxemplum p. 23. 8. exscripsit Dithyrambi Pindarici Frag-
mentum [apud Bocckhium tcrlium], quod postquam ad
huius diclionis norinam accurate quidcm scd in singulis
littcris et vocibus paullo argutius exegit, liane quasi
summam proponit : Tuv(J? ori piv ÌGxiv ÌGyvoà xuì tfu-
fiaoù xuì u§ko(i<xtizù xuì ttoàv tò avaxr^òv t'yei, zotc/nei
ó° ì/J.vttùìc .... dpafiéfiXfjTae, óè Toìg yqóroiq xuì óiufitftr]-
y.tv Itti tò ttoIv tuìc uo^ioiiuig xuì ol'ts &zutqixòv óìj
tovto xuì yluyvQÒv èmótixvvTUL xàXXog u'k'kà tò uo/ul-
xòv èxeìro xuì tò uvffrrjQÒì* , uTTuvzeg uv otó* bri [iuqtv-
QljffeiUV 01 (lETQlUP UlO'VrjMP tyOVTEg 7TEQI Xóyovg, llis
simillima inveniuntur apud cundem in velcrum scriptorum
censura ed. Sylb. Tom. II. p. 68. 42. Veruni optimus
ipse de se Pindarus testis, qui quam divi t era venam
quamque divino spiritu repletum ingenium accepisset bene
sibi conscius fuit. Itaque carniinum scntcntias paulo
reconditiores illas et tam artificiose structas, ut minus
apcrtae et intellectu faciles accidant, vocat Olymp. II. 83.
[ed. Boeckh. sec] °Sìxéa {jÉArj* èg óè totiuv EQfiEvéoov yuxi-
t^SL. et Nem. IV. 6. *Pfjiicc — o,n xe Gvv Xuqixwv Tvya
yXwGGu (foevòg è^éXoi fiud-Eiug. Vigorem autem et velo-
cem impetum signifìcat Nem. V. 20. ìyw yovÙTMV èiuyqòv
OQ[idp: unde cura aquila sese comparat Nera. III. 80.
Olymp. II. 88.
Pindaro autem viro ingcnii masculi et generosi quem
decebat os profunduni et magna sonaturum [Ilor. Sat. I.
4.44.], piane contraria crat Simonidis, Pindari dura vive-
bat aerauli, natura flexibilis acuta subtilis, cui genus con-
veniebat tenue illud et iucundum, quod veteribus rhetori-
bus est ylu(fVQÙ xuì uvOtiqù uq^joiiu. Dionys. Ilalic. 1. 1.
p. 26. 22. /Iti óè tovq èv uvtTj TrooixEi'o'uvTug xux—
uoi!)iuTj(ru(rD-ui' etiottoioìv pèv ovv tycoys [luXiGxu votut"C(o
TOVTOVÌ TÒV yUQUXT^OU ìypufTuG'Dui, ^HaÌ0Ò0V {JtXoTTOlUÌP
Óè ~U7T(fO) XUÌ (LEXÙ TUVTTJl' ^ArUXObOVXU XUl —l[t 0)11 ÓìJV.
Haec compositio omnem severi tatem et sublimitatera re-
forraidat [I. I. p. 26. 18. oidè tftfivóxrjg ocóè ftuoog Troòg-
t<rciv], floribus complae orationis utitur 1 1. 1. p. 187. 19.
OeuzQixri ev(f(j)viup yijouìfib'vt], kéìct], iiguras aucupatur
1*
luxuriantes et nitidas [I. 1. p, 28. 18. (Ty^affi TQvefeqoìg
xai [iaXotxóÌQ~\.
Hinc Simonideorum carrainum compositionem ad so-
lutam orationem proxime accedere statuit Dionys. Halle,
de comp. verbb. p. 31. 12. et 32. 18. Saltelli ab hymno-
rum epiniciorum severa castitate longe recedit arguta
quaestio, qualem insto subtilius poeta Ceus carmini in
Scopam rntexuit [Fg. XII. ed. Schneidew.], Pittaci re-
prehendens vocem „%ulanòv ì<rlòv t^iievou", cum multo
rectius sic ponendum esset : [v. 1. v. 6 sqq.] %aXeTtòv
àya&òv yevzGd'QU* Haec et similia ut genus dicendi
summissius et humilius uteunque decente ita in Pindaro
frustra quaesieris.
Quo tamen melius cognoscatur quid sit cur in Pindaro
verborum pompa, in Simonide mellita suavitas laudetur,
non inutile erit nec iniucundum liane ingeniorum diversi-
tatem exemplis utrinque allatis illustrasse circumspicien-
tibus autem ultro sese offerunt ulriusque poetae versus,
quibus gloriam perhibent egregie factorum pulcherrimum
et nunquam interiturum monumentum esse. Pindari locuni
imitatus est Horat. Od. III. 30. v. 1 — 5.
Simonides igitur Encomio in Lacedaemonios qui apud
Thermopylas ceciderunt, Fg. IX. ed. Schneid.
Tòiv iv OtQjtOTivXuiq &avórcojv
Evy.Xtitq [itv u rv/u , y.uXòq ò3 ó nórpoq,
Boìfiòq ó3 6 ràcpoq, Tigò yòoìv 81 firàanq , 6 d3 olxroq tnavvoq'
'Evruqiov òì toioììtov our' ivgàq
0v£h3 ò nuvóuHUTOJQ à[iaVQo')oèi XQavoq ccvSqoìv àyk&wy.
Pindari autem locus extat in cannine Xenocrati Agri-
gentino scripto Pyth. VI. 7. sqq.
'Ero? fio q Vf.ivo)V
Ol]OaVQ()q iv TIOXVXQVGO)
3AnoXXo)viit. raTEi/iarai vù.nu,
Tòv ovte %£tfiéoiGq òftpijoq ìnaaToq tX&ùiv
3E<ji[3qÓ{iov ì'ecpfXaq
JZvouTÒq v.fisiXixoq, ovx v.ve(uot tq avx.ovq
cAXòq uMoiatv 7iaf.i(pÓQ(a x^QÙà1 — rVTnófisroi.
Porro si utriusque poetae versus quibus quid in vita
humana optimum sit praccipiunt in te* se comparamus,
Simonidcam tcnuitatcm a Pindari grandiloquentia disccr-
ncrc licet. Simonid. Fg. XLII.
'Tyutivétv ftfi' aoiaxov uvdql O-vuxò},
ZÌcVitoov dh xuXòv (pvàv ycvto&ui,
Tò xqlxov ót nXovceìv éàóXotq
Kuì xò xtxuuxov rfiuv fitta %òìv fftkoìV.
Pind. Isth. IV. 12.
A\)0 Òt XOt £w«<J V.OJXOV [lOÌlVU JlOlftutvOVTl lai' Ù).7l VII) IOV IVUÌ'O-ii
Etxiq tu 7ido/o)v ì.óyov èaXòv dxovatj.
Isth. V. IO.
Ei yùo xtq ài'&Qo')7TO>v òanàva xé yuoùq
Kuì novo) n quo a ti &£OÓfiàrovq ùg(ràqt
Svv x( ol òut'uoiv q/uxtvti òóì-uv ìn^uaxov toxuxtùq ^(J?; TTQoq olpov
Jii'ù.Xtx1 ityxvgctv ■O-iòxitioq iwi'.
Quodsi quac Lcoprepida dilucida quadam et concinna sua-
vitate adumbravit, ea Thcbanus vates non sinc ampio
dicendi ornatu et splendore executus est, imaginibus
eximiis illustravi!;, membris oppositis distinxit: quamquam
in sublimi et elato dicendi genere grandius ingenium et
uberius clucct, utrumvis tamcn suum habet prctiunr
Itaque prout quisque lilteratorum hominum alterutri se
magis natura et indole cognatum sentiebat, ita alterum
adamabat eiusque lcctione alliciebatur ; itaque videtur
Simonidi fere primas detulissc qui scitum et ingeniosum
epigramma scripsit Anthol. Pai. IX. 571.
'E/Xuytv ix Ovfiv.v fitya HCvóttQoq , tnvtt xtQnvù
'HÒvutÌMf &óyyou Jllovou —itioirt'òhO). y.il.
In Threnis autem componendis Dionys. Halic. in vett.
SCriptt. ccns. ed. Sylb. II. p. 69. 2. haud cunctanter Si-
monidi pahnam tribuit : Btlximv ^ifioìPidfjg evQiGxerai xaì
Jhi'òuQov tò oì'ATi'QtG&ui, tir} iieyaXoTiQaTiwq ukXù ttuOtj-
Tl'AMg.
Iuvat Bacchylidem quoque Pindaro et Simonidi in-
gerii quidem ubertate haudquaquam parem, carminimi
tamen genere cognatum, in comparationein adscivisse,
cuius dicendi gcnus, quantum ex tcnuibus reliquiis cxisti-
mare licet, facunduin l'uit noe illepidum, paruin vero ge-
nerosum et virile. Quid inter Pindarum et Bacchylidem
intersit bene Longinns scnsit, qui de sublimitate XXXIII. 5.
6
dicit Bacchylidem, qui semper sine conatu burnì repat,
tam plana et dilucida oratione id sane consequi ut nun-
quam cadat: istiusmodi vero humilitati neminem tam he-
betem esse, quin Pindari spiritum et impetum praeferat,
qui etiamsi interdum infelicissime cadat omnia tamen in-
flammet et abripiat. \71avxa èTnrpléyei zij (poqa.~\ Recte
haec de Bacchylide; quod vero nonnunquam Pindarum
labi dicit quum accipiendum sit de ingenii copia, nimium
ut iste vult exuberante et luxuriante, unde tumor nasca-
tur, id quam vere et quo iure dictum sit infra conside-
rabimus. Qui vero penitus alter quantum ab altero distet
novisse cupit, comparet baec fragmenta ex carminibus
sympoticis in quibus vinum uterque poeta prò sua indole
quomodo diversorum hominum mentes aflìciat et incitet
adumbravit. Quanto splendore quantaque ubcrtate Pin-
darus Fg. ine. 136. ed. Boeckh. p. 67K
Idri'-/ uvO-qdìTiojv xc.fiaTOJÓteg ol'/ovruc (.(.iqvfirai
SiVjO-éojv l'|oj , TieXayet ò' tv ?io).v/ovooio jcXou cov
nàriiq l'cTff véouev ipevdìj vqòq tx/.Tt'.v
'Oq [.lìv uxor^ioìv , àcpraòq Tore, rat ó3 uv nXovrtorxtq
. . . àf^ovTiu (jgt't'uq ò.tu7Ti).ivoiq ró^oiq Òa^iévreq.
At quam dcbiliter Baccbyl. Fg. %1 ed. Bergk.
. . ylvy.eì* àvàyy.u
2\vouéru y.vXCy.oìv ■d-uXnijat &Vf.iòr,
KÙTiqiòoq òUXrclq òiai&voofi rfQtvaq
^{ifiiyrvfiéi'cc /ItovvoCoiai òojqoiq'
'Ai'ÒQaoi (T vxpoxàxo) itifiitu (.izQfavaq*
Avt(% ò (.iìv 7ió).eo)v y.Qij(hf.(ì'u Xvai,
Jlàoi ò' àv&Q(i')7ioiq (.iovv.qyJ]Qiiv 8oy.il
Xqvooj d3 OJ(pavrt re [iv.ouufQOioiv oìy.oi ' xrX,
Minime vero quod horum trium poetarum diversum fuit
ingenium et dicendi genus, id obfuit quominus in singulis
figuris formulis sententiis multa communia baberent; nec
mirandum, eos qui in eodem genere lyrico elaborarent,
tralaticia quadam supelectilis copia usos esse.
Sicut autem castitas Pindarici sermonis et sublimitas
ex intima poetae natura, gravi illa et ad summa nitenti,
manavit, ita ingenium poetae uberrimum non caruit instru-
mento ditissimo et ornatu multiplici, quo quae mens pepere-
rat divinitus satis digne promere possct et elocutionis quasi
veste induerct. Ut brevi dicam, poetae spiritus laulissi-
mum etiam orationis apparatum requirebat. Cuius qui-
dem pcrvestigatione ei, qui penitus Pindari ingenium
cognoscere cupi&t minime licebit supersedere. Nani poeta
ut omnium aures implcret animosque incenderet id conse-
quebatur copia verborum uberrima et delectu, audacia
fìgurarum et imaginum, generosa sententiarum iunctura,
verborum denique apta et artificiosa collocatione. Quae
quidem omnia summus artifex adeo diligenter curat, ut haud
absone carminum suorum compositionem cum opere texto-
rio comparaverit, Fg. ine. 67.
cT(fuù'o) ò' 'Aiiv&uor(òui4 Tioiy.O.ov — uvdrjtiu.
Nos vero iam considerabimus prima stamina, ex quibus
illa poesis textilia composita sunt. Igitur ut via ac ra-
tione procedat disputatio nostra, anlequam ad singularum
rerum, quae ad syntaxin et mctaphorarum usum spectant,
ordines accedamus , primum universe de ornatu et fìguris
quibus Pindarus orationem distinxit monebimus et exeru-
plis allatis artificia, quibus assecutus est, ut magnificus
alqne grandiloquus existimaretur, illustrare coiiabimur.
Ac primum ut Pindari omatus sanctus et fortis est,
ita hae virtutes cemuntur in sententiis communibus, quas
larga manu poeta per omnia carmina disseminavi^ Sunt
aulem plerumque morum praecepta vel observationes de
vita Jiumana proverbiali quodam colore tinctae, brevitate
sua ponderosac, gravitate efilcacissimae et, quod summum
est, semper opportune a poeta adscitae, sic ut nunquam
otiose vel frigide interposta videantur, sed ex ipso car-
minis argumcnto fluxisse. Ncque Simonides ab bis absti-
nuit, cuius ingenio sententiac acumino plenae egregie con-
veniunt. Conf. Scbneidewin. in prooem. ad Simon. Fragni,
p. XXXVI sqq. Ex copia fere innumera paucis utamur.
Ad proverbii similitudinem proxime acceditOlymp.X. 20.
'In ycìo — if.trf.vrs oi)t? uì&r»v àX(')^t]%
Our ÌQff}oouoi Xiovxeq Siakì.it^uivxo ì\Ooq.
Cui simile est Simonideum illud Fg. CX. „irdGuLGiv xoqv-
ÒuDaGiv xqjj Xò(fov tyyei'icrO«iu. Itcmque provcrbialcm
sermoucm sapit Pyth. X. 68. ,}7T£iq(xìvii óè acci %qv<sò<; ìv
8
(2a&uVM nqéitBi — xal vóog òq&òg". Cui gemellum suppe-
ditat Bacchylides Fg. XXI. ed. Bergk.
Avòìvl pìv yàq Xi&oq ^lavvii XQVoòv,
'Avdqùv ó' àqtxàv oocpia re. nuyxquxqq x* IXtyxev
*AXu&£ia ....
De silentii praestantia aeque persuasum fuisse videtur et
Pindaro et Simonidi, quorum ille Isth. I. 63. *H pàv tcoX-
làm xaì tò (fe^Mitapévov evd^v^iiav (iei£(o epigei, et Fg.
ine. 69. v. 2. "E^d-* ore niaxoTdxa Giyàg òdóg. Pariterque
Ceus autem Fg. CVII. ^'Eaxv xaì ffiyàg àxivòvvov yégag,
Insunt bis dictis, quae aculeum relinquere debuerunt in
omnium animis, ut Isth. IV. 16. &varà &pcctoì(U nqéTiei.
Isth. VI. 47. tò nàq óixav ylvxv TtMQQxdTa \Jbevei relevra,
Pyth. III. 81.
'j&V- nuq3 iokòv 717) fiuru ovvdvo daiovxui fìqoxòiq — àO-àvaxoi.
Pyth. X. 62.
TòJv ò3 txaoxoq òqovei,
Tv%ttiv ne)' aQTCuXiav a/JO-oi cpqovxiòu xàv nàq Tiodóq*
Conf. plura Olymp. IV. 18. Pyth. IV. 283. Nem. Vili. 21.
Isth. I. 40. III. 19. Fg. Hynin. 12. ine. 154. Rauchenstein
Einleitg. p. 116 sqq.
Pari Consilio Pindarus superiorum poetarum dieta me-
morabilia in suum usum convertit, velut Isth. V. 67. Adyb-
nwv óè iialéxav egyoig otzuQìùv cH(Tióóov {idXa rifugi xovx
%nog: quod sumpsit ex Hesiod. opp. 412. Ex Chironis
vnod-ri'Aaig quae Hesiodo tribuebantur scholiasta teste
promsit quae Pyth. VI, 22. Chiron Achilli praecipit:
— fiahoxu f.tèv Kqoviòav — &eùiv oe(2eo&ut,
Tctvxaq oh fci'ìTioxe xi/.iv.q
3<4{.iei'qatv yovtoìv fiiov ntTigoì^iévov.
Item Isth. II. 12. laudat Aristodemi Lacedaemonii dictum:
XqriiJLaTa, i^r^iaT* dvrJQ : quod suum quoque fecerat Al-
caeus Fragm. L. ed. Bergk.
Ex Homero II. XVIII. 207. laudat Pyth. IV. 277. Nerei
dictum Pyth. IX. 93. ex prisco poemate petitum. Cf. Boeckh.
expl. p.327. itemque praeceptum Fg. ine. 70 et Nem. IX. 6.
Interdum etiam quo significantior evaderet oratio pror-
sus descendit ad locutiones proverbiales, quae quantum
suavitatis aflcrant opportune posilac non est quoti moiicam.
Velul Fg. ine. 151. *Ev Xentty óevógéoì fiaireiv , quae imago
clarissima est. Fg. Scoi. 4. — vr yrei^d^QOì (ie&va). „in-
sanio cura cetera convivarum ebria turba ". Facete illud
quoque dictum Pyth. III. 83.
[Tiratura] où dvvuvxia vì^ioi y.óctfto} q>fQSÌV,
jl).X3 l'.yu&oì rà y.a).ù Totifitì'iiq ì'*0).
Metaphora ab vestibus sumpta, significans „mcliorem for-
tunae partem prae se fcrentes'*. Cf. Boeckli expl. p. 261.
— In Chromium virum nobilem Siculum „qui propter egrc-
giam humanitatem et hospitalitatem apud cives et hospi-
tcs tantam sibi conciliarat benevolentiam, ut obtrectatorum
invidiosi serinoncs laudibus eius oblitterarentur et obscu-
rarentur, Pindarus proverbium traducit Nem. I. 29. ).t-
Xoyyie óè [i£[i(pO[iévois ttilovc vÓwq y.anvo) (ft'geiv uvxiov.
De re ad taedium re petita dicit Nem. VII. 105.
— Tuòià iQtq TiTQv.y.t %* u/nioXéiv
Idriootu, re.Xé&n , rt'y.voioiv are fiaìpvkàxuq , /Iidq JCÓQiv&oq,
Cf. Zenobium cent. III. 21. ed. Scbneidew. Porro notimi
quid sit Pyth. II. 95. jtqòq xévxQov Xuxxit>8LV , itemque Isth.
