Skip to main content

Full text of "Exercitationes criticae in Aristophanis Plutum novae"

See other formats


Google 



This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct 

to make the world's books discoverablc onlinc. 

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct 

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books 

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr. 

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc 

publishcr to a library and fmally to you. 

Usage guidelines 

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc 
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we liave taken stcps to 
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing tcchnical rcstrictions on automatcd qucrying. 
Wc also ask that you: 

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc 
translation, optical character recognition or other areas where access to a laigc amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout this projcct andhclping thcm lind 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you arc doing is lcgal. Do not assumc that just 
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offcr guidancc on whclhcr any speciflc usc of 
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr 
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite seveie. 

About Google Book Search 

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs 
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb 

at |http : //books . qooqle . com/| 



^^//^;^^ 




i^arbarH CoHege librarg 

CONSTANTIUS FUND. 

IitRbliihedbyProfcMorE.A.SoPHOCLmsofHatvird 
fnitcnlty foc •' Ihc punhw of Gr«k vid Lillii 

booki, ot qI b< Dk) ilJunniIiiig oi- ei- 

plalnins lucb Gr«k. LiIin,or 

Ambtc bDOki." (Will. 

daied •Oo.) 

Received 1 I ~Jx^ -, / S «'8'. 



1 



■^T" 



^a.\ 10 ,~]4J 



( itr 21 lliiitt j 
\} CftA-Ci:i ttCit^ <^<-»<-<c. 



U: 



S.. 



Exercitationes criticae in Aristoplianis Plutum novae 

Scripsit 
AJbei-tus de Ba.xiibex^. 



Exercitationibus criticis inAristophauis Plutum, quos a. MDCCCLXIX edidi^), novas 
additurus ut nihil magis lactor quam quod Velseni huius iabulae recensione, quam tum exspectabam, 
a. MDCCCLXXXI in lucem cdita iirmissinio fuudamento uti licet, ita cjuae inter quattuor codiees, 
luorum notitia pleniasima admirahili huius hominis doctissimi debetur diligeutiae intercedat ratio 
primum mihi quaerendum esse existimo. 

Velseni scripturae discrepaatiam largissimam perlustrantem fallere non potest ex illis 
codicibus Eavennatem (R) et Venetuiu (V) saepius a Vaticano (UJ, qui est inter Urbinates 
141, et Parisino (A), qui est inter Brunckii regios 2712, ita diEferre, ut nunc iUi nunc hi Aristo- 
phanis verba servare vidcantur. 

Ut versuum ordinem sequar, Bergkiua, Meinekius, Dindorfius (in Poetarmn scenicorum 
Graecorum editione quinta), Velsenua has Ravennatis et Veneti lectiones Parisini et \'aticaui 
lcctionibus iure praetulernnt : 

V. 39 Rr J^ra 0otfiog, AU S%»' o 0oTfiog, v. 137 SV oii, JU ot, V. 147 JRV fitxQoy, AU 
a/iixQoy^), V. 224 RV ToTg, AU ToTaiy, v. 244 RV iliniao,-, AU iTuaov, v. 291 ST wopo-oai* i!w^, 
AU noQaacd^oiy, V. 392 Sf noToy, AD linoTay , V. 432 R 0( XQW< ^ o'h.(>n''j ^^ ^Qn"' T. 450 It 
noTav i\ V nolav S', AU xai nolay, T. 452 ^ o ^tog ovfog olS'^), T o »l&g o?S', AU ovrog oM' 6 
5(05, V. 453 £ ttvffrijoarto, V iiy or^aaiTo, AU ayuattjaano, v. 472 Rr^avzl, AU lovi/, v. 505 Hr 
fl,AU^, V. 507 aya7iin»fW R, COTT. R*. uyuiina»lyx V, uyunua9lyTiQ AU, y.b2QRraoi (leg. aol), 
AU aov, V. 527 R Suniai, V Sdnrfli (leg. Sdniaiy), AU ii'mr,aiy, v. 540 Rr add. yi, AU om. yi antfl 
lovioie, V. 583 RV o).vnni)i!6y, AU olvftmoxdv, v. 662 RV xaxi*i.iyai.iiy, AU xniatUyoito', v. 688 
.flrom. Sti, AU 3iAA. JtJ ante fiov ad versum mancum explendum, v. 707 Rr iytxaXv^fidfiijy, AU 
avytitaXviljdfir;y, v. 736 RV oig y, AU waj, V. 738 Rr Sianoiv, uviax^pui (leg. dynax^xti*)), AU 
Slanoivd y iaiiftu, v. 777 Rr w iXfinbiv , AU d xU^fimv, v. 778 RV ovx — olxt, AU oud" — olSt, 
V. 785 RV iyStifivvixtvog, AU iySuxy^^fitvai, v. 806 .ff T J jJ5}, AV nov, v. 886 Rr xavx taxi noW^, 
AU noUiJ xavx' hxi, T. 912 RV w, AU fiw, V. 920 RV vi) .Jia, AU vfi xov Jla, v. 1037 RVy, AUS', 
V. 1147 RF i^voixov, AUaiyoinov, v. 1182 Rr vtdfii y ixdXii {xufil yt w\ti R, corr. in ^ txdlu S», 
xdfii y fxuXii V). A xai fiixBtdlii, U xai /(i;r( xd3.u, V. 1207 RVtntiaiv, AU ivtiaiv. 

V. 815 RV o S' tnvd; yiyov fjfiTv i^^unlv^g li.iifdvT ivog exhibeut, AU y(-yav omiltunt. Berg- 
kiua, Meinekius, Dindorfius illos secuti sunt, Velaenus cum Bentleio 6 S Inog i\fuy iianivtjg iX^dvxiyog 
scribere maluit, non rectc, si quid video ; nam l^aniyjjs adverbium verbo carere nou potest. Ac verbum 



1) Beroliiii, apnd S. Calvary eiusque gocium. — ^) Quod Dindorfins si im-erso ordino oiiihqov ii afyvflStor 
acribatur aiiafii- recte legi ailnotat, ordinem traditum tuotur Demosthenin Timoor. p. 7(i3, g 201 Jlia iiijifor dfyvfi- 
a.or. Etiftm V. 240 n /iixeo^- dfY«e''>""- rocte lcgitiir {BAU /iixv'-'', V afirfof). WecUBinius (Cur. opigr. p. 55) 
tragicoa aDtiqnioram formam retuientea aiiixgSs, comicos vulgELrem acrmouem scquentea iinfos lUcere maluisBC Htatnit. — 
s) De Velgeni coniectwa infra p, 14 diB80Temu«, — *) vido Weckloin. Cur. opigr. p, 35 aii. — «) vide Exercit crit. p, ;U, 



tuetur Athenaeus, cuius auctoritas multo pluris aestimanda est quam Polhicis'), VI, p. 229 f. huiiR 
ver&um sic Bcriptiim exhibens: 

o S" inyiiz (cod. A o 6tTnya^) ytyoyv i'^anlvr,Q tiiquvrifo;. 

T. 1100 RV 10 xa()iVu>', A o Kogiwv, U xaglwy, V H xaQiioy praebent. '£2 Bergkius et Dindorfius, o 
Meiueldus et Velsenus acceperunt. Ego non dubito quin scribendum sit; n/ loi l/jw, w Ka^loiy, dva~ 
fitmor; uam apud comicos uominatiTus pro vocatiTO toti enuutiato praemittitur, uunquam interponitur 
aut postponitur; \ide Acb. 155 ol 0pio«c JVi rftvp", ovg 0/wpoc ^'ayty, Ran. 521 o jiai? axoXov^u iiv^o 
r« axtvi; tff^iiiy, ib. 608 JUvlog /u) 5rp*;91t'(i; /w JlaQ&ixai; ym^tUt diupJ x«( /lo/tff^f tOVTCp/, Aukips. 
fr. 2, 1 (ed, Kock. = Mein. II, p. 101) r^ 3I(tyia y/p' 6'^v^aifa xai xay&u^ovg. Vocativus et interponitur 
et postponitur; ^-ide Nub. 1485 dtvQo Jtup' to EaySia xXtfioxa Xufitav i%tX9i, Vesp. 456 naTt nuf w Eav- 
tf^ia Tovg arfijxag dno if,g otxiag, Lys. 451 Ofioai jftaQajttv a^far^ oi 2x^^ai ^vta^dfiiyoi , ib. 455 anoorp^- 
q^CTf rag /tTpa; uiVwf i3 Sxv&ai, ib. 908 /<« .://' «AXa Tovrrf y' oJitn^' (3 Marij y/p*, Ran. 437 Bipoi' «c 
«rfl^if (iS naT. Blaydesius Lys. 451 ee oi SxvSai malle non satis prudenter adnotavit; nam /MQiHfiiy o'i 
.2x1'^«* dicere nemo poterat nisi unus ex Scythis. Ach. 242 nQiiid-' tbg lo nQia&tv oXiyov fj navr^ifii^iig 
ad similitudinoia proxinii versus in nQohai 'g to np6a9ty ktX. commutandum esse Bachmannus iu 
liliello utilissimo, qui inscribitur ,Conjecturarum observationumque Aristophanearum specimen' I*), 
p. 49 sq. evicit. 

V. 160 in £r xvaqiivet, in AU yvaqfvn scriptum est. Dindorfins, quod Brunckius coniecerat, 
6 if ns xvaiftvti / scripsit, BergkiuB 5 St xvaiftvti y, Meinekius et Velsenus o di ■/yaiftvti y. Dlani 
formam Aristophani vindicaudam esse cum grammatici (scboL Kav. ad h. 1. o dt xvuqtvti: Tivig Hrri- 
xoJ rd Siu ror x, «oivav Hi to Sii tov y . oi nK^aioi iirrofoi Sid zov x 7i«p<l id x. cf Suid. s. v. xvaifivg: 
miQU To xvto . . . x«J JWi rd /liv (JhI tov y xoivov, id 6i Siei lov x'Aitix6v. xai jigWTOifdvijg' "Hv nai}{- 
j((oai taig itoftlyoig oJ xvaiftig xtX.^), id. 3. v. yvaifivg, Pollux VII, 37 xvufiviiv tift} i^piffioyiaf^jg) docent 

tum lapis incisus documento est : C. i. A. I. Suppl. nr. 373 f. Sifuov tt[vi9rixt\ 6 xvaifivg 3iKihr,}\ 

Itaque Dindorfio adsentior; cf V. 1179 sq. o fitv Sv ijxiov tfinoQOg t^votv )iqu6v ti aiaSdg, 6 d^ rtg iiv 
ih'xrjv unoifv^-iiv, u J' «f ixayXii^tiTi Tig, Plat. de Rep. II, p. 369 D ni5g ») niXig dQxiatt ini ioau\'Tr,i' 
!ii'Quaxirr;y ; i(}.).a ii ynagyog fiiv tig, 6 ii olxodoiiog, aXXog Sf iig vtfdyTtjg; et quae Bachmannus COn- 
gessit excmpta I. 1. p. 58. Tlaec uolui praeterire, etsi orthographica^) ad quaestionem institutam 
i momenti esse probe scio. 



1) X 155 xnl fivdypo- 'Afioio^ariji H iv ipoiiioaait xFzpi^iai rcl dio/jai'- <^>' ie /71ot'iPf i'iTDr i^r iivayfar xalci. — 

*) GottJn^ 1S78. — ') Ecd. 415, ubi Vclseiii coilirea ftnt jiio^^.- snt iii'agif<( eihibont — *) Ravennas et VoaetuM 
rccto scriptuni smant v. 339 BTnxa (AU ol-rtKa), qiiam forraani Vclsonas mntata sententi» in Ecclesiaznsis »el contra 
oioneB coilicpB (vide v. lOG) reposuit, cf, Wecklein. Cur. epigr. Maq. Kock. ad Nnb. 6. Blaydos. ad Lyn. 74, v, 45 (vi-im, 
quod Mcinckins [n fDi-ii^E emend&vit (AU iui-iiii), cf. qnae ego dissonii Z. t d. Ow. 1874, p. 27 eq., FarimuB et Vati- 
canns v. 026 TjiWpesio/Kii-o {R E{':igi:tmha. V cvtema^ii-a) cf. Wecklein. 1. 1. p. 33 sq., v.1007 alei (,fiF iel). Kftm 
A.ristopbBiicni ubtque dii adhibuisxe putandmn esse Weckleinius 1. L p. 64 iton dixiaset, si compertiim babmsaet aitt ior- 
mtaa in eodicibnn Aristopliftnis non iw raro Ifgi: Ach. 751 in P, Eq. 215 in rHP et a aec. m. iu -J, Av, 1478 in B, lUn. 
1027 in UA, Plul. 1(M0 in RA, Bemcl contra motrum Pl, 1140. — Bcrgkins, Meinekius, Telaenus cx fiF v. 38 oviiitifti,: 
V. 220 or.B/ioioi'* cdidomnt, Dindorlios ei AV iilic (viiipifiiv, bic ^viijiiiovs. Slirum esset, ai Aristopbanos v, 218 Chre- 
mjlum i'wi' Ivpiiiriai tsic RVAUi, V. 220 Plotum ^iiiv ovfiiidiovi diceutes fecisaet; scd de formamm oi-r et ^i!i' apud 
Aristopbanem usu nihildum andco statuere. Qui post Wccklcinium (1. I. p. 57 sq.) et Cancmm (in Cnrtii atud. in gramm. 
^. ot lat Vm, 2, p, 2H6) de hac ro ililigcntiBsime scripsit Bachmannus qaod I. L p. 112 librarios ivr intulisse sacpiu^^ 
iiomeria aiii' poetulantibus conrinci: ccrtc sc Dind, adii. Oxott, (et £q. adn. cr. VclBeni) trcs tantiun locoa sibi enolAssc 
■liirit, iibi codices eontra raotnun oi-v praeberent (Ach. 715. Tb, 601. Ran, 8IXi), ex duobiis Pluli locis, nbi metrum (n- — 
vol Ji-I — formam postnlat, v. 1147 AU contra motrum Di'i'oiKDr oshibere eupra p, 1 vidimns, v, 503 Ravennas contra 
motnim iiuUf^d^si-oi scriptum habet, cnm quinque locis (w.32B. 5M, 616. 817, IIUS) omnea codices quas metruin postnlat 
praeboaiit has formas: aviaafaaidcai, ovfiiair, aviX^^itir, avrtzeiiidS"o, aviiffofuiaror. — TDi»ii' vorbi tertiam littoram 
omittiint metro nt prior stirpis sjllaba corripiatur poscenlc BV aolt vr. 14. 116. 283. 401. 475. 524. 764. 863. 1206, enra 
A vv. 433. 496. R(a, 947, 1025. 1027, cum AU vv. 186. 623. 6i)8- 906. 1111, B aolna v.233, cum A v.4;i9, cum AU v.887. 
r Bolni V. 388, motro non posccnte BV soli v, 717, cum A v. 471, cum jlir w. 11*)7. 1124, fl soltis v. 1163. oontra 
loetnim fil' v. 57G. T v. 378. Milii illis lons tdh-i- xtl scribendum csmo videtnr, cf, WiTklein. I. 1, p. 53 sq. 



— 3 

V. 343 RF v^ iDvg 9-eovg oxbibeiit, quao VDrba ji quattuor illi3 editoribus recepta eis quao 
sQqunDtnr adsiguauda esBe diximua Kxercit. crit. p. 51. Blayclesiura a Pariaino et Vaticano /*« loiJ; 
&»i!c accepturu.in esge inde colligo, quod ad Thcsmoph. 3S3 ^dori/i/a ^iiv ovSffitu /tct r«J 9-no Xi^va' 
aviaTT)y ct PI. 715 onaq yuQ fly_ty nrx okiyaq fia Toy Jia et 343 uXi! ovSiv aTiaxQvypaQ tiiiS ftHt rov; 
d-tovg conferri iussit. Ac sic legendum osao etsi non possum demonstrare, tamcn sentire mihi videor. 
Aliis locis dubitari noquit, quin Bergldus, Meinekius, Dindorfius, Velsenus Parisinum et Vatica- 
num recte secuti sint; hoa dico: v. 111 RV fttocpuy, AtT fiuxQii, v. 162 V ^fiim; R om., AU avziav, 
V. 1G7 RV om. ;•*, AU add. yi, v. 172 RV Hal, AU di, v. 289 RV om. avtmg, AU add. ovxi„i, v. 301 
RV om. rififiivov, AU add. ^ftfilvov, v. 312 RV XmqtIov, AU Xa^zlov (A lupr/ou), v. 325 RV avvii- 
Tayfiiyag, AU avvTtrafiivug, v. 367 RV lytiq, AU txn^), v. 401 RV ytr,iv, A vio, V yu, v. 428 R 
BvApayt;, V aviaUxQayig, AU ivixpaytg, v. 432 RV e]Tig, AU f,Tig, v 488 RV Toig, AU loTai, v. 516 
RV l^ijy, AU i^, leg. ^l,^, v. 576 RV xai fidUaia, A fidXiara, U ftdU.iaru, v. 583 avrAg rov 'Oi., 
JU Tov 'OX. ajrig, v. 587 RV rovro, AU rovro, , leg. rovri.,, V. 614 RV naiSliov, AU TtulStov, 
V. 681 R TaSr rjn^o', V ravr ^ixt^fy, AUiavd' ^j^ittv, v. lOH^liV 3i, AUd'iv, v. 721 RV iKtQ{il>ag, 
AU ixaTQiiliag^), v. 766 RV fiiX', AU fiiW, v. 1088 R y' nw, V yovv, AU yii^, v. 1096 RV nQOU- 
ilytTo, AU TiQoalaxirai. Etiam V. 573 cditores cousentientes afti!vi„v, quod -iP exhibent, praotulo- 
runt communi Ravennatis et Veneti lectioni afntvov, quod uum recte fecerint dubito; vide quae 
infra p. 15 de t. 203 dicemus. De v. 465, ubi RV xui r/ &v vofilt,tTov (R voftlKtn) xaxov iQyiiiJaaSai 
fiiTl^ov av&Qiiinotg; AU av&Qionovg cxbibent, diasentiunt. MeinekiuB cum Dindorfio av9-Qi,inovg scrip- 
sit, sed in adnotatione critica fortasse touVo»?, quod Bergkius et Velsenus receperunt, reponendum 
fuisse dixit. Non nego avd-Qwnoig posse verum esse, cf. Sopb. OR. 1373 oTv ifioi SvoTv iQy lan 
xQtlaaov a/y_6y>ig ilQyaa/itva; sed Aristopbanis locum satts similcm nuilum novi; nam Veap. 1350 
aokXoTg yaQ rSrj xariQOig toiV t^pj-Kffio propiuB accedit ad similitudincm loci Platonis Apol. 30 A 
iK^ru yiioriQi^ xai nQiapvTiQio notrjaia xai ^iyia xni «or<M, fiaXXov Si roTg afnoTg et SQhv tivI ti, quod 
Nub. 427 legitur: Xiyt vvv T,fiTv o n aot SQtafitv idem fcre est quod vnovQytTv nvi ti, ut apud Tjiuoy- 
didem VI, 83, 1 r'p MrjSto tTolfiiog rovro rfpwvrtc, ubi Classenus recte fecit, quod Herwerdeno pro 
ToSro S^wyrig .scribi iubenti vnnvQyovvreg non obtemperavit. Cf. Arist. frgm. 569, 12 (ed. Kock.) 
xayojyt raig ciXXuig niXtat Sqiu raiJra nXtjv yi&rivmy. Itaque conaultius puto scribi: xwi i/ uv 
voftl^trov xaxbv iQydaaa»at (leTtov iy»Qiinovg. 

Paulo propiua a vera scriptura AU absunt quam RV v. 485, ubi hi /rpttrrofrfs ti n yiiQ {ei corr. 
ia ij R*), illi nQiiTrovTtg »J t/ / av exhibent; nam Aristophanem scripsisse; 

ovx &v iid-tiyoiTt rovto npttirovr'" ij xl av 

i'yoi rtg av Slxainv ovrtintTv tri; 
Weckleiniua qua est sagacitate felicissime invenit (I. 1. p. 18); neque aliter Blaydesius hunc vcrsum 
scripsit ad Thesm. 707. 

V. 281 oToi' /«?'»■ /t 6 Stanijri/g o o&g xixXtjxt StvQO iii RV omissus quaeritur utruni, quae 
Bergkii, Meinekii, VeJseni fuit aententia, in AU bti v. 260 male repetitus esac an in Ravennatia et 
Veneti archetypo casu intercidisse videatur. Mihi olira Exercit. crit. p. 34 illos secuto nunc in Pari- 
sino et Vaticano, qui v. 260 haec exhibent: 

oroo ;;«pi>' X'^ StaniTr^g o aog xixXrptev ^ft&g 
repetitione mala factum eaae, ut v. 281 eadem verba, quae priore loco in RV smt, 

orov y/igiv fi 6 Seanirtig o aog xtxXijxt StvQo, 
interpolarentur panim verisimile est nec iam sufficiunt, quibus olim in libro miscellaiteo edito a boc. 
phil. Bonn. p. 65 v. 281 impugnavi, sed hos codices et v. 260 et v. 281 quae Aristopiianos scripsit 
aervare mihi persuasi. "Oiov /uqiv ^iu SeanoTr^g pro orotr x«! yuQiv o Seamirijg ex usu satis cTebro 



1) De varia loctionc in Veneto adacripta pcvei. quatn Volaenus reeepit, infra p. 17 viiiebimo.'<. 
») Tide Exerc. crit. p. 4. 



dictum est, cf. Eq. 342 Tm x«i ninoi&^tuc a^iui^ t/iov Xi^-ny fV«>T«; Nub. !;il4 Kai fifjr o T( xaJ 
Xt^fig axomai fiQvi.o/4ai, Pac. 1289 tov xai noT ii; Lys. 836 r/c JtuOTiV nor*,- Eccl. 946 «11' tiV* 
r);p»iooto or< «aJ JpooM Tior*, T. 1014 !('/ avTo tI tioh xiffn, Soph. Ai. 1290 Svaxr^vi, nol fiktnoiy 
noT' avTtt xai &QotTg; OR. 1129 noiov afS^a xai l^j-fic,- Antig. 772 /(op^J Jf n o /lu x«i ire /foiflitlH 
xrio-iiV,- T. 1314 noliu Si xdniXvauT h (foraig Tpdffw,- et quae post Kruegerum (Gr. gr. § 69. 32. 16) 
Blaydesius ad Pac. 1289 collegit. 

Utut autem de baroiQ lectionum voritate iudicandum erit, ex earum discrepantia quae inter quat- 
tuor Velseni codices intercedat ratio hoc steinmate recte siguiJicai-i apparet: 
a (arcliclFpiiis} 




Oierl. XIT) 

Etiam in Nubibus Ravennatem et Venetum ex uno, Parisiuum -i cum aliis ijuibusdam ex altero 
fonte fluxisse Rudolphus Schnee iu dissertatione Halensi (a. 1876), quae inscribitur ,Do Aristophajiis 
codiribus capita duo' p. 25 sq. probavit'); in Ranis Ravennatis Venetique et Parisini Vaticanique 
eandem cognationem csse, quae in Pluto apparuit, ex his lectionibus noscitnr: v. 77 RV avaytiy, 
JUM'), V. 83 RV oi^tTHi, AHM unoiynui, Y. 103 R ndi.a, V fiaiXa, AUM *at fiiiXa, V. 199 RV ovnnt 
ixflivfg, AUM oJrttQ {U ^ntp) txiXtvftug, T. 259 RV y«'prg. AUM <fuQvy%, v. 267 RV t6, AUM iw, t. 270 
B V t&y, AUM ji, y. 28& R r^7,ia»ty i'»,, V i:i67»a»ty av i'»i, A UM f^omo^fy yvy i'9i , v. 290 .B P rrfr*, 
AUM nOTi, V. 296 Tir St^t ay, AUM S" oV, v. 300 RV tovto y ^rrov, AUM tovto y ia»' fjTToy, T. 340 
SV TJxti, AUJl TjXiig, T. 347 RV na}.aiiay, AUM nukaiov^, T. 375 RV xumaxionxmv, AUM xtu axuiTitiuv, 
T. 455 RV Uq6v, AUM iXaQ^y, T. 519 RV 0Qyj,aTQlai, AUM avlr,TQiai, v. 543 RVxvyuiy, AUM xiyuiv, 
T. 620 RV m S' tg Tug, AUM im Tt toc, t. 625 R oPtm Si, V ovTwg, AUM toCtov Si, v. 748 RV 
Tov9\ AUM t6»\ V. 915 RV add. av, AUM om. ay, t. 946 RV tln av, AUM ihtv, T. 971 RV fdvioi, 
AU fiiyioi 'yii, M fiiv tolyw, v. 1394 RV itiat6y, AUM Kaxuiy. 

Quae cum ita sint, in Pluto ubicunque codices inter se discrepant, primum quid in u et iu ff, 
deinde quid in archetypo a scriptum fuerit, tum num archetypi lectio Aristophanis fuisse putanda 
sit quaerendum erit. 

Ac primum quidem de locis quibusdam disseramus, ubi J cti^^inter so congruentibus, ii et P" inter 
se dbcrepantibus editores dissentiunt. 

T. 517 sq. haec leguntur: 

Xfjnoy Xri^fT;' ravia ydp rjfiTv ndv^ ooa vvv Sfj KaTiiXt^ag 

01 S^iQdnovTtg fioy_9~T)auvaiy. 

R viV S^, V yvy, A yvvi, U >^^v; exhibent. Quaeritur, utrum in « vvv 5^ an, quod in /? fuit, yvvi 

acriptum fuerit. Bergkio et Velseno illud, Meinekio et Dindorlio hoc Yisum est. Ego Aristophanem 

ryr itij vel potius vvvSi}^) voluisse idque et in a et in « scriptum fuiase confido. Rectissime cnim 

1) Idcm in Equitibus TcDctum qod ad fiavcmiatiE, sed ad Paritiiiu fontcm rcttulit; adHcndua cst Gcorgiiu> Buengor 
in dissertationc Argentoratena (a. 1878) onnii laude digna ,l)e Aristophanis Eqiiituni Lyeiijtratae TliegnjophoriazuBarum 
apiid Suidam reliquiis' p. 14. — *■) M aigniticat codieein Aiobroaiwiuiii L. 39 sup., qui Plutuin quoque contiiiet- cf. Ucr- 
wcrdoui AppeDdicem ad studia critica iu poetas sccmcoB Graccorum. Trai. ad Rh. 18T2, p. 38 sq., nbi hmiis codicis lectiones 
noiinullae notatae aunt. Uunc codiccm in Ranis cum Parigino artiore cognatione conimictum ease, ex vr. 157. 268. 627 
et 304. 371. VfJ potissimum colligo. — ^) HerodianuB cd. Leotz. I, p. 489, 1 ^q. haec praecipit: Ta tii q /itia lai- 1 ... 

Bi€ m^iiaivi, ,0 ngi 6liyav ..olioe i^iif rC»ii, iv^fii^^troi" [«,260), ^i) Orr&ewor iiit inJ i6 ai;lo;i.i Jj«.o>*ro.'. 



