De Hyla. [microform] : dissertatio inauguralis philologica quam ...

MASTER NEGATIVE

NO. 93-81451-

MICROFILMED 1 993
COLUMBIA UNIVERSITY LIBRARIES/NEW YORK

as part of the ^

"Foundations of Western Civilization Preservation Project

Funded by the
NATIONAL ENDOWMENT FOR THE HUMANITIES

Reproductions may not be made without permission from

Columbia University Library

COPYRIGHT STATEMENT

The copyright law of the United States - Title 17, United
States Code - concerns the making of photocopies or
other reproductions of copyrlghted material.

Under certain conditions specified in the law, libraries and
archives are authorized to furnish a photocopy or other
reproduction. One of these specified conditions is that the
photocopy or other reproduction is not to be "used for any
purpose other than private study, scholarship, or
research.'* If a user makes a request for, or later uses, a
photocopy or reproduction for purposes in excess of "fair
use," that user may be liable for copyright inf ringement.

This institution reserves the right to refuse to accept a
copy order if, in its judgement, fulfillment of the order
would involve violation of the copyright law.

A UTHOR :

TURK, GUSTAV

TITLE:

DE HYLA, PARS

PLACE:

VRATISLAVIAE

DATE:

1894

COLUMBIA UNIVERSITY LIBRARIES
PRESERVATION DEPARTMENT

» *

BIBLIOGR APHir MTrRnFQRM TAnnFT

Master Negative #

Original Materiai as FUmed - Existing Bibliographic Record

nKG/SAVE BQoks riJL/BIB
Record 1 of 0 - BAVE rBcard

NYCG92-B398C)a

Acquisl tiQns

MYCG PT

Restrictions on Use

ID u MYCG92-039aaa
CC -«966a BLTsam
C P s cts
PC:s

Mi;;i:

MMD s
040
100 1
2A5 10

viQ » pri .

ATCs
COMs???
I L C
EML 2

AD: 07 -21 --92
UD:07--21-92

" ? ? '? 7

1 1 : ?
GEM -.

hiJ •«mI C»*> M

ua

■•il. C^ W.J

300
LDG
QD

RTYPsa STs^r> FRM:

DCFs? CSC:? MOD: BMRs

L:Xcit IMT:? GPC:? BIO:? FIC:?

PD : 1 894 / RE P : ? C P I : ? FEJ I : ?

OR: POL: DM: RRs COL:
NNCr~^\ cMMC

Tu r k ^ Gu <B ta V , -- l d 1 870 ••■•
D e H y :J.. a . p a r s l -: | [• 1 1: m i c r o -F o r m 1 , "~ ! b D i ts si f5 r t a t i a i i-^ a u q u r a 1. i ^. p h i 1. o 1 o q i c a q

m« - » " l c.Gu «;•:•> tavu«"> Tur k •

Vratis:iavisae, --■ I bApud Guilelmuin KDebnt^r (N- et H« Marcus) .. :-lcl894.

34 p •

ORIG

G7--21-92

TECHNICAL MICROFORM DATA

FILM SIZE: J>^

IMAGE PLACEMENfrTA -ffiP';,» „B ''^''""^"ON RATIO:_^/fel

DATE FILMED: ^V^^^ INITIALS /?J^

^^^^^^^'' RESEARCH PnnLICATIOMq TNir WOODRRrnnP ^"

/

^h

r

Association for Information and image iManagement

1100 Wayne Avenue. Suite 1100
Silver Spring. Maryland 20910

301/587-8202

Centimeter

1 2 3
1

4 5

llllllllllllllilllHllllllllllllllllllllllllllllllllll

f

6

iliiii

7 8 9 10 11

iiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiili

^

12 13 14 15 mm

iliiiiliiiiliiiiliiiiliiiiliiiilii

4]

T

Inches

TTll I

1

1

I

1.0

l.l

1.25

I I II I

2.8
3.2

I

3.6

IWl i^

lautt

1.4

2.5

2.2

2.0

1.8

1.6

Tl I

MflNUFflCTURED TO fillM STflNDfiRDS
BY flPPLIED IMflGE, INC.

'V\0. (e

DE HYLA

PARS I

0 5 ^

ZF2.

DISSERTATIO INAUGURALIS

PHILOLOGICA

^

QUAM SCRIPSIT ET AMPLISSIMI PHILOSOPHORUM OR-
DINIS CONSENSU ET AUCTORITATE AD SUMMOS IN
PHILOSOPHIA HONORES IN UNIVERSITATE LITTERA-
RUM VIADRINA RITE IMPETRANDOS DIE VI. M. AUGUSTI
A. MDCCCXCIV HORA X. IN AULA LEOPOLDINA.

PUBLICE DEFENDET

GUSTAVUS TURK

SILESIUS

€

,4 >l

(FJ

ADVEBSARII ERUNT

GEORGIUS KERBER, DRD. PHIL.
HUGO JUTTNER, OAND. PHIL.

VRATISLAVIAE

APUD GUILELMUM KOEBNER (M. et H. MARCUS)

MDC(^CXU1V

L

%

■I: i.

RICHARDO FOERSTER

s.

li

De Hyla quamquam satis multi viri docti occasione data
paucis egerunt, tamen nemo adliuc continuam rei memoriam ita
recoluit, ut varias quae de illo apud Graecos Romanosque
ferebantur fabulas enumeraret et ad suos, quoad fieri posset,
fontes redigeret. Hoc igitur munere suscepto putavi me ad
liistoriam fabula]'um Graecarum et Komanarum posse quantulam-
cunque partem conferre.

De memoria litteris servata.

I. De Hylae sacris et origine.

In Bitliyniae urbe Cio, quae ad Propontidis oram sita erat
et sub Bitbyniae regibus Prusias („ad mare") vocabatur, anti-
(luitus dies quidam festus quotannis agebatur, quem Strabo
XII 4, 3 p. 564 C. paucis describit : , . . xal vvv d^ en toQii) Tig
ayfrai TiaQa Toig ITQOvaiFvaiv xal d^n^aaia ^iaaevovriov xai
xakovvKov 'Ylav^ oic; ci^ xaxa Cljiriaiv xrjv fxfIvov TTfjiou^^itviov
Tr]v t-il Tai^ vlag ^odov. Comperimus igitur civium (vianorum
multitudinem in montes silvasque sollemniter processisse Hylamque
vocasse, tamquam eum quaererent. Nomen montis accipimus ex
iis quae paulo supra idem Strabo dicit : vneQxeiTai de Tr^g
ITQovaiudog oQog, 11 xakoimv ''AQyavOcoviov. In hunc montem
sine dubio procedebant. In hoc enim Hylas raptus esse dice-
batur, id quod Strabo sic narrat : evTavO^a de (.ivi>evovai i (V "Ylav^
eva Tiov 'HQaxleovg eTaiQijov, avfrrrkevaavTa ml Ttjg l4Qyovg aimo^
ii;i6vTa de im vdQeiav vtto vvfiq^iov dQTrayt^vai. Itaque apud
Mysos — nam hi sunt harum regionum incolae inde ab antiquis
temporibus — vetus Hylae cultus fuit maximeque ad montem

Tilrk, De Hyla. 1

I

2

Argaiithoiiium pertiiiuit. Quod apud Strabouem legimus tJi
[a^ via^ fSoiloi, veriloquii eausa additum esse patet. Cum his
iii iiniversum concinuut quae tradit Servius in Verg. buc. \ 1 43 ^)
postea eitm esset cognUum, (piod perissct in /onte, ei sUduUt sunt
saera, in quibn.s y)m,s /uerut, ut eius noinmi clamaretur In mon-
iihus ... per transitum rem veram teiitfit; te^iio^) enim uh rpheho
puero in monte comitantihus unirersis nomen eius clamnhatur.
Adulescens autem Hyhim uomen clamabat, (luia numen ipsum
iuvenili florens aetate repraesentare videbatur^). Alius caeri-
moniae, postquam Hylae fabulam narravit. mentionem facit Ni-
cander in 'lutQOiovfitrvn lib. II (frg. 48 Schneider = Antonin.
Liberal. 26)*). Verba haec sunt : . . ."Yla (U ,Vroio7 (%>/ iiifaQa
Tt;v x^r^rr^r oi irtr/wQiot. xat aviin fi* (hofiain^ ti^ lin^ohQtiy
iftav€l ml «4- iqI^ djiiti^tiaL ;f(}k avinr rjvK Etiam in his
circa lacum factis caerimoniis non sohim sacerdotem sed omnes
qui aderant Hylam vocasse h)co probatur Solini cap. 42, 2
. . . Frusiadem urhem et adluit Hf/las flumeu et perspergit
HyldS lacus, in (juo resedisse credunt dclicias Herculi, Hijlcmi
puerum, Nijmphis rapinam : in cuius memoriam nsque adhnc
sollemni cursitatione lacum populus drvumU et Hylam voce
clamant. Lacus quem dicit vix alius esse potest at(iue lacus iile
Ascanius prope Cium situs, ex (luo fluvius eitunditur urbem
adluens, quem hic vocat Hylam. Parum tamen accurate res a
Solino tractata est. Nam lacus ipse Cium urbem non perspergit.
Praeterea caerimonia vocandi in Hyhae honorem celebrata

nonnullis locis commemoratur :

ApolloniusRhodius, qui passim id agit, ut mores attiue
imprirais sacra Asiae earumque regionum, per quas Argonautae
profecti sunt, ex illa expeditione repetat, postquam Hylae fatum

«) Alfredus MoeUer (Qnaestiones Servianae , Kiliae 1892) pleniorem qni

dicitur Servium esse integriorem mihi persnasit.

«) terUo = ter. . _ ., .

») Accedit quoaammodo hic nsns ad ea , de ciuibns dissernit Fridericns
Back (de Graeconim caerimonus in quibus homines deorum vice fungebantnr,

BeroUni 1883). , . . , ui

*) De Antonini Liberalis fontibna in codicis margme adscnptis ct. p. .^1

cum adnot. 1.

fusius descripsit, unum versum (I 1354) de illo more sacro
Cianorum addit :

Tovrexev Eiaeti vvv neQ "Ylav eQeovai ^) Kiavol.

Neque aliter res describitur in Photii lexico s. v. "Ylav
)C(}aif)'dCeiv : . . . xai vvv lU Kiavovg e%i dnofilfn^/iia riji; 'QrjTj^aeo^g
Tiotovfievovg eoQTdCeiv t^i» jJqlji. Quo loco vox iJQUDg docet rem
Oraeco sensu intellegi.

Cf. etiam Prov. Bodl. 888 . . . xal m de tfaat Tovg Kiavovg
(x)Qtafiev7rv i)fieQav xaT erog dvaxaletatt^at /^ov "Ylav.

Cii Hylam, ut deum indigenam, usque ad postremam aetatem
multum valuisse etiam nummis sub imperio Alexandri Severi
excusis probatur^), in quibus figura adulescentis est urnam
tenentis, ex qua aqua effluit; quem vix quisquam aliter appellet
atque Hylam.

Quaeramus nunc, quae natura illius numinis fuerit. Quam
ad rem perspiciendam maximi momenti est, quod ad fontem quen-
dam colebatur, quod apud Cianos Hylas idem signiiicabat atque
/ons, siquidem Hesychio credere licet, qui glossam hanc habet :
"Ykag' xQi^va^ Kiavoi. denique quod secundum PHnium nat. hist.
V 143 (et SoHnum 42, 2 supra laudatum) fluvius illius regionis
Hylas vocabatur^).

Quae cum ita sint, puto Hylam pro eo deo habendum esse,
qui hominibus aquam fontium fluviorumque ac fortasse cuiusque
modi praebet, quem verisimile est ea potissimum anni aetate
invocari, qua natura tamquam siti laborare atque languescere
videatur. Sed fortasse verum illius dei nomen omnino ignoramus;
nam si vox hylas, quam Graeci in sollemnitate illa Cianorum
au(iiebant, ipsum fontem vel eius aquam significabat, res ita

*) Cf. schol. IqIovSiv ' nvT\ tov iQSvvMOtv , l^riTOvGiv. "OfitjQog ,,r«?
iQ^wv 'OJvatji avvi]VTno" xnl f,xvt]fiovg i^EQ^r^ai".

*) Mionnet, Descr. des medaiUes antiques V p. 253 n. 1480. Cf. n. 1482
et p. 255 n. 1492.

') Quamquam locus PHnianus haud ita dilucidus atque expeditus est ; dicit
enim . . . postea sinus in quo flumen Ascanium, oppidum Bryalion, amnes Hylas
et Cios cum oppido eiusdem nominis etc. Cum vero Ascanius et Cius sine dubio
einsdem fluvii nomina sint — alternm ab lacu Ascanio, ex quo effluit, alterum ab
urbe ei inditnm — suspicor ne Hylam quidem Plinii aliter intellegendum esse.
Nam ad Cinm unnm tantnm iinmen exstat, qnod omnino nomine dignum videatur.
Cf. Henr. Kiepert, Specialkarte vom westlichen Kleinasien, Berlin 1890—92.

cogitari, si non debet, certe potest, ut Ciaiii id quod petebant,
potius clamarent quani eius nonien, a tiuo petebant').