VII. 10. ò TuvtuXov Xi$o$, coli. Archiloch. Fg. XLVIII.
ed. Bergk.
Hae igitur sententiae omnes quas prudenter et scitc
poeta in usum suum convcrtiti orationi plurimum afTerunt
dignitatis et ncrvorum, gratiam vero et iucunditatem im-
primis paravit ditissima translationum et similitudinuni
varietas et copia, delectus ingcniosus admirabilis audacia.
Sed ab hac parte quibusdam etiam vitiosa et reprehensionc
digna visa est Pindari oratio, quibus poeta nimium sibi
indulsisse et iustos fìnes transgrcssus esse videbatur,
quasi ambitiosis ornamentisi tanquam ampullis orationeni
cflecerit tumcntem, quaeque per se simplicia essent cacca
libidine cumulata obscuret. Quae quidem opinio, olim pcr-
vulgatissima, etiam viris alioqui circumspecti iudìcii fu-
cum fecit, utllcynio, ex cuius editionc locos quosdam ubi
Pindarum paulo acerbius increpat indicasse sufficiat. Cf.
Tom. II. Additamela p. 40. ad v. 16. p. 41. v. 29 sq.
p. 141. v. 58. p. 152. v. 1. Veruni Pindarus tantum abest
IO
ut culpandus sit, ut summa admiratione dignus videatur.
Nimirum in poeta tenui et debiliori metaphorae audaces
et periculosae merito in reprehensionem incurrerent; nam
parvum cum parva deceant, tum in scriptore humili et
summisso humilitas ipsa minus offendit quarn inane figu-
rarum aucupium dicendique genus inflatum et affectatum.
Alia res fuit in Pindaro, quem non vulgarium poeta-
rum tenuitate sed ipsius magnitudine metiri debemus; bu-
ius enim simplex et nativa sublimitas satis virium ad
omnes generosos conatus suppeditabat. Itaque Pindari in-
genio convenit oratio maguis rebus gravitate par, in qua
aliud scraper maius alio supervenit, et ut Quintiliani ver-
bis utar, quae procellam quasi verborum in auditorum
animos effundit. Tandem meminisse debemus summam
legem esse poetarum ipsorum sensum et iudicium: ut quo
quis maior poeta sit, tanto plus auctoritate et exemplo
valere possit.
Sequitur ut exempla consideremus et metaphoras au-
dacia maxime memorabiles; quo clarius ad quem linem
poeta progressus sit cognoscatur. Interdum sane perob-
scura et consulto abscondita videtur poetae sententia, ut
in notabili loco Pyth. IV. 263 — 68. ubi poeta ipse illud
obscuritatis crimen agnoscerc videtur, regera Cyrenae-
orum Arcesilam allocutus (v. 263.) rvwd-i vvv xàv Olói-
nòòa Goqiav, i. e. „proponam nunc Tibi aenigma ad quod
enodandum Oedipi prudentia opus erit ". Tum pergit ad
eam quam sic auspicatus est similitudinem: „Etiamsi quis,
ait, quercus ramos absciderit, caesa tamen nobilis arbor
qualis fuerit indicat, cum vel ignem hibernum alit vel
aedium tecta inter columnas reliquas fulcit suo loco or-
bata". — Veruni paulo accuratius inquirenti constiterit
sub hac similitudine severam quandam et tristem admo-
nitionem latere , ut ne nimia crudelitate rex Cyrenaeorum
nobiles lacessat, qui etiamsi nunc prostrati et domiti vi-
deantur , satis tamen virium retinuerint, ut iniuriam pos-
sint ulcisci. Sed poeta tectius id pronuntiat, ne rex ad-
monitionem acerbius ferret. Nihil igitur obscuritatis re-
stai.
n
Insiffuis autcm in translationibus audaciac cxcmplum
sii Istli. II. 40 sqq. ubi cximia Xenocratis Agrigentini ho-
Spitalitas celcbralur:
— ovót noie Snt'uv
OvQoq fftnPivnmq uniaxnV IotIov iIikjÌ rnunelay.
3A).V tn-ruu. noci fiìv 'ÌHlaiv Otoituiq,
'Jìv dì yjindvi nXiiùV Ns.tXov n^oòq àxxùq.
Ilcynio haec inflata videbantur. Veruni poeta nomini sibi
amicissimo et liberalitate insigni quid mircris, si etiam
singularcm quandam laudem moliatur1? Praesertim cura
Pindarus navigationis imaginem ad hospitalilatem soleat
Iraducere, vclut cura Hieronem admonet Pyth. I. 91.
„Noli divitiis parcere, immo ut prudens gubernator vela
expande". Eandem igitur comparationem poeta usurpata
quamquam auctiorem et ornatiorem: „ Circa Xenocratis
mensara hospitalem nunquam ventus vela contrabit: immo
hic vir semper altigit remotissimas oras aeslate usque ad
Phasin hieme ad Nilum tendens". — Ubi quod in navi-
gatione summum habebatur, transtulit simpliciter ad ho-
spitalitatis laudem audacter quidem, ingeniose tamen et
sine ampullis.
Pariter mirationem faciet imago ex piscatione sumpta
Pylh. II. 79. quo loco quum graviter Pindarus aulicorum
qui Hieronem adulatione corrumperent mores vituperasset,
seipsum a tali ncquitia et perversitate rcniotissimum esse
asseverat, et ut retibus in aquam immersis subcr solus
superne natet, ita se talis pestis contagione vacare:
Hrf/rf yùo eivdXiov nóvov ì/oCouq (3u&v
Sxtvàq iCf'ouq, àfiùmiOTÓq éì/<*> qiiXXòq óìq ùnfQ ?QXOq , ìiXituq.
Item satis audax, sed nervosa et roboris piena imago vi-
detur linguae, quae in vcritatis incude dicatur procudi.
Ita enim Hieronem admonet Pyth. I. 86. *A\pevdei ttoòq
p&povi yàXxzve ylw<7(Tai\ — Similitcr Olymp. VI. 82. suani
ipsius linguam fingi t quasi cote ad cantimi acui :
singer r/ii) ni' ini yl.oiooii àxóvttq Xiyuoàq
Ir/ fi' ì&tkoVTU nnoqtonti KCtXXÌQQÓOlOt 71VOUÌQ,
Haec nostratibus audacissima videbuntur. Sed omnium
maxime auribus delicatis insucta accidit translatio, quam
12
nulla particula mitigat Pyth. IV. 142. ubi simpliciter mu-
lier dicitur t\ §ovq.
— /u'a fiovq Kqi]&it re ^làr^g
Verum egregie et ut nihil fingi possit gravi us poeta hu-
mani generis infirmitatcm depinxit. Quem enira cuius
pectus generoso sensu incaluerit non perculit gravitas et
vis illius dicti Pyth. Vili. 96. 2xiàg ovaq uv&qwtcoc, vel
Fg. ine. 131. yEXTciòeg èyQyyoyóvwp ìvxmvia% Ilis autem
magnificentia et audacia certat Fg. Scoi. 2. -v. 4:
Tùq às Oeo^érov c/XTlvàq Tiq oooojv puQ(,iv.Qit,oloaq òqaxùq
"Oq f.irj nò&o) XV iw.lv i.xv.i èì udàpuvxoq
'Ile oidàqov xixàXxtVTUi fiékatvuv xugdlav — ifw/gu (pXoyl,
Haec Pindarus de Theoxeno Tenedio iuvene formosissimo,
quem summo amore amplexus erat cuiusque in gremio
caput reclinans placida morte Argis obiisse perhibetur.
Diversarum autem metaphorarum confusionem Pinda-
rus non incogilauler et temere sed summa peritia usur-
pat. Pnmum autem satis excusate eam translationum
coniunctionem sibi concessit, in qua alterum vocabulum
sensum proprium facile deponit, velut òóóg. Nem. VII. 50.
elnetv bòòv Xóycop. Olymp. IX. 47. ìiréoav olfiov Àiyvv.
Paulo iam audacius progreditur Olymp. I. 105. xlvraÌGi,
daidaltàctétiev v^veov 7rTV%cug, ubi mvyaì intelligendum
de montium convallibus et recessibus. Porro non infelici-
ter poeta iuvenis Iasonis luxuriantem et protervam ve-
hementiam depinxit duas commiscendo metaphoras. Pyth.
IV, 158. 2òv uv&og r$ag aqxv xv^aivei, Neque quidquam
offensionis habet Pytb. IV. 255. ^ruèQ^a àmìvog olfiov.
Haec igitur intellectu facilia. Verum subobscurum illud
Nem. V. 6. de Pythea puero Aegineta, cui lanugo mentum
nondum cingebat: Ovjtoì yévvtii cpaipcov Ttqecvav paiéo?
oìvàv&ag ònwQav. Ubi quod autumnus vocatur (aiJtijq
oìvdv&aQy ÒTtwQa nil nisi iuventutem significai et proprium
significatum prorsus exuit, ut Isth. II. 5. In óìvàv&n, quod
est lanugo, nemo haerebit. Confìtendum igitur rem vul-
garem et quolidianam elegantius efferri non potuisse. —
13
Sicut in poetica supellcctile mctapborae fere prinnim
locum obtincnt, sic a melaphoris proximae partcs sunt
comparationum. Atqui tam exiguo discrimine hae iìgu-
rae inter se distant, ut saepe perìnde haberi possint, nisi
qnod plcrumque ubi nimis audax simplex translatio foret,
particula quadam addita audaciam emolliebat. Hacc certe
fuit veterum rhetorum sententia. Aristotelis Klietor.
Ìli. 4. yE(Tvì óè acci r\ ehtWP [*èTU(fOQÙ- óiucftoti yÙQ pi-
y.QÒv xtX. et Demetr. de elocut. §. 80. Quiutil. Vili. 6. 8
et 11. Itaque Pindaro Isth. III. 65. Melissus dicitur: /nij-
tlv ó' àXo)7Trf$. Contra Pylb. II. 84. in simili metaphora
particulam addit: Xvxoio ói'zur. Quodsi plerumque in sola
eloquendi ratione differentia posita est, nobis quoque lice-
bit haec minus anxie discriminare atque promiscue meta-
phoras et comparatioaes perstringere.
Iam poeta non solimi comparationes sic instituit, ut
orationi affcrant ornatum, sed rbetoricam et iam speciem
addit, omissis vulgaribus comparandi particulis; quibus
neglectis varia oppositionum genera nascuntur, unde ora-
tio clatior et augustior evadi!. Ac primum quidem prac-
cedentc similitudine res ipsa cui illustrandae comparatio
inservit subiungitur addita particula óè, ut Olymp. X. 1.
"Eanv uv&Qomoiq uvìfiup oie nXeiara XQ'l01^ — ^ <^ — •
Invertitur etiam ordo membrorum ut similitudo, addita
particula advcrsativà, postponatur Nem. II. 10:
J Otfu'lu tei — O-uftù fihv — viy.it v Tiiioi'óou naia3' tori J5 ioixòs
3 OqìuIv ye niì.tidòoìv
Mr\ Tt]).G&tv 3Slaqt(ùvu vtio&tu.
Nonnunquam formarli enuntiationum conditionalium subeunt
comparationes ut Olymp. III. 42. El ó* àqMtxevei ^èv vómq
— vvv ye. Denique non tantum particulae disiunctivac
[ut Olymp. I. 5. \ii\xB — jU^rg.] vel caussalcs [ut Olymp.
XIII. 47. ÓTjQiofAai noXt'Giv Jieql nhrfìti xaXùSv wc [.làv
(Tuff te ovx àv eìóeitjv Xéyeiv tiovtiCu> ipdgxop i}qi&(aòv.~\
membris connectendis inscrviunt, sed interdum particulae
prorsus desunt, ut nude alterimi mcmbrimi alteri oppona-
tur. Olymp. II. 97.
14
lI;autiioq uQidfiòv It^QtTiécpevysv, '
3Ey.elroq òoa ^a^fcf/i/ uXloiq ì'&ijy.ev,
TCq av <pQuotu dovano ;
Tanta igitur tamque pulchra varietas Pindaro in promptu
fuit, ut quem similitudines per se solae orationi afferunt
ornatum et splendorem , is etiam augeretur oppositionìs vi
et gravitate. Haec latissime patent apud poetarli semper de
elocutionis nitore et ornatu laborantem. Frequenter autem
quaesitae et consulto institutae oppositiones inveniuntur,
quarum usitatissima forma est cum proposita generali qua-
dam sententia dein subiicitur , quod in singulari quadam
re locum habet. Nem. VII. 5 sqq.
Idi'anvio^ev d3 ov/ dnavriq ini ìoa.
JEtyyti dì tiÓt/lio) tvyh'9-* itcqov fjigu* avv dì tlv
— aeidtrat 2o)ytvì]<; /nera ntvxalS-Xoiq.
Ubi quae praecedit generalis sententia plurimum quantum
atTert ad augendam sequentium vim. Idem quadrat in locos
Nem. IH. 6. J 'iiptj óè nqàyoQ allo '{lèv ullov — à^Xovi-
xia óè [iuXiGt* doióàv cfiXsì» IV. 91. ™AHoiGl ó* ahixeg
ìklloL- idò* ...mL Vili. 87.
His expositis in clariore luce nobis collocasse vide-
mur, qnibus potissimum fundamentis et radicibus Pinda-
ricae elocutionis virtutes nitantur. Etenim ut snmmatim
rem comprehendamus, poeta sententiis ethicis dignitatem
et auctoritatem, metaphoris et translationibus gratiam et
iucunditatem, denique oppositionum continuo usu vim et
nervos orationi conciliavi!;.
Atqui in tanta omnis generis copia et ornatu quis mi-
retur quod interdnm poeta divitiis suis quasi exultet et
luxuriet, ita tamen ut nihil nascalur quin summa arte tem-
peratum sit. Quo in genere verba idem fere significantia
cumulata quasi simplici et inornata oratione satisfacere
sibi non potuerit. Huc inprimis facit Pyth. II. 56.
— tÒ jilovrelv dì ovv tv/o, nórj.iov aocpfaq uqiotov.
De cuius loci structura quum multum ab interpretibus dis-
ceptatum et dubitandi sane iusta caussa sit, de sententia
tamen eatenus constat, ut dixisse videatur: „ optimum
esse divitias cum sapientia coniunctas possiderc". Sed
15
de singulorum verborum eausis et iunctura iam accuratius
videndum erit.
Ac primum quidem quod scholiaslarum unus coniunxit
nloVTsiv cum Goff tue, quasi id sit evttoqzìv Goiffac, id
fieri nequit, quia quae in praccedentibus de Archilochi
inopia dieta sunt arguunt, tò ttXovteìp hoc loco proprio
signifìcatu accipiendum esse. Ncque maiore iure placet
cum Arisi archo coniung-i ttót^iov uqiGtov. cui structurae
obest verborum collocatio. Sed potcrit coniungi: tò tt'aov-
Ttìv Gvv Tiya ttótuov, Tuin quod restat Gotftac uqiGiov
praedicatnm est, quasi dicatur i] àqiGvr[ (Tocfiu. Quaeri-
tur autem quomodo expl icari debeant verba ctV Tiya
TTÓTUOV, quae quoniam ttIovteìv per se solum non poterat
sapicntiae summum dici, aliquid necesse est sententiae
afferant, quo demum addito divitiae tanta laude dignae
existant. Atqui Boeckliius ut hoc ipsum ex bis verbis
crueret duram interpretationem commentns est; nempe
cum nemo possit divitias „ Gvv Ti'ycc ttótuov" i. e. „cum
felicitate forlunae" possidcre et conservare, nisi qui vir-
tutibus ornatus sit, hoc loco tiIovteìv Gvv Tvya nórfiov
esse divitias habere, ita ut eas servare possis, quod sine
virtutibus fieri nequeat. Quae quidem sententia ut per se
bona et apta est, ita nec verbis aperte pronunciatili', nec
nisi per ambages erui poterit. Immo parum prudenter
egisset poeta, si virtutis nullam faceret mentionem , sine
qua tota hacc sententia laborarct. Quodsi ratio talis im-
probatur, supercst ut coniungamus GÌw rvyct ttótuov Go-
ff ictg", ut uqlGxov praedicati vices gerat. Itaque Pindarus
Ilieronis animo cum inculcare vellet, ut scnipcr cum di-
vitiis coniungeret sapientiam paulo pleniore formula usus
est Gvv xvya ttótuov Goyt'ccg prò simplici ttdp (Tofftct, quod
nirais debile videri poterat. Id vero genus possunt in-
numera ex Pindaro promi, quae plus minus afferunt scu-
simi orationis plcnae et ornati! affluentis. Olvmp. I. 106.
Mydsrui \yj®v tovto y.tcòog. ib. 59. 3s/;rù/.uluov fiiov è^nre-
dó(iox&ov. 01. II. 82. "siiiayov àatoufiìi xi'oìu. XI. 03. J/iV
dóHqt &é(J€VOS tiyog. ib. 88. llointva ìnuxiòv dXXÓTQiov,
XIII. 1)8. "AlaDìfi ìiooY.og pou. Pyth. IV. 271. TQéfiCiP
16
èlxeoc. X. 48. Savinàtiai obòkv (faivetca aniGxov. Nem.
IV. 40. yvw[iav xevsàv (Txótm %vlivdei la^acTteToìCav,
Ex eadem orationis ubertate fluxit figura quam vocant
°Ev óid òvóìV) cuius unum extat apud Pitidarum exemplum
Isth. VII. 1. KXeàvÒQOì tic, àlixia re Xvtqov . . .
lam sequitur ut explicemus quas leges Pindarus in
sentcntiis et sententiarum membris formandis colligandis-
que sibi scripserit. Interim summa tantum huius quae-
stionis capita attingemus, cum totus hic locus cum syn-
taxi co£natissimus sit.
Ac primum quidem Pindarus non nimis longas sed
quae satis commode uno obtutu lustrali possint enuntia-
tiones finxit, et quamquam in singularibus structuris ab-
undat difficultatibus, orationis tamen membra satis simpli-
citer cohaerent. Singulari vero arte et mira cum variolate
usum Asyndeti excoluit, quod egregie austero dicendi
generi convenit: de quo Dissenius in excursu II. edit.
Goth. ita egit, ut nobis otium fecerit.
Sicut autcm plerumque poeta simpliciorem rationem
struendarum enuntiationum praefert, ita ubi longius ora-
tionis ambitus trahi debebat, ibi quae membra aequabili
nexu et conformatione molestius ad severam normam ex-
acta in poeta lyrico putida viderentur, ea cum grata
quadam varietate ita conformavit, ut inchoatam structuram
interposilo aliquo membro deflecteret a novo quasi initio
profectus. Quo vero melius cognoscatur quibus modis
Pindarus liane variationem instituerit, non incommodum
fuerit exempla quaedam accuratius examinare; in quibus
longiora membra liberius consociata sunt. Primum igitur
consideremus hos versus ex Carmine Nem. IV. 79 — 88.
quod Timasarcho Aeginetae inscriptum est.
