Skip to main content

Full text of "De selachiorum et ganoideorum encephalo"

See other formats


, 


■ 

•  -  r':  •  ■ 


. 

■ 

■ 

. 

■ 


Purchased  frora 
Professor 

John  Sterling  Kingsley 
October,  1922. 


« 


'  ■’  ■ 

‘l  .  Vf.  :  ■  -  -  ■  -■ 


* 

■  & 


■ 

. 


.. 

. 


■ 


■ 

-  -..i-  • 


'/.r 


■ 


■ 

■ 

■ 


DE 


SELACHIORUM  et  GANOIDEORUM 

ENCEPHALO. 


DISSERTATIO  INAUGURALIS 

QUAM 

CONSENSU  ET  AUCTORITATE  GRATIOSI  MEDICORUM  ORDINIS 

in 

ALMA  LITTERARUM  UNIVERSITATE  FRIDERICA  GUILELMA 

UT 

SUMMI  IN  MEDICINA  ET  CHIRURGIA  IIONORES 

RITE  SIBI  CONCEDANTUR 

DIE  XVI.  MENSIS  MARTII  ANNI  MDCCCXLVIII 

H.  L.  Q.  S. 

PUBLICE  DEFENDET 
AUCTOR 

GUILELMUS  HUSCH 

MARBURGENSIS. 


OPPONENTIBUS 

J.  DIESTERWEG ,  H.  FRANQUE,  A.  VORSTER,  med.  doctoribus. 


BEROLINI 


TYPIS  GUSTAVI  S  C  II  A  D  E. 


Digitized  by  the  Internet  Archive 
in  2017  with  funding  from 

University  of  Illinois  Urbana-Champaign  Alternates 


'•.»  '  \ '  A)  Aj  /  / j 

¥ 


y 


https://archive.org/details/deselachiorumetg00busc_0 


6  i  Gs 


$ 

•s 

VIRO 

ILLUSTRISSIMO.  DOCTISSIMO,  HUMANISSIMO 

JOANNI  MUELLER 

MEDICINAE  ET  CHIRURGIAE  DOCTOR1,  REGI  A  CONSILIIS  MEDICIS  INTIMIS,  AN  ATOMI  AE  ET  PHYSIOLOGIAE 
IN  UNIVERSITATE  LITTER.  BEROLINENSI  ET  ACADEMIA  MEDIC.  CHIRURG1C.  MILITARI  PROF.  PUBL.  ORD., 
MUSEI  REG.  ANATOMICI  ET  THEATRI  ANATOMICI  DIRECTORI,  ORDINIS  PRO  MERITO  IN  SCIENTIIS  ET  ARTIBUS 
NEC  NON  ORDINIS  AQUILAE  RUBRAE  IN  TERTIA  CLASSE  EQUITI,  COLLEGII  SUPREMI  EXAMINIBUS  MEDICIS 
HABENDIS  CONSTITUTI,  COLLEGII  SUPREMI  MEDICO  -  FORENSIS  SOCIO,  ACAD.  SCIENT.  REG.  BORUSSICAE, 
ACAD.  SCIENT.  REG.  MONACENSIS,  ACAD.  SCIENT.  REG.  HOLMIENSIS,  SOCIET.  REG.  LONDINENSIS,  SOCIET. 
REG.  SCIENT.  HAVNIENSIS  SOCIO  ORD.,  ACAD.  SCIENT.  IMP.  PETROPOLITANAE ,  ACAD.  SCIENT.  REG. 
PARISIENSIS ,  ACAD.  SCIENT.  REG.  TAURINENS1S  MEMBRO  ETC. 


PRAECEPTORI  DILECTISSIMO 


4 


r 


494  i  3 


at 


PATRI 

OPTIMO  MAXIMEQUE  VENERANDO 


HASCE 


STUDIORUM  PRIMITIAS 


D.  D.  D. 


AUCTOR. 


PROOEMIUM. 


Attendens  animum  ad  describendam  materiem,  cui  jam  permulti  iique 
versatissimi  anatomici  studium  operamque  impenderunt ,  eapropter 
opusculum  non  plane  contemnendum  me  exaraturum  esse  existimavi, 
quod  largi  adminiculorum  litterariorum  fontes  mihi  aperiebantur.  In¬ 
signi  Viri  Illustrissimi  Jo annis  Muelleri  favore,  qui  in  concinnanda 
hacce  dissertatione  et  consilio  et  opera  me  adjuvit,  adire  licuit  the¬ 
sauros,  quibus  Museum  anatomicum  Berolinense  abundat.  Haud  mi¬ 
nus  autumno  superiore  Illustrissimus  Eschricht  humanissime  veniam 
mihi  dedit,  Plagiostomorum  encephala,  quae  in  Museo  Havniensi  as¬ 
servantur,  accuratius  examinandi.  Utrique  virorum  egregiorum  pro 
eximia,  quam  in  me  contulerunt,  benevolentia,  palam  gratias  quam 
maximas  ago. 

Ex  numero  Squalorum,  quorum  encephalum  exploravi,  fuerunt: 
Scyllium  catulus,  Carcharias  glaucus,  Lamna  cornubica,  Galeus  canis, 
Mustelus  vulgaris,  Hexanchus  griseus,  Heptanchus,  Centrophorus  squa- 


mosus,  Acanthias  vulgaris,  Scymnus  lichia  et  borealis,  Squatina  An¬ 
gelus,  Zygaena  malleus.  Ex  Rajis  examini  submittebantur:  Trygon 
pastinaca,  Raja  clavata,  radiata,  batis  et  rubus;  ex  Holocephalis  Chi¬ 
maera  monstrosa  et  Calorliynchus  antarcticus,  ex  Ganoideis  Accipenser 
Sturio,  Amia  calva  et  Lepisosteus  semiradiatus. 


Dimidium  circiter  saeculum  ex  eo  praeterierat  tempore,  quo  anatomes  corporis  hu¬ 
mani  studium,  barbaris  aevi  medii  moribus  prorsus  neglectum,  ducibus  V es  alio, 
Faloppia,  Fabricio,  in  Italia  summum  obtinuerat  florem,  antequam  ad  exami¬ 
nandum  piscium  encephalum  animum  advertebant  medici.  Inde  per  duo  saecula 
celeberrimi  anatomici  studium  et  operam  ei  impendebant;  multa  singularia,  diligen¬ 
tes  et  accuratas  disquisitiones  probantia,  ad  lucem  ferebantur,  at  vinculum  deside¬ 
rabatur,  quod  singula  in  unum  cogere,  mens,  quae  apud  pisces  observata  cum  iis 
comparare  potuerit,  quae  de  superioribus  animalibus  jam  innotuerant.  Ipse  Monro 
(1785)  conamen  tantae  audaciae,  quod  existimavit,  perhorrescebat,  periculum  enim 
temerarium,  tentamen  frustraneum  esse  scribit,  partibus  singulis  encephali  piscium 
adeo  complicatis  certam  notionem  assignandi.  Ilinc  factum  est,  ut  nomina  variorum 
loborum,  quod  mox  videbimus,  illo  tempore  vel  omni  destituerentur  significatione 
physiologica,  vel  ex  levi  cum  partibus  quibusdam  encephali  humani  similitudine  ex¬ 
terna  denotarentur.  Nostro  demum  aevo,  quo  physiologia  observandi  animum  magis 
excitavit,  contingere  potuit,  ut  vera  et  genuina  illustratio  exhiberetur.  Primum  qui¬ 
dem  impulsum  frugifera  obtulit  comparatio  partium  encephali  piscium  et  embryonis 
animalium  superiorum.  Sic  prima  eorum  fundamenta  jaciebantur,  quae  Illustr. 
J.  Muelleri  disquisitionibus,  in  opere  egregio  de  anatome  comparata  Myxinoideo- 
rum  depositis,  summa  perfectionis  nota  ornabantur.  Essentialia  enim  ab  accidenta¬ 
libus  segregabantur,  normalia  constituebantur,  legesque  tam  stabiles  sanciebantur, 
ut,  quaecunque  in  posterum  de  hac  materie  disputentur,  tantummodo  in  applica¬ 
tione  legum  illarum  ad  varias  formas,  quas  in  diversarum  piscium  familiarum  en¬ 
cephalo  deprehendimus,  cerni  possint.  Proinde  maxime  necessarium  esse  arbitror, 
ut  momenta  illarum  disquisitionum  cardinalia  breviter  repetantur,  talique  modo  lo¬ 
borum  singulorum,  quos  infra  apud  supra  dictas  piscium  familias  seorsim  contem¬ 
platurus  sum,  notio  innotescat. 


2 


10 


111.  J.  Mu  e  lier  a  disquisitione  encephali  Petromyzontis  orditur  ’),  quippe  quod 
membrum  intermedium  grave  inter  encephalum  reliquorum  piscium  superiorumque 
animalium  sistat,  nam  quaecunque  partes  in  horum  foetu  deprehenduntur,  in  illis 
suos  habent  interpretes.  Hoc  encephalum  ante  cerebellum  quatuor  offert  partes, 
quarum  primae,  quae  par  est  et  nervos  olfactorios  edit,  nomen  loborum  olfactorio¬ 
rum  debetur;  secunda,  non  secus  par  ac  illa,  cruribus  cerebri  insidens,  pro  hemi¬ 
sphaeriis  potest  haberi;  tertia  impar  est,  ex  qua  nervi  optici  proficiscuntur  et  via 
ad  hypophysin  patet,  quare  lobo  ventriculi  tertii  in  cerebro  foetali  mammalium 
aviumque  respondet  (Zwischenhirn  v.  Baer);  quarta,  eaque  par,  propter  originem 
quarti  nervorum  paris  cum  vesicula  eminentiae  quadrigeminae  in  cerebro  foetali 
(Mittelhirn  v.  Baer)  comparanda  est.  Quod  ad  interpretationem  encephali  Ostacan- 
thorum  et  Chondropterygiorum,  J.  Mueller  haec  proponit* 2):  incisuram  inter  lobum 
ventriculi  tertii  et  lobum  eminentiae  bigeminae  apud  Petromyzontes  explanatam  lin¬ 
gere  oportet,  ita  ut  ambo  lobi  in  unum,  lobum  opticum  dictum,  redacti  sint.  Hinc 
anterior  hujus  pars,  ex  qua  nervi  optici  exeunt  et  via  ducit  ad  infundibulum,  ven¬ 
triculo  tertio,  posterior  pars,  ex  qua  nervi  trochleares  oriuntur,  eminentiae  bige¬ 
minae  respondeat  necesse  est.  Ouodsi,  neglecta  hacce  argumentatione  pariter  clara 
atque  succincta,  recentiorum  anatomicorum  nonnulli  lobum  opticum  Chondroptery¬ 
giorum  eminentiae  bigeminae  synonymum  opinantur,  partemque  ante  eum  positam, 
cerebri  pedunculum,  pro  ventriculi  tertii  lobo  habent,  normalem  originem  paris 
nervorum  secundi  et  quarti,  ex  lobo  optico  semper  proficiscentium,  quod  infra  vide¬ 
bimus,  omnino  praetermittunt. 

Duabus  igitur  partibus  encephali  Petromyzontis  in  unam  coalitis,  proprie  apud 
reliquos  pisces  tria  intumescendarum  paria  ante  cerebellum  reperiamus  oportet.  Certe 
apud  plurimos  Teleosteos  et  Ganoideos  dicta  invenitur  ratio :  lobi  apparent  olfactorii , 
1.  hemisphaerici,  1.  optici.  Contra  omnes  Selachii  et  nonnulli  Ostacanthi,  ut  Cyprinus, 
Cobitis,  Gadus,  modo  duo  paria  offerunt,  quoniam  lobi  hemisphaerici  et  optici  coie¬ 
runt.  Apud  hos  ergo  partium  encephali  singularum  series  haec  deprehendatur 
oportet:  In  latere  superiore3):  lobus  anterior  s.  communis  («),  cerebri  pedunculus  (b), 
lobi  optici  (c),  cerebellum  (d),  medulla  oblongata  ( f );  in  latere  inferiore4):  lobus 
commmunis  (a),  pedunculus  cerebri  (fi),  chiasma  nervorum  opticorum  (ch),  hypo¬ 
physis  (Ji)  cum  lobis  inferioribus  piscium  propriis  (i),  medulla  oblongata  (f). 

Priusquam  vero  singulos  hos  lobos  singularum  familiarum  piscium,  quos 


')  Vergleichende  Neurologie  der  Myxinoiden.  Berlin  1840.  pag.  30  seqq.  —  Icones  in: 
Mulier:  iiber  den  eigenthiindichen  Bau  des  Gehororgans  der  Cyclostomen.  Fortsetzung  der  verglei- 
chenden  Anatomie  der  Myxinoiden.  Berlin  1838. 

2)  vid.  1.  c.  pag.  47. 

3)  vid.  tab.  III,  fig.  1. 

4)  tab.  III,  fig.  2. 


11 


secui,  accuratius  pervestigem,  breviter  auctorum  mentionem  facere  liceat,  qui 
eorundem  de  piscium,  de  quibus  ego,  scripserunt  cerebro,  eos  vero,  qui  de  Osta- 
canthis  exposuerunt,  aut  omittam,  aut  nomine  tantum  afferam. 

Primam,  quam  equidem  vidi,  delineationem  cerebri  piscis  in  C  as  serii  ope¬ 
ribus1)  inveni  pag.  94  et  95.  Est  Esocis  Lucii,  sed  neque  apta  neque  accurata, 
etenim  per  occasionem  offertur  eo  loco,  quo  de  organo  auditus  auctor  agit. 

Aliquanto  accuratius  diligentius  agit  Danus  ille  Anatomicus  illustrissimus, 
Stenonis  de  Carcharodonte  in  disputatione  de  Cane  Carcharia2),  quam  recens 
excusam  inveni  in  Bias  ii  Anatome3):  In  Orbita  praeter  sex  illos  musculos,  quos 
recte  descripsit,  cylindrum  demonstravit  cartilagineum,  qui  fulcri  instar  oculum 
sustinet.  Optime  praeterea  callet,  nervorum  opticorum  decursum  separare  et  dis¬ 
jungere  Chondropterygios  ab  Ostacanthis,  nam  his  fere  verbis  utitur:  » nervi  optici 
non  ut  in  aliis  piscibus  ab  invicem  separati  in  oppositas  partes  ferebantur,  sed, 
ut  in  homine  loco  contactus  arctissime  cohaerebant . «  De  cerebro  ipso  nil  aliud 
commemorat,  quam  exiguam  magnitudinem  si  respicias  immensam  Squali  molem. 
Delineatio,  quam  equidem  aeque  ac  sequentem,  ex  Bias  ii  opere  novi,  futilis  est. 

Piscis  secundus  4),  de  quo  agit,  mihi  quidem,  quum  ex  cerebri  icone  tantum 
judicare  possim,  Scymnus  lichia  esse  videtur.  Lobos  opticos,  ait,  esse  »duo  cor¬ 
pora,  nervis  opticis  continuata,  interius  cava,  ut  in  avium  cerebro  conspicitur, 
quae  cavitates  cum  quarto  ventriculo  continuabantur. «  Lobis  vero  anterioribus 
(i.  e.  lobis  hemisphaericis  conjunctis  cum  olfactoriis)  nomen  tribuit  processuum 
mammillarium.  Sagacissime  judicat  de  organo  olfactus,  naturam  foliis  plurimis  idem 
efficere  voluisse,  quod  apud  nos  lamellis  multis  ossium  spongiosorum  voluerit, 
scilicet  »ut  in  exiguo  spatio  magna  sit  superficiei  extensio.» 

Willisius5)  cerebro  binos  tantum  lobos  anteriores  tribuit,  nervorum  opti¬ 
corum  originem  repetens  ex  medulla  oblongata,  et  de  lobis  opticis  his  disserit 
verbis:  «medulla  oblongata  in  piscibus  simili  omnino  ritu  atque  in  avibus,  duas 
insignes  protuberantias ,  intus  excavatas,  habet. « 

Magni  momenti  est  mutuus  epistolarum  usus  inter  Marv.  Malpighium  et 
Fracassatum  amicos6),  nam  in  Malpighii  epistola  «de  cerebro«  accurata  repe- 
ritur  descriptio  structurae  curiosissimae,  quam  vir  ille  naturae  peritissinms  in 
Xiphiae  nervo  optico  deprehendit,  et  quam  multos  apud  Ostacanthos  novimus.  — 


')  Casserius:  De  vocis  auditusque  organis  historia  anatomica.  Ferrara  1600. 

a)  Stenonis:  Elementorum  myologiae  specimen.  Florenz  1667. 

3)  Blasius:  Anatome  animalium  terrestrium,  volatilium  etc.  structuram  naturalem  ex 
veterum,  recentiorum  propriisque  observationibus  proponens.  Amsterdam  1681. 

4)  De  Pisce,  ex  canum  genere,  Centerinae  simile.  Blasius  1.  c. 

*)  Blasius  pag.  282. 

‘)  Amstelodami  1669.  . 


2* 


12 


In  litteris  Fra  cassat  i  »de  cerebro «  descriptio  est  cerebri  Cyprini  Tincae,  qua 
jam  protuberandas  in  cavo  lobi  optici  commemorat,  cerebellum  vero  glandulam, 
lobos  posteriores  (Cuvier)  cerebellum  esse  censet;  scribit  enim:  «medulla  oblon¬ 
gata,  innixam  sustentans  molem,  quandam  veluti  glandulam,  totam  corticalem, 
tandem  in  cerebellum  facessens,  ad  spinam  excurrit.  Cerebellum  partem  hanc 
postremam  voco,  nam  nihil  aliud  esse  puto  postremas  duas  protuberandas  laterales, 
quae  mediam  aliam  corticalem  foramine  perviam  in  alveolum  quarti  aemulum  ven¬ 
triculi  complectuntur,  nisi  cerebellum. «  Qui  cerebrum  Tincae  novit,  hac  in  descri¬ 
ptione  partem  superiorem  medullae  oblongatae  promte  cognoscet. 

Collins1)  in  Anatomia  cerebrum  multorum  piscium  et  Chondropterygiorum 
et  Ostacanthorum  descripsit  et  delineavit.  Iconum  aliae  accuratae  sunt 2)  multasque 
posteriorum  superant,  aliae  omnino  perversae.  In  descriptione  vero  nil  eorum 
novit,  quae  Anatomici  antea  docuerunt,  ipse  vero  nil  constituit,  quibus  singulas 
cerebri  partes  significaret,  sed  unumquodque  cerebrum  dissecat  describitque  sepa- 
ratim,  cetera  omnia  negligens,  atque  singulis  partibus  ex  arbitrio  nomina  impertiens, 
prout  forma  et  specie  majorem  minoremve  similitudinem  cum  parte  cerebri  humani 
praebent.  Quam  ob  rem  saepe  evenit,  ut  lobus  idem  diversis  in  piscibus  diversis 
notetur  nominibus. 

Ceterum  meningem  duram  et  piam,  substantiam  medullarem  et  corticalem 
discernit.  Lobos  »processes«  vocare  solet,  quorum  unumquemque  cerebrum  distin¬ 
ctum  (a  distinet  brain)  esse  contendit.  Quarum  multarum  partium  utilitatem  in  ea 
potissimum  re  ponit,  quod,  si  singulae  vulneratae  vel  compressae  sint,  reliquae 
functioni  praeesse  pergant.  Chondropterygium  primum,  quem  secuit,  Canis  Carcha- 
rias  est  (dog-fish),  apud  quem  praeter  nervos  opticos  et  olfactorios  nil  observavit. 
Accuratissima  est  descriptio  et  delineatio  Squali  alius,  quem  ille  Galeum  laevem, 
nos  Mustelum  vulgarem  vocamus.  Pro  cerebello  habet  cum  cerebellum  ipsum, 
tum  partes  superiores  medullae  oblongatae.  Ex  similitudine  tantum  levissima  lobis 
opticis  processus  natiformes  comparare  videtur,  sed  vix  quisquam  suspicabitur, 
quid  sit,  quod  protuberantias  nervorum  olfactoriorum  thalamos  nervorum  opticorum 
esse  affirmet. 

Tertio  in  genere  Squalidarum,  Squatina  Angelo  (Kingston),  cerebellum 
processus  mammillares  repraesentare,  tradit.  Ex  Rajis  secuit  Rajam  batin  (Skate) 
et  Rajam  clavatam  (Thornback).  Cerebella  vero  earum  rima  profunda  distracta 
erant,  ita  ut  posteriorem  soliun  partem  pro  cerebello  haberet,  anteriorem  pro  lobo 
peculiari.  Corpora  restiformia  (irregular  shapes),  quae  forma  intestinorum  esse 
dicit,  cum  gyris  cerebri  humani  comparavit. 

