Dissertatio inauguralis medica De corticis Peruviani modo operandi

Digitized by the Internet Archive
in 2016

https://archive.org/details/dissertatioinaug1740nebe

DISSERTATIO

inaijguralis medica.

Db

CORTICIS PERUVIANI

MODO OPERANDI, ‘

JSJ/AM

DIVINA FAVt NTE CLEMENTIA

DECRETO GRATIOSISSIMA:. FACULTATIS MEDICA.

IS PERASTI^A ET CELEBERRIMA ELECTORALl
ACaUEMIA HEiDELBERGENSl,

PR^SIDE

viro Excellentiam} Experientifjimo DOMINO

D. WlLHEl.MOBEKNH. NEBEI.,

Ph lofophis ac Medicina: DocSIorc.cjusdcmquc Profeflorc

PublicoA: Ordinario, A: Serenifl'. Eled. Palat. Mcd. Aulico

rrh-rmiri.i.o, acejuc A. ad. Nar. Cur. Soc.

PRO GRADU DOCtORIS

AC SUMMIS IN ARTE SALUTARI HONORIBUS

INSIGNIBUS ET PRIVILEGIIS SOLENNI MAJORUM
MORE OBTINENDIS.

PUBLICO eruditorum EXAMINI SUBMITTET.

JOANNES ADAMUS HOFFMAI^NjSchcenfcIdcnfis.

Hens Iscodjtie confnetu
Ad diem 20* Septembris MDCCXL.

a^o:r=--=- T==zT==x===.T:T==z-:=r:z-.o'^

HFIDELBERG.E,

Ex Tj^pographejo Elcd^oiali Academico, per Joannem Jacobuin Hxaer,

B. L.

Ihil eft in arte Medica difficilius
quam remediorum operationes in
humano corpore explicare , ei-
rumque rationes reddere ; ficuc
enim m ASTRONOMIA Corporum cxicftmm
ftupeoda magnitudo 6c immenfa diftahtia, in-
tellectum humanum ab accurata coram cogai-
_ tionc arcet ; Ita in MEDICINA particularum
in corpus noftrum agentium incomprehenfibi-
lis parvitas & nimia vicinitas ( dum in ipfo no-
flro corpore operantur ) modum agendi nobis
occultat. Imerim videmus ASTR.ONOMOS
invenilTe methodum corporuna coeleftium etiam
remotiffimorum motus adeo accurate determi-
nandi, ut eorum Ecclipfes aliaque phsnomcna
futura ad minutum temporis infallibiliter pro-
dicere valeant.

Hoc mccum perpendens cogitavi , an non
in arte Medica oque ac in Aflronomia talis adhi-
beri polTic methodus , qua veritates maxime ab-

A fcon-

z

mt°)m

(condita: , dttegantur •, ASTRONOMORUM
autem methodum inveni cfl'e talem , quod I;
Omnia pIia:nomena corporum cxlcftium mul-
tis & accuratis obfcrvaiionibus explorent. II.
Hypothefin qutcrant, qute omnibus & fingulis
pharnomenis femper & ubique fatisfaciat , cam-
que pro vera ftabiliant. C^uid fi MEDICI in
Microcojm idem facerent, quod ASTRONOMI
in Macrocofmo? Ego Dijfertationem inau^

guralem conferipturus periculum facere volui;
Et quia decantatus ille cortex PeruVtanus mihi ad
hoc tentamen aptiffimus clf vifus, hunc elegi j
Hujus igitur effetius ^ five fhmome?2a y pofl cor-
ticis ufum obfervata , primo recenfebo , dein
hypothejin qua:ram his omnibus & fingulis qua-
drantem , & hanc. certam & veram ellc, non
fruftra ftatuam. Faxit Deus ut omnia
vergant in fui Nominis gloriam &

proximi falutcm

DISERTATIO INAUGURALIS
MEDICA

DE

CORTICIS PERUVIANI

MODO OPERANDI.

§ I-

CORTEX PERUVlANUS vel CHINA CHINFT e(l cor- conkis
ctx arboris cajusdam in America ^ fpeciarim in ejus Regno
Per;^ ,hujiisque Provinci’a,g^>/i?,in montibus non procul ab urbe
LoxayZi^ictnns & ab incolis vslGannaferis vocatae^

§• II.

Variis bic cortex gaudet nominibus, (cilicervocaturChina synonyra™
de China, China Chinae , Kinkina , Kinakina , Kinaquina,

China Kanna, Qiiina quina, Corux Indicus, Cortex America-
nus, Cortex Sinenfis , Cortex Febrilis aut febrifugus, Cor-
tex Antiquanius 5 Cortex Patrum , Pulvis Cardinalis deLugo,
lignum de Lima ,Carcarilla de Oja, Pulvis Comitiilk , Hifpanis
Palo deCalenturas, hoc efl: lignum febrium, Germanice Pe-
ruvianifcljC^ Americani jcl}CTndiani[cl)eS'Kbcr^9tinDvV3ubcrChina

§'. III.