— et ót tov
Màtgo) fi in KaXXiy.Xei y.eXeveiq
2xuXav &ì(a,zv Hagiov Xt&ov XevxoziguV
82. c0 XQvaòl ityópavoq
Avyùq fòci'^ev unàoaq , Vftvoq dì twv àya&wv
c£gyf.iaro)v ^aatXevaiv ìoodai'fiovu %tv%ti
85. (Pùìtu' y.elvoq v.fup3 jlyjgovxi vanrawv hiùv
rXòJaoav avgéra) xeXuòtjriv, 'Ogooxgiuii'u
17
"Tv ìv i>.yoivi (JuQVXTÙxnV
88. Ou).};ae KoQtvO-fotq ouXivois.
Poeta hoc dicit : „Si tu, Timasarche, patruo Tuo Callidi
hymuum poscis [vv. 79 — 81.], hymnus vero, ut aurum
splendens, regibus homincs aequiparandos reddit [81 — 85],
ille, qui nunc apud Achcrontcm habitat votcm meam in
Isthmo inveniet, ubi quondam coronalus est. [85 — 88.] "
Constat igitur tota haec periodus ex tribus membris,
quae inter se particularum vinculis non connexa sunt.
Atqui protasin terminali voce XzvxoréQuv apparct, sed
quae proxime seqnuntur usque ad (faxa [v. 85.] dubitali
potest utrum apodosin contineant, an parcntheticc posita
sint, ut ab voce xeìvog xtL demum apodosis incipiat.
Plurimis interpretibus arrisit parenthesis, nimirum commo-
dissima illa ad omnes diffìcultates tollendas. Utrum vero
liceat tara longum orationis membrum parentheseos signis
includere, quibus veteres ne usi quidem sunt, id quidem
antea quaerendum fuisset. Boeckhius nott. critt. p. 524.
licere negans coniectabat — asyndeton veritus — o
XQvaòc, (53, sed coniecturae postmodo eum poenituit, ut
in edit. sec. tacite particulam omitteret. Ncque indiget
hic locus emendatione. Nam sententiarura ratio et stru-
ctura haec videtur: post protasin statini apodosis incipere
existimanda est inde ab voce ó %QV(TÓg, quas sententias
cave inepte consociatas putes. Nam ut supra monuimus
amat Pindarus comparationes tanquam opposita proferre.
Quamobrem haec ita vcrtenda sunt: „Si vero Timasarche
Callidi hymnum me componere iubes: ut aurum cxcoctum
summo splendore fulget, sic hymnus hominum sortem
reddit beatissimam".
Quae sententiae quamquam egregie sibi respondent,
logicam tamen rationem intelligimus cam enunciationem
poscere, ut poetae polliceatur se Timasarcho satisfactu-
rum esse. Ecce vero haec ipsa deinceps subiicitnr y.eì)og
xtL ita tamen ut particula nulla addita sit , ne viderctur
ad membrum proxime praecedens pertinere, cura ad pro-
tasin illara superiorera referenda sit.
2
18
Hacc igitur si utcunque placent, multo rotini dior et
artificiosior iunctura sententiarum est Olymp. XI. 86—93.
86. *A).X o)xa noi; *| óJ-ó/ov narul
Ito&iivoq ly.ovn rtóvuroq rò nàhv 7j(Jì] , (.tr/Àu 3/ roi &{Q-
[luivii (fiXórari voav:
'Enel TiXoÙToq è Xc/./òv jtoifirifa
3Ehuy.tÒv àhkóxQiov,
90. Ovuoy.ovu GTVyegohuroq'
Hai otv.v y.ukù ì'^cttq (xoióàq u.ciq,
34yi]o£d(/.{.t>, eìq 3A'ì8a oxa-d-^iòv
93. 'AvrjQ tkqxài, v.iYià nvevoc/.iq inOQe ftó/t^o) figa/v ri xsgitvéi"
Pindarus cum Agesidamum puerum pugilem non sta-
tini post vicloriara Olympicam cannine celebrare potuisset,
ne prorsus ei deesset , tandem propemodum seni facto
hunc hymnum misit, sperans quamvis sero veniate tamen
fore ut acceptus et gratus Agesidamo adveniat. Nam?
ait, sicut pater cui senili demum aetate puer lieres futu-
rus natus est, hunc tamen laetissime excipit, sic Tibi
Carmen meum placeat ! — Iam videamus de singulis
enunciationis membris. Primum [vv. 86. 87.] continct
comparationis protasin ; sequitur dein [88 — 90] scntentia
interposita, caussam afferens cur filius patri acceptus vè-
nia t. Denique inde a v. 91. apodosis incipit: %ccì oiav %tX,
in qua cave particulam relationis ovveog desideres, quae
in huiusmodi structuris frequenter sic omittitur, ut ymì
eius vices sustineat: ut Nem. II. 3. Olymp. VII, 7. et
Disseti, in comment. edit. Goth. p. 80. 137. 371. sqq. Ve-
rum diligentius inspicientibus haec apodosis ut ad gram-
maticam normam accurate protasi respondet, sic ad sen-
tentiam prorsus aversa videtur; cum enim in protasi di-
ctum esset: „Ut filius patri senili desideratus venit",
quid aliud poterat expeclari, quam hoc: „Sic Tibi seni
hymnus meus". Sed poeta in omnia alia abiit propter
sententiam interpositam y ad quam apodosin prorsus ac-
commodavit. Atqui membrum quod interpositum est caus-
sam aff'ert, cur filius patri acceptus sit : „ Mors enim tri-
stissima est, si divitiae alienis heredibus relinquendae sunt."
Eodem modo in apodosi explicatur cur hymnus seni ac-
ceptissimus esse debeat: „Etiam qui poetarum laude de-
19
stituti moriuntur ii frustra vixerunt". Quae quidem scn-
tentia ci in cuius locum successit quo (lanini odo opposita
est, nani niente supplenduni : „quod in Te, Agesidame,
non cadit". Ilacc vero mutatio nequaquam inconsiderate
a poeta instituta est, nam voluit hoc ipsum Agesidamo
diserte indicare, quanti pretii domini ci mittat.
Ex his igitur exeniplis intclligitur , quomodo Pindarus
membra plura longiore verborum circuito complecti solilus
sit et quantum in inimutanda structura sibi concesserit,
Sed in bimembribus enunciatis vix dici potest quantum
varietatis structuris dissolvendis et mutandis cffecerit,
ne oratione diutius continuata in repetitionis tacdium
incurrerct. Et frequentissima quidem in hoc genere sunt
cxcmpla participialis structurae in rectam transeuntis.
Kam plerumque ex binis membris quae pari dignitate
sunt, quacque suspensa osse aeque oportebat, prius qui-
dem in participio positum est, alterum autem absolutum
factum; quae structura tantum abcst ut aliquid duri ha-
beat, ut perspicuitatem iuvet, siquidem sermo rectus
multo facilius et penitius in mcntem audientis se insinuat
quam oratio suspensa. Exemplorum magna copia suppetit;
paucis, ut in re non ita difficili, defuugamur liis. Olymp.
I. 12. ÒQtTtMV fièv — àyXct'i&zcu óè -/.al . . . Pyth. Vili 77.
vcXXop i;t6q0£ fidlAwv — u'Llov de "/.avu^aiveu Isth. III. 11.
ót'sccntrop GibcfUYOvq, tu de — v.dov^e. II. 3S. rè vo\ai-
£o)v — y.uì TiQ0ce7rxvy.ro.
In his omnibus participium pendet ex verbo prae-
gresso; sed paulo durior et difficilior existit oratio, ubi
participium ncque in praecedcntibus ncque in subscqucn-
tibus habet unde pendcat, ut fere anacoluthi spccies
oriatur; quale hoc est Isth. I. 14.
*Au? iyù 'Hooòòioì Ttvxoìv tò uh' aouurt tbO^q^titio) yfyus?
'Aria T à/.).OiU('aiq oò /tool VOìfiaOUVX £dt).<»
Il KaaxoQtty ì\ 'lolùov hag/ió^ui fiiv V(ivo>.
Poeta dicit, se Ilerodotum cclcbraturuin esse, primum
propter \ ictoriam currulcni, tum vero propter fortiludincni,
quod ipsc propria manu in certamine equos rexcrit. Ilacc
inter se opponuntur atque indicant oppositionem cani,
2 »
20
quae rata non habetur, particulac [lèv — rè, de quo
correlationis genere infra ubi de particularum usu agcn-
dum erit accuratius videbimus. Nostro igitur loco poeta
cura in priori membro participium posuisset xvyvùw fièr,
structuram continuare noluit, sed sequentia in oratione
recta posuit per copulam annexa. Fecit autem hoc quo
magis eluceret res primaria, quod Herodotus ipse in cer-
tamine currura rexerat. Id ut admodum periculosum ita
gloriosissimum habebatur.
Suut praeterea multa et varia structurarum inaequa-
liura exempla, velut prius membrum in infinitivo positum
reperitur, posterius in oratione recta: ut Pyth. V. 23.
UavTÌ [lèv — vjreQTi&éfiev, (fiXet óè — : vel adverbio
loci opponitur enunciatio absoluta: Olymp. II. 73. Tà
[lèv %8Q(fò&ev — vócoQ ó* uXXa g?éQi8ei, vel etiam tempo-
rali. Pyth. IV. 266. €Ì7vote è$r/C7]Tai — rj — d^<f87t€t*
„Interdum priori membro per particulam ori introducto
enunciato absoluta opposita est Olymp. II. 57. c'Oti noivàg
eTi&av — tà óè óixa£ei>
In verbis collocandis poeta semper prudenti Consilio
et summa arte cavit ne vocabula cum vi dieta in media
sententiae parte laterent, sed elucerent et auditorum ani-
mos adverterent: quod cum nunquam non a poeta factum
sit, exemplis demonstrare supervacaneum est. Nec tamen
inutile fuerit pauca verbo tetigisse.
Solet Pindarus substantivum quod duobus membris
commune est in principio secundi demum membri collocare
quo vim accipiat maiorem, ut Pyth. IV. 36. ovó* uTti&rj&é
ìv, àX£ QJQwg denaro. Pyth. XII. 19. ènei uvóqa bqqv-
craro , rtaq^évog Tev%€. Huic rationi convenit Vocativus
in altero membro positus Pyth. Vili. 80. IX. 100.
Interdum mirum in modum poeta vocabula traiecit,
ut in versibus celeberrimis ad solem deficientem, [Fragm.
Hyporch. 4.] quem v. 6 sq. sic alloquitur:
-dlXà oe Ttyòq Aiòc, Vnnoiq &ocùq ixerevo)
^4-nr^iov iq oXpov rgunoto Qi^cuq , cJ noma, ndyxoivov rfyuq.
ubi voces „&occìg cinnoi,<;u ad iqdnoLo referendae insertae
sunt formulae (Tè nqòq Jiòg Ixerevco.
21
De hyperbatis particularum conf. Boeckli. omnia com-
plectcntcm in nott. critt. p. 377. sq. 385. 392. Partieula
y.uì amat hyperbaton, ut Olymp. V. 16. (To<foì y.uì e5o%ccv3
hoc est , xuì ffocfoì tó. Frequenter locum niutat cum
praepositione tv, ut Olymp. II. 28. VII. 26. Pyth. X. 53.
Dcnique Pindarus etiam leviora illa orationis ornamenta,
qualia sunt anaphora et annomiuatio non prorsus repudia-
va, haec enim opportune posita ornant orationem. Sed
ut conveniens erat austcrae compositioni istiusmodi condi-
menta modico et admodum verecunde orationi immiscuit.
Anaphoram habes Olymp. XIII. 14. rrollù {uèv — nollù
óè. Pyth. IX. 123. Nem. XI. 6. Nem. I. 62. ocrefovg fièp —
oGGovg óè. Nem. X. 27. TQÌg nèv — TQÌg óè. ib. 87.
ijfiMrv fièv — ìjfiKTv óè. Isth. III. 7. XQ^ f1^ — XQV dà-
Isth. VII. 15. V. 71. iiérqa fièv — péxqu óè. VI. 32. uìvtoiv
— alvtcov óè. cf. Boeckh. nott. critt. p. 499.
Similiter sonantia reperiuntur Pyth. X. 66. QiXéwv
QiXtovtu, uyoDv uyovva tv qoy gavone. Pyth. II. 83. OiXov
tlt] (piXtiv y tzotì ó* èx&QÒv ut tyidgàg vTto$ei)(Toixcci uXX'
uXXoze itaTéoìv. Nem. I. 30. ré%vuL ó* titgcov txequi.
VII. 6. EÌQyei txtqov ttequ. VIII. 3. %£QGìv txtqov txtquig.
Pyth. X. 60. ^Extqoig txtqwv tqwg vtxìavksb <pqévag.
CAPUT SECDNDOM.
DE PINDARICA SYNTAXI.
Qua spiritus et ingenii sublimitate et orationis copia
Pindarus pollebat, eam ut digne promeret et ad audientium
animos perferret, vigor elocutionis et magnificentia tan-
quam inexhaustus thesaurus effecit. Sequitur ut de rebus
syntaclicis et structurarum ratione exponamus, ne videa-
mur in vcstibulo constitissc; nani qui de poetae facultatc
recte iudicaturus est, generis dicendi proprietatem ab
ornili parte nosse debet tolamque quasi supcllcctilem suis
oculis manibusque usurpasse.
22
Primum autem de structurarum varia et liberiori ra-
tione apud Pindarum quaedam generatim praemonenda
sunt. Guam igitur in enunciationibus maxime bipartitis
observavimus varietatis copiam, eam eliam in singularum
sententiarum structuris inveniri exemplum demonstrat lu-
culentum. Isth. VI. 1—10.
1. Ttvi TÒ)V TtC'.QOq , 0) JlUXÙlgÙ O/'jpU,
KuXòiv ini/oìQioìv f-iuXiaru -O-Ufiòv nòv
JEvcpQuvuq • ij qu %uXy.oy.QÓTOV TtuQzègov
Zlv.(,idr£Qoq uvCx z.VQV%aixu.v
5. "AvruXaq /liòvuaov, rj XQv'a$ peo'ovùy.Tiov vùpovru de.%atutva lèv
cpgQTUTÒP Semi,
COjt6z> 3/4f.(-CptT()V0ìVOq $V &VQ?TQOiq
2ra-Oelq itXo/ov {.tsTÌjXdèV "ITguy.Xti'oiq yovuiq;
*U or ufirpì nvy.vvXq TetQ £0 l'eco fìovXiCiq;
*TI qt Ufiqi. 'IóX(/.ov IriTiófnjTii' j
10. *T1 2J7iaQTÒ)v ay.ufiuvvoXoyXKV ; »/ ore y.ciQTfoùq 'idóguoTOV £| àXu.Xàq
dniTTe/nipuq',
Ubi verbum evcfQaivoi) cum primum dativum ascivisset
assumptis deinde enunciatis teraporalibus ad extremum
genitivum a se suspensum habet. Eodem potest trahi
Olymp. XIII, 114.
'[Ava, y.oixpoiaiv ìpvivaui noalv
Zcv rékit* • uìòcj óidoL y.v.l tv/uv regnvbiv yXv/.duv.
Quo loco cum Oligaetbidarum familiae poeta salutem ab
love precetur, postquam in priori membro infiuitivum
èxvevGcu tanquam imperativum posuerat, ad quem vulgo
óóg minus recte [conf. Bernhardy Synt. Graec. p. 357.]
suppleri iubent, in altero membro imperativum óidov
usurpavit, ad lovem ipsum orationem dirigens. Vertendum
igitur: „Fac Iuppiter ut levibus pedibus enatent [i. e.
ut vitam feliciter pertexant] et verecundiam da et dulcem
beatamque sortem". Locus in Mora. Odyss. XVII. 355.
quem Boeckhius iam contulit apprime convenit:
Zìv ava, TriXéfia/óì' /.tot tv uvógaoir òXfiiov eh'ca
KuC ol névxu yivoiQ? ooau (poeolv yoi [tevoiva.
Haec igitur ut nullam babent ambiguitateni, sic fieri non
potuit quin evaderent sententiae implicatiores et intellectu
diffi ciliores ? in quibus Pindarus brevitatem quandam ora-
23
tionis sectalus structuras quam potuit plurimuni coartavit
et contraxit. Quo quidem artificio imprimis opus fuit in
victoriarum cnumcrationibiis, quas longas et prono orationis
cursui band dubie molestas carminis argumenturn saepe
flagitabat. Nani ut multa in lioc carminum genere usu
quodam tralaticio constituta erant, ita hoc ipsum ad poc-
tarum, qui ludorum victores celebrabant, officium pcrti-
nebat, ut ne quid honorum, quos illi in anteacta vita
consecuti essente omittercnt. Pindarus igitur quod dicen-
duin crat , ita semper attigit ut brevius et nervosius non
posset. Velut in loco satis notabili lsth. IV. 16.
lìv ò' iv 'l'j&ttòi diilnct &akXoiOa uoiTit,
'I'r'/.e.ziòu , zìi cai , I\'ii<i'u Sé ztd ufl(pÓÌv
JLvO-ia n nttyxgarfov.
Cura enim Lamponis fìlii Phylacidas et Pytheas quattuor
vieto ri as pancratiasticas reportasscnt eo ordine ut uter-
que Ncmcii Phylacidas autem bis Isthmia vicerit, apparet
il Uni XtuHc iì tir/ air JlvO-ta re notyxQaTiov sic accipiendum
esse, ut e voce à[iq>óiv suppleri debeat %iv: „tibi Phyla-
cida etPylheae", quae structura quibusdam imposuit, qui
verba Ncitc'a óè y.uì diufoìv in parenthesi posita putarent.
— Similem structurae contractionem liabes Olymp. VII. 80.
O i iv "A^yii yu/./.ò^ ìyrot nir ra t if I4ir/A>.òi'(t
'Euya zul Oi'jàuit; ayóSvtq t fvvouot
BotùiTUH,
JIc'ÙA'.rà V ' Jìyi'n;. ti vizwrO' l'ù'y.iq'
Sic enim egregie emendavit Boeckh. in nott. critt.
p. 3S9 sqq.
Ve rum etiara citra argumcnti necessitatem poctae
interdum breviori esse placuit, in quo parimi de inter-
pretimi commodo fuit sollicitus. Velut in versibus stru-
cturae perquam torluosac: lsth. I. 22.
— h'./trrii dì Ocupìfi unirà
"Ev ii yvuvóiOi axudtotti oqtotv ì'r t «ot/JoJo arrotai v ónlt'iuiq
doó/iOHì •
Otù il XeQOÌV ilzovri'Corci, (u/uiùq
Kuì Xt&ivois óiói ir òlanon; ìiv.
Nani nominativus uxori uorrèg , ubi dativum expectes,
cum non statini quorsum spectet appareat nec quod verbum
24
ad óìdte supplendum sit, si praegressa circumspicias ex
locutione Xd^nei dqetri Gqiaiv elici potest verbum, „evlttp-
tpav": quod cura ad sententiam eodem recurrat, ad
structuram cura nominativo ày.ovti'Qovteg coniungi potest.
Singularis breviloquentiae species ea figura est, quara
zeugma grammatici vocant ; cuius usus cura apud Pinda-
rum satis parcus et modicus sit, paucis exemplis defungi
licebit. Nemini negotium facessent talia. Pyth. IV. 104.
