Full text of "Historia domini Ihesu Christi dei et hominis, regis coeli et terrae maximi etc. ... ex principio Euangelij Iohannis, per Nicolavm Hemmingivm"

See other formats

Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



CH^ISTI (DEI ET HOML 

NIS, REGIS COELI ET TERRc^E 

maximi <^ iiiuiHiJsimi ^ unici Ecclejtie 
S)ei Mo^iarch^e, fummi ^ter?tig. Sacerdo* 
tiSyducis de 'Bethlehem illuJlriJJimi^trium^ 
fhatoris re^ni tenehrarum gloriojtj^i* 
mi^ac datoris uit^ Mni^ lihera* 
lijiimi : ex prmcipio Euan^ 
^ehj lohannis 
per 

mCOLAFM HEM, 

MINGIVM. 




Hrtitf^ in his pdgeUis pie leQoY,pYSter hifiorid Vo* 
fKhn prdcipud noftr<c religionis capita flmplicijiime ex# 
flicdta, unkcum refutAtione multorum erroru, ut ma.* 
gic^artis, cr Aliarum fuperflitionum C abujuum, 
His utere mecum, CJ* candide iudica 
fme calumnia, 

hjfnije: 

Excudehat Laurentius SenediB, 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



0%K^TISSIMO Vl\Oy 

doEirina y pietate ac pipientia prcejlanti , 
©. lohanni ^lhertio , Epijcopo Selandtce 
"Vi^ila^iti/Jimo^ ac in ^^gia Academia 
Hafmenji JacratiJ^im^ 1 heolo- 
^ic€ profejjori doFlijTimo , 
fratri fuo igratiam 
pacem precatur 

KICOLJVS HEM^ 
minmis, 

^(P lE NTE \ a ^eterg 
Potta Menandro dicflu eCt t 

«5 * Nihil enim eft 
melitis^ nihil dukius^ nihil fancftius 
ffncera hominum inter fe concordia ♦ 
Quam autem ucre hoc dicatur ^ non 
(blum ratio recfla di(f^at ^ uerumetiam 
omnium fanorum hominum prudens te^ 
ftatur experientia^ Qiise domus 
non fahx iudicatur in qua coniugum 
animos dulcis connedit concordia c 

Quae 




.0 



i 



Qgae rerpublica non Cenretui* fceatifsiV 
ma^ cuius ciues mutua fe complccftuntur 
beneuolentia c Quodnam ^ quaefb , rc^« 
.Cnum rapinae hoftium 6^ predae expofy 
l'^ur j in quo guberaatoj^ 
rif^n dC lubditorum tranquillus fuit 
o Thq Xra -J-q, TiH/xn^ - Tartarorum Rex 
quida moriens filrjsdiiodecim fagittas to^ 
tidem in fafcem ligatas tradidit ^ ut fra^J 
gerent t illis autem fruftra conantibus ^ 
folui eas iufsit , atc^ frangi fingulas. Ita 
ucfrrum (inquit) imperium , fi eritis 
concordes , firmum fuerit ac fiabik t 
atfoluto animoruni confenfii^ hofiium 
iniurige obnoxium . Atc^ ita profead 
e(k ut ille ait t Concordia paru^ res 
crefcunt^ difcordia magnae dilabun^^ 
tur. 



Quid^quaefo^ dicemus de Eccle^ 
fia r An non di huius incolumitatem u^ 
na tutatur concordia r An non omnia 
Ecclefi'ae membra mutuis inter fe of;^ 
fiajs charitate dC concordia coh^rent 
di continentur r Rcftc igitur Paulus 

ait t 



f 



1 

k 

liiG 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



ttastoj 



ait X Vinculum perfe^ftionis cft chari^ 
tas. Audiamus Dauidem fapicntifsi^* 
mum ac uerifsimum concordiae in Ec^ 
clefia Dei praeconem. Ecce , inquit, 
quam bonum dC quam iucundum^ habi^ 
tare fratres unanimes» Eft ficut unguen^ 
tum optimum fi.iper caput , defcendens 
fuper barbam ^ barbam Aharon t quod 
defcendit fuper oram uefiimentorum 
ius, ^ ficut ros Hermon quidefcen^ 
dit fuper montes Sion, Quoniam illic 
praecepit Ichouah benedi(f^ionem ^ dC 
yitam uf(| in feculum, 

An ullus Apelles exprefsius ma^* 
gif<^ graphice conco^diT bontTrn de^ 
pingere potuit ^ Principio ^ti*^' admii? 
rationem excitatis auditorum animis , 
concordiam optimam efle dC iucundifsi^^ 
mam y quo eius defiderio animi piorum 
magis inflammentur 3 affirmat. Deindc 
eandem fragrantiore ac fi^iauiorem bal^ 
famo illo odoratifsimo^ quo Reges olim 
Sacerdotes ungebantur-, pronunciat t 
^pulcherrime indicat unde proficifci 

5 uera 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



ucra 8C pfa concorcTia deSeat Vngucni^ 
tum inquit effufum in caput Aharonis , 
de capite in barbam, de hac in reliquum 
corpus^ ac tandem in oram ueftimento^J 
rum Ctilkt, 



Scdquidfibi uult quod Aharonis 
potifsimum meminit Regius Prophcta r 
i4o? eo pcrtinet ^ut uekiti fymbolo quo^ 
dam illuftri doceat , unde fit uer^ con^ 
cordiae origo^ uidehcet a pio in rehgio^ 
ne confenfii , In hac enim cum do(fi:ores 
concordes funt y ipfa concordix uis eti^ 
amad alios marat ^ non- fecus at^ bal^: 
famum ei. ufijm in caput paulatim di^ 
ftillat in barbam ^ a<!: inde in reliquum 
corpusArlonec in extremam oram ucfii^ 
mcntorum dimanauerit t ut fic uel indr^ 
mis mcmbris lua afpirct fragrantia , 
Vt ergobalfamum fuaui quadam uo^ 
luptate totum pcrfundens corpus ^ o^ 
mnia eius mcmbra reficit ac uircs robo^ 
J-at : Ita fan^a concordia a Doaoribus 
manans, totum Ecclefise corpus diuina 
quadani dC fan^fta uoluptate perfun^ 

dit^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



. Dnis , 
4c|uiin\ 

Bronis 

icloquo^ 
k con^ 
lligio^. 
«ftores 



clitj ac fingula eius memtra mirifice oIj^ 
iedat 

Ne^ hac cfulcifsima imagine con^* 
tentus efi; Dauid;, fed addit aliam, Con^j: 
cordiam rori ccelefci coparans. Sicuti e^ 
nim ros coelcftis terram arentem reficit, 
exhilarat, ac facundat: Ita pia 6^ fancfla 
concordia^ji docentib'' ad auditores pro^ 
manans^ calefti quodam rore rigat ani^= 
moS;,et ucluti ad fuauifsimos pietatis frus: 
<fl;us concipiendos dC edcndos feraces 
TcddiU Ncc^ mirum efi: ita foecundam 
cfTe concordiam* Nam , ut Dauid fub;^ 
iungitj illic mandauit Dominus benejs^ 
di{iioncm 6L uitam uft$ in feculum.QLiis 
fru(fi;us ubcrior efic potcfi: fandae con:^ 
cordiae c Dominus mittit in concordes 
bencdicftionem, qua eos foelices reddit , 
curat(^^ non folum ut ubi cfi: ucra fratcr* 
nitas ^ omnes fua beneftcentia fruantur^, 
iierumetiam ut perpetua uita beati gaui 
deant» 

Sed quorfum C incjuies ) Iiaec 7 ifia 
faneideoa me dida cogites^ charifsi;^ 
nic frater^ uelim^ ut nos gratitudinis er^ 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




ga Demn admoncant, qui gubernatores 
EccIeriarumDanicarum 6^ docflores re:^ 
ligionis in lcholis dC templis z6. annos 
fere ita deuinxerat ^ ut fummum adhuc 
tueanturin docftrina religionis conCcn^ 
fum j ac omnes ueluti u'no animo inutili^ 
bus difputationibus dC contentionibus 
nihil ad aedificationem facientibus re^ 
nunciarint i non fecus ac ff alius alium 
hoc Pindarico uerfu a difcordia dC con^ 
tentione dehortaretur : WxtAop» t<r 
<uax«^ X'^'^^ 9 ^S» Quid quaefo fpira^ 
uit fancftum illud pecflus D : Petri Pal^ 
ladij pretcr pacem concordiamrQiiid 
fuauifsim^ D. lohannes Scningius^ Qtud 
grauifsimus ille fincerus Theologus 
D; lohannes Machabae^ Alpinasr Qjuid 
Francifcus Vormordus Epifcopus ohm 
Scaniae 7 Quid M. lohannes Sclauus E^ 
pifcopus ahquando Ripenfis 7 Quid M. 
lacobus Sch^ningius Vibergenfi's ohm 
antifies. Qyid M. Georgius preful 
thonienfis c Quid D : Olaus Chryfo;^ 
ftom' pofi eum M. Laurentius Nicoi 
lai Ripcfis^ Vcndalenfium Ecdcfiaru ali:^ 

quando 



Pa 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




onibus 
alium 



con^ 



[Nicoi 



quando gubernatores c Quid Nicolaus 
Palladius qui Scanicas Ecclefias multos 
aniios rexit c An non hi omnes ad con^ 
cordiam dC pacem dulcifsimam nati efi? 
fe uidebantur r qui nunc omnes tandem 
iuxta promifsionem Dei^ in portu illum 
beatum uitae seternum duraturae per^? 
ueneruntjubi nunc confpetffcu fili) Dei 
beati fruuntur 5 dC abfc^ dubio nobis 
optant^quam illi ardcntifsimis animis 
coluere^ concordiam^ quanq^ ueluti lam^ 
padem nobis^ qui adliuc fuperfiites fu^J 
mus, tradiderunt^ ut cam fancfte , illo^ 
rum exemplo colamus^ quod 6^ ex Dei 
gratia adhuc facimus. Quid enim cha^ 
rius habet M. Chilianus qui nunc Vi;^ 
bergenfes Ecclefias regit pia concordiar 
Quid M. Laurentius Bartholomei Epii^ 
fcopus Arhufienfis paci 5C tranciuillitai? 
ti Ecclefiarum anteponit r Qtiid dicam 
de M. Georgio Martini^qui olim nofi:er 
pafi:or fuit nunc uero Vendalenfes Ec^ 
clefias gubernat 7 Quid de M. Tycone 
Afmundociui cum hic Paftor eflet dC 
ProfelTor, legitime uocatus efi: ad gu^ 

< bern?»;^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



ber nationem Ecclefiarum Scanicaram c* 
Quid de Nicolao Cafpare Ecclcfia^ 
rmti Fyonicarum recfl:ore r Qtiid de no^ 
ftro M. Paulo Mathiae qui de profeflbre 
liui^ fcholae diligentifsimo^facft^^eft infpe* 
ftor Ecclefiarum Ripenfium uigilantiGi 
fimus r Hi uiri di multi aIi),quorum no^ 
bis olim confiietudo iucundifsima fuit y 
fummum 6^ docftrinse di animorum no^s 
bifcumjUt fratres decet^ confenfiim cois 
lunt. Plena etenrm di iufia concordia y 
troluntatum ^ docftrinae confenfu con;^ 
ftat. 

Hanc concordiam nofiris Ecclef^s 
gratulor , di oro Deum patrem Domi^^ 
ni nofiri lefu Chrifti ^ ut ea noftrarum 
Ecclefiarumfoelicitas fit perpetua , ne 
Satan aliquod uirus euomat ^ quo hanc 
fancftam concordiam inficiat , ut infecfla 
tandem difibluatun Hoc ita^ ut caue^: 
atur omnibus uiribusconandum efi , id(^ 
potifsimum nobis quibus munus docen>- 
di in fcholis dC Ecclcfijs commiffum efi , 
^ fingulari prudcntia opus efi Qi pijs 

UotiSj 



OD 

oc 

diT 



gube: 

alceral 

[\m 

hm 
im\ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



kclcfc "^^*^ ^ maturc occurratur initi)s 66 

i3den(y occarionibus HaErefeon 6£ Schifmatum ^ 

Irfefe quibus unitas Ecckfise turbatur 66 fcin^ 

Ijjjjljj; Saepe initia uidimus incendiorum, 

f ^ fed (latim diuina gratia per prudentes 

I^J^ gubernatores reftincfta funt ; unus at<^ 

r ' * alter aliunde huc aduenientes.Anabapti^ 

wm m ftarum ucneno nonnullos inficere atten^ 

■iLni CQ^ tarunt. Sed mox dolg proditomagi^ 

•cordia, ftratus uigilantia funt coerciti . Adfu^ 

■iu con^ erunt 66 hic hofpites quidam^ qui ob ce^s 
remonias noftrarum Ecclefiarum ofFenfi, 
fe a publico coetu Ecciefise noftrae exclu^ 

5 Ecclefrjs feruntjfed eorum fchifmati nullus cor^ 

m Dotni' datus locum fecit» Breuiter^ ea fuit ha^s^ 

Ifiraruin (ftenus gubernatorum prudens uigilan^s 

Iftuaj ne tia,qu6d fuborientia Haerefeon 66 Schi^s 

^(phnc fmatum femina mox eradicarint* 

Itinicfu Verum c[uid nunc Satan molitur ?• 
If caiie'' V quia ea non fuccefsit uia, alia aggredi== 

{i^iO^ tur^ quofan(fi:am noilrarum Ecclefiaj? 

JoCffl> tum concordiam inuadat ac diffoluat. 

(inrfi) Rcuocat enim iam multis annis fepul^ 

^ pijj tii artificium uetus^quo puritatc doilti^ 



ac 



■2>% 



caleftis ante cliluaium infecit 
inagicis artibus ueluti impuro impu 
rifsimi pecftoris halitu paulatim quo^; 
rundam animis afflare conatur ^ ut do^ 
cftrina pura ifto Satanico foetore pol^ 
luatur» Huic malo nin mature occur^ 
ratur^ magna plaga ell: pertimefcen^i 
da, 

Vt ergo ipfe Ecclefi^'s noftris in hac 
re non deeffein ^ fumfi enarrandu prin^: 
cipium Euangeli) lohannis ^ c[uo inter 
alia facra Dei uerba malefici abutun^ 
tur^ut hac occaflonenon (blum prse* 
cipua capita doarinae Ecclefiarum no^ 
(Irarum repeterem ^ uerumetiam ut 
errorem ifium Satanicum cum alijs ab^ 
qfibus uerbi Dei et fignorum refellerem, 
ofi;enderemq^ ueram religionem Dei cum 
ifta Lthnica dC Satanica fuperfiitione 
6(!^ idolomania fiare non pofle, Nam ea 
fane aliud non efi^ aperta nominis Dei 
blafphemia , atcj^ id adeo in hunc finem 
a mc fa^um efi, ut fratres ^ qui fortc 
haec funt kauri , fe cordate iCtis Di^^ 
bolicis artibus opponant;, cjuas Metho^J 

dius 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



uido; 
'e pob 
coccur^ 



uo inter 

Kl 



jiuni prx« 

tiam ut 

felkrem, 
iDeicim 
fifrifiofl^ 
[ft/n ea 
«nisDei 

III fortc 



ilns 



Dia^ 
I diiis. 

r 



^ius narrat pofi:eris Cain a Diatofo tra^ 
ditas eflfe y ut ifto patfto limpidifsxmos 
uerbi De.i fontcs turbaret faltem. 

Habes confiliiim meum charifsime 
frater^ cur hanc enarrationem aggreD 
fus fim * nunc autem quare has pagarflas 
fub tuo nomin^ in lucem edi uoluerim , 
breuiteraccipe. Primum memouit, 
quod ea dotf^rinae coeleftis capita ^ quse 
in his pagellis explicantur^ femper con^ 
ftanter una defendimus ^ dC fumma fide 
In noftra Schola et in templis docui:^! 
fnus 5 docebimufque quam diu hoc 
Deo uifum fuerit . Dcinde quod in 
idolorum 6^ artium magicarum damna^ 
tione quam in hoc libello adieci^commu^ 
nia;, dC pericula^ dC labores fuere. Ad^ 
hsecfperofratribus haec kftiiris haud 
ingratum fore uidere in nobis maiiere iU 
libatam;, fan(fl:am illam a maioribus tra:: 
ditam in religione concordiam^ 6^ ani^^ 
morum coniunc^ionem, quam iam totos 
iiiginti annos illefam aluimus dC fouim% 
id^ in eadem republica literaria uiuen^ 

tes t 



tcs t ifl qtra inifii aliqaotfes in Pfiiloio?^ 
phicis eifc^p uarrjs lecftionibus ruccefsifti, 
donec a pijfsimo Rege Chridiano tibi Ci^ 
tiam profefsio Theologica poft: obitum 
pioe memoriae D, lohannis Machabaei 
aemandata fit ^ in quo munere ita graui^ 
ter §L pie te gerebas^, quod a Rege noi^ 
(Iro D. Frederico fecundoj in locum D* 
Petri Palladij ad gubernandas Ecclefias 
Selandicas ^ Senatu Scholse noflrae ap:^ 
probante^ fis fu^Fe^ftus . Ex quo fa(ftum 
eft^ut tametfi duplex labor tuis humeris 
fit impofitus: in utroq^ tamen ita te mos* 
derategeras, ut nihil antiquius , nihil 
fancftius , nihil dulcius pia 6i fan^f^a fra^ 
trum concordia habere uidearis * Huc 
acceditjquod aliquod de meo erga te 
nimo publice extare tefi:imonium cupii^ 
am^ 

Rogo igitur ut hanc animi mei er^ 
ga te fignificationem , eo accipias animo 
quoame efi: profe(fla. Vale frater 
Charifsime una cum ecclefiola domefii^* 
ca,hoc cft:,cum uxR-e tua Catharina foe^ 
niina caftifsimajOptimi uiri D. Andrese 

lohannis 




i 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




ifra^ 



lofiannis olim concionatoris Mafmogen^^ 
fis facundifsimi dC conftantirsimi filia,^^ 
liberis charifsimiSjquos^ut facis-,in timo^ 
re Domini educere pcrge ♦ Precor De^ 
um patrem ^ ut ficut ha(ftenus fecit , ita 
in pofterum quoqp nos ueris concordiac 
uinculispietate 6C charitate contineat». 
Amen ^ Hafnia , ipfb die quo cele^^ 
bratur feftum cafiifsimorum 
Spirituum* Anno 




m^tf 



Hifioria 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



HI^TO \EGIS M^XL 
Vii isr mtiicttJJimi lefti Chrijlifilj 
fDei. <csrc. Exprimo 
\ Cap : lohan. 




/ 



N <PQlINCITIO EQIJT 
"Verhum, (tsr yerhum erat apud 
T> E VM, <sr T>EFS erat 
'^erhum ^ hoc erat in principio apud De^ 
um.Omnia per ipjiim faSlaJuntj jine 

K tpfo 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



4;^ 



if 



ipfofaFium eflnihil quod faBum eJiJn tpi 
Jo ytta eraCy isr Dtta erat lux hommumy <jr 
lux in tenehris lucet y <ts tenehr^e eam no7t 
comprehendcriit. Fuit homo tni/^usaDeo, 
cuinomen lohannes : hic "Venit in teftimo» 
?iiumyyt tejl/fjcaretur de kminey^^t omnes 
crederent per eum . ISion erat ille lux illa^ 
jed "\>t tejitficaretur de luce. Erat lux ye* 
ra^qu^ illuminat omnem hominem "Venienm 
temin huncmundum. Inmundo erat,<isr 
mundiis per iffiim f actus eft, ^ yyiundiis 
eum non co^nouit.In fia ^enity ^ fui eum 
noreceperunt. Quotcjuot autem receperunt 
euniy dedit eis poteftate yl)t filij (Dei fanty 
ijs fcdicet qui credunt in nome eiifs^qui non 
ex (an^uinibuSy neq.ex^^olmitate carnis, 
neq, ex uoluntate yiri^f^d exDeo natifunt, 
Et^^perhum caro faFlum ejt , hahitauit 
innohisMDidimu^ o-loriam eitis, o/oriam 
tanquam D^ii^eniti a Tatre ^^plenumgra» 
tia <ty "Veritate. 

Haec Euangelica narratio conti?* 
net hiftorianij qualis alia nec fublimior^ 

nec 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



nec pi'ofunc!ior.ncc titilior, nec magnifi^ 
ccntior effe potefr.il^tcrnam enim aetcr^ 
ni iierbi ab aeterfio patre natiuitate nar^s: 
Y^it^di idem uerbum in tempore facfi:um 
liominem alTeuerat : ut fit seternum uer^ 
bum di humana natura a uerbo affumi; 
ta^jUna perfonajDcus 6C homo in duabus 
naturis ita unitus^ut etfi naturse confufae 
non fint ^ una tamen aeterna perfona cx^ 
ifi:at,6^ non duae perfonae: quae una per^^ 
(bna fecundum diuinitatem-, aeternus se^J 
tcrni Dei eft filius: fecundum humanita^ 
tem^in tempore filius hominis dC dicitur 
ct eft^non tamen funt duo fili)/ed ut una 
perfbna, ita unus filius. 

Etfi autem h?ec fublimis fapientia a 
creatura fatis intelligi nequit : Tamen 
ideo nobis comendatur, ut beneficia Dei 
di mediatoris noftri lefu Chrifri cogitc^ 
mus, 31 agamus gratias aeterno DeOjqui 
iioluit oeternum fuum filium hominem fi- 
erijUt nos homines Deos efFiceretjd^ diss 
uinae naturae participes, 

LOCI TRES. 
I. Defcriptio diuinae naturae aeterni uer^ 
bi, A 2 Narra^ 



w 



4 

1* Narratio de praecurfore lohanne, 
h Expofitio aduentus aeterni uerbi in 
mundum. 

In principio erat Iperhum^ <is ^er* 
hum eratapud TiEVM^ <jr T>em 
erat ^erbum y hoc erat in principio 
apud Deu. Oninia per ip/um faEia 
jtDit y isr ftne ipjo faBum ejlnihily 
quod factum ejl. In ipfo yita erat, 
<jr yita erat lux hominumiet lux in 
tenehris lucet y et toiebr^e eam non 
comprehenderunt, 

H^C eft defcriptio diuinae naturac 
aeterni vcrhi: in qua pluribus Eua== 
gelifta refpondet quaeftionibus» Si enim 
quaeriS;, quando erat uerbum r Refpon^^ 
dettln principio erat verbum.Si quaeris, 
ubi erat uerbumr Refpondet : Et uerbu 
erat apud Deum. Si quaeris vltra, Quid 
erat uerbumr Refpondet: Et Deus erat 
uerbum.Si quaeris^Quando uerbum erat 
apud DEum c Refpondet x Hoc erat in 
principio apud Deum. Si quaeris, Quid 
egerit hoc uerbum? Refpondet^ Omnia 

per 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



per ipfum fa<fla funt^S^ fine ipfo fa(flum 
eft nihil quod fatflum eft.Si quaeris,Quf 
fit huius uerbi uis dC efficacia in creatu^? 
ris?' Refpondett In ipfo uita erat^ qu3C 
uita dC lux hominum eft»Si cjuaeris^Vbis* 
nam lucet illa lux r Refpondett In tene^* 
bris lucet* Si quaeris^Quomodo fit quod 
hanc lucem no pcrcipiant hominesc Re^ 
fpondet : Et tenebrae eam non comprej* 
henderunt» His quaeftionibus refpondet 
lohannes mira breuitate^de quibus figib 
latim dicamus^fed breuifsime» 

In principio erat yerhum. 

Hic quaeritur quid principium^S^ 
quid uerbum fit.Principium hoc loco te^^ 
poris initium ( quo coepit DEus res cre^ 
are ) fignificare, ex principio primae E^ 
pifiolse lohannis apparett ubi exponit^In 
principio idem effe quod a principio^ita 
enim ait:Quod erat a principio.Signifi^ 
cat ergo Euangelifta hoc di^f^o^ filiu Dei 
iam extitifle^ antequam rerum creatarij 
dC temporis uUum efiet initium» Et oh^ 
feruandum in primis efi:, ut monet Am^ 

A j bro' 



>3 



brofitis, quod Apodoltis non dicat , In 
principio hftum cfi: ucrhu , fcd in prin^ 
tipio erat uerbu. Qaarc htiius uerbi in^ 
itium ntiiltim cft,Si cnim crat hoc uerbil 
cum Detis initiiim faceret crea ndi cjtiiCi? 
quici cfl conditum, utic^ aeternum ell : fi 
aeternu^creatura non efl: fi non creatilra, 
utiq^ creator.Hoc uerbu creator^ER At^ 
hoc eft^fubfiftcbat: u7ro5Qfcr/§ enim uer^; 
bi, (5i t^terna eitis a patre generatio ini^; 
tiocaret, ideoqp a Hieremia lehoua;, dC 
in Apccal: o a^p dicitun 

Sed cur hic aeternus Dei filitis uer^ 
bum appeUaturc Hic primum qtiotuph^ 
citer dicattir tierbum, Ddnde cur filitis 
Dei uerbum appellctur, dC quod uerbil 
fignificet perfonam fiibfificntcm, expli^ 
candum eft. 

Verbum dicitur tribtis modis.Pri^^ 
mum enim efi: uerbum intcrnum,Grsece 
Xo7(^ Iv^KxQ £TO5,qtiod efi rei ahciiius in 
animo perceptio/eu fi:rmo mcte a pote^ 
tia cognofcente coprehenfiis. Deinde efi: 
Ibnus ex ore hominis procedes, ahquid 
fignificans dC mox in aercm euanefi:ens . 

Praeter^ 



erbii 

di:fi 
itun, 
RAi, 
uer^ 

a 

iiier^ 
>f[/pli' 
iirEliiis 
iierbii 

niisin 
luiJ 



rter^ 



Prxterea efi: uerbi fonafitis 3^ einncCu^ 
tis fignificatio mentc audientis concepta» 
Prima <3^ tertia uerbi acceptio in 
hoc conueniunt^ciuoc! utrac^ in mentefitt 
fcd in eo differunt, cjuod prima ex po^ 
tentia cognofccnte ^ tertia ex fono naG^ 
citur. 

Haec funt fignificata verbi , cjuo^ 
rum unum ob fimilitudinem aliquam 
ad filium Dei transferri , ut dicatur 
uerbum fcu Ao7(^ , necefie cfi:. Non 
pofi:remum fignificatum : cjuia ifio mo^* 
do non unum efiet uerbum Dd ^ fed 
pene infinita» Quicquid enim ex uo^ 
cali prcdicatione digne de Dv^o in mente 
hominis cocipitur^, uerbum Dei dicitur» 
De hoc uerbi genere loquitur Dominus, 
cum inquit.Si uerba mea in uobis manfi^^ 
rint» Nec medium fignificatu uerbi qua^s 
drat ad hoc noftrum propofitum, Quia 
hoc modo plurima etiam uerbaDci erut» 
Sic dicuntur decem legis uerba^dum per 
os hominis efFeruntur^^^ eorum fonus in 
aercm euanefcit Reliqua efi: ergo prima 
uerbi acceptiO;,qu£ cft rei alicuius in mc^ 

A 4- 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



V 



s 

teperceptio nata ex potcntia cognonf 
ccnte» 

Haec acceptio verbi propter fimi^ 
lituclinem quandam attribuitur jcterno 
Dei filio. Verum hic magnum difcrinie 
eft inter noftrum uerbum^ dl hoc D E I 
uerbu. Noftru enim uerbum \ v^i<xUTop 
internumjaccidens eft in nobis, dC in te^* 
pore nafcitur. At cum in DEum nullum 
cadit accidens;, necefle eft hocuerbum 
Dd fateri effe cu^r/ojJts ^ u<;)/5<.xa»Sx;o/j 
effentiale 6i fubfiftens^non tranfiens^non 
euanefcenSjnon accidentalcjnon temporc 
natum» 

Ex his ratio tranflatsc fignificatio^ 
nis uerbi ad filium Dei acternum^utcunq^ 
intelligi potefl:. Vt enim in homanibus a 
potentia cognofcente gignitur uerbum 
internu : Ita filius efl «terni patris ima^ 
go cogitatione ab aeterno genita^ comu^ 
nicata eflentia. Atc^ hacc efl prima dC 
potifsima ratio^cur filiusDei scternus di^ 
catur Ao7©^ feu uerbum^etfi poftea plu^ 
res rationes addi poflimt. Cxterum quia 
uetuftas pia ftudiofis grata eflfe debet^re^ 

feram 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



ctcrno 
.crime 
DEl 

uerbuni 

iS.non 
[tcniporc 

j^utcuncj 
Binibusa 
luerbuni 
itriJiia^ 



feram primu cx Bafilio Magno quid fen^ 
fere uetercs de hac appcllatione, Is enim 
in quadam Honiilia pagina looy ita ait t 

Aio: Tt Ao7(^^ 7i/a <fe(XfH t>t v« 

cavrQ^ ■ oAo/j \./J tauTO) d^QHvu§ •ro/J ytvvH^ 
crai/Ta» Hoc elt j Propter quid uerbum 

dicitur r ut oflendatur cjuod ex mente 

procedat» Propter quid uerbum c Quia 

citra perpefsione natus eft^Propter quid 

verbum 7 Quia imago gcnitoris effc^ to^* 

tum in fcipfo cxhibens genitorcm. 

Ha(4enus odenfa eft ratio cur filius 
Dei dicatur Ao 7(^5 idc^ refpe<f^u patris 
tantu. Dicitur c|UO(| TioyQ^ fiue uerbum 
refpcifiu noftrij quia patrem in rcueh^ 
tione Euangeli) nobis oftendit^ iuxta iU 
iud. Nemo patrcm uidit unquam/ed fi=« 
lius c[ui cft in finu patris^nobis reuelauit, 
fcilicet, Patrcm. Item^ Quiuidetmej 
uidet dl Patrcm* 

Vtranc| appellationis huius ratio^ 
nem coniungitNazianzenus^cum ita aitt 

^ A 5 C 





I • -1 I lli^jllk 

Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




M 



\i<xyyixZKSii^ Hoc eftrliliiis Dd dicittir 
T^oyQ-'^ quia fic fe habet ad Patrem/fcut 
ad mentem uerbum^non folum propter^ 
ea;, qucd eius generatio llt citra perpefj^ 
fionem: Verumetiam propter co\\ma£\ii^ 
onem, 6^ quod enunciet patris uolunta^ 
tcm.Hxc fobrie fciamus de hac appella^ 
tiQn^^ quae quodammodo aeterni ge^ 
nera tione nobis infinuat: cjuam quia ne^ 
mo fatis intcWigm potefl , dicf^um Na^ 
zianzenLampkcftamur;, quiita ait t Dei 
generatio filentio honoretur ^ magnum 
efi didicifie qucd gcnitus fit» 

Porrociimhic Ac>-(^ Dei reuelat 
nobis uerbum Euageli),^^ ubi illud uer^^ 
bum ut femen incorruptibile di ccelefi-e 
mentibus nofi:ris conceptum fuerit: naf^ 
cimur di nos filij Dei, qui gefiabimus i^ 
maginem naturalis filt) reparatam in no^ 
bis per fpiritu Dei, Ad quam fane ima^: 
gine primi noftri parentes Qonditi erat. 
Ex his Q\mc^ patet quod uerbum Dei om^ 
cto^^^q ^ hoc cfi, fijbftatiale^no fignificet, 
ficut Ariani Qi Seruetusjiugantur^ cofi^s 

hum 




fonamJ 
tiacoij 
peripfl 

|,Yrpit)l 
fd pcr! 
fiocaio 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




erni^c^ 
ittDei 



Uum aut promifsionc Dei^ fecl uere per; 
fonam fubfiftentt :id qiiod etiam fequen^ 
tia confirmant. Nam ciim clicit;,omnia 
per ipfum fa(f^a funt, dC.y^oyf^^ caro fa^ 
(flus efi::cuertitur ualidifsimis rationibus 
Arianorij SC Scrueti haerefis.Non enim 
per promifsionem condita funt omnia, 
ied per filium.Nec confiiium^necpromif^= 
fio caro facfta eft_, fed filius. 

Et Dcrbum erat apud Deum. 

Vt prima afTertio Euangeliflge aeter^^ 
nitatem uerbi nobis commedat : Ita hxc 
fecunda^difi^in(ftione perfbnalem dC fub^ 
fifi:cntia rcalem in diuinis perfonis afiru=* 
it,cu cnim dicitur: ET V E R B V M 

E R A T AP V D D E V M, fignifi'^ 
cat filium a patre difl^erre fubfifi:entia 
perfonali.Etfi autem non efl aliud pater 
qua filius^eadem ell: enim utriufcj oucr/a* 
Tamen filius alius efi: a Patre^^quia pater 
di filius non efi: una perfona, fed filius a 
patris perfona^ eft perfona diftin(fla^per 
fe fubfiftens* 

Et 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



12, 



Et Deus erat iperhum. 



m 



m 



Haec tertia afTertio manifede pro^ 
nunciat uerbum illud aeternu^ quod erat 
in principioj quod erat apud Deum^efTe 
verum Deum. Nam in Iiac oratione ydC 
Deus erat o XoyQ^t"o \oy(^J^oc eft^uer^ 
bum/ubie(f^u eft-,et Deus praedicatum, 

Huc accerfantur teftimonia quibus 
diuinitas huius uerbi aeterni cofirmetur, 
quae ego (bleo quin^ capitibus fubijcerej 
comprehenfis hoc difticho» 

ViduMt cultus^ opus^ confejiio^ tnumra : quin(p hdc^ 
liaturas Chrj/li cognofccndds tibi monjhant, 

Hoc erat in principio apud^Deum. 

Repetit primam dl fecundam afferi^ 
tionem^eafc^ in unam coniungit^ut di se^ 
ternitatem uerbi^ diftinc^ionem eius 
perfonalem a patre doceat . Fuit autem 
neceflaria hec repetitio^^ne quis ex unita* 
te et Omplicitate naturae diuinae cum Sa? 
bellio induceret vnitatem perfonse. Et 
ne quis cum Arrianis in tempore fa(f>a 

perfo^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



b 



licatum. 

fDlirmeturj 
ifubijcere, 



IBeitni. 

Pi/itautein 
jsexunita^ 
iiinseCiiniSa^ 

Dre 



perfonarum aidm^ioncm multiplicata 
fubftantia diuina alTereret» Vtra^^p hae^ 
refis hac apoflolica aflcrtione refellitun 
Si enim erat T^oyi^ m principio apud 
Deu, certe di{lin(fla perfona eft a Patre» 
Etjfi erat in principio apud Deum^ non 
in tempore perfonarum fa(fla efi: di(kin^ 
{kio, Et, fi erat apud Deum^ dC 

T^oyQ-^ erat Deus^natura eade et efientia 
efi: patris dC fili) no multiplicata^ut in rc? 

creatiS;,fifd eade numero» Aliud enim 
fieri prohibet naturae diuin^ fimplicitas^ 

Omnia per ipfum faSlafunt , ^ 
Jtne ipfo faEltimeJlnihil ^ quod 
faElum eji. 

Haec quinta afTertio diuinitatem 5^ 
seternitatem uerbi^cum ab ipfis uerbi o^ 
peribusjtum a rerum qu3e fijnt^conditi;^ 
one ordine. O M N I A PER IP. 
SVM FACTA SVNT.Hocfa. 
fie diuinge potenti^e efi. E T S I N E 
IPSO FACTVM EST NI^ 
HIL QVOD FACTVMEST. 
Hoc difto feparatur hoc uerbum a cre^s 

aturis 



14- 

aturis omnihus.Nam omncs crcatiirx in 
tepore facfte runt.Huc illud lufrini Mar;? 
tyrist Quicquid eft: rerunijaut cfi" facftu, 
aut non facfium.Si fa^ftum^coepit aliqua^j 
do fieri:at fi' non fa(fi:um^ ut AoV©-^ Dei ^ 
seternum efiie necefiTe efi:. Nunc autem cul 
acternum efie foli Deo conueniat, "Ko^yop 
hunc Dei ut fatcamur aeternum oportet* 
Porro quod hic Euangelifia genera^^ 
tim dicit^PauIus ad Colofs. i : pulcherri^ 
ma enumeratione profequitur;, ita enim 
ait t Qui efi imago Dei inconfpicui.prii^ 
mogenitus omnis creaturse. Nam per eu 
omnia quac in calis fijnt,(3£ qux in terra 
uifibilia inuifil^ilia, fiue throni , fiue 
dominationeS;, fiue principatus, fiue po^J 
teftateSjOmnia per ipfum^ (3^ in ipfum 
creata fimt, 

Quod autcm Ariani pr^epoficioncm, 
PER ^ad caufam inftrumentalc referunt, 
ut ifto pa^fto in3equalitatemperfi)narum 
inducant^facile rcfellitun Pater enim 
creat per Aoioju^ ut per fiipientiam fija» 
Quarc potius ad efi^icientem caufiim res^ 
ferendum eft,quod hic dicitur^ Verum 

hunc 



D.i, 

autemcii 
t) it^tif 
Qportet. 
ageneir- 
palckrri'^ 
j itaenim 
piciii,pri^ 
'ampcreii 
interra 
ni,(lue 

in ipfum 

bnanim 
ter enim 

ufamre^ 
^ Venini 
liiinc 



Iiunc nodmtj elegantifsimc foluit Bafili^ 
iis MagnuS;, in libro de Spiritu fando, 
Cap» 5, 9. 

Vt quinta alTertio diuinitatem Chri^ 
fli alTeruit ex operibus creationis:Ita hf c 
fexta idcm concludit ex prouidenti^ dC 
conferuationis rerum beneficioj N I Pi^ 
SO (inquit)ERAT VITA,hoc 
eft, per AoV/j, feu ui dC eflFicacia uerbi e# 
rat uita cuncftis animantibus, Haec uita 
non efi: efTcntia uerbi, fed efFicientia.qua 
seternus A6V©> facit, ut rcs in fuo confer^ 
uentur ftatu dC ordine ^ 

EtVita erat lux homlnum. 

Vt fcxta alTertio omnem uim 6£ efFi^ 
cacia in creaturis eiTe a uerbo illo seteri^ 
no, cjuod efl: Deus, afrruit x Ita haec fep:*! 
tima afTertio, hypothefin quandam fcx^: 
tse continet. Na in ea agit de certo quo^ 
dam creaturse genere^nempe de homini^ 
bus. In horum enim mentibus , uerbum 
iiiud seternum inefFabile accendit lu^ 

cem 



■ • : 



0 



ft 



cem rationis ^ intelligentiae* qirocJ qmV 
dem opiis plane diuinum efl» Haec lux 
deflinata fane eft notitise Dei ac eius ce 
lebrationij fed nube quadam caliginofa 
obdu(fta efl;, at<]^ ideo fubijcitur. 

£f lux in tembris lucet y tene* 
hrte eam ?ion comprehenderunt . 

Qualis illa lux remaneat in hac cor;* 
rupta natura oflenditur Qi 9. affertio* 
nibus i manet quidem lux/ed mox tene^ 
bris inuoluitur^quae tenebrae impediunt, 
quo minus homines ad hunc "Xoyop lucis 
du(flu perueniat Hoc aute quale fit brei 
uiter explicandum ell. Homines luce illa 
uident quidem Deum elTe, eum(^ colen" 
dum agnofcunt: uident mali di boni di^ 
fcrimen^ fed lisec lux priufquam ad a<f^i<= 
onem ueniat;, peccatorum tenebris obru^ 
itur : quemadmodum Apoftolus ad Ro^ 
mat I. clare oftendit. Primu enim ita aitj: 
'w yvcbsop tS 6 *5 manifeftum erat in illis* 
Dcus enim illis manifeftauit.Nam ex uir< 
tute dC cfficacia aeterni uerbi promana^» 
uit in homines.Deinde addit caufam im^ 

pcditac 



ll 



m 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m 

iliaccor* 

dmoxtenei 
ipediunt, 
h? lucis 
({ithrti 
sluceilla 
ncgcolen' 
^bonidi^ 
madadi^ 
hnsohroi 

niraaitt 
tinillis. 



17 

pcditx IiuiiTs lucis 3 cuminquit t Vani 
fa(fbi funt homines in cogitationihus ue( 
difceptationibus fuis^ ^ obtenehratum 
eft defipiens cor eorum, qui cum fe pros* 
fiterentur effc fapientes^ftulti fa^fti funt, 
Quid hic Apoftolus aliud uult, quam 
quod nofterEuangelifta aUerit dum aitr 
Et Itrx in tennbris lucet, SC tenebr^ eam 
non comprehenderunt. Proptcrea qucd 
homines in hac corrupta natura illam Iife: 
ccm in fe lucentem non percipiunt , non 
confequuntur, atqp adeo non agnofcuntv 
Apoftolus fimiliter fatetur lucem quan:* 
dam principiorum de Deo^ dC eius cultu 
in hominihus elTe i fed eandem affirmat 
tenebris eiTe inuolutam, adeo ut cum ad 
'Tr^al/ y uentumfuerit 5 uideatur euanc^ 
fcere* Cum enim homines a fja, quam 
habcnt ab aeterno '^yop^ luce aherrant , 
(nam fuis difceptationibus lucem ob^J 
ruunt^S^ abea plane deficiunt) mille 
fuperfi:itionum prcfiigias excogitant^ 
Huius rei caufam Apoftolus facit Koc^j^i^ 
&p occfvvnvpyh.oceil y S^lavoKHp ad com:^ 
prehendendum 6C colligendum ex lucc 

B princi^ 




|Drinci'pionTm;, qim uera 8i certa funt ^ 
minime aptam. Ex thefibus cnim^ qu3C 
funt lux quxdam in mente ^ perperam 
extruunt hypothcfeSj deficientes a com^ 
munibus noticijs. 

Proinde hic locus clare docet^ne*^ 
minem pofie perucnire adfalutarem 
Deinotitiam perrationis lucem ♦ qu9C 
rationis lux^etfi a Chrifi:o exifiit^ tamcn 
tenebrarum , c|U3e naturam corruptam 
occupant;, interuentu opprimitun No^* 
tandum efi igitur difi:rimcn duplicis lui? 
cis^cjuam xtcrnus y^oyQ^ hominibus co^ 
municat.Prior in natura refulget^ ideoqg 
naturalis dicitur. Altera naturam coI^j 
iapfam releuat infiaurat , ideoq^ lux 
gratiae dicitur ; qu3e accenditur in ho^ 
miiie per fpiritum fan^ftum ^ dum prsea^ 
dicatur Euangelium, 

DE SECVNDO 

loco ^ 

Fuit homo mijlus a Deo,cui nomen 
lohannes: hic '^ifenit in teftimoni^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



ilutarein 

■tur. No^ 

flicisW 
iiibi^ co^ 

mnm coL: 
Jec^ k 
iit in W 



i9 

nm , tejltficaretur de lumine^^^tt 
omnes crederent per eum. Non erat 
lux tUajjed ut tejVijicaretur de luce. 

De praecurfore domiiii hic quin(^ 
narrantur» Nomen praecurforis ^ cliuina 
mifsio feu legatio, deftinatio^ legationis 
finis, 6^ difcrimen inter prxcurforem et 
Chriftum dominum, cuius prgecurfor 
f uit. De his quin^ ordine pauca dicen^J 
da funt» 

DEPRIMO. 

Prsecurforis Domini nomen lohan^ 
nes-> quod non ex cafu^ no ex confilio hu^ 
mano^ non ex familia ^ fed ex mandato 
Dei accepit» Efi; autem imprimis difcer^^ 
nendum inter ea nomina quae hominibus 
tribuuntur ab hominibus^ dZ, ea qu3C 
Deus fuo mandato iubet attribui * Illa 
enim ucl ex afFe(ftu aliquo, uel cafu , uel 
propter familiam tribuuntur^ nec quic^ 
quam certi de perfona promittunt» Haec 
uero perfonarum officia 6^ euentus no^ 
tant^ QL funt plerun^ ueluti quaedam 
muneris publici fymbola» 

B t Quod 




Qiioc! aufcfn mariuato Dci^nomen 
I O H A N N E S pr^curfori Domini 
fit inditum^ docctur Luc£ i : dC nominis 
rationcm patcr Zacharias in fuo cantico 
explicat, dum in hunc^modum^ de illo 
canit t Et tu puer prophcta altifsimi 
uocaberiSj praeibis ertim antc facicm Do^ 
mini parare uias cius» Ad dandam fcieni* 
tiam lalutispopulc) cius, ih remifsioncm 
peccatof um fuorum» Per uifcera miCdt 
ricordiae Dci ncftri» 

Quia igitur praeCo futurus erat ui:.- 
(Cerum mifcricordix Dei noflri^ ad dans^ 
dam fcientiam falutis , lohannes di^lin 
t(i. Sonat autcm I O H A N N E S 
gratiam feu gratiofum, Hcbraicc locha* 
fian, a chanan, quod fighificat gratifica^ 
ti dC gratia alicjucm profequi, feu gra^ 
tufto bcncficium praefiare , dC femper 
cxclufioncm dignitatis dC meriti habct ♦ 
Rc6le crgo et refpe(f^u pcrfonx^^Sd rati^^ 
one miniftcrij, nominatus e(k hic legatus 
lohanncs. Nam dC perfona ipfius grati^ 
t>fa erat apud Dcum , dC ofFicium ipfius 
fuit gratiae dC mifericordigc Dei minii* 

fterium 




'1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




tnominis 
I) de iEo 



icmDoi 

lliifsionttti 
Itra A 

Bes (licrDi 
NNES 
icelocb» 

, feugn^ 
K femper 

pusgrati^ 
jjuniipltiK 

fcriiini 



dcrium» Cum autcm in liuius locum (5hic5 
ncs miniilri Euangclij fucccdunt ^ huius 
prf curforis nomine admoncantur de fuo 
minifterio» 

DE SECrNJDO, 

Sccundo loco narrat Euangclida 
hunc lohannem fuifTc a Dco mifTum;, hic 
plura occurrunt pcrpcndenda t ut-, pro^^ 
phetise praeccdentcs, promifsio concep^ 
tioniS;, concio angeli de ipfb^ patris Za;^ 
chari^ teftimonium, pracparatio Iohan?= 
nis ad tantam legationem , uox Dei dC 
imndatum ad lohannem in defertO;,qui^i 
bus accedit dC Chrifti teftimonium. 

Prophetias ex Malach 1 5» dC Efaiac 
4.0. adducit Marcus t Quorum ille quii* 
dem ita ait ♦ Ecce ego mitto angelum 
meum ante faciem tuam, 5^ praeparabit 
iiiam tuam ante tc j Efaiasucro. Vox 
clamantis in defertO;, parate uiam Do;^ 
mini dC recf^as facite femitas eius* 

Promifsio conceptionis dC concio 
angeli de lohanne habetur^ Lucse u Vbi 
in hunc modum angelus Domini Za^ 

B 5 chariam 





11 



M 



chamm alloquittirt Netimcas Zacfiai^ 
rhy cjuoniam oratio tua eft e^iaudita^ dc 
uxor tua Elizabet pariet filium tibi^ dC 
iiocabis nomcn eius lohannem , 66 crit 
gaudium tibi (3<!; cxuhatio , 6^ mul ti in 
na tiuitate eius gaudebunt* Erit cnim 
magnus coram Domino : uinum dC fice^ 
ram nequaquam bibet ^ Spiritu fan^^ 
{io replebitur adhuc cx utero matris 
fuae, multos filiorum Ifracl conucrtct 
adDominum Deum ipforum, dC ipfe 
prcccdat cum in fpiritu dl uirtute Eli^, 

Patris Zacharise tcftimonium pau^ 
l5 ante adduxi ex ipfius cantico. Et tu 
puer propheta altifsimi uocaberis , dCc^ 

Praeparatio lohannis ad hanc Icga^ 
tionem diuinam etiam a Luca defcribi^ 
tur, Primumenim dicit* Vinum dC ficc^ 
ram non bibetDeindc^Spiritu fan^fto rc^ 
plebitur. Item^, 61 crat in dcfcrto ad cu 
diem^ quo fe oflcnderct apud Ifraclcm ^ 
Item Mattht ^.QC Marci uScribitur ha^ 
buifTe ucfi:cm ex pilis cameIorum^6^ zo^ 
nam pelliceam circa lumbos fuos, cui ci^ 
bus erant locMx^ dC mel fylweftre, Hac 

praepa;^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



^ ^crit 
^multi in 
^ritcnini 
ificfe 

Kont/crtit 
ficipfe 
iiuEli^. 

m ^iiii 
\m. Et tu 

ac lc^a^J 



itarb 

kcuici^ 
Ere. Hac 



prDfpafationc fignificataf miniftros 
uangclij non uocari ad delicias huius tm^ 
dij (Id ad labores dC certamina , 

Vox D:i 3£ mandatLim fuper lo^ 
hannem in deferto habetur Lucae 3. Fa:s5 
(ftum efl: uerbum Domini ad lohannem 
filium Zacharix in deferto» Venit igi^* 
tur in omnem regicnem circumiacen^* 
temprxdicans Baptifmum poenitentix 
in remifsionem peccatorum» Qiiare uer^ 
hum illud Domini, continct mandatum 
cjuo lohannes iubetur inchoare Euange^^^ 
\r) prxdicationem, cjuam uocant BaptiD 
mum poenitentiae in remirsioncm pecca^ 
torum* 

Chrifti teftimonium de lohanne nar^J 
ratur Matth : n. ubi inter alia Dominus 
dicit lohannem plus eiTe quam prophe^^ 
tam,^^ inter natos mulierum non fur^ 
rexifle maiorem lohanne BaptiHa* Di^^ 
6lum quoc^ Malachiae ^.Ecce mitto an^s 
gelum meumt lohanni accommodat^ quc 
lohannem propter (piritum dC uirtutem 
in minifterio Eliam efle pronunciat. 