Friachlinua illa verba sic vertit: ,,iiugariB, uam haec quae modo notis enumerosti onmia aervi per^ 
ficieut"; modo vero ease KvyJiJi), testes sunt scholiafita ad Pac. 5 vt* dij: ovKug Htiixol Anl 
Tov uqtluii; et Suiilaa*) yvv rfij" apiiw; ^ fnx^dy f/inpofffft»-, qui deinde praeter Plat. leg. I, p. 629 D 
fog tifufiw ^ficig yvi/ Srj, III, p. 683 E ^ vvv S r^ ftt» [oi/yov fft7iQoadty\ lOiJro»; ntQnvjf_6vTtq %uTg l«j'(«; 
otriio luvz' hO^ffiey, *iJv S' iniXiX^afu^u ; Eurip. Hippol. 233 sq. yvf <J^ /(fV opof /9aff' ^aJ 9r'iQag tiiS^y 
iaiM.ov, yvv S' av ipufiaSois in uxv/idvioig 7na}.a>y tQuaui, frgm. (Meleagri) 539 Ddf. oqu^ av yvv i^ 
/i wg fHQuvyug, xv/^rj Magnetis fragmentum laudat nr. 6 ed. Kock.: dn( /loi ywdij /tiv loftwg /i^ 
yt/oyi»ui, vvv Si ip^g, Confer etiam Hermippi frgra. nr. 42 ed. Kock. /itl^uiv yu^ ^ yvySri 'nn, xai 
Soxti yl fioi, idy lorroiiiov iniSiSot tf\q ^/li^ag, /uiCotv Vaia&ai JiayoQov roC 'A(i?pif(Uf et Aristopliaiiis hos 
locos: Nub. 825 oiftoaaQ yvvSri Jiu (sc. V. 817), ubi Venetus vvvi, Ravennas vvv, alii codices vvv S^ 
cshibent, Pac.5noi;j'^ ^y yvvS-^ 'ifiQov, Av. 922 sq. ovx «pn &vo} rfiv SiKixir,y Tavnig lyia, xw xovvofi 
iSaniQ nuiSlu) yvvSij 'd^ifitp/^). 

V. 701 oiix, ail' 'laatH ftlv rig dxoi.ovd-ova' Sfta. Sic AI7; R 'laaiu /tiv yi iig dxoXovS^ova' 
li/ta, V 'laaiii fUy yt dxoXov&ova' ufiu. Bergldus, Meinekius, DindorfiuB ex Reisigii coniectura '/bow 
fiiy y inuxolotiS-ova' a/ia, Velsenus 'luaiii /liy jig uxo\av9^ova ufta scripait. Ego de hoc loco Exercit. 
crit. p. 4 sq. recto mihi videor iudicavisse neque inaxahivd^ttv verbum compositum incnlcandum osse 
ot r<5 pronomen aptissime addi; cf. Av. 512 onoV l^iXd-oi nQiufi6g ng eyoiy ooyiv iv loiai T^ayipSoTg. 
Sed quod tuin Raveunatis lectionem integram accipiendam esse dixi, id iam imjirobo, Velseuum rectius 
PariBinum et Vaticanum secutum esse ratus. Veri enim similius est in codice u yi male addituro 
esse, ut in R t. 22 post uqAiuv^), in V v. 80O post nuvv et in Ranis post nuig v. 138 in RATTM et 
V. 515 in RM, post av v. 263 in R, quam Aristophanem sine iusta causa proceleusmaticum pro iambo 
admiBiase. 

V. 845 fimy ovv ifiv^&tjg S^t' fv uvzio zu fiiyuXu; Haec est Parisini et Vaticani scriptura; 
VenetuB ovv omittit, Ravennas lyf/ivi^d^i}g pro ovv i/iv^S-^g exhibet. Ravennatem secuti sunt Bergkius, 
Dindorfius, VelBenus; Meinekius /nZv ovv i/iv^d-rig scripsit, sed iu Vindieiarum Aristophanearum libro 
p. VIII hoc dixit: ,,Ferri sane potest Rav. acriptura ivifiv^Siig, non tamen ut i/i/ivfTa!>-ui pro /iveTa^ui 
dici posse coucedam ; imo ivffivTjd-^g dictum est ut in sequente versu ivtQQlyiuaa sc. ^»- tiu tQi^oiyii^. 
Comparari possunt ivunotivtiy, ivuTzonuTcTy et multa eiusdem generis alia." Mo paenitet, quod et Ra- 
veunatis et Meinekii auctoritate deceptua Exerc. crit. p. 7 iff/irr,d-^g iniprudenter Aristophani vindi- 
cavi, Ut euim rectissime v. 846 omissis iv uvtm vocabulis uovo verbo composito usus vir iustus dicit 
ovx dXX' IvtQQlyiua itrj TffiaieaiStxa utquc rectissime etiam Pac. 1228 dictum est ivanonaTiTy yiiQ iar 
iniT^Snog nuw pro unonuTiiv iv uvtoi sc. tiu 3-iiQuxi, Av. 38 xal nuai xotv^y {yanoTTaui xQ^/iara 
pro djtOTTaai iy avtij SC. r^ jiSXii, ib. 122 aiavQuv iyxaruxXivijyui fiaXSax^ pro xar axXtyrjyai 
iv uvTJi^), ita parum eleganter Cario additis iv uvTi-i verbis interrogaret : fidiy iytfivrj9i/g S^' iv 
uviip rti fityuXu. In Parisini et Vaticani lectione quod reprebendi possit, nihil video. Miov ovy 
enim particulae coniuuctae inveniuntur etiam Pac. 527 /loiy ovv Sfioiov vhJ yvXiov arQUTitatixoi! ; ad 
quem locum Blaydesius satis multa huius uaus exempla es Platone potissimnm congessit, Saepius 
etiam coniuncta video olv et ST,Ta: Eq. 871 ^yvioxag ovv Sfji alrov oUg iariy; 875 oi' Stivov ovy 
Siji ifi^dSag roaovrovi Svvaa»ai; Nub. 791 oi^ioi li ovv Sij»' 6 xaKoSai/iuiy ntlaofiui; Pac. 200 mag oZy 
aii S^i iviav&u xuiiXti<f'^g fiovog; Av. 27 o^ Stivov ovv SfJT iftiiy ^fiSg Sto/iiyovg ig xoQuxug iX&tTv; 
V. 969 t/ ovy nQoa^ti d^i ifioi KoQiy&liay; Thesm. 212 nwg ovv noi^oiu Srjia; et ordine iuverso: 
Nuh. 423 uiXo ri S^t ovv vo/iitTg ¥,Sti ^tiy ovSiy nXijv SntQ f,fttTg. Itaque non iam potest dubitari, 
quin ex archetypo a vera lectio in codicem fi et inde in AIl transierit, in codico a ovy post /nav 



'1 Bic Kockiii? 01 oditoribuB iii fallor eolus scribit, Cobehis V. L.» p.233 acribendum esae statuit — *) Alios testes 
vidc apiiil Koctdimi ad Nub. i*-2b et apud Sauppiuni ad Pl. Prot. p. 339 A. — ^) De v.327 cf. Wehrium Quacst Arintoph. 
Qottiiig. 1869, p. 72. Thesm. 934 vi, J(- ois' yvr it,t dii/e 6l.iyov ^' i!if.«il(r" aiiioi' latiateiifpot ex riy i^i' correiitum ost 
fvfflpj x'. — ') vide Exercit crit p. 13 aq. — '^) cf. Kocldum ad Av. 38 et Weckleinium ad Eur. Baccb. 508. 



interoiderit, iu It oculia litrarii in prosimum versum aberrantibus pro {fivi^9r,g verbuui couijiositum 
scriptum sit. 

V. 1003 BIJ. il^J.of oci Tovg rprfnoff Ttg ov fioy&ijoo^ r^y, 

iniiia jiXovTuir oix^S^ ^StTUi Jitxj;- 

npd TOv d' VTio Tfjg ntviaq anarzti xar^oS-iaf. 
AU ujiayia xiiTTflS-it, V SnitvTu y Tfl^itv, R anar&' vnrjla&ity exhibent. Ktttnt^liii' verbum iiit«rdum 
atl devorandi notiouem prope accedens hoc ioco alieuum esse vix poterit dici. Tamen duliito, num 
sic Bcripaerit Aristophanes. Auctoritati enim Parisini et Vatifani hic opposita est Atheuaei auctoritas, 
qui IV, p. 170 D haec adnotat: 'EmaSiitv ti^tpct Tti7.ix}.t{dr,g^) nQitunaiy ovtwg- 

tvqIov inta^ionja. 
'HnifaytTv S' EvnoXtg^) Ta%i6.Qyoiq 

i-iiifuyiiy fiTiSiv o,}X J) xQOfifimy 

'ktnovra xai TgtTg aXfiddaq, 
Kai jiQiaToifayr,g 7I3,oi!nu" 

Tfporor S' rnd 1^5 n[v(ug anavT tnT]<t& iiv. 
rToc ipsum verbum huic loco aptissimum esse inde apparet, quod ^ux^, ad queni cibuni reBpicitur, 
Atheniensibus a\poy fuisse Amphiarai Aristophancae fragmentum^) documento est: 

oaviq qcotfiy riSiaiov oipiov "koiSa^iTq 
et de eia cibia, quos oiiia vocabant, inta9iiiv verbum proprium ftiisse coostat*), cf. Xen. Mem. 111, 
14, 3 o di (iixQM aliio nolv o<l'ov iniaSlMv et (j im uiia nok}.a into&hiv id^taSivTi. Recte igitur 
focissc videntur Bergkius et Dindorfiua, quod Athenaeum secuti suut, praesertim cum quod iu It est 
anavd-' vnfia9ity es unuvT inr,a9-itv ortum esse satis probabile sit", vide imd et ini praepositionura 
permutatarum exempla a Bachmauno collecta I. 1. p. 68, quibus adde Eq. 459 tn^J-ffts S, vn^Xdtv AJ, 
tmijX^ig rr&PM. Quae cum ita sint, archetypi a lectio in R intacta transiisse, in F et iu /? cor- 
rectores de eius veritate iure dubitantes, sed infeUces experta esse videtur. 
V. 1173 Jf haec e.\hibent: 

af' ov j'«p d rRoviog oviog iJQ^ato fiktntiv, 
R wf ov yrip d /noitrof ^p^ctro ^.intiy, F uif' ov yuQ fiUnnv d ;iioiiros ^pH«ro. Bergkius et qui hu!lc 
versum secludunt Dindorfius et Velsenus scripserunt, quae in AU sunt, MeinekiuB uif ov yiJp ai /iXf- 
jiiiv o IR.. >j.^). Hunc versum eundem ac v. 9G8 wf ov yiig 6 9tdg 01 lo; ^pgaro fiXtniiy in archetypo a 
nomine superscripto sic scriptum fuisse: 

ttif' ov j-op d S^tog oviog r^Q^aio fi)Jniiv, 
deinde nXoviog in codicc ^ pro Stig, in codice « pro &tog oviog iu testum irrepsisse, postremo in r 
etiam verborum ordinem mutatum esse licet suspicari, Aristophanem vero ego omissa illa dubitatione, 
dc qua vide Exercit, crit. in Ar. Pl. p. 35, v. 9G8 repetere noluisse, sed baec tantum voluisse: 

il d' firrii', w fiiXiiffTt; lEP. xi jdp «lA' tj xwiiog 

UTioXioX' vni hfiov; xttiaifaytb' y^ ovx f/w xiX. 
oum Velseno iam consentio. 

y. 98 omnes codices exhihent nolXov ytlp atnovg ovx ioiQaxu /qAvov, ita tamen, ut post 
fiupoKa iuterponant R niu, V nov. Dindorfius oi>/ i^Qaxii nio /qovov, Meinekius et Velsenus, quod 
Bt'r(^'kiu9 fortasse scribendum esse adnotavit, oi/ i^Qux' iyii ;fp(ii-or scripserunt. Hic igitur non 
i|itid in archetypo a scriptum fuerit''), Bed num id ad Aristophauem referendum sit auctorem dubitatur. 
Ego in ea sententia sto, quam Exercit. crit. p. 5 exposui, praesertim cum praeter Xenophoutem etiam 

') frpn. 25 pH. Koek. - »1 frgin. 255 cd. Kock. — >) frgra. 23. - »1 PolL VI, 39 a.tjaye.-f {ovia ii IUyov 16 
inl tt3 oproj Dpor IntolHiir). — *) vido Viiid. Arialoph. p,ii25sq. — ^) fvfOKaxov solus Tyrwhittus voiuil, vide Dobrpp 
ObMrv. Aiutoph. cur» GoiL Wkgneri p. 7. 



Platonem similliine loqui videatn Gorg. p. 448 A orJ*/c fti um rifiiivr,xi xmviiy tn>ih noXXay it&v. 
De Eq. 944 0^05 o\-6i(q nw ^fpovow (i»^p yv/{yi}zat Totai noUoi^ zov^olov c.i. Kockiiiin ad h. L et Bacli- 

raaunura I. 1. p. 125. 

V. 702 qnoci R vniQvB-^luaf, V vnofjv&oiaat, A vmjqiS^Qiant, U vnrjgv&Qlunt exhibent, in k vntfiv- 
&^{aai, in (i vn riQv9Q{uae scriptum fuisse videtur. Hoc, non quod Bergkius Meinckio probavit, 
iWpijpi.'9p('aff* archetj^po et Aristophani vindicandum esse demonstrafiSD niilii videor Exercit. crit. p. 15. 

De V. 1042 iudicare difficilius est, Codicum lcctiones liaa aunt 
R uanal^OfiiU at ipijaiy dpxain <fik7} 

V uaniH^ofiai. FP. i{ ifViaiV v dqya/a fpiltj 

A dand^Ofiai af FP. r/ fr,atV NEA. d^yulit ifiKii 

V danuX^ofiui FP, r/ ifT,aiv NEA. op/a/a <f{X-ij. 

Hanc scripturae discrepantiam licot ita inturpretari , ut in arclietypo scnptum fuisse dicatur, quod 
Velaenus edidit: 

dajidtofiut ar, FP. xl ^r,aiv; NF.A. dQyiilu ffiXtj. 
Potest voro etiam id fiictum esse, ut ire, quod io proraptu erat, et in fl et in -i a librariia sermoni 
manco subvenientibus adderetur ^}. Mihi etiamnunc acribendum videtur: dand!^o/iai — rP. t{ <fr,aii'; 
et deinde cx Meinekii coniectura: NEAN. uQyulav <f{Xr,v^) nec desii improbare anapaesti breves 
syllabns inter duas peraonas distributas, quaa ante hos viginti annos damnaviS). 

Quod hoc loco factum esse suaptcati sumus, ut codices diversae originis eodem inquinarentnr 
\itio in Pluto haud raro factum est. Eidcm codices RA commnni vitio laborantes deprehendimus hia 
locis, ubi quattuor illi editores Venetum et Vaticanum secuti simt: v. 132 RA uvtii tovd', VU avtiTt 
lov»', V. 274 SA ■^■na»ut, VU fjytta^i, \. bld MA itay{ftnt{y), VU iiiuytifiiit{y), v. 645 RA amhy 
{corr. R*), VU avx6, v. 849 RA xui »iip Staoa, VU Jwpa T-p 3-iiS, v. 1140 RA vfihng, U vfiKov, 
V vift\oi, ScHb. iipiJ.ot'. 

V. 607 RA dyviiv, V drvTTity, Udyviity *) exhibent. Granmiaticos video duas formas hniuB verbi 
atticas esse teHtari, unam dyvxiiy, quam hie Meinekius solus reoepit, alteram ixyvtiv% non dvvjtir 
aut dyviiv, quara Bergkius, Diudoriius, Velacnus practulerunt. Herodianus ed. Lentz. I, p. 541, 20 
docet: t6 ttJ-tfw AiTixoi ^uavyoviji, cf. schol. ad Plut. 229, VoBp. 30. Phryn. in Bekk. Anecdot., p. 14, 17. 

'} Talis iiuluatriao qiii VU acripaenint nietro convincnntur v. 278; vide infra p. 8; itcm Eq. 14 omnes practor fl codi- 
ces ao/, Av. 1550 ABIiS iiai addunt. — ^) cf. Escrcit, crit. p. 11 aq. — ") De- Eav. et Ven. Ar. cod., p. 96. 27. Veap. 
1176 Richterus non debebat scribere; 0L1. fyaiYf- BJE.I. tiyat Sjji' 3v Uyou; sed cnin Borgkio, Moinokio, IHnilorKo 
t ifa. Pac. 689 iamdudum scribi dosihim efit: TP. si^oiiloiiQoi yirT,a6itea&<t. EP. ti/oxia tivi; ThOBm. 27 miror Meiuekiiim 
qiiod codicea praebeut: oliiai jr. ETP. aiya iiu'. KHA. aiionei ti 9i<qiov qmimvis aperta do cauBa miitaviaso in otiiai ye 
ETP. oim3a vvv. Krl. Qnod B. TliiorBcliina ad Plut. 903 yeaeyis «/.- STK. titlayiol^r /,' '•'"<»f «/«.■ liaec adnotat: 
.,yeioeyds ei av; Monac, Numcri sic aptioros, qiiia pcs intorruptua celeritati loqnentis bene convcnit" no cui imponat non 
ost mctas. Apud Antipbanem fr. 231 10 li £ijv eixf jioi i/ (on.- ru xireir qiini' iy<o sivo eiuadem stuit bacc omnia pcvsonae 
sivo post loii altera inclpit, to ante ^iyeiv delendum osse Kockias cum Meineldo intellosdt. I)c Pltit. 624 vldo Blaydcsium 
ad Av, 14!)5. CetcriuD dactyli vel tribrachyoB brevoa ayllBbae intcr duas pcrBonoa diatributae milii non magis probantur. 
Rx tribuB oiuB gonoris verBibuB, qnos Engems praef. ad Lysistr. p. XXVIl vitiosoB oBae dixit, Ach. 1033. Eccl. 1037. 
Plut. 838, imu8 Eccl. 1037 non iam acribitur: jioi toiiov Hxtit ov; FP. A. thr i,,avtf,v el<i6ya, sed qnia 01! in BBrN 
deeat os Moinekii cooiectnrii rectissimo noi toitov 'ihieis; PP. A. tls tiiatnfis eioaym, cf. Tind. Arist. p. 2(H et Lys, 

1064 rpiei' ovv eis i/iov r^iitfov, lOGit alla zmfelv SvTixpPi maitit oTnab' eii eaviiSv, 1210 tiai tls /fini', qU08 locos BI&jdeBius 
iiil Eecl. 676 coUegit. Plut. 838 pro xal Kaieyilmr i' ev oi'8' on. J/A'. Ko/iiSf uiy our legendtun erit: 

xal nareyiXoiv 8' ei' oi'8" driij. AIK. no/njp iiir aiv. 
Ach. 1023 noitec; rfifi. dno 0i'lij.- flapor ol Boiioiioi vide na djih in dito mnUndum fiit. De crasi cf Wneschke. De 
crasi Ariatoplianea (Dosaaviae 1S75) p. 28, de anapaesti dnabuB partibus inoimto trimetro inter duas porsonas digtributis 

Pac. 930 TP. oT; 01. val ^a J{\ et Av. 22 oiifv, HE. oiik /li Ji' inai-tfti y' aiganiii avSaiiov. In Hermippi fragTnonto 

nr. 50 (ed. Kock.) lii Faiy 6 ™ib3r idvtfaaoi'; B. oi' iym ndea litterao oS fortasBU malo rcpotitae sunt in Crameri 
Anccd. Oxon,, sed nihil statno, — *) dvvien- oliam m Ambrosiano legi DorwordcnDS in Appeiidice p. 39 ailnot&t. — 
S) PoBsis Bnspicari aspiratinnis vostiglum roHtaro in R v. 196; iar9' ivroiii. 



Moer. ijyvau Saamg J^TTnioi, i/ifAtSf Si 'EUijrf;, Suid. s. v. lifvTny = Bekt. Anecdot., p. 411, 28: 
u»'i'r*i»' 01 Mtthcoi, OTifp i)/*tre iivvuy. avviiv dt lo fintvf^iiy. SaaiTa »' npwrj,, cf. Gregor. Corioth. p. 09: 
Oi i^jTutoJ To uyifiy ayvTttv tfaaiy. Enstatb. ad Iliad. p. 1216, 64, ubi postquam Atticis ayvTnv 
vindicatum est, baec adnotantur: driKoy 6i xai ozt inl ro5 ajKvihiy oi J<ri«o( iXfyoy ti ayviiv. jillioi 
Si ^ioyvawg 'fr,ai k«J Sit daaiia ■^ npbtit;, TovjiaTiy idaavyoy oil^TTixoi t6 arvtiy. 

V. 755 oix ix dixalov lov ffiav xtjcT r,fi iyoi deest in ^, in A a tertia manu additus est. De 
hoc versu Esorcit. crit. p. 2 nuUa alia de causa me Jubitare dixi quam quod tx Sixuiov pro ix Tof 
Sixuiov non videretur dioi. Lim inveni Hyperidis duos locos Pluti versum tuentes, pro Eusenippo 
col. XLII, 7, WQ ovx ix Sixaiov jioW^v ovaiay ovvtiT.txiai et col. XLVI, 3 sq. ooTie flg lo na^a/_^tj/.ia 
f^ dSixov iioQiaag xaiAiKit r^c jioXfiog rjji' ix Stxaiov nQ^aoSov; cf, Plat. Leg.V, p. 743A i/ ix Stxaiov 

Contra VU eadem vitia traxerunt Ravennat* et Parisino verum servantibus his locis: v. 51 PF 
lorii e//i«, SA Tovro Qinn, v. 278 TF oo< SiSoiai, SA SiSoiai, v. 327 VU oyit^ {V suporscr. oyzoig). 
UA «yTw;, V. 441 rC d^tu, 7iA tUo, v. 562 FU tvro, RA anA, v. 858 VU xa- 9foi xni ifTAoi, RA xa', 
»toi <fiXot, T. 901 fT7om. /, ffJ add. /, V. 903 ru ovzog, RA ovTtag,\. lim VU rlinio, MAilia t n;. 
Duobns iocis aut in r'Caut in RA lavia et nuWa ordinem mutarunt: v. 979 F nmiu lavS^', U ndvTu 

I av^, RA lavia rtdy»', v. 1087 ru ndyia lavi', RA Tavia ndyi. Hic quattuor illi editores omnes 
TavruTidvT' praetulerunt, illic Meinekius, Dindorfius, Velsenus ex Uoldeni, quae eadem est Hauovii ';, 
coniectura (j-w &' ixnvin y aZ id ndy^' vnijptTovv, Bergkius , Dobraeum secntus iyii S' ixiiyvj jidyi 
ay ay&viTr,Qliovv. Ego in Bergkii partes eo; nam et boc verbum compositum hic suum locom habere 
et quod Chremylus dicit il S" rjy o n aov fiuXia^' iSfT9' ixdaTOTt; ut antecedat ni' cum imperfecto 
coniunctura (juodammodo postulare vidctur. V. 73 V i^dnr,a^oy, U i^uani&f, mut. in l^dafad^ov U', 
ut in finc versus dif^tjfii, corr. in uif^anov U^, IIA iQydafad^f, quod omnes ediderunt. 'E^iydata&ov 
scribi metrum vetabit, dum Naberus, quod Mnem. N. S. XI, p. 43 coniecit: xaxov ri /i i^dafa&oy ovd' 
dfj^iToy ex Aristophanis usu dici demonstraverit. 

Cum Parisiuo Venetus haec peccat: v. 145 add. ^i- post xnpiW^), v. 204 Sii^a}.fy {RU SiifiuX'), 
T. 206 xaTaxfxkuafUva {RU xaTUXtxXfi/iiyu, scrib. xuTaxix'krifiiva% V, 348 om. t*c, V. 507 V nayi. 
A nuvra (tioj-t (ui'), V. 519 npwrof 6 nMi,iay (^■pwio»' o n.), v. 581 om. oyrwg, v. 683 d&aQug (a^Kpi;;), 
vv, 764 et 838 / (utrobique R recte A'), v. 868 i«i;i' r, ruihu A (RU tovto, scrib. Toir"), v. 966 ^^p^r 
{a'ixQrjy), v. 993 ^JtAlrpiJ? {fiStXvp^g), v. 1^32 J" {»'). 

V. 157 non VA peccant, cum ^Tjpiviixdg, aed RU. cum Stiptvnxovg exhibent, quanqaam hoc 
Bergkius. Meinekius, Velsenua praetulerunt ; cf. Xenophontis et Arriani Cjnegoficos. Etiam v. 1B9 
VA praestant Ravennati et Vaticano, qui ordine inverso exhibentes jidvmiv ian versum pessunidaut. 
De V. 136, ubi VA tuii uv, R laviu, U lavi praehent, infra videbimus. v. 391 ubi RU tntiS i] lof 
nXoSxov, VA ijiti Tov JIXoviov exhibent, quattuor illi editores num ^nti iure praetulerlnt, dubitari 
potest. Possit enim Aristophanes scripsisse: 

ov iiJT infiSfj HJ.ovioy, tu fto/&7]oi or, 
i'/m. BJE. av nXovrov; nowv; XPE. uvi6v rov »iAv. 
Ac videtur si sic legatur plus causae esse, cur EdeljTua interroget av W.ovrov; noTay; qunm si 
Inti lov niovioy. Articulus passit additus esse ut ante Jl' Pac. 566 in RSW et Av. 1358 in /f, 
ante IluanS&y Acb. 682 in RF^). Sed lectioni vulgatae succurrit Ran. 1230, ubi quod in VAt 
scriptum est: 
ov Sr^' inti noTXovg TipoXtJjwf f/io 'i.fytir 

') Excrcit crit in com. Gr. p. 121. — ») laeier scribendum osse HcrodianuB docct ^1, p. 350, 5. IT, p. 073, Sl; rf. 
qnae BcllcnnaDnus Z. f. d. (jw. XXIV, p. 428 dteBcruit. — -'') vide Photiiiin ed. Naber. I, p. 344; e. v. Klfjoai c. adii. — 
*) cf. Baclimaim. I. I. p, 36 sif., ubi Bstis multoB AiistDpb&ms locos collectos invcnics articulo inHerto a librariis comiptii:^ 
Adde ei Ranis v. 659 add. i^i- U, t. 70G add. ro» A, v. 1032 add. rnr U, v. 1095 add. ,^p M, v. 1170 add. i.lr Jtf, c\ 
Pintn V. aw a.!d. tolt V. v. 387 add. lovt V, v. 939 add. lii- V. v, 920 ante J'a in AU, v. 1008 add. id VAU. 



n 



quamvis metro tutum tamcn in RUA in ov Af/ Inmf^ aiA. corruptum est. Itaque pnidentiuR est 
Pl. 391 Ravennatem et Vatioanuin qnam archetypum a damnare, praesertim cum rrli' rihivToy ferri 
non poase demonatrari nor^ni^at. 