Ut hiftoriam hujus corticis etiam paucis tradam, harc c. p. MftoiU
eft : Virtus ejus Febrifuga jam pridem o!im Indis , Regni
Peruani incolis innotuit, verum, quamvis Chrifloph* Colum-
bus hanc mundi plagam 'Anno 149^; jam .detexerit, hos ta-
men remedium ab' Indis, ex odio erga Europaeos prn:fcrtim

A 2 Hirpanos

4 m (^)m

Hifpanos conceptoi ufque ad annum 1(^4«. Je induflfria fure
occuicatutn* Tandem aurem Hispanus quidam urbis Loxac
Pr«fc6lus fn ejus notitiam venir> qui comicis dei Cinchon tunc
Proregis in Peru, uxori , febre tertiana pcriculofe decumbenti,
remedium hoc milic & commendavit, quo alfiirnto ftupemi-
bus omnibus , d«6lo citius convaluit j Hinc fama hujus arca-
ni, fub tituio pulveris comitilTac , per totam Amerkarn Hl-
fpanic* dicioni (ubjrdfam brevi multum inclaruit; Difcederac
autem Prorege ex India, ubi in Hifpanlam reverfus eft, illico
percrebuit ubique rumor de novo hoc febrifugo per lotat»
Hirpaniam , dcin Romte quoque R,R.P,P, Soc. jefu corticem
hunc religfofis <5c pauperibus gratis largiebantur ; Hine edert
grelTu fama ejus per totam Europam fpargebatur, & ipfe cor-
tex ubique gentium a ProfefJoribus fere quibuscunque inufum
recipiebacur. Paulo poli tamen hic correx fuos etiam habuir
olores, quorum alii ferio vim ejufdem adflringentcm , ftypti-
cam , obdruencem , exbccantem > calefacientem , narcoti-
cam 6cc. Accufabant & exempla citabant eorum , qur poli:
nfum corticis in recidivas gravioiCs , vel hedicam , hydropem,
aliosve morbos plerumque lethales inciderunt; AHi vero do*
lofe Conlrlium ceperunt , de hujns febrifugt fama praemature
fupprimenda, nc fcilicet hac fuccinda methodo, febres obtrun-
candi , tEgrotantium crumenas emulgmai occafio tolleretur.
Alii medium tenuerunt 6c adhuc hodie plcriquc cum ILLU-
STRI HOIT MANNO Hatuunt , quod hic Cortex optimum »
efficAciJjfimum ^ tutifflmum jtt rcmedmm , f% epuis eodem re^e uti
fciat, vtd^ IU, Fr, Haffmauu, differt, de relio corticis Chiudt ufu in
fehrthui ; Quoniam autem inflitutum meum non cft prolixam
hujus Corneis hilloriam ex aliis Autoribus exferibere , fed fo-
lum ejus modum operandi, e coiiatis inter fc obfervationibus
prat^icis eruere , propterea benevolum lei^orem, qui hac dc
re plura fcire cupit , ad Rich^ Mmon PyretologU cap, vij^ remitto,

§• IV.

c.r.dliferen- Antcquam aurem ulrcrius progredior ,oper« pretium imo
necdTarlum eft , 'Tionrulfk^e differentia & feiedu corticis
Boftri piacmktcre; Audiamui hac d® MGKTONUM , qui

( O -f

in Fymohg, Caj>. f, tam ipfe queritar quam multas querelas
variorum Medicorum e diverfis regionibus dc adulteratione
corticis allegat,* qua: f. c.. videri ponunt. Propterca CORTI-
CEM PERUVIANUM merito diftinguo in GENUIMUM S.
VERUM 8i SPURIUM, Quoniam autem in praxi Medica
maximi momenti res eft> corticem genuinum 8c utilem a fpu-
rio ik noxio bene diftinguere » necelfariam efle duxi , diffe-
rentias utriusque , quae in plerisque aliis Audoribus frudra quae-
runtur gx Morfm Pyretologia allegare , proftant autemGip, S, /. c,
bis verbis : „ G€nuinus Cortex colorem Cinrf^momi vifui refert,
NtgricAKs colorem fuam ab aloe aut aliquo alio ejusmodi },
proculdubio mutuatus eft : Gennims fapore latis grato ac »
aromatice amaro eft: Injucunde Amarm ac intenie acerhm ^
pro ruppofiticio habendus eft : Genuinus Olfafini odoxem (pi- ,,
rat peculiari modo Mucidum^ attamen (uavem , gratum ^ ,p
aromaticum ; Atque huic fenfui in Corticis genuini finceri- „
tate deprehendenda, prae caererfs amnibus, ego credere fo-
leo & corticem , cui gratus hic a peculiari modo Mucidas ,,
odor deeft , qualemcunque f^porem & colorem referat, «
feraper rufpeClum habeo. Denique Genuinas dentibus ac-
triteus, veFquocunquc alio modo fractus, eft, non ,»
vilcidus dc glutinofus , quem urpore liquore aliquo tenaci ,,
imbutum & faturatum rejiciendum duco. Corticem etiam ,,
male ekEium fenfu facile deprehendeams, num ,Sc. fit cralTus 5^
(k ligneus , quippe lenuis ille, qui a ramulis raditur, eft „
maxime vegetus, quia iucco recenti faruratus, Ejfosttu ac „
annofus fere omni fapore pneferrim amancie privatur, Fh- ,,
tridus etiam , modo frangatur, fefe palam oculis prodic , ,,
cum multa tamen diligentia hoc ferutinium fieri oportet, ,»
quippe ex vafriric & avaritia Mercatorum ac Aramatariorum , „
mercimonii caufa, farpidime ad parvam quantitatem genuini ,7
ac vegeti Corticis pars multo major fpuiii efioeti ac male ,,
c’ edi adjicitur qui fucus haud ita facite deprehenditor, ubi „
fn pulverem redigitur Cortex, videantur quoque WERL- ,,
HOF .oblerv. de febribus pag. g i. &. gj. Ex his IgKur omni-
bus maniffcftum efti i. Corticem Peruvianum vix in Euro-

A }

C. p. efle^us
Yarii.

« mio)^

pam fuifTe delatum, quin ftatim Aromatariorum aut \ferca-
torum fraudibus corruptus vel adulteratus, vel aliud nefeio
quid ipli fubftirutum fuerit, i. Hanc adulterationem cor-
ticis adhuc hodie, quod dolendum cft, valde frequentem clTe,
Qiiibus fignis &c characteribus verus a fpurio fit dignofeen-
dus. 4, Qui corticem in officinis noftris Pharmaceuticis fe-
cundum charaCleres a Mortono deferiptos examinare cupit ge-
nuinum interdum quidem & purum plerumque tamen fpurio
mixtum inveniet; Quod vero 5*. Etiam genuinus nofter cor-
tex fub dofi Jij« tantum non praeftet, quantum olimin Italia,
Anglia &c. pracftitic, fine dubio fit, quia non eft adeo recens
ac in modo didis regionibus olim erat.