B 4. mac^ 





Hatn^eniis de miTsionc cliiiina lohai* 
nist unde difcamus 6^nos expe(fi:andam 
elTe ad miniflerium Eccle% diuinam uo^ 
cationemj qui enim currit abfc^ mitten^i 
te in uanum currit^, di operam ludit ♦ 

Verumfciendumefl:^ diuinam ad 
minifrerium Euangelij uocationem du^ 
plicem eflet nempe immediatam ^ qualis 
fuit prophetarunij) Apoftolorum di lo^ 
Jiannis : Et mediatam quae fit per Ec^* 
plefiam^ fiue per magiftratum pium/iue 
per alios quibus hoc negocium uel a ma^* 
giftratu piOj uel ab Ecclefia demanda^J 
tum efi-» 

DE TERTIO. 

Cui rei defiinata legatio Ichannis 
fuerit» Sequitur» 

Hic lnenit in teftimonium: yt tejli* 
jicaretur de lumine. 

Duo dicit Euangelifi:a ♦ Prinium , 
quod lohannes fuerit in teftimonium 
jnifrus» Deinde tcftimoruj fi.imma propo^ 
nitur^ quae efi: teftificari de lumine^ hoc 

cfi. 



m 
fubq 
W 



1 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



tliimoniiin 
hoc 




Z9 

f fi, c!c Chrifro uero lumine* Giim Chri^^ 
frum tcftatur lumen efTe , fignificat (3^ 
nmndum totum fine Chrifi:o in tenebras 
fubmerfijm efTej di Chrifrum folum cfTe 
luminis falutaris autorem. 

Hic obferucmus quam pulchre hoec 
Euangehftae uerba conucniant cum pro^ 
pheti)s: Efaias capt 6o.ait. Surge illumii 
nare Hierufalem^ quia uenit lumen tuu, 
dL gloria Domini fupcr te orta efi:. Et 
paulo poft interpretatur hoc lumcn^ in^ 
quiens.: Super te autem orictur Domii^ 
nuSj dC gloria eius in te uidel^itur. Hus^ 
ius glorix etiam mcmioit lohanneSj ut 
infra audicmus , ubi dicit , dC gloriam 
eius uidimus. Pfiil : ^6. Apud te efi: fons 
uit^ dC in lumiiie tuo uidebim'' lunien.In 
lumine tuo^ id eft in Chrifto * Videbi^; 
mus lumenj id eft, confirquemur ucram 
JDci noticiam dl fcelicitatem . 

Euangeliftse quae in prophctis 
narrantur dc lumine^, ad Chriftum refe^ 
nmty di ad cius Euangclium. Z^dnrv^ 
as in fuo cantico ait : Vifitauit nos ori^ 
cnsexalto^ ut appareat i)s, qui fijnt 

B f tenc;^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



tcnehns in umSra mortis Ccdmt 3 ad 
ding mdos pedcs noftros^ in uiam pacis* 
Hic duo oblerua, antithefin orientis feu 
laminis^tencbrarumq^ dC umbrf mortis, 
luminis ufum. Tencbrae notant igno^^ 
rantiam 6^ calamitates. Vmbra mortis, 
extrcmum interitum. Proinde lumen dC 
falutarem Dd fcientiam dC falutem fig^ 
nificat. Vfus luminis cfl , ut dirigat 
nos in uiam pacis : hoc efl, in eam uiam 
cjuae ad ucram falicitatem ducit. Pacis 
cnim appcllatione Hcbraei, eum flatum 
intclligunt, in quo quis merito fe foelis»» 
ccm GC beatum iudicet « 

Q^uam autem /ate fc extendat hu^* 
ius luminis uirtus, fignificat Simcon.cum 
inquit : Lumcn ad reuclationem genti^ 
um-, dC gloriam plebis tux Ifrael . Hac 
enim difiributione fignificat Chriftum 
lume.ut folis huius arpcaabilis.illucefcc? 
re toti mundo^ idqp pcr praedicationem 
Euangcli). Q^uiautem non illuminan^ 
tur 5 fiia culpa nolcntcs lumen accipere , 
in tenebris SC umbra mortis percunt. 

DE 



mu 
ciofal^ 

H 
fined 

ti/r.j 

H3fC Q 

cxcluji 
mni 

fierinyj 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



ntisfeu 
mortis, 
^nrigno^ 

fciniortis, 
Pmcn ^ 
fcein fig^ 

m uiam 
:. Pacis 
ftatum 
D le falio 



[leonxuni 
gfflti^ 
Hac 
Ckifm 

Scationem 
illumiiian^ 
laccipere, 




DE QVARTO. 



V7 



Quarto fequitiir finis teflimonq 
lohannis^ «3^ diuinoe ipfius legationis. Ita 
enim aif Euangelifta t Vt omnes crcdc^ 
rent per eum t lcilicet^Iohannem dC pre- 
dicationem lohannis» 

In hoc ditflo diligentcr obferuetur 
fignum uniuernile, O M N E S. Qtiod 
continet dC do(ftrinam utilifsima dC con^ 
folationem dulcifsimam. Docftrina hxc 
,eft->quod Euangelium fit uniuerfalis con^ 
cio filutis acquirendae per fidem. Nam 
quia Deus uult omnes homines faluos fi^s 
criy dC ad agnitionem ueritatis uenire: 
proponit uerbum^quo omnes promifcue 
(inc omni exceptione ad fidem inuitan^ 
tun Q^uicunqp ergo Euangelij uoci cre- 
^lunt^ habent certam falutis promifsio^ 
nem ^ quae nullo euertitur Stoico fato * 
Haec enim docftrina iiniuerfalis gratiae 
cxcludit omnem Stoicam fatalium libro;^ 
jrum necefsitatem.Namfi finis legationis 
Baptillae efi; ut omnes credat pcr ipfum^, 
fieri nullo modo potcft ut certo decreto 

dC 




2S 

6^ conniio creationts {lattierft fe uelle 
maximam humani generis partem certx 
damnationi fubijcere. Nani cum uolun^ 
tas Dei fit, ut O M N L S credant , di 
^nis fidei fit falus animarum , quis non 
uidet confilium Dd efie dL uoluntatem 
antecedentem^ut homines ad ipfius ima^» 
ginem conditi faluenturr 

Confolatio dulcifsima eft: in hoc fig^ 
no uniuerfiili^jO M N E S^qua fupera^ 
tur tzntztio quae uel ex indignitate uel 
peccatorum multitudine nafci poterat» 
Cum enim dicit ^ omnes, non eft: 
hic ulla reftric^io contra uerbum imagi^? 
nanda. Leprofusitacj^non fugiat Chri^? 
ftum quia indignus eft , Magdalena 
Manaftes no defperent^propterea quod 
fmt magni peccatores, fed fe potius in^ 
cludant in hanc uniuerfalis gratise pro^J 
mifsionem^ non finant fe ulla fophiftica , 
ulla cruce-, ulla diuinitus illata plaga^ulla 
peccatorum cogitatione ab hac uniucr^: 
fali promifsione auelli. Imo potius 
C[uiduispatiantur^quamut uanam efte 
ftatuant hanc fpiritus fancfli uocem^ qua 



omnii^ 



m 

nial 

qiDl 
acli 

k\ 

ceaj 
iufti^ 

H 

fea| 

'm 

iierli 
katm 

Nilii 
M 

utrj 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



pince uel 
pcent. 
ndl 

m Cliri^ 
poiiiBui^ 

potiis 
nam elie 



Z0 

emnibus promifcuc ofFerttir mirericori^ 
dia dC fAiis. Intueantur precium inxdi^ 
mabile falutis, c|uod eH: uicftima filij Dei, 
qux fane ui(fi:ima nequaquam efi: per^i 
acfla pro quibufdam feleftis dc magno 
numero hominibus t fed pro toto mun^ 
do» Ita enim ait Euangelifta nofter. Kc^ 
ce agnus Dei^c[ui tollit peccata mundi. 

Non efi: ergo cjuod quis defperet ob 
peccati magnitudinem^, modo ad Chri^ 
ftum^ quem Deus nobis propofuit pro^ 
piciatorium in fanguine ipfius confugi::^ 
at. Eius enim facrificio expiamur ^ eius 
iufiicia donamiir;, eius fancftificatione re^s 
generamur in nouos homineS;,ut ius pec^ 
cati in nos aboleatur^qui fumus in Chri^ 
fi:o^et non fecundum carnem uiuimus^fed 
fecundum fpiritum.Promifsio enim gra^ 
tiae, que ( fi Deum refpicis) efi: uniuerfai: 
lis, requirit conditionem fidei ^ feu con^ 
iierfionis^id quod multis fizripturae pro^j 
batur tefiimoni^s» Chriftus clare inquit. 
Nifi pcenitentiam egeritis omnes fimul 
peribitis.Qui crediderit^faluabitur: cjui 
ucronon crediderit^ condeinnabitur.Et 

Paulus 



o 





Paulus ait * Si moclo in Me fundati per^^ 
diteritis» Qui perfeueraucrit infincm^ 
hic faluus erit» 

Caueamus igitur ne noflra difFi^^ 
clentia cxcludamus nos a gratia^ quae ut 
omnibus promifcuc ofFertur t Ita a folis 
credentihus accipitur in falutem. Si er^ 
go ad confilium Dei^ ad hoftiae precium^ 
ad mandatum praedicationis refpiciaSj 
uere gratia uniucrfalis eft t at fi ad E.^ 
uentum refpicias^ hominum uitio fit 
particularis» 

Porro hic finis legationis Baptidae 
etiam ad omnes Euangeli) minift:ros per' 
tinet, quorum hoc efi: munus ^ ut te{ki^ 
monium perhibeant de lumine , ut om^ 
nes credant per ipfos, Proinde fi:udeant 
minifi:ri Euangeli), ut uoce 6^ uita , 
duccs fint fuis auditoribus ad fidem dC 
ad fidci frucflus , cum omni pictatc dC 
patientia edendos» 

DE QVINTO. : 

Scquitur difcrimen inter praecur^* 
forcm lohanncm ^ Chriftum lucem. i 

Non 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



31 



Ihib 

m k 



tffti^ 

[fiudeanf 
Scuifa, 



litc 



Cfil. 



TSLoneratilie hx., fed "^^ttejlipa 
caretur de luce . Erat lux ^^e^ 
ra y qtue illuminat omnem homi^ 
7iem Denientem in J?unc mmifi 
dum. 



Cum dCpt)( iti quortim numero 
non infimum lociim obtinet Baptifta, de 
quo hic agitur ) lux dicantur in fcriptu^ 
ra^ dC Chriftus ipfe lux fit dC dicatur t 
difcrimcn tenendum efi:. D^Apoftolis 
teftatur Dominus, cum inquit Matth t 
5» Vos eftis lux mundi, De omnibus pijs 
Paulus ad Ephet 5-. Eratis olim tenebre;, 
nunc autem lux in Domino, 

Vrf omnes funt lux duplici modo» 

Primo quia uera lucc illuftrantur 
in fele, quod fit in uera pcenitentia ad 
praedicationem Euangeli) . Dum enim 
Euangelium praedicatur , illuminantur 
homines fulgore radiorum Chrifti, quos 
seternus ille fbl Chriftus fpargit in cor^? 
da fidelium per Spiritum fanjlum. 

Secundo 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m 



]0 



Secanclo^ pq clicuntiir Iiix.qma alijs 
iiita moribus prxliicent, adcci ut fce^ 
leratorum uitam fua luce arguant. PriOi; 
ris lucis finis eft;, ut ipfi fidcles recf^a ^i^ 
rigantur in uiam falutis. PofterioriS;, ut 
alij homines nondum conuerfi uideant 
fidelium lucem ^ eorum exemplb refipi^ 
fcant^ ac Deum coeleftem patrem glori^^ 
ficent. Huc illud Domini di(ftum. Sic 
luceat lux ueflra coram hominibus , ut 
uideant ueltra bona opera^ dC glorifiV 
cent patrem uefirum^ qui in coelis efi:» 

Porrominifiri Euangclij peculiari:^ 
ter L V X dicuntur^quia euangeliij re:J 
gni Dci, ut facem quandam ardentem ^ 
homirribus praeferunt, ad mundi tentv 
bras difcutiendas. Qiii ergo minifiroru 
titulo gaudere uolunt, triplici luce fple^ 
dere debent* Primilm cnim oportet eos 
notitia Euangeli) dC fide in Chrifium uu 
ua^per fpiritum fancflum luccre^quo ipfil 
a falutis uia non abcrrent» Deindc ex^ 
emplo fi.ro auditores diriget-e in uiam 
fiilutis, ut fui^ auditoribus ptus minifi^r 
cum Paulo diccrc pofsit j Eftote imitas 

tores 



raE; 
neb| 

m 

Im 

lorufll 



i 



m 
m 



piTS 

uiclel 
mt 
tio. /ai 

kttik 
nomett 

I 

ttatil 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



icgciiire? 

firorii 
Drtrt«» 



tores mei Cktxt ego Chridi» Tertio^ pu^ 
ra Euangeli) praedicatione lucere^ ac te^ 
nebras ignorantise hominum di(cutere* 
Miniftri autem qui in hac poflrema lucc 
uidentur hserere-> ac tantum uoce et lini^ 
gua Euangelium (bnant^quoties alrjs hac 
lucem pr^etendunt;, toties fibijpfis malei* 
di(ffcionis funt praecones, donec 6^ ipfi 
refipifcant» Dum enim altjs regnum ca^ 
lorum aperiunt, fibijpfis claudunt.Quajs 
re mcrito qui huiufmodi fimt, compa^ 
rantur fabris arC3e Noe 5 cpi cum arj^^ 
cam gedificafient^ in qua Noe cum fami^ 
lia fua feruatus efi_, in diluuio mifere pe^* 
rierunt, 

Hacftenus de lohanne^, de omnibus 
pijs di minifi:ris Euangelij dicflum cfl , 
uidelicet quomodo lux dicantur^^S^ quai= 
rum rcrum eos admoneat lucis appella^ 
tio* lam fequitur differetia^ inter Chrii 
ftum lucem dL lohannem^ cjui etiam lucis 
nomen fortitus efi: , 

De lohanne-, quidem ita ait t Non 
crat ille lux* De Chrifto uero Erat 
lux uera;, quge illuminat omnem homi^» 

C nem 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



■ 1 li 



■li 



14 

nem utnkntcm in lumc iimndum.DupIii^ 
cem hic difFercntiam ponit, qua Qhri^ 
flus lux ab alijs qui lux dicuntur^ diJ^ 
ftinguitur» 

Prima ellj quod Chriflus fit lux 
uera. Epitheton V E R A , non oppo^ 
nitur faifge^ ut aliqua lux falfa dicatur t 
fed fubftantiam di naturam notat t ut 
dicatur lux uera, tanquam ex fcipla , 5£ 
per fe refulgens x cilm piorum kix fit a:^ 
liunde, Chriffusergo lirx dicitur fub^^ 
(lantia (3^ naturat pij aute gratia. Chri:^ 
ftus lux dicitur origine^ pi) autem parti^J 
cipationc. 

Secunda diffcrcntia efi: ^ quod Chri:^ 
fius fit caufa omnis lucis^ di fplendoris in 
mundo. Nam illuminat ( ut inquit ) om^ 
nem hominem ucnientcm in hunc mun^: 
du. Dc huius lucis ratione in primo Icco 
c[U£da fupra di(fta ^\.mt in -jxt S.^xf^crtio^ 
nib'\ Loquitur enim hic Euangchfia n5 
de luce Euangelij, fcd dc luce communi, 
uidehcet^quod Chrifius fux lucis radios 
difFundat in totum gcnus humanum.Na 
quod homines rationc ac intclliacntia 

>d 



pr 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



litlux 



tur ful)^ 

mprcfcj 

DclQrK/ 
B&isin 
jjiiijoirt' 
uncniiiii^ 
jriirolcco 

jimuni, 
icisradios 




praecliti, clifcrimcn fionedonim 6^ "^tur; 
pium uideant: cx Chrifto luce prouenit» 
De qua re fupra di(ftum eil* 

DE TERTIO LOCO. 

/;/ mnndo erat y <is mundm per 
ipjum faSlws ejl ^is' mundm eunt 
7ion cojrnouit.In /ua yenit^ ifr fui 
eumnoreceperunt, Quotquotau^ 
tem receperunt eum y dedit poa 
teJiatejDt filij (Dei fia?it,ijs fciliA 
cetyqui credunt in nome eitiSy qut 
non ex fanguinihHS , nej.ex Ipo^ 
luntate carnisy 7ie^ ex uoluntate 
uirijfed exfDeo natifujit.Ef^era 
hum caro faSlum eJtyCt habitauit 
in nohiSyCfVidimws^loriam eiu^^ 
o^loriam tanquam yni^eniti d 
^atre,pknugratice et 'Veritatls. 

Hic Euangelifta incipit hiftoriam 
acJucntus acterni uerbi in mundum ^ per 
humanae naturac afTumtioncm^exponere^ 
Quac fane hiftoria fiue myftcrij pro^ 
funditatem 5 fiue pexfonae maieftatem, 

C i fiue 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



II 




fiiie diinnx gr atiae magnituAnem y fiur 
angelorum dC hominum dignifsimam ad 
mirationem refpicis^ omnes alias hifto;^ 
rias facile fuperat» Hifioria creationis 
magna cpiclem dC admirabilis eik^ fed in 
liac bonitas Dei^, mifericordia ^ iuftitia , 
fapientia dC ueritas magis cofpiciuntun 
Quare piorum eft SC re(f^e difcere hanc 
liiftoriam^ 6^ eadem pie uti^ cum in glo^ 
riam Dei^, excmplo caflifsimorum fpirii^ 
tuum, tum in proprium commodum dC 
falutem. 

Confiat autem haec expofitio feu 
narratio fex ueluti mcmbris , quorum 
explicatio ualde illufirabit articulum in^ 
carnationis Chrifti^ dC multas utiles doi^ 
iflrinas dC admonitiones continet.Mem:* 
bra autem narrationis huius hsec funt» 

Primum» Querela de ingratitudi* 
ne mundi non agnofcentis aeternum ucr^ 
bum^, quod hominum caufa affuinfit hu^* 
manam naturam. 

Secundum, BenefictJ, quod mun' 
do offertur per incarnatum uerbum, 
fignificatio, 

Tertiuttx 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 
Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen 
LN 851 8°copy 1 




n 
() 

J 

1 




iitiQnis 

Medin 
wfiitia, 
iintur. 
bc 

fpiri^ 
im^ 

tiofeii 
|uonJin 
ojloiw 

funt. 




Tertfafti» Dircrimen inter fpirii* 
tualem filiorum Dei natiuitatem dC alias 
propagationes dC fuccefsiones. 

Q^uartum. Modus aduenientis 
huius aeterni uerbi in mundum. 

Q^uintum. Reuelatio feu manifej^ 
ftatio gloriae ^ qua aeternus Xo7©^ homo 
fa(ftus 5 filius Dei dedaratur ♦ 

Sextum. Plenitudo gratise 6C ue^ 
ritatis^ quse reuelatur in hoc 7io'7a) ho* 
mine fa(4o» 

Hsec fex hidorise mcmbra , eo quo 
propofita funt ordine ^ quam poflum 
Omplicifsime explicabo* 

, Membro, 

Grauifsima querela ell ^ qua coni^ 
queritur Euangeliila aeternum T^hoi» 
fuifTe in mundo^ fed non a mundo fuille 
agnitum : di ueniffe ad fuos ^ ^ k fuis 
non efTe receptum, Ita enim ait: In mun^ 
do erztydC mundus per ipfum h(ftus c(J[^ 
SC mundus eum non cognouit: in Tua ue^J 

C j nit. 



nit, 8i Cin eam non reccpenmt. Hac fmi^ 
pia ingratittidine, quod malum excogf^ 
tari poteft atrocius c Creator ucnit ad 
creaturam/ed contemnitur. Saluator ad 
perditum mundum^ fed non recipitur. 
Tantum potefi: uirus Sathanae quo mun- 
dus totus infe(fl:us efi: a lapfu primorum 
parcntum. Huiusimmanis ingratitudi=^ 
nis exaggerandae gratia, Euangelifia di^ 
riributionem adhibet. Primilm enim 6u 
citj mundum eum non agnouifie» Dcm<^ 
dc addit eum a fuis non efie receptum t 
vt fi[gnificet 5 dC gentes di ludaeos qui 
eius populus peculiaris dicebantur^ hoc 
foedo ingratitudinis uitio laborafiTe y 
quod fuum creatorem di Paluatorem no 
agnouerint. Graue quidem fcelus fuit 
quod munduSj hoc efi:^ gentes norf ag^ 
nouerint filium Dei t fed intollerabile 
omnino^ quod ludaei^ quos elegerat irt 
l^eculium;, quos adeo multis imo infii^ 
nitis beneficijs ornauerat;> non ipfi.mi ag^: 
nouerint* imo per fi-upenda miracuk 
^gnitum non receperint» 

Similis 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



itorai 
ipirur. 

otum 

liftadii 

k Dvinjj 

ur, k 

Dremno 
lisbit, 

mt ^ 



39 

Similis querela efl, apucl iraiam capJ 
I. Bos agnorcit pofleflbrem fuum, afinus 
pra^fepe domini fui.Ifrael autein me non 
cognouit. De hac ingratitudine pluri:^= 
ma in Pfalmis extant uaticinia t ut in ixt 
11 X In li praedicit de furijs impiorum 
aduerfus Chrifl:LnT!, Li ii : quomodo il^: 
lum exceperint flagellis cruce. 

Hinc ergo primum doccmur.Chri^ 
ftum nequaquam ullis noflris prxceden^: 
tibus meritis prouocatum , defcendiflTe 
decoeb, aflTumfiTe hanc noftram 
mafl^am. Deinde quod omnia humana 
merita hac iuflifsima querela cuertani= 
tur. Quare admoneamur nos^ qui Chri^' 
.flo dedimus nomina^ gratitudinis erga 
filium Dei ; ne nos cum impio mundo ^ 
ingratifsimis ludaeis abi)Ciat Admonca^ 
j?iur quoq^ inuocationis ^ qua a Deo pe^^ 
tamiiS;, ut ipfc noflras mentes expurget, 
di donet nobis nouum cor^purgatum ab 
antiquo ferpentis ueneno ^ quo maxima 
pars mundi infecf^a;, fecura iacet in fuis 
peccatis ^ dL non agnofcit hoc fummum 
benefiaum^ quod in hac hiftoria nobis 
proponitur. C 4. Adh^c 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



M 



i 



Acih^c optimi patris noitri cxeinplo^ex^ 
atemiir ad praeftanda hominibus bene^^ 
ficia^ non abfterriti ab boc debito dl pio 
ofFicio-jUfitata honiinum ingratitudine, 
qux iam forte maior efi:, quam unquam 
alias fuifie uidetun Q^uando ergo ex^* 
perimur ingratitudinem corum^ de quiV 
bus optime meriti fijmus, duo faciamus^ 
Primiim agnofcamus iufiam efie pcenam 
quam nos ingrati Deo, ab ingratis ho^ 
minibus patimur» Deinde agentes poe^ 
nitentiam, confolemur nos exemplo fili) 
Dei^ qui tanta pro multis ingratis pafius 

0 

S)E SECFN!DO 
Membro . 



■ II il 



»1 



Sccundum membrum continetur 
liis uerbis.Q^uotquot autem receperunt 
eum-> dedit eis potcfiatem , ut filij Dei 
fierent , f)squi credunt in nomeneius^ 
His uerbis breuifsime narratur benefici^^ 
um, quod Chriftus adueniens in mundCi 
fecum apportat^ quod efl: dare potefta^ 

tcm 



"tudine, 



20 



liii|'Dd 



4-1 

tem filios Dei ficri^ommt)US qui in ipfum' 
crediderint.In hac breui narratione plu^ 
r*t obTeruanda occurrunt» 

Primiim enim liic afferitur^donum 
Chrifti efTe filios Dei fieri» D^^inde, eos 
qui filfj Dei efficiuntur, honorem;, quo 
nullus maior creature contingcre potefi:, 
confequi. Tum hoc donum^, dC hunc ho^ 
norem omnibus promifcue offerri homi?; 
nibus» Poftremo adoptionem hanc admi^ 
randam dC diuinam, fieri per fidem» Ho^ 
rum fingula^pia dC fingulari meditatio^ 
ne digna fiint. Nam di fummam Euan^ 
gelij, dC confolationes^foli Ecclefie notas, 
dulcifsimas continent. 

Primum itac^ cilm ^icitt Dedit eis 
potefiatem filios Dei fieri. Significat ad=^ 
optionem nofiiri^ adeoq^ falutem^^merum 
Chrifii efie donum, nequaquam no^ 
ftrum opus aut meritum» Nam fi dcdit^ 
non perfoluit pro opere ut debitum^ fcd 
donauit ex gratiat Ita enim inter fe pug^ 
nant donum dC debitum ^ ut de eodem 
tertio fimpliciter dC uere dici non poG 
fint* Vnde hsec immota apud Paulum^a 

C s repug^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



rt-pugnaiitiBus ert ratiocinatiaSi grati^r, 
non amplius ex operibus, alioqui gratia 
non amplius fit gratia t fi ex operibus y 
non amplius efi: gratia^ alioqui opus non 
amplius ed- opus, Haec confecutio a Jeo 
firma dC neceflaria efr^ ut nulla fophifti^J 
ca refelli pofsit. Quare quoties audimus 
adoptionem falutis^ uitam seternam effe 
clonum Dei in Chriflo t fciamus cuerti 
omnia humana merita^ dl omnes omni^ 
um hominum dC diabolorum docHrrinas ^ 
cjui noftram falutem ex meritis operum 
hominum pendere docent^ contra clarif^; 
fima Prophetarum.ApofioIoru Chri^ 
fti oracula. Qualia inter multa.hxc funt 
pauca. Ofeac 13. Per^itio tua ex te Ifrael^ 
in me tantummodo auxilium tuum. 

Ifai3e ; Omnes fitientes uenite 
ad aquas^ dC qui non habetis argentum, 
properate^ emite, comedite^ uenite. 
mite abf(^ argento.a^ abfq^ ulla commu=* 
tatione uinum dC lac, Hic Ifaias Prophe:^ 
ticis figuris magnificc commendat nobis 
bonitatem Dei.qux fefe erga nos copio^ 
fe cfFufura erat fub regno Chrifii; pcnes 

quem^ 



■ ^ 



w 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



"oadeo 

mnieffe 
Ks cueni 

DCtrinas, 
soperum 

(iic (unt 
itellnctj 
irjm. 
tes mt 

spm, 

jt nohii 



4? 

qucm^ omties tKelauri gfatix Dei rcpo^ 
fiti funt.Primiim inuitat omnes^nulla ha^ 
bita perfonarum ratione. Hanc uniucrsi 
falem inuitationcm duabus rclous oppo^ 
namus, uidclicet indignitati particu^ 
laritati» Dcinde :id<]it , S I T 1 E N 
T E S t oflcndcns quse fit uera prcepa^ 
ratio ad recipiendam hanc gratiam» Na 
qui turgct inani operum fiducia , fatur 
fibi uidetur^ ideoc^ Chrifio locum non 
dat^ qucmadmodum uidere efi: in Pha^ 
riCxis omnium temporum. Contra^qui 
fentiunt fuam Citim^nt Magdalena:,Pub^ 
licanus, Latro^ H^emorrhcufi (S^c.mag^ 
no dsCiderio accurrijtjUt fitim fuam/on- 
te aqu3e falientis in uita 3eternam,extini^ 
guant.Quod cum fit^impletur diftu Do^ 
mini^Matttf.Beati qui cfuriunt dC Citint 
iufiitiam^ quoniamipfi faturabuntun 

Vt aute hanc fameni dC fpirituale fi^ 
tim fentiamus^proponitur nobis lex^quae 
dcducit nos in cognitionem D^o debitae 
obedientiae. Ex hac cognitionc^in cogni^^ 
tionem inobedientiae , hoc eft.pcccati no^ 
ftri : Ex hac rurfus in cognitionem irge 
Dei iuftifsimae. Tum 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m 
I 

7. 



i 



1 



1 



4-4- 

Tum ex fiuius fr» hxRiCsim^ cognitionc 
in fenfum maledicfiionis dC aeternae dam^ 
nationis , quam fequitur natura defpe^ 
ratio. Qiiorum Citis lioc pa(flo excitata 
eft, hiSj nc abforbeantur defperatione , 
proponitur dulcifsima inuitatio ad 
quas falutareSj quse inuitatio fit per 
uangeli) prsedicationem, qux efl pceni^ 
tentise^ hoc eft;, conucrfionis hominis per 
fidem in lefum Chriftum» 

Prseterea addit.Emite fine argento, 
hoc efi ^ gratis accipite. Nam additio, 
SINE ARGENTO, fpccificam 
uerbi pr^xcdentis fignificationem ad gc^ 
nus reuocat ^ Synec5oche Hebrseis ufi^* 
tatifsima. 

Pofiremd, Vini hftis fymbo:* 
lo, omnia comprehendit, quae ad fpirij^ 
tualcm uitam necefiaria fiint.Ratio lym* 
boli hxc cfi. Qucmadmodum tiino dC 
hftc in hac uita nutrimur t Ita animx 
nofiroc, do(f^rina Euangeli), fpiritu fan:»^ 
(flo, dC alijs donis fpirituahbus in fpiri*< 
tuali Chrifii regno aluatur. 

Paulus 



wtal 
firo. 

peri 

I 

m 

conffll 
osoi^ 

M 

rit. ■ 

c 

fel 

POl 

nof. I 
Hofiop 



P 



■ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



uoDciraiigC' 




4f 

Paufus Roma 1 5, Donum Del 
uita aetcrna in Chrifto lefu Domino not^ 
ftro. 

Ad Ephef: Gratia eflis fafiiati 
per fidem^ hoc non ex uobis^ Dei do^ 
num, 

Huiufmodi teftimonia confirmant 
do(ftrinam Euangelrj de gratuita falutet 
confutant aduerfarios^ hoc cfi: iufiitiari:^: 
os omnium temporum I dC confolantur 
affli(ftos y dC fitientes aquas falutares . 
Q^uare non eftleuiter prsetereundum 
quod Euangelifi:a D O N I memine#« 
rit. 

Ddnde^ Euangelifia magnum dC 
eximium honorem cfTe definit , hanc in 
filios Dei adoptione, D E D I T,inquit, 
POTESTATE M.grcce ^^cUp i 
qua uoce fignificatur dC poteftas 6C ho^ 
nor» Potefias quidem ^ qua fiiperiorcs 
fumus mundo, iuxta illud.Haec efi: uicf^os 
ria qu3e uincit mundum ^ fides uefira , 
Honor uero ^ quo Cuhucfti fiimus ab igi* 
nominia extrema;, ad fummam gloriam, 
ut fil^ Dd iam fimus^ habeamufi^ mini?* 

firoL 



i4k 



^^1 



,1 



(irosSi cudocles Angelos. At(^ ic(ec5 

Nonnus reddit ou^av/H/j ^/^h/j ^ hoc efi; t 

cakftem honorem ut hunc eximium 

honorem, quem offert Euangelium^ di^ 

ftinguat a uano huius mundi dC intcxi^ 

turo honore. Honor mundi^ fiue uerus 

fit Hue falfus, inftabilis ^ momentaneus 

dl imperfe(fi:us efi:. Nam uerus quidem, 

qui ob uirtutem <5^ res praeclare gefias 

alicui tribuitur, imi^^i^x hominum mul:^ 

tiCc^ periculis expofitus efi: : Ex quo fit 

quod nnxime ob uirtutem dC res prse^ 

clare gefias honorati^ fibi magis ab infi^ 

di^s malorum timeant. Vt Scipio ille A> 

phricanus, qiii confc(fl:o perdifficili bel- 

lo fccundo PunicO) dC uifto Hannibale , 

cefsit i^s qui fu3e uirtuti inuiderunt t dC 

extra patriam ( ut Augufiinus narrat ) 

quam liberauit^mortuus eii. Falfus ue^ 

ro qui ex hominum adulatione dcpen^ 

dcty non homini ob uirtutem , aut res 

praeclare gcfias tribuirur , Sed uel pro^ 

tcr diuitias ; iuxta illud Poetje ♦ 

Quria paupcribus daufi cft, dat cctifus bonoreSt 
Indc gYAUis ludcK-t inclc feuerus eq^ues^ 

Vel 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



inreri^ 



nentaneus 

are ^[m 

•.IxquoliE 
r« prxj 
gisibinfi^ 
Bipoile h 
Itficiii bel' 
iannibak, 

misnarrai) 
% fallijj uf^ 

aiit res 
luelpro^ 



47 

_ Vel pmpter potcntiam redditur ^ 
unde illud Atrei apud Senecam. M:i^ 
ximum hoc regni bonum , quod facfta 
domini cogitur populus fui;, quam ferre 
tam laudare, Idem. 

taus ucra, &mw;7z ppe contingit uiro, 
Hon nifi potentifdfd. Quod nolunt , mV;;f. 

Sed huius falfi honoris cataflrO;^ 
phe cft ignominia. Nam etfi fepukro 
clauditur corpus t tamen fcelerum foetor 
poft funera perpetuo remanet. 

Contra autem hic cceleflis honcr, 
ttt habet firmifsimum fundamentum^ ita 
maxime folidus exifiit. Namut mundi 
honor dl gloria in hac uita illufirior^ob? 
fcuratur poft: funera , Ita hic honor in 
hoc feculo obfcurior^pofi mortem maxis: 
me claret. Vtrunc^ uidere eft in dinitc 
Epulone ydCin paupere Lazaro. 

Vocatur autem hic honor Coele^ 
fiis, cum quia a coelefii patre Deo 
e(i p tum cj[uia ^tcrmm in c«lo durabit» 

Proinde 




Proinde nos qiu hunc honorem acfeptl 
fmnus^ admoncamur gratitudinis erga 
Deum t coeleftia meditemur t caueamus 
ne noftro uitiO;, hoc honore rurfus tur^ 
piter excidamus t cogitcmus quid nos 
deceat ^ quibus tantus honor Contigit^ut 
filvf Dei cenfeamur» Hunc itaqg honorem 
magnifaciamus ; degamus uitam tanto 
honore dignam t exiftimemus nihil foe^J 
dius aut turpius efle, quam tanto hono< 
re neglc(fto rcdire ad priftinam ignomi^* 
niam, dC dare maculam ( ut cum Syract? 
de loquar ) in tantam gloriam» 

Praeterea Euangelifta difcrte docet> 
hoc donum Chrifti^ dC hunc adoptionis 
honorem promifcue ofFerri omnibus Jta 
enim ait : Quotquot rcceperunt eum y 
dc dit poteftatem filios Dei fieri . Huc 
illud ad Titum : Apparuit gratia Dei 
falutaris omnibus hominibus. De hacu^^ 
niucrfali gratia fupra in quarto membro 
fecundi loci qusedam di(fta funt: Q^uare 
hictantum quedam admonendi gratia 
adociam.Nemo enim fatis explicare po^^ 
tcll, quanti thefauri mifericordiae dC 

gra^ 



i 



flit^ 
uefl 
tuo 

tCSi 



w 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



k tui^ 
f tltiid m 

jWreni 

itanitinto 

intokio'' 
mignoiJii^ 
Sffl^yraci; 

adoptioni^ 

tnirit eufli) 
ieri. Huc 



dd 



;Q^uare 
licarepo'^ 



4-9 

gtatix latcant in huiurmodi uniacrfali^ 
bus promifsionibus.Demus crgo operani 
ut YjSYcftc utamur in gloriam Dei ^ dC 
noflram falutem t Qjiod tum demum 
fiet^ ubi nos in uniuerfalem promiilio^s 
nem concIuferimus.^X cam ( ut antea ad^f^ 
monui ) particularitati Stoic^^ ac inciig?* 
nitati noftrae oppofuerimus^ uiuentes in 
uera poenitentia, dC timore Dei^ perpe^ 
tuo bonitatem Dei in Clirifto prsedican^ 
tcs : dC alios noftro exemplo ad hang 
gratiam inuitantes, 

Caeterum hac uniuerfalis gratise 
promifsione^abutuntur non pauci^^ut qui 
indc carnalem fccuritatem cjuserunt , dC 
totam uitam fine poenitentia tranfigunt, 
putantes fatis efie fi extremum halitum 
poenitenti3e agendae referuauerint.Hunc 
abufum mifericordi^e Dei Syracides re^f 
prehendit his uerbis t Ne dicas miCcrh 
cordia Domini plurima efi: ^ multitudi^ 
nem peccatorum meorum mihi ignoCcit^ 
Tam enim ira^ quam mifericordia ^ 
Deo properabit; ac fuper fceleratos fusf 
ror eius rcquiefcet. Ne igitur differa? 

D conuerti 



mm 



s 



i 



50 

conaetti ad Dommum^ nec clicm ex aie 
ducas. Subito enim ira Domini erum^^ 
pet, dC ciim fecurus eris profligaberis ^ 
atc^ in tempore ultionis peribis, His co;^ 
fentiunt hec Auguflini uerba^in libro de 
falutaribus documentis : Clementifsim^ 
inquit, Dominus confugientibus ad pce^^ 
nitentiam ignoCcit: Sed ne de mifericori^^ 
dia Domini tantum fecuri exiftamuSj ut 
pcccatis pcccata augeamus: ncq^ dicam% 
donec uiget aetas^ noftrae carnis concu;?: 
pifcentias excrceamus t dC poftremo in 
fcnecffcute^malorum noflrorum pocnitcn^ 
tiam agamus , Pius cft enim Dcminus 6C 
mifericors , ncc ultra facinorum noflro^ 
rum recordabitur.Ha(f^enus Auguftinus^ 
Nc igitur dC nos abutamur hac 
dulcifsima uniuerfalis gratiae promifsio;^ 
nc^ hoec decem nobis fcmpcr fint in cons* 
fpe(fiu» 

Primiim, Inccrtitudo uitx» Nc^ 
mo enim nouit qua hora 3 aut quo mo:^* 
mcnto 5 6^ quo mcdio fit fibi hinc mi^ 
grandum , Atq^ idco Dominus fuos diO 
cipulos hortatur ad uigilantiam^ hifce 

iierbis 



nd 
Ei 
an 

id 

H 

uei 
tii 

m 
Mn 

fac( 

m 

frina 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Agabcris, 
fcHisco; 
plibrode 

irentifsini^j 

m ccncu^ 
fkm in 

iDmiiofiio> 
Bniniir k . 

qao mo^ ' 

hifiCirf 



«ei-bist Vigilate ( inqtiit ) SC oi-atetquia 
nefcitis diem ne^ horam, ^tdiuiti in 
Euangelio dicitur ? hac no{ic repetent 
animam tuam, Si es contemtor uerbi dC 
minifterijj caue ne contemtoris merce^ 
dem accipias» Ante uiginti annos, ut dc 
multis exemplis unum referamjCum quis 
dam blafphemus^tantopere contemfifTet 
uerbum Dei dC miniftros uerbi^, quod e^ 
tiam palam minifterium deriferit , con^ 
tigit quod idem fcmel templum ingref^ 
fuS;,concionantem e fuggeftu parochum 
murmure^ dC omnibus corporis geftibus 
deriferit: cui tamen pius concionator ni^ 
hil refpondet) fed tacite uindi<flam Deo 
relinquens, pergit conftanter in fua con^^ 
cione. Sed quid fit r impius ifte uidens 
facerdotem nihil fuas curare ineptias^, 
greditur de tempIo^S^ mox tegula e te** 
pli te<fto lapfa interficitur impius» 

Secundum. Thefaurus plurimo^ 
rum fcelerum periculofirsimus procra^ 
(linatione pocnitenti^e colligitur» Vndc 
Paulus X Secundum duriticm tuam 
6Ccor poenitere nefcium, thefaurizas 

D i tibi 



4 



m 



I > 



5^ „ 

tibiipfi iram iii die irce» Peccattim enim 
qtiod per poenitentiam non opprimitur, 
mox fuo pondere in aliud trahit, De 
hoc rarfLjs in alitid, donec immenfa pec^ 
cafcorum catcna efficiatur, Vt enim peG 
fimaradix non eutilfa de terra^perpetuo 
geniiinat : Ita peccatum, cui indulgesj 
nouas uires quotidie acquirit t (3^ maxi^ 
inus peccatorum cumulus efficitur. 

Tertium . Abalienatio mentis 3 
Deo, d)i induratio: ex qtio fit^ut qtio di^ 
utitis differtur panitentia ^ eo reddatur 
^i^iQi\ioY. Nam, ut in morbo corporis , 
quo diutius differtur medicina ^ eo fit 
tnorbtis periculofior difficilius qwytl^ 
tur, imo interdum ex diuturnitate incii^ 
rabilis redditur ; Ita in morbo animi co^* 
tingit. Nam jx^ffquam confucttidine 
peccandi animuscaHum induxit ^ ueluti 
cancro qtiodam corripitur. Ex cpofit 
ut malum paulatim fcrpat^donec interi;;» 
tum adferat. Re(fi:c proinde a Marco 
Eremita dicflum eff: Vitiorum metho^ 
dus, rcte efi: multiplcx : qtio qui partii^ 
culatim implicittis cff ^ fi neglexerit-, om;^ 

nibus 



iiM 



miii 
coij 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



erpetuo 



[icirur. 
in;enris3 

Ibre&ur 

Korpons, 
m,iok 
iis ciira^ 
iiateirxtf 
aniniicc^ 

interi'^ 



tk 



iii parti^ 



nibusmembrisconflringitim Hic pro^; 
inde locum liabet illud Poet^* 

CLuinon ejibodie, cras minus aptuseriti 



Quartum. Ira Dei procradina tio^^ 
ne poenitentix accenditun Ex quo fit 
faepirsime;, qaod Deus homines impoeni^ 
tentes in reprobum fenrum tradat, ut 
minime probanda probent ^ ac tandem 
cordium fuorum cogitationibus decepti 
pereant 

Qaintum. Scandalum^quo alrj of^ 
fenduntur^ qui te uiuere fine pcenitentia 
animaduertunt. Hoc fcandalum grauifsi=« 
mas meretur poenas t ficuti Doniinus ip^^ 
fe in Euangelio o9:erL(^it. Vae^ inquiens , 
homini per qtfem fcandalum ucnit, Rt 
rurfust Quifquis offenderit unum ex 
paruis iftis , qui in me credunt , pr^fti^ 
terit iili ut fufpendatur mola afrnaria iir 
collum eiuS;, 3C demergatur in profun^ 
dum maris. Et Paulus dicit in Chriftii 
peccare,^^ perdere infirmos fratrcs e^f 
um^ qui adiaphoris cum fcandalo utitun 
Quid igitur fentiendum de ilJo^ qutma? 

D 5 h 



4 



i 



f4- 

ia uita impia conuerfatione 6^ exem^ 
ploj multos in perniciem adducit r 

Sextum. Exclufioa communionc 
bonorum;, quorum foli fantfii in Ecclcfia 
funt participcs» Donec enim homo ^inc 
poenitentia uiuit ^ gaudio fpiritus caret, 
confcientix pace defiituitur^ fpirituali^ 
fcus confolationibus priuatur^, ncc poteft 
alios in Ecclefia fuis iuuare precihus» 

Septimum. Deliciae Satanse * 
Quemadmodum enim angeli in calo, 
gaudcnt fuper homine agente poenitcn^ 
tiam ♦ Sic Satanas fummis delicijs 
iieluti iucundifsimis uoluptatibus per^ 
fruitur^cum homines^ praefertim eos 
qui Chrifio dederunt nomina , uidcat 
fine pcenitentia uiuere. Sunt enim pcc=* 
cata hominum ^ ut quidam ex patribus 

diXit^ tl/cuX^^sc^ 4»auA<i)/j S^oU jxovcop- 

Ocflauum, Cogitatio tragicorum 
cxemplorum in plurimis hominibus, qui 
a Deo ob contumaciam funt abiecfti in 
seternas poenas * ut Cain, Pharao^ Saul, 
Achitophel;, ludas, dC infiniti ali]» 

Nonum 



COI 

V5 

tit, 
tia 
(lifl 

tiaij 
Cm 

tcsfij 
gren 
fpiril 
^[^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



iLcclciij 
m fine 
scaret, 

. in cceIo, 
panitciw 

lenim eos 
dat 

icxpribiiS 
i abiet^ti iii 



lalij. 



Nonum, Cogitatio ctiam ftaec ani^ 
mamfubeatj quod pcenitentia non fie 
opus hominis^ fed domim Dei * cjuod fi 
contemferis ^ dum a Deo tihi offertur, 
metuendum eft ut fuas margaritas fsepi^; 
us fuibus obijciaf. 

Decimum» Conditio ferae pocniteni^ 
tiae. Dici enim re(fJ:e folet: fera poeniten:^: 
tia raro uera. Necjp enim is recfte poe^ 
nitentiam agere cenfendus efi^ c[ui pofb 
quam peccare non pofsit;, pcenitentiam 
fimulat* 

His ita(^ admoniti^ cum gratitu^ 
dinc animi fumma ^ ampIecH^amur uni^ 
uerfalem gratiae promifsionem j acad 
uocem Euangcli) ferio agamus poeniten^ 
tiam : dC mature , ut fili) D*ri^ cum fan^ 
^isomnibus^ dC cafiifsimis fpiritibus 
glorificemus Deum mentc^ lingua , uita 

operibus * quo tandem I^ti^ l etinm^ 
tcs fidem^ dl bonam confcientiam ^ mi^ 
gremus hinc ad coetum illum beatorum 
fpirituum^ fruamur^^ confuetudine Dei 

fancftorum omnium in omni ^tcxni^ 
tate^ 

D 4. Poftre/ 



Podrefnufn^ quoclinlioc fecunclo 
membfo obferuanclum diximus , efi: ad^ 
optionis modus. Dedit (inquit ) pote^ 
(latem ut filij Dei fierent, ijs qui credunt 
in nomen eius» Quibus uerl:iis Euange^^ 
lifla apertifsime docet^ adoptionem no^ 
ftri in filios Dei ^ per fidem fieri : qua 
credimus in nomen ceterni y^oys^ qui tfi: 
filius uirginis, Rationem itac^ fidei^qua 
fit hsec admiranda dC expctenda adop^^ 
tio expficemus. 

FIDES Cfirifliana ^ qua in filios Dei 
adoptamur^ efi: noticia dC alTenfus prOi« 
miiTae dC expetitae mifericordise, adecc^' 
falutis propter Chriflum^ dC in eandem 
promifiam mifericordiam firma fiducia. 

Haec ^cfinitio confirmatur., a^ 
pertis oraculis Dei ^ dC illuftribus exems 
plis 5 ut Abrahae d>L aliorum. Verum 
«t haec definitio clarius demonflrari pof= 
(ity eam in partes fuas^ monftrato obie^^ 

dC fundamentis^quibus fingulge par=* 
tes nitantur^ rctexere uolo. 

Sunt autem quatuor huius defini^s 
tionis partes ^ quae onines idem habent 

obic(ftum» 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



|irj.'ii:sDei 
inaniera 



jcEni^ 
kjciSuni. 



5^7 

otic^flam» Prima cfl notich . S^ctmda ^ 
Afrenfus. Tertia yExpetitio. Qiiarta y 
Fiducia. Nos primum de obie(flo non^ 
hulla dicamusyin quod hx omnes fidet 
partes int uentur. EH: autem commune 
hirum partium obie(flum^ mifericordia 
Dei- in Ghriflo promifia t in quo Chri^ 
ftonos pater coeleftis regcnerat, adop^: 
l^at, iijftificat ^ fancftificat : breuiter;, fal^ 
itat (3^ don:it seterna uita . Hoc obie(ftu 
ab Apoflok) noftro indicatur hifce uerj^ 
Bist QVI CREDVNT IN 
N O M E N E I V S. Nomen autem 
habet relationem ad prsedicationem Ei^ 
iiange \q de Chrifto. Vult ergo Apofto^ 
lusj iit inChrifcumcriedamus, cum ui^ 
delicet, quem proponit nobis Euangeli^^ 
lim^, dC talem^ qualis in Euangelio no^ 
itiinatur, hoc efi;, prxdicatur , Quis e(l 
ergo ille Chriftlis quem prdponit E^ 
liangeliumr Efi: 3eternus T^oyQ^ D:i : efc 
femen mulieris primi*s riofiris parenti^ 
bus promifium: efi: Mefsias praedicflus a 
Prophetis t efi ille domiriator gentium, 
ciuem Osnauerunt figui-ae t ell ill^ filius 



D 



uirginis 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m 



\4t 



5« 

lurginis natus in BctWcfiem * efi: ilfe (3o^ 
^^or^ qui liupendis diuinis miraculis 
fuam obfignauit docfirinam* qui pofi-^ 
quam pafRis -> mortuus 6C refufcitatus 
ell, afccndit in coelum 5 dcdit Spiritum 
fancftum uifibili forma^ fccict ad dextc^ 
ram patris ^ unde uenturus efi: iudicatum 
tiiuos dl mortuos» 

Qualifnam hic nominatur dC prae^ 
dicatur in Euangelio c Primum predi;^: 
catur uerus aeternus Dcus » Quare 
qui in Chrifium credit, in uerum 
ternum Dcum credit. Et 6dnde prxrdi^ 
catur dcclaratur uerus homo. Quare 
qui in Chrifium crcdit;,in hominem cre^ 
ditquiefiDcus, Tertid^ nominaturu^ 
nus Chrifius, at^ idco quicunt^ in ip^ 
fum credit^ in eam perfonam credit^qug 
eft Deus dC homo, fcu.ut Gr^ci loquun^ 
tur, qu3e eft e£a./eja)7r(^. Quarto, no^ 
minatur praedicatur faluator crcden^ 
tium. Quifc^ proinde in ipfum cr edide;^ 
i-it^ faluabitur. Hoc faluationis ofFici^ 
um indicatur , dC uarfjs huius perfonse 
appellatxonibus^ dC plurimis fcriptur» 



tS 

cuitl 
Doi 
Hic 
fuu 
(ifl 

Zac 

ninjj 

k\ 



1 

m 



m ^ 

Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



5^9 

teflimonijst imo tota fcripf ura hunc uni^ 

. cum fcopum hahet^ ut doceat Chriflum 

^^r' Dominum faluatorem credentium efTe* 

^ itaiis i^iQ fjnj^ cur mifericors pater hunc 

^Pmtuiii fuum filium in mundum miferit. Fidelis 

; ( inquit Paulus ) efi: fermo^ di cmni api* 

^'^Um probatione dignus, quod Chriftus lefus 

* iienit in mundum, ut peccatores faluet» 
^ljrKptXi A.t^ h^ efi: illa fcientia falutis, quam 

'"^pi'^^ Zacharias canit filium fuum lohannem 

• Qtiare anunciaturum^in remifsionem peccato^^ 
WffldL t' rum^ Per uifcera mifericordiae Dei noi^ 

H3ec fint breuiter fignata de fidci 
MCreiJ obieiffco:, iam partes fidei quas propoto 
mim'^ mus, explicemus. 
ri^iup^ Prima pars fidei efi: NOTICIA* 

creditjijif Nam cum fides uerbum Dei intueatur , 
stcilo(jUUii neceflario eius uerbi requiritur intelle^ 
iQj(/y <rtus. Adam audiens hoc uerbum : Sc^ 
■^ic^ men mulieris conteret caput ferpentis t 
Noticiam huius uerbi , dC auribus dC 
mentc percepit . Abraham uocatus de 
pifonj Vr Chaldeorum, audiuit uerbum : Ero 
Z.„ra! Deus tuus, dC Teminis tui pofi: te, 
s Item. 



