Mie arcoriel 5 pth som ponent
athe pte) Ap a itttven —
pet ee ery we ” re
NS Tat snatiecthe willicacs
- practi son *he Aeigeviinty Sew tenion.4
sa Nai Oe" ores dapeewn " : 3 " nig store wear Per! \alie
Le byeapers mai omy he — es oS} «Sgt sauinite Seay See inevens
prrcegvceagtanpertra tins eseablors I Saice ore reeye tats wage ates roan
bn harite salir uerirsbvemyare aoe Pitnece earalmesaieatcate
Sees ihin ie nsnapereye' peer ee sonrae ceceg ttre
ls Lew eo we en pe os
; 4 he wo c apt opel wee A Nags AUAdY date
nah et ope WB > rte " wl entegranerten ae
Le ae te ope i “ . ee ee ete Sen
ae eer ya + bee " § ate rn te 4 i En ata k See ae
Pa. ah -omn iby oy bo wey Fin pape latent Dosh eaiwhagrnstnone
eat PAG Ye om bid He.) uae <eedepeer yet ylinteg veahioe ru
NDP ple = re
va peer Pg Ne pe rete ad lel i vt et ham popes Oy
ie eae ; teases
rete Fatty E42 od. eee
Wa WOH PH Ae a Wamp
oe a 4 Pn Oe yee
a + rade hae
Wether
a acta eh) he
ere atthe , Pat ae aapaennioge ty »
ete rina en Wa tbophar
Peete owfieteta ; 7 shy iene
rte
sooty nneene
evees sateoredte
0a BeBe iiaten va se ay he
semua we oo
peer D HOOT Aerts er 4 ete
aecmel ~
in git teow st
04 Mite Ln 4or@
ee ail. wa ne opamratons wee ~ 9 00ey
8 eNesatt far Oh * eb 7 Seni near) 9 aut pempin shee ae rye g) hai par
imarie! wide hw Naber rane! firebaty Mak nee we Sovehpeuaiee aos = ib Pre pee cretion Rocaing
Cee RT ye ee a gan y a pe le oly eye aid pellanees 440 oeibe- np } woe to nal EO aHTT ROHS fate Teagihat
$4 Typha? enabling E> a Ath ave 1 oy Laine OPN «90 mane | » Maer sans earies tote ethers pooner viele WW se
totale Me dau Ards.. btedl tadetbel dnlared
ae 0 wes pie eden R15 PMS HORI Vie
ont
AO ere roe ye joey ewe (vow ¥
aah Aaator eh
Ssaneenlenthe tel ah y aah) pipe gihe_9) ae
wine A Me) ea Pe rane gets Heels ~~
le ee rey (Wes nel gps be one eer net ai mete: ae de ath ty eorondt
caus bea ndash aan Ae " ert rr ararr wren
praesent
oy ean oe
eu bere Sarg elds
ae
Hasbetly ig 4 Saale ty
des poe thd hy ro
Ran yyedicw wid: ro
"
aaa sail ah
eta cme
ar henge hs
- nah wn Na be Dorie
| aed ‘ Pee yrlaates ther Ao
tole ‘ ‘ t ver Or eemeas Cleats
te vee . ‘Lu : ‘ Areal ie
“we ‘ ; bore Ay Me ‘44! WE aaa >
a yer 1% “ wet fit Aty aie (Bron pdbed opposed
tee i ” ey ee oe ae er aed + tall r+ a po Reg cam ato
Sy halk seemed UL ae 4 eet re en et baewyeae pode
Pe W'S oY ‘ wor ne pets i phe | ge actnn Leaded ae
remy ge Maer, Soe hy yge ed
f. yn ane |
rye ee ee a Ale ee Te
fr Otay pete AP gh. 1 MON et rw Datiaden ah ebten beter
fhe joe re eu he ls a > 06 lobe NT pli
aM ot hecenat aaa) bediner hic Seniesa ae ipo toe © ee erases
Sir gence yhany wety Dey bod ret sabi Ae arn u Ve o tagt ee
40 +0) 7h 4 pee) Caeser te ia nr came pare tbe hol
10 Re Tk foe UN a Oro pinese
ek) wee ee ee
ee eta cle Meret eaten ta ome te rect ag
ee ee ee
rd Alew bot yoda mia) enone
orn tpanie ori rr rere eta)
= Ade TMD OOF A rhe
ris Nd tothe
0%) ees jee ee pe
et
rat nashvere
Aupnowes Shor
renee:
soe ods oo 44
mth gh
OS he ae
ca tasdiniue er yates
rata Lah lg me an bra dows
AED pbk gi dents Le gee ode Peenete nite wabtaies enn
vapeur ima nares * Pate tte Sie ee ae renee q re Oyen
pa ae mi reve Mare ened gi ig Tits Sanat Re eosgs cent ee
rn aera
agar! vom oat 4 Saealadbetaaiee) : Sahethe tebe une
pase hgh 1 gael Pascal gyiningede Kiem seat omcacteg ane : i a snatN
wy Wate Several earns: Smyeana rs Tyre” i re ete ee is Se i vh-vensannowen”
RPA omy hee chee UP Til 4 1 Aroma, ah | td em yo aed
DS retvere? whee a Re ede thew tel CM, ee
Ae gee ree a Meee & OF linda veins presen 2 AAV Ah a
Perry Se ee eee Ged oll ed eee od
SPU a re Ie tl oR rt be pe * a bale ad a
yor ameter oath) a
ee a » Laws tohe te tenet ne gate ate Wye Meet ane
ee ee ieee saree roma ray anaes Wennaryenrrs ore yy nye WTamnwrns
i ee a a Led a tite > Se ee el ee ae a
OR peetiny oe ee eo ee Po sy NTP eee pre ie nyrarteliah $3 y ~~
Wem ely We ANE em! p Dette glenn see eid pie ed aapomtate Na Netty panty 5a. WM : “ Bsctesedl =
ery ren es ee eer er Osi wiiyar t ofr eto ve (ge
‘ f
oe
ree e “4 etripe nat
gi W pedi vas |e letioomepeant Wi " shedcipgevas tometer atert
or ae ire Wome Samanta yr
. ¥ pO Ag sl pucteone gat in lpune qrtingd
ee he
Vive on et he al aad nl
Dteed thatemnil, bakes ehh ps abdeoe arte mabe
Fi wet War oy mht Wola evel eer web sie era
cal 6 hed RAN in re ee
coe ee ee es res rd cei Wybeonw > “ oe vane ed
ones Sat tngyr va sos
Pabapepnd Hyver vag hes joo sa teeter
rtm = Ne rate et
perrarin py inatais Soe
rn lean carey anes (a8
pe dhatge det aredlow egret
Ward! jek dela ee Sy lem
~ et en es
rom ’ a ee Ties er ore
oF". WN PE) | are ere ere A heath 40 te {phe leah ete i aah
oe Seana ties ave ere TO tt) eT mes ries | rae yt
Po enn eee er ner ee erry rc tes materi snr) nner wir)
De tak We te pe ae RNR ei Rants ls HR ah Dey TRAP Eby eae B®
Patio in able nate timber veteran) <inely dA) Gt nde Wat. pomeshate wi
Preresrerre gr ee ee es Teen ee
Hee met we ft bah oe ee mene enn wi rare eethot aarert
LAr cetaliiea tate aka eaten La Bs Aeteod tht bheetiabeumenets (akalowetanclcmnar
ee ee ee oe jeomeye pty emg ete PWS dagLahity ee Wreithy w
oe Stee Laibael ea en tie ne me ein Ur
Sie Melee Ponaar oda adie callie oie tall abd intencine tk ieaniesaanintecds
Ne ib ate” Aare terpetiea'
Ry ete tenn ory Ae
ep eT rth hey
Oe Pees inner te heen hee ree. bw art EE le Re a Be ee bead) Ol
6. ote ed
FOS em ree ere Whe ee Fatebed® eet i» OEE ve okey 01g Lowntie oe WS wes
i a 4 at Gumek, (Mh bath eee Und tachi des 0b Dt tds tain Get es eet Be tend eda
Gre *
Bohs 1B
NAD 7
vel
t)
“THE
FIFTY-THIRD-CHAPTER
F PRIN
<a “ED
NOV 5 1914
THE JEWISH INTERPRETERS
I. TEXTS
EDITED
FROM PRINTED BOOKS AND MSS.
AD. NEUBAUER
Orford and Bondon Reipzig
JAMES PARKER AND CO. T. 0. WEIGEL S
1876 PA
[ All rights reserved ]
ID
3y Dow? son
» by
5) Sysue won
WO DIT EDD aNd ONIT
apy" 72 OATS
TVEOPIS
passe ppt nas
oye nit
A. ABRAHAM GUER DE CORDOVA.
EXPLICASE EL CAPITULO LIII DE ISAYAS QUE EN SU FAVOR
ALEGAN LOS CHRISTIANOS Y PRUEVASE SER EN EL NUESTRO.
La tercera prueva que en su favor traen los sabios de
Hedom es el profeta Isayas que dice, g Quien *creyera
nuestra oida' y braco del Seftor sobre quien fué descu-
bierto? Y subiré como ramo delante de él y como rayz
de tierra seca, no forma a él y no hermosura, y vimosle y
no vista etc. Dizen pues estos sabios que aqui habla el
profeta del Mesias llamandole disfigurado, menospreciado,
dolorido, llagado, herido y afligido de Dios etc.; y este
asi maltratado afirman aver sido su Christo que fué llagado,
menospreciado y muerto, por las enfermedades de los
pecados del genero humano; y confirman, porqué anade
el profeta diziendo nuestras enfermedades él las llevd y dl
adolorido por nuestros revellos y pecados. Respondo ad-
vertiendo: Primero que es muy familiar en la sagrada
escritura llamar Dios a los hijos de Israel con nombre
singular colectivo: llamandolos Jacob, Israel, Sion,
Hierusalaim ete.; y conforme a esto se dize, ‘Oye Israel,
el Senor tu Dios etc. Este modo de hablar guardé
Isayas llamando a Israel con nombre singular colectivo
)
re
* MS. ohyra .. . ohyda.
i
2 ISAIAH LI, LIII.
a todos los judios, y ilama con nombre de enfermedades
y heridas los trabajos, abatimientos, y persecuciones que
padecen. De esta manera y con este estilo comiensa su
profecia diziendo ‘conscid buey su conprador y asno
pesebre de su duefo, y Israel no me conscid, mi pueblo
no entendié? ete.’ (Is. 1. 3); y aade luego: ‘Sobre que
sois heridos afadis revellos, toda cabeca enferma ete.’
(ibid. 5); y al fin de su profecia dize de nombre de Dios
bendito: ‘Por delito de su boca me ensaiie y herilo ete.’
(ibid. lvii. 17). En esta conformidad y estilo de hablar
despues que el profeta albricia a Israel la salucion con
nombre de Sion, diziendo que se fortalesca y vista panos
de hermosura y suelte de su cuello, acava el capitulo con
dezir: He prosperaré mi siervo (este es’ Israel) sera
enaltesido y seré ensalsado* y serd sublimado mucho.
Como se maravillaron sobre ti muchos asi corrubta
mas que varon su vista y su forma mas que hyo de
hombre, asi haré hablar a gentes muchas, y sobre él
cerraran reyes su boca, que lo que no fué contado a ellos
vieron, y lo que no oyeron entendieron etc. Dando pues el
profeta fin al capitulo de la redencion de Israel y admi-
racion grande que causaré en las gentes el favor y fortalega
y sefiorio con que Dios ensalsaré a Israel nunca pensado
dellos, comiensa el capitulo siguiente introduciendo las
gentes en cuyo poder estavan derramados en el destierro,
que con grande admiracion se preguntan unos a otros
diziendo, ; Quien creeria lo que ohymos, ni quien aleansdé
a conocer el poder de Dios para salvar a Israel y ensal-
sarlo? Nosotros lo consideravamos como rayz de tierra
2 MS. contendio. 3 MS. exnsalsado.
' ISAIAH LII, LIIl. 3
seca, sin jugo de facultad, ni bienes de la tierra, ni her-
mosura de honras y dignidades, vimoslo sin aver en él
que cudiciar, menospreciado y abatido de todos, usado a
las dolores y enfermedades de las persecuciones y tor-
mentes de las gentes, y nosotros viendo esto lo menos-
preciabamos y perseguiamos diziendo: Nuestras enfer-
medades (esto es las persecuciones y vexaciones que le
asiamos) las roporté pensando que era llagado y herido
de Dios y dexado de su mano y él era adolorido por
nuestros revellos (esto le adolorivamos etc. que no queria
condezir con nuestra falsas creencias) y por nuestros
pecados era majado, por que ellos eran los que nos
hacian atormentarle para mayor pena nuestra. Dize
mas: Castigo de nuestra paz sobre él y por su tolondro
Jué melecinado a nos, donde se advierta que el Mesias
es llamado paz como lo intitulé este mismo profeta dizi-
endole ‘principe de paz’ (ix. 5). Diran pues Ilenos de
confusion los de Hedom, viendo la rendecion de Israel
en la venida del Mesias: verdaderamente el castigo que
nosotros mereciamos, por la paz 6 Mesias falso nostro
cahia sobre el pueblo de Israel, que como varon nos era
contrario, atormentadolo por pensar que su tolondro y
aflicion y muertes que le daramos (zelando nuestra vana
fee) era bien y merecimiento a nos; mas como fueron todo
al contrario: que cierto todos nosotros ybamos errados
como ovejas sin pastor siguiendo cada qual de nos su
secta, y no sabiamos que la baxesa y aflicion de Israel
era para esmerarse y ser digno de tanto bien como agora
vemos que goza. Ser cierto el sentido, dicho en el qual
habla el profeta, declaré él mismo en confusion de los
christianos que dizen que habla en singular individuo,
TA 2
4 ISAIAH LII, LILI.
que es su Christo, afadiendo por revello de mi pueblo
llaga a ellos, como se ve del hebrayco original y ver-
dadero, donde muestra que el perseguido y dolorido es
nombre colectivo de muchos que es Israel como denota
por el pronombre de plural /amo (a ellos); aqui parece
la astucia y falsedad de Geronimo que para apoyar a su
Christo esta profecia, falsifica la palabra lamo (a ellos) y
pone en su lugar lo (a él). Finalmente concluye el
profeta diziendo que Israel soport6é todos estos tormentos
de las gentes, sobre que no hico falsedad y no engano en
su boca. De modo que diran sus perseguidores: decierto
los perseguimos sin ragon, pues en lo que hacian cun-
pliendo su ley no avia falsedad ninguna, ni nos engahavan
en hablar siempre de la unidad de Dios y de que avia de
venir el Mesias. Eme tenido contra mi ordinario estilo
en declarar por menor todas las palabras de esta profecia,
porque es notable el antidoto que de cada una dellas
hacen los de Sedom en favor de su Christo, siendo que a
la verdad cada letra della es vaso de pongofia para ellos;
pues no solo se le descubre su poco fundamento sino la
alteracion que hacen del mismo literal, tanto Geronimo a
quien por santo veneran quanto los demas a quien ciega-
mente seguen al precipicio donde simplemente se despenan.
B. R. M’NASHEH BEN YISRAEL.
Qvast. XXIII.
Ysay. li. 4. Ciertamente nues- Yehazk. xvii. 20. El] alma que
tras enfermedades, él las lleud, y __ pecare, ella morira. El hijo no
nuestros dolores, él los sufriéd. lleuara por el delito del padre, y
Item verso 12. y él el pecado_ el padre no Ileuara por el delito
de los muchos lleud. del hijo, etc.
Si este capitulo se interpreta por el pueblo de Israel,
gcémo dize Iesayah que él Ilevé el pecado de los muchos,
siédo q cada vno, (segun testifica Iehazkel) paga solameéte
su culpa ?
CONCILIACION.
Pine el assumpto desta question largo discurso, y para
la perfeta inteligencia de nuestros versos, sera fuerga ex-
plicar todo el cap. lo G haremos c6 la breuedad possible, sin
mover las dudas ¢ puedé oponerse cOtra otras exposiciones,
por que es el intento solo mostrar qual sea nuestra sen-
tencia. Y assi para mayor claridad, péddré a la letra el
Texto, con vna parafrasis mia, y despues le illustraremos
con sus Notas.
Profetiza Iesayah la summa felicidad de Israel en el
tiégpo del Messiah. II. La admiracion de todas las
Naciones, viédoles subir de tan humilde estado a gran-
lii. 13
14
15
liii. x
6 ISAIAH LIf. 13—LIII. 1.
deza. III. Como caerén en la cuenta, reconociendose a si
mismos pecadores, y a ellos inocentes.
tirdén de sus varias sectas.
IV. Lo que sen-
V. La paciencia del pueblo
en padecer los trabajos del captiverio; y el premio que
tendran del sufrimiento.
Ad literam.
He aqui prosperaré mi
sleruo, sera enaltecido, y
seré ensalcado, y sera su-
blimado mucho.
Assi como se marauillaron
sobre ti muchos, assi cor-
rupta mas que varon su
vista, y su forma, mas que
hijos de hombre.
Assi hara hablar gentes
muchas: sobre él reyes
cerrara sus bocas: que lo
que no fué contado a ellos,
vieron; y lo que no oyeron,
entendieron.
Quien creyéra a nuestra
oyda? y brago de A. ; sobre
quién fué descubierto ?
Parafrasis.
He aqui entenderé mi
stervo Israel: serd enalte-
cido, ensalgado, y sublimado
mucho, en la venida del -
Messiah.
Assi como se marauilla-
ron sobre ti, 6 Israel, muchos
de las gentes, diziendo en el
tiempo del captiverio, en
verdad que es desfigurada,
més que todos los hombres,
su vista, y forma.
Assi en aquel tiempo ha-
blaran de tu grandeza;
hasta los mismos reyes, de
estupor, cerraran sus bocas :
por que aquello que jamas
les fué contado, veran, y lo
g no oyeron, entenderan.
Quien avia (diran las
gentes) de creer por nar-
racion lo que vemos? y el
brago del Senor, mirad
sobre que gente wil se ha
manifestado.
tm 4
ISAIAH LIII. 2-5. 7
Y subi6d como ramo de-
lante dél, y como rayz de
tierra seca; no forma a él,
y no hermosura; y viamos-
le, y no vista, y cobdicias-
semos.
Menospreciado, y vedado
de varones, varon de dolores,
vsado a éfermedad: y como
encubrien faces del, menos-
preciado, y no le estimaua-
mos.
De cierto nuestras enfer-
medades él las lleuéd, y nues-
tros dolores él los soporté:
y nos lo estimauamos lla-
gado, herido del Dio, y aiii-
gido.
Y él adoloriado por nues-
tras rebelliones, molido por
nuestros delitos: castigo de
ntestra paz sobre él, y por
su herida fué melezina a
nosotros.
Subié como ramo, y rayz 2
de tierra seca, milagrosa-
mente, por que él no tenia
forma, ni hermosura. Via-
mosle, pero ta feo, g no nos
parecia vista, por la qual
le codiciassemos.
Despreciado, y desechado
de la conversacion de los
hombres, varon de dolores,
usado a padecer trabajos:
dél encubriamos las faces,
menospreciado, y sin esti-
macion entre nosotros.
Pero agora vemos, que
las enfermedades y trabajos
g nosotros con razon avia-
mos de padecer, él las su-
frié y padecié, y nosotros
pésauamos que él con justa
causa era llagado de Dios,
y ajligido.
Siendo que las enferme-
dades y dolores que nosotros
mereciamos por nuestros pe-
cados, el las padecié. El
castigo ¢ merecia nuestra
paz y felicidad, él lo leud ;
mas sus trabajos parece
aver sido la cura de nos-
otros.
6
10
8 ISAJAH LIII. 6-10.
Todos nos como oveyjas
errauamos, cada vno a su
Vion
hizo ocurrir en él el pecado
carrera miravamos ;
de todos nos.
Apretado, y él afligido, y
no abria su boca: como cor-
dero al matadero era lleuado,
y como oueja delante sus
trasquiladores, enmudecia; y
- no abria su boca.
De detenimiento, y de
juizio, fué tomado, y su gene-
racion, quié hablara? que
fué tajado de tierra de vidas:
por rebello de mi pueblo,
llaga a ellos,
Y dio cd malos su sepul-
tura, y con rico, en sus
muertes: sobre que no fal-
sedad hizo, y no engafio en
su boca. .
Y A. quiso molerlo, hizole
éfermar: si pusiere por
enmienda su alma, vera
Todos nos, como ovejas
errauamos: cada vno a
su secta segquiamos, y assi el
Seftor parece que traspassd
en él la pena de todos
nosotros.
Apretado fué y afligido:
como carnero fué por noso-
tros llevado al matadero, y
como oveja delante sus tras-
quiladores, quitandole la
vida, y hazienda: y él en-
mudecia, y no abria la
boca.
De la carcel y destos tor-
métos es ya libre: y este su
felice seculo, gquien avia de
pensar quando fué dester-
rado de la tierra santa?
Por
pueblo (dirad cada nacion),
la malicia de m
les vino esta llaga a ellos.
Co los malechores era
sepultado, y con el rico, en
varios tormentos padecia:
no aviendo cometido culpa,
ni vsado de fraude con su
boca.
Pero el Senor (dize el
Profeta) fué el q quiso en-
fermarle, y ajfligirle, para
ISAIAH LIII. 11, 12.
simiéte, alongara dias, y vo-
luntad de A. en su mano
prosperara.
Del trabajo de su alma
vera, hartarse ha: con su sa-
biduria justificaraé justo mi
siervo a muchos: y sus deli-
tos él soportara.
Por ‘tanto partiré a él co
muchos, y con fuertes, par-
tiré despojo: por q entregé
a muerte su alma, y con
rebelladores fué contado, y
él el pecado .de muchos
soporto: y por rebelladores
oraua.
Lidl Mis ea 9
purificarle: Si él pusiere
por expiacion su alma, vera
simiente, prolongara dias,
y la volitad y determinacio
del Senor prosperara é su
mano.
Por el trabajo que pade-
cid su alma en el captive-
rio, vera bien, hartarse ha de
dias: con su sabiduria jus-
tificard el justo mi siervo
Israel a los muchos, y sus
cargas él las lleuard.
Por tanto le repartiré en-
tre los muchos, y fuertes de
Gog y Magog, despojo: por
que se entrego a la muerte
por el santificamiento de mi
nombre ; y con los rebeldes
Sué contado ; y la offensa de
los muchos sufrid orando
aun por los mismos rebella-
dores, de quié recebia agra-
U20s.
NOTAS.
HE aqui prosperaraé mi siervo ete.
Entre muchos titulos de
honor, con que el Dio bendito honré a Israel, fué este de szervo
uno dellos : donde en otra parte Iesayah, cap. xli. y té Israel
Mi siervo.
Irmiah xiii. Wo temas mi siervo Iahacob. Iehazkel
xxvii. y estaran sobre la tierra que di a mi siervo, a Lahacob.
II
12
hi. 13
10 ISAIAH LIL 13.
Dauid Psal. exxxvii. heredad de Israel su siervo etc. Y como el
Profeta en este capitulo alaba la fidelidad, con que Israel, como
leales siervos, sufriendo mil persecuciones en este captiverio,
estuvieron siempre constantes en el servicio del Sefior bendito,
por esta causa les da aqui este atributo. Y segun esto el unico
sugeto desta profecia es el pueblo de Israel: y este es el verda-
dero entendimiento della: cuya infalibilidad ultra desto, consta
de la conneccion del cap. precedente, donde el Profeta dize,
despierta despierta, viste tu fortaleza, Sion, viste los patios de tu
hermosura, Ierusalaim, ciudad de la santidad, que no anadira
venir contra ti mds ni el incircunciso Edumeo, nt tmmundo
Ismaelita. Qudnto se afermosaron sobre los montes los pies del
albriciador, hazien oyr paz, Albriciador del bien, hazien oyr
salvacion, decien a Sion, Keyné tu Dio. Voz de tus atalayas
alsaron voz, a una cantaran, que ojo con ojo veran, en tornar
A. a Sion. Cantad y alegraos juntamente, desiertas de Jeru-
salaim, que consol6 A. su pueblo, redimid a TLerusalaim,
descubrié A. el brago de su santidad a ojos de todas las gentes,
y veran todos los fines de la tierra la salvacion de nuestro Dio.
Apartaos, apartaos de alli, immundo no toqueys, salid de en
medio della, limpiadvos los que levays las armas del Senor.
Que no cd prissa saldreys (como en Egito) nt cd huyda
andareys, que andan delante de vos A.y vuestro amparador, Dio
de Israel: y prosigue luego, He aqui prosperard, o entenderd,
mi siervo ete.
Vesse como el Profeta va siguiendo el mismo assumpto, y
acabado este capitulo, le va en el siguiente dilatando; canta,
esteril, que no parié ; y con el mismo fausto continuando esta
materia hasta el fin del libro, engrandece aquel dichoso siglo,
colmado de mil felicidades.
Presupuesto lo dicho, es de advertir, que en este primer
verso exprime el Profeta este supremo estado cd estos 4
titulos naa Nw> ory dou prosperard, o entenderd, enaltecerse ha
ensalcarse ha, y sublimarse ha, cuyos atributos, (como bien pon-
dera don Ishak Abarbanel) significan aquellas 4 prerogativas y
" ISAIAH LIT. 43. i
dignidades que goz6 el pueblo de Israel en la patria, perdié
despues en el captiverio, y boluer4 @ recuperar en el tiempo del
Messiah.
La primera fué una exacta sciencia, y profunda sabiduria,
como dize Mosseh: guardad estos preceptos, que esta vuestra
sciencia y sabiduria a los ojos de los pueblos que diran, sola-
mente esta gente es sabia, y entendida. Verdad que confirmaron |
muchissimos escriptores, confessando que toda la sciencia de los
Griegos y Egipcios se derivé de los Iudios. Donde Iustino,
Teodoreto, y Alexandrino, afirmaron, que todo lo bueno que
supieron los Filosofos, y Poetas, fué hurtado de la sagrada
Escritura. Por cuya causa a Platon Ilamard, Moysen Attico,
o Moysen de Atenas. De Aristoteles escriue Clearco Peripate-
tico que aprendié lo mejor de su doctrina de vn Iudio con
quien comunicaua mucho. De Pitagoras, Ambrosio, que fué de
nacion Iudio, y como ladron de casa, les hurt6 innumerables
cosas: y Alexandro Polystor dize més, que fué discipulo de
Nazareto Asirio, por otro nombre, Ezekiel profeta: y que de
tal maestro salié vn tal discipulo. Finalmente es cosa cierta
(como tengo mostrado largamente en vna Apologia en defensa
de la varia leccion de varios libros) que la ciencia de Orfeo,
Platon, Anaxagoras, Pitagoras, Tales Milesio, Homero, y aun de
otros muchos varones sapientissimos, se deriv6 del Oceano claro
de Mosseh, y de los professores y sabios de su Ley santissima :
por que a ellos, segun el Psalmista, reuel6 Dios sus palabras, y
no hizo este fauor a ninguna otra gente.
La segunda dignidad fué el reyno de la casa de Dauid; al
qual solamente de su mano dié el imperio. Por que todos los
demas principes alcansaron el principio de su grandeza por las
armas y tiranias, como los Turcos, y Romanos, y aun otros
muchos mas antiguos:: pero a Dauid solamente por la soberana
Magestad le fué dado el imperio, como dize el Real profeta en el
Psalmo Ixxxix. Tajé firmamento a mi escogido, juré a Dauid
mi sieruo, hasta siempre compondré tu simiente, y edificaré para
siglo y siglos tu sylla en eterno.
12 | ISAIAH LIL. 13.
A La tercera fué el grado de Profecia, cuya prerogatiua no
i concedid a ninguna gente: y en esto quiso Mosseh quedar él,,
y) y el pueblo de Israel, diferente de todas las demas naciones,
_ Ex. xxxiii.16. como pidié al Sefior, diziendo, seamos yo y tu pueblo separados
a de todos los mas hombres, que sobre la haz de la tierra: cuya
peticion le fué otorgada: y assi no tuvo otro profeta ygual, ni
ie el grado de profecia gozé otra nacid alguna. Y supuesto que
{ Bilham, siendo gentil, profetiz6, bien se sabe aver sido vn caso
Num.xxiii.4. accidental, como se dize en su misma historia, 7p" y encontré el
Senor a Bilham: y esto fué, o para mayor gloria de Israel,
} confessada por vn gentil, o para condenacion de las gentes, para
que no tuviessen escuza de que les falté profeta que les ins-
truyesse en lo bueno: pues Bilham, hombre tan famoso entre
Gt ellos, les predixo todos los sucessos de Israel, y el admirable y
| prospero fin en la venida del Messiah.
Vitimamente, la quarta prerogatiua fué la vnion de la
i divinidad, y particular providencia divina. Por que supuesto
. que todas las demas gentes dexé6 el Sefior a la proteccid de los
Angeles, y influencias celestes, al pueblo de Israel tomé sola-
Wy mente a su cargo, y particular govierno, como dize a Abraham,
Gen. xvii.7. yo seré a ti, y a tu simiente (solamente) por Dio; y por Mosseh
\ Deut. iv. 19. a essos astros repartiéd el Sefior a todas las mas gentes, mas a
Num. xxiii.o. vos tomo A. Bilham, He aqui un pueblo que solamente mora, y
K en las gentes no es contado: y finalméte en los vltimos capitulos
- Deut.xxxii.o. del Deuteronomio, gue parte de A. su pueblo Iahacob, suerte
i? de su heredad. Bienaventurado de ti, Israel, pueblo salvo en A.
_?s.cxliv.13. El psalmista assimismo, Bienaventurado el pueblo ¢ ansi a
omx.1. 1, beéaventurado el pueblo ¢ A. su Dio; y Irmia, No como
| estos la parte de Iahacob, que formador del todo, él.
i Agora pues todas estas prerogatiuas que el pueblo Israelitico
es. xxix. 14. gozd quando estaua en la gracia del Sefior, ; quién ignora las
i s, Ixxix. 4. perdidé en el captiuerio, indignos (como ingratos) dellas? Pues
i q oy se perdié aquella exacta ciencia, no ay mas profeta, viuen
seas iii. 4. sin rey y sin principe, y el Sefior oculté sus faces dellos: pero
* eh. xxxix.27. quando bolviere por su honra, quado restituyere Israel a su
ISAIAH LII. 14—LIII. rt. 13
primer estado, en la venida del Messiah, todas estas cosas
volueran a recuperarse, como todos los profetas 4 una voz
testifican. Y aqui lesayah admirablemente las recopila en
estos 4 vocablos. Por que Ssoun, se deriva de bow entendi-
miento, y significa, que entonces entendera perfectamente, con
profunda y alta sabiduria. O17 enalterse ha se atribuye al
reyno, como se dize en Num. xxiv. 15D IND OW y enalte-
cerse ha mas que Agag su rey. Sw) ensalearse ha se atribuye a
la profecia, como se dize * 137 NWI profecia de palabra de
A., y 13) sublimarse ha, represéta la vnid y copulacion con
la soberana Magestad diuina, cuyo titulo es )2] <Altissemo.
Sigue:
Asst como se maravillaron sobre t muchos etc. Dirige el
14
Profeta su locucion al pueblo, y muestra que del mismo modo -
que las naciones del mundo se admirauan de su baxeza, y aun
poca fortuna, hasta taxarlos de desfigurados, y que su forma no
competia a hombre, ni semejaua a ninguno de todos los mortales,
assi en aquel tiempo se admiraran de su prospero y sublime
estado, como sigue :
Assi haré hablar gentes muchas. Por que viendo subita-
mente mudada la fortuna de Israel, y de tan infima baxeza
subir a tan grande imperio, todos los Reyes de la tierra se
admirara y discurrira sobre ello. Y da la razd desto diziendo,
por q aquello que jamas les fué de alguna nacion contado,
vieron en el pueblo de Israel, a cuya grandeza no ygualé alguna,
y lo que jamas oyeron de sus falsos predicadores, agora enten-
dieron. O \¥5p" significa, cerraran las bocas, hablando eon
gran veneracion y modestia de aquel pueblo que poco antes
reconocieron captivo, y sugeto al arbitrio de su imperio y
tirania: y es lo mismo que dize el Profeta Micha cap. vii. 16.
como dias de tu salir de tierra de Egito, le mostraré maravillas.
Veran las gentes y avergongarse han de todas sus proezas,
pondra la mano sobre la boca, ete. Sigue:
Quien creyerd nuestra oyda? etc. explica la admiracion de
las gentes. Quien pensara, diran, esta novedad que vemos de la
15
liii. 5
a
Oseas vi. 1.
14 ISAIAH LIII. 2, 3.”
prosperidad de Israel, y que el braco, y favor del Sefior, se avia
de manifestar y emplear en gente tan vil y baxa?
Y subié como ramo delante dél, Esta subida no ha sido por
via ordinaria, ni natural, mas prodigiosa: por que como un
ramo de pequefios principios ha subido milagrosamente, y como
rayz de tierra seca, en que brevemente se marchita, assi de la
misma muerte del captiverio le vemos levantado y renacido.
Pensavamos que no tenia forma humana, ni hermosura, y assi le
miravamos, mas de tal forma le juzgavamos, que no la desseaua-
mos, no haziendo algun caso dellos.
Despreciado, y vedado de varones. Esto es, tanta era su
baxeza que totalmente le juzgauamos indignos de nuestra con-
versacion, teniendo por afrenta el comunicar cd ellos. Y es lo
mismo ¢ dize el mismo Profeta en el cap. xlix. Asst dixo A. su
redemptor de Israel, su santo. Al despreciado de alma, al
aborrecido de las gentes, al siervo de los dominadores, los reyes
veran, y se levantaran etc. y el Real Psalmista, distenos (Sefior)
repudio a nuestros vezinos, escarnio y deshdra a nuestros derre-
dores. Sigue, varon de dolores, y usado a enfermedad, id est, a
padecer los trabajos del captiverio, comparados en las divinas
letras a enfermedades: como dize este mismo Profeta cap. xxx.
en dia de soldar A. a la quebradwra de su pueblo, y llaga de
su herida, sanard. Irmiah cap. xxx. fuerte es tu quebranto,
dolorosa tu herida, no ay quien juzgue tu causa para salud, y
melezina de provecho no a ti etc. Pero yo de tus heridas te
melezinaré: y en sus Lamentaciones, gue grande como la mar
tu quebranto, j quien te melezinard ? Oseas, capitulo vi. que él
arrebaté, y nos melezinard, hirié, y nos soldard. Sigue, Y como
encubrir sus faces \3112 de él (0 de nos), viamosle, y no le
estimauamos. Esto es, haziamos que no le viamos, por faltar
con ellos a la obligacion de cortezia, lo que procedia de la poca
reputacion en que le teniamos. O tambien é1 mismo de puro
corto, y desconfiancga, se ocultaua de nosotros. Y no es difi-
cultad intitular la nacion de Israel en este verso con el nombre
singular de YN varon de dolores, por ser estilo muy ordinario
ISAIAH LITT. 4-6. 15
en lag divinas letras tratar de la generalidad de Israel con este
titulo de particular indiuiduo: como se dize, y varon de Israel
fueron contados. Y esforgose el pueblo varon de Israel. Ité, y
varon de Israel jurd en la Mispa, y Saul y varon de Israel se
apaiiaron, y desta calidad otros muchos.
Tuezes xx. 7.
Ibid. xx. 22.
Ibid. xxi. 1.
Oiertamente nuestras enfermedades él las Wew6. Quiere dezir, 4
los trabajos y calamidades ¢ este pueblo inocéte padecié en el
captiuerio, con mas justa causa las mereciamos nosotros infieles.
Pero estauamos tan ciegos, que le estimauamos Ilagado, herido
y afligido de Dios, y no por nuestra causa; y que todo esso les
yenia por se apartar de la verdad, y no conceder en la religion
con nosotros.
Y él, dolorioso de nuestros rebellos, molido de nuestros delttos -
como si dixesse, pero muy al contrario es, por que sola nuestra
maldad fué la causa de sus trabajos, y no por odio ¢ Dios les
aya tenido. I castigo Did o disciplina de nuestra paz, sobre
él; que siendo q el pezar anda siempre junto con el plazer, el
castigo desta felicidad parece que cahia sobre ¢l. O tambien
quando gozando de paz, nos faltaud adversarios, bolviamos luego
las armas contra este pueblo, y lo ¢ estableciamos para disciplina
y bué regimiento de nuestras Republicas, redundaua todo en
consultas contra él, decretando muertes, destierros, y perdi-
mientos de bienes, como muestra la experiencia cada dia. O de
otra manera, la doctrina que oyamos de nuestros predicadores,
era, que nuestra tranquilidad consistia en irritanos contra él,
y finalmente, que con su herida tendriamos nos salud. Pero,
Todos nos, como ovejas errauamos, cada vno G su carrera
mirauamos etc., id est, No solamente confessaran el mal trata-
miento y offensas corporales que hizieron a Israel, mas junta-
mente sus errores, atribuyendo a esto sus maldades. Que
muchos (diran) Todos nos, Jsmaelitas y Edwmeos, como ovejas
errauamos, cada qual por su camino seguia nueva secta: y es lo
mismo que dize el Profeta Irmiahu, A é& vendran gentes de los
estremos de la tierra, y diran, ciertamente falsedad heredaron
nuestros padres, vanidad y sin provecho. Sigue, Y el Senor hizo
1 Sem. xvii. 2.
Ter. xvi. 19.
Ps. xliv.
16 ISAIAH LIII. 7, 8.
incurrir en él la maldad de todos nosotros, id est, Nosotros
errauamos, ellos seguian la verdad: luego las penas que noso-
tros mereciamos, las padecieron ellos,
Apretado, y él ajlito, Quitauamosles la hazienda cd tributos, y
martirizauamosles los cuerpos cd varios generos de tormentos,
y no abria su boca: como carnero al matadero era llevado, y
como oveja delante sus trasquiladores, enmudecia, y no abria la
boca. la experiencia desto se ve cada dia, particularmente en
los trabajos de la Inquisicid, y testimonios q les levanta, por
quitarles la lana, y robarles las haziendas: y es lo mismo que el
Psalmista dize, Distenos Senor como ovejas de comida, y mas
abaxo, Por ti somos muertos cada dia, contados como ovejas al
matadero, sufriendo con summa paciencia cada dia estas tiranias,
y calamidades immensas.
De Detenimiento, y de Iuizio, fué tomado. Estas dos pala-
bras tienen diverso sentido, por que “iy, significa, reyno, y
detenimiento, o carcel, que es lo mismo. DSWD nota, juizio, y
castigo, como es notorio a quien tiene noticia de la lengua
Hebrea. Luego segun esto, con el primer sentido diraé, Esta
gente tan abatida, vil, y quasi juzgada por sin figura humana,
no fué de infima nota su origen, ni vulgar y poco afamada: por
que de reyno opulento, y de Senado admirable y tribunal de
justicia, o Sanhedrin, fué destituydo, y sw generacion, o felicidad
de aquel antiguo seculo que gozaua quado fué desterrado de la
tierra Santa, ¢ quién podraé enarrar? O tambien, Agora de la
carcel, y de castigos, es ya libre. Y la felicidad desta genera-
cion, o seculo presente, quién avia de pensar, o dezir, quando
fué desterrado de la tierra de las vidas, a saber, la tierra de
promision, llamada en las divinas letras tierra de las vidas,
como se ve en Iehazkel cap. xxxi. y en el Psalmo exvi. 9. Andaré
delante A. en tierra de las vidas. Del rebello de mi pueblo,
llaga a ellos. Por que desta expulsion de la patria, nuestra
maldad ha sido solamente causa. Donde es de advertir, que,
la palabra 1195 Jamo, tiene la misma significacion que ond a ellos,
como costa a quié sabe algo de la grammatica Hebrea. Y assi
ISAIAH LIII. g, 10. 17
en este lugar se ve con evidencia que aunque el Profeta habla
en singular, y de un pueblo singular, el assunpto es de todos
los hijos de Israel.
Y dié con los malos su sepultura, y con el rico en sus muertes.
Prosiguen las naciones, nosotros avemos condenado muchas
vezes muchos este pueblo a muerte, y sepultado entre mal fe-
chores y con los ricos !NiDI en sus varias muertes, siendo
infalible que para quitarles las haziendas a los tales, les le-
vantauamos mil testimonios, y martirizauamos sin aver come-
tido crimen, ni tener otra culpa contra si que aver acumulado
riquezas : como sigue sobre no aver hecho DDN robo ni engaiio en
su boca, id est, dexadose robar las haziédas que no robaron, y
matar por el santificamiento del Sefior, y no confessar por la boca
otra religion alguna.
Y A. quiso molerle. Deste verso adelante habla el Pro-
feta en nombre del Seijior, y refiere la causa destos males
padecidos, y el fruto que dellos se espera. Y primeramente
dize, que la voluntad, y determinacion del Sefior, ha sido
molerlos, y hazerlos enfermar co tantas suertes de adversidades,
para que por medio dellas purificados, sean dignos de tanta
felicidad. Y assi sigue, st puszere DWN expiacion su alia,
entregandola por la Ley. O si se diere y confessare culpado,
como los hermanos de Joseph que dixeron, pero culpados nos,
bolviendo en penitencia, Verd stmiente, id est, multiplicaran en
infinito numero, como dize Iehazkel, Multiplicaré a ellos como
ovejas, hombres: y Zechar. y a tierra de Guilhad, y Lebanon los
traeré, y no bastard a ellos: y primero que todos Mosseh,
Hazerte he bien y multiplicarte he mas que tus padres. Prosigue,
Alongaré dias. Confirma esto el mismo Profeta diziendo, como
dias del arbol, a saber, del arbol de la vida, dias de mi pueblo: y
Zecharyah, y varon su bordon en su mano, de multitud de dias.
Vitimamente, y voluntad del Senor, que es de oprimirle y
enfermarle con castigos, para mayor gloria suya, en su mano
prosperarad : porque se consiguira el intento y fin a que se
dirigen. O dira, la voluntad del Sefior, ¢ es que todos se salven,
*B
10
Ieh.xxxvi.37.
Zech. x. 10,
Tes. lxv. 22.
Zech. viii. 4.
. Lev. xxvi. 16.
Deut. xxviii.
30,
I!
12
18 ISAIAH LITI. 11, 12.
y vengan a su Santo conocimiento, por su mano y medio pros-
perard, y saldra a efeto.
Del trabajo de su alma verd, hartarse ha. Quiere dezir,.en
aquel felice siglo vera Israel el trabajo de su alma, y dél se
hartaré: con diferente fortuna de aquel tiempo passado, del
qual dize Mosseh, y sembraréys en vano vuestra simiente, y
comerla han wuestros enemigos: porque gozando de una paz
sempiterna con el imperio del mundo, tranquilamente gozaran
los frutos de la tierra Santa: como dize Mosseh en el Deutero-
nomio. cap. xxx. verso g. y lesayah Ixii. 8, Jwré A. por su de-
recha, y por braco de su fortaleza, si daré mas a tu cibera
comida a tus enemigos: y st beueran hijos de estranedad tu
mosto en que trabajaste: y Amos cap. ultimo, y plantaran vinas,
y beveran sus vinos, y haran huertos y comeran sus frutos. O
dird, por el trabajo de su alma que padecié en las miserias y
calamidades del captiverio, verd simiente, y se hartara de dias.
Con su sabeduria justificard justo mi siervo los muchos ; id
est, Israel, llamado pueblo justo, y gente Santa, con su saber y
ciencia justifica a muchos, traendolos con amor fraternal a la
verdadera religion, y apartadolos de sus vanas sectas; y esto al
mismo passo gue sus delitos soporta, sufriendo con paciencia
las tiranias de sus iniquidades. O de otro modo dira, en aquel
tiempo mi sieruo Israel justificaré, y hard merecer a muchas
gentes, como dize el Profeta Micha cap. iv. 2. y andaran pueblos
muchos, y diran, Andad y subamos al monte de. A. a casa del
Dio de Iahacob, y nos mostraré de sus caminos, y andaremos
en sus senderos: y el profeta Zechariah en el capitulo viii. Y
trauaran diez varones por la ala de varon Iudio por dezir,
andaremos con vos, ¢ oymos que Dios con vos etc.
Y sus delitos él levard. Porg siédo pueblo mas religioso y
sato, tomaré a su cargo la administracid espiritual de la obser-
vacio de la Ley, como dize Mosseh a Aaron en Numeros cap.
xvii. 1. 7% y tus hijos contigo, levareys el delito del santuario.
Por tanto partiré a él en muchos, y con fuertes partira
despojo. En este vitimo verso se trata del vitimo conflicto,
ISAIAH LIII. 12. 19
principio de las felicidades de Israel. Esto es, de aquella guerra
de Gog y Magog, tan decantada en los Profetas ; en la qual se
juntaran muchas gentes, como consta de Irmiahu capitulo xxx.
Tehazkel capitulo xxxvi. Ioel capitulo ui. y esto cd infinitas
riquezas, de las quales habla el Profeta Zechariah en el capitulo
vitimo, diziendo, Y seré apaiiado el auer de todas las gentes
derredor, oro, plata, y paios a muchedumbre: y en otro verso,
sera repartido tu despojo (q te despojard) entre tt. Y Tesayah
en el capitulo lx. las riquezas de las gétes vendran a ti; y en el
cap. lxi. las riquezas de las gétes comereys. Estos sd pues los
muchos, y fuertes, de los quales promete el Sefior repartiran el
despojo.
Porque vacié a la muerte su alma, y con los rebelladores fué
contado, y él el pecado de los muchos llevé, y por los rebelladores
oraua. Quatro meritos les atribuye aqui el Profeta, por los
quales merecen justaméte el premio de aquella felicidad: y
vuelue en forma de compendio a recopilar el capitulo. 1. Por-
que se entregaua a la muerte, dexandose matar por el santifica-
mento del nombre del Sefior, y obseruacid de su Ley santissima.
2. Porque entre los malos fué contado, sufriendo con paciencia
el ser reputado herege. 3. Aver llevado el pecado de los muchos,
cayendo a sus cuestas las maldades y tiranias suyas. 4. Final-
mente por auer obseruado el precepto de Ieremias capitulo xxix. 7.
Requerid la paz de la ciudad donde os captiue ; y esto co tal
cuydado q en todas las oraciones piden por la salud del Principe,
y paz del reyno, 0 prouincia ¢ habitan: y lo ¢ es mas, tal vez
ati de aquellos de quien estan recibiendo agrauios y ofensas.
Merito grandioso, y sefial infalible de la constancia y paciencia
con que reciben de la mano del Sefior el yugo del captiuerio, y
opression de sus calamidades.
Hasta aqui lega la declaracion deste cap. en el qual la bre-
uedad fué el mayor intento, afin de mostrar ¢ la claridad del
assunpto no pide muchas proposiciones.
Bolviendo agora al principio de nuestra question, facil queda
la resolucion de la duda: porque como las almas 86 del Dio, y
me dey
Tes. lvii. 16.
Deut. xxiv.
Eto.
20 ISAIAH LIII. 12.
no proceden de los genitores, no puede pagar el hijo por el
padre, ni el padre por el hijo; cada qual por si paga su culpa,
como dize claramente Iehazkel, las almas, mias son, ansi el
Alma del padre, como la del hijo; el alma que pecare, ella
moriraé: y prosigue diziendo, El varon quando fuere justo y
hiziere juizio y justicia etc. viwendo vivird, dicho de A. Dio.
Y siédo que este engendrd vn hijo perverso, y ninguna cosa
destas hizo etc. El tal, muriendo morird, sus sangres en él
serdn: Y he aqui este engendré hijo, y vido todos y los pecados
de su padre que hizo, y no hizo como ellos etc. él no morirad por
el delito de su padre, viuiendo viuird. Y por fin concluye, el
alma que pecare, ella morird: el hijo no lleuard por el delito del
padre, y el padre no lleuara por el delito del hijo ; la maldad del
hijo sobre él serd, y la maldad del padre sobre él sera. Pala-
bras son estas infalibles, por las quales muestra el Profeta, que
la maldad del padre no puede perjudicar al hijo: dando por
razon, de que el hijo no recibe el ser del padre mas que en
quanto al cuerpo, que el alma la recibe por creacion immediata-
mente de Dios. Verdad que tambien confirma Iesayah diziendo,
y almas, yo hize: Y assi cada qual paga sus culpas, y no las
agenas que no cometiéd, que esso repugnaria la rectissima
justicia de Dios, que consiste en dar a cada qual segun. sus
proprias obras: como por expressa Ley manda en el Deutero-
nomio, que en la justicia terrestre el padre no aya de morir por
el hijo, ni el hijo por el padre, y que cada vno muera por su
propria culpa. Con que ni el cuerpo, ni el alma, paga mas que
por sus proprias obras. Y esto no encuentra Iesayahu: porque
toca en el primer lugar, lo que dira las gentes, que reconociendo
que Israel professava la verdad, y ellos la mentira, concederan
que los trabajos que ellos justamente merecian, los padecié el
pueblo inocente. Y lo que dize, q el pecado de los muchos
llev6, significa el aver sido siempre el hito que recebia el tiro de
sus maldades, en la forma q auemos explicado.
C. ISHAK OROBIO DE CASTRO.
CAPT TRU EO} XXEVe
EXPLICACION PARAPHRASTICA DEL CAPITULO LIII DEL PROPHETA
ISAYAS.
Con el cap. lin de Isayas hizo el christianismo grande
fundamento para prueva de la historia evangelica: Porque
como esta no contenga otra cosa que la vida, passion, y
muerte del que adoran por verdadero Dios y Messias,
y esta misma hallen debujada en este capitulo con tan vivos
colores que le llaman sus expositores capitulo passional,
y a Isayas el propheta evangelico, usan de él como de una
prueva conveniente que quanto refiere el Kvangelio predixo
Isayas con espiritu divino, y que el Messias avia de padecer
muerte y passion por los pecados del genero humano; que
en esto consistiria la redencion, que Dios tantos siglos
antes prometi6 al pueblo Israelitico ; que este pueblo al fin
de los dias reconocera esta verdad, y reducido a la fé
christiana confesseré quan injustamente castigo y hizo
matar al Messias inocente de todo pecado, y que admirara
Israel el fin glorioso del que antes ajusticid como de |
magestad divina. Esto pretenden que se significa en ¢
capitulo con palabras tan formales que a su parecer ning!
otra inteligencia permiten, no obstante la repugnancia «
siempre han hecho los Judios para no admitirla.
22 ISAIAH ‘LII, LIII.
Assi discursan los doctores christianos : mas es bien digno
de considerar, que teniendo este capitulo por tan claro
y expresso en favor de su doctrina fundamental, con todo
Paulo en la epistola que escrivié a los Hebreos, adonde
procura convencerlos y mostrar que Christo es el verdadero
Messias, en orden a lo qual alega quantos versos de toda
la santa escritura pudo directa 6 indirectamente acomodar
a@ su intento, de manera ninguna hizo mencion de este
capitulo de Isayas ni alegd alguno de sus versos; y si él
lo entendiesse por claro y evidente como despues preten-
dieron los christianos quien pudiera escusar a Paulo de
grande omission 6 ignorancia alegando para su prueva
tanto numero de versos de los sagrados escritos que de
ningun modo puede aplicar a su intento, y omitiendo
aquellos en que principalmente consistia el fundamento de
su intencion para persuadir al gentil y convencer al Hebreo ;
de que se colige que Paulo no entendi6 este capitulo por el
Messias escriviendo a los Hebreos, porque no ignorava que
ellos como inteligentes de los divinos escritos ni se dexarian -
enganar ni admitirian aplicacion tan estraiia, como prova-
remos en los discursos seguientes.
CAPITULO SRY:
PROPONESE EL FUNDAMENTO QUE TUVO EL CHRISTIANISMO
PARA CREER QUE EL MxssIAS AVIA DE MORIR POR EL
GENERO HUMANO.
Para que el cap. lin de Isayas pueda aplicarse al rey
Messias, como pretende la Iglesia christiana, le fué forgoso
suponer que’avia de morir inocente para redemir las almas,
en el qual supuesto consiste toda la doctrina christiana.
ISAIAH LII, LIII. 23
Y si esse se desvaneciere y provaremos ser contra la verdad
y razon natural, nada les queda que pretender del cap. liii:
pues no avré inocente que muera a quien puedan aplicarle, y
sera forgoso que busquen otro por sujeto de esta prophecia.
Afirman que el pecado de Adam tubo malicia infinita,
pues fué la ofensa contra Dios infinito, que este pecado que
llaman original se comunicé a todo el genero humano, que-
dando assi Adam como todos los hombres enemigos de
Dios, esclayos del demonio, hijos de ira, condenados al
inferno y desterrados de la gloria. Dizen mas, que ni Adam
ni otro algun hombre podia satisfacer por este ni por otro
pecado, porque siendo la deuda infinita, tambien devia serlo
la paga, que es el merecimiento de las obras del hombre; mas
como el hombre sea por su naturaleza limitado, ninguna
obra podia hazer que tuviesse valor infinito, particularmente
quedando despues del pecado de Adam corrompida la ineli-
nacion del hombre; y (como defienden los reformados)
impossibilidado de hazer obra alguna meritoria; con que
qued6 el genero humano perdido, reprovado de Dios y
condenado. Dizen mas, que bien podra Dios, de poder
absoluto, perdonar la ofensa del hombre, porque es infinita
su misericordia y su potencia; mas que prejudicaria a la
divina justicia, la qual pide que se le dé recta y entera
satisfacion, sin la qual faltaria la equidad y rectitud a la
justicia divina, perdonando una deuda infinita por una satis-
facion y paga de precio limitado, como son todas las obras
del hombre; y assi fué necessario que ubiesse un hombre
cuyas obras y merecimientos fuessen de valor infinito, para
que este pagasse con su muerte lo que devia a Dios todo
el genero humano, y assi quedasse libre de la muerte eterna,
-de la deuda que caus6 Adam para si y para sus descen-
24 ISAIAH LIT, LIII.
dientes, muriendo inocente para que la inoncencia de uno
pagasse por la malicia de todos. Para este efecto no podia
valer alguna pura criatura, y assi teniendo Dios lastima del
genero humano embié a su hijo al mundo que siendo tam-
bien Dios en unidad de essencia y naturaleza tomasse carne
humana y fuesse verdadero hombre, para que padeciesse y
muriesse por el pecado de todos los hombres, tomando sobre
si no solos los delitos sino tambien la pena de ellos que limpié
“con su muerte, porque sus obras tenian infinito valor siendo
hombre y Dios en una misma persona, con que pagd por
entero a la divina justicia quanto devia el genero humano
que quedé del pecado de Adam y de todos quantos despues
cometiessen los hombres, como crean y se aprovechen de los
merecimientos de la muerte del Messias ; que en esta manera
es redentor del mundo y de Israel si assi lo creyere. Esta
es la fé, la doctrina, y religion christiana; sobre este funda-
mento estriva toda su theologia.
No necessita el entendimiento humano, particularmente
israelita, de muchas agudezas para contradecir este funda-
mento; basta recurrir a los sagrados escritos que son la
regla de quanto devemos creer y observar; y en siendo
muchos dogmas que el Sefior no nos encomendé, basta para
ni admitirlos ni hacer alguna cuenta de ellos: no obstante
discurriremos brevemente en esta materia lo que baste para
no ignorarla.
Primeramente, que la culpa de Adam tubiesse malicia
infinita, que por ella Adam y su posteridad quedassen
enemigos de Dios y esclavos del demonio, nunca se dixo
en las sagradas letras, ni se advertid en la ley, ni lo lloraron
los Prophetas, ni hizieron mencion de tal reprovacion y des-
tierro de Dios, como despues lo gimié y lloré Paulo en todos
ISAIAH LIT, LIII. 25
sus escritos, para con esta novedad introducir en el mundo
por necessario el Messias que predicava: Adam peco, el
Sefior le sentencié y execut6é en él la sentencia, mas nunca
ubo en ella ninguna clausula de eterna enemistad y con-
denacion al infierno ; y pues Dios no lo dixo, es por demas
el persuadirlo a quien solo deve de creer lo que dixo Dios.
Ademas que la culpa del hombre nunca pudo ser de malicia
infinita, porque del hombre, que es principio limitado, nada
puede nacer bueno 6 malo que sea infinito; y si como ellos
affrman se constituye la malicia de la ofensa en ser de in-
finita por ser contra Dios, cuya exelencia es infinita, tambien
Jas buenas obras seran de perfeccion infinita ; pues se hazen
por el mismo Dios y en orden a su ser que es infinito; y
aun con mayor razon, porque el hombre no comete el pecado
directamente contra Dios, porque ninguno peca por el fin
de ofenderle sino por seguir la sensualidad de su apetito ;
antes quisiera el pecador que Dios no lo supiesse y ocultarse
de su divina Magesdad, si pudiera, como hizo Cain negandole
su pecado: con que es cierto que ninguno quiere pecar por
ofender a Dios; y si peca, le ofende indirectamente, y si
pudiesse, querria pecar y no ofenderle. Mas la buena obra,
el arrepentimiento, la penitencia, directamente es por Dios y
en orden a agradarle y passiguar su ira haziendo quanto
esta de su parte para bolver a la divina gracia; luego mas
razonable es que la obra hecha directamente por agradar a
Dios tenga perfeccion y saber infinito por la infinidad de
parte de Dios a quien se dirige que no que el pecado hecho
sin alguna intencion de desagradar 6 ofender a Dios tenga
infinita malicia 6 imperfeccion por la infinidad de Dios
a quien ni se dirige ni se ordena por el pecador. Esto
es eyidente y ninguno doctor Christiano podra con todas
26 ISAIAH LI, LIII.
sus subtilezas defender lo contrario, y por esso el Senor
no la dixo, porque la infinita y summa verdad no puede
decir cosa que le repugne.
Mas dexando esta especulacion y suponiendo que el hombre
no puede pagar a Dios conforme su malicia, indignamente se
concluye que se prejudicia la divina justicia usando el Senor
con sus criaturas de su divina misericordia, de tal manera
que sea necessario pagarle todo 6 perecer por la deuda:
esta es contra su justicia, contra su infinita misericordia, su
absoluto poder y libertad essencialmente independiente
de todo. Primeramente suponen que la justicia divina
es al modo de la humana, que esté Dios de tal modo
obligado a obrar, que si obrare de otro modo seria contra
justicia, como los juezes humanos que jusgan observando
ciertas leyes a que estan sujetos, los quales no deven pre-
varicar y si lo hizieren obraran contra justicia, ni deven
castigar al inocente ni perdonar al reo su delito sino obser-
var rectamente las leyes a que se obligaron gy quien sera
tan sacrilego que ponga este modo de justicia en el mismo
criador ? 3 que leyes se sujet6 para observarlas? No es assi
la divina justicia, porque el Sefior es absoluto y indepen-
diente en su obrar ; decimos que tiene justicia porque todo
quanto obra y puede obrar es justo, porque él es la misma
justicia: todo quanto hiziere es sumamente recto, no puede
admitir malicia ni iniquidad; quando castiga al pecador
haze justicia; quando le perdona y tiene misericordia de
él tambien haze justicia; quando mata a los inocentes de
Chanaan es recto, y quando perdona a los arepentidos
Ninevitas es justo; no hizo menos rectitud y justicia quando
perdoné a David que quando castigé a Saul, y si ubiera
querido matar a David y perdonar a Saul tambien hiziera
TSATAE LIT au 1it. 27
justicia y rectitud. El quererlo assi su .divina magestad
es la verdadera justicia: el Senor ningunas leyes observa,
su infinito ser es sumamente bueno, y assi sus obras son
infinitamente buenas y rectas, siquiera perdone siquiera
castigue ; y assi deve entenderse su divina Justicia que tanto
puede hacer efectos de benignidad perdonando como de
severidad castigando; aunque a nuestro modo de entender
a lo uno Ilamamos justicia y al otro misericordia: supuesta
esta verdad ; porque no podia 6 no queria perdonar el
pecado de Adam arrepentido, assi a él como a su posteridad,
y usar de su justa misericordia y justicia piadosa con todos
los hombres tomando dellos lo que la pobre naturaleza
puede pagar, que es el arrepentimiento de sus delitos, par-
ticularmente aviendo prometido assi el Sefor en muchos
passos de la sagrada escritura que no despreciara el pecador
contrito, que no quiere la muerte del pecador sino que
se convierta y viva, que aunque sean sus peccados roxos
como la grana los limpiara y blanquearé como la nieve,
afligiendo el pecador su alma y convertiendose? Assi lo dize
Dios, assi lo promete, porque no pide su divino saber impos-
sibles que invento el entendimiento humano ;¢ quien até al
Seftor las manos para no usar de su misericordia? ; qué
leyes le obligan a que no se contente? ¢ quien le pedira
cuenta que perdon6é misericordioso al pecador pobre arre-
pentido? Nunca dixo Dios tal por su ley ni por sus pro-
phetas, ni podia dexirlo, que para tal sugecion era for¢oso
dexar de ser Dios y tener privacion de su infinita libertad
en orden a toda la rectitud que nosotros no podemos
eomprehender.
Y dado caso (como quiere el christiano) que el pecador
ubiesse de pagar a la justicia divina por entero quanto
28 ISAIAH LIE, LIU.
deve por su delito, jamas tubiera lugar la misericordia,
porque el que paga todo quanto deve ninguna merced 6
misericordia recive de la justicia 6 del acredor ; ni contradice
a esto el pagar uno la deuda de otro, porque no menos queda
satisfecha la deuda que se pagasse por si propio luego si el
pecador esta oligado a pagar 6 por si mismo @ otro por
todo quanto deve a Dios y a su justicia, nunca tiene lugar la
misericordia, lo qual es contra la bondad de Dios y repugna
a quanto revel6é en los sagrados escritos, que su misericordia
es sobre todas sus obras.
Aunque esta novedad sin fundamento en la sagrada
escritura quiera defenderse, y que es necessario para bolver
a la gracia de Dios satisfacer totalmente a su justicia, nada
conseguiré el christianismo con la [muerte] del Messias ;
porque gcémo quedaria bien satisfecha muriendo ajusticiado
un hombre santissimo, inocente, sin aver cometido delito,
ni aver incurrido en el de Adam? A la verdad no se puede
imaginar mayor injusticia que padecer la inocencia por la
malicia de los impios, matar un justo porque no mueran los
malos, los transgressores, diciendo el Sefor que cada uno
por su delito morir4: la justicia destributiva consiste en dar
a cada uno lo que merece, aunque para el castigo se
interpone la divina misericordia moderando el castigo con
tal rectitud que esa misma moderacion es tambien
divina. Mas nunca seria recta la justicia castigando en
el inoncente el delito del impio; ni los niios Amalequitas
morian por los delitos de sus padres sino por justos juizios
de Dios, porque no fuesen malos como sus padres; y lo
mismo en la inundacion general del mundo y casos seme-
jantes en que la infinita sabiduria previd grande conve-
niencia en la muerte de los que aun no avian pecado; mas
ISAIAH LI, LITT. 29
nunca maté alguno para castigar en él el pecado de otro, bien
es que la muerte de los que no pecaron sirva tambien de
castigo al pecador que siente su muerte, como lloré David
la del nifio de la muger de Urias: convino por divino juizio
que el nino muriesse, mas no muri6 el nifio para pagar su
vida el pecado de David; aunque castig6 Dios a David con
la muerte del nifo, es impossible que uno cometa el crimen
y otro lleve la pena para que quede libre el criminal de su
pecado y quede castigado el inocente: esto nunca pudo
agradar ni ser satisfacion a la divina justicia, que como no
puede hacer que el pecado de uno sea acto de otro, tampoco
puede querer que el castigo sea sino del mismo que cometié
el pecado. Y si el Messias que creen era santissimo, ino-
cente, justo, inpecable, no podia agradar a la divina justicia
que padiciesse, fuesse ajusticiado y muerto sin culpa, y que
pagasse él la pena de los delitos agenos; y nunca mas
ofendida seria la justicia de Dios que con una injusticia tan
manifiesta; y si como confiesan lo mataron los hombres
injustamente, mayor injusticia fué embiarle Dios y disponer
los medios espresamente para que le matasen: ni el caso de
los Gabaonitas, por cuya satisfacion hizo a David por
divina decreto matar a los hijos y nietos de Saul, contradize
esta doctrina; porque estos fueron complices en el saco y
muertes de los Gabaonitas, y assi quiso Dios que pagassen
su pecado, y su santo nombre se glorificasse castigando la
prevaricacion del antiguo juramento en Saul y su familia
a quien llama la escritura casa de sangres, condenando no
solo a Saul sino a su familia que el Sefior quiso justamente
extinguir por este medio. Mas conforme a derecho y
razon natural fuera mas satisfecha y recta quedaria su
Justicia con que el reo 6 delinquente satisfaga quanto de su
30 ISAIAH LII, LIUII.
parte pudiere, aviendose el juez misericordioso con él per-
donando lo que no puede pagar, que cobrar toda la deuda
por entero de otro inocente que nada deve: esto es tirania, .
no rectitud, ni juizio humano ni divino.
Pudiera oponerse a la doctrina que decimos la expe-
riencia del pecado de Adam en el castigo que oy padece el
genero humano por la maldicion que Dios le hecho a él
y a su posteridad, siendo assi que solo él y Eva fueron los
agressores de aquel delito, con que parece que castig6 Dios
su culpa en los que no lo cometieron, y por esso se llama or?-
ginal, porque vino la pena de este a los primeros padres.
Esta materia es muy dificil, no es de este lugar tratarla
exactamente. Mas diremos brevemente su resolucion: Es
assi que castigé Dios a Adam por su pecado, no con otro
castigo que dexarle en todo conforme a su naturaleza
humana, a laque el Sefior avia dado grandes privilegios
para la vida, si el conservasse la rectitud y obediencia a su
criador; mas como él transgrediesse el divino precepto
quitdselos Dios y qued6 despojado de ellos assi él como la
muger y sus descendientes: nunca los merecieron, porque el
Sefior se los avia dado de gracia, y assi nunca les devié de
justicia a su posteridad, quedando el hombre en toda la
perfeccion de la humana naturaleza sin previlegio alguno:
esto no es castigar Dios a los hombres por el pecado de
Adam, sino no dar Dios a los hombres lo que de gracia di6
a Adam y despues le quité de justicia; con que se verifica
que nunca el Sefor did a uno la pena del pecado que otro
ubiesse cometido para por este medio librar al reo de su
delito.
Ni le vale al christianismo responder que el Messias
quiso padecer y morir por el pecado de los hombres; que
ISAIAH LII, LIII. 31
fué acto voluntario suyo, y assi no le hizo Dios injusticia en
dexarle padecer y morir, y pudo merecer por su inocencia
el perdon para todos los delinquentes del genero humano.
Esta respuesta es contra razon, porque aunque un justo
quisiesse dar su vida por los criminales, no permite la
rectitud de la justicia que el juez acepte semejante ofreci-
miento; y el que tal aceptasse seria iniquo Juez, quanto y
mas quererlo assi y disponerlo procurando directamente
que muera el inocente por los impios: y la doctrina chris-
tiana afirma que el padre eterno, que es el juez de esta
causa, embié a su hijo, y por obra de la tercera persona que
llaman espiritu sancto, lo hizo hombre, solamente afin de
que padeciesse aquella muerte por los hombres; con que el
padre eterno y el otro serian iniquos juezes que no solo
aceptaron tan injusta muerte sino que la decretaron y dis-
pussieron los medios para conseguirla, mandandole que la
sufriesse con paciencia, lo qual consta por el Evangelio que
refiere que en su agonia en el huerto pidié a su padre que
si era possible le escuzasse el beber aquel caliz de amargura,
6 sind que se cumpliesse su voluntad. Y Paulo dize que
fué obediente hasta la muerte y muerte de cruz; luego
padecid por orden de Dios inocentemente para pagar el
pecado que no avia cometido, librando los deliquentes y
llevandose ¢l la pena y maldicion, como dize Paulo: escrito
esta que maldito el pendiente en el lefio; mas Christo quiso
ser maldito 6 hazerse maldicion por nosotros, por obedecer
a su padre que para esso le avia embiado, pidiendo satis-
facion a su justicia con la muerte del hijo inocente, para
assi perdonar al genero humano y aun a los mismos que lo
mataron. Mas con esto qued6 mas prejudicada la divina
Justicia y padecié la mayor afrenta la rectitud del criador
32 ISAIAH LIJ, LIII.
-
agradandose de que padeciesse la inocencia y se librasse la
malicia.
Todo este modo de discurrir el christiano no tira a otro
fin que huir la infinita misericordia de Dios bendito con sus
criaturas ; porque en confessAndola, no queda razon para ser
necessario que venga Dios al mundo a hacerse hombre y
morir por los hombres satisfaziendo por sus pecados; y no
viniendo, cessa toda la machina del christianismo : con que es
forgoso que presistan en que no tenia lugar la misericordia
ni se podia perdonar el delito sino por el medio de morir
Dios hecho hombre. Lo contrario dize el Senor en la
sagrada escritura prometiendo infinitas vezes a sus criaturas
el perdon absoluto de sus pecados solamente con que ellas
lo quieran y se dispongan para recibir esse beneficio, no
muriendo su immortal magestad ni otro algun inocente 6
Messias, sino viviendo todos bueltos de sus malos caminos
al Senor su Dios, arrepentidos y emmendados de sus trans-
gressiones; assi lo notificd a su pueblo por Ezechiel cap.
Xvill. 30 diziendo : ‘ Por tanto a cada uno como sus carreras
juzgara a vos, casa de Israel, dicho de Adonay Dios’ (esto
dize la rectitud de la justicia) ; y luego sigue la justedad
de la misericordia. ‘Tornad y bolved de vuestras rebeldias,
y no sera a vos por tropiesso el delito; echad de sobre vos
todos vuestros rebellos que rebellasteis en ellos, y haced en
vos corazon nuevo y espiritu nuevo; gy porqué morireis,
casa de Israel? que yo no quiero que muera el malo, dicho
de Adonay Dios, tornad a mi y vivid.’ Este es el dicho de
Adonay Dios; mas el dicho de las gentes es otro dicho
contrario a este. Dize el christiano que no puede bolver
Israel ni alguno de los hombres a Dios; que aunque el
hombre haga quanto puede, siempre queda tropezando en
ISAIAH LI, LIII. 33
su pecado sin poder salir de sus lazos; mas el Sefor dize
que arrepentido no sera a vos aun por tropiezo el delito.
Dizen que es fuerza que el hombre aunque se aparte con-
trito de su pecado muera muerte espiritual; mas el Seftor dize,
supuesta la contricion : ‘¢ Y porque moriras, casa de Israel ?’
no dize Dios que otro pagaraé la pena por los delitos de los
hombres, sino que el hombre se aparte de los delitos y se
convierta, echad de sobre vos todos vuestros pecados y
tornaos a mi y vivid: no dize que moriré por nos para que
Vivamos sino que bolvamos a él y viviremos: en esto consiste
su Justicia, su rectitud, su misericordia, conforme toda la
santa escritura, sm que en toda ella aya una palabra que
directa 6 indirectamente, por claridades 6 por sombras
(como ellos dizen) signifique lo contrario; ni la deuda de
Adam, ni la malicia infinita, ni la impossible satisfacion a la
Justicia divina, ni la muerte del Messias Dios y hombre
para pagar muriendo inocente lo que no devia. Con que
el fundamento del christianismo queda deshecho é impro-
vable, y consiguientemente no pueden aplicar el cap. liii al
Messias muerto para expiacion de los pecados, pues tal
muerte nunca fué ni pudo ser admitida por Dios, ni util a sus
eriaturas, porque cada una pagaré su pecado, y ni Dios ni
otro pagara por ellas, como lo dixo: portanto a cada uno
como sus carreras jusgaré a él, casa de Israel, dicho de
Adonay Dios.
CAPITULO XXVI.
PRUEVA QUE AUN ENTENDIDO EL CAPITULO LIII COMO AFIRMAN
LOS DOCTORES [CHRISTIANOS] POR EL MESsIAS, DE NINGUNA
MANERA PUEDEN APLICAR LO A LO QUE PRETENDEN.
Supuesta la verdad de las sagradas letras acerca la
redencion de Israel, y cémo ha de ser segun la divina
*
c
34 | ISAIAH LIT, Litt.
promesa, y las calidades y frutos del verdadero Messias que
sera instrumento de Dios y cabeca de Israel redimido, como
la descrivieron todos los prophetas, para que nunca Israel
pudiese abusarse en su conocimiento admitiendo antes de
su venida otros que 6 la malicia de algunos del pueblo 6 la
ignorancia gentilica le propusiese; supuesta tambien la
impugnacion de los fundamentos christianos con que pre-
tenden obscurecer nuestra verdad y clareza y sinceridad
de los sagrados escritos, por los quales mostramos que ni el
Messias ni otro inocente avia de morir por los pecados de
Israel ni de las gentes, es bien Ilegarnos al cap. lin de
adonde pretenden una grande prueva de todo quanto afir-
man, y avernos impugnado; y aunque por lo que se ha
dicho consta con evidencia que el que creen no fué Messias
de Israel, pues ni la redencion ni otro algun fruto hizo de ~
los que dieron los prophetas, con todo es bien a proposito
examinar si lo contenido en este capitulo le compete para
que conste que ni aun entendido como pretenden aplicar
a este sujeto.
Concedamosles (aunque falso y contra la verdad pro-
phetica) que el Messias havia de morir muerte violenta por
los pecados de los hombres, y que esto se significa en este
capitulo prophetico liii de Isayas; y concedamos tambien
(aunque es bien dudoso) que el que pretenden dixo que
era Messias, y que los Romanos y Judios le castigaron y
pusieron en el patibulo, que era la cruz en que colgavan
los malhechores: ;acaso esto bastaria para ser verdadero
Messias? sino le conveniesen todas las cosas que se con-
tienen en este capitulo, bastaria solo el morir, si nada
hiziese con su muerte de lo que alli dize el propheta que ha
de hacer el siervo de Dios que introduce, y cuyas afliciones
ISAIAH LI, LIII. 35
refiere? No avra christiano que diga que esso seria bas-
tante, sino que hizo y cumplié quanto de aquel siervo de
Dios se prophetisa. Weamos pues como le ajustan los prin-
cipales de sus versos. Cap. lili. 1: 7 Quien creyd a nuestra
oida, y brazo de Adonay sobre quien fué descubierto ?
Dado caso que hablase todo el capitulo del Messias, sobre
quien afirman se descubrié el brazo de Adonay, bien
se eolige de estas palabras que el Messias no es Adonay
sino puro hombre. Pues dize que sobre él se descu-
brid Adonay su brazo, no el brazo del Messias sino el de
Adonay, porque si fuera hombre y Dios, su mismo brazo
se descubriria sobre él y no havia que recurrir a otro
Adonay ; pues no puede haver mas que uno, y esse seria
él mismo: con que se vé claramente que habl6é de una
criatura favorecida de su criador, no del criador en forma
de criatura; que si él fuera el criador, dixiera el propheta
que salvé a él su derecha y brazo de su santidad. En el
segundo y tercero verso dize el abatimiento y humilde
estado del siervo de Dios de que va hablando, deviendo ser
venerado y estimado, y pasa el verso cuatro descriviendo los
trabajos y miserias que sufrid, y dize: ‘ De cierto nuestras
enfermedades él las llevd, y nuestros dolores los soportd,
y nos lo jusgamos llagado, herido de Dios y afligido; y
sigue el verso cinco: y ¢l adoloriado por nuestros pecados,
molido por nuestros rebellos, castigo de nuestra paz sobre él,
y por su llaga fué medicina a nosotros.’ Estos versos y
otros semejantes que siguen explica el christianismo por los
pecados del genero humano que tomd sobre si el Messias
para satisfacer por ellos 6 por las penas que Israel y las
gentes merecian por sus delitos, y por el original que
heredaron de Adam: 4 estos llama el propheta enferme-
72
36 ISAIAH LII, LIII.
dades, dolores, y a su passion y muerte causa de la sanidad
que es de la expiacion y de la libertad del pecado y de sus
efetos.
Es necessario segun su doctrina que el Messias lleve
nuestros dolores y que sane nuestras enfermedades, que
ambas cosas se verifiquen en el que adoran por Dios y
Messias. Y para saber si lo hizo assi y si con efeto se
cumplié en él lo que dize el propheta, preguntamos si estos
dolores y esta sanidad se an de entender corporalmente
respeto los trabajos y miserias temporales de Israel, 6
espiritualmente en quanto a la pureza y expiacion de las
almas para que pudiesen gozar la divina gloria. Si se
entiendese en el primer sentido, nunca Israel tal cosa
podia decir, ni verificarse de aquel sujeto; pues despues de |
su muerte quedé Israel esparcido por el mundo como lo
estava 600 afos antes de su venida, y mucho mas despues
de arruinada la santa ciudad y sagrado templo padeciendo
las extremas calamidades y los mas crueles dolores de la
captividad en las gentes, lo qual ellas confiesan en continuos
encarecimientos de nuestra miseria: luego estas enferme-
dades, estos dolores él no los llevé, pues oy perseveran, ni
con sus azotes, passion y muerte fué medecina a Israel, que
qued6 oprimido de la misma enfermedad de su captiverio ;
antes bien, conforme ellos creen, de su muerte dependié
nuestra ruina, persecuciones, sumo desprecio, odio mortal,
y larga peregrinacion que padecemos. Y si él fuera el
verdadero Messias, dado y no concedido que ubiese de
morir por el pueblo, se cumpliria con su muerte el llevar
nuestros dolores, el sanar con sus martirios a Israel de sus
trabajos y larga enfermedad entre las gentes; y assi lo
podria confessar el pueblo quando llegasse a creerle; mas
ISAIAH LII, LI. 37
en ningun tiempo podra con verdad decirlo, pues despues
de su muerte no solo no sané Israel de sus trabajos, mas
aun mayores los experimenté y padece por los que en el
mundo le creyeron.
Mas viendo el christianismo que en este sentido no
podian verificar de este sujeto la prophecia, recurren como
acostumbran a lo espiritual, y dizen que Ilevé nuestros
dolores y enfermedades, que son nuestras culpas y las penas
que por ellas mereciamos, que esta es la sanidad espiritual,
quedando Israel y las gentes libres de la deuda del pecado
original y de la que de nuevo causamos con nuestros
voluntarios delitos. Eximanemos si esto es verdad, y si el
mundo experimenta este beneficio espiritual en su muerte.
Primeramente, lo que toca al pecado de Adam de la
misma manera qued6 que estava de antes en Israel y las
gentes, sin que con su sangre se aya lavado ni expiado
aquella mancha y deuda del genero humano, porque ellos
mismos confiesan que todos nacen infectos del pecado
original, enemigos de Dios, esclavos del demonio, que no
pudo limpiarlos Dios aunque se hizo hombre y murié por
expiacion; y esto creen tan infalible, que tienen por articulo
de fé que los ninos que mueren sin baptismo quedan pri-
vados eternamente de la gloria, condenados al limbo por
el pecado de Adam. Y en opinion de los reformados los
ninos que no son de padres christianos son condenados
perpetuamente a los infiernos por el pecado original que no
cometieron ; con que confiesan que no pudo sanar la natura-
leza humana de sus enfermedades y dolores espirituales con
la muerte de aqucl Messias: y assi no pucde ser este de
quien habla el propheta. Y no es poco gracioso lo que por
huyr este argumento responden, que él de su parte sané
38 ISAIAH LI, LIT. :
a todos, mas que es necessario que cada uno crea que por
su muerte sand, porque si assi no lo entiende quedara mas
enfermo que de antes: con que esta sanidad consiste en la
aprehension del enfermo, y si muriere nino 6 fuera simple
de su nacimiento, no puede sanar porque no puede apre-
hender que sana; y es forcoso que los lleve el diablo y
esten perpetuamente en los infiernos pagando la mangana
que no comieron, si ya no es pecado que su padre 6 su
madre 6 algun otro christiano aprehenda y crea que el
nino sand de su pecado por Christo, que esta aprehension
aunque no sea suya puede servirle, y si no ay quien haga
por él esta diligencia, va condenado 6 al limbo, como
defiende el papista, 6 al infierno como dize el reformado.
Pues de los pecados actuales que cometen voluntaria-
mente los hombres ninguna sanidad espiritual se experi-
menta, porque Israel y las gentes, tanto Mahometicas como
Christianas y las que llaman paganas, cometen los mismos
pecados que antes de su muerte, sigue miserablemente la
fragilidad de su apetito la misma inclinacion al vicio y la
misma repugnancia a la racional rectitud que son los
dolores y enfermedades que caus6 el pecado de Adam; y
siguen a la malicia humana, y en suma tantos se condenan
al infierno como antes de su muerte y passion; y aun
muchos mas, porque Israel con la divina ley de Mosseh, y
las gentes del mundo con la ley de la naturaleza guardan-
dola podian salvarse, y despues de su muerte ninguno puede
ser salvo (en su opinion) sino creyendo en él y en sus
dificultosos misterios. Y los pontificios a todos niegan la
salvacion, aunque sean christianos con todo su corazon y
con toda su alma, si no fueren en todo sequaces de la iglesia
romana ; y de estos solos los que no murieren en pecado, y
ISAIAH LIT, LITT. 39
que a lo menos puedan alcanzar la absolucion de otro
hombre para salvarse, los quales respeto del mundo son
casi ningunos; y assi lo sintié Bernardo, doctor de la
iglesia, que en una de sus revelaciones escrive que aquel
dia havian muerto en todo el universo tantos millones de
hombres, y solo se havia salvado una buena vieja y un
monge de su religion. Y si toda esta venida de Dios al
mundo, esta muerte y passion no era para otro fin sino
para que se salvase el genero humano, y esto avia de con-
seguir el Messias como lo conseguid el que predican ¢ cémo
llevé nuestros dolores, nuestras enfermedades? ; Como sané
el mundo de los pecados y de las penas del infierno que
merecian? Adonde esta esta redencion de las almas! estos
pecados que quitd! esta sanidad y medecina que tubimos
por su causa, por su muerte y passion? Adonde esta el
reyno de Dios que predica el evangelio a cada passo,
pregonando que ya se acaboé el reyno del demonio? ¢ que
mas a de reinar el demonio que Ilevarse casi todo el genero
humano al infierno, como confiesan? Cuando el Senor reyne
en su mundo como tiene prometido en tiempo de la reden-
cion y su Messias sera Adonay uno, y su nombre uno, y
todas las criaturas lo conoceran y lo amardan, y su pueblo
mas que todas las criaturas; quitara los ydolos de toda la
tierra, la guerra, la simulacion, la discordia; todo sera
paz, amor de Dios y observancia de sus divinos decretos
de los naturales en las gentes, y de la divina ley en Israel
como reyno de sacerdotes, ‘como reyno de Dios: esta
medecina tendré Israel y todas la gentes hecha por la
omnipotencia del mismo Dios vivo; y si con la muerte de
aquel sujeto assi ubiera acontecido en el mundo, tendrian
razon de decir que nuestros dolores llevé y nuestras enfer-
40 ISAIAH LIT, LIL.
medades soporté y que con su llaga fué medecina a nos:
mas esto no fué assi ni podia ser, pues solo el Sefor Dios es
quien perdona, quien salva, quien redime, y no otro; y si
ubiese de ser el Messias, como entienden en este capitulo,
esto se havia de seguir a su muerte; y no haviendo seguido,
solo le toca el aver muerto, mas no el ser Messias de Israel
prometido por los prophetas. Dize en el verso nueve:
Sobre que no falsedad hizo, y no ubo engafo en su boca.
El siervo de Dios de que habla el propheta es necessario
que ninguna cosa mala obre, que ninguna falsedad, ni
engano, ni perversa doctrina salga de sus labios, ni sea
motivo para que otros la introduzcan en el mundo, lo qual
no se puede averiguar, digo verificar del sujeto que pre-
tenden; porque dando credito al Evangelio como testi-
monio de la misma parte, hizo muchas cosas contra la ley
de Mosseh a que estava obligado como hombre Judio.
Dixo otras que falsificé la experiencia: Primeramente
prevaricé la divina ley quebrantando el reposo del Sabat
él y sus discipulos, licenciando arrancar espigas con pre-
texto de necessidad con escandalo de los Israelitas, no
siendo aquel medio necessario para satisfacer la hambre,
ni haviendo peligro de vida en sufrirla, y podiendo bolver
al poblado a pedir pan por Dios; pues en Sabat no les
era licito apartarse tanto de la ciudad; y consentié y aun
aprovo arrancar las espigas, que es lo mismo que cortar
lefia, por el qual crimen mando el Sefior apedrear a otro en
el desierto. Absolvié del crimen a la muger convencida de
adulterio, a quien condena el divino decreto con muerte
indispensable, sin otra razon mas que preguntar a los
testigos si eran pecadores, como si dependiese el crimen
para su prueva de ser los testigos santos, con que nunca
ISAIAH LII, LUI. 41
ubiera testigos contra el reo; pues ningun hombre puede
afirmar de si que es justo y que nunca pecé; mas él dixo:
‘quien de vosotros no ubiere pecado que la acuse,’ y porque
ninguno os6 decir que era justo la embié en paz, haziendo
guerra con ilicita piedad a la ley divina. Dixo que lo que
entrava por la boca no immundava al alma, diziendo el
Sefhor tantas vezes en las comidas prohibidas: ‘No im-
mundeis a vuestras almas.’ Y confessando él y sus sequazes,
particularmente Paulo, que la mangana del Paraizo no solo
immund6 a Adam por cuya boca entré sino tambien a tedo
el genero humano solo porque Dios la havia prohibido: y
assi es falso decir que lo que entra por la boca no inmunda
al alma. Dixo mas que se le avia dado potestad en los
cielos y en la tierra aviendo dicho el Sefior que su gloria no
dara a otro. Dixo cosas que se falsificaron con la experien-
cia: preguntado por los Apostolos que si era Messias
cémo no juntava las 12 tribus de Israel, pregunta por
cierto muy necessaria y conforme a los sagrados escritos,
respondié que a ellos no tocava saber el dia y la hora, mas
que él les asegurava que no passaria aquella generacion de |
los que entonces vivian sin que él bolviesse en nubes de los
cielos para aquel efeto, lo qual espero la iglesia en aquellos
primeros cien afios con una fé muy cierta que vendria
como prometié, sobre que en tiempo de Tertuliano ubo
grandes rogativas y processiones por las campaiias en todo
el christianismo, mas él no bolvié, ni se cumplié 6 verificé lo
que havia dicho. Despues sus sequazes en nombre suyo
formaron muchos dogmas repugnantes a la verdad, inven-
taron una pluralidad de personas contraria a la simplissima
unidad de su criador, que siendo infinitamente uno, en
ningun sentido puede ser muchos, aunque esta falsedad
42 ISAIAH LIT, LIII-
se publicé despues de muchos afios, y qué mayor falsedad
que reducir a lo que no cabe en los cielos y la tierra a los
miserables lazos de la humanidad, a la estrechez de un
vientre, a los cortos limites de una oblea, affirmando sobre
su palabra que aquel es y alli esta el poderozo Dios como
assiste en los cielos, reduzido a una migaja de pan y una
gota de vino. Grande engafio fué adorar la gentilidad a
Baco por Dios del vino, mas es mayor engafio adorar un
poco de vino por Dios de todo: g pues comé se puede veri-
ficar el verso que no ubo engaiio en su boca?
Prosigue el verso 10: Si pusiere por enmienda su alma
vera semiente, alongaré dias y la voluntad de Adonay pros-
perard en su mano. Cipriano de Valera interpreta: vera
linage, que es lo mismo que semiente 6 descendencia 6
posteridad. Veamos pues si aqueste verso puede ajustarse
al Messias que pretenden. Dize el propheta que tres cosas
ha de tener el sujeto 6 siervo de Dios que alli introduce, y
todas debaxo de otra condicional. Es la condicion que si
pusiere su alma por enmienda del pecado; si con peligro de
su vida se emmendare de las prevaricaciones, amando mas
al Sefior su Dios que a su misma alma 6 vida, tendra las
ires felicidades seguientes: verd semiente, generacion y
dichosa descendencia, que es la misma bendicion que el
Sefior dié a los Patriarcas y ellos a sus hijos. ‘La segunda
felicidad es que vivira largo tiempo sobre la faz de la tierra,
bendicion que el Sefior did a sus escogidos y observantes
de sus divinos preceptos; y al contrario el acortamiento
de vida, castigo con que amenaca a los transgressores; y
assi al sujeto de esta prophecia en premio de sus trabajos y
sufrimiento promete que continuando con desprecio de su
propia vida en tan sancta tolerancia alargara los dias de la
ISAIAH LIT, Lut. 43
vida, se conservera vivo en este mundo: assi lee Valera,
vivira por largos dias, y del mismo modo el docto Arias
Montano. la tercera felicidad es que la voluntad del
Sefior prosperaré en su mano, que aquello que el Sefior
quiere, aquello que le es agradable en su mundo se conse-
guiré mediante este su siervo, que aunque la voluntad del
Sefior es forgoso que siempre tenga efecto, dize que esto
sera mediante su siervo usando de él como instrumento
eficaz y suficiente para este fin. Esto supuesto, examinemos
si tubo estas tres cosas aquel hombre que dizen que puso su
alma por el pecado. La primera que es verdé semiente, no
puede convenirle, pues como afirman muri6 sin generacion
ni descendencia; mas a esto responden que tubo semiente
espiritual engendrando la iglesia christiana, y esto se ha de
entender por simiente, no hijos naturales. Esta respuesta
es contra el sagrado texto, y es solo medio para huyr la
dificultad, porque en la S. S. la palabra semen nunca signi-
fica hijos espirituales sind carnales. Hijo significa muchas
vezes hijo espiritual, y semiente nunca otra cosa que natural
propagacion. Cipriano de Valera lee por semen ‘vera
linage’ que es lo propio que natural descendencia, y nadie
dixo que ay linage espiritual, con que es fuerca que este
sujeto tenga natural posteridad que le succeda, la qual no
tubo aquel hombre, con que no le compete esta circumtancia
del verso. Pues lo segundo que es alargaré dias 6 como
dize Valera ‘vivir largos dias,’ menos se verifica de su
Messias, porque si murié como dizen de 33 afios, mal puede
affirmarse de él que vivira larga vida, muriendo en lo mejor
de su juventud: esto se llama morir tajado por la mano
de Dios ; pues ;cdmo se compadece prolongar los dias, vivir
por bendicion vida larga con ser cortado en lo mejor de
44 ISAIAH LII, LIII.
sus dias? y si dixeren que en el otro mundo viviendo eter-
namente prolonga los dias, esso no es prerogativa particular
sino cosa universal a todas las almas, y aun a los condena-
dos que nunca moriran y duraran eternamente 6 en las
penas 6 en la gloria; con que de manera ninguna se verifica
de él lo que dize el propheta ‘alongaré dias.’ El tercero es
que la voluntad de Adonay prosperardé en su mano 6 por su
mano, lo qual menos pueden aplicar a su intento, porque
como vemos en todos los lugares que citamos del Messias la
voluntad del Sefior es que congrege a Israel de todas las
partes del mundo, que todas las gentes se reduzcan a su
divino culto y adoracion, sin sectas falsas ni ydolatrias, que
los pecados sean acabados, y que todas las criaturas huma-
nas gozen de una perpetua paz, amor, y tranquilidad espiri-
tual y temporal: esta fué y es la voluntad del Seiior y la
que dize el propheta que prosperaré por mano de aquel
siervo de que trata. Assi lo dize tambien el Evangelio que
lo enuncié el angel a Joseph quando huia zeloso por la
anticipada prefiez de Maria su muger, diciendole que pariria
un hijo que se llamaria Josua y que este quitaria los
pecados de su pueblo. Y Juan en su Evangelio hablando
del mismo dize: ‘ Veis aqui el cordero de Dios, veis aqui el
que quita los pecados del mundo:’ no pueden negar aun
por su Evangelio que esta era la voluntad de Dios, y que
esta havia de prosperar y tener execucion por mano de su
Messias. ¢ Y como aplicaran esto a lo que introduzen y
adoran, con cuya venida todo acontecié al contrario, y hasta
hoy nada de lo que es voluntad de Dios se executé ni ha
prosperado? Y si fué prometido y embiado a Israel, 6 era
voluntad de Dios que Israel lo matasse y se perdiese por
causa del Messias, 6 que le recebiese y gozase las felicidades
ISAIAH LII, LIII. 45
y beneficios de su venida: lo primero es absurdo contra
la bondad y verdad divina y los sagrados escritos; y lo
segundo no prosper6 por mano de aquel hombre ni la volun-
tad del Sefior se cumplid; pues negandole y matandole
Israel aument6d sus pecados y negocid, como ellos dizen, su
ultima perdicion y ruina; luego no quité los pecados de
su pueblo como dize el angel del Evangelio a Joseph, ni es
el cordero de Dios que quité los pecados del mundo, como
dize Juan. Supuesto que por este nifio, por este cordero
se siguid la perdicion de su pueblo ;cdmo lo predican sus
sequazes, si ya no es lo mismo querer Dios salvarle que
condenarle por un mismo sujetto? y si queria Dios sal-
varlo mediante el Messias, y esta salvacion no siguié sino
lo contrario, mejor diria el propheta ‘y la voluntad de
Adonay o prosperara en su mano ;’ pues en el resto del
mundo fuera de Israel, de que dize Juan este es el cordero
de Dios que quita los pecados: del mundo, menos prosper6 la
voluntad de Adonay; pues el mundo que Dios querria
redemir, sacar de los lazos del pecado, del poder del demo-
nio, ha quedado como arriba diximos, y evidentemente
consta, Ileno de las mismas abominaciones, prevaricaciones y
pecados ; luego este cordero de Dios no quité los pecados
del mundo, ni la voluntad del Sefior prosper6 en su mano
como dize el propheta que ha de hacer el siervo de Dios
de que trata.
Dize en el verso 11: Con su sabiduria justificard justo
mi servo a muchos. Ninguna sabiduria ensefio aquel
hombre a muchos, nada dixo ni escrivieron de su nombre
los Evangelistas que fuese justo y sancto que el Sefior no
ubiese antes dicho en la divina ley y prophetas, sin que
algo bueno pudiesen afiadir a la divina ley para la vida
46 : ISAIAH LIT, LIIt. P
espiritual del hombre, con que no fué la doctrina 6 sabiduria
para justificar las almas nacida de aquel Messias ni de sus
discipulos, sino de la que el Sefior revel6 a Mosseh en la
divina ley que did a su pueblo; y lo que ellos afiadieron no
es otra cosa que una afectacion de santidad contraria a
la misma razon natural, y prejudicial al govierno humano.
Y entre muchas cosas que omitimos sea por exemplo el
caso en que no permitié la ultima piedad de un hijo con
su padre muerto, a quien queriendo ir a dar sepultura le
dixo: ‘dexa que los muertos entierren sus muertos, y ta ven
y sigueme ;’ accion por cierto, aunque mas la comentan, llena
de impiedad y escandalosa: manda al otro mancebo que
buscava el camino de la perfeccion, que venda quanto tiene
y lo dé a los pobres; doctrina contraria a la razon, pues
los bienes temporales que el Sefior da deven agradecerse,
y dar gracias a la bondad divina que assi fué servida
repartirle de sus bienes, usar de ellos con sobriedad, y
sublevar con la limosna la necessidad de su proximo par-
tiendo con él, mas no empobreciendose. Y assi dize el
Sefior por el propheta: ‘Parte tu pan con el pobre,’ mas
no dize que le dé todo el pan, que esso fuera caridad necia
y irracional. Menos tolerable es lo que despues mandaron
los apostoles, que todos los reduzidos al Christianismo ven-
diesen quanto tenian y les truxiesen el dinero, como dize en
los actos apostolicos: ‘y vendian todas las cosas que tenian,
y ponian su precio a los pies de los apostoles.’ Esta era
doctrina repugnante al govierno del genero humano, porque
sin diferencia de los bienes temporales ninguno queria tra-
bajar para adquirirlos, y siendo todos iguales, ningunos se
ocuparian en los oficios serviles de que necessita la huma-
nidad para su conservacion, y no seria otra cosa que abrir
ISAIAH LI, LIII. 47
la puerta a la ociosidad, madre de todos los vicios; y no solo
introduzian el ocio por este medio, sino mandando que nadie
tubiese cuidado con el dia de majfiana, que viviese alegre-
mente sin procurar vestido con que cubrirse ni alimento
para vivir, que los lirios sin solicitarlo nascen mas adorna-
dos que Salamon en su trono, que las aves del cielo comen y
engordan sin juntar trigo ni prevenirse para lo de adelante,
que Dios que cuida de estas criaturas, sabe lo que neces-
sitan los hombres y se lo dara. Esta sabiduria es contra la
humana providencia, y es tentar la divina que milagrosa-
mente sustenta el genero humano sin que el hombre uze
de su racionalidad que el Sefior le did para su govierno
tanto en lo temporal como en lo espiritual, queriendo antes
instituir una caterva de mendigos que una republica honesta
y providamente governada. Affecté humildad la sabiduria
evangelica: manda que si uno es lastimado con una bofetada,
que presente al que le ofende la otra mexilla para que
le dé otro bofeton en ella, consejo irracional y ageno de toda
perfeccion, porque con sufrir con paciencia el golpe y la
afrenta, con no aborrecer ni querer vengarse del que le
offendi6, cumple el hombre con toda la perfeccion de vida
espiritual, y con lo que el Sefior mandé en la divina ley ‘no
guardes odio ni te venges;”? mas querer adrede ser mas
ofendido, no cabe en juizio humano, y que por usar uno de su
humildad presente la ocasion a su proximo para que si
iritado peca dando una bofetada buelva a pecar repitiendola,
y con mayor pecado; pues quanto se muestra mas humilde
el ofendido, crece la culpa del ofensor, lo qual evitaria
sufriendo humilde y retirandose cuidadozo de que su ene-
migo no continuase, pecando, los efectos de su ira. Ensefia
la sabiduria del Evangelio que no basta no aborrecer el
48 ISAIAH LII, LIIl
enemigo, sino que es necessario amarle y a todos aquellos
que nos hizieren mal; mas la divina sabiduria se contenta
con que no aborrescamos ni procuremos venganza de nues-
tros enemigos; no nos mando que los amemos, porque ni era
justo ni possible esse mandado; no se puede amar sino lo
bueno, y ninguno puede aprehender como bueno el ser
ofendido para amarlo ; basta que no lo aborresca como malo:
y si a los que nunca havemos hablado ni communicado no
estamos obligados a amarlos, porque no ay razon que
motive al amar ;cOmo amaremos a nuestros enemigos? Hs
verdad que devemos tener caridad con ellos, pesarnos de su
mal, y ayudarles si necessitaren de nosotros; mas esto no
es amar al enemigo porque nos haze mal, sino no aborre-
cerle, ni vengarnos en no querer hazerle bien, antes acudir
a su necessidad por el precepto general de la caridad con
todos, sin hazer mencion ni recuerdo de la enemistad.
Esta es la sabiduria de la ley, la otra de hombres que afec-
taron mas piedad que la misma ley: mas todo esto con-
fiessa hoy el christianismo, y assi lo exercita como nos
decimos, pues ninguno ay que no busque los medios para su
sustento, ninguno que venda todo lo que tiene y lo dé a los
pobres, ninguno que ponga el rostro a segunda bofetada,
ninguno por pio que sea que ame a sus enemigos. Dizen
sus doctores que son consejos, no preceptos, mas la duda
persiste en si son buenos consejos; aunque los reformados
quieren que sean preceptos, mas hasta hoy nadie los observa
ni se justifica con esta sabiduria sino son algunos frayles
descalgos y capuchinos que han dado en que han de obser-
var esta sabiduria evangelica, y levantarse a mayores con
el christianismo, viviendo como ellos dizen vida evangelica ;
mas no la cabega de la iglesia y sus Hierarchias, en quien
ISAIAH LII, LIIl. 49
no son contra esta sabiduria, las riquesas, la magesdad,
la soberania, la emulacion, la venganza, la ambicion y todo
quanto contradize el Evangelio, cuya sabiduria, y del Mes-
sias que predica, ni justificd ni justificara a alguno. Lo
principal en que consisti6 y consiste esta sabiduria christiana
es en derogar y deminuir la grandeza de la divina ley que
el Sefior promulgé en Sinay, porque con ella no era com-
patible la que inventaron. Dize Paulo que era mortifera,
que no dava santidad, ni justificacion, ni vida eterna a
Israel; que no obrava en los hombres mas que maldicion ;
que el pecado entro en el mundo por la ley; que todos
por ella estavan debaxo de maldicion, y otras blasfemias
semejantes en que consiste toda sa theologia. Esta es la
sabiduria que result6 de aquel Messias, la que mucho
celebran sus sequases: el que mejor sabe defender estos
dogmas es el mas sabio, el que con mayor agudeza escrive
para destruir la observancia de la ley divina es el mas
justo, y que mas ostenta con su sabiduria deminnir la
grandeza de la que el Sefior enseiié a su pueblo en Sinay ;
mas el mismo Sefior la califica diziendo al tiempo de su
promulgacion, ‘Esta es vuestra sabiduria, este es vuestro
entendimiento,’ con esta sabiduria justificara el siervo del
Sefior justo a muchos, no con la sabiduria que inundé el
mundo despues de la venida de aquel hombre Ilenandole de
varias sectas repugnantes a su unidad y a la imensidad de su
divino ser infinito, impasible; con que no verificé el verso que
aquel siervo de Dios justificaria con su sabiduria a muchos.
De todo lo dicho se colige que el capitulo liii, aunque se
entendiese como pretende el christianismo por el Messias,
no se puede aplicar al que creen, pues ni lo que antes dixi-
mos de la redencion de Israel, ni de los oficios del verdadero
*D
]
50 ISATAH LII, LITI.
Megsias, ni lo que en este capitulo escrivié Isayas del siervo
de Dios de que habla, se verificaron del que introducen; con
que nada les sirve para su intento este capitulo de qual-
quiera manera que lo expliquen. Con todo, mas por satis-
fazer al animo curioso de algunos que por la necessidad de
sus conciencias, diremos como se deve entender el capitulo y
de qué sujeto habla en él el propheta.
EXPLICACION DEL CAPITULO LIII DEL PROPHETA ISAYAS.
Para la mas exacta inteligencia de este capitulo se ha
de notar que en los libros propheticos no ay division de
capitulos, sino una continuada escritura del principio hasta
el fin de la prophecia; mas para mayor clareza y facilidad
de citar los versos, se dividieron en capitulos 6 por Hieronimo
6 por otro antes de él; y assi no se infiere quando acaba un
capitulo, que ya el propheta acabé aquel discurso 6 sujeto de
que habla, y que en el siguiente trata de diferente materia,
antes continuando una misma se dividio despues en muchos
capitulos. Devemos pues siempre que pretendieremos la
inteligencia de uno, examinar qué contienen los antecedentes
y subsequentes, de qué sujeto se habla, y a qué proposito,
por ver si trata de lo mismo en lo que sigue.
Avia hablado largamente el propheta y con toda clareza
de la redencion de Israel en el capitulo li, y prosigue la
misma materia en el lii, hablando con el pueblo de Israel
y la santa ciudad de Jerusalem, Ilamandola que despierte
de su gsuefio, que buelva a su antiguo vigor, que quite el
luto y ponga vestidos de alegria, que sacuda el polvo de
sus ruinas, porque no solo seran restituidas a su antiguo
lustre, sino que sera siempre santa por sus habitadores, que
nunca mas sera prophanada por los gentiles incircuncisos,
ISAIAH LII, LIT. 51
porque ya tubo fin el captiverio de Israel, y gozaria la
libertad redemido. Prosigue el propheta hablando con el
mismo pueblo, no con los gentiles, que se quieren honrar
con esse nombre, sino con el pueblo que sacd de Egypto,
que esparcié por sus pecados entre las gentes, como consta
en estas palabras, ‘Que assi dixo Adonay, de balde fuistes
vendidos, y no por plata sereis redemidos, porque assi dixo
Adonay Dios, a Egypto decendié mi pueblo en el prin-
cipio para peregrinar alli, y Assur por nada lo violentid; y
ahora, g qué a mi aqui? dicho de A., que fué tomado mi
pueblo de balde, sus dominadores lo hazen gritar, y con-
tinuamente mi nombre es blasfemado; portanto sabra mi
pueblo mi nombre, que consol6 A. su pueblo y redimié
a Jerusalem, descubrié A. el braco de su santidad a ojos
de todos las gentes, y veran todos los extremos de la tierra
la salvacion de nuestro Dios;’ y prosigue vaticinando los
admirables efectos de la redencion, que no avré mas immun-
dicia en Israel ni en los sagrados vasos del templo, que no
iran los Israelitas apressurados ni fugitivos sino salvos y
confiados, guiados del mismo Dios que los recogera y los
congregara en la sancta patria: todo esto dize el Seiior por
su propheta con palabras tan claras que no han menester
mas que leerse para ser entendidas. Ni puede negar el
Christiano que estas felicidades y redencion se prometen al
verdadero Israel, al que embié a peregrinar en Egypto y
despues sacé con mano poderosa, no a la gentilidad que
nunca estubo ni salié de Egypto, a quien aqui mismo llama
immunda, incircuncisa ; ni pueden explicarlo de la buelta de
Babilonia por lo que antes havemos provado, y porque
ninguna circunstancia de las que aqui se refieren le con-
viene, assi de pureza y santidad como de la perpetuidad
oa
iit 3
52 ISAIAH LIL. 13.
que promete, y que no entrara mas en Jerusalem immundo
ni incircunciso, antes esta redencion fué bien contraria a la
que aqui promete el propheta, gloriosa, admirable a todas
las criaturas, con suma grandeza assi de la sancta ciudad
como del pueblo redemido.
Despues de pintada Ja redencion de Israel como el Sefior
la tiene decretado, prosigue el propheta el mismo intento,
y dize el estado que tendra el pueblo en aquel dichoso
tiempo, assi en orden a si mismo como respecto de las gentes,
y dize en el verso 13: He prosperara mi siervo sera enalte-
cido y seré exalcado y seré sublimado mucho. Dize el
Seiior, mi pueblo que antes hize siervo en Egypto y despues
entre todas las gentes, ahora libre ya de su yugo no sera
mas su siervo sino mio; prosperaré mi siervo sobre quien
antes prosperaran todas las naciones, y como antes lo
abatieron, lo humillaron, lo pusieron como polvo para passar
sobre él, ahora sera4 mi siervo enaltecido. Por esso dixo
antes: ‘ Levantate, levantate, Jerusalem, sacudete del polvo,
para que ta y tu pueblo seais enaltecidos;’ y si en la cap-
tividad padecié el desprecio, si el mundo conspiré en des-
honrarle con oprobios, con feos y falsos testimonios, con
abominaciones que le imputaran, ahora sera exalcado mi
siervo, todas las gentes que le blasphemaran con vituperios
celebraran su felicidad con alabangas, cantando a A. can-
tico nuevo que hizo verdad y cumpli6 su palabra a la casa
de Israel; y assi sera su pueblo exalsado entre las naciones
de todo el universo, de este modo sera Israel reyno de
sacerdotes, sera cabega de todo el mundo, y quedara por fama
y por loor en todas las tierras de su captiverio, como lo
promete el Sefior por el propheta Zephania cap. iil. 19, 20;
y esto dize Isayas, He prosperara mi siervo, serd enaltecido
ISATAH LII. 14. 53
seré exalsado y seré sublimado sobre todas las gentes; y
esto mismo repite en el cap. Ixii, g: ‘Por su amor y por
su piedad lo redimié, sublimdlos y ensalsdélos todos dias de
siempre ;’ y antes en el cap. xlix. 21, ‘g Quien parié a mi
estos? y yo sin hijos, sola, y captiva, y estos gquien los engran-
dezi6?’ Llama a Israel siervo, nombre con que el Sefior
frequentemente honra a los que ama, tanto a los particulares
como los patriarcas y Mosseh, como a la universal congre-
gacion de Israel: assi le llam6 por el mismo Isayas en
muchos lugares; en el cap. xli. 8 dize: ‘Y ta Israel mi
siervo, Jacob que te escogi, y semen de Abraham, mi amigo,
quo te tomé de extremos de la tierra, y de sus principales
te llamé; y dixe a ti, misiervo td, escogite y no te aborreci;’
y en el cap. xliv: ‘Y ahora oye Jacob, mi siervo Jesurun,
que escogi en él, acuerda esto, Jacob Israel, que mi siervo tu,
forméte siervo a mi, Israel, no me olvides;’ y en el cap. xlix :
‘Y dixo a mi, mi siervo ti, Israel, que por ti me glorificaré.’
No es necessario multiplicar mas prueyas, sino assentar por
verdad que en toda la sagrada escritura Israel se intitula
siervo de Dios, y que Isayas guardé este estilo en toda su
prophecia, y lo observa en el verso primero que explicamos
albriciando la redencion y el felicissimo estado que consi-
guira por ella, dize que prospera Israel su siervo; y lo
mismo le prometid antes por el mismo Iesayas cap.
xlviil. 15: ‘Yo hablé, tambien lo llamé trugelo, y prosperara
su carrera,’
Sigue en el mismo, verso 14: Como se maravillaron
sobre tz muchos, asst corrupta mas que varon su vista y su
forma mas que de hijos de hombre. Siendo Israel mila-
grosamente sublimado a tanta grandeza, declarado por siervo
de Dios a vista de la gentes, pondera el propheta Ja admi-
54 ISAIAH LIT. 14.
racion y pavor que caera sobre ellos, aviendole conocido
por tantos siglos abatido, miserable, y en su opinion aban-
donado de Dios, tanto que ellas mismas continuamente
se maravillaron de que haviendo sido antes pueblo amado y
escogido, llegasse al extremo del rigor su castigo, admiracion
que obligd a las naciones a inquirir qué pecado pudo
cometer Israel tan grave que obligase a la divina justicia
a tan durable indignacion, creyendo las mas politicas, que
son las christianas, que no podia ser menos su crimen que
haver muerto al mismo Dios humanado; tanto se maravi-
llaron sobre Israel las gentes en su largo y penoso captive-
rio: y assi dize el propheta, como se maravillaron sobre ti
muchos ; assi lo previno el Sefior en el Leyitico cap. xxvi.
32: *Y dessolaré la tierra y maravillarse an sobre ella
vuestros enemigos;’ y assimismo Ezechiel cap. v. 15:
‘Seras repudio, injuria y marayilla a las gentes.’ Da luego
la razon de averse las gentes maravillado de los trabajos y
miserias del pueblo, porque le vieron: Corrupta mas que
varon su forma, y su aparencia indigna de los hijos de
hombre, tan desfigurado que a la vista ni parecia gente ni
pueblo, ni parecia que participava la humana naturaleza,
ni que sus individuos eran reputados por varones, ni mos-
traron alguna fuerca varonil, sino un rendimiento tan
humilde a todas las naciones que jamas levantaron la mano
en su defensa, y assi no parecian de su misma especie.
Por esso dize que era corrupta mas que de yaron su vista, y
su forma mas que de hijos de hombre; ya no luzia en ellos
si quiera el ser hijos del hombre 6 de la misma naturaleza
que los otros hombres, sino menos que los brutos, que estos
se defienden de quien los persigue; mas Israel perseguido
nunca se proyocd a su defensa, por esso le llam6é el mismo
ISAIAH LIT. 14. 55
propheta gusano en el cap. xli. 14, ‘No temas, gusano de
Jacob, que eres no hombre ni figura de varon entre las
gentes sino como el gusano que por su pequefiez no es
eapaz de resistir ni de procurar defenderse de quien lo
oprime:’ mas quando sea redemido, ya no sera gusano,
sino varon y valerozo; assi lo promete el Sefior en el
capitulo y verso citado, pintando ambos estados a ojos de las
gentes, el de abatimiento y el de su mayor grandeza: ‘ No
temas, gusano de Jacob, varones de Israel ;’ lo primero en la
captividad como gusano, lo segundo en la redencion como
varones : ‘ yo te ayudé, dicho de Adonay redemidor santo de
Israel, he te pusé por trillo agudo nuevo de dos bocas,
trillaraés montes y desmenusaras, y collados como estopa
pondras, aventarlos has y viento los llevara, y tu te agradaras
en Adonay, en santo de Israel te alavaras.? Quando vean
las gentes al pueblo de Israel en este estado, se acordaran
del miserable que tubo tantos siglos entre ellas, sin forma de
hijos de hombre, y corrupta su vista 6 parecer tanto que ni
aun sombra de varon tenia, sino del mas humilde gusano de
la tierra; ninguna accion advertian en él que significasse
aquella altivez que naturalmente sigue a la humanidad,
paciente siempre y indefenso a las injurias, oprobios y per-
secuciones ; por esto se maravillaron sobre él gentes muchas,
corrupta mas que de varon su vista; y en este estado lo
pinto Isayas en el cap.i diziendo, ‘ de la planta del pié hasta
la cabeca no sanidad, herida y cardenal y llaga tendra ete.,’
que es lo mismo que estar corrupta de varon su vista; si se
admiraron las naciones de la mudanga de Israel de pueblo
de Dios a pueblo esparcido, captivo, sin forma ni figura de
su antiguo esplendor, mucho mas se admiraran de la ilustre
mudanga de esta baxeza, del oprobio de la captividad al mas
15
56 ISAIAH LIL. 15.
noble estado que nunca pudieron comprehender los sabios
de la gentilidad, ni aun imaginar Israel a no estar advertido
por Dios de su futura felicidad ; esta admirardn las naciones
viendole enaltecido, exalsado y sublimado, mudada la mas
despreciable pequenez en la mas prodigiosa grandeza, lo
qual se deve entender de el pueblo que perseveré en el
divino culto y observancia de la divina ley, porque los que
la dexaron y quisieron por sus fines humanos confundirse
entre las gentes, verdadera 6 aparentemente, no haviendo
padecido entre ellas el oprobio y baxeza del captiverio, ni
seran sublimados ni enaltecidos, como rebeldes a la ley y
agenos del pueblo de Dios.
Sigue el verso 15: Asst haré hablar gentes muchas,
sobre él serraran reyes su boca, que lo que no fué contado
a ellos vieron, y lo que no oyeron entendieron. Continua el
propheta la admiracion que caera sobre las naciones viendo
la admirable y no pensada redencion de Israel; dize los
efectos de esta admiracion que naturalmente siguen a una
gran novedad, a un sucesso prodigioso, que son hablar unos
engrandeciendo lo sucedido, y enmudecer otros atonitos y
pasmados con el portento; dize que los reyes serraran su
boca, porque a los principes y reyes del mundo tocava y
pertenecia contradezir la felecidad de Israel, como mas
poderosos para estorvarla, y mas interessados en no perme-
tirla, como Parho en Egypto, pues se le cuentan los vasallos
en tan gran numero, y son dominadores los que antes
eran esclayos, sujetando los reyes la cerviz al nuevo reyno
que el Senor levantara en la tierra, reyno que no tendra
fin, como dixo por Daniel. Entonces dize Dios que serraran
sus bocas, que no replicaran ni podran contradezir a la
divina potencia, como antes dixo en la redencion de Egypto ;
ISAIAH LIU. 15. 57
y perro no agus6 su lengua, quedaran confusos los reyes,
corridos de sus vanidades, de la inquidad de las leyes con
que afligieron a Israel por tantos siglos; no bastaré su
poder para ofenderle, ni sus interesses para solicitar su
ruina, antes se postraran humildes a Israel ellos y sus prin-
cepes, como lo prometié en el cap. xlix. 7, ‘Reyes veran, y
levantarse an, y princepes se encorvaran por Adonay, que
fiel santo de Israel que te escogié.’ Y lo mismo dize en el
cap. lx, ‘Y andaran gentes a tu luz, y reyes al resplendor de
tu claridad.” Y en el verso 10 de este capitulo dize el
Sefior todo quanto explicamos hablando de Israel, con
tanta formalidad que ni admite duda ni diferencia: ‘Y
fabricaran los hijos de los estrafios tus muros, y sus reyes
te serviran, porque con mi safia te heri, y con mi voluntad te
apiadaré ;’ dize el propheta hablando en nombre del Sefior ©
al pueblo: Porque te heri con mi safia, con la ira y rigor
de mi divina justicia, porque te puze en estado que ya no
tenias ni vista ni aparencia de yaron, ni de hijo de hombre, y
te reduxe a la mayor baxeza, y sufriste paciente y constante
los efectos de mi indignacion, por esso ahora con mi
voluntad te apiadaré, usaré contigo mis misericordias, haré
que siendo enaltecido, exalgado y sublimado, se sugeten a ti
las gentes reedificando tus ruinas, y sus reyes te sirvan
humildes, levantandose en tu presencia de los reales tronos
en que presidian, y sus principes arrodillandose delante de
ti; reyes veran y se levantaran, se pondran en pié en vien-
dote enaltecido y sublimado, y los sefiores se humillaran
porque sabran que A. santo de Israel te escogiéd. Y en el
verso 12: Que la gente y el reyno que no te sirviere seran
perdidos, y las gentes desertando seran desiertas; porque a
vista de tu admirable redencion nadie podra ignorar tus
58 ISAIAH LIL. rg.
glorias, y sobre ellas haras hablar gentes muchas, y los
reyes serraran su boca; loqual repite en el cap. vii de su
prophecia Micheas, verso 16: ‘Y veran gentes, y se aver-
goncaran de sus valentias, y pondran la mano sobre su boca.
Continua el mismo verso 15: Porque lo que no fué contado
a ellos vieron, y lo que no oyeron entendieron. Da el
propheta la razon de enmudacer los reyes admirados, y
hablar las gentes provocados de la admirable mudang¢a de
Israel, y dize: porque lo que no fué contado a ellos vieron.
No ignoravan las gentes que Israel perseverava en su
esperanga, mas tubieron por vanidad y supersticion esta
esperanga, ninguno de sus sabios se lo contd como verdad
creible, sino como fabula despreciable y digna de escarnio,
con que era lo mismo que no averle contado y que ignorarla.
Sigue el verso: Y lo que no oyeron entendieron, y llegaron
a la inteligencia experimental de lo que nunca quizieron oyr
ni pudieron entender; mas en siendo Israel exalgado y
sublimado, veran lo que nadie les conté como verdad infa-
lible, y por fuersa entenderan lo que siempre quizieron
ignorar, y oyran lo que nunca quizieron oyr ni entender; y
esta vista de lo que nunca pensaron, esta inteligencia de lo
que nunca oyeron, esta experiencia de lo que antes nunca
entendieron sera el motivo para que hablen de Israel gentes
muchas, y los reyes sierren humildes y postrados sus bocas,
porque lo que no fué contado a ellos vieron, y lo que no
oyeron entendieron.
Estas son las ultimas palabras del que devidieron capitulo
lii; mas qualquiera, si como es justo advirtiere en ellas, vera
que hazen oracion imperfecta y que dexa aun pendiente el
animo del que lee, porque dize asst hard hablar gentes
muchas, y no prosigue de que manera 6 qué hablaran las
ISAIAH LIL. rs. 59
gentes, con que es forgoso, 6 que la clausula quede imperfecta,
6 que la palabra 6 diccion assi sea superflua, que es lo
mismo que de esta manera, lo qual no se deve admitir en
el sacro texto, y es forgoso que siga el discurso referiendo
de que manera y qué cosa hara hablar a las muchas gentes
y de ningun modo nada se puede hablar que hablen sino
es continuando con el que deviden capitulo lili, siguiendo el
sentido por sus palabras formales, en esta forma: assi hara
serrar las bocas a los reyes, y assi hara hablar a muchas
gentes { quien crey6 a nuestra oida? y braco del Sefior sobre
quién fué descubierto ? proseguiendo en todo el capitulo las
gentes con suma admiracion los trabajos de Israel y su
admirable mudanga. Mucho han procurado los interpretes
christianos obscurecer la coligacion de estas ultimas palabras
del capitulo lii con el hii, porque no quieren que en este hablen
las gentes sino el pueblo judayco, que no siendo assi no pueden
aplicar el capitulo a su Messias. Por esta razon con cautelosa
advertencia leen en la palabra hebrayca hard hablar roci-
ara gentes muchas, valiendose de la significacion propia del
vocabulo que significa rociar, y con esto introduzen en el lil
a Israel hablando del Messias, por no admitir que las gentes
habian de Israel; mas esta cautela nada les sirve para su
intento, antes descubren que no defienden buena causa,
porque aunque es verdad que la palabra hebrayea significa
rociar, en el verso no viene a proposito, ni con la compara-
cion que haze el propheta tiene lugar ni sentido leyendo
por hablar rociar gentes muchas; la comparacion es en esta
forma: Como se maravillaron sobre té muchos, assi cor-
rupta mas que varon su vista, asst hard rociar 6 rociara
gentes muchas. Ninguna proporcion tiene el maravillarse
sobre él muchos con rociar él sobre gentes muchas; mas si
60 . ISAIAH LIL. rz.
dixere hard hablar, es congruente la comparacion y bien
retorica, como se maravillaron sobre ti pobre y abatido assi
hards hablar las gentes y prorompir en bozes de admira-
cion viendo tu mudanca, con que no viene a proposito
rociar a gentes muchas. Ademas que la clausula reyes
serraran su boca bien demuestra que lo contrario dize de
las gentes, que hablaran admiradas de la impensada felicidad
del pueblo, y no tiene forma diziendo rociaré gentes muchas,
y los reyes serraran su boca; mas es figura muy retorica,
que Ilaman antithesis, poner dos cosas contrarias, como aqui
lo haze el propheta; hard callar los reyes y hablar las
gentes, . . . lo que sigue en el capitulo lil; y sino fuese assi,
de manera ninguna vendria este capitulo a proposito intro-
duziendo en él a Israel hablando lo que alli se contiene; y lo
puede advirtir el mas appassionado christiano, porque acaba
el capitulo lii con estas palabras: Hard hablar gentes
muchas y reyes serraran su boca, porque lo que no fué
contado a ellos vieron, y lo que no oyeron entendieron.