§• V.

Accedo nunc ad pri muriam meae Diflertationis partem ,
quae eft Corticis EFFECTUS VARIOS in corpore humano, non
tam a priori , quam per obfervationes pradicas demonftrarc ,
ut collatis fimul ejus elementis*, eo certius de modo operandi
judicare queam ; lunc autem effedus corticis, experientia teftc
fcquentes ;

1. lehres intermittentes quascunque cito & certo tollit ,
adeo ut inter innumeras obfervationes paiiciffimi dentur cafus
in quibus fpem fefellit ; Hxc ejus virtus febiifuga omnibus
adeo cft noca&: experimentis innumeris demonftrata, ut tem-
pus &L charta deficeret, fi omnia ex Authoribus fide digniffimis
allegare vellem. Sed objiciunt non pauci , corticem quidem
febres fugare, (ed vel graviores recidivas, vel periculofos imo
let hales morbos producere. Hanc vero controverfiam dirimere
nondum cft hujus loci ; quare fufficic corticem noftrum habe-
re vim antifehrtlem^ Interitn hac de re legi merentur, AB:,
Med. Vratulav. An, 172S, p, 102^. (3 R* Morton, pyretologiA,

2. Febrium intermittentium non rede curatarum vel ipfo
cortice Peruviano fpurio , aut genuino non debite dato, cor-
ruptarum recidiva aut relic^uiAS periculofos , hydropem , tuffim
fere phthyficam catdialgias Ipfc Exccell.D, PRAESES hoc cortice
faepsE curavit, qusc obfervationes in Eph^ C, vol. s, cbf, ///,
lattfis deferiptd videri poftunr, Fid, (yuo^ut Morton,pyretol.p,

3. Ia omnibus periodicis ^ etiam fine febre manife-

fta ,

m(o)m T

corrtceiTi hunc utiliter exhiberi ,.teftantur ohrervationes pra-
£licae a Mortono in ^yretologU defcriplae >. nec non hiftoris mor-
horum , in Epk. N. dec^. ill^ Ann^ pag^. yo* d. 111,

7„ ^ (f* />• 3^6, cnArratJt i Confer,, v,. Riedlinl enr^ Med^^Mtllen,.
obferv, 27,.

4, In febribus Gihm petechizantibie^ opem praedare dbcene
experimenta in commere,. Iu,. Nor imh,, Ann\ 1736. p^ig, ^0^, 4./^,
relata»

p. Amhelrhinticam ejus efEcacFam prodldfr hfc cortex in
obfervationibus ,quae videantur in Eph,. A\ C, dec, 11,- An, f \ app„
pag, 24.,^ //, An. /o.p, 22p„d, 111, A, 2,. p, 6e-.(3 fSS,.cent. /»
4., pag, 38 s, Hifior,. morb, UratisLw, p. 38^ Erane Redt in obf^
animal, viv, p, pS»

6,. Antartbruicum Bc antipodagricum tlTe norr foliim re-
flatur SYDENHAMUS p. 370 Jtd Sc hoc evincunt obferveuioner
in Eph N. C cene, 3, & 4. p; /4/. 383^

7. Antihypochandriacum eju5 effc(fluTf3 videre Itcer in SY«*
DENHAMI prax,Med p.f ip. & Eph, N. C^Cent,- 3.ES 4, p. 4.30,
dec, 11. A. 8, p. 4-6, ut & in memoires de tAcad. d‘e.^ fiiences An, 1713;.

g. Emmenagogam ejus virtutem mde in Eph. N, C, dec,. IIE
A. 2, p, 69. APIN. tr,defebr^ Epidem.p.py. p4-, ^nifimnl
MORUHOIDES SUPPRESSAS hoc cortice revocari reflatur»

9» Sudores Colliquativos- (iftere tradunt Eph, N, C*. cent,. 3\y
^ 4. p. 3S3,

1 o* In hxmorrhagiis variis ^ fluxu menflum nrmio , h^mopty-
fl, vomitu cruento utilis inventus fuit in Eph. N,C, cent, 3,^-
4-.p,3^3.

11«. In fluore albo fuam ejflcaciam^ comprobavit:. In Eph, N^
C, cent, 3. & 4,p, 383,

iz. In dyfenteria proficuum tSc daetnt cemm^ Iit, j\o^
rimb. An, 1 73 3 ^p^ 223^

ij» Ad cephalAgUm eundem valerer non folum In me
ipfo r ante tres annoi graviflima cephalalgia Ophthalmia perio^
diea laborante » hoc tandem cottice curata, (um expertus, fed
& hoc tradunt Eph, N. C, cent, 3, (S 4-p> 383,Mort, Pyretol. p, 78<^

14, Hydropem curalfe legimus tn Eph, N, C. vol. l,p, 274,.
iS voL F. p, 3p4r^ commere. Ut, Norimb,. A^ 173 2, 323^

I f » Ad

* ) o (

I kiahortumprAcavendum utiliter exhibitum fuiflc , vide
in commere, lit^Norimh, i6^,

/^^r«wfanalTc legimus/» comm, lit,Norimh, An, i7S^*
p, J9,& 20, Alex. Camerar, differt, de ufn corticis a febre ad iEle~
rum extenfo^ ubiplurcs obrervationes ideri cortice /anati refert.