Jiorro, 
(Drcri 

■ois offici^ 



6o 



Item t In remine tuo teneclicenttir om^ 
nes gentes. Verbum hoc dL atiribus ^ 
mentc percepttimcircumfcrt Abraham. 
NicodemtiSj cilm audiret a Domino: Sic 
Dw^us dilexit mundum^ quod Filium 
um unigenitum <^cdcYit , ut omnis qtii 
credit in eum non pcreat^, fed habeat ui^ 
tam^ternam: Intellexit hanc magnifi^ 
cam promifsionem^ ^ eius notitiam mc^ 
tc conccpitj quam apud fe meditatus efl. 
Hemorrheuf-^ atiditae huius dulcifsimse 
inuitationis Doinini x Venite ad me om^ 
ncs,qui laboratis , &i onerati eftis, ega 
rcficiam uos t noticiam mentc confertiat» 
Latro intelligit Chrifri promifsionem t 
Hodie mectim eris in paradifo. Ad eun^^ 
dem modum hodie quictin^ faluabitur, 
idem uerbtim de agno Dci abolente pxc=s 
cata mundi^nouifTc dcbet : fine qtio/ides 
falutaris inchoari ncquit. Efi: cnim h^ec 
noticia^ ueluti elementum fidei ordine 
primum, 

Htiic noticise confi:qticndx fi:ruit 
minifierium ucrbi ^ diligens \c£\io , in^: 
tcrpretatio, meditatio. Tametfi autem 

hoc 



liOC: 
tell 

im 

tiCisK 
mrt 

fra! 

mi 
ifefl 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



3ts (jui 
nn^nife, 

iilnicoin; 
ifffi, ego 
rcQpJcrat. 



6i 



olentepcc' 
ififliiraii^c 

Ijeferiiit 
tfiaiitfni 



:ile in 



tioc iierSuin treue actmocfam 8^ 

telle^flu uidctur, reuera tamen plurima 

eius falutarem noticiam requiruntur. 
Cportet enim omnes articulos fidei cum 
fuis caufis 01 circumflantijs ccgnitos h^^ 
hcrt\ Quare inepti funt, qui exiflimant 
fatis effe ad rationem plenam huius no^ 
ticice, cx qua extruitur fides, tenere u^ 
mm at^ alteram promifsione deChri^ 
fto. Ignorantenim docflrinam Ecclefise 
iieluti catenam quadam efle^ in qua pars 
una alteri ita coh^ret ^ ut omnes partes 
afemutuo dependeant. 

Secunda pars fidci ^ efl A S S E 
S V S : quo aflentimur noticiae^ eam 
ut certifsimam flatuimus. Hic aflenfus 
ideo grsece o-v^^tczTaeEo-/^ dicitur ^ cjuia 
mehs noflra cum intelle(fta fententia uer=^ 
bi conCcntit adeo, ut quod uerbum Co^ 
nat, ratum (3^ firmum efle non dubitet. 
Hic aflt-nfus duplex efle deprehcnditun 
Namcilm fponte aliquis aflentitur i'js 
quae dicuntur, fpontaneus eft aflcnfus t 
contra ^ fi rationibus firmis conui(fl-a 
mens^approbat uerbum^ afiTenfijs merito 

uiolcn?? 



jfsl 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



i 
I 



iiiolentus dicitur. At(| iieo fiuic aflenii 
fui roborando, feruiut primum miracu:^ 
la diuina^ ut Nicodemus audita Domini 
iierba nouit, 3C fecum circumfert Tidirl^ 
ral)undus; fed cum (lupenda Chrifti fa;^ 
cfla uiditjaflenfus fit firmus dC immotus» 
Huc etiam alia teftimonia pertinent , ut 
prophetiarum euentus^ conferuatio Kc^ 
ciefix, confefsiones tot Martyrum om^^ 
nium temporum;, confenfus Mofis ^ Pro^ 
phetarum 6^ Apoftolorum in eadem do^ 
(ftrina» Adhoec Spiritus fancftus obfignat 
ueritatem Dci in cordibus hominum, ut 
uehnt nolint fateantur do(ftrinam coek- 
ftem uerifsimam effe» 

Haec igitur omnia euidentifsimam 
do(ftrinx coelefiis demonfi:rationem fup=^ 
peditant.adeo ut homines^^obfiinata ma^ 
licia 6^ Diabolico ueneno non demetati, 
hanc demonfirationem intuentes^ accjuiii 
efcant plcno afienfu : ac dcliramenta lu^ 
daica^ Ethnica;, Mahometica execre^ 
tur , non amplius flucftuantes opinionib^ 
Verum;, qui hoc modo norunt docftrina 

falutis 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Doiriiii 



tinein,ut 
t\Tum m 

obignat 
,ut 



lalutis, ac ita conui(fti funt, tit allenfum 
praebeant uelint nolint, fed nihilo minus 
ueritati refiftunt^ obftinata^ut dixi;, ma^* 
licia^ 61 Diabolico uencno dementati^ 
pcrte Spiritui fanao reMunt.S^ in fpi^ 
ritum fancftimi peccare conuincuntur t 
quod fcelus fuis ludaeis Stephanus obie^ 
titA(ftoj7. Quare qui tales funt , ctfi 
Uiuunt^ hanc cxternam, ut ita dicam^uis^ 
tam t tamen iudicio Dei mortui funt , 
poenis aeternis addicfti. Hinc ergo appa^ 
jret, quod etfi noticia uerbi^ dl eius fir^ 
mus afienfus fint partes fidei ^ dC ueluti 
prima eius quaedam elem • nta t ncn ta== 
mcn fidem iuftificantem confi:ituant. Na 
communis adhuc efi: cilm pijs ^ tum im^ 
jpvjst quemadmodum hifioria Euangeli^= 
ca fatis in ns ofi:endit ^ quibus Chriftus 
blafphemiam inSpiritum fancH^um obie^^ 
cit 

EXPETITlO.tertia fidei 
pars dC ueluti elcmentum iequitur. Huic 
plura dcfiinantun Primiim 'Tr^or^i-TrZKoi 
omnia^ qualia funt hsec ? Venite filij ^ 
timorem Domini docebo uos^ 

' Item 



4? 



w 



Item t Venitc acJ me omncs qui hhor^^ 
tiSy di oncrati cftis , ego rcficiam uos» 
Dwinde comminationes mortis seternse 
quam uox Dci minatur omnihus^qui non 
coniicrtuntur ♦ Adhaec rcnfus irae Dei 
liorrcndae in pcccatores t in quo cd gii^ 
ftus cjuidam comeritae damnationis : ufL: 
deoritur incordepauor dC operante 
fpiritii Dci) in corde expctitur inenar^ 
rabilibus gcmitibus remifsio pcccatoj 
In qua cxpctitionc^ homo pcr (piritum • 
ran<fl-um rcgcneratur ac iuftificatur^ccnt^ 
ccpta in mcdiatorcm fiducia. ExempJa 
Jiuius cxpetitae rcmifsionis dC fiducije^ 
confpiciLintur in Dauide^ Publicano^La^ 
troncj Magdalcna dC multis alrjs. 

r I D V CI A itac^ , quam quar;^ 
tam partcm conftitui ^ eft (idci iufi-ifican^s 
tis abfolutio con.immatio. Huic fiabiis 
licndx fi:ruiunt Sacramcnta ^ Baptifinu^ 
coena Domini.Seruiunt prcces dC per^ 
petua pictatis cxcrcitia t qux funt uelu:; 
ti ros cjuidam caltfiis , quo diuina ilb 
plantula^fiducia in Chrifium rigatur.fo^: 
uetur^ alitur dC crefi;it. Vnde fit ut hccc 

fiducia 



fi 

tcl 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



iraeDd 

inemi^ 
peccaiorii. 
l'f inrum • 

E!iiir,pla 
|ii;iiu/li^ 

ti0 



fidacia ita rigata, 5^ fota paulatim ado^ 
lefcat, Hinc hypoflafis illa dL 
f/aoriuntur^ ucluti pulcherrimi fidei 
Hores, Hypofcafis quidem^ qua fidcs in^ 
uicfla opponit fe omnibus periculis ^ fu^ 
ft/net omnia^ tentationibus carnis^ mun^^ 
di Satanae neciuaquam cedit» ^Ak jo^ 
^»0 j/a uero, c[ua fertur pleno impetu re* 
(f^a adthronumDei^facit ne fides ullis 
flu(fl-ibus fe impediri finat ^ donec in 
portum falutis peruenerit Huius hypo^ 
ftaieos d)i ^?^«jo4'c?''<^? plurima exem^ 
pla in fantftis Dei Martyribus confpici^J 
untur, <S^ imprimis illuftria funt Latro^ 
nis 3 <3^ Stephani , HuiuTmodi exemplis 
Ecclefiaftica hifioria plena eft^ 

Etftautem quae hacf^enus de fide 
di(fl:a fi.mt^ utcun^ nobis fidei rationem 
explicare uidentur x tamen tria adhuc 
adi^riam. Primum enim contra Papifias 
immotis rationibus oftendam, quod 
des iuflificans fit fiducia. Deinde con^ 
uincam fola hac fiducia iufiificari dC re^ 
generari hominem, Tertio quaedam de 

E effeai^ 




ckeftihm ficfei acIcJam^^quo plemoi- fi<!el 
do(ftrina habeatur. 

Qyantum ad primum attinet-, fir^ 
mifsimas rationes colligam 3 quibus dC 
Papiftarum error^ qui fidem tantum hi^ 
ftorise noticiam efie uolunt^ refelletiir^et 
quod fides iufiificans fit uiua in promiD 
fionem gratuitse falutis fiducia ^ demon^ 
ftrabitur, 

Rationes autem hoefunt* 

Prima. Ipfa Grammatica dC pro^ 
pria uocis fignificatio ^ non hifi^oriae fcd 
fiduciae congruit , ut in illo Phocylidis t 

: hoc eft ^ Populo ne credas ^ ne co^ 
fidas uulgo 3 nam inconfians eft ^ modo 
hoc^ modo illud probat dC improbat fij^ 
ne iudicio . 

Secunda. Synonyma idem conuirii^ 
cunt t ut fi-int, Confidere* ut in illo t Be^ 
ati omncs qui confidunt in ipfiim* ra^^ 
^Ha-Za: cofidentia fi:u fiducia, P^Trt i^n&tg, 
Ephcf: 3. fiduciaJdypoftafis^certa pro^J 
niifsionis fiducia^ qualis in eo efle fi^let^ 

qui 



h| 

cuc 
utij 

turl! 
npd 

hin. 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



qui intrepide periculum imminens fe fiii! 
pcraturum confidit, 6^ ftatuit fe fcopu 
prsefixiim aflecuturum.Ita accipitur uox 
hypoftafis pfalJ^^. z.Corintj 9, 6^ luHe^i 
br£:5.et ii.Ex quib^Iocis colligitur^quod 
fides fit impcrterrita animi fubnrtentiaj 
qua quis rei promifTae certitudine fret% 
euentum fine haefitatione expetf^at ^ imo 
iit iam praefentem ample(fl^itur. fAh^o;* 
450^/0: tribuitur fidei ^ ad Romanos 4.^ 
Quare non dubium efl-^quin complefe^s 
5[pfO^ tur fiduciam^ Efl enim z^Xn^ocpo^ cer^s 
ilforu fed perfuafio , quo quis ueluti pleno cur^ 

lidist * fu ad metam contendit^ 

Tertia. Exempla illuftrium homi=^ 
num qui credidiffe in fcripturis perhi^ 
bentur, praedicantun Vt Abrahami, 
lairi^ H^morrheufae, Peccatricis^ LuC^e 
7» Latronis dCc^ 

Fides Abrahae defcribitur ad Ro^ 
ma i 4» Qui prcter fpcm fuper fpc cre^ 
^idit t hoc ellj ubi nulla rationi affulfft 
fpes 5 nixus tamen promifsionibus Dei 
credidit Abraham, 

E 1 Quarc 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Qiiare fides Af)rali9e fuit certa ficlud^ 
diuinartim promifsionum ^ qux fiducia 
fcnfui dL iudicio carnis fefc oppofuit^ 
Nam cum Abraham ftatuerit ucrbum 
Dei fuiffe quod fibi proponebatur ^ 6^ 
certo fciret ipfum Deum ueracem efTe , 
expetijt promiffa bona^cocepitq^ in pro^ 
mifsionem fiduciam certam, 6^ non uas^ 
cillantem opinioncm. Hoc ipfum Gene^^ 
fcos 15- 1 in eodem declaratur exemplo» 
Nam illic c[uid fignificet uerbum CRE^ 
D I D I T & promifsio 5£ confolatio in* 
dicant. Noli ( inquit ) timere Abra^^ 
ham^ ego protccftor tuus dii mcrces tua 
magna nimis, In hac dulcifsima confoIa^= 
tionc dl promifsione ^ tefiatur Dcus fe 
propitium cffc Abrahamoj tefiatur fe 
dcfcnforem , adiutorcm dC faluatorcm 
eius fore» Hanc promifsioncm intuens 
Abrahamuerc confidit, fi:atuit fc in 
gratiaiTi recipi» Vnde dc eo dicflum efi:, 
credidit Abraham Dco dC imputatum 
efi: illi ad iufticiam . Hinc manifcfie pa^ 
tet qu5d fidcs Abrahx non fuerit tan^^ 
tum hiftorise noticia^ fed etiam;,idq! pro* 

prrjfsi^ 



M 

1 

ifi 

ciaj 

po 
uox» 



rotai 
liciil 
fergl 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



0 



pn)lsime, uiua 56 certa in promifsionem 
diuinam fiducia. 

lairus ait t Domine filia mca modo 
defunrta efi:, fcd ueni dC impone manum 
tuam fuper eam, dC uiuct. Hsec oratio 
fidei eft, quae non folum efi: noticia hi^ 
fiorix de Chrido^ quod pofsit mortuos 
quos uult excitarc, fcd etiam uiua fidu^ 
cia, quod udit. Ideo dicit t Impone ma^: 
num tuam fuper eam, liaec efi: precatio 
pro (iiiz. Et uiuet^ haec tft uiu« fiduci;» 
uox, 

Hemorrheufa cum ait * Si tctigc^ 
ro tantum fimbriam uc(iimcnti eius^ fal^ 
ua ero. Haec oratio fidei efir^ qu» ut duo 
tribuit Chrifio,uideIicet quod pofsit 
dC quod ueht fe iuuare : ita in eum uiua 
fiducia recumbit, qua dC iufiificata eft 
ipfa-, dC quod pctrjt impetrauit . 

Peccatrix Lucae 7 t acccdit Chri=« 
ftum^ rigat pedes eius lachrymis fuis.ab 
ftergit capilhs^ ofculatur pedes Domini, 
dC audit a Domino t fides tua te fal^ 
uam fecit, uade in pace. Qyis hicnon 
Uidct fidei nomine fignificari fiduciam 

E ^ Nam 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m 

te 

1 ■ 



m 



Nam effec^as fi(lei, 6^ Chrifti clicf^u, 
qux fuerit ratio fidei Peccatricis fatis 
oftendunt* 

Latro in crtice dicit Memento 
niei Domine cum ueneris in regnum tii^ 
iim.Hanc latronis orationem fuifTe fidei, 
hoc efc 5 firmx in Chriftum fiducix con^ 
uincit refponfum Domini dicentis : ho> 
die mecum eris in paradifo. Huiufmodi 
plurima fidei exempla cum in ueteri^tum 
in nouo teftamcnto <3^ Ecclefiae hifroria 
liabentur ^ di multa in Epifiola ad He^ 
breos recitantur ^ qu9e omnia fatis do^^ 
cent, quod fidcs non fit tantum hifioriae 
noticia dC afienfus, fed etiam cxpetitio 
gratise dC in eadem firma fiducia . 



Quarta. Fideiproprie adiun 
^a^fimiliter concludunt fidem cfle fi^ 
duciam. Chrifius habitat in cordibus 
fidelium per fidem 5 fide accedimusad 
Deum 5 fide iuftificamur , fide regenc^^ 
ramur y credenti omnia n.mt pofsibilia. 
Quomodo potcftis , ait Dominus ^ cre^ 
dere qui gloriam a uobis inuicem acci^ 

pitiSj 



nil 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



emcnto 
^ m tit 
iffefidcfj 

nuv. W> 

|ucrcn',foi!i 

: \&m 
miHc^ 

liifori» 
cxpctitio 



cricadi©^ 
cirdi^ 

fpofiibiliJ. 

icciii acci^' 
pid^) 



f>itis,8^ glomm quae a folo Deo eft, non 
qU3eritis 

Qyinta. Rom * 4., Fides oppo^? 
nitur dubitationi de euentu rci pro^s 
mifC^ t Igitur ngnificat firmam fiduci^ 
am ; nam hac fola dubitatio euerti^ 
tur, 

Sexta, Mutua relatio intcr fidem 
gC promifsionem, 

Promifsio nonfolum pr^dicat 
gratiam^ uerumetiam eam offert t crgo 
fides non tantum nouiffe debet pro^^i 
mifsionem , fed etiam certo fibi pol^ 
liceri ^ qu6d Deus fit uerc prsefiiturus 
quod promittit . Qui autem hanc non 
habet fiduciam ^ Deum mendacem fa^i 
cit.* quo fcelere nullum maius eft, 

Septima.Tellimonium Ecclefisc. San^ 
6^icnim patres unanimi confcnrufidcm 
^fTe fiducia teilantur Augufiinus confert 
fidem manui non aridae/cd uiuse t fcntit 
igitur fidem fiducia cfrc.Bcrnhardus ita 
loquitun Primu fyncera radix fancf^^ (i^ 
deijin terra humani cordis plantatur^cui 

E 4. inrcri^i 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



F ■ 



m 



inferitur ramufculas il(e farKflae arhoris 
timor Domini, qui dicitur initium fa^ 
pienti^e. Cumhoc incipit 6^ cum illo 
afcendit , uff^ ad plenitudinem luminis. 
Hic poma funt quibus anima reficitur. 
Hxc Bernliardi uerba fatis indicant, 
quid fenferit fan(ftus ille pater de fide. 
Verum de patrum teftimonijs:, plura in 
proximo membro dicentur . 

His feptem rationibus , tanquam 
demonfi:rationibus quibufdam euiden^ 
tifsimis^ conuincimus fidem non tantum 
fignificare noticiam hifi:ori3e di afien^ 
fum t uerumetiam promiflae gratix ex^ 
petitionem dC fiduciam. 

lam ofiendendum efi:^ quod hac fo^ 
la iufiificemur ac regeneremur in nouam 
creaturam. Rationes autem quibus hoc 
euidenter probari poteft, ordine recita^ 
bo, ac numeris difiinguam : quo d>C cla^ 
rius perfpiciantur-, 6c tenacius memoria 
teneantur. 

Prima. Marci f t Dominus confir;^ 
maturus archifynagogum lairum ^icit 
€i f nc metuas , tantum crede, Hic ex-^: 

ceptiua 



u 



quibiB 



7J 

ceptiua particda cfiferte acfditur, ut 
intelligatur quod promifsio falutis ^ fola 
accipiatur fide, ^ non pendeat ex ulla 
operis noftri dignitate aut merito* 

Secunda^Periphrafis particulse ex^ 
clufiuae, ut ad Gal t i. ubi Paulus 6icit 
homines non iuftificari, nifi fide addit 
tfxprjfse, abfc^ operibus » 

Tertia. CoIIe(fi:iones fortifsimx^ 
petit3e ex di£lis de iuilificatione^ quales 
inter multas hse funt» 

A6lo t lo. Hic efi: declaratus a D.'o 
iudex uiuorum <3^ mortuorum^ huic om^ 
nes Prophetce teftimonium perhibent , 
quod omnis qui credit in ipfum ^ acci^ 
piat remifsionem peccatorum per no^ 
men eius. 

Item. Acfto t ij, Notum fit uobis 
liiri fratres^ quod per hunc uobis remif;^ 
fio peccatorum annunciatur^<3(^ ab omni^ 
busquibusnon potuifi:is in lege Mofis 
iufi:ificari in hoc omnis qui credit iufti^ 
ficatur* 

Acfto t is* Cognitor cordium De^ 
us^ teftimonium perhibuit ipfis.cum da^ 

E s ret 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



V ■ 



Vi) 

1 T 



■T 



ret ijs Spiritum ranrtum ^ quemacfmo^* 
dum (3^ nobis , 6^ nihil difcreuit inter 
nos dC ipfosj fide purificans corda eo^ 
xiim, 

Ad Rom 1 1, Euangclium efi: po^ 
tcnti^ Dci in falutem omni credenti^cum 
ludxo ^ tum Graeco t iufticia enim Dei 
exeorcuelaturexfide in fidem^ 6£ ut 
fcriptum cd, iuftus ex fide uiuet. 

AdRomt ^ Ex operibus legis 
non iuftificabitur ulla caro coram ipfo ^ 
per legem enim cognitio peccati e(l, 
Nunc autcm fine Icge iufiicia Dei mani^ 
feilata efi: ^ teflimonium habcns in lcge 
6C Prophctis. lufticia autem Dei ^ pcr 
fidcm Icfu Chrifti , in omnes dC fuper 
omncs credcntcs» 

Et paulo pod t ludificamur gratis 
ipfi^us gratia per redemtionem qux c(h 
in Chrifto lcfu ^ qucm propofijit Deus 
propiciatorium , per fidcm in eius fan^ 
gvdnc. Et rurfus Arbitramur igi^ 
tur fide iufiificari hominem abfa^ opcri^ 
bus Icgis , 

Roma * 



1» 



UIG 

resi 



(uh 

I 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



efr 



enti^cum 
|tnimDei 

%■$ 

lipfo, 
Ipaaiidl, 

min k^t 

a.iiiirgrariJ 
nurigi^ 



7f 

Roma 1 4., Gene t rf» Credidit 
AbrahamDc'o5£ impiitatum cfi: illi ad 
iufticiam . Item ♦ Operanti non impu:?: 
tatur merces ex gratia , fed datur ex 
debito. At non operanti y fcd credenti 
in eum qui iuftificat impium^imputatur 
fides eius ad iufticiam, Et eodem capite,. 
Si c[ui ex lege funt h^redes inanis cfl: 
farta fides SC irrita promifsio^ Et paulo 
pofl, Ideo ex fidc ut fecundum graciamj 
cjuo fiVma fit promifsio omni fcmini,. 

Et Romat 5-* Quemadmodum per 
inobedientiam unius hominis pcccato^ 
res funt multi t Sic per obedicntiam u^ 
niuS;,iufti conftituentur multi. 

Itcm;, cap t 10. Ignorantes Dci iu^^ 
fticiam dC propriam iufticiam quxren^ 
tes ftabihre, iufticix Dci non fuerunt 
{uhie{kL Finis enim legis Chriftus 3 in 
iufliciam omni credcnti. 

Item y Si credideris in corde 
tuo^ quod Deus illum excitarit a mor^ 
tuis^ faluus eris^ corde cnim crcditur 
adiufticiam;, ore autem fit confcfsio 

ad 



i 



1 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m 

U: 

m 

k- 

i 

k 



7<5 

ad falutem. Dicit enim rcriptur a * omnis 
cjui crcdit in ipfum^ non pudefiet. 

I. Corinth t u Chriftus h<ftus efi; 
nobis fapientia a Deo^ iufticia dl Cmfti^ 
ficatio^& redcmtio, ut^ quemadmodum 
fcriptum efi:^ qui gloriatur^ in Domino 
glorietun 

2» Corinth i 5-, Eum qui non nouit 
peccatum , pro nobis peccatum fecit^ ut 
nos fieremus iuflicia Dei in ipfo* 

Ad Gala t 2. Non iullificatur ho^ 
tno cx operibus legis, nifi per fidem le^s 
fuChrifti, <3(!^ nos in Chriilu lefumcrei^ 
didimus^ ut iuflificaremur ex fide Chri^ 
(ki^dC non ex operibus legis. Quaprop^J 
ter non iuilificabitur ex operibus legis 
omnis caro. Et in fine cap * Si per k:^ 
gem eft iufticia ^ Chriftus uti(j fruftra 
mortuus efl» 

Itcm in 5. Scitote quod qui ex fide 
funt , hi funt filij Abrahse. 

Item, Qui ex fide funt henedicun^ 
tur cum fideh Abrahamo. 

Item, Qiucunc^ ex operibus legis 
funt/ub maledicfiionc funt,Scriptum eft 

enim t 



enj 
tii 



a 

m 



tm 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



'moduni 
Domino 

0. 

'nir k 

Qoaprop^ 
Si pet b 



77 

enim * MalecJi^f^iis oinnis qui non manfe^ 
rit in omnibus ^ qu3e fcripta funt in le^^ 

Item, Quod in lege nemo iufi-ifica^ 
tur apud Deum, manifeftum eft ^ quia 
iuftus ex fide uiuet:at lex non cft ex fide, 
fed qui feccrit ea homo uiuet in eis. 

Item. Condufit fcriptura omnia 
fub peccatum, ut promifsio ex fide lefu 
Chrifti daretur credcntibus. 

Ad Ephef: Gratia eflis falua ti 
per fidem C <3^ hoc non ex uobis^Dei do^ 
num efi: ) non ex operibus^ ne quis glori^ 
etur. 

Ad Philip ♦ ^ Paulus de fe loqmV 
turhocmodo; luxta iufiiciam qux eft 
ex lege fui irreprehenfibilis/cd qu3e mi^ 
hi erant lucra, haec exifiimaui propter 
Chrifium detrimentum^ imo etiam ex^ 
iftimo omnia detrimentum efPe^ propter 
cxcellentem cognitionem lefu Chrifii 
Domini mei ^ propter quem omnium ia^ 
(fturam paffus fijm^ dC reputo omnia re^ 
iecflamenta^ ut Chrifium lucrifaciam, dC 
inueniar in eo^ non habens iufiiciam me^ 

am 



I 

m 



ii 



m 



7^ 

am quge ex lege eft , fecl eam qu3f ex fide 
Icfu Chrifti^ qu£ efi; ex Dco iufticia per 
fidem» 

Ad Titum ^ QtTando benignitas 
6^ c;)/Aai/6jco7r/a apparuit faluatoris no^ 
ftri Dci^non ex operibus iuftis quae dCc^ 

Ex his teftimoni}S immota confe 
quentia fequitur^quod dL opera de cau^ 
fis iuftificationis exckidantur ^ quod 
Sola fide iufiificetur omnis qui credit. 

Quarta . ludaeorum excmplum fb^ 
lius fidv^i cffe iufiiciam apcrte docet ad 
Roma 1 10. Apoftolus enim prcnunciat 
proptcrca ludaeos non fuiffe iufiiciae ii^ 
dei fubiecf^os^ quia propriam iufiiciam 
una cum fidei iufiicia uoluerunt fi;abili^ 
re , 

Paulus ad Phihp i 3. idcm fuo cx^ 
emplo comprobat ^ alferit enim fe utut 
erat irreprehcnfibilis in lege coram ho^ 
minibus^ omnia reputafTe ueluti o-ki/^s 
6oA(3i ^ ut cam iufi:iciam quae efi: a 
per fidcm confccjuatur t fignificans fieri 
non poffc, ut fidcs opera fimul iufti^ 
ci9e partes aut cauf^e ftatuantur , 

Quin^ 



ich 

l 

tiwris no^ 
confe^ 

krtk 

iprciMiat 
: i\Im y 
iufriciara 

fuofi/ 
fe utiif 

ffcaa^ 
Qjiii^ 



Qumta. Nece/sitas caq^ quactru^i 
plex. Prima necefsitas confutandi cor^: 
ruptelas, quas inuexit papatus ex caco: 
izelia Philofophica in docftrinam de iuftis: 
ficatione. Secunda necefsitas uindican^^ 
t^i honorem Chrifti , cui foli redemtio 
«oftri^ gloria 6<J: ui(f^oria fuper Satana 
dehetun Tertia. Necefsitas confolan^: 
di afflicflam confcientiam dC Iu(ftantcm 
cum defperatione^ Nam qui ftatuit iu^^ 
(lificationem ex operibus dC fide fimul 
pendere , tanquam ex eius caufis t nun^ 
quam ueram in corde confolationem 
fentiet t imo in agone mortis ^ pecca^^ 
torum confcientia tcrxitus defpera;^ 
bit. 

Q^uarta. Necefsitas difcernendi 
legis iufticiam^ dC iufticiam EuangeJti. 
lUa enim operum eft, quam nemo prxi^ 
tCY unum Chriftum eft: confecutus t hec 
fidei eft omnibus credentibus gratis 
propter Chriftum imputatun Hoc dif^ 
crime diCcrtc traditur in Epiftolis Pau:^ 
li t ad Roma j Galat ; Ephe t dC ad 
Philip t 

Sexta 



V. 



v:>, 

L* 

F ' 
1 

V 



80 

Sexta. Vtilitas clircernendi inf ef 
caufas effe(fta iuftificationis, inter ar* 
borem dC frucfi:um , inter efFicientiam 
dC declarationem t inter iuftificationem 
uit3e, 6^ hominis coram hominibus.Gra>- 
tia Dei:, T^vr^o}} Chrifti/unt caufae iu^* 
ftificationis propriae * cjuae quidem iu^ 
fticia , ut uerbo fpiritu offertur t ita 
fola fide oblata accipitur ^ ufu Sacrame^ 
torum confirmanda. Frucftus iuftificati^ 
onis cfi: noua uita t qu3e declarat iuftiR^ 
cationem uitae, dC oftendit hominem co^ 
ramhominibusiuftumeffe. Sed dc hac 
re poftea pKjra. 

Septima. Vox Ecclefiae dC confef:^ 
fio» Prgecipui enim inter patres clare 
pronunciant fola fide hominem iufiifi^^ 
cari, 

Gennadius Graecus Pauli interpres 

ita ait j A/Kfiaocrut/w yoci^ v{gu^ ro z^is^vccd 
/aouo/jjhoc eft;,iufticia eft uel credere tan^ 
tum. 

Bafilius in oratione de humilitate, 
ut omnem gloriandi tollat materiam 
numerationem coruni facit, qu3c homitf 

nibus 



3 



JT 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



iibus.Ga 
tcaiifeiu; 

idein w 

icitiKuta 

iiLffjllcati^ 

tcico^ 





nihns glonandi materiam fuppeclitare 
uidentur ^ 5^ ubi ad iufliciam Chriftia^^ 
ram uentum eft ^ ita fua hngua ait t 

nq a7^H^^o'j>'^t5& <S^l /xovij 7 th \iq X?'5o'/j 
^iKca^pSjjdiJ y hoc eft ^ Non ob iullicii 
am alicjuis extollitur fuam ^ fed nouit dC 
fe indigere iufticia^ ^ fola in Chriftum 
fide iuitificari» 

Ambrofius. luMcati funt gra^ 
tis, quia nihii operantes^ne(| uicem red;: 
dentes ^ fola fide iuftificati funt, Idem t 
Manifeiie beati funt^ cjuibus fine la^ 
bore uel opere aliquo remittuntur ini?* 
quitatcs, peccata teguntur-, nulla 
ab his requifita pcenitcntix opera^ ni^i 
fi tantum ut credant* Hic autor fu^ 
per Epifi:oIam ad Rom t isepirsime res^ 
petit particulam SOLAt dC diCcttc 
f^icit: fine operibus Mofis dC naturse So^ 
la fide, 

Athanafius t Nunc plane demon^^ 
fi:rat fidem ipfam uel folam ^ iuftifican^ 
di in fe habexe uirtutem» 

F Thcophis^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



TfieopfiilacTlus, Demonftrato quod 
lex maledi^tos faciat , fides autem bene:: 
dicat, oftendit iam nunc quod fides 
fola iuftificat^^^ non lex. 

lamrellat extremum cjucd pro^ 
pofuimus-, nempe ut nonnihil de effecflis 
fidei dicamus : Qjiae ut certifsima uiuae 
fidci itK^iciz facile oftendent , dC cjuae fit 
falutaris fides^ cjua fola iuftificari homi^: 
nem afrerimus^& cjuse fit mortua di hy^ 
pocritica ^ quae in ore locum habct tan^s 
tum, dL non in corde t quemadmodum 
opera eorum tefiantur c|U3e ut frucftus 
arborem^, ita illa indolem fidei fcquun^ 
tur. 

Quoniam autcm fupra di(ftum efi: 
fatis^cjua ratione iufi:ificct fides , uideli^ 
cet quod non fit ucl caufa cffccftrix iiiCti:^ 
cixj uel pars eiufdem , materia aut for^ 
ma, uel qualitas, qua iufti fumus coram 
Dco dL accepti * fcd tantum infi:rumen^i 
tum rccipiens, hoc eft^ quo apprchcndi^ 
mus tanquam manu c[uadam iufticiam 
Chrifii 3 qu3e nobis offcrtur pcr praedi^ 
cationcm Euangelijj in quo fpiritus fan^ 

(flus 



r 



Mk 



5? 



illCCtlS 

Ra uiu3E 
dum 



biaunaefi 
■iiniofnci^ 



fbus efi: efFicax^ 81 opcratur h6c infiru 
mcntum^ uidelicet fidcm;, qua accipitut 
gratia reconciliationis ^ 6^ fit adoptio^ 
Quare hic tantum de fidei efFe(ftis in iu^^ 
ftificatis agam, quae tametfi multiplicia 
funt uaria di pene innumerabilia t ea 
tamenconabor certis fubi^cere generi^ 
bus 5 quibus omnia contineri uidebun^ 
tur. Hxc genera, iit memorix difcentiii 
feruiam^numeris in hunc modu difcerno* 
Primum, Fides uiua dC falutaris 
renunciat Satanx-, ac cius imperio dC 
peribuS;, idq^ corde, profefsione dC cx^ 
ternis a(f^ionibus. Corde^ dum fidelis a^ 
nimus auerfatur Satanam^ ut hoftem 6^ 
eius imperata extreme odit.Profefsione, 
dum uoce cora angelis dL hominibus tCi 
ftatur fe a Satana defccifTe, atcjp eius ca^ 
(Ira reliquifTe, Externis acf^ionibus^ dum 
uita di moribus pugnantibus cum uita 
di moribus feruorum Satan^ defe(flione 
ab eo di abiuratione declarat. Haec om<^ 
nia continentur illo Pauli ad Ephef ^.dii 
(fto: Ne comercium habueritis cum ope^^ 
ribus infrugiferis tenebrarum^ fed poti' 
arguite. F i Deinde 



• » 



v7 



S4 

Deincfc quia Chriftus Satan hode^ 
{imtoca-Tvcv^oi ;nemo potefi: de Clirifta 
gloriari^ niff qui totus Satanse renuncia^ 
uit, ac totis uiribus fe ipfius rcgno op^ 
ponit/ub uexillo Chrilii militans, HinC 
facile iudicare efi:;,c[uam fmt procul a fiV 
de iuftificante^qui adhuc Satanae dC pec^ 
cati imperio fponte fubiecf^i funt* 

Secundum. Fidcs uiua di fal-Jtaris 
Deo dat nomen^ eius imperata fe fa(ftu^ 
ram promittit^ atcj^ eius operibus dic ac 
no(fte dclccftatur t cordc purificato De=» 
um agnofcit, inuocat^ amat, ab eo onii^ 
nia falutaria fperat» Contra, odit quic?* 
quid Dei uerbo interdi(f):um intelligit, 
at(^p cius glorix aducrfatur, Profcfsione 
teftatur fc hunc Dcum, qui cfi pater do^ 
mini ncftri lcfu Chrifii^, folum ucnerari, 
cui dC gloriam ueritatis tribuit, non hc- 
fitans quin prcfiare pofjit potcntcr qux 
fapicntcr dccrcuit, & cx gratia promi^ 
fit, Brcuitcr^ ut filius dilc(f^us corde^lin^; 
gua opcre crga Deum ut erga pa^; 
trem charifsimu afFc(ftus eft fidclis ani^ 
mus^ in cuius fc con{pe(ftu perpetuo 

utrfari 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



irilio 

.Hinc 
aiiV 




iierfari cogitat. Et qaoniam Deus lu^ 
jnen cft^ ambulat pius iii lumiiie^ tanqust 
filius luciSjUt paulus ad Ephe t docet^ 
At<^ adeo in hoc kimine ita ambulat^ ut 
obedicntiam erga Deum praeferat om^s 
: nibus rebus mundi^ etiam duIcifsimis^S^ 
charifsimis» Huius Tubie(flionis pij animi 
crga Deum^illuftrc habemus excmplum 
in patre ncllro Abrahamo*cuius nos uc^ 
fligijs infiflere oportet^ modo uere de eo 
patre gloriari uoluerimus. Hic pater no^ 
iter Abrahamparatus fcribitur , man^ 
dante domino^, dile(ftum fuum filium 
faac in holocaullum offerre t quo filio 
nihil feni patri dulcius^, nihil charius^ni^^ 
hil preciofius effe potuit t quem tamen 
ad mandatum Dei macftare paratus fuit,. 
Qua rc fignificauit fe obedientiam erga 
DwUm praeferre omnibus rebus mundi 
charifsimis 5^ dulcifsimis. Hinc patet, 
quam uana fit multorum gloriatio y qui 
fidem quidem ia(ftant^ Abrahamum Cu^ 
um patrcm effe gloriantur t cilm tamen 
ne minimum alfecflum ad mandatum 
Dei iugulare uolunt, Deus uult ut obe^ 

F ^ diens? 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



I 

I*' 

m 



1>' 



V. 



8<? 

dientiam erga fe omnitus reSusmun^ 
dianteponas, fed affecftus malus con^^ 
tra fuadet t cui fi indulferis , facile te 
declaras ne micam quidem fidei Abra- 
hamicae habere^ de qua tamen im^ 
pudenter gloriaris» Cogitet ergo 
nufquifi^ apud fe ^ ac ipfe non hy^ 
pocritice examinct^, non dolofis lanci^ 
bus cor fuum expendat : cuius fi ani;;: 
mus Deo ( ut di(fium efi ) adhseret ^ fi 
dele(ftatur mandatis Dci y fi nihil ma^ 
gis in uotis habet quam imperata a 
Deo praefiare^ fi naturalem imbecilli^^ 
tatem deplorat, qua impeditur qud 
minus obedire Deo poC^it , glorietur 
in Domino^ac petat ut hoc diuinum 
donum indies magis magifq^ augea^^ 
tun At fi contrarium renlerit y 
confcientia ipfius arguerit iprumjfciii 
at fe uiua in Deum fiducia nequaquam 
praeditum efie t fed adhuc fub uexillo 
Satanae militare ^ dC peccati inhabi^^ 
tantis imperata facere ^ cuius ftipendi^: 
um eft mors seterna. 

Terti^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



cileu 

«3 fl 



1 



(Jl» 

iimiiini 



r. 



inliabi^ 



^ S7 
Tertiiim. Fides uitia 8C falutaris 
hominem pie fecurum facit , iuxta lU 
!ud 5 X, Paralip t i5. Credite in Dc 
mino Deo ueftro ^ <3^ fecuri eritis» Haec 
fecuritas in tranquillitate conftientiae 
fita efi:» Nam cum fides operatur fen;: 
ftim reconciliationis ia cordibus ho^* 
minum : confcientia;, antea turbata pcc^^ 
catorum fenfu, pacata 3C tranquilla 
reddittir. Hinc illa Pauli -^al^Hcriott 
Si Chriftus eft: qui iuftificatj quis eft 
qtii condemnat r Securum proinde de 
falute fides credentem facit. 

Qtiartum» Fides uiua di faltita^ 
ris exultationem fjMritus operatur-iux:^ 
ta illud 3 u Petri i,Credentes autem ex^^ 
iiltabitis laeticia inenarrabili» Haec laeti^ 
cia efl: inchoatio beatae uitx ^ cjtise con;^ 
fummabitur poft refurrecftione corporu* 
Hanc laeticiam fpiritus^Paultis pronunci^ 
at efie regnum Chrifii.Nam efi teftimo^ 
nium ui(f^ori9e Chrifii fuper Satanam, 
qtii fub morte (3^ damnatione captiuos 
tenet omnes^ qui non funt ad De^ 
wm fide conuerft Ad hanc fpirittalem 

F 4. extdta 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



- 1 

I*- 



m 



$S 

exultationem liortatur Ecclefiam rcgius 
Proplieta ^ idc^ in locis quam plurimis. 

Pfal t Lxtentur omiies fperan^ 
tes in te^ aeternum tripudient 61. prote^ 
gas eos» Exultcnt in te qui diligunt no^ 
men tuum. Quoniam tu benedicis iufro 
clomine^6^ ueluti fcuto bencuolcntia co;^ 
ronabis eum ♦ 

Pfalm: 9, Loetabor dC cxultabo in 
t€y pfallam nomini tuo altifsimc » 

Pfalmt 31. Laetamini in Domino 
exultate iufti^ dC gloriamini omncs recfli 
corde» 

Pfalmi 5j,ExuItate iudi in Domino^ 
Tc6lis decora eft laudatio. 

Pfalmt io4.,L«etctur cor quxrenti^ 
um Dominum. 

Pfalm* 9^,Venite exultcmus Do^* 
niino^ iubilemus Deo falutari nollro, 
praeoccupemus facicm eius in cofefsione, 
in Pfalmis iubilemus ci. Hxc fpiritualis 
^ uera laeticia, guftus aeternae uitx^ po^ 
tifsimum fentitiiY in fcria dC ardcnti in^ 
liocationc^ ffcuti cx Pfalmis patct^ 6^ pi;^ 
orum cxpcricntia tcftatur, 

Quin;^ 



r 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



iint no^ 
'cis iufto 
"ntiaco^ 



in 



inoii^ 
letti 



(^Kienti^ 

(lofrro, 
:i^TnfU3li5 



89 

Quititum, Fides uiua <S<!^ falutaris 
patientiam fub cruce operatur» Minc 
efi: quod Paulus Thefla * u Tidem dC 
patienciam coniungat» Nam cx patien??: 
cia afFlicfcionum^ uirtus Hdei declaratun 
Itaenim ait * G^atias agere debemus 
Deo femper de uobis fratres^, ut par efi-^ 
quod uchcmenter augcfcit fides uefira ^ 
6C exuberat mutua ueftra omnium cha^ 
ritas cuiufq^ in altcrum, adeo ut nos ipfi 
de uobis gloriemur in Ecclcfijs Dei, dc 
patiencia ueftra y dl fide, fuper omnibus 
perfecutionibus ucfiris dc affli(f^ionibus 
quas fufiinetis. Hxc fidcs non folum o?^ 
peratur patienciam fub cruce , ut iam 
di6liimc(kt uerumetiam gloriationen% 
Ita enim ait Apoftolus ^ luftificati igitur 
ex fide pacem habemus erga Dcum^ pcr 
Dominum noftrum lefum Chriftum, per 
quem dC accefilim obtinuimus ad grati^ 
am hanc in qua ftamus , dC gloriamur 
fub fpe glorix Dei t nec id fi^lum.uerum 
etiam gloriamur in affli(flionibus. Hinc 
eft quod autor Epiftolx ad Hebrxos,di=^ 
cat fandos rapinam bonorum fuorum 




m 

14* 



w 



1 

k 

m 



cum gaucfio fudinuifle. Quoties igitur 
cruce prcmimur^excitetur fides^qu^ cx^ 
citata patientiam operatur ; idc^ hoc 
modo* 

Primilm enim pcrfuadeat nohis fi, 
des Dcum placatum efie ^ peccato expi- 
ato fanguine Chrifti, Deinde^ perfua^ 
deat nohis crucem non impofitam efie 
nobis, ut fuh illa collapfi pereamus: Sed 
potius , ut prohatiores reddamur^ ac in.- 
uic^ti aduerfus omnia Satan^ tela » Ita 
enim Petrus ait i Paululum nunc per ua^ 
rias tentationes ^{^c(fti , ut exploratio fi'^ 
dci uefirae^ multo preciofior cxploratio^^ 
ne auri^ quod perit dC tamen per ignem 
cxploratur^ compcriatur uohis efle lau;^ 
di, dC glorix, honori. Pr^terea.fides 
perfiiadeat cruce prefsis certifsimam ef^ 
fe propofitam liheraticnem qua omnes 
filij Dei liherahuntur ita , ut nulla un^* 
quam fit illis amplius pertimefccnda 
afl^licf^io. Nam Chrifius ui(f^or Sata^^ 
nae^fiiogloriofoaducntu mortcm abo> 
lehit , di ahflcrget fiin(florum fuorum 
lachrymas in pcrpctuum. 

Scxtum 



uiim 
nofti 

teS| 
fed 
tit\ 
Dtasi 
(oinl 
uerli 
hm 

(0.1CO 

Vbil 

riM 
fedj 

(luodi 
tur. ; 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



iatnotef. 

effe 

^'Jr,3Cir.; 
1(3 

IMKperiii; 

[oploniiot' 

iperigneiii 
tiseffe b 



91 

Sextiim.Viua dC falutaris fidcs fuam 
iiim dC efficaciamj etiam erga proximos 
noftros declarat , etfi non fimili modo» 
Primum cnim erga eiufdem fidci confor^ 
tes ^ uim fiiam exerit» Deinde in gencre 
fe extcndit ad quofi.us mortales, praepo^ 
nit ergo fideles caeteris mortalibus ^ etfi 
omnibus fi:udet benefacerc» Hic ordo 
commendatur nobis ad Gala t 6. hifce 
uerbist Dum tempus habemus operemur 
bonum crga omncs^ praecipue uero erga 
domefticos fidei.Erga hos opcratur fidcs 
concordiam in Chrifto dC mutuam con^^ 
iun(ftionem. Huc pertinet adhortatio 
Pauli ad Romi lu Ephef: ^.di i.Cor: ii. 
Vbi Apoftolus confert Ecclcfiam corpo:? 
tijin quo funt diuerfa quidem membra ^ 
fed ut uno Chrifii fpiritu uiuificantur 

uirtutem accipiunt ^ Ita coniun^ftis 
uiribus corpus incolume confcruabunt , 
di fe mutuis officijs foucbunt » Hinc eft:' 
quod Pauius afferit dilccflioncm quae cx 
fidc nafcitur, effe uinculum pcrfccftionis. 
Nam hsec coniungit mcmbra, facitqp ut 
(ingula fuum locum dC officium tucan^ 
tur. Septi^ 



Early European Books, Copyright© 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




m 



s. 



9^ 

Septimum» Viua (S^T faliitans fides 
operatur piam 3^ farKftain in uocatione 
cuiur4^ folicitudinem. Nam ut difFiden^: 
tia ethnicam dl prophanam folicitudi^ 
nem gignit ^ dC caro fxpe etiam in fan^ 
(Ris hmitcs tranfgreditur^lta fides Chris 
ftianam dC fancflam curam gignit,6^ fpi^ 
ritus feu nouus homo fe carni diffis 
dentiae opponit. Cuiufmodi pia fancfta^ 
cura^quam a fide proficifci diximus^cuni 
tcdimonrjsfcripturae^ tum fancftorum 
exemplis nobis commendatur. 

Ad Rom : li.Qui praeefl.in folici^; 
tudine. Prioris ad Timoth t Si Cjuis 
fuorum dl maxime domefricorum cura 
non hahct^ fidem abnegauit, dC cft infi'^ 
dch dcterior. Abraham , Ifaac ^ lacob , 
piam fux familise curam habuerunt, lo^^ 
fcph fcptcm annorum pro regno JEgy^ 
pti di Ecclefic fcminario quod ilhc crat^ 
curam in fe recepcrat Mofcs quadra^^ 
ginta annis non fine maxima fohcitudine 
popuhim contumaccm in dcfcrto rcxit * 
Danicl in J3abilone,(3<!: multi pij reges.dC 
Prophctae in populo Dci^ tanta non gef^ 

ferunt 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



•1 i» i^^tmM.*.- 



1. 



rfgnolg' 

ibEcitA 
erto risif. 
pjjregfjA 



Connthi lu Colofs i 2. Prioris ad 
ThelTal : i» Suam folicitudinem pro Ec^^ 
tlcfia teftatun Sic pn rcges pro fuis 
regnisJ pl) patresfamilias profuis do^ 
mefticis t Synceri Euangelii praecones ^ 
pro fuis auditoribus t fidcles prsecepto^ 
res pro fuis difcipulis t brcuiter^ finguli 
in fija uocatione^ fantfi^am quandam ex 
fide manantem folicitudinem y habere 
folent. Vtautemhaec fiincfta cura non 
contaminetur ethnica diffidcntia^eadtm 
fidesefficit^ c|U3e perpetuo non folum 
mandatum Dei intuetur ^ dC prouiden?= 
tiam 3 uerumetiam fuam curam 61- folici^ 
tudinem uoluntati Dei fubrjcit^eamc^ ad 
gloriam ipfius dirigitj cuius bonitate in 
omnibus fuis acfiionibus nititur . 