Apud Hesychium locmn Aescliyleum Pers. 1055 . . . xd-
TTipoa 10 JlJrriio»' s. V. kfi^oa io[i'] 3/. sic invenis explicatum:
Ikap dQi.rirnuy at Mic/a/-), /oi .l/ro/or ior "Y/.[l]ar'') draya-
hwnai, ' Si revera Aeschylus de Hyla cogitavit, Mysi eum cum
lamentatione (luadam coluerunt atque (luaesiverunt. Sed res

dubia est.

Erant autem in iisdem proximis(iue Mysorum PhiTjrumque
regionibus alii cultus agrestes, ({ui Graecis, cum in illas immi-
grarent, Hylae similes videbantur (lui^iue a nonnuUis viris doctis
cum ilh) ita coniuncti sunt, ut ([uod revera de uno tantum
veteres tradunt, ad onnies connnuniter pertinere putarent. Sic
exstitit imago adulescentis illius nmture mortui, (lui sub diver-
sis nominibus ab Asiae incolis iteuKiue a Graecis deploratur.^)
Significat autem adulescens ille Hores herbas(iue aestivo cah>re
marcescentes ac tauKiuam emorientes. Libenter concedo talem
religiouem apud gentes Asiaticas in usu fuisse, sed in singulis
nominibus ac numinibus ei attribuendis cautius agendum est.
Velut, si iiuid video, certe non in hoc numero habendi sunt Hylas
et Hyacinthus, cuius (luidem origo ex vetustissimo Amyclaeorum
cultu derivanda at(iue explicanda est. De semiticis et Aegyptiis
deis taceo: cum Hyla eos tantum conferam, (lui apud Marian-
dynos et Phryges colebantur, Bormum et Lityersem. Hlae enim
gentes Mysis non soUnn regione sed etiam origine aflines sunt,

») 8i rcs ita Be habet, vox Hf/las comiiaranda cst cmii iUo ai lenii, ex
qno nomeii Limiti. et maa-n-chru, ex qiio Maneros tingcbatur. Cf. Brug^^ch
Die Atlonisklagc n. d. Liuoslied, 1852; Religion d. Aegypter p. 13.

«) Nolo cum Schowio (Hest/chii lesdcon ex codice ms. bihliothecae D. Mara
restituttm . . . sire supplmnenta ml editionem Hesychii Albertinam auctore
N. Schoiv, LiiJS. ITirj p. ;J.s5 n. :J) lectionem codicis ai Mvaia corrigere in
01 Mvani, tiuanHiuam coniectura rccta observatione continetur. Nam non est,
cnr quereUam ad solas feminas pertinuisse credanms.

») De nominis forma cf. adnot. ad cap. VI.

*) Nec desunt qui etiam Aegyptios asciscant. Cf. 0. Midler Dorier I
346 ss.; Welcker Kl. Schr. I 8 ss.; Freller Demeter u. Persephone p.
254-261; Hartmii/ ReUg. u. Myth. d. Griechen IV p. 159; r. Hahn Sag-
wissensch. Studien p. 583; Preller Griech. Myth. Hl p. 328.

cum ad eandeni arici geneiis partem eamque lingua uon multum
ab Armeniis distantem pertineant.^)

L)e Mariandynorum Bormo locis veterum diligenter collatis
egit Otto Kaenunel (Herakleotika, Progr. gymn. Plauen 1869
p. 12—17). Scientia nostra de Bormo his locis nititur:
Aesch. Pers. 937 ss. .iQmuftHr/yov aot romov idv

y.ay.oifdii()a ffodv^
y.axoj[il?.Fiov Idv
MaQiaidvrov *l^?;i7;r/;()oc,*
;rtfi(tHo. :wlvi)ayQvr iaxdv.
Nymphidis ;iti)i 'Ui^aylda^ lib. I (FHG III 13 apud Athe-
naeum XIV p. 619 f):

'Oiioivi^ (U xat i(m> i>}()(ov fV/as' 'xaiavol^aeiev dv tig^ ag
iy.eh(H xaid nra t:iiyj'tQia'^o/iui^r :ra(f avi(n<^ (jvvt^l>etav
(uhnit-x; drayaloinai nva K^tr diiyaivtr ^rQOijayoQevovis^
fU^tQinn. loiior iU leyovoir v)or yertai^at dr^^Qo^ iiTL-
ifiain\: y.ai :r?.iw(iiin\ H'» i)e xd/J.et y.at tfj y.atd ti;v dy/ir^v
(iiQa :ro/.v i(or dllon i)iereyy.eh ' ov iifeoKiiia e{)yoi^ h^ioi^
yai liiw/.oiierin nn^ !hef)i'^iWi7t i)iwrat :nelv^ fiadi'^ovta i(f^
v()('tii difariiilhi^rai. ^ridr iwr avi or cov^ d:io i/j^ yo')()a^ fieid
tiriK iieiieh'n)ijdriw ,Vj>/;ror y.a\ draxh'^()e(')^^ (fi xat vvv m
Tfdrte^ yj)i'\iieroi ()iate}.ovotv.
Apollon. Rhod. Argon. II 780 ss.

evi^a (V i:ft lIi)tolao xaiJtyr/]toio ijarono^
r^lieieQOv MvoohJtr v:r^ drdQdair^ ornra /.aog
oiytiatoi^ ileyoiatr (]()iQetat i'^eTt xeivov^
dlhhior (sc. \H()ay./J^^) xiL
Domitii Callistrati

a) apud Apollonii Rhodii scholiastam II 780: iditoi; tov
l^Qi^nwfieriw TlQiolain ifr^at i(7)r dllv)v HiOQfior leyovtvw tov
Tiiitw viih\ ('V Ai'/<'//s >?«' KalUatQatoi^.

b) apud scholiastam Aeschyli Pers. 940: Ka/liaiQato^ iv
devieQiit 7ieQ\ 'tlQay.leia^ Tttvov (1. Tttiov) tQei^ n:ah)ai; elval
(fratv^ ITQiidav xai MaQiardvror iionw (1. HQiolar^ MaQiav-

1 •

») Of. Lagarde Gesaram. Abhandl. p. 291; Fick die Indogerinanen Ea-
ropas p. 409 ss.j Kaemmel Herakleotika p. 38—45 (de Mariandynis).

6

dvvbv xal BioQ^io%\ ov^)) xvvtiyaTOvvta aTToUa^at. xal ftexQi vvv
MaQiavdvvovi; dx^tfi ^iQOV^ (^qtjvsIv amov, tbv de MaQtardtvbv
av^^aai ftahata t^v i^Qrjvrjtixrjv avhitdiav xal dtdd^ai "YayriP
%bv MaQGvov TiariQa.

Ex hoc loco iam comipto libavit

Ettstathius ad Diouys. Perieg. 791: latiov. oti iTisxofQiallov
%otg MaQiavdvvolg i^QfjVMV avlr^tai, ik xal r; TiaQOtftia dr;Xol
MaQiavdvvov fteftvr^^tivr; l^Qr^vtjtf^Qog, — 3Iv^£vetai de Tiah Ti'
Titw () 3IaQtavdvvbg, og rr]v odvQiixijv avhi»diav r^ip]Oe xal edi-
da^s ('Yayviv) tbv MaQOvov tov ailr^tov TiaiiQa, f| ov xal ^la-
Qiavdvvol avkol e7iirt)deioi lolg O^Qr^iovaiv. omog xvvr^yeim.tfaaiv,
dmohto, xal ol MaQtavdvvol iv dxjttfi l^^iQovg e(^Qt)vovv ainbv.

Poll. onomast. IV 54: fiioQtftog de 3IaQtavdvvon' yeioQyotv
^afta,i!tgAiyv7ii;iiinfta%iQiogxalhiviQaag(pQvyo}y. . . . 55: . . .
0 de BioQtftog rjv iblla (1. HQtbla) ^) xal 3IaQtavdrrov ddehfbg.
OvTiiov (1. Tttiov)^) (iaatlio)g naig ev :>/;Qa viog ioqcc O^iQOvg
dno^avibv ' tiftdtai de O^Qt;votdet ^eQt ii;v yetoQyiav (taftait.

Hesych. s. v. BtoQftov • {^Qtjvov em vv^tffohfitov 31aQi'

avdvvov.

Idem s. V. MaQtavdwbg l>Qt]vog ' datftoviopg yaQ TieQi lovg
^Q^vovg aTiovdaCovaiv, aXkoi eldog tvjl^aatixr^g tbv 3IaQtavdvvbv,

(ig AitviQoav,

Idem s. V. 3IaQiavdvviCeig ' etQiDveietg.

Quod Kaemmelius dicit nomiua BwQtftog, BotQftog, 3IaQt-
avdvvbg. HQtbXag ad unum eunderaque hominem vel potius deum
pertinere, vix (luisquam obloquatur. Ac videtur satis facile
explicari posse, quomodo varia nomina in fabulam venerint. Bo)-
Qtftog enira vel BcoQftog carrainis potius illius flebilis quam nu-
minis nomen esse videtur. 3IaQiavdvvbg est nomen gentile, quo
significatur eum Mariandynorura deum esse.**) Kestat igitur

*) Dinilorfius male BMQf^ov aute IlQtoXiiv iuseruit.

«) Conseutio cum C. Muellero FHG lY 354 et eo qui Kaemiuelii couimeu-
tationem recensuit (Philol. Anzeiger 1 1869 p. 185) verba tradita corrupta esse.

») VSTelcker (Kl. Schr. I p. 11 n. 5) in OinCov dispicere sibi visus est 'YnCov,
quod idem erat fluminis eius regionis nomen.

♦) Mariandynus in schol. Ap. Rh. II 780 secundam quoadam pater Titiae
vocatur. Vides genealogiam vaciUantem.

nQtblag: hoc videtur proprium nomen esse.') Ilhim igitur Ma-
riandynornm deum, quodcunque nomen habet, constat aestate.
carmine tibiisciue defletum esse. Praeterea vereor, ne nihil de
veteris illius religionis natura seiamus. Primum enim ex He-
sychii illo: alloi ehhg ('W;g noiiaartxi)g tbv 3IaQtavdvvbv et
altero loco: 3IaQtavbv\i':eig ' eiQoneveig non audeo quicquam de
re nostra concludere, cum minime exploratum sit ilhim eundem
esse Mariandynum, de quo nos agimus. Sane si ad cantum
liebilem iocosus (luidam ac hulibrii plenus agricolarum usus acce-
debat isque tantum valebat, ut etiam in proverbium abiret,
nonne iure miranuu- ceteros rei testes de tota ritus dimidia
parte tacere? Etiam in Bormi (ut rem vulgato nomine denotem)
origine (lefinienda Kaemmelius Graecorum testimoniis nimis con-
fidere videtur. Putat enim apud Nymphidem veterem Marian-
dynorum ipsorum fabulam conservatam esse, qua in re nulla
iusta causa illum ceteris auctoribus praefert. Itaque cum Bor-
mus ab hoc in aquando periisse dicatur, concludit eum fuisse
deum fluviorum fontiumque aestate evanescentium. Ad hanc
sententiam fuhiendam eo utitur, quod Callistratus (atque ex eo
vel ex eodem fonte Eustathius) de Mariandyno carmina tristia
tibiis egregie raodulantc tradit. Id enim iure fontium et flu-
viorum potissimum deo attribui, cum arundinis motae sonus tibiae
similis sit. At mihi satis apertum videtur ex tibiarum in Bor-
mo deflendo usu fabulam de Mariandyno ipso tibicine exortam
esse. Restat igitur, (luod supra de aquando dictum est. Sed
Nymphidis historiola non minus Graecorura fictionera redolet
quam eorum narratiunculae, qui Bormura in venando pereuntera
faciunt. Suspicionis maximara ansani dat, quod Nyraphis agri-
colas Bormum quaerere {Crjelv avibv rovg dub tijg x^'fQ(^^)
dicit. Id enim cum lamentatione illa, de qua omnes auctores
consentiunt, coniungere difficile est. Nirairura siquis ut raortuus
defletur, quis euni (luaeret? Praeterea etiam vox dvaxahla^ai
apud unum Nymphidem invenitur. Tum accedit aquatio: ut
brevis sim, narratio illa videtur ad exemplum eius fabulae, quae
de Hyla ferebatur, conficta neque alio loco wftifblT^Tirog Ma-
Qtavdvvbg Hesychii liabendus esse videtur.

ii

r

1) Oppiduiu eiusdem nomiuis commemoratui' in schol. Ap. B-h. 11 780:

8

9

Quid igitur Bormus est? De hoc, nisi fallor, opinionem
dudum prolatam tenere licet. Illo carmine revera natura exa-
rescens defleri videtur. (Him Hyla vero praeter indtationem
de qua dixi, ei nihil commune est.