17. In dj> furia tolUndti fuam efficaciam oftendit: In com-
mere,Ut, 'Norimb, Ann i79(>» pA9*

18. ^d gangrAnam fphacelum fiftendum in/ignem & ma-
nifeftam efficaciam habere nuper detedum , & variis obferva-
tionibus pradicis dcraon/lratum fuit. Fid. AEl, Edimbnrgenpa
vol, 111, comm^ iit. Norimb, A, i7Sl>p* ^74, S^S,4i7, A, 173 X, p- 4*
(3 t7s6,p.92,ntc non Expericnri(T. 'WERLHOFU abferv, de fe-
bribus, idem etiam expertus eft & non nullis obfervationibus
comprobavit Clariffi HEISTERUS/» Eph, N, C, vol.F, p, ^2$,

19. Puella: adulta: , qiix circa mcnfium tempus hAmerrha-
giam narium fubitam & ingentem elabente fanguine limpido &:
.tcetido , una cum vomitu cruento fanguinis /piffi , nigerrimi , pada
fuit, accedentibus circa collum in hx.^z\\\\s maculis partim
nigris, partim violaceis, cum fubitanea virium predratione,
deliquiis, pulfu parvo & frequentiffimo , facie livida &: qua/i
nigricante, Celeb* WERLHOFFIUS exhibuit quovis bihorio
corticis Peruviani drachmam dimidiam , optato cum fucce/Tu &
brevi ac feliciter redituta fanirare, Talemque morbum macu-
lofm htmorrhagicum fingularem fe faspius obfervade tedatur
in Comm, Ut, Norimb, An. 17 3 X, p,Xt,

zo. Corticem quoque nodrum plerumque diaphoreticam
Sc interdum etiam diureticam exercere virtutem odendunc ob-
servationes multae pradica:, quas videre licet in Eph, N, C. V,
A p. 276, Memoires de /’ Acad, Roy. des fciences A. i7i3,p»4X, &
APiNi traEi^ de febr, Epidem, pag. 9/, Ubi quis objicere podet
corticem , quem APINUS in illis rrjoibis adhibuit, fuiffic cafea^
rillam non Chinam (quamvis ipfe APINUS eum corticem
Peruvianum appellet , & l.c. p, 93. vim corticis fui alvum laxan-
tem ex obfervationibus MORTONI cum fuis ptopriis collatis
comprober , quem tamen MORTONUM China Chinx ufum
fuide, certidimum ed )contrarium autem raanifede demondra-
vit Celeb. ‘''X' ERLHOFIUS i» obferv. de febribus , ut (3 in com-
cmer. Ut, Nor, A, i 7 14* p% ^X 4' C# 4*h ^ ^ ♦ Cor-

^ ) O ( ^ ^

2 I. Corticem Pcruvianum etiam eximias mirandasque vires
w fungnine fpiritibtu confortandis invigorandisque habere,
ejusque (crupiilum anum mane & fero ad feptimanas aliquot de-
glutitum, fanam firmamque corporis crafin ( tum viris hypo- •

chondriacis, quam hyftericis fesminis diu multumque aegrotan-
tibus, dejed:aque jam quafi corporis oeconomia jreftrtuifTe ob-
iervavit SYDBNHAMUS, uti reflatur in [na praxi Med, p^

Idem obfervarunt HEISTERUS in Eph^ N, C voL y, p. f20^
MORTON. PyretoL obferv, 29. conf Excellent. F. HOFFMANN,
differt, de reEto corticis Chtna nfu m febribiu §, S^.ftt C^NVERL-
HOF, t^Hi in fuis eh(erv, de febribus p. zss. recenfet ioifioriam.

Alicujus viri febre tertiana cum haetropryfi & tufli violenta la-
borantis, qui per integros menfes, quotidie quinquies
corticis , afTumpfic indeque optime & longe melius , quam
diu antea habuit, corporis etiam habitu magis vivido^ pinguio-
ri fado* /

Tandem in purpura fcorhutica pertinaci & irradicata
per utilem hunc corticem deprehendit ipfe Exccll. PRy^SES.

Idem tcflaturExperr. D. Dr. KRAMER in egregio fuo cradiaru de
feorbuto , quod fcilicct ipfe (exaginta milites esefareos pofl fe-
bres intermittentes feorbuto laborantes cortice curaverit, ad-
hibita fimul debita diajta i quod vero alio tempore, in aliis dia?-
XX regulas negligentibus non (uccefTit* KRAMER. tra^.de
feorbuto. p. I4-.

§. VI.

Expofitis igitur obfervationibus pradlicis efFedus corticis c.p. modus
varios admodum & falutares oflendcnttbus , inquirendum nunc
cfl, quomodo cortex noflerhos ededus exferat i Loquor au-
tem dc cortice toto, in fubflantia, uti vocant , fumto , non
vero de URO vcl altero ejus elemento indereparato. Examina-
bo variorum hypothefes diverfas ,casque cum obLervationibas
conferam, ut appareat quiEnam optime quadrer , 5c propterca
lanquam vera fit admittenda , quae vero ranquam minus con-
•grua Iit rejicienda. Plucimi corticis vim adflringentem , alii
narcoticam , alii incraffantem accufant 5 Alii mitius fentientes
jcjus vim refolvcntcm, diaphoreticam , balfamicara dc roboran-

B tem

10 5«^ (• o ) m

tem laudant, Alii cx his virtutibus aliquot combinant , corti-
ci uibuuDt &c inde (uos effedus explieanr.

, §. VII.