Quien creyd a nuestra oyda? y brago de Adonay sobre
quien fué descubierto? ete. No es possible que este prin-
cipio del iii tenga conneccion con aquel fin del li sino
hablando las gentes diziendo: quién creyd a nuestra oyda ?
y era necessario para que se entendiese de Israel hablando
lo que est4 en el capitulo, que en el fin del precedente 6
en el principio del lili dixesse: y entonces Israel hablara
assi, quién creyd a nuestra oyda? mas no haviendo tal
clausula, sin proposito ni coligacion se trae el pueblo
judayco a hablar lo que se dize en el capitulo lil; con que es
forcoso que sean las gentes las que hablan, y no Israel como
-yanamente pretenden: y en quanto a la palabra hebrayca
que interpretamos hablar, es assi que significa rociar 6
ISAIAH LIII. 1. 61
estellar en lenguage antiguo castellano, mas el mismo vocablo
de rociar y de gotear viene en la S. S. frequentissimamente
por hablar; y para los christianos basta la autoridad de
Pagnino que sobre este mismo verso del li de Isayas dize
rociara, esto es, hara hablar; y pues assi lo entiende
Pagnino en su diccinario hebrayco poniendo por exemplo
este mismo verso, no se necessita de mas prueva; y es cierto
que quando una palabra tiene dos significaciones, se ha de
entender segun el proposito de que se trata, y en lo presente
bien se ve que no viene a proposito rociar.
Dizen pues las gentes admiradas de la redencion de
Israel: quién creyd a nuestra oyda ? ¢ quién jamas imagin6d
ni tubo por cierto que havia de suceder lo que ahora vimos ?
Dixo antes que lo que no oyeron entendieron, y buelve sobre
las mismas palabras diziendo, antes no oymos ni entendimos,
mas ahora oymos y entendimos que Israel es redemido,
y antes nadie crey6 lo que ahora oymos de la gloria y
restituicion de Israel a la gracia del Sefior su Dios, y
possession de la sancta tierra; havia dicho que las gentes
y reyes se admiraron, porque no se lo avian contado, ni lo
oyeron ni lo entendieron; y lo mismo dixo en el capitulo
xlii: Todas las gentes se congregaron a una, y juntarse an
naciones quien en ellos denunciara esto, y primeras nos hara
oyr; como diziendo, ninguna de las naciones lo anunci6é
6 lo cont6 como verdadero, ni lo previno para que lo cre-
yesemos y lo oyesemos, que es lo mismo que lo que dixo
arriba, lo que no fué contado a ellos vieron, y lo que no
oyeron entendieron. Mas el Seftor les responde en el
verso 11 del mismo capitulo que él lo anuncid y lo contd,
y se lo hara oyr y entender lo que nunca oyeron ni creye-
ron: Yo Adonay, y no fuera de mi quien salve; yo denuncié
lili. 1
62 ISAIAH LIII. 1.
y salvé, y hize oyr; si no ubo en las gentes quien lo anun-
ciasse, Yo Adonay lo enuncié por mis prophetas, yo mismo
cumpli mi palabra salvando a Israel como prometi; yo
salvé porque no ay otro fuera de mi que salve; ningun
hombre, ninguna criatura es capaz de salvar a Israel sino yo
solo, y redimiendole ahora a ojos de las gentes, yo le haré
oyr lo que no les fué contado, y les haré saber lo que antes
no entendieron, y diran entonces con admiracion ; quién
ereyd a nuestra oyda, 6 quién jamas did credito alo que
ahora oymos de Israel redemido ?
Sigue el verso: Y braco de Adonay sobre quién fué
descubierto ? Esta proposicion tiene dos sentidos ambos
literales; uno negativo en esta forma: ;a quien se revelé 6
se descubrié la fortaleza de Adonay, su infinito poder,
cuyos efectos ahora oymos en la exaltacion de Israel?
haziendo sentido entero ambas partes del verso: 3 quién
creyO jamas lo que ahora oymos, y a quién descubrid
Adonay que emplearia su divino poder en redimir este
pueblo, pues nunca en el mundo esto se tuvo ni por
provable ni por possible? mas con mayor propiedad se
entiende en sentido positivo haziendo una pregunta admira-
tiva. 4 Qué sujeto es este sobre quien se descubrié el brago
del Seftor y los mayores efectos de su amor y de su omnipo-
tencia? Bien podian escusar las gentes esta pregunta, pues
no podia ser otro que el pueblo de Israel, sobre quien dixo
el Sefior muchas vezes que descubrié y descubriré el brago
fuerte de su divino poder. Assi lo anuncié por el mismo
Isayas en el capitulo antecedente: ‘ Vozead, cantad a una,
desiertos' de Jerusalem, que consol Adonay su pueblo,
redemié a Jerusalem, descubrid Adonay el braco de su
santidad a ojos de todas las gentes, y veran todos los —
eh a, Se
ISAIAH LIII. 2. . 63
extremos de la tierra la salvacion de nuestro Dios.’ Pues
si el Sefior dize que descubrié el braco de su santidad sobre
_ Israel, y que esto veran todas las gentes, no tenian para qué
dudarlo, ni les queda lugar a la pregunta, y brago de
Adonay sobre quién fué descubierto? Mas esta mas es
admiracion que pregunta, porque aconteciendo cosa tan
prodixiosa como es consolar Adonay su pueblo y redemir a
Jerusalem, viendo esto todos los extremos de la tierra y
siendo a ojos de todas las gentes, justamente prorumpen en
bozes de admiracion diziendo, 7 quién creyé lo que oymos, y
brago de Adonay sobre quién se descubrid sino sobre un
pueblo de Dios afligido y despreciado, de quien nunca tanta
felicidad creimos ni entendimos? Esto mismo dixo el propheta
en el capitulo xl. 11 descriviendo la redencion de Israel por
estas palabras : ‘ Braco de Adonay se descubrié, como pastor
su rebafio apascentara, con su braco congregaré corderos.’
Continua el verso 2: Y subiré como ramo delante de 41,
y como raiz de tierra seca. Compara el propheta a Israel
en el baxo estado de su captividad a un ramo cuyas raizes
estan en tierra esteril por falta de aguas que lo vivifiquen,
que es forgoso que todo su verdor se marchite, que caygan
sus ojas y quede desnudo del adorno que le concedié la
naturaleza un ramo cuyas secas raizes parece impossible
que reverdescan y frutifiquen. Assi dixo el Sefior que
pondria a Israel por sus transgressiones por el mismo
Isayas capitulo i. 30: ‘Que sereis como Alamo que caen
sus ojas, y como huerto que no tiene aguas;’ assi lo puso en
el captiverio, y de este estado lo sacara en el tiempo de su
redencion: Y subiré Israel como ramo delante de él, y
como raiz de tierra seca. Dize el propheta como raiz de
tierra seca, mas no dize como raiz seca de la tierra; y es
64 ISAIAH LIII. 2.
muy digna de consideracion la diferencia; no es menos que
demonstrativa de la esperanga de Israel, porque la raiz
seca ya perdié la vida de planta, y no tiene esperanga de
reverdecer; mas la que esta en tierra seca, aunque se
marchite y paresca muerta, con el beneficio del agua
buelve a su primer estado; y como Israel, aunque en su
captividad qued6é desemejado de su antiguo esplendor por
falta de aquella especial y milagrosa providencia que como
aguas vivas le hazian vivir y frutificar, con todo havia de
revivir y florecer en el tiempo de su redencion, no le Ilamé
el propheta raiz seca, sino raiz en tierra seca a quien nunca
falté la esperanca de reverdecer, y por esso subiré como
ramo y como raiz de tierra seca quando el Sefior vacie
sobre ellos las aguas de su misericordia, como le prometié
por Yesayias cap. xliv: ‘Que vaziaré aguas sobre sequioso,
y distiladuras sobre secura; vaziaré mi espiritu sobre tu
semiente, y frutificaran como entre yerva, como sauzes sobre
arroyos de agua.’ Mientras el Sefior no haze estas miseri-
cordias a Israel, y lo detiene en su captiverio, en el desierto
esteril de las naciones, est&4 como raiz en tierra seca; mas
quando su divino poder le redima amoroso, quando reciba
el riego de sus piedades, subira como verde sauze, como
ramo de la seca tierra en donde por tantos siglos ech6 sus
raizes; y assi lo prometié el Sefior por el mismo propheta,
cap. xxvii. 6: ‘En los dias que vendran arraigaré Jacob,
retoiaré y floreceré Israel;’ y entonces, subiendo como
ramo que renace de la tierra, experimentara Israel lo que
dize el propheta en el cap. Ixvi. 14: ‘Y vereis, y se gosara
vuestro coracon, y vuestros huesos como retojio floreceran.’
Sigue el mismo verso 2: No forma a él y no hermosura.
Como los ramos y la raiz en tierra seca no tienen forma ni
ISAIAH LIII. 2. 65
figura de lo que devian ser y de lo que fueran, ni ay en
ellos especie de hermosura, assi la casa de Israel en el
captiverio nada muestra de lo que fué, y ni sombra tiene de lo
que ha de ser; esté como raiz en tierra seca, sin explendor, y
sin forma ni figura estimable, est4 sin aquella hermosura
que le comunicaron los admirables rayos de luz que el
Sefior le particip6 en Sinay. Con esta fealdad con este
descaecimiento de su hermosura le amenag6 el Sefior por
Isayas cap. v.14: ‘ Portanto ensanché sepultura su aliento,
y abrié su boca sin fuero, y decenderd su hermosura, su
muchedumbre y su tumulto, y el alegre en ella; por esso
dizen las gentes de Israel en su captividad y baxeza: ‘no
Jorma a él y no hermosura.’ Esta privacion de su antigua
hermosura, con que se hizo desconocer de todas las gentes,
predixo Isayas cap. xxvii. 14: ‘Ai corona de sobervia de
Ktraim! y como retofio caeré la cobdicia de su hermosura,
y sera flor que cae la cobdicida de su hermosura.’ Assi lo
llor6 en sus lamentaciones Jeremias, cap. ii. 21: ‘Como
hizo en su furor Adonay a la compaia de Sion, y hizo
echar de los cielos a tierra la hermosura de Israel ;’ por
esto diran las gentes viendo a Israel en tal estado: ‘no
forma a él y no hermosura.’ Prosigue el verso 2: y vimos-
le, y no vista en él para que le cobdiciacemos, porque
siendo tan disfigurado Israel que ni aun tenia forma de
hombre, pareciendo su vista sin forma ni hermosura como
raiz en tierra seca, nada pudieron cobdiciar en él las gentes,
ninguna de las naciones apeteci6 el ser ni aun parecer
Israelita; siendo a todos afrentosa la descendencia del
pueblo judayco, todas le tuvieron por la escoria del genero
humano. Y aun reduzidos a sus sectas carecen de la
estimacion que tienen los naturales, y los Tureos y Moros
*
E
66 ISAIAH LIE. 3.
al christiano; 4 qualquiera barbaro que siga su alcoran lo
estiman y levantan a las mayores honras, mas el Judio
que passé a su secta queda siempre en el abatimiento y
desprecio, porque nada cobdician de este pueblo; no veen en
su aprehension cosa digna de apetecerse, porque no forma
a él y no hermosura; antes le parece todo abhorrecible,
despreciable y odioso, como exemplo de baxeza, como viejas
ruinas de un edificio desolado, como una_ supersticion
engafiosa. Assi dixo el Sefior que seria en su captiverio,
que en esta cuenta le tendrian las naciones adonde los
esparciria, en e] Deutéronomio cap. xxii. 37: ‘ Y seras por
desolacion, por exemplo y por fabula.’ Pues ¢c6mo en este
estado le havian decobdiciar las gentes? quién cobdicié la
desolacion 6 cosa desolada? quién hizo caso de exemplo de
las miserias? y quién cobdicié lo que tubo por falsedad y
fabula? Por esso diran las gentes, como disculpandose del
yerro que tubieron en el conocimiento de Israel, que le
pus6é Dios de suerte que viendole no era su vista digna de
cobdiciarse: Vimosle, y no vista en él para que le cob-
diciacemos.
Dize el propheta en el verso 3: Menospreciado y
vedado de varones, varon de dolores, y acostumbrado a
enfermedades, y como quien cubria sus faces menospreciado,
y no lo estimamos. Dizen las gentes que fué despreciado
Israel, y esto no negaran oy las naciones del universo, ni
necessita de mas prueva que su misma confiesion ; pues nin-
guna cosa dizen que es tan despreciable como el judio, cum-
pliendose no solo lo que el Seftor le predixo en el Deute-
ronomio, sino lo que el mismo Isayas prophetisa en el
cap. xlix: ‘Assi dixo Adonay su redentor de Israel su
santo al despreciado de alma, al aborrecido de gentes;’ y .
ISAIAH LIII, 3. 67
antes David, Psalmo xliv: ‘ Pusistenos por repudio a nuestros
vezinos, escarnio y deshonra a nuestros derredores, pusis-
tenos por exemplo en las gentes, y por movimiento de
eabeca en las naciones;’ assi quizo el Sefior que fuese
Israel, y assi lo executaron las gentes, como predixo Isayas
cap. xlv. 17 y 20: ‘Israel es salvo en Adonay, salvacion de
eternidades ; congregaos y venid, llegaos a una, desechados
de las gentes.’ Por esso sigue el verso vedado de varones,
consequencia legitima en la politica de los hombres; en
siendo uno desgraciado, desamparanle todos; cay6 Israel en
desprecio a ojos de las gentes, todas se apartaron de él,
considerandole indigno de su comunicacion y trato, porque
vieron corrupta mas que de varon su vista, y su forma mas
que de hijos de hombre; vieronle despreciado, y tubieron su
comunicacion por deshonra, admitiendola solamente quando
sus propios interesses les persuaden; mas en faltando este
motivo, no ay varones que no se aparten de Israel y le
veden 6 prohiban su amistad; mas para persecucion que le
oprima sera buscado por los varones de las gentes; para el
bien 6 verdadera amistad sera prohibido, 6 vedado de varo-
nes, lo miraran con asco y con enfado como cosa sucia y
despreciable, como lamentava Jeremias, cap. il. 42: ‘ Pusis-
tenos por asco y abominacion entre las gentes;’ y ‘esto
mismo dize Isayas vedado de varones. Continua el verso,
varon de dolores y usado a enfermedades. Llama al
pueblo de Israel ‘varon de dolores’ siguiendo la metafora de
un afligido en nombre de toda la coleccion del pueblo,
estilo frequentado en la S.8., Juezes cap. xx. 7: ‘Y varon
de Israel fueron contados; y esforcose el pueblo, varon de
Israel juré en la Mispha; y Saul y varon de Israel se
juntaron.’ En este mismo sentido y estilo llama en nuestro
a2
68 TSATAH ii 33
verso Isayas a Israel varon de dolores, hablando de todo el
pueblo en singular como de un solo individuo; el mismo
estilo observé Jeremias, Lamentacion cap. iii. 1, llamando a
Israel ‘varon en sus afliciones,’ y ‘yo el varon que vi en
aflicion, en verdugo de su safia.’ Dize de dolores, por
los que en su peregrinacion le hazen padecer las gentes,
assi corporales como en el espiritu, con indezibles penas y
afliciones, cumpliendose lo que previno el Sefior en el
Deuteronomio: ‘ Y haré tornar en ti todas las dolores de
Egypto,’ y mas abaxo, ‘y dara el Sefior a ti coragon estre-
mecido y dolor de alma; del mismo modo lo pinté Isayas
cap. 1. 5: ‘Toda cabega a enfermedad, todo coracgon dolo-
rioso. Prosigue el verso: Y usado a enfermedades, acos-
tumbrado y abituado a estos dolores y enfermedades del
oprobio, miserable esclavitud y baxeza; y dize usado, acos-
tumbrado, porque estos males no havian de ser breves 6
por corto tiempo como en las captividades de los juezes y
de Babilonia, porque havian de ser males y enfermedades
durables por dilatados siglos, tanto que ya al parecer
fuesen incurables. Assi lo predixo el Sefior en el cap. xxviil
del Deuteronomio vy. 59, ‘heridas grandes y firmes, enfer-
medades malas y firmes,’ como las padece Israel ha mas de
dos mil afios entre las gentes, y assi ya esta habituado a los
trabajos; por esso diran muy propiamente que era pueblo
usado a enfermedad. Esta fraze usa el propheta Micheas
hablando del pueblo, cap. vi. 13: ‘Y tambien yo te hize
enfermar hiriendote y desolandote por tus pecados.’ Pro-
sigue el verso 2: Y como que encubria sus faces. Esto
es que Israel en su captividad no osa luzir ni parecer
nunca, mas peligroso que quanto mas visto mas notado,
quanto menos reparo hazen en él las gentes, tanto mas.
ISAIAH LIT. 3. 69
asegura su vida y su sociego; tanto esconde y encubre sus
faces, que quiziera que de él no se acordasen, porque nunca
le mencionan las gentes que sea para beneficiarle sino para
oprimirle, para inventar novedades que aumenten sus tra-
bajos y le obliguen a nuevas peregrinaciones por todo el
mundo, sin poder socegar en ninguna de las naciones. Por
esso dixo el propheta como que encubre sus Jaces, como el
hombre que timido no osa parecer, y encubre su rostro
para no ser conocido, y vergongoso se retira de una a otra
parte huyendo el rigor del poderoso que procura ofenderle.
Assi dixo el Sefior en el Deuteronomio que seria Israel
entre las gentes, que medroso se encubriria vagando de una
region en otra: ‘y en estas gentes no reposards, y no tendra
quietud la planta de tu pié, y daré Adonay alli a ti coracon
estremecido ;’ por esso esconde Israel sus faces, no osa
parecer delante de las gentes, porque su coracon siempre
esta medroso, 6 porque le persiguen, 6 porque lo teme,
aunque no se acuerden de él, como lo provino en el Levitico,
cap. xxvi: ‘Y huireis sin que nadie os persiga.’ Esto es lo
que dize el propheta en este verso, y como encubriendo sus
Jaces, huyendo siempre, y siempre temerosos; lo mismo
predixo en el cap. iii. 8 y g: ‘Porque su lengua y sus
obras contra Adonay, el conocimiento de sus faces atestigué
en ellos;’ esto es, que los pecados acobardaron a Israel que no
osase mostrar la cara, que es lo que predixo Ezechiel, cap.
vi. 9: ‘Y seran taxados en sus faces por las maldades que
hizieron ;? y en el cap. vii. 18: ‘Y cefiiran sacos, y cu-
brira a ellos temblor y a todas sus faces verguenga ;’ todo lo
qual dixo aqui Isayas en una palabra, y como encubriendo
sus faces. Dize mas, menospreciado y no lo estimamos ;
parece que es una misma cosa, porque menospreciado y no
70 ISATAH LEI. 4.
estimado una misma significan, ni ay diferencia entre menos-
preciar y no estimar: mas no es assi, muy diferente cosa
dize el propheta por estos dos terminos; quiere significar
que ninguna nacion hizo estima de Israel, porque le vid
siempre despreciado de todas, siendo el desprecio que
padecia en todas motivo para no ser estimado en alguna, a
diferencia de los esclavos y todo genero de captivos, que si
en una nacion padecen la sujeccion y esclavitud, en la suya
tienen potesdad, govierno y sefiorio, y alli no son menos-
preciados ; y como tales se consideran, aun quando estan en
sujeccion y captiverio, porque son de una nacion libre y
ellos pueden bolver a serlo, como las Turcos, Moros, y otras
gentes ; mas Israel es despreciado en todo el mundo, porque
en ninguna parte tiene dominio, potesdad 6 govierno, y assi
a cada gente le parece indigno de la menor estima, desesti-
mandole cada nacion porque le vé despreciado de todas :
esto diran las gentes, menospreciado y no lo estimamos; que
pues todas las gentes y naciones le despreciavan, no avia
razon para que alguna le estimase.
Sigue el verso 4: De cierto nuestra enfermedades él
las llevd, y nuestros dolores soportd, y nos lo estimamos
llagado, herido de Dios y afligido. Confiesan las gentes
una verdad evidente y notoria a todas las criaturas ; dizen
que el pueblo de Israel llevé sus enfermedades y sufrié sus
dolores; las enfermedades, trabaxos y dolores que ellas en la
captividad le causaron con sus continuas persecuciones, las
quales él padecié y sufrid con suma paciencia y admirable
tolerancia por tantos siglos: Iamanle las gentes sus dolores,
sus enfermedades, como efectos que nacieron de su rigor y
odio, a la manera que en estilo ordinario se dize ‘sufrié
paciente los azotes de su amo, lleva el pio los trabajos, las
ISAIAH Tall. 4. 71
penas, los castigos de Dios con paciencia:’ bien se vé que el
eastigo se dize de Dios, porque es la causa que lo executa,
que en otro ningun sentido puede ser de Dios, ni los azotes
ser del duefio sino en quanto es causa de ellos como efecto
suyo. Los gramaticos en todas lenguas ensefian esta regla,
y ponen los latinos por exemplo la herida de Achiles, que se
puede entender 6 la que did Achiles, 6 la que recibid de
otro; assi en el verso dizen las gentes, nuestros dolores
sufrid, llevé con paciencia Israel y toler6é los dolores y
enfermedades que rigurosos le causamos, las quales ya el
Sefior se las avia notificado muchas vezes en la sagrada ley
en el Deuteronomio xxviii. 66: ‘Y hara tornar en ti todas
las dolores de Egypto que temiste delante de ellos, y pegarse
an en ti, tambien toda enfermedad y toda herida que no
esta escrita en el libro de aquesta ley la hara Adonay subir
sobre ti hasta que seas destruido :’ dize el Sefior los dolores
de Egypto, no los que padecid Egypto, que estos nunca
despues los padecié Israel en sus captiverios, sino Jos que
Egypto caus6 al pueblo en su captividad, mas llamales de
EKgypto como efectos de aquella causa; assi dizen las gentes
nuestros dolores, como alla los que causd Egypto a los
Hebreos, aqui los que las demas naciones le causaron en la
presente captividad que son suyos, porque son obra suya
nacida de su poder 6 de su malicia. De estas enfermedades
y dolores que las gentes causarian a Israel esparcido y
eaptivo habla la ultima clausula del verso citado del
Deuteronomio: ‘Tambien toda enfermedad y toda herida
que no esta escrita en este libro de la ley haré subir sobre
ti,, amenacando la divina justicia que no solo padeceria
Israel los dolores y trabajos que le causé Egypto sino
otros muy diferentes y extraordinarios que no fueron men-
72 ISAIAH LI. 4.
cionados en el libro de la ley, quando fuese arrojado para
padecer entre las naciones; y estas son las enfermedades y
dolores que diran las gentes sufrié y soport6é Israel con
admirable constancia. Este modo de hablar es estilo ordi-
nario en el sacro texto, Ezechiel, cap. xxxvi. 15: ‘Y no
haré oyr a ti mas la vergiienza de las gentes, y el oprobio
de los pueblos no reciviras ;’ mas claro es que las gentes no
tenian la yerguenza ni el oprobio, sino que esto causavan
a Israel, y por esso le llama de las gentes. Assi hablé
Zephania, cap. 11. 8: ‘Oy repudio de Moab y injurias de
hijos de Amon que repudiaron a mi pueblo ;’ llama injurias
de Amon las que hizo a Israel; y en el mismo sentido
diran las gentes ‘nuestros dolores Iev6,’ como se dixeran
nuestro oprobio, nuestra verguenza sufrid; pues toda es
una misma frase y un mismo estilo, que tambien esso se ve
en David en muchos Psalmos, y en el xl. 16: ‘ Pueblos seran
desolados en pago de su registro ;’ bien se ve que no es por
el registro 6 oprobio que ellos padecian, sino por el que
causaron a Israel ; y con todo le llama suyo porque son causa
de él, como de los dolores y enfermedades a Israel que las
gentes llamaron suyos en el mismo sentido, como efecto de
su malicia. Aunque este verso esta claramente explicado y
sin variar un punto de la letra, con todo, porque en él hazen
los adversarios grande fundamenio, parece conviniente acla-
rarle algo mas para que no quede duda 6 escrupulo en su
inteligencia ; y esta sera ajustada a los mismos doctores de
la cristiandad en lo que fuere possible, mas no a Nicolas de
Lira en sus epistolas, y al Burguense en sus adicciones, y
otros muchos que entienden el verso, no por los pecados de
los hombres que otros entienden que hayia de llevar sobre
si cl Messias, sino por los trabajos corporales de dolores, de
ae
PSALM AGED: 4. 73
hambre, sed y otras passiones humanas, que afirman havia
de padecer como los otros, y explican ‘nuestros dolores
nuestras enfermedades sufri6,’ esto es, tuvo dolores 6 enfer-
medades, hambre y sed como nosotros, y en esto quizo
igualarse a los demas hombres, pudiendo si quiziese escu-
sarlo; mas no explican estos doctores con propiedad
aquella palabra nuestros, ni es ajustado a la razon y buena
elocucion que porque una persona padesca trabajos seme-
jantes a los que otro padece, se diga que uno lleva los
trabajos de otro, siendo que cada uno padece lo que tiene en
si, 6 lo que le hazen padecer, aunque los dolores y passiones
sean semejantes y de una misma calidad; por lo qual esta
explicacion no tiene provalidad ni congruencia. Otros
doctores explican este verso diziendo que el Messias sufrié
las enfermedades y dolores de Israel, y que este pueblo
arrepentido diré nuestras enfermedades y dolores soporte ;
este sentimiento es digno de examen, porque el Messias 6
avia de sufrir los dolores que merecia por su pecado el
pueblo judayco, 6 los que el mismo pueblo le hizo padecer,
porque él no podia llevar 6 sufrir los mismos dolores y
enfermedades que el pueblo tuviesse en si propio, porque es
impossible que este dolor sea de un sujeto y que otro lo
sufra y lo lleve; luego es forcoso, si él havia de sufrir los
dolores del pueblo, que fuesen 6 los que el pueblo merecia
por sus delitos tomandolos en si para padecerlos, 6 sufriendo
_los que el pueblo le causase en su cuerpo, y de uno 6 otro
modo se verificaria que llevé los dolores del pueblo; ni en
la verdad queda otro modo de inteligencia, y esta se redargiie
_ por sus mismos terminos ajustandola como ellos al Messias
respecto del pueblo que se ofendia nosotros a Israel, respecto
de las gentes, que le afligian ; y como ellos explican, que el
74 ISATAH LIT. 4.
Messias sufrid los dolores que el pucblo merccia 6 los que
le caus6 y hizo en su persona, y que por esso dira el
judaismo nuestros dolores. Por los mismos terminos lo
explicamos a nuestro intento diziendo, que el pueblo
israelitico sufrié y soportd los dolores que las gentes
merecian por sus pecados, 6 los que ellas le causaron
con sus rigores; y le llamaron nuestios, porque fueron
. causa de ellos, que es el mismo sentido de los doctores
christianos, mudados solamente los sujetos, ellos, que el
pueblo diria nuestros dolores a los que por su causa
sufriria el Messias, y nosotros, que las gentes diran nuestros
dolores a los que por causa suya padece el pueblo en la
captividad ; con que de manera ninguma pueden opugnar
nuestra inteligencia sin que primero contradigan Ja suya,
porque es el argumento ad hominem, que es vencer con la
misma razon del contrario. Advyertiendo que Nicolas de
Lira y otros interpretes hazen grande esclamacion, cre-
yendo que nosotros dezimos, que Israel lleva los pecados
y dolores de las gentes, queriendo padecer por ellas,
sufriendo la pena que ellas merecian, y recebiendola como
por expiacion de sus delitos, sobre que largamente escar-
necen nuestra doctrina: mas se engafian, porque Israel
nunca tal cosa imagind, ni cree, ni que uno puede pagar
por el pecado de otro. Mas dezimos que las gentes,
reconociendo los engafios en que vivieron, y la verdad que
siempre prophesé Israel en sus peregrinaciones, diran con
humildad y rendimiento, que ellas por sus errores mere-
cian los trabaxos y castigos que padecid, y hizieron sufrir
a Israel, inocente de quantas falsedades le imputaron en el
divino culto; y diran acusadas de sus mismas conciencias: de»
cierto nuestros dolores él los llevé, y nuestras enfermedades
ISAIAH LIII. 4. 75
las soportd, assi las que nosotros mereciamos, como las que
le causamos con el continuo rigor de nuestras persecuciones.
Sigue el verso: ‘Y nos lo estimamos Magado, herido de
Dios, y ajligido. Dizen las gentes, que assi las parecia,
que Israel era castigado de Dios, porque le vieron enfermo,
lleno de dolores y trabajos ; y en la verdad no se engafiavan
las gentes, porque assi es, y Israel confiessa por todo el
mundo que el Sejior le captivé, y esparcié entre las naciones
al oprobio, al desprecio, y a las afliciones, haziendole repre-
sentar en el teatro de las gentes un varon de dolores. Mas
las gentes, dize el propheta, que entenderan lo contrario,
y que se retractaran de haverlo assi entendido, que esso
significa quella exclusiva, sufrié nuestros dolores; ‘mas
nosotros lo juzgavamos llagado, y herido de Dios;’ que es
decir: nos engafiavamos; creyendo que era castigado de
Dios, quando soportava nuestros dolores, nuestras afliciones,
y llagas, lo qual es contra la verdad ; pues Israel fué herido,
llagado, y castigado de Dios, como las gentes creyan, de
que no tenian para qué retractarse: mas expeculando el
sentido de las palabras, otra cosa significan bien clara, y
experimentada en todo el orbe, que ni las gentes negaran,
ni nosotros ignoramos es assi; que el Sefior castigé a Israel
por su reveldia, que lo hirié y arrojé por las naciones, que
lo afligié por sus delitos, como padre que castiga su hijo,
para que emendado de sus vicios siga el camino de la
virtud, y consiga la perfeccion que el Padre amantissimo
Je dessea. Mas las gentes no consideraron a Israel casti-
gado como hijo primogenito de Dios para su futura felici-
dad, sino Ilagado de herida mortal, incurable, abandonado
de Dios, herido de la lepra de infidelidad a su eriador,
y dexado para siempre como precito y reprovado ; assi lo
76 ISATAH LITT. 4.
escriven todos sus autores; assi lo predican en sus iglesias ;
assi lo dan en cara a los hijos de Israel, desde el mas
politico al mas vulgar, y desde el sabio al mas ignorante,
escarneciendo la esperanga de nuestra sanidad, y teniendo
nuestras heridas por mortales.
Esta aprehension de las gentes desmiente el Seftor, y les
previene el desengaiio y el castigo por el propheta Jeremias,
cap. xxx: ‘Porque contigo yo, dicho de Adonay, para
salvarte, porque haré fin con todas las gentes, que te
esparci alli, mas contigo no haré fin, y te castigaré al
juizio, y cortando no te cortaré; porque assi dixo Adonay,
peligroso tu quebranto y dificultosa tu herida, no creen
que seras juzgada para medicina; y medicina y cura no
ay para ti, que herida de enemigo te heri;’ y concluye
contradiziendo la malicia de las gentes y su falso dictamen :
‘Porque haré subir medicina sobre ti, y de tus heridas
te medicinaré, dicho de Adonay, porque te llamaron aban-
donada a ti, Sion.’ Esta cura promete el Sefior que hard a
Israel de las Hlagas con que le hirié por mano de las gentes ;
que no quedarad perpetuamente herido, y arrojado como
inmundo y leproso por haver muerto su Messias; antes
Jo contrario, que le curaré y le sanara, y al mismo tiempo
servira Israel a Adonay, su Dios, y a su rey Messias: assi
lo promete en el verso 8: ‘Y serd en esse dia, dicho de
Adonay Zebaoth, quebraré yugo de sobre tu serviz, y tus
coyundas arrancaré ; y no serviran mas estrafio, y serviran
a Adonay su Dios, y a su rey David, que llevantaré a ellos.’
Esto no quieren entender las gentes, porque aun no quiere
Dios que lo entiendan, y creen que Israel es llagado, y
herido de Dios, porque no dexa la divina ley, y admite sus
creencias ; todas conspiran que es reprovado de Dios, que
ISAIAH LIII. 5. 77
es virtud el perseguirle, y atormentarle, haziendole llevar
sus injustos dolores, promulgando leyes para arruynarle,
y acabar su nombre sobre la tierra. Y assi en los mismos
trabajos que ellas le causan, dizen continuamente que es
castigado de Dios, que es efecto de su reprovacion, porque
entienden y ensefian que assi quiere Dios que hagan: mas
reconociendo su engafo, quando en la admirable redencion
le vean enaltecido, y sublimado, se retractaran del falso
concepto que hizieron de Israel en tiempo de sus trabajos,
y confessaran su error, diziendo: y nos lo estimamos
llagado, herido de Dios, y afligido, creyendo que esta
herida era reprovacion para su eterna ruyna, no medio
amoroso para sus mayores glorias; y conoceran que el
Seiior Ilag6 su pueblo, para despues sanarlo, como dixo
por Yesayas, cap. lvii. 17: ‘ Por delito de su robo me ensafié,
y llaguéle encubriendo, y ensafiéme ; sus carreras vi, y medi-
cinarlo ect ;’ y en el cap. v. 28: ‘ Portanto se irrit6 furor de
Adonay en su pueblo, y tendié su mano sobre él, y hiridlo.’
Ksta laga decreté el Sefior en el desierto, Levitico, cap.
xxvl. 17: ‘Y daré mis iras contra vos, y sereis llagados
delante vuestros enemigos.’
Verso 5: Y él lastimado por nuestros rebellos, molido por
nuestros delitos, castigo de nuestra paz sobre él, y por su
llaga fué medicina a nos. No es diferente este verso en la
sustancia del antecedente; antes sigue el mismo discurso y
estilo, confessando las gentes su malicia y rebeldia a Dios,
nuestro Senor, usando impiamente su poder contra un pueblo
inocente, que nunca los ofendid, ni did occasion a sus tirani-
cas leyes para afligirle, y oprimirle con varias especies de
calamidades; por esso confiesan que fué lastimado Israel
sin culpa por sus rigores, por su malicia, y por su rebeldia,
78 ISAIAH LIITI. 5.
contra la humildad del afligido pueblo, y contra Dios, a
quien ofendian perseguiendo y matando los inocentes, bus-
cando cautelosos testimonios falsos de cosas horribles, para
hazerlos reos y criminales. Por esso diran: es lastimado
Israel por nuestras rebeliones, molido por nuestros delitos ;
odio y malicia fueron causa a Israel de tales miserias, de
andar arrastrado y molido por todo el universo. Assi lo
reprehende el Sefior a las gentes por el mismo Isayas,
cap. lll. 15: ‘¢ Qué a vos, que moleis mi pueblo, y faces de
pobres moleis? dicho de Adonay, Dios de Cebaoth;’ assi diran
las gentes arrepentidas: lastimado por nuestros rebellos,
molido por nuestros delitos, y malicioso odio que le tubimos
sin respetar las faces del pobre, m del viejo, que aunque
Israel esté sujeto y humild¢, nada le vale su humildad para
evitar el ser perseguido y molido por las gentes. Aun mas
claro lo dixo David en el Psalmo xciv: ‘ Tu pueblo, Adonay,
muelen, y tu heredad afligen ;’ y esto por la malicia de las
naciones, como dixo en el verso antecedente: ‘4 Hasta
quando malos, Adonay, hasta quando malos se gozaran, pro-
nunciaran, hablaran dureza?’ y luego sigue: ‘Tu pueblo,
Adonay, muelen, y tu heredad afligen ;? que es lo mismo que
dize Isayas: lastimado por nuestros rebellos, molido por
nuestros delitos. Y para la mayor inteligencia de este verso
se deve notar, que los rebellos y delitos, porque fué lasti-
mado y molido Israel, no se deben entender como causa
final, como si dixesse: quien ordena los rebellos 6 delitos de
las gentes fué lastimado, para quitarlos 6 espiar los con su
llaga 6 con su afliccion y trabajos, sino como causa eficiente,
que los delitos y rebellos de las gentes lastimaron, y hirieron,
y molieron a Israel; y en este sentido dize: molido por
nuestros rebellos, que es lo mismo que decir: por nuestros
ISAIAH LIII. 5. 79
delitos y maldades lo molieron ; estilo ordinario de hablar en
todas las lenguas, como quexandose alguno dize: por las
maldades y iniquidades de los testigos estoy en la prision, y
soy llagado, y afligido: nadie entendera que esto es para
satisfazer por las iniquidades de los testigos, sino que ellos
son la causa efectiva de sus trabajos; assi dizen las gentes
que por causa de sus maldades y delitos fué Israel molido,
arrastrado, y perseguido. El mismo estilo usa muy de
ordinario la S. S.: baste por exemplo en los Numeros cap.
xvi. 26: ‘Y hablé a la compana, diziendo: apartaos ahora
de sobre la tienda de los varones malos, (estos que eran
Korah y sus complices) y no toqueis en todo lo que es cosa
‘suya, porque no seays muertos por todos sus pecados ;’ bien
claro es en este texto que no havian de morir por los
pecados de aquellos criminales, como por causa final para
satisfazer por ellos, sino como por causa 6 ocasion de su
muerte; lo mismo dize Isayas en nombre de las gentes:
por nuestros pecados y malicia padecié el pueblo de Israel
las calamidades; y assi lo entendiéd Arias Montano en su
interpretacion interlineal latina, en donde los rebellos y
delitos los pone en persona que haze en la voz pagiva, como
quando dezimos el mundo fué criado por Dios, es Dios la
causa que haze: assi él dize con la misina gramatica, fué
molido por nuestros delitos, en donde los delitos son la causa
que haze; ni la latinidad que usa puede admitir otro sentido
sino que las gentes reconoceran que sus rebellos y iniqui-
dades fueron la ocasion, y causa, que padeciesse Israel tales
opressiones, miserias, y trabajos.
Sigue el mismo verso: Castigo de nuestra paz sobre él.
Arias Montano lee: ‘ El castigo de nuestras pacificaciones sobre
él,’ porque la palabra hebréa esté en numero plural; y assi
80 ISAIAH LIIT. 5.
interpreta muy bien, particularmente porque esta palabra
no solamente significa paz en el sentido que contradize a la
guerra, sino toda especie de bien, de quietud, seguridad,
gozo de espiritu, y toda prosperidad. David hablando del
fin del justo dize, Psalmo xxxvii: ‘ Guarda perfecto, y vé al
‘recto, porque su fin a cada uno paz;’ assi Isayas, cap. xxxu,
al reposo y quictud llama paz, prometiendola a su pueblo
en el verso 17: ‘Y sera obra de la justicia paz, sociego, y-
confianca, y estaraé mi pueblo en morada de paz;’ esto su
pueblo entre las demas cosas que confessarén las gentes,
viendo quan injustamente persiguieron a Israel, diran :
castigo de nuestra paz sobre él; nuestra paz, nuestra pros-
peridad fué siempre castigo sobre Israel, los efectos, los
frutos de nuestra grandeza, de nuestra soberania, las
prosperidades de nuestras monarchias no fueron para este
pueblo otra cosa que castigos, y persecuciones, y como lee
Montano, ‘nuestras pacificaciones 6 felecidades,’ que goza-
vamos, producian sobre Israel castigos, desconsuelos, y las
mas extremas calamidades ; ni admite otra inteligencia
esta clausula, porque dize: castigo de nuestra paz, y de la
paz no ay castigo, porque no es vicio 6 delito que meresca
castigo, antes en todo sentido es bendicion que Dios concede
a los hombres; castigo de la guerra si fuese injusta, se dird
bien, mas castigo de paz seria muy impropio: luego es
forgoso entenderse en orden a otro sujeto a quien se
ofende, siendo la paz de unos causa del mal de otros, como
si dixisemos, el castigo de la paz de Inglaterra fué sobre
Francia, porque de aquella paz se seguieron dafios al otro
reyno ; assi dizen las gentes el castigo de nuestra paz,
de nuestras prosperidades, fué sobre este pucblo, 4 todas
nuestras pacificaciones, y felicidades de estado, siguieron
ISAIAH LIIL. «. 81
sobre Israel captivadades, mudangas, y rigurosos castigos ;
que las gentes diran esto con razon y verdad, y que assi
fué siempre, como ellas confiessan, es bien notorio a quien
no ignorare las divinas y humanas historias: assi como
Sanaherib, rey de Media, prosper6, estendiendo los limites
de su reyno por la Persia hasta la Siria, luego esta paz
y grandesa fué castigo sobre las diez tribus, que llevé
Salmanassar captivas; en prosperando la monarchia de
Caldea, captivé Nabucdenasar a Jehudah, transmigr6 al
pueblo a Babel, convirtid en cenizas a Jerusalem y su
sagrado templo; prosperando la monarchia de los Persas,
aunque se empez6 a reedificar el templo y sancta ciudad
por orden de Ciro, cesé lastimosamente la obra, empedida
por Cambises, su hijo, a instancia de las gentes vezinas, y
mientras duré este imperio, experimenté la sancta tierra
indezibles opressiones y miserias ; prosperando el imperio
griego, fué su paz castigo sobre Israel, multiplicandose los
‘trabajos hasta el impio Antiocho, que intenté sacrilego
acabar la observancia de la ley divina, prophané el sagrado
templo, y captivé gran numero de Israelitas: y ningun rey
de aquellos tiempos tubo paz, tranquilidad, y prosperos
successos, que no bolviesse el azote contra el pueblo de Dios
para afligirle; y ultimamente el imperio romano, que al
principio entré con blandura, protestando amistad con el
pueblo judayco, quando estava en los principios de su
grandeza, quando aun no havia Ilegado a la suma pros-
peridad, ni pacifica possession del imperio universal a que
aspirava, quando (como dize Justino autor romano) pro-
curava amistad con diferentes naciones del oriente para
-tenerlas a su devocion, quando invadiesse las vezinas por
conquistarlas, entonces alagé6 al pueblo judayco, y le honré
*F
82 ISAIAH LIII. 5.
en laminas de bronze con titulo de amigos y companeros ;
mas en llegando a la suma grandeza, en consiguiendo
pacifico la mayor opulencia, empezo el castigo sobre Israel,
experimenté el pueblo el castigo de la paz de Roma,
primero con crueles governadores que lo afligieron cons-
pirando contra sus vidas, haziendas, y lo que mas es, contra
la observancia de las santas leyes (como cuenta Josepho),
hasta que ultimamente cay6 sobre Israel el total castigo de
Ja paz, y prosperidad de Roma, siendo la santa ciudad y
templo convertidos en fuego, y el pueblo captivo, y espar-
cido por todas las regiones hasta el presente dia. En el
reyno de Francia, mientras estuvo abatido por los Inglezes,
que poseyeron, parte de ella, y el resto era dividido en
diferentes principes, fueron los judios recebidos, y por la
necessidad del reyno bien estimados ; salieron los Inglezes,
-unieronse muchas provincias a la corona, floreciéd Francia,
prosper6 gozando pacifica el universal dominio de las
Galias, y de esta tranquilidad, de esta paz fué el castigo
sobre Israel, contra quien se levantaron los pastores, que
eran los mismos sehores de Francia y sus gentes, de-
gollaron muchos judios por todo el reyno, hasta inundar
la inocente sangre calles y places, y los que pudieron
escapar, peregrinaron huyendo a Polonia, y a la Alemania,
Ungria, y Bohemia: quando Espafia era un misero rincon
en las montanhas de Obiedo, Leon, y Castilla la vieja, y todo
el resto poseido de muchos reyes moros, con quienes tenia
continua guerra, fué el pueblo admitido y estimado, porque
era necessario para la asistencia con el dinero a las expe-
diciones militares; mas expelidos los Moros, conquistadas
las provincias del reyno, y el de Granada, que fué el ultimo,
quedando toda Espaiia debaxo de un monarca, que fué
ISAIAH LIII. 5. PS Oga
Fernando el catholico, este mismo al punto que gané a
Granada, en el real de Batalla que tenia sobre ella did el
decreto para que los judios que le avian ayudado con sus
haziendas para aquella, y las demas conquistas, saliessen en
breve termino desterrados de los reynos, dexando unos la
divina ley por falta de medios 6 animo para peregrinar,
otros saliendo a trabaxos, muertes y deshonras por todo el
mundo; prosper6é Espaiia, engrandecidse, tuvo la possession
pacifica de todos sus reynos, y el castigo de su paz fué
sobre Israel. Passaron a Portugal 20 mil casas, que re-
cebid el rey Don Juan el 3° por mucha suma de dinero
de que necessitava para sus conquistas ultramarinas.
Heredéle Don Manuel, conquist6 muchos reynos en la
India, engrandecié su reyno con los casamientos y pazes de
Castilla, con las riquezas del oriente gozé pacifico la mayor
tranquilidad; mas el castigo de su paz fué sobre Israel,
a quien luego que florecié, inhumanamente desterr6 de sus
reynos, usando las tiranias que el mundo sabe, que refiere
en su vida y hechos Osorio obispo de Silves en el Algarve,
quitandole con fiereza barbara los hijos inocentes, haziendo
a los que por falta de tiempo no pudieron embarcarse
con violencia christianos, y en falta declarandolos impia-
mente por esclavos, como si los hubiera havido en buena
guerra: mas no fué la guerra causa de las miserias del
pueblo, sino la paz, que el Sefior por sus justos juizios le
-concedié en sus reynos, fué castigo sobre Israel. Y en
suma, nunca las gentes florecieron con prosperidad y paz,
que no resulte de ella castigo en el pueblo de Dios; y esto
es lo que dize Isayas en este verso, que diran las gentes
desenganadas castigo de nuestra paz sobre él, porque de
nuestras felicidades, de nuestra paz siempre result6 mise-
* PF 2
84 ISAIAH LIT. 5.
rable castigo en Israel; poniendolo el Sefior en nuestras
manos por sus pecados, lo tratamos impiamente como es-
clavo, empleando nuestra prosperidad en dafio suyo; y de
esto se reprehende el mismo Isayas, cap. xlu. 5: ‘ Calla y
entra en escuridad, hija de Caldeos, que no afiadiras que
Iamen a ti Sefiora de reynos; ensafiéme sobre mi pueblo,
deshize mi heredad, y dilos en su mano; no pusiste a ellos
piedades, sobre viejo engraveciste tu yugo mucho.’
Prosigue el mismo verso: Y por su llaga fué medicina
a@nos. Por cierto que usé el divino propheta de bien deli-
cada retorica en este verso, haciendo una figura que consiste
en bolver la proposicion por otra contraria; dixo la clau-
sula antes, que diran las gentes nuestra paz, nuestra pros-
peridad fué castigo sobre Israel; y luego buelve la contraria:
y la herida 6 castigo de Israel sera para nosotros de paz y
de bien, de felicidad ; nuestra paz le caus6 castigo, enferme-
dad, y llaga, y su llaga nos causaré consuelo y sanidad; él
fué llagado por nuestra paz, y nosotros somos sanos por
su Ilaga: y assi dize castigo de nuestra paz sobre él, y por
su llaga fué medicina a nos. Dize el propheta que de los
trabajos de Israel result6é sanidad a las gentes, que assi lo
confessaran ellas mismas; no quiere dezir que Israel mere-
cera con su captividad la expiacion de los peccados de las
gentes, como nos imputan, que dizen los doctores christianos,
porque nuestra captividad es por nuestros pecados, no por
los de la gentilidad ; mas tambien entendemos, que Ilevando
Israel firme en la fé divina, y ley de Dios, este penoso cap-
tiverio con paciencia, se dispone y haze capaz de la redencion
universal que espera, en que concurrira mas la infinita
misericordia del Sefior que nuestros merecimientos; y
sabemos instruidos de la 8. S., que de estos trabajos y
ISAIAH LIII. ¢. 85
tolerancia no solo resultaré el bien para Israel, sino tam-
bien a muchas gentes, a quien se participara la felicidad
del pueblo de Dios en aquel dichoso tiempo, en el qual
sanaran de la torpe enfermedad de la ydolatria, como dixo
Isayas, cap. ii. 17,18: ‘Y¥ ser4 enaltecido Adonay solo en
esse dia, y los ydolos totalmente quitaré; en esse dia
echara el hombre los ydolos de su plata, y los ydolos de
su oro, que hizieron para si, para encovarse a ellos ;’ y en
el capitulo xlv. 23: ‘Por mi juré, salié de mi boca justicia,
palabra, y no tornara : que a mi se arrodillaré toda rodilla,
jurara toda lengua ;’ sanarén las gentes de su emulacion,
de sus odios, y vanas codicias, gozando una perpetua tran-
quilidad, y perpetua paz, unidas en un agradable culto
de Dios, y reciproco amor. Esta sanidad promete el Sefior
a las gentes, en la redencion de Israel, por el mismo pro-
pheta: ‘Y mojaran sus espadas para azadas, y sus lancas
para podaderas; no alzaraé gente contra gente espada, y
esta es la sanidad que conse-
>
no aprenderan mas guerra:
guiran las gentes, bolviendo humildes a su eriador, sanando
de la rebeldia gentilica, con que por tantos siglos escarne-
cieron a Israel, obligandole a prevaricar las divinas leyes, y
a prophanar los dias que la divina magesdad quiso que
fuessen consagrados a su honra; sanando de esta inquietud,
passarén al dichoso extremo de la salud, como vaticin6é
Isayas, cap. ultimo, verso 33: ‘Y ser&é de mes en mes, y
de Sabath en Sabath, vendra toda criatura para humillarse
delante de mi, dicho de Adonay.’ Lo mismo promete el
Senor por Zacharias, cap. ultimo : ‘Y sera, que todos los que
remanecieren de las gentes, que vinieren sobre Jerusalem,
subiran a pascuar Pascua de las cabafias.’ Esta es la sanidad
que gozaran las gentes en la redencion de Israel; este
86 ISAIAH LIII. 6.
es el fruto que coxeran sus pios de los trabajos y llagas
que padecio en su captividad, de la paciencia con que sufrié
sus dolores y enfermedades por tantos tiempos; y diran
entonces: nuestra tranquilidad, nuestra paz fué para castigo
suyo, y su llaga fué para que en el tiempo de su redencion
fuessemos juntamente sanos de nuestras inmundicias. Y
esto confessaran las gentes, diziendo: castigo de nuestra
paz sobre él, y por su laga fué medicina a nosotros.
Sigue el verso 6: Todos nos como ovejas erramos, cada
uno a su carrera miramos, y Adonay hizo occurrir en él el
pecado de todos nos. Continuan su confession las gentes, y
dizen que todas elias erraron como ovejas, y siguieron sus
veredas como las ovejas descarriadas que siguen perdidas
diferentes sendas, apartandose de su rebafio y del verda-
dero camino que devian seguir para ir a su pastor: assi
las gentes confiessan que erraron el camino de la verdad
echando por diferentes caminos, divididas en varias sectas,
ydolatrias y supersticiones que no las encomendd su
Criador: no dizen las gentes que pecaron, sino que erraron,
porque ellas entendian que acertavan en la vanidad de los
falsos cultos que seguian; y assi no obstante que confiessan
arrepentidas su flaquesa, si no la disculpan, por lo menos
procuran honestarla con la escusa de la ignorancia; dizen
que erraron, creyendo que acertavan: y en verdad los pios
de las gentes no siguieran el mal camino, si estuviessen bien
informados del seguro, y aun algunos de los impios, si estur-
viessen ciertos que erravan, no persistirian en sus errores.
Assi los llama el propheta a diferencia de los demas pe-
cados que siguen a la fragilidad humana; no habla de estos
pecados que siempre hubo desde Adam en todo el genero
humano, ni ay hombre que se justifique delante del Senor,
ISAIAH LIII. 6. 87
mas habla solamente de los falsos ritos, y vanas sectas en
que se dividié la gentilidad, y persevera hasta que Israel
con su redencion sea causa de su verdadero conocimiento, y
retractacion de sus errores, diziendo, falsedad nos ensefaron
nuestros padres. Ni esta confession pueden entender los
adversarios por Israel, que aunque como ellos pretenden
errasse en el divino culto, lo que es impossible, no se verifi-
caria de él la proposicion que cada uno echo por su carrera,
porque Israel siempre siguié una misma carrera, que es la
sagrada ley de Mosseh, sin dividirse en diferentes sectas ;
antes todo él fué y es siempre conforme en una misma fé, y
en una misma observancia en todo el mundo; luego no se
pudiera jamas dezir de los Israelitas que cada uno seguia
su carrera; y no entendiendose esta clausula de los pecados
ordinarios 6 personales, resta con evidencia que solo se
verifica en la gentilidad, que sigue en su culto tan varias
sectas y caminos como es notorio. Dize en la segunda
parte del verso: Y Adonay hizo occurrir en é/ el pecado de
todos nos: esto es lo mismo que dixo antes, que los pecados
de las gentes molieron al pueblo, lo hirieron, y afiligieron ;
ahora lo dize por otra fraze mas elegante, que el Sefior
quizo por sus justos juizios que la iniquidad de las gentes
se empleasse contra Israel, como blanco a que havian de
tirar las saetas de su rigor y odio. Esto significa la pala-
bra occurrir en él 6 contra él, porque en la santa lengua
es lo mismo que embestir encontrar en otro para matarle,
ofenderle: la misma palabra viene en Samuel, ii. 15: ‘Y llamé
David a uno de los mossos y dixo: Llega, encuentra en él;
y en el verso 23: ‘Y dixoa él el rey, has como hablo, y encuen-
tra en él, y enterrarlo has ;’ y ReyesI.u.[ 30]: ‘Y entré Abena-
yah a tienda de Adonay;’ y [Salomon] dixo [ 31], ‘encuentra
88 ISAIAH LIII. 6.
en é1;’ y verso 34: ‘Entré Abenayah y encontro con él, y
matélo ;’ y Samuel I. xxii. 17: ‘Y no quizieron siervos del
rey tender su mano para encontrar en siervos de Adonay :’
consta pues con evidencia que la palabra hebrayca que
interpretamos occurrir, es lo mismo que encontrar 6
acometer contra alguno; y assi lo ensefian los doctores
christianos, y en particular los mas doctos hebraycos,
Bustorfio y Cocejus en sus diccionarios. Esto supuesto, dizen
las gentes que el Sefior quizo que su iniquidad y malicia
embistiesse Israel para destruirlo, y despues afligirle en su
captividad ; en este mismo sentido interpreta la Biblia de
los 70 interpretes: ‘Y lo entregé a las maldades de todos
nos; que es lo mismo que pusole al encuentro de nuestras
maldades para que executassen en él sus rigores; y assi se
verifica en el pueblo contra quien occurrien y embisten la
perversidad y odio mortal de todas las gentes, causandole
destierros, muertes, y todo genero de miserias; con que
la inteligencia de todo el verso haze este sentido: nosotros
todos erramos, siguiendo cada nacion veredas distantes del
camino de Dios, divididas en varias sectas, de que re-
sultava detestable odio y abominacion contra Israel, porque
perseveravan en la divina ley que professavan sus padres:
mas no obstante esso, que nosotros erravamos, y él acertava
en el verdadero culto, con todo por sus divinos juizios,
permitio que la malicia y iniquidad de nuestros errores se
empleasse contra Israel, occurriendo y acometiendole con
todos los medios possibles para su ruyna, y hizo occurrir 6
acometer contra Israel el peccado de todos nos.
Mas pudiera replicarse contra essa inteligencia del verso,
que parece cosa inconsequente que la malicia de las gentes
occurra contra Israel para ofenderle, y que ellas assi lo
ISAIAH LIII. 6. 89
confiessen, y al mismo tiempo digan, que el Sefior quizo
que assi fuesse, y que hizo occurrir los pecados y malicia
de ellos contra Israel; mas no es inconsequencia, sino
politica divina que siempre us6 la magestad de Dios en el
govierno de sus criaturas, haziendo que los pecados de unos
sean instrumentos para el castigo de otros; mas no por
esso se escusd de pecado el que es instrumento de Dios para
el castigo. Parho y sus gentes fueron instrumento con que
Dios afligid a Israel; dispuzo Dios que sus hermanos
vendiessen a Joseph, como él mismo se lo dixo despues de
muerto Jacob, que por bien de ellos lo embié el Sefior alli;
mas no se escusaron del pecado los hermanos. Castigé6 Dios a
David, usando como instrumento de Absalon, para afligirle,
mas pec6d gravemente Absalon en perseguir a David.
Nabucdenosor fué instrumento de Dios para destruir a
Jerusalem y su pueblo, mas Dios dize que castigaria rigoro-
samente a Nabucdenosor por haver executado este castigo ;
usa Dios de la malicia del hombre para castigar los pecados
de otros, y el hombre usa libremente de su malicia, y
incurre voluntariamente en el pecado de ofender al otro,
porque a ninguno obliga Dios a que sea malo, ni quita la
libertad para que sea bueno; y conociendo Dios que uno
sera voluntariamente malo y cruel contra otro, lo permite
assi, y usa de la malicia libre de aquel para castigo
necessario del que lo merece. Esto es lo que diran las
gentes, que quiso el Sefior usar de sus pecados y malicia, 6
poniendolos contra Israel como instrumento para castigarle y
afligirle, como us6 de la iniquitad de Parho y Nabucdenasar
para castigar los delitos de su pueblo. Y assi lo amenasé
por el mismo Isayas, cap. ix. 10: ‘Y enforteceré Adonay
a angustiadores de Rehesim contra él, y sus enemigos
90 ISAIAH LIIIL 6.
juntaré; Aram de oriente, y Phelistim de occidente, y tra-
garén a Israel con toda su boca;’ esto es, que usaria el
Sefior de estos enemigos de todas estas naciones, para que
su odio y iniquidad occurriessen contra Israel, y lo tra-
gassen, y destruyessen, como lo executaron en los passados
y presente captiverio, en cuyo fin lo conoceron y confessaran
las gentes, diziendo: ‘Y hizo Adonay occurrir en él nuestra
iniquidad; apretado y afligido, y no abrira su boca; como
cordero al degolladero es llevado, y como oveja delante el
trasquilador enmudecid y no abrid su boca.’
Despues de haver referido esta confession, diziendo las
gentes la injusticia con que trataron a Israel, habla el
propheta descriviendo los trabajos y suma paciencia del
pueblo en su captividad, y enunciando sus futuras felici-
dades; y empiessa desde este verso: dize que fué apretado
y afligido, y que a todo esto no abrié su boca; que aunque
continuamente lo perseguian, lo afligian, le desterravan,
tratandolo peor que a los viles esclavos, Israel nunca pro-
cur6é su defensa, ni tubo osadia para resistir a las injurias,
reconociendo que sus prevaricaciones y pecados le tenian
atadas las manos, y que nada le podian ofender las gentes,
si el Sefior por su divina justicia no se ubiesse retirado de
favorecorle como antes contra ellas, teniendo siempre a los
ojos que assi se lo predixo Dios en la ley, previniendole las
opresiones de este captiverio: ‘ Y diras en aquel dia, porque
Adonay no esta entre mi me acontesen estas cosas,’ como
tambien predixo en el cap. xxxii del Deuteronomio: ‘Porque
su fuerte los vendié, y Adonay los entregé;’ lo qual no
ignorando Israel, sufrid sin buscar medios a la defensa, y
nunca abrié su boca; antes fué humilde como el cordero al
degiiello, y como oveja al trasquilador, ya padeciendo la
ISAIAH LIIT. 8. 91
muerte con ignominia y gritos de los pueblos, ya perdiendo
su libertad, sus bienes, sus hijos, a manos de la tirania. Assi
lo dize Isayas en este verso, y antes que él lo dixo David en
el Psalmo xliv por las mismas palabras: ‘ Distenos como
ovejas por comidas, y en las gentes nos esparciste, porque
por ti somos muertos, todos los dias somos contados como
ovejas al degolladero.’
Sigue el verso 8: De detenimiento y de juizio fué tomado;
y su generacion quién hablard ? que fué cortado de tierra
de vidas, y por delicto de mi pueblo llaga a él. Arias
Montano lee de la clausula fwd quitado, entendiendo por el
recogimiento en las prisiones; la version de los 70 dize de
la contralacion, que es de la opression 6 apretura: mas
otros doctores christianos muy versados en la sancta lengua,
como Coceo en su diccinario hebreo, leen con toda propiedad
‘de la potesdad,’ porque la dicion Hebrayca que leemos de-
tenimiento significa propiamamente potesdad, reyno, dominio,
como descrive Bustorfio: y assi consta por el sacro texto;
Samuel I. cap. ix. 17, hablando de Saul, usa del mismo
vocablo y dize: ‘Este reynaraé en mi pueblo;’ y Juezes
xvii. 7: ‘El que posseyere potesdad 6 imperio,’ uzando
siempre de la misma palabra que aqui trae el propheta,
que se lee tambien detenimiento, porque el rey detiene los
subditos dentro los limites de las leyes. Y assi leeremos,
no solo con verdad y propiedad, sino tambien con la inter-
pretacion que siguen los doctores christianos, del reyno y
juimo fud quitado ; esto es: quitaronle la potesdad, y reyno
de Israel, y la judicatura 6 govierno que administrava en si
mismo, y el Sefior le havia instituido en el dezierto, porque
lo mismo es dezir que le quitdron del reyno y govierno,
que afirmar que le quitéron uno y otro; y assi acontecié
92 ISAIAH LIIL 8.
a Israel, a quien las gentes quitéron y desposseyeron del
dominio de sus tierras, y de su antiguo govierno, y judica-
tura que libremente exercia sobre sus subditos conforme
las sagradas leyes, llevando sus reyes y sus pueblos a misera
captividad, desoladas sus ciudades y fortelezas, sin quedar
forma de republica, ni govierno, cumpliendose lo que el
Sefior predixo en el Deuteronomio xxviii. 36: ‘ Hara andar
Adonay a ti, y a tu rey que levantares sobre ti, a gentes
que no conociste tu y tus padres ;’ y en el verso 49, 50 y 52:
‘“Traeré Adonay sobre ti gentes de lexos, de cabo de la
tierra, como buela aguila, gente que no entenderds su
lengua, gente fuerte de faces, y angustiara a ti en todas tus
villas, hasta sujetar tus altas cercas y encastilladas que te
confias en ellas, en toda tu tierra que Adonay, tu Dio, did a
ti.’ Para cumplimiento de este divino decreto uzé el Sefior
de las gentes, como instrumento, que quitéron a Israel de su
reyno y de su juizio, que les despojaéron de su dominio, de
sus muchas y fuertes ciudades y provincias, de su govierno
y judicatura, assi eclesiastica como civil, derigidos ambos
derechios por la divina ley que promulgé en Sinay; y esto,
dize el propheta en nuestro verso, que sera notorio a toda
criatura, que entre los mayores trabajos de Israel fué el
mas lamentable el serle quitado su reyno, y destituirle de
su judicatura: y por esso dize: del detenimiento 6 reyno y
del juizio fud quitado.
Sigue el verso: Y sw generacion quién contard ? porque
Jfué cortado de tierra de vidas. Quiere dezir, una vez
arrancado de su sancta patria, destituido de su juizio y
govierno, ¢ quien celebrara su admirable generacion ? 3 quien
estimara 6 hard cuenta de sus milagros y principios? sin
dominio, sin republica, sin tribunal de justicia, sin patria,
ISAIAH LIII. 8. 93
esparcido y despreciado ; quien podra contar y hazer alguna
estima de su gloriosa generacion 6 principio? 4 quien cele-
braraé que desde los primeros rudimentos del mundo lo
tomé Dios por regla a todas las gentes de la tierra, criando
y distribuyendo el mundo a proporcion de los hijos de Israel ?
Assi lo dixo en el Deuteronomio xxxii. 7: ‘ Acuerdate los
dias de siempre, entended afios de generacion a generacion ;
pregunta a tu padre, y denuciarte ha, a tus viejos, y te
diran: quando hizo heredar el Alto gentes, quando dividié
los hijos del hombre, establecié termino de pueblos por
cuenta de hijos de Israel.’ Esto dize el propheta, que Israel
fuera de la tierra de los vivos, que es la tierra de Israel,
desposseido del reyno y judicatura 6 govierno, esparcido en
las naciones como vil esclavo, es fuerca que caresca de la
celebridad y estimacion que merece su ilustre generacion 6
principio; nadie la contara para estimarle, antes en ella
misma buscaran motivos al desprecio, diziendo que la estirpe
natural de Israel nunca fué estimable al Sefior, su Dios, ni
merece serlo de los hombres; que otro Israel espiritual com-
puesto de las mismas gentes, es el querido de Dios, y el
digno de celebrarse y cantar su generacion, no la del Israel,
que llamaran carnal al que es real y verdadero sucesor
de Jacob, que esta generacion es condenada y reprovada de
Dios ha muchos siglos. En esto consiste la quexa del pro-
pheta, que esparcido Israel y captivo, no avré quien celebre
su generacion, sino quien la vitupere y desprecie, ¢y su
generacion quien contara? como diziendo: ningunas de las
gentes, porque ninguna hard estimacion de ella. Que por
la tierra de vida se entiende la de Israel, es constante en
la S. S.; assi en el Psalmo xxvii. 13 y lil. 7: ‘Tambien
Dios te derrocara, para siempre te tajara, y te arrancara
94 ISAIAH LIII. 8.
detienda, y te desarraygaré de tierra de las vidas;’ y en el
Psalmo exvi. 9: ‘Andaré delante de Adonay en tierra de
los vivos;’ y cxlii. 6: ‘Hxclamé a ti, Adonay, y dixe, ta eres
mi abrigo y mi parte en tierra de los vivos.’ Y mucho mas
claro en Ezechiel, cap. xxvi. 20, hablando el Sefior contra
Sor, que se ensobervecid contra Jerusalem, amenaga el
propheta que Sor sera destruida y arruinada por el rey
de Babel para siempre, mas que Jerusalem bolveria otro
tiempo a su antiguo lustre, a quien llama ‘tierra de las
vidas,’ dize assi en el verso 20: ‘Y te haré estar en tierra
de baxuras, en diziertos de siempre, con los que decienden
a la sepultura, porque no seas poblada, y daré hermosura
en tierra de las vidas;’ y en el cap. xxxii vaticina contra
Parho, rey de Egypto, y toda su tierra, que seran muertos
y destruydos por los dafios que causdron a Jerusalem, -y
assi dize en el verso 23: ‘Todos ellos muertos cayendo a
espada, porque hizieron quebrantamiento en la tierra de las
vidas.’ Y esta misma frase repite en muchos de los versos
seguientes ; assi dize ahora Isayas: porque fué cortado de
tierra de los vivos, sacado Israel de Jerusalem y de toda la
sancta tierra, que se dize de los vivos, porque en ella vivia
Israel vida espiritual por particular assistencia del Sefior,
que influy6 su divino espiritu mediante los sacrificios sobre
aquel pueblo, y saliendo de ella carece de aquella influencia,
de aquella especial union con su Criador, y consiguiente-
mente de aquella vida espiritual que entonces gozava, y
ahora pretende por la observancia de la divina ley, aunque
con mayor dificultad y imperfeccion, careciendo de aquella
vida 6 influencia que gozava en la tierra de los vivos, en gu
sancta patria.
Sigue el verso: Por delito de mi pueblo Ulaga a él.
ISAIAH LIII. 8. 95
Bien pudieramos, siguiendo la verdadera significacion de la
palabra hebrayca, leer l/aga a ellos, y no a él, porque en
Ja verdad esta en plural y no en singular, como leen los
christianos, por aplicar esto y todo el capitulo a un sujeto
singular, que es el Messias: mas los mismos de los suyos
inteligentes de la santa lengua bien conocen que es plural,
y se deve leer llaga a ellos, con que no quedaria duda
que todo el capitulo se entiende por Israel; y como no
pueden por punto de religion entenderlo assi, sind como
dispone el Evangelio, son forcados a entenderlo en singu-
Jar, aunque reclame la verdad de la palabra el numero
plural, a ellos; y buscando algun exemplo en la S. S. para
defender esa interpretacion, valense del verso del propheta,
que dize: ‘Hizieron ydolo y encorvaronse a él,’ en donde
esta palabra a e/ es la misma que en nuestro capitulo, con
que les parece tienen provado el intento, que aunque
siempre signifique plural, alguna vez se pude leer en
singular, como en el texto alegado, que no puede enten-
derse a ellos, porque dize ydolo en singular, y no fuera
buena gramatica decir hizo ydolo y encorvése a ellos, sino
a él, concordando con el numero; mas nada les vale esta
fuga, porque tambien en el lugar que alegan deven leer:
‘hizieron ydolo y encorvaronse a ellos,’ estilo frequentissimo
en la 8. 8. no concordar el numero, como dize muchas
vezes : ‘y juntaronse todo Israel,’ en vez de decir juntése ;
‘y dixeron todo el pueblo, tu pueblo todos ellos sanctos,’
y havia de decir todo él sancto en rigor gramatico: esto
viene assi quando el nombre no significa un singular, sino
una coleccion 6 multitud, aunque él este en singular como
pueblo, Israel, y semejantes, que siendo en singular, significan
multitud; assi en nuestro verso dize: ‘hizieron ydolo;’ y
96 : ISAIAH LIII. 8.
aunque es verdad que ydolo esta en singular, con todo signi-
fica multitud, toda especie de ydolo, como quando dize Dios
no haras para ti ydolo,’ no se deve entender uno solo en
singular, sino toda la coleccion y especie de ydolo; y en
el verso que alegan, no dize que hizieron un ydolo par-
ticular, sino que hizieron ydolo, esto es, incidieron en
el crimen de hazer ydolo, no uno solo sino muchos, y
encorvaronse a ellos; con que siempre es verdad que la
palabra hebrayca (lamo) es plural, y significa a ellos; y assi
diré en el verso que explicamos, llaga a ellos, que aunque
antes habl6 en singular del pueblo, ahora dize en plural a
ellos, como viene a cada passo en la sagrada escritura; y
leyendo assi, bien claro queda que las gentes hablan de
Israel, y no de algun particular. Mas para la inteligencia
del verso nada nos importa que diga llaga a ellos 6 a él, y
seguiremos leyendo a ¢/, porque no paresca que assi tiene
alguna dificultad en el sentido que explicamos el capitulo en
el qual hablan las gentes todo lo que havemos referido y ex-
plicado en los versos antecedentes desde el primero, quien
creyd a nuestra oyda hasta el sexto que concluye, y Adonay
hizo occurrir contra él el pecado 6 iniquidad de todos nos :
hasta aqui hizieron su confession las naciones, y en lo que
resta del capitulo nunca mas se introduzen, y habla sola-
mente el propheta lastimandose de las miserias del pueblo,
y diziendo cosas que nunca podian las gentes entender ni
dezir en tiempo de Ja redempcion, por ser materias, unas,
que nunca oyeron ni aprendieron, y otras absolutamente
propheticas, como los ultimos versos 10, 11 y 12.
Despues de haver dicho el propheta, vaticinando la futura
ruyna y dispercion del pueblo, que seria afligido, que no
abriria su boca, y seria llevado como cordero, que sufriria
ISAIAH LIII. 8. 97
con suma paciencia los trabajos, y como oveja delante del
que la trasquila, que seria desterrado de su sancta tierra y
reyno, sin potesdad ni jurisdicion en sus pueblos, concluye
diziendo la causa de tan grande castigo, justificando la
divina justicia, que a su pueblo escogido, amado, y con
tantos prodigios favorecido, sacasse de la tierra que mila-
grosamente dié a sus padres, y lo pusiesse en manos de los
enemigos a padecer la cruel llaga de su dilatado captiverio ;
y dize que esta causa no fué otra que averse el pueblo de
Israel rebelado contra el Sefior, su Dios, de quien havia
recebido tantos y tan admirables favores, crimen de lesa
magestad, que aun al hijo primogenito no puede escusarse
del castigo; dize el crimen, en una palabra, que comprehende
la mayor malicia: Por rebello de mi pueblo llaga a él; fué
llagado mi pueblo, dize el propheta, por su rebello, porque
se rebelé contra su criador, prevaricando la divina ley con
la ydolatria, con el homicidio, con los incestos, odio, y todo
genero de delitos, llegando en la segunda casa a tan inorme
eorrupcion, que dize Josepho que era impossible dexar Dios
de executar su ira contra un pueblo que perpetuava tales
atrocidades, sin respecto a Dios, al sacro templo, mi a las
cosas sagradas que contenia, reynando solo la emulacion,
ambicion, y tirania; en suma rebel6é Israel contra el Sefior
su Dios, y ech6 sobre él las maldiciones que les previno en
la divina ley; y por esso dize el propheta, justificando el
rigor de Dios y su justicia: Por rebello de mi pueblo llaga
a él; fué llagado Israel por sus delitos, fué herido y puesto
sin forma, sin figura, por sus pecados y rebeliones contra
su beneficiador, sin gratitud a tan sobrenaturales favores,
como se lo predize Mosseh en su cantico verso 6: ‘4 Asi a
Adonay galardonais esto, pueblo vil y no sabio? de cierto
G
98 ISAIAH LIII. 8.
él tu padre que te crid, él te hizo y te compuso.’ Y Israel
rebelé desagradecido, y promete el Sefior ponerlo llagado
a los ojos de las gentes; assi lo dixo por Isayas, cap. 1. 4:
‘Dexaron a Adonay, hizieron ensafiar a sancto de Israel,
bolvieronse atraz. Sobre que sois heridos ; aun afiadis
rebello? toda cabeza enfermedad, y todo coracon dolorioso ;
de la planta del pie hasta la cabeca no ay en él sanidad,
herida, cardenal, y llaga tierna, no fueron medecinadas.’
De este modo dize Isayas que pondria el Sefior a su pueblo
por su rebello, y de la misma manera lo pintan las gentes
en este capitulo, y por las mismas palabras; con que no
queda duda que Israel sea el sujeto de quien hablan; y lo
mismo repite el propheta hablando del mismo pueblo, y lo
que dixo en el primer capitulo recopila en el li, diziendo:
Y por rebello de mi pueblo llaga a él, 6 llaga a ellos,
que es lo mismo; hablando de Israel colectivamente, a él, y
con destribucion, @ ellos, a los singulares del pueblo; llamale
mio el propheta, 6 en nombre del Sefior, que nunca dexd de
llamar a Israel pueblo mio, aun quando menos obediente, y
su divina magestad mas irritada con sus excessos, 6 hablando
el propheta en su nombre, que amoroso y lastimado de sus
hermanos, aun se honra de Ilamarle mi pueblo, como hizo el
Sefior codn Mosseh cuando en la occasion del pecado del
bezerro le dixo: ‘ Pecé tu pueblo ;’ ensefiandole que Israel,
aunque peque, nadie deve de deshonrarse de tenerle por suyo,
pues el mismo Dios no le desprecia, antes con ternura le
acaricia diziendole: ‘ Pueblo mio ; que te hize yo, y en que
te afligi? respondeme.’ Esta doctrina sabia muy bien Isayas,
y assi dize: Por rebello de mi pueblo, que aunque pecador
y rebelde, es pueblo mio, y no ay otro debaxo del cielo con
que pueda honrarme.
ISAIAH LIII. 9. 99
Y did con malos su sepultura, y con rico en sus muertes.
Dize el propheta que tres castigos recebié Israel por mano
de las gentes, que fueron, quitarle la potesdad 6 reyno, el
juizio, y govierno que Dios le instituy6, desde el dezierto,
y desterrarlo de la sancta tierra entre las naciones; dize
que salié de la tierra de los vivos, y sigue luego el estado
en que quedaria Israel entre las gentes; y es fuerca que
quedasse muerto entre ellas, pues era arrojado de la tierra
de los vivos, que quedasse privado de aquella vida espiritual
que gosava por divina influencia, como arriba diximos. Y
como al muerto sigue luego la sepultura, assi Israel muerto
entre las gentes tiene entre ellas su sepultura; por esso
dize el propheta, desterrado de la tierra de los vivos, did 6
puso con los malos su sepultura, qued6 destituido de aquella
vida espiritual, y sepultado entre las naciones. Y que la
casa de Israel se repute como muerta y sepultada fuera de
Ja sancta patria, lo dixo el Sefior por el propheta Ezechiel,
xxxvul.[11|: ‘ Hijo de hombre, aquestos huesos son toda
la casa de Israel ellos; y assi dixo Adonay Dios, he yo
abriré vuestras sepulturas, y haré subir a vos de vuestras
sepulturas, mi pueblo, y traeré a vos a tierra de Israel ;
y sabreis que yo soy Adonay quando abra vuestras sepul-
turas, y quando os levante a vos de vuestras sepulturas,
mi pueblo, y daré mi espiritu entre vos y vivireis:’ bien
claro dize el Senor por estas palabras que Israel, arrancado
de la tierra sancta, esté muerto y sepultado entre las gentes;
que perdié la vida, porque salid de la tierra de las vidas;
que los sacara de las sepulturas, que puso entre los malos
de las naciones, y lo traera a la sancta tierra, para que
buelva a vivir, no solo la vida natural sino la espiritual,
mediante la divina influencia que comunica en la tierra de
eC 2
100 ISAIAH LIILI. 9.
las vidas: por esso concluye, ‘ Y daré mi espiritu entre vos,
y vivireis,’ influyiré en vos aquella influencia de gracia que
vivificé a vuestros padres, para que vivais ; luego no dize en
el verso Isayas cosa diferente de lo que el Sefior dize por
Ezechiel, sino lo mismo casi por las mismas palabras, porque
Sud arrancado de la tierra de los vidas, puso con los malos
(esto es, con las gentes) su sepultura, la qual promete el
Sefior abrir y bolverlo a tierra de Israel para que viva.
Dize mas el verso: Y con rico en sus muertes. Bien
pudiera Israel, si sus pecados no fuesen tales y tan inormes,
estar sepultado entre las naciones, careciendo de aquella
vida espiritual que antes tenia en su patria, y no padecer
otros trabajos corporales que siempre le atormentan en su
largo destierro; mas irrit6 la ira de su criador, y assi
no solo decretd privarle de aquella vida espiritual, sino
exponerle tambien a trabajos y miserias corporales, que
padeciesse por mano de los poderosos de las gentes: por
esso dize que no solamente puso como muerto su sepultura
con los malos, sino tambien con los poderosos en sus
muertes, que son los trabajos y calamidades que llama
muertes, por las que este pueblo ha padecido por la crueldad
y tirania de los que por el mundo le dominan, y por otros
infinitos males a vezes mas sensibles que la muerte. Dize
rico, que en la sancta lengua es lo mismo que poderoso ;
y assi lo interpretan los doctores christianos, ponen esta
palabra en singular en lugar de ricos, usando este idiotismo
de la sancta lengua, que es usar un numero por otro. Ks
pues la inteligencia y sentido literal de todo el verso, que
privado Israel de su reyno, de su govierno, de la habitacion
de la tierra sancta, quedaria destituido de la vida espiritual
que alli se comunicava, y como muerto pondria su sepultura
ISAIAH LIII. 9. 101
entre los malos, que son las gentes de la tierra, sufriendo al
mismo tiempo las muertes, vexaciones, y tiranias de los
poderesosos de este siglo, hasta que lleguasse el de su re-
dencion; y assi dize: Puso con malos su sepultura, y con
rico en sus muertes. Concluye el mismo verso g: Sobre
que no falsedad hizo, ni engaio en su boca. Dixo el
propheta en el verso antecedente, que Israel por su delito y
rebello padecié la dura Ilaga del captiverio, y ahora dize en
este verso que no hizo falsedad, ni ubo engaiio en su boca,
que parece contradicion, pues a un mismo tiempo le absuelve
y le condena, le califica de inocente y lo acusa de criminal :
mas no es assi, ambas cosas verifica el divino espiritu sin
alguna sombra de implicacion; consideré a Israel en orden
a Dios, al cual ofendid como ingrato a sus misericordias y
admirables beneficios, merecié Israel la cruel Ilaga de las
gentes por esse crimen de ingratitud y rebello; por esso
dixo: Y por rebello de mi pueblo llaga a él; considera
despues a Israel respeto de las gentes, sufriendo de ellas
los horribles dolores y calamidades que le hizieron padecer
debaxo de su dominio, y respeto de ellas dize, que padecié
Israel inocente, que nunca les merecié el desprecio, el odio,
y continuas persecuciones con que todas y cada una le
afligieron, porque Israel nunca les hizo falsedad 6 violencia,
y nunca ubo engafio en su boca; mas ellas siempre hizieron
de él pessimo concepto de indigno de toda confianca, en-
cerrandolo siempre en barrio particular, separando y cer-
rando, sefialando los Israelitas en el trage con diferencia a
los naturales y a todas las demas naciones, todo por descon-
fianga y odiosa presuncion de que no estando separados y
sefialados para ser conocidos, cometerian delitos y atro-
cidades ; necio recelo de ciudades poderosas sobre un debil
102 | ISAIAH LIIL. 9.
gusano, sin otro medio para vivir entre los hombres que el
clamar continuo a la piedad del Sefior su Dios, y humilde
rendimiento a todos los pueblos de la tierra; aborrecieronle
siempre por constante en la divina ley, y tubieronle mortal
odio por contumaz en su fé que heredé de sus padres,
a quien Dios la encomendé; juzgaronle, condenaronle, y
mataronle muchas vezes en diferentes reynos por supers-
ticiones diabolicas que malvadas intenciones le impusieron.
En este concepto le an tenido las gentes, y a él seguieron
todos los trabajos y miserias de Israel en el captiverio; este
falso dictamen contradice el propheta, afirmando que aunque
el Sefior castig6 a Israel y lo llagé por los pecados que
cometié contra sus divinas leyes y sagrados preceptos, en
las gentes solo obr6 la iniquidad y malicia para executar
este castigo, siendo Israel respeto de ellas inocente de
quantos motivos y pretextos inventaron para perseguirle,
siendo que él nunca les did occasion que justamente las
provacasse al castigo. Y assi dize el propheta, que sepul-
tado Israel entre las gentes por divino juizio, padecié las
vexaciones, injurias y opressiones de los poderosos, y le
acumularon causas y delitos que nunca imaginé, para des-
truirle, y esto, sobre que falsedad no hizo, y no ubo engaho
en su boca; desde se colige la solucion de la duda propuesta,
que consiste en considerar a Israel reo respeto de la divina
justicia, y inocente respeto de la malicia de los hombres que
injustamente le perseguicron.
Sobre este verso hazen grande fuerga las gentes, pro-
vando que este capitulo no deve ni puede entenderse por
el pueblo de Dios, sino por otro sujeto que sea impecable ;
porque nunca se puede verificar que Israel en la captividad,
y antes de ella, no hizo falsedad, ni ubo engatio en su boca,
ISAIAH LIII. 9. 103
aviendo pecado desde su primer origen, y cometiendo
siempre todas las especies de pecados que siguen a la
fragilidad humana, sin que Israel pueda negar esta verdad,
antes claramente la confiessa pidiendo a Dios misericordia
de sus delitos, que lo arrojaron a la captividad y en ella lo
conservan: mas si consultasen los sabios de las gentes los
sagrados escritos, hallarian bien claro la solucion a su
argumento, sin que les quede algun escrupulo; ni deverian
tenerlo en nuestra explicacion, pues mucho antes dixo
David lo mismo con la formalidad de palabras que aqui
Isayas, hablando David expressamente de Israel esparcido
y captivo entre las gentes, en el Psalmo xliv. 16, en donde
despues de haver celebrado las misericordias que otro
tiempo us6 el Sefior con su pueblo, descrive las miserias a
que lo entreg6 por sus pecados, y dize en el verso 16, y los
que siguen: ‘ Pusistenos por exemplo en las gentes, movi-
miento de cabeca entre las naciones; todo dia mi vergiienga
contra mi, y registro de mis faces me cubrié, por la voz del
que repudia y da vaya, por el enemigo que se venga; todo
esto nos vino, y no te olvidamos, y no hizimos falsedad en
tu firmamento; no se tornd atras nuestro coragon, ni se
apart6 nuestro passo de tus caminos.’ En estos versos
claramente afirma David que el pueblo, castigado de Dios
por mano de las gentes, se justifica que no hizo falsedad en
el divino firmamento, ni se aparté de los caminos de la
rectitud, ni decliné su coragon del divino culto; pues si
David assi lo dize, ;no puede una misma verdad salir de la
boca de David y de la pluma de Isayas? Si David dize
que Israel no hizo falsedad, ni engaiio en el firmamento, ; no
dira bien Isayas que no ubo falsedad en Israel, ni engafio
en su boca? Ni disienten desta verdad los sabios de las
‘
104 ISAIAH LIITI. 9.
gentes, que explican este Psalmo xliv de la captividad
presente de Israel por los Romanos, como en su comento lo
_ refiere Nicolas de Lira. Con todo es necessario saber, en
que sentido David y Isayas justifican el pueblo de Israel :
supuesto que es pecador y castigado de Dios por sus preva-
ricaciones, ninguno lo escusa de los pecados que ordina-
riamente siguen a nuestra fragilidad, a la inclinacion de
nuestro material apetito, ni estos pecados fueron jamas
motivo a las gentes para castigar y perseguir a Israel; no
le desprecian y abominan por ladron, trayador, 6 homicida,
6 por semejantes pecados, sino por la constante observancia
de la divina ley, que llaman con odio pertinacia judayca,
porque se burlé siempre de sus deidades, porque tiene por
profano lo que ellas veneran por divino; assi lo dize Plinio,
libro xxiii. 5: ‘Los judios gente perversa, y por el desprecio
que hazen de los dioses insigne;’ y Tacito dize: ‘Todo
quanto las otras gentes tienen por divino, es a ellos pro-
phano.’ Por esta razon todas las naciones levantan el azote
contra Israel, el Moro, Turcos, Persas, Arabes, y otras
gentes, y todo porque no cessa de observar, cuanto el
tiempo y lugar le permite en su captiverio, la divina ley
que recebié en Sinay: todos conspiran que Israel es sacri-
lego, que la falsefica, que no es perpetua, que ya es dero-
gada por inutil, caduca y mortifera; mas Israel desprecia
las persuasiones, los peligros, las muertes, los desprecios,
por obedecerla y observarla, porque es perpetua y contra
todas las fuercas humanas indefectible. Esta verdad abo-
minan las gentes, por ella persiguen a Israel y le aborrecen :
esto dize David en el Psalmo, de esto se quexa a Dios en
nombre del pueblo, que las gentes le destruyen, escarnecen
y matan, porque ha sido constante en el conocimiento y
ISAIAH LIII. ro. 105
verdadero culto de su criador, sin apartarse a los caminos
de la gentelidad, ni seguir sus intrincadas veredas; que por
esso fué degollado como cordero; no se escusa que no
cometid otros pecados, mas que solo por seguir la verdad
divina a sido afrentado de todas las naciones: esto mismo
dize Isayas en este verso, que fué el pueblo perseguido de
las gentes, sobre que falsedad no hizo, y no ubo engato en
su boca: todos quantos engafios y falsedades le imputaron
las naciones contra la sagrada religion que professa por
eterno decreto, fueron pretextos de la malicia gentilica,
para arruinarle y destruir su memoria; porque quanto dixo,
quanto afirmé en confirmacion de su observancia fué sancto,
fué verdadero, puro y nacido de la fuente de que bebid
en Sinay; y guiado de sus luzes, nz hizo falsedad, ni ubo
engano en su boca, como dize el propheta en este verso.
Sigue el verso 10: Y Adonay quizo molerlo, hizole en-
fermar ; st pusiere por enmienda su alma, verdad semiente,
alargara dias, y voluntad de Adonay prosperarad en su
mano. Responde el propheta a una pregunta tacita, que
motivado el entendimiento por lo que dixo en el verso
antecedente pudiera hazer: pues si Israel es inocente, si no
ubo engafio en su boca, ; porqué buscaron las gentes tales
pretextos para despreciarle y consumirle ? ;cO6mo. se com-
padece haver dicho en el verso antecedente que por rebelde
padecié Israel su llaga, y decir immediatamente que no
hizo falsedad y no ubo engafo en su boca, sino que la
voluntad de Dios quizo castigarle, siendo que la rectitud de
la divina justicia, que es la misma bondad de Dios, no per-
mite que aya castigo sin delito, ni que padesca la inocencia ?
y si lo permite por sus justos juizios para algun buen fin
que no alcansamos, no es lo mismo permitirlo que quererlo ?
Io
106 ISAIAH LITI. 10.
mas el propheta dize que Adonay quizo molerlo, y que
padeciesse el castigo de las gentes, no obstante que no hizo
falsedad, ni ubo engafio en su boca. Mas otra cosa dize el
propheta si bien se consideran sus palabras: ya diximos
antes, que Israel es inocente respeto de las gentes, porque
nunca les hizo violencia, que esso significa la palabra he-
brayca que leemos falsedad, y assi interpretan los doctores
christianos ; nunca el pueblo las offendié, y siempre padecié
humilde sus ofensas; ni les dixo doctrina engaiiosa, que era
lo que imputavan, sino la infalible verdad del verdadero
Dios y su divina ley, y assi injustamente le aflixieron con
sus continuas vexaciones; mas respeto de Dios fué Israel
rebelde y criminal. Dize pues el propheta que aunque
Israel no did occasion a las gentes para que le perseguiessen,
la divina magestad offendida quizo castigarlo y usar de la
malicia de las gentes como instrumento de este castigo; ellas
injustamente le oprimian, vy el Senor conforme su rectitud
y justicia quizo que ellas le oprimiessen. Lo mismo dixo
David en el Psalmo xliv citado; despues de haver dicho que
Israel ni falt6 en el divino firmamento, ni se torné atras su
coracon, ni decliné sus passos de los caminos del Sefior, (que
es lo que dize Isayas: No hizo falsedad y no huvo engano en
su boca,) sigue David: ‘¢ Porqué nos moliste en lugar de
culebros, y cubriste sobre nos con tiniebla?’ y esto mismo
dize Isayas: Y Adonay quizo molerle, hizole enfermar. No
puede haver prueva mas evidente de que David y Isayas
hablan de un mismo sujeto, que es Israel, por ]a misma for-
malidad, no solo del discurso, sino tambien de las palabras,
pues ambos dizen que Adonay quizo molerle, aunque era
inocente de lo que le imputavan las gentes. St pusiere por
enmienda su alma, verd semiente, etc. Ya did la causa el
ISATAH LIII. ro. 107
propheta porque Dios llagé a Israel, que fué por su rebello
y malicia; y despues dixo la razon porqué, siendo inocente
respeto de las calumnias de las gentes, lo puso en sus manos
para que le llagassen y perseguiessen, que fué quererlo assi
su voluntad por sus justos juizios, que de otro modo no
podrian hazerlo: ahora dize la causa final de esta per-
mission, de este al parecer desamparo y olvido de su
escogido pueblo, que no fué por destruirle y acabarle, como
ereen las gentes, sino para que enmendado de sus delitos,
buelva a la gracia del Senor su Dios, y consiga los admira-
bles favores que le promete en este verso, y los que siguen
hasta el fin del capitulo; por esso dize: St pusiere por
enmienda su alma, verd seniente, prolongara dias, y volun-
tad de Adonay prosperara en su mano; esto es, si expusiere
su vida a los peligros por enmienda de sus pecados, vera
semiente, ete. Manda Dios en la divina ley a Israel que le
ame con todo su coragon, y con toda su alma, y con todo su
aver, que es amar al Sefor mas que su alma; mas que el
vivir de tal suerte, que por su amor no dude el hombre de
entregar su alma, su vida, si importare a la gloria y honra
de su sancto nombre, en esto consiste la mayor perfeccion
del hombre, en amar a su criador mas que a su mismo ser,
a su propia vida; de este amor depende la obediencia a
la divina ley y a sus preceptos, que si el hombre tiene
a Dios todo el amor que deve, mas querra morir que
desobedecerle.
Dize pues el propheta, que haviendo castigado Dios a
Israel por descbediente, haviendole molido y debilitado
entre las naciones, si pusiere su alma-por la enmienda de
sus pecados, si bolviere a amarle con todo su coragon y con
toda su alma, despreciando su alma, que es su vida, por
108 ISAIAH LITT. ro.
amarle y obedecerle, despreciando por su gloria y honra
todos los peligros y ofensas de las gentes, sera favorecido
de Dios, como de antes bolver4 a la divina gracia, y le
cumpliré la palabra que le did en el Deuteronomio, cap.
xxx: ‘Y ti bolverds y oyrés en boz de Adonay, y haras
todas sus encomendancas que yo te encomiendo oy; que se
bolveré Adonay, por gozarse sobre ti para bien como se
goz0 sobre tus padres,’ que es lo mismo que dize el propheta:
‘Si pusiere su alma por enmienda, vera semiente ;’ dize si
pusiere por enmienda, que parece que habla condicional-
mente con la indiferencia, si har4 Israel assi, 6 si sera lo
contrario, y que debaxo de condicion le promete los favores
que siguen; mas esta no es condicional que dexe duda en
el efecto, sino estilo de la sagrada escritura, aun en las
cosas que infaliblemente seran, y esto en los actos que
dependen del libre alvedrio del hombre: que aunque nues-
tro Sefior sabe con su ciencia absoluta lo que el hombre
hard libremente, y a lo que se ha de inclinar su voluntad,
con todo no lo obliga ni fuerza, ni el saberlo Dios es causa
de que el hombre quiera; aunque no puede dexar de
querer aquello mismo que Dios sabe, porque su saber no
puede engafiarse. Por esso dize, aunque sepa lo que el
hombre ha de hazer, si hizieres esto, mas no puede faltar
ni dexar de hazerlo; assi consta claro en el Deuteronomio,
cap. xxx. 8; dize absolutamente que Israel tornara de su
delito: ‘Y tu tornards y oyr4s en voz de Adonay;’ y en el
verso 11 habla condicionalmente ; ‘si tornares a Adonay,’
tu Dios, con todo tu coracgon, y con toda tu alma;’ mas
esta condicional no se opone a la absoluta promessa que ya
hizo, solo denota que Israel, usando de su libre alvedrio,
bolveré a Adonay su Dios; que sino fuera assi, no ubiera
ISATAH LITT. tro. 109
merecimiento en bolver: esto mismo dize aqui el propheta,
que si Israel pusiere su vida por los delitos, 6 por la en-
mienda de ellos, que significa, poniendo Israel la vida por
los delitos, menospreciando los peligros de las gentes, cons-
tante en la observancia de la divina ley, alcansara los
frutos seguientes, verd semiente, se cumplira el Sefior la
bendicion que le proposé en el Deuteronomio: ‘ Te multi-
plicara a ti mas que tus padres ;’ a esta multiplicacion llama
Isayas verd semrente, que es generacion y larga posteridad.
Lo mismo dixo en el cap. lxi. g: ‘Y sera sabida en gentes su
semiente, y sus hijos entre los pueblos; todos los que los
vieren los conoceran, que ellos semiente, que bendixo Adonay
esta semiente ;’ y de esta excelente calidad dize que vera
Israel, si pusiere por enmienda su alma, bendicion que Dios
dié a Abraham, Genesis, cap. xiii. 16, ‘Y pondré tu semiente
como polvo de la tierra;’ y cap. xvii. 6, ‘Y haréte multi-
plicar mucho mucho;’ y a Agar, bendiziendo el angel a
Ismael, cap. xvi. 10, dize, ‘ Multiplicando multiplicaré tu
semiente, y no sera contada de muchedumbre;’ la misma
promessa haze por Ezechiel, cap. xxxvi. 37, diziendo: ‘Aun
en esto seré requerido de casa de Israel para hazer a ellos,
multiplicaré como ovejas hombres, como ovejas de santidad :’
esta bendicion dize Isayas que conseguir el pueblo como se
lo promitié en la divina ley, que sera pueblo numeroso, que
multiplicara y sera innumerable su descendencia, que vera
semiente, prolongara dias; afiade otra promessa, que pro-
longaré los dias de su vida, que seré permanente en su
felicidad, que no experimentara otra ruyna, deminucion, y
captiverio, ni sera su semiente como en las redenciones
passadas, para desear con el tiempo a semejantes dolores
entre las gentes, ni cometera pecados que obliguen a la ira
110 ISAIAH LITT. ro.
del Sefior a executar castigos; la qual duracion y perpetuidad
de vida en la tierra de los padres, es premio que Dios
propuso en la ley por su observancia, y ahora en Isayas
por su arrepentimiento y buelta a la divina gracia: por
esso dize: Verd semiente, alargara dias. la misma ben-
dicion repite Isayas en el cap. Ixv. 22: ‘Como dias del arbol
dias de mi pueblo, y obras de sus manos envejeceran mis
escogidos ;” y mas arriba verso 20: ‘No sera de alli mas
pequeiio de dias, y viejo que no cumpla sus dias, mas el
moco de edad de cien afios moriré;’ y en el cap. Ixvi. 22,
Ensalca la duracion eterna de Israel, diziendo: ‘ Assi como
los cielos nuevos y la tierra nueva que yo haré, estaran
delante de mi, dicho de Adonay, assi estara vuestra semiente
y vuestro nombre.’ Este estilo observé Isayas en el cap. lin,
y usé de la misma frase, dando por bendicion a Israel
redemido que prolongara sus dias. Sigue el verso: VY
voluntad de Adonay prosperara en su mano. Conluye el
verso diziendo el propheta que haviendo el pueblo padecido
los trabajos de su captividad, y llevandolos constante en la
divina ley, restituyendose arrepentido a la primera gracia,
sera cumplida en todo la voluntad de Adonay, que siempre
fué de que Israel bolviesse de su pecado, que pusiesse
su alma por enmienda, para recoxerle y conservarle como
hijo primogenito, de sublimarle entre todas las gentes, de
comunicarle amoroso sus favores en la tierra que did a sus
padres por heredad perpetua, lo qual havia estorvado Israel
con sus delitos, y se hizo ignorante de esta voluntad de
Dios, como desentendido de sus favores; assi se lo advertié
en el Deuteronomio, en el admirable cantico de Mosseh:
‘Que gente perdida de consejo ellos, y no en ellos entendi-
miento; oxald supiessen y entendiessen esto! entenderian sus
ISAIAH LIII.. rr. 111
fines.’ Esta era, y es la voluntad de Dios, y esta tendra su
efecto, y prosperara en Israel; porque en su mano estuvo
el perderse, como estaré despues el reduzirse, que es la
voluntad de Dios; por esso dize: Y la voluntad de Adonay
prosperard en su mano; y assi se lo prometié por el mismo
Tsayas: ‘Assi sera mi palabra que salié de mi boca; no
tornaraé a mi en vano, sino que hard lo que yo quize, y
prosperara lo que embié.’
Sigue el verso 11: Por el trabajo de su alma verd,
hartarse a, con su sabiduria justificard mi siervo justo a
muchos, y su delito él soportard. Continua el propheta
descriviendo los premios que tendra Israel despues de los
trabajos de la captividad, y ademas de su multiplicacion y
perpetua felicidad de su estado espiritual y temporal, dize
en este verso que por la aflicion de su alma verd sefiales y
frutos de la redencion de Israel, conforme toda la sagrada
escriptura, esto es, que vera lo que por tantos siglos dessedé
ver, veré su redencion admirable, su reyno restablecido, y
levantado sobre todos los reynos, vera su rey, hijo de David,
en su trono, lleno de gracia y espiritu divino, su santo
templo reedificado, sus sacerdotes y Levitas administrando
con pureza los sacrificios, y ademas de esto vera lo principal
en que consiste lo grande de su redencion, que es la afluencia
de gracia y santidad, que como rios caudalosos se derramard
por todos los hijos del pueblo, cireumcidando los coracones
de ellos y de su semiente, amando uniformes al Sefior su
Dios con todo su coracon y con toda su alma, vera en todas
las gentes del universo un humilde rendimiento a su criador,
y las vera venir de todas partes a Jerusalem en nombre de
Adonay, y la casa de Jacob y de Jeudah del septentrion a
la tierra que heredaron sus padres; tambien vera los
It
112 ISAIAH LIII. 11.
secretos divinos, gozando la influencia prophetica como de
antes, por tantos siglos negada a Israel, y a esto se llama
propiamente ver en la 8. 8. Joel, cap. iii: ‘ Y prophetizaran
vuestros hijos y vuestras hijas, vuestros viejos suefio sofiardn,
y vuestros mancebos visiones veran:’ castigdle el Sefior
quitandole la vizion prophetica, y en la restituicion promete
restituirla. Todo esto dixo el propheta en una palabra,
porque todo lo havia dicho el Sefior en la ley y prophetas
en muchos partes y con toda clareza, pintando la futura
redencion; que no siendo assi, en vano se persuade a Israel
que esta redemido, ni él deve creerlo, ni las gentes tienen
algun fundamento para provarlo. Y basta por respuesta a
todas sus propuestas y subtilezas de nuestros adversarios,
que Israel no ve lo que el Sefior dize que vera en el dichoso
tiempo de su restitucion. Sigue el verso: y hartarse a, esto
es que abundara de todos los bienes espirituales y tem-
porales, y de estos usara tan conforme a la rectitud de la
razon y preceptos divinos, que no le causardn sobervia ni
emulacion y embidia 6 cobdicia, que assisten a los que por
mucho que possean siempre anhelan por mds, nunca estan
satisfechos, no hallando termino a su insaciable desseo:
mas Israel hartarse a, no tendré mas que dessear, y carecera
del vicio que sigue a las comodidades temporales, porque si
en otros tiempos Israel con estos bienes engrossé y recalcité,
ahora usara con tal regularidad y templanca, que la material
lozania no lo apartara de la santidad y justicia, no rebelara
soberbio, sino que comera y hartarse a, y bendecira a Adonay
su Dios; esto es lo que dize Isayas: verd y hartarse a.
Sigue la otra particula del verso: Con su sabiduria justifi-
caraé mi siervo justo a muchos. Buelve el Seiior a intitular
a Israel su siervo, como hizo al principio; que si en todo
ISAIAH LIII. 11. 113
este capitulo lo pinté siervo de todas las gentes, entre quienes.
‘ padecié los trabajos y miserias que refiere, ya merece, libre
de todas, ser solo siervo del Sefior su Dios que lo redemié
de tan crueles cadenas, porque no avra quien mas domine
sobre él, ni él reconocerd otro imperio que el del Senor,
cuya potencia, como antes de Egypto, pudo ahora sacarle de
las garras gentilicas: dize el propheta, que justificara el
siervo del Sefior, Israel ya justificado, con su sabiduria a
muchos, a todos los que de la gentilidad se quizieren apro-
vechar de su sabiduria y doctrina, y se hizieren capazes de
recebirla; porque como Dios es sumamente bueno por su
misma naturaleza, comunica su bien a las criaturas, quanto
ellas son capazes de recebirlo; no ay obra suya que no este
llena de bondad, la redencion de Israel es obra de solo
Dios, y assi es fuerga que sea buena y comunicable a todos
quantos fuere possible comunicar su bondad ; muchos impios
de la gentilidad perecerén en aquel tiempo en la ceguedad
de sus falsas sectas, como escriven todos los prophetas, en
especial Ezechiel y Zacharias, y muchos gozaran los frutos
de la redencion con Israel, provocados de los milagros y
prodigios que veran en favor de este pueblo redemido ; estos
se llegaran a él humildes, y no solo rendiraén sus personas
en obediencia de subditos, sino tambien sus almas, su
voluntad a la verdadera doctrina, pidiendoles fieles a los
que ya reconoceran, por ensefiados de Dios, por su hijo
primogenito, cuya sabiduria daré a los pios de las gentes
las verdaderas y puras noticias de su criador, y el culto
con que deven servirle, olyidando ya los falsos que havia
inventado la malicia, y conservado la ignorancia: esta
destruira con su sabiduria Israel redemido, para que se
justifiquen Jas gentes, para que santas y unidas a Israel,
aH
114 . ISAIAH LIT 11.
alaben al Sefior todas las naciones, que todas recurrirén a
beber de esta sabiduria, como ya dixo Isayas, cap. 11: ‘Y
andaran pueblos muchos y diran: andad y subamos a monte
de Adonay, a la casa del Dios de Jacob, y nos ensefiara en
sus carreras, y andaremos en sus caminos, porque de Cion
saldra ley, y la palabra de Adonay de Jerusalem:’ y por
Jeremias dize que las gentes todas vendran a Israel con-
fessando la ignorancia en que estubieron, y pediendo luz de
la verdadera sabiduria para su salvacion, cap. xvi. 19: ‘A
ti vendrén las gentes de los fines de la tierra, y diran,
de cierto falsedad heredaron nuestros padres, vanidad, y no
en ello havia cosa que aproveche :’ y lo mismo por Zacharias,
cap. viii: ‘ Y asiran diez varones por el manto de un varon
judio, diziendo: iremos con vos, que oymos que Dios esta
con vosotros.’ Finalmente sera Israel instrumento de Dios,
para reduzir las gentes a su conocimiento mediante la sabi-
duria de la divina ley, que abundara en todo al pueblo, de
la qual dixo por Mosseh: ‘Esta es vuestra sabiduria, este
vuestro entendimiento ;’ y assi lo confirma Isayas, diziendo :
Y justificaré mi siervo justo con su sabiduria a muchos.
Concluye el verso con esta ultima clausula: y su delito él
soportard, llevaré con paciencia Israel el delito de las
naciones; mas parece que ya en este dichoso estado que
refirié el propheta, nada tiene que sufrir Israel, nada le
puede ofender el delito y malicia de las gentes, pues ya se
suponen vencidas, y Israel redemido, exalsado y sublimado;
no obstante esso, aviendolo dicho tantas vezes en este
capitulo, ahora lo repite, mas por diferente motivo: antes se
acusavan las gentes de los delitos que cometieron contra
Israel captivo, y ahora celebra el propheta la benignidad de
Israel ya libertado ; porque sufrir los trabajos del captiverio
ISAIAH LIII. 12. 115
era forcoso, aviendo de perseverar en la sanctas leyes, mas
que ya glorioso, fayorecido de Dios y libertado, pague
Israel las mayores injurias con el mayor beneficio, cosa
digna es que la celebre el propheta; por esso le llama siervo
Justo, que solo siendo ya justo podia proceder con tal
rectitud, que no solamente no procurasse la venganca de
sus agravios, mas que solicitasse la salvacion de los que le
oprimieron ; ellos erraron solicitando su ruyna, y él con su
doctrina y sabiduria solicitaré el quitar sus errores; ellos
le hizieron peregrinar por penosos caminos, y él con su
sabiduria los guiaré por el camino de la verdad a la gracia
de su criador, que sera el mayor beneficio que jamas ex-
perimentaron las naciones : no se acordaré Israel impaciente
del delito que en él executaron, antes con mayor paciencia
buscara el remedio a aquel delito llevandole hasta conseguir
Ja misericordia ; y como el sacerdote llevava los pecados del
pueblo para impetrar el perdon de ellos, assi hard Israel
llevando los delitos de las naciones, cumpliendose: lo que
dixo el Sefior: ‘ Y vos sacerdotes de Adonay sois, llamados
sereis reino de sacerdotes ;’ y assi lo dize en el verso Isayas:
y su delito él soportard.
Sigue el verso 12: Por tanto partiré a él con muchos, y con
Suertes partira despojos; porque entregé a muerte su alma,
y con rebelladores fu contado, y el pecado de muchos sufrid,
y por rebelladores rogaré. Concluye el propheta este dis-
curso recopilando quanto ha dicho en los versos antecedentes:
pondera el fin de esta batalla que peled en su captividad
Israel con las gentes, resistiendo con paciencia invencible las
fuertes baterias que le hizieron tanto contra el espiritu
(procurando rendirle a sus varias sectas) como al cuerpo con
castigos crueles, rigores, y muertes a que resistié Israel
72
i2
116 ISAIAH LIIIL. 12.
verdadero y valeroso, atrincherado en las fortificaciones de
la divina ley, en que unicamente consistid su defensa y el
alcanzar glorioso la victoria contra todas las naciones del
universo; dize pues el propheta: el triumpho de esta
victoria partiré a él con muchos, daréle, 6 repartiréle, a
muchas gentes que possea por despojos ganados en la
guerra ; cumpliré el Sefior lo que dixo por Isayas : ‘ Poseerd
a los que le posseyeron, y sujetara a los que le sujetaron ;
servirdse como siervos de las gentes rendidas a su obsequio,
y la que resistiere sera destruida,’ como dixo el mismo
Isayas: ‘Que la gente que no te sirviere se deperdera, y
las gentes serdn desertadas, y andardn a ti en opresion los
hijos de los que te afligen, y se humillaran a las plantas de
tus pies todos los que te enojaron; y te llamaran Ciudad
de Adonay, Cion sancto de Israel.’ Partirale el Sefior por
despojo las riquezas de las gentes; como antes por divino
decreto despoj6 a Egypto de sus riquezas, assi hara a todas
las naciones, y assi se lo prometié por Isayas, cap. 1x1. 6:
‘Riqueza de las gentes comereis, y con su honra os exal-
_Gareis, para que assi sea el siervo de Dios exalsado,
enaltesido y sublimado sobre todas las naciones, tanto en
los bienes espirituales, en que consiste la perfecion del
alma, como en los temporales que satisfasen la necessidad
del cuerpo dentro de los limites que permite la razon
dirigida por los preceptos divinos. Sigue el verso: Y con
fuertes partira el despojo; estos despojos que el Senor dara
a Israel, dize que los repartiré entre los fuertes y valerosos
hijos del pueblo que pelearon fuertes en los trabajos, y fieles
al Sefior su Dios perseveraron hasta conseguir la victoria,
sin que los venciesse, ni el miedo, ni una especie de vanidad
de los falsos Israclitas, imaginada y de las gentes nunca
ISAIAH LIII. 12. W117
creyda, y de manera ninguna estimada: y con los que
fueron fuertes partira el despojo; y da la razon porque
estos an de gozar los frutos, los despojos de esta admirable
victoria, porque entregd a la muerte su alma y con los rebel-
ladores fué contado; quiere dezir, porque puso por la divina
ley la vida a los peligros, y no hizo caso de las opiniones
de las gentes ni del ser tenido por ellas en cuenta de vil,
pertinaz y obstinado judio, como dan en rostro a Israel
todas las naciones, de quienes es juzgado por criminal, y
assi contado entre los mas sacrilegos criminales de lessa
magestad divina; mas los que llevaren este oprobio, esta
afrenta, con valentia de espiritu, con fortaleza de animo,
despreciando su vida, si importare, y las honras gentilicas
que nada importan; si no se encubriere timido y miserable
por no ser conocido y contado en la malicia de Israel; si
hiziere mas estima de la divina ley, padeciendo desprecios,
que de la estimacion gentilica que le acomete, entonces
porque entrego a la muerte su alma y con los malhechores
fué contado, porque llevé el pecado de muchos que se
emplearon en su ofensa, resistiendo solo con la paciencia a
su malicia y tirania, entrara a la parte de muchos y con los
fuertes de Israel partira los despojos de las naciones que
le perseguieron. Concluye el capitulo: Y por los rebella-
dores rogara ; finalmente exalsado el siervo de Dios, enal-
tecido Israel, y sublimado mucho, vitorioso de todas las
naciones, repartiendolas debaxo de su dominio, gozando los
despojos de la victoria, no le seré de embaraco esta grandeza
de bienes temporales para la perfeccion de la vida espiritual,
que es en la que consiste la mas estimable grandeza, la
suma de las felicidades antes de llegar a ia celestial gloria
del otro mundo; porque circuncidados los coracones, qui-
118 ISATAH LIII, 12.
tados los de piedra, y puestos los de carne, conservara Israel
perpetua union con su criador; él sera su Dios, y Israel su
pueblo, y como tal, siempre digno de participar sus divinos
favores, que le comunicara liberal y amoroso; y entre ellos,
que apenas Israel pedira quando sera oydo y admitido su
ruego, como lo promete por el mismo propheta: ‘Y sera,
antes que llamen y yo responderé, y ellos aun hablando yo
diré ;’ lo mismo ser& llamar Israel que ser respondido de
Dios; estara pidiendo, y al mismo tiempo experimentara el
cumplimiento de lo que pide; valdra su intercecion para
que la divina justicia perdone piadosa a las gentes sus
abominables delitos, y los que cometieron contra Israel,
inocente de quanto le imputaron de falsedad y engatiio,
pues ni les hizo falsedad, ni ubo engaiio en su boca; porque
Israel Ileno de amor de Dios y de su espiritu, por los
rebelladores rogara, seré medio de paz entre el Sefior y las
gentes, rogando por ellas, no con un ruego infructuose sino
con tan eficaz que tendra siempre su oracion en beneficio
del genero humano dichoso efecto; y entonces haran las
gentes esta espontanea confession de su engaiio y injusticia
que cometieron contra Israel, que refiere Isayas en este
capitulo, y se cumpliraé lo que dixo el Sefior en el cantico
de Mosseh: ‘Cantad gentes su pueblo, que sangre de sus
siervos vengara, y venganga tomara de sus angustiadores,
y perdonara la tierra por su pueblo.’
C+, R. ISAAC OROBIO.
Poor avoir une plus grande et une plus parfaite intelli-
gence de ce chapitre, il faut scavoir que tout ce que les
Prophetes ont écrit est sans aucune séparation et tout de
suite; et que ce n’est que pour l’imprimer plus facilement
dans la mémoire que saint Jérdme et d’autres traducteurs
ont divisé leurs écrits en chapitres et en versets. On ne
sgauroit dire par conséquent que dés qu’un chapitre est
fini le sujet dont il traite le soit aussi: nous voyons trés
souvent le contraire dans lEvangile et dans les crits
prophétiques. Ht pour le mieux comprendre on est obligé
de lire le chapitre qui précéde ou celui qui suit, pour voir
sils traitent le méme sujet, et si c’est le préambule ou la
suite de celui qu’on veut lire.
Le Prophéte Isaie parle évidemment de la rédemption
d'Israél dans le chapitre cinquante un, et le cinquante
deuxiéme est une suite du précédent: il l’adresse aux
Israélites et 4 Jérusalem la cité sainte qu'il appelle pour
Yéveiller de son sommeil, pour lui faire reprendre son
ancien lustre. Il lui ordonne de se dépouiller de ses habits
lugubres, d’en prendre de magnifiques, d’éter la poussiére
de ses ruines, parce qu’elle rentrera dans sa splendeur et
qu’elle sera sainte & perpétuité ; qu’elle ne sera plus pro-
phanée par les gentils incirconcis et qu’Israél jouira de
120 ISAIAH LI, LIII.
sa premiére liberté. Il parle ensuite aux Israélites: il
annonce au peuple, que Dieu a fait sortir d’Egypte et
quil a répandu parmi les nations pour le punir de ses
péchés, ce qui doit lui arriver et ces paroles nous en
doivent convaincre. ,,Ainsi dit le Seigneur, vous avez
été vendus pour rien et.vous ne serez point rachetés pour
de l’argent, parce que le Seigneur a dit, mon peuple est
descendu d’Egypte autrefois pour habiter dans ce pays
étranger et Assur l’a depuis opprimé sans aucun sujet:
quai-je donc a faire présentement voyant mon peuple
enlevé sans aucune raison? ceux qui le dominent le traitent
injustement et mon nom est blasphémé continuellement
chaque jour, c’est pourquoi il viendra un jour dans lequel
mon peuple reconnoitra la grandeur de mon nom.”
,, Le Seigneur a consolé son peuple et racheté Jérusalem,
il a découvert le bras de sa sainteté devant les yeux de
toutes les nations, et toutes les régions de la terre verront
le salut de notre Dieu.”
Il annonce tout de suite les admirables effets de la
rédemption; il dit qu'il n’y aura plus d’impureté dans
Israél ni dans les vases sacrés du temple, et que les Israé-
lites n’en sortiront point en tumulte ni avec une fuite
précipitée puisque le Seigneur marchera devant eux et
que le Dieu d’Israél les rassemblera. Ces paroles du
Prophéte n’ont point besoin de commentaire et ne veulent
rien dire que ce qu’elles disent. C’est donc sans raison
qu’on veut les expliquer différemment et contre le sens
littéral pour persuader ce qui n’est point et ce qui ne
peut pas étre. En effet malgré la fausse interprétation
que les chrétiens leur donnent, ils ne peuvent nier que
cette félicité, cotte rédemption promise aux Israélites que
ISAIAH LIL. 13. 121
le Seigneur a fait sortir d’Egypte si miraculeusement, n’est
point annoncée aux gentils qui ne sont point sortis d’ Egypte.
Le Prophéte les nomme impurs et impies dans le méme
endroit et par conséquent il leur est impossible de s’appli-
quer cette prédiction. Ce seroit avec aussi peu de fonde-
ment qu’on l’appliqueroit au retour de Babylone, parce
qu’aucune. des circonstances de cette Prophétie ne convient
ace retour. Quand Dieu promet quelque chose c’est pour
laccomplir dans toute sa perfection: or il dit par la bouche
du Prophéte qu’au tems de la rédemption il n’entrera rien
d’impur dans Jérusalem; il faut que nous voyons claire-
ment cette prédiction s’effectuer pour ajouter foi a la
rédemption. Si cette cireonstance manque, les enfans
d’Israél sont obligés de croire que tout le reste n’a pas
plus de fondement.
Aprés que le Prophéte nous a depeint la rédemption
d’Israél comme le Seigneur l’a décrétée, il dit ce que le
peuple deviendra dans ce tems heureux aussi bien que les
autres nations.
», Mon serviteur sera grand, il sera élevé, dit le Seigneur.
Il montera au plus haut comble de la gloire. Le méme
peuple que j’avois autrefois rendu esclave en Egypte et
ensuite dans les autres nations secouera maintenant son
joug. Il deviendra libre il ne sera plus esclave de personne.
Il me servira moi seul.” C’est pour mieux nous en con-
vaincre que le Prophéte dit: ,, Léve toi Jérusalem, secoue
ta poussiere afin que toi et ton peuple vous triomphiez des
nations qui vous ont souillés, qui ont voulu vous couvrir
dopprobre, qui ont suscité de faux témoignages pour vous
déshonorer. Je veux exhausser mon peuple et que les
mémes nations admirent son bonheur et louent le Seigneur
lil. 13
14
122 ISAIAH LIL. rq.
par un nouveau cantique qui prouve qu'll a fait la vérité et
qu il a accompli ses promesses. C’est ainsi qu’Israél sera
élevé au dessus de toutes les nations du monde et deviendra
le chef de Punivers.” Le Prophéte Sophonie nous promet
la méme chose et c’est ce que confirme le Prophete Isaie
en ces termes: ,, Mon serviteur sera élevé sur toutes les
nations.” Il le répéte dans le chapitre 63°. v.19: ,, Le
Seigneur les a rachetés et les a élevés. Qui m’a engendré
ces enfans, j’étois stérile et n’enfantois point. Qui a honni
tous ces enfans aprés m’avoir chassée?” Quand le Seigneur
veut honorer Israél il lui donne le nom de son serviteur.
C’est de ce nom qu'il a appellé les Patriarches. Nous le
voyons plusieurs fois dans la bouche du méme Prophéte:
», Et toi Israél mon serviteur, vous Jacob qui j’ai élu, vous
race d’Abraham que j’ai aimé, je vous ai pris des extrémités
de la terre, écoute maintenant 6 Jacob mon serviteur,
écoute Jacob et Israél je t’ai formé, mon serviteur ne
m’oublie pas.”
Je crois qu'un plus grand nombre de passages ne prou-
vera pas mieux cette vérité. Le peuple d’Israél se nomme
le serviteur de Dieu dans tout le texte sacré, le Prophéte
le glorifie de ce nom. II lui annonce une grandeur qui
excitera l’admiration de toutes les nations et surtout des
chrétiens qui les ont toujours regardés avec opprobre, et
comme les assassins de leur Messie, sans vouloir considérer
que la justice de Dieu n’auroit pas laissé si long-tems un
crime si énorme impuni.
Le Seigneur annonce dans le Lévitique ce prodigieux
changement: ,,Je ravagerai votre terre, je la rendrai
’étonnement de vos ennemis méme lorsquils en seront
devenus les maitres et les habitans.”
ISAIAH LII. ts. 123
Le Prophéte Ezéchiel dit, ,, Vous deviendrez 4 Végard
des peuples qui vous environnent un sujet d’opprobre, de
mépris et de malédiction.” Ce sont les raisons pour les-
quelles les Israélites étoient admirés entre les nations, parce
que, comme dit le méme Prophéte, ils étoient asservis sous
le pénible joug de Vesclavage et n’avoient pas la figure
@hommes et I’on ne voyoit rien dans eux qui pat donner le
moindre indice de ce qu ils deviendroient quand la colére
de Dieu seroit passée. Leur humilité rampante devant
toutes les nations sans oser jamais se défendre de tant
d’opprobres a fait dire au Prophete que la vie du peuple
d’'Israél étoit plus corrompue que celle d’un homme, et que
sa figure ne ressembloit point a celle du fils des hommes:
ne craignez point fils de Jacob qui étes devenu comme un
petit vers. Ce qui montre évidemment le déplorable état
ou étoit ce pauvre peuple. Il est comparé 4 un vermisseau
pour montrer que son abbattement lui avoit dté les attri-
buts et la figure humaine. la suite de cette Prophétie
lui promet un changement si grand que toutes les nations
seront forcées de l’admirer d’autant plus que ce méme peuple
les dominera. ,,C’est moi qui viens vous secourir dit le
Seigneur. Vous foulerez et briserez les montagnes, et
yous réduirez les colines en poudre. Vous les secouerez
comme lorsqu’on vanne le bled.”
Voila le tems de la rédemption d’Israél plein de force et
de courage. Il reprendra la figure d’homme comme il
avoit celle de ver dans sa captivité, et lorsqu’il plicit devant
tout le monde. Rien ne pourra lui résister; quand les
nations verront le peuple d’Israél élevé 4 ce supréme degré
de grandeur, elles se souviendront toujours des miséres
qu'il a souffertes, toujours patient, toujours humble, endu-
124 ISAIAH LI. rg.
rant les plus cruelles injures, sans se venger, sans avoir un
endroit sain depuis la plante du pied jusqu’a la téte;
couvert de confusion et de plaies. Peut-on sans étonne-
ment voir deux états si différens? Le peuple le plus
malheureux qui étoit sur la terre devient le plus heureux,
le plus illustre et le maitre de toutes les nations, parce qu'il
s’est entiérement abandonné aux promesses de Dieu et qu'il
a suivi sa loi et ses ordonnances.
Le Prophéte continue a prédire ladmiration ot seront
les nations de voir ce peuple autrefois si abbattu s’élever a
présent au dessus des autres. Les Rois se tiendront devant
lui en silence, parce quwils ont vu ce qui ne leur avoit pas
été raconté, et quils ont appris ce qui n’avoit pas été
entendu. Ceux qui étoient alors leurs esclaves et leurs
sujets deviendront leurs maitres par cette divine rédemp-
tion promise par tous les Prophétes. La différence qu’il y
aura du régne d’Israél 4 celui des autres nations dans cet
heureux tems, c’est quil n’aura jamais de fin et ne sera
sujet a aucune révolution. Isaie l’a dit bien clairement:
,»Voici ce que dit le Seigneur, le rédempteur et le Seigneur
d'Israél a la nation détestée, & Vesclave de ceux qui
dominent: les Rois vous verront et les Princes s’inclineront
devant vous, ils vous adoreront, 4 cause du Seigneur qui
vous a été fidéle dans ses paroles et du Seigneur d’ Israél
qui vous a choisi. Les nations marcheront a la lueur de
votre lumiére et les Rois a la splendeur qui s’élévera sur
vous.”
