De scaphirhyncho Rafinescii disquisitiones anatomicae

•o

r~*

pn1

HARVARD UNIVERSITY.

LIBRARY

OF THE

MUSEUM OF COMPARATIVE ZOOLOGY

7 2^113

LlBRARY OF

SAMUEL GARMAN

]) JUXasJLk. ^ \°\^X

I V

1<3,

•3 3»3

OFC4 1929'

; ISS-

«8

W

H3H1 M

DISQUISITIONES ANATOMICjE.

rp(<?

SCRIPSIT

Gregorius Guilielmus Hrutzer.

«^cttlfc-

«BWSMt m

DISQUISITIONES ANATOMICJI,

-XO^^rrcry <

DXSSERTATIO INAUGURALIS

QUAIH

CONSENSU ET AUCTORITATE

GRATIOSI MEDICORUM ORDINIS
IN UNIVERSITATE LITERARUI CISAREA DORPATENSI

AD GRADUM

a><D<83?<I>&aa S228a>a<iaS&2B

RITE ADIPISCENDUM

PALAM DEFENDET

AUCTOR

Gregorius Guilielmus Brutser,

Rigensis.

(ACCEDIWT DV/E TABVLM LITHOGEAPHIC/E.)

DORPATI UVONORUM.

TrPIS II H N R I C I LAAKMANNI.

MDCCCLIX.

<

1 m p r i m a t o r
haec dissertatio ea conditione. nt, sinitilac typis excusa fuerit, niiinerus exein-
ploruin lege praescriptus collegio tradatur ad liluos explorandos constituto.

Dorpati Liv., die 5. m. Decbr. a. 1859.

(L. S.) Dr. M. Bucfifteim,

(Nr. 313.) ord. med. h. t. Decanus.

Pi

iscis, cujus ad anatomiam hac commentatione aliquid ad-
ditamenti afferam, auctore Heckel ]), primo a naturae scrutatore
Americano Raflnesque 2), nomine Accipenseris platorynchi, Estur-
geon pelle ei imposito, descriptus viris doctis innotuit. Heckel,
et spiraculorum defectu et corpore pone pinnas deplanato cauda-
que nullis pinnis circumdata adductus, piscem illum ab Accipen-
sere distinguendum censuit, eique genus novum constituit, quod
propter capitis formam palae similem nomine Scaphirhynchi ap-
pellavit, unicum ejus exemplum in honorem inventoris Scaphi-
rhynchum Raflnescii nominans. Joannes Mueller3) quoque in
sua commentatione ita inscripta : „Ueber den Bau und die Gren-
zen dcr Ganoiden" ei in familia Accipenserinorum genus proprium
attribuit , multisque hujus operis locis 4) de quibusdam Scaphi-
rhynchi rationibus anatomicis exposuit. Aetate recentiore Hyrtl5)
in libello, cujus haec est inscriptio : „Ueber den Zusammenhang
der Geschlechts- und Harnwerkzeuge bei den Ganoiden", Scaphi-
rhynchi organa sexualia et uropoetica, quamquam brevius, illu-
stravit. Hae literae sunt omnes, quas ad piscem, de quo agitur,
pertinentes cognovi.

1) Scaphirhynclms, eine neue Fischgattung aus der Ordnung der Chondro-
pterygier mit freien Kiemen, beschrieben von J. Heckel. Annalen des Wiener
Museums der Naturgeschichte. Bd. I, Jahrg. 1S36, pag. 72.

2) Ichthyologia Ohiensis. Lexington 1820, pag. 80,

3) Abhandlungen der Konigl. Academie der Wissenschaften zu Berlin im
J. 1844, pag. 117.

4) pag. 135, 137 et alias.

5) Denkschriften der Kaiserlichen Academie der Wissenschaften. Mathema-
tisch-naturwissenschaftliche Classe. Bd. 8. Wien 1854.

4

Commentatio Heckeliana potius dignitatis est zoologicae, quam
zootomicae, quippe qua et indoles externa, partiumque singula-
rum dimensiones accurate afferantur, et loca, in quibus piscis re-
periatur, modusque, quo capiatur, et carnium sapor resque similes
enarrentur, structurae tamen rationibus ac formatione non dili-
gentius descriptis. Sic, ut exemplo utar, systematis musculorum
omnino ratio non habetur, atque, quae ad viscera attinent, ea
tantum pariter atque in Accipensere se liabere dicuntur.

Unde intelligitur, id interesse, ut, singulis systematibus ana-
tomicis rite perquisitis, ea, quae in illa commentatione manca
sint, expleantur, ac nostra de Scaphirhyncho cognitio augeatur.
Meae disquisitiones, de cute musculorumque systemate nec non
de visceribus institutae, quem eventum habuerint, hac disserta-
tione explanare liceat. Ad nervorum systema, praesertim peri-
phericum, investigandum specimina, quae mihi in promptu erant,
quum diu in spiritu vini asservata essent, parum apta fuerunt,
sceletusque vel obiter inspicienti cum Accipenseris sceleto a multis
jam scrutatoribus quam accuratissime descripto tantopere congruit,
ut utriusque horum systematum descriptione diligentiore super-
sedere posse videamur.

Professor Reissner, qui me adhortatus est, ut hoc thema
mihi pertractandum sumerem, ea benignitate fuit, ut ex specimi-
nibus Scaphirhynchi quattuor, quae in museo zootomico exstant,
duo mihi indaganda concederet. Itaque viro summe venerando
et hujus rei et auxilii, quod mihi disquisitiones instituenti tum
consilio tum re egregia cum liberalitate praestitit, toto animo
gratias debitas persolvere liceat.

I. De integumento communi Scaphlrbynchi.

Dignitas studiorum, quibus Agassiz, vir clarissimus , sy-
stema suum piscium fossilium, squamis ceterisque sceleti partibus
in diversis terrae stratis inventis innixum, ad pisces nunc viventes
transferre conatus est, quemadmodum jam Joannes Mueller ])
dixit, praecipue inde dependet, ut verum sit, quod praesumitur, cum
diversitatibus gravissimis, quae in reliquiis integumenti communis
sceletique observentur, aeque magna totius formationis discrimina
conjuncta esse. Quod spectat ad Ganoideorum subclassem ab
Agassiz positam, Joannes Mueller, duobus unicis, quae, squa-
marum ratione habita, inter pisces nunc viventes supersunt,
hujus magnae subclassis exemplis, nimirum Lepidosteo et Poly-
ptero, perquisitis, respondentes formationis internae proprietates
demonstravit, atque secundum eas systema constituit. Quodsi
propter ceteras notas anatomicas Scaphirhyncho quoque in hac
subclasse locus assignandus fuit, in promptu est, etiam in ejus
indole externa investiganda ad Lepidosteum et Polypterum recurri,
qua in re disquisitiones aLeydig2) factas, ac commentationem
nuper de horum duorum piscium squamis a Reissner3) con-
scriptam sequar.

1) 1. c. pag. 117.

2) Zeitschrift fiir wissenschaftliche Zoologie. Bd. 5. Leipzig 1854. Histo.
logische Bemerkungen uber Polypterus bichir. , pag. 40.

3) Archiv fiir Anatomie, Physiologie und wissenschaftl. Medicin. Jahrg
1859. Heft2, pag. 254.

1*

Strncturae cutis rationes jam oculo inermi ,tactuque animad-
vertendae hoc loco non videntur uberius exponendae esse, quon-
iam illae ab Heckel jam satis explanatae sunt. Satis duco
attulisse, excepta cute inferiorem cranii faciem obtegente, quae
quidem squamis omnino caret, Scaphirhynchum ex parte maxima
squamis, cum corio arcte cohaerentibus, tectum esse. Nihilominus
aptum esse judicamus, cutem squamasque separatim considerari.

A. De cutis ovgano.

Scaphirhynchi corium in segmentis horizontalibus telae con-
junctivae fasciculos, quibus constitutum est, ita dispositos osten-
dit, ut fasciculi singuli alter alteri superimpositi per strata inter
se decussentur. Quorum stratorum decursus non tam animalis
longitudini et latitudini, quam directioni diagonali respondet.

Itaque segmenta corii ad perpendiculum facta eandem prae-
bent fasciculorum dispositionem, quam et Leydig ]) in Polyptero
reperit, et Brakel2) in Sphyrna malleo inventam delineavit.
Fasciculi, angulo paene recto, per strata inter se decussantur,
quo flt, ut segmentum transversum nobis et fasciculi unius de-
cursu parallelo dissecti et complurium fasciculorum transversim
persectorum imagines, alteram super alteram , regulatim variantes,
offerat. Singulorum fasciculorum crassitudo diversa est, id quod
primo a situ, quem illi in transversa cutis diametro obtinent,
deinde vero ex diversis corporis regionibus pendet. Quod ad
priorem rationem attinet, fasciculi profundissimi minimae sunt lati-
tudinis, inde usque ad partem mediam crassitie augentur, ac sur-
sum, ad limitem externum versus, angustiores apparent. Si quae-
ratur, quanta sit fasciculorum crassitudo in diversis superficiei
corporis locis, has fere dimensiones invenimus 3) : in cute dorsi :

1) 1. c. pag. 41.

2) De cutis organo quorrmdam animalium ordinis Plagioslomorum disqui-
sit. microscopic. Dissert. inaugur. Dorpati 1858. Fig. XIII.

3) Quae mensui'atio eo magis tantum cruodammodo certa halbenda cst, quod,

fasciculorum decursu parallelo dissectoram altitudo 0,006 usque
ad 0,0075'" par., fasciculor transversim persectorum latitudo 0,01
usque ad 0,006"' par., fasciculor. transversim persectorum altitudo
0,006 — 0,0075'" par. ; in cute lateris : fasciculor. decursu par-
allelo dissector. altitudo 0,0045 — 0,005'" par. , fasciculor. trans-
versim persectorum latitudo 0,005 — 0,005'" par., fasciculorum
transv. persectorum altitudo 0,0045 — 0,005'" par. ; in cute ab-
dominis : fasciculorum decursu parallelo dissectorum altitudo
0,006 — 0,007'" par., fasciculor. transversim persectorum latitudo
0,01 — 0,006'" par. , fasciculor. transversim persectorum altitudo
0,006 — 0,007'" par. aequat *).