’)  A  Systeme  of  Anatomy,  treating  of  the  body  of  Man,  Beasts,  Birds,  Fish,  Insects 
and  Plants  illustrated  etc.  With  seventy-four  folio  Copper  Plates,  by  Samuel  Collins  1685. 

2)  Ut  in  cerebro  Triglae,  cujus  jam  nodosas  intumescentias  in  medulla  novit. 


13 


In  definienda  vero  functione  nervorum  rudi  errore  tenebatur,  quia  cerebrum 
ex  cranio  prompsit,  nam  in  Raja  bati  trigeminum  cum  optico  confudit,  opticum 
nihil  nisi  olfactorium  accessorium  esse  duxit;  in  Raja  clavata  vero  trigeminos  in 
nervos  opticos  et  oculomotorios  divisit. 

Praeterea  descriptiones  et  icones  cerebrorum  viginti  quatuor  generum  ex 
Ostacanthis  reperimus. 

In  Valentini1)  Amphitheatro  zootomico  (pag.  112)  descriptio  exstat  anato¬ 
mica  Torpedinis  auctore  Dr.  Stephano  Lorenzini.  Formam  externam  cerebri 
bene  descripsit  auctor,  sed  singulis  lobis  nomen  iis  proprium  negat.  Cerebello 
soli  tribuit  » —  —  inter  duo  haec  paria  spatium  medium  occupat  corpus  quoddam 
figura  externa  simile  cerebello  quadrupedum,  quod  duobus  processibus,  ad  instar 
duorum  crurum,  affixum  est  basi  cerebri,  eo  plane  modo,  quo  cerebellum  duobus 
suis  cruribus  divaricatis  affigitur  medullae  oblongatae.»  Lobos  omnes  cavos  esse, 
nam  tubo  inflari  posse  omnes,  contendit;  saccos  vasculosos,  qui  in  inferiore  parte 
hypophysin  circumdant,  »duas  glandulas  exiguas  rubras  semilunares«  vocat. 

Ha  11  er2)  disceptat  modo  de  Ostacanthis,  quorum  cerebrum  describens  fibras 
accuratissime  persecutus  est.  Lobos  opticos  thalamos  appellat  opticos,  sed  inter 
anatomicos  recentiores  sunt,  qui  negent,  hos  idcirco  ab  eo  thalamis  opticis  homi¬ 
num  comparatos  esse  (Vid.  Gottsche.  Mueller’s  Archiv  1835).  Lobos  ante  illos 
positos,  olfactorios  nominat,  ita  ut,  si  bini  in  utroque  latere  inveniantur,  binos 
esse  lobos  olfactorios  concedat  necesse  sit.  Lobos  posteriores  in  med.  oblongata 
pontem  mammillarem,  lobos  inferiores  tubercula  reniformia  vocat. 

Vicq  d’Azyr,  qui  eum  secutus  est,  de  Chondropterygiis  nihil  notata  dignius 
commemorat,  lobos  singulos  secundum  situm  discernens  in  anteriores,  medios  et 
posteriores.  Cujus  principia  in  lobis  denominandis  et  constituendis  etiam  Monro3) 
amplexus  est,  qui  quidem  in  delineatione  cerebri  Rajae  batis  (Skate)  et  ex 
superiore  et  ex  inferiore  parte  accuratius  egit.  Quod  ad  Rajidarum  vero  nervos 
spinales,  jam  novit,  et  anteriorem  et  posteriorem  radicem  per  proprium  cartilaginis 
foramen  exire. 

Ebel4)  de  Ostacanthis  tantum  disserit,  in  definiendis  vero  partibus,  normam 
nullam  sequitur,  nam  cerebellum,  quod  majores  cuncti  externa  jam  forma  cogno¬ 
verant,  cerebro  proprie  dicto  assignat,  et  in  Cyprino  intumescentias  corporum 
restiformium  cerebellum  esse  ducit,  lobulum  medium  inter  illas  jacentem  eminentiae 


’)  Valentin:  Amphitheatrum  zootomicum,  tabulis  aeneis,  exhibens  historiam  animalium 
anatomicam.  Frankfurt  1720. 

')  Haller:  Opera  anatomici  argumenti  minora.  Tora.  III.  Lausanne  1768. 

3)  The  structure  and  physiology  of  fishes  explained  and  compared  with  those  of  inan  and 
other  animals.  By  Alexander  Monro.  Edinburgh  1785. 

*)  Ebel:  Observationes  neurologicae  ex  Anatome  comparata.  Trajecti  ad  Viadrura  1785. 


14 


comparans  quadrigeminae.  Eadem  temeritate  de  Siluro  etc.  agit.  Icones  per¬ 
versae  sunt. 

Camper1)  in  dissertatione  de  piscium  organo  auditus  simul  cum  Lophii  et 
Esocis  Lucii  encephalis  illud  Rajae  persequitur.  Cerebello  annumerat,  ut  Collins 
antea  de  mustelo  fecit,  corpora  restiformia.  Lobos  opticos  vero  hemisphaeria 
cerebri  esse,  quibus  corpus  quadrigeminum,  si  forte  Rajis  sit,  contineatur,  contendit. 
Ventriculum  tertium  in  pedunculo  cerebri  ab  arachnoidea  obductum  ponit.  Ex  infe¬ 
riore  parte  recte  exponit,  qua  ratione  sese  habeant  lobi  inferiores  et  hypophysis 
cum  sacco  vasculoso  utrinque  posito,  ex  quo  funis  tenuissimus  ad  cranium  pergit. 
Item  jamjam  observavit,  hypophysin  cum  appendicibus  intumescere,  si  quis  tubulo 
tertium  in  ventriculum  aerem  inflat. 

Scarpae  2)  de  auditu  et  olfactu  opus  nulla  in  re  nobis  profecit,  quum  di¬ 
versis  earundem  partium  nominibus  animos  perturbet,  lobos  opticos  modo  cerebri 
protuberandas  olivares,  (in  Raja)  modo  cerebri  tubera  majora  (in  Lucio)  vocans, 
Lobos  communes  quasi  stolones  esse  cerebri  ad  nervos  olfactorios,  qui  diversa 
apud  Scyllium  et  Galeum  diametro,  antequam  in  organon  olfactus  intrent,  uno 
ganglio  semilunari  magno  ornati  sint,  judicat. 

Harwood3),  Anglum,  quominus  silentio  praetereamus,  nil  impedit;  nam  quae 
in  opere  suo  de  Chondropterygiis  tradit,  non  ex  genuina  observatione  hausta,  sed, 
quod  ipse  fatetur,  ex  aliorum  operibus,  ut  Monro,  Camper,  Collins  congesta  sunt. 

Summi  autem  momenti  nobis  est  dissertatio  inauguralis  ab  Arsaky4)  con¬ 
scripta,  in  qua  observationes  sub  Meckelii  auspiciis  circa  mare  mediterraneum 
institutas  reperimus  depositas.  Chondropterygiorum  qui  sequuntur,  icones  exhibuit: 
Rajae  oxyrhynchi,  Torpedinis,  Squali  catuli,  Zygaenae  mallei,  Carchariae.  Corpora 
restiformia  cum  suis  intumescendis  apud  Ostaeanthos  et  Torpedinem  deprehendit, 
at,  quod  mirum  est,  easdem  partes,  ex  quibus  iidem  nervi,  ut  in  illis  piscibus 
prodeunt,  apud  Rajas  et  Squalos  pro  lateralibus  cerebelli  partibus  habet,  Cuvierum 
vituperans,  quod,  hoc  impar  esse  dixerit.  Origo  hujus  partis  ex  illis  ei  innotuit. 
Egregia  ventriculi  quarti  Carchariae  descriptio  est,  omnium  enim  partium  mentionem 
deprehendimus,  quos  infra  contemplabimur;  quamquam  nonnullarum  usum  et  ulte¬ 
riorem  decursum  certius  cognovimus5).  Dolendum  est,  quod  hujus  partis  structu- 

’)  Ilerrn  Peter  Camper’s  kleinere  Schriften,  die  Arznei-  und  Wundarzneikunst,  und 
fiirnehmlich  die  Naturgeschichte  betreflend.  Zweiten  Bandes  zweites  Stiick.  Deutsch  von  II e rb e  11. 
Leipzig  1787. 

2)  Anatomicae  disquisitiones  de  auditu  et  olfactu,  auctore  Anton.  Scarpa.  Mediolani  1795. 

3)  Harwood,  System  der  vergleichenden  Anatomie  und  Physiologie.  Aus  dem  Englischen 
iibersetzt  von  Wiederaann.  Berlin  1799. 

4)  Arsaky,  De  piscium  cerebro  et  medulla  spinali.  Ilalle  1813. 

3)  Habenulas  longitudinales  corporum  pyramidalium,  ut  exemplo  utar,  jam  infra  cerebellum 
finiri,  perhibet. 


15 


ram  singularem,  quae  apud  omnes  Squalos  eodem,  apud  Rajas  certe  in  rebus 
primariis  consentaneo  modo  constructa  est,  apud  reliquos  Chondropterygios  non 
observaverit,  verbis  enim  disertis  scribit:  «Ventriculi  quarti  faciem  inferiorem  in 
Sq.  Catulo  et  Rajis  laevem  diximus.»  Quod  lobi  optici  cavitatem,  quam  apud 
Torpedinem  desideravit,  plane  vacuam  dicit,  causa  in  eo  cernitur,  quod  fasciculorum 
pyramidalium  continuationes  per  ejus  fundum  ignorat.  Quod  ad  partium  dictarum 
functionem  attinet,  corporibus  quadrigeminis,  propter  figuram,  propter  nervorum 
opticorum  origines,  et  similitudinem  cum  eadem  cerebri  parte  apud  aliorum  anima¬ 
lium  embryones,  eas  aequiparat.  Qua  de  causa  Meckel  in  epistola,  dissertationi 
addita,  eum  reprehendit,  quippe  qui,  Cu  vi  erum  secutus,  hosce  lobos  pro  hemi¬ 
sphaeriis  habendos  existimet. 

Loborum  olfactoriorum  cavum  apud  Plagiostomos,  quibus  est,  (Torpedinem 
et  Zygaenam  excipit),  accurate  describit,  idem  enim  septo  separari,  et  per  nervos 
olfactorios  continuari  novit. 

Carus1)  imprimis  notatu  dignum  esse  dicit,  quod  encephalum  piscium,  quippe 
animalium  inferiorum,  » centricitate «  careat,  nimirum  e  singulis  tantum  gangliis  com¬ 
ponatur.  Sensus  olfactorii  memorat  ganglion  cum  nervis  consentaneis,  quod  autem 
pluribus  lobis  possit  amplificari;  ganglion  visus,  i.  e.  thalamos  opticos  (lobos  opticos), 
ganglion  impar  medullae  spinalis,  quod  motui  inserviat  et  plerumque  cerebellum 
apelletur;  praeterea  quintum  et  nonum  nervorum  par  ganglia  singularia  in  medulla 
oblongata  obtinere  posse  refert.  Lobos  inferiores,  ad  quorum  cavitatem  infundi¬ 
bulum  ducit,  aptissime  pro  gangliis  hypophyseos  habet.  Cuvieri  aliorumque 
sententiam,  qui  eosdem  thalamos  opticos,  aut  eminentias  mamillares  esse,  repudiat. 

Inter  Chondropterygios  modo  Torpedinem  accuratius  perquirit,  ejusque  iconem 
exhibet;  reliquorum,  inquit,  cerebrum  obtinere  centrum  incipit  per  lobos  anteriores, 
quippe  qui  majorem  medullae  molem  offerant,  saepe  cavi  sint,  et  cerebri  pedunculo 
insideant.  Qua  re,  ait,  probari,  in  iis  posita  esse  hemisphaeria,  contra  lobos  opticos 
nil  habere,  nisi  parietes  ganglii  sensus,  i.  e.  thalami  optici. 

Weber2)  piscium  cerebellum,  id  quod  jam  prius  Ebel  existimabat,  pro 
cerebri  parte  habet,  etenim  corpus  quadrigeminum  in  eo  cerni  putat,  altera  parte 
lobos  opticos  hemisphaeria,  corpora  restiformia  cerebellum  esse  arbitratur. 

Tiedemann3),  praecipue  piscium  encephalum  et  foetus  humani  comparans, 
illi  multas  derogat  partes,  quae  huic  competant,  ut  corpora  olivaria,  striata,  corpus 
callosum,  fornicem.  Lobi  communis  ventriculum,  quem  perperam  Rajis  aeque  ac 

fi  Carus,  YTersuch  einer  Darstellung  des  Nervcnsystems,  und  besonders  des  Gehirns,  nach 
ilirer  Bedeutung,  Entwicklung  und  Vollcndung  im  thierischen  Organismus.  Leipzig  1814. 

fi  Anatomia  comparata  nervi  sympathici.  Leipzig  1817. 

fi  Anatomic  und  Bildungsgeschichte  des  Gehirns  im  Fotus  des  Menschen,  nebst  einer  ver- 
gleichenden  Darstellung  des  Ilirnbaues  in  den  Thieren.  Niirnberg  1816. 


16 


Squalis  adscribit,  ventriculum  esse  opinatur  lateralem,  tunica  vasculosa,  quae  a 
parte  postica  ipsum  intret,  semper  vestitum.  Lobos  opticos  e  lateribus  funiculorum 
medullae  spinalis,  antrorsum  decurrentium,  proficisci,  diversissimasque  de  iis  senten¬ 
tias  esse  latas,  memorat,  se  quidem  pro  eminentia  quadrigemina  eos  habere.  Quod 
quidem  ratiocinium  e  sola  analogia  situs,  formae  et  excavationis  deducit,  quae  ipsis 
cum  eadem  encephali  parte  foetus  humani  intercedat;  quid  nervi  trochlearis  origo 
jubeat,  silentio  praetermittit. 

Treviranus  sub  idem  tempus  primum  de  hac  materie  edidit;  serius  com¬ 
mentationem  alteram  in  ephemeridibus  excudi  curavit *) ,  quoniam  suam  de  lobis 
opticis  sententiam,  quorum  notio  difficillime  est  constituenda,  a  Gallis,  qui  seque¬ 
bantur,  neglectam  viderat.  Id  nimirum  arguit,  posteriora  hemisphaeria  avium,  am¬ 
phibiorum,  piscium  non  modo  a  corpore  quadrigemino  mammalium  posse  derivari, 
verum  etiam  thalamos  opticos  iis  conformandis  aliquantum  inservire.  Prae  ceteris 
etiam  corpora  geniculata  in  iis  cerni  autumat.  Imo  apud  Ostacanthos,  quorum  nervi 
olfactorii  originem  quoque  ex  lobis  opticis  repetendam  censet  et  quorum  lobos 
inferiores  pro  eminentiis  candicantibus  habet,  ideoque  fornicem  et  corpus  callosum 
defendit,  hemisphaeria  anteriora  et  posteriora  amphibiorum  aviumque  lobis  opticis 
consociari,  asserit.  Analogiam  inter  encephalum  piscium  foetusque  mammalium 
nullius  momenti  esse  scribit. 

Quod  ad  Chondropterygios,  Acanthiae  vulgaris  encephalum  delineari  curavit. 

F  en  ner* 2)  cum  iis  consentit,  qui  lobos  opticos  pro  hemisphaeriis  habent; 
eminentias,  quae  apud  Ostacanthos  in  iis  deprehenduntur,  corpora  esse  putat  striata, 
lobos  inferiores  thalamis  opticis  aequiparat.  Horum  autem  perversas  obtulit  icones, 
nam  toti  nervi  optici  inde  originem  ducere  videntur.  Soliditatem  loborum  commu¬ 
nium  apud  Rajas  non  ignorat. 

Kuhl 3)  ex  Chondropterygiorum  numero  quidem  solius  Acanthiae  encephalum 
depingi  curavit,  hujus  autem  nonnullas  partes  accuratissime  perquisivit;  e.  gr.  ori¬ 
ginem  cerebelli  ex  corporibus  restiformibus  et  cruribus  ex  funiculo  olivari  profi¬ 
ciscentibus  ita  descripsit,  ut  facile  intelligatur.  Alia  vero,  ut  corpora  mammillaria, 
quae  dicuntur,  eum  praeterierunt. 

Soinme4),  encephali  partes  interpretaturus,  lobos  opticos  hemisphaeria  et, 
quod  sane  mirum  videtur,  lobos  inferiores  eminentias  mammillares  appellat,  etenim 


')  Untersuchungen  iiber  den  Bau  und  die  Funktionen  des  Gehirns  in  den  verschiedenen 
Klassen  und  Familien  des  Thierreichs.  Bremen  1820.  —  Ueber  die  hintern  Hemispharen  des  Ge¬ 
hirns  der  Vdgel ,  Amphibien  und  Fische;  in  » Zeitschrift  fur  Physiologie,  her.  von  Tiedemann 
und  Treviranus*  vierten  Bandes  erstes  Heft.  Heidelberg  und  Leipzig  1831. 

2)  De  anatomia  comparata  et  naturali  philosophia  commentatio.  Jenae  1820. 

3)  Beitriige  zur  vergleichenden  Anatomie.  Frankfurt  1820. 

4)  Recherches  sur  1’Anatomie  comparee  du  cerveau.  Anvers  1824. 


17 


nervos  opticos  ex  iis  procedere  tradit,  qui  funis  transversi  instar  inter  oculorum 
bulbos  sint  extensi  modoque  media  parte  eminentiae  mammillari  affixi.  Chondro- 
pterygiorum  encephala,  de  quibus  breviter  exponit,  Scyllii  et  Rajae  sunt. 

Bailly1)  inter  Chondropterygios  Scylliiun  catulum,  Squalum  caniculam,  Squa¬ 
lum  squatinam,  Rajam  pastinacam,  Rhinobatum,  examinavit.  Medullam  oblongatam 
in  octo  funiculos  dilabi  perhibet,  quorum  medii  inferiores  in  hemisphaeria  (lobos 
communes),  laterales  inferiores  in  lamellam  internam  eminentiae  quadrigeminae  (lob. 
opticos 2),  laterales  superiores  in  cerebellum,  medii  superiores  in  gyros  laterales 
substantiae  medullaris  (corpora  restiformia)  terminentur. 

Serres3)  pariter  ac  Tiedemann  lobos  opticos  piscium  synonymos  esse 
putat  vesiculae  corporis  quadrigemini  embryonum  et  lobis  opticis  avium  atque 
reptilium.  Primus  autem  exstitit,  qui  hanc  partem  interpretandi  normam  in  nervi 
trochlearis  origine  cerni,  assereret.  Hemisphaeria  ex  glandulae  pinealis  situ  deter¬ 
minat,  quam  semper  inter  ea  et  lobos  opticos  residere  debere  affirmat.  —  Lobos 
inferiores  corporibus  mammillaribus  non  comparat,  quippe  quae  hominibus  solis 
adscribat,  sed  substantiae  cinereae  pone  chiasma  (tuberi  cinereo). 

Rajae  rubi  et  Acanthiae  cerebri  crura  duorum  loborum  segregatorum  instar 
delineavit,  quos  »pedoncules  cerebraux  et  couches  optiques  des  mammiferes  et  des 
oiseaux«  appellat.  Lobum  communem  Chondropterygiorum  nil  nisi  hemisphaeria  esse, 
lobum  olfactorium  Teleosteorum  in  bulbum  olfactorium  processisse,  judicat.  Bulbum 
ipsum  vero  simplicem  depinxit,  nimirum  Carchariae;  et  icones  omnium  Chondro¬ 
pterygiorum:  Accipenseris,  Rajae  rubi  et  clavatae,  Carchariae,  Acanthiae,  Squatinae, 
haud  mediocriter  sunt  mendosae. 

Desmoulins4)  corpora  restiformia,  inter  quae  valvula  quartum  tegens  ven¬ 
triculum  expansa  est,  non  pro  lateralibus  cerebelli  partibus  habet,  sed  medullae 
oblongatae  assignat;  idem  in  quarto  Squalorum  ventriculo  funiculos  cum  tuberculis 
margaritaceis  novit,  quos  Arsaky  modo  apud  Carchariam  vidit;  utplurimum  vero 
perverse  eos  delineavit.  Cerebri  cavitates  recte  descripsit,  attamen  lobos  inferiores 
quoque  Rajarum,  pariter  ac  Squalorum,  cavos  existimat.  Lobos  opticos  corpora 
quadrigemina  esse  censet.  Quodsi,  inquit,  unum  modo  loborum  par  ante  hos  po¬ 
situm  invenitur,  ex  quo  nervi  olfactorii  proficiscuntur,  lobi  olfactorii  sunt,  apud 
Squalos  cavi,  apud  Rajas  solidi;  utraque  autem  species  hemisphaeriis  destituitur.  Item 
Petromyzonti  et  Accipenseri  cerebellum  derogat. 