Rien ne prouve plus évidemment que le Seigneur parle
du peuple d'Israél; en voici la confirmation: ,, Les enfans
des étrangers batiront vos murailles et leurs Rois vous ser-
viront, parce que je vous ai frappé dans mon indignation
ISAIAH LII. 15. 125
ét que je vous ai fait miséricorde en me reconciliant avec
vous.” Sans tous ces prodigieux événemens les Israélites
ne scauroient croire aucune rédemption. Les Prophetes
ont pris soin de marquer jusqu’aux moindres circonstances,
et les ont répétées plusieurs fois au peuple choisi pour
Vempécher de se tromper.
Les péres de l’Eglise prévoyant qu’on pourroit prouver
évidemment la fausseté de leurs interprétations, et qu’avec
trés peu d’application on distingueroit la vérité du mensonge,
se sont servis, afin de mieux éblouir les chrétiens, d’une
fausse explication pour assurer que le Prophéte parle du
Messie. Au lieu de dire nos visages, verset trois, ils disent
son visage au singulier, et sa plaie au lieu de nos plaies
verset huit: étrange effet de ’aveuglement et de Vopinia-
treté! on fait plus, on sépare le chapitre cinquante deuxiéme
du chapitre cinquante troisitme, comme s’ils n’avyoient aucune
connexion, parce que sans cela on ne scauroit l’appliquer au
Messie. Il est évident que ce dernier chapitre est la suite
du précédent. Pour s’en convaincre on n’a qu’a les lire
tous les deux; les choses surprenantes qui sont énoncées
dans le premier se rapportent parfaitement 4 la misére du
peuple d’Israél si bien dépeinte dans l'autre; e’est par cet
état affreux que la grandeur qui lui est promise doit ravir
d’admiration toutes les nations. Tout le monde verra ce
qui ne lui avoit pas été raconté, tout le monde entendra ce
quil n’avoit pas entendu. Il y auroit de l imperfection
dans le discours, si la fin de ce chapitre n’étoit pas lée avec
le commencement de Vautre. Les chrétiens ne peuvent
saccommoder de cette liaison: leurs auteurs mettent tout
en usage pour séparer ces deux chapitres: ils ne veulent pas
que les nations parlent dans le premier, ils prétendent que
126 ISAIAH LII. rz.
e’est le peuple Juif; et en effet sans cela leur doctrine
seroit renversée et ils n’auroient plus de Messie. I] faut
pour que leur religion subsiste qu’ils interpretent le texte
sacré 4 leur maniére, sans se mettre en peine de lui donner
le véritable sens dont il est susceptible et sans prévoir que
pour les convaincre de leur erreur il suffit de leur montrer
quils n’entendent pas ’Hébreu ou quils ne veulent pas
Yentendre. Quand on est réduit 4 de pareilles extrémités,
la vérité triomphe aisément du mensonge. Mais le Christia-
nisme y a apporté un reméde merveilleux. I] n’est permis
qu’aux Théologiens de lire l’écriture, la langue sainte ne
s’apprend point, et ce n’est que par Porgane d’un Docteur
chrétien qu’on lexplique. Quelques interprétes ont traduit
avec un artifice merveilleux le mot Hébreux Jasé: ils
prétendent que ce mot signifie 7/ arrosera au lieu de dire
il fera parler; et sur une explication si fausse et st
mystique on établit la venue du Messie. II est vrai que
Jasé signifie arroser, mais on ne peut l'interpréter ainsi
dans cet endroit 4 moins quon ne dise en méme tems
que le Prophéte extravague. Voyons en la signification
allégorique. Vous avez été Pétonnement de plusieurs qut
vous ont vu dans la désolation, ainsi votre vue sera
méprisée des hommes ; il arrosera beaucoup de nations ete.
Il n’y a point de connexion, point de sens dans ces paroles,
au lieu que quand on les explique dans le sens du Prophéte,
il fera parler les nations, rien west plus intelligible, c'est
une entithése dont se sert ce saint annonciateur de la
parole de Dieu.
Les peuples admireront et parleront avec étonnement de
ce prodigieux changement du peuple choisi, les Rois se
tiendront dans le silence, ce que le chapitre cinquante
ISAIAH LIII. 1. 127
troisieme explique trés clairement. Il est méme impos-
sible d’entendre ces deux chapitres, 4 moins que le mot
Jasé ne signifie parler et qu’on ne dise que les nations
surprises de ce qu’elles verront, le témoigneront par leurs
paroles. Si le Prophéte ett parlé d’Israél, il se seroit
exprimé différemment, ce qui prouve évidemment que ce
sont les nations qui parlent et non pas Israél, et qu’il faut
s'attacher 4 l’esprit et non pas a4 l’explication littérale du
mot Hébreu Jasé. Ces sortes d’expressions métaphoriques
se rencontrent si communément dans le texte sacré qu'il n’y
a que ce degré d’obstination nécessaire pour appuyer une
fausse doctrine qui oblige les chrétiens a4 soutenir le sens
quils ont adopté dans cet endroit parce que c’est peut-étre
le seul d’ot ils peuvent inférer que le chapitre cinquante
troisiéme d’Isaie parle de leur prétendu Messie.
Pagninus dans son Dictionnaire Hébreu explique le mot
Jasé par ceux-ci, il arrosera ou fera parler. Cette seconde
explication est si fort opposée a celle des Docteurs chrétiens
et détruit si bien leur opinion qu’il est surprenant qu’on ait
permis 4 cet auteur de la rendre publique. C'est un effet
de la vérité qui se découvre toujours, souvent méme malgré
Vintention de celui qui la produit; et rien n’est plus évident
que ce sont les nations étonnées de la rédemption d’Israél
qui diront gui est-ce qui a cru ce que nous avons entendu ?
Nous voyons ce qui avoit été prédit aux véritables Israélites ;
cette rédemption promise par tous les Prophétes est arrivée,
leur gloire est grande; il sont rentrés dans la grace du
Seigneur qui les a rassemblés de tous les endroits ot ils
étoient dispersés et les a mis en possession de la terre
sainte leur ancien patrimoine.
Le méme Prophéte les en assure encore dans ce passage :
lili. x
128 ISAIAH LIII. 1.
,» Que tous les peuples se rassemblent: qui de vous autres a
jamais annoncé cette‘chose 1a. C’est moi qui ai annoncé les
choses futures. C’est moi qui vous ai sauvé afin que vous
sachiez, que vous compreniez et que yous voylez que c’est
moi; qu'il n’y a point eu de Dieu formé avant moi, quil
n’y en aura point aprés moi.” I dit quil a choisi son,
serviteur pour venir nous annoncer ses divins oracles, mais.
non pas qu'il viendra lui méme: ,, Hors moi, dit-il, il n’y a
point de sauveur; parce que c’est & moi seul que je prétends
que soit due la rédemption d’Israél. Mon Messie viendra
accomplir cette promesse si souvent réitérée par les Pro-
phétes: il sera le précurseur de cette miraculeuse ré-
demption que toutes les nations de la terre verront avec
étonnement et admiration.” Le nombre de personnes
rassemblées dans cette partie de la Judée et qui ont ajouté
foi a la rédemption que Jésus Christ ot ses disciples ont
préché a été si petit qu’on pouvoit & peine en compter un
entre mille. Elle a méme été ensevelie dans l’oubli pendant
plus d’un siécle aprés la mort du prétendu rédempteur. Ce
que le Seigneur promet aux Israélites par la bouche des
Prophétes est bien différent. Toute la terre y ajoutera une
foi entiére et toute la terre ’admirera sans aucune inter-
ruption de tems.
Ces paroles d’Isaie dans le chapitre cinquante deuxiéme:
Le bras du Seigneur a qui s’est-il fait voir ? ont deux sens,
tous deux littéraux. L’un négatif par interrogation: a4 qui
le bras du Seigneur, sa force et son pouvoir infini peuvent-ils
avoir été découverts? Qui auroit jamais pu concevoir,
qui auroit pu croire ce que nous voyons manifestement ?
Pélévation et la gloire d’Israél, accablé sous le poid d’un
dur esclavage, lopprobre de toutes les nations, errant et
ISAIAH LIII. 2. 129
persécuté, c’est lui qui domine, c’est lui devant qui les Rois
et les peuples s’humilient: personne ne scauroit croire une
métamorphose si surprenante.
Le sens positif est bien plus clair et plus intelligible.
C’est 4 ce seul peuple que le Seigneur fera voir son saint
bras; c’est a lui seul qu'il communiquera les effets de
son amour et de sa toute puissance. Les nations voient
clairement que ces promesses sont uniquement faites aux
Israélites, 4 moins qu’elles ne rejettent absolument le texte
sacré. ,, Réjouissez-vous, déserts de Jérusalem; louez tous
ensemble le Seigneur, parce qu'il a consolé son peuple et
quil a racheté Jérusalem. Le Seigneur a découvert la
sainteté de son bras aux yeux de toutes les nations. Elles
verront toutes le salut de notre Dieu;” puisqu’elles doivent
voir ce miracle, pourquoi veulent-elles en douter ? Pourquoi
demandent-elles le signal de la grace du Seigneur? C’est
plutét un sujet de leur admiration qu’une demande. Le
prodige est trop merveilleux pour ne les point tenir en
suspend. Ce n’est que par la toute puissance de Dieu que
se doit faire un changement si extraordinaire. Les nations
ne demandent point, elles admirent ; qui peut ajouter foi a
ce que nous entendons! Le bras du Seigneur a qui s’est-il
montré ? etc.
I] sélévera comme un arbrisseau devant lui, comme un -
rejetton qui sort d’une terre séche, dit le Prophéte. C’est
une comparaison qu'il fait du peuple d’Israél dans le mal-
heureux état de sa captivité, 4 un arbrisseau dont les racines
sont dans une terre stérile et séche, parce qu’il n’y a point
d’eau pour Vhumecter et pour le faire pousser. II faut
nécessairement qu'il se séche, que les feuilles tombent et
qu'il perde tout Vornement que la nature lui avoit donné,
y
130 ISAIAH LIII. 2.
Il paroit impossible qu'il produise aucun fruit. Voila état
auquel le Seigneur avoit condamné le peuple d’Israél &
cause des péchés quil avoit commis. Le méme Isaie
annonce: ,, Vous deviendrez comme un chéne dont toutes
les feuilles tombent et comme un jardin qui est sans eau.”
Voild comment le peuple d’Israel a été pendant toute sa
captivité. Au tems'de sa rédemption il deviendra comme
un arbrisseau qui s’éléve et comme un rejetton sec d’une
terre. Cette différence est digne de remarque. Elle
prouve démonstrativement Vespérance que le peuple
d’Israél doit avoir, parce qu’un rejetton sec a perdu la
vie négative et n’a plus aucune espérance de pousser; mais
celui qui est dans une terre s che quoiqu’ll paroisse flétri a
nos yeux, quoique nous le croyions mort, un peu d’eau
suffit pour le faire revivre. Le peuple d’Israél a perdu
dans sa captivité tout ce lustre, toute cette splendeur dont il
étoit orné quand il étoit dans la grace de Dieu. Dés que
sa divine providence l’a abandonné il est devenu le mépris
des nations. Il a perdu jusqu’a sa figure, la rédemption
le doit faire revivre. Ces divines eaux lui rendront toute
sa gloire.
,, Je répandrai les eaux sur les champs altérés, dit le méme
Prophéte, et les fleuves sur la terre séche. Je répandrai
mon esprit sur votre semence et ils germeront parmi les
herbages, comme les saules plantés sur les eaux courantes ;”
jusqu’a ce que le Seigneur par sa miséricorde ait retiré
de l’esclavage le peuple d'Israél, il sera comme lV’arbrisseau
dans une terre séche; il faut qu'il soit arrosé par les eaux
de sa divine bonté pour s’élever comme le saule verd. Ses
racines enterrées pendant tant de tems pousseront un jour:
un jour les racines de Jacob pousseront avec vigueur, Israél
ISAIAH LIII. 2. 131
fleurira et germera, et s’élevant comme un arbrisseau qui
renait de la terre, son coeur sera dans la joie et ses os
reprendront la méme vigueur que l’herbe verte.
Suivons ce Prophéte admirable et faisons connoitre 4
toute la terre le véritable sens de sa prophétie. II est
sans beauté et sans figure comme les arbrisseaux et les
racines qui sont dans une terre séche. Ils n’ont point
d’éclat, ils n’ont point de beauté, ils ne sont point ce qu’ils
ont été ni ce quils doivent étre. Le peuple d’Israél dans
sa captivité est le symbole de cet arbrisseau dont parle le
Prophéte. On a de la peine 4 croire qu'il ait été élevé a ce
degré de grandeur si souvent annoncé dans le texte sacré ;
ni qu il doive y rentrer au jour fortuné de sa rédemption.
I] faut une foi miraculeuse pour croire le passé et pour ne
point douter de l’avenir: ,, nous l’avons vu et il n’avoit rien
qui attirat l’ceil ni qui nous le fit connoitre et souhaiter.”
Il n’y a rien de plus méprisable aux yeux de toutes les
nations que le peuple d’Israél dans l'état présent. On ne
veut le connoitre que pour le fouler aux pieds, jusque 1a
quil n’ose souvent avouer qu’il est ce peuple autrefois si
chéri de Dieu et le seul choisi parmi les autres nations
de la terre. Les persécutions qu’il souffre en plusieurs
endroits dés qu’on le découvre, les opprobres auxquels il est
exposé dans d’autres, prouvent cette vérité que le Prophéte
annonce. C'est aux Israélites qu'il prédit toutes les
calamités qui ne doivent finir qu’a la venue du Messie.
Ou sont les effets de cet heureux tems? Quels sont les
peuples qui ont vu et qui voient cette grandeur? Ou sont
les Rois qui gardent le silence devant eux? Ils sont bien
éloignés de cette gloire. Leurs miséres sont grandes, ils
sont dispersés dans toutes les parties du monde; a peine
*
142
132 ISAIAH LIII. 2.
ont-ils quelque endroit ot ils puissent observer avec tran-
quillité la loi que le Seigneur leur a donnée sur la montagne
de Sinai. Quelle différence de ce tems a celui d’a présent ?
Ils étoient toujours guidés par les divins rayons de la
lumiére du Seigneur, il les combloit de ses graces et de
ses bénédictions: leur ingratitude les a rendus sans éclat
et sans figure, méconnoissables 4 eux-mémes et a toutes les
autres nations. Ils n’ont pas méme la satisfaction ni
Vagrément de voir changer leur fortune, quand par né-
cessité ou par libertinage ils veulent abandonner cette
sainte religion et qu ils en embrassent une autre, ils
restent dans le malheureux état ot ils étoient: ceux qui
leur ont persuadé d’embrasser le Christianisme ou le
Mahométisme les abandonnent et ne veulent point ajouter
foi 4 leur conversion. [1 n’y a point d’emploi, point
d’honneur pour eux 4 espérer; et si on leur donne une
misérable pension pour ne les point désespérer entiérement,
on croit leur avoir fait une grace singuliére et bien au
dessus de leur mérite. Il n’en est point de méme dans
une autre religion. Si un Catholique ou un Protestant
changent de religion, ils aspirent et parviennent aux
emplois, possédent les mémes honneurs et ont les mémes
agrémens que ceux qui ont sucé avec le lait la religion
dominante; quelle extréme différence! Elle procéde de
deux causes évidentes, du peu de foi qu’on a pour des
prosélytes qui quittent un bon parti pour en prendre un
mauvais, et de la volonté de Dieu qui permet un pareil
traitement pour dter de la pensée de son peuple les senti-
mens qui le rendroient pour jamais indigne de sa grace
et le détourneroit des préceptes qu'il lui prescrit dans sa
sainte loi, et pour lui faire attendre avec plus de patience
ISAIAH LIIL 3. 133
et de tranquillité le tems bienheureux de la rédemption
qu'il lui a promise.
Il nous a paru un objet de mépris, un homme de douleurs
et accoutumé & les souffrir. Il sembloit cacher son visage ;
al étoit méprisé et nous wen faisions aucun cas.
Le sens de ces paroles est si clair qu'il n’y a personne
qui ne le comprenne. Toutes les nations avouent que le
peuple d’Israél étoit méprisé dans le tems que le Prophéte
parloit et qu’il n’a pas cessé de l’étre jusqu’a présent: Dieu
Yavoit promis dans le Deutéronome: ,, Vous serez dans la
derniére misére, le jouet et la fable de tous les autres
peuples.” ,,Voici ce que dit le Seigneur, dit notre Prophéte,
le Rédempteur et le Sauveur d’Israél a celui qui a été dans le
dernier mépris et dans l’abomination des nations;” et le
Prophéte Roi dans le Pseaume quarante trois, verset
quinze: ,, Vous nous avez rendus un sujet d’opprobre pour
Nos voisins et un objet d’insulte et de mocquerie pour ceux
qui sont autour de nous: vous nous avez fait devenir la
fable des nations et les peuples seconent la téte en nous
voyant:” Dieu a voulu réduire son peuple dans ce déplo-
rable état et les nations ont accompli sa volonté: c’est ce
qui fait dire au Prophéte qu'il étoit méprisé des hommes,
parce que dans la société civile dés qu’un homme est dans le
malheur on se croit déshonoré d’étre en sa compagnie, on
s’en éloigne et tout le monde le fuit.
Le peuple d’Israél est & juste titre nommé ?homme de
douleurs, parce quon n’en scauroit souffrir de plus cruelles
que celles quil ressent depuis sa captivité: elles sont si
manifestes & toute la terre qu'il est inutile d’en faire le
détail. Il est cependant nécessaire de prouver que le texte
sacré se sert souvent du terme d’homme en parlant du
Ww
134 ISAIAH LIII. 4.
peuple comme on le voit dans le livre des Juges : et ?Phomme
@Israél se sont assemblés. Saiil dit : et Phomme d’Israél
ont été comptés. Il confond le singulier avec le plurier,
comme si tout le peuple n’étoit qu’un seul homme ou qu’un
homme seul composat tout le peuple.
Véritablement il a pris nos maladies sur lui, i s’est
chargé de nos douleurs et nous Vavons considéré comme
un lépreux, frappé de Dieu et affligé.
Toutes les nations sont obligées d’avouer une vérité dont
elles ne scauroient disconvenir. Elles disent que le peuple
d’Israél a souffert ces douleurs, qu’il a supporté avec une
patience admirable toutes les persécutions et tous les maux
qu’on lui a fait éprouver pendant sa captivité qui a duré
plusieurs siécles. Il n’y en a point de plus insupportables
que ceux auxquels la haine et le mépris des nations l’ont
exposé. Mais peut-on douter que Dieu n’en soit la pre-
miére cause et que pour le punir d’avoir si souvent con-
trevenu & ses ordonnances, de n’avoir fait aucune attention
& ses menaces réitérées, il lui a fait ressentir les effets de
sa juste colére par le ministére de toutes les nations qui
ont opprimé? C'est par cette infaillible raison qu'il doit
étre considéré comme un lépreux, frappé de Dieu et aftligé ;
au lieu qu’il n’y a rien de plus absurde et qui répugne
davantage au bon sens que de dire que Dieu se soit affligé
lui méme, qu’il se soit couvert de lépre. Le Seigneur se
sert souvent de ce terme dans le texte sacré: ,, Il fera
tomber sur vous toutes les plaies d’Egypte dont vous avez
été frappés vous mémes. Elles s’attacheront inséparable-
ment & vous. Le Seigneur fera fondre sur vous toutes
les langueurs, toutes les plaies qui ne sont pas écrites dans
‘
ce livre jusqu’a ce qu il vous réduise a rien.” Dieu dit
ISAIAH LIIt. 4. 135
les langueurs d’ Egypte et non pas celles que son peuple a
soufertes en Egypte. I] n’en a jamais ressenti dans le tems
de sa, captivité, il les nomme langueurs d’ Egypte, parce que
ce sont des effets de cette captivité et cest ce qui fait dire
aux nations nos doulewrs, celles que nous lui faisons souffrir
comme celles que les Egyptiens leur causoient étoient les
douleurs d’Egypte. C’est ce que nous apprend bien évi-
demment la fin du verset du Deutéronome, ,,Je ferai
fondre sur vous toutes les langueurs, les plaies qui ne sont
pas écrites dans ce livre.” Dieu menace ce peuple ingrat
et turbulent de sa juste colére. Il lui fera sentir de
nouvelles plaies dont toutes les nations l’affligeront pendant
tout le tems de sa captivité. Le Prophéte Roi, Ezéchiel et
Sophonie disent la méme chose, et des raisons si convain-
cantes devroient suffire pour l’explication de ce verset:
mais puisque les chrétiens le regardent comme la base
fondamentale de la venue du Messie, il faut tacher de lever
jusqu’& la moindre difficulté, jusqu’au moindre scrupule
qui puisse contredire une vérité si évidente et satisfaire,
s'il est possible, les Docteurs chrétiens. Je n’y comprends
point Nicolas de Lyra dans ses apostilles, Burgense dans
ses additions, ni plusieurs autres auteurs qui assurent
que le Messie n’a pas souffert tant de douleurs pour
se charger de tous les péchés des hommes, mais qu’en
ayant pris la figure, il a voulu étre exposé a toutes leurs
infirmités : il a voulu souffrir la faim, la soif et toutes les
autres maladies communes au genre humain, quoqu’il ne
tint qu’a lui de s’en délivrer. Il n’y a ni sens ni raison
dans cette explication. Ce n’est point une conséquence
qu’une personne soit chargée des plaies et des infir-
mités des autres, parce qu’il en souffre de pareilles. La
136 ISAIAH LIII. 4.
goutte incommode plusieurs personnes ; mais une personne
seule ne soulage pas tous les autres parce quelle en est
tourmentée. D’autres auteurs expliquent ce verset en ces
termes: le Messie a souffert les infirmités et les douleurs du
peuple d’Israél et le peuple pénitent s’est chargé de nos
douleurs et de nos infirmités dans la personne du Messie.
Cette explication mérite d’étre examinée, parce que le
Messie devoit souffrir toutes les douleurs que le peuple
Juif méritoit pour ses péchés ou celles que ce peuple lui
a fait souffrir, puisqu’il ne pouvoit pas se charger des mémes
maux dont ce peuple étoit affligé, n’étant pas possible qu’un
homme soit tourmenté d’un mal et qu’un autre en souffre la
douleur : il est done incontestable que si le Messie a souffert
les douleurs du peuple Juif, ce sont celles qu'il méritoit
pour ses péchés ou celles dont ce peuple 1’a affligé lui méme ;
et l’on ne scauroit prouver qu'il ait été chargé des douleurs
du peuple: cela est méme impossible 4 concevoir. Quoi-
qu'il en soit les auteurs dont nous examinons le sentiment
soutiennent que le Prophéte parle du Messie, a légard
du peuple qui J’ofiensoit, et non d’Israél a Végard des
nations qui l’affligeoient; et (comme ils |’expliquent), qu’il
a souffert les douleurs que le peuple d’Israél méritoit, et
que c’est par cette raison que les Juifs les nomment leurs
douleurs, et qu’ils se servent des mémes termes pour les
expliquer & leur avantage. Le peuple d’Israél a souffert
les douleurs que les nations méritoient pour leurs péchés
ou celles que la maniére rigoureuse dont elles l’ont traité
lui ont causées; elles les ont nommées nétres, parce
qu’elles en ont été les auteurs, et c’est le méme sens et la
méme explication; la différence n’est que dans les sujets ; ils
yeulent que le peuple s’approprie les douleurs que le Messie
ISAIAH LIII. 5. 137
souffroit pour l’amour de lui, et nous que les nations diront
nos douleurs, pour celles qu’elles causent au peuple d’Israél
dans sa captivité, parce qu’elles en sont la cause essentielle
et primitive, de sorte qu’ils ne scauroient détruire notre
explication 4 moins qu’ils ne contredisent eux-mémes la leur,
et c’est ce qu’on appelle en termes de l’école argumentum
ad hominem, c’est-a-dire convaincre son adversaire par le
méme argument qu’il fait.
Et il a été percé de plaies pour nos iniquités ; wl a &é 5
brisé pour nos crimes; le chétiment qui devoit prouver
notre paix est tombé sur lui, et sa plaie nous a guéris.
Ce verset se rapporte si fort au précédent quwil n’y a
pas la moindre différence. Les nations avoueront qu’elles
auront eu tort de tyranniser Israél si cruellement: Pour-
quoi foulez-vous au pied mon peuple, dit le méme Prophéte ;
pourquot meurtrissez-vous de coups le visage des pauvres,
dit le Seigneur le Dieu des armées; \es nations contrites
et repentantes répondront c’est un effet de notre malice.
Le Prophéte Roi I’a dit encore bien plus clairement: J/s
frappent ton peuple Seigneur, tls désolent ton héritage.
Pour mieux éclaircir ce qui paroit douteux dans ce verset
il faut remarquer que les iniquités et les péchés qui ont fait
souffrir Israél et pour lesquels il a été frappé ne sont pas
comme une cause finale; comme sil avoit été frappé
uniquement pour expier les péchés des nations; mais
comme une cause efficiente, c’est-a-dire que les iniquités des
nations ont frappé Israél, qu’elles l’ont foulé aux pieds,
et c’est dans ce sens que le Prophéte dit maltraité pour
nos iniquités ; cest-a-dire nos péchés et nos iniquités Cont
afligé. Cette maniere de s’expliquer est commune dans
toutes les langues. On voit trés souvent un homme qui
138 ISAIAH BIT. 6.
se plaint de ce que la perversité des gens qui ont produit de
faux témoignages contre lui l’a fait mettre en prison: un
autre se plaint de ce que de faux rapports l’ont fait mal-
traiter ; un autre de ce qu’une langue acérée le persécute :
personne ne se plaint de souffrir pour expier l’injustice des
faux témoins et des mauvaises langues, mais bien plutot
de ce qu’elles sont la cause effective des douleurs auxquelles
il est en proie, et c’est ce qui fait dire aux nations que
le peuple d’Israél a souffert pour leurs péchés et pour leurs
iniquités. ,, Retirez-vous des tentes des hommes impies,
dit le texte sacré dans les nombres, ne touchez a rien qui
leur appartienne de peur que vous ne mourriez pour leurs
péchés.”
Nous nous étions tous égarés comme des brebis errantes.
Chacun s’étoit détourné pour suivre sa propre voie et
le Seigneur a fait survenir au péché de nous tous.
Nous avons abandonné le culte du vrai Dieu, disent les
nations pénitentes et contrites; elles s’excusent sur leur
ignorance, et a la vérité les personnes qui ont de la piété
parmi les nations suivroient la véritable voie du salut si
on avoit la charité de la leur montrer; les impies mémes,
sils étoient assurés de leur erreur, ne voudroient pas y
persévérer. On ne sgauroit appliquer cette confession au
peuple @Israél, parce que, quand méme il auroit manqué
au culte divin, ce qui est directement contre la vérité, on ne
peut l’accuser d’avoir pris chacun en particulier une route
différente, ils ont tous suivi sans s’écarter le méme chemin
et ont observé la loi de Moise sans se laisser séduire par
introduction des différentes sectes. Ils lobservent méme
plus religieusement dans leur exil qwils ne faisoient du
tems méme de Jésus Christ: ce verset regarde donc les
ISAIAH LIII. 8. 139
nations qui sont divisées en différentes sectes et qui ont
établi des cérémonies absurdes que la plupart condamnent
et prétendent étre idolaitres. Aprés que les nations auront
avoué l’injustice avec laquelle elles traitent les Israélites,
elles seront contraintes de dire que ce verset dépeint toutes
les calamités, tous les tourments qu ils ont soufferts avec
une constance admirable dans leur captivité. I] leur
annonce ensuite les biens auxquels ils doivent aspirer ; ils
ont été opprimés et affligés sans ouvrir la bouche, dit-il
dans le septiéme verset, ils ont souffert avec patience, parce
qu ils ont toujours eu devant les yeux cette promesse sacrée
et irrévocable du Seigneur, scavoir que pour expier leurs
crimes et leurs impiétés et pour rentrer dans sa grace ils
doivent souffrir sans se plaindre les effets de sa colére et
de sa justice. Vous direz dans ce jour, parce que le
Seigneur n’est pas parmi nous, toutes sortes de malheurs
nous arrivent. Ce sont ces divines paroles qui leur ont
fait garder le silence; sans cela ils auroient cédé a tant de
maux ou se seroient soulevés contre tant d’opprebres.
On Va 6té de la force de Vangoisse et des arréts de
la condamnation, qui est-ce qui parlera de sa génération ;
car il a été retranché de la terre des vivans et je Vai
Srappé pour les péchés de mon peuple.
Arias Montanus explique le mot d’arrét par celui de
clausure a cause qu’il est enfermé dans les prisons. La
version des septante le rend par le mot oppression, mais
divers auteurs chrétiens mieux versés dans la langue sainte
disent que ce mot signifie puissance, et ils traduisent ainsi
ce passage, on T’a 6té de sa puissance, qui est la véritable
signification du mot Hébreu. Buxtorf lexplique par ceux
de puissance, de royaume, de domination et le texte sacré
140 ISAIAH LIII. 8.
confirme son sentiment: en parlant de Saul il se sert du
méme mot: ,,Celui-ci, dit-il, régnera sur mon peuple,” et
dans les Juges, ,,celui qui possédera |’Empire et la puissance
etc.” TI] signifie aussi arrét parce que les Rois retiennent
leurs sujets dans les limites des loix établies dans leur
royaume, et par conséquent on doit traduire, on l’a oté
du Royaume et du jugement, c’est-a-dire qu’on a Oté a
Israél le Royaume et le pouvoir de juger. Les nations
Pont rendu esclave, ont aboli son gouvernement comme le
Seigneur le lui a dit dans le Deutéronome: ,,On vous
emménera vous et votre Roi que vous avez établi sur
vous parmi un peuple que vous ni vos péres n’avez
point connu, et vous adorerez des Dieux étrangers des
Dieux de pierre et de bois. Le Seigneur vous amenera
un peuple des pays les plus reculés qui se jettera sur vous
comme Daigle sur sa proie. Un peuple barbare dont vous
ne pouvez entendre la langue et qui vous opprimera. Il
vous tiendra resserré dans toutes vos villes jusqu’a ce que
ces murailles si fortes et si élevées ot vous avez mis votre
confiance tombent dans toute ’étendue de cette terre que
le Seigneur votre Dieu vous avoit donnée.”
Qui parlera de sa génération, dit le Prophéte, n’a-t-il
pas été retranché de la terre des vivans ?
Le Ministre de Dieu veut nous faire comprendre
qu'Israél aprés avoir perdu son royaume et son autorité
ne sera plus reconnu. Tout le monde doutera de sa grandeur
passée. Sans patrie, épars dans toute la terre, méprisé de
toutes les nations, qui pourra dire que sa génération a
été si illustre, qwil a été le peuple choisi de Dieu, que
cest lui que Dieu a eu en vue dans la création du monde.
,» Interrogez votre pére, et il vous dira, interrogez, vos aieux
ISAIAH LIII. 8. 141
et ils vous instruiront. Quand le trés haut a fait Ja division
des peuples, quand il a séparé les enfans des hommes, il
a marqué les limites de chaque peuple pour Pamour des
enfans d’Israél ;” quelle prodigieuse métamorphose! peut-on
reconnoitre ce peuple sous une figure rampante et si peu
ressemblante 4 son ancienne splendeur. II n’y a rien de
plus certain que la terre des Juifs signifie la terre d’Israél.
David nous le fait voir d’une maniére si claire. quwil est
impossible d’en douter: Je crois voir les biens du Seigneur
dans la terre des vivans . . - Jira au devant du
Seigneur dans la terre des one etc.
Ezéchiel nomme Jérusalem la terre des vivans, elle est
ainsi appellée parce que quand Israél la possédoit, il y
menoit une vie spirituelle. Des sacrifices continuels qu'il
offroit & Dieu produisoient des effets qui Punissoient avec
son créateur. Le méme peuple ne peut plus offrir 4 Dieu ses
holocaustes parce qu’il ne veut les recevoir que dans la cité
sainte qui par ce privilége particulier doit se nommer la
terre des vivans.
Je Vai frappé & cause de mon peuple. J'ai déja fait voir
que pour appliquer ces paroles au Messie on prenoit le
singulier pour le plurier comme il est dans le texte sacré;
en effet pour traduire exactement il faudroit dire Je les at
Jrappés et non pas je Vai frappé. Tous les auteurs
chrétiens qui savent ’Hébreu avouent que leur version
est inexacte a cct égard, ils devroient donc avoir donné une
raison essentielle du changement quwils ont fait afin que
personne n’ignorat la véritable lecon du texte et les raisons
quils ont eues de s’en écarter dans une matiére ow Lon
ne peut pousser trop loin la fidélité, puisque le plus léger
changement suffit pour donner lieu & des opinions opposées
142 ISAIAH LIII. 8.
et par conséquent a des disputes, 4 des schismes, & des
haines et & des dissentions toujours funestes dans les états
ou elles s’élévent. Les interprétes dont je parle disent bien
que ce n’est pas le seul endroit de l’écriture ow cela soit
permis: comme par exemple dans ce passage, tls ont fait
une idole et se sont humiliés devant lui. Cette particule,
disent ces interprétes, est au plurier et les Juifs, comme
nous, l’expliquent au singulier ; ainsi dans ce verset elle
doit étre prise dans le méme sens, et par cette belle raison
ils croient avoir prouvé suffisamment que c'est du Messie
que le Prophéte parle. Ce faux fuyant est trés mal établi;
en premier lieu il faut lire ainsi l’endroit qu’ils citent. Ils
ont fait un idole et ils se sont humiliés devant eux. Quoi-
qu'il paroisse que se soit contre les régles de la grammaire
ou Tadjectif doit toujours s’accorder avec le substantif, il
y a néanmoins plusieurs endroits dans le texte sacré ot |’on
trouve ces sortes de fautes grammaticales, comme par
exemple dans celui-ci: e¢ tout le peuple d@Israél se sont
assemblés, au lieu de dire s’est assemblé; et tout le peuple
ont dit, ton peuple sont tous saints au lieu de dire est tout
saint. Mais cela n’arrive que quand le nombre mest
pas singulier. Un peuple se compose d’une multitude
d'individus ; et dans ceci le texte sacré confond le singulier
avee le plurier. Quoiqwil dise ¢dole c’est toutes sortes
@idoles. Les chrétiens savent bien que le Seigneur les
défend toutes.
Mais accordons aux Docteurs chrétiens que Ton doit
traduire je l’at frappé et non pas je les ai frappés, quelle
conséquence en peuvent-ils tirer 4 leur avantage? Jusqu’au
sixiéme verset ce sont les nations qui parlent, elles ne sont
point introduites dans le reste du chapitre. Le Prophéte
ISAIAH LIII. 9. 143
plaint uniquement les miséres du peuple et annonce des
choses que les nations ne scauroient croire ni concevoir ;
comme on voit dans les 10, 11, et 12¢ versets du méme
chapitre. Isaie aprés avoir prophétisé les malheurs du
peuple d'Israél donne la raison du chatiment rigoureux qu’il
éprouve et fait voir que c’est trés justement que Dieu
afflige son peuple choisi. Il dit que c’est parce que ce
peuple s'est révolté contre Dieu et qu'il a été ingrat.
Joséphe dit que dans le tems du second Temple le peuple
d'Israél commettoit des crimes si énormes qu'il étoit impos-
sible quils restassent impunis. Moise avoit prédit ce
traitement dans son cantique: notre Prophéte le confirme.
»1ls ont abandonné le Seigneur, ils ont blasphémé le
Seigneur d'Israél. Quoique je vous frappe, vous ajoutez
péchés sur péchés, toute téte est languissante et tout cceur
est abbattu: depuis la plante du pied jusqu’a la téte ce n’est
que blessure, que contusion, qu'une plaie enflammée a qui
on n’a point apporté de reméde.”
Voila la maniére dont ce peuple ingrat doit étre chatié.
Le Prophete se sert des mémes expressions dans ce chapitre
que dans le cinquante troisiéme et cest ce qui prouve évi-
demment que c’est d’Israél qu’il parle; comme personne
nignore que le Seigneur nomme Israél son peuple, méme
dans le tems qu’ll est courroucé contre lui, il est inutile de
citer les passages qui prouvent cette vérité.
Il donnera les méchants pour sa sépulture et les riches
dans leur mort.
Le peuple d’Israél persécuté sans cesse par les nations,
accablé de maux et de miséres menoit une vie si languis-
sante qu'elle ressembloit & une véritable mort. C'est ce
qui fait dire au Prophéte qu’il seroit enseveli parmi les
144 ISAIAH LIIL. 9.
nations, qu'il ne jouiroit plus de cette vie spirituelle dés.
qu'il seroit chassé de la terre des vivans. Ezéchiel dit que
la maison d’Israél doit se compter pour morte et enterrée
lorsqu’elle est hors de sa patrie, et avec le riche dans sa
mort.
Le sens littéral de ce verset est évidemment que le peuple
dIsraél sans royaume, sans gouvernement et banni de la
terre sainte, seroit privé de la vie spirituelle que le Seigneur
lui communiquoit dans sa patrie, qu'il seroit enseveli comme
sil étoit mort parmi les méchants et qu’en méme tems
les riches lui feroient souffrir par leur tyrannie la mort
jusqu’au tems de sa rédemption. .
Parce qwil wa point commis d’iniquités et qwil nest
point sortt de tromperie de sa bouche.
On dira d’abord que ces paroles sont contradictoires
a celles du verset précédent. Il est sir qu’Israél a souffert
la cruelle plaie de sa captivité, pour punition des péchés
énormes qu'il a commis, comment le Prophéte peut-il done
dire qu'il n’a point commis d’iniquité, qu’il n’est point sorti
de tromperie de sa bouche? II ne I’a pas sitdt condamné
comme criminel qu’il ’absout comme innocent. Il n’y a.
pourtant aucune contradiction dans ces paroles, rien n’est
plus facile que de les concilier. Par rapport 4 Dieu Israél
est coupable, il doit étre puni, il a payé son bienfaiteur
de la plus noire ingratitude. Par rapport aux nations, il
est innocent, il ne leur a jamais fait aucun mal et ne peut
en avoir été chatié qu’avec injustice, il ne les a jamais
trompées. Par quel endroit peut-il avoir mérité leur haine,
leur mépris et leur persécution? Sa bouche ne s’est jamais
ouverte pour leur faire le moindre tort. Etrange entéte-
ment de toute la terre qui maltraite un peuple malheureux
ISAIAH LIIT. 9. 145
parce qu il suit avec une constance surnaturelle les loix et
les ordonnances du Seigneur.
Le christianisme établit les fondemens les plus solides de
sa religion sur les paroles de ce saint Prophéte. I] prétend
prouver qu’elles ne sgauroient se verifier sur Israél qui
a commis les mémes péchés devant et aprés sa captivité.
Sa bouche a trompé le monde de son tems. Il a été
dés son origine sujet & toutes les fragilités humaines, il
Yavoue lui méme, il demande pardon & Dieu de ses péchés,
il implore sa miséricorde et le prie de le délivrer de sa
captivité. Mais si les auteurs chrétiens vouloient consulter
le texte sacré, ils trouveroient bientdt la solution de cet
argument sans qu'il Jeur rest4t a ce sujet le moindre doute.
David bien long-tems avant Isaie avoit prédit en parlant
du peuple captif et épars parmi toutes les nations, toutes
les miséres auxquelles le peuple d’Israél seroit exposé pour
Vexpiation de ses péchés. Aprés avoir chanté toutes
les graces que le Seigneur lui faisoit autrefois, il ajoute
,, Yous nous avez fait servir d’exemple aux nations, elles
ont secoué la téte en nous regardant. J’ai devant les yeux
ma confusion tous les jours et la honte que j’ai sur mon
visage me couvre entiérement, quand jentends la voix
de celui qui m’accable par ses reproches et lorsque je vois
mon ennemi et mon persécuteur. Tous les maux ont fonda
sur nous et nous ne vous avons point oublié, et nous
n’avons point commis d’iniquité contre votre alliance.
Notre cceur ne s’est point retiré en arriére et nos pas ne
se sont pas détournés de votre voie.”
David nous montre dans ce Pseaume que rien na été
capable d’ébranler le peuple d’Israél et de lui faire aban-
donner le culte du Seigneur. Que les opprobres, les
aK
146 ISAIAH LIII. 9.
miséres, la captivité la plus dure, en un mot tous les
chatimens les plus sévéres dont il a voulu se servir pour
le chatier par les mains des gentils, rien ne l’a détourné
de observation de la sainte loi qu’il suit toujours avec la
méme constance. Si ces paroles sont sorties de la bouche
du Prophéte Roi, quelle impossibilité y a-t-il qu’Isaie les
répete? Si David chante quil n’y a point eu d’iniquité
dans Israél concernant l’alliance contractée avec son Dieu,
pourquoi Isaie ne peut-il point assurer qu'il n’y a point
eu diniquité dans Israél ni de tromperie dans sa bouche
contre les nations. Les docteurs chrétiens ne discon-
viennent pas de cette vérité, et Nicolas de Lyra dit que
c’est aux Romains que David parle dans ce Pseaume.
I] est pourtant nécéssaire de savoir dans quel sens David
et Isaie justifient le peuple d’Israél, d’autant qu'il est
pécheur et que c’est 4 cause de ses péchés que Dieu le
chatie. Personne ne l’excuse de ces péchés qui sont
inséparables de la fragilité humaine et ce ne sont pas
eux qui lui ont attiré les peines que les nations ont
infligées: ce n’est point pour ses larcins ni pour ses
meurtres ni pour ses trahisons qu’elles ’abandonnent, c’est
4 cause de sa constance dans l’observation de la loi divine.
Les chrétiens nomment cette constance obstination, entéte-
ment. Les payens accabloient ce malheureux peuple, parce
qu'il méprisoit les divinités qu’ils adoroient: les Juifs sont
des impies, dit Pline, ils méprisent nos Dieux. Tacite
ne les oublie pas. II dit que tout ce que les autres nations
révérent comme Divin, les Juifs le méprisent comme
prophane, et que c’est pour cette raison que les Persans,
les Arabes et les autres nations les maltraitent tous et les
persécutent. Cela ne les empéche point de suivre la loi que
ISAIAH LIII. ro. 147
leurs Péres ont recue sur la montagne de Sinai, autant que
le tems et les lieux le leur permettent. Tout le monde
conspire contre Israel et le traite de sacrilége. On veut
lui persuader que la loi qu’il suit ne devoit pas étre éter-
nelle, quelle a eu son tems et quelle a fait place a la
nouvelle. Mais toutes les persécutions, tous les tourmens
qu’on lui fait souffrir ne scauroient le faire changer. TI] ne
peut pas croire que louvrage de Dieu donné sur la mon-
tagne de Sinai répété mot a mot sans aucun changement
sur celle d’Oreb soit imparfait et qu’il ait laissé son peuple
pendant tant de siécles dans l’observation d'une loi dans
laquelle il ait fait ensuite des changemens si considérables
qu’ peine la peut-on reconnoitre. Les nations n’ont
pourtant aucune autre raison de vouloir détruire le peuple
d’Israél, si ce n’est parce qu'il soutient que les ouvrages de
Dieu sont parfaits et doivent durer toute l’éternité. C’est
ce qui excite les plaintes de David et sa pitié pour un
peuple qui est la fable du monde, parce qu’il n’en veut pas
suivre les erreurs, et quil adore avec une constance
admirable le vrai Dieu; et c’est aussi ce que loue le
Prophéte Roi.
Et le Seigneur Va voulu briser; il la rendu malade.
Sil livre son ame pour le péché, il verra la semence,
ses jours seront prolongés et la volonté du Secqneur pros-
perera dans ses mains.
Les expressions de ce verset sont si claires qu’on ne
scauroit mieux les expliquer. Elles se rapportent si bien
au précédent quwil est inutile d’y rien ajouter. C'est le
peuple qui a été frappé de la colére de Dieu; son indigna-
tion l’a rendu malade et sa bonté divine lui donne les
moyens de se guérir de ses péchés. Malgré l’entétement
*K 2
Io
148 ISAIAH LIII. tro.
des chrétiens ils ne scauroient appliquer 4 Jésus Christ
aucune des paroles de ce verset. Il est mort dans sa plus
tendre jeunesse: on n’a jamais scu qu'il ait eu des suc-
cesseurs, et par conséquent il n’a point vu sa semence,
et bien loin que la volonté du Seigneur ait prospéré dans
ses mains, toutes ses actions ont été directement opposées
2 sa divine volonté. I] a préché une doctrine contraire 4
la loi: il n’a point gardé le jour du Sabbat avec le repos
ordonné dans le décalogue; en un mot il a obligé cet
auguste Sanhédrim a le condamner comme violateur de la
loi et comme séducteur du peuple qui avoit la foiblesse
de écouter. Ce n’est done point de lui que parle Isaie,
c’est du peuple d’Israél qui tache par son obéissance aux
decrets divins de parvenir & ’heureuse fin de sa Prophétie.
Quand Dieu dit dans la Genése au Patriarche Abraham
quwil verra sa semence multipliée comme les étoiles qui sont
dans les cieux et comme le sable de la mer qu’on ne scauroit
compter ; quand l’ange annonce a Ismaél qu'il multipliera
si fort sa semence qu'il sera impossible de la compter,
c’est pour leur faire connoitre la durée de leur génération.
Le Seigneur leur accorde des enfans et une vie trés longue
afin qu’ils voient les effets de ses divines promesses. Quand
le Prophéte annonce & Israél un Messie il lui dit toutes les
qualités qu’il doit avoir. Sa vie ne doit pas finir a Page de
33 ans et. doit étre naturellement plus longue, il doit
gouverner le peuple et non mourir pour lui; peut-étre
méme n’aura-t-il pas commencé a regner a cet dge. Isaie
n’a done pu parler qu’au peuple, c’est lui quil a menacé
de la colére de Dieu et de sa justice pour le faire renoncer
au vice, le faire rentrer en lui-méme et obtenir par la la
grace de son créateur quil avoit perdue par ses péchés
ISAIAH LIII. rr. 149
et jouir des faveurs qui lui sont destinées selon la promesse
du méme Prophéte: ,, Comme les cieux nouveaux et la terre
nouvelle que je vais créer subsisteront toujours devant moi,
dit le Seigneur, ainsi votre nom et votre race subsisteront
éternellement.” Ces paroles décident d’une maniére si
évidente en faveur d’Israél qu’on ne peut s’y méprendre.
Elles prouvent que le Prophéte veut parler du peuple et
que la volonté du Seigneur prospérera dans ses mains.
La constance avec laquelle il a souffert les plus cruelles
persécutions durant sa captivité, sa persévérance dans
Pobservation de la loi divine, seront récompensées de tous
les biens et de toute Ja gloire qui lui sont promis au tems de
la rédemption.
Son ame verra le fruit de ses travaux. Il s’en rassa-
siera. Mon Serviteur juste en justifiera plusieurs par
son scavoir, et il portera son péché sur lui.
Le Prophéte continue 4 annoncer tous les biens spirituels
et temporels dont le peuple jouira dans le tems de sa ré-
demption. I] verra ce qu'il a souhaité de voir depuis tant
de siécles et ce quil a attendu avec une persévérance
singuliére; son royaume rétabli et élevé sur tous les
royaumes de l’univers, son Roi fils de David assis sur le
Throne, rempli de la grace de Pesprit divin ; ses Prétres et
ses Lévites offrir au Seigneur les sacrifices avec pureté.
Il verra l’influence de la divine grace sur tous les coeurs
qui ne seront occupés que de amour de leur créateur.
Il verra la maison de Jacob et de Juda le rassembler
des quatre coms du monde a Jérusalem pour louer le
Seigneur et toutes les nations qui s’y joindront avec une
humilité profonde pour chanter sa gloire. La maison de
Dieu rétablie, la cité sainte réédifiée pour toute Péternité ;
It
12
150 ISAIAH LIT. 12.
et il se rassasiera des biens, des grandeurs et de la grace
que le Seigneur répandra sur lui avec profusion. Et
par son sgavoir mon serviteur justifiera qu’il ne s’est point
mépris dans la voie qu'il devoit suivre. La pensée ot
étoient les nations qu'une obstination invincible ou une
ignorance grossiére du peuple Juif le faisoit vivre dans
le mépris et dans les douleurs en observant la loi du
Seigneur et se reposant sur ses divines promesses, se
dissipera entiérement: elles seront confuses de voir ce
prodigieux changement. Elles verront que les Israélites
se sont conservés par leur profond savoir tels que le
Seigneur l’a souhaité pour mériter les biens futurs qui
devoient justifier les divins oracles annoncés par les Pro-
phétes ; et que Dieu ne les a punis dans sa juste colére
que pour leur faire entiérement expier les péchés qu’ils
avoient commis. Le terme de serviteur que le Prophéte
prend dans cet endroit et dont il qualifie le peuple d’Israél
est si fréquent dans le texte sacré qu il est inutile de le
répéter. A l’égard de ces paroles, il portera son péché, je
crois avoir expliqué assez au long en plusieurs endroits
de ce traité ce que le Prophéte veut dire par cette expres-
sion, pour ne pas fatiguer le lecteur par une répétition
inutile.
Ainsi je le partagerai avec plusieurs. Il partagera ses
dépouilles avec les forts; parce quil a livré son ame @
la mort et quil a été compté parmi les pécheurs, qwil
a soufert le péché de plusieurs et qwil priera pour les
transgresseurs.
Ce verset qui fait la conclusion de cet important chapitre
est proprement une récapitulation de ce qu'il contient.
Le Prophéte réfléchit sur les batailles que le peuple d’Israél
ISAIAH LIIT. 12. 151
a soutenues contre les nations durant sa captivité: la
patience invincible avec laquelle il a résisté a tous les
efforts qu’elles ont faits pour le pervertir, pour lobliger
a séloigner du vrai Dieu; et la constance avec laquelle
il a supporté les opprobres et les calamités auxquelles les
nations ont exposé; ce peuple s’est fait un rampart de la
divine loi: il a souffert tous les assauts qu’on lui a livrés
pour le perdre. Il a généreusement sacrifié son bien
et sa vie sans qu’on l’ait jamais pu ébranler; et c’est ce
qui fait annoncer au Prophéte le triomphe de cette grande
victoire. Je partagerai, dit-il, entre eux les dépouilles
gagnées dans cette longue guerre. Chacun deux aura des
peuples sur lesquels il dominera. Il commandera a ceux
qui Pont commandé, il subjuguera ceux qui l’ont subjugué
et les nations qu'il aura vaincues le serviront. I] confirme
cette Prophétie dans le chapitre soixantiéme: ,, Les nations
qui ne le serviront pas seront détruites. Les enfans de
ceux qui vous ont afiligés s’humilieront devant vous, ceux
qui vous ont chagriné vous appelleront cité du Seigneur,
Sion, Saint d’Israél. Vous deviendrez les maitres de tous
leurs biens et de leurs richesses comme vous l’avez été autre-
fois de celles des Egyptiens. Leur gloire et leur grandeur
servira pour vous élever, afin que toutes les nations recon-
noissent que vous étes un peuple chéri, qu’elles avouent que
ma colére est tombée sur elles, et que je vous comble de mes
bienfaits et des biens spiritucls et temporels dont vous
jouirez avec tranquillité et dans les bornes d’une juste
modération.” I] partagera les dépouilles entre les vaillants,
dit le Prophéte, c’est-a-dire que ceux qui ont résisté avec
plus de courage aux tourmens, qui n’ont fait aucune atten-
tion aux discours séditieux des gens remplis d’un faux
152 ISAIAH LIII. 12.
zéle et qui ont taché de les détourner du culte de leur
religion, qui ont afronté la mort pour ne point adorer
les faux Dieux, seront les mieux partagés. II n’y a rien de
plus admirable que ces derniéres paroles de ce chapitre,
il intercédera pour les violateurs de la loi. Cette conduite
d’Israél est bien différente de celle des autres nations:
le Serviteur de Dieu, le peuple choisi rentré dans son
patrimoine, rétabli dans sa premiére splendeur, rempli
de la grace et de la miséricorde de son Seigneur le priera
de pardonner aux nations tous les maux qu’elles lui ont fait
souffrir ; il oubliera tous les opprobres et toutes les indig-
nités avec lesquelles il en a été traité: cette haine impla-
cable qu’elles avoient contre tous ceux qui, constants dans
Pobservation de la loi de Moise, ne vouloient pas en
changer; et deviendra l’intercesseur de ses ennemis afin
que Dieu les rende participans de sa miséricorde. Voila
ce qui prouve évidemment qu’Israél est le peuple de Dieu:
dés qu’il est rentré dans la grace du Seigneur, ses premiers
soins sont d’implorer sa clémence et de ne point détruire
ceux qui ont fait tous leurs efforts pour labolir. Les
priéres de ce saint peuple ne seront point infructueuses
et le Seigneur daignera les exaucer et pardonner aux
nations tous les maux qu ils ont faits injustement souffrir
aux véritables Israélites.
D. JACOB IBN AMRAM.
Noy obstat tertio principaliter Isai. cap. lili. vers. 4, ibi:
Langores nostros ipse tulit, ete., vers. 7, secundum versionem
Latinam, ibi: Oblatus est, quia ipse voluit, et vers. 8,
secundum eandem Latinam, ibi: Propter scelus populi met
percussi eum, etc., quae omnia videntur verificari in Jesu
Messia et Deo Christianorum a Judaeis facto occidi, et non
in alio.
Caeterum immerito. Imprimis, quia verba illa guia ipse
voluit sunt temere supposita: quamvis vero sensui, quem
ad praeoppositum caput liii. praestamus, non officiant. is-
demque supposititiis verbis refragatur Matth. cap. xxvi.
vers. 39, Mare. cap. xiv. vers. 36, Luc. cap xxii. vers. 42.
Deinde, illa percussi eum sunt etiam iniquissime traducta.
Nam veritas Hebr. habet plaga eis, seu pereussi eos, ex
verbo /amo in plurali. Unde constat, non loqui de uno, et
multo minus de Jesu.
Praeterea, pro Christianis nullatenus facit. Primo, quia
de tempore occisionis nihil ibidem dicitur, ut debeat prae-
cise intelligi de Jesu Christianorum occiso; si quando illum,
qui Judaeis promissus est Messias Davidicus occidi oporteret ;
quod falsum est, ut patebit inferius. Item et percussio de
multis aliis intelligi potest, qui se Messiam simulabant.
Rursus, si pro Christianis loqueretur, dicere debebat
propter scelus populi mei ipse populus Judaicus pereussit
154 ISAIAH LI, LITT.
eum. Ast secundum quamlibet literam, Deus sibi tribuit
actum percutiendi; solamque causam applicat populo Ju-
daico. Item et percussus non est unus, sed plures, ut patet
ibi: Propter scelus popult met percussi ego Deus eos, etc.
Denique convincuntur ex vers. 1, ibi: Si posuerit pro
peccato animam suam, videbit semen, prolongabit dies, ete.
Tum quia Deus aperte ibidem loquitur de puro homine,
et humanis ac temporalibus praemiis eidem conferendis:
Christiani vero intelligunt omnia spiritualiter (ut est ipsorum
solitum effugium) et de praemiis non ipsi Messiae (quia Deum
esse putant) dandis, sed hominibus, inquiunt, ab eo salvatis.
Tum quia, dum conditionaliter loquitur ibi: Si posuerit, ete.,
clare ostendit, se loqui de pure homine, cujus libero arbitrio
Deus relinquit opera meritoria.
Quapropter dicendum est, Isaiam intelligi de populo
Israel in novissimo dierum, ut nune est, et jam antea fuit
in omni genere afflictionum. Loquitur enim de uno, qui
plurium vicem gerit, ut est populus Israel ex Deut. cap. iv.
a princip., et cap. v. a princip., et cap. vi. vers. 4, et passim;
de quo etiam promiscue pluraliter loquitur. Et idcirco dicit :
Propter scelus populi met Judaici, qui multifariam illue
usque peccaverat, percusst eos, id est, eundem populum
Judaicum successive venientem ; quia nempe, novissimo
praesertim tempore, erit captivus, dispersus, afflictus, angus-
tiatus, exactus, et percussus. Quod etiam clare depre-
hendetur ex praecedenti cap. lii. et cap. liv. sequenti
ejusdem Isaiae.
Nec oberit dicere, quod videtur inconveniens, ut idem
populus propter seelus ejusdem populi a Deo percussus
dicatur : cum immo in proposito a prophetis dici soleat,
‘Patres nostri comederunt uvam acerbam, et dentes
’ ISAIAH LII, LIII. 155
nostri obstupuerunt, vel ‘Patres nostri peccaverunt,
et non sunt, et nos pro eis patimur,’ Jerem. cap. xxxl.
vers. 26, et in Lament. cap. ult., Ezechiel cap. xvii. a
princip., quia sumitur idem populus pro diverso tempore.
Haec sufficiebant, ut Christiani destituerentur inani funda-
mento ex praeopposito cap. lili. Isaiae.
Verum, quia textus iste singularis est, et plusquam obscu-
rus, utpote propheticus super omnibus angustiis, et miseriis,
quas ubique locorum Israel passus est, patitur, et perpes-
surus est, in hoc longo exilio et dispersione inter gentes ;
quarum etiam tyrannidem versus Israel praedicit, et tandem
ejusdem Israel venturam felicitatem: operae pretium duxi-
mus in eo tantisper immorari, eo potissimum, ut evidentius
convineatur error gentium, quae ad instar solertis piscatoris
solent in turbidum flumen rete jacere, ut aliquid videantur
expiscari. Quae ut methodice expediantur, nota istud cap.
liii. connecti praecedenti (ut statim patefiet) in quo pro-
pheta praedicit futuram gloriam Sion et Jerusalem, ut patet
in princip. ibi: ‘Quia non adilciet ultra, ut pertransiat per te
incircumcisus et immundus.’ Quod adhuc impletum non est,
ut evidens fit ex frequenti incircumcisorum et immundorum
adventu et sede. Assentit propheta Nahum cap. i. in fin.,
Joel cap. ult. vers. 17: ‘Excutere de pulvere, consurge,
sede Jerusalem, solve vincula colli tui captiva filia Sion:
quia haec dicit Dominus, gratis venundati estis, et sine
argento redimemini, etc.’ Praedicit quoque redemptionem
et reversionem Israel a vers. g et vers. 12, ibi: ‘ Et congre-
gabit vos Deus Israel, etc.;? et tandem subnectitur vers. 13
quem sequitur dictum cap. li, in quibus sunt innumera vitia
versionis Latinae Jeronymi; partim forsan ex ignorantia
sacri idiomatis, partim ex malitia ut videbitis.
156 ISAIAH Lil, LII. ¢
Eapropter praemittemus seriem verborum prophetae juxta
veritatem Heb. (ex quo obiter error aut falsitas Latinae
versionis colligetur) postea interpretamenta adhibebimus,
quae verosimiliora videbuntur ad mentem Isaiae.
Inquit itaque in praecedenti eap. li. a vers. 13: Ecee in-
telliget servus meus, evaltabitur, et elevabitur, et sublimis
erit valde. Stcut obstupuere super te multi, sic corruptus
de viro aspectus ejus, et forma ejus de filiis hominum :
sic—non iste, ut in Latina—asperget gentes muitas, vel
faciet loqui gentes multas: swper eum continebunt Reges os
suum; quia quod non fuit narratum illis viderunt, et quod
non audierunt intellexerunt.—Succedit praeoppositum eap.
lii: Quis credidit auditui nostro? et brachium Domini
super gquo—non cwi, ut in Latina—revelatum est ?
Ascendet sicut virgultum coram eo, et radix de terra
sicca: non forma ei, neque decor; et vidimus, et non
aspectus, et desiderabimus—non desideravimus, ut in
Latina—ewm, despectum, et deminutum hominwm—non
novissimum—virum dolorum, et scientem tinfirmitatem, et
abscondentem—non absconditus—vultum a nobis, vel etiam
a se, despectum, et non reputavimus eum. Vero langores
nostros ipse tulit, et dolores nostros portavit: et nos
aestinavimus eum plagatum, percussum a Domino, et
aflictum. Ht ipse dolorosus propter iniquitates nostras,
attritus propter scelera nostra: disciplina pacis nostrae
super eum, et livore ejus sanati sumus. Omnes nos sicut
oves erravimus ; wnusquisque in viam suam declinavimus,
et Dominus fecit occurri in eo—non posuit in eo—iniqui-
tatem omnium nostrum. Exactus—non oblatus, ut alias
et ipsa Latina traducit in Deut. cap. xv. post princip., ibi :
Exiges—et ille aflictus—quod deest in Latina, a qua tum
ISAIAH LIT, LIil. 157
falso supponitur, Quia ipse voluit, o impia corruptela !—et
non aperiet os suum: sicut agnus ad occisionem ductus
est, et sicut ovis coram tondentibus se obmutuit, et non
aperiebat os suum. De detentione—non de angustia :
radix autem Judaica (id est, aethymologica) denotat regnum
sive dominium; lib. Samuelis sive Regum I, cap. ix. vers. 17,
ubi Latina etiam vertit dominabitur: detinet enim, sive
cogit, qui imperat—et de judicio sublatus est. Genera-
tionem ejus quis enarrabit? quia abscissus fuit de terra
vitae, propter scelus populi met plaga eis—non percusst
eum, in singulari. Et dedit impits sepulturam ejus—non
vero dabit impios pro sepultura, ut in Latina—et divitem
in morte ejus, super quod non fecerit falsitatem, nec dolus
in ore ejus. Et Dominus voluit conterere eum, et fecit
infrmari. Si .posuerit pro emendatione—poenitentia, non
peccato—animam suam, videbit semen, prolongabit dies,
et voluntas Domini in manu ejus prosperabitur. Pro
labore animae suae videbit, saturabitur: cum sapientia
sua justificabit justus servus multos, et iniquitates eorum
epse portabit. Ideo dispertiam ei cum plurimis, sive magnis,
et fortitus, sive fortium, dividet spolium; pro eo quod
tradidit animam suam morti, et sceleratis, seu transgres-
soribus, annumeratus est: et ipse peccata multorum tulit,
et pro sceleratis rogabit.—Haec est vera traductio ex He-
braico in Latinum, et conformiter menti prophetae. Jam
vides, pie ac sapiens lector, quam vitiosa sit Latina versio, et
difformis veritati Hebr., in iis praesertim quae pro stabilienda
fide sua ab eisdem Christianis perpenduntur: adeo, ut ad
illum, illosque propulsandos ab umbra hujus sacri eloquii,
sufficiat rectitudo, et restitutio versionis, de qua supra.
Qua supposita (quod attinet ad Judaeos) non parva est
lii. 13
158 ISAIAH LID. 13.
difficultas in adhibendo sensum verbis obscurissimis Isaiae
in praesenti; indigent plane spiritu prophetico. Unde
antiquiores magistri nostri et reconditiores in varia abierunt
interpretamenta; utrique tamen longe remoti a Christian-
orum expositione. Nos eorum sumus secuti expositionem,
qui diffiniunt, Isaiam hic lequi de populo Israel: cum idem
propheta in praecedenti cap. lii. ante finem (cui in themate
succedit praeoppositum cap. liii) de eodem populo redi-
mendo aperte loquatur. Quapropter inde trahenda est
interpretatio, sicut et Isaiae mens.
Incipit itaque in dicto cap. lii. a vers. 13: Hece intelliget
servus meus, exaltabitur, elevabitur, et sublimis erit valde.
In hoc prophetiae principio quatuor praceminentias, quas
Israel habuerat, et exilio et dispersione inter gentes perdi-
derat, recuperandas propheta praedicit: nempe intellectum,
sive sapientiam ; regnum; prophetiam; et providentiam Dei
particuliter assistentis. Quae ex praescriptis verbis (quae
alias in Latina versione videbantur synonima, et ideo otiosa,
videlicet exaltabitur, elevabitur, et sublimis erit) juxta
aethymon Hebraicum eleganter extrahit, et docte percurrit
D. Isaac Abarbanel ibidem, quasi propheta dicat: Ecce
populus meus (Judaicus) iterum plane intelliget, ad obse-
quendum Domino: regnabit super omnes gentes: prophe-
tabit, id est, plene noscet voluntatem Domini, ut infra
nota[t]: et a Domino protegetur particulari providentia,
sicut a principio, et uberius. Non faciat vobis dubium, quod
nomine servi intelligatur populus Judaicus. Nam Israel
servus Domini vocatur, ut per eundem Isai. cap. xli. vers. 8,
Jerem. cap. xxx.vers. 10, Psal.cxxxv. Confitemini: vers. 22 et
passim. Plerumque in his locis loquitur Isaias in singulari,
quamvis intelligat de populo Israel, ne quis putet, se intelli-
ISAIAH LIT. 14. LIII. tr. 159
gere de aliquibus ex dicto populo, qui patiuntur pro peccatis
patrum; sed potius de toto unite populo, quippe totus
nune patitur pro patribus, et eodem antiquo populo, qui
graviter, et saepissime peccavit. Sicut obstupucre super te
multi, sic corruptus de vire aspectus ejus, ef forma ejus de
filiis hominum; id est, quemadmodum admirati super te
multi, quia (ita expone illud sic) corruptior aspectus ejus
(Israel), quam ut viro competat, et forma ejus, quam ut
hominibus assimiletur. Ste asperget gentes multas vel faciet
loqgut gentes multas ; super eum continebunt reges os swum,
quia quod non fut narratum illis, viderunt ; et quod non
audierunt intellexerunt ; id est, sic (hie respondet admira-
tioni gentium) vincet ac propellet huc illuc gentes multas,
vel faciet loqui gentes multas, videntes populum Judaicum,
antea abjectum, et omnino despectum utpote servilem, tune
exaltatum nimis valde; et propterea super eum reges orbis
cum moderamine et pondere aperient [os] suum, quia
vident et intelligunt, quod nec illis narratum erat, nec antea
audierant : immo totum contrarium, scilicet populum Judai-
cum a Deo omnino expositum fuisse, ut gentibus serviret,
subque ipsarum dominio viverent dispersi. Quae verba alias
praepostere intelligit Paulus in epist. ad Romanos cap. xv.
vers. 21. Quid autem loquentur reges mundi, cum continentia
et pondere prosequitur Isaias in sequenti et nobis opposito
cap. lil, nempe:
Quis credidit auditui nostro, et brachium Domini super
quo revelatum est? Duo hic inculecat propheta cum admira-
tione gentium: Primum, stuporem ipsarum gentium super
suo lapsu; quod scilicet a Judaeis victae, vel prae timore
eorum, loquuntur de eisdem cum continentia et pondere, ob
incogitatam felicitatem, et exaltationem Judaeorum, quasi
14
lili, x
160 ISATAH © LE. 2) 1.
ita exclamat: Quis unquam tale audiri de nobis putasset, aut
quis credidisset, quod nos audivimus? Secundum, siquando
_In mentem regum orbis venisset vicissitudo populorum aut
regnorum, quis eam applicasset populo Israel? aut dixisset,
super Israel brachium Domini, id est, ejus favorem ac
potestatem, iterum manifestandum? Unde praeposita verba
perperam intelligit Johannes in Evangelio, cap. xii. vers. 38,
ubi etiam pro auditui reponit dicto contra veritatem; et
Paul[us| absone exponit ad Roman. cap. x. vers. 16.— Et
ascendit sicut virgultum corain eo; et sicut radix de terra
sicca. Hic reddit rationem stuporis Regum orbis; quia
nempe a parvis initiis profectum, sicut virgultum, viderunt
in altum ascendere populum Israel, paulo antea abjectum,
et sicut radicem (quae vivida non speratur) de terra sicca (in
qua alias omnia arescunt, et moriuntur) coram Deo iterum
favente Judaeis. Non forma ei, neque decor, et vidimus,
et non aspectus, et desiderabimus eum. Dictae rationis
rationem reddit, et auget; quia populo Israel (Judaeis) in
captivitate et dispersione nulla forma est, nullus oris
splendor; et attente considerabimus eum, nec adhuc ei
aspectus (humanus) nobis visus erat. Et quis imputabit
nobis quod non desideraremus eum ? id est, non speraremus
illius vicissitudinem, sive mutationem in gloriam? cum ante
de eo tale quid non imaginaremur : praecedit namque desi-
derium, sive spem, imaginatio; quod etiam confirmat in
seqq. Despectum, et deminutum hominum, virum dolorum,
et scientem infirmitatem ; id est, si exulem Israel contem-
plabamur, ab omnibus spretum videbamus, caeteris homini-
bus inferiorem, vel ab hominum consortio ablegatum (quia
scilicet omnes gentes Judaeos a se propulsant, aut saltem
cogitant vel desiderant exterminare), dominum dolorum,
ISAIAH LIIT. s. | 161
quia non nisi doloribus abundat, et assuetum infirmitatibus
propter continuum in Exilio pavorem, et inde suberescentem
maerorem. Ht sicut abscondentem vultum a nobis—vel
a se—despectum, et non reputavimus eum; id est, adeo
despectus erat, ut ipse affectaret abscondere vultum a nobis
gentilibus: vel ita simulabat se, ne forte a se ipso agno-
sceretur Judaeus, ut passim evenit. Et si quando cognitus
esset, spretus erat ab omnibus, et contumeliis affectus : et
ideo non reputavimus eum in numero hominum, de quibus
posset vicissitudo iniquae sortis sperari. Vero langores 4
nostros ipse tulit, et dolores nostros portavit; id est,
langores, et dolores, quibus nos (Reges et nationes orbis)
dedimus causam (et propterea nostros dicimus, n. 633) ipse
perpessus est. Nam ex continua oppressione, tyrannide
gentium, et servitute ac timore Judaeorum, incidunt ipsi
Judaei in dolores, et langores. Loquitur itaque propheta
de langoribus, et doloribus propriis, et ab ipso populo
Judaico personaliter perpessis, ex causa tamen aliena, ut
patet ex vers. seq.: unde etiam ecolligitur absona expositio
Matthaei, cap. vill. vers. 17. Eé nos aestimavimus eum
plagatum, percussum a Domino, et afflictum; id est, cum
sit quod propter malitiam nostram (gentium) Israel inci-
debat in langores, et dolores; nos putabamus, illum esse
plagatum, percussum, et afflictum a Domino; non vero a
nobis, nec causa nostra. Ht cpse dolorosus propter iniqui- 5
tates nostras, et attritus propter scelera nostra ; id est, non
quidem Israel in hoc exilio propter peccata sua plagatus
principaliter a Domino erat, ac percussus; sed ei potius
adveniebant langores et dolores propter nostras iniquitates
et scelera: inique enim, ac scelerate agebamus cum eo.
Disciplina pacis nostrae super eum, et livore eius sanati
. _
162 ISAIAH LIIL s.
sumus; id est, cum nos (Reges et nationes orbis) eramus
in pace, quidquid statuebamus pro disciplina et regimine
Reipublicae nostrae, totum vergebat in perniciem Judaeorum,
ut videlicet vel ejicerentur e finibus nostris, vel aliter puni- .
rentur, morte, sive (quod durius et iniquius est) coacta con- -
versione ad religionem nostram ; et tandem non quiescebamus,
nec sanabamur, a cura persequendi Israel, nisi percusso eo
et livore ejus.—Vel etiam expone, quod stante pace inter
gentes (nam bellum inter illas mentem distrahit a Judaeis,
et illorum religione) si forsan aliquid sinistri succedebat,
v.c. mortalitas, vel morbus epidimialis, statim in plateis,
in triviis, in suggestis, fiebant sermones, praedicationes, et
exclamationes ab eorum magistris et sanctonibus (qui alias
solent gentem suam corrigere, et castigare, ut ad ipsorum
Deum, vel Deos, convertantur), et haec tota doctrina et.
castigatio (in statu pacis eorum) vertebatur super Israel, ut
nempe Judaei publicentur causa illius mali occurrentis, et
ita vel occidantur, vel ablegentur ; et plane occidebantur, vel
ablegabantur, cessabatque communis mortalitas, sic per-
mittente Deo. Et hinc livore eorum gentes (ut putaba-
tur) sanabantur.—Vel denique intellige, quod disciplina
pacis sumatur omnino pro pace corporali, id est, sanitate, et
valetudine corporis: ita ut valetudo generalis gentium sit
super Israel, ut quando supervenit aliquis communis morbus,
pro illius curatione agatur de castigandis Judaeis, velut
causa morbi; in eoque versatur tota disciplina, sive doctrina
pacis corporalis gentium, ut ita de plano procedat, quod —
propheta subjungit et Livore ejus sanati sumus. Triplex ista,
et quaelibet expositio impleta jam saepissime est in hoe
longo Judaeorum exilio, nunc in hoc, nunc in illo regno, —
et aliquando in omnibus simul. Unde perperam praedicta
ISATAH LIITI. 8. 163
verba alias adducit Petrus in Epist. i. cap. 2, ante fin.
Omnes nos, sicut oves erravimus, wnusquisque im viam 6
suam declinavimus, et Dominus fecit occurri in eo iniqui-
tatem omnium nostrum; id est, cum nos omnes sicut oves
erravimus, Edom in viam suam, Ismael in viam suam, et
caeteri similiter: attamen unusquisque nostrum unanimiter
et indifferenter contra Israel statuebat ex propria diversa-
que religione, et indifferenter a quolibet nostrum patiebatur
Israel. Et quod notabilius est, Deus ita dirigebat iniqui-
tatem nostram, ut Judaeos offenderet: singuli enim puta-
bamus Judaeos castigari debere quia religionem nostram
non amplectebantur : et consequenter Judaei ipsi portabant,
seu supportabant, iniquitatem nostram sive errorem, poenam
indebite patientes, nempe ex diversa sive contraria causa,
respectu Christianorum, Maurorum, etc. Huwactus, et wlle 7
afjlictus, et non aperiet os suum: sicut agnus ad occisionem
ductus est ; et sicut ovis coram tondentibus se obmutuit ; id
est, ab illo severe exigebamus pecuniam, ut ultra corporis
afflictionem, in bonis etiam pateretur, et non aperiet os
suum ; sicut agnus ducebatur ad occisionem, ut comederetur
a nobis, et sicut ovis muta coram tondentibus se ita Israel
coram nobis praedantibus eum, ut in inquisitione Hispaniae.
De patientia Israel loquitur propheta, de praeterito, et de
futuro; quia non unus sed plures actus successivo tempore
denotantur. Hue usque loquuntur (ut praedicit Isai.) Reges
et nationes orbis, stupefacti ob lapsum et ruinam imperil
ipsorum, sublevato Israel, quem jam non reputabant popu-
lum denuo exaltandum, percurrentes ejusdem variam et
infelicem fortunam ob iniquitatem ipsarum gentium. Incipit
modo loqui propheta de eodem Israel. De detentione et 8
judicio sublatus est; generationem ejus quis enarrabit ? id
2
164 “ISAIAH LOL 8.
est, iste populus Israel. quem Reges et gentes terrae repu-
tabant non populum, non virum, sine forma et decore,
despectum ac deminutum, plenum doloribus et assuefactum —
infiroitatibus, non fuit ita a principio; penes illum namque
erat dominium sive regnum (quod detentione significatur,
ut superius ostendimus), et sublime illud justitiae tribunal,
sive judicium Sanhedrin: quis celsitudinem illius genera-
tionis, id est temporis illius (nam verbum - dor, quo
propheta utitur, et gencrationem Latinamus, tempus denotat:
Exodi cap. ii vers. 5, et patet ex omnibus concordantiis sa-
erae paginae) enarrare poterit? in quo florebat regali dominio
excelsoque judicio, et tamen regno ac judicio privatus est a
Domino, cui peceaverunt patres nostri. Loguitur propheta
de privatione regni et judicii in terra sancta. Vel, quis
tempus illud (nempe, miseriam et calamitatem ejus) enarra-
bit? in quo privatus fuit regno, et judicio; partim occiso
Israel, partim expulso a terra sancta. Quem sensum probat
vers. seq.: quid autem somnient Acta Apostolorum, cap.
vil vers. 33, penitus ignoratur, dum contra veritatem
Hebraicam et Latinam etiam traducunt ibi- «In humilitate
judicum ejus sublatum est, et suam generationem (pro
genitura) quis enarrabit ?7’—Quia abscissus fuit de terra
vitae, propter scelus popult mei plaga eis. Hie rationem
reddit aerumnarum Judaeorum, quod regno et tribunali
justitia privati sint, et refert principalem, quod nempe a
terra sancta ipsorum patria abstracti sint; quod durius erat
ocasione eorum. Et quae fuit causa ob quam occisi et
expulsi sint a terra vitae? (sancta terra vitae solet appel-
lari, Ezechiel cap. xxxii. a vers. 24; notat ex Christianis
Adricomius Delphus, in Chronico mundi anno 3374.) LIlud
certum est, quod propter scelus populi mei (patrum varie
ISAIAH LIII. 9. 165
-peccantium) plaga, afllictio, exactio, ablegatio, et dolor
successit ezs, id est, fillis, sive populo Israel successivis
temporibus in timore Domini, et legis custodia persistenti.
In hoe etiam versu somniant Acta Apost. cap. vill. vers. 33,
dum contra veritatem et Latinam etiam versionem ita in-
vertunt ibi: ‘quia tolletur de terra vita ejus:’ Deus autem
ob culpam patrum percutiebat Judaeos descendentes, inter-
ventu Regum et gentium orbis, ut supra. Ht dedit impiis 9
sepulturam gus, et divitem in morte ejus; id est, propter
scelus populi mei non solum perdidit Israel regnum et
judicium, sed etiam cum exterminio a terra sancta sepul-
turam quam mortuus sortiretur in eadem terra Deus iratus
dedit impiis immerentibus qui in eadem terra sancta sepeli-
untur. Item, loco Regis Judaei dedit, sive posuit, divitem,
id est, dominum (non Regem) ex gentibus in eadem terra
sancta, ut regeret; quod experientia comprobatur. Quam
terram sanctam, quia jam destituta est populo suo Israel
(eo vel expulso vel subjecto) non vocat vitae sed mortis ejus.
Nam respectu Judaeorum expulsorum, aut in eadem occi-
sorum, merito dicenda est terra mortis; non enim vivunt in
ea, vel serviliter vivunt; tum quia possessam ab alienis non
decet appellari terram vitae, sed mortis. In versione hujus
vers. crassissime hallucinatur Latina Jeronimi traductio, ut
supra notavimus in correctione literae. Super quod non
fecerit falsitatem, nec dolus in ore ejus; id est respectu
gentium imperantium sibi falsitatem non fecit Israel, nec
in ore ejus inventus est dolus contra tales nationes ac
Reges eorum (quicquid a gentibus contrarium asseratur),
Sophonias, cap. ult. vers. 13, ibi: ‘ Reliquiae Israel non
facient iniquitatem, nec loquentur mendacium, et non in-
venietur in ore eorum lingua dolosa,’ ete., Daniel, cap, xi.
AY, 3
10
166 ISAIAH LITI. ro.
vers. 7, ibi: ‘ Et cum completa fuerit dispersio populi sancti,’
etc., ubi dispersum Israel, ut modo est, vocat populum
sanctum. Similiter Isai. cap. Ixili. vers. 18, ibi: ‘ Quasi
nihilum possiderunt (ut nune possident) populum sanctum
tuum, etc. Peccaverunt tamen patres contra Dominum
Deum suum; ea propter meriti sunt exilium et dispersionem,
et in eadem permanent filii eorum, custodientes lerem Dei.
Et Dominus voluit conterere eum, et fecit infirmart ; id est,
quamvis in Israel non inveniatur falsitas aut dolus adversus
gentes imperantes sibi, Dominus voluit affligere, et debili-
tare eum (putantibus gentibus Israel esse falsarium et
dolosum, et idcirco castigantibus-eum), tum ob purgandam
patrum culpam, juxta Jerem. cap. xxxi. vers. 29, et in
Lamentat. cap. ult., cum similibus: tum etiam ob propriam
contra Dominum; non tamen ut extingueret eum, aut
abjiceret, sed ut poeniteret ac reverteretur, juxta Levit.
cap. xxvi. vers. 44, Deuter. cap. xxx. a princ., Jerem. cap.
xlvi. vers. ult. Si poswerit pro emendatione (poenitentia)
animam suam, videbit semen, prolongabit dies, et voluntas
Domini in manu ejus prosperabitur ; id est, cum Dominus
non in perditionem populum suum ablegaverit et disperserit,
si eum iniquitatum suarum ac patrum contra Deum poeni-
tuerit, reducetur ad feliciorem aetatem, quam fuerit prima,
ut praedicit Deuter. cap. iv. vers. 30, et cap. XXX. vers. I,
et passim; -generabit beatam prolem, quam vivam videbit ;
satiabitur diebus, quos prolongabit; et erit semper gratus
Domino, et obtemperans. Hic etiam innuit propheta de iis
qui constanter exponunt sive ponunt animam suam pro legis
(quam violaverant ipsi vel patres ipsorum) tutela, et vel
cremantur, vel aliter necantur ex judicio gentium. Jesus
non prolongavit dies, quia anno 33 aetatis periit in cruce:
‘
ISATAH LIII. rr. 167
~ nec vidit semen, id est, legitimum ex foemore suo, ut semper
intelligitur in sacra pagina, ut late n. 667. Pro labore
animae suae videbit, saturabitur; id est, post redemp-
tionem et reductionem Israel ad terram sanctam, videbit
satietatem (pro qua laboravit colens terram), et ipse satia-
bitur; aliud erat antea, ex Levit. cap. xxvi. vers. 16, et
Deuter. cap. xxvili. vers. 30, et vers. 33, quasi dicat, in
novissimo dierum, cum Israel redemptus et reductus fuerit
ad terram sanctam suam et viderit ubertatem ejus, ipse non
alienus fruetur ea, Deuter. cap. xxx. vers. 9, Isai. cap. xxxil.
vers. 8, et cap. Ixv. a vers. 21, Amos cap. ult. vers. 14, cum
similibus ; tum etiam pro labore animae quam pro Deo ex-
posuit supplicio gentium. Cum sapientia sua justificabit
justus servus meus multos, et iniquitates eorum ipse portabit ;
id est, tempore quo Israel in praedictis angustiis positus
justus erit, justificabit multos ex gentibus, quos docebit, vel
‘ aliter trahet ad Dei vexilla. Cum sapientia sua; id est,
sapienter; quia nonnisi sapienter, argute, ac subtiliter (ob
metum gentium) ostendit ipsis errorem ipsarum: atque ita
illos sapienter convertit ad Dominum (rari namque ex
gentibus sponte quaerunt, et audiunt de absoluta Dei volun-
tate, et justitia legis Moysaicae) et propterea dicuntur
justificati cum sapientia Israel. Et horum iniquitates (antea
contractas, ob quas non merebuntur justificari; vel a quibus
alias purgari debebunt) Israel ipse portabit, ut proprias.
Sive propter dictam conversionem multorum gentilium ad
Deum, ab Israel causatam, quam gentes alias iniquita-
tem putant, ipse Israel convertens tormenta patietur: et
consequenter reputatam iniquitatem conversorum (ad Deum
Judaeorum) portabit, seu supportabit Israel convertens, seu
justificans. Nam apud Christianos praesertim, convertens
It
168 ISAIAH LIII. 12.
ad legem Moysaicam gravissime punitur, ut est notum.
12 Ideo dispertiam ei cum inultis (vel magnis) et fortibus (sive
fortium) dividet spolium; id est, propter meritum populi mei
praenotatum, dabo ei partem cum multis justis, ut inter eos
appareat quantum meritus est. Vel, dabo ei partem cum
magnis, illis nempe primis parentibus, Abraham, Isaac, et
Jacob. Nam idem verbum rabim pariter multos, ac in-
signes quoque et excelsos viros significat. Itidem fortibus,
eis scilicet qui pro veritate, nempe Deo, et ejus sacra lege
animose steterunt, Israel dividet spolium gentium pecca-
tricum. Vel, fortium dividet spolium, id est, victoriam
reportabit (tum enim spolia dividuntur) electarum gentium,
quae convenerint contra Jerusalem in notissimo tempore,
ac bello, ut per Ezechiel, cap. XXXviil. et seq., ubi loquitur
de fortibus gentium qui cadent victi in montibus sanctis,
notabiliter Joel, cap. iti. Zacharias (ubi etiam meminit spoli-
orum gentium), cap. xiv. et tandem generaliter Jeremias,
cap. xxv. vers. 30. Pro eo quod tradidit morti animam
suam, et sceleratis annumeratus est; et ipse peccata mul-
torum tulit; et pro transgressoribus rogabit ; id est, prae-
miorum (quae superius retulimus Deum in novissimo dierum
daturum populo Israel) causae hic per Epilogum proponun-
tur; et imprimis, quia animam posuit pro Deo et sancta
lege ejus inter gentes quarum ritus noluit amplecti et
idcirco varie passus est. Nam si vellet a lege Domini
deficere, reciperetur equidem a gentibus cum praemiis.
Deinde, quia maluit sceleratis annumerari (quatenus, licet
injuste, ei opponitur quod interfecerit vel non receperit
Jesum, aut aliorum sectas, ut clamant Edom, et Ismael,
etc.) quam legem Domini Dei sui deserere, quidquid eadem
verba perperam exponat Marcus in Evangelio, cap. xv.
ISAIAH LITT. 12. 169
vers. 28, et diversimode Lucas, cap. xxii. vers. 37. Prae-
terea, quia peccata patrum tulit qui comederant uvam
acerbam (peccaverant), propter quod dentes filiorum obstu-
puerunt, vel filit passi sunt; quae proverbialis ratio usque
ad postrema tempora erit in ore Judaeorum, ut per Jerem.
et Ezechiel. praecitatos. Vel quia gentium ab ipsis con-
versarum iniquitates perpessus est, ut praediximus. Deni-
que, quia (quod supremum justitiae est) pro sceleratis filis
Israel transgressoribus legis (ut nunc sunt et fuerunt plu-
rimi, proh dolor !) rogabit dominium, et quotidie deprecatur.
Ob has itaque causas optimam partem in futuro saeculo
sortietur, et omnibus erit celsior Regibus et nationibus,
eisdemque imperabit Israel. Haec abunde dicta sunt ad
saepe nobis oppositum Isai. ; quod jam ut paremia est lippis
et tonsoribus gentium.
(840)
Adducitur secundo principaliter Isai. cap. li. vers. 4,
ibi: onds naw juxta expositionem Bellarmini De verbo,
lib. i. cap. 2, vers. argumeatum quartum, dum inquit,
Relata Isaiae verba Latine verti possunt, percussum Deum,
ut ita deitatem crucifixo tribuat, de quo totum illud cap. Ii.
Christiani intelligunt.
Caeterum, cum hi fallantur in hoe, ita et Bellarminus
decipitur in sua versione. Nam caput illud loquitur de uno
plurium vicem gerente, id est, populo Israel; ut jam supra
ex puritate text. Hebraici late sumus interpretati a n. 613.
Praeterea, versio Bellarmini aperte repugnat elementis
grammaticae Hebraicae, ut est notissimum quibusque illius
170 ISAIAH LIII. 4.
professoribus: verbum enim may muge est Samuh, et ponit
sequens substantivum (¢éohim) in genitivo, idque est, per-
cussum Det. Jeronimus vertit, percussus a Deo: nec
versionem Bellarmini Jeronimus praetermitteret, aut igno-
raret (cum longe Bellarminum excelleret in sacro idiomate)
si rationabilis aut tolerabilis esset, cum alias remotissima et
alienissima quaeque ad Christianorum mentem trahat, ut
Saepe vidistis.
CORRECTIONS.
Page 25, line 11, read excelencia — 28, 6. esta obligado —
32, 8. persistan — 37, 12. Examinemos —1oz2, 18, provocasse —
110, 17. Concluye — 112, 24. recalcitré
: Ap TPN «
ya mows wan Syn oonn np wea ov ony At
mdinon yy swe Shon wasen maa espn pwd min op
$5 yd wevind Dr. Pusey nwa onywa ym ww THEDPIN
WIAD OX OAT MND. oO NYDN May Sse mA neTD wD
axwa oso ad myn onoxon on pny2 map2 ox 7‘n
ova ym spp avy Syn wen tn sy omppn
pi ox ‘> nyay peda ons 325 xb) Mendelssohn
myny yD) OA NI a ws MA nan minwa
Dy amp pad enna mand omy oomy pe dd) vn
pyp> onan cnsay mm 25 onby “nm ompn wwe 55
"WN OMX Dy o”DAIA pS snaym OwIADA YN jor Ts
S772 TIN Any sA’ya nx ny ody pws Ne xd
smor wwe 75) dietn ap Sy) oon onanon now dy mop
xvid nya ya awe man ms Sy oman syixa oniend
son mds yn pnp tppy by 3”p3 mm apn
ponn opiat bp opin oyaws onven wy own GN
pon owanaD mixwin npdar nyp oy (1874) Dr. Tischendorf
Hexapla 15D ‘> min whwon pint .jnam pio D> py bw
: (1874) TDP. Dr. Field oonn wd xvi WWE
5 BD) pan ‘aD (Sxeny ja) yn Sw sdaan ona .a
:(O.) mypppisy (P.) p»xe Sw omapA myiwa qWwE
ppd) smimony aan wats aa bmi ber tyodn a7
(Raymund Martini "yn DINN Nyy >) dA 35 on Snyow
:(Hulsius pips 65a npax Sw sanon nyty *b3) xp Dan
modin Ey oMINN oy wnosDA > ANY Sm AN LT
1 pypson onan yas > ow) 73 02’ NTN NIT NAD
The y .Bodl. rs0 SypppIN "722 Nd) DOTA ND Mw dy
Psalms etc. by Jennings and Lowe, London, 1876, v. p. 239.
& 3
OXFORD:
BY E. PICKARD HALL AND J. H. STACY,
PRINTERS TO THE UNIVERSITY.
vil = TWIT
Grwrsn mw “Sy aby ya) ayeds po maw mn mat
:DIpIn DD Ww mpd mapa
SOYnp yn oan wen (%e’9) opnyy nody ia wie 9
yp xO ws) RB. Martini osnn nyy ps oss vps ydy spr
79a xb) pinta xd wns
> (MEW “ond 373 NIM) NWP Ad 9 by wimp Jk)
Laurentiana sipin opp wwwa pebaay pKa. Wwe ¥’Dn
sya one tapn 55 2 WwND py pms vynny pwoenny odor
xs awe SND Ty mY ans 5 Kirchheim 5x59 “4 psn
axpn sz smapim yonn onedd A”’ya mnwen 12 yn
:MNwAY MI_OINA °D Ia
DINED (ws 75) DIPIT ‘DD NW p~2 anIAN 1a wD DD
Ms WND DITA wasp odym INy) 723) .NDND) NDINDI
Leeuwarden yp) (WN oaDT TKD InN 75 o> ands
wx mixnpy APSw nyt Sy Aby on (A. Provincial Bibl. No. 4)
m2) 3ny on wren An (L. 9 yD) smymnd beinw “9 an
smawa pia 9”) jw nap a5 yn wR miNMDID
STNpDPIND YD APN) DBI DD MDP WI wD wD
vA Ata Wa canon avon awe nda appa aw NT aN)
yop od5> onpnon as ows by omen cpp oon
Vaticana ow xipon omapn wwwa O’n xyod WIN TAD Ww
pb pony Sapyy owas om by miawn sim No. 402
maw rox psy amen xd awe omy mano dmx any Snnnn
pod ww Ins oon nyyn yoy AIM wan wD DwY 729
amor 9 qoneds ond mn awe map. aI mw Nin
Archives ete. DY JY. = sanb Snnm .ow Zunz py
nwa (Hunt. 397 Dw THADPNS 75) mw dy aw npdn
awe omayn > Sy awsnn npn my won AbNd 1/9‘n’n
No. 162 SSDPINI. ° 376 9y Assemani by mDwin py
NwNID ATM MN wIIt) Ono bw niniwn and WE
pvinsn oat nena xds Van by,
a5
ITT > vi
INN UNTI M IND 1D) AMND AT TaD wD OMMpD) oN
‘> TMbnA ANN wip vnow ar do dy (2 po py) “WOM
(Qpon ar xy yp Sy awe ton pdnn oo1n3) oN AYN ys
ONT 72 pyoy vd NINA AYA aN “Dy IMM MIP!’ oN
Opp. 107 Dw TNDPIN 75D NMayn APNyAA yoy ‘smppim
(mow oys :mwn mdyndy) espn noxdo odwm) oinn wr)
sain apa (npnym sawn vbyody) oneyny snyry mp dap
oy on: Yy’r nny ya pynw “9 Rep NMA SMPNM SNA
mwder owen mao wor ods nwon mow idos Way sya
tyson p’p yn Seon ody nemad
‘ay Vy’ onan wen psa myo 9 by sanya ona Jt
an (Paulus oonn Y’y wd Nw) Poc. 32 Dw THADPIN 175
pop Sy yon v%> DINED WWE OMpDN ayind Nao oMmN DD
Sp) DPD ow) mY own oy myer (No. 1325 Dw)
pwn snap yon wnxda wen yp’ by nn (IwN
; MwA MADINA *DT
yaa mn) vSy pa ney opm wrap Sy evan owinn
No. 2D7D"D] “D'PA ompOA Tin bw Yan DD (27D by
;MY ay NYMND OND OWN .569
‘na ANDI ANIA %|I WN YI'Y/T NMNDI wt 35 LF
"’ yan Absd
(an 7boxd ‘on ANDI wn) ANID ww AWD “IAT ON
sa (past Sy Samy qn saxo ain jap) dw Aa mws733
4B. Martini “yn Donn ny
1 9ppD ANT yD °D TAD pANa nay pwdd 3% pny? amin
SPIN ONDA AIWI NyOIM (1520) MND s 1oNBoS Sw mon
Archives des missions scientifiques et jy .Escurial ows.
littéraires, 2™e série, tome v (Paris, 1868), p. 428. 2 95D jy
v’o’p A Nn Ot Pinsker mnow “9S momap wd, 3 yyy
Die gottes- ova sap) Zunz Syn osnnd axiepn apn
dienstlichen Vortraege der Juden, p. 287. * AST ey
NIT WEN) .281 9 «1872 mw Toma 72 Ady “4 oon
ix TDP
WY AD NIT own yt} apy ao by wD Ww
(P.) DNS Wwe Yan vp pnyn ida ow mtd ap ann yor
: (L.) pxda wwe Yan oy Prof. De Goeje aann Vy aw ipminy
xypin (yi nda wrany) aay peda typ er Dy OWN VI!
Moy FDA’ wy MN ANON Aye by Hunt. 206 STIDDPIN “793
bn nanom tnd yp’m abs mow. wbwn sanony rsa
:(Qsny 72) ymay own mapya
mova) Opp. 625 TNaDPIN YD pny) “NW on wD Pp
mit wr xvas wrp2 *3 2yndap ads “aD Aw
wos II. wD mw nt > awd sna ays
yon o3 pn) .wpis 27 boa wsByy qboxnd .yas 75 wy
avy vin Sy Spr 9%) awary Sxpiny Sy “an 3% Tanna)
23am 759 DNDN
yore Sew yma ya Aor 9S xopon AD tap pny?
79 syo2 ppm “nn Abs Ad amp wer nat y1N1 (Sens)
:(H.) myaoxna (P.) DANS
mye Sy bd 33) pesca ann mye 9 Sw wrap wo.
(R.) xo (P.) oe. Wwe 73. (an ANA AIDS ap An)
20.105 xpousen maa
STMADPINA Y73 1D pom) y2 Aw AD Say Sow) ADA wie .D
ws ow °(V.) yy .(0.) Opp. Add. quo. 111 .(M.) Mich. 500
Y’y pps a0) .°(H@. Hb.) poaa Halberstam oon “I D3
(p’p5 “Yn’> y2077 MD 7|D AIDI) Dr. Steinschneider oonn
1 Merx’s Archiv fiir wissenschaftliche awy "in Sw yynyp Sy yy
Erforschungen des alten Testaments, 1, 11. 2 y7pp3 Zunz py
Zur Literatur und Geschichte, p. 79. 3 AWINA AD wD YY
No. 1265 TaDpIN 7 by. * Histoire littéraire de la }»y
France, tome xxi, p. 509. ® Dr. oanad an nnd Sy aan
90 mM Apnynn Ss nw jwrs. 37 Giidemann. ® opynyn
2a waa Yan bya vy soa.
2 TDM + viii
nye xpd meeedy opp tay nad5> onde coy oni. (2A 43)
sypo7 nan tapl) .a’p2 Td we A APA ADDY APyAN
AN onop AD “1 Ow. NOMA DEW AI nonsp 7AD3
| syay owm say Soe man mea mon xd o3
spppix 753 onyon ‘A mondo rpDD “nh wywD PID LT
mam fawn] yaw 72 apy 9D Bodl. 58 nn Mich. 269
sen my cap me > 72 Iw ONwy 42 InN Yp'n’n nwa
26’ Yan ADI AWN
Sewn mst pba Smin ap bps) 255 a93 oba b’p’n’n mw
bop on pny didon dp mor 3%p/n’n maw th WS
Sp Paysy Sin[a] 323 323 4sno01 IMD awND pap
Thy pawn Td evr xdr _ Saympa inpaun voy pn
Opp. 581 Ty Mich. 113 Ox Mich. 221 Y’9N 3% spb ym
yoo MMA TAD NAPA px Myo 9 ox Snnp pen Am
ond men ya NUP AMM vom aD M. 269 an HDI
ow 3) Tanpn ow won Nd (2 jor) nan AwH AW
pom mim ppm: *nep apy ’ab yom’ (x3 po’D) HY 42 Iw
SDB) INNA yw nypr onyy 3D
See ss ee ————————————
1s mr vady an: 8 Tw ara Yan wNID Nv? B. 733
spy ova Sno wes wen, 2 S933; B. 2532, 8 B.Y¥’n/n.
aber By. Be ay Bs 6 B. ywyns, 7 py
nwa spn Graetz O3nn by spn api No. 47 Breslau 3
pona as Sy spin .5rr 49 “t WD Geschichte der Juden
ja RADY 7 9D) ONDA N37 3 spppIN D2 7D Y’NT 1D
¥753 PTD AANA yD AY “SA WN NBT (C3 IN) Tt
mptpnm) M. 269 Y752) .33r ONN) At KDI Ginzburg
NM PWI TID Jind (Dy INNI NNyNI AIR. 8 ponn nvy ‘Dd
xb Sin oo) .2032 Ty Catal. Bodl. p23 Dr. Steinschneider
DDN WIND N¥DIT ADI DM YpoD inprd odya »D amid snot
rast by Samy wee) mB,
x1 ‘WITT >
man abaya ony [pps wwe ped modes] wy dwes Mw
3 py my ommso ow monn swe sins (9% /p’n) cday nwa
mond way ws An and mindy nnn nn many a woe
‘a myondo ’p 973 285 yay Joon pen moa omand onnn
mm tpon nde sax by pay my bp) (annem ow xd3 7519)
wy onavn mnwena Zabwdwa wy 4 ont taamd
ved oond cnn qoad: ons ws 22 on .B on .A onpxn
mvdy ved yar .2anoon nds own ia pao io wway Sax ons
:(O.) Opp. Add. quo. 74. (M.) Mich. 147. (B.) Bodl. 599 Y’3
mpd snbyran prnwy tnndeox wripap wrvan xin OD
1/5’p -ynron Sy wwe 93 yD? 19) Mich. 500 TADPIN _Y730
SMPDPIN 1795 NYO TINA wD Np ANA Sy wave 373 7am
noo. ons 51 (Ny ’y’p 91) ND ‘DA WX Ow Mich. 302
by Sp Nanon Am xyo on 0) dd by v’’p mow ADNA
:Halberstam i Sy ¥’> pa anox nbio
xyoin [spon] yan Ss pws meen Se ee ain 1D
1 yy am 4 pmo wx np? B. 599 32 pr 5 552 33
Torresilla, 7 py Ima Fo Ws wy > MmawND ND NIN
(341 9D Ow Graetz »y) on by qbpm Ed ynnnd Snax awn
4 7 yNov>D NAN AT yO! DDD) SYD LNT NIT NIT WEN
INDOW NI ANA Haw] MyoI 3nd wry. Sapp ras by
mw 9b pn M. 494 TADPINA NYO? WN MI Ny ‘apd en
Dr. Steinschneider nonn dy ras Wwe yy 0’p nawa Iain ADA
FIND ONT NIT DA AwWY AD NIN ON) 342 4 TINT Anan
3Y TS ANON yA ADD pweon pomA NM ond .pawp
mbnns *nawn WD INN WIND OF DANA, 4307 p2 NINw WAN
Reggio 32 THADPIN 173 yy NTA ya nNdw 9 ann 3 ANdy prinws
-Mossen Wy") En pxdsoxpr awe pwda xin jx nda .253 99
® Dr. Freudenthal oy) .Dr. Zuckermann 5y mown *ps “5x DDT
Sprona wenn at 25x ans snp wpNon pny wD WEN
Mich. 107 37 ‘dy (sic) YN PN IND WN 320 FT ww Aw
ms xd) Sy nyipd yyw ayn,
—
TOTP K
sy bax $n pann yby own qwnxa (Ol. 289) M. 500 37 *B3
95 poy snap TD PID 75M YD WN DP MKT HI 3 poy yy
(St) $%sn pret wpa $n 0. Yam 9S Yow Mana TWN Y3NNIT
snann Sys pwn pA ADY yD AN WD Ow wren .N2
map OMAN Wo WS ey ws Mw Ina TaD pny n/T’y
6775 MBDIN NON Mp “pT .’y’p’n nwa yoma ’y
:105 9 Wagenseil DIBT ‘DD yw” pN¥IO PID .15
ay oy 7 NEA Wwe jms jaND B” prD “NY 3D
Wop'n mw x wina wx (Abyyw) Abwno pray 72 pm?
nrondy apo by ospy oye 2% and poms apm AnD Iw Wy2
papier voy mptpana qapn ar by vaman pwd mn (9 yD) “7
awoy wad pm .od DAP) an ‘nep AD | Donny
Opp. 37) yobs TWD MoM wn|DIN AM) Mich. 113,137 79
753 na oN DANIAN YY wD Ws'P NNT IM : Add. quo. 72
brno 2’y nD 9 Opp. Add. quo. rrr Dw THEDPIN
ea o prs’ 1 3 sp! Ov | SN ADD ANSI WSP At on
map pipz ady opdinn aa man my) aD Wan Wwe PNY
WNIT |MIA INT WN) MI JAS NTT ADA ow sop wT
Lew Sonn ow 2’y ’y soa) ons oy Sy ain 739 WS
nw “apd onswnd y’e mwa TaN mwyw Ips *oxTpA
boyy mn cpxp Sy cyy'pn cnn yoy pom Yw!I Wann aw
roy) sap pad Ww JNA pI ay
S/n Bawnp pawrp 47 yA Aw 47 by wren .A .13
sbxw Sewo ow mosda wy 273 an nya add nes
mwa cosneen pny) ap pwn ayy rep dy mya am Sen
Pyap mw om mew awasy Any 7g x77
Sewn yan nw Ap mONA TY TADD 3D PID NIT ‘Beta
Pee ee ee
1 No. 831. 4 paND 73 man ’D y*y .Petro de Luna Nin.
2m/bo5 Paris 719 3, * 73 AT OU, * Paris 1070. 2 "3
Dr. Kobak Sy nyanps ay DANA YD MDW YY wan ANY YI
199 7 4°N.
xiii “TOIT +
syy'p) wan’ mya 973 bw 1 No. 75 NDIND] OMADA TWIN
:7 pp Bodl. 88 ox ‘mn pip Mich. 10 NDDPIN Y753 NYO VSPA
SNPOPIN 9739 NYDIT DAD XPM NS WI 4 by wien b
nanny) yn 795) .o7N mor Sw sano xin Reggio No. 21
3 ars a7 pnya pny yw oar tppd ynospaa wpr ew
my vd mom) pny pt a7 Typ NT aw Tw aNd Ow 3
ma wipon mr owns A”y syns oonA AND TwN 1735
ANDN WON) NID wx DIN Nox on 2/p’n mwa xyyanps
ageyp xdy apm Yom Roest 4 ON NWN IS
pYOND wn) np mbap poor pe myo SD wan Nd
py Bodl. ro8 syppps > 1D (wen Abxd an ANDA
:> Mich. 284
maxon yp) oxen qbo 77 maby “9b awe ve SSa0 aap ab
:(47 ANd an
bye pan ssp yo antax “9 bw mona qapp sin ad
Uy 45/D//n Now DN WN NINE win (x/n nwa 7d)9)
Spy AOD WIN NIT Waxn yen nwpad oxen sw mospas
p’ pd wad oomyy mn aw 979) pm wn NN DIDNT
po NON own yw oy nonndy 7295 man owya onan
poet nap asydosi pipyend mx oon ibn ppom por
omwia) omy3 onmtsim) oop nop xopbxo mx UNpID
pabdnny owns nny awa m7 oye omer asd aw sd
1 No. 75 De-Rossi by nmwin jy, ? Magazin fiir jiidische p»y
Geschichte und Literatur herausgegeben von Dr. Berliner, 1875,
78 Dr. Steinschneider o2n7 Sy 7p »20d Says mnnwo Ny .No.35
Yn (979 99 975/9'n pd) 55m “a wes Sin madd snotpAI pat
(35 4%) pysann) Ssomas Yan jor AMIN AA Aw Jwrw DI
NON MYND opm oN Ws Ty mn onw Ay xox os
N39 FI YN DIN AD IDI I por AT ANIA APD A’Yy3 *D,
* Catal. Bodl. p. a1g5 73n wwe mead dy ydy pry, yy
53 }7 “O pon ow Graetz.
~
TWIT > xu
a7 5’ bp nwa jpr an Nin Breslauer Seminar 59 ’33
pond snnby wn mt (Mich. 107, fol. rob. 73) pana andy 9
MINw yy PAIN) pms’ prs cn yw bt sd payin “DUN
(Seo d’Urgel) Syria miny Ensen naw Am AIM MNen yaw
wor .g7 OND 792 “3y 3n33 Jind ‘NaN Ann Nv a=,
win psy 24m Abed “an myono ‘xn wand anp xin anni
imdpa mdp oyn NIT 13 12
aynp ran ws mindy qod 9 Sy pnyiay ¥9 pp LD
: Mich, 775) Niirnberg pip ¥p9 *“1n AND “8A MND “37 OYrDT
spo) .DieTn vas Syomay pss pd myer Sy wren.
[MIND IBD] oN ‘D> “An AMD 73 NYD wd ony miywn
yo px ay nein pasa nonden Sawa bax ‘Esourial oy neon
maw pA wN mp mps jpndy prin py svpnd snyst xo
son qunan Sy wan mt yp NyDI °D MD WYN) . DYDD
noon osmwan p’pa 7/22 > ody aD WADI “Tay >3U
sypo notpan ayn p%2d vy’e’n paw wond ‘ys ova TN
nbysn oon napn mtd ow syn xby nab anim ts 9
moIpAR Awy IDA Wyo Ann 993 YV9 yA OMIS 193
mp ans > Nyon Zo mdx 29 TaD ANI WY ow NM
1 9/3 yoo Syd pry. 2 by syyys nowpna Munk jy
pyawnd 1838 DMNDS 8. Cahen Ww) NNT We IN| ONT,
3 9/55 NYDN .1410 WY Catal. Bodl. n|ap3 Dr. Steinschneider py
12 win px yy pow Ins Dan nn oy Opp. 593 THADPIN.
4 Archives des missions scientifiques, Paris 1868, p. 428 Y.
5 mown can Roest osnn sey py saws mpny2 ADqpAN
MIDI) AMIDA NID OMpOA 'D awn AI I A”y Seon IBD
nbwn ponn ‘ap snynw Amin WON 67) dan myn xy Yan
pas yma Ay 7 aa |? nwa pan Yv3 nba mad apy “anna
Seb onen pam 3 toxon $3 awa pnya aan caw Oya 19
syipn nna xdy osom paw Sy min yma x wr woypI>
17 12 NNDIY 9 MEDI,
Xv TTT
wwnyd 93 AN TpDA AN ADwND pp Sw n’n’32 TWN 5m Dy
trys pws
yond omras 92 Syiw 95 myer Sy wre ta vds raDD WD
Sowa pin ps (“In axon by Aiba on) 2mm ON awn
OWI TINA NAN WS | IIA ny yp px omad nwyd xby
mbna ado nyns pnyt pty p99 y’a’e9 Ye
moyta)) owpd wwe amp ow pwd 79’'n by apy ony ND
md oan amnam n/n ydna pis DD (77 ANNA WRI Awyw
man oven ovp> Sawa wanna qe ar mda ndynn wd psy nda
ON) nay ADn3 wand Awpy py) .OvIT WI NYDD IN TDA OD
wana sy mod »> ym mow mansd wnpnyz sin spy on
Monsieur Pavet de Courteille, membre de l'Institut de France
rmbdinan pane vawin onw nbn apy 9
pmax 95 ons) owas Sy ayp wep ppd san map .aD
DIT aS (“IA ANA Sy yyoxa on) pow wow yaa ANA 9 43
nay 9b ormnay owas by wre amby mbox aapp 9p
:DIIT ‘DD wowed awe 9 72 (wn)
pry 9 ya Andy “a myer Sy wove oby npn rape sa
:pipsn *ps (o’/n’n) NNDD 3 MND
75D MONT ANN) MONA PID ND TaDD YO” prD’A AY LTD
mp2 pyony .prtn ‘a> (2‘n’n) naw op yard pny “9b ynya
(5 po"D) jm2 pas DY (9 DD) “7 NvoNdy rBDD a9 Tanya
ran oven onpd Sawa in'nnoy
TaN Tw aD yer “9 pms ap Non De ADE 3” PIB WD
TWN 731 AYNpPnyM Aw WD 2 NYA. pwn MN nop mows
Abbate nnn ss) aN Y’y Yn AY maw ypnin No. 1277 NDINDS
IN) D2 WN InN) .ow onppn avin Sy ew apn Perreau
Tew Don as Sy o> now ne DIDI waspp opr
No. 267 7BDM NY) OY OY DMN|I NAY md Wwe VoD wr
yma ona) $n wane bw oman AD) ADD Ow oNYD Dn
* xx AT My. > 2433 TOY Catal. Bodl. jy.
“2 ee
TTP XIV
omy snes ny Sy onnay yo by rbm pnapa moot gay wes
Spy ons on osm nypd on “pmo omwnn omydy
sn nnwsa rap by mbyndy ainsd onmoim oa endyoasa
nox oman Jwol Tp wer wy ws mawnm mbxwa wp
mynd oy on *> oes ond mawn wE woo Ninn ppd
avn yyod wep ona w ON MIVA WE mown pnn aD Sy
mt pr jain rap dy midyndy os snoa oo Ay on ox
DIN nwpa xdoxi pax mM A Iw omMimA msds ond
monn) 3’nxy ay pws mwsoa onsns onwpady ames “wn
‘nw omsnw mo... tm papa anon 55 me ows omy
A snpvn .nnx nox Nd pesind ommpx asm minw mismpi
DAIS pd Owa NIP 3%) Prp Mich. 302 Y’5nD nmp> wn
spn 175 pap Mich. g49 V2 mamon vps qd 973 neyo
sap v5 pip Mich. 284 %’29 Amp> B xnowny non m5 ows
SDAIN PO NIP 9% Pp Mich. 319 DN) NIT Md"
:7’p 41 No. 509 Vaticana 3 pny wb
4m yyy spa on) may wen 5 mye Sy wrvan vob
STDYINDD We YD) DIBTT DD ODM) oN SpA (497 ANDd
xy omaN 12 pny ind ANON pn jaDY 35 PID ib
32975) DIDIA MAD "BD (99/k’A) ONTPA
avn 9 33 mw “ap ond Sy ween man mip apy 1
SDI ‘a (yw'n) may awin pwd
pmyy “93 maby “ad meyer Sy wren andy pen raspy smd
rpYIA ‘aa (p’w’n) prndxp avin nda mad
by PMY] AAD NIT Ss mo my mapp Nx”’p pap wb
nwdop omino on aod “an yysna on) maympo cn DAN
Y’5p pnyn ‘*Luzzatto sD 9 py “ay pwd smad yd
Mortara ‘35919 “WAND DAA TA yp ypnim Mich. 356 TN|DPIN
7 M|DIIA HIT 33 py. 2 mwa amin 373 Ny
De-Rossi, Bibliotheca Judaica }»y NDIND 733 spoyrn) ADD
Antichristiana, p. 19. 36 AT DW py. * FT DE yy
XVil = TDP =
pmby spiny ppd wwx moyun ff :Angelo di Capua m20n
Yon vaa (owen aby moa on) wedSon Anby yo ayn
3 "oN (D’p’n) ands Ao Sw onpynn .¢ t59 “7 mbps
ydI3 on pwns aenn tama) bse 9 by aw ok 33% pp
$M. 189 oy M. 310 TDDPIN YD NPNyn (“470 ANDY “NN
pit ‘aa (nn) wen somes “AD ADDN mwNn qADYD Z
371 (ayo sayin) NXdWw 747 OYN “AD MOM pod yoa49’y N'Y
maw? ‘nat Ww osnn Y’y pny (d. ej.) onwden .s9 B Y’a0
px .£ : Dr. Kaufmann 5:9 psnn Y’y maw wpnind YD joDI
INI WIM oTMwoN p’p y’r’a2 WwE Yon ’n nyondyn
pon *’y ypmimy pnys ys 72 apy AD Yon Sy wip
:No.17 DMND W732 ND 2 oy%D joa nawd MD AW
ODN ADD NIN .n 3No. 1090 NOINDI AWN DD pny .m
ma bron .o + (875 om DYDD) 73 [DD n'y Nyda
mwyy app mp> .p :p7%> AT 2’n o’n’an ‘PD WN DIN AD
pn “np 3’n (“IR ANA AND) ND ST AMY OND ab nyOND
so pap Seon avn 95 odds nappy .g 31’ AID pA
sx’o’n AINwaAdy) pit aw apd) tas obyn wap or
‘DD IMINAI Wwe YD MO TAD é ¢mw? wD win yp) .s
by sayin .w :Catalogus Uffenbach fol. 146 BDI N¥DD WN
mnswe pwoa pwd rap.» so MswNT WD ‘ps nop by ’x ov
“ppp omp> oN onn oss A AT o’n’n DTDwON DIDT
ponn ys p’n’>a pond oop owd cnawn am 2nxdp vow
tnsda mytd wind [714] wnawa Ay sand (1909 pm) V”y “3.9921
yIND AWN nyoninna nw wen mana [9] fo] [q]507 [y]ysd
moxn sins sada oman aw omy Seay paw ows oop) Rw
sees end [2575] 55 mows on sora Sawn mynd “omoya
NODAN “oD NINDIAN ww TaN no ww pans “7 wd xy
[575] 975 mawa on ovawin ony 5” To Ny II 3491
yrawy opie onan ads ones. = 1 86 TD Maw Ow py,
2 Catal. Bod. napa Dr. Steinschneider "WS JIT AWNY 03
2798 Dy.
b
ss WITT ce XVI
ANP 55 ‘py mND ARP AD) (No. 472) innawo Sw mimon
(No. 605) mw OMY yD INNA Tan Wwe 19) IND
ya Sem op ayn by wre py nyo to ntyy
amxy woo wax ndap2 vans ranpaw yoy pis vad Abwrbs a
:yax ow Sy ind omen a pbnd ynospna
DY] DX WR OMSDD AMP O35 NYON AD aman
mivds Sy oye pews on tim say Save an xnd
rnydS nyo sd qa wND may spp omyp ompany v5
Sway 2 spa amas yo st ap Sw ssp muna qapp oa
wow inxyion Opp. Add. fol. 25 SWappIN 75 ‘DS Ty AMYD 4
imNyon on bys my 2 Sw osyn own rap 6 robs
Dan) we ‘as ops by jon mann .c :255n ww3
SMX DIN WIN Ww my 7A myn Nondy raOD .d spapn2
nd “9 mand ods “mn nawa (nyo a ND 9) on
3”) ND? pwwsn pbnn (P.) NOINAD WWE Yon {DD CAwD “a3
wydpo awn “9 cmrpda (B.) Breslau ya wwe o’n’a by 53
map yas “> Ax pnp rap 71 prs .e (jbad yy)
*W/y’n mowa pbaxd own WD IN WN NWI WN
9799 “7 ODA Y’y nsw ypniny No. 271 Vaticana 75» npnyn
Too8 a nyip rp >, 27’ p AT TOPIN DIDS, ° Archives
des missions, 1872, p. 556; Graetz’s Monatsschrift (Dr. Gross),
1875, p. 190. * SIT NIT IWAN) .42 9 17D Mow Worms py
mon Syn ain aed awn wes (om ’5) wa |p IDNA
nd spn) Oy IND IY AXApPA AwWP) Yam) Dr. Adler jn> ‘ny
mn wa Sn (nnipp.
myay Sow away ay 325 MONA P(*)IMD AAD IN
amb ob am eds naa ond (2) Ww ny INDY
mo my Sens sry wd 125 awe on Seownd
mw) TD AND Np ny3 msg pond dsra aby
ANT CAN I AMNY «= DDYD AND TDD Ty wor
mayy yan da an oben ondxn ma2 wns wy
MON WNW PDA mY 92 ‘amd 993 pny da
X1x = TUOTPT
maroxn Sy va apady wind smipppisa swe Sdn wstn no
DVIS Iw (A’Y PPD oOAIN WD NPA DIN Sy mown
on nds) ops
soa Sy (o’n’n 8s on) oyds am 9 bw wrap yap
sate. nyp Sy wre» 72/n pp 55 by wre conw Apps)
T¥iNd NvOD (MNOS aNd ows ow dy wrrar xps) OAT
ovdan Sy wien sms aby oneyo pn spDpIND WN OM|DA
wrvan ody Asi (No. 619) NIDVYDI WN nwo AE DNA
bv3 Amp pM|DA wy], (My pwba rdw) deo ays by
:(No. 429) Vaticana
mpm ndnna on) bern Ap ya nin 9 by wep a9
gM WN AD sya 977 NYO Myer Sy (in AbND ‘xn
py ppm onapn aye Sy wn mapon qwad an Sapa asin
> na dyn awa awe A. Th. Bitschkow misdon pyyn avn
oMAs ‘mp |In Oy yan ‘AD On2 paynnd mera Yon
sad aon AY Va Dr. Harkavy
mond (P’n’n 875 on) nda nim 9 Sw ton nap .A
a Anson am y2 andy 9 by wren .B o> sy 9% mp /a
paren saw aa Syed my map (8’p NA On) oD oD
Mich. ¥’>) ‘ap2 mona ya beans 9 A’A DA TADS pean
bot wa podw manson mim ya moby “ny (Add. rr, fol. 74
Ann Wws (Opp. Add. quo. 114, fol. 55 °’75) nodw pwn maps
Symiwd awy wer avd pois ow mow man ndana
(pnys Su aera add sans pn mina) owas Sy yan wd
xyo2 "9 /y’s[n] nowa nan oowN wN jn 1a pw 4D
: Upsala wya awe Shan wasn naa
mA nyn|ad oy DpPp ONT Nyon (394 47) MppDwAAY
BID «ac SOMWNA ND 'pD 2/n” FD bw ay .w rstay drow
nee (10 AbD ‘Nn ANDA mip *n) ow 7295 9 Sw mmna by
NE ie LI Sat 2) SR NEI
* Archives des missions, ete., 1873, p. 573 }"Y.
b 2
TTT XVIll
axa os mab nya vdsm ppran proind enn Sxw Dr. Pusey
soned 973 win 72s ye
s(up’n’n) sani pwn 95 972/n Sy awa OSA LAD
Yyt UNDND OMM ‘DTD AD apy AD Ipxnd woe wD
YIVn/a mow sy n/n nw Noms nan xpd Sy aw wes
3D m NVyAAI ons AWwN on Y’y ANwys AWN ApnynAn
: Dr. Berliner ponn y12 > ynden xn Sapd rwes
S’y’t Soy by wren xin dan pans NA NM.
myp2 ors sap wd pwoa ompxnn by at pdy
mao> onary qx ona op Sysqw spond sw one DwD
Yo 95) Dan mn ’d ws ndap) atin ody ono AMS .nyTTBD
mosony (oxo on “9 by sod) jaa on 9 by (Ho Sy
naa an don pon Wen man mse Aov 9 by. apy
snp own 9 spnbn by owen wo ony 2a pen
mbpn wp po on Heinemann oy “1 ND AN
by xd ody wads ayn 9 by ws ovenden awher ow
mine da nann by Ssnwe meney yin ato ynva 55
wo myais dy) .pn’> cas wD Ns TNA Je NNT NT A”’y
xd Dr. Philippson Sw) Dr. Herxheimer, 8. Cahen Sy owen
mapa 7pin 55 2 oO NON DA pwda oN. of 'D DWN
:Dr. Pusey DOnm p73 INwy AD ANDI ‘nN
orp) sap ty> pwda mxdp toms tape “In PID NIT RD
Sy WOVNNN) WIwWD NIM TNDOINDD PI Kyo (TN Nd DI_IA Maw
roy’ 9 09m ay “9 7302. OD MyM MSs 335 xd SN
Sy moon i won nypbesx oy memap mbo combs o xd
worDa monn wd ox *3 Mwy aw owe pyd onda xd v9
pana sin od wwe an nay peda mn open mn oa
spmNe avn sda apy “9 pon say pyd °d Am
man aya A’ spn by nnppm cayiwa ‘neyo A”’y2)
sw niyo. aN win 2 ‘nsdn ow wx) x’y St. Petersburg
1 De-Rossi, Bibl. Jud. Antichristiana, p. 33 }"Y.
XXl TWIP «
mw 7am ws o wy 72 apy 4S now aww pp .D
mpnynan ox wD syoa Ndy p’n’5a pon pant by Sam s’ye’n
No. nw Balliol College mnapA w’r’32 Tappa nda
S/n) 647 Jy 613 §§ on Nd onNyn Wwe OMDNDM 251
Porta veritatis sive PwNIN AIM “at 75 NM .847 OM 84c
compendiaria via ad beatitudinem authore Jacob ben Amram
Judaeo; haec porta Domini, justi intrabunt per eam (Ps. 117,
v. 20). Anno ab orbe condito 5394.