Ovte eqyov ovt èTTog eÌTTwv. ib. 221. "Aqotqov Gai pipato
Y.aì (ìóag. Nera. X. 25. 3JSxqdt/qGe cEXXava Gtqatòv xaì
Gtéyavov, Zeugmati autem muHum iucunditatis addit
idem verbuni ad bina nomina relalum, sic ut cum altero
sensu figurato, cum altero proprie coniungi debeat, cuius-
modi est quod extat Pyth. Vili. 19. "Edexto ÌGzeyavtàiiévov
vlòv noia JJaqvaGi'di Jtooiéì te xwficp , ubi xw'/iw Gtecpa—
vovG&at, similiter dictum ut Olymp. I. 102. [JLoXny Gtecpa-
vóùGai.
Ad libcriorem sententiarum membra connectendi ra-
tionem, quae austero dicendi generi inprimis convenir,
teste Dionys. Malie, de compos. verbb. ed. Sylb. toni. II.
p. 22. 35. tà xwXa (pvGei fiuXXov èotxévai ftovXetai. \
téyvri* et 1. 1. p. 22. 40. ovte 7Tqog$ijy.aiQ oxpeXovGaig tòv
vovv XQGù[iei"q, cum praecipue quam structuram ad sensum
vocant pertineat, eius structurae apud Piudarum quo
ipse longius recedit a sedata et aequabili orationis corapo-
sitione, tanto latius usus patet. Cuius quidem proprietas
in eo posita est, ut notio aliqua quae in membro prae-
gresso tectius significatur, tauquam expressa in posteriori
audiatur et mente suppleatur. Velut in loco memorabili
Nera. IV. 1—3.
"Aoiarcq evcpQoovru Tiófov y.ey.gifuvo)v
^Iaxoòq' al dì oo (pai
Momàv O-vyaTQiq uoidul &i).ìav viv uTcró/Lievui.
Cuius sententiae structura veteribus criticis adeo ignota
fuit, ut scholiasta apud Boeckh. p. 450. teste Aristarchus
vlv referret ad evyqoGvvav sensu repugnante, Didymus
ineptius etiam ad Ttòvav. Eam vero sic expediemus, ut
ex formula tcòvoìv xexQi^éycay in subsequens membrum
25
transeat nolio rov novriGavxoQ seu rov pixwvtoq i. e. victo-
ris qui ipse pronomiiic viv significatur.
Alia structurae ad scusimi institutae species est, cura
formula quaedam ex membro praecedenti ad posterius
sensu prorsus contrario suppleri debet, ita ut ex aiente
fiat negativa vcl cotitra. Quod dicendi genus cuni apud
alios scriptores frequens sit [cf. Berilli. Syntax. Gr. p. 458.],
tum ex Pindaro suppetunt Nem. Vili. 45.
— zò d3 uutiq ttàv xpv/ùv y.OfiC'^uv
Ou [ioi ÓuvutÒv — Oiv òì TiuTQu — vniotlaai Xt&ov Jlloiocùov,
Ubi ov noi òvvaxòv in altero membro abiecta negandi par-
ticula auditur. Indidem explicandum Pyth. IX. 36.
c Onta — /Ji>u °t TTQoqerfyy.flì'
"II òu -/.al ix If/f'ojv y.iìgru ftelnjdta notar •
nam ex „ò(Ti'a tGiìv" i. e. s^soriy in sequens membrum
Iransit verbum j^tJ.
Eadem ad sensum struclura circa nominum genera
rcgnat, sic ut pronominum relativorum neutra respondeant
nominibus masculini vel fcmiriini generis, ut Olymp. I. 15.
Movffixug Iv ucùtoìj ola . . X. 7. AÌvoc, ayxeiTai* xà [lèv,
Pyth. III. 17. 'Iuyàv v^ievaitav, ola, 1.73. c'¥poiv ìdwv —
ola. VI. 21. *EyaiioGvvav , ola. Vili. 6S. ^Aq^ioviav , ocra.
Liberiorem structuram in appositione saepe non ad
normam grammaticam sed ad vocabulorum signilìcatura
accommodata observare licet, velut Nem. V. 43.
V/rot fitTuiìuPia y.ul vvp Ttòq fluTfJOH; (cyu).ket y.ttvov oikÓotioqov
lO-voq, UvOi'u.
Ubi e&vog est appositio ad iiexai^avxa , cum Pytheas
Acgincta quasi totius gentis, unde oriundus est, vicarius
propter Ncmeam victoriam dicatur. Simillimum est Pyth.
IV. 135. Avzòg vTiavziaGtv Tvgovg èoatfi7TXoicdiJLOV yereà,
Minus insolita haec licentia in adiectivis accidit, ut Isth.
VI. 22. ^Aqzxàv ovx aÌG^cov cfvaq.
Audenlior poetae licentia f'nit in articulo, Pylh. IV. 250.
Mqùeiav xàv TìùJao (fòvov. Ubi cum Medea per meto-
nymiae figuram Peliae exitium dicatur, articulus ad no-
tionem feminae rcvocatnr.
Ilaec igitnr quae passim et particulalini in virorum
doctorum commentariis annotantur nunc coniuncta in eia-
26
riore luce collocare conati sumus, quibus conficitur Pin-
dari spiritum elatum non anxie cursum orationis ad nor-
mam sevcram adstrinxisse ; quamquam interdum obscuritas
et nimia brevitas intellectui offìciunt. Sunt lamen plera-
que sic comparala, ut lyrico poetae non modo condonen-
tur, sed est etiam ubi oratio ex iis vim grandiorem et
novitatis gratiam sibi inveniat.
Quibus in universum de structurarum ratione exposi-
tis reliquum est, ut quae Pindarica syntaxis in singulis
orationis partibus observanda praebeat exequamur, a no-
mine substantivo casuumque ratione initium facturi.
Ac primum quidem cum nominativi quem absolutum
dicunt duplex ratio sit [conf. Bernh. Synt. Gr. p. 69.], al-
tera simplicior, ut in fronte enuntiationis nominativus po-
situs in sequentibus non habet quo referatur, altera du-
rior ut quod vocabulum sententiae nexus suspensum esse
eyincit, id quominus simpliciter ad praegressa referatur,
obstat quod primo casu positum novum quasi initium con-
stituit: apud Pindarum prioris quidem generis est Pytb.
IV. 152:
3Al).d y.al a/.anxov {uóvao/ov y.al &góroq, oj uoxe Kort&iÌòuq
"Ey/.udi'loìv Innòiaiq aii&uvs laolq ót'xaq
Tu fusv — Xvaov vpfitv.
Ubi quae praecipua quadam vi et pondere distincta sunt
„ sceptrum et imperium" ea quo oppositio magis eluceret
seorsum a reliquis poni debuerunt.
Ad allerum genus pertinet Nem. VI. 32.
— xà naia — iqyà —
Buootàaioiv — ov OTiavitei' naXalfparoq yeved,
"Idia vavoTOJ.aorreq iniy.o'jfiia.
Quo loco cum naXaicpatoq yeved si sententiam spectes
ad dativum BaGGiòaiGiv retrahatur, ne tamen dativi
structura diulius continuata molesta fieret, poeta rectum
casum praetulit.
Multo diffìciliorem explicatum babet locus Pyth. IX. 91.
qui cum propter ambiguitatem structurae ab aliis alia ra-
tione acceptus sit, paulo copiosiorem expositionem deside-
rai. Verba sunt haec:
27
— AìyttH: 1 1
'/'fui JSioou i' a Xàrpta rol<i >)] nóXtv tuvd' tvxXtt%ut
— iyi'.).òi' l'yc/j'.i nw foyu (/ryotr.
Poeta Cyrenaeuui Telesicratein qui ter armato cursu in
hulis Aegineticis et Megarensibus Victor patriam suam il-
lustrem reddidisset \nokcv evxXei'^ac] testatus quani sub-
iicit formulami „CiyuLov àuayuriuv toyo) tpvywv", ea si
de Telesicrate intclligenda est, nemo non prò structurae
ratione accusativum (fvyóvva expeclaverit, eumque fucrunt
qui coniectnra satis vili textui obtrudercnt. Omnes taraen
libri nomi nati vum tuentur adstipulante scholiasta in para-
phrasi ed. Boeckh. p. 407. JiogiZo^ai yàq tòv viy.r\(fòqov
vixffiavia %aixr\v tt\v tióXiv evxXéa y.ava(TTrj(Tca tqyoì tì]v
(Jiyrj/Jiv xccì u.7iuQQr[(7iu(jtov àiir\yaviav '/.al uìtfxinrjv ì/.-
tpvyoSp. Pars autem interpretimi illa non de victore Acgi-
neta sed de ipso poeta intelligi voluit, qui, cimi tribus
carminibus tot idem victorias cccincrit, bis a Telesicrate
tam gloriose factis [é(>^c->] inopiam canendi effugerit. lluic
vero interpretationi obstat et sententia parum apta aut
Pindarum decens, et nudimi eoya), quod nisi totiun mem-
brinn de Telesicrate accipiatur, cius victorias significare
nequit. Qnodsi necessario hacc verba ad victorem pcrti-
uciit omnia, qui patriam illustrali» dicitur cavissc quominus
silenlium inglorium agore debcat, hoc loco cum structura
oblique intimala casu recto finiatur, agnoscenda erit illa
magistris propemodum decantata casuum enallage, sane
durissima illa coque diffìcilior, quod subiectum prioris
membri, cui tpvywv respondet ne additimi quidem est.
Talis autem structurae mutatio ut omnino excmplis non
caret, ita frequens est post verba ofycu, (fruii, óoy,o), qui-
bus orationi interpositis cum ex vulgari ratione tota
structura suspensa fieri oportuerit, co lamen vix vel ex
parte tantum muta tur, unde specics orationis a suspensa
structura ad rectam transeuntis ori tur, Iam quis non re-
cordetur luculentura cxcmplum II. II. 350.
*Ih)ftl vàn ovv vMTui'tvout vntgytriu KqovCoìvu
'uìoToùmwv iniòi t' , ivutatftu oi'ifiuru yutroìv.
28
Plura exempla cupientibus large praebet Bernh. in Synt.
Gr. p. 465.
Paucis in Genitivi usu expìicando defungi licebit, quo
casu notabile est quanta interdum brevitate participia po-
nantur neque nomine nec pronomine addito, sed ut ipsa
per se iutcgrarum enunciationum vices sustineant : velut
Pytli. Vili. 85. de pueris qui vieti ex certaminibus redeunt:
Oòdf fioXóvTO)v nàg fiaveg3 àftcpl yékwq ykvxvq
^flgosv /agir.
Ubi iioXòvtmv casu absoluto positum: „dum redeunt ad
matrem". Nec aliter accipiendum participium in his.
Pyth. Vili. 41.
""Otiot3 ìm "Agyeoq ijku&ov
ZteuTtgav odòv 'Mnlyovoi
'Ilo1 tlne f,tagvafitvojv.
„Sic dixit dum pugnant". —
Dativus locum significans cum apud Pindarum prae-
c'pue in nominibus regionum in quibus certamina ludicra
celebrantur tominetur, ex innumeris fere exemplis pauca
apponam : Olymp. XIII. 37. JIv&oì t3 £%ei Graòiov Ti^idv,
Vili. 56. Ne[iéa egèo) xavxav yjxqiv. Nem. X. 26. *I(r&[ióì
iteci N€fiéa GTécfccvop. coli. 01. IX. 88. XII. 18. Nem. XI. 23.
Istb. IV. 18. In vicinia etiam signifìcanda Pindarus sim-
plici dativo defungitur ut 01. I. 92. 0Al(f£ov nòqq xXi&eig,
Dativum instrumentalem agnoverim in iis formulis
quae quo certamine victor pugnaverit indicant ut Nem.V.5.
— Uv&euq evgvo&erriq
JSCy.ri IVepetaiq nciyy.gariou oréyavor.
Isth. III. 20.
— tvfia/avtav yàg icpavaq 3Io&[itoiq
'Tpièzéguq àge%àq ìifivo) duóxetv.
Quibus exemplis adiiciendum puto locum hucusque cor-
ruptum Olymp. XIII. 107. quem praestantiores libri sic
exaratum exhibent:
— — %àd3 in3 òygv'i llagvaala
Ev 'Agyt'ìù *d~3 oaaa y.ul iv Oijfituq , offa r3 J 'Agxàoiv rlvuooov
MagTVgyoai Avxuiov fìoifiòq a'raf.
Versus alter quibus vocabulis terminatur IdqxdGiv àvàti-
(Toop, ea et numeros pessumdant, quos reliquae strophae
29
in eadem sede hos pracbent: — ^ w — w? ncque sen-
tentiam aptam effìciunt, siquidem ftuinòg vlvol% *Agy.dGiv
uvùgguìv oratio non Pindarica est, sed portentosa et ina-
ni repetitione onerata. Primum autcm quod Ilcrmannus
obsequente Bocckhio coniecit ,'AQxùg uvàGGwv" i. e. „ara
surgens [coli. Nem. Vili. 40.] Arcadica", utut ingeniosum
quaesitum tamen et nimis artificiosura est. Atque sunt haec
verba gravius profecto corrupta, quam ut tam levi medicina
defungi possimus. Et uvÙGGo&v quidera verisimillimum est
quum primum in margine prò interpretamento vocabuli
ava% adscriptum fuisset postmodo praecedenti versui ad-
haesisse, tum, ut assolet, genuina voce extrusa, eius
sedem occupasse. Vocabulum ^Aqxdciv autem, si quid
video, rectissime codd. praebent, nani Dativus ut in
exemplis supra allatis instrumentalis est, significans: in
ludis Arcadicis, quae Lycaea sunt. coli. Olymp. IX. 96.
Ex quo consequens est, omnem emendaudi conalum inde
proficisci debere, ut retcnto *AqxuGlv prò voce àvÙGGwv
aliud quaeralur, quod cum sententiam * et numeros ex-
plcat tum etiam ductus quam maxime referat vocabuli,
quocum commutatum fuit. Sunt autem in liane condii io-
nem a criticis multa et varia ficta, quorum quod denuo
Hermannus, qui locum in libello acad. Lips. retraclavit,
coniecit: ^Aqxùgi [idtfGtì) languidum est, reliqua commenta
[Bergkii tiqux&t] , Kayseri u&loig, Rauchenst. tqya] te-
nuia nimis et exilia sunt. Videtur autem Pindarus itila
scripsisse, quod vocab. cum de quavis re bona et opta-
bili nostro usurpatum est: Nem. IX. 6. Pylh. 1.48. Vili. 73.
tum praecipue de victoriis ludicris. Nem. X. 20. c'Occoy
^Aqyeìov t%u itptvog iioìqav ìgIìòv. — Scboliastae para-
phrasis ad hunc locum cum inveniendae emendationi non
potuisset prò fondamento esse, ut quae accuratius demum
ad singula verba accomodata aliquid profutura fuisset,
repertae tamen band dubie aliquid commendationis adiicit
[ed. Boeckb. p. 288.] : c'Oaa x* ìv "AQyei óè xaì èv Orjfiaig
ulla* xaì tv ^Aqxaòia de oTtoag òeajiótrig yéyove %ov axt-
(puvov ò (toì^tóg è(Tii [KXQTvg ò tov Avxaiov Jiòg. Nam si
30
vetus interpres legit è<TXcì, id quidem rectissime explicat
Ad hanc de dativo disputationem inox patescet quem-
admodum pertineat locus mine nobis commemorandus, qui
cum interpretibus ex quo Pindarus explicari coeptus est
omnibus fucum fecerit , ne excellentissimi quidem Pindari
sospitatores Boeckhius et Hermannus eum ita constilutum
reliquerunt, ut possit prò expedito et sanato haberi. Qui
viri si maluissent in hac difficultate tollenda quod ante
pedes est cernere quam ncscio quas machinas circumspicere
meìius dudum Pindaro consultimi fuisset. Vcrba exstant
Pyth. V. 70 — 76. legunlurque in optimis libris sic:
70. "ly.nvro Ot'jouvòe q>ò)Tfq Aìyetóai
°Et<ioì nuTtQeq * ov tieòiv urtQ- àXXà [lolyu riq aysv
UoXv&vrov * iq ìquvov
73. ' Evdev àvaSs^àfievot
"AnoXXoì' jsà
KuQVfi3 i)> óuitì offìiCofiev
7fi. JKvQuvug uyt'.y.Tifttruv nòXiv.
Sententia fere h*aec est: Poeta Cyrenaeis gratifìcaturus
cum velit estendere sibi cum ipsis cognationem aliquam
intercedere, admonet cos de Aigidis, qui sui iidemquc il-
lorum maiores cum Deorum voluntate Sparta Theram ad-
vecti essent, quo sacra Carneorum propagarent, post hac
has epulas cum Cyrenaeis communicatas fuisse , unde
Thebani cognatam sibi Cyrenaeorum urbem in Carneorum
festo celebre» t.
Videamus nunc de scriptura. Et èg quidem [v. 72.]
cum metro refragetur ncque id habeat coq\ Leid. B. qui
in Pythiis ex praestantissimis est; ex quo ab Heyuio un-
cis inclusum fuit; mentissimo ex editionibus exulat. Ad
sentcntiam quam sit ineptum dicere non attinet. Recte
deinde Boeckhius Kaqvet* prò vocativo habendum esse
docuit; nec ut antea creditum fuit prò accusativo plura-
lis, qui in quibusdam libris etiam sine apostropho scriptus
exstat» Ouod autem prò sua metrorum descriptione Kaq-
rijf dedit, utrum recte fecerit an potius cum Bergkio
Kaqvéìe per se solum integrum versum constituens scri-
bendum sit; id cum ad sententiam nihil differat nec nisi
31 _
reliquis strophis accurate comparatis decidi possit, mine
lantisper mittamus.
Ut igitur in novissima enuntiationis parte [v. 74 — 76.]
eatenus manifesta est poetac scntentia, ut Thcbani in
Carneorum epulis dicantùr urbis Cyrenarum venerabundi
memores esse [o,£/ff*£o//6*'] , ita verbis proxime praegres-
sis viri docti ancipites animi fuerunt quid faciendum sit
ut quorum prout post uyev an post tqavov interpunxeris
duplici ratione scntentia accipi possiti neutra tamen ca
quae prorsus satisfaciat.
Ac primum quidem ttoàv^vtoc kqavoq cura sint sacra
Carneorum, quae communi antiquitatis fama per Aegidas
Sparla perhibentur in Thcram insulam indeque Cyrenas
propagata esse, qui post ìéyev distinguunt iis scntentia non
potest non perversissima evailcre eaque, quae nemini
Gracco in mentem venire potuerit, Thcbanos scilicet a
Theraeis Carnea accepisse.
Contra si post tqavov incidatur , ut Boeckhio placuit,
inextricabili structurae difficultate implicaberc, quorsuni
e ii ini dicas àvaòt^à^tvoi spoetare quod nimirum obicctum
sibi (lagitat*? Et Bocckhius quidem hoc participium ccn-
set eodem referendum esse quo cefii'Qo^ev , ita ut accusa-
tivus nò'kiv simul a verbo finito et a participio pendeal.