V. 431 VA ofit To pd(,H&ooy exbibent, It tq fiuQud-Qiy aoi, TJ zfi /SugaSfior post fiil^iiif-(,iiy super- 
Kcripto pronomine, Meinekius et Dinclorfius lo liuQa&Qiv aoi, Bergkius et Vetsenus 

ovxQVf vnoMiniy aoi id /^Kpa&pov yfyyttai 
scripserunt, recte hi quidem si quid valet horum versuum similitudo: t. 1109 una^iSnttyrag tlg id 
Pi'nia»Qoy {fifiaXtiy, Eq. 1362 aquq fur/inpoy h rd fiu(ia»iJoy ifi/iahri, jVles. fr. 155, 1 (ed. Kock.) xui loi; 
ah^ug th 10 fiuqa»poy tfifia^a, cf. Rav. 574. 

V, GG6 editores quod in VA Bcriptura est vntgtjxiyxiitty {SU' vntpipc^yiieify) iure receperunt, 
Ubi tres codices inter ae cougruunt, in promptu est suspicari communem eonim lectiouem oandem 
archetypi a fuisse. Tamen ut binos diversae originis codices interdum idem peccare vidimus, ita fieri 
potuit, ut nunc Jt nunc V cum codice ^, nunc A nunc U cum codice u idein vitium traherent. Ac 
depreheuduntur crrorum socii et EFA et RW et SAU et VAU. 

Ac primum quidem codex « et A eodem vitio inquinati sunt his locis; v. 166 W (U di yi), v, 482 
rjTaa»tti (U fjxtua3i), V. 483 t)'xooi {U tXx' niy), v. 511 nvri (U ovi' uf), T. 550 add. <pdr' aute 
t?yai (om. U), Y.573 oTi yt {U &ri^), v.mi oiroa! (U oiTioai), v. 635 Xd<J;07rpri«< {U XadftnevyTai), 
v. 673 u3-«p«c (P"«3«'pi;f), V. 694 «^apag {U da-dpr^g superscripto ug), v. 733 i^^tdTfjy {V i%ti%aTT,y), 
V. 878 RA ovroisf {U ol-Tog)'^), v, 1044 vfietog (U v/iQtog)^, v. 1115 oil// (U oi). 
V. 460 sq. apud Bergkium, Meinekium, Dindoriium haec leguntur: 
XPE. tI ovy uSi*ovfitv toCkJ ai, 
tl naair dy^ptinoiaiy fxTioQi^ofiiv 

dya»6r; IJEN, i/ iJ' ity Vfilis dya»dy lifvQOi»' ; XPE. !,, ti; 
ur^pioTioiatr ixnopfCfifnv in IlVA legitur, nisi quod in V pro ixTroQiXo/itr ixnoQi^oifuy scriptum est, in IT 
dyS^fiiimoig no^ii^ofifr. Hac Vaticani lectioue Velsenus ita usub eat, ut ex Bentlei coniectura «yaffii 
ante no^iXofuy interponeret,. dya&iiy, quo in omnibus eodicibus enuntiatum clauditur, deleret, in proximo 
vero versu rl d' «c noS-' vfitTg dyaS^dr i'itv()oi9-' ; scriberet, non recte, ut mibi quidem videtur. Bentleius 
ut quos legebat Yersus vitiosos: 

ti TTuaiy drS^gamoig Tio^itofitf dya&6y; 
il d' uv •/ vfitTg uya3'6y i^^fvQOiS-' ; o, ri ; 
emendaret, boc proposnit: 

il naair &y^Qmnoig dya&or (vcl uyu3'ii) Ttopii.ofity ; 
ri irJT uy ifiiTg uyuS^dy Kil.. 
Qui in RVA reperti sunt versua, quid vitiosi babeant, nescio. Nam quod Meinefeio qui se mallc 
adnotavit : 

(/ niiaiv ur^Qtonoig uyiid'' ixrtOQltofity ; 
i/ J' «.• 710»' xrh 
nffensioni fuisse videtur, dyad-or ut adiectivum, quod dicunt, praedicativum ad rovto sc, t6 Tor nXovTor 
jioitTy fiUipai Tiuhr rectissime refertur et quod cum vi quadam in fine euuntiati ponatur aati.a dignum 
esse videtur. 'ExnoQiCo/ttr verbum compositum, quod unde in textum vencrit, Velsenus dicere non 
poterit, ab usu poetae non abborret (cf. Vesp, 365. 859. 1113), nec Meinekio displicuit; quod vero 
codex DorTillianus v. 462 t/ d' «V 710 9-' vfnrg exhibet, nibil me movet neque Velaenum de boc codice 



'') vide infra p. 14. — ") r^p»ni- acribpndum osao Batiti demonBlrasae milii videor Exercit. crit. p. 17. Duobaa 
Kiibnli locis, quos ibi laudari, adile Theopompi comici fr. 32. 3 ed. Kock.; op' il ndinnTpof ifvatoi r^y nlijpftf Soffrs- 
Non dcbebat dnWUre Bartholdus Spock (De Ariat, dial, Part. I: Do opicarmn et ionicarum formanjm apiid Comicnm 
UHii p. 35), iini ad qnom provosat FriKachium ad ThfiBm, 465 non lepsne vidotur hoc ilicerc: epica forma iii diverbiia 
absCiniiisac roinicoB, nisi fortc praesene ueccsBltas urgcret. 



10 



Il-iue hi„ »,„m Va,ic„„,.„, pecc«,e, KVA «.tm !«*„,„ 



^9e«BUm numsse Tidetnr. 

dietimiis. _ .^ ^^ 

acce^rL^H^xs:"^':::^^^^ *::? '"°^ •■ ■■'« -''™ «^^i-e, ,„i I "^ZZ, 

c- .e..„. „ei„eH., DiiL:'::^^:;:^ -'^-- j=;,. 

n™ «t, ,.,« eua„M.i.„kiir:L°tiffti,';r*""°'-' -i /.,.....■!,. ■ 

ordo mut,„.,lu, .it; rf. p,,,. Leg. XII „ 947e' "°°°"'' ',«"ff/'"» "'• '«m„„ „„„ via», c„r v,ri«. 

'""""''■« »«"'™'- '"""'■'"'''•"■'" "°-"'"«".Wc,„i ,.,„„., 

t. 576 sq. haec leg„nt„r; 

>^.> ...... «r..rr;,r;;:„::T^~-"^"^' '^^''" <""*.•.«..'. 

. iib™ri<, „e,™„ .e,ie,.„tei„Tt;l: ztzszz^^T t:,™ r ' '■°'« ""^ 

«."... ,cnbe„<l„m esse opi„arer«); „„„c T.rr8e„t.:K ' , . ^*" "'"'''"'"^ ^ »ti*",o»M i 

Krrt:^s=-i-£^ 

'...: /.„v, ir./:?;;:,!,?. '""■'■• -">»-'«■» '^i^™ „o„ici„; ..-.,;L;,;:r„T:wt;:?^ 

pr«b.t. r. .«1 i, „,„;,„, »dicib„/;t'„s:::burb:eVi:^„rf " * '=^""'' '"^^ 

in Vaticano leeitur- i" ' /j »!■ 

Fi.cber„, ad v. 694^ ,f, ,■„"" „ • '"""'"'^ ''° «'■'i"™ d„bitavi„e, „„i ,„ „,„ j, . 

h» ,ai.„,; ,j. ii„, Ai 2" w /r„r'r°"' '"^""t'' '^'™'"°"» «''■ «- eiitz 

.i,.»...-.^ />.„ ^„,,J, „-,„ .wrsiri ,,;■" TZ:'; ,7. '•»? /'■"J.i"". f..i>se videat„r;\'X'^' 
serip,i„. e.d,.i„.. „a,„„ v. «, .. i„ ar^hetvpo 'et i„ 7' ^^^'■^''" '^°' '^"°>"-»- 
&tr'v ,061 i„ , . ""•• :..."^. *'°*™ - ■''-''""''■ '■■' '»''- ^ «"t id.™ „- 

i£;Sr ; '^ ' '^ '"""^ '° "*' " - -«- '" »^=e, a„.'i;-X'^ 

'"' ?"'.'"" 8M..ptum fui.s. videt„r 

^ Wr.^.. ..bibeu.. Ui„do,.fi„. et M.i„.ld„^ A- jr. I 1' .' "r ""■'■ " «' «''^' ■'•■V"/..^ 
. ».J,. «„ ,:„„„ ^^,,^ ^,,_^ edider„„t quod e|» 



11 

interpretari nou possum. Aut coniunctivo aut iudicativo futuri utGndum fuit ut Av. 1639 ^fnig ntQ) 
yvt-aixug ftiiig noXi/i^ao/in-; Itaque Bergkius et Velsenus reote fecisse videotur, quod iftvyiv/ny 
scripaerunt. 

V. 126 cum Bergkio et Dindorfio es communi Ravennatis, Venoti, Vaticani scriptura xay /nitQoy 
XQoyoi- legere malim quam cum Meinekio et Velseno xkc o,M«pdv ^gtiyov ex Parisini lectioue xuy ini 
o/Kxpov )fQ6yoy; vide quae supra p. I adnotavimus. 

V. 927 RVU ndfiu. TuiJra, A lavra Ttiiyta. Hoc Bergkius, Meinekius, Velsonus praetulennit, illud 
DindorfiuH, Bachmannus {Phil. Anz. XII, p. 371) sedecim locos collegit, ubi pronoraeD demonstrativum 
pronominali anteccdens omnes codices tucntur, quinque, ubi codices differunt. Duobus locis omues 
codices contrarium ordinem praebent: Vesp, 514 wf nacTa ruvS^ u/iuQTavu^ et fragni, 294, 3 ed. 
Kock. nuyju TuvT ^/p^rd /loi. Ubique illum ordinem restitui posse praeter Ran. 1130 et Pl. 979, 
de qiio loco supra p. 8 egimus. Silentio praetermisit homo doctissimus duos locos, ubi nilyra 
TuvTi tutissimum est Eq. 99 Tidyia tuvti xuTandnia et Pac. 319 ndyTit tuvi\ avyTu^uln. Mibi iu Pluto 
et V. 927 et v. 531, ubi R ndyTioy tovt, AU ndynay lovTwy, V Tovtiny ndyTotv praebeut, trium codicum 
conseuBui id tribuendum ease videtur, ut illic jikj-tk latira, hic Tiuvtiay TovTioy scribatur, 

Aliter de vv. 592 et 586 iudico. Illic R xoTlvia, VU xoTiyio, A xoilvov, hic R xotIvio aTifuyio 
(lemma scholii: xoiivio aTcfdyov), V xoi Ivov anifdyM, A 17 xot iyai aTCfdyiii. Ex xinivi;), quod Bergkius 
et Meinekius receperunt, Porsonus novi adiectivi dativum xoTtyiS efi^ecit, quod Dindorfius et Velsenua 
receporunt, Mcinekius (Vind. Arist. p. VIII) recipere se debuisse dixit. Kappeynius van do CoppoIIo 
ad V. 586 adnotat: ,,Ven. habet xorivov othj)., quod bene Graecum esse videtur; eodem modo dicitur 
intifuya^ Suipyijg et Sdipviyo;". Weckleinius (Mus. Rhen. XXIV, p. 549) paene constantem inscriptionum 
usum iTTKfayiuoai xQvaov, ^itlloii artipuyij} lectionem xmivov aTnpdvia commendare rectissime dixit. 
Vide C.i.A II, 108" 26 a]Tt<payt3aai 9a}.Xov aiHpd[v(p, 660, 16 (rr^ipttco; /piiffotif &a}.lov, 17 id., 18 aT^ip]avog 
XQvaov^ &uXXov et cf. Xenarch. fr. 13 ed. Kock. ^Avqaz i7/_i y«p o naT; uipvXXov ariipavov u/iipixfifi(yoy, 
Plat. Symp., p. 212E laTHpuvia/Uyov aiTov xittov tI Tiyi aTtipdviii daatt xui i'iiiy. Quae cum ita sint, 
cnm Weckleinio utroque loco xotIvov praeferre malim. 

V. 197 codices haec eshibent: 

Ryi/ rj ifTjaa/ nvx ihai finajoy avt^ 10»" ^iov 
A ^ (ptjaiv dfiiiiJioy nvim lov fiiov. 

Dindorfiua edidit: 

tj ifriaiv ovx i?yui pnoT^y %iv fiiov, 
MeiuekiuH et Velaenus: 

Bergkius : 

}] iptjaiy ov ptuiToy avrio riy fiiov, 
sed in praefatione pro uvtio fortasse tJvui scribendum esse dixit, 

Aristophanes nequo hoc nec quod Dindorfius scripsit voluisse videtur, quippe qui iprjfii verbo 
negationem aut cum infinitivo praeniittere soleat ut Eq. 570 ov /luxiTS-ni ipaaiv, Nub. 902 oi-Ai jvjj» 
ffyui itdyv ifrj/ii dixriv, V. 903 ovx tiyai ipi^g; Vesp. 593 ovxi TiQoduianv vfiug ifuaiv, v. 1024 ovx 
ixttXiaai ifTjaiv^) aut sino infinitivo ut Ach. 771 ov ipaii idvdt ^torpo»- fjfitv, Nub. 1059 "i! 'ftjai 
/^pijyui TOvg yfovg uaxtTv, v. 1139 011 ipaaiv noit oviioq anoXtpptaSi' , Vesp. 1027 ovStvi nionoit iptjai 
m9{a^ai, v. 1029 ovd' ait nQMiiai fjq%t iHiHdaxuy, avS(ia^loig 9>Jja' iTiiS^ia&ai, v. 1036 av iptjaiv Sftaag 
xaiaSoiQoSoitiiaai, Ran. 1167 ov lyijfii i6y 'Op^oij;»' xaiA9iTv oixaiFt, Plut. 509 ov (frjfi «»■ l.vaiiiXtTy 
oipipy^). Uno loco negatio ififil verbum sequitur: Nub. ICM4 oatig at Q^t^fup tftjat XoTa^ai ngoitoy 
ovx iuany, ubi ovk cum idaiiy ex usu satis noto unam notionem efficit. Quae cum ita sint, si in 
libris scripluoi esset, ij oii ipi^aiy tiv aviip fiimiby Toy ^iov hanc lectionem ad Aristophanem auctorem 



ij ifjjaif c 



') cf. Hub, 686 oi tpayiir Trraaxn' i-ply. — ») cf. LjB. 703 0^ Sc aiiiV'"' o^x Tipaonov. 



k. 



/ 



rererre non dubitarem, du Acli. 7t!9, Eq, 963, Lje, 128; nuuc veru verisiiiliHus cst el io «rchetypo ai 
vi in /i hoc scriptuia fuis$0: 

5 T^ijdi»- »?»■' afflojov a6uft juir fftoy 

fit indo in ■< ut iii Vaticanum tnmsiisse ^ f^oif 01« f^>-(u ffmihv aiuo \hv ^lor, io ParlsiDum oinisso j 
infinitivo § ijiffiij- afiuainv «viip Tor ^ior. 

Dc tiyai infinitivi climone dubitavi, sed dubitare deHii. Kam etEi ex eis loras, quos Meinekiusl 
Com. IV, p. 150 oollegit, iiims Av. J340 ab ipso Meinekio aliisque ex Bentlei coniectura sie !icriptas:| 
yiivSaYY>i-'J''ii'' SjytXng elisiom illi iara non magi.t patrodnatur quam Plirjnichi fragmentuin (Med.] 
KocJe.), nbi uhlav iyn nonjpdf Hvai r^c t^/i-ijv recte legitur, tamen duobuf qui restaul lods Nub. 1357, ( 
ubt tii"ti 'laara stcribere possis, et Ran. 692, ubi VelsenuR ex Bruoctui conioctura itrai V Tjj noXuM 
svripsit, iJf' ifiiuKi et tiv iy i^ n6Xti seribeiidnm esse coni^det, qui Eq. 751 nupdV ic iM 
nvxm, At. 976 SiSov aut dovy VrtUTi, EupoL fr. 341 (ed. EocJi.) unitr ti^ %a if^iiQui comparft? 
verit. Noque adseqiior qui posait factam esse. ut comici, qnae Krucgeri') iiiit sententia, in passtvi 
tonninutiouibus ai diplitliongum elidere vellent, iu activis noUent. 

V. 1141 ItXI tif ui '/t /iit/y^iir xaito;, 01 TOi;[iiipr^(, V tif lu /irtfj^tty xiX^ A iiftStt exhibcnt; editoro 
omnes if ipie scripseruut. Si uUuiu Comicoruiii locum novis.^^eni, abi iif ^i cum infiDitivo legeretuj^ 
ii^ \5 yt scribenduin esse dicerem, quia yt particula caute concedentes uti solent, praesertim in bre 
vibuB enuntiatis ad alterius verba aptatis; cf. v. 550 vfiii^ y o^lni^ xai QpaavfioiiXi,! . 
SfiotQy, V. 795 IrSoy yi jr«pd r^y tinlar tSantp yo/tog, \. 1019 in^Tt TtfOTtiroiiv yi Sgaxfiag tixoair, v, 103] 
ti tvyx'^' i " SimivXioq iSr tijIi'»?, v. 1135 tS' nnv Afti ■/ au' dvratig tt/ii a' toipfXiTy; Dunc vero itf 1 
r«ote scribi puto; cf. v. 1000. Ach. 722. Thesm. 1162. 

V. 153 Parisinus solus Tavxoy tovto S^&v exhibet, R uvto rowri) Jp., fU tairo t. Sft. Edltd 
m^id scripseruDt; ego lavtov prneferendum puto. Nam etsi Aristopbauem larr^ forma noi 
abntinuisse Nubium versus 1381 ihuiy xaTui^tv Tiii'r^ tov?* vSm^ nahr docet, tamen ubicunque { 
metrum licct xavtor scribendum esse videtur. Ac recte Weckleinius 1, 1. p. 30 Nub. 234 naaxa < 
iBiSrd"' inCro scribi iussit^. 

Aotequam ad eos locos transeamas, ubi RAU peccantibus V solus veram lectionem scrvare videtiu 
eos quos F solus cormptos exliibet coiligere ex re erit. 

Ac primum quidem omisit Veuetns solus vv. 120. 583. 912 avy v. 136 n', v. 144 Xii/in^ a 
vr. 166. 167. 337. 896*). 897 y', v. 172 rwV"), v. 265 tiv, v. 273 fiati, v. 389 ndrv, vv. 424 et 680 j 
V. 444 <ir^*., V. 501 l'ti. v. 602 yd^, v. 523 Sijnov, t. 563 ^ct»;, y. 566 nu,g o,y, v. 807 Wi, 
v. 838 tv, V, 971 /li JC, V. 1003 tif, v. 1102 uiX, v. 1152 r,/,!^. Deinde addidit solus Venetus v. ] 
n{, V. m &, Tv. 306 et 387 to^, v. 350 y«e, tv. 356 et 438 olr, v. 377 / post /i^v, vv. 464 etj 
J', V. 510 yt^v\, V. 516 d'tji^), V. 615 »>i ante 1^, v. 903 ovtog, v. 939 rdr, v. 1011 j-', 
V, 1092 n, V. 1131 log. Tum verborum ordine mutato baec exliibet: v. 57 naw 1 
^lxa S' Sr, V. 132 itrriv o nitp^Mr', v. 137 oitSti; ur, V. 312 iiiic og;ir/(i»- K^i/tafiiv tov XatQiiov 
v. 426 fit tlva, V. 507 ('w^ftu.-iiov pttiir', v. 511 owr' ii,r tix^*", V. 629 ntnpflyatt /latut^/uts, v. 14!^ 
/laXXor, V. 817 J* &!Toii'iafitaSa, V. 867 iaiiy iyiovs, V. 870 oHStvog vfidiy, v. 940 m/tvoii i/iat/otf, T.j 
ninoitpei fioi, V. 1173 fiXinttv 6 nioiiroc ^ploio^. 



») i)r. Or, n, I 12, i — *) Ne FritescHiu qudein, qni »d Theam. 1162 eo loco , de quo agimus, fv fi yi 1 
tma dixit, ■'1 conjicos provoc»vit, scl ad Xeo. Hell. U, 3, 20 et Tliuc. I, 113. £x XcnopIioDte pnter&l idders!| 
a, la i, 6. UoUen. VI, 3, 19, AgcsiiL (, l. Ajmd Thucjdidem etiam I, 126, U ot IV. 30. 4 /t' « i 
coniuD^tur; n»in iv p ciini iiifiiiitEvo coiuniicti ne apud Thucydidem qnidem uUtun noTi cxeinpiuni. — 
AtUcarum luu cf. Scbmollingii diadiTtationtun „Ci)er don Gebrftuch eiuigLT ProDoniina auf altiscbcii biscbritten'* 
SodlntMiai &. 1882. p. 4. — ') v. 896 solus Dludoifiiis Midit nii' *vtovf taiue, Bergkiu^, MeiDekiu», VoUenoa t«V 4 
f' taut, rocto hi iiuidom, cf. quao sapra do v. 1141 lUsBoruimiu. — ') lac w. pr, m. etiam R omisit; B* a 
*) Gserdt. criu p. 26, abi adde Xen, Au. ID, 2, 25 atyoi gil'. — ^ vid« p. 6. 



13 

lam vero ex rulit^uiB Veneti solias Titiis graTiora quaedam onumeremus omissis, quae vulgaria 
suntl): V. 75 n^^iToy /ii «iy (SU fii9ia3-^ w^p ,iov, A fi^»ta»i fioo i6), v. 109 ^xt/yui; {RAU «r*^- 
vi«c), V. 139 oTiov (RAUotimq), V. 181 yfyiTa, (RAU TiQUTf iru,), v. 199 <fqd,aoy (rJu 'pgd^f), v. 205 
X<t,,(ldyi,» (RAU XafiiTy), y. 228 n«pw^ {RAU }.a^,6y), v. 245 iTi^fvxtQ ovdi Tninort (lUU oix tnltv- 
Xig jiwbok)»), V. 255 ov /«p xuipoc {AU wg o xaipoc, R wf xaipd?, corr. R'')^), v. 285 ipi^wy [RAU 
uy,nv), V. 428 f,>,dfy (RAU aiSty), v. 431 yty^afTat (RAU yiyiTai, scr. ylyytTai), v. 461 knoQi^fii/u»' 
(vide p. 9), V. 514 fiviiaoSf^piiy (RAU axvTodtjf/tty, sct. axvXoiU^rfjtty), v. 515 n^^ug {liAU pijias), 
V. 549 nvlaq mia/tiay (RAU mio/tluQ niviav), v. 551 lovi avib {RAU tovto), v. 580 ajioxo,il^tt 
{RAU anonl,inti), v. 665 fiiyro, yt {RAU ftfy yt), v. 824 ild-wfiiy (RAU 'iiof,ty), T, 834 rdrf {RAU 
-iltaq), T. 911 loxl fiot T^f IftaUTOv n6Xty (RAU ngoo^xit j^y {fiavToi fio, noXty), V, 1013 yri Jla 
(liAU hy,oviiiv^y)*), V. 1044 a^a/ivoftat {RAU v^^i^ofia,)^ v. 1047 «Uoi? (RAU noWolQ), v. 1161 
ii' %' (RAUxal T,' fV), v. 1169 ilg {RAU n^dg). 

Vides Venetuin non eum esse, cuius auetoritati plus tribuendura sit quam ceteroruin codicum 
consensoi. Itaqne neque Dindorfio v. 933 es Veneto solo ok rjytg /(tfpiupa pro iJx^g, quod iu RAU 
legitur, soribenti neque Bergkio v. 1190 Veneti solius lectionem uiii6f,uto; tX^^tav ceteroruiii lectioni 
ttii6,tttiog tjxuiy^) praeferenti adsentieris, praesortim cum saepius Venetum synonyma substitujsse 
memineris (181. 285. 514. 580. 824. 834. 911). Ne v.406qmdem, u^ii RAU oixovy larqhv tlat^yayity 
ix^iv Tiya; V ilaiiyt,>' exhibet pro tiaayitytiy , Bergkius et Dindorfius aoristum, Meinekius et Velsenus 
praeaens praetulerunt , a trium codicura lectione discedendum esse videtur; cf. Av. 1177 ovxovy J^ki 
juQtn6Xovg i/,^fiy nifi\ijut xttT aiiToy ti&-6g. v. 448 Velsenus solus ex solo Veneto iSiSt^Ttg pro HtSt^Tt 
recepit non deceptus, ni fallor, Veneti auctoritate, quippe qui iii talibus rebus codicum auctoritatem 
pacne nul]am esso probe sciat, sed quia in versu proximo unoXtn6yiig legit; sed boc recte legi nego. 
Ex Velseni enim scripturae discrepantia luculentissime apparet in archetypo a iude a v. 446 baec 
soripta fiiisse: 

Stty6taTav tQyoy napd nol-v 
i'(iyiav ujitinuiv igyua6fti^' tl t6v 9i6v 
y^rifioy anoXmoyii noi <f'tv^ovut9u 
njvrfj SiSi6it fiTiSk Sittfta/ovfit&^a. 
Ac fiic Bergkius, Meinekius, Dindorfius aoripserunt, aed Meinekius adnotavit: „ ^pyair(I/«5' tl: igyaaa- 
filvm (quidni f^ua4fie9u?) et 447 unoUn6yTtg ii Dobraeus." Hinc Velsenus bausit, quae solus edidit: 
fpyaaoiitd-u , idv d^toy t^rjfioy anoAi/iiinfff tl tpti'^ov,ie&u nescio qua ratione ductus. Ego neque in codi- 
cum lectione quid reprebendi possifj intellego et in Velseni lectione tl ab initio enuntiati tam longe 
recedere aegre fero. Ac dualis fonnam etiam v. 449 (7itnot96jt pro nt/ioitfdrtg, quod in omnibus 
codicibus legitur) restitui recte iussisse videtur Naberus Muem. N. S. XI, p. 43. 

Etiam de v. 1078 a Velseno dissentio, qui, quod iu solo Veneto legitui', inir^tif/ iyti comniuni 
«eteromm codiciun lectioni IniTQinov praetulit; nam quod Exercit. crit. p. 22 sq. scribendum proposui: 

ovx av nOT o^X^ lovt' iniT^tnoy av nottVy, 
id verum esae nunc etiam magis confido, postquam de Veneti auctoritate rectius iudicare didici. 
Quae illic collegi uv particulae in eodem enuntiato iteratae exempla, eis nunc uuum adderc libet, 
ubl u» cum xtti intensivo crasi coniunctum in eodera enuntiato alterum iiv sequitur: Vesp. 171 oiixoti»- 
xuy iydi avriv dnoSoiftJjy S^r iiy; et Eq. 13, ubi non dubito, quin ex Hirschigii coniectiira ad Lyai- 
stratae versus 191 rig av ovv y/voti ay oqnog; similitudinem post i/; particula Hy interiecta scribendum 



I) v, 340 Melnekfas, DmdorfiaB, TeUenm non debebant cx uno F edere oiiixfoi': vido supra p. 1. De v. 531 ubi 
Bolus V rovtav ndriiav exMbet vide p. 11. — ') yide Eiercit. crit p. 19 aii. — *) vide Excrcit cril. p. 21 aq. cf. quao 
Weckleinius Mus. Rben. XXIV, p. 549 dixit. Apud Sopboclem, OR I()50 eveic^^ai pro lif^aifai scribendum csse cum 
Bollemuuino conBentio. — *) vide Exercit crit p. 19. — ') yide Exorcit crit. p. 16 sq. — ") vido Exercit crit p. 22. 
BAchniann. 1. 1. p. 86. Ran. 1163 ^iv Velsenus cum Eirflchigio, ubi codicoB omneB il9eti: — >) De loi cf. Ach. 1036 
tiit.car otiiaSi lot. Thesm. 792 nSiv iiil&j, td yvyaiSv xou 



»it: xlg &• vif yirotr' Sri oiuii sio eauntiata inuiperc Aristophaaos amavisse videtur, cf. t/; Sr ojrx. 
Vesp. 548. EccL 3G3. i/ ity oiV Thesm. 707, nms &y uvr Ecj. 17. Thesm. 22, unde etiam PIuL i 
qoid pni«sidu pcti puHsit podicihus huac versum sic exhihentibus : r/ riV aly rd nQ&yfi' *iij xo! ii<f99 
K(iJ t/k* rp({!i^ coutra Meinekiuiu, qui t/ ro n^ayfi' «y (tjj x«i nrftftf,- xnl r/« ipd^r^n scripsit'). 