Praeter hos telae conjunctivae fasciculos parallelum ad super-
flciem decursum ineuntes etiam alii reperiuntur fasciculi per cutis
crassitiem ad superficiem tendentes. Qui funiculi partim fascicu-
lorum crassiorum ejusdem, qua fasciculi ad libram dissecti, dia-
metri speciem offerunt, partim fasciculi minus crassi apparent,
quarum rationum posterior in cute dorsali, prior in abdominis
laterumque cute observatur, ubi quidem ejusmodi fasciculi certis
intervallis positi inveniuntur. In externa corii superficie fasciculi
ad perpendiculum decurrentes, penicilli in formam dilapsi, in
omnes regiones difTunduntur, atque tum, fasciculo proximo eodem
modo se habente, imagines arcuum similes proponunt. Qui arcus
praecipue, praeparatis aut acido acetico aut solutione kali hydrici
tractatis, adspectum pulcherrimum praebent. Saepe, praesertim
iis in locis, quibus tela conjunctiva, hunc decursum tenens, in
fasciculos minus crassos collecta cernitur, nonnullos ejus fasci-
culos minores in fasciculos stratorum profundiorum horizontales,

ut taceam de mensione sub microscopio minus exacta, segmentis, antequam micro-
scopio submitterentur, in spiritu vini asservatis, siccatisque ac denique ope aquae
tractatis , haud exiguas diametri transversae fasciculorum mutationes effectas esse
statui potest.

1) In Scaphirhyncho ipsa natura harum cutis regionum limites definiit,
quoniam quinque squamarum majorum series corporis superficiem in totidem par-
tes dividunt, quarum duae ad dorsum, duae ad latera, una ad faciem abdomina-
lem pertinere putandae sunt.

8

secundum longitudinem sectos, intrare observamus, ita ut hi iidem
esse videantur atque illi, quum directo alteri in alteros transeant.
Ceterum rationes modo descriptae solum ad trunci et oper-
culi corium referuntur, namque corii faciem inferiorem cranii
palpebrasque tegentis et inter duas nares extensi constitutio alia
est. In hoc enim strata tam regularia fasciculorum telae con-
junctivae non animadvertuntur, sed potius hi, rete densum etfor-
mantes saepeque inter se confluentes, ex profundis corii partibus
ad ejus limitem externum oblique adscendunt. Praeterea his in
locis corium strato coloris pro rata parte satis fusci trajectum
cerni solet, quod stratum, saepe bifurcatum, ut corii partem
inter se recipiat, inde rursus in unum confluit. Facile quis ad-
ducatur, ut hoc stratum fuscum limitibus sat distinctis circum-
datum cum poris mucosis jam oculo inermi conspicuis, qui hic
permulti exstant, in aliquem connexum redigat. Verisimile est,
hoc stratum adipem continere, quamvis adipis cellulas haud du-
bias cognoscere non contingat. Pori mucosi imprimis in inferiore
rostri facie, atque, in duas series redacti, in palpebrarum cute
occurrunt, portionesque rotundatas colore paullo fusciore tinctas
depressasque conformant, quae cribri in modum perruptae, ac
saepe velut radiatae apparent. Nam ex centro paullo lucidiore,
quod ex loco depresso adsurgit, ad peripheriam versus parvae
quaedam prominentiae porriguntur, quibus figura rotunda in com-
plures partes dividitur. Leydig ]) in Accipensere has aperturas
tenues saccorum brevium exitus esse observavit, quorum sacco-
rum finis caecus deorsum in telam cellulosam subcutaneam, gela-
tinoso-fibrosam immergatur, atque talium saccorum communiter
exeuntium catervam cum ampulla, qualis in fine tubuli mucosi
rajarum reperitur, comparat. Verumtamen, ut has rationes in
Scaphirhyncho invenirem, mihi non obtigit. Tela cellulosa ipsa
his cutis locis ab illa, qua trunci corium constituitur , diversa

1) Histologische Untersuchungen uber Fische und Reptilien. Berlin 1853,
pag. 12.

tamquam in inferiore efformationis gradu posita videtur. Etenim,
si, nullis substantiis reagenlibus in usum vocatis , eam consideres,
fasciculi certe definiti desiderantur, nec non, acido acetico vel
solutione kali hydrici adhibitis, multa grana magna fusiformia in
conspectum veniunt, id quod in trunci cute non ita se habet.

Singuli telae conjunctivae fasciculi quum in Scaphirhynchi
corio tam regulatim dispositi distincteque limitati appareant, suspi-
cari licet, in illis fortasse maxime contingere posse, ut telae con-
junctivae vaginas, quas, a nonnullis auctoribus !) statutas, exstare
per se verisimillimum est, reperias. Quam ob causam corii se-
gmenta ad analysin microscopicam praeparata, ut fasciculorum
disjunctio efficeretur, aqua barytae tractata sunt, quam agendi
rationem Rolett commendat, si telam conjunctivam in singulos
fasciculos fibrillasque dilabi velis.

At equidem, quamvis segmenta non per horas sex vel octo,
quod temporis spatium auctor ille ad eventum exoptatum jam
sufficere censet, sed per horas 24 in solutione concentrata
reliquissem, tamen numquam efiectum alium, nisi effectui solutio-
nis kali hydrici similem, ac tantum minorem observavi. Nam fa-
sciculi quidem pallidi exstiterunt ac turgefacti sunt, numquam
vero, etiamsi vitrum res microscopio subjectas tegens movendo vel
premendo adjuvarem, inter se disjuncti sunt. Neque magis hoc
evenit, quum segmenta, uti auctor ille suadet, per dies 6 — 8 in
aqua calcis asservata essent. Segmenta si solutione kali hydrici
tractaveris ac subinde modice calefeceris, aliqua cautione adhi-
bita, contingit, ut, quum cetera in massam prope aequabilem per-
mutata sint, exiguas telae reliquias obtineas, quae pro vaginis
haberi possint. Sunt eae lineae extremae tenues cum segmenti
non commutati Iimitibus prope congruentes. Ouod quum ita sit,
verisimile est, fasciculorum substantiam corticalem paullo magis,
quam telam conjunctivam ei inclusam, effectui kali hydrici resi-

1) Exempl. grat. a Klopsch. Miiller's Archiv, Jahrg. 1857, pag. 417.

10

stere, ideoque hoc sensu de fasciculorum vagina verba fieri posse.
Conatus has telae conjunctivae vaginas solutione Jodii vel Cocci
tinguendi, eoque melius in conspectum dandi successu caruerunt,
quia aut lineamenta tenerrima jam ante evanuerunt, aut omnia
aequabiliter colorem flavum induerunt. Hanc rem tractantibus
summae difficultates objiciuntur, quum motio vel minima, qualis
in abluendo fluidoque tinguente adjiciendo vix evitari potest, jam
ad totam imaginem destruendam valeat.

Quod spectat ad fibras spirales et elasticas, quas Koelliker
easdem atque illas judicat, Leydig1) in Polypteri cute fibras
partim telae conjunctivae fasciculos circumplecti, locisque, quibus
fasciculi inter se decussentur, lacunas marginibus denticulatis in-
structas relinquere ait, attamen in Scaphirhyncho nihil tale obser-
vare potuimus. Segmenta cutis horizontalia si ad effectum solu-
tionis Kali exposita erant, tum, postquam fasciculi satis turge-
facti erant pallidique evaserant, bacilla parvula et species fusi-
formes, saepe processibus longis filiformibus instructae, limitibus
simplicibus cinctae, in conspectum venerunt. Quae semper axe
suo longitudinali directioni, qua fasciculi, in quibus inventae sunt,
decurrebant, responderunt. Itaque longitudinales harum imagi-
num axes cum fasciculorum, in quibus positae sunt, axe longi-
tudinali congruunt. Quas imagines in promptu erat pro telae
conjunctivae assulis putari, quia non poterat quin mirationem mo-
veret, quod neque earum neque fibrarum spiralium vestigium in
Scaphirhynchi cario occurreret. Attamen, quod praesumptum
erat, confirmatum non est. Namque primo a fibris spiralibus id
imagines illae diiferebant, quod solutioni Kali acidoque acetico
non magis, quam tela conjunctiva, resistebant, sed, praeparatis
ope substantiarum illarum amplius tractatis cauteque calefactis,
simul cum tela conjunctiva evanuerunt. Deinde, disquisitione con-
tinuata, apparuit, non corpuscula, sed tantum lacunas, substan-

1) 1. c. pag. 41.

11

tiarum reagentium vi in tela conjunctiva exortas, adesse. Nam-
que, si ejusmodi praeparatum per longius tempus solutione Kali
tractatum inde aqua ablueris, tum acidum aceticum adhibueris et
sic substantiis illis alternatim usus fueris, qua in re aptum est
semper unam eandemque lacunam spectare ac persequi, saepe
occasio offertur observandi, quo modo, si, substantia reagenti
recens addita, motio ac mutatio provocata fuerit, gutta limitibus
inclusa, postquam interdum in duas divisa est guttulas, corpu-
sculum opinatum permeet atque e conspectu abeat. Quare omni
dubitatione eximitur, nobis non corpuscula, sed lacunas obversari.
Praeterea verae fibrae non observantur.

Praeter rationes modo expositas in superioribus corii Sca-
phirhynchi stratis hic illic satis exigua pigmenti ex nigro fusci
copia reperitur. Quod Leydig in Polypteri corio etiamtum intra
cellulas vel in telae conjunctivae corpuscula inclusum vidit. Equi-
dem extremas cellularum lineas jam discernere nequii, sed pi-
gmentum semper, acervulis irregularibus, inter fasciculos inspersum
animadverti. Corio inferioris faciei cranii plus, quam trunci corio,
pigmenti inest, cellulis tamen ne hic quidem conspicuis.

Papillae in Scaphirhynchi cute deprehendi non possunt, nec
nisi in cirrhis labiisque occurrere videntur. Cirrhi structura sunt
peculiari, nam extrinsecus eadem cute, quae in aliis capitis par-
tibus occurrit, obtecti intus truncum striatum ostendunt, qui in
segmentis transversis fibrarum ipsum constituentium persectorum
lineamenta rotunda offert. Qui truncus quum acido acetico et
solutioni Kali resistat, quumque fibrae aliqua latitudine sint, statui
posse videtur, fibras elasticas esse; inter eas multae fibrae nerveae
cognoscnntur. Eandem hanc structuram papillares cirrhorum
appendices praebent, nec non octo lobuli labiorum carnosi, verru-
cosi, in margine suo fimbriati, quorum duo in angulis oris, quat-
tuor in labio superiore, duo, iique maximi, in internis labii in-
ferioris, parte media divisi, finibus positi sunt.