[conf. explicatt. p. 290.] Scntentiani auteni liane esse
vult: ut cum Theraci conditores fucrint Cyrenarum, Thc-
bani Theracorum proavi illam urbem ab his quasi acce-
pisse, acceptam autem eximie fovere et colere dicantùr.
Quod si Pindarus voluisset — quamquam ncscio an nimis
quacsita et affectata sit talis scntentia — tamen clarius
saltem locutus csset, nec qui alioquin verborum fere pro-
digus sit hoc loco tam parcus cxstitisset. Atqui profecto
structurae duritia non ferenda est, qua quod utique ob-
icctum sibi flagitat participium avaòb^à^tvoi multis demum
verbis interpositis accusativum „nòXiva cumque iam ab
alio verbo occupatimi sibi inventi.
Itis igitur tramitibus cum ad fìnem perveniri nequeat
omissis quae his etiam infelicius ab interpretibus exeogi-
tala sunt, iam licebit altiores spiritus sumere et de seri-
32
ptura mutanda deliberare. Et quae quidem emendatio ab
Hermanno proposita est ea non dubitamus quii» multis ar-
risura sit:
UvXv&vrov l'guvov
"Evdtv àrada^ctf&h'uv,
ZdnoXlov , rea
KuQVèÌE
'Ev àcari osfiitéfi-sv
KvQuvaq uycìxTifisvuv nókiv.
Ila si scripscris apte quidem Cyrenae dicuntur venerabi-
les acceptis Carneorum sacris cum tamen verendum sit,
ne sic pereat quod primarium poetae consiliura erat, ut
demonstraret Cyrenaeos cum suapte patria vinculo quodam
pietatis et amicitiae iunctos esse, malim GejMQoiisv reti-
neri, quo haec apertius ad Thebanos pcrtitieant. Porro
non erit continuo prò pervicaci et obstinato habendus cui
displiceat Hermanni àvaòe^a^évav quod scilicet caussa
nulla apparet cur a librariis possit iti ccvade^d/LLevoi cor-
ruptum esse. Certe multo aptior et lenior mutatio in prom-
ptu est, in quam cum nescio quo casu factum sit, utne-
modiim inciderit, nobis eam in venire licuit; sublata igitur
post ìqavov interpunctione scribe:
Tlvh'l&VTOV Ì'qc&VOV
"Mv&av c/.ruós'^ufxivoiq
KvQavuq ayaxvfiévav nóhv.
i. e. „unde multarum victimarum epulas nactis Cyrenarum
urbem reveremur". — Dativi quem restiluimus cum sim-
plicissima ratio sit, non putamus quemquam exempla cir-
cumspecturum esse, sin cupiat adeat Sopii. Antig. v. 571.
ibique cum reliquos interpretes tum Erfurdtium, paulo
rudius Dativum prò Genitivo positum contendentem.
Iam accusativus nobis commemorandus est, quem pa-
riter ut nominativum quando enunciationi alicui ita prae-
ponitur, ut quo referendus sit in sequentibus non appa-
reat, quia sic ellipseos vel anacoluthi specie indutus vi-
detur Grammatici absolutum vocarunt. Et Pindarus qui-
dem unum quod sciam huius structurae exemplum habet
Pyth, X. 10.
33
'0 flfV nov Ttnlq yt nuotai roùc' ì'nuuhi"
'/'() ()> ovyyevìq fu ,.>'. fSaxtv ì'/rtuiv nàroóq.
Ubi quod tò trvyyevèg in fronte cnuntialionis positum undc
pendcat non habet, agnosco accusativum absolutum; non
enim èiufiéfiuxei> adducor ut hoc loco significatum transi-
tivum habcrc credam, licet scholiasta [p. 411.] cxplicet ;
ètifiìjvca 7renoi7jy.ey applaudente Boeckhio explicatt. p. 331.
qui utcrquc cum vel maxime oportuerit huius usus exem-
pla afferro nihilomius obliti sunt.
Notabilem quoque accusativi usum ostendit locus ex-
plicatu si quis alius diffìcilis Nem. IV, 15.
13. — el d' l'ri tautvii Tiuóy.oiroq uì.t'o)
2òq tiutÌjo ÌOa).7iiTO , noixtlov y.iOicQi^oìv
15. Oc/tri y.t , tòjòi. ui'Xet y.).t&tl<;
aTf.ivov y.elàdrjae xaXXCvixov
K'/.eojrc.ìov %3 àn' uyòjvoq oQftov OTetpóvtòV
18. Ih'iixjarra . .
ubi participium néfiipavra utut acceperis iusta fuit caussa
cur interpretes de structurae duritie quererentur. Nani
primum si de hymno acceperis, qui quasi sertum coro-
narum victori ex certamine miserit, id quam apte et cle-
ganter hymno tribuatur me doctiorcs viderint modo ne
dicant, ut Dissen. comment. ad edit. Goth. p. 397., aze-
(pàvixw oqiiov significatu metaphorico de laudibus intelli-
gendum esse, nam ut id quidem libentcr largior, quod
negare perineptum forct, hymnum aptissime cum corona
non tantum comparali, immo per translationem coronac
significar! , ut factum est a poeta Pyth. Vili. 56. Nem.
VII. 77. , ita non potest non absona et affectata videri ea
oratio, qua hymnus tanquam persona victoribus laudum
coronas mittere dicatur.
Iam quae construendi ratio superest, ut né/nipaPTa
referendum putes ad victorcm Timasarchum, quem coro-
nas patemae domo alfercntem pater, si adirne superstes
esset, celebraturus fuerit, in ea cum aegre seu Tnnasar-
chi nomen seu pronomen aliquod desideretur, ob liane
ipsam ambiguitatem non prorsus quidem placet tamen
dum melior afferatur tantisper suflicere debet. Atqui
3
34
tum verbum xaXadeìv duplici accusativo v^ivov et nép-
ipavxa [se. Gf\ consociatum observare est, quae structura
licet insolita sit, non tamen prorsus analogia caret. conf.
Bernhardy. Synt. p. 121.
Vocativi quamquam proprie ea simplicilas et tenuitas
sit ? ut non possit tantae, quanta reliqui casus florent,
tamque multiformi et artificiosae varietali slructurarum
opportunitatem praebere , a Pindaro tamen praeeunle Ilo-
mero usui cuidam exquisitiori destinatus est, quo quae
particulae alioquin enunciationibus connectendis inserviunt,
caussales et adversativae, eae post nudum vocativum ut
qui per se solus integro orationis membro constiluendo
sufficiat inferuntur. Quod loquendi genus ut orationi com-
motae concitatae et vehementi maxime convenit, ita quo
his virtutibus Pindarus magis nitet, eo minus, quod tam
crebra et luculcnta huius figurae cxempla praebet ., niiran-
dum est. Et óè quidem vocativo subiicitur: Pytb. X. 2.
lOXfiia Aaxeùui'iilàV ftdxuiQct QeaaaXia* nccTQÒg ó* àp,-
(poTégatg è% evòg yévog cHQuxXevg (Ja<riXevei, ib. v. 10.
"AtioIIov, yXvzi) ó' àvd-QWTtwv zéXog — avverai. Olymp. VI.
12. ^Ay^Gia, tip óy aìvog hoìfiog. conf. Olymp, I. 36. VI.
103. Vili. 15. Pyth. Vili. 67.
Itemque yaQ particula. Olymp. IV. 1, 3EXcctìjq vnég-
tars Zev* tsaì yvcQ 'Qqou . . . Nem. III. 65. Zev teòv yàg
myba.
Haec fere sunt quae in casuum usu apud Pindarum
maxime notabilia inveniuntur, quorum cum neque expli-
catio difficultatibus et dubitationibus exempia sit, neque
scriptura semper satis in tuto collocata, quo maiorem
operam sibi impendi flagitant, eo magis, ut assolet, ani-
mum alliciunt et retinent, ut quae saepius demum consi-
derando recte intelligere et cum aliquo fructu expedire
posse Tibi videare.
Pronominum usus mira quadam breviloquentia insignis
est, in qua explicanda cum ab interpretibus multum pec-
catum sit, paulo liceat copiosius eius rationem demon-
strare. Etenim in oratione bipartita fit interdum , ut pro-
nomine traiecto bina membra quasi in unum conflentur et
coartcnlur, cuius rei cum possit duplex ratio esse, aut
ut ex priori in postcrius aul itein contra pronomen trans-
migrct, e Pindaro utriusque generis cxcmplum promamus.
Et ad illud quidem pertinct locus. Pyth. Vili. 68.
"Avu% , ixóvri ó' tu/ntic.i rò'.o '
Kc.cfc ilv uoitovutr ftléntiv
-■4itrp* MOLOTOV Offa VtOflUi.
De quo loco cum magna sit inter viros doctos dissensio,
rum reliqui partimi tìv contra Pindaricae dialecti leges
prò accusativo habeant, partim tìv ùgjiovfav prò aov uq-
ftop/ap vcl arjv ufiovt'av durissima figura dictum putent,
ji mini videntur veruni vidisse, qui tìv cum eir/o^cci con-
iungerent, unde haec structura efficitur evyoubui tìv uq-
iioviav Y.UTa[Vkt7i£iv txovTi vuo) o(Tu à(i<p' EXlxtTtòP Péofial.
ubi offa, structura ad sensum institula, relatum ad uq-
(loviur.
Alterius generis luculentum cxcmplum exstat Pyth.
II. 66.
— (ìov).uì Sì Troenpu renai
**dxCv3vvov inni ì'noq itoti of Trarrà Xòyov
EnUlVibT TZUQf/OVTl.
ubi (fé a verbo èiraiveìv a quo pendet traiectione separa-
tum est. Universi autem loci sententia quae sit ambigitur ;
cum cnim poeta Ilieronem alloquatur: „Prudentia, quam
aetate nactus es, tutam mihi concedit orationem ad Te
laudandum", hoc si ita intelligas, quasi dicat „nunc si te
magnis laudibus cfleram a mendacii periculo tutus snm u,
tota carminis indoles refragatur, ut quod non tam laudi-
bus, quam tectis admonitionibus, admixta quadam accr-
bitate, refertum sit, unde cum Disscnio quod poeta ad-
diti novi TTiivra ).óyov id interpretandum puto: „ad quod-
vis verbum cloquendum" i. e. ad id quoque quod repre-
hensionem contineat.
Adiectiva et participia cum omnino Graccis poctis
(amiliare sit cum in modum traiicerc, ut sicubi duo nomi-
na substantiva in cadem cnunciatione extent, quorum
altcrum ab altero pendet, ibi quod cpitheton alteri pro-
prie convenit, id ab co divellatur altcrique accommodclur,
cuius usus cum multi alii cxcmpla collcgcrint, tum oplime
3*
36
digessit Lobeck ad Ajac. ed. alt. p. 73 sqq. Pindarus quid
in hoc genere periclitaius sit non abs re erit demonstrasse.
Et luculentissimum quidem audaciaeque plenum ex-
emplum habes Pyth.IX. 83. Aev'AinnoLcn Kaò^eicav àyviaìg.
Cui non dissimile Pyth. VI. 5. Jlv-d-ióvixog v(ii>(ov -O-ijffccvgòg,
Obscurius paulo dictum Olymp. XI. 6. ^Egvxezop xpevdéaiv
èvmàv àXitò^evov, ubi quum Pindarus Agesidamo hymnum
pollicitus sit? necdum promisso steterit, Musas implorat
ut opprobrium mendacii in hospitem commissi a se pro-
pulsene vi igitur et sententia àXiTÓ^evog ad ipevóéoyv
pertinere sentimus.
Participium traiectum Pyth. I. 72. cO TvQGavwv àXa-
Xaxòg, vavGiGxovov vfiqiv ìówp tùv ttqò Ku(iac, Omnium
autem frequentissime hoc cadit in Pronomina possessiva,
quae principalem notionem senlentiae legitime sequuntur,
ut Olymp. Vili. 42. Teaìg %£QÒg àg/cun'aic. Pyth. IV. 255.
Y^ezéQccg à-Axlvog oXfiov. Olymp. XII. 13. tea ti^ù tfoòmp.
Coalescunt scilicet haec quae vocabulis duo sunt substan-
tiva notione in unum.
In verbi [QìjfiaTOQ\ usu syntactico illustrando quoniam
iis supersedere licebit, in quibus ab Homeri consuetudine
Pindarus non recedit, inprimis memoratu digna est magna
tum in numeris tum in personis variandis et permutandis
licentia, quae ex ipso compositionis genere, modo ilio
subitos transitus et vehementes conversiones, modo mol-
liores anfractus amanti, man avi t.
Et satis quidem audacter nec sine aliquo perspicui-
tatis damno a singulari ad pluralem transitus fìt Isth. I. 41.
Eì ó' àgeru y.arày.eirai nàauv ogyàv
"Aacpòxtqov óurcàvuiq re xuì nóvoiq,
Xgr'j viv evgóvreaoiv àyàvoga xótu7iov
Mr\ cp&ovsguioi cptgciv — yroìfctaq.
ubi quod in protasi omissum est, pronomen indefìnitum
%ìg, id quum numero singulari supplendum esse verbum
xaTaxeiTai doceat, tamen eius notionem in apodosi plu-
ralis participii evqòvTèGGiv excipit , quod sane inexspecta-
tum accidit, fìt tamen excusate hoc nostro loco ut in
sententia generali, quae nimirum perinde haberi possi t,
37
pluralinc numero an singolari pronuntietnr. Qua excusa-
lione carct locus Xeni. VII. 37.
2.'y.vnov uh- Ì'.iiuqti n'/.c.yx>7trTf^ ò' tìq 'E([i'uav l'Iorio.
ubi quura in priore membro de solo Neoptolemo narretur
in altero simul navigationis comitcs intelligcndi sunt,
quorum mcntio nouduni habita erat.
Imprimis aulem in hoc genere memorabilis locus est
Pyth. vnr. 65.
[r Exara{3óXf] oì/.ot Trono&tr ugnuXf'av òóoiv
llet'TuO-ki'ou ovv tooTuls vuuiq ènayayeq.
ubi qnum solus Apollo diserte appellatus sit tamen simul
ad Dianam respici docet i\uccìg. conf. Olymp. Vili. 15.
Tifiótf&evec, i\utus ó3 ty.lÙQmctev ttót^ìoc,
Transitus a plurali ad singularem cxemplum cxlat
Olymp. XIV. 15. siquidem Ilermannus et Boeckhius recto
scripserunt: Qewv xouticttov ttuìòec, èrrd/.oog yévev . . •
quod tamen propter corrupta codicum vestigia certa auclo-
ritate caret.
Ex quo fonte numcrorum, ex eo etiani personarum
frequens mutatio fluxit, cui ipsa carminum ratio et indoles
favebat, cum modo ad victorem cui hymnus canebatur
modo ad auditores oratio dirigenda essct. Exempla ut in
re simplici cumulare non attinet itaque paucis defungamur.
A secunda transitur ad tertiam Xeni. V. 43 — 45. Jlvdtu
— èxQatei. Olymp. XIV. 5 — 8. Zvv v(i(juv — yuQiTUìv.
Itcm contra a narratione ad allocutioncm. Xeni. VI. 62 — 64.
^AXxipida — noi, aé, XTcm. IV. 9 — 14. TiiiaGuQyov — cròg
Truzrjo. Numerorum et personarum cumulata pcrmutatio
mi ni ni quantum valct ad depingendam animi aestuantis
perturbationem. Isth. VII. 5 — 7. èyà — uhtO[icu — rté-
Postremo loco particularum usus attingendus est, qua-
rtini cum omnino in oratione vincienda et conneetcnda
su ni ma vis et maximum momenlum sit ? tum in Pindarico
sermone egregia snbtilitas et varictas dominatili-; mine
nos qui magis quae Pindarus propria et pcculiaria, quam
38
quae cum aliis poetis communia habeat, eruere consti-
tuerimus, non nisi potiora eaque ipsa quam potcrimus
paucissimis perstringamus.
Et bipartitae quidem orationis membra, quae parti-
culis pèv — óè connectuntur, supra iam demonstravimus
quantam structurarum varietatem ostendant, quando prius
suspensum alterum solutum introducitur. Verum est etiam
ubi praegresso [lèv legitirne respondet non óè sed ts7 ni-
m ir uni quum oppositio membrorum non tam indicatur
quam tollitur. Exenipla ex multis quae suppetunt pauca
apponamus: Olymp. V. 10. Caldei pèv ak<Toc novapòv Te.
VI. 4. EÌtj (lèv 302.V[i7tiovfaag fiwpoj Te (iavTefo) Tapfag,
Vili. 88. Tipa pèv vpvov Te&pòv , avóqu, Te. Omnium
autem maxime illud notabile est, quum post particulam
copulativam disiunctiva sequitur: Té — ij. Istb. VII. 35.
di Te picryopévav rj Jtòg timq dóelcpeoÌGiv. et in loco
diffìcili Olymp. I. 104.
— ntTiot&a ó? ì~évov
Mrj %iv uayórequ xulòiv re Xóqtv uXXov 1} dvvufiip xvqidntqov
— óuióulojoi'uav.
ubi alia etiam inaequalitas supervenit, nani prioris membri
positivo respondet in altero comparativus.
Similis ratio est, quando praecedente Tè sequitur óè,
ut Pyth. IV. 80. C'A Te ènr/^Qiog — eccepì óè naqóaXéa
(TzéyeTO.
Particulae disiunctivae cum duobus vel pluribus
membris intcr se opponendis destinatae sint, interdum fit,
ut quum reliquae suis locis ponantur, una omittatur.
Pyth. VI. 48. "Aór/.ov ov$ vnéqoTilov yflav. X. 29. Ntxvffì
<T ome ne'Qóq. ib. 41. Nócot d3 ovts yijgac. Simonid.
Fg. LI. v. 3. "Atcovov ovt uySiTQv ovt àxivóvvov. Pyth.
IV. 78. Btìvog aiT cov àtfTÒg.
Particula óè in apodosi post protasin conditionalem
cum magno orationis pondero et vi ponitur Pyth. XI. 57.
EX tic vfÌQiv ànécpvyev pelava (T àv ÌGyaTiàv xaXXiova
■SavaTOV GXJG'ei.
39
CAPUT TERTIDM.
DE PINDARI METAPH0R1S ET LOOUEND1 FORMULI!*.
Circumspicicntibus nobis quid sit cur cum omnes in
co conspirent opcrae p retili ni facturum si quis Pindari
metapboras et loquendi formulas collegerit et digcsscrit,
tamcn cliamnum haec provincia relieta iaceat, praecipua
iiuitis rei caussa visa est, quod quum tolain illam silvani
congerere diffìcile et rnolestum sit, diffìcillima tamen et
uteunque traclaveris dubitationem et reprchensionem babi-
tura buius negotii pars sit generum et spccieruni distri—
butio. Cum tamen si silentium prorsus de hac re
egissemus id non tam modestiae quam pigritiae documcn-
tum videri potuisset, quippe qui clocutionis Pindaricae
supellectilem ab omni parte excutere et explanarc insti—
tuerimus, qnae caussa aliis nobis multo doctioribus tanto
labori recusando suffìciebat, cara acquimi fucrit nobis, si
minus feliciter res sucecsserit, excusationis saltelli aliquid
conciliare, qua quantopere baec nostra opclla egeat ncque
nescimus ncque dissimulamus.