')  Memoire  sur  le  traile  dAnatomie  et  de  Pliysiologie  comparees  du  systeme  nerveux  dans 
les  quatre  classes  d'animaux  vertebres.  Archives  gener,  de  Med.  Paris  1824.  tora.  IV.  pag.  45. 

2)  Ilis  nimirum  duo  librarum  strata  assignat,  internum  transversale,  externum  longitudinale, 
quorum  secundum  fibras  nervum  opticum  componentes  continet. 

3)  Anatomie  comparce  du  cerveau  dans  les  quatre  classes  des  animaux  vertebres.  Paris  1824. 

4)  M  agendi  e  et  Desmoulins:  Anatomie  du  Systeme  nerveux  des  animaux  a  vertebres. 
Paris  1825. 


3 


18 


Gallum  ejusdem  aevi  commemorare  oportet:  Laurencet  ‘).  Ex  Chondro- 
pterygiorum  numero  Rajam  tantum  examinavit  et  medullam  oblongatam  utrinque  in 
tres  fasciculos  distribuit  et  lobos  ante  cerebellum  positos  propter  analogiam  cum 
foetu  animalium  superiorum  et  propter  nervorum  opticorum  originem  pro  cor¬ 
poribus  quadrigeminis  habet,  lobos  inferiores  pro  eminentiis  mammillaribus, 
denique  lobos  communes  pro  lobis  olfactoriis;  hemisphaeria  enim  Chondropterygiis 
diserte  derogat. 

Rolando* 2)  Carchariae  et  Notidani  (Sq.  grisei)  encephalum  a  parte  superiore, 
inferiore,  latere  conspectum,  nec  non  dissectum,  depinxit.  Lobos  communes  ob 
speciem  lobatam  in  hemisphaeria  et  lobos  olfactorios  dispescit,  lobos  opticos  «talami 
ottici  vescicolari»  vocat.  Anatomicorum  enim  sententiam,  qui  eos  propter  nervi 
trochlearis  originem  pro  eminentia  quadrigemina  habendos  censeant,  repudiat,  quum 
dictus  nervus  e  cerebello  et  cruribus  ejus  superioribus  procedere  possit!!  Lobos 
inferiores  eminentiis  mammillaribus  aequiparat.  Icones  ejus  plura  habent  mendosa, 
at  secti  encephali  delineatio,  cerebelli  lacunar  seu  tectum  in  loborum  opticorum 
lacunar  transire,  jam  manifestat. 

Cuvieri  3)  sententiae  de  piscium  encephalo  hic  commodissime  apponentur, 
nam  in  serioribus  operum  ejus  editionibus  essentiales  mutationes  non  inveniuntur. 
Corpora  restiformia,  quae  lobos  posteriores  vocat,  saepe  commissura  quadam  con¬ 
juncta  se  deprehendisse  opinatur;  lobos  opticos  hemisphaeriis  putat  analogos,  emi¬ 
nentias  autem  in  eorum  cavitate  corpora  esse  judicat  striata.  Lobos  inferiores  adhuc 
cum  thalamis  opticis  comparat,  etenim  libras  ex  iis  ad  nervum  opticum  propagatas 
sese  vidisse,  diserte  affirmat.  Lobos,  qui  ante  lobos  opticos  resident,  pro  1.  olfa¬ 
ctoriis  habet,  quos,  si  duo  paria  adsint,  duplicatos  existimat. 

Commentationem  accuratissimam  et  diligentissimam  de  familiae  cujusdam 
piscium  encephalo,  imprimis  quod  ad  fibrarum  decursum  attinet,  Gottsehe4)  scripsit; 
idem  egregiam  omnium  operum,  quae  ad  hanc  anatomiae  comparatae  partem  spectant, 
notitiam  sibi  comparavit.  Lobos  posteriores,  i.  e.  intumescendas  parietum  lateralium 
ventriculi  quarti,  pro  corporibus  restiformibus  recte  habet;  lobos  opticos  mediis 
et  posterioribus  lobis  encephali  humani,  ergo  hemisphaeriis,  eorumque  cavitatem 
ventriculis  lateralibus,  cum  tertio  conjunctis,  respondere  dicit.  Lobis  inferioribus, 
quos  omnibus  Osthacanthis  cavos  esse  perhibet,  locum  encephalo  humano  consen- 


')  Anatomie  du  ccrveau  dans  les  quatre  classes  d’aniraaux  vertebres.  Par  Laurencet. 
Paris  1825. 

2)  Rolando:  Sopra  la  vera  struttura  dei  cervello  dell’  nomo  e  degranimali.  Torino  1828. 

3)  Ilistoire  naturelle  des  poissons  par  Cuvier  et  V alenciennes.  Paris  1828.  —  Le^ons 
dAnatomie  comparce. 

4)  Vergleichende  Anatomie  des  Gehirns  der  Grathenfische  von  C.  M.  Gottsehe.  Miiller’s 
Archiv  1835.  pag.  244  und  433. 


19 


taneum  assignare  non  audet;  hemisphaeria  lobos  olfactorios  nominat,  ante  quos 
duae  intumescentiae,  si  exstant,  tubercula  olfactoria  dicuntur. 

v.  Baer1)  ganglia  piscium  olfactoria  intumescendis  encephali  foetalis  respon¬ 
dere  putat,  quas  »Vorderhirn«  appellat.  Lobos  opticos  non  pro  corporibus  quadri¬ 
geminis  habet,  id  quod  anatomicorum  priorum  plurimi  fecerunt,  sed  provocans  ad 
elongationem  in  infundibulum,  ad  originem  nervi  optici,  qui  primitus  apud  nullum 
animal  cum  cerebro  medio  (eminentia  bigemina)  commercium  alat,  denique  ad  inde- 
pendentiam  encephali  intermedii  (ventriculi  tertii)  apud  embryonem  pulli  gallinacei, 
cum  lobo  ventriculi  tertii  in  embryone  superiorum  animalium  comparat.  Proinde 
intumescendas  in  hisce  lobis  Teleosteorum  obvias  pro  thalamis  opticis  habeat,  ne- 
cesse  est,  eo  magis,  quod  in  illa  parte  encephali  anterioris  aetate  maturissima  gan¬ 
glion  deprehendit  idque  corpori  striato  aequiparat,  quod  Cuvier  in  lobo  optico 
collocat.  Lobi  optici  lacunar  commissuram  posteriorem  cum  glandula  pineali  con¬ 
sociatam,  partem  autem,  quae  cerebellum  et  lobos  opticos  conjungit  (ducibus  Cuvier 
et  Gottsche),  corpora  quadrigemina  esse  censet.  Haec  quidem  ita  interpretatur: 
certo  tempore  apud  embryonem  lobus  opticus  et  lobus  ventriculi  tertii  alter  post 
alterum  siti  sunt;  paulo  post  cerebrum  medium  (Mittelhirn)  largiore  incremento 
cerebrum  intermedium  (Zwischenhirn)  penitus  oppressisse  videtur,  quod  quidem 
opinioni  favet,  quam  Arsaky,  Tiedemann,  Serres,  Desmoulins  promserunt. 
Se  autem  arbitrari,  ait,  momentum  quoddam  in  observanda  evolutione  se  praeter¬ 
misisse,  illud  nimirum,  quod  cerebrum  medium  subter  cerebrum  intermedium  adigatur, 
eoque  modo  hoc  attollat.  Quodsi  Baer  observationibus  suis  egregiis  acquievisset, 
et  ex  his  res  in  facto  positas  illustrare  studuisset,  missis  omnibus,  quae  observata 
non  sunt,  eadem  necessario  invenisset,  quae  J.  Mu  e  11  er2)  jam  anno  1835  divulgavit, 
praesertim  quum  et  ipse  typum  omnium  encephalorum  piscium,  nimirum  Petromy- 
zontis,  in  quo  cerebrum  intermedium  et  medium  suae  spontis  sunt,  recte  novisset 
et  cum  forma  encephali  embryonali  comparasset. 

Leuret3)  iconem  laudabilem  Alopiae  vulpis  obtulit  nervorumque  origines 
accurate  exposuit,  eos  autem  reprehendit  anatomicos,  qui  funiculos  communicantes 
inter  lobos  olfactorios  (bulb.  olfact.),  quos  apud  Plagiostomos  cavos  esse  docet, 
et  lobos  cerebrales  (lob.  communes),  minime  pro  singulari  cerebri  pedunculo,  sed 
pro  nervis  olfactoriis  habent;  dicta  enim  animalia,  ait,  nervo  olfactorio  proprio 
destitui,  singula  filamenta  directe  ex  ganglio  olfactorio  promi. 


')  Ueber  Entwicklungsgeschichte  der  Tbiere  von  v.  Baer.  Theil  II.  Kdnigsberg  1837. 
pag.  303. 

*)  M ii  11  er’ s  Physiologie,  zweite  Auflage.  1835. 

3)  Anatoinie  comparce  dn  Systcme  nerveux.  considere  dans  son  rapport  avec  flntelligence. 
Paris  1839. 


3° 


20 


Opus  a  Guillot1)  editum  longe  alium  locum,  ac  reliquorum  anatomicorum 
opera  sibi  vindicat;  quemadmodum  enim  hi,  enceplialum  piscium  atque  foetus  ani¬ 
malium  superiorum  comparantes,  nova  exquirere  studuerunt,  Guillot  hanc  scru¬ 
tandi  methodum  plane  repudiat,  in  definiendis  partibus  a  substantiae  cinereae  et 
albae  situ  ordiens.  Quum  observationes  modo  circa  encephala  in  spiritu  vini 
asservata  instituere  mihi  licuerit,  singulas  ejus  scrutationes  persequi  non  potui,  sed 
quantopere  tali  methodo  res  confundatur,  ex  sequentibus  per  se  patere  arbitror. 
Cerebro,  i.  e.  partibus  ante  cerebellum  positis,  Guillot  tria  organa  cinerea  assi¬ 
gnat,  quorum  tertium  semper  in  lobis  inferioribus,  inter  origines  secundi  et  tertii 
nervorum  paris,  collocat,  at  modo  cavum  modo  solidum  esse,  videtur  ignorare, 
scribit  enim:  «celte  accumulation  de  matiere  grise  ne  subit  point  de  modifications 
tres  appreciables  dans  la  classe  des  poissons. »  Plurimum  autem  confusi  explanatio 
secundi  organi  habet.  Apud  Gadum  enim,  Clupeam,  Pleuronecten ,  Triglam,  Cy¬ 
prinum  eminentiae  in  cavo  lobi  optici,  apud  Percam,  Muraenam,  Congrum  lobi 
haemisphaerici  esse  dicuntur,  apud  Rajam  batin  sedes  ejus  in  lobo  communi  locatur. 
Tertium  organon  cinereum  est  lobus  olfactorius ,  quod  apud  Squalos  et  Rajas  cum 
secundo  organo  in  unum  consociatur.  E  Chondropterygiorum  numero  Rajae  batis 
encephalum  depinxit. 

Longet2)  demum  auctorum  huc  pertinentium  agmen  claudit.  Quaecunque  de 
anatomia  comparata  tradit,  ex  priorum  operibus,  nec  semper  quidem  cum  delectu, 
congesta  sunt;  sic  e.  gr.  lobos  opticos  corpora  quadrigemina  appellat. 

Jam  ad  alteram  hujus  opusculi  sectionem  gradum  facio,  singulas  encephali 
partes  apud  varias  piscium  familias  examinaturus. 

Encephalum  Squalorum. 

Encephalum,  ut  in  hominibus,  membranis  tribus  munitur,  quarum  extrema 
durae  meningi  analoga,  telam  offert  fibrosam  solidam,  parietique  interiori  cranii 
firmiter  adhaeret.  Secunda,  arachnoideae  aequiparanda,  saccum  exhibet  amplum 
et  laxum,  cujus  laminae  pontis  instar  sulcos  et  cava  transeunt.  Ab  hominum 
autem  arachnoidea  essentialiter  differt;  haec  enim  auctore  J.  Mueller  vasis  omnino 
destituitur,  illa  autem  vasis,  imo  majoribus,  abundat.  Passim  haec  vasa  plexus 
choroideos  perfectos  constituunt,  e.  gr.  circa  lacunar  ventriculi  quarti.  Cujus  partis 
iconem  encephali  Hexanchi  grisei,  duplo  amplificatam,  dedi  (cf.  Tab.  III.  Fig.  8). 
Est  nempe  sinistrum  ventriculi  quarti  dimidium;  tunica  huic  superintenta  in  media 
parte  secundum  longitudinem  dissecta,  margo  ejus  posterior  a  cerebello  solutus  et 

’)  Nat.  Guillot:  Exposition  anatomique  de  forganisation  du  centre  nerveux  dans  les 
quatre  classes  d’animaux  vertebres.  1844. 

5)  Anatomie  und  Physiologie  des  Nervensystems  des  Menschen  und  der  Wirbelthiere.  Von 
F.  A.  Longet.  Uebersetzt  von  Hein.  Leipzig  1847. 


21 


sinistrum  membranae  dimidium  reclinatum  est.  Varia  conspicimus  marsupia,  mem¬ 
branae  plicis  formata,  quae  ab  exteriore  margine,  medullae  oblongatae  affixo, 
versus  medium  decurrunt.  Variae  hujus  tunicae  elevationes  et  sinuationes  super¬ 
ficiem  non  mediocriter  amplificant,  quo  fit,  ut  vasorum  ramificatio  magnum  adi¬ 
piscatur  spatium. 

Tertia  membrana,  omnium  tenerrima,  piae  matri  plane  consentanea,  singulis 
encephali  lobis  insidet  et  in  omnes  ejus  cavitates  descendit. 

Ratio  magnitudinis,  quae  inter  encephalum  et  cavum  cranii  intercedit,  varia 
est,  plurimis  tamen  in  casibus  amplum  exstat  spatium  inter  cerebri  superficiem  et 
internum  cranii  parietem,  adipe  liquido,  ut  apud  Ostacanthos,  repletum.  Hoc  jam 
plurimis  antiquiorum  anatomicorum  innotuerat,  qui  ita  rem  explicari  existimabant, 
ut  hoc  modo  impediretur,  quominus  capitis  gravitas  medii  ambientis  pondus  nimium 
superaret.  Exceptiones,  etsi  rarae,  non  plane  deficiunt;  apud  Zygaenam  malleum 
e.  gr.  spatium  ipsi  encephalo  dicatum  perexiguum  est  et  cranii  cartilagines  ence¬ 
phali  lobis  stricte  insident. 

Ouod  ad  ipsum  attinet  encephalum ,  in  considerandis  singulis  partibus  a 
transitu  medullae  spinalis  in  cerebrum,  nempe  a  medulla  oblongata1),  ordiamur. 

Mira  primo  obtuitu  eximia  hujus  evolutio,  ratione  habita  reliquarum  encephali 
partium,  apparet,  contra  apud  Teleosteos  modo  parvam  organi  centralis  portionem 
sistit.  In  medulla  oblongata  varii  conspiciuntur  sulci,  quibus  in  has  partes  prin¬ 
cipes  dividitur:  in  duas  superiores  seu  posteriores,  duas  laterales  seu  exteriores, 
duas  inferiores  seu  anteriores.  Multum  disceptarunt  anatomici  de  harum  partium 
significatione:  alii  iisdem  encephali  humani  partibus  plane  analogas  dixerunt,  alii, 
desiderata  similitudine  externa,  organa  singularia  esse  putaverunt,  alii  denique 
alteram  partem  piscibus  derogaverunt,  alteram  tribuerunt.  Ab  externa  quidem 
similitudine  ordiri  non  licet,  quis  enim  corpus  restiforme  hominis  in  parte  posteriore 
superiore  medullae  oblongatae  Squalorum  cognoscat,  quippe  tot  offerat  flexuras,  ut 
a  Collins  cum  intestinis  humanis  comparetur.  Principia  igitur  certiora  indaganda 
sunt.  Primum  partes  superiores  contemplemur.  Quousque  medulla  spinalis  propria 
patet,  juxta  latus  ejus  superius  in  linea  mediana  sulcus  decurrit;  incipiente  medulla 
oblongata,  funiculi  illius  divergunt,  ut  ventriculus  quartus  formetur.  Ibidem  a  sulci 
fine,  utrinque  ventriculi  quarti,  duae  intumescendae  oblongo  -  teretes  antrorsum 
tendunt,  lobi  posteriores,  1.  nervi  trigemini,  1.  medullae  oblongatae2)  prioribus 
dictae.  Ex  his  (plerumque  parallelus  extremae  cerebelli  particulae)  processus  an¬ 
trorsum  pergit,  gyris  elegantibus  collari  fimbriato  similibus  insignis,  qui  utplurimum 
ad  quartam  usque  aut  tertiam,  imo  ad  dimidiam  cerebelli  partem  antrorsum  pro- 


’)  cf.  f.  omnibus  in  figuris  Squalorum. 
*)  cf.  Tab.  III.  fig.  1  et  fig.  4  «. 


22 


currit,  ubi  subito  reflexus  ita  retro  vadit,  ut  pars  ejus  recurrens  inter  cerebellum 
et  exteriorem  processus  laminam  collocetur.  Postremo  subter  cerebellum  reflectitur 
et  juxta  eundem  alterius  lateris  decurrens  tandem  in  ejus  parietem  transit.  Tab.  II. 
fig.  2  offert  cerebellum  Musteli  vulgaris  sursum  et  antrorsum  reclinatum.  Facile 
ambos  funiculos  alterum  juxta  alterum  positos  (arachnoideo  tantum  involucro  con¬ 
junguntur,  nondum  autem  in  massam  medullarem  continuam  coguntur),  postremo 
in  parietem  cerebelli  inferiorem  transituros,  videmus.  Hoc  quidem  omnibus  Squalis 
commune  est.  Tantummodo  apud  Mustelum  et  Zygaenam  malleum  ')  lobi  posteriores 
utriusque  lateris  jam  eo  loco  tam  propinqui  sibi  sunt,  quo  ad  fimbriam  evolvuntur, 
apud  reliquos  omnes  ilii  haud  mediocre  interstitium  inter  ambos  locum  habet. 

Variam  porro  rationem  Squalorum  genera  respectu  gyrorum  fimbriae  exhibent, 
quorum  summa  elegantia  et  varietas  apud  Galeum  canem  et  Carchariam  glaucum*  2), 
minor  apud  Centrophorum  squamosum,  Aeanthiam  et  Mustelum  vulgarem,  minima 
apud  Scymnum  lichiam  et  Scyllium  catulum  3),  deprehenditur;  his  enim  fere  omnes 
gyri  desunt,  tenerum  tantum  et  teretem  videmus  funiculum,  qui  retro  flectitur. 

Lobi  posteriores  Zygaenae  mallei  eo  excitant  admirationem,  quod  iis  locis, 
quibus  utrinque  inter  se  appropinquantur  et  quasi  lacunar  ventriculi  quarti  lingunt, 
in  cujusque  massa  medullari  intumescentia  rotundiuscula  satis  magna  exstat 4),  quae 
in  nullo  alio  Squalorum  a  me  examinatorum  genere  observatur. 

Ouodsi  igitur  sciscitamur,  qua  cum  parte  encephali  superiorum  animalium  lobi 
illi  posteriores  multifariam  sinuati  comparandi  sint,  ex  priore  hujus  opusculi  parte 
intelligimus,  ab  anatomicis  modo  pro  corporibus  restiformibus,  modo  pro  lateralibus 
cerebelli  partibus,  modo  pro  ipso  cerebello  habitos  esse.  Usus  autem  eorum  in  eo 
est,  ut  massa  medullae  oblongatae  medullaris  ad  cerebellum  continuetur;  sunt  igitur 
pedunculi  seu  crura  medullae  oblongatae  ad  cerebellum,  i.  e.  corpora  restiformia. 
Quod  quo  melius  comprobetur,  silentio  praetereundum  non  est  momentum  grave, 
nempe  origo  nervi  trigemini.  Quemadmodum  in  piscium  encephalo  generatim  ner¬ 
vorum  origines  in  definiendis  singulis  partibus  normam  exhibere  possunt,  ita  etiam 
in  hoc  casu.  Squalorum  trigeminus  duabus  oritur  radicibus,  anteriore  inferiore  et 
posteriore  superiore;  anterioris  originem  infra  contemplabor,  hic  modo  de  posteriore 
disseram.  Apud  omnes  Squalos  eo  emergit  loco,  quo  corpus  restiforme  in  fimbriam 
convertitur,  id  quod  evidentissime  ex  icone  encephali  Zygaenae  mallei  intelligitur, 
ubi  nervi  origo  a  latere  magis  sursum  mota  est 5).  Apud  homines  posterior  nervi 
quinti  radix  e  sulco  quidem  cruris  cerebelli  ad  pontem  prodit,  at  fibrae  ejus  re- 

T)  Tab.  II.  fig.  1  et  lig.  5  cc. 