Lityersem Phrygum, qui Celaenis habitasse dicebatur,
Kaemmelius non secus ac Bormum pro aquae daemone habet,
sed in hoc quoque ea fabulae parte nimiura nisus est, quae
minime vetusta indigenarum opinio putanda videtur. Contra
recte Guilelmus Mannhardt MytJiolotjische Forschmyen ^),
Strasshurg 1884 p. 1—57 cognovit Lityersem pertinere ad usum
quendam messorum Phrygionim, quo de frugum genio interticiendo
agatur. Vox liUjerses primum nomen cantus fuisse videtnr (cf.
Polhix 138; IV 54. Schol. Theocr. X41. Athenaeus XIV 10
p. 619 a. Hesych. et Photii lexicon s. v., quos hicos Mann-
hardtius p. 15 cum adnot. 1 recte censet ut ex eodem fonte
ortos unius instar esse. Praeterea iam Menander, (lui in Carche-
donio sua versum habebat "Aidovta ylitveQar^v aV (XQunov liof^
(cf. Photins et Suidas) vocem similiter usurpavit^)). A Graecis
demum rem parum intellegentibus sicut Bormus etiam Lityerses
heros factus esse videtur. Fabulae autem duae species ad nos
pervenerunt. Altera invenitur apud Pollucem IV 54 : Lityerses
quemlibet ad metendi certamen provocabat, (luemque superaverat,
verberabat; postremo autem ipse victus et interfectus est. Altera
species ad Sosithei Alexandrini drama satyricum redit, quod
inscriptum erat Jd(fvi^ tj yliTveQaj^g. Fragmenta apud complures
scriptores servata collecta sunt ab Augusto Nauck, Tragic.
Graecor. fragm. cd. II. p. 821—823. Secundum hanc fabulam
Lityerses, si quis peregrinus accedebat, eum invitabat, ut apud
se deverteretur, cibum potumque largum ei praebebat; tum vero
eum cogebat secum metere. In agro caput homini desecabat
corpusque manipulo circumdabat. Tandem vero Hercules Lity-
ersem necavit, corpus in Maeandrum abiecit. — Hunc rei tinem

IfQiolitg . . . ftif ov x((i t] JiQhg. Cf. Nicander Alexipharm. 15 a<JivQa IfQioXao
et Steph. Byz. s. v. IlQtoht.

») = Quellen tt. Forschungen zur Sj^rach- u, CuUurgeschichte der ger-

manisdhen Volker LI.

*) Invenis fragmentum apud Meiuekium Comic. Graec. fragm. II 146,
apud Kockium Comic. Attic. frgm. III 76.

apparet ad priscam fabulam a Graecis posteriore tempore demum
adsutum esse eo consilio, ne crudelitas Lityersae impuuita esset.
Quod cum ita sit, ne ex Huniinis quidem mentioiie in hoc conexu
rerum facta (luicquam de Lityersae natura discendum esse puto,
quod Kaemmelio videbatur (p. 24). Immo proficiscendum ost a
Lityersae mira illa crudelitate. Homines, quorum capita dese-
cantur, imago fruguni sunt, quae dcmetuntur, id quod eo aper-
tius est, quod manipulis implicantur. Ea autem quam Polhix
IV 54 habet nanatione res aliquantum delenitur, cum Lityerses
liomines non interficiat, sed tantum verberet. Summa tamen rei
eadem est : Lityersem messorem esse advenisque vim atferre.
('antus Phrygum, qui ad hanc rem pertinebat, varie describitur.
Est IhQtdiiy.ni: viiio^ secundum Apollodorum, cuius in schol.
Theocr. X 41 ^) haec verba afferuntur : xaihiTfQ ei> tdr !tQi]r<n^
fd^ejtw^n tr ()f vfivoi^ #(>i7./*t,*, difi" cn- y.at rd^ rJJa»^' ai/as' ya/jwtni\
iwto) xal Kor if^eQinK^tr iinh) AnvtQija^. Accuratius carminis
argumentum aifertur in eodem scholio sine auctoris nomine :
ilO^er xat rvr ol iHQiaialxatd <I)Qvyiar (a)oviJtr avr()r ty/.iotiid]lorre^
(i)i: aQunor J)tQiin/]r. Sed cum hac hiude optimi messoris etiam
querella quaedam de frugum tamquam necatarum fato coniuncta
erat, si recte Polhix 1. 1. dicit : /;r)'ffo (U o ,*iQrvoi; rrsQi id^
dhoi: xal ro t^eQo^. Alia etiam pars illius usus ex Hesychio
cognoscitur, ([ui s. v. 3IaQi ar ()vro^' .V(>/Jk>s' haec habet : . . . d/j.iu
eii)oi: (,'h)/;s' i(f)!hujiiy.f-^ tov 3IaQiardvrin\ vk JuveQijar. Itaque
ad tristiorem carminis partem accessisse videntur agricolarum
(luidam hisus, (lui ex metendi laetitia facile intelleguntur.

Haec de Lityerse : vidimus nec de hoc nec de Hyla aut
Bormo multa a veteribus tradi. ex (luibus cognoscatur, quid illi
a principio significaverint atque vahierint. Quod quamvis doleas,
noli mirari. Nam Graeci cum illas religiones atque illos usus
viderent, certe non accurate perspiciebant neque operam dabant,
ut intellegerent , sed res secundum suas opiniones accipicbant
fabulisque exornare non dubitabant. Attamen id ex memoriae
frustulis, (iuantulacun(iue sunt, ehicere puto Hylam nostrum ne^iue
cum Bormo neque cum Lityerse artiore uUo necessitatis vinculo
coniunctum esse.

iii*

*) Cf. Suidas s. v. MivtQOifg.

10

II. De Graecorum ante Alexandrinorum aetatem

fabulis.

In eraecorum fabulis Hylas Herculis conies est, a tiuo
seiuuctus nusquaui invenitur. Quaerenduni igitur est, (luomodo
factum sit, ut illi adiungeretur.

Quod sic videtur explicandum esse : Hercules in tota 1 ro-
pontidis atque Ponti Euxini ora colebatur et multarum urbium
eonditor vocabatur ^). In (luarum numero Cius erat, cuius cives
Hvlam (luotannis vocare solebant. Nummos enim (^ianorum novi-
nius, in (luibus Hercules oiHuni, diciturO. Alia sane de Vn
urbis origine fabula exstabat, (luam Aristoteles in libro de ( la-
norum civitate tradidit apud scholiastam ad Apoll. Rh. I 1177 :
Hiii de :ioh^ il/iWas' d;w Khn an' dip;yi,iiafmov 7/;.' ^lUyslfov
dTiOixia^. cW hnoQEl yiQimmth^> u Kiaivn :io'/uiei<t . y.ai iiixr^oai'
M aiih :ioiriiiw3Iviwi. muia KaQ^^. iQinn Mih;ifiOt. Quocum
consentit Strabo XII 4, 3 p. 564 0. : . . . KHn i)L ml tiwuw
'Boaxktov^ kalQOv xat iWfi.ihwv. ijtavekl^ovia ix Ki>/^ym aviol^t
Kaia.ieivat mt miimt t^ :tohv tTn^nvfun avaw. Ita(iue praeter
Herculem alius urbis conditor praedicabatur ; nec vero errabimus,
si hunc (ium, (lui, ut saepe factum est, nomen ex urbe traxit^),
posteriore aetate ftctum esse putabimus. Quae sententia eo con-
tirmatur, (luod (lus Herculi ut socius additur: cum enim m nullo
Argonautarum catah)go inveniatur, sero videtur a nescio (luo
scriptorc vel poeta huic numero additus esse. Quod vero cohJ-
nos ]^Iilesios duxisse dicitur, tacile fingi poterat. cum constaret
Oium urbem a .Milesiis conditam esse. (Nmtra Hercules nisi
antiqnum (1i cultum habebat, vix a (|Uo(iuam postea oppululi
conditor factus esset. Hercules aut a Mdlesiis in cultum Cia-
norum introductus. est aut iam antea ibi colebatur. Urbis nomen
vix a Milesiis immigrantibus statutum esse potest, cum secun-
dum Aristotelem iam dudum urbs primum Mysorum, tum Carum

1) Urbes, iii quibns Hercules rouditor colebatur, eimmeratas invenis ainid
Spyrid. P. Lamprou (I)e couditorum cob)niarum (iraecarum iudole praemiisque
et honoribus = i« xtcm mk nix,ma^ uov mu/ 'Ekkl.vm' itnoixuoy x«l ;«c
timok aJiovmofurui 1',"«.' if«* aQoroidaq Lips. 1873) p. 26 ss.

2) Miouuet Suppl. V p. 248 n. 1457.
») Cf. Spyr. P. Lampros p. 39 ss.

11

exstaret, cuius nomen cur immutarent advenae Milesii non ha-
bebant. Itaque etiam hac ratiocinatione probatur, (luod de eius-
modi conditorum nominibus iu universum constat : ea plerumque
sera aetate inventa esse, (lui fuit mos Ephori similiuuKiue
scriptorum.

Si igitur Hercules antiquissimis iam tempoiibus (^ ium condi-
disse dicebatur, facile lieri potuit, ut veteres Cianorum consue-
tudines atque usus ad eum ut auctorem referrentur. Velut quod
Hylam vocabant, dicebant, credo, Herculem primum eundem vo-
casse ritunniue instituisse. lam si quis quaerebat : cur Hercules
Hylam vocavit atque desideravit? fabula fingebatur. Constabat
Hylam in fonte esse; itaque in fontem incidisse dicebatur.
Hic vero suavissimum ac vere Graecum inveutum additum est
nymphas illum pulchritudine eius accensas rapuisse. Accedebat
nova (luaestio, (lua occasione Hercules in illam regionem delatus
esset. Ac satis antiquis temporibus Argonautarum expeditio ad
hanc rem explicandam accita est. Nam (luamquam Hercules cum
Minyis illis in genuina fabula coniunctus non erat, tamen simul-
atque per totam Graeciam gloria eximii illius roboris praecla-
raeque virtutis pervulgata est, lieri non potuit, quin summus
heros fortissimorum Graecorum illi societati adnumeraretur;
quod revera antiquissimis iam temporibus factum esse exemplo
Hesiodi vel poetae ignoti probatur, qui secundum schol. ApolL
Rhod. I 1289 eum in Ki]vyio^ '/dfnit inter Argonautas fuisse
commemorat. Quod idem Herculem post brevem navigationem
relictum esse narrat, non multum refert ; hoc certe constat iam
illa aetate fuisse, qui Herculem in Argonautarum numerum re-
ferrent. Itaque etiam Cium ille in Argonautarum expeditione
pervenisse dicebatur. Sic rem iam Cinaetlio Lartedaemonius *)
narrare potuit, de quo apud schoL Apoll. Eh. I 1357 haec
legis : oTt di Ktavoi ilfnjQa edoaav 'HQaxhi xal tiifnmav jtii; h)'^eiv
Cr^iovvTB^ "Ylav xal ipQi)VTida Ixovat TQaxtviiov did n) exetae
xaTiHxtaO^ijvat vif \HQaxht TOVi; ofti^QevaavTa^^ Ktvaiihov laTOQel
iv 'HQaxhia^), Si scholiasta rem accurate exposuit, duas po-

*) Qui secundum Eusebium (Chronic. II p. 81 ed. Schone) IV. olympiade
vixit. Cf. Hesiodi, Eunieli, Cinaethonis etc. fragmenta ed. Marckscheffel
p. 245 S8.

2) Marcksch. p. 249.

1*1

12

tissiimmi hoc loco les non levis niomenti nacti snmns. Habemus
veterem i.oetam, .lui falmlam de Hercule et Hyla iam coi.iosins
tractavit et variis inventis auxit atque exornavit. Habemns
praeterea cxemi.lnm. .|Uo discimns, .ino modo iu liac re .ApoUo-
nius an.:t..res secnlns sit, scilicet eum quae tradita erant dili-
genter in usnm snnm vocasse ac sua magis collegisse <iuam
invenisse. Quamqnam pn.pter i.l ipsnm, qnod scliolii verba cnm
Apollonio nimis consentiant, «eeligero (in lexico Rosclieiiano I
p. 2793) dnbinm videtnr, num sclioliastae tides Imbenda sit.
Sed liic omnino tam probus est auctor, ut ne lioc .[nidem loco
ei diffldere liceat. Ne.|ne magis adsentior iis, .lui in nomnie
Cinaetlionis errorem inesse putant, cmn omnin.. non intellegam,
cur de lioc nomine .Inbitan.lnm sit. Non cnm Bernhardyo
(Gescli. d. griech. Lit. I :^08) pnto KmtHKor ex K<m„t corrnp-
tnm esse — <|uae prolecto c.rruptela vix explicari posset — ut
malim <nm Keilio dnbitare, annon etiam eo loco, .(uo Bernhardyus
coniectnram suam fulcire stndet, schol. I 11(55 pr.. Conone Cinae-
th.) restitnendns sit. Ciuo.I in illo f.agmento di.tnm est de
obsidibus Cianorum in <.ppi.lnm Trachinem .le<lu<tis at<iue om-
nino de <inadam inter Cianos et Trachini<.s ne<;essitH<line, fortasse
ad veram prisci aevi rernm con.Iicionem referendnm est. Apud
Eustathimn enim a.l l)i..nys. Perieg. 809 legimns : . . . iun df.
ifaiu. 'lHHyia xai ii^ loio^- /u (><...««..*■ .Tfj)f n.' '>i//,> n. »>■
TQa/ho^ .>os^. <»'■'<'. x/./,.VfMfa .Ta(>d n, .th/ 1.17 ''<« im 'Hl.«xAfa
xttv:ttna. Cum vero Pliryges atque Mysi inter se artissmie
cognati sint. fortasse vetns regionis Trachiniae memoria apu.I
Mysos Phrygesque Asiaticos valebat. (Nam nomen iHfivyla a
Phrysibus, non a verbo if(>vYsiv derivandmn esse vix opns est
monere.) Utnt haec res se habet, certe inter Cianos et Tra-
chinios necessitudinem quandara fuisse ipsis scholiastae verbis
xal if^niiilu iyoviu TQa/nii'» et Apollonii I 1355 s. . . .
eixuunr^ n iiUonai TQr,/hi>^ demonstratui, cnm talia poetae

invenire non soleant.