Adftringens Primo loco ad examen vocabo vim adflringentem ^ quae
^uid. cortici? noftro a plurimis, ceteroquin Excellentidimis Medicis
adfcribitiir : Antequam autem hoc fiat , praemittenda eft defi-
nitio remedii adfiringentis : Adftrmgens in fenfu ftridiori vo-
catur, quod canales corporis humani contrahendo , eos angu-
fliores reddit, quam in ftatu naturali elTe folenr, vel plane oc-
cludit, ficque humorum tranficum vel retardat, vel impedit.

Jam quaero , an febrium ,malc curatarum reliquiae, hydrops,
id:erus , iphacelus , arthritis , malum hypochondriacum, aut feor-
butus adeo feliciter &: promte curari queant unico remedio
adfiringente, ficut hos morbos frequenter cortice curatos fuilfc
legimus (5c quotidie videmus ? An quoque fanguinis & (piri-
tuum vigor totiusque corporis robur egregie refocillari queat
fola largiflima aditringentis cujusdam remedii aflumtione ?
Quae tamen omnia pr^eflat cortex nofier* Ego quidem adftri-
dionem five canaliculorum in humano corpore contradionem
ultra naturalem ftatum,cum fupra laudatis effe^ibus concilia-
re nequeo. Imo potius praedidlos morbos ab adftringcntibus
inferri & praslentes augeri notillimum eft. Quare non amplius
dubito ftatuere, corticem Peruvianum non agere adfttingendo.
Sicut enim in fy^fironemiA ad rejiciendam falfam quandam hy-
pothefin , V. g. lunam efTe pellucidam , unicum fufficit phaeno-
menon ilii contrarium , fc. umbra lunae in Eclipfi fokri obfer-
vata ; Ita multo majori jure fidfam corticis Peruviani vim
firingentem nego , dum cum nullo phaenomeno, vcl ejusdem
effcdu quadrat. Quoniam tamen hacc vis corticis adfiringens
plurimorum animis adeo alte infidet , ut vix eradicari quear ,
operae pretium imo ncceflarium efi, ad omnes objediones af-
ferri folitas prius relpopdcre, quam ulterius progrediar j fune
autem fequ?ntes :

I, Cortex PerHvimus aufterum & ftypticum habet fapo-
ttm,€rgo adftringit. Ad quod rc/pondeo ,diftingucndo inter
corticem verum 6c fpurium ; Hic plerumque eft aufterus &

%pti-

f

^ II

flypticus, ille uero !non ; Fateor quidena multos Am5tores d®
cortice Icribentes adfttingcntem imo ftypticum faporem ipfi ad*
fcriberc , alios autem amarorem ipd tribuere cum aliqua fa I-
tem adftridione, fine eximia auftera acerbitate •> alii denique
cum j^H^lore des adrutra^lcs effets ducjpiincjHina. Sapores plurimos
hinc Talia multiplicis generis in cortice convenire ^notant ,
cosque eo magis agnofei , quo diutius pharmaciun rnarticetur :
primo enim id repetiti infipidum , deinde acre , pofiea ama-
rum , 6c deinde plures femper emergere faporem diverficates,
haud penitus explicabiles; Ted guda certe cognofeendas , quee
optima fit bonitatis nota; Adftridionis plane mentionem non
faciunt Fid. WERLHOF, ohferv, defebnb, p,

Quid igitur in tanto, dc (apore corticis, dilTenfu judican-
dum erit ? Ego quidem non dubito quin plurimi corticem il-
lum fpurium, adeo frequentem , ut fxpe verus prs illo vix in-
veniri queat, deguftaverint ; Aliis forte aliorum auftoritate fedu-
diis , accidit , quod ERASMUS Colloa. de fpeBro : de foetis
Poli drncofsem voLwtem videntis narrat. Videntur quidem
omnia ficca, lignofa vel terrea, linguae impofita, facultatem quan.

- dam fubadftringentem in eam exercere , quse tamen potias ab
humiditatis attradlionc , quam veta adllridione dependet ;
(luis enim omnia lignofa & terrea corpora vere adltiingentia
vocabit ? Sed de gullibus non efl dif|3acandum \ Quare ioliim
hoc unicum addo , me frequenter corticem verum genuinam
gufialle, fed cum nec apifiemm , nec adjlringentew multo
minus deprehendilEe-, Qui dubitat, degullec ; H^c eft
potentiifima probatio, z. Cortex Peruvianus , ficut alia ad-
flringentia vegetabilia, cum foiurione vitrioli mixtus , nigielcir,
ergo adihingit , . uti qiioiundam efb lententia, Refpondeo:
Corticem quercus , fuiucione aloes tinclum & fucatum at-
que pro Cortice Peruviano venditum hoc facere bene novi ‘ tor-
te etiam alius (purius cortex hoc faciet, fed cum vero dc ge-
nuino cortice ipfcego experimentum feci , illumque cum variis
vitrioli foliuionibus mifciii, neqas ullam unquam coloris mu-
tationem obfervavi. Objicitur plutes dari observationes

piadicas , conicis vim adilringentem <Sc noxiam manifefie de-
monflrances; Hoc a.rgumentum certe maximum habet pondus;