De epidermide, pauca sunt, quae afferam. In pisce jam

12

diu in spiritu vini asservato nullas cellulas epidermidis cognoscere,
nedum discrimina inter cellulas mucosas verasque epidermidis
cellulas, quae Leydig *) et descripsit et delineavit, constituere
licuit. Raro tantum catervae incolumium nucleorum cellularum
ea, quae telis epidermidis propria est, dispositione reperiri
potuerunt.

Jam ad osseas cutis partes Staphirhynchi, ad squamas, cer-
tius contemplandasr transeamus.

H. JDe squamis.

Quae quamvis oculo inermi digitoque contrectanti, quod ad
formam indolemque superficiei attinet, diversae appareant, tamen,
si subtiliores structurae rationes spectemus, tantam offerunt con-
gruentiam, ut, lectorem ad commentationem Heckelianam saepius
jam commemoratam relegans, diversitatum externarum, quas dixi,
respectum non habendum censeam.

Summae Scaphirhynchi sqnamae tenui cutis strato ex toto
tectae cernuntur, quod, nihil corii in squamas positi structurae,
quam descripsimus , ostendens, solummodo incerta telae alicujus
rudimenta offert. Nihilosecius tamen hoc stratum non, uti Ley-
dig2) de Polypteri squamis statuit, pro sola epidermide, quae
telas osseas directe tegat, habendum videtur, quoniam, hoc si ita
se habeat, intelligi nequit, quo modo hoc stratum cellulosum nu-
triatur et reproducatur. Qua de re verisimile videtur, etiam stra-
tum corii, quale et Reissner3) in Lepidostei et Polypteri squa-
mis statuit, adesse, quod tamen, piscibus diu in spiritu vini ser-
vatis, jam inveniri nequeat. Etiam cellularum pigmentum conti-
nentium hoc in strato frequentia atque forma polygonia, id pro
corio putandum esse, coarguunt. In caudae squamis, quae, ex
parte magna altera alteram marginibus tegentes, eam ita obtegunt,

1) 1. c. pag. 43. Tab. III. Fig. 17.

2) 1. c. pag. 44.

3) 1. c. pag. 258.

13

ut non, sicuti in ceteris corporis partibus, parvi cutis limbi inter
singulas squamas interjecti maneant, ejusmodi indumentum repe-
riri nequit. Sub iisdem tantum exiguum corii stratum invenitur.

Squamae, cute detracta, si oculo inermi inspicias, quandam
laevitatem ostendunt, quae tamen spendorem, quo Lepidostei et
Polypteri squamae excellunt, non aequiparat. Si earum superti-
ciem in lamellis terendo ad cotem satis pellucidis factis ope mi-
croscopii consideres, praeter multas prominentias nunc majores
nunc minores, hamulis similes, in quibusdam squamarum seriebus
obvias, in quibus illae jam oculo non armato deprehendi possunt,
ac praeter multas cellulas pigmentum continentes, passim per su-
perflciem dispersas, imprimis corpusculorum ossium, cum multis
ramificationibus e profundo perlucentium, multitudo in conspectum
venit. Porro in squamarum superflcie lineae decursum irregula-
rem ineuntes, saepe inter se decussatae, aniniadvertuntur, quas
Leydig in Polypteri squamis sulcorum nomine dixit, Reissner1)
fissuras existimavit et nominavit. Denique hic illic lineae cir-
culares cernuntur, quarum pars in superficie, pars sub ea po-
sita videtur.

Quodsi cum modo dictis lamellarum e squamarum crassitie
desumptarum atque deterendo extenuatarum imagines compara-
mus, omnium primum strata regularia ac manifesta in oculos in-
currunt, quorum dispositio in universum eadem est, quae in Le-
pidosteo 2). Quae strata decursum tenent squamarum superficiei
satis parallelum, atque in marginibus arcuatim alterum in alte-
rum transeunt, ergo quodammodo ratione coricentrica alterum
alteri sunt superimposita. Ubi squamae, id quod in serie dorsali
duabusque lateralibus evenit, in parte media assurgentes cristam
efformant, ibi strata concentrica sinus respondentes efficiunt.
Fundamentalis horum stratorum substantia massa est decolor, ho-
mogenea. Corpuscula ossium plerumque cavum centrale amplum,

1) 1. c. pag. 257.

2) Reissner 1. c. pag. 263.

14

in quo saepe nucleus, qui vocatur, cognosci potest, processus-
que longos tenuesque, qui plerumque ex strato altero non solent
in alterum transire, ostendunt. Posita sunt in stratis tali modo,
ut in lamellis perpendicularibus terendo pellucidis factis cavi cen-
tralis axis longitudinalis situ sit lineis stratum limitantibus par-
allelo. Quae rationes ad superflciem usque aequabiles manent.
Qua re stratum adamantinum, quod vocant, uti in Lepidosteo et
Polyptero occurrit, in Scaphirhyncho statui nequit. Lineae circu-
lares, quarum in describenda superflcie mentionem fecimus, in
segmentis ad perpendiculum factis imaginibus semilunaribus re-
spondent, quae, nunc in superficie nunc paullo profundius sitae,
semper tamen in solis stratis superioribus, nunquam vero usque
ad mediam diametrum transversam inveniuntur. Reissner1) in
Lepidosteo, in quo omnino similes deprehenduntur rationes, lineas
semilunares cum canaliculis squamas ex parte trajicientibus co-
haerere vidit, easque pro limitibus ostiorum dilatatorum cana-
lium istorum habet* lineas senrilunares sub superficie obvias pro
obliteratis ejusmodi ostiis putat. In Scaphirhynchi squamis ca-
naliculi tales non exstant, quam ob rem in hoc piscium genere
lineae istae alio modo interpretandae sunt. Sat raro in lamellis
terendo attenuatis canaliculorum Ilaversianorum lumina apparent,
nec lineae circulares, quae illa in aliis ossibns cingere solent,
plane cognosci possunt; unde elucet, Scaphirhynchi, uti Lepi-
dostei, squamas paucis vasis sanguiferis instructas esse, qua re
diversae sunt a Polypteri squamis creberrimis vasis sanguiferis
praeditis.

Denique in Scaphirhynchi squamis canalium tenuissimorum,
qui alter proxime alterum decurrunt, copia haud exigua reperitur.
Quorum decursus quamquam plerumque directionem horizontalem
sequitur, tamen saepius etiam, angulis vel rectis vel acutis, strata
trajiciunt, atque, convenienter ad stratorum limites, intcrrupti ap-

1) 1. c. pag. 259.

15

parent. Ad inferiorem squamarum faciem versus canaliculi omni-
no similes, ad perpendiculum adscendentes, et strata horizontalia,
angulis rectis, permeantes, occurrunt. De quorum canaliculonim
indole Reissner his verbis utitur: „Was nun die Deutung dieser
Kanalchen anbetrifft, so hatte ich mich iiberzeugt, dass sie von
dem Bindegewebe oder dem Faserknorpel, aus dessen Verkndche-
rung die Schuppen hervorgegangen, iibrig geblieben sind, und
also auch an den vdllig in Knochen umgewandelten noch Auf-
schluss iiber die normale Schichtung und Streifenrichtung des
urspriinglichen Gewebes geben, wahrend die friiher besprochene
Schichtung der Grundsubstanz blos den Ausdruck fiir die allma-
lige Ablagerung der erdigen Bestandtheile zu liefern scheint !)."

Postremo, quaenam ratio Scaphirhynchi squamis cum propriis
Ganoideorum squamis intercedat, paucis ac breviter contemple-
mur. Agassiz, his verbis prolatis : „Le caractere essentiel des
Ganoides est tire de leurs ecailles, qui sont toujours formees de
deux substances differentes et bien distinctes, savoir de lames
osseuses superposees comme celle de toutes les ecailles des pois-
sons ordinaires, et d'email qui recouvre la partie de 1'ecaille qui est
visible a 1'exterieur. La forme des ecailles est generalement rhom-
boidale ; cependant il existe de nombreuses variations dans leur
disposition etc."2), hoc praecipuum squamarum Ganoideorum
signum esse judicat, quod e duabus substantiis diversis, quas
facile distinguere liceat, nimirum e parte adamantina alteraque
ossea, consistant. Itaque Scaphirhynchi squamae, in quibus par-
tem adamantinam deesse supra vidimus, inter Ganoideorum squa-
mas non referendae fuerint, atque, quum squamae notam Ganoi-
deorum praecipuam praebeant, piscis, de quo agitur, non videatur
inter Ganoideos reponendus esse.

Verumtamen, quum disquisitio ab Joanne Mueller instituta,
uti jam hujus capitis initio memoravimus, ostenderit, praeter

1) 1. c. pag. 266 et seq.

2) Recherches sur les poissons fossiles. Tom II, pag. 10.

16

squamas etiam alia quaedam signa communia in formatione in-
terna posita pro gravissimis Ganoideorum notis habenda esse,
quumque haec Scaphirhynchus quoque sibi vindicet, ei inter
Ganoideos jure ac merito assignatus est locus. Hinc autem sequi-
tur, partem adamantinam, quippe quae in quorundam Ganoideorum
squamis desideretur, notam squamarum horum piscium necessa-
riam non esse. A parte adamantina si discedamus, ceterum Sca-
phirhynchi squamae tum forma rhomboidali tum eo, quod seriebus
obliquis dispositae sunt, quarum tamen membra singula inter se'
non conjunguntur processibus, quos vocant, glenoidalibus, etiamsi
caudae squamae marginibus inter se tegunt, Gauoideorum squamis\
respondent. Quod ad hanc squamarum in series obliquas dispo-
sitionem attinet, quam J. Mueller J) et Agassiz Ganoideorum
peculiarem esse contendunt, eadem in Teleosteis quoque observa-
tur ; contra ea autem illorum squamae eo differunt, quod ubique
cum corio conjunctae sunt, dum Teleosteorum squamae tantum in
parte postica cum sua vagina cohaerent.

