Full text of "De methodis libri duo, quorum prior omnium methodorum brevem declarationem,, posterior vero ecclesiasten sive methodum theologicam interpretandi concionandique continet, Nicolao Hemmingio"

See other formats

Early European Books, Copyright© 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduceci by courtesy of the Royol Librory, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



(DBMETH0<DIS 

LIBRI DVO, 

oyoRVM PRioR oyi^ 

pEM OMNIVM METHODOT?VM 
miuerfilium er- p(irticukrium,quarum eji 
tn Philofophia hreuem dc dilucidam decuru 
tionem : Poflerior uerb Ecclcjiaften fiue mctho^ 
dum tbeologicdm mterpretkndi^ con~ 
cionandiq; continet, 

Autorc 

NICOLAO HEMMINGIO, 
"Kenophon ♦ 
T« ^ya^a ttocvtoc ttovco KTw^tc^a» 




VVIT EBERGAE 
ANNO M, D, LXJl» 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



1. 



SERENISSP 

MO AC ILLVSTRISSI^ 

MO PRINCIPI AC DOMI- 
no, D. Chriftjano (huiusnominiTertio) 
Danix , Noniegiae , Sclauorum 8c Gotco- 
rum Regi, Duci Slefuigise, Holfatiae, Stor- 
mariae &r Ditmerfiae, Comiti Olden- 
burgenfi 5^ Delmenhorft: Do- 
mino fuo clcmentit- 
fimo, 

AXIMV5 OLIM 
regibus cum a ut^ 
xis Philofophis, tu 
a Poctis lummfs 
honos e(l habitus« 
Perfpcxerut cnim 

rapientifsimi homi 

nes heroicas regiafcp uirtutcs minimc 
uulgares efle,fed dimnitus pauds ad^: 
modum ordinis Politici 6l oeconomi 
ci conferuandi gratia collatas « Nam 
fieri non poflc animaduerterunt, ut 
hic mundus diu incolumis ftare polss 
{ii^niii (int, quifapientia cxcellcntes, 

A 2 pro<« 




EPI5TOLA 

probitatc confpicui, autoritatc gra/ 
ues , dC rebus gercndis idonci reliss 
quam multitudincm Icgibus dC diTciV 
phna coherccant ac in officio rctinc^i 
ant« 

HocPIato grauifTtmus Philofo^f 
phus in multis locis tcftatur. Quem:* 
admodum inquit boucs non a bo^ 
bus, ncc caprx a capris rcguntur, fcd 
a prcftantiori gcnerc nimirum ab ho:^ 
minejSic gcnus humanum infirmiusf 
eft, quam ut feipfum regerc poftit» 
Qiiarc Dcus proefccit Rebuspub:hej« 
roas, qui cum habcant ipfi profpcros 
fuccciTus nobis quocp impcria corum 
grata 5C facilia funt* Hi ita curant nos 
ut pacem, pudorem,libertatcm,iufti^i 
ciam conferuent* Et alio loco Rcgcm 
gubernatori nauium confert* Nam 
ut nauis in turbulcnto mari iadlata 
nequaquam in portu incolumis per:^ 
ucnirc poteft finc gubernatoris artc 
8i induftria, qui dC nauis dC nautaru 
falutem unicc fpc(^at ; ita rcfpublica 

cuer^ 




DEDICATORIA. 

cuertitur prorfus , ubi peritus SC 
itians falutis duium magiftratus non 
fertlaboranti opem* luxta Theogni^s 
<iis fententiam; 

*opTKyo/ c^^apx^cr/, K.aK.o?t/^ 5t>a0u)^ K.a0j« 

. AeMccfvco fXHTTOi^ vccux) K,aTaK.u/xa ttih. 

Hinc effe exiftimo quod rcc^ores 
Rerumpubt gencratorcs, uocabulo a 
nauibus translato, dicantur. Necali^ 
ud diuinus Homerus fenfifle putan^ 
dus eft, qui reges fcepe <r/0Tpc4>&^,non^ 
nunquam K.o(r/;iHTopa(? Xao/j, interdum 
n?iijSjja.q Aaco/j, aliquando HyHTopaij, rurj? 
fus KTTt^i^ 7raT£pa(5 nominat ♦ His enim 
titulis officia regia exprimere uoIuj* 
it» Nam reges & principes uiri non 
nifi diuino motu bC heroico res ma:^ 
gaas geruntjfalutares Rebuspublicis, 
politias prscclaris Icgibus ornant, di^: 
fciphna pafcunt, iufticia, clementia ac 
omnis generis uirtutibus precedunt, 
8^ tanquam blandi patres fuosciues 
fi^ incolas fummo complecf^untur a*J 

A 3 more. 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



EPlSTOtA 

fnorc, ut qiii fubditorum faluti com^ 
modif($ non fccus feruire folcnt, 
quam tusopyo» parentes fuorum libe^ 
rorum curam gcrunt* Hinc cft quod 
idcm Homcrus Jouem patrcm uoca^ 
uit* Quod cnim patria potcftas eft in 
una familia , id regium cft imperium 
in intcgro rcgno , Theieus apud Eu^ 
ripidem rcx placidus dC bonus breui 
quidem ucrficulo fi numcrum fpc:« 
dcs, fcd copiofo admodum fi quid ici 
fc brcuitas illa contincat,cuoIuas,uir^ 
tutcs regias erga fubditos complcxus 
inquit t 

Vere h^^jylrHg qui tanqua Atlas qut<J 
fpiam Rcmpub:quafi fuis humcris fu 
ftinet, unde merito BaaiAEw^ nomen 
apud Grarcos obtinuit . Hscc lanta 
cura nifi ex fummo erga ciues amore 
proficifci non poteft ♦ Nec frangitur 
animo ufitata fubdiiorum ingratitu^ 
dine, qui uere regio animo fuerit pr^ 
ditus.Tamctfiautem multireges imif 

prois: 




pro 
dco 
rari 
funi 
run 
fcrc 
nihi 
niuj 
duti 
fuif 
acd 
nun 
Ech 
ius| 
qui 
dcn 
tuit 

dos 
min 
mar 
bus 
loqi 
aflc, 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



jod 



im 
(m 



DEDICATORIA. 

probitatc mundi infidijs Saran^e 
deccpti funt , ac in tyrannos degene:^ 
rarunt: tanien nequaquam audiendi 
funt, quiuel plurimorum errata pasJ 
rum uerecunde de regio munere difjj 
ferere audent* Fatcndum quidem eft 
mhiltyrannidc triflius, nihilimma* 
nius , nihil nocentius * Nec ncgan^ 
dum, proh doIor,teterrima qusedam 
fuiile monflra,qu3e rcgium honorem 
ac dignitatem ufurparunt^in quorum 
numero fucrunt Pha(aris,Dionyfius, 
Echctus , Tarquinius, Atreus.Et hu^ 
ius gcncris coplures J^kAkVovs!? eporw/j 
qui omncm humanitatcm cxuiile uiss 
dcntun Quid enim inhumanius po:* 
tuit cflc quim quod Atreus fratri 
Thyelii proprios liberos comedcn^ 
dos appofucrit C Quid indignius ho;5 
minc quam quod idem omncm hu^ 
manitatcm, fidcm,fanditatem a rcgi^ 
bus uirisalicnam uoluerit r* Sed col^ 
loquium ipiius cum (eruo cx Sencca 
affcribam, quo magis ipiius immani^ 

A 4 las 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



EPI5TOLA 

tas confpiciatur. ATREVS. Maxi^ 
nium hoc regni bonum efi:,quod fa^ 
da domini cogitur populus fui quam 
ferre tam laudarc. SBRV VS, Qiios 
cogit meiuslaudare, cofdem reddit 
inimicos metus , at qui fauoris glori^ 
am uere petit^animo magis quam uo 
celaudariuoIct^ATREVSXaus ue:? 
ra dC humili faepe contingit uiro,non 
nifi potentifaIla,quod uolunt,ueIint« 
SERVVS. Rcx uelit honeila, nemp 
non eadem uolet* ATRE VS* Wbi^ 
cunc^ tantum honefta dominanti li^ 
cent, precario regnatur* SERVVS* 
Vbi non eft pudor,cura iuris,fandi:^ 
tas,pietas,fides,inftabile regnum eft* 
ATREVS.Sanclitas,pietas,fides,pri 
uatabonafunt,qua iuuat reges eant* 
Ecce graphicc hic fub perfona Atiei 
imagmem tyranni expreffit Scneca, 
ct contra quam rege dignas uirtutes, 
fua oratione feruus commendauit* 
Non cnim regium eft facere quod li^* 
bido fuadet, fed quod ratio iufticiacp 

mo^J 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



tt 



ii 

los 

lO 

>n 

;mo 

eft. 

, 4- 

Uei 
:a, 

liU 
li^ 

LO^ 



DEDICATORIA. 

monct^Cluarelaudandum eftXeno^ 
phonm didumt Atjop au1i)«5^ oux 4«* 
Xh a;«vaovoA©^?^ii- Ex his non diffii^ 
cile eft ludicarc , uel^ementer hallucis 
narieosqui proptermultorum iniui^ 
ftam tyrannidem , in ipfum regium 
ftatum , qui Deum autorem habet, 
conuicia laciunt* Scd tale ingenium 
cft malignsc naturse, ut ne ordinatio^ 
niquidem Deiparcat* Atuiribom 
ordinifc^ diuini amantes facile intel^ 
ligunt Philofophorum S^Poetarum 
encomia de bonis regibus non eflc 
fumos,icd uericatis teftimonia* Quis 
quaefo morcalium fatis agnofccre po^ 
teft bonitatem Dei erga eas Refpub; 
quib* placidi amantefq^ fuorum rcj* 
ges contingunt, quibus cum cara pa^ 
tria cari funtdi^ incolsec' Sed PhiloiJ 
fophorum Poctarum fchola fic qui 
dem de rcgibus fentit t nunc autcm 
quas iwrtutes uerbum Dei requirit in 
regibus uideamus* Prima itac^ (it rc^ 
gia uirtus cuius fecundus Pfalmus 

A 5 memi<? 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



EPIJTOLA 

mcminit cum inqint : Et nunc rcgcs 
mtclh'gitc,crudi'mini qui iudicatis tcr 
ram , fcruitc Domino in timorc, 5^ 
cxultatc ci cum trcmorc* Ofculamim 
Filium, nc quando irafcatur dC pcrca^ 
tis in uia^Bcati omncs qui confidunt 
Inco* Hicfpiritusfancf^usuultrcgcs 
fiho Dci procumbcrc ad gcnua, cum 
ofculari, cic^ cum dcbito fcruitio ue^ 
roc^ cultu homagium pi;aeftarc« Et 
qucmadmodum poenas minatur i)s, 
qui dcbitum cultum Dci filio cxhi^ 
bcrc rccufant I ita bcatitudincm ob^ 
fcqucntibus promittit* Huic fecunda 
rcgia uirtus adt)ciatur,quam Pfalmus 
12 2. rcgibus commcndat« Lsetor ins^ 
quit fandifsimus rcx,cum mihidicis^ 
tur, in domum Domini camus* Hoc 
rcgium QC dicflum dC cxcmplum uult 
ut rcgcs non folum ucra pietatc alijs 
antcccllant,ucrumctiam ut fummum 
fit illorum gaudium, habcre Ecclcfias 
bcnc conftitutas ac confcnticntcs in 
ucra rcligionc ♦ Sit tertia uirtus rc^J 

gum. 



I 



gu 
cfFi 
xiii 
pt<j 
ran 
ucr 
tibi 
um 
Efa 
nut 
ccs 
uul 
rits 
pot 
aliji 
Ecc 
fuis 
flur 
tuc; 
Ecc 
fchc 
ant 
coll 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



l>EDICATOR!A. 

giTtn , quam idem Pralmus his ucrbis 
cfFert: Propter fratres meos dC pro^ 
ximos mcos loquar tibi paccm, pro^J 
pter domum domini Dei noftri qu^ 
ram bona tibu Hic (ignificat Dauid 
uere regium eile confiltjs dC facultas^ 
tibus Ecclefiam iuuare, acminifterw 
um uerbi promouerc^ Huc fpecftat 
Efaiac di^um cap.494 Et erunt reges 
nutricij tui , QC reginx corum nutri^ 
ces mx^ Hac fententia Efaias non 
uulgarem fidci profefsioncm requiss 
rit a regibus , ucrumctiam quoniam 
potentia rerumq; copia ipiis quam 
alijs tributa eft maior, uult ut regcs 
Ecclefiam Chrifti (quam Satan cum 
fuis belli ducibus Turca SC Papifta 
flumine fanguinis delere conatur) 
tueantur * Vult ut facultatibus fuis 
Eccleiiarum miniftros alant, uult ut 
fcholas crigant , bona ingenia foue*5 
ant , ftnc quibus uerbi minifterium 
collabi neceffe eft ♦ Vtinam reges dC 
principes perpendcrent,quam augu^ 

ftus 



E P I 5 T O L A 

ftus hic fit titulus , quo Spintus fatiif 
cf^usipfos ornat , dqm cos nutricios 
Ecclefe appcllat. Qiix nani qu^efo 
gloria tnaior cfie poterit C quod au:^ 
guflius nomen a Spiritu fando Eccle 
iixnutrtcium diciC Qiiid gloriofius 
jcegibus mundi, quam quod.rcxcoz^ 
Iprum r>eus!ilIiftfponfam filn fui uni^^ 
geniti domirji noftri Icfu Chrifti nu:^: 
triendam ac, fouendam commiferitc' 
pjanc quarta, comitetur uirtus,quam 
Ezechias & jofias, fandifsimi rcges 
fuo fac^oregvt>us commendaat,quo;J 
rum Ezechias ^tncum fcrpentcm fre^ 
git proppcr cultum idolatncum ipfia 
populo exhibitum . Tametfi autcm 
ferpens illc a rvlpfe ducepopuli Dci 
cx mandato Domini in deicrto ereif 
dus fuit , prseclarum prcfcdo anti:* 
quitatis mon.umcntum,mcmorandu 
^vKMoVvjvof; beneficiorum Dci,qui hu^ 
ius afpecf^u a dipfadibus percuflbs fa^: 
nauit Jniignis ftne typus Chrifti, qui 
in lignum exaltatus languores homi^ 

num 



1:^ 



ts 



5^ 



m 
>ei 

lCt 

► qut 
[m 



DEDICATORIA, 

num fanaret ac peccata cxpiarct t ta^ 
irien fandifsimus rex canorem ha* 
buit populi Dei falurcm, quam antiV: 
quum illud omni^ feculo admirati^ 
one dignum monumentum ♦ loiias 
fpurcitiem idolorum quibus tem^ 
pliim Domini foede confpurcatum 
crat penitus abrafif,emundauit,fu(iuj2 
lit, Hinc igitur colligendum quod 
piorum rcgum haud minimauirtus 
iitpro uiribus amoIiri,quidquid uere 
religioni obftaculo cfTe uidetur^Huic 
uicina cft quinta regijs uiris digna 
uirtus, qu3e in fancfiiisimi lofiac regis 
cxemplo confpicitur ♦ Nam hicnon 
folum idola prophanantia templum 
Dei fuftulit, uerum ctiam librum do:^ 
(fivinx coeleftis diligentcr inquifiuitx 
inucntum populo Dei ftudiofe co:^ 
gnofccndum commendauit* Hoc fa* 
cfium pios reges imitari decet ac cu^ 
rarCjUt uerbum Dei in fu(s ditionitf: 
bus quam liberrime ac purifsime pr^ 
dicetur* 

Adtf^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




EPISTOLA 

Adijciamus dC fextam uirtutem rc tM 

ge dignifsimam Chrifti'ano,quam iu^ niti 

diciariam uocarclicet* Haecquatuor ftal 



ne in iudicando abcrret ignorantia re tatc 

, Timor Dei perfonarum refpei^ nifl 

dum excludit. Veritas legis regulam ft/a 

cum aequitate temperatam fcquitur* dor 

Odium auaritia^,Iutum oculis mentis lior 

abradit,ut dC quod uerum eft finc im* tuu 

pedimento uideas , dC quod uere uis^ mai 

des citra maliciam iudiccs* Haec uirjs nfai 

tus pio iudici Exod 1 18» commenda^ nor 

tur. ftiF 

Hadenus recenfui ueras uirtutes, na c 

quas uerbum Domini in regibus re^ tio ] 

quirit,a quibus Philofophicae illac abj? ftcn 

effc nequaquam poffunt* Imo potius mui 

in Chriftianis principibus uersc uir^ maj 

tutes fiunt, qux in Ethnicis uirtutum troc 

fallaces tantum umbrae extiterunt* luft; 

Nulla enim uirtus quantumuis fpcsJ omi 

ciofa fuum nomen finc timore Dci uun 



coftat partibus,fapientia,timore Dei, 
ueritate,odio auaritiae* Sapientia facit 



gib 
uis 



fl 



DEDICATORIA. 

tucripotcfl:* His ita^ uirtutibiis mu^ 
nitus rcx, fcntict ucr^ fuum rcgnum 
ftabilc forc, Deo , qui falutcm dat xz^ 
gibus,cxcubiasagcnte* NuIIacnim 
uis maior , ut uerc inquit Scncca,pic^ 
tatc ucra cft* Ncc dcfunt nobis Scrc^ 
niflimc rcx tahum uirtutum in Chri^ 
ftfanfs principibus cxcmpIa.Scd quia 
domcftica nobis ut gratiora ita bC uti 
liora funt , illis contcntus cro^ Patcr 
tuus , Scrcniflimc rcx , poftquam e 
manu Dci acccpiffet haecrcgna Da^: 
nfam ^ Norucgiam adminiftranda, 
non folum ipie pictatc uera emicuic 
fupra omnes fuos, uerumctiam femi^ 
na quscdam , quantum tcmporis ra^ 
tio pcrmifitjita iccit,ut fc facile bC ho^ 
ftcm papifticse fupcrftitionis zczxxi^ 
mum, bC Euangelij Chrifti fautorem 
maximum declarauerit* Sufcepit paj< 
trocmium piorum miniftrorum , iws 
iuftam uim ab eis depulit ♦ Breuiter 
omnia egit, ut fe ucrum dC Chriftia^s 
Uum rcgem dcclararct* Hic uerc Fn;« 

dcris* 



•EPISTOLA I' 

dericus nomine dC re pacis amantilij 

fimus , cum in ueri Dei inuocatione uirib 

animam Chrifto,a quo regna accepcj^ adue 

rattradidifTet, paucis interiedisanc^ ris, 

nis diuina clementia (ic mirabiliter ^ peril 

ordinante,5(: rex inclytorum regno^ infta 

rumDanix dC Noruegise, dC Pater pauc 

Patrix fadus eft* Acccpto autem rc^ ftatu 

gio diadematc omnium prima cura [ que i 

fuit cultum idolorum extirparc, in | iun(fi 

qua re pietas fumma uere regia for i oftcr 

titudo ie declarauit^ Et quoniam Ec^ \ patri 

clcdx ftatum nequaquam diuturnum uera^ 

fore, T.R. M.animadaertit.SchoIam ditoi 

I lafFnienfem collapfam erexifti, legi;! h^M 

bus muniuifti , ftipendtjs ditafti, do^ tiom 

cflifsimis uiris ornafti* Et quod tum defei 

incepifti , iam 20* ferc annis implcri nerc 

curafti, ac hodie omnes tuos cona^ 1 nW/ 

tusc6deftinas,utChriftumcuihoma Hun 

gium pr^ftitifti honores ipfe dC alij | mun 

tecum. Hoc tuum gaudium eft uidci^ rat 8« 

rc conientientes in uera pietatc fub^ 1 Uim 

ditos^Confilrjs dC faculcatibus tc Ec^s am ij 





le 

:r 



DEDICATORIA. 

clefi^ Chrifti nutridutn dccIaras^Pro 
uiribus omnia qu3C uerse religioni 
aduerfari animaduertis, amoliri cona 
ris^ Cultum Dei uerum abolita {w^ 
perftitione, quotidie magis, magi% 
inftauras^ Maior cnim rcs eft ^ ut 
paucis annisad fixum diuturnumcp 
ftatum deduci pofljtjn iudicijs quo^ 
que fapientiam Principe dignam con 
iunc^am cum timorc Dci ^ ucritatc 
oftcndis* Breuiter uerus rex,patcrq; 
patrixes, cuinihil antiquius pietate 
uera, nihil pace iucundius nihil fub^ 
ditorum falutc carius* Vt cnim 
iusofyo^ pater fua pignora cara X ita di 
tionum tuarum incolas foues, curas, 
defendis ac omni beneficiorum ge^ 
nerc cumulas, unde fit o(j)pa /jLa;5\c/* 

Hunc T. R« M 4 animum ornatiffii? 
mum omni gencre uirtutum declais 
rat aula tua, in qua multi non fo^ 
Uim ftemmate maiorum, uerumctiis 
am fapicntia uirtute nobiles &: il:^ 

B luftres 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



E P I S T O L A 

luftres in'n flmt. Interhos faoquo^ 
dam iure D* lohannes Fryfius gene;^ 
re/apientia 8<: uirtute danfflmus pri 
mir locum occupat» Hic ut eft aman^ 
tiffimus patriseac Regise tux Maie^i 
ftatistita laboribus 5C uigilijs nequa:^ 
quam parc!t,haud immemor fcntcnji 
ti3cHomeriC3Cj ou 7roa^i/x'^fJ ^"«^^^ 
^«Ah4>o?o/j avcOf a.Hic merito cum Pra* 
xithea dicere poffetj ^ 

o/K,o7/j|J}^ ap H ouJi/J '4' Tracv 0/$ }taK.«V» 

Prceterca funt &C altj non pauci dodi* 
dC fapientes uiri in RXiVIaula,quosf 
rum (inguli fub te tanto duce fuam 
ftationem ut in acie fortiiTimi mili^ 
teSjftrenuetuentunSed quid multisf 
Hic dies nos docct quam uerus (it iU 
le uulgo tritus uerficulus j 

Regis ad excmplum totm componitur orhis : 
Nam T. R* cxemplo dodi dC in^ 
dodi, nobiles &: ignobiles, ciues dC 
ruftici, quibus uirtus ac pietas cordi 

eft. 



DEDICATORIi^» 

cft, ad maioretn picratis fixT honefti 
amorem extimulantur» Hic uirtu^ 
tum tuarum lucundifTimus chorus 
fereniffimc Rex mihi animum fecit, 
ut hoc meum qualecunqj fcriptum 
T,R,M. dedicarc fim aufus. Spero 
cmmforc utpro folita tua regia cle:^ 
nientia,qua omncs cpmplederis eti^ 
am hunc qualemcunqj laborem, pro 
pter utilitatem iuuentutis noftra: 
fcholafticf fufceptum,bcnigna manii 
fercnocjuultu acceptes* Non igno^ 
retT.R.M. dotninum laudafle mxx^ 
liercm illam pauperem , quac exigu^ 
um xs quod habuit in gazophylaaV 
um mifit;Non enim tam rei precium 
qusc offcrtur,quam animum ofFeren 
tis refpicit dominus, apud qucm effc 
<^usrebusprecium imponere folet* 
xap ><4 0u^o,o 'o^p/ Hunc fum;^ 
mum coelorum regcm te imitari cu:^ 
pto, fi de hocmeo fcripto U dono 
quod offero, iudicare uelis , quod te 
fadutu minime diffido. Fateor qui^ 

B 1 dcm 



4}* 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



E P I 5 T O LA 

dem ipfc Iibenter quod impolitiiis 
fit quam ut T* R* dedican fit di^ 
gnumt Attamen quia minime igno^ 
rarepoflum, quomodo R«T.M.afFe 
da fit erga huius X Regiac Acade^* 
mi3C profelTores , quos omnes qui:^ 
dem amas, fingulos uero fingulari 
beneuolentia proiequeris* Idqj non 
folum quia natura (g/AavepwTr^, ue^ 
rumetiam quia huius noftrse Acade:^ 
miae fundator es dC auior. Hac T* R» 
M* philantropia ac clementia fretus, 
offero quod habui, ut aliquo faltem 
modo mc gratum T^ R. M* exhibc^^ 
am.Acrogo utquod cxfincero affc^ 
ciu proficjfcitur,fereno uultu accipiVj 
as* Proftrcmo precor cu omnib.prjs 
Deum, Patrem Domini noftri lefu 
Chrifti, ut opusquod operatus cft 
perteinhis rcgnis adgloriofum iiif 
nem perducat,ut te fuo Sando fpiri^ 
tu impleat, ac in uia pietatis uerse di^ 
rigatjUt maieftatem tuam quam diu^ 
tiflime in nominis fui gIoriam,ac Ec 

clefe 




DEDICATORIA. 

defiac Chrifti scdiftcationcm, incolu^ 
mem animo dC corpore , ac florenjs 
tem,una cum SereniffimaRegina no 
ftra,eledorum Regnorum RegeFri^ 
dcrico, Ducc Magno dominis meis 
clcmentiflimis^totacp familia ac 
rcgnis confcruet, 
Amen* 

Scrcniflim^eRXM, 
dcditilBmus* 



7. 



Nicolaus Hcmmingius 
Rcgiae Academi^ HafP^ 
nienfisprofcflbr* 



is 



B s PRAE^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




PRAFATIO 

VM IN HAC TO* 
ta lenjm uniuerfitate 
nihil lit ordine pulcn'- 
usnihilurilius, nihiU 
que magis neceflariu, 
magna laude exiftima 
di {lint dignijCjuxprf- 
cepra ordinis in docen 
do 8C difcendo obfenianda rradidenmr. 
Nam citra ordinem, ut neminem docere 
pei-fpicue, ita neminem fchciter difcere, 
manifeftum eft. Haec duo cum proail du- 
bio omnium humanorum operum prac- 
ftantiflima fint,magno cum ftudio ea feda 
ri decet humanitatis ac honcfti ftudiofos. 
Quidenimquacfo homoiftea bruto dif- 
fcit , quf difccndi promtitudmem, ac do- 
cendi iiiam non ftudiofe quscrit, icAatur, 
amatc* Praeferrim cum ideo conditum fit 
gcnus humanLim,ut uerum inquirat,pie ac 
honefteuiuat: quonim neutrum finedo- 
<ftrina ct difcipbna Heri poteft.Quahs enim 
obfecro erit dodi ina, nifi acceflTerit ordoc" 

- pro- 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



LlBEPv PRIMV5. 

profc(fto non diflimiHs erit corpon mentis 
iiaaio. Vt cnim corpiis inutilc pondiis cft 
nifi mcntc regatiir, SicdoArinx nulla uis 
eflc poterit citra ordinis bcneficium , 8C 
qucmadmodum lumcn in obfcurum lo- 
cum illaaim tencbras pellit, ita ordinis re-- 
cta obfcruatio, difficulcatcm, qupe alioqui 
in rebus exifterct, tollit. Quaproptcr cum 
latus lit ordinis decus, tanta utilitas, tanta 
' inomnibus rcbus necefliitas, opcr.xprccis 
um me fa«fturum iudicaui,fi ea quar pafliin 
apud optimos autorcsdc ordinefcu Me- 
thodo legi, in breuem iibellum conclude- 
«■cm, ac ftudiofje iuuentuti proponercm» 
Nam Methodica doccndi ac difcendi ratio 
hoc citra controuerfiam pracftat, ut artes 8C 
quam celerrimc pcrcipiantur,5^ firmifljme 
retineantur. Ordo enim Merhodi initia, 
.progrcflTus 8^ mctas monftrar,cui numcrus 
accedit,qui partes numerat,<S^ mcmbra di- 
ftinguit. 

terum cum de methodo fim fcriptu- 
nJs,uideo me id commodiflimc facturuin 

certam quandam Mcthodi rationcm 
fucrofcquutus, dC cfim perpcndo rcm ac- 
curatius, inucnio huic noltro propofito 
aptiflTimam fore eam Mcthodum, quam 
Gr«ci Methodorum prxcipui architcc^ci 

B 4 Siciiit 



L IB E R 

J^tdUfi<fi}j appellant. Quarc rcm auxiliantc 
Deo(cui ordo in omnibus rcbus mirabili^ 
terplacct)aggrediar. Scd prius admonitos 
uolo honcftos ftudiofos, ut non ftatim ca 
quf fumus diAuri improbent,aut contcm^ 
nant/ed prius legant^lcda examinct, poft- 
quam autcm finccro iudicio omnia exami 
naueriht,fpero facilc dcprchenfuros mc ftii 
dio iuuandi difcentes h^c collcgiffc, ac lon 
gc utiliflima forc rjs qui pr^clarorum uiro- 
ru m fcripta lcAuri funt» Sed nc probxiora 
inftituantiir TrgoAE-yojuiU/a, rem Mcthodo 
ca quam promifi, aggrediar. 

Q_V I D E S T M &. 
thodus.** 

MEthodu4,(Sl uU docendi certA cum rdtione, 
hoc ejl , mthodM ejl ratio docendi, cuiwt 
adnwnitUy cr duilu,fwguU in rerum expUcatio^ 
nc dptisdccommoditis lociscoUocantur^ Nec 
aliud uuh Cnecu dejinitio,iAi^O(S^I^ (^p tliq o* 
<Po7f/KT/K.H ^£Ta Aoyy. Vtdutemremuniuer» 
fam quafi per tranjenmm fltidiofis contempkm 
dm proponm^ breuiter ipfa Methodorumgene* 
rayquorum ufusefl mVhilofophia,0' dequibwt 
dcpnceps fum di^uru^, fubijciam, Methodm itA^; 
m uniuerfum duplex^ VniuerfaUs et Particularis, 

Vniueri 



P R r M V 

Vniuerfilise^ httegrarumdrtium trddendda 
rum «u <t GaUno J^/<i^a<rK.aA/a 4 fuo proprio fi.* 
nediClA, Hxnc uniucrfalem MethodumGneci di* 
uidunt in o'cw0£cr/f),^vocAua'//J,crJ^/a4)£cr//j,^«i« 
hu4 Eujlnthiut a-KoJ^&lip <idiecit , de qu4 quii 
fenticndum ftt,fuo loco dicm. 

?micukrU' mthodmeji mmijirdumuerfd» 
lis Methodiy feu organon^feu uia monjiruns cer^ 
ftiw rationemtrd^dndia explicandi pdrtesfeu 
memhrd uniuerfdlis Methodi. HdncDidleiiicdm 
uocdnt Methodumi qudm in ftmpUcem (cui pdrti» 
cukres tres fubijciuntur, cca^ha-iqy ItvaAucr/^, 
J^iouficiq. Nrfw propterdffinitAtem eafdemcum 
uniuerfdlibus fortiuntur dppclktiones^CTcom:: 
pq/itaw diuidunt. His quoqigeneribus fubijcitur 
oratoridMethodus^quam oratores incdufdrum 
gctwribus.dc ftngulis eorum pdrtibm fequuntur, . 

DE SYNTHESI 
umuerfali ♦ 

Dixi quid fit Methodws dc Mcthodorumgene^ 
Yd recitAui, nunc ftngulds eiusformas eo quo pro- 
pofttiefunt ordme explicabo, dc primim de Sytf 

theft dicdm. 

dutem Synthefis uniuerfaliSyMethodus trd 
(Idnddrum drtium, pcr quam rMur£ ordmem in 
coUocdtione ftnguldrum pi^rtiptm drtis alicuius fe* 



t I B ER 

quimuTt h£c ktm conjlru^io [eu compofitio di* 
cipotejl^quie quoniam ddru.turm proximc dc» 
cedit:,tuUurdii dicitury^ 4 ttonnuUis ^jicriqdp 
pelldtur, 

bim ut in rerwn Mturdium produiiioney 4 
fmplicihm tidcaquje exfimplicihus extruuntur 
fit progrejjimtd iuxtd. huiut Methodi rxtionem^i 
primis quafi dementis drtis, adfinem progredi:: 
tnury efiqi arti pmgendi hdud multum ahfimilii, 
Vt enim pidor fimulacrum aliquod piduru^,pri* 
mim quafdm grammas ducit y deinde memhra 
format, tiim totum corpos fimulucri uiuis coloria 
biis depiilum ahfoluit ; ita Philofophus qui in arte 
aliquatradendahanc Methodum fecfui conjiituity 
piuUtim 4 mmimis ad mAiora, 4 fitijplicibus ai 
eoniunda,ex priorihus pojleriora extruens, pro* 
greditur, donec totam, quam fihi tradandam fuft 
cepit artcm,abfoluerit, 

Vorro ut res fiat apertior^fciendum cft^ uocd* 
bulum Synthefeos, 4 quadam Mdthetnatica de^ 
mnjirationis forma fumtum effe. QuemadmQ* 
dum enim MathemAtica ilk Synthefis, a quihuf* 
dam confej^is primpijs exordicns, piuUtim alias 
atq; alias conclupmes extruit : ita hxc utiiuerfa= 
Iw Synthcfis 4 principijs et elementis rerum pro« 
greditur,<^u£funtmtelledu facilioraet twtioray 
dotjec adfincm pcrucnerit: SedquinhxcfortAfiis 

krue 



P RI M V 5. 

irudlorilm non fttis mteUigi pojfunt ^ coruUoof 
perlpicuis exemplis rem declarare. 

Mifex fcripturm GramtnAticdm,cuiu^ fitiem 
hene loqui confideranSyO, literts orditur, qu£ ordc 
tionis prim elementi funt ; Tiemde ex literis fyU 
UhM componit, ex di^iones, ex di^lionibui 
oraticttcs cxtruit , quibu^ fundanuntis iadis,quoz 
nwdo hene dc emendate loquendum fit ( hic enim 
ejl fints GramnMtices) diftm^e explicat, atq^ hoc 
pado uAturalcm Methodum fequutus ahfohit dr* 
tcm. Ariftotelcscmfinem uidcrct Dide^iccs 
tffe inquifttioncm tieritttiSiqu£ difl>utiindo feu ri* 
tiocmando hiquiritur, initium fumftt k mmmis 
Tatiocimtionis partibui^quas KaTnyoohg appeU 
lauit^hoc efi pr£dicament^,i<.ccThyo^ 'ou enint pro^ 
fitentur docirmam fmpUciim uocum, qux funt 
ipfarum ratiocmaticnum mmim£ partes ac ele* 
tnenti.Den:de ultra progrefyu4 in libro tt^i tp/XK» 
Vilaq coniunxit uoccs, et ex ijs propofttiones ««« 
quam maiora ratiocinationis membra extruit» 
Tertio loco in AnAlyticis prioribus doiuit,quomo 
do propofttioncs qu£ argumentsitiones mgrediunt 
tur affedat£ effe dcbcant, ?orr6 cum uidiffet fa* 
pientif^imus Vhilofophus tria cffe ratiocmationis 
gciiera, Vnum quo probabiliter concluditur. AU 
terum quonecefjarioaliquidprobatur. Tertium 
quo frauduletiter Sophifl£ ututitur , dd obruen* 
dam ucrititctni de his tribus generibus copiofe do 

cuitj 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



LI B E R 

cult, (^primtn eorumqudpofuiyquidfdcilm 
percipi pojfe uidch4tur,comnwdiaitem difcaUium 
fequutu^jprimo loco abfoluit^idqi o^o Topicorum 
libri6,dc medio in pojlerioribui Amlyticis, de po* 
jiremo m libris ^lenchorum, quod ideo m extre* 
tnum locum reieciffe uiietur^ciuonim prioribu^ 
prjeceptisy fuciliui de hociudicari poteii. Quid 
quitfo hic Mcthodo Arijiotelica cUriws effe po* 
tejlfquidfacilius intelleSlufAn non uel puerU no* 
jlrisducibu^,hanc Arijiotclii Methodum iwfefli* 
gcre poffumus f Viiemm enim pueros qui ftmul 
atq; fari per dtAtetn pojjitnt, primiim res fingulM 
fua quafq^ nomine ap^cllare, ut patcry imtcr,pa* 
tuiipotus* Dcinde cum paululum atAte progrefii 
funt, componere res fingulas, Ijoc cjl uoces rerum 
jingularumiC^r cas i/n propofxtiones cogere,ut pa* 
ter ejl bonus, mter ejl bon^panii eji meus, potut 
cjidulcis,c^c, 

Cum uerb adhuc longim procefferunt ietAte, 
incipcreargumenti^ nedere^ d^ pancm quia bonws 
pater es,non te amo me enim uerheras crc Porro 
ubi adhuc m^ior £tas accejferit^ natura duce ali» 
osccrtiwsuer^concluderejalios probabiliora ani 
madMertere^ arfdlfo coUc^a dijudicare er difcer 
ncre^quxprofeiio omniafunt diumx iUius artis 
Dialedic£ fenima^ in qua traiianda Arifioteles 
eundcm ordincm, quem nAJtura monfirauit fequu* 
tus eji, QuetMdnwdum ct m Phyfm hunc ipfum 

autorem 



PR I M V 5. 

morem fecijfs mAnifefium eft, Jn his enim pris 
7mm dc prmcipijs ^ ekmntis rcrum ruuurali* 
um, O" dc communibui corum nffcdiombus dec^; 
ijs quiC his unnexa funt diJ}>utAtionem mftituit.De^ 
hide de corporibus fimpUcibm^ Voftex de mixtis, 
dc genevAtione, corruptione crc quemdmodum 
fere in ferie pradicamenti fubftanti^ propofm 
funtAdem Ariftotcles in libro politicorum 4 mitiu^ 
tiftimis partibus orditur^ex ijfc^ progredicndo tOK 
tumquafi componit,familiam enim prirm^mho^i 
minum focieatem,^'primAm B.eipub. partem m 
prmcipio pofuit, eiu^q; partes, ut uirum cr uxoa 
rem,patr€m cr hberosydotnmum cr feruum, 
vnde uicmam domum confiderat. Voftremo Rcm* 
pub.extruit. Hucquoq^Methodoufu^eft Eucli* 
desycum a pundo ad lineam^ab hac ad figurasftm 
plices, ab his ad conium^as alias atq; alias donon* 
flrandas progreditur. Sunt O" iUa jcript% ud Syns 
theftn referenda , m quibus fcries tcmporum cr 
rerum .i principio ad fincm contiimtur.quemAdt 
modum Longobardus in fuis locis Theologicis fcz 
cit.Hic enim primion de Ceo , dcinde dc diftmCii* 
one perfouArum cr annexis proprieoLiibws, pos 
ftea de crcatione cr eius partibus, tim de lapfu 
primorum parentum,de peccato fecuto parentum 
lapfum,a^ imbeciUicitejVofthac de gratia exhibi" 
fei per Chriftum, atq; Jtei deirxeps tt^turali ordme 
mmbra potiftim^ facrne fcriptunc profequitur, 

donec 



\ 



t T B E R 

donecdd loctimde cxtrcmoiudicio.dcghridpU 
orum c pof impiorum perueniat. 

Methodwshjcc Lotigohdrdi umuerfdis ejto^ 
ptimA, txmetfi m mimhrorum explicdtione fcpif^ 
fime iniurid temporis, id quod incidit, hdUucina^ 
turM£c exempk f^is ojlcndut quiUsnAmfit Me^ 
thodws Symheticd uniuerfalis. Verum hoc m umn 
uerfum de omnibuigcnerihw; mthodorum tenam 
dumejk quod interdum mAgnidutores,propter 
certAm dUqum comnwditatcmy ordmem Methodt 
fufcepta m medio curfu nonmhil umcntMc^ h€C 
fmt diiid dc Synthcfi Vniuerfnli. 

DE ANALYSI 
uniucrfali. 
i^nAlyfts umuerfdk,eli Methodu^ synthertco^ 
trdridM cnim per Synthefm k pArtihui dd rei ab 
fohtionemo' jinemprogredimHr,itt>. contrario 
modo 4 fine, fcu toto, dd en qu£ ad fincm feu to< 
tum j}>e^dnt fit progrcf>io ad BitiAlyfin, qudm^u^i 
firathtu^ hoc pado definitfAnAlyfis eji ww procea 
dens d compojitPi dd fimplicia, ex quibuA ilk com^ 
pojitx fum^tAnqum ex ordme diji>ofitis pfmcipiji 
fiue elementisjhoc cji,^nc\yf\s uniuerfdii.ejl cum 
i/n drtihus uel 4 jincy ad ed qu£ adfinem fj^eddnt, 
uel 4 toto dd pdrtes.primim mAximd^ydcmde mi^ 
norcs a- mmimMyUcl etiam ab mdiuiduis mfimif^ 
^uej^eciebufM fmm4>gener:t ordinefitprogref 




P R I M V 5, 

rto.Vocabulum ccvaAmo- fumtum ejl 4 M4/^#» 
»wf/r<i demorjjlratione, qum illi otvaAucr/^ «(^4 
c?" 4 Philopono Us uerhis definitur. 
^nalyps eji cx pojieriorihm recurfus ad prm 
cipia cr C(tuf<if,ex quihm qu£ cffeila fum conjii* 
tutioncm h<ihent,hoc ejl, AnAlyfts ejl afccnfws a jit 
Jie ad prlncipium, cuius prmcipiam conclufto ilJa 
tji,qu£ fuerat finis m Syntheji, <iddit Phihpom 
nus MetAphoram fumt^m a pereqr'mintihm,qui 
cum ad propria rcdcunt avaAi/cSS dicunturfDe 
hac Mathematica Andyfi dicam m particuUri* 
hui Methodis,ed enimproprie pertmct.Nuncaum 
tem uniuerfaUs AnAlyfis exemplis iUujlranda eji, 
Sex iUi prtclari lihri Galeni, quihuis titulum fe* 
^tt <n^i[jyi&V(ap,pulccrrimum huius Metbodiex* 
plum contincnt» Pojlquam enim fcopum fcu fiM 
Jtem ijiorum lihrorum, de hom, ualetudine con* 
feruanda in prmcipio propofttiffctj o dejiniuifa 
fit, m fcx illii lihrls ea omnia, qua^d propofit-um 
finem,id ejl, ad fanitatem tuendam.pertmere uide 
hantur attexuit, Arijioteles m priorihus AnAly» 
ticis do^urus artem SyUogiflicam , hanc Metho^ 
dum fcquutus eji. Refoluit enim fyUogifmos in 
principia, unde extru^i erant , quorum alia fmt 
inatcridia,utfunt propofniones teTmmi,alin 
funt formalia, ut figura, cr modi, alia canonicay 
qut Grxc/ uocant K.avova5 TtXvKoJ^. Vcl ut ea 
dem cUrius adhuc dicam, Arijioteles finem m hii 

Uhrn 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Ll B E R 

lihm propofuit fibifyUo^fmum^quem pnwum m 
propofttiones pmes proximdS,deinde mterm* 
nos tctnqu^m primclemcntA retexuit^MqM 
refolutio qui^mAteridmtantiim attingit, pojte^ 
Mt formAlem rcfolutionem,quomodonimirum 
omnes fyUogifmi ^d trcsfigur^ ommno reuocm 
dehcMy Pojtremum muH pr^cept^ coUigU qut* 
hus uiciofds ratiociMtiones cognofcendisdocet, 
a fApientt^imerquid obferumdum fit mqums 
argument^tiom mnjirAt, qu£ omnid hAc Metbo- 
dlofien mmifejium eil, tAmetfi nmfatis <th exer^ 
citxtii h£c ohferudri poffunt^pr^fertm cum proe 
lixius de fmguUrum pirtium affeaiombm er 
proprieoitibuf dif^utct. 

hoarinA feu ars denwnjirandi ^rifiotelis hdc 
quoQ; mthodo ( quod ctim titului indicit)fcn^ 
ptA eii. ?rimum enim proponitfibijinem ifliM dr 
tw, nimirum demonjirdtionem, pojUi ordine nd^ 
. iungit omm<t,qua dd eum pertinent jinem, hocest 
ipfdm demonjlrdtionem primi^m retexit et refoU 
uit in propofitiones cr principid^ uhi necejfario 
multii uerhis propojitionum dijiinftiotrA^dndd 
trdty ex qud dijimaione nAfcebdtur demnjlri^ 
tiotiis du£ddm pdrtitio^unde uid medium demn* 
jb-dtiomsinquirendi fefc aperuit,Et quid non »n» 
tiim mdterid requiritur dd demnjirdtionem, uec 
rumetidm form, dij^utAtum c^i etidm ab dcutif^ 
fimo ?hibfopho de jiguris dcmonjirdtionis, at^ 



iti 



P R I M V S. 

Jfti dttcm demnflundii^^m fufceperat trdden* 
damydbfoluit, 

PbilippuiM€lmhoHpr£Ciptor mem cari fm 
fmus^redadurwi m drtis formAm do^rmam rem 
iigionisyfcopum crfinem fibi propofuit,nimirum 
^tiod homo fit conditus ut Heumcelehretyquoi 
cum feciffet omnia ordine fuhiccit,qua ad eum fim 
nem pertinere uidebMur* Et quid prudenter 
mmAducrtit pios dum tn hocmundo percgrina^ 
ri debeantyuerfm primiim m regno Deif^iritwt 
^jdeinde ht regno politico^Tertio m uifibili coettt 
forum qui profitentur religionem, cr In hoc trin 
plici coetu Deum celebrdre debere ,fapientif^ime 
fuos locos m tres claffes digef^it, m quarum pn* 
»14 omnia iUa ordine coUegit,quce ad propofitum 
finem m fj^irituali Chrifii regrio faciuntt atq^ hxc 
^ccem V nouem lociS)quos mcmini ipfum appeU 
kre tsv6j^oLliKo\)(=,abfoluit, Demde in fecundd 
ckffe de politico regno docet^^ hos hcos appeU 
Urefolet Tsso7^ihL\io^(^. Poflrcmti claf^is locos cu 
^aulo -^(Tocre^ nommt. ktq^ itA propofito fi* 
^e m prmcipio libriy coUegit artificiofe aptij^imo 
ordmeeaomnia qu<eadfinemreferenda effeuim 
^cbantur.Uancq^ Methodum idem autor m E|)i- 
^ome ?hilofophi£ Moralis fecutus cH, Vorrout 
''^tmclariorem reddamyCoUationem fuperioris et 
huius Methodi adiungam. Si quis artem fcriben» 
^um ucrfuum tradcndm fufceperit iuxt% Syn« 

C thefm, 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L 1 Et E R 

thefin,pYimum SyUaUrum (utmmmrumpdf^ 
tium)cxcuteret ttAturam f:;r quMtitAtem, Dem^ 
dc pedes,ut uocunt^componeretM extremum ex 
pedibiis iicrfitsfdceretjedfecundum An^lyfm db 
ultimo horum inciperct c^rretexeret uerfumi/n 
pedes,^ udrids pedum form^^pedes mfyUahdSy 
fylkhMin hreucs V longMC^r dncipitesjonec 
admmimhuiuidrtn elemtntx pcrueniret, 

DE DIAERESI 

VNIVERSALf. 