B X Quare

^ ) O f

Quare nccciTarium cft, illas obrecvattones , quas folent allegari
paulo accuratius examinare t St vel in unico cafii corticis no-
ftri vis adftringcns evidenter oftenditur, vidas dabo manus > (In
minus fidas effe dicam corticis vires addringerues : Qiiia vero
juftam habeo (uipicionem quod in multis obfervationibus-
pradicis ufura Chinoechinae concernentibus* vel /. Cortex (pu-
rius loco genuini uforpatusjvcl a. Genuinus perverfa methodo
adhibitus, vel denique i* EfFcdus ab ipfa materia febiilt depen-
dens infonci cortici fuerit adferiptus Propterea necedarium
eft , ut methodum, corticem nodrum adhibendi debitam & ufu
probatam paucis exponam, antequam ad fupra didum obferva-
tionum pradicarum examen, accedam confidit autem me-
thodus corticem adhibendi in fequentibus, St nullum pe-
riculum ed in mora, corpus ad curam prxparetur, potidu
mura fi opus ed emeticis & purgantibus conveniendi moda
datis nc fc, cruditates primarurrr viarum novum morbo fomi-
tem (emper fubminidrent ; Huc quoque pertinet cum debita
circumfpedione & cautela adminidrata venafedio.. z. Si Fe-
bris cd levis aliis remediis facile fupcranrda, hac demur &c a
cortice abdineatur y non quod noceat,, fed quia prxconcep-
tus plurimorum ractus & naufea corticis,, ejus effedum inter-
dum impedit , imo faepe agri , nefeiente Medico , corticis.
uFum negligunt, clam alia fumunr,&: tamen podea omne ma-
lum inde redundans cortici & Medico adferibunt v. Storch. not
nd StM, prax.p, loo^,. &c. Si vero^ neceflitas corticis ufuni;
diadet, eligendas ed verus, & genuinus fupra defcripius ex Mor-
ton. Pytol. 4. Optime datur tn f ub danti ?,fubci ii ffi me pulveri la-
tus, cum vehiculo quocunque apto & grato* f .. Prima dofis*.
praElertim larga nunquam detur brevi ante paroxysmum,, alias,
ob efficaciam fuam haud adeo cito fanguini communicandam
futurum paroxyfmiim nequidem imminuit multo minus tollir,,
intciim tamen ventriculum ab imminente paroxyfmo raox;
irritandum» gravius afficit , praedrtim fi cum naufea quod
plerumque fit , dcglucitur ( quod a cibis etiam quibuscunque
co tempore fumtis fieri notum' ed ) proptereaque cotum pa-
loxyfmum exacerbat \ Neque durante paroxyfmo detur > nc
ventriculo |am; facis patienti plurcs mokdias crecc y Corticii

fgitiir ufus ftatim acparoxyfmus deferbuit eft incipiendaf.
Quod dofin Corticis attinet , attendendum eft ad morbi gra-
vitatem , ft febris eft perniciofa, v. gr. foporofa, apoplcdica,
aliifvs periculofis fymptomatibus ftipata, vel fi debiles gra-
vidas &c. affligit, vel fi fphacelus, aliufue morbus inorae
impatiens , cortice tamen domandus adeft , non cundlandum
eft, fed tempore inter duos paroxyfmos intermedio , integra,
fi fieri poteft , corticis uncia, in partes arquales divifa, & per
horas a febre liberas aequaliter diftributa, propinetur ; vel in
fphaceie quovis bihorio drachma dimidia detur j fi vero mor-^
bus mitior eft & periculo caret, fufficic fiogulis quacuor ho-
ris , extra paroxyfmum gi. vel JjS exhibere. 7, Superato
apparenter morbo , non ftatim ab ufu corticis abftinendurn-
fed adhuc ad minimum per odtiduum continuandus eft , ita
tamen ut quotidie paulo parcius aftumatur, fciliccc ut fic om-
nis caufa morbifica totaliter eradicetur neque recidivie-
vel alce; ius gravioris worbi metus relinquatur, fmo Ii mor-
bus gravior eft, vel alciores in inaffa fanguinea radices egiffe
videtur , uti fphacelus, feorbutus,. &c. Corticis etiam u(us
debet efte diuturnior, 8* Quia febres intermittentes, etiamft
bene curatae videantur , z, vel' tertia poft emanfionem pa-
roxyfiTii , feptimana facile rccidtvare (olent j Confulcum cft,-
corticem eo tempore, & quidem antequam ingruat recidivi
repetere , cumque ad vel Jj. partiris vicibus denuo pr«-
bere , talcmque methodum , h circumftantiae (uadent, etiam
aliquoties adhibere, ut fic febris cum omnibus (uis reliquiis
funditus exftirpetur*. 9, Quia fubinde febribus aliisque mor-
bis, quorum C(ntex nofter eft rpecificum , accedunt (ympto-
mata fipe valde molefta dc noxia, nihil impedit quo minus
illi remedia :'ymprornatibus his quadrantia commhceanrur
modo talia fint, qua? nullas nimias evacuationes efficiant, dc
ipfius etiam Corticis fufficiens tS: debita dofis , sb aliorum ad-
mixtionem, non imminuatur. Ita ex. gr^ fi alvus eft v^l tar-
dior, vd obftiuda vel cruditatum in primis viis haerentium^
fiilpicio adeft , commode rhabarbarum aut 0ia fixa cortici:
permifeentur. 10, Tandem poft ufum corticis primis tribus,
tmo quacuor (eptimanis ab omni medicatione hereica:, fe.. v.,

B ^

J4 _ ^ ( o )

(cd. purgatione , emch , Aidatione coafla abftincndum cH: ,
dum prasterea conveniens diaeta fervanda & a refrigeratione
corporis potiffimutn cavendum cA ; alias facile , ficut experi-
entia tcftatur, paroxyfmi febriles revocantur.

Qui prolixius has regulas etiam obfervationibus pradicis
corroboratas legere cupit ,« evolvat Mortoni fyretolog, S Werl-
hof^ ebferv. dt febrtbtis. Nunc itaque me accingo ad obfer-
vationum fupra didarum examen,

h Si ,"quas legitur/;^ £p|j,A7. lo, ebferv. log^

Ubi narratur Anno i^^9, prope Mannhemium , quadringen-
tos pene milites febre tertiana correptos, omnes brevi poft
aliquas faltcm Chinse Chinae dofes (c. hydropicos evalide,
febre quoque mox recrudefeente ; quorura plurimi pofl: ufum
pilularum hydragogarum , praecipitantium ablorbentium 6c ape-
rientium convaluerunt , multis Chinac Chinas ufum vita lu-
entibus.