T. 452 et V. 878 Jt et ft iiitcr se consentientes et sibi constantes oviog et ovjooi Aristojihane inTin 
iuseruisse iudicaudi cssent, si Velsenus illic: 

S'ufpti- fiffoixfttoq ynp o S-toc o'''' fi" 
pro Wppd' /iOTOf j^ fftD5 oriof (i?rf' ok 
recte i^omecitiset, hic: 

ujtttai loE; 'EKXijaiy o 9i6s latiy, il 
pro anaai loTc TEUi^fffi' o 9tog wrof, h' 
recie edidjBset. Illic enim Venetus aolus 01-10? omittit, hic RJIT o 9iog YaS' ohoal {Uovxa^ il, Venef 
i i)io( iaH^ OTi exliibeDt. Sud quod praeter hos duos locos Plutuni non n sectatoribus j. e. ab hoBI 
nibus iusti^, sed ah adversariis soHs ipsi sncccnsentibus o ^toi olio; Tocori recte observavit, hoi 
de Ariatophano optime mevito fraudi fuisse Tidctnr. Naui ut non dicam hos duos versus inter ; 
tucri, illic bunc potissimum doum natura ininueum paupertati victoreni cvasurum e.sse ot'io; proiM 
mine adiecto maiore vi contenditur, hic ad graTitatem, ne dicam maiestatem verbonim, qiu" 
humo iustus utitur, satis apte pronomen additum est, quod nisi cum contemptu dici non posse 1 
eTiniTet, Ac copuU deleta hic totus loous : 

rij id>' Jla rdf auiiiJQa, noAXov } a^iog 

Siiaat rorc^EJ^/jOif 6 9f6g omoc, il 

xoiig avxoifdyTog il^oXiT xaxoig xaxoig 
hi» satis gimilis est; Eq. 609 ^«f(i y w niiaudny, */ fit^i' fy ^v&ip Svyijaofiui — iSia,qvytTv lotV inxM 
At. 1269 Snriy ;■* xov xi^^vxa xw nupd rotV p()oiQvq olyifityoy, ti fnjitjioit voaT^,ati ntii.i'; Ach. 315 1 
iinmog ittviy ^i; xai xaiQa%ixd^dti)v, tl ai loXfi-^atig vn/p rwf TfoXtfiliov ^ftiv iJ^ttv, Vesp. 426 roCro f 
diivov ^^17 r^ JC, fl /ia/ovfi(9u, Lys. 779 xai ya^ aia/_^v roiio}'!, w <fO,Taiut, loy /piia/iov ti ngoSiaattf 
Plut. 329 itiviy yttp */ i^iio/i^kiiv /tiv tVvsca iaaii!^6fita9' ixdaiox' iy XTpatXtjalii, avtir Hli xiv TlXovioy i 
^ifv Tifi Xafitiv, quibus enuutiatis omnibus vidcs copulam deesse. Quae cum ita siut, etiam his duobt 
loci!« Venotnm, non BAU peccosse iudicabimus. Neque aliter de v. 1148 iudicare poRsuni, etsi Tor 
ne in incoDst-intiae crimen incurram, quippe qui in Exercitatiouibus criticis prioribus eos damnaTf 
qui codicis alicuiiis scnpturae una parte contra ceteros comprobata eiusdem reUquom cum («t«ria 
gruentem ex coniectura simul immutarent. Illic enim iJjiC hunc Tersum iutolorabilem praehent: 

M*(r' dnoXiiiiiy loig 3*0^ ivxavd-oT^) fiivtig, 
Venctus vereum iustum huuc: 

intii' anoXiftwv torg S-toig ivSdSt /itvtTg, 
qaeni cditores recipere non dubitaverunt. Milii parum Terisimile videtur lu arcbetypo a irSaSt a 
tum fuiHse «t aliquo ca£u et iu R et iu (i lu ivinv9oT mutatum esse; contra facile creditur, tD Teii 
vemum illum intolcrabilem sanatum e.«se adTcrbio syuonymo substituto ut t. 878. Sed graTnU t 
quod haecr vci-sus chtueula ^fruf^or /iiviTg apud Aristophanem ter rccurrit: Nub. 814 ovnu ^ j 
i/il/Xi,i' *i' /prui^^or /fff (T;, Vesp. 1442 orii» ^iii 11,^ Ji^fttjxg' "tt' lyxnv^oT /itrtTg, Tliesa.7 
ai yup fia r^ Jrjtr,xf' »'»' ivi at!»oT /itvrii. Itaque Aristophanem scripsisse suspicor: 

frtm' anoXiitiiy rdf Ji iyiav&oT /ttvtig, 
dtiindc postquaui liv Ji' coeu infelici iuterciderit rot''c iitof^g iuterjKisitum esse. Mercurius esoi 

<« Qiiih) VeUimiia dodit: i/ Sr oir 10 ^ifSytia nal loffti,' loi rft-i itdni;' Don ad MoinekiQm, sed ad Cobetoa r 
dum fult attclorotn; riile Itlnem. n, p. S31. Milu Uergkins et DinAorfiuB recte fcciMe videDtur, qiiod na} piiora ■ 
lididrnint: ti' i- oiV i>l 9c^y/«' n'ii: xnlrwr Hni nn tf6ii<j> el. Av. 5!>2 niovitti- it ndfrer aaco^itr orioiV; — *) Uoa 4 
verliluni in iiuicrtptloDc Attira arcbomc EncUdc vptiistiorc iii «• dcsincns «di iii Palingenesia .\tbeDieiiai * 1880. 1 
Ud. 13. 



15 — 

iit homiiiibiis teiTorem inicei-et n, love iractimlo pe verusRO v. 1107 significaverat et lepidius Cario hoe 
loco Mercurii condicioiieiii a<I suae humilitatem detrabens illum num lovem mum suum derelicturua 
sit interrogat quaia mim tleos, quorum unus est Mercurius. 

lam vero eos Iocob enumeremua, ubi RAU vitiis inquiuati sunt, quibua Venetua, sc libenim 
praestat. 

V. 256 JiBpfirrciff (r;7«prfvr'), V. 286 iinmiv titiiu {V^fuv [scrib. rijtry] arruniy)^), v. 307 yprU/- 
^oyreg {F" ypui/^oiTic), v. 340 9avftaatoy (V ^avfidaioy), v. 621 IjvaTaxXiyawTig {V lyxtftaxXi- 
yovyj'), v. 707 ii»ig iy,a fdy {V iy,i fily iv3-vg), V. 715 ovx oi/yaf tkti") {V tl/.tv ovx uHyug), 
V. 781 ly(S!3ovy (P inidldovy)% v. 948 oxi (V oti ij, Hcrib. o'tu;)3), v. 975 S ^yydrj, corr. in ^v R*, 
},y d^ AU {V ^y), V. 1037 tryxayt. {V Tvyxdyot), V. lUG iTiiHn (F Iti &^ti), V. 1131 npog {VvitQl). 
Adde duos locos, ubi fi.^finter se diflerentibus rsolum veram lectionem servare editorea conaentitint: 
V. 342 yt (fl yf Ti, A ti, U tH) et 1122 £w [R 9-' 6V*), A S.g, U <«?), v. 1205 reete legitur Tuig ,iiy 
uXkutg y«p /vj^aig propter metriim ydp a fiiy particula dissociata ut Ljs. 595 u /ify ijxviy ydii. 
Illic a librariis et in B et in ;? ordo sollemDia Ariatophane invito restitutiia (Tari; fiiy yuQ A'AJ.«';), in 
V ydQ in yt mutatus est {tuiq fiiy aU.aig yt). 

Etiam v. 203 editores ex Veaeto SeiXozariy {RAU Stiy.iiuiog) laS-' 6 nXovTo; rcuipiendum csse 
consentiunt, cum v. 1049 quod Venetua aolus praebet lixAlaaiog {RAU axoluUTitg) inrii' ttii Tot'c 
TQonovg .sc. d ytaviug eidem reiciant, rectissimo utroraque, Nam ubi de certis quibusdam bominibua 
agitur, adiectivum praedicativum aut masculinum aut femiuinum ait necesse est, ubi de hominum 
gonere vel generibus, recte neutro adiectivi praedicativi utuotur ut Vesp. 27 Stiyoy yt Toiiai' 
ttyit-puinog unaffaXwy onXa , Av. 451 d o i. * p d i' ftiv dti xuto, nuyiu S>j Tpriitoy niifvntv uy^Qiunog , Plat. 
cora, fr. 43, 1 (ed. Kock.) yvvij xu^-ivSova iativ ugyoy. IIlo priore vcro Pluti loco Dindorfius non 
recte fecit, quod Illovtog nec tamen Sni^rutog ecripsit, recte ceteri, quod et n}.otiiog et StiloKiiov ; 
nara in sententiis illis, ad quas Chremyltis provocat"), nXovTog nomen appeliativtim, nou propriura crat. 
Etiam V. 573 ex RV mg tativ ufitivoy inrlu nXovtov recipiendum est pro dfttlytay, quod editores nescio 
cur praetulerint, 

V. 607, ubi RAU ov fifXXfty /p»; u, V ov /liXXitv xQV'' "' exhibent, Meinekius solua Venetum 
secutus eat, Blaydesium sccuturum esse inde colligo, quod ad Eccl. 581, ubi ex codicibus B xp% S\r 
XQijy exliibent^), boc adnotavit: ,,Praestat fortasse ;;{j^i'. cf. ad Pl. G07." Etiatn mJhi xpijy scribendum 
esse videtur (cf Av. 3ti4 oi fii\}.fiv ix(/*P'- ^^- 2 ed. Kock, ov fiiXXtiv ixQ^'')> praesertira eum xQ^i" ^^^" 



') Bergkius solus n.Tooii' ^iiir BCripsit; vide Kockiimi et BiaydeBium ad Av, 336. Eiigcrum ad Lys. 124. — 
^) ci'. Blajdesiiim ad Theam. 213. — ') an^ xaialvei s\ Bcribitur, procoieusmaticus in versus initio vitatur ut I.ya. 11 
ii<5 nafa ni<: ubi B soliis, et Pac. 211, ubi S (Marrianus 475) solus et Vcsp. 786 6uii xat' f/javiiv et Ntib. 75G oii!, xaii 
lii,ia, ubi onmoB codicca iii^ servarunt. Av. 181 Dindortius contra codiccs utit| H nolettai BCripsit; Biaydcaitis, qui oit 
if noleiiai edirtit, poBtea ad ¥nc. 211 6ii^ ih nahsliai acripait. Cetprum Riclitero ne irtiis in oii [mrtictilae sylialiam 
alteramcadat ad yesp,853 et Av. 1575 dn^ lir Si-Se' pro Sn loy Sy»faitoy ctPlut. 746 dk^ pl^m' pro Sii fllinciy scribi 
iubonti nentro loeo obsoiiucndum puto. — *) Quod do Rav. et Ven. p. 38 coniect, nunc improbo. — *) cf. Eur, Pliocn. 
697 a«ilo.- 8' d TtloSioe xal <pd6il:i'zor noxJr. (Carcin. fr, 10 Nclt.) et fr. 337 a ^lovroe B' ii,a»ia lnil6y ff ai.a. — b) Alio 
loco (L. C. 1885, p, 182 sii.) nuper in Volaeni Ecclosiftziisarum editionis consura do eorora codiriun, quibua honio doctis- 
simus ibi uauH est, origino et aftinitato qiism breviasime qiud sentirem indicavi, quam sentcntiam liic paiicis confirtnabo. 
Ac piimum quidem B et T ad oundem fontem referendos osso e% liia locis apparct, ubi ambo soli peccant: om. w, 43, 
4tn. 628. 633. 802. 9B8. 113G — 1182, v. 357 om. oweov— aifoiga. v. 363 om, iioi — iira. v. 365 om. iiviB.x—dgr^<',:ia,. 
V. 398 om. nemror iVeoKlfiSij,-, v. 559 om. xara li— v. 561 lontdr, y. 800 om. 5'' — 801 qi'to('(. Homm archotypi onndera 
fontem fuisse qnem codicis A indo apparet, quod ABF goli w. 24 — 26, v. 81 alJ.os, v. 198 xai omittunt, v. 3 Sioads pro 
tdi. V. X75 nedyiiaia paficii, V, 188 ^io9aifofovrras pro iiiei>oipofely iijrovvrat, V, 200 yiroi' zpiloroV, v. 234 oio^ovair 

cxbibeiit. .^ codicom ad jtSrpropius accodere (guam ad R doccnt bi loci nbi (J)BrjVidem vitinm traxerunt, £ intactus 
mansit: v.^^Sb om., v.243 i^i»viiovoiy pro inilffn^^aovoir, v.303 om ^r lois attiparciiiaotr, v. 374 rtipunov pro xirior.oi; 
y. 386 ndvrsi onviorotioi pro JioiTac OKvioidiiovs. V. 441 fifi .Tiidy/i' tiiai pro inai neoyii' fyij, v. 575 '^•irilatai pro 
iiqiei.iaiai, v. 611 add. rorroi', v. 616 fijroeaii- pro ^iir^aovoiv, v. 666 om. avltit. Hinc apparot v. 581 diuis rodiciim clasaes 
le^y testaii. 



16 



pissime in XPV corruptam eit; vide Eq, 535, ubi Ambrosianus solus x^r^i; ceteri /p^, Av. 1434, ubi A. 
Thesm. 74, ubi Suidas, vv. 793. 832. 966, ubi EG /qi^ exhibent. 

De V. 989, ubi SAIT "yixiy, V iVtxa praebet, quae in Libellis societatis philologae 
Bi.Tol. VIII, p. 194 adnotavi, etiamnunc milii probantur; sed quod tum dixi, exspectanda erunt, 
i|uae Blajdesius ad Nub. 420 se adnotaturum esse promisit. 
V. 993 codicnra lectiones hae sunt: 

R uiX oryji joww a ^iSih}pos roy ynvy i'/ii 

V aJUL' avy\ rcy q ^SiiXv^o^ tti lor vovv t/u 

A «IX' ovji) yvy fi /Jdtllrpdc x&y vovv V/u 

JT (iU' ov/i vvy ^(Jrtfpoe Toi' i'orv tyit- 

BergkiuH et Dindorfius, cum iiiX oiy\ vvy o fiSiXv(i6g iri i6v vovv lyti ederent, hanc ipaam Veneti 

lectionem esse non magis compertum habuisse videntur quam Meinekius, cum Vind. Arist. p. 219 haec 

seriberet: „Elmsleius oXi' ov/1 vvv iS' 6 fidtXvQog, praeeunte Brunckio qui edidit u/X nv/j vvv ■/ <i ^dt- 

XnQOQ fti rov vovv i/ti. Hoc omisso / recepit Bergkius. Kav. dXi.' oi';i;' toiVi;>' 6, unde feci aU.' oiyt 

Toi vvf ,^itXvpi'ig, nam iri cur interponatur nihil causae est." Postquam quod Bergkius recepit in 

Veueto legi Velsenus aperuit, id non amplecti etsi imprudentis esse videtur, tamen nou possum a me 

impetrare, nt Aristophanem non hoc potius scripsisse suspicer: liU' ov/\ z«i vvr v /iS. r. y. i'. 

cf. Pae. 316 oi'ri xui vvv tariv avTfjv Stnig l'^ui^r,aiTai, quem locum frustra teirtarunt, et Ach. 502 ov 

yii^ fif xn'i yvv diufiidii KUfav; hoc enim ex ABCPJ recipiendum esse puto, uon rvv ■jt ex Sl'. 

v. 1139 V hoc praebet: 

xul f.irp' on&ji vi mitvttQiov lov StaTtitov, 
RAU: x«i fir^v oTt '/( axtvdQiov TOii SwnoTOV. 
Illud Bergkio, Dindorfio, Velseno placuit, hoc Meinekius ita accepit ut xoJ ftfp' 011611 yi tntiv&^iov 
Tov dianiiTov scriheret. Ac yt eo commendatur, quod Aristophanes xai /ir^v particulis sociatis prae- 
sertira si adversativam vim habent uno vei pluribus vocabulis intermissis j-t adiungere solet, cf. Nub. 4 
xni fit)v nukm y a\ixTQVovo<; r,jtova fyio, 1185 xu\ fitjv vtvofiirrTai •/, 1414 itui fiijv iifvv t\tv3-tg6Q ■yt xieyiu 
aliaque ex exemplis a Wehrio 1. I. p. 11 congestis. Etiam certius est uon oit, sed oitoTi scribendum 
esse-, nam Aristophanes in his enuntiatis iteratii~is aut ti aut onirt, non oTt cum optativo coniungit: 
Eq. 1340 ono'i' tinoi rig iv TTpoiki,Gia {v. 1350 *( j* Svn ktyoiTrjv pijTOpi), 1343 Torroff 7i6t( /pijWini 
Tig TiQooifiioig, Vesp. 279 o;id't' dviifioXolr; Tig, Av. 505 /unud-' 6 xoiotv'^ tYnoi x6xxv (508 ly rig xai 
^aaiXtvoi), 512 67161 i^fX&ot, Eccl. 62 onoff' uvr,Q lig dyopdv o'i'/oit6 fiov, Plut. 1019 OJirfit nQOTtlvoi/v 
yt SQu/jidg fixoaiv, 1145 onoit ti X>,q&tir,v 7tuvovQy^,aug iyti {il 93. 1006. l073). 

De V. 271 Exercit. crit. p. 23 cum Meinekio falso dixi in Veneto ^fidg tniiT legi; secundum 
Velsenura enim in RA7T rjfiiig, in V inui scriptum est. Nunc mihi in archetypo a et in u pronominc 
interpretamento primum superscripto, deinde in textum recepto 

fiwv «^(or^ iftvaxiaag f/ftSg iniiT dnaiXayfivai 
scriptum fuisse, deinde in Veneto pronomine, in A et in j9 *7rHr« delendo versus ad iustum modum 
reductus esse videtnr. 

lam de variis lectionibuB quibusdam in Veneto adscriptis vel superscriptis pauca ad- 
denda stint. 

Ac priraum quidem indo a v. 594 apnd Velsenum haec leguntar; 
naQu Tfjg 'Exdrt^g t^^eariv rovio nvS^iaS^ui, 
tiTi To nXovTiTv lirt lo ntiv^ ^Atiov. yijoi ydQ uvttj 
Toilg fiiv i/oviag xa\ nXoVTOvylug SiTnyov xaiu ft^v unonifinnv, 
Toi-g Si nfytjTu^ twv dvS^Qtimfiiv a^u^iiv 7iq\v xaTttd-tivat. 
V. 596 codicum lectiones hae sunt: 

R naTU fiijvn ngoailyiiv 

V xuid fify unii nffimiv SUpei'S(.-l"ipto )'p. x«ru inivu npoadytiv 



fi^ anon^/iniiy 




fiijya nQoanlftntty. 




■' anojiffintiy, ill u x 


xooadyaiy 



Videtur igitur in /? ywrd fiTiv anonifinuv, in a xaia fiijy' unanlftnttv scriptum fuisse. HIiiil etiiim in 
archetypo fuiase et poetae ipsi (iaudum esse satis probabile est'); nam n^oaiiyuy de hostjia noii minas 
recte dicitur quam wionifiniiv de Hecates ccnis quas homines divites non ipaos depoBuisse con- 
sentaneum est. 

V. 695 1'neij innSii fiiazS^ ^y, iiytv uv6(i7)y, quem Tsrsum A omittit, in RV ^ pr. m. legitur 
urtnnvuftriy, sed in margine et in P" et m R (a tertia mann R^ yp. aymav6fnp', qtiod in V legitnr, 
adscriptum est. Etiam hoc loco iu u duplex fuisse videtur lectio. ^i-cnavd/iTifscribendumoSBeExercit. 
crit. p. 35 sq. satis demonatrasse mihi videor*). 

V. 871 RA xQ^fiaza, V Ti^afftuxa. adscripto yp. /p^/iaiK, U /QTifiaTu superscripto nQayfiara. Dtra- 
que lectio iam iu archetypo o fuiase videtur. Aristophanes quin xQ-riftuza scripserit, dubitari iiequit^). 

Haud aliter v. 311, ubi quod verum est Xu^uyTfq solus R, V fjy Xu^iofitr sed in margine: td *g^e 
ovxovy nt htfi^vTig xQtfibifiiy, AU ^ Xa^mftiy exhibeut, in archetypo a et in u scriptum fuisse videtur: 

T,r lafiraiitr yii'iiai 

kufiuviii, ut V. IUO rilfiyitat, unde in R et U yirtiai, in A i/firtiiii, in V tifirixut j'p. ylyfxai trausiit. 
Naui T^firtiai scribendum esse cum Meinekio et Velseno consentio. Cf. Stengelium in Symholis 
JoRchimicis I, p. 177 sq. 

V. 50 Bergkius, Dindorfius» Velsenus fy iw rvy xQ^ytp scripseruut et sic AU, Ravennas jSimi, 
Venetus fV« et in margine: yp. y^yti x«) /Qoro). '& iiji viV fi/tii, quod Meinekius et Kappeynius rece- 
perunt, Christianum olere Bergkius non aine causa adnotasse videtur; irti in iii mutatum ego oiim 
defendi De Rav. et Ven. p. 11, nunc quia non habet, quo referatur, improbo. 'Er xw rvr x(i6rio, quod 
in archetypo o fuisse et jlfet Veiietua testantur, nihil habet, quod reprehendi possit; tamen quoniam 
in archetypo posse praeter /piJfio etiam yfru scriptum et lUud ad hoc interprelandum atiditum fuisse 
negari nequit, ai quis *V ^5 rvr ytrti scribere maluerit, ego non repugnabo; cf, Euripidis iragmentum 
G96 (ed. Nauck) ov6fr Slxawv lattv iy ti5 yvv ytvti. 

Eas varias lectiones, quae w. 581. 730. 1093 ad A^/i«(f, ntQiitfi^rjatr, vntnlxjow adscriptae 
sunt: yrtufiatg, anifiuTitr {schol. Rav. ntQiiipfjatr: ilntfiaTTtv) , vntnil^iuv mera iuterpretamenta esse 
apparet. Quod ad v. 106 in Veneto adscriptum est yg. tfiov, non maioris momenti etise ex Suida disci 
potest S, v. ovx iaiiv ui.Xog n}.fjr iyw. !^TTixwg' uvti tov n).^» ifiov, xrl, 

V. 367 d}.X' ovdi id ^'kififi avta xaid yioQuv iyti. Sic AU, RV t/tiQ, sed in Veneto in margine 
j-p. filrti adacriptum est. Bergkius, Meinekius, Dindorfius t/ii acripaerunt, quod ex usn Aristophanis 
dictum esse ex eis, quae Kockius ad Eq. 1354 adnotavit, apparet. Velsenus, qui Philol. XXIV, p. 150 
contra rae (De Rav. et Ven. p. 11) et Meinekium (Vind. p. 211) filvti glossema esse dixerat, cur nunc 
fiirn receperit, nescio; ego fiirtt, quippe quod glossemati similiua sit quam i/ti, ab Aristophane 
sariptum es^e uegsverim. 

T. 136 OTivft in Veneto tanquam varia lectio ad on di; adscriptum undecumque ortum nihili est. 

V. 396 vij Toy IloauSa. BAE. T6y ^aXdjxtov Uyiigi qoid yq. fiomijioy Uyits illud in VenetO ad- 
scriptum vellet, nemodum quantum scio aperuit. 

1) Dindorfiiu, MeioeldlU, Telaenoa xara /i^*'* Btoniiaieiy, Bei^kina xfaadyttv tiara f^ra; L. HerbHliiiB Fhilol. XXXTIII, 
p. &2S BenUei ttati iiijva xfooaietv probavit. — *) Qnod KocMqb ad Eubulum fr. 113, 3 coniectnram meun ddii adnotavit, 
bonunis doctisBimi BgHDaco bumailitatem. — ^) v. 856 ubi codlces oi yai/ aietUa niiiorSa »vyi nfoyiiaia anolailfKios 
anavia idn [$f oixiai ezhibeDt, MeiueldiiB Tind. AriBtoph. p. 217 ■i"'' xQVf^ia contecit, VeisenaB cum Kap))eynia iSr li 
ifiqitata Bcripdt. Ego adhnc dnbito; nun si iciva naoxeir, non Sfca Ttdaxetv jtfdynata coDStanti unt didtnr (Ach. 678. 
Nnb. 610. Av. 1171 Ijletroiata), 1325 {Seirotata). Lya. 1098. Metagen. fr. 18, 1 (ed. Kock.)), indo non cODSequitor ozhha 
sixoy&a nfdyiiata non esso dictom. Si vero non jifdyiiaia, eed X9VI""° >" libris legoretnr, id non com Meinekio ad 
axana riJK r^s o/d/ae referrem (cf. Fbilem. fr. 121, 3. i (ed. Kock.): 9j)iiavfiv rifior i^/iefir m avfior axana lon ti^-' 
oiii{ae dnioleoev), sed ad ninovSa, c£ Hub. 816 li ifHiia ndajeit o! ndtef; In Alexidla fragmento 179, 2 (ed. Kock.) cum 
Bergkio et Kockio xf^l"' (codd. xfdyiid) t' ioti /loi iiiya <fffiaios CrSor ifiiifdiefOF 'Afafoiot legendum eane conaentio. 



Pervontaiiieiit ad quiiHani Inuia oo^oum societatoni, qiia haud raro^eiietas, Tanfiiiiiia, VaHcanosl 
uouLru Raveunatem couiiinuti sunt- 

Ac primum eoa tocos eiiomeremus, ubi Raveiinateui pemire oertum est et editores plerumquel 
coosentiunt 

Omisit H solus vv. 33. 246 tov, v. 117 nrihy, v. 162 uiitSv {V ij/iuiy, AV n.vn^"), v. 358 W>-')»<| 
%-v. 268. 1171 (tm, v. 279 *?, v. 302 y*, v. 314 li^v, v. 413 (V, v. 470 t*, v. 482 xwJ, v. 582 nt% v. 623 i 
V. 6S)2 i', rv. 712. 833, v. 728 S^, v. 733 ovy, w. 819. 1118 ^^y, v. 914 xor;, addidit aohsl 
v. 22 /*3), V. 529 iy, v. 578 <f, v. 676 xov ^mv, v. 823 St*), v. 1179 ovx^'}, trausposita exhibeti 
liaeo vei'bft: v, 70 /xtTSty 'iv, v. 865 nottjany ovjog, v. 1052 (loi fi^, v. 1059 fi6voy yo/itfioy. 