"Diarefis VniuerfaliSy ejl Mcthodu^, qux pri* 
mum dcfinitione idy de quo dodrimmjlitutA cft, 
decUraty demde iUud ipfum diuidit in proximd/i 
jhecies, rurfumqili>ecierum inquirit mferiores 
fhecies.quodddiuidipof^it id quod propofttum 
(Ydt.Methodus hxc Platonica X vUtonc.qui cd mi 
rijicedcleaatuieli,dppcUdtur,qudm Cicero in 
Mofophicisfere omnibus, CT Khetoricis fequi'^ 
tjir, cuiu/i exempU fubijcim, Vbi primum unde 
hxc Methodusfumti f%o quomodo ah Atunlyfh 
cuiudlde fimilis uidctur dijferat, explicduero* 
Vocabulum fumtum ejl X PUtonicd quadam de^ 
monjlrandifornuk, qua vktonici ccmhantur de> 
finitionum partes coUigere, dc coUeilo! dejinttio^ 
nes demonjirare.Propon^mus exempligratid ho* 
mmem dejimendumicuim definitioncm hocpado 



mvM, 
erit, E 
rnAl di 
cum.l 
tictM^^ 
ne dui 
pes,du 
P«.E; 
dutem 
hom 
fu^ho 
capdx 

di 

nes 
^nim 
fcitnt 
endi 
cuUr 
^rijl 
rion 
quod 
farid 
relin 
nicd 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



lores 
itunt 

m 

ide 

ro* 

jLde- 

Vho* 

%ao 



P R I M V S, 

^ <i^iou-^ic}p coUige,Homo aut animlefl dut iii 
^nimtum. Atquiinanimtum no eflyergo <tniml 
erit. Et rurfm fconw animl cjUomne mem ani^ 
ynAl mtgradi potc^, aut efl uoUtilc,aut aquati^ 
cum. Ergo cim homo neq; f\t uolatilis^ncqi aquat 
ticwsygrudi poteji. Et rurfas homo eft animiOm 
ne autcmanimlaute^ multipcst aut quadrum 
pes,aut hipeSySed hom nec multipes,n€c quxdru 
pcs,£rgo bipes.Et rurfws homo ck animl,Omne 
mem animl aut efl plunwfum^aut implumc, Scd 
homo non cR plumofuiiErgo eSl implunm.Et rur 
fu^ homc efi animl Omne autcm animl aui efl 
capax fcienti£, aut a Ao>of). Sed homo non c^ 
oiXoyQ^. Ergo efl capax fcienti£» 

Pofiqnam in hunc modum diuifionc multipU* 
ci^nquififfent multM diffcrentioA coUegerunt om^ 
nesflmulyconcludentes Itoc pado: Ergo homo efi 
^niml quod gradi potefl, bipcs, implume, capax 
fcienti£. H£c uia tAmetfi ucram artcm dejini* 
endi monfirat, quemdmodum pojiea m parti* 
culari dejinitionis Methodo fum di^urusiTamen 
^rijioteles eam in altero Analyticorum pojie* 
tiorum librot a demonjirandifcientia reijcit, co 
quod m demonjiratione conclujionem adeo necef» 
fmam cjfe cr certxm necejfe ftt, ut ncmmi ultri 
relinqumr interrogandi locus,id quod m Vlato* 
nica Diicrefi non fit, Scd dc origjine huim Metho* 

C Z difa^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




L IB E R 

difdtiSynunc paucis difcrimen mter hdnc et ^tUfi 
lyfm ojlendm, Quidam prorfus ident uoluerunt 
effe Di<erefin er P^nAlyfin» Alij ne Galeno m)»w> 
uideretur imrere^qui hM dili'mxityt\nAlyfin Vni* 
uerfdlem, hdnc pnrticuUremfecerunty quos ipfe 
Gdlenws confutit <J/ fxinfOTixvi} qum Di^refl 
VniuerfdU confcripftty uhi diferte confirmt ter* 
tiugenui <^Ma(rKoalapeffeDixr€fin,qui 
mterdu thv o^op J^/aAu<r(/j uocdt^qux appeU 
ktio txmtfi utcunq; oflcndit difcrinun mter hdC 
cr Amklyfin, tmmen breuiter iUud ipfum explicd* 
ho. AnAlyfis (ut fupri didum efi) progreditur i 
fiius notione , retexendo omnid qu£ dd finetn 
ijlum fdcere uidentur* Diarefis uero non d fine, 
fcd d definitione, cuiusgenus et fingulM differeiu 
tid/s foluit per definitiones CT; diuifiones omniunt 
forniArum, qu£ fuh re dcfinitd comprehendun* 
tur^ Deinde AnAlyfis nihil per fe definit. HdC 
autem diuifione non contentn fmgula dcfinitione 
declarat, 4 quo fuoofficio 'mt€rdumofisiH.H ap» 
pclUtur. Hmc perj^icuum effe cxiftimo,difcrime 
non pdruum cffe mter h^ duas Vniuerfalcs tAe* 
thodos. Sed txmen hahent aliquid commune:Ndm 
quem^xdmodu AnAlyfts qu^rit qu£ ad finew fi^^e* 
dant,ferudtoordme nuiorum cr tr^mornm 
partiuWtiti Durefis cd qute ad definitiontm per 
tmentjper diuifionem fuperiorum ^ inferwrunt 
formrum,fiue jpecierum quierit,donec quidqutd 

fmt 



nttt 

nihws 

nhus 

mh 

runti 
miu 
culid\ 
quod 
rhco 
fitum 
utnil 
ponii 
cr H. 
Zulai 
Stoic 
quet 

UtpA 

diun 
eum 
ptk 
mfn 
perf 
forti 
nitic 
lish 
dem 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



unt 

upfe 
gefi 
ner* 

rctu 
iufit 
tm 
uc 
me 

rime 
<Me* 
Mum 

npcr 
rutjt 
md 
\uU 



P R 1 M V S. 

fitit k dcfimtionc produxcrit, ipfuM<^ definitio^ 
nibus cr diuiponibws cxplicauerit» 

Hw ergo itx conftitutis.cxempU ut i/n fupcrio 
fibm xV; ei kodtifccimus,fubijcimU6* Ciccro hac 
Mcihodo mula fcripfityinter qu<e primum occur 
runt tres iUi prtecUri de officio Ubri,in quibut o« 
mnium primum officium(quod h£c McthodM pe 
^ttlimtcr rcquirit)definitydcfinitum diuidit in id 
quod pertinct dd fincm honorum,quod Philofophi 
Thcoricum uocant.O' in id quod m pr^ccptis po 
fitum efly quodq; in praxi confijlit,fcd iUofcculo 
M nihil ad rem p€rtment€,hoc doccndu fihi pro* 
ponit,quod pofiqum m n.a^Hx.opj70c f/l,mf(fm, 
Cr KttTOf eco/xaM eftyperfeaum diuifit,ZT fin 
Zulo/S forma/i definitione complcxws cft, Scd quia 
Stoicu ittud jtaTop^w^a rigidius uidchaturat^ 
que extra humanas uires pofitum, exclufum eft^ 
ut parum fufccptx dij^utuioni dccommodu. Mes 
dium autcmofficium (quoddefiniuiteffc,cuiui 
emf<k(lum ftt ratio probabilis reddi pofiit)diui* 
fit m hone[ium C7 utile, quorum cotUtioncm, ut 
vnfira, dicam,appofuit. Uam prius honefti partes 
perfccutu/s cft, quod mprudentiam,iufticiam, 
fortitudmcm,modcftiamcp diuifit,finguUfq; defi* 
nitionibus cxplicauit,additis officijs qu£ afingu^ 
lis harum formarum fluere uidcbantur, id<^ eo» 
dem qucm propofuit ordme, et ut nwgw h<ec con^ 
J^icer€ntur,uicia, qu£ cum pugnare uidsbanjt 

C 3 tur 



W.. 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I B E R 

tur(inontnienim Methodo Mtithefcon coMiO 
neceffma eft) ddiecit. Suh hac ofjxciuni,fumti6 
differentijs k ftdtuum uarietAte, PoliticuMyMilit^ 
re cr occonomicum profequitur^ncc omittit £tA* 
tum differentias er officia^addens o^ciorum ri* 
tiones v difcrimma. Porro ckm ita, honeiii par* 
tes explicauiffet^plurahonefta intcr fefe contu* 
litiMimAduertit enim pluribws propofitis hone* 
ftiSy haud raro amhigi quodmm fit eligendum» 
Detnde ahfbUito primo ofjicij generc, tranftt ad 
aliud quod utile uocauit, de quo m fecundo libro 
dift>utitjeq; eius uarijs formif et offidjs, qux 
de mfcuntur pertradaty quorum quoq; compard 
tionemajiijdtySiCpeetiim duUtiiri folet pluribus 
utilibu^ propofit^Sy quodnAm fit alteri pra^feren* 
dum.Tandcm honeftum cr utile conferty^ prji* 
cfpw coHigit per qu£ honefta cognofcuntury cT 
ordme mcnftrat, quod nihil quod cim nuUa ho^ 
neftatis pirte pugruu habendam fit utikyidq; fa* 
citcopiofa exemplorum fylua illuftrationts gra* 
tia adhibitAiatq; la iuxtx huius Mcthodi normam 
Cicero omnia ofjiciorum genera eruditifiime cx* 
pUcat* UancMethodumqui ohferuauerit miUo 
CiceronisopereyGrf<!iciliusautoris mentem 
teUiget, c res qu£ tibi traduntur ftrmiws memo» 
riatenebit. Hanc quo(^Methodum idemautof 
mpartitionibus oratorijs fequitur, ibienimpri* 
mlim- diuidit totAm iUm da^rmm m uim ora* 

toris 



tnt* 
§td 

Wo 
nn* 

^lU 
'^m 

cr 

mnt 

Wfx* 

niUo 
t m 

tof 

« 

ri* 



P R I M V S. 

torisM orutionem ^quSionemyqux tria expo* 
nendojefiniendo c^diuidcndo pcrfequitur ufq; 
<d finem opcris, Huc etim referto Uhros dcfinim 
hus honorum tnAlorum, Ucm dc n^tura dco* 
rum^dc diuimtionCy C7 1'hilofophicos fcrehuius 
autoris omnes, 

Eufirathiws his trihus Methodis Gnleniddie^ 
eit quartnmytiimirum a-sjoci^c^.f '/J. q»^ quia par^ 
ticuUris ejl O' non j^edatur In toto opere,fcd in 
pmihus, non dchehat uniuerfalihus Methodis ut 
nouafornuL addi, fcd ad particukrcs Methodos 
<ih Eujlrathio potius fuijjct refcrenda, de quibus 
fum di^urws,uhi primiim quxdm qu£ adnwnitu 
neceffnria uidentur de uniuerfalib, Methodis ad^ 
iecero.Ne quid igitur m qucereda Methodo alicu 
iu/i operis crrctur.Jhac ohferuanda ctfirmiter te* 
ncnda funt, Primum ne quis ex parte aliqua ope* 
ris de toto iudicetjhoc ejh ne Methodti conjiituat 
eam qua primi uerfus alicuiu/S lihri pra fefcrrc 
uidentur, Vt fi quis m principio hbri alicuim dc 
Grammatica fcriptiydeprehenderit Grammati^ 
em effe artem emendate loquendi, uelfinem eiwt 
fffct utfenfamcntis congrua orationeexprimd* 
musy non jiatim pronunciandum ejl, ea artcm ucl 
Di>e/?, uel AnAlyfi fcriptim effe, fed totA feries 
f^ediinda c/t, et ex ordine totius fcripti Methodo 
nomenretribuendumeSi. Vhilippus inprmcipio 
trotenMtum Dialemcorum definit Diakdicam^ 

C 4 moml 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I B E R 

mnet de eiuf fine cr ufuytton ideo totm liber utl 
Dixreft ucl AnAlyfi fcriptus efiyfcd Synthefift 
peris feriem f^edcs. 

'Demde obfcruandum cr hoc ejl,de quoin 
Syntheltadmonui,iiutore$ mAgnos cerum ob cau 
fam trmferre dliquando Mcthodorum legitimu 
ordmem id quod non faciunt Methodi ignorantid 
fed nugno conftlio, Videntenim interdum qu£* 
damyqu£ pofleriori loco ponatda ejfentt commo* 
diui utiliui tradipoffe,ft propenAntur, ut m 
pr jeceptoris nojiri Diale^licd iuxti Synthefis n^ 
turam, quam Vhilippui ihi fequitur, mentioni 
uocum CT propofuiotti addenda fuiffet flatim 
argumentorum tmentioMc cflyTtrKiKifed uolu» 
ithic cdptui iuuentutis fefe accomodare, quare 
ahfolutA uocumcTpropofttionum dodrinayde for 
tnii argumentntiotium prxcepti adiecit idq^ hoc 
conjilio ut poflea ex Topica, vnuenta argumcntA 
flatim fuUformis aUigareitt fludiofi, ac de m* 
uentii cominuo iudicare poffent,nec uUo implica* 
retttur errore, quod fatte promtifimumfuiffet^fi 
norm£ iudicandarum confequentiarum non an* 
ieifuiffent tradit^e, 

Tertio loco obferuattdum eil qusnAm harum 
trium Methodorumfit praflantipmA. Namalij 
dliam prxferuntySunt qui Synthcfut ideo alijs atf 
teponum, cum quia magis ad uAturam accedere 
Hidetmr, quod artes primiim Synthefi uiden^ 

tur 



P R I M V 5, 

ttfTtnucnU» Ciumfine Uethodum Ariftotctes 
non folum ht mueniendis , fed etidm m tradendii 
artibus ut pkrimum eft fecutus, PiUj AnAlyJjn er 
tiidercfm prxferunt Syntheft,e6 quod mgcnijs ho« 
Wmum aptiui effe iudicint:,remuniuerfama' 
quap compo^m primum ponere^ cr pojiea uel 
Awilyfi uel Dicerefieandem rctexercy donec ad 
prmcipia crfontes ipfos difccntes deduxerint* 
Tametfi dutem h£c improbare non poffum.tAmen 
hoc uidetur mihi adijciedum^ quod ex conditione 
Cr tiAtura mAterix propoftt£4c qua docedifunt 
hommesypetendumftt confilium. V\amali£res 
tilio Methodigenere facilius et traduntur et per* 
cipiuntur. si quis enim Amdyfi uti ueUet in GrZ* 
mtica aut Dialeilica tradcnda, iudicarent iUum 
operam ct oleum perditurum,Nam ea Nlethodui 
hijsartibu/5 difcentibus ncquaquam ejl commt 
dayciim contra Symhefis fit commcdijlimAi qum 
omnes ut ego exijlimo fequuti f«/Jt, qui has artea 
tradiderunt. Coittrd uero BJhetoric£ tradend£ 
cmmodior eii Dixrefis.CXuapropter aliam Me* 
thodum tn alijs rebm tradnndn cr aptiorem, iti 
quoq;dignicrem cffe fiatuo, tAmetfidedignitAte 
fortxf>ii dij^utxre non uidetur oper£precium, l^e 
m enim dubit^re debet.quin has uias rerum tra* 
dendarum hommibus mnjlrauerit Dew!, ut relia 
^oa-ali^reshonxah hominibus doceriaptiws 
ft percipi reiiius pojfent* i\ec audiendum effe iu* 

C 5* dic9 




L I B E R 

dico T(<mum uirum ^ilioqui do^um et homm qul 
UKAm mthn uniuerfdem Methodum dgwfcit, 
nimirum PUtomcam^pugnAt enim nonfoUimcu 
Arijiotele quem ipfe comcmnit, u^runKtidm cum 
nA-.trd cjr experientid, Tdm pr^cUrd igitur or* 
gdna. trddenddrum rerumoptinurumreligionis 
Cr drtium,ncn funt propter uUius hommis fugiU 
Utioncmcontemuendd. Vojlrcnwlocohoc quoqi 
admonendum uidetur^quod nulU uniuerfdUs Me* 
thodus pofAt fuo munere perfungi.mfipArticuU» 
rihu/i MethodU iuueturje quibj^ ( quid hd^enm 
fatls mihide Vniuerftlibus Methodis dixiffeui' 
deor ) nunc dicendum e§i. 

DE PARTICVLARIBVS 
Methodis , 

Methodus pdrticuUris eji rdtio monflrdns re 
itdmuim explicdndi qudejliones de qudlihet rc 
propofitds. Qudproptcr huiu/S Methodi udrietM 
petenda cjl ex qu^fiionum udrietAte. ciim iw^j 
quieftiones fintuelfimplices,utciim finguU res 
truhmdae proponunturyUel CompofitXyciim pro* 
pofitiones incontrouerfiam ineidunty duplex erit 
Methodus pdrticuUris, Simplexnimirum et Co* 
pofia. llU ejl finguUrum uocuyciim uidelicet uo* 
ces uereL rdtione expUcdtur, Uxc qud propofitio 
dliqud rdtione uerd concluditur,fiue idfiat necef 
fmte confequutionis tAntmfiue rei o confequit 

tionii 



P R I M V 

tionUfimul HmcfdcilemteUigi exiflimuulgds 
txm Methodi diuifionem.qud diuidunt Methodum 
in depnitiuam4iuifiudm,refolutomm er dcmcn 
ftratiuam effe huiui cU^iSy hoc eji.pertmere ad 
particulurem Mcthodum.qum ideo Diale^icam 
uocant, quia tot% ars difjercndi uerfatur vn hi^ 
quatuortra^andiszT expUcandis, HacdixiyUt 
oftenderem quonwdo uulgatA Mcthodi diuifio cu 
eaquamfnpri tradidi quadret. Porrdhxcdua 
plex Methodui Diale^lica plures fe^iones reci« 
pi>, Nam ftmplex quidc m acwUo-i}}, ^m^^icri}^ 
l^vdi'\\}ai}}',particul4res et mixtnm diuiditur.Ccn 
pofm uero ctiam habet uariasformax, Alia enim 
probabiliSyalia Sophiftica, alia demonjlratiua i 
quicflione fubicda dicitur, quarum poftea uarij 
funt rami. Nam qujelibet harum fl>e^latur ucl in 
diftfutAtione, cum plures dc aliqua quaflione liti* 
gant, uel incoUationeciimipfiderebusftneada 
uerfario fcribimus quidquam feriofiue dccknuis 
fnwi mgcnij excolendi gratia, ucl wi examme eoa 
rumqu£ab alijs fcriptti funt ynimirum cum ei. 
qu£ uel ubcriori oratioe expofitA funt reteximu^ 
V dctra^atis orndmentA nuda proponimu^, ad 
diale^icm normam fingula reuocantc^, ut c6 ac 
curatiui de negocio propofito iudiciumformetur 
fme quo examme ubcnor oratio ncquaqum in* 
tfUigipotefltneq; quicquim horum mteUeL^uiti 
uolo de oratoria MethodOide qm fcorfum quem^ 

ndmQdum 



L I B E R 

ttdYMdum dntcd propofuiyfm di^um, mnc ii- 
€0 pauciorihu/i de Didledica Methodo dicm^ 
quia ars Didc^icd hntic foUm projitetur, hanc 
docet, di hanc omnid fud. pr<£cepafere refert, 

DE SIMPLICI METHODO 
Dialecftica,acprimum de Syn- 
thcfi paiticulari» 
Syntheps purticuUris ejl duplex, (r/H>K?LK.H 
qu£ rciftntplicis elenKnti coUigit.pdrtes compo* 
nit, dnteced€ntid,coniundu cr confcquentid po«- 
derat,finm ufumq; rei commotijirdt, Breuitcr 
qu£ occupdtur m circumjidntidYum rei confide* 
ratioti€:o-oftstiiH,qtucejlcert% uid resftngulds 
dejinitione ccmpU^etidi, o uocatur ufttAte Mfc 
thodui dejiniendi, Uuius wxrid/t formM, quid m 
Didledicii irddmtur omittAm^ct breuiter pdUcis 
generdtim defitiiendi ^\ethodum exponAm, 
quam his uerhis Ciccro in Topicis trddidit, Sic 
igitur mquit Veteres prxcipiutit: Cm fumferis 
ea qu£ funt rei qudm definire ueliSiCum dlijs co^ 
mtiU ufq; €0 perfequi, dum propriu efjiciatury 
q, tiuUam m dlidm rem trdnsferri poj^it, ut h£c; 
hdtrcditd/t eji pecunid. Commune ddhuc. mH 
enimgenerd futit pecuni^^ adde quod fequitur: 
qujt nwrte dlicuius dd quempidm peruenit.Non* 
dum ejl dejittitiOjMuUis enim modis ftne hfcredi* 
metetierimrtuorum pfCHtn^pojfutit* Vnum 



P R I M V 

^ ucrhumAure. Um k commumme re$ difiutt 
uidebituryUt fit explicati definitio, HjercditAS 
efl pecuni4 qux morte aUcuiws ad quepiam per» 
Uemt iure, nondum eflfatiSyaddenec ea aut legas 
teflamentOy aut pojjcfiione rctenta» Confcdum 
f^. Ha^enus CicerOyaddamui cr nos unum atq; 
^lterum exemplum.Tyrannis efl imparium . Coa 
^une adhucyMultx enimgenera funt imperioru: 
addamui ergp : quod unus admmflratynon efl fa* 
tiSyudde publicum,ne id quidcm fatls efl,kdde er^ 
goiCiim rejpub.non ex lcgihus,fcd arbitrio domit 
mitis gHbernAtur. His nihilfortiflis addi potefl^ 
Complea. efl itiq; definitio. Tyrannis cjl imperi* 
Um puhlicum quod unus adtnmiflratynon ex legi* 
hus fed arbitrio: Temperatia efl uirtuSyhoc latifi 
fime patet. Addet MoraliSy differentia efl adhuc 
genericanon fufficiens addcfiniendm j^eciem* 
Adde qu£ modcratur cupiditites.lam res 4 com« 
mumtite diftun^a efl, fcd addc finem ut fit pleni* 
or definitioMc quid tontra reiiam rationcmfiat, 
Coniungamus iam omniaiTemperantia efluirtus 
moralts, qu£ moderatur cupiditxteSyUe quid con* 
tra redam rationem fiat. Qua autcmratione ilU 
communia funt qu^renda, in Dialedica explicau 
tur^mmirum ut primum reidefimendx prtedicxt 
mentum quxratur. Demde ut inucntum pr<edicas 
mentum m genera media tantij^er dijtribuatur, 
donec proximii eius rei, quam defimre uolumu/s 

genui 



I 4 



LIBE R 

gettm meiitumfuerit Tum mentuntgmti ht 
differentiM fecMur^donec em rem qu£ propo* 
fiOL eji,k reliquis eiufdemgcnerUjj^eciehu>i,certA 
et proprin differcntid dijlmxerimui.Sedft cert^ 
diffcrenti^ mueniri rton poffunt,qu£rdntur fubft* 
di<t k c<iufis,elfeais,proprietAtibui et alijs rerum 
dttributiiy donec quocuncf^ nwdo rem propofitim 
certii Umitibui dcjiniuerimut.Mq; Uc cjl Anjlo 
telis m Secundo pojleriorum, Ciceroni^ m Topt* 
ciSyBoetij m Ubro de definiedi Methodo dodrm. 

Cdeterm hoc loco ddinonendum duxi,id quod 
Rodolphus docet m bco coniugatorumy quem lo^ 
cum multumfdceredd definiendum oftcndit.Pro^ 
pofitoenimabjlraao dcfiniendo.faciUmdefini^ 
tionem mcniesfi concreti affeaionesperuideds. 
mn hanc uim fxpe Arijloteles fequutm ejiy ut 
m Ethicts definiturui prudentimy primm per* 
fonmprudentisex ea confideratione definiuity 
Sed hrijiotelU uerhayquo res fiat ckriorfubijciii 
mwt, Prudentia inquity quid ftt itm. mteUigcmwifi 
quos nommemus prudentes cogiwucrimm. Vru^ 
dentes quidem uidentur ex eo effe , quod re£ium 
conjiUum m ijs capere poJ?mt, qu£fuafunt,qu£<^ 
non aUqua ex partCy ut qu£ ad ualctudmemy aut 
uirespertment,quod€xeo inteUigi poteft^quis 
prudentes m re aiiqua dicimuSy cm ad honejtum 
finem rede ea dirigunty qu£ arte non pojfunt ef^ 
fici, Qttoc»rc4 ualeat prudcns omnis confilio ne* 

ceffc 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



V Kl MV S, 

^cffe efl, Et quonim confilium nenw in ijs rchui 
capit,qude aliter euenire non pofjunt^eq; ab ipfo 
nequeunt efjici cr pneflari: Quonimq^fcienti^i 
omnis demonflratione concluditur: Dcmonflrdtio 
ttutemadea nuUa adhibetur^quorum pfmcipia 
feciis euenire poffunt (ea enim omnia euenire ali^ 
ter queunt,qu£ autem neceffario eucniunt non cx 
dunt in deliberationem ) efficitur ut nec fcientia, 
nec ars,prudentia dici pofittScientia effe non qui 
dem potefli quix quod fubic(^um efl fub adionem 
aliter euenire potcfl, Necarsquia aliusaiiiomf 
alim affedioni artisfinis cfl propofitws, Kelma 
quitur ergo ut prudentia fit habitus uera ratione 
ttd ea dgenda idonem, qu£ uit£ hommum condu* 
cunt uel ohfunt.Hoc ArifloteUs excmplum euiden 
terdocet pr£ceptuml<odolphi cffe utilij^imum, 
quod Philofophi cr Theologifequifolcnt, 

Addamus Cf nojlrum exemplum.Si pietAtem 
definire uelis,prcmtij^imum fuerit,uhi excujjeris 
quos nam mmmemus pios. Pij autem nomman^ 
tur,quiftne Hypocrifi Deo,parcntibus,patri£ er 
ciuibus debitnm reuerentiam et cultum pr^flant, 
Hmc relmquitur pietMem effc fludium cum fum* 
TTA reuerentia colendi Deum, pitriam, parentes 
Cr ciues. Obferuandum cr hoc efl,quod Boetius 
ficiendum in definiendo pr^cipit, quod Pktonica 
Methodo particulari Di£rcfi,id efitdiuifione, tAn 
quam planij^imA ct" certij^im* uia inquirantur 

defini* 



I 



L I B E R 

depnhiomm memhriy donec rm k commnitAte 
dejlmxerimu^ymi diu mquit dehemwi mter^ne* 
re j^ecies c!rdifferenti<iA,qum diu fecUifis omni^ 
huiqu^hoc idemtffe poffunteo deucniatur,ut 
broprietas iam certx tcneatur. M,TuUiui m To^ 
picis ius ciuile uoluit definire, et ut o^ortuit ca^ 
pit igenere.Dixit enim m prmcipio^m ciuile ejl 
aquit^sMocgenwi ejl.Sed quonim <ili<i eji <e<{ui* 
tM conliituti» dlii nMurdlSyO' ^u^ ciuHenon e^ 
ttAturalis^quit^ix. Ergo conjlitutA. Verumquid 
dquitM c&njiituti dlUeji Gentiumy alid cert£ ci^ 
uitAtiSy et iws ciuHe non eji £quit4S conjiitutA Gw 
tiumXrgo cert^e ciuitntis, Rclmquitur ergo quoi 
iws ciuilcfit aquitds conjiitutA eorum qui funt ei* 
ufdem ciuitntis. Q«^fidw Boetij uerhx mubkuijut 
jiudioftfmliwi Vktonicdm Methodum agnofce* 
rentAe qudfupr^i dixi m Dixreji Vniuerfali.Sut 
alij qui pr^dicahilium ordmem mjirumentum 
Methodi definiendi conjiituunty de qua re Boetiui 
itA mquit. Quidam cautiores plenioresqi m do* 
cendOidefinitionis ipfm quafi quxdam memhrA 
conjiituuntydicuntqi perfe^am et plenm defini* 
tionem ex his qumq; pdrtihus,genereyj^eciey dijfc 
rentidyproprio cr accidente conftjiere, Sed dcci^ 
dens m dcjinitione mmimumy proprium plurimti 
ualet, Exempld uide m DiMicis ?hilippi,Gr 
pdj^im apud autorcs occurrunt plurim<^. 
?orr6 hue ddijciendum quoq; duxi praceptti 

Boetij 



jidtu 
part 
qu<ei 
eiws 
ludc 
nitKo 
nihw 
dedu 
deqt 
tutuf 
itAej 
quod 
quod 
ordti 
cil 

fum, 
mm 
trdd 
folh 
lofof^ 
nmti 
jiedi 
gene 
plur 
qudr 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



P R I M V 5. 



^octijyde ordinc explicandi em definitionem quZ 
flmimn^, Omnis definitioy inquit^ hii membm 
pmibuf^ teneiur.Vrimim uti breuiter id^de quo 
I quteritur ^uid ftt^oratio nofiru contmeat* Delndc 
eius defynitionis fuppon^tur dpprobutio, qua iU 
ludo(^€ndimm,utidipfumquod breuiter indefia 
nihone pofuimusy id it% effe drgununtorum ratio^ 
nibui approbemm* Demde tertio loco inducinm 
dedudionem eiufdemdefinitionisinem f^eciem 
de qud quceftio eft, cr de qua iudicium efi confti» 
tutumy ut chm generuliter rem definiuerimm^ cr 
itxeffede quo qturitury dixerinm uerum effe 
quod definimus.Tertio loco oftenderimus hoc cffc 
quodgeftum eft, uel id effe de quo qujcritur , qu£ 
orutionis pdrs dppeUutur dedudiogeneris in ft^e* 
I ciem, Quarto loco m oratione twftra poncmui 
deftru^ionem definitionis aduerfa partis, hoc efty 
uti querudniodum aduerfurij definiuerim idip=a 
fum^e quo fupri definitionem conftituimm,<ippo 
n^mmjemqjuiciofkmefte docemm, Hiecratio 
trdddnd£ inuent£ per Methodum definitionis no 
folim or(itoribm,ucrumetim Diakhicts cr Phi^ 
lofophis eft communiSyiiifi quod vhilofophi ut plu» 
rimum diorum definitiones prim confumt^ct po 
ftea coUedis mcmbris fu^ ftatuunt,mx applicant 
genera ad f^ecies er confirm^f.nt.}Unc Methodum 
plurimum iuuare orationis copiam aninMduerti, 
quareeam commemor^ndamcjpduxi, 

D DE 




L16ER 

DE DIAERESI 
Particiilari ♦ 
Tamtrt hd£c Methodus ex ijs qujt dUia, fmt ht 
fuperiori Methodo facile intelligi poiefl, [umen 
quix eiuiUudes ^ utilititeshoc mremrybre^ 
uiter de ipfd dicm.Vkto enim adeo mirAtwr hdc 
Uethodumy at dicatfe wtqum Deum fecuturvm 
€um ejje, quem nouerit diuidendi peritum, utq^ id 
non murii. NdW diuidendi Methodu^ cm ad rei 
qu£ diuiditur ttAturam demonjhranddm , tiim dd 
definiendum v drgumenmdum plurimum uti^ 
Us eftyfed pr£conijs omij^iU rem ipfam aggredid^ 
mr* 

Ejl ittqi diuidendi Mcthodui, qu£ et pirticw- 
Uris Dijercfts qunedam eyifiit CT appeUatur, cer* 
tx uid,res fingulas diuifione, quafi duAtomid qu£* 
dam m pdrtesfcu rmmhrd retexendi, Sub hdc di^ 
uifione comple^or enumtrdtionem , partitionem, 
cr eam quam Cicero, contra^o uocabulo diuifio^ 
nem appeUauit. t^dm uis nomimi er amplitudo 
hoc non recufdt, quem<^dmodum Eoetiwi CT po^ 
hunc vhilippus tejldntur, nihilpfeudo Ciceronid* 
tws mordntes, qui nuUumuerbum ferre poffunt, 
quod ipft apud Ciceronem non legerunt.Vt autent 
mthodu^ h£c eofaciliu^ percipiatur.primiim di^ 
uiftonumformas reciabo. Deinde reguloi quaf* 
dam huic rei deferuientes adijciam. Tertio loco 
utionem ^c uiam mfingulis dtjferentijs cr 

ehui 



PRIMVS* 

^ui inquircndis fuhijcidm. Qjtarto locoordlnem 
trd^cindi diuipomm tnembra mcnti doccbo. Di. 
uidendi iaqjgenerci duo funt.prius ac nobilius «4 
turale acper fe dicitur , vjlcrim fortuitum fen 
per4cc;dens nommtur, 

Udturule diuidendigenui eBy cum diuifio per 
ed fit qu<€ uAturm rei attmgunt^ id efl, pcr diffcm 
rentiMO-liccies, Mqi 'm tresformM diuiditur^ 
quarum primA ejlgcnerpsmj^ecicsftue in diffc* 
rtntiM dijlributio, H<fc alijs dignior cji. Alw quZ 
Qicero quidem pArtitionem^Thcmijiins uerb 'ava 
Toixhh uocdt.Tertia cjl non quidem prioribwi di^ 
gnioite par, fed tAmen m feriarum rerum tradd» 
tionehAudraro adhibendA, H£c cnumeratio ap^ 
pelUtur,cr j^t quoties uocis alicuius mula, ampli- 
tudinc pgnijicaticnisfuiCcompMentii fignifica^^ 
tienumerantur. Vojleri^ diuidendi gcnm idea 
uocatur per accidens, quia fit per ea qu£ nAturi 
reinonatttngunt,fedutfortuitSL quadm kcum* 
huntylEjlqi huiusgcneris triplexformA. FrintA ejl 
fubie^li in accidentia diuifto^ ut cm dicimui, om^ 
nium hommm alij funt nigri,alijcandidi,alij me* 
dijcoloris. Secundaejlaccidentis in fubieaa fe^: 
£lio,quaUs h£c ejt. Omnia qu£ expetuntur alia in 
mmA,alia 'm corporibi{sfiti.funf. 

VojiremA ejl accidentis m accidcntii diuifio,ut 
omniu candidorum «tlM futU dura, ut Margmtn 



D 



ali4 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I B E R 

aiid funt liquentid^ut Ldc, At^ htcc funt generi 
ac form<e diuifionum<>nune reguldi fuhijcim. 
Prima, 

Oportet omnem diuifionem in dudi dd mini^ 
tnum uel in plurespfi necejfe fueritypdrtetfieri. 
Seamda ♦ 

Omnis lcgitim generis diuifio peri dehet du^ 
ohm terminis , nifi inopia uocdi?ulorum hoc pro^ 
hihedt» 

Tertia» 

Dijferentix qu£ dliqud oppoptione jj^ecie dif* 
fcrunt, fold generibw! dccommoddri pofjitnt in le* 
gitim^ diuifione, 

Qiiarta. 

Vifferentid femper fuhie^o ineffe dehehit/itt 
ueris diuifionihui» 

Qyinta» 

C^enudmodum gencrd iftt J^eciesM differett* 
ti£g€neric£ vn dlids fuh fe conftitutd^ differentidS 
nonfeciis dtq^gencrd diuidi dchent, 

Uis regulis trdditis dd id quod tertio loco pro^ 
pofui dccedendum eftynimirumut rationem er 
cemm qudnddm Methodum tnquircnddrum dif^ 
ferentidrum infmguUs diuidendigenerihm tenct 
dmus, quod ut facilius fidt fingula genera propo^ 
nenddfunt. i^oneftenimeddem ratio mquiren* 
ddrum diffirentidrum m omnihus generihus, in 
' prim ergo forvMpriorisgeneris hdc Mcthodo 

j^ecies 



•dif' 



fetu 

mtiM 

ler 

f. m 

do 
ies 



P R I M V 5/ 

Jj^ecies ejr differettti^ mquirend£ funt. Primum 
omnium generls(nAnt foUgenera, hdcforvM, diui^ 
duntur) prxdicamcntum quxrcndum efl, Stitim 
in proxima^ f^ecies fubie^lds generi diuidcndum, 
nwx in alids^donec ad infimas j^ecies dcuentum fu 
mt, uhi confiflendum efl, fed non promifcue cr 
fortuito j^ecies diuidendogenerifubijcUs, fed exi 
tAntum, qudsconflituuntoppofit£ dijferentix fuh 
fodemgenere collocatje, vtanimAliumdliud cfi 
hrutumoaliud efl honw. Hic m proximds fj^eciei 
quMconfiituunt oppojit^diffcrenti^, irrationde 
V rationAlc didu^um eflgenus* Et ne erretur m 
<ij^igndndis f^eciebuSy profuerit primim m diffe* 
^entias gcnera, dijftdere.VoJlea differcntias adiun* 
^o gcneris uocahulo jj^ecies Jlatuere^ atq; hoc ne* 
ceffmofaciendii efl potij^imum, )i^eciesquihu$ 
oportet gf ««5 diuidi nomlnihws carent,. 

Sed dicat aliquis in PinimAlis diuifione res pU 
?u efl^fed quidfaciendum uhi nec differentiarumy 
ne ^ecierum funt uocahuU* Wiic mopi^ hoc pda 
flo fuccurrendum efl : Vhi differenti^ non extAnt 
proprijs uocahulis,periphraJi uerhorum utendum 
fritfi j^ecierum nomma defunt accipe differenti* 
m, eamqi fuperiorigeneri copuU» Omnis enim 
differentia m proprium genus ueniens f^eciem fa* 
ci>. wnde efi ut genus XMteride, differentia uero 
formxfimilitudmemquandam referat, Sedkhor 
^JtjmquiesdifferentiMiUM muenire, Lahorq ' 



D 3 



dcm^ 



4 




L I B ER 

dmyfdd non ddeo difficilisfi methodm dccefferlt, 
qum terti4 regukyfupri traditx mnllrdt, Ex ei 
enim reguU conjUt quod foU iU£ dijfereiUi^ 
qu£ d fe inuicem diquo oppopMonisgenere diffe^ 
Yunt fukgenere poftt£ygentiS ipfum poffunt diftm* 
guere uerd legitim^ diuijione. Oppofitionutit 
autemgenera effe quatuor nempeyContradi^ori* 
tmy ContrariumyVriuatiuum cr ^elatiuum, ex 
Diale^ica notum relinquo, Hic tintummodo fe* 
cundum quoi oppofttiones diuifiogeneris <f?/j?i« 
7ne fiat admotieri oportet, ac primim quidem de 
cotitradidionis oppofttione dicendum ejt, qu^af* 
jirmAtiotie cr negatione proponitur. CXuod au* 
tem negatio perfe nuUm c&njiituit f^eciemyex eo 
mnifejlumyquod f^cciei omnis ejje rem aliquam 
intendit ^negatio uero quicquid proponit ab eo 
quodeji cffe diftungitjut cum dico homo,aUquid 
effc mnuo, Ciim ucro non homc,fubjiantiam homi 
nis negatione dejlruxi. Sic igitur diuifio generis 
in jpecies per fc caret negationCy neceffe eji tSimeH 
fepe fj^cciem negatione^componere cu ea,qua fittt 
plici nomine ^eciem uolumus af.ignaxe nuUo uo^ 
cabulo nuncHpatur,ut cum dico.lmparium nume* 
Yorum alij primi,ut tres, qumq;,feptem, Alij non 
primi ut ncuemyVt hoc pailo fepe aj^ignemws f^e* 
ciescogetnecej^itatnon nAtura. Veriimcmiti 
fietdiuifio, affirmationem fequeturnegatiOfTion 
contri, Atqi hxc di^ fint de difjirentijs oppofi* 

tis. 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




tutfi 
yri* 
ex 

ifi* 
ide 

eo 
M 
eo 

^iquii 

Irm 

men 

dftm 

me* 
mton 

fj^e» 
miti 
ftm 

tis. 



P R I M ^ 5. 

tUi qudi conllituit contradidio. N«/ic de contrd* 
yijs dicendum^ in quihws generum frcquens eh di^ 
uifio , fere enim cunddi diffcrentids in contrmx 
diducimus. Sedquonim contrariorum dliafunt 
immedidtAydlid medidtA,m utrifq; diuifw fdcicndd 
€^,ut colorum dlij funt nigri^ alij dlbi, dlij neutri» 
Hicquii indigentid nommum prohibet fieribix 
tnembrem diuiftonemJuxtAprimdm ar fecunddm 
reguldm diuifto fdiheft. m immedidte contrd^ 
rijs diuifto pet bimembri^.Vt figurdrum dliaaqud 
les^dli^ tnicquales funt. Porro diuifio fecundum 
oppofitionem priudutium uidetur fimiliscontrds 
dihorije. hlegdt enim quoddmnwdo primtio hdf 
hitum,fed differt quod fcmper quidem potesi effc 
ncgdtio^ priudtiouero ncnfemper, fedtunc fo^ 
lummodoy qudndo habere habitum ruLtune rei con 
uenit. CXBdrefornui qujedam mtcUigitur effepri^ 
udtio. Non enim tAntum priudtfed etidm dij^onit 
quoddmnwdo eum qui priudtur hdhitu. Hic crgo 
ut infuperioribus diuifiogeneris ficripotcj}, it% 
txmen ut hdbitm priori hco powatur^priudtio po 
fterioru QudrtAoppofttioefl reUtiuorum,qu<c 
nulUm hdbent fubftdntidlem diffcrentiam qud 4 
fe difcrepent,im6 potius hdbent huiufmodi cognA» 
tionem,qud dd fe inuiccm referdntur,dc ftne fe ef* 
fc non pof,int. No« efi. crgo generis m rektiud^ 
pdrtes fdciendd diuifio. ^eq^ enim hominis fi>et 
ciesefiferuus dut dominus,nec numeri^ medium 

D 4 dut 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



r 



L I B ER 

^aut duplum, In fuhie^i tinnen m dccidentid diuift^ 
one nihil prohibct per relatiuds partes fieri diui* 
fionentyVt homimm alij ferui funt,alij dommi, Ex 
his mnifeflum effe puto, quonwdo cr }i>ecies v 
differentix i/n ueragenerU diuifme con]lituend<e 
funt, 

DE ANALYSI PARTICVLA- 
ri, enumeratione dc diuifionc j{Jl 

Nttwc de totiwi m partes feiiione ( tum ea ejl 
tiUera prioris generis diuidendiformA^ cr p^o^ 
prie Amlyfts particuUris eji ) dicam hreuifime, 
de qua m uniuerfum hjec eji ohferuanda reguU : 
Ex confideratione compofitionis rede Totim di* 
uifhordmatur,itAutfemper 4 prmcipaliorihus 
partihusfiatdiuifio htm'more5, doncc restotA m 
wmmas partes animo cr cogititione retexti fud 
iHt^Vt quia homo componitur ex corporejhoc eji 
mterUy etanim,id efiforvM, tinquam prmcipd 
lihu4 partibwsjre^lc fiat diuifio feu partitio homi* 
nis m corpus cr anim^mx>e'mde ha partes ut to* 
tx accipiendifunt ^ diuidend<e m partes.Aninui, 
iftt^i b^metfi reuera non conjlat cx partihus, 
men quU m ea efl uis uiuificandi,mouendi er m^ 
teUigcndi, rcde animA m has partes uirtuales, ut 
uocant, diuidi poteft^ per fe fani indiuifihilis. Et 
rurfwi h£ fmguU partes,ut totA conjiituend^ funt 
f^diuidendx» Demde altera pars primie diuifio^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



d « 

m 

pi 
ni* 
to* 

TtM 
TEt 



^is fumendd eji nempe corpws, cr ut totum urn* 
piendumybuiufq^ conftderanda eflcompofttio.Vn» 
de rurfm hvoLTc/xn inflitueiida cfl.donec in mmi% 
niM partes diffe^um fuerit corpws, U<ec ratio tcn 
tiui diuidendi iit partcs,'perutilis (tdamplifican^ 
dum cr iUuflrandumefl, quare cr ^hetores de 
hac pr^ceperunt» Tertia form primigencris efl 
enumeratio ftgnificationum diuerfarum eiufdem 
uocps. Huius Mcthodus fecundum ha^ regulas infli 
tuendaefl. Primumomniumuidere opottet,qu£ 
fignificationMuralis fit (tflenim nAturalis figni^ 
ficatio quam primiim habuit tiox cum imentA efl» 
l^aturalia enim dicuntur,qu£cum uncquoq; M,tA 
funt)qu£ translatitia, Demdc fi fenfwi patitur cr 
contextmirctmenda efl nAturalisfignificatioy S'm 
ttiinm translatitiie fignificationes funt enumeran:: 
d£,quarum ea aptmda efl propofito,qu£ maxime 
quadrat,^ firmis ratiottibm monflrandum eft, 
quod a\i£ uocis figttificationes non conueniant* 

Porro poflerior^sgeneris diuifio hoc pailo Itis 
jlituetur. Subiedummaccidentia commodifiime 
hac Methodo diflribuetur,fi perfinguU pr^dica* 
mnta, accidentium catur. Vel ut Rodolpho placet 
per bcos Dialcdicos ordmetur propofita rei de* 
fcriptioy o- 'mflituatur ueluti quxdam particuUc 

Synthefis,ut fi officium aliquod fucrit diuiden* 
dum^rede in partes easqu^ adofficiimt faciunt 
fiet defcriptio, id quod uidemm mlumfeciffe m 

D 5* defcri'- 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



LTBER 




defcriptione EpifcopiddTitumO' TimtheuM, 
dequogenereuidc plura in Videdicd Philippi 
Cr in pofierioribus commentArijs Erafmi de com 
pid, Cteterum Methoduf trachndx muentx diuis 
ftonis h£c e^ uulgdrijiimA : ut primum nollrm 
diuiflonem ponAmm* Delnde eatuiem confirme^ 
mu^,mox fubijcimus aduerfmorum, em'^ rati* 
onibui dejiruumus» 

DE METHODO COPVLA- 
ta Didafcalica. 
Porro ex his fuperioribus Methodis alid qu£* 
ddm Methodus,qudm Didafcdlicam a fuo proprio 
fine uocdnt,emergit. Bt txmetfi ex pluribus Metho 
dii eji confUtA^tAtnen rede cam Qrfimplicem uoc 
caucri/s ed,qu6d flmplicium rerum tradandarum 
vnjirumentum ftt, cr copuUamyqude conjiAtur cx 
pluribus pdrticuluribus Methodls , de qua quix 
Vhilippus in fine primi libri Erotematum Diale^ 
diccs ttddduitMde jiudiofis qu£ huc faciunt pe^ 
tcnda rclinquamyubi prius membra potifUm^ hm 
iws Methodi Diddfcahcx copulat£ recenfuero, 
Priufquam igitur uefinitio rci qu£ritur,jiatucn^ 
dum eji an res ftt,ide6, A/i Jtt,qu£jiio, m Didafca* 
licaMethodo pr£cedit. Demde definitionis Me* 
thodo uAtura rei explicetur. Tertio loco diuidenm 
di Methodus adhibenda eji,fub qua reliqua capu 
ts,:feuqu£fiioncsa Vhilippo pofito/s comprehen^ 

do 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



im 



no 
ho 

m 
cx 
tU 



ro, 
ttw 



P R I M V 

do, nm ut totim in pdrtes AiulyJlnyCr em qu4> 
uocant naroLy^a(p!;Jjyid eji defcriptioncmyqu<€ fit 
per locos Dialeiiicos di diuifionem refero, His 
tribus capitibm ahfoluitur Methodus Vidafcalica 
fimplexy cum quibu^ capitihwi v Vhilippi Mf- 
thodut cr Arijtotelis qu^fiiones : Anfity quidfity 
quale fit et propter quod fit.conueniunt. Atq; hsec 
de fimplici lAethodo, nunc ad compofitAm tranfe» 
(tmus. 

DE COMPOSITA 
Mcthodo. 

Diximus de Methodo particularifimpUcijtuc 
Grdo poftulat ut de compofitx dicamus. Huim in 
tota uitA utilitas eft mAior^ qukm ut nofira oratio 
eiuslaudibus refj^ondere po^it : quare pr£conijs 
omifiis rem quampoffum plamf.ime explicabo. 

Efi 1«$ compoficx Methodus particulari^, eer 
tA uid ac ratioy propofmm qu^fiionem coniun» 
{lam m dij^utmndo, coUocando, cr exminando 
tradandi. Vt enim fimplcx Methodus quxfiionem 
fimplicem iti h£c coniun^am, qu<e confiatfubie» 
iio cr prxdicatoy rej^icit, Varietas autem huius 
Uethodi a uaria qu£fiionis propofit£ nAtura, er 
propofitionum qu^iUi expUcand^adhibentur^ux 
ricbiit€,petenda efi. Quocirca cum omnis quxfiio^ 
compofitA aut prohabiUbus, aut faUacibus.aut «f- 
ceffanjsa- perpetuis confirm^ri foleatyTripU» 

CCIH 



l 



LIBER 

tem hdttc Methodum conjlitudmm^probahilem nl 
Vtirum^ Sophijiicm cr Apodiiiicamy de quibui 
primum pdrticuUtim quxddm* Demde de dij^u^ 
utione^colktione o^exmme fmgukrumyCjUiina 
tum pro tenuitate Ingemj licebit dicm. Um hac 
purs potij^imum iuudt fludia iuuentutis, memori^ 
mconfirm^t, mk^ion€ optimcrum autoru iter 
ojlendit, 

PE COMPOSITA 

probabili. 
Uiethodws Compoftt% probahilis, ejl uid ac r4< 
Hot probabilem qu^flionem traddndi probabilia 
husdrgumentisyfeupropofttionibm, ckm fecun^ 
dum Diale^ices pr£ccptire^e mjlituuntur dra 
gumtnti, quod ubi fit^concej^is propofitionibus 
probMibus fc<juitur concluftQ necejjdrio, unde 
^Krijiotclcs pr/fcribit non petendm, hoc eji^noit 
quarendm cffe concluftonem,fed ex prmij^is dd^ 
tis mfercndamyHm qui admittit prmijfas in boi 
tiA confequ€ntia,necejfari6 concluftonem uelit noa 
lit admittet* An non qucejlio dubia cjl, de qua m 
utramq; partem differere licet f Quomodo ergo 
dicis nunc neccffariamjqux eji dubia, qum etiam 
paulo antea probabilem appeUajli f Datis propo* 
fitionibus hoceji prcemipis,qualefcunqifuer'mty 
ft Ynodo feruatur norntA fyUogifmi, conclujio fequi 
tHr^idqi n€ceffari6,etimfi mteria non fit neceffa* 

ri4* 




LN 828 8° 



P R I M V 

yU sic emm depnit Arijlotcles fyUogifmutn.oYdi 
tionem ejje dicenSy m qud quibufdm pofitis pro* 
pofitiombus per ipfns fcquitur conclufto^ idq; nen 
cefiitdte confequcnti£ nonn^tura, Duplexenim 
tieceffmum Didledicus conpdcrat^diud per 
turam,aliud pcr confequentim. Necejfmum per 
confequentiam omnem fyUogifmum lcgitime fa^ 
^um fcquitur,Kccc]Jarium uero per nAturam ZT 
per confequentiam cr per fubie^lattt mteriam m 
folls dcmcnfirationibui exijiit. 

Porro Methodm h£c ingenere petenda ejl pri 
inum ex nAtura quxjlionis propoftt£. Secundo ex 
inuentione argumentorum, Tertio ex do^rina de 
fyUogifmii, Verum hic arte opws eji,qu£ iudicium 
tegat, Nampropofioi qu^jiionctriplexcura anis 
fnum occupabitfprimA qu^jiionis, media argumen 
t!i.ndi,ultimA form£, ad quam potif.imum aUigan* 
dum efi argumentum.Sed hcec pojirem^ exgenerc 
qu^jiionis pendet, Kam aliud qu£jiioni^genui dx 
liud argumentum^aliamq^formm exigit. Dicenm 
dum eji ergo necejfario hoc kco primiim degene* 
tibws quijlionum Dialedicarum, Demde de argu 
Vjentis, qu£ fingulis qu^jiionumgeneribus conuen 
niunt, Vojiremum de formis, qu£ argumentisma 
tientis et quxjiioni propoftt£ accommdat£ funt. 