(^ircnmspicientibusaliaHylae vestigia in anti^iuioribus litteris

nobis occnrrit Hellanicus. Legimus enim schol. Ap. Rh. I 131

avv xal 01 "Ylas] obio^ H^axUov^ ti^ihftsio^. vlo^ tU Geioddfiavio^

tov JqJ;o:w<. . . . midriyo^ di GBiofmf] dvtl Geioddfiavro^ oi^o-

^id:ei. (Jf. schoL I 1207 im/^a d' "Ykag] rov "Ylav o fuv

13

^A^rokhhviOi; GFioddfiavro^ (fi^orv r/oi- flvai^ 'Ekkdviyjig de Qeiofie—
»(>iv. Quod Hellanicus narrat, ut historicus non ipse invenit,
sed ex fontibus hausit. Itaque putandum est iam ante Hella-
nicuni fabulam de Hyla cum ea coniunctam fuisse, qua de
Thiodamante vel Thiomene Dryopum rege agebatur, ut etiam ex
hoc testimonio perspiciamus apud Graecos fabulam iam anti-
quis temporibus vaiiis ornameutis auctam esse. Unum vero.
quod apud postei-iores poetas legimus, antiqua aetate nondum in
fabula fuisse puto : Herculem Hylam amasse. Nam Thiodamas
Herculis liostis erat filiusque eius patre interfecto vi captus
servus potius quam amasius fteri debebat. Cuius rei memoria
etiam ai)ud eos i>oetas postea vigebat, qui Herculem Hylae
amantem fecerunt. Nam etiam apud hos servi muneribus fun-
gitur.

Aeschyleum ilhid e;n(ioa ro 3Ivoiov iam supra p. 4
commemoravi, quod utrum ad Hylam pertineat necne, dubium est.

Exemphim hominis carissimi frustra quaesiti ac deplorati

Hylas in versu illo est, qui invenitur apud Aristophanem

Plut. 1127

TToihlg Tov ov TiaQovra xai fidri^v yaKelg^

qui (luidem iam a veteribus interpretibus ad Hylam relatus est
neque iniuria, ut videtur; quem versum ab Aristophane ex tra-
goedia quadam desumptum esse Hemsterhusius suspicatus est.
Quae opinio coniirmatur Ovidii versu Tristium II 406, ubi Hylas
inter tragoediarum argumeuta commemoratur. Itaque illud
TToihXg xT/„ a Nauckio in fragmenta tragicorum Graecorum re-
ceptum est (ed. II p. 851 adesp. 63.). Sed quid praeter illum
versum in tragoedia fuerit, vix enucleari potest. Nam quae
liabemus ad Aristoplianis locum scholia, aetatis Byzantinae sunt,
quocum congruit, ciuod Suidas s. v. rot^eii; rov ov TaQovra etc.
nibil commentarii addit; nec quid illi seri aevi interpretes doc-
trinae liabuerint, quid finxerint, diuoscere possumus. Duae
naiTationes de Hyla in his scholiis insunt. Altera haec est*) :
roi Gr^imog 'HQaxkt^v eii; irjv ^A^yv) efi(ii(idoavTog^ r^vixa ttqo^

*) Ex codice Parisino Q (Bibl. nation. 2821 = Regio Duebneri), qui ad
Plutuni maxinie Thoniae Magistri scholia praebet. Cf. K. Zacher, Die Hand-
schriften etc. der Aristophanesscholien (J.T. Snppl. XVI 1888) p. 627. Sdioliuin
exscripsit Duebner p. iW.

14 __

Kult^m dTTEmnhv mnhv xofuoovta ro xQiooitaUor SeQag. avfi-
-iaQila^e /if^ tamov o'HQax^^ xai/YAar iov ^aviov tQo)fitiov,

d:uoiHkt im'"Ykav ^ofilaovia lihiQ, k ^far t:To nov Nf;QrJdiov
dQTTayfh difavi]^ yiyovtv, 'tlQa^lr,^ olv fir.xin tov fiflQaxos iVfo-
ajQimi^iK :TtQii]fi rraaav riv ixflae v^v ^rjfh' (1. ir^nn) nn^
ioi'>iifriw xai ii i]vi\fiaiiy^ xah^n' ' riQo^ «v at Nr^QvJih^ nnn;
ifaaav \nu'}fi^ lov ov TraQinra, Ex lioc scholio aliud denva-
tum videtur^ : i* HQaxki;^ fl/fv iQi'\tifvin' tov'Ylav ' orf yaQ
TraQd Tov tyr.aiw (1. (^aiv*^ o 'HQay)S;^ i.Tifi(f!>^ f:n n:» la(iflv
' 10 iQvaofialhn' iUQa^, fljf ml ioinov fift^ iavjm\ -rifnf^a^ )
oh iiwwv la^fiv viii^tQ. TiaQd unv Hrji^v (corr. Foerster bic et
infra e nrip^vy) i;Q7rda!h,. i')^ limtQfl ('}fi\yQtro^ ' xalrtn'HQaylfov^^
mvrov y^nrvvto^ .^aQa rcav Hr^yt^n ttdro jjxiwaMr'mu*^fi^ rov tw
TraQinrra xal ftdrf^xaM^\ Altera narratio liis verbis continetur*) :
'HQaxlil^ :iUiov ftftd tf.g^yfQyovg f/V AoA/oiv< avv 'Idatni iv Kitji tfi
vimo iizflt^i^tv xal :rifnf'a^ rov f\H''iftfvin avriw'Y?lav vdo)Q dvt^aai.
Ti^fQtififVfv avriiv. ttw di iWo Nvfttfiov dQTraalfivK»^ 'HQaxh^S
Titlvp z^oifM' i^rirfi ' vaTfQtn tU ino rivo^^ aitJfQiagjoniy ijxtwaf

'nol>f2^ rlv m> TtaQinra xal fidtr^v xakfli;.
ikijq(>r] oiv tovro flg TraQOiftiav im ttr»v ftdrr.v TrQitadoxfnttov.
Hanc rei descriptionem haud ita commendat, quod Cius pro insula
habetur-»); num Cius urbs cum Ceo vcl Chio insula confusa estV
Illa suspecta est, ([uod Theseus Herculem impulisse dicitur, ut
cum ceteris ad Colchos navigaret; neque verisimile est Herculem
ex nave fontem videre potuisse, cum non solum omnino constet
rem in silva accidisse fontemque silva abditum fuisse, sed in ipso
hoc scholio eadem silva commemoretur. Itaque in universum
utrique narratiunculae diffidendum est. Sed altera ([uae vocem

») Ex codice DorviUiano, minc BoiUeiauo Dorv. X 1. 3,13.
*) JUfA\bttg est nominativns absolutus.

«) JJnr^y hoc loco idem fere significat atque Ni^oniSiov. Cf. Apoll.
Rhod. I 1221 ^Qivnv, r> xaUovaiv JTi.yit? kyyfy^oi mQivaituu et 1243.

Prop. I, 20, 33. .„...•

«) In eodem codice Dorvilliano ab Hemsterhusio collato invenitur; m

editione Aldina hoc unum schoUum inest.

») Doctrina tantidem est, quanti Mythogr. Vatic. I 20 Graem thm
ireni cantra Tromm et ml insulam, auae Aulis racahatur, renissmt . . .

15

ex aetherc profectam paruui apte iuducit etiam magis (luam prior
a genuina remota est.

Quoniam conj^essi, (luae usque ad Alexaudrinos de Hyla in
Graecorum litteris investigari poterant, pauca addam quibus
iUustrem, ([ua ratione Hylas cum Argonautarum fabula coniunc-
tus sit. Apollonius Rliodius, de quo paulo infra fnsius dicam,
propter Hylam amissum narrat Herculem, cum quaerendo tem-
pus tereret, a sociis relictum esse. Alia est ratio Nicandri et
Theocriti. Uteniue enim — alter terra, alter mari — Her-
culem, quamquam Hylam amiserit, ad Colchos pervenire fingit,
Putu utramque rationem Hylae cum Argonautis coniungendi, sive
propter ilhim Herculem amiserunt sive non amiserunt, in car-
minibus Graecorum iam ante Alexandrinos fuisse. Praetera autem
erant, (lui Herculem Aphetis in oppido Thessaliae relictum esso
narrarent. Quod in universum refert scholiasta Apoll. Rli. I
1168 fifiHithv d^> 1 1 i)id laiir^v ti]v alriav ipaai xarakfkflif*&ai
70J 'llQax/Ja iv A/V), o/ tU iv yliffrai^, i.Tfidi) trfQt)xkivij tr^v
\ti}yi<i i:ri}ifi. Vetustissimus auctor, qui, (luantum nos scimus,
hoc narravit, est Pherecydes. Cf. Apollod. I 9, 19 : (DfQfxiih]^:
iU aviin iv l4iffrals taii; Sfaaakia^ dmlfuftir^vai ?Jyfi, tij^
^ylQyov^ if(hyiaftivi]i; fii^ divaaOat tfiQfiv ro tovrov ^dQO^;. Quem
Antimachus secutus est. Cf. scliol. Ap. Rh. I 1289 : . . .^Avti-
ftayji^ i)r iv rfi Avth] tfrjaiv ix(3ifiaaiHvia thv 'liQaxkia i)id n)
xaia(iaf)fAai)ai rijv ^AQyio v:ri) roi; iJQon)^:, Idem locus, alia causa
afi*ertur in carmine vetustissimo, (luod erat de Ceycis nuptiis.
(■f. id. schol. : 'Haiodt)^ iv tiT) Kijvxi)^ ydfioj ix(id%>ra (fijaiv avrov
itf vdatOL: 'Cr^tijaiv trjg Mayviiaia<; :rfQl tdg dm) ti]^ difiafOJi;
avTov Idifftdi; xakovfiiva^ d:n)kftif0^ijvai^). Apud hos igitur
scriptores Hylam commemoratum non fuisse concludemus. Quod
Hesiodus de Herculis aquatione dixisse ferebatur, similis est
ei aquationi, qua Hylas perit. Sed dubium est, utrum altera
fabula quodammodo alterius imitatio putanda sit necne.

*) Hanc narrationem sequitur Herodotus VII 193: fcfti cF* /w()o? ^v rw
yoXjiio T0V10) Tijg M((yvi,(Tiiig, fv^(( Xiynai rov 7/««;fAf'« xaT((Xfi<ff)^i^,V((i vno
Jr^aovog Tf x(() T(ov <rvv€i((i\mv ^x Tijg'A(iyovg in ^(^(^(jTif/iiffS-ivr^c . . . ivrsvd-ev
y((o t^^isXXov viS(}€v(i((^€voi /c 16 niX^tyog a(fija€iv etc. (Nomen derivatur ex hoc
((ifi]a€iv, non ut supra) ; quod Diodorus IV 44,5 in hunc moduni mutavit: 6f.ioiiitg
xal lOf 'jjQaxX€(( riv€g n(({i((iS€6ix>x{tai n{i6g v6q€i((V ^^€Xb-6vT(( z«?« rifV 'ytamv
vno r(ov 'A^yovavnov in) lijc youmg iOJoXfnf {h^via.

16

17

III. De Alexandrinis.

Poetae Alexandrini pro artis indole fabulam in deliciis liabue-
runt Nam et Hercules, vir robore praestantissimus armisque
et pugnis assuetus, qui tamen tenerum puerum diligenter colebat
atque parentis instar magis(iue parente amabat, per se iis qui
molles animi motus describendos ac celebrandos imprimis sibi
proponerent, iucundissimum argumentum praebebat. Nec mmus
dolor Herculis puero amato privati idoneus videbatur, qui culte
depingeretur. Accedebat nympbarum amor, (luo fabulae eximia
oratir addebatur. Ita^iue mirum uon est, quod baec fabula
poetis illius aetatis admodum placebat et multifariam tractata
est Ad nos pervenerunt ex illis temporibus tres integrae vel
paene integTae narrationes, alios poetas aut scriptores partim
constat partim verisimile est de Hyla egisse, nec dubium est, (lum
ab aliis eadem res prolata sit, de (piibus neque quic(iuam
sciamns ne^iue concludere possimus. Nunc vero ad smgula
transeamus.