*)  Tab.  III.  fig.  1  et  fig.  4  «. 

3)  Tab.  II.  fig.  3  et  fig.  6  a. 

4)  Tab.  II.  fig.  5  x. 

5)  Tab.  II.  fig.  5  :  Vl. 


23 


trorsum  ad  corpus  restiforme  possunt  indagari,  id  quod  analogiam  perfectissimam 
nobis  praebet. 

Extra  et  infra  bos  funiculos  duae  intumescentiae  laterales  obrotundae  sedem 
habent,  inter  origines  utriusque  radicis  nervi  quinti.  Quarum  significationem  ut  erua¬ 
mus,  solam  intueri  debemus  fibrationem,  quippe  quae  sat  lucis  nobis  suppeditet: 
princeps  nempe  librarum  directio  sursum  et  antrorsum  ad  lobum  opticum  sic  dictum 
pergit,  quo,  uti  constat,  corpora  quadrigemina  continentur,  ita  ut  intumescentiae 
laterales  crura  medullae  oblong.  ad  corpora  quadrigemina  contineant.  Quae  apud 
homines  sunt  fasciculi,  qui  et  ipsi  mediis  funiculis  principalibus  medullae  oblongatae 
continentur. 

Ut  exteriora  partium  inferiorum  seu  anteriorum  conspiciamus ,  encephalum 
invertere  oportet,  quo  facto  duo  tubera  inferne  satis  fornicata  vix  manifeste  ex 
medulla  spinali  ordiri  videmus,  in  media  parte  sulco  longitudinali  anteriore  seu 
inferiore  separata  ’).  Jam  a  prioribus  anatomicis  pro  pyramidibus  habita  sunt  et 
hocce  nomine  digna,  quod  librae  iis  contentae,  ut  infra  videbimus,  in  cerebri  pe¬ 
dunculos  transeunt  itaque  hemisphaeriorum  fundamenta  constituunt.  Argumentum 
quoque  affert  origo  radicis  inferioris  seu  anterioris  nervi  trigemini.  Hanc  e  margine 
exteriore  et  anteriore  eorum  videmus  oriri,  quemadmodum  apud  homines  quoque  a 
latere  pontis  Varolii,  ubi  provenit,  in  pyramidem  medullae  oblongatae  usque  inda¬ 
gari  potest.  Haec  de  exterioribus  medullae  oblongatae  sufficiant. 

Interiora  ejus  spatium  cavum  oblongum  continent,  quod  antice  cum  cavis 
cerebri  intermedii  communicat  et  pro  ventriculo  quarto  habendum  est.  In  bene 
asservatis  Squalorum  encephalis  in  fundo  et  lateralibus  hujus  ventriculi  parietibus 
haec  deprehenduntur:  in  linea  fundi  mediana  duo  funiculi  longi  satis  magni  recta 
decurrunt,  pyramidibus  assignandi,  qui,  quod  infra  docebimus,  eum  habent  usum, 
ut  in  principem  encephali  massam  continuentur.  Sulco  tantum,  rectum  cursum  se¬ 
quente,  inter  se  distant* 2).  Utrinque  horum  funiculorum  massa  medullaris  leviter 
elevata  exstat,  unde  plerumque  plures  habenulae  tenues  (circiter  sex),  sulcis  parvis 
segregatae,  in  rectos  funiculos  oblique  inseruntur,  ita  ut  habenulae  pro  funiculorum 
radicibus  haberi  queant 3).  Haec  ratio  e.  gr.  apud  Galeum  canem  invenitur  (vid. 
iconem);  apud  alios  Squalos,  ut  Scymnum  lichiam,  Hexanchum  griseum  non  to- 
radiees  tenuiores  ex  massa  medullari  planiore  iti  funiculos  elatiores,  sed  una  tant 
tum  crassior,  medio  circiter  loco  longitudinis  sinus  rhomboidei,  intrant4).  Extra 
massam  medullarem  planam  iterum  tuber  oblongum  et  obrotundum  sedem  habet 5), 

')  Tab.  III.  fig.  2  et  fig.  5  :  /J. 

2)  Tab.  III.  fig.  3  et  fig.  8  :  y. 

’)  Tab.  III.  fig.  3  6. 

4)  Tab.  III.  fig.  8  A 

5)  Tab.  III.  fig.  3  f. 


24 


cujus  origo  usque  ad  initium  funiculi  superioris  posterioris  medullae  oblongatae 
indagari  potest,  et  quod  antrorsum  subter  cerebellum  protenditur,  ubi  in  substantiam 
desinit,  tam  introrsum  quam  extrorsum  numerosas  emittens  libras  ‘).  His  in  tube¬ 
ribus  complures  intumescentiae  elegantes,  globosae  animadvertuntur,  instar  globu¬ 
lorum  orbis  precatorii  coadunatae,  quarum  anteriores  et  posteriores  tenuiores  et 
aliquanto  magis  elongatae  sunt  mediis. 

A  nullo  Squalorum  encephalo  dictae  intumescentiae  absunt,  sed  ad  criteria 
pertinent  constantissima,  attamen  dirimere  non  ausim,  utrum  varius  earum  numerus, 
quem  apud  varia  genera  observavi,  vera  discrimina  generica  sistat,  an  melior  pe- 
jorque  encephalorum  asservatio  effecerit,  ut  modo  plures  modo  pauciores  globuli 
conspicerentur.  Disquisitionum  repetitarum  et  accuratiorum  est,  hoc  decernere.  Mi¬ 
nimus,  quem  observavi,  numerus  quatuor,  maximus  sex  obtulit. 

Supremos  atque  extremos  sinus  terminos  corpora  restiformia  constituunt*  2), 
quibus  arachnoidea  superintenta  est,  cavum  antice  et  superne  apertum  perfecte  ob¬ 
turans.  Termini  hujus  cavitatis,  demta  arachnoidea,  varii  constituti  sunt.  Plerisque 
in  casibus,  e.  gr.  apud  Heptanchum,  Centrophorum,  Acanthiam,  Galeum,  Carcha- 
riam,  ea  est  ratio,  ut,  si  superne  in  cavum  inspexeris,  in  media  parte  funiculi 
paralleli  cum  habenulis  medullaribus  juxta  positis,  minime  autem  intumescentiae 
rotundiusculae,  corporibus  restiformibus  tectae,  animadvertantur.  Apud  Scymnum 
lichiam  autem  ventriculus  adeo  diductus  est  et  tantopere  patet,  ut  corpora  resti¬ 
formia,  quae,  funiculos  longos  tenuissimos  exhibentia,  terminos  laterales  constituunt, 
nihil  contegant,  itaque  interiora  oculis  omnino  pateant3). 

Alia  ratio  est  Zygaenae  mallei  et  Musteli,  quorum  corpora  restiformia  tam 
propinqua  sibi  sunt,  ut  arachnoideae  tantum  apertura  exigua  obturanda  supersit 4) 
et  interiora  nonnisi  adhibito  cultro  anatomico  conspiciantur. 

Cerebellum* 

Ante  et  supra  medullam  oblongatam  situs  est  lobus  impar  magnus  5) ,  quem 
omnes  fere  priores  anatomici,  etsi  alias  partes  perperam  adnumerabant,  pro  cerebello 
unanimiter  habuerunt.  Amplitudo  hujus  lobi  apud  Squalos  et  Rajas  olim  certum 
criterium  Chondropterygiorum,  Ostacanthis  oppositorum,  existimabatur,  donec  cere¬ 
bellum  satis  magnum  Thynni  innotesceret,  quo  discrimen  illud  evertebatur.  Primum 
de  forma  externa  cerebelli  Squalorum  exponam.  Plurimis  in  generibus  a  me  ex¬ 
aminatis  magnitudo  ejus  cum  reliquo  encephalo  eam  alit  rationem,  ut  antice  mediam 

')  Tab.  III.  lig.  7  et  fig.  8  «. 

2)  Tab.  III.  fig.  3  et  fig.  8  a. 

3 )  Tab.  II.  fig.  3  f. 

4)  Tab.  II.  fig.  1  et  fig.  5  a. 

5)  Tab.  III.  fig.  1  et  fig.  4  d. 


25 


circiter  loborum  opticorum  partem  tegat,  postice  haud  exiguam  sinus  rhomboidei 
portionem  operiat,  e.  gr.  apud  Hexanchum,  Heptanchum,  Centrophorum,  Carchariam, 
Galeum,  Squatinam.  Multo  minus  apud  Scymnum  lichiam  deprehenditur,  nam  antice 
inter  lobos  opticos  vix  porrigitur,  postice  eatenus  tantum  super  sinum  rhomboideum 
procedit,  ut  corporis  restiformis  transitus  in  cerebellum  haud  conspiciatur  *).  Contra 
cerebellum  Lamnae  cornubicae,  Musteli  vulgaris,  Zygaenae  mallei,  Alopiae  vulpis 
antrorsum  adeo  amplificatur,  ut,  si  encephalum  superne  intuearis,  loborum  opticorum 
nihil  animadvertatur,  quippe  qui  penitus  obtegantur*  2).  Utplurimum  cerebelli  axis 
longitudinalis  medius  maxime  fornicatus  est,  unde  antrorsum  et  retrorsum,  nec  non 
versus  ambo  latera  declivius  fit,  ita  ut  galeae  similitudinem  prae  se  ferat.  Apud 
multos  Squalos  per  totam  ejus  longitudinem  fibrae  transversae  inveniuntur,  e.  gr. 
apud  Alopiam  vulpem,  Carchariam,  Galeum,  Mustelum.  Apud  alios,  ut  Scymnum, 
Scyllium  etc.  fibrae  desiderantur,  apud  hos  vero  in  axi  longitudinali  sulcus  exstat 
profundus,  quo  totum  in  duo  dimidia  aequalia  dividitur  3),  itaque  ortus  ejus  ex 
paribus  demonstratur  partibus,  id  quod  mox  ex  fibrarum  decursu  intelligemus.  Non 
possum,  quin  de  mira  cujusdam  cerebelli  forma,  nempe  Zygaenae  mallei,  nonnulla  verba 
subjiciam,  quippe  quae  tam  singularis  sit,  ut  primo  obtuitu  cerebellum  destructum 
existimare  possis4).  In  universum  figura  ejus  triquetra  est,  basis  antrorsum  spectat, 
quae  quidem,  quum  lobi  optici,  quod  antea  adnotavi,  cerebello  penitus  obtegantur, 
marginem  posteriorem  coaliti  hemisphaerii  et  lobi  olfactorii  attingit,  apex  inter  ipsa 
corpora  restiformia  inseritur.  Totum  autem  cerebellum  sulcis  profundis,  qui  irregu¬ 
larem  decursum  habere  videntur,  pertextum  est,  qui  segmenta  quinque  inaequalia 
efficiunt,  itu  ut  divaricatum  appareat. 

Turba  fibrarum  cerebellum  formantium  duos  habet  fontes  principes,  ex  me¬ 
dulla  oblongata  repetendos,  alterum  ex  corporibus  restiformibus,  alterum  ex  mediis 
funiculis  principalibus  medullae  oblongatae.  Priorem  jam  ad  eum  usque  locum  per¬ 
secuti  sumus,  quo  utriusque  lateris  funiculi  coalescunt;  ulterius  eum  indagaturi  axin 
cerebelli  longitudinalem  sectione  verticali  scindamus  necesse  est5).  Quo  facto  ambos 
funes,  alterum  juxta  alterum,  paulo  adscendere,  tum  reflecti  et  parietem  inferiorem 
formantes  aliquanto  retrorsum  et  sursum  pergere  videmus,  unde,  angulo  acuto  an¬ 
trorsum  reflexi,  in  cerebelli  lacunar  transeunt;  tandem  deorsum  iterum  revoluti  eo 
usque  recurrunt,  ut  paene  crura  adscendentia  posteriora  attingant  et  demum  in  lobi 


*)  Tab.  II.  fig.  3  d. 

2)  Tab.  II.  fig.  1  et  fig.  5  d. 

3)  Tab.  II.  fig.  3  et  fig.  6  d. 

4)  Tab.  II.  fig.  5  d. 

5)  Iconem  singularem  sectionis  verticalis  encephali  Squalorum  non  exhibui ,  sed  lectores 
rogatos  velim,  ut  delineationem  secti  encephali  Rajarum  Tab.  I.  fig.  4  comparent,  quippe  quod  hac 
parte  omnia  offerat  analoga. 


4 


26 


optici  lacunar  abeant.  Tali  modo  totam  partem  mediam  parietum  cerebelli  corpo¬ 
ribus  restiformibus  conformari  videmus;  ambo  parietes  laterales  fibrarum  fasciculo 
efficiuntur,  qui  more  columnae  in  quovis  latere  ex  mediis  funiculis  principalibus 
medullae  oblongatae  originem  ducit.  Utrumque  fasciculum,  si  intuemur  cerebellum, 
e.  gr.  Scymni  lichiae,  quovis  in  latere  assurgere  videmus,  iisque  cerebellum,  tanquam 
petiolo,  insidet1).  Interiora  cerebelli  cava  sunt,  et  cavitatis  forma  ad  ejus  parietes 
accommodatur;  amplissima  superne  est,  subter  lacunari,  angustissima  inferne,  ubi 
crura  adscendentia,  e  corporibus  restiformibus  proficiscentia,  cum  iis  antrorsum 
descendentibus,  quae  ex  lacunari  cerebelli  in  lacunar  loborum  opticorum  transitura 
sunt,  paene  contactum  ineunt.  Quo  Isthmo  etiam  cerebelli  cavum  cohaeret  cum 
ductu,  quem  aquaeductui  Sylvii  aequiparare  possumus,  quoniam  e  quarto  ventriculo 
subter  cerebellum  in  loborum  opticorum  cavum  porrigitur. 

Mesencephalon. 

Hoc  nomine  varias  encephali  partes  complectimur,  quae  partirn  in  superiore 
partiin  in  inferiore  ejus  facie  conspiciuntur,  at  seorsae  non  bene  aestimari  queunt. 
In  superiore  facie  duo  sunt  lobi  teretes  ante  cerebellum,  lobi  optici  plerumque  ap¬ 
pellati  2),  in  facie  inferiore  lobi  inferiores,  hypophysis,  saccus  vasculosus,  chiasma 
nervorum  opticorum  3). 

Lolii  optici. 

Duo  sunt  lobi  oblongi  et  obrotundi,  semper  subter  cerebello  positi,  saepe 
vero  antrorsum  longius  porrecti  cerebello.  Apud  quaenam  genera  id  locum  habeat, 
in  superiore  capite  exposui.  Amplitudo  eorum,  si  reliqui  encephali  rationem  habes, 
satis  constans  est,  quare  Gottschii  sententia,  loborum  opticorum  ad  oculorum 
magnitudinem  conformari,  de  hisce  Chondropterygiis  vindicari  nequeat.  Fibras  e 
corporibus  restiformibus  proficiscentes  et  in  cerebelli  lacunar  transeuntes  inde  ad 
loborum  opticorum  lacunar  protendi,  supra  vidimus.  Quae  fibrae  in  formandis  hisce 
lobis  adjuvantur  aliis,  ex  mediis  funiculis  medullae  oblongatae  procedentibus.  In¬ 
teriora  loborum  opticorum  cava  esse  scimus,  eorumque  cavum  duos  habet  aditus, 
alterum  posteriorem,  aquaeductum  Sylvii4),  qui  ex  quarto  ventriculo  subter  cere¬ 
bellum  huc  pergit;  alterum  anteriorem,  ex  adversa  parte  decurrentem,  de  quo  infra 
plura  dicturi  sumus. 

Ablata  superiore  loborum  opticorum  parte,  id  quod  in  Tab.  III.  fig.  7  con¬ 
spicitur,  in  fundo  cavi  eminentias,  quae  apud  Teleosteos  reperiuntur,  desiderari 

')  Tab.  II.  fig.  3  g. 

2)  Tab.  III.  fig.  1  c. 

“)  Tab.  III.  fig.  2  ?,  /(,  ch  et  fig.  6  k. 

4)  Tab.  I.  fig.  4  m. 


27 


videmus;  contra  in  linea  mediana  duae  habenulae  medullares  longae  observantur, 
quae,  ut  fig.  7.  ostendit,  immediatam  continuationem  habenularum  mediarum  longi¬ 
tudinalium  e  sinu  rhomboideo  exhibent  (y);  eaedem  citra  mutationem  usque  ad 
finem  anteriorem  loborum  opticorum  protenduntur,  ubi  ex  eujusque  latere  exteriore 
fibrarum  fasciculus  prodit  (£),  qui  primum  perpendicularis  adscendit,  deinde  autem 
angulo  recto  paululum  obrotundo  introrsum  tendit,  ubi  cum  altero  consociatur. 
Tali  modo  porta  conformatur,  subter  quam  major  habenularum  longitudinalium 
pars,  interna  nempe,  antrorsum  pergit,  quam  infra  longius  persequar.  Eadem  porta 
commercium  ante  dictum  cavitatis  loborum  opticorum  cum  partibus  ante  locatis 
efficitur. 

Subter  hoc  ipso  loco  parvum  exstat  foramen,  divaricatione  habenularum  lon¬ 
gitudinalium  e  corporibus  pyramidalibus  {y)  formatum,  per  quod  loborum  opticorum 
cavum  cum  tubulo  membranaceo  initio  tenui,  infundibulo,  cohaeret,  cui  hypophysis 
cerebri  insidet.  Quae  relatio  cum  non  omnino  simplex  sit,  satius  est,  tota  exteriora 
faciei  inferioris  antea  intueri. 

Maxime  evoluta  haec  encephali  portio  deprehenditur  apud  Scymnum  lichiam, 
quare  ab  hoc  ordiamur.  In  cranii  cartilagine  inferiore,  ablatis  lamellis  extremis, 
duas  arterias  videmus  decurrere  (Tab.  II.  fig.  4y),  quae  arcuatae  in  brevem  trun¬ 
culum  coeunt  (#).  Qui  quidem  truncus,  antrorsum  tendens,  organon  rotundiusculum 
cranii  cartilagine  inclusum  attingit  Q),  quod  totum  fere  ex  vasis  sanguiferis  con¬ 
stitui  videtur  et  in  quo  illa  arteria,  distributionis  aptioris  causa  in  duos  ramos  prin¬ 
cipes  dilapsa,  solvitur.  Organon  illud  vasculosum  cum  altero  eandem  structuram 
habente  intime  cohaeret,  quod,  in  ipso  cranii  cavo  positum,  antice  latius,  postice 
acutius  apparet.  Secundum  hoc  organon  arcte  junctum  est  cum  duobus  organis 
oblongo  rotundiuseulis,  eadem  structura  praeditis,  antrorsum  in  aliud,  et  forma  et 
fabrica  ei  aequale,  immittitur  (x).  Quorum  ultimum  inter  ambos  lobos  inferiores 
residet,  superne  infundibulo  adnectitur,  quare  pro  hypophysi  potest  haberi.  Cetera 
quatuor  organa  cum  eo  aut  mediate  aut  immediate  cohaerentia,  quorum  tria  in  ipso 
cranii  cavo,  quartum  in  cranii  cartilagine  posita  sunt,  pariter  ad  hypophysin,  quum 
eadem  structura  excellant,  referantur  necesse  erit. 

Non  omnes  autem  Squali  dictas  partes  eodem  gradu  evolutas  habent.  In¬ 
tueamur  faciem  inferiorem  encephali  Carchariae '):  ablato  inferiore  cranii  pariete, 
organon  quoque  rotundiusculum,  in  eo  positum,  demtum  et  ab  anteriore  hypophysis 
parte  segregatum  est.  Quae  vero  simplicior  est,  quam  Scymni,  constat  duobus 
lobis  lateralibus  brevioribus  et  medio  longiore;  laterales  ad  lobos  inferiores  porri¬ 
guntur,  medius,  forma  lingulata  conspicuus,  initio  inter  eos  decurrit,  longius  vero 
antrorsum  inter  lobos  inferiores  immittitur  et  cum  his  ad  Chiasma  nervorum  opti- 


’)  Tab.  III.  fig.  5  //. 