Tratado hecho .a :om Sw mand oyna DMOND 73 WIN THY
por doctor [Elie] Montealto sobre el capitulo 53 de Isahias*
ON ‘DN xinw p> Sax pron map 272 2 wr WWE
6 smnnin 555) 555 weve aoe pean oo xon by mens
dy 2h pny’ yan) Declaracad do Cap. 53 de Jesaya
TONDO MYON] OWN NAY IWAN APA DD FaN2°D anwd mvt
myyr dy wre *tabyda ano map .c wap wa Nyon WwEN InN
Dann 37D AND fh%7 nawa Tan ws yan apy ya bbA “a
ssay Sow man nee Sy win ops on qwND) ‘Dr. Perles
a’ ody mo rap Sy axd sevinn caw amp. pnyn awe
pwrras ppd on vx wan aw Taussig mbt noby osnn
ays ppm nna xd ownay sp oy’ ona) ons
aiyd pmeaipm omsnay wpasy $’n Avnead oye ‘oss aps
sw by ay past ODN ins ew DIDI py adend
‘2 AIT) DMNDI were oon A’A aA nny
> ym WE Cambridge y3 Dr. Schiller-Szinessy mysnn moby
229 Sapa mtn ond nnd sbyy sepa mina myd
pad wo TNO. nan ay Sow AA mw vay
* No. 1398 Cardozo now" my, 2 (No. 1405 De ag
Dr. nann Y’y Anwys Miinchen Wy2 WN 3 nOwI2 Cod. 365
Steinschneider, * Graetz, Monatsschrift, 1875, p. 368.
ID xx
bean ann an wws Syaw mys tap .y 37am nbyinn pp pds
(an adsn Sw “im mena on) ana Sxbya ya (sd) aay 9
Yon pya npn Ayn. xyon 7pm ned awn ws
raed yn wR
Fortaleza del Judaismo y Confusion )pran ppd pran .A
2eqypopin YD ‘pa (b> wor yyy) Man OMAN “AD del estraiio
:No. 467 212929 M33 NYO) DN
nwo 7 bw Conciliador tapp myw dy 3”> ANY .B
m2 nw AA OI 1650 OTMDWON DIT *DD (57 ANNA 41D) Sew
:DI|IN nyyy of AI *D 7D
Prevenciones divinas contra la 15D) nD Sy 95 DPD .C
Orobio de Castro pny’ xavin Sy vana Idolatria de las gentes
yona some. smnnd otwerd 7$n ww aap ‘px ons
mpm) mean mos pind map and ow */nn ANDD ‘xn
Wwe ans Y73 ‘p) Opp. Add. fol. 29 TADPIN 73 %SD APNyAN
xo Dy avon jy) .oTwoNI DPD map ‘D> Na
my Sefior Lucena my > pm 973 wa Tw OM wh onde
wwS mpnyna repr mr yp eon dw San ’n’aa sap pw?
nvy? ovo DPE Map 52 ND 77 NIA AIM tPPoTD yd
wns boy os pyomany yo Ppp py mena ws ApnyAR
m2 ~yypmAD pnsn pran quad yynd smps ox mnaqwn 193
rywaan IPT ‘aD pwon
1 ynpp2 Dr. Kayserling o5n5 377 ‘AD Lorenzo Escudero xin
Sephardim, p. 255. 2 Catal. Mortara, No. 167; Catal. Coxe
Canon. Misc. No. 544 078005 Yn ANDY Nin Y’aAY ani> ANNA AN,
$ 202 99°’n ow Graetz »y, * Explicacad paraphrastica Dw73
sobre 0 cap. 53 de profeta Isaias..., feito por hum coriozo da
nacad hebrea em Amsterdam em o mez de Tisry anno 5435.
No. 1376, 1870 DTWwWHN Cardozo map bw mown py
® Israel vengé ou mn “23-1770 M3wI NINA .@ opp D|I
exposition naturelle des prophéties hébraiques que les chrétiens
appliquent 4 Jésus leur prétendu Messie. 6. 1846 DNDI,
XXlil CONTENTS.
PAGE
XXIV. B.—R. Moses Kohen . : : ; : . 108
XX V.—En Solomon Astruc . : , , : -) pliaZ
XXVI.—R. Isaac Elijah (Ali?) Kohen . é . «ee
XXVITI.—Anonymous Persian Translation . oth Dom
XXVIII—R. Lipmann (Yom Tobh) of MihIhansen i
XXIX.—Don Isaac Abarbanel 5 . 144
XXX.—R. David de Rocca Martino : : ~ 180
XXXI.—R. Sa‘adyah ibn Danan . 3 : : - Se
XX XII.—R. Solomon ben Melekh. : ; : Rae be
XXXIII.—R. Abraham Farissol. A. . : : Be
3 he Fe ee gee : 5 . 202
XXXIV.—Anonymous . , : : : ; . 208
XXXV.—R. Meir ‘Aramah . 4 , : aS Q21%408
XXXVI.—Isaac Troki . 5 : : : . Ar nS
XXXVII.—R. Moses Al-Sheikh . : 3 : . -23e
XXXVIIT.—R. Solomon ben Isaac Levi. - : . 243
XXXIX.—R. Abraham, the Proselyte . . : . 254
XL.—R. Samuel Lafiado . 2 : . 258
XLI.—The Qaraitic Tataric Teenaletion ; é «pee
XLII.—R. Abraham ben Judah Hazan . : ; ni
XLITI.—R. Naphtali ben Asher Altschuler . : . 280
XLIV.—R. Solomon de Marini. : F : - 285
XLV.—R. Isaac Lopez . : 5 : : : 2S
XLVI.—R. Joshua Segre. : : . . 3807
XLVII—R. David Altschuler x , } 3 Renee eis
SHort PAssAGES :—
a. R. David ben Abraham, the Qaraite . : 2 tome
b. R.Jonah ibn Janah . : : . : Rigs» |
c. R. Moses ben Maimon . A : : ; « 322
d. R. Meir ben Simeon . : : 2 : . 323
e. R. Mordecai ben Joseph ‘ : : - 325
f. RR. Moses of Salerno . ; ; . : «| 327
g. KR. Joseph Albo . ; ; F : : «. "330
h. R. Israel (Nagarah?) . : . , , . 330
a KR. Elijah de Vidas. : ; ‘ : » 33t
Jj. BR. Hayyim ibn Musa . ‘ ae : . 332
k. Anony mous Book of Gaccarerey: , ‘ . 333
CONTENTS.
PAGE
T.—The Septuagint, Aquila, eLeare: and Theodotion 1
II.—Targum of Jonathan. ; : mea
IlI.—Talmud :—
a. Talmud of Jerusalem 6
b. Talmud of Babylon d aN] Paes C0
c. Midrash Rabbah . : : : : Ay ae |
d. Yalqut : 7
e. Siphré 8
f. Tanhuma - : ‘ : Lee
g. Psiqtha . ‘ ; d : : ieee
TV.—Zohar . é : : : é i : pee 0,
V.—R. Sa‘adyah Gaon . : : 3 : : aes
Vi.—Japheth ben ‘Ali . : : : . 20
VII.—Nistaroth of R. Simeon ben: olin : : «933
VIII.—R. Moses had-Darshan , : " ./ 34
TX.—Leqah Tobh of R. Tobiah ben Rees : - . 386
X.—R. Solomon Yizhaqi aiid: : : : 37
XI.—R. Joseph Qara_. : : : : 41, 398
XII.—R. Abraham ibn Hits. : ‘ : . . 43
XIII.—R. David Qamhi (Kimchi) . : ? : + 4S
XIV.—R. Jacob ben Reuben, the Rabbanite . ; ei)
XV.—Jacob ben Reuben, the Qaraite . : : ioe
XVI.—Anonymous Arabic Translation . ‘ : ee
XVIL—R. Eliezer of Beaugenci? . : ‘ - 64
XVIIL.—R. Joseph ben Nathan ("Official) : ; Ge
XIX.—R. Isaiah ben Mali (the Elder) . : : rea (6
XX.—R. Moses ben Nahman (Nachmanides) . F 75
XXI.—Aaron ben Joseph (the Elder) . . : 83, 400
XXII.—The Older Nizzahon. : ‘ : : a6
XXIII.—R. Shem Tobh ben Shaprut . - ‘ . 88
XXIV. A.—R. Moses Kohen ibn Crispin : : SORE:
hii. 13
14
15
lili. 1
2
I. THE SEPTUAGINT, AQUILA, SYMMACHUS,
AND THEODOTION.
dod * ovvnces *6 Tais® pou, kal *bWoOnoerar Kal dofac-
A
Oncetarh opddpa. 14 dv tpdmov exotjoovTar® én oe ToAXOl,
oUtas abokice: and Tév avOpdTav * 76 €idds cov, Kal 7» dd€a
0 oftw Oavpasovrar! €Ovn TOAAG
cout * a6 vidv avOpéTwre.
ae) Ch a \ L a \ , Ney ee cd @
em aiT® Kal ovvefovors Bactreis TO oTdua adrGv* Sri ois
> b) f \ >’ cal y ‘\ A > 2) ,
OovK avnyyeAn TEpl avTov oWovTal, Kal OL OUVK aknkoacL
/
oUVTTOUCL.
Ki Pie ho SLp. Ce Ie COA Naot / t
Upie, Tis enlotevoce TH AKoT MOV; Kal 6 Bpaxiwy Kupiov
tive amexadvpOn; *7 avnyyeihauev @s Taidiov evaytiov at-
Tov, as pita év yi Supdonh: ode Eotwi Eidos adirg ovde
lii. I4. amo avOporran ; tov for wer, 15. OvT@s... ovvagovow,
lin.1. Field emi rimandso’A.6. — 2. evavt. aut. ws Tratdior . . . oper.
a °A. emotnponcOnoera: [and 3.] dodAds pov. b°A. 3. ©. (kal)
;
enapOnoerar, Kai perewproOnuera, © ©, eOavpacay. d °A, dpacus
> = \ \ > a e BS \ eon ~ > ,
avTov, Kat popdy avrod. >. mapa Tovs vios tav avOparer.
‘ cal
fA, ©. pavtices; &. amoBadet, & °A. auvredecovow. h ’A, xat
dvaBnoera (avappnOnoeta) ws TiOnrvi¢dpevov (TiOu¢dpevor, Tit Or¢duevov)
4 , > ~ ‘ c cr > | a > , \ > G c
cis mpdcwroy airov, Kal ws pia awd yns adBarov; &. (kal) dveBy as
KAddos evomtoy avtod, Kai ws pita amd yns Supaons; ©. Kal avaBnoera os
Onraov evamtov aitov, Kai as pita ev yn Supaoon. 13. omits.
B
CONTENTS.
Z. Anonymous Marginal Glosses
m. Other Glosses ..
n. The Book of the Pious
o. Midrash Konen.
p. R. Menahem Azariah of Bane
q. Kt. Hayyim Vital
7. Midrash han-Ne‘elam
s. Yalqut (the later)
t
Anonymous Book of Gantetcr
u. Liturgical Piece
v. Anonymous ‘ Buch der neta, ake
w. Liturgical Piece
x. Levi ben Gershom
R. Liwa ben Bezaleel
XLVIII.—Herz Homberg
XLIX.—R. Joseph Passani
L.—Samuel David Luzzatto .
LJI.—Anonymous ‘ Fuente Claro’
LIl.—Judah ben Balaam :
LIII.—R. Thanhum of Jerusalem .
<
LLV.—The Khozari and its Commentators :—
A.—Judah hal-Levi
B.—R. Solomon ben McaahGa
LV.—R. Gershom ben Nathan
ADDITIONS AND CORRECTIONS
SpanisH, FRencH, AND Latin TEXTS :—
A.—Abraham Guer de Cordova
B.—R. Manasseh ben Israel .
C.—Isaae Orobio de Castro
(a,—Henriquez’ French Translation
D.—Jacob ben Amram . s
CorRECTIONS
9
Io
II
12
3 ISAIAH LITT. 9-12.
- *Y% yo 3 sh 2 fa t4 \ b] a b) \ lal bJ a
geTaL; “OTL alperar amo THs yHs 7) Cwi) adrov, amd TOY avowLov
Tod Aaod pou 7xOn eis Odvatov¥. 9 kal 6d0w7 Tods Tovnpors
,
Pp) Ny aN Lo) 3 a \ \ (e > \ n , > a
QvTL THs Taps avtov, kal Tovs TAOVoiovs avTL TOD Oavdrov avrod.
fog b) lA S} b] , IQR / 3 Con 4 > ca)
OTL avopiay ovK emoincey, ovd€ dddAov ev TO oTOmaTe adTod"
«at Kptos Bovderar Kabapicarbb adrov *ris mAnyhsce: cay
a a /
OGTEe TeEpt apyaptias, 7 Wx} tev" dera OTEpp.a waKpdBrov™
kat *BovAerar kipios adedeiv&& and tod mévov Tis Woxis
avrov, *"deita. ait POs kal mAdca TH ovvecerfl, dixardoae
dikatov * ed dSovdevovTa£S TodXois, kat Tas Gpapriashh airy
aitos avolrert, 12 814 todro adrés KAnpovoprjoer TOAXOvs, Kal
a a a = ss >
TGV iaxupOv peptel oxdArAali’ *dv0 Sv** zapeddOn eis Odvarov
€ fal a \
7 Wuxn adtov, kal *év rots dvdpos edoyicbnll, Kat adréos
dpaptias ToAAGY aviveyke™™, * xa) bia Tas dvoulas aditdy
TapEddOn 2,
Q. ovde evpeOn Sodos ev. 10. amo ts mAnyns (the Alex. Cod.
confirms the reading dere instead of dora) ..., the Roman ed.
Tept apaptias n Yruxn nor, overat. 12. apaptias for avomnas.
Y 3. dmerunOn yap ex yns Cavrwv, kai Sid tiv adikiav Tod aod pov
mAny adtois; ©. Ore dmerpyOn amo ys Cavrev, ad dbecias Tod haod
pov Haro airay, 4% oi IY. dao. 4 3. doeBeis. bb S, edeqoa.
ce 3. ev TO Tpavpaticpe. dd ’A, 3. ©, adrod. ee 3. Oédnpa
kupiou ev xewpi avrov (’A.©. add these three words after kvpios)
evodwbnoerat. ff °A, 3. ©. dWera, eumdnoOnoera (3. xoprac6n-
geTa) ev TH yvaoe avTod, 8 3. Aarpevovra. hh 3, doeBeias.
Hi A, Baordoer; 3%. trevéyker; ©. tmjveyeer. ij ’A. Ndbupa.
Kk A, 6m. = ALS. nprOundy; ©. rdv doeBav dréoyero, mm ’A,
~ > cr > a
npev; 2. ©. avedaBero, mn 3. tots dderovow avtéatn.
ISAIAH LIIl. 3-8. 2
ddfas. * Kat eidouev adrov, Kal ovK etxev eldos odde KaAdos *,
*34NAG TO Eldos avTod Gtyov Kal exA€einoy Tapa Tovs viods
ne 9 r ig ese 2 aA NING !
TOV avOpeTwv avOpwros €v TAnyy Gv Kal eldas depe
fy m %* (4 ) / ‘ , > cal n ’ / fa)
padaxtayvm, * ru améotpamrar TO TpdcwTOY adiTov™, HTYWLaoOn
kat ovx eAoyicOn®. ‘*ovros? Tas Guaprias judy * Peper Kal
\ ¢€ lal > lat 4 ig tal >) / > \ * mR >]
Tept hav oduvarar, kal jets eAoytodueOa avtov * eivar ev
, NS) a rae) le 3 \ BS Sd /
q r s *5
move’ Kal év TAnyi* Kal év kakdoe’. *°adros b€ ETpavpatioOy
dia Tas Gyaptias judy, Kat pepardkotart dia Tas avoptas
€ oA Ee 7 2) Cone. Pye) oh Eee) , b) a ¢ al
nuaov' matdela elpyvns nuGv em adrov, TO pOAwWTL aTOD HuEis
Sadvres ws TpdBata emAavHOnLEY, GvOpwmos TH Odo
SUF
iadnev.
avtod érAavnOn": * cal Kvpios mapedwxev adTov Tats auaprias
Wuav’, *7 Kal avtos bia TO KeKaxGaOat™ ovk avolye: TO oTdua
b) co , % oN Nex é Vee b) \ o) 7
avtov’ ws TpdBarov *ént spayrv* ifXOn, Kal @s auvos evavTiov
ca / Dy b) 2 4 \ , 8 2 a
TOD KelpovTos Apwvos, oUTws ovK avolye TO oOTOMa. “EV TH
, ¢ 4 b) Coe oh) ‘ \ X > a v4
TaTELVaoEL 4 Kplois avTOU ipOn* THY yeveay avTod Tis dinyn-
3. aTimoy ekerroy mapa travtas avOperovs. 5. Ova T. avomias ny.
kau evadakioOn dia T. apaprias nuev.. . matdua. 7. Omits avrov...
Tov Ketpavros avrov..., and adds at end avrov.
3 a -
J°A, diampérena; 3. agiopa. K 3, va eiOGpev adrov, ovdé Oewpia,
? 5) , yoy) ] > , Wi BO rt > a
iva émibupnowpev avrov. >. e£ovdevmpévos Kal eAaytoTos avdpav.
poop p
m ’A, (avdpa) adynddvor, kal yyootdv dppwotia; >. avijp €nimovos,
kal yvaotos veo; ©. (dvip) ddynddvev, kal yveords padakia, 2A.
dos amrokeKpuppevoyv mpdcwmoyv aitov. ° ©, edoyiodpefa aitov. PS.
ovTas. 4 °A, ddnuevov; ©. pepaotrywpevoy (flagellatum). nA
and ©. add tnd Geod. S 3. a’ros dvédaBe, Kal Tos Tovous Umrepewver"
nyets S€ eNoytodpeba avtoy ev apy dvta, wenAnyéra U76 Oeod, Kai TeTaTEL-
, ’ cal c col
vopevov. +A. adros BeBnopevos amd dbeor@y nuav, cvyTEeTpYLpeEvos.
, ,
UA. evevoapev; 3. erpamnuev; ©, e&exdivaper. Vv 3. xuptos be
a > Us > SSN \ > Y , € oA Ww
KaTavTnoat eToincey eis avTOY THY avopiay TAaVT@OY NLA. >. mpoon-
, epee Dam en eel
vex On, KQL QUTOS UTNKOVOGE, x 3, eis 6vciav.
Io
II
I2
5 ISAIAH LIII. 7-12.
NIDNI NDDY “DPN Sapnn mare nna xd sy) ann* sim sya
nnat !avdapd md) spny xn onpt som. apn snp
wp 2sonndy apy aya pon :Ndo S$on Ame
sspoy jodw spy ms mxynend Sir yo oma sod @ ayn
yh 22) es 2) nannd Ty oy vans 7 aM Sew NIN
Sea NOTINT MNNI IDINT DDI ny my 2 pad yw
» oop tor spar poo nddoy xd) axon say porpny abs
pana axpsd Sa mays saw ny aNotdy say syn min
say poy pow pao pya oy pamwe moadoa mm paws
2 yowE Ie Moy Tayo indy) “Anya | NNN
ext mMnnsna paso nao pyzw py mw. ym
dee oa ya xi pati yy anmnd pro stad Sa
nbn mxsy 2d) papn poi ‘D2 my pND posy ma md
yan Sy sam oxnmmsed sayy ayo omy mwa: xmied aps
sma pane” avd) way px
sy, 1 ydapb. 2 P. myaynar; on the marg. (8D) like
in the text. 2 enna. 72 raayn) 5 WIYNN. 3 ai.
24 pa. *° NNO. 6 SW. 27 PL mp3; marg.
(xD) like in the text. 28 MWD). 29 bene.
Il. THARGUM OF YONATHAN.
ynapT ma rsind Tapmy DN ON Nw “TAY Mey NT
NAN PAIN wy I Tw AAT PRD poy Gea na md
sm pies pada ppney 2smoy pd poy W742 SNWON 13D
ebsnow wow xno pnd cymes abt aw pai oy
ro Sy Sao wT NA IT ANPNY NT xonmps> pot yp
foysy Spmet pabara xn snap Psrpyyy pany smssdins
synya xwemp msdn Spay yo pT a Dy mE Troy
pysa now Manor dy en xd Nd m2 samy nn7
mpd wm joa sma band’ Bans abs) myr sep yan
Hem) PI. WIND NT fT yon yw xmyoda 55 apy pay
spawn xdy pwD2 ND NMIDY YN NPODD NTT 731 myd
SUM NOMSNY PANE MOTI NIN YI NT NIaIN by joa
Cansst PResipo m2 ca Nim spynr DIP jp Ad Pens
Issmsmesyay sady op» pow mopdw2r sonya pons N23173
byap5 nay semtan’N saya sabia :sa2 pane” sean smyoanad
emdera gadis ain pawnad xa mn» DIP yoy 801 ATS
ee 3 ee SS
thom, 2 amy, me manatee. FNPYTY.
Saayet. 7 mbes. = ups. ® Pon; marg. xn xD.
poy. 2 599; 552. 2 am. 8 pba. pot.
1 RW IPD. 16 P. marg. NIN XD. ~~ 7 Oz omits.
lil. 13, 144
15
lili. 1
tuth iv.
Jeut. xxiii.
» 5716
=
7 ISAIAH LU, LIII.
sox Jo xox Joy NA ADD awd os JY x AMEDD Sond 95)
pao Ssnue paxa sds poypno pn Sy yoy ny AIA awn
wpa ans pds n’2’p’n 1 ow oy dy sy worpmrw ia pando
poms 395 asew omwy vdeo poy ow aby row dapd xdx
Dyers ney nyo> was myn awe nnn $oy pom ovoyy my pa
Syoy ovana xd pom 325 yey oryenady xw2 O27 NOM NIM) MDD:
pnyy ontaxe 5$y pony onwy nan O’n owen xd) onan
sony nid wp. mA WWE nnn miypz ANNI OMWwy jAY apy
720) DY NN Ww NI IND PR oN Toro and yy
Syn avyo Sy apow xw2 oD] NON NIT DID nD oY AIDw
ps nawna mimw Sew syera Sy oom wpaw yey operads
syn osx nm oyn sya S$ann bx ans ov aban xdy aya
2393 yon dyy adam) an ooy2
c. MiprasH RABBAH.
anda i ndasy nisdid carp onda ows mw tdn2 1399 85
sim) asa porn bs pom qnp ndam madp by mond or
noywan Soin
mia anid owas Ssaw symw vb wat py yy ondox
mwa nod myn wwe nnn qn AD
d. YALQUT.
mod mwnn op ar qwnd Saamr ad Sean an ans ow
Sow mon aosaw mam yo Sea aw Sean an ans sup
* See Yalqut i. 338.
Il. THALMUD.
a. THALMUD OF JERUSALEM.
ppnny xppy ray mp ovana 1b pony joo and my °27 WHS
ymyam mada wan
6. THALMUD OF BABYLON.
1fedyn mR] 137 aT Wn ON PIN... wy AD Mw
yawn wm) odap awl) Nw NIT Yon PN INI YY
rma onde Az
sin ja epay 55 sn Ws MIND IN WN NAD ON
xd sbeas Si cdnn awa pan “ny Tee pD'2 INDI 12 pPDN fol
wap’ AN nyt> OWN nD wad ows own ox 5’n ASN obap
mnbnw xdx aay xd) oo Jae yor AN mow mp odap oxy mynd
:2mdyy ya “A ppm saw 2 oven
Sea yard pod yan Aw mixna nD AD wNdow 3 wn
1 This reading is according to Raymund Martinus (Pugio
Fidei, fol. 671). Rashi, who has the reading as printed in the
edition, viz. without the words in brackets, explains NWN with
yrs ‘leprosus.’ St. Jerome has this word for yi) (Isaiah
lin. 4). See Field’s edition of the Hexapla a. v. (tome ii.
Pp. 534, note 13).
2 See Yalqut ii. 338.
Sh’qalim
Valls
I
Sanhedrin
fol. 98>.
2
B’rakhoth
ol. 5%.
umb. i, 2.
9 ISAIAH LII, LIII.
55 spp sy yn nyvtdy yninsdy aS soaps mim vps aa
“7 MVyNaT nD ww DOA AD AND AP YN oS) ANA
mw sp) myo mya nd mI awA mp ww
oy xn oanywern ddind sin) “a pywian sya ayoxem mppnon
mxoyaoyyan “tan ya mn $25 aspy aps) mp nme
52 ny
J. Tuanuuma®,
Sy 7 72 mw NOS IND IONIAN PR AWW jom 7A...
NIDINID WN TWN JD) NMwWD NID Nn ’n Ww nosy wN mon
in yyy
According to Hulsius®.
g. P’siqTHa.
byadt misaand ans ayn 1b aes. mw now Avan Ney
poy Dyan 978 1S aw prob cow by new ans oo vs
om SapN ab Tex Nw? aT owed poN Ist NAA ony prod
snnpwsa
fer os ee a ee
® Pugio Fidei, fol. 664. ° Theologia Judaica, p. 328.
ISAIAH LI, LI. 8
Se oop onipyn qos DAIIND a SND AI Nw OM Atay
mivn ooxdoo man Ppna anxw aa qosaw AWD JD NWN
ss Nyy aA pp ond ayy and pawn pra ona ans
ain Sw mpina jn oman onan a5 pn by many
mya 93 po An Sw Apna ovnns Sy pinay owns Sy pana
1 pons md por ay Sov man pon oa Sw pina Syn
29 ape oayNd » oxo poo o2Ins2
Ynsvd MSDdNA ay INA yo ND YW NS... NDI
SIAN PNDMT Penn? orYpdn 425 NMN YIN DwA NAA PNA ID
Nim) anst sn st meen 505 ssa snsy maxdy a5
2°49) my. NMI wywan Shinn
After the third passage of the Thalmud of Babylon the
Yalqut contains the following quotation from the Siphré:
Ss wena ood men tnyw ona ib pone yo ans 5
snx 55 ay Syd) yobdnn bya Sw aan wena mam man
DY WNIT NNN ND) DY INN
According to Raymund Martinus.
e. SIPHRE’.
poss Sw mawy mwnn do mar qd ay obdsn oy oN
my aay awyn Noa onnsw myo Nos annoy aby onopn owe
* According to Raymund Martinus (Pugio Fidei, fol. 601),
this passage is to he found in the Bereshith Rabbah, Gen. fol. 28,
v.1o. It is not in the editions, and Martinus means probably
the Bereshith Rabbah of R. Mosheh had-Darschan (see No. vir
of the Preface). * See Yalqut 1. 338.
® See also Midrash Shoher Tobh a.v. 7 Pugio Fidei, fol. 674.
li. 621.
li. 620,
li. 338.
11 ISAIAH
sanxd came end) mona
Junn. owspon oma any
men ot) admy ann
mann pono: weer wownp
> ope) ommamnp why
mdso yn phy xby oon
enst mp. ODN AMY
maba yor yw por ama
Sow mm ana aD amnnd
mn was by amor say
miayynn wynow say Ssye
NS) om ommpw ops abynd
mis ty oy Sonondy aynnd
om snimsnn 55 by ybyn
xway ,osemd nm yd) x’4/5
pny’ YD AI .OMIN IY
MOPINY JY) 3APy’ Syd IND
msn ADIN Sy yma ony Som
mimyna lp ayn por
mea mab oe nd bya
82) mada aN am Ny
ma ybnw ow 4 (monn
boos myn qd yoy nn
"ayn Jn onw on ons
37 MnnapAw XM “ay AN
ma yproway Ss x/a ys
ih oi
NYPD 2 AMANS'T ANI PNA
mS onsmo. ox Jwnns
‘yOws omynw 1 mvnnS
mS) naman xd) mn pono
pond ma xpby xd xpy 9b
OYMNT ONDD PAN yy
NIM NIN DO NVOr NIAAD
boyy mon ana AD xomnd
mn wens st vby] say
mmoopan ont [say bow
say Sow ppm anyon
wa dys oxmyns spn
moynnd ony MNT
NT spo on .xdonoxdy
xs. om. bs5 andy
Sm)
smppp awa .oooms pm yy
SND PAST NINDY AI) .OATIN
MOPIST JS) APY NID
Ninna) .Nnosnt aman xb
nxby xmvyns VW7/P Ayn Nor
ms xptp “md nS soaond
pay mada as am NID
Yo) vaxsy mn oma spins
PENT sm pow 55 ps5 payne
NM say
NW NT NY VY
bs ox32 AD AMDT nN|DS
IV. ZOHAR!,
Section 3.
MS, fol. 141.
“xy stay bow mon tex) mn
mba n’a’p’n’y orpyyyn pdm oxar
xn .ona pbno mina ss ond
sin qvoyn xm pian oar in
Sax mops say Sow man
ooyn ns m’op’n saws n/n
AMS ns popm mada nx awy
ow ods noyyn nd pe nw
~ NTN ADSy NN AD yon
ovrdy nono Sw pinay wown
yr OP wapOA mya Aw por
moi meaips odsnw Syn
ond ons oy yay may
pwnd omwp awed odsaw
Tome i. fol. 102°.
0 say Sow) an aos) nn
by n’a’po sspyys papdin anor
Wn ana gad snes ms pd
mn om msSy am oxnp osm
n’n Sax smopisy stay Sou
n> ay xoby map sa 4D
mS NAT NAA WNT SAD
nvyrst paz obs Anus mb
NEPINID NWNY 1D NNN AD
soma sper paoy pat
Ssnvp nn Syaw op xwipp
wsay nat ponder dy prapa
swpd mia ‘em ned on
samxd) wana sawend pw
1 Passages not referring to Isaiah lii and lili are omitted ;
these omissions are indicated by three points.
The words of
the original in brackets are not translated in the Hebrew ; the
words of the Hebrew translation in: parentheses are not in the
original.
13 ISAIAH
S3y7 TD WNW VND Nnw9
ImToo WN now
oN ny woo dy ANID
mop ovo wads x9/3 nnwn
DY NAT OMDD DWN pL
wep xs eopon oma sony
...omby 2a pw
Section
MS. fol. 337».
ody oy Sy opdn wor
now mows ome 2a’ya ain
wen Soa mpnwe mond py
opp omsd ody navy en
Yrs... ode mon spo
ys oma pdsnpn pon
apy ome odin a) DvND
mend omy onan any by
ayy mend pmmew mw
oye cms: combi Ss
mynd modsnon oxy ona
by ana bp omp ona7 ns
sim oan’ opAaw oyyn oni
oomayy ssp iyo Sdynp
2 Marg. N13 ND.
15) Bs 8 SE
Naw) }2 877 AAT WIND nw
SNYNT TY ONTD INT wND
MDD 91 AIPYT AND VND
wads 92 nme 79 8 mT
pmiDd DWN pwr map py
NWIPD 3 JANNNT NYT NAT
. pAdy 2Nnypa pew wp xd
Srp,
Tome ii. fol. 95°.
i sssdya xepyrys papdin mot
ene poe one xpdya ps
wen S93 sow asnnd py ‘ni
ans sian sy ppdpy snawy on
anid... now niin “PN
nano pong ponpe) ‘pw.
POIDT NM Py 9) PANIIT
mrs [pan] payaNot ain by
mond md poet anya mend
nowy opambia Saws ows
Sonop xo na oS Non
son oxdp one panned yond
sim “Yan anas pay pow Sy
oomayy xp apywas Sony
3 See note 2.
ISAIAH LI, LIU. 12
way Sx omax DN x3
moo mabm oar “i (n'a yp)
mow say xinv ppp tne
DDD MIE MIND... NIN
Dr's) posta admna amynnd
Sw ons 53 wip yop? sox
nby pps wip myaN NY
winny mada ena owsinny
mm imxa my Adnnaa obyyn
(2n>) 725 .wwyn2 * now n>
niowin b> and say Sau» aan
nw or amipnd ans ans 55
mimp 55 typ SND TaN
wow wWND «moss curdy
xm On oxn 4 oa poy
AYIA WIPNA M3 JaNw> Wns
Sn mo AMD yS Tn nbana
soxdo ayin ipys obs jn
mr dy ia oda yaa ap ody
by ar boy Say ayaa ep
wo) ADHD Abimw nyswn
AX ony wo monw sy
Mx Wo ws Adyar ops on
Jvn 2ns7 MAY ww ANN
2 an. oor Sy) insya wown
TON OND IND pray
samp x7 40 ay Sy mas
Say ST WV WwnNT ADD
Pay pyNy.. . mT amby
MeONPID xMoTpA “aynd pyr
55 pop pop post andy
OYPN FNIIN “NWIT PIINN
xmintn2 pnonny ody xpypa
womans soby winn sams
~ mow Ind NIT AAD ps7
Sroun py wy
sm sn 53 pnew2 xvANd say
mt 7
sNo nay Nw on yamnsd
pxdy prt pos St ann
pan poy wow WWD NPIS
Inns 3379 WON NAT’ 4
ya ‘SinN NMS NYIPD 13
Ind AD [AYIA] PNIDI INVIN
yond Asin spyy obs on
by apa wba yaa np aby
xt 52) basi D2 wp NT
smnsp avdinss xnxows aby
nat AND MNwD ANT ADD
mana wm xd mbya con as
Jun Ins MAT ANID nw
mON ST SAND wND Ow | pp In. Ty ANNY. wown
15
See opm xd qndsp pina
sons aya) mbm ows,
Sn mys ywan Sond sim
Seawe by mywar miny Sawa
: naps
Section
MS. fol. 519».
pnrx on nbdyn a...
vypn Ayyw Aywa Ar oy Ar
pray mpd ndiyd man ind
ANID NN MI OFT INN
Shino sim ans yb odid
NANA MIyYD NDT wYWaY
mon ym anmanay 35 NBT
INN) > DIN
p> mean wo ma moan
px ndiyd) aun mas 555
mais md pa ompb psy
mommy vomdy pad) avd
yy ppaw
rb yy psy
Section
MS. fol. 522.
mand W/7/p’n AyYw ays...
onbw yr apoyo nba mip
ISAIAH LII, LIII.
ya nd 9h adsp nab xwmp
sons Ja) ambi par danw»
Sin “payne ieywan Sinn xin
napa Sew yw) main pra
5
prop.
Tome iii. fol. ror».
NT pery pox xody a...
J73 ‘wap oyss “nywa SS py
pbx xodyd xnvox and sin
Qa mea ye Np» snd
sim anst 7/0 xd2d xno
wniwyy xp wsywpad dSdind
inana yd NE wNWAND
NYT PPT INDD NOT NMUPS
xnnox > NBT ANI AAD
nbd) wart pony S55 xa min
sand mos spy poy wd
sm inedy “apady and anos
19 yy py NT
Tome iil. fol. 1074.
mand n/p yas Nnpwa...
mds sys ‘pbs: sbyt pain
ISAIAH LII, LIT. 14
Dy mw oms oy
snx Son ew py pa .oppna
me odin on Sy Som sniper
55 soupy Son yma po3 mw
Sw ono’ $5 nana 55) ovdyn
poy cosa odio ana Syne
Saw dyn Spo sinw xdndsy
bow ow mn xd ydy Soin
says Sys Sw mio dyad
Won wN VA’ enn wry
2) NWI NIA
AAMAS POMP) prow ps pan
mon moon ms pyt mn
psa py at xdon pNs
bs xp xdon sina Sy mown
mao 55 pana 55) np
my yen andar pny Synws
myo Spex met mSnbsy
na im nd Sy Soo Sew
faye ip dSannd So wo
mx “nn ‘newt way dy
rn Nw simon
Section SSN 5.
MS. fol. 553).
ao AWAD OTD NWT
ody omxd aby mp px wo
nmap mbya am won eds...
mis saw ab pin ie obya
sos op pry om v2 Ay) oy
aan xd) asin gd aay an
yay ody imiNa ANKWw Dn
mya Jo> wsna As xd)
yoy im sp stay Su mon
moy m’nn ow qnd> maw...
xd ox ans ar ainda py ynno
mempa yard ina ap nen
Tome 11. fol. 1362.
NT NNUTDI NOD NYT
mand qos. wo Dts mn
som am son sos... siby
mon asst spb mo aap
my on sda ey pas st md
xd) ayn xd nn an sds pp
nods sina a> nt yyy 77
HID) ATOM MND NOY AND
pon Np say Sow) man NN 84
fon os MOD WaT o « anal
xm nd> py ‘nna Joy Innn
xprep 125 -yap nn xd ow mos
17 ISAIAH LII, LIII.
Section NN).
MS. fol. 214.
neap Ssawy np on Nn
mpd Smony xo 72 on Om
yep mndss oxox vndsy amy
poppy Sy onmyn any odennws
:nodsxnsy mn
Tome ii. fol. 13°.
ps ton Syw nos in xn
mad Snaay ax nest ns Sm
soa mds ows mndsa ana
ppanx sop poy aN pody
:nodsns xm m9
The passages in tome ii. fol. 524, tome iii. ff. 1144 and 115,
are not given here, they being purely Kabbalistical and therefore
not to be understood ; the Hebrew translator did not translate
them.
Cc
ISAIAH
sand dyn vod me mp
Ss myx Synd oy pow
Shin sim) In MNT
2) IywaD
ity Ei 16
poet xvod “Sno .indsd ww
moa pany S35 xarwd xyind
wyyean dShmp many nos
03)
Section NYN 5.
MS. fol. 550».
°NT POND AYN ADT NNT
mms rvypn ina bw mds
myo... payed... onmand
mx wanw jor pos nowy
maw mp qos manny ada
Joy wn > yo. onw 2aD NIA
map moa nbsp any mop
ome aim soy 3 onal
Shinn sim ons away... DN
295 NBD INWAN wyway
Tome iii. fol. 13.4».
7p nd> oN SoD nD AYN
vee pmyyd,,,nmmand nd say aoe
mnt soo 735 seep vind
md Tons ‘nana separ mad
J> yO PENT Pa NW nw
map mx pay yoy yay
sOT PD pwns nD NA
mma... OY 72 men Sypm
wywan Sony mim cons
25 NBD wnTaN
Section SYM %D.
MS. fol. 555».
12 WONNT OTD NIT...
Spen ND wy aw wm
my ob Sy om owed
aw MwA naw poo (3N>)
winsa ombin oat Sys sone
+o. 01D PY AND MA ‘mM
Tome iii. fol. 137°.
WONNT ROOT NY...
Sows IND OY TWD WNT mS
nooo ma Sywes wa pnd
m5 rpms maT mw naw
2 yan») ANIN Nm xt
oes DESAI
19 ISAIAH LIII. 1ro-12.
Ir t83 slitl w*9 2 80 é a sl oles PERws Jy youl
ley OLS GN Spe tie ory ee eet US Gp
1m @3 “Nel e swat! WI rls? 52 mers wet
3 MS. obpby.
V. R. SA'ADYAH GAON.
impo eS, re a> Ldlantds Eps cdg) fiznw Yl lil. 13, 14
eadeny bee apes Sal IS ge det: SS yy etl ate
ecalys Cyl Sad ates fp a2KH all ode WS; 2 asT 2 ye 15
:Hpoles Nyman ol Le Iyrolts Mee pele Gair ab Le byl Sd
Ca ye tye pye (de sl 53, cde BLSh Gle yy liii. 1, 2
a) dey, Y usd Glas ah yo aire JS ol JS desl I
Pej epeeaS Selassie ee YW Gs” Isl, ae ays
Lpleral go Lishel Sl rapes? Led Gj pe WIS sre sgerll 4
Ese pat Wyte Mena glace yay, Up leagll om Leela
sli Lity3s wu ode Leegpe we Uap oS) ‘Lane, 5
yal JS Mills lS LIS gigs arabety LI LILUG 6
Ba, eS Gliese ss al all GU less wpe, (lez
om HES oil JI Gy GA LW vel oe Ls oles
ere oy tga ab oe abs Ge Lt Ge ye she GY
or BS Wy Lb are Jb Lee Ub abe, papreculll
ao
1 MS. propsdyo. 2 MS. nabs.
21 ISAIAH LII. 14, 15.
FAS ghee LO cylbll ga all ple Slew 393 52g
she ow LS alle May Doe mon UY yas seal bys
we dba! sde epardi Le Ly 33. way md soya) Wi
ile ay! PID! Whe ot S3y say Dene nn 3 SLL
Golee 2 Lisl poy I Ula Gd ay dol, Ld! Joo
PINT 792 WIM she 2 old bs "eo jst* Gall Jl
ay Sd ONT NDD Je augle gay om Stl, .dovn
spy NI NINN whe 3s JU LS, wary mds Lote we
yi spol lll de ches Gall way go gay av ILI,
ph Ss seolacy isle say TN TIN @rljl, .oy ay oD 7"
sie (le cod op otal Gola dy snp JG GH,
mane (2 Les LS, mai, Nw sel
14 Space olell ye oles GAS yp 2K elle Iytagrul LS
Scull ie ye Sab,
Cieys P72 yo chet, IS sacl yo wow WND als
ow & Jp UW see Uiayprwe slp Gul ulS 5! 50, le
eile 15 oil GEV (al ab opens mia eee
weed novo jo Js voy wow slel oe GU call o> os
po cet wy) sapd le > eet tye dele Gl yl
we Spe? sl (go alll fei ge, ooN aD NM) JL
PONN PIN WMI2 > Jasll aT so JE Us ody. Spll
UL Lend Se es Hel oy ua Chal pan obs
‘Iytkeas Npeemr ol Gly Wyres id La od Gal
pan poy wn be sie Sl Wijes Glals cle ya San po le
* Perhaps eis op: * Msn:
VI. YEFETH BEN ‘ALI.
he Bos, lures BP Gus dts, 35-0
seb BIS GL Cogtall Ula yg all as Vales! Jol be
Go dyt St SI JL: pant Goer (de, sl de sts Sb
Cine de Ls GS pati icleo bl Jol Jl ols,
sds anty teeth pbs bb ae Gl) Ge shecul
‘geet gests porwdl 3d Jpie SI QI JLo SLall
Veg HySaN) clog JSLes epales! cl, Sl 52 Lasel
pesety $DV27 NWP gay Od yx ny pwn 3 SLIly . foil
yn Je 5p Jeill 3 32 apede JS mvodl, in Sl Gp
spose? JS, or poy wow swe Jee mbt 3 Gl
odJly :OM2 mM 7D Tay OND TIT pa, eo CSR Ge
Spies] atte are Iles al os) pa Gl ge oll Ja
ie myeal dle a ote deal! he dash Cen de
7502 Yel Leet Sl ells, ell le eugle Gs, I hs
Meas 3 wale we le Lie Bay ph spe de muyle
a5 /\ oe oor el re} 2 Lae dol one ws wy Goasls
sll, cls Gat! Lule sprog danke yar sey HW coplel
py! a? ont ch Gl go OY Joe Je J Utee cil
1 The 4th form of sh, used by most of the Jewish writers,
liteene
23 ISAIAH LIII. 3.
MSM ye Aslyl! seeds LS sasye ye deo Lesal
GMI ow vb (cer wer JU WU, seo rdw og ce
smd ge dee SLI, oy yr ys Jes oS das
Le! ye eb ge at sl ce PY pIND ww JL
NO ayy -tyyel Golee Go albe WS Cans ylibe gall
ole 3 id bie Cady (9 bicy 92 Gael TT xdy 9b ann
wns YW dle ed, de GY de yay ee Gly yp
exige GG Iypte oS Lash pS aoe soll plat st on,
Wplars Y sy tor» IS" Isl rel \y3y3 TN xd) im J =
ceed % yyginr WINN shy3y -dsC Vy acy Vy dene V iJ
21321 DD INDI Jpinw bases) mL Le Joo “seadl=
spine Led Gyyaey ples! 93 Jey Lill ye Qiteey yale
hes? oly prim ate segJl
YB ie ye thd GSMS pie we bop mm ps
ecco g wlll bile Y St Gls pew oom JE 3
we JE os J pm na awe mbit! cual BS pall
MYDD pyromd de Landy -glesllb (lee sil Wip28 minN3D
AMIDNSD ells LILs Ley esl] Jee pal’ Law IS Ls ing
DID ANDI lyy HOM ells lead Joo Le UW Ley
"sal USul 3 &h poe * Sl Ladsl . ppd Jars? wD
Uy spdetl eal Jee are epaging coll] jem iy! cl
Sle rilys GI gine ate weeny allel Spee ye Je wv ol
Leeda! -Qpppedd Jets? my 5b aoe) soyw St lye)
ASM os maa Skl, aes, idle prim ge Sg Gl 52
2 So MS. * MS. mx by... Nov.
ISAIAH LIII. 1, 2. 22
TAN 2 wap BS SY pales pata Sl sling .oeN DD ‘aD
iyi) CUS cpt aol may aow JU CL ol ye, on om
-ealisy eayel \3\ ee “ls poeee ella Ogle w op yap" poy
GUI lose! vawls GL fore? pnd TAD NP TWH 1D Hy5y
mom nay nod Jy pad glal thee uses! ad Iai
2K, J Chelglls . pee Je Jue Ve, wn %> sain Nd
is pl Gall gay aly gl glist GLI als ie QI
Ipxemy edyaty ONE cye pllall g Wyle Cuald UY alter
OX gl St tpeber cowl! alle Irate, Le ates pails
rele, GL leit a
RASS! ope Le pprollall S shy Ub Gy
5 Ils CE! Gb Us dere J55 52 Geil le
GMI bb Goo lll [ye] ys JLB ond rap xb WN Gis
we 92 de yaad! GS, Ha5 Qoey rida wo oy w MN JL BS
Boe ele a gli gcse ool, oS call op eb ai
: eres!
dey Y GUM UB! o oS wo et @rslT saey
sess KG ae) eos Wy alas LS, Saat Wy
ple MEP PMD OWN Alps Hts Je wsiar Iae,
SY wi, albey om ad ye Jeol, SY bs Oe Arty
ymipsy wx Sxpim Ju M35, ST. tex sehen ght pean
wyeedt ers? Dyn alys, on WIN ND AM JU 6s APN TD
4*MS.7%. *So also in the text. ‘© MS.m93. 7So MS.
lili. £
un
25 ISAIAH LIII. 5.
Yy Cae eying) BT pr aisle Gps Gls atl
mx mop mmPN WY Laser 2 DIDY JE LS Lele yydir
we Rete CUS Cast agit GS sees Nin pp '> apy DIP
ny my ny boss GM Ts moat 451 3s ceed Sly Dew
Lager? s.8) Jo ps des? We we Jee IyP NY Dy
we Ol es, dene (2 ayia as as Y dm aJlhl pic
DW) Sl ge Lesdel geet Lele ipa Sin NIM eels’
spo lett, bed Ulel po Ipeegtens OYE miny
wt Iyt8y ee de Gal ANP! ye uyele® Ll ise
sboly asyel aS] 23 2 NEW wNINN JE es gy syle
mst Whdy ONPIT I ye Camel Ula IL 4s db dsj)
ASW ayes syall Whe les alll JB UL GylLMy yb
ss ad Glad UW yay lil be o we aly J
1 pone 92 3 cyte LS Gal, Gloss the dhs abil
eel elem Gall (cer po NYDNIT NT TDN ply’) .DNINI
JE Lege Gerpdll sy GSE GY Sat LSI, on yy
M32 elys dg eNO ABD YONI MD ge ADD MI
an) tls aU ye 223 (oo Cele ¥l she Gl pay (cee DON
ye Cds cil ltl Gabel Cate pe Y, bIEY Lp» 2
ral, slic! col M3) ixe 92 MyD wclyty -Aygtl des!
plat passe Label LS ye Ulett Galet yay
SLD ath aSltary ale Lgsle Gol Logis Jel ops
Jee SLT Gall SI 2 jets wm wywan ays
Mayinst ye Leamile ey proppsi, noo nny, ows!
plang MPVS, Ontl, AIS! sa22 Lys a3 DWE (.o wllss
ball (2 worry ID w93, IMD TID JE Lands mind
ISAIAH LIII. 4. 24
So Jeteens se aa JW ta Gl sa (oll fall,
NOY eielya) Goll ses maa (sll) Nor vaya mar JLell
pass Sl slaw Le Ul iaawn Noy (cess stnaUN
Love tLainwe pysiy MUples;| Liclesl, Jom 52 Leste! Las!
Lefties cyrotlall G) sic up Lig pde
Ales glesll sie Slo pie NYINIT NOM PN ailys
Pree et oe Gaye bal ee cil
uw ws dle sl Ol w 1th eo! \sre aNawN wNIN
Lalo etl yl wl somes mop ma JG UY, 1553 Jel
ty eal she coll Sls aU gl Ls g ALGI, Mus»
cept Ipenys pill wr’y LY SI Spats DN dpe ys
ls UW gia nv, mynd, Sls, I as Soe all
WE syepeyll de ole pede peal ed Jal ase pips
PAN, TWD Jee islisy eles, ds Gus Dw! yb; AS
g Vyrte patles gS GUI wn’y yordny mds, TI, Syme,
wy od Ws GIS gl) com am oy be op aK 22ul
art US SF ys ecrclis SU Y golell Glaoly mort
n PKowN TTY Oy aay Aner bypimd JU ws ay atl Gs
ey ge gent Ble Gd La nate le agill nasil
Ewen ii Nea ais alo ya pean yeeelll ace
LS mmm m3 jy Jes alll ay dw ma py mxwn Jb
Ol 92 Woe ye jes? GUL wat mo py ns nen Ju
SIND. INDI OM TIN bw ma py wp coke meeps
Dede y ees Losls fats wl @ey OY NA py Dam
1 MS. xndote.
27 ISAIAH LIII. 8.
8 ye abil s5 3) Eas ye they dal SU Sled! 5
red kypall she Ceed ppm ay ttl Us!
et ee dled alll sed Glee 2 proasl Guth 3g %
THY sll, wa UI5) ALS! dew (coy DENSI, maiz
“yp wolutl, Gael, 41 Omar nay> nwD ell, CJL,
cette g2 WI apis ON POND INI 5 Ql Daw
spin byw Je alee GU jyedl Slog Uggll) oll db
aisy lee WU, pM slink, Jal] ya mya sim ass,
clyYl pleat wl! le pat bay mane mwa assy WI
GH Vag Ml foe GUS 2 alte yyy wg Ul ypetller Gil
ol BM je ¥ dl wel [ull GB ody Greil wy
tS cue! Sl ye SLI, Jaa doh. Sl wor ¥ oS cody
ale Mad dhe YS GI, cael G le ye Wy pres
pall ead, petty cll oy pete TPM EP OD y3y
yetess YD MINEY NOY wy5y dole Lo p= J Gl dol wy,
Gong lel Ll lle 445 rE nna NO Sy oy) JS a SY
abs, olslally Gall, Jol QI Gist, Gho Y 0
izes Sl yo mw TD aly3y Ghr Y Myoy wlailell
ds pod ale Ligete, elblisy ol.Sler Clr,
BORE cs! SIF whos 07 DDD TWD DIT NIT snyny
ayy SJL, oma) aw oll, «maya sin wa Jou cay
aS Miro can eres ‘ipl x 2, mpd a3, .DawDD
ys) es a Gs leg w do AM 1 NT ANI 53, “leas!
Mist gl ste yl Ky ye nll yo dew Je, ule
2 MS. oni.
ISAIAH LIIL 6, 7. 26
ymipy J, OINS ‘D4 Ju LS 7b ns JI ue Vals el
DD MYL oY PR Joe Laple wy w,23, .pEwmd
las agile ad (calls dete aballl Gast GIT Gly non
US GW are Lopes a2 rollell GS) LoS! Gall awd es G
ety yg INNINN eylydy Moy ely lel ys
: tli Cane 50 pydnJl, maw2oJb, ad p2Siltve
12 le geollall Sy pel sab g sol Es MTL
LIS yy
Biles lll Sy paps GA! mati 2 PNW gt ye Lhe
Ma pt Jeo USB pple MKS Lays! A yt lb pry
Dy a joi, eee eel oasis Goel ye eas eh
print doa wey ey ya Gybll ese cdl word Y
pay TENT TN by pales ys measl 2 Paes) OS, 0
rest cle: mv QE Il sell syed gl bate li
UPN elyiy eats mol eNlb Gs obs YB Iyew padpy
Gels, Petans § asl, JS JlecAl 2s, yyca we. Aste
F vy Wy pple de GE Wl Gy L sid wel
7 ya yuan la Deer C53 donde Gl epalpl
WN Jee CSL digte LO GSM sie Gl wm op coals
oy EM IS oss Gale GI pons xyen qe ponsnn
webs Jar Le de Shes aU yo go Jed! aT JI Leb
a ||
rele gab Wy Con SG! Legit plas ale Joey Ode
1 MS. continues ssoy=Lbbs.
vi
Il
29 ISAIAH LIII. 11.
ue ex yoo py MX VD yAA wm be bs JU
ess jel ye Vaslel, sess wp Mes all I al
poles “rin alyy tI ATT lyse pats wT lis
We
a5 WED DUN OWN Os JU OS .wywED Sbind Nim eels
NON NIM se Le 3 Spit Leele Ox el easjall swt wl
13) x31 WWE? OWS OWN ON 2 [51 nae Jy rxwo on
teeii Jon Sl sliney DUN ITP alin LIS en. len
eed es geal yoaesls Jpilighalls tiles yee
poe SSL TS lel (9 Jess Lele Ge sys ally
-isy3) J33ly YO Myr mY YI Js atl ole
V3 © PEM wly3y DD TINY JE LS jest! glee wrey 05
YE MVP JIE LT Jygall GIF Losel Jol GL fas nowy
Jessy mibrtl ye Dew (ote Sul, .omwo wnn basa
CSL, a0 pry yy yan» (38 Leys LS pen wip, mini
sys JR OY PEN Gb eptie Lees ees wlatay’ HOw gle
indy ya JaS a2 Je 33 Lis ag
ne Jax, stdprer GWT Gill ante por, auth IT yy
» Joop mers pad ede Jolsdl
JIB SI G3, das Le 3 sass eo) Le props Nae (3 ML
wnyta prm|dl las (3 Jls mwy oon xd dy edizll proadl
(2 yey Losel Lal GF as 243 pind say py pry
Yy anand Je ely inys3 Soi} Le wl J oles!
poy aS poy Sl ga Sl, sll Qe nysi, inmans
shad. Aes eS gens Jesll, piel J aera! vs ay
» Marg. note be] began) ss wo! des 3. 6 MS. NDTNEN.
TSA LT 9,10. 28
Leadel wualyd Jace? orn poND am *D 3, LI Le
woot l sl Jassty snvdl she ahe a be pe subl
YWED wey ONTUND ON ITN oe Ul Oe PAN Cpe welbail
voywan dbind sim Lil Jy 22 ls Ul 5 52 voy
Gul ey we Jel ys 2 le we pall Lal deel ie
sd yx ‘Dy yap JE LS dew J
eed 5 Ky tye dete
ol oY Gas (3 Sl wl ap oye nN in o,5
dee 8 5 td yO Gb sy WS 9! G8 Stet AB
sl 2 le (sees ox wr py J *Vod5 pywnsi
cme myers! gle Ge GY mer og wall Je ones MYLb
LS Dew owen whe my ny 3 Ll, oye ee os
82 pets WNIDD WY ON wy3, oOY NOM OD IMD JIN JG
yrs omer, mad! g Bwy pe GI BMI Igo
Moleb Sl Wyld epee GLE Se Yl! ed gy DININ DM
NO by JUS Bd AMgley AIgle 802 Gidey Wye2 yl met
DOM! Iglesrel ebY! Oy econ te Gy! Get AY DIN
2 SL Wy op epee Jee ts be JlB 10s rnd,
ONW 5] aendd Jes? 131 Ge dL sesba5 gle aalll Sy
Mads de gerellell Gy sey GY Jobs Jill pho role
ere
13 MS. joo. AMIS itis
_
31 ISAIAH LIII. 12.
cdl pana Sym ye 5% Le aeeey alge! Sa! yo may Daw
wl casty mba) gle Chey TS wer Soyo yr maw
ue east Sg! DTD Cemkl Gl pay plesbl del dle yrs
bw Go) 2d fee bl nen paso ony g Les LS prey
ule] GUS (ay ap? MY Ny (oy BON! nod Pes
sole Ratry jeill he 8 wlySMl she munll de ws
ory te JS DN ode aid ple Y yD GLa ys isle
wc rh Pst tle Isls BS TY ye rellell Seale? abel
bow man alga = fang US pyod va, win’y wmdN Late
1B Lingd LS jabs, olysll aeee cdl ySlic Ans, may”
eae pail 136 crpilelee Syme Ipwle? Seino, OD OM AD
Cal Lesy le 131, rw Oy» OY JL LS \entely tole one
LLL pyredbel Sy Geed WW Roe beng Ld rolled S,
eledy TAY BVI PW she sy wire Ybesll Gd yey
le AY WS Gaiety IND TIN Nw OM Gs sexs TMJ!
yr AN es ae: 3 oa b pony pad J Sls all Ju
Less 35 elsl, igh der a algal dL 14,3 DD NY
pind US sxe Jai IL sje gie J vay vow mn Jb
on AP yD ule hls GI yo oa poy why wea Jb L
yi il oe WE ove own ox JU [L] ss SS, aa)
say poy py anya JG Le sec, DM) PANY yt ANT sale
paw (1 oS Jyasd ona 1 pony jo? agle sible 358 ovand
es ean, ul)» oe
eS SS 33g ted IK Lgle Aa Gb BD (sl ws
18 Corrected; orig. NIIpN.
ISAIAH LIII. 12. 30
wt ase at SIL, on 7b am onde spe pends
wales Ibs pty ya yen Is [Lo] se: Dp wtp
lait I Ca SG Lidell dest go Gils GU ke YL
isl Gold 21 2 a2 DD aly’. Dray a OM LJ
Dwr DIM Sy5 Gaal ul pled lhe yay ste gale pig
DS glad 1555 coll call mp and LG ce, JS de 5s
:D.a7 psy) eset ye dol e aes Y
Le Jor Lat pnts Shell ey Se GS atl Mu
ey be yay MEl Geysll ary eid egal ye
Time’ eee Geely hee?
oops else yar ANT WHI SnyD dill proall Gg JE
ilem dt peat (oll abd SI ay pt mrs 1) phn weas
ney sJy3) 0 wpm novnd amy vn svrdy aS LLY
ye il om ke i pete SI S02 by pb aronyy
CUS 2 ONT GY prow palin NW tLe G epee dob
pps amma ym JG LS pw, oma 155,55 yy
WEI Mr? MYA WN wey. 1 NIT 1D JL, oI
3) gm dap TID? DWH aly5y Dav maHd MWD ee 52
ptiles (g ogtze go MIL ON WD yatlel S Le
NW) DDT NOM NIT aly3. OVD NIT WI TL a 5a ldey
wm 03) BY pIywary wJy3, WED DVN DWN ON (ces 52
pee Sl iat) ay eee i Jled alll ges
Sppollag vole? dls al dt ears ds pty lel dg
MIT S93 Gl Gd pd50y die esl! do 2 Gl plel,
7 MS. yys, see note 1.
VI. foxy ya pyow 7 Ano.
TD AyD OMAN 72 wD oy ADNdy (OWN) Ty...
ond abs 35 anxy ome opi Sse) pas 72 nw ow mip
miss apy > “ani wdpriod aya Sener yt pa tw a’a’/pr
maa saw wa Tyd ny ANN Aw pRy mw IMD TY
0d OD InDDs) Wssw AD AD > Ann NAY ow Som
Jellinek, Beth ham-Midrash, part iii, p. 80.
ISAIAH LIII. 12. 32
pre fo dls Ul tee, Glatt jowa GLU oY» Gn
myn wwe nnn soslel 3 ety aL s50l omen rw
ge lensal -yertes lL GY spokes 3 35 “0 wHr mind
prywady ale cine Shll, IT foal Use a gor ol
WS UII st fail te pasts Go slSY Le oly yan
penee Wcby paises ieee Plea ell) ys Jo
© Injured.
Gen. xxiv. 67.
35 ISAIAH LIT.
3D TIND OPN IT MIND Ans mows odyyr jp yow ins TaND
soyx ony dda opis mun Ss mw oy enn o’o’/pa bnna
pox oa oy xd poy awp dya qouond omminy ony
myo Pa pmo mm yas odyn maw ada main ayow
nya Jowi wenn qosy dy tay sayy yond qaw> pas ony
yp ond on an poy Sapo ans oN on2 yy AMON
by abbA mir ody Sapp now x joa “yoen wad row pwoyn
YWDY IY) PONT DSND now on) ‘y2 OND AMY 7D MD
meas oni aydaw ome wdvax xds penn sada om xd
fywin sada mis xd] win ona na) ps any ane
by aby amas bes nds sada oder xd) oben abe aby
bap pin a’a’/pn x yen wa wwnaa Ndr mand ony
:4maya sim waa “ay mam ND bs mea:
oye Sy sya mwpn tbo aris maw mdaxn pny may
5 my ynn 25 553 ayo wp own nana an ona OND
Shino im wy ooya maynady arydy Sane sys oom wpad
Sw oom omy wpa sin opin Sseews. 49 wywean
297) yay oyywady awa oan son Nim “ows 95 NB anan
* Pugio Fidei, fol. 333; compare Yalqut on Isaiah Ix, § 359.
° Pugio Fidei, ff. 430 and 671.
VIII. B’RESHITH RABBAH OF R. MOSHEH
HAD-DARSHAN.
According to Raymund Martinus.
sy peo onnn Sy spy Nw Sn yaw ANID apy’ Nyn
amy yp aia nds mw ar Sean an byan oan ans spy sy
soysay Sow mon ow mann yo Sea nny dyn oon
b ys oop ops ws Seu mnt ywttn ne 9 29D
py Syy Ds NID) My) wANND ww my we AIT IY IN
:2my yan wry wad
yen ov oad ones ons Sead nan tex 72 “AN
moy man “wy as 1 ps oop Toynd pny Nw Ss AN AN PN)
£805 po Syn myers Tow jy My ynnnD ww
samy [x2] NaN “IN osy5 yar ts “Sa Na nwa
“po Joy oD IN Nn yD mwa To bw me ar my my
n’yon mayw ands men oy IN AP IN AND TWN. On
youn n’r’pn snd ow TN NAD NOD ANN way MID) Mwn2
newb dyy ame ow c’aon Sx rt Sy) pwnd qopsy > mn
vx o> man ans: ow ‘a’2’pn “x Syay vay od man “vow yapd
ee
1 Pugio Fidei, fol. 601. =” Quoted by Rashi, Pugio Fidei
(Voisin), fol. 125°. > Pugio Fidei, fol. 594.
Gen.
KXViii. 10.
Gen. xxxv. 8
Gen.
XXXVil. 22.
Gen. i. 1.
lii. 13
14
15
Mier
X. R. SH’LOMOH YIZHAQI (RASHI).
psy apy say m>yy on mens mon say Sow mn
omsna o's. oy ody inom AWN. iow WN :onaw
DINN mp wT AND wD nme rp md Ar mos pombay
DY HP ja sIYI DN WAIN WN J DIS 33 ANY TWN.
ST WW ONT MAP MN AM Maan NA D2 Any yD DN
by ond amp xd wx NID 'D pmO’N AnD oma MID) WAP
pOOnD'N WANA 1D IN DSN DI
pyow wen ids ay Ss wx tox’ Jo wnmnwd porn op
noyaa omer yn vpornd prox wee mp ony cap
naoed mn oyn pad pa Sy smn sy amd ow dy say
2mpon psa Yoo mdy oxo an Saw oy nein mdyan 1S
xy monn > mn aNn xd ay pasp omby emwsr nuda
me oxda mommy omesnwsy toma mss oxdy ym tn
777 72.7 pees Som maa sain mn won wn IN
any) spyy say avn Ss ony ves Syn 55 aon am sn
Sows) aN apy maa ay Sow mom peo ANY apyy “ay yow
psp anppsy .S2w0 you 533 37 om ws sin andyn pwd
D5 $Y BD 2°35 Pea 1 ombavy onwsa and wD
1 Baa’. 2 nponw.
IX. LEQAH TOBH.
Section pda (fol. 574).
‘oy waa mA ox jp Ssqwaw odsn wo wot ow bp
Sew Sw ymibo om oops wan min oNyn ymow paNn
sax oy dp mx om wap So 55 Sy mynd mony
mio amido oxvam .deney Sw imabde abnnn pbny bp
SIND Aan awn om say Sow An qosew mwon
10
Il
12
9) Sy yup oyerads on xp aw omnes Sawa xm
39 ISAIAH LIII. 10-12.
Pmoxs yy vdy Sand yas mon xd) comes ws on bo5
qa anyb renndy wand yon m’a’pn dn wot pan
NON ON ANON 79)’ TON 9) WD BUN DVN OX vinx vSnn
Sy awe bo Sy nes 0S mawnd smemp> mipp mon was
yb oo pmo ma pwd mr ows vy yar may aby a> Spas
mx awn Sy onwdaa ansow poys 5a sts 0b sony
sr paun Saw mower Syyp rouse to wn awn os opm
MON DAYD ay Haw AM PY psy nya wom Sm an
pyr $5 jana bap mn Comin wmad pd wan 595
nstonwy Sy .ps5 respon py ms www pea Ans aw
wa mpd myn .owsan maxn oy oa Say abn > pdms
ywsy npn yx po Sap mp DyeND AN wm ym pwd
robyd paw i by meaw pp»
According to Raymund Martinus,
R. SH’tomon® Jarcur’.
myot ‘ows nw mena vd spp S45 say Soy ppm
NMN|DN INP? 7 ObaD was Aw? NA wed NX Ins7 yyw
py spon ‘aa pam ‘ona [ents] foxdn baw pa ons
* iS. ® Pugio Fidei, fol. 429. 7 Tbid. fol. 311.
* Rashi on the passage (Sanhedrin, fol. 982) has ym) Dy
sera an oediny ancy eyed Sdn sym anos yr wo.
ISATAH LITI. 4-9. 38
N17) YIH WDD’ yi OND ONIN ANY xoy Yaa) jpelee!
Sax oypo Soa nin Saw pwd pow avo ann edn pox :penn
pps mn tp xox 1 sa imbayw nono soy ox wx any
aya mm vn .Ssnes by ineowa naan non 53. mynd
Nw ONID IT UN AAA TN Nw? Nin andy wad
soy osywan mn Soin xds po am Nd anny orpnd saw
p> maw odwa mo voy awa oedy ainbw api smnye
ayn pasa odio :2obyn $55 mby nya own an sin
Sy myons i Sy anys ia an vn min 55 «> ads nny
ymnn pw ya Semayx pen iby ann soy vd py
MIN. Ay Ny DPM Ow. mn ww say NIM wn
awn wo pnw mn Sap yp nna xd ya phew ons
emodsa mma ab awe Srasy wp mmay dy Say mand sws
emp payne ayo day mand aw Sy api ya mney xd)
I! DOT ANN NDI MON ANT 1D DIN) AWwID NDNA
sy Sapw pion pawn ona yy mw ayn ip ompby
awx mydnna ny ame op vedy ayy ow AT nN any
ew pasos oovn paso vbw vbnna ayn 2 3 ameyp
Dye AN im ronay ovyvyS pm yan xo wy yap qWwNE
mown spun Sy yy saws 599 sapad wxyy ns app map
AS .ods5 sys omen map fan omy ppp yay
worn onda oes 8d) ap Ayana mo yenn onyd Dye
sow mp so 593 yxy apo Sein mynd) yma Tey AN
pon pindy ay med mas pdy Sapd ay aby by wby
3 pyoyn. = mnblay
XI. R. YOSEPH QARA.
lii. 13 Sr ymin et Nw om tay dSsnus say Sow man
14
15
lili. 1
3
‘a3 nwnn awn» Sx oy omen ma anos omaNp on
ond Aa wma “not mown csydSpp Aan pon Ne IwND m3
727 (wWaN Jen oot ay by iANo wD Anwp p> rond AM
Oy) AY D) ANID BND NNW NM PR Nw AP yaw at
od qwapy wdy com on Sey en i wnpew ows on
map ND wwe oD J pms ww As por ods yy ome
yowpny misixd ond minim 55 7p xdbw msn xd ow ond
ms onyow xdy maw pnann wow xb owe .Ssqwa
OM] wan
way oma ymbawa dew yaw ssywS pox
eindbaa Synaw ns open mw mown or a abyad
ayant Sy yr mbiny pos op anda cp by yn
nby ywoy raywS yon wa maw oym aad pps Sy som
Sn 2awyn ndy ano oy pp ympw mr par
mm 7M] Aw OY NOY JD MND PND enw AM ww
oatenn mn xdy aman vimbdi ay paso aby Jo ax md
siayw> ob aw mxod mo ws pwsy oa PRM NY aN
masse mos yumw odya ame 75 psy ows Som an
* So the three MSS. 2 UY.
ISAIAH LII. 13. 40
sap nnd wd NPT IN BTID wD nyDY SND mM Nw
md on 12 DNDY OMAN jo ANY Mw Aan Oo oor
TINO 73) PIT AN POINT kW WNT 1D SY AwHD My Nw
rond maw ona ov oxbe mw any
lii. 13
14
XII. R. ABRAHAM IBN ‘EZRA.
tyynnds sya mox* seo nwo mwnam omer say Soe mn
xO pina pam) xd oan aA ay wey onmdsd ion sin
NIM OD NY TT AN yD AD TaN on DINwD ZEN Sow
pon) pyoyy mei ayy yom dy ov pans ayy 249 an* xd
any Sew pm» amd soins adyos oa ao ain Soy
may 9 55 say nyo mm Sse no xm mpy om 4p
maya mw Sy ame Say .ovn say aim Synwnm mba
sim mewn sd wipon ma ainy ova ‘> 5’t wnt mex
aye oven Som) ara om opad ayo px mom pp NON
JN YW AS py ADD Nap oye ns my mpd yawn
may ano Sy aynan 55 we $7 aMyD on pean vo
ndbnna and 72 Db) InN TW. YAD OI OM om oye wD
ano 33) bay nayd aw any omdy wpad w~d pws yap
by Sby pom owmyy my evar mand day mbs woos on
mvman 53.9 wyya pom .onsen and yw nxwny anny
moma Ad) moma ans yo womd oye ap wD aps
ny Ssan say am ox mba ain » say 55 Sy aq) asm
pap Nw OW py > say pr say Sow mm nm amp
poineew oypm oa mdy wer wna poy wow awa : Spa
‘px myn. 2 yz. 8 ay Sse. 4 ow.
ISAIAH LIII. 4-6. 42
Mere We eee, se
Japawn oxo) mm pop ow anos 2mdina im* nnxsn2
sorbed sawn xd) mias an py oD aN. Tnonws jaye
nom way nos nbsw panovs ywoy day sw sin dn pos
wmonys dyspd yas aw dm wep ‘pay paw mow mw
Jose rsy .Dd2p sin dyapd pan Nw wD) aNw? NIT
AD) AYO. yy MN PR wwAwD VMN mayor ods yrs
i> oad nea omds mao oy mop ar oyna omdy “ow on
oN xm amywan Shino sin syoawnr pin Poa pay
awa ony Pmown pa* Sono sin oasywan abs wnt ws
pon ony ye2y pan xy Apo and yw ommony “od
pnd oy 7ap Nn* mw SMO NN WT ON OD Oy DMN
may row poy wioby row vinenya oss addin way
sna ory wb an mown ima nvsbo Dy xe? omy Sow
so poy monyn 55 swow odys pry ain ony 1 /pn
po id maa amin pS xan onnana .oypnn odyn amy
wow San pny px ws Ywoy MINT ON) JD IN ND
8... sDanN Nw nmin
Ia GA tne eg IN ame 2
3 mydynoy. 4 pm myn) NON. 5 492. 6 DMN.
TOD: 8 Erased in the MSS.
45 ISAIAH LIII. 5-9.
Shino sim ayn yeya wd sym nox min onnw Sew
Man sym ydsy am wodbw epomw row Son mony
mysy vaya on by spp nen to Sap ayy ad xm
Ss yp indy sp pyar mp xd ont ono Sma. Syne
by ayno asan xd omd oby am mba apsa Swe inn
> pxdon wn WwWND BND Wy TS ny ANA Aye ny
by omn sd ono sy qedom aay nope navy pinn 55
snowy ominn xd ppyn ond ww yor b> oa pyon aden
nbs mow 2 py pst NN aM noNA MD ABANA Dh
ny .OpDI yy mo yan wwniax ibn apy IN mp
Sonn py ody xSo> any tp’ ox wa way wd AIM opNs
waa mana yan Ss mn one wo soy na py da
pyos ndys moby nym vaya yp '> oyom ayowns di py
2 yam py awp xan py ndbp pd vy mby me wo
mm 55 95 ar wad jy pay yp onary sds yp: pan wn
sina as aand yp nna xd anyw aywa vo mba sin pp
wo xd) pvn nays ox > wbiya poyn xdby onaw pyyn
yo nna xdy oss ydy ops pyran db oye de ow ow
yyy nosm Ssow Se own mam Ayyo iny Soa pypn)
baw Daw. Wy mA sim Two inpd own mpd Sew
% Dyym Tan) yd my ow ws AM “DoT AN .nwps
an) aD NI DD A! wand a an
Sewn maw pony ano 52> "a0 Soy peSD .DYnA AND
‘oy yYED 7 Nw pom wywan Sono wo wywap Ayn
9 peaD we amy sod ws sxinw wd ndp aya ond yon si
7 DY.
ISAIAH LI. 15—LIII. 1-4. 44
nox wOND JD DyD) .ONIT DS) oy) own tay mw yp 53
Sy SO NN) OUT ONIN nw mM wND NnwD 7D wp an
my > savy odyys woo mp > yy as AN am
yasa > Spy as mp smd een absem newysn doo anew sn
OT WWD NWI OY wD Dy Ar AP yD soy Sxyow
pyd) ond apy jor 82) iD DN yD NN nnyow nox
sbswa ws yoy mm .omp ody qyepy is sons yee ap
Sheed ayanw om 25 Sy aby xdw own ond rap xb rox
paywn
AyOwWD AYANY POND AY ‘D PONT DONT TDN IN 1D
mos Sy dso awa ndiyd ands om Sy » yn sayoew nem
span’ nym tad Syne 55 we Sse nym ay am mam Syn
mp im Noy my AND way wymps wd) ws “para Ady
xd) qm) SN aD NM) yD wre > ssn Nd . Sa eby
ms) ma Nd) nA yD) oy ANN wosy mw xd) A
sows py synnd Son oes Som mraa :AX Ay anDI jnD
mondo wx wa opyon don Sy oxy own say MmaINDD WS
embin ayy odm) moss py. OD NAD ayy DYDD IMP Nim
nD) MNT ANT WWND AM an oy & oD DVD IND)
PIDSA WAT NI mr pon sured paw aby pyon won ma
WAY DN Nw A A ms edna yn AN
mm md yea saw yawn pre .Sap mn ums NOD
NDI TY My nan Sowaw poo ods maw wa IWwy yin
by qa San 55m aman o> yaya asdy sad pas oda
5 ow, ® odyyd. 7 y9p5 and omits ’n’ own wad.
* pwn 17.
15
liii. 1
ue
I2
47 ISAIAH LII. 12.
pensen bs qb syd nN Nan pian °> cepa pon An
pyoy own tiny Sy omnn by Sw aan pioam arcs nN
pom .osan amoama ay b> by ws od ws om
yyy own oy ann ons pom maw oyon mann on
NIA 0D PPD PIM AWD OYOD WMS PI NIA NOX 7D AT
o> oy my .om oo S5yy 12 pdm Synwd ine wd po
xy omyo> WwED myn 2 WayI Dw AP onnn Wyn ms nays
MID WYN) ws NAW YI Pom .XoMe|D oyom mda ws xinw
py) nN) Jay pyos wa ayn os sym ome ow of oN
Day Non sim .oavm Sew ya op ows wey oye
psn yaw spon on 555 mby mn ony aya > Nw
yay pyensn maym oyenads vine Ss mn oonswd on
amy comin “yerady wows mm syn ody ms ws oyps owd
mony son stay Sow man nyt vad) muman 55 95 one
and py ans say > sox 12 Jone “tay ino yby ascan
svxo nom od onna my “nay ond say py py anya
:MNt oy nxt mpas nywiean $5 pam pon een onm
ISAIAH LIII. 10, 11. 46
yons Sy ans nny yma ndsw ome wo mda ono dy
Sap wo yma An mA apn by owyw Yh. ayym Jn
Seow sa Os wy ony OMIA DyOM DYE NN 1s Wy MN
may mdin ayya Sse an qo Sow pian oyow ya pm
[ox Ins onwds oy wa mon ws on DY mow AYN
ayo om sa sym pda Sy Syaw ond qo answnn Sy any
xd) oon Saw yyy on a awy pon Nd Sy roxy spyn
ynannd poo maw nary yn wat by xd) wy neyo aya
by mbps monwn xd moa xday ap yyy oN Pomp ww
mbon nat pwnd yw yma ndpa mane yn w'nna
YOR Jon sop) AyD pMD wos Open onw dy Nan
san byap ‘Snn wes saan psn obvd nat wo iNT
» mdm aw maidnn wexyow oa Any adsn vSyn qua bs Na
miny Wa ox own ox .mdia wos wot pan 42
ovn 3A ww) InDwN WWE) OWN DWN ON oyon mam
527) IM DUT yw I NIN AN! OD PANY OS AN
nwo nea “vpn nya* own nad awd new ain by
sown nad on anew mind by oyon nbyy vpa © pam
ANy assyan my dap awe by Sapw sown yon Sopp
onnd>y on on Ds PS anya °D WayD yaw w sy aw
Sow annew Sap sin omy oyoy sana omivyd Syn
oyon ws Sse on wy owsxo xd omy ana on copy op
myn xd pmo mmawp on) oyps omn sya owd SSonwy
Only Casanata adds nya my ndo seny 2’y’Nx inl we
wna now Ny. 1 The same MS. poyp. 2 Dyn. 7 So
C.; NNW 99229; some MSS. omit nyv. —-™ pp nya; nyws.
Io
If
lili. 1
Ww
49 ISAIAH LIII. 1-3.
ons ody wap yoy ton mdy mam indy Sy ann yo
Soy Jpay on wT Tos yar Sya Naa NID AN Odd yes
sinw myain Sy pepo i> Anna pwoa dap pao odo
ome ms apn xd ws AM peda ndsa syynn none
wows asx indymaa ppd om inna» wap ndp dy wnannd odio
we any ow ond map xb awe oD wnyn ann mp Sy
WMT ININD W2aN* wow Awe any ond rmow noo indy
sindy0
Dypw wen myw> POND AMD IS ONY OMIT PONT *D
mp ppxp yn xd ows oN vaD oN DIA ‘AD yy
by andaw ws ands 1 Sy oy yan veya any oN NY
anbaw wo manda wm Sy pa at op Sy wp am on oot
195) wp pa Sy ry yr dy anbaw am wp ands ar Sy
ayn ab px ann pay Sy ay pasa say ewa ws ymp2
65 mban yo ar aby any “p13 nyt ads war ayn p> aon dy
Sen ad son sim ony 590 5x5 ampm saw abs bya
DN IN mY paND pr Abyy on wo xdp qno by mbian adn
imby sop any dp aw my POND AoW awy oN PY NYD
mdia mnw tyro ann xd smow mbna Sys poym mbaay
mst xd aay wp ann 57% ssn wna dy ann ad aa xd
axwo mw maya Nos ma asd an gd) ams oo AD
omy oayno xdy omy on on ody on DIN 3
wen xby amd yay ps am sow opp. toy row dy
aay mind ows Samy ys mA Ar AX NON IMINO
|
E
XIII, R. DAVID QAMHI.
soapy .dsnw mds Sy anos mein awnan .stay Sow mon
[ON pana Wwe apy’ ay Sew ans) qpxw w2 “ay ons
yoo my Soe si ma Nw am say moyw ony soy nn
away on ass .mdy ima on yoy Sow port S53 ay ony
aman mbyp mynn aindynw vad pwd Soa vbyon pwd rox man
mpony ndin naps 5”) cas Ns AWAY YD ALTAR waN any)
oD AMon psy wow ws span Sy Aawn Tany naan
pany an pom smbay amp won wwe TDN on. DDD
mam oD ws Sop any nnwp mnw oN OF 1D ADNY
poy spxw won noo nya 390 AWN) DIN aD Navy any
Ap. SPOR JT yD NM) AND ToXw ws nod xdw opp
09 UD NUY PIN OMAN 9 DAM .wansw w> np
my *> aaemw oda we oo nod *3 InN w ND now
ma omm> wn bsew ona ew oon nmin boo awe “inn
Nim) oon pwns AAD rons ya Sxyow pasa sin yD py
yap odina TSM) ANN opm pyna mdsaon oyna 7D) ANN
27 YY MM payl sAW A ws WIT Py AP yD sANA
327 poy AY yoo at pwd paw won be wom pwd pv roy
imbaw dy snony woo woe ya abana cendwh ayy sim
lii. 13
14
15
51 ISAIAH LIII. 6-8.
yaxd Nov yp xatD aenwnr mbes Sn poy yarn pe Sys
ooby nda ws b> ws wordy ydy omby row enn
ysy owea pda assy ead ome yaw omion andy mbr ands
yom odwa owenwa ands oby jo owmby ovenap wm
nan man yo wnanay . yoy ND AAD anya wdy xb ~piwA
spy by Sw sim yam aan Sp oan wat aw xbs man
yin Sy p> ape ww Jee YN 1D wD wo NED nyo .mbdsn
Seavey yan imi oon aNsna man ond spy xd) mows sow
nox yaad ayn dap ieya 5’ yn arya S52 Nw
eA ond paw myn sia yyy ams ta ayyd Aon mnaa pees
55 yn > ons anys yrdxd oy oy 55 rw rd woe
yyaon ain oem ona ynan xin pyn yan .noxn Sew ayn
ny now xdo> ww py way py wre ‘> ynn ond nbwy
ADIN NN wx wD pool wx Tyr NA ww sn WY “pKa
a 55 py mona 41a ovyow 2 Ay? AI MNS wri Nd
peny aay mo dy yndmady pyyd mend an xd yp nna xd
xdy yp nna xdw mined ams ary amen ws an abe
yy> MIA AWA pots warm Ad mDdsaw SrA ww. Ww py
ma po. say poon need am San pom anndy aun
mapa pon 553 ¢3 any anwdind wad xdy Sab ams aon
bb Amoss snp own on mbar Sy i> cm nvndn
ayyo ayyo spd sdy and xd yp mney xdy nay dy) sim
nod oa 19 Dey Yaw ‘awn DAwNN ow ryyr may mdan
Soo omy aw ap Ame Do AN var bap atan
4 MV. D5) MN.
E 2
ISAIAH LIII. 4, 5. 50
oy onsnno yn xsy owen an Sin wap oo oan ow
vovar mon ayy xin dina mawaon Sn yyy moo wx
poo Oa Inde .mMdin Sy ydy yay men Say yr vo yyy
pinto a2 band on wen xdy vp ove oops wn
sna mn owSn pow rordsd wmaawn xd) ime pox ony 4
$y yon nya aw xd ayy ann pya se nd aon Syprm
‘DN MINN ADIN MmN mow jw $s) INN WIND INN WN pW
yw wpnaonnann year Sony awa sinoiedn pox sin my yp
DYN) INDN MIX MmIpA ADI MDy Aoxw AD Ard my ws
ps Sy max py app qm Sy sin va bap ommay an
sow apo wD OF. OMX AWYO OIA DYNINYD NIT
MOXY 7D) INA py ny jan aww Syn nyo paw Nin ow
onmat ym xd oy no ‘> omen ped by ape wt
pom sw xian jx mown mpxw no Spwnay pawns
yum on xox mown py Sa Ssnww xd opsy a7 sin md
Sew) ma NAW ANONA “> Awe mys ow WwND ONyID Ar
tom> APY IN ONY APY NYA AD On Naw mDDNAD MONA NYA
pda yay TyyA AM -AD 7D ON aMap ‘Do MN’ wnaN
mOX OPIND yn* oA ’> onya AA Nd mon omdsa Sew
2opind wen mos ypem mbyy ody wd maw moe aw
x2 mn ody a> me one aspm vdinn i ON apy nN
siny mdsa anya maw may .25 Apa) Tai yn ony Pomdy
xSo> oN ve Anya obs a apo ods aay yn
Shinn noywan Soin amy cone arya xox wna aroma 5
2M. ovpyny yn ed. > M. wy,
II
53 ISAIAH LIII. rx, 12.
owan yh yay Sey asd zn ow an omy xan aot
Ws¥D om Aa Sypimy ss .ond syn ydy onan pads
% py wD "DAM TBDA AID] ONY DD DD JAN .DIN
SYM) 6D AND TNT YW WN) NDIA MOT WN toy
yen wpa onbyy ar dyn wwonb yen mbaa nn mon nby ra
INDO MINT IT IND Ty ND Jy 1 Do am AI
% mm omdia Sapw wes Soyp we Spyo s5xn mat qs
Say PTS Ny 1a yew aw ms ods paw ave dyna
viva suman ndmna wnoxw ws Sen san say oad say
yw? ods an) nN ayT pann aANdy o> anow wo inyT
nysa psy ms ya psy ae Sew say apm oni
an by mdyry id wy ova oy asdm ansy ws on on
son Syapy A omy 7 TID I apy omby mya day»
pdyya amy ody mm anpaya o> own may Syspy ynptya
yuo na oon ayy on ona 1 pone yd somd rdrasy
RDN) NYDN AMDT WNW wa doderwd wy wa qwR DDyM
% ma oan. wp and pam sos snr pap on 55 Sn
on a nnd yxy rppy dy. wa mod myn awe nnn
imp>y wo nnn app may am asm b> 3b am mbaa
sans wo er om on b> pw immw we non owa
ea ain bax may poy ma qym py md we Jaw mApA
NIM TP OY NN Ny yea” wD ADD) DY] ON nN
12 owomy om son 5%) mba wad pony kw os NON
oywady joy meom gat by sim ony Sap) xe sim on
2 oye yaw oyenn nays Sbeno mm po oop Sy AN pup
syn ody ns wat) tox yw. osx nx 725» weap am
ISAIAH LIITI. 9g, ro. 52
awyos yy at py Ame .omand 55 1» amma ada 9
OYA PND UD .Pyn my yam pa om nmwx
misawa oad adams ws vn yas nampa win md: wwe
on yaxo an xo Snpsa avn mbia a wed wm .ovnn
oy oy 55 ‘py ywap vi md ob nny own wen pe
rim topyy gwen xd yun ond sa mn weep °3 79 TN
xd som oyen Sy oyenn ony ws moa ims omn on
yr nwy oxo amis oA ym yea ADI Tat Nd) Don ayy
SY TDD AT Nw PAY oy. .o ye Dy imN oD ws On
on-ind sym anna 7a a7 ON Ms OND! YA OAD ANd
prin poy 3 tex yy nna NAD xdy And wwyy rDw AM
33y2 MN OA Ywyn oD PR. Ty nN oyo .orn do
maw say nays xoxo maw pen caya xd sim ney
oma wb wy man min cs on pwd yma opp 1
Sy opsy omow 595) mdpp> on em om ono wm Daw)
yn) yD] ON px ps oon wad yan sown an
nox myn swnw inna pind mn ai ta Syn yan xds mba
NOx DyO PIINDDI ON VN PR yD ON My wa row MN
yam wednndy wand qo xn yam am ow yma pan) m7 ON
syns spo aim bysn qd asmy abs ron conn vay eS Syn
JN WS) DUN DUN ON WNT NI een anw dyn) ANA
wer mow ox Sapw yin by bo w aw dy wp ON DN OF
Jae AND ANY .OY!WI Ns TONY D2 DWN OHI Toy
Spxw wD IT yr AN AT ANT “py dy 2 pam DD»
> n>.
Io
XIV. R. YAQOBH BEN R’UBHEN (THE
RABBANITE).
S35 mam wy oywads... say Sow mon tnoon ops
BOMAD AI My PNNA IY pes minn yo ndyn oprwan
px ome Sy ono Rw wat Ty wwe won ond
yr yD md pra prop Sow wads ay amd yy
myn Sp as bao xd awy awe pwyp apy 55 Nan yn
ryby yo NDIA WwW nai
msn yo say Sow mom one co mpN pn wn
moa AN Any oom Sy mos pinen msn oy pwn
poy rat wen qoonw mips abnna wanna 37> ow mawn
1 wD NH OD 40) PMIN|WA IM pwn ON aD Ma. Inds
mB 7B) py om .paxn 55 ewe A me ‘not yoy aw mops
yinyad mapa any oy [mown] nevyn ar doy* 40) an
DIN 9230 NM) AD wND nnw 7 2[aN2] yy ‘> nopN
pan at doy Spexny atin* aaaw mynd ar ast pon ps
Syd Twony ona "pwn Any* Asm (wns °S3) on ono
poy wow wea yoy pym mye Noy DIN ID mary tyby
1 B. adds 4y. 2 O. many) Sy apy mona oY myy nx
poy Typ NAW MoIDN. 3 B. mn. * Bwywp7 ope.
i.
ISAIAH LIII. 12. 54
sna wen awpay mann pwda sas yp ws) 72 ONN WwE
were may mdwan mya wad w ox vyyap po opine
w Sy ams ownany ony 2530) sin omy peay ws
xwi xd qwan Sy ox nan xen om Sow aps px ond ms
#03 AdmnD mindsn by ox ya ame bmw pym Sy xds maa xd)
ond ws arm 1d 9 9S ab 5 avn wd yoo “oxy wor an avn
by ony ytd a xd swan Sy ox yt mew aps om ped
oa osyndna > ayaa xd ar ovpedma oy own mindsn
xd swan Sy os om pay cosy gat SxS psy yar dy een
on nbn ov yay ar aaway as mibsn Sy oxy oy pasa
Sbamy od mds sin nda yey oyenads “os ody syn ndiyo yo
nnn ox) A’y wan aw Sy meme aman .oyean sys
yND PN ON) Toxaw and wxy ropw wear md myn wwe
37) (nd DY mDwW md) OYE nN .NSND WN TRAD wD
wpaw yay oywadr .dayn awyn by apy aw ot Nom Nm
:$dxw sywa by oom
° The MSS. continue with the translation of Yonathan (see
No. 2), the reproduction of which would be superfluous.
57 ISAIAH LU, LIII.
yoy pyo saan mn eneeden enn Saw ime apy odrya
men ‘din yr mao es owes Som ama sim qratd
sony ims xox mass wer odin yy ap DIN pNy
wyon xd onxw noxa snyy odin yy) aps ann) pwp owxdina
pon2o8 ‘sn nat Nd) Awinn oonmys xdy oda ans ows
WNT ANID “DN INDI NIT ON YwYD) Mwon MIT Od oOI0N
nvm IMINw NYO? O'SDA I Dow Anon ov sy wn 553
sy nn IND pim chin yyy mao WN InN ANP NITY
Sin owa wap xd anon nywa Saow poy omy 2 pYpna
"IN NINYD Dy .nON ya yy wa yp 7S wd AMD oN °D
myo) OWI ADM yw aMd Pay AM AyD oOMdN ADD yD
IMs Np od AD OWI OX 1D AyD) ADV AA NS NAW
onxy osmwo Sy on .mpaan sans xd) owdnn oyna pw
pypipaAw ayo mosn opipar mos mds sinw yoy omnis
NT os) AyD ody AD yw ‘NDT PIII NAS oD opyy
PRI UND AD Moms ADD ondsnw xyo> ody AD y9
onbsm Aa sinew 72 my pa aa onds symw and yom
sinw syoo wd py my oy wn ‘my NT INN yy aMN ADD
M182 YNNN Ni PIN ‘Aw nox “DT aM yyan “AY yID
OMY NITY NON ANN MIN NDI ‘AY NDI NNW NDT pan
spas yana poy oryo pynd yor anew poy xyvor mds’
Py mn a mwon Sy ox wd yx wy ywaD Ind Neon
som pwd sin wd yo qos sim tm pwd saw od yr aod
At PID!) OM PAN YW AA wa OWN Dw!N ON ‘ADT Hy
nd pipoa ayn ox ndp @fwa ows new yy 5% any “ax
© The words in brackets are only in B.
ISATAH Li, LUI. 56
sows Samy maa DIN aD NM NID wIND MoD 72 OF
ann wd my posn wnwar wad pava Sy wp aye ayn
AMNY NYT INN OD AY py NT NPY wow ND IT Ny
smoen spmmea S92 aper* aw xvam* omar 5 San
% ayon* gat oqy> my absn pyppan myowp ox AN
om say my mn $7 say Sow mA {ns IND pim San
m mood ayn ops on poy ww wweol IND AD Nw
DN} AY 7D DIN {22D NIM ND WIND NAW 1D OMDIN YAY
noxn Dyan mynwo ‘ps xo ompsdnp ons wm om
MND wND nn mn Mdyw) yoy sano xomw [saya an]
eo. on am omoynw any oanndyn ona (yby ypew pan
ya mabs poy Sa mby pamwn am mips cw pando any
om yoy wap Nan an ney fads opipan py 7pann ps
by aynay yoo sway on yor 53 mdsn sda aw man aw
NIM OY WTP. OD Jy pW Nw On ‘AWN AD AY AIA
Soy nbnny maw mos ayn on) Ino man sw om vby awn
ndion paw a2 2’s yy No Kwon} ANN) nM syn
nny ‘A oN) ops any ‘ny aan Sy ana on pew |”’ys (2
yx pomp mn xd nny oy JS ony aoe mow one
WIN “A ADP wD Mp Aa. pwsa JT pw ar Sy panond
AMI payd opwan Jy “A ween ANd my ws Pw
ans owas my 35 Addn yea onwda san bys raw
* ©. AS2I1 Anaans 315i; B. nnd yn. PST wa
ndryd. © B. sim; O. omits». 7 OQ. ynannd dan.
8 M. adds py. ° M. poya; O. omits.
lii. 13
I4
liii. 1, 2
vw
XV. YAQOBH BEN R’UBHEN (THE QARAITE).
aay at Re pr mds cap sinby obser say doe
13) OT] DIN API! YN pO “yo Joo won www IWND 3799
soapy omen oman .Sswen a by aS BND nnwD an
ves Sop a nme Sy en p> De Joo wn qwED 875
poep seme omen teow. SAP wns ommwp nxt fee wD
map xd onwx > robynn om omd eam poe pore
my > 8% .moann yo wyow xd ces mdsam naar wo oD
rap nd Sond sandy
owdn pad pra :fanypnd onypo misen ‘px’ poxn
VAN2 Mosw wnwn > Paes wetpoa mad vorpen ara pean
ap xh maw nisy naw avn [xd] 2 ten 1d am abe ay
.Onanm onnoy jo DwNA } yoo ww. AMD swiads
oD 7) DD nop) spon adn a> prep aa dn pe
mm aman Syne pee $sn ame omenony Tene Spens
sy 85) Sarminy jyyod ayyno ay > mony wap 55n
www myn wow wordy row .2 Sony xm ‘o> yam
1 L. adds x. 2 Pp. ». 3 P. m. *L. ‘dS.
5 P. pnw. he sapnd. 7 ws xededds; P. wnpdpr. ot r
‘or niiy.
ISAIAH LII, LIL. 58
yoy main samy *85 s> mend pnw coy nx mbm 92 px w> %3
Js) momo oh porn by om qos 8d any Za? nox2
2(93 nDIX ON) OMD wm > ADD DDT feo 12 ONpN
Sow yn cons pysy ony yo: snd “ax yun @xd xin
sexa* mindsd sn cs ogn an say mK NP “ann oye
Jn mM Pom NAY IM ON Foxy nine ADwnI) PMI
wan won yyed snana qWwsE “ayn ‘A oN “Sy ans (2ns7 Iyd
yey yon* sm xd in Oe aya gd ued in oN ux
Tres ovnyo ony* Ser Sy px to tose xd ar Sow nox
sp wim ps oman omy nena aynen ba mown 72
miopo man apy say avn bx onsy ws ope 522 “ay
sama pp xd a 2! mosey qoat ®5y amad ps ar Sn* pa wo
aby sna xd (an xh) mynd
1M. 19s. 12 The words in parentheses are only in M.
3 QO. xd. “ Bo aa: M. oy. 5 QO. oN. 6 B.
yin; O. yon joK. 7 M. p°31) Om “mM; the passage in
O. is corrupt. ™ M. 550 abxn open baa. = ® -M. adds
p>. ™ O. omits.
61 ISAIAH LIII. 11, 12.
avn owe Tay oS mop nap ony ain Sonn
rr ANY WEI Mayo wes Soyo rar Aon maya ys Ada min
moby mr stay pn py) yids inysa wy yay maw
r2 ynmay 31059 pone yd somminy ond wor Syapy A.D
x77 sawp oxina p> ‘sow ow op oan pina mdm xd yn
Syprma yan ayn onnnsn > any ody pina > pbns
mbxd 9m ny ay mw ainpyw Ssvn pdm psy nN
sondy woya mp2 Dye Do” Dye ne .odawon
6 P. myory. 6 Pond.
ISAIAH LIII. 6-10. 60
yoy Janne mA oN inana wy an ody wd mm ame
x’ .midan yo wmix. NED avn PAdmna (ny Jann mw ‘p>)
IMs Wand 2%) Ay 71.)95 NEW AA wy ONANND wn ON
yon om indan yow yuan sy Sy onp “o> mmiam yy wd
PY fo OWN jo nvy losy qwamy yuan xt .wd> py nN
Grass ban ams obSpy aay: im .onvben ams own? BI
m) oan map aAmyo sya impo ond wn op
mayy mwydnn capd Soy ow BA ons Zn dyn nip
on aNd wwoy mayy mynn apd m2 Nyon Ny
on on mdwnn 3 ann wd pp oda nba minowny
Pap Dye nN smwnn qpynd ‘ow awed ain dy wd “prow
mban JN ANN Aw. oye oy Adiga my oa 1d3a jna
mun wy ym pp oneyn i podben wp» awe pws
my mn ax onD ‘xo ony am odswon Sy ppm on
28pyvot om .2y2pPoM™N YI AT Ar yD AAT. WwyT
wad sin Nop 4x vad ws Nim wot) awAY INST pan
Sx aw aay NDT NT py nemady myn we Sy xem ws
own nmaxy ava ann own on waa pty by wo wes
N/T NOW NT WEIN YD Ay IT AN OWN pp wd mMdyad
meay saw myn vby “yo owx 7aqp ws we own ‘A ANN
m avy 7 NBD OWNA w> OWN jap ws Pwd odapy
> Lmbnann. = Pandy. ™ P. adds nbyey mw .n.
2 So both MSS.; probably 7 ornxdra rod; see the Greek trans-
lation of the Pentateuch, Constantinople, 1547, for omn\ayn
(Exod. xxiii. 24) =VIDDODOY and AyD (Gen. xxviii. 18) =NO0U.
nue aun“:
10
63 ISAIAH LIII. 6-12.
cat! eryelany ate Led (easel wol pokes lgdd Gye
6 aad aly Lysl wih Glo Jo, MLls pall Joe Laren Ld
7 8 th Se pe Cls* p25 dprel Lb sic Lame O53 »
POEs Fhe hay ea
8 uty MAS Gere ge rE ek Y Est! Lle GE ow
7 IS ea a Sa Uy Se lass¥l
US) ye Gels! elle abil 3! marl oly g cise yl
9 daly IS Jae tarot! ey Si ee giz sce ibd
JSF who Vege GIS elic pughl mom 5.5 Gpablll Gye
75 3 Kl Tatas Yy ellall Jad de Loli epre rol,
Poe yoy SO mibad gle polo hl! JY! 3 a wl,
ath ay jes? ol te Lspal WLs Khe ye JS YW
rr gt gett v2 le oll obey (Ol okay alle jh wat Ylys
Se oy slash ye glist jars oad las mibdiJl -lis
srt) Ss ciel Jedlnl Gare Se thyz02 epllgel Leal
12 ah endl CWS eal pe Ebel Jaozs 92 epigidy “i
oye Gl Jor ole eon onesies el wy oN! Bb]
wry Unb yay dey tll Gail gags Aw eel
Mead! ol Rite pease, jazcul
© MS. aye. 1 MS. soby. 2 MS. mNe. 3 MS.
nan.
XVI.
WS = VS ay glassy Gi MY Gas st, lbg0
WS ge gy gate Slat Shel oles gy ltayaul
SESE ES ae rer Tes irec eres) |
HN GI Led pals *Wylbl Iya, elas yop eal Ler pi
slpepis Iyeeme La cally Types op) pad be
doy Alpe CRASS! ope de aL! slog Lzeems opel ye
* Jerky eagle ayes BL yet ees! be Jol! ge lel
Bilao Uo)) pe AU wgre dl adgpe oll Jes el i ec
ey Lastly iyaill pare oly abiybsy slpy dele J agli
sol, JS Jess Sle we LUM 55 Slay Gileg aati see Ey3;0
ee Bem sl pray Sylly “Ligzney slog! 413 pale seers apie
eee daly JS Jasty bell Gs, og Le syeayll Ls UW LS
peered ge) Well co all ala Sl Tees KY, “ae
Geen eae s Cele) acl Giles
sll ssc Up “Ligpdog sygidy PLlene se dol, JS cass
BS Sims apes te N eS eedll ds cs 4 my: Medes
1 MS. continues Sy. 2? MS. dyxndsy. * MS. sovpnnowi.
‘MS... *> MS.qnyo. © MS. av. 7 MS. onde.
’ MS. syn, nso, xonap. —-* MS. Ja, Stan.
lisa
lilt. 3520
4
T5
lili. 1, 2
65 ISAIAH LII. 15—LIII. 1-5.
Aw INR jp wND pedo INN PY .mDD ADA pay AS
nayw> wow WWND JD .pIBy yD IY yD IM Dy WwND) now
mina Sy esp sym nem nmwp any yoann dypdp dy
samo soy ome ody “ax map apy amado am anxen
xo awe sam ow oyineo ond nap xd awe cp ome mnady
syn ond rap Tws by rw poy wep waNA ONAN Ipow
moyp an joy wen ar Sy wd ssa ds saywd post op
map Sin sy mawsp ees pees Sim arma maw abdyn
1 Sy 8 pan .ommand 55m 1D pos .ayw Amd pond
thse mpsva San aby siaw ms ams wd wx yannnd ands
bay dy an poms paso Son vbyy ews: ondyn ad
amis param Tt xdy 1D an xd sayy) “op pNdn inp
mynd ab pion Rw IM AND NWT ywD AND Ndr Tay!
soar Sansom yr am over Som ow bap Ara ; amos
N73 TID NIA AON AND WOO Ow A’D’p’n TnDD xr
xox mpd wear ainy by xdy yy ws yesy jax stay wna
FIND) pINM MND AMY SBD NA ways mdnd xd any oda
axan ayia Sy dy aad nym amay Sy wsy abn anyn
925 axond wd maw ass Ao aw dy aba xdy pays andy
b3 ad by wow xd oer adap sin maw dy mbmady wnyn Sy
Sox yk¥ INVA IPI IIA OND). DyND wear wae wy
3A DYNO YS] DNA A ps ano py mM AM Any
md nm AN ay omy wane omap yn xby pny
mnyor ods maw ods yous avn jad) vonwow2 x2
WT WYWEN) A PS AWM 7D INDIO MDD DYpon yxpn byw
aonnd 35 amy pow wobw row «pan nddinn pwd Shinn
‘
EE ——
XVII.
Ayswoy oman of onn ov. say tan m>yy Sow aan
‘ey sow mdynd dy) comma 55 by ovpay oenasny ovand
ynnainy orn 55 yn ms pays andnar aay say Spa yow
aw sy sean Soa) smo aedsa myn qwsay .ompad
may mstn Sea asi omy mos xy ann yon WN
SaDD) '22) Ow. oom omy worn wy raw dy abn ayoyn
snow ‘nny mam Apion) AANA yam NIA 7 oan 55)
Ax ond wyd> “mm 55) peyn voya ovd|awy ona wn var 2
% ansnw ps oid oxpna onya ‘> 2x1 ond pap opy 123
mx xox tpn mpd inya xd va ond yy “pom wombs
som>y wpad wa mipoy mynn ayoynr ony Sy xin pow
ys own Som ara tnyaw Sy rayws om poy wow awe
aNw> Rw mea jasn Sy on ym in yy miawsD
[UND PTD Dw INwo Sn awM nnwD Yn 7D . DON
ans oi Powny am 33 oA peMmm pawn dy om poy wow
sy onnwm S21 aAnend ws Syn awn AnD om on poyn
mos pwd ony nnwo nam .o2 OW ona Onn °3 wd NIA
NON NIA DW ANID wD ODD. ONT. oA MDwM
1 MS. anvaw.
lit. 13
14
II
12
67 ISATAH LENT. rr 12.
wad pwy sotdy oy say mawd mom mba aden 1b nw
sayy Sai maw “yn war Spy spawn way pI¥2 wy
sy Sy orand say py pyyy inyta DvD yaw JN par AT
Sap) sin omoyy owed wx Nome DIA My we pind
99 595 yond pdyy pany oxen omy aw sind poy dn don
PDYSNE 7 oma aD wpe AMM nyT Nw ynay
paws wea nid epndyy MA Wwe Na wy 1 poms
Sap) Joa any yen ain sa “om ‘dyna AD? oywa ANI
RO) DD 2m 2NDW NIM wT NN PM wsy MS yen
y's omy ond oy osya Sbeny yay myer Sy Jona
sop dy mpd sinw
2 MS. xon’.
ISAIAH LIII. 6-10. 66
mad may ody sped wards Ssnann wenw amdy ons
won xd aw axdy xdy na poy ame Sy mbnby wmnd ux
wnyana ww adn om oom oxy oem qo by
xd ond sens naw Sy mbndy ab by wd 5 aay vdm
nary ns wae ays 2d aa ody ono nw 12 awn
MS oN yaw nox oxo ody ody sons abdps dy wy
moa rnd xen ‘poy may Sy odim oper arpa yn adn
wo> py ms 12 yen vinson ans ans 55 annd iyyn jess
snyian xd ox pays anaw dy midmdy paady arnpnd misynad
OID) ODINII pry wa :INNT MN MY ny MN nya JB
yp nna xd) ims pany podsnw pm mda) per mean
yeinoy yoo aD Ty MAY Iyyo spon ns wdy psa xdy
»voyy miaszom ODM DDAYT DAMN AWE wan yD
Ame wwnbm wan A ns no) OYnA AND ApS yyps
oT OD TT AN) DD) PANN PT ANY Ny 1D AD MYA
wd ya ses $3 yy oY AND wan THD wD mda pod
Tap Dye AN NY nw Mpy sy wan qweay pond wn Aw yo
yom nid ow Oyen mind np NIA INDND NIT yen 1D 4s
mm Joa ye wn aw mwy pon xd by vos ns ydy prym
snk ToNn oxy .YpD by we mo AMX aAAdy van npd dy
rps Joy qo o> wa and yea ani xd awy pon aby
xd saya sin wmady saqyd) amioad ams vSnm ist pan
DUN WED DWN OWN ox inp» oad yowd now pox’
aay NET re ope Sw wet pyyady wy me yrennd yyy
nawd) axa apy pawn mweys 9) pam oo PANT AN?
moyy ya tbna pra ayy wan pnp ey Synd Sy mybdnn
Io
14
15
lili. 1
Ww
69 ISAIAH LI. 14—LIII. 1-4.
sym wos Sow Seaway say ims axans Ja qwse Ss
moyy mon pwyn awe Soa pdoown jynd yoy down ont S53
SUN $ID oP ow IND aI Nw oO .oxnw Say
DN mya an ‘now ws Sysaw Sw ombaw by on poy wow
nia fj] 12 72 AD BND NAVD }> wax awn xd ony
AY 7D 13) AND wD nnwow wd mn Sawn “abo* onady
mp myep andy ws ona od wap: Syby .7myy Dan ona
ond map xd Paws a and np yp ads Snbew ome mp»
sondyna xd) Sew mbaw ox oa aw xd (063)
posmy sp] nam Ursa pox op fonyowd posn op]
>) (py) yor wa wad pos Syy sands ow Sy yn [Anis
m2 my payo Byysy Swe adyy yndy qo vbw payan sinw
asnoxd .nnx oy oy soy ox ons ova ps &Snyn ‘now
mya aN xo* yan coraa ym ootsadi ab sna xdy (ab)
> mm oy] wna oD) MD [Yw’a] IA Pa Nd yaw
DIN 13 797 1D PNY Ton wt TN Nd won 7d
owes Som mr :[N19 AyD AP DSNIw ANIA TN “DNA
smasse ws sin Sew by onbdnn “ow Jo anawn xb
7px 330 DID WAN .MsD (wax) ona yA ws Sin pM
obs BAD MII WMVIWN wWMIN) ambay nan wand nnw
won jax fbsm] puown 55 yby asa ony nonow wn paps
ND any momo soy om px any Sox* Nw (Nn)
> A. ow yoo mbyy “4p. ° P. pawn). 7 HL. nyn ‘p.
8H. by, 2H. why. 10 PD. Aw, 0 HL ayawn.
2 P. yyy. 8 A, Soya, 4 7, by. 1 H, adds %,
6 Hooves Hay. © HL mpi.
XVIII. R. YOSEPH BEN NATHAN.
AWID ODD OMP|T IND AIM awn om say Sow mon
an 28 anya ps may SAN owe Nata) ye Sy oF
an >’s or meme by send Sy ans a Ow a DY
D2) TOA PAD NYY ANNY AD PIN woe Dw aw a5
SOWOT INN YIP MD Tay aN NMP Jen mos san as) Sap
ond map xb wwe > ny snzwna vm tesa wSeny eas ns
pypon maa ond sai xd ony imbynn medan* ab5
midan ad) dann and awy any mwsa ny nancy xbm
ONP wyw mma oD) ADD on mypar yy sd0b1 Aynady
[10> yaa] wey pwn voy wd ys oy ywED Ty 2A nd
[pw] ndvox sen pried sa oxbs anon Sap xb vba ab xa
pas yess ame 1 mar amb army [odio] waw nyo yy
Dinos oy var mow xby ney oon xd by yy ved pra aim
soo An aw vr paw onds v2 sbw Son xbay pom ond aia
may Samp Syne by ray say Sow mA spanean qbm
Tw (Ox) Tay OY) OND IY OMe WY ws DPD by
ANS “ay 31913 NAMA Sew fay apyy* yow yoy va onana
SS a
1 A. mwedaomy mya. 2 HL ows yyy. 3H. sony.
* Transposed in H.
lii. 13
II
12
vt ISAIAH LITI. 11, 12:
395) 95 mymo* ON a/pn “ON (Wh) OVN D’N ON INN
YN AN NON2 % pwn own wo DIP IM? OWN wow Newps
xmy mdyy ya) yam ope pany yar ms ody3 95 abu
axy wer Spyo ropo by wan myyy rdboya [aw] row >
aay psy nysa .ooim dna an sd) pawn Sows an 2 yaw
yoo Sap» amin .y2d 2 wan $25 (ned) nox op nw
msn3 1 pons Jo wy yy 13> 2.owpA py* wwwN pm an
12 myn qwN (NAN) .oO MwA MaN ay oama Syn Abn
yes, xon dso poy Sap aD) Dye ANI «AID qyM
ano yp Sy axa [ywar son idea] poy oy Sy yey pyyenndy
: ndiyd
23 7H. Owe) Nd. 2 A. yaw. PS EL ANA He
wapon jy nN.
ISAIAH LIIL. 5-10. 70
romano we on vy waody sad mn cdi ads 2 pypwn
nye Syw on ve ywoy iemaye som ywan Son sam
pow ab yn oye prion ySy wmdy api porn poy wa
p> xen nmana apmays odyn ons ’n’2’/pn Zann xbw*
Ss pn poy os ‘naa prin own nemp Sy oye: yay
my wx ywoy opm iyya wos sAmap jNyD awn on
ayinn 1 Sy anys wd py ia yuan om ayn qrya b> sD
may) sim waa 95> py vd apa pwd yan row Nr any dy
moienw ons nxasxa [wa] win an ns w> AM pmD
mby ra ww Doan sump opp yp nna xd apwo aryd’s
ya oqo ndsa amma oad Smisy Say mand aws som smpen
pv2 ayy2 maw ops mpd yaynn ayyo rmown pa Sew
nmmw sD mT AN any sy @dap mw ppyn* pawn
(mpd) pawOD MYO WIN OND MNO medna now ow
[ON oD AMD TT AN) Soya yy Arps mw modo
yarn a mda a > ep modo @npbw wy no ADs
ronsw opyys mn yan ny yypo awe dew yoyo ovnn
ym aywan naa ap mynd wxsy ina Map Dye AN In
yay Ym. Tey AN .own nevp dy ime on nn ony nds
pon xb Sy vom omen) omy ont ona o denon onvn
son xd pon xd Sy row ony coma 72 wwe on S93 ayy
send aya ede dy anny ya ann xd) was Doin SND ws
mbna 2.25 mpd yan i7a’/pn sonn NDT yon ™) 3n’a’pna
2° Sb: 2H. ana. 21 1H, pnw. = EL
obra.
10
73 ISAIAH LIII. 3-9.
Som sin mp ‘DN IM em TATA AND ow 9b An
yoo Son an ws Sow ows Som mn arsa pins aro
payne wen xdy an maa oa on aby [nn] wp ano am
DIN IMs OWN. wm awa xin owed pox rodsd yn
ADO PI AW AIWA RAND .AND 1d Ay NS AP oop ants
wywan Shinn sim Same Smyw faan syam mayor obs
7aw> amie oddn wenws san oad wb awn an Sy yw
wenw mpd awn avn od pyw emo om sop .(5Sn)
SYA MON pOPN NB NBN) “DD NID NDI MN NDI
yoyn www an pdr spi wby wmbdw pw ay wr ws
oy wenws wd sano intanay oS one wn Nd ody aay
mnow wT JD NSN? eD wd [AN] mM we Am Adan 35
sia2 on 5p an wi. aman “o> cena Sansa anys
PD onow sms Am dy ysatd ws yn ines ds
py nx 33 Sseyon 7/a’p’n* oypys pip “oo wos py ny 12 yuan
sin myn wa ‘ods Aays wim wa saya owy odvow wr
OYA ANY Ar Od AyD ¢moya wer “orn mpd. Syar px sim
my .ppaws ody [ya] @ ymax mpd wayne mabdno
SOMwS I Awyoa “oo ADS 5a) om Ame MD ms nde:
ma ‘oy peep .omnd so ov amd “p> Ovn PND JNM AMD *D
yaosyad ony 2 oy aime copy yeep “ow wy) wd yom ar
yn. Tey ON .oyeA JAD Tap oye AN yy : (ond
mwy pon xd Sy vim pina ane onpyd ya ow Zomwyn
° P. adds Nin. wth 5 ey a 5 P. mwyow. ° R. adds js}
imsmywendpy. 7 Pk *§ Romano. °° B. mpn
N10. 10 P. niINw. 1 OR. Dywan.
XIX. R. YSHAYAH BEN MALL
your Soa sys ay “po nbyy Sane say Seow oe aA
pmbday an Sy oomnwn yaw adnna poy wonw swe Sawn
maven pynn say oben Sw dass wsD mmep amy yoy
mnw? DIN aD Nim .mpdonno myynn 55 °> pwr
psd sdyar a “om y’n’n’s Spwna rams .nvnd oS aw psn
MND OWI DI OM AM dwsy any [po rpoyar ws sow
yoy .mMana nya AD! pS OMA MN ImDA BIND ODN
Sena 2 005 pp pana and mm xd) oma od pup yap
bop] wow xd oaeer ann ondya oan a ond api xb
:m> Ar mex waann [DIN
worm Joe sw Sy oyow ea unynws pos op
mwdax ond mys ands om by» yr Son Sy nny
yew pay wo MEd pss Sse Sy pond wy owes ona
ombdsa oda Sane qo Sy dae ma yi potdy ao asp
yo omy my 2y9N2 Son enwor .don Sy wNwond any
DD) MIND ABN MoD sinw ary apn ad psy wow oon
xdy ams on oem at ody admins ann od an xd comp
1 P. above powon. 2 R. ops.
lii. 13
14
15
lili. 1
lil. 13
XX. R. MOSHEH BEN NAHMAN.
nwds rd> Sow» Sy sen mein nwa pom say Sow mn
sean Ja awe Saw ans say °S soe apy say svn Sy
mony nwo dy nme omen eon nyt by bax vom po
mwow oN ANN %p* .oMpDA Mas ‘AD AmN wiad wx
psainon yo) yew Da oni xd) ny xd ainsn nas aw
minya °> “ay Sow mn stneman wm inn Sawa on
yon ND ANND AN yan > yy ppm Sse mwon par mdwan
Sot appa ross wd Sow aosr ad mdm nop abdsnw
pan iaayy padny man’ yp ny oy oss op ypnm pnp 5
19 Set tes ara odswem oye 55 wa xd) mye yen
xd) yan ams aya mwor niapy sand wees oven po ym
Sy an wow ono ws ppm oye 55 yay xdy 5S5 49 we
mr a2) yo IMM naNA ypraa od owen mw Ninw pyow
SUB DP HOD PPA PIN Dey Tay MwnT 2 Myer TON
moa xd) Sona xd See oma papdy ado canna asd may
soy pesnn Sean may opoyo va moa aw Ina DN oD
woqna mex mr tady yp pawa win mam aynad yan ydpna
‘9 ab sna mn coxdys na Aw Nw DMIND OM
7%. * SR Sse. © ANnS5. 4 ANIA; AWIDA Ar.
5 So M. 6 py.
POMTAE LU to42. | 74
mr ay amie vonm wad yer) papa mp xyp2 xdy 49)
anny Ww OVS OWN ON (A”y) NIN OWN) DYNA nnn Dy
mevw sin pny mds 5505 ayo omony aromas) nxn qNn)
mew mbia ab @ amy Saya* enbyy pay yam DD PN yt
Anys2 psn psyw on ony Sy aaedwxy yaw (Azan) maw
22S Sen sopn Syw amis awed sworn Sy Sap) sm anny
pon pons 325 spp» mya Sap 555 pwsn aim oa nnynn 53
pbm omyy odo AN .ynnn ova yn ody om o nya
mips aya ody ombia qwaa mind myn swe nnn .5byh 9
mdi noynn mm swear ayn bs ‘o> naew “wd AyA yaaa
wopo Sy wa nwo Rw DDD NON NM Dyer ‘p>
xmas Senn yuan mn oo yenan aya) Od. NON Nw An
pann* xdy why dy swan ony odym 59 Sy oddann yaw
romp. “apd may oyeran py mo “ainda
2 Ro maw yw) Spy san. 8 P mydsay wayne. “ R,
m0).
12
15
Dicer, ‘A
77 ISAIAH LIT. 1g—LIIlI. 1-s.
WNT JIN TWND WN DDT OW AP 7D PAYN| yo
yay omar omy indo pony any mK’ 7D ND nnwY mn
Maqna Ya DMD MDW oma odo wep ydy sat wnpdad
qytoa oo myn os ws yon pdy rats ow ym omen
»55on bx Sn
mvp ony ANI WD ox pnynws porn *p
ros pon wn wR yoy ZA pow ona 21 pps
poxw nnd. Sy amxan yr awn pod pony wo @5yon
baw xoy my paso may jp poss sim bya abnnp avn 1 ara
atbax oy bn 1b yew maa sim mp “nxwdy aay meyd
waa A’y 2 AWD pwsnn Seun mA tween by asm op
ayoyo massp ws ston by wom nee Bain mynd
2 yy by ado myn ims pyro mins powiw Sse mony dy
son’ 245mm axon Sy ayoya sin on vbina* sa odin yy
mbnnad pooxd 7299 ow w> penn @an nap2 Nan* spyn by
tm won momw ax vy oom AdIN pRy pV NINN Jon NayI
mon own wD Nw od poe pooN 932 3m pyA
pn phyosny odin mynd py nae ena ngewe Sy ayoyny
ppin Sai sin jody mass mynd omen mas em masspn
9* wndm 55 ims mea avn rN) omy ayoson Nin oD
emo Shim pedo Sdn som ranyny ods maw yn sn
®M. omy. % M.s ns. 7 M.addsavn. 7 M. Ag.
2 M.addsmmm. *% M. Sam. % Mo nmwyd. % M. adds
mm. 8 M. mn by. 27 M. adds mn. * Only in M,
2° QO, and H2 dyn. 8° So H.?; the other MSS. xin pn
‘> Ty. 1 2 pdynmn. 82 So M.; the other MSS. a3.
88 H. adds and omits won. “O.5y. % O.2. % syne.
ISAIAH LIT. 14: 76
ony in oonbsn maps ea ony oomaxp oon mwnn
wy An any awy mwnm* Jo bw ams by sims pags
nosy porn Syn aden myied saw nwo awa 79 oy
ssim wed sv xd) owe Saw ayn am sym ms nyt xb
S051 52 Sy sayy wen any avy mem San oD ny
‘oxo 7D .O2 ADP? mwydy on Sse» sevind aby odya
ano73 Sse Sy Sindy paya* sso om on ow nw
awe tes) osw dyo ox oa nbs 552 spy pinno InN ps
moana jany .nd2o any mwy mwem pnp aw py ondad
own osmpyw oomax ¢a ondsn bs anatpy men Sy indynd
boo Wynd ap maw awn na wy nD) MN NM Dn
ox po> byw wm yoy omy men ode. oon
NOD NOY PNY TW Dns Py 33* mw. “wm nya oanp
IT Maw pads ads ans men voxdom maps mp
Draw awe bawa pi sim mye ax qoby pape map jaan
220 ny ‘ny wy mya IND AD Nw en ZnS TaN *
any od) ony psy Nw Zax ox Ta5) pad on
pan* poy qopw wea mvs tinon qs mova cxdn
wenn nosy Jsa nbnna qa rydab psy nw rwws 97% “oy
ods swe adn wd 55 mye py ton Sy amy yA aman
mwa Peay mayne an poy ot Mody pyr Sse apna
Se syow eS Seow oa in Tape wwo* sy apd amy
7 So M. ® M. and V. ® He onda; H.2 yndywaa.
aie.) oof omits, ~~ Ovand V. nid. “= So Me =.
and V. ONY‘. ® QO. and H2 yybn. 1° So M. and V. which
omit MAY. WM. Aw) WORN.