0(ftauum. Viua dC falutaris fides 
etiam promifsionem bonorum in hac ui^ 
ta refpicit» Vnde de Mofe ad Hebrae t 
(cribitur 5 quod refpexit ad remunerati- 
onem* Qjioties ergo Dominus promit;^ 
tit hoc uel iilud^ fibi obedientt t fides 
hanc promifsionem intuebitur dC cxoe^ 

(flabit 



1«^ 

i 

i 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



\% 



(fiaSic prsefn!) largitionein proiniflan% 
Cum itaq^ pius legit Matth : lo. hanc 
Chrifti promifsionem: Qui recipit Proi^ 
phctam in nomine Prophetae^ mercedem 
Prophetae accipiet t dL qui recipit iuftu 
in nomine iufti, mercedem iufli accipiatt 
quicun^ dederit uni ex minimis his , 
caliccm aquae frigidg in nomine difcipu^= 
li : Amcn dico uobis nequacjuam perdct 
mercedem fuam: Debet eam promifsio^ 
nem fide intueri^ expe(ftare promif^ 
fam mercedcm^ non quod eam pius fit 
meritus dignitate obedientiae Cux ^ nam 
ciim difcipuli Chrifti omnia fecerint^ag^: 
nofcunt fe inutiles feruos efle^d^ nihil fe^ 
ciflc quod non debuerint: fed fretus ho^ 
nitatcDei promittctiS;,cui ita placuit fua 
in nobis coronare dona.Huc illud ad Ti^ 
moth: Pietas ad omnia ualet^habet enim 
promifsione pr^fentis uitc et futurg.Hcc 
proinde fides remuncrationis^excitet nos 
ad maiorem crga Dcum obedientiam . 

Nonum. Viua dL falutaris fides ni^ 
hil unquam tentat aut aggreditur ^ de 
quo c51aentia dubitat Ru^umic.Quic^ 

quid 



'3 



c 



k 

latj 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



recipitiiii 
ftiaccipijt 
lcsirjitiisliis, 

ipcidc 
pronife 
ttire ptmf' 
raitipiiBfi 

flniMii 



iinpkiiitloi 

5,G(Citeifl« 
eientiani' 



f 



9f 

qui(S enim fit^ uei enantc^ uc! dfiiSitan^ 
te, ucl repugnante confcientia id fides 
uera peccatum cfTc agnofcit * atq^ idco 
cauctj ne quid tentct de quo non habcat 
«crbum Dci^ certifsimam agcndi regiila^ 
Huc illud Pauli ad Rom* i^, tKcrsQ-' t/i 
/ /cp vci -^TiH ^o<pc^ i /(^w^id eft^ Vnufquifq^ 
fit plcne certus in fuo fcnfu, feu , Ncmo 
quicquam agat contra confcicntiam, ncii 
mo faciat cjuod dubitat licitumne fit ant 
non^H^c falutaris fidci uis rcfutat opini^ 
onem eorum, qui hoc tcxtu EuangelicO;, 
ucl olim abufi funt^^uel hodie abutuntnr, 
ipfum includendo;, fiuc in panno , fiue in 
argentOj fiue in auro^, ac in collo circum^i^ 
gcftantes^quo fint aduerfus Satana tuti^ 
orcs hoc muniti pr^fidiotquoru fupcrfti^ 
tio ualidis rationib^rcfelli potcft.Na qui 
hoc faciijtPrimu contcnuntDeu^nam tc^^ 
mcrarie hanc fuperftitioncj, et cultu ido^=^ 
latricu pr^cepto Dei anteponut» Is cnim 
ita ait:Nc faciatis finguli quod fibi rc(fi:u 
uidetur Jtejn praeccptis meis ambulate. 
Deinde colcientia errate impingut^undc 
ifi:a fuperftitio in certifsima illis ruinam 
cedit ♦ Tertio. 




11 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




m 



1* 



TcrtiO) ConfiVmant in alrjs (upcr^ 
(iitioncmj di exemplo nocent t quod fa^ 
ne iTiuIto grauius fcelus efi: quam uulgo 
aeftimatur. Quarto. Sacrilege tribuiJ 
unt chara(fl-eribus literarum efficaciam^ 
qua re prophanos fortilegos dC magicos 
facile aequant. Nam ut uiua fides ftatuit 
uerbum Dei auditum-, intellecflum dC 
creditum efficax effe * Ita fcriptum dC 
circumgeffum fuperftitiofe ^ mortuam 
agnofcit literam. Quinto. Auocat hf c 
fupcrffitio homines a uero dC falutari 
ufu huius fan(fiifsimi Euangelr) , qui ell 
ut credamus fyncero corde dC credcntes 
falucmur. In locum huius ueri ufus Dia^J 
bolus obtrufit mundo hanc fuperftitio^ 
nem dC idololatria , ut credant homines 
uirtutem quandam occultam ineffe cha^: 
racfteribus literarum huius Euangelrj 
contra febrim , contra incantationes dC 
Satanx infidias. Quicun^ ergo hac di:^ 
perffitionetenctur^fidemuiuam dL xxa 
ram al)iecit, gratia cxzidit, Satan^ 
non Chriffi feruus cffc conuincitur» 

Dc 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




gctrib 
icaciair, 
magicos 
'«ftatuit 



nioituaiii 
i fci 



[iufus Dia^ 
irfcln' 



9r 

De malefictjs incantationibus 
c[U9efi:ioncm 5 mihi a claro ^ nobili mro 
propofitam ^ cum fua folutionc afcribere 
libct,cuius fane dcterminatio admoduni 
necefTaria c{k^ hoc tempore potifsimum , 
quo Diabolus fuas uetcres artes iterum 
ad obrucndam Euangclr) lucem rcno^J 
uat^ Qy^eftio autem haec cH» 

Vtrum malejici, hoc eU , qui in^ 
cantattonihus^^ferhorum y aut charaEleri^ 
huSyjeu imaginihm j aut ahjs rehus fu^ 
persiitiose in hoc adhthitis , hominihtis lpel 
p-odejje j^^elnocere ptitanttir , aut etiam 
qui altud quiduis arte ma^ica moliiintur : 
Jtnt ferendi in ChrtHiano ca:tu nec ne ? 
Vt autem ad hanc quaeftioncm folidc 5^ 
fine errore refpondeatur , hae quin^ 
quxftioncs ordine perpcnded9e_j6i excusJ 
ticn.'^'^ uidcntur * 

Quae fucrit origo incantationum* 
Anreuera incantationes (itit effi^ 
caces. 

Cur Deus pcrmittat iilis Diaboli;^ 
cis artibus aliquid fieri. 

G Qux 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



^5 

4-* Qtisf profiibitid extet in fcr/ptar^^ 
Gratiitas pcccati magicae artis, 
Ex hartim quxdionu declarationc^pai 
tchit refponfio ad quaeflione propontav 

Etfi ut Atigufiintis refert^ &^ Epi^i 
phani' tefiatur^Zoroafires Rex Ba(ftri=^ 
anorum ^ qui tempore Nini Babylonici 
regis uixit^fertur artis magicc autor fus^ 
ifTej tamen Methoditis in fuis rctielatio^^ 
nibus tierius magicam artcm ad autore 
Diabolum refert: qui filijs Cain tempore 
larcd^qui fcxttis ab Adam ftiit^ ifias ar^ 
tes tradidit. Ita enim ait Methodi^^^An^ 
no aute 34.0 lared^ fijrrexcrunt uiri malc 
artis inuentores, iniqui;, 6^ omni ncqui^ 
tia pleni cx filijs Cain^ ut lobeth ^ Tho^ 
Iticcl filij Lamec^ qui coecus fuit^ qui 6^ 
Cain interfecit; qiioru dominat'' Diabo?* 
lus^ conuertit cos pofi:ca in omnem ma^^ 
gicam artem» H^c Methodius. 

Efi: autem minime dubitandtim Sa^i 
tanam ifias maledi(ftas artes cxcogitafle, 
ut ita paulatim obrueret fiiis foctoribus 
fontem uerbi Dci limpidifsimuj^ abolei' 

ret 



irdatitY. 



llBit.ilns3r^ 



ccgipllf) 
! faioril)ii5 



9^ 

1-et iTcnim unias Dei cultu/upf rflitioniiS 
bus 6<!^ impofcuris in eius locum fubditu* 
tis.Nam et huius reifpecime ftatim poft 
conciitos homines in paradifo cdidit ^ ac 
primos noflros parentes aggrefPus , eos 
ab obeclientia uerbi Dci^ fophiftica de^ 
prauatione abduxit^ fecitc^ ut Deo renu^ 
ciantes, fibi aufcultarent, cuius rei poe^ 
nas grauifsimas^cum tota fua pofleritate 
iuerunt: dC prorfus seternum pcri^ffent , 
nifi Deus ex mifericordia propter filiu y 
eos noua promifsione feminis erexiflet* 

Caeterum diligentifsime hic cogitan^ 
da eft KinKoiH^lcc dC aftutifsimum^ permV 
ciofifsimumq^ artificium Satanae, qui ut 
tegat fraudes dC infidias t ueluti fimia 
Deum imitatur in propaganda fua peri: 
uerfa religionCjS^ cultu nefario. Nam^^ut 
Deus ad uerum SL falutarem fui cultum 
commendandum hominibus^ praeter mi^ 
racula^ diuina opera y quibus ueritas 
6o6krin£ coeleftis obfignatur, utitur tri^s 
hus infi:rumetis: Verbo^cjuod in Prophe^ 
ticis dC Apoftolicis hteris continetur^Sa^ 
crametiSjfuo mandato nobis comendatis, 

G 1 qu3c 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



qu9e Sacramenta Cmt tieluti ^CpeftzhiU^ 
qasedam concioncS;, dC Spiritu^ quo Dc^ 
us ipfe eflFicax eft in praedicatione uerbi, 
in ufu Sacramentorum: Ita Diaholus, 
que Paulus Deum huius mundi;,icl eft^in^ 
fidelium omnium , uocat , praeter fi(fta 
miracula dC praeftigias , qualibus Papa* 
tus fuit plenus , habet fuum uerbum^ha' 
bet fua ( ut fic dicam ) Sacram.enta, has*: 
bet fpiritum ^ quo efficax efi: in fijo 
iicrbo dC Sacramentis. Verbum Satanae 
cfi, partim fiDphifiica uerbi Dei depra^^ 
iiatio, partim traditio hominum pug^ 
nanscum uerbo^ partim fijperfiitiofa 
uerborum certorum conceptio , cui uis 
aliqua propter recitationem tribuitur , 
qualis in magicis incantationibus cerni^ 
tun Sacramenta Satanx fiint non unius 
generis ^-ut chara(fteres certi , figurae , 
imagines^ dC quarumcunqg rerum^^ut fa^: 
liSj terrae, aquae , pilorum y craniorum 
mortuorum hominum^ofsium^iS^c. abu^^ 
fus. Spirirus Satanae efi, quo eff"icax efi: 
in fiio uerbo 31 fiiis Sacramentis^in per^^ 
niciem eorum c|ui fi: finunt ab illo contra 

Deum 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




liibiis Papa; 

kdi inliic 
TtTtxiraSaaa 
blDd dtp 

E 

if/o,ciiiiii5 
jnbuiwt, 
i(eni!' 

[fufllllClllIB^ 



lOt 



Deiim impelli-, pluris facientcs menclaci;^ 
iim Satanse quam Dei ueritatem» 

In hos filios contumaciae^plenu imperiu 
habet Satan^ ut Paulus teftatur t etfi non 
raro bonitate Dei;> conatus eius impedi;?: 
tun Nullaeninire magis Satan dekv 
cftatur^quam ut homines abducat in con;^: 
temtum Dci, dC ut imitatione quadam 
-Dei fub angeli fpecie homines in omne 
fuperftitionis genus^praecipitet;, quo mi^J 
fere tandem cum ipfo pcreant. Nec ob 
aliam caufam^magicas impietates in mu^ 
dum intiexifle cenfendus c(i Satan,quam 
ut rehgione quadam^ fed peruerfa , ho^ 
minum animos occupet.ne uerse di 
taris rehgionis fint cultores , di faluen^J 
tur t illo fi^lo cum fiiis angehs in aeternos 
cruciatLis coniecfto. Pofi:quam enim fatis 
intellexit mahgnus illc/e non pofle ho^ 
minibus perfijadere omnem religionem 
dC cultum abijciendu efie ( habent enim 
omnes homines uel maxime barbari;, ut 
tefiatur Cicero^quendam religionis fenj^ 
fum 5 quo intelligunt Deum colendum 
cfie;, id^ natura duce ) confugit ad id , 

G 5 qucd 




1 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



quod proximtim crat., 5^ in loctim ueri 
falutaris cuItuS;> fairum di pernicio^ 
fum fubftituit t fub qtio omnis magica 
uerbi Dei prophanatio ^ &i ftiperftitio 
continctur. Habemus breuiter quae fit 
origo magicae impietatis-, quis autor^<3^ 
ad qtiam metam collim.t. Seqtiitur fci^ 
cunda quxftio» 

Podqtiam oflenfum efl^Satanam Iioi 
ftem falutis htimani generis^ueru efle &L 
unicum autorem magicarum artium ^ a;^ 
dcoc^ omnis fuperftitionis^ qui huc om^ 
nia fua confilia deftinatjOmnes dolos ^ 
machinas dirigit, ut homines a Deo per 
idololatriam deficientes^in aetcrnos cru^ 
ciatus conijciat; fequitur quaellio. 

An reueri fint efficaces incanta^^^ 
tioncs magicae^ charatf^ercs^ IignationeSj 
figurae, imagtnes 6^c. nec ne r 

Refpondeo fimpliciter ^ clarc , 
maleficos feu magos fuis uiribtis^ ^ ef^ 
ficacia omnino nihil poffe. Nulla enim 
iiis aut efFicacia recitationi uerborum 
conceptorumj charaftcribus^ imaginib* 

aut 



iterquxi 

iautor,5i 

mH 

Idare, 
uerix)nii" 



iiiil)' 
aiit 



aut figtiris^ 5^c, iiiefti fecl Diatolus^cum 
quo pacflum fecerunt malefici , ut con^J 
firmet homines in errore^multa ad inca^^ 
tationes magicas operatur , quod hinc 
facile collig! potefi:, Chaldxi^ Arcades^ 
JEgYptr)j Indi dC ali) multi populi ^ non 
fecus atqj noftrae maleficae mulierculac 
faciunt t incantationibus ufi funt. Sed 
confi:at diuerfas efle incantationum for^ 
mas^ aliaqj cmnino uerba» llli enim;, cum 
Chrifirum dC eius Euangelium ignora^ 
rent^alias omnino incantandi formas ha^ 
buerut ,quam mancipia Satan^ apud nost 
qui diuino uerbo dC Chrifi:i nomine^ fa^s 
cris Euangeli] uerbis dC Sacramentis di^J 
uinis^Baptifmo dC pane coenae dominic^, 
abutuntur: qua rc fe decuplo deteriores 
cfie Chald^is di Arcadibus^ declarant . 
Chaldgei enim Satan^ uerbo malorum 
fpirituum copellationeufi fiintmofiri ue* 
aro Dei uerbo^et Chrifii nomine blafphe^i 
me ad fuas nugas Diabolicas abutuntur^ 
Chaldaei ufi funt olim cofcinomatia, hoc 
cft^jdiuinatione^in qua cibrum adhibeba^s 
tur^jtanquamSacramentuSatanae^^quoties 

G 4- de 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m 



.■ii 



- 1 



H* < 
J4 




104- 

de re aliqiia furto ab/ata^ quaerebattir t 
Noftrae maleficse fimilein cofcinomanti^ 
aiTi;, ciim de furtis queritur^ adhibere 
folent^ etfi eadem cum Chaldseis in diuis: 
nationis myfterio^ uerba non habent ^ id 
cjuod omnino neceflarium elTet ^ fi qua 
uerbis conceptis ineflet eff^icacia. Sacrifi;^ 
culi nofi:ri malefici ^ cum cofcinomantia 
iituntur^ ucrba ex PfaJmo 50. fi.ipra cri^ 
brum mufsitant» Si uidebas furem, cur^^^ 
rebas cum eo. Qu3c fane uerba nihil ad 
illud propofitum faciunt. Nam in eo lo:^ 
co Dauid perfiringit malum iniquoe cu^ 
piditatis haliendi in illis^ qui fe ijlis ad^ 
iungunt^qui per fas dC nefas opes cumu^ 
Jare contendunt 

Hinc manifefium efi^ quod nec. in 
uerbis^ nec in facramentis^hoc efi: cribro 
di claue fit uirtus diuinationis de rebus 
ablatis t Sed in Satana,qui homines ifio 
pacfto fibi obnoxios reddit^ ut abutantur 
Dei uerbo in propriam perniciem.Nihil 
enim Satanx iucundius efle potefi^quam 
ut homines contra uerbum Dei rmpellat 
in uarias fuperftitioncs^ dC ucrbi abufus. 

Nam 



rii 
Pj 
(fa 
al 



exl 



m 

h 

ccsj 
ixj 

caq 

uinj 
tefQ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



indnii; 



Japn tii^ 
|fiirem,ciip 
ibciiiiljd 
aicineob 
liniijiii cu^ 
id |]53i' 
|op«cimii' 

^hocdicrik 

fllfO 



Namnulla (alus efl extra uerbi Dei nc^ 
rixm ufum : qui in his quatuor fitus efl-^ 
Primum^ ut rcftc inftruat mcntes no^ 
ftras de Deo uero^ 8C eius cultu , atc^^ 
aliis rebus ad falutem hominum ordine 
pertincntibus. Deinde ut iuxta uerbum 
fiduciam in Deum collocemus » Tum ut 
ex fiducia;,fperemus promilTa» Poftremo 
ut agamus 6^ uiuamus iuxta uerbum. Si 
enim in hoc ufu uerbi manferimus cou:?: 
flantes uf<^^ ad finem , falui erimus. Qui 
iiero contra fecerit;, Deum tentat, quem 
inueniet feuerum iudicem in extremo 
die 5 nifi mature poenitentiam egerit^ 
Poftrerho dC hinc patet/agarum dC rm^ 
leficorum incantationes p:r fe ineffica^ 
ccs effe 3 quia, ut tefi:atur Augufiinus , 
pofi:quam uulgo innotuerint cocepta in^ 
cantatorum uerba , non amplius recitata 
uim habent, Nam Diabolus uulgo inno^= 
tefcere fua myfieria non patitur , ne ap^ 
pareat cordatis hominibus^quam fint ri^ 
dicuIa-> atq^ ita ipfe cum fua religione in 
contemtum ueniat* 

De 



Cum Hotnines audiunt incantatio^ 
fies illas, qu3e Satanam autorem habent, 
nuncinferre fegetibus damnum^ nunc 
liominibus nocere:mox quserunt cur ida 
Deus permittatj cur Deus fe non oppo^ 
nat Satan^e^ cur finat fuum nomen ido 
l^acflo inter homines blafphemari t' Re^? 
fpondeo^ In promtu ratio efi» Paulus 
enim i. Theffa : u refpondet , his uer^^ 
tist Qciia credere nolucrunt ueritati, 
dcdir iliis Deus cfFicacem crrorem , ut 
crederent mendacio. Mendacium autem 
€[ky ciim omnis abufus uerbi Dji^ contra 
ipfius uokmtatem 5 tum omnium Dia^ 
bolorum 6^ hominum inuenta y quae ali^: 
cjuam impietatem dC fuperftitionem 
inundo obtrudunt. 

Permittitur itaqj Diabolo eatenirs 
liominibus in rebus 6^corporibus no^ 
cere ^ quatenus peccata nodra haec mc^ 
rentur t quatcnus Deus hoc illi ad 
probandam aliorum fidem pcrmittit^ 
t^ic enim beatus Augufiijius [cntit^ cum 

ait ; 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



tcurifa 
io 

dl 



/lO^ 

Ijiocilad 

fcflnt;Ciira 
ajt.* 



107 

ait i Nec minmi quod hoc pcrmittie 
Deus^ ut illi qui hoc aucfiunt 6^ uident 5 
probentur qua fidc funt apud Deum ♦ 
Sententiam hanc confirmat fancftusille 
pater uoce Dei Dcuter : 15. Si Ciincxc^ 
rit in medio tui Prophcta ^ aut qui 
fomnium fc dicat uidifle (3^ prGcdixe^ 
rit fignum, dC cuenerit cjuod locutus 
ell y <3i dixcrit tihi , Eamus dC recjua^ 
mur Deos ahenos ^ non audies uerba e^ 
iuS;» quia tentat uos Dcus, ut palam fiat 
iitrum dili^atis Deum an non. Non 
enim aliud uult Satan fuis magicis ar^ 
tibus di pcfiiferis impofiuris quam ut 
illis adh^rentes homines^ a ucro Dci 
iierbo deficiant paulatim: doncc prorfijs 
Deo dC eius fancfto Euangelio renuncia^ 
iicrint 3 fibi cjuidem ipfis in ccrtam per^ 
niciem:, alijs autem in maximum fcandais 
lum. 

At hic quidam ut arguti elTe lu^ 
deantur ^ obijciunt hoc modo t Sani^ 
tas corporis donum Dei c(k dC res 
bona. Quare quauis ratione fi amif^ 
fa fuerit . eam recuperare licet , ct^ 

ll di^ 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



•V 



fi diaSofica ar te efl aUata fanftas ^ cur 
non liccbit eandem Diabolica arte repe:^ 
terc ^ Sunt etiam qui his multo duri^* 
ora dL magis impia , impuro ore eru^ 
ft7int:,in contumcliam Euangclrj Chrifti^ 
Verum his rcfpondeat Auguftinus hifce 
tierbis : Qui fine faluatore falutem uult 
habere^ dC fine uera fapicntia^aefi-imat fc 
prudcntcm fieri pofiet non fanus fi:d se^ 
ger, non prudens fcd fiultus in aegritu^ 
dine Iaborabit^5^ in coccitate noxia^fiul^ 
tus dC demens pcrmanebit» At proindc 
omnis inquifitio omnis curatio^quae a 
inagicis arribus expctitur mors potius 
€fi diccnda quam uita. Haec Augufii;s 
nus^ 

Cuicun^ ergo falus dC uita aetcrna 
curae efi, is quicquid facit, iuxta confili^^J 
iim Pauli^in nomine Domini nofiri Icfii 
Chrifii faciat;, ab co fanitatem petat, 
dC adhibeat ordinaria remedia^non ten^^: 
tet Dcum.qui multa per Satanam per^* 
mittit fierij utfiiorum fidem exploret^ 
utc^ omnes qui Satanae uerbo dC Sacra;^: 
mentis fc regi pcrmittunt ^ contemto 

Deo 



Dreenp 
^Clinfti 

lijnusliiice 
iuult 
itimtfc 



pcaiJti 

;piis 

M 

lianip 

explorer* 
Sacn^ 



109 , 

D^o Sl cius uerSoj seternum pereant . 
Nc(]^ efl: quod quifquam exifti met fe u*^ 
na pofTc Deo 5^ Satanae adhaerere^, 
NuIIa enim eft conuentio Dei dC Belial t 
Elias impio Achab <3(!^ eius aulae adei* 
oc^ toti populo dicit . Vfquequo clau^ 
dicatis in duas partes fi Dominus eft 
Deus, fequimini eum t fi autem Baal , 
fequimini illum. Praeterea Deus cum 
fit zelotes non patitur fu£ gloriae uel nd^ 
nimam portiunculam diabolo tribui» 

Quarta cjuaeftio e(l de prohibitis^ 
one» Etfi autem ex fuperioribus fatis 
manifeftum efi: magicas artes dC a Deo 
damnatas efTc , dC eos qui iftis artibus in 
contumeliam Dei utuntur^, indignos eife 
uthuncfolem afpiciant * tamen pauca 
teftimonia prohibitionis afcribam^ ex 
quibus etiam intelligi poteH: 5 quam fit 
res Deo inuifa magica impietas, Pri^s 
mum Dccalogi praeceptum 8C fecundum 
feuere mandant fiduciam in folum De^^ 

um. 



1'**'*' 

. : li 

im 

k 
I 



IIO 



1»^ 



um.) <3(r profiiSent omncm fn affas qtiaf^ 
uis rcs fiduciam^ prseterca damnant om^ 
nem uerbi 6C nominis Dci prophanatic:?: 
nem. Non habcbis, incjuit, Dcos alicnos 
coram mc. Non ufurpabis nomen Do^ 
mini Dci tui in uanum, Leuit t 19. Non 
dcclinctis ad magos^ncc ab Ariolis ali^ 
quid rcifcitcmini^ ut polluamini per cos* 
Hoc dicfto Domini cum magi ipfij tum 
qui illorum opcra utuntur ^ polluti 6C 
rci pcraguntun 

Lcuit * 10. Animam^ quae dechna^ 
uerit ad magos 5^ ariolosj 6C fornicata 
fucritcumeis , ponam faciem mcam 
contra cam dC intcrficiam cam de mcdio 
populi . Hoc Domini mandatum tria 
continct Primum fignificat ipfam ma^ 
giam abominabilem efFc coram Dco.De^ 
inde clare pronunciat eos qui artibu3 
magicis utuntur^fpirituales effe fornica^; 
torcs , ut qui a Dco tanquam ucro ma- 
rito dcfecerunt ad turpifsimum moechu 
Diabolum. Tcrtio apcrte indicat De^ 
usy qufjd uclit 6^ magos ipfos , dC cos 
qui eorum opcra utuntur, tolli de 

medio 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



uenDcj 
9. Non 

clluti i 
tomicat] 



tri 



trii 
i artib 



[0} nia' 
i de 



Iticcfio popufi fuij i(3cjp per magiftrai 
tum, 

Deutero 1 Ne fit maleficus;, nec 
incantator , nc^ qui Pythones confulat * 
£xodi 21» Malcficam nc patiaris uiucre^ 
Hec lex ideo malcfic3e;,in faminino mcisJ 
minitj quia femper in omnibus nationi^ 
bus 3 ad id uitium proniores fuerunt foe^ 
minx cjua-m uiri t ficuti ctiam in hoc rc^ 
gno compcrtum eft, Hifce fcripturce 
tcftimonijs fatis conuincitur , cpod om^ 
nis magica fupcrftitiOj quantumuis leuia 
uidcatur coram hominibus^ fit horrenda 
idololatria dC a uero Deo dcfe(flio»Om^ 
nia proinde fcripturse pronunciata qu9e 
idololatriam damnant^» fimul omnes ma;: 
gicas fuperrtitioncs condcmnant» 

(DE QVINTA, 

Exhisetiam qUanta fit grauitas 
pccca ti magicae fupcrftitionis intclligi^ 
tun Eft: cnim magica rupcrllitio , utut 
leuis uidctur hominib'^ ueri Dci abiura^ 
tio ^ prophana^ ethnica <3^ Diabolica fu^ 

perftijiJ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



JtZ 



|V:>; 



perftitio 3 cuerfio Euangefi), patTlio cuni 
Satana , abnegatio fidei Chriftianse . 
Breuiter» Eft renunciare uero Deo dC 
eiu$ uerboj <3^ adhgerere Satanx eiui^ 
impofturis , atq^ adeo plane ex homine 
Diabolum fieri^ 

(IIESTONSIO 

Qiuejlionem. • 

Refponfio ad propofitam quxCtio^ 
nem ex di6lis facilimc colligitur» Qtud 
enim^quaefoandignius afl ^ quam in coe^= 
tu Ecclefiae dC in hominum confortio , 
ferre eumqui magicis fi.iperfiitionibus 
fe Dci hofiem efie, profitetur ^ Scio Ion;=^ 
gc ahter Ccntirc dL dicere eos^ qui hifce 
fuperfiitionibus addi(fli funt , fcd rcC^ 
pondct illis Paulus. Verbis quidcm pro^ 
fitentur Dcum, fed facftis ncgant, abo^ 
minabilcs 81 ad omne opus bonum re^ 
probi. NuIIo proinde parto ferendi Cimt 
homines , quicun^ diuino nomine ad 
quaslibet incantationcs magicas fiue pro 
delFe fe uclle dicunt^ fiue nocere uolunt, 

abutun^ 



X 

(6 



k 
rati 

cxt| 

k\ 

kii 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Kjrffiiy 

' cofilorrio, 
fitionibii^ 

, ied ifl' 
[qiflimproi 



ii9 

Cxterum qiiocl anima rationalis 
cx traduce noti oriaturj mukce funt fir;^ 
mirsimx rationcs : taceo Philofophos y 
Ariftotelem , Ciceronem, M?xrobium , 
dC omnes fere ( excipio Epicurcos } qui 
animam extrinfecus acccderc docuerimr, 
conui(fi:i eius admirandis acftionibuSj 
qu3e ex carnali femine efle non pofTunt; 
taceo Theologos uetercs fere omnes, in^: 
ter quos Nazianzenus ita ait ; c\jk o?.^ 

ayS^ojTTd/ 0 "srcXTKj Sjoto^ w5 \i'fc7r^7';, dX/C 

Praetcr Philofophorum <5^ Theo^j 
logorum ueterum teftimonia^, fubiecftas 
rationes habeo» 

Prima» Creatio primi hominis 
clocet quaenam fit animse hominisori^s 
go» Deus enim primum corpus hominis 
ex terra plafmauit» Deinde in forma^ 
tum corpus infpirauit fpiraculum uis^ 
t3e. Ita cnim textus ait , & infpirauit ia 
faciem eius fpiraculum uitge» Hsec homi== 

1 minis 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




« 



m 



^5 



nis primi Formatio t qtioe a reliciaonTttt 
animantitim creatione^ hac infpiratione 
animse differt^ quae fit anim^e origo fa^ 
tis docet, uidelicet ^ quod Dominus in 
corpus formatum^ iuxta fuae creationis 
ordinemj animam creet^S^ in corpus in^ 
fundat, Hinc Auguftinus ♦ In Adam 
excmplum datum ell, ut ex eo intelliga^J 
tur quia iam formatum corpus accipit 
animam. Necj^ contra ualet obiecH-io eo^ 
rum qui dicunt t fi fic eff ^ Deum coope^s 
rari adulteris. Nam Deus naturx acf^io^ 
nem fuftentat ^ dC iuuat^, non autem hoi« 
minum malitiam* 

Secunda. Cum Deus Euam e cofta 
Adoe ^edificaffet, Adam dixit t hoc os 
ex ofsibus meis, di caro de carne mea t 
non autem addit , dC anima de anima 
mea» Hoc argumento ita motus eft Au^s 
guftinuSj ut diceret , de Adam Collam 
fublatam Icgimus , non tamxcn animam 
natam ex anima. Scd fi cofi:a fecum ha<^ 
buit animam t iam non nata cft fed de^ 
tra(f^a in partem, 

Tertia» Gubernatio dC conferuatio 

huma^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



? crcatiorfi 
In Adani 



iriKrittio^ 



Qine nifl: 
tnideaiiifl 



1« 



tutmani gcneris iiem uicfetaf confirma^ 
re* Nam ita ait Pfalmus^ 31. Qui finxiC 
figillatim corda eorii^ hoc eft^animas.Et 
Zachari^ ii.Et formans Spiritu hominis 
in medio eius. Efaiae ^^.^Sic dicit Dcmi- 
nus De' qui fecit te^et finxit te in utero* 

Quarta. Animae 6^ corporis fepa^^ 
ratio hoc ipfum confirmat» Corpus enira 
in pukTerem redigitur. Spiritus autem, 
id eftj anima uiuit immortalis» Nam fl 
de femine humano elTet anima-, corrup^ 
tioni haud dubie foret obnoxia. Huc iU 
iud Ecclefiaftae Reuertatur puluis in 
terram fuam unde erat-, 6^ fpiritus re;s 
deat ad Deum^qui dedit illum. An non 
hic manifefte Solcmon aliam animoe^, ali^* 
am corporis originem efTe docet fatis 
ergo refutat eorum opinionem cjui ani?^ 
mam ex traduce efle uolunt, 

Quinta. Idemnatura animae tefla;:^ 
tur-, qu3e efi: indiuifibilis dC fimplex. Cu 
crgo ad tradu(ftionem requiritur deci^i 
fio y qu9e in rem fpiritualem dC impar;^ 
tibilem cadere non potefi: t nequaquarti 
hominis anima ex traduce oriri cenfenda 
cft, I 1 Sexta^ 



5^ 

♦>1 



V 



r 



-4 



Sexta» EfFecTta ammae qaae funt 
prseftantiora 6^ nobiliora , qtiam ut a 
corporea materia oriri putentur. Nihil 
enim quod ratiocinandi uim habet^ nihil 
quod praeterita tenet ^ futura prseuiss 
det, poteft a materia feminis corpo 
rci origincm ducere , Hac demonfrra 
tione motus Arift j in 1 1 de animali^ 
bus^ animam rationalcm 6« ja8£/j acce^J 
dere afFirmat» 

Septima* Signum euidens quod 
cx legc Dei ^ Exodi zr, fumitun Ibi 
enim Hc habetur ♦ Si quis percufllrit 
mulierem in utero habcntcm ^ ab^i 
ortiuerit;, fi formatum fuit;, det animam 
pro anima : Si autem informatum^, mubi 
(fletur pecunia, Hic probat C inquit 
Auguilinus ) non efle animam ante for;^ 
mam, Itaq^ fl iam formato corpori da^^ 
tur 5 non in conccptu corporis nafcitur 
cum Temine deriuata, Nam flcum fc^ii 
mine anima exiflit ex anima ^ multae a^^ 
nimx cjuotidic pereunt , cum femen 
flux» quodam non proficit natiuitati. 

Efi: 



corjX)^ 



BWr. U 



iMKfor^ 

Korfori^^ 
;/!2lcifiir 

ficiiiiif^^ 

k0 




m 

Efi: 5^ aliud fignum probabile , 
quod Naxianzenus recitat hisuetbist 

0(f^aua. Abfurdi uit^tio. Si a^ 
nima hominis oritur ex traducc t aut ex 
femine utriuf^^p rimul ^ hoc eft^ maris 6di 
foeminae: aut ex femine mulieris tantumt 
aut ex femine uiri tantum oritur» Non 
autem ex femine utriuf^ , cjuia tunc a^ 
nima effet compofita» Nunc autem in^ 
ter omnes conuenit eam effe fimplicem, 
idcoq^ immortalem * Non ex fcmine 
focmin^-, quia exemplum dC Adx dC 
Euae repugnat* Deinde nati potius 
foeminis c|uam uiris afcriberentur ^ re^ 
pugnante fcriptura» Non ex Cemine ui^ 
ri 5 c|uia cum hoc pugnat ordo exem^ 
pliaDeodati (ut inquit Auguftinus )' 
illud enim excinplumj c]uod corpus for:?: 
matum acceperit animam^docet.Quemj^ 
admodu^ idcm autor oftendit ex capj lu 

1 3 Exodi 



Exodi, Q^tiare relinquitaf animam nci? 
quaqLiamoriri ex traducc, fed infun^ 
dendo creari;>(3^ crcando infundi^, ut pa^ 
ter Auguftinus loquitur* 

Haec dc origine anim^e dicere lioc 
loco operaeprccium iudicaui ^ ut f^udiofi 
in promtu habeant firmas rationes^ qui^^ 
bus ueterum fententiam^ eamq^ uerifsi^ 
ir.am tueri pofsint 5 contra cjuorundam 
opinionem ^ quae nititur debili funda^ 
niento^ quod lupra eucrtimus» 

T E R T I V M genus propaga^ 
tionis 5 eft cfTc natum cx uolimtate uiri, 
hoc ad potcntiam dC nobilitatem refc:: 
1 endum efTc non dubito. Docct itac^^ his 
iierhis lohanneS;, non inde capaces regni 
coelorum fieri homincs ^ Cjuod cx po^* 
tjntibus dC nobilibus iuxta mundum 
fmt nati, PPalm t 4.9, Vt filij Adam uo;^ 
cantur uulgarcs homines t Ita fili) uiri , 
nobiles^ inclyti dC potentcs iuxta mun^^ 
dum appelbntur* Efaije u Inchnatus 
tic homo dC humihatus efi: uir^ hoc cfi-^ 

plcbei 



M 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



feerek 
lcaomnd]!!! 



?mi uiri, 
im refo 

jpcfs regoi 

■ fXpO^ 

ilijiii") 
lioc A 



plcfcci 8i nobiles idolis Jionorem cxhi^j 
bent* 

Hac ergo Prophctica plira(i;>fig* 
nificat lohanncs^ non elTc uel potcntiac , 
iiel nobilitatiSjnafci capaces rcgni calo^ 

Hoc proinde lohannis dicfliim 
di confolatur monct.ConfoIatur qui^ 
dcm humiles dC plebeios , ne ideo fe 
putent minus idoneos effe ad capcfTcn^i 
dum rcgnum coclorum , quia in mun^ 
do funt contcmti ^ dcprcfsi dC ^hkfti ♦ 
Monct ucro potentcs dC nobiles^ne fua 
potcntia dC nobihtate frcti^ fibi ipfi o;? 
pinione citiuS;,exitium accerfant» 

QV A R T V M genus propa==J 
gationiS;, de quo hic potifsimum agit 
Euangelifi:a ^ cfi: ex DcO nafiii ♦ Nafci 
autem ex DeO;> efi per fidem coniun^ 
gi cumChrifio unigenito Dei filio^ in 
quo nos adoptamur in filios* Nam 
ideo credcntcs dicuntur filij Dei ^ quia 
funt membra unigeniti fili) Dci per fi^ 
dem^ 

I 4. Etfi 



J ^ ' 



0* 



1)S 

Etfi autem fupra , aliquoties Spii^ 
ritualem hanc regeneratione attigi : ta^ 
men quia hic locus poflulat ut de ea co^ 
piofius dicatur ^ hoc orcline nonnulb 
afcribam t Primum caufas reaeneratio^ 
r.is inquiram. Deinde partes propo^s 
nam. Tum definitionem colligam» Po^ 
ftea notas regencratorum recital^o. Po^ 
frremo fines fpiritualis regenerationis 
adijciam, 

Quantum itaq; ad Spirituatis re^ 
generationis caufas attinet^ fciendum efi: 
quod fcriptura uarias regencrationis 
caufas recitet» Nunc enim a Dco nafci 
dicimur, ut in prxfenti loco t Intcrdum 
a Spiritu rcnafci , ut lohan 1 5. Aliqua^ 
do per uerbum , Intcrdum per fidcm ♦ 
P^t : u Aliquando per Iauacrum-> ut 
Ephef : 5-. Titt ^ Interdumq} miniflris 
Euangcl!) haec uis uidetur tribui, Has 
caufas fi non diligcnter dC prudcnter 
diftinxcrimus , multis dC magnis impli^ 
cabimur crroribus» Quare cas impri^ 
mis dillinguaaius ^ ut iiitelligatur qucm 

locum 



/od 
tui 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



kpfr Ei. 

as impfi^ 



^57 

locam quxIiSet Karam caufarum fortia^s 
tur iii regeneraticnis myfterio» 

Primum itac^ dicimar a D E O 
nafci : qaod ctfi ad totam trinitatcm 
pcrtinet * non tamen ad fmgalas pcrfo^ 
nas codem modo rcfertur » Reflc qai^J 
dcm dicitar,Pater rcgenerat^ Tilius rc^ 
generat , Spiritas fancflas regenerat* 
Scd non cfi: eadem perfonaram proprie^ 
tas in hoc diuino operC;, im5 ut in crea:^ 
tionc concurrit ^ftio Patris^, Vilr} di Spi^ 
ritus fancf^i , fed diaerfimode ^ ita ctiam 
liic» Vt crgo Deus pater creauit man=: 
dum pcr Filium ^ in Spiritu fancflo t ita 
Pater per Filium in Spiritu fancfto rege^ 
nerat homincm . Pater uti^ autor dC 
fonsefthaius nouae natiuitatist Tilius 
mdium cft dC meritum : Virtute enim 
mortis dC refurrccftionis Chrifti in coni^ 
iierfionc rcgeneratio inchoatur , Spiri^ 
tus fan<ftus intus uim fuam cxcrit in cor;^ 
dibus hominum dC paulatim perficit 
hanc rcgenerationem. Ha]:>emus uerum 
f egenerationis fontem dC autorem , ue^^: 
rum quia Deus medijs utitur ad huius 

I 5 genera^^ 



fi 



15S 

generationis opus-, icJcirco cficimur nmic 
liierbo, nunc fide^nunc baptifmo ^ nunc 
jper miniflros Euangeli) rcgenerari^ 

Scd quo pa(fto V E R B O regig^ 
tiimur c Verbum a Petro nouae huius 
natiuitatis fcmen incorruptibile praedi^i 
Catur » Huius rcminis uis ^ ipfc Spiritus 
Dci efl:, qui in uerbo praedicato eft efFii^ 
cax. Hoc uerbum cum apprehendimus 
fide, dicimur renafci ♦ Has tres caufas 
hocell^DEVM, VERBVM dC 
F I D E M coniungit Pctrus ^ u Pet ; u 
hisucrbisj Benedi(fl:us Dcus pater 
Domini noftri Icfu Chrifti , qui Cccun^ 
dum multam fuam mifericordiam re^ 
gcnuit nos in fpcm uitse, per refurrecf^i^ 
onem kfu Chrifti in h'.ereditatcm in^^ 
corruptibilem dC incontaminatam dC 
immarccfsibilcm rcpofitam in coelis er:^ 
ga uos, qui uirtutc Dci cuftodimini per 
fidcm in fdutcm» Et poflca. Regcniti 
non cx Ccmine corruptibili^fcd incorrupi 
tibili per fcrmonem uiucntis Dci dC ma^ 
ncntis in sctcrnuni, Dc fide ait Euange^ 

lifia 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



tt^pritiB 

m[\ ih 
Kkdiniui 
I ires caufaj 

5,LPei:i. 

(jui 1» 
idam re^ 
rel\ine& 

m'^ 
m ^ 

Regeniti 
incornip 



n9 

liHa nofler. DeJit potcftatcm ut fili') Dei 
fierentjquotquot credunt in nomen eius^ 
Vt ergo Petr^ femen huius noue regenes^ 
rationis uerbtim Dei ftatuit t ita lohanes 
fidjm rec]uirit;,qua recepto femine noua 
hjec fit natiuitas, Nam nifi accederet 
des^ ui Ipirttus efiicacis in uerbo ^ nuUa 
unquam fieret regeneratio . 

Fit ita^ haec regeneratio hoc mo^ 
do» Quando Spiritus fancfti uirtute fides 
ad prsedicationem uerhi infunditur cor^ 
di hominiS;, occulto dC arcano quodam , 
nobifc^p prorfi-is incognito modo^^regigni^ 
tur homO) ac fide iam donatus^^uiuo con^: 
fcicntix renfi.1 non adoptionis modo gra^ 
tiam 3 fed etiam uitje nouitatem appre;^ 
hcndit. 

Hunc modum regenerationis cum 
ignoraret Nicodem^.Dominus ipfum e^ 
lcganti fimilitudine infiiituit, cum in 
hunc modum ait t Ventus quo uult 
fpirat y dC fonum eius audis t fed ne^ 
fcis unde ueniat^ aut quo uadat t Ita efi: 
omnis quigenitus eft a Spiritu, Hoc 
cfi: ^ Q^uemadmodum ignoratur unde 

ueniat 




i 



i 



140 

ueniataut uacJat uentus ^ cuius tamcit 
fonus fentitur dum fpirat j Ita modus 
regenerationis noftrae per Spiritum fan^ 
cfi: nobis reconditus. Scd mox ubi 
regeniti fumus^ uis di cfFecftus Spiritus 
fan(fli in nobis regenitis fe profert.Nam 
liuius Spiritus motus^ di flatus in cordi?^ 
bus regenitorum eft fides. Hsec cnim fi'^ 
des fpiritualis feminis fru(flus efi: , <3^ 
ueluti uis ^ cjua fentitur regeneratio» 

Proinde c[u6d D.ms mera fua mii^ 
fericordia per Spiritum ob meritum 
Clirifii efficit ^ hoc uerbum ofFert^ ac fi^ 
des ipfa reccptum efi"e declarat* 

Quid crgodicendum de Baptif^ 
mo qui dicitur lauacrum regeneratiOiJ 
nis Dicimur renafci per Baptifmum, 
Cjuando per Spiritum renafcimur , qui 
Spiritus nobis afpecftabili Sacramento 
tefratur di obfignat renafcentiam ^ dC 
ablutionem animx per fanguinem Chri^^ 
ffi ♦ Sunt autcm duo in Baptifmo^ fig^ 
num di rcs. Signum cfi; aqua cum cx- 
terna ablutione iuxta inftitutionem Do^ 

mini 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



I mm 



2121 



imnii: 

Q 



tnmu Res eft ablutio animae per fangui=^ 
nem Chri(li\ 

Reftant Miniflri^qui etiam dicun:^^ 
tur regenerare homincs, i. Corinth t 4.. 
ait Apoftolus t In Chrifto lefu per Eu^ 
angelium uos genui. Gal t Filioli 
quos iterum parturio , donec formetur 
in uobis Chriftus. Qtiomodo qusefo hoc 
intclligendum r num idem tribuitur 
mortali homini ^ quod immortali Deo r 
Tribuitur utic^^ , fed diuerfimode. Deus 
autoreft-, minifler^ tantum ut feruus 
miniflrat^ iacit enim femen in corda ho^: 
minum per praedicationem Euangclr) t 
in quo eit eflFicax Spiritus fancfius. Sine 
ergoDeo minifter nihil potefi: ^ imoorj: 
canon efi: inutile, Verum cumSpiritus 
l^nftiis per minifirum operatur , tribu^ 
itur efFicacia miniftro ^ ut extcrno in^ 
(Irumento. 

Caufas dC earum differentias in^ 
quifiuimuSj fequitur ut partes efien^ 
tiales regenerationis fcrutemun Chry^ 
fofiomus duas regenerationis partes 
cit^ unam iuftificationem alteram fan^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




1.':'; 



aificationcm. luftificationem fide 6p 
prehvndimus;, cui natura coniunda eft 
fancfbificatio, 

Huius partes funt mortificatio 6C 

uiuificatio. 

MORTIFICATIO eftcom^ 
munio 6^ focietas mortis Chr ifii , cjua 
corpus peccati crucifigitur, <3^ occidi^ 
tur j ici(^ per ueram contritioncm) pai^ 
ticntiam ^ temperantiam. Cxteriim 
huius mortificationis gradus fpecf^andi 
funt. 

Primus^ eft mentis errorcs de Dco, 
de prouidentia 5 de promifsionibus &i 
minis^ adcoc^ de Dei natura ^ uoluntatc 
6£ cultu corrigcre ^ <5<^ prorfus iudicio 
carnis 3£ toti eius cp^oi/H/xaT/ in rehus fa^ 
lutis renunciare» Ell enim^ut Paulus te^s 
fi^atur^, cjj^ouh/jlq: carnis inimicitia apud 
Dcum. 

Secundus^ efi: motus errantes 5^ 
aff^c(fl:us inordinatos reprimere^ ac uelu=^ 
ti freno quodam inhibcre : quos motus 
Paulus mctaphoricc mcmbra ucteris ho^« 
minis nominat, Nam uctus homo , hoc 

cft. 



H 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




tiliQtioS; 

OeftcoiT/ 

j2loccidi5 
itittcnij pa; 
Cjrenini 



14? 

tJly ntio 8^ uolantas (Jepratiata, noti fe^ 
cus his motibus utitur ad fuas acf^ioncs 
perficiendas^ quam hic externus homo 
iliis uti membris confueuit ad fuas a(fiio^ 
nes peragendas» 

Tertius, e(l uoluntatem auernim 
fpiritu refrenare ^ ne amplius aduerfiK; 
Deum fit rebellis contumax, 

Qyartus 5^ ultimus, eft membris 
cxternis imperare^hoc c(k^ linguc , pcdii 
bus 3 oculis 6^ alrjs membris imperare y 
ne peccatrici naturae ^ ut antea ^ aufculs* 
tent» 

VIVIFICATIO ell nouae 
uitx manantis ex uirtute refurcitati 
Chrifti 5 per Spiritum regenerationis > 
excitatio* Dicitur autem haec uiuifica^ 
tio noua uita, cjuia eft fupernaturalis ^ 
atq^ nou3e cuiufdam creaturse» Haec di^ 
ftinguitur ab uniuerfali uita quae motu 
duntaxat 6^ renfuj conftat cuius quoqj 
participes funt beftiae, Diilinguitur 
prseterea a uita humana qua filijAdae 
fumus» 

Quarc 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Qtiare non immento notia clicftur» Ha^ 
bet etiam alias appellationes, nam ui> 
ta gratiae, uita Dei, dC uita Chrifti diss 
citur» Vita gratix dicitur, quia gratis 
elecftis commanicatur, Vita Dci per ex? 
cellentiam, feu ut uocant^, >i<x.r t|ox«V> 
quod tum dcmum Dcus prcprie in no;^ 
bis uiuere dicitur^ dC nos eius uita frui , 
quando fuo Spiritu nos agit ad fpiritua' 
lcs a(f^iones perficiendas. Vita Chridi 
utGala: 2, Viuo autem non amplius 
ego/cd uiuit in me Chriftus.Quod mox 
cxponit, ciim inquit : Quod autem nunc 
in carne uiuo, in fide uiuo filrj Dei. 