II. Dc musculis

o.

yuamvis huic commentationi, uti in praefatione jam diximus,
non is propositus sit flnis, ut sceletus speciatim consideretur,
tamen necessarium esse existimo, de sceleti partibus hoc loco ea
praemitti, quae ad musculorum distributione atque dispositionem
intelligendam exposcantur. Quod ad cranium spectat, hunc in
flnem partium ad sceletum visceralem sensu latissimo dictum per-
tinentium descriptio proferenda videtur, quoniam solae hae partes
nexu arctiore cum musculis continentur. Qua in re jam ab ipso
initio admoneamus oportet, magnam inter Accipenserem et Scaphi-
rhynchum similitudinem cognosci posse.

2) 1. c. pag. 118.

17

Arcuum visceralium systema in Scaphirhynchi cranio, pariter
atque in Accipenseris , si a parte inferiore sursum progrediaris ,
ab ossibus pharyngeis inferioribus initium capit, quae in animali
adulto nullis branchiis instructa sunt, ceterum tamen convenienter
ad branchiarum arcus jam sequentes, qui utrimque quattuor sunt
numero, constructa atque affixa cernuntur. Omnes arcus quinque
sursum versus ad cranii basin articulationibus affixi sunt, atque
infra, pariter mobiles, copulae communi se adjungunt, quae fau-
cium fundum fulcrumque constituit. Duo arcus viscerales primi,
nempe ossis hyoidei et maxillarum inferiorum, suspensorio com-
muni, e duabus partibus composito, cum cranio sunt conjuncti.
Suprema hujus suspensorii pars, quae, auctore Stannio, os tem-
porale est, sursum cum osse frontali posteriore, quod vocatur,
articulatione juncta est, deorsum vero massa ligamentosa cum partis
secundae fine superiore posteriore (osse symplectico), cujus fini
anteriori maxillarum apparatus affixus est, cohaeret '). Arcus
hyoideus utrimque partibus tribus, quae ligamentis, ita ut moveri
queant, coajunctae sunt, consistit, nempe cartilagine parva, fere
quadrata, quae hunc arcum cum communi arcuum branchialium
copula jungit, corpore ossis hyoidei magno, plane cylindraceo, ac
denique cartilaginis frustiuV altero aeque parvo, quod cum ossis
symplectici fine posteriore inferiore cohaeret. Rostrum deplanatum,
palae formam referens, infra omnino planum, in parte media pro-
minentia ossea non ita magna, circiter pollicem dimidium lata,
nempe vomere, secundum longitudiuem divisum est. Quod septum
partem posteriorem versus in basi cranii continuatam os sphenoi-
deum basilare format. Ante os, quod protrudi potest, rostrum
excisuram semiluuarem format, quae ad partem externam in pro-
cessum acutum unco similem excurrit. Inter hanc excisuram arcui
similem et maxillae superioris apparatum utrimque, cum priore

1) Cf. Handbucli der Zootomie von v. Siebold und Stannius. Thl. 2.
pag. 51 et 52 et Joh. Miiller: Cf. Anat. der Myxinoiden. Thl. I. Abhandlungen
der Kbnigl. Acad. d. Wissensch. zu Berlin aus dem J. 1834. Berlin 1836.

18

concretum, cartilaginis frustum minus, arcus in modum formatum,
positum est, quod cum rostri arcu extremo sulcum satis profun-
dum arcuatum efficit. Fornix cavi oris laminam conformat e
tribus partibus compositam, nimirum duabus laminis anticis et
plano triangulo cartilagineo, ad partem posticam libere in angu-
lum exeunte, margine anteriori autem laminis illis se adjungente.
Maxilla superior1), quo nomine brevitatis causa duarum lamina-
rum anteriorem appello, fornicem arcuatum, sursum convexum,
efformat, et partem externam versus utrimque lacunam triangu-
larem oslendit, per quam musculus constrictor oris tendit. Maxilla
inferior duabus consistit prominentiis osseis leviter incurvatis,
quae parte media inter se massa ligamentosa conjunctae sunt.

Apparatus operculi tribus consistit partibus, nempe operculo
proprie sic dicto, quod sursum cute externa et musculo suo leva-
tore fornici cranii affixum est, et duabus* lamellis cartilagineis
parvis, paene fusiformibus, quae, cum inferiore ejus margine
firmiter coalitae, pro suboperculis haberi possunt. Ligamento
modice adstricto et haec subopercula et operculum cum osse sym-
plectico et postea cum maxilla inferiore conjuncta sunt ; quod
ligamentum Stannius in Accipensere interoperculum vocat. —
Deorsnm versus utriusque lateris apparatus operculi membrana
carnosa jungitur, quae scutis claviculam tegentibus affixa est.
Scaphirhynchi claviculae inter se non conjunguntur in corporis
linea media ventrali, duasque in laminas divisae canalem parte
postica apertum conformant, in quem pars musculorum pinnarum
emittitur. Extrinsecus scutis duobus magnis altero juxta alterum
sitis tectae apparent, quae prorsum ad branchiarum aperturam
versus utrimque admodum excisa sunt, et ad partem posticam

1) Hoc loco id agere non possumus, ut, anatomiae comparatae respectu
habito , perquiramus , quot ossa et quaenam in formandis his laminis partem ha-
beant, sed id tantum spectamus, ut earum formam describamus , qua de re, no-
mine maxillae superioris usus, ncgare nolim, alia quoque ossa, ut pterygoidea,
palatina etc, ad fornicem caviovis constituendum aliquid conferre. Cf. Miiller:
Myxinoiden. Thl. I, pag. 210; Stannius 1. c. pag. 250.

19

utrumque per se in ovi formam rotunda cernuntur. Quibus prae-
missis, jam ad musculos contemplandos transeamus.

I, Jflusculi capitis

1) in inferiore cranii faeie decnrrentes.

a) Slratum superficiale. (Tab. I.)

Cute externa inde a maxillae inferioris margine usque ad
branchiarum flssuram ablata, ad stratum pervenimus ex his mu-
sculis compositum.

1. Musculus adductor operculorum (Tab. I, fig. 1 a, a) latus
est, atque inter duas membranae opercula conjungentis laminas
per totam earum extensionem immersus. Partim ex ossibus sub-
opercularibus, partim ex inferiori operculorum facie, convenienter
ad ortum arcuatum branchiae operculi, oritur, fibris convergenti-
bus pergit ad lineam capitis mediam, ibique cohaesit cum eodem
musculo alterius lateris aut ab eo tantum imperfecte separatur. De-
stinatus est duobus operculis propius inter se admovendis, eoque
branchiae fissurae, si ea dilatata fuit, coarctandae.

2. Musculus porrigens oris (Fig. I, b, b), et juxta et ante
musculum priorem positns, mediaque in parte ab illo omnino non
separatus, semicirculi instar os circumdat, telaque cellulosa laxa
ad ossis hyoidei corpus affixus supra id extenditur, et, tendine
in fila complura divisa, ad rostri excisuras arcuatas, ab earum
parte media paullulum exteriora versus, inseritur. Is muscnlus
ori porrigendo inservit, nec non in claudenda branchiae fissura
partem habet.

3. Musculus depressor maxillae inferioris (Fig. I, c), funiculo
similis, tantum ex parte ad stratum superficiale pertinet. A fine
inferiore tertii arcus branchialis initio capto, a parte postica et
inferiore ad anticam et ad superficiem decurrens, cum respon-
dente lateris aiterius musculo in funicuium unum conjungitur, ita

2

20

ut duorumlaterum musculi truncum arteriosum, arcuum branclualium
copulae impositum, inter se accipiant. Jam musculi unum in funi-
culuni juncti ab anteriore musculi porrigentis oris margine ad
stratum superficiale pertiuent, ac denuo inter se discedunt, ita
ut X literae formam referant, et inferioribus maxillarum inferio-
rum finibus inseruntur.

4. Teneri musculorum fasciculi (Fig. I, e, e), a maxilla in-
feriore orti, in membraoam, qua cavi oris fundus constituitur,
abeunt. Illi lianc membranam corrugant et pro diversa maxillae
inferioris positione aut ad os claudendum aut ad magis aperien-
dum valent.

Si a superiore oris margine usque ad arcuatam rostri exci-
suram partes sejunxeris, statim obvii sunt

5. Musculi levatores maxillae inferioris (Fig. 2, a et Fig.
1, d), qui, satis crassi, utrimque singuli, convexam maxillae su-
perioris faciem superiorem, unde proficiscuntur, obtegunt. Per
lacunam triangularem, de qua diximus, porrecti externis maxilla-
rum inferiorum finibus proxime articulationem inseruntur. Qui
musculi, quum maxillis inferioribus ad superiores trahendis de-
stinati sint, proprie ori claudendo inserviunt.

bj Stratum profundum. (Tab. II, Fig. I.)

Hoc stratum ut in conspectum detur, duobus musculis primis
stratoque modo descripto et lamina profunda cutis inter opercula
extensae ablatis, etiam duo scuta claviculam tegentia amovenda
sunt, quo facto, in cavum branchiarum pervenitur. Inter has,
copulam communem tegens, primus utrimque apparet

1. Musculus retractor ossis hyoidei et arcuum branchialium
(Tab. II, Fig. 1, a), qui utrimque ab interna facie laminae poste-
rioris claviculae oritur. Circa longitudinem mediam duorum late-
runi musculi propius inter se accedunt, ac nonnullos fasciculos
inter se permutarc videntur, quo facto, partem anteriorem versus
denuo magis inter se discedunt, relicla lacuna, per quam muscu-

21

lus depressor maxillae inferioris (Tab. II, Fig. 1, b) et iitrinique
arteria branchialis e profundo progreditur, quae, museulum com-
plexa, in branchiam primam se confert. Musculus in tres tendi-
nes breves planasque exit, quarum una ei parti arcus ossis
hyoidei, quae copulae proxima est, altera primi arcus branchialis,
tertia secundi flni inferiori inseritur. Quum insertio ad clavicu-
lam pro puncto fixo habenda sit, musculi actio in eo constat, ut
os hyoideum duosque primos arcus branchiales, eo autem et co-
pulam et totum branchiarum apparatum retrahat.
Et hoc musculo et fascia ei subjecta tectus est

2. Musculus retractor apparatus branchialis, qui, brevis
planusque, utrimque ab interna inferiore facie laminae anterioris
claviculae exoritur, atque margini inferiori copulae finisque infe-
rioris utriusque ossis pharyngei inferioris inseritur. Is musculi
prioris actionem adjuvat.