Qu^jiionum itA(^Dialedicarumgenera qui* 
tuor fecit Arijioteles : Definitionis, Generis,yroi 
prijo' ^ccidetttis, 

DefinU 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



k 



k 



'"1 



L I B E R 

j:)€fimtmUqu4ioell,quAdodefiuitiodede* 
pnito prxdicdtUY et contrl Generis,qudndo pro* 
friumgenmy uel differentia de jj^ecie ddfertur. 
Vroprij^qudndo proprium pradicatur de fuhic^o 
Accidcntis.chm dccidcns dffhrtur,ucl quaritur de 
fuhie^o, mquihu^generihus neerretur hxcoU. 
ferudtio eft neceffmn: quod qufflio rwn fortidtur 
nomen 4 fuhie^ofid mtim k pr<£dicAto, hoc efi, 
nh hahitudine pr^dicati ad fuhieilum. Vtfiqu^^ 
uturfitne hom mm<il fgenern ejt qu£^io.ge^ 
nu/5 enim m hdc quicflione pr^cdicatur, Sit'ne anU 
m hdrmonidf ejt quidem CT h£cgcneri$ qu^fiio, 
fed twn tuturalis. Eodem modo de alijs iudicdndu 
efl. OhldtA ergo qu^flionc de qua cotrouerfla efly 
primiim omnium cuiu^ generis fit qu^ratur. De* 
mde cognito genere quxflionis, loci prudenter con 
fuUndifunt 4 quihu^ ducatur argumcntA, per qUiC 
uelconfirmriucl confutiri quotltio poterit, id 
autem aptijlime uidctur fieri hoc rm>do: ft diligen* 
ter per^exermn quihm prxdicamentis fuerint 
pdrtes quxfiionis, NdmipfaprxdicamcntA prx^ 
cipuos locos monflrant. Demde /i qu^flio fuerit 
definitioniSygenm v differentia propria, dehent 
efje eiufdem prjedicamcnti, qu£ fi fuermty idq; fe^ 
cundum regulas m definitiud Methodo prxfcri-. 
ptaSyConfirnuLndd cfl quxftio^fin minmirefutkndd 
tr monflrandum uicium : E/ quid differentix nott 
fuhijciuntur ocuUs,plurimum facitad immien^ 

ddm 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



P RI H V 

differentim^confirmndum ct confutAnddM^ 
^onfulere locos ejfcftuutKjd^uuni, adiucentium et 
cogrutorum, Similc iudicium cjl dcgenerls qu£* 
fiionc^fedddhancquoq; ddhiberi folcnt locij^c^ 
cieijproprij, MidcentiumjAduumjCdufdrum etc» 
In proprij quoq; quieflione loci interni ualent pr£ 
cipue, ltemd<iiuic^ ddidcentid cr contrdrid, in 
dccidentis dutem qu^jlioneMi extemi,Adidcenn 
tidfignAjCommuniter accidentid, Breuiter omnes 
loci poffunt fmguUsgeneribut qu^ftionum ddhia 
herifid dlij alijs quieflionihui mgis dccommdd* 
ti funt^quemi^dmdum di^um cjl. ^ 

Vorro Arifloteles et Qicero operxpreciumpu 
tAuerunt c(fe,m inquifitionc drgumentorum confi* 
derdre,qu£ mm quicftio fit cognitionU qutc d* 
Hionis Qtiie fxne confiderdtio utilifimA eft, Uam 
fi cognitionis eft qud^ftioyloci interni v tncdij funt 
dccommoiitiores,Si d^ioniSimedij et externiiVca 
riim quid h£c in Topicis trdduntury indc petend^ 
fiint, Uam Topicd nihil aliud eft^qudm Methodus 
kueniendi argumcna, confentAneu qu^ftioniproa 
pofit£, Forro qudntum dd drgumcntormn formoi 
dttmet, quibus dUigari debent drgumenbi, hoc te» 
nendum eft,{{lid alijs figuris funt imgis accomma 
ddtx,quare de hdc re utilifiimA qu£dum pr£cepti 
fubljciemus, 

Vrimiim, si medium muentum pr^dicdri po* 
teft de fnhie^o qu£ftioms,aptifinu crit primA fim 
gura. Sccunt 





L 1 B E R 
Secmdutn. Si de imento mdio pY^dicm po^ 
tellfubicaum qu^liioni^, dptijiim erit tcrtidfi* 

Tcrtium, Si mediu CT fuhic^u qut^ftionisfunt 
pma,m primA cr tertia figura concludere licet. 

Qudrtiim, Si medium neqi dntccedens^neqi co 
fcquens efi extremrum quafiioni^, uel duplex dd 
hibcndd €fidrgum£ntii.tio,ucl Enthymem^ dptiu^ 
erit fyUogifmc, ut fi qu<erdtur,fit'ne uolupts ex* 
petendd f Inucnio medium quod cfi dolor, prorfus 
ah utroq; extremcrum quxfiionh diffentAneum, 
Ndm nec uoluptM efl dolor^nec expctendu^ efi da 
lor,neccontrd. nlc ergo opus erit duplici drgu^ 
mentAtione, cr nouum medium qutcrendum, quod 
Idtetmpriori m^dio hoc pdilo : Qupd mturdtn 
offcndit, efifugiendum, dolor luturdm offendit, 
Ergo dolor c^i fugiendus, Sifugicndm dolor 
uoluptds expetendd efi, Mqui dolorfugiendus efi^ 
ErgouoluptdseHcxpetendd» 

Hocfolet plerumq; ficri vn locis contrdrioru^ 
SimilitudinlSidij^imilitudmSym<)kioris^mmoriso' 
pdris. Item cdufdrum cr cffc£luum, quod qui non 
dnimdduertuntyin dccomniodddis lccis f^pe Ubo* 
rdnt,Veru htsc m Didle^ici^ fufim tra^add funt* 

Qumtum.ln defirudione qu<cfiionis afjirm^^^ 
tadommdtur fecundafigurd. 

Sextum, m confirmandd Vniuerfali propofttio 
ne dommtur Barbdrdy primicfigura primui mo- 

duSi 



arg 
pr<t 
onii 
tisl 
htec 
trei 
ntec 
ma 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



VKIMVS. 

dtw, C?' tndu^io €x c[tiihufcuti(^ locis promntut 
^rgunKntAyTstmstfi h^c pUnAfunt,t:iLmenqu£dam 
pr^ceptn de affe^ione mdij ad propcfit^e quiefli* 
onis partes adfcribam,ut mquirentps cr iudican* 
tis labor hdc ratione leueturAn prima. imq; figura 
h£c debet cffe medij ex locis mcnti affc^io ad ex 
trem^ qu/jiionU propofttjey ut m omnibwi modis 
ntedium afferatur de fubie^lo concluftonis.Dcmde 
hiaffirm<!Ltiuis modUfit antecedens pradicatij m 
negatiuis uero repugndns» In fecunda hi£c dcbet 
fffc mcdij di]][!cfttioyUt femper alterius extremo* 
rum quJfliotm ftt rcpugmii$,kt m Q^fare cr Fe« 
fimo repugnAtis fit prjedicati, cr confequens fubm 
j ic^iquxjlionis. InCdmejlrcsuerocfr^^i^rocOyfit 
confequetis prxdicati ^ repugn^ns fubie^i» 

Vorro, intertidfigurafemper medium dnte* 
cedens fit fubieili, in afjirmAtis quoq^ antecedens 
fit pr^dicati^fedmnegatis repugwxns pnedicati, 
Uxc cotjftderdtio habitudtnis medij multum iuuat 
V dd mueniendum mediumy cr dd formas muen^ 
tis dpte accommoddndds. Porro ut rcs uniuerfx 
fiat illujirior) ea qu£ hadcnus diSld funt exempio 
decldrabo, Propon^turhxcqucefiio mmedium, 
^cquidanimA fithdrmonidy ut uoluerunt Fktos 
nici. Primum hic aduertendum cftjquod fitgene» 
I rw qu£flio. Qm enim qu£ritur,Pin dnimd jit hdr» 
^nid,quieritur dn hdrmonid fitgenus in hac qu£ 

£ ftione^ 



1*1! 




1 1 B E R 

aione, Dcmde facile esi uidere cognitiom ncn dd , 
aionis du^ionem ejfc, Vnde et hoc exfuperion^ 
hu^notum rehnquetur,quiloci potij^imumcons 
fulcndifunt, fed prius uidendum, in quibu^ prxdi^ 
cdrmntispntp^rtcsquxflioni^yid quodex partt'- 
umnAturdfacileeji meWgere. Anima, fiquidem 
ciimfit formA hommis fuhftMmlis, et altcrd pars 
ftibjldnti£ hominis, cr per fe fubftjUt feparati 4, 
corpore, in prxdicdmento erit fubjlanti^. ^ 

tidrmonia uero ciim ftt nihil aliud,qum piY^ 
tlum^ut numerorum, autfigurArum qu^dam dif<^^ 
pojitio, Velut {^ugujlmus definit,concentu^ quidA 
€x dif>imilium uocum moderatione failus m quan 
titt^tis prjedicamento erit. Hdc t^nquam jtara* 
ck.6\;h ddhihiti, confulendi funt loci ac primum de 
finitionis, demde rcliqui utgeneris, proprij, diffe* 
Yenti£, \m muentx ex locii confcrenda funt cum 
p<irtihwi qn^ionis, et pro diuerfa habitudme 
uentorum ad qujefiionem, ut fuprk didum cH,m* 
flituenda ejl argununOitio, Definitio anim£ efifoT 
fuhfiantialis hommis, h£cquia confequens eii 
4d fuhie^lum qu£jlionis,aptij^imA erit pnnMfigu* 
YA Et dMi4 repugnAt pr^dicato qu£jlionis,qu£ ejl 
indefimtA, nit modus ¥crio hoc paao. mUafor^ 
rM fuhjtantidis homim efi harmnia. AmnM c^ 
fuhjlantialisfornM hommis, ergo aninMnoneU 
harnuHn<i- Dctnde quid medium repugmt pr£di* 
cato, ct ifm«r de fuhicao.potent etiamaccom^ 
* mddxi 



men. 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



U 

m 
rs 



114 

an 
de 

cum 
cm^ 

icil 
fadi* 
om* 
ri 



P R I M V 

^ddri tertio mdo fmtndje figuY£y hocpd^o^ 
Nw/k harmma formx fubjUntialii bowmw, 
^im ehferim fuhfidntiM hommis, Ergo ani» 
^ nm vH hdrmnid, Arf eundem modum relicjui 
^oci^ qui attlngunt primm qutefiionis fuhjlantim 
^onfulendi funt. Locigencris, Anim£,funtformA, 
f^iritm.fuhfiantiJL : Locigenerii Harmoni£, funt 
^oncentwi, difj^ofitio, quantitas, Locigenerii Mic 
applicati concludunt, quemdm<idum in defi* 
nitione diilum ejljooc ejl m Terio et in ¥ejimo,M 
fi cx gcneribu^ harmcni£ petis mediafilu^ modui 
^aroco erit accommodatuij€t tot erunt fyUogifmi, 
quot utriusq^gcnera erm af^ign^tAAn qua refa* 
^ile uidere eH, quantum momenti huc adfcrant 
pr^dicamentorumordmes, Atq^ hxcfint breuitef 
di^ dc Methodo probabili,qua: diligentius ^fum 
fiwi m Topicis cxplicanda esl, Prim enim ele* 
ment^ hic attigiffefatis e^,ut Niethodus aliquo mo 
do conf^iciatur» 

D E METHODO 
Sophiftica» 
Methodiis Sophijiica eii uia ac ratio, per dr* 
Ztimentn, (pouLvopSjja. ucritAti tenehras offunden» 
di, homincs mcautos decipiendi, qu^quiain* 
digriA. dt homme tMto ad ucritxtem ampledenn 
dam^o' uehementer nocet mrihus , dc communi 
f^<^ieaUfOmmnojindioftstotA hcec cauiUandi ra^ 

B Z tio 



'1 



% 




II 



L 1 B E R 

tiodetejldndd ejl, Adolefcentes .n. SophillmiH 
parajirophii djfuefci^i,nmiqum uerm Dwlf< 
^icmdifcunt,nea;unqudm res bonds ddferunt, 
fed tAndm fuu ipforum falkcia mifcre decipium 
tur, nunquam ueritati ah dijs tradit^ cLcquiefcen* 
tes mtrepide* Quod Autem Arijlotelcs multi de 
falkcijs Sophijlicis praceptx^ m duobus iUis de So 
phijiicis hlenchis congef^itjjoc ncn fecit ut Sophi^ 
jlasfdceret,dutSophijlicen trdderet, Verkm ut 
duxilidre VhdrmAcum nobis exhibcret dd euitin* 
ddSiUt ipfe uocdt Sophijiicds <yt;ox^««^f l>NoH/f* 
ciis at^ '!<iicdnd€r,qui de uenenis trd^lduit,non ut 
ijs ut^mur dUjs in perniciem,fed ut ed potius cd» 
uere po^imuSine nobis nocednt. Cdterkm fi Me^ 
thodum dliqudm qu^roi diluendi Sophijlicd drgu 
jwcntt, nuUd mclior pr^fcribi poteHyqum ed qu^ 
ab ArijloteleA Philippo et d ViUichio trdditit. ejl, 
qudre de ed hic pcculidrid pr^cepti non prxfcri^ 
hdm,fed tAntiim monere uolo ddolefcentcs,ut pro- 
pofuo drgumentofdlfo,feu Sophijiico, primum 
tnnium perlujirent amnw regulas confequentid* 
ruw, cr uidednt num quid peccetur contrd dli^ 
quamreguUm confequentidrum^quod fifit^reij^ 
ciendd eji confequentid. M fi nuhim peccatum ibi 
appdret,rerum fequdtur exdmen,locii m confili* 
um, ex quibus falfum iUud drgumentum duftuttt 
eH, ddhibitis* Tertio uideiuium utrum ex locis So* \ 
phijiicis dliqudfdUdcid commiffa fit, - H<£c tripleX 

curA 



cur 

lua 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



ntf 
n^ 
n* 
Je 
So 
)hU 
ut 

ut 
\ei 

AYgU 

7rU 
roc 

10* 

tid* 
[di^ 

K\tibi 
ftli^ 

^Uftt 

mso^ 

npUx 

cur* 



P R I M V 5. 

^Yi Jit reJiiondentis ad Sophillicd drgumentd^ 
qualid omniA funt^qux falfum dliquid fuh ueritat^ 
iitulo concluduntyfed de his plura m Dide^fica^ 

DE METHODO DE- 
monftratiua» 

Tdmetfi Methodus Demonjirdtiud non pote^ 
txdde tradi hreui aliquo compendio : tdmen brea 
uiter condhor dclmeametd faltem huius Methodi 
dttmgere. hiidutemh£c McthodmPhilofopho^ 
tumfere proprid, demonjlrdtione Vhilofox 
phis eji opw5 uekti infirumento dd Philofdphi^ 
pdrtium Theoric£ CT prd(iic£y hoc eflycognitio' 
nis ^ a^ionis reihm explicationem : Sicut enim 
faber dmujiis heneficio lignum re^um k curuoyty 
adificator perpcndiculo pdrietem ^equalem ah wi* 
clmdto difcemity fic Philofophm m jpeculdtione 
quidem uerum d falfo/maiiioneuero honum 4 
mlo demonjirdndi reguld fepdrdt» 

Blldutem Demcnlirdndi Methodusre£tAui4 
dc ratio^ex necejfarijs notifc^ propoptionihui inu 
tnotdm conclufionem mferendi.Vt dutem hxc Me» 
thodu/S utcunq^ mteUigatur primiim eportet fcirc 
h omni demonflrdtione duo fj^eddndd effe, tdnm 
quam prmcipalid capitd, quorum unum ch prom 
hienM ipfum (fic enim Ari^ioteles uocatquxflion 
nem m dil^utationem ddduSia, ) quod demnflrdn» 
^umproponitur, AUerum propofitiones quihu^ 



£3 



79 



LlBER 

70 'Tt^ogXHMtt prohatur, Demde m omni prohle^ 
tMteduofuntypriwi ditum, Alterum qu^fitumt 
ntore Geonutrarum uocdnt. Vt m hoc prohlemAte 
fit AnimA immoruUs nec nc. AnivM datumM* 
mrbiUi uero quxfttum efl. Porro propofitiones 
per qui(/5 probatur problema, dd mmmum du^ 
funt, qu46 ante unAmquamque particuUrium de^ 
mnjlrationum pr^cogncfci nccejfe ejt No;i enim 
pojiibile efl quicquam non omnibus propofttioni» 
bw5 cognitii condudcre ot7p</^C(K.'2cK,w§. Sed inter 
iUas duM propofitiones, quas m demonliratione 
adhiberi necejfc efl, hoc efl difcrimlms, quod 
iorftt omnino commune quoddam axiomA, cuifi^ 
des adhibcitur proptcr cuidentiam dignum cfl, 
\nde et axiom^, id cfl,dignit4S diiia efl, mnores 
uero propofitiones quoniam funt mfinita, no funt 
wn obui£ aut notx, attxmen m maioribui propo^ 
fitionibus uirtute comprehenduntur, ut mjyUogi'* 
fmo hoc.Omne aniiUAl efl fubjiantia.homo efl ani* 
ml,Ergo homo eji fubflantia. Mmor propofttiOy 
homo cjl animAl, comprehenfa cfl uirtute in mAio 
riyaninMleflfubjiantia. Vnde hxctrianeccffari* 
um e^ cognojcere ante omncm dcmon{lrationem, 
datum cr qurfttum in problemAte et dignit^tem, 
hoc efl, propofitionem iUam notxm et digndm fidc 
fua cuidentia,Sit problemA. Eflne iuflicia laudati 
da nec ne f Datum cfl iuflicia,qut£fitum Uudanda, 
pr^ter h£c oportct me dignit^tcm^ftc enim mteva 

pretAtUi 



P R r M V 5. 

pyctintur dxiom) hahere, qu£ efl: Koncfld futtt 
i(iu<knd(iJ)oc ddco cuidcns c/i, ut qui contradicat 
prorfui infdnm exiflimctur. Hf c tria ciim adfunt 
tndteriam dcnwnflrationis hahcs^quam ftc formc.* 
re dehcs. Omnia honcfla funt laudauda.iuflicia efl 
honefla. Ergo iuflicia cfl latdanda. Et tot poffunt 
ficriex hacuna. digtiiate dancnflrationes, quot 
funt partcs fuhieiliua:,ut uocantfuhicdi axiomA» 
tis, Deindc ciim fcitur qu£ nm oportcat pTiCcogt 
nofcere ante dcmonflrationcm ,fciendum er hoc 
cfl,quihui mdis oporteat ea prxcognofcere, cim 
finti7nsHp.oviml qu^eflioiics quatuor, quodftt, 
^f^id flt, qualc fit C7 propter quid fit* In dato er* 
gojd efl^ fuhic^io prohlematis oportet pracognoa 
fccre et quod fit, ct quid fity in qutefito quid ftt fo* 
lum^ m digtiimtihu^ an fvit,feu quod pntjdq; quiii 
funt propofitioties. Hw cogniti^ difcrimen digtiins 
tutntcnenda funt^tnmirum quod alia: omnihui 
fcientijs, ali£ quihufdam^ ali£ uni tAntkm fcienti(fi 
fuhijciatitur. in onmi fcientia locum hahct htc dis 
gnitMi \n ftngulis affirmc^tio aut ncgatio efl ucra, 
Hicc uero : Eidem dequalia micetn futtt icqualid, 
plurihui famulatur fcientijf^tttmirum hluficx^Ge* 
ometri£ Arithntctic£. Porro hjcc:Ronefld futtt 
fdcienda, in fold morali Vhilofophia locum hahet, 
Prteterea getiera Demonflratiottutn cognofcettdd 
funtjCt Mcthodus fingulortm» Geitcra autcm funt 
umdjfed ms cum ?hilopono in hunc mundum dii 

£ 4 uid^^ 



V 



I 



I4< 



L I B E R* 

uiddtnws. Aliddemnllratioelldire^d, Allddu» 
cens dd impoj^ibile, Dire^ddlid cauQicripy^ 
alid ^jTj 'avaXuo-/^ mllituitun iUa fok qu£ infti 
tuitur a-duBzctp hok, l propter quidyreli^ 
quiomnes cuiufcunqifuerintgeneris demnftrd* 
tionisoTi, id eft,quod eft,uel quid eft dppeUdntur» 
Vr£tcrhdAformdS eftqu^ddm demonftratio quiC 
CKpLacocTKt? dicitur^ uidelicet ciim d necefftrijs ft* 
gnis dliquid concluditur, mnc de his omnibus^eo 
quem prcpofui ordme dicdmws. Dire£ld itAq; de^ 
monjiratio yij^ crtwUc-tp eft,qu£ d quibufam con^ 
fejiifi prmcipijs pdulatim alias atq; alias conclujis 
ones €xtruit,quod fubie^is exemplis oftendere cot 

PHYSICVM EX. 
emplum» 

QVicquidhabet uimf^ecies rerum fenftbili^ 
um apprchendetitem fentit. Omnc animdl habet 
uim j^ecies rerum fenftbilium apprehendendi.Er^ 
go omne atiimal fetitit. Hic demonftratio m Syn* 
theft huiwigeneris p^oti^imA eft. Medium enim de 
pnitio e^ fubie^i, fimul fumtA cum definitionc 
pdj^ioniSttAam im^7ti*5«r^/J^o/j dppelldtur, Vn* 
de m tttdiori propofttione pafiio prjedicatur de 
definitionefubieiii/mquddcfinitione exprimun* 
turprmcipid ipftus pafiionis.Subiedum enim non 
[olbn conjpdratur ddpropriam pajlionmrdti* 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




P R I M V 5. 

onc cdupe mdteriali5(id eji ratione mteri^lnqui 
haret pijiio ) uerumetim ratione caufe efjicien* 
tii, Definitio ergo fubieaiftmul fumtA cum defini» 
tione pajiioniSi exprimit caufam cfjicientem ip/i- 
m pa^ionis immediatam cr necclfiriam. Si enim 
qujeris quidftt attitndl, reak refj^ttdetur,quod 
habet uim j^ccies rerum jenftbilium apprehcn^ 
dendi. Sirurjus fcntirequid ftt interroges^reae 
rej^ondetur hahere uim j^ecies rerum fenfibilium 
apprchcndcndi. U£c ergo dcfinitio O" proprid 
paj^io fubicai cotijlituunt mAioremyhoc pado : 
Ciuicquid habet uim jj[>ecies rerum fenfibilium ap 
prehettdcndi [entit. Hic ejl fecutidus modus diccns 
di perfe. Demde prinw prxdicaturyfeu dicitur, 
hoc cjl,fubieaum et pradicatum funt im adtcqua^ 
<a, ut prjedicdtum nott poj^it mueniri extra fubie^^ 
£lum,ttec e couerfo.D€mde Wtiiucrjaliter dicitur^ 
quia pr£dicatum de fubieao, cr econtra potcjl 
uniuerfaliter pr^dicari. Mmr eji.Omne animAl 
habetuitnapprchendettdij^ecics rerum fcnftbili* 
um. Vrimus eji modus diccndi per p> dicitur eti* 
m primo cr utiit*erfaliterXoticlitfto:Ergo omnt 
dnimalfentit* Bjii^ fecundus modus dic cndi per 
f€,Dicitur quoq; primo cr Hniuerfaliter. H£c dem 
monjlratio pr^dicatu ineffe fuhie^o generi mon* 
jirat. Talesdchenteffeomttespotijiim^ demotu 
ftrationesfeu prim£ m Syntheji, ubi uides medi* 
um termmm cmmere duo, nempe definitionem 

E f fuhie* 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



LIB ER 

fuhie^i conchfionis et definitionem pafionii hoc 
eji prtedicati.Vono m fyllogifmis qui extruuntur 
pij^ (TcwUcip 4 potif^im, omnes quidcm confla^ 
hunt propofttiombui de modoprimo C7 fccundo 
dicendipcr fe.fcdprimo cr uniuerfaliter non di^ 
cuntur,nifi fola. m^ior proximi fyllogifmi poft poa 
tifiimm. Cxierum conclufio potifiimiC demon* 
ftrationis dpprobatx demonftratn fit}x.t^toix<x, 
'fcquentis fyUogifmi, atq^ it% de rcliquis fequcntit 
bus ordme iudicandum eft. Extruamus ita, ex 
conclufione proximifyUogifmi hoc pado. Omne 
animdl fcntit. Secundui modus dicendi per fc, CT" 
dicitur primo er uniuerfaliter. Diciturprinu> 
quid non eft alia caufa, ut pr^dicatum infit fubie* 
2lo. Vniuerfaliter quia prcedicatum cr fubiedum 
commeant, ut omne animAl fentit, cr omnc quod 
fentit eft animdl Secundus modm dicendi per 
diciturprimo <:j uniuerfaliter. Qu,icquidrdtioi 
cinatur efl aninpxllimc vmor uirtute cfl in mAio 
re,undefequitur conclufio. Quicquid ratiocman 
tur fentit. H£c conclufio fumatur rurfus ut axio» 
m,v cxtruatur hxc demonflratio. dnicquid rd 
tiondle efl fentit ( efl fecundm mcdus dicendi per 
fe, CT efl proprium fecundo modo ) Onmis homo 
ratioiunlis efl, Ergo omnis home fcntit. Si omnii 
homo. Ergo uir et muUer adeoq^ omnia mdiuidud 
fpecici, de qua prxdicatum monflratum efl m pro 
zinM) fyUogifmo, Deivde rurfus ab altero gcnere 

Animl 



I 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Amm! extrue hoc piHo, Omne dniml fentit,om 
ne brutum efl mmUfrgo omne brutu fentit. Hic 
etiam omnix qu£ fub bruto contmentur genera(id 
cjifpccies) eorumq; mdiuiduii concluduntur dc de 
tncnftrantury Atq^ tot poffunt fieri extruSiiorxSy 
quotfuntgenera,f^ccicset indiuidua eorum qu<e 
uim fcntiendi hibent.- Hjcomnesdemonftrationes 
funtfecundari£y^ omncs concluduntur ui efc 
ficacia dignititiSifeu axiomti^ primi fyllogifmi, 
cuiu6 pr^miffe fuerunt immediatx caufx corclu^ 
fioniijfed in rcliquis iftde extntdis prmiffr fue^ 
runt mediat£ caufje conclufiouis^unde primus fyU 
logifmm tnntum h6%'^, ideft,curfit,reliqut 
omncs hrt ^ id quod fit concludunt, Hic obiicr 
interferamus qux fit mediatx qu£q; immcdidti, 
propofitio. ^\ediatA quidem propofitio eft i7/j, in 
qud prccdicatum meft fubicdo propter aliquidy 
cui tAle pr^dicatum perciusgenws conuenit. iis 
cut rifibile Socraii, quodprius conuenit homini^ 
ImmediatA uero propofitio eft ilk, in qud prxdi^ 
CAtum non propter aliud mcft fubiedo» Sicut rta 
fibile conucnit definitionihommiSy Vtomneani- 
mlmort^le rationa,leeftrifibile. liomoeftani= 
^mI mortAle rationAle, Eft ergo rifibiln. Dcinde- 
demonftrationes potifiim£ etiam formntur ?.fvu 
gulisgcnerihm, m quibus propri^ pafiiones affe^ 
runtur,feu prcedicantur, ut omnc mml rationa,* 
leeftrifibile ( bic propm prfj^io pnedicatur dt 

defini* 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



LI B E R 

definitmehommis )omnU homo ejl animAl ratio* 
mle. Ergo omnis homc ejl rifthilis, U£c ejl hok 
demonjhdtio, ex cuim cocluftone extrue \^ <ray 
eEo-ip per mediatM caufis alios fyUogifmoSy er 
conclude proprim pajiioneml^eciei, defmgulii 
mdiuiduiipropofitje j^cciei, Socratesejl bomo, 
Ergo Socrates ejt riftbilis ^c. 

ETHICVM EXEMPLVM. 

Ax/onwfei Etbicrf prixmia funth£c. QwiV= 
quid conuenit nAtum expetendum cjl.Bonum ex^ 
petendumejl, per fe honum mAgis expetendum 
ejl. Summum per fe bonum fumm^pere expeten* 
dum ejL Uis qudtuor axiom^tis alia qudtuor ex 
aduerfo rej^ondent* Quicquid nocet mturxfugia 
endumeji. Mdlum fugiendum eji. ?erfcmAlum 
tnAgUfugiendum eji. Miximum per fe m^lum 
fummoperefugiendum eji. ll<ec funt dxiomdt^ in 
doarma de mribm,ex quibus omnid fua pr£ce^ 
pa, m Ethicis extruxit Arijloteles, nos breuitert 
utojiendatur ufus huius demonjir^tionisypiuci 
€xtruamus* 

Qiticquid conuenit ruXurt expctendum eJljO* 
mia honejia,utilia etfuauid non pugtuntia cu ho 
nejiate conueniunt mturx» • Brgo h£c omnia ex^ 
■ pctendafum. mmueroquiapropofttionescon^ 
cluftonum approbatje et demotijlrat£, fiunt axio^ 
nwftt m pro^efiione Synthetica, ex primA concln 
fmefncimm (rw momi^, Honejia expetendd 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



funLVtilid expetenda funt. Suiuid non pugruntid 
cum honeftdte expctendd funt.Ex primo dxiorn^* 
te ftc extrue. hionclld omnid cxpetendd funt. Virm 
tui omnis cfl honefld, Ergo omnii uirtws expeten* 
dd cfl. Htcc conclufto fit rurfus dxiomA hoc modo* 
Omnis uirtus efl expetenddiluflicidytemperdntid^ 
fortitudo,prudcntidyfunt uirtutes. Ergo iuflicid^ 
tcmpcrdntid,fortitudo,prudentid funt expctend^, 
"Exhdc conclufione qudtuor dxiomdtx licetfdce* 
re, cx quibus rurfus omnid, qute in ijs uirtute exm 
cluduntur demonflrdfi poffunt. lE.odem modo 
ex fecundo c tertio dxiomAte ( de utilibu^ et fua* 
Uibws ) demonflrandx funt omnes pdrtes utilis O" 
fuduis. Sed quid res ex ijs qu£ di^ funt mteUigi 
potcflidd Geometricd excmpld properemus» 

G E O M E T R I C V M 
exemplum ♦ 

Omnis tridngulus habet tres dngutos, duohwi 
fe^is pdres. Omnis Ifoplcuros, ]fofcheUs,Schdlys 
nos,Orthogonios,Amphligonios,Oxygonio5 efl tri 
angulus. Ergo omnis ifopleuros o* c^eteri hdhent 
tres dngulos duobus re^is pdrcs. Vtinc tot licet 
dxionMtAconflituere, quotfuntfliecies tridnguli 
fubfumtce , fed fdtis ek breuiter uidm mon^rajfe^ 

Ex his EthiciSiPhyficis et Gcomctricis excmpUs 
puto fdtis mteUigi , quomodo demonflrdtio fidt m 
progref^ione SynthefeoSy QiJ^rc nunc dcceddmws 



L I B E R 

4d alter^ j^eciem direax demonjlratioms, ([um 
dixi uocdri ^va?tucr//j, 

DE DEMONSTRATIONE 
dircfta ^ otvaAucr»p. 
Dirc(f?^ dcmonjlratio c^vdXys&tp ejl^ 
duemdmodumfuprh definiuimm, afcenfm ijine 
iid prmcipium.Conclupo enim ejl c^u^ fuerat jinis 
mSyntheft. Hanc demonjirationem unico excm^ 
ph decUraho, In Ethicis exemplis qu£ propofui^ 
miif hxcfuit ultimA conclufto, Omnii iujiicia^tem 
perdntiii,fortitudo,prudentiaycji expetenda» W£C 
conclufio mior crit prim tn AuAlyfi, er m ter^ 
tidfigurd procedendum eji hoc pa^o, Omnisiu* 
fiicia eji expetendafimnii iujiicia cji uirtui. Ergo 
uirtui eji expetendd. H£c conclufio rurfm rctex^ 
enda eji hoc pado. Omnis uirtm eji expetenda. 
Omms uirtm eji honejia» Ergo honejiafunt expe* 
tenda, Eodem modo de alijs partibm in ultim 
conclufione Synthefeos agendum eh, Verum quod 
proponitur, quia m conceffas immotas propo» 
jttionesy hoc eji axiomti,rcfoluitur,€t monet Pbu 
loponm conclufionem in demonjiratiuo facilim 
ava AuE(£^ Biakaico fyHogifmo , id<{i 

propter certitudmem medij m demonjiratione» 
Vemde o^eonclufio particularis adu uirtute uni 
uerfxUs eji, quia mteria ejl neceffaria. Mq} iti 
i\mlyfis eftexpojicriorihm recurfm adpnnci* 

pi4 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



P R I M V 5, 

pU O' cdufny quemdmodum fupH ht Atulyfi 
Vniuerfdi admonui» 

DE DEMONSTRATIONE 
duccntc ad impofTibilc, 

H«iM5 Demonjlrationii duplex eji ratio quam 
tum ad fornum condudendi attinet, Ham alias 
fyUogifmo Categorico, alias Hypothetico conMu^ 
dit,De utroq^ h£c regula,feu axionux omnibui /cis 
entiji accommodatum tenendum cjl, Sed quidfaU 
fi^aut abfurdi, aut pugnArdis cum prmcipijs fequi 
turadaliud inbonAconf€quentia,iUud quoq; ex 
quo fequilur abfurdum ^falfum erit* Vt jiquis 
dicerit Imcam effe corpus,hoc itx refutAreSy Si oa 
Jlenderes corpws habcre aliquam proprietAtemy 
uel differcntiam, uel accidcns mfcparabile , quoi 
nonhabetlmea, Citmimpof^ibiklit dcfimtionem 
generis non prxdicari de fwguUsgeneris ffiecie* 
(??o dejlruenda propofnio aduer* 
farij, per fylbgifmum in fecunda figura, Omne 
corpui habet trcs dimcnfiones. unea non habet 
tres dimcnfioms: Ergo Imea non ejl corpus.Tam» 
ctfi autem m prinu figura poffunt fieri conclufio- 
nes iicgatiu£ , txmen demonjtrationes .negatiu^ 
non fium nifun fecunda figura, Cuius hxc ratio 
*jlln ncgxtiuis oportetmcdiumcffe caufam cur 
pr£dicatum conclufionis non mfn jubiedo^de quo 

negdti 



L I B E R 

ncgdhitur ntedim termmm^ Qudrefieri no pofe/l 
ut mmr propofttio ftt afjirmAtiu<iy id quod fieri 
ncceffe e^l in primA figura.Kelmquitur crgo negd 
tiuM dem^ndrationes in fecttndAfigura. ordmn* 
dMcffe, Vcrhypotheticum fylhgifmumdupliciter 
wjiituitur.nimirum k dcjirudo confcquente,a 4 
primoadultimum. A defiru^o confequcnte hoc 
pado : Si Unea eji corpu^Mnea hahet trcs dimen* 
ftones. Sed Imea non hahct tres dimenfiones. Er^ 
go ImeA non cfl corpus. A primo ad ultimum hoc 
modo. Si honefta nonfunt cxpetedd,uirtusnon efl 
€xpetenda,iullicia non efi expetenda. Si iujlicid 
}wn eji expctcnda.Tueri nMos,educare c colerc 
focieoitcm non funt expetenda. si h£c non funt 
expetenda^ horrihiUs confufio cr totiwi mtur^ 
focda er immanis dejirudio eji expetenda, Sed 
^ hoc f/i falfum,ergoillud etiam primumexquo 
hocfequiturfalfum cjiyuidclicct quod honefia non 
funt expetenda. M fi hocfalfum eft,eiui rcpugnaS 
crit uerum,nempe quod honefta fint expetenda* 
At^j hacuiautimurpotifimumquando aduerfa* 
rij prtncipia uocant m quxftioncm. 

DE DEMONSTRATIONE 
conicifhirali, quam Gracci ctk» 
p.&(3i(i'H appellanr, 
Potij^inux demonjirano cr propria rcuera ex 
primis immcdiatis v notxorihm propofitio* 

mhut 



P R I M V S. 

fnhn^prohdrcdcbet poflcrhrd CT" tfiinm mmfet 
flu. Sed quomm quodvAtur^e noturn cjl.non fsm* 
per nohis cfl notum.fit ut fxpm de prioribui pcr 
pofleriora fidem fitciamui,propterea quod pofte* 
Tiora mterdum nohii funt notiora. Cion itiq^boc 
fit^enionflrutio dicitur 7tK.^Kf icoJ^k^ Hal o:7lu« 
TD^, qua: quidem non cfl adeo dcmonjlraticnis ti» 
tulo dignAyaiq^eaqu£ ex prioribm fidcrn facit 
\^.pofleriorum,niiniruchmilU priora mturt funt 
O' nobis 4eque cognitA» 

Hic tempcfiiue uidetur adijciendum difcrimen 
eorum quje cognofcuuturtqut fane in triplicifunt 
difcrimmeAlia.nnohis notiora funt,alia naturx^ 
(lUa nohis ^ naturx ex (Cquo notA funt, Jiorum 
qu£ nohis notiora funt^uplex efl difcrimen. N<r;jf 
qujedam cil^HTa.,nimirum ({U£ fenfibm cxierio* 
ribu/5tidq; uel aliquibus,uel ommbuf percipiuntuf 
ut hic colorM^^frigidum etc^ Qu<edam tru/jiTrota 
fot-TJipKVft cognofcuntur^hoc efl^crehrd obfcru^* 
tione eorum qu£ fxpiu^ fenfihus offeruntur, quo* 
Yum obfcruatio diutina gignit Vniuerfxletn pro* 
pofitionem coUe^iam uniuerfali expericntia men* 
tisq^ munere conferuat3i,qux poflea quia efl av£V- 
saro^, in fcientijs fit axioma, unde poflca extru^ 
untur mnumcrx dcmonflrationes, Huius generts 
pleraq^ axiomAtx funt inijs fcientijs y qu£ drcd 
fcnfus uerfantur, qualn efl L\flrologiay Geomctria 
Arithmetica cr c, Hinc efl,quod Biriflotelcs cr 

t pofl 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




II 




t I B E R 

pojl hunc Moponws itnpopihile ejfc dicunt, unU 
ueffalia j^ecuUri nifi per mdu^ionejn quod fdttc 
de eo tnntiim genere inteUigendum ejl^de quo nuc 
dixi» E<( autem qu£ n^turicnotiora funt uocantur 
uniuerfilid. Sed triplex ejiconfideratio uniuerfi* 
1/5 iuxtx triplitem n^turx ordinemM enim ^e^ 
(Idturordo ^(rm^dict^i^^q^fscundum quemresX 
fuis prmcipi]s extruuntur» Quo fane ordme 
giscenfufd cr mgis uniuerfaUa priorafuntcr 
W)tiorinAtur£:, quimquje mde extruuntur,fic 
pun^ws m Geomctrii prior eft lmc<tMf<ifigi*ri* 
PiUtj^e^itur ordo Thq J^icii^i<^t^qi uidelicet 
clm rerum forms d prmcipijs ort£ difcernuntur 
pduUtimydonecidformii fuerit deuentum, Aut 
j^e^itur ordo Tri^ o:vaAi/cr£co§,nfwirww cim fi^ 
nis rei proponitur, icr nAtun quafi deliberat cr 
brim<itei qu£idfinemfi^eam, Vorrocftano* 
hii cr nAtur£ xque funt nota, funt €A uniuerfdi4 
exiftimAnda, qu£ nohis mgis funt notA qum eo* 
rum pirticukrii. Cuiuigeneris funt omnii, qu£ 
ui mentis fine fenfuum mmifterio ctgnofcimws, qu^ 
auiifenfm Utent Gracis K£K.f u/x^'a nommn^ 
tur, quiifine mdu^ionefciutur^^oT^H-l^&q, quid 
in mente quafi mna.tie KolvoUiivvoiou uocantur^ex 
quihu/idemonftrationes extruuntur omniumfir* 
mf>int£ et nohiU^imje. Hw itt expUcatis reuertst* 
jnureoundedigrej^ifumm* 

Denwnftratio itsique 7VK,/xK^/a:J^H§ qu^ & 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




ciX\*T6^iiclturyfitptred qu£ a'vfJ.^rHfHo'& 
nohUfunt «o», mUurx rcfolutionis quidem ordi» 
ne priora. Compofitionts uero polieriora^ut fi 
quxratur an Sphxricoi figura ftt lum, lAic nihil 
€x prioribus demonflrdre poffumm, fed ex pofle^ 
rioribus omnino concludendum erit, nimirum ex 
mummtionibws lun£,qu<e mf€quuntur formAm 
eim o- dcpendcnt ah ipfaiVnde prohmm lunAm 
€ffcf^h£ricam, quodefl primum ^caufaiUu* 
mmationuB, Quoniam autem uidcmm ipfam 
hiifingulis menftbm falcatAm fieri.hism duofe* 
{iam,his utrmq^gihhofam,femel fuum plenilunis 
um habereyconcludimus ex hoc fj^h^ricdm effe, St 
enim effet difcm, totm eius difcus coUe^im aut iU 
lummretur,aut nonfole ipft occurrente.Qupm* 
m autem fjyh^rica cft, folq; ipfa eft aUior,accim 
ditfemperpartcmipfius ad folem conuerfamiU 
luminari.O' hoc pauUtim fieri quoufq; ad diamc* 
trumipfioppofttAmytotum hemif^h^rium ipfum 
af^icicnsitiummetur. ^fiigitur iUummatio mdU 
cium form£ ipfius, nec quiaftc illummeturfj^h^^ 
rica efi^fed quia ^£ricay ilknimationes rattoci. 
UA.mur ex caufa cffeaum. Veritm quoniam nAtu» 
ra primumy e7 caufafigura ipfaf]^h£rica efi no* 
his tncertA,mAnifeji£autem iUummattoncsyUti* 
tnur pojieriore ut fidem faciamvA de prtore. Et 
quomm mfoiubilia funt tAliaftgnd, cr conie^UM 
r£,probatmes ex ipfn f^^ dcmonflrationes 






Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



1)1 

iiii 



L IBE R 

uocdmm, pcr fecundm ut Philopotm men* 
fnrm dcmonliratiomSy Mq^ hxc dc demnjlraiidi 
Mcthcdo dida fufficiAnt, • 

DE DISPVTATIONH. 
TanKtft Hcra diJfmtTsndi Mcthodui exijs pr<£i 
ceptiSy qu£i/ti Mcthodo proh.ihiU cj demonftrdx 
tiua prafcripfmuif commode pcU potejl, t^nmcn 
hoc loco quxddm quaft conccrtnntium ftrutigerM 
ea adijcere phcct, quihui adnmeuntur adolefcen^i 
tes^quowodo ccgit&tioncs fudi wjiitulhit^o intru 
quas mtoi cohibere ea^ dcbeant, ne ut rixofx mu* 
liercuU ftnc dclc^u et iudicio uerhis contendant, 
quodcmfityne<p ipfiquicquam pr,£tcrgarruli* 
memmanem reportAnty ncq^de quccflwnihws m 
certxmen produi^iis iudicium ferre poffimt,quo fit 
ut fapere quidem fihi uidcantur,fed rerum duUifs 
fimA ucritate amiffa.errorum tenehrii et ignorans 
tia inuokantur. Nec cnim difi^utsttio garrulitai 
muliehris efje dchet, fcd amica quxdam cr placi^ 
dd confahulatio, Nam dialc^icorum efi ut mquit 
Vlato 'Tt^aorfijo^ J^iccXiyi^.cuiu^finis ultimus 
effc dehet uenatis 'mquifitio,cui muent^ O' qua^ 
fietenehr^emrrfeacquiefcere dcbcnius. Qupd 
autem mterdum dij^umtur de rehus quarum ruU 
k eft difjenfto, hoc fit idco, ut adolefccntes adfue* 
fiant ad dcfendcndm v nan oppugimdam ueri* 
mem, Et ut tyrones militAres m umbra fe pri* 
mum pr£parant, ut pofiea^cm res agcnd^ cjt fe^ 

rio, 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



P R I M V S. 

Hoffint lnjlrut^iiores cr mgis ad i^ui tiim infe» 
rendos.tiim euitxndos idonei f ItA fludiofi m fchoi 
Us dijl^utAtionibus crcbris fe exercere dchent,ut 
pojiea ucric3Ltisfortiores paroni effe pofmt, Sed 
omijlo lov.giori exordio rem ipfam dggredimur, 
\n dif\>utxtione duo effe dehent apparatm cr con» 
[iiftm feu concert%tio. Apparatws conftjlit m no* 
ticiix locorum in hMtudinc eorundcm ad fe vnui* 
cem^ accommcdatione ipforum adpropofi* 
tt?» quxilione, qu£ tria timctft tn Diale^icis tra= 
duntur.^tnmcii deduohus pojiremis hlc pauca di^ 
cam^ ac primbn de habitudine locorum ad fe in* 
uiccm,qu;£hAhitudocx his reguUs inteUigi poc 
tejl 

Prima rcgiila» 
Cuicunc^ definitio attribuitur, eidem omnid 
fuperiora diredo ordme pofttagenerieorumque 
differenti£gcneric£tribuuntur» 
Secunda^ 

Cuicunq;genui attrihuitur,eidem ownia fupe* 
riora dire^lo ordine pofitAgenera eorumqydtffe^ 
rentiiegenericx attribuuntur^ 

Tcrria» 

Cuicunq;l^eciesattrihuitur,cidemgcttu^,diffe 
rentia, definitio, proprium \nfeparahile accidens 
attribui pote^, 

Quarta» 

C«i propriutn attnbuitur^ eidem Jj^ecies cum 

V } omni^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



1 1 



L IB E R 

omnibuf [upeYiorihMi differaUid C depnitio dU 
tribuitun 

Quinta. 

Cuicunc^ diffcrcntia attribuiturteidcmgcnus 
V jj^ecies attribui debent, 

Sexra, 

Cduft effc^ium, V (ffe^ui cdufxm fcquitur* 
Sepdma» 

Pdrtes fequuntur totum, qui enim totum adt 
mittit partes ncgare non potejt, 
OAaiia» 

Modo pofito ponitur cr nonten pmc ipd/f ,cr 
contr4. 

Nona, 

Cuicunq; tribuuntur dccidentii o u^tiSiilki 
exijiere neceffe eft ut fubie^utrt* 
Decima, 

ReUtiuorum mutux eft pofitio cr iMh. R<c 
decem reguU contlnent dppdratum, feu habitudi^ 
nemlocorum mterfe, quatenuifere afj^mMndii 
qu<ejlionibui aJlhiberi^ffmt» 

Vorro fi qu.ejlio neganda eji dcj^iciendum erit 
quidaliquo affrnuto uelnegato negari poterit^ 
qua de re fequentes reguU obferuanda funt. 
Prima, 

Cuidefinitio adimitur, eidemj^ieciesadimitur 
neccffario» 

Secunda, 

Cui 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



I 



Cui differentix crproprium ddiftumtur^de 
$odm ^ecies dcnegahitur* 

Tcrtia* 

Neg4tw gcnere.differHii, defimtionc,proprio 
V wfeparjihdi accidente^negMturc^p-l^ecies. 
Quaita, 

liegdtis partibu4,negAbitur cr totum^ 
Quinta» 

^egm ciufnjnegdtur effe^u^yZ^e contr<L 
Scxta» 

f^egdtisfubie^i6,deneg<ibuntur adiacentia <(« 

dusy cr accidcntia omnia, 
Septima» 

Wgato nominepnncipaU4cnegabitur cr m 
dus^cr e contra. 