Porro Chridus uiuit in fidclibus 
dupliciter. Vno modoquando nobis 
communicat fuam iufiiciam, Altcro, 
cum nos Spiritu fuo gubernat ^ fancflifii^ 
cat, acf^iones dirigit, Prior modus ad 
iufiiciae imputationem i poHerior ad re^ 
gcnerationem de qua hic agitur ^ perti;? 
net» 

Ex his patet qux fit uiuificationis 
yatio: iam eius gradus ex antithefi gra^ 
duum mortificationis facile intelligun^ 

lur» 



A 

fd 
bi 
ni 
tt 

raj 
Dd 
M 
std 
m 
Dcl 

m 
catii 
tiOji 
tm 
H« 
funi 

tia3| 
uolifl 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 





^ Chrifti ^ 




r4.f 

tur. Vt igitur mortificationis quatuor 
gradus conftituimus., nempe mentis , af?* 
ieCnmmj uoluntatis,(3^ externorum me^ 
brorum corporisj Ita hic eofdem (latui;: 
mus^ ut fit uiuificatio mentis ^ afFeduu, 
uoluntatis di externarum acf^ionum* 
Viuificatio mentis in eo fita efi: , ut dcv 
pofita uanitate dC errore , mens ita ue^ 
ra intelligentia rerum diuinarum dc 
Deo, de cultu Dei^de falutis myfi:erio fit 
illufirata^ dC ita fpiritu Dei certificata , 
ut non amplius mens nofira Ruftuct ^ ^ 
cjuouis uento docflrinae circumferatur * 
De hac mentis uiuificatione loquitur 
Paulus cum inquit Ephef; 4* Reno^ 
uamini fpiritu mentis uefirae * Viuifii* 
catio affe(fluum efi eorundem purga^* 
tio, qua fit ^ ne affe(flemus aut appes^ 
tamus cjuod lege Dei nobis uetitum efir^ 
Hxc reprefsio affecftuum in timore Dei 
fundatur^ac abfoluitur uera poeniten^ 
tia dC abnegatione noftri ♦ Viuificatio 
uoluntatis efi conuerfio uoluntatis ad 
Deum 5 qua fit ut imperemus nobis ea, 
c]U3e Dcus fija lege nobis praecepit » Vi^j 

K. uifi^* 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




J ' ' • 



uificatio cxternarum acTiionum^confiYfif 
in olDcdientia membrorum interiorum 
6£ exteriorum erga Deum. Hacfi:enus 
partes regenerationis expofuimus^ nunc 
iuftam definitionem colligamus. 

REGENERATIO.ut C3C 
di(flis colligitur^ eft mortificatio ucteris 
hominis formatio noui^ ad imagineni 
Dci per Spiritum fancfl-um ex ui mortis^ 
fepulturae di refurre(f^ionis Chrifri mas^ 
nans, feu, ut brcuius dicam» Regene^ 
ratio efi: fpiritualis natiuitas qua homi^ 
ncs nafcuntur fili) Dci , quotquot cre^* 
dunt in nomc-n Icfu Chrifii. hi his defi^* 
nitionibusfit mcntio caufac efiicicntis, 
matcriae, formae 6^ infirumcnti, Efi^ici^ 
cns cfi: Dcus pater;, qui fccundum mag^ 
nam fuam mifcricordiam rcgencrat noSi 
I» Pctri I» Materia Chrifrus cfi. For^s 
ma cfi ipfa rcnafccntia dl fmcftificatio^ 
Infirummtum cfi fidcs. Scd dchisfu^ 
pra» 

Notae rcgcncrationis quin<^^ 
mcrari poffunt ^ 

Prima 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



ouiniorriSj 
Cliriltiffij^ 



^4-1 

Pi-ima cfi; ucf a CJirifli cognitio^ 
qiTX non folum noticiam Chrifti hiftori;^ 
cam fed etiam firmam in ipfum fidu^ 
ciam 5 comple(f^itur, Haeceft ^ inquit 
Dominus ^ uita acterna , ut te cognof^s 
cant uerum Deum^ dC quem miCidi le^ 
fum Chriftumv 

Secunda nota primoe coniuntfla ^ 
cfi: duci Spiritu Chrifti. Qui ducuntur, 
inquit Paulus^ Spiritu Chrifti^ hi firnt 
eius. 

Tertia, eft arrhabo hxreditatis 
Spiritus fancfius . Ita enim ait Paulus^ 
Corin t u Et ^c^it arrhabonem Spiri:^ 
tus in cordibus ueftris. Gala 1 4. Qtw^T 
eflis filij, cmifit Deus Spiritum' filrj fui in 
corda ueftra^clamantem abba paten 

Quarta nota^ eft afsidua Spiritus 
aduerfus carnem pugna , dC eiufdem 
Spiritus fuper carne ui(floria. 

Quinta nota , efi: patiencia fub cru^ 
ce ^ ex fpe hberationis certa concepta^ 

Sed dicat ahquis t quis mortalium 
uel fancflifsimorum patrum talis inuent* 



efi:, Jioc cdy ita regenitiis in fiac uita $* 
Omnes fancf^i in feipfbs defcendentes , 
fentiunt procul dubio in fe ^ quod nos 
fentimus, hoc eft^magnam infirmitatem* 
Nemo enim ita regenitus fuit in hac ui^J 
ta^ quin adhuc opus habuit incrementis^ 
Paulus iuftificatus dC regenit^ de fe con^; 
<queritur dicens t O me infoelicem^ quis 
Lberabit me de corpore mortis huius ?* 
gratias ago Deo per lefum Chriftum^ 
Vides hic duo in Paulo. Primum e(i ag3 
nitio dC confefsio infirmitatis 6^ imper^s 
fe(ftionis in hac uita , cum dcploratione 
huiusmali» Secundum efi: gratiarum 
TiftiOj qua Deo gratias agit pcr lefum 
Chriftumj qui teftatur Paulum nihilo^ 
minus bene fperafle de Chrifto lefu re^ 
formatore imaginis Dei in nobis* 

Exhis manifcftum relinquitur, 
quod hoc opus Dei regeneratio^non per* 
ficiatur innobiseodem die quo incho^: 
atur y fed paulatim augefcit ad modum 
fidei cuiufq^ , dC quotidianis incremen^ 
tis ad finem paulatim perducatur» Ne^ 
ttio enim unquam repertus cft^qui fu^^ 

ani 



'«i^fecon^ 

tis kiiRN 
Cliriftuii], 

3iimp 
ionrae 

jXT leliiin 
nilulo^ 
rolefii rs^ 
ote. 

reluKjUinir) 
tur. 

. ^ui fii^ 
am 



14.9 

am carncm penitus cnicifixit;, 6^ fe ita 
totum fpiritus imperio fubiecitj ut in eo 
nulla peccati uis fuerit reliqua , quae ipi^ 
fum moleftaret, Nemo unquam inuen^^ 
tus c(ky qui ita Spiritu uiuificatus fuit , 
qui4' ita fe totum a carnis concupifcen^;: 
tijs uindicauit * ut plenum Spiritui im^ 
perium 5 fine moleftia quotidiana 
pugnafuerit. Hocteftantur multi cr^ 
rores in omnibus fan(f^is. Hoc teftatur 
omnium fancflorum precatio ^ qua quo^ 
tidianos lapfus deprecantur» Hoc gemi^ 
tus creber in lecflifsimis Dei organis con^ 
uincit. Dauid grauifsimas fuas tent^ti^ 
ones habuit, dC quotidiana ignorantiae 
deli(fta deplorauit : ab occultis ( inquit ) 
meis munda me Domine. Hinc facile 
conftat pugnam afsiduam carnis dC Spi^ 
ritus manfuram in nobis^ donec in hac 
mortalitatis conditione nobis manendum, 
erit, 

Pius proinde qui Ccntit fuam infir^ 
mitatem in hunc modum fe componat^ 
Primum , Si Chriftianus quis uere eil^ 
oportet ut uere Ccnti^t Hgnum aliquod 

K j com^ 




m 




commtmionis mortiSj reCurrc^ioni^ 
Chrifti : ctiius commtmionis frti(fi:us eft 
crticifixio carnis ^ dC uitiificatio Spirittis» 
Ncc h^ec commtmio ideo ntilla eft^ fi re;* 
liquias carnis adhuc in fe iiiuere Ccnti^tj 
fiSpirittis plenum imperitim nondum 
obtineat;,ut fine contumacia carnisjibei^ 
rc fcratur iii Dei ohfequium t modo af^ 
fidue quanttim fieri poteft ctirrat-jdonec 
ad metam peruentum ftierit. 

Deinde cum Paulo deplorabit hanc 
captiuitatem ^ dC pijs uotis optabit ^ ut 
ab ea foeliciter tandem itixta uolunta;* 
tem Dci hberari pofsit* 

Prceterea indics conabitur^ ut ma:^ 
iora incrementa faciat^ dC adolcfcat in 
Chrilto» Vt cibo ucrbo Dci dC facratif^ 
fima cocna ^ corpore dC fanguine Chrifti 
j-f creatur dC fotieatun 

Adhaec nunquam indulgebit carni, 
fcd fi:atim fijborientes affccf^tis medita^ 
tione ucrbi Dei dC oratione itieulabit ♦ 
}ix his facilcjufus regenerationis confpi^ 
citur, 

Rehquum 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 





utiaioaf^ 



151 

Reliquiim efl ut c3e fine regencras? 
tionis nonnihil dicam, qui efi: duplex ^ 
propinquus dC ultimus. Propinquus crt-, 
vt non amplius feruiamus peccato y fed 
iufticiae i ita ut noflra uita ^ ftudia y 
a(ftiones interiores^ 6^ exteriores ad 
Chrifti gloriam referantur^ qui Chri^ 
fli imaginem aliqua tcmi imitatione 
referimus. Quatenus enim renati fu:^ 
irAiSj illi Iimiles dicimur. Quatenus ad^: 
huc uetus homo fentitur, ncn renati fu^ 
muSj nec Chrifto ffmiles. Quare perpe^ 
tuo uigilandum ^ ut indies ueterem ho^ 
minem magis magifcj^ mortificemus» 

Vltimus finis rcgenerationis cil_, 
ut recuperata integre imagine Dei^ iii 
omni acternitate Deum praedicemus^fru^ 
entes aeterna uita^ perpetua aeterna 
laeticia, fummac^ dilecf^ione , in oeterna 
regni Dei h^reditateun qua tande abfol^ 
uetur fpiritualis noftri regeneratio, ubi 
non amplius molellabimur uiciofx car;^ 
nis cocupifcentijs.Deinde et corp^ nollru 
regenerabitur.Na ut Paulus inquit^cor^i 
ruptibile hoc induet incorruptibilitate, 

K adeo 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



\4 



m 



adeo ut non amplius gcfamus imaginem 
primi Adami;, qui eft: de terra terrenus, 
fed fecundi^ qui efi: de coelo coeleft:iS;> at^ 
ita Deo conformes fimus in omni xtct^ 
nit:itCy iuxta illud loliannis Charifsimi., 
fili) Dei fijmus 5 dC nondum apparuit, 
quid erimus t Scimus cjuoniam cum ap^jj 
paruerit^quod finiiles ei erimus , cjuoniss 
am uidebimus eum ficuti c(k ^ SC omnis 
qui habet hanc fpem in eo^ purificat fe^ 
flcuti ille ran(fi:us eft:, 

Hxc uolebam breuiter afcribere 
de regeneratione ^ plura qui cupit 
gat libellum noftrum cui titulum feci^j 
mus de fpirituali regencratione. Ex hac 
do(ftrina fluit necefsitas bonorum ope^ 
rum y cjuemadmodum Paulus Roma i 
Petrus primo dC fecundo in priori Epi^ 
(lola 3 Et ipfe Dominus lohan t 5. fatis 
tefrantur. Qui enim fieri poteft: ^ ut tio^ 
ua uita fit abfc^ fuis proprietatibus , dC 
acftionibus fibi conuenientibus ♦ Quis 
cuncj^ ergo habenas carni laxant^necersii* 
tatem bonorum operum extenuantes, 
non perpendunt qu3e fit regenerationis 

uis 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



lapparuit, 

■) Siorarjs 
icark, 



icr afciikre 
i^uiciiptb 

;£.\bc 

:f. 

anr^fcdsi^ 



tiis^ fme qtia ;> tedeChdfto^ nemoregi^ 
ni caloriim capax efle poteft» 

Memhro. 

Quartum membrum , moclum ad^ 
uentus seterni uerbi in mundum expo^J 
nit : Ita enim inquit ^ Et uerbum caro 
jEa^um eft^ (3£ habitauit in nobis» Sed 
quid efi; t Verbum caro facfium efi: 
Efc^ ut Auguftinus loquitur^^Filius Dei, 
filius hominis eft fa^ftus^ naturam fufci^ 
piendo noftram , non mutando fuam x 
per quocl<3^ nobis fuam recipientibus 
ca poteftas daretur ^ ut qui eramus ho^ 
mines , filij Dei fieremus . Idem hbro 
13. de Trinitate ^ uerba Euangeliftge 
exponens , ait x In uerbo intelligo uerum 
Dei filium ^ in carne agnofco uerum ho^ 
mitiis filium utrun^ fimul in una 
perfona Dei di hominis , inefFabili gra^ 
ti3e largitate coniuncflum . AfTumfit 
ergo ^ternusXoT©^ naturam huma:?^ 
nam,non perfonam humanam» Nam una 

K 5 tan;^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



^ 2 



15^4. 

tanttim efi: pcr (bna setcrna:, huma^js^ 
nam naturam alTumfit in unioncm per^^ 
fonalem* 

Qyanta autem haec fiierit filr) Dei 
liumiliatio , noftri caufa rufceptaj nemo. 
fatis admirari poteli De qua humilia^s 
tione Paulus ad Philip : his uerbis Jo^ 
quiturj Quicum ciTctin forma Dei ^ 
non duxit rapinam^ pare efTe cum Deo, 
fed ipfe fe in:iniuit , forma ferui fumta^ 
fimilis hominibus fadus^S^ habitu com^ 
jpertus ut homo, 

HacantitheH uerifsime fignificatur^ 
quod forma Dei^ T^oyco seterno per na:^ 
turam 3<!!; cffentiam competat, quod 
forma ferui^ tantum fit ab illo afltimta 
inunionem hypofi-aticam feu perfona^J 
iem. Non ergo ut funt duae naturse ^ ita 
duae perfonxj Sed una tantum perlbna 
seterna^ a qua natura humana alTumta 
cfi:^ ut haec perfona fit dC uerus Deus^ dC 
verus homo» 

Caeterum quoniam hodie funt qui^ 
dam^^quicum Eutiche tollunt diuinse 



1% 



foi jxriim; 
m ptrloM 



i: fiinf f 



^ htimanc naturoe clifcrimina^S*^ nie etU 
am traduciint ^ qui conllanter retineo 
fententiam Ecclefiae ^ de ueritate huma^? 
nx naturx in Chrifto t Huc hbet anti^ 
quitatis quaedam teftimonia afcribere , 
ut <.uTuX'2<"'"^<^5 admoneam fui erro:?: 
ais 5 di meam confefsionem niti {Iriptuss 
rse fancftx 5^ patrum autoritate cften^ 
dam» Primum itac^ producam teftimonia 
ex Auguftino» 

Auguftinus Epiflola 57» Dardano 
fcribens ita ait t Noli ita^ dubitare ibi 
nunc cfle hominem Chriftum lefum^, im^ 
de uenturus eft : memoriter(| recole dC 
fidehter tene Chriftianam confefsioncm, 
quoniam refurrexit a mortuis ^ afcendit 
in calum , fedet ad dexteram patris^nec 
ahunde quam inde uenturus eft ad uiuos 
mortuofq^ iudicandos, Et fic uenturus 
cft^ illa angelica uoce teftante quemad^ 
modu ire uifus efl: in calum.id cft, in ea^ 
de carnis forma at^ ful)ftantia,cui pro^ 
fc6\6 immortalitatem dcdit, natura non 
abftuht.Seciindum hanc formam non eft 

putan^ 



m 



I 



'•fl 

. -.v 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhogen. 

LN 851 8°copy 1 



m 



f 



putancfus uhi^ cfifFufus , Cauenclum efl 
enim , ne ita diuinitatem aflruamus ho^ 
minis-, ut ueritatem corporis aufera:^ 
mus. Noneft autem confequenSj ut 
cjuod in Deo efi: ^ ita fit ubiqj ut Deus . 
Nam <3^ de nobis ueracifsima fcriptura 
dicit y quod in illo uiuimus ^ moucmur 
dC fumus t nec tamen , ficut ille , ubi(^ 
fumus ^ fed aliter homo ille in Deo^cjuoi^ 
ijiiam aliter dC Dcus ille in homine^ pro^ 
prio quodam 6^ fingulari modo . Vna 
enim pc rfona Deus ^ homo c{k ^ dC u:^ 
trunq^' efi: unus Chrifius lefus ^ ubi^^ per 
id quod Deus efi: ^ in calo autem per ict 
quod homo ♦ 

Idem infra in eadem Epifiola^ 
Nam fpacia locorum tolle corporibus^ 
nufiijuam erunt, dC quia nufquam erunt, 
nec erunt» Tolle ipfa corpora qualitatii: 
bus corporum ^ non erit ubi Cint^^dL idea 
necefi[e efi: ut non fint. 

Idem in finc eiufdem Epifiolce ♦ 
Chrifium autem Dominum nofirum^ U' 
nigenitum Dd filium aequalem patri, 
eundem^ hominis filium;, quo maior 

eft 




elt pater^ 8i nhic^ totum prsefentem cQ^ 
fe non dubites tanquam Dcum , (3^ in 
eodem templo Dei elFc tanquam inhabi- 
tantem Deum ^ in. loco aliquo coeli 
propter ueri corporis modum. 

Idem tracftatu 50» in lohan t Sed 
quoniam uerum efi: quod ait ^ Ecce cgo 
uobifcum fum ufci ad confummationem 
feculi : abijt, dC hic efi:^ dC rcdijt , 6^ 
nos non dcferuit * corpus enim fuum in;^ 
tulit calo;^maieftatem non abfrulit mun^^ 
do» 

Idcm in libro de agone Chrifiia^ 
no» Nec eos audiamus , c|ui negant talc 
corpus Domini rcfurrexifle;, quale pofi^ 
tum eft in monumento. Si enim tale non 
fuifiet non ipfe dixifiet poft rcfurre(fl:i< 
onem difcipulis^ palpatc dl uidete^ quo^ 
niam Spiritus ofia 6C carnem non ha^^ 
bet/icut me uidetis habere. Sacrilegum 
efi: enim crcdere Dominum noftrum , cu 
ipfe fit ueritas , in aliquo fuifie menti^ 
tum* Necnos moucat , quod claufis 
ofirjs fubito eum apparuilfe difcipulis 
fcriptum eft ut propterea negemus il^ 

lud 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



J ^ 



153 

lud fuilTe corpus fiufnanum^ quia contr^ 
naturam huius corporis uideinus illud 
per claufa oftia intrarc.OiTinia cnim poG 
fibilia funt Dco: nam amhulare fuper 
acjuas^contra naturam huius corporis eC^ 
fc manifeftum eft, dC tamen non foium 
ipfe Dominus ante pafsionem ambdai* 
uit ^ fed etiam Petrum ambulare 
citv 

Haec Auguflini dicfta fatis cfrcn^* 
dunt 3 quae fuerit fancf^i illius patris fcn* 
tcntn 3 de ucritate corporis Domini , 
uidclicet.quod non diffundatur per om^ 
nia loca cum diuinitate , nec commutata 
fit in naturam t§ ?,oy^^ fed quod circum^ 
fcriptum maneat dC certo fpatio conti^ 
neatur iuxta ueri corporis modum , ut 
ille loquitur, hoc eft^ quia eft uerum 
corpus humanum, 

Cyprianus fuper lohan * hb» 
cap 1 14., Hic animaduertendum ^ quod 
ctfi corporisfui praErfcntiam hinc fub^^ 
duxcrit: maicftate tamcn diuinitatis 
fcmper adcft, ficut ipfe a difcipulis al)i:^ 

turus 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



InonfoJiini 




tttrtis polficctur* Ecce uohiCaim fum 
omnibus diebus uCq^ ad confummatione 
feculi, 

Idem libro 9. fuper Ichan t cap, zu 
Credere autem oportet fideles^ quod li^ 
cet a nobis corpore abfit, uirtute tamen 
eiusomnia dC nos gubernari ^ adefieq^ 
femper ipfum omnibus ^ quieum dili^ 
gunt, 

Cyrillus in dialogis de trinitate li;? 
bro 2» Si uere fe^ftionem dC partitioncm 
diiiina natura reciperet , intelligeretur 
corpus. Si autem hoc ^dCin. loco om^ 
omnino ydLin magnitudinc dC in cjuan^ 
titate ^ 6^ ficaderctin eam quantitas, 
non cfFugerct circumfcriptionem » HiC 
fancflus pater pro dcmonftratione fir^s 
mifsima habct» Si corpus efi:^ ergo efi: 
in loco t ergo efi: circumfcriptum , ut 
ne diuina quidcm natura excipienda fu^' 
erit 3 fi corporea eflct^ 

Vigilius uir cruditifsimus 3^ fan? 
«flifsimus ^ c[ui floruit ante mille annos, 
in hunc modum aduerfus Eutychcn 

fcribit ^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



1« 



fcribit i Dci filius (ectmdum fiumanita^^ 
tcmfuam rccefsit a nobis^ fccundum 
diuinitatcm fuam ait nobis t Ecce ego 
iiobifcum fum omnibus diebus ufc^ ad 
confummationem feculi» Si nobifcum 
eft-) quomodo ait c Venient dies^ quan^ 
do defideretis diem unum fili^ hominis 
6^ non uidcbitis» ScddC nobifcum efi: 
6^ non efi: nobifcum . Quia quos reli^ 
quit dC a quibus difcefsit humanitate 
fua^non rcliquit non dcferuit diuinita^ 
te fua» Pcr formam cnim ferui ^ cjuam 
abfiulit a nobis in coelum^ abfens eft noi^ 
bis t pcr formam Dci cjuse non recedit 
a nobis in tcrris^praefcns cfi nobis t ta^^ 
mcndC prsefcns dC abfens ipfe unusi^ 
demq^ cfinobis» 

Idem libro Dcinde fi uerbi dC 
carnis una natura efi^^quomodo cum ucr^ 
bum ubiq; fit^ non ubi<^ inueniatur dC 
caro , Nanq^ quando in terra fuit , non 
erat utiqj in coelo. Et nunc quia in calo 
efi, non cfi utiqj in terra , di in tantum 
non efi, ut fccundum ipfam ^ Chrifium 
fpedcnius ucnturum de coelo^ qucm fe^ 

cunduni 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



t nobiicuij 

iliominis 
iiciffiiefi, 
itliJ 
: lnimarim: 
lidi ' 



iein 

fquiaiiicalo 
ifiranfii!'! 



Cimdum uerbum nobiTcum efle credi^^ 
mus in terra. Igitur fecundum uos^aut 
uerhum cum carne fua loco continetur , 
aut caro cum uerbo utiq^ efl^ Quomo^ 
do una natura contrarium quid di^ 
uerfum non recipit in feipfa, Diuerfum 
efl autem dC longe ^ikimiic circumfcri^j 
bi loco, ubic| eHe;, 6^ cjuia uerbum u^ 
bi^ efi:;, caro autem eius ubi(^ non eft: x 
apparet unum eundemq^ Chrirtum utri^ 
ufc^ efTe naturae^, di efTe quidem ubi^ 
fecundum natura diuinitatis fuae^^^ loco 
cotineri fecudu natura humanitatis fuf , 
creatum effe-, initivim non habere, morti 
fubiacerejS^ mori non polTe^quod unum 
illi efi: ex natura uerbi., qua De^ eft^aliud 
ex natura carnis qua idem Deus homo 
ed.lgitur unus Dei filius^idemc^p hominis 
fa(ftus filius: habet initiu ex natura car^s 
nis fuse-, non efl creatus per naturam 
diuinitatis fuae: circumfcrihitur loco per 
naturam carnis fux^S^ loco non capitur 
per naturam diiiinif^tis fuae» 

Sancftus Gelafius aduerfus Euty^i 
chen di Neaorium. Si ^ fubftantia 3^: 

L foima 






Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



> ■ 



4 



t6t 

forma Jiominis lefu Chrifti hac transfa* 
fione confumta eft (loquitur enim aduer^ 
fus cos/jui humanam naturam in diuina 
transfufam effe falfo opinati funt ) quis 
eft-, quem uidit ad dexteram uirtutis fta^ 
tem fancftus Stephanus r Quis hominis 
filius uenturus eft ad iudicandos uiuos et 
mortuos 7 Quis erit quem uidebunt in 
quem compunxcrunt?' Abolitum efi: orn^* 
ne myfterium^uacuatum efi: refolutumq^, 
ut dicftum eft^quod abfit^omne Sacrame^ 
tum: falfum.q^ erit^ quod ait ipfe Salua^ 
tort palpate dC uidete, quia Spiritus oP 
fa <3^carnem non habet^ ficut me uide^ 
tis habentem. Et certe hoc pofi reCurrc^ 
(ftionem dixit^talis iam dixit,qualis cum 
difcipulis per quadraginta dies conucr^j 
fatus eft conuefcens^ §C cohabitans cum 
eis: Talis dixit^c^ualis afcendit in coelos, 
Talis 6i\ity qualis promifius eft inde cf^ 
fe uenturus» 

lufiinus Martyr in expofitione fidei\ 

mCi/0 (jSUj 70 (f^p-CL a'oijn.<X f^u-n^ ou ow^a Gtc$ 

Grcgo^ 



Gregorias Nazanzeims aduerfus 
Apolinariirm» Epifto; 

Th5 ^ioThwq^ ocATC iv<x. ]^ r c:\jwp j^oyjmcxrl^ 
&-(^^Qcri^ ^ oVa: o-bi/xoLT^* X-kI 

Jt/t orTra^H on^c.-n^ !}ioc7nvp a-Ci/xaZ ♦ 
•n-i^iy^ocTTTDp zTv(u/jio:Z-> t «ur \7r!y&op 
^^Civtop,o^(^,fj9jjop V^vdifjSiuop% XC^JHTO^J 
axcSf HTOp» Yv 0 Aw at/e^ WTTcp tSJ avrco 
o ave^ijTr©^ af(?:7rAa(0H , -^ia-iop VTro' 

Damafcenus libro tertio cfe ficfe, 

KC05 62lp ttTTg /''Y^aTTT^-'» ^ 

crPA-TTiSijiKTei/o/^^H? Thq o-oc^KoqhT^g j rn 

^'eto5 rtxei^^tbx oAd/j oetoa* ov >^ 

^u-d^i/o/j e=.©^Q:AAa Hi ai/9jco7r©-'» oA©> 
ai/^^ojTr©^ ^tAe©^i oux oAo/j ^ ccv^^q-kQ^' 
cv iaoV^^^Ki/^fcoTr©^» iAAavtSdA^ioV 

L i Hacc 



V - 



Hgec teflimonia fatis doCent^qmd 
fenferit pia uetuftas de ueritate corpo^ 
risChrifti, quod ante mortem 
poft refurretftionem reuera circum?^ 
fcriptum efi: <3£ loco clauditur^ id cjuod 
requirit ueritas corporis, Etfi autem 
ego ex articulis fidei , 3^ ex ea ratione 
quam fumit Dominus a proprietatibus 
corporis humani &^ repugnantibus Spi^ 
ritus, cum ait x Spiritus carncm ofTa 
non habet^ ficuti uidetis me habere^ fa^ 
tis apud me confirmatus fiimt Tamert 
propter quofdam fratres qui hic uacili^ 
lare uidentur, uolui Patrum tefrimonia 
afcribere. Cum quibus confentit etiam 
fan(ftifsim3e memoriae Philippus Mej^ 
lanthon fcribens fuper Epiftolam ad 
Colof : his uerbis . 

Hic multac infignes matcrix conti^ 
nentun Dcclaratio articulorum Sym^ 
boli : MQcti^it in coclos^ fedet ad dex^ 
tram Dei patris, 6^c, 

Itcm, quae fint proprietatcs glorifii^ 
cati corporis, 

Itcm 



jij 
■ ntione 



mi ol 
:liibere,!i< 

;(jQiiiCiD(il; 

tdkfflJ 
ttlc2t etii 



16^ 

Item^ Quomoclo dicatar i CKriflus 
rfi: in uobis^ Chriftus cfi: uita uefira. Ac 
primum de di6lo t Afizendit in coelum. 
Quomodo haec congruunt r Ahhi dici^ 
tur^ Filius qui efi: in fmu patris. Item 
lohan 5. Filius hominis qui eft in cce^^ 
lo. 

Refpondeot In Symbolo intel^ 
ligatur dicflum ut fonat htera^S^ de cor^ 
pore et de corporali locatione. Afcendit^ 
lcilicet^ corporali 8C phyfica locatione , 
In coelum^ id eft^ in locum coeleftemjubi^ 
cunq^ eft^ quia hic no funt fingendx 
legoriae, Afcenfio fuit uifibilis dC cor^ 
poralis, 31 femper ita fcripfit tota an^^^ 
tic|uitas^Chriftum corporali locatione in 
aliquo loco efle uhicmcj^ uult, dC afcen^ 
fio corporahs facfla eft furfum ♦ Ideo 
Paulus in hoc capite locum illumnomii^ 
nat^ Surfum» 

At in propofitione * Filius qui efi: 
in coelo, di6\um intellijratur communica;^ 
tionc Idiomatum. AcyQ^ femper eft in 
coelo^ etiamfi corporali locatione corpus 
cftin uirgine» 

L 5 Haec 



Haec nart-a tio exprcfTa efi in enaf:^ 
ratione Symboli, qu3e legitur in libris 
Cypriani , etfi alibi infcriptio efi: t E^: 
narratio RufFini» Afiiendit adcalos, 
non ubi uerbum Dcus antea non fuerat, 
quippe qui erat femper in coelo^ dC ma^ 
nebat cum patre t fecl ubi uerbum caro 
facflum^^antea non fcdebat ^ id efi--, ubi 
corpus antea non habuerat corporalem 
locationem ♦ 

Sic Augufitnus loquitur: 6^ citan;^ 
tur uerba in Longobardo lib ♦ di{[m ♦ 
21. Non dimifit patrem Chrifius , cum 
uenit infirmior, ubi^ totus ^ ubi(^ per^ 
fe(f^us» Deinde -xdditm forma fermonis, 
ubic^^ totus^ fed non totum . AIi) con^i= 
cinnius locuti funt t Propofitio uera cfi: 
communicatione Idiomatum» Chrifius 
ubi(j efl. 

Athanafius fic loquitur de mc^r<^ 
natione uerbi t non colligatus efi: 

corpori-> fed ipfir corpus continet, ut 6^ 
in eo fit, 6^ extra omnia ^diin finu pa;^ 
triS;, nec^^ ciim fit in omnibus, fit pars a^^ 
liorum^lcd omnia uitam fijfi^cntationc^ 
ab ipfo accipiunt . V t 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



nfoat, 
"ni caro 

•lcite 

''tlB.CE!! 



ItlO 



iienci 



■-ft, iitS 
in 

u 



Vt autem locali alcenfionc 
tUYx humanae di(ftum eft t Afcendit ad 
coelos t Ita de exaltatione naturse huma^ 
nae fuper omnes creaturas, dicflum eft t 
Sedet ad dexteram patris^ ut hic Paulus 
inquitt Vbi e(t ad dexteram Dei fedens* 
A-it Chriftum efle dC quidem ad dexte^ 
ram Dei^, id efi:^ non ut beati angeli dC 
liomines furfum funt t fed exaltatus fu^^ 
pra angeIoS;,in illa arcana lucc Dei reg;^ 
fians cum patrc, 61 tamen corpus locali^ 
ter alicubi eft fecundum ueri corporis 
modum , ut Auguftinus inquit * Et hae 
propofitiones : Chriftus in uobis eft^ E:^ 
go in eis» Veniemus ad eum dC manfio^ 
nem apud eum faciemus^ dCc. intelligan^ 
tur communicatione Idiomatum^ 

Et de hac praefentia Filr) in prae^ 
dicatione Euangeli} dC in fancftis ^ necef^ 
fe efi: Ecclefiam fideliter erudiri^, ut ag^ 
nolcamus Dominii nofi:rum lefum Chri^ 
fi:um adeffe Ecclefise ^ dC efle caput om^ 
nia in omnibus perficiens» 

Cum haec aflerimus^ putant quida 
fratres me oppugnare praefentia Chrifii 

L 4. in 



|4k 



in coena t qua in re fit mihi non leuis ini^ 
iuria. Nam mea fcripta teftantur me 
agnofcere ueram prjefentiam Chrifti in 
coena^iuxta uerba inftitutionis: Hoc eft 
corpus meum^ quod pro uobis datur* 
Hic ell fanguis cjui pro uobis effundi!^ 
tur» 

Etfi enim non recipio transfufio;^ 
nem cum Eutyche, nec cum quibufdam 
fratribus ubiquitatem t Tamen coo^ 
ftanter profiteor uere adeffe totum 
Chriftum in cana ac manibus mjniftro;: 
rum porrigi uerum corpus , dC uerum 
fanguinem» Ciim uerum dico ^ fentio 
illud ipfum corpus quod pependit in 
cruce dari , fentio illum ipfum fangui^ 
nem qui effufus efi: in remifsionem peC:^ 
catorum porrigi t non tropico fed uero 
modo 5 quo corpus poteft effe cibus dC 
fanguis potus animis credentium , non e^ 
nim datus eft hic cibus ad ruinas huius 
uitae ( ut locjuitur Bernhardus ) quae 
por eft ad modicum parcnS;,fed ad aeter^ 
nam uitam animse conferendam. 

Ha(f>cnus 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



idle m 



159 

Hacflenus cfe Ccntcnth uerborum 
Euangelife , iam quaeftio explican^: 
da , cur homo fieri uoluerit aeternus 

Quseftio autem haec Genefeos 
fbluitur;, ibi enim Dominus ait * Semen 
mulieris conteret caput ferpentis, quse 
uerba Euangelifta nofter in prima lua 
Epiftola explicans;> ait ; Chrifrus appa- 
i:uit ut deftruat opera Diaboli» 

D>fi:ruit autem Chrifius Diaboli 
opera dupliciter 5 merito uidelicet dC 
efficacia * Merito quidem quia mere^: 
tur nobis rcmifsionem peccatorum^ inp 
putationem iufiicige 5 donationcm Spi^js 
ritus fan(f^i 3 dC uitam xternam. Effica^ 
ciauer6-,cum aeternus Pater dC Fihus 
effundunt Spiritum fanrtum in corda 
credentium, dC fit confolatio per Spi^^ 
ritum (ancflum in cordibus credentium^ 
S^Iseticia inenarrabilis oritur acquief^ 
cens in DeOj qu3e laeticia efi tefiificatio^ 
quodfimus in gratia^ 6^ quod fimus e^: 
repti ex inferis. Cum hac confolatione 
coniun(fta fimul eft ucra inuocatio, ex 

L s ^^^^ 




.:-3 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



(quo fit quoc! Spiritus fafKrius apu<J Pro^ 
phetam nominetur Spiritus precum* 

Atq^ haec eft inchoatio nouae obe^^ 
dientiae fenfus regenerationis in cor^? 
dibus piorum» Summa huc redit^ quod 
filius Dei fit fa(ftus filius hominis ^ ut fit 
mediator placans Deum 5 at^ omnibus 
in fe credcntibus iufiiciam dC falutem 
adfcrat, 

Sed cur oportuit mediatorem hunc 
efTe Deum dL hominem ♦ 

Primum ofiendam necefiTarium fu^ 
ifie ut mediator eflet Deus ♦ Deinde ut 
«erus eflet 6^ naturalis homo. Pofl-rema 
quod oportuerit mediatorem eflle unu, 
id efi, unam pcrlbnam dC non duas. 

Quantum ita^ ad primum nofir» 
jpartitionis caput attinet^ uidelicet quod 
neccfle fuerit mediatorem efle Deum y 
caufaefimt perfpicuae di imprimis ob^ 
feruandae. Nam docftrinam fuma 
inam dC confolationem uberrimam con^ 
tincnU Recitabo igitur quin^ cau;« 

Prima 



'■5,utfi: 
oninibus 



. Ddiiileii; 
Mm 
dfeii, 



f{0 



171 

PRIMA. Peccatf infinita makia efl , 
ideo^ mfinitus reatus. Infinitiim enim 
dC fummum bonum ofFendit atqj eius 
gloriam Ixdit . Hoc proinde pecca^ 
tum y aut indmtis poenis erat punii?n4 
dum, fic enim iufiiicia Dei efflagitatj aut 
expiandum erat fatisfacftione^ Verum 
quia hgec fatisfacftio debuit efie precium 
infinitae bonitatis ^ dC aequiualens ^ non 
potuit ab ulla^ imo ne ab omnibus crea=^ 
turisfieri» Quare necefie fuit expiato?; 
rem peccati Deum efie. Haec confidera^ 
tio commonefacit nos de duabus rebus, 
tsideiicctyde magnitudine peccati irxq^ 
Dei propter peccatum & de amore 
Dei erga genus humanum t horribilem 
cnim fuifTe magnitudinem peccati hinc 
patet;, quod expiari non potuerit ^ nifil 
Deus fieret ui(ftima^ 

Etfi autem poenx triflifsimae in 
genere humano^aliquo modo quantum 
rhalum fit peccatum oftenduntt Tamen 
hoc teftimonium multo efi: illuftri'. Ne^^ 
celTe efl enim horrendum malum effe 

pecca^j 



J7i 



jpeccatum, cmn nulla creatura potuerit 
efle precium fufficiens ad abolenduni 
tanti mali reatum» 



4c 

- 



Magnitudo fimiliter amoris in 
peterno Patre ^ Filio ^ Spiritu fancfto 
crga genus humanum hic confpicitur^. 
Pater filio fuo non pepercit ^ fed uo^ 
luit eum fubijci poenis ut nos redime^^ 
ret. Filius uolens obediens patri;>fa^ 
iflus efi: uicftima^reatum peccati in fe de^ 
riuans.Spiritus fancft^ipre uult in cordi^s 
hus reconciliatorum habitare dC motus 
^iuinx uoluntati congruentes in nobis 
^iccendere. 

S E C V N D A. Nulla creata 
potentia fola potuit fuflinere iram Dei , 
^in tanta magnitudine dolorum Deo 
tiere tribuere laudem iufticiae. Huius 
caufae conlideratio admoneat nos iufi-iciae 
Pei» Nam in poena qu3e debet efic pla^ 
catio oportet punicnti tribui laudem 
iufiicise, 

TER^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



111 



nlpicicur. 
Jtijflfedc^ 



TERTIA. Ndla 

tentia potuit uincere mortem d>C redde^ 
re nobis iufticiam dC uitam ^ternam.Hoc 
ita^ cum fit proprium mediatoris , ne^^ 
cefTe fuit mediatorem effe Deum. Nam 
omnipotentis naturae e(h uincere mor^ 
tem dC reddere uitam dC iufticiam seter^ 
ham^ 

CL V A R T A. NecefTe e(l me^ 
diatorem effe perpetuum cuftodem 
Eccleffae , omnibus temporibus eam ex^s 
audiente;>(3^ prxfente fancftis ubic^^, ficut 
uere adfuit Mofi 8C Populo in deferto* 
Quemadmodum dC Paulus ad Corinth * 
teftatun Et deinde femper Ecclefiae 
adeft: dC protegit immediate ^ iuxta di^ 
(ftum i Nemo rapiat oues meas de ma^^ 
nibus meis » Haec efle diuin-x naturac 
propria manifefium efi * 

QVINTA. Mediator debuit 
efie «^ajc^/o^i/ujSH^^ ut uidere pofiet ges^ 
mitus cordium Si intima fanftorum lu;^ 
fpiria, Hoc cilm tantum congruat diui^ 

nx 



m 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



4i 



174- 

nse naturae t necefTe fuit ut mediator ef^? 
fet Deus. 

Hae quinq^ rationes clarifsime do^ 
cent) quare neceffe fuerit mediatorem 
efTe Deum, Et confutant Haereticos qui 
Chrifti diuinam naturam impugnant, 
non intelligentes ofFicium mediatoris t. 
nec confiderantes magnitudinem pecca^^ 
ti, quod non potuit finita ui(flima expi: 
ari^ 

lam cur necefle fuerit mediatorem 
elTe hominem ^ dicendum c[k ^dC caufas 
quinq^ recitabo. 

P R I M A. Neceflarium erat , ut 
inobedicntia commifla in carne noflra , 
in eadem farciretur. Nam hoc congrue^^ 
bat ordini iufliciae diuin^e , ut cum genus 
humanum primum peccaflet in uno 
dam : aliquis in humano genere a pecca;^ 
to immunis , poenam folueret^ quae eflet 
precium pro cxteris » Ideo enim uenit 
Dominus nofi:er reuera homo ^ ueluti 
perfonam ipfius Adae referens^cuius cti^ 
am nomcn illi tribuitur : ut poenam pec^J 
cati in carne , in qua admiiTum fuerat 
perfoluerct,. Secun- 



atoren 



ttorisi 
ttiraa 



SECVNDA,HeSr3et2. Iiifce 
licrbis exponitur» Qtioniam pueri par^ 
ticipes funt carnis dC fanguinis ; ipfe 
quo^ confimiliter particeps faiftus eft 
eorundem^ut per mortem aboleret eum, 
qui mortis habebat imperium ^ hoc ctt^ 
Diabolum* 

T E R T I A 3 eiurdem autoris 
.ad Hebrae t eft, Congruum fuit^ inquic y 
cum per omnia fratribus afsimilari , ut 
mifericors eflet dC fidehs pontifcX;,in his 
quae apud Deum forent agenda_, ad ex;* 
piandum peccatum popuh.. 

QVARTA. NecefTe fuit me^ 
diatorem humana natura nobis fociari 
atq^ coniungi» Nam nifi ille frater nofter 
effet uerus homo, non fieremus per ilhus 
communicationem fili) Deu 

Hinc fingularem confolationem de^ 
clucit autor Epifi:ol3e ad Hebrseos^ affir^ 
mans nos non habere aduocatum^ qui im^ 
firmitates noftras fuftinere non pofsiti 
cum ipfe eodem modo fuerit tentatus, 
per omnia nobis fimilis fa(fl^ demto pecj? 
cato^ 

Quinta» 



4i 



I N T A, Refuf reftionis no^ 
ftrse uirtus 6£ efFicacia » Vnica enim 
fpes quam de refurrecftione corportim 
habemus, eft qiiod Chrillus carnem no^ 
ftram afTumferit. Nam caro quam nunc 
cortuptioni ohnoxiam circumferimus, 
iam fufcitata efi: in Chrifto , dC in pof^ 
fefsionem regni coelorum ingrelTa , ibiq^ 
immortalis eft hftz ♦ Virtute igitur 
focictatis quam habem' cum Chriflo^exi 
citabimur in extremo die^S^ donabimur 
etiam fecundum carnem immortalitate* 
Hinc patet quam necelTarium fuerit 
mediatorem eife hominem» 

Redat ut dicamus ^ cur oportue^ 
rit mediatorem elfe unam perfonam^ 
cuius rei caufas tres afsignabimus* 

PRIMA. Vnus mediator Dei di ho^ 
minum homo lefus Chrifi:us» Haec uox 
V N V S,ad perfonam dC nequacjuam 
ad naturas rtferenda efi:» 

SEC VNDA.Hic unus mediator con^ 
iuncftusS^ Deo dL homini effe debuit 
quadam necefsitate, Deo ergo qui offen* 

fus 



»77 



^erimus, 

irtute i^kui 
CliriffOjeii; 
kibiniiir 
iliate. 



perioiiaiii) 



numero 



fiis er at noftr6 peccato, ucra 
coniun(fius crat . Imo cade 
diuinitas fimplicifsima cu patre , dC fpii* 
ritu [?.nfto t homini uero uera humani^ 
tate fociatuSj ut pofTet coniungerc acfss 
iierfas partcs focietate quam habuit c» 
utrifcj^. Huc illud Athanafij^ Congruc;^ 
bat filium afilimcre humanam naturam, 
ut hxc pcrfona^ quae efi fi.ibfiantialis 
mago aetcrni patris 3 refiitucret imagii^ 
nem Dei in nobis^ 

Tcrtia, Si non efTct mediator una 
perfona ^ opera redemtionis in humana 
natura pcra(fi:a-,nequaquam cH^ent Caffi^ 
cicns precium pro peccato^ quo infinii 
tum bonum eft Isefijm, Afiumfit ergo 
seternus Dei filius humanam naturam in 
unioncm hypofiaticam ^ ut opera in hu^ 
mana natura pcra(fta ^ infinitae fiercnt 
uirtutis* 

Ex hac ita^ indiuidua unione na^ 
turae diuinae dl humanae in una pcrfona 
eit dignitas infinita perfecftio abfoluj* 
tifsima^ dC inaeftimabile prccium fan^ 
guinis^ mortiSj ati^ adeo omnium acfiio^ 

M num 



num 8i pafsionmti Chridi in fanflifsima 
eiiis humanitatc, Jnde efi: potentia dC 
uirtus delcndae iniquitatis ^ dcdrucndse 
mortiSj dC potcflas remictcndi pcccata , 
uiuificandi Cx^ faluandi credentcs» 

Etff autem Chriftus in fola carne 
pafTus eft : tamcn pafsio perfongc tribuiii 
tiir, propter illam ar^ftifsimam duarum 
naturarum unionem in una perfona» Ex 
quo fit ut omnia in Chrifto habeantur 
diuina^ immenfa, inaeflimabiha dc falui^ 
fica opcra dC bcneficia redemtionis ^ hoc 
efi:, reconciliationis^ iuftificationis^ reno^ 
uationis dL aeternx uitae» 

Hinc quo(^^ facile intclligi potcft, 
cur caro Chrifci dicatur uiuifica, 6C cih^ 
seternx uitx t Cur Chrifti mors fic fatiGs 
facftio plcnaria pro pcccato:Cur obedic^ 
tia Chrifti fit noftra iufricia:Cur fili^ ho# 
minis remittat pcccatu per meritu pafsi^ 
onis fu3e.Nam hcc idco funt tanti prcci), 
quia funt opcra filn hominis qui cfi: De% 
Atc^ ita manifcfium cfi;,opcra redcmtiO' 
nis non elTe diuinc nature tantu.ut rixa^s 
tur Ofiandcr ; ncc naturc hunianc feors 

fimj 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




nrcs. 

•olacarne 

'loni.lx 
bbntor 

[iglfOt-ft, 

iiiifati^ 
^urckdK^ 
j.-Ciiriiii'l!C* 
xrmerinip'» 

cr4 



m 



fim-,ut Stancfiarus contcnAt, fcd perfo;^ 
nse Chrifli in diiabiis nattiris. 

Cij itaq^ ChriftLis dicittir mcdiator , 
non ad nattira hanc ucl illam reorfimtfed 
ad pcrfonam omnino referendu efi:»Veru 
cum diciturt Fihtis Dei cft mortuus ^ ad 
naturam htimanam^ non ad diuinam re^ 
ferendum eft^ctfi preciti a diuinitate 
pendct,Difcernendtim eft enim intcr ap^ 
pellationes^quse naturarum proprietates 
fignificant^et eas quse officiil concernunt^ 

Detis^omnipotens^jOmnifcius^immeni 
fus^infinittis , funt proprietates ditiinae 
natursc^qux nullo pa^fto humangc natur» 
in abftra(flo attribui pofitinr^ 

HomOjCrefcens ^ fatigatus^ edens 
bibens^ dormiens, lachrymans , fangui^ 
nem fudans^ flagellattiS;) uulneratus^ funt 
proprictates humanoc naturac;, quae nul^ 
lo pacfto ditiinae naturae in abftracflo tri^J 
bui pofitint ♦ 

Vcrum appellationes offici}^ut me^' 
diator, facerdos^redcmtor/aluator;, pa^ 
ftor dCc. ncmina funt cflFici^^ ideo(^ per^ 
fonae <3^ non naturse feorfim attributinii 
ttir. M i Etfi 



Etfi atitem difcernenclum efl ^ ini^ 
ter idiomata naturarum ; Tamen quia 
Chriftus una perfona efl ^ communicani^ 
tur proprietates naturarum^^idcj^ in con=^ 
creto tantum, quo fignificatur perfonat 
ncMi in abfl:ra(fto ^ cpo naturx notantur 
^ non perfona. 

Recfte proinde clicimus i Filius 
uirginis condidit coelum dC tcrram : 
quia filius uirginis cfi: Deus» Et rurfi.is 
rc<Rc dicitur : Filius Dei cfi: pafiTust quia 
filiusDei eft homo. Non autem rc6lc 
Ciicitur, humanitas efi: diuinitas : aut na^ 
tura diuina efi: pafia. Chrifi:us cnim C ut 
Petrus ait ) paffus efi: in carne-, hoc efi:ati 
natura humana^ quae mori potuit. Et 
Irenseus ait: Chrifius crucifixus 6^ mor^: 
tuus efi:, quiefcente uerbo ^ ut crucifigi, 
mori pofiTet. 

S)E QVinTO 
Mcmhro. 

Quintum membrum his contine^^ 
tur uerbis % Et uidimus gloriam eius , 

gloriam 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



notanioi 

Ife 
Urnm; 
Et nirfos 
lpffiis.'^iiij 
liinciiiudc 

ckeftin 
tuit. tt 



riiil* ir I 



gloriam tanquam unigeniti a pa;? 
tre. 

Gbriam hic procul dubio intelli;^ 
git lohannes , qua dC Chrifti diuinitas 
Mefsiae fublimitas declarata efi: , dC 
iieluti oculis hominum fubiecfta» Nam 
ciim hanc dicit fe uidilTe ^ fignificat eam 
diuinis facftis declaratam dC ofi:enfam eP 
fe-, ita ut uere conuincerentur fpe^ftatch^ 
rcSydl ipfum efie uerum Deum^ dC o\im 
promilfum Mefsiam ^ qui futurus erat 
j-eparator generis humani» 

ParticuIa.T A N QV A M, noii 
efi: improprietatis atit fimilitudinis no^ 
ta^ fed uerae ac Colidx approbationis de=^ 
fignatio. Vt inilloPauU i Tanquamfi^ 
Ir) lucis ambulate. Significat ergo lo^ 
hanneSjConfpecftam fuifie in Chrifi:o glo^ 
riam^ quse filio Dei congrueret , foli^ 
dumcj efiet diuinitatis tefiimonium. 