Uia ex reliquis Ravennatis solius mendis haec graviora adde: v. 26 ov n (FAV ov at)^), v. 59 1 
«wxo / oix {VAV loCi', oix), V. 67 ^Ano.- (VAV fitU lotoy), v. 231 ifii (VAV ifioS), v. 387 J 
^«a/oiif {VAV 3t ^otJc), V. 434 fUy (VAU yf), v. 438 <3 (F-r(P ««.'), v. 516 niiy»' Sob ^■5.' J^ * 
ex V. prox., in margine S* y^. Tidrtioy uf.ifi.ovm {VAV toi^iuiy ndyjwy ufttXovatv), v. 531 i 
{FAVxoixuiy), v.m.moiiovS' ivvfi^i^tiy (VAU nXoitov <!' ^oriv ijS^il^i.v)-') v. 582 ro5T0 Jif« 
(VAV roSi ^rfi;). '■ 641 uyyi}lt[ui (VAV ttyj-tltf)»), v. 653 ufix6f,ia9-a {VAV utf.,x6,ii»a)% 
poVovf (r.^D-/(d^(ir)'0), T. 910 JHrff (r.^cr /iij<I^x), v. 958 n^otjiUin {VAU n^Qaaiti), v. 996 i 
nfriHtBC (F./lf/'xo5 nivaxag), v. 1032 JV» {VAU i'-f7j), V. 1044 (V(uj'( (r^p-f>oi), V. 1049 rorc 
[VAUifVf tgonovi), v. 1069 tax {VAV oin), v. 1114 o«<J(if hfiayioToy i^ {VAVoviiig ov 
vwro^ oi), V. 1146 xmi^uXt? (VAU xut iXu^tQ), v. 1209 «t!(0(C (F.^i7 TOtfTa.y). 

Aoceduut alii loci, ubi Ravennatem Bolum peocare pauuis demonstrandum erit, 

V. 1010 VAU xnl y^ Ji" ti Xvnovfiivtjv y aXa&oiio fu oshibeut, S y' omisit, ex editoribus riuattuatj 
illis Meinokius solus addidit idque rcctisaime; cf. Eq. 418 xai v$ Jl' Sl\a y' tiiil fiov x6/iaXa naiW 
onoc, v. 719 Htti yr) JC vn& yt St%i&ifiXog t^( ifiifi SivufMt xii., v. 901 x«l yi\ JC ^v yt tavto /Zvfg 
fiiyipov id fttixdvtjfia, v. 1000 x«) »-^ ^" fii yi fioiai, x,fimToi;' nUa, v, 1350 xui v^ Ji' ^ ft i 
hyohtjy ^ropt xiX. Nub. 1227 xu) ►■^ Ji' unoS(ooi,y y inmfiwi; tovg 9iovs. Vesp. 97 xai v^ Jfu 
^y W^ y^ nou xril. Thesm. 562 K«i v^ jr oiSfnoi yi ti'^tjx' oaa ^yoidu. v. 640 xui f^ Jiu m9a^,| 



xai f^ ^<'(« riv nijKUij 

, 144 Koi .'^ je tt vti 



liHint^ ^fitif ovx ixti, Ban. 70 xoi v^ Ji' iV ri •/ taitv «i xaioixl^oi, V, Ht 
xoi lu*- AioXov xrA. Plut. 134 xui vi/ JC ivxovtai yt nXovttii' aytixpvs. 
iati Xufin^iv. 

V. 764 sq. haec leguntur; v^ ifjv 'Exdxtiv xo/yto Jf" uvui^aai fiovXofmi 
tiaf/y(X,d ri iv xijifiavbitwy a^fiu&io. 
AU a' iv, R ai, V at Ix (corr. ox iy). Ravennatem seculi sunt Bergkius, Meinekius, DindorfiuB, Vd 
ttenus. Ego dyuSiiy cura dativo solo ixinjuDgi probe scio"); sed ir x^i^ayiDtdiv o^fiu&ia verba i 
in^voiay addita esse ajiparet ac praepositionc adiecta era se non oaput, sed collum scrvi ] 
sertis vincturiim esso significare videtur '^). 

') Quod cgo anno 1965 (De Rav. ot Ven. p. 36 sq.) conieceram, (luattuor anniB post (Exorcit, crit. p. 17 sq.) rdec 
(Il-uU(i caui(idt a. IH12 iI()rwenlonii8 in AppoiuUco ad studla crit. m poet. sceu. gr. p. 38. Eia, qiiae altcro loco » 
a<Mo Plat. Hipparch. p. 225 D W^ io(Vur *.* dmifitn ^SaitaiSK ivtna in/oei-nvoy h^n •''"<" •■'"' ^•■- — ■) "f 
Exercit. crit p. U. — ") viile Excrcit. crit p- 13 aq. — ') virio Kxercit. crit. p. 15 Bq. Adde exempla olc 
perativo suBpensi, quao ad Ach. 44 Muellenui adtulit ~ ') Quanquain conicere licet Aristopbanem la/ioi y' 
filQf oviir KciipsiHBe, dcinde xaiioi toit ov» eijor ovitr, tuni nanoi lott oi' oux ((je'' Bcriptuni eseo eaquov^irba p«rl 
In R transllMo, iit ^ ot ^ negationem deletam e«ae. nalioi yi cert() Aristopliaui concedendnm crit; nam ets! yt | 
et Niili. 870 et Lys. 1(135 codem Ubiariorum vitio additum evae, quod aapra notaTimuB, tamen Acb. 611 nondum Imeii 
ott, quod ab Aristopbano acriptum csao verisiiDiliuij ait quam qnod libri praebeut: xaitoi y ietX oiuviixui- xifvyatff. 
') ride Kxercit cril. p. H «j. — ') lain ■rb fift' ivvfit^E'"' quidem recte legi coacedo, cf. Exercit crit p. B. — ■) i 
Excrtit. crit p. Hsq. Edani nunc i>e' d^ayyiiii scribendom easo iudico, cf. v. 766 loiaii' linaYyeiljirta. — >) -f 
Exorcjt. crit p. 16. — '") Vide no otiaiu v. 3fi$ iiivovs, quod in omnibus codicibns legitur, iu ii6i-oi commutandaai ■ 
ct V. 3811 Q^ia, xtii-v jToiio .irl"Ta,-: ot Acli. 52. Aleiid. fr. 112, 4 (ed. Kock.). — «) cf. v. 589 l^vott .J«)*«. J 
*'} Ilo constaiit) usu, quoAttlcE iv £>'lu. ir^iia,», ir ncrtftivfiyyi/i Seii- dlcebant, vide Sauppii Epint crit p. G& S-Oft 
ad Eq. 91)7. Cl'. eliam quae iiifra p. 22 du colli UoribuK sortis redimiondi moro dicomus. 



- — Ift — 

V. 1030 ij /irj6' oTinvi' uyad-or iUainv iat' t/tif. 
Hunc verbomm ordinem Raveniias solus praebet, VAIT SUaioy a^Rifin- (fxhiheai. Editores illum ordinGm 
aco«perunt; iidem Sixui6v ex Bruncldi comectura in dUutog coranmtarunt. Ego Slxamv uya.frU' iai 
improbo, dkuioQ afa&6v ia% non item; aed talia ad sensum redire videntur nec possum ego negare 
casu et in r et in /S ordinem mutatum esse posse. Ceterum hic versns mihi admodum molestus est, 
quem si sustuIeriB anus quae so adulescentulo diviti facto invidero nusquam prodit multo sibi similior 
hoc unum iustum esse dicat adulescentem ut sibi gratiam referat cogi. Et eum coactum iri sperare 
poterat, postquam Cbemylua dixit: <fQa,tt, xal ntnQuinai. 
v. 1033 oodicum lectiones hae sunt: 

R vvr d' ty ovxiii ai ^^ oleiai 
VA yvy 61 ■/ oimlii !;f,v a' miTai 
U »vy S' oiWi. liiy a' ourai. 
Hinc in archetypo scriptum fuisse colligo: 

yvy Si / oixki ^f^" a' onxai 
quod cur Aristophane indignum sit non intellego. Tamen Bergkius, Dindorfius, VelsBnus yvK Si tf ovxhi 
Cv,y oiiTai scripserunt, Meinekius vvv Si y ovxht ae tfjy oJtim, Ravennati ut videtur nimis tribuens 
auctoritatis. 

Quae si recte disputata sunt, w. 1010 et 765 iia locis addendi erunt, ubi Ji omissionis, vv. 1070 
et 1033 iis, ubi ti-anspoaitionis damnandus est. 
lam ex versuum ordine pergamus, 

V. 17 R itnoxqivofiiyui, VAU amxQiyoiiivov exhibcnt. Velsenus ex Bentlei coniectura uTioxQiyofitvog 
scripsit. Quae ipse de boc loco Exercit. crit. p. 7 sq. disputavi, repetere nolo, praesertim cum, quid- 
quid Aristophanes voluit, quin in archetypo a anax^iyoiiivov scriptum fuerit dubitari nequeat. 

V. 32 R TiQog xoy &t6y, VAU mg riiy 3-t6y eshibent; hoc Bergkius, Meineldus, Dindorfius, illud 
Veleenus solus scripsit, cui Bachmannus I. I. p. 115 poetae usum iiiyofitiv rrQog rov 9t6v postulare 
persuasissc videtur. Sed quae hio homo doctisaimus huius usus collegit exempla, propterca non ita 
multum probare videtur, quia praeter v. 653, ubi ufix6fifo$-' wg roy &t6y scribi potuiti), ceteris locis 
ad ea, quae antecedebant, na&g neque vero wc aptum erat, ad Bententiam vero lig rov &iuv a wp5c 
TOK 5h<V differre nemodum demonstravit. 
vv, 56. 57 Velsenus haec edidit: 

ayt St;, av n^TiQov aavTiiv oOTig tJ, ff^aang, 
ij Tun) TovTOig 6Qt!i; Xfyny x^ij ■xajr^ naVv, 
jtaxiQov exhibent SV, sed R* et lem. scbol. Rav. cum AU jiq^tcqov, fpdang solus Ravennas, VAU 
ilQdaoy. Quae cum ita sint, in archetypo tiq/ixiqov et ypurri»' scriptum fuisse verisimilius est quam 
jioTiQov et ifQiiang neque abhorrere videntur illa eis quae hoc loco aguutur. Duo Plutum sibi prodere 
Chemylus voluerat, quia esset et qui factum esset, ut eandem viam iret quam Chemylus et Cario^). 
lam poBtquam Chemylus spem suam aperuit, Cario ad priorem quaestionem adgreditur, cum haec 
dicit: 

iiyi Sri aii nQiriQov^ auvxov oarig tl (pQdoov' 
et Pluto respondere cunctante iratus dicere pergit: 

i; ToTii xavxoig Sqw; Xfytiv /p^ "yt'' fdrv. 
w. 135. 6 Velsenus haec scripsit: 

ovKiivv o3' iaiiv aitio^ xal QitS/oig 

nuvati Sy, t! /Jot^AoJio, laiifl-'; JTl. oxiij xt S^; 

') vide tamen Exerc. crit p. 15. — ») Dubito iin recto Nabems 1. 1. i. 54 pro xnJ jov iio^ieyos scribendiun osse 
(Hncrit ? toit teoitevos, ct Eq. 437 mI yAPUrB, J, recte R, Ran. 359 ? RVXJM recte, wi A. — ') naCiitny for- 
tABse ex ripeltop &ctnmert, ct Nub. 553 TtfoinDtoi'. R xfiiefoi', ThcBm. 380 npnjior fcf. Bachnuuin. 1. 1. p.%), Sniil. 
S. V. ^tff&ov: nporjtior. 



21 1 



AlUtrum versuxii codices sic sci-iptum exhibent: 
R itavaiiur fl ftovXono Ttcriu' fl 
V nittVff»' (/ lio^iXoixa tttvj uy. 
A nnmHtv tl fto^Xairo r«t'i ay 
ti jSfltfio<ro javi'; IIX 



1. M. i/ cJij'- 
xa. Si( Si^; YQ. 
m. Sri ..'rf^- 
/ J^- 



Bergkius, Meinekius, Dindorfius, Velaenus trium codicum communi scriptura posthabita Raveni 
ita ricoeperuiit , ut jtuvan' ay scriberent immemores Kruegeri Gr. gr. II, § 12, 3, 2 apud pm 
— nt optativi aorii^ti terminatiouem raro, ante uV fortasse nunquam elidi duceotis. Cur banc elisiona 
titaYurint, causa iu promptu est. Ac possum ego adfirmare iu comoedia illam elisionem non admisa 
csse aute Diphilum, qui fr. 63 (ed. Kuck.) hnec scripsit: 
uyyoiit iy tai; aQaTg 

o II loTiv, ti tig ft^ ippiiuti' 0^9'wg oHr, 

^ nv^ iyaiait' ifj 8 lai^dtl^ti' vdio^ 
et fr. 73, 4 ovn a,y noti Evpi/tidtjg yvvatittt ai^aii. av/ OQ&q xx\. Quauqua 
interdum peccanint'). In Pluto v, 1171 Cobetum secutus*) Meinekins i 

i/f av ifQdatit Tiav Vi! Xpffi^Xo^ ftoi aaifiSg! 
sed i/f ay ifQaafi' onov *ori XgtfivXoi fiot acufui; 
scripsit. Idem ad Lys. 1086 

i/f av if'Qtiotit nov 'ajiy ^ jivaiaT^Axt} 
se ifipdati' onov malle adnotavit. Haud aliter Hirsohigius fragm. 131 (ed. Kock.): 

iig «»' iiptiatit nov ati td JrociiffW ; 
cuiendaYiase sibi visus est, quanquam hos tres locos simillimos inter se tutari negari nequit. 
sfttis causae esse ad pronomen interrogativmu directum tentandum demonstravi Jabrb. f. Phil. 
p. 474. Itaqne Ravennatis nuvauay illud eodem iudicio danmabimus, quo v. 1019 quod in ^ 
est Ttpiitdyaidy et Rav, 1438 quod in UM legitur u)'Qoiay. Qnod si certum est, quae ex illa scriptd 
discrepantia colligitur archetypi a lectio 

navatitv, ti fiovXono, latJr «*■; JI\. oii r/ Jjj,- 
ad Ariatophanem auctorem referenda erit, cf. de ay particulae collocatione Nub. 753 t/ dijru ; 
liifiXtjaiUy a' ; Lys. 1 104 iJTiiQ Hiatld^fify ri/iSi dy /loVij, Ran. 96 yiyiftoy iSi noirjtfly dy ovx evpoi? i' 

V, 152 Jt iq (secunduni Herwerdenuni */;) lotJiof -i^iintiy, VAU log TOtnor jpiniiy (.< Qfntiv) e 
beut. iu M i'K in »?; corniptum est ut in eodem verau apud Suidani s, v, iiuTgai KoQiyd^iai, v, 
in r; V. 495 iu U" uec dubitari poteet, quin in archetypo a lag scriptmn fuerit, Et sic editores scrij^ 
runt praeter Velsenum, cui ut ig reciperet liachmannuB persuasisse videtur. Is enim 1. 1. 
Atticos uunquam (u; ita admisiese ohservavit. ut siguificaret, quo versus quid tenderet vel dirigi 
tur, quam vim propriam esse praepositionibus tlg et it(i(j;. Ut hoc recte obsei-vatum sit, tameo <\ 
b. d. repugnare vidit duos locos, PI. 152 et Pac. 174 npiiat/i j&y yovv <uc ifif^), inter se tutari exifttii 
Utrobique si per meti'uni licuisset poetam pru wg scripturum fuisse npdc libenter concedo*); i 
vero euni pro npiig u'ig scribere dubitasse mibi non perauadeliitur. Accedit tertiua locus satis ( 
Ararotis fr. 1 (ed. Kock.): 6 ydQ &i6g t6 evyx"^ '«c ^/'«c axQiifu, ubi tog in Marciano Ecriptum < 
ex Kuckii silentio sequitur. 



I homines docti in boc gew 
m quod codices praebeut: 



i Vatioi 



iK-^A 



') BentJoiuB Vosp, 276 eiVn irlryn^in' or oitoi', BUjdcsius Pac, 1033 tiv ovi- Sr ovx tnnii.fWi' ar coniecefuiiti 
») Mnem. U, p. 22S; cf, Hirschig. riiilol. V, p. 276. — *) Wockleiniua in conaura libri Bachiiiauiii PliiL Aoi. X, ] 
noaaittir rir roPr eU iira, qmnl B&cbm. maluit, fruslrs quacMtuin iri «>ct« yidetUP diiisso, — ') WeckleiiiiUB loco a 
Isiulktn pootara «excontieii motri rAuss sb usu cotidiauo disccasisae ciemplia quibusdsin probsvit. Kos suprs « 
«erTftUoae ductJ hiudus p. 9 12, 19. Hic aliuil exemplum sdderc Ubet, qtiud itnengcro debeo, qui 1. I, p, 30 i: 
per nietnun licoat, AriBtephanem /f m' dicerc, dii' m' metro postulaote duobuB locia Phit, 1113 (v. 1173 c 
dsnmst vliie nupra p, 6) et ia Amphiarsi frgm. 31 (ed, Kock.), undo Flut 9B8 acribcudum ease non itatis caate concH 
ii !>,'' yav i IMi oviot ^i/iaio filnlci.: 



21 - 

V. 184 sq, xpaiovat yovy xo.» laT^ TtiAliimq i 

iip oT^ ar OVTog IjimuS-ftr^i ai finvoi;. 
Sic VAU (sed g in raaura in A)\ Ravennas fiovov praebet, quod Bergkins, Meinelcius, Dindorfius reoe- 
perunt. Mftsculinum, quod in archetypo a scripttini fuisse videtur et apud Suidain s. v. {7iixa9i%r,iai 
legitur, falsum esse tantum abest ut concedam ut ad ea quae versu proximo Plutua respondet iyiu 
TonuvTa Jrmrd? t?/i' tig wr notiy aptius esse dicam. Multo vero minus Velaeno adsentiri posaum, qui 
fioyoi Bcripsit oblitus, ut videtur, txuoioi* adverbii, quod antecedit. 

V. 277 VAl/ ifixdtiiy exbibent, quod editores receperunt praeter Velsenum, qui, quod ia R solo 
legitui', Sixd^n scripsit. Mihi ad eam rem, quam Cario fingit, Smul^nr infinitivns unice aptus esse 
videtur; is enim choreutas quod poatquam eorum litterae capulus pro iudicio sorte obveuerit eo 
abire cunctentur reprehendit. De hoc temporis momento : ro y^dfifta aov ir ifj froptS Sixdl^tiv iiT.ijyt 
dici poterat, nondum poterat dici: t^ ypdftfta aov dixd^^n, De structnris, quarum molestias Velsenus 
vitare voluisse videtur, vide Bachmann. 1. 1. p. 65. 
T. 353 Velsenus scripsit: 

10 Tf ydp tXaiifvrfi ayar 
ovitog V7itgn}.ovTtTr, x6 r' av StSoixtrai 
nqoQ ardffog ovifr vfii^ idf ttgyanfifvov, 
Bergkius solus quod in solo S legitur t6ti S^ al ita usus est, ut pro rd r' av scriberet lo J' «v, 
Meinekius in adnotatione critica lor* 6' av probari posse dicit, si v. 353 irfit acribatur. Ego si 
Meinekium sequendum esse putarem tot/ et toi* rf' av scriberem, ut ille ipae Y,([. h^ tot i fiir nlnTvir 
Toxi S' ov/J, Av. 1398 Toi* fiir voxlay ajtlxtuv tiqoq 6S6r, toi^ S' av /Sop/n aiafta nikd^iDv, apud 
AnaxaQdridem Com, III, p. 183 (Kock. fr. 41) lai^ jAiy SndQXtjv n;v iv^^xo^or, loii S' av 0r,^ug it<g 
fjiiaittiXovg scripsit et Ran. 290 Toif fiir yi fiovg, rvvi S' oQivg, roit S' av yvv^ scribere debuit. Sed 
ut non dicam his looia ubique loi* priori ftir particulam additam ease, Blepsidemus Cbremylum nunc 
subito divitem factum esse nunc timere dicere non potest; duo potius ei auspicionem movent, et quod 
subito tam dives factus est et quod summum periculum adesse dixit. 

V. 413 Sq. fn] vvv SidiQip', a^iX arvl npdTiWv Tr yl ii. 
XPE. x«i fi^v fiaSOia. 
Sic quattuor illi editores omnes, quanquam VAU xal Sfj fiaSlCw exhibent, quod si quid aliud ex Ari- 

stophanis usu dictum est. cf. v. 223 sq. roiV ^vY)'t«i^yovg xdXiaov KAP. x ai Srj (iaS/Cni, Eq. 21 

Ityi Sfj fi6h,>fiir Ivrfyig ,5Si ivUa/iair. OIK. A. *ai S-^ Xtya ftoXtufttv. Nub. 778 iliri Sr,. 2TP. xai 
S^ Ifym. v. 1097 ay6nii. .JJK. *u) J^ axanoi. Pac. 326 sq. iiavt nav oQyovfiirog. XOP. r,r ISoi *ai Si, 

n^nav/jai. kv. llb fiXi\f/or xdtai. EfT. xui S-^ jSXinu). 6iS aqdiX' ori /^ Squv, af> SiSaaxi /laQMy 

n. xoJ S^ joi'wv Trpolru SiSdaxM. Thesm. 214 dn6Sf»i lot.ii 9olftdiioy. SOf. xui Jij yufial. Eccl. 1014 
liy' avT6 ji' TzoTt xuaTi; VP. A. xal Sf, aoi Xiyui, 

V. 464 in extremo verau VAU roftH^iior, R rnfuXtit exhibent; hoc Bergkiua, Meinekius, Velse- 
mi8, illud Dindorfius recepit. Possis dubitare, num, ubicumque per metrum fieri possit, etiam contra 
codicum auctoritatem dualis forma restituenda sit, ut vv. 72. 75. 449. 458, ubi Naberua 1. 1. nv- 
&r]a96r, fiiSta»or ovv, nt 7ioi*rf r f '), yofilttjav Bcribi iussit, sed VAU codices dualem ad 
metrum convenientem praebentes non sequi etiam maioris est audaciae. 
V. 505 in codicibus haec leguntur: 

R tl navaai laiirijv (iX{%lJag no'3' 6 HXoviog 
V tl nuvaii ittVT fjv fiXi-iptji n6& o fTXaviog 
A r, navaii tuvt' i]V fiXfxln, nrf*' o TTXoviag 
U ^ navati latii' ip- ^Xixfir) nod-' 6 TTXoviog, 
Editorea tt, non r, recepiaae supra vidimus; navan, quod ei fiduciae, qua Cbremylus Plutum oculis 

' \ vide tamcn supra p. 13. 



22 

recuporatiR egestatis mala sublaturum csse sperat, qufuu maxinie convenit, ut a me ipse descisceus') 
recipieodam esse cum Meineido et Velseno consentiam, trium codicum consensus maxime efficit, cui 
etiam id dandum esse iudico, nt Tnvr' ijy /SX^VTJ (si finera imponet, cum oculos recuperaverit) scriba- 
tnr, cf. 126 lav ayafiXi^jjri^. 136 ^adwiQ navniiiy, il fiovXono, lavj' av. Ac Meinekius 80 rarri Tel 
zaSia quam la^tjv maUc in aduotatione indicavit. 

T. 595 de atJiij forraa, quam rAW praebent, nulla est dubitatio, nisi quod Herwerdenus in 
Appeudice p. 39, ubi in S aii^t legi testatur, liaec adicit: ,,quod nescio an praestet." Ego me 
nescire fateor, utrum Aristophanes «ijri; an aviij scripserit; sed prudentius sit tres codices sequi. 
praesertim cura ipse Herwerdenus p. 40 de .fl verissiine baec adnotavit: „!ota adscribitur, saepe 
etiam ubi ei litterae locus non est." 

V. 1088 sq. kU." hVit*"*) tiaiif tw 9np ya^ fiov}.o/tai 

iXS^iov dva&fTrai ror; iriiqdyovg lovai' ovg t'xiD. 
Pro ovg, quod in r^cr legitur, E solus w? exhibet, quod ut reciperet ne ego Velseno persua.serira '1 
vereor; nam non iam credo Aristophanem tug i'xin pro iSujii^ l/ia dixisse. Lys. 609 sq. to^ t/m quo- 
niam ad iniiit^w referendum essc apparet (cf Eq. 153), duobus tantam locis omnes codices w; iy_ift 
pro tHCTJi«p iXM exhibent: Eq. 488 et Ljs. 376. Illic Kockius 0. Schneiderum secutns wpwrov J' ^t^ 
(Xia lac toiiJai; xil, scripsit, hic de versus medii scriptura dubitatur, 

lam ad eos locos transeamus, ubi VAU eisdem inquinati sunt vitits, R veram lectionem servat. 

V. 42 Ixil^vot {R Ixiltvi), V. 78 oixi 3ia {R ov diti), T. 210 ii-j-xfV (K Tov ^vyxitac), V. 298 
add. xai, V. 443 l^iSoy {R l^ipoy), v. 572 om, y', v. 585 dSKTjiwy (R «ffxjji w^)*), v. 670 jrpoVnoloc 
(A npoTioioc^)), T. 768 id xaiayva/iara {R xaiaxrauaia), V. 876 oijiw^' upa av (R oi/tiii^' ofia av, 
scrib. ai/iia^a^a av), v. 999 jipoaiiitii^'^ (R npoo i»nin»/< ^f v). v. 1037 tijXia {S 117!/«^)«), 
V. 1045 ii.,ew»'ym (R ioQaxiyat), T. 1111 om. J;}, v. 1140 at {R a' Hy). 
V. 800 sq. tv ndyv Xiyni;- tag jifi^irixog y' oiiioai 
ayiaiad^' i5^ u^naa6/iivog riuc lajrudtof. 
y', quod in solo R legitur, praeter Dindorfium editores omnes receperunt; Blaydesius rec«ptarus esso 
videtur, quippe qui ad Thesm. t. 934 y^ JC lag vv* St/ y' ai^'p conferri iubeat Ach. 327 oic i/w j-', 
Pl. 800 (uf Jt^iymog y' ovToai. 