OAaua» 

Sublato relatiuo, negabitur correlatiuum* 
Nona, 

Cui attribuiturgenus certumje eodem diuer* 
fagenera omnid eorumcii dijferetiti^ cr /J?fci« 
negabuntur, 

Decinfia, 

Cuij^eciestribuitur certA, reU(^£ negabun* 
tur, Vndecima ♦ 

Cui tribuitur unum contrariumyab eodem re* 
liquum remuetur. vhi hanc locorum interfehan 
hitudinem^e qua pkra m Diale^icis prxcipiun* 
tur,jludiQfm inteUexerit,facilis erit pojlea accom 

t 4 mda{i<^ 



L I B E R 

moddtioj qu£ omnmo mflituenda eiij quemdmo* 
dum prtefcriptum m probabili Methodoy CT* 
pro diuerpihAbitudme hciud partes qu^flionis 
propofit£^ erunt dit atq; alix form^ ddhibend^» 
In confiiilu feu conceroitione cauendum eji ne 
i^m inferentes, ifti proprijs telis 4 bello dijcedd^ 
mu^^nuUo prii^ uirtutis fu^o edito,quod ne fiAty 
arma. noftra dcbcnt nobis ejfe cognitn, hoc ejl^r- 
gument^ debcnt fecundam normds Diale^ic^is de* 
duci In dijj>uaiCioncm,quorum uis conncxio in 
promtii dcbcnt ejje,fi ej. aduerfurius uel contem^ 
ferit^ uel improbuuerit. si contemfcrit^hoc ejt, 
fi connexionem reiecerit, in promtu ex hcis cr 
reguUs confequentiarum rutio nexas effe debet» 
Si tmprobAueritquid,nouo quafitelo defendem 
dumejl, donec uel iufle uiM fueris, uel uidor 
ipfe euaferis, l^ec ejl unica uia adoriendi aducr- 
jkrium. Vt enim m beUis aliis apcrto mArte.alixs 
cx mfidijs hojlem aggrcdimur, ifci m dij^utt^tione 
aliis aperto argumento aduerfarij propojitionem 
impugnAhimuSyalixs ex inftdijs.Hmc duplicem ar^ 
gumenti^ndi du^um feccrunt, Vnum dire^um,iKU 
terum obUquum* De ucroc^ m hunc modumfcri^ 
hit Rodolphus. Dudus cjiy inquity duplex cuicfi 
rei probandjCMUs dircdus,ut civn propofito a\i* 
quo uehit reda uiu coUigemu^ id quod probarc 
uolumus. Vt qui probare uelit ftpientem ejfe di* 
uitem dicaty Sapiens nuUiu^ indigeti Ergo fapiens 



P R I M V 5. 

eftdines. AHuseflduausohliquMyUt cumucce* 
pto contradicente eius quod probare uolumus.col 
liginm ex eo aliquid quodfalfumfu.unde regrefs 
fi docemusfdlfum id cffs cx quo coUc^um ejUid^ 
quijL contradicens efieiui qucd mtendinm pro« 
hArc. Confcquens cflillud ipfum ejfe uerum. Vt 
fapiens ejl diues, Si cnim non ftt diues fapiens.cu* 
pit diquid^fed fJfum eji hocfilfum igitur ex quo 
coUigitur id, hoc eft, non effe diuitem fupicntem. 
"Verum igitur crit quod intcndimuifipientem ef» 

fe diuitem, 

iionfuntmem hx urgumentindiformie, per 
omncs .n.form^^y quM expofuimui duci poffunt, 
fed uixquicdam colligend£ intentionis. Ex his Ro* 
dolphi uerbisfacile v wxde mAteria. utriufqi du» 
ausfttpetcndd,cr quisfit utriufq; ufm ojtendis 

^"*^*DE COLLOCATIONE 
DialcLtica ♦ 

Qu£ haSlenm di^a funt pertment ad ^am di* 
f^umionem, tn qua cert^ thenutx proponuntur 
defendenda.yerum ubi cUm dij^ucxntium ncutcr, 
quodprobare, uel improh.ire uclit alter,muity 
aliaratioejinouaq; collatio adhibenda. Etqui4 
de hac coUxtione multx pr£ceptx apud Dide* 
ilicosextxntyquieplurimum faciumad ordtnem 
mvUtonc 'mteUigcndumM^i*^^^^ P^^^^ 1?^'^^^* 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



LIBER 

pti toUigm, idq; potij^imum ex oSiMo lifjro To* 
picorum Arijlotelis^ Sine enim horum Ari/Joteli* 
corum prxceptorum intelleduy multx ah imperi* 
tU effinguntur PUtoni abfurd^ opmiones, Ne^ 
enim fieri potefty ut Methodus coUocationis PUto* 
nic<c intelligatur, ah ijs qui hanc doHrmm igno* 
tdnt. Quonim itAq^ Dialogi conjidnt mterrogd» 
tiqne cr rej^onfione differentium,oportet utrum* 
qucyhoc ellymterrogdntem v rej^ondentcm certA 
Cr peculictrid tenere pr£cepai.Anterrog<inti5 it^q; 
h£cfint prxceptA, Vrimiim oportet illum m prom 
tu hihere neccffxrlM propofitiones , hoc ejl, ex 
quihwi id prohare potcji quod intenditur, ut funt 
miores er mmores propofitioncs in Syhgif* 
tniSy pr£ter necejfarids propofitiones quatuor 
propofitionum generihus injlru^us effe dehet di* 
fiutitor, Alije enim Induilionis gratia ut detur 
Vniuerfale. kli£ amplificationis gratia, ut audi^ 
orfit eratio» Ali£ Qccultntioms caufa, ut occulte» 
tur conclufto, kli£ perj})icuiatis caufa, ut nulU 
excufatiohaheri pof^it,4dhihehuntur, Deneceffa* 
riarum propofttionum coUocatione hoc fcicndum 
tji,qu6d uel dirc£le coUocand£ funt,uel per occuU 
utionem, Direde cum flatim id quod uolumut 
concludinm. Vt fi qu£ratur an felices fint Ty^ 
ranni^oc pxdo intcrroges* Confijlit'ne felicitM 
fw uirtutefan Tyranni uirtutem hahentfSi aduen 
fmus hlc primm admittU negatA aUera^mfcren* 

di 



1 

tiu/i 
quQ 
quQ 
quii 

m 

utt 
clu) 
enii 
tim 

hor 
hot 

f 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




P R I M V 

ejl mchfto* Ergo Tyranni mn futtt felicei, 
ttmonet Ariftoteles hoc loco ut redo du^lu pot 
tim qu4m ohliquo ut$.wur^ nift ctim fecu^ ohtmeri 
quod uolumm non poteft. Detnde etim monet 
qu6dneceffm£ propdfttiones dehenthabereali=: 
quidfoliduma-uerchS^olop O' prohahile.Mo* 
nettertio ut concluftonem non interrogcmuSyfed 
ut ex concefiis conclufionem mfermui.i^m con* 
clufto confeauy eft ueluti p<rU uiaori<u H4KC 
enim ft quis Interrogct concedit ui^orim par* 
ttw (tduerfmo. Qndrto loco mnet, ut ex mter 
Togdtionenon DiaMicd. fAcimui DiMicami 
qum poffumm dffirmAre,ucl negare. Vt quis eft 
homoynon eft Diale^ica 'mterrogdtio,fcdftc,eft'ne 
homo animAl rationAle an nonfCiim enim hoc pu 
Ho mterroges dduerfarium idenine an diuerfum 
fentiat factle apparet. Qninto monet ut de ea^ 
dem re non f^piu^ ««^^'''^ ogemus, De dire^a coU 
hcatione propofitionum neceffaricirum ha^cnu^^ 
nunc de occuUdtione dicendum eft. No;i enim jk* 
tim proponend£ funt neceffari^ ex quihw: conclu* 
fto efjicitury fed occuUatid£. OccuUdntur dutem 
hisfere modii. Primo ftfurfum afcendaturyhoc eft 
ft fuperioru generay uel fuperiores thcfesfuman^ 
turynon ex quibm ftatim conficitur quod intendi* 
tur. vt ft qu£ftio cjfety<in pietas prmcipiftt nccef^ 
fciriaynon mtcrrogemui priwum de iufticidyfed de 
hMuhono, Demde de uirtute, TertiodeiuftiK 



J 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 





LIBE R 

tid» Sccutido fi ccnclufioim ftkduturyquibui ne* 
ceffirU propofuiones confirimntm\ vUto ojkn^ 
furm honum cupcre, uirtutcm non efJe.propoCiti^ 
ones kds habuit. kltcrdm boni cupidintcm cffe o« 
mnium.Mterm utYtutem non folm non omniuin 
fed pxucij^imorum. Vnde conclufto fequebutur* 
It^q; boni cupiditxtem v uirtutcm idem non cffe* 
UUrum dUcrd propofitio fyllogifm coUigatur ♦ 
hlonne quifqimmAlM eB^uirtutcm nonhabetf 
Honne permultifunt mAlifHic onittxtur conclu* 
fto, qua cH tnrtutetn pcrmuUos non hdbcre, 
conjlrudtur fccundx propofitio neccjjmji priui 
hoc p^do, non'ne quifquis mlum cupit , honum 
mi cupitf quifquis honum cupit^is mlum non 
cupit^^KUlum Autcm nentc cupit, 

Uic etiattt ccnclufio trattftlidtur qu<£ efl, Bo* 
itum omnes cupcre. Et quid idm hdbcmu^ duorunt 
fyUogijnwrunt concefjas propojjtiottes , hdbemus 
ctiam eorundem conclujioncs, qudS cumuldte in^ 
fcrre licet ubi oportunum uidetur, Breuiter hoc 
Ariflotelis pr<eccptum monety ut conctfis conteti* 
ti non duide quod fequitur occupemus, proptered 
quod hoc im ipfo aducrfdrio inuitOj hjiberi po* 
tejh uuiw! prxccpti excmpUs plenus efl Socrates 
d pud Platonem. Teri io fi ordo propofttionum 
permutetur, cr commifceatitur propofttiottes di* 
ucrforum fyUogifmorum hoc modo, t^onne is qui 
tnalui eji uirtutem mn hAbetftlonne quifquis rnA 

M 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



n 



m 
m 

K 

n* 
lei 

m 

m • 

li* 

hint 



PRIM V5. 

hm cupit, honum non cupit f Konnc mli per 
i^iultijunt f Honnc mlum ncm cupitf Qumo^ 
fi coniugm mterrogando commutcntur. vt fi 
probatidum cffct honum uirum effh dignum Uude, 
htenoges, ^cquid bene agcrc cffct Uudmdum* 
Sed huiws loci enfiuftn, uide m loco coniugatorum 
<ipud Mippum» Qumto, si iw mtcrrcgcmui 
ut aducrfarim mn intcUigat ex fonnx quycflia» 
niSjquid cupiixmiK nobis conccdi» Si cnim mter^t 
roges hoc modo. Nonnc muhi imli junt f inteU 
ligit aduerfiriii^ te cupcre dffirmtium pAttent 
concedi M ft fic,muki'ne an pauci inAlifuntfBx 
^UifUonis form intcUigimmpotelijquid cupias 
concedi. Sexto, Si per fimilitudmem mterrogea 
tur^in qua Utct uniuerfale^ut potcfl'ne ignis cUre 
V finefumo prmcipio fiatim effi.rgi'arc f Ergo 
fine muidia ^lorin fubito cnitcfcere non poteji^' 
Septim, Si ipfc mtcrrogator iwcrdum fibi ipft 
rcfiflat. Sujf>cdi enim ncn habcntur illi, qui £qui 
in dilpuoindo uidcntur. odauOySi ca propoiun^ 
tur quM ufmtA et tria funt, m omniumc^ orc uera 
fantur, AutontM cnim m omnib. caujiso' folct 
O- dchct UJilcre plurimum, tsono, Si necejjm<e 
propvfitioncs , ueluti non ncc€\fxri£ intcrrvgcn^ 
tur,dif^imuletur,qum id quod mtcnditur,qui ms 
Socrdti cjtfamiliaris. Dccimo.Si fwilia pcr conu 
parationem propowxntur. Kon 'ne quc.nxdmo^ 
««w multi mdoili, multi pMipcrcs, mulu funt 

mli f 



L I B E 

mlif Qui^ fempcr pduciord funt hommKhndi 
mk pkrim.VndccimOiSi dcclmetur m ktuA CT 
furfum undecunq;, Udc enim ratione facilius 
ohtmetur conclufw, utfi uolo fumere pofterius, 
merrogo idquodeltpriui^ econtr4,utft com 
ccddtP^piftd Chrillumniortefud fmfeciffe pro 
- pcccdtogencrishumni. Confitedturneceffe ejt 
homincs iujlicid opcrumglorim ncn poffe. Duo^ 
dccimo, Si ea m quibwi ejl totiu^ contentionis pr^ 
fidium pofttum,non m principioflatim propondit 
tur.Vt enim jirmij^im prsfidid non funt jldtuem 
dd m prim acie.fcd redius m nouij^im coUocdtt 
tur, Ifci m dij^utAndo diu occuHndd funt, m qui^ 
hus plus uirium ejl.Decimotertio et ultimo,si pro 
ducantur et dmpUficcntury 'mterijcidnturqi m dr^ 
gument%tion€,ed omnid qute nihil dd rem pertine* 
re uidchdntur.Hdc cnim ratione ccktur cr ohfcn 
rdtur res Socrdtico more. 

Hdiicnm de ijs propofitionihm,qu£ occulatt^ 
d<e conclufionis grdtid ddhiheri folent didum efi* 
ISwnc de ijs propofitionihui dicatur hrcuij^imi 
qu£ dd amphjicandum feu koct^o}} ordtionis pet 
iment. Certum eji duds cjfe tantum propofitionef 
nccejprids unius conclufionis, qu£ ui cr pondcre 
Udleant» C^teras qu£cutiq; prdterhds dccumukn 
tur,multitudme cr turha udlere. Cm igitur loco 
uniuerfdhs propofitionis ponitnus mdu^ionem,et 
heo definitionis dmifionem, certum ejt m ordtio 



0 



iU 

ro 
\e* 



tl B E R 

yim uheriorem cr ortMtiorcm rcddere.Eji^ hoi 
Ariftotelis pr£CCptum,quod '^oq oyK.o/j et Koa-* 
fXoporatiortis hac duo potifiimum faciunt,l7rcc* 
>coVH vt9i) <r/oap£cr»5, perj^icuimtisgratU fcu ut 
Ariftoteks inquit hg cra<J>ia)f la/J adhibchuntur, 
exempld et paraboU qu^e ad iHuftrundum cr cx. 
pUndndum non folum i niaU^icis, uerumetiam 
ah oratoribwi cr poctis fapif>itne adhibentur,Pom 
ftremum affumentur propofttiones prMernecef* 
faridJi indu^ionis gratia^ nimiru ut uniuerfale m* 
du^ione exprim<xtur, fed indu^ione potim apud 
impcritoSyfyUogifmo uero apud dodos er DialiM 
Hicosutendumeft. uadenus Methodus tradit^ 
tfty qua inftituatur dij^ubitor contra aduerfarim 
um,nunc pauca de re prjeccptx dcntur, Vt quem^ 
admodum aduerfu^ aftum ref}>ondentis munitus ejl 
conftlijs dij^utitor,iti fit ratione^cm fe argumen 
ti mUura peruicax obiecerit. hft autem unmi 
quamq; remprohandi prtncipium duplex^ Altea 
rum propojit£ rci dejinitio^ hlterum axiomA,quo 
rum illo cUre res in fua nAtura cr amhitu cerni* 
tury hoc euidenter quare m ea aliquidfit, mteUi* 
gitur,reliqui loci his duobus famuUntur, Sit qux* 
' ftio,AnquifquammAU utm^Ucupiat, Hicpri* 
tnim quxratur axiomA , uidelicct nemo uult cffe 
mfeUxMoc axioma>fitmAiorMditiir mmor,Omn 
tns qui cupit imU,uuk effe mfelix, Hincfequitur 
coiiclufto^icmmem m^U ut m^U cupere. tiic ft 




L IB E R 

q:iif(iudm 4xiom negduerit^netfio cupit effem* 
feliXy nihil hdbemm quo iimemws nos, qum defi* 
nitiones rerum duarum,fdlicet ucrbi cupiendi et 
mfelicimtiSyquibusoflenrts mfi poteji cffici^ ut re* 
cipidturh£c fentcntia,uix potcjl quicqum adfcr 
ri ad probjindum illultriiK, Vojlquam nunc inter^ 
rogttor Injlru^M ej}pr£cepti5 aducrfus aduer* 
farium, rem in dij^umtioncm addu^am,fequi* 
tur ut rcjlondenli quoq^ prjeceptA ex eodcm hri^ 
jiotde priefcribmu^y fcd id facienm brcuif)>ime: 
Ofjiciu itkqi rcfpondentis m his confijii/: : yrimum 
diiigtnter Mtendat ex quibu6 aducrfarim probd^ 
re mtitur conclujtonem falfam,caueatq^ nc caufas 
filf£ conclufionis, qu<t funt propofitiones infylloa 
gifm conccdat, fed cm fi omnim falfxjint reijci^ 
dt.ficxparte dijhiguat. DetndeipfamcoUedios 
ticm tonm animo mtueatur, qu£ fi diulei^ica mn 
fuerit,reijciendi eji,ct inonjlrundum uicim, Ter 
tio contra aduerjarij perfotiAm fubinde oratiotic 
fieSiat, Quarto contemnAt ea qu£ ab dduerfario 
txnquam neccjfAria addu^a funt. Sunt ^ exerci* 
titionis prxceptiL communia opponenti cr refj^on 
denii pnefcripti' ab Arijiotelc^quibus mfiru6ti effe 
debent dij^ut3ituri,quorutn prmpua recitibo. 

Primum affuefccndum efl drgumcntAtiotici 
conuertere» Sic enim VMior nobis ad dijpuandunt 
argumntorum fuppetet copia, ^ m paucis muU 

ta/i 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



P R I M V 5. 



t<w drgumtnmioms tenebimtis. Eji autem conuer 
tere^conuerfi conclufione in contradi^loridm uel 
eontrmam, cr affumt^ alterd propofitionum ai^ 
teram euertcrcy quod quomodo fiat paucis cxplU 
candum efl. Si igitur fyUogifmU'S conucrtendus 
fuerit prim£pgur£^mAiorper tcrtiam cuerte^ 
tury mmor perfecwidam, Vt,ft quix omne hone% 
ftum Uudandum e/?,cr omnis uirtwi honejia, Jdeo 
omnisuirtui laudanda* Siquidemuirtus quxdam 
laudanda\tonftt, fmeomnis uirtus eji honejlaf 
quoddam honeflum non erit laudandum, fiue Owa 
nehoneflumek kudandum, qu£dam uirtusnon 
erithonefia. Sedcr omne honeflum Uudandum 
^^iU omnis uirtm hon€Ra,Stxt igiturfirnu, com 
cluftoyomnemuirtutem Uudandam effc. sifyUos 
gifmus conuertendm fuerit fecundx figurx, Ttmof 
eucrteturper prim<xm, cr WMior per tertiamfi* 
guram, Vt fi quia nuUum turpe amandum,cr omt 
I nis uolupts eHamanda , idco nulk uoluptds tur* 
I piieSi. Siquidemqu£dam uoluptds turpis^ftue 
omnis uoluptM e^ a mandi , quoddam turpe erit 
<imindum. Siue nuUum turpe dmMtdumjquxdam 
ttoluptas non erit amanda,fed turpe nuUum dniAn 
' dum f il , uoluptai autcm omnis amanda non e^i ♦ 
Ergo re^e conuerfa conclufio eii , quandam uot 
luputem turpcm cffe.Si conuertendm fyUogifmus 
fuerit tertiiefigurxy maior m prima. cr minor in 
fecuiida eucrtetur, Vt ft quU CryfiaUui omnis lu* 

G cidus 

I 




L IB E R 

cidu/sell, CryjldUutomnisUpisejlyideo fiddfit 
Upis lucidmejl.mmfiUpis nuM ejl lucidus/i^ 
tie CryjldUus omnis Upis ed^quidm Cryjldttus lu 
€idu$ non erit. Siue CryjluUus nm lucidus e]l^Cr:f 
ftaUusquidm Upisnonerit. Sed^-omnisCry^ 
jidlm lucidiis ejl, v omnis CryjiaUus Upis. St9.t 
igiturfirm conclufio quendm Upidem lucidum 
cjfe. m<l; 'meidcmre fex(irgumentA licet confi^ 
cere, Trid ciimfumitur conclufionis contrddi^o^ 
rium,^ rurfus trid ckm fumitur comlufionis con 
mrium. c uUd res potcntior cji ddeliciendum 
uerwnyqumfubito cr t^nqttum um circulo pofi* 
meddeminre coUe^iones cernere, Quirenott 
immerito Ariftotcles, ra otvr;sf s^^oc inter exer=^ 
citij pr£ceptx numerduit, Secundum pr^ceptunt 
ejl dd omnem thejm^ hoc ejlM utvdmc^ contrddU 
ilionis pdrtem drgumam j^eddre, undefietet fi^ 
tnuVmqiijerendoet rej^odendo excrcitAtif^imus, 
Suntautcm problemAtis cuiufq; du£ thefes und, 
affirmAtiua,diterdnegatiud. Argument:}. dutem 
(iu£ fic per coUdtionem ad utramq^ qu£jiioniS 
pirtem conjjrmAndam adhibentur •l§a;5^.HAoc 
dicuntur, ut qu£ muicem compdrm thefibws,pro 
hlemdtis accomm^iddntur.Sic problemA,Deus ird* 
fcAtur nec ne. Sit argumentum primiim non ird^ 
fcu quidfi tmm potens irafcitur, perire mundum 
oporteaty pojiqudm potentesqui funt hommeSy 
cm mcdnduermt Ute popuUntur omnid, Et hu* 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




im -^a^^^H Ao/j irafci Deum.quid urhes mcendio 
totas hdufcrit fubito CT mundum totum dtluuio 
ohruerit. Itcm non irdfci,quid commusri non pof 
ftt. Et ^a;5\HAo/j huiwi connnoueripojfe, quix 
Cr pccnucre cr tncendi et infldmmAri,^ ira fus 
rere fcripturd docetMem non irafci quiA rcm tAm 
fccdm,nefdpientesquidem infcadmitt^nt, Et 
^d^i^H^Xoi) ex\eodgen€re , irafci , quid optimus 
quifq; indignd. imxime re.mdxime commcuedtur, 
Uem non irdfci quia credere non po^it^di fe pof 
fe dh uUo, Et ^a;:i>\KAop huimrdfci quid mAie= 
ftdtem fudm fummAm dpud homines d plerifq; ui^ 
okri cr mmi uidedt, Hic exercitxtio tAlis ej},ut 
fiue cogereuelis dlium dijj^utxndoSuie ipfeuim 
efjiigere plurimum hdheat momcnti. 



Tertium pr^eceptume]lyUtddedqu£ fxpi^i^ 
me mcidunt prohlemdtA^drgumentorum copia m 

jlru^ipimus. 

QuArtumM omnem dijj[)Ut3itionem trid ddfe» 
rdmws.principidjhypothefes nornum commu* 
nem drgumnti ftruendi, Principium efl lux men* 
tis cr ocului. Uypothefts eftfunddmentum rei cr 
ipfayes communis normd, argumentAtidi fyUogifx 
mus, 

Qmntum ut rcrum primrum, quas mAxime 
muitx iadari cr difccptAri uidemws deptntiones 
tenedmuf. Vbienim definitioreitenetur^ ia^unt 

G * eft 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



LI B E R 

eHfundd',7tentumdd omnem dij^utiiionem mcdU 
cam,^ficdedlijs, 

Sextum, lenere oportet loco5communes,per 
quos diffcrcre licet ad mult^ prohlcmAtum gene» 
ra, fjtpe enim accidit, ut ex uno loco communi, 
tnultM HypothefescoUigereUceat. 

Septimum, Lccu^communispotimqumfyU \ 
logifmui memoriic mndandus cH» 

OibMum, Deducere un4.m propofttionem in 
plures, quod quomodo fiat Rodolphm m fecundo 
de inuentione optime docuit, 

Non«»f. Aduniuerfigencris qU£jlionem,ren 
uocare qu<ejiionem pofmm, Ham iOL cx una, muU 
tasfdccre licehit.OmAtij^imie enim,mquit CicerOi 
orationeshjefunt, quic Utifimeuagantur,^- 4 
priuatx cr fviguUri controucrjia, ad uniuerjtge* i 
neris uim explicandam fe confert, ut hi qui audi* 
untnd,turaa'gcnere,0' uniuerja re cogniade 
JtnguUs jlatuere poj^mt, 

Decimum. Kes in dij^utdtionem propofitM dd 
fud Kp/TKp/a reuocare oportet.Sunt autem Kp/TK 
p/a pro rerum mtura uaria,€t quatuor a PUtone 
€t Plutarcho ntimerantur.Nam earum rerum quA 
dcie mentisfoU cernunturcr intelliguntur ic^i* 
THfiop est H voHCti^, qu£ejietMrciperceptio, 
quet mnte foU perctpiunturjhoc ejl, communium 
fententiarumfeu communium prmcipiorum ^6 
A«^/§ , quam non docemur,fed cognitAm circum* 

^ ferimu/s 



P R I M V 5. 

ferimu^ dc dcconmoddmm prohlemtis , qudndo 
hi haitc tiel iUm pdrtem fcretur fentcntia^ ddhi* 
hita demcnjlrationis reguU* Ndm cum h£c vSh» 
o iq fu lumen rdtionii ut Pkto inquity eadcm per* 
J}>icimm rerum ordmem cr confequcntiam^ qud^ 
quid plus dcummis requirity ucccdit Diak^ica, 
qu£ huiwsordmii confequenti^facultntem iura 
Udt. Huic Kfmflo) totxm mcralem Philofophiam 
atq^ ipfdm Dialedicdm fuhijcio.Dcmde earum rcs 
rumjqU(C fuh fcnfa^ cadunt Zfr fenfihm percipium 
tur K.p/THf/0/j eii-Kkiqifeu^olcL^quouniuerfi 
qu£ oU(^Hroi, hoc e]l,fuh fcnfui cadentia appcUan 
tur^rcuocanda funt. Hoc >cp/rHp/o/j j{Jl cru^Tra^ 
paTMpHcr/itj uniuerfxlem experientidmparit,Vnde 
uniuerfale pronunciatum ftatuitur, ex qm poflex 
de pMcularihiPS iudicandum e^i. HuicPhyft» 
cam fuhijcio cognfi.tai artes.Uoc enim pronunn . 
cidtum : Quicquid pulmnem hahet j^iratitton efl 
twuum per fe,fed pcr 'mdudiottem,Vnde umiierfd» 
le collehum eh.ktq; itt de alijs m Phyfica cr Mf«s 
dicmd. Porro inter hjec duo Kp/rHf /a , voK<r//j CT 
•Ktsipy Plato tertium coUocdt,nimirum (/*/avo/a/j, 
quod circa res Mdthem<i.ticds ucrfatur, qu£pars 
tim mente, pdrtim fenfu percipiuntur. Ndw ut 
Mathematicd ftne fenftbm mteUigi non poffunty 
itAfine mteUigentid demvnftrari nequeunt. Vnde 
<r/avo/a fti/w ccftimatrix rerum efl,quie ex partin 
cuUri fiue unQ,Jiue plurihus,fert fcntcntiam de 

G 3 com* 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Ll B E R 

communi pronuncUto, ex quo ruirfu^ de omnihta 
pdrticuUribus eiufdem gencrii fit iudicium. Wt 
ciim mthemticwi pmgens circulum, oftetidit m 
€0 omnes UneM k centro du^M ad circumferen^ 
ticim cffe jequdes ^ mox arripit difcens commune 
pronunciatum, ex quo deinde fert fententimy dd* 
hihitA demonjlrationis reguUJe alijs pirticuUri^ 
hwi circulisMqi hxc cdufa ejl cur putatur demon 
ftrationes Mathem^tic£ euidentiorcs effe y qukm 
Ethicx^aut Vhyfic<£ : Qudrtum KftTHfiop efl \i* 
Kacia,boc eftfimuUtio feu effe^io.Verfatur ,n» 
circa rerumfabricandarunt imgines,ad cjua^ re* 
j^icit artifex dum opm extruitMc /rHp/a mc* 
m>ri£ commendandd funtyO- ftnguU res juis jcpia 
Th^ioiq fubijcicnd^ cr dijudicand^ funt. 

Plut».rchwi in PUtonicis qu<ejiionibus h£c jtf /« 
THp;a r-f cittt, qu£ dicit nobis ejjek Dco datA, v^p 
^ SlvoH-Xy cT/avo/a/J ^ /xaOKMa^^LK^^ 
nskipSi t^M<^HTWp £/>tacrja^/ff;€iK,ovw/jj 

D E EXEGETICA 
Methodo . 
Ciim de exegetica Methodo di^lurm fum ui^ 
deo me oper£precium fadurumy ft hanc partem 
in quatuor membra dijlmxero , ut primim conti^ 
tieat forniM interprctMdi autores, Alterum^ed 
m^fufm eloqucntihu^ hommibn$ funt expoft^ 



P R I 

td^4d Dide^icam hreuitAtem, formiif drgu* 
tnentAtionum DialcdicM certnm rationem ac ui* 
m reducendi pr^fcribat.Tertium Methodum ex* 
mmandi eij qu£ traditi funt prafcribat. Q«dr* 
tum membrorum Methodum edifcendi qu<ccwi^ 
memoria digna, uidehuntur^eommoiflrent» 

DE PRIMO MEMBRO. 
R4ffo 'niterpret:[ndi autores non fmplex e^, 
fedutpluresfunt mterpretAtionumjincs, itA er 
pluresform£ funt. Aut enim uerha fj^e^antur cr 
phrafes et efl mterpretAtio GrammAtica^ qux con 
fiflit m uerhorum phrafium explicatione, Aut 
fummA cura rcrum f/f,cr interpretAtio eft Dialci 
iiica. Dialc^lica enim ars arhitra ^aflim^irix 
rerum cfl, Aut accidentia uerborum rerum 
jj^edantur, CT tfl Khctoricum interpretandi ge* 
nus.Aut htec omnia fimul fl^eHantury cr mterpres 
tntionis genus triuiale dic itur. H£c genera ia 
adhihetuia funt, ut prudens Interpres uiderit com 
tnodum forc fuis auditoribu^^or profej^io efflagi^ 
tAre uidctur. Magn£ iJU profefliones Thcologidy 
MathemAticd, lurij^rudentidy Fhyftca, ^thicdy 
terum potifiimum curam habere debent , quoA 
commode tradarido^ij^.imi quiq^hac uia iudi^ 
cant.Sigeneralis uniuerfadecUratio.fumnMq; rei 
tra^andig comprehcnfw pncedat. Sihancge^i 
ticralem comprehenftonemyfcu fumm^m.fequati^r 

G 5- j^cciali^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



LIBER 

fiecUUsdijlrihuthpdrtium. Sihdnc comitetuT 
mmbrorum explicdtio^pmplicium quidem per 
Methodum diddfcalicdmXompofitorum uero per 
Mcthodum probdhilcm V demonfbrdtiudm ^ Si 
confutentur iJlorum,quicontri fentiunt opmionts 
fi deni^ ordo contextus optimws docendi Migi* 
ftcr ddhihcdtur* i 

DE SE C VNDO 
mcmbro . 
Hic omnium primum tcnatda funt ordtionum 
iifcrimmd. NamDialc^icadUj ordtionisgeneriy 
aUud mlirumenti gcnu^ddhihet. hfiitAi^omnis 
oratio uel expofitio tAntum, ueUrgumentxtio^ ucl 
mixtx expoptione cr drgumemAtione. nxpofttio \ 
eji ordtio qu£ foliim dicentis mentem explicdt, 
nuUo quo fides fidt ddhihito, ArgumentAtio efi 
ordtio.per qudm is qui dicit fidemcondtur cffice^ 
re. Mixfti eft m quA pdrtim exponuntur feu nAr^ 
tdntur resjpartim prohantUr, Si itAq; oratiofue* 
rit expofttio tAntumyDialedicu^ quantumuis ord* 
tio hngdfuerituniuerfdm reuocahit ddfe quafi 
eUmenti detrd^isorn^mentiSjUtnudd dpparedt 
rei expofitio, Sunt dutem elementi h£c, VerfonA 
undL pluresueMtis ubigefiumyOtempui,quoge 
fium ncgociumfit, modus quiddm gefii negoctj. 
HUfextum dccedit cdufd gcfiorum. Quoniam du^ 
tem hxc prmpud funt cdpiti^ qut expofitionem 

per* 



*« 

fi 
it 



perficidnt^DiMicm dhfolutiim edm iudicaUt 
<IU£ confldt ex hU omnibws, itemq; ex ijs quxad 
itk nfcruntur. Contrx deficientem quie dlicuiui 
iUorum kdiget, Prudaitidt cfl nArrantis uidere, 
uhiomnid hxc memhrd ddhibcri neceffeefi, cr 
uhinonfuntddhiheitda, W elementx uerficuh 
fei/i mmori£grdtid complcCli foleo,Kes,?erfotu^ 
Lociw, Tcmpusy Morftw, lEtid nArrdnt. At^ hxc 
de exmme expoptionis fint di^. Porrd m argut 
menntione mdicres mgenij uircs requirumur y 
mAior ufM,mJiiorqiCurd, Pnmum cnimquxfHo 
pnncipalis inueniendd efi fi Utct, Secundo drgu* 
mnta funt inquirendd, Tertio reddendd funt dm 
gumena muentx fuis locis cr dccomnwddndx qu£» 
jiioni. Poflremum iudicdtidum eR de muentpsjdq; 
tumex Dialcdicisnormii,qu£ regant dnimum, 
nefdUaturiudicium, Quomdodutem inueniens 
dafit qu^fiio , docet Rodolphus m Secimdo libro 
dc inuentione, In ordtionc cnim hahente aduerfd* 
rium, ex coturadidione dltercantium ndfcitur 
quxfiio, Vbiaduerfariu^ex dduerfononref^on* 
det, ut m contmente oratione ncgocium, pcrfon^^ 
eon<\Xm, H^cc tria coniun^ nwnfhrdnt quxfiio* 
nem, De qua re Kodolphus pr£ dlip confukndwi 
e§i, Vofiquam autem inuentri idm eh qU£jlio, ar* 
gumentnqujerenddcr muenienddfunt, quamre 
pr£cipua Didle^iciuirtmfeprodit. Quocircd 
nunc prxceptAfuhljciendd funt de hdc re,ut inqui* 

Q f rentii 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I B E R 

rentU Uhorum nonnihil mmutimuiidulcior fit op* 
timorum autorum Udio, quetndo uis nexmq; re* 
rum p€nitu4 peruideturAn primls ittcjj hoc fcien* 
dum ejl , quod mdgni dutores in j^lendidiorihwi 
fcriptis , txmetfi Diale^icm ut normm rerum 
i/ntuentur : txmtn ordmem iUum ut liheriorcs ne* 
gUgunt fiCpe, mterdum k propofito non ordium 
tur, neq; concludunt, iKffumtiones fspe ad ratio* 
nem prohutionemq; trdducunt , ut difficilimum 
fit nonnunqudm eorum argumentxtiones ad eum 
ordinem, qui wituralis cr Dialc^icus eji,reuoci* 
re. Verum fi Didle^licus fuo munere rite perfuns 
gt uelitjomnia iHa retexet, et qu£ quafi m campo 
amplij^inw expaciantur, ^ dijj^crguntur, in care 
ceres Dialedicos mchdet, cxam'mhit,approhaM , 
hit, quod quomodo fiet hrcuiter explicandum eft^ 
Sit ergo h£c priniA regula. Cum muenerimus 
dueefiionem, quicquid id ejl quod pYo ratione po* 
fitum efl,fi unA propofitio fuerit adhihendum f/i 
qu£ftioni, Emhyme)nAqieonftituendumyCuius an^ 
tecedens erit ratio pofitA, confcquens uero qut* 
flionis propofitio» Sccunda, si plures erunt pro* 
pofitioneSytum adhihendje erunt altera akeri,ui 
dendum^ an altera prohetur per alteram. Ter* 
tia. Si akera prohatur per alteram, quantum ad 
eoncludendam qu£ftionis propofitionem attinet, 
unA eft argumenatio, ordme tAmen prohandi plu^ 
res, QuartA. Si non prohMr altera propofttio 



PKIMV S. 

per <dterdm,fed unA<{U£c^ probxt per fe qu^fliot 
nenti plures eruut drgument}.tmes. QuintA. 
CXuod ft nec altera alteram pro&4t,Mc/ erunt plun 
fes unius drgumenationis proporuiones ( p:ilicet 
tnAior cr minor)ucl plurium propofitionum pro« 
hdtiones. Hdud enim raro uftc ucnit probationes 
propofitionum poni loco propofttionum. Sunt au* 
tem propofitiones quibus qujeflio in hxc uel ilkm 
pxrtem confirimtur. Sextd. Si fuerint uniu^ 
argumentationis prohdtioncsj in qud mior uis efl 
primo loco coUocandd ejiy in qua minmuirium fe 
cundo,^ conclufto erit fyllogijiicd. SeptimA. Si 
plurium propofitionum fucrint prohationcsfingu 
h probationcs fuis fuitt propofttionibus dccom^ 
tnodandje, Af^ ita in Entbyntem^tis uel fyllcgifmi 
forrM,mrcuoc4nd^. Odaud. S£pe elidmljoc ufu 
uenity quicflionem cr prohationem unim quafi 
propofitionis formm obtinerey Sed Dialcdicui 
hac iudicahit diuellct probdtioncm k quicflio< 
ne. No;u. Vit f£pe quod argumcntd qudft pun^lu 
iiotentur, qu£ Dialedicm complchiti o uocahit 
wi iudicium. Dccim. Vka fepe propofttio multd 
medid contmet, quihuiS quceftio aliqua cflprobdna 
dd^ucrum iUu retcxet Diale^icus.vbi autem ados 
^ lefcentes artis differeudi Studioft h.cc prteceptd 
percepermt , dcbcnt etidm cognitds form.is argu^ 
mentdtionu hahere,quihui oratores utuntur.Vnde 
non tdntiim iudicium formre in iudicdndii dlio* 

rutn 




L I B E R 

fumfcnptU difcunty uerumetidm qudndum uidiH 
orndtim drgumentAndi^dcdrgumenta, iUujirandi 
confcquuntur. Qudre hr€uitcr]potij^imdS ordto* 
ridrum drgumenationum formM fuhijciamy qu44 
pofied dd regulM prjefcriptas exdmindre non erit 
difjicile. Oratoridrum itAq} drgumenbktionum 
dli<e perfeHxfunt^ dlix imperfe^dey utrunq; genuA 
in expreffum cr implicitum diuiditun Perfc^d 
Cr cxpreffd drgumentitio ordtorib.iTTtx^t^xfJ^^^ 
dicitur^O' cjl fyllogifmus Cdtegoricm conlians 
qumqi pdrtibu^ipropoptione mAiore.rdtione md^ 
ioris unA pluribus'ue, propofitione mmore eiufdc 
rdtione una^ uel pluribmi zj conclufioncy c^U£ fe» 
piws omittitur, quid efi propofttio probdndd . Sit 
qud:]lio.An uirtwi cuiqudm hommum mfm fit ua^ 
turd / Ad hdnc quxftionem euertenddm hoc ufui 
ejl EpichiremAte Arilloteles.QUce nohis 4 nMurd 
tributa funtyeorum primumfacultAtcs dccepimui 
pojiea uero ofjicijsmuueribufqifungimurj idq^ in 
fenfibus cemitur. Ne^j enim ex eo quod dut dj^e^ 
ximu^idUt dudiuimus fenfus dccepimu^. At ciim 
idm corum ejfemus compotcs eu ufi fumus , non 
eum ufi cffemuA percepimus. M uero uirtutes dc* 
cepimuf pofiqudm prius dliquid k nobis d^urit 
efi,quod in c£teris quoq; uidcre cfl drtibui» QB^ 
enimfacienda fm cm didicimws cd ^ tum ck» 
<Lgimmydifcimm mAxime. Veluti hommcs tum dr* 
chiteiki cxijiunt m4^xime,cm dtdificmt. UordUs 

igitUX 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



it 



U 

ICL 
15 

Sit 



P R I M V 5. 

ig^tur uirtm non murdliter nohismgetm ejl, 
fed exercitijs compdratur» Uic pri\m loco ponis 
tur mior» Secundo rdtio mioris, Tertio mmor, 
Qumo mmoris ratio.Quinto coclujto, hlc dide 
^icws primum inquiret propofitiones neceffmas 
niAiorem^ mmoremi deindeexilUs tr corum 
prohationibus noua argumentx conftituet , quod 
quia in propofito drgumcnto eftfacile omittmm* 
^erfci^a argum^ntatio fed impliciafinnliter quin 
que conftat partibus, Verim quid nudium hlc oc* 
cultsitur implicia dicitur, klia cnim uerborum 
form repetitur medium in mmri, ut oratio re» 
cipiat uarietitem, Quod m certum ftnemfertur 
aliquaprouidentidguherndtur. Nihil cnimquod 
cafu aut temeritAte fcrtur aliquam dcftinatAm me 
tnm ft>e^at» At Uniuerfm hic mundus m certum 
fcopum dirigitur, quem affequi Uborat perpetuo, 
Quemdmodum uiciftitudo temporum, ortus O" 
occafus fiderum, ordiiiatjs iUt orbium circumuo* 
lutionesac pocn£ ivgentium fcelcrum teftant^tr. 
^elinquitur ergo hunc uniuerfum orbem, quodam 
fuprem£ mentis confilio guhernAri ac regi. Hac 
^ftforma fuperiorifimiUs, nifiquod hk cr nudi» 
^ O" mior terminus uarietnte fermonis tegans 
tur, Diale^ici ergo eft munerisjctrada uarietis 
teremnude proponere, iniudicium uocare^ 
^mperfe^d argumtntAtiOyfeu £7r/X£'f H^a imper 
f^^Um eft, m qtto aliqua harum quinqHe purtium 

defidcz 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I B E R 

defidcYAtuY, mnc enim miomterduM eiui pjc^ 
hatio,wnnunqum mimr.uel eiu^ proUtio abejt. 
Qnoautem plures defulerAntur partes.eo e^ 
impcrfeaiwi £7r/Xf'p«^«- ^^'^^^ ddmnen^- 
ium duxi,fcx nwdis conclufwncm UAridri. Nmwc 
enimftmplicitcr concluditur, nunc per VoJ^uwoc* 
/jL,'ap.N«nc )(r\ Woe£<r//j,«««c pcr contrmum, 
mncper idquod conclufxoncm ncceffxnof€({ui^ 
tur, merdumperfchem^ dliquod Rhctoncum. 
Simplicitcrconcluditur cum DixUaico more con 
cluditur,ut quod nihildgit expers uirtutis cH* 
Veu/s Epicureorum nM dgit, Ergo Deus EpiVw^ 
reorum expers uirtutU ejl, mc conclufiopmpli^ 
citer iUdti per ^croS^avafxlap hoc modo udrid^ 
tur. Ergo numen Epicureorum nuUis honejidtis 
aaionibws ckrct. ?er hy pothefmfic.Quicquid m 
certum finem fcrtur prouidentid gubernAtur. 
Mundws tncertumfinemfertur, Ergo/t mundui 
fertur m certum fincm,prouidentid diqud gubcr^ 
nAri eum necejfe ejl. Sed hdc concludendi formu^ 
Upotifimum utuntur autorcs mlongioribusa' 
fufm traddtis argumentis. Ver contrarium com 
cluditur, qudndo cum injicidtione contrdrium co* 
clufionps ponitur. Vt quicquid m certum finem 
fenur confiliogubcrnAtur, mundwi m certumfi^ 
nem fertur. Ergo mundws non fortuitA tcmcrMte, 
ut E picurws fomniat.nec Stoica auadam necefiti^^ 
teuoluitur. ?er id quod conclujionem necejfarto 

con^' 



.".:5fe 



Jtt 



p il I V ^ ; 

^<^nfe^uitur hoc modo»Quicquid m ccrtumfiriem 
fi^tur conftlio guhermiur. A t mundus m ccrtum 
finem fertur, Ergo mundo prxefl numcn quods 
^ni mentc cj" mtclledu prjcditum. Pcr fchema, 
^hetoricumfic, Qu6dferti4r 'm ccrtum finemy 
^nfilio gubernAtur, mndus m ccrtum finemfera 
tur,ergo tu mfane Epicure pugnAS cum udtura ct 
negM hanc pulcritudmem conjilio diquo gubera 
iiArifltApcrfinguU fchcnMtn fere conclufioncm 
Udriarc licct, idq; non tantum m fyUogifmOyfed cti 
im m alijs drgumenoindi formis. Nec pxrum iua 
tteritad tmcnienda^ tra^anda argumentA^ in 
his fex concludcndiformisfc cxcrccrc, Vtuntur et 
Khetorcs idq; fdcpifiime prxpofiero fyllogifmo fcu 
'Epichircmate^qualc efi iUud Socraticurfhfirmiter 
fenfum cffe aliquem poft hanc uitxm mortuis fia^ 
tuo, Sic fapicntifiimi quiq; fibi perfuaferunty quc m 
Tum fcntcntiic ucrx funt cr probanda, Primo los 
cohicponiturconclufio. Secundommor. Tertio 
imior. inoratione Dcmfthenis fccunda Olynthi« 
aca^t^lc huius form£ cxcmplum hahcs.Si quis cx» 
iftimct Vhilippum uiolentia iUa, qua loca, portu^ 
<T huiufnwdt inuadit imperium obtenturum effe, 
hiud leuitcr crrat. Quando cnim bcneuolentia 
^cs conftituuntur ac laborum focljs non defunt fud 
prxmia, homines in officio rctmentur. Vcriim 
^um maliciofc auare CT uiolcnter aliquls rcm 
gcritjicue crratum omnia kbcfa^at dijfoluit^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



LIBER 

Non efl enitn o uiri Mhenienfes, quod exiflinutis 
quendudm, qui periurio, miurid et men(kcio res 
geritfirmu jlMeq^ hMurum regnum. Quem* 
aimodumenim m nduigijs aUjsq; ^dificijs dcci^ 
dit,qu6dft firm ftntfuturd^firmdntentum fir^ 
mum hahemt, quod ft non hahuerint, cito ruiturA 
fwtt : Sic etidm dHionum pfmcipid cr cdufds ue* 
VM cr firmoA effe oportetyid quod nequdqum m 
rehusqu£dVhilippo gcruntur per]}icitur, Hic 
primolococonclufio ponitur. Secundo dntithefts 
mAioris. Tertio mmr, Qudrto mior repetituf 
per dttentionem, Qsmto confirntAtio mAiorii^ 
Sexto loco minor ponitur, E/l csr hoc dignum ohm 
fcrudtioneyfyllogifnws plurcsdpud Oratores ftbi 
fftutuoimpUcdri cr intertexi, quod fit uhi duo 
'ucl phtres fyUogifini ftmul ddhihenturdd idcm 
prohdndum, In Tertio pdrddoxo CiceronUypuU 
crum huiui rei exemplum extat, quod ddfcribdm 
etpdrtesnumerisdillmgudm. f. iiems potcft non 
hedtifiimu/s effe^ qui 'fi totus aptus ex fefe,quiq^ in 
fc uno fud pottit omnid. ». Cui autem Spes omnis 
Cr rdtiOyCt cogitAtio pendet ex fortuna.,huic nihil 
potejleffecertiynihilq;quod explordtum hihedt' 
permAnfurum fihi ne unum quidem diem^ eum tu 
hommemterreto, fiquemerUnA^us ijliufinodiy 
mortis dut exilij mmis. hMihi uero quid quicquid 
dcciderit m t}.m mgrdtA ciuitate^ne recufunti quU 
dem euenerit non modo non repugnAftti, Qnid 

enim 




P R I M V 

tnim fgo Uhorauiy aut quid cgi, dut m quo euigi* 
huerunt curx cr cogimiones mejef Siquidcm nix 
hil peperi, txle nihil confecutus fum ut m co flatu 
cjfem, qucm neq^fortuuse temeritas, neq; mimico* 
rum Ubefddarct miuria. Mortemne mihiminia 
Urls yUt omnino <thhomimbiiS,dn exilium ut ab 
improhh demigrmdum fUMors terribili^ ejl his 
quorum cum uitx omnid extmguuntur,nonhis 
quorum km emori non potejl. txilium dutem ter 
rihile ijSj quibus quafi circumfcriptus efi habimM 
di /ocw, non his qui omncm orhem terrarum uni 
urbem effe ducunt, f. H£ miferiiC) hic (SrumnA 
premunt omneSiquite hciitsim, quite fhrentem 
putds,tu£ Ubidmes te torquait, tu dies noiiesq^ 
cruciaris, cui nec fatis quod efl, id ipfum quod 
habes ne non diuturnum fit futurum times^e con* 
fcienti£ jlimuUnt mxkficiorum tuorumy te mctus 
cxdtnmAt iudiciorum dtq^ legum,quocun(^ dj^x* 
ifii utfuri<eyfic twe tibi occurrunt iniuri<e, qu£ tc 
rej^irare non finunt, L Qudmobrem ut improbo, 
[iuUo cr merti nemmi bene effe potcjt, sic bonus 
uir cp- fdpienSy cr fortis mifer effe non potcfi, 
Hcfc Ciceroyfacilis erit refolutie cognitionis pro^ 
pofitionibus probandiSyqua funt hx duae: Prior fx* 
piens O" bonus efi beatus, er improkus efi mifer» 
^rimo loco ponitur m^iorprim^, Secundo nwior 
fecundx. Tfrtio loco mmor primx. Quarto eiuf* 
dem probdtio dmpUficdtA per difinbutionem . 