Etfi autem ad hanc Chrifii gIori;< 
am hominibus patefaciendam , faciunt 
cmnia miranda facfla Dei in Ecclefia ^ 
indeuf(^a promifsione feminis primat 
Tamcn hic Euangelifi:a potifsimiim lo^^ 

M 3 q«-ii=^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



4>1 

33 



cjuitar-, cle ea gloriae Chrifli patefa(f^io^ 
ne-, quam confpexere difcipuli. Petrus in 
prioris fecundo^^de hac Chrifli gloria ita 
ioquitur : Infpecfbores hfti fumus maie^J 
flatis illius. Accepit enim a Deo patre 
honore dC gloriam^ uoce perlata ad ip^ 
fum a magnifica gloria^ huiufmodi . Hic 
eil filius meus dilecftuS;, in quo placatus 
fum. Et hanc uocem audiuimusde coelo 
allatanijquando cum illo cramus in mon^: 
te fan^fto» 

Tametfi autem prxcipue, ut dixi, 
Luangelifia de hoc mirando hfto loqui^ 
tur-, quo Deus coclitus fua uoce teftatus 
eft hunc hominem Marix filium ^ fuum 
quoq^ filium ciTe : tamen prodeft in con^ 
fpecH^u habere^etiam alios modos quibus 
gloria diuinitatis Chrifti in hoc mundo 
comprobata efl:, 

Sunt autem hi modi praecipui ex 
Euangelica hiftoria fign^tu 

1. Annunciatio dC conccptio, 

2. Teftimonium Magorum dC ftet 
la dux itineris . 

Vit9e innocentia* 

Doftri^ 



w 



^ iuJItl 

fi)olos(|iiil«s 
ini 



[ptddi 



^ptio. 



4* Do(flrin9e fublimitas^ 

5. Miracula uaria, 

5. Teftimonium patris in bapti^^ 
fmo^ apertum coelum 6c apparitio Spii* 
ritus fancfli, 

7» Transfiguratio in monte, ubi 
cum Mofe dC Helia praefentibus tribus 
difcipuliS;, efi: collocutus, 

S. Minifterium angelorum;, qui 
illum tcntatum confolati funt. 

9* Teftimonium diuinum in cius 
mortCj quo conui(f^us Centurio in hanc 
uocem prorupit. Vcre erat is homo fili^ 
us Dei^ 

10. Triumpbus fupcr mortc, dC 
Diabolo per gloriofam ipfius refurrciflis* 
onem. 

ju Afcenfio in coelum afpecftabilis» 

II» Mifsio Spiritus fan^fti fupcr 
A.pofi:oios 5 decimo dic pofi: afccnlio^J 
ncm^ 

13, Miraculaper Apofi:oIos^ qui 
dc co tcftati Cunt^ edit^. 

M 4. i4,Mij* 



r 



t?4. 

14. Miranda Ecdc% conferttatio 
in tantis Diabolorum liominuni furo?* 
ribus, 

Hanim partium manifcdate gloriae 
Chrifti declaratiOj 6£ iucundirsima c(k , 
6^ utilifsima ad confirmandam fidem 
noftram in hunc Dei filium ^ qui iam in 
gloria maieftatis fcdens efFicax cfi; in ci^ 
lecftis^per fuum uerbum dC fpiritum fan- 
ftiimj dcfendit Ecclcfiam ^ excitat fyn^ 
ceros do(ftores^ arcet Dial^olos quos tan^ 
dcm fubt}Cict pedibus fuis, ac Ecclefi^ 
fu3e communicabit fuam gloriam^ cjuan^ 
do clccffci omnes in omni seternitate crut 
confortcs diiiinx ipfius naturse dC con^ 
formcs ipfi. Atq^ ita pcrcipient iucun^ 
ditatcs ^ qu3c funt in dextra cius in pcr;^ 
petuum, Pfalm : 16, 

iDE SEXTO 
Mmbro. 

Sextum mcmbrum his efFertur ueriJ 
bis. Plenum gratiae ucritatis, hoc cft^ 
^07^ aeternus aetcrni patris, honx) ue^ 
rus fasftus;, plenitudincm gratiae <3<^ ue:^ 

ritatis 





Early European Books, Copyright© 2009 ProQuest LLC. 

Imoges reproduced by courtesy of the Royol Library, Copenhagen. 

LN 851 S^copy I 



iic! 



ritatis in munclcim attulit. De qim ple^ 
mtuditiCyUt Euangclill-a ait ^ nos omnes 
accepimus. 

Etfi autem hxc uerba plana in fe 
uidentur, perfpicua eft enim eorum fig^* 
nificatio t Tamen plura continent quam 
prima fronte uidentur polliceri * Nos 
f ta^ eorum interprctationcm non aliun^= 
de petamus^ ciuam ex uerbis Euangcli;? 
ftae qui paulo poft clare indicat^ cjuid 
gratiae dC quid ueritatis uocabulo intcl^: 
ligi uelit, ubi utrunc^ opponit Lcgi 
dicens t Lex per Mofen data eft : grai^ 
tia 8C ueritas per lcfum Chriihim » 
Nec^^ enim dubium efi: , quin gratia <3^ 
«eritas utroq^ in loco^eodcm accipiatut 
modo^ 

Cum itaq^ Lex opponitur grati» 
dC ueritati^, necefife eft ut accipiatur di;^ 
Uerfimode. Aliter enim cum gratix op^ 
ponitur ^ aliter cum ueritati, accipitur. 
Quid autcm fit G R A T l A obfi:u^ 
rum non efi:* Nam opponitur dC meri^? 
to nofiro3£ irse Dei. Efi enim fauor 
Dei , quo Deus nos complecftitur in filio 
/ M y rine 



m 



i 

1 

i 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



1« 



fine noflro meHto , 8C gr atuita Bonitas 
cjua nobis remittit peccatum ^ dC gratis 
acceptat credentes ad uitam seternam. 

Proinde kx ut opponitur gratise , 
ngnificat minas legales , maledid^ionem 
^ iram Dei^ quae Mofis minifrerio po^s 
pulo proponebantur^ a quibus certe ne^s 
mo fuis uiribus dC meritis liberari potu^^ 
iL Nam omnes huius legis damnatoriae 
fcntcntix eramus obnoxij : Maledicfius 
omnis qui non manferit in omnibus qu3e 
fcripta Cmt in libro legis. Venit itaqj 
scternus XoyQ^ ^ ^ contra iram, dC ma^ 
iedicfl-ionem legis propofitam a Mofe, 
adfert plenam gratiam , perfe(ftam re;J 
conciliationem ^ fauorem xterni pa^ 
tris omnibus in Clirifium uiua fiducia 
lecumbentibus, 

Hoc ipfum tefiatur Diuus Augu^ 
ftinus, cum inquit t Vnus Dei filius 
idemc^ filius hominis , unus hominis fili^ 
us , idemqj Dei filius, Non duo filij De^ 
us homo, fed unus Dei filius , Deus 
iine initio , homo a certo initio. Hic om^ 
nino granditer dC euidenter Dei gratia 

com^ 



elH 
iili 

d 

nj 
nq 

mi 

lite 
tet 



r 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



frio po^ 
timtoiij 



"libus 



i Moff, 
'cftm rc^ 

&(i] 
igritiJ 



1S7 

commencfatun Qtiicl enfm mtura Im^ 
mana in Cliriflo mcruit, ut in uniiatem 
psrfonge unici filij Dci fingulariter cfiee 
aifumta ^ Quse bona uoluntas in huma^J 
na natura pr^ccefsit t Cuius boni propo;^ 
fiti fiudium 7 Qux bona opera praecef^J 
fere^ quibus mereretur ifi:e homo ut una 
fieret perfona cum Deo c Nunquid an^ 
tea fuit homo ^ 5^ hoc ei fingulare bene- 
ficium prsefiitum efi:^ut fingulariter pro- 
mereretur Deumr Nempe ex quo homo 
efie coepit, non aliud coepit efife c|ua Dei 
filius, dL hoc unicus <S^ propter Deu uer:^^ 
bum;, cjuod illo fijfiiepto^caro facftum efi^ 
uticj^ Deus^ut quemadmodij efi una pcr^s: 
fona quihbet homo^ anima fiiilicet ratio^ 
nalis dC caro t Ita fit Chrifi:us una pcrCo^ 
na uerbum SC homo. V nde naturoe hu^^ 
manae tanta gloria^, nullis praecedentibus 
meritis^ fine dubitatione gratuita * nifi 
quia magna hic 6^ fi^Ia Dei gratia fide^» 
liter 5^ fi^brie confiderantibus euidcni^ 
ter oftenditur^ ut intclligant homines 
per eande gratia fe iufiificari a pcccatis, 
per quam facftu efi^ut homo Chrifi^ nul^ 
lu pofsit haberc peccatum. H^c 



J > r 

1^^ 



1 



Hsec Auguftini interpretatio plej^ 
nitudinem gratix Chrifti^de qua hic 
uangehfta concionatur ^ nobis fidehfsii* 
nie commendat^ oftendit mera Chri^^ 
(ki gratia/ine omni humano merito cre^ 
dentes faluari t ut lex Mofis ^ hoc eft , 
l^ex damnans non amplius teneat nos 
captiuos^ qui in Chrifio lefu fumus per 
fidcm» 

Ha(fl:enus de gratia ut opponitur 
legi Mofis. Sec[uitur de ucritate , qu3e 
!egi per Mofen latse opponitur^non qui^ 
dem mcnticnti aut hllcnti t fed umbris 
lieritatem figuranti ^ ut ablata C inquit 
Augufi^inus) obferuatione umbrarum, 
quod promifliim erat ex fide Dei prae^ 
fcntaretun Q^uuni ergo ueritas oppo^ 
nitur legi per Mofen datx^ut lex Mofis 
fignificat imibras dC prsedicftiones de 
Chrifio t Ita ueritas notat ipfijm Chrij? 
flum complementum promifsionum y 
quoe patribus olim funt f?.ftx. 

Cxterum cjuia u:ritas hoc loco 
opponitur umbris dC prxnunciationibus 
deChrifio6^^ eius Euangelio t operaef 

precium 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



'licli 

ritocre^ 
»lioc ell, 
tm, noj 

[cpponitui 

Dr;iO(i(Hii' 
l/d uibris 
(ifl^uit 
abnrutn, 

hMoiis 
CDones 



jprecitim cfle exiftimo^ hiic nonnulla 
fcribere ^ ut conflet quomodo Mofes dC 
Prophetx umbris dC pr^edidionibus , 
hanc ucritatem^ hoc eft, Chriftum eivSc^ 
Euangehum dchniarunt * quo nobis um^ 
brarum dL ueritatis collatio fidem au^ 
geat de mediatore noftro Chrifto;> at(^ 
cius falutari Euangeho. 

ra(fi:aefi: autem haec adumbratio 
feu figuratio duobus modis^ nempe 
SIGNIS dC DICTIS. De u^ 
trifc^ordine chcendumefi:, 

Signa itzc^ quibus adumbrata e(h 
haec ueritaSjhoc efi:^ Chrifius dC eius 
uangehum funt in triphci difcrimine^ 
Alia enimSacrificia^jaha Sacramenta^^aha 
Typi dicuntur» 

In S ACRIFICIIS fpe(f^an^ 
da funt duo t analogia dl ufus ^ qux 
nobis pulchre ueritatem, id efi: , Chri^ 
ftum 6^ eius Euangelium adumbrant^ 
Analogia eft comparatio quaedam fym^ 
bohca umbrae ad ueritatem ^ cjuae ana^^ 
logia duplex in facrificrjs ueteris teftaj; 
menti confideranda uenit, Prior quod 

ma(ftatio 



4 

'Jttr 



m 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m 



m 



190 

macftatio 6£ oUatio cuiufcjp wi&iimi mor^ 
tem Chrifti 6^ eius pro peccato fatifFa^^ 
cftionem adumbret. Vnde etiam haucf 
obfcure refurre(ftio Chrifti 6^ triumph^ 
innuitur» Nequacjuam enim expiatoria 
fuifTet Chrifti ui(flima^ fi Chriflus mor^^^ 
te uicftus non reuixiffet* Pofterior quocf 
inacftatio 6^ occifio animalis adumbra^ 
hat naturam humanam morti propter 
peccatum deftinatam fuiffe^ atc^ inde 
non potuiffe liberari nifi intcrcedente 
iii(fi:ima aliqua expiatoria. 

Vfus facrificiorum uerus 6^ legiti^j 
miis in his quatuor fitus erat. Primum 
nim pi} offerentes admonebantur fuorij 
peccatoruni;, cjua ratione ui(ftima erat 
lis ueluti qusedam afpe(fi:abilis legis diui^ 
nx concio. Hinc efi: cjuod Hebrae: 10» dis^ 
citur commemorationem peccatorum fa^J 
(ftam fuilfe in facrificijs» Secundo^ pij of^: 
ferentes reuocabant in memoriam pro^^ 
milfam fili) Dei ui^ftimam^ quae erat fu;=: 
tura expiatoria <3£ fatisfa(ftoria pro pec;^ 
cato. Hanc igitur promiffam ui(fl:imam 
pij opponebant magnitudini fuoru pec^^ 

catorum* 



(fl 

<t 




Early European Books, Copyright© 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m hia 
'triu!r.pV 
[«piitom 
iitusmor^ 
orquod 

pioper 

linicrcete 



rJSCLlfJlIl; 

0 



191 

tatorum. Tertio ex fiuius expiatorise ui^ 
tftimx ^ qux fieret per Chriftum.cogita^ 
tione.accendebatur fides iii mediatorem, 
quafide patres iudificati^ 6d regcnerati 
funt in nouos homines. Poftremo loco 
hac fide iuftificati 6^ regenerati patres , 
nouam obedientiam Deo prxftiterunt 

Sic Abraham intuens fuum facrifiV 
cium 3 primum peccatorem fe agnofcit. 
Deinde uicflimam;, ut umbram Chrifti , 
intuetur. Tum cogitatione promifTse 
uiftim-x accenditur fides in eo. Poftremo 
€X hac fide ita obedientiam Deo prseftat^ 
iit obedientiam erga Deum omnibus re^ 
bus mundi anteponat: ut apparet in eo, 
quod promtifsimus fuerit-, mandante 
Deo 5 unigenitum filiumfuum Ifaac im^^ 
molare. 

Caetenim hypocritse^ hoc uero ufu 
neglecflo^in externo opere^^in quo dC cuh 
tum Dei collocaruntj h^erebant * Vnde 
(criptumefi:. Refpexit Dominus adA.^ 
bel dC ad muncra eius, Ad Cain autem 
non refpexit. Significans munera placere: 
propter Abelem^ dC non Abele propter 
munera^hoc efl;, facrificia* At^ 





191 

A.t(|tioce(l qiiocl Domitius apuci 
Efaiam tcftatur Cum ait: Quo mihi mul< 
titudincm uicflimarum ucftrarum , 6icit 
Dominus, Holocaufta arietum dC adi^ 
pem pinguiumj 6^ fanguinem uitulo^ 
rum^ agnorum dC hircorum nolui» Cum 
ucneritis ante confpecftum meum , quis 
quxfiuit hxc de manibus ueftris ^ ut am^ 
bularctis in atrrjs meis r Ne offeratis 
ultra facrificium fruftra 3 incenfum ell: 
abominatio mihi 6^c. Huius rei caufam 
fubiungit Dominus dicens t Iniqui enim 
funt catus uefrri^ 

Non ergo placebant facrificia nc^f 
tcrain hypocritis6i impanitentibus , 
qui nec fymbolum intclligebant, ncc iic^ 
rum ufum habcbant : fi:d folummodo in 
externa ^ftionc occupabantur, puta^ 
bant fe mereri remifsionem peccatorum 
dC ficri iullos opere ( ut aiunt ) operato* 
Horum errorem omnibus cetatibus di^ 
uinitus excitati Prophetx taxarunt. Ha^f 
:nus de facrificijs^ fecjuitur de facra* 
mentis, 

In 



r 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



InSACRAMENTlS.qua:. 
lia fiierunt : circumcifio y agnus pliafe , 
afpcrrio fanguinis^ lotiones dCc. gcnera^^ 
tim quidcm fpeiflenturjmanclatum Dcfj 
rcs cxtcrna^promifsio ficles:qu3e qua^J 
tuor in ciuolibct Sacramento rcc|uirun^ 
tur» Spcciatim uero ^ fymbola fingulo;* 
rum dL ufijs ^ 

Praeputi) carnis praecifio^ fignifica^ 
bat uctcrcm naturam in rcgcneratione, 
uirtute mortis Chrifii refecandam cfle, 
6^ figura crat fpiritualis circumcifionis, 
de qua Paulus ad Philip : 3» ait t Nos 
circumcifio fi^imus qui fpiritu Deum co^ 
limus, dC gloriamur in Chrifio lefij dC 
non in carne confidimus» 

Agnus phafe manducatus ^ Chri^* 
ftum fide dC fpiritu cdendum, quo fpiri^^ 
tualiter uiuarnus adumbrabat: qucm ty^ 
pum ipfc Dominus, lohan^ 6» expli^ 
cat ♦ 

Afperfio fanguinis uitufse figuta^ 
bat afpcrfioncm fanguinis Chrifii ^ quo 
a peccatis purgantur fidcles, Ita enim 

N hoc 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m 

i 
















hoc fynAolum cxplicat Pctnis in prima 
prioris. 

Lotiones eodcm pcrtinebant.Nam 
6C ablutioncm qusc fieret per fangui^ 
nem Chrifci figurabant^^S^ fancTtificatio^ 
nem per Spiricu fancftum adumbrabant, 
iit intcrim taceam^, cas ablutiones ctiani 
noftrum baptifma prsefigurafTe » Vfus 
horum facramentorum in pi)S prorfus 
idem fuit ^ cjuem facrificiorum fuifle 
admonui, 

Tertium genus fignorum quibus 
adumbrabatur ueritas, hoc cfi:, Chrifius 
cius Euanaelium T Y P O R V M 
eft, quorum duae fijnt formae. Nam qui^* 
dam ordinari) , cjuidam hifiorici recfte 
appellantur. Ordinarp a tempore fijmiit 
differentiam: nam ali) pcrpetui^alij tcm=* 
porari) fijnt 

Perpctuus typus Chrifi:i dc Kcclc^ 
fixy cfi hxc mundi admiranda firucftura 
^ adminiftratio quemadmodum Da^ 
uid Pfalm : 19. pulcrc ofiendit » Totus 
enim hic mundus cfi typus rcgni Chri^ 
ftij in cjuo fi)i ipfcp Chrifrum folcm iufti^ 

Ci3C 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




r-' 

Qbrabant, 
'iKetom 

iii 



■a: 
\mn\ 

Ifenci n 

djftra^^nr^ 



f9f 

riseflgnat Vt emm fol liic afpec^abilis 
permcat coelum 6^ fuos radios mittit in 
omnis terrae partes 5 atc^ res nafcentes 
uiuificat dL fouct i Ita Chriftus fol iufii^ 
cixj ut a Malachia nominatur , fuae uirii 
tutis radios mittit in Ecclefiam, quibus 
Ecclefia uiuificatur dC fouetur, ut fit no^ 
ua crcatura fpirituales a<fi:iones exercens. 
Luna Stellae^Apofiolos ipfos dC ahos 
pios fuo cjuoft^ ordine dC gradu notant» 
Hunc typum intuens Apoftohis^non du^ 
bitauit ex hoc Pfalmo tefi^imonium dca 
promere^quo confirmat Euangelium la^J 
te per orbem fparfijm efie» Ita enim ait 
Rom t lo, An non audiuerunt r at^ in 
omnem terram exiuit fonus eorumj & in 
fines orbis uerba eorum» 

Temporarij typi fuerunt qui du^ 
rabant cum politia Mofaica^ quales fuess 
runt, ut ex multis paucos referam ^ fa^* 
cerdotium Aaronicum^ regnum^jarca tc^ 
ftamenti , dCc^ 

In facerdotio quatuor potifsimum 
(pe(ftanda occurrili, c]uae adumbrant nos 

N 1 bis 



bis Chndim 8C Ecclafiam, 8C ea quae irt 
Ecckria geruntur^ ut funt t ordo ^ un^J 
(ftio^ueftes facrae 5 5£ confecrandi ritus. 
Ordo typus erat Chrifti di Apoftoloi^ 
rum» Vtenim fummus facerdos crat 
umbra ueri facerdotis Chrifti: ita cxte^ 
xi inferioris ordinis facerdotes, nota^ 
bant Apoftolos, Et ut fummus lacerdos 
femel in anno ingrediebatur in fancfium 
fan^ftorum , portans peccata populi in 
figura t Ita Chriftus femel obtulit fe in 
ueritate pro populo 5 dC una oblatione 
confummauit fan(ftos in perpetuu , cuius 
facf^i 5 teftes fuerunt Apoftoli» Hunc ty^ 
pum copiofe explicat epiftola ad Hebre^ 
os» Vncftio typus fuit fpiritualis olei , 
quo Chriftus untftus eft in ftimmum las* 
ccrdotem , 5^ quo ipfc fuos^ in fpiritua^ 
les reges facerdotcs confecrat. Ihx^ 
tcrea fuit etiam typus fpiritualis Ix^ 
ticix fan(ftorum^ quam habent cx inhais 
bitatione fpiritus fan<fli , Hinc olcum 
Ixticioe in Pfalmo dicitun Veilcs CKrx^ 
dC innoccntiam Chrifti puritatemq; ia 
ipfius fan<ftifsimi hrrmanitate, dC fan(f^i< 

/ tatcm 



[Apofiob ' 
rdos cnt 

inWuni 
. pcpuli in 
loblitkiii 

i,Ciiios 



ffjinc oini" 
iratfni?/" 



»97 

tatemEcclefiaeaJumtraSant Huc il^^ 
lud Dauidis: Sacerdotes tui induant iuj^ 
fticiam 6^ fancfli tui exultent» 

Confecrandi ritus etiam myllicam 
fignificationem habuit, in quo quatuor 
potifsimum fiebant. Primilm enimcon^ 
iecrandi in facerdotes ^ corpus aqua 
munda abluere debebant* Deinde in^ 
duebant ueftes facras . Tum ungebant 
capita. Poftremo implebant manus» 

Haec quatuor adumbrant eos quos 
Chriftiis in facerdotl) confortium fibf 
alTumit. Hi) enim primum debent coni* 
fcientias fuas abluere a peccatorum fori^ 
dibuSjid^ fanguine Chrifti qui figura* 
tur Baptifmate noftro. Deinde induent 
ueftes facras, id efi: , Chrifti iufiiciam , 
qua coram Deo confifiunt. Tum ungent 
capita, hoc eft , donati Spiritu fancfto 
exultabunt gaudio cora Chrifi:o fijo^atq^ 
eife fidcnt fpirituales reges dC hQcx^ 
dotes. Pofiremo implebunt manus^^hoc 
eftjConfecrati iam Deo ipfi hofiias ueras, 
iiiuas/pirituales di acceptas Deo ofFe^J 
rent per Chriftum lefum, 

N 5 Regnum 



t 



y 



Regnimi Mofaicum Eccleliam CfinV 
fti figurat, in qua Cliriflus folus Monar^: 
cha a:i/i/^£u6ui/©> prgefidet ^ cui populus 
Chriftianus iuxta leges fibi pracfcriptas 
feruit. In hoc regno Mofaico multae funt 
particulares umbrae Chrifti regni e^ 
ius fpiritualis. Et^ ut ahas omittam;, ob;i 
feruandum imprimis efc decretum^ de 
fratris mortui fine hberis uidua^qua legc 
tenebatur ducere fuperflres frater : Fit 
prohibitio ciborum certorum animaliu. 
Has duas umbras breuiter attingam,, 
cum ueritatis lucc conferam. 

Fratres duo cjuorum prior moritur 
fine lilxris^pofterior autem fratri femen 
excitat^typi funt Adami QC Chrifii, 
dam moritur fine liberis^hoc efi:^ non ge^ 
nerat Deo filios^ fed moritur cum fuis 
carnalibus fili^S;, di relinquit uxorem ui^ 
duam, hoc cfi-,genus humanum fierile 
infoecundum ^ quantum quidcm ad f^i^ 
ritualcm fobolem Mmct. Huic fratri 
mortuo fecundus Adam femen excitat , 
dum femine incorruptibili uerbo Dei ^ 
generat filios^ non carnales quidcm illos, 

fed 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



faiptis 
Kr: h 



)imut 
knim 

jic fr3«i 
liJcnifc 



199 

fecS fpirituales i non a(J mof tem Cci ad 
uitamt non acl rerum caducarum poiTef-^ 
fionem, fed ad coeleftis 6£ xternae gloriac 
hoereditatem. Sed de hac fpirituali gc^ 
neratione fupra dicftum efi:» 

Prohibitio ciborum^fpiritualis con^J 
ditionis eorum cjuos Chriftus in fuam fa^ 
miliam afcifcit^adumbratio fuit.Nam a^ 
liqua proprietas animalis cuiufc^ a cuius 
efu prohibebantur ludaei , admonebat 
fugiendum effe in fpirituali Chriftirci* 
gno uitium,quod ea proprietate adum^^ 
brabatur» Exempli gratia» Carofuilla 
interdicfta fuit ludaeis cjuo interdi(fl:o 
fignificabatur cjuod in Chrifti regno im=* 
puritatem eam quam fuibus uidemus 
conuenire/ugiamus, Sues enim lot^ mox 
j-edeunt ad uolutabrum^<£ magis fe in^ 
quinant. Huiufmodi igitur impurita^J 
tem di reditu ad priftinas fordes fugere 
admonemur Mofaica illa prohibitione, 
Prohibetur quo^ efus Aquilx , 
Gryphi,Haliceti,Vulturis etc.quc pro:^ 
hihitio myftice/uperbiam dC crudelita?^ 
tem uitandam adumbrat, Nam i% aues 

N 4- 





ut crudefiores Cmt in minores * Ita iti 
fiiblimia uolant-» humilia dC ima defpi^ 
cientes » Prohibitio Milui^ rapacitatem 
fugiendam figurat Interdicflum anima^s 
lium^ quae fuper manibus fuis gradiun^ 
tur, notat crudelitatem dc ferocitatem 
abelfedebere a fpirituali Chrifti reg^ 
no, 

Plura de huiufmodi legalibus pro^ 
hibitionibus lcgantur in Leuitico , SC ut 
cognofcatur cjuarum rerum cauendaruiT! 
nos admoneat fingulorum prohibitioi ad 
hibeantur in confilium qui de naturis a^ 
nimahum fcripfcrunt., & imprimis Pro^ 
copius fophifta-jCjui multa eruditc fcrip^ 
fit dehisrebusin commentarijs fuis in 
Leuitic * 

Arca tcflamenti fimilitcr Chrifti 
typus fuit Nam myfteria cjuae latebant 
inarca, ut ait Procopius , reprcfentas^ 
runt fermonem Dei. Ligna arcae non 
fentiebant ullam putredinem t corpus 
Chrifti nullam experiebatur corruptio^* 
ncm, Arca inaurata fuit t corpus Chri^ 
fti;>diuinitatc dC fan(fiitate fplendidum. 

Auro 



rij 



(i 

oe 

Ita 

ait 

rin 

pj 
h 

nol 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



citatcin 
ti reg,- 



101 



ffAflcripj 

luisifl 

flriiii 

irprefeiia^ 
arac sofi 



pUJ 



Auro corrufcat ueflcs, annuli 81 omrxia 
qux ad Arcam pertinent: in Chrifti Ec^ 
clefia omnia bonitate fplendore glo^» 
tix Clirifi;i ueluti rutilant , Baiuli gc^ 
ftant Arcam : praecones Euangelr) uocc 
fua Chrifium portant» Opercukrm ar^^ 
cse^ quoc! dicebatur propitiatorium , 
uirtutem (anguinis Chrifti adumbrabat» 
Ita enim Paulus hunc typum cxplicans 
ait t Quem propofuit Deus propitiato^ 
rium per fidem in ipfius fanguinc» 

Huc illud lohan t Et ipfe efi: 
propitiatio pro pcccatis nofiris» Nam 
ficuti lamina illa aurea qu^e propiciaco^ 
rium dicebatur , tegebat Arcam^in qua 
lexeratcum fua appendice de maledi;: 
iflione, quamminatur omnibus transs^ 
greflbribust Ita fanguis Chrifti tegit 
nofira peccata 5 utnonamplius prode^ 
ant in confpecf^um Dei., imo tcftz^ abck: 
lita <3£ expurgata fint. Huc illud Dauis^ 
dis t Beati quorum tecfla funt pecca:^ 
ta. 

Hsec fint breuiter de Arca tefia^* 
menti di(fla^Omitto incenfum iuge^ ora^ 

N < tionis 



1; 



101 

tionis Cfif inianse ciuH^ perpcta» fym^ 
bolum: omitto candelabra, quibus prae^ 
cones uerbi figurabantur t omitto lumi^s 
naria^diuini uerbi adumbracula * omitto 
innumera alia^quae paedagogica quaedara 
rer um fpiritualium fymbola fuere» 

Haf^enus pauca de typis ordina^^ 
trjS diximus, ut aliquo modo oftendere^j; 
mus collationem inter umbras Mofaicas 
6^ ueritatem Rmngdqt iam nonnulla de 
typis hiftoricis attingam : inter quos hi 
praecipui occurrunt» Adam ^ Melchifei* 
dech, Ifaac, Iacob-> lofeph , lofuaj Gc^ 
deon-, Samfon. Dauid^ Ionas,5^c* 

Quemadmodum A D A M prim* 
homo ad imaginem Dei conditus , quod 
ad humanam hanc naturam di uitam at# 
tinet, fic folus erat^ ut nemo reperiretur 
ex creaturis omnibus fiue Angclis ^ fiue 
heftijs^ cuius accefsione genus humanum 
multiplicari pofset : Sic dC Chriftus ue^^ 
ra illa dC expreffa imago Dei , quantum 
ad cceleftem uitam di ad foclicitatem Xi 
ternam pertinet, folus erat^^nec quifqua 
cx toto humano genere^ imo ne ex an;* 

gelorum 



fucre. 



pnni' 
reprctii 

qiiiKiini 
ec qiflff 



20J 

gelortim quidem ordine erat, cuius con^ 
fortiopariac conformi, filiorum Dei 
multitudo procrearetur » Quare ficuti 
Deus Adamum noluit permanere folum, 
quemhumani generis caput confi:ituejs 
rat i Ita 6^ filium fijum Chriftum , non 
eft pafius efife (blum, que ab seterno ele^^ 
cfvorum multitudini caput dC principem 
deftinauerat , ut pofsit dicere : Ego 6^ 
pueri quos dedit mihi Deus t ^tc^ ita ad 
faluandorum pertingere multitudinem . 

Deinde Adam dormiens dC iterum 
cxcitatus y typus fuit morituri 6^ reui^ 
(fturi Chrifti, dC ut Adam poft foporem 
furgens^ Euam de latere fijo for matam 
agnouit : Ita Chriftus a morte refiirgens 
ex uulnere lateris fiii aedificauit Ecclefi^s 
am. Prseterea ut Adam folus fiio reatu y 
coniecit totam fuam pofteritatem in di^ 
nationem : Ita Chriftus fi)Ius eft autor 
iuftificationis dC uitae . 

MELCHISEDECH quifi^ 
mul dC rex fuit facerdos^infignis erat 
Chrifti regis dC facerdotis typus.Vt ille 
tcx Salcm dicebatur t Ita hic uere dC 

nunquam 



104- 

tiLinquam intermoritm-se pacis rex efl* 
Non enim terrenam fed coeleflem pacem 
adfert^ Vt ille ex eo nomen habet^quod 
fit rex iufticiaei ita hic fempiternam ad^^ 
ducit iulliciam, qua ueluti ftola candi^ 
difsima fuam ornat fponfam» Vt ille re^ 
gia liberalitate obtulit Abrahamo, pofi: 
pugnam cum regibus quin^^ panem dC 
iiinum in dcferto : Ita hic omnibus Aj? 
brahami filijs poil pugnam cum rege te^ 
iiebrarum dC peccatorum^^profert coele^^ 
fl-em refocillationem , ac iam fatigatos 
fpirituali reficit nutrimento» Vt ille fa^^ 
cerdos erat Dd altifsimi qui Abrahamo 
hcnc<iixit i Ita hic folus facerdos eft ille 
fummus qui fili^s Abrahae benedicit^ 
cof(^ 3eternum beatos rcddit^ 

Hunc Chrifii typum attingit qwV 
dem Dauid^ Pfal t no. ubi ita in fpiritii 
Chriftum alloquitur t Tu es facerdos se^ 
ternus fecundum ordinemMelchiiedech, 
fed Epiftola ad Hebraeos eundem copi;* 
ofc profequitur , di in pluribus circum^ 
ftantijs eum Chriflo accommodat ♦ 



CQ 

rd 
nfl 
ti 

altj 
till 
faq 
feJ 

loi 
Pol 
no| 
nd 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



\ia in fpf' 
AhilM 

to. 

(|;oJ 



Qiiod autem Papidae e typo McU 
thlCedcQhi ofFerentis panem dC uinum 
AbrahamO;>ruum mifTaticum facrificium 
comprobare contenduntjfadirsimus er^ 
roreft. Primumenim confundunt reg^ 
num di facerdotiijl Melchifedechi t pro^ 
tulit quidem panem di uinum ^ ut rex 
liberalis , fed benedixit ut facerdos Dei 
altifsimi» Deinde uim faciunt Gramma^ 
ticaet non enim ibi eft^ obtdit , hoc efi: ^ 
facrificauit ut interpretantur Papilix, 
fed protulit ^ feu fecit produci , 
feu aduehi ♦ Praeterea impij funt 
in fancftum uirum Dei Melchifede^iJ 
chum, quem aperte criminis idololas^ 
trix reum peragunt» Nam fi Melchi?^ 
fedechus obtulit Abrahamo facrificium 
panis di uiniy pro(e6l6 impius fuit idoj: 
lolatratcum foli Deo fit ofi^erendum» 
Pofiremo fantftifsimo patri Abrahamo , 
notam facriL gij inurunt;, qui fibi diui^ 
nos honores ufurpauit t permittens fibi 
a Melchifedecho ofi^erri facrificiu: quod 
ne angeli quidem fibi olferri pafsi funt^ 
ludicum ij, 

Ifaac 



I 



••n. 

r 



105 

I S A A C tiarijs moclis adumtra^^ 
hat Chriftum. Natus eft Ifaac matre nort 
ferua, fcd libera : Chrillus non ex 
Hagar, aut alia ethnica fcemina y fed ex 
Sara libera fecundum carnem natus eft, 
carnem enim ex femine promifsionis ac^ 
cepit» Ifaac natus eft per miraculum, 
praeter uircs naturse ex nonagenaria ma* 
tre : Chriftus c[uoc^ praeter naturse cur:^ 
fum miraculofc e uirgine natus ed. Ifaac 
poft praecedentes promifsioncs multis 
annis expecflatus , tandem in fenc(flute 
parentum natus efi:. Chriftus confimili 
modo diu ante promifTus dC expecfiatus, 
in fenecftute Ifraelis fecundum carncra 
natus efi:^ 

Ifaacunicus fuit Sarae liber^ filius, 
idcoc^ unicus patcrnorum bonorum hse^ 
res t Chriftus unigcnitus tam patris Ce^ 
cundum diuinitatcm ^ quam matris fe< 
cundum humanitatcm ^ a Deo haeres eft 
conftitutus omnium bonorum.lfaac prae^ 
dicatur a fcruo Abrahae ad hoc miflb^ut 
nuptias illi conciliaret; Chriftus praedi^ 

catur 



4 

li 

ii 

a 

tc 

J 

nl| 

,s 



m 

<iii 

Pfl 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



inatusefi, 
Isionisac^ 

sdrik 



catiir 



107 

catur ab Apoftolis feruis Dei in hoc 
tnifsis y ut illi Ecclefiam defponfent ♦ 

Ifaac fuit patri uolenti fe immoIa^J 
re obediensj Chriftus fuo aeterno patri 
iifqp ad mortem crucis eft obfecutus ^ 
Ifaac impofitus efi: rogo ut ma(fi:andus 
immolarentur , fed incolumis euafit t 
Chrifius impofitus ar^ crucis uere mori* 
tuus efi fcd tertio die reuixit dC mor^ 
tem ita euafit^ ut non moriatur ultra» 

In Ifaaco fa(fla eft promifsio femii* 
nis Abrahamo» In Chrifto uis efi: gene^* 
rationis filiorum Dei.Breuiter Abraham 
Ifaac dC Sara myfiice regnum Chrifti 
adumbrant t ficuti Ifmael dC Hagar lu^ 
daicam gentem figurant» 

I A C O B Patriarcha cum fua fa? 
milia^multis uarijfc^ modis Chriftum ac 
ipfius Ecclefiam adumbrat ♦ lacob iter 
ingreditur folus 5 reliiflis parentibus, 
ciomOj amicis t Chriftus de coelo dcCccnn 
dit 5 non habet quo caput fuum inclis: 
mty cuius quo^ Ecclefia in fua pere^: 
grinatione p nequaquam crucis eft cx^ 
perSt 

lacob 



4 - 



108 

lacoS fatigattis ac prgeuentus tene^ 
briSjantequam ad amicos uenit quo iter 
indituit 3 in lapidem recumbit t Fideles 
fatigati uari}s tentationibus ^ in hac uita 
peregvinantes , in Chriftum lapidem ui:^ 
uum recumbunt ^ fuper quo refocillan^ 
tur a laboribus peregrinationis fuae» 

lacob in fomnis m(^it fcalam ftan^ 
tem fupcr terram, cuius cacumen calum 
Uti^it^ uidit angelos Dei defcendentes 
di afcendentes per eam , 6i Dominum 
innixum fcalf dicentem fibi t Ego fum 
Dcus Abraham,Ifaac patris tui. Et pau^J 
16 pofi: : Benedicentur in te 6£ in femi:^ 
ne tuoomn^s tribus terrae. An non hic § 
pulchrc etfi xnigmaticc adumbratur re^ 
gnum Chrifti r an non hoc prxclarum 
uifum admirandum ccntinet myftCi: 
rium rcparationis noftri c Hanc ita<^ 
umbram Mofis, paulo fufius cum Chri^ 
fti ueritate conferamus. 

Scala itacjp a Patriarcha uifa^Chru 
flum figurat » Scala mediatrix efl: con^ 
iungciis locum infcrnum 6^ fupernum» 
Scala inferne quidem terram^ fuperne 

uero 



d 

C(j 

ai 
(J 



t 

iinj 
fd 

l\ 
A 

Im 

col 

H 
k 
H 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Hanc 



ixeto coelum ^ittingit. Quid hxc fibi uo^ 
lunt c ChriHus folus mediator efi: , qui 
Coniungit Deum dC homines» Terram 
coelo, coelum terrae coniungit» Homines 
angelis^ angelos hominibus conciIiat»Per 
Chriftum folum afcenfijs in calum pa^* 
tet, ut ipfe teftatur t ncmo afcendit in 
coelum nifi qui delcendit, filius hominis, 
qui eft in calo* Item^ Ego fum uia, dCc^ 
Chriftus fupcrne coniungitur calo ^ id 
eft, Deus eft de Deo natus^, inferne con^^ 
iungitur cum terra^ ucra humanitate 
fumta» 

Angeli per fcalam hanc afcendunt 
dl defcendunt , hoc eft^ proecones uerbi 
adducunt in coelum innitentes fcalae id 
eftj credentes in Chriftum;>claudunt cc£^ 
lum i}S qui abf(j hac unica (cala coelum 
confcendere moliuntur» Per hanc igitur 
(calam , qui eft Chriftus mediator^ con^ 
fcendunt omnes ele(fl:i ♦ Parata efthaec 
fcala ad finem uf<| mundi, pcr quam fo^ 
iam uia eft ad arborem uitae ^ a qua per 
peccatum exclufi fueramus ^ nec uni tan;^ 
tuterrseloco innititur, fed bafis illius 

O fic 



■4 



m . ^ ' — 

Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




lio 

fic eft dilatata ^ ut quocan^ totius orti^ 
loco confiftat , copiam illius ad ^Czi^n^ 
dendiim habeas . Afcendimus per hanG 
fcalam ad Deum fuperne illi innitentem* 

Sed cjuomodo quaefo afcendimus ^ 
Afcendimus primum corde per fidem ^ 
quo corde afcenfio fit ut noflra conuer^ 
fatiofit in calo » Vnde Paulus: ncftra 
conuerfatio eft in coelo» Afcendimus de^ 
indc gemitibus^fufpiri^s precationijs 
bus noftris , cjuas ad coeleftem patriam 
per fcalam Chriftum perferimus^ dum 
patrem in illius nomine inuocamus. Af^* 
ccndim'^ anima^quado corpore hoc mors^ 
tali libcrati, anima Deo patri per Chris^ 
(lum reddimus. Afcendimus tandem dC 
corpore dC anima^quando a mortuis cx^? 
citati rapiemur in nubib^ obuiam Chri^ 
fto. Fufius hanc uifionc explicat Augu^* 
ftinus lib: n.contra Faufium Manich^eu* 

lacob duas fororcs in uxores ducitt 
Chrifi:us duos populos Gcntiles dL liid^^ 
os in fuam familiam recipit , dc utrof^ 
tanquam fponfam fibi defpondet. Vtrac]^ 
uxor lacob fit foecunda fcd non eodem 

oninino 



nd 

M 

falti 
ki 
orin 
cebj 
P'j1| 
mtj 
k\ 

diJi 

ficd 
daifl 
crcj 
reinj 
rtunl 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



adafi 



wnitenteiB. 

fidem, 
Knconuer; 

precaiicrj) 



jiSiT 
iCb 



2U 

Ohiriino tempojfetVter^ popul^ Chrifto 
parit^fed iuxta dirpenfationem diuinam. 

Quod autem uenit lacob ad lordass 
nem;, 6C tranfmifsis omnibus ipfe folus 
remanfit, dC lucftabatur cum uiro uCc^ 
dum ueniret aurora^ non caret myfterio. 
lacob ( inquit Auguftinus ) in illa collu;^ 
(ftatione ^ lud^orum populum figurauit. 
Angelus cjui cum eo lu(flabatur , typum 
faluatoris Domini praeferebat. Lufetuf 
lacob cum Angelo^ quia populus ludse^* 
orum lucflaturus erat cum Chrifto. Vin^* 
cebat lacob angelum^ quia ludseoru po^* 
pulus Chriftu uCq^ ad morte perfecutur* 
erat;, dC quia non totus ludaeorum popu^ 
lus infidelis extitit Chrifio^, fed non par^^ 
ua multitudo in nomine eius legitur cre^ 
didiffeudeo angclus tctigit femur lacob^ 
dC claudicare coepitt pes enim ille in quo 
claudicabat Judaeos qui in Chriftum noti 
crcdiderunt figurabat^ ille uero qui fan* 
remanfit^ illorum typu gefsit cjui Chrii^ 
ftum Dominu receperunt, Benedicftionis 
qua petit lacob ab angelo-^fignificatioefi:, 
qd Chriftus ueris Ifraelitis benedi(flionc 

O 1 dC 



falutem aclferet t qui Chriftus fola fi^^ 
de retinetur ^ ne a nobis difcedat pri^ 
ii(c|uann nos coeleftibus benedicftionibus 
donauerit, Multa funt alia typica in 
cobo Patriarcha;, quae breuitatis gratia 
omitto ♦ 

I O S E P H , iit alios lacobi filioi 
taceam uarijs modis Chrifrum rcprse^ 
fentat* lofeph acctifat fratrcs propter 
impia illorum facfla i Chriftus Judaeis 
fuam impictatem exprobrat. lofeph exi^ 
ponitur a fratribus t Chrifi:us a fuo po^ 
jpulo reijcitur ♦ Tunica preciofa lofcph 
tingitur fanguinc hoedi^d^ mittitur pa^ 
tri t Chrifti caftifsimum corpus proprio 
fanguine tingitur^ 6^ fit patri hoftia. 
lofeph uenditur uiginti argenteis: Chri- 
ftus a luda difcipulo pro pecunia prodi^* 
tur ludoeis* lofeph follicitatus ab impu^ 
ra foemina^ caftus manet i Chriftus ten^^ 
tatus a Satana uicfbor euafit* lofeph in^* 
noccns in carcerem conijcitur» Chrifius 
in mortis carcere inclufus tenctur, lo^ 
feph egreditur gloriofe de carcere t 

Chriftus 



■1 



m 
Gl, 

H 

^\ 

po( 
cep 
tnii 

ht 

fpla 

aur( 
fttis 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



11! 



itis gram 



kdiffe' 
uHim 

atrcs propw 
llHB lcfe 



biliiop 
■jciclalifii 



i(ipKprc|ni 

jr. Ct* 

i 00' 
C0 



Chriftus egreditur libcr de (epulcro, 
per gloriofam fuam refurred^ioncm» 

lofeph egreffus de carcere, accipit 
a Pharaone totius ^gypti poteftatem , 
ut ad os eius cibaretur omnis populus, 
cflentc^ ipfi fubiecfta^ cilm in domo re^s 
gia^ tum in uniuerfa ^gypto, folo Pha^ 
raone excepto qui ipfi fubiccit omnia t 
Chridus ui(fi:or mortis accipit a Deo pos 
teftatem, ut illi omnia fubiecfia fint in 
coelo dl, in t<;rra. lofeph annulo regio^ 
uefte byfsina^ dC torque aurea ornatur y 
6C praeterea curru regali uehitur prae^ 
cone clamante t Chriftus potefi:atem 
6^ autoritatem a patre accepit t qux 
potefias annuli fymbolo fignificatur: aCj^ 
cepit fplendorem gloriae 6C diuinis fuis 
iniraculis dC uoce patris ad illum perlaj^ 
ta i Hic eft: filius meus dilecflus^ Hic 
Iplendor omni uefi:e byfsina 5^ torquib* 
aureis fplendidior efi.Currus quo Chri^J^ 
ftus circumuehitur ^ minifierium Euan^? 
geli) efi:. Praeconium efi uox praedicanti* 
wm Euangelium ^ quo pr^econio omnes 

O ? admo^J 



.V 

■ ^ - 



V 



414- 

admonet;, ut filium Dei adorantes genua 
cordis fle(ftant. 

Omitto (bmnium lofeph de Sole 
6^ Luna 6£ undecim Stellis eum ado;^ 
raturis , quod uere completum efi: in no^ 
ftro lofeph , id efi: , ChriHo pofi: refur^J 
recflionem;, quando Maria mater 6^ X^if^ 
feph patris munere funcfluSjS^ undecim 
difcipuli eum adorarunt ^ quo refpexiD 
fe uidetur Pfalmus. Laudate eum Sol 
Luna^ laudate eum omaes Stellae <3£ 
Jumen. Haec Augufiinus. 

I E H O S V A antea dicftus Ho^ 
fea 5 nouum nomen a Mofe accepit^prae^ 
pofita ueteri nomini prima tetragram^ 
mati litera lod ^ ut qui antea dicehatur 
Hofea nunc L^hofua dicatur^ ut uel ipfo 
nomine lefum figuret. Nomen itac^p hoc 
nouum 5 adumbrationcm cjuanda Chri^ 
fti habet x qui Deus ^ homo eft ^ ac fui 
populi uerus faluator t ut qui a perdi^ 
tifsimo fi:atu fuos uindicet 5 atqjillis fa^ 
iutem impertiat. lehofua fuccedit Mofi 
ac regit populum Dei ^ Mofe mortuo x 
Chrillus iuccedit legi^ acmortualcge 

fideles 



id 
ri 

inl 
(& 

rii 

S 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



I 



<5 



Uf 

fidelcs riio Spifita regit * leJiofua per 
lordanem traducit Ifraelitas^qiiod prae^' 
ftare Mofes nequaquam potuit : Chri^ 
rius a moric traducit fuos ad uita^ quod 
lex prxftare nequaquam potuit. lehoi^ 
fua eligit uiros fortes <5^ ftrcnuos ad de* 
hellandil Ainelech t Chriftus eligit Apo^ 
floios ad debellandos principes dC pote 
flates tenehrarum. Ichofua pugnat con 
tra hoftes populi Dei^^eofq^ uincit:Chri 
ftus pugnat aduerfus peccata cac^^ abo; 
iet. lehofua lapidibus de coelo mifsis in 
hofles^ fit fuperiorj Chriftus diuinis mi^ 
racuhs fe uicftorem Satanx declarat ^ 
lehofua Ifraelitas carnales in haereditas^ 
tem terrenam induxit : Chriftus Ifraelii 
tas fpirituales in hxreditatem cceleftcm 
introducit * lehofua carnahbus ludaeis 
diftribuit terram Canaan : Chriftus fpi=* 
rituahbus Ifraelitis fe cognofcentibus 
coeleftem haereditatem diflribuit ^ ut ita, 
Iiaereditate ccelefli acquifita ^ ab omniss 
bus laboribus liberati;, rcquie fruan^ 
tur aeterna^ dC perpetuo gaudeant fabsJ^ 
batifhio. 