4« 


28 


rorum  protenditur.  Eadem  fere  est  hypophysis  Galei  canis  1).  Pars  ejus  cranii 
cartilagine  inclusa  nonnunquam  ad  enormem  amplitudinem  tumescit,  cujus  rei  exem¬ 
plum  Centrophorus  squamosus  offert.  Ceterum  quod  ad  situm  hypophysis  pertinet, 
semper  posteriorem  ejus  extremitatem  nervi  oculomotorii  originem  tegere  videmus. 

Lobi  inferiores,  intumescentiae  rotundiusculae  piscibus  propriae,  apud  Teleo- 
steos  plerumque  pone  hypophysin  positae,  apud  Chondropterygios  adeo  antrorsum 
premuntur,  ut  nervorum  opticorum  origines  inter  et  hypophysin  cerebri  sedem  ha¬ 
beant,  summumque  particula  anterior  extrema  glandulae  pituitariae  inter  intumescen¬ 
das  insinuetur  2). 

Exposita  igitur  externa  indole  partium  sub  lobis  opticis,  inter  iinem  medullae 
et  nervorum  opticorum  chiasma  positarum,  redeamus  necesse  est  ad  loborum  opti¬ 
corum  cavum,  ex  quo,  ut  supra  adnotavimus,  apertura  ad  infundibulum  ducit,  quod 
quidem  postice  mox  in  saccum  vasculosum  amplum  cavum  dilatatur,  cui  hypophysis 
adhaeret.  Quae  conditio  ut  evidens  reddatur,  Carchariae  glauci  hypophysin  undique 
diductam  sursum  reclinavi 3).  Ante  oculos  positus  est  saccus  cavus,  per  cujus 
membranam  ingens  vasorum  sanguiferorum  numerus  diffunditur,  id  quod  etiam  ex 
icone  cognoscimus  (k).  Foramen  y  sursum  ad  loborum  opticorum  cavitatem  ducit. 
At  non  modo  retrorsum  infundibulum  ad  spatium  cavum  ducit,  sed  versus  latera 
etiam,  sicut  deorsum  et  antrorsum.  Interiora  nempe  loborum  inferiorum  cavitatem 
amplam  exhibent,  quacum  illud  commercium  immediatum  habet.  Haecce  cavitas 
integra  est,  non  septo  discreta,  quod  e  specie  externa  facile  suspicari  possis,  attamen, 
si  loborum  inferiorum  intumescentiae  magis  fornicatae  sunt,  marsupia  lateralia  paulo 
profundiora  habet4). 

Ante  lobos  inferiores  proxime  situm  est  Chiasma  nervorum  opticorum,  imo 
apud  nonnullos  pisces  tam  arcte  cum  iis  junctum,  ut  nonnulli  anatomici  inter  fibras 
horum  loborum  et  nervi  optici  commercium  deprehendi  judicaverint.  Ipse  Cuvier 
nexum  illum  tam  largum  existimavit,  ut  lobis  inferioribus  nomen  «Couches  optiques« 
vindicare  studeret.  Equidem  nunquam  aliud  harum  partium  commercium  inveni, 
quam  quod  tela  conjunctiva  efficitur.  Pars  autem  fibrarum,  quae  loborum  optico¬ 
rum  parietes  formarunt,  primum  aliquanto  extrorsum  pergit  et  utrinque  in  duos 
fasciculos  dividitur,  quorum  alter  deorsum  et  antrorsum  (de  hoc  paulo  infra  disseram) 
tendit,  alter  mox  funem  teretiuseulum  format,  verum  tractum  opticum,  qui,  deorsum 
et  introrsum  decurrens,  cum  eodem  alterius  lateris  circa  mediam  partem  consociatur. 


')  Tab.  III.  fig.  2  h. 

2)  Tab.  III.  fig.  2  et  fig.  5  i,  h. 

3)  Tab.  III.  fig.  6  h. 

4)  Comparatio,  quam  nonnulli  inter  hos  lobos  et  corpora  mammillaria  hominum  instituerunt, 
quod  equidem  video,  nonnisi  similitudine  externa  figurae  globosae  nititur.  Magis  igitur  Caro  ad- 
stipulor,  qui  eos  duo  ganglia  singularia  infundibuli,  piscibus  propria,  esse  censet  (Vid.  supra). 


29 


unde  quisque  eorum,  velut  nervus  opticus,  ad  latus  consentaneum  proficiscitur  ’).  In 
hac  igitur  conformatione,  id  quod  descriptio  docet,  chiasma  genuinum  cernitur.  Jam 
quaestio  obtruditur,  utrum  in  chiasmate  fibrarum  decussatio,  quemadmodum  apud 
homines,  locum  habeat?  Quod  ad  fibras  in  latere  nervi  optici  externo  positas  at¬ 
tinet,  nullam  earum  cum  iis  alterius  lateris  misceri,  diserte  affirmo,  internarum  de¬ 
cussationem  quidem  nusquam  vidi,  at  disquisitionibus  modo  encephala  spiritu  vini 
asservata  submisi,  in  quibus  res,  de  qua  agitur,  non  certo  erui  potest. 

Quod  ad  structuram  nervorum  opticorum,  inde  a  chiasmate  ad  oculum  usque, 
pertinet,  eandem  esse  fere  omnes  consentiunt,  quam  primus  Malpighius  apud 
Xiphiam  detexit  et  quam  ex  illo  tempore  apud  multos  Teleosteos  observavimus: 
totum  scilicet  nervum  opticum  ex  membrana  in  multas  plicas  artificiose  coacta  con¬ 
sistere.  Revera  sectio  nervi  optici  transversa  talem  speciem  offert,  quare  initio, 
rem  ita  sese  habere  existimabam,  quum  vero  nervum  opticum  subter  aqua  expla¬ 
nare  tentarem,  id  quod  apud  Ganoideos  et  Teleosteos  facili  efficitur  negotio,  minime 
hod  perpetrare  potui,  imo  accuratior  exploratio  mihi  persuasit,  nervum  opticum 
tantummodo  e  singularibus  fibrarum  fasciculis  componi,  qui  crassioribus  telae  con¬ 
junctivae  stratis  uniantur. 

Decursum  nervi  optici  apud  Chondropterygios  longe  alium  esse  constat,  atque 
apud  Teleosteos,  quemadmodum  enim  apud  hos  ambo  nervi  decussantur,  ergo  dexter 
ad  sinistrum  oculum,  sinister  ad  dextrum  pergit,  ita  apud  illos  quisque  nervus 
oculum  sui  lateris  adit.  Longitudo  et  crassitudo  apud  Squalos  pro  vario  genere 
admodum  discrepant;  mira  longitudo  apud  Zygaenam  malleum  invenitur.  Hujus 
nempe  oculus  circa  finem  processus  malleoidei  residet,  abs  quo  etiam  musculi  obliqui 
superiores  et  inferiores  oriuntur;  quatuor  recti  tendine  communi  prope  transitum 
nervi  optici  per  cranii  cartilaginem  ducunt  originem,  quo  cum  tendine  nervus  vagina 
communi,  ex  tela  conjunctiva  formata,  includitur.  Qua  musculi  a  tendine  secedentes 
conum  fingunt,  in  hujus  axi  juxta  fulcrum  cartilagineum,  quo  sustentatur  oculus, 
nervus  situs  est.  Tali  cursu  nervus  opticus  mirifice  elongatur:  Havniae  encephalum 
Zygaenae  mallei  permagni  vidi,  in  quo  longitudo  illius  pedem  rhenanum  excedebat. 

Cerebri  crura,  lobi  communes,  nervus  olfactorius, 
bulbus  olfactorius* 

Pedunculus  cerebri  ante  lobos  opticos  positus,  ex  quo  hemisphaeria  et  lobi 
olfactorii  formandi  sunt,  variis  ex  fontibus  fibras  obtinet,  quarum  gravissima  et 
crassissima  ex  corporibus  pyramidalibus  proficiscitur.  Supra  utramque  habenulam 
longitudinalem  e  sinu  rhomboideo  subter  cerebellum  et  super  fundum  lobi  optici  ad 
eum  usque  locum  persecuti  sumus,  quo  ex  earum  latere  externo  tenuis  fasciculus 


')  Tab.  III.  fig.  2  et  fig.  5;  Tab.  II.  fig.  4  cli  et  II. 


30 


ad  conformandam  portam  in  anteriore  loborum  opticorum  parte  proficiscitur J).  Fasci¬ 
culi  interni  crassiores  modo  ad  aperiendum  introitum  ad  infundibulum  paululum 
divaricati  erant,  ceterum  vero  haud  mutati  subter  portam  antrorsum  processerant* 2). 
Hi  quidem  principem  pedunculi  cerebri  partem  constituunt,  praeterea  fibras  excipiunt, 
quarum  originem  jam  exposuimus,  quum  de  chiasmate  verba  faceremus.  Vidimus 
nempe,  fibras,  loborum  opticorum  parietes  formantes,  in  duos  fasciculos  sejungi, 
quorum  alter  postea  tractus  opticus  apparet,  alter  autem  simpliciter  deorsum  et 
antrorsum  decurrit.  Hic  juxta  eundem  alterius  lateris  faciei  inferiori  pedunculi 
cerebri  adjacet  talique  modo  haud  mediocriter  massam  fibrarum  e  corporibus  py¬ 
ramidalibus  proficiscentium  amplificat.  Tertius  denique  est  fons,  ex  tuberculis  inter¬ 
mediis,  quae  dicuntur3).  Duo  sunt  ganglia  parva  oblongo-obrotunda ,  in  anteriore 
lobi  optici  facie  posita,  adeo  propinqua,  ut  tela  conjunctiva  uniantur.  Verum  fibra¬ 
rum  transitum  ex  uno  in  alterum,  quem  Gottsehe  et  Stannius  ut  commissuram 
tenuissimam  statuunt,  deprehendere  non  potui.  Ab  his  tenuis  fibrarum  fasciculus, 
qui  terminos  supremos  et  extremos  pedunculi  cerebri  sistit  et  apud  nonnulla  genera 
usque  ad  initium  loborum  communium  indagari  potest,  proficiscitur. 

Quodsi  externam  pedunculi  cerebri  indolem  respicimus,  apud  Carchariam  glau¬ 
cum  et  Zygaenam  malleum  tam  exiguum  reperimus,  ut  primo  obtuitu  deficere 
videatur.  Lobi  optici  tam  arcte  lobis  communibus  admoti  sunt,  ut  varias  quidem 
fibrarum  origines  detegamus,  nequaquam  vero  in  singularem  pedunculum  unitas 
inveniamus.  Ceteroquin,  si  figuras  singulas  consideramus,  longitudinem  ejus  apud 
varia  genera  discrepare  videmus.  Unam  tantum  rem  notatu  dignam  hic  apponam: 
differentiam  ejus  mirificam  apud  Scymnum  lichiam  et  Scymnum  borealem.  Apud 
illum  longitudo  circiter  quartam  totius  encephali  aequat  partem4),  apud  hunc 
minima  est.  Quae  res  eam  ob  causam  magni  momenti  est,  quod  jam  prius 
J.  Mueller  et  Henle5),  aliis  comfnoti  argumentis,  utramque  speciem  pro  variis 
generibus  habendam  censuerunt. 

E  cerebri  cruribus  lobus  magnus  anterior,  hemisphaeria  et  lobos  olfactorios 
complectens  evolvitur;  superne  eam  ob  rem  clausus  est,  quod  fibrae  ab  exteriore 
et  inferiore  latere  sursum  et  introrsum  coeunt,  tegmen  ejus  formaturae.  Figura 
autem  adeo  variat,  ut  fere  in  unoquoque  genere  seorsum  considerari  debeat.  Maxime 
in  oculos  incurrit  mira  ejus  simplicitas  apud  Zygaenam  et  Carchariam6),  levis  modo 


’)  Tab.  III.  fig.  7  £. 

s)  Tab.  III.  fig.  7  fi. 

3)  Tab.  III.  fig.  1  et  fig.  7  o. 

4)  Tab.  II.  fig.  3  b. 

5)  Systematiscbe  Beschreibung  der  Plagiostomen,  von  Dr.  J.  Mueller  und  Dr.  J.  Henle. 
Berlin  1841.  pag.  92  und  93. 

6)  Tab.  II.  fig.  5;  Tab.  III.  fig.  4  «. 


31 


sulcus  longitudinalis,  ex  lobo  dextro  et  sinistro  eum  conformari,  obiter  indicat. 
Manifestior  ille  sulcus  est  apud  Scyllium,  Mustelum,  Galeum  cet.,  apud  Scymnum 
denique  tam  profundus,  ut,  si  superne  eum  intueamur,  duo  lobi  segregati,  alter 
juxta  alterum  positi,  sese  offerre  videantur  *). 

Praeter  hunc  sulcum  longitudinalem  etiam  transversi  nonnulli,  magis  minusve 
exquisiti,  figuram  ejus  externam  admodum  varium  reddunt.  Nulli  animadvertuntur 
apud  Zygaenam,  levissimi  in  facie  superiore  et  inferiore  apud  Carchariam  et  Scyllium, 
evidentiores  apud  Mustelum  vulgarem,  evidentissimi  apud  Galeum  canem,  apud 
quem  sulci  transversi  in  facie  superiore  octo,  in  inferiore  quatuor  eminentias  glo¬ 
bosas  efficiunt  (vide  figuras).  Totius  vero  lobi  communis  forma  apud  singula 
genera  plane  discrepat:  modo  lobus  ab  anteriore  parte  compressus  est,  e.  gr.  apud 
Zygaenam,  modo  a  latere,  e.  gr.  apud  Scyllium;  ita  ut  omnium  figurarum  expla¬ 
natio  longa  foret. 

Interiora  hujus  lobi  apud  omnia  genera,  uno  excepto  (Zygaena  malleo)  cava 
sunt,  at  cavum,  magnitudini  lobi  comparatum,  parvum  est,  nam  parietes  admodum 
crassos  habet;  idem  non  integrum  est,  sive  per  totum  spatium  continuum,  sicut 
cavum  loborum  opticorum,  loborum  inferiorum.  A  fundo  lobi  et  pariete  anteriore 
nimirum  septum  assurgit  firmum,  quo  cavitas  in  duas  partes  laterales  imperfecte 
dividitur*  2).  Anteriori  hujus  septi  extremitati  utrinque  ganglion  parvum  obiter  ad¬ 
jacet,  cui  corporis  striati  nomen  impertire  possis  (n).  Inde  a  parte  laterali  cavitas 
extrorsum  et  antrorsum  in  nervum  olfactorium  elongatur,  quod  ex  icone  videmus, 
et  per  hunc  usque  ad  extremitatem  anteriorem  pergit.  Proinde  per  totum  ence- 
phalum  paene  omnium  Squalorum  cavitas  protenditur,  quae  modo  coarctatur,  modo 
magnos  format  sinus  et  sursum  deorsiunque  processus  emittit.  Exordium  habet  in 
medulla  spinali,  in  sinu  rhomboideo  ad  quartum  ventriculum  amplificatur,  subter 
cerebellum  pergit  et  sursum  ad  hoc  ablegat  processum,  ad  cavum  commune  lobo¬ 
rum  opticorum  decurrit,  quod  inferne  per  infundibulum  cum  loborum  inferiorum 
cavitate  communicat,  antrorsum  vero  subter  arachnoideam,  quae  pontem  cerebri 
cruribus  superintendit,  ad  cavum  lobi  communis  progreditur,  per  utramque  ejus 
partem  lateralem  diffunditur,  unde  ultimum  denique  processum  ad  finem  usque 
nervorum  olfactoriorum  emittit. 

Nervus  olfactorius  utrinque  e  latere  exteriore  lobi  communis,  parvam  exhi¬ 
bens  intumescentiam,  oritur  et  plerumque  extrorsum  et  antrorsum  progreditur.  Finis 
ejus  apud  Squalos  duo  habere  solet  ganglia  (bulbos  olfactorios  3),  quae  modo  tela 
conjunctiva  uniuntur,  e.  gr.  apud  Scyllium,  Mustelum  etc.,  modo  segregata  bac- 


')  Tab.  III.  fig.  1;  Tab.  II.  fig.  1,  fig.  3  et  fig.  6  «. 

2)  Tab.  III.  fig.  7 

*)  Tab.  II.  fig.  1  et  fig.  6;  Tab.  III.  fig.  1  s. 


32 


carum  uvae  ad  instar  pedunculo  insident,  ut  apud  Cardianam1).  Ante  haec  ganglia 
proxime  situm  est  organon  olfactorium,  ad  quod  fila  innumera  mittuntur2).  Fabrica 
ejus  magnam  superficiei  amplificationem  efficit,  etenim  numerosae  lamellae  quasi 
branchiales,  tunica  mucosa  obductae,  arcte  constipatae  inveniuntur,  quibus  omnibus 
membrana  fibrosa  crassa  superinducta  est.  Galeo  particulam  hujus  membranae 
detraxi,  ut  lamellae  singulae  conspiciantur.  Evidentior  haec  structura  apud  Scyllium 
observatur,  ad  idem  quidem  principium  accommodata,  at  minus  explanata3).  La¬ 
mellae  nempe,  id  quod  icon  docet,  parum  numerosae  eum  in  modum  diductae 
sunt,  ut  inter  binas  exstet  intervallum,  perspicueque  cujusvis  lamellae  axis  et  duo 
latera  pinnata  discerni  queant.  Exceptionem  sistit  encephalum  Zygaenae  mallei, 
singulari  ratione  constructum:  primum  enim  nervus  olfactorius,  quum  organon 
olfactus  in  elongationibus  lateralibus  malleoideis  positum  sit,  omnino  extrorsum 
tendit,  deinde  finis  ejus  ganglion  habet  simplex,  quod  per  figuram  suam  ab  eo 
aliorum  squalorum  prorsus  abhorret  et  ex  toto  fere  ei  consentit,  quo  Rajae  ex¬ 
cellunt:  est  enim  ganglion  longum,  planum,  compressum.  Eandem  formam  organon 
offert  olfactorium,  ante  illud  locatum,  quod  etiam  filamenta  innumera  ab  eo  obtinet 
et  structuram  habet  eidem  principio  consentaneam  4 ). 

Dimensiones  nervi  olfactorii  longitudinales  distantiae  organi  olfactorii  ab  ence¬ 
phalo  respondent,  quod  si  ab  ore  proxime  abest,  e.  gr.  apud  Scyllium  et  Mustelum, 
nervus  truncum  exhibet  brevem  et  crassum,  quo  commercium  sustentatur.  Sin 
longius  ab  ore  recedit,  nervus  in  petiolum  elegantem  diducitur,  qualem  apud  Galeum 
et  Carchariam  deprehendimus. 

Nonnulli  nervum  olfactorium  partim  propter  magnam  crassitudinem,  qua 
saepe  excellit,  partim  propter  cavum,  quod  continet,  non  qua  talem  agnoverunt, 
sed  pro  cerebri  pedunculo  habuerunt,  qui  hemisphaeria  (lobum  communem)  cum  lobis 
olfactoriis  (bulb.  olfactoriis)  conjungat  et  continuationem  cavitatis  hemisphaeriorum 
includat.  Sin  autem  meditamur,  homines  quoque  et  mammalia  bulbo  olfactorio 
circa  nervi  finem,  antequam  ex  cranii  cavo  exit,  insignire,  si  porro  reputamus, 
nervum  olfactorium  Solidungulorum  semper  instructum  esse  cavitate,  ventriculorum 
lateralium  continuatione,  nec  non  foetus  humani  n.  olfactorium  semper  esse  cavum, 
imo  nonnullorum  adultorum,  si  bene  asservatus  sit,  in  sectionis  planitie  parvum 
lumen  circa  radicem  exhibere:  eodem  jure  hanc  encephali  piscium  partem  aeque 
ac  mammalium  pro  nervo  olfactorio  habeamus  necesse  est. 


')  Tab.  III.  fig.  4  *. 

a)  Tab.  III.  fig.  1  t. 

3 )  Tab.  II.  fig.  6  t. 

4)  Tab.  II.  fig.  5  s  et  t. 


33 


Rajarum  Uncephaluni. 