14
79 ISAIAH LIII 8, 9.
avy om ox “ax px yada awn Say mand Awa
soy Sswe* man maw woo ody mgm yo oD tea minbw
yoxy noir b> S75 ms por 4 Nada 75 mab yyy wd pm
aos woxya mm pedsr .o2 1d peay pss p32 > mwynb mov by
sayy Tanwon ADN* oN yar mad Say abs was oxy
Dayan amyo rap anw “oddn wo rw worm $5 ya
omby paw aw nym wsya ayy npby rads awn npyd
ym os oy ond cape mame Dp om ome awn
yoo ximw “wy yep Wayd on yINDd WI Fux 12 BAN
sSsaye mays pn own by as xdw ymawa ainsm por nnby
a$3 mavnnn cn Sy ans. tesn AYA ap oye AN IY
sain Sy aoxm) sno ns inn by ed sad ne nnn ws
syyyn we Sy ons in com oan Sy msn my nna ws
soen* wn o> nN open py Map “Amy yada in’ tox
Map ond “asin ws* oNNAP WAN AM opor on “wn
yop) Nd) mn awe 12 @napw awry oppor & Way
Sey msy opty ya tap xd) oS ona awe mapa py pbyn
bewaw men swy main mn wad ynw ox yn
sm maw os apps Timmy aw 5 92 DSN DIN
OMY) @ Iw pn FID wn psa nw yma ox 7251 pam
5 So M. % O.yyam. % So M.; the other MSS. “yoron.
588 O. adds pw a. © So M.; the other MSS. 32y. © M.
nvm). =! Miomits) @ SoM. ®& Mw. = © O. ‘ny;
M. Seow. = Hand O.xbs. = SoM. = So M.; the other
MSS."oxm. SoM. © M.79pw. ™SoM. 80 M5
H. yan; O. and V. 939977. 72 MM. by Jwn 103.
ISAIAH LIII. 6, 7. 78
manta 19 2d Nan anmanay 2 moan > ydy wordy apw
ymin 95 ndo) own sms NIN 87 ady aman ayo Ninw
oy ody ib xem awn = nwdor wma minyy wywan NEI
mya on yds mawdsa bay wynxsw aps apd pimd
mbyn mean amd yt tops nso aba Jnaw> was ndwan
maya Siw ms pe ima 0d ws rym yaya da 375 psx
sns 55 pem* “nbwa sppya ’onns 55 ww ombdia on v2
Sbanaby osia nynd ond “a “poy “ima Aysys mmo
9 mdyan pp wm ow tay Sy snow om nbd 9 He snd
yoy san “ypn sy onxm ond os tp xD AWN mwon
soy ona yaw onwn by vdsoen in om ans “AyawA
NIT 9D 12 yn TA AIM pyr osowd> py ms wa yam INN
POIWD WN PN UMN YMA soya MN oD Sy orn Sy ays
N23 9D Toy? NIM wi OMA Pn wpoya ppoyny xbs 423
mows ay S5* wo ydp aay con by asm oy vbnna
snows orden nsy ins IA wD PN PAN MN
mime msn xd ayne 1 roxy wan mvp pys wa Na
row ws pasm omen ods 1b Faw sydd ini map* xd
Seawnd wintdi Sam xdy pinem may xd men poy pny Sax an
Bramy stay py mow 9 ax ma* @miwaw yon 595 ~mbmr
87 So M.; the other MSS. dy. = wwp. 39 M. adds
Dpoy. 4 HJ pn. 41M. and H2 mya sn tnx Soy
yoxsyd. M.nsa; Héomits. * M.and V.xpoy. “ M.
0 TM. 4 H. and O. x. 46 AL manny. 47M. pny;
V. omits. ML. yp ny. 4 O. nyawa and omits py.
5 O. yn; V. adds. © Morpsiimy. © H. adds 593
msinn; O. omits. 83 So M, 5¢ M. omits.
81 ISAIAH LIII. 12.
Syn waw words and ras ban wes “pw waa nied myn
aw owe ayn bx pedo md nin Sy Sasy “apn mind
pdwn +> mand mxnp an twee Sapeno ans iprnn by*
sty sn penn Son wea wwxden peds wean vdp ap pyon
ebbom onynd* aba mow nnn) mp) DMD NN wa
by aS oop penn nya NO? DDD NOW NM SIN wR Dyer
WE NI yup! yuay oyerady .oxon Sy pid on yywa
xd mm .wo> py nN 12 yA “mM wd OyeNAM DNDINA py
by taboy xd Ssaew adit maw @epa ney aynpa* on
DvI7 j3 mado “Nem DY OD PIN yar ANY xx 85 way
bbe yb pm psy odo
PASSAGE OF THE N)D").
322) “a mwon *3* nex onby pyoann mn [bi wp] tox
yosya Smbs syn Fea Inds nynd wwearx ow “oraxdn ban*
NW) DTIIND DY SND Fa NW OY TAD ONY AD NIM
rmnwn vaxdoo nan awn
* O.jpnw. © V.inytns; H. and O. wa. © M. adds
mx. 7 O.wwe., = ®® HL, O., and V. ppynn om tpn xby;
O. adds apwnn am b>.) H. and 0.5525; V.Ssaa. HH.
Wwe. 91 'V. WIN WypS. ? O. JA NAY ALTAR $33
boa. O. omits. 9% Hiabmyww. —®® _Effaced in M.
% M.xws. 7 The heading and end vary in all MSS. As they
are the composition of the copyists, it has not been thought neces-
sary to reproduce them. “ St.sinwimwo2. ™ St. praxdonn.
1O. pbs. 2 St. adds [onbw]. = * St. mdxn(a mwna).
G
ISAIAH LIII. 10-12. 80
xa oxdy mown ony oss oyend mey oon xd by rom
wT pan rds eyd yea ann by onde nat Di)
war DUNY 12 qyoxD Nin Zayya ima Yen mn conn
yyy nist Dw Wayd) xXon) owK “413 °13* TWN DVS
a3 “on Den oN* oyor sara moby mor am op at d5
maw was man a 55 apy oxy toxw yam stm 33277 own
3299 m7 72v 15 Ins mn np Ans MAM WN NP xoy
Soyn vad Jawx Twn OX wD BN MON aT ANY mM
jwNVenN PII yr PMAN nnn “ns7 NP 12 YPN ya ANY
Sey own “oe wos @abdiys sayS* om qa posm daa one
Sean anpds 5 opps es yy san Day om Jeo nna Joo
myan oder sana nde yea pam ayn Nt ws yw 4n37
mmo ns nytt Sond onyn 525 sandy aa yan “wn qwEx
yay aN’ waa Soyo :” ona wnyan vbsa 3 ow ww» pam
m mo nase pop yawn wsy2 mow Spyn aya +3 tow
DYN OPI oF oD) 1D PDN yD Nw OD PSY psy nyt
43) 8 mNvI onan 2v ws ops pp yoawn 53 yn dyad
845 nbap* sin “opm om by yma 421 ods psa yey
=) 2pm pen Saw Aoy ma dap 555 ws Anwn ona jpm
won oan py 55 yw ona aS pons yd spambapd 125
Ses nnn wan wys @5>y pom omsyn onan po andr
Tae. Shes. 6. Sina; V3 ae Mo ps1: | Pee
adds 6. 9 H.and O. nx; V.omits. ™ H. 7m; O.adds
yy. HeandO. yn. =? Mindy syd. 2 Mya
aon. © oysy and oan. @ M. pa Sby. 3M.
omits.
10
II
lii. 13
14
15
lili. 1
XXI. AHRON BEN YOSEPH (THE ELDER).
sap b> Sew byw oy Sap sa Sow as mby Sow
pn any odswony ‘no 3 oxen an py Twp NAY pom
snx 55 myon rape .own nensp by oxy opin md3a omyy
menan aronynd owenn wer .pddso any Ss nom ainsi
Yow awea :>yp) xv om .oves Son wy o> mwnn Nays
wh JI AD WND AMD 'D 7D WN nod Mom jo aw
oy OF aM AP yD emyyA ane aw Syne nosy dinm
Sys xb) app asd nyetpn mbm Spena nny x2 oon
yap poy 95 my xd dna Spy aim sand mapw we
Sy pppn sd ows paonn amp ome mado py maya 3
Ya tayS asa yan ima pdiyo ond rai xb awe v2
wean’ ADDW AN Nd) pow oN pont Sey 24 poNA
eps pa rand ow by “mh opr ny porn anon .’n “ay
> HWS wR ovA Ad DO” .mIps wd poxn Sy apr
wean owm mba maw oyom my yaad enw mde por on
sy men dy ayy 725 ope xd awn xd Nba nan ara
Srp opymtn xdy pyom vow ope xd) ndp oo 1%) one
pynwn Ion ws Joon asin Som .pdwa aon ym ps Typ
emoin copy Saw mas weN .oveN Ad awn Nw DyDA
G2
ISAIAH LIL. 13. 82
any tod opin S23 an at ons wom 1d sn
3b px avy xe opoa qxdod wean awn cos) men vaxdop
mwa voxdon any Syne pan mos See 5522) syd men
a2 ayax amas 3 ad mena mem mann Syad mman bax
sna xdy 09 &Sy pdm wa’p’n Sw annex mod Sw) oma*
Joon mBND W2 IMbAWI IHyY OD ANY AY AWN wD
Saw xeysim ansaw mya mona oe io sw xd pena Syn
smy px ow advan pays syn pmm* men ooxdnr v0
awe any qos ow dSxo ox oa mdx 552 spy pinny
fasaq7a aad nam adsp any ayy mem .o1p ww ay ondvd
sayy spy mov dsm awa myn vd 555) aparayd my go
sim 555 ono sy dy) Poy ody ona mins ons me y
ox* abs nenpn easy amis aany oy “xp ovys joy
saya sd) @ayon
* St. adds ppyy. 9° St.ensamom. § O. py 7 O.
adds jbon. = * St. (ND) TIM. «=? St.rpNwops. —- St.
corrects D3); W. ond. 1 St. Non. 2 Omitted in
the MSS.
12
85 ISAIAH LIII. r2.
say 67%) smat opp opm ais one aby oad say ora
Bmoyy .o27 pas adn san onay2 nsw oad may’
nowp ppm 5 pony yd sma. qaqa pa aon sa Syap» son
soy ody on om .own am Sy snow pana .a/n’yd
mod myn awe nnn .Sboy pom mowy ows on nei odor
smpeaw apyy pwd ower ayn Sy ows pen nan Sawa wep
pan xpn ynanty ywa abso pos apd mn Dye AN
PM’ DpeND Naya oywniadr .xws
ISAIAH LIT. 4=11. 84
bod DIA nD) msdn ann sn yy yy nw Pod pry
won pox simaavn xd) aa aw insta Sonwad pose a an
mm om ODD own wen VN oO yyon D7 Nw NA
sim wonn owaw obs Aa wmawN wma MD amp dap
yp. pp an xan odyap an ox soa dn pedo Sinn sim
mayan yd peny wenws 2d mss am oedy asd wmby ao» Ap
yy nex wesw Sa panmana wxAb wean aowenna °> pysy
yw dsaw axsyw natobsw 9% vmx ibn apy xo 7
2 YIEY wD 12 aA naw ao ana ons b5) my mys
swoy pay ony ny jp on ony Sy wo wos ny ome
ayyo :nmvn bx apy ra ona xdy wen pedo dyn waa
beyond wad ayy Sy ayer mba wysy an o> ow BaeDD
maya ns ys own ayo ons Sow TNT AN ADP HaLD bx
MDD NMS PR Awyna ws IIT Ame oD ameyow
yo mn oywa typ own wdiw Sea yas oem oe AND WN
paso amow sins osya bans ame cp om one 5%. ond
Soa jr sornmm pyyn qnna yx ond aap wy yweor von
myo Yotoyn pa baw > Tey nn Yop 1d i ows
wa map ynd p> 5% .5dn smn ws om ped Pipa was
INIT PAN “7M swywSI now Mwy wo1 ny IM yen psa ayy
yoo abn proms cdma wobeS wna Spwa nsw mand ss
pen Os .o7 owdnna wdnaw oysm may ns conn pnd
pe 5/9 ows yn dS osaw pony atm ows own wad
YT ANT YS m2 ns ny /A ym ox ws on ndoy .own
AMD ANY wyya mow Says rydse azow TAN IW OD PAN
sip psy psy wats naw inva nya. nA oy yaw
ny
87 ISAIAH LIII. 5.
ana momp md pn 4) yw) py NW IND NT NOM Mews
n’xy pasta onndp » xn any i> ndpx insona ydy 7p
yin poy mayan sds om aby xd Non mew
aw ON Dns7 yD ya. AYN] °D yD MM aT AM DDI
sim ooya py 7 td ae 2 a Sy yan wes iw
mayan ww oydsin yoo amdpa op qb on we obs nwdwo
wywan Sina sim room Syd own sds and a amdp 27s
so omon 53 525 ommay Savay onms ismnyo NID
my ywp vam Nd ommat vad som oom Sey ast onitad
ony ows a exw ons mp maw qa> poy an nea by
sayin usywp wan xd op syoo od oy oon py yep nda
manos Son sew aw anon Sead sa xds anon Syapd
DAMN 9259 9D NIN DN nn by on”Ny yD pr aw
yrono 53 2”s pend may 53 mess innew ar by dap
san spn amy apa da by end nad par in myn 2 wd
sya addy ayn avn inaow eyo arp San qnn2
XXII. ww prov.
wl oye pw maven mms 53 seo... Sow mn
Int wy. nawm 4n adsawa pmo dap) nom 7pynw
BND nn > [ana] :32 mn Nd ony syst Soap xen om
oxy op tba) nod sin omds os) SN aD NIM) InN
% mn mp sn onds os Nyy mx pop yw AD TDNN
ma oma ow pos ap 3 oma... ar pp sa by mnwnd
woond map sd awe annend on ony apy 9% and 35
rySy isa ose 55° ow on eda
poy we mw mds sow 7S om ands ow by yon
on xdn 4a mee.. 0d ain wd roremd xd) pond 95
ap 729 925 wm om oodan ap. 2nst Nn oo
mes Sony nraa [voy] vow sin yD) we AP DIN 82a mS
xdoqa cpxw ann inion bax aNn Ap sin ona Nom
Anya amy AD ino ondy ony mawn ad asm xd) ann
awn... anpas) vd mynd we an oop ae ew AD
monw onp oa xin bob yy oarocassop moann sat by nn
anxd sds ots ory aniwnd avn mn xd miman yp anon
snony xd ox Tow ai yar mdy ovwd aod yams we now
nan m2 Nw sin ydn pe sinwawn xd of aD wD
ma xdop ques aoe ppp os) ony Nv NN OX aq
lit. 13
14
15
liii. «
89 ISAIAH LIL LITE
Jan spmpa yan ar ydy cess pee Sam aaa 10) nD
awn poo adm mban by soso psx oso na aw oo
“ony * AN /A oo opER anyo awn Sey emp sy pw
spy mbvdm Sax ’n wen and mop pnd qu pw Zany
MIND VN INP DI A A ennwyy wn prop ows dxd
poy wonnw dy ox coe 2 xd Sin pr apm dn yy
Sapy ona pao nbnw oomao Soa myn xd we mm odin
ya ans sn opp ows ‘Sn nenp xd anom 325 ann
pst mS cya ower apy oss) anya onds aw
1% bye mds ew mow ods maw wtp ainsm mos xa
92 yuan Seay msw vd py iawn ‘mM ny amand myo
yivoy yyao anst an son wot pam ‘ay yoy ym) am
ANY wes ows own ox sy cd 1d mad yx qmatdy wd
DN wD WWE? DYN Sow D* amy tad woyow om Jey yt
Wa) AOwNY NDIN win D’N AOD wD SD My nx mdn ADD
DIN ONN) TAND wa 3’N 6 bay amon $’9 pws ns
ny mw 725 ra adm sda ovo past yn no wad qwany
2-on xdw* pom 8nd ar® omdsys on snnwa madsen bay
Sip xd comin oda ox coin pba ox '> DD mioN
mao’ wppdn woyow m/s yt PN AND Ty Ar aa
Or TN yar naswe san by my yw ow ws oa and 15
os sy ons 2st tn opp S93 say 2 sinp> mimdsxd son
sin oN am °S wend win qed onana awe say»
2 Anyy. | by. * M. rrg in all passages without
the artide. *ownox. °5aps. Tanwn. — ® dav.
® yn xdw; aN. 10 yp.
XXIII. R. SHEM TOBH BEN SHAPRUT.
WS TNO TDI KwI OW Ty Sioun mn an wownn VOS
ANY DIN 22D TNIND AD wD novo po oI poy wow
Ov AY 7 $Aadoonnnwa ann yo naonbya ann cweow
Soy 4a) wanyiow>s posm po roan oma bem ip $’% oo
ON SON pa AMD MAW “Db DwN Som) mr 1D) para
279 ANY DPN ADD ya AWN wNIND 4D. Nw NIT SN
“a 4a) soto a~ywan Shino sim sanyo mz mobs maw
ny woman mM... Nya 5s sooN py wo NB innanaw
Ssoy 5 40) Taps Mm waa riya tanwon Sap sin* 4p bs
oxy O79 Ame i ne mpd payor ayo :1872 Ann
mx my ramon wb sa oy yepa ay O74 mt wow op
mod myn aw nan roma “2 po imedny %» map Dye
oanoa mds mon yay oyenady awa oT NOM NIM 4D) WED
Sy yamen owe pay Sy pon Sa ppnen “a2 on otyn
yn
mawn ‘70> wow Sy anos ar men ON Simeon omy
DN DIN aD MD yoy sp Teeny mpx mn Nn: 7293
BNI NW [DY NON ANY) ANIN BABY py mt wap ADD
1 any xin Sapw.
91 ISAIAH LIII. 3-8.
yr mass ws rows Som aaa any wmawn ymax wma
mown pa Sew ombaw Sy aps2 np op anpo ‘in
ond omnxwo din ws mass wd ome Bown one
ox “ba yy oIpy o> non sim ye odin ond yew
pINTD) Nw NTS pN poninny Dowd 2 op winpn*
pyr myn Sapo pn ohys ons See mae as obap
YY 4p) xp iywan Shynp wm stomp answ wd yNID
nbnwnn ayy sinobes yoy ows oywar ony Sow oven
mp wp syond os onan 3 5’ mbwa paws rpw inp? yon
sino wS NpwD anmand) wom mapa Ssnuyd aap -wea ond
yn yaya ods symayo xa Syed ayon Saw prawn awe
pMNY own onw ons dy ays xn 421 A wd wNK
ywoy ymax) omy $s asM wan AMA www d pn
Sy aos ann nods... may sim wa 22nd way inn
onswn pyow: me op rapa om: @ordapw dew
pnix* prmprd mony wyo wd yo... ap :2 opm
DAW] ON) DIND wy Aw] oN ZO IwY MNy OMN ODN
my> Na Os wyD Ame Dp MT AN wpe spawn ondy
ommixdn an apd Soy np pny ay wt 55 mpoa* rapDds
‘oy ywnD) .ondw nyows on yAND OMS Nw oy oA
roby myn ond sv Sew pyaw omow mim 979 wh pa
mada ibs Saw aids en mat on aww ombsd omby ann
ynon yb) nem aywaw ad “a oy pay Senesd ond wa
oseyn. 2 yp Monon. = Sy. sda nya:
O. pay Syawy nya. 33 Dw DN). 24 YN)N DDN)
won ney. > ay ays S53 pap.
ISAIAH LII. 13—LIII. 2. 90
mayen nynb aypon vex rm xd inxy Ox 1 xd saab
maa Sy snyt cab ty msn nein onoxd Sy apy owy
yrs 372° eM) AYP AR PINT? nN onaX TDN 1M
aeay ‘ay Soe man WN PS ND ws by os x maw
van embyn Sy ar rind pom pe nyt Nba bap An mn aye
Snowx* Jan mr pIaIa ABW Mex NM Wyo BN onbds nD
pxombsa an sawan pa 2 yp bsp xbw Urns one
myn WN nnn yD ANY wer oye Jan ymNaT pw 1 7B
Banypx Jan mt mem dSpyn nea wey ANYWY we n>
sqwan pr ann bap xby
myo pw ony Sea Sy mops meme 23 ANT
spy ay syn ox ans) Toxaway asap yaw 13
ans stay Seem apy mds rat mbyo> woxy myyy TN 75)
spam Aan yy wan xd dynem ans *> Jay pny
yy S55 yd any Syaw myn ope “tay Soe man aN)
mM ws omwyor amdyy aba mbps aby abowsw por Na
ayy Dann. De awesw Tox :S2vm yon 522 39
msn ennwp ym) nwa any Jy onwa pape yw AwNIY
moo ondyoy onawa may omae2 wb jo asinA By
Spy aNw w75) Dd
xoa moyd Snnnw my paso ww vad pra Sy tN)
my 55 py ova monvna mbna yo one Sep aan axn
by Saow oyn od ar os anon 825 nyd mowa pron
41 pws ONNY D5nNN; O. PN ON and omits the follow-
ing two words. jp; Anon. % O.pnwN. ™* NPI.
IN). ea sa nny. Uae
lii. 13
lili. 2
93 ISAIAH LI, LIII.
BeNo nnwo jo ‘oxw no dy Sy mwpnw an .wownon 7x
MVNwWAD INA mn oD NAP AMS PI mM MAD MAND
S87 TID) NWUNA TWD AND BND ANwD 7D Oyo. .mpon
mromea ‘Sn ym mass ws “ow 5 Syoo ombs wy
bab sbyw Saw 55 5y yy amy amen on ims pps pay
pavin yn pdspn oyenny onds paw yn oN) 1 ne
INIT PAR ox yyw Sy ame oesyo ya min pray jo
yo> yr ny ywSD ovMA PND TD wD eR) Mwann yp 974
mn ommxy od Sap ann omy ainsn ‘oxy ws wyy
‘oxy yoo maby mba ym 2’yw ond ya mn maw am
by Oa JAN mt me “ow .pdyS ony vm ainsa
myn we onan wry y> ov wee pAtedn ony ovndna
oo nwa wer nes 5’ wes mind
DIN mney aon xd) ain xd propa qn ann my
wad pa Syyw oad myx apm con sy po onpnwna
mao as aad omby ndnn nyaw ayy ays No ew)
Syn me) py ny aa one wom cin oda ees Son aaa
FN IN MN ODD yay moon nya ax xd cdi yy oo
mor > an xd 3’s) * [775] “2 yD? “Na” w2 InNSN ANT ind
paw xdr> ono abnw poaoren Soa aon xd on mona aba
“ayy nop Jat yea > onaw yaw pa mda map ims pp
ods mow “pa pat ‘ad or wma yy ew we aa pad
ways 5% ods min now 2’x nw yn won Sy sin
md *B ON DY AMA PI msm ow yn xd ps omemsyay
** The continuation in the MS. refers to other passages
of Isaiah. 35 A blank space in the MS.
ISAIAH LIII. 9-12. 92
yoo omy nid ndva ond am xd ar dibe on Yen mp
| SOMA INST pan ‘Mains wn 4D) DIB OW % xd ox
syscam oywe by op) one anna ‘7 nN ay ninbs oy
Goynnd mown qv ayy Pe... Py Tw any 2 AND
2ooyyy SAY INN WN DN ws arn Sy yuna mbey
pon xd Sy wimp ns any Zamna paya my yoy owpano
ayn PTD DLA apa Tapa AM IN. PBI mMIW Ney NBII
2emoUN OY OAY OWN Owy n>ad 37a oy AID 373
boymy mye Sip... Soyo cosy conn wat pam “my sane
wea pon nonoa yrw mp oa rapa bapy mba Sapy
bana apady ‘a ya mind mand pyyy ma ws yy sn
PMAX PY ymyny mas odw2 mM WD yMy TIM 13D
yan ymbanb ny poy xb yy na qny on ainsn qoNw ws
PRON) DYN INN MIS Dns mA sy MeNA py ody xd 9
my ymay mas mm dapw Soym mbimw an bap onnay
mony 5” moos... mana wb pony @y95 spe* sym ymaK
ne 7 nestp Sy waa med myn awe awa vais S$y prdnd
Map Dye MN NY NY wd MINA MAMA AI. DpLra
AD) NON AYMAN INIT YD Py MIN py YI NW N17)
than mn sin va @amds cS pe wo maya $79 pywadr
syn ody ms wo) nan WONw wd DywaM oN IVI
97y ow? oa omy py cynad ombma 1 an
‘a mond ’p by spn qonads monn nan wwe moxw
ony 3anon nawn
26M. 119 adds ‘. 27 snn’D. 38 AWY. 29 pow.
0 bam, pw po. = M137 adds ay3. = ‘The
following is only to be found in M. 157.
10
EL
12
XXIV. R. MOSHEH KOHEN IBN CRISPIN.
A
5’ mon mewn and atonn say Sow aan nen wi
PEL
Dy’ Ssawy mba Sy mynad ownapn wisp men nenan
Ans) wo sinw wd apm say Soe aan stm pwda mow
nw osomw Seow oy dy sat ow p’y’sr 4 stay Sse
by wrap wd per wono say xb Saw wom xd pay pm
ova ox omax Syne ows Sseaw 55 sop ow oo yy Saw
Sax pnna wwe apy say Sy mney ow ‘sow op apy
Iman ow ps pm peda menan ba) wad say px Na
wien mowad many ar addy om by mvnad wm now
oda opsyn Sy aynaw ovnapmn wm .dscwe 555 Sy ans
Oy pA AMD AM Saw nyd) omyor ond onw an
mwa) tm pwoa ona onw opowan oppan iwiyin ibs
pws Sw wrven nds onan adyaw oS apn won by
sans oa Ot “ma nyt yay nn|an siynd ody) neta nenan
Sya nyt Sy mam menan wad ayn oe ony od mw
pyar at twd onda» S53 jam mewn qdon by memvey
1 MS. nan.
ISArAH LEE oun. 94
xd 9’x inna wway ao Saws 59 nd yn wy pwnnw *aw
more re mm ab avn oad oo ony ome sw os on
OMS NUP NITIWN ANN TY JOY mmy oD ows on opr
oow Syaw ymax xdby ay wy mwa Anon anN ‘py
nox re wpnabn by “ow yar aw omopxw mp or pap
ovnbnn by apy ox’ yn nape xan by mw mt ney
1. dp. “DY YD OD ndps
lii. 13
97 ISAIAH LII. 13.
bb5 mbyn Sy oder ome nbs mbpaw yee ino nam awn
xwa ory enyd poyw mbsn Sy os j2 say NDIA NIN PN OD
nays an qo mds son ox msm stayed po an aby ayo aan
mii odyya ovanow owin Sy sows anny os ony sonyd maw yw
OND 8D NANA OMY Iw OW. onIWwN “ay rns 373 ydyn
yyy owns ads ay bw ar ow abn sby my say Soe aaa
sow sin Sowon by) ndswon sen wan eds Soe oe pean
nds owinow miowiaw ty .maa Nw on Iw sin poy say
samy sy mywnn sd monn 2nd ode i os xd am
Sow man mono say Sow mo raven wnad any any
mina ym Ssyey vdow ayo on ydy tow moynn Sow Ax
soya yaw ondea own 52 nbypo sawn aba adynd sda
may mwOD Nw omaNy on $75 wot IND AI Nw oO
any ona adnan maw omaxy om .mwn ‘asdnp seo andy
wy yon ows Sw AY nwHD Nw wo OM pon aN 7D
news aby aywn Sw ms perm wns Sanwa op xd tw
sds yan wdaa awe oy mopon b2a yd wow am ony
any awry fan vty caw d5 a2 yt wm asi ‘Ss or
S> py2 NWINY PINT MID YIIND WMI NN wAps > wo
x2) ody mswmm aaayy oday od wr doa awe padpa
oy mandy poder md seedy soon atopy day “ond dort dy
wm ndby
/
modem man .pyonem pndar md sendy da) no
Yor Tod xo by andy aw 1a “saw oy indyo anaw
sows nwa many mwon “day .oannna by ard Sy qdow
2 MS. xbw. ’ MS. 7. ‘ MS. qb.
H
ISAIAH LILI. 13. 96
opnt 32 55 Sy yay xd se wwan pros xwmad pint xdy
by mons menan ep vansa omdy rayw ws wan apn
mmx penaow ws ova pay pad oman maw mboa
wa. A! 2 mdxn Sy qym|an ne owneaD wsys pynpA
swan wie Sy maoin onayod aawn ar
by say Tm soppa sow mdnn qos say Saw aa
pray bx 5$52 own Sy poy say ays) “ay mw ws. KA
2 Sy “oxaw yr ar Soy on say va Syne 55 by oy own
Sow pIN
ssw ayaa od pew qxdo Sy “a awe gexD owt
1 by xby Sa ies am own cad mm own yo xd qxbp
$y msi ioyy nN non avn may wy ns sayen Sinwow
S53 sary yp ae S23) wes Ssay 3225 552 wayd ymawny
MX pood) wIN AN cntay cna Sasa °3 ya ‘sow Non IayD IND
way onyad wsyd anaw » say sop dy nds ayo wwxy
nossa ex an 09225 55a yayd ‘sow ada mpy or man
xoy omen odsyno sma baw ars by ‘md 4x7 qedna by
ma oaysw yy indva sds ada wd 553 may yby “md pom
snan oxy Sy say tow was oxy /yo “wo saa na dy
mn wsmomsew Jos widen mayo. wu yen aD /n
ax opsy awowS porow sds ans oxy Som ‘ny scnan oxy
ond WEN oxy mn oatA ay waxed sy owina saw a yo
mS NP A NA AY JONN ox py. va sd 75)
ween spd wsy sin sim cays wsy csayew say sy
Dw NY WI IND Aa kW BY D2 py Ar ‘say syd
ors mn pea mbsn mbon ¢s wt. pyned nawn yea
pon tnyd ss Sy wan sano aw nym by aby pn
14
99 ISAIAH Lil. 14, 15.
wor anow oa Sx ad mone Senn dbanp sin son
oxy dr ySy indona wndwsa yor ‘ny aan wn awN Sy nba
DANY ADAMS ANYD YN NDT TN! ami sdy aN ans
amy an Sy andes aay an pom pew op ume bid
dy ayes yyy onagt am oan qo bar vaindy > ay aw
won anaw ysy sawmy yx anya yma yin andy sy
smanw yoy saw ow ann pon 55 ods yoy sean ynsem
y2 bo yoy enw ame nda mans Sw py ydy san ‘ny
ynxpnds wrpnd assn ms Domne IyD) INT IND yD"
aw opty xd oom ocd ome own os. omeya m2 NIT
wa awn any iSy omd wm axe my aa nby nly
ann yom ardnn $3 wxyd omy andy ineem ana a”y
pyod aydy om yy ama asm inden swan yoww oy
% ody “ny san pads mi Syd anndem anda een
yoy pany ont ny ma assy at qws anat ba by bis
soy amt .oroyy oma doy ab yn oan pa pons pom 1 por
Hpxy ‘2 prop pop 53 ppl mwn|N Any Sosa nym men
mooow ose ony Siw Sy ‘ow on poy wow awx
1 45 AND WAND MAD 7D .wiado asynow imsy dy vby
sna ws sy ms dyad aneea ay Sy mann ayoya si oa
mp msn nm py ws b> mp nD nnws ys) nis
Yow awa noo monn awd Snnaw An .ows 22 INNO ANIA
TD WN nmwo jo rand 795 42 AnN am om py
os voy sony awe anos peda oo adnn nando ys am
maw od> oy wow wo Ino nD2 79 7995 proaT 7 DDN
15 sw yo yy aw Oda “ow yawn ody jo) odd rb
H 2
ISAIAH LII. 13. 98
dows imswn many mwn toxdoy SN wn an indyo man
mond aD yew oo sy ma mdyy men aniwan msnp
soxdon anoansw yoy psa Yad san mwa map awn wand
ay 1 wy’ am omwna sy ow ond ps ony men
‘osx rama nba mend yews jody mon syn anwar bya
now jon) am meen .onsp 37 nd INo Ama indyow dy
yppx 553 mon nnn pas onw oor Ssaw mba pn aby
moyon Sy yw oon Toy AwEs ON NaywR aM oy °> PINT
Sew ona osvyw oda mopo wy pon xox nam qin
ody ony xox mown ndwop nnn oxy aon pina oda
mond swe top anmp mbinw Sew 5550 on oder yan
Amawn bras NT Mao minawo omdy ydn 7 “nN ands
ovo ar’ say adywoy swoon sbp mp sind tnyy min
bs ’ny Symn pends owns wna pon an any by oy
nde mdy aby oy mbynd yy awe sy pend awpaw op
onayw2 Ssaw wyn or sem anys Sy spe nyo oN 220
niyp2 oan om anya Sy) omy 552 qo 1 ayy any
ANY AND YN ARIA ANA ws sy nas San) pana
oan ovdm omy imme omdy ate mein any pos 23
mMinwn men nya on ovdn spd Ayton msn an op
wy anawt ayo ySy otsan pan 5a) oxamnd yr sin aw
mw sy 12 maw oda xpon ow aw pom ow maya Nd
‘oxy yoo nindvn mdana aby sin ty mimes ND’. ways
yaya wom vows 55 nos 24 AM ydy an ava pdy
> MS. xbw. ° MS. 43.
lili. 1
101 ISAIAH LIII. 1, 2.
WPM aAOM Awe sy odyn wow xow mda mbyn 1
:nway yo indy 7pp> pry mx inne
nx posnd Si an 253 ones porn oD TN ow
womw oxo wD by vd ‘ow yaw ydy pyow sw myn!
wwe sy me yr mpm pa Sen ony Syed xo aw ydy
spb mad a yr ands wp Sy» yin aeey2 IIT
Ama oy yrr 7S ww NI DD ANIA DN Py NI ym
ois 92 55 Sy aa Seow » ma nbwn anda on by ‘nds
aw sind Sy ans xd nde min men by answ ws
aan yds 0S ayn xd ay paso ewan mead prs dyn sox
ar» say S99 “os Soa em qe bya poy ead sa we
mdy3 msn yen op ids my pay wy ew Ay 19
wns) pays omy Sy ‘ow oN oD Mpn Nyy ee AYA
xdy ayn xd ono tnx $25 pre owed my paso ony wesw
pr axdy oayyy inastann qo Sow am qden ao ys a7
aan xd) 6 ann xd ces sy aenn mata Sa any by spy
my pano ayw enw mdy pd opp wwe wwe Nin AyD
amo x1 wd apy pv>D TY FIND NM ew) APY OMI IN
my wand ww para Syn Sno mnie xi im Anpa
xdoond ayn aby np op pasa omni iste ands yd
yonsy AND Ndy my ary tay my omds aan dy awn
AND. ins pay B’y’s ame Syed saw Tmoeww aye >
ymixdas ad seay yoo inant sy Sy monwsw sawn ap DIN
WDM MS wow inywny myn mawA ymbdiys) mowyn
7 Marg. aN” “99.
ISAIAH LII. 1. 100
AND WAND AND NNT ws Jo b> DIT OW AP ys DN
YIN “DEN TY MIN EN OT OM Ey wm Syed ywyas
3 ow wed vp wha ‘oxy .oon ep nw mn 73
}2) YD DAW PIN ASM “oxy ydy saw wD OF AMOW D> MD
IEP NOY .pooy TI PID OI AM AY 1D MY BAW snap
YMINCD) Oy wa an ‘3 7Ndp oD nN wh’ BPD OSD
ynay md YS paws yAN nD ows omdy noawr ono oy
332073799 DMD MN RD WN TY My InN’ yen nD
TE 5’y’s 3 wo pAb raw xd cwe me > voy Sy nnpn
x?oqwey ond DY ADD oN AN any wy ADA ond
an neyo San ydy odo wow xbw any onan poo
DYXY Jy on on psd) waya oMoNAD 12 IwyD InpSN
1) J MN papn Ndy ws yond’ oD wap aAN saad pybys9
MTA $Y YEP ywI wN|y wap WX ww AD mya andy
oy InN|W row sym year adi wows yds nnn Sy “oy
my DeNaD wh windy oxy ind aapd oma ne osdpa
maT Navy aMnNS my p> sy dye wm mat pwdy
mn oy wsp jae oyows was pan am sim amd apt
pvamy yrs wen dx ain by ‘psy oD we “ox? oA
j82 AM AP NAIA Oy IND “ON VIAN Dy wd sx pws
ms OM) awy MD wND Mnwow BS 5 AP Ad wes
nnvow mr wen monn wm Sad sad oneya psy yay
pxnaDA Sw mowy mow Swabs yeand sa. gm) me
psn” ons Disad arson py andad waa ys one mise b53
yan’ op voy yepy ymixdas omy wns ome ov nnn
wan on? aD Nd wwe myds oo 1s snd ome nx
103 ISAIAH LIIL. 6, 7.
mya snp adn wine 252 aby bn pedo ioywnn Sinn
NOT WD WwW) win nyo NID AWE Tyo Idy ANY
nav wd nds nn bee sot ne yd nnn sand ontn pind
INT NT May dowdy oan pom nya 45> Aven
sin 0” psy qomby api vims maw masta sy Jo 55
xdoa nby spy soy moxdon 55 pbym ws moby pwn
aa AY on moby pwd ods pan moby jax mon py ody
pbw won 0” ,onody wd ap aniby api nr tad wie
yynw nyaoedy x5 ys maw spin ard was jroo ann
wa ods isa on sin dy ead omen yaw pen 455 odwa
Sea oayya toy osimw a’y’s 259 9d xno ananay .ydy
swdnn 550 95 sana yds usnaqpy wy wmrsna ond) mimssan
paw nan ws wr woo man man pedo 1”) anny
pond oY DINA Twaaw mmand monn caw penn
by osm saywo an mann 545 peda nynw wos Anan
DIA TY MINN AYN! AVI NYA oN OND Nyt Nd) mA
by ayy mana > oar waved OD ay Now D’y’N
poy indpna wns xan yy own om wy inst an wa
6 99995 wes iyyn yaya wos tox aw sindy apoyow myy an by
sim myn ond ps aw peya 452 d> py msi yuan oop
WIND wy ON WAN wT TD WN WN Aw. Ayn Thy
may Sy Sea may pnd pap woes wd An wey wes doy
woyn bs sm sm map way amd wanna qovady awn
Sy sin pyn way owns yan aya dy aad wn may aint
7 Say mand Aw ve nnp Ndr my? Nim wx TN aw sd9
10 MS. no.
ISAIAH LIII. 3-5. 102
NA INN pay NAY owaD wm vimintdy wos aipnad sna
mnvaw wow sip > omy dy ann aby ona xd) a xd)
ower Som mr aN aw pines sion xd poe 22 AND
man ows Som vimowp ann oda ony. aim ma wie
yoy oMannD wa sow owe mm Son ox ow DIN aw
ovdnd mony masa ya tS ym mais we .IMIDIND aD
ynoxp 3nd 45> OD Op anDos) «yn 53 yoy yx ADD
ema and amd doy xdw yep oe psnpe> ys yn
asa 72 55 anisd pppnwnn wm an 455 ymawn Nd) mia
Soyw Sand qaswma xd 5 amawn xd awe sy mmo ins
px pinwdin any own wxw mp 595 895 ondaby ybyad
poy sa Sony yasoo yom nap wed so oxw sin dn
way amp won saws adn Sy ay awe rye oman ays
ass andy: aay py 59) edn 55 yby awa anno sn on
me rdy andamy indom aay onxpn ND Nw ODD Nw? TDN
Sap xem wa wasp wy Sap aban wasp yD II
AVN WANT .OnD IND aN) sim yy awa wm awn Sow
nda ons amy poo xd rey 455 ayo ods now yo
32 Sa mw mneew sy wa aya “ax Jo 55 ayosn ast
onn ovyyn pony wazds moss wn ads wy mayn ws
WI OI nw won wap xds ans Porsw yoy oan
moyor ods maw ya wnawma yaad way ayo prom ydy
Soin sim tox aw indsn pion ydy owa ods nan “abo
siny xox ods myo way mr px ta potas ps 45> ya
® MS. ody. 2 MS. ape.
105 ISAIAH LIII. 9.
bad an ondtmo wdm yawn) ons Dw NIN Ws oy
An me wd anya ayy Sy wean wow ws indy
poy Sy mop dv orp ow rd pews am Seen nba wom
sy axdy jor as anya pad poyp cron mney nbs ons
min ayy. vmx ANN Niwa wey mama. Tovd Soy aw
bands andy apoyndy aid apn aya amays oo xds
noxa ooesy wp ssw invna wombs pose wwe sy yas
sa ndyr yows xbw yyy boy yynw 55 a8 sen dy inn
sy amos modem nbyos mm nbdss oy wn ase oon by
ox mbyod sneay yw onda poroumsr owen ws
moor ord omp mens any yews 155 mw ne Anya» uN
sxp xdar wyw oad inact an by 9 mbdonay ania an an
ano ¢> mason wey ppd Say nme WT nN) WRIA
ywanymds voyd ann wd p22 snwwaw wD ‘ey yysDd Onn pan
av rom oy omy wa oye synw 452 wd yoo sine oy
WY DyIA wiap PDI Tey ANd TIP Dye NN IY ‘oN
my own OAD Os op ooMY IN) DY! Typ My dy
my mw am pys anoy a> psy pap oye oy inn
bay moon coax Sy mex ory ayn tox ap oye op
my pyenn oy map yn ain Soyaw dwyn poy aN min
nin’Ds aMN pmo ymin. Twyr ne 4. ym. Tey AN
yy xd sdyy xd) yen oy waa Map yD oF pM ma
45> ynioa Fwy nN MAP Oye ny jn IAN ans Vy
yn. 2 pyaw Twyn ne yy oy Sw map oye py ymin inn
1 MS. ya9d. 2 MS. in all passages ‘Dy.
ISAIAH LIII. 8. 104
PNIWD NIN WD MEOW MAD NY Womw wow way “45
‘ow Snevay w> yoyo omy on Nin ws onn yn by
pop nnp> imix owIIW WIND AD AM ayy yop NInws
Sma ons wy» xd ww poo2 gen Aw Asn ayosp ain
mort mason ovdnn Sarows: Aun by Saw sin wa Tp NIA
Soa my Niny DIN) DY Dy MoD. IM nN ONO w IND
bay mous mvs yp nna oxdy omar op ag02 wdapey ar
ya nner xdy mpdsa arma ed Sms spyyd mb nmap ww
nod Dawn ID WN aw stomp meadn mapsnw ad Sms ‘ow
anon mas yy may pd ines wy ana sin apn 455
mAw? Wwe sy mpd wes Now Pon ay dew oo oD
mad payps soy maw wd Ans sin pd) INT INS IMD
ym mom ad yop wan awe ind umy pot om pawn
sbayon ayyo mpd awe wed an sinw mpd nawnnr ayyn
nx Dasyow qoy pw sim ow yy DNA DOR ow ry
1) INS ND Ty wD own nevd ims DYN OPI ooNA
mpon cayna yy anya po S$annd ow amy » ad ayy
mvyos ws wast yw amy Amw DT MN) OY ayy) wan
x oywsa wyd yp Sy myn moxanm mbna 455 mw py
b$9 1p ws moan yan stan adam oxy apdy 72d Soy
py 3 455 wb yo oy yep ovn pond a2 3) .ommaNd
DI|T OMY ww 37D NIN 1D IND IND Nba. an wor
sy syd ovoypy ovnn pvoxden nx b> avn pax ann innw2
mwan nana aby ono bow Sys0 swe ose ods om
oy pwn rey .mdynd wsewoaw wo ind ody aby xby vdpnd
One) wy ypwad ymax ovSmy mass new IsInp apds
LE
12
107 ISAIAH LIT. 11, 12.
by ‘ond wax ox yr Sax ova ‘os yn Ds pom) Ar own
DMOINY AND DD PAN mas ty yard ps mdsn oa mbyn
an mbsn by soe mtn os ayyp jor ad pe mdm aryp por dy
sw pdyd » ae ayy add pony» ws syy did soy “ard 0b
ay one 32 Sy xbs mia mena ps owt sds nbya pan
mb yaw ay wa Soyo ‘ox aw :pap *da nee wND
» oy sya i Sy monn wa Sy samy ayym Soyn ‘ap
od say psy py) nya wwe yaw awe sy ao 55 mp
by sippy puiyn psy nao inyraw omady Sa ond xa
emodwar addy inyt moony xds oy xday man xda nosn
omy woxw Sane paw para ydS say mwy qo 45> orand say
ona sow Ssaw ony om poy wow wea mynen ndnna
onw pd Saw cabs mam “px ay wy mp Syne ona)
oma 455 Sap sin omay) snow Nw ony sy on
sy imody ana @ooys ras* Syapy ann See paw main Sy
pana pom 305 aps aw soyps ym ombyo ony oy wes
bn xd pomx ovann Syne nse Syd ar 55 awy sinw iyo 4dp-
by/9 “oxw yoo Ssaw pasa pon “my sand pbmw ona
ppd awy medyd ponnnw Syne yas 55 any pom ev pips
sow onaw wwd ow ‘ow yxod mey why pon aw wren
beaw spaw Sop satayy ym ms tam swd pon o> Sypris.
nse 252 $$ pom omsy ney wmwon bo by os ar pipe
Seavey sn nboy pony ydy oan ao) a omy pyr pA
sym) wos n> wp) Jawy wa mind myn qwN nnn.
MNT IN mp Myw oy wa me yn wwe non 4b At
'S Repeated in the MS.
ISAIAH LIII. to. 106
‘oda yea mown xd) avy oon Nd by .oyenn py ap AN jna
aw :ypa mow dy ney oon xd dy wy Sy oma atm yrn 55
129390 Any wy mwnn dnd vn cdnn wot pan ‘ON
immby ymow anxd od wy moassom ovdnaw ‘oxr adnna
pup omy toxa xdso1a wy pon owd nom da xd ndyas
» pony ayo as ‘San Sy sawS) wand pan ow mans by
sso pam 262 nn “ay Ads ron Sn sadnindy aad
3 oyon nytd yw xd ‘my aan pana qatnw ane ven
yon mx oon mx qwsr sin sds modes oan yen xd
pis ayosw poxnd phi px pay oad own ypand paws
syyn ana yby way oy a yl 2aN IN wy Iyl qe 72 55
nx Wa) DWN ON WS) OWN OWN ON .moND mas Ord
b5 Spm) mown aon bs mpsy my owne 155 owxd nosy
N37 OND OD) PANY YT ANT AYYWED wD!N TI pND 79
ANY INN Mw mT MY Taya Ar wy xin oon yoy “ow ‘mY
Davin yaw ydy osvan odyr yaw moo Jar oD JINN yt
saw awes ox on 5$5 yr id nyad oe aes imedn ama
wmavnos xd wwe ‘ny namo omy mednn and on
my yordy od aw 3 Do PN TT AN “ON yMAwND
nbyw xin» yam “obs nbyy repay pam vy pas aya id
» oy sya apa ns ayy ney 55 Sy ybyoa man ow myyn doa
San nbyy om gman yb a awe sy xa aa pinny
pipan am dy panned pds nnwn ew peop on wm awy
yoy roxy p> oAmats. mbxa mam Awan pee mow
oa ops mos Sy yyw coxny SDN) 6D PIN at AN
92 O23 Op? oA “abn py ods ~S ons O23 wd
10
lii. 13
14
15
liii. 1, 2
109 ISAIAH LII. 13—LIll. 7.
yeen* joe Mo oywam poma dyn awe ysma* yd AnD
sow mm om wy Seon pyn aya 25y5 snopsxw ws
sve cosy pes ons bra cp Sy os Tpannd (wax a
ayan on oxy os ne mewn ow ond pts dy nynd
sb swaxw nysan by ansa mawn 7S am xd nosn by nennd
MON SND ABN Nw am say Sow mm ANIA NTN
min csxdpo mln nwop Nw omaxp om obna p20
Dox 3 MwA soxdpp may AwDD Nw DMAIND Sa mn 1D
DIN aD. ..IDDY we ps) :oNy DIN MAY yw WwW
nrew > BIN... nnyp jo mm andy ann ww ps
Day oy mp jo simady wo Anyem ompynD ANNnm qWwan
soy mn poy monn... apr roy .ov27 pa Sw» 72 IwIe3
smvay ame aw mexdasm on obi raw
—
3¥p/y's ands In... OM siyowDD pnynw> pONT “1D
xd) mean ony maa mw oman ody... 0b asm xb
wy om on yn mass wes AM MawN
myn) may mn ods ods anya... wen jas ro
snmroaw $79 5 NET... Sim sim syvndyind wminy drap?
yaya pm opp opsyn oyny Seon py > NBD
yaw opp $4 b> py my... IND 2D spy IMS
mwyd ap asand easy myn ond px wwe Nya DIN DowaA 23
nN 12 aT mM op Oy. DwwIn Yn [3] PNVI WT WS
YD AMS’ Wy... wD aay frend mmnd rppw 97% ws py
Tapp pens wwe pad we2 pyaa ann Dape 979
2) aS ae
1M. paws. =? M. bys. 3 O.n’n’x. * M.n7p3 Sawa.
SATA RET. ra. 108
$5 by nad wyyd on mo) Dye me ose oy Sy sys
So) DYYWINA DY INN 1D) YEN PN IMawNY IY PND ID
sim kW? DT Non sim .osw wy Sy ondpm onan Sana ar
Som poy2 7a) o's sy oan Syne Sw axon awa ini dws
Seawe onw oyenan aya) yey oyerady ,om>yp onpn nsx
Sbonnw 1) Sy oxon sway sinw xwo on Non we inn S$an)
yap px > opine 7do2 wan ws Aban pwd yaar .omdy
smwpny mban poy ods yaya > wie Soann psx oa
poy 5 ytnd » op by A”y ayes aD Non NNN ANIA
sory ony am oy Sy mse Sad) gad pnya mwon
[ON TDW ow coy oxw sa ome Seo saw sy int Sy
ANT DN IDI AN wna pamw mw sinw yyy dy
WPIY MWD NINY POND IN MNT ANDI NDT “ONY wD wwe
p12 poss xd wd os
aoa mana ndsw mon by mein nymen emp ode
mawn na syo Sus mein wan %_ mpnyn ayn anion AyD 7S
span smne dy mindy asad onavay we Sy amis oemann pyind
> prypaxd awnw mo yt 54/5 35 OPN Dy YN TWeD
spya jon) xy oyna poo am wren pew py’ nyt nwa
aa wy mp md 555 menn den Sy nein nenen ened
sy mon sean Sy ae Syne 553 Sy nenad san pon Sawnn
B:
mAyNT at NDS ns APM WAND ANNW b/y’s WoT WN
nna mys Jd wax any ow ames nea Sy 75 wa uw
pt oon’ ody ome Sap) x2 pen kn Pye nia
111 ISAIAH LII. 14—LIII. 6.
ans) und) 419) pm... apy say avn oy mney mys
say avn by ono ads ney xd... apy say an bx
mods say Sow man ped Ton ar eed) ya omana pw apy
14 on Poy wow wea down wont boa aon pedo my
mbaa Sssw mbaw Sy onminen oon yn ony Sow 95
Sow $79 AWND OD MIDNA INWD TINY DININy DTD nnwow
sory mSay paw woo sm ams asp mand Sy nr oop ’x
15 oa Swe yp amb imbay (by) www wo oad on AP 7D
awy i omypy 9sy $25 inodeew wyiyea oo mmm ws on
osdon wmenw oma odo yap yoy vom oa ayy ap
mp as ond map xd awe op vondwon ondyn (55) omens
Wii. 3 Som mma same oowd mem onda ndyo odo wow xdy
oop Sow yn pone 9% chr yr mass ow DN
omy2 pow ym Jo Sow pop OID InDDD) .DO. DNyDY
nom smo as 3”’y .opandd ome pvynop yay ay
4 DN NWI NTS Ne ON? OY yn ndyo ominna dey
m~aw owdrm omon 55> Syaw pon mew 9” abap xin
AD yd wwsy2 opyyn wap may Sawa dSyaod man
mbm ods: nbsp o5 yoo onbdsan van yn 5”9 Any ody
by nbs ods 19 ww own yo mde onde wx wy
5 iomays xo ayes Shinn sym 322m ow* or onbynn
nana wx opyyAD ony 55 Syw abynd oneaw ws 79
opm snx 55 odapw papyay inmana 1 97 1d NED
6 now 9/9 wp Nd we ioyn eva wos :Ssqw Sy pps
8 So both MSS. > M. °b. 10M. pmo.
ISAIAH LITI. 8-12, LIT. 13. 110
1 ND DY PWS woD Naw wrt ow wow wm paw 57% wb yr»
yoy vdna amadyw oraw Ayn oon Yaa ADD... jm sanon
mx? 55 °5 a any wey oywads.. .aNDo pan ‘my sDyen Iw
venand Sain xbw wren wy Sy mms AD yy wD AwTAN
rprpay 5$59 [mp sy wan] 12 wpna odaw ony a5 “DNS
meany Snyscn Ssw* yasa navn any vexon pen
mo xon maen omy pew nomen ww Sy mynan a mney
grat pbean asna ainsw mo Anned) menan onp ainow
rym xd) orp xdw pmiawnn
> AVNDT MNP nwa nsINA os wwe Sy Tannen TN
oman axw Soa any Aa wm openy sb snsINn mana
7am meten onp xdn (ond msn mawnn on sy 3”y)
45) wwyn yyana Nd o3 (2n2t) Nad pnyd wynvds ap dy
md) xd mpy om ana awnan andy Sw onbds poapxny
‘a goer... Seow pov > 42. bax mp vam ans 191
spby 95 mon 40) way on a 400° mt om 1 wD an
oven nonsa ineds rapa, wnywna NIA Nand Awan
mbwan: joa Soa Sey Sy mos mow Aa Wom yyox2
mbyaa bynes awa ones apn Sy Sse pom niin
yD ooyn pa odaen oma yd omp ow vad omdy inonw
mm pnaa opsyd > pmpn... wp mm » aps AD ainsy
Sse (np)3 [ans] ws sad spnyd mbon py oy adv
SOM ‘AD Awan *B tA yy odd... an od sym
Snoa oopyyny ‘x 55 by coxa oar 4D) say Sow mn
5M. tN. 6 M. nye. TMS “Ese
g-12
lii, 13
To
It
12
113 ISAIAH LIIT. 10-12.
Ym. Tey Ny ann 7x ar vad) Syne ona opyyd
xo Sy nana aap) weyny ved mapa xd) nn. omy men
svaxy mynn $3 poy oy Yop) ADD VAI PN’ avy DDN
pa ond $9’ bmn wot pan oo ronoy meyds ova nd
xan yana ox *s [owdm] pao oxo Sse ppyyn
band 9%) wyw may own Sy mn obya omp ynand
yD! wD WIA py2 Dean opin Maw Syqw* yer mop
39097) TNT Py. WD Wa Psy WW ANT soo inwsa
proyn b> syd wad pnyd an ndiya adyndy adsad* omard
a> ADT IDs NAY ND) IND ADIN ow Nan odyd 373)
bs nsx ody npas yo Sy moonn mina Sap nyt pons pr
Den DN 43) MSY “7 aANY Wwe ND ANdy wx jy DIM
ovx ann ox wa opy™yn om yap ox 5’ Wwe ovEK
Ws so gin... DD PN yr aN ar tows 72 by owE2
poms 355 :Momay Syapw dawn Ar 3 19 may we Soy awa
ney on Soe aw pdm oo nsw ar bs Sawa 5” mma 9
yo py* nondnd oder Sy www onan 55 $$y pdm omy
Baym>) monde oderd omn ba mx vnapNy Ins 3
oxo onna ... Tw wD oy wey Ndy aay a nondna
nnnd opsy Sse op ya mpsy we? nd myn ws nnn
om Ssawy spon wdaow $9 Fed Dye ns 7 emp dy
Dan may ompsny opsy @Sy onnoa* oye wa ym*
wa ond pyynw p's oyenan Sy opm pwpap onyna
BM. wa ar’ys. Mo nby wpa ‘a yam. 28 M. an5s.
*© QO. YAW Wd. 1 M. nnn.
ISAIAH LIII. 7-9. 112
prom Ayam wad memw ame wyn aya wos Sw opens
DDS) OP yA NAN ona yan obs andy wad ome
mown pa Sw spon qo mpdsa... my Nm wx WIT pys
DIN MIWA MINI OM poyny on3 OM Dy DMD
Homa pay xdy ds som hd obyn yp pew minnd nmby
mn snma2 py xd) ...urn poy o> ans oder now
paynn wsyp :mdyn ads oat mond ands ya nner by3 aw
mbar) ome omy ova Sow 9’ nme mt me mpd
Sop 1 9 Ame oD TN AN) .DwP O AWD. NDNA (OMS
by mba sym at $5 adap peoyar magna 55 mwady sand
nova win opsy aps O’ oen pAND TD .DDwY nenp
oman yay oyna 57% ww yo ony pepo .ontD eyna nn
yoo on pw nd mA omy wa emia ieywa Sy i»dy sad
mimy 9’ Tap oye AN ny 3h’. naon jop> anoxw
min DINO Dye DAY wD Mw. nin. oOpsyA
asa day n’s1 .o595 omy oobenw xox omaps ox 9/73
DIP) OYNY TIN ANS PN) MIP DnB ons orapw prp|ann
nap rns an yoo opr md aps pia 7 ANT oN
any 7D Tos ow ade mywS axdmp own amp rap» aon
myn. oA oyeA omap pay ws 979 Nap oyen nsx yn
monn wey yn qo osad mawN2 ox °> onmax napa 73
ammo xdy ta fosad] maya on onap Sse ond
pep xd) now yonn aeyaw ws 579 Pips Tey AN .ADINA
puny 72 ddy nani odspo San new porn na @nawn
1 Q. py5. 2 QO, adds 7310}.
115 ISAIAH LIII.
say apn aban ody ydon mwyn psi one popay nd)
avy ann) “nN Jay AAW DIN my. nw poy ns)
43) oN mn wy nnn wxw pram 12 ovens vba yop) mox
NII PRY MD APO NW ID Dw ANN Ty Noo. Jay nAn
mapon a2 ams pwd Soin yb 9” naw Nd “AN BND mY
spnysn (52) amp yas nbnnw 75 27 oxyn eND2 NAD
45) DIN *22D MD yoy apxow NWN IM DIN... NAVD 4D
xdyS an xd aynsw apd mpyy aes omen Jaan noes anyy
by maaan. omp Sap ws baw chin... Som ara a
obs onan yen ods ayn on ox anya ods any .1n
ayoyn nna nsw anya az mn owsy onbdsny S/aw ns)
ion oonds: nbsp oa ant Shp pabys own xda amabsy
say yr ow wow op pay ”%y mx Ame oD TT nS)
yromsy md> pop ydy ana saw oe xdy pa Tye won
wT PPYNT oad onxw aw ep ps Sax Dr PAN
mor wax 5’ [xa] ae td at ws Ty Ws 55 wN DN 1D
mA ons Tom ad) andy) AA yIn WIA ANsw ws jon
mbywy ono ony wo owsden ord mn ox ny (ard pv
siaw popsa pbb on sian aNn py mea man one
map wm ANd; 24ay on pIND WM INT ‘nON MN
‘oy PWD Ty toynn nyyiwa ‘nad adams ws ovr yAN
san rnst pa pwd ain wd 3S amd ey on wd pp
mee Saw wd ns ond ayn wd Spy pad ony bs
S37 MIDaR ADIT ON AH NIN Dp onaw nimdxdy
21 M. pw.
ihe.
ISATAH LIII. 114
‘bes naAN nnn any wean dy ame maw IM yey
a7 WEI Owl ony py wad ombma wy ans) mban sony
AIA OY AND AD TW we AN Sow eA nye a
pron awa xb pnyd dowd odw5 sora pope Sian by
moman(y naam) aAbyoa anm mm odya mwa abspw mpm
Ose pon Nw mown baw ay xd qnyd asian pnd Sma
DPI AMD AY D2wM nsw ws on ondyop inn
OMNyAw HX Sw yena on sy ody pvo95 paar PND
mn ome Sawaer yn’ya mean amen 55 -opyyn ybap
oxy ond xan Sy by onminy rnpons opsyn idapy ony
‘YUN TWA pM woo owpsnr amas odsonn ony nd aws
smw|an pw rar Seen
panw we Sy mMONy meT|aN nvr Sow mm anNw AD Sox
Dow man ompy vbynd 95 nos xba op mpsp WWEN ON
QD NSN EAD NP 913 INT wads wap dy wo KD ay
sma7 pseey Dw noma "an Snnn Aw|A AMS BYDI
poy 3 421 my Nd Mpy wm ans vbnnas Apna Syne
yom MwA Osrwd ww dyna adnan wom peony “409 Osu
DImIwI My py Sy (PAY) PND ANI ANN S”N pn
83ND NM Nonna sD ySy me Man pn» (oY 1 pS 9D) DA
23n yw say bse» mn menan mms ndnna sins nbn oxns
xom say osnbyd smpd ensn xby osnwn by ssa nny apd
DNI1DI]I 43D MIM yam 3Nn 1D Hy Ody isysSsgo yn
oyya 9/5 pips} ON SIDID3) AN yIDDIDA INN mydey
LL. re ee
8M. 93 ANH. 1M. snbpa9. 20 M. omar.
Li, ISAIAH LIT.
oan 1 poms yd nay mmbyn any on onNY wen
Soy pom ond aos osm ow by ox 5$w pdm pny nei
yA ow nya [waa] may yl n’s psy nN O23
ony Ssw pbmw omyym oan pn on ondw apndpr xn ap
n’xy ode oxdy propa xd and pipe owas xyon Nd ar
mbsa aid Soin geen 5>wy pon iw mbs aay anno anxby
spans pd mds wyy ana mar 5S 5 pon ony 55w pdm saw
awed sen 5$w pomnr ween awyor wD san an Ty
boy pbmw poya smad pyro swan and dain px yaya aw
sibapd Soyw oda @5ow px many ara rat poxnw 0d > oe
moa ow Sy ar as amd San px owas md myn awe nnn
aynsw aAn yyy pad msn ow da yywn2 anon Sapy mxw
som usa anion bapy mds wa mod myn awe nnn
Sy Nw AY ow Toy Jann py ody od nye
wa mipo wer nya wondnd we rox ow ainsw min ip
oman asp AD aN avo MD pods mony aN mdax
mm vans Sono maw ov and my wp 3 mp
smb onyna xd) gaya on an mien nN 300 TayA aN TDN
many nbmaw poraw omow ons ayy .vaynd ames an aby
ow and ar 52) 45) sanary nnd ode bs ax mip sy 1
myn awe nnn yy aosaw sw ans pan ody edu
xOw OMDIN ONN IA) WEI MOY INN PN Ty) 1D) wa mpd
odpa pn 55 3 Sy nindsm ssaw ws xd) apy ox o> np
may AweD Nw OMAND oO moxw mann by :(mderan)
2 O, bop,
‘ISAIAH LIII. 116
‘D (minesa) anyon pron bao xby on nae copy nay
onxw 7737 dea proan ar bssbnn wot pan ‘Ay sqwan ox
12 may wy pad anon apd xa sy wsyow pp
OX 13 yan 12 mn Ndy AN xbx wmestw yan xin ond
DVN PX Mex 7 NIN DN IED DVS DUA BN Ny N23
pwn ox w9id1d an an Sy owe own oN AYN) DUN 13
n’s) ay mndsn sin ww one ons Aw WI IN wD
Quany ns) son ininds an ainsn 77°] NON NIT oweAY
DO PAN At A yy Anon Sap immads an ann won
OY SOIT DMN YD A/S AW YIM AN 8D yn a DMN wn
2 yar* 9 O92 95 my abo aA oa one (D27DN3)
NWSI ANA MayND wesw oINA 7D NYYA ym na ow dy
maw a> Sax qem) mowpao se aps oped, yr Np)
DOIN ONN AY OM JANA JR Ty 6D DDN oomSy5
Pe Ns oy syne ya Nd ayy pw 97% pny
pw? 25%) xdy owbiyd on snes oe ponn minder Sw on
2n37 (nd 2/n’s)) BIT OM ANY DD WWII ON *D Ow NDS
MOANA Oy py syn yd ans ansdeo by om pay and
93 3nd 27 (OD naw 75 ayy yyed yns pA mow 1335)
25 Yox daa [Ap] yer IAN Oy INNA AWN OPI oD
Doin wen ody onosy Sax ned naw od ow mone nw
ma Now xyioo mbyy ops ‘nm pan) sina hy wom Jae ad
mond Osyn xd Ar oa yswy aN we Says ans ny en NIA
NPY wan as sD ayym Sepa Sap xdy omni onaw ab dy
a LS tit.
119 ISAIAH LIII.
mend “Was NY DID NOM) IIT Dw DIAN Tw AM opy|dy
spew ywan wp ny ond oonn veew ws yauAD yin Nine
soap oxndn na amp Syow wore nbn yw sin Syne an
spnpd ya) mem Sy yen 27a andm 72 HD apy pMdy maw
sored sya mss Sy Sax pan a am odo ins (pndy
mpn 5x) miaw Dye ow IAS wm yw Zmanwn AMP yn
xom) mbwaa nam mann pornd wos (naw sds may
wow Sw an cipyS snaa one ow dSorw por oda one psx
spxy ax ab ow moma sds ws by sms avaindy mason
pound sx ndva jax ny apy ise Nona II Ar as ponA
Apy pap] pswyp max ann xbw 2’y’s onypo and omy
mx mina wsyew $Y’n x yoy nd Non ania Dn
sno mini .powad os) son Sy oat we aday pnsa
noid ANN ypany INST ON. DWI NMI Me ony
syodna py ‘oya mNtA ANN) aAdy Wyn Os oN ona
mdsyp ons map wow yay wpa Any non|n pays [yn]
ann nD. wpm ma. on AwyY ant ja payd 37a) ANS
xan apex oat Sy) namon oyyosa nw mann papa 27 adyn
sonn eS om om xan aps annat tadna 373) .xom (792)
SMW TT OD NTIAT NPN DUTT NIPNRI MAT NPIS
soand xyday 2aopyra ans xnprpxd aydar son ams ona
sox tay epost adn owas ano on an sedan ann prop
sD mm-oNnv|aDs ON NP MA NIN NI AWN 2 42 AN
2° M. continues pmdy ‘21ND. 7 QO, y0nw». 2 O,
NYIPWID.
ISAIAH LIII. 118
pox ows dsm maa $5 amd awex one mivn coxdon
mdmna mms meow p’y’s om) bx may wea on *3 py
by ndmna qawad apy omwyy vad apa ads mby onawn xb
mows sma) my pwnd apy moe mann > owen I py
mox yo tp mdy awe ony xd omy oon (yyda invyo
nwyd todnn jo px wxw np > man by pawn ps $n
POI 37) A_INTY PLYBpPI aI pyr DIMI NIA Ay #01
x5 ori anim own 54’n 2d wpnw om aNe nD2
DYN wx omap v> oma poxmdy ona amd oman dio
pas3 na ww oad apy yep owy psy sodnn san
NT2D2 wy noxmy wwaw os madam myaps ody pon wen
WN PN OM on Nw nya Sas vn. nya. 433
opyady tm nyt ono nnx 55 amay oad apy nn oeny
ya pyyad as onowd a mann ovnbdnd a ow An
wyow wo omyds sa non byw man ond ame am ow
[ONY oy ow ond nyp ym wpednd es an wwpn waw
mmx p22 wT awe omyos aad nny awe Syx Sypa ond
Ys go onvnd qwas pen 9 5%) amen AmNS owen apm
eon owe yay Sew S55 awn maw avo ne ad sao
amda5 ay ew mpana ras ow 97% oonn mn onyad i
myo) ndvss* aap prys Svmy atin J ex sim yond)
AMIN Np ans osny ‘aS pond won oonad ayn am xby
Suma owyneow vad mnampa wy 273 pomm ann pa ann
som~en wey napa qoon nndby moo ann on cwNDM ws
24 M. mp. 2> Both MSS. maw ands.
121 ISAIAH LITI.
ID) NYOwWIT YNYNN yy yy MS wD NIM MoI
xdm own maya mbsempa poyney pin byx dw anew
soxdow 8d miwn vxdno Se aon am an am pa
JOD) Wy) .NOND OP Onn NON PR oOMON oP nwn
mon ova anos md Ags apxw san amor neiad oon
‘SAN ns ‘AO ywAM AN an pra onpr onad “a qwdpy... 7
TONY TIA AMIN ANP propAD yro 7S A 4D) AWAD AT
many Sovn qos by on adnan nes on mown xdnn man
ym nia Swed yaw syasm adyen by ms mune
riovoow mo dy and ps qrat Sar ead onyd
papi: panb oma: onlay iby boy myn oy amin oN
92 Aannd ody max wm opp voy prypaxdS ona awd
main Sy Sapnoy axa omen nese wo apim pao daw dys 55
Shon nsnn yow Ssawa yma ono owonp Sy pon wes
mar woo mwyd ny nts pS naa nmin Syoaax pny? yy
Syn owanw no ox iw ania apa py qed am ppp
239’y NOININ. tN AWNDN nD oD... OMIND on
83 See No. 29.
ISAIAH LITI. 120
os ame amid sndm cy andn ans syed eve pa ps
37 xnX cD NnpeD) ND ND Nd mops Nod xhewa pe
Nem pnay ‘pia pm yone min nya “amps PN (D4
SOOT MN ID AD AI WS TWN NNeDD Nan MS NOT NT
xoax md sans anna sian ym Nneaor Ie NP mT NIN
a Sox) nnn pre aim a5 3 AM nD AND NM
nbn appt xdads yan nm pe m2 any nn pny
ND OTT ONIN NMY MY ADIN ANI NNN 33) NM IT AND
ww OND nA DI DI AID nm pmw N22 MID “DID
woo nx poy wa mond Ay oDnA TNw nam mana WES
xd ayn maw ond So omy say ods an ony OY new
ow Dns on wrpw maxn awsy mor Sew oy onbrb
vow ovdiodd adenoow Seu by ndanen 4) “na AN Onn
miaxd woww wna anys anw mom ons wen mp2 m3 pnd
DMSND OF) DWN NOM TT DAT IIT Ar aT pay on
bow Sy opsyn nbyow S”w miwn voxdoo man awn Nw
son saw sy mbm pxd sy ada meen mod aan
rmawn ‘dnp man mw Nw» omaND Dn
pap mx a> wax us OY’no ae od ap anew py
ean. On nxw ww Sanu psy Sy mx ow many
pay 10) mawn coxdyy oyy ody amy 9 ON pon pw
by ad So 3 on Som qebp Sy aw anst mina ew xbdp
pinmw ansnw vad moawn xdey aby pyyn nbyow Sowa nt
wa yoo) INA ID yA yy 02 wy oD ypIIND NID
BO Nis. Osim, = Olen. OL nae
123 ISAIAH LII. rs—LIII. 3.
Wyn xdan a cay nods: nowy yn nein psy mown Sp
any innwea nwo ar ndyo many ynawa yop py pms
$/y 3) AN IN NIN) MD AND PPI oNwOIN aNwD
yo ann Sawn snp aw vmad ymw ons va Sop ym Nn
5 DI) OM AP yD TY WN :yoON nw IN MD Ty Mp 3
yoOINwA OPN vyda MANY mI jw pINw ws WS 43)
many ’ny own da) 1 pny an Sy 4 yn nein oN
mba mat pedo AY sox wine, oym nbyo Sy man pny
pad weap» ewan dyn ydy rand en onmaw 979 bap ma
nbyoa ox vo ondyoa rasp oma yon w wap $79 OD
Ww mp mySP andy pedo am wn eds yay ods > mwnn
aad spinmw $9’ miyain by pepo oyn> opinn’ IAP rND
sin med mom ovdon 272 Oyo ina 2/n’s amwnn ndyns
wo $7 an ond maw xd awe vo ont by apnn 5x a
wow xdoawey .soao pw) ond amp xbw ap mw ad
rosbpm) ovn PN) Aw AN vara wan sna ows obyy
li. r,2 Som ara 5) yaad pays Sy 40) wnynwd poxn op
pndyo Sta nyma posn cp odom on nx) 49) Dee
mon omdsna wNw nny wnynwds woy mma awe mbym
1» by wxdesn maw vr ponnd oe ont xd noxa aban
moainaa py mbyw mwon arm abdyos imbyad » yer anda
xo poppy Ty) ay pI eT pasn o> AN pew 1d ym yb
mova ims panne $7 Asin osm ody axn od an
goon ede $7 atom xd) or me oS an od qa bx
ab omy pain oN any OMI IN aATrw mn II Dw
3 mn de 5/5 pees Samy ara aw ov snmp 1d wow onyon
XXV. R. SH’LOMOH ASTRUC.
rproos andes wpm bs say Sow aan nema cw
won dour ws mby Sew sep nan sw on say Sow mn li. 13
70 2 NTP ON My na oo oN om Sowa op
Tox ws say ayn mdd> snp ow andy nwds say men
mwnn do wy Sd5> aynn ratwsr wow ony yt td vbynd
myn 75 say tox .oyn wy 555) mwon do ssw
pa won xd omax o> omaNy am 57/5. er ody Sow
D> naw on ony ‘ny insays em nwo Joo. we oy
sms oy pr “ny ainnayS ampn xd ayy o> awDp Nw .oDyn
pa ode on omy amtayS apy men dar Sy stm
najyen wows Sye siaw 5” mwa coxda man .omn ody
amsaxp om ad wos sods sdendy onowd ona Sw
nyt woo ey mp OTN MoM AM impo ndnn os
OypyY yD mom omsesnnw 97% Awd Nw vimeeyD) on
ymimon nayy 575 mown cso man. spasnmy Aw nN
yxdnd aos owns paind op on ws ims omen ovdsyn
wea tos sow> 95 ay ponds cps oar Spy may 14
mom Poy www ws dew» midsss wasn wes Dow wap wow
mein man [Sy Sean] sn ap meer pony and pam 55
125 ISATATL: EUs 16,07.
paw 5/9 onsD NNT AN AMIN py 12 wyws °D own
Dyss ona omwyn Ssqwea onin2 ox °> A Amy NAD DAP
‘os wm any 57% 95 sen inmand Wx’ IN .AMAM
moo yen 5’ 995 sana ompon ads N22 ADD NInW INN
any inzo2 pnn 2d yinmen won obwn mpl main enw
an moon dy inzpa urdy Aa nnn ANIATT 1D PRI UE
by SSanp sin an wma annAa maw) woy pn AT WwN
Ty) NA) WD PIDDI WIDNY wD ADA WoO An MyM Myr
x2> np ANID ANA NINA API wey wnaNn ID 1D NYD
‘nny maa Som aman ys pedo inmana an ow andy
mspin anim anpen ond Sano mn wy maw) wep maw
px woNw mod pyn das wywan dbind Nim TON WN ANI
onbdy ADD ya mawn moe exw ard op awa an edn
AMET OD MY any Mexw awa yoy wordy apw Nr IM
an ond pind amawny ano yan Sow oy ond awa ann
by xan opine Ssaw naop ann am|anaw pind nowy op
aapon n WwN DYNA yA one) yar APD TS a Sw
6 oyenan on oD oY 42) ayn qNya ds moxn ond po
napa mn bsawS anpon yaw mp oD) OTT) anDNI Dyn
yaw mpd on dsowedS soon ompny yp FD msn wy
1 DYD CRON wow DD mown wesynd on oADy onan
my nom pyo ayp ‘ny xin Syne nx mond wnsn aw on
yopon ny ronson d92 oda Syed emaynd vari aynd
/
oqpxn>d oyp nndy aoxd am oon 42) my? sim wr DN
oyon mosey awa mm oar tady wd san ananay mpxw
Sbanp apm) mony wa mawoy Seow Sw onap3 aM N33
ISAIAH LIII. 4, 5. 124
Son wD WA MND wR a nw owes Sapa ead wn
pomany ym maw ym noosa ayow .oma yy pedo yyy
Ando) AMS) anes mm os odsopaw sy owxdinn nvdaps
oxp> Syne am oad ommatd ayy osnew 5% oD oD
puny 57/9 “nDDA INT WN ONIN OMI NNW pA
pm) AN A APA mown pa owndim woo ya Tnpn
oprya mown ow > an oxdy 5’ oad savawn xdy von
ony 32 yy Ty mpa ‘n> ownw psy wawn xd ox tx
mbsam oandynn onset yp Sy aba Sy apm ioxnw ans wSy
sm 42) awa oan oedn pos perya nxdas en any 1d ww
omo7 AX ws 7pD9 Dsdom on* one 4D) wywan dSdinn
wyyanr wise ond mp nym masse ond mpy mow ny
PPD PR MW mM mn 24D) yn yxya wos Rw I>
ox synd ox anand ox onsnyy op> ompnd ope: mninnws
mown by mMpon 22 oN ype Sse nna moneDd
sin sian anponmn dyand monen amwnd omen Sane pet
w 4D) ywed Son sind oxw inn sonapa byw ypoy
Troms DDN. weAw mpp Aa Sonn m‘nw mow Ix’
Sy ND NywED miny yywEr yma /’N pA wsynd
my ompsd oyay ama sand syn 54/5 wy ower yds
ma opdy odvnw robs yoy wmby row mx .saa sin
yoo obvn pw maw ny 55 yx’ oN onD Toi pdiop
map noms yoy oyna wen my ors ody aya
yoo 5 Nena inwanay oxy ann wdy “pn. Not Nim
* Effaced in the MS. and therefore the reading is uncertain.
12
127 ISAIAH LIII. 11, 12.
Do mane yaa Yen my» by sw wala owN ow
1ox5 aby Ny ow co Oden at Ar Say wysna iAmdyy
wp ows ows yawm) onawn wwND Any yawn on opsyd
ox mIN wad tow ad per wad sein sie am ayn by
yromeyy omen ner os any “wn ia mw ps Nin yD
own Sox way ney sin owe own pana mdyy om as
bs bap annaindy war mdwd) anna maw anzwd > ves
Gaayn 3 np’ 40) yaw AND we Soyo apxw wn vA
Dy say Niny mw mr > we mde yaw Aaw> np
oonay oops) mos SY oy DIDND MONT py¥Y Ninw
wow vdpsy Syaox ox men Syao) Nin aM npsy O79
mow mp powaws any idyn) aman ams “A naAND %3
pswndy rand ay py meen nndyn ome om odon
mana 1S pom yd Tos) ND TaN Nw oO Yen TONY AD
oxpyw woo nym dyad wa nod ayn awN nnn wre 431
yoo apy aaoom oma 5$y pbmw ab ynx yoo amon 123
siny yaya and oy oy sim coy op on n”’y a TONY
non 55D) Nwow NWN IND OMY IN TON NW DD NON
pnyma2 oD. Aw ADD OED AN nAdynd myox2 mown
Dd) DIVAN YO NOINNY WN) IN TW ) noint My b33)
Wy yey myenpd) cx) .pyeam oasn nop dw ns
pany pnd AMY Ny ww yD pray oes woya my
wo oy Sa ins nywyyon mown ony opera Tn DAN
ao py yay Yp’y’s mown oy2 oo S$enp myn indanaw
ows son mwyy Sone mwon oar nny avon TON os
ISAIAH LIII. 8-10. 126
mann yond yowsm ondana Sapem myn mn on Mend
yoo ya nna’ xd) ods mmoams ows wens ar b> py
yp mney xd) nodosa ama ad aws Sosy mand sawn awn
yrny mo gind mp ore 12 Py A oN aM wowNT
4ay yp mnad nd 1d ps mayo mayer wi mney Syne
ndiy om cyym Ssaw ombaw by map un ne on’
sn by pyp wm 40) mpd pawnn ayo TDNw ann stn
pn nny ooxsys maa roe Sneed sbeenw pywar open
Sew pny mp nap wan Nin yp) wwny mop pornnn
npby aw. AD NIA DMN DID Aw mr w~d ody:
Yn’s soya yy ar pep ayyo am vawnnr modon opr
nnbyn wm. Any Ny aM psa Ame wD NT AND MON
sim ovn pax aa maw ydy aa nme op myer qdon ar
ma oond son monn yan ono pn qwea san aby
IN .DIND MVEA MAY wy TW ‘ny2 weEY AD nap3
map mw ard omy Sy yor pon porn oye mp mx
DyLA ms Ny Ty Ny :mdy2 onyna IN wmpNw AD Any
mma omwnn yoo by oyny omo~ wen Arm wy 40) hap
ba yma Tey MN) 772 nn. DINDA DYN Do. orp
2 opm ss wy by weyn prinw ws ween da ommay
5 Sy oa pra xdy AIA pO mn. ww PAS TN
yyw onmas ap pon xd Sy ay ow wpa now Ndy awy Don
wy praca mwy oon xd by Sem ayn nx awa iddyny
my ON’ 43) ‘Dna NDT yan “mM WN’ J/’R wy AD
onw > ymzind) wots qyana oan ann ppd yn owebnaw
Io
XXVI RB. YIZHAQ ELIYYAH KOHEN.
“bx pyx moe nown pond say Soe man nemp wp
hes
ANT ANIA NN nay on pom oye dy pya odnnd
:ynD °MaY mV|N Np?
siya aed aesind on ony can “A yn nan pny rx
Sosy mwetn Sy ome gia pons say Sow aan nen
myd$ mspynn sdy opdynn Sy onsap sap o> awman by raw
pa3 ome op nye wyepr omep> ona mat pawn
DION] Dyn AMIS yn nw Dwpyp meen oniawdd
Dawn SND DY ANA nomw onainy wy on 55 Won
on dana wn enw money oda yypnn nyt po ypn
paqynd onpy onyds oma ony pow wom pw
pyssap ominasx 7s ap op oDsyy pn 55559 om
MOAN nA wey MIP sD wi xd ono on OM wND D'YND
pan ond owspn odappa own vmx oynw pyn Ka
onda) ras onan Nd) ono xd opin Deano omsyd wm)
DON one ava mwNn by paw sine oy > Dw
away .oyy oad) ome yaw mr poya pds naw aweN ON
mr Sy yd sya wnep onay nyt one xd) onypw xd oD
K
ISAIAH LIII. 12. 128
Stamey yay wa mm vad ope ona xem Sone
yay pyensn may cid ceded avy bine stn ow ays
may ony Sy pans is > mows 1 SSann Sy Sy yew oy
mow oeyy wy sins osy ways» owas ods xpd mma
SON) pox 1925
15
lili. 1
131 ISAIAH LI. rs, LIT. 1.
Mmnnwsy) minnya of yn ymin wD Ar mA .OIN 12
IMs Aon ams po 9% Ba oa ay jo soo 122 550
andynn nya ndwan nya wow sda ayen ams) anna
ony yoy mary mwy omnia xd anos awe yoy wad mnyn
pyapen oon nbs onn qoon om jo pa nae mbyn
omy) mown aNw ws ony as Sx porn ons niin b2
yo tad. on 's waxy wos oman 55 wa sada omady by
BwIP MD Ind yn maby app owen wa. ww vn DIP
by owas by sbap awea min sow cy ipo yan dan
sim ows ayy Se oan ap ondo vanoon mNn ont
syoa -NOUND IND mBOM AN Wan poy2 odoxwnn Wy
3790) oA ADA nxt s5p wn» yy ons ord yap dy
pmpw pim mon wbswp pi np poy Sy mono xdannn
any amon Sod yap) aay myo, pina inay pad aap
mnbyan by onnyen S35 oma oyepy min nds oon 33 737
SUN 0D 2 NSA nylon ws AM AaNanm mNdaon
ond api xbw np ynsa owt omy mn oD wn ond may xb
mynd yn on ond app an ods o> neta mde adyy
poann ypow xo awe amstws jo 52 inn xd) wea poyn
mbps imiaanmy adn nbsp ox 93 NN Nyy AN AYOwT NNT
Inymwa qaqa aad by aby xd away ams pa pow mwys
pw1aN IS MINA
Say sp ms and oSnne oder any wninnwS: pon wp
AN wAny DID) DOW MIN ON AywwR AMN poNmd
1 MS. adds [tS nyynw AN AY OWA NNT.
K 2
ISATAH LIT. 13, 14. 130
sya mms yo Sy oeyor Ny nyt nyebw2 snyst wen Am
onan Sse Sw Sow 9S wry 9 S95 myn mda ody nds
mwa Sax mpm monn mdona mn mapn mms one
spynpny) DID ANY Anan mids
say spyy Saw soapy Sen ow xn wx stay Sow man
pany say apy pow stay Saw ane wsy NDA Nw ID
sayy myn py aps ms ond maaoa) ansiaa Nya ads
ma om>yn onda yey Sia mbpwa on nem nya Syn
Senos om ws Soy mdm wawy saws Soa by) own on»
mabnny mbon nbxw maya Seo man Nw ar Sow yas
Aa AWD NW OMIND pM ON DNA w?IpT nwa
Ninw paren mt oN. own myyd ops yn mewn vsNdoo
mbynd osinw ond mwon pa aqynow mrdsn by mn
yon ome ‘> ard ony ann xby vbbm oaxdon
monan yy wan Sse op aon ar psam now Sy pon on
may anny on pond on aN maw omaN nNp mpnnan
aay $/ AOD Nw DD NOW Me opp yar wd as
omy Sy mayne Sy seonaw nw me psnw Sy mixwonan
soxdo nxn mina sp seo many pp vsdnr ayy pmo Syn
yoy mwyyS weber oaotpa om. inp. yn assy mwa
ANY DMN OI ony ney nya Syn py medan ops
swe 5” osm poy wony awea rims moan aan? xn
BND nw ox ww sy qmbaw sy say amo poy www
mw op Sy omeno ony ma pyan DON aD NM) ND
mM .OIN 92 NM) wD wr Soo nna nmws inv ySy
yap Wow) yaw ANID wee minsn asin ndy nana D233
lii. 13
14
133 ISAIAH LIII. 5, 6.
MIN) sree, YI AN IW IW. Aw AWA TAIN NWN fd
A ya Aw amawn ums 97 onds aD ya iawn
ynban wmyT wmaoD os > yD DPN waa ondsn nyo
nod AnYM .ANA AD dyapd maim wap pow many mppy
Sw yo) yyEa 2 mn NAY wmawn uno ad mow
yywan Sno sim :ymnap tad yp dy anyon maw vdn onbds
Aa) war ywa xwid wywan Sono an saws xd) psa
any ANN J_IND IMIN DMYSD MIN TY Tow ws may dyapd
pmx yoo obvn wy pw maw onyadb os onpn yp oy
nya Way2 xeAn myn Sy AND inyaw omni ydy ododyn
ON pyIn wo NA ananar www by wnws aw pw
inva Nayaw Jona ayn bax anazpa woby aDw wan qwro
sao Sy map mm owen yoy odo em wy qanne
yan omssra asennad asm oymdeS SSano an ons nwynay
man yp nsw Abs snnana nd .w5 sat inmana nN
annwn jo nos mds ayy onynnys apm w> Ayam
awyor ayn ond pr awe yeya 5/3 ayn peya vba syn
oo wee Sw goad) inoynd oa ia od we ioyn ony
yuan /n) Syaw nn wes nN mayo mp om dx xb
moxw yianoims 5% Apo by 973 sp Sy vhs py nea
nyawa mimbsa Sy an sya om sim vd bya py nn amen
meydy yoand we wes 55 mew awe on mbyany mip nnp
mim oms anon odio ods ow ww opps pep awn
somn> oypow ad 35 we i by onsen on mp oabonw or
"pp wNA nym aBonw ar by myn yen wen oe ay
IN) DIpHD woe AoxA oy NAM YNYMIND ynyMIN) Iw AYMIN
ISAIAH LITT. 2-4. 132
dy axany adam anman ‘a yw pon op 9% Andra on Sy
wan wn mnmnam pytn omdsna mow amy any andow
my pox ‘pax 55 ay on 55 yd wp yr ne ’n AY
mbyw pox one ap mr wad poo by sands nye
spim pay yo ar omp 5% yo=ad maw op meta mda abyoas
nawdy say mwyd yaind nbs moyn xby psa yo an ons
PIND nw ons ew wo mn ow oO AY pAND wwS) MD
aan xd) 5 awn wd snoy von xy xd abe owe moe ay
wes may aymy ain ow xdy asin ow 1d am xb 57%
pay 579 yA wna mt Nd ymin .edynd Soy gbywy
ANIM MN oD eA max 455 naminw oxw oman Sx
pminono wos AND dw mn xd pm an ams Sapp
2 yay yn isds amema wadp vbw yp oan yap 734
S39 woo mANnp nd amas xdy aermaw qana ods ono: ony
wan mI Ia Any oes Som Ams sm aD oN ws
sminvnaa oven Sop Ssax) py ama mn AY InN NIT DNS
maszo2 So ws ws aw 9% dn ym mos wrx
vay xdy yond poy iwy sy qo $5 yoy sponn esx om
WIN OAD yw. aay pay ain din yo won and yds
siny $9 oD ose Indo . pin Sinn jaw saw 9/9 moi
190 YIP ND InwI MN VSD invA yd ww INN wND
rman ow dann xdy aya mw mn 9 5/5 awn xdy ars
NM AN NANwAY ony OWI MIN TN Aw? NTS tN
wom wee on 15> waar eS Nes inva aya maon an
yy px) pnna nyasm mans nww.xA any AND nna
a3 any 3227 pawa md pond ybsw ar dyy ewes aysmn dyn
5 fe)
II
135 TSATAH- LITE 10, (11.
inday ns jmaw sy wna > wwyy pyran mpysnm mpdnn jp
mp way wsdoams pp oven oox a aap ds sapad
Sax yan Fwy ne pwr mdpa pon wea was wo onda
saz > mwyd sao Twy wND DY IMND AWA yNDD Ins mina
1 mwys pyran ardor bys onpor ompo prpoa rapa invad
o’y monn Os mwyy app yaa mop dy pasa pon xd by
yan) :DOY TI ows ons oywa by omy orden 4
sedrindy awatd yan “oxy Sem ova 1395 sean aw ony IN35
xnyw mm my wa ovx own ox vmo% mb pawa
oy ‘one PSY NWN MAY Nava po imwd namin
MONW jo yey AN oA mona ar mam $9” yp AN
Dns Hy ens by OMY wy wey oD pym DD wD DN yy
ma» yan ow $/% mby wpa» pam om my AND 72 ay 8D
mpainnny mppynan sinw pany b> ya mdbyy ans mbys
wo TD) pyo ow id xy xoyw yiwa vpa mdyy ns nn
mbpynan amen $7 was Syn :mban naa an awed swe
bv goes ndpy 2arana Soyw mboynnn sim yw
pe onsnoay anya O/a say psy INIA wwe yaw pew
eos omnn ns psynd saya ois aspw py psy. 5” anna
osnn ms pyynd omen yaw asa vbyon Ss iby wan nds
Oso) sin omy) pan aay rear ondynn mynd onw omNwsm
min qr bo Sa myn sin pywar owed may ons “EN >”
m59 w> Tay oor pny dao ndpy wan Ss paw apyy
yoy sw myn poo Sx now oan ns psn WWeNt ays Tey
Be ee Se
2 MS. adds 3x.
ISAIAH LIII. 7-9. 134
anywn peo ‘od ww mexmp nny my onnp opanAY wa
sayn) Sx py we avn awry ondad xvn ms ton sya 33 1d
won Syapd may waa omy ond) Toy NM waa spay Sownm
invonds amisAd nya wns OMYYOY OND WAIN TY YD nay dy
wa ova 42 Say mand avs wn wn dy biowhy anna
.OpM oon moma wa oyss day mand nwa Ana
nad pon pyyw yp mma NS mm on mndsa mma ovad Sms
piwnd $3 oyeran osama nom oro pawn bx ow Joon
ayo Toyn mpd pawn qyyo TONY InN wa mpm max
nimand nein nowy ay2) pawn pawon bon any ayn
son som mann Ss omy snxn yma. 750 oad “a oy vddaa
mim mwa bs pnp ANNA pys Tyyy Ar wD Ty NPI
[ox ws ovsdon on om Dawn Tyo “ox Daw TNINON 730
ms ow $/) Am oD AT nN) .oma odo wap vbynd
pany yswa aN AS W NIT AP OND AP Nt 1D paNn wy DoD
maby Nin py oyway vy yaya 9’ ywED von pND ND
yoy ond yrs sin WON WER IMNY JAAR NIM) nN Nq2on
SDYWIT DY UND PINT NIT OD NON IN AD Dawn YY
myawa yond adams ny yt en mwa ody xin avn pay
mor 9/9 Tat Do noNAY ow JdAMNw wyna we onda pn
versed syy Syne onooxny snasa maw mows ond nn Dan
ox 5 anna md yy yoo op ond yyy nao IND ony ON
sms x ooN 32 NSSany yee onaw IN nen mY onan
sdyow » Sy mb onmea nm? xb cnayp rena wn DN aN3
Tap Dy AX I DIN nywn sw ans own 55 1D sn)
wwyw aos xbw sn nm pyam tary spy nbo Ss aw inn
XXVITI.
lii. 13 2 oT saa Be th L4b ght ast wy solo wht
14 JSS ye 3 T be role, sor si Jil, sot Bicls 12,5
3) Gelsy Gy) Poh op jot as sls AS ull 95 pl
15 3! pil blows Syleys say ye patent el YS
Bi 19S Choy S asT ES ls! ules glptol sagt no,Lesl
| eS ps Haat 6 ag ware WS aeT olab
liii. x is o) cols gel, Lil GX 3 = 39h peal AS,
2 99 Gl Lda pp Sade Ele Uys opt yy THT wat War
Brien By GL Come GSS SF Glass poss jl ety
bas! oS yy y= Gy) GALS Comsdy Ipyl Gr pathy
3 Upatataye ape ylaaye jl paths pthansy 245 pals je
ae By path 3, wl jl ley ww Soles Get) LeLty
4 Last Lays o> yy wl Lal Gast) ine Gp? al 1S
StF soy ri bal pe eee Leb ole! 4b
5 jl ah ane Lal Paleal gl 23S a9 cyl ratesty Ulae
1 MS. here and p. 138, 1. 12, ‘sw i= ¢ and = (from
wre!) 7 MS. TNNWNIIN. 5 MS. ‘oxi. * MS. °5.
5 So MS. Anny. 6 MS. jon. 7 MS. 3. 8 MS. jo).
* MS. NT>NNDN; see note rz.
ISAIAH LIII. 12. 136
P7982 API yaw Avy Sowa q5p 9Sn1 psy nox qd mye
py mena pdm ab ins 1b pom ar by) “a mons 15 poms 325
mya awe onnn ossn Soy pb omyya oy onwm mda
7229 we nod pom psn myn ws mows nyI7 war mind
mp2 7 Any oye nm oyren oy mp2 mm Wwe nom Syn
-DPINT ADT YAN Ww DOT DAS OPA own py
AnY oYwEY OIA NON bap) Nww Nay2 Rwa DS. NON RV
YO DIY BAI ya Ny MAY ws |AD NW Nd 1 AY Nb
Dw Dow. 2 onyra yp sowd yaw xd on nbn
yoann) nnawny qexn iy aw ane new rdyy nodea Sanu
Ty MawMm yA >ap> Aya snyM OMpA NAW ADONDA ADORNS
Dy m3a2 xd wrx on me my S03 oman aya nt ns sowy
x? oy ody pa ma am ssw pmixan “wap ma jaan
’ Ano m2 nor yds ansy ws ond Sen. apn aay
soa 52 5yp ayot ondy
ae:
12
XXVIII. R. LIPMANN OF MUHLHAUSEN.
ND yey oyerad ay IND ma Nw DM say Dow An
sino) yy Sy ayman wre pin vad pap amy yp
Saw» nda poyn tat yabd ss wane wadp inp 7297
eee hy may cosa dene pas Sse aseandy vbn po papi)
n’s’0 worn mdyad oneyeta men nid sin an spor oy
maw ipa 55 xbn apy sa xdy sony Saya wre sp dy 3
byw ong 4 ma oS mp... OND) DIN WN) AD oY Hy
yam ndnd mw soo nbdinw ons dyn tat ovynd ww dew
sy awann va onan by ye mp ter odo. wean ws
sy) Sow say mon Saw nbs... mpi ° 4 waN 53 ww
numay nyts ady med ory wn > ims od aad in
mio mow yor emban yo Sytem onda Sy oxp say dow aan
ar Say 4 ada... mpy om ind yo ined ow avmen
we Poovapnws or yaw Sew ndwad xp oder dy
mw om odio 42 mS xd ans gba yan ox Sy net
wossy 4 Ssaw wep pda aw mw? omy oop 72)
pip) 15’ pa nya WTANY YD Myon n> ann 9d Nt my
wy 7 DN YnND onpIy 4) 7 ay nbm) omer mvnan
vow x” Ne oma Doxya “ay Sow Aven ndnnow
ESATAH LITT, 6-12. 138
a>
ea Gl elebs’y Gl pl bel Gals col Le! oes,
sl. dy0 tek oe CA ee Lol she slob dal 40,5 6
Ber Fay Gls mS Gy &)
Akos ye Gl plod Wulb,T ey wis, wily aS cleinw
BILD SF lp — ae uN sole wxe9 sor $2 wlaks
Bilioe ho. fl, TPL eas sf 2c! ylas has wT 8
oy; or) jl seals $Y? BS WSs ses S wy! ao ‘yl 3
ie)
us5) ees ils,» slag : wtb ae) sua uw eae rent 5
Sey! ylaw JX wy var Bl Gs) wae PIS pay
whe lk ist a Sy) Ss) Bare ails S|, lies IO
awd) cole o\ 29 wl) Of, Fj SAS ib gees Jed sen Me Ss)
wel Ai wash Lp $2) Pas es eS 3! Jax
le Se nee 21 ere oi Sat “sled
D Cawlgd Caele
10° MS. snc. “MS. 5. ™ So MS.; see note 5. “1 MS.
2. 4 MS. np. 1 MS. tN3N}.
141 ISAIAH LI, LIII.
.DwND Ox 1D Zovyy ome Nom minds Sy bs omas* aoRw
yam yar xd) ayn gd adm o> PAN’ pT ANT IND WwWN TN
main ond pon o’s yarn aynw FN * Ty VOD
wapaw oad 775 55a xvon Nd ovtndn Sy qwrad pay minds
D2) Ow 33 Ind) O32 nx ond 2w ov pr osndn
pe yo> .ppp *2 yr nay oven yan sin yo Sas 4) 92 yow
wp xin nds ams ons by op say Soeew wot awe wpa
DN PD. Tey MN 2w yon .oI7 12 ww ons 5b5 by
NOYOD AMDT ARDY NY) OMYD Nw’ WES NINN DIN’ In1D3
yy AP mop. ma. Dy po oT pwd Asay ndno nest
Sew ann 76 75 mnwana ow say peda tm nwa Sew b>
mdimy 407 apy nydin osm Oe Saw pwda amp yor 4 say
pyay 42) ADAM TN am Adyod “saw nar AMMAN pwda snp
NADA WNTD $y NBT Insp pmo) wy Taw ms ‘nh wn
son yd wp man Sy abs Say 40 wea syn din yom ains
wD
snunats pny wha say pypy sp Syne dy stay Sau man
moyen ss xp tad onaw opyiyn Sy ox oa Snes 55 by xb bas
SDM AWD aM osay ors aw way 5553 oy pnw
sos 4 oan poy ww wea ond aos baw py a5
mova mbawa ody opsy aps oN DI ony mnmsNn
Sys mx wawn mewn mex omdy ann mdwan nye
moywe any ay 1a nby a’a’p’nw Sap yymiy AITINY nay
muvata aya sow opsyn on dy ye minn pyr pdiyd
2 aww aye... tow drap. 8 DMDIN °D).
ISAIAH LI], LIT. 140
sin 25 wy orpyady say amwy oryad ox min 732) aN 'D
mod IN Tay 12 ond sin wwe tay spy oxdm yam mn
by say pwd pemppy anND Ty) .ANT ppp 72 12 DONA
anya, awan ap Sy ywaed ons Syn wy’ onde yn
oma ax Sow ms wan ss am by Sow pwd sin myp
bysy Sownn sn ow down x’a mdsend yt qwE2 cna
DDN YT OXY SNn Dpy xin ar dsww ab wots’ ans
ana yd 9’ ann Soy tabs wy spa ans tay jan ayy
sy cowoy xd ow xdy ony sin wndbway ons 5a. Ins
[x prem nop ww yo ows Som mma ans aw pen
indnnna pram wd prpyd ow ayn wombs: Sy ar 55 wwe
spay san poy sos pdy ani amen 4 poy wow wwe ow
yoo baow ann omdy mpsa many omx oy 12D An
MONT ms non enw oan onds Aa ‘saw TY SD wTANy
mow nse nyad mn omabs by oxp many onyody iso
penn AND 3 > “saw myn comdse Ed xdy mpdy annd
‘ame5 yonnx “aw oyna pax spy dew pas on oon
dynan wx wa Any saw 45 mn pwho Nim ovnn mya
yIN2 m’nn wn “aw Sypimy amie Np yor wan adn nar pax
WD) ADIDNI* InN jv 3p ADA oAN Nwpl “Dp Ty) ONT
by pian we tom Sse pasa no xin ada syn by ar
ay) ND AMIW PAN AD OVD WI aindd 1S AM 3” Inn
ADIN)... PEA mM nsw wy xd) ond omy PR mon
ynyon sino tay dap aa yyy maps een Sy ana ania
1 NI.
143 ISAIAH LIT, LIII.
yan ody osxdon vs mown sdon aysy Soa pyym nbwaw
now sin o’p’y’sy yan ay} 1d we on bay yna ayy ond paw
miadsys ans ons niody am psx aosn sdy np aw 55a
Oy Sey nNa ony 77 NAY TW YN TON? yer om nw Indo
odin Jp pS on “aw a pam on Nd Jan awn das ons. any
mop oppo sooo an aww 5”p man war ano asdyn bx
Prawn voxdoo ma Nin A AWD Nw MwoW por*
5 Only in M. 164.
ISAIAH LII, LIT. 142
psy windy spi mow Mp ay) 4p “D2 INA nenpSs
nya A’2/pn yn aaa odym ovens xd ops mir ob
mS xpd ananay .opyyn mom omdby ayp xvod niown
Seq mpNn mond pr ona opyyS moyen saw oD °D
novanay xypr mowed ean onp mayan proad min wn yd
pnivoxw ond yw isyn jaya dio mos .ond Nea opin
yD 4) InX “AoA NAA YD 2w ww wnawNd mM myn
mand Aw> myo sim ON 69 “DA ANAY] AYyI weNy
ON POND ND so yA tds sayn ams $7 Say
AM oD NT AS) wy “IT NDA AND. Any Tnyd mown
mnwm csaynoms Sw aya Sy mesma 55 apd doy ony 452
psy Sy spo year by yan wb yo ny yan .mbdin on
xox 35 mown nono mayen opsyna yp xb 5/5 pescin
AX my emda opyyn foyer money wb yr ‘oy ywan or
Map oye nyy oy ins caymoams avy cay 42 Map Dyer
osbo onw nyy op xd 45 Swy ne sony onyy ‘a> 5%
ssp ot ymoa ody Sump sin or o> xpbya twy nyy Zan xd
pony .vmn dy map by Swnd wxy no “bs map Oy
Sys nnn .mwen mod ppm ony cayn Dy JAN TT ANT
yn wpe Sy nda now opm onw sayn mind we myn
wows wads nwo Sy ava wan tn soadxd spn si 3
soupy man nwon Nw omaxn on >’ms wan pd) tna
“yn pi mown sondon my pM VN) DMI Mpa Mmwn
yoy opp Sowm opp mvp 27 wt mrad nwnor 125
4 M. adds ybap"; W. nv.
145 ISAIAH LII, LIII.
way nym oyw men coxdee nan mwa Nw DAMAND oD
DIN jIY TWEN PRY IND TIT Aw psy mwon qd by ar
nuns Ssowa ty ea op xd pdy ainn apyaw awn aw
mbyad ps res nwa vaydp ndyno awe nd [nbyn] naanw pow b5
my Sy JUIN ANWNIN AIDA MND OX > OMN'SD ANAND
a Sy sawnd psy .mwon mindsa ont nad omy pon wy
Yr wnexs oon Sy mown voxdo way poe oon 5
ndynd ondyp main nyt by aby ssa pa mown caxdp in
weany ons md yoo pep ox Awe ndyny omas ndyno
yoy ond axa ond nan proas minced insin ow 3 md
PPD Py 10 IND PN IDI Woy DMOwA NVI PYD|N IMI
man bw by asm noms ann ox mesden abswn
WIND NAWD 7D WAY ws ws pwr anon Nn PN DwADA
pyay nvm oy mn o> maw wx ows Sim aa nN
ows sop’ xd Sax sons oy invad pr peda $$5n as ma
sin Sannn cpnan a aim apo yds nonin conan Nin wer
25$5n 92 ain ony aD nd
ndap wwasxsd awa i oeSn ioe xa myn adswn
pho py ms i yan “Mm oasmoays ssp mywan Shine sim
oN’ ON mA YD Nw DI Non sm Syapy sin ming) WN po
osm DED (DD IND IIIA AwPy nA Nw Taya Ssaw» Sy ar
ny xe ondoraw cndyn pawn moo Sxpiny ayaa Na TaD
pw PM Mans AW. AW pw do jan py see Nd ayy asm
mony mp > mown may odap yn mba Ssnuew yp on
sun by sin pdap nAmay wm) OPN NDT wna 7
PDD DAMN AWD pIMNw> ww ov Sy Max py ID!
L
XXIX. DON ISAC ABARBANEL.
xd mpy om oy 42) say Seow aan andan owen ayn
rmbsw new aa Siw mac won mum ssn aby
9 nN AM AND Sy nysd awn Anew pbywn
soa nbyrwa bnw ews ome by meme onsen psn an
yD ADeyT joII ownw ‘ny mdm ya onyy> my ww m2
snyn mw Sy namin Seeny ja ynoy oops) .onas3 pDTeDy
mo 3 onmyntoo vain 5’ oan nyt 3 oa ann Nad
ys wan Aw Sy mys ona wb pdms yd A panna pian
muvay nein oan Sy {pan Awyy Db MNT PD) ANany
amow by mds mena ewe myo 3D pam .mwon qb by
wad payay man mow Sy sow apo ws D7 Oa AP wD)
may word yaad sy cyst ND NW DIT SDM) YD AN OD
mana ad pores os waa es mesa Say msyd awoy pay
saan yy oy’a/NVn dy andy .oy oy mnw onan 5x ton
Jom py apr aw Ap ony? xd) a nw NOM OonD
Smx mp od> ‘mop 9°27 aA wa nop AOY “aM Yw’n bax
nbana nyt> yen 755) See by ads mein ain wp
smn 1 Sy AMA nD AMS oa
Sxp man xe ore by 5” msn ww ana mown abswn
147 ISAIAH LI, LIII.
xdoan son ow sym oomd wa sony »wp) way NbN W9
wany mor vindsoy way mp2 xdy insnya xd ainsa 71
mon mp wep poss ova > ansA psy mo ar Sy my
mn yaw na poy Sy ad aps qna mn oa mw7 ws Son nya
pap pe Ton ney yawn ova om csr me ni 7d nda
NON mM ws yn qos Poa oy .oMd5 thm way xd
ods xd oma wasn nov Sy son on sd nov mp
ono stint Soxn bios ww sm ny nw bax xin
sson Sy DIN wap mow AD mw spay pind wesw
synnw> wy mp YANN INDY DIN 22 NY mA Mw wry
DIN mmo onn py xwn xd yan wen won xd on oD on
sono vas wer Anton xd was Say yx. was 72 Ni 13
wad ony mom > yan wes) INT we Pn) own ows NII
gana anwy omdsa mat omax wan myy> myer oN
pay mm oom pnw wy nbs pawon Ps ooN AyD
rmxon Som atinyy aves andor ino nn 52 nym. pers
mon poe yud Jwow) ywa2 wayn ar may oy qe monde
nan and ‘aD aayp ayypn_ mbpd) 7a25 nan’ own mya
yoxy Sy poy Sap5) awa owadnnd soya apse sy yer
‘ow psn nwo maw xd woyn) mon x7 nNDINA we AIM
Sox ONS AMY MN on won Nd wayn Sap» yaa wsomy
mm qos mam ira Sy ra2d 3 wayn Sap» pon wD Snr
pOMT OMe) way ins Sapy osm AW NNDD 1D TNND DINY YN
xooawa wadmow nox mn ox pw Jan) mawsan mao xd
bbs NIM) qyyD yoo min aasaw pow $5 oD INND DIN AM
‘5 qpyy nN Many own pwr op yay ond AWN Myon
L 2
ISAIAH LII, LUT. 146
mayo) ods Aa yw AIWN MIN ON. nwnnn mdwn
maw yon 7 72t7 ps ya Sew Sy way awear px
mayor onds maw yn an mba Sse myn o> anynr ond
yi wey 2” ONY Pr ommiay Sy pow vdapw ys now
nasn vn bs wa) DUN DwN ON MN yr ANDY Obs ADD
anatay oonaon sim pson by Syne way mm on pawe
ws id yo My yYDD ON py LOA DNIIT my BD
rman owe Sy xd an omyee Sy Synw yr v3 pp
PIS PTS IYIT yaw” ANY WEI Spy NOSI Mwwn ndswn
mand ab mp > an ND AIM nda paw aN o> oad say
payy aos ow Sy aan oy ynwd poy an we: Soy oy
waD Yom) 37 wy am oansAy AD pp .omd py
meiaa nddson msn :obs absa mbswn in jpsa ons
wa at xd ma noxa on ona ny awn yn nam
stom wn baw. pwen yoy myy ap vp ON °> NNDDDN
moxwa naar ws mys yo nos b> Sy apmaw sso yobs anon
PAWN 22D) OINIA HYD °D woIn'n AWAIT
maw sya ow Sy mend son ony psn nytw ani)
DDN wD “|D IND Aa NW DY Ws Poy ow ma so3
“oxy mo mn sxdpp nan awn awn omaxn om wa 97
maa 5yo man sinw maweon mgon Sy ax o> piyew awes
ya obs an sin 5% anya onds mow yn res oye
mxpn2 mdao yaw minvwon way Soaw sane mnyoy aD
xy? OD Non wim Syapy aA omy tex 325 pesnn ow
Nino on nyto Say vane. ar Aw 2 ye’ oyerady
NNN DIN ww AY Awe sAdin odps SowiwA ops ddy5
149 ISAIAH LII, LIII.
ys) jmp) ony oMpNDAY my 795) IND Aa Nw De
MwWwNA Hd. P| NII NAD wonny “oxy atm nippnn ox
ya ana Nd am obya ames pyr man oa iniads pays ow
svaon voy Naw ON omy wo mir mdaw ox 1 abdyoy monn
SND man Nw om oN madsen py Syw oxy mem ania
po am pon mos saw apa mbyn op Sy apxp sin mA
yn won Nw ow jor saw poy Kae px sy pw Nw
NO oYIVWN WON J) DIN SGD NNT) ISD END AAW pKa
ove Som arma amma myn xdy was ttn dy 0S asin
mn xiv pM pes mex DDNoAY An sdin yr miawaD wN
‘B21 AN AIDA AAT aman wan wm yny roo Noy WADI
son) 2) NI A NIA OD nN onda NA ipso ADDY 7D
DN) JPN NYSNI wn MY AMY MDS AMDN oD AN ANTIDd
son Noy sone smaN yr mows ot 55 man inw Sy Ar oN
axn xd oj) DIN 9D NN) AND W ND NAwD AAW AD VAD
aapy Sen monn onn by oxy on aAw aan xd) 9b
may mawsom ona San aw ovdan yn Sn yr mass. wx
5m TN ND wom pA AM IIT IDM Nd ABM bap
opsyn mwas Sy qwrad x’x aro adap wasn) Nw? NIA
WN DOWD ONS DAY PwNIA OWN mNONI oN. yy
AX > odap) xw2 ain ydy tow wa cd spo Nd yw
mmo Jns7 byway oA way sw» dao mbxaw “ors xd “nyd
prow) ox 35) on ony onmdyinn ome wsy Sy Sap sm
yao ma xd woxy siay ced mnynr onde maw yo man
ox AvP x ymaw pay on Sy aroqwney oxy.