1. ApoUonins Ehodiiis
in Argonauticorum libro primo haec narrat (v. 1153—1357): Ar-
gonautae Tasone duce ad litus Cianum appropinquaverant, cum
ventus plane remisit. Ita^iue remis, (luantum (luisque potuit,
incubuerunt, ut navem ad oram appellerent. Qua in re Her-
cules (iuo(iue summa virium contentione occupatus remum fregit.
Sub vesperum nave appulsa Argonautae a Mysis benigne re-
eepti sunt: dum ceteri cenae stratis^iue provident, ille, ut novum
remum sibi pararet, in silvam abiit. Interim Hylas (qui 1 131 s.
iam commemoratus est:

cum aeneo vasculo (xakxin avv xdtudi) procul a turba nautarum
fontis sanctos fluctus {hQoi (nmr) (luaerebat, ut illi miuam ad
cenam liauriret cetera^iue absenti diligenter administraret. Nam
ad talein consuetudinem Hercules eum educaverat, cum infantem
ex patria domo abduxissct, filium Thiodamantis, regis Dryopum,
quem necaverat. Manum cum eo conseruerat propter bovem.
Thiodamantem enim in agro arando versantem ille rogaveiat,

iit sibi bovera praeberet; quem cum Thiodamas dare nollet,

ei invito ademerat, cum causam belli contra Dryopes quae-

reret propter horum iniurias iratus. Sed haec a proposito

longius absunt. Hylas autem celeriter ad fontem pervenit,

quem vicini Pegas vocant (tjv mUovai nr^yag dyxiyvoi

TrfQnaiiiai). Modo nympliarum chorus instituebatur; cunctae

enira nymphae, ciuae circa amoenum iHura locum habitabant,

Dianara nocturnis cantibus celebrare solebant. lam accesserant,

quae cacumina montium nactae erant (luaeque antra et quae

silvas tenebant; fontis autem pulcliri nympha naias (yvfup]

iifvdarit]) modo eraersit : vidit illum prope se pulchritudine et

gratia splendentem, cuius faciem ei lunae lux ostendebat. Sta-

tiraque Venus animum nymphae insuperabili desiderio incendit.

Ubi igitur ille urnam in a^iuara deraisit ad fonteni procurabens,

aqua autera cura fremitu in urnara influere coepit, statira illa

laevum bracchiura collo Hylae circuraiecit tenerura os basiare

studens; dextera vero manu ulnam eius attraxit : sic ille mediura

in verticera incidit. Hylae claraantis vocem sohis comitum Po-

lyphemus audivit, qui longius a ceteris processerat. Herculis

enim reditum exspectabat. Tum vero celeriter ad Pegas con-

tendit atque alta voce clamans per totam regionera cucurrit

gladio destricto, ut Hylara sive a praedonibus sive a bestiis

liberaret. Sic gladiura nudura vibrans in tenebris Herculi occur-

rit. Statim contentione vix halans: Miserrirae, inquit, equidera

tibi oranium primus gravem calamitatera narrabo. Hylas enira,

([ui fontem petivit, non salvus rediit; sed aut praedones eura

secura abducunt aut ferae in eura impetura fecerunt : clamorem

eius audivi. Quibus verbis raaxirae coramotus Hercules abiecta

piuu, quara ut reraura haberet, radicitus evellerat, rursus in sil-

vam currit tauro furenti sirailis, qui a tabano vexatur, et raaxiraa

voce Hylara vocat. lara vero stella raatutina apparebat ventus-

que aderat; quo usi urgente Tiphye gubernatore Argonautae

navem conscenderunt ancorasque solverunt. Ubi autera aurora

diera clarura produxit, cognoverunt se illos reliquisse, qua de re

niagna inter socios rixa orta est. lasonera Telaraon incusavit,

quod libenter Herculera reliquisset, ne gloria sua obscuraretur.

Gubernatorera autera coraraovisset, ut naveni ad Mysorura litus

reduceret, nisi Boreadae id irapedivissent. Qui postea iustam

TUrk, De Hyla. t

18

poenam iion effugerunt, cum Hercules eos a ludis in Peliae
mortui honorem actis redeuutes iu insula Teno interhceret. Quo
facto eos tumulo condidit (a/iijcraio yaiai dfnf avnn^) atque m
eo columnas duas erexit, quarum altera aquilonis flatu moyetur.
Argonautis vero Glaucus, Nerei prudens interpres (rfo/ivx>«*V''"»'
vmHfrrr^. e mari emersus nuntiavit ipsius lovis voluntate Her-
culem impediri, quominus cum ceteris ad Aeetem perveniret;
Arc^is eum duodecim illos labores ab Eurystheo impositos per-
ficere debere >), tum paucis sponte additis inter deos innnortales
receptum iri. Item Polyphemum secundum fatum ad Cu flu-
minis ostium in Mysis oppidum conditurum diemque supremum
in Ohalybum linibus obiturum esse. Hyhim vero, inquit, cums
causa illi aberrantes relicti sunt, nympha diva sibi conuigem
elegit Talia locutus in mare rediit; Argonautae vero auditis
laetabantur. Telamon lasonem precatus est, ut sibi ignos-
ceret : concordia restituta est. Nautae igitur ut antea ad
remos consederunt; illi autem ciuod in lovis voluntate erat
fecerunt : alter in Mysis remansit oppidum conditurus, alter
Argos rediit. Minatus vero est se terram Mysorum vastaturum
esse nisi quod fatum Hylae vel vivi vel mortui fuisset, inve-
nircnt Ac pollicebantur se nunquam desituros esse Hylam ([uae-
rere huiusque rei obsides nobilissimos ei adulescentes dederunt.
Quamobrem adhuc Ciani Hylam, Thiodamantis filium quaerunt
Trachisque urbs iis curae est. Nam ibi Hercules obsides a My-

sis acceptos deposuerat.

Haec sane narratio, siquidem variarum rerum, (luas poeta
ad ipsam fabulam addidit, ambages respicimus, vere epica est.
Id additamentum, quod quis maxime miretur, est de Polyphemo.
Nam hic Hylam quaerens 1243-1252, Hercules idem faciens
1261-1272 ita describuntur, ut fere fabulae duplicatio exsistat,
qua ut recte Georgius Knaack^) dixit, vis poetica enervatur.
Atqiie hoc quidem in propatulo est Apolh)nium, quod de Poly-

t) 1 122-131 narratum est Herculcm apro ErymaiitUio capto Argronantis
Eurystlieo invito se innxisse.
«) Herm. XVIII p. 30.

19

phemo narrat, non ex suo ingenio invenisse. Nam si invenisset,
operam dedisset, ut ipse sibi difficultates pareret. Immo puto
eum duas diversas fabulas in unam conglutinasse , quae eius
consuetudo fuit. Erant enim, qui non lasonem, sed Herculem
ducem Argonautarum facerent.») Apollonius, qui fabulam sine
dubio vetustiorem secutus Minyarum ducem lasonem tenuit,
tamen alteram fabulam prorsus tacere noluit. Quare I 331—
349 nariat Herculem quidem ab omnibus uno orc ducem appel-
latum esse, sed munus non suscepisse; tum illo ipso auctore
lasonem creatum esse. Hoc quamquam primo obtutu satis scite
excogitatum videtui', tamen quam artificiosum sit, eum qui rem
acrius examinaverit, fugere non potest. Nam lason totam expe-
ditionem suscepit a Pelia iussus; ceteros, quicunque erant,
auxilio tantum sibi arcessivit : itaque ducem creare omnino non
opus erat, cum is re ipsa ab initio designatus esset. Quod
quodammodo ipse Apollonius confitetur, cum Herculem dicentem

faciat I 347 :

amog, orts* ^vvdyeiQe, xal dQX^voi ofiddoio,
Aliud eiusdem consuetudinis invenio exemplum in ea ipsa parte,
qua quid in Mysis acciderit tractatur, dico versus 1298—1325.
Erat, ut ex scholiis ad eum locum collatis discimus, Herculis
cum Boreadis simultas in fabulis Graecorum satis pervulgata;
quare quod ad varias causas huius rei inventas ApoUonius sive
is quem sequebatur, novam eam addidit, quam vv. 1298—1309
legimus, Boreadas impedivisse, quominus Argonautae Herculem
imprudenter relictum recuperarent, hoc per se nec mirandum

>) Cf. Nicander *ET€Qotovfzera II frg. 48: V/(mxA/> otb finn tmp
'JftyoyaorMV Mei, aixnat^yog vn amihv «7roJ'«//^«iV etc Strabo qnoque
rem ita inteUegere videtur, cum dicat Hylam uniim ex sociis Hercnlis itemque
Cium (XII 4,3 p. 564 C. . . . tov *VA«r, Iva tu>v 'llQaxUovg haiQiov . . .
et Kiov tff, xal TovTOv ^HiiaxUovg halQov xal av^nXovv). Hi duo testes a
Seeligero (lex. Roscher. s. v. Argonautensage p. 509) omissi sunt. Praeterea
DionysiusMytilenaeus huic numero adiungendus est Cf. ApoUod. I 9, 19
Jiovvatog . . . avTov (sc. Herculem) xctl Ijyefiova (frjal tmv^ 'jQyovavTa>v ye-
v(a»ttt. Quera secutus est Diodorus IV 41,3 . . . Tovg ^ovv aQtaTelg awtl-
^VTitg tk(ad^ai atfotv avTtov aTQaTtjyov "HQaxkiu nQOXQivttVTag xaT av^QSiav.
Cf. etiam scholia ad Aristoph. Plut. 1127 supra (p. 13 s.) laudata.

20

nec vituperandum est.M Statim vero poeta aliam causaiu pro-
fert, qua commoti Argouautae libenter cousilio Herculis quae-
reudi destiterint quaequc ita ad rem expediendaui idonea est,
ut altera prorsus supertlua videatur. Glaucus enim ille senex
marinus illos de Herculis, Polyphemi, Hylae fatis ccrtiores fa-
cit, ita ut sedatis auimis iter pergant. Glaucum quoque vati-
cinantem Argonautarum fabulae dudum iusertum fuisse putau-
dum est, cuius rei vestigium Diodori loco exstat IV, 48, 6
tov d' '0|><farv- m^djitQ mi ;f(io/f()oi, ev/a^ :fnu,aafdrnv im^
lafiol^Qa^t (in reditu Argonautarum) kij^ai i/a lotv dniiov^.
ipavfvai Se :ih,aiov u>' >'^"A. tov .iQoaayoimoiitrov l^a/Aitwv
TlJvmv, ioiHov «f t\ii dio vima^ xat cyi'o i.fii^a^ c/tTf/o^- /f/
vrl ovfi;atiaavi(t ;iQ0ti7iBh fitv 'tlQaxltl ntQi tvn a^HAOV
xal irs di^avaalag. un^ fU TvvdaiHdai^. oVi /f^ooa/o^fraoi lai
,i£r Ji(Wxo(>oi, iifiij^d'hfo:fiov itv^i*viai ria^a ndaiv dvitQOKioi^
etc Qttod hoc loco Glaucus de Hercule pronuntiat, prorsus
cum Apollonio consentit. Concludemus igitur vetustiorem fuisse
fontem ex quo Apollonius hoc certe hauriret, Glaucum ahqua
occasione data Argonautis vaticinia edidisse; quod vero hoc
potissimum loco ilhim de Hercule, Polyphemo, Hyla rehctis va-
ticinantem induxit, puto ipsi poetae tribui posse. Nec male hoc
inventum esset, modo Boreadas omisisset.

Redeo nunc ad Polyphemum. Quem nescio qm tempore
Hvlae amasium factum esse - verisimile est iaul^^pollonium
hoc nova^ "^ accepimus ex Socratis libri qui inscribitur
Ttgbg Eidi\(^€ov fragmento in scholiis ad Apollonium et ad Theo-
critum servato. Habes enim schol. Ap. I 1207 . . . ^toxQair^^
dk iv ^*'> ^r- /i''()'W>.m (//,0-1 nW"YA«. tQiofitvov rTidvifrjfnw mt
iyit 'tlQaxUov^ yeviai>ai. Quo accedit schol. cod. Ambros. 222 lu
Theocr XIII 7 tov "riav ^iotxQait^^ viov 'HQaxliirvs if^aiv,
'AnoUvmo^ ds /> 'h\diOs (I>doddfiov xal (pro his duabus corruptis
vocibus legas ©eiocJa/iaiio,-, NlxavdQo^ di) Kijvxo^. Hvifi^Qiiav
di Ev^ljfiov (1. nolvipl^fiov) lov noatidi^vos tQiofiiviw (1. iQo)fitvov).
xal alloi allvn, Emendationes huius loci dudum inventae ^) proban-

t) Hoc tantum cuipiam dubiuiu videatur, uum Boreadae viribus aut auc-
toritate soU tantum valuerint, ut ceteros omnes retinereut. .

«) Priorem partem emendavit lo. Toupius in Animailrersimubus jn
scholia Theoeritea (quas reperis in editionc Theocriti a Wartono a. 1770

21

tur iis, (luae de Apollonii et Nicandri narrationibus scimus, praeterea
scholio ad Apoll. modo allato, deni(iue eo quod est ad Apoll. I 40
. . . lin i)e IIi)kvifi;fiOv ^Hhinw :ral{)a eiTiev ^ATiolXvwiOi^^^ioxQdTr^ti
tVe xai Kvifi)Qii'iv niuni()ono^. Quod hic dicitur .^o/x^cct/;*,' xal
EvifoQivn\ accipio pro „Socrate et eo quem ille in libro suo
laudaverat, Euphorione" ^). Item totum scholium ad Theocr. XIII 7
ex eodem Socratis libro videtur excerptum esse. lam quaeritur,
([uomodo Polyphemus ille vetus Lapithes Hylae amasius fieri
potuerit. Quod Knaackius Herm. XVIII 30 explicare studet ex
ea fabula, (lua Polyphemus Cium condidisse ferebatur. Hoc si
verum est, Polyphemus similiter cum Hyla coniunctus est atque
Hercules. Quamquam de Polyphemo non tam apertum argu-
mentum habemus (luam de Hercule. Quod in schol. I 1470 legimus
nolviprjio^ iv Mvaia xarahnfO^ti^ ixnae Tidhv Kiov tj)v ovriOi;
i)vofiaai}eiaav d:i() rov .TaQaQQiovro^ myrafiov, per se potest ex
Apollonii ipsius narratione repetitum esse ; sed cum pergat scho-
liasta fia/ofievoi: :iq()^ Acr/r/ycKs' oiioc; iTelevxr^aev^ v\g ipr^Oi
Nvfiifi)i)o)Qog, luiius Nymphodori ea quoque esse, quae ante-
cedunt, probabiliter conicit Knaackius 1. 1. n. 1. Sequitur in scholio
mi di ij)v Kiov exnaev. eiQijxev ami) (corruptum videtur) xdQii;
(1. Act^/;s'2)) ev TQonii) /qovo)v (1. XQOvixiTiv). Neque aut Nym-
phodorum aut Charetem in Chronicis hoc ex ApoUonio sumpsisse
probabile est, etiamsi aetate eo inferiores fuerint^); sed ex alio
quodam fonte vetusto et illi et Apollonius sua hausisse videntur.
Hic igitur secundum consuetudinem suam, quae de Polyphemo
ferebantur, silentio praeterire noluit. Cum vero intellexisset
praeter Herculem alium Hylae amatorem apte induci non posse,
quaerendi saltem eum participem f ecit. Ac si omittimus eam quam
reprehendimus fabulae geminationem, cetera profecto scite com-
posita suut. Quod Hercules remum novum quaerens in silvam

curata I p. 219; JfoAv<fr,fioo f\)o\ufvoi' correxit lo. Bernhardus Koehler
Notae et einendationes in Theocritmn, Lubecae 1767 p. 43. Idem invenit
Wartonus, qui quidem Koehlerum non laudat.