In  describendo  encephalo  familiarum,  quae  sequuntur,  multo  majore  brevitate 
uti  licebit,  quoniam  generatim  eaedem  partes  idemque  fibrarum  decursus  reperiuntur. 
Medulla  Rajarum  oblongata  eosdem  tres  fasciculos  utrinque  continet,  neque  minus 
duplex  nervi  trigemini  radix  corpus  restiforme  et  pyramidem  anteriorem  interpre¬ 
tatur.  In  quarto  ventriculo  duas  deprehendimus  habenulas  longitudinales  ex  pyra¬ 
midibus,  quas  in  Tab.  I.  fig.  1  y  subter  finem  cerebelli  perspicere  possumus.  Apud 
Rajas  plerumque  valde  exquisitae  sunt,  dum  massa  medullaris  juxta  eas  posita, 
quacum  per  tenues  fibras  cohaerent,  mediocrem  evolutionem  offert.  Juxta  massam 
medullarem  lateralem,  quemadmodum  apud  Squalos,  funiculus  longus  obrotundus 
sedet,  qui,  ex  posteriore  superiore  medullae  obi.  proficiscens,  antrorsuin  acuminatus 
excurrit;  at,  sicut  apud  Squalos  elegantes  globulos  margaritaceos  habet,  ita  hic 
omnino  planus,  absque  ullo  eminentiae  vestigio  apparet.  Modo  unam  quidem  Try¬ 
gonis  speciem,  plurimas  Rajae  examinavi,  at  cum  omnes  hac  in  re  plane  consen¬ 
tiant,  suspicari  merito  licet,  in  reliquis  etiam  Rajarum  generibus  et  speciebus  funi¬ 
culum  illum  laevem  inveniri.  Huic  tuberi  iterum  gyri  elegantes  corporis  restiformis 
adnectuntur,  hic  plerumque  tam  multiplices,  ut,  cum  cerebello  admodum  longo 
conjuncti,  aperturam  sinus  rhomboidei,  per  se  parvam,  aut  ex  toto  fere  claudant, 
e.  gr.  apud  Rajas  stricte  sic  dictas,  aut  nullam  omnino  aperturam  relinquant,  e.  gr. 
apud  Trygonem  !).  Origo  cerebelli  ex  hisce  lobis  tortuosis  eadem  est,  quae  apud 
Squalos  (cf.  iconem  sectionis  Tab.  I.  fig.  4  cum  descriptione  supra  edita).  Columna 
illa  medullaris,  quae  ex  medio  medullae  oblongatae  funiculo  oritur,  hac  in  figura 
non  conspiciatur,  necesse  est.  Externa  hujus  lobi  imparis  forma  admodum  variare 
potest,  modo  superficiem  habet  laevem,  e.  gr.  apud  Trygonem,  modo  multis  sulcis 
transversis  unoque  longitudinali  instructam,  e.  gr.  apud  Rajas,  modo  antice  exiguam 
tantum  loborum  opticorum  partem  tegit,  e.  gr.  apud  Raj.  radiatam,  modo  eos  longe 
superat,  ut  apud  Trygonem* 2).  In  hac  etiam  familia  cavitatem  exhibet,  quae  cum 
aquaeductu  Sylvii  subter  eum  decurrente  commercium  alit 3).  Lobi  optici,  pariter 
ac  Squalorum  conformati,  in  cavitatis  fundo  non  aliam  ostendunt  eminentiam,  quam 
quae  funiculis  ex  pyramidibus  oriundis  efficitur.  In  extremitate  lobi  optici  anteriore 
dicti  funiculi  divergunt,  ut  pateat  aditus  ad  infundibulum.  Priusquam  vero  per 
huncce  aditum  deorsum  pergamus,  partes  in  hac  regione  positas  inferne  intueamur 
necesse  est.  Apud  Raj.  radiatam  ante  medullam  oblongatam  ex  duobus  tuberibus 
obrotundis  juxta  positis  conformatam,  solidam  conspicimus  hypophysin,  sacco  amplo 


')  Tab.  I.  fig.  1,  fig.  3  et  fig.  6  f. 

*)  Tab.  I.  fig.  1,  fig.  3  et  fig.  6  d. 

3)  Tab.  I.  fig.  4  m. 

5 


34 


et  laxo  affixam,  qui  postice  nervorum  paris  tertii  originem  longe  excedit.  Ex  ipsa 
funiculus  cavus  tenuis,  arteria,  antrorsum  proficiscitur1).  Saccus,  de  quo  retuli, 
antice  duobus  gangliis  albis  semiglobosis,  lobis  inferioribus,  adjacet  iisque  ex  parte 
adnectitur;  ante  lobos  inferiores  situm  est  chiasma.  Raja  batis  paulo  diversam 
offert  rationem:  saccus,  cujus  fini  hypophysis  crassa  et  simplex  adhaeret,  modo 
brevis  est,  at  brevitas  ejus  latitudine  compensatur;  utrinque  in  duo  marsupia 
ampla  tuberosa  continuatur.  Anterior  hypophysis  extremitas,  quae  lobis  inferiori¬ 
bus  paene  omnino  tectis  incumbit,  in  funem  simplicem  transit,  i.  e.  arteriam2), 
quam  paulo  longius  persequamur;  recta  antrorsum  subter  lobum  communem  de¬ 
currens  in  duos  finditur  ramos,  angulo  recto  sinistrorsum  et  dextrorsum  secedentes3), 
Tab.  I.  fig.  1  v  eos  ostendit  ad  eum  usque  locum  delineatos,  quo  in  cartilaginem 
immittuntur.  Hypophysin,  sicut  apud  Squalos,  tanquam  corpus  solidum  cernimus, 
maximam  partem  ex  vasis  sanguiferis  et  tela  conjunctiva  compositum;  Squalorum 
hypophysis  plures  habet  lobos,  Rajarum  simplex  est,  illorum  hypophysis  sanguinem 
obtinet  ex  parte  posteriore  basis  cranii,  Rajarum  ex  anteriore.  Sustentaculum  hy¬ 
pophysis,  saccus  cavus,  pariter  sacco  vasculoso  Squalorum  respondet,  dimensiones 
vero  ejus  tales  sunt,  ut  in  his  nusquam  ultra  hypophysin  porrigatur;  apud  Rajas 
utrinque  formet  anfractus.  Tam  apud  has  quam  illos  directam  infundibuli  amplifi¬ 
cationem  sistit.  Amplitudo  ejus  apud  Rajas  multo  major  quam  apud  Squalos,  ea 
efficitur  re,  quod  infundibulum  spatio  destituitur,  antrorsum  sese  expandendi;  dum 
enim  apud  Squalos  in  cavum  amplum  loborum  inferiorum  continuatur,  apud  Rajas 
parietes  solidos  attingit;  quo  fit,  ut  saccum  magis  reddat  sinuosum.  Lobi  inferiores 
enim  omnino  solidi  sunt;  apud  compluria  individua  Rajae  radiatae  incisuras  per 
varias  duxi  directiones,  nunquam  autem  spatii  cavi  vestigium  reperi.  In  figura 
nostra  dissectionem  offerente  (Tab.  I.  fig.  4)  lobum  inferiorem  conspicere  non  licet, 
quippe  qui  infundibuli  initio  tegatur,  antice  autem  subter  cerebri  cruribus  dissectum 
chiasma  nervorum  opticorum  videmus  ( ch ).  Situs  hujus  partis,  non  mediocriter 
anticus,  multis  persuasit,  apertam  encephali  portionem,  super  ea  positam,  esse  lo¬ 
bum  ventriculi  tertii;  equidem  ne  fibram  quidem  nervi  optici  inde  orientem  vidi, 
sed  nunquam  non  solo  colore  tractum  opticum  distinguere  potui,  qui  modo  ab 
anteriore  exteriore  lobi  optici  parte  originem  petiit,  ita  ut  hic  lobus  iisdem  ence¬ 
phali  humani  partibus  respondeat,  quemadmodum  apud  Teleosteos  et  Squalos.  De 
nervi  optici  structura  eadem  dicenda  sunt,  quae  de  Squalis  retulimus:  e  simplicibus 
componitur  fibrarum  fasciculis,  tela  conjunctiva  unitis. 

Cerebri  pedunculus  Rajarum  elegans  fibras  suas  obtinet  a  pyramidibus,  tuber- 


‘)  Tab.  I.  fig.  5  :  fi,  i,  k. 

2)  Tab.  I.  fig.  2  h,  i,  k,  n. 

3)  Tab.  I.  fig.  2  v. 


35 


culis  intermediis  et  lobis  opticis,  minime  vero,  ut  apud  Squalos,  ad  cavum  perducit, 
sed  ad  sustinendum  lobum  solidum  communem  destinatus  est  *),  qui  apud  Trygonem 
omnino  laevis  est;  apud  Rajam  vero  radiatam  substantiae  ejus  superficies  plures 
offert  gyros,  itaque  fibras  longitudinales  et  transversas  ostendit* 2).  Quum  lobus 
communis  solidus  sit,  noli  exspectare,  nervum  olfactorium,  qui  majorem  massae 
suae  partem  ex  hujus  lobi  latere  adipiscitur,  cavum  inveniri.  Ceterum  finis  ejus 
ganglion  habet  longum  et  planum,  quod,  membrana  fibrosa  crassa  inclusum,  organo 
olfactorio  lamelloso  incumbit.  Rajae  radiatae  involucrum  membranaceum  delineandum 
curavi3).  Apud  Trygonem  nervus  huic  ganglio  ita  insidet,  ut  alterum  dimidium  in 
dextra,  alterum  in  sinistra  ejus  parte  jaceat;  apud  Rajam  vero  ita,  ut  tota  ganglii 
longitudo  modo  unum  angulum  cum  eo  conformet4). 

Comparato  igitur  Squalorum  et  Rajarum  encephalo,  utrumque  in  universum 
aequabiliter  esse  formatum,  discrimen  autem  constans  intercedere,  videmus,  nempe 
indolem  tuberis  oblongi  in  sinu  rhomboidali,  quippe  quod  apud  Squalos  eminentiis 
margaritaceis  munitum,  apud  Rajas  autem  laeve  sit.  Excepto  Zygaena  malleo, 
quem  tamen  miro  cerebello  et  corpore  restiformi  facile  dignoscimus,  Squali  a  Rajis 
eo  etiam  differunt,  quod  illorum  lobi  communes  et  inferiores,  neque  minus  nervi 
olfactorii  cavi,  harum  autem  solidi  sunt;  porro  quod  bulbi  illorum  olfactorii 
ex  duabus  intumescendis  rotundiusculis,  magis  minusve  segregatis  consistunt,  harum 
vero  unum  ganglion  planum  et  oblongum  constituunt. 


Ilolocephaloruin  Eiieejilialum. 

Chimaerae  monslrosae  encephaluin  primus  Valentin  descripsit  et  icone  illu¬ 
stravit5);  sed  posteriorem  modo  partem  novit  eamque  pro  toto  encephalo  habuit. 
Quo  errore  partium  singularum  interpretatio  admodum  ambigua,  magisque  difficilis 
eo  reddebatur,  quod  auctor  interpretando  non  regulas  constitutas,  sed  merum  arbi¬ 
trium  sequebatur.  Encephali  partes  has  esse  censet:  duobus  gangliis  exiguis  magnum 
adjungi  par  loborum  cavorum,  cujus  in  latere  inferiore  lobi  inferiores,  hypophysis 
et  chiasma  nervorum  opticorum  appareant.  Pone  et  supra  hos  lobos  »corpus  mal- 
leoideum  impar «  observari,  duobus  insidens  petiolis,  postice  duas  habenulas  me¬ 
dullares  eleganter  tortas  superans,  quibus  medulla  oblongata  adnectatur.  Duo 
ganglia  minuta,  e  quibus  nervos  olfactorios  proficisci  putavit,  tubercula  olfactoria 
nuncupavit;  in  lobis  autem  cavis,  qui  sequuntur,  etsi  eorum  commercium  cum  in- 

’)  Tab.  I.  fig.  4  a. 

a)  Tab.  I.  fig.  3  et  fig.  6  a. 

3)  Tab.  I.  fig.  3 

4)  Tab.  I.  fig.  6,  fig.  1  et  fig.  3  s. 

s)  M ii  1 1  e  r ’  s  Arcbiv.  1842. 


5° 


36 


fundibulo,  lobis  inferioribus  et  chiasmate  haud  ignorabat,  minime  ventriculum  tertium 
posuit,  sed  pro  hemisphaeriis  eos  habuit,  quae  deinceps  lobos  olfactorios  sequi 
debeant.  Corpus  malleoideum  impar  lobum  ventriculi  tertii,  habenulas  medullares 
tortas  cerebellum  appellavit.  Cavum  denique  eminentiae  bigeminae  in  parte  aquae¬ 
ductus  Sylvii  collocavit. 

Jam  R.  Wagner,  Valentinum  medullae  oblongatae  partem  pro  cerebello 
habuisse,  ex  ejus  descriptione  et  icone  conclusit;  cui  sententia  suffragatus  Mueller !) 
corpus  malleoideum,  lobum  sic  dictum  ventriculi  tertii,  cerebellum  esse  docuit; 
(quam  opinionem  consentaneam  esse,  infra  argumentabor).  Praeterea  Joannes 
Mueller,  lobos  cavos  peramplos  lobos  opticos  et  hemisphaericos  complecti,  ner¬ 
vosque  olfactorios  e  ganglio  minutissimo  oriundos,  priusquam  organon  olfactorium 
intrent,  in  bulbum  intumescere,  tradit. 

Stannius* 2)  Muelleri  observationes  ignorasse  videtur,  lobos  enim  cavos 
propter  hypophysin  et  lobos  inferiores  simul  hemisphaeria  et  lobum  ventriculi  tertii 
exhibere,  in  habenulis  medullaribus  tortis  autem  cerebellum,  in  lobo  impari  (lobo 
ventric.  tertii  Valent  in;  cerebello  Mueller)  mesencephalum,  seu  eminentiam  bige- 
minam  cerni  affirmat. 

Primum  Chimaerae  encephalum,  quod  examinandum  mihi  offerebatur,  e  cranii 
cavitate  exemptum,  tantummodo  lobis  constabat,  quos  Valentin  descripsit.  Mox 
autem  patebat,  corpus  malleoideum  impar  tortasque  habenulas  medullares  e  Muelleri 
sententia  esse  interpretandas:  ex  toto  enim  cum  iisdem  Plagiost ornorum  partibus 
consentiunt,  si  ab  eo  discesseris,  quod  habenulae  medullares  elegantius  tortae  sunt 
quam  Plagiostomorum 3).  Quod  anatomicas  attinet  rationes,  pro  corporibus  resti¬ 
formibus  habendae  sunt;  etenim  supremos  et  extremos  ventriculi  quarti  terminos 
constituunt,  posteriorem  nervi  trigemini  radicem  emittunt  et  syndrome  sua  imprimis 
corpus  illud  impar4)  conformant,  quod  propter  situm,  figuram  et  cavitatem  pro 
cerebello  habeatur  oportet.  Quod  pertinet  ad  lobos  ('avos,  ante  et  infra  cerebellum 
positos5),  neque  plures,  neque  pauciores  partes  in  iis  conspexi,  quam  in  Plagiosto¬ 
morum  lobis  opticis,  nam  et  in  his,  et  in  illis  criteria  deprehendi,  quae  in  lobis 
dictis  consociationem  eminentiae  bigeminae  et  ventriculi  tertii  cerni  jubent,  nempe 
elongationem  in  infundibulum,  et  nervi  secundi  et  quarti  origines. 

Hactenus  omnia  cum  iis,  quae  apud  Plagiostomos  cognoveram,  consentiebant; 


')  Archiv  fiir  Anatoraie,  Pbysiologie  und  wissenschaftliche  Medicin.  1843.  Jahresbericht 
pag.  ccliii. 

')  Lehrbuch  der  vergleichenden  Anatomie  von  v.  Siebold  und  Stannius.  Zweite  Ab- 
theilung,  erstes  Heft.  pag.  57. 

3 )  Tab.  II.  fig.  8  ctu. 

4)  Tab.  II.  fig.  7  et  fig.  8  d. 

5)  Tab.  II.  fig.  7  c. 


37 


quid  autem  judicandum  erat  de  tuberculis  illis  exiguis  anterioribus1),  adeo  quidem 
minutis,  ut  minime  ad  constituendos  funiculos  crassos,  qui  nervi  olfactorii  existima¬ 
bantur,  sufficerent;  major  enim  harum  fibrarum  pars  a  lobis  opticis  repetenda  erat. 
Quum  paulo  post  in  capite  integro  Calorhynchi  decursum  nervi  trigemini  per  sulcum 
pontis  cartilaginei  supremi  persequerer,  forte  novum  lobum  cerebralem  magnum, 
per  cartilaginem,  subditum  detexi.  Reclusa  cartilagine  cranii  laterali,  species  sese 
obtulit,  quam  Tab.  II.  fig.  9  exhibet.  Cranii  cartilaginem,  quae  partem  encephali 
adhuc  tegit,  oculos  etc.  simul  delineandos  curavi,  quo  melius  intelligatur,  quaenam 
inter  encephali  situm  et  inter  cranium  rationes  intercedant.  Postrema  cranii  pars  (a;) 
medullam  oblongatam,  cerebellum,  lobos  opticos  cum  partibus  adhaerentibus,  ut 
paucis  dicam,  omnia  includit,  quae  auctore  Valentin  completum  efficiunt  encepha- 
lum.  Inde  a  lobis  opticis  duo  funiculi,  arachnoidea  obducti  (nervi  olfactorii  Va¬ 
lentin),  ad  spatium  cavum  amplum  procedunt,  quod  in  anteriore  cranii  parte 
residet  ( y )  et  in  ea  tantum  regione,  in  qua  dentes  maxillae  superioris  subsunt, 
septo  (2)  disjungitur.  Jam  in  primo  triente  hujus  spatii  funiculi  illi  in  duo  ganglia 
rotundiuscula  tumescebant  (a),  e  quibus  nervorum  par  antrorsum  pergebat.  Quum 
primum  ganglia  duo  conspicerem,  errorem  diremtum  existimavi:  duos  funiculos, 
partim  e  lobis  opticis,  partim  ex  parvis  illis  tuberculis  orientes,  cerebri  pedunculum 
exhibere  oportebat  (ingentis  ejus  longitudinis  probabilitatem  sectio  encephali  Scymni 
lichiae  testabatur);  duo  illa  ganglia  ampla  lobos  communes,  nervi  ex  iis  antrorsum 
pergentes  nervos  olfactorios  constituebant. 

Quae  ratio  apud  Calorhynchum  observabatur,  levibus  exceptis  modificationi¬ 
bus,  quoque  apud  Chimaeram  reperiretur  necesse  erat;  id  quod  confirmatum  vidi, 
quum  primum  caput  integrum  ejus  examinarem.  Ut  partium  situs  plane  intelligatur, 
verba  aliquot  de  cartilaginea  cranii  compage  apponere  liceat,  quippe  quae  postice 
capsulam  formet,  ex  qua  per  aperturam  satis  amplam  ad  spatium  pervenimus,  in 
quo  oculorum  bulbi  positi  sunt.  Iidem  septo  cartilagineo  haud  separantur,  modo 
supra  et  infra  eos  pons  cartilagineus  angustus  decurrit,  quo  posterior  cranii  capsula 
cum  anteriore  conjungitur.  Quarum  secunda,  dentes  maxillae  superioris  gestans,  ex 
toto  fere  clausa  est,  modo  finis  ejus  posterior  inferior  parvum  offert  foramen,  per 
quod  ejus  cavum  adire  possumus 2).  Posterior  cranii  capsula,  ut  upud  Calorhynchum 
medullam  continet  oblongatam  (f),  cerebellum  (d),  lobos  opticos  ( c ),  ab  his  cerebri 
pedunculus  ( b )  libere  antrorsum  ad  spatium  inter  ambos  oculorum  bulbos  (/?)  por¬ 
rigitur.  Quum  paries  lateralis  cartilagineus  hic  deficiat,  utrinque  a  bulbo  oculi  tan¬ 
tum  membrana  fibrosa  solida  disjungitur,  super  ponte  cartilagineo  inferiore,  capsulam 
cranii  posteriorem  et  anteriorem  conjungente,  sulco  insidens,  quem  etiam  siccato 


')  Tab.  II.  fig.  7  o. 

2)  Tab.  II.  fig.  7  x. 


38 


cranio  animadvertere  licet.  Parietem  cartilagineum  lateralem  demum  recuperat,  si 
per  foramen  parvum,  supra  dictum,  in  capsulam  cranii  anteriorem  intravit,  ubi 
tandem  in  lobos  communes  transit  !). 