ISAIAH LII, LIII. 148
ayes ox man Syn onda na saw oanwean napn omnbxy
ww om way Spa moon bya sea ney qw2 wadne
nos) wey otpy Sy mow oman owoym .sino2 to Nbey
aan omy vynw wor am cain mynd qaynm omnes odipan
7a sym owoas pwd nwy ows ns mona an moda owson 324
way yon px qwax onda wsya aan oxy wwnwsa pnyw
pean oa yoy
“Awan wpa onyt Sap xd oansa wp mn ar qadpy
ana ox ss Sou man mba Sy sox pew pws voy an
no yp pdy ayn odyo sin an mwnan ayn nbdswna amon
nny sin idsa Sow mon psy sy pen mds sinw apa sown
mow Sowa pon an os a Sse or san Ssenn sayy
92 Awsnnw andyan ann np Saw you 55a a om pwdo
pay NS myn onda mdyn o> oeweon oN ovayA oa ONT
xow ann mds aap meen qayaw oy mwean amgon by
MON SPW TM PR oD May MON Iw pa yoy poy mdyn
Dn PN) Jay AD Tay wsy NA Nn posyo oxy obyn
nonas say spy noew ond pe absapan opin padmnn
SND nan Rwy De a> opp raw Abswan mA AA MwoONT
mos anny moa ox vp tay xd onsn ods yyopa wins try
mona MAYO A AD OMIA yyona Tpsow “ay yd) onytd
mx ooN OFNA Np Nd) ints oN v3 Asin Nb TaIn OD AN
mosaw oxy onytd as id ndswen wp) nsap ox > on
son 15 Np WwW dow wD Say amp arvan xd awa wadno
aoww jon) xdy y/a’x’an 3nd 725) .nNA Ins nes om
ona cesden on xinwa “ex Soy xd mans aan Sy say
151 ISAIAH LI, LI.
ae my ow) owdy tina. np on oD PANY WIN 3
moxnn bie xby pap ps onby) ‘a pam mow O32.) maN
nyyw ao Sy xd andy Sy ayen neww on Sy ox oD a
Som Dy MN DI13 00 pony 72> MNa MwyA syyI NIA
wnt mowap psn bapy Sy ona 1 poms wey om bby
ney wom om 5>y pb ooyy msi wey nD nN)
1 moon mwyo axann mm. oma 5by ben mondo
sen Sowm owen vpsy ona omns men nds onan
JON VND TID NN ANNA wny NN ANDI NIDA
SWOPERD PWN IA NT
yay oss wpiy mewn Sy menay 5” osm ynay a7 bi
mywen ndnna saw bap wwe apy i nwo by am wo oN
mS pay mS pa oqo ons sw 7 mw by 1 wn ON oN
mun dSyw seb 1 Awan wre amy Sap ons DwD pS
Nw) BY pw awe ox ymendnr assy ndmna mow yp 43
nox oy 2 any xd) moan vdyon amd yyy xd sina IND Aan
Snowy moassp ws ows Som mm imp wxD navy
now mm oar ned op wyys 5% oon mor dw rat b> a
[ey TN) MDS OF Maso own yyy aro am nN wD
DD PAN par ANY ySy Ax po yD way yo Nd yma
mwp myst ya mw Sy myyasn we oxy pay ndmnna ny os
asm dy b osn xd oo a0 INN) ANID WIND NAwD 7D DNS
NN) (WHI ANY WNT 2 PONS ay yA WN wy! AIT 1D
mo yoy Amy DN) ce yD ADIN INP TANS opna yoy on
4
wes oes Som arms mime xd 4 woop om pos 4 7
awa simordn pox poy ox pasa ayy tbo pr mains
—————__
ISAIAH LII, LIII. 150
ovdin yn xd yb aaa onan awe min wD asa dn
maw oxyde 5 Nan amana Na yaw $9 oI
:ond sana ary adap» wosy dy onpd sym ovmesn ovdn and
Syn aya ne Sy mds ovina Nw NON PN Dw
339 ‘DY YWSO WIN WNIT mA wD OM PAN 2 °3 INI nw
xo moss pan by memamy mm om ped asm ed nba ad
yony any id yas my gwen dab am yp ud oxy pm Sy
ss aS2 qd ndo apnyn nin papnp amiad omyn op nynw
yes Ty MN Map OVI AX IN WON yaw) 372 7200
ony open Sy onmp amaw synn ye Sy aria on tp
xSomp oye my my cp oT a amma spb) bynes
anol OX °D Mapa 737 wy won xd oAMAD %HD 1D NAP
ows nw od poy pre aN yma Tey AN HN on
mox a’ ON 'D AN we? ows own on ‘nn wwoT yan ‘Mm
onyt> nnwp owspn mwa Syd pan porn bapd ayy
myT ws vans jaan’ Sym wbys Sn wwat yan ‘m) TN ps
12 om Ayr map 1S pew mor anSn ab gna popes NDT
mona yw Soy yr mbond neaya awww oo xd pwn pans
own on mbxn Sy arn enn pyyy Ps) wa) DVS Den ON
DD PIN PANY Na yw sobmon madsen sin wa
INMINAD NY wy TY AD ‘DD NIN AAD Adoyy a “pam
sans swoon Sy yr AN wey ON) na IN py aN ND)
ndbp va piyn xd on vans boa yor aps xd ads aan ans
oxy wo Da) PPD) YN AN OND Wea TW ANT
AD aw nD HIN. AY ANN Nw yep qoNa madsen dy
AN cays ams > winnn wba yar aN pdy aN pe ay
153 ISAIAH LII, LITT.
yy wd yo py ywan oy .orp2 ym Synuey b> woyn Sap son ibe
yar ae yaw 55555 am rat aya syos xd Pap Dye AS IM
aya ovpna xd arora 1 Soy pom oryy my nosy DD JAN
WIS INIY AWN OwsNAD AM nyTd wan wD NAIA IND NAN
:oyans2 pawn nba ont on ads abyn pow 735 AD
:D75 wD INND Naa pynnd oaow cnoxn nyt jh
by mos) Nin mNAw ovnand oSDD NIN InN TA
apy) say pew ww. say avn mata amps sony Sea
os sdin 3 aos am adyodey ar Sy my sas. say Sew
xO Anpy on toss in awnen aney mana ps Sw dy an A
png] Mnsow nvm Avan y> oxy dene» Sy ass tp ow aod
730 NAMM nonpA yw. Sew Sy ox o> wANY NNT PN
sya pp) pwsxnn pbnna .opdn awhwd ponn nein awn
mnygom anbday oma anndya mane mdscwen mown nnbyna
wow xd awe sy stay Soe mm jo oindnn ain pom .mdaa
VD NN WN ADAM ANSARI my own ponay vnann
wany mp by onxom oywaa mbdsan mm mown 55 owt
sy 42) wnywd> porn so andnn wom oyay 2 Syed
Nan IND xin ocesdwa pdm ves mn xb) awy pon xb by
JANI AYIY Dw ANAND yn AD by AMINA MND psy wTED
mavn jm savman spp oy 4a) vSnA wat yan “my indynn
am to mee by abs nein asian mnsow °d mee sn
nbsn ovsvin wo oon 55 ‘p> o2a5 ay wo avman weap om
mpdm nein asia nddion msn awanna mon ronson wp by
rmawsan abswa anim
man nwo awa amaxe om $5” osm wesw mp oN)
ISATAH LIT, LIII. 152
sy a mayor ods maw yn awn mx odap wasp
DN PN yea pyyy ON vD AD 22 om Nd pry abo aA
Ne 53 py mx as yuan “Ay wd wana anmanay ydy px 1
on .dye yaya Any po» Sap» xiny omy oppan
aa nMw sD NT AN mpd pawn ayy ydy wed aypr
N? DIN DAMON AWA I TT Mw ts Dn AND
Dp) wy poo ov oa Onn yaw am AM Nd on vp mpdy
pm peda ab yn arb oe tay and ya py ywsn ne pp
Mn 0D YM. Wwy AN MAP DET AN INN TON AwPr Ty
way Sbsm :mbiamp siny N22 Inn AMM ION NIDA
sinw nyt by aby sb am nya $9” own www mn ine
mn bax vbapy xd onan yay mn > pwn J Snow %5
pana Sapp may np wep jd) Nn2ODN IN WIA AI. oy
mnosn an 3 maAnwiawmyw xo ads oansd mwor ys
say Sow mn prop way nvm oy 9% sn oD ANID
by ox v> wwe xd nunan ‘pipe axw mon mepn qbon Sy
menn poo Sy onwsan mppan “ay awy 1 mmy on Sa
was $% on ow ws wpsy vps by AN DD AKL)
mr yap xdy rater a aynow ay by mana id ponx yb
too by away nen op y/a’pVa opSy “ox awa Saw ax
rSsaw may Sy ox o> moss Nd inytdy ano mwnn
ye Moxa mow Sy nym Ayan way pagan nyt os
yoy Sy wy px > innox yoy mw ons prop %ax ANI
D237 77D ons odp wap» yoy pinay SND nan NBD ON
xvas oomdn opby tox py coven oma oobi on
> py mya yen ‘my yard Nena inmanay nbap waa
155 ISAIAH LII, LIT.
mpNd2) omaNo ynans onbsn neva andy onn mwa
mm A mevsoansm A mw nyt an “aon by any xenon
Sx aya A nw mynam vsdn aN ADNAD YIN WN PIN
xu mos ar Sy ead an Synr ana men aay mown
mdbyon aNw2) mn nna Nd) ANIA NII. AT PN AWD
map nonaa xds wn cwax ba by oman pas ona mbynw
mvow mem oyy tab yasn by onewn de ndwar nvdin
mown os one omynn Sew ns xsi oben pdy yan
Awan ABA pw nN TINT Ney TweD oniaNd ‘no paw) WE
nds yn oye Sswy ced andi aba any aan ony
munn qoon Sax ben yond map sns oppor pyapn
Own AYP Ty OMwN AyD wes awe See AA mt pap
was yosd omewn ondvaa opm nonaa say on nibwn by
NW’ OIWND Jpma wNw aa ow ADD MM 7d) aD Nw
epaxd anewa opm nda saw mossn Sy pam ons joinn
Dye oan omy rary mown noni en mesden ann
mwon soo 7 Tain mA mim omy yee ovedyn naw
Va/p'n ps’ ms poy moedym monyon wpb abmaw sy
yoy apa mwnn yo am ambyo yew sy ADIT yD yqBD
moss aw 55 by oy ayn anwmy on Nay INNS INDI
Sy ype ommbyo yawn odapp odsym omyny wo 19
372 sow ws ods oven onwn n> oy ond» ons) ons
Sy yaw moawean mgono yawn dap» mwnn yop mss bes
onan ows mins don aay aa mbey aay andyn inow
mown sw 57% mown toxdnd won boo sayy on wy yb)
soo nbyo Sain Sax qnany sano yaen odapo 1x1 byw
ISAIAH LIT, LIII. 154
wid onwd arm isda Sax Ssaw Sy sams xd mown voxdnn
min qoxpom .mwon do by say Soy mom pwsnn pian
Saar ad Syn an ans’ oy NN AN NDIMN I wT:
masny Sy amy spd Sy ww aps andy men ar aed
N27 OTAND ON IND TIN Nw aM “ay Saw AA INI
moxn 13) 2 Inst Awe Kw» dy Ss “An Os oo om Wa
mew ond Ann wna ans mown oxdyy van Jpn wnxw dy
me mwon Sy on cmiaw wo onmaqw nym on 2% ond
sexon webs Sons yen px ona Sw by mwman wad
D’py 32 way ‘Dp wm vby2 mond onpannn wa yp AM
maon oO’) ON °3 pana oO” AYN mown ‘oxdn neon oMaND
snyoby 4 mwon yoo. yay ons maw Ian NyYwr m9
yox quow odin mavm oman vox Jwow cya mawean
mx an yay yoy yay onds Gm vinmna bin o> awn
mat ops bas smn vsydom man mos a by own jp /n
Dib v2 nyt ‘nN2 739 Ny “eA md ow DDD AIM ‘pNON
Myy WN nwo mye qosnp ow pon owdy my pws
nbyn aban 9 pony sim .omas twa Ap wen 75 TINY
may Jan) own Jy2 xn Ans AYIA smyna Awdwa mwon
Mex inmayds po ymbdysr ywyo 5a. 92 pan wan qb ames
ayy wIN OMANI ANAY ADD InY MwoI WAN nam Adyony
omin Sap, joan) own sins nsd$ pax may onsdny wow
myo ovpd rpm oa tpys gbm ooo “ad soxd wp nna
saan mbyam omn mpi 12 mom xd odor pny yobs
7a bso om cps Sax obsw moon xd) onnyaa mp awsy
soon Sax spen non yaa an aby sind ayn dy 5x
157 ISAIAH LII. 14.
aywa no mysin vbyom wea py poe xd wnime ar
Spam maa Syp maa mpaine yn amyyesaw oA. Anny
[wy ono yp non mba oman yds pony waN IY md
ys ove pow abyod ops yaw oppor asw myo mype
mrnyn vdbwan yore san sy psy opm Sse noxan
saa ody omnbwa absn ombyn yaiyn mid amin awn
say Sow mon x ADIN Ay NAD wny Aen Abynn
ma Sap oys xin mba any p’y’s stay Snead ayn
xdon toxw vo yy Sow adsan yor aan ad ops amp
a aps modono mw mbdyor soo ava mdsenm Seon
modes xo> bs vpym mbin mbawn appan xin monn °3
madam Syw mp axns oan pax ned Jonny pwd any vbyn
Sy WN oom opm qx abso moon pwd rox mye e122
mdy indynr inisdea on ws man mboawn m Sona Saw an any
my NIMY Nw TON ANAND medwn adynA so .ndyo
Seow nen oy ambs am xwon nse poy awa ‘mw AN
NDY TN awn Ty ow. AD om aN Sap mba
mp2 myain mbyon cas) sods AND Nw NYY NI ID
pmo ombdia bsaw myn oy mon 5% Seo man IN mbsa
nossa tox xd mam vbyad may indwa qora mn yabsn man
smaimmn ow Aaa mdx5 xdp pwho abs praia bx jaya on °3
noyp mbpa svn ww. aA ow maar Syp ma o> nawd
yx ox) psd AMINA DAA ADinw mixdpr mdyo “yy Aya
mioxw an dy mow 4 nwo yo DIT poy wow IwWND AP INS
nob wow oypy mass bya oma yn oN AY mon py 7
axwy om poy wow Twa m2 peda Sew saa aN 495)
ISAIAH LII. 13. 156
ma mwod yyon yaynwa mawsan .omat wa omby mwon
myo wh ion yawa i pew mp ovyyos ‘dan jan’ yen
mora abo’ ominsw mw vos owes. Sebnen sinw
om>s yn spnn pin spay mw ad ommnwd sy xd) sina
yoy myn ina poss Sayw yo an xd mewn don Sax abyndp
minsn Sean mown oy wondaa mewn 75p nna. anny nn own
soxdoo man oopxa wn ib aby ony naw nox nvdyn
NWNIN PID|N Maw. AA INA “pao ANW AD IMD nwa
am 55 ea sine mewn abswn ar oy mimm sworn don Sy
>Ssqw now Sy sow pwsan a7 ‘pa onion wad x33
nesnn pona tar panmeeS post sy 49) Say Sse ADA
sad va ayy vAndisa yor nod ayxew mindyan xen tap) aw
aor ayn pana xd 5 spxw ws onda Sy dys wan ayy
asapy .ondwea yor Syne py onde nor aw mbyon ons
Snan’ own nas 73s by mews man ow mbin Sapy sad say
sao xd 39> yoxan says anayn ymiyoy ann ary Nd
syp2 ote ond yaw mbyo yriso oddswo yn mbia Senww
opoaw 9/9 Ay ADonI N'A Awan moyen vodms vSy mbx
Woon npsn maN md32 oa mA pan osn oy op. may
yay ans psy ar by pyino wr axes) mand? 129 mI)
yaw opnay 9’. mabon nbyo en new abyym van op
way wor paxd raw mbia man miadnr abyoa yas sadnd onrdy
meedwa ndyom ays mbawn ayp bs mobpm saan aypn
WNT n3DI oa npmd ospy oma yaw oypolaw ANIA Nn
oy 552 one. NWOM ANA ANY WA OM. YAY AYIwM
by oyind won TxD.) ‘AD yn wy Nd mbd3a oma mn
lit. 13
lili. x
159 ISAIAH LIII. 1.
noon oye poyw wo ads om poy wow awe omy
baw by jap w ND nAwo mA yj qndapa on ww"
min naw mn yao bees ony nny nnxw yor ow say
Jess aw td 75 awyy mwy wesw jpw> BID BAP poy
smn pwn pono nbwa mai
sym ponn ant Sonn west yan “my sy 421 wnyowd pon 1
ONY OD AAP) onnona miiwa wsdo 27 1D NDIA TD
pay ssw waver mands tp Sy “a ymin wnynwd porn ‘p
mixwom moan mown ndao mawson .odwa wanna onda:
smds nsowd porn wo inn odayn ws own jo wba qwN
o> any wanna pnbwenr waa wnbyo ywowd poxn op
any QBN YN OM. OWA JAN WN OMY) AyD] DML
in mynwd poxn ww) anynwd pon Do wD NW JQ o7IN
yy sin obdys awyw owen wri ods nndbynp wynw qws
abwonm adyon sya Sy midanb aS maw anda oo Sy indo ’n
Monon awa win ann ydy mbind pen oma ay ob nan
ands yt nx mbady pasa nwsin arad n’2’pn ayw sinew
wiad my awasy .arom Sawn opm ar by anda ps n/a’an
mw modnn “nd > San saw 55 ys myo por amisaw nays
omiax idm) -pew mM oMMNOND Wann nox inn [nox]
Ams oyeND yaw myst cdys omwean owen anny ph
SDNT DD TONY Ooms oN ods OD! YAY niaNdn MNT
own wbyx odapen omasa anes ow sp 9” ynynwd
poi ya “ow r’y’and ara non anda 1 dy “no yw nvm ids
yon ops dso and om sie oomxan yr awn pond
mw sinw andow om Sy op wom ands na5 amnam ‘7
ISAIAH LIL. 15. 158
AY 2 ND W ND nAwO 7D Ino pws axa mdb aynen
moor poy wow Tw qnsA wT per odio Opa ANLA
may mm 7.097 Poy wow WWI NIT NOI > LeND Ane
oan poy inom) wow awe penapn nystd mm ans 4D
ops my yoow ymbdps a”’y wan awn XW wd minNAD
yim pny man yor yw qmbaw Sy anon) awe poym
Sap any nnn Sew Sw waste mn poop inonw omy an
yoo 5’ O37 ON AP 2 937 DIN 22D TINY nnwD NN) wN
Say ama abyom man y> ponsen ayps ‘nnynm mbayn any
sons ams re 57% Baa oa AP ayn 55 oy ar Sy v5
omDT aw ros abso saa by onya m pedo a an ow
DY AMIN PD wD APY TAT pwd IMD yaNr po/am
m Sy mm oxo yep won > nm mesnnaa ydy rand
‘apr nay Sy Sy ndaa man 59 amp ody wap ydy mow
ond sin sdy ne xbw ap ads wt ond amp xb away
xo owe Ssqwea any aN DIN jor. mINnD ADIND mpw
wow Nd aw an yl Any mann abyo may IyoY
ma xdbaws oa cSys poo any wmaw mbna py dso mana
xSocwxy any an pws ma porn Syneed pnw mbynan ond
2 winmw Any nana cw ms yor Syed maw tpow
yap pby wwe “yn oO ,owe ‘ps Ads opps mon 4
noo 27 ins. Aw maxn xd ond AN an one ody
oan poy wopw awNo mn qos aby wad Sain nad xbwy
mp mbynd aps omdyy wan vw mwa Sy ox va Sew sao
my vad xo man ns spy wn Ss xno ovo Iwy mp
sox podbean ooxnps ond annwp man onaim anda
15
161 ISAIAH LIII. 3.
mow on ‘diny mao y’2’x’an anor odin yyy MIND wrN
pian ya yn mbar Apin Dew ab poo any .mdan ny
exw wo mnwn yd ox ooN 32 Nw any ordna on
Wo AMA mby2 mplzIA MINIPA oN IND OnD OND. OMNDAY
sy ond op ann ods pm an DNA IN NYD
mann pata am Sew sp Spy vain ne qa “a pay ar yap
DD OND wn A MaDw Ty MmaiwsD ws omdy rox pb)
ona ovvonnw wowmpawn xdy maa myn sBd am? Nby aseD
nyd Ar awn ond ma ny eps mando ona onDD Yn
by wx oY TONY IND pA pny owned on vob
wp 559m by xb non conan Sy aps ow sn > ADIN
mean xd arond mp wpm cans amp. py nox2 nD
sow Sw wee xv px ypann Saw wy Tox. 2inoa
vor ont Sysaw wend ae ann tos Syne ee opm pin
Sere wer rosy ayo Syaw we qoxr maya yaw dye
mp yon ‘ny oan mdxay wpe Sane wr Sees ros wa
mwa Avnen Soa bw wonw nena vd yyy minNDD ee pon
avo Sop aap 8D oo} sone ns wx mn tbss won awy am
TaD wD nAwD p> x > Sw Sy wee mene wND Ndy
-mawsp ex awry ws Sap Syn Sy wynp mnwp jo wie
owen 5550 Samy ara mtn tad xbw wrap an don pe
yn py masop ws or Sax mimwnp oan Dp O3290
OD NDDD AWN INNO. DNDN yD waIAVI wsy2 AWAY
may DT IAW wD AWM wD DVD NDS) x’ AYAN) Sere
Dy) MaNoD BS NAA Dn NDA WNT An 729 TN wdND
mow any .osown 9% yoo OD InDDD mn YD’y’N in
M
ISAIAH LIIL 2, 3. 160
PONT DY WINNON ID WY AW PND AP NID 7D ON)
pays wiwa ad parva Syn Seow ndwaa mos: nyned
poyn mA D> omoN2 oosa on nden odwenn ow mm Ay
15> pwop myn py NIN ON IN YON IY pI PA oN ow
vow os moss Sonn astm by aos ow don sind pnp
mI WwW yAND PPI ppy oN ain oD Ar MoMA NIA AY POND
pwn sy mpd nnd mwpr job) pin wnwn Jan Nin pn jt ON
Nun 7D proan nono Sax .ooxya odnne yo 55 onvaa adyn
wad pa mby ar dsw oyw asin ada aden pms mw
mnyy oy sin idea aims anon yr 12 ywynwad ado nbs
maw ydy nad sin 725) onyn oNyya pon maw wns 1d onpd
yard ww on > yas psy ympay wd) 9”y sim nindes
DN) my yaN amy mba pony own obs aps my
‘NT ID PSO. py> wa pr ey on > ony shy poy
4b> 79m eds 15 asm edd ooNn onoy ywynwrw omdd yew
ayn ona ps $5’ fA my AND NM ots 8230 1S aNn Nd
JD ON) yD PI MN ENT OD OsyA MN mide abyny
som onr Say mm paya oma we on ast 1S pry san
over Som mm sinw moe ay syed poy Sy paren pnd
Sn wos 5”9 pws io yn gd) mins axe oor ay $75
wed mwas on wD way tds owes Sim aps ar Syy
now peany yaw pyran Sy ya mw ows Som mpwea
‘Oy PND wy wp wy wy Tar 7p 55 sxd oxviwn Sayed
navn Son bane maw over dan qa Sow ap sin ares
yond mst shy ond an ade os xd sow ubsay pas
miny p> wnysND MN DUD my oD wn or Sax
163 ISAIAH LIII. 5, 6.
sdyay onsdin midis Saw mynd maon nop any opm onpism
sinw ovdnn pap %3 5’9 Nw sin edn jN TDN) mm
b/s aya yn apy piNsem onap wn wm mda Nw
ADD I IMIYN PMN wo oO DoD omdN pwd OND
onbxn neo wn amass) onvdnw nyt mn 57/5 anyon: obs
sym nao) wnxy 93 3 Ia97 An Nd) nerayady pad yind
paw omssom ovdan 5’ myain myn mr now ns
sana mba ond peny yaw meen myn ny yer oyayn ata
wyyen Shino sim tox ar by amy mao AWA yys myn
Soinn mop Sapp ny an Syne aan cinds aeminyd NDT
NIN UAVND yp VAD 9D MN IMPS owned NIN)
yoy wordy api IN DON. .OnD ONIN wn IpwE
ond apwny sty ja omas 9 wr wb se aman
nvna > ad Nano anmana op wa mnvmd aids psy arn wendy
ny mows man oper own awe Synued oe mbwa on
Ow ws AA onyt spby vad seq andy InaNa dy my
> Saeed oway oon mam ayn b> mn mown psdpn
omy yay mown 55 ns orm wsndoy wens ana
wos ona Saw by 979 pSy em aby sonnd odor
YSB nman 12 mys wee 9% yd NEN wana” ov 93
oysn YA Ar sian wniwesd ody asian aan ya pron
Sxpoum ox medonmp monn nym ayy ms sinnnwna
eaves yrnd pad aby mn onaw mwn oyna mn maw ont
marry ensa 979 yp wd wes dyn peya dio Tox Ar dyn
JN NYDN Nos) onn odor Iw mex jw ipyn yaya 19
may 97 pho py ns x2 yuan ‘ay spin amas idm) apy
M 2
ISATAG RIE ca. 162
MMA Ninw mma 7 oy Tor Sin yy mawsD wa ren
ard oy Sy oy ara ova mn naw cand wna ndpam
pan pwd amawn wdy qesy .aidad bse ay awn an Nd
bea pps vow so pbiad Sha ar my mad poya anatn
aps aAawn xd) ara 2p may ow worded Syne ns pawn xd
easy oem Sony ara any yoo tn mSan mm Syne dy
beau any vad yoo ove Tnop mn on yy map UN
we vw’ emwden adswn a aim vimawn xd wa aa
mayor yoo Saw ata wyy aman Sse woo oa IND
AIM sein pos ama soy oun sey wy ody annpp aM
pop Saw yaw mya myn oom omasa pido nap
DDD) Dey Yaw nya myon oe InsA .ayra~ am mba
ainsn %) pdap wean) Nw? NT NSn yaN Ts Ar yy ond
yossny edn oo 1D owas as ws oSys inns Am
bay paso odin nynd omen yn ony tad miowd ws
yom oy) om ov dynad amon omya mibdiwany wap
ssymw tad yd mban qndan ms snyow ows jody on ordapnd
onnoe esp an Ss ommam asa abana Sy sin Sbanpm
ans yy ams Sapo sin ob Vw mda pnw sndan naa
by aby snaps oxy asa “dy qdwon qonn Saw ods sad sin
mys AMY) OND n2aMD. yy nnn ws wnadenw qn
by nye) omds noanp> os ams Syan Syd ams pnp
awEN wmsapy edna pyyn p> A oD nzaAD2 bapon
saws ovdnn vbinn sin assem vd Sapnd 12 on maw
sow apy vim aso) Sinn bynad yon aw AWANY 199
osbon maz Sew Sy apsow cn yr maeaD wx App?
165 ISAIAH LIII. 8, 9.
yoo mdm yaw poon myn Sy yds maya mim wa wad qwaxy
pan bxsww ap nw oy xds na qoxn2 amy payo inen
mado Sscwea an xdy sim mbna myn ceden pon cor ny
sav woynd nds oma an xd) pawn paw xd) vbynn xby
ar Sy) oxaxa onvna oops maw ws onypdy nbn by mina
ayy mows msdn sin ayy nnd payor ayyp nox IDK
Seay DN) OMINA OWN Daw) pTITDA NIN DawD) ‘Dy2
xo mpd rox px Sevew Sswd army ody ar Som anya mpd
San mbia own nod sin sm pawom awa oppo 1d An
aod serpin 395 ptpyn vod yor ox wa pawn wan mabp
Seow Sw ya os 9/9 on PND M2 > AML DT ANY
qweo ompayny ondyo rap x) nme sD DIA D2
ond myn pawn ay ow 's Seow pax any on pax a
oannm omy aby awe oy ya ono mpd) om ooxn
yep napa 5% wb yr py yw mos ar Syy .oxas ns inpdy
Ns) Jwoo avn yaxn Sew ms mn wes os 539 oy
mow nya py *3 Sneed wd wawon avin ym jinn yn
nbpa oan pwda mp owwnd son msn pn pwda menpa ims
Syaw 9a mdso sin nwnp2 ann paw ysindy asad 92 0d
man mann wd nod wd wxw dr sone omy we xd
soy pwn nw DTT AN wD ey ow pam pws
nw ovnA AND Tw nyo yoy mayy maxdnm mba
weown pon ode my qe ond py maw 127° OM
Aaxw sim midia Ssaws apy myn yan pon rar ny sma
MON TWA AAD MINA nye Op op. wm Nd ons
wan onns ya xd Senwy cap casw osm qos wen ona
ISATAH ETI 4. 164
npxw woo who py wos ar dy abd nywn Sapp arn Sew
pena ata wayn Sy wx wx pynw enw Nov Ady
mom .Ssneed ony yaw moon Sem awynm yn Sy ox v9
yw nawnd Synw sand Ja gaan ‘Ay oN? ‘ny owd Ar yp
mone os mya sy Sy pow Sapo mda vip main? ayy
nyyay Ssaw Sy misono myn ono yw onawn °p2 Ar
nyuna xo ons) omwyo yn Sy mnmwna yn oda mp
ma ways ody ADD yu MWh MN WRX yw. OT
yo mown Sy sa5 omen oyny maison ovdnay an aNann
Sapp an ximw p> ood x2 dy ome mda maw Sew
paywa mrsya niown by sad we maw wap oN nxn
wnytd °s mM DNA ny nw oMyA “DIN yawNY Ww>
win omw nema wo w2 sin Sax an rtd sean pa Nd
xd) Sapnm Syenon bx xd Sen bx natn oon sin wasn
nwNan pom Taw oansy imyain Abswd po mr py Nw
myrns ywn yon cor pawa ony mbia Saw abapw mytnn
maw pesym Samy mysmxm pop pnp ones odapo yay
wi > myo wim wa Dx ar Syy on 53 ayn pry dew
OX NAN wy ne ww Nd ADIN AN wa wD pond xn
sobs Ayr NM wa Wx Ar Spy Aya poms MyIA WIM
mn Sax ye nner xd ar Ss py sea myo inyna pwy din
mda Ssnem avn yo pysy xdy anand amis ade day mand nes
amie Sms. aps poor myn Sy .opmen mean myn
nna’ xd) obxo Sew a 73 mop TxA ODD) ow mMDbdsa
mo py sms aowon aw ma mweyy nays, oon. a> Pp
yp mney xd ovpya vw aps yd poon myn payd smyy Ana
10
167 ISAIAH LIII. ro.
PRY Nay OND AT A My ow mn awy oon aby
32D now yoo mn onyx. odsyouS mynd yaa now
ponn jar man mo sy “aon wat yan “m :Sxynw
‘San N27 YEN “my DI ON) wk IT om Awan vend
pow nwdy oN cnavn pepo ost opps nw oxbwy oad
wwdwiny TINY map ad D2 npinn xd ony owean owm
say mann aber many ssa penn aon spans xd) ynins
anon any mbynd nnn wa) UN DYN DN WDNY 9 ON
waymd vya ox 453 vn wot yan ox ‘mtx’ xo pt
MONI OND ANT Nw ONT ND YT PD wED owN own mbra
own yan on jd) py xds pay ps cs wa: mows Sew
Ss owdam mspna op masa wednady Syed yyond snany
Saeed ar ba maw sw mown vada mas3 9355 AY wn
pon) war ows own bax yaa nop xd) avy pon xd Sy
mbaa maya ymay prow sins yd) mba myn Sap yminyaw
yoo JONI oy ADnw vAbwan jo Bo PAN ya aN
127 WD NI) WON AMD) DIN INYD Ooms AN Sypm aN
py aN ty sty wy nd) owas pads syda pay Se po
MD) TY AND 72 WIT 1D IN) DY oD pyT oD ANY DS
aims ‘ny awa nowy ada ayy yy Sy nby ya “a pam
Dwn ox mwyy onyon Sys qaso ooxwead ynay nm “an Sas
sonny NAD eNA AY NIT ND. wR TIM sAPE. JD
sow Ss oy mma nn ox ss Sn nan ww omen
Hoy onowaa om onrdnn sin mba See mss wat pany “my
OX NA ADA Mmawd ALY mA My mon wd yay nn op
WN AM wan bax DD PANY AT ANY WE) DVN DWN ON
ISAIAH LIIL. 9. ° 166
mbes: nS pena mien ‘yen ym onap) ony “ns D3 °3
omnia Aq) sandy omaion dy 3 an app pNIN DNS
syy mown o> pIwin yaw ey saan AM BS p52
pip a> app imN pw wn per Mwy mad MNS
DyD MP DAAND mMpy wo wow WD OMY MN DMN
Tap DOT AN JAY ND WNW pap Ya ¥9 AND oT by man
by Ta Ey FIN DYNA AID mn Inapa ov Ow
eyap pyend jn NY an NY IMD yD Wy AT DS Pw by
8 Sy nowy oT enn ods moan myn we map AW 1d}
yams nox mynn b> bs yea mono xd Ay pon
mayay wea now Nb) veya pon mwyw sap Ney DNa
nINnD Nn YB ADD soy my pon xd Sy apxny om ayn’
oyens ray aNap mia sd ot tN Nb Nvan 'D BNawWND *Bd
eenyo ayy mp Mase Ty Oma. mT AND 1 voya snes
prea sypy dy a nap xdy aby wy xd Sew new rad
wep mown bax maa mm Nd p25 onpw dd525 mon pw?
cm ess psa Now mban myn ew ybapw tan? ma ona
mipp bs2 apn wsy 7p Tap Dye ns MY wy Vem
Ooms DMP) OD OMS HT YAY mw ye yoy dey
opn neyy xd Sax wy ony nap mn wy mn ox ann
beaw mba any rea mow xdy mwy oon xd Sy peman wm
IDI IY WANA IMI MMA NayI nA JD 223 DN Ips
won nny pon wy xow aya) pawea wan wy om ww na
man myn ONS) Dawe maw saa my ja anyna wdymd ara
mend awa xowocad omy yn odyoeen apa pos nny
ssyzy 5’ yea amp dy qos ar Spy omooyy ont mips
II
169 ISAIAH LIII. 11.
bax papos wk NYDN MDT ony WE OWN DWN DN OND
sing mr 55 by noxm ain pow werd pes onmw py wr
smrwonn mbxwn p> OS ANIM DD PAN PP AS My pro
yromem waa ows Sneed spi mor ar ona ND Nea
nyavn ‘ss nnn opm mown soba pam on pe
Pas) yaw AN wear 427 AN wa Spyp yx. nbyy oa
many am mda aw vp map xin bax anys oe ody
embia Sneed yn mde nest woew sean py pyyy mn pow
mbynd saw mm > mr ws aN qwas Spyw naop nnmnn
DYN) ION] 9D Daw mow rox vx> iE) OWN Den BX
xonn by Spy ape naa ony awh > om AN YM WwaD
mwd non Soy xb Spy Sx pam apy soy Spy ann ows owsxm
‘p’y’xw ainda sny7a yaw Na Tor ww mmm per Spy
sin mon ninda ows smap 55 spina Nps ayn mba may
mnd yoy any mys wyya Sane yoys yey yaw a
sd yn spay 53 phy yoww ad mya mer onyepa op nindya
nym oy od ms now on spa yaya way S55 eam
ma ana sinysaa ysand yaw ndpa aprowy ovyon ‘Sys
32t JD TNNY YI we yIw NInw ID mM ANP yaw
wre VEN nys2 mA MNS NIN MpANDAN yrwn nad
wbwn mam dn pon xd Sax yaw ax mm owe Sopp
Paya oyna vad wow an NS oanen pa mba inva oy sen
Seow Sax npynnb sia pmmasd ap am shy mom msn
DIN 37{P3 ‘MONA pn nyIA MOD’ pyyy mn oN JayA
m Sy mown nyyn ops man myn Sa oan ot Sy nym oy
Saw pyyn sow anys py 5” ond say pay py’ tx
ISAIAH LIII. ro. 168
yd) mdm yn nn wren adn ww wordnny wh pos
onay sad odnn amd yay an oo corn amy way was
won tex coy poo am wen jaan oes dyn sb awn
maw DS Sy mse Syne mba mn min ado mas by awn
anos ovn ayy xd o> omy md ndy am xd ynsona sin
pon wots a an bas syd we Sy owpnd indmoay yy
xO DAA pM NDT PaO MN 2 MN wee DY TWwND
Sin ata yn Sax ypysa man AS nA DIN. AND JID Yn
xy “a omy onbdysa awen spay yoo) adym) an mpna
navn ay ad sow apr ston nyd paxn ny miyid mo
poy maw am mdm aos mop yom AN yap ox bx mon
saw ‘Sin son Sax modmy aydsy ayn oar px nosa $4 by
poy mown IND wn pox ‘Sin sinw “Says mdm ony dy
yon Ay IND WX TWA mM AA ands p> maT pw 4 by
myny men oy yo) .avds xd pdy any mtn din $79 San wos
sey ar Sy ny man SynwS mows maxon yaw onbs wes owe
mrad) imydway na ov PAN nD 3a yar AN pomp
> Toxw yoo aninds wand phy va b> wow ainy own yan
sab nbyy Syn» Sw yea api mma may omy Sx seany ix
sy y2oomax cao sam .odewn “Ara. mn ayn ype
war ov ow Sea ony mba arm uebna iss pan im 4B
mya ord axa p> Sy mx ows Sax ees inxona my
JAN aT ANT) own bey mam mawnn awy qwso mn nein
DMN) TONDY MND ININA MIA DD ANY SMA neAY aD BD
pn wb yo oy pean pr mayo) obs AD. yy oman
pope) “nyt xd wwe omniawno ‘ps nen ssp sas
171 ISAIAH LII, LIII.
non Sy oynn onwyo onyenw xox onson oy 1p) say
Sapp anyma omy Sap) aw yn Nin omy) oon yn oA
ma ombaa anynaw 5” yey oyensdy oad myaim open
dy ome 7 Ox oay ys D2 yn) oyeran wad pnny
pa Sway any omdind pnp maw opnay ps omy man
und nban mow ow oa oyian bs pwd yey am .odSy pdnn
yo onde mown obwa wn bs Sbena byw an mbsaw
myand qowa wap awa 2a 55) awn wen Sw aos ‘oxy
sox may on 429 ban savy $3 ay ry pas syen b> pos
oye 75 pwd yar oyerady 0% sey ovbwa ond$anm
MANNA AA DDN MDINTD Dye oN ann now
Ay IA ‘al AMmbxw anim mmm pn waa mm qytan
ssa by miso
anim ado mw Sy abo nam mya wad si awn qm
syne mdy awe do wad ayn xd wnisd “A ya awn Ay
ywona ayd wr wma Nd awe do Sy ondad onyy 7Sp aaa
Woy SDA TN mM ow apmded onspd ayn
indy a pd omyono. Ttonny aAmay cad mn nya now
yoy ‘po MP NN Nyon yD AVIAN nm xyan ydy waa yd
by ny we py TaN psiyn sa pby to) saw ods omy
DIST DN? YIN aD 9D PID PN DAN JOM twa ad
ominnwa 3253 ‘9 mw wax mm nossa ydy pap myep nda
nhwan ay pind nam oan xan qweo xdand pyr 40
3d yr moma mrenpo odio min ‘om mia px o> mpnya
moyy ‘spa nox 55 Nya Naw Om mann ans bax
apxy Naya ‘> 7d 272 WEN) .mNYDA DD ANY wd
TSATAH SEMI) 12: 170
wrad awesr dap sin ominy np Syw a’y’s mismo pad say
mary mdynd sw ab o> nyo nbs ony (pay yay ANT
mwoen pp JN mw par ass mwsan omat nwo
TON AN Tony AD cay anvdy awa nby wea ‘a pam
by 31 wd pan op AN Spy ond mW wea Soyo ND
POYTD ANW ADD any abs ow ADIN Aw mo jowy
DY PANY WNW AD sua1 Abywan pora yt aN midra web
7 YSM ONY AD 0) DMD yae iPr on mow yw ws
p> sapdb Ayswa ‘ays nnn now mown siny nbyy 3
nya wb. Psy PTY nya OX “a yan in cD ‘A ows
pans oFDw ond psy psy siny say Syawy indo
wanw AD Mays mm Som xbw “ow ody ptyd oxo mann
sin ony ’y’s 5’5 Sap» ain oni wan mdaa_ ond mia
owes ndsn owpn osinoa mwann mn wmbsa any dyap
ox ona 1b pdms 725 ox oo) smwen nAbswn ania
maw yo ony vow. xvjn mato Syn at pnw penpon
Seavey 5/7 mana 1S pomw own by bSbamw smn nban
mm pwd sim Admd 0S oom» monn om ony dy dwn
mos ovyy sop Soy pom oy ner yy apa yd anpdn
opby n’a’pn imw aay aa a Sane Sy aby aw miniyyn
‘An onnmsA nap yawns md nopy aos Ssowy Sy ona
nod war myn mbia Sswew pays $’9 wa nod ayn aw
mivm a2 ayn) wa Aaay pw sin myn own nemp dy
naen yn mia inva Sswew mds foo: pyer naw pd
yay my p35) Aypy pa tay OM|aMm oyeran (don fnix paw
AND PS NWT DST NON Aw Maya mesSwoay vadyad abpw
12
15
liii, 1
173 ISAIAH LID. 15, LIII. r.
NID WND novo yo oD Poy wow rwND 42 Own Dod
oa5 D3. nn meow nap nvm Sew anew ws 74
yaw ond pans) nw. ons nyena inow pdy “pm ora
mer say Sy imap wD nnwy ynaoz poy 7 oID0 OT
NN Nw ADD AY AAW WE DD IAD nw > IDNA
poymy 12 awe oyna omypm AyD Sn woe on oo 120
Sax anyton miodyd myqn ops ow sya inn ann xby
Sy sy) inna TD ANN) :Dy MND ON 93 7D no nn
Ys a OW AP yD IN] OMI AND] oN AwyY InDp2
May OYA AY 7D Ow!RY DT AY Oyo oN 22 IdNw ws
noo $$5) sin on ndp anon con xby nym oy) on Oo OF
Ny 7D AYN TD) OS nay Amy AMINA > ap ndpa
od wep ydy aos mer Sy ian nnwn wt Sy wen
mon sD wrann wow xo wer wand amp xd awe 1 ome
wns we odpm ay awy awe Sean yainn by ar cps
worn xdwy vad ome mip nx py por omyy doa) Aya
nox pod maw woo jatnn mdona oye mado ainnw prs bp
syanann spow xd qwsr ow ond rp xb awe 1
Seawe nwa ame nn Sy oynnad sean Snnn ar ans
mma nein ayn Ayown posn 1 579 ynynowd port wD IN)
oss nov vans ed ay Ssnw Jan pose oD pay nw?
1% TONY AIDA Ib wnw sonywds tod wed vwerr .on|d
napd Ayo 1D PRY mw nooo nam Adan ayn posxn
by anw own nay mony mpg prym qwrnD nye
saw) wp map own wndyw ye an oar ayaw wwwx
ben ndvow jana poyn ar am qo yay dnw dy yany dy
ISAIAH LIT. 13, 14. 172
MD MIWA Ww TDN Koo Say ny Ja xa ADI Nd Adynd
xa /a’pn asnn 2d mane oxy win Sx xp owe Ixy mp
yaNa may PT ony. 7p nD AND NID Jwonw AbD AYN
mdwan yora maa ny mp xdbw ind anes ow aime Sw
ova svn Snnm :xno Sy ny ow nay prow xd o> anya
Wom pwn pipp2 wee moby anes tind span bx
Sow manne) weden pip inp) JD INN) wh PIDbI ann
272 TpKxy ww ywyo S92 ‘a Tay mw’ AW dnd Say
yas awe myoisn bsp maynn b> mx ime Dy DD
yor 55 onnds “nome nayd Ssawa sya bo ns tay Sew
map) FIN pwn wa oan paw pind Sowy ox
79N)) “ND By NP TWIwW DD O23 MDI ANY wD ANA
2793 7 ves aosw sim Sow vor 595 sy on 13
ynvnd yt 992 va wD 725 Seow pov rv dy pax 9
oy yoy nox amsdo nonazn say Soy aA ex net
awe ome dy do ny imido sadsy maya sam dp maw
pow mm ano A” WNY ws) DAWN IMO TINA
7 oa Sumy mniow “ay von ayy pyne OMAN ne Tyr
mina wey pays pnx pias 5’r omen ox yo omy
bo yay qind SNo ma Tox) .kwn tps omy ado ww E
Syp main siny own nx nays vbyo vabs ymbyye. yawn
roxy wd AWN .posr AWD YMAND MVS xd) wowd adr maa
ona mbyo any mon nbyo by xo moabdnn nbyo Sy arm
pman mdana3 ar maw saben mpstmy mya nbyp Sy Seo Aan
WT nywa ox sayz Ann xSy inn app indy apy “ne
yon sa mbynd asm am wy o> Seay py 7a TE yb)
lii. 13
175 ISAIAH LI. 4, 5.
xd) pp DMD non a 22) ononds ma Sy 1D ovA ANS
sox mr Sy) ord swna an xd) onpa ara mn mast bap
mayne Sw wed oop AN rinawn Ndy mr wep oD aNDDD
b> nbap sin anos Nwa simedn jax wand wera Ay m9
mm nso nye xd Sapw awonm dina awd 9b aap wns
xooomws mp nap ama oneony dyad 22 wasn dn
aos rain dyad wa armssnr edn an ow saya oma
xwoy yw tp odaps ymax ons enw masse osdna
DE Aas eee eal ei oie:
omSx mp ya wmawn wm yd) wya psy ims anw dap)
ayn sin > pm mye xdonnnr wn ond sew Any
Gea mn et nyens inn nyady may sap wywan d>inn
an xO sina nz mya Nd yasn b> pawn ‘ny own npsa ans
ppow apie nr Sy msm onan ps sana An‘ > ws ox ‘5
any pmpan own ap innaw 5” 3b Nana inanay yey
apy inne Sy yoy wD mm oN oon ovna mya wy wd
a inim obo any ns mand Moxa aA yar nw dy nordw
yaa Sy Sua way qn mbna m2 AyD DN Den Moy
yds owns ympNy dy aby ay J OpNAY ns don
pein mvdy pom pop wins) may maina qa ons daa
an ooyy own na ‘S555 py andy ayaa yoo vdy Sym
yom imptsy ny oon soon wanm Sn san odes ay
yoy mx my yoyd wa ownwsy own ma sway oben mains
mby 55 spin wwe mip oyow aap 75 am ada ama din
ses sy myn Sx my am vad ma yds dy nde aie
aMay a apo aA ands mw one onwy oy po
napa ona ondy rowmnw ydy wirby row oN? nosa Ar dyn
ISATAH LIIT. 2, 3. 174
AON OW AM wy AN AW oy mea Ayad ay n/n)
‘13 NNN Ww py maa Aya mm ayn aids Ansa ww by
VN Mw! A ANIM yA AW ON pT yoy vbsnny
WIM AMAwHA yr DYINAS inyYMY mI AYN MinnDy mpd
by apxw and soy yom mynar aS yy PY MDI nw
Teena py invA any inmyew 5” wad psy Spy anys
ov 373 wy sa yor yaad ons yd nb pwn nays
ax WT smeNd wind San ays my am sched pw maya
MANY *D? AY PND LAWS NWN’ AAW MOwS nova adam
Ama wwe ydows1 wo ond oom oy ys awypy NON
TON) JD INN NS TT TMAy OWI ANdD mibyy my paNn
AYIA YON myIWS ANY mY AND ww ona ha maw
279 nN sby mn ata dy ab an Nd ydp adaa mp now
opp 2 Ay mods nm ain ny ad py one ome yy
nw mdynd ~mxw wo ib maw myoen ya esas xd mawst
IATVAAN WwX wyd aN maw wa DIN aD MNINAMD DR
Mapaw myn ayy yin ans) ws onton vbw ony sinsy os
Nyy 931) OMA 93932 AIA PA AwS' AND Map No odo
mow yaa ndvind xa Say ona i om wx pp np xb
Tt !N’ Nyeby ASW ANN End Ow ANNA ANN nnwp
Dam ma3 aps won by) Dy AND MNS NnwoA eA Minne
preys a7 bn man xd nt Sin ym mano ON Dee
Mw we asp Adyndw yoy Ane Stn Sys ods ADD DN 5
MINI WN DVN DIN Iwo yoy “Nx 1 ASAD UND HADD
No} HD OVD winomy wrys awn nds, mas q2 55 a
pay xd naar ab 1% A awed and ndew yaagd pyow
LoS)
Io
Wa. ISAIAH LIII. 9g, 10.
INN) APT Daw ARMY AMY Deym miodpAD mprb imnaw
by an Sbany i cid AMD TT AN pnd am mpow
siny yD OWA MN nyt ody OM omy IN NT
inn DIDY “Dy YY mNaW MONI roxy p> By PANN 7M
mnny ino ayo wn oon va psy Syed 575 ob pon sa
sow NON INN prt ines wn ND ww AIM 1D WDD TINT
by Sap aps wap ov Sy onsen oyenn omy oy en
ONINY TONY WEN) SSP Mon NPY apy mony wap %D InN
mor wtp apd map ods yn ond oMyon Dyn
YD TDpw Tap OYA nN yy wnad WEN .non nN oMapHA
ma 93 Dy ON DEA yy yma mw pos Sys awe Sy
Ywyn NW MDI AYIA MN ym yd. ’y Sy yaw ndeyn WIN)
pms Tey ns im inned syn vs omyn napa Sexpa
bose ar mwy roam xd ov ta xd) dp wp xd inintnad ss
syto2 oy mpdy amxw wo bpd aps’ py Nnw wy Ip
8S Sy oman apy wy Sdpn bx yaswn sonar Sbpn bx qbn
apy ods ye) on a ww yar mow Ndi Awy DDN
wun 9’ San wot pan “omy xdx anya no dy iynp
mrs mcm) oven xd sdynn am 32 yn sim asst yan) ayn
soon sos a2 2 mains wyy Sy mx %onn pwn
anaw nowinn mr ds pam sp omdnn sD vaya may?
sox nowinn nibandy apayy nawor xd aydy pam psa inn
bs by yea “A OpaM) OD PNY YT NY wa? OWN DYN ON
sna NT pan n/a/pn owe Dy) “A Dy Jw INA WwNY INN
DUN DON DN iN mixom news Spa jana myn ox yD ox An
maw 9/9 Bo any gar ae Sax yo ovypni yt NP WED
N
ISAIAH LILI. 6-8. 176
ND wey manna wna $4 ynwanaw yanw yaAM vinnD
wyywe Sn 555 am andy mya wis pip an xin vod
pun men ives mn iio md pspp tno TONY wD) WNT
sow Six vady coma mn abya wns ws onminnwa tabs
NIT TON PN DI. OPN NY OD TAY 2 YAY TIN
mya dio mow md avad mm wminyo xs iwsywan Shino
nan won wawew nyn py ads 42 wa sand wee ayn
NYDTMDI) M9532 nym om omy yn Ndd ANA yO mM MHA
12) TA AMI Jay AM nba pal Im 59 mA OP wD
wes iyn yxya dia tox ar Sy onan nasa 5% won Mow
mame yrany 9/7 hs py meow yan “my wp id
rm mp Vy mea n’a/pn yen oAmioy by on sdapw
yxy mw nym oy ames nadsop meta andna ny map
yn may) AA wxya sym mandy Amiwa omynmy Ar 5/4 wap
aban ina dy vow nsx 5595 pp mnp xd ar b> ny mon nowy
fo AI Nny mv ws inudap2 mn bax yy pnp ood
seb qnap em Sran ny ar oy mew Say mand wwsx> ieya
xow yaoa yap qo b> sin aw ome ar 55 oy andes ama
‘napa nen dy shy inn Sy xb mo pysy xdy yp nn
bran mass pansnn Shem aaa waa many doy ANT Aw
mints nova mid imi ory ym yno1 mays Woy AN ANNA
sawn oyinnd ya nna xd ards oy Say mand wwe awa
wwe Sy wox2 pwsan yp nna xd am wan om op own
m2 mx bras Ay tow mw Se ann pnxm wp nna xb
PWOM sYYT NN YMNYD yA pINIID wD yo AD ON 'D PIA
Y’> Bayo yD we Sy mow] mein nowinn 37 N27
179 ISAIAH LIIIL. 12.
m3 Dyer® mx nd anp inyna ondyd memp anya wey
WD Mow psa ny pdy spa oyeran 555 wsy mow
nw Dao Non Sax np owona xdoa po an ed nox on
yoey Soe oywe waow 5’sw yap myerady wy miny2a no
ny mx oguean “am peso sim ompn oo by Apo mye 13
r9d15
saan ata oy amdxw imi nem nwa msann an
somwra AYN oN van minbn indy mpm wa
ISAIAH LIII. 11, 12. 178
yom is mod) open mprosy om pa yd oa ayn
yan mn Npim) ows invaaw yan? Sas nwyy wo wotd own
my ys mm nyew xd yan nym mdse yea inwew ows
yp ars qesw no ps Sy andnm noyina vs abs an
ody amna 4 omed poo oy Sn maa os pny ym oye
Sew nowin swan odyaw sine somdy mos paw xb snap
by en mawn any map ws mina ap “a Sy anndm
wwe Soyn an 57% 4 yaw assy wes Syyp iowa onndn
meow 575 yay mew sw mn mn ns oonms inwey Sap
smn asw> mn ob sinw mnow yaw. yaw ont 2
NIT TT pA Mew DN Hy Pw ws a’n’ya wed rwr
sayy 5” mand say py pry inytay vad yySy sow omnd
sy psy dowI wnysII nny nywa Aw yw NYA wNY
yoy psyp an pain ta spmeaw 97 mand an oby Sy
aweay nyyn ‘soa O’Y’n mex wor own ns wpb ps7 ms
yrowd Pans urs ms mow mA above yom oD on
m Sy ona oma os “AON PNY TON AA yoy ADD AD
mony wad ar dae oad say psy psy’ qx nox
Say yp natn on sd onpnn pa wD PD WIN A nyo
pons 725) sin nap yn oom Sap sin Sew Sw omy
YyVYay wos owspn maxn oy spon maw 9% pain
Sy ons nbyp Sand oan wep adyo saws oman os
yoy avynnn nyo Soy pom posy mei tox yoo oar
my ome oy ime onows Ss aw Ss opey
vasa rw sawn odyn ar Soy pon aynna wipw onbdem
mow S’. wea mod myn oes nnn oar oa mma Seqps
If
12
ie ISATAG T11, Lit
nom ww xinowsdn Sax ox. pian dibs) anon an ono
wma tond mp awsx oan mya oD motel py cwdwn
om) nay my ’s . opp pwn nna “an mbdan an
aA MDA 4 MYND DA AM new ny 72 nwa
bbs) awa .o ap com on nebdpn 97 wo pawn nowy
by oximn oom pywan Sdn sim DS Dw “pba
pmayo Nap noxa mbam moo odoaon on own nesp
ppym obwa anya omy oye onion on ydy wmby apr
sim min mbdsa oyyaby ord annam aba aq) ams2 om
my mya ond myn onset nvady penn pioan bibow ap
sim “oy onp xd oot onp NyA WN Twa mdy yn yD?
my ama asd ws yn inya b> wn pan bdaw ap
stax 89 5s cod abnon nwpay mbysnnn d> py ms 12 yuan
sn .owy myan ans qwsea’ ans ‘> mbyn owinn wa
onen $s no Ay NM) WI MONI MDD NYNDD NM wh
om>psy on DDD WEY Ty Iw. oD owen owI
mad Say) swexo yond sawp awe awn ws Say mand Aws cos
sox anna ow day sd swe oy qowor amody oynayen
mwa mw ovonn onwyn $x non ands ama vad Sma
snba poms Ss no pwn pona 2” ay AMT Smin nina
1 TDN mpd vawND) Tyo NI NI MwdwA Ayn. oT
mon wind ose aes mopdwm min nds wep ays
won mrad ow 7 wax aya ompdy oowd rat owawn
ompayD TY ws man now oy Ana ws on pAND TNA
may aba map sm oyna paNp anna nabs Ssnwd yin
12 pow rn Sea yay yx mNd TP NIN yl WR AW
XXX. R. DAVID DE ROCCA MARTINO.
swan pon .opbn 75 ponn awnan mst way dow mn
ywa wpnann nw xb oaws mos sy say Sow aan Onno
whwn va mow sbi nwy pon xd nN oy poNT wp dnnp
ryyey oyerady ms Jy INT par Snnp
soy onnad nny 5553 san ano ain pes ponin bis
owl Anson Ayan ADIN myonna nods by sy pwr
Sow man wenn pioan bbsw np sin) apy say oN. Tay
lyon pa awn onndyna yn wn nnn ND nan ay
nyvayn aysnam mbayn oma ay andynn on °> tx onm
emdan pxd man andynn eas mon ped 2am mbpen bas wym
4 pn poy wow wea eN2 ops wo by$a) nnn an
maoam ANan arya meen pona :45) oa7 ON AP yD
46 many mnyw mown nndyn ona mwa Sp yn wes
mova yn ops. o2den pap ya mn pesnn nna vo nn
NT YD IND ovrDD yw didn ‘ny Syn am>ym oA mw
ms5 3353 yyy mswn edd mm NX oy 457 wnynwd
sana ovn yn amdy ands arb ayy onayyy ombaey oma
bax tidy orsdnn ty aa or ew nm nds tor naw
DMN WIVNY AD JAN VAORY BAN NI WwW MIN DWN
1 MS. Awpn. 2 MS. nn. 3 MS. ‘ax.
XXXI. R. SAADYAH IBN DANAN.
~ nbona man yp’ peat yan nS) por “/x’2’a AD ON
ops ata Swnby pans Sswm ana mys onda ina by
mda nyenp onady mioinm mind by mawndy mown owns
owawon odin opyeyon yd inp omy Nesey mipyy)
pyo ond pry oats 139d xby wnwdy op py on .odadiaom
yows nmoa ods opr Sy op mandy ona wyia Sip oad
Myys ADDI om oy and vamwS mx ond sey as ons
mynd saad ams ownann at onow say Sow mn nye
yw’) omnes) ons °S yawns xd) onnmap ANN) o73
by AUT AMS ww ond 1D tNwwa opdnny ona
Wa nbsw monn qdon by aww on ony 65593 Syw nos
pon pas way men dod aa on $4 won pa by
M1 IMD) Mw APN Mwyd n’a’pn wpr 407 MwA AIDS
mayd ona. wwyo) anwe Sy Am wwS Dyn 419) 3D
Ssawy oan many a2 nansn onan dy) anny ynrmp by
sn 195 webm opp 32 AD) 7) AD NYT. ONY MIND
ond wo 2’aw mvnn qdon by aera onset own os
Aman yD AND ADT NS 1D yI aD own vid) Sy mms cinad
1M. DNvi3.
ISAIAH LII, LIII. 182
Ap soon em Mya myn wd yo my pepo Ist yh
ON Pp] TY AN Map Dye nN yy pra yar ad
mvs annd vpn mn ayn mop AMS. mMpn onyad
tanyaad nop xdy soe amp we my aayA wy yeAD ay
sean tes ain eden pona ads sawn pbna bday np sim
Noy yy penn nme vonna 25 mmo INT PAM) NI
yon > pon onsy poy psy mana wo bapd “pn sayn mnnm
am Jow anspy ins ina tamdy inibsd xby andy wand own
andym madd sw inn yanm inyqw mol pamw 1s inosn
md mM NEY ins pmo, opm AS Saw AND MDD NIT 1D
[UND DNA Tay ny 2 WN eA Amon NDT pam dbow
wo > oyn oppo ampay mond) apted aye inna aN?
ro yn Nya wos onynnna nN) opyy nx wenn onpay
masa py 2 ad pan ad wn wnpsy Jay NON
OX NIT Omiya yn adap) amvwnw myn °D wav AN
now Sayn xan ompam sy cwsden nnn 4 wa boyn
IAN) DMD “DaywI wwxw ws wen npbdw ao ds Sy onyaw
sim Soy pon) pyasy nxy x2 mor my Sy wind wy 73
pywe Sy paapy mmo ney mien yo an imbapy inay Abn
DAMP way Joon odo nyay DIN ow yy ws
bbsw mp oinn omdy oddann onion 4p jes Sa ms> wpa
sorvana 1 poms 395 pip
om yoy aban awan obws +
4 sryapd?
li, 13
185 ISAIAH LIL. 13.
mynap Sy oysy .owswe miwy mda Sy oysy inptyy inp
nia myw yeas San nemp* and 7 ane .baa mds
pom mpm dyn post ar oy wom adm anna nbana dynd
552 tp omby mova Sy saan Axiom wown nminna mwyw
ow ops 27% say Sow mn oy wn yom and nN
ono) pn oa AMA Anon vpwm mown pnp ymin 2D
ano JD nN 62973 nyt ted sweden ow mea pea. many vywen
nd sep oanmsy myp asso pa say Sow mn nen
oxy vmpsw ws 2” meen yond mom ampin mytsy
a7) a} awa aamxna md) nyxiam nyenas ap yw toxn
mya) NDI IND 1D DSW AMD Ned ANAS ow
nempsw AND APY nn Awan onp om amp nban
nbao any amaw ondary Tamim nnbyn* aon say Soe» mon
sron xin mwon qonby sy anno
punm) oom Sway [imp] abs say Sow mn cx
Wy Jan yyay penny yas Sap xd ymin ynds mins
Soa astm ws andyn pwd) na pwd Syne Sow vo emdyy
map nyow pwd Sen yowa onan awa jo bow yon
soo by won $75 oN wd) SND AD Nw ON aM
[od yp) mwa oxdpo ml AOD RWI OMIND oO MwDT
nbana xd mwyw om an [>] AN WIA Mw NAY IMpINI
mon aoxw odo aywa omax nondys an aw AnD
DnNDA 7’2’/pn wnwaw away por Awe mondo any» Se oy
© Moinena symp. = Moya. 7 M. innbdyn apn.
® M. myn. 2 O. yown.
ISAIAH LII, LIIL 184
ops wr omdapy onmas mat man nop 5’: abnn oon
wan 55 pay WN TPA .npNn on ona own “Ip ys
mows wor soy sa monn ado sow pony aby wdy yyend
ayy own aya whys ods sax xd ‘ny ‘ny ands mon op
wmpin Sy AUMaM MNP wD WIN DD! yD MAY ADD wPNTDD
by mat nas men $05 om aa ms Sse amar bp
rom oat pon Sy nat ssaw oyda nenps ano wwe
may ow ma Sy s5 pap ps Sypimy 2na pya* py mwnn 5nd
pa by moo men oan 5”) “man Am o> aw sin cendy
Saw yas pom) oan 53 yap mam nip nopna wy m3
omidon naapm opavn mow by onyen mower opdn 9%
sinew ma by o> pap per any sy wna xd) yn nd ape
soya Sy wat nat mn) poo sn wden man Sy) xoonn
moon) wan nny een mad ama oompm sinn on Syn
mnoa wan say may aod add owbwa mad ama mwas
IY Minn oven mysna odwna ox swan pwd mdans
ybon ndyva xin nem|an ner py pyr wmdan pw> oxen
a yoy sim fandyna 1d sey amin inpoyy onndymy amp
Nan mm oj ans yon amo ySy msyy nym oinsp
yon nbany indsy ayn px amp Sy ansia an> n’y myer
ow omy dy sano sim Imp Ne Sy TWwN In nema
nbap dy nav oyp mbna mses mo omyas ymin ‘ps
som wed maw wm Saw yy daa nba by pyar aim
nya Sy aay py) von oma amp nbvep nnn ann
2 O. m3. 3M. 4050. * M. innbyna.
liii. 1.
187 ISAIAH LIII. 1, 2.
own mn Sy pon va navn by wmbseew ond oy aps
sons ow odo ines qa nan 522 95 ey ys) any
ondady owas Sy mbyS ommiwn oben amp oda wap pdy
mo op sow asm ay vdy nats pine pmb yap 42
wow xd oawsiisd ond nap xd awe oa amr 5nd apy
ayy nan ond apy oD ween mon ww °D NINA
by am sym Sy sym Seaw ody aynw xd awe ampind
mbapay $9’ poy dao amo wand: ain van wx monn
syyow xdy ond rap xd ayaa
oxy p’y’s “oda nnd tp Sy yn wnyowds poxn ow
mynw> pos’ 1 xin nbapa owosp oa mnpy ond sarp»
sar Syn pa ond Awyy yr ands mrs qo 1 Sy ox net
yy> mosw pyyn pan mr mn mts wx wad para dyn
PAND WIWS) .TTD YET ND)! YN ION Ny TInD pd py
I myonm ANA ANN A DIM POM Psy mn Nn oD Ay
Son peo NIM TDN penn pas ins maa Sanow y's Is
pay PSA MD) yD ANA Pin poNn YIN wy
mx mma map yyod paya Ay PINT IMD yeTA AD ww
wyND AyOYDD INT In. Naw an xd) oS ann xd vaNpyn
yap yD) anwupA Al YIN ayAy wm por inst ndin was
mx oa 551 wen yo Syn wx sAnnwo Nand Minwa vo 55
xwonow orden 3 391d an eds 175 12 ovayaw ands ino
Myye ox wn AND Ndy ama st pas Sy phim 1a bab
pndem wntom wnsnaND iD wry xdoo xdy ass 1 anyy
» M. Awy) AWE. 16M. nyy0r. 7 MM. ws: “ae
mnNw.
ISAIAH LII. 14, 15. 186
soxdp novanp am 42) InN Jona nn omy am on > cos
mrp omy sy my OND CMONY AY DID nN mown
ry OP ODM OP MAW WN AND wINd OD IW WEI
Op Tay mows manw “ay NPY TP’ M33 nnn bY’n wh
D2 AIM inndyn any NwoMy oy tN apo dy wwe
pono spinaw any 19> mat OM III TIN. fD IND
woxvad op mos wpa mm om poy wow wwe smdym
sn ty Sy omen pine ya aya on > ward san
nowyan aia oy $5 wan xin mm oder Sy amma ndans.
olin ys op N”D atd orpsxp yn dy oben Sy ayn
Zesapm owDnwp oyn yen ym odyynd Say andana xanw
my nein myn jo dy xdy ome ayaa yan wd mp spxd
poy maw ya pesdy wen coy on By”%y ONMN yD OA TON
yoyo mand sin yy yesds ay ony avin mn oa 3 ova
S2Y7 AND DIN 3D NM) ND BND AnwD yD WN WW
bap maw ayym mtn a nnwp An pM NInY DNA
oya mayo x omy wD Nw? NN) MyynAy om wa
snom omy a a OXON Oo NOY) PIN ODD oMwyD
1% bmw b’y’x anpoyy omer ad any inden abapna vo yn
mo 2 PIN AN WY DI OW AY pI syAN TT MI
osdnd) oan ond sat anon pads by pyem ayyn ndap
pin Sy ambxeews awyy mixdesm opin yoy ynds nmwn
xp smsbon wy yw “pm oan op 2 AND AY
10 M. 1p Ww). 1M. p50). 2 MM. orn. 13: Ve
yw. WM. won.
14
15
189 ISAIAH LIII. 5, 6.
MI AYwNA Myywo A wd wads » yy awa yor
DANY .Amawony ondn 55 awn Sap abe wy inden
mm ws Too iwamw awn anya onbs asp yy awn
yoy mmm oandan) anpsy ¢> maw mpp Jan wa ANyDD ADD
‘anna inpwy Sy yep xd no Nn Nd nya o> omy
nym man nsw $7 onbs nop) ond an yay oD Dye
wywan Soin sim :Ss naa vay nsady yoo payn midband
DY OMPWE) OM MIND NIN) IND NM NM IMD NID
mbwn s~pw wy wmby sow saaym AnA way) aN oD
nosy ambsnwna syns own ysy ow myom monn sin
ym Syy Sam 54/9 wos yoy ody an ona pon pap mow
by* oon py ayy no mpm by wow po asamp Sy by my
ana 7p Ana poy sw 1» 55 Tox) wot nn nna 255
mS NEW amanay /na ‘MND 1D) yy AND Tr py wp
ond Nena amina pipyd mento ‘naa 7any nmann yniwa
opoynaa ommay ond sdner 455 1b xen ae ww own
ond xpnow ot) aywnn oni Joo onmom onan sinw mins
nds yaw amp wd wx myn inva nda :nnd Srnw “b>
ond) xy “ow an we goo Nay? “ow Ar omy. on
» x”p vinyy Jo $9” op wd we oman Ny “oIN on
yo WN DIN INYD PAN OD YY TAT wepIN ony 925
woo py mesa yam ns et by wy pep awe
yuan .pywam anys ndor inden dapy ab anys “nv [Syne]
mn osya awn ds mdan pwd mp say wo aden Sap ped
a
2 Mf. $95.
SALAM LTT 3h 4: 188
non 22 px wmton msn 7 by ayn py a pSwm xby ydy
DI OP TY wa yA YO MN Tomy xi oNSy 35
my APY AMMmD Aw owr Sin aA smo mSswny
nen mex as 95 asa abyss qnmeay ainmayy amebs pyys
MX NI TynT any 4 Tan 7dr non bp 29 4107 BAN
mandon yo Sanw ows Som. pin od ser Sx 153 NIN
AMaT jor NI yD Son AYA amp wry 2ndann Sy qo
sy In I Mass ws voone Symd Soy xb 09 sow
mam ms ws pen my vasa naan, syyn 19 @ abn axo9
emroe mony sdnn vad ans vin abme wat yoy mascin HIN
She >In www bo md mpm abn ana pa pow jor
MAY wd DIB ano 62M 1 syn AAS md aby
TWN JO nN Jay ONT OWA yO Dyn pO anBIN pow
YPND OND DD NDI mA NIM) DMwaII wPnD Jdon IMpINL
sawy OY WIT p .amMavmD oy OAT pow ow
qed pan yon Sy qnay ap mpINy Say s9aY NpnDI ans aon
awn NPY mn A wy nypod ow snwawn xd) am ows
sAywnA AM Oya p21 nwynd wwe pom py qo 55 saw
w52 Sy Wa A Nn tD adaD WSN) NWI NIT ISK 1DN
DY YEO ANN AST fD NM) IND ANEW D’y’xy oN
amp inp aN aw ond asp aa xd non oy xpw
ania> acy odin py sy amiad primey opm ad Sy aaqp am
JP) %251 WINN ONT WIN ON ayoNr yin aNd www py IMA WD
yy IN yd 3 oy wey > wy wwe pomn Sy wAdny ~WwE
a I SN
19 yf 9, 20 M. mw. 21M. pnpon. 22 M. 405.
2M, Symp.
Io
1 f
12
191 ISAIAH LIII. ro-12.
eD Yip] Tey MN oop mp 7> mayn > poy WwES
may wspon oma ony yn. S$ano. pnnp Am amnmp
ema myo. ww mye Abynd my wspon muy py enn
soo sinw wy 555m Se yaswp sina ws do pwd Dorn
man nbsn nya °s “obs yea aaa xby my pon xd by bp
mao pswos awyy pon wan pdy wa Nd Sinan ammo ydy
NOT pan ™) pimadp vow. yp] an mop sap Ndy wt
map yoo my yap imbdnndy yond ayn ‘ny Seaw sdx oSnA
poo xy ow aned onms ama y's 9/5 wy ws mon
mov yoy a’a’p’n wan myon Soaw wap po py’ yen 72
Den ox my) maw> aya amin xd s3 At sa mM intnnd
mapa ppymy owwond mas we) Own ON yt AN Wa OVS
myy ws mos orpa pam oe pox yard em ma
ma nosy» pam my myy won por by qpy mn sean
ay oye tws Tbo ADO. NDT My yp .Wawom moder NIA
ry spy was) ming payer mado amd ppen bw aw sto
my omna owe nbsp Soyn po yaw ayw wa) dnp
oad say psy pays nyse yIV Iw. (Ny) PV NoNA
ynyta on aa Synod say anpyyy moa oom psy aim op
Sap) xin oman wom an 055 ambanwna innsnn
oy oqby ynosmay inpyya odap) Nin oA. yay ony
nox yay mosm mben ow on > yr nasa aa soy mt sya
seny ab pony moana 1b poms yd sea now ody any op
orduind 5 pnp oa oI and yy ON yd Nw TID
yomnxo. om 55 yd sw ama qo ampind myn
Dy AN oxy amp Sn nna 1b now Soy pom pyowy ns
ISAIAH LIII. 7-9. 190
ned 12 MEA any any pwd mes ca pian Syy aban)
SNMP wal AMY mes YP nnay xd my2 sim waa smays
393 1 om nays pa nna xby apy AIM myo)
syn Nd mpxd won boa omyp o's ns yy xd) qweiny
WMPTS wI WwW yO Wa ynand pom avmw Say noes as
PT ay syenw yo nye dys 415 ny AID Tw
MD OTD) 2 TY NED ow amp 49 ney onpw
DSI WH! VIN YA WIN Mw PB AME Nbr node mn
1225 522 yabya may prey yy sim nws 759 my sayd
D2) NIDaNT pda ayyom ADnbpA nyaw popn 7 4D)
TS3Y9 ANI HWA WM ATER SYED p> payne asyo :ovsas
12 ANI wd npdy Py Wey Arana Aabyy mw nw
ANNA Wa M327 ‘ow IMI 4y¥B ‘pbs » mpd pons
7972 ay S91 AM 2 AAS YI AWD) TDs
mn wt td) wy 45 Yn PAND WD AMD TT AS
PON] 7 TONY 32 BYNA YAN INI NAD nD NIA OX Indes
nm? wea ovdya wd xv Se App oan NS pn
men nya yessw ‘nds wb yn ‘OY YYRD sin mata nw
281 %2 paY2 NOI PHY _MB OAD Ty AOA BAD nd AB
yon mbin 2 aay PNwA 95 10d pro TON) POP ISA DN Ayan
WNT PST Naya +> MED MD AA DN any ond PD A
Dye AN NY sommny ny amy spady own oped omy:
Daw Ara my yby may raoy “ands YI ey ANY map
10 bn 575 by pays DyeA AMIN TnI aps advyws ayn
a ee ea
© M. pvp. = M. psy by. *” Both MSS. a.
193 ISAIAH LIT. 12.
madd woxn mawy anoym pt ne mawnn Seen Sy
say mwa nowm pany odes wan tox 7 Sy mw
mn onyp ond wa nny mimyo v3 mow and xbw mpy yn
monw 92 o37°D .payn pind wynr minw mdoa poy Sas “Say
any abyrva yn daa osdn som omabn anninesw mow +3
pow ides mya moye oder oa vba a .odee min
ayo ww As a am Swe .edyon pyyn apn nbn
moow mbes amadny mn sane mown dya5 soem need
INDI ANDW AD aM Nn Nw ae Sy aa5 mn pan ans
£9”73 mow oweden man pon Sy syn tan AD oy
wrvam Sayer ANa JPIND AWIAA NNT DI! WINS m7 D’D’N
my) DID YDIND My oN Nw AnoA DN Ad NI AM
xd pox S45 wn ws yoy pap °a 3/3 nbyw mwnn yon?
Ines cons yw Nd men Sy mempn wore ba wad dor
bya nox mn nds a ty dene ns byw vba pst
map anoM nox ona 55 55 pom mosm sim andap) ma
soy Jen wero myn? mwon qdon Sy nynad avnan net wpa
assy ome Sy mens owas wanow ond mpy w2 IN
moa sian wyvan by pan oon iawn aS) oynym Dpy
nSaxp wees antin NDI wy TR ow yoo own PADw
smadw mdwa wdsan atnd
+ S/n Sy nbws ¢
eee
30 M. $0 bx.
ISATAH SETI. ‘x2. 192
ompind1> mami ain Sn pa ama opawa mwy nid mn
nwdy wwayS ayn qboS nym aran pawn yo Sow pdm sw
% ondbwo yay monn 25/5 ans py sin oma pbns
pin 1d neyw any pon mn ods aw > owe odpn
nwdy one nday ow ovpdn by mn pid pwd yor son yan
—b0 Ta) “W8IDI INIDD Iw ny My WS AAN wwWwyS Yh
’y sim amd qs mynd yawn mw onyp ayy ws
yas nay Sy ni sonm ony oxy a D2 1d ayy ON ayn
1D IMD °D ADD OYA Asi ond ww wear myn by
Non yosa yerad imam apwany ome) tansy non bp ay
NDOT NI 442 MINI ANY YN] NN PM DN AwN NIA
ONon xway ims wy idyow ar psy mM NIN Roo Da
poy qayny mAnn yan yoy wana xd wax on wey oywar
don om sya dS$an maw yey oyenady sapwan aninap
nor xd) aay sin nnn pwd oyna ea man oye Syn 1d syn
amp onbao ans 1d www omywnm mydan 55 anon
yond 2492) mpm myaxy Sswey vain wyapma ompin nnbym
mawny assmby sway oyn nds oy sppinan adyrady Syny»
ow Sew pos bia sinw yaw asa ay po Sw pas bp
ana jy ey josa > yaw awa ayy sp Sy 53 yy
yay nvr rans Oa aati Sytem 59 by ampin nde
Dew Sy 7D PIN mA D”Ny yaw AND yy aps pn
Sow mon nunad A”y mye san yoo yd) yas I AY
pap Ab yapna 13 advmwd p> paw ad) xd mpy on ay
OL 2230) IN.
195 ISAIAH LIII. 6-9.
Mayo Pym ny ssw awarr osm posyo odwsn yo ysnpaAn dye
sobs ody pry worby om yaxd Not yo Nop ways Sn
ppm wwdy so owas penws andy wo5 en aw spin
wrver andy mba sinds onde ndin ws wos ws aaby we
man yo imana .ydy wa nds wwdy sad om yaw ono
pind mony a wep win bas mw oxox man nnn
mspy mann vs a O’p oman ade: tmann da den
AYNY TDD NYT ON otoNa ay Nd) na oon yw ADD
samy vad aan nespy ayy xdw op Sy ay oom ayo) monn
53 PNET YN wD wD BS NEW DyO. .ADDA DDI DIA
Da nman jey> 7px yo|d myn dan wwya O79 iy INNS
Ni ppm san wmym > paw oayin gin yey ams tp oye
yoy fy war on ond mbwy ypon sin Sym ona ynen
mpDa i231 pnd pay wx rmIA Ty MONA py odw xd o> ws pyn
1D Oyo AND myI Nm TAT Ms wy xd ADA nN ws Ww
py yy mA opp Asp ray Sypr sony Syd mnbs .mona
nod mpay 12 ney wy vow pawn .mbin by 1 mn
Sooty asp an tp ame oD os one) car Sap mney
PP Awyoa pa oma Ame .omaxd $4p sp amar advaa qo
mex oy py 55 ‘ny ywED .pyn nD yam pap om nmwN
wD Dey AS) :opyy ywano xO yan ond x2 mn weap 1D 72
sory ved wrar away pay anand pos psy yen wa my 929
pon xb Sy smaninw wer op now rods ap Dye AS INy
DDT WIN NDA WNW ID Dt OW oNoY Oyen wD YI
ymps wy ns) yy Oyen Sy ones oA ome wn xd ADD
Dye AN My oye wrw|aan wwy Sy imix ony weyT 2
02
XXXII. R. SH-LOMOH BEN MELEKH.
may on yy Sow yoo $55 syst can ws my Sop
3290) Aw) .ODINI MWD ws AMON psy DW wR pndyy
pon pyna mbaaen ony yy Nin mn oN popA oD pwn
NN Mw AAD Adsm way aman xbow odima xa Nm) Nn
MT PI NAW Ar ws Tat py AP sid inv xd adypy raw
Ap yo mas pwd pare pen bx aa pwd ov was a7 poy
mdp> oma andap mina tyday weeded ayy Syne aim rat pops
nyo) MOND Py IP’ .NOIOI MINwWR SnspAD OD TW
nmnd sinw myzn dy yapo wa anna pwd yep) emp
odio omen Jay mx apn xd ws AnD pwdar ado syynn
3. yw ax indy apd pomp anna qwap nda by wnennd
:pmon amp ap dy
mpay man nyd myo wpa wmpay wb) pp pons
paynd xd ams om xd Tarr op td snpow ws
wma poo axn oes Som sow oes sony cow xby one
WP TD wD ay py con yyy can oo aD ninp
poy amawn xdy wow Snppsy .ovdn Syn xin a 525 pimny
som ow edn ramwed sawn edd a pwn ad ads mown
Sb :anan Sy anoyer awn saa oy adap .oaan oN tpn
litxs
14
15
lili. 2
Ww
XXXII. R. ABRAHAM FARISSOL.
A.
onw nwyo Ss roam motnn Ino nein awa nnd
1DND TIA py ne Nw ND Iw onytd ANP aw Ypr
Ss axyan amy om> ayy min 522 ms my xvoo Noy
PADD Tywa aon awa Aad) nad wd pay nea mwon prdyn
[Nar 1a pA yp yynd sn pswon oo pipan D3 W2)
7 AVIAN neta os pan ondbw pnyon ww pon 9D
wnyw> porn Ty mn yp IN pa a Mam say Sow ADA
quo Soa mxdmay mown postop ’ppa 273 “ap Symnm par
Don anwD mawszD32 wnw no 55 omen|D way Awan
[WN mI yA py asd) naw md xa rw by pbs
mwaI wad say Sow AA jp maw. neTAN ws Snns
PON OND NDA AWN AM ayn wy wD nyt) wan nny
sor maw by nbs mvnan owas qe yas IN mein Awan
by msin mean we ap owned mn mm :Se2 map qe
munn To Sy sma ams wna ones tb yy pry nadn as
pm wanes ox2 sn Oa nyt i men bs say aay
Sas worn indyod mown caxdop nan [Aynn] xen onan
AMX NIP WW NT NW NDI NM AMN LNB UN
ISAIAH LIII. ro-12. 196
m7 ox ‘> own newp dy and wyy spi An siny ap
yma TwWy AN) OVO wx ow yw ond vm inn. 7
Ql maw yon mays xd wy aya omy on Twyn DD
InN) DMYRY MoI p\spm nyyr wn ma nwo yap ow ynyvw2
pad Ww Sown nya) OwP oD. IN MI mp INA
Sy nosy opi 595) mdpps nnn ey om on wm pis
snsonn dyyan wd adsn nda absn sSyas sqpos$nn nen ain
ynapa *> Nyy Sp DD PAN wna Nin ener any vp Sy Ay
my bs paw AN swwa yy Myon ow yy IDI
ADDY Psy MID WN) wD) AP SY AD|Y poy AYA vio prey aw
nwa 325m yD wD) AWPI AIAN pay Way INN psa sim Sas
WII WIND) wD px wD pone Joya wan qwpa Ann
mmdin ww yn ody ms wan qpsw ws bana an pyensn
mow DINN
190
II
12
15
lil. 1
199 ISAIAH LII. 15—LIII. 5.
mony bap tay ’p> dso now poy wow cwsa 579
TNA IRSD WND Avo on taynoinen Sy mon awe psd
wy “ord ama’ say wes omina on 55 ny oopNa DIN 1230
yd Am o's ona poy MIT! por NI 7D AP GD eA a 9
yep ydy on ob spon pops Soya prao natn by deny nnn
bao map NO Tws 'D .ton Tay> mywnn moa oma2 odo inony
poann woe NO ws) ms any ond anon net nox mw
beau syyrw wm xdy ow xd) odpm mown isu xd 5
spd
Dyn MIN AWN wnyw> poNT 1D DDT TDN’ INI
SIND) pis maa nw Taymoams by anda on by “a yn
yy naps Stan vbymaw my paso wrwar 4D) pava dyn ann
ynyna ox|ads mst ony mdyed ma mwys moan yo aby ews
symone awn wax me xdy sm xdy ann xd oS an wd vbna
smyp Sin ye mass ex pees Som ama mn oD AS
xb) mrs ombaw and mp annop den an .owdndy ppd
myn onstd) rp sD sin ar boy at ow> wan
any 9/9 Nw som oisdn pos oN’ mown onde Syne ny
sux nny aysy noynp aw Seow saym ares own wan
sya Sand oem enw aNsom ams nxwd 25 we A MDs
b5 ep yena mbia inyna amsazwn amo .odap an man wy
pypys nay ods maw ya anya Sy yn pny yn
NIN Dyn TeND ayywan Shin som rp ‘wn yo “A AND ny)
movan pap» Sapa osdina Sdn sin 5” opa proan yn by
obwa ap $’ wby werbw row .5ap> wrx oayn way aD
san Toye ye maw 97% ySy noo nod ew dwar psn
tt oe:
s
TSATAE LE 13-14 198
WIP MN ADA nM pws say ows aw MN ADD) NDF
say ow roa Sew nod aston ose nwten ons
ova Anmp> ovspm Sy now sap wo NaI wD J) In
aby 42r ar omp mbdyod rox sain apspma aay ndo by ar
pipan awe Syaw ans > say py ans “ay cv Syn apy
mx Aya) mp3n nad Aa NA NYA NI NIT ND tn
sada 9 “ep myer xin ar poyd snyen pioaA AN say ADy
py Sse noo “ps mynd a ayaa apy aon awe da pian
DWP 273 O39 “PDD. NINN NIwD INYO TIA MN) CTD Tay
myers) say Saw ans wos van wom at pr at nnd
Not AT ANN Ty APyy pow Any (9% MDP WNW ND “ANP
xd Syowy ans od say pony ans ay oa Syne apyy abs
wp) ADA mony Snow 5” “42 TYWD Iyd oMyND won
IND NIT NNT I” apy nx» Sy2 0D TON ADM ay AMEN
WIITD ANID NYT MANS woD NDA nD TT AwT|aD wnaw sn
PIS PNY TDN pA ADD yor .Syw now Ninw AwTIAT Neng
xen dy nenad wosy mpwn any mon si oad say
ona) nox on °> DO} mwa DMNA DT DIY) DN) nN
by mein mvman 55 wes vmx ods coy et tons
Ssaw ny Sy mondmy awnan wwe tay ow wo. Sew no
mywan xa ans omy odwa mow mow ap Syy ombda oie
oap we MST nNDNA AND IAM ww nr Syed
mavy owaym moynean Sapo Sssw any onsen yn ony ox
sVYPI jp AT WN.
apy say moy 5” say Sow man ww ’ny ow2 NYDn TDN
yoy wwe 372) N25 menyn abyoa swan om .dsw noo
lii. 13
14
Io
II
12
201 ISAIAH LIII. 10-12.
M3397 Nw mI oA dmx ONT 1D moa) oma D'S mioyniad
:yp2 mop xd) ayy pon xd Sy nono sen opdy pawn awe
yy) NDT OND cdma wot yan “mad sm pon pr
pws oy ox mind yniard assdnindy weatdy yond a’a’pn ayn
SP AM AS yyod pon ne ydy py sonn tayay 579 waa
AN mw oa yr my $/% nbyy ya’ pam) on aN
nbyy ya 6 ppm moa tyd ambaa mov sbi ov pany inibia
ayy any omdia was mssw Spyo sypa ondyn nwspm ant
nxdo %> “oxd Anan Asm ony Soyw anysayinndwa yaw aw
NT ONAN) WY ay NIM D2 PY Py ay yD AT PANT
may mayen man Absa mar (nx) yds awa 5% Sapy
‘os aw simordn qa ogi oonnn pba sn oqwN Deyn
wm ps avow myn 5533 95 yap» sayaw Sap» sim ominy
poy od jo maa ier ni 5>y 1b pony ben nwa
waa mpd myn wwe nnn won nna tayS amy ads ney
oyyrs 5$55 pypyn pa awn mow AD on Alan omy dapy
now st xd 5 5/5] yey oyenady nw? pn NOM Dye
payed we oa Aw mayen Nwaw mm tayn am Sw
by anbwa oddenn on tony xox ome ovayen ond oy
mavann onnbyaa ond pyr yen by ombway maby
mya adden wx awe mbdon mbana a1n22 sav yw2 nan
sya adden qyay ndan py o> yay oyenedy ma psa any ow
No TaN AN AAwNa mmw ond Sno» ond Kay opens
swe sayn nytd sym nas Sy ab mynaa pad mst awa
bop any owpona apdm nbaon now sim inp yy om 7D”
NEY yl Ni om om>s Dyn OMIse2) ONAN NINA
ISAIAH LIII. 6-0. 200
wo maya xwo aweowS xpq inwana any wm xd) mows
woy woop xSw ans wd san oo pos en onda anya Sy
ona ms any ain sd) Dye rN’ amino son
sy poo apy nam naw yann Ss ymiaw omnis opty
yan? Nd) OMN Wray WN | Ay!wa MD yywa YA OYA
nanan wmysa owyn yxya wos pyr jy MN nosa syn
“wD ona pos rynr ry ‘A (Aya Y% 4p) MDW TOXw ws yy
AS 2 87 ) Syn 2 per San amas dma apy qs Nn
won qN pos Ba sma py ron sayn Sy wan add ny
9’y M2 MDI. A nya pnyon Ay NIA wD Nw Nn
MN AND VMN AIM no anwo Sy ayy ans) omy
sinw sayn on Sy poy ox .oyn nN DYN DwM wD wi
nysworm wen Sy Nw yrs Ays NIA NN MY. ANT wD
py opynn vine yop mad doy xd) aedy mina modyay
MnvoOy oN Ar wpa Deyn mo yy Say nayd aws son
nod xwow mayan pawn mbin apo mbar jp sayn nbyn
Seow 559 1 yt pads 5” Ame oD A ms) ond evn own
nor 53 ayn paND a > wma22D WwsE pny Sap ayn ar
odor ‘x 52 aes wd po py yea .wan ohyd payn aod
som at by saym amyS wd yao AN onsNom ‘Sy peaD
Px we wos tow tayo yr ws “an arsed ind man Shinn
soy YWED TNXw ww imos oan i> meardn ws sw wd mad
ony o> ys “am tayn im Senued oynnd wom yee
Dye AN I imp ms “A yam as by oyna nad wy oa
mo yoy yaymy mp sayn Sy msdyr is gyn apND Pap
oye 7apy mnon Swwa mow mio map myn opp
lii. 13
14
203 ISALAB LY, “213, 14:
say Sow mano awnan mera op pan onbw pnypn ponn
mnynws PONT MD PIA wR Aw. Mn Spa 4 mm
MDNINI wns Wwe ads ms wo swe aNdmy mond now
wa Sno wea wrosy : (Aya py ns psd awa awe omen
waon* na 8enady say Sou oman mpawns isdy* mvnan
2a Jwov* mein aNw Spawn sayn xin Mn say Sy
gw xdy sd yy priya nad by aw Sse nos by nds mwnan
say Sow mon ’n) wows avn Pps op “owi* boa mov
AND) aNaow ww. say msopw Sew now Sy nmind ayn
[pan] ‘ox 2 Syqyy nos on saymw* man nny mi293
md) apy ay awn Sy ape (8D pO") “Tay Ssowy ans
mynd amyer tox (9%) apy ay yow Ann [ow ny] (0%
say ‘> Syne apy abs st say ows Syaw mp2 mews
aNav (V0 yo" HDd JD) won NS Syne» oS say pray’ ony
mxiq qymean spa abs sada way apo Sew np nn 12
ay PAY PTS ON) ANA nonna jt say Sow AnD
ombsy Syne nv Sy monbni mvnan by naa am pnd
Syeund absan xa ans amdy dyn mow new ap Spy grasa
pips2 woap AWN myn moNDDA AND AON Mw) MP |
2 wien AM nmiynean bSaps woo any oe yn on
WPI
spy say my 5/5 say Sow mn ’ny Sowa Nea TN
beaw np) poy wow wea 3421 awn om [dew noo]
5 mon pIDDY. 6 wand. 7 ANID. § pynady
WIND DSWD. ° PID TWH ODD MN. 10 “YON 93 WON).
1 yay yo Sseawy npr $555 moon. = BN yy. ow.
ISA LIT SLI 202
oxy wo omnd wn wayn yo 555 wbspy ssw miniwn 555
ow bap» soy omnnm odsynen 55 no uNeonxnn Ss
own xayd ome vm pdys nos aw en pr on by way
so wen dSyaw eds miynad po pay pyd myo oar at aby
yon 571 vbapm wax ar by mone am pyer $55 xan omipda
mos 39 nppn myay mam Ady roa won nym snsn oonn 373
nya Syant AwWNI APY TNYM mawY ANA AI Nv mpdd
byonn nbnna 7ws Donn md aN pypm An apn ab savy
roy yds job) oyna pt pp saan pqs) Dewsan Ssnwn
py Dew MYA pa wer NDIA oMaNA ANw Spy apanm mpnn
onyend Awe miyvann 53 apa dene yar adn $95 ad samp
733) 422 Nanay onTanay amps jody ar by pay odwr b> ine
pon naw dam any Syqw mba mina pyar vbyod awn
wo mn2 WwW mnesA ANA Tews omy OMe DAW oDd
2’y apy? wnat apy ndap nem npxs pws oy ow xdr
penn “ox mn wbap sew ndwr mow Sap any wap apd) ony
240) ody TPAX Wy ANDINA mimawn 50 sys oon py
B.
mvp Sx tram nissnn* ase [onysd] maim mwas nnd
Now mor ayes xy no myn py nS Nw ON WN onwD
mona* Ss meman xeaa poms mianzn $52 me aNa xy
SNP) PADI WwI som INI AWady wnAb wb yay 2mwoA
2 “ON 32 NPA yp pyod fom pownm* ova wo
a EE
TN MD. 72 ow. Fay. 4 SY aDDD }DINI.
ii
y'
Io
205 ISAIAH LITI. 7-10.
sayn by 55 ny 12 yan “my = nanan wmiyt3 ayn pry 1wd2
sxwo si yd ‘ON nyps Nim wa py id yuan Brow ton
mwa mben nas msn sonn pnyon [roa] mya sn wa
25 ONY pW TINS NINN w YD NT NNN (oyiD5) ANIA 01D
my) NM wns mya ww main O77 oe own ip wD
minad day xdy mids nyswhm* mdaa myn Sy sen yo
mbin asyo ppyn mex syn :d5sy mans awa sin pr 1p
Ame AT AN) MNS NY OwD mpd NeW MyEN Dawa
Spo 3 wmaap awe yy Sop Syow yay saad 27S ow 54
aod asp 53a (om paxo ano inva amawn 5”) en yAND
pxDM ‘Dy pwaD > odor mx wd ya ny pwnd .wad ppyn
pve a nd wa md sp 2pm tayd* xb paar yn 9” wd gna
say amd nnd wy Coy) yw caw oben nx ans
pnd sa yay mayne “ann Sapd ovpny wd yr Synu» °?npooy
Sy mpawns ond wo wd ndbo ms amp ms ‘A oya qat Sy
sw sind pox tow pyos Syn nos aw wd aw vara
myn mown awn Dw 13) NSP Dy AN yn : 7ST
DY NN NI Tony own WT ID ONN pAND NAT TayA WN
yma Tey nx on oye Syn way dapsone 5” (nap -
anim 2o-wyy od omwy* Sw pdm owas pon maw on $79
synawa mow xd) awy oon xd Sy dy nanon mon net
wa) ovN ow ox mynd “ambnabds wsond* wot pan
22 M. 284 adds poy, orqyy. oppor. » Sypw mp2.
26 mbsym mowoom. Soa. Bw, 8’ apd.
89 DD. a pr by, 82 ond opm odmain oy wy.
88 M. 284 wednindy yan).
|
|
ISAIAH LII. rg—LIIl. 1-6. 204
a sayn anend oben mown Bo (say ova nsapon
NITY jor ND YAP } PON ID NNN) ANID WND AnwD
yap roy on Spar aa an an pwSp Mam on ona pdy
nosa ommw ond app xb awe o> ome) ob non
nor pow xdv* navn doo wyann wow xd awe any inte
rphiyo Syaw yew apps
ims oy anda... pox on oben abs mes
My pIND ww 42) para Syn any sya mma maw sapn
myv dy 9 xd) ayn 9595 vm shy mban (mbyna) vbpy
3nDdd Wen An we. oA... Som AM AAD AN Sant
ar Say* saan ow smaen xdy ara ambay and pnp qe
ny wan any 75ysaw mby omens mx 27% Dyn pp
Mes mM nxwd [yea] wb maw pyr maya xwo Ssqw sayn
yozoinva Saya mba oqnyna imawn prow... esha
apwan Shinn sym 327m mep* mya oy3 Anya onds maw
mM nrvwon pp» dapar Shino sin 4’ opm pian nt Sy
m> ww oben rp 579 psy wmoby api bap maven wea
INWINI ANY wmAN mwa yd we nw $79 ySy nod A
2 sana 725 om onda omen Sy mayne awa ws yb xen
DeMyIA PY BAYT MINT INN pM Maye dap xdow
MAY MyII ww ww wn ono ydapr pans Sx yaw
Dyn Ny MN noxa* .w00 wyTaMa Ndy ome 2a sayn AEN
SE
ae Tan: © Transposed. 16 TIN}. 7 oN vws Anyi
moe Ssnwy ndypy mde qa, 18 ypdyy., 19 7m) onND.
ey 953}. 21 \71D8" TY.
15
liii. 1
207 ISAIAH LIII. 12.
oinn oxdynd aN we oyen aim @apmn ab yao anys
pox) [Fm mae axwe any] adn anaw Sean Sen aa we
yom Iwan ovasn aNw “52, Apanm ArpAn Jnyy [yaya]
M2) 41D) maeyon apy miowa pa dyn ad [on] Sw» po
yminn oyon mdynd “sna aasy 4595 Nena* ananay ompbar
omy) ony ony mod “odya mie * Soo amy Sew mpda
mow 559 py “m ond avy po mn xbw ming tw
xow oyn po any od on onnyna 2”y apyd mat pin obdya
pax ”’y MONT ninawo Sop snyd DMN PI penn ‘oN “nd
:[7oN] ye amy /n 421 po by
2 amon. Sena. hat Oy. 4 spqyea 725) 5am wwe.
4 pdyyaw niown. sayy NO WWE.
ISATAH DIMI 11, 12: 206
snbyy yea a pm oy Pax yar aay (jd) ws ydy pry 574
Sow ony ambws any yaw (219) AN wa? mw boy
Daa Pay Psy jo AyT yon NOon tw vd man AIM os
sw simedin pyps ar os Sap» sin ony: abdynd sow say
Sapw oyna may mon dsn modem moor imei 5”
ben ova svn ‘os swaw nyqyn Soa 955 sonnn wayn (bay)
% span ody Dsy osdsi mer oss ary S$y 9b pdr
mon ppy Sap, wes) mad myn swe onan asw sayd
"OND NYT ODT NOM oye oyens* ($53) onys awn
moyman anwa Saw nose st xd 1 5” yay oyeiady Soyd
oddann nn wonw sdx ond yyw ondyd ome poo any
nnbynay and oynnn myers Sy ambwar mods by anya
stabs odSens ws awe mboon mbana pas mixin mvann
yoany yer adwan 2 ww sD mT AM ww ona oy 725]
Won’ sy PII AN ADwna wINw [ond Dy DT] DYWIaN Iya
Sap any sen onoma Sw [niyo mban] °mpbna pnyn
bapy xdw mown bab setae At Onan. OYA Da AN MDA
Sy np xp mnd on oor new wpa onnd oan wnypn
yay on pa on by way ow rdspy xbw own odsxyoyen
AbapA woN MNT ID wt ar “amy psy pp px mows
1 APM myyay An mdys ra ws nym Maps Ns wa
Syany WN NNT) Py) Nw ANA “Ea NOM * mp5 mbya
34 mybyy, 35 Nw) WN. 38 yw) wD. 37 mybya.
8M. 284 5x. 89M. 284 mips. 49M. 284 NYY.
4 M. 284 4102) NYDII.
It
12
lii. 13
14
209 ISAIAH LIT. 13, 14.
noes tnd uxye mm .Soen mosay san cx bie
wey yynd (ND jO'D) Woy] NIA RW ws Mba Adswnn by
andyan by 2732 31 ner anwy ys im doe wow wt)
Sain am mpon woy ™ Sow yoo Sb sy om asa sw
moos mown Sy mss ony wy ieyow ma asa wad
(35 mo may) om oy ods 12 Abswan by ax nan
PRN AN SNIT WN N (ND WDD) yw Tox ANdyan by
mayen pnya Sy mms AmaAY oso Br aot mbym yma
ina pox day py Sy qo pon (‘myo AD) IND TDK
mA Nw .oysom) mans Sy pyny anid sy 27% nm oypna
by oinsa aN mews owa snp opmnd sina en own
pours owS amp oman osm (2% yoo 7a A’) apn
son pp ney on 55 yd wom am sop mormd min
ya odin 55a now xy b> pyd swone mnsd sean sy ono
on pox 0% 9D) AMO AX ADA mmpos ad own sayy
Se mes xd WwWN DSNA mn SND man.) PAN CDEND IND
mynd sday mam mbsvin bs we my 55 bax yn’y’n ban
(qo 72 9%) a 759 peer Sy aynsn tex Aa Ap
pana Sy man xby ann ‘nosy gND AN Dew Dy mM
7a saata Sawd) and nbynd nbow aan bax ar pw
oman 55 ya mbin jor. qwea > Tox on poy wow WED
AYP om (679 yorD ’3) Aa and ondan by onnn or dzad
Os ons awea mpwwd) mow ayo oom obvi atin by
sy awa mows mba ania anh onan pyaw mn pps
arwdy Swab mows mem (n’%> oat) was nwp yy mx
NM ND BND NAVD JD AY” aM” aw ony doa
le
XXXIV,
YINXVn Yy’ pean ano nyp oa stay Sow pan
ADNT bY MONI NIT ANA wD Seana p74
MIWA MND yyw InN po TIA sn ar cdy omSsnwes
DNTWY ANN) (8D JO'D) TON “7 ayd ome mw myo grad
Tox 7 jody snow Ndy Prana ans “ay 75 wos ay
aw ans * say pray any way vo Sew apy ads aay
eosay Syn a So Sma sp spy orbs ova owen by
Syy anda oy yoo Jpy) sin 7 Ty ond 5’ AA .On “Dy
w2 Mwen yon by w oma 5% on way ADD won
‘2 mvn coxdoo man AwHD Nw OMAN OF way ype
2 opysn Saw obs ‘x2 72 Sp mw oN nad
ayn ndia yay qden nbyae mn onde ‘ny o’2’y’sn snow
Qy ops omy pod) aden nde yay on onbvanw aps
27 omes3 on Dewy Sy ompsaaw qos dered nn Sw sbi
ps mwa sosdoo nwo Sy maw aro xd on smn Sy
bon qn o’p> man bax 7 Dd WN AWD oO”Dw mon
ayo am masa oop yb SYn own 2”. war orpaa “in
orypnr ayn bw ypadn any syp asm X’R yap ony
pinva 32 DvoNdon myn syn mbswon dy Sow naam ann
211 ISAIAH LIII. 3.
yma ayy wen dyna ped saya we Aan) new nen iawm
mdynd sp anwy any aw any oy anny Sy sinn por. aN’ 72
mar Ssnue> Sos ans (9 %D) penn 7oNw nD xy [ANN p)]
an xdr oS an ed a1 pmipay 12d) pads yew ly mae
JN nT aA DYSAA 1D pAAsDM Sw spon Sx mn odes
mA TIT NA AT NA ATA NA Wy. pysynAw mora wat bY’
by qbiw jor NYO ANNI AIA mp Mn mA AT mp OwD
pur oy) main PS M2 fo RY pp AN |NDdIN
omsday mown at ids ox intona msp Nd) sain wanda
WI Maa anyad wpa ows. eA No mba mrawy owe
[ON AnD anyad ov) ONNND VMN ION ANY IS WN
Spl) WX Two wD. NNN AN (93 ’D TIID3) oda
"2 TONN Dy! MXN DD PIN’ yw Dy) ANT yon (3p
moan jor. penn > as) wx’y’y mown Sy asa nin arn
xy amisna prin pow wwys andy pysy mown onndyn ay
omin 55 monn (2 q°D) IN AON won. Twinn »wAd Soy
ames nyad wom onin Saw ma Sew Naw mony
mow rox ows Sim ara :oxwnd Soy ydy omen taxn
byb amoxy ps obeys oma yn any oy Sew mown
’p2) WON AYO war mrad wp Syn» vdya tox AD prop
mawso ws wd nad yoy oder non mad saws (3
pon ono mAY ws MANO] Pon AN ADwAY 7D
my ‘ann mn md (7b) AO WN SIND. DN wT NI
sassn wax paw dy pyyn np cps % pop nw ADD
anand aye ws dn po b> bs omy ym din yy
ops on oom asp 52) vd 55 oy (na %~D 37) NDNA
P 2
ISAIAH LIT. 1r5—LIII. 2. 210
ppan WX). nnvp |xyn nw by nnn Asovn DIN 3215
mn wa Desy by py TY nysina 35) xb DISn Ww TWH
opps open pny tas Sy neem mim at on AP 7 tps
snsn tox bw. pawn py menpn onda nemsn ayn yp
m (o yoo 72 ondp) saa Sy onyy om (QD jo’D) mywra
yyn jo Sean bw (0’ O35) AD ND Sey pn Ss ADI
sn Nx any .(Y yop 7a od) mown onan ne Sw
mypn yo ond
ymomny Jo my poow wn mibin mormw ws %
soso oar pwoa now cde open oan ona ida nypn bx
anaw oot py man adoomw aod osm by mopon ana
Seow nda oynwa mows csbow aps om od yap pdy
omnia S5p way on aw (7 wD ADD) WN AB Sy wD yw
sox wn ond map so wep smwinn om mp Sy a wn
bs by msn nds me 1 neta yow 1D (1D jo"D) wyyI NIA
mins 7995 na ond may xd 455 pap ody qo aby onan
:mand om iawn aby ap oni
PNT wosy pad awa tex’ one say day anynwd poxa wp
WI (ND) PIPIN ADN wANY DYOW yMNW WD AIOW yowow
3 pxn xd ooo Syp Syp o> ian wApMAy am oma
omens poy astm pmpna mn ands op by © yn wep
nny sy mn awe sow mr ay Ss abs aman “nop
wp Syaw Sya ax nD (0D po"D) Woyya nT Ny Senwe
sane ow wp ase odo odwn says a synod wes ard
Dinnd oys3 ‘3 xin dam Ay pax wrwor qed para Sy s/n
1D) AY AND WAwWS pANa yon os ay NAY pI map
xO) oman mw yds aD pays ww awn qnmon den
15
liii. 1
213 ISATAE LL. 6,4,
ome 55 (3 %D) mo NA WN .ony Ty Dawn wn
» (D’D %D) TWA Tox mba rdn ADD I Wy DNDN
pms imap ss Poon asso Syi pn msn qws ms
Ni Sip (9% %D) ANYON TDN sy WN IMIS WIT ON
9’s 200 myobya Sy pany on piper wma 1D 7 ID
NEI nana yoy wordy api way qndmay awa? “a Joy DN
INN DMD MY ADIN mom TDW MwA BM 1d
wb Sao an-ana 1D wa wordy by Sdonn arn “abo ydy inordw
yoru ad oan ws mba mya Vy nds go> war xdy nr
om ws po 2 x>y mdbans yn ony nein non 53 nw 139
qwx dyn ody nx we (0%> 9D) mo NIT WON DN IIT
67 pops nyt ansy Sy mya d$asnm now oons oman
wx opm pasa wba sadea Sy mano xox ay andona xb
my onyy ona ow. mA sw NA Ty aE 19795
sing pays 4) OMY myyod oN) (2 4D) My TDN ,Oma3
mya mo opm oy 67> “Da tess Zo >See ote pow
ymax any 52 255 py nx aa yam om mpd yd) ova
map mn in Sissy) onpy nom pbsw n’’y’A ay oN
sq> mand oonnw nod 4 D2 ays Tony 2 ony wNrond
DD YAY MAD ANN PD MINT TNX’ Any AyD NIA wD
yoo mbyy opp. ova oy TD ims Dwr ny sim Seen
4p) awom mp doa Syne nx ade (/o mye) ans TNw
nna xd) pep my wi maw tn Sox yxys nn ape (970
msp2 Aaa meapos Am ad Sms) Say mand Awa vp
aon omms Sees ap aw (2 %D my) TDN Aw ADIT
mandy Saud pryn yaw nya b> py ¢> mipinn ODN
TSATAH «LITT. 4,*5. 212
MP 12 (7D) ma sr vSnd wer b> (xe yD) mW OOM
M8 MDD wan mann yy na Sip ayssns my cnypw mds
WWD DANA WH OI! ands) .onNd wer my 9 9S Ny
yo nyamy Aya sda Sew ome omnop yn mewn
noes aN AYP Nd Andy von oop cmon Jaw oma
Dy aw ANY IS wep ove anor wd 1S yn Dena ‘aby
MI Nya ne os bem yt say yep me own onoA
mo xd pdm sap ad vp xd oa pe mpan WN
Ow) WY AB MON OMI NOI NIT Nor oN; porand
277 a wSmy mie abapy emis pow yaw yon idapy
2 OMX ys mow yaw oxSsna gos mow Sw oxSan
nN new Ne mn oysa > ws yp am omyad umd mys
‘A pm Oyen ya snmand 54 syyad onan yew yoy mann b5
Dyan mony yqyx sSyp apm (HS 12D) TWA TNX 5 WwW
nase niw7 oan Sp may 27 am oon Sy nysn wwe
Tex .o>aD mm Sew ny onys wm omy odimay nye
§D) TWA TN war may dy oS me 0% 4D) me NA
M2 MIVA TN) 2 nds AnD. m|IN naw poy 3 (yp
yy nay own Yn mown ons wm onde asp
DSN MAY 2 mm os enw ow Sy mba pose myn
‘awn (nb %D) MwA TN spn 1 pNY yawN yx on
2) 0 DIN oySn mow ows IDE mp Spa) Wa TY py
pis pay nyvayn by 372 ye pop yee Shino am
FIDY SAN) IAN NPT 1D NNDN AD yw nD apy aN and
NY DWI WIN MINT |W Any wad xo aw iS mo
Row mi abond wn yw umaw oods yeas wep Shim
Io
1) g
215 ISAIAH LIII. 10, rr.
ato on bs west yar) emraan pw “a mdy wy sd Sew
pon aN. wT AIA AA yD v3 wt 45a Awa by wan
(1D %D) DIN DpH. wNDT 1D TNWNT DN) MIT 5
"OND TOWN ADYY OWN wa ox > Wer DUK DYN OS
I ANY 47 yar AN ommayos ws" (1p %D) Sxpimy saan
mapp mm (‘8 2D) pean wa aN ya oan by pe Jaw
9 (AD %D) mye Tox Oo mo by on dina Sew 3
oy maw sean my yy Any oF mim mw AND 72 TyIn
4p) yoOxy] Myw waa jon onbyy wpa pam .oy iN
n> ay mm ope Ja” Yan 93 72 OYEN Np 35 a a = =
hy your any we Soyo ropa ndyy “nm yany ao 55 san
yaw m2 any yawn my omy axa qws axon Syyn
wa xd) yy oown ms ood node (2 2D) Sx axa minnow
wb 125 ySoew Sow wiasa wan wd sy Saaw man obdiys ony
wos nnd a’apn ny mysdpo nyaisn omy AN oD 5
yaw noww aos ina As “A ow d55an nyawd Sos > sy
pnw awe mnnw yawa mba Soy awe wdny awx dnp
oon op ox oad psy psy anysa .tnyn myyaa nyYe’n
oa) ond tnx b> wnyta > Ty nN ay yon xdon ona
yoo 272 mand xby wy a5 sada xb amds od rem Pas
mom oun pa paw ( 4D) ADINA by mod NDT TDNY
4p Sap sim omy 6p Py inys2 yND AN DI onyd
si msn won ns 55 ads an oan bs by amon
om miay NX Nw “A Aw yoy? xd now may dap ywyya
spy xwaooinvad nan) env InN °2 Am aya Ty ayy qwNS
smayswn povovda opm yp mont wna (973 “D) Sypiny ap
ISAIAH LIII. 8, 9. 214
mnx ‘3 2 nnax xd cnodss Two psoas 7995 mp ond
:mindin yaa psy yow xd awe wa can tos 9” Son Mwy
Sy /n ape ay spo ova Sennn qSpn mpd vawnn ryyn
Sew nOINA DMO Any ova ayy ar (o 4a) Synw
onyp INS osm DAWA wn pawam modpn ond mpd
“WwW WX wD Ty DAN (9%S oD) AINA AY AWN
ans wp AA ANU and WDD) WDD nawn (b”’b D)
mnua pwnd wos) neem pawn jms NAY ADD navn
any Ame pom msi .os5p ond pr pans onps pony
yan Ta DDT yD ony nnn ar my ndya and Sy
3 WT wwe 3) many Jnya Ann (’D “D) myw) 7OX .OYNnA
sox Sem ins gd aon wad now (np “%D) Two
moms s2500 sn 55 ty wd yrs ny pean sam ad abwyay
Seow Sy omywan ad ony yw an IMs DT WN monn
wR IWRANNTD NN Ms (YD 9D) Wwyyd Aye Ar oy” 7g
my 27) ONDM DYE Taw Ix ans opon 2 by oyun
onvyn xin nown vbdap wy nmvyap ons Map Dye AN
moos Sy ans (‘t 202) aye Ss pny aps 65% paps
oye sw dn mn WN (bY 4D) port wa mon ANDY
Dopp mn ~wyn (Pxw) WON YnDI YY AN .oapn AD ovaPn
mat moxw ws wn Sox5 maw mins omy ono ims
moiway ain ydy Sym xd “ay myn nds awe ma (8 4D)
yn. wy Ams qos yd) onwy ms onnpd mown omin ovn
TOAST ows Taw tos .omds pron xb o> avy pon xd by
shy pws onda xd awe Gr wan nye on (0D ”D)
many sea (3%) ar Sy mpy xeon ayn qa faa nD
lii. 13
14-liii. 3
XXXV. R. MEIR ARAMAH.
sox pm peda Seed ond sven adynd ny say Sou» maa
ann aya “an %p392 Tawa wr ’NA PmNWp mn ony
snows) pew qeamw ond sven Sax ovn amp yo oD AN
paaya pry Ara qnvad Syne by Ayn oan poy wow wea
ndpa np pnp nyt 33 °D 4NwA Jaya Sswyn aN AWD 7D
mn oy ann ays sm yen pan by anvn aywra om Sosn
Da oy AP jy mtd mpw ws ox ws nya Mawar »n*
xoy nn 2yap wow o> pda indwd adm ona ode inyta
Yp/y’s* aby nto ydy anda “mn yw any any sy ond rap
ndswd pton 2’y aton Sys on ann by o> ayn Ponawny
sim aap ’s nd axad sa any aw? sinoieSn pox saan
ons yy D’yn Pry omdyy pyyn ar wna ¢Sy pra pape
SAYA MM 1D Pad pxa TaN pyym > yD xdid wy pry 49
129 ONOM oy? ony oyna wd ody wv. invad pryyn ADNa
wn ndtdn [osq] Sy xb oyn non Sy a ain ar ”s omdyn ona
non Saw amoawn wm adap ww) Nw sin edn pox
am PDh2)) onbs mw YI ANIIwWN VMN IAN Won yn NN
om ons by 7ysd oenwann py orn 7a wywan Shinn sim
1 A. omits; B. 1wanp. 2 A, adds "3" 0. 5B. py’s)
onrypxw. ‘*Both yy. °A. wo; Bayo. °A.oyn ny;
Boownny. 7A. syd.
ISAIAH LIII. 12. 216
mxdnia 55 abn vs tox Soy pom omy mer mana id pdms 325
im o> “mans ony mn oni mba omdy may awe mein
N32 oy mn (9% 4D) Ast wan wd syyw os om Sn pad
swoon 25m mpm rps (’D %D) mye Japa Tby pdm
nnn ond yma ar day we: mod myn awe nnn pen oad
sworn as /n anmays mynd wxy app ony ony bow
DYVD NS) .ANaD Nya wavna ova 59 win poy oD (Vp Dd)
mo toby x¥ oye npina ons DInD wn nme Sow ADD
spr os (9 4D sy) tozan oma bs ama “iy mow dansw
b> bys avon navn nownyw quad oma naan 7 7 7|p3
swexa ona xd pony ar onmn any nyensy mond my
9 4n ton ya Sbany (ay %D) TweA TON ya oad
mw> am ow ca yan Sx tox ndan pwd sin aya uayo
yam oanyy ayy oar ocads abso ory 12 yp 75 ww mn
by mm (> %D) mown bx awans yxy my Tox oyWADA
sovoaip baoa “xy mar rn bs
* So MS.
12
XXXVI. YIZHAQ TROKI.
mo 301.27 yw TWO Ta Rw om say Soy aan
b> py wnyowd porn om pIDan) pioan am omy oye
NN Py! I DION PIE YEA) IY wn pA opD|Nn
SND Aan Nw) Dy TDN Py > wom w Sy oprioan Sy Na ”’y
wvbn pox tos yoy yor indy Sy aby axon nr mie ydyer op?
nop iyyyen Sona sim yoy 42) DdaD NA wTIWIN) NwWI NIT
wnm’D2 onwa yennd pays saya ynsy aim %|d 4 emp
°2 MDS 277 NNT ONO PR Aw «ja AWA yowN WD
oy PS 4 Nw oO ay Sow mn AMIN aindAY ans
onyt °pd mindsn oS momnn paw ans sym ow Sy wad
NNOT TON ON) AND ITI Tay MoNn sap? Px 1D APIA
525% 2w> mds spa wnyeN yy INN IVD Tay NPI °D
nyt “as mos we yn wy % “ba no. nye wn
pws mbs apsy sap xd omy wsy nytd ow’ ida pen
say ass 55 ya pen vam aD AY ANAM AWN Op
son 2 ovpna xdw md ayy sppm An “an pona wpna
soyay Dynan Dw ANwD and ANT OD SIND Tan Nw OVP
yard mn nd > o> PANY TT AN ND 1D OPM Nd yD
yapy oxpodnaw ws NSos syt ops wpdme anid yay xd)
PSAEAES DI 712: 218
omy) oxy mea poy Na ones NORA TION mIANA Np»
yoy warbw row “amy mays som iwywan Shiny sim ops
an many maya sim was redy son 97% onbwh wa awe spin
rm mown op by oan pwny “an nbdyos oA ow “ant
NID? WN psd sym Sy wa 377 MUM pow. ws om MIDNA
‘My spon sim ye mney xbr oodsa ama vad Sms ann Say
oy pyasa Sy ows pea Swan *> naw ana ‘SAA INST yan
DYN NOM Sy INI WN ? par Nom Nd WN PHY PND pnNDN
wy xd ynson Sawa ypSy oan pDYA > NY DN wR
WYN IAD My ANN) AWN Aw YY ye Nos AMA oy
377 py2 DANI NAN AN AM mMDIND OMwA ID yoy WMD
wmya* wa WIT? yan ‘A os wn adda ny ArwnA yr px
yoy Wa? DWNYD ny ISD oN Dens Uabdynd “yAswny*
TBD? Mos ya ‘A pen > DS PAN pa ANY IN ww Wy
my ANN “am psy sinw ‘xm Boas a mmo Sas py
(2 ON “wens Ana Noy pby ray xy ona ys ny min
yaw wer Soyo ros omdyy nya nya nds pmxpn Soa a
DS PY Psd ND 497 PSY psy) ny “pA nya orn
pana 1) pons y2> :pbap sim addin Sap» sn ommny 9p
aio vray pba sab dy “os Saw priowm aby 1 ana “90
DAIIN | wd Sy “anata Dyn Daa pa yp “a ody»
ndynn ndynd aby psoas ammass nwn axdey psn nwp aw
:W77 pyl pana ow ow wIpon
SA.Nan; Bompsn. = Both pa. =? A. mip» pdt; B,
wm NP yD. ALi yaya. 2 ryeb waeny. = B.
pow. = A. aman.
Io
II
12
221 ISAIAH LII, LIIt.
ond wasn b> “x fyer aman noe con own mba mbaen
9) pun py NBD... wan ova > ow p> mw man...
1 Jraw ov Sy cD “2 AN 7 WwANY Po wNA AND NA
yxonqox wey ons mbm may by sb we % aon ya a> New
Moxa ona) aDeM Tawa NA AD AWD Dr’ NN von at
mp3 > py yoy 40 DN cNY 92 IpMa “and bay tow “day
MANN DIDOON OID ANY oy qnsp mdm Trawd wx » DN
Dn nD IND JD ANN) 42) JNSIN PmDe. ABN Adbyx wD Ty
onaim ... may ay ‘yn px AD NI NEI ADNAN
nb mbyo won %na 9% SD any oD. ow pr 4 doy xdy
NEIOM ADINA OF WD MINN AND) 47 DUNNE NEW ADIN
mpipan axw oy aco won WN... may As MDE NI
moo ainsaw oprpan yds boo myn mon wan ‘an AD oy
mdysan Sax aman tae aso Sn owa msadnm nova mba
ANI ANDI AA .ADTNY ANNED OWI m0 TInsA AbyAy mA
mx poxdy wmpand axa abbsa say Soe aan nema wny
mon waombdia ow spy ayy dawn toby p’y’s 1 anad
saxo orndyp many xv ams ady » ndbpoma va wnvnd
pmixaa omsda “ayy odin mw op ty sy nbwan jor oN
moonnm sbyn mbna aby adyad ombyna See nye
ymbay Sy pnon yaw wo > ANdan moysy oAvon i dy son
2 mpoNn 2p by awe ovpyn 525 mda oa wnvaa mba
ma ony Sy ws on pon a dy mam wnbyo by san
ond px owe) pxya 5a ame 3 waa yd yn Tao nN
ona psy dan asmasx dna sper sp 199d wee yn (AN
xa pdyaw AOS Dw. mn meN MAbs Ain par Sy
ISAIAH LII, LIII. 220
own Sax omasx wp obanw wo 325 oa op prot
py anny wy Nd qr veydm asym po otd asapy xd yt
mids Sy om mans cod ond px yoy om ow 9% yn 5
PW PANN NIT PWN NIT OD OD MmNI OWN aNiny Nd oD
omy oma > 5$y phn jad prop wna nm by yy von xd
por ab yw ones ovoryymy on oon Soy pbay omy
Bbann mand yay oyenads wo iy vonyt ad 5Sy pany
mya onvap ‘edb mby mn owsy sin anN pyeras ya
opipan 55 ay say Sow mm nema ox vSxa eyo aon
Sy n”’y myers mia mos yyay oyenady sy qn oven
yo tm “wa say asap nein mba by odaion Sew now
say Ssaw ans x myn 12 DANS nips pl ow oxipy
say 75 row 1 Jp) vam OMSN yt PIN Ww apy
Jody 13 snana Sysw say apy yow Any 7” ow j>) ANN
say > Sytem apy abs cyst aw yay apy stay svn by 95
sna Sxqw apy say jy Wp ow pov > say ymoyy ane
apy say svn bx ane 5 n”’y Ayo neva. or wD 1D wD
py) 7)» ona apy say an bx 0b pop: Seam nnn Sui
by Soay ann yn .n’o way Snes abn 5% ovdana
43 ay ow say ow Ssw now ms mp onda pan
wes Abs mo ww wn Tat oan mwyaw iso py tm
> Nd... Sw2 NIT NS DN wD LD DN Ir on 3
Sew now pom jor pw yow: xdy ms xd mos
apy nD Dx) NDNA ANY ya Man oss avdn Syapn
any aya xd ommoay aya x” bap Nb ono mn nynAn
ny nad oan pa Sy 127 ara man AawnA .nwIK
223 ISAIAH LII, LIII.
mop nyo > nend Saw moa ana enw ym’ omy
me ond yn 2’y “ay mAb oy % nem ans73 mewn 920
wy) WN Ay nNy Aa 25) AWN TIA AN DAP AAP Inn
sim ywyo So Sy yom ca mien aNwd ox pada yma nny
sw oynD one yD) esp Mw oAD nsdep ‘> yn ony ow HN
ows mosnwn awn 555 anon sop mn nn on...
beau nioawd om om onda ovmsaw wav 2d yennd pons
mows 39 Ssceed snmimy apy> poae mw nss3 nym ann
oma o nap on wwe pdyn nied onmbnr on var Sew
wSomn ana 3) a> oa MED Ins on ody “35
Seay ad monnd pw ya pms ondaw wot 4 ww2 INP
monss os ym cpnyn joa Sse now 72 onwynn
Sox Wwe NM omMmin dom mda ond onmay rw nwwn
sony x’s po Sys monn onan wasn on Sn ow ans
gnosis Sew now: myyona ads a’xd mower ondym aa ow
mowsn mnaws $5 Ja wt yy ysA ow Sa yy wan
ninaa Ss now aN pono” “Ba Na WN TyTN
Gea ay yd ama apy va nota andmay pon nnd Wynn
omen nnd yoy ondma San apy yy » pom va anay inbipd
mndsn mynn mana o> ond o”y mow aNwd O75 DD
osdian 55 is nan qa cnn y>w> > meen qa ond
yop oa wins odin ondan Sas oyan nnn Sy ayy ons
pinnd ysneyy meen qaqa na$> aymn ba 2”y pap %da wn’
Adon Jaan yp myndy neyd vary yoy sa aynn by yaa 933
oo nym Sy ynsea23 AMDT AND WwW NAD ‘My INN MINA
sym wre Aa ayn mawd Sao Dw mMyy spn wE DAN
ISAIAH LII, LIII. 229
omdia adap Sse paw omom moyn oo’ Sew mows
onion aysa Sad mayne mx wD ony omy wa yd
ya oasdy sad omen yaw asm Sinn pox ony Sty ops
Dyed ww. non ovay onvnd wnson dy 7p ody owa
yond yawn ura Sax armada nndym ody sya odbanny
mosn omy qwa ond mwon moan saw ony Say sya
pdyn nwa oo ad aye cmown a7 2”y inn mya
sypad ‘ny ane mini yYN MmeAIA ws yA sys sminsnpd
ony ora Ssawed myn awywo oxds ommoy 55 ms omby
ovo) San an bya pon wires ow en Sy ms ony
Seow now bas mds pn. mem oy ID ‘ny NT IN AD”
pyo amay 52 yn’pna may wmi~ inane ’ny sin ta pp Nd
wmpany w2 m2 nw meay per tad pao neds Vy ppp
spos ND pp... * OND UN Jn wD AOD an WI Vy
an3) o>mny 55... nyt) DMN pr 43 4D DIY nN IN
Sse mois ar mao 4 my aAN awe nx 1 4 buy
o”y omann 55 snap sim adry ya wn pon ann xn
mosn 53 %ap omaxn na ads omyn pna mba pnvaa
mom Sap abaw w> ona on wwse myn 55 by mxan
yo... O12 wyMy Dns wna Nw wy AA bby ayy
Sap yin yor ada yo wer mon ya ad ans. wd ond
nnown any Sapo aon jor wad sin qa pay met ayy (725)
abaw yoarr aayny Nd snow propa ar AyD wD IAN pewm
yor mown boaw apyn ain Sew pp An Saw spynoxin
Sew nana 72 i AA KEIN ada jo Jw Pin nprnw
ain mdn anos andy ndy qn dws oniwn 525) xan
lii. 13
14
15
lili. 5
2
225 ISAIAH LII. 13—LIII. 2.
$5 Jana nam mwnan Bont 3005 mp mom 1D NDINS kon
row ‘n> ows yyy pI ppp» pris 55 wad any
boa arom ws my Sow 4p oem non... Soe aan
px mond aneya Sw say Soe mania pyar Sown yo
Aan Kwa a Tox oy xo Say ows ow owsnpn Syyow
sin yor. wndyo ayanw nownd pwd S92 abyon poy row SKB
». ODY IWND SWAIN PD ANID pins WwWENW mp mdons AD
poy spew ony py 55 ws Avon poy wow 2D DIN 235
pms yaw sy pmbda que pmbdaw any on poy inn wwe
[xv any NM wD wes Sop any Aw. mows ny by wr
17? TIA DMN IND TAYID DIN INV! OMIA IMD PW DIN 922
sma snaby mia yo 2 nnwo yD {Dy NAD YN INA
mo wos vedyd yy gm I py a oD ANA... AP yD
moarmbay an by on ineny ws 7x .npw won bs Sp
PONT *D Toxd wy oy wx mdy ma iembdyn Sa Sy ann
ano psdom yns oon pan aNw oy “4 nw
“py .npd 3) ow oD DN yap wdy onwenwn onnon
nop wD Nim) MD AYEP andy wD mV) AND py IEP
wey pS mab yo ow ona Sop way on NT NA
map wowy moo anM wap ond rppY ADD any isndyood
papndyan jor mw NIN ONIN
Sew nndym omienqa ms mx’ ovn Dp ands... PONT wD
mm on ‘ap yoy oyow way mynwd woo poNt oD
pyowy mo “ax poy wyowy ADD ANY yD ANY OWN wMN
man mnp ways inva ydy » yr abn omoxn wn xd
wpm... pa Sy sands wp by » yin oN Nim IND
Q
a
ISAIAH LII, LIII. 224
» 2D" AW Don qr oDoy ods wyew vd oony msds sped
mm IND onyses2 aAMmN odd px ao ond
wy > wav wey © Qe Awe NINA aon aA Woy dn
ma 325 anata in by ym own omaenn nnmpsn apYpnow
soy asa 72 ated ees naa xd Syn nds may » ox
wweo on oy Sysaw nod mvanw and aes own 55 ond
os wad omy my UN Tw AWN Nm pwn Den
7777 Por My twem myxdna an 7 .osnw1 Dw TDyy 1D»
psdian own monde sabia ona od yisa obind yap
OPIN any wND yy DyyDy, nan mop oda oad
bap onda Soy wey ons odin owen on ws Soy apSnn
snyn Sy Sw yas mye N22 AWN NIM) ADD AIM pya ow
emaan oaxw yoy 5 sana anmann ... wpa Shino sim
mndiad oad osdian owen qweay qaqa y’y on aby orn
pa yp omsny odin any oyss mont mimen odo
pons yd ow syaon and ws aim ond amy S5>ey mpbp ow
md mawpn pan op jy we oyenads .., oma %$
9390 YN Tn sAY ANT ANT OMANNDAD OPAD 5”9 pran
mbyod ombynm mbin ira Sew mow mbawy myn by pn
py wad my my ws onpAD on Tos aban mom mSy
Seow mom proad odio yop anya 1S own pYpD|M ’ py
say Sow mon ANN. ans 3 oN pana xd sn Sap
pon opram 42 asd NS apy ss wos oMnNNDAD ON 40
ans ny mda den apnyn mdsan Sy oy ompyn ads 9b
pros) PIN WN 7D ONT NAT AWD ODP NID AWN ID
/pr any snr Day Ja ay Ary xd a wa yo) 0 oy ay
227 ISAIAH LIII. 6, 7.
xd oyna now awx nvbnon 55 325 pap rpxw tad pan
wat Sp am xbs mam yyp jo inmans % opby pes
Snpwn 429 DY DY INWAN AM OMS Oayy an yo wad wm
MAS ANAND pIApI wey wnrvna > 12 pst inna Sew
man mde inden yow own am wn by 5x5 Sbanp an
pay Sy yin? ods on “Dp wd> py ms... geya wba syy»mand
Sew py Ann noxn °> wy) Any oooN2 wown syd pomeanA
2795 wx my ond psx awe jaya wyn wd vmx > wy xdy
omds xb momo yt) any qe ynds bs ny S59 5/5 ts
ymax Sm apy IX DRX” YIN *DAND IND OM pox wns
xd mpm obs ots > awyn Ana ano dyno ona pay San
sown yuan owny ads aywo onda way oan wen ody
woy dap wnnay Tay any sy xin mam od way me ydy
inmay Trayds ad Syapd wm anna Jb peony NTN)
YM yD) 7 DINY wy oP won wns wad pana wy
+ a2 YONI NVVD ADIN 4 Pmpy oN Pow ody
wa pon mao nnn midis inynaw *aS %» ya nner xdy
nbn sm x52 mt woo nmpd pons MN DWI WA ID Ay
NIM) Mw mis03 3 Oyo wm apy md dpa nan pon vbs
pay wenaw no Sy oynndy psd ye mmp mn xd ar b> py
pinwd ims sarws pny ew awn Son Sap an by 5
AYN py AMS pmiw> npyy onda nnd avn awe bm wo
boa soi mynd any map ws Syn wa anednd nosey
xdoa yp nme xd 2”y awn endn mba Sw nn yo opr
non) Saxo ixys ann wen wp AN powwow» an
msn nya Sew ay Aw Dx AON AMID pNYD WAND OW
Q 2
ISAIAH LIII. 3-5. 226
mbynd ambyn +> wnynwS orn wn sd ox mond pxr 25
pay moys xday os pata pn odyn yay qasa oss mata aby
os ow an xd mda nym sin yoy AND NAY eUAD
Ssyn opya nya ann Sax py ines omdy mwas ow
ma Sax may msn sdy aa dy ain mn aby vad owen
md om own wen Nd 3”y DIN a INWD AwD NyD
ye. Sp man soy... ma rims payne ona wn Sax
Syn Ay oD DONA 2ay MIN) m2 A NM MN DMD DNA
powaan mbin mipy ony mx 59) aps 53 pen dy dyapd
SNDDS) INN DYN wT Mba imin’n|a apy omy mwoI
pind) aman qa 55 «3a Sonpad oy vn xd op Bu
mown 75 mayor... edn ys posses smmawn oxbw nya
yym nesna Sys noxna 122Y ans ono vb 2% Nw
xd mbin oy myn 2’s ayn peso od5 urexy ons noxnw
yay oA nA ony oN2on ondynn po inya ydy awa
9 jem> Imawn ms bas ydy wa awdy wad pin ip ome
mayo. omds Aa yw Ni amy wnaaw ondya wi nadand
rommny opwar xd omywer aya xds ob an sxsw ap wep
yarn jp dye Shinn a wd xa... Shino sim wp an
yen ody vr’yn > sin poy yody rpw “ay ands Sn poy
ynba ody xa peop mon nody naw inzw px) mon
may va Amoer mda xdy popy am nda mby aa pee poy ne
MIN AIA MIM My Many ymuvynd ymaw 52 Say Any
myo ory sa mbenw 9’ Sy aimdw apie anya ws
yy mban yp ony mam pys yoy awa qo voy oxa odwa
YN YD DYDD NED ovo cmadny anbyn ony mane NEW
II
12
229 ISAIAH LIII. 11, 12.
AY PP ANT Ar DWI Nap Dy AX | WNY wD OwK
yw’ oxim mba mo 12 pyanw mp owe 37 ws 1 yt
98) 137 wD 1 OND 1D pyapay ond AWN NDIA AMDT
Onis maaw tox ond eyo xd oan pads tyds paw bx ow
1) py OD 9D AIT TAD] TONY 1D DD. JN’ 7D) DIN NSD
YPN 72 ON OD IND YD NIw WRI NDIA AMDT TWN) Dy
mbyan porn ab amd aa mba wednndy wand yan qwx
yam yRoM Wns Iwo 1 Dom ame AW wa ndy
= :/yn oat JN Nop omiown 27 2”’y pax
Syn vd mm midsa bap wwe wea Soyn 4p Samy sin... WE?
mx yt’ od> 9D WNIT MN IYI 7B 1D yIw ANY ID
a7 om Ow Say aim psy paw “4 ody yy Dwpn?
sabs ma bx» tm by adysy 195 oxy ova ona adm) ans73
ps on may Sap ynpaya2 sim yo wn apy
eee Pome 3d somd sda nbys ar obw an anpoya
yooowe odsan say oy rvdun pdm ine 2 yap’ orpenady
nndynn om) DMPA DN oD wNIA MaNnA oo ANI
say a Sp oss %Dy nvan Sy andyod apspm nwo
bby pom mooyy mxy mxa nan andynn mst Jo InN) dps
mondiad oder Sy aw ons WWE DyTD ND. I OF DSM
yaw mwPA mn Way] mawy mina ow inorw answ
MANY AO Ow DID III INN cnvawWN INIT Sxnwed Dwry
Ins ws os ony dy) peas Sy pdy wos nan wrx wads
any Soy vw poem Soe nnn oon abs Synw» apm
my om>dw nx 5$v) ainsa apxw sim ombia Sse on
and py ADs) snr ap on b> $n AN) and) OAM. ns
ISAIAH LIII. 8-10. 228
rba3 qo ays732 sy poanxn an ws Top wba peso
maw nyayn awn roxy mdin aye “Dp wd yr... ID 8
wenay apy mdSyn wayne nbn Sy> any wa TDN Ty
3 Sap yaw a ns 273) IE mpd Any oy owaY 12 DENY
n|apd yoy asd) nmwd Say om mdia mow mn oa ps?