») Cf. Suscmihl Gesch. d. griech. Litter. in d. Alexandrinerzeit II p. 59

n. 134.

2) Sic melius legitur ciuam Xi^a^, quamquam quis Chares dictus sit,

ignoratur. Cf. Susemihl II p. 512 n. 23.

«) Cf . Susemihl I 475 s. ac maxime n. 75.

22

aWt - boc et quae sequuntur, ab Ai.ollonio Polyphemi causa m-
venta esse credo - quod Polypliemus eius afflnis') atque ami-
cissimus panlum in viam progressus iUum exspectat, vocein Hylae
clamantis audit statimque ei succurrere studet, dum Herculem
redeuntem videt, qui puerum denuo quaerit, Uaec omma bene
inter se congrunnt recteque procedunt. Minus probabile est,
qnod dicit poeta tenebris nocturnis impeditos Graecos non animad-
vertisse tres socios abesse. Nam non erat nox profunda, cum
Tiphys gubernator socios navem conscendere lubebat; sed prima
lux aderat, quoniam legimus I 1273 «v«/xa J' dxQmarag vneQf-
„t,»ev Sx^ms- dorhQ wo^ etc. Praeterea nantae certo quodam
ordine ad remos sedebant, ita ut vix latere posset, si quis deesset
Sed largiamur hoc Apollonio. lam vero debebat explicare, qmd
tres iUi relicti postca gesserint. Quod de Hyla faciUimum erat
dicere, cnm a nympha teneretnr; nec difflcilior res erat dc Her-
cule qnippe qni nondum omnes labores, quos Eurysthei nissu
debebat subire, perfecisset. Kestabat Polyphemus. Quem in
Hyla qnaerendo occupatum esse Apollonius flngere non potuit,
cnm casu tantum, non amore commotus ante Herculem laboranti
succurrere studuisset, ac maxime ea de causa, quod Hylam quae-
rere secundum vetustam famam etiam apnd Apollonium Mysi
iussi sunt. Ut igitnr etiam Polyphemus, sicut Hercules et Hylas,
certo fato ab Argonautarum expeditione avocatus esse videretur,
poeta opinor, veterem quam commemoravimns famam secntus
eum urbem illam condidisse narravit. Talia a Glauco audientes
Graeci vemm solacinm habebant. Deniqne ne eam quidcm fabu-
lam qua Polyphemus apnd Chalybes versatus et mortnus esse
ferebatnr, ApoUonius carmiui suo inserere dnbitavit dicens Poly-
phemum postqnam oppidnm illnd condidisset, reditns desideno
commotnm per Asiam migrasse, ut Argo navem reperiret; demque
ad Chalybes venisse ibique interfectum esse. Est locns IV

1472—1475 :

dU' 6 niv ovv Mvoolaiv eTiixAets- aatv TioMaoaa

vooTtw xrfioovvfiaiv f'(ti) diZ^fievoa "^Qyoi

') Cf. schol. I 1241 . . . yvrttixa ii laxty o mlvifitim -*«o»'»/"I>'.
'UiMxX(ovs iiil<tiy, 'AfiifiiQvmoi x«l 'AXxnnvni »vym(^t.

23

rijle iC iJTieiQOio ■ tevn; S" ei-ixeto yalav
dnidh,>v XaXv^oiv • Toiyi }iiv xal MoIq iddfiaoaev.
Quasi vero urbem ille paucis diebus condidisset, nt omnino
sperare posset navem ex iUis regionibus nondum excessisse;
quae etiamsi tamdiu in Ponto Euxiuo versabatur, ab illo vix
inveuiri potuit. Haec de Polyphemo. - De Thiodamante Hylae
patre accuratins agam, si ad Callimachum venero. - In Hy ae
raptu describendo locuni, quo res accidit, certe denotat Apollo-
nius secundum fontes, quos non novimus; quo etiam nomen Pegae
pertinet. Quod cum etiam apnd Propertium I 20, 33 occurrat,
(luem infra videbimus Apollonio non usum esse, seqnitur etiam
alium qnendam poetam aetatis Alexandrinae idem nomenliabmsse;
hunc vero nomen non ex vetere fonte, sed ex Apollonio hausisse
dissimillimmn veri est. Si Apollonio credendum est, hoc ipsum
nomen ab incolis (luoque illius regionis aquae ibi nascenti

inditum erat. Cf. I 1221 s. :

ahim if oye xqi';v>;v fieiexiaifev, r}v xakeovoiv

Ihjydt; dyxh'voi TreQtvaieTai.
Qnae de Hylae raptu sequitur narratio ApoUonii propria
ac nisi fallor ab eo inventa est : cum nymphae omnes illins
regionis secnndura consuetudinem noctu in Dianae honorem in
prato saltaturae et cantaturae essent, Hylam accessisse et ab
ea nympha, quae in fonte habitaret, detractum esse, ut eius con-
iunx fieret Apud Theocritum qnoque complures nymphae
commemorantur, sed hae omnes in fonte snnt ibique etiam cho-

reas agunt id. XIII 43: ^

vdaii d' «V fiioaiii Nvfnfai /o^w aQuCovto,
Nvfiipai dxoifoyiin. lUivai »eai dyqoukaig.
Atque Hylas ab omnibus quoque amatur et rapitur. Nec secus
res narratur ab eo quem Propertius secutus est I 20, 4o-47:
Cuius itt accensae drijudes candore puellae
Miratae solitos destituere choros,
Prolapsum leviter facili traxere liqmre.
Itaque vix dubium est quin in genuina de Hylae raptu fabula
coraplures nymphae fuerint eaeqne omnes ad fontem Hylamque
pertinnerint; quod praeter eos quos dixi poetas etiam Nicandn
testimonio probatur. Etiam nympharum ille chorus antiquiorc
tempore inventus videtur; de hac re Nicandro teste caremus,

24

quamquam ex iis quae Autouimis Liberalis XXVI uarrat, coui-
cere uou debemus cliorum nympharum iu ipso Nicaudri carmiue.
nou fuisse. Apollouio vero uou placuit — sic euim res expli-
cauda videtur — iu uno fonte complures uymphas habitare;
itaque totam rem immutare debebat. Choreas illas suavissimas
cum ueglegere uollet, finxit ab illa uua foutis nympha cum
ceteris eiusdcm regiouis, quae moutes, specus, silvas teuebaut,
agi idque ut decebat, uou in fonte, sed iu regione iuxta foutem
sita. Id autem scite iuveutum est, Hylam eo tempore iu silvam
veuisse, cum uymphae uudique ad chorum accurrereut; nani
modo nox, cui tales res tribuuntur, ingruerat, cf. I 1172 ss.
In hac tota uarratione quid repreheudeudum sit, non inveuio;
hoc dico, quod Georgio, Knaack rcs displicuit. Dicit euim Herm.
XXIII p. 137 ... Apollonlus hemnht elne Berg-, Wald- nnd
QueUnifmphe und Uisst doch nur die letzte von Liehe zu dem
Mden Knaben enjrifen denselhen in die Tie/e hinabziehen . . .;
vituperat igitur poetam, quod uimio apparatu rem oruaverit.
Hoc vero prorsus iuiuria : nam primum rcs ab ApoUouio bre-
vissime describitur vel potius taugitur; tum moueudum est
chorum omuiuo eam ob causam solam commemorari, ut sciauuis,
cur hoc ipso tempore nympha ex foute emergat, quo factum
est, ut Hylam conspiceret ; ceterum etiamsi uympharum chorum
fusius descripsisset, poetae epico iguoscerem.

De obsidibus Ciauorum ceterisque rebus (luas secuudum
scholiastam ApoUouius ex Ciuaethoue desumpsit, iam supra
p. 11 ss. dictum est.

1 Theocritus
de Hyla carmen pulcherrimum XIII composuit : Amor, iuquit,
nou solum homiuibus, qui uuuc sumus, mortalibus, sed iam Her-
cttli illi heroi fortissimo uou iguotus erat; is euim, qui leouem
ferum sustiuuit, Hylam amabilem, pncrum ciuciuuatum {nw tav
nloxaitiida (fOQeviiog) tenere atque diligeuter colebat. Omuia
eum edocuit patris iustar, quae ipsi gloriae fueraut: uumquam
eum a se dimisit. Cum vero lason vellus aureum peteret, qua
iu re fortissimi Graecorum viri eum adiuvabaut, Hercules quo-
que cum Hyla Argo navem couscendit, quae saxis Cyaneis evi-
tatis ad Phasin feliciter perveuit; tertio autem die secundo vento

25

Hellespontum intraverunt. Ad Propoutidis litus, ubi Ciaui habi-

tabaut, uavem appuleruut at(iue iu terraui egressi suut die

vesperasceute. Dum sibi Argouautae ceuam paraut y,aia ^v/a,

ut iu remigaudo sic iu ceuaudo couiuucti, ac suum quis(iue

lectum herbis ac caespite compouit, Hylas flavus (o '^av(>o^) abiit

aquam ad ceuam hausturus ipsi Herculi et Telamoni, qui ami-

citia couiuuctissimi etiam mensam couiungebaut, aeneam uruam

gestans (xdlxeov ayyog t/on). Brevi foutem conspexit iu loco

demisso {i]fihoj iv xioQcj) circumdatum aruudiue et herbis. lu

media autem aqua uymphae chorum parabaut (/o^(^^' dQiuovio),

uumiua agricolis periculosa, Euuice et Malis et cuius ex oculis

ver tibi adridet, Nychea :

Evveixa xal 3Ialtg eaQ ifoQiWJoa ^vxeia,
lam adulesceus uruam uudis admovit iu aquam demissurus; illac
vero statim omnes mauu eum preheuderuut, uam omuium auimos
amor Graeci pueri ceperat :

miadoiv yccQ eQV)^ dirakdi; ifQevag iSeoofit^oev

\iQyeii[) ^) i:il :catdi . . .

ac subito decidit iu aquam, ut stella spleudens de caelo repeute

in mare procidit nautis veutum sccuudum deuuutiaus. Nymphae

autem adulesceutuhuu fleutem blanditiis consolabautur. At Her-

cules de puero auxius percurrit regiouem arcum Scytharum more

curvatum et clavam gestans, quam dextera teuere solebat. Ter

Hylam vocavit quam altissima potuit voce; ter quoquc puer

vocem audivit, sed ex a^pia teuuis tautum respoudeutis souus

evasit, ut <iuamquam proxiuuis erat, remotissimus videretur.

Hercules igitur eum procul clamare arbitratus, sicut lco procul

ex saltibus cervac clamore audito statim ex cubili ad ceuani

iucundam couteudit, uou miuore impetu per vias seutibus impe-

ditas latum spatium percurreus puerum requirebat. Miseri suut

amantes : (luae tum ille passus est montes silvasque pervagaus,

duriora eraut quam omues lasonis labores. luterim cum uavis

') 'Joydog sine dubio scciuulum usum poetarum inde ab Homeri temporibus
notissimum est ^Graecus", non Argis oriundus, ac Theocritns certe Hylam,
non secus atqiie erat in fabula satis pervulgata, filium Tiiiodamantis putavit.
Suspicor vero quempiam ex iUa voce conclusisse Hylam Argis ortum esse, qiiem
secutus esse Hyginus videtur fab. XIV p. 46 Schmidt: alii aiunt ex Argis
comitein Herculis.