O 4- Gedeon 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



115 



11 

i 



adumbrauit* tLtii aiitem huius uiri er^s 
rata haud leuia in fcripturis leguntur t 
nihil tame uetat quo minus Chrifti ty^ 
pum gcrat» Neq^ enim omnia quse ty^ 
pis tribuuntur ^ antitypo accommodari 
3 jbent y Ccd ea folummodo qu3e cons 
gruunt» Primum ergo Gedeon in hoC 
repr^fentauit Chriftum, cjuod quemad^ 
modum Gedeon y Oreb 6C Seth princii 
pes Madianitarum;, cum ipfis Madiani^J 
tis trucidauit^ at^ ita populum a feruii^ 
tutc lib^rauit t Ita Chriftus Diabolum et 
infernum fupcrat ^ ac fuos in priftinam 
libertatcm uendicat» 

Auguftinusde Gedcone haec cx 
Ambrofio adducit t Commotus, ait, oa 
raculo Gedeonj, cum audilTet quod defi^ 
cientibus hcct populorum miHibus^in u^ 
no uiro Dominus plebem fijam ab hodi^ 
bus hberaret t obtuUt hoedum caprasJ 
rumycuius carnes fccundum praecepta 
angeh, dC azyma fupra petram pofuit , 
ea iure perfudit, quac femel ut uirggc 
cacumine c|uam Angclus Dci gercbat , 

contigit^ 



G E D E O N quo4' Chridum 



Etfi 



iti: 

Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Clirifti 

onwiodaii 
ico^\iiilioc 



111 pr:::i3 



pucep ' 
jgercl»!) 



contigit^ cle petra ignis crupit, at^ ita 
facrificium quod ofterebatur abfumtum 
efi: . Quo indicio declaratum uidetur, 
quod petra illa typum habuerit corpo;^ 
ris Chrifti, quia fcriptum eft t Bibebant 
de confequenti eos petra , petra autem 
erat Chriftus, quod uti^ non ad diuini* 
tatem eius^ fed ad carnem rclatum cft , 
qu3e fitientium corda populorum, per^^ 
henni riuo fiii fanguinis inundauit. 

lam tunc igitur in myfterio declass 
ratum eft^, cpia Dominus lefijs in carne 
fua totius mundi peccata crucifixus abo^? 
leret. Nec folum deli(fta fartorum ^ fed 
ctiam cupiditates anirnarum» Caro enim 
hoedi ad culpam facfli refertur^ ius ad il^ 
lecebras cupiditatum, ficut fcriptum eftt 
Quia concupiuit populus cupiditatcm 
pefsimam, dC dixerunt t Quis nos ciba^ 
bitcarne-Quodautem oftcndit angcj^ 
lus uirgam , dC tetigit petram , de qua 
ignis exijt, o(kendit quod caro Domini 
Spiritu repleta diuino^ peccata omnia 
humati» conditionis exureret» Haae;* 



2lg 

nus Aiiguftinus a<3 uertum ex Amhro^ 
fio. 

Vellus praeterea Gecleonis^^ myfte^ 
riummagnum continet . Primum fuit 
ros in folo uellere ad petitionem Gcdeos? 
nis, reliqua terra in circuitu ficca* Des? 
indeutlLreficco-jrosfuitin tota terra. 
Primum ( ut ait Chryfofiomus ) adum^ 
brat populum ludaicum folum fuifle cuU 
torem Uci^ reliquo mundo manente in 
fua impietate» Secundum^ ut populum 
Judaicum in totum abiecifTe cultum Dei 
notat t ita figurahat cultum Dei per 
praedicationem Apofrolorum diuulganjs 
dam fuifie per totum terrarum orbem» 
Vellus enim fymbolum facrificiorum 
fuit^ dC ros efficaciam Spiritus notat,, 
qui ad praedicationem Euangelij eft 
efficax in lis qui conuertuntun 

S A M S O N prxterci Chri^ 
ftum multis modis adumbrat^ de quo 
Augufiinus in hunc modum loquitur^ 
Samfon, fratrcs 6ik{liG>imi ^ Chrifium 
figurauit Verum mihi dicere uideor, 
fed continuo occurrit cogitantibus.Et 

Chriftus 




P 



■ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



■Jtn fuii 

terra. 
Jirancnic ii j 



iDiiper 

IkrilicioniQ 
& 

jffdCliri^ 
foquifJT. 



219 

Chrid'' luncittir blandictjs mulietribusr 
Et Chriftus quomodo intelligitur ad 
meretricem intrare potuilTe r Dein^^ 
de dC Chriftus capite nudatur , capils^ 
lo raditur r uirtute fpoliatur ^ alligais 
tur, excaecatur^ illuditur 7 Euigila 
fides^ attende quid fit Chriftus , non 
folum quid fecerit fed etiam quid 
pafllis fit Chriftus . Quid fecit c o^ 
pcratus efi: ut fortis ^ pafTus efi: ut in^ 
firmus, In uno intelligo utrunc^ , ui^ 
deo fortitudinem filt) Dei 3 uidco infir;^ 
mitatem filp hominis, 

Accedit dL aliud , quia Chrifi:us 
totus^cjuomodo eum fi;riptura commen^* 
dat , dL caput dC corpus efi . Sicuti 
Ecclefiae caput efi Chrifius t Ita Chri^ 
fti corpus Ecclefia efi. Habet ergo Ec^ 
clefia in Cc fortes^ hahet infirmos^ has 
bet iuftos y habet dC iniuftos , modo 
corpus Chrifti quod iuftis area eft^ po^ 
flea horreum erit t tamen cum area eft, 
nonrecufat paleas fuftinere , cum tem^ 
pus aduenerit reponet triticum dC a pa^ 
leis fegregabit, 

Quxdam 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



"i 



Qjjfclam crgo fecit Samron ex 
pcrfona capitis t quxdam ex perfona 
corporis: totum autem ex perfona Chrii 
(iL In eo enim quod uirtutes dC miracu^^ 
la operatus efi: Samfon , caput Ecclefise 
Chriftum fignificabat. In eo enim quod 
prudenter fecit^illorum qui in Ecclefia 
iufi; j uiuunt imiginem gefsit. Vbi forte 
praeuentus efi: dL incaute egit , eos ^ qui 
in Ecclefia peccatores funt ^ figurauit» 

Meretrix cjuam Samfon in coniu^* 
gium fumit ^ Ecckfia efi; , quae ante ag=» 
nitioncm unius Dei, cum idolis fornicata 
fuit: quam poflea fibi ChnTrus adiunxit. 
Pofi:quam autem ab eo illuminata fi^ 
dem fufcepit , etiam hoc meruit^ ut per 
eum falutis facramenta cognofceret ^ dC 
ab eodem reuelarentur ei myfreria coe^ 
leftium fecretorum, Nam qucllio ipfa, 
quae continet. De cdente exiuit cibus dC 
defortiegrefi^acftdulcedoi quid aliud 
(ignificat quam Chrifi:um a mortuis rc^ 
furgentem t De edente utiq^ , id eft de 
morte quae cuncf^a deuorat atq^ confu^ 
mitj exiuit cibus ille qui dicit» Ego fum 

panis 



iCW 
niiracu! 
Ecdefix 

iefia 

-inconia^ 

bte 

Jai.-..:, 

,Kpet 

K(2TCt J 

arcibiB ^ 
[(|iii(laljJ 
ortuinf^ 



I p0J 

P 



11! 

t^anis uiuus qui de coelo ieCccnii t quem 
humana cxacerbauit iniquitas ^ eiq^ aceti 
6£ fellis amaritudinem propinauit , atg 
ab eo plebs gentium uitae dukedinem 
conuerfa fufcepit, ac fic de mortui leonis 
ore^id eft de Clirifti morte qui accubans 
dormiuit ut leo-, apum^ id eft ^ Chriftiaj* 
norum^ exiuit examen^ 

Quod autem dicit t Non inuenifji 
fetis propofitionem meam ^ nifi arafietis 
in uitula mea» Haec uitula^, id cfi: Eccles? 
fia^ reuelata fibi a uiro fi.io fecreta fidei 
myfteria trinitatis, refi.irre(ftionis3 iudi^ 
cvjj pariter dC regni in fines terrae 5^ hi^ 
poftolorum do(fl:i ina dC prsedicatione 
uulgauit y dC intelligentibus atqj cognos 
fcentibus seternse uitse prsemia repromis^ 
fit. 

Sequitur autemtiratus efi: Samfon, 
quia duxit fodalis uxorem eius* Sodalis 
ifte omnium hxreticorum figuram gcC^ 
fit. Magnum fecretum efi: fratres mei t 
Nam haeretici qui Ecclefiam diuiferunt, 
uxorem domini fui ducere dC abducerc 

uoluerunt 



I 
I 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



11£ 



uolaerunt» De Ecdefia enim 5^ c3e Eua:s« 
gelt)s exicrunt, qui impietatis adulterio 
EcdtTiam^ id efi:^ Chrifti corpus in par^^ 
tem fuam conantur inuadere. Vnde fide^ 
lis ille fcruus &^ amicus dominicx fponfg 
loquitur» Dcfpondi enim uos uni uiro 
uirgincm caftam exhiberi Chrifto» V 
deamus myfterium. Ifte Samfon cjuid fe^ 
cit offenfus r cepit enim uulpes ^ id ed^ 
adulterantes fodaleSj de quibus dicitur 
in cantico canticorum Capite nobis 
uulpes paruulas exterminantes uincas ♦ 
Quid eft capite r id cfi: comprchen:^ 
dite 3 conuincite, confutate^ ne extermy 
nentur Ecclefiafiicse uinese» QLiidcfca^i 
liud uulpes capere^ nifi haereticos diuinae 
legis autoritate reuincere dC fancftarum 
(cripturarum tcfiimonijs , ueluti quibuO' 
dam uinculis^ alligarc atc^^^ confiringcre c* 
Vulpes capit^ ligatis caudis ^ ignem ap^^ 
ponit, Quid fibi uolunt caudse uulpium 
colligatse r caudae uulpium quid funt^^ 
nifi poficriora hxreticorum ^ qui prima 
habent magna di blanda deceptoria 
opera^ pollerioraligata^ id eft ^ damna^ 



u 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



jtur 



imiuiro 
\ \ 

dici 
;ite r.obi! 1 
m, I 

Kc.\:.::.i; 
Qwddii^ .. 
atsiliiiiia • 
dm 



ta SC in ignem in Rne trafientia , ut eoru 
f rucftus dC a(f^a confumant ^ qui fuis fe^ 
du(flionibus acquiefcunt» 

Et paulo poH: t Vbi furrexit ( in^^ 
quit ) media nocfte exiuit y abftulit pons 
tas ciuitatis ipfius cum feris , dL e^C^ 
dem portas in cacumine montis pofuit * 
Ah allophylis teneri non potuit. Porta^ 
ciuitatis quibus ad meretricem intrauit^^ 
abftulit^ 6L in monte leuauit » Quid e{i 
hoc r infcrnum t3^ amorcm mulicris 
trun^ fcriptura coniungit * inferni ig^ 
nem tenebat domus meretricis » Pro in^ 
feris ponitur domus meretricis : yc6\c 
pro inferis ponitur ^ quia neminem rca 
pellitj omncm intrantem ad fe trahit* 
Agnofcimus hoc loco rcdemtoris nos 
ftri opera. Poftquam fynagoga ad quam 
uenerat;, a fe per Diabolum fcparata efi:? 
pofteaquam eum decaluauit , ideft, in 
loco caluariae crucifixit^ad infera defcen^ 
dit di inimici cufiodiebant locum dors* 
mientis ^ id efi: , fepulcrum <3d capere 
uolebant, quem uidcre non poterant» 

lllc 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



i 



|v - 



« 




114- 

llle autem clor fniebat ihi^ fioc icleo di^ 
xit t quia uere mortuus erat» Et dicflum 
eftj media no(fle furrexit , hoc ffgnifica 
uit, quia in fecreto furrexit: apertee 
nim palTus efl:, folis autem difcipulis dC 
certis quibufdam refurrexifTe manife^J 
ftatus eft. Ergo quod intrauit ^ omnes 
uiderunt : quod furrexit pauci ccgno^^ 
uerunt, tenuerunt (3^ palpauerunt. TqU 
lit tamen portas ciuitatis^, id efi: ^ aufert 
portas inferni. Qtiideft portas inferni 
toilere r nifi mortis imperium remoue^: 
re t recipiebat enim non remittebat* 
Quid autem fecit Dominus lefus Chri^ 
ftus-, ablatis portis mortisr adcdit in ca^J 
cumenmontis. Nouimus enimeum 56 
refurrexifFe , 6^ in coelos afcendilTe» 

Quid efl: autem quod 3^ in capil^ 
lis uirtutem habebat 7 di hoc fratres di^ 
ligenter aduertite» Virtutem non ha^ 
buit in manu, non in pede, non in pecflo^s 
re^ non in ipfo capite: fed in capillis , in 
crinibus. Quidfunt capilli r quid co^ 
c ^ nos uidemus, 66 interrogatus 
Apoftolus refpondit nobis^ Coma uela^^ 

mentum 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




ipulis l 
, omncs 



l,auffn 
inferri 

raiitfbi. 

ildisClin^ 

k 

[ihtresiii^ 
iapil5,iii 



H^entum ed , 6<r in uelamento Clirinus 
habebat uirtiitcm 5 quandoumbrae ue^* 
teris legis eum tegebant. Ciim ergo Sa^« 
fon in uelamento erat, quia in Chrifto ^ 
liud uidebatur, aliud intelligebatun 

Quid fibi autem uult^quod prodi::^ 
tum eft fecretum dC decaluatus eft Sam^ 
fon ^ contcmta cft lex ^ dC pafTus ed 
Chrifrus» Chriftum enim non occide^jJ 
rent, fi legem non contemfilTent » Nam 
nouerant dC ipfi;,qu6d eis Chrifium non 
licebat occidere t dicebant iudici^ nobis 
non licer intcrficere quenquam. Decal^J 
uatus efi Samfont reuelata funt con^^ 
denfa , remotum efi uelamentum ^ dC 
Chrifi:us qui latebat apparuit Capilli 
autem rcdiuiui^caput iterum ucfiierunt, 
quia ludaei nec refurgentem Chrifium 
agnolcere uoluerunt, 

Fuit quidem in molendino ^ fuit 
caecatuSj fuit in domo carceris » Domus 
carceris uel molendinum^labor eft huius 
feculi. Excsecatio autem Samfon illos in^ 
dic^t^ qui infidelitate csecati , Chriftum 
nec uirtutes operantem 3 nec afcenden^ 

P tcm 




tt: 



tem acJ caleftia cognouenint. CaecitaS 



Samfon quam intulerunt, caecita 
tem ludxorum 



CjUOC^ 



nil 



ficabat^^Chrifrus au^» 
tem a ludseis dC comprehenfus c(k^dL oc^ 
cifus» 

Adduxerunt autem eum inimici:, ut 
illuderentei. lam hic imaginem crucis 
attendite, Expanfas enim manus ad dus^ 
as columnas, quafi ad duo hgna crucis 
extendit , fed aduerfarios fuos interem^s 
tos opprefsit , dC illius pafsio interfedio 
fa(f^a efl: perfequentium , di ideo fcrip^js 
tura condudit : Plures mortuos occidit, 
quam uiuus occiderat. Namhoc my^ 
fterium in Domiiio noftro lefu Chrifto 
impletum efi:. Redemtionem noftram 
quam ipfe uiuus celebrauerat , mortuus 
confummauerat. Hoec Auguftinus. 

;D A V I D quo^ nunc Chriftum, 
nunc'£cclefiam adumbrat. Dauidinter 
fuos fratres prae coeteris contemtibilis 
uidcbatur t Chrifius a fuis ludseis Sa^ 
maritanus appellatur, Dauid pugnans 
cumGoliath;, Chrifium contra Diaboi^ 
lum pugnantem figurat , Dauid folus 

adolef?s 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



tifcsaiij 



crucis 



)mmm 

rj«occiair, 
ikmf 
iLliiCinfto 
, Eliin 

orra Di^^^ 



217 

^clolefccns;, panius, inermiS;, tmo hpidis 
poftrauit Goliath gigantcm^ mag^j 
num, robuftum ^ armis terribilem ^ in^ 
gentiq^ turba munitum t Chriftus folus 
^ pro nihilo fere habitus a fuiS;> Diabo^ 
lum illum magnum robuftum , armifc^^ 
terribilem proftrauit , totaqp hoftis ca^ 
ftra turbauit dL fugauit. Quid autem 
aliud petra contra Goliath ( inquit Au^ 
guftinus ) manu Dauid mifTa , quam 
Chriftum ex femine Dauid nafciturum 
contra Diabolum fignificat r Dauid una 
pugna qua profi:rauit Goliath^, gloriam 
fecuritatemq^ rcgno^ regi dC populo co^ 
parauit t Chrifi:us profirato Diabolo 
gloriam regi coelorum dC fecuritatem 
fuo populo aeternam acquifiuit . Dauid 
perfecutionem a Saule dC eius regno pa^ 
titur ^ Chrifius a Diabolo eius, ^zi^ 
ftris 5 pontificibus , principibus di regi^ 
bus y cjui contra eum concilia inierunt , 
illuditur dC tandem cruci affigitur» Da;=s 
uid a Doech proditur t Chrifius a luda 
proprio difcipulo traditur in manus ho^ 
ftium» 

P z Dauid 



H 

!»5 



i - 



li 



ii5 

rhiiid, morttio Saule , rex agnofcitaf * 
Chriiius ui(fta morte rex n gum (3c Da^ 
minus dominantium pr^dicatun 

Dc Dauide typum Chrifti geren^ 
te, Cyrillus in hunc modum fcribit t 
QtTod hic huius profc(ftionis Chrifti a(i 
g:ntes 6^ fuhiecftionis earum per do^irin 
nam Euangelicam ad fidem^figura expo^* 
fcitur : in i. Ubro Regum admodum ap^ 
ta occurrit 5 ofFerturc^^ legcntibus , ubi 
Dauid in regno Ifrael dL luda ftabilitus , 
regionem Moab , Paleftinos uniuer^ 
f-im Idumaam^jlegitur fubegiffe fibi^at^ 
in feruitutem redegilTe : quod plane in* 
finuabat ChriHum^ cjui uerus efi: Dauid, 
&^ manu fortis ^ uultu(^^ dcfiderabilis , 
pcft annunciatum per totam ludaeam 
Euangclium, acccptumcj^ fpirituale re^J 
grror.-i tranfifH: ad gentes ut filios Dei 
cjui erant difperfi congrcsjaret in unum» 

Gcfsit prxterea Dauid typum 
Ecclefise Chrilli. Dauid uanjs crat ob^ 
itOcus difiriminibus in hac uita : Ecclci^ 
fia Chrifri nunquam fecura efi: a perfe^* 
cutionum (3^ tentationum procellis ^ dos^ 

nec 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



jp' lcribit: 
«Mrii 

Blii3lB,utli 

ifnbiiitiK, 



liililiosD'-'' 



nec in Iiac uita peregrinetur» Sed ut Da- 
uid clypeo nominis Domini eua fit uis^ 
£ior t Ica Ecclefia armis fpiritualibus fit 
fuperior» Dauid faepe imbecillitate laps* 
fus efi:, at^ iterum agens poenitentiam 
in gratiam efi: receptus : Singuli in JLci^ 
clcfia fsepe labuntur^ fed rurfijs manu 
Dei eriguntur^ dum peccatorum poenii? 
tentiam agunt^ <3^ ferio ad Chrifti gra^* 
tiam confugiunt, EtficutDcus de Da- 
uide dicity [niicni uirum fi^cundum cor 
meum : ita ccelefiis patcr fingulos in Ec:^ 
clefia fidcles charos habet in diledlo. Et? 
fi enim multis modis rei fumus t tamcn 
placemus in Chrifto^ eius mOiiti iudi^ 
cia. Licet enim fecundum cor Dci non 
erat, cjuod Dauid peccauit : tamcn fci* 
cundumcorDei fuit^quod Dauid per 
poenitentiam ad ueniam confugit. 

Pfalmi Dauidici ^ r^epifsime nobis 
Dauidem proponunt^ nunc Chrifii^nunc 
Ecclefiae typum gerentem 5 idc^ ciim in 
afFIi(fl:ione dL cruce ^ tum in gloria dC li- 
beratione. 

P j Solo^ 



i 



SOLOMONEM filiu Dauidis pr^^ 
tereo qui 6^ iiomine ipfo^ quod fi inter^i 
preteris , pacificum fonat t regni ad:^ 
j-niniftratione 6^ fi:ru(flura templi^ Chrii 
ftum adumbrat ♦ 

lONAS Propheta etiamFuifTe 
typus Chrifii Icgitur ^ qucmadmodum 
ipfe Dominus Matth t tefi:atur » De 
hoc Auguftinus^ conferens umbram cum 
ueritate^in hunc modum loquitunQuid 
( incjuit ) figurauerit^ quod Prophetam 
belua illa deuoratum tertia die uiuum 
reddidit t cur a nobis qu^eritur^cum hoc 
Chrifi:us exponat c generatio inquit ^ 
praua dC adultera fignum quserit y dC 
fignum non dabitur ei^ nifi fignum lonx 
Prophetx. Sicut enim lonas fuit in uen^ 
tre Ceti tribus diebus dC tribus no6lu 
bus y fic erit filius hominis in corde ter^ 
rae tribus diebus, dC tribus no(ftibus* 
Sicut ad conuertendos Niniuitas de 
gentibus miflus erat lonas t Sic Do^ 
niinus lefijs in hunc mundum ad prxdi^? 
candumgentibus ucnit a patre miffiis* 
Yt mare C quo fignificatur hic mundus ) 

tur^ 



^ 'III 

Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



aitur.QiiiJ 
k im 
ijiii^i, 

inoriter^ 

■irjiiit25 
. SicDo^ 

■ tur'' 



turSatum efl: propter lonam t Ita 6£ hic 
mundus turbatur propter prsedicatio?* 
nemChrifti, Sicut lonas pro his qui 
tempcftate periclitabantur^ orauit t Ita 
Chriflus pro his quiin hoc feculo Hu^ 
ftmnt. 

Et Eufebius , Nifi lonas perdi;^ 
tumdetur^ naufragae nauis periculum 
non fedatur t Sic non liberatur Ec^ 
cleria^^niri Chridi morte faluetur » Sicut 
lonas ex naui in aluum Ceti proiecftus 
efi: t Ita ChriHus de ligno crucis in fe^J 
pulcrum y uel in mortis profundum con- 
iecftus efi:, 

Et Ambrofius t Coeterum ut lo^ 
n3e fignum typus dominic^e pafsionis 
fuit » ita etiam grauium qux ludaei com* 
mirerint^teftificatio peccatorum efi:, 

H3ec fint breuiter de pcrlb^ 
nis di(fi:a5 quae Chrifium dC eius Ec;^ 
clefiam obfcurius abumbrarunt* Sunt 
etiam res aliae hifiorice^quae etiam Chri^ 
ftum atc^ eius regnum repraefentant t 
quales fijnt ut ex multis paucas referam, 
arbor uitse^ creatio lucis ^ arca Noe^, 

P ^ tranfi'^: 



I 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



il 



m 



231 

tranfitus per mare rubrufn dC per lor^^ 
danem^ petra in deferto ^ Manna , fcr^ 
pens seneus dCc, de his breuiter dicam , 
ut collatio umbr3e 6£ ueritatis clarius 
confpiciatur » 

ARBOR VIT^ cofiderctur dC 
hiftorice myfticcHiftorice arbor uite 
fuit facramentum immortalitatis ^ quam 
obtinuifTent perpetuo primi parentcs 
cum fua pofteritate fi in cultu Dci pers 
(litifTent ^ 6L mandatum non uiolafTent, 
comiTro uetitx arboris fru(ftu. Hoc ita 
efle fitis indicat Dominus ipfe^cum pofl; 
lapfum intercludit Adam 6L Euae uiam 
ad arborem uitx y ne comedentes ui;^ 
iiant» 

Hucaccedat tefiimonium Augu^* 
flini cjui ita ait ; D;^ ligno autem uitx 
propterea guftabatur ne mors eis un^ 
dequacj^ fubreperet;, ucl fenecflute defe^ 
(fti, dccurfis temporum fpacijs interi^ 
rent , tanquam caetera effcnt alimcnto^il^ 
lud Sacramcnto. Atqj hic ufus ligni ui^ 
tx hifloricus fuit ^ in corporah paradi^ 
fo» 

Myfiice 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



na, 



dicai 
'5 cbrii 



piientn 

irjDciperi | 

:uiialk, ' 

ftiHocitJ i 

\itam 




^neiDOfjeisu!!^ 

ilislig'!^'''^ 



Mydice autem arbor uitac aclum;^ 
brabat fapieatiam Dei, de qua fcriptum 
cft : Liguum uitae eft omnibus ample^ 
iffcentibus eam ^ feu ut Auguftinus etiam 
interpretatur* Lignum uitseeft fan(fl:u 
fancftorum^ uti^ Chriftus ipfe ^ qui no;? 
bis a Dco natus eft fapientia» 

Hacc Auguftini interpretatio con^ 
firmatur teftimonio lohannis Apocal: zz^ 
Vbi in hunc modum de fpirituali leru^: 
falem loquitur* In medio plateae eius 
dC ex utra(5^ parte fluminis lignum ui^ 
tx y adferens frucftus duodecim, per 
menfes fingulos reddens fru(ftum fuum , 
folia ligni ad fanitatem gentium. Ho> 
rum uerborum fenfus hic efi:. In medio 
platese ciuitatis , id eft, Ecclefise quae efi: 
Chrifti regnum, eft arbor uitXj hoc eft-, 
Chriftus ipfe mortis deftru(ftor» Huius 
enim uitae fac^i participes^ permanent 
immortales. Nam in ipfo, uitx origo 
e(kj imo ipfe uiuentium uita eft. Huius 
arboris palmites funt Prophetae , Apo=J 
poftoli, Euangeliftae^Doaores^ Paftores, 
cerpetuo uirentes dC fru(ffcus uberrimos 
^ ^ P ^ 6i 



«1 



i 



1^4- 

immarcefsibilesj cum (Jocfl^rinse purse^ 
tum uitae faiKflae ^ per fingulos menfes , 
hoc eft inceflanter ^ quamdiu Kic uii^ 
uunt, proferentes t quibus fru^ftibus^in^ 
ter feculi huius 3erumnas dC uarios labo;* 
res^recreatur uita fidelium. Huius arbo;^ 
ris folia dicit lohannes conferre ad fa^ 
nitatem gentium^, uidelicet ^ ut gufiatis 
dulcifsimse arboris frucftibus dC agnitis 
redemtoris beneficijs gentes fanatge Deu 
proedicent-, beata immortalitate donat^ . 

Praeterea ut Paradifiis terrenus ad^^ 
umbrat uitam beatorum pofi: iudicium t 
fta arbor uit£ figura eft beata: immor^ 
talitatis-, qua donabuntur credentes^ 
quando fruentur perpetuo Chrifii con;^ 
fpc6lu beatorum fpirituum » 

Porro ut in Paradifo non folum fu^ 
it arbor uitae^, uerumetiam arbor fizienti^ 
% honi dC mali ^ quae arbor probationis 
quoddam facramcntu erat. Vt itac]? hsec 
arbor fuit in corporali paradifi) ueluti 
quoddam probationis fiicramentu: Ita in 
Ecclefia hac militante^ qui contumaciter 
Chri[ii uQCeni contemnuntpohm propria 



ri 



tet 

CO! 

esi 

H 
pi 

rc< 
rei 
naj 

H 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



k uii 

iieuonaR. 
li.; 

•crd::;s, 
jQinlii CCK 
intooDi. 
Itimliiiifo^ 

ailoueliiii 



experientia clocebuntur^ quam (an^fta fit 
res obeclientia^(5^ contra quam deteftan^i 
da fit inobedientia contumax , quac fa^^ 
cit ut ab arbore uitx contumaces exdu;^ 
dantur» 

QLiid prohibet huc afcribere pul::^ 
cKerrimam imaginem beati Macarrj de 
fpirituali Paradifo t Quemadmodum 
( inquit ) fecreta confiln Dei profpici?; 
untur ex operibus manifeftis t fic ex his 
quse fiunt ab anima , eloquia fcripturae 
licet intelligere. Hoc autem non om^ 
nes capiunt. Ci/m igitur fcripturam zu^ 
dieris enarrantem quae pertinent ad Pa^ 
radifum^ ad Adamum ^ ad ferpen^s 
tem 5 omnibus affecftionibus femotis ad 
cor tuum conuerte animum;, dC reperi^ 
es Paradifum 5 nempe uerbum Dei t dc^ 
lecflationem autem qu^ percipitur in co, 
participationem Spiritus fan(fi:i t arbo;^ 
remuitac^ ipfum Chrifi^um uitae auto^ 
remj Serpentem quoq^ uoluptatem car^ 
nalem^ qu3e propter conuitf^um quem 
habet nobifcum ^ irrepit dC dolose nos 
prouocat ad gufcandum de ligno^ 

hoc 



m 
m 

II 



'«1 

m 

t>4 




; • \ 

V • ' ^ \ ▲ 

Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Roycl Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



I36 

hoc edy de curis huius uitaC;, qui qmdem 
ferpens per inobedicntiam interimit,Vt 
igiturAdam expulfuseft^ quia gufta;^ 
uit de ligno fcientiae t Ita qui terrena 
piunt di implicantur curis huius uitae , 
non reuertentes ad arborem uitae lefum 
Chridum^permanere non pofTunt in Pas^ 
radifo uerbo Dei, quocirca iubet fcripi^ 
tura^ unumquenc^^ hominemjOmni cufto^ 
dia feruare cor fuum^ ut confcruans in 
co uerbum tanquam Paradifum ^ frua^ 
tur dcle(ftatione dC gratia ^ nec audiat 
ferpentem intus fe implicantcm con^ 
fulentem qu3e faciunt ad carnis denderia 
perficienda, unde omnium malorum coU 
luuies manat» 

CREATIO LVCIS non 
caret myflerio ^ quod Apofrolus expli^ 
care uidctur u Corinth t 4* ubi ait t 
Qyoniam Deus qui (^ixit ^ ut e tenebris 
lux fplendefceret t is cft qui fplenduit in 
cordibus noftris^ ad praebcndum lumen 
cognitionis in facic Icfu Chridi, Hic 
poflolus ignorantiam fecutam lapfum 
primorum parentum confert tencbris y 

c[U3e 



I al 

tll 

I tfd 

giu 



ctii 
rai 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



rm uitj, 
stimiLtoii^ 



quse crant antc creationem lucis t 5£ lu? 
cem qux pofi: tenebras creata efi: ^ com^ 
parat Euangelio lefu Chrifi:i , qui nobis 
ueluti faciem Chrifi:i proponit ob ocu?^ 
los» Huiufmodi ergo efi: applicatio» 
Quemadmodum Deus uerbo fuo lucem 
creauit , quafi ex tenebris erutam t Ita 
fpiritualiter nos illuminat luce Euanges? 
lij, qui antea in denfifsimis tenebris uelu^ 
ti fepulti eramus * 

Huc quoq^ Petrus refpexifie uide^: 
tur, ciim ait : Habemus firmiorem Pro;? 
pheticum fermonem;, cui benefacitis at^ 
tcndentes quafi lucernae lucenti in cali^^ 
ginofo loco^donec dies illucefcat dC iucis? 
fer oriatur in cordibus nofi:ris» 

ARCAM NOE fuifll: ty^^ 
pum baptifinatiSjtefi^atur Petrus i.Pet: ^ 
cum ait : In arca paucae animae ^ hoc cft:, 
ocflo, feruatae fi.int in aqua^ cui nunc cor== 
refpondens exemplar baptifini nos quc(^ 
feruat» Hoc loco Arca Noe non compa* 
ratur cum ueritatc ipfa, cuius ueritatis 
typus quoddam exemplar efi: : fed cum 
fecundario eiufidem rei dC ueritatis typo 

ftu 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



feuexcmplari, Nam 8^ liberatio ilfa in 
diluuio dC baptifmus aclumbrant unam 
eandem ueritatem^ uidelicet ^ Eccle^ 
fiae liberationem ^ fancf^ificationem , dC 
emcrfionem e peccati dC mortis gurgi^ 
te* Vt igitur liberatio in diluuio ^ fuit 
typus baptifmi : Ita baptifmus eft: typus 
redemtionis nofirae per Chrifium . Ve^ 
riim 5 in lioc difcrimen efi: , quod arca 
illa fucrit typus exhibendi redemtoris ^ 
baptifmus uero exhibiti » 

Summa proinde huc rcdit.Quemad^ 
modum Noe uitam adept^' efi per mor^ 
tem, cu in arca non fecus atq^ in fcpulcro 
inclufus fuit ^ dC toto mundo pereunte , 
feruat' cfi cum exigua familia: Sic hodie 
mortificatio^quac in baptifmo figuratur, 
nobis ingrefilis efi: in uit^tdC ut falus non 
contigit Noe nifi inclufo in Arca, di ab 
alijs hominibus prophanis fcparato : Ita 
ncc nobis falus fpcranda cfi^ nifi in arca 
Ecclefix inclufis a mundo fegregatis^ 
T R A N S I T V M per mare 
fubrum, fimilitcr Paulus baptifmo com^ 
parat; ficuti dC nubcm quac protcgebat 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



rtisgur^i; • 
uiuo, fuii ;. 
ieftiypus 
ikti. Vej 

redeiriioris, 

cai.Q,::;:= 
tdtjxr!iior^ 



1 



lffprato:la 

kgrfi5- 
jlj perfi'^^^ 

BptiflDO^'^ 



2^9 

llraelitas at^ seftti folis m cleferto. Ita es* 
nim ait i» Corinth t lo» Nolo autem uos 
ignorare fratres quod patres noftri fub 
nube fuerunt ^ di omncs mare tranfie^ 
runt 5 6^ omnes per Mofen baptifati 
funt in nube in mari , Hic Paulus te^ 
poralia beneficia exhibita populo Ifrae^s 
iitico 3 typos fuiffe aeternorum dC Cpi^ 
ritualium teftatur ^ Temporale benefi^ 
cium fuit 3 quod nubes in deferto pro^* 
texerit Ifraelitas a feruore folis: quae nu* 
bes typus fuit praefentise Dei apud fuos^, 
qua cos protcgit dC defendit , peccato 
urente 6C necante animam * Huic ergo 
nubi corrcfpondet baptifmus nofter^ iti 
quo ChriftOjUeluti umbraculo quodam, 
tegimur aduerfus aftum peccati» Simi^ 
liter tcmporale beneficium fuit^ quocl 
Mofes pcr mare rubrum traduxcrit li^ 
fraelitas y ut euaderent manus Pharao^ 
nis eos perfequentis * Sed hgec tr^dufiio 
temporalis, fuit typus fpirituahs tradu^ 
cf^ionis noftri e regno Diaboli t cui typo 
nofter etiam baptifmus ex aduerfo rcj^ 
Ipondetp dC clari^ pingit <lwod obfcurius 

tranfi^* 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



140 

tranfitus per fnarc rubrum aclumtraj^ 
uit» Nec aliud uult tranfitus per lorda;^ 
nem» 

P E T R A M in deferto, de qua 
bibebant patres^ Paulus Chrifrum fuifle 
pronunciat : quatenus uidelicet Chrii 
ftum adumbrabat ♦ Bibebant, inquit, 
€ fpirituali, quce eos confcquebatur, pe^ 
tra t pctra autem erat Chrifcus. Augu^ 
ftinus hunc typum hifce uerbis exponit* 
Petra autem erat Chrillus ^ quod utiq^ 
non ad diuinitatem eius, fed ad carnem 
relatum * qux fiticntiu corda popu?^ 
iorum perhenni riuo fui (Iinguinis inuns 
dauit ♦ lam tunc igitur in niyflerio de^^ 
claratum cft ^ quia Dominus lefirs in car^ 
ne fua totius mundi peccata aboIeret-,neC 
folum delicf^a facftorum^ fed etiam cupi^ 
ditates animorum» 

Efl cjuoq^ memorabile quod idem 
Augullinus y de hac pctra rcferat , ty=^ 
pum Ecclefiae accommodans» Bibir^ in^ 
quitj de petra populus , dC fiatim bels^ 
lum inr^t cum Amclech. Vidctc fratrcs 
quia pofi:caquam quifquam de pctra bi^^ 

berit. 



1 

s 

cd 

Q! 

cna 

m 
fidc 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



1% 

&r Qri; 



24f 

fcerit^ icl eft 3 Cliridi facramenta fufccsi 
perit;, neceffe efl; illi ad pugnam prcceis 
dere, Tam diu enim aliquis Diabolum 
contra fe pugnantem non fentiet ^ quam 
diu opera illius exercere uoluerit i qui 
uero illum reliquerit ^ de petra bisf 
bens Chriftum fequi elegerit necefTe 
efi: 5 ut iilum patiatur infeftum^ cui ifto 
iudicio uoluerit pracponere Chriflum* 
Quifquis ergo Chrifto coniungitur, non 
ad delicias^ non ad uoluptates ^ fed ad 
praelium praeparetur t quia cmnes qui 
iiolunt pie uiuere in Chrifto perfecuti^ 
onem patientun 

M A N N A diuinitus populo da^ 
tum in deferto^jPaulus confert canae dc:;: 
minicae , cuius quidem typus erat Nam 
corporalis ifta manducat io , fpiritualis 
manducationis ^ quam manducarunt qui 
fidem adferebant in deferio ^ fymbclum 
fuit : dC fimul noftram fpiritualem dC 
facramentalem manducationcm in ChriJ^ 
(li Ecclefia adumbrauit. Cum autcm 
Paulus dicitj omnes eandem nobifcum 
efcamediffe^ fignificat facramenta lus^ 

dseorum 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



dxorum non fuifTe nucla figna t Ted tia^^ 
builTe ueritatem coniuncf^am. Eundem 
quidemcibum fpiritualem edebant dC 
cundem fpiritualem potum potabant, 
fed in modo pofi: Chriftum exhibitum , 
difcrimen efi:. Nofira enim manducatio 
dC noftra potio fubfrantialis eft ^ illorum 
tantum fuit fpiritualis* 

SERPENS j?:NEVS quem 
Domini iufTu erexit Mofes in deferto, 
etiam Chrifti typum gefsit t quemad^^ 
modum ipfe Dominus tefi^atur, lohan: 5^ 
cum inquit t Sicut exaltauit Mofes fer:^ 
pentem in deferto t Sic oportet exaltari 
filium hominis, ut omnis qui credit in 
eum, non pereat.fed habeat uitam xtcn^ 
nam. Quid tunc , ait Auguftinus, in de^ 
ferto facftum fit nouimus. Serpentum 
morfibus multi moriebantur , tunc po^ 
pulus peccata fua confitens per Mofen 
deprecatus efi Deum, ut hoc ab eis uirus 
auferat. AcficMofesex praecepto do^ 
mini exaltauit in dtferto acneum ferpen^^ 
tem^ admonuitq; populum^jUt illum ex^^ 
altatum quifquis ii ferpcntc mordere^f 

tur 



ducatio 
ijilloruni 

b-.queitii; 



Tetii 



^jljeisBins 

iirili'^^ 
I tur 

■ 



tur attenacret^ hoc facientes fanaban^ 
tur continuo . Quid efl: exaltatus fer^ 
pens, nifi mors Chrifti ^ eo fignificandl 
modo, quo per efficientem id quod efFi^J 
citur^ fignificatur ?• A ferpente quippe 
mors uenit^ qui peccatum^quo mori me^* 
reretur^ homini perfi.iafit. Domin^ aute 
in carnem fuam;,non peccatu tranfrulit in 
fe, tanquam uenenum ferpentis t fed ta^ 
tum tranfiulit mortem^» ut effet in fimilij^ 
tudinecarnis peccati poena finc culpa* 
Vnde in carne peccati dC culpa foluere^ 
tur dC poena.Sicut ergo tunc qui confpii^ 
ciebat exaltatum ferpente^ dC a ueneno 
fanabatur, 61 a morte liberabatur t Sic 
nunc qui conformatur fimilitudini mor^ 
tis Chrifti per fidem baptifmum^, dC a 
peccato per iuflificationem ^dCk morte 
per refurre(flionem liberatur y hoc e^ 
nim eft quod ait t Vt omnis qui credit 
in eum y non pereat ^ fed habeat uitam 
aeternam. Vt enim Serpens seneus in ii^ 
gno pofituSj uenena uiuorum ferpentum 
fupcrauitj Sic Chriftus in cruce fufpen^ 
fus mortuus^antiqua Diaboli uenena 

1 reftrin^* 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



14-4* 

reftrinxit ^ 8C omnes qui aft eo percufsi 
fuerunt ^ in fe fide intuentes libera:^* 
uit» 

Ha^flenus de umbris egimusj quib'* 
Chriftus dC eius regnum adumbraba^s 
tur, quas umbras fignis tanquam gcnc^ 
ra fubiecimus^ atq; ea diuifimus in lacri^s 
ficia 5 facramenta dC typos^eofiqp ordina^J 
rios di hifioricosjperfonarum dL rerum^ 
Refi:at 3^ alter modus quem propofiii^ 
m% cjui in fi:rmone Prophetico de Chri^^ 
ftopofituseftj quemPropheticum Cer^ 
monem Petrus confert lucernae fplen== 
dentiin caliginofo loco, Primiim itac^ 
uideamus quid Mofes de Chrifio dicat, 
Dcitvic iufiam partitionem circumfiai? 
tiarum proponamus^, eam^ dedarc^ 
mus, 

Prima ita^ concio dc Chrifio, ha^^ 
betur Gcnefi:os 3* hifce ucrbis t Inimii^ 
citias ponam intcr te ( alloquitur Do^ 
minus ferpentem prxfente Adamo ) dC 
mulicrem y di intcr fcmcn tuum ^ dC (c^ 
men illius t ipfum conterct caput tuum, 
dC tu infidiaberis calcaneo eius ♦ Hanc 

pro^J 



Sj(jUilj' 
im ^cw 

ihm, 
. propote 



Priniiiniinil 
iliofat) 



ippiiri* 



promirsioncm^ Adam 5 Abel, Setha^ 
alrj patres ante diluuium diligentifsime 
perpenderunt^ ac ex ea fummam haufe;?: 
re fapientiam» Hinc enim facile conclui^ 
ferunt, duo potentifsima regna efle, 
nempe Chrifti dC Satanae ^ longe diuer^ 
fifsimis ftudijs occupata t ea<^ adeo fibi 
mutuo aduerfari ^ ut nulla unquam in^ 
tercos flabiliri poflet concordia» De^ 
inde etfi credentes huic promifsioni (hz^ 
tuerunt certo Chriftum promifllim;, fo^* 
re Satanae ui(fl;orem t tamcn perpetuam 
imminere Ecclefiiac in hoc mundo perfe^ 
cutionem intellexerunt 5 id<^ a Satana 
fi^membris eius. Tum regni utriufq^ 
adminifi:rationem cogitauerunt , uidelisi 
cetj quod ut Satan fuum ftabiliret reg^ 
num peccatO;, maIedi<flione dC morte t 
Ita Chriftus eius hofiis dC m6lor iu(ki<^ 
cia^ benedi(fiione dC uita eflfet regnatu;^ 
rus» 

Adhsechaud dubie fapientifsimi 
homines ratiocinati funt^ non poflepu^^ 
rum hominem uicH^orem Diaboli fieri t 
cum eis conftaret Diabolum omnibus re* 

^ liquis 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



• t 



m ■ 



1 



I 



i4<f 

liquis crcaturis potefitiorcm 3 5^ calfiV 
diorem efTe t quare aliunde etiam ortum 
haberc ftatuerunt Mefsiam^quam a mu^ 
lieris femine. Hinc abfq^ dubio Mefsiam 
Deum fore intellcxcrunt ^ ut cjui polTet 
Satanam uincere dC uitam aeternam fuis 
donare, Hac fublimi fapientia fe recre^ 
arunt patres ante diluuiumj di fe fide in 
hunc humani generis reparatore erexe^^ 
runt» Huius protnifsionis fummam lo;^ 
hannes Apoftolus hide ucrbis proponitt 
Chrift^ apparuit ut deftrUvat opera Dia=* 
boli.Latet quidc plura myfteria in hac 
prima promifsione^ut facerdotrj^ mortis 
et refurrecftionis domini^extremi iudici], 
fed ea breuitatis gratia omitto» 

Hoec promifsio repetita eft poft diluuij^ 
um, cum Deus uocaret Abraham de Vr 
Chaldeorum t B^nedicentur^ dicit Do^ 
minus ad Abraham , in te omnes cogna^ 
tioncs terrae» Genefeos lu In T E^^dicit, 
propter femen ab Abrahamo nafcitu^^ 
rum: ficut ipfc Dominus Genefeos iz. (e 
interprctatur ubi repetit promifsionem 
dC ait ; Benedicentur in feminc tuo om;^ 

nes 



n 
m 



Pfl 

M 

nii 
te 

ini 

inij 
lioq 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



M luis 
l^erecre^ 

ipropoii: 

" u 



nes gentes terrae* Haec promifsio rurfus 
rcpetitur, 6^ commendatur IfaacO;, GciS 
nefe: i^y» Eenedicentur in femine tuo om* 
nes gentes terrse. Et iterum Geneft zS^ 
Ipfi lacobo proponitur. Bcncdicentur , 
dicit DominuS;> in te 6^ in femine tuo 
cuncfte tribus terrae * 

In hac promifsione toties repetita 
eadcm proponuntur,etfi ali)s uerbiS;,c|U3e 
habet prima promifsio fa(fi:a Adamo^ 
Primu cnim feme promiffum opponitur 
Satan^ dC ei^ regno.Deinde promittitur 
huic Ccmmi uicftoria, quse ui(ftoria uoce 
benedicftionis fignificatur» Opponitur e^ 
nim bcnedi(f^io malcdicftioni^ in g prop^ 
ter peccatum primi parentes inciderut , 
6<!^ peccati regno. TO oficndi tur quinam 
fint futuri huius ui{iori^ participes nij^ 
miru omncs gentes^quc in hoc fcmineper 
fidem inueniutur^Na ut Abrahamo crcjs: 
denti promifsioni^ imputata efi: fides ei* 
in iufiicia:Ita dl reliquis qui crediderint 
huic promifsioni^imputabitur fides eoru 
in iufiicia.Hi enim promifsionis hui' (iiij 
hoc eftjhaeredeft dicuntunRomj^.» dC ad 



Galat t 



0^4- Quod 



Quod aiitem Chridus fit fcmcn illud 
hrvA\i£ promiiTum^Paulus nd Galat : te^s 
ftatur ubi ait x Abrati^e <^i£ix funt pro^J^ 
mifsiones , di ^cmmi eius^ non dicit ^ 6^ 
feminibus , ut de multis, fed ut de uno, 
6^ ^cmirxi tuo, qui efl; Chriftus. 

Haec promifsio renouatur per Pa^« 
triarcham lacob Genefis 4.9. hifce uer;^ 
hit : Ncn auferetur fceptrum de luda , 
6^ dux de foemore eius , doncc ucniat 
Siloh, hoc eft, ut reddidit Chaldxus in^ 
terpres 3 donec ueniat Mcfsias cuius efl: 
regnum ^ 5^ ipfe erit expc(flatio genti^ 
um ♦ Vocatur autem hic M:fsias Siloh, 
quia non ex uiri muheris commixtio^ 
ne nafci debuit^ fed ex uirgine matre 3 
qu3e ex femine Abrahae duceret origi^ 
ncm» Praeterea hoc teftimonium rci^ 
futat ludjeos^cjui adhuc Mefsiam fruftra 
cxpe(ftant : di confirmat uocationem 
gentium ad gratiam Euangelr) , quam 
Tuis communicaturus erat Mefsias» 

Haec fint in gcnere di(fla de pro^ 
mifso Mefsia^ hoc eft:, de Chrifto Do^ 
mino, Verum ut certus flt nobis ordo 

oracus^ 



iuno, 

ec m 

m di 

•'■•"j 

■fnftri 



4f 



I c# ' 



249 

oraculorum Proplieticorum cle ipfo , fex 
circumftantias proponam 5 eafc^ Pro^^ 
pheticis diftis illuftrabo . Sunt autem 
h9e circumftantiaei perfona;, officium^adii 
uentuS;, a(fl;a;,beneficiorum applicatio dC 
fru(ftus. 

P E R S O N A seterna efi: t in 
qua confiderentur naturse <3^ ortus. Na^ 
tur3e du3e funt , diuina dl liumana . On^ 
tus fecundum naturam diuinam ab aeter^ 
no eft fine principio t Secundum huma^ 
nam autem in tempore efi: . 

Naturam diuinam Chrifii,Proplie«= 
tx hifce dicftis^ut ex multis pauca attin;? 
ganij afi:ruunt ^ 

Gcnefeos primo. In principio crea^ 
uit Deus coelum 6^ terram, dixitcp Deus 
fiat lux , di fafta efi: lux. Et paulo poftt 
Spiritus ferebatur fuper aquas.Hic pri^ 
mum habemus unitatem diuinge naturae. 
Deinde tres diftin^ftas perfonas.Patrem^ 
T^oyop dC Spiritum fan(flum t neq^ enim 
folus eft Pater, fed dicit uerbum , quod 
werbum erat apud ipfum in principio. 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




150 

ut fupra cledaratum efi:, AcMitUf podei 
tertia perfona Spiritus faiKftus, qui una 
cum patre dC ^070) res creat dC creatas 
fuftentat. 

In hunc moclum etiam Dauid di^ 
ftum Mofis intelligit ctlm inquit.Verbo 
Domini coeli creati funt y fpiritu oris 
cius omnis uirtus eorum, In quo di(fto 
complecftitur Dauid unum Deum crea?^ 
torem omnium dL fatetur tres perfbnas* 
Dominum^, Verbum dC Spiritum* Hanc 
etiam interpretationem confirmat Eua=^ 
gelifla nofi:er in principio i. capitis^quc;* 
admodum fupra declaratum ell, 

Pfal : 1. Tu es filius meus^ ego hoiJ 
die genui te* Hoc di(^o Epifiola ad He^ 
braeos cap t u Chrifi:i diuinitatem pro^* 
bat. 