On AND wa MII oypya *> mba onxyo wwe oxdnn $5 nx
pywDIY DAWN YA MN px Own M Sy Aw. AND non
82 NT DY POD pr yooNd NAA AweA Ann ydy AI
nod 3Vn) Ny yn wD ys OW ANA OND NPL yon
now’ oy oy Say $5 spy pwd px) nos san x Sx ans
Dye MN IN POOsy ywaD NP yon ond x3 mn wa 13 1D 9
sim dy naps) anid woxy tow mn xiny %D PDD... map
v85 amay ywya wana orn b> min poy oa an own
pyean oxminw wo wand apy mbdy yby owpan wen oon
mown man mons nwy dy wey oma wen poy open dy
mx ono) ym ondyy mn wy mpi Seaway oy Sax
» mvy pon Nd by ar Soy noo pn Pew MD DwP on
sow maya yay wp nmpd ays pr pn yen maya am xd
Yaa Ap 13> ayn ay Nd) nana wnvwnd mip am
pa xoy notes mow “pps Spa asa 3 ma at siaw rod
nA AwoR Amor ins pap wen ow 0025 oy) wows yp
sino maw ans %> ombyy ya... NDT pam pans ydy ro
wrx px mw and wyy tw am mndysn mana pinn
wotd yan Senay xdx mba ynmydy wawand nap pw DN
mora invanea ¥ ond yma yyodr anny yyed mbia wednaby
DIpDI ANY WEI mw ON I”y OYA ON MIN TWN ToT
XXXVII. R. MOSHEH EL-SHEIKH.
ii, 23 TID DIwYS odind owp vb moerpan aA 49) “tay Dow" ADA
VT YAN NN WS MPA MwA oAMIN wn! yowa Ww
phy om ovnann mam aap dy yy Sy wa sms 55 AID)
ove TI oman yenn xd) onsen nen oxdy ona om
synnb ox °D OMANN ND On TAN NY ADMD Nd Mya ON)
mdnn asw> nxn 1d aw mee JT spon wp vad manna nx
mp $49 mono mms .mod aby awe now awe omwpm
» pwo $% oAmnsy Tay Ayer bo dy v2 bapy wp nN
pw a7 ssn xb soppy ya mw Ai WT Nw 3 mynd
say Sow ow ia py yp by dnd pmdy ma oo say ‘a
aye myyan wy xdw ox mam .eenn yo oinp nb) by
9 nmne 5x aS own aya xd dn eayd mdas mdina ovansa
mvap bs ndnnaa ‘n tox mp 7px Nd) ay Sow ADA WI
ya wen pdwh wwaw pry b> ep Sax mon ome wand
myn oad sesbem ma Se nd een esSwm mandy aad
by py em ny Sy poy ew mn aim poy oN Nan
ven pone mst Sy mm oan ony Sy pay Saw aan
‘a AYR WWOND NONI yD Mow jnD pn oy yt Nd WN
won xd awe oon psy ws Sy b> aon oe Non) ons wNy
ISAIAH LIII. 12. 230
on eta and yxy ron dy Seed any Son an xp
mbia inpdy yoo nnn on wea nnn owa may 3”y mdi
sym Sm Jay myn “ay wea mind myn wwe nnn nox Nn
Dy AN In) wD ADD) DVN NX Wwe nnn npwn by at
Jo 5x5 sows pen npr ams ppm ya omnw 5’ Tap
savindy © sed (pypyiyd) peym awn atap a7 pdm xb nay 0d
yoy vena mown oS oan ond oespn mass wy
yay wo yen mn ody ss 502 psan gw D3 NON NIM
on on son dap) aw anptya gin Sax oan ims pawn
omin sya ’“n? 5x5 S$ann mm yoy wap sin omy wna
mnnoy wed mn voy mova my 1b oeny yaw op’y’s Doyen
wd INYI XIN Two Nw ond nndym ondw sya ‘nv dxb
mow oons omdon awe ayn ody ne wa) ‘aD Nyon
mabp bw ambwa S$ena nn S4’n now 9» Sy aya wdSann
poway ods pndana don oN OMA UN TWD 419
ands pasa ody jn ooway ands was dnd oder own yn
mss som by in oowaw iends madna ody yn onway
anota dowd andy yind yar in owaw ands pawa anya
moowy msm .maan ond omen ombapn omban ytps
"MND DY NOD M’nNX ADwWN xm Myon nd oo. wnawn
ro»n ods a7 wnsen pr myensnd Soy xb awe onan
14
233 ISAIAH LII. 14.
ow AWND NY 4D NIDA ow omaND on $4’ ADM
xP mm 42 ond nan wy mown coxdpe van Ine wen 12
nwo xwar jon) xbw on osxdo mewn omy wan on by
my poy dx prope by Sr’5 np man JN Awon Sy wd oD oD
panax nx omby pond obywaw mown 55 yen o> aw
4999959 AX yb me a dy amawiny ads apa od wy
DTIAND PAN OY wand WR wT pyo sw payn by NIT
wear oy yoo amy q> omy indo wn niowa 55 swe 93
mrs 392 3 dye 9% ew wo odsdsn oda or Sven nen
moon yo 4 own by pr ny oN 27) AWD Vy YA Jun
IN MDINI psy pRr mwHd AB wn nwodSwa any yo 1b AM
aya mm xd pom imeay xd on 7a a mya. pr AN
Wwe man os ‘a nyt yw jor’ xd ara ras 553 yD AWD
‘> pon pyo ain mn csxdop va oA we Aw Ad
3 ’ny med nnd ay ond aaaw opyw ond as ond may
yon ab Nonnon pyy> onpo mbaw Syewd as Sy yanyy xd
wansy md amy mown voxdoo IND AI MW MN Wan Ad pI5
now moa nom mpbn yawxs natn owpon ux va Np nbn
‘way Nw “owa 7 nd by om xds wyya tna pM wap
san ndva mibpion mevden 5$52 myain apbnn neyo aan
ayn) aI OI wnawnw AD > ‘x opp bx qb Sony
man Saws er a Sy “ny xin piNw Ninw ono nonn by
by sin da ar $95 mor penn emnby “a say mdyn drow
ow say Sow moana ones oa Sew poy wow wed oD
[wx ANI ON “MpwA way oy oat b> Sy pw
paw Dw) 9D MD NX IN) APN pad NI Ww DI TDN
|
ISAIAH LILI 13. 232
aaym onow on yaw yo omy So may nx vdy oypynd ayyp
wd pnw OMYD ADM AD yD NIM DN NA Dy! ayy
aonb 33 by omby maw xin qwE onne any by oydny
mor? yon sy yenad bs “eoppa onbsam xa Ar 7a mys
sin ows myo doo ms any nym an Sy poy sda
py ‘Mg tD poym wins sw amy Synw 9a may Sar
xdoa 42 ND MD “OND D2 737 7D WY Awe mony Seow
3p) ya oY AID AID AANA omdy rw 4D wNyN prAna
popoxny ‘a pod dn ‘> sntpx xda tow pm peda
Aow xdy pr xd onxon awe 55 °3 wnonn wba Syawy aby
mad saysa ns55 os oaeny bay nym mnon 53 3 sy
WWI I ww. Vy ww m2 an ws. wspon maw
60d ns swe vbyany xdaa aya Sy pow Sar ns Sia ays
poms dao manax bw pip aw 37 AD IN HD MwHA
mr x’a ain Sow a menn do an say mds Soy aaa
mpd aya 55am mam .andyn pay saw Sov vot $59 sys
mam ywdyn ody ovdadsn nd ovosdon nd Sawn oben sin
aye ovdsbin oda xwaam obya aes oda man inndyn
poxdon oda man 12 NYPD) OF pyI2 wow Now yond an
bi’e 12 aban andwn yy xd o> inyowe Sx op wn on ow
xinw pp amy masa ida qwx 5552 Andy nx wn xd and
sx ‘nm oa Sy andy aw ow ovoxdo omy pvdya “ax bp
pros sia “ny w~d Sym oda os andynyd aan ox 3 am
amy np Ed Nonny Wp yaD AAW wn Sew pron dy 5%
Sou msnonn myody yaaxa andyn oS myn nn 49 snp Sew
aywes jnyaw 1552) So ma Rw OM OX NIN “72 1D 45
235 ISAIAH LIII. 2.
yoysa om onon axsm mr props man 45 pad pra Syn
oyn os oN oyn ms ny sbe: mows apn sean at °D
oN Doman AND xdy yA mow. xi “ny wat Nb
ymavn xd) mo Mw yr wy by ’ny yap Tod opty
Yan on 43 Nw NIT Yd PDN IN PD) AP InN proba”
x ope o> ay mwon to by oo npn opipan ww
mips 3 Sy min nba vsax by pp» Saw pyy by nap
yp" ava mwen aden nbya maw ‘nA nox Nan AB IY {D
indy aby aps yoy Sap mse oyna yynd Sap qwsE aan
p’nosny oat Syn 55 idea pwda ta ean any) IND NYT
maps mA oma ner nody anos omy odapny ‘ny 27
nyop ond wer anna mvpn don wynwn wwe many ‘A
oT IND AID NOD NDI DVN PY EN DINNT YT IWN WD
px ooaty ods 7K. nosa ooNy onde oeya vow a Dy
JX Mw. dwn nd > Sy) gn aa “ny yy OW ON *D om
> yp pe sy mans Sw pow vdsa oa ed yn “ny gin ony
nD AoW yn mn Saw psy wn qws moa Sa anyn
pnd nyo aw ai ednw ox oD ar px OND ODD)
omy ova im Ss 55 sbeo saan at ads yn isn Sy
py > on 1S ww poy simy wD iNT mon Md 43 pws Sy
ym ows “pa own Sw pad paar px pe abd Saw
bey my on /ny eS > poy Sap cin psn Nine
My PANO NYY wIw!wD mT | paNa JN Sym obiya adyn
oda yo Sy) sim vay °D NM pe 1D oO Wb PN oD par dN 9D
swe qwno> ey mx ‘aS wy aA Ndr ad spon xd ann
by omstpnow asp oS mn xd) mayne yea wna man pn
a —
TSA TAH EL ong, DET. - 3. 234
Da Poy wow wws yw AM oom Syn asm on AD ape
177-1] FN PM_YA NIT Nand 12) ANIM WN OND AALD pS
ANY WN 12 OIA END NIA AND nAwwW aD 1D Md ys
22 NIN NNW 7) WY) WI ON Dd wa WwE onde ody
AD MINA yyw .nennA be mA ‘ny we No Ne DIN
ON Dey any 7/D’p’no Niny AD No yN wND Nw
YIN IweD sAbyndp anny mp xd ooN aD NINY ADD SEN
moray DIT aN AP PNM Y’y JS DY non > An ymdyp
rwyo wa 27>) .o% yas wad amy opt ain ony p mpm
nem I AD TN’ om odo wap psp so oa syd
sim ane at yy sands pm wep y> by aypad pap
Mw) 792 932 Nw 49 Ww DAD aD NS wR > ones
TED ND OMY NIN WND OWI YY ONO ome OY
mpyy man Sx app onda, osama) own pwn *> pnd
YP OY Mwy WIWDI NT ANY jo Jwona a4 weew ox os
nant wt dy meyd pv~nys onan 55 wow xb coe rm)
pan ovseon wow xd wwe rp Sy wy on oats ata
WN NIT OS 7272 oO NAND YA oD Sy ow DMN ones
DYNAN) OND 732 yA ANAM andy pe oN oArnyd AND
S817 1D Dy ANID. ON DYPSNDDS
mixop on? Sy nonann Sy ayond px ma any sin ow
unyowe pot om xd os DN! AD opND indss mya
On 13 OF wow sow aman on qws ood pen mm pynwny
pana 1 dy “nyt on xdey yow 55 yay sep oes ons
3 dy rp ayy ards sp main Sos men abo Sy awa bab
slam. AanN by ppy any Sew Sy pao adar nioy
15
liii. 1
237 ISAIAH LIII. 5, 6.
ymay dy pra pin nto aim onds maw ym pr wyyn ody
Son yr inva Sy gna cosy epyow “a2 ayds “2 maAND xh
sin maesp wn ar din yy anya Syw an oa cd Aa
Sms YY Dw ANDINA mind OF OTN 33 {yy ya AM 9D
‘onan oinyo aw xby Sy o’r’s oa on mdyw pain
myo manxp oa yan ain may dy onds now am wsy3
tA
TWIN. YI 2A’ MID NAY ADD PIA MID non on °D /A
MN ANYO NA OD MY nom NIM AM? 41D TDN WS
sindin pre aw ap pron yo Nd) say ods maw yn
masxsp > ow ao dn yp an i by ywan Sin xin vp
by mo dy oven Sy yn xiny emia NDT NIM NIM
SN AMD ny Ay ayn yo Sy mdsa Any Ninw AD myn
Nov) wywan Soin a> wim any ‘> poy wom wow row
mows yx ppv wep yund ain oar b> psy mn mayo
mye 9/7 ny NInw OMX PDY Jy MMP ADD ody 5
mw 2 AD TDW sinw voy wobw row any yo dy mdsa
ww my pdod vs any voy saw aD Nin Amer ody od
moor Sin Sy anmana a5 mon myn asdy san aby amin
sayy ox worded ames ydy ar amy ayn pond 5 xan
sx a~dyn myn waynd pepo arn 49 Nw ouedn ox ainsz
moo mae ody wd w mon qe maw ody wd 373 mad xd
yn repr oyywan Simp sin mdm inp tap mA ain Nba
nya psy ompnnw aD) snd NID 739 Ni mas ydy
aap myan pind a od soy ydy aoimdy row > aM
Ssaw qeyn ay 42 syn ywya wh pd se inp innana
mans Dyn ody aN Mwen DX MwA ans odin
ISAIAH LIII. 3, 4. 236
mp monn Sw mn nym oan .peya ond “aN 1D PTY
x2 Ar An eys wada xd sma ie > naa xh wa
9d 49 pes Sam ara inn anypn an wwyy veya D3
pues pa onyaa sada xb: yrya arma mn onyvon and ar psy
poaya yrya mad wysy pny mbyo cwox pa wyy maw
55 on wxyd wa anny ove Shem Son qnyaa oa mr pr
odin ow wea som Sin prm MsINSD BN NT InyYoN
nasp ww nama in Syn wm dan Sy sbimy mason bya
sap) ono away xd qe ont ony by anon Sy xo Saw
SMD WIN AN oF yw Xa ‘nA nonD yoow din yy
‘en oyp odn omby oxsw ons 23 Sin pe any os
yan owby iy am op xa cans dn pyar yoo NEI
NWN AWP AN wy Ton xi aston “x did wr awe wry
owdin an nbn wn xd “edn yy din pr tory wdyn
wenn Sy sm now owdinn nyse ow v2 x .opdin) oan
sab we INYIDT AMIN] 1D ND Now yyy ANA Dy AM
bap aim san py Sy poo wwyy ayo ove anonn psx noxn
SnDD) DIN AN YD wsy Typ) YW NA OD AnDoA wbyS
ymay Sy aed si cnya Sy op anon ibs sinw bop Dub
ma py APY wyI yen syAY awn any inpty and aAN
xO oop anon nowm td) rym op imswn aby qosy voy
mypipal “my xnp wind wwND PIN °D OYAD PI wD An
1 a> in ‘ond 42 Nw2 gS pow od vbswn OD pRA
sows MAY pyow s372 yds van pays onwnd yan wxyo son
xd) ndap mass on ‘Synn by Dyna cweoy pT oNID OMS INI
ma xbw imawn ms .onsw xd) on xd opin 272 oN
239 ISAIAH LIU. 8, 9.
Man WN 12 DAMN) IyyD 3:3 mow am *D yp ona xdy
pow) yy mono %> 4D Aw now Any po mn on why
BD wna mam pnb mp nym pawo mvs aad pnyn
NTDYI OP yawn Wyn ow may inyo ay onda am Ay
% oxy mann Sy pnw xem mps2 amy a7 pbyn wt
orwnad jayim oyn by axe an pyaw Sunn np > Den yD
My AN Ws’ 7 Pon mana ody yaw nmwyd noawnas
yn Sy pen aN qn oi v2 ond aay nny op sa yn) oD
YwED TD IY 1D NIT oyym wen aw xd on oo by pry pnw
wd yx am DY PWD ANyo JN 4D yw mr psy mn oyna
wn) yyD TDNw mp2 awed omywe dy mary wD px 1D DDsyS
rim Sy mipwxp ony onday no inya *s ow pws dy iro
py ovdnd ower mvpp odo bx mya o2 42 Dye AS InN
DDD wT ms mop wa Oa Am omnmya won xby
pip sos tab wt 59a a’y’a nem dy mana 1b pbny 2d
non yy bn Oost aman ainsA ims rat ydy o> NAM
1 Sy poTpM ny mea TITY NAA pIDAd wy wp AMS TNs
snk mn mow na oydy on o> pawnd snawn
syn ovdnw anvn oyna yd peo pyyn sada xd orn
pod odin ip mpd pawn: ayyo °D ind D2) ON 1D NvD
som sind wns aad ponny net by mam nny vs an Oy
nx ppp maa somy aya xd xdn ona pyyn dapw ya
yoy I WD mw wna IN Dp. Nim miyyy ANI nina?
myp) minp ysow xan ody aw on mm obdyn aw wen
by yaw man qb wax mn anid 42 ap Dye AN IN N'Y?
mo apy cin Sawa Sapw onan dsay anae ow 23
ISAIAH LIU. 7. 238
smd pay soy Sy wey moo 9% pox. myinya nino
YANN DINO NWA ony myn sada tnx 1D Ny) NMDD
WRN DIWOD INVA NINN AYN ’S MAY JD AM WN 1D 7K
DN IX 1D ayy Tan xD WD Nn mynd “aN mone 5
DMN INS AA ANA pRya ta ANd open AM oad wa
quo Sdy2n myon mn oven wyn prya 52 ann os DYNA YA
mn mypnw wp wad wee wD py AY mE) MINN
ndaa xd myonya an oxw tvap ox > nna wos xdy Sb
any > ‘Moon 8p wd mon OMaN Dayy Nan °D IwNnDwE
sms any 555 samy snas asa mpss ob an aya yn
xd ‘my mpeS qa pan InN Top ava Ta npr “x 55%
nx yuan on wha py awm anxa pm 555 ox 1 Aa pan
pn papn may wh py mx wa yan nn Ar pa am pyr
syoxy wal sox b> py avn am oon Yeo San ne Syapd
vin ‘sow ndand avin wy $¢-’x Wan mn 49 AyD NIM wD
yp a5 nyows andany oy o> am inrponn > TDN dy
sow dy 95 ay tio edo voy anya word Soenp mn xd
NID’N IN NY oyy AI pys oy xdy on xd nox poys
Yyy spp one %Sy0 sod ns yD AD “PON pM
| py wor womd ‘Syn an xd 42 Son pry mm at y's
ann 7a 55 on pyyn mn ‘ox pp nnd nyo: inden
xo) n’anp Tym Pp mdand waa anya nyow inden
MPN UNINTPY OW PID my Nn we mins Ssnw yD Ans
pps nasa on day mand yeya ww maya anvna ar 55 py
by wpad wp nna xdy Sao sin qa ands> am wad Sms
com onow xdy nn xd sind ow wdyp ond wpa sn
hae
I2
241 TSATAH EE frr; v2:
mam oodya mms xyes mby orp a opam ann mn dws
wa Soyo 4 ym mat by ‘my win oI ¢Nan ddr)
nya 1 yams ord pnym prop by 5”) oops Nim 43 AND
Mm) Nim) Ow oA AyIY owen mow yn x pw pyyn pid
Yr’ya any “oxw no mby nwp pyyn we > wpa ins
me 2”y Tapa apanad shaw awe samy any mynr mn bpd
spin) mysw owa inn nwyy ni Soa pAyaw way op ‘ny Nin
bya py Sy tose ary oe ont oan jw Nw? mM AD
any nynd pan mm s3 cya aA pyr amp by mst wes
nboy ami sy wx wa Soyo xba ca nvm nosy yrawnd
Dw py co ws anyta jy by poe mop wpa ANy
> sp :dyaD) sin mayen mand ay say py Nine 1D
mor Sy yy dy aor oma a’ya pon Sw ovana 1b pbns
mann powy ne yD Sy an may Sy np o’n’sw Sy pon
moon “aw sya wes mod myn awe nnn boy pom on
may opm pmo yw pon wdapaw ADs DYNA MN Ws nnn
nom dSapy yt ovens 5$52 ams on rye Sy obs aay
sinw oyenad matty omdy oss wen xd) aw ova by oor
ma oondi mwa xb) aywes ar omown oyenan Sawa o3
yond 2 NIA yw oN .n’a’p’A NN ops Sbanmy yap mt
mya aod. nya 2’y 419 yr AN DY now> ANMw AD
xd) yap) sin omy 55) oan ns say saw oar psy psy
yoo soa omns Sawa mi sins ays dya0d5 yw 45a ap
ms nnd rap sno Sawa Sap v’y’an nnd nas 3’) av TT
mow mate ar yyy by 75 > own ame qe O’na map yw
mar ndin sdy dm mann mor Saw oana 1b pone yd op
R
ISAIAH LIII. ro. 240
DYywn MN jn NIT YD WIA pya mpm any Ninw imp “nN
moyen yaw aap one oy 5’%ma napw Sn a’y’ap Nin 3p
myina obys rap Aw ayoya od won nbs wad prow onda
ay by “yun mows ew mp by owes edd ay oxrand paxd
br way 9 by ain aro odpm ny Sy onon sata
99 9252 os my xd) aay no oy mow aD Dye nN
DY AUN wy may mp Nin ow Wwe TDID2 13p2 oF ON
my ‘A py nN onon ons oman awa ones 5. py ain
san odd wy ann oo axrand ainn rat. 455 ons nap aw
wna wy yy nds iowa one on ymin mp os yt
mp sew ana dy Sew ay moxw mn nban vp 5%
my oan aan 7 b> oy ons 2non yn wa) Siwwo abyn
Dye MS jmw yw ND Ids YmpI Tey nN 45
py 7252 xd) wy owand youd ayina aapw a’y’p xin map
> Sy nwand yn py ey my Dd OX *> oNand aston oN
oN) ‘Disa DI ADD Ndr ony axwed raIon AND hwy DOA
mpl ow Ten a Non Ss addr mid 49 “aos AN
yond $’na aapn apy Sapw ox o> mp rast by yep sesiny
mvyy ony ar and ooxn sda 3400 awy oon xd Sy ann ond
Inn WIA Aya wna wd NS! oar psy oy ‘ny son
yon x75 owe pp yp wn A’an psy 49 omaya adm mpd
Sawa pwn ON 2s) WIN py2 Snm wwD7 pan ‘7 Ws mA YD
ayn owed nosy pwn wesw In pya mind we wn ow
pata ‘ny sin > oy 3 Sy > mow ans ayo > wan xd
moyy mydy mina poy on oD JAN TP ANT oD ONS
ona psx win by pind oan ony mans by pp °> Nin
Io
XXXVIII. R. SH-LOMOH LEVI.
nba mad pny Wana andy aps 40) say Sow apa
yonnay aval oven 55 qwpna ads min mania 3
NYPNI WN jD 1D NAN OWINN nN Ana bye xd abn
sox m7 nd [ovo] AD) Sy DwA ADA ANy On OM 3 AI
SDMA dN mys, yon wey “yna ondymw my cnpwn
nnd”? -winon wn waa Toy nnaon an by synyS ayn
NUdY AND MI AD Vy we 1S) a WN qwA mat Soa
mdona px wyennd ops addsa opyyn mp wns aad 33
wn qyya ody say voy cps cpnon mbwd sin odsa
as emysp ay $7 say sine awyor ode Sse apa
wy mAdswna xdy mobs owas myo xd) myn ‘enya sayy
mynd andyow rnd wo cde ND nay NON DCN mt
ow 97m ays ar Sy shy or aes dawn Sy smd Sop
xw2) oN sysonn Sy pN) By IY NP NAY OmAND OM
mby soso poy in owtyS oy mop awp mp 3 aAwpp
mbyw> ovys maw O’r os 12 0d) 4) caw maw ond
nan $’p ya mes) Aan “ox avsydon nby by .onnd aww
min spy 22 now oben aw ma ny ws) wow coxdpp
mewn jo WN ID NOD NN NY DA ANNO I¥D DM
R 2
ISAIAH LIII. rz. 242
omsy 55 oy on “ann oepy omar d52 5 adps adna pbn
Soy pom ayy a baa ann sinds ampsm men ows on
monn Ss aba yw sin aro mynd onny onsw 55 oy
we md myn sim da oa obs wwa xd sin xdnbs wba os
sO UND PS OND ONNoN NwN oN ad omdy ywo3 wer ow oD
Dye nsx odawa sy on oper mod ayn maw apsw 49
ymypin omy Tyewd ono DN TY OMdN TX oD NAY ADDI
soo ¥’%r oxy woo may ‘SSnn oy avn nx 55sw ony
pwn mand pywan aw sa p> Nein In owe NT
was ow mn Dap xd 45> moo yea AN DN on
fan) wind ‘oxy sea pan Non sinw sds ny xd) omdy
yap oyensd yp tp’y’s Seow xp Sy qndyan 42 1 75
Nw Da Non oan oya Ssany mn pyre yaw opp Saw
sya’ oyznady
14
T5
245 ISAIAH LII. 14, rg.
sad ma ondy ominaa 55 pyw propn x715) wony oad onary
Soma om vommoyo awd nde pays wow
sd) snvnbown an .nvbdson “an wma ‘xn qdoa py
nyo ONIN
omby xa naay x oman xbs apy pny mon xd yoo
ma opmyew mann bya 5” Sean an ans op now mn
NID MNP? wy AoA Wy MN HwaY AMIN nyo Sy
noxn nbyoa Sy mn apy yy my wnen IPN wn
wast aw nepal anim 7pm wap nox ynn qeNw wn
nwo jo ms nbapow om mado nop by say Sow ma
SND pny’ nooo man amaxd son mono nbappy poy aya
yopn 55 ‘mn say inva pnnnn pyynw ton 45) apy msn
2wy) TD Tay Awy ynyDayI Anos) ANNN ADSwS DA
sin /n) Aas say Sow mm prop nvnd 401 wey awe
my nobaws om poy wmem wweey way vd px yy
Says “on ay jo ww my “wes var bs bam 139 nm
DIX yap MM am yn Sy aay aw ASD BND nw maw
ssp ro yn Sy my wep nowa) saan yn Sy ay ae
awn dso onion yn Sy ain ods ap mows) wyyl ws
mon “LNT aM YD Mm PON A ND DIN. THD
oy “2 ony wD vb wma won by mA oN AD TIN
py ayy 427-AP 7 :Y”’y eNPM TDA ow oOMMN ‘a2 MoD
yids NDNAD wy “WyIHA MIA yw AND AM PD INA
oan ond sam sid aid ayn oar ar $5 pyw aes ome ne
mayaw ayy ome odo yap ydy smoNn oye) msn typ
woy rats opdoy new os mad xd ome ns oder yn
wy “pp ond raw xd ae omyta onde sinw pS Ides
——,
—
SATA ET. 13: 244
195 Sown sy anynd aw amen ssp Tan 974m ‘sony
soon op ON “2op mw “wen oon A’D In map
yoy by oboe ony ap myp sssdy sy insp en nen
mim mwyss om ayy ow .oNdon Sy aps ospty a nd
wasn OY/aw spb) mya Aa OMS naman nes. Nw wy
nos) TMD Ady AnD “won Ibo Sy pram Ar ws Dimon
MDA 2 Iw omsaso on Av om 4 Soy apa
Vpn man 2) Nw “Ss ooNn oD 12 nsw AWOD Nw 4D)
sinw Sean an ans 1 N73) 40) ond ma oA OI ans
12) %) MONONA mM wD wn Away oy .o’y mann pp Syn
$3 ny omany 9 any aa men dow ma www ms
yxy ADAM D 4) HM on Sy S95 oy omA aR ona
ymwyn ax toxn yd) td 1d an soy masa yon oy a
1ADN] OMY 32 “OND JD) N’N MD ON 3) 3) DIN nN
ma sim .avowd mana amasS son msn 75) omy nbs oy
mp Sy awe oon bsp sen py AMY wan awen yap ony
nn ca aps inadap 55 py 1 mwnnn any xd bay ADIs
43) Jrayo anya and 427 °5y ssn o> 49) am opm 55 ne
mabap sndapw wns v3 9d a mown oo 55 by en
ab bow and paw Soman yw Sy o> mysien qo N2 oan
may dovam “ystn msinws yo “bapa ar ond px Son
[WN PIDEAY ONIN wnyAD jy A’Do AI wn) “ada0n
Dpa nes ond ay ond ann oman sin $7) yon
on pempon axw nyt cabs myn oon son nyt vad parm
min yosds avy wes qa $71 and awpr xd oan ondadsa
mms ana meys ebw mn ssw mom mayan nbs ws
247 SAT AH Lite ge)
DY ONT WN ID) PNA wey on wey ov dpNn wy pon
ova) ostnnn “pona siaw amwon sna Sy wp 72 Sys
sox ain yn byy aw nan) yy Iso AN mad ON TDN
mm .rvond awpy mono wm yn paw cod ayn odin yy
m2 An yas2p2) yD ran ndad wey ovan ywynoA -yay3
Jan yen op Anoma ain yaw ay ow mawn xd) nxn
myo Jo 5312) Syn wep op NDA] NIA TaN ownY IN
yy2pd aver by xb a nrasd bey amaawn xdy mia an pad
ynyad o> awry wo ws Sax ayy 42) aN 24D) imbaw mean
pay amon yn odin va 555m sya nasp sin nde db wes
DaNsD “oxy .pdap sn AMwon Syn saw oN) NOD NA
monnanw by xw> TN) IPD OMDNOA Non ID 5 Sy td
bya xd qo anew dy yoy owdinn news won ann “emo
way imavn mx) .odap sn cx ydy onvn yor b> ona
$303 3) YA IND Any) DNDN TY ADD yD NIA DAL
ayy os .paoos ar bY’ yoo am yn by 1 ar own oy on
ws .NawnA aM avn nynd yb yo ws 9% GAawA UMN
may op mans xd) on one. AD IMawN mR amy
soso ar byw snes oamamd sayin nyay yp oa 1d yey moa yn
yr diny sow 40) S5inp samy’ ony mana ar Sy» aya
syo amwon dyna Na aw yw typ xin by on
pda) oywany yoy nyaym 4p moyd mw xy wmy
yMAy 382 °D Ny wnynyma po mba “oer yo moyan
Syn eo ontoym) ANN min Syl px amis mead yon
nwran rover aod ayn ydy ody api N”n an yr TDI)
aod ayn dS sew Amwon Sinn sin inana .woby sya si
ISAIAH LIL 1-3. 246
vonana qyow xO aw mynann nya we wa ad ayn
mosea ody 22525) mysa om ond aan ada > ppp
vina yp Sy yw o> pat wow ans oma IAP Mays 9
pons byx yoy ’xd “wer “osya ond amp xdbw ap nisin
:Swa wana
Sram’ ova > aps no Sy myn wap Ninn 4D) posm “DD
pnyna maw Ssqw a py wm wmeinnn ndnna mn 7x)
yoNT 1D minvwosS prsos ona omays “yna oad oy
own Sy apinn pm ayDs yon won oda wy own mywwd
ynay somyo2 anda om aya amd myn anda op by Jram
mindy) my paxp ’an) aS omynn bane a ny dy own
ww opp ond mn iso ands ews) pws ony pIN Niny
s2 anyy spyn aby vbmnw spy mby owns ynay a ww Ayn
MINvnaMD INI IN AM My yaNa any Ad wow ww)?
mevsan mya sa NS) nywer nina ab an xde mew
omtonw asad an xd nyayna miwon mmaam powa way)
ms > an dy ana ar $5 oy aay asin 1d an xby ayo ows
mao qos. Sains mbyy ayw ox waters ar Sa oy
son Sy ney pasa on sm vad pay nn emiwnnow Wwe oN 'D pa
pan ovan yd) adyndo inp apy oa Jian pds “Now Ny
syp > asin xd ww bx ann 42) asin ed mr .adynd
mas py aon an sy 7A Nd) Tayi tax S23 an mazar
Som) ara amon yp msn xdy> om ar oman nop IND
sux ‘na say Sswon i wsy test Swosa atdina pn any 41
OY INIT yN Ie AMD NIT a nal waN nN Ty
wN wp NS myNY DIeMND NYON No DD. NYDN Naw
lili. 1
249 ISAIAH LIII. 7-9.
nwon yop by www apa mam .osw mnn poy wwe ‘A
imby dy nimind mmwis pwd va was vb omso> ont ndps
ray pwd ra wen vbaw yew Sy ay men nmwn vs aon
wo To pwhr awiys “owns a2 ommby by nmind mzop
DIN D2 wa Ad pedy onan apn by nyand nape
imoey by nmind amp mm nsw pedr maa Sy mynd
2 NYE AIM asp nan ode oon ADD
42) my sim waa re’y vosp nap: oy propa on mrpha
paws “nn toy Sy ya pana ops naan by aad any
piaoma Ss oamody seman pwn. an tes wy op. xb by
pan Ss oamadyy nya mes: “en. $5’ anyor waa abn
WT? DD Mey Mew Hy wD ona xdy amon m2 be own
xn madind poss 55 yay ow nm on Say mand nwa na
pps 33 amy xd npys ayn one 5/9 Andes ama vad Smnsy
by pyaar amy Sma amesy nds sy amy mndss senws
ypon m2 yen inmpdaw mpxy si ws yp nna by yminw
aoyo ono “x psy Syneed yn mys ow ods o> pawnn may
oom 3nd oma onyad pawn maw ams an sp Sy wows
1 92 DNV NIA IN. Pwo AM yin aM spawn md
7 9/9 OYA AND a ND sd aD wey I) ome
MOY ANY YW YD NDNA TINnND AA ONY onaw oy
snow psy an opsyn omy on omsed yy x2 Dye
mom ary 5’ gna SAY TDN) ses. NDT IT on aby boy
Saw me 55 sna ay on oye oy Sy aan ann mapy
yoo) anpw onwy opm xd Sy ayenn midnd oinpd ypos
moxoy mdsa Sy nym ny yA mw wa ADD Nd)
ISAIAH LII. 6. 248
DY 92 YA MAD TN aya awa svdyp odynn. mon
yyyn yaya wha x7 .0525 anwor mapa bb S45 smy odin
syyy 612595 555 myn wa ws qwyS ody nym dy ad ayn
emp ad wx x’ oop oon ons 525 ow now oy
my Sy spony mwas ox war wn 595 awsx cpnan pyr mm
non ans snyon wayy maw od ow somy 55 xb pyyn oy
spyen pywya ya inyan “A mdse sym rod ayn vba py os
ova sin an byw naxn ‘ms et wwian ppd an nya
Sy sad omy maxdy yao sms oon apbning “pon 05 xn 4
aw 42) yyvan Shnn sim ansaw mwnn yond sme sow
Shinn sim DB msqw my qpxon owe 49) 1905p snap) oo
Sap mwnn bow maid eat mined xby onwdes vow
maa yy .o’%m nytd ya 7290n piwaA AM nD yap
pp jo nsw yervaD snNw 19) 125d snsD2 «IN prDaD
say oS ax omy am qoxnn abies oo Sapd pny ass
opamp Sy miaq ads ayn o> sy NOX NIN AwT|A nan
sND'D YD) INN “NOY NIT NT oA OND 422 on ab
‘a0b yn yoy monn byw onpy wma WW aD Dw) maNn
ned saosin ow sda pon “ayo pand ss on AD Iya py
377 yd OM 9”%D2 NN Snansw ADs) yon “aa Sw ny
any ayn aw a tax “ayn ds) DAM. WA Nw? DN
sya 7pan ws wm WA pya ox. .tow Sy ma ws D|N:
5 mn sin mya Shinn sim coe omen Sy ma qs
Non inmana yoy woby row wd mon Nin ininyd ND
nny ne Sey sad mon sin py pe wa ‘sw de ara ab
opdn nwo 59S “20. OMI? wy AWAD MNr ‘pIoaAY ANN
II
251 1SATAH iM, a2:
mm 7 yan sya ya ovpne own sadam sian qodm “dna
yromss mm oxdy Soy on paw yn mw ne
moa) indy oa > wat sia onn cpNpt pm on by
omo yn aby Sy wpa ovpny wnobnw 57% on Ny
yan “m $’t sem onmemp anim napa wan dwn ona wy
snow xox mS cyan ow ox DUN ON 4D) DIN p12 431
:w’y Yo nbys ma ams xt 7A pam 40) ab sInN
AMD OIA OWI AIT OWA proasw vad ow) war dynyn
Tox yon JT Sy mans ony omea ray “ny py dy
anya yaw yn yn O/9 paw war Spy wan ime
oaan prynd ondw oxy omben say xin psy ai o> yo
sin amay ope mp dy andy mawna opwndy sandy json
WoW Iya Maen psn by “A qs 4a. pom jody drape
yoo inna nso) “moms onytd opm wd) yoy mpwon
sao n’y> pom oS pone oN mon oN 4D) “HPA onTIN
mon os nx mor sino 7a Se sya wey oan ome spon
senpn Sow pon odunnmy DowyA ay nya Tyr aa yd oan
may wes nod myn wwe nnn mn > “paynn 4am NIM
mp Sy sor on om ta a/n’yd pon ab pms seo San Non
yoy aspna indy mywany nya DYNA MN m2 WN nnn
oyynad noma, yep m7 NA) “yan yD INND IND MawNYy IN
my oy Sow pom omy mx yoo omby Sbann may iw raw
oyna snr pon x5 yy xd poms orvana nw wap sim ad 19
yon ppm oomsy may vady am ym pra day Ndr
nbs nono inn “ans bby pom» oryyn aed addy pomp
oYnd mea 7n2 1D we n> myn ws Ann wap wamIN?
ISAIAH LIII. ro. 250
oat mbSy ond wow oa sow Sy ya oun opty pws
Snow nnd ‘naw xem .om|. mp xby wy pom xd by
onan mds sp jam msn yoy ayy yoxd 2a ar mins ay
bay map “wana ond pw vd spp imax nox onNA
sim “no nesp Sw ow opansm maw on isn oman midds
by ONIN ODT pO NID Any 4D) INST PSN ‘A fw 10
mp’ wa wosya x mans by ompy ony ws wyy3 DOSNT py
sda om px Aon aan aby myn ay as spy mast
moby and rapa mindwa sinn TNO anys OMINND ONT NY
myn “a pany 9’ 92 yan ony oD DN TON Ww” 9”DA
OD 12 AY NT DY “A OSANY AWN AND Ayo worded
7. pnw owdna wednay mmana wd sin oot mn ad ayn
Say mans yay DW’ AYA oy mm OY Oey “Dy MD
“py vd 8D TON WED DUN Saya ONIN Dw NIT ON py
DUN w NOY IN TYIy WATAI Non Now Non Nd nwynar Sypaw
9259 ost) ar mn 42) aywAY ADD ony ann Now aps wa
Dyin ns yoy ovowad ww insya wend maw imdsny ‘on pany
sony 595 pd wos NIN AW 4D) Ny any ‘nyt Any I’y
2S peop mn yd sen aw or oS mSonn ay mby pps
mown oo vps Sy po yew yar mNw ows Am hy
yan 72/paw 1 N27 3D NTN TWN Pp moa .pawn Sy
nansv md °s> pram nwa nby sy 457 pmo wot 13
swe m3 ow ox 579 we ows ow ox onmatdy
ADT MWD PST mys NAW OWN NNaDw Ooo) inyTa adspw
momo propa onwway ao Sap» a onpnn omndn pew
osyn ‘nem nyt qo nen od ‘oben son apn Aw nwo
253 ISAIAH LIII. 12.
www MID MAD wD ny Iwan opdsa o: .ADwNa wy
man osa7 mx apn maw oben ydy wan awn dy pian
sino Sy Sew yndeiaw myody oms 52 e312 bn mann
yd ny owen xm qpxw apa od oy mon pon Sow eo
ney mn ova main ca Syw oy poem avy ‘no mpiyy
yaw mo 5519 pand poy ans waa Syn ony .noy no 55 oy
sD’ndy myn maa nny yoy ayy yn oon py ws Sy
7 wea Syne 55 0 mwa midds Sy wasnd Say omy Anza
:DUN oov ns spy onan
i
i
ISAIAH LIII. 12. 252
DD wT IMs onvomay oS’ mod wa myn wsy sin
mayn ayy xd opens raw 5553 pad dm swe mos ins
pbyd) on sya ps) Ne) Doan NOM NIT *D AND WI mp
pons 305 p’p mya snesw oyenan sya S$annb yon an
yaxd paad mw mam np an wxdow 9 ws 41 ora 1b
IND OF 1D pia. wD mmx mn 13 open Sey oy “4D
MN man mat awe “oxo mn ody) odwa yoy ian awa pan
‘smomaw nyt Sy aby xbw ws. mdm “on mor ona
ond spynd ia [sds] Seow pos by anos ynawd) aman dyoxd
Sw) aN many oye mp sim pa wpa ay px Syed
‘M2 yO NAY AID ANDI TOD NAY Sym saya Ady
sin oyaypm my waim Syn aban > wan adnan aw
mn pow 1d mm yy nda 7p omad sin ayy Sa o> an
yon by mon yo onssindys ow mum myn anps ayy xs
ayn naw dod yds wpan mms obs 1S 7px Jan own
xd) aban tr maya xds ings jaw > dyad asesind sind
omn ansy Sein oa onwy ids poy oo abyo popn yaya
ona ab pons poh comyy dso an on bw ow
moon Syaw sind ayn oa ome 559 pon amd ayn
odsysw ponsn town Sy wwe sadp ar moan onnsa dy
odiys nnywd ior maxm mm obdyay svn Nin DwNT Nan
wor mn odys my marbowws aw pny xan obydy am
wt yosya ar dyy Syn soma wa md myn ws nnn anna
Oo) 027 nod. maw ADD) DyVND ANY Nw OD] NOM Ny
yaa Syorady aden as wy my mp InN wan ‘aD
oa dS$ann mn ab omyp yaw op v2 ITD (WIN DOXy on
255 ISAIAH LI, LITT.
xo wipn ay oder qoaxan sa owas ms qny wad ony
MONT Mwon ND SD > Morn Noo Sy ny Ja x2 AN
main xd nda aweo odpm pa bad mde ny spin xb
min nox mynn doo myd wd an w/e xa inp my pp
mayo sn Ny Pm pwha MND AY BAM WN nD 1D
YS na maw Ny “Dw conan oben cay omp
nonn ’n py mda xin) stay Sau mon toe pran nodbwna
mmx wmbda msn abs 55 nana... or (saw ows my
m7 oon pad won pa syn yaya wos .orn mp aby
sin ova 3 own $5 saps amyy msde onin cw abwan
WY WR DMA oOnawA myyoxa Ssaw mx a’a’pn Say
3 DIY WN OMIA CD PN ADYPY ADD IND ANY DM
pyoy Awe ns pos wy Se ex ox onede amp Syne
yoy me yaa yennd ondoy ‘not ms mn oy fawn op* any
mdm any my ypAND waws wmaawm max Ndr betanby Sew
mye maw ow 252 ym moar xdy 1b ayn xd) mpnn ron
Aap Sin yr mawsp wx oven Som vray 12 wnsap anyd
bbpo amiads oyna en Nd 1 Sy rw ppan »da on jp
WT Aw MD aaa edn ydy sandr won rad
mow DON somos) SNA psa net yawn > nyaraN2 ims D9
qx .pdy sy wp any anya ond naw yw pn) ins
Chino an Sow vo wnawn “yan aan sD NT yD yew Any
you yb was no 12 ODD wn WN ITN NONI IPED
mat any pad new ans poy xin oo Nad mann ds
ly
2
1 59yy. nba. 3 yan.
XXXIX. R. ABRAHAM OF CORDOVA.
1 PIP mye 35 Twa ND PID
‘9 myer Sy nevad ome cpsn myo ampd “an a oben
1 ON TWN mye Mata anno ondsn sy ye oar xin
S27 727 3 DI MON AIA 47 AND Nd) AI... pon
sanyo)... maa Wm aNn 3 anvsa mwnn by abs bo ns
soon Ye nb ads awe wes dap) py yp mm
wos on neon 555 wasn sin nny mm ADD yw aA
sim oxw2 ximoamdn ps mold wong wan op ws AM
MNF Pn > OPA Dw wn mayo oD arywan Soin
mys wp ows mown md$ 9 qomd> myopo azn umn
WY OWI OYD aM spr qn Syqw ow oar apy owI
Nn nin motpan op Sy poy wayysy mons ays oder own
mye Jy. am TA mA An wads “a Synw pow srw
sonbs na ya wend npowm abasn wnos mx mp in3
DIAN WOM ANP NW YR MND nN. wey mye Sa Ar op
yan peda nas poor pana xd ony yp xd Seay pdya
tab oa a and Sa) sbnd wen $55 ap win ny win a Sy
65 Sy yiasa spypsy TNON wMDN) CM|SP SD PY] WIN NIT
ND MA wan AM FA ne som “x by aa. ADIN
onnn Sy wea ap rea pry owas See nda away ans
my ox ona abyndys pads top pysd sow 4 wan oda
257 ISAIAH LII, LII.
10) $42) AMIAD MINY MND NNOMD WIN NIT 7D ONNON nap
onan now nowy mind yy opy mpa xd wwe ope ar sn
may wd nan Sy 37 anop pny wp nya pnyon yous
mnym mwa 55 mins son wes ome by mzwad rt spd
bo mp spyn meono yan mn imwnd iy 1d yo ony ywan
ono mann 53 Sap Syne °> tox insiaa xan odwn mo
nosm mbana nny nyd o> ay yea amp xby mwy pon xd by
ams> Sy pad yyy ims ew pan > yan) yA TDN
Avy AWN ADIT AN yn “7 pn mwa paoimdsa or odend
yoat $3 3 95 awn ond xb mw mean ‘a nina poxnd
paxnnd sndioy xd ramon vas mam yea mow xd) pty) nox
smxnovans pao Ss nnxd nny mein aan man 55 aap
yo onnpa $y) apy wy oDOAM OMYD OMYA AND 2 1D
mw ny pea nivnd mnian wpaeM>s byes mys nein ANN
> ome7a or 5a) Ye mmo mp S93 wmbdsy ras 1 Sete
ymian ypdn 553 oyys Ay nNIN ANIA Hwa oMONI NoX2
mypn sand onyynn 552 oss 1S nop mbswx ynyme
moinsw ov xd oa omdy mam pans owe mya ma dy
spw> aman > oad por noxna po} ’> OND Hy ANN
op) orax mwas cnyd x2 ponn mond omy mpnyan
pAMIT AT ON YD wom omdyann van. ww) WE
PMID NNN NIT D2 WPM wos nwy mde me yer Sy mdse
Say pas Syn “mn Sy anya inyy anxy was ed ins snadna
myina ws anxoys wins yn onpnyn xypy ond yown
27 DYDD YN onmID ans AMD Ade on omy ota Sean
smyex Sx ov tax pox pa anbys “7
bs)
ISAIAH LI, LIIL. 256
wax wind dyapd awn yo yaad) awy yond sim oonyy one
naod yxyo DN Oy OSM nN map nNA pon
mon ans amd yp nna sd mndsa ama oad Smiay ban
spd tnnsy oppo 2d can ndym os opdy psy qs anon
wwooyocas na ody “n> sap mwnn op en pdy ody
poy mwys ‘nosy awe oa me is vo ye oby
prs men wos saa apo ps omydp apn ops oy pps
qwea oyun p> 9 A WwWS ADA DWI oa ne
Seow Sy Se ways me ois osm ome ome. apy oa
min xdy noxn m2 03 py Jom en amds yor ba oan om
WT WN yAM NI wD wawna invys ydin xd ye wmyor
> may nan2A ANON nsep wnmeapa wax paw ydy on
SUTIN DST Any JS onan sso wd Kaw Aa mor
pati mds ie wd wes my ond ps awe isso iyn do
mayna oa by qwas “a vp aan xd mons na ads “se ns
sys ied saws am Syn awn 5s aap yd inna 1S oad
neaads onsen nvad qwsy avn pbs ssaapa man nny
mmx mama man nx Abs wats nnd ayn ones mmy
anv amin i by wwe sy owas moins xd) wma ows min
QmaNam wep aD npwa AND. wb po “Dy ywSD TDM
Sapnynd pnynn pag my xd cnmsm opr wpa obs
M28 NNT ANIA OD MIND 1D yayNa mynd pry noxn “wp
pod m2 3 by Sew mms midds Sy pa masa pm “se by
yam an dyow ad anya wd yo an peda tan oa ays pws
£ moyody. 5 bn.
259 ISAIAH LII, LIII.
pay “am yosy ovow vnp “7 Seo oma in onnaN yp any
WAY WN YY AD wo Aw YY YW ANID. AMINA
mina by mre sby pp ns jon Nw qWND Jpn
pny adn chs Aye pany AY my anyAd ox 1 man
my Al owMN PID mA A’y AWD 7D DIND ‘ANwY OND
sax ar yy pay indwo Seow a ed awe ow aw mina
aa sdf] nwep any gw myn Ann nana ps mwon
myo Swe. ty wv op xd nw nim *> ANa2 NDA
ay ops mde ppwaa nimbn ‘pn mbyo nen ads ond
vy mA IN ADIN myo nid neta mowm adyd amy ond
opdwr nwa voxdo yds ow sy mndsa anwar pos pao
APIA nym nmwna ona one gay by Mpa 3 mwa
2 mwa oxdpo man rot ar Sy apts. nots vd Syn wy
avon 07pm in 2”y my ord, ona yaad nwa yn?
OX 03 NN OD oMAND OD PRY way wD IMT an 5”
yop peas nade avoy mwa maw mom apn op
bran > mwnn yds qwow dn wm omann yds qwow
pown yo “A nxn an yay dy qyayne onds wwdymy inna
pop smxen mat ps Say mwa xdop man mex ar dyn
moa omann bya menawy wwe weep sim swan and
sins 055 yas marinsdo pas ay naANMD Sy omaN Ay
myo oypd> yom va npyd adm ep mea om bap) nwa
mbyanay mn mp; 1 oan Nd *25n Sy pnym pads
Ss oy omionn tos bax absy monn xb anne mpw aan
man mwon yoo Sax sown anit mas an xdw indy bx ’n
J. mwa mya YN. INN PITY aM ‘A mwa indy
S 2
XL. R. SHMUEL LANYADO.
abo ar say Sow 00 pan “My 4 say Soe mn
my 1D ND OMIND oO SND ma NBO) DM mwor
mivn ssxdep nan Jpn. ww a nsw awe gw “a bs om
Sea ony Sean ann ans cox 775) and nay aman “sw
wo xmy pon px sd avpin 5”: x’/annr .5”%>5y mannan
mvp anya mwas Syawea spy sea op xd) 12 tox WN AWOD
NIAID AND Mw osm om mwn vsNdon Sy sinw w/o
mabsn ont mp owd o%syn wom ino awe awe nd
n’nn by mn voxdo way p32 32 DOAN NIT AN nwys
nbyoy omaxn mdyod ondyo rome nytn by aby py oo
pind wimw And weany opriwano m> snp ond pro or awn
NOY WD IPP PN OMWN NANI PID|M MAW ys 4 OAVIN
san sim ‘2m ba> na ayer [rox] 97 y’”a mim .o”y po
oman om “xy ana $”7 p’n2 yo oSNA ows ANY aM pay
may mwoo awa mm Syne moon pia man non
mnsy wae 57 sin 5” yan ant n/n Sy mown voxdon
TT WN FONT MIND Dx INPIY mw Sy mpw noodwd
fox md) ‘AI NY OVA ONY ‘na pom mos wx onaN
‘a2 mx odtand i Spy ommaxn ony om on merry
261 ISAIAH LII, LIII.
py pin mwa toxdop man 123 02 72 Donn “ay AD. ON
NIT YI po OT nwa wnmw xan on 5”) y”a ann
b396 wr nad adi pA pe ND 1D eM owe. mown voxdop
mown osxdnn nay px mond pry may yp xp > “pa mp3
nynaa NA Dns Aw ABW YN DN DwEA oDdy noxm NIM
any awa 55 by annem ap AY wD INT! ANA NDA
we ody > NX Ww invsy mond we ws mun caxdp
ond ay ond man qosew mn csdoo man w’n min mip
sam sv ona wan 5% ond aw soon aNd ononsaw
nv’ynd OND DAY ANIA pA’ TAM sy oni ina Sypinw
mSsnonn $52 now ane odwnw ond mem bax a 5” paw
saxno Sy xiny Syn ann wp) .won SND Aan Ary Dn3
Vy Sobdpmaw myo sony pya dyn yn maxno ax Soy 17d
‘pb wea mbar ary iby ipn omaxw A’pa w”> pwsnn DIN
Syl b>) AEWA yy oyy omaNy wsa pawn ommdsy sda
oxo ain aw vy by aps pny Syn oon sp md) on
apy pny tna) wns may sman Y’y awn on Sy ws Jaw)
px 13 om pnd paw nd nynen tne. pa ody neyy ney jpn
mby ayayd npn xd amine Ss Awser toe yo Syw say any
xO jos oameay nm par ws Wind yawnd any ayn
yD WT }2 MwoI wN DMPS j2 Mw. 7 ON OAM Nand
yoy Tos pew omnes ya me by im aby 97 aA apmy
AND 7 MON TWP. WT yD Mw ON. SND aa NB De
oyna ya Jroms say ynowdy ax yey nn o> AND BND
wy YD ADIN NYY WS ANS ops ydy om enna waa Anya
Day mm aim > mayor onde may ya wdy ax py 4
ISAIAH LI, LIII. 260
mund swan ar dyn yennd an Syn ane amy mown bx
ysano oyap) mwon goo yawn bs omypo ana awn ndway
MYON nN. 3 AWNAM AOD Nw “OX ar dy Syn man
wea ondyn omew tp by ayy omdy ode omy raw
sondon mont (6% ya”srna $y%5) nya xin maw omy
yy xd ommna amon say Sy saan own qpaw men
mo oyyon ow Sa ydy yews ondsn yawn manes omminid
Amin 2”’y ovyyos mos ”’y nds mown wondnd p> yn paw
byw annay nbyow omaso anwsan aynan by apy wpat
% am xd came omax yp mnvand > an mane omy
nyo) .o”’y omyomAd ipa om nana ami nod pad
sya nna aw 9’) ena ’} psnn nyt ‘nana nye AD na
my omaxp any a a 4asan poya o> “4awsan mpbnn
“ONY DAVIN. Wy POD “DX yD “WWM IN 1D DA 7K
vm 5 pap ‘Sa by) Jw sy bin ox 40 Zn os ot ompA
any pty me yam» ody oad) 1S ary pos ino on
Wy nwow nwoe ony mayan Sew namo nenaa .omaND
wvam minwd adm yep omay san Sy Som yey myn anya
9 ow sim Sened w/a nen na yo op by oD pena
oats mysny mon ‘S52 cneway wo Jpna inxw “Sx sen
9 Say 4 awa pro > Sy aoxn xd awa wos ha DRY
NwY WN om awed NI ND nw Ips wnNw aia Sy Nn
pmaxn any yd) Awe Nw.) TWN AP 9D) p27 MX DIN
ms oxy mpbnn wows minny mpay Ino nono anny
wip day two maa xds man mynd we an sd mand ads nnn
omen Sy seo ym pbdsw ami qoyn wa IND AI Nw
263 ISAIAH LII, LIII.
sndwo and miotd sdoyw say mayy on andaa 1 Sy /A yar
mwyy “ays onynaw ’n avn wna ndaa ands on dy “mn yr oD
mowaa nein oyas nda yo 55 xd Sax ny ym nwa
Wy) mep opp saw oma yl men dy cox) .mvnNT
PANN NIT TW PI Mwon ys wp “x 77a) pay ws. Iw 955)
SND JOP NINN wway >y PIND ww PAS pra Syn wt
mona ows Sam ams 4 15 ain xd omaN ya wn [2
moo 52 aw con aywa soy Sn ySy apy ww moms
Azywo0n Ym owne Adywan my 3p» 4p ‘xb’ moyy a nN)
ywyon pop an ‘pm owdnap am “3p “npan bya yom by
mse stny wx mont Say obdsd wmawn xdy invnd aby ony
yaw osdinny aw sind pox wr aay von ows 1
pms) poap NIN OND RWI NIT nya imdy xad psmyo
N2 TweD opnd meow (w’9/43) Smbys “ar ya AAwNY yy
boy ay OMAN j2 Mwon may Inyo w%n1 Or YTD
wand mown wtws mpd sim pawn ayn mows Sw
JAND nas MNS Ww MNdnA ny 7|aN AMD ANT TN
AR ym sin rap wb smyon yun tp pS mn AN an Dn
wand onm ySy wapmyw anndna monn pa apy Nap oy
mnmow Anon Soa por mado sw Iwy Da DNs MAY TNT
Dy yn sD oway mos omemy Sas map ins unm xby
man mn ped yma Tey AN wr min AND) ADD OM
MON ON *D WII YI ADD Nd) AwyNa mwy oon Nd dy
sad own Sew any ost wen wNDs yan ‘my yea nY”’en
my Sy appymy san) ox awe2 mpsy inean Sy am ows py
oY yl mw samy Now on awd Joe yy am apyn man
ISAIAH LI, LIII. 262
sew pees Som ama ame xd wr on opdst gin yon
ron? xo Ssney sya amy pp Sapw omiew ody opipan
Yon Sey mow dso ar xox st 72 mun pn. Naty
Sax mp2 pvan II mex “a sin nyt by mby xd vm
mom NPS mopDN ondapy oD. NnaDDN wT TT NT
yy mens No Sew by mpipan axw “Jon ono sin 4D
Amin yea oy 4) ova 1d pone yd aan awoa owe 5%
ansxy yoo md anp awpn Sr y2’san on .am pbna mas
nom 4 maa Oi maw myo) 39’D2 IT Na pods
wT 72 myo 7a 925 mm opoany opal sin “ANI
indyo yw many sox 4 Rw BM AM navn b> ydyy
pinnd “nas ya mewn oy nod rat 4n poy wnw wD
op) Aan an’ DMaN 72 Mw ONw oy maa aw xdy yd
% ‘ow inn pan on by pot apy 7 }2 mw %y OND
phys onax 2 mvp nny nmaywa om poy wow qws2
BND AWD yD MAY jn Aon pws rows os poy wow
mn yw mn yen paw AM AM DIN aD NNN) AND
sow sin tq wo by om ot ap qa mbana poy yoy
sinw aan and by natew mip noxd xby aaqp ny
fanboy pan ona by ont AY on menny omaN 2 wD
mop xo wwe > ome “5p yap ydy wt mp by ww
onp ond maw ao by 455 mynwn Sy mapin 7” aw ond
wwom> ra xdw mp chy mi wd mA yD mw ND
mann wwe wow xd awe by 455 wnann wow xd awe
nwa ao’xy AD yoy oat pa 7 wanw “na nw
ow) Swen syn sro Sse Sap 52 sy2. ya 729)
265 ISAIAH LIL. rs—LIIt. 2.
aatp ony abyndy meen ipa conn Sew ay tas nsw
mn noon 525 “an say map nnd ayo aw nnd ap bx ap
yniny omen oat bw poy wow cwesw ved ar app
poy wonww poy ims war won yo ADA poy wpinws
ND WN Aw AND js Mwai sD poy wnew by on
nnvow ay Sseaw nay way mya ayoyo wnyna opm say Sy
sha nop eat ean ppw> jam oven mNwl AND END
15 ayo yysr sds Soyn yooo para pa wa App NaI. NN
MNT JD MND wo nnviw sy dew Sy mya asnn ar say
sxvmd 229 Sn ns pynd ynvsa sn on 5” os on apy
may PE mm) waye DIN Saw ws wn “ma ADD wn onD
ma pysoyw 5% 7 om AP jo man ‘my mon ‘ns aD
aonb am yoy sees waa om nese ome sym py
sex andyan omens odon oma ap ima yds maya
obnb ond amp xd awe > won manga bee amy
naw ond xb Synwed xds pio xd mown misono ow
yaoxd oan by omnyyn saw paann taped ow xd awest
soryow xdy ond rap xd now Sax Sew yoy
lit, x syndy mymwa wow wx ined porn on Sw
by mayan yy sw pe Seen ayaw nym nms2 POND
rinbaa xd oxdn anda ww by paws mops mwyd mmpy “no yr
moans) movi; AnpaAD man oyowr Sw a py indy xds
ombs mnbaa xb ppand “a yr mbna yr poss ww andy aw
mo pys wy Sew nnbdyn anyday awes ox wn dt
‘09 May NAW Ins py~y noo3 ar bay ond amp xby
2 SPIN AN spy yor wad para Sym aw vdyr sod snp» py
ISAIAH LII. 13, 14. 264
boy “obs yaw bap awe war Soyny om pan’ yt ae Sax
Says pay pay inyia we dyn dy xd ynon rowan yaw
Sap PyS Pus npya Yay WT I Mwy Ty TD An Ndw
pyppan De snr 4 poms jody pova byapy oninyn nar pranb
nim ADY yp Mw NT yl wna ona Sn now oD Oy
:7DIEND N32
‘ome ann yoy nem say prin Sy net meman we pry
say. mona mbsena Sawn anyan °> WN “ay dw An
oom aps xd) SND na Nw pr sad aaan AoW ‘oP TDN
Ron pry wind Saye vn ps Say ngna pan pa 3
wean nnbya “aw ndswna sin dow ndyow wn mond Aan
ain oda mbyos ory monn mnbynd may nanny “A nay
a) SND new anya was nndyn op by Sep mon Nw
by qonw wWND WON. pYnnn ovnws 55 ana os py
1 The author gives here the opinion of Rashi (see No. X), of
Ibn ‘Ezra (No. XII), of R. David Qamhi (No. XIII), and of
Abarbanel (No. XXIX). He adds the following remarks on the
last :—a. On liii. 2 (p. 160, 1. 17), aN SSA wand pp
aay pwd xinw p> onal %4n; 8. On liii. 8 (p. 165, 1. 20),
oy nana nynd ww ma Naw wn AT pr; ¢. On liii. 9
(p. 166, 1. 5), by mana > ode 925 95 p> On SNyow paNat
sond nyayd osonn; d. On lili. ro (p. 168, 1. 3), ND Dw) *N)
oybsn mony 373 wp pwan sim in pwd prenand +> xs xd
bypn sod mon 2’x wdnn mynd en mnw; e On lili. 12
(p. 172, 1.5), 8d) xp ndeey jna oN NAA yD nyp Apr
oxy nderw> yin ads anna xd ames dew pax oinn 552
simwr payd nour Say say qa ana xd poyd moyw ps yo
lii. 13
14
267 ISAIAH LIII. 6.
avn VON) weMayo Nop wnynd 57 oA ow ona
nappy xox po Nd) yrny IND anya ods Aa yw
xO omy oN oon) psy > pywao xd isyweo mai. wminy
saya ons pow pon pee 5’ ean nowy ANA AYP
w’> jan Maya ayn xd) ayn pya mn xd yan “ps ox ran
2 NP MNT PRB omy sya ws mpoo ome paw on
sono ova mod sa as vdn xed pan wes psta pa
Maw WAIN MN) TONw snr Sw oT Sy mand mdon pwd
xox oan pra aw n4wnow onynr ods va pw
PDD INOW YI Py] ms awa Ddywr wxy ns 721 yw NIT
bys mayor obs mow yaw 27x Swe my 55 by and
min) pyoa was 1d ama anvnaa Sax ynawa xdv ims
anon naw 47 a~Sn oN wpa Ars Taw 40 Shinn sim
ovsa ayn Sy spsd a pon Sy way oy omp» po dy
Shnp sim) onmn mawna aww say way ond mbnd bn
Wan py ody mwys wx Dyna ID Nin AD. mdanAy
> NEW NaNaY onan an sa yoy Son woby row wt
yd sana Say wxeina nana ano xb naw mody aman Nb
s’nos ndvnm psnny snyowr 447 peso pdr Sinn pon
mesa wow sin wdosw men sym emaw and’) pwex me
oow ieyn “yoo omdm yn yin ads Ayn ‘xs pymwow pn
sn 55 op 1d ws xds po xd vrw bax “Sn “5m sna
yon mM omrosn aro aby S5pboypn maid Sya1 a0 Aw
pos pyoan “mm w’o3 pds wy Ona who py nsx 13
ona bwaw oddis may 2d ew ob S79 who miny ws sby
onyn ododsm om ona wdSaw yore may opm 52
ee
ISAIAH LIIL. 3-¢. 266
pT yD TAA yO mypsyw ow Sy mmpay ana Sey answ wo poy
pyrw mn pas yd ssn aby mospa indswnay pawn pwyns
yoyo pay amy mbymy qnan yp5 ayn oar oan mndap
mS psd ews soy mm Nd oo ora ad ooo 12 om sndya
aan xd) asin xd /pn psyn aden am po mind ow 12 pay
mye anDdp mind osnny onpo wn wANTa ar 55 pn oa
im I) ND TOAD ards oy many owl ww ANW Ry
nimonsy was Yay sowa ann edd ain ad an aby Spy a
masso ws mood pede ove Som mn ata cos
wr map ‘dino Say sado mawsn ydy oa yn int mm
nvr 3p AnpAD yA ADSM Axdinaw 99 OND ym dn yy
ya) abbn spina amen ymoy nap ‘pn pay ven
mdy nnd spins weya ayy vad yawn xdy anya an aon
4noxwiosimovdn xdy ps monn DN pany. anap an
Nmov px xpbod mint nos bpd OD anDpD) oN yn
pyism od ayn 420 Sn poe ond 97” pawn edi pws NDI
massed any Sp saw adn xed ain pam awn awa
yo 55 ars) spinon Sina mayn nd mo on ovSnaw 2d
Ninw Np™T NI Rw? sx von md) mowsnA wo spy
miasso2 os Sw Sap 55 sya ims mxwd Ayana wyy py
Sax odap sin ona ex Nd any oD ONNDD. MY OAY
:pw_IID 7D 2 aA NIN WN. wspaw oda wasn) DN
nox dpm Shinna 4 wa i~ywan Sona osm pwopa 73)
oyyan way Sdoinow sp by as aim ce xd NoNID2 DION NIA
wmoxw mp by ayp xd pywann odpa may way son
won amy OMA Minaya I ay oMN DywaNY “DYN 19
Ww
269 ISAIAH LIII. 9.
mp) Ben PND 1 OPP Aw pyya amaw Any 'S ysnnd
4 poopy yeep Pos jeop vo ywads wary yoy anys
‘moremya iab3 owe mn pytyd yew aa ‘nbad xby onyd wd
oxy woo in od wd ya Sm bas pyyd ud yo ony ywanr
pawom aya mpd mawnn pmo 2 DewoDI ID yd
Ame D> NT MS may anon mpd ain cays Sy wad smynn
PAND maw yD BIyI 7a AM py nw Sp mast say
poy ans yaa wad awarr .orpytyd nb yo ‘py yweo on
SD PYM RDN “vIn MED ISOD MADD OPT nny psx
9 TY IWAN) at NwAP mya Aton *S> qppA “wywNaA Nay
by sin tasp mpbows x pin odeny py Sy ony yn
spp) > ayn nan boaw ws Sows anon ow wn Wn
me OYNT pAND Tn ny war ordwnaby mynd yb maw pry oN
mpionn 33 IND wt) PISA AON AYIA 8m) my Ad imponoA
mbyo sya anyna mpdwo nd pawn cyyo Nx AWN
owe sim ns man npidy pave men dene nya ayy 133)
yd sme omy ainsw ws an Sy spony 1a Sony wee NT
AND OD > DION ANB DT NN wn “ny OWNAT Mwy?
PANS aD MW ar ml sr ap ode dy nooo on
my pynn pas 2 2 ox 3 om pdr ona sada aby avn
mysn ‘spn yd yd aad pa ny pap 2 mn ‘py peep mt
nmow snsn pias $’pn mpdn ony 3”x yonm pyiyn ANI
PND aa °D MW AMY DTT ND WIN Oy Mp. pryA
ap by Dp ty AD ommay dy wh yo is Sop peED BNAN
MN pn AA PA NN FON PANO py na wou
woxya SIN POTS NN MY PT Dye py Tap nnns xd mpd
ISAIAH LIII. 7, 8. 268
mamned myn my Deyn oD mo oe 54m wD ry ana
by x1 maya powoan oD ANN IN pD Myo MN Dey
may m2 mm qo Sos qa in a asyn pays wha addon
DION now wwons ws oven dy mam wp 1995 wes oD
yaa mM wr A yan wan 1a wdw29 vdiaw py ddan pyn
amp nd ws vonen sd anya qeya wd py sm wd py
wer woayn arya wow mdon Sy ayn aya pdow wwes)
2 yp xdy amp id wx anos yoqan by xin wp id
aT M wy ‘py NN wy wad mar ny wR 1D NT
mibion > ayn yaya wha ND who py oD NDA py AN 1B
[wx monpsa xd ppwenn py yp pyyn ards pad yd
baby adi py MN 1D yAN “mM ANY AN AQ Da id wK
yarn avny ww way pwd xd) won py ped hy owrran vbs
NI My NM Va X’AND MIT OND Ay NM w 157
mina Aad Smray oon pays 427 Say mand Aws yp nna xd
sim ep maya xdy ian my poya xd pa nner xdy 40 abso
wa inva oyy ya mma xd Seon awas dy San nnd Sens
worn xb ombs yp nna xd) oAp any. my sim ow
mobs mma ab Smis nnn oddwy pora xdy bay mand avow
s227an 47p5 yp nay Noy wen mS YD one xd) 8 DION
a yD nna sd xyor voy pow pt psy Sax ‘my yn
yD mma xd) DON DIAN MIT MwP ons 1995 oyna
nwa nonn ows cnynw Dayan aD roy pst oI wn
payin pp mpds payaw “aw a/b pods avy Warns
aya sy win Sy ommnws tds ox Ssceea mwyad opr
nyt nbs one ratb Ame nm ons ‘nyo wdy mrad bo bm
12
271 ISAIAH LIITI. 12.
nds ma xd ower Soyo mn 4 ory say Sow mn ydy
yon osiny mown yma mm> a’ays pay boo bax ods
wes Spy w’n man mdsem mean by be mw An
AYER) wuDD yw una aon awe xe Soy omy non
% mp 77am am pda sya 5%tn sw vp by p> ToNw
om 732 S’nsw wo myay wen ann i> ppyn own
nom we Soyo ann tp} pm73N no “Bl Ayaw owD ow
yoy Yaya ay ynyp yaue aNy Soyn Sw anypo mnypp ava
TON IN PIS PNY pIva wndwe PI pay nyID ANY nb
yw. APY PIS PTS pina ow wad saw
avya orb omatd yn on ond yn 55 ar sayy yen
Spy syn oniyy mp2 yr No PY py Inysa wD 3D
sin omy ead omen paovn ons Sap isn a2 5% xin
mst DIN nN mam Ninw ya p55 emer op capa abap
‘>a ony AY MD DIAN mow Ana pon wy aa von om
npwwo owy Sssww np Sow Sw oy roan awy A np
nwy sims ome mow A’y awed avn “ny yawn “a
pv cws 555 ox san nea yy onnana 55 Sew py om
ma S95 ox nan 2” w> mab AM oni ADT NAY pow
% amy ona pone yo wr .onny oS wm pony paw
Dyyny OnIN DSy MN yD) OI one ow mp op pon
Syn way ap st Sy mins ymyy2 opyy nnd ons
WAT OPW by nm Syyo A”’aAwW MIT wy oy %D PDH.
om 13 naen Sow phn oy ney ind wn aT sey wd
apy army 5$w pom ann on’ wn at miwyd onoa pyyny
AND jmIwW AD NIA AeA WD oINy Awyon bya Oday om
ISATAH LIII. ro, 11. 270
mn bax uy mn oxdby yma cyy nN oye nx yap jin:
meawwy sy em xd awyd sonno an ’aan min yn
Mey nen oy) oven nx aap bo ana ray) wmew wn ons 55
my my oy “pyyn oy aap aynd nob maw ym. qwy
yyy Tm. Twy Tox ww .[Awy] pon xbw nyn oy Map Ayer
swyn > oxvy xy mmnn boy yma Tey me An wyd sup
map xd omy. mwy oon aw awy oon xb Sy Sarpy rap)
‘wo Sn wy ain’ Swynod awy xd) “map anna aby
pnp A An Noy yer Ao xby cos pwda nwa’
mn nbwy aba xbs yea ‘mp aby ads amin am Pt yen
sSnn wNDT Yan “my s/n WAP pny Aye oy ana w aS
pwn oxy a 5p ‘dn 925 ban peyd wot yan new rx
pyyd 1b em swe we coyn at iva: oes own dxnw 5$5 ans
py pap ‘Sa ns pmny Sy “anand min “wx we: Dwn ON
yom oD paw nr my xan 5595 by asd sow am
‘yea waa mow sinw mbyy spa Sew annd aon que nun
725 mm ‘baw NYO .ODDDA oDeEN Ne mon ows “bvyn
px tox xdbw Den ox mod 12 790 iNT pan m mod xby
py sexo mond saw ma poy wa oes “pb py> An oe
coanay pa by satay mind wp mond xby anon raw
Seow $53 by mond poy money mond by an say Sov nin
| syst oy nad xby PAN ANT VINDT IND OD 12 NVTD 7D
Soyo mwas mond mya qad Sew d$5 Sy Don on ny
csnyn bey on ow wey sos 4195 poms yb 40 AN wes
sayy ad Sey ow Son myem mann Spy stn wen Spy
exe mm down 13 7s md minwdy Syoxd pa papd nminps
Io
Il
XLI.
Hii, rz 2D] Wis Dat | Po nwiDT dia aya | OP IMaiN ND
t
E
14 OND prea Way vax | TID pa 92D Wo "DDy2
r5 | ‘TDI BID WPMD YN PD DIN MDD PNT | Pa
sibs “tondia mrs 123 2 | Monae tb Top px rN
S[DMOIN WMD "DIT | WN
lif, 1 SIBWN NOD OD] 2 YP HAP] | MINED Be D3
2) {TN Prep oR] WOHT | NMP DD DOP MPYT ita
| omnia OPT IS DNS | *D Tops UR PS Tepe
3 cbby veh YaHOPD | MWD WENT Tid rye PTOI
Pat [MN bay Die yo 2aiopDy | ND OM UPD YY?NDI
ayo METAN | BIBI I (DON aD'N NN) PYDBD
SIAN | FNS EMN poy | MP enN wor SINT: OMPT
PPA OPE MPN | WY Toa | NAIK ponnenya
6 Sot | pAb NPP wD TT | POVIN ta? YP POMBO
7 Ip Sier peop ocemonbeya pom | us ype
PPR ODEN | Mia PDD MOP NMR 12M
rave “bya 1a | wbris OD PANT NT | PN poOWIWw joZD"D
ao
At
ISAIAH LIIL. 12. 272
omay Sapo wp nod myn awe nnn mp3 asin $55
pnny mos nynd oye Syren nyt a mn xm Monn
xinw jana mn omdona bay ywad onam ony cnx ain bss
Sp wow maby can Sx so iow omdy mwa Nw Oa7 NON
Oya. jon ony mn my yo odapmo onaT yn
oon 2 Amol win cnx xa Sy ond yap an ywad py vn
SWAN IN vy’ oyenedy ian qyway xdw yyanr ona adn an
pivnn nym. wax mn aw ponn nen tadew ovana xb pone
poms sina ona 1 pone spew an os myn Sap qn
amiana ons $$y pony omy nx poy mdam > mowan ar 2
ronpin bys anain ny
275 ISAIAH LIT. 6-12.
BS) | vbjpeeyhhS GELSL | ybje kh ylstene
a GK | ylrrent ls grr vo | Lyougl eispesle
6d AS 2 | atl AS GS jaye sues!
ister tbie eal | SGI sited ys | Gab al
7 Laagtye nS 595 | 338] pateleel vo GILLS Jol oo pls
Foote deny) at bl 2S G3 te » | bd
8 | Grd! ob MS so yhebtis > pel peel vo | GUE
wel | ei KJ) yp GALS S| iy oS yy? =
9 ya WN ero so LE Ve] GS Gaiters | dear rings!
Sbbb S ayes! desl | by sty! Nhe [ole » ohly
190 Sl bel wal 22 rlassl GAblIL po so | wLbs
aS | cle Lay! abl bls S| wopsteus
rr gh Gy) leeds has Y SS 1 [LWT ly! Syl!
les a's5 PEL! cant) Ye Selo ply pS dele
13 [US SI les Sys! pes! elisil 1 5WS2 Jy! ILS vs
Beye bie SF oes! Aaah | byt 29! Le Dea xs
orth Jy | Gable Qh WLS vo | ile Wy!
gal ndan sesh ILS so | GS ci ST
ISAIAH LITT. g-12. Lil. 13—LIIL. 5. 274
yer “nat ixmby nba pomp jp mopbex pn | dy g
DOIN °D PN MIN | NTDNzIN bes wxint | pow pea 7b
[Tends WN NON “TD TT INE Pw? Topi] TIED? re
Jr2AD VOI abu THD | PPI RNIN Yow ap rn
oa | Win Tis 279 ES SN RT bp as ee
338 PP Six PONT *s1>Bi5 osdap PTS TX DDI ea 12
[apie tee ea aboss7 | ea ux powma cab phe
pres ies bona | py2 xm a Ny cD py 2K
pbs TAA pa Dn | ow onde pre Sis
2 Bslé polos Gass 29 | aL US as py Gan | aply5 leg! pe ii x3
pale (Ly) sll | Sa uses! diate sine Seles ry
aM rtd pal Glare! Mer wo | eal or F tS 15
| esl WE YL oyes! desl | Sess! SS iy
Ss so | as USebI wLidts culks oes s
SLI possess
WKst Lyra! oS | Ba 395 to Eperee GUL aS liii. 2
| wlop2 Gaby? caeS gyal v2 | Laall oS lS sine wo rely 2
I eneS pie > el hays 2 | ee ee eS pe Se
AF dylpee | es) AS SU ye 2 JI play
de> | lst See AS ple nth w Joe LS os
2 6yES Jl Speertchens GS ssl GLIELL 2
Ce>) GAEL we | 5)! BIS Js! geepedie
Jp! so = LLL vo as Kes Shady gl | ese SI (Leal
we
ofa
in
277 ISAIAH LIII. 3-8.
ww Ny os 2 (ODI) my .OyaNn ay ms tx) parva pox
imiey xp or yo dp wat imy ay pana moe yy oN wy oN
yA TA dy and ava xd mba ynya % awn xo smb
Mona TN sa PRa Admny wm wD 4D AND Nd
aay mnp ows Som same Dayne wm AIAN WIND INNA
ws wos onanno yn sby owen an Son x” wn DN
baw 4p pe emda apy sin chm mossy % Rao
amp Yew 5 wep pws anDo obi Sy ydy mays xin
yao DIND amy ms xdby yep op ons yn ombay
2 oand on wen xby 4p Day Jad NY YD TNDDY
(axmya) jos: ord25 wawn xbia ops yaw dIN’D 2
sia to xd tb sa ambay nono aby on wx any day 4p
mmo .dsxaw oy pA ompsno yen 55 nnd pnoa
map (vinda3) po .orppd new sinw oma yA % sw
bora wo (pxdwea ren) Sdino : (ope /x) Faye (paxdyns)
sa yoby row op pwd Fo ayyws Sawa inpwes .oon
ridin ayy sin inmanay .odyyn S55 by mind poy py ya
3) myn > yn ayn nw’ ’y So nda any ayn peso whi
12 (POYI TDN PAN PX AY) 1D MBA (OMY PANN
ann New wei py by myana wy Sy anys 25 (pay or 1B)
Any mp2 CA. pYT PS prt ay AN ry) [ow] swby
wwyw mo dy yndnnds pytd yp nna xb ar $s oy aa mons
a pryyd yp nar xd) oinwd> ams baw awn ys mn abs a
mpd Ayo sp ND. AyD poms wy vAMM cmd Sma
DaYODY .OVI Ty MAY Ayo NY enya Typ APD Abwon
INPWD OMT NNN MNP ON mowA “DB Any oy Saw pape
XLIT. R. ABRAHAM BEN Y’HUDAH HAZAN.
4p apy Say .ndy Soe soon mans *5 ay Sow apn
say Sow etna .(UNBIN pM DAY Ay) Aan aay Dp ay
NW AWN WY AWD Nw mA ow OND Oo mw a
yony ws :ond mmf] oman oy mown caydom Aan own
BMINI2 OST OMY WON WRI *D (OTN YD Pr aA Nt IN)
osow 5/3 ym nnwn vps wn ombia md ar nosy ombaw
Awd NAY NywawMY DIT OY wD DIN a Nw Jw
DID) ONyow yAN2 ws pyr ma Md wa ods moysn Sop
AY ma WN OA MAP AX mM TAIN Nn oF ony 7
indvaa Oy ovr My at > 4p p's (PANY. HM 7y)
pyr ot) avi > 8” om > qwap spon My am
map? ama innaw amma pwd pr ymapn xd ws (yoduea
soma by pan amp mad ay ye ow Sew nda
pw 5y and rpD ww M22 IN any “Dp ond row No mw
:onoN Yn aNA wD I DIN
WNT YON TTD NOMA MN PD Ayes PONT
ns yan .pannd py Sem wesw mo ons vay Dyn
para Sys sar by nbaw ya man ooy abss i Sy ym aban
mbyy oa Say oy natn advan vb wa ed ain oyna 4
lil. 13
14
15
lili. 1
I2
279 ISAIAH LIII. 12.
5 rphya ey ody am anpayay os may Sip woya
maxn oy San mbna io pony ner imey Sy Dp “4n pons
bx ma oy away om ony dby ab pony % p’y/a) sown
(ord apa yt Tene 8752) ova nansy wan ody , orden
mosa 9’ mid (osnyoe on ny) MyA «(prow yy) Dy
eo pop dap %p (ody an ay) AD .annd wwxy Dp
Sapy NW? ONIN 1D INDAY NON 72 NOD DIT NON YwaD NON
oss mx jad Sbany am ooyensn Sawa oyenady sony
:(pO'D OA Ty) WIA 1D WY onw “D’yr
ISAIAH LIII. g-rr. 278
mn BAM MD MT MN) ODD yy mw AMA po mpdw
Ss nme wp 8” ot > Ame sndya 27> NT ay 34D
(soos ayT NP AYN) Me .(os Pap) NT mNDw mixdna
DYN AND .(}Ow AYE PIN PN AY) TW OMA PAN AM °3
yxy on yawn 72 bx now. awn sn moa 0 ND
yD TDN oO oy 53 ‘Dy pwd ara mda od main wn
yxy TDD 4 AY popyy yuan xdy yon ond sa mn wean
omby pomp yay oyenn yoy mn awe 59 sapady pond
ays j50) Jeo) yen mx .odsn syoa pen map An
yan Ssnue omdya nao edi anim ayina yen ny 9% (oyun
apo) ap xd Nim) AMD IMS OM A ND A DN YD INN
x’y omy dapd pea mon xd) vow an Sy anwod toxy ns*
Sra suid seinndy wand yan a’y/p’n *p aeoT pan mr mbyd
DX n/2/pn WN ES DON DWN BN (PP Pop PR pA DN)
by awe 5 Sy nex 0S maend snepa mon wes xan
yw. Ta pwd oex .DD PIN yar Ay aw dyna 1d Syoas
naww 25spim axw wns yr ANT? wows 1d wn onydaas
Mt WON) Dy ‘Dy pyn 1D Ow DMD PIN’ .DIN JNYD ONIN
sy > om amy nay 7 pam .py amp a INywH wR
n’® Syn nas %p mown a7 yn IND Sy war Soyo std
Pay nya wa yawew To asy mbsa dapw we Soyo 5”
wr odow anysa pas Sew sinw py say 2 ay pay
yO DIT nya pyyp] ‘a ny nyt porn nNdny “ow w2 om
G75 Syapy Nin ony ssa wy 437 a7 on idm nsw
1 Ed. mw. 2 Ed. myptn.
10
It
hie 03
14
15
iii. 1
281 ISAIAH LII. 13—LIII. x.
simodn pox meando sno’ on ar wow 56> 2 Nn
moa vemonm .”’py mbxd adap xdy ond [alos xb abn aw
22 py Me yan ‘mow wb ws yn ieya ds ope
yaya pox xdy 1a xdn ads py ra yen “ay Sse ms apy
Dry’ DST MON wo bw ayy mS 97% Sy xb yby
Toxw moa ommat pb wp o’s 4 Nw ann ond {IN DN!
naa? xa Nd) ods map mavny anxy opds mao avn
YN NSD 1322 9D Tyr prdxd frnjbsp and veya “mminy dy
25”) wane qbn on gba 41
wo2 AAPA Naw mmwa by yx oMDD wax AN
sey wma ‘a men by pray wn Dp xd nnd mony :/0’5’x
soon nnxa Sow 42 ame say ndby oan O71 ona
man aneyow sab pwd doa vbyon pwd Asn No Dn ION)
M7 INYD WN mM oNP vs wwe Sy ora aoNw ADS oy) ATM
mown Oy wos 4 on Sy yea nD Tey ode mann yam
WN AWN weer ws :S’py ay Sow ADA IX TD o’n’sy
nme mI Ar ON Ar ms ombay onisna pI pny poy
WN Dy 9D DIN 2 Nw Jw NN AD WAND oN
me won bse ona ev on nya bsp aw en my os
DIT ON AP 75) s (Ny JIN) DID YONI NIT 7D) PY ON A
many wapy yy mr yaya psy os om a wen aba ann D
[we 3D./m Naa Anbyn ya ‘n 551. wT we NADA AMD OD
say mis be onyt by ar andy xb nbyo pad ce xb
WOW ND AWN) DID) ODT ISNY ND OIDY NN On > ww
pind nwhn bps
pyow wm abe qAynd wes Ry 1 nyw PONT 1D)
XLUI. R. NAPHTHALI ALTSCHULER.
San by $n osa monn wemaya on yy say Sow an
MnMoOx mnyy nvno. owen ime cnod onea a mvna by
prdyao jon 7s ww yaa Sy mbox pawn ondap qwsx ‘ps
sin oommayo pd oxday say snp and oma cad wenn
py apx mad yD ON DSN Any TY. Jay sop n’s mds
n’sy omat tad “ax Amy owl an xd wna xday awa man
ymx amp and awp 27% ar ced oon nem anxd om sn
5’) won mos ain mA qo amsedy mown nox xday say
yy xd oonmas cab ins wn nnwp 7 ONY ADS wn
2D MDA AD Wom DID opyy2 on °D wm ims by at
M22 MN NP ION ays 2787 wm ams Sy 421 in psi os
moa owbwn .ona7 nN oD mM) May MIN ATP MAN oyE
xdoon xbn bso ox arooos’ op yep oD anoD 7DRy
smi tS) OAD apy Oya mos “a aos wep ‘M2! NDA
xo mown ox Ndr ono obya mos on 2% and ype
mony moa ‘sn wm 595 ayn yn oon > one npn
nD yoo IwWN wm 3) dad wasn Nw2 som dn aN
wooxdy qo Ssaw oxy oman tao 2” 4 ayn onde
mown Sy psd xd) an ods mane sawn “ir mdxd sbapd
10
I!
283 ISAIAH LIII, 6-11.
mo yoy wa sy yody api vienna NDI) DWE A
rinsy ody amy sa ope mn ain wd on’ any odwn
pian .nwon do xa xby sy ayn ‘Sap yaya 5% oopn pews
sin waa sms ann by yds ny Sy ayia vy by ony i
Soyo yp nmp mn xd) .O27 NNOND Ty NM OPA Dw
mma ad awe Srisy Say mand aw awn wa pm an
pawony ayer :5a naud mw dy api wp ma xd nods
TAN .ptDy DaED BPD sy MAY aMwA yD Apdo npd
25 poy Ame nda yo b> ms aay rat mn DAM *D
See ea em DYAA AND mdan a2 am abn An 35
Ap OYyw I nX jn :mwnd mn yun ND YY YW WR
by ppp yaw oyna voy min aes das aapmd wyy ns pn
>yy AN apd ayin oyenn nyid myer ns .Ann Sew
myvy pon xd sim om oma 552 wsy row Senn mynd yma
wos spss pon xd by wmwayw yo am andy yea now xd
nosy y’ mia ywoy jaw Syne by ars) mw ADI 7/20
Ya py woo AN Tap DYWA AN INN Wx mwnn po dy ar
nX yD) ap yen oy oxo mwen qdon ny p> yen ar mos
smwy pon xd Sy sim im yp a> inp ADND NInY wy
MDD) WHINAN ON ANN 7/2/pA WN 4) WED OWN DVN ON
mast v2.95 Spa Syp swe 55 by ows 9 nawnd inevpa
mw Ta pwd mows .sxan pdy2 om yxy min ods yt
pnbyy “nya pam. spon pip wa 7 yam 1 xpny nd pow
Sas anya .poim dm am dy pyre Sow an we dpyn
vy py owan Sob nos paw menor bo maw om pay
aw NWI Wwe Wy Tay wx mm ord aw orand say
ISAIAH LIII. 2-5. 282
Ayn .o ND wen Nd opwoy DN NY AD ONAN “BD
by “a opr ads mynd me am vay andsa om Sy sim aby
mands wa TT wre am ods or mows mdaw ais
Saw mdyaa vb waved wad pays by s’n pyr pdy andow mn a
parva pow mbyy nbya ss an od men Sw sow rambo mn
sda mn qo sda maw my sD my espa wnvbsa npn
saasn monn an ed 0S ayn wd cmd Sw abyay
MN Ton PR AD pram Abnns osws) ws A
payne xox ims ominowen xo or WN WN PwDy 772/p’n
WD IN AN OWN ay mina Owen Som wyeya An AD FINK 3
yo 55 MND WX OY OMannD ya Noy own won bin
mo omby one niowa7 wa xdw mbya aS sys) ata an
sow midin Sy omdy ays mn Suny yy oa din yy ome
py ma 373 men snp 3”3n omy Joow mwy ow dy amr pwd
pop DMA Thba aw pws x” gy co paw Saw oy
85) SUMS DONO YY ww aM aa od px on by
ax ped ms nwa oa oeSm pox sodas Synwd Sansom 4
moa ap xox ab xa pmbaw nono xoyw xm owe any bax
sn map bys ws won pony Synw 55 mynd ono
yan maw ‘don Syne 55 by mips ann yep sew on mew
OMywT PI ARDY yD me mo awa Ary Sap xin dy wad
movinxon ap 72 55 way may and mmsa nya xbp any
Tony 8% Dads TD AN Syne Sy poy sin Sa Nds ww
NmNta Nan pdyl py. maw ywoy xiny myn by a
pap yn Ne AaVN MIN ow Sy pnp» Say sna
Ching xoxo a xd xm rar om Sw pipnd ssw anne 5
XLIV. R. SH’7LOMOH DE MARINI,
ay 5x Syne max tw ans IND POW IW mA
Dipd NA A ANMDWw 93 OT 1D 9 APY 8 MINA wspA
mp Toxw °|S ona yt ANID pYDaAY ANT ODN “4 TdAN
ondwa ans Sys manwin mewn oy aw 407 aw) INy ND
pi anony ’nbyo norm S32 we “nd ama Awan Sse Sy
3599 AD Px nyt ona[w]nor myn dey xdan xdey nays
nypn Ss aypn yo ona yma “x ay monwnd odys arn Sean
‘a> perm pay qatd ony Sy vbyw an mein map pd
yaw ondyndy ombdawS wm mdm ony waond yawn oss
Soa /my wp Ams MM onoxn apd sw sy omyp
axanw yoo ban oma aoa oat by “a pew aD nwy qwrE
myobwn ar nay aon asad -osins 30 1x2 yyad ayo nwa
MIA AN oT wor yoy awe Syne aew nN wANAD
by Sse oy Sy mnat wr asa prow pos an say drow
Ms NT AT ws ono psy aps Sy mmm on mwnn adnan
wo say ows osnpa onde 5553 awd yosxw ap Sy naw
‘9 Sse ans) ondin say sayy bn awe no “ay nwo
AYA 4) 12 JONN ay jn Ws 973 mwor bin Oy Ans ‘ap
YANNI TNT 7D Sy wor wy w|I Shy yo ons by poy
ainsi ny ps say sp 59 by mmm anynd pny nwa
‘a men qoom 5552 ym conn pytyn 975 abs nde onda
ISAIAH LIII. 12. 284
Sy sana yap» naomi 5 yma ae myay 7d ym
mana 1b pony senpon py INwn PII) ANN Tso DPA
Posy ms .y%32 pon. onwean mas oy oss Sy abns
979 Soy ss xan nbiyd Sse son pom ema yn opin
and yxy row doi waa mod myn wwe nnn oad am an
ony Sawa sim ywar son dso poy Sap Foes Dye ne)
map oy mew pp ’y yey oywedy .oann Non Nw
mrayn pba mdaa jaw on by a nem a Yw’ay pbryd
spp
12
14
15
lili. x
287 ISAIAH LIL. 14—Lill. 1.
psa pwn oot byw “a nyo som mina ‘aa ops on mown
VE AMI ony yl on ow nim ime wm Sow
7 WWI WY pyr py wD Io Pry AM yaya Jbo ans
pyd ya mp mawenn onndym Syn omy 55 0 yy iy
om ym mixdan op ’y xbx ody yao qoqa an xd
AIA Sy II ways weny ans ombaw mn yy oman
mids oda ams owd yrs soy ap ond yes; anna
4. na0 ns. amsta ona mvp 55 xdamy pone omy
925 NUN TDN WS Tw AO My AWD ADS pwda wwamMs
bon 392 naw ADS Mow 427 ANd AMA ADK WN Myer 40
Aw qo “a1 ambwa rms as ’s praww 2 nd yay mmped
mye “n> sw mp qos ambwar onasa byw nx as
Ooms As ow mad An’A ADN TDN) OMNNDD ONIN ANT
Dond YA opyy DM DAY mA TI naw ADS Tox andy.
[UN NT NON WD) IDI ANA ADN ODN oy
nnwo 72 mnbynn yo raywd 75 yusxw an Soo on poy www
aypn sy main net dpbp yan o> DIN 33D NM) IAD BND
‘a enpnwa mmbaw Sain yo andi anbyo ops o> pinsn
nabyn) mame awn qora dy mond 1 wy yo yoo) AND wD
pan... O30 OM AP joy smawenao Ady any amd
wow xd AWN PIN DAN oy opin on by now qwas
:pyow
"OX DDN N37 MIT Ww) OWN oF Aw OMIA Sy
ody ya omins oyd mean as oes yaw ap by two
7 ym ow mp AywowsS porn AY AP NIA wD MN IN)
yea xd a anda ow Sy wep yt ny “a Aun mdyod monn
ISAIAH LII. 13. 286
ox. oan by an aby aa Swa naa ox ody pov» awe
syns op my on omy oyn Sy mind wd yr ony ywan
Sonn
mo 55 $$5 wy mbp 0 Sep Aan Nw ay Sow mA Mii. 13
mm pansn wwm moder poya ayd adm 715 nan Soy
any omaND Oo Desa oA worse ns ds owpA wm
monn 3 02 insw mwoo awa yoy Sy “a Sse oy omipmn y2
oan ond ann oman ‘pssw noo mI pena naw os
nays awasy no 55 nbnn wnyy odwas ai monn modern
‘my sony aoa indrd wawndy odwad o’n’sy anaany ane /n
mon) IANA TwANT PEM OFND DPN YI IN Nyy AND) ALNY
sandy ingsw oyna mom) qwesn cps ’m) 12 4paon annw anya
[WN PWIA wT A oma mam aim 55 5559 Ary wp 72
maa ma mvdyn mtd “na nays yxy odwnd Sonwa
nwo pn wa me wap yoo xdw sy ons bop /ny pds
mx AN mst Awe Moxw wo ots b20 any inded odvn
aad) mos ann mona Sy op a adm mann mor on
miva ssxdoy 0D wo AIA wan we aww mi Soy Senynd
any ines wD oom we5 oy Son poxa opasn on
an don ar omm ain odsa2 owsp onvnad oso Son
oxo wn onwden mydy any abyo ody san pom oya
yn-wn2 sw. 7D AWy aw Sox An Asma NS psy wor om
nea mya Sy qx maydya nysd onys mom pny awn
yd pwn xd aw min mony ans stan amon bs yuna
‘ams nyt> now 55 yaw rer Saeed endo mois any dx
soxdny qed on day wa Sew oy an SS A AY
289 ISAIAH LIIT. 4.
wmoawn Ny M2 wep ov Andes) AdMD 5a) mp Sas bby
ayy manona ws 5512 oN wn 2”%3 ya oinyn ‘ANY
ora woo mixdan ov02 15 wy xd) 20 ye “A NDAD MINT
py San mbia mon ep navn dy aaa 2m oD I DWNT
Saeed nynmd 5’a’y San snd yoayin aaa 55) ey py ow inva
mia 33) Sed amy Sewn mand ow wyw opm aya
oxevnn Y’y wa on anos sD Y’y Sneed mon mn
DOD 22 AMY Wax IN .DOMDD DI 12 woeNd mon arm bax
ma Sy myy ayo yo Sy > on om nosy mows bx ann
woody “an and yan xd odo onp annp noxny 2d
naan ned pow radeon wen awe xbs mn as
pyya oN wn MN YD Nw NIT NSN oD oMawNY wD
won on > ons yd onm ownyn Soy ar Sop anes
pms nox nan ond Am Syn pyya weon me appr
own aw wana O'Y4 ea Ar psy mam mY OPIN wn
my wry Yap ‘din Nw sim mamny omen bx pip by ,
mow minawn 5a snyw oomN pl qoNw anon oye an
myn asana 7asy yy osmiy 55 nx ody spas yo by
inyma daw ws °D AA Ja OANA 2Adm ws nwa Sew
warn 2 mpas 72 by oman axw S20 4r an aon aw any
yD) MONT PIA 1D PIV imoyn ww sy Sse oy po ana
‘mo oaNn aw oy 355 apy ap mows op Seed apy
NDI WI NIT INN AM wT MD yD nw pad ws
MIAN ANOwWY AVON SM|Y pm mt Sop wnyw nD ona
ova) aypm Aywm myn mbm odoxon wow opr yawn
>) MwA HIND “Hx AbnN oMaNn aNwH Spanad dps som (10x
U
ISAIAH LIII. 2, 3. 288
DVO DDN Rw oNyNA }O AN AMD APD aw
“yoxa oyn ar mda mia ppd miawwn ibs apd: ans sy asa
Ss jon Sabytnr 55 an nds nboy awe aay wow 15 wy aby
Sop say Shwe ano nana awN oyny nei °D pon TID
mx ond$ sn oni miyawa Soden ada an obyn nino
pndms owyaxp apy oyow mn wwe Op nwa) mang
“ayn. oven ano vbmno o> wwnw AD22 wn ond Adana
axw> myyonm bane pasar own 7 osmY owin ya Snes
Sy aby oad ue amai en mmawm yand mn any) myas
Dyno oF may wow mnwd) ayot ond Syd pmax jnby
m oosns ary apd pn xd) pons mown ox ond wa pon
yennd oy myp cypn oa ode pnend wea ow aps
nna osnx Dapp wmixw nd) o2a oxow xdbs none apd)
372 ond onym maxw aw ond mn xd ppp nvm ood
% px awe tad pa yy 55 yd poys Syn wr 52 spina
sy xd) poy YAS NIT INN ODD pay NOX AND OD ww
AMA ww TD yn ew pyr bea AY PND ww Nds
Nin onawn vas yn mina wmoen Sy mn an maydy wx
moby dy wasn misby xd en atm ody bo axn yb mow
xdy mado xd aay aey xd anon dy nnn nbyo xd an
mao’ piney asd rato as xd) sn aby
A Ty syyy myo xbox po pwn px o> wow WES
sainnd aba pow) ow maid nva San Saws ona oy maw
Sap sam 3 mye muy ad> 125 sda qn cea ypyn by
maa yy oe ads A woo “x AT aby Sip omiw AI 125
bn mepr oy awp ma On ym mawoD eS on ‘x b>
to
291 ISAIAH LIII. 5, 6.
7 Nd) Ayer ods AD nN nap mT ydn AIM ANI Sapo
STD IND TY AIA DN NID OD MN OA WT MN 1D
ooops) sims) ayn ar mda pwn qins3 mawny nos oN
bam) nm mp own ainda yn mmnap wprw np by
bsp moon... Son Nim ox’ next ond ytinna mn DN
SUN DIT ny! IND 1D ypnw2 Wwe inNom oy ar mon
ony yoxa oyd maw mo. wpwb on? An Am osIna aya
WONT DIT INN wo? WD ps Os oa ony. dda sows
pinton om onsy3 oyd) pays oswd ya ony min ws
md ona myn osinp daw ans on omds ne nayd
poy yn xd ann nay Sxowr por mp Nd aby > pAwyn
spy> Don2d) DINDSN kA YD oN wy oNDw wns ond 33
ma) OSM Dy pr Hs ANA opnA Os ns pyow qws op
oxy omsin Sx ainsyw np. mow py oan am bean oun
soap saraw mp by wywan Sono sim wr ones... nanny
wo yoy 2 mn yD IN awP ows man ada pow x nwa
pisp ... 90 ADS IND OMIM MyIwa o3252 JW snNAM
gnaw bay ar ap ams mynd ondwnn on byw mbar
poy windy api moxw noo yay ar Say 4 Jn AwsD am
yaoxd px onyy by omen va nso esx sd Nano nana
nt onpw odyaw mown 55 yn ox °> An omyor own
mbawa ayya Ssaw mbwa mpm moins no Synyey gad ans
‘ayaa JX ow Swe ons noxny rod) mynd mpo an os
war 55 ay amiand ‘ynsp mmx 55 by ar mpbin omnt) nnn
me nay omsby xdy on xd o’s1 oda monde adwen odad
xow amid mayo Seneeaw mada asym) pon psy ont nnn by
U 2
ISATAG CELT. 4 290
and woyn mints na 39 poxny aims pax dsp odin 39 sin
DYN WEN 73D OMINT ANWI JD PNY nD nD! AD
pNSNT NWO mena 379% 35a an ary ap yor Sinn ona
Jaya obyx nyse nynd niowa pa Seaways mp yxy ar
ymin abn mixmanw wor mS mas ars ada Sys ann wan
manad yoy mn ayn yp a2 ann wer op Sy Snnw
mana) init sy 735) dys arswa rp by Siw sa mybwn
on wna nap wn ownyh] odin ime 12 xyoon modern
TPP wx 973 nto sim nydy on yD oN ows
yop sy von wby pram xd yd aio tims cSap ymin vdy
maw oss o> onyt pons print can psaxd on inxp
INONY HyoIW AIDA Nwn ’ny OD OT oF 1 Wwe onwdy
mdy son S50 ov wm xd os ono aye mown xb oD wy
sim owoym oxdna cs ony nab nN mA. woya wT
pa ssyny onda xonn nynd mnap woo wpin’ aD ws ADA
sy orn py ody xdo> “oxa omdyy minisa ww pinmw sy
wx NY om|I yw omowd tx aban poy ar om an
mye en xd) mown odtnn ym pms o> Nw sin dn
yoyo anna ‘Sinn ayn yom Spa wn an ompyy miod som
mynd nan voy apaw mp 3aSo ayy mann dbapd paw nm
yeas 2p wap we psy qmasA no Non pd
[WN ANN °D MOND TWA nowin inn odap Nim woo
3 pnot om Sy yn /ny “my poy pdSn aon Sxy ws nan
mxp2 nanos adap sin ndoy mynd wy nom yp cnayp oo
yx ay 1S ony 5252 ans) anya Dos wy answ aD by nod
mba ya mawn max Say yoy mya wp /ny xin 75
293 ISAIAH LIII. g, 10.
SP ATA ONwKIN oD. ‘YA Apd DaAwOND ~yWH °D OYA
MY AANA aN) Wen 32 Apas. mpbyn anwar ann ‘na oy
yb yap yd sayr mynd mwa omye 40 me ne mand vbw
yd men anv ia yn 55 amd nytaw adn Aan ya
pays apd mm op nono iy ne Soy mn poy iy 322
12 DN ANaAN Ann sD Ar dsp jpn ame AN oD ody
ms pt psy a SSynnd pana $5 vausd Sond pond mm
WT NT WoNA ON AMY DTT AN) NDP? MN opr and
[Py Aw Mr Ame nD sand ads wy Awy xdy oda omaeyn
aaa yoy yosa an xd yoy enya ain awn ‘p2 *>D wen
PAN D'peN2 19 An PX wd oow wnY IY ON PAND
v5 yr oy ywenr .Svod 25 mynd yp som ar by abys anew
ney xdw oon man ny mond waa woo sn 55 aw an
D2 Onn OXY Dn JAN Ar AA DWND IAP wx Ona
9 7m noo AWEN HDD APN cnx ONIN JN UNION OND ww9
MN OD YA My onwa ss Mw NIM IDNA Dy Sy mann
ond ’s Sow ap Oye AS yn) OyN ot D DWNI ON OMA
Sey mer and 75m wan axa ydy mwa per sap) yen movap
” by snd xa ann by awy asm vs oan yma wmawn 273
np wy pa my my wy IND 12 ANAND NwyI now
noon ans Aan ind maw opm ar Sy amd wen ondm ny
many wary yo oyna Say pyenya ads yawn xdy awy meny
xd) yesa pon xd by smynady ows yn aman sy baa am
xd) avyor xd any aad ann mpway wn pps ADI
any) osm yp anap Ay ain tp andnn by mom oir pa
ro ONY NIT SPAN por mbywa ‘A yoy Maya Ww AIDA AN
ISSAH Lie? So 292
beau naa os MpNn Soy wy’) minora nan ond xyon
bs ompdsy anya
ar dy po xd awe oat mby ayiyd way x
wen edd op od wx cD am yn qwya wos mew
pox JN wdost oeens wen Noy ons not soy nytd osp
AX 2 yan “7 wD an ar ayya Seow odwa prox wynw mp
by onotse Sy Syne idsw2 > mex in > ar away 5D py
pdiyn Sido) pbyn yawn nym 2” onmw nD IN mn omy
ows osmp any nwa 55 ym ox pao ‘Say ry’yn Sawa ant
pa S5ino wy nyna bax ypinn obyn nn “x nsw wayd ‘a
yan poy an mdi onyna Ssawsd pr ayy am yyy oun
ayy IND AT mew son ’s “Bo moa nana OP wm
DAWNAD OM NMDY po Iyer mr ‘sep Say naw mona
yroamsa sa md yop wen aa’p’n Dyna mond ovnnwn
mond mon o> wann ow wey 401 Syn mots mn
yao Sayn oda mp> yw oy n’a’p’nw yop yn imway
an Syn aysn apy oes qe onn sSyad “ay Sy payy urn
mr owmyo aya oy yen odyanor om onpa Seed yn 7
mows Sow proaoims opm wm wbap pnd wa sin an
wm DMD YD wm say ow2 sop ba mpd an mann non
sain bas asd mynd ayine an xby Sy mwp omora
yntospy maid) nad 555 yp nna xhy poo Dyn wn
mond aw °D sy naynn nsa amdym anwy myix nos wabwm
mixpd opansy pas yn oat cat Sy mby pidnd wan b> Say
yuna mossy yoy oddyp oon ox one tod sa ppdydy
edo yp mney xby aedsa ama ad Sms wwe ms nab 3
APNSw MYA MAY yw Dx nD spn oy pad day 8
12
295 ISAIAH LIT x2.
wany ord pnym avyad asm ny ainaw yw Nim Ar yn
madnay myn t33 ay. oo ane abay pyyn was yn
aon vbw ad invw ov pons ovd nba mayo anyna an
Aan oy orn xa ay. A ANyT many yawn amy ‘7 Sy asymm
myyen ov Sm mayo anya yay we dSoyd oym ar i
man mp> simp owen Sap ain amin ond say poy psy
53 yn yo’y) “nay FW py aaw yw mya psd ine nop
ya qo opsy Sw oan o> myn man ny imsy) oD YD
pate aw mvdnd ond ars ons onys pn JX onYn
yma Spy apy mins orn a pp yp os nw xd onpn
invna ox ny Soa oy 552 mp ANY Nd) an 33 aINDA IDE
xd mm naa tp 7 ads Sw a we voow nym any on
we poow nym any ‘sn oanvna oy ny Sony oy 552 mip aD
mm ox am mim ox nosy ps Sy ae’ ar ads Siew so
oad onyn may. 227 Pp NIT DO) PyIyA ApS DN) nD
ma Sy abnn wbapa ads Syn mbna md yo ade yt) ary
Sap awe yy st py pyyn Saw ws Syapy sin oni qe
poy wId PNAY ww DIT NA awA 1 pom yd ar do.