Membranam mucosam si ab interno inferiore arcuum bran-
chialium fine disjungas, musculi complures in conspectum ve-
niunt, nimirum

3. Mm. abductores branchiarum inferiores, quorum singuli
ad singulos pertinent arcus br. M. abductor branchiae primae ex
interno posteriore corporis ossis hyoidei fine proficiscitur, atque
margini anteriori trientis inferioris arcus branchialis inseritur.
Trium arcuum subsequentium musculi abductores parallelum primo
decursum ineunt, eorumque insertionibus cum respondentibus ar-
cubus branchialibus eadem, quae in musculo primo, ratio inter-
cedit, eo tamen observato discrimine, quod non ab osse hyoi-
deo, sed a copula proxime arcus respondentis articulationem
proficiscuntur. Juxta unumquemque musculum et pone arteria
branchialis decurrit. Horum musculorum actio simul cum altera
musculorum serie postea describenda in eo consistit, ut singuli
arcus branchiales a copula partem exteriorem atque anteriorem
versus moveantur.

2*

22

2) Mncculi in cranii facie iaterali obvii. (Tab. II, Fig. 2.)

Si cutem externain, operculuni et scuta ossea fornicis cranii
illud limitantia ex parte tegentem eoque inter se conjungentem,
sejunxeris, statim obvius fit

1. M. levator operculi (Fig. 2, e), stratum musculosum
latum ac tenue. Ad cujus originem ut perveniatur, cranii scuta
ossea, cavum branchiale desuper obtegentia, inde a margine ex-
terno ex parte auferenda sunt, quo facto, m. levatorem operculi
ab ossis parietalis, quod dicitur, facie inferiore posteriore utrim-
que proficisci cognoscitur. Per aliquod spatium sub cranii for-
nice porrectus parti maximae marginis operculi superioris interni
inseritur. Is musculus operculum sursum attollit, simulque ejus
marginem inferiorem ad partem externam versus movet, superio-
rem ad cranii fornicem attrahens.

Ad disquirendum stratum profundius musculorum in cranii
facie laterali sitorum operculum musculo suo levatori adhaerens
aut ad cranium reclinetur aut totum auferatur oportet. Amolo
adipe, cujus praesertim ante semilunarem rostri excisuram magna
est copia, et portione inferiore partis superioris suspensorii de-
nudata, hi musculi in conspectum dantur.

2. M. protrahens suspensorii (Fig. 2, b), crassus magnus-
que, ab anteriore margine partis superioris suspensorii oblique
sursum et prorsum ad fornicem cranii adscendit. Ab inferiore
facie ossis frontalis anterioris initio capto, margini anteriori partis
superioris suspensorii inseritnr. Qui musculus suspensorium pror-
sum trahit, vimque musculi porrigentis oris adjuvat, quoniam, his
partibus intime junctis, suspensorio prorsum tracto, simul os por-
rigi necesse est.

3. M. retrahens suspensorii (Fig. 2, c) a margine postico
partis superioris suspensorii, ac secundum eum marginem oblique
retrorsum ad cranii fornicem tendit. Juxta m. levatorem operculi
in ossis parietalis facie inferiore anteriore utrimque exoritur,
atque, musculo priori oppositus, postico margini partis superioris

23

suspensorii inseritur. Musculus, prioris antagonista, enm effectum
exhibet, ut suspensorium eoque os porrectum retrorsum trahat.
Duo musculi modo descripti si uno eodemque tempore agunt,
suspensorium cranii fornici apprimitur.

4. Mm. abductores arcuum branchialium superiores (Fig. 2, d)
singuli ad singulos arcus branchiales pertinent. Initium capiunt
a cranii basi juxta arcuum ipsorum articulationem, et quidem primi
arcus branchialis m. abductor eo, queni modo descripsimus, mu"
sculo ex parte tectus, atque secundum marginem externum trientis
supremi arcuum branchialium inseruntur. Hi musculi simul cum
abductoribus inferioribus arcus branchiales ad exteriora trahunt.

3) Ocnlornm muscnli.

Ut musculi bulbum oculi moventes sub adspectum cadant,
orbitam a parte postica, ab arcuata rostri excisura exorsus, ape-
rias, oreque retrorsum tracto, largam telam cellulosam adiposam
usque ad basin cranii et ad prominens os sphenoideum basilare
removeas oportet. Inde quinque oculi musculos, nempe quattuor
rectos et obliquum inferiorem, adesse primum cognoscas. Quo-
rum ultimus ab osse sphenoideo basilari proxime foramen opticum,
per quod nervus opticus ex cranii cavo progreditur, originem
capit, quattuor recti ab osse eodem, attamen aliquot lineis infe-
rius, initium habet. Musculus ohliquus superior superne ex an-
teriore parte parietis interni orbitae exortus superiori hulbi am-
hitui inseritur. Trochlea ad eum pertinens reperiri nequiit.

Ergo Scaphirhynchus sex oculi musculis solitis instructus est.

II. Jflusculi,
qni ad corporis truncnm formandnm conferunt.

Cute a trunco sejuncta, ut hujus musculorum distributionem
atque dispositionem discas, omnium primum dorsum strato mu-
sculari tum maximo tum crassissimo instructum esse cernas; in
lateribus ejus crassitudo admodum deminuta est, atque ad partem
inferiorem tenue apparet stratum, quod quum deorsum versus

24

omnino evanescat, inter duorum laternm musculos fere per spa-
tium pollicem transversum adaequans cutis ac peritoneum nullo
strato musculari interposito disjuncta" sunt. Quod spatium mu-
sculorum expers paullatim angustius exsistit, quoad denique prope
anum utriusque lateris strata muscularia inter se jungantur, ita
ut cauda tota circumdata sit musculis. Utrimque massa muscu-
laris, quam musculum lateralem nominant, secundum longitudinem,
id quod jam extrinsecus plane cernitur, stria e tela conjunctiva
formata per totam trunci longitudinem decurrente, in qua nervus
lateralis porrigitur, in duas partes divisa est. Quae sunt musculi
lateralis pars dorsalis et pars ventralis, quarum posterior, etsi
minus distincte, margine septi massam muscularem trajicientis in
portionem ventralem superiorem et inferiorem dividitur. Porro
pars dorsalis a ventrali jam extrinsecus diverso striarum tendinea-
rum decursu discrepat, quae striae septorum aponeuroticorum
musculum lateralem trajicientium eumque in singula segmenta
transyersalia disparantium dispositionem ac decursum indicant.
Si, a summo dorso orsus, talis striae transversae decursum se-
quaris, eam utrimque ab ortu suo primum oblique retrorsum
tendere, tum prorsum reflexam angulum magis minusve acutum
anteriora versus apertum efformare, ac denuo retrorsum versam
angulum alterum posteriora versus apertum efflcere, tum per
striam longitudinalem e tela conjunctiva compositam porrigi, per
aliquod spatium oblique retrorsum conversam descendere, et de-
nique, angulum ultimum ad anteriora apertum conformantem ,
oblique prorsum introrsumque porrectam finem capere cernas.
Quem decursum angulosum si duabus musculi lateralis partibus
distribuas, duos angulos supremos ad partem dorsalem pertinere,
striae partem oblique retrorsum porrectam ad superiorem portio-
nem ventralem referri, et portionem inferiorem denique linea de-
cursum obliquum ineunte, cum striae parte modo dicta angulum
etformantc, trajici apparet. In capitis vicinia anguli isti amplis-
simi sunt, speciemque magis minusve arcuatam praebent, retror-

25

sum vero ad caudam versus magis magisque acuti exsistunt, ita
ut denique prope pinuam caudalem singulae unius septi partes,
quae prorsum angulis amplioribus discerni potuerant, jam fere
omnes parallelae videantur. In universum septa eodem modo in
parte dorsali m. lateralis se habent, quam in ejus parte ventrali,
in qua tamen nunquam arcus formantur, sed anguli solum ad
caput majores, ad caudam minores exstant. Ulteriore septorum
in profundo decursu ac dispositione, quae nunc nobis describenda
sunt, duae partes musculi lateralis etiam manifestius inter se
differunt, quam ob rem aptum esse judicamus, eas separatim de-
scribi.

aj Pars dorsaUs musculi lateralis.
Pars dorsalis musculi lateralis utrimque a postica cranii
facie ad externam cristae occipitalis partem initium capit, atque
modo statim describendo cum columna vertebrali cohaerens secun-
dum hanc ad pinnae caudalis insertionem porrigitur. Ut septo-
rum hanc musculi partem trajicientium decursum plane percipias,
utrimque juxta columnam vertebralem duas conorum cavorum ab
apice ad basin dimidiatorum, alterius in alterum immissorum, series
animo flngas, quae, conorum apicibus introrsum versis, ita altera
juxta alteram sint positae, ut seriei cristae dorsali proximae coni
basin prorsum, apicem retrorsum et oblique introrsum vertant,
seriei remotioris coni vice versa basi sua retrorsum et sursum,
apice prorsum et introrsum spectent. Porro, si animo flngas de
seriebus conorum dimidiatorum ita dispositis a latere externo se-
cundum longitudinem segmentum auferri, ortis sic duabus seriebus
liyperbolarum, quarum flnes inter se obversi alter in alterum trans-
eant, imaginem obtineas, quae septorum partis dorsalis musculi
lateralis decursui anguloso probe respondeat. Quam rationem
facile percipere liceat, si duos conos e charta factos compluribus
conis minoribus, qui alter alteri immissi et alternatim e charta
pannoque colorato facti sint, impleveris. Quos conos, si eo, quo
diximus, modo alterum juxta alterum positos inter se obverteris,

26

et utriiisque segnientum abscideris , pulchrum irnaginis de parte
dorsali musculi lateralis supra propositae schema, et praeclaram
decursus ligamentorum intermuscularium hujus partis iconem oh-
tineas. Haec septa partim ah chordae dorsalis vagina et ejus carti-
laginibus partim a costis, quoad hae exstant, proflciscuntur et,
quum altera oblique prorsum ad superficiem tendentia inter se
discedant, massamque muscularem directione obliqua trajiciant,
altera modo eodem retrorsum ad superficiem decurrant, conos
abscissos, supra descriptis similes, praebent, sulcosque oblique
introrsum porrectos, ex parte inter se tegentes, constituunt, qui,
musculis repleti, in conorum serie cristae dorsali proxima retror-
sum, in remotiore prorsum tendunt ').