V. 1041 aTttpdfovg yi 101 »ai daS' ^w»' noQi^tiiu. Secundum Velsenum R aiifdyovg et SaJSoi, 
VAU fiiiifavoy et di-S' exhibent. Editores et arnfdyovg et SiiS"^ recipienda esse consenserant. Contra 
Herwerdenus in Studiis criticis in poetas scenicos Graecorum p. 75 haec scribit: „Tam in Veneto 
secundum Cobetum quam in Ravennati e collatione mea scriptum cxstat aiiifuyor, quod igitur 
poetae reddatur"^). Idem in Addendis Pluti Thierschianae p. 27.3 ex Bekkeri collatione de RaTennatis 
lectione adnotatum est. Ac sive .H ad VAU accedit sive non accedit de aififtirovg illo dubitare licet. 
Vide Eccl, 690 sq. ndai ytiQ iiti&ofu nuVto napi^o/itv, laan /ii&va^tig uviw oiiifdvio niig ng amiaiv 
iTiY SaSa \a§iay, Plat. com. fr. 69, 7 (ed. Kock.) aiitfavov imi»' ixdait., Si.mia ifi^tiy iwr •^/inoiiZ» 
et Plat. Symp. p. 212 D de Alcibiade Imaiijvai ini idg SvQog iaitifaywfiivor avior Kiijov li Tivi innfdria 
SimiT xoi Xwr xaj TUiriag tfrovta ini irjg xfifa3.rjg ndw noHd^. Sed de Polemone aliud narratur et apud 
Horatium Sat. II, 3, 256 sq. dicitur ex colto furtim carpsisse coronas, postquam eat impransi 

•1 vide Esercit. crit p. 10. — ^ Sic Stangcrus. — ^l Exerdt. crit p. G. — *) vide Bupra p. 10, — »> Fouis 
duMt&re, nnm it^oanoloi praeferenduia sit, qna forniB Sophocloa nbiqnp 111111», OC. 1053 dc deonun ministris. Sed 
■piid Aristoph&nem bis nietrum n^io^clnf formaro postuUt Nub, 436. ubi Nubcs dc suis loquuntur minJKtris, et fr,liB4. !i 
(ed. Kock,), ubi de Phocbi minLitrts «gitur. Addorcm Itftn, 1333, si ibi ^ifonoloi; non ^tfo/ioloy Bcribcndom essc boiiunc« 
docti conscntiront. — ^) Ad hanc scripturao discrcpantiam rcfcrenduin cssc poto, qnod Zonaras Lex. p. 1727 ct nuucn- 
linom ri^iiiii.- ct femininuin ii;i;n tcstatur. (^uod addit 'itvo^ u Atdrjmoi i^i- 3/^111'»'""' i"'' xoiiKin'v i/)-(i, de hnins inter- 
pretationis veritale valde cgo dubito. F.s editoribns DindorfiiiB aglng ti^iiVf scripeiL — ') cf v, IKi2. — ^ Inter Pfc. 
qnae in Appcndice cx sua Itavennatis coUatJone nerwcrdcnus adnotat, nihil momorato dignius est quam t. 721 iKn/xartr 
et T. 1082 iiciincKliaiiiiTii in R legi et v. 201 supra Sfoioti;, scriptmn esse iyxfai^i. 



— 23 

correptQs voce magistri et apuil Valerium Maximuin VI, 9 ext. 1 (sertis capite reditiiito] et apad 
Lutiauum Bis accuB, 17 (o Si finu joS uv}.ov xui noy a% ifdvtov Iniax&^ ■— dfwQttiai Tovg ajtipd- 
j-oaf). Coofer Antipli. fr. 199 (cd. Kock.) inl xw/ioy t! Joxtr ii-ifity loantQ J/o^«-, B. oixovy Jnrfa xul 
aj npuyovg 'ku^irjtg et fr. 272 aziifdyovg\ iffffHiXv StVQO rwv /_Qtjaruiy dvo Jtal diiJa jjpjjflrijv ^fi/ifvijy 
/_Qr,ato> nv^f. Solcbant enim in conviviis interdum pluribua coronis ati, quibus capita, colla, pectora 
redimirent '). Ac plures coronaa ae habere adulescens ille ebrius in Pluto vv. 1088. 89 iudicat. 
Quae cum ita sint, etsi in arclietypo a ariipayor scriptum fuisse credi potest, tamen Aristophaiieni 
ajtfdyovQ voluisse admodum probabile eat. 

V. 531 Ji dno^ovvTu, VAU uno^ovviai; exhibent; iUud Bergkius et Dindorfius receperunt; Meine- 
kiuH et Velsenus unopovyn ex Valckenarii coniectura scripserunt. Dativus necessariuH esse videtur; 
sed vide ne etiam probabilius sit, quod Weckleinius I. I. p. 18 coniecit: uvto^ovvjoiy. 

V. 850 (lif un6}M}.u 3i{\aios. Sic VAU, R StiXuoz, quam formam, ubi paenultimae brevitatem 
nietrum posceret, restituendam esse Dindorfius ad Soph. El. 849 adnotavit ad Ar. Eq. 139 provocans, 
ubi R solus SilXao^ exhibet. 

V. 1020 R solus /poiuf, VAU XQiug. Illud editores praeter Dindorfium spreverunt, quanquam 
apud Aristophanem metrum diphtbongum ter poscit: Nub. 718. 1012. 1016, nusquam excludit cf. 1171. 
Com. IV, p. 628, fr. XCVb. Apud Euripidem metrum flagitat /Qoidv BaccH. 457, /?(*'« Cycl. 517. 

V. 67 VAU SianoTu, Jt dianoja corr. ex (u Slanoru. Non hoc sed iflanoia in archetypo fuisse con- 
fido, sed qui Raveunatcm aeripsit fortasse postquani crrans voram lectionem restituit eandem ruraua 
delevit ut v. 449 onXoig, quod in archetjpo scriptum fuit, rasura ex onXoiaiy, quod verum est, 
rexit. Certe w S^anoiu in omnibus oodicibua legitur apud Aristophanem hia locis; Eq. 960. 1 
142. 420. Pac. 257. 275. 824. 875. Rau. 1. 272. Pl. 20. Ran. 301 RVAU Stv^' ^ Stanoja, M StvQo 
Siaaoiu, 318 VUAM ixtlyo Sianod-', R ixiTy w dianoH-'. Uno loco praeter PI. 67 codiues omnes w omit- 
tunt: Pac. 377, ubi cum Kichtero Bergkius, Meinekius, Dindorfius uyii^oXrS at Slanoja scripserunt, 
qui iidem Pl. 67 cum Velseno iaj' il Sianoia maluerunt. Blaydesiua illic dvTi^oliH a u> Sianoia 
acripsit. Apud uovae comoediae poetas Sianoiu nonnunquam metrum posdt, vide Antiph. fr. 74, 5. 
Nicostr. 15, 1. Amph. 27, 4. Phiicm. 22, 1. 73, 5. 90, 1. Metro non poscente legitur Sianoja Philem. 
fr. 18. 133, 13). 

Exhausimus Ravonnatis, Veneti, Parisini, Vaticani scripturae discrepantiam ; quod si non sine 
fructa factum ease videatur, id non tam mihi laudi vcrti velim quam VeUeno. 



i) cf. Qarckii do coronia convivuUbus oxciirBnm, quom libro, qui iimcribitnr Q. Iloratii Flacci carminum libruni 
primum collationc seriptorum Qracconim iilualr. Ilal. 1860, p. 163 iiiaeruit et C. Fr. Ilennaimi Andqu. priv. eii. H. 
Binemner. p, 245. — ») In Equitiliun Populum ubiauc m A^iic adloquuiitur (50. 725. 732. 746. 709. 773. 777. 820. 850. tt05. 
910. 1152. 1173. 1260. 1341), uno loco, ai codicibus fidea habcnda oet, .J^/ie : v. 1207 r^ o^ Simiflreii B^/i' (Jl^p' om. M.); 
sed ibi Kocldua ti' ov Siax^iveii S^ff'. Velneuua oii iiatieiifis iJ i^ii coniecerunL 





1 


Xndex locoi*ii.m. 




1 


Ar. Pliit, 32 . 


p. 19 


Ar. Pl»l. 386 . . p. 18 


Ar. Plut. 765 . 


p. 18 


Ar. Phit. 1141 . 


p. ^^H 


„ ., 45 . 


„ 2 


,, „ 391 . . „ 8 


„ „ 800 . 


„ 22 


„ „ 1148 . 




„ ., 50 . 


„ 17 


„ „ 406 . . „13 


„ , 


815 . 


„ 1 


„ „ 1163 . 


n^^^M 


» ., 54 ■ 


„ 19 


,1 .. 413 ■ • ..21 


„ , 


838 . 


„ 7 


„ „ 1171 . 


»^^^1 


., .. 56 . 


„ 19 


.. ,. 431 . . „ 9 


„ , 


845 . 


,. 5 


„ „ 1173 . 


■r^^^l 


.... 6' ■ 


„23 


„ „ 441 . . „10 


.! > 


850 . 


„23 


„ „ 1179 . 


»^^^1 


r, .. 72 . 


.. 21 


„ „ 446—448 ., 13 


„ , 


856 . 


1.17 


II „ 1190 . 


u.^^^l 


,. „ »3 ■ 


,1 8 


., .. 449 . . „13 


.. > 


878 . 


„ 14 


„ ,. 1205 . 


fi^^^l 


.. .. '5 • 


„21 


„ „ 452 . . „14 


.. . 


903 . 


1. 7 


„ Aoh. 242 . 


»'^^^1 


.. .. 98 . 


.-. 6 


„ „ 461. 462 „ 9 


II . 


927 , 


„ 11 


„ „ 502 . 


'f^^^^ 


.. „ 126 . 


„ 11 


., .. 464 . . „21 


.. , 


933 . 


„ 13 


„ „ 1023 . 


„^^^M 


., . 136 . 


„20 


„ „ 465 . . „13 


„ 1 


96B . 


„20 


„ Eq. 13 . 


H^^^l 


„ „ 1" • 


.. 1 


.. „ 485 . . „ 3 


., 1 


979 . 


II 8 


„ „ 488 . 


„^^^M 


„ „ 152 . 


.,20 


,. „ 505 . . „21 


., , 


989 . 


„16 


.. „ 1207 . 


r-^^^M 


.. „ 153 . 


„ 13 


„ „ 517 . . „ 4 


„ , 


993 . 


„ 16 


„ Nnb. 1357 . 


it^^^^ 


„ „ 157 . 


., 8 


„ „ 531 . p. 11.23 


„ , 


1005 . 


» 6 


„ Vesp. 276 . 


i^^^^l 


„ „ 166 . 


,. 2 


„ „ 564 . . p. 18 


„ , 


1007 . 


,. 3 


„ „ 1176 . 


^^^^1 


„ „ 185 . 


,. 21 


,. „ 573 . . „15 


1, 1 


1010 . 


„18 


„ Pftc. 174 . 


J^^^l 


„ „ 196 ■ 


,. 7 


„ ,, 678 . . „10 


„ , 


1020 . 


„23 


„ „ 816 . 


O^^^l 


„ .. 197 . 


r 11 


„ „ 586 . . „11 


II 1 


1030 . 


„ 19 


„ „ 377 . 


M^^^l 


„ „ 203 . 


„ 15 


,. „ 692 . . „11 


,. . 


1033 . 


„ 19 


„ Av. 1575 . 


J^^^l 


„ „ 258 . 


,. 18 


„ ,, 595 . . „23 


,: . 


1041 . 


„22 


„ Lya. 451 . 


^^^^1 


„ .. 260 . 


.. 3 


„ „ 596 . . „16 




1042 . 


., 7 


1. ., 1086 . 


ir^^^^l 


„ .. 271 . 


„16 


„ „ 607 . p. 7. 15 


„ . 


1044 . 


., 9 


„ Thesm. 27 . 


M^^^^H 


» „ 277 . 


r; 21 


„ „ 670 . . p. 22 




1051 . 


„ 10 


,, Raa. 692 . 




„ „ 281 • 


.. 3 


,. „ 688 . . „1 


.. - 


1078 . 


„ 13 


,1 „ 1163 . 


^^^^1 


„ „ 286 . 


„ 15 


„ „ 696 . . „17 


,. , 


1088 . 


„22 


„ Eccl. 581 . 


^^^^1 


„ „ 335 • 


,. 14 


„ ., 701 . . „ 5 


„ , 


1089 . 


„22 


II „ 1037 . 


J^^^l 


„ .. 3<3 . 


.. 3 


„ „ 702 - . „ 7 


„ , 


1100 . 


„ 2 


„ frgm. 131 . 


"^^^^1 


„ ,. 353 . 


.,21 


„ „ 746 . . „15 


„ , 


1111 . 


„ 17 






,, „ 367 . 


.. 17 


„ „ 755 . . „ 8 




1139 . 


„16 




1 








J 



Schulnachrichten 
fUr dle Zelt voii Ostern 1884 bis Ostern 1886. 

A. Ubersicht liber die diirchgenommenen Lebrpensa. 

Prima gymnasialiS. (Klassemnspicient der Direktor.) 
Lateinistb 8 St. Davon 2 8t. poetiBcbe Lekture: Bis zu den grolsen Ferien Plautua Trin. — EhutaU. 
Dann Hor. 0(1. I. IL — Der Direktor. 4 St. Prosalekture : im Sommer 3 St. Cic, de orat. I, im Winter Tac. 
ann. lU, 1 St. Quiutilian X, 1. Privutim wurde geleBen Tac. dial., Livius VL VII. 1 St. Scripta und Extem- 
poralia. tTbereetzen auB Nagelsbach. 1 St. AufsStze reBp. Privatlektiire ; alle 14 Tage ein Scriptum. Eb 
wurden Biebeu hauslicLe Aufsatze geliefert; 1. a) De morte Socratia. b) Poteat ex casa vir magnus exire; 
virtUB omni loco nasoitur. 2. a) Belli Numantini brevia narratio. b) Camilli rea geatae. 3. a) Quom potiBsi- 
mum laudem Huraiius carminum libriB quaeaiverit? b) Horatius in sex libri tertii canuiiubua primis novam 
dJBoiplinam aequalibuH commeiidat, c) Crassi de eloquentia in primo de orstore libro praeoepta. 4. a) Demosthe- 
nes et Cicero ut artis laude pares ila vitae exjtu aiuiiJee. b) Sioe studio et ardore guodam amoria in vita 
nihil (juisquam egregium aaaequetur. 5. a) Thebanorum in Oraecia principatus. b) Eventns stultorum magister. 
<j. a) De Cn. Calpurnio Pisone. b) AccuBalur Cn. Calpurniua Piso. 7. a) Quid ait futurum cras fuge ijuaerere! 
b) Quid nos potiBsimum Graecis debeamuBV Die Abiturienten arbeiteten ilber das Tbema: Graeci Romauorum 
in litteris magiatri. Die UnterprimBner behandelten in einer Klassenarbeit daa Thema: Fabulae Sophocleae, 
i^oae OedipuH Bex inscribitur, argumentum. — Ehwald. 

Griechisch 6 St. Davon a) Diohterlektilre : BIh ta den grolaen Ferien Hom. II. XVI. — Gilbsrt. 
Dann Soph. O. E., Hom. U. V— VII. IX. — Der Dircktor. h) ProBalektiire 2 St. Im Somraer; Thuk. I, im 
Winter: Plat. Apol. u. Crit. o) 1 St. Grammatik, Scripta, Extamporalia. — ■ Gilbert. 

Deutsch 3 6t. Im Sommer in Oberprima : EpiBcbe Poesie. Eingehende Besprechung Homers und 
Vergilfl. Dann: Hildebraudslied, Nibelungenlied und Gudrun, Goethes Hermann und Dorotbea. — lu 
TTnterprima: Abschlulfl und Hepetition des FenBuius der OberHekunda. SchillerB Demetrius. Lektiire und Er- 
kiarong der wiohtigaten Abschnitte too Goethes Wabrheit uod Diohtung, Buch 1 — 10. — Im WiDter heide 
Abteilungen Tereinigt: Klopstock, Wielocd, LeBsing. Oelesen wurden KIopatockBche Oden, LesaiDge Ffai- 
lotoe uud Nathan der Weise. Leben und Werke der Qebriider Orimm, — Freie Vortrfige. Yiertaljahrlich 
zwei Auf^tze Uber folgende Themats: a) in Oberprima; 1, Odysseus als Reprasentant dee grieofaiBchen Qeistee. 
2. Wie ist die Tfaat des jtingeren Brutos 2U beurteilen? 3. Woran ist 1848 die AuMchtung des deutsohen 
KaiserreicbsB geBoheitert? 4, a) Nur begltickend wirst du gliicklich sein, b) Was ist Ollick? c) PrinoipiiB 
obata, sero medicina p&iatnr Cnm mala per lougas oonvaluere moraB. 5. Worauf grUnden aich die STmpathieen 
der Dentaohen ftir die Hohenataufen ? (Abtturienten- bezw. Klausuraufgabe). 6. Leasinge TJrteile iiber Shake- 
apeare. 7. Begrei&t du, wie viel andaofatig schwiirmeD leiohter als gat bandeln ist? 8. Der Haofatau&ofawung 
PreuieeiiB unter Konig Wilhebn I. (Abiturientenau%abe). — b) in Unterprima: 1. Horand und Volker. 2. Was 
kann man Eom Lobe der Kleinataaten anfUhren? 3. a) VorEtlge nnd Febler der Atbener. b) Inwiefeni war 
das ITngliiok der Atbener im peloponnesisoben Kriege ein BelbstTerBchnldeteB? 4, Herder und Qoethe in Strals- 
barg. 5. Woraus entspringt die Verdrebung der Wahrfaeit in den Vorf&Ilen des gewbhnlicben LebenB? 
6. Sobiller im Jafare 1784. 7. Die AnBiohteo des Horaz Uber die Nicbtigkeit des Lebens und den Tod. 



B. Wm T«rlialf dea Deutsolien in ilem Kriege voa 1870/71 KUm Siege? — in OberpriiDii bis MichMlis SiJM 
Aaxia Sehu}*, iu nQt«r[irimft Hc/iuh. , H 

FranzOBUcti 2 St. Grammatik nach Ploeln II, Lekt. 56 — 7B. Lektiire kus Ploete: MaDnel unil 
Boiirgeois Oentilhomme. Atle 3 Wochen ein Scriptum. — Fflgner. I 

EngliBuh (fak.). Ijotere AbteUuug 1 St. Orammatik sach Degenhardt, Lekt 1 — 20. Lebtare: Wm 
Scotfa Tules ef a Graodfather: Macbeth. — Im Sommer Sievfri, im Winter Ftlgnfr. — Obere AbteUang I J 
DieBelbfl GrammAtik, Lekt 43 — 64. Dieselbe LektOre: Robert Bruce. — Sirvert. 1 

HebriiiBoh (&ik.) 3 St. Repetition der Formenlebre. Das Wichtigste aua der Sjntax. LektUn U 
gewitlilter Psalmen und ProsaBtucbe. — van Kampm. m 

Religioii 3 Bt, Symbolik; Uescbichte der okumeniBQhen und der Psrtikular-Symbolfl. GageDBats'] 
kathoHachen und der iirotestanliacben Kirehe in ihren UauptunterscheiduDgBlehren. QegensatK der betdeD D 
CBBBionen inni^rbalh der evtmgeUBuheu Kirche. UnioD. Sekten. — Ven WeibnaobteD ab: LektQre uod Blfl 
mug der wicbtigsten Eapitel bus dem Romerbrief. — MvHer. 4 

GeBahichte und Geographie 3 St. Die historiBoh wiohtigBten Statleu Europas. Im Sommer: NeJB 
QoBchiuhte bis 1871, im Winter: Geathichte dea 16.. 17. und 18, Jahrhunderts. — Sehidt. 9 

Mathflmatik 4 St. Btereometrie. PlanimetriBche Konstruktiousaufgaben. ZtneesEina-RecbntiDg. ^| 
titionen und tniungBautgaben oua nlien Teilon der Elementarmalhematik. — Lafmtti. H 

Pbyaik 3 8l. Meohanik der atarren Korper. Optik. Repetilionen. — Lafnpitz. ■ 

Zeichnen (fak.) 1 St. Beliebiges nach Vorlagen oder Modellen. Eomb. mit Prima reolis uod BeoS 
gymnMniiJis. — Sahmidl. ■ 

PriXDa realis. (KlassemnspicieQt Prof, Dr. Sievers.) I 

Ltiteiuisch 4St. Ausgewahlte Kapitel aus Caoaar de b. Oatl. lib. L TacituB German. 1— S6. Liv. Xn 
Re[)etitiuuen aus der Grammatik. Tierzebntogige Extemporaliea. — Bis su den Sommerferien pa» Xam^ 
dann der lUrektor. fl 

DeutBch 3St. Im Sommer: Lektiire grolserer Stiiake der Odyssee und der Aeneis. BeBprechVB^J 
Hildebrandliedes, des Kibetangenliedes und der Oudrun, dee Herderscben Cid, endlich Hermann und DonS 
Danti: LektUre von Oden Klopstoi^ke, Ooetbe», Heldertins und PlatenB mlt boBonderer BeriickBiohtigung 4 
metrischen SyBteme, 2 St. Vortrage, Disposiliouen 1 St. Im Winter: Sopbokles' Ajax, der den SchillBni M 
geloseD wurde , Bespreubung ddr SbakeBpeuriscben Drsmen , beBondera der Tragodien und Hiatorien , dano fl 
IQre des GoetheBcheu Egmont und des Schilleracben Wailenstein. 2 St. Vortrage ond Diapoaitioneii vifl 
Sommer. 1 St. — AufButx-Themata: 1. Inwiefern liilst sich tnit Recht behaupten, dafB Friedrich der 03 
den Gruud gelogt habe lur Wiederaufrichtung des DeutBohen Reichs 'i 2. Odjsaeus als Repraeentaol I 
Kampfes des Mensohen mit dem Schioksal. 3, Giitz uod Weislingen, eine Parallele. 4. a) Per aapera ad ■■■ 
b) Lnbor non onus, sed beneficium. 5. Wie erklitrt sicb dic ganzlicbe Niederlage Preulsena im Jahre Ififl 
ti. Pitt der JUngere ala Vorkarapfer der Auffaebung Abs, Sklavenhandela (ooch seiner eben von den S<dMlfl 
geleaeneo Parlamentsrede). 7. a) ParaJlele zwischen Ggmont und Oranien, b) zwisclien Egmont und 49 
o) RechtffTtigang deB Cbarakters Octavio Piccolomiols. — Sievm. fl 

FranziiBisch 5 St. Im Somnier: Lektilre: CernetlleB Horace. L}-riache Peeaieen dea 19. JaliHkanB 
Kiu Pliitx' Mnnuel mit besonderer Berucksichtigung der Metrik. 3 St, Orammatik nacb Plotz, RepatitlaD fl 
BchwierigereD R^elu der Syutax. 1 St, Obungen im miindlichen Obersetien ins Franziisiache nach SQpflft. H 
Wiichentlicb ein Scriptum, jedea Vierteljahr awei freie AufsiitEe. Im Winter: Lektilre: Le Tartuffe par lla^| 
Lnuis XI par CuBimir DelaTigne: Interpretation in franiiiBiBcher Sprache. 3 St. Grammatik und CbuDggid 
Obersetxen wie im Semmer, ebenso die Scripta. 2 St. Aufaatz-Themat& : 1. Obere Abteilung: AaalyBedaiJH 
tn«a Savantes par Moliere. Ont. Abt. : La Bataille de OroBB-Gorsohen d^apres rHiBtoire d'un Conscrit de JSUM 
Erkmun-Cbatrion. 3. Exposer les pensi^ee principoIeB de la Lettre de Fenelon h, Louia XIV. 3. BariAt IB 
eioe privatim geleeene Ers&hlung. 4. Expoaer lea oausoB principales de la Revolution fram.^ais* ds iH 
5. Ooap il'ueil eur le mBsqne «odb leqael, dBDB rArare de Holiere, Valt<re se di^uiBe pour gagnar k^| 



27 

d'EIiee, 6. Coap d^oeit eur \a guerre de 1806 et sur sos uoWquenoeB les plue importaatea. 7. La Bague de 
Folycrate, ballade de SobllJer, racontue en prose. 8. Derniors trioinpbes et chute de Napoleun I. — Sievers. 

EtigliBch 3 8t. Im Somnier-. LektUre: FarlameiitsredeD Fitts <Ies Altern nud dea Jiingern, zuaam- 
mengsBtellt aitd erklart von Winkelmann. Im Winter: Shakospeares Biohard III. luterpretatioo nieiBl in eng- 
liacher Sprache 2 St. Qrammatik nach ImmBnuel Si^midt; den Ubungen im VberBetzeD wnrde deBsen tlbuags- 
buch ZD Grunde gelegt, auB dem auoh dio wochentlichen Scripta eatnommen wurden. 1 St. — Sieveri. 

Eeligion 2 St., kombiniert mit Ig. — MiiUer. 

Oescliichte und Geographie 3 St, Geschichte der neuen Zeit, vom Zeitalter der franzoBiachen Re7n- 
lution biB zum Jahre 1871. RegelmaTsige Repetitionen aus dem ganzen Gebiete der Geschichte. Geographische 
Repetitionen, vorwiegend im AnBchlufB on die Geauhichte. — Matthiaa. 

Matheraatik 5 St. Beendigung der Stereometrie. SphiiriBche Trigonometrie, AualytJBche Geometrie 
der geraden Linie und der Kegelachnitte. Einleitung in die hohere Analysia, unendliche Reiheo, Theorie der 
komplexen Zahlen, QleichungeD dritten und vierteD Grades, numeriBche GleichuDgen. RepetitioDen und Auf- 
gaben bub alloD Gebieten. — Lafmciti. 

Fhysik 3 St. Im Sommer: Warmelehre, Im WiDter: MagDetismus und Elektrizitatslehro. Bepetitionen 
aua anderen Gebieten der Phyeik. AufgabeD. — Rohrbaeh, 

Chemie S St. Verbicdungen der MetoJloide. Analyse. TecbDisch wichtige Frozeese, gelegentlich illu- 
striert durch dea Besuch tochniacb-chenuBcher EtabhsBements. Repetitionen. — Rohrbach. 

Mineralogie 1 St. Im Sommer: Geologie mit Eskuraionen in die tJragegend. Im Winter: KryBtallo- 
grapliie und allgemeine Eigensohaften der Mineralien nach Baumhauere kurz, Lehrb. der Min. — Rohrbaeh. 

Zeichnen S St. Linearzeichnen Dooh arohitekloDiacheD Yorlagen. Planzeichnen nach den Generalatabs- 
karten und naoh den hiesigen Forstkarten. — Schmidt. 

Ober-Secunda gymnasialiS. (Klasseninspicient Pmf. Dr. Ehwald.) 

Lateinisch 10 8t. DavoD a) 2 St. VergO. Aod, VI— Vin. h) 4 St. Prosalekture ; im Sommer Liv. 
XZSLU; im Winter Cic. Phil. I. 11. Privatim wurde geleaen : SalluBt. bellum Catil. Stflcke aus Corn, NepoB. 
Cio. de amic, de sen., pro imp. Cn. Pompei, pro Archia. c) 1 St. tTbersetisen aus Seyfferts Ubungabuch. 1 St. 
!ExtemporaIieD. 1 St. Grammatik : RepetitioD der Syntox. StUistik. 1 St. Scripta. Jedes Vierteljahr ein 
lat^inischcr Aufsatz. — Ehwald. 