Quaniobrcin quae genera et specics in hac mole di-
ge renda constitui possint explorantibus et pertentantibus
quod omnium carminum Pindaricorum duplex est argumen-
tum alterum in Victoria ipsa quae carminis componendi
opportunilatem adferebat positum, alterum a poctae Con-
silio et voluntatc profectum id ipsum monere visum est
ut bipartitimi quoque formularum et metapliorarum reccn-
sum face rem us.
Nani qualia fere in carminibus ludorum victoribus
desti natis cani solebant, gloria primum victoris, felicitas,
fortitudo, tum Deorum benevolentia, conimuiic cognalorum
gaudi um, iucunda futurarum victoriarum spes, admixtis
ctiam gravibus utilibusque admonitionibus, talium c.v fre-
quenti repetitione quae formularum et locutionum supellex
spontc fere subnasccns et si non plurimum varictalis,
tamcn quantum satis erat babitura, poctae scse oilerebat,
40
ab ea cum genere tum origine multura distat imaginum
et translationum extrinsecus modo ex rerum natura modo
e vita hominum haustarum locupletissima copia, qua poeta
rem alioquin parum novitatis et gratiae offerentem tam
egregie exornavit, ut qui eum superaverit nondum ex-
ortus sit. Quodsi quot ultro fere et absque argutiis ex
universa carminum ratione efficiuntur, duo metaphorarum
et locutionum genera constituimus, alterum complexurum,
quae cum praecipue ad victoriam celebrandam spectent
ab argumento potius suppeditatae quam a poeta primum
cxcogitatae videntur, alterum quas poeta ipse prò arbitrio
vel potius prò egregia arte sua tanquam flores per omnia
prata decerptos orationi exornandae et distinguendae ad-
hibuit haud putamus quenquam fore quin qudolibet exem-
plum alterutri harum partium commode subiungi posse
concedat.
lam igitur ab eo genere quod primum fecimus cxorsi
quo commodius quae huc pertinentia Pindarum volventes
invenimus suis locis suggeri possint, quasi in tabula totius
certaminis imago proponenda sit, ita nunc exequamur, a
quibus iuitiis profecti futuri victores ludorum quo pacto
tandem ad dulcissimum et plenissimum laboris praemium
et fructum pervenire soliti sint.
In qua autem opinione tota fere antiquitas conspirabat,
fortes a fortibus creari [Fior. Od. IV. 4. 29.] patrumque
virtutem in filiis subinde reviviscentem in aeternitatem
quasi propagari, eam Pindarus tot tamque egregiis exem-
plis Comprobatam prò verissima habens virtutem innatam
[vcq6T(xv (TVfKpVTOv] opponit eorum, qui doctrina tantum
et praeceptis valeant, adminiculis fragilibus iisque haud
dubie destiluturis, si quis gravius periculum subierit.
Nem. III. 40.
2vyytvil oi riq zvdolla [tt'ya Pgi'&tf
°0$ óe ^òiòù.y.i ì%zi r y/fiy.iji'ò? uv>]o u).Xo%? t/JkXu nvto)v ov tcot
Kuvc'pa Ttoól, [(Votar ò3 àuerùv ànkel vóo) ytvvcu.i.
Pindaro enim nativa vis omnium est potentissima. 01.
IX. 100. Tò de (fvu y.Qdxiaxov anav. Nem. I. 30. Xqtj òè
41
[iccovccrr&ai (fvà, linde patrum pracstantia rursus iu iiliis
conspicua fit. Pyth. Vili. 44.
<I>vù rò yivwlov invadimi
3J^x 7iuvioo)v naujìv /.///<«.
coli. Ncm. X. 51. Filii boni non dedecorant originem snam
Isth. III. 14. *Avòqwv òì ùoaxàv GV[Jb(pVTQV ov xuTeXéyxei.
coli. Isth. VII. 65 sq. et quasi vestigia lcgunt maiorum
suorum Pyth. X. 12. 0Eji(ié(tax£v ì-yveaiv tiutqÒq. Noni.
VI. 15. vl%v&iStv tv Jlgaiidu^aPTog ìòv Ttódu véyuav. Pyth.
Vili. 35. JIalai(Tfi(XTS(j(fiy \%vétùV ^axQaòalcfeovg, Nem.
V. 43. MbTuÌ$uvTu uyulXet, (tuTQùog. Pulcrum hoc quoque
cum de iuvenc patris virtutem referente dicitur Pyth.
VI. 4ò. JlazQcóay ^aliata rrgòg axà^^av tfta*
Quac Aero egregia indoles ut quam maxime foveatur
atquc ad iustam maturitatem perducatur, institutionc
aliptae opus est, qui quoniam puerilia ingenia ad consum-
matain virtutem acuit Olymp. XI. 20. Orj£aig óè tpvvc
UQ6TU ttotì nelÙQwv Òq^lcGìu xléog uvjjq. cum cote com-
paratur Isth. V. 72.
— (puitjt; y.i viv àvdqdaw dO-Xìjrcdaiv l'aitar.
jSu^uv Ttt'xQaiq h> dXXutq xal/.oòuno.vi. uxovav.
Et cum vires iuveniles ut navcm gubernator regat, di-
citur Isth. III. 89. KvfieQPaTJjQ olvocócrTocxpog. similiter au-
riga. Ncm. VI. 70. Xeigcùv re xaì ìayvog àvio^og. ut apud
Simonidem Fragm. CCVI. v. 2. pugnator ipse: nalaiff^o-
vvvag óé'iiog uvioyog. Denique quasi opifex et faber est
cgrcgiorum athletarum Ncm. V. 49. Xqti Ò* ari *Adavàv
TtXTOV à&Àr]TCtì(TlV Ì^{Ji£P,
Corporibus gymnasio et olco assuetis et excrcitatio-
nibus firmatis quando deinde iuvenes ex magistri institu-
tionc iuslo certamini destinati prodeunt in ipso aetatis
llore, adspcctu pulcri et ut lepidissime noster dicit Pyth.
X. 59. lSbui(7iv ttuq'x}£volgi, fiéXvficc. quam spcm spccta-
tores ex egregia forma et habitu corporis concipiunt, eam
ut strenua virtute et fortitudine comprobent, totis viribus
annitcndum est: linde frequens apud Pindarum haec lau-
dandi formula [Olymp. IX. 94.]: 'ttgaìog £mv mai xukòg
xullcaux te off ne rVem.III. 19. *È<èv xulòg toòcov zJ
42_
èoixóra ^ogcpa. Istb. VI. 22. 1fAyei dgetàv ovx aÌG%iov
cpvàq. Simonides Fragm. CCVI. v. 3.
KukXtarov f,tìv ióalv à&Xélv <?' ov %zigova [togq>àq.
Hi egregii iuvenes quo iustius in certaminibus aeternam
gloriam sibi inveniunt, tanto malori cpntemptui est omni-
bus eorum ignavia et timiditas, qui segni corde [^o%^w
xccQÓi'a. Nem. X. 30.] ingloriam securitatem quaerentes
„in gremio matris remanent" Pyth. IV. 186.
— riva Xtinòptvov
Tùv dy.i'vóvì'ov nagù purgì {.itvwv aitava niaoovra.
et certaminum laboribus supersedentes in umbra conse-
nescunt. Olymp. I. 83.
!4vo)Vu/aov — yijgaq tv attòrta y.u&rj/iitvoq txpov (idrav
lt4iàvro)V y.aXo)V ufipogoq.
Isth. VII. 70. c'H(ìav — àneiQOV vnò %eia xalóav ddiiavev,
quorum vero memoria silentio et oblivione oblitteratur.
Istb. III. 48. Tony dueigaTcop ydg dyvwtfToi acmnaL
Laboribus certaminis rìte exantlatis qui tandem Victoria
potiuntur pulcherrima imagine dicuntur. Nem. V. 42. Nixag
èv dyxwveatn nirveìp. et Istb. II. 26. Xqvaéag èv yovvaat,
Tiixvòvxa Nixag, vel Olymp. I. 22. ligarei TtQoc[iiyvvG&at,,
et quasi vincendo fiant formosiores Olymp. VI. 76. IIoxl-
atd'QèL %dQig evxXéa fjbOQcpdv. Praemia victoribus prò illius
aetatis morum simplicitate plerumque coronae tribueban-
tur? unde certamina audiunt dyóoveg (pvXlocpÒQOi. Olymp.
VIII. 76. Coronas Olympiorum ex oleastro, Pythiorum ex
lauro, Nemeorum et Istbmiorum ex apio nexas fuisse
cum aliunde conslet tum diserte scholiasta ap. Boeckh.
p. 5. testificatur [coli. Hermann. Antiquitt. sacr. Graec.
p. 254.] Td óè tnaSla tovzmv èlaia [toqv °OXv{Z7tuov]
ÓdcfPT] [TtoV JJvdl(x)V\ (TèXlVOV %f]QÒP [zcov '7oS9/*/ft)J>] T8
xaì %X(*)qòp [tcqv Ne[ié(x)v.~\ Quae praemia quo sunt sim-
pliciora tanto poetarum laude celebratiora et illustriora
facta sunt. Pindaro vocantur: dv&scc, cpvlXa, egvea^
nXóxoi, (TTSCpvcpwfxaTcc. quae cum omnibus sumrne desi-
derandae videantur et maxime optabiles coronarum omnium
flos sunt: axecpdvtov dcovoi. Istb. V. 4. Olymp. IX. 19. et
è%aiQ£Ta l'yvea Isth. I. 66. vel TioQcpvgea tQvea. Nem. XI. 27.
et xàc^iog xqvaéag èlaiag. Olymp. X. 13. Nem. I. 17.
43
Iudices certaminum, qui victoris capiti coronam im-
ponunt, cum iustissimi et veracissimi sint, ait enim
nostcr Olymp. III. 13.
*Avoi/.rfi 'EXXavodfaaq y/.fffàoiov Al ro)Xòq iln)Q uipóO-tv
liitifl y.óaiuot (ìéXr} y).uvxó/oou /.óafiov iXaiv.^'
coronac vocantur: Nem. IX. 53. GefiénXextoi. et propter
gloriarli, quae frugis instar ab iis decerpitur, Xeni. IV. 77.
xXvxÓxuqttoi , cuiiique victorcm illustrem reddentes sur-
sum quasi tollant audacius etiam alae vocantur: Olymp.
XIV. 24. 3E(TTè(fuv(*)(j€ xvdi\uwv utOloiv nxeooìGi %uixuv.
et Pyth. IX. 125. Uollà óè meoà denaro vixùv.
Quod praemium qui adeptusest, cum non sibi tantum
scd toti familiae suae gloriam paraverit, coronae tanquam
thesaurus domi reservantur, unde noster Nem. VI. 27.
Bassidarum gentem vocat: oìxov xu^iiav Gxscfuvuìv. Quae
autem res per se simplicissima dictu erat: „ Capiti victoris
coronam imponi u, eam satis mìrari non possumus quam
ingeniose et elcganter Pindarus variaverit , quod quo com-
modius aestumari possit paulo largius exempla collegimus:
Pyth. V. 29. régaq ufKftfiuÀs xó^uic. Isth. I. 27. *Avòr-
Guyeioi tgrecri yuixuq. Nem. XI. 27. VI. 18. Isth. IV. 9.
Olymp. III. 6. Xu.ixu.iGL {ilv £tv%dtvxa<; Itti Gxéfpuvoi.
Isth. VI. 39. Xuixav GxecfuvoiGiv uqiiòGulq, de Callide
Nem. IV. 88. qui frondibus quasi vireat: "*Ev àywyi [ìuqv-
xtutcov &uirjr>8 KoQtv$ioig (XeliPOig. Olymp. XIII. 32.
Avxòv tgeij-'uv ttXóxol Gelivoiv. Nem. VI. 46. Boxava
léovxòc, vlv tgeye. Simonides Fragni. CCV. v. 4. 7S2qui
ìgxìuguv Xitzuqùv ÌDetQav.
„Gustant" etiam victores coronas Isth. I. 21. Ai'ó.ue-
vol Gxecfuvoìv l'ixayÓQOìv. Sed audacisssimum omnium
est, cum victores dicuntur frondibus immisceri: Nem. II. 22.
'Oxxu) GxèCfui'oiQ 'éfUX&SV rjòrj. Nem. I. 17. Ovlioic, èkaiàv
liryOù'xu. IV. 21. Kufrpèìoi viv uvSegi [tt'yvvop.
Victoria ludicra cum humanac vitac alioquin fragili
et parum conlra forturiae vices et casus munitae quasi
lux quaedam divinitus immissa affulgeat, Pindaro Pyth.
VIII. 97. vocatur: AlyXa òiógòoiog. coli. Pyth. III. 74. et
44
Pyth. Vili. 98. XapTTQÒP (péyyoc. cf. Nem. IX. 41. Nem.
III. 84. (pdog. Isth. III. 60. 'Eqyimxtwv dxrìg xaXwv avfie-
axog aìeC. Pyth. XI. 47. "Eg^ov &odv dxxìva avv %nnoig.
Pyth. V. 42. 2è cpXéyovTi xdoireg.
Quod donum cui Dii faventes tribuerunt summum
escendit f'elicilatis fastigium: 'Axoàg fia&ixiòag Pyth. V. 6.
et ad eum provectus est terminimi ultra quem tendere
humanae naturae negatum est. Unde apud nostrum qui-
bus id conligit dicuntur, tralatione a navigantibus sumpta:
„ad Herculis columnas provecti esse". Olymp. III. fin.
^Ageiaìc-ii' um;aTaiQHQaxXéog GiaXdv. Itemque Isth. III. 30.
Pyth. X..29. JJaqaivai Tiqòg a(y%axov ttXòov. ubi simul ad-
monet ut ne ulteriora affectent. conf. Nem. IV. 69. III. 21.
Isth. V. 12. Vel quasi illi montis altissimi cacumen ascen-
derint Nem. IX. 47. ait: Ovxéz avvi tióqgw Svaiòv tri
Gxoniug aXXag ècpdipaG&cci ttoÓoìv.
Patria quae aliquem tam egregium civem procreavit,
simul de Victoria gaudet eaque nobilitatur. Victor enim
urbem suam illustrai. Pyth. IX. 91. nòXiv evxlèt&t* Si-
monidcs Fragm. CCIX. v. 2. èrvevxXeiZei. et CCXIII. v. 12.
svcpoaivei* Olymp. V. 4. av^ei. Olymp. IV. 11. Kvóog boGai
anevóei Ka^aqiva. V. 8. Kvóog dvé&yxe naxqiói. XII. 19.
Nvnydv Xovvgd paGvdZei. Nem. IX. 31. ^AyXaiaioiv ini-
pCgai Xaòv. Fragm. ine. 125. Tò xoivòv iv evóia Ti&eìg.
Sed quoniam omnis haec quantavis gloria ut dum
ipsi illi vivunt florentissima et viridissima est, ita post
mortem tenebris et silentio oblitteratur nisi poetarum ope
ab olivione vindicata fuerit, ne virtus et fortitudo tam
strenua pulcherrimo laudis praemio defraudetur, hymnum
tanquam debitam sibi mercedem a vatibus poscit Pyth.
IX. 104. UodGCei xgéog. coli. Olymp. XI. 3. 7. Pyth. VIII. 32.
Itaque hymnus est: Nem. VII. 63. floricpooog dya&oìGi
liuT&óg. Pyth. I. 77. et Pyth. II. 14. "Anoiv uoeruc. Isth.
MI. 7. VII. 4. Nem. VII. 16. Olymp. VII. 16. et Pyth. I. 58-
Ho iva Tsdoinnwv.
Sicut autem post magnos labores exantlatos quae per
se grata sunt etiam iucundiora propter memoriam mole-
stiarum superiorum accidere solent, ita hymnus in hilari
45
comniissatione et laeto amicorum conventu cantatus optime
pugnatorum membra et animos defatigatos reiicit et niul-
cct et ad novos conatus reparat. Natii Noni. Vili. 50.
^Enuoiòaìg <T àvrjQ vwòvrov xai ng xù^arov &q*evi Xeni.
IV. 3. \lotócù ■Ot'/.zai' vtr. Merito igitur hymiius est:
Pyth. IV, 187. Qùqixccaov àgtrag. et Xeni. III. 17. Kai.ia-
Toùòtuìv nXaf&p axoq vyiygòv.
Cimi igitur tanta tamque ab omnibus confessa esset
hymnorum dignitas et auctoritas, ut quod egregie factum
poetarum laude careret fere prò infecto haberetur, Pin-
darus quo melius intclligebat, se minime vulgaribus donis
amicos suos ornare, tanto diligentius fecit, quod omnibus
temporibus omnes poetae fecerunt et optimus quisque
optime, ut artem suam quam plurimum commendaret et
laudaret, unde recte Plutarcli. de laude sui cap. I. Wv-
óagog ov Traverai iisYahrtfogwv negì rrjg lavrov óvvu-
fiecòg. Quam vis autem mercede conductus carmina sua
componcrct, tamen adeo non vili et humili ratione laudes
impertivit ut suo iure sese Gratiarum bortum et agnini
colentem finxerit. Olymp. IX. 26. Sé? rivi {.loigióiM na-
XàfJMf ì^aigerov Xagircop vé^o^at xàrrov. Pyth. VI. 2.
"ulQovoav Xagircov uraTroli^oi-iev. Poetae audiuut Xeni.
VI. 33. Jliegiócov agorai, coli. Nem. X. 26. Et omnino
variis et ino;cniosis ima<»inibus munus suum victorum im-
mortalitati consulendi nobilitavi^ Nana modo se cumini
Musaruni ascendere fingit: Olymp. IX. 81. ISloiaàv óicfgoy.
Pyth. X. 65. ^/gtuu 17i£oido)v rerguogor. Isth. VII. 62. "Etf-
avxai MoiGaìov agtuu. Fg. Scoi. 3. 'Egaràv ox*Jl* àoióàv.
Praeivit Simouides Fragni. CCV. v. 10. c'jgiiu(7iv kv Xa-
gircov (fogq&t-tg. Quam imaginem ut docuit Bernhardy.
Dion. Pcricg. p. 650. lyrici poetae ab ipsis, quae canebant?
certaminibus currulibus transtulcrunt , simili quod nieta-
phora ipsa propter splendorcm placebat, simul victoribus
grattini faeturi. Ini ino, unde intclligas a Pindari severi-
tate et austeritate facetias et leporcs non afuisse, ne rhc-
dain nuilareni quidem Agcsiae, quae Olympia vicerat,
Musarum sublimi currui adiungere refonnidat. Olymp. VI. Mi
Ztv'^ov -ifiìi fioi tid-évog ti{iióv(àv — XQ'Ì toirvv itvkug
46
v[iv(ùv avanirva^av amale, — Modo simulat iaculo sco-
pimi sibi feriendum esse, qua figura egregie profecto sen-
tentiarum et orationis vim subitam et vchementem signi-
fìcat. Pyth. I. 44. "EXno^ai {ii} %aXxondqaov dxovd? wcefa1
dycovog (ìaXaìv è'£w naXd^a óovéiov. Nera. VI. 28. 2zonov
avrà tvyjaiv ano xo%ov ieic. Isth. II. 3. 0Etó%svov ^aXtyd-
qvag vfivovg. Olymp. XIII. 93. Ev&vv dxóvTMv qóf/fiov.