In Scaphirhyncho nulla his in septis ossa vel cartilagines ,
qualia in Teleosteis inveniri solent, occurrunt ; eorum loco tamen
hic illic majores substantiae tendineae copiae reperiuntur, quae,
a septorum apicibus initio capto, in eorum parietes intextae, iis
Ilrmamento sunt. Septorum in costas insertiones limitem partis
dorsalis musculi lateralis definiunt, et illinc septa partis ventralis
musculi lateralis, quae statim descripturus sum, proliciscuntur,
quae septa simul ligamenlis intermuscularibus partis dorsalis
musculi lateralis ad exteriora decurrentibus, septumque longi-
tudinale inter musculi lateralis partes dorsalem et venlralem eflor-
mantibus affixa sunt.

b) Pars ventralis musculi lateralis.

Portio superior hujus partis cavum viscerale a latere obdu-
cens tota latitudine sua juxta partem dorsalem musculi lateralis
ab anteriore claviculae facie, proxime supra initium musculi su-
perioris pinnae pectoralis, incipit, atque et ipsa usque ad pin-
nam caudalem conlinuatur. Septorum hanc portionem trajicientium
decursus ac dispositio multo simplicior est, quam de parte dorsali

1) Cf. Stannius 1. c. pag. 112 et 113.

27

modo descripsimus. Septa transversa, decursum obliquum a parte
anteriore et superiore retrorsum deorsumque tenentia, toto de-
cursu suo costis, quousque hae adsunt, affixa, septo superiore
ad partem dorsalem musculi lateralis pertinente partem ventralem
a dorsali limitante, septoque inferiore portionem superiorem partis
ventralis ab inferiore dirimente, spatia quadrangula, massam mu-
scularem continentia, includunt. Quum neque septa descendentia,
nec superiora atque inferiora, angulis rectis, horum spatiorum fundo
imposita sint, atque latera inter se opposita decursum parallelum
ineant, parallelipipeda plana quattuor laterum exsistunt, flbris
muscularibus expleta.

Portio secunda eaque inferior partis ventralis musculi late-
ralis a facie externa inferiore laminae posterioris claviculae juxta
m. depressoris ossis hyoidei et arcuum branchialium originem et
pone eam initium capit. Septa hic similiter se habent, atque in
portione modo descripta, eo tamen discrimine intercedente, quod
septa musculum transversim trajicientia non costis, hac in regione
deficientibus, atfixa sunt, quodque non a parte anteriore retrorsum,
sed vice versa decurrunt, cum septis transversis portionis primae
angulos ad anteriora apertos etformantia. Deorsum ad musculi
limitem versus haec ligamenta, quo minor musculi crassities est,
eo tenuiora minusque alta evadunt, ac denique omnino evanescunt.
Praeterea haec portio inferior partis ventralis m. lateralis, id quod
a portione superiore ditfert, multis septis longitudinalibus, quae,
intervallis satis paribus inter se distantia, conjnngunt septa trans-
versa modo commemorata, trajicitur, ita ut spatium inter duo septa
transversa interpositam in loculamenta quadrangula, parva, 6 — 8
numero, quae massam mnscularem continent, divisum appareat.
Haec ligamenta ultima pertenera sunt, solumque ligamentum, quod,
analogum iis decursum tenens, duas partis ventralis portiones
inter se disparat, constitutionem firmiorem ostendit.

28

III. Muscuti ecctremitatum.

Scaphirhynchi pinnae in universum musculis minus perfectis,
quam Teleosteorum, instructae sunt. In iis non strata musculosa
duo et decursu et insertione diversa ab utroqae pinnarum latere
reperimus, nec non pinnis dorsali, anali et caudali musculi lon-
gitudinales superficiales, qui in Teleosteis exstant, desunt. Cui
simpliciori musculorum dispositioni sententia ab Heckel posita
respondet, planum Scaphirhynchi caput id spectare, ut fluctns ad-
versos, quos piscis, quum pinnae tam debiles, caudaque parum
flexibilis sit, aegre superare posset, facilius dimoveat.

a) Pinnarum pectoralmm musculi.

Massa muscularis anteriorem novem cartilaginum meta-
carpalium pinnarum pectoralium faciem cranio obversam te-
gens a claviculae margine superiore externo originem capit,
partim portione superiore partis ventralis musculi lateralis ob-
tecta. Haec oblique retrorsum descendit, et flabelli instar di-
latata in tot fasciculos majores, quot cartilagines metacarpales
sunt, divisa apparet. Fasciculi majores rursus in complures mi-
nores dividuntur, quorum tantus est numerus, quot radiis pinna
instructa est, quorumque unusquisque in unam tendinem tenuem
excurrit. Tendines margini radiorum pinnarum sursum spectanti
inseruntur, ita ut singuli radii singulis praediti sint tendinibus.

Pinnae pectoralis musculus inferior in duas portiones majo-
res divisus cernitur. Quarum anterior, minus crassa, ab interna
laminae anterioris claviculae facie originem ducit, sulcumque inter
duas ejus laminas interjectum explet, atque ex parte majore crasso
primi radii pinnae capitulo inscritur. Minor ejus pars in plures
dividitur fasciculos minores, qui, in tendines singulas breves exe-
untes, margini inferiori proximorum radiorum pinnae inseruntur.
Altera hujus musculi portio, ab externo laminae posterioris cla-
viculae margine profecta, aeque ac superior pinnae musculus, in

29

totidem divisa fasciculos, quot pinnae radii exstant, margini infe-
riori uniuscujusque eorum inseritur.

b) Pinnarum ventralium musculi.

Scaphirhynchi pelvis, pariler atque Accipenseris, utrimque
tenui lamina cartilaginea, formam paene triangulareni praebente,
consistit, cujus apices inter se obversi non conjuncti sunt, cujus-
que basi latiori cartilagines metatarsi pinnarum ventralium atfixae
sunt. Haec pelvis rudimenta musculis ad truncum corporis for-
mandum conferentibus fixa sunt, indeque pinnae musculi utrimque
proflciscuntur. Eorum prorsus eadem est ratio, quae musculo-
rum pinnarum pectoralium, nam primum in totidem fasciculos
plane disparatos, quot cartilagines metatarsales exstant, dividun-
tur, et hi fasciculi rursus ex totidem fasciculis minoribus, in ten-
dines singulas exeuntibus, consistunt, quot pinnarum radii adsunt,
quorum basi utrimque tendo inseritur.

Pinnarum analis, dorsalis ac caudalis, quarum sustentacula
processibus cartilagineis, qui ex chordae dorsalis vagina pro-
ficiscuntur, affixa sunt, musculi pariter se habent. Originem ca-
piunt ex his processibus, planeque in totidem divisi sunt fasciculos,
quot sustentacula sunt pinnae respondentis, atque tendinibus sin-
gulis utrimque margini basis cujusque radii pinnae inseruntur.

F

III. De viscerilms.

A. Organa digestionis.

auces capaces, a latere arcubus branchialibus, superne
basi cranii limitatae, communique illorum copula sustentatae, post
ossa pharyngea inferiora subito ad formandum oesophagum !),
circiter sex centimetra longum, coarctantur. Extrinsecus hic tenui

1) Omnes dimensiones ad canalem digestivum pertinentes ab animali 70 c.
longo, cujus cavum viscerale 22 c. longitudine aequat, desumptae sunt.

30

musculorum transversim striatorum, oblique decurrentium, strato
obtectus est, et membrana mucosa eum intus obducens per to-
tam oesophagi longitudinem plicas longitudinales prominentes,
raro tantum interruptas, intervallis irregularibus, papillas conicas
ferentes, efformat. Tractus intestinalis pars subsequens, 23, 5 c.
longa, quam ventriculi nomine dicimus, quum et in Accipensere
et in ceteris Ganoideis J) eodem nomine descripta sit, in tres
portiones, quas omnino similes Stannius in Accipensere invenit,
dividi potest. Quarum prima modice ampla, descendens, fere 9
cent. longa, ejusdem est luminis, cujus oesophagus, a quo plicis
longitudinalibus externoque musculorum strato deficientibus discre-
pat. Musculorum stratum in ventriculi pariete situm pertenue
est. Ferme 5 cent. a cardia in illam partem ductus pneumaticus
vesicae natatoriae amplus, centimetrum longus, intrat. Portio al-
tera, a priore, nisi quod minus arcta est, nil diilerens, prorsum
ac sinistrorsum ascendens, ad finem rursus dextrorsum flectitur.
Portio tertia ventriculi musculosa parietes ostendit admodum
flbris muscularibus abundantes, et, longitudine 3 cent. adaequans,
in universum formam conicam ad latus versus complanatam praebet.
Ejus superficies interna jam membranae mucosae lacunas reti-
cnlatas, cellis similes, quae propriae sunt duodeni membranae
mucosae, offert. Intestinum duodcnum non retrorsum versus ad
ventriculi finem posteriorem semiglobosum adjungitur, sed ex ejus
pariete sinistro exit. Loco, nuo ventriculus in duodenum transit,
valvula parva annularis, valvula pylori, reperitur, quae a parte
dextra et inferiore ad sinistram et superiorem posita et superne
latissima est. Proxime post venlriculum, ex parte altera fine se-
gmenti adscendentis, ex altera ventriculo musculoso descendente
circumdatus, intestini tenuis sinus fere reniformis situm habet, qui,
in Accipensere 2) pariter obvius , appendicibus pyloricis aliorum
piscium analogus haberi potest. In superficie externa hic sinus

1) Stannius 1. c. pag. 193 et A. Wagner: Anat. Spatulariarum p. 12.

2) Stannius 1. c. pag. 194.

31

tubera plana irregularia ostendit, intus intestini duodeni membrana
mucosa obductus. Et forma et superficiei indole cum respon-
dente Accipenseris parte congruens sinus iile parietum natura
differt, qui in Accipensere, crassis fibrarum muscularium laevium
stratis constructi, solidi durique apparent, in Scaphirhyncho, aeque
ac duodeni paries, teneri tenuesque sunt. Intus iste sinus in
complura spatia ex oblongo rotunda, radiatim posita, quae in com-
munem foveam, contra pylorum in duodeni cavum transeuntem,
confluunt, divisus est.