Griechisch in A. 6 St, Davon 2 St. Homar. Im Sommer: IUob IV. V. ImWinter: Od. XIII. XIV. 
ProBalektiire : Im Sommer: Lysias, auBgew. Reden. Im WiDter: Herodot lib. VT, 2 8t. Grammatik: Abachlurs 
tler Syntax oaoh der Grammatik von Pranke- v. Bamberg, 3 St, Alle 14 Tage ein PenBum — van Kamptn. 

Deutsch 3 St. Nibelungenlied, her. von Zarncke. Beaprechung dcr anderen epischen DichtuDgen dee 
Uittelalters. Goetbes Hermann und Dorotfaea, AchilleiB, Eleists Frin:! von Homburg. Repetition dor Metrik 
und Poetik. Memorieren auagewahlter Stiicke. DispositionBlehre. 9 Aufeatze. — Schuh. 

FranzoBisch 2 St. Floetz, Schulgrammatik : Adverbien, Zahlwbrter, Praposltionen, WortstelJung, Inver- 
eion des SubjekfB und der Objekte. LektiJre: Segur, HiBtoire de NapoIeDD et de la grande armife eu 1813, 
(Irittes und zum Teil siobenteB Bucb. AUo 3 Wochen eine sohriftliche Arbeit. — Forckf. 

Hebraisoh 2 St. Die ganze Formenlehre. Lektiire aus der Genesin. — van Kamptn. 

Religion 2 St, ImSommer: Repetition und Erweiterung der Deuteatamentlichen Litteraturgescbichte. 
Ijeben und Sohriften dea Paulua mit Lektiiro und Erklarung des 1. KorintherbrietB. Ira Winter: GeBchichte 
iler Kirche innerhalb der grieohisch-romiBchen und der riJmiBch-germanischon Welt bis zu Karl d. Gr. — MiiUer. 

Geschicbte 2 St. Abrifs der orientaliacben Gescbicbte. Grieohischo Oeschichte bis 338 v. Chr. — Schul%. 

Mathematik 3 8t. Beendigung und Repetition der Flanimetrie. Ebcne TrigoDometrie. LogarithmeD. 
Ezponentialgleichnngen. Arithmotlscbe und georaetriache Reihen, — Lafgwitz. 

Physik 2 8t. Meohanik der flussigen und luftfdrmigen Kijrper. Akustik, Repetition der aJlgemeinen 
&teohaiiik. — Sehmidt. 

4» 



Zaichnen (fak.) 1 8t. Naoh beliebigeu Torlagen und ModelleQ. Komb. mit Prima gyrnD. UDd : 
und mit Seounda gjionasi&lis. — SeAmidt. 



nnter-Secnnda gymnasialiS. (Klassemnspicient Prof. Dr. Gilbert.) 

LBteinisoh 10 St. Davon a) 2 St. Verg. Aen. VIII--X. h) 4 8t. Pro8alf.tture; im Sommer Li». 
Im Winter Cio. pro imper. Cn. Porap., pro Murena. c) 1 8t, Scripta. 1 Sl. ITberBetien aus SeyffHrt. 
EKtempnralio. 1 St. Grammatik. Privatlektiire : Auawabl aua Com. Kep., Lir. X.X1II- — Gilifrl. 

Griechisch 7 St. Davon a) 2 St. Hom. Od. 1, 1—87; V, 43 ff. ; VL IX. X. XHI, 1 ff. - 
b) ii SL ProBftlektUre ; vni Sommer Xen. Anab. I — IT. Im Winter ans Xen. Memor. c) 3 8t. Oramm 
Rei>etttion der PonneDlebre und Synlax bis §94. Scripla, C^bersetzea aus dem Deutscben insQriecbiscbe - 

DeulBob 3 St. Obersicht ttber die Dicbtungen des deatacben HeldenzeitaJterB. Eingehende Behandl 
dea Nibelungenliedes. Lektiire von Goethes Hermann und Dorothea sowie ron Herdere Cid. ViertayiUi 
S Aubatxe. — Im Sommer Kalkojf, im Winter Regel. 

FranziisiBch 2 St. Ploetz' Scbulgrammatik. Oebrauoh von avoir und etre. Befleitive und i 
licbe Verbeo. Geschlecht und Plurolbildun^ der Substanlive. Adjektiv und Adverb. Lektiire : Teile \ 
Thiers, Campagne d'Italie en 1800. Alle 2 Wochen eine schriftlicbe Atbeit. — Forckt. 

HebriiiBoh 3 St Mit Ober-Secunda kombiuiert. 

Religion 2 St. Qenauere Beeprochung des Lebena Jesu auf Qrund der vier Evangelieu. Lebeil \ 
Lebre der Apostel, insbeeondere des Psulus. Oeecbichte der iilteBteu ohristliuheD Kirche. — Im Sommer J 
koff, im Wint«r KSrtt. 

Gescbichte 2 St. Wie in Oher-Seounda. — Schuh. 

Hathematik 3 8t. Proportioaalttat gerader Linien; Parailelen uad Kreis im StrablbuBuhel. 
Polygone. KreiBberechnung. Eonstruktionen. Quadratische Gleichungen mit mehreren Unbekanntea. 
gleiobungen. Permutieren, Kombinieren, Variieren. —- Lafgwitz. 

Physik 2 St. Allgemeine Einleitung in die Physik. Mechanik. — Lafticits. 

Zeiohnen (fak.) 1 St. Nach beliebigen Vorlagen und Uodellcii. Kombiniert mit Ober-Secunda, I 
gymnasialifl und rsftlis. — Sekmidt. 

SeCUnda realiS. (Klasseninspicleat Prof. Dr. Felgner.) 

Lateinisch 4 St, Repetilionen uus dem Gehiet der Formenlehre. SyntaJt nach Schaper, Hauptfi 
der lat«ittigcbDn Syntax, § 50 — 73. tTberBetzen aus Miiller, ITbungBstiicke zum t7berBet£en im Ausohl 
Cs«sar. Alle 14 Tage ein Extemporole. 2 St. LektUre: Caesar de b. Gall., Buch V und VI mit ; 
wahl. 2 8t. — SaufThrei. 

Deulsch 3 St. LektUre und Erklarung auagewohlter Schillerscher Oedichte. Dabei Repetttioi 
der M>>trik nnd Poelik. Nibelungenlied , in neuhocbdeutscber TTtiersetzung. Im AnsohluTs darau das NM 
aus der Lehre vom Epos. LeLtiire von Shakeapeares Julius Caeear in der Schlegelschen Oberaotzung. 
poBitionsiibnngon. 8 AufstitKe. — JUatthiat. 

FranzoBiach 5 8t. Orammatik nach Ploetz II, Lekt. 24—57. Lektiire: 3. Verne, le tonr dn ■ 
ond auBgewiihlte StUcke aus Thierry und Capefigue. AUe 3 Wochen ein Scriptum. Die obere Abt 
4 Auhiilze. — Ftlgner. 

Englisoh 3 St Orammatik nacb ScbmidlB Elementarbucb der engUsohen Sprache, 3. Abschuitt, 
tflr«; Swift, Gulliver'B Voyago, Dickens, The Crieket on ihe Hearth. AUe 2 Wochen ein Scriptum. - 

Religion 3 St. Wie in Ober-Secunda gymDaaialia. 

Gescbicbte und Oeographie 3 St. Geschiobte des Hittelalters mit beeonderer Betonung der 
QoBchichle, von den erslen Anrangen an bis zum Zeitalter der HobeuBlaufen. Repetitionen aua der alten Gea 
Geographische Beapreobungen uud Kepetitionen , auch allgemeinerer Art, im AnBchliifs an die Oesehicht&^ 
StattKiai. 



2H 



M&theinatik 6 St. Artthinetik: Logarithmen. QuadratiaRliQ Gleiohuugea loit oiooT iind mehreren 
UnbekanDten. Arithmetiache und geometriacbe Reihi>ii einBohlierahch der Keiben hSheier Otdnuag. Zinseajias- 
and Rontenrechnung, Kettenbruche. Diophantische Oleichungen, OeometTie: Sbene Trigonometiie, Repe- 
tition der Planimetrie. KonstruktiouBaufgaben, Stereoiiietrio bU zur InhaltBbereohnung der Kiirper. HauflliuUe 
Arbeiten und Extemporalien. — Ronmatock. 

Chemie 3 St. Einleitung. Chemie der MetaUoide, nach Lorscheids Lebrbuch. — Rokrbarh. 

Phyaik 3 8t Im Sommer: WarraeJehro, Im Winter: MagnotismuH und ElektriKilatslebre, Repetitionen, 
Aitfgaben nach MiinchB Lehrbuoh. — Hohrbach. 

Zeichnen 2 St. Projektionslehro bis zu den KegelBchuitten und der Scliatteukonatruktion , in TuBcbe 
ausgefUhrt. Die obere Abteilung: Elemente der Maschinen. Archilektur- und Kartenzeichneu naeh Voriagen, — 
Schmidt. 



Ober-Tertia gymnasialiS. (Klasseninspicient Prof. Dr, va 



Kampen.) 

Lateiniaoh 10 8t. Synlax nach Ellendt • Seyffert 2 St. Estemporalia 1 8t. Miindliohes trhersetKen 
uus Siipfle 1 St, Pensft 1 8t. Caesar de b. G. lib. V. VI. 3 St. — oaii Kampm. Ovid naoh Siebelis, Aub- 
wuhl II. Memorieren gelernter Stiicke. 2 St, — Henniike. 

GTiechiBch 7 St. Reputition der geeamten FonueDlehre. MUndUches TTbersetzen aus Seyffert- 
V. Bamberg, tTbungabuch I. RasiiBiehre im Anschlufs an die Li^ktiire. Wijchentliche Extemporalia. Xenopb. 
Anab. II, 3 bis III. — Umnieke. 

Deutech 2 St. Erklarung und Deklamieren Sobilleracber Oedichte. Lektiire n 
3 'Woohen ein AufBalz. — Jlmnieie. 

PranKosisch 2 St. Ploetz' Schulgrammatik, unregelmafsige Verbet 
d'AngIeterre en France, zum Teil. Alle 2 Wochen eiue Bchriftliche Arbeit, 

Religion 2 St. Leben Jesu und der ApoHtel, insbeBondere dcB Paiilue 

Qeschichte 2 St. Deutsche Gescbicbte von der Reformatiou bia zue 
der friihern GeBchichte, — Eiiml. 

Geographie 2 St. Im Sommer: Oeographie der Alpen. — Kiirnt. Im Winter: Eingehende Behand- 
lung der oro- und bydrographiacheu Bowie der politiacben VerhiiltiiiBse ^eutachlandB. — Itegel. 

Mathematik 4 St. a) Geometrie: Der Kreis. Vergleichuog und Berechnnng des Fliicheninhalts 
geradliniger Figuren. Konstruktionen. b) Aritbraetik: Potonzen, Wurzeln, Gleichungen cralen Grades rai' 
einer und mebreren Unbekannten. HiiaBliche Arbeiten uiid Extempornlieri, — Rutimttock. 

Zeiolinen (fak.) I 8t,: Ornamente, Figuren, Karten u, a. w, nach Wandtafoln, Modellen und Vorlagen, — 
Schmidt. 



i Schillers Tell. Alle 

Lektiire: Barante, Henri V, roi 
- Forcks. 

19. Jnhrbunderl. Re]ietitioneu 



Unter-Tertia gymnasialis. {K]assenin.spicionten; In A. Prof. Dr. Schulz, 
io B. Dr. Sauerbrei.) 

Lateinisch 10 St. In A.: Caeaar de b. Gall. III u. V. In B,: Caesar de b. Gall, III— V, 23. 3 8t. 
Repetition der Formen- und KaBUslehro. Grundziige der TempuB- und Moduslebre 3 Sl. Scripta und Extem- 
poraUa 2 St. — In A.: Sehith. In B, : Sauerhrei. — Ovid, Metam. uacb SiebeUB. Momorieren ausgewablter 

— In A, : Srhneider. In B,: Sauerbrei. 
£u den verb. iiquid, (inkl,) nncb Franke - v. fiambe^ 
Uborsetiten iiia Griecbiacbe nacb Seyffert - v. Bambergs 
1. Wiichentliche Estetnporalia odiT Exerdtia, — In A,: 



Stiicke. 



Hauptgeaetze der Proaodie und Metrik 2 St. 

Qrieobisch 7 St, Attiache Formenlebre bia 
Grammatik. Memoricren von Vokabeln. Miindliches 
t^bungBbuch I, ins Deutsche nach Weaeners t^bungsbu 
Lnidentaeh. In B. : Burckas. 

Deutsch 2 St. Lektiire ausgewiihlter Stiicke : 
ftgsten Schillerschen Balladen. Die Hauplsachen 



i Eehr und Kriebitsach, Lesebiioh II Bowie der wich- 
er Metrik. Dekiamationea memorierter Qedichte, A1lu 



3 Wocheo ein AufBat.z. — In A, im Sommer fFonJelmitt/i, im Winter Eegrl; ia B. Bwrckai. 



yranzBeiattli Jd Ji. S SK: PloeU' Scfaulgraiumatik. tTDregelmarBJge Verben dsr drei Nsteo Eon^^^ 
lioaoa. LektUn.': Teile ^ua Voltiure, Chiiries 4ouxe. Alle 2 WoclieD eine echriftliclie Arbeit. — Fv^ 
In fi. 3 St.: tJDregftlniiilsige Verb«u U«r 3. und 3. Konjogalion (Ploeti, Lekt. 8 — 15). Cb&rle« ^nze, A&fjuf 
im 2. BuchM. — Schu>*dt. 

Reltgiun 2 St. Geschichte dea Volkes brael und aeiner Litteratnr, TerbuDden mit Geognipltie P>B- 
■tiuu uud mit uisgewahlter Lektilre aus deo menstcn Sahriften dee All«n Teetaments. — Ln &omiiier in A: 
Xofrit, ia B.: XiilUr. Im Winter A. o. B, komb. — Mtiller. 

Ge«clii[)l] te S St. D(<Hteche Geechicbte tod der altesleD Zeit bis zum Augsburger ReligionBfrieduL 
Re[mtitionflU uub dem eraten Knrsus. — In A. im Sommer: Wmrlelmulh, im Winter: Rei/fi; Sd B. : MatiUm, 

Ueographie 3 St. Qeoj^phie vod Euiopa. £iD(«i!uDg. Die ftuTBerdeutaaheD Liuider. RepetitioaiB i 
uu» fien frliheren Kiiraen. — Tn A im Sooiiner: Wend--lmu(h, im Winter: Begfl; in B.: Maltkiat. 

Matbtimatik 4 8t. a) Oeometrie: Lebre von den WiDkeln, ParaJlelcD, DreieckeD, ParaUel(^nunin«. 
KoDBtniktioDen. b) Arithmetik: Buchst&benrechnung bis lur Lehre von den Potenien. Oleiuhungen roa 
cr«ten Grail rait elner UnbekanntBn. — Jto»en*lock. 

Zeiolinen (fnk.) 1 St. Komb. mit Olier-Tertia (daaselbe). — SffhmidC. 

Tertia realiS. (Klasseninspicient Prof. Dr. Matthias.) 

Lateiuiaiih 4 Hl. a) Grammatik: Grundziige der Syntas Dach F. Schapera Uauptregeln i 
SyntBx bia % 68 inkL Repetition dor Formeolehre. Miindliche CberBetKungen auB OstermaDna CbuBf 
(Ur Tertia. Alle 3 WooheD eio Bxtemporale, im letaten Quartal olter. b) Lektiire: Caeaar. de bell. i 
lih. L — &hnMtr. 

Deotsch 3 St. AuBwendiglerDCD , Deklamieren ond Erkliiren Schillenicher und anderer Gediobt«h.J 
Auscblura daraD dna Notigste vom Reim und Rhythmua. Regelmiirsige Aufaalze. — Matthiat. 

PrauKoaiBch 5 8t. Ploeti' Schulgrammatik, Lefct. 1 — 24. Alle 2 Wochen ein Scriptum, 
Qiiartal iifter. Lektiire uach Herrigs Premii^res Jeclurea frannaiaeB. — Felgner. 

EngHa<ih 4 8t. In Ober-Tertia.- Orammatik nach Schmidt, Elementarboch, g§ 13—30. Repet. der $S l^ 
Lektiire: Sievcra, KiebuhrB Tstes of Greek heroes. Alle 2 Wochen eln Exercitium, Estemporale od«r II 
Foreki. — Id Unter-Tertia: Orammatik nach Scbmidts Elementarbuch §§ 1—12. Im letxten Qoa 
lUre Qaoh dem BlementBrbuch. .Ule 2 Wochen ein Scriptum. — Fetffntr. 

Religion 3 8t. Die gescbiohtlicben Biicher des Neuon TestamentB. Die OriiDdung dee Qotti 
(liOben Jesu) auf Grundlage der Lektiire des Matthaus-Evangeliums und die AuBbreitung des Evangeliui 
die Apostol mit Lektiire der ApoBtoigeschichte. — Miiller. 

OeBohiobta 2 8t. Deulecbe Gescbicbte : Zneiler Teil, vom AugBbnrger Religionafriedan bia ■ 
Zeit. FUr die obere Abteilung Repetitionen bub dera frilbern Kursua. — Matthias. 

Qeographie 2 St. Europa. EinleituDg. Daa deutsche Land, mit beaonderer Betooting dsr | 
liacben VerhRltniase. Repetitionen aus den frilliereu Rursen. -— Matthia*. 

Mathematik 6 St. In Ober-Terlia: OleichuDgeu mit mehreren nnbekannten. WorlgleicbungeD, 
Logarithmeu. Lehre von der Flachengleichheit und Alinlichkeil. BerechDong geradlinigtT Figuren 
KreieoB. KonalruklioDsaufgnben. — Schmidt. — In Unter-Tertia : a) Geometrie: Vod den Anfaiie 
bU aur Lehro vom Kreise, b) Arithmelik: BuchBlabenTechnung. Polenzen uud Wurteln. Oleiahani 
nrBleD QradeB mit eioer UntiekaDuteu. Hauslicbo .\rbeilen ond Extemporalieu. — GoUUchmidt. 

PhyBik 2 81. Id Ober-Tertia: RepetitioD der allgemetnen Heohanik. Mechaiuk der flllBsigm t 
(ijmug«D Kfirfier. Akuatik. — Sehmidt. 

Kalnrgeacbicbte (Unt. Hl) S St. Im Sommer Botanik: Die wichtigBten Familien der Phanu 
flcstimmen von Pflanxen. Im Winler Zoologie: Systemalik mit beeooderer BerUoksichtigung der ^ 
uod Olledertiere. — Jtoterutoct. 

Zeichnnn 2 8t. OeometriBche KonBtruktioDeD in oiner Ebene. ArchitektoniBche Olieder, ei 
ordnuug, PlanxeiohneD. Die obere Abteilnng: Oeometriscbe Flsohomamente in Tuache und FarbeOi 
und Oebirsaformou durub Isobypsen besdmmt und getoBcbt. — Sehmidl. 



Quarta. ' 

(Klasseninspicienten : in A. Oberlehrer Miiller, in B. Gymnasiallehrer Hennicke.) 

LateiDiach 10 St. Kaauslehro naoh Seyfferta Grammatik , verbiiaden mit achriftlioher uad miindlioher 
Eiuiibung naoh Ostermanns 0buDgsbuch riir Quarta und nach Siipflea Aufgaban. 5 St. Lektlire uua Lhomond, 
viri illnalreB. 3 8t. Wbchentlich ein Extemporale. 1 St. — In A. : Mulhr, in B. : Sennivke. RepetitiDD dor 
Formenlohre. 2 6t. — Im Sommor in A. : Wendelmuth, ira Wint«r: Saaerhrei, in B.: Sennicke. 

DeutBch 3 St Alle 14 Tage ein Aufsatz. In jedem Vierteljahr ein DiMat. Qediohte lemsn. Liter- 
punfctionslehre. Abhiingige Satze, orthogruphiache Eepetitionon. LektUre, — Im Sommer in A, u. B, : Wetnlal' 
muth, im Winter in A, : Regel, in B. ; WenddnuUh. 

FranzoBiflch 4 St Ploetz' Elementargrammatik , Lekt 61 — 106. Wiederholung dea Quintapensums. 
WiichentUche oder zweiwochentliobe Extemporalien. — In A. u. B. : Forekc. 

Beligion 2 St Aua dem Leitfaden fiir den KeligionsuDterricht die AbBohnitte: OffeDbarung und Offen- 
barungBnrkunde. Geaetz. Vorbereituag auf ChristuB. Leben Jeau in den Hauptpunklen seiner Entwickelung, 
sowie seine Lehre in der Bergpredigt, wdche memoriert wurde, und in den QleichniaBen. Einsohlagige Bibel- 
spriiche und 4 neue Kirchenlieder. — In A. : Muller, in B. : Jtauich. » 

OeBcbiohte 2 St Im Sommar: GriechiBche QeBchiobte bia Aloxander d. Or. Alto Geographie von 
Qrlechenland, — In A. u. B.: Wmdeltauth. Im Winter: RiimiBcbe Geachichte bia AuguatuB. Alte Geographio 
von Italien. In A. : Regel, io B. : Wendelnmth. 

Goograpbie 2 St Im Sommer: Die drei BiideurDpaischen Huibinaeln. — In A. u. B.: Wendelmuth. 
Im Winter: Daa Alpensyatem nnd die politiaohe Oeographie der Schweiz. Kartenzeichnen. — In A, : Regel, 
in B.: Wendelmuth. 

Bechnen 4 St. Prozentrechnungea (Gewinn- und Verlust-, Rabatt-, Zinareohnung. Anwendung auf 
geographiache Zahlenangaben u. dgl.). Repetition der Dezimalbriiche, Quadratwurzel. Grundbogriffo der 
Geometrie. — In A. u. B.: ■Schmidt. 

Natnrgeschioht e 2 St. Im Sommer Botanik: Schwieriger zu bestimmende PHauzen. Morphologie der 
Phanerogamen. Elne Auswabl von Pihen. Die gebrauchlichBten Veredelungsarten der Obatbiiume und Zier- 
pflnnzen praktbch geiibt Im Winter Zoologie: Die Tierwelt Systematik. (Die natiirlichen Familien - Ord- 
nungen, Klaaaen und Kreise.) Nach Biinitz, UI. Kuraus. — In A. u. B.: Raiisch. 

Zeichnen 2 St. Perapektivischea Korperzcicbnen nach Uodellen , GefalBen und Geratben. Die obere 
Abteilung achattlerte Zeichnuagen nach Modeilen uud Bergzeichneu durch IsDhypsen nach ModeUen. — Schmidt. 

Quinta. (Klasseninspicienten ; in A, Dr. Lautensach, iii B. Dr. Kiirst.) 

Lateinisch 9 St. Repetition der regelmafaigen , Einiibung der unregolmalsigen FormoDlehre nach der 
Grammatik von Ellendt-Seyffert; Acc. c. Inf., Participiatkonstrukttonen, AbL abaol. Memorieren von Vokabeln. 
Wiicbentlicfae Extemporalia oder Exercitia. Hiiudllches und Bchriftliehea OberaetEen aus OatermannB Lateiu. 
Cbungflbuch fur Qulnta. lu A. : Lauten»ach, in B. : KdrH. 

Deutsob 3 St Lektiire aUBgewahlter Stiicke aua dem Deutschen Leaebucb von Bellermanu , Imel- 
mann n, s. w. filr Quinta. Lebre vom einfaoben nnd zuaammengesetzteu Satze. Orthographiache und gram- 
matische Ubungen. Deklamieren auagewiiblter Gedicbte. Wiiohentlich oiu Diktat oder ein Aulsatz erzablenden 
Inbalta. — In A. : Lautensach, in B. : Karit. 

FranziiBisch 4 St Elemeutargrammatib, Lekt. 1 — 60, — In A, u. B, : Anacier. 

Religion 2 St. Bibliache Geachichte. Leben Jeau nacb Voigta bibllHchem Geschichtabuch. Repetition 
des eraten HanptstUckos mit Lernen der LutherBchen Erklaruog. Lernen von Liedern. — In A. : Rawrh , in 
B.: Kdrit. 

Oeachichte 1 St Die wichligsten griechischen Sagen. — In A,: Lautentaeh, in B. : Kiiral. 

Geograpbie 2 8t Ira Sommer: Die aufserdeutschen Lauder Europaa. Im Wiutar; Deutaobland uml 
Osterreicb-Hngaru. — Burckof. 



Reohneu 3 St. Die vier GrundrechnuDgBarten Jn dcn gemeinen Sriichen und Dezimolbruohen. ReBo- 
lutiou und Reduktiou der Briiche. Im Winter in A. u. B.: Bfrbig. 

Naturgeschii;hte 2&t. Im Sommer Botanik: Dbb LinneHche Syatem. BeBtimmung Ton PfleazeD. 
PflonKonbeachreibungen. Einigea iiber Bau und Leben der Pflanzen. Im Winter Zoologie: Daa Tierreich, 
gruppiert zu Oattungen; nach Bauitz, II. KurauB. — Id A. u. B. : Itamck. 

Zeicbnen 2 St. Die gebogene Linie und mit derselben gebildete aymmetriBuhe Figuren. Der Kreis. 
8t«rti- und rosettenartige Figuren und KreiBverscbliagungen. Spiralen, Ranken und aus diesen gebildete Flacb- 
oriiainente. — In A, u. B. komb. : Schtnidt. 

Sohreiben 2 St. Im Sommer in A. u. B.: Miinch, im Winter BStlnar. 

Sexta. (Klas-^ieninspicienten: in A. Dr. Schneider, in B. im Sommer Dr. Kalkoff, 
im Winter Dr. W e n d e I m ii t h.) 

LateiniBch ID Bt, KegelmiirBige Formenlehre, verbunden mit Bcbriftlichea und miindlicben Cbungen 
im t}iii'rseti!6n iiach Oetermann. Vokabellernen nooli OBtennann. Regelmaiaig wochentlicb eiu Extemporale. — 
In A. ; ScAiuider, in B. im Sommer: Kalkoff, im Winter: Wendelmuth. 

|1 u u t B c b 3 St. a) Lesen und Deklamieren aHE Bellermuuns etc. Lesebucb I. b) Orthograpbiache ITbungen 
oaeb Kuhl „Deutsche Rei;btBchreiblohre" I u. II. c) Grammatik nach BellermannB Anhang. d) Wocheutlicb 
etn I>itit«t, ini letzteu Quartal abwechselnd mit einem Aufaatz erzahlenden luhalts. — In A.: Srhneider, iu B. 
im Hoiumer Eatkoff, im Winter Wendtlmutk. 

Retigiou 2 St. Bibliscbe Gescbicbte des Altcn Testamenta. Memoriert wurden die zehu Gebote, Bibel- 
aprUche und 3 Kirchenlieder. — In A, u. B. komb. : Hauseh. 

lieBohiohte 1 St. Die Sagen von HerokleB, TbeBeus und dem Argonautenzug. — In A.: Schneider, in li. 
jm Honiroer: Kalkoff, im Winter: Wenddmuth. 

Geograpbie 2 >St, Einleitung, Die auCiereuropaiachen L&nder in oro- uud bydrographischer Bcziehuug 
iiud (ias wicbtigste aus der poIJtiflchen Geogrftpbie deraelben. — Burcka». 