H Hoc 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



t TB ER 

Hoc loco Yneminiffe oportet quemdmdum cf 
Pigricoli monctipcpe Ordtorcs pro Vniuerfdibus 
propojitionih poncreftngukreSyUt ficmdgisuuU 
gi (xures ^ dnimos oratio fcriat* Dide^icmhic 
dixijfety Sdpiens cr prolm totm aptm ex fefe efl, 
infc uno fua ponit ommd, Sed Cicero finguU^ 
rcm qu£ ex hac uidebatur fcqui, ponere vMXuit* 
dumto loco pro mmore fecund^ qu£ effct htc, 
Stultm cr improhus omnia m rehus fortunt pos 
nitiponitur eiufdem prohatio per diftrihutionemt 
Vhi etim fngukres propofitiones,pro uniuerfas 
lihus ponuntur.Sexto^Conclufw fccundi Syllogtfmi 
prim loco, Frimi uerb fecundo coUocatur, cr 
mh£ pcr coUationem inferuntur.Hoc genws Epi^ 
chiremAtum^ quemAdmodum cr alije argumcnto^ 
rumform^eif^pe pcr fuhie^iottem uariatur cr ex 
ormtur, o form^ argumentAndi Oratoria, 
4ju^ coUedio uocatur,hxc ratiotiihm v expoliti^ 
onihus cottftat,qu<e in qumq; partes difirihutA efty 
propofttionem, rationem utum plures'ue, ratios 
nis confirm^tiottctny unAm uel plures. ExpoUtio» 
ncm tmAm plures'ue. Propofitio hoc lcco efl qu£* 
flioprohanda,Cum enitn pritrw loco poniturypro^ 
pofttio dicitur,cutn concludituryConcluftOy Ratioi 
uel minor fyUogifmi erit, uel m^ior. Conprmatio 
crit prxmijfjemAiori^uelmmoris prohatio. Ex* 
politio fchcmte orttdt locuplettit ratiotietnyCt 
mterdum alicuim prmijf^ uim hahetfit txlc ex* 

cmplum* 



u 



0» 

io-, 
tio 

Ix* 
,ct 
tx* 



emplum. }.Vttgicndum eft ocium, emm tur* 
pis aacdtio i rehui gerendis. ?. Mors uiui hot 
mnis fepultura, imo omnium Tmlorum fcntim 
pe^im, homines ab ofjicio auocms. Qupd eji 
totius reipub.perniciofif^imA pefiis.Vbi enimocio 
mdulgent mdgilirdtuSy non potcji nifi pcj^ime ad» 
tnmiftrariRejpub.negliguiUurleges, ccffat cura 
<£rmj publici, non f.unt iudicia, twn corriguntur 
mxlefaaa, contemnuntur jludia, corruum urbes. 
hreuiter uniuerfa Rejf>ub. fuiuiitus euertitur^ ubi 
m ocio uiuit uulgm, ibi pUne ex libidme uiuitury 
uicia perpetrantur.,c£desy rapm^Mtrociniu, do« 
nec ex ocio totA re]l>ub.euerfa iacet,nem'me opem 
fuppUcij ferente: Contra uero optimc eaconjtitua 
tSL ejl Refi>ub. ubifuo quifqi ofpcio fungitur, Mam 
gijiratm curat obferuari leges, populiis obtcmpe* 
rat^uigcnt honefia jiudia v moribus uiuitur cpti 
wis. 6.QuemdmodHm enim agerft ociofus iacet, 
nonfoium nulUm producit frugem utilemy fsd 
pr^ter tnbulos C7 urendam filiccm producit ni* 
hil sicficritwnpoj^itqum humAnus mmus uel 
prajiantij^imu/s ex ocio fiat pejiimus. r.Scipio 
Aphricanws uir prudentij^imus neunquam induU 
geret ocio tantiUum, mluit Upilios m ripis coUic 
gere^qum nihil agere, Apud Mhenienfes erat 
capit^leocium, cogcbanturiji ciues ocijfui publi^ 
cam reddere rationem.Apud Ouidium iegis TEgi^- 
fthumfaamadultcruexocio. s, Marciprokdc 

H » Varro* 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 





L I B E R 

Vdrrotmfententia uidetur mihi in primis Uuddrt* 
da^qud docet nihil agendo hommes difcere imlc 
dgere. \n hdc coUe^ione primo loco ponitur proa 
pofuio, i.Rdtio, hConfirmdtio. Exoriutio feu 
noud quiedam drgument^tio, f . A/i<t exormatio^^o' 
drgumenlum d contrdrijs, L 'Exorm.tio 4 fimili, 
^.ExornAtioperhiftorids cr cxempld, s,Autori« 

utesfy ^edUi, 

'eR o- obferudndd enumerdtio Khetoricd dut 
plex,qudm Didle^iici induilionem uocdm. Prtm* 
fiwsform efi, cim fummdm rei proponimus hoc 
nwdo.Trcs funt res qu£ hommcs m uniuerfum dd 
7nd.l€ficid folentimpellere AUdricid, Ambitm , CT 
Luxurid, Hic Rofcim mmimefuit uudru^, nuUd 
amhitus mdicid m eo rekcehdnt. Kon potejl igi» 
tur mleficium Kofcio imputiri.Alidform d dida 
ledicd indu^ione non diffcrt, qudre exempU o^ 
tttitto.Vtuntur C7 Ordtores compl€xione,qu<e efl 
ut dicunt hicorne drgumentum,uehemens f^ne dr^ 
gumentAtionls j}>ecies, qu£ utrmq; dduerfdrium 
fternit dlterutrum fiue firmu€rit,fiue negauerit, 
Cemofthenes contrd I^fchynem hac ufm eft comt 
plexione. Sciuijli quod erdt futurum,dut nefciui* 
fti. Sifciuifti m cuipd es,qu6d non ddmnuifti. Si 
nefciuifti, cur nos ignordnti^ condcmnds. Ihec 
quidfemper conftare debet, fi eritfirm excon^ 
trdrijs immedidtii,fdcile reuocabitur ad duos fyU 
logifms, Submifiionc utuntut etidm Ordtores,m 

qu4 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



P R I M V 

quiquh k feipfo petit utionemyqudrc unum* 
quodcj; dicatur. Vt Mdiores noftri mAgmm Ora^ 
tori£ operm dare uoluerunt. Qnid itAf quod 
mtellcxeruni ea jiudia omnium fumme ejje dppe^ 
tenda. ?. Cur id f quoniam pcr ea txnto plus aliji 
hommbw!pr£ftamu^yquant6hDmtnes brutis, 4. 
Q»l fjocc" quod nihil habent mgenia vn hommhu^ 
conftansjnifi ea dodrma cr arte excoUntur. c. At 
quid itA f Nam cum Oratorum prxccptis quibuf* 
cunq^ rcbwi ordo dctur.fit ut ingenia ad ordinem 
compofiai,mhil tumultuariu, nihil pr£ccps, nihil 
confufum, pr^ruptum, hians,nihil mtcmpcftiuum 
producant.Primo hco hic ponitur propofitio pro 
handd . z. Eius probatio. h Kationis conprmatio^ 
4t.Confirmationis ratio. <;. Huius rationis probu 
tio.VndefacHeeftDialedico quatuor mhyme* 
fn4f* conftituere, eacf; ad fyllogifmorum normdm^ 
exigere, Sunt cr dline Oratorum argumentindi 
formx, quM omittOy quia ex qut di^a funtfa* 
cile iudicari poffunt. Hw itaq; argumentAndi for» 
mii cognitis^o- regulas quasfupra tradidiyubi ac* 
crfferit le^iofrequens,^ Styli exercitium,facile 
eru Khetoricaargumenoiadfuosfontes reuoca* 
re, atc^; qu^ftioni propofitx accommodare. Qttoa 
rmdo autem argumena imentA fmt rcddenda fuii 
hcisydocet Kodolphu^ lib.z.de Inuentione cap.^6^ 
Vnde ftudiofx ea qu£ huc ft^eaant.fumant. Quan* 
tum iudicium attinct ubi form^ argumenti 

H j propo* 




11 



L 1 B E R 

propofitAfuerity m primm confukndd ejlj unde 
qudefiio fumtd cft. Deinde uidendum dn ex firmii 
aliquibui drtis principijs,uel ex Uypothefihm con 
lufis cx prmcipijs propofnio probans ftt fumu. Si 
non fucrit indefumoiy uidendum ad aliquid abfur^ 
difequatur fi concedatur qu:eJiio,et rurfws Ji quid 
commodi.Deinde iudicandum ejl ctim an propoa 
fttiones mjlituunturiuxt% DiaUi^ices pr^cepmj 
qu£pr£cepta funtuix iudica,ndje, probandiC CT* 
improbandx qu^ejlionis» 

DE TERTIO MEMBRO. 

Pojlquam de formis mterpretHLtionis breuij^ii 
me diHum ejl^ordo poJiuktiUt uia. examinandi ea 
qu£traditA funt,aperiatur. Conjiituatur er^o 
Triplex examen, GrammAticum, Dialeiiicum er 
Rhetoricum. GrammAticum rurfwi tripartitunt 
ijio. vnumfngularumdt^ionum. klterumordi 
tionis feu conjirudionis. Pojiremum phrafeos feu 
lmgu£. In examme di^ionis duplex adhibenda eji 
confideratio, uocis nimirum ct" ftgnijicationis^ Ir 
uoccjfic^andafunt omnid qu£ Orthogrdphiam^ 
Htymologidm cr Prcfodiam dttingunt, in ftgni^ 
ficdtione utrum nAtur4lis[ttfignificdtio,uelnon 
HAturaliSyUtrum unum plurdue ex quo figftifi* 
cet, Et fi ncnfuerit n4turdlis cxplicanda eji rd 
tio deflcxionis, ]n oratioJtis,feu conftru^ionis ex* 
j^mie,ti,nti{m du£ uoces coniungend£ erunt pdu 

Utim 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



P R I M V 5. 

Utmdonec toti Ordtio cowplehitury C7' qumn* 
d(L ejl fingukrum connexiomm ratio. In phrafcos 
cxmme coniungcnda funt tot uoces,quot ad mte* 
grm fenfum requiruntur, dc primim uis phrnfec 
05 cr ufus explicandui ejl. Demde confercndx eSt ^ 
phrafts Gr<cc4 cum Latm, utrnqi cU pAtria. Hoc * 
triplex exdmen itm adhibcndum iudico, ut ncn ed* 
dempr£ceptA quotidie repemtur,fcd ut fingulis 
mnfihus uniuerfx GrmntAtices exdmen ahfolui 
pof^it. PiC utilii^imum iudicaremli P£dotrih£ fin* 
gulis feptimAnis pueris, qiti paululum m Grammx 
tica promouerunt,ordtiottem aliqum uiriattdamf 
iuxtsi Erafmi pr£fcript;% proponerent. 

Cialcdicum examen duplex eJl.Vnum pr£ce* 
ptorum nrtis, qu£ eo ordine examinanda funt quo 
tradutttur. Alterum ejl cim Dialeilica alijs rebui 
feu artihus adhihetur arhitrayUhi examen mjlitu* 
mdmn ejl iuxtni prxfcriptum fuperiorum Mctb.o* 
torutn . 

Rhetoricum cxumttt, quod eji uerhorum v 
rerum, petendum ejl cx , Uethodo Khetorica, de 
qt^i^uhi priui dixero de qudrto mtmhro,pr£cepti 
traa^nu 

DE CI.VARTO 
membro. 

Cimipfurs DiMicdrcrum cYd^memcon^ 

H ^ tcm* 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




L IB E R 

tempUtur er feriem^ nulk erit uid fdcilior edis 
fcendi^quim fi eundcm ordmcm fequaris,Puer igi^ 
tur uolens dliquidedifcerc, Vrimum omnium rem 
hene mtetligdt. Dcinde partes rci numerety pri^ 
ptum mdiores, Detndc minores.Tertio loco ordi* 
ttem partiu m diUgenter mjpiciat, Quarto atnmad 
uertAt exornationes rerum. Koc ubifecerit puer, 
plus qudtn dimidiam kboris partem fe abfoluiffe 
fciat, qui contra. faciunt fe mtfere citra magndm 
frugem torquent. Vojlquam autetn hoc pr^efcri^ 
ptumfequutus fuerit puer^ in rcbus cognofcendiSy 
dccmgat fe dd edifccndum iuxt% dif^ofitionii or* 
dmem. Oratio lunonis ad TEolum in primo T^nei^ 
dos fit nobts exctnplumyUt m faciliortbi^ uia mott 
lirdbi,m difjicilioribws quoq^f^es Jit. 

f£ole(nAtnqi tibidiuum pater^atqy homlnu rex 
Et mulcere dcdit flu^uSfCr toUere uentos) 
Gens mimica mihi Tyrrhenum wauigat £quor, 
llium m itnliam portxns, ui^lofq; pemjtes. 
\ncute uim ucntis,fubmerfdfque obtuc puppes, 
Aut dge diucrfMiO' difijce corpora ponto. 
Sunt mihi bis feptcm prafianti corpore ifiympjt: 
Quarumj quxformd pulcerrimdi Dciopeian 
Connubio iungam fiabilij propriamq; dic^tfo: 
Omneis ut tecum meritis pro tAlibus anttos 
Bxigato cr puUrafaciat te prole parfntem» 

Uos uiidccim uerjiculos pritum mtcUigdt 
^ueryUt pofiit rem comprehenjione quadm fumc 



PR1 MV S\ 
mrid cowpML Demde purtes numeret^ qu£ 
tn^ funt quatuor, Exordium, Uitrratio, Propojitio, 
Confirmtioypirtiumqi loco$ ohfcruet, Tertio lo» 
ia co ordmem primm reconddt in mentem, quod ejl 
ii* ficilejciimfithicnAturAUsordofcruatus, Prima 
d tnim loco Exordium, 2, T^arratio, 3. Propop^ 
Ir, tio, 4, ConfirnMtio coUocdtur. 
Je Poflremo loco uttendat exornAtiones, qu£ hic 

m funt fcre nulhe, prxter propofitionU repctitionem 
•la cr uehementiam, Hoc ubi fciet puer,primum edi* 
fcdt duosprinws uerfmim quihwi ahfoluitur exor* 
dium, frinu orationis pars» Dehid( duos proxi* 
u wwf t^^rtium quartum , contmentes narratio* 
m w> qu£ e§i fecunda orationis pars* Tertio edi* 

fc4c qumtumcr fextum uerfws contmcntes proa 
p^fitionem tertiam orationispartem, vUimo loco 
tdifcat reliquos qumq; , qui ad confirmAtioneni 
quartxm orationii panemjj^e^ant, nanc uiam fe* 
quantur pueri m omnihuA aUjs fcriptis,Verim m 
turiores, quihus e^ mior rerum cura qum uer^i 
horum,iMas maiores partcs ohferuent, cr experi^ 
enturyfenuUo aUoartis nunwratiuje adminiculo 
indigerey SifueritproUxior,partesuel numeris 
uel Uteris notentur, cr pojlea t^nquam depofitum 
repeti^tur k fmguUs Uterii,quod iUis erat commens 
datum. luuat cr hoc m pnmis memoriamfi quos 
tidicaUquid edifcoij ^iUudmox fequentidie H 
teipforcpofcM, 

H r DC 



t 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



II 



L I BE R 

DE METHODO 
Rhetorica» 
Perfequi Vniuerfm Methodum Rhetoricm 
nimis longum effet, quarc de Niethodo fitiguUrunt 
pdrtium Ordiioms ^jetoric£ pAuca quxdm 
pr^ecepta coUigam. Sunt autem Orationis Khctott 
ric£ partestExordiumyU<irratio,Diuifwfeu Pro* 
pofitio, ConfirmAtio , ConfutiLtio Peroratio» 
Qjiantum autem ad totius orationis corpmatti^ 
net^ii feruabitur ordo partium, quem enumeratio 
pofm mcnflrat, ijie enim ordo nAturali^ eft^lnter* 
dum mmen hic ordo mutAtur, Cum caufiinecejii* 
tas mmtionem efflagitAre uidetur, 

DEMETHODO 
exordij ♦ 

Omne exordium ex quatuor m^xime compoti 
uidetur^ Expojitione^rationejredditione cr Com* 
probatione» Expofitio hoc loco efi oratio, qu£ 
cumab aliquo eorumlocorum, quiad muentio*^ 
uem pertment mueniatur, aut docilem aut bcnea 
uolumA^t attentum facit auditorem» Katio eji 
oratio accommcddtx expofitioni , per quam id 
quod expofitum e^yfacile confirmatur, cr totiui 
rei apertx propofitio, Comprobatio efi redditio* 
nis caufd, qux quidem rem totxm mAnifeftiu^ un^ 
git. Veriim hic fcire oportet,^ autorcs mterdutH 
mti funt contcnti unA €xpofitione)ntc uu rationc 

reddi' 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



feddidone etcontprohtione^fcd mterdum phres 
adhibent. Vt dutem h^c uniuerpi res cUriui inteU 
ligmr, Exordium Ciceronis pro Marco MarceU 
futn lofubiung4myp4rt'Sqi enumeratds oflenddm. 
mdtn f . Diuturni flentij patres confcripti,quo eram 

mto^ his tcmporibui ufui,tton timore aliquo,fed partim 

Cro* dolore, partim uerccundid finem hodiernus dies 
tio* nttulit, idetnq; initium qu£ ueUem quxq^ fcntirem 
MtU meo priflino mrc dicendi. KTantAm enitn tmgnim 
mtio tudinem, t^Ltt mupatAtn inauditAwq; ckmentinmi 
Hter* t^ntum m/umma, poteflatc rerum omnium mo^ 
|f dmMndetiiq^ incredibilem fapientim, ac pcnc 
diimat t&citm prxterire nuUo modo pofjum» 
WKHf lAarc> etiim MarceUo uobU patres confcripti 
^cimb. reddito, non foliim iUius, fed ctiam uoa 
WH ce$ meam cr dutorititem uobis er Rcipub. cen* 
^oti fruatxm cr reflittmm puto, % Dolebam enim 
Com^i 'Mres confcripti, er uehementer attgebnr cum 
), qu£ ^iderem uirum bxlem, qui m cadem caufa, m qua 
tefzo* ^gofuijfct, non in eadcm effc fortun^, , nec mihi 
mene* | perfuaderc poterm, nec fas effc ducebam,uerfari 
mejl I niem ueflroueteri curriculo,\Uo£mulo acimi* 
k /i ^tore fludiorum noflrorum, atc^lahorumquaft 
mtiui ^odatn focio 4 me cr comite diflra^o, 4. Er« 
Iditio* go ^ tnihi cr priflm£ uit£ confuctudmem C<es 
« Hn^ fdr mterclufim dperuifli, cr his otmiibus bene de 
rdunt ^epub.fl)crattdum,quafifigntim dliquod fufluUm 
gionc jii, uueUe^um ettim mihiquidemintttultis, 
hddi' 1 ^ 



Hlif 




mxime in mc ipfo, vpaulo dntc In omnihu$ 
cum M. MircelUm S€mt4 Reipuh. concefifti, 
eommemrutii prjefertim offinftonihuSi te autori* 
Utem huiu^ ordmis, dignitAten*r(; Reipuh. tuis uel 
do/onte«f i fufpicionihws dnteftrre. Hic prim 
loco ponitur Expofitio fenfu quidem multiplext 
Compofttioneorationii omnino ftmplex.^.Ponun* 
tur rationcs expofttionis^ ?. ^dijciuntttr rationes, 
^uihws ucrecundiam cr dolorem ftUntij fuiffe cau 
fdmojiendit, 4.L0C0 fequiturreddifo^expofttio* 
ni V prima rationi accommodntior^eitotius cat$ 
f£y irt qui de Uudibus dgitur defaris dptrtij^int^ 
expoptio, fXoco fequitur redditionis Comyrohu 
tio, Hanc Methodum ohfcrudt Ciccro €tian:m d* 
Ujs exordijs,fed fxpe memhrd aureo tierhorun fiu 
mme its, obruuntur, ut uix nift udlde attentps ay^ 
pdreant.Porro pr<eter hxc qu<e dd partes Exord^ 
orum pertincnty dlia quatuor quje ad nuxteriam e. 
fortnxm j^c^ldnt conftderdndd funt, f . Exordiutn 
tnonjiret finem,cuius grdtidordtio haheatur, *# 
Buccnda funt exordid non ex his qu£ cdufam con* 
firmnty dut rem de qud quaritur, fed ex ijs, qu^ 
circd res perfonasqi po/i« futtt. h^xordio debent 
ef]e breuid, perfpicud dccommoddt^ cdufx. 4# 
txordium itApcrficidebet, 'm mitio ttA.rrdtionii 

whxredt . 

METHODVS 
narrationis, 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



ilih 
|pr/fl 
iuel 

vim 

IifX, 
tun. 
nesy 
cdU 

(ttio* 

Ums 
u 

Ij^ium 

W' ** 
mcom 

tjs, qu<fi 
• debcnt 



Trt lundtione qumqi funt ohferudndxMmm 
qu£ mrrdtionis elementi, ^.Oji£ fom^e, ?.Q»o« 
fuplexordo. ^.QU£optim£ nAvrdtionh uirtu* 
^es. Qu^dejiruenddefdfx UArrdtionis uid, D« 
tkmentti riArrdtionis fuprd m fecundo memhro 
Methodi Exegctic<e di^um eft, 

DE FORMIS NAR- 
rationis ♦ 

l^drrdtionum dlid dhfokti, dlii deficiens* 
qud diftin^tione fuprk di^um eft, Secundd di* 
^ifto, Ndrrdtionum alid eft pocticd,qu£ habet ex« 
pofitionem fidam^liUa hiftoricd^qux habct cxpom 
Jitionem rerum uetuftam. Alia politica uel Or<<« 
toria^ qud oratores utuntur, Tertia diuifio, Mid 
fimplex, cim nihil adhihctur quo fides fiat audi^ 
tori, Mid drgumentofd, cum fingukrum rerum 
qujc iurrantur,confirmAtiones dd^ciuntur» 

DE ORDINE NAR^ 
rationis» 

t>upkx eft uArrandi ordo, Haturalis cum re^ 
^umgcftarum feriem,CT tempora fequimur. H/c 
^iftorijs cr ciuili uArrationi dccommodatior eft^ 
^lius fuperiori contrariui eft^cum 4 pofterioribui 
^d priord dfcendimui, Bftq; hic ordo Poetisfumis 
^drior, 

DE 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




L I B ER 

DE VIRTVTIBVS NAR- 
ladonis. 

^etorcs tres hont mrrationis uirttites nu^ 
mennt Vt f\t ^rpem Vt fH hreuis .j. Vt/it 
protitW/wnAmtio. Extrenw dno fcmperhdbere 
debct Narratio, Medium m genere denwnHrMi* 
uo, er fuaforio \iiterdum loctim non habet. Sdpc 
enim 4iltiu/s petend^ nxrr^tio, cr dilmndi per 
(tntecedentidyconiun^a v confcqucntidi quemd" 
nwdum^nifmm mcnct in pojleriori Qommctmo 
Copidrum» 

Delnde er hjec honx TUrrationis uirtus cffc 
dehetyUt fini exordijy^initio propofitionis feu di^ 
uiftonis extremis cohxrcat, 

DE VIADESTRVENDAB 

narrationis falfx, 
' Dcjiru^urus twrrAtionem^ clements, fuprd e* 
mmeratk 'mf\ficioy eaq; qut illis adiun^la funt, 
quorum fi unum uel impofiibile, ucl fulfum ofien^ 
deriSyn4i.rr<itioeuerfaeJi» 

methodvs divisionis 

feu propofitionis» 

' in diuiftone,hoc ejl orationc, pcr qum quihui 
de rebu4 di^uri fumus breuiter exponimusy qu^^ 
tuorobferuandafunt.Primiim unde coUigend^ ft 

diutfio* 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



P R I M V 5* 

diuifto, Delndegeneu diuiftonls, Tum mdu^ dU 
diuiftonis,pojlrem6 ordo pirtium diuiponis, 
DECOLLIGENDA 
f/if diuifione . 

Quidi mrrtitio contmud prohtionis propoft^ 
'10 efl^ex mxrAtione cert:X coUigenda efl fententi^^ 
^U£ efl prohAndd.nam Rhetores nArrationi diuim 
ftonem fubijciunt, qu£ eorum de quibus di^uri 
[unt propofitio efl. Wt ex oratione pro lege ManU 
U<t hxc diuifto coUigitur m nAxratione : Primum 
tnihi uidetur degenere beUi:,de'mde de mgnitudU 
ne, Tum de impevdtore eligendo^effe diccndum* 

DE GENERIB VS 
diuiftoms. 
Alid diuifiofit per feiundionem, qu<t fic expo* 
tiimwi quid nchls conuenit cum nduerfmo.ut quid 
in cotitrouerfia ftt feiungmr hoc modo. Cultum 
Deo prjcfldndum ejfe conuenit nohis cum Vapiflls^ 
fed an fit colcndws humnis ritihm in ccntrouer 
Jtd efl. Alia per diflrihutioneiqua exponimm qui^ 
hus de rehus diduri fumws,qualis efi iUa quam mom 
doadduxiex Cicerone* 

D E M O D O D I' 
uifioms. 

hIc ohferuandum efl, tria effe, qux deheat ha* 
here laudanda diuifioyhreuitxtemy abfolutionem et 
paucititem» BreuitasfacitjUtnullHm nifiiieceft 
Uo* faritm 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




L I B E R 

fdrium uerhum dfjiimdtur. AhfolutiOy utomni* 
qu£ in caufam incidunt gcnerx cowple^atur» 
?dUcitiiS:Utgenerd folum rerum, de quihuA didu^ 
rifumus poMntur, qutegenem fuis locis mter di* 
cendum funt drte diuidendd, quemddmodum prx^ 
fcriptum esi m Methodo diuijtud, Breuitds rurfus 
iuudt menu)ridm ditditorum^pUcetqi fummU OrA 
toribws, ut qudtuor mmhrd non exccddt^ Deinde 
Cr hoc ohferudndum c^^ quod oportedt itx m om* 
nigenere diuidere, ut ex unoquoq^ diuiftonis ment 
hroj uelipfefinUordtioniSiUelqu<e finem confe^ 
qudntur palim apparednt, uel ex omnihws diuifi^^ 
onis partihus quod intendimus concludatur, nip' 
hoc impedidt diuerfarum rerum concurfus m ed* 
demoratione» 

DE ORDINE PARTIVM 
Diuifionis» 

Si memhrd diuifionis fontibus difcreti funt, tiU 
hilrefertquoordine coUocentur. Verhnfidd 
eundem finem memhra diuifionis pertmenty gene^ 
ralid priorihus locis funt coUccanda, id quod fem* 
perobferudffe Ciceronem monet Trapezontius* 
Breuiter uel confequenti<e rerum,ue\ temporis or* 
do ohferudndus est» 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



P R I M V 

RepropofitAyhci Diule^ici confulendi funf, 
^uemadmodum m prohabili Methodo fuftut expli 
(atum eft. Demdc deledus habendus efl^ut ea qua: 
plus uirium habentypr<ecipue notentur, Tertia cu 
ra cjl dij^ofitionis argumntorum, in qua dif]^oJi^ 
tione hic ordo pUcet oratoribus.Vt primo cr 
timc loco coUocentur firmiora,in medio qux nu* 
nuro potius quam pondere ualeant. Dehtdeprut 
dentia adhtbenda ejt,ut itA argumentA diflribuan* 
tur,ut ab uno ad aliud faciiii fit tranfttwSy quo ipft 
oratio continuis quajt neruii cohxreat. Vtile CT 
hoc mterdum fuerit faHa diuiftone cr Initio tros 
^ationis membrorum, finguUs mcmbris congeris 
em quandamrationum fubiungere per enumerda 
tionem, V poftea per eafdem rationeStUt m enua 
meratione propoftt£ fuermt penradare,quem* 
admodum Ciceroin Orationepro lege Manilid 
fecit. At ubi non placet exponere hanc argumen» 
torumcongeriem, liccbitordine UttAmprincipaa 
lem rationem poft aliam portra^are, ita tAmen ut 
firmiores mprim^ O fxtremAcoUocentur acie, 
tttfupra monui, 

METHODVS CON- 
futadonis» 



\uft£ confutAtionis qudtuor funt partes, Pro« 
pofttiOjSubktiOjOppoftt^ propofitiQySoUitio. Pro* 

I pofito 




1 



E 



L I B E R 

pofmejlfuhUtioimponicititio. SuhUtio tjlip- 
Ci dduerfmorum propofitio. Oppofm propofttio 
eflfolutionis poUicittitio. SoUtioejl confirmtto 
T^p'av?c7i^coracr£«§. Erafmus t^le excmpluin 
dedit. i.Nccme cUmeJlquid caUidifimu^ fenex 
cdumnietur. t.No/i debuiffe me contn pdatonem 
decedere, ?. Veflm id fhn friuolum fttynon ejt 
difficileojiendere. ^.Kidicule enimmihi piato^ 
nem dUegdt^ciwim ipfc prior foluit.mmerus o^en 
dit membrd confuationis, E/t er hoc m confutA^ 
tione obferudtu dignum, quod monet Trdpczontt^ 
ws folutioncm debereficri uel per uioUttonem feu 
inuerftonentM per inficidtioncmy ucl pcr injldtu 
mnyucl per uiolcntidm cr mfidntidmfimuL 

METHODVS PER-. 
oradonis» 



lufid VeroYdtio confidt trib^ pdrtihu^. Kepe^ 
titione principalium ^rgumentationumydmpltfi^' mii 
cdtione cr dffeatbus. ExcmpU pdj^im i/n ordtia* • txp 
nihus Ciceronis occurruttt. ^ 

pen 
E a ad 

enii 



S E C V N D V 5« 

E C C L E S I' 

^STES SIVE METHO^ 

DVS CONCIQNATORIA, AV« 
TORE NICOLAOHEM. 
iSlINGIO, 

(p(IijEFATIOm Lh 
brumSecundunu 

R T I FI CE M OM* 
nem inftniclum eflc 
oportet preceptis,quo 
rum admonitione re- 
cratur^ mens 5^ma-. 
nus in agendo» Nam 
tamctfi fepe accidit ru 
desartium aliquidfi- 
mile arrificibus facerc : tamen certius dC 
cxpcdifius agit artifex,ut qui caufas ciw ita 
aigat cernat, ac quadam operis apud 
animum conftituat, antcquam manum o- 
peri adhibeat.Huc facit quod fagax natura 
ad operis cuiusq; abfolutionem recjuirat, 

enim facif,ut aflfuefieri pofllr. £|,^ prcceptis 
gubernatur, dc crcbris ad:ionibus abfolui-* 

I Z cur« 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I B 

tur.^ifytiOiregitiiY Habitu,iinde qnartum 
cmercrit opus.hoc eft to 'i^yop. Ad cundem 
modum qui Thcologus futurus efc,inftru- 
<ftus cfle debet praeceptis monilrantibuS 
certamrationem tradendi&: difccndido- 
crmata,quonim ufusmentem aruitamin 
pietate conferuet. Longc cnim falluntur 
iUi,qui ifti intolcrabili conaimelia facrum 
Deiuerbum atFidunt, quafi citra omnem 
rationcm 8C ordincm in eo omnia mifcc-- 
antur. Cum tamen in omnib. rebus aDco 
conditis admirabilem quandam CKCono^ 
miam 8C ordincm confpjciant» Siuc enim 
furfum oculos tollant, fiiic deorfum defpi^ 
ciant, omnia uidcnt ornatiflim^, quicquid 
cfl: confufionis 8c ataxiac, id totum ex ma- 
iicia 8c peruicacia diaboli 8c hominum 
proucnifle certum eit» Quaic ut in omni- 
bus rebus a Deo conditis ordincm uidc- 
mus pulcerrimum, ita etiam in facra Thc^ 
ologia eundem efle nequacj; dubitandum 
eit, qucm qui oblqruat, multo celerius ad 
fnic^cm perueniet, quam qui confufc om- 
nia^mifcet 8c confunditPono haec ordinis 
obfeniandi ratio^aptiflfima MctaphoialMc- 
thodus dicinir.Qucmadmodum enim qui 
uiam certiflimam fequitur, facilius penre- 
nit quod uulfjquam is qui per aquas, mon 

tCSy 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




tcs^faltiis^prcdpitia, magno ac diffidli la^ 
bore eodem conccdir, Sic ueluti in reliquis 
fcicntris,ira etin Theologia citius pcritiam 
confequifur qui Mcthodum tenct , quam 
qui magno laljore citra ordinis rarioncm 
in lcdione Bibliorum defarigatur, ut inre- 
rim taccam huiufcemodi labori maximu 
faftidium coniunAum eiTe: Cum conrra a- 
mans ordinis/umma cir uoluptate idem 
faciat» Hinc cft quod non ineptc ueteres dc 
finiant Mcthodum cerram rradendarum 
renim rationcm Sc uiam, qua celerrimc ad 
peritiam dcucniatur. 

Qiiaproprcr conftitui Methodum Thc- 
ologicam confcriberc, in qua rationem 8C 
intcrpretandi fcriptura, 8c formandi facras 
concioncs comple(?iar,quorum prius faci- 
ct,ut facihus alios interpretes inteUigamus 
& ipfi interprctandi formas tcneamus quas 
fequi utile erit» Poilerius uero,ut cirra gar- 
rulitatem, dextrc Sc copiofc de rc propofi- 
ta dificrcrc in ccctu Ecclcfiafticoualeamus» 

Verum priufquam ad has partes exph'- 
candas accedam,operaeprecium fore iudi^ 
co, paucis uniucrlae fcripturae Ecclefia! di- 
uilioncs quafdam rcccnferc , ut aim partcs 
fcripcurae obferuentur faciUus , tum ufus 

l 3 fingu^ 



i 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I B E R 

fingularum partium in intcrpretandi for^ 
misac condonibus confpiciaturaperrius. 

DIVISIO SACRAE 
Scripturae. 
Dmiyio fxcr£ fcripturx alk ah dlijs dutorihitt 
traditur, mc^ id ahfurdum cuiquam uideri dthet* 
mm cr earundem rerum mterdum pluresfuttt 
differenti^ypro quarum diuerfitnte difcrimina di' 
uifionumfumi poffunt, a^^^-autores diuifionum for^ 
nt4A conftituer€ t^les confueuerunt, quafuoprot 
poftto potij^imum feruire uidentur, Quare chtn 
uarie diuidatur fcriptura, ordme recit^bo praocU 
puMfcriptur£ diuipones,^ earumufum fuhijcU 
nm, fto conj^iciutur hmm mrietAtii utilitM» 

DIVISIO PRIMA» 

Vulgatif^im^fcripturfediuifio h£c e^.quodin 
uetus cr nouum mflrumentn diuidatur, qux con* 
iunild Grteca appeUatione Biblia nommantur, id* 
que >(J1 Wzpxbhyfiue Antononuxfidn^ n<€c BihliS 
ideo mjlrumentA dicuntur, quia funt organA qux* 
dam per qu£ dium uo\unt&s,feu uerhum Deino^ 
his adfertur o innotefcit. BpithetA uetwi cr ttot 
uum d circumjiantijs tcmporum defumto. funty 
\etwi quidem quod priii^ erat tempore, Nouum 
mo duodpojierim.Vermfiquii afocderumdi^ 

ucrfi* 



I 

dm 
Un 

chi 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 





uerji* 



SEC VND 

uerpMte hoc difcrimen defumtum exiftim^t^ tton 
ytiAgtwpere refert, prior tmmen ratio uerior cil 
^ accomodatior, C<£teriim qui ueterii O' noui 
Tejlumenti appelktiones hbrisaccommcdantjiia* 
"rcip^HSiK^aq uoce Tefiamenti utuntur^ 

S V B D I V I S I O, 

Vetui inflrumentu k \udceis dicitur 'or^-^VffV') 
t\^yy^ i^; <i numero librorum, Nam ^^.mdus 
him£ autoriatis recipiunt librosj quos in qudtut 
orpartesyfiuc cUfjes digerunt. Quarum primA 
tib iUis TXXiTS id cji, Lex fcu do^rm dicitur cr 
continet libros quinq^^nimirum Genefin.Exodum^ 
Leuiticumyt^umeros er Deutcronomion, quosjt* 
tnul Grjeci TnvTCLTGx^^P nominant. Secundx 
pars ah his "z^^f^zi 'CT^V^P^'} ^'^ Vropheu 
prioreSyO- h£c pars quatuor libris nimirumi loa 
fUiCiludicumoSamueliSja' Rfgww abfoluitur, 

Tertidpdrseji O^^fe^::! ti^^lHW idejlyPro» 
phetii.rum pojleriorum, cr continet quatuorli^ 
hros Efaiam, leremiam, Ezechielem cr librum 
duodecim VrophetArum^ quos mmores dppeU 
lant, ut funt Ofea, lohel, Amos, Abdid^,\onds, Mu 
cheas, Nahum, Baruch, Sophonia^, Haggxus^Zd^ 
charias^Mdkchids. QuartA pars eji Q^^^^nS 
Hejiyfcriptorum Hdgiogrdphorum i;^ contmet 

I 4 undci 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I BE R 

undecim lihros PmlipomettA^Pfaltemmypro» 
uerhi(iS(ilomonis,\oh,BMth, Ecckftalleny Threa 
nos, \eremi£, Canticum Canticorum, Ejther, Dd^ 
ni€l,Efdram CT l^ehcmiam,quorumpojlremi duo 
pro uno reput%ntur. Atq; ifti hahemm lihros uete* 
ris mjlrumcnti induhi(%t<e autorititis i4. m<iudi 
tuor cUffes digejios* Caterum pr^ter hos libros 
hihent cxTroK.pucfcc, ut uocant, id cjl, fecretA feU 
ahfconditi^, ideo ftc didOyCjuia non producehantur 
in lucemadconlirmAndadogmAai. Huiwsgeneris 
funt lefiii Syrachi Juduh.Tohia^Mbri maccah£0* 
rum,Sipientia Sabntonis,Baruch leremi^fcrihi» 
fitc^ h£c ueteris infirumenti iuxtx Rchr^os CT 
Gr£cos diuifio ejl. Uouumautem vnjlrumcntum 
diuiditur in quatuor partes.PrimA contmet 4.E«^ 
dngelijla/s»Secundx hiia Apojlolica,Tertia uigm* 
ti unm Epijiolas Apojiolorum. Vauli loannis 
^ Vetri K Ucohi unm ^ud£ un^frt. QUitrti 
pars, Apocalypfin loannis. Porro omnes hi notd 
tnjirumenti Uhri in Canone funt pr£ter Epijiolas, 
fecundam Petri, fecundam cr tertiam loanniSy v 
Epifioki lacohi iud£ cum t\pocalypfi,Nonnul 
ti etiam Epijiolam dd Hehr£os extra Canonem 
ponunt. him pauca adijcienda uidentur de ufu 
ntemrat£ dijlMionis. Varum enim prodeji ac^ 
curate dtjimguerc, nijt quid mde capias utilicAtis 
mmAduertas. Prodejl igitur Primiim h£c difim 
dio adreiieiudicanitmde facrorumuolummti 
' autoritAte* 



"1 T^-^-^^ 



iduo 

ros 

tur 

rts 

rihd, 

mv 

mum 

WEu* 

mnis 
MrtA 
moui 
Mdf, 

lcr 

mmt 

onctn 
tufu 

iatis 

mu 



S E C V N D V5, 

moYitUe. Omnes enim ueteris et noui mjlrumen* 
ti libri induhititx funt fidei, ddeoq; udent ad con* 
jiYmndddogmt^,pr£ter€iqu£ dixi ^ppeWrfrt 
o:7r6H,fM(poi4U£ quidenh cum fruau legi poffunt, 
fedmdij^utAtionibwsde dogmtibus non funt ad^ 
hihcndd.Soli enim iili Ubri mduhitAtffunt dutori* 
tttw, ^Mi Mo/?, ^YOphetis, Euangelillis, Apojlolis, 
ueYC tribuuntur, QudYecimde dutoYibus Apo* 
cYyphoYumduhitiuit pYimitiud cr puYior Eccle* 
fia.re^e Ycijciuntur^quAndo dducrfus fcriptx Pro^ 
pheticdcr ApoRolicd producuntur db dduerfd^ 
rijs.Bji cr dlid utilitds huius dijlmdionis. Prodejl 
enimoYdinem hjiheY€ceYtum,utjludioft pdrtiYi 
poj^iAtt lc^ionem Bibliorum m ccYtx tempoYd,pYo 
utcommodumipfisdd iibrosfdcros difccndosuit 

dcitUY. t r . 

TeYtid utilitds e^, ut Ydtio ceYtx hdhcYi po^U 
(fnie concioneYis,fiuem fcholisfdCYdfcripti. m« 
teYpYeteYis)cit!iindif€U dUcgdnditejiinwnidfcri* 
ptur£, ut locus tejlinwnij ([uafi digito monjiretur, 
uommdto dutorefcriptiyU' cdpite libri» 

SECVNDA DIVISIO. 

Scholdjiici Thcologi cm ueteris tum noui 'm< 
ftrumcmi librosfccdnt m lcgdcs, Hijioricos, 
pieuidlcs cr Propheticos , ut ueteris mjirumenti 
Le^dlesfmt mnqi Mo/i hbri : Hijiorici Ubri^io* 

^ 15* M 



/ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



I III II 




L I B E R 

fu£,\udicumi Kuth,libri Regum qudtuor^oh,Mde 
cahxorum libri duo.S4pientiales,Pfaltcriumi?ro* 
uerbid,Ecclefu]ies,CanticuCdnticoru^Sapientidt 
'Ecclefidflicus, Prophetici jT.Prophetx fuprd en\u 
tnersti. hunc quoqi mcdujUt tnAgis iUorum 
fcitid dppdreat, ncui inflrumenti libros diuidunty 
Ut legdcs fint qudtuor Buangelijlarum libri, Hi« 
florialis ftt libcr ^\dorum Apojlolorum, SapientU 
ales funt ^pifloU Apoflolorum ^^.ProphetiaUs ftt 
Apocdlypfts lodnnis, Uxc diuifio nullo colore cxe 
cufdri potefl. Ejl enim prorfui dbfurdd,qudtenwi 
librps db ipfis dcconmodAtur, Verum fi rebus dcc 
commoddrent hanc fuam fublilem diuifionem, 
quemAdmcdum ueteres fecifje exifi;imo, tolerandx 
forte effet^Sed quia mAnifefie fdlfd efi prout libris 
accomnwdatur, nolo m re apertA longiorem con^ 
fmtionem mjlituere. 

Porro ufu^ huius diuifionis prout rebus dd 
commoddtur fortxfiis hic effe poterit, ut difcentes 
mer legendum, prudenter iiitcr hifioridS,leges O" 
prophetids cr fapientcr dida difcerMLtit. 

TERTIA DIVISIO. 
Vniuerfd fcriptura,fi res fuhie^as confideres^ 
commcdifiime diuiditur m hiftoriam doiiri* 
mm, qux duo diligens le^or fiudiofe quxrt m 
fdcrorum Ubrorumk^iione* Eftdutem hifhri4 
dttpleXiUftw C7 noMt Vstus quidem contmei hi* 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Jioriidt omnes Inde ufq; 4 prlnciph creationis re^ 
rum, ufc^ ad conceptionem ^omlni , feu 'mitium 
huangelica hijlorix, U£c hiftoria orditur ( ut di^ 
xi)quid€m 4primArcrum conditione cr <^ontU 
ttuatur ufq; ad Cyri mn^rchim. Pojlea fequmu 
tur hebdomAdccDmeU5,ufq;ad Chriftum occi^ 
fum, Porro annorum computxtionem m hos uerfu 
culos memoriiegratia redegi.quos fubijciam, 

M.D. C.LAM. poft Adam mundwi Inundat. 
Voft unda/i ad Abram,duccnt non^gmtA duoq;. 
^xoduA huc fequitur qumgetos qumq; pcr annos. 
Exodut ad Qahylon,nongent decemq; recenfet» 
Voft Babel ad Chriftum D. cir tribm X. datuv 
uniis . 

Uos anncs fi coniungat, hahebis ter miUc non^ 
gcntos et quadraginaL quatuor annos a, conditionc 
rerum ufq; ad Chriftum exhibitumy (^em numex 
rumhisuerfibuuomple^ifoleo. 
\ Ter miUe et nongentyquatcr X. duo Us num^ran* 
tur. 

ChriftusadeftnohiSyglorii,uitA,falu/i. 
Vorronoua hiftoriaab £uingelijliiS defcribim 
tur,hxc de conc€ptione,nAtiuitAte,circumciftonCi 
obktione, exilioy dijj^utAtionCy baptifmo^ ieiunioy 
tentatione^doarmaymiraculiSymorte^refurredio* 
. neet afcenftone Chrifti m calum. item de donatio 
m ne Spiritusfan^imdic Pentecoftes, a de Eccle* 
fia primitiua cr «J<« perfecHtionibm inftitimr. 



0 



LIBER 

Ad h£c enim cipm noua hifloria reuocihitur^ 
At^ ha^lenm de hiftorid* 

Dodrina fpjirgitur per omneslihros ueterli 
cr noui inflrumentiyet diuiditur in do^rmm re* 
rum cr pgnorum* Rerum demde do^rmi m Le< 
gem CT* huangelium, Signorum dodrm continet 
ceremoniM er SacrdmentHide quibu4 copiopus no 
eji hlc dicendi Iocm, Verum ufws huius diftin^io* 
nis non efl jimplex, Hifloria enim ficr<i,fpeculum 
uitx Chriflianx effe debet. continet plurimd 
uer<e pieatis^ conf€^ionis,fideiMcranti£yUocatim 
onis etc. exempUirecenfet prmia O" p«nas obe* 
dientids CT mobedientix erga Deum, plurima te* 
ftinumii deDeo continet* 

Doiirm£ ucro diflMiofdcit^ ne temerc cum 
Pipiflis Legcm Euangelium confundimusy qui 
"Euingelium nouam legem fomniintifcd falluntury 
aliud docent Frophetx O" Apoflolif qum MofeSy 
Umetftin modo tradendi maxim cfldiuerfttM» 
Mojes enim do^rmam a Deo cr pitribm tAnqua. 
per m^nusltraditim fcriptis commendit.quje per* 
fe^um Dei cultum cont'met,Scd ohfcurior efl Proa 
phetis, Prophet^e Mops funt mterprctes. l^am 
quod Mofes quafi aphorifmis quibufdam notit^ 
Prophct£ integros concionibus explicant.Sed quid 
quod Prophet£ pradixerunt, id Ap^floli coram 
uideruntfidi funt Apofloli clariores adhuc ,Mo* 
fis cr Propf^mrw mrpretfs, Uoc difcrimen qui 

ohfcrunt» 



r 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



rU 

no 
iox 
um 
md 
ttU 
ohe* 
^ct 

cum 
f,</«t 

wroa 
mdm 

orkm 
\o^ 

[qui 



SECVN n VJ, 

thferuit, miori cumfruHu Mofisy PropheiArum 
J\poftolorum fcriptx lcget, Qup mem loco 
fmthAbendi Pipojiolorumdifcipu%a' alijf^n^i 
fcripturarum mterpretes, dicm mfrk^ubi de for» 
tniimterprctxndingetur* 

CLVARTA DI^ 
infio* 

Eil cr (did diuifio 4 Gracis tradiu mmime 
prjetercundd, vcrhum cnimDei fdutem hommis 
hws adferenSj diuiditur m 'Tr^o^sTrf/ico^, yvws/a 

Ad 'TT^o ^E-fl/K.o/j perthmt hortAtioncs, cotu 
foUtiones, mtnte, obiurgationcsy,qu<e otjtnid funt 
incitAmentAquadam aduerbum audiendum^am^ 
ple^etuium ciq; obtcmperdndunh vvcos/k,o/j co* 
gnitionis pars ejl, qu^ cuUus Dei, Lcgis, Euunge* 
lij O' Sdcramentorum fciemidm continct , cuim 
'Epitom ejl KaTHXHo'/^. Pojlrcm^ pars dd d6lio* 
nempertmct» Ndmcognitioncm fequi oportet 
ohedientidm cordis CT uitx innocentidm , fides 
cnim ut Pdulm mquit debet effe h.v^'7z6)^^vrb(^ V 
efjicdx per caritAtem. Hac dtuifio eo pertmct, ut 
facrd: fcripturx ufum fcids,hoceft,uthortinti oh« 
temperes,docenti creddi, ct fecundum ed qu£ cre* 
dps dgds. Dignus enim (quemdmodum Agdpethui 
inquit ) Deo w cft, qui nihil mdignum Deo dgit, 

fed 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




ftdfentitmdemqu^DeifuntJofiituruerotius 
fcntity^ ficit qute Io^«i>«r. 

DE FORMIS ENAR^ 
rarioniim» 
Murm de enArrdtionumformis ({UAtuor or 
dme expedimy quibm pr^dijs mfbruais effe de^ 
hecitfiiturus utilts interpres, qu£ fmt en^rrdtwm 
twm cauf£,qu£ mterpretAndigenera, quifqi cow* 
mntariorumufm. 