Duodenum , cent. 14, longum , primum ventriculi portioni
primae descendenti impositum, recta deorsum porrigitur, ac tum,
arcum dextrorsus convexum formans et paullum coarctatum, ad
partem sinistram vertitur, quo facto, subito paene globi in formam
dilatatum, denuo dextrorsum flectitur, ac denique, iterum arcu
dextrorsus convexo efformato, sinistrorsum se vertens in intesti-
num valvulam spiralem continens transit. Duodeni membrana mu-
cosa, quae simul, ut commemoravimus, sinum appendicibus pylo-
ricis respondeutem obtegit, speciem reticulatam praebet, inter sin-
gulas retis maculas lacunis polygoniis interpositis. Ceterum non
omnis intestini tenuis membrana mucosa hanc structuram reticu-
latam offert, quippe quae tantum ad dilatationem ejus globosam,
de qua mentionem fecimus, pertineat.

Intestinum valvula instructum coni obtusi formam praebet,
cujus basis duodenum contingat, apice obtuso in intestinum rectum
abeunte. Ejus longitudo 9 cent. aequat. Totum hoc intestinum
valvula spiralis quinque circuituum trajicit, quae ad parietem in-
ternum scalae spiralis instar circuit, et in gyro inflmo angustissi-
ma apparet, quoniam hoc loco non usque in medium cavum per-
tinet. Valvulae altitudo, quo loco maxima est, centimetrum
adaequat. Intestini hujus membrana mucosa laevis est. Etiam,
quod ad hanc tractus intestinalis partem spectat, Scaphirhynchus
Accipenseri proxime accedit, a quo tantum gyrorum valvulae nu-

32

mero, qui in Accipensere et Spatularia septem exstant1), nec
non membranae mucosae indole, quae, auctore Stannio2), in
Accipensere par est duodeni membranae mucosae, differt. Quod
attinet ad rationem, quae huic parti cum toto tractu intestinali
intercedit, jam J. Mueller3) demonstravit, intestinum valvula
praeditum pro intestini tenuis parte habendum, atque solum
rectum intestino crasso analoguni esse. Intestino valvula instructo,
teste J. Mueller, generi Scaphirhyncho una ex notis Ganoi-
deorum attribuitur. Solo in Lepidosteo intestinum tale non plane
cognoscitur, secl tantum tribus striis obliquis, quae in ejus parte

*

supra brevem intestini portionem extremam posita occurrunt, in-
dicatur 4).

Intestinum valvula spirali praeditum in ultimam tractus in-
testinalis partem, intestinum rectum, directe transit, quae pars,
valvulae spiralis fine limitata, paullatim coangustata in anum
transit. Intestinum rectum, tantummmodo 2 cent. longurn, et
ipsuni membrana macosa laevi intus obtectum est.

Plurimae larvarum insectorum et coleopterorum reliquiae,
quas toto tractus intestinalis decursu inveni, coarguere videntur,
Scaphirhynchum ex parte majore inferiorum ordinum animali-
bus vesci.

Scaphirhynchi hepar, pariter atque Accipenseris 5) et Spatu-
lariae6), in duos separatum est lobos majores, qui incisuris parvis
et ipsi imperfecte lobulati cernuntur. Ambo lobi majores, liga-
mentis pericardio affixi, a parte dextra et sinistra deorsum versus
oesophagum tegunt. Lobus sinister recta usque ad locum, quo
primum ventriculus flectitur, descendit, eoque situ inter ventriculi
portiones adscendentes et descendentes plicis peritonealibus reti-

1) A. Wagner 1. c. pag. 12.

2) 1. c. pag. 194.

3) Bau und Grenzen der Ganoiden, pag. 139.

4) Stannius 1. c. pag. 195 et adnot..

5) Stannius 1. c. pag. 203.

6) A. Wagncr 1. c. pag. 12.

33

culatim perruptis figitur. Lobus dexter in ventriculum musculo-
sum primamque ventriculi partem descendentem se interponit,
magisque partem inferiorem versus huic posteriori impositus
est, peritonei plicis ei affixus. Vesica fellea, fere fabae
magnitudinem aequans, ab hepatis substantia non cincta proxime
infra ventriculum musculosum parti ventriculi descendenti imposita
apparet. Ductus choledochus , brevi antequam in ventriculi mu-
sculosi parietem proxime supra pylorum immergitur, ductum he-
palicum lobi sinistri amplum recipit, atque in papillae parvae
sursum conversae apice, postquam per aliquod spatium inter
ventriculi parietes decurrit, proxime infra annularem pylori
valvulam in duodenum transit. Lobi dextri ductus hepaticus
directo in vesicam felleam, quo loco haec in ductum choledo-
chum exit, transire videtur. Pancreatis in duobus, quae per-
quisivi, exemplis nulluni vestigium deprehendere potui. Heckel1)
id, ut in Accipensere, sibi reperisse videtur, his verbis usus:
„ich fand das in eine Masse vereinigte Pancreas", neque tamen
quidquam certius de eo atfert.

A. Wagner2) in Spatulariis ductum pancreaticum invenire
nequiit, atque de pancreate haec ait: ^Pancreas me invenisse,
pro certo affirmare non possum. Quod Cuvier apud Polyodon-
tem, Brandt apud Sturionem pancreas esse significant, nihil est,
nisi appendices pyloricae. Postea, ut in pluribus piscibus verum
pancreas invcntum est, ita etiam in Accipensere ab Alessandrini
(novi comment. acad. Bonon. II, 1836, pag. 335, Tab. XIV), quem
secutusj regionem, in qua etiam in Spatulariis Accipenserinis
simillimis pancreas situm esse putari potuit, quam accuratissime
perquisivi et juxta bursam entianam truncosque et venae porta-
rum et arteriae coeliacae massam vidi, longam, pallidam, spatium
inter lienem et hepar implentem. Quam quum microscopio in-
spexi, eam prorsus glandularum structuram habere apparuit, ita

1) 1. c. pag-. 76.

2) 1. c. pag. 12 et seq.

34

ut pancreas illam esse verisimile mihi videatnr, attamen dnctus
evehentes, ut supra jam dixi, nullo modo deprehendere potui."

Brandt ') Accipenseris pancreas massam simplicem esse
dicit, quam in Accipensere Gueldenstaedttii rotundatam et sex an-
gulorum, in Accipensere sturione falci similem, reniformem in-
venerit. Stannius2) ex omnibus Ganoideis in solo Accipensere
pancreas observatum esse refert, et ipse quoque ante Alessandrini
appendices pyloricas in piscibus obvias pro organo pancreati glan-
dulae respondenti habitas esse testatur. Quod igitur ad relatio-
nem Heckelianam attinet, statuere licet, eum, aeque ac Brandt,
errasse, et tum in Accipensere tum in Scaphirhyncho appendices
pyloricas pro pancreate putavisse. Quod eo magis statuendum
est, quia ex loco modo allato patet, Accipenseris pancreas demum
anno 1836, ergo eodem, quo Heckel commentationem suam de
Scaphirhyncho edidit, et septem annis post zoologiam medicam a
Brandt et Ratzeburg editam, ab Alessandrini rite cognitum et
descriptum fuisse. Neque magis quidquam massae longae, pallidae,
structura glandulosa praeditae, quam Wagner in Spatularia pan-
creas esse existimavit, equidem in Scaphirhyncho reperij nisi forte
funiculum longum coloris subflavi, qui cum liene arcte coajunctus
duodeno proxime adjacebat, ita interpretari placet. At, micro-
scopio adhibito, in hoc funiculo tantum guttulae adiposae cognosci
potuerunt, nec ductum evehentem invenire licuit.

Quodsi in pisce, de quo agimus, paucreas verum non repe-
ritur, tamen fortasse jure statui potuerit, sinum duodeni, quem
appendicibus pyloricis respondere diximus, quique magnam super-
ficiem secernentem praebet, hujus glandulae vice fungi, ideoque
secundum veterem rei contemplationem merito pro pancreate pu-
tari posse.

Paucis ac breviter de vesica natatoria atque de liene men-
tionem injiciam, quoniam haec organa, etiamsi, functionis respectu

1) MedicinischeZoologievon Brandl u. Ratzeburg. 1. Bd. Bcrlin 1829.

2) 1. c. pag. 204.

35

habito, huc non pertineant, tamen cum organis modo descriptis
arcte conjuncta sunt. Vesica natatoria ferme 9 cent. longa, ut
supra jam commemoravi, amplo ductu pnewnatico, qui in superio-
rem primae ventriculi portionis parietem exit, cum tractu intestinali
conjuncta est. Supra ventriculum intestinaque posita ambitu su-
periore cavi visceralis parieti accrevit, et a lateribus et a parte
inferiore peritoneo obducta est. Inveni eam massa quadam molli,
quae primo adspectu scobis crassioris humectatae similitudinem
praebebat, impletam. Microscopio in usum vocato, hoc con-
tentum crystallorum acubus similium copiam ostendit, quales
Leydig ]) omnino in vesica natatoria obvias descripsit, quaeque
ex membrana ejus interna dilapsa repetendae sunt.

Lien corpus planum et oblongum coloris intense fusci ap-
paret, duodeni parti supremae recta descendenti peritoneo afflxum.
Lienis corpora accessoria, quae Stannius2) in Accipensere re-
perit, equidem in Scaphirhyncho observare non potui.

II, Organa urogenitalia.

Scaphirhynchi organa urogenitalia magnam horum organorum
in Spatulariis, ut ea Wagner3) et Hyrtl 4) descripserunt, po-
steriorque de Spatularia folio delineavit, similitudinem referunt.
Renes extra peritoneum columnae vertebrali proxime adjacentes
utrimque, alter alterum non contingentes, in superiore cavi visce-
ralis flne infra scapulas, corpore lato, initium capiunt, et sensim
angustiores facti, funiculi subnigri specie ab utroque columnae
vertebralis latere per totum cavum viscerale deorsum decurrunt.
Simulatque ad vesicam urinariam bicornem pervenerunt, duo funi-
culi, latiores facti, sub columna vertebrali inter se junguntur, et
ex parte vesicae urinariae cornua tegunt, si ex parte inferiore

1) Lehrbuch der Histologie der Menschen und Thiere, Frankfurt a. M.
1857, pag. 380.