Hechnen 4 St. Dio 4 Sper.ieB in unbenannti^n, cinfach und mehrfach beiiaDnten Zahlen. Unbegreuzt^r 
Zableiiraum. Gemeine imd Dezimalbrilche. Zeitrechnung. Einfoclie Regeldetri. - — In A. im Sommer: Month, 
in B : Rauaeh, im Winter in A. u. B. komb,: Jtamch. 

N ot u rgeachich te 3 St. Im Sommer Botauik: BeBchreibung einer AuBwahl Ton Fflanzen, ohne Berljck- 
6ii'btiguDg eints SystemB; die augonfuliigBlen Formen der PflauKenorgane, Im Winter Zoologie: Betracbtuiig 
vou Arten aua olleu TierklaBsen nai:h Banitz, I. Kursus. — In A. u. B, komb. : Jtautch. 

Zeichnen 3 St. Gerade Linie, Winkel, Rechteok, (Juadrat uud in dicBes eingezeichnete Formen, Gil.ter 
unil Veracblingungen aus geraden Linien gebildet. — In A. o, B. komb. ; Sehmiill. 

Schreiben 3 Ht. Deutsche und lateiniscbc Schrift nach der VorBchrifl von Benser, — Im Sommer in 
A 11. B. : Mamli, im Wiut«r in A. u. B, komb. : Bottner. 



B. Chnmik. 



Daa Schaljohr begann unter sehr ungiinstigon VerhaltniaBeu. 

Mit Beginn der Osterferien war Herr Dr. Paul Langer infolge seinor Krnennuug zum DirokioT dea 
GjTuuasium Gleichense zu Ohrdruf aus dem LebrerkoUegiitm auBgeschieden. Er war, nachdem er an dor 
Universjtiit Jena 2J .Tahre als Privatdozent tbatig gewesen, Michnelia 1878 an doa Gymnnsium EmestiiiQm 
borofen worden und hat demflolben seitdem venaiige einer fruchtbaren Vereiniguug von wiBaensohaftlioher 
und prnktiacher Tiicbtigkeit als Lebrer und KlasBeniDspicient wie als Verwalter des phj'sikaliachen Kabiueta. 
Welchee von ihm neu geordnet worden ist, hervorragendc rieuBle gcleistet. t^eiu Ahgnng bedeutet fur di^ 
Analull eioen achwereu Vorlust. 



33 

Im Lnufe der Oaterferien warea der Direktor und Herr Dr. Larawitz erkrarikt; sie murBten beide bis 
zu den Soininerferien vertreten werden. Durcb eine militariaoha DienHtleiatung war auoh Herr Dr. Felgner 
Ton Osteru Itin PfingHteu an der AuBiibuug ueiner I7uterricbl«thatigkeit verhiudert. 

80 wurde das Schuljahr, nachdem die Aurnahme neuer Schiiler am 16. April v. J. etattgefuuden , mit 
Oenebmigung deB Herzogl, StaatamiciBteriuiuB erst am 21. April duroh Herru Prolesaor Dr. SteverB eriiffnet 
and dabei dio Probekandidalen Heinricb Anacker und Carl BDbrbaoh eingefuhrt. 

Ad demaelben Tag bieh zur nacbtraglicben Feier tou Marquardt» Geburtstag (19, April) der Gym- 
naBialprimati«r Ricbard Kreba eine lateiniaube Rede auf J. J. ISoaliger und bekam zujd Andenken eine der 
Marquardtmeiiailleu , 

Am 24. April konnte der Unlerzeichnete dcn Herren DDr. Felgner, Matthias und LafBwitz die 
Patente UberBenden, durob welcbe denselben von Sr. Hoheit dem Herzog aus AnloTs der vor 25 Jabrea 
erfolgten Vereiniguug dea GymnaBium ErneBtinum mit dem Gymoaeium illustre das 
Dienatpradikat „ProfeBBor" gnadigat verliehen wurde. 

Ton der knntagiosen Augenkrankheit, welube Ende April und Anfang Mai hier und in der Um- 
ge^snd sehr verbreitet war, wurde auth ein grofBer Teil der Schiiler des Gymnasiuma ergriffen und liingerD 
Zeit am ScbulheBUch vorbindcrt; indessen wurde dadurcb der Unterriobt zwar gcBtort, abcr nicht unterbrouheu. 

Am 30. Mai wohnten 60 Sohtiler der oberen Klaasen des OymnoBiums unter Leitung der Herren van Kam- 
pen, MlllJer, Maltbiaa und EiirBt der Aufflihrung des Lu therfeBtspiela in Jena boi. 

Am 5. Juni nahm der Vertreter doa Direktora, Profeasor Dr. Sievera, an der Feier <lea hundortjabrigen 
BeBtehens dar ErziehungBanBtalt Sohnepfenthal tell und begliickwiinschte in feierlicher Anspracbe den 
Iieit«r derAQBtalt Herrn Schulrat Dr. Ausfeld im Namen dea GymnaaiumB und der hohern Biirgeracbule Gothas. 

Am 21. Juni, dem Geburtstag Sr. Hoheit dcs HerzogB, fand eiu nicbt uffentlicher Schulaktua 
Btatt, bei wolchem Schliler verschiedener Klaasen auf heimatliche Sage und Geachichte bezilgliehe Gedicbto und 
ProBaatijcke vortrugen und der Gymnaaialprimaner Paul Klofs von den goBcbichtlicben und geograpbiacheu 
VerbtittniBsen iler bieBigen Gegend im Anfong des 11. Jahrhunderts iu Anschlula an Qustav Freytags „NeBt der 
Zaunkonige" ein Bild zu geben vereucbte. 

Daa Stipendium EFnestiDum erhielt auf VorBcblag der Direktion der Oymoasialprimaner Otto 
Hodermann. 

Am 36. Juni fand, naohdem am Tage vorber Herr Oberlehrer Uiiller in der Aula die Vorhereitungs- 
andacht gehalten, die Abendmahlsfeier dea GymnaBiums in der A ugustiuerkirahe Btatt, an welcher 
die Lebrer mit ihren Familien und die konfirmierten Schiiler teilnahiQen. 

Betm 'Wiederbeginn dea Unterrichta nach deu Sommerferien am 11. August war das Lehrerkollegium 
wieder ToUza.hlig, aber achon am 39. Auguat muletc Herr Mbnch'"), welcber bercita zu Ostern als Turnlehrer 
peosioniert worden war, wegen sohwerer Erkrankung auch aeine Thatigkeit als Elementarlehrer am Gymnasium 
einatellen. Er wurde zunaohst beurlaubt, im Januar aber, nachdem sein Leiden als ein nnbeilbarea erkaunt 
worden war, zum I. April d. J. in den Rubeatand versetzt. Er hat, ao lange er nocb hei voller Kraft war, 
der Anstalt gute DieoBle gelhau und ist in der Zeit zunehmcnder Scbwiicbe mit grbrster Auadauer bemuht 
gewBHen, Heiner BerufBpfficht zu geniigen. 

Am 2. Sept«mber beteiligte siob das Oymnaaium an der allgemeinen Feier des SedftnfestBS. 

Am Sohluls des Sommerhalbjahrs sohieden die Probekandidaten Dr. Paul Kalkoff und Rudolf 
Hanemann ana, ersterer, nm in eine ordentliche LehrerBtelle am 8t. Maria-Magdalen^ymnaaium zn Brealau 
einzatreten, letzterer, um seiner militarisoben DiBnstpfliobt zn genttgen. Mit dem Beginn des WinteThalbjabrs 
wurden die Herren DDr. Schmidt und Wendelmatb als wissenschaftliohe Hil&Iebrer proTisoriacb ange- 
stellt. AIb Frobekandidaten trst«n die Herren DDr. GoldBohmidt uud Regel ein, von denen der eratere 
bereits im SommerlialbJBhr bei der Vertretung des Herrn Profeasor Dr. Lalawitz Hilfe geleiatet hatte. In Ver- 
tretuBg des Herm Monoh iibemahmen die Herren Lehrer Clemens Berbig uud Hugo BSttner je 6 Stunden. 

*) Edoird Uanch wntda 1868, wihTend er u dsr hiesigsn Hehera BBrgoraehnle ■!> EltinsDtaTlebrer thitig wai, tiM TamlebrGr 
■m RealejnnasluDi uigeatsUt nnd rQckte 1867 In dia Stalla dee nreitBn ElementarlebraTs ini 07inii*ainni ein. 



iii 



Am 29. Oktober fand unter LeitiiDg des Herrn Wanderaleb in der AuU ein SohulorkoiiKert atatt. 

Der 10, November wurde als geraGinsBmer GeburtBtag Luthers und SchillerB durch einen nicht offent- 
lichen Schulaktus gefeiert, 

Asn 22, BeaembBr wurde iu hergehrachter Weiss mit der Zenaiirverteilung die Verteilung iler Bueh- und 
QeldpTamien aua der Stiftung dea unbokanDten Woblthaters uad der Thomaatachspende ver- 
bunden. Zugleicb erbielt der Primaner Ricbard Erebs ein Exemplar dea Werkes „Daa Leben des Prinzen 
Albert, Prinzgemahls der Ronigin von Engtand, von Theodor Martin, Ubereetst von fimil Lehmann", welches 
Ihre Majestat die Kiinigin Yiktoria von Orofsbritannien dem Heizoglichen Staatsministerium ala Pr&mie fiir das 
Gtymnasium Ernestinum zur Verfiigung gestellt hatte, 

Die Verteilung der KaroIiDenpramien wurde wie ilblich mit der auf den Todestag der verswigten 
Durchlaaci)tigBt«n Fran Herzogin Karoline Amslie (f 32, Februar 1848) folgendea allgemeineu MorgenanHacht 
verbunden. 

Am 28. Februar fand iu der Aala ein zwettos Schulerkonzert atatt, bei welcbem unter Leitaug ites 
Herrn Wanderaleb der erete Teil des „EIias" von Mendelsaohn zur AuffUhrung kam, 

Am 4. M&rz begliickwiinschte sine Deputation dee Lehrerkollegiums den Herrn Professor Dr. Georges, 
1839 bis 185S als Lefarer thittig gewesen iat, zu seinem SDjehrigeu 
e von Herrn ProfesBor Dr. Ebwald verfafste Adresae in Form einer 



**) , naohdem er auf flein KochBut^ben 
AIs Lehrer der neueren Sprachen 
Anstalt volle 40 Jahre bis zoletzt mit 
Wesens folgend, den Sinn t 



weloher am Oymnasium Emestinum ' 
Doktorjubilaum und iiberreichte ihm 
Votivtafel*). 

Mit dem Scblub des SobuIjahreB wird Herr Professor Di 
in den Ruhestand rersetzt worden ist, aue dem LehrerkoHegiu 
Ostern 1845 an dae Oymnasium Ernestinum berufen, bat ei 
jugendlicfaer Frische und Lust gewirkt, Er hat, dem Zuge 
Sohuler vor allem auf daa Ideale hinzulenken und ihre Qemliter fUr allea Hohe und Schtine zn erw&nnen ge- 
sucht. Nach dem Tode des Oeh. Oberschulrst Dr. Marquardt bis zum Eintritt des TTnterzeichneten nnd wtib- 
rend der Abwesenheit deseelben im vorigen Sommer varwaltete er die Direktion des Gymnosiums mtt Testlost^r 
Hingebung und UmBicht. Se. Hoheit der Herzog hat ihm in Anerkennung der Dienste, die er dem Gj^mna' 
nasium geleistet hat, wie vor zwei Jahreo des Ritterkreaz 2, Klasse des 8. ErneBtinisohen Haueordens, bo jetsi 
bei Oewahrung des Abschieds den Hofratstitel gnadlgst verliehen. Moohte ihm die wolilverdiente UufBe 
einen frohen Lebensabend und die AuBfuhrung der sobriftstellenaohen Pl&ne bringen, nm deren willen er auf 
die Fortaetzung seiner Lehrthittigkeit verzicbten zu sollen geglnubt faat! 

*) DieaelbB [sat«t folgsnderniarieii ; Q, B. F, F. Q, 3, Viro egregio Carolo Emesto Qeorgei, qni diligentii aollertiaque admi- 
rabili tait Babtiliiiimi laboie aollii naqaim obBtacnliB teiiiiBio de InicogTBphiB latiiiB ab ipso Bd ■everiorBi Titioiiei legeique reTo- 
Mtl inde ib ineuata tetBte optime meruit atque dod Bolum BObolBe sed eliBm litteria flrmo Btudiontin Iktinoram aabiidia eampartto 
certam cui Blii insistaut rnndameDtum iBcieoi pro >iriti pBrte itudia illa ipiB Bicitant bb promoTit, qni eiDguUri doDtTJi» iiiiiTeciain 
iHtinKnitn litterBmm oampam perlDBtrBns oniDeaqae tani BetBtei qoam pBrtei eirnm Bciectia iadidoqae eomplexQB qnidqoid ad lingiiBia 
iplim penioie«ndBm verbornmqne fonnli notionea coastrnctionei peripiciendaa pertinet Bccaratiiaime eoUegit diiposuit illiiatraTit, plnri- 
mos TBteram locoa ipse relicisBiine emendaTit elegBntiBBimeqaeiaterpretBtne est, qaaecamqae ia eo Bnriptionis genere proTeDamnl iuatis- 
■ime recensitacnm aeqaBlibus conunanicBiit, qai proTinciBm euam liberali>Blme adminittraaa nemini anqnam deest eoOBiliam BuiiliLm- 
qne petenti atqne haic aetati piUclienimuai iQdereasae ad UtlerBmm artinmque optimaram atndia atrenaitatia modeatiaeqae eis aotii 
gnae iade maQant Toluptatibas contentae eiemplnm praebet qnod onDes imitentnr, reTerentiae totoramque boDomm qnibaa bunc diem 
caDcelebralit qao ante X luttra aummoa in philoaophia honorea aocepit hoc taatimoninm eiatare TOlueruDt et deam rite [reciti nt 
rii optimna ornda hac Tiridiqae aeDectute alqae hoo cum digaitata otio din cnm Bni* perfraatni baDC soUenDitatem gTatulantat 
gjmnaaii Emeatini in qao ipaa quaqae olim magiitri munus obiit callegae. 

**} Sr. Ednard Wilbetm SieTera, geboren an Hambarg den 19. Mirz 18S0, besDchte Ton Uiehaeiia 1831 bis Oetem 1E39 das 
dortige JohaoDeam, atDdierte Ton OBtem 1S39 bis Ostem 1842 klaBaieche Philologie in HaUe, Berlin nnd Bonn nnd wnrde, nachdoni 
er daa Staataeiamen anch tQr neuere Sprachen beBtandan nnd mit einer dnrch Kranklieit TeranlaTatmi DennmonatlieheD Dnleibreehau? 
drei lahre teila tui der Oelebrten-, teila an der RealBchole dea Bamburgsi JohaDneama nnterrichtat hatte, Oatam 1B4S als dritter 
Oberlehrer ao dem bleaigen ReaJgTmDaBiDm angeateUt. Ostem 1816 glng sr mit ■eGhtmonatUGhem Urlanb inm Zveck aeiner weitera 
Ansbildang ia den DeueTcn Spiacben, fBr die er hiBrher beiufeD irar, erst Dach FiBDkreich, dann nach England und imrde hei der 
Vaieiaignng des OjnmBainm EmcstJDnm miC dem Qjrmnaaiuin illuatre 1899 lum ProCeBBor eroanBt. 



4 



C. Sammluiigen imd UnterrichtsmiUel. 



Den Sflmmlungen gingen fnlgende QeHchenke zu: 

1. Der Hauptbibliothek; v, Kaller, Tsgebuuh oufl cJer Genealogio dea HauneB WBttin. LeipRig 
1881. a Ejtempl. — Mitlfiiunjfeu Jea Heraogl. .StftliBtischen ttiireauB 1884, I., vom Herzogl. 8t*ttts- 
miniateriiim. — Featechrirt der Erfiehungannatolt Schne|ifenlhiil, von Herro Sohulrnt Auaruld. 

2. Der SchUlerbibliothek: Laukhftnl, (!er abenteueriicho Siiuplioiuii SiiupIidBftimua nach Chri- 
stoffel von ffrimmelBhauHen, von Herrn Dr. Kalkoff. — K. Meyer v. Walderk, Ruliiknil und Boinc 
BeWQhuBr. Leipz. 1881, vou Herrn Prof. Dr. vaa Kampen. — 11 Bande der „ColIo«lioii of hritish 
authoTB, Tauchnit.!: edilion", von Herrn Direktor Dr. Langer. 

3. Der Bih!. pauperum: Wettsteio, Logarithmeutafeln, von Rerrn HuchblDdermeiatcr Hnnnjcko. — 
BanitK, Leitfaden fUr deo TJnterricht iu der Zonlogie. 3. AuH. Berlin 1884, von der Btubenrauoh- 
Bchen VerlagBbuchhandlung. — Geometr. Konstruktionaaufgahen. Loiji/. 1885, von der FueflBBi;hBB 
yerlagBbucbhandlung. — Eine Reihe Ausgaben lateiuischer KlBsslker von der Verlagsbu<ifahftndlnng 
vun Freytag in Leipxig. — Lhomond , Urbis Romae viri illuBLres. ii. Aufl, StuUg. 1885, tod iler 
Ncflsphen Verlagsbuchhandlung. 

AufBerdem wurden vom Priuianer DeliuB, von Prau Hofrnt Riaenach, Herrn ProfesBor Rosen- 
thal in Jena, Frau Komoierxienrath Hteronymi, Frau Oberst v. Pltinckner der Bthliotbvka- 
verwftHuug einc Reibe von Biichern Uberwieaen, welcho taila an Sohiiler verteilt, teiU den betrelTen- 
den Bibliotheksableilungen ein^ereiht worden sind. 

4. Dein physikalisuh en Kiibinett: £iue Keihe von Afiparutfn vou Herrn Direklor Dr. Lunt(i-r. 

5. Dem uaturhJBtoriaohon Kabiuetl: Ein Blarsbubn voin Uiiartaner Apol. 

Fiir alle dioBe (iGeohenke wird hier ini Namen der AnstAU Hen Gebern verhindliclisl Dank geaagl. 



Von diesen Schiilen 
, 12 moaaiscb. 



D. Statistischc tbersiclit. 
]. Schaierstahl. 



1 u 




OL«r. 


"r,t 


u. 


r;: 


mV 


III, 


IV. 


V. 


VI. 






>« 


28 


31 


30 


39 


50 


32 


79 


75 


59 


462 


Johanni» hU Uiuhaelis 1884 ... 1 28 


10 


26 


30 


30 


38. 


r.1 


32 


79 


76 


60 


460 


Miehaells bis Wcihnncblou 18S4 . . | 2T 


9 


26 


30 


28 


36 


52 


31 


78 


76 


60 


453 


Keujalir lis (fei^n, 1886 .,. . 27 


9 


25 


30 


28 


36 


m 


31 


76 


76 


60 


449 



waren 37 Auslander. — Der KonfeBBJon nuob waren 6 rftratsch-katholiBoh, ] grieohiBcti- 
> gehorten dor engliaohen StaaUkirehe au, die iibrigeu waren evaiigelisuh. 



2. Abiturienten. 

B wurdeo im Laufe deB Schuljahros zwel £ntla«sungspriifuiigeu abgehalt«n. Die erstere Bohlora am 20. Bep- 

aber mit der mundlicheu Prlifung, bei welcher Horr Oetieraisuperintendent D. Schwari als HerxogUoher 

missarinB den Vorsitz Hihrte und Herr Direktor Dr. Langer ale aulaerordentliohes Mitglied der PrilAingB- 

Bisaion fiir ilie Realabteilung milwirkte, Die Oelerpriifung za leiten auh sich Herr Generalsuperintendeitt 

^hwarz zu unserm Bedauern duroh kiirperliche Leiden verhindert. Die miindlichs Priifung fand am PrBi- 

I SoDnabend den 13. uud 14. M^rz unter dem Yorsit^ dea zum Herzoglic^heu PriifuiiKnkonuiiitfltiriuH «r- 

1 Direklora statt. Gs erhielteu daa Zeugnis der Reiio: 



«te 



i^ 



Sail Biiddeta 
Jlfrnl BiieAMf^- 



Jii/tti^ Ltiiiiliacli . 



Otlo lIodettMm . 

Paui S7ofK . . 
Albi^t liifmetltr 
Andrraa Fuak 
Fntt Burbneh . 
Itenm Wiignrr . 
Julim Moller. 
Kitno v. Jl'attgett!iei, 
.•ilfred Jmati 
Kappel Hrilbrunn 
littdol/ Nlrauch . 
Otto ,Sf/terrscfmidt . 
Mtinnid Lauchert 



Mkhnelis 1»SJ 

aun Aiit GymuuHialprima: 

'' OeborcB ' k^„,™.„.„„ I *■>' ^™ ■ In Pri™« 

I llj64 I tioldbauh (S.-G.) . 1 eTangd. ' 1 1 Jabre 2 Jahre 
I 1864 I LiebeQBteiii (S.-G.) . | eTaugel. -i^ .» I 2 „ 

[ 1863 I KasBel | evangel. luj Jahre| 2{ Jahre 

ystern !S85 
Mliblhauaen i. Th. 



Gotha . 



186a 
1863 
1866 
1865 
1864 
1865 
1863 
1864 
1866 
1865 
1865 



Rubla (S.-G.) . . 
NeuBtadi (M.-C). . 
Kleiiisuhmalkalden . 

Gotha 

Sttttin 

I'uazta-Szdtok . . 
Georgeiitbai . 
WaltershauBen . . 
HerlesbauBen . . 



MehlJB - 
Berlin , 



der Phiiologie in Berlin 
der Medijin in Jena. 



eTBiigel. 


9 Jahre 


a Jabre 


.v.ng.l. 


9 „ 


2 ,. 


evangel. 


7 ,. 


2 . 


evangel. 


4 „ 


2 




evangel. 


y „ 


2 




evangel. 


y » 


iJ 




evongel. 


S .1 


2 




evaugel. 


11 .. 


3 




evangel. 


6 ,. 


2 




evangel. 


12 „ 


2 




moeaiBch 


9 „ 


2 




eTBngel. 


8 .. 


2 




eTangel. 


2 ,. 


2 




eTangel. 


10 „ 


a 





der Pbilologie u. OeBohti^bte in 

Jona. 
der Philolagie u. OeBcbichte in 

der Theologie in Jena. 

□ ReichBjioBtitienst. 

- KechtswissenBchuft in Jem 
der Geschiehte in Jena. 
(!er RetbtBffisBeii^b in LeipEig. 

' Medizin in Jena. 
der Reohtswiaaensthaft in Ji'uu. 

r Tbeologie in Jena. 
der Mediziu iu Leipizig. 
der UechtBwiBseuBoh, in Berlin. 

r Theologie in Jena. 
deni rtffizierdienst. 





1 

• 




p 




r 


r 


1 




n 






n" 


^ 


^ 


( ' 




rr 


IUfll 1 




n 


i 

m 


if 


w 
































II 






1 












i 


a 


m 


Ji 




























iii 








:iij 








1 


j 


1 


1 


1 
i 


- 


— 






















1« 












1 


1 








ilil 


1 : 


















s 








1 






ii 












ti 


il 


























! 




1 
1 




! 










^ii 


- 




i 

<3 


- 


— 


- 


i 








1 


J 

■1 






1 








1 










1 




1 


f 


















1 


1 


II; 


















" 


•1 








! 










II 






1 


! 








1 


















i 

T 


i 








1 














iiii 


l 




i 














fii' 




T 






1 
















11 






ft 


1 
















1 


— 


-- 








1 








II 


IP 






i 


1 
















II 










1 




1 


i 






1 








- 


1 














1 








i 

i 






|5j| 


II 




1 

3 




l| 








i 




1 




















1 


iit 


= 




.ii 




1" 


li!! 


— 


- 


— 
















lll 






= 






\^ 


























■\ 


i 


'■ 


il 


































t 
1 


i 


- 


t°i - 


i.ji. 




a 


s 




6 




' \ 


• fr 




i 




c 


















! 

■ 


c 

1 


£ 
1 

a 
i. 

■ 


1 
4 


J3 

1 


r 

i 


1 

i 


1 

S 

k 


a 2 

11 


■ 


il 

1 






1 
1 


a 


II 


3 


ii 


m 
rr 




1 


f 

1 


l 

i 





Offentliche Prufung. 



Yormitlitgs von 9 [Itar ab: 
Qiiarta B.: R«ligion n. Rechneii. A.: Latein u. Gesohichte. 
Trrtui reuiii: Latein ii. G»ogr«phip. 
Cnl^-Tertia gi/mnaiialis A.: Latein. B.: Oriechisish. 
O&cr-Tertia gymnasialii: Mathematik u. Griecbiech. 

Nachmittag» von 3 Uhr ab: 

Sfxta A. B. B.: Naturgescbichte. B.: Latein. A.: Geogrsphie. 
Qttinla A, u. B.: Reohnen. B.: Latein. A.: Fran^osisch. 

X>ieiistasr> clen 31. IMCcirz, 

Vonnittags von !l Lhr ab; 
Seftmda reali*: Phyaik a. EngUach. 
Sfnmita gymnatialii B.: Latein. A.: Mathematik. A. u. B.: HebriiiBch. 

FranEosische Rede ileB RealprimaDera Platen. 

Laleinische Rede des Abiturienten Hodermann. 
Bntlaasung der Abiturienlen durch den Direktor. 



Dte Priifitug und Aiifnshnie neuer Schiller lindet 

Mittwoch, den 15. April, 8 — 11 Ulir VormrttagB 
sUtt und gelten fur dieBelben folgende BestinunaDgon : 
Es flind Toriulegen 

1. der ImpfBchein, bei den Schiilern, welche iiher 13 Jahre ait sind, der WiederiiQpfenhein, 

2. der Tuuf-, beiw. Oeburtascheiii. 
Diejenigen Sebiiler, welche bereits auf einer andern Scbule gewesen aind, bahen ein AbgangGieuj^ lj 

dieeer .Sobule vorKulegcn. 

Znva Eiutritl in die Sexta ist ein Alter Ton 9 Jahren, Fertigkeit im Lesen und Schreiben (auch det ll 
nJBchen BuchBtabeu), einige Sicherheit io der Orlbographie und KennlniB der vier einfachen RecbnungSBitMl 
nabenannten riod benannten Zahlen erforderllcb. 

SohaJer, deron Ellern nicht in der Stadt wobnen, miJBsen einer hieBigea Familie in Pensioo | 
werden, in velcher eie nicht allein WobniiDg, sondern auch BekoBtigung und Aufaicbt hahen. Dal^ 
neh selbstandig irgendwo einmieten und sich aufser dem HauBe bekijstigen laseen, ist nicbt gestatlet. 



Der Soramerkursua beginnl 

DonnerBtag, deL 



16. April, 7 nhr Morgena. 



2ur goneigten Toilnahmo an den PrUfungen lade ich ilie hohen Bohorden dcs Staate» nnd d 
SUdt, dic Eltem <l«r Scliiiler und alle Gouuer nud Freunde der Anstalt elirerbietigst tind orgeiHliltfl 

D'- V. Bainberg-. ' 



1