PRAESIDIA INTER. 
prctis » 

Quod utilis interpres injlrueius effe dehedt 
Berdi do(lrmii,cr potif^imum cognitione arti* 
im dictiuii, tiem eji qai dubitare pote^» Qum 
ad dU qu£ddmpr<£fidi<i,quibus caueturne m* 
terprcs 4 piebkte abcrret^me conferam, In myfic^ 
rijsitique facris tra^andis, quadruplexpotijH^^ 
tnum cura ilUincumbit, qui fe ab errore liberum* 

ab llgreticorum impojluris fecurum effe cu* 
pt. PrinuL ftt curdy qucerere Deum uolunw.temqi 
ipftus in fcriptura cum timore er humiUtAte, ut 
ipfum ttcre agnofcat in Domino noitro lcfu Chri» 
fto. Akera ftt cura^facrum Dei uerhum pro regu* 
k habere, B£c cura coniunda cum fuperiorefa* 
ciet,ut jine arrogxntia cr <S/ Aov£/k.»cc m fcriptu^ 
ra uerferis , cr ne Ma tcmeritiite cfferaris, fei 
potiut implorcs cius opem humilitcr, quem wi 
^ Scri^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



SECVnDV 

^US Scripturls qu£ris fideliter, Ucit crhiecdUerA 

IL cuYd^nefis folicitus de ilUs qu£ non funt ucrho Do 

mm ntm proditi, Contentu^ enim eff^dehesci luce^ 
qu4m Dominws fequendm monjlrduit, Tevtix 

Bp ftt curd , ut diligens dcceddt fcripturdrum coUdt 

Wor tioyUt dppdredt Mofis, ProphetArumy Chrifti er 

I dea Pipoftolorum confenfusy utqi m jpeciem pugwxntes 

p^zofl fententi£, per coUdtionem reconcilicntury diligens 

conti ter obferudtis bcorum circumftdntijs* H£ccurx 

||( fdcitj ne temere drripids unAm dliqudm fcriptur^ 

kfc fententidmdd dlidm oppugnAnddmy Vndeomit 
um H£reticorum fcads ortds effe non eft dubiumi 

Meat quodutfidt dpertiu^ excmplo deckrdndum f^» 

farti* Ariusduditfiliumdicentem: Vdternuior tnc eft, 

[dre h4nc fententiam drripit , dd cxpugndnddm 

m* Chrifti diumitAtem dccmgitur. Contra Mdnich£* 

fiex ui, ut humdnit^Ltem Chr^i toUut, drripit didunt 

ijU^ PduU /. Cormth, ;f . ubi Chriftwi dicitur fecundus 

umy Addrnje coeh caleftis. Rurfusfunt quidiumiti* 

cu* I tem dgnofcunt ^ humAnititem fdtentur, fed du* 

iimqi pficem perfomm in Chrifto fdciunt Aoyo/u ct- ^« 

e, ut iifttn uirgmis, oftdnder quia fcriptum eft,\fhou4 

'hri* ffi iujticid noftra , luftificdtioncm foU nAiiir^ di» 

egUi «iwi? ddiudicdt, qudft hum^nitd/s prorfus nihil fd^ 

efd* cerct dd fdlutis benejicium. stinchdrm contri, 

\rit>tu^ promif^ionn uerbum eft de Semmc muUeriSy 

tfed I a^Paulmdi^itlefumChriftumhommemMedids 

m I , fubtrdhit diumic^ti redemtionis bencfi* 

Scn- cium, 

t 



M 



LIBER 

ciM>«,Cr fo/i lj«nwni fctti attrihuit, IJicft dSfuiffet 
timor Domini cr uerd humilitds, cr ^J^fwijJf t <2i* 
Aov€(K..'a cr /«pf rti4 , f^ct/e co«4nonf'/*m* 
pturarum de hifte myjierijs ludicjjfent, Qnmtn, 
fitcura omnem mterprentionem adava^oyiaii 
fidei rcferre, 4 c[ua fi difcrcpat mterprca^tio. fd^ 
a iudicahitur. Contrd fi cum ea conuemty ctiamfi 
mterdumifcopo ct mtnte autoris errAtur, tnmen 
extrci falutPs periculum id fieri fcicndum e^. Sed 
duid eji mterpretHLtionem ad 'ocvaAoyia/j i rc 
uocarefEji eam 'mjlituere,ut reji^ondeat fidei pri- 
misnxiomAtis, «t^; ex illis quafi extruaa efje ui^ 
deatur, lUd enim fecundum h.vaXoyl(xpfieridi* 
cmtur,qu£€XcotHpcircitione addliudfiunt, feii 
cuando alia exaliorum compmtione forrmn* 
tur. Vnde enim Viulu^ iuhedt ut Vrophetid, hoc 
efl mterpreti^tio fcripturxdeheat ejfe Amlogia 
fidei, uult ut i/nterpres rej^iciat ad religionU prim 
m axiomAtA,qu£ clara v perjiicua funt de lege 
Cr prowijjionitwt Euangelij, cum quihm omnis 
mterpret^tio conformari dehehit. QujAre ?apift(e 
h huim di^i (/i uitAm mgredi ferua ntAn» 
dat%) explicatione,ah Pim.hgia fidei difcedunt^ 
dum falutem per operdpropriahominesconfe* 
qui,ex ijh dido concludunt. Vugnat enim hxc inn 
terpretitio cum clarisac perjj^icups axiomatkt 
dualia funt-.Semenntulieri^ conteret caputferm 
pentis, item S^gnm Dei toUit peccm mimdiMem^ 



kt 
tna 
ca. 
Pai 

COJ 

pa 
ter 

du' 

m 



m 

ie 
ex 

m 
h 

I 



9' 
ti 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




SECVNDV5. 

Si Uge cfl iujiicUy Chrijlus frujlra ejl mcrtu* 
m. Atcii in hunc mdum femper mns lnterpretis 
mtentn, effc dcbct In prim nofirx rcligionis axiom 
Wwftt, 4 'quibiis non patietur fe duelli uUx Sophijli^ 
w. qui hMic avoCXoylap fidei mterpreti 4 
Pauh comnmdatAm contemnit,C!r<iliundepctit 
contrd fidciregukmmterpretAtionem,is fciatfe 
pcend4 diumitui luiturumMcut enim olim fub ue« 
teri Tejidmento db igne altnris perpetuo toUcn* 
dwserdt igniSyquo facrificid cremArentur, itAi 
perpetuo Dci ucrbo pendebit omnis fcripturanm 
merprctxtio, Et quenudmodum N^cf^t CT i^^biu 
thuribulis fuis ignem dlienum imponentes.quod iU 
prxceptum non erat, d Vomlno pumtifurt: \u 
tijereticiratiomsfigmentA cr Philofophicas frau^ 
ies prouerd religione ingerentesyfupplicio digni 
exiflimandi funt, Af ^ h£c nwnuiffe de pr^ftdijs 
mterprcti neceffarijs fatis efi, N««c qiiodfccundo 
loco propofitum cfl exequar. 

INTERPRETATIO^ 
nis caufae» 

1« pr^fdtione locorum Vhilippi MeUnthonis 
quatuor mtcrprctAtionu cdufde recitxntur , Quds 
rum prim efi, ut intcUigatur geim fernwnis* 
l>^am auditores fiue le^orcs non ubiq; intelligunt 
phrdfes alienis lmgu<g, imo dodif^tmi mtcrdum 

K homi' 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



H 



'IIHI!' 



LI B E R I 

hommes plumum m Uc piUfird defudunL P/r- 
ruuqi enim contmgity ut oratio redditx alien^ lin-- 
gu£ uerhis, ref^ondcntibus quidem infignijicAtio^ \ 
ncnontAmnmulraq^ Ungua eundem retmednt 
fenfumMq^ propter Didedi.feu phrafeos udne^ 
mem. Ne igitur hicfaUumur incduti, opus J^- 
pe perito interpretc. 

Secundd cdufd ejl iudicdtio ordinis rerum» 
mn qui wm trdadtionis, ordmem dnimdduerttt, 
eumf^pe hdUucmdricertumejl,utqui ex Pdulo 
citint contrd iujlicidm fidei hoc di^um : Non du* 
ditores legiSy fed faaores iuflificdhuntur. Hic ft 
trdadtionis ordmemohferuajfent, uidijfent co lo^ 
C) mmime concion^tum fuijje de iujlicia operum, 
uidclicet quod homines operihm iujii conjlitudn'^^ 
tur cordm Deo.cum ihi Vaulus mjiitudt huius opi 
vionls contrd doarmm fidei confutxtionem.Op"^ 
eli crgo mterprete , qui ordinem cr ordmi6 pdr* 
us dextre monjlrdre poterit, cuius rei utiUtds XM 
ior efcqum ut pduck uerhis indicdrt pofit. Tcr^ 
tia cdufd effedebet tejlimonium uer£ mterpretA* 
tionis. N^tw cim duditores dnimAduertunt m 
terpretdtiones exucrho Dei peti.et uidentcon* 
fjum uerhi Dei cr purioris Eccleft^ cum mter* 
Jetdtione,mdgi6dmdnt doarmm et duidius di* 
fcunt. QUdrtd cdufd, eii confutdtio falfdrum opi- 
nionum, ne Hjereticorum uenenis difcentes mfici^ 
antur. H£ cduf^ fdtismdgn^funt^propter qudi 
' DeM 



SECVNDVS* 

tpte* . tiemuulthtScholis v inTemplis mmiflcmm 

lin* ' uerhiconfertim. 
itio^ 

edtit INTERPRETANDI 

irie^ gencra ♦ 

€^ [k< Tdnutfi cx ijs qu£ dixi dc cdufis IntcrpretAt 

W tionunhutcunc^ intettigi pofjtmt intcrpreundi ge» 

yrunt* nerii^ti,rmn quid prodejl ea dijlin^a haberey uolo 

fiertit, de ijs qukm poffum maxime pcrfpicue dicere, 

: Pdulo qucmcidnwdum fupetius pollicitui fum, Quddru« 
plicem itaq^ formm cnarrandi ficra animaducrs 

Bic ft ti lcgens uariorum fcriptorum commentaria, 
■eolo^ 

mmy GRAMMATICVM INTER-- 

'tuan'i pretandi genus» 

Wi opi Quidam paru foliciti dc tradationii Mjsthos 

pp?'« doy uoces tantkm et phrafcs familiari o ckriori 

sparm niodoexplicant,quodinterpretandi genm, qui^ 

•asnM conjlat Grammatica quadam exegeft uocatur 

. Tcra Qrammaticum. Hoc genu^ fecuti funt Pdhanafm^ 

pretti* TheophildduSy Smhrofiwi cr nmlti alij, E/i prcm 

mt m feSio laude dignum^quod tunti uiri,qui copwfe cr 

Ucon* cleganter d^putationeslongds ac orationesde 

'■ inter* finguU^ injiituere potuijfenty tamcn fe ad Gram» 

m di^ maticos dimiferunt, Sciuerunt enim mdt ueram 

m opi* fententiam petendam cffe. Vorro huiM generis 

mfici* terprcs liherali dodrtna injiru^us cffedchct, 

qud/i Vrimum cnim ipfum hahere oportet cogtutionem 






1 1 R 

elm UngU£, qud ufus cjl fcripti dutor, ttift mlit 
alicnis quhu fuis ocuUs uidere, Bt fi mn concedi^ 
tur eihfolut% cognitio, fetm^« cffe oportet 
peritiamM lingudt iUM tres inter fc conferre pof^ 
fit ^Ucbr^dmyGrxcm er tatinm. l^mhis 
tribus linguisopm eflinterprctiThcohgo, cjUd* 
rum ccUutioncm plusprodcjfe mmd^duertit fim 
diofus, quhn mgmrum hominum prolixid com^t 
ments^ria, Deinde ut dsxtrc explicetyquod rc(ic 
inteUigityneceffma cfl diMica,quod fxpe Grm 
m,tico intcrprcti mtm auxiliittriccs porrigit* 
luuahitur ctiam vm parum Commtnt^rijs de co^ 
pia,unde difcet uarioi ciufdem fcntenti^ reddendx 
fornm» 

DIALECTICVM INTER^ 
pretandi genus, 

Alij ciim uidcnt in omnihtti rehui ordinem pri 
tnastencrc partcsy Mcthodum tra^tionisq; ordit 
nem qu£runt ac mcnftrant , oficndunt qU(cftio* 
ncs->argumentiiCoUationem, ad cert% capim fcu ioa 
cos communes, tnnquam confultAtioncs ipfas hypo 
thcfcs rcuocant brcuiter. H<ec cura huiusgcncris 
interprcti potifiima eft, ut omnia aperte ct diftmm 
ite propomnurac declarcntur.Verum quoniam 
hocgcnwi in SchoUs utilifimum cfi, breuiter oftett 
dmuiat7t,quamtut6 intcrprcs in hocgcnerefe» 

qui 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



' mlit 

m ha 
jlm 

rc£ic 
trm 
Tigit. 

COi 



pri 
lordit 
^jiio* 
^ulos 

ihypo 
peris 
iiiam 
rojien 

qui 



SECVNDVJ. 

q::ipotcrit, quodutfiat apertim fofttw rem in 

q^r^'--' Cctnoucs indudm» 

CANON PRIMVS. 
In prmcipio prMicms dicums facri fcriptit 
ontniumprimumde doarim gcmredicAtopor» 
UtMh^hccoYime { ut mihi uidetur) ficri potcfi 
commode.Vrimionquale fit doarm^genui expU^ 
cct^unde in comnundationem dehbi potcft Secunt 
do.autoritM ojlendatur, Tertioyqu^fn ccrtitudo 
, e unde petenda (ignetur, Quarto, qu£ neccf^i* 
t<w. QumtoqHXUtilitM a-fi^amproueniatin* 
de etd auditorcs mcnjiretur. H£c qumq^ cajpitA m 
prmcipiodlicuim Ubrificriutiliter cxpUcuntur 
mo quidcm iudicio , ncc improbofihii uel diqua 
adijciat , ucl aUqua fuhtrahat, wodo ne auditorci 
faUat, qui cm difcunt lAethodum imia.twius eti* 
m uuide quierunt, 

CANON SECVNDVS. 
Vhi autem iuxti primum hunc Carwncmgcne* 
ratum di^um efi de dodrm^genere, commodefit 
dcfccfuf ad hypothcfinMc ^fiM particulare fcri 
ptumqucd expUcandum prQponitur, 'm quo loco 
h<ec ncceffurio cr qni Dialeaicum mterpretandi 
genusfequitur^diceiuiafunt.Primim quis quaUfqi 
fitfcriptiautor,unde autoritas fcripti dependet. 
Secmdd quafumtCcrihcndi occafto, cuiui obferc 

K i mtio 




L IB E R 

«4^10 dd inteUigendum trd^iationis ordincm pcit* 
Tertio quis fit ft<itus, feu c^uxftio principilis, 
md^ne dnplures^undede genere caufs iudic^ 
hitur, totu^ [cripti conatws ejihocfinisa' 
fcopiis ultimus deprehendetur. Qjtdrto quaftt 
prjefentis fcripti Methodus feu ( quoi idem eji ) 
quii fit trxdatioms ordo, qui nifi tenedturpdrunt 
4iit nihil profuent docentis khbr, 

CANON TERTIVS. 
T« omnibjii fcriptis Propheticis cr ApojloUcis 
diligentcr ohferuandum efi , c^<iod dum docent pfa 
pe diUbutUur in monitiones, reprehenfionesjdu* 
dationes^mmxSiConfoktiones o^c, quibws accom^ 
modant do^rindm duditorihus^eosc^; extimuUnt 
ad doilriium fufcipiendamy hoc qui mn dttendtit^ 
trdddtionis ordmem ohferudre nec poffunt ipfi, 
nec dlijs uiam rede monflrdre. Sed de iwc Cdnone 
plurd dicam mfra, uU agetur de trddatione co* 
piofa locorum communium, 

CANON QVARTVS. 
lExplicatio fingulorum capittt commode ficri 
potefi hocordine.Primo loco m fummria quan^ 
ddm comprehenfionm totum cdput contrdhatur, 
quod dextre nemo nifi Didle^ic£ peritui fdce» 
re poteft, Nd«i qu£ j^eciatim per partes di^4 
funt y ddgenera cr fofti reuocdbit, qu£ dccefibria 
funt dbfcmdet* Nonrerumomni^argumentA dd^ 

hibebit, 



hihehitjfed fumm rerum contentm erit, detrd^U 
^ntnibui qu£ aniplificatiomSy aut didudionis re^ 
yumcaufd.addit% funt. Secundo ordlncm capitis 
ojlendat mcnjlrando quomdo cum praxedentis 
h<^ ( fi aliquid pr<ecepit) cohireat, partes rmiwa 
res fignet, quomodo confequuntur admoneat» 
Tertio loco fequatur exegefis texfuSi notentur /o= 
ci communesy v.t ad ufum omnia conuerti pof^lnt. 
Sed muentionis locorum ratio tradctur infra, uhi 
de locis concion^tor^s dgetur^nuncfuffcit quii 
fa^iu opus ftt breuiter ojtendijfe, 

ORATORIVM INTERPRE. 
tandi gcnus. 
E/l CT* oratorium interpremdigenus in tem* 
plis cr Scholis utilif>imumy in quo mximd qtiieq; 
mgenia fe exercuerunt^ut Bafilius^GrcgoriuSylia^ ■ 
Kianzenu^, Chryfojlomus , Augujlinus^ cr wulti 
lUj Gr£ci cr Latini. Hi enim qu<£jiiones fingulAi 
fujiori oratione explicant , Khetorum more, qui 
de re rurfum dicendum,uhi ad locorum commu* 
nium traiiationem uentum fuerit, 

MIXTVM INTERPRETAN- 
di geniis. 

Mixtum interprets^ndi genuA ejlj cum inter^s 
pres ue\ fuperiora omniamifcet,uclqu£damex 
ipfis coniungit, quod non pmi nojirofeculo nw* 

K ^ gm 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




L I B E R 

gM cumfru^u fdciunt^ m quorum mnurofacile 
prmeps cjl Phtlippm Mcknthon, hunc fequun^ 
tur pr£cUrifiimi uiri Bucerus,Cdumus,Brmtiui 
^alijmuUi. 

COMMENTARIORVM 
ufus» 

mlti ahutuntur comminti,rijs, dum perpetuo 
m iUis defud<int,pdrum aut nihil textum Biblicum^ 
mrmes quipermde faciunt, atqi is qui uhquo 
torofeduru^y initmereperpetuo nwmndum cotu 
ftituit. suntenimCommntirid mllcir flatudrum 
lAercuridium, Wn quemdmodum h£ coUocm 
tur,utmonjircnt uiatorihwsredumiterne aher* 
rent: Sic Comment4.riii manu duccnt le^orcm in^ 
exercititum^quibwi nonperpetuo uteturyfed que^ 
admodum uiator, StAtuis Mercuridibm. 
enimnonaj^icituiatoruhiuim itmtis crebrii 
profe^ionibus pernouit, Uic primm admnetur 
mterpres fui muneris,nimirum ut cogitetfe dcbe* 
te uim monjirare duditoribus emq; expediti^i^ 
mm,v impcdire properantes. Demde CT 
hmc patet quo in loco habendifunt difcipuli Apo- 
flobrumcr eorumfuccejfores fcripturarum in^ 
terpretes. nienimomnesfequettdifunt quatenus 
habcnt pr^euntem fcripturam Vropheticam V 
ApojiQlicm, fi qunndo Ah hac (^mmt^agw}^ 
^ * [cmiii 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



liui 



ttuo 
:um 

10 

\conA 
iYum 
m* 
aber* 

metur 

€ dche* 
tif^i^ 
ecT 

enus 
i CT 



fcmwi nollrX communem in Upfumficilititemy 
et precibui DeumfoUcite precemur, neftnaX nos 
mperniciofos erroresproUhi, 

RATIO FORMANDI 

facras conciones» 

Uethodui conciott^torU ejlcerbi uU dc rdtio 
mnjirans rationem ficrd4 conciones formndi, 
^tquonimenciutneceffArio in Ecclefnpropo^ 
nend<ifunt,non funt uniusgeneriSy nec una.formd, 
tradipojfunt) perutile fuerit primm concionum 
genera,deinde rationem quafinguU cumfrujiu 
tra^ari poptnt ojiendere^ut futuris fm^ifiimi 
mniftcrij uerbi (quo nuUum ejl augujlius, nuUum 
fanmwi) mmijlris^pr^efcriptxfit quxdamcompen 
diaria ratio fbrmndarum concionum, quam ipft 
ufu et exercititione confirmtAm,pr£ceptis aw- 
le^licorum cr Khetorum dugere poterunt. Uon 
nouafingo pr^eceptHySed commun^s Dialedico» 
rum cr Bhetorum regulas ad certAm mteriam 
liccommio,^' ufumdo^orum hom'mum,quos 
cottcion^ntcs audiui,pr£ceptis allrtngoutfactlU 
orfit imititioy qu£ profead parum eritfirm nift 
pr£ceptis tntuetur, quemdnwdum fupra m prxx 
fationedidumeji* 

GENERACONCIONVM. 



L I BE R 

Efl itACj^ duplex concionAndigenus, Vnum di* 
idfcdlicon, Altcrumparxneticum. DidAfcdicon 
quidcm ejl ftmplicium hcorumjcorumq^ tim per* 
fonArum, tum rerum er coniun^orum locorum 
Thcpumcr Hypothcftum* 

Par^eneticum uero triplex eji. Sudforium, oU 
iurgdtorium er confoktorium, Poteji autem hxc 
diuerfttais concionum probarij Primiim k diuerfii 
t».te auditorum , (^uibus concio accommodabitur, 
Nrfw aut rudes funt prorfus er funt docetidiy quo 
primumgenus pertmet, aut nonfunt rudesyfed 
uelpuftUanimts er funt confolationibits erigendi^ 
uel pigri futtt jiimulii mitSLndij uelfunt con» 
temtores, er funt mim cajligandi, Ad hos qua* 
druplices auditores omnes conciones Chrijli di^ 
riguntur, Alils enim docet ign^ros cupientes dim 
fcere^Mls confolatur et erigit puftUanimeSiNunc 
wrdiores inhortxtur, mterdum prophanos mmis 
terrik:*. Exemplapaf^imlnEuangelica hifloria 
obuia funt. Demde idem comprobxtur abufu fcri* 
ptur<£ fan^£. Nm ^.Timoth.h fic fcribit Paulus, 
Omnis fcriptura diuinitus mJ^iratA utilis ad 
dodrmamyad rcdargutionemy ad corre^ionemt 
ad inflitutionem , qute ejl m iujlicia, ut Integer fit 
Deihomoadomne opwsbonum apparatus. ulc 
'quadruplex ufws fcripturte mdicatur, idq; quatu* 
oruocibws qu^funt: Macrn.a'\layi?^tyxQ^> 
tTrcWof ewcr/^jTroafrf ja. Didafcalia primogcnerc 

mwpc 



n 
r- 

m 



0 



tlm 

dU 



nempe Didafcdico tra^dndd efl. tT^iyXot^ oh* 
iurgitionem hihet, iTrctvopSwcr^^ ejl cum lapftn 
erigiturcrliMituryduod confolationibus fieri 
mnifcfium eft. -TzdnS^tiai puerorum eft mftitutio^ 
cuiui potipimA pm nd reda v honeftafuadere, 
V iniquis^z^r turpihus dijfuadere. Conuenit 
iUq;noftra diftm^iocum auditorum uarietate, 
Chrifti exemplo cr PauU traditione, Verum quo^ 
niam auditorcs in puhlicis coetibus mixtifunt^ftt 
ut ?rophet£, Chrijius, kpoftoliy atq; adco omnes 
pijmmiftri .tierhiplerunq; ex dodrma cxtruant 
confolationes, fuitfiones et obiurgationcs,quas uis 
docirm£ quaft adiun^as hihet , queniAdinodum 
fiperiu/s dixi ficri m ProphetArum v Apoftolo^ 
rum fcriptis, quorum exempla pios mmftros de^ 
tct fequi mformAndis concionibus. N?c ideo no» 
firadiftmdio eft improbanda , ut quxadrerum 
tradendarum uAturam pertmet , docetq; qu£fit 
utio ohferuanda m concionihus forfMndis, am* 
etft mterdumca qu£nom'maui tAnquam acceffo^ 
tia digrejiionis SchemAte accommodantur, quod 
qui ncn obferuant, nec poterunt fus re^eforma.^ 
re, nec aliorum conciones iudicare m€morii'q; te» 
nere. Quxreconcionumgenera diftmguantur,^ 
e[uje adduntur re^e extruantur. 



DE GENERE DL 
dafcalico» 



Didxfcd* 





L I B E R 

DidafcdVtcd concio eR cuiiafims ij^nordm 
tm docere duditorenu 1 n hoc concionis genere 
piwiconciotutor totos ncruos mtcndcty ut ip[e 
prius rem docendm exM cognitiim habedt, De* 
mdeut eiufdem plenAm occonomuimformet apud 
fefcytum em explicct pknd cr popuUri ontio* 
«c, habioi rdtioue non ft£ kudis ob eloquentiiimi 
fed potius glorix Dei pro)kouend£, et captm praes 
fcntium auditorumjquod ftfecentyfperare potejl, 
utauditornon ampliu^ fM^uet opinionibuSy fed 
dodrm£uer<£ perjj^icu^e dcquiefcat. Quonia 
dm autem Didafcdlica concio duplcx e^,quemAd* 
modum fuprk m diuifione admonui^ nimirum fm* 
plex ftue ftmplicium locorum, v coniun^a fiue 
coniunHorum locorum^ pojiuUt doccndi ratio,ut 
primo loco de didafcalica Itmplici dicatur» Sed 
quonidm didafcalica ftmplici nunc perfome, mmc 
res trailantur, de perfon^rum trd^atione primu 
dicendum uidcntur, 

DE DIDASCALICA 
fimplid Perfonarum. 

Duplex eR perforu^rim tradatioy uupirdt 
digmatica fcu exempUrls, Altera Epididica feu 
denwnjlratiud» Ndw fi fa^um aliquod perfona 
proponitur paradigma, eBf at fi totA perfotun de* 
fcribitnT miS^&liQ CT" demnftrntio perfona exi* 
ftit. DE 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



DE PARADIGMATL 
ca jtradatione Pcrfona- 
nim, 

Chm itique proponitur perfoiu aJiqud esc 
pcr/5 KiftorijSyCuiui totA uia non defcrihitur^ fed 
fa^lum perfon^e aliquod producitur^ idque uel do* 
Hrince, uel imitntionii^ uel adnwnitionis gratia ^ 
paradigmdtica erit trailatio. Hoc miodo Paulus 
Rom<^nis GaUtis proponit Ahrahamum : Hoc 
tnodo EpiftoU ad Hehrxos capitc undecimo mds 
gnum ProphetArum o Rcgum catnlogum recen^ 
fuit , Ahrahami fado fidei do^irina cr n^turd 
docetur, imiatio commendatury uocationis exer* 
citiafirmAntur, c^- u€r<e pietxtii frudm cr opf * 
Ya, Panitentia M4nAj?« , docet Upfos rccipi , 
imiatioms cauft utiliter proponitur, adnwnet 
de mifcricordiaDei tAm immnem Ecclcfixpers 
fecutorem, actxm impurum ]doUtraw,€xmeri 
fua honitite ingratiam recipicntis, 

Verum hicoccurrendum eR ijs, qui f£pe 
Sdnilorum cxcmpUs ahutuntur, Sunt cnim qui 
fcelera fan^orum imitxri nMlunt qum tdrtutes, 
fe faniloTum excmplis defcndunt. Sunt eti* 
am^quicxfa^is [an^orum perfonAlihiPS exs 
traordmarijs mAndatis , male extruunt fj^eciem 
faHi, tiinquam legcm uniuerfalem commen* 

dxnt» 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



II t 



1 1 B E R 

ddnt, \Ui refhotiftone digni nonfunt. Hi ^dm^iiti^ 
onc m uim rcuoundi crunt. Tcncre enim coi 
cportet dxfcrimn^mter mnddtifcu pr^ccptA pi- 1 
etitiscommumd v pcrfonAlid , quatAntumuet 
unum populum,uel unum hominem dttmgunt,Ue» 
hrxi iuS^i funt ut ji^oUdrent Tigyptios. Abr^hd»! 
exnundato DcifHiummmonteMorid,m^drc . 
inholocaujium p^rat. H^c perfonAli<t faitd m 
a>ecie non dccommcddndd crantfid mgeneremf 
tim. mm ah utroc^ exemplo difcenda, ejl obedt^ 
entidcrgx Deuw/m ijsqu^inobisfuouerhorei 
duirii. in hdc quo^j perfonArum exemplum trd* 
(icttionenotum cjlVapiftMO- prmpue Mom^ 
chospericulofe errajfe, ([uinefcio quosfiaicios 
fdnaulos m conciomhus propofuerunt.eofqiper: 
tot&muitAm aded mculpate uixijfe finxcrunt, ^ 
mncmm ud m mmimo impegermt. Uuiufnwdi 
jiaa perfonArum defcriptio, mgis dd dej^crdtto^ 
nem ({um adijicdtionem confcienti£ luMU 
ciim mgnitudmc pcccati CT ir^t Deifdqt^ Pro< 
ponAntur igitur uera ex€mpU,)tdd relinqudntur 
po'etis,et wondh ijs trdaentur,c{ui Oecowimi my* 
fieriorum Dei d DVdulo dppcUdntur. Sdcrdfcri* 
pturd V uerd hijiorid fuppeditct exempid, qud' 
Udfunt AhrdhjeM,\ofeph, Mdttdffe^Ugddlen^, 
Ldtronis conuerfi v fimilium. Ex huiufmodi e^ 
nimnonfoliimdoccre poffumus duditores ucrdm 
pietAtem) uerim etidformm rede uiuendi iuxti 

uocdtionfS 



Uoc 

H 

pm 
ckr 
hfl; 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



SECVnDVS. 

uocdtionis rdtionem. Meminerit itAqi pius "Bccle* 
fiafics excmpU utilia pietati proferre, cr non ex 
quee ad dej^erationem facere uidentur.Nunc tem* 
pmeflutqux diila funt cUro paradigmate de* 
cUremus^ Et quia nuUuntAhrahami exemplo iU 
lujlriui effe potejijillud exammndum propon^m* 

Paulus inquit : Credidit Pihraham Dfo, cr 
imputaLtum eji ei ad iujiiciam, Uic ?a{tlm exem* 
plum Ahrah£ potifimum doiirm^gralia produn 
citj C7 ^^f*^^ P^^^w iujiici£ firmAm doa 
^ritum, uerumetiam uAturam fidei^, ^ quaUs «is 
t<e fan^iimonia eredentpsperfon^ ejfe dehcat ex^ 
truit. Adhuncmodum dijcamuseximitntione 
Pauli duo obferuaremexemplls^fadum uidelicet 
m fe.delnde circumjiantias perfome fM, F<ta 
(ium m fe docet iufiiciam uerm fide in promifi 
fiones Dei conjiare. Circumjiantiic perfon£ cr fa 
iii dc plurihm rehws admomnt. 

^rimicm quod Circumcifto non neceffario re* 
quiratur ad iuftipcationem. enim ahraham 
ante circumcifionem iujiificatus,fed pojiea addit% 
ejicircumcifto ti^nquam figillum iujiiciieyqu^ejl 
ex fide. 

Secundo profcf,io ui^ Ahrahte dnte iuftificd* 
tionem, tejiatur eum tmUis meritis proprijs aut 
pneparantihm operibus <t Deo rcccptum, fed fok 
honitAtc Dfi» 

Tert 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



ilii I 



LIB ER 

Tertio quod iuftida pdei ad oimes promifcue 
pcrtinedt, hoc Ahralumico cxcmplo indicatur * 
Bil enim pdc iuflipcam ><braham atitecfum uU 
lU notis externis difcrcti funt homincs. Ex baccir 
cumPmi:i^^rophet£ Uud dubie conaones dc uo* 
CAtionsgcmumextruxerunt^ 

Quirto quod ritus Mofaici no recjuirantur i 
iufiipccindis, ut cnimfinc iUis i\braham eji iujiip* 
cdlus, it% qui cius exemplo iujiificabuntur, ecs 
non requirant ad iuflici£ cowplemcntum, 

Qninto quod ftnc lege morali cr operibus in 
Dccdogo pr£ceptis contingat iuftificatio, t^amji 
Abrah^ exemplo iuftificamur, cr isfuit iuftificdi 
m dnnis multiSy id cft, 4jo. ante Legem, projfe^o 
perinonpoteftyUtex legefit iufticia, VcriitKfi 
quis obijcit legem Moralem fuiffe perpctuoy caq; 
noncaruiffc Abrahmum^ refi^onfio fucilis ejh 
mlli enim merces debcturoperii?iis,nifi expi' 
ilo Dei. Nam opera non funt intrtnfeca dignitAte 
meritoriay fed acccpntione Dei, cr ratione pa^iy 
firma, igitur fiat confequentia PauU : Abrahattt 
iuftificatus eft fidc promijlioniSy ante editum pa* 
dum de opcribusy nimirum qui fecerit ea homo 
uiuet in eis^ Ergo fidc cr non operibus eA iuftifi» 
catuA» 

Sexto quod uerx er iuftificans fides fit certA 
7rXKfO(J>opi'a,5Kie non rationis argumentis fucc 
wmbitffcd ccrto fiatuit eum qui promifit mentiri 



ncn 
mt 

Chi 

m 



m 
tun 
fetr, 

I 

I 

du 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



uU 
civ 
uo* 

tri 
ifi* 

\n 
mft 
\ificd* 
ieao 
\fnfi 

eft. 

\t%tc 

taiy 

im 

)mo 
Uji« 

certA 

i fUCe 

ptiri 

non 



S E C V N D V J * 

non poffe^tut tofti rerum tuturd reddmdre uidu 
mury cr quod fides habeat ddiunan botu opera 
O- obedientiam ergd Deum, quodq; nihil cdriui 
Chrijtidno ejfe debedt^ qum dium£ uoluntxti ob* 
temperdre, Mq^ it% ProphetXypij rcges, f^pofloU^ 
ttq; ddeo omnes pij pofl Abrahdm,primum ab ex* 
tmplo didicerunt ueram iujiificdndi rationem.dc* 
mde cx circumjUntijsperfon£crfdai,derebus 
grauif^imii adtruiniti funt, Hoc pa^o pius concio^ 
mor exemplo Pdulidpplicet cr^/w exempUy 
tum in fe tum in circumflmiarum uarietiteyO' 
femper m accommodutione memmerit rej^icienm 
dum effe ad fidei an^bgicinu 

DE EPIDICTICA PERSO- 
narum tra<fratione, 

'Epidiaicd perfonArum traaatio totmm uitantt 
ddeoq^ omnes uitx partes perfon^ aUcuiuA per* 
traaat , idq; eo ordine , quo loci perfonArum m 
^rotenUitii Mippi recitnntur, Efi enim is ordo 
non folm n^uralisyuerurrutiam dicenti cr dudi* 
enti commcdu/5. Verum hoc inprimis obferuan* 
dum efl in Epidiaica perfotuLrum tnaatione,^ 
iHamembra potifimumexornAndafuin, exqui* 
hus tria ilk fupri commetnorati, Doarma, Imim 
tj^tio cr hdmonitio,peti poffunt. NdW Paulws Ro. 
U* dehoc accommodationn modo admonet, ciim 



1% 




L E R 

fHcluitiOUXcunqi fcriptn funt m nojlrm do^rhd 
fcriptifuutctc, Debent itmc^ huiufmodi mnihr^ 
adtotum Ecdefix corpus accotnnwddriy quodjit 
ut Hypotheftn ad Theftn rede trjtnsferimu^, Vtfi 
BJptiji^ uitA effa iirKS^&KLK^q tra^landd, fe* 
quendm effet ordo nAturalis , diccndumq^ effet de 
parentibui,dc conceptione.dc miuitnte^de cduca* 
tione^de uocatione, ae officio, detejlimonio Chris 
lii,de morte cr i\s qu£ circa mortem cr pojl mor 
tcmcontigerunt» 

Ifi membro de parentihus hxc mfunt, quod prc* 
ces piorum af^idu^ widcm exaudiantur, quod af^ 
fii(ii credentes confequantur dd extremum confo* 
ktionem, quod Deus tipprobet mutrimonium Sa^i 
cerdotum, in membro de conceptionc^Primiim of* 
feretfe officium Angelorum , quodftnt legati Dei 
et minijiri Eccleft£. Demde quod ftt mmor Dewi 
fumtm promipionum, Tum quod Dei adio non 
impediatur impedimentis tuturalibus ,hoc ejl 
tur<£ jterilitAte C7 defedu* Demde quod loannet 
^dhuc in utero mAtris agnouerit Chrijlumj docet 
quod pueri recipiantura Dco, cr quod a puerii 
agnofci cr coli uclit Deui ln metnbro de n^ttutai^ 
tegratitudo erga Deum pro acceptis benejiiiji, 
commendatur. Piorum ofjicium mutuum ojlendia 
tttryquodgratulari deheant ijs quibus bencdtdto 
Dei contmgtt, Deniq; qubd pij dcbeant fuos pue* 
ros Deo adferrcfeu commendare.Detnde utt£ au* 

jUriti^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



ht^ JJen> ^ nohis non mnAflicenfid fobrietitem tt 
hrd bedicntiam ergx Deum comnKndat. Pofth<ec in of^ 
d fit pcio ipftus cr circumftmijs pcrfon£ cr ofjicij 
.Vt fi foliim doarim, fed etim confoktio, conftantiit m 
L fc* ofjicio,conf€pio,crux,dmor wmatw, <ttq; innume 
mt dc r£ ali£ uirtutes pijs commendantur. ConfoLtio 
9ucd* €ft quod digito faluatorcm monftrauerit.ConftanM 
Chri- tia^quod Uerodis minds cr Phurifxorum contem'. 
inor nensy EuangcUum intrepide docuerit . Conjej^iOy 
quod fe uocem cUmantis in defertof>ijfuifit.Crux 
quodproptcr uocationem vm folim udgatu^ fit 
ftne certU fedibusfed mortem quoq; ddire non dum 
himerit. H^c omnid qu£ fic eruuntur ex perfona: 
ofjicij circumftmijs,primim pijs mmiftris 
uerbi doarm£, imitationn cr admonitionis gra» 
tiapropondntur. Demde ingenere uniuerj^Ec^ 
clefuyquantum ad commmm piet^tis cjjicid perti 
net, Perfon^lid enimfaaa non inj^eciefed mgf - 
nere accommodnndA funty quem^dmodum fupri 
<idnmui» 

Eft et alidformA tra^dndi excmpU,nimirum 
cumnonhabcatHr ratioordinis.temporum:, fed 
txntiim uirtutum v uiciorum genera recitxntur 
^ lUuftrantur, fed h£c fornu paradignuti fubij* 
cienda eft. Atq^ h£C de duplici paradigmtica cr 
V,pidiaica perfonArum traaatione diaa fujjici* 
mt. Ratio autem cruendi locos.per quos exempk 
dccommo(Untur hccUfx£, pojlea ubi de locis com 

L « tnuni* 




LIB E R 

fHmihui meniendis tra^dhitur^exponenddeSi, 
hlcfufjicit Methodum monfirdffejO' p^ucisex* 
empl^ Mcthodi ufum ojlendijp» 

DE DIDASCALICA SIM- 
plici rcnim» 
Diddfcdlicd fimplex rerum (hoc eji,ut ufmte 
uocmt locorum fimplicium)ej}^cm deunA re fm 
plici docendus eji<iuditor,ut de Deo.peccdtOjgru^ 
tia4e iujiicid ChrijiidnA etc, \{£c formd fuhtilio^ 
rm tnhdndi rdtionem requirit, cr mwn drti^ 
ficio indiget.Qiimqukm dutem h£c Mcthodin ex 
'pofitione proprie conjiatjquemddmodum coniun* 
(Id drgumentAtione, tAmen memhrd huiws form^ 
drgumetMtione confirmdhuntur, iw^ prafentis 
formjs mjirumentumproprie quidemcji expofi< 
tio» krgunientxtio uero ddhihetur fulciendis ex* 
pofitionis pdrtihu^Mdtercd cr hoc ohferudndum 
ejiy quod triplex m hdc formd folcdt ddhihcri ex* 
pofitioynimirum Di£reticd,Syntheticd cr Atulyc 
ticd,Ndm dlids dlid tdtio commodior eji^ 

DE DIDASCALICA SIMPLL 
ci rcrum Diacretica» 

Tdmetfi Di^reticui ordo ( cuiws memhrd poa 
tij^itttA funt definitio cr diuifioyraiiandi res jim^ 
plices, V d Mippo m Methodo diddfcalica fim* 

plici^ 



\ex* 



itxte 
\fim 

kilio^ 
trti^ 
ex 

mtii 

ex* 

ium 

\ex* 



I 



afm» 
)lici» 



SECVNDV5. 

pUci, cr ah alijs DiaMicis diligenter mdicitun 
tamcn operaprecium effe iudico hoc bco tra^un* 
^i ratiottem pr^fcrihere^quic commcdifutura efl 
nouitijsconcionAtoribui.Vrimumia^fumnM.ca* 

piftipropon4W. Veindc tra^ation^ Methodum 

fuhijciatn, 

Suntigiturh^ccdpitA, 

Definitio, 
i. Diuifwfeupdrtitio* 

Caufxt 
4. lEffc^US. 

f, V/iw cr dhufut, 
L Antithefes* 

DE DEFINITIONE» 

Definitionum ali£ noflr^ funt,ali£ aduerfario* 
Yum, iU^ ut uerdi exponemM,probabimm, com* 
probahimus coUigcmM. HMUtfalfai confutA* 
himus. \n utroq^ genere efi pecuUarii lAethoduSy 
feddepriori priusdicendumejl. 

Dcfinitio iw^j quam piui conciondtor, ue* 
rm O- immotAm fiatuet, quatuor hahcbit partet 
m tra^ationCyexpoptionem,ration€m comprob^* 
tionem o complexionem. 
- Expofttio efl oratio,per quam exponimui no* 
flramdere aUquddefinitionemcUris CTpcrfj^i* 
€uii uerhi!» 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




> ^ 



L IB E R 

E/l aut deflnitio Theotogicd duplex, contru^l^ 
copiofi, Migenere et differentia. content% eji. 
li£c caupiSyadiun^dypropria et circumfljintia^ t» 
terdum->generi o diffcrentit accommodat. Ratio 
efi definitionis probatio. Comprohatio ejl per qui 
confirnwftwi fcu decUramus rationem fiue exem» 
pliifiue alijs declarandi nwdisXomplexio efl bre 
uis expofttionis,K4tionii ct Comprobationis Com^ 
prehenfto. Vorro quod di^um ejl ie Ratione cr 
Comprohiitione, ia mtelligi uelimy quod non fim* 
plex ratio^ieq; ftmplex comprobiitio^ fcd et ratio* 
lies O" comprobitiones plurcs adhibcri poj^inty 
prout commodum auditoribitSi ct rei tradende u* 
tilc effc uidcAtur. Dei/ttde et hocohfcrujinium cfi, 
quod definitio copiofx confirmnda AnAtyfi prius 
refokcnda ftt in propofitiones, interdum etiam in 
termmos. Demde rurfm pAulatim coniungends 
funt partes per SynthefvhV ofiendcnda definiiiot 
nts necefit^. Atq; h£c omnia rationi definitionts 
fuhijcienda funt. N«nc exemplo uno dtq; itltero 
prxcepti iUuflremus^ac fumdmus primum defini* 
endum mAtrimnium. Matrim^inium iaq; efl uiri 
mulierU legitim coniun£lio (hxc dejimtionis 
expofttioejiyfequitur ratio)fcriptum cfi enim: 
Quamobrem relmquet homo patrem er mtrctn 
^ adhxrchit uxorifuje (fequitur Comprchatio} 
Si h£c uerbd rite exammentur m ipfisinueniemus 
quxpofuiim in dejinitione, 

Prt« 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



tio) 
nus 



VrU 



SECVNDVy. 

Vrimiim enim tejlantur coniun^ionem dehere 
t!fc,qu£ legitim €fi/mfi[ iuxtA uerhim Dei,cr 
uolunmem Dei. Dcmde cm dicit ; Erw/it duo m 
cdrne uru.^ unim uiri er Miiu^ uxorU uult copwa 
Um^non unim uiri.v mularum uxorum,ne<^ 
nimuxoris cr multomm uirorum,quemddmGi 
dum er primum coniugium Adm cr ^ux tejU-- 
tur, lS€quiturCompUxio)Ciim itAq^ Deui fua le^ 
ge pr£ceperit ut legitime copulcntur perfonjc, ut 
fint non plures pcrfon^ m mAtrimonio quctmdu^, 
relmquitur nMtrimnium cffe kgitimam uiri nc 
tnulieris coniun^ionem. Ex hoc exemplo utcunq; 
mteUigi poteji tra^dtio dejinitionis fimplicis^ qui 
fi ad Didediccs leges er mrmds reuocare uclHy 
Primapdrs quxjliodicitury ^lteraratio, Tcrtia 
rAtionii confirmatio ftue miologia^QuartJi. Con-. 
clufioy in qua Hypothetica form ipja ratio cum 
qu£jiione repetitur. Verkm memhrorum appeU 
lationes.quM fu^crim recitAuiy traiiationi popu* 
lari feruiunt rMgis^ ut qu£ mteMu faciliorcs 
[unt, 

Mddmui ctidm exempkm copiof^ definitiot 
nisy quodfuftu^ explicemws, ac fummws dejinient 
dum Eudngelium, Huangelium itiq; ejl do^rinA 
diumitus reueUtiym qud annunciatur liherdtio i 
peccdtOymledi^iionc lcgis C7 ird Dc/,cr procU» 
mAtur remi^io peccatorumy filus C7' uitA teternd, 
fredcntibus m filium DEI propter eiufdenf 

h ^ uiili'^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L 1 B E R 

ui^immy ut honit4f cr mifericordiu DeipTddi* 
centuryUtq; liberati per filiumfiu^us BuAngelio 
digrws edant. H<i^enu( expojitio definitiomS:>c[U(£ 
fimlyfi refoluendj eft in hds propofitiones, quxru 
printA efi, quod ^uangelium fitdo^rma diuinitut 
reueUa. Secmda^quod Eudngelium dnnunciet li* 
herationem d peccato^ nuxicdi^ione lcgiSi ira Dei 
crc Tertidy quod proclamet remif^ionem pcccd* 
torumifalutem CT' uitAm ^terndm. Qu,<irti,qu6i 
hdic beneficia contmgant credentib, in Chrtftum» 
Quinti, quod Euangelij uis refideat in uidimd> 
Chrifti. Sexta^quod ex Eudngelio Deuf fit pri£di* 
candus* SeptimAt quod homo gratitudmem fuam 
Veo cxhibere debeatypie uiuendo. propofiti* 
ones ordine confirmre oportet* Scquitur ergo 
rttio primt propofitionis. Eudngelium enim effc 
do^rmmdiuinitu^ reueUtim, VduluscUredo* 
cetyU0C4ins Eudngelium myjlerium abfconditum 4 

fecults.Comprobatio»Qu^^^ ^^^^ «iperte docet 
fx humnAratione non pendere Eudngelium. NdP 
fi ratio uUo pado potuiffet hanc do(^fmam per^ 
fiicere fuo acuminey nequdqum myficrium aU 
fconditum kfeculis dicendum effet ( Katio fecundx 
propofitionii ) Demde dnnunciari in Euangelio 
iiberdtiottem 4 peccdto, d mkdidione Legis ^ 
ird Dei^ mulck teftimnid docent Vrophetica CT 
^poftolicd. Ddniel dperte dicit Chriftum dbU* 
iuruw pecedtum* Pnulus mledi^ionem legis per 

Cbri- 



lelio 



tbU» 



S E C V N D V 5, 

Chrilli aduentum ahoUam docet. Pdter cUmt de 
eoelo fe per filium pUcdtum ( Comprobitio ) hoc 
uerum effc expcrti funt omnes pijjeliimonium hx 
hentes Spiritui finaiypcr quem cUmAnt fiihha 
ter, quod profea6 nonfucerent, nift certo jime» 
rent ahUtumpeccntum, mAlcdidionem legis dbo* 
lit%m, irm Dei pUfdmm : Rdtio tcrti^ propoft^ 
tionps,procUmAri porro m Eudngelio remif^io^ 
nem peccdtorum, fdutem cr uiam <etern4,my te* 
fldntur hxc teftimonid,lpfe Dommus dicit ftcfcri^ 
ptumcffe,qu6doportedtpr£dicmm ipftus not 
tnmc poenitentiim cr rem$ionem peccdtorumy 
mipiente pr^dicatione d UierufuUm. Mdrci ul* 
timopromittitur falus credentihu^, similiterKo* 
niAn.t o. PrjeteredPommui ipfe uitAm aterttAm 
promittitinfecredhitihus. QuidmultiifVniuer^ 
ft [cripturd fncrd remijiionem peccatorum, falu* 
tem cr uitim ^terndmpoUicetur pepulo Eudnget 
lium dmpleaetui iComprobdtio^fiericnimnon 
poj^it quin (fuhUt% ird Oci, m<xledi^ione legis dc 
peccdto) falus^iufiicid «i^* fii P<^^^' Verum 
quid hjec non contmgunt omnihus ( Cd'm enim^lu* 
dd/i, Sdul cr muhi dlij perierunty v hodie mAgra 
pars mundiypr6h dobr, ruit in aternum exitium) 
vndefinitione ddditum efi quartolocOyquodh^c 
heneficid contmgdnt credentihus {Rdtio) CUre 
enim dicit Dommus : Qtti credit mmenon peri" 
hitJed hiihehit uivnm xtern^m (Comprohdtio) Et 

L $ ne 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



1 1 B E R 



1 . 




fiequishocexconditione opcrumpettdcre exi(H* 

tnet, Pdu Im hominem iuflificari fidc finc operibus fida 

fcribit,^ proUxis di^utAtiombui confirmt dd tian 

Row. er Galdt. Porro quinio loco additum eji gatA 

quod Euangelij uis in Chrifti ui^linM refideat pie < 

tio ) Sic cnim Vaulu^ inquit : Pcr redcmtionent tur j 

qu£ cfi in Chrijlo lefu ( Comprohatio ) Vox cte^ gelii 

mm qud Paului hlc utitur e[l ccpf Au^Jcocr/^, hoc iran 

efl redemtio qucc fit dato precio pro capitis poe<i fxlu 

nd, Avjop enim propri£ preciu liberationii efi, crec 

Tule precium pro nobts foluit Ch rijiuSiquando f<i nefi^ 

iiws ejl pro nobis peccatum^ ut nos fieremus iufli* gYa\ 

cid D«. Pr^terea fexto loco adiedum eflj Deunt poft 

pradicandum effc propter fuam bonitAtem cr mi^ ueU 

fericordiam (Ratio) Id quod fatts conuincit Angc^ duti 

lorum cohorsy cancns mto Dotnmo hunc H>w* fent 

num Deo: Gbria in Excclfis Deo^et in tcrra pax, qu4 

hommihusivti^oiiiai (Comprohatio) HocttAmq; pof 

idcofa^um cxijiimetnus effcy ut omnes qui hunc m 
Chrijlum dgnofcunt, difcant Angelorum exemplo 
honitSLtetn mifericordiam Dei pr<£dicare^pr<e* i fitsi. 
fertim ciim ipfa riAturd cUtnitet gratitudmettt | tji , 

reddendamejjebetiemeritls. Tojiretno loco addi* hre 
tur defru^ibui , quos cdere debent liberati per ' uer 

Euangeliutn (Ratio) quod confirmdtur tejiimoi nis 
nio Pduli diccntpsy tios inchrijlo lefu creatos ad 
hondopcrdy inquibusnos ambukre uultDomi^ 
nus. (Comprobatio) Qt^omodo enim contieniretjt 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



ribu^ 

Itdd 
ejl 
(Rd 
lent 

%hoc 

Wof^ 

iujli* 

^um 

hunc 
tph 

wn 

per 

Uad 
rent 



nos liheratos 4 peccato, a- tawcnficere du 
fideria peccatiyCum Paului dicat, appnruijp gra* 
tiam DeifAlutnrem omnibushomimbus,utabne* 
gatA impietAte humanis defiderijSyfohrieo' 
pie iujie uiuamut c^c (Complexw) Cum igi* 
turfirmis dcnmjlrauimus rationibus pcr £uan^ 
gelium toUi peccatumy maledidionem legiSy cr- 
iram Dei,(^ fucceiere in horum locuin iujiiciamy 
ftluteme; uitam propter Chriflum^dum m ipfum 
credimus,Z7 quod uelit nos Dem proptcr hoc be* 
neficium fnam bonititem pr^dicare, ac «ita totA 
gratitudinem ojlendere, fequitur quod antea pro* 
pofuimiis,¥.uangelium ejfe dodrmam diumitus re 
UeUtimyin qua annunciatur etc. Mcf} in hunc mon 
dumytra^latA noslra definitione, ft jlint qui alitcr 
fentiunty coufutAndi funt M«bou'o co/if««forw, 
quje conjlat propofitioneyfubUtioneyOppofioi pro , 
pofitione.o folutione. 