IX. 5. "Exavafióloùv MolGuv ano tó^mv. I. 111. MoìGa
Y.aQTeQWtaxov (iéXog dXxa tqéipau
Nonnunquam carminum cursum cum itinere maritimo
comparati Nera. V. 50. /iiòoi (paivàv ava ó3 l&fia taivov
nqòg "Qvyòv xao%aGiov. Pyth. II, 62. Evav&éa ava^dcto^iaù
&róXov. Nem. III. 27. Jlqòg dXXoòanàv dzqav è^óv nXóov
naqa^aifiaai, Atque ubi ipse se a longiore digressione
ad rem revocat ancorae imagine utitur Pyth. X. 51. "Ayxv-
Qav eQEMfov x&ovì. XI. 40. Nem. IV. 70. Novit quoque
ventum carminum secundum, quem ut par est in navi-
gatone poetica Musa, quae vatibus praesidet, regit: Nem.
VI. 30. DEnéùt)P ovqov. Olymp. IX. 47. ^Enécov ovqov Xiyvv.
Pyth.IV . 3. Av^qg ovqov vpvwr.
Quid denique? quod Carmen suum „bellaria" vocat
Fragra. Scoi. 8.
/Jffarov de Xt'jyovrnq ylv/.v rno)ydkiov
KufatQ ntò3 uq.&ovov fioQuv.
Hinc apparet quam amplum formularum et figurarum ele-
gantissimarum apparatum ad hymnos satis digne laudan-
dos Pindarus in sua potestate habuerit.
Ut autem quae lepida sunt semper sic protulit, ut
iucundius non possit, sic gravia gravissime quoque eloqui
sustinuit, possuntque eius carmina prò thesauro vitae
praeceptorum optimorum et admonitionum haberi. Nam
cura omnino hominum animi in rebus prosperis ad fastum
et superbiam propensi sint, quo hoc magis in iis veren-
dum erat, qui summum humanae felicitatis gradum atti—
gerant, tanto intentius et gravius poeta eos hortatur ad
temperantiam et modestiam, ne vento secundo afflati
sese ex recta virtutis via transversos agi patiantur. Noli,
ait, Deorum felicitatem adfectare Isth. IV. 14. Mt\ fiatava
47
Zaìg ycvécrOcu. Olymp. V. 24. 711$ (larevcr-tj 3 eòe, yeva(ri>au
Pyth. X. 27. cO %dXxaog ovqaròg o'ó nox dtu^axóg. Pyth.
III. 59. Xqy xù èoiy.ÓTu nùq òuiiióvwv (ictffTGvéfisv $va-
xaig (fQucriv. Nam stultorum et dementium est „Iongin-
qua spedare" Pyth. III. 22. JIuTixuivaiv xù ttóqGo). Isth.
VI. 43. Tu (jaxqù nujixuivaiv. Olymp. I. 114. Tlarcxaivaiv
7TÓQ(Tioy, IX. 38. KuvyuGd-ui naqà xaiqòv. Pyth. II. 88.
SxuOfiag aXxò^avot naqiGGug. Pyth. III. 22. Mar a [ionia
Mqqavaiv.
Pindarus mediocritatem vitae commendat quae Ultis-
sima et stabilissima sit. Pyth. XI. 52. EvqicfxM xà fié(Ta
{luxqoxaqM oXficp xaduXóxa. III. 62. Tàv t^nqaxxov avxXai
Huyuvùv. Nem. XI. 47. Méxqov &r]qave'iiei>. Si vero cui
Dii magnas divitias tribuerunt, eae neque servari ncque
reapsc usui esse possunt, nisi sapientia et virtutibus or-
natac sint. Pyth. V. init. cO rcXovxog evqvtffrevrjg uqexà
xaOccqf xzxqaybévog* II. 56. TlXovxeìv Gvv Gocfia aqiaxov*
Olymp. II. 53. cO nXovxog uqexaìg òadaiòal[ibvog (ft'qei
XUiqÓV.
Hominum autem vel summa et cumulata felicitas quo-
min us stet et duret Dcorum jnvidia obstat Isth. VI. 39.
'O àdavdxtov (f&òvog. Pyth. X. 20. ODoveqaì ex &eo~)v
^exaxqoniai. Quid crastinus dies afFerat incertum Isth.
VII. 14. JòXiog yàq aìcov ere3 àvòqàGi xqé^axaL, Pyth.
X. 63. Tà ò3 elg èviavxòv àxéx^aqxov Trqoi^oTJGai. Nam
apud Dcum summum est omnium rerum arbitrium et im-
perium Olymp. XIII. 104. "EXnonai pav , Iv -decoys {iàv
xéXog. ib. v. 83. Telai d-awv óvvcc[iùq xaì xùv nùq oqxov
xaì naqù èXnida xovcpav xxitiiv. Pyth. V, 115. diòg xoi
vùog [ityag xvfteqva òaipov3 àvòqàw. Hominum ratiocina-
tiones falluntur. Fg. ine. 72. ^Anaxaxai (pqovxìg ècpafieqfa»'.
et Deus alias alium sursum cxtollit alium deorsum premit.
Pyth. VIII. 77.
Òc.tllO))'
AÌJ.oi uXkov ù^to&i f]('i k). oj r , àkXov ò* {'nò xfli>ùv
Jlltruo) y.aTufiv.lvi.i,
Quas hactenus perstrinximus metaphoras et Ioquendi
formulas omnes peracque si non ad ipsam victoriam ludi-
48
crani at certe ad conditionem eius qui Victoria potiti! s
est spectantes, eae ut facile et sponte fere ordinem quem
poscunt sibi invenerunt ita incerta et dubia est ratio
earum, quas poeta citra argumenti ipsius necessitatem ex
omni rerum genere libatas orationi applicuit, quae quo
magis origine inter se diversae sunt, quum singulas enu-
merare infiniti operis foret, tanto difficilius certis finibus
circumscribi et comprehendi sustinent. Cum autem quae
translatio vocatur ea sit, qua vocabulum, quod proprium
est in certo quodam loco, cum virtute orationis accommo-
datur in alium locum , ubi proprium aut deest aut parum
ornatum [conf. Quint. Vili. 6. 5. 6. auct. ad Herenn. IV. 34,
4. 5.], sicut quodlibet vocabulum alterutra ratione pro-
prium sit necesse est aut in rebus quae a natura ipsa
procreantur, aut iis quae hominum vitam, conditionem,
mores constituunt : ita prout bine vel illinc mutuando me-
tapborae fiunt duorum diversorum generum sunt.
Ac primum quidem exequamur ea vocabula, quae
cum propria sint in iis quae a rerum natura gignuntur
a Pindaro ad significatum metapboricum defìectuntur.
Ut igitur a coelo et sideribus initium fiat, egregius
locus extat in Carmine Pyth. HI. 75. ubi poeta Hieronem,
tum graviter aegrotantem, consolatur laeto victoriae Py-
thiae nuntio, quem utinam ait Tibi simul cum sanitate
afferre possèm, tum profecto, „sidere codesti clarius et
illustrius lumen Tibi affulgerem!" 'AtfTéqoq, ovqaviov efec^ì
TriXavyéG/teQov xeircp (pdoc, E^Lzó^ap, — Etiam divitiae
cum virtute partae et coniunctae sidus perillustre Olymp.
II. 55. *A<frriQ dgi^Xog vocantur.
Ab iis rebus quae in aere gignuntur velut venti tem-
pestates Pindarus multas easque pulchritudine insignes
imagines traduxit ad hominum sortem et conditionem, tot
vicibus turbatam et agitatami Velut graves fortunae
casus hominibus exitium minitantes cum infensa imbrunii
brumalium vi comparantur. Pyth. V. 112. Q&wojiwqìs
àvéybidv %eiii£QÌa xa%anvoà. Et sicut nubilis discussis et
post procellas placatas lumina serenitatis per totum coe-
lum difiunduntur: ita post graves tristesque casus ali-
49
quando ad laetiorem et beatiorem statum res humanae
redeunt. Pyth. V. IO. Evòia ^ezd xeiiiéqiov ofifÌQOv. Isth.
I. 40. JlÓTfiog dqyaiag vip è^éfiaffe eva^ieQiag, VI. 37.
raiùo%og evòiuv otvuggev ex %eiiiàvog.
Venti alias aliunde flantes admonent de inconstantia
et mutabilitate fortunae humanae. Pyth. III. 105. "AXXote
ó3 àXXoicu nvoaì vipmexav àvéynùv, Olymp. VII. 95. "AX-
Xot* dXXoìai òigu&vGGomjiv avqau Isth. III. 23. "AXXqxe
dXXoìog ovQog ndvxag dv&oénovg ènai<T(T(x)v ìXavveu cf,
Olymp. XIII. 27.
Ad belli et pugnarum vehementiam et perniciosam
vim indicandam imagine grandinis et nubium utitur : Nem.
IX. 38. Oóvov naQJtoòiov vecpéXcs, Isth. HI. 35. Tqcc%eìc6
vicpàg rcoXé^oio. Simonides. Fragm. CXLVIII. v. 4. Tqtj-
%€ìav 7ToXéfiov ÓE^d^svoi vecpéXijy. Isth. IV. 50. *AvaQi&-
[awv àvÒQwv %aXa£devTt, (póvq* Isth. VI. 27. 3Ev xavxct
vecpéXy ^dXaìiav aifJbatog dybvvExau Bacchylides Fragm»
XXXIV. ed. Bergk. Ey^Qi^nTEi vécpog aXXov3 in aXXav
yaìav. Pugna Salaminia Pindaro audit Isth. IV. 48. Ilo-
Xvip&óqog Jiòg o^Qog* Et Amphiaraum ingenti impetu
in hostes irrumpentem nominat Nem. X. 9. lloXéfioio ve-
(pog. Simonidi mors ipsa, quae quasi noctem oculis ob-
ducat, est véyog. Fragm. CLIV. Kvdveov davdtov diicpe-
§dXovxo vé(pog.
Ad quod nunc accedendum est metaphorarum genus
originem ducens ab agris iisque rebus, quae ex terra pro-
creante et aluntur velut arbores et flores, eius quae
exempla continuo afferam, ea propter insignem gratiam et
simplicitatem non multum abest quin — dicam enim quid
sentiam — cum Pindarus tot tamque egregias imagines
praebeat, tamen prò pulcherrimis et praestantissimis ha-
beam. Ait autem: quod fìt in agris etiam fertilissimis ut
non continue, sed alternis demum fructus praebeant, al-
ternis vires colligentes quiescant, idem cadit in hóminum
gentes, quae cum neque omnibus ' temporibus robore
gymnico floreant, neque qui inde oriundi sunt pariter
omnes virtute fortitudine dexteritate emineant, exoriuntur
subinde demum qui quasi vindices a Diis pristinae gloriae
4
50
redintegrandae destinati, ceteris omnibus excellunt suique
memoriam ad posteritatem propagant. Nem. VI. 8.
Taxfzalgai* nal vvv 'Alxt^tóaq io ovyyeveq ìStiv
"Ay%i xccQTtocpógoiq àgoiìgcttoiv, air3 à{A,et^6[iavai>
Tona [A,lv wv fttov àvdgàatv in^aravòv rtedioìv ìdooav,
Tóxu d3 avi3 àvanavoàpevcu o&évoq ìfiag^av.
Nem. XI. 37.
— àg%uiai> d3 àgttul • •
3Afi<p^gow3 àkXaooóftevai àvSgwv o&ivoq.
3Ev 0X£Q(3 ò3 ovx3 wv {A,tXavvat, xugnòv ì'dwxav aqovgav.
Gentem Cleonymidarum quae gravibus belli cladibus af-
flicta Deorum ope tandem novo flore reviruerit, horto
similem esse, qui post frigora hiberna vere redeunte lae-
tissimos flores emittat Isth. III. 36. Metà xeipéQiov £ó(pop
%&àv (òte <poivixéoi<nv «V^o^v QÓòoig. Virtutis gloria
poetarum laude ab oblivione et obtrectatioue vindicata ut
arbor surgit „ad liquidum aetherem" Nem. VII. 40. Av%e-
tcu <5J àqetà, %XwQcug èéqffcùg wg ore dévÒQsov ^ffcret —
TtQÒg vyqòv aìd-éga. cui contrarium est, cum gloria dici-
tur quasi folia abiicere. Olymp. XII. 18.
IdxXerjq Tipa y.aretpvlkogÓTjas nodùv.
Non extra vulgarem usum positae sunt eae metaphorae,
quibus suboles vocatur sqvog Fragm. Prosod. I. v. 2. Isth.
III. 63. Nem. VI. 38. origo autem et initia alicuius rei ger-
mina seu radix qi^a Isth. VII. 55. Pyth. IV. 15. artéq^a.
Olymp. VII. 93. Pyth. IV. 255. cpvTeveG&ou. Nem. Vili. 16.
itemque quibus; quae res viribus atque omnis generis laude
abundant floris, imagine illustrantur : sic «V#og. Pyth. IV.
58. Sàlluv. Olymp. IX. 16. Pyth. IV. 65. VII. 20. IX. 8.
XI. 53. Isth. III. 5. 22. V. 1. VI. 49. àv&eìv. Olymp. X. 10.
XIII. 23. Pyth. I. 66. X. 18. Nem. IX. 39.
Etiam e belluis, quibus quidem aut.propter fortitudi-
nem aut \ calliditatem aut aliam quandam rem insignenti,
ipsarum naturae propriam, cum hominibus aliqua inter-
cedit similitudo, nobiliores honorifìce, humiliores non sine
irrisione cum hominibus comparat. Velut aemulos suos
facete cum graculis, inanem eorum loquacitatem traducens
Nem, III. 83. KQotyévaù óè xohoioì xunuvà vépovcat. Si-
51
militer adversarios suos Simonides nuncuparat Fragni.
CCXXIV. Téttiyyccg d^eTQOvg.
Vulpecularum mores Pindarus tribuit Hieronis aulicis
Pyth. II. 77. 'Oqyguq dterèg àliùJié*(ùv ìxeloi, qui cum regi
tum admodum iuveni optima et saluberrima quaeque
suadere simulent, de suo tantum commodo solliciti sint;
genus hominum profecto hodieque nondum sui dissimile
factum !
Honorificentius Melissum Thcbanum, qui in certamine
adversarium multo fortiorem dolo et dexteritate superarat,
vulpem vocat Isth. III. 65. Myriv àl(*m>q%. Eundemque
in versibus proxime praecedentibus leonem [v. 63.] propter
animum fortem et ferócem; qui locus. cum in codicibus
sic scriptus exstet :
— tÓX/au yttQ ily.dì^
Ov/.iòy igi^ffiixàv ■d-tjgàr XìÓvtùìv
*Ev novo) y.rt.
cum propter formam elxcog semel tantum in Homero II.
XXI. 254. obviam neque usquam alibi, tum propter infi-
nitivum &TJQUV ad sententiam admodum durum, suspectus
quidem fuit omnibus interpretibus tamen a nomine dum
prorsus sanatus est. Itaque vide an sic scribendus sit:
TÓX/ita yÙQ ttivt'uìv
OVftÒV ÌQl{}QetU£T(ÌV &1JQÙÌV ItOVXOÌV
*Ev nóvoj ... .
In qua scriptura &'ì]qwv debetur Heynio, aìvéwv ut pone-
rem mihi persuasit locus Isth. VI. 32, Aìvéoav Meléayqov,
aìvéoìv óè xaì c'Extoqcc, ubi aìveìv est „aemulari". De
participii ultimis duabus syllabis in imam contractis con-
ferendus Boeckhius in nott. critt. p. 404. et 416. Deni-
que ad vélocitatem significandam Pindarus imagine equi
[Olymp. IX. 23.] et delphini [Nem. VI. 68.] utitur.
Quodsi confitendum est quod modo rccensuimus mc-
taphorarum genus inimitabili quàdam simplicitate distinctum
esse, quae cum omnino iis quae a natura primum orta
sunt miram venustatem conciliet, tum etiam illae ex re-
rum natura petitae imagines effìcit ut iucundissimac plane-
que admirabiles videantur, tamen quod alterum genus fc-
cimus, cum ea vocabula complectatur quae propria sunt
52
in hominum vita negotiis efinstrumentis, quo a cultioribus
et artificiosioribus rebus originem ducit, eo magis lectis
et exquisitis figuris abundat. Atqui cum conflatum sit ex
plurimis iisque diversissimis partibus quoniam singula ad
certas quasdam specie's revocentur necesse est, inprimis
cavendum erit, ne nimia partitione utamur, quae tantum
abest ut intellectum adiuvet et sublevet, ut animos legen-
tium defatiget et a re abalienet.
Neque vero putamus quemquam nos argutari questu-
rum esse, si quotquot ex hominum vita et institutis me-
taphoras Pindarus sumpsit, eas in tres classes distri-
buerimus, quarum prima capiet eas quibus hominum per-
sona habitus sensus tribuitur rebus inanimis; altera eas,
quae ab hominum negotiis et institutis sumptae sunt ; ter-
tia denique complectetur, quas ab instrumentis et aedibus
poeta mutuatus est.
Ac primum quidem cum hominum persona rebus in-
animis impertitur, ea quam vocant prosopopoeiam oritur,
cui cum omnes fere rhetores propter egregiam 'vini [rw
èpégyetccp ttoieÌv~\ et quod res quasi ob oculos ponat [xaj
Ttqò ófi^axonv noi€iv\ primas in orationis poeticae supel-
lectile tribuerint, tum diserte de ea praecipit Aristoteles
Rhet. III. 11. init. Aexxéov óè xi Xéyo^iev tvqò èfifiuxcov,
xccì xi TioLovGi, yiyvexai xovxo. léyco órj tvqò oii\iàx($v xavxa
novùv oca evegyovvxa GrHJbaivEi cog xéxQf]xaic'0^/ì]Qog
TtoXXa%ov xaj xà a\pv%a 3é[iifjv%a Xéyeiv dm xr\g {istcccpoQàg.
èv TtaGi óè tei) IvéQyEiav Ttoieìv evóoxù^iEÌ. et Demetrius
de elocut. ed. Goeller. §. 81. *Aqìgxt\ óè óoxei fiexacpagà
xm ^Aqiaxòxélti r[ xax* Ivèqyuav xcdov^ép.y, oxav xà aìpv%u
èveqyovvxa sÌGcpégei xa&ànsQ e^ipvxct. conf. Quint. inst.
or. IX. 2. 29.