Pfal 44.» Scdes tua Deus in feculum 
fcculi, uirga regni tui dCc. Hic Dauid 
agit de regno Chrifii ^ quem Deu nomi;^ 
nat^ 

Pfal i 68» lehoua nomen illi_,exultate 
in confpecflu eius^ 

Ifai^ 



tt 

D 



«S 

H 

eil 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Ifai^e 9. VocaBitur nomen cius ad^ 
mirabilis^ confiliarius^, Dcus fortis^ 

Ifaiae ^^- Jehoua exercituum nomen 
eiuSjS^ redemtor tuus fan(flus Ifrael, 
Deus omnis terrae uocabitur* 

Hieremiae 2^Hoc efi: nomcn quod 
uocabunt eumjehoua iuftificator noften 

Hanc Chrifti diuinitatem ^ officiu 
quo^ eius dC cultus conckidunt. Si iufti=^ 
ficator efi: y fi uicftor Satanae efi:/i pater 
geternitatis efi:/i inuocandus efi:^ efi: utiqg 
Deus.Pfalm^ tribuit ei cultum inuocatio^ 
nis^ctim inquit t Adorabunt eum omnes 
reges terr^^omnes gentes feruient ei.Ex: 
huius pfalmi tefi:imonio ita cocludit Ful^^ 
gentius.Si filius fectmdu ditunitatem un^ 
Deus cum patre non efiet, unius cum eo 
natur^ uti^ non fuifiTet.Et fi natur^ al^ 
terius efiet/ine dubio creatura eflct Si 
autem creatura efiet, feruiendum ei fan^ 
cflarum fcripturarum autoritas non iu^J 
beret ^ fed potitis prohiberet. In primo 
enim Decalogi mandato ficut unius Dei 
cultura feruituf^ manifefiifsime praecii^ 
pitur X ita omni creaturge adoratio ac 

feruitus 




i m/ , ' ^ M 

Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



\x9 

'. V 



feruitus a fidelibus cxliibendajUeliefnen 
tifsime prohibetur, Haec natura di;^ 
iiina Chrifti di(fta fufFiciant, 

Humanam autem naturam afTu^ 
mendam fuifle a "Xoy^b geterno, compro^^ 
bant omnia tefrimonia^quar prfdicebant 
Chriftum nafciturum ex Ccmme mulie^ 
ris 5 Abrahami 6^ Dauidis, cuius genec^ 
ris fupra nonnulla recenfuimus ♦ Qaod 
autem nafci debuerit ex uirgine^ quem-^ 
admodum hiftoria Euangelica fa(ftum 
elTe demonftrat ^ inter multa hgec funt 
teftimonia. 

Genef 1 3. promittitur femen mulii* 
eris non uiri» 

Genef t 4.9* promittitur Siloh^ id 
efi:^ filius mulieris» 

Efaia? 7» clarius adhuc extat uati^ 
cinium de uirgine paritura» Ita enim ait 
Propheta. Eccc uirgo pregnans pariet 
filium:,6^ uocabitur nomen eius Emanu:: 
ch Hoc Efaiae tellimonium non folum 
docet Chriftum nafciturum ex uirgine t 
Verunietiam complecftitur utran^ na^* 
turam Chrifti/Nam ciim dicit Mefsiam 

uocani^ 



J 

li 
fli 



fll 

ai 

ta 

P 
ti 

tj 

if 

P 






Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



compro; 
Mant 



ick 



m 



liocanclum Emanuel 3 fignificat quicfem 
Mefsiam unam perfonam cfle-> fed inte:;: 
rim quo^ conftare duabus naturiS;,diui^ 
na di humana» Hoc enim uult quod aitt 
Vocabitur nomen cius Emanuel , id €(ky 
Deus nobifcum^ feu Deus dC homo , fiue 
ut Graeci aptius loquuntur 6 iai/egwur©^^ 
ut uirgo mater re(fie;,proprie dC Dei dC 
hominis mater dicatur_, qui Deus dL ho^ 
mo una ell perfbna* 

Vtran(^ fimiliter naturam SC mi^ 
tatem perfonae complecfiitur Micheas 
liis uerbis cap t Et tu Bethkhem Ei^ 
phrata paruula es ^ ut fis in millibus lus^ 
da t ex te mihi egredietur^ut fit domina=^ 
tor in Ifrael ^ 6^ cgrefTus eius ab initio 
a diebus feculi » Qj.iod autem Mathe^ 
us uertit t Nequaquam minima es iii 
principibus luda , refpicit non ad quan^ 
titatem , fed ad dignitatem celebri:^ 
tatem Bethlehem;, propter natum Chri;* 
ftum Dominum * Qiise ctlm Micheas 
Prophetaret minor fuit , cjuam ut annu?« 
merari inter urbes millium luda digna 
.haberetur, 

\ Quod 



m 

Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




1^4- 

QuodautettiProplieta fubiungit,. 
EgreiTus cius ab initio ^ a diebus feculi, 
diligenter obferuandum eft. Continet 
cnim illuftre teftimonium de diuina dC 
humana natura Chrifti* Primum cnim 
dicity EgrcfTus eius , hebraice Mozao^? 
thaf in plurali numero t quo duae natUi^ 
in Chrifto fignificantur ^ diuina dC 
humana, Cum diMity Ab initio , indij: 
cat incarnationem Chrifti , qui iam ab 
initio mundi promifltis fuit, ut fiio temj^ 
pore fecundum cat^em nafceretun Cum 
fubiungit 5 a dicbus feculi , hebraifinus 
efi: qui hoc modo Ye6k~c expUcatur, a dies 
bus feculi;, id efi ante fecula, hoc eft antc 
mundum condituni. Hac ergo particula 
fignificat Propheta-, emanationem illam 
seterni filp ab aeterno patre ante fecula. 

Ha(fi:enus de oeterna Chrift:i perfos* 
na,qui iuxta uaticinia prophetarum;,de^: 
buit afiLimere humanam naturam, ut fie^ 
ret uicflima pro peccatis noftris. His 
Prophctarum uaticini)s pulcherrime ta^ 
fpond^t euentus , ficuti teftatur Euan^s 
gelica hiftoria^ 6C Paulus ad Gala t ^ 

Quando 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Quan3o uenit plenituclo tempons, emii: 
fit Deus filium fuum natum ex muliere y 
fa<f^um fub kge^, ut eos qui fub lege erai: 
redimeret^ ut' adoptemur in filios. 

O F F rc I V M Mefsise promif^^ 
fietiamaMofe di Prophetis defcribis^ 
. tur^, qui pronunciauerunt Chriftum fore 
regjcm noftrum-, facerdotem^ dodoremj 
magiftrumj lumen gentium , rcconcilia:^- 
torem , mediatorem redemtorem d^. 
fummum iudicem ♦ 

De regio titulo, tedantur inter 
multa, fequentia oracula. Pfal t 2» Ego 
autem conftitui regem meum;, fuper Si^ 
on montem fantftum meum^ narrabo dci^ 
cretum t Dominus dixit ad me ^ filius 
tneus es tu^, ego hodie genui tc. Poftula^a 
me, et dabo tibi gentes h^reditatem tua, 
^ pofTefsionem tuam terminosterrae. 
^ Pfal 1 4.4.. Thronus tuus Deus itt 

^harum^^ fcculum feculi , fceptrum regni tui di^=^ 

re(ftum ^ dilexifti" iufticiam dC odifti ims* 
pietatem» 

t^rriiii^r^^ Pfalm 1 71» Deus iudicitim tuum da 

Ojfi/r regi dC iufticiam tuam filio fegis. 

BftlaJf , Danij== 



ticuli 



V - 



4 



Danielisi. Indiefcus 



ru ilfo^ 



regnor 

ram/ufcitabit Deus cceli regnuni:, quod 
inscternum non difsipabitur^ dC regnum 
eius alteri populo non tradetur, commi^ 
nuet autem di confumet uniuerfa rcgna 
hsec^ fed ipfum ftabit in Geternum * 

Zacharix 9. Exulta filia zion^ iu^ 
bila filia lerufalemt ecce Rex tuus ueniet 
tibi iuftus dC faluator > 

Efaiae 0. Puer natus efi: nobis, filius 
datus cfi: nobis ^ cuius principatus fuper 
humerum eius ^ dC uccabitur admirabi^ 
liSy confiliarius^ Deus fortis->pater geterj^ 
nitatis 5 princcps pacis, ut multiplicetur 
imperium dC pacis nuUus finis^ fuper fo^ 
lium Dauid dt fuper regnum eius fede^ 
bit 5 ut confirmet illud dC corroboret in 
iudicio dC iufticia amodo 6^ ufq^ in fem;^ 
piternum * 

Ezecfiielis 37. Erunt mihi popu^ 
lus, dC ero cis Dcus^ dC fcruus meus Da^* 
uid Rex fupcr eos ^ dC paftor unus erit 
omnium eorum * 

Regnum Chrifii defcribitur Efa^ 
ix In poftremis diebus eueniet p ut fit 

mons 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




nobik 
,d«feb 



or 

3^; 



itions 



tnons aomtis Domini CoUdc confiitutus 
incapite montium^ dC eleuctur fupra 
terrae celfitudines dC fluent ad eum om^ 
nes gentes^ ibunt populi multi di^ 
cent : Venite afcendamus ad montem 
Domini^ domu Dei laccb, dC docebit 
nos de ups fuis ^ gradiemurc^ in femitis 
eius* Nam de Sion exibit lex^ dC uerbu 
Dei de lerufalem. Et iudicabit inter ge^' 
tes, dC arguet populos multos, dC contUiJJ 
det gladios fuos in ligones.S^ lanceas fus^ 
as in falces.Nec leuabit deinde gens con^* 
tra gentem gladiuni;, dC non inftituentur 
pofthac ad bellum. Domus lacob uenitc 
QC ambulemus in luce lelioua. 

Sceptrum huius regiS;, efi: uox Eu;^ 
angelr), Pfal t no. Sceptrum fortitudints 
tU9e emittet Dominus ex Sion ^ quod 
faias uidetur explicare cilm inquit .t Dc 
Sion exibit lex dC uerbum Domini 6g 
lerufalem» Huius fceptri meminit etiam 
Pfal * ^4.. Vbi uocatur fceptrum direi^ 
cftionis, quia fubditos ^irigit in femitis 
regis^quod fceptrumDauid Pfal t z^ co^ 
parat ferreo fceptro regum.huius jum^ 

R dit 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




di , Qyemadmodum enirn reges mutidi^ 
fua poteftate regia armis cogunt gen^ 
tes, ut dicflo obediant t Ita noller Reji 
Chriftus Dominus^ prgedicatione Euan^^ 
geli) facit 3 ut gentes erudiantur^ ac fer^i 
uiant fibi in timore ^ 6£ exultent cuin 
tremore» 

Ifai^ ir* Vindicabit pauperes per 
iufticiam, iudicabit in xquitate fccu^ 
dum affIi(ftos terrae , terram percutiet 
fceptro oris fui^ dC fpiritu labiorum fui^ 
orum percutiet impium. 

De Sacerdotio Chridi^ inter alia 
hxc habent Prophetae. Pfal : uo. lurauit 
Dominus, 6^ non poenitebit eum^ tues 
Sacerdos in ^eternum/ecundum ordinem 
Melchifedech . 

I» Reg t z* Sufcitabo mihi facerdo^ 
tem 3 qui iuxta cor meum ^ dC animam 
meamfaciet^ 

Do6lor praeterea 5^ magider prx^ 
dicatur Mefsias a Prophetis ^ lohelis i^. 
Filiae Zion exultate pr^e gaudio in Do^ 
mino Deo ueftro^ quia c!o<ftorem iufti^ 
ciae dedit uobis ♦ Hinc cft quod Ifaias 

Chri;^ 





Early European Books, Copyright© 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



f 



itenr cuni 



peicjtift 



Iti; m m 



25^ 

Ctiriftum appeHet fumen gentium ^ ut 
qui cun^os fua dafirina 6d fpiritu illu^ 
minet * 

Reconciliator, mediator ^ recfem^ 
tor^faluator fepifsime prsedicatur Chri^ 
ftus a Prophetis, Ifaige ^i^ Prope eft iu^ 
ftus meus , egrelfus faluator meus ^ falus 
mea in fempiternum erit ^ dC iufticia 
mea non ^cdcict . 

Ifaiae 51. Parauit Dominus brachiiJ 
um fuum fancftum in oculis omnium gen;^ 
tium 5 ^ uidebunt omnes fines terrse fa;i 
lutare Dei noftri, 

rfaiae 4.5. Ego fum , ego fum Do;< 
minus-, dC abfq^ me non eft faluator ♦ 

Ifaiae ^ 4-. Dominabitur tui qui fe^^ 
cit te, nomen eius lehoua^ dC redemtor 
tuus fan(ftus Ifrael Deus omnis terrae uo^ 
cabitun 

Ifaige 5^9, lis qui funt in Sion ueniet 
redcmtor^d^ ijs qui redeunt ab iniquita^i 
te in lacob» 

Cfe^e 15» De manu mortis liberabo 
te^ di dc morte redimam te. Mors, uhi 
cft mors tua r Inferne^ ubi eft perditid 
tua?* R i Appel;^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 





I * 



Vt.P 



m 



Appcllatur 8C Paftor multis m hck^ 
Pfal 1 105-. Venite adoremus 5£ genua flc^ 
(ftamus^ 6<!^ procidamus coram Domino, 
qui fecit nos, quia ipfe cft Dcus nofter , 
di nos populus pafcuae eiuS;,6^ oues grci 
gis eius. 

Ifaix 40. Sicut Pafror fuum grege 
pafcit, in brachio fuo congregabit agnos 
di in finum fuum tenebit;,foetas ipfe por=« 
tabit. 

Hieremise Qui difperfit Ifrael 
congrcgabit euni;, 6£ cufi:odiet eum ficut 
pafior grcgem fuum.Redemit enim Doi 
minus lacob^iS^ de manu potentioris li;* 
bcrauit eum. 

Ifaioe 37» Erunt milii populus dC 
ero ipfis Deus,6^ feruus mcus Dauid rex 
fuper eoSj Pafior unus erit omnium 
corum» 

Quod Clirifi:us futurus efict fumm' 
ludex in rcgno Dci indicatur, Pfah 9*Paii 
rauitDominus in iudicio thronum fuum, 
dC ipfe iudicabit populos in iufiicia.H^C 
fint breuiter de officio dC eius partibus 
dirta, 

AdueniJ 



Early European Books, Copyright© 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




IllIlO, 



Mai 



xim 
31111^1 liflini) 



t6i 

ADVENT VS Chrifti aPro^ 
plietis quoqj praeniinciatus eft, In hoC 
prsedi^ftio^modus dC tempus fpecftentur. 
Etfi autem teftimonia fupri addLpfla, 
pr^edicftionem aduentus Mefsiae in mun? 
dum contincat t tamen hoc loco pauca , 
ea^ clarifsima uaticinia^de Mefsix pro^* 
miisione adijciam» 

Deut : i3. Mofes ad populum hif 
quitur hoc modo. Prophetam dc gcntc 
tua di de fratrihus tuis^ ficut mc , fufci^ 
tabit tihi Dominus Deus tuus^ipfum au:^ 
dies. Qui autem uerba cius quae loque^ 
tur in nomine mco, audirc nokierit, cgo 
ukor cxiftam. Hanc prophctiam Pctrus 
Afto : 3. Chrifio accommodat, di addit 
Prophetse uerbis h:inc dcclarationem» 
Futurum cfi: ut omnis anima qu^ non au^* 
6icrit Prophctam illum extcrminctur e 
populo Dci. 

1. Rcgum 7. Nathan Propheta hanc 
ipfam promifsioncm rcpctcns ait : Cum 
complcti fuerint dics tui ( alloquitur au^ 
tem Prophcta Daiiidcm rcgcm ) ct don^ 
xnieris cum patribus tuis , fufcitabo fe^ 

R 5 men 



%6l 

ttieii tuum poft tc^quod cgreiietuY cle u^^ 
tero tuO;, dL firmabo regnum eius, Ipfe 
sedificabit domum nomini meo^Sd ilabi^ 
liam thronum regni eius , ufq^ in fempis^ 
ternumj> ero ei in patrem , & ipfe erit 
inihi in filium» Haec promifsio repctitur 
in Pfal 1 151» lurauit Dominus Dauid ue:^ 
j-itatem dC non fruftrabitur eumtde fru^ 
ftii uentris tui ponam fuper fedem tU5 

Huc refpexit Ifaias cap t Egre^ 
dietur ( inquit ) uirga de radice lelTe ,et 
fios de radice eius afcendct, dC rcquief^ 
cet fuper eum Spiritus Domini, 

Modus ad uentus Mcfsiae fimiliter 
a Prophetis praenunciatus efijCjui mcmi^ 
ncrunt duplicis aduentus t Prioris quide 
humiliationis^ Pollerioris uero gloriae et 
maiefiatis. De priore c|U3e humiliatio^J 
nis fuit ^ haec funt inter multa Prophe^ 
tarum uaticinia, 

Zachariae 9, Exufta filia Sion^iubi^^ 
la filia lerufalem , ecce rex tuus ueniet 
tibi iufi:us , dC faluator^ ipfe pauper dC 
afcendens fuper ^fimm^dC fuper pullum 

filium 



Mpfe erit 
ffpctitur 

'Mdlf,et 



tter 
- hjiniliatio^ 



filium afinac.Non clifpergam quadrigam 
ex Ephraim^ 6^ equum de lerufalem 6£ 
difsipabitur arcus belli, loquetur pa^ 
cem gentibus, 6^ poteftas eius a mari ad 
mare-, a fluminibus ufc^j^ ad fines terr^» 
Tu quoq^ in fanguine teftamenti tui y e^ 
mififli uin(ftos tuos ^ 3^ de lacu in cjuo 
non eftaqua. 

Hoc oraculum C(3ncionatur de huss 
mili aduentu Chrifti fecundumcarnem , 
cui tamen fpirituale imperium tribuit , 
ut difcrimen ftatuat perfpicuum inter 
regnum Chridi 5 dL regna principum 
mundi» llleexterne humilis di pauper 
apparet ♦ fed intus latent immenfae di^ 
Uiti^Xy di fummus gloriae fplendon Hi 
externc fplendent;,fed intus non nifi pul^ 
uis cinis funt. llle fpiritualiter do^ 
minatur in cordibus fuorum t hi tantum 
rebus cxternis perituris imperarc 
poffunt. 

Hieremix r^-. Domine multge funt 
auerfiones noftrae , tibi peccauimus, cx^ 
p(flatio Ifrael faluator noller in tempo^^ 
re tribulationis^Quare quafi colon^futu^ 

R 4- rus 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen, 

LN 851 8°copy 1 



154- 

rus es in terra, qiiafi uiator incfinans acl 
manendum^quare futurus es ueluti uii* 
uagus dC fortis^ qui non potefi: faluare * 
Tu autem in nobis es Domine ^ nome 
tuum inuocatum efi: fuper nos j ne dere^^ 
linquas nos. Hsec prophetia , ficuti eam 
fsinfti patres re(fte interpretantur , te^ 
(latur Chriftum tanquam aduenam dC 
peregrinum obamlxilaturum in terris » 
Huic prophetiae (3^ euentus refpondit : 
filius hominis ( inquit ipfe de fe ) non 
hab^t, quo inclinet caput fuum» 

Dw* Tempore aduentus, duo tantum 
adducam uaticinia, unum lacobi Patri?^ 
arch^, alterum Daniehs. lacob Patri^^ 
archa tempus aducntus Mefsiae, Gene t 
4.9* indicat his uerbis . Non auferetur 
fceptrum de ludi^S^ dux fiue magifief 
de foemore ci^, donec ueniet Siloh.In hoc 
uaticinio clarifsime indicatur tempus, 
cjuo expe(flandus crat Mefsias» Diligen^ 
ter autem obferuandum eft^quod dupU^^ 
cis hic poteftatis mentio fiat;, nempe re^ 
gix iudiciarise, Sceptri nomine regia 
pottHas fignificatur^Ducis fiue magiftriy 

liebra;^ 



:ile'!ion 



kobi 



,Geiie: 
liK 

11 Dilif 



25^ 

HebraiceMechokek^iudiciaria poteflas, 
qtix erat feptuaginta uiroru ^ quos Mo^* 
fes ordinauit, Numer: ii. dC dicebantur 
Sanhedrin forte a graeca uoce cui/tJ^j /o>j» 

Ex prophetia autem hac , depro:;^ 
mitur demoftratio huiufmodi de aduetu 
Chrifti priori» Si eo tempore Chriftus 
omnino uenturus erat ^ cum fimul <3^ re^ 
gia poteftas dC iudicandi autoritas ^ pe 
nitus apud ludseos deficerent t eum ue 
nilTe ante mille quingentos 6C triginta 
annos certifsimum cfi:»Nam 5^ longe ans; 
te regia poteftas amiiTa erat ^ dC iudis^ 
candi autoritas prorfus defccit quadra<« 
gefimo ferme anno, antc tempU fecundi 
euerfionem, id eft^eo anno c^uo Chriftus 
Dominus ell: pafTus . Quod autem tum 
temporis amiferant iudiciariam potefta^ 
tem, praeter hifioriam tcfi:atur ipforum 
teftimonium^ cjui Pilato dicunttnon hcet 
nobis interficere quenc|uam» Plura de 
hoc argumento lege apud Galatinum. 

Daniehs 9» Septuaginta hebdoma^^ 
des abbreuiatae funt fi.iper populum tuu 
dC fuper urbem fancftam tuam ut con^^ 

R 5 fum^ 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



9 



1S(S 

fummetur prsetiaricatiO;, 8C fine accipiat 
peccatum^ dC deleatiir iniquitas y dC ad^ 
ducatur iufticia fempiternaj dC implea^s 
tur uifio^ dC prophetia^ dC ungatur fan^ 
(ftus fancftorum. Scitoergo6d animad:;: 
u.'rte ab exitu fermonis^ uidelicet, c|uod 
itcrum rcaedificabitur lerufalem uftj^ 
Chriftum ducem hebdomades feptcm 
funtj 6^ hcbdomades fexaginta duae^ dC 
rurfus aedificabitur platea dC muri in an^ 
guftia temporum. Et poft hebdo^i 
m:ides fexaginta duas occidetur Chri^ 
ftusj^^non erit populus quieum ne^ 
gaturus e(hydC populus ducis ueniet 
tiuitatemq^ (3£ fancf^uarium difsipabit , 
S^finiseius uafiitas 3^ pofl: finem belli 
fratuta defolatio. Confirmabit autera 
pacftum multis hebdomada una ^ dC in 
dimidio hebdomadis dcficiet hoflia dC 
facrificium. Et erit in templo abomina^ 
tio defolationis y dC uCc^ ad confumma^ 
tionem dC finem pcrfcuerabit defolatio^ 
Hxc Danielis Prophctia etiam a^J 
pcrtc contra ludxos concludit Chriftum 
apparuiireanteannos mille quingentos 



1 

adl 
erl 

uld 



citij 



cbai 

t'araj 
pirt 
tum 
(\m 
poft 

eftl 
pedi 
fcd, 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Ciiri^ 

i^ucciitiiict 
(lil*5ipl)it, 
finenlxl 
flbi(« 



tjaetijnii^ 



167 

Sl ultra ♦ Nam cum exliibet* i Cliridum 
adhuc ftante republica Mofaica oportU:; 
erit^ dC iam collapfa ea repubiica y anni 
ultra mille quingentos elapfi fmt , mani^^ 
fcftum eft errare ludaeos^ qui adhuc naG* 
citurum Mefsiam expecftant , Hebdo^ 
mades hoc loco aliter accipi no poITunt, 
quam Leuit t z^. Vbi una hebdomas fa^ 
cit fepte annos , quare decem hebdoma^ 
des erunt anni feptuaginta^iS^ yo.hebdo?* 
mades^faciet annos quadringentos nona^ 
ginta: quorij finis incidit in temp' Pente^ 
coftes proxime fecutae pafsione Domini» 
Quis fit exitus fermonis , a quo in^ 
choanda eft fupputatio hebdomadum 
Daniclis , facile intelligetur , modo io^ 
tam prophetiam confideremus 5 ac eius 
partcs coniungamus. Non enim tan^ 
tiimdicit ab exitu fermonis^ uidelicet 
quod aedificabitur lerufalem, fed paulo 
pofi: additj dC rurfus acdificabitur. Er^ 
gononabeo exitu fermonis inchoanda 
eft fupputatio^quando aedificatio cfi imi? 
pedita^ ut contigit poft edicftum Cyri t 
fed ab eo_,c]uando non eft impcdita. 

Quare 




16S 

Quare fioc mocfo prophctia iii^ 
telligcnda efi:: Abexitu fermonis y fcili^ 
cet Dei per Haggaeum dC Zachariam ♦ 
Efdr; dC 6. Hagr i. dC i. Zach : r» 

Hoc anno cxa(fti fuerunt 70. anni a dc^ 
flrucftione ierufalem^ poflrquos inftaurai 
dum erat templum iuxta uaticinium le^ 
rf mi^e cap : t-^, Philippus ergo re(f^e or;^ 
ditur ab txitu rermonis, non Cyri regis, 
fed Dei per Haggeum Zacharia qui 
contigit anno 1. Longimani , a quo anno 
uC(^ ad mortem Alexandri fecundu Me^* 
tafthenem anni funt 14.^. Addantur lux^ 
ta Philonem a morte Alexandri ufq; ad 
30. Hcrodis annum^ quo natus eft Chri^J 
ftuS;> anni trecenti dC decem. His addan*? 
tur trigin^a ad Baptifmum Chrifti^qui^ 
bus fimul computat's eraergunt anni 
485-. 

Sunt igitur iuxta uaticinium Dai* 
nielis ad Chrifti baptifmum , rexaginta 
nouem hebdomades dC dimi^ix Etia 
(^imidio ultimse, id c(k , trium annorunr 
dC 6imidij fpacio, Chriftus publice con^ 
cionatus eil ^ cdidit miracula ^ intcrfe*»' 

aus 



A 
iriani. 

anniat 



,3(jiioaiiiio 

llS cit Uiul^ 
.HiSlJ^D^ 



ctus efi^ SC refarrcxit, At^ ita in pen^ 
tecofte proxima poft refurrecftionem, fi* 
nis hebdomadum Danielis efi:, Vide 
Chronica Philippi* 

A C T A Chridi fequuntur ut 
prgenunciata funt a Prophetis » Hic con^^ 
fiderentur miracula^ do<ftrina dC bene^ 
fa(f^a^ conuerfatio ^ mors, refurre(flio 
triumphus» 

Miracula fuerunt dC fignum iam 
exhibiti Mefsiae;, dC teilificatio de do^* 
cftrina» De his in hunc modiim praedixit 
Ifaias cap t ^5-. Deus ipfe ueniet dC Ca,y 
uabit noS;, tunc aperientur oculi caecorii 
dC aures furdorum patebunt^ tunc faliet 
claudus ficut ceruus, dC aperr i crit linj* 
gua multorum. Hinc efi: quod Chrift' 
quaerentibus difc.pulis lohannis an Meff 
fias elTet, dixerit t Renunciate lchanni 
qu^ auditis dC uidetis, cseci uifum reci:^ 
piunt claudi ambulant, lcprofi muns^ 
dantur, di furdi audiunt , mortui exci:^ 
tantur ^ dC pauperes Euangelizantur. 
Hinc etiam efi: , quod C3ecus fanitati re^ 
ftitutus^ lohan 1 9, ludseis dicentibus fe 

ignorare 



- / ~ \\mm 

Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



fV5 



270 

ignorare iincle Icfus eflet refponclerff:; 
Hoc mihi mirabile efi:-> quod uos nefcitis 
unde fit, d<!^ tamen aperuit milii oculost 
quafi diceret^ h(ftum ipfius cum rcfpon:^ 
dcat uaticinio Ifaiae^ merito uos docerc 
deberet , hunc lefum qui mihi cculos 
peruit 5 Mefsiam efie olim promiflum^ 

Summa docftrinse dC benefacflorum 
Chrifii^ zdeoq^ finis aduentus ipfius^prfi 
nunciatur Efaiae 6j. his uerbis » Spiritus 
Domini fuper ne, eo quod unxerit me^ 
ad annunciandum humilibus mifit me^ut 
mederer contritis corde^3^ prgedicarem 
captiuis indulgentiam^ dC claudis aper^^ 
tionem, ut praedicarem annum placabi:^ 
lem Domini dC diem ultionis Dei nofiria 
ut confolarer omnes lugentcs , ut pone^ 
rem fortitudinem lugentibus in Sion, ut 
darem eis coronam pro cinerc ^ oleum 
gaudi) pro lucf^u, pallium laudis pro 
fpii itu moeroris^et uocabuntur in ea for^ 
tes .'^iciae plantatio Domini adglorifi;? 
canduiT). 

Hoc uaticinium in fumma o(}:cn<iit 
do(fi:rinam Chrifti c6 pertinere, ut adfe;^ 

rat 



w OClllost 

docere l 
oculosa^ 



i 



ipfius;prj5 
i.Spirituj 
Herii ir.e, 

SlTAlltlKjlH 

prAaiem 
-di53p 
pkabi^ 
sDei nQfiii) 
5jiirpoii2^ 
liflSioHjUC 
Tf, olm 

I yis p 
rineafori 

ladglorife 

tiir3*^ 
I rat 



^at remeclium ajuerrus 



iium aduerlus peccatum dc lei^ 
gis damnationem, ut peccato deleto ^ dC 
damnatione abolita, humiles ^ contriti , 
captiuij claudi^ lugentes^ hoc eft-, pani^* 
tentes dL confugicntes ad Chrift um y ge* 
terna immortalitatis gloria donentun 

Ifaiae 4.2, H3CC dicit Dominus Deus, 
creans ccelos dC extendens eos^ firmans 
terram dC quae germinent ex ea , dans 
flatum populo qui c(k fuper eam dC fpi^ 
ritum calcantibus eam » ^Ego Dominus 
uocaui te in iufliciaj<3^ apprchendi manu 
tuam ^ faluaui te^dC dedi te in foed^po^ 
puli;,in lucem gentium^^ut aperires oculos 
cortmij)<3^ educeres de conclufione uin^: 
iftum de domo carceriSjftdentes in tene; 
bris. 

Et rurfus idem Propheta cap. 49, 
A-udite infulae^ dC attendite populi de 
longe» Dominus ab utero uocauit me^ dc 
tientre matris mese recordatus eft 1 li^ 
nis meij dC pofuit os meum quafi giadii 
um acutum^ umbra manus fuae protexit 
me^ dC pofuit me ficut fagittam elecflam 
in pharetra abfcondit me^ ^ dicit 

mihi 




IJt 

mihi Ccrms meus es tu Ifrael ^ quia in te 

glorificabor, dC ego dixi in uacuum ki^ 
boraui dC uane fortitudinem meam con* 
fumfi^quamuis iudicium meum cum do^ 
mino di opus mcum cum Deo meo dC 
nunc haec dicit Dominus, formans me ex 
utero feruum flbi^ ut reducam lacob ad 
eum ^ ne Ifrael c medio tollatun Hinc 
glorificatus fum in oculis Domini,ct De*" 
meus fatftus cft fortitudo mea dC 6ixit t 
Parum cft ut fis mihi feruus ad fufcitan^ 
das tribus lacob dC reliquias Ifrael con^; 
ucrtendas , fed dcdi te in lucem gentiu, 
ut fis (zilns mea ad cxtrcmum terr^e. 

Hoc uaticinium bcneficia Chrifti 
crga Ecclefiam proponit^ dC clarc prse^* 
(^icit Ecclefiam congregandam efTc cx 
ludaeis dC gcntibus^ idq? per praedicati^ 
onem Euangeln, quod Euangelium ab 
effecftu lumen gentium uocat. Ad hanc 
prophetiam refpexit fancflus ille Simeon 
in fuo canticoj ubi ita canit» Lumen ad 
rcuelationem gentium^, 6^ gloriam plc^ 
bis tuae Ifrael Quod parafti^ antc faci^J 
emomnium populorum. Haecprophe^? 

tia 



lit 

m 
Cb 

flQ 

frat 
fiiit 



flon 

noni 
ciun 
W 
fiusj 
pr«j 

m 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



insmeex 
ad 




^71 

tia compleri coepit aato Aportolis hoc 
mandato t Ite in mundum uniuerfum dC 
proclamate Euangelium omni creaturae* 
Qui crediderit dL baptizatus facritfiU 
uus erit* At^ hoc eft quod Propheta di^* 
xit , ut fis falus mea uf(^ ad extremum 
terrae» Eft ergo fumma beneficiorum 
Chrifti adferre falutem ijs, qui propter 
fua peccata perditi erant dC damnati. 

Conuerfatio dL uita Chrifti qualis 
crat futura^etiam a Prophetis praedicflu 
f uit» Ifaias cap 1 4-1. Ecce feruus meus, 
fijfcipiam eum_, eletflus meus complacuit 
fibi in illo anima mea ^ dedi fpiritu meu 
fuper cum, iudicium gentibus proferet , 
non clamabit neq^ accipiet perfonam , 
neq^ audietur uox foris, Calamum quaf^ 
fatum non conteret ^ dC linum fumigans 
non extinguet 3 in ueritate educet iudi^* 
cium, non erit tridis^ ncc^ turbulentus , 
donec ponet in terra iudicium dC legem 
eius infulae expecftabunt» Hic graphicc 
praedicitur qualis futura erit Chrifti C02* 
uerfatio dL uita^, nempe humana dC tni^ 
tifsima, ut qui fummo amoris affecffcii 

S omnes 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



^74* 

omnes efTet afFe(flaras 5 ut netmo^h iUo 
abhorreret ^ fed omnes potius confolati^ 
onem SC opem acciperent* 

Huic prophetiae refpondet dukiQ: 
fima illa inuitatio ^ qua omnes ad fe ucht 
cat Matth t lu Venite ad me omnes qui 
laboratis 6^ onera ti eflis , ego rcfocilla^ 
bo uos, Teftis eft quoc^^ Euangelica hi^ 
ftoria^qux teftatur Chriftum humaniGs 
Omc excepifTe omnes^, di neminem con?i 
temnfTe qui fuain implorauit opem^ ne^ 
minem tcrritafTe minis, neminem rcpui* 
lifTe quin h6lus fit uoti compos , qucm^^^ 
admodum plura exempla Euangehcac 
hiftoriae docent. 

Pafsio praeterea Chrifti S^Mors 
prsedicitur a Prophetis ^ quorum pauca 
qucdam teflimonia exemph gratia afcri;=s 
bamj idq^ potifsimum ex Pfalmis di Ifa^s 
ia. Pfalmus ii. adeo graphice defcribit 
pafsionem Chrifti Domini ^ ut narrare 
potius rem gcftam uidcatur^ quam praes* 
dicere futuram , Incipit autcm a quc^ 
rela Chrifti in cruce. Deus meus, Dcus 
meusquare dereliquifti nie, Et infra. 

Ego 




nnes qui 



iriiieni coiy 



Jdcribit 
iit narrarJ 



i7i 

Ego tTermis fum 8J non tomo , oppro^* 
brium hominum <3^ cotemtio plcbis^oms 
nes uidentes me fubfannant me , diflenii 
dunt labia , mouent caput* An non lii^ 
ftoria huic prophetiae clarifsime refpon^ 
dit r Pependit in crtice contemtifsimus 
dC uix apparebat in ipfo hominis forma, 
derident rufpenfum , mouent caput dC 
Rcftmt genua dicentes: Auerex lu^ 
dseorum, confidit in Dominum liberet 
eum^eripiet eum quoniam complacet fi^ 
biineo. Etinfra uerfu 15. Aperuerunt 
aduerfum me os fuum, ficut leo rapiens 
dC rugiens * Hgec compteta funt ciim in 
domibus Pontificum^Herodis in prae:^ 
torio 5 tum pofi:ea donec in crucc expii* 
j-auit. De perforandis manibus fequitut 
uaticinium ^ Perfoderunt manus meas, 
dC pedcs meos, dC diuifionem uefiimcn^jj 
torumt diuidunt uefi:imenta mea fibi^ dC 
fuper tunica mea miferunt fortem» 

Pfah 69. praeter alia meminit ctiam 
fellis dC aceti ^ quod illi milites elTent 
exhibituri bibendum in cruce ^ 

S z Poftrc^i 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Podrcmo mcminit PfaIm'commcn<Jatio^ 
nis animae Chrifti in manus patris» Ift 
man^^tuas domine comendo Spiritu meu^ 
Ifaiae 53» Non erat forma ei ne^ dc^ 
cor^ afpeximus autem eum^ fcd non erat 
afpecfius 5^ non defiderauimus eum ui^ 
dere, defpe(f^us fuit 6C reiccfius inter 
uiros^uir dolorum et expertus ir.drmit^^ 
tcmydC ucluti abfconfio faciei ab eo^ de^ 
(pc^flus inquam fuit, dC non reputauim* 
eum» Et infra* Nos rcputauimus eum 
plagis affc(ftum 5 percuffuma Deo ^S^ 
humiliatum. Et rurfus. Oppreffus fuit 
dC ipfe aff licf^us dC non aperuit os fuum, 
ficut agnus ad macflationem du(flus eft 3 
6C uelut ouis coram tondente fe obmu^ 
tuit, nec aperuit os fuum» Quid aper^ 
tius hac prophetia effe potefi: r an non 
hiftoria Euangelica eam uerifsime com^ 
pletam effe conuincit ♦ 

Cur autem hanc contumcliofam 
mortem pati uoluerit Dominus ^ fupra 
di (flum efi: , cum de fine aducntus eius in 
mundum agcretur t quare hic tantum 
pauca ex eodem Ifaiae capite attingam 3 

quae 



4 

t 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



nonerat 
iinter 

repmiiitf 



diniseft, 
.pKffrraii 11011! 

jlllC f3flf'^'" 

quse 



quGC notis fruflum pafsionis Domini 
ponuntob oculos» Vcre languores 
iiodrosipfe tulit 5 dolores noftros 
ipfe portauit ( id cft-, reatum noftrum 
luit ) omnes nos ficut oues errauimuS;, u^ 
nufquifcjp ad uiam fuam declinauit;,6i le j 
houa coniecit in illum iniquitates omniu 
noftrum. Et rurfus. Propter fcelus po^ 
puli mei percufsi eum . Item. Sacrifici^ 
um pro delicflo anima eius . Hunc fru^^ 
ftam mortis Domini^breui admodum a?^ 
phorifmocomplecftiturPauIus, cum ini« 
quit 5 1. Corin t Eum qui non nouit 
peccatum fecit peccatum.ut nos fieremus 
iufticia Dei in ipfo ^ 

Refurre(ffcionis Domini plurimac 
funt Propheticae conciones^^quarum pau^ 
casattingam. Pfalmti^. PofuiDomi;^ 
num in confpecftu meo femper. Quoni;jJ 
am a dextris meis eft non mouebor , 
idcirco ktatum eft cor meum ^ 5i exul^* 
tauit gloria mea^ quin 6^ caro mea re^ 
quiefcit in fpe-, quoniam non derelinquis 
animammeamininfernoj nec permit^» 
tes fanftum tuum uidere corruptionem. 

S j Notara 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



•11 



I 



h 



m 



Notam»mihi facies femitam uitse^ aSun;^ 
dantiam I^ticiarum uultum tuum ^ iucu^ 
ditatcs cjuse funt in dextra tua in peri* 
petuum» 

His uerbis Dauidis Petrus Acftorum 
2, confirmat refurrecftionem Clirifti-, dc^ 
builTe fieri priufquam caro ipfi^ y>utYC^ 
f.eret in fepulcro. Etfi aute corp"" Chri^^^ 
fti iaces in fepulcro expet;^ fenfus dC do^? 
loris fuitj tamen a corruptione fuit libej^ 
rum, iuxta hoc uaticinium^S^ excitatum 
efi: tertio die^quo uiuus de fe^lcro pro;^ 
djjt Dominus^at(T^ hoc efi: quod Petr'' ait: 
Qiiem Deus fufcitauit Colutis doloribus 
mortis^hoc efi^que Deus eripuit a morte 
dolorilDUS plena-, non cjuod in morte ipfa 
(it fj^nfus, fed quia non fine doloribus in^ 
gentibus anima di fcedat de corpore 3 
pofi: cuius decefiTum mortuum relinqui;? 
tur corpus cxpers fenfus dC motus ani;^ 
malis. 

Quod autcm quidam nofiro (ecus 
!o ex uerbis Dauidis 6c Petri nouum do^ 
gma antca ia Ecdefia inauditum fabri^* 

cari 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



cari 



♦ 279 

cari conati funt-> uidelicet animam Chri^ 
fti apud inferos a Diabolis paflam fuiffe 
eo tempore, quo corpus iacuit exanime 
in fcpulcro t etfi friuolum efi: , tamen ut 
uidcantur aliquo fundamento niti tres 
potifsimum fui dogmatis rationes adfe^J 
runt. Prima. Petrus dicit^quem fuf^ 
citauit Deus folutis dolortbus mortis t 
Ergofenfqt doloresuf^ad rcCiirrc6li<f 
onem , idqp non in corpore exanimi, fed 
in anima apud inferos. Secunda. Non 
derelinquesanimam meam in* infernot 
Ii rgo anima Chrifliapud inferos paffa 
c(k y alioqui opus non habuiffet opitu^^ 
iatore^qui fe eriperet de inferno. Ter^ 
tia» Si Chrifti anima non eft paffa apud 
inferos , non erit plena ipfius pro nobis 
fatisfa(f^io^* 

Refpondeo ad primam^ 6C conCc^ 
quentiam nego. Nam antecedentis 
hic fenfus cfi:, Deus excitans filium fol:^ 
«it eum ab imperio mortis^ quammor^ 
tem non fine magnis doloribus expertus 

S 4. Deindc 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Deincfe cum mors ipfa nifiil aliud uicie^ 
retur, qiiam ipforum cruciatuum ac do^ 
lorum uicffcoria^ adecq^ plenum imperi^s 
um t Chriftus merito tu dcmum dolores 
iftos mortiferos fuperafTe dicitur^ cum 
mortuus mortem uicit ^ ut in scternum 
cum fuis Deo uiuat, 

Ad fecundam^ dico fimiliter con^* 
fequentiam falfam effe» Senfus uerboru 
eft» Non derelinques corpus meum ma^ 
nere mortuum in fepulcro, Hanc inter^^ 
pretationem requirit fcopus concionis 
Petri;,6£ ipfe liebraifmus cam comproj^ 
bat ♦ Nam ut Nephes^quo uocabulo u^ 
fus cft Dauid ^ Cxpc corpus exanime no; 
tat 5 ut Leuit 1 19. zu Num t s* 6. 9. Ita 
Scheol fepulcrum ufu fcripturae hgni^ 
ficat^ ex eo di(ftum quod femper uiaea:^ 
tur noua cadauera poftulare, 

Tertia ratio eodem laborat uitio^ 
Na n anim^ Chrifti pafsio apud inferos, 
ad plenam requiritur fatisfacftionem pro 
peccatis noftris^ profe<fl6 corpus quo^ 
i)fdem poenis fubie(ftum effe oportuit* 
Siquidem noftrum corpus non minus 

obnoxi- 



^ afternum 



'iKuerborii 
ineumnia; 

inter^ 
concioni: 



iHinc 



|Coir.pro« 
hiam no; 

re. 

iknt m'tiD. 

pjiinferoJ, 

oifloxi' 



2S1 

obnoxiumfuitpo^nisoetcfmsquam am*^ 
ma noftra. Quid uero cum Chriftus pa^s 
ueret , cum ranguinis grumos fudaret , 
cum fe a Deo dereli(ftum clamaret , non 
luebat ipfius anima poenas peccatis noi^ 
ftris debitasr Non cfi: itacj^ fas arbitrari 
Chrifium poftquam femel Spiritum 
tnifity in ullis doloribus fuifle ucrfatum^ 
Quantumautemaddefcenfijm Chri^ 
ftiad inferos attinet ^ credendum efi: 
iuxta fymboli uerba-, eum uere defi:en?5 
diiTe ad inferos ^ non quidem ut ibi pu;^ 
niretur , fed ut fe ui(florem mortis dl 
inferni declararet^ ut defi:cnfiis Chrifii 
ad inferos^ non ad humiliationcm , fed 
ad gbrificationem 81 uicffcoriam Qhrifti 
referatur.Plura tefiimonia de rcfiirrecfti^ 
one Domini non afcribo , fi^d hoc tantii 
admoneo ^ quod omnes promifsiones de 
Chrifti ^terno r egno 61 perpetuo 
cerdotio , contineant in fe rcfiirrciftio^ 
nisnecersitatem. Qtuenim fierct ut is 
qcri certa mortc tollerctur e medio^, reg^ 
narc pofiet 9etcrnum;,nifi a mortuis xe^ 
furgcrct;' 

S f Trium^^ 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



TriampJitis requitur qui ctfam in 
Pfalmis dC in Prophetis praenunciatus 
f uit. Pfalm t 6S* Afcendifti in altum 
captiuafti captiuitatem accepifti dona 
pro hominibus. Haec uerba Paulus ad 
Epbef i accommodat ad triumphum 
Chrifti 3 quo fuper peccato dC regno Sa^ 
•tanae triumphans afcendit in calum , dC 
fedet ad dexteram patris in aecjuali gloi* 
ria dC maieftate ^ Teftimonium 6^ ef^ 
fe(f^us huius triumphi efi: mifsio Spiri:^ 
tus fancfti 3 fuper Apoftolos in die Pen^ 
lecolles de qua lohel Propheta in hunc 
pYxdixit modum» Erit in ultimis tem^ 
jporibus dC effundam de Spiritu meo fui^ 
per omnem carnem^ dC prophetabunt fi^ 
iq uedrij filiae ueftrae. Et paulo poft 
idem Propheta fru<ftum huius triumphi 
fubiungit. Etfuturum ut quicunq^ in* 
wocauerit nomen Domini faluus fiat^ 

In partitione noflra fequitur. B Es 
NEFICIORVM CHRISTI 
APPLICATIO ET FRV:^ 
C T V Hanc applicationem fieri 

per 



nsio Spiii^ 
iin dic Pcn^ 
licn inliuiic 



BlKlrilEpllj 

iliiisiiar» 

'-jirar.BE' 
(RlSTl 

pcr 



1 



perfidem mult 



Pfal 



ipfum» 



Beat 



iedimonia oflenclunt ^ 
iomnesqui confidunt in 



Pfalts^.* Domine Zebaotfi, bea^^ 
tus eft homo qui confidit in te. Vtrunq^ 
cli(ftum 6£ inftrumentum quo nobis ap*« 
plicamus beneficia mediatoris ^ 6£ frutfs 
«ftum continet * Inftrumentum eftfidu^s 
cia 5 fru(fi:us autem beatitudo , hoc cfi: ^ 
beata immortalitas. Vtrun<$ ctiam lo^ 
hel comple(flitur cum inquit. Omnis qui 
inuocauerit nomen Domini^ faluus erit> 
In hoc di6lo fides e fuo prcprio effccflu y 
qui efi: inuocatio Dei , defignatur;, fruj? 
Ctus uero falutis uoce notatur. 

Huc dC illud Ifaiae fcicntia fua 
iufiificabit feruus meus multos. Scicntia 
fidem quse oritur ex noticia dL ab ea de^ 
pendet, notat. luftificationis uox per 
Synecdochen falutem ipfam dC hcztu 
tudinem comprehendit. Sunt enim duae 
falutis partes , iuftificatio di glorifica^ 

tio. ' 

Ifai« Conuertimini aci me^ 06 

falui eritis omnes fines texr^ft 

Hic 



Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



Hic fimilitci- dC ficles inRrumcntum 5C 
falus fru(ffcus coniunguntur. Cum his di^* 
ftis Propheticis multa congruunt in no^^ 
uo teftamcnto^ quae quia nota funt omit* 
to. 

Porro fru(ftus plenus triumphi 
Chrifli tum dcmum percipietur^ubi Do^ 
minus uenerit ad iudiciu excitatis mors* 
tuis^dC omncs inimicos fuos pofucrit Cctl^ 
bellum pedum fuorum ♦ Pfal t iio» Tunc 
enimdonabit immortalitatc seterna 
bsatitudine ^ omnes qui in fc crediderut- 

De hoc iudicio triumphali pauca 
cxProphetis teftimonia afcribam» 

Zacharige 14.* Ibi tunc ueniet le^ 
houa Deus meus 6^ omnes fancfii cum 
eo. 

Ifaise 3* Dominus ad iudicium uc^ 
nict cum fenioribus fui populi;, dC prin^ 
cipibus cius^ 

Pfalm 1 9, Parauit in iudicio thronu 
fuum. 

Ifaioe 45"» Per memetipfum iuraui, 
cgrcdietur dc orc meo iufticisc ucrbum , 

dC 



Cll 



I 

;G 
l 

m 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



8C noh rcaertctur^ quia miKi curuabunt 
omnia genua» 

Pfal 1 6U Tu reddes unicui^ 
cundum opera fua» 

Cum Iiis prophetrjs conueniunt ii^ 
Chrifti ^ dC Apoftolorum. Matth t 
z^^ dl 16» Luc 1 17* lohan * Kot 14- 
1» Corin 1 5". u ad ThefTa t 4- i» Pet t 

Hoc iudiciopera(fto uidebimuS;,iuxta 
Pfalmum 17^ faciem Chrifti in iufticia,6£ 
fatiabimur cilm euigilauerim' ad fimili^ 
tudinem eius , hoc efl: , ut lohannes dC 
Paulus interpretantur ^ erimus confor^ 
mes filio Dei» Primum quoad a^* 
nimam iufticia dl innocentia. Deus enim 
«•rit omnia in omnibus* Deinde quo ad 
)rp6ra» Nam faluator quem expecfla^* 

•js dc ccelo aduenturum, reddet nofira 
worpora conformia fuo gloriofo corpori, 
idq^ ea potentia qua potefi: fibi fubncere 
uniuerfa* Atq^ deinde celebrabimus 
perpetuum fabbatum in omni xtemitz^ 
tc per lefum Chriftum^ Regem ^ Sacer^^ 
dotem^ dC faluatorem noftrum unicum 

cui 




cuictTmPatfe8C Spmtu U^o fitSe^ 
nediaio, 3^: gloria, 3^ fapientia.a^ gra^ 
tiarum z6lio , 3^ honor ^ uir?« 
tus, 6^ robur in fecula 
feculorum, 

A M E R 



i 





Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 



m 



m 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1 




Early European Books, Copyright © 2009 ProQuest LLC. 

Images reproduced by courtesy of the Royal Library, Copenhagen. 

LN 851 8°copy 1
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Historia domini Ihesu Christi dei et hominis, regis coeli et terrae maximi etc. ... ex principio Euangelij Iohannis, per Nicolavm Hemmingivm"

See other formats