Vropojltio hoc loco cfl fubUtionis poUicit<itio, 
Subktio,efi ipfa aduerfariorum propofttio. Oppo 
fitA propofttio, eji folutionis polHcitntio. Soiutio, 
tflconfirmatio oppofitx propofttionis. Scdres 
hreui exemplo tUujiretur, c me cUm esi ^ ade 
Uerfarij nofiri Papifi£ garriant ( bjec conjuoitio:: 
nis propofttio efijequitur SubUtio) Euangelium 
tffenouam legem de non umdicando, deabijciena 
dis f4culc3itibiis, denon iurando(!Xc. (Scquitur 
"yppojiai propojttio ) Verm id quam friuolum 



t I B E R 

ftt,non ejl difjicile ollendere. (Scquitur Soktio)U 
enim quod sijferunt ex diamtro pugndt ciim Chri 
ftifacrificio, adeo^i cum uniuerfd fcripturd, qu^ 
fide nos confequi Euangelij bencficia ckmit%t. Att 
tton cUrdfunt uerbd ?<iuli f Si iujlicia eji ex lege* 
Chrifius frufirn mertuus eft. Rgc oppoptx pro* 
pofitionis confirnMtio,ex locis confirmAtorijsM^ 
ex Didedicis petenda eftide qua re dicm m con* 
iunilnlocorum Methodo, VerimquidgenerdU* 
ter tiim in confirmAtionibu^y tim m confutxtioni* 
hw5 obferuundumfit, hic admonendi funt ftudiofu 
Vrimim itiqi poftquam perjpicuis argumcntH 
confirntAueris av^cTTfwTac/^jordme aduerfxrio* 
rum argumentA diiuenda funt^et fi rcs itA patitur, 
omnium primum genus fumndum eft^ cr pofte^ 
aSjj^ecialia argunvntx dcfccndcndumyUt mprx* 
fcnti caufa. Pnmiim confumdum eft Euangeliunt 
effe legemi Demde non effe legem de umdiilx pro* 
hibitionc, dc abie^ione fueuUxtumt de non iuran* 
doac, 

Vrxtered cr hoc cum m confirmatione noftrdt 
fentciiti^, tim in confutAtione aduerfe partis dili^ 
gcnter fpc^andum eft, ut pr^occupes ea qu£ uel 
prudentia carnis>ueladuerfaria parsobijcere po[ 
ftt contra ea qu£ dicU,^ ea confutes, Hoc Vaub 
ufmifiimuin fuiffe apparet m ipfm fcriptis* 
dB^^^dmcdum m propofitA confuatione fenten* 
\ix Papiftarm, qM EMngelium fit noua, lex. 

Cari 



com 
tUui 
utq 

Cer 

pro 

H 

mi 

gioi 
nes 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



dili* 
uel 
repof 
:?aulo 
riptis* 
£sntem 

C4« 



(^dYomgrdtiL Deo htdcifrm4rripit,contrd do* 
^rmm operuntyO' vnfert hoc pa^o.si huangelim 
um liberat nos ftne operihuA ncftris^cur igitur hen 
«c operemurfntc ohie^io per occuputionem toU 
ienda eji^ Mq; ioi in omnibuf pirtibiis concionis 
l^e^cibitfidusEcclefulles quid contradici poj^it, 
Sed pracepta copiof<e confiitAtionis CT* confirma.* 
tionw mfra tradenda funt. 

DE DIVISIONE ET 
paitidonc» 
' Hoc Methoii membrum commode m htmc ww" 
d«t» trailari poteji. Si primiim exponas tum dia 
uiftoncmfeu partitionem.Secundo probes. Tertio 
comprobes» QUirtocoUigas rurfus. Exemplum 
diuifionis fit hoc, AUdiuimus quid fit lex-.fequitur 
ut quotupUx fit dicatuY (htdufmodi cnim tranfiti* 
t>nis formula utendum eft cim ex uno m aliud de* 
fcenditur ) Eft autem Ux Dei TripUx, MoraUs, 
^eremonialis, V ludicidis, E£c expofiiio fuit 
iMtio) Omnis enim Ux Dei aut morcs format, 
m ritws commendat, aut iudicia exercct ( Conu 
prohatio ) Hw enim ritc homims uitx conferuatur 
ctgubernAturAn ciuili enim uia^,itidici\s opuS eftt 
k EccUfi£ catu Qeremonix funt neceffarid, reii* 
gionem animi erga D€um,cr pietxtem erga homi^ 
^es(m jj^irituaU Dei regno)morum pr£ceptis con 
^re rMnifeftum eft (coUedio ) firmum eft igitur 

quod 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



i 




LTBER 

^Moa propofuimu^, lcgem Dei cfje triplice)}t,h\o* 
ralemy QermoniAiem, ludicialem, praferttrfi 
cm bis trihui uit£ redu guhcrnutio conjietyfiu^ 
uitAmcommuncm j^cdes/iue Ecclcfidmyfiuelj^t* 
rituale Dei r€gnum,H£c diuiftonis memhrdft obf 
fcurafunt dcjinitiomhus cr fubdiuifiombus expii* 
centur, ac rAtionibus cr exemplii lUujirentur» 
Veriim fi dducrfxrius alidm diuifioncm,eamq;fdl 
fm ohtrudit, confutationii Methodo euertendi 
eH. Exemplo non opm eR in re aperti.Vorro pat 
titio eadem ratione injiituenda eji, ut pocnitenti^ 
partesfunt Contritio,jides <cr ^iudium redefor^ 
mandi uiam (Ratio) peccati enim nos pocnitere 
cportct. Etquia h£c contritio nihil prode^^nift 
accedatfides 0tChrijium,neceffari6 h£cad* 
dituryV qaia neutrum horum uerum eji, niftfe* 
quatur jiudium re^e cr pie uiuendi, neceffario 
cum fuperioribus coniungitur bonum propojituttt 
(<Comprobxtio) l^amuidemus fcripturamcf 
excmpla hxc tria coniungere, Dauid lapfus dolet 
fe peccajfe, conjugit per fidem ad jmfericordam^ 
C7- reliquam uitam quantx potuit diligentia hmo* 
centem conferuauit. H£c partitionis membrdfi 
dejinitionibus dmftonibuSyCr earum rationi* 
bus dijfunduntur, magna orationis CT utilis copU 
exurget» 

DE CAVSIS. 
Umreuaufas adderc oportet prorfus naturaU 

ordi* 



» 

ijcit 
<i^ii 
priu 
faru 
Mci 

i 



C001 

f*n£ 
quit 

f 
ficdi 

dicd 

m'm 

plui 

tnin 

prit 

tnui 
fing 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



I 



|^5<)< o)"rfj7te, per feiun^ioncm cxcltidend^ funt,qu<t 

frtim putAntur rei caufe ^7 non funt, Singulis caufa* 

fiu€ fumgeneribus fuerationcs exuerbo domlniad* 

* jj^i* ijciend£ funt, Caufe coniundx concurrunt in fuis 

^iob^ <i^ionibu4yQrftdntmutuisauxilijfyfinguUq;pro* 
pli* ! priumquiddamhabentinaftionibus.Quirecau* 

^jur* f<irum ordmes diligenter confiderandi funt^ ne fjm 

fal «t caufarm confufio.unde poflea m^gn£ tenebra 

ndi fxoriuntur» Deindc hoc obferuandum eii, 

paf ^um aliquid prxcipitur aut prohibetur, omnes 

inti^ ^oordinatas cau fas pr£cipi aut prohiberi, Vt cim 

for^ fandificatio nominis Dei prxcipitur^qux fieri nem 

tere quit fmc fidCy er h£c non fme noticia Dei contm* 

nifl git qu£ noticia Deiftnc prccdicatione uerbi Dei 

pi, ad* # nort poteft, Ergo cion iubcmur petere fn^i* 

mftfe* ficationem nombm Dei hjic ordme petimwSi prxx, 

r^rio dicationcm uerbi^noticiam Deifidcm,et ipfam na 

itunt ntmisDeifandificationem. mncbrcuitcrcxem* 

fft ^ plum fuUjciam.Vt poenitenti£ caufe fimt non bo« 

dolet ^inis libcrum arbitrium. H£c feiundio eji. Sei 

'dam^ primum uerbum Dci, Demde Spiritus fan^m.qui 

iflvio* arguit peccatum, cr cxcioit odium peccati 

hraft ^ *^orde hommn^Tum uoluntas motui diumo cr 

ioni* ^^rbo non rcpugndns. fines funtgloria Dei cr fd 

',opU ^ panitentis. H£ funt coniun<^£ caufe,crjlant 
tnutuis auxilijs m fuis a ^ionibus,etfacilcapparet 
fingula/s quiddamproprium habere mfuoordmc 

turali ^ ejfedum* Porro quomodo h£cfmt expUcanda 



II 



II 





L I B E R 

defimtmibui a^ confi mn(ktejiimmjs^ expi* 
periorihufpraceptU iuteUigitur* 

DE EFFECTV. 
Bffedu/s exponmtur, probentur, coMprohett* 
tttr ct coUigantur, et quifalfo rei tribuuntur, con* 
futxtionis Methodo euertxntur, ut ft quisdicat, 
contritionem mreri remif.ionem peccatorum , 
ConfutAndus efl co mdo,qu€m fuprk 'mdicaui. 

DE VSV ET ABVSV. 
Sifuit res m ahufUiConfutetur ahufui confutx* 
tionU Methodo.rieinde uerus ufus expomtur,pro 
hetur cr comprohctur, 

DE ANTITHE^SIBVS. 
Antithefes non certum hcu habent^eq; in hdc 
fAethodo,ne<i; m alijs,fed paf^im mterferend^ funt 
iUuflrationis cr amplificationis gratia. PutAnt 
enim Khetoresnihilmgisfacere adperf^icuiti* 
teni^qum Antitheftum jeu contrariorum coUntio* 
nem* 

DE DIDASCALICA SIMPLI- 
ci Syntheuca» 
Exj)o/ia*o Synthetica ejl qudndo exordimur 
^bijsqu£ antegreffafuntrem, CTp^uUtim per 
gradus componimus ea cr cumulamus,donec om* 
nia iUa coUe^a uidentur, qu£ ad rei mturm ex* 
cutietukm fufjiciunt, \tfi de pace quam cum 

De0 



Ue 

4 

ext 

uti 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



\funt 
tmt 



SECVNDVS, 

t>fo halemui peY fidem, diccndum ejjct, hjec >{51 
<^cw0£cr/^ expotii poffent. ?rimkm qu£ offenfi, *♦ 
^jfenfx pnrtes. hMedidtor» ^Xompenfatio mium 
n> ^ damniyfeu fatisfa^io, j*. Reconciliatio. 6* 
^a^um reconciliationis, 7. P4t"w declaratio feti 
promulgatio, s^Frudu^pdcis, Htecji figiUatim 
^onfirmAreniur, comproharcntur cr iUujlraren:) 
iur teftimonijs O" exemplis,copiofa emergeret o* 
ratio, Hoc pado crvv^ia-tq fequitur ordmem 
turx V omnes quce pracedunt mtura qujejiiones^ 
mefiigat, exponit, probat, comproh4tyAntithefi» 
fcjw, exempliSifimilihus CT" difiimilihus iUujtrat^ 
^orroo^hocohferuandumeft^quod copiofiS de* 
finitiones huc Methodo extrumtur, 

De DIDASCALICA SIMPLL 
ci Analytica. 

PijiAlyticd expofitio eft quindo <i toto uel fine 
txordimur, v demde partes v f «* qut dd finem 
requiruntur tnueftigamiKiOrdme pkne fuperiori 
contrario, utfideoratione dieendum effeti hde 
Methodo primiim quideffctmuocatio {hahete* 
nimdefinitio totius rationem) crqttii eiwsfinis 
exponendum, Demde quce ad omtionem Oin^am 
neceffma memhra pertment enumerandum efjet, 
ut funt affe^lus mentis, Cauf£ cur ordndum, quis 
oranduSj per qucm cr quid orandum , qu£ me« 

M moria 





L I B E R 

irwrh gratU compUdi folfo hoc uerftcuh: 
Piffcam,cdufAquis,per queWyquidq^ petcndutH. 

Vojlrcmoiddi polfunt circumjlattti^ indtffe^ 
rentes, ut ordticnis circumfidnti^ indifferentes^ 
funt,LocuSytempws.gefiwsM^c profcaoft fcripttt 
rii cr exempUs probentur cr iIlujirentur,mAgn4i 
^ utilii orntionis copia uAfcetur, 

Vorro qux hddenm di^a funt de fimplici re^ 
rumfcu locorum trddationc.itx mteUigdntur o* 
portetyquodficfieridcbcjntomnid iuxti diuer^ 
ptrum Methodorumfimplicium qu^flionumrdti* 
onem nrtificiofm, Vcrum quonidm udrietM cx« 
ercit^tos deleiidt intcrdum hdrum Mcthodorum 
lcges dd dnm^im non fcquuntur conciortAtores d» 
^i, fed duditores qudfi m conftlium adhibent, CT 
ed dcligunt ex nngnA copid, qu£ pr^fentibus dudi 
toribus qum utilif^imd, cognitu fore drbitrantur, 
fitqi hdtic trddandi rdtionem nonnuUi Mcthodunt 
prudehti£ dppetldnt, qu£ circumfldntia^ dudito* 
rim pr£fentium,ZT rerum pondera metitur. Vt 
fi (JMt5 de Uge Dei effct didurmyhic primm du* 
dkores contcmpUretur , deinde rei pondus confi^ 
derdrct;Tum fdcile ad pauca capit^ captufacilid 
reuocaret traadtionem, C7 primm fortequid 
Lexftt expor.eret, Secundo an quifquam Legi Dei 
fdtiifdcidt, Tertio quis ufus ciim nemo fitisfacit, 
Qudrto qmlis legis abrogdtiomeUigcndafit. Si* 

tnilitct 



2j 



/i 

tiim 

genu 
1 

fum 

cws, 
dat. 
tio, 

f«> 

quo 
coui 



rm 

I 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



5 E C V N D V 5* 

^Uitcr ficri potefl m dUjs qujcftionihut /implicU 
^ui. Qnanciuim autcm h(£c it% fint,twuitijs tAmcn 
concionAtoribiK, quinondum exercimti funt pro^ 
fueritartis Methodum fequi quam €xpofut,idq; 
tiim propter wmriam confirm^ndam^tim ut 
^xercitati diumuUumqiy pofimtpoftca utrumq; 
genus fcliciter fc<^ui* 

Porrd eft C7 hoc admoncndum, quod in loco* 
tumfiuc fimpliciumfiue coniundorum tradatiot 
tieji plures funt loci, obfcruare oporteat.ut w /o» 
cu/s,qui Mturd pr^ccdit, etiam traSiatione prccce 
ddt, vt fi de peccato gratia cffcth^ibcud^ ordt 
tio, de pcccato prim quam degratii dicendum ej* 
fety Scdfi prorfusdifcretifuntloci, nihil rcfert, 
quo ordme cos explices,nifi forte altcr alteri in 
confirmAtione opemferat. Tm enim is priori /o« 
co explicMdus eft, quo explicuto iuuctur dter. 

DE DIDASCALICA 
cbniimvfi:a ♦ 

Diddfcalicd Concio coniun^d^fiue conm^Oi 
rum hcorum, eft quando certi loci coniun^i^ hoc 
tftpropofitioncs,Thcf€scr Hypothcfes traaan-. 
tur, quod fit proprie mthodo confirmAtoria cr 
confutAtoria, plcrunq-j tAmcn accidit.,ut mixti, Me 
thodwiadhibeatur. mmfi propofitionis partes 
ob}cHr£funt,AnAlyfis€diretexct, cr partcsfe^ 

M » orfim 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I6E R 




rpr 



efis propofit 



iproponet. Dixrej 
piicdbitf pojled fynthefts cowponety ac Methodui 
confirnM.ndi ac confutAndi contpofitum proUbitt 
cr (juod cu co pugmt confutnbit. Vt fi primA pfC 
cdtio trA^Andx proponeretur : Undificetur no^ 
men tuum, Hic neccjfmo primim AnAlyfis effet 
ndhibenda, qu£ m duM fimplices partes retexe» 
ret haiic propofitionem^m nomn Dei cr fan^ifi* 
candi uerbum. Deinde Dixrefis utramq; partettt 
um.m poji altcram definitionibm .O" diuifionibiti 
explicaret,Tiim Synthefis rurfm compowret paY 
tes. Uinc iam coiifirmatio confutitio tem* 
pefliue adhiberetur, Atq^hoc pritceptum pcrpe* 
tubfcquendum efl, ubi partes propofitionis expli* 
catione lndigent,alijis minime, Vrxterea m para* 
hoUs Dommio' alijs adhibenda efl Atuxlyfis,ut 
primiimretextai partes proponas. Demdeeaf* 
dem per comparationem rei ad quam pertinet pi 
rabola accommodes, Tiim extrues do^rinas cf 
parnenefesy ut m craflmo Euangelio in paraboU 
defemme partes parabolx funt qutu<^ : Semi/na* 
torjSemen,Sem'matiOyTerra,¥ru^ui. semmatori 
Beui: Semmi uerbum Dci iSemmationi praedicat 
tio uerbiy Iruduifemi/nisfrudm uerbi comparen 
tur* Hw explicat^ extrues do^rinas cr parjene^ 
fesy vtdodrmxprjsfcntisparabolefunt: Prima> 
folicitudo Dei de noflra falute procuranda. Cow< 
fertur cnitti hlcDommm diligenti agricoUy Se» 

(imdi 



m 
ttim\ 

gMii 

rm 
eion 



tilit 
htec 

« 

D 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



0 um* 

\>erpe* 
expU* 

heaff 
metpd 

rahold 
ima» 
ttori 
icd* 
iren 
t«ene* 
rim 
. Con* 

kse- 

0md4 



mdi digmtasucrhi, Tertiadigmtoi Mmijlerif 
Qu irfit quod nchis er diahob imputAndum Jit fi 
fru^ium ncnferat uerhum* 

Porr6'par<en€fcs ex finepdrahok extruendx, 
funt, Suntautcmfines prafentis parahoUy ut Dom 
Mmmexcitetauditeresad uerhiamoremyUt arm 
guat ncgligentcsyUt confoletur ohediemes. C<eten 
rum in buim concionisgenere^ adhuc mAior con*^ 
cioMtoris uii cr prudentia rcquiritur^Quare ut 
ht hac partefatis alioqui difficilij iuuem nonnihil 
nouitios conciowitores,ord'me duo tradam, Pn« 
tnm enim Methodum imeniendi locos ojlendam* 
tiemde rationem mdicahoy eofdem copiofe o' «* 
tiliter tra^andiyin quihui duohits capitibus to» 
h£c facuUoA mihi conftjlere uidetun 

DE INVENTIONE LO^ 
corum communium. 

Ne quiSyquod primum m huccam ucnit,<irripi* 
Mt ti^nquam hcum communem-, quemadmodum itU 
facere confueuerunt, qui ex ftn^Usfere uocihui 
aliquid uendntur,parum folicitijiue <td negocium 
pertmeat propofttum , ftue noti^t cjul hoc foliim 
qu<erunt ut magni architefli,^- locorum commu* 
niumnon imperitifahri uideantur^opwselipnem 
ceptis, intra quorumfeptA animus inquirentis con 
tmc^tur, Et tAmetfires mior eji^qumut paucn 

M } prxcu 



•4 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Illll 



L I B. E R 

pr£ecptis ahfolui pof^it : tAmen prodcli imitijf 
communiii qutdm prxccptt» tencrc, qu£ fequi tu 
to cjr cum fru^u corum quos dccchunt, pojftnt, 

Primum tfit^; omnium lcdo inteUcdo tc%* 
tu (tliquo,qu£ratur tcxtiM occafio,fumnMri<i co!» ^ 
prchcnfio ct finis feu ufui^quod quomodo fieri dc^ 
hcdt m Dide^ico intcrprctAndi gcnsre fuperiu^ 
dccUrAtum efl. Demdc tcxtus purtcs feu propofu 
' tioncs quxrantur, Tkm cx his iuxa fcqucntcs rc* I 
^Xiii loci eruMtur communcs , qui ad fincm 
propof\t£fx<:crc uidcntur» 



Rc^ulaPrima. 



Si propofitionii fuhic^%m fuerit fwguUri^ 
tcrnmus,loco ciu^ponitogrctdatim fuperiorcyhoc 
j]i,f^ccicmprimo /oro» Dcmdcgenus proximutJtf 
Tum fi uidcbitur adhucfuperiusgenu^ , com* 
ponAUtur h£c ordine cum propolitionis prxdicd^ 
to. Pfalm.ft,t, 1« prmcipio h£c cfl propofttioX£' 
torymquit D(tuid.,cum mihi diciturtm domum Do^ 
tnmi cmu^, Primlimfacito EnAUagen perfon£ itt 
hunc modum. Dauid Utatur cim dicitur ci m do^ 
^wum Dommi eamus. Uic iuxoL reguUmi primmit 
tegis uocahulum. Demde mAgifiratm» Tum ho* 
tiimis ponito. Uoc fa^o, coniungito h£c ordmc 
€um pr£dicuto.,in hunc nwdum. ^egium cji Letiri 
quod hihcant fuhditos, qui fecm confentiant i/n 

rcligio* 



co«J 

f«l 

qua 
H>| 
net 
€xe 

haU 

m 

lier 
fed 



I 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Miitijt 
tfuitti 
jpnt, 
io te%* 

€00 

ride* 
^erim 
^pofu 
?sre* 
\rci 



Ur0 
fHihoc 

COitt* 

zdicdi 

M£in 
iin do^ 
imhn 
imho* 
A>rdine 
fletiri 
\iant m 
nlieio* 



'religione» Omnium homkum gdudium effe dehet^ 
confentire in cultu Deo pr^lUndo. Ecce tot the» 
fesh£cprimA v pucnlis rcgula fuhminijlrduity 
quarum ultim communij^inux ejl, cr in plurimds 
hypothefcs diffundipoteli,dcqudrum certitudi^ 
ne ex reguld jequcnti iudicdndum ejl. Approhdto 
txemplo mfuhieno,dpprohdtur rcs in genere. 
Qum igitur in Dduidc dpprohdtur hocfddum rcs 
in gencre improbdri non dehet, V contrk Repro:. 
hdto exemplo mfuhieao, rcprohdtur rcs ingene* 
re, ut Ozid/i ^ex ludd mddens dlienum ofjiciunt 
dij^licuit Deo, Ergo regcs dtq^ ddeo omnes qui ir 
lienA dgunt Dco dijj^liccnt , fuit enim non regum 
fed fdcerdotum officium^offerre mccnfum rhymi» 
^mtis, 

Secundarcgula. 

Siklocum pr^dicdtifuhjlitudntur grdddtim 
fuperiord utjfiecies proxim(eypojledgencrd alid 
atq^ dlidycopiofi emerget locorum inuentio, H£C 
reguldf^pif^ime quidcm k dlijs rehu^yfedfempcr 
in Chrijii hijlorijs fequendd eji. Vt Chrijiu^ jd.ndt 
Sdntdritxnum lcprofum muocdntem, Scd quid hic 
SdnMrimus ejl Ethnicu^y dffli^lu^homoycollige 
hinc Chrijium iuudre EthMcos djjiidos ct omne^ 
hommcs,qui ipfum muocdnt, Et quid ex Chrijli 
pdrticukrihus fd^is coUigitur eiufdcm officium 
\ngene)'e,licctm huncmodum locum extruere, 

M quoi 



L I B E R 

quodcyiflifeu Mepid ofjicium ftt iuum mifc* 
ros Cf* dffli^os fe tnuocdntess 

Tertia Regula. 
Si m locuin ttim fuhie(^i tm prtedicdti fuhjli* 
tUM pergrddusjj^cies CT generd, copia comtnu» 
nium propofttionum nifcetur, Vt Dauid commit* 
tetts dduierium ejl expulfui tegno, Ergo reges 
grmter delmquentes punientur, dtq^ ddeo om^ 
nesquiflagitiofe uiuuntyfupplicid dliqudndode* 
hitd Itient, CoUuuies impiorum hominum Cdti* 
clyfmo dhforptA efl, Ergo fligitiofi dUqudndo poc* 
nds ddturifuut. 

QuartaReguIa, 
Aliqudndo prodefl ex concretis Ahflrdild fd* 
cercy ut mulier Cdndn<ed credens 5Adtth. m ne* 
ceflxtxte Chriflum dccedit, muocat^ non pAtituf 
repulfdmyfed magis mfldtjquemddmodum cr Ar^ 
rhifyndgogwsy qui credens fecum totam domunt 
tonucrtit dd Dominum. Umc coUige fidei pro^ 
prietAt€S,nimirum qu6d fides m neccpittite conflin 
tutumhominemimpeUit ddchrifluttty uteum m* 
tiocet, mfldrefdcit, ut impetret dugmentum dutn 
tentitur fumitidc tittdem grdtiflimosfiru^u^ edit, 
H<f c reguU ex loco coniugatorum uim hdhet.Sed 
gwonww quade fide recimui prtecipud funt 
fideimom€nt%,edmduos uerpcubs mcluft,hoc 
pa^o. Verdfides Chriflum petit cr rogdty infldt, 
fibipfoimpetrat, cr crefcit firudificdtq; ftmuL 



mw 
mit* 
reges 
',oonu 
idode* 

tituf 
kr* 

mm 
t proi 
conjli" 

mdum 

m.Sed 

wfunt 
tyhoc 

mut, 

Mud 



5EC VND 

tiliud exemplum. Bedtws uir cjui timet Dowt* 
num. Lom communis: Vera beatitudo confijiit m 
timore Domini, miu>s reguU ufu^ e^ magnws non 
foliim in locorum muentionc, uerumetiam in defi^ 
niendis concretis . N4W quemidmodum krifiote<i 
tes cr T.odolphws docent ex dcfcriptione concre^ 
torum colUguntur dhjlrd^orum definitiones. Vt 
fiquid pietM fttuelis dejinire, fume concretum 
priusiniUullriexemplo. Vtkbrahm piwitimet 
Veum, uerd(^ fide cr ohedientix iUum colit. Brgo 
peitd/sedtimorDeijfides cr obedientia ergdip* 
fum. H4C uid kriftoteles multirum uirtutum dif^ 
ferentiM inuefligauity qudm ftbi non inutilemfore 
fdcile dnimdduertent Studiofl Thcologia. 
Qiiinta Regiila. 

Diligenter qu£rem propofitAm dntecedunt, 
qujecumeadem coniun^a funtyV qu£ eamne* 
ceffario confequuntur jj^e^ldndd erunt, dtq; m /o- 
cos communes includendd, ut P/dl.t. Benti omnes 
qui confidunt in eo.Primum hic ex dntecedentibm 
fequitur, ftnc Chrijlo neminem beatum cffe. N«<»f 
fi tum dcmumfiunt beati, qumdo in Chrijlo con* 
fidiityftne hdcfiducid miferifunt omnes mortAles. 
Uic locws etidm d contrario fenfuconcluditur 
hoc modo. omnes non confidentes Chrijlo funt 
heati, Ergo omnesnon confidentes meononfunt 
hedti,Sinonbeati certemiferifunt. Videsuthic 
iocui fuppeditsit occafmem de miferin humm 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



11 



lll 1 M 



^eneris differendisecundws locm ejl cx ddim^ii* 
qui fecundum qudmmregukm cxtruituryUideH* 
cet quod uerdfelicitas et beatitudo fm fit in fidu* 
cia Chrifli» Tertim locuSiquod uniuerfaleftt hene 
ficium. GeneraUs enim propofitio ad nuUam gen* 
temauthomtnem rejlri^a^fedomnibm offertur 
heneficiuyqui confidere i/n ipfo no recufdnt.Qudr^ 
,tus locus, quod fiducia in Chrifium ftt nwdus,per 
quem beneficiorum Chrijli redduntur homines 
^participes.QumtwSyex hoc loco fequitur locus dc 
Chrifli diuiniate, Namfijiducta pnfoloDeore*i 
ponenda ejl, cr beatws protiunciatur qui confidit 
m Chrijiofiquitur profe^o Chrijium uerum De^ 
umejfe, 

Sexta rcgula. 
Caufarum cr effedutm neceffarii confecutio 
non cji negligenda. N4W ji caufa ponitur, effe^u^ 
concluditur potentiay ut m fymbolo dum agnofci^ 
mus Deutn omnipotentem^fides inde eruit dupli^ 
cem effedum^ vnum quod Dem pojiit benefacerc 
quibm uult. Alterum qudd fit iUifacultas defen* 
dendi quos in fuam tuteUm affumit, Sed addamm 
iUuflrim exemplum. InCan^iDominiexcaufa^ 
rum cr cffaluum confequutione, coUigendx funt 
hypothcjes dc uera Sacramenti meditAtione. Cunt 
itAqiCan^Dommi sacramentum jit nofir^per 
mrtem Chrifii redemtioniSj primiim Cccn£ ceU* 
hatio^ cogitationem de peccatometUibus mflH^ 

Ut, 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



JECVND 

Ut, Kdm oh peccatum mortmii Domiim, S(a 
cundb admonct de ui^imdL pcraday ad redimen* 
dum humanumgenws d iure peccati: Tertio huim 
ui^im£ dignitM a excellentia cogitMionem fug^ 
gerit pljs mcntibuiy non folum de magnitudine irx 
Dci, percutientis filium propter pcccatx nojlra, 
inenarrMi mifericordia Dei rccipientisnos 
ingratiam propter ui^imdm filij, fcd etiamde 
amore filinntercedcntis pronobis CT deriuantis 
mfe iram partis, Qii^rto, contritio quidem ex 
cogicxtione peccati CT iV<c Dci nAfcitur. Yidcs uea 
t6 ex mem.rrahi\i mifericordia Dei amre fi^ 
lij perfoluentis Au'1o/j pro nohis.exciatur.Qum 
to, hjecfides conprmAtur cr augctur ufu Sacra^t 
menti mt£ rci. Sexto.fides confirmti cr aud^ 
DeogrAbnm fc exhibetyUitAm pie, honeftc iuft^ 
Uiftituit , proximum cum quo hahct comwmiem 
;^u^wTia) diligit. 

Ecce quantxm do^rinam , quantnm copidm, 
quim piam meditntionem facrjc Cocn^yconfequuc 
tio caufarum C7 ejfe^uum fuppcditAt, 

Aliud excmplum. Chriftus rcmittit peccatx fud 
dutorit^te, ulc ejfcdu^ monftrat Chrtfti diuimtiXc 
tcm, Latro ohiurgat hLil^heindntcm focium CT 
Chriftum ifiuocat, ex quibws effcdihus, Contritio^ 
fides V fiof^ «i« Utronis concluditur, 
Septimaregiila. 

Qu^ntur rfpugtms diai,€t repugnm cotin 



L 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



liiilM' 




L IB E R 

fcquentis di^ii Vnde duo hcorumgenerd oriun^ 
tur* Sit didum : qui aliud Euangelium docuerit 
AnMhimA ftt. Hic repugndns di^i efly Qui ideni 
'EudngeUum docuerit, tm ejl AttAthemd* Confr* 
quens didi, quod Pdpd fit PittAthemA» Aliud enint 
nuangelium docet. miusrepugnAns dcfbruitury 
utPdpdnonejl Ecclefix cdput^zTl^dpxnon ejl 
ohtempcrdndum. 

Octaua Rcgula. 
Vrodejl mtcrdum per comrdrium fenfum h* 
€umextruere,uidelic€tcum termmifunt pdrtcs, 
ut iujiu/s ex fide uiuit. Ergo non iujlm ex fide non 
uiuit, ex quo fequitur nec^ ex operibus cjfe iujli* 
cidtnineqi uitAm. Atq^ iti, Pdulus coUigit dd Galdt» 
'Qnonidm dutem mquit i/n lege nemo iujlificdi 
tur,mdnifcjium ejl,quid fcriptum cji,\ujlu4 ex fi* 
deuiuit, SimiiiterformA per contrdpofitionem, 
wterdum locos mmijlrdt. Vt omnis qui ex Deo 
tjiyuerbi D« audit, Uic hcu^ per contrdpofitio* 
nem coUigit eum qui non dudit uerbum Dei non 
ejfe 4 Deo. 

H^c funt Regwk inuentionis hcorum pr^ci^ 
pU£,qudrumfontesfunt hci Didledici etregu* 
U confequcntidrum,et pojfent his plures dddi,fed 
hd/i puto fufficere ncuitijs concionAtoribus,quds fi 
fuermt fequuti cr ipfu wi qu£rendis locis commu^ 
nibus expeditn erit rxtio, cr db dlijs notAtos hcos 
dcxtre iudicdbunt, Demde hkc iudicdre pof* 

funt 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



rit 
im 



meci* 

regu* 

[Udsfi 
mtua 

lOCOS 



funt,cur non femper cofdemhcos diuerfi^utorei 
commonjlrent, Ratio enim difcriminis ejlycumdi* 
uerfitas muentioniSj tiim quod alij loci alijs autom 
fibws magis arrifermt. Poftquam autem piuf Ecm 
ckfialies locos muenit, examen apud fe lccorum 
mbit, Huic exammi triplex mfirumfntum adbin 
hebit» Vrimm enim dijj^iciet, an alicubi in fcrim 
pturalocus muentus exprepead ucrbum habedm 
tur.Demde demonfirationc ad impopibile exami* 
netur hcus,p exprejfus uerbo Domini non efi, 
Tertio , SyUogifmoaliquo concludatur hcus^ cr 
per conuerfionem fyUogifiium, tnnquamad lydi* 
um kpidem probetur, DenwnfirationU ad impofm 
fibihlithocexmplum» Locus probandus, Chri* 
fiiani pojfunt tcnere propria* Huius hci ajjumt 
oppofitum. Nw. t Chriftiani poffunt tenerepro* 
prium, lamquxre propofitionem aperteueram, 
qux cum oppofito potek altera prmijfarum ejfe 
m fyUogifmo, Vt omnes qui dabunt eleemofyno/t 
debent habere propria, ex quibws duobus pramifm 
fts fequitur coiulufiofaljifiinMtUidelicet quod nuU 
li Chrifiiani dabunt ekemcfynM, ex huius aperti, 
falfitAtc, dcfiruenda efi altera prmiffaru. Qw^a 
reciim maior aperte fit uera ,fequitur minorem 
effefalfam. Hmc iam mfertur cx lcge contradim 
itionis,loci propofiti ueritas.Um coUigmus quod 
diximus, Omnes qui dabunt eleemojynas debent 
habere prQprium^ mlli Chrifiiani poffmt habere 

prca 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



1% 



IHI 




LIBER 

pYopmm,}:rgo mUi chriftidm dxhunt eltmofy* 
n4*,fd conclufw eftfdft, crgo altera prmf 
farum, non iutem mdioryergomlnor qu^dictt, 
N«Kt Chrijlianipojfunthaberepropm. 

Conuerftonis fyUogiftic^ fit hoc cxemphnh 
Lofiw. Quiddm audientes ucrhumnon funtptj* 
SyUogifmws, mUi dmhulantes fecundum carnem 
funt pij. Quidm audientes ucrhum amhuUntfc* 
cundum carnem, Ergo quidam audientes uerhuitt 
non funt pif. Conuerte i/n hwic modum, Siquti 
nuUi amhulantes fecundum carnem funtpijy^t 
quidam audimtes uerhum, amhuUnt fccundwtt 
carnem. ideoc^uidam audientesuerhumnonfunt 
pij, Siquidem omncs audientcs uerhum funtpiji 
fiue nuUi amhulantes fecundum carnem funt pij, 
mUi audientes uerbum ambulant fecundumcar^ 
nemfiue quidam audientes uerhum, amhulant fe^ 
cundum carncm.Certe quidam amhulantes fecum 
dum camcm erunt pij, fed cr nuUi amhulantes fe* 
cundum carnem funt pij, v quidam audicntci 
uerhumamhuUnt fecundum carnemy StAtitAque 
firmaconckftoy quofdam audientes uerhumaott 
tffepios* 

DE RATIONE LOCOS IN- 
uentos copiofc 8c utilitcr tradan 

Ad 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



N. 



Ad 



S E C V N D S. 

Ad copiofdm cr utilem hcorum tn^cLtionem 
^uatuor potipimum requiruntury quoruprimum 
eji didu^io quaftionumjho^ cjly locorum muentom 
^umMterum copiofd confirmAtio, Tertium di* 
grepio, Pojiremum drtificioficonclufio. De hit 
quatuor eo quo propofitik funt ordme dicmj jin* 
gtiUprjeceptiscr excmplis deckraturut, 

DE DIDVCTIONE 
quceftionum. 

H/c non de inucntione locorum communium i 
He qud iam di^um efl, fed de loci communis m 
ncntididudione, hocefl^ multiplicatione m plu* 
Tes qu£fliones feu locos dicendum e^» Diduciiur 
«Lutem locus muentwi uel m fimplices locos, ucl in 
coniundos, Vtfi quartum prxceptum cxplicani 
dum proponeretur, 

Primum hic locum communem qu^rcres iux* 
<* prafcriptum primx reguU hoc p4(f?o, Parentes 
funt honorandi.parentes fuperiores funt, Ergo ftt 
periores honorandi funt, hic locus comunis m 
fra^latione 4. pr£cepti ejl principaUs cr trd» 
dadm pr£cipue.Verim ut copiop tradari poj^it 
profucrit eu diducere in alios locosfimplices qui». 
dem quos prichent ipfa uerba^coniundos uero qui 
ucl ex ijs qu^ ipfis uerbis ncccjfario mfunt, uc lut 
f^eciesfeu Hypothefes m fuis generibus cr the^ 
fibm infttnt, CT quxcimque cum re neceffario 

con* 



m 




Nliill)|M 



L I B ER 

conMi funt, uel ex ijs qu^eexcondltme rei 
tidh^rent, petuntur, ut m. propoftto exemplo duo 
mfunt ftmplices loci, Vnui de honoreMer' defu* 
perioribws,liitrA^dndifunt feorftm didafcdicA 
rerum ftmplici, eo modo quem fupra tradidi» 

Deindeexdiiiiftone huius thefeos^fuperioref 
funt honorundiy nafcutitur plurim^ Hypothefes 
pro diuerfa fubie^i er pr^dicati diuiftone, SuU 
iedum enim in has formds diuidi potefl, quod fu* 
periorumalijfunt priuati, quiuel naiurales funt 
ut parentes, uelnon naturaks ut pxdagogiy pi* 
troni V patresfamilias, Alij puhlici,ut ciuilii md* 
gijlratws 'Euleftafiicws cum fuU differentijs» 
Delnde pr<e(Ucatum honorandi, diuidmr in par* 
teslmoris, Q«t enimaliumhonoratreueretut 
eumyobtemperatygratusqi efi ei,\tx pr^dicati trei 
funt partesfcu differenti<e, Hinc iam tAnquam tX 
fyluula extruamui HypothefeSy parentes reuereri 
oportety parentibus obtemperandum eSl, parenti* 
husgratitudo pneflanda ejl, Prxceptores oportet 
reuereriipYneceptoribus obtemperandum efl,prx* 
ceptoribws gratitudo exhibenda efl , Vatronoi 
oportet reuereri, patronis obtempeiandumeB, 
patronisgratum effe oportet, M eundem modum 
conflituantur Hypothefesex reliquis qu£ pofui, 
unde emerget maxima qu^jtionum necejfariarum 
copia, lamex ijsqu<ie exconditione infunt, non* 
mnquam utiliter petuntur loci, utfi parentet, 

pr<ece* 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



rti 

oduo 

lici 

■>rei 
jefes 

odfu* 
jffunt 
t, pd^ 
[ttt^ 
tijs» 
7Ar* 
tetut 
\trei 
\t% 
reri 
:nti* 
ntet 

xonoi 

Uum 

ofui, 
vrum 
noti* 
iteSy 



SECVNDV5. 

pr£ceptores,Vatromfunt morofi.difjiciles tyran* 
«Mn tum fit iills reuerentia, ohedientia v grati» 
tudo prieji<ind4,cr qudtcnuiMqi itA ex alijs con* 
ditionihusmlnpUcanturqujeltioncs, Veriim hoc 
pofiremumgenus qu<eflionu7n,qu6d ex conditiot 
ne uAfcitur per occupationcm commde trdi^M^ 
tUKEccefi hM \iypothejcs avaAu^tKw^^ retexue* 
fis,V hdJi^AHMq traa^ueris,a ^^cthodo con* 
firmAUcrii coufirmAtoridy€t cxornAuerisy no unx 
concio.fed totquotfunt Hypothcfes mftitui pof» 
funt. fatcornonomneslocos communesprxbere 
tantAm liypothcfium fylum, Att^mcn nuUmcjl 
ttimieiunus,qumaliquotfaltent fuppeditet, quan 
earatione, qu^expofitxefl,extruerc oportetex 
hco communi, quod ut dextrefaciiCt plurimum iti 
Uahit fi pr£dicabilium,pr£dicanKntorum et pro* 
pofuionum do^rmm quamoptimc cogftit^m hi* 
bcM» 

DE COPIOSA CON- 
firmationc ♦ 
Copiofuconfirmatio conftat prohationumge* 
nerihu/s,congcrie, Expolitione drgumentorum,cr 
confutAtione fcntcntiic cum noftra pugttAntii,dc 
quibusordme dicam» 

DE GENERIBVS 
probadonum» 
prohationum itnqi gcnui m Thcologiu eft Tri< 

N plcx. 



i 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I B E R 

pUx, Primum cr tutipimum ejlt cm ex pronufi^ 
cidtis fcriptura ckris v perj^icuis ducitur pro* 
hatio» Vtpdrenteshonordndifunt,quidqu<irtunt ' 
prxceptum cUre cr perf^icue fonAt: Honord p^* 
trem tuum er vnAtrem tuam, Item ex fide ejl iu* 
jlicia, cr non ex operihus, quia uerhum Domlfi^ 
fic pronunciatiStdtuimus hominem iuftificarifidc 
ahfq; operihm* 

Secundumgcnus ratiocmatio efi , quoties no^ 
ex claris didis pronunciatur,fed coUigitur firntA 
^immcta confcquentia. Atq^hoc genusduplcX 
eB, lyircdumcr ohliquum. Dire^um quidentf 
cum fimpliciter priim concbtfione quod prohani 
dum efi coUigitur , quodgenus fumitur a /ocw m< 
uentionii: gencre,fi^ecieidefinitione^ caufis^ defti* 
lutis V ddiun^is C7 c Vf /? quaratur an prace^ 
ptores honorandifint , exgenerc re^e conclude ; 
Omnes fuperiores funt honorandi , ergo cr pr^e^ 
ceptores. Ohliquum uero non fimpliciter conclu* 
dit quod prohandum proponitur , fed ex oppofito 
coUigit ahfurdum , ex quo rurfws deftruit antece* 
densj quo dcftrudo fequitur ueritas oppofiti» Vt 
fi fuperiores non funt honorandi, ncque parentes 
honorandifuntjfcdfalfum hoc eft, ergo cr iUud, 
confequitur igitur fuperiores honorandos cfje* 

Tertiumgenus eft mfimum quando exemplis 
mtimur eorum cr tcftimonijs, qui m Ecclefia ex* 
uMffe uidentur, quodgenm infr'mgitur,fi fupe^ 

riori* 



wpro* 
mrtunt 

Domi/ni 

rfirnt^ 
dupUx 

wohm^ 
ocU \n< 

mide: 
fpra^ 
jpnclu* 
m>ftto 
mecc* 

I n 

Wentei 

r iUud, 
s effe. 
mplis 
fdex* 

Ifupc^ 

riori* 



Yiorihu^ proUtionibu^ deflitmtur. ProponAmui 
f3-aliudcxemplum. Sit qu<icflio, Vtrum Chrijlu^ 
fttDewSy nocprimiim probatttrdiiloyfeuprimo 
Z^ertprobationum. N4w;. lohan* f/ftcdicitur 
de Chrifio, Hic efi uerus Deu^ cr uitA aterm.. Ses 
cundo rntiocmtione. Chrifiutfecit diuinaopera 
proprid potentiuycr ^^^ifl^ tribuitur diumus 
cultU6,ErgoeflDeu^. Obliquoduau. SiChrijiut 
effct creatura mtkm, Maledidus effct omnU qui 
m ipfum confideret.Sed iam ucrbum Dei pro;;«/fc« 
ciat bcAtos qui m illum confidunt, Ergo non crea^ 
tura cft,fed uerui Dews. Tmio tejimwnium Ec= 
cUft£, ut Symbolum AthiUAfij ct omnium piorum 
confentientia fiiffragia, Chriftum Deum eff:tcm 
Jiantur. Porro hxc noftra probdtionum diftindio 
ncc ratione,ncc excmph caret. Ratio quidem hxc 
eii. Quicquid probatur uel improbatur m rcbui 
Ucris^d neceffe eft ut fidt uel fcriptur£,uel Eccle* 
ft£ tcftimonio. Si fcriptura idfit, erit dih ex* 
preffouerbo, unde primum genui nAfcitur,a]iAi 
mcluftue ftue imp\icite,id<^ ud m theft uel m Uy^ 
pothcfi, undefecundumgenu^ probationum fumit» 
tur. M fi Ecclefis teftimomo probatur aliqutd 
tertium erit probandi gcnut. Exemplum uero 
^auli habemu>i, quem hoc tripUci prcbationum ge 
nere,mfuis fcriptis ufum fuiffi nunifeftumejh 
Quod exfide fit iufticid dido probat,cum mquit: 
cx fide uiuit. Wocinatione : Si ex open* 

N » bM 



L I B E R 

hm ejl iu]licid,Chrijiuifrullr4 nwrtum ejl. Hi«^ 
mnc fequiturquod propofuit,exfidc efjeiujiici* 
amXxemplum.Credidit Abrahm Veo er impu* 
mumefleiud iufliciam» Item^Uosm Chrijiunt 
credimm^t iufiificaremur ex fidc, u^cgenera ft 
late difptnduntur ,mAximd futura ejl proUtio* 
mm copia,fed adhtbendm efl tamen mdm, ne co* 
pia jtt intempejliui (i/^,- ideo fajiidium pariat, 