Sed quid mirum adeo male cedilTe curam illam; liqui-
dem I, Eo probabilius eft chinam in hoc cafu datam fuiilc
fpuriam, non veram, quo frequentior olim erat & in multis
pharmacopoliis adhuc eft illa fpuria quam vera.

II. etiam genuina fuidcrGIiina Chins, duplex

tamen & gravis in hac cura fuit commilTus error , alter ,
quod non fufficiens ejus quantitas fuerit exhibita, alter quod
brevi pod ejus ufum folis hydragogis certatum fuerir, ^/d.
(upra Method. adhibendi corticem regula, 6. ^ lo.

Hic igitur non cortici Peruviano vero fed vel fpurio,
vel maceriae febrili non bene curatae, damnum cft adferiben-
dum. Quis nefeie , quod olim etiam , antequam cortex in
Europa notus erat, & adhuc hodie fine corticis ufu non raro
febres intcrmirtences hydropem comitem habeant. Similis cafus,
snte aliquor annos , obtigit Excell, Domino PLly£SlDl, qui
ad nobilem a:grum hydropicum vocatus, poftquam comperit
cum antea tertiana laborafle & ad hanc curandam , plures cor-
ticis uncias devoraffe? ftatim hanc corticis fpcciem examina-
vit, camque fpuriam deprehendens , mox verum ^ genuinum
corticem cum 0 amaro Sediicenfi mixtam in far larga quan-
titate propinavit, in.ccrpofito dmul ejusdem falis aqux Sed^

licenfis

^ ( e ) 'If

licenfis ufu; Quibus remediis, benedicente Deo | plenarie con«
valuit arger,

II. AbrccfTum in capite Icthalem, poft profligatam China
chinac febrem , memorant £phtN. C,Cent. ehf. 2j, Sed qua-
lis china & quomodo fuerit adhibita, nulla mentio fit, quare
hate obfervatio ad rem noflram nihil facit, prasterea notum
eft materiam febrilem etiam fine cortice , varias frequenter
ablceflus producere.

III. Diabetem a febre cortice fugata recenfent eaedem
Eph.d, 2.^n.^,obf, 204., Sed cum & hic de corticis qualitate,
quantitate & u(u nihil dicatur , inde quoque nihil concludere
poflumu?,

IV. In aElis Medicorum VrAtisUvienJium • An. 17 so»pug*
iSi. proflat exemplum juvenis cujufdam,qui erroribus in diae-
ta Gommiflis febrem tertianam contraxit , quare fuafu balnea-
toris, per tres dies confecutivos , mane&vefperi chinae chinae
drachmas duas pro dofi aflumlic, hinc a febre quidem libe-
ratus fuit , led in cachexiam , febrem lentam & hydropem
tandem lethalem incidit. Sed quis non videt balneatorem il-
lum imperitum contra regulas fupra traditas , potiflimum
I. 6. 7. forte etiam graviter peccaffe: Quare malum non
chinas veis, fed vel fpuriae vel perverfle medendi methodo
propterea materiae febrili & primarum viarum cruditatibus
non faris eliminatis adferibendum efl,

Plurcs quidem ejufmodi obfervationes aflerre pa/fem,m
quibas partim incertum cft, quae corticis fpecies fuerit adhi-
bita, partim etiam in quantitate & modo remedium hoc pro-
pinandi peccatum fuit. Ne unicum autem invenire poflum
eafurn, in quo cortex verus ulium adftri^ionis vefligium re-
liquerit , quare confentio cum Spdenhamot qui in cpiftola rc-
Iponf. i*pag. 577. Ita feribie;

Qtio AHtem pabio deprehendemus corticem vi (ua adftriEiorm
febres fugare ? Q^ni id probare velit , neceffe erit , m prius alia
adjlringentia pari virtute praddta in medium afferat ; Mihi certe
vel eerum fortiffima adhibenti in experimentum nondum e voto
eeffit.

§. VIII, Pro^

bonans.

16 m >0 c

•§. VIII.

p.c.non acit Progrcdtot nunc zd y\rcs narcottcaf, incrajfdntis zm ex»
vi narcotica Jiccant'es v\on nullis immierico cortici noftro adfcriptas •, quod-
ii enim hx facultates omnes auc (ingulac cum fupra §. 5. cita-
tis v,ri conicis tffedibus comparantur, congruunt uti rotun-
da quadratis 5 Quod prolixe demonftrarc Tupirduum clTe duco,

§. IX.

C. P. vis tO' Refutatis igitur Corticis Peruviani viribus a,dflringentihu4^
narcoticis , incrajfantibtu ^ expccanttbm , quoniam oblervatio-
nibus pradicis minime quadrant *, Inquirendum ulterius cft,
an forte roborando^ refolvendo^ vel balfamica. vi fanguinem
& humores omnes inficiendo fuas egregias vires exierat; Ro»
borans cft , quod fibrarum folidarum tonum & clafticitatem ,
proptereaque readlionem earundem in humores vel reftituit
vel auget.