DDS) AN ID oF aw ody mevew mown doa. wp
ops ovmpny 54/9 w%5 nox mann mdynd ambya $sy pb
% an ow mp mpd sin Sow pina os aw ones a’ pow
wapd mynd wyy ton we? nied myn awe nnn ar doy abmnp ©
oyynady xw2 ov aon sim ody any ovn apy ini psn wy
wap awa oa Sy sw modpa ody ppimw son dSenns yp
2 Sn oaan mr oA nN Aan Ast ody aba mays a ows
:pdya 3309 tow dap» sim
ISAIAH LIII. 11. 294
Sax ya Syr xd) ox xd nbn o> xin monn mbyy... pan “m
yeonmy oma aNsdD ma omy Aayd sD. 12 AA ws aN
W2/pnw » b5 Asn weN mana ‘ops 44/95 yay anna 15 awd
ama x5 sada cbnn asad yan “my 4D) pupa NDI 12 PAN
any pa omoa oan 13 125 doa ‘ny vos aww 9 be
Asay raw) 2d ans mn baw Not ny an ‘ny ydx DIP
py 4m dow aay nn and wen mdinm oan xd ods
mstdy mdin Sw ynwsan mbyed ayswnw 57/9 Nw ann ‘A
ad yw oa oon at Sy snn ana 55 799 an mbna
ND WIAD FIN) wD PN TP ANWN WN Nm wd Pda
maaxa voy mt Sap yn wes ave pwn ox -posa b> apo
sayn) dy ornyn 53 Ss now xd) mba ndw ar nays ys
nbma nanond awd on dsony Sax ode mx mow xdy on
may my) ya “a yam ov Ny yar a aby aba way ‘a
mddon nbwan pwn pry ws yd aes mda nydan 4 Nana
ind "we oman Sy oa ad) oa Sy max 35 oww anna oy
wyN NP nx ins $5 ay ow “a nevp dy ooyy mp ayy3
wa oo on mbsd ny saw xdw pnwan /an am ps
nyt vad oo nov nyxd mion yoa ans) min my AND j2 ayo
oo omdy may answ Sax onayS onnn oxy omninn 57/5
syanny wo sop nda nynd aw pyown yy oton JaqP O27
bs yor Seem Sy ey Sy any sada mona wives 5%) a’x’an
ais da ae rds “8 now mayds “a one nytd mown any
Seaway Saw ppyn ones) a po’ nA yo :nNn
vary xd odbsoy wenn mtn sd nap ‘x Sa ’n wp Sy ono
mann mt nyya anowa Sapp arn oxdx am Sypn ayyn 523
yaum anawd ar $s x2 awn anya me wa Soyer onyyn
11
Mind, 2, 3
10, II
297 ISAIAH LI. 1-12.
yap odpm oan ona Sy Swen ary S’aw nana... ap ps
rymeda: pMmiNta OmD
+. emad sytonn... yy sayowns “4 wnyowd post wp
> onmaw onrn an by mawsp wx any 979 wae xb
mnyoy maw mn onds ads Any... (DN fymN ony
p> wana inna 57% 2b wana... Shin sim saymirny dyad
po rom onpns own 55 yn yopy $dom nym pony
ayn Sy on yo obra 55 wis onpy 5” whys ny... ie
.. ea os >> py ons ‘noon ye nena) ops Any
SM WEI pI| Naya Anon Sap yyw inamNow $9 yp nny dy
nnn 1 ND wy ywDI ov paND amaw 5” wo yn... Syd
nw wy re tony omadyy iomw Saw pea... my soem
byad Sap... Soyo rmby 5... yan “om some aim Dye
nnyy ua... 725 spwstn oo py by ond xaw mnwon wo
xdy amen ow by saan xa min nwnan Sow aan py pp
:mayand Soyn
goed peyn worn myd avd onda 55 ay wna ox
wey wey Jnas x2 mda ony vad mop wd awa xdw on
povoe9 oddanon nea wey opdsn Ss ans o> on 55
by sos say Sow mm nemay JON. OyWNA JIM ps
pdpanw man oda Senna cps 555 ar qnys ada pom we
yrand p35 DYpInD ONS MNIN nwTAN ‘pay ya) spawn
2092 JINN ox owen Sx mip axw Sop an mix
12 PRY any nm non bam sat ony onxw mp Sow pany
yb) DN nod DON OMA wren wa nat Sap xh woo
wy pea ee mem avman Sy ms 54/9) we Sy yn ons
XLV. R. YIZHAQ LOPEZ.
wpay JoNa ymex qow 55 by ndan eda oayyn spe
ons ony yend nyt so xd poy onynn nom mp oe
j2 MPH AN A AT ROY OMY went Oden OwnA
YAN) WD my waar ADA ya Saw sty yd Ap Sow xn
PND *Hx1 yuo int ydon at wwe rat Sy yay mpm ow
ON SP oan omdy yy o> OW ADIN Na Aw we
Aw YW DPN 1NNI O25 [DX] ‘> ym oMWN Nd box
poy ompy Sap) 83 Jen mye nN AM TS wax ann
own MD pM oa YM wR pena pad no on’
by awd Sain xd mown Sy nymnd ayn ox) ona pena
rAMaA ww Jo 7d waNw non
Moxw sy ow Sy ones arson Sy sap... Sow aan
‘NdDD AD nwOD NWN DMAND Oo proan mt Sy oo on
awed -wex px mwon too Sy imwwa ony py’. men
N22 BP N?y proan yoy rN AMD OMw oo yn by piDEn
navn. mynd paw nwa voxdyn maw ay mvs Swany
mmwe dy sds pram aee yon xd p95 mpbyn pas omy
anny op’y’sw S’aw DIN aD... Dow awa :DoN) Sx mm
NW wo An an o”y on mby wow AI 575 indy
SYNISY WWND ANA PAD TINT Awan AND nnww anys
299 ISAIAH LII, LIII.
Soy ons) .poNn yn wee wel ayn mbsynn yp oN. on
abo) pox Ay? INN TNNWY Jay WP OI My. mA pr
say nnn 4 ox Am 43 nnn moby apxw apo opm an
xb oN OD TDN DIM MPO www AMMAY Tan od VD
xy oom yoy awe px on spas mano am mm onw
DX mn non an nox cpm pny Sp adsw yew man
aon ox ompoxa oN OMEN OMI. mw nD. mn
xdy moon ow mdyo ow i an aby obs mos xb meus
xox oomnan axw> amd immw may Nw om a2 Opn
[oxo sin oin tos mpbsn Sy ox wenp “a2 mn mdaw
moa son away oo mpbsn sda sen od swan an any Spa
NN TY DW NWN DD ‘A WN AD NIT WN pw pos sinw
mn nbnnow pos myo 7 Nw oy jor Naw poy xo
Speo tony sn Sauna a5 ar ada awn o’n’s oy Saw
ao > mn ow oy xin atm oxy mand astpw poy nw
TION) ANIA OMX oy 73D AM ww nn opdy wow
4) DIN “ID NIN ND WIND mowD ToNw “an somby
4) TNyN MD May py mer poy ax AW mIDN ans DpH
mnaVI yn py ow aD mas ydy rox 2”%3v bon sy
asin xd ans nnd Apyy A nen Jama qe ANN IND
Sin yo mans ws owe Som mm 49 Nn aon Nb
widm siny any Woy wyapa mAw om ob2 mdoyn ones
ow a ayo xoy nosacnype oxo ay an agin aa unr
ayind Jw AY ODN III Nd) AWINA DNs Nd sno
LOY TAY Dy wwSN ANd Jon aD TNs mw and NoN
oy sy yn 55 wan asso aN ao 92 an be aon mw Ty
ISAIAH LI, LIT. 298
mA wwe MINN) y/97 WX J VPIY Mw by meay on
Yan Sax ania ar ewe fap’ 97) DIN DAI MID
pads yd pty wn Syne Sy amis wee Mw’ p79 29 op
wap ney sean nat bee Sy Amy Aya ANA pn
AMANw maby nvwnan 2/3) N37 AM Np moD2 “2 “Ay
Saw neds ap Sy sa mandy Sayan sen Syne Syw imap
oayono 0) “nomad sin o> 4 Ny pana NS > oN
sony awa anew 55) 40 td) xd mopy om many Sw wep
43 hy omaay mvtan jody qonwds papa ow omy
yaro mw by munpy oni 273y yy pao yor See» Sy mynd
yew ay 57/9 nyt por Syne Sy Anypoy men Sy nnypow mex
by quaad xyon mpm any sans ypisa nenad man nyep
SA WN’ ‘xm jan pon ids) oe moe inwyd doin by ws
Soww 575 oxw Sow man poxn Sy aioe pro say Say An
ys pox sinew ana yt ody sayy ody ayn sin aaa om
say ndwnn any) sim anyy asst Soe man sean 1d sys
port 595 omy a anbyn pwd Sow ner dove por
xo mbyp ondary mbyn o> war ws can inndyn ann ap dwn
Son yen Zan pier yoy pi mbyn ade aeaw ado apa
yoxyn oyyd nbyn pos spe pom per say drow dy cond
poms ons) ndapan spn ovabnna posi say xday wy sim
ANDI AN’DINDDIDI mx poxi oDIWaI 4 ony
say nd spn per ppm nda ova $9 ywranes
mwa yom xby iy mwa nonaa aay wsnpy and dain wy
yYxon wp po) Dons 1p mpbya Nos man xwa om dow
sinw> sda Soe xd aan va Soe aan Sy tow jon) xby
301 ISAIAH LI, LIl.
ywomy Jp AN py 2 mow xd) pon we Nv APN mbapy mn
poyoan 55 sadn .oxon miasd wa my oon sim may
ns ow n/a’. mp Naw n’’ynw opyya yoo Tad paMaNn
sy wont qaday amon Syn ema toy awa wadny yyy
my D2 Jasnd Ay os wp 37 3A omy omnes ows
rom Noy swoon bap ‘bind xw2 sinw vdy awd won px
omovny min Sy ar aed won ox corm way Sap posny
mep ny din yap ww mom 3 NS see awpr xd abmay
op>s inn ps a pox som oxy mayer ods naw voy aud
mayer maw opos 59%" aa an wyya opdsay Saw ns
yen Mm Dy) pox man apbaw msn ody now adi owen
nya nONa aw yuan ‘Mm yr saw xy vba py ns 1
xb) poy sinw tos ans cSnn asst yan “my yo) PANN Nin pn
Dawe 0) Yoya Ty Aras mind S’aw ayy TN “tm spon
snnsin wea mandy ody wed am ade dy pony xd an npad
1 S’w pen aNd a > yoy awemy xd on YD prea
sony xo mr day own pax apn Ssaw pos amy owen
yan yn meni Sy wnsb ann ox ono pewmay yy
pps ons sinw yom Soar oo: ov pA Np? NiNY Ow NW
ondiys moni ow ‘a pod aw ovwd vdyy an va on xin
Son syn oss YD py OY pan aie ard pom xd yb
wb yo “py yw an so pope oexny mvp Ty .oNnA mya
osynp var awe 1b oy Sow oan py tan aetna As
mepan dy mond oan peda aoxw nx. 20d pipna 1b rans
amon omonn Sap xbw sin mye ynows mopan mpbsn dyn
W3y ‘NA ON TION ON oONNY Iwan IW oY 5 mponn ¥
ISAIAH LII, LIII. 300
222s ovn AN dn IM mawop we yoy noxn JN) nw
22 man anny by mt aoxn os .oxdins semmy cpa xx
nnvow mr spp yoy tox xdy sone oma yr mows on
23D) Dapy omroyay nn by exe asa amasaw “99 ANID WIND
Qn :yey NAY MPD ww mM Ox 1D In Oe xd ANA nywa
wee San xd aw odsp wasn) NBD NM Sn ‘ON TONY
PSY py OD DT NINY DIN py Nays oMaw mw dy
naw? om? TA WED way py ime dy /xa ON wow Ow
snedpr ways xdy insnya xd xspo xby y 75 ate xd an ow
2 NS WEIN wayn by ow owe onxw mon mo nbn
nna wna? >In xby mien mio wwNw mapa ws nay
7 tour thn yay na py dy smd na coxw xyon ada was
YaIA WN DOAN Bx om Tha wry prw pao px nro nip
no oy am mn xd os ona ney np anes am wa
/paym pin? Daa oN OI AD Nya aA OS Nd wD
22 NY TIT WED way ison Sy woys noe 7 mw ov’y’s
Van een NP an 1s amd aynmws wy mp yiny way oo
PIT DIN WN NON DIN WEI ON ANT py Nv Nd jan
Wow" “IPI DAIAN yo WN APY INST PHAWD TOL AY’ ws
TI OMY way poy HawA Px NTIM MPN nD oMDwD
WE TT wayAY JP mNy oD’y’RY MM WyeMD pMys am
1 TYP NPA py 7S? nY’wA Ma mA DIN yd yume
puoy bapry awaa wabnad sunny amew sy yep n//an
Ta Non ey psn nw maw daw wn sas adm wyy Sy
TAY TINNY MN TAY ToNxn oN wana xd) waya si Sap
wayne mean po AM wD 3 by rpad wryn Sap wen pop
lit, 13
303 ISAJAH LII. 13, 14.
x59 2m pawan pon ox o> cyym boy Sap xd mpbya
wren onw Soy pdny nvrsy mer ovaia x poms yd wdy pom
AN wan Px answer int apy nwa Sy arvana x poms y3b
mond ow mwy aeew map owas xyon sby 5b pom ony
xno yyo: “aw awenr xd mpbsn pon by Soy ow pdm why
oyensn sya Ssanp an nd yey oryeradr yor Soy pbrew pays
Spe nnn voy aw Sain xd 272) oben sin yosy sinw ans
aay anysaa xox man ow °Sa anon bapy qwar mind anya
‘yn onan myynp asxana ams Syn ayy cnn am pra
nxn mNian wiad -was Nw ANDINA NOM Awe wan “Day
| PNWYE Ww nomen w dy
o/7 amy wa wea po by “pm nynan 75 wax any
wnyds pap pays Sse Sy mia ayn ons ownraD YY
pda Sy omy sy sean mandy maby smaxw ap asa
mp pow “ay wp TayD “yINA 1 Ny Jny wad My My TxD
ono’ nowy main yn) 77 anya 42) wan %s7 oman Sy ows
shin sd abn xd mowed wwyn prpna nd» aber dea yoy “a
ane say Soe mon Snnn ty Syne opdss nappa “A ood
boy andy xo apy om oem ovnyya moins ova Sono Awan
yoy Say 595 ~sian sin po os ndie por ony ony pyr
on mosey ap sim ndisa yor Sy sen say Soy apa nemay
wo ANyy wayr wnat ww ora opysyn by) bboa andy
ssain Snnn yoy ndyo
say nyIpp mDD2 NIN ONTp pw Sw» pay say Sse" mA
970 }O"D) TDDID PS MINN NyDIpI23) App Tay NWN Ss mney TN
ro wows moayna ony myn say Soe mon on por (71
ISAIAH LII, LITT. 302
yon) xd) PND] PwY AN Map Oye mS yy prop ydy pony xb
mpd > Syne Sw oye omy anny Y/aw omni one aD
mp Inxw oD? aye? xXdy Suan in oven ns inn SO
MAY nD TD NN yA mY oy annapa rat ow > yn
pnp") onxy 22 InMVD AMM wxw mwa Sy sy mye
xO yma Vy AN) psy OM NID INI Anny oDyNy IN)
oxy yoy rom xd conn wnat yan ’ny pipe ow “on ; dy pom
o5359 ysis mwes Sad ann omorn Sapd ayy pbs an
ynoTd AST NaN AV’ ynw ANY INST par mM vdy rod an xb
ney mp xd) owan yann bx omy ay amp 1d pew an
Wa) OWN Dwn oN Py awymr poy vy mbond Ayn
soy Sap aa pw mae csan Sy wnaw ann psi pos xm ox
saw Ty mposa xdy owed ow isn anain 55 xbn
wna now aS yaa ar oxdy ar xdy ovo pansy yar maw ad ay
pov on way asNn oxy ab an sd ona ow 9% yD
onap V’on S52 xyon xby yn nba omdy sony xd ont ons
nova ns ons ontnds aosow ov2 pr yt asta ospodnay
nppo war sires ova any 95% pod) owas a
wa onasy poss any apxn per yydno sym om by yo
nosinw mposn Sy xin won Ixy DON momen ns
snany yp maw ar Sy same ssanw poy an xd onbiyd
aay aD pa may xian xd pmwy pans sm pws NIA
awa by ox o> om pe pom xd) win as an xd) aw Any
Sy bie Sie xd ry nbyy oa “mo yam dy yom ps ay com
3%) wsya sin neyy mp Sy xo andr v’y oan awywy oon
pony omnis ons sinw yaw mw wes Soyo dy jane xd
Io
It
12
305 ISAIAH LIII. 9-12.
ama. pwn wysp by mbia vw at baa bape povar msdna
DAD SYN NN NIDwWA WIMw Oy ADD Sy mon Own AND
rye dy andy x5 omen oy omy 5% wb yo ey ywad
mo map ayer my AY :o7 pwd wd rps yb) pera by a2
72 nny orn oyend woo ome oma opty ond
Map Dye AN | Daw Yy’xy map a oads5 ome oSyny
ann 35D opin naps xds aap sw cid wy oa aso
bay nde aywd anda sowm ain aap) aon mp dy rpxsw
ya 72 miawsa xox 773 1 Sy oman oyend onap pry rs
yen ys 5” pmina Tey me .dsw on ns Dey mown
92. ods Son ini nyaw wna apts) nw ayy xdw now wy
yen 9/73 aroma Sa ow ans SsqueS mown oteay
DAY “ANNW wn. 973 Nox yma myt yd ory sada xb mows
932 OFMAPY ons ows md|axr aod pews odin wn pap
Dvn pnw Twy mom ox o1|2) oAMe| Andy ora on Syd
xd) YD. mo paw oe’y’s Deny ar Say neayy ma. PANN Tw
omy odin omorn 52) 59 42) San wwat pan “my sawy pon
ny ars on prod ta ‘nm yana ds ond wa xd opryd oan
yoo win by nas Nin pytyny Saw opera ming mipsdy wwpy
NT yD wen TW Psy AY aA Tdo we. yw
DN) ANT) 72 ns 3ND) May “7 JAN ws nN 3 A’y qbon andy rps
ows ama ox is> nanxa pion yby Sapy wa ooe pwn
pmbyy ya “pam OD PANN YI AN! yNOwa AY wa
ar 5515 mem wes Soy raw $79 4 yaw aN wa Spyn po
1 mse ar $5 Sawa 9/9 nrana xd pdms a5 sominy Sapw Sawa
Sy ssw onan Son 5$w pdm omayy ney corn S$un aw pn
x
ISAIAH LIf. rs—LIII. 7. 304
ANN) AND AInwow Jmdaw mwa on poy ww wWND WRX j2
73 am msdn Sam Swov Saw Ap ps nayen ano ordw 15
sox andy oma wen ome pdy wap» ordonw indyo
wy mdyna 2755 aby yan oyna 40 unyowd porn ww lilies
anxy nya any ‘din yy mass ws ower Som ams Kx 2
ynyady nan Anno AymAW o>ra wor 3755 yam wd orp
Ty .DIMAND wie ow ar sada sand ap Sra a
922 HIND OTD OMNDD oso omy 5”—w OD OID INDY
ves mony Sy awpn der soda nyo awma ond am sim
ma7 DDyYD ND we nony wy pn Sy aaqw myow mans
bow ower Sn pos Saw eer Sawn apy pow noi by
73 MAY Wwe aD DID Sw wr oya PIN MW) MAYDA yaws
IND) Nw NT wm pM WONN ane imavn Nby ara 4
pnb pans nen ne ond mm yon oniew any Am ods
sy 7250 Ayn Nd) Ayr DPN ADMD ya wMAWN jody owMayAdr
Saw ato aden onataw ans yd ays ww ym wnap2 wnxe
jx man wa qo omy oaveno odin oyna by onpxw
bad payn aw oem by nw Sew pom an br
Shino sim rox jody sowaya omy wap opsyaw wemnys 5
295 nbos ovpsyn neyanay Saw 2d Nand nanan 40 pwED
fay yoabn ad mew any ayn peya da Sew syema wy 6
mds 2) YD nay dy mays som wx sds py mx oD puBA 7
pyyd) OAT ONT oN Ow! MIWA PI Dwr DIA
ayyo :oow vom 4b ams odsp ya nyow2 myn. one
myn oni omyny on daw 55 nme it ney pd pawn
mem sand diy 8/9 Ame oD ST AN) .DwP DODYDD
lii. 13
14
15
iii. 1
XLVI. R. YHOSHU'A SEGRE,
1D TPIN AMA wn oqws minx me omynd ny 0 yt
poy awe a7 379 ye MpIES 2 a a md pw
men xin owy ood amma omnes an onan ayn
say Sow mn qoew ones asd os owbnna np 13
nvpdsa my Soy» pap cba mn say einw owe peer
sao mydym mwydan 32 sean wa IND Aan Nw DD A
oan poy wpe aweo 1d sow em yo aN 2 apn edwn
pix y2 Soy ps oN Wwe MeN Jap wD xy qen ona
MND WN AND 7D .AMAY NID WNT ODD AwWYD miyyd
yoy) Oy cay asm) ova mind mw DIN aD NN
i romndm onan 553 wm Nya xdbw asnn xvbpape
O71 $OPONIT oD DWP DD YOM AY AY Do Dy ar
ye ome odo qwapy ydy vody wa 595 on ao om
ye pom yoy mos ain ands yews yds ord
amaxan nsy win mind wey mime onde yay mys pps
maann qyow xd away as oand na xb swe .a09n InN
syns 5931 wwe ai ow nan asd) ways wd awa 9
nnd... onyews PONT MD TWIN) NYDN DYN Any
1 dew oar Sy smn wea oa xd psn psy inn
X 2
ISAIAH LET x2. 306
orama msm omddy mx iddywy aay na nonbaa ans ade
by mid nosy mx MDD) wa mind myn awe nnn ar Say A ow
moony Synompt TAD. owyY MINN ry TWN. “A wp
opsyn baw 97% AbD Dye ms /n wp Sy ovn mys nos
pMpand onmply ony) Dye YT Os WwND AM oo yap
sayypw op’ y’s oyoran Sy om owps onns) oan maxon
Swamy aien Sy mn mvnan Sow mana avs 95 mn sand
madpmy omiorn Sawa wad anys Ssnyed aby n’’wn ony
Soy ondynr onda 2% ix amy am odya mownn dap
Saws yen yypAn MD ay odSswom assay inn’ mown
ominy ond vpn onays ya bap opysyay porn Sow yyy
saan Sy) smn qn mbaan wyernd yun so ome, anno.
[waN Nw Mwn ‘oNdo man aAwoD Nw DMAND On MDNR
Sey ony omy qwea ond pda os ows idSa mansion and
sy) soa wos > omawn xd qmat nonna ams mopxw Ya’ys
Yyas tas ar taba ws by xd) owe gas qatwnd apy onwyy
wow myinn $33 qs ans nypoay yr mann by pawe ps
am atinn Sy way ao > aw ards ay spy neat enn
niwa soxdon yay py nowaw sim spp 07am win 54/70 She
Vn’s' 95 ww va Sas a/n’y) ond we aby py ody nwa soxdn v5
nont ots mindy am pxopsn xd) any ap ody xin 2’5’y’s1
S77 We) MN ony ‘7 ONAY WN AND ywrAy oma nw qudp
J] pS ON Wow psn mn xd gan awn Say ony any
won opo sdoo an Awow 54/9 way vm indyn dx odin
wmanw AD AN mwn soxdop ma inn mw Nw? AIA! HD
aso mwpy vpond paym ara wad
9
Io
If
12
309 ISAIAH LIII. 8-12.
oan > ana on me wn Nd) yow xd py dip ons
So we nnn odd anwy an sya nner xdy mys Nim wo
nyown pon qyyyds moyad avdnan op Sy nbiym io mpd pawns
ytd mwyy anyyn napr ns AT nN vad owa b> st
bs mon bs ayy yn vn xd ony vam|py op Ame 1D HDI
poyw onA PIN 2 739 nT ANwI yD Oo} NIA WI
ovdioy yn dy wb ys py ywe nop wy%a nds ym oD
7 SP OyWT AN jnd DSyN sym py ow pnd
yan tnyd o> yd asm mm ‘dyna Nad pan ann wn 7m
SAWN ANNA POND anya y7a Ap roy ow oy by Fa A
Mya .yawy ANY we ne mays mon Soyw me wer doynr
snyd ay odrydy sorsenp onwds scp nin sy Sy pay psy
ann ome symyo 55 wy aos ox uy 55 Sap sin
DOWy now oy xr oda waa invnds 1S pone yd yan by
ny) we md myn swe nnn vinan by Soon pom pbne
NOW Ni os ascpsw oo ew pa now mp DEAD
wows trys Ssony ya oyenan Saway rps) aw os
112
“NIT mama. wan mim wen ombpszon omippon AN
ry os snvoNA
bya Sy Spm ow sin say ows een wl NP PN “NA
siny oa bow mam nant 1nd 55m 55) Son vbyd sawn
YN IND AI Nw on Soww row “an ody ony qsn
NWI IN yy PR opEN pmo en ows Som Ary ow
omnay ow Sy os wow °> DINw 4n SSNN DONT) TAN
S77 pS ON wD mA Ap. oN 82 Nw Ndw mys xd
ISATAH LIII. 2-7. 308
by san “ym wanad ws pny anew nye WONT
xd pry S52 12 me xb aby op anvna > Py pin
pins md) = ast xd) aan vindmna asm wd) 0S ann
map am ya oma pa wad wnvna onnyd syd yy
Ton own AN atom wae xdy Sap ar by span sans ayowS
ony owes Som ama am ows panama stn yd 99
by Saw) my mn mon Awa anny ey impbsa wens
WD WHD DI... Mas wx mm .odym Sy ymbny ambpp» vp
anonas yx may insand pms aw sts ome ay ne
n’vn aRy owt wan ow) simaen xd) an Ar ov
wSny Sava may onend oven pa ane wa wep onon
Sawa awdy sad men ding 55 bap) aw sin ROD SA
ym .pd520 sin ondy sid usin asop wasp) vo Npnn
nasa 32 xdy year wen nap nyo ops maw yo sen
Sh sym aosy avd ot Sy) rayywe Sawa sin mow yew
m3 Anon mom ‘nn Sapp ayy ipnonpyo NID wpa
oben apm yy wade row vasdyo ovpndy onesd iyo
yy mawa Sapy inman sy by yy awa mond vdyadp andy
sy by Vax neyy on joroindy son ans pbyn by ydyny
oman 55 5y mse sw moa onman y%a nds maps won
WYN PVD wl. IS A OAD MyM a pym bob ww
sasn py main pdadanr ambnd ydy pd on ovnyy ome
py MN 12 yen AY NI wMMyAY ANN top aT AN DN
TI ay Oxww wba own man sina in “nN ADNW ws
ww nyt Os ON WIA OW Pye. Awe wy 9
SO INN NywIY aw ww Dow n|sb yan. ya nD jan
5
6
a
lii.
14
311 {SATA GE ashes
WAM ws yA wwns Seny yim unin axon Sy
aan x) pn Yy’o ammo mdy mea wndspa ap ody
sieend ot “ean avn’er wos n/n Syomax pry ps
DoD On 73 apy V’nD waz oda tp > apn raps Y’py’y’t
wow xd wx 37) OD yw. 1D AYIINY oO wy DDD
nyt yo 85 0D AND MyOwS PONT 1D 373 oD AANA wana
DAD TDA Ar ew ADA wpan byx~ anys mbps inay
[Nay AN cmap ony sb) .om2nd pAmapa onsen
mp wena > amp 5595 yy am qo noxn tad nein man
ndnnn sy goa ar poya qwonm mbwan paya san tat 73
PN mya oan opin San wwaa Wwe ”3 WD
odayar advan ompon 55 373 8734395 ys) ANAY “InN
7 IIT ANDI Tox nawandy nd wns MwA por ws ww
o>sy ox mene mw bo ins une ow tay say dow
Sowa yout doa a cay oa mde bow mA na bab
mys omwD any .nondsp open nwo say om. pINm
wa ya on was spon Soa obw Seo man Nw DD OMA
say As yoann o5 by 9p may ADw2a SND AI m2 Nw:
xd onyapy ons oo vos aa andor indy indwon am
‘my yndwon nnn xin saw A any 55 > instr indo
sian yp ansy y’yny ab saw ww sveo mrpbdiyn 92 py
a ns toyed oan poy wow awe amir Seed ast
smx yon ame. nein vbyoa ombyh an xd sin won at
wep nnwp p> .ndya ed nsaws poy wow ody tay ony03
oman ona omnw asioa dan asinm iy amin aN
pone) oda: Nw 2 DIN aD AA Dy PNM) ND
ISAIAH LI, LIII. 310
[UND OD IM) DIN Va May yp Noy mn xd mm oon
DAANIDD SNS PRT AMMA wmoan aby nwoyp oN. yn
psa oo ar ow yay sian mp Syn ww nym jana
pin xd oxdmy ons 55 wen by pad mew owen on by
ax anaa 55 wan by on wa phn py ads wen by ow
apy) ANY NIN OR apy ydy ov ina NOPD’ NW MAD 19
on qwena mesa ads pon py my xd) won adap abs
yap’ poy osx mdnna px /an :o2dp 93 WwN OMY TINY oy
yrowss mand wi omsn ods awww yay oma ody
nd wwona ox 4 sows Sem ara ydy ox p> anys inoon
way mo Sy tm sry opds naw yn yoy mo’ PN yrs
on) 3390 TIN NON MID MX NA 4 wywan Soom xin
mo wy axon dyn oxay jon nm ono 2D) pow DN
pha tox ps “na syenn Synd pyyn me pam nw ar ps
pxpn niasd> ow mw ann yoo mn ox 4 yn INN
ndyn by mind 39 noo by aby saw wisn wy ox Dw
yy away yma wy xdm ansond Seow ayn sox ps ad
wi wae Px on sma. ons Sy wey wy ann qo °5
mann) nywaw mapa tym xpd sda ow Sy may gem
mn py xdm conaty and vs Ss sx py Syma Sipa ap
ndion Syn ox o> spy soy Ss an sd i> ow pds Sy sop
pp PAN yar maw Sy a pe 2 poo. ANAN TWN
bn ompapn bao way 9% yn ona xdoy awe nda no on
man mppp 12 Saw sea 55) ome omnes 55 wn wD
:won 2 pss San
Dw) Dp) DwWIN DNOIPA MND DI OWA 1D NOX WA
313 ISAIAH LIII. 3-6.
3 ANID pp py 4 over Som ama 212 patinnd aon 2
ese Sw nbya Sy pnyS wy aws pyr nonn qa
$s noon > ows Som ma mn awe Sew py pe
vex mm opbyh) maa one peop wx pe iy Todo wen
apa anody nox addya oydy ona wen ova oD nia
oem nym vdind snow 5 aa oye op Sy edn ym mons
DANS wy AM AWN NO AMID OY INVA won ww! OND
45>) owdna 55> sewn Sap “» obap ... mbm qx savor
sy mrs by Sra ya vy me stasm yoy mney mosoon
mnyor ods AD yo anvn vo 55 wen ond So an xb o3
5 Sn pede) Soap son cD os NY IN FIM AN OD
wr (pyanon oder po wey yervar p77 ans 7 mb
bs apywap oa ydan ayy wyep npon odanmy ony
nay NDID wd Ny mNoM ypwa yan ySy axan oy) aban
won dy sponds amy a sm may aNww yor Sy pn
sx Sp pan ar tp yay ydy woby ap Any 72 ON .ywD
awa psy any wonxn waby own ws ap 737 ow Nd
myn pM asY yd NEW ANWaND voy wey myn Saws
sn poyn apo pbawa ws od pm wynmanp New map
way ynman Sop xe owp oxdn yy apoinw shaw
oaywe) pyo pst pan Oday vmx yminy dy dy
6 DYDIND) OVD yn oD AS Seww oN nN on any rynnn
mw owoayn Sow ays asm apn mbna aba on
ANY Mw DD DOSY ANAT AYIA DN wT PIT TD Syed
Wyn yaya di DOIN) AWD 39 AID noxn *Bby pon Dd
mynd ara aro ad wey awa myn wes am pedp
ISAIAH LIL. r3—LIII. 2. 312
1 wD wD ow NIM annem pedo xin nw ope pam
wom oyna pay Say wenn sas apm) nap pom jy
AP W822 Mw AwY AD TDD NNDA Any rDDDw nN
mand ean mona mr wa. wm yoyo ava oa on
so Sy ym maa as omn 55 yp Sy py yea aydan
anna xdy pnd wy mbaa oma onyaa Sec Sy ms reason
xd) pap ns mown onde yupw omp odo wap rdy roxy
xzvoandyy annsn amsaa ymban Sanad yt shy ny oy
> Sy pp mow amy mAA mp ayo yennd pan mp
wow soy mp ones sp Sy any poanm nao aby ap wo
Sanna meen py ode on mm .omyq ‘apy oman ‘AD
$279 oD SVD Ty 722 jor Nonny 12 79d
omen $”y5 mown wy awe mann 55 aan ys any
ma omaoxS awe. nynowp ome any as abyaa Sse py
PONT ‘Do AMonA FAT oN nyn amas b> ny jpn pbiyns
omby wm mesy unyroeS pesn ww en sin one
1 by “a yrnn bron Pa Dann /A ane wD) ompn ATION oD
anda wo Sy aynd omSy myevnyn ws nayed “a meio ands
aby omby woos wos .qand San wae ay any 3/7 msi
waa mad p> Sw amos any abyp abyo obyn yb
won... 05 wn xd wna OMAN OYPD YAY PY AND
.DDSY DSIpIA AMD “Hyos am prs mbyon ana adn
my ano erway drm nbnna porn by napw ywad nbn
pan od ims iment od psa od asn ps ondnnay
S35 sy wen mdyod an vdy Jo ansy aso od ps ao
maim) mbyon an sy any Spy Ssenw y2 02 oi ims Dn
15
liii. x
10
If
12
315 ISAIAH LIII. 10-12.
sy :mbaoodsy oss oda absa oesyn 55) pa nD
Sonn nord) wayd ay on’ wn INST pan APN ANY Mw
psa onep enna 9’y myon mon by syn o/n’s bynd
yd n/a’p WON TDP pw Tym ar Sy awe Syaw spy a2
pov ow) any Sie saa samna amy asd sya) arma oarind
mp op apa Sapb w23 waa Am ayn ow > Sy (ppm “a
now on/’eny DD pa ya any Sapy ompom oan 55
sw tnx modern movdyn niann osdap 32 a any
ap oe one ondbyy yea ’noyam sma nymbdyw dys
am opds nev Seno psy prop Sy 5” 4x2 vbvan prym
mya ye o> yayy aANy wes Soyo .Nbnn > wes |’y apy
bee by ommban ypo ona aby ans Syn miowa by
212 OD PAN ya ANN wa any Sapw ps Soy nav v2
mn ondnna wwe ayn 7 Say Psy psy nyIS oD IY inpon
105 15 wn tiaon $5 15 poms 2d sin ova Sy Sey any say
syaon S25 yam soy pom wy cmwsy oy) Dowp ne andy
yD INTIWAY m2 oyeND on war md myn va dy am
Any) NW) DDD NOM IAN wy wy oon ono» dapy yun
mom wD wweay oyerad vo wd mio si 1b wae m2
MND OP NI DX Any mayy od amar simanm imdsp
san ov mr Sy) sxya txn v2 yp yo ona yay onnwd
xd oSayy mm onyp md) xd mipy wn jo ons wan 42 ADIN
pnow mex amd ‘a sps mbdys ap moow 22 p27 13 Abn
sasm ayao2 ods we pap *Sanw
1 pmdy aya vdinn o’n’s Sind sSnn2
ISAIAH LIII. 4-9. 314
PET Md NN TM .DDINwN OND JID MAN VD
Sbannd mbynd qosm pmo os 12 tox ds py my any awd
mos AYIA ana sway ns own anpy iedy yuabr 7
awe owynn 55 word omnn mn mrad vay yb oar wird
sayyd psoas ee on otaynen doy Syed wy wy xd
mm oy pwoo maya sim wa d3adyn pa sy any °3 mn oyn
wa yp mnad md yn xbw np pnna wba pp» 2 Sapo
sa ayeydy mp miypdy 7am5 ond nay pnivpn min 13
oy mm one omadsr onda sp) amen oD
yw mynd proaa poyn Sas mds mma v5 Sma wa
DMN DI MN YA Os Pl Men andy A’ aw Dy
bay pann paps 55 onpb en ox pay nad bay am aws
saya Snap ya nna xdy am vad am Sma omry sony
y Syyor arpawp ways wndwes nono wns opr any
aeea py mbin aw bya sawn ann sy pedo wy
ao TD ID mA TT ANT .Adyad adyy wrvea pa
any oindwaa pen wen xdy mibady andy anwnd ya
sow sand ovnn yaw Sawa wmbap nono ayy wn Ip
sm yn mpd. pep prom wd pr inw Toy DB NDB
Sewn mnoase2onvaa 55 any na sim awe am aon 595
MX Dann wenw Ip oye MN Ay son. Nw gyn
oavna ovxy don myers ys yin xdo qpsa onmap nipd
syd awn os mn oyaw Tey AN Ay Sey ms .odsd
on im xd ymax maps wsyd opp nup> weap Aan sar
Dns pI yn. Wap mynd ims ony wm mw x yn
xdy nvy pon xdo> aS qo Soe. mayo ADD AN AN opr
tz, 22
lii. 13
14
15
lili, 1
2
org ISATAH LIII. 9-12. LIL. 13—LIII. 2,
emedm pdw> 973 pi ona ms ws AND poy TN. omwN
mb mnisn 5b5 Sy sem peda aad payn Sow vbr ond ad
snap by oa Senn 97/9 Sey saat $$ byw mbib nd >
Gna wanna aw poy asst san pede yma cers Swe
Dosy pps ay poy Sepp rywnr son poy dos odin pedo
my maay pay Anya :Swoa oes nnn waa py Ssy opin
monn poy yaa’ dap Nw3 apn psp pwdo AyD: ewer ayn by
sa pyran bso ws Awpr
B.
sm 3 dys oxnpy Syne say nbyy ne say Sow an
san 5a5) 40) Nw on Any 40) OW. Ma Mwy. Spon 3
man yw ss wow WN :Adwoonm Abyan natn +d w”n3
AND nnw nox y7 oN. ombaw dy on non ww pons
movin xdoa ps 9/9 poy 32 TINY ANwY NIM) BN ANTDD
Myer mas Os oN AP ya 225m miyox xdy ama xdy
oy oot Anand mind yaad pos vy cam Sw wyy2 am
sop pao am asm Sy nmap ody qyapy yby voy on
xdoqwe > .jmenn amp nny ta dad pm ne pyr
moo any ny abwonm adyan wo omeya 9’ wo and rar
main bps -ayow xd awe caynown Sy spon > ond apy
ymaw mp sD TIA Ans moana donor dann .w”p2
aatn oes xd man sy ov nes ws pnynes pon wp
nbn mane yay qws mAywwn by pox pbisn w anya
1 aya “Soy md pnn 7a yn Seed ayaw abwnon
Sy Sew yaya any pr mde posaws ody mow ands
XLVIT. R. DAVID ALTSCHULER.
A.
avy Ssa my asa mdypn o> anya py sin .Saen
moron poy wonw :S:own wort 595 sy ony yr Swan ane
snaby m2 72 12 NOX ws my PD wpem coe wD ws
x7 Nn vn pba op anodp wr ww wD wna
ona Sy ony: mm 12 oyom axm pedo AP samen my
mbanon pay ann «ma Ayap andy ws mV py IEP
sapiaa pos pansy ws aM
syn apy para mda peso ands sp yaya ww by
Say poy SAA nw apow AS symp es oa snp
ympw 5’) mon *S amy poy yw oppor awn Yn An
xen poss Reo pws DES way py Som rmpnn
Sew Say yen yam por power medn poy gm dap)
bn ness Shino vx opps ann Sm pyey pedo Anya
wise eno peop Spy canna) aay psy No .Abnbm
pep saan pedo yn rmsay man ped mana woody Sp
Ba psa prey wa pov anyand mynd oa wen 579 papa woe “Sp
pips Nw Yn Ni DIA NN wows Mwy nnpd prin ynds
Aim ow Say ws Say snened mand oy pedo Aa as
mow szyoy sib> may aDNon DID IND yn nn. py
PR mwyna wo WON Wa Py AM Syy wy xm pI
lii. 13
15
lili. 1, 2
354
319 ISAIAH LIII. 6-9.
69 9 37 py wpa a yp 5” ayy yeya wb sen
VY AYN yO MNNWD INyA TWD wm nos PAID yn
7 yn aymaxw %s5) 5”) ayy mynd ans mown drs
ssrdmy 57% apap wo0sd wes omins om os wow od mown
Sax ayoion qaqa oxdts xb ana xbmy on issn yn
ars mr owt xd qd mp omy 55 xo an to nd ore
WIT oon wer A. py wpa we 3% odphipo ndsy
nna mov ya AeA win dy py $79 bs Sw nym oy a2
7A aw Mwy mnpd pnds mm Ar ays Myr NIA I sDIpon
ye nna xd) smiwn oe par oayn Os on aun mya my Nn
mind mwa .mD wD yD ma wD Tan Sy pynnady yndnad
mos mined nown Smay nao bs xan aw am bay
xd yoy yp nna xd awe aba pym xd ands son Sminw
yon oyinn xd) mand San awd Sven mnyon yndna
8 maw cpxon open mpd pawon aywo panna bm Syn
wad ompds mon ow py maw Dawn oIpon sido sy ow
D2) 1 AM > mT AN vos Nba wma Ndy onnyd ow
pas ama > ty 59a dy nay awe mindna $3 sand
ya omydnn os vA yay mp2 wx mn DIA AND OD Dn
min tnx $5 tess p> wb yy py ywED anny apd amo
WWD DY INS DY yYED AND > oD yom omy mNa xd
soy oywa nasd myn ya oon ow ontna ys onyy> ona
9 Bn> mpm oye oy rapnd wyy app Aap oye AN IY
ayy mer sam Syd no Sy says ayn xd $79 pray gn poy
nyt oy ovspnd wxy ronw smd iny ndo by sow Ps
anys. say yynd psy anw mn own S22 Sean awyn
ISAIAH LIII. 3-5. 318
yn wp xyvn apps ndy sin mdytin ab wa ned yad pos
nyse i> am xd aid aya yon yo sdy yprpn yo ape 1d paw
myayan pyn 579 AY PND Bw OST MyyON. NX” NINN
MOOw WY PND NYY ww jor DyOI TaN1 Ab wyyo 1d maw
xd ad ayn ed wwan Sd and enw om mmbnd sSan
mano xyyn ww mae ade ann xd mysenn 9% Ann
meso anno ody amy ody twin 8d pew avy
x5 57 yy Sy smaw asap aN 12 eye Nba bono
ym md) amays yond adn myn xdy aaa xd aa exp
mm 55 opps maa mano Sy oes Som ara sims ovayne
imbaw Sond apy aannn o”%ynaw 1 A Nd o> own Son
ordyoy rom dy ovdn Syn 555 pimnr ym omaiwsp bya am
Sooo menw 57 amin 525 wenn we anon wbya wpa mid
wyyaa Sonpnd prox enw sy mbsway prion mbia mayo ny
own wea xd sya ara am p> 9/3 amen xd) aaa
NWI Ny NdR ON 512 OND > NNT ANwy ‘A WN 9D aMN
Sap swe sino 55) Sn 55 > “A on oxo Nd non Sax
mx ops. oda wenw mp woxy mxpo axa don
yd amis paym wy vmx Say ww VMN) wn ys
Nim somo. nny aio by 13 Nn wa ombdsn noir
12 OND Nays ANI NS Say “ay Sinw non Iw Isywan Sono
bs oywp mynd abndn xbona oeywn raya qx yddyo yin
natn bas asminys Ns .w>y oan pp na opsny O”ayA
nya pind asdy sad omen prown ySy windy row .wn2
poy mNan mann oy snes wySy oso man ode svonnd
poy Sas sym ond sda) pono ama o> pyn cy 2d NET
NOTES.
a. R. Davip Ben ABRAHAM THE QARAITE.
oad! ay le pete my J,5 pM nbs nav by Dds
GH S98 ye ecu e) DON poly yoom mana my Ls JU
MY Choy 135) 0B nmax ND wnDeND ONT ‘NDI? os y=?
M38? NWI ND Ans Ny my MM wy nN! Yaar ye Fe
smmdyo mina v2 Sra ba
b. R. Yonan Ipn JAnAu.
YY MYVIN smn ype. weAN vn nnn AMMAN ABA
Jail pl gay Mb NBII INNIND Gate wisy Urey ce oS
May OP PR AMI Nyy Op PR HB; le wns eptl aul ¥
AsLalS jrea!l JI jooll We ailsl, .omizan pawn .meen
Js SUG ymynr by one np spa GA! yy dy pnp
alall Jey We Jas ciey U sil ells yess, aims any
oe ull ale Ly bls Will watt! eelsll att
bam) maa cc aS US ily Jal ye Cast! pall (3s aK
nbap wan) Nw? ayy Sn jos Sn yy) MIND WN DLN
ce Ledye aths “us Joi anny NID IywED ddind NIA
Moye br UF UW Ws slic we Ley SUL
¥
ISAIAH LIT. 1ro-12. 320
awyw ponn by xd anon ydy an oon 5’ Awy pon wb Sy
mbvsya) mon rat xd) ppnn mvy eda ypaw Apton by wh
o”ayn as Sy awn syn WD oor ‘Sn wat pan ‘m :N3
onvna yoo yn Sea by mean nya on a panops yw
mos o%sayn py by apsd “no wa ow oom mona xy
NIM) anwy oypon nana wad pan ‘mn baw wim pp xd ond
ny tazd wa xd ods 5’ was ox own oN vime *Sna
WEI ON ANN WN ND) inynND Ad imiowd oN +d _”sDyA
x ovN) NOM 1D NAY AD 82 aw amd oN mDyy nN Own
SPIN yey AN wn on Soy dw aa ore ans ann
moyn mm ndby oa ’n pam vina op me xd ray oD
Axy war Soyo syn nto any tm xd) pyooa Joya /n pan
YI .73od mA yaw mn AN awe war dpyo ow yaw
pind say ad pyyn ‘a ne pyynd awry onyta o> pay pss
aya od say .an awyo raw mer xd qed pyn oor
anon 23s ada yrows osan asym Sw say an xd apyd
way py om>s yow aby oan ayn Sp Sy say an os
soyy dyson pod sar ays apwandy od aa yyw ap Syapd
n2y7 AS OMY nN .o277 oy ndnaa pbn > in~ jy
sav we Sy oy nan .55w5 9S nad qoxyS adm apna
Sb53 yop an apr DA ADD PNA nN Amd spam wer
72 NN) NY) DDT NOM NIT AYP) yD ID) OMIM oyeAA
oyyrndy .awsanby nowS oan ony ya wnpny an dyapd wow
mydn yyy pny yap mm 12 ovens on oe yop
man oyposw pn naw 35) ome a) Sy oay crys omds
sadam nya ona Swe» ayooan
Io
It
323 NOTES.
d. RK. Merr sen Surm‘on (2).
TATA DwTAD OF ND Aan Nw oO “ay bow mn
nim tbs: 72 saw po Moww oAMat vd ard wn oe an wy Sy
say ws any Sym say sap ps tn [yim mdy] Som [mds
minbsn say sinw [say] qd aya es exn oxy wwsay 597 qs
Son sna say op say sp psy Ss si ops on gba
nnoyn pwd (by) miny Sow mn cox ps tun .d92 Senn
may awe daa mbyn “aw Sawn pont Soa tom Tnsw ws
xin ome opyd 2am nym indwo* xbaoinndyn ann an
Snov wa md ams oyn 55) osmm ownan wrod
IMAI wMwNN pT INO A Nw. ON WN’ PN) . ODI
oY oY sy ma aw msn eda ydy vdnow pon dy pr wna
sy ay spy sd Syn (nea) mids Sy (15) apxn on}
px) Smabnnm wow* pro sw on ody sy andy mindsn
mn ayvyy meds ana ony qoxn aN) Any oy 47K
Dayo] °> OX OAM oMonAY JWI pI ono Avy Nd
MVD TIN AA Dy wy AD ID wey Ty ons ALAY AYN
MIN APS ANT yt APs nbyy pao pam oy PANY yap ANT
and nds wndm sin xdn fypa nby* 9) pam aps) panna
miatsn Sy ssn ony vimdyn xd) oma. advo om ayia
mean spol yy .(Adynd) wansw yoo vd Par yon Nd aps
son Sow ans Sow pdm omy ney maa 15 pons 13d sind
Nv 32) (2) MD Aw wna oNa* maw AM ona
*Ployn, 2 Pena inysidswa; marg. wnbys. * Trans-
posed in B. *P.toxn. . © In B. after WN.
VO
NOTES. 322
QU easy cca Leleel IS Lok ASP tl, napa je Belts,
yon wes syn ywya wd 95 sana anaamay ydy wnby spi
Lest IS, a Lind Gling Leese cool lS pty an
ell As le 3 Ls LG wu, we as US
wp3d WU! vlad Lasly and condll wpede Ye Usol spoil Ly
Limnee WOY wed tlogsds WU est! Y Sl ol Lepee
Wyle slize GNI moby nbin nbs mm nban 3 Jee
PIN NPPAND yo GY lenge Lbe Sdn witty Laren
rt. Jie Ddinn, ilels ndbdinns
c. R. MosHen Ben MAtImon.
yaa a adnna a opp aps wn nny mK
nan io Ss ya) pisnay “aw insan nbn aan 7x2 0 Sy
invoy yin xdbyw ys oantey mon bax 2 owpay one qwNS
Sax mendes anawon onda 2 my yoy cosy sy mnyn op
ot Sy oy oman minim inn onp yt Now ws spy
nb napws n’a’p’n TN pw wm nos Sy nen yn on
2 1D NYY TONY . MON) YNMNND we MOY WN AIA AT pp
way mp5 pa Sy amawnr ony asd yew dap mew
mop 55 baa vbw vywa send moinyon mon box... 10
sana ya syd ps adaany pnd Srany vine wnwy pos
gwrnand ydoy xd wy ayrydy pynd aboy xsw amide anda ow
nos yw oma oF ww wy by wow onan yo bra sds
ond wyap» dy rox 1b orden qyoww repy nya ime
paann wow xd awe ond map xd qwsy opm
Fol, 6,
325 NOTES.
7A AY DMO) Mw. AMN owIAD Oy WY AWD wd
osay on Sy) mvp mow on yw wNA nN
my ways moby som ox omy mwpnd wy mbxo odapns
yy qe wa oy Sk NIA ON Tay A wD May OP INA
nom) IND ma NWN DY WX PR Ty woIpy rox Aa Sy on
v2 mdmaw pyn by pr own ony 55 man mon 1b veya xb
minbyn by ney omnes mopnd oyp onynd oye ma am
may psa Som aan sn xdm say spo mindsn yen ox
wbwn ova ndyyw ope ony mnnn ans cpsp -wan by ner
naw mys oS am nox ara ox invSy an op onws
pos war px don soy paw ws oym $2 wad sspmal ar
nova > nox owner sy omdy prdmd Soo ooxw onan
NNN MDW) 12 WY ID NOMI onIN Ay mn own
ond mandy onyn 55 enyd mops maw anpa aAwy indy
7773 Wy MWY ANN MN AMINA 12 o1DD2 bw xdv |
by 4p say Sou mon sans ops mdyod ny ama ar doy
say avn Sy copy abyo Sw myvnaa > mcm tos Sew py
4 ay DN oD WY DD ON 42712 JONN “Ty {FT “DN apy
NY TDyT YD wD ADA 4 OWN OD DY NTT yD INN “ONI
Yrs Tow mda ANNA PD NOW) ND Nin’ DY NIT WIN
205 by ow xd)... apwnd ina
e. R. Morp’KHAI BEN Y’HOSAFAH ?
stan mean 55 sp oye “oy say Sow mon men
Dahan ayes “ow oywenrmd omy Sapw onw by mse
myo) yon 5/5 ayo ods maw yy AWN MIN) Ow
NOTES. 324
onsw swan Sy non mndwn Sy cexm ony omipn po Saytny
es PR MRM sn sin oe bom awd mbyy omow
% pons rox per onnxd pono wyy sin nda ud pone
pana ann xd snp mn onatd tows ineSy omy Dota
pansy ws om tyyd Syan mewn meyd [ren] a ws nnn
pansy onasn ya xd [own] py we xd worn > a (abynd)
nam Sawn $5 5 ssmexn mean qo nnd psn adynd
nox Sy os ony mo Sse ay Sy wt mvp poya
‘ONY OD OV oy DW OAD oa od dey, inn san
yowM) “ON ANID yey. wawn on 55 win poy o> sopon
sbon any’oy mwon pod Sy on .ommyd pins qe pags
nya ‘2 Anyann asa sny poy Som mean qa Sy mwnad
bun “naw war ydn bay aay aa S$ ssa pnd pony anyon
eee 27 BN NwMIA nnn “ox 42) OFM. AN TD oMddow nx
sm pwd say Soe Pansy var Sy maya a apy pwn
non bx) say apy stn bx tnsw a> mean Ps 7D [3]
awe apy say Saw ans) ‘ox ind pyr paw... Sew
snaa ede pbnay 27 nor yD) aN OAIIN wT PAN
sw py’ 773 anmox Sy adps nd avman 55 eye
Sov 525 wansw ans
‘rsa mena nb ws mpws p’as say Sow aan nem
Sawa avd oe pyar pt by mena ae wm ons
sym pwd Sew py $$5 osm oun mipp mana nw
D7 73.12 JOnN “ay yn 4 apy say avn by ‘now ws
‘Boy... 7 Boon. *§ Bd. ° B. ror.
10 B. ends here.
327 NOTES.
ynysa “nos ona ody Sy spss pyy? mdaa om Syn psy
baoy xin ping) .pyya ‘en amo tps toad say psy psy
ws ons pyymws po Sy mown asd Siapy mown cywar
15 *nst3 soma mown dS ab ponew yor yyy qo ona
waa nod myn awe nnn $$y pdr omy mey ova 1d pons
AN) OY yy Kw NIM pera vos mdsa awn own sad
ars on $7 ye oywady aw O27 NOM NIM) ID) DYwD
WT TONY wD INN ODO Oyen aya yuan Seno Ayn
meman 55 5 snemp mon spy wind 2ombna oer vane Sy
‘ox monn .onywn 5 Opn o as ADS WY AWD.’ wy mda
by snp nda abdn mye omds ma iawn wns “ox 75
ann ‘a neo a mds nya Sawin now yaw Wan JN ADD
nin Sas yawn ys p> ww any nox maw nnd “awd nar
[ON PX AY) .OnD anps “wn oprw mnwn cya pyr Son
sy ny “en Sy amd yon) pxovn yanp am > Syn by
‘ony .oxd min pan yan) PS OD PAN yr ANY ION’ PS
YI DY PWD TON’ per ee* mwon ar” ndoyy eva» pom
byw by poyn man pwd yown wd 915 yx tid ma ad
mia mvman day ar by jam pe yaw Ay wa Spy on
:ONNON JAN wn
f. R. Mosurn or SAEerno.
sow Sy moss sa onan) cow 92 YF AWN wIeN any
[ON) mimpo AI. say Sw say apy ar op wN ADA
mbsa on > Sse Sy ssa o> sin yep say Sow Aan yN23
1 MS. or353. 2 MS. smydna. 3 MS. 48 JN.
NOTES. 326
mm *3 “wpa ainsy mb 355 oom px om conde ann
san psa xd) oman on ‘ow mbm Sy enon aay
mbynow “a2 miorpo mos Sew sayy apy avn by sn)
72 In Saw om moww oopond Ssaw oabs ayo
Nana ay moyw ny aa ny 5% soy Sse aon Srna
TN WND AnD mbiaw s’y’x IND WSN RDN By boyd
mneyo Sy imomw yor ay am p> imbay wep DIN 329 NNN
pan wa ‘ny own 28> Abymy Sumy np ys inne myn
TON MP pIrd Oy AN som aye pypan dwn oad bya
moa Ssqw wesw nbsp S17 wONSDY NVI NIT non ‘DN
IIA APYyy ayy MM MwA IDNSAY mowsem odonA
Nya AI ow Deno sim apy nr by by AAW MwDA 70
TPN TD wad DbnD wm ow omy wyw ss noe
YE MM kr myn waa dew Nw inp INys Lbs MIDIA
nprow ‘asymp wayoo asyo /n soon tas bon baby
m3 nyawA and wy owaer mens ap odiyn yo pbnoa
‘oY YWHD OYA AND on maw msn nya mp aas NON 11)
MYO yw_I AM Osmond meyw ards ss “ww ‘ow ibd pa
Wey TN Nap Bye [AX] IAN .onD onyP aa Opry “5
Dy NWIpI waza on yap wn» jor wnA on wy Pps
ova nemp Sy joxy wpe ys coax me $29 mos ‘now
IDDM WY NNa nin snwa nnd yxy sop ams wwym
nA was pan ‘my wwnxo Son wes boa own any inp
079 (WD) DUS DYN BON wyminy pred omipwa wonh yan ‘ny
TN YT ANY AIAN omy Sapm) yyy nN OWNN WE on
yaw nvm may aN 57 yswy aw war Spyny bp
329 NOTES.
Spy asa voy dy sad omer yaw prio ds pw wy wordy
ody ndin ads mm nbn sew wo omrby nbn io mby
Aman nnn Ayan pws sind Nand anwann .obw pedo som
o> py MN tl yer My Arata ayn yaya d9 no awd
Sy yp ANY Ny yD NT WIAD ADD) MON Aw WAV VMN
Snay md sy sds py mm ann dry wy Sy mr ad adap ps
nds ayy nod payin ayyo day mand awa mbia an po
AM. TT AN .AnMd yey aan inp> poy oan
yy ods pax ovnn paso aw amon 7290 An ow
yD DDD On yA ond yr AM wey yyesD OM wd yD “Dy
MIP DYWI NX In waMayo Na wywan dn sm aN
mandy y’y nayd ans ona yay oO wy Dye D2 nD
ny .yps ADD AM Nd) Don Awy Now mid wwe ina ayn
pon wd) non ney xdy apap xd) oon nba ammn wre
yoy qaen* nbyy... own ox cdnn wot yan .oon mM
mand lpr or mene mBon Sy ox > yr as xd on
mtd) xd mpy om nem menan cans ow pas dy yt aS
mr NP A Nyy ADyy AND Dw MNay » pemy poy
nayy ANT wD ODN mins 7] AMS TONY D> SxnweS Ap
ody ona pray yop yma mds Synw my ox o> mn
aywa Sew now Ox °D AMIN yIPwY MINAD NT} IVIPS
1D 3) non ody spna 7K) JOD yy VA MANDA AYP
APD ‘nyaws p> ponn by naw ayo snyaws awe 27° mnt ns
baby sywed ovynd nbiny man mye ayp 1 dy qa ayn poy
:8 Jom ON... wy OAR YD WIN)
1 So MS.
NOTES. 328
ma SND ma Nw on px .adeaa pny pm abawa
WD os poy wnen wwe AN pwd on py wow wD
m2 mony ws os 92 55D ANY TANT BND ANnwD AN OD
obs. xyysy oom py ww mp ome oe ox obs on
pao an bx wa as pwd naw Ayo AY %p OT ON AM 49
35 pwds ain pwd yo wa AY yD DvD ‘HD? ar pwdp yD wD
Swe > NN andy ww oD inn om odo wap ydy
mbdia paws Syne ndya ond meow 5’y’s wo ond amp xb
san qyow xd awe os awe adso ams ond map xb
pnyyow> oD POND AM 1D Ssw ox re oisnynwd posm op
minds 1 by yan oye ndya pea one wens
OX’ OWA on 'D nywd poNT ’D Ow IAD wh vndy ON »D
paya Sy comoen xd mye ar oqat penn wn Nb
saa sd) axn xd ms mn pax wa yop py dy pay wo pad
WIND) wD pM AMON. wo Ps AAD Nd ANN
om ap Sono amy ara mda mn > mes Sony ara .any
ovdn dapw wo by on v3 “mid pom) 8d shin yr mins eo
Sy by ws ads tad an ov ox °a obap xd wn ow ana
and) A MINI Dy AAW. DoD OID INDDs) ody “oN
sin odn a Sy awn adi mr inn inva amp 00
ndap) oxw2 Nin mawoom i~dy sad ons yaw owdinn aw
mim .maynr ods maw yoo aa ydsy oawin wn tome
wywao orn Sono saw wspon ma arn nm isyweas Sono
> mbupd (2) vay MwED DDT wa nied myn ws ony AD
pdiyd now xd Sswy san nondon nosD5 wy Dow “a nrwnn by
DID MAYO NID wywWED .nrwod we): An oy pdrar xvon pn
331 NOTES.
ano %San nns) ano np my W
33D) y IND oypo ab ont ns mp
“In mn 2s na op) nop an
AD “NI yor mp ynay mm)
FWIN DAD PND WN PI AM
RDN pox mindma Ny MND YIIND
wry on my pd spy xin ow Oss
wr DMD 223 An nM D3
wi Mw oddyo odSanoa
2 KR. Enryyan pe Vipas.
Fol 26%, 927 Myo wan may my von ube cas NNN. TON
pra) .myny xy mpsnn spay xd abana Ay om 2 pyow
Tyan Ox man xdy yniny Sy pap» diab joy niny ab ww op
ox NON wR jowa mw mys qx yoyy jown siny pydya
2ns7 si sta omens powa ndvda yy aoxw an soy nno
mennw way Amo wmayo xan wywao Sony sin
mony Ay!» 7 ox No Naw 1S oeny wy may Sap
syoxya aim mt Syapy wma ma may xd
Fol. 240. “WS A’an “DN JD OWNN mn ANN AD NN. DN
1 paw cpa m2 xds oven ps ond ompxw ain uN 93
wo ndynd a neway ADs ON Ay’ Mex OMT. nin may
yyn dso qoyy me msm pwnd qoyy Seem amwna cn
2 M. 189 dx. > M. 189 yon.
NOTES. 330
g. RR. Yoszrn A ego.
sy Sy xd mown mdda syaya mys pyya by abiny oye
yan “yn nendy an mw 555 by asd na San wnyn
Ny may op jaa pon Sapy paw yy ody “ps
Dy pnp’ n’a’pn wan 2nd a’ypn bw yn Sy van spy
maa may a mown 553 by xad aman yin sa pyya
mt xyon sas opsy by inn Syn my aan ymdy
now ‘oeovn qx by sow Syormd own aps ains2 wep
Ms Nw yoy a2vN wR On TADD ydy Syw ma ny nx
may mon py by nase abs ns mba 4 mewn 4 ony
sapy mm 53 sm qn or Sy 4 ay oma py ms nN
son bx ans. say ospy dso by say Sse ma nena
WII Nw si owNST pON TON way Sew ANN apyy say
P WON ANMAY TON AyD Ody ADD AAWN MON. DdaD
ni NM poy Naya amey pray awn apyya by pxa
pon 25> by mazon Sax mxona amy osa pew 7D ws
smyton Sy ow mown 555 Sy ax
h. R. Yisrazn (Nagara 2),
say dooumy SND 73 sw on
o) INS prop nos’ MND moy say sn
Penas im moan mn yby ana]
Pp wd xd yynb now nx wens
7 225 55 mow nays nom sn pmipy »35
FOMS. ‘P52:
333 NOTES.
w oxy ona ndo pr mbx pina sins tx xd yr nbp
DD) IN wo. IMP ae oN’ pe mbox an onowse %5
wp bap own 595 mayen on oyna 1 wa pypna Nd
JN TT ANY WS) OVS DWN ON WIN Jn > Ww oyD)
xSowe) owe ow xd oxw payn mam msn ox nbn. ov
yx 3m ovo xd) mbsa moe an om pay xd) yar ay
Pinan xvamw no jon’ sd or mbsxn by was owe DN ON TDN
impanyw 7 bs ‘a omxp NIT NI AD pr pox ody sy
:ysySa psy nosn inn ovann xd omwa odo yo wy [e]
k. 'n nyondy,
mmo say Sow mon nena. wyIn AN wen OR
may nevny mixin dow 5$5 ya5 0S moe wwE nN snyny
mbio wx San mba ox payd mrmn mde anow nvr qppn
mipxy py oe yy Won ml NsNw ADD JNA AP oN
pins xyonw mp Sow amb omy pa poo wxw db5 asd
menpen onset man mpndy abyod mwpnnd wind xb aed sme
map yy andnno apna many mya mx dy mos adow
DWI PI pI ow wpa wyya pro dapy yaw~ PI wad
Ny DIT AIA wd NEW INVINIw oA ywer Sony sinew
yoy maniao mdi mayyon mena nampd pr pay qos ona
ben Sy px Awan paye opin +b yyyn poner voyaw por
ma may on py mown ssydep aan mwpp om DDN
MNYIN NNt OI AN ayT ax syd yA pn mwa soxdon
NM ,DD mpd nyo? AWIDA jp nyNI Jnawny °>D Ip ND
NOTES. 332
apm “m3 wy wn oy 592 yon owe aYn yyM NDT
at nw Aon mins “pow omar oa 1 yn Aw
:ndyy ya... on Nas yan “m ‘sow oma. ATI
j. KR. Hayyim pn Mousa.
nda wn myo o> oy oan 1D wy TDN Ty
DMN NY PIOBA yO Ar AND yD ayMay dy yoo mInnwD
posh at > wn .mnyey ods As yw awn
DINAN WN PX WII NIA ON) pioay Arai xd any “ann
pet ome ex os wn by own pr oca voy pwnd
modon ma psn ma AD AMIN owns ony p23
OPP. WN aM wT AY AD TB cory wed yen
syaapr ada ond
mind ixya TONW yea TD nm pay ow wd 7K
ON AMX ON nox vad proan arto Nd myer mam . day
Inowa qx wd way sy papa mn ari Sy mx wd roxy on
say op mA as Syaw oy Sy sia ea pos
xy muon Sy mye apse ADD OMA TON “bn NwNpA
edo nr db men xd wos) by NYT ANT) WDD TIA?
np yoIDD A wD wry roxy sm! mn Nd Oo’ DD INN
sme mn Nd 3’ wed ar an dy qynr pox ody sy toxy
on xd oom oa ox a we ww poo xd oa sbi awn
pnya cp am Sswad Sow, mena wy xy wan om fp
3 pe sym do spy endwenpra oa “ond ayn yr 7d ep
* MS. nips.
Fol. 2322.'
Fol. 235,
Fol. 238.
335 NOTES.
ompon 55 sy pa mene 555 sos gy por smb by po
Foy 72 mvp ow pa top xd nn aby ydy omy
77 yiny yo .pon pupa ow. 729 map32 Ar wpe xin
wa Nd over mmx yy wyenn mend syyon wen 559
RIND I yPyMYy wa Jol imme one doo snxd sy
momnaw minisn po nnmxa nyd 735). nw mds mNDwN
oyd mmodn yy oo yy op dwn xn an nbwnn pds
vow 55 smea dy a xd sy an xd an pranwn xd pony
phyn ana nde anny con ax .5$> nbwen a2 nn xby 92
mod yo naan andwon mam myyona a7 jord int minws
naw nox. yon Sas .nann nm ons oo Nant mmK
mony anbyn moyy myn Sy Sees Sy ans nbdio nwnan
bs mm vambays we say ony 55 indy ydy axdann
MNIAY ADD pM TWD AM TAI WPI Nyon WNIT
mon 92 px mown osxdyp man moxw 94/5 spNDD
rimavay wa dbp
1.
now) NN AND Anw mAw a nawo rmdyy op Sow
qo) oops yy ow ws wyp odo wap fooN oO AND
ompo own 05 Syaw avn 45> apy %D poy Sy somal ww
smn mt Ndy day aby avy pax ony wrwsy para yb
snob byp An ON Y’N OB NDS) ww AN xd) n/9’b
mx BSR pN pmaAwN Nd) aD NID DD? A OD MD
wy Wa Kw NT YON wwyy ovdm nym yD ON 19
DIN YA INN Dy weAwD %D map yn ,ods0 yx
NOTES. 334
wonmoow midxs aay soapy xd minbsaw yy sap py
say noo > aay 2 ow spy xd ann bes o> soy in
Sa) ann pay ava ya ndpo any pd aya miosy pron amo
by ann pap snmaw dy mm pos pedo mma yp ndow pw
may Sax bow sy pyyn yy adsw syp oa poxden wpa
373 NP) OPA PY prat om. w& pr mosy pdm mip
Syp yD xy won yoond we mde omy “n> yn nynd oay
122 WS UN IN ox Mos sim wey Sen man oy sayy doy
som jad an pn’ MINDY 7 ON NI NS UN DINTIN DAD
wes Sy pa tsa xd an cdr ym miaisap ees wpe yor stayd
Som) ara asapy oo onaa abn wd sony onda pony
mn oD AS mn may NN yo Nim 37 sda awn xda Dew
WNNY JO? TY ON) ANT DY INN I an onon yow andr yw
nmonow sy Jo sin yo Sow wo dy sds om by minwd ps
oan pwd sin dy wd ya cpy ywso ann > tn aindyn by
wD yn wD onyad wD wevow py’sr x yr do aM
so 1d mem Map OM AN INN TRY My om TS NN
SONN ON IP Oy! I pa wmow aow sin Sew Sy o> ony
maoxd pum now arcana sda i qos ain onsy Spy
nod xyon xd) gnromny poy oxy po. wen ow 13
aan yoy soxw pv veya pt aden by po yr 5% ar ped
© Sy ar smdon 1b ww por Sy po owen wont tad ban nvm
yn wa ar qs adiow abdwh om mown $9’ wy
mov ndnn ond paw om Sax abmn ond ww syn po snd
aos meus Syy coxn oxy vo moms pwd omdy tox? xd
sind yom) xd) OY PND TD PY 72d .oDY NT No A yD
337 NOTES.
wan Sy wwwoma any ambi odaw Sew yn qo by pb
mpn x ps) ww DIN WD pNIDw PY PND IOWA ww)
ssn am xd opp may MND AM MpsD NI AND
me ow 5 an ody omy oe ont atm ond) abnna
aN NN AP om NIN ADD IN NIN Tomw IAIN
sM2D (WIN MN ona yoy po in aw odin yyy o% pny
wre in tba Sy 553. by sag any aya oe Som
pws axw oy mond) avmad don 45> pws Som “ox on
may xe sin oon pow 25% Seny “on mibey ard
WMaVNT rN) ANT 1 AA NS AP wad IMIS ODNODr Owdn
Soin NIM PMN AUIW NI NIA yan myo ody ma ys
odo wenws xan pd 9d sym an Sy yway Inpwad
> awn an bbs pyy emapo mtn somo .5$n pwd ome
mn prom row rby yody ap wins DN wa AD
> wang anand osm omen xd moby ayy vdyo ody
wea Jo owxpina dw oS anos amam adan od oway was
pinyya onow
m. O'VDN TD.
moynw pny oy owys nono aby om onya mrman 55
3INDY MN NID) IND AI Nw or “tay Sow. mo oso
sows Sim mr wins Sw sapps yby
o. MiprasuH Konen.
od aN) may omy wand wa [y%I3] owen man
Juro onmpn ‘sady pep7aN A ID) Ww Ons) 3AN ADI
VA
NOTES. 336
son 4D SSinp say simaym amon wd “ox onde vdeo wap
own ix mx oD weAw awn me 5% dmnya doonp
pod enw ysywar Soin xin niown vw “os wwayr 2d “ox
ost wawoy mona 1 ayya yo Sy appa qo by anew
waa ydy yawn wm bo Sno sim x78 12 Ny Im
any Sy ays Abn sm JN 72 Ny amo DY DPN
mx mana .rdy do minsin 155 wmdy apr 12 pyen
sys wd 2 winby nda aynnn sim tan 43 > NaN
‘avy sim yn oye Shap MB am ob Yay ody ban
xd mby asw yoyo wnby an pba rp 153 windy spy
Swood wad ime ow ‘ny ovr yan > pm wen
amon man mand Sanws 5%. mpd paynny ayyp rapid
ey’r sand imban s/n’ amp abn 452 mpd pnp nr
wr Ypy WED .I’N’r en pe apd Soy op ana nNy AT ANI
yy ¢’s’r cond ysa sad ony ww oy saw apy pwn “pie
yaoa oon xb by sini oer op now 155 9’x ow. omep
pms .oyen Sy ome pnw IN DOr OP onow Dye
PTIOMD IN DI MNpID DIN in “pyay nwa yap pwd
Yp’y's) pap yaw Sapy nn Syn 9%) Sayo 32's’ ow
MNT DY pyy BAY pI mys Maya wenn xdy py poy say
22’x’t ab poms 325 oniny Say ayo
™m.
pvp) OSIND pv BA yy AM Pway Wn j3 AY jo
boyy savaN Jnana nyn2 ADD py oo NN ANN DWN]
ANY py yordy 72 ANID WNW pm wa rab para dxnw
Fol. 126°,
339 NOTES.
DIN wy “aX DID tnm nyvsay 2 paw wa xdy oven
yxd See maw aw sim im adynd a neway ax
ayn ydsa oxy “1 Nar ym ayn yn bo yy ANTS
> amy nawna wapay om. wy mn ow 553 dn owe
pdoyd yaa ns po wN) DYED) min “poy min by oa
sown dx ssa Syed nap oO’ NT pen mT
sox yosy ots Sew xdss onnn ona po xd ww ain bins
yea war by nan) oN N8D wp ipa we) Dvn ON
Y7y2 yA. PAN TAN ON” DD ST ANT
:an’y> pv aN
yoxya ooNn ain Sap Nin ames aw sin dw op
pyony nwo “bp wen qo oinon tedy ods Aner paw
Vy men ay oom Sadia wxyya poNn NiAy oyod Nw? NIM
sody> ann sany Vn’ py ts5 pon Sap
s. YALQuT HADASH.
DSN 2 nN oxy poy ody. poowe op» bw now
yen 373 PN own wip Sawa pp pda pe poor
myo oi to myod pom oa mdi mons pow qn
men owd p92 Wm py a7 Nd sp yaa tnx Sand
xopdsy voy nae Saws po pow 52 wsy Sy dapor
biapd by ody ons tn sd pon own Spy sin
spoon wm oyna Sew wavy smeant peony dy pnp
aon mwp xnen Sax moan st by pesa py dy pn
sisywan Sdyn sim ant pnb
Z2
NOTES. 338
ADD) amr mes aw omy and oy dp typ. my Sn
Dax po wor mdse Ws yl me ow pam ADT sD
bs) aasp2 Aw AwyY jowon pays anada cyyo poe ows
myn windy yoIN anzsw ant intan aps bw wnyyy ws
wmmny wena wan 67; mds .odwm my ame say NT 73
baw neon Sy jap jad psy pp Sap $”x1 pny apna
NDW por Ty wninyo xa wwywan dd5inp Nim and 43
typ
p. MOND Mwy.
we ows ow [a VAs’s] one niasd myo mom
om smo oN say Sow mom “enpa avind ma ans
a ye OD AN mt ANY ANN. and AD Sy ny 72
:mby y92
g. ordydin pp.
ow sy voy mor xd axdy scam med anw > oy
Siow mon poy ona 325) bod pny mwon gdp. aba soap
PYaIND IND omaND ory $’p oN 40) NB OM “Tap
r. YALQUT R’UBHENI (from the ndy3n wid).
sony Sy “wer tonto nyyn sonsws xd sap NY 9 DN
MD OND NIOIND PS ON) ONNDA NWN ON Any DN Awe
nod myn awe nnn ond ones snoby ior pan andy po yp
wD
px 055 sntos 92 SyawS n’o’pn aps JD ONT nn mst
1 Jellinek (Beth ham-Midrash, 11. p. 29) proposes NNDB.
Fol. 115».
Fol. 1228.
341 NOTES.
prndny mosw owbdm ona ony 46d New nan
xosow) Sapw mam yyp oa tes xd) iady0) ny pany
soo mann “a say py 590 by “axa 5552 nein awnan
spoon Sand “my own nenip by was
U.
mio ovddym 2) wh mind yp maw sy yt m3
ay pany many Soe ma m3 Nw DD
man os Sip mM NMP MT wh
OAs Sa) at plas
wy ner os Seep pda ea en ser w5dyn 9% Seep
ars py wy mops paw pPousdp w5dyr mw pew aye on
mm INP IN prow Sorpp ps Ny Yr ova oO J WD an Sew
Yr wD UN ANN OD NY wy pNp 9% ZN 37) Soap pe yayt
ae pr pan Suyep ry 18 OND YN PS MWD IN IN PINT IN
pw pr OND YP INP Tay Ms po Por oy oSyp yo say
MINT OTIS ow mys op xd ‘aw Y’wnd say orm px AD
ON INT pow mvay ss pay poy pa Ip Dy Ny ay
PNW OND TENN PS AYN rn “1 Sorsp pm pe yrds pws
JIN pa ANY py Soap AID DNS NN .PN PT Pr ay HS
ayo psx pdse mn Ze jas yar mds ys oy ye gy a
WWPD IND PO NN PIyP INE OD OD NP NT TT PW AWD
sy por m3 OD MN PIN OD TWD IND INP yA
NOTES. 340
t.
md avn fe by) 400 say Soe mn “ema pap
maw. ww yn jp ox and says jan oxy ye ada tay wp
myyds sayy aay snp ox ans bony ons om om
95 a sda mpdyry pond sayn vdapy and 9” impose py
Aa ans ows Ty 70 by naysy Son pas opds nay
soondy pawl [yjmbn omfa}n vs ado may xd opibs anyon
Aya wy andoya nowan ms ww 2”N NDT YEO OM TON Ty
[ON TY AT wy way mdr ynmsn A poy dy ppd 13
“oxy 555 obsneen yd yen xd ny ds py a yam anon
pny’ Sy A’x son ipndy oom mypS saw onpixy Do DND
InN wnNapa wy poy ia Ap Ss AB ADT Wwe Ay. apy
pena pyya mdse vin oda opsyn onss ini ni
1 A’y’nar 555 anda [ps] nytm nim Ssen ps ot nw
qin m’yved “ny snnpan jo nbn 32 WEI WNW WNT
Di YIN TINY DY OMI AWW IMMAN wD) PMN oY aw
seayr ood sy yen en ins om OND) DNDIN OY
7’x son pnd xa ox) oN opyya Aw ws ar’y idm ow
apon pasyy wron nas womb 55) S50 wendy onmad bo an
monbom ‘myamy at yp onmosy ond Soxd “ynny Spym
Mon ws pan’ paw yoy yo 15s won now napa mynew
yns San pp naw indsp om ow 55 most anes otpD any
by apx2 a5 Ny WE) DON DWN OX Ty wanD AND
som os we poy O22 ANY yt ANY 7D AwYY ON oyON
rydy ar qaon pony xd ony ods
1 Uff. wr.
14
15
lili. 1
343 ISAIAH LID. 14—LIII. 2.
paminy oan $5 nes 2 ym wea “A ows Tw wat
Joxsy nxon way. ods aa" on ods neo masim
xo xin oywe yaya Sayow ao bow abmna wt xd om
bs ons mew nbnwon ayes owx pps owd 33 na own
yoy ymoassp sp Sy op yp awed sim Sew oma my
yana bon Syapy yd .jso%m ppd manson Adam aywnn san
MP TWN pyod cWypa wma nna xd) atom xd waa
DYN MD IND) WN AIM ND AM row ww Syne oxow
wes ym xdy ym Sop wdnd “a yi ydy din ne oy oy
wa A PSM IND WAM NWI AD oOYeNAT InND mid
‘amin Soon naw on ay we top ws nnn .nbyy
yooiney pax onda oem Sew a om oan by wand
ond Smso sin any ows Som araa mwa. ond ans ySy
sown Syow nyt ar Sy ato sda .5oy pom omwy ms oo
Sou» sada nyadp ayy x”> mven mod on abn pa ps
‘oo Pny on nxn nese. omayn 55> appinen ine smby
nynyn moo 7 wy 722 vox oaA ANN wna NDF
m3 wy) popn DIpol pynn nmwD .(mit Recht) 734m noxd
Yes nyt py pimd modem ome pay waa ’n APs Spiny
ap pwd Ep) oppo nnsd penn ow nN TaD min vp
yon ans 7D by ow (7% O35) TP nN papn xd
Ya cnay anD opnwonw mp by ty nowd pry. pr .(poan)
sonava xpd 545° yx
NIT PID WIN NIA ND WON NIN TI pian PONT 1D
cospnnd dy5995 aad ns yowy 9D oD apy osdon inp
aman yprpa ‘pain medm mwp Aya pws: pin mind3
XLVIII. HERZ HOMBERG.
md oy mpIT myx ye oyeredy sy mein mM 7A
yp nyd waa dsnu Sy y’o’y’am Yw’n myth mam ind any
‘amy 55 by pm nwa symw mp bo) Say aoxw ao mibin
sw simirdn iyywan Sonn sym oy aD odie ane Sw
1 05D py nN ya yan “my imp yd ws adap won)
ayy comsoen Say Sinn sw .oyensn ow Shiner aon
yoms mpd ws ony odaipny avon oosya on Nba odinn
noxar ama Sy awnan $5 wea myo In psam pod py “A yan
sam ims Ss apy ay Sx an yt D2 Ny w MepD ADS
IDV IND Aa Nw oO ANI ndnnn Say pw eva AIT WEN
sb Syw apymy mon Sy quad awan ow Soy pb onrsy net
yoy mx nad ‘a omy onyS oon mansa Sw on Mw
m9 xd yy 55 Sy anon imbanaa msm) sna oo opp
by myyd ind nds awed asm sd) asn xd awe wenn ot
may aman da pasa swan Syne mbwh yaym snd 55
SY INSIM wD MANS PAND wwod OD ND OosY IPM
we ow onda 7d) oxy maisop yaw nmany oyse xbo maw
pyynn sap sya imix powndy pawn ps ‘Sap invnnd aa
sony Noy DTA INN XD mawn Nd Ssaw ya an so dnam
lii. 13
10
Il
345 ISAIAH LIQ. g-1t.
py ninmw payor ayo Shwe am yo Sy psa Nor Ny
ana (a %p’p odan) nme py mwyoa ws aT A
MOND NIT AME 1D TT ANY JINN .WEI pwnd o2 ws IID
ynay Sy xv 1D DIN) MDT PYDND pDaD NVDIAY TDD
pewnr ps oda oy ND IMIS NY yA APA I Amw p
ANY oyp AD > Mw Amon py an o> Nd AnwNa
bax bby pom omyy ney oa 1d pbax poy po JN
xd “noobs nap oyen my nnd yn anvond smix sdaam
my 72 Wwe mst ws Nin an wnny Sop wydmy ona wom
pxw ome. ind mon wow wx 73D Iny (se 72 InDN)
Rox’ xd) tow wy ws Tey coven Sys ams map amon
’s ma yer oss pon ar wby row ayew (0% 17> any)
ba opsym Sey pon yp awynaw vod smi aNin opyad
my) oy! mx yn. yn ans yy yn .maw mdpr
pys ADA imme wbx ymin Sw om oppo wap rwy
inna own od 7A sOMNA ID MA NPI. py
NDT TNO wr awn Os .y) ANID WD INDT PEN mpwyn
aN yyod sin ar Sy ows pop wes ows ma ox own ns
xiny miinn vd me mond nxt mwy oyom .o JON yt
sy war Soy me wim Ant Sse om papd own mby
mys (9 7 ays) omy onyaw st by yng ann ayswd
own nso yoy pronn pst nx anawnoa anya pyyy ar b> op
q2t $20 9h ‘p> oven psy ew oyom oad say pry oD
yosy pw we qwipdys ad psy ann Sax ip psa ney yee
wae pow ond pyy xin say ooo ovine Sawa ym
mp ’y my ons on own Sy on sy 5$5n nad san
ISAIAH LIII. 3-8. 344
Dy MS POY IIT AD pe TN ON Mw pain ad
amp nosy pm Ssmw ony Sp Samp amy Sam eedy moon
MDD Wk AS oF. ys ppp ow odma sow sow yy
man yo) mm oypn Inpps) .(ox’oan wb “mn opa)
nds non vy 7 Sy upp wp wnop tnx Sow oxo
mown 53 nN my weya iawn Nb (nm 8” pean) 1p
moa wot vad jax 3 (973 ’2 Syd) sim awn mys 1D wD
maw aD mx onnsm Sew apxp sin mena mwa bs yeospy
adap amon aya Sap ny yh Any ome) ony dys
7a mov) ton mx vain) ws poyn pind own ans won No
Soy wayny en oy smn nya Sax Sr (DN 494
sanpa bn aby ws Shine soa on won ydy oan pmpen
[3D TINT ID wy aya Iywad (2% w’p ombdnn)
woby rp APMinys yoy maw Maya abs (973 273 yer)
myn :rdy Soo onvawnd ww wordy ms ond Soy aw ay Sy
yp yw mein sadp yen ond opdinn isyn pp
(Empfindung, Gefiihl) “DID IN 431 wInA Sy p32 aos myn
wenn oxy Ss np anon ow ws oN wm nem op Sy odpm
ein Tolpel ist gefiihllos, wird nicht) yap) ADIW PX ON AM)
myo 3 (1% “J nwa) sw ony Syn ws wry Hy .(geriihrt
ayy amp wy dy pro Senn Ape 3 (’w’a) mas nee
nav opp pavon (mn ’n ss Sy) nya yy oar 3
(x "7 ‘x Sevew) npda obs pass wa gem mpd .owawa
mpd ompina onawn jo Sinn wo mpany aD Np ann
© Swyomy ayy oad wnand man ody ompomy oy
® opawn oad anoyn xd) op vdynd ody om
XLIX. R. YAQOB YOSEPH MORD’KHAI
HAYYIM PASSANI.
mr oar mwas poynd ond ma awe owner by snnpn
emosawen mown by oni an .n’y’p Sy xeon nono aw
soo Sy aon pane ames don by cwbwn amin xa
Spon pN 1D ABDND YTD WAIN OMNI wa wD MwoA
ayy ,ompexd pend ain oar ops add awe opp ayy
map ams pay b> nby pana nd on ony wi ps
spy nosn oan wee ow nse nyt jw 551 nyt pyand
by qwnad swe os aon xb) ab asin xd pram mam yond
SDT DN. a Sy ay ws nw oy don 1D ny’
oN noxa ayn awe Seow Sy Amon wd yr ony ywan
sys mw soem vay nown xd Anim aya xin ayer
soxd po nw nor xd ya5 sw» 55 py i miny nso vxdpns
on 42 ond ma xd awe > oma oda qyapr vdyp os
Qyor ana apr no py Be pany pdy anid pon xd
psy ooasa mm opsn wd ba mwon Sy aye rwxdy
avman noxa op awnd nd sso mom cam Sw toi
yy o> oy nay aap ipsa a do mpm by mat
on mn oon nvnss mwon Sy pyo5 pan mye msi 12
ISAIAH LIII. r2. 346
spp swe $593. 955 :wayn yo ono so omay sawp dao
mp oapon am anos oan Say aw mm S5on ndynd was
yoy wondbw aay son xd oa monden Sow vr ps Soy passe
x75 syn) som xd 55ey) wo AMA mom yay insin Sax
myn .vax sda. py InN. AD yaya mw oyond (x
IP aysAw mM. AD My now YD wa. pam JAY
2777 DPM DYRIsA Wa Stan you) .Oywan Oye
12
5, 6
349 ISAIAH LIII. 4-8.
pypsyn py mm. Ss pia Syn (ob AT minw “9’b ptm
"OW NY my op Nd amis osm ond TWA Ima yA
mya ody noon “A my nyt nm ody amy cw pny
sy way pyaa xdy andon soo Sy ae pax may siamo
ymdon 72 mPa nnn saynwad wos owed saw 13 I 9D
mm pyn px yy (4 ’n) mye rox awa Sew 75D penn
imsna aan by na wae mew app 4 mown op ms
OnON inva apy Ayn ary mynd qa owp omdns pn
Omisna *D AN DD OD Menon onndy wpa yoyo. AYA
(Vs 97 pon prs) mabdpn sppspa aman Av Nd any ano
353 ‘nopya awn oi ney pow. by sind Soy any
fay 55 aw man jo man sey (9% 72-975) pax prs aby
[2 pyosy WW Naya yn bapw omion 3”N Aan ‘ny anand
Y’y pay amma a nde nnd moaxwsn ndmin masd ‘mn mxp
ynysr an by abs abyn ond any owes pp mtn pin
xin wan ow ody bapy amnion by naw ann mapwn
m3 ‘a sad pmdy raod ommaye Sop omywan Shino
ywaD oxy amt .od. py nN ow myMaN ow. Amnon psn
priya yom sai nya mam omy sid sn yn wd yo wy
ny> nyp inn yn ew mn ona xd absorp ns ny
mods om sa oNDN ON (nS myw) van202 DX AWwND
omd>y oyinn onda manana “a op dap An Siw yw
sD) ons no a qnsd ow xaap powws xox ry op Sy
anyon 27s inayd om qos nnd ayy ‘a Sy sop ns on
any > oxy mado ow ndnnay yo anana ond pawnnt
prapn Sa sy yy oyna nD A Py any wo yen ins mp
ISAIAH LIT. 13—LIII. 3. 348
yoo ammw anmo nbao Sy xinn pyyn ybon by pres
oon mata 7D say Sse pon pond oSnn an vimorn
7a say snpnd yen osiny inwyn 552 spin mdyy aps 3% ’a
no “my Syn mays Ssaw am ny an ns aw ay oD
mov, moan Won xin nanen ona S53 ymax wpa xby
omas onde “a bx nw (7 ow) raed Syaw paw Soa nas
my oop ms mbna awed myn sina “4 Sew pny
oda onyow (09 ow) ond ayo~a omvad yoo pyosy ayn
mn ns wes opmas onds “A oma ns owspy wspna any
TIN NVI OY AA IA wy wma yo v> wIpA ID
ympind mis “nd Am oway on (2% ov) WK JD °D
9 AND WIND... DOW Iw. on d5 yd sw ann tdp
wa yowor mp ny ns mw yoy papy prion taon sdina
mo. 02 MN WN MND... AP JD EM “yy oy wna Am
monday tina xd psy avy oon by oxnd yxdao ome oradp
odyya asta sdan Sy anem aan tp nw nN ‘A perm
pos mow sxda qo Son onyd moins wown dada ows
yond mai yd aw inn Na en ws neon wid ody
pAxman ssp py mows “a onya ayn ens a2 yt
93 NT PY Dy 7D NIT TW NdanD> wnynowd pom oD
samp praxa “7 yn mds ydyy pyyn amin ayy yen mn
wow) para by sin jambs maya Dyan; yn pdisw yr
NIT IND PIN WD 7 MN ANON 2 AY AY PIND
maxi od ma ys 2 55 mop mytea wax wyna OND
yas) ows Som ara oar Sy amy yom opmine: any anno
9% 73 pabn) dod wea ywayn o> mp sy iw mer
lii. 13
14
15
liii. x
L. SH’MUEL DAVID LUZZATTO.
NYO MAN ANNI > OD PD Ty jeoo say Sow adn
xwinny md oo’n’sy oma? om «592 na “A Tay ony
MINI nyp. aNwa aN aD mam dy aaa) Andyna
Anyi wrvas tony yor Seed na xin “tay oa nbyn
yow any (O ov) ANS “ay s> ron) (’2 ND) “Say Seen
95 Senwy (“2 pw) apy stay NTN Ss (x VD) “Say apy
PRI ND 7D) ("9 (9%) Apy? “Tay syd (73 ow) ANN “ay
emda ondyay midaa ombaw vom wat Sse Sy o> oman
‘mop Ao 1 ya’ Ye’ ANI Awan wes AM pn Syn
1) (DIAN wD wWNID) pny pm pn fa’oAM (nbin_ ’D3)
Eckermann, Carl Georg Schuster wns) Déderlein oy1I7
oyna Ss ym oem wr an. Telge, Eichhorn,
py oN :Origines WyRY 2 AN PAN Sy mein awnan
$9 “NY pry? pod ya’ om>y yawr aaa) ost ‘ad mvp
md ay) oon Sy nema wo “pa any my22 171
MED Ar wad MW 12 WM 735) (ynw3 onwon by Paulus
oan yn xd op onan cas) .om>y optyy aby minwd nyp
bs3 way ad ox Say 559 nwa ovoid pnw wy 2 dap
ppp woxw mp oan 5$>5 Sy wre ar pwd aos ppp
ISATAH LITI. 9-12. 350
maoyn sds ame oD ms ms peta mamxd mnesn nnd
mvy awe odyan “a owyo menonds win sy qwna dinar
Am om par wns Wewo a dy pain pyyn bon qynd
ano mm ods Nap Hye AX ny AN yenn yas ay apo
Wow myn pa am savy pon xd dyn yas ppaa ar do
nx yous vox addann any awa Sy vn ows owd dna
9 DD PAN nr aN opdy px myst mx AN onwny
ya end p95 onp oa yard ayant yo Sy mow Wp spin nen
sux Sy an ammo 5$y by aya ovata 1b pons yb soa
max sya wddann San Sy) oyenan sre mapa qn may dap
mom dS$any (pb “3 nbn) wx AwND oyeND YY ANYON
vinx p2 yen qdon mpm ddan (A ’3 A501) Twxn ‘A 30d
sex po pa aber yan xdy yay oywradr map on “40
ainm “a nays “aw nose odovere ama 55 sw awd)
omn oms aw od ond) anniays oma iminyd wsppn
ms jn xd mows) way 55> nas mans Ps DDI aM
map myoa apo Sax nynd anpy ona an ows map open
inves > wy NID WT 193
nyt> ona xd oxy mdsn pprwer Sy wad one ar ons
oy Tx) a awnan Sy now oS my on’’en neo mbm wan
25 s295 py rweo inn2
Io
12
15
353 ISAIAH LII. 15.
omsiow aydon ptyn mein mba Seow Sy mom ssn pon
sayym nya > ams amy 55 o> DSN 22 INwD AWD
oan Sy yoxd yom) xd an ana 45 pow Dapp WOM
om>y Soy) oona an xd mon mane ond yn onmyaby p’y’s v9
smscanna odoin yn ada cs oyn oxw ooNn mnww sy 373
nny jooimbawa on ydy wow raybw ws oa7 oO AP pp
INNA APY AD ww AP aNwonma mda mywds oa od on
awe (70.170 mye) saa Sy ony m os nds poy pinay canya
(75 ’p 2%) Wpn by Ansa mM (‘3 4 apy) aan Sy ADI AP
own awyo xi ann 55 yo) ond open on myep poy ods
sprengen, (saltare) springen mown pwda jd) APwon nyap
WSPw TW nova mippinvn O12 Ny) ANDA }N31_ .(adspergere)
335 ona aN saws od mp swso meder any appep
poy o’n’N TON AWE pry Vom sDr snd ADT Nd mw
xox (‘n 3 w’n’y) myain by pepo oman by sdip wo yap
mands mewS man moo % BAD WEP’ Tos aydon aydnaw
map) mp Sy ow onmar Sap way om wey ws mynady
andy (‘o 873 ays) oma wow ADy Orda wIyy OMY (1 ’t
ma ayap my Soy inne ome oy (0 “A ow) mb Aye
AIT AMO on ND AP wD py A I (90-1 o'dnn)
DIpO AH Aw nD AIM PoyT PX) saltare jo N90 exsultare 103
yoy ny xdy yay poy wow rex oy momnn i psy nin
myo oman Sy apa) AP wD DMN DIDNT ATINNY IYBP
*) yp xd awe 1D WN) Schréder Dwr a5) DI NIA
mp DX DT ON AND An wwe asa moon xda asm
» we Seo we Sy xd we min tor Nd 0D mw ow DN)
Aa
|
ISAIAH LII. 13, 14. 352
by say pe (1% 9% mdynd) ode yords ny may a4
yen pn 552 aw sans 59 Sy 8”> oan pnd
ovsm jn :iwyy Sy aay san inysd °2 qN yon AIDA
mow 5y Grotius winxy myo wa smwen tbo Sy wo
Bahrdt et Kongnenburg : As yoo my dy Augusti $N’207
Voltaire et Stindlin :mwy Sy oven po awa pny yt smpr by
muman wap ‘nowy Syn omowe andy 1 ayaa aye Sy
yon ooo smidaa Syaw Sy AwnpA wap wom sane by nein
midia sy xox Sa mbsa Sanu Sy pain aptyy xd o3 aN
Sandia Sy pow qbe7 json ws mia a vd md po) nm
mda yy adynd ompaw yoo may .attnyn mbwain Sy by
1 dan nda Sy man maya mins penn (1 4 0%) baa
by mann miniaa wins pwrm oxi mbia Sew ayy peo Opa
sapnya mdwan
mvp mdin oa an ws non m>yy Sane say Sow aan
py > ombyy 95 ody or vandynne opin yy 55) oo,
yooiInvAY Yo DIN poy wow WN PIND AN Nw oO
.O27 OM AIM) NwonMy ON yD mba pay amen. os poy
ans Sax nob nna many (‘pn ’m) Tap ND 4 AMwD 4D
sno» pwhr pwn snp xm wa DIA ANDI WNW
Sap awn novo sp mn 2”2 nnwD 7D 40 AP > ON
nan Iw. a2 Ni pyop wa ¥en nwo nnwDd wer
Jn AND) OMA Pw IND AWP yNdd (9% “NS snd0) ‘ab nnwn
wy wpa ‘Syn o> cw nba pany os “mn syndm
yan Dy aynnd (Op) mdynd snemr|ay qos Sy As at
yoaos now ow sds amy ow pn ann xdw vbon nana
lil. 13
14
355 ISAIAH LIII. 3, 4.
YOUN yn AMS ODM ams oN YA AND > A
mm oyna now inow sdbosn Snax xd ewer pyr mow
‘a sayd ann 479 an wd weds pea tan 55 awe esp oo
yaxn ayy omdwon nnd ovo mona an qe wd) pwd xb
‘say nyo ows Sony ara soy. AM NN An OD AY
ows a ane Sp any San ows Sam ombin worn Sew xin
som sas Son opp, .oway Sos (3b Sw) ow S:D>1 ws
new wea md apr (7) Martini) 2x 53m np aye ws. m3
BIDS WWD NN) 7) 6 DIN ‘IDw mind ps’ Nanw
Dox wy ovanny yn dy ow 2 wan inw psa by ow
samp don med oyeanw ay maya mend Sin enw eyo xd
many nvad idan xds ome san dsm asap ps (9 a)
Sw sim (9 7) dan) syn cards ws din ym vanps
ymin mand sypsx oyysy oxdn om $55 ram yn sin bya
noma ya wae “pa “rm (“7 Se) spn nad yn ns
wien $7 sayy Seen amas “am spndny virdn qaya
oon ovina bes Sep sim msn yt “Sinn wyown2
pdapd ron jor xinw omvoow op dx ovadim ondw svpand
mp dnow inn 525 ow pyps mn ped BMD IND.) .p2
ID) wD Wy w> Snpd .oND2 AA 3D amN wndad wo
on erdys yy nim open (“pn “ny p99 a”)
sym an xd) en maa maawn xdy maa vom wnoAd ond
sibs ardy sad omen yaw avdan edn jax sand wry
Sap sn aby myn mam aim dy woynd wma ome en any
mom ,anw5wd ann ya oanis nary ondsy ondsn ov yi ya
xy DBT NT py My Tp? nyd yyy yop pap xda AD
Aa 2
ISAIAH LIII. 1, 2. 354
————
AWND Dy Twp) mr pay px va meeder sayep on xox vm px
ob san xd ndyow omat wa and map xb awe o> pp
Saw» Sy poy ox avn’ may Bay Oa AP py AA .ono
oa yma xd pmb ny Ow IN A Dwar by poyn ox IN
masa py oat ps oond ayn xd osm opsy Sate abs
roman ja wad 3’ pyy AD) DDYy 22 DY N75
WT DAD TAD ND AWN 1D ONY ANN pnyMw> poND wD
mn NOTA NN DOWD MN YA ON DDwo oT xD ID
DIN Span amon 7D NM AT NIT 7D nywd pono mn 9
anday yr vaya mibad “mab ana ow pera ng anda ow by “a
mvy yo ND sim vdwonnr abyon sdya Sawa oma nibs 1S paw
(pny? 9) meta post wp ara Say pwr ma ay b ana bax
tm saw AD toda wd psew AD wos om nyo
bysa pay my ids nip ms Wp N27 IN yoYDN sd
MON NIT OD WD MN VND aD ANA mynw adyo xb
wenw miiasd post 1D wnyws porn ow mvan 55 sya y3
mby “a say wad pws by sbsand pony Ssoww ownwn
ay wavy ONT yD NyYT Ay pad Maya “A Ad mba ny
say om dary syed swes an yds FS AND nA DON Mm
vay xd oN) ay PND yoo nowy aywD DIN PN oD ‘A
% axn xd .wrwar para my pono wad Syy anon aw man
nxn a Nd oyom adem mben and mea yo ams tn xb)
py amend aay orwean wm xd amd pos my pwow ma
7p DY ONIM PVAN WN 9) ATOMIW TD AND 1d A Nd
9799 o2nnA ovmyon dya Say .(Symmachus yA OADM
now p’y’s aan many awa ovum Sen Syp mann ond
lili. 1
ae
see;
Sa
ei way
at
a
pn ete we
feta nee
357 ISAIAH LIII. 6, 7.
maw ywya 590% 555 > wy? xd mows MD oy a
5 mow ans tnx 55 aod we samy ayn nbd) mynd
2 yan smianon mawsn by xb owynn nnnwa by Amon
sms qa bs asm way ads py oman aw avy
awe (0 7 3) nbs meopon nwdy wrwea moins nyt ond
DwI Ins NID wrpom “ya awe insn Db > wD. SnNyD
wan On non “pd wre ain ow Seed my mapa 199
ayia asym wmbop) wywa syo wx wma > IN A ye
ay meom yead sin qs say Soe aan vbmn sos jody wn
wmywan Sino sim yn mx xin ye os 57% Ninn
INWIM wns ONS Soy am mwa ony MN pyon 479
ays amide Sand omen yaw ap Sap sis yd mien in
wd mywy ony .5’5’y 4 yn aya nds > wT Dn oyD
boa eds ama xd am mb nbn nosa po ta tid doy
mim (2. ¥’p O99) a ns wed % BI sT AWID NNON
wena mr vpdy my % ime onan Ay? Nim) ay dys
yoy ODM AVY? NIA WI MINd AYT Martini > Sy sim ndpa
D7) AND W133 9D DI IMIS Dw VAY wD WI
yap nays moxp cny ay ws may pwd simw Coccejus nyt
an eds tt mn xd som ims pwn wn ps (0% mine)
‘moy2 oon pws yr yp nna xdy man nin ay. Sap
Siow orp To smaya poy 7d yoo sx aay (9773 misna) * bynn 5
wy (279 NOY) WYP 43 Saw miosy o55 omy (7D mains)
emo any onias Jb onys (monaa) way Ye’ Sy mind
word saw poon newb ain Sram pot ama vd Smo
37 nx ADDA MX wI DW ws oD poor dy wa nbn nA
ISAIAH LIII. g. 356
om Yana ww xdx mer Supa aps ompp nypa bax nyo
WY N35 popr “3 ADD yy rDM2 wha ya NNT A’D’a Now
NT’) POP yePI nwo wa xvoo ASD Ibs myndps san esp
ANWIM DIT MT MINTY NW ID NIT OAD ona) (my
wd Sony :Sups mop apes at Sy ayy mpon on
Non (9 7 ya's) pon nddnp (oO 873) mbynd ws 55q
pea ywep .mdwan Sopp xm ins) Sp ona sim pew
sD (“4 HIN) M37 My AND MNDAD wD iwywD
oY wd om my ody own amon yoy ssmiby
ney) arise mw pwd ody amd ann wan nang TT
(3 “rt na) odwa pawn (ro penn) odwn oar yer Ce
pay amana sno moby pods moyna > y57 span yyy
wy wanna npn sdyaw xds anana spb ma wey mya
NIN sAyIN|D TMI oMNY yy AWYY ws TON hyd INN
maaon nana wyy xm wae awn yma ndwy gab npanw»
(2 ‘ts Syraw) ‘a ins Sey nya 55 aM qs aawns awd
22 MON par yo “mT ssndy ana Ssw mvs Sy nemmsy wenn
sony 55 Aa nband PM wwwn 0% 4 AO) “A owd oman
band oy sw yom ado miyand wh xen nana
mia pay 93 AIM .ovdwa wm wn ww Saw ap vy oyom
nn maw Syapw yom xd o> pa yyy wor noes payy xb
moby amass im wan myden moaxend WN aman may by
SDNDNT NT DA DMP YT yw sD yy Pe MAS mpi tes
mys m3 ws +> 53a mba by pony xd ar by 05 sya aa4m mam
AwP Syaws ayy maw wey xd, Sime Sos nnn maw v7
222 Sw yaw nem mba wo pay at JN MON ANY IyDD
Io
359 ISAIAH LIII. 9, ro.
xd) tnx py xSomeat im ayn oa bs > a AS TDN) YI
(02 Vp odan) nnn spy Tn ws Dy > “Dy YWAD . ow
Sapw yom band ayn nosy on way pyn pean wd yrs
ws ONY) .(Martini et Hensler) wd yy awe wh yx vs
pin (sw 55 $5.9 son “nm tay 3 ond ts) ond yom sa
oon by yan ana Sy 05 poo ab yn mein aydoa tow nya
mod ya ana idx pxiny opr oyawS pnvon oy win
Capellus, Michaélis, Kennicott, Lowth, Koppe nNt NMDi22 4p37)
no xd psy oa may mind yx ax px oN Houbigant,
DyWT AN JAY WIN oN’N) Ben paND 9 'D WX 739 73> Np
[yy MS .Dywns tap Nba cap) Hap Dyen AN jnY snap
my propa xd ox) wan ndapp cnda mip nbo nnd yma
abpn many nossa yom xd ow on (0 973 Sypim) mon ovday
(ADI Mn. SNS DIN MD PN III PNT Dy dD ny jo NIA
pip) 2) Lockemacher, Martini, Lowth » nx) y’3’N7 nyt3 ie
anon sapn Sy asap poo msm nna % wad Cow
ny YUNA IND MDW YD PRI YT ID TwWyY wa ownaDA
oyon 53 3”’y smiapp aNwe ad a. ny ow px or wy
nap Sy mad yy wawn mn) psy Nim Dye AN Map An
wm rdn wos > nyson nyws3n ynos anpsty td Twyr ws
pon mwy xdoa ney oon by xb avy oon xb by .nbynd
nyst> $73 wot vSnn Nat yan “my :.p52 om Nd Sy ara Nye
yop iNzT Tpand wo AD by Aan bw Not Gussetius
apy pwd 902 ADT IN NDT NYO) TD wpPD wd NWI NT
Yan MM WD IN NIH wns pryds (73 YD sw) wT NW”
DE DON Den ON MN nn wn ceN yy by morAY
ISAIAH LIII. 8. 358
mina’ xdy (/3 Yb oss) myn ms wa Nd (9% 93 “a DDdn)
ma xdoaay ap abs Smim awn Swab ann pian pps yp
snsy won mba Sse by so pry os ar doy ww nme
yooxd ox Nw (mr onows) man by pty xd y/2/xn
psn ym oxy oa yn xd mia 25 posa pm anne
mat xpd) aed swan ’pn voxaw ons an xd misaonno
9 mo xd som mand Say mby waza us (0% 8%) ADD
%& ose yaw typ bx insdap typ xd ward wsy now my
px mavn vawn Sp 3 ony) Ndy Mo ToNw woa yD Nd sim
MOS WIN NN yanNw prop mw. ap mM NW 1D TDN
Saw wp pay y’o’sn wa mpd pawnnr ayyp :ond Jnops
anpby wap pny’ yt ooxon qwona aeen xd an pny
we ‘pa Mm ww mpd vawnr ayy 5% 2’ Adwnnn wn
¥) pee ova pyyn py apy pn xd pox .no myn an
PNW) MOP OND pnd ws wawo Say ryy ba paw Typ
mbsyn Sy omy yo maim pop da (0% 5 pat) pop ip
anya 59 xdy pawon mon xdar podwa men xbda now mom
moby ayy .onm mypa Syaw* ayo any wo pam ox yA
yIN2 735 mdan psy (7 “Oo N”w) Mya Ny AD ws myn
wea ‘py MI Ame wD MS me (7 n” oDEw) ayy wn
72/5) wd yr oy ywen °9 195 by oww opp an NT WIN
Ss py op wwe My’ oat ads my pwd ps on 5% itn
mt ms cD Www oy ndp ar ps ox ameyo ws madonna
(Vn yo’p mdan) aywa DMS NN NIT oD wD OOM oY ws
mo dy amomdy yn a oy randy sya yond soy an
sayy 1 eyo xd adp amy bas > mw aN wy ovrpy
It
361 ISAIAH LIII. 11.
Dvn WH) ON WEI ON DWN DX. NAM nD wiND
pyos own Sy npsb yop owe wwe ‘pn “my OWN ADyy
puny p’y’s °D apy nn (“t prop mdynd) awa xin idm pox
x25 moesan myn Sew Sy aay syo awa xin edn mw
729 xd xdm ony mand posy na Sew o> ow pe omby
ayy sdyyy onmayy mown ay xdy mdin adapa Sew» anna
mayo xd owx nbdo py army apy sin ar qadpy sony
msn apy > ons Sawa xdy ims ann Sy mand abs ows
mas pyow mony dy jae pann’ PN ADIN NIA DWN wT
DD JAN I AAT sowN NO) spn pyar a> pane Sowa
moan asinw pm sim vdwan ane woe ‘pn a) ownaDA
windy vyaon amen yp Nyy at ona pay ads oyna
> myo INST yon yn opr oyaw .mbain por Sy papa
DION wy’ nyt 973 DD ANT wT TIA on snADd now
nein aNwan Sy sapos opp nwa NYO? ADT IN NDT BY PN
nor woo ndsa pin npabmns noe mat ew wrpyad wNYD IN
Sonn NDT yan “my yon YY” ponm pywax WN “7 D5
spow ans ams «xd .odsyd aimibmady axond “a pny oo ans
yan xd prom “my OS omw mana rad qe 00 PT ANT OWRD WED
08 vbynd) byon ane (03 8 DEW) wT ANN ws
mor mp Tap x2 ap Hyer nse jy mdyod womw Any mam
by x75 om wes Sy cat anew m2 ms br JN) Iw
nd 733 Nw BY’. DD OW wT OWED Ow wy ADIN
Cayo ipo Tas paw oosam paw me Sy mond anaaw om
(ps) wer Soyo wan was Soyo dx mat qos yop wD
ano ma syyo Sy mpd pawn ayyn adynd snemaw and arp
ISAIAH LIII. ro. 360
bin pay Sra vad snyd mows Mat won mow SAT ANT
seyon wo x7 ona tas Sy x ndnn wawn am ray Syn
753 yoy (nda wba) mons > 9”’y som owdnn wexpe wo
wpa And mpyy won wr) ON WE DWN DVN ON oA
pom Syan 2 oyay pon aad ws mpyy pwn own .OwN
pon NI’ ID wy (97> ‘oO DAW) OAMN Jos by nw?
sama py swe yp boas Sy wosy mem pon Syarn 2
ns yoy py yminy mad ynmy Ssow ands (2 0 6’)
ims na nw min man pan ‘a mbia inna oo x pn
Ta 7 yan Ayoad a sy nay sd) sax xd) Boy PNY PT AN
may mea ysaydy invinss mynd ovyn $5 aw son /n ppm nby
wor nym mda. Scud “a awyw maxdasm opin st Sy
xoy an midis Syaw ydapw an yw ans mininn aN bw
yaw marae Sse xd) waynd om oosy on ya ane 3
Jeo ‘A ow ay ow. pions omy opsy Sw
abs pdyn nays wn swe onde ny sia cy ones
yan “5 wopy mwp sim wand > NDT wD MM) Depp
nym by my xd pon 5 oa qos “oy SSM pyr way nya
PDMS ENA oY AN Anows ims ay ooNAy 797 Sy ads 25
‘Bd ayy ana wy ton San ty >” Sypim) yen mip
wim) NDT pO oY ast wT “My ame dma asad pan anys
aan) ymin mdnn ys way sonm yan ‘my wy ony (any
maw oa mon psy (0% 9% An) adm nap 0% 4
snx wee nd mon wriedy .pyyn ony Sy yan “my nydp
Sew yan iy amin Sq» ipsy yynd yan “A wa yan nbp
yoo *ona WN NDT NDT Ins wx nd mon ayy Ann
12
363 ISAIAH LIII. 12.
Dy’ wp pny pt py amd oomay Saow sn inde ans
p> Ww ‘py Np prim ar doy mbaa omy Sap1 1d ayn
yyy ony pmo an anid oormw 7p ony Sap: adwan ans
my optomaw oad say psy psy eer mb por Sy ee
yo’sn oad say psy psy: nywSnr yd pd oan 525 nos
DIA NN Psy Say sw psy wD “Pd “MD pny pt ps
sep Say pay ox ond snd awpn 1%_b) “nome nayd oxo
say yaw mb yor Sy win we ponm pywax ND
sin psy yp yt ada wsy ns psy anyta qe ambia pin Soy
> sm wren od peo anon % py Siapy pminy 371
oa pon ab ins mana 1b pdms vind ny 15 nwyN nest
saywo any sy maw oss odeann pons spon pws odyn
ooyy on dow pom onyy nev .(/m De Wette) oo’ nnn
bby pbm (map DyYA NN jm) oyys) owyyn wo rnb (nm)
py OX) DDy ana > wm ANID DoyA ‘eya tazn Sea aw
1 pore .iSbw Side ga omds win ab yand way yaad yep ons:
py y's eaydon moxand myn ned sms obey phn
bby pbmy sim on on mdm 1S poms wp “tm pny pn
we Vy oon pyyaN dD 7 .pyym On psy Dy ON
mean dyn $3 yd somes mow 1d jms O02 9 pons
mow NS Dowy ns op spp 3 xb na oan nbp
nyqd myn mpo nx ws mds myn .oosy om Sp oa
oxy Syn xd wes mp qwn xd oppm y’a’s7 Nan TIN
m2 sym ww may % wa oenan axw 5) .nt nn
3 yya prim (nm w’n’p ovdnn) wes ayn by (3 9/2 mw)
imeapw Sap i DOD NN) wwe MN Ni Jay ND DIK
ISAIAH LIII. rr. 362
a, ab ndpo nn absque nbp wn pwda jo ‘> Gussetius
OMS NNYD 7D) OD PION YI ANT yaw ANY 6D ANY
DD PAN PT AS Py ow womy ans mam .(pmyy pad
YU aN A Any cy os Tw nyd oy nein Anpsnn op
wer Soyo bya Any mba bao may AD Towa DD PND
DO AND wD py yaa .om yrawdy yor mind sow ny)
YAW IDW NYO ANY wD “MN ADM ApyA AIM yaww sy
dy ‘A NNW wnpIy2 wnpsN] yII ANY ADD yaw 27,93
om (‘t “a vaxdp) Yad wp ANN NyT Mow WD SnaY °D wD
‘apy (2% ¥% ayy) nyt aa yim may ndbwa woe xd
msn ‘Ary ww (2% 27> “Swn) ana at AbD nyt yD
JDNON) NDND NIA ANN °D D/A NT phy wee Tords nyt WN
ssn onyin ads 553 (9 9 penn) pads non nvm > na
aosa ow ain by msm mpsn ww nyt o> “A AN ApIyn
nbnn o> onds neva poya coma oapban by wspm aps
ND TIY PNY Psy NYT. enyT mws “7 nsw 7 AN TDN
ya AND 2 xbox mn by ysuy ax wea Spo reno proan
mbin vor Saw naw aapd Snnoy .mininn mony DD PIN
yma 13 TD Ww “A AN nptya inyta Sse way qt
my pyyp am pon nse psy psyp an abs payn ny psp
Dos on wa cs “A In psy ow am psy by anny vb
mand say maw jor say Sy into mn qo mand say py
bap) sin omay .odsam oda op nnn saw. any por
anxd mows ovnapm wo oye yaw ao 53 Sai am
by xdsoamy pry Sap sn amo) yaya jan xd oan adywan
pan nN psy) wea oMNN) Martini, Hensler, ‘ny .mban por
LI. *9xop wHNw.-
DIN “T USTNIN WNPUID BND DIND IMD ND
pnp novame aye Sy wie st weds wines
1 INDI TWN AED mow yendps) mND on 2973
‘yp Sx spppxwhsa wrinoyS wuenep pM PINT
TWN P ANPEND nw TA MS wd wos INP DAND
max oP INT Ad MMM APMIN TION AN MP yp
vin spon dae Saw sp psp Sox med Some
yma wees wndsna woe on wisawep wba wd
bop Sap Sx mow woevenp ms wom wx
TOWN ND IOIND TINNN IOTEDN OS MINIDIND ON ND
MD DIP wR'PDND wy wet mo bx AD IMO WEN
WON PPomemp °p nxdp yo mI ow 3” biorxp dus
ND NID OMS OT wanaaw wpe ry Sue oe 5x72 den
sxduow Sx ap sod axduow man Sx ppmeoe
sSyawe ou apy ae op we dip axdaew Sus asp
YUINIP AVY ON *obyaxp moma ow mp np ma/pn os
~~ wow wNd wero eamondsp wnd op maw pz
1 For the corrections and additions see the preface.
ISAIAH LITI. 12. 364
my PN nam omydom .ymaN nox inpat jaya yer
ody 15 DDI IN NDIA NIT IND JoNA ‘A ay > ONDA WN
by omx oxy oye wm Sas oyenas onan yam xd
wo oyna S$ano mn oye oywady smwpn onmnsin mins
yr (A’2 YS mow) mbna mse Any ondas ybn2 yen
NIT) °D mayo yey oryerads nin “Sn pam pn pny yt pa
ny xe oyna xb ovpynn pyd ndip nny wey kv? DDT NDR
yx pends xy (7% now) cneon ap aw (7 95 min)
DM’ DW PX JD WIN ANN PR oONw onan (7% 73 MwNI)
WYP ANY mam yay oyerady jay NwD DIT NOM NT 2 WP)
miomy nya dapw mom sim ods Sse yn mor aps
xd) py nx qamew anbs ona wdbamy ond ovpynd indo
myn ond iin ox AS DINE
14, 15
lili. 1
367 ISAIAH LII. 14—LIII. 1.
Seow oinwdsox mw oypesodsos mow empween “dnp
‘Pp TIINN OP ANDI WD wm wD wes daw my oN
rn wp saan om oie Sse dase Ss iomemoNas wR
DO LONTWONWIN IW AVY WNDU PONINDIP PX ANT PN UN
soxp wp IVP IW WA oN AD Ad oS ods ow op
NK ONMIWD TST MIN D/P DID CPTI LN ON .WODINWEN
WW wRD VDI AS WINNS PON NIN wT a S97 ws
bop Sx wo oN sweeOUIIN wy ND px ina
be om spony wx ida pes mda sas inn Syd
w [mae] wax wi cD maw jxvousnn tw op ApEn
MND [WN MANN OT WIEN OP YN TANNA Ww ON ANY
API Ww [WN] PANTY ON MAW oe WAND wD wNdIND
MIO (ON WIP PR Ms .evde PNP wD pr Aprd
px wrdoxx yao oN p2 cpna apo dp axdoaew jo ew
baw Sy wx op rsew ww bx oma rp osymdp min
woe wed nes word wad wat 7D Hoan San
pp owe dro ww HON Pw ppd ow
WN ON ATNIN MOUNUN MP PP INT TDD ‘Dee
TOWN OF BINT OT BID NIN, OP OWNPIID ONTDVMND
DPT WD TOWN OT CU ON UND TDN IOIDNDTS
DIS wT TD wpm wed px ae Nw “7
RAITNNITY PND ww wean ont wd op wy
mors wpm weds axmoxyds wre os epxnnrds
WD PPR AT wNTS NT MSD Nd aw 4D nb nvds
spy andrew we yey AND HUN IP WIN STDP
.” woxtownp ons wa ew wom wedox dew aww op
ISAIAH LIT. 13. 366
PR WRU IX WNIT www words [9] op weeded
TOWNS wT YON ws A war Dp wom wd wien
IOIPIN Dp MY wip CII WwW PR WNVNIN ON MT wD A
WENT ADO AND PP ON PNP ND PP WIND wD ON DWN
AOOININY ON ANDOININD US YUDONP wT TD aN
PSS TUNER TD A ora cpp wdasp wd wr os
veo veto ow 7 mnt ow omopme Os orp on
WWTD oP WINN wD Maw weows woaswetdsp
BAY WNTID WIND ON 77° BID PN WNVSIN ON WATT ON
77 ANININ ANDOUIND (SN MDDS DO NN OP WNWINTMDPIN
POINT IW TID, PN ON BUND WD ST ADS AMO pT ow
Saw aes op wretdsi wed op n/a’/pn ont wip (PN ON
WI TIDY ANID UMDIMYNIN ON WIN BMY ST IMD ps
wed wrap wy ss miami Sew snip stow “a wos
ws moaprw rdyoraxp Sx px myers pomp ier .wadsp
pm pr SDD Ww ND WNIND YTD 7 wT WON IN
AMINY MD TINT OT BAN ON NMDA DT NIN UND 1D
BIPON BAD MT DAD pr oMd ym we wep oy. ws po
BIOMNVND ON eNwNaN [ADdS oN] PIT OP wm TNMOWIIN ON
ssoappp Ss ops PN 4D. DDN ID TD wip Cow Na ON
Dyoraxp Sow sims ond w | wea yponas Sew
weeps mpoxas day aww mda nd aromas 273
SDNOVDL"T ADIN "PD WE NWNES YOND IDIP IBVNIP WIND 'p
[ht wNaN wD coe oydsema] ww [Popo conn ae
Mavavma ye iaxp 55 po Sx poms yyy mines
YOY YT NP wana op Sw yaw wy oN APY NW wD
lit. 13
369 ISAIAH LIITI. 2.
Son oes ADD Yow Ns IORMDTNA .40) MNP AMY YN
Sep See ows cp coun Swe adwop 4p sdrsxp
veo wd wimp op wba mye pnd
Som opus op raw oom Saw om aN NAD
TITS WD MINT TNO 1 WIND 197 OPT WIN
TINTON WN TOV OD em Sew pap I) 7 Ps
w 7 TN oN wards wp AYN op AND op mdx
UNY 9D BNOD PD wND OMT vee wed wp
NPY Maw wrus mama op Sox unpyns op Saw ow apy
VNIN TID AYERS OP APY AWD RYN TW ON
ww MDW IM 1D MN APY Maw iD NdHwT oN
wp jrwrdore wa wp maw pwya op oN DMD
MOV WON YT wR pas saw wd wp os a
apa post Sy mpaeS yews aod op coer op ndp
mw pons Ssnw st oda Sx ox apy mma wt
mmo Ox sap wwe N APY AID OT RAN ee
woON APY TD OT WINNT Iw! ON INE IW WNUN
NDP NID po Pd wwnOrNK wD ww Maw yew
yop wom wed [isp pms pr op 9d pm wmdder
moa “as NDIND OT wrnvdasnno von Ss pane
YNPIMD UNTNLYNIN WN ON APNIN TIORYNN PP MP INT
TINWID “7 PT WIONIN "Pp WIMONOYD MWD TWIN
TPONIN WH DN VR OD TNT WOM wNoX TINIIN
mI wDNBNAN YONP WIP BYP won op wNdD oN
ay TD OS woop ot oaw Ao wo Sx ods
yore ope Swe mae sama See ypmemp wip
Bb
ISATAH LIII. 2. 368
nos wo weds meet poe woods on wmpyexponds: wo
MOD AMY wane wip a’a’pn os MS Ad mmop andy
PISITN TINVID ONT NP OT WON TPNIN WN ON DTN ND
set oweerama wxd wT yD “Dee ND wwe wads
sod waw mane Ss weno cps ress wp pw diopsp
Sex AOD PAY AT PONT WIP ON dsp SxS
IMS cOwN oP ww oN mde ona ow PR AND! pj
nN wT TM pS EP Tw ANN NDNnd
VNTDIN TD ON "PN ND ON DIN ST DPN PP MODINE
under V7/pn ow womsaxdps ip wsetiyors Seo wrerana
moss Sy SINT ININD ON INDYNP OP IAM wT Ne
smovane Sys ipmana wp asdasay uNa "p axpaynda
yw swoop meranp Ad wx awospos Sas ow
BRIN PY mpw AMT pYNI Pp wNBINdS ox wisn wd
p owxd NAW PS ONT mw pe wD ON
USINWIIP WNNDMD ON WNTEN PY OP INI TD pe
NAPTOIND NOD NINWNIN NIN Sw ss do ww wR
mywopane 7’2/pn spay wp wpm wed wen st mbes
OP .WIP'D WY ND APY AYO TUNE ON ONT DIP
many Suess “aor wa 7” dap mio mma
WNIT WIND PN TPNND ON TDIN PN MOMMY Op
md PS DIM IP AVY OS PEN Ww “MNDINAS “77 ON
VN PS ATID ON POD MMM PNY AM pr oN TaNd
Sy aa mda ow poop miso mp amet by ops
saminda Saas wp ae ow “APR MYMNTEDN CY OP MN)
7) ON WPNNT BY ND WIT Ie ON WAIN Ww
eed ae
—— ee
it i
371 ISAIAH LIII. 3.
DDIM) TAN PY ON ANWINDUN PY ON TRODPNY pu oN
Tow ms pospna ocx Sw) ee pT ews
TOON TW AN OT WIND ON OW TIN ON
moran Sy wom wwe wid 7 ANODE PR pow
oT pyM| vow wp opp Swe AD pr mye
psoas wom wd TON APY TD BN DIP
nus dap Sy ax~Sasonn mND naa Ss ipmwans wip
ADU PIN VID IN WY TD Maw wposnwnen webs
IP WINN ST TNTI ON MMA oS red Iw
wid MD UINY CY IDI INToTarss wns wads
wn wed WNT TD WI WMD ON BITNWND BNEIND
br wo ow wreaen OS wen wy PDPIN WIP
vartvdraann ye wNd WOUND NNT op MIP BADND DUN
WIDNWONWIN IOINDS maw Ssqw os Awa ATID AND 4
oppo roreaxp ds pp Soe mera Sx wera wp
MOVES MP POP wis whew oN Teo ATW
wy wNON SION MINWIID TOP TF WINN OP APNIN
IND PRN AMDT OW “AT WNTD Pp AVN PNP
BIT WIND WY AND "DP BUNT OT PSTD Mea
SNTOVEINN YIN TINDPPN PN oT yop OT pWANDIND ow
wd WNT OF BATIOUNWNIN ON WPWWIND INDTDIWN AYN
won DUN 1 2 WD ON BATE ON ETTNWND wdaD
w wba wd wn op awbasnp a ND mee
waa pe pas op eds mDN Nd TUN Op ADWND JNTNYDANIND
MD ON AWN Op Oy DNP Oy PS APOE] wp
MOND Sug oT WD AT BANTT TONER 1p BNP NT mrad
Bb2
ISAIAH LIIT. 2. 370
YD OT BT WNT PMD OM peop woe wed wry
Tow AD PMNBeN wor wed MON OM PID APY
TINT BAIN ST WMD TID IDOND ONIN WN wd
w opp A’a’pn wwands now pe cemp wor wxd wri Ws
yom wxd mpm Sew oN mp IMDM wp AN! IMD
SUIDINN AVEN PP AY WP ON WNT Maw Nw wp
wr wd et Set axwaeparna nd ops mayan Sue mines
Sos apy rao px maa ad maw pxep op wow weds ow
ADIN “Tame ps ww wrxd mos Sw wo wun
PY op we AMM ANwepame md pp ws ewp mw
px mo ow ow op omya st md op wep adap spn
Saas wed way os ties st wd prowess sa pw ADND
w mmpy vd aya wed wip wd ww ow wren und md oy
wp 7 Ypn mbwnp wy woNp MWD wwe wd np meno
SAND {PD IPY ATTN 1D PS MT OD ADMD ws Apa
PE MIND OT ONS WNEDN 1 OP wom wd WIT PN PB
VID “NIN 1D 2 WIND os pends wD INMDOND oN
MIN? AWD 79 Sep wep Sw ow An ops due op
mp ym 2 Nw ow a wo wed op doNDON
i maw aypdia aw ND YTD PP OND wD TAPS
aM Tow. MI AV ATP CD ONT OID OT oN
S| WIND ON ATI OT BID WSINMONDN SY ADMD porn
mb IAW oN I PND !ND wd pM oN AN Sew
ornare woes bs wos Spo aes sae op ay
Nd WN APODND MWD oO RVI ODN woNETID
Daya pero py Sew AyD INDUS WIND NNT op
373 ISATAH « Lith %.
7] BANK PS VRVND OND wesw aw wap aw ws bw
VR VY SAN WINDN AN py oN saw wD ox yD
ss yoyp wAVdyee 4 ANDINDS WD LMOIN PND WIND ST WNEND
See say ony prom pos Se wepeman oN pene
MOVNDIIN TD Sw pe 1p wpoNIN was Sane st yaw
win end ys oN pen paw md Np WN, WIP
WIND wrawrs ppp mp pr Sx wea So ye AyeN
See ope Se wep on temp ow om bs owen nwNa
windy sap medSp wet Sy aoe ww on eA YANTND
TTNIN TOW NDS PIP PP ww PW oso oT wd os
WIDINND ON OUND NID paps et Ss ys ears 9p
AWE TADINIP PD .TMAM| Sx wo wip wea wT
DN WS AN WIT IND WNIT PN MON TT Ps oT MNS
WIND WD TMNaUN AON See et pa Sx mw
Dk wrioewas wremdasnno os im omy ot end
men ON wR OPT SwNTD INN wom wad weeny oN
BALAN VE TINAIND BIND VWILANI ND yond TS YRDSAN
DIINMIIS Dae moana Sx owe sp imp words
me ys wd poo Se op wn wed pow wsannen
PINTANP WIND wera masnonp Sx Wa wwe TNP'D WLR
saw m5 oy Sx op won op wes emorwamrdya wend op
pene Ad peva wd poet we avon md ost oar Sas os
PX TDD WeMN WO '!N| wp wrva Ad ow uND MDL
Se TINT ANY perenne me op N72 dan Sux
wownp wow wes past op oom op omxdps ab memes
srpdn NB maindw Ww. TN °N8 ON DW VNB MDR"ND
ISAIAH LIII. 4. 372
ma NDT mND mS oo eyaxSasinn ends wwe op
yamNwn aNoyd Np pa op mane Ss apmana mda
SND JNTION NUN TF BUND DW wip oT IND ps
ome sp mond ON TNA co a wrod wriNwoD
TTN TOD PMNS WUNE WY ANDI TINwLID
Sodas oN DWNT WT we Ss oN OP WNT TON NID OP
ayy md2 NT WIND MOU IP Pp ADAM Sy we oP
s WIND VID vaNropama me ad ane ps moy[dse]ow
wrod maw wsPD ANWON YIP AD MT wT ON TN
moans Sy ND OT PT Te IRD WIP oN wT
vamowrnn 10~5 wed Sy wpa mers wee ADIN!
yop wedixpnaw wax mINpw sp riomaw wed Sx wedi
VID "PD IOPNYONDTD WNT wT TA wrpsanw ends
wd Saws on ADDIE AMY IPDYDND WIP WANDW PIN
VOMOOTYD BYININTD BADIND ANT PN IN TTIW wp ww
wb »> mp ow INDDDEY TA www wows
wremaynda wy IND TNDEDwY ND wrens eds
yh CP ops merana ow moana Sx mere op moo
wp oe SS ea Ned wren 1S en wom wd
PION MVD ON WT WN INDNID WIN TD OP ANT PSN PS
mr oaw TT