DE CONGERIE 
Congeries hoc loco efi^ quando propojitioni 
feu loco communi probando fubijciuntur prtecipu 
orum argumcntorum capiOL,^ quaft in unumfa* 
fciculum congeruntur. Vt ft h<ec propofitio tra* 
{landa effet* Legi dium£ nemo fuis uiribm fatiifa* 
cerepotefitpojfhit fcquentia argumentorum ca* 
pitA, per congeriem Wi hunc mcdum fubiungi, hoc 
enim experientia omnium hominum conumcit» 
Hoc faucia nAtura congemifcens dgnofcit* Hoc u* 
niuerfa fcriptura clamitAt. Hoc deni^^ ui^im^ fi* 
lij Dei horrendis modis kcerati m patibulo crucis 
comprobat* Hoc modo Cicero propofitionifub^ 
iungit argumtntorum congeriemyquemmdif^o* 
nendis argumcntis do^if>tmiquiqitmim.rifolent, 
Cxterkm ametfi Cicero mtcrdum abultimo capi^ 
te,€xpolitionem argumentorum mcongerie poft^ 
torum mcipit , cui primumfubiungit cr pofiea 
pergit ufq^ ad pemltimumf quodjittraiiationc 

ultimHm 



5E CVND V5. 

uUimum, timenrhcologo 0- conciomioritutm 
ejiordmem m congerie pofitum m cxpolitione 
fequi» 

DE EXPOLITIONE. 
Bxpolitioejiper qum drgumentum propo^ 
fuumconfirm^Mur <y exorndtur, Conliatautem 
copiofpm expclitio, propofttioney ratione, xti* 
o\ogia,exoYnmone v concluftonc, Vropofitio c]l 
qu£ argumenti caput aliquod proponit , t^nquam 
confirmtionis propofitionem» V.atio prohatpro^ 
pof\tioncm,v hxc fal/j ejfe dchet,ut fit minor fyU 
hgifmi, Miologia, rationi^ caufam addit.ZT 
lem cffe conuenit, ut uel mior fyUogifmi uel eius 
probatio fit, Mq^ itA ex propofitioncy ratione cr 
Ittiologia fit fyUogifmm Integer, fcd ordine m« 
uerfo, Po/l miobgiam fequetur exormio, qu£ 
fumenda ejl a fententijs^comparatUyContrarijsJu 
milibu6,exemplis» Pojirem^ erit concluftOyqutefu^ 
periorum fumnum coUigity et propofitionem prm 
cipalem cocludit, U^ec expolitionps praceptAfunty 
necpugHMt qu£dixi cumiUorumfententia,qui 
feptem expolitionis partes numerarunt.Hon enim 
efl unum €XpoUtiomsgenm,fed ego id mntiim de* 
legi,quod aptifiimum nouitijs concionMorihu^fo* 

re drbitrahar» 

Cccteriimut pr£ceptA expolitionismteUigan* 
tur^unum exemplumfubijciam. Vropofuifuprk lo 
cm communem. legidiumnemofuUuinhusjU 

N } tiif4t 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




II II 



LIBER 

tUfdcere potell. Dmde huic loco ([udtuor preU^ 
tionum capita. per congeriem fubieciyquorum pri^ 
tnmfuit c^uod experientid ommum hommum id 
uerumeffe conuincat, Hoccaput ftt expolitio* 
mpropojttio mhunc modum. Experientiu om^ 
nium hommum conumcitj neminem lcgi Dei fdtis* 
fdcere* ( Katio ) Omnes enim homincs m feipfts 
ficile fentiunt, (^uimprocul abftnt 4 Lcgis Dei 
perfeili cr perpctud obedientid. T^tiologia. Vi* 
dent enim legcm Dei funifam cr perfe^e uiuen* 
dt regulm , cr feipfos phn^ prophdnos m,turd, 
imbeciUes.. ExornAtio a fententia. Vfq;adeo 
uerton ejl quod Prophetn, clamitJ^t^omnes iuJUci4S 
nofirM cjfe ueluti pannum tnetijlrudtx muUeris, 
qu^e fententia qtiomodo conjiaret ^fi experientii 
uUiwi hommii fm diuerfum effet experta. Exor^ 
nAtio a compitratps.CXuemAdmodu enim arbor,cU 
mradix efiputrida c^ucnenato fucco infeiia, 
nunquam frudut nift uenenAtos producity Ifct ho* 
mo cuiwi cor peccati ueneno mfe^um exijlit, nes 
quaquam poteji puram er mtegram obedientiam 
prajiare legi Dei. Exom^tio ah exempUs. An nott 
hocfatetur fdniim infuo facrificio f ?rofci 
^o fic eji. mnqum enim Dewi probaffet AbeUs 
fucrificiumy niji Qhrifium promijfum Saniim iUc 
uiragnouiffetycumqui credentes iujiificaret,CT 
fuum peccatum wteUexiffet , quo fe impediri no* 
uit, ut non potuerit legi Dei f^tisfacere. Nam 

fipu* 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




JipUtiUiffet fc Ugi Dci fdtlsfdcere poffe, nutiqum 
^edc facrificdffetyhoc ejly facrificio declarajfet 
promiffum fcmen effe legis completorem. Uuc er 
t>auid locupletijlimu^ teftis adijciatur^ qui ad Do« 
9hmmckmns,<ipeYte fateturnoniu{\ificari m 
mj^c^uDeiuUumntortAlium, Omnes.n. declis 
f^affe €t In utiles fa^os conquerituretc.Conclupo» 
^um igitur Dauidem teflem haheamus, cum pect 
uti uiriis dgnofcamwSjciwi legis puritAtem^et im* 
fnunditiem nojiram contemplemur,qui6 quicfo /;u 
fi amens negibityfe txperirifuam in pr^jianda o* 
hedientia legi Dei inibeciHitAtem Gr(ut itA dicam) 
ouuv;<x/j, \n hoc exemplo utcunq; uidere ejl ex^ 
politionis ufum,quod fifufm tradare injlituijpm 
finguUspartibws dilat^isct multiplicati^Megrit 
oratio uel exhoc prinw probationis capitc jiu^ 
:ciffet, M eundum mcdum reliqua tria capitn m 
congcrie pofitA ejfent expedienda. Uinc non difjii 
cile iudicare pojjunt Studioft Adolefcentcsyhuius 
expolitioni6 cjfcfummAm utilitAtem, Quare ope* 
rspreciumfaCturifuntJi multumfein expolitio^ 
IJM traiiatione exerceant, uinc enim camfacuitAa 
temconfequenturyUtpojiea in ferijs negocijs O' 
facrisconcionibush^c expolitionis praceptAiUel 
uoncogivktAdicentibus occurrant, 

DE CONFVTATIONE 
Con/«Wftonw Methodus qud:conjiat propoft 



N ^ 



tion^ 



LIBER 

tione,fuhldtione,oppofm propofuione O' fo^^** > 
tione^fupriefl deckratA cr exetttplisiUujlrat«>' 
Qu^re hic tintiim (tdmonebo auditores de loco 
confutMionis . j 

Locus itiqi proprim confutitioni apignatuf 
wox pojl confirmationem, ({uem txmen locum p^ 
petuo no hahet. Nm quoties alia fententia qudtn 
mjlrd, auditorum dnimos occupauit, ^xordiunt 
fumi potejl 4 confutxtione, qum legem ndn folhn 
Arijioteles cr Cicero, uerumetiam Pauliis fequu* 
m ejl m EpijloU ad Komanos, Conjirmaturui ! 
enim hanc propofttioney Quod iujlicia ftt ex fide, | 
primiim confuts.t Gentium cr lud^orum prjciu* ■ 
dicid. Gentium quidem qu^legenaturxfeiujios ' 
putikhdnt. \ud£orum uero qui ex lege diumitwsft* 
hi trddioL fe iujios gloriahantur. Bx hdc confutA» 
tione prmdiciorum diUbitur Paulut tn propoft* 
tionem, quam repetit primim, CT" pojlea iujlaMt 
confirmJLtionem eifubtungit.HocPauli exemplutn 
fcqucndum iudico, quotiesalia qumnofirdfen^ 
tentid occupdiitur auditorum animi, 
DE DIGRESSIONa 

Digref^ionis pr£cept% ad qumq; momentA, re* 
uocari pcjfunt, ^funt \ocm,modm,materid,tem^ 
pu/s et reditus d digref^ione.De loco hoc obferudn* 
dum efi, quod digrcfiio prohdt<e dlicui propofitio 
ni fuhijci debeat, Imporiuna ettim digref^io efi, 
qujejitretiondum confirmdti, Modus tAlisddhi* 

henduf 



\oco i 



'Udtl'* 

ofttio 

eft, 
dhi* 



bcndu^ eft,ne difccntium mcmorim interturhet 
molcjia prolixitite, Infeliciter enim doccnt, qui 
neglc^ci do^rind, leuifima aliqua affciii iniurid, 
integras horas declamitint m unum atq^ altea 
Yum qucm offendiffc iudicant. Materia digrej^io» 
nis ad exhormones, confoUtiones cr ohiurga* 
tiones,fcd non qudfuis pertinet, Talis enim debet 
effe digrcf^ionis materia, utf^onte uidcatur fiuem 
rc cx dohrina,non accerfm aliundcMifi enim doa 
Hnn^uis^ Mtura, digre^ionis materiamoffet 
ratjfierinon potesi utad dsdificationem faciat» 
Hoc pr£C€ptum ideo diligentiusohferuandum eft, 
quianonraroah inexercitAtis contra illudpccca 
tur,non fme ucrhi Dci miuria, auditorum dam 
mno. Quarto loco tempus pofui, quod requirit 
neceffanddigrej^ionem» Quando enimauditores 
uel 4 do^rina ahhorrent,ucl pigriores uidentur, 
uel pufillanimcs cxiftunt,tum ohiurgandi,€xcitAn* 
di cr confolandifunt, Reditus a dig;ref^ione fit non 
uioientus,fcduel finis eiusits, aptetur, utceeat 
cum ea parte oratiom, unde digreffum e^, quod 
fieriuixpote§i^nifiui/s do6irin£ digrefiomsma* 
teriam pr^beat, uel aliquo fchemate adhihito re* 
curratad do^^rmm. Ciim primm BeatwsLw 
therus cccpit uindicarc do£irmm Euangelijyconm 
tra Papalcm tyrannidem opu^ erat acrioribusftu: 
mulis, quare crehriorfuit m digrefiionihus, que* 
madmodm m ipjius fcriptis uidere cft, mnc uec 

N { rocum 



L 1 B E 

fo cunt Mrmfirmtii ejl^et redditui ejl HccU* 
fijs nojlris tranquiUior jiatuSi parcius iflis acrio* 
rihus flimulis utendum efl. 

Dewde quia neq^ uocatio ftmilis, neq^ autori* 
tds omnium par efly cogitAhunt nouitij concionAto 
Yesfu<e modcfli£ cffe, rarim extra metas euagari. 
C£terum ft quis horum pr<eceptorum de digre^i* 
vne exempU rcquirat, legat Epiflolam ad Uehrx^ 
05, u^cenimun^mgcntemexemplorum fyluam 
fuppediti^hit* 

DE ARTIFICIOSA 

conclufionc ♦ 
T^ixifupri qualis conclufio adhiheri deheat 
m finguhrum argumentorum expolitione, Hic 
(licendum efl de loci alicuiws feu concionis inte* 
gra epilogo^in quo htec funt ohferuanda. Vrimlint 
uuA propofttione repetendus efl locus explicdtus» 
Secundo inflituenda efl hreuis etiumeratio argu^ 
mtttorum , cr nuxxime praecipuorum capitum. 
Tertio fequatur iUatiOy ht qua tria coitiungi pofs 
funt, qu£ trihm propofitionihm ahfoluenda funt» 
Quid doceat pr^fens locm , quid cottfutet^quid 
moneat, Qnarto omnia itA ordmanda, funtut fa* 
cilior ftt tranfitm m locum fequentem, fi plures 
fxplicandi rcflant. Vt explicato hco quem fupri 
propofui : Q«od nenw fuis uirihm,lcgi Deifatis» 
facere poj^it incn mcommodaforet hxc conclufiQ 



5 E C V N D V 5. 

(JLocirepetUio) Quismdopollhdc fefuisum* 
hui legi Deifati^fadurumeirbitrabiturf (ArgM« 
mntorum enumeratio ) cum non folum experien* 
tid reckmAt,na.tura negatyfcripturd pa^im aper* 
tis teftimonijs confitaty uerumetiam uiilimA filij 
longealiud docet (\Uatio) Qudrchic locus docet 
nos omnes noftram imbeciUitatem cr peccatum, 
confutat iufticiarioSy qui legis iufiiciam ia6lanty 
monet nos omnes ut agnitis pcccatis er imbecilli» 
tate noftra confugiamusad Chriftum (Tranfitus) 
quemnobisojfert Eu<ingelium,dequo im nobis 
dicendum eft, 

DE PARAENETICO CON- 
cionum ffencre» 

Uxplicdto utcunq; primo concionumgenere^ 
quod quia in docendo uerfatur Didafcalicum no:s 
tnmdui: Nuncfequituralterumgcnus parjenetia 
eum^ quod ideo breuius tra^abo^ quid rarius foe 
lum per fe habetur, Didafcalico enim ut plum 
rimum admifcerifblet* Eftautparicneticumgesi 
nus, quo uel fuademus, difjuademus'uej ucl confo^ 
lamuryuel obiurgamus auditorem, Hmc triplex 
€oncio parxneticd exoritur, nimirum fuaforidy 
totfoldtoria cr obiurgatoria , de quibus ordine 
h<tc exponendd funt. Primiim definitio, deinde m» 
uentioytiim trdiiatio, quibus breuipimA fubiungZ 
exempld, quopraeceptifacilius intelligdntur, 

DE 
















L IB E R 

DE S V A SORI A 
concione. 
SudforU concio ejl,per qumfuddcmui dddU< 
quid uelfdciendum, uelferendum^uel etidm omit^ 
tendum, 

Locikuentionisin hocgenerepracipui funt 
hi. Necefiitds cdufe^ mnditiy uocdtionis, utilitdi 
priudtA o- puhlicdydignitdi perfonx v Ex- 
empld^ntiqud,yeccntid,ChriliidnA,Ethmcd. Itcni 
pdrahoU er yvi^ixoU. Uorum omnium prohdtio^ 
nes, comprohationes csr exornAtiones aj^ergdn* 
t«r, cr quemAdmcdum fuprd adnwnui i/n Didle* 
^icd Methodo, ddmifcenddA ejje digrepionis fche* 
mdte ExhortationeSfConfolationes cr ohiurgdtio^ 
nesjtx hic conjirmAtorid Methodo loci pdrmetici 
confirmAri dehent, 

?orr6 m tra^dtione qudtuor concurrunt,oc* 
cdfto,propofttio,confirmAtio conclufto» Occ4* 
fio cdufds recitit par^nefeos^ Propofttio exdgge^ 
rdnddejio' multiplicdnd4y dcfuhmde dlijsdtc^ 
alijs uerhis c fchcmAtihus iterdndd. Confirm^ 
tio petetur ex locis iam commemordtis,in qud con 
firmtione duo pr^etered j^e(ldnddfunt,grddus et 
fchemA.Grddi^fdcitutgrdddtim 4 leuiorihus CT 
mniorihusddgrauiord cr mAiordydemde ^duif^ 
fimA V maximA dfcendds, dlioquiuilefcet partC* 
nefis. SchemA,nonfolumdjfedibus feruit, uerum* 
ftim ordtionem dCHtionm (ut itx dicdm) reddH^ 



deo 

Sii 



hum 
tem 

dM 

rent 
cduj 
ftdet 
uerl 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



yunt 
tilitds 

^cttt 

mtio^ 

Wgdtt^ 

:)iale^ 
Mc^ 
fitio^ 
^etici 

kCdi 

'dt<^ 

cott 
uset 

iscr 

iuif^ 

ruttt* 
Bddit, 



S E C V N D V 5. 

utpenitas f» auditorumattims penetret^ atq; dt 
deb ipfuttt cor totutn pofiideat, mc Itttcrrogutio, 
Subiedio, ^xcUmtio,Adtnirdtio, DuhitAtio^ Oca 
cupatio, Hypotypofis, Didogifmm, ln-wtpiioi cr 
huiuf gcneris alia, qu£ 4 Rhetoribus notnmantur 
Cr explicantur, referri debent, Conclufio, quam 
quartAm tra^ationts partem feci, nouis prteccptis 
tton mdiget^fed codem tnodo confirnuhitur,qui fu 
pra monjlratus cfl. Cceterutn ut prceceptorum «* 
fus conj^iciatur exemplum unicum fubiungam, 

EXEMPLVM SVASORIAE 
concionis. 

Occafio)Qnid uideo multos tArdiores ad uer* 
hum Dei audiendum (Propofitio) Conftitui breui» 
ter nos excitirc ad uerhi cocleftis amorem,qu6 im 
peUamur ad diligemius audiendam cjr cotiferuane 
datn do^rmam de coclo nobis aUatnm ( 7r(x0@>' ) 
qum dolendum eft morttLles effe ufq; adeo fu£ fa* 
lutis immemreSyUt ftitnulis mdigeant, qu6 prope* 
rent c6,qu6 toto impetu ferri deberent (Heccj^itas. 
cauf£)mde enim txntus torpor metitibus noftris m 
pdct,quodttonutdeberetnus attenditnus, qu£fit 
uerhi coclcjhs neccfitas, 

A« quifquam omttium mrtxliutn mtcUigere 
poterit uoluntAtctn Dei,fiite ipfius uerbo f Profe* 
(16 fi fapieittia mundijquemadmdum ueredicit 

P4«- 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



1(1 




L IBE R 

Vdu\wi,e^ jiulticU corm Deo^fieri nequh uiDei 
uoluntAtemfcidmu^^donec jiulticim carniijken^^ 
wmfequuti. (NeceJ?it^ mnduti) Excidiffe fane 
uidetur mentibus noliris mndatumDei patriSy 
Cuiws h£c uerhd foiunt de calo, Hic ejlfilius rtu^ 
u«di7e(fJiw,l)««c4«drte. ipfefiliu^fua uerha kfuH 
audiYccupitjOues me£ uocem mem audiunt» Vrt- 
deconfequitur eosqui aj^enuntur uocem Chn^ 
ai^quamfowUper mmjlrosfHos^win effe ouei 
ipfxwt,Spiritwsfanaus uoce ProphetArum €7' ^j^o 
jiobrum ad lcgcm v tcjiimonium muitxt. 

Qm itiqi tu es qui mndatum a:term patrii 
contemnisfCiuis es quifHium pro tc paffummi* 
mtemtead audicndum fuuuerhum ajj^ernArisf 
Quisesqui Spiritusfan^i imperium detre^a^f 
(necefiitas uocationis) ufc^ adeb obliti fumu/s undt 
^ quo uocatifumws, Non'nr per uerbum e tene* 
hrisSatAnx edu^i madmirahilem Deilucemfu* 
musf 

Uoc uerhum nos uocauit, Hoc uerhum noi 
Chrijiianosfecit,fcd nos mtcrim adeo augujii no^ 
mmis oblitiyfdutts myjierium negUgimws* (VtiU* 
tas)Qu6d ft h<€c txm augujia uocatio ms non mo* 
uety projeiio nwuere deberet proprij commodi 
ratiojqua uel brucnL animntia tAngi animduerti* 
mu/s* Sed quis potcjl uUa ratione humna uel an* 
geUca recito^Yc faUem huius ««/iwtw, uel mcmen» 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



iUo 



uer 



\finc 

||.Vrt- 

i ChrU 

Y^po 

^trU 

Wmriif 

undc 
tene* 
mfu* 

itnnoi 
%jlino^ 
.(ytili* 

vmmodi 
tiuerti^ 
xueUn* 
momen* 



5ECVNDV5. 

iAqu<ed<im,preefertim clm Pdulus pojl Efaium 
dicat, oculm hominii non uidifje^ nec nurem au4 
diuiff€) nec afcendiffe mcorhominis, qu£ Dewi 
prceparauit ijs qui fe diligunt, Nec efl quod quif* 
quam fe fomniet Veum diligcre qui uerba ipfiu/g 
nonaudit, nonmeditAtur, nonconfert mter fefe, 
ut myjierium m iUis latens paulatim intelligat* 
Chriftus M, Aoy@>' Dei £ternm dicit ; Qui iili« 
git me fermonem meum feruabit^ patcr meus 
diliget eum. Kuic diledioni patris c^ filij miora 
honA adiun€la funt, quam ut percipi pof^it hunM» 
no mgenio: Tametfi Paulus fummAm his uerbis 
complexus eft.Euagelium eft potentia Dei in falut 
tem omni credcnti. O ftupidum hominem. O lapii 
dcum coify quod t^ntAm oblatnm falutem jpemitt 
reijcit,proterit. vt prof^icianm uentri, quid fam 
cimwifttonne artes difcimuif nonne nnria muui 
^amusf NuUumgelufugimm^^tuUum aeftum auern 
famur, nuUo tempore torpemw, quo mifcro ucm 
triproftficiatur. 

Bis rebws mterituris mouemur,& Utterim fdn 
tutem noftram relmquimm. Tam eft noftra mfa« 
nia, tAntA perucrjitas et mAlicia,ufq; adeb ueneno 
iUo SatAnico mfe^ifumus miferi, quod libentiui 
uelimm m fceleribm noftris mori^qua porre^am 
fiUinum Dei apprehendere ^ faluari. 

Verim ubi nihil aliud habemm agendum, tuni 
uerbum Dommi mmorifane reuerentia, qum 



1» 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 





L TB E R 

oUm IBfopumfudsfdhuldS recimem dudierunt 
tribuUres ferui, nos <iudimus,VtinAm h^cnoflra, 
ofcitAntidncnejfeteuidensfignum pcen£ noftr<& 
ingrdtitudmis ( DignitM perfon£ €r rei) OttW 
puuffet unqum hominesfore txm obliuiofos^utltt 
puUtionis wi baptifmo per^a^ obUuifcerenturf 
\bi enim mugurantur Chrilii corpori, v «^w 
membrA redduntur, ut cum iUo confortesfmt coex 
le]liumbonorum,nec dii re qum fide(qu£ex 
duditu ucrbiejl) mcorpore Chrijii pernMnere 

pojfumus . . , 

Hic meritd duhit^uerit aUquis^infdm£ ne dtt 
flupidimi nojir£afcribdtur,qu6d txntxm digni* 
mem,qudm hahemwi m corpore Chrijii,qu6d 
tum coelejiium honorum thefdurum, quem pojli^ 
demm per Chri^uw,reijcimui terq^ qudterq^ in* 
grdtij^imi ( BxempU)mrumeji nen reddi noi 
cdutiores dUorum incommodo* Stupendum ejt 
nm uenire noUs mmentem,qu6d totus mundus 
femel ><.ar«K.XuV/jLcj pcrierit propter uerbi Dei 
contemtum* Honmouemur exempUs Sdnaorunt 
Pdtridrchdrum, Mis,Seth) E/wcb,Noc,Atrdb<f, 
<aq; ddeo plurimcrum, qui nunc Dei iucundij^imo 
dj^edu fruuntur m caUs. h£tor inquit Dduid^ 
ciimmihi dicitur m domum DommiedmuSy Sed 
nos contrd hetxmur cum mundus nosdd uolupa* 
tes 'muitnt , quibus tnmen mfcdmur, ut tAndem tn 
hdmohtremwi capti, 

Bedtus 



T 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



SECVNDVS. 

Bedtm inquit idem Dduid^ qui legem Dei me* 
diftifwr die dc noilc. Sed rws {proh dohr) mnfe* 
4 meditAtione uerhicaleliis abhorremM,<icjt 
omnia ifti qu£ in uerbo proponuntur ejfcnt terrf 
cuUmena qujeddmpuerorum. 

Tomuri facerdotes Dodon^i nunquum etem* 
plis difcejferunt, qui tAmen fuperftitionem Didho^ 
Ucm,prouerboDeiamplexifuerant, nos nunq 
dut raro tempU t/ntrmwsy qui tnmen uerbo et tem 
ftinwnio multiplici, de noftrd religione edo^i fu* 
musyfedutmamedoaty utmm uere fentiremm 
cordc quodoreprofitemur o titulo,quodfif<ice^» 
remusynequaqum minifterium uerhi txm perui* 
caciter contemneremm. Quid qu^f^ rcft^onde^^ 
h^i filio Dei, cum in extrenux die fua uuhicra ttbt 
cftcndetf Ciim fangumis fui crudeliter conculcdti 
pedibwi te dccufabit C Tunc uere tihi dccidet,quod 
Vommm pr<edixit foreyUtpr^pudore er iufto 
Dei iudicio cum impia damnAndorum turbdydicds 
mntibmS<^dite fuper nosMqi ne mtuedris mfa^ 
ciem fihj D«, quem h\c contemfiftiycuim uerhum 
hic abiecidi, cuimfangumem imnMniter pedibm 
conculcaftiy quem expandentemfanguine imden* 
tut brachid V cupientem te e medio nwrth cr c 
fducib.mferni eripcYe,jj^reuifii miferyuere mifer, 
utquemiuftmiudex ntfi poenitcntiam cgeru, 
ternis tenehris v carceribm traditurm eft ( Co«« 
(lujto) Kogemm igiifiT Dem ut m coiwert^tyut 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




t I B E R 

comerti pcpimiis, utitos fuo jj^iritu excitet ad 
audiendum filutis uerhum , per quod uoluntatent 
Df i,c ucrum cultum difcere poffimuSi p^^ (J^od 
tant£ utilitates ad nos adueniunt.per quod tot Pcta 
triarch£, Vrophetx , i\pofloli , Sun^i , Martyres 
atcj^ alij pij plurimi falutem confequuti funt , per 
(juod reha uia in coclum nohis nmjlratur per lcs 
fum Chriftum Dominmn nojlrumycui cum Deo p4. 
trc cj Spiritu fanfio fit Uws , honcr O' gloria in 
fecula fcculorum Micn, 

Hoc excmplum tra^ationU utcunq^ monfirat 
ufum locorum inuentioniSy pauca Schcmita Intera 
pofuijfrcquentius propofmonem attigi, nec ignos 
rolonge infra rei dignitatem fuhjidere hancmcx 
m exempli tradationem. Qu.are fiudiofos hor^ 
toryUt dum licct fe multum excrceant declamitan^ 
do fcrihendo , ut pojiea injlrudiores ad mini* 
ftcrij facratifUmifunhionem accedant, quam hat^s 
tologijs cr garrulitate indo^a conj^urcare flan 
gitiofifiimum ejl, 

DE CONSOLATORIA 
CONCIONE 
Confoktoria Concio ejl , in qua concionator 
ajjliilum hominem c lu^lantcm fuh cruce erigity 
h€ impaticntia uiclusy fuccumhat dolori. 

Loci Confolatorijfunt hi prxcipui ^ commu* 
nes,Vrimm uoluntas pittrhcoclejlis^secmdus con» 

ditio. 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




S E C V M D V 5« 

dhio. TertmpromipioUlcrationis. Quanui 
ConformititU Chrifti v rmmhrorum eim necej'^ 
fitM. C^tntm utilitds eaq; multiplex. Cruce enim 
prxfumtio propri^ uirtutU euertitur, Hypocrijis 
detcgiutr,confid€ntici cdrnis excutitur, patienti* 
€xpioratur, ohedientia confirviAtur , contcmtui 

tnundi nAfcitur,hu^»^^^^'^^!}^^'^^^^-> P**^^<^"^«^ 
error corrigitur,futurum vulutn pr^cauetur, fi* 
dcs ex€rcctur,l^es in unu Deum reponi docetur^ 
Vlura de hac re legc m Locis Philippi, Tradatio 
conftat occafione, propofttione, cotifirm^xtione o" 
conclufioney tion fecm ittfj; in fuo fuaforiogencre, 
cui a^ne eft.Porro qucniam utile cft cermt rati^ 
onem tenerCi accommodandi confoktioncs, paucis 
fuhijciam Methodum confolandi, 

METHODVS CONSOLA- 
tionis adhtbcndae. 

Cicterhtn ne mtempeftiue er imperite adhihes 
mr confolatio, diftmguamus primiim intcr pri^ 
uamtn cr puhlicam Cotifolationcmjeindeutriuf» 
<^e iuftamformam prafcrihamus.Priuatim uoco 
confolationetny quxunifit prcffo aliquo dolorefctt 
cruce, CotnmunemappeUo.qu^ tempore ucl per» 
fecutionis, uel pUg£ alicuius diuimtus imtniffa:» 
totifitcoctui. Sedde priuatx prim dicetur m 
qua tria, in uniuerfutn ohferuanda mihi uiden* 
t«r, Priw«w, quis jk iUe qui confoUtione crigen* 

O » dv/i 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I B E R 

iuiejl Secundum,quidrttquoddolet, Tertium, 
prafenti dolori aptA mcdicintc accoittmdutio, 

Qui dolet aut pim eji^aut impiuSy Si piusfia^ 
tim itidicaai, communifiliorum Dei forte,confoka 
tionibm erigendwi, conforwidus ziirfouendus efl, 
idq; pcr locos fupra commcmoratos^et uMe utili* 
ter s. caput ad Ro»i. adduci poteji, sin impius, 
nudorem curam,utmgrauiori morho adhiberc 
neccffeeft, Talis cnim rwnftatim erigendm eSiy 
fed mo.gls adbuc deijciendus eftfulntinc Legis Dci, 
Cr minis proterendui , donec fuam agnouerit fine 
hypocrifi impictAtem, donec iram Dei in fe concit 
t^mm ititellexeritidonec clamauerit cum Man^fje 
fe multii mcdis rcum effe, Nam qui impio honimi 
fiue tigrotAnti, fiuealiqua alia caUmitite prcfto 
mox confolationem accommodaty pericuhfumim* 
tempeftiuum V lethalepharmacum adhibet: Pcs 
rinde ,7U facit ac inedicus,quiforisuulnm fanat, 
reMa intus fanie, unde poftea mius mlum cr 
mortiferum erumpu, Quare utperitus medicui 
ixorc^ inferto prius elicit fanicm, qua extrada, 
xnAlagm^te obducit [uulnus, it^ piws concionMor, 
impij hominis huUws legis comminAtione tMget 
priuSjUt agnitus morbus famxi poftit facilius, Ve* 
re enim dicitur ad fanitxtem primumgradum effc 
nouiffe morbunu 

Secundum quodin confolationibus obferuan» 
dumddmonui, eft res quiedoloremadfertjfeuid 

quod 



JECVNDV5. 

rtium, rluoddoUt,(tuod neceffmdtxmittitndumiudico 

|r« pYoptermdicdmcntirc^dm dccommoddtiomm. 

wS<i* {Klitcr enim nigendm eft, qui fud culpdfibi r?u« 

mfold^ lum accerfiuit^dliter cui dliend culpd WAlum iUd^ 

m ejl, tmn e§i. NtfW ji quis fud fibi culpx crucem dccer^ 

Iutili* ftuit, uti i/nfdmim pdupertdtem, morbum, mor* 

fius, tcm ^c . non rf.ox mediciw. feu confoldtio adhi* 

ibere hcndd efl,m(i uideds reum fcrio peccdtorum fenfu 
» f tdugi. Tum enim ifle peccdtorum fenfm ccnfir^ 

' I^ci, TnAndws efl uerbo Dei, cr dugendm fi opu^ uide* 

t finc , tur.I^e\nde dd confoktiones defccndendum efl,M 

onci^ ' fi uel Bypocritx exiflit, uel dlioqui impius^tantif» 

■nAffe permAledi^iokgi^vir^ T^eiproponenddfunt, 

hommi donec peccdti fui atrocititem agnouerit^O' H* 

Uprefj^ lud fibi ex dnimo dolere confeffiii flierit. Quidft 

mMa cb lege t)f I dc minis ddigi nequit, non cil VMrgd; 

m Pec n« proijcietuid dnte porcos . Contri dutem ft 

fdtuitt perdu^us fuerit reuA m fui cognitionem, cr uero 

mO' doloris fenfu oh pcccdtum ddmiffum tdngdtur, 

mdicus tum demum drtc mcdicinAadhibenddefla-cxi» 

wa^a, ponenddfunt ordine hxc trid^ Upftis primiim,Dec 

pUor, wde pcemi, tum finis utt iufc[;, 

tMget Ldpfum ex eo primhn proueniffe docendus 

1. Vr- u tfl, quod timorem Dei dbiec€rit,id(^ confltmdri 

m effc potefl comnwdo cr copiofe ex prim dd Kom: cdm 

1 • pite. Deinde quod idm in ipfumfdcilius tdnquim 

WUdtt* in incrmemMfidi^ diaboli, uicium cdrnis er iw« 

fcw id probitdi mwidi pr^Ure potuerint. Bis caufts 

quod O } Upfi^ 



LIBER 

lipfui mdicdtis cr confirmtlSySecundo loco pce< 
mm oflcndcrc oportet^ncqudqium purem ejfe de 
li^o commijf),fcd cffc tcjlimonium diarum diuer^ 
fijlimArum rerum^ nimirum ir£ Dci er eiufdem 
p4tcrni fduorls cr clcmcntije. Irx quidm fi mn 
cgcrit rem poenitcntiay^ non fiuerit fc emcndari 
uirgu D«. Pdtcrni uero fauoris cr clementi^^fi 
corrcptui cntcndetur pUgdj ^d pccnitentix 
portum confugcrit, Pojl hdc tertio loco fints cim 
lupfusMan pocn£ exponendus eji. ijtpfus quidem 
ut pofth^c jit cuutior. Pocn£ uero quod finguUri 
confilio Dci(cim mterim tnultis impijs crfacinc* 
rofis purcitur) fit cjjligutus, noii ut pcreat.fed ut 
huhcAt puratum tcfiinwnium paterni fauoris er* 
gafc. Vcriim quia hoc difjiciUus perfuadetur U* 
horantifub cruce, tejlimonia ct excmpla ex uerbo 
Dci cUra et perjj^icua producendafunt. Tejiimo* 
nia quidcm qualia funt h£c: Paulus f.Cor.if.dicit, 
rebus aduerjts nos a Domino corripi, ne cum hoc 
fwindo damncmur.vidcfinem crucis effe nedam* 
nemuryfi fcilicet admoniti cruce egerimws pocni* 
tentiam. DeindeProuerKj6. Fili mi,'mquit Salo» 
mon, nc rej^uas corrcptionem Domini, ncq; afji:s 
ciarii txdio cum ab eo argueris^quem enim diligit 
Vcus corripit,^ qucm uelut patcr filium amplcm 
Hitur. Autor^BpiftoUad Hebr£os cap.jt.dicit 
nos j^urios ejfe non filijs,fi extra difciphnam fua 
misMuiufmodi loci ^ftmiUsaptijUmifunt, qui* . 




SEC VN L) V 

hus dnimm rei im pocnitentis erigi polcjl, ut im 
poenAm quakmcunqi fujferre^ txnquAm pr^fiitu^ 
rus Deo ohtdientiAm, uelit, lExempk uer6,fint 
ManAjfes^Dauid^ Soror Mofis^ Kex vfwypopulus 
mcaptiuitxtcn cbdudm crp^«nwi alijyquioh 
certu pec€atd funiti funt.O' poliea pcr pocniten'- 
tim funt rcuerfi.lnfgne pr<e alijs Latronis exem^ 
plum cjl.qui prxclarum patienti£ cr fidei exem^ 
plum edidit. Hjc non ideo putauit fc abicdu,quia 
nwrteijla vnfami eratohfcelerafua afjiciendutt 
fed j^e \n Qhrijium coVLocata^ patienter comnteri^ 
tam pocnm jubijt, Fojl huiufmcdi tejiimonia cr 
exempla ( quibws patefacienda funt iudicia Dei 
conferendo mores nojirorum hominumy cum pri^ 
fiini populi moribws, Deu^ enim pbi perpetuo jt=t 
milU ejiyftuc panAm,fuie mifericordiam rejj^ici^ 
poffuutaddi locicommtmesfupracommemo^ 

rat, 

Forro fi alienA cuipa iliatum cji quod doletyca 
ratio i/n confoUtionii accommodatione fequenda 
eji,quam in publica confolatione ojienfurus funty 
de qua nunc dicendum eji, 

Puhlicaigitur confolatiout re^einjiituatur, 
triafunt obferuanda.Vrimhm,und€ calamitas pu* 
hlica. Secundum qu£ caufa, Tcrtiumyconfolatio^ 
nis accommcdatio, pro caUmit^tis cr caufarum 
diuerjits^te. CaUmita^ igitur uel ejl Geh Aar©^, 
ideji,diumtui immiffa^ uel ah hojiibu^ «o/tr.<: 

O Keifl 






Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




LIBER 

Rf i>«6: iUdU, Si cjl 4 Deo cdUmitM,ut peJliSydtu 
nonxcmtasyficciaies, tentpelUteS: caufe mn 
funt extra nos <iu<erendje,fcd domi tv>fir£y funt e* 
nim pc<^cm fingulorum communium caUmitAm 
tumcAuf£^ f^pe oh uniM culpiru mte^d R«« 
puhliciL plcHitur, cuius rei tcfles funt Acba», D4- 
uidyOedipm cr alij multi,quifceltribus puhlicm 
caUmititem dccerfiuerunt, Hicnon eji difjicile 
dccommodcire confoUtionemJi exempUfm^o^ 
rum ProphetArum uiUerimusMorum enim 
exempU quidfAciendfim jtt mcnent, Ht enimpri* 
nium confueuerunt puhltce t^xare fcelerd, exque 
triplicia, defertionem Dei, Hypocrifin, 'miuriam 
proximi cr horumgenera quie potijiimumtn po% 
pulograffiri uidentur, exempU pajUm extint m 
Prophettcis fcriptis, Demde puhlice muitAre fole* 
hant tolum catum adferiam pocnitentiamy ieiunim 
um cr orationem, Vtriufq^ rei exempU his annis 
^Uquot 'mfignia^admAndatum Sereni^imi Kcgis 
ncjtriyeditA funt, a mmijhris nojirarum Ecclejiam 
rum,non fine fru6lu et mitigationepocnarum co< 
mcritArum, Voftremd admnere coufueuerunt 
Vrophetae eos ,quos pr£ alijs fcelerihus conammn 
tos animaduerterunty nojlrismmiliris uerhiex* 
empkm relmqucntes , ut eos priuatim admoncm 
dntycorripiant cr cmendent, quos animaduertunt 
fua idoUtriajfuis ufuri5,adulterijs,tyramtid€yfrau 
dihus,auaricia etc, KeipHhUotipocnmnccerfere, 

hoc 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



S E C V N D V 5 J 

hoc pi^cTyrefm tAmtfi mhnicos ftcerdos Oe* 
dipum tyrdnnum.oh cuiusfcelM Thchdtta. Ref« 
pub.pejie puniehmr, dd durm pccnitentim re* 
uocAuit. Uocmodo ^fAia/i v leremiM?<€ges {uom 
rum temporum cdjligduerunt.eisqi imput9.uerunt 
tommuncs cAUmitAtes. Etfciridebent mmjiri 
uerbi hdnc non infirmAm partem ejfefui muneris^ 
qudmfi negliguntuelmetuuel ignduid , grdues 
pcends Deo ddturi funt,quemAdnwdum hxbet com 
mlmtio dpud Ezcchielem cr dUbi, Sin dutem dh 
honmibui uenit,fiue priudtAfiue publicd cdUmi^ 
tdfyidfit uel propter iufticidm,uel non,Si propter 
iufticidm confoktio fidtim ddhibendd ejidcom* 
Muniforte fiUorum Vciinhocmundoy croften* 
dendumqudntohonore nos dignetur DeuSy quod 
itanos pecuUari fu£ miUti£ ncta. mfignit , unde 
Apo/lo/i pUgis affediygdudent quod digni hdbiti 
fmtpronomme Chrijii contumeUdm pati. U£C 
enim f^ecies crucis fideUum mdximt proprid efi, 
qud uuU Chrijlws In nobis glorificdri, quemAdnu>» 
dumPetru/i docetprioris EpijioUcdp^^-Porro 
fi mn propter iujiicidm nobis db hommibus cdU* 
mitds pubUcd mducitur^ cdufx m nohis ipfis qu£* 
rend£funt, CT quemddmodum fuprk expUcdtum 
efi, ubi diiium eft de cruce diumitus iUdtd, confo* 
Idtio ddhibendd eft.Ex his puto conftdre qud rdti» 
oneGruidci^m priuitxtiim puhUc^confoUtio* 
nesddhihendtefunt. 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



II 



'>iiM<|| 



LIB ER 

DE OBIVRGATORIA 
concione. 
Concio ohiurgatoria eft, in qua uel cejfuntetrty 
ucl dclmquentem, ucl ctim contuimcem Audito^ 
Ycmohiurgdt ^cclefidftes, Cuiu^finisdehct effc 
correSliojCt emenditio eius qui ohiurgaturAn hdc 
f^c^entur potifimum hi loci : Primus turpitudo 
rei pcrpftr,4ti!, Secundm, adiun^d^ ut funt imk 
confcientiiiy periculum rcicdionis er metus im- 
pendentis iudiclj Deiyac prjcfentium £termxum<{; 
pccn4,rum.Tertius,Dignititis perfon<e et turpitu» 
dinisreicoUiitio, Qujirtusy Bxcmpk. QutntuSi 
Connexa perfonje, ut Chrifliis cdput Rcx no* 
flcr^Ecclefid qu£ cft patria j^iritudis, corpws no* 
ftrum quod dedicatum eftDeo^ut fit templum 
Dei,Huc Rej^uhlicHj domufjfmilin crc. refcrans 
tur. 

Dum hos locos enumero, non fentio omnes m 
quauis ohiurgutione adhibendos ejfe, fed nunc hos 
mnc iUosyprout prudens conciouAtor uiderit utim 
lefore, F.xeK!plum petitur prim£ Cormth.6, Vhi 
fornicarios ohiurgat Vaulus , Porro tra^ationis 
Methodus non dijiimilU eft tra^ationi exhortxtom 
ri£, Quarc non opus ejfe iudico exemplum ad» 
fcribere,pr£fertim ciitn locifmt perj^icui cr iw« 
tumfit fmguk confirnUktoria Methodo prohan^ 
daycomprobanda ^ €xorna.nda effe, Verim hk 
duo adijcienda duxi, Vrius quod animus ohiur 

$<indi 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



lum 



5 E C V N D V 5, 

gc[ndi prxmoUiendutftt ddohiurgationespdticn^ 
ter audiend^, id quod fieri potejl comnu)dc,fi mi* 
nijier ofjicium fuum erga reum deckret , cr p«- 
hlicam necefitAtcm fibi impofitxm ut idfaciat o* 
fiendat^ne putetur ohiurgatio proficifci ex diquo 
prduo affchu, Sic Paulus prtemoUiuit Corinthioe 
rum animos ante acerhiorem ohiurgationem, Poe 
flerius ut mtermifccantur conditicnes pocniten^ 
ti£,ne quii af^criori ohiurgatione fraHwi j aninm 
dcfj^ondeat^uel mortcm fihi confcifcat. 

H<f c funt honefli auditores, qu£ iudicaui indit: 
canda ejfe nouk conciondtorihu^i^ fj^cro^ nifi mc 
ualde filUt opinio, adolefcentcs non parum iuuat» 
ri poffe tndicatione huius Methodi, Sunt autem 
prxcepta omnia qu£ d me reciatA funt ex Diaks 
ilicorum cr ^hctorum fontibu4 defumtx, cr <iest 
commodatA ad ufum Ecclefiafticumy utilia ckm in 
Sacrorum fcriptorum enArratiotie, th.m m facris 
toncionihusformaudis, quihm fi fc rcgi patiantur 
adolefcentcs , non dubito ijs poUiceri faciliorem 
m ftudijs Theologicis cr concionihit^ forma,ndis 
progrejfum. C£terum quia non fatis cfl apti 
inuenijfc, prudenter ordmaffe ea qu£ diiluri 
fumu^y nififelix adfit memoriay uolo ueluti Coro* 
nidemhuic Nicthodo adijcere pauca de memoria, 
idque non uetcrum nwre ( qui imagines cr figjtta, 
commmifcehantur , qux cffcnt quafi memorix, 
iTT/SHA/a qu£dm , \wic enim fubtilit^tem 

Uhen* 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



L I B E R 

lihenter iUis relmquo) Sed ca mtumdo colligdMy 
quibufft iuum inteUigdnt Studiofi m edifcendii 

concionihu^* 

DEMEMORIA. 
DupUcem iuumd<e memori^ rationem kllitu^ 
mui,quurum prior quidem drtificiofior,Vofieri^ 
or uero rudior erit. ^rtificiofior iUd conjlnhit du* 
tibws rebwsy ordine nimirum c?" numro. Hw cnim 
conftdt Artes cr trcidi ^ percipi. Nrfw ut ordo 
qu<e<^fuoloco collocat, mtiitjprogrefiiones v 
metM confiderat, itA numerus rcs rerumqi mnun 
U metitur. QBonim igitur Mcthodui qium trd^ 
didi rerum ordinem m&njlraty <tc quafinmnerat 
p<irtes,optinM erit edifcendi uii^eundem ordinem 
mentis me dj^icere,ficri enim non potejl , ut qui 
perlte ordmem rerum mjlituit, dc rerum punda 
obferumtiC^ ueluti numerauit, qum eundemfd^ 
citementc retmedty dcqudfidepofitum dheddem 
repofcdt di^luru^. Vnde ridiculum uidcri poffit, 
alidm edifcendi rdtionem prxfcribere, pr<efertim 
hommhus qui in artibui dicendi inftituti cr cxer 
cmtifunt. Verim ^metfi hxc itx rcuerd fe hdbe* 
dnt, nontAmenfidtimdb omnibiis percipiuntur. 
Qt^dpropterut dijltn^ius h^cintelligdntur, cr 
dd ufum concionAtorum propius dccommdentur 
totam hdnc rdtionem edifcendi , qudm dixi m or* 
dmeo' numero pofmm €ffe,inqudtuor membrd 
fiue prdicepti dijiribu4m* yrimmfitjUt rem cxdm 



SECVNDV5. 

inteUigdt.menteq^ totm reifummrim qtutu 
dm comprehenftonem teneat concion4.tums, Su 
cundum membrum, ut locos, hoc ejlj KtcpaXouoL 
(ut Graci uoant) m numerato hahe^t, Tertium 
mmhrum,ut locorum tradmdorum fe^iones 
ciatyqua^ ccrto numero complc^i neceffe efl, E( fi 
cdrmme dUquo ad id pdrato fidt, non erit inutile 
ut fi ufwi legis explicdndu^ effet» Primum ternm 
fekionem non incommode faceret, qudm comple* 
^i pofiit hec uerficulo : 
Inftruit cr ddmuAt fontesy docet dtq; renAtos* 

Bt quid primA pdrs huim fcdionis plures hu 
het pdrticuU cr cdufds , pofjfet v fds hoc uerfu 
complc^li : 

Mdnddtum, poena.pdx puhlicd^ dux dd lefum» 

HUenimquatuor pxdigogicm ufus legisdhti 
foluitur, Pid eundem modum de dlijs duahus pdrti* 
bus inftituti pofjknt uerficuU. Veram legis meditx 
tionem Dodor PETRVS PALLADIVS 
hpifcopus nofter uigiUntil^imus, dcdc hcclefijs 
Danicis, Noruegijs cr hUndicls optime meritm, 
hoccarmm compUxmeft: 

Lex quid crdm,quid fum.quid eroyper quc 
mnifeftdt. 

Qudrtum memhrumfityUt certisinlocls di* 
grejiiones in minds^ confoUtiones^ v exhortAtiot 
nes coUocentury ne digrediendo memorid impedit 
dtur cr ahftrahdtur di^lurm a rc propofitAyquod 

pke 



L 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



T 



1 



LIBER SECVNDV5. 

plerttrtfT; ufu ucnire foUtijSy quihoc prjeceptum 
non objerudnt. vbi autem iuxtm Juc quatuor pr£^ 
cept^ conciottAturws orationem ordinduerit^ac ue 
tuti numerauerit, ad edifcendumfeaccmgat iuxtA 
dijj^ofttioms ordi/nem* Ac primo loco vMndctur 
mmori£ fummria comprehenfwj ut qu£ prima 
hco recitAndx e^. Deinde locifeu capitA feorfim» 
Tum locorum trailatio cum fuis fcdionibm.ac fem 
ilionum particulis. Hanc rationem edifccndi 
optinMm effe non dubito, quam haud dubie omncg 
dodi fequuntur, 

Vorro pojterior ratio,qum dixi rudiorem ef* 
fe hominibm i/ndo^lis , qui drtem dicendi mn de^ 
guftjirunt utilis eji, cr hscc fiue notvs numerorumy 
fiue literis injlituutur permdc eji, cr fieri potcjl 
mhunc mcdum. 

Vrimum ea qu£ uult edifcere artium rudis co* 
cionAtorJijlinguat primum notis numtroru, aut 
literis ftngulls. Dcmde repetedo uideat quid apud 
ftngulas notas fiue litera^ depofuerit, Pojlremo e^ 
difcat iuxtA dijlMioncs fadas^O' a JinguUs notii 
fiue literis tanquam depofttum repet:it,-quodiUis 
antea commiferat. 

Nonparumprofuerityfi primum concionem 
defcribat, CT demde iuxtA prjefcriptoi rcguUi di^ 
jlmguat cr edifcat^faciliws enim mens tenet, quod 
manm antea notnuerat* 



Tw •srovw bcTPitpivo/TO ot/J h •tvX«» 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8° 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 828 8°
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "De methodis libri duo, quorum prior omnium methodorum brevem declarationem,, posterior vero ecclesiasten sive methodum theologicam interpretandi concionandique continet, Nicolao Hemmingio"

See other formats