Ouod  ad  figuram  singulorum  loborum  eorumque  librationem  attinet,  summa 
similitudo  cum  encephalo  piscium  maxime  affinium,  Plagiostomorum,  invenitur. 
Medulla  enim  oblongata,  sicut  in  his,  maxime  est  evoluta,  pariterque  in  tres  funi¬ 
culos  principes  secedit.  Horum  praesertim  corpora  restiformia  a  principio  adeo 
crassa  sunt,  ut  magna  eorum  intumescentia  modo  exiguam  ventriculi  quarti  portio¬ 
nem  apertam  relinquat* 2).  Ratione  autem  habita  gyrorum  fimbriae,  ambo  hujus 
familiae  genera  differunt:  apud  Calorhynchum  habenula  ista  medullaris  leviter  torta 
antrorsum  tendit,  sicut  apud  Plagiostomos,  ut  deinde  retrorsum  subter  cerebellum 
reflectatur;  apud  Chimaeram  vero  non  mediocriter  huc  illuc  torquetur3).  Cavum, 
medulla  oblongata  inclusum,  omnino  ventriculum  quartum  Squalorum  adaequat: 
offeruntur  nobis  duae  habenulae,  longitudinales  mediae,  sulco  segregatae,  quae  in 
Tab.  11.  fig.  8  y  conspiciuntur,  et  quae  per  fibras  cum  massa  medullari,  juxta 
posita,  cohaerent.  Hic  quoque  Pyramidibus  assignandae  sunt,  et,  quum  pedunculos 
cerebri  constituant,  ad  formandam  principem  encephali  massam  conferunt.  Tuber 
extra  eas  locatum,  apud  Rajas  laeve,  hic  pariter  atque  apud  Squalos  eminentiis 
elegantibus  margaritaceis  munitum  est,  quarum  quinque  numerantur.  Quod  ad 
cerebellum  pertinet,  figuram  sectionis,  quam  Valent  in  iconi  addidit,  cum  ea  Rajae 
radiatae,  quam  equidem  exhibui  (Tab.  I.  fig.  4  d),  comparari  velim;  quo  facto 
mox  patebit,  plane  eodem  modo,  quo  apud  Plagiostomos,  fimbriae  massam  in  cere¬ 
bellum  abire,  id  quod  Valentin  haud  observavit,  lobum  ventriculi  tertii  (cerebellum) 
e  solis  petiolis,  ad  medium  funiculum  principem  medullae  oblongatae  referendis, 
oriri,  persuasum  habens. 

Lobi  optici  eadem,  qua  apud  Squalos,  ratione  formantur,  quare  lectorum 
animos  ad  descriptionem  supra  editam  attendo;  cavi  etiam  sunt,  eorumque  cavitas 
per  infundibulum  cum  loborum  inferiorum  cavo  communicat,  at  in  anteriore  et 
media  parte,  utrinque  aditus  ad  infundibulum,  tuber  haud  mediocre  assurgit,  quod 
fibrae  fundi  lobi  optici  formant,  et  quod  jam  Valentin  in  figura  dissectionis  de¬ 
lineavit.  Lobi  inferiores  hic  relative  minores  sunt,  quam  apud  Plagiostomos,  sed 
apicem  hypophysis  inter  se,  chiasma  nervorum  opticorum  ante  se  positum  habent. 
Proxime  ante  lobos  opticos  mira  illa  ganglia  minuta  sedent,  quae  prius  tubercula 
olfactoria  vocabantur,  et  ex  quibus  nervi  olfactorii  proficisci  putabantur4).  Jam 

')  Haud  dubie  lobi  sunt  communes,  quos  J.  Mu  e  11  er  prius  apud  aliud  Chimaerae  exemplar 
pro  bulbis  olfactoriis  habuerat. 

2)  Tab.  II.  fig.  8  a. 

3 )  Tab.  II.  fig.  8  ce  a. 

4)  Tab.  II.  fig.  7  o. 


39 


apud  Plagiostomos  hasce  partes  cognovimus,  multo  tamen  minus  evolutas,  quam 
apud  Holocephalos;  sunt  nempe  tubercula  intermedia.  Hic  quoque  fasciculos  edunt, 
qui  partem  crurum  cerebri  superiorem  formant,  sed  cum  reliquis  eorundem  fibris 
modo  per  telam  conjunctivam  laxe  nectuntur,  ita  ut  segregatos  ad  transitum  usque 
in  lobum  communem  persequi  possimus,  unde  eorum  decursum  ulteriorem  mox 
intuebimur.  Reliquae  pedunculi  cerebri  fibrae  partim  e  lateralibus  lobi  optici  pa¬ 
rietibus,  partim  ex  habenulis  longitudinalibus  pyramidum,  per  fundum  lobi  optici 
decurrentibus  proficiscuntur. 

Longitudo  pedunculi  cerebri  Chimaerae  admodum  differt  ab  ea  Calorhynchi, 
cujus  rei  causa  in  eo  est,  quod  Calorhynchi  lobi  communes  fere  medium  cranium 
tenent,  Chimaerae  autem  proxime  ad  oris  apicem  protenduntur  *). 

Lobi  communes,  intus  solidi,  in  facie  inferiore  nullos  ostendunt  sulcos,  ita 
quidem,  ut  pro  massa  medullari  hoinogenea  possint  haberi,  superne  autem  tam 
altas  offerunt  incisuras,  ut  duo  lobi  separati  appareant,  quorum  posterior  finis 
latissimus  est,  media  pars  levem  exhibet  stricturam;  antrorsum  rursus  amplificantur* 2). 

Fibrae  pedunculi  cerebri  in  formando  lacunari  ab  inferioribus  ad  superiora 
et  interiora  pergunt,  ea  autem  ratione,  ut  margo  earum  supremus  (fibrae  a  tuber¬ 
culis  intermediis  proficiscentes)  partem  intimam  postremam  lobi  communis  non 
operiat.  Tali  modo,  quod  nostra  figura  docet,  margo  oritur  acutus,  qui  massam 
medullarem  subditam  lobi  antrorsum  et  extrorsum  ita  praecidit,  ut  nodi  medullaris 
rotundi  effigiem  referat 3). 

Quum  igitur  pedunculi  cerebri  apud  utrumque  genus  diversa  sit  longitudo, 
pars  quoque  communicans  inter  lobum  communem  et  organon  olfactorium,  i.  e. 
nervus  olfactorius,  inaequali  longitudine  utatur  necesse  est.  Apud  Chimaeram, 
cujus  cavum  cranii  proxime  ante  lobum  communem  terminatur,  nervus  olfactorius, 
simul  ac  septum  obstans  perforavit,  statim  per  organon  olfactorium  lamellosum 
diffunditur;  apud  Calorhynchum  vero  major  lobi  communis  ab  oris  apice  distantia 
nervi  olfactorii  decursum  reddit  longiorem4).  Apud  hunc  etiam  circa  nervi  olfactorii 
finem,  antequam  cranii  cavitatem  relinquit,  duae  intumescendae  gangliosae  haud 
mediocres  observantur5),  quae  utrum  Chimaerae  competant,  dirimere  non  ausim; 
apud  exemplaria,  quae  equidem  examinavi,  non  inveniebantur,  attamen  hanc  ence¬ 
phali  partem  male  asservatam  fuisse  fateor. 

Ouodsi  superiora  complectimur,  encephalum  Chimaerae  ab  eodem  Calorhynchi 
potissimum  longiore  cerebri  pedunculo  et  breviore  nervo  olfactorio  discrepare  vide- 

’)  Tab.  II.  fig.  7  et  fig.  9  a ,  b. 

*)  Tab.  II.  fig.  7  a. 

s)  Tab.  II.  fig.  7  n. 

4)  Tab.  II.  fig.  7  et  fig.  9.  I. 

5)  Tab.  II.  fig.  9  s. 


40 


mus.  Holocephali  in  universum  a  Squalis  soliditate  lobi  communis,  a  Rajis  cavitate 
loborum  inferiorum  et  globulis  margaritaceis ,  tuberi  sinus  rhomboidei  insidentibus, 
sejunguntur. 


Ganoideorum  Encephalitin. 

Accipenseris  encephalum  jam  Stannius  (Mueller’s  Archiv  1843)  descripsit, 
at  quum  meae  observationes  paucis  quibusdam  rebus  ab  illius  descriptione  differant, 
quam  accuratissime  eas  repetere  liceat.  In  facie  superiore  x)  ob  oculos  cadunt  me¬ 
dulla  oblongata  ( f ),  cerebellum  ( d ),  lobi  optici  ( c ),  crura  cerebri  (b),  par  loborum 
huic  insidentium  ( g ),  ante  hos  denique  duae  intumescentiae  parvae  in  ipso  nervorum 
olfactoriorum  origine  (p).  Primum  medullam  oblongatam  cum  ventriculo  quarto  con¬ 
sideremus,  cujus  descriptionem  exactissimam  et  iconem  Stannius  edidit.  Elementa 
eadem  sunt,  quae  apud  Squalos,  modo  quarti  ventriculi  forma  miri  aliquid  habet: 
est  enim  ventriculus  admodum  elongatus  et  superne,  si  ab  arachnoideae  tegmine 
discesseris,  apertus,  eo  fere  modo,  quo  apud  Scymnum  lichiam.  Corpora  nimirum 
restiformia  duae  sunt  intumescentiae  angustae  et  oblongae,  magis  in  exteriore 
quam  superiore  latere  positae *  2).  Angulo  satis  acuto  ex  medulla  spinali  profici¬ 
scuntur,  at  in  secundo  cursus  dimidio,  paulo  ante  quam  reflectuntur,  ut  ad  cere¬ 
bellum  formandum  coeant,  in  superiore  parte  intumescentiam  (f)  offerunt,  a  reliqua 
massa  medullari  sulco  levi  sejunctam,  ex  qua  posterior  nervi  trigemini  radix  pro¬ 
cedit.  Ad  internum  latus  supremi  termini  ventriculi  rursus  funiculum  videmus,  qui, 
pariter  a  funibus  medullae  spinalis  superioribus  oriundus,  antrorsum  acuminatus 
in  massam  medullarem  ambientem  abit3).  Idem  apud  Squalos  et  Chimaeras,  ut 
supra  adnotavi,  eminentiis  margaritaceis  ornatus,  apud  Rajas  laevis  invenitur.  Apud 
hunc  piscem  externa  ejus  species  inter  eam  piscium  ante  dictorum  medium  tenet: 
nec  amplius  laevis  est,  nec  globulis  insignis,  sed  modo  externum  latus  plurifariam 
dentatum  apparet,  ita  quidem,  ut  crenae  adspectum  elegantem  undosum  exhibeant. 
Ad  latus  hujus  funiculi  internum  massa  medullaris  plana  exstat,  ad  quam  funes 
longitudinales  recti4),  pyramidibus  anterioribus  assignandi,  in  linea  mediana  decur¬ 
rentes,  varias  fibras  tenues  demittunt.  Non  solum  autem  fibrae  istae  tenues  ab 
intimis  funiculis  longitudinalibus  proficiscuntur,  sed  etiam  in  triente  anteriore  sinus 
rhomboidei  utrinque  fasciculus  medullaris  albus,  dimidiam  fere  lineam  latus,  angulo 
recto  secedit.  Quod  ad  cerebellum  attinet,  multi  anatomici  hoc  Sturionibus  dero¬ 
garunt,  limbum  transversum  simplicem  modo  adesse  contendentes,  qui  corporibus 
restiformibus  melius  adnumeretur.  Partim  vero  limbus  ille  transversus  non  adeo 

')  Tab.  I.  fig.  7. 

2)  Tab.  I.  fig.  7  a. 

3)  Tab.  I.  fig.  7  «. 

*)  Tab.  I.  fig.  7  y. 


41 


simplex  est,  id  quod  nostra  figura  testatur,  partim  Stanni us,  quod  externum  vi¬ 
deamus,  longe  minimam  hujus  portionis  encephali  partem  esse,  demonstravit. 

Corpora  nimirum  restiformia  ab  eo  loco,  quo  ea  deseruimus,  haudquaquam 
multifariam  torta,  sicut  apud  plerosque  Plagiostomos,  aliquanto  antrorsum  pergunt, 
inde  deorsum  et  introrsum  reflectuntur,  ubi  coeunt  et  utrinque  appendicem  elegantem 
globosam  ostendunt  ’).  Hactenus  omnia  in  figura  nostra  conspiciuntur;  praeterea 
vero  cerebellum  a  latere  inde  incrementa  ex  medio  funiculo  medullae  oblongatae 
obtinet;  dein  tota  massa  subter  lacunar  lobi  optici  promovetur  et  ultra  dimidiam 
cavi  ejus  partem  explet.  Hic  cerebelli  conus,  non  cavus,  ut  apud  Plagiostomos, 
sed  solidus,  superne  tegmentum  lobi  optici,  libere  ei  incumbens,  tangit,  inferne 
autem  fundo  ejus  non  insidet,  ut  via  ex  quarto  ventriculo  ad  partem  adhuc  liberam 
lobi  optici,  ventriculum  tertium  (nempe  aquaeductus  Sylvii),  pateat.  In  fundo  aquae¬ 
ductus  continuationes  habenularum  longitudinalium  ex  pyramidibus  anterioribus  con¬ 
spicimus,  quae  in  parte  lobi  optici  anteriore  non  mediocriter  di  vergunt,  ut  aditus 
ad  infundibulum  relinquatur  apertus,  quo  facto  unaquaeque  earum,  pariter  ac  apud 
Squalos *  2),  e  latere  exteriore  fasciculum  medullarem  tenuem  emittit,  qui  sursum  et 
introrsum  tendens,  cum  altero  portam  format,  subter  quam  pars  habenularum  lon¬ 
gitudinalium  interna  libere  meare,  et  in  cerebri  pedunculum  transire  potest. 

Aditus  ad  infundibulum  non  ad  singulare  infundibulum,  sed  statiin  ad  cavum 
amplum,  parietibus  medullaribus  munitum,  ducit,  nempe  cavum  loborum  inferiorum, 
quorum  externum  involucrum  non,  ut  apud  reliquos  pisces,  sulco  quodam  in 
duas  partes  laterales  dividitur,  sed  qui  et  externe  et  interne  in  unum  coeunt. 
Inferne  hypophysis  iis  insidet.  Ante  lobos  inferiores  chiasma  nervorum  opticorum 
positum  est 3). 

In  lobis  opticis  interpretandis  vero  cum  Stannio  consentire  nequeo,  quippe 
qui  eos  apud  Sturionem  modo  corporibus  quadrigeminis  aequiparandos,  ventriculum 
autem  tertium  ante  hos  libere  positum  esse,  affirmet,  opposita  apud  Teleosteos 
ratione,  quorum  lobus  opticus  corpus  quadrigeminum  simul  cum  tertio  ventriculo 
repraesentet.  Primum  autem  meditanda  est  nervi  trochlearis  origo  ex  parte  horum 
loborum  posteriore,  deinde  aditus  ad  infundibulum  in  cavitate,  quanquam  antrorsum 
eo  modo  adactus,  ut  ab  anteriore  etiam  parte,  i.  e.  a  cerebri  pedunculo  possit 
attingi,  quod  vero  etiam  apud  omnes  Teleosteos  et  Plagiostomos  ita  se  habet; 
porro  autem,  quod  summi  momenti  et  ab  ipso  Stannio  descriptum  atque  fig.  3 
perbene  delineatum  est,  origo  tractus  optici  ex  parte  horum  loborum  inferiore. 
Proinde  tria  criteria  iterum  consociantur,  quae  nobis  persuadent,  lobum  opticum 
Accipenserum  conjunctionem  corporis  quadrigemini  et  tertii  ventriculi  exhibere. 

')  Tab.  I.  fig.  7  d. 

s)  conf.  Tab.  III.  fig.  7  £. 

3)  conf.  Mueller’s  Arcliiv  1843.  Tab.  III.  fig.  2  h,  i,  x  ctc. 

6 


42 


Adnotanda  quaedam  sunt  de  nervis  opticis  ex  chiasmate,  ad  quod  tractus 
optici  sub  cerebri  cruribus  coierunt,  utrinque  prodeuntibus.  Diametrus  eorum  relative 
perquam  exigua  est,  at  longe  aliam  habent  structuram,  quam  nervi  optici  Plagio- 
stomorum:  horum  enim  nervus  opticus  (vid.  supra)  e  singulis  fasciculis  fibrarum 
nervearum,  tela  conjunctiva  unitis,  componitur,  Accipenserum  vero  ex  anfractibus 
laminae  medullaris  constat,  quae,  diducto  neurilemate,  subter  aqua  facile  pandi  et 
explicari  potest.  Memorandum  modo  est,  Sturionum  nervum  opticum,  aliter  ac 
plurimorum  Teleosteorum,  paucissimos  et  simplicissimos  efficere  anfractus  *). 

Cerebri  pedunculus  (ventric.  tertius,  Stannius* 2)  eadem,  quae  apud  Squalos, 
elementa  offert  (vid.  supra);  et  ipsae  librae  gangliorum  intermediorum  (comissur. 
poster.  Stannius)  (o)  extrorsum  et  deorsum  ita  pergunt,  ut  aditus  ad  infundibulum 
antice  pateat.  Haud  diu  autem  cerebri  pedunculus  solitarius  manet,  mox  enim  in 
latere  ejns  externo  duo  ganglia  elegantia  (g)  assurgunt,  figuram  oblongam,  fere 
piriformem,  habentia,  media  in  parte  sulco  transverso  instructa,  quae  inferne  per 
cerebri  pedunculi  massam  medullarem  conjunguntur,  superne  autem  intervallum  sat 
magnum  inter  se  relinquunt,  ita  ut  pedunculi  cerebri  anterior  extremitas  libera  con- 
spiciatur  3).  In  latere  externo  sulcus  apparet  profundus,  qui  in  parvam  cavitatem 
mutari  potest4),  ita  nempe,  ut  fibrae  in  duos  fasciculos  secedant,  quorum  inferior 
(fig.  8  r)  in  nervum  olfactorium  immediate  transit,  superior  (s)  autem  sursum,  an- 
trorsum  et  introrsum  flectitur.  Ad  anteriorem  pedunculi  cerebri  partem  progressus 
per  nodulum  parvum  medullarem  juxta  alterum  inseritur5)  et  itaque  pontem  con¬ 
format,  subter  quem  ad  nervi  olfactorii  cavum  pervenimus,  cujus  initium  in  tuber¬ 
culum  (p)  inflatur.  Partium  singularum  significatio  difficilis  est  diremtu,  partim 
enim  ganglia  oblonga  (fig.  7  g)  hemisphaeria,  parvae  autem  intumescentiae,  in  nervo 
olfactorio  obviae,  tubercula  olfactoria  repraesentare  possunt,  partim  autem,  quum 
nervi  olfactorii  cavum  ex  loborum  communium  cavitate  originem  ducat  necesse  sit, 
fieri  potest,  ut  ganglia  oblonga,  omnino  solida,  parietes  externos  crassos  lobi  com¬ 
munis  exhibeant,  cujus  lacunar  cesserit,  ita  ut  interstitium  eorum  ( l>l> )  cavitatem 
lobi  sistat,  ex  qua  utrinque  ad  nervum  olfactorium  cavum  perveniamus.  Locus 
leviter  prominens,  quo  fasciculi  medullares  externi,  aller  juxta  alterum,  inserun¬ 
tur  (£),  leve  analogon  foret  septi,  quod  ab  anterioribus  versus  posteriora  cavitatis 
procedit. 

Ex  tribus  Ganoideis  columna  vertebrali  ossea  instructis:  Lepisosteo,  Polyptero, 


’)  Dc  ralione,  quae  intercedit  inter  nerv.  opticum  et  retinam  Sturionum  vid.:  Franque, 
Dissertat,  inauguralis  de  Amia  calva.  Berolini  1847.  pag.  11. 

2)  Tab.  I.  fig.  7  b. 

3 )  Tab.  I.  fig.  7  bb. 

4)  Tab.  1.  fig.  8  q. 

5)  Tab.  I.  fig.  7  s  et  t. 


43 


Amia,  duorum  posteriorum  encephala  nobis  jam  innotuerunt.  Polypteri  encephalum 
Jo annes  Mueller  in  commentatione  sua:  »Ueber  den  Bau  und  die  Grenzen  der 
Ganoiden.  Berlin  1846.«  descripsit.  Quod  si  superne  intueris,  ex  medulla  constat 
oblongata,  cerebello,  lobis  opticis,  cruribus  cerebri,  hemisphaeriis,  tuberculis  olfa¬ 
ctoriis  *).  Mira  est  summa  ejus  similitudo  cum  Sturionum  encephalo.  Cerebellum 
externe  conspectum  minime  lobum  praebet  rotundatum,  loborum  opticorum  partem 
fortasse  obtegentem,  sed  modo  pontem  fere  triquetrum,  ventriculo  quarto  superin- 
tentum,  qui  retrorsum  elongationem  ad  hunc  demittit,  quemadmodum  Aceipenseris 
cerebellum  ad  cavitatem  loborum  opticorum.  Hemisphaeria  sulco  tam  lato  et  alto 
separantur,  ut  inter  illa  pedunculum  cerebri,  tanquam  fundum,  conspicias.  Major 
vero  similitudo  est,  quam  encephali  utriusque  adspectus  lateralis  offert:  de  cere¬ 
bello  jam  disseruimus;  lobus  opticus  non  minus  alte  locatus  est,  quare  tractus 
opticus,  ex  eo  proficiscens,  decursum  aeque  longinquum  absolvit,  ut  ad  chiasma 
pertingat.  Hemisphaeriorum  quoque  eaedem  rationes  sunt:  juxta  externum  hujus 
lobi  latus  sulcus  decurrit  profundus,  eodem  modo,  ut  ex  icone  patet,  quo  apud 
Accipenserem ,  oriens,  ita  nempe,  ut  fibrae  medullares  inferiores  in  tuberculum  ol¬ 
factorium  continuentur,  dum  superiores,  ab  iis  diductae,  sursum  et  introrsum  arcuatae 
decurrunt* 2).  Tuberculum  olfactorium  nihil  est,  nisi  locus  simpliciter  inflatus  originis 
nervorum  olfactoriorum. 