Et Pindarus quidem cum huius fìgurae innumera fere
exempla praebeat plus minus audacter et signifìcanter
dieta nos in enumerandis exemplis quam poterimus ma-
xime compendium facturi paucis iisque luculentissimis de-
fungamur.
Saepissime a qua re alia quaedam originem ducit eius
vocatur suboles ut Olymp. X. 3. Ovqavioav vddxonv ò[i~
53
(igioiìv naiòiav vtifélag* Neni. IX. 52. Biaxàv dfinélov
naìòa> Olymp. II. 33. cApégav naìò* àliov. Nem. IV. 3.
MoiGav dvyatgeg doidaì. Fragili, ine. 122. * Alala noie-
fjbov d^vyaxag. Fragm. ine. 140. Aiòg naìg o %gvtióg. Pyth.
V. 26. ^Enipadéog Svyaxéga nqóyaaiv. Itemque contra,
Illa parens vocatur : Olymp. XIII. 10. cY(igiv xógov paxéga
9oct(TVfiv&ov> II. 17. Xqóvog ò ndvxwv mxzrjQ. Quae res
eminet iuter alias cuique aliae subiectae sunt audit „rex".
Fragni, ine. 48. Nópog o ndvxwv fìaGilevg. Fgm.ine. 30.
"Avaxxu tiuvtwv vTieg^dllovxa igòvov. Olymp. XIII. 107.
Bwpòg wV«£. et multa sunt id genus vocabula ut fidgtvg.
Pyth. XII. 26. Aóvaxeg niatoì %ogevtdv paQtvgeg. Nem.
III. 22. liiovag vavxiliag ìa%dxag pdgtvgag, Olymp. I. 33.
cAfiégai pdgTvgsg Gocpwxatoi. Fragm. ine. 128. @&ópoi>
xevao(pgóvo)v hxaìgov dvdowv. 125. 2zd<m> nsviag óó-
teioav.
Frequentissima figura urbes vel terrae tanquam fe-
minae introducuntur, nonnunquam liberius ita, ut loci
significatici nondum prorsus evanuerit, sed in sententiae
parte subsit Pyth. XII. 1. Kallicua noléwv OegGecpóvag
è'dog, ut* òx&pcig Mnv *AxgdyavTog vaieig. Pyth. IX. 55.
Evovld[ndv Acfiva òé'^etai vvptpav òmpaaLv ev %gv$éoig.
Paulo alia ratio est, cura corporis Immani partes me-
taphorico significatu ponuntur, quod plerumque factum in
regionum vel montium descriptionibus Pyth. IV. 26. N(6-
t(av vneg yaiag ègtjfjicov. ib. v. 8. lixiGGeiev nòliv ìv dg-
ydevxi iiaGtw. Pyth. IX. 5. ^Avepocfcpagdywv ex Jlaliov
xòItuùv. Olymp. IX. 59. Maivaliaicriv tv óeigaìg. Olymp.
III. 27. ^Agxaòiag dna ósigàv. Nem. IV. 54. Jlaliov nàg
nodi. Pyth. XI. 36. Hagvaaaov nóòa vaiovxu.
Vocabulum òy&cclpòg cum splendorem significat Pyth.
V. 17. 2vyyevr(g ò<p&al[ióg. tum quodeunque illustre et
praestans est: Pyth. V. 52. cO Bartov olftog oppa (paev-
vóxaiov. Olymp. II. 10. 2ixeliag r3 taav òop^alpóg. Egre-
giis quibusdam metaphoris opportunitatem dedit vocab.
ngòaumov ut in ilio celebratissimo Olymp. VI. init. *Ag-
%opivov tgyov ngÓGoanov Ttjlavyèg. itemque lepidissime
hymnos mercede pacta compositos vocat Isth. II. S. *Ag-
64
yvQùd&eì&ai 7tQÓ(Tcù7ta fJbaX&axóycòvoi àoiòai. et de ven-
tate patefacta Nem. V. 17. Oaipoiaa nQÓawnov àlà&ef
CtTg€%7Jg. ' •
Viscum thuris e corticibus profluentem perpulchre
vocat Fragmr Scoi. I. v. 2. XXwgdg Xifiàvov %av&à ódxQvec.
Heroes Troianos qui cum urbem fortiter defenderent ab
Achille caesi simt Isth. VII. 53. Tgcoiag Ivag.
Liceat quoque hoc loco verba quaedam recensere
quae cum propria sint in rebus animalibus ad res? quae
cogitatione tantum et mente comprehendi possunt, trans-
feruntur. ut Isth. HI. 5. Zonei de pdcrcrcov olfiog Ò7ti£o[té-
vcùv> Nem. IV. 6. P^a eQy^àtwv xqoviwtsqov ^ìqtbvbì.
Isth. VI. 16. Ilalcuà svòet, %aQig. Denique memorandum
verbum revocai translatum ad ea quae mente et animo
percipiuntur» Nem. VI. 25. nòvav èysvffapTo. Pyth. IX. 35.
Fevetou àXxàg.
Haec et si quae his similia afferimus, fieri quidem
potest ut quisquam vix digna in quibus immorandum sit
censeat, licetque haec per se spectata leviora et exigui
momenti videantur, tamen nos parva rati desinere parva
esse, quando cum maioribus et gravioribus coniungantur,
facile nobis excusationem impetraturos esse sperabamus,
si in hac commentatione etiam eorum, quae minus nitent
et splendent, non incuriosi fuerimus.
Iam ad eam, quam alteram fecimus classem si pro-
gredimur ea vocabula complectentem, quae proprie con-
veniunt hominum negotiis, institutis et quotidianae vitae
actionibus? cum primum quasdam haud ignobiles transla-
tiones navigatio poetae suppeditaverit, egregia fluctuum
navem operientium vel etiam naufragii imagine signifìcan-
tur fortunae casus et res adversae. Olymp. XII. 12. 01 óy
àviaQaìg àvxwvQGavTeg ì^àXaig. Isth. I. 36. 3EQ8idófiepov
vavayiaig è§ àfjbeTQfJTCcg àXòg èv xQVoéGGa Gvvrv%iy.
Deinde eius, qui ad gubernaculum sedet, intenta mente
et prudenti Consilio navem dirigentis munus non indignum
Pindaro visum est, quocum summum Deorum, omnium
rerum ordinem et modum nutu suo regentium, imperium
compararetur. Pyth. IV. 274. 0eòg xvpeQVcevrjQ. V. 115.
55
Jiòg vóog xvfiegva. Eadem figura de su mina civitatium
administratione usurpatur. Pyth. X. 72. Tlolmv xvfiegvù-
(Tieg Iv àya&oì(Ti xeìzai.
Quae metaphorae a venatione petitae sunt, eae inten-
tum et assiduum studium alieni rei impertitum significant
velut certami num Nem. VI. 14. *Ayb<fì nàia y.vvayéxag.
Pyth. III. 23. MeTCCfiwvia &ijgeveiv. Nem. XI. 48. Méxgov
A certaminibus ludicris ipsis in quibus celebrandis
Pindari poesis tota versatur profecto fieri non potuit quin
quasdam formulas quaequidem aptissimae videbantur, poeta
in suum usum converteret; quod facetissime factum Nem.
IV. 93. ubi luctatorum artificia ad canendi dexteritatem
traduxit: egida Gtgéipoi. v. 94. gr/fiata nXixav, ànàlou-
Grog èv Àóyo) è'kxeiv. et v, 96. Tgap)g naliyxótoig ecpedgog.
Nec minus lepide Nem V. 19. cantus sui vim et impetum
cum saliendi certamine comparat :
— Maxgà órj
Avxó&iv a\[ià&* {wooxuTtTOt nq* t'x<» yovàxoìv iXuq>QÒP ÒQfidv.
„ fodiat aliquis vel magnani scrobem equidem nihilominus
transsilire poterò tt. conf. Dissen. comm. ed. Goth. p. 418.
Loci Nem. VII. 70.
— ànofivvo)
Mi) xéQfia 7iQo(3àq axov&3 wri xaXxonaQaov òqocu
Oodr yXojooctv 8$ Hiiitfixpiv 7iaXaiOfiaTO)v
Av/ivu xul o&ivoq àòlavxov ut&on'i nqlv àXto) yvXov ìfmiaiiv.
cum sentientia admodum diffìcilis explicatu et si qua alia
egregia interpretum crux sit? tantisper sufficiat Hermanni
quamvis a coniectura profecta tamen uteunque probabilis
explicatio [opusc. IH. p. 34.]. Poeta enim iurat, se ne-
quaquam temere Sogenis laudes effudisse, idque, meta-
phora a iaculatione petita, sic profert: „Deiero, me non
eorum in modum qui in iaculatione terminum praeeunt
[regna 7rgopaiveiv~], neque tamen ipsi certant, linguam
tanquam iaculum vibrasse ".
Sunt praeterea, quae quamvis ad vitam quotidianam
et vulgarem pertineant, noster tamen, qua erat eligendi
peritia et iudicandi facultate, non prorsus aliena a sua
sublimitate iudicavit. Nam quidni elegantissime dictum,
56
quod de sepultura usurpat Nem. XI. 16. Fàv kixiévvv(S&m%
quod porro de Antilocho cui patris salus vita constiterit'*
Pyth. VI. 39. Jlgiato SavÙToio xoiAidàv Ttargògì Item-
que Pyth. IV. 141. ^Y<paivw oXfiov. ib. 140. Tga%élav i'g-
Ttuv ttqòc, èjiljidav. ib. 130. Jqéneiv ev^oìag aiotov. Pyth.
I. 49. xipàv ògérceiv. VI. 48. fjflav ÒQénwv. coli. Fragm.
Scoi. 1. v. 7. et 2. v. 1. Praecipue consuevit verbis, quae
significatici! em miscendi habent, sensu translato prò „par-
ticipem fieri" uti. Olymp. XI. 104. c'S2qcc xexgaiiévov. Nem.
VI. 56. Gàiifiei [ii%&eig. Pyth. V. 18. réqag (jbiyvvfterop
<poevi. Nem. XI. 36. Pyth. IV. 212. X. 41. Olymp. I. 91.
Isth. VI. 25.
Talia siquidem omnino praecipua metaphorarum vis in
eo est posita, ut quae a sensuum perceptione remota sunt,
nec nisi mentibus comprehendenda, ea induantur specie
quadam definita fiantque rebus sub sensus cadentibus
quam simillima, quo signifìcantius et evidentius cui rei
destinata sunt eam exprimunt, tanto commendatiora et
aptiora poetae viderentur necesse fuit; praebetque etiam
ad quam iam delapsi sumus tertia classis , quae tralationes
ab aedibus et instrumentis petitas continet, exquisitas
quasdam et cuivis nimirum placituras istiusmodi imagines;
quales sunt Pyth. IV. 219. MàatC% nu&ovg. XI. 39. Riav-
ete, 7tei&ovg. Vili. 4. Bovlàv xaì Troie [mùv xXa'iòag. Fgm.
ine. 136. Tó§« à^Ttélov. Fragm. ine. 21. curae dicuntur
tanquam vincula pectus constringere: a%oiviov fiSQifivtòp.
et similiter Fragm. Thren. 3. v. 3. ^evylcn dcpvxtoi xaxtav.
Scoi. 3. *Aoiòà ylvxeQÒv xvXixetiGiv xéwgov. Pyth. I. 48.
Tipa ttXovtov (Ttecpccpcoficc.
Vocabulum xg^nìg cum proprie significet aediuni. fon-
damenta transfertur ad cuiusvis rei initia velut hymnorum
prooemia, quae prò fundamento sunt, in quo reliqua struan-
tur, unde audiunt: Pyth. VII. 3; KQrjnìg àoiòàv. Fragm
ine. 103. coli. Pyth. IV. 138. — Fundamenta Jibertatis
Graecorum ab Atheniensibus pugna Salaminià iacta esse
testatur Fg. ine. 93. cO&i 7iuiòzg%A&vivamv ìfiàlovxo <paev-
vàv xq^tuò* èlav&eqiag.
57
Satis deinde audaci tralatione quae personae aliquo
munere vel officio illustri funguritur, quorum instrumen-
torum in simili quadam rationc usus versatur, eorum no-
minibus nuncupantur, velut Aeneas nuntius, Agesiae Sy-
racusano hymnum aff'erens, audit Olymp. VI. 91. *Hi)xó-
(àoìp (TxvtccXcc Moiguv. et ibid. rivxvg xqtjttjq àycc(p&éyxT(ai>
àoLÒàv. ; alipta autem cum adolescentium vires et animos
acuat Isth. V. 73. *Axòva à$XriTou<uv.
Viri fortitudine et prudentia de patria egregie meriti
cum columnis comparantur quae aedifìcia quominus cor-
ruant, sustentant. Olymp. II. 6. OqQwvu — eoeiG^a ^Axqà-
yavtog. ibid 82. cExtoqcì Tocóag xiova.
Denique a vestibus vocabulum mv%aì translatum Pin-
daro significat montium convalles et recessus. Pyth. VI.
18. KQiGGaiaiGiv iv mv%uìg. Pyth. IX. 15. Nem. II. 21.
Pertexta igitur hac tela cum iam ad perorandum per-
ventum sit, quod iam pridem suspicabar, foie ut haec
nostra opella prò rei magnitudine et pondere admodum
tenuis evaderet, nunc dum oculos per has plagulas retro
fero certo quidem' scio, prorsus tamen nescio, unde ali-
quid excusationis yel commendationis mihi expelam. Ut
autem illud simul me stimulabat et consolabatur, quod
iubet quae bene vel optime non possis ea saltum ut optime
possis facere, ita velim quae scripsi, ea vires quales sint
magis expcrturus, quam ostensurus scripsisse videri, et
meum facio quod aliquo loco Pindarus dicit: JiàneiQà tot
Pqoxwv sXeyxog,
58
CONSPECTUS.
Cap. I. De Pindari genere dicendi ....... p. 1—21.
Pindari austeritas - 1 — 3.
Comparatio cum Simonide et Bacchylide . . - 3 — 6.
De orationis Pindaricae ornata. . . . . . - 6 — 16.
Sententiose dieta . - 6 — 9.
Metaphoràe . . - 9— 12.
Comparationes . - 13 — 14.
Orationis ubertas '. . . . . . . . - 14 — 16.
Conformatio enuntiationum -16 — 20.
Collocati© verborum - 20 — 21.
Cap. II. De Pindarica syntaxi - 21*— 38.
Structurarum varietas; breviloquentiae;
zeugma ............ . - 21 — 24.
Structura ad sensum . -24 — 26.
De casiuim usu - 26 — 34.
Pronomina - 34 — 35.
Adjectiva . . - 35 — 36.
Verbum '. . . . -36 — 37.
Particularum usus - 37 — 38.
Cap. III. De Pindari metaphoris et loquendi formuiis - 39 — 57.
Metaphoràe et loquendi formulae ab ipso
carminis argumento originem ducentes . . - 39 — 47.
Metaphoràe extrinsecus petitae,
E rerum natura - 47 — 51.
Ab hominum persona , vitae insti-
tutis et instrumentis - 51 — 57.
VITA.
Ego Eduardus Lùbbert natus sum a. h. s. XXX. Zwey-
brodti, praedio prope Vratislaviam , patre Eduardo, ejus
praedii possessore, matre Maria, e gente Oelsner, quibus
laetor superstitibus» Usque ad aetatis annum XIV. domi
educatus prima litterarum dementa accepi a viro optimo
et probatissimo Kretzschmaro tum theologiae candidato
nunc verbi divini ministro apud Bunzlavienses. Dein
gymnasio Fridericiano', quod Vratislaviae auspiciis V. cel.
Wimmeri floret, traditus magistros habui Vv. ili. Wim-
merum, Kunischium, Tobischium, Langium. Post bien-
nium examine rite superato ad Universitatem Vratisla-
viensem accessi studiis philologiae et philosophiae operam
daturus. Itaque audivi scholas Vv. ili. Branissii, Haasii,
Elvenichii, Kahlerti per semestre spatium. Exinde Bero-
linum petii, ubi Vv. celi. Boeckhii, Lachmanni, Ranckii
Gableri, Trendelenburgii , Hertz ii scholis per duos et di-
midiatum annos interfui. Vere autem anni h. s. L. in Uni-
versitatem Rhenanam me contuli studiaque continuavi
magistros secutus Vv. ili. Ritschelium, Welckerum, Ber-
60
naysium. Inde post anni spatium Halas Saxonum com-
migravi, ubi scholis Vv. ili. Bernhardyi, Meyeri, Leo
usus et a V. cel. Bernhardyo benignissime seminarii phi-
lologici exercitationum particeps factus sum cum summa
mea utilitate et fructu.
Hic viris omnibus, qui comiter et benevole studia
mea rexerunt et sustentarunt non possum quin in omne
tempus gratissimum me profìtear.
THESES CONTROVERSAE.
1.
Zenodotus Horaeri et cyclicorum poetarum carmina
in unum corpus collegit a Proclo in chrestomathia cycli
epici nomine nuncupatum.
IL
In Pindari carm. Nem. VI. stropharum et antistro-
pharum vv. 6. et. 7. sic videntur constituendi:
(Tt. u.
xctineg ìcpaiJLZQiuv ovx eldóxeg ovóè paxà vvaxag
afj^ie nÓTfxog uvxlv tyqaxpe ÒQapeìv noxì cnd^fiap,
àvx. a.
naìg ìvaywviog, og xavxuv iidlHnoav JtóOeu ulaav
vvv nécpuvx0 oux ù^^oQog à(Jbg>ì naia y.vvayéxag.
(TT. fi.
wrJ ano xó'§ov leig* ev&vv' ini xovxov ìn£{*w Gwv
Mólti*, ay*, ovqov evxhé* ànor^oiibvm' yùq àvéqwv
àvx, fi '.
%eìqag inàvxi óeO-eìg TJvOwì'i xQuirjtfev ano xavxag
al{JLCC ndcqug yovGottoóvov noie Ka'/Jjag uòm>
66
LIBRARY OF CONGRESS
0 006 662 986 7
<rr. y
avx. y
Méfivovog ovx ànovodxàaavtoc Inàlto* ftaqv óé G(piv
ax&og t[ATt6(fep xarafiàg *A%t,Xev$ à(p àQ^idroav
&V(lÒV ÌXÒVTL (T £/Ctì VMTM ftSd-87lWP ÓÌÓV[iOV «##0$
uYY^og (ìàv né^ntov in* si'xoffi xovxo y<xqv(x)P
III.
In Propert. Eleg. II. 6. ncc sententiarum nexum
lacunis turbatum nec codicum scripturam v. 35. „ Sed
non inmerito" vitiosam esse censeo.
IV.
Quam à$étri<nv scholia Cantabr. ad Hesiod. Theog.
v. 943. ed. Gaisf. àfferunt, ea ex veterum Grammaticorum
sententia cadit in vv. 947 — 955.
Theocrit. Id. XIV. 38. corrigendus videtur: trjvG) toc
<fà ódxQva iiàla (péqovtu
VI.
Sophoclis Oed. Rex Olymp. 87. 3. aeta, sub Oedipi
autem persona Pericles a poeta exagitatus est.
LIBRARY OF CONGRESS
0 006 662 986 7 4