26

ad iter pergendum parata esset, tamen «ocii aliquantum tem-
poris Hercnkm manebant. Hic vero quo pedes ferebant, tuienti
similis contendebat misero araore actns. Sic factum est at
Hylas ille pulcherrimns inter divos liaberetur; Herculem quidem
socii increpabant, qnod navem deseruisset; at ille pedibns ad
Colchos profectus est. - Hoc Theocriti camen iis quae m
Apollonii Argonauticis legimus, fere contrariura est. Hlius ars
continetur variis rebus quam plurimis colUgend.s, ut legeutium
animi copiosa expeditionis clarissimae imagine delectentur; ita-
qne Thiodamantem, Polyphemum, Glaucum, Cianorum usnm et
nrbem conditam pluribns tractat neque quid cnrae rixae^iue Her-
cnles relictns Graecis attulerit, omate explicare omittit ; deni-
qne id studet ut epicns poeta, ne qnid praetereat, quod m illa
expeditione acciderit, qno fit, ut qnae de Hyla habet, comphi-
ries etiam interrumpantur. Theocritus aliter : unum sibi pro-
posuit Hylae fatum describendum , quo duae res coutmeantur :
Hylae rapina et Herculis dolor; ceternm artis ftnibus rem suam
circnmscripsit idque maxime operam dedit, nt omnia oraitteret,
qnae non ad illas res describendas pertinerent. Rem vero ipsam
omni arte ornavit, ut cxsisteret parva quidcm sed bene cora-
posita absolutaciue imago et verum «M.'a<oi. Hic uihil est
illornm additamentorum quac snpra coramemoravimus; tamen
nna re Theocritus fabulam auxit eaqiie potissimam re eximmra
artis specimen dedit. Nescio au nuniiuam amor pneri in Grae-
corum poesi elegantius pulchrius(iue descriptus sit quam (luo
amore Hercules apnd Thcocritum Hylam colit. ApoUonius narrat
Hylam ad varia servi munera edncatum esse, iuter (luae etiam
illa aquatio est et quod puer I 131 dicitur Im- /« tfo^fv^ 'fv-

Aax.W r« tiioio; I 1211 rfi; ;'«? .""' ""'"'"" " '■'^""* "'""''
eueQfifr. Huic versui tamqnam ai-gumenti loco additur i.uernm
ab Hercnle vi captnm esse. Hylam ab Hercule aman Apollo-
nius diserte non dicit, ac nisi id sciremus, paene miraremur,
quod tanto stndio tantoque dolore permotus postea Hercules
servum snum «luaerit. Contra Tlieocritus cum intellexisset ser-
vitium cum amore male coniungi, illud omnino omisit : quod Hylas
aquam Herculi ct Telamoni hausturus abit, facit sua sponte,
ut decet filium pium patri servire. Nam plus stndii ac bcne-
volentiae pater in filium non potest confeiTC quam Hercules v. 8

27

t .

^15 iii Hylam contulisse dicitur, qui eum ad omnem virtutem
instrueret atque ita diligeret, ut semper sccum haberet salu-
temque eius anxie curaret. Quoniam tantum fuisse amorem
audimus, facile credimus, quac inde a v. 55 de Herculis dolore
narrantur. Puto vero, si quicquam, praeclaram illam de-
scriptionem qua Hercules Hylae amans depingitur, Theocriti
propriam esse. In fonte describendo Theocritus quam proxime
ad veram rerum naturam accedere studuit, cum eum talibus
herbis circumdaret, quales prope fontem nasci facile putes, non
liliis illis et papaveribus, quae apud Propertium invenis. Quod
in fonte complures nymphae sunt, id iam diximus poetam ex
fabula tradita hausisse; certus vero quem habet trium nym-
pharum numerus ab illo ipso inventus videtur itemque nomina,
quae nymphis dedit, ipse, credo, ad suum arbitrium elegit.») lam
vero postquam descripsit ipsam rapinam, sequitur suavissima
quaedam res, quam non dubito Theocriti ingenio tribuere,

V. 53. 54:

Nviitfpai fih' o<f€TeQoig eTil yovvaoi xovqop exoiaai
daxQvoeii' dyaroloi naQEilwxovT mkaoiv.

») Puto non aliter intellegenduiu esse Knaackium diceutem (Herm. XXIII
p 137) . . . hei Theocrit sind es drei Quellnymphen mit anmuthig klingenden
(doch ivohlfrei erfundenen) Namen, die zmammen den scfiopfenden Knahen
rauben . . . Nomen EmHxa (= ea de qua multum certatur, cf. Lehrs,
Pop. Aufs. Lips. 1875« p. 120) iam inter quinquaginta iUas Nereide:»,
quae ab Hesiodo theog. 240 ss. enumerantur, reperitur. Praeterea a Suida
s V ZaTjwio inter Sapphus discipulas KmHxu Zaka^innUc commemoratur, et
auctor carminis quod fertur inter Theocritea XX vv. 1 et 42 mulieri cuidam
idem nomen dat. Mtdig vel Mr.Xi? nomeu est totius cuiusdam genens nym-
pharum sive pecoris curam significans (a voce .io>or) sive derivatum a fu^Xuc
vel urM, ,quae ad malum pertinet'' (cf. Schoemann, De Nymphis Meliis,
Gigantibus et Erinysin p. 5 = opusc. II p. 127). Tum mulieri cuidam
nomen est Mr.Xi, in titulo fere anni 240 a. Chr. n. prope Oropum invento,
quo de rebus quibusdam Amphiarai sacris reficiendis agitur, cf. C I G I n.
1570 p 748 s. = Ditteuberger Inscr. Graeciae septeutr. 308. Commemo-
ratur M^ikh ^PiX/ifioyog Xa,Qiort\og ^vyatr.Q Dittenb. 3314. Noyj'^ praeter
nostmm locum est in epigrammate incertae aetatis AP IX 648:

'nxeavov d^vyarr,Q Xicl Ttj&vog fi^il JVvx^ia

XQi^rri ■ niXftSoai yat) fi€ toi^' iovo^aoicv.

Nvfiifaig ^iv nQoytio Xoviqov, (hvriTOitn if\)yiluv'

^/>« 6i tik IfifQtXag viog 'EvvaXtov.

28

His veibis, ut nymphae Hylam, ita poeta le^entes consolatnr
de pueri sorte, quippe in quem illae nihil nisi amorem et bene-
volentiam conferant. Quod Hercules ad Hylam (luaerendum non
clamore aliquo aut nuntio audito, sed simpliciter cura pueri
nimium morati impellitur, id praeter Thcocritum etiam Nicander
habet : (luamobrem puto hoc ad vetustiorem fabulae formam
redire. Quod vero Hercules Hylam ter vocat, apud neminem
alibi legimus; aut Theocritus memor erat illius Cianorum ritus,
secundum quem, quod ex Nicandro discimus, Hylas ter yoca-
batur, aut omnino, ut certum numerum haberet, rem ita iinxit.
Hoc vero, quod posteriore loco posui, verisimilius est, (luoniam
vidimus Theocritum rem ex omni conexu illius modi solvisse.
Hylas ex aqua respondens, sed tenui voce, ita ut procul abcsse
videretur, item Theocriti proprius est.

Qui sequitur error Herculis omnium scriptorum commuuis
est; unum autem tantum apud Theocritum et Propertium re-
peritur, (luod amore dicuntur maximi uasci labores. Hi sunt

loci: Theocr. v. 66. 67:

axhkm 01 iftkfoviei; ' dkvuitvoi; iioa tfioyt^af-p
oiQea xal f)(>i'i/oi's\ ta (T 'Ii]aoio^ vaif(}a >f«rr' /;s".

Prop. I 20, 3:

Saepe imprudenti fortuna otcnrrit amantl

et 13—16:

Ne tibi sit ((lurnm) montes et fri(jida saxa,

Galle, nefiue expertos semper adire lacus^

Quae miser ignotis error perpessus in oris

Hereulis indomito fleverat Ascanio,
Quae inter hos locos intercedit similitudo mihi non videtur
mero casu orta esse; quomodo res explicauda sit, infra exponam,
cum ad Propertium- venero. Id autem pro explorato habeo hanc
sententiam, (luae maxime id continet quod Germanico vocabulo
dicitur sentimenua, non ante Alexandrinorum aetatem fabulae
nostrae additam esse. Hylam rapina illa divum immortalemque
factum esse Theocritus diserte dicit; idem legitur Orph. Ar-
gonaut. 651; ApoUonius cum narrat nympham illum sibi con-
iugem elegisse, certe idem intellegit. Ac sine dubio, simul-
atque fabula Graeca de Hyla composita est, hic eventus rei
factus est.

29

Herculem socii apud Theocritum (poque relinquunt, sed
non imprudentes; credunt enim eum ab expeditione defecisse —
quod num bene inventum sit sive a Theocrito sive iam ante
eum, dubitari potest, cum vix credibile sit Graecos, qui in Ar-
go erant, Herculis sui fidem non pluris aestimasse.

Herculem pedibus ad Colchos profectum esse nisi apud
Theocritum nusquam legimus; hoc si non ab ipso Theocrito
fictum est, certe iu genuina Argonautarum fabula nondum erat,
cum secundum eam (^ui expeditionis participes erant nave ad
Phasin pervenire consentaneum sit — aut igitur Hercules inter
nautas us(iue ad finem ei-at, aut si in itinere rclictus erat, inde
ab eo tempore sociis erat ereptus. Utut hoc est, certe carmen
Theocriteum lioc modo simpliciter et apte conchiditur.

Hic ego (luoque eorum quae de Theocrito disserenda sunt,
tineni faceiem, nisi Wilamowitzii quadam coniectura, (luam Ge-
orgius Knaack Herm. XVIII 29 et XXIII 137 commemorat ac
nimia fiducia hoc loco etiam probasse sibi videtur, retinerer.
Putat enim Wilamowitzius Theocritum carmine suo Apollonium
tacite correxisse.') Sane vidimus rem a Theocrito prorsus aliter
tractatam esse atque ab Apollonio; sed pleraque quibus illi
diff"erunt, ex diversa canuinis epici et idyllii indole facile expli-
cantur. Nec mea quidcm sententia Apollonius tantopere vitu-
perandus est quantopere Knaackius vult, qui eum dicit masslos
tinyeschickt. Quae enim res ad hoc iudicium fulciendum afferuntur?
Statt der vom Scholiasten als unpassend (jetadelten yAlTTi^ trdgt
Htjlas hei Tlwohrit eimn xQ(oa(W^' : tales minutiae ad rem pro-
bandam nihil valent; praeterea vereor, ne Knaackius quaerenti,
cur xQo)a(j()g ille alteri voci (luam ApoUonius usurpavit, praestet,
respondere nequeat. Quod Apollonius non modo, ut Knaackius
dicit, unam oreadem, unam silvestrem nympham unamque nai-
adem, sed multas iilius regionis n^^nphas ad chorum convenire
dicit, quam(iuam una fontis nympha in Hyla rapiendo

») Hoc Susemihliiis (Gesch. d. griech. Litt. in d. Alexaiidrinerzeit) I 208 s.
cum versibus illis carminis VII (quod inscribitur SaXvffia) 45—48 coniungit,
quibus verisimilUmum est Apollonium secundum morem (.^aUimacheum repre-
hendi, ac putat Theocritum camien XIII omnino componere constituisse , ut
ApoHonio adversaretur CaUimachi partes secutus. Qua re etiam ad carminis
tempus constituendum utitur. Cf. id. I :^5l.

30

occupatur, h«c minime vituperandum esse iam supra demon-
stratum est. Quod Polyphemo accito lucommoda fabulae ge-
miuatio exsistit, coucessi : sed etiamsi quis poeta Apollonu.m
„ec uoverat uec corrigere volebat, facillime rem s.ne Polyphemo
compouere poterat.') Quod Knaackius dicit: m sem (sc. P.dj-
phemi) f..li, 6i oi l.Un, ,,.nh (1249) erimeH ''^««''^* ''«;/*^*;
iriteische d^.a ,r VWm. </...« (59; vmi Hylas gesagt), s. e«m
recte iutellego, putare videtur Theocritum, cum Hylae ex fonte
respoudenti vocem teuuem tribueret, hanc voluisse .uduce e pi o
Polyphemi clamore frustra edito: qualis haec correct.o s.t,
nescio. Deuique quod seqi.itur: FiHfen wir tmh hinzu, aass vmi
Hulas aUes Individuelle, Vaterlaud, Abstammum, u. s w. abgestreijt
J so ist woM die Bezugnahme auf die Episode 6« AiM,llomos
nicU zu verlenne,,, vel eo q..od supra de carm.n.s nn.versa
indole dixi. refutatum est. Sed Theoc.itus et.am al.as res
praeter eas quas Kuaackius euumeravit, aliter atque Apollonu.s
descripsit, velut quod Hercules ter Hylam vocat, quod s..c..
Herculem ut perfidum reprehe..dunt, quod Hercules rel.c us
tamen ad Colchos proficiscitur etc. N..m(iuis audcat etia.n h.s
locis correctioues Apollonii agnoscere? Equidem profecto nuUum
vestigium video, qno coguoscalur Theocrito i.. carm.ne sno fa-
cieudo Apollonii Argouautica obversata esse. F.er. sane potu.t,
ut Theocritns, si Hylam in Argonauticis invenerat commemo-
ratum ea re induceretur, ut ipse quoque suo more ca.men de
Hyla scriberet, sed plano nescimus, utrnm iUud composuent,
antequam Apollonii Argouautica edita essent, an postea. Itaque
malumus putare Theocritum argnmeuti ipsius suav.tate co.n-
motum rem cannine celebrasse atque carmen carm.n.s causa
composnisse.*)

«

3. Nicander ColophonitiB
Hylae fabulam in carmine illo quod inscribitur ' ET8QOioififva
narraverat. Quod commemorat scholiasta in Apollon. Rliod.