Prolixum nimis efTet elafticitatis Cive coni fibrarum cau-
fas, modum quo fuiec augeri vel imminui, nec non ejusdera
eftedus exponere , atque tam experimentis quam rationibus
illuftrare. Sufficiat igitur examinare an corticis cfFed:us cum
facultate robcMrandi confpirenr*

Omnium fluidorum in corpore noftro circulantium mo-
tum debitum & naturalem , a debito fibrarum tono depende-
re, proptereaque vitam Sc fanitatem fine tono fibrarum (ub-
fiftere non polle, fed potius, illo alterato , mox labefatftari*
res eft inter Medicos certiffima ; Prxtcrea conftat quod mor-
bi diuturni partium folidarum conum maxime debilitent >quic-
quid igitur multos morbos chronicos fanat, corumque reli-
quias feliciter tollit, abortum praecavet &: pr^rterea fanguinem
& fpiritus confortat , tocique corpori robur eximium addic»
illud iiVv rito roborans vocatur ; Haec au^em omnia laepiftimc prs-
ftat vertu cortex PerHVtanpu ^ ficut ex obfervationibus §. f, ci-
tatis abunde patet •, unde roborandi facultatem ipfi non dene-

gandam cfte concludo.

§. X.

c»P. VIS re- - Quod refolventem ejus vim attinet , haec pariter effetftus
corticis examinantia vel leviter attendenti facile patet ; Iifte-

rurn

^ ( 0 ) _ «I

rum , Iiy.^lropem , malum hypochondriacum, plurimorque ali-
os morbos chronicos humorum vifcidotum refoluwonem rC'
quirere nemo nefcir, Prxterea vis corticis diaphoretica , diu-
retica & alvum laxans , quas frequenter exferiti hoc teftan-
tiir; Confer. §♦ No. 14* &: zo.

§. XI.

Balfamicit denique virtus corticis noflri prae reliquis om-
nibus videtur ede luculentior ; Quomodo enim arthritidem ,
fudores colliquativos , fluorem album, fphacelum & feorbu-
tum fine vi balfamica fanare pofic , non video; Imo fapor
ejus amaricans , quo virtutem anthciminticam poflidet, hoc
fatis oflendir* Qiiare neque de hac elFe dubitandum exiftimo^

■§. XII.

Gaudet igitur cortex nofter vi roborante, refolvente &:
balfamica, quibus conjunctis omnes illos egregios §♦ f. cita
tos efF.tStus exferit. Hoc tamen adhuc manet dubium, cur
pr.Tcife in febribus intermittentibus earumque reliquiis , ut
& aliis morbis periodice recurrentibus fpecificam magis cx-
ferat efficaciam ; Ad quod refpondeo ; Febres intermittentes
omnesque morbos periodicos peculiartm caiffam materialem
agnofeere , cujus quidem natura & indoles a priori demon-
ffrari non poteft, eam tamen cortice debellari teftatur expe-
rientia, unde non folum in febribus fed &c in omnibus mor-
bis periodicis fpecifice fe gerit, non exclufis tamen vaiiis aliis
morbis non periodicis , ex. gr. feorbuto , fphacelo , quorum forte
plures adhuc deteget ultcriorMedicorum induffria & experientia.

In mentem -adhuc venit aliud dubium non reticendum,
fed folvendum; Scilicet ExperientiffimusSYDENHAMUS ese-
teroquin Corticis Patronus, in fua praxi Medica pag. ^ f i ira
feribit : Ille etiam c]Hi largum ^ repetitum corticis Peruviani
ufum experti Juut ^huic malo f fciiicet rheumatifmo fcorbutico ,
de quo hoc capite agit ) fuut obnoxii ; Quod quidem unicum
efi incommodum , quod ex hoc remedio illatum novi unquam ;
Haec igitur obfervatio pratffica corticem noffium maligrftatis
alicujus arguere videtur. Comparemus autem ipfius metho-

C dum I

c. P. vis Bd“
famica.

C.P. vis {peci-
fica in pexio-
dicis morbis.

*8 ^ ( o ) ^

dum , corticem exhibendi , cum ea quam Nequeas 6c dfutur«
nus ufus docu t modernos Medicos ; IpfeXu^ni methodum in
praxi Mcd. p, ii^. feqq. verbis 'dclcr.bit: PcrHVinni c^rticU
^ j! cnm fyruf, rofar^ ruhr. mifccatur ; vere (juantudtcm
fnucU mofchau njajeris mane jere ejuetidfc devoret^ diebus 4
genuino paroxjffme vacuis y donec confeSltonem emnem isbfumpfs^
rn ; Repetatur porre ad tres alias vices , interjetUs ftmper diebtee
tjuatuerdecim^ Haec ccrce non conveniunt cum regulis Tuprt
§. 7. traditis, imprimis cum regula & 7. - Hoc enim
modo materia febrilis plerumque non in totum fed in tantum
tollitur, ut quah caput erigere ficque febrem producere qui-
dem non valear, datis tamen induciis 14« dierum fenfim ite-
rum augetur, & quamvis (ingulis tribus (epeimanis parciori
corticis ufu denuo debilitetur aut imminuatur , nunquam <t-
men funditus eradicatur , quare paulatim humoribus inti-
mius permixta quali Icorbucicam eorundem intem-
peiiem efficit.

FINIS.

■% -• mmm y\u ^ .-

:■ r -I

^ 'fli'

■ •-*' -»» i A

%

■M • •

' : A

, • «k

.v. *'

0^%

'■ ,- ■' •«-...; .. , -■ 5, •.,

* t'i- -‘ ,- '’y ‘'^^l.'‘ *'« "-t'' ^ ‘ ^

‘>» el vitii, ;. ,.! ' ,;wv .

■ rij^iWth I-. ..>r r^r;“>r^»7t45>

r. ‘iJinjf/Mjt? IT'P4ty?' l »* .;'v||i»

' ' . ,^K

'm: i .,

s •.

■ n"

V:t' 1^. *

iy*.^ - .

L. , ■ , v'

»A» ;'*v

‘<i

<■

4,-