Amiae  calvae  encephalum  Franque  in  dissertatione  inaugurali  descripsit; 
formatio  ejus  externa  non  multum  miri  offert,  encephalum  enim  Teleosteorum 
omnino  adaequat,  eo  cum  discrimine,  ut  nervi  optici  nequaquam,  sicuti  apud  Osta- 
canthos,  decussentur,  sed,  quemadmodum  apud  Plagiostomos,  ad  chiasma  coeant 3). 
Chiasma  autem  mira  excellit  formatione,  partim  enim  fibras  in  eo  deprehendimus 
a  lobo  optico  respondente  proficiscentes,  et  in  nervum  opticum  ejusdem  lateris 
transeuntes,  partim  fibras,  quae,  per  radicem  cum  encephalo  haud  cohaerentes, 
chiasma  tantum  permeant,  a  sinistro  nervo  optico  ad  dextrum  tendentes4).  Ceterum 
nervi  optici  substantia  maximam  partem  ex  membrana  complicata  medullari  constat. 

Lepisostei  encephalum  parum  novi  exhibet,  idem  vero  denuo  nobis  persuadet, 
Ganoideos  piscium  familiam  sistere,  quae  Plagiostomorum  et  Teleosteorum  criteria 
juncta  habeat.  Superne  conspectum  encephalum  ab  eo  Ostacanthi  nihil  recedit. 
Corpora  restiformia  medullae  oblongatae  variis  quidem  sulcis  inciduntur,  qui  sub¬ 
stantiae  medullaris  anfractum  innuunt,  sed  ad  latera  cerebelli  non  protenduntur5); 

neque  magis  hicce  lobus,  sulcis  aliquot  transversis  ornatus  (d),  ultra  encephali 

')  conf.  Mueller  1.  c.  pag.  24,  et  Tab.  II.  fig.  5  et  fig.  7. 

s)  conf.  Tab.  I.  fig.  8  q,  r,  s  et  Mueller  1.  c.  Tab.  II.  fig.  7  hi. 

’)  Franque  1.  c.  pag.  9.  fig.  5.  et  fig.  6. 

4)  Franque  1.  c.  fig.  7  et  fig.  8. 

°)  Tab.  1.  fig.  9  a. 


6° 


44 


partes  ante  ipsum  positas  porrigitur.  Anterior  potius  ejus  pars  posteriorem  loborum 
opticorum  ( c )  attingit,  qui  eandem  rationem  cum  hemisphaeriis  (g),  ante  ipsos  sitis, 
alunt.  Lobi  anteriores  minimi  sunt,  lobi  olfactorii  (p),  ex  quibus  nervi  olfactorii 
oriuntur.  In  latere  inferiore  positi  sunt  lobi  inferiores  ante  funiculos  rotundatos 
medullae  oblongatae,  inter  se  hypophysin  cerebri,  sulco  in  duas  partes  divisam, 
continentes,  quae  antice  chiasma  attingit1).  Apud  exemplaria,  quae  mihi  in  promtu 
erant,  indolem  plicaturae  tam  singularem,  quam  apud  Amiam  videmus,  animadvertere 
non  potui;  contra  nervi  optici  structura  facile  manifestabatur.  Constat  nempe  ex 
membrana  complicata  medullari,  at  plicatura,  quemadmodum  in  oculo  Accipenseris, 
ita  hic  etiam  simplicissima  est. 


’)  Tab.  I.  fig.  10  It,  i,  ch. 


ICONUM  EXPLICATIO. 


Quae  sequuntur,  literae  in  orauibus,  quibus  additae  sunt,  tabulis  haec  notant: 

a  :  lobos  communes,  i.  e.  hemisphaeriorum  et  loborum  olfactoriorum  consociationem. 
b  :  crura  cerebri. 

c :  lobos  opticos,  i.  e.  lobi  eminentiae  bigeminae  et  lobi  ventriculi  tertii  Petromyzontium  con¬ 
junctionem. 
d :  Cerebellum. 
f :  medullam  oblongatam. 
h :  hypophysin  cerebri. 
ch :  chiasma  nervorum  opticorum. 
i:  lobos  inferiores. 
a :  corpora  restiformia. 

/S ;  pyramides. 

y:  duos  fasciculos  longitudinales,  qui,  pyramidibus  assignandi,  in  linea  sinus  rhomboidei 
mediana  decurrunt  et  ad  formandam  principem  pedunculi  cerebri  massam  conferunt, 
d :  massam  medullarem  utrinque  illorum  fasciculorum  in  sinu  rhomboideo  positam  et  cum  illis 
modo  per  multos  fibrarum  fasciculos,  modo  per  unum  eumque  majorem  cohaerentem. 
s :  tuber  juxta  externum  parietem  sinus  rhomboidalis  locatura,  ex  funiculis  principalibus  poste¬ 
rioribus  medullae  oblongatae  oriens,  quod  apud  Squalos  et  Chimaeras  eminentiis  margaritaceis 
ornatum  est,  apud  Rajas  superficiem  laevem  exhibet,  apud  Sturiones  denique  marginem 

externum  crenatum  ostendit.  •  .  ' '  *  ’  f* 

\  '  «1 


I.  Nervum  olfactorium. 

II.  Nervum  opticum. 

III.  Nervum  oculomotorium. 

IV.  Nervum  trochlearem. 

V.  Nervum  trigeminum. 


TAB.  I. 

Fig.  1.  Encephalum  Rajae  batis,  duos  magnitudinis  naturalis  trientes  aequans. 
a  a.  Fimbria  ex  corporibus  restiformibus  evoluta, 
o.  Tubercula  intermedia  cum  fibrarum  fasciculis  tenuibus,  qui  ex  iis  in  cerebri  crus  transeunt. 
v.  Arteria  v  figurae  2  ad  eum  usque  locum  dclineata,  quo  in  cranii  cartilaginem  immittitur. 
n\  Vas  sanguiferum  ex  lobo  communi  proficiscens. 
s.  Bulbus  olfactorius. 

Fig.  2.  Encephalum  Rajae  batis  ab  inferiore  parte. 

k.  Saccus  vasculosus  utrinque  sinuosus,  immediata  infundibuli  amplificatio. 
n.  Arteria  ex  hypophysi  h  oriens,  quae  sub  lobo  communi  in 
v.  duos  ramos  dextrorsum  et  sinistrorsum  secedentes  finditur. 

V2.  Radix  nervi  trigemini  anterior,  ex  pyramidibus  emergens. 


4G 


t 


Fig.  3.  Encephalum  Rajae  radiatae  a  superiore  parte. 

Bulbus  olfactorius. 

Membrana  eum  involvens  solida  fibrosa  utrinque  reclinata. 


s. 
x. 

t. 

Fiff.  4. 
a. 
ch. 
d. 
a  a. 

m. 
t. 

n. 

Fiff.  5. 
k. 

Fig.  6. 

s. 

t. 

Fig.  7. 

I 

d. 

o. 

9- 

bb. 

s. 

t. 

Fig .  8. 
9' 
9' 

r. 

s. 

Fig.  9. 
P- 
9' 

Fig.  10, 
li. 


Organon  olfactorium. 

Encephali  Rajae  radiatae  sectio  longitudinalis. 

Lobus  communis  solidus. 

Chiasma  dissectum. 

Cerebellum  cum  sua  cavitate. 

Fimbria  ex  corpore  restiformi  orta,  quae,  subter  cerebellum  demissa,  ibi  recta  adscendit 
eoque  modo  parietem  ejus  inferiorem  conformat. 

Aquaeductus  Sylvii. 

Aditus  ad  infundibulum. 

Arteria  ex  hypophysi  proficiscens. 

Encephalum  Rajae  radiatae  ab  inferiore  parte. 

Saccus  vasculosus  longus,  laxus,  cui  hypophysis  adhaeret. 

Encephalum  Trygonis  pastinacae. 

Bulbus  olfactorius  planus,  in  duo  crura  dilapsus. 

Organon  olfactorium. 

Encephalum  Accipenseris  Sturionis. 

Intumescentia  in  secundo  corporis  restiformis  dimidio. 

Cerebellum  corporum  restiformium  syndromc  ortum,  cum  duabus  appendicibus  globosis 
lateralibus. 

Tubercula  intermedia. 

Lobi,  qui  dicuntur,  hemisphaerici. 

Crurum  cerebri  pars  inter  utrumque  posita. 

Continuati^  fibrarum  s  figurae  8,  portam  hic  formantium,  subter  quam  ad  nervorum  ol¬ 
factoriorum  clivum  pervenimus. 

Nodus  metfcih^is, *ii^Sq|ieinj^i]irae  s  terminantur. 

Adspectus  lateralis,  lobi  ^hemisphaerici  Accipenseris  Sturionis. 

Lobus  hemisphaericus.»  T  1 
Sulcus  et  fovea  in  ejus  pariett  laterali. 

Fibrae  infra  sulcum,  ad  nervum  olfactorium  directe  pergentes. 

Fibrae  supra  sulcum,  quae,  a  fibris  r  digressae,  seorsae  introrsum  sursum  et  antrorsum 
decurrunt. 

Encephalum  Lepisostei  semiradiati  a  superiore  parte. 

Lobi  olfactorii. 

Lobi  hemisphaerici. 

Encephalum  Lepisostei  semiradiati  ab  inferiore  parte. 

Hypophysis  sulco  in  duas  partes  divisa. 


TAB.  II. 


Fig.  1.  Encephalum  Musteli  vulgaris  a  parte  superiore. 

s.  Bulbi  olfactorii. 

t.  Organon  olfactorium. 

Fig.  2.  Cerebellum  et  medulla  oblongata  Musteli  vulgaris  duplo  amplificata.  Posterior  cerebelli 
pars  antrorsum  et  sursum  reclinata  est,  ut  transitus  fimbriae  e  corporibus  restiformibus 
ortae  a  a.  in  parietem  cerebelli  inferiorem  d  conspiciatur. 

Vl.  Nervi  trigemini  radix  posterior. 


47 


Fig.  V.  Encephalura  Scymni  iichiae. 

p.  Septum  longe  retrorsum  porrectum  in  cavo  lobi  communis. 
o.  Tubercula  intermedia  intense  evoluta. 

g.  Fibrae  ad  columnam  junctae,  quae  ex  medio  funiculo  principali  medullae  oblongatae  ad 
cerebellum  tendunt  et  propter  exiguam  hujus  latitudinem  jam  superne  conspiciuntur. 
a  a.  Fimbria  corporum  restiformium. 

Fig.  4.  Adspectus  partis  inferioris  encephali  Scymni  Iichiae;  ex  parte  cartilagine  basis  cranii  obtectae. 
D.  Basis  cranii. 

rj.  Duae  arteriae  in  cranii  cartilagine  decurrentes,  in 
8-.  unum  truncum  coeuntes ,  qui 
i.  per  hypophysis  partem  cranii  cartilagine  inclusam  diffunditur. 

x.  Ouatuor  hypophysis  portiones,  cum  i  partim  mediate  partim  immediate  cohaerentes,  in 
ipso  cranii  cavo  positae. 

Fig.  5.  Encephalum  Zygaenae  mallei. 

x.  intumescentiae  rotundae,  in  corporum  restiformium  substantia  hujus  modo  Squali  obviae. 
Vl.  Nervi  trigemini  radix  posterior. 

n.  Tendo  communis  quatuor  musculorum  oculi  rectorum. 

s.  Bulbus  olfactorius. 

t.  Organon  olfactorium. 

Fig.  0.  Encephalum  Scyllii  catuli. 

s.  Bulbi  olfactorii. 

t.  Organon  olfactus,  cujus  laminae,  quasi  branchiales,  inter  se  longe  distant. 

Fig.  7.  E  ncephalum  Chimaerae  monstrosae. 

o.  Tubercula  intermedia  mirifice  evoluta. 

p.  Bulbi  oculi. 

x.  Capsula  cranii  anterior. 

n.  Pars  posterior  interna  substantiae  lobi  communis,  quae,  pedunculi  cerebri  fibris  non  obtecta 
stricteque  praecisa,  velut  nodus  medullaris  apparet. 

t.  Organon  olfactus. 

Fig.  8.  Cerebellum  et  medulla  oblongata  Chimaerae. 
a  a.  Turbines  exquisiti  fimbriae  corporis  restiformis. 

Vl.  Radix  nervi  trigemini  posterior. 

Fig.  9.  Encephalum  Calorhynchi  antarctici,  ex  parte  cranii  cartilagine  obtectum. 

x.  Posterior  pars  cavi  cranii. 

y.  Ejusdem  pars  anterior. 

z.  Septum  cartilagineum. 

c.  Lobi  optici  cum  nervi  trochlearis  origine. 

p.  Bulbus  oculi. 

V.  Nervus  trigeminus,  ramos  ad  oculi  musculos  emittens. 
s.  Bulbi  olfactorii. 

TAB.  III. 

Fig.  I.  Encephalum  Galei  canis  a  superiore  parte. 

««.  Fimbria  corporum  restiformium. 

Vl.  Radix  posterior  nervi  trigemini. 

o.  Tubercula  intermedia. 

s.  Bulbi  olfactorii. 

t.  Organon  olfactus. 


48 


Fig.  2.  Encephalura  Galei  canis  ab  inferiore  parte. 

V2.  Anterior  nerv.  trigemini  radix. 

Reliquae  literae  easdem,  quas  in  lig.  1  partes  notant. 

Fig.  3.  Ventriculus  quartus  Galei  canis  a  dextro  latere  conspectus,  duplo  amplificatus. 

Fig.  4.  Encephalura  Carchariae  glauci  a  superiore  parte. 

Literae  eadem,  quae  in  fig.  1,  notant. 

Fig.  5.  Encephalura  Carchariae  glauci  ab  inferiore  parte. 

Quod  ad  literas  conf.  fig.  2. 

Fig.  (i.  Hypophysis  et  saccus  vasculosus  Carchariae  glauci,  naturali  ambitu  duplo  majores. 

k.  Saccus  vasculosus  ab  hypophysis  h  margine  diductus  et  haec  sursum  et  antrorsum  reclinata. 
y.  Foramen,  quod  ex  cavo  sacci  vasculosi  ad  infundibulum  indeque  ad  loborum  opticorum 
cavitatem  ducit. 

Fig.  7.  Encephalura  Scymni  borealis. 

Tegmen  ejus  superius  maximam  partem  ablatum  est. 

£.  Fasciculus  medullaris,  qui  ab  externo  latere  habenularum  longitudinalium  y  adscendit,  ut 
cum  eodem  alterius  lateris  in  pariete  anteriore  lobi  optici  coeat,  portamque  fingat,  quam 
fasciculi  interni  habenularum  y  permeant,  ut 
y.  Partem  principem  crurum  cerebri  constituant. 

o.  Tubercula  intermedia  cum  fasciculis  medullaribus  ab  iis  ad  crus  cerebri  pergentibus. 
n.  Lobi  communis  cavum,  quod  ad  nervi  olfactorii  cavum  propagatur. 

p.  Septum  in  lobi  communis  cavitate. 

7 r.  Ganglion  ad  externum  septi  latus. 

Fig.  8.  Dimidium  ventriculi  quarti  sinistrum  Ilexanchi  grisei,  duplo  amplificatum. 

r.  Tunica  arachnoidea.  Juxta  longitudinem  in  linea  mediana  quarti  ventriculi  a  lateris  dextri 
dimidio  sejuncta,  a  margine  posteriore  cerebelli  diducta  et  sinistrorsum  reclinata  est,  ita 
ut  interna  ejus  superficies  oculis  offeratur. 
a  cc.  Fimbria  ex  corporibus  restiformibus. 


VITA. 


Natus  sura,  Guilelmus  Busch,  Marburgi  Cattorum  die  V  mensis  Januarii  a.  MDCCCXXVI. 
Benignae  providentiae  gratia  etiaranunc  salvos  habeo  parentes,  patrem  Guilelmum,  matrem  Carolinam, 
e  gente  Wagner.  Fidem  confiteor  evangelicam. 

Primis  litterarum  elementis  imbutus  gymnasium  Berolinense  Joachimicum,  quod  rectore  Me i- 
neke  adhuc  floret,  octo  per  annos  frequentavi.  Maturitatis  testimonio  instructus  vere  a.  MDCCCXLIV. 
ab  111.  Lachmann  t.  t.  rectore  magnifico,  in  civium  academicorum  numerum  receptus,  et  a  patre 
optimo,  qui  illo  tempore  medicorum  ordinis  decanus  fuit,  in  album  facultatis  medicae  relatus  sum. 
Per  octo  semestria  disserentes  audivi: 

111.  Trendelenburg  de  logice;  111.  Kunth  de  botanice;  III.  Lichtenstein  de  zoologia; 
111.  Mitscherlich  de  chemia;  111.  Weifs  de  mineralogia;  111.  Ilecker  de  encyclopaedia  et  me- 
thodologia  artis  medicae,  de  pathologia  generali,  de  historia  medicinae;  III.  Schlemm  de  osteologia, 
syndesmologia,  splanchnologia;  111.  Mueller  de  anatomia,  physiologia,  anatomia  comparata,  patho¬ 
logica,  qui  idem  cum  111.  Schlemm  dux  mihi  fuit  in  arte  cadavera  rite  secandi;  111.  Mitscher¬ 
lich  jun.  de  materia  medica;  111.  Romberg  et  III.  Schoenlein  de  pathologia  et  therapia  speciali; 
111.  Juengken  de  chirurgia  generali  et  speciali;  Cei.  Schmidt  de  arte  obstetricia. 

Clinicis  interfui  medicis  III.  Romberg,  Schoenlein,  Cei.  Wolff;  chirurgicis  et  ophthal- 
miatricis  Beat.  Dieffenbach  et  III.  Juengken;  obstetricio  dilectissimi  patris. 

Exercitationes  privatissimas  frequentavi:  Cei.  Troschel  de  arte  fascias  rite  applicandi;  111. 
Schlemm  de  operationibus  in  cadaveribus  instituendis;  Exp.  Traube  de  auscultatione  et  percussione. 

Quibus  omnibus  viris,  summopere  de  me  meritis,  quam  maximas  ago  gratias. 

Jam  vero  tentaminibus,  tam  philosophico,  quam  medico,  nec  non  examine  rigoroso,  rite 
absolutis,  spero  fore,  ut  dissertatione  thesibusque  palam  defensis,  summi  in  medicina  et  chirurgia 
honores  in  me  rite  conferantur. 


THESES. 


1.  Tenotomiae  effectus  magnam  partem  est  dynamicus. 

2.  Sarcoptes  scabiei  generat  scabiem,  non  nascitur  ex  scabie. 

3.  Helminthes  generatione  aequivoca  haud  nascuntur. 

4.  Quaecunque  injuriae  cerebri  irritationem  efficiunt,  ejusdem  quoque 
torporem  inducere  possunt. 

5.  Partus  praematurus  artificialis  plerisque  in  casibus  excerebrationem 
supervacuam  reddit. 


7«/:  / 


\ 


Utv, 


1 3^ 


\j—ctsCL~ 


^  rl3 


frX-- IrXr  AC^ 


^r.  f. 


gfl.O  J'  IVsryn// 


ytst  p  //.  A  iA  ofn/ 


pJSH  «v/f^u 


Jtt7  /■ 


crJ 

Q{/v’vv'''v 


i?  yiAr^r 


J’iy.  -i. 


<~4c 


Taf  J. 


-Fia. 

k  1 


r 


<y*sV^Vhrin-K 


-%•  o 


Jiy.  2. 


,/si  v  /  ’.  (taaner 


,7  est  f.  //.  MAo/t y/ 


Taf.  M. 


* 


(rr ^ 


►v  vw^ 


yrz.  i  :  F  Wagner 


//est  r.  CE.  Web  er 


Js-v/,  Cis^cl. —  py 


*  ' 


.