31

I 1236 . . . xai ISixapd^o^ iv n{i dsvtt(>(ii iv»v 'EifQowvfihon
VTio Tiaaviv tpr^mv aviov aQTrayijvai vvimfm, o de "AnollLhvio^
ijio liia^. Item iu scbol. Theocr. XIII 46 legimus . . . ov^i-
ifiovel dt iii dQTiayfi ml 'A.iolhlmog o 'Fodni^ xal Mxavdgo^.
Antoninus Liberalis in ea (luam maximam partem secundum
Nicandrum conscripsit 3l8iafioQifi')(Jfo)v ^Svvayvr/fj cap. XXVI
HyUim tractavit, cui loco in margine codicis Palatini addita
sunt verba 'loK^Qd NixavdQo^ ttfQoiovfievviv 6\ Quae etsi non
ab ipso Antonino Liberali addita sunt, tamen debentur homini
docto fideque digno.^) Itaciue quamquam Nicandrum ipsum non
habemus, tamen ex copiosa illa epitome satis accuratc discimus,
quid de Hyla scripserit. Sane quo in libro ' EieQoiovfievcov Hy-
las fuerit, utrum in altero an in quarto, diiudicare non possu-
mus, cum nesciamus, utri testium error tribuendus sit. Sed haec
res est levissima. Narratio haec est: Hercules cum se Argo-
nautis adiunxisset, dux ab iis creatus secum Hylam habebat,
filium Ceycis,2) adulescentulum pulcherrimum. Cum vero ad
angustias Ponti {ttqo^ /o (nevov rov novjov) venissent atque
Arganthi montis (x^s" 'AQyavO^vmj^) radices praetervecti essent,
tempestate exorta coacti sunt ancoras eicere atque in itinere
subsistere. Hercules sociis cenam praebuit. Hylas autem
puer cum urna {eyv)v xQtoaoov) ad Ascanium flumen venit, ut
illis aquam hauriret. Quem conspicatae nymphae, fluvii illius
filiae, amore incensae haurientem in fontem deiciunt {ei^ ti^v
xQi^vfiv xaialiaUoviHv), Hylas igitur tjvanuit {difav^g eyevero),
Hercules vero, cum ille non rediret, a sociis abiit totamque
silvam perquisivit Hylam saepe vocans. Nymphae autem ti-
mentes, ne Hercules apud se abditum inveniret, eum in echo
commutaverunt {fierifiakov lov "Ykav xal tTroir^aav rjxv)), Atque
ad Herculis vocem saepe resonuit. Ille vero cum summa con-
tentione {TiMara Tiovrjaa^ievog^)) Hylam invenire non posset.

1) Sane quod Valerins Flaccus Polyphemura omisit, effecit ut rem meUus

describeret quam ApoUonius.

«) ApostoUum VIII 34 sua omnino, Eustathium ad Dion. 805 e parte

Tlieocrito debere iufra osteuilam.

») Cf. Hercher, Herm. XII p. 306 ss. et Erw. Rohde, d. griech. Roman

p. 115-

2) Locus non integer est: naUa fihv K^vxog hvnog viov Jf x«4 x«>loi/.

Fortasse illnd Ijvnoq mendosa tantum est antecedentis Ki^vitoq repctitio.
Cf. editionem a «eorgio Aenotheo Koch a. iaS2 curatam p. 237 s.

3) Locum emendavit (codices habent noniaa^ivog) Aug. Otto (de fabulis

Propertianis I p. 48).

ad navem rediit et ipse quidem cum ceteris iter perrexit, Poly-
pliemum antem in regione illa reliquit, ut Hylam, si posset, in-
veniret. Polypliemns quidem priusqnam hoc ei contingeret, mor-
tuus est (%.'>»; ifXfvn,aa^), Hylae vero indigenae adhuc ad
fontem sacrificant. atque eum nomine ter sacerdos vocat terque

ccho respondet. —

Nicander inter eos (|Uos adliuc novimus, Graecornm scrip-
tores primus') Hercnlem dncem Argonautarum fecit. Qua cum
re cohaeret, ([uod ille non, ut in vetere fabula — id ex Apol-
lonii et Tlieocriti consensu concludere licet — propter Hylam
amissum a sociis rclincinitnr. Nimirum dncem ceteri exspectare
debebant, etiamsi diutins moraretur: fleri non potuit, ut eum
vel imprudentes relinquerent vel credcrent eum perfide a se
abscessisse. Ad enndem rernm conexum peitinet cena ab Her-
cule sociis data; nam talis liberalitas ducem potissimnm decet.
Praeterea Hercules cnni dux esset, Polyphemum poterat iubere
Hylam (luaerere. Vides Nicandruni alteram illam fabulam de
Polypliemo aplius cum Hercule coninnxisse (inam Apollonium.
Sane apnd Nicandrum qno(ine et Hercules et Polyphemns Hylam
quaerunt, sed non ita, ut narrationis ipsius geminatio oriatur.
Quamquam Apolloniuin non cum Knaackio (Herm. XVIII 30 s.)
eam ob rem vituperem, ()uod Polyphemus, qui primo quidem
Hylam cum snmmo stndio (luaesiverit, postea eum prorsus ne-
glegere videatur. Xam ([uod antea silvam peniuisivit, secundnm
Apolloniiun casu factum est; at^pie ubi Hercnles ipse rem curare
coepit, non mirura est, quod de Polyphemo tacetur. Ceycem
Hylae patrem fuisse Nieander solus narrat; fortasse ipse rem
novavit. Certe is qui hoc finxit, n<m male secum reputaverat
aptins esse Herculem amore prose^ini filinm amicissimi (luam
hostis eumque armis captum, qni servitute potius ([uam amore
dignus videretur. Qnod Argonantae tempestate coguntur ad
Mysorum regionem navem appellere, a Nicandro additnm vide-
tnr, ut eerte causa proferatur, qua commoti in illum potissimum

•) Omittitur a Seeligero lex. Eoscli. 1 p. .509, qni videtnr pntare Dionysinra
Mytilenaeum etiaiu hoc novassc in fabnlis Oraecis, quoniam hnnc solnm testem
affert. Suspicor ne Snaemibliiim qnidem (11 p. 49,iJ0 n. 83) aliter <le liac
re indicaro.

33

locum Graeci escenderint. Ceterum quo egressi sint, ex m
n.rapnd Antoninum Liberalem legimus, «on dilttc.de apparet,
sWe is sive ipse Nicander rem confudit. Nam euu .qo, .o
jmo. eihor.n u,v llov.ov aliter intellegere non possum, msi
Ua ^ ad Bosporum fere pervenerint; itaqne quae sequuntu
Z ,a n,fv,a\a,hleroar ,^, './,,«. .>(-,-C non possunt verti
" u„ adv cti essent ad Arganthum moutem", sed ,cum praeter-
;e d e en ^ Sic antem ad montis illius septentrionalem partem
; e nt «0« ad eam partem, ubi Cius sita est. Sed volmt
SeTiio Nicander, ut ceteri, rem ad hanc partem pertmere,
c« nfra dicat Hylam ad Ascanium venisse quem vid.mus
e Im essc atque Cium amnem. Ipse Ascan.us novam diffi-
oZtl praebet. Cnm enim audiamus Hylam ad hunc flu-
vtm ( rveLse statimque addatnr eum a nymphis eiusdem fluvu
;:::f in fo«tem .letractnm esse, dubium non -t .«m Ascaiui
ipsins fons intellegendus sit. Ascan.ns autem ex 1«^« Ascanio
etfluif itaque ad Ascanii fontem res pert.ncre non potest Rem
1^1 slc puto explicari posse Nicander ap«a -i .^P or^^^
ex (luo suan. Hylae cognitionem haur.ebat, Ascanu mentionem
"vrrat ad Ci«m nrbem totam..«e regionem verU^^W^
terea legerat Hylam a nymphis in fontem al.quem lUius leg.on.s
dractiun esse': has duas res commisc.it ata«e hanc coniunc
tionem ttuvii nympharnm^iue etiam ita demonstravit , ut eas ex

illo ortas ftngeret. . v.Vaiuhft

Venio nunc ad eam re.n quam , s. qu.cquam, a N.candio
i„ fabula nostra «ovatam esse mihi persuasum est Certe „t
Bp..d \pollonium et Theocritum, sic in vetere fabu ae confo.-
llne^Hyla a nymphis rapto .es ad finem P-a^cta era «-
q..isquam exspectaverit Hylae faU.m .tern,.i m.ita u^ At N.cander
li optime conclusae snam i«s..per (.la..s.Uam addid t^ Hyla Jt
nvm. his modo raptus echo fit. Quod apparet rei affictum esse,
J atula iure inter •/v,.,o(..',-« «la haberetur. Atque com-
Itat illaeomagis adventicia putanda ^^^^ X:Z!TZ
fabula haud ita bene convenit. Nam nymphae Hylam ad se de
trSl «t ei«s a.nore fn.antur : eaedem statim eum lU commu-
S it se ipsae puero amato privent? Causa ^ua cornmo -
tam mire agant, affertur, quod Herculem timent. Sed non est,
cur eum timeant.

9

Tiirk, De Hyla,

34

Qttod in iiiie iiavratiuuculae Nicandro placuit rituni Cianorum
satis accurate describere, iam expositum est.

Meliqua propei

liemedentnr in'Breslaner phihloffische Ahhnndlnngen col. VIL

VITA.

Natus sum Gustavus Tttrk Cruciburgae in oppido Silesiae
d. 6. Aprilis a. 1870 patre Gustavo, niatre Bertha e gente Golka,
quos adhuc vivos esse gaudeo. A. 1876 parentes in urbem, cui
nomen est Ratibor, transmigraverunt, ubi rudimentis litterarum
in ludo publico imbutus vere a. 1879 inter gymnasii discipulos
receptus sum. Vere a. 1888 Richardi Tliiele auspiciis maturi-
tatis testimonium nactus Vratislaviam me contuli, ut philologicis

studiis opcram darem.

Per sex annos docuerunt me viri illustrissimi Baeumker,
Leop. Cohn, Benno Erdmann, Osc. Erdmann, Fick, Forster,
Freudenthal, Hertz, Hillebrandt, Hutfer, Lipps, Marx, Ed. Meyer,
Nehring, Reitzenstein, Aug. Rossbach, Siebs, Skutsch, Stude-
mund t, Weingarten f, Wilcken, Zacher. Seminarii philologici
per duos annos sodalis fui. Praeterea exercitationibus philo-
logicis me admiserunt (^ohn, Forster, A. Rossbach, Skutsch,
Zacher. archaeologicis Forster et A. Rossbach, historicis Wilcken,
philosophicis Baeumker, Freudenthal, Lipps. Quibus viris
omnibus maximam habeo gratiam, imprimis Richardo Forster,
qui studia mea nec mininie ea (piae in hoc opusculo, quod phi-
losophorum ordo praemio ornavit, conficicndo collocavi, insigni

benevolentia adiuvit.

Quantum denique fructum ex societatis philologae et coti-
diano usu et exercitationibus ipsis perceperim, nunquam obliviscar.

SENTE^^TIAE CONTROVERSAE.

[ii

u

1. InTaciti dialogo de oratorilms vost ';./>. ''^^•"";;,^'f*;;:
enda nou est. Hbelli anten, compositio sat.s aUuc.da .n.....«e.i«e

vitni)era..da videtur. ^o-jq 70 >. -^ «^ nnn

eoncedo capite 3 dialogi Tacitei «llas ineptias '^^'^'^-

^ Pind 01 I oO lectio .?«.'/«'« el.am contia dottdm
Edu';.i L..ebbert a..d. sC.o,. Bonn. aest. ^^^;^;^''
aUeri,.s lectionis .5«V«'« ^= ;-\"«'« "«'-) '^'"^'^^X-

tellegit..r, ..tTantali poena t.ib„saUor«mpoe...s aetern.s addat k
5. Pind. Nem. IV 93 ain.n non est Euphanes, i.t vult

Disseiuus, sed in .n.iversiim is qui laudat\ ^„,^, .^^:,,^

6 Senec. ep. n.or. 1 9, 6 Pinciaunm recte eme..davisse

ceuseo' Uub.s aalan non tantn. „sn '^--^^'''Z^ ^
,na.jnam colnptaten., sed etiam inUio et comparatione nova.. ^todd.

initinM et eomparationein).

7. Senec. ep. 11 3,7 lego mmh cehementuts Jac o,u>u^ conr

viciam moito lenins (codd. kntius).

8 Se..ec. ep. 11 9,5 emendaverim pauca mjcma caput
exserent nec (codd. et) in i<lem iuamloq.u: sUoUuun aOitura oUhviony
resistenl ae se diu oindicabunt.

9. Dracontii carm. IV 30 legendum censeo . . . »iec »«

10 For.nae La.. .hu,. .y,..V<u ad similitudinem part.c,-

piorun, .7./.-. «s-. '»o.'s- tictae videntnr.

11 \dolphus Schmidt in libro d« aetate Peiitlea um

scriptoa.i;to,itatem Stesimbroti Tl.asu r^^^"^;^^,^
12. Henricus Brunu in libro .lui mscnbitur ^".«''''^ j«
GoUerideale, ApolUnem qni dicitnr Ginstiniaui vel Poii.tales, pul-
dirius qiiam verius explicavit.

i^

Typis expresserunt MareUke & Mirtin, Trebniclae.