1) 1. c. pag. 206.

2) 1. c. pag. 13.

3) 1. c. pag. 65. Tab. I. Fig. 1.

36

spectes, lacunae cornuum discessu exortae fundimi constituentes.
Pone porum urogenitalem renes in funiculum simplicem tenuem-
que corrugati, columnae vertebrali arcte adjacentes, breve per
spatium amplius porriguntur. Structurae peculiaris in exem-
plis a me disquisitis, longum per tempus in spiritu vini servatis,
jam nihil certo cognosci potuit. Vesicae urinariae pars com-
munis vel corpus et longitudine et latitudine 4 cent. adaequans
supra intestinum rectum et intestini valvula instructi flnem jacet,
atque in porum urogenitalem transit. Ex hoc vesicae corpore
utrimque cornu circiter 9 cent. longuni proficiscitur. Duo cornua,
omnino symmetrica, latera versus inter se discedentia, deorsum
lacunam profundam inter se relinquunt. Et cornua et vesicae corpus
peritoneo superiori cavi visceralis parieti adhaerent. Anterior
utriusque cornus finis, repente coangustatus, infundibuli instar in
canalem tenuem excurrit, qui, utrimque sursum conversus, in renum
substantiam immergitur. Qui canales dilatati ureterum fines, eorum-
que in vesicae urinariae cornua introitus sunt. Praeter hos ure-
teres majores etiam complures canales uriniferi minores exstant,
qui intervallis non certis ab illa renum parte, quae vesicae urina-
riae superimposita est, proficiscuntur et pro origine diversa aut in
vesicae cornua aut in ejus corpus intrant. In utriusque cornus vesi-
cae fine anteriore deorsum et introrsum versus infundibula abdo-
minalia, quae vocantur, haud ita exigua, inveniuntur. Quae ad
exteriorem cornuum partem libere, ostio magno, in cavum abdo-
minale ingressa per aliquod spatium, quod, quemadmodum et
Hyrtl ]) dicit, ferme lineas sex aequat, paullatim angustiora facta,
in utroque latere inter vesicae parietem porriguntur, ac denique,
apertura unius lineae diametrum adaequante, in vesicae cornu
exeunt. In utroque exemplarium, quae disquisivi, infundibula
aperta reperi, vesicamque uriuariam per ea commode infiare potui.
Mueller2) se infundibula sacco caeco similia in Accipensere in-

1) 1. c. pag. 69.

2) 1. c. pag. 137.

37

venisse narrat, at interdiun, uti in Scaphirhyncho femina, aperta
vidit, unde coucludit, infundibula abdominalia aliis temporibus
patere, aliis clausa manere. Hyrtl ea omni anni tempore in Acci-
pensere aperta invenit. In plicas peritoneales adipe abundantes
latasque inclusum in utroque latere organum germinativum , an-
gustum coloreque subrubro tinctum, reperi. Quod taeniolae instar
ab anteriore cavi visceralis flne initio capto usque post infundi-
bula retrorsum pertinebat, ibique in finem liberum exire videba-
tur. Animalia perquisita utrius sexus essent, haud amplius certo
definiri potuit. Microscopio in usum converso, nullae certae or-
gani ejus structurae rationes cognosci potuerunt ; contra ea
magna guttularum adipis copia in conspectum venit.

€. Cor.

Scaphirhynchi cor, pericardio cinctum, ut in piscibus omnino
solet, positum atque in partes solitas divisum est. Forma ejus
in universum conica est ; basis dextrorsum tribus atrii sinibus
irregularibus, parietibus teneris instructis, lobulata apparet. Cordis
apex ligamento funiculo simili ad pericardii fundum affixus cer-
nitur. Ventriculus parietibus valde musculosis praeditus est, quo-
rnm crassitudo fere diametro transversae cavi iis inclusi respondet.
Cavum ventriculi cordis multas ostendit trabeculas carneas. Cor-
dis atrium in coarctato introitu in ventriculum nullam valvulam
praebet, ab eoque tres sinus irregulares, parietibus teneris in-
structi, exeunt. Truncus arteriosus e cordis ventriculo adscendens
initio suo bulbum arteriosum musculis transversim striatis cir-
cumdatum cum quattuor valvularum seriebus altera alteri su-
perimpositis ostendit. Quarum serierum suprema, margini supe-
riori strati musculosi affixa, valvulas maximas, numero quattuor,
intervallis non omnino paribus distantes, continet. Series altera
valvulas minimas, quinque numero, et ipsas non regulatim posi-
tas, continet, quae nunc infra seriei supremae valvulam positae
nunc infra interstitium duarum valvularum superiorum affixae

38

sunt. Seriei tertiae valvulae, quas tantum tres cognoscere potui,
ambitu suo priorum serierum valvulas superant, attamen minus
profundae apparent. Denique in serie quarta rursus quattuor
cernuntur valvulae, tum magnitudine tum profunditate seriei ter-
tiae valvulis pares. Etiam serierum inferiorum valvulae non pari-
bus spatiis inter se distant. Ergo Scaphirhyncho in universum
sedecim sunt valvulae bulbi arteriosi.

Haec bulbi arteriosi indoles Scaphirhyncho praecipuam Ga-
noideorum notam praebet, quae, ut primus Joannes Mueller })
demonstravit, in musculoso bulbi arteriosi strato multisque ejus
valvulis consistit, ita ut is pro corde vero, pulsando destinato, ha-
beatur oporteat. Quod valvularum numerum situmque attinet, ma-
gnas singujae familiae diversitates offerunt. Sic Polypterus in
seriebus longitudinalibus 6 valvulas 45, Lepidosteus in seriebus
longitudinalibus 8 et transversis 5 aeque perfectis valvulas 40,
Accipenser et Spatularia circiter valvulas 15 ostendunt, unde elu-
cet, piscQs, quos ultimos dixi, hac quoque in re Scaphirhyncho
proxime accedere.

Valvularum dispositio in ceteris quoque Ganoideis parum
regularis est; in universum seriei supremae valvulae ceteris ma-
jores cernuntur. In Polyptero inter tres series longitudinales
perfectas, quarum unaquaeque novem valvulis majoribus con-
sistit, etiam tres valvularum minorum series longitudinales incom-
pletae animadvertuntur. In Lepidosteo valvularum dispositio
maxime regularis est, in Accipensere et Spatularia valvulae in
tres series transversas dispositae apparent.

Truncus arteriosus recta in arcuum branchialium copulam
et musculos retractores ossis hyoidei et arcuum branchialium sur-
sum adscendit, et primum utrumque in latus duos ramos sursum
emittit, qui sunt arteriae branchiales tertia et quarta. Magis par-
tem anteriorem versus a lalere trunci arteriosi duae branchiae se-

1) Bau tmd Grenzen der Ganoiden, pag. 126 et aeq.

39

cundae arteriae proficiscuntur. Simul atque ad superiorem copulae
finem pervenit, truncus in duas branchiae primae arterias dividi-
tur, quarum utraque musculi modo dicti insertionem amplectens
in lateris respondentis branchiam intrat. In hoc fine anteriori
truncus arteriosus deorsum versus lobulo carnoso rotundato par-
voque obtegitur, qui, in Accipensere pariter obvius, judice Ley-
dig ]), pro glandula thyreoidea habendus est,

1) Anal. physiolog. Untersuchungen iiber Fische und Reptilien. Berlin,
1853, pag. 25, § 30.

T h e s e s.

1. Pars adamantina, quam nominant, non est nota essentialis

squamarum Ganoideorum.

2. Exstant vaginae fibrarum, telam conjunctivam componentium.

3. Processui syphilitico telae recentis productio aeque pecu-

liaris est, ac normalis destructio.

4. Non exstat nota inflammationis essentialis.

5. Cordis hypertrophia concentrica non exstat.

6. Valvularum semilunarium cordis excrescentia ad processum

formationis ateromatum in vasorum tunica intima refe-
renda sunt.

y

40

Explicatio tabularum.

Tabulae I. fig. 1. profundum musculorum in inferiore cranii

facie decurrentium stratum proponit:

A. Os maxillare superius. b. M. porrigens oris.

B. Os maxillare inferius. c. Teneri musculorum fasciculi a

C. Corpus ossis hyoidei. maxilla inferiore orti, in mem-

D. Pars parvula externa ossium bpanata> 1ua cavi oris fundus
arcum hyoideum constituen- constituitur, abeuntes.

liuiD, c- M. depressor maxillae inferioris.

a. M. adductor operculorum. d. M. levator maxillae inferioris.

Tablllae I. fig. 2. maxillae superioris apparatum cum mm. leva-
toribus maxillae inferioris inde proficiscentibus proponit:

A. Duae maxillae superioris lami- c 0s sympiecticum.
nae anteriores.

B. Laraina posterior triangularis a. M. levator maxillae inferioris.
simplex.

Tal). II. fig. 1. profundum musculorum in inferiore cranii facie

decurrentium stratum proponit:

A. Os maxillare inferius. a' . Pars claviculae, unde hic rau-

B. Arcus hyoideus. u sc^s orilur.

a" . lendines hujus musculi.

C. Suprema suspensorii pars. b M depressor maxillae inferioris.

D. Operculum. c Mm abductores branchiarura

E. Lamina anterior claviculae. inferiores.

F. Scutum claviculam tegens. d' M# P,,olrahens

suspensoru f intrinsecus
a. M. retractor ossis hyoidei et e> M relractor } spectati.

arcuum branchialium.

suspensorn

Tablllae II. fig. 2. musculos in cranii facie laterali decur-

rentes proponit :

A. Operculum reflexum. b. M. protrahens suspensorii.

B. Pars suprema suspensorii. c. M# retrahens suspensorii.

' P ' • " d. Mm. abductores arcuum bran-

D. Os maxillare superius. chialium superiores.

a. M. levator operculi (superficies e. M, levator maxillae inferioris.
interna).

Taf. I.

\

X

^

/

/

Eg.2

\

LiQi.Aast.T.L.E»fliagei,±i:DorPat-

Taf.I.

Yitf.l

l&Aastal JaHiiger m Dorp &t

'" ■.

I

'fSK

;:

!;;:;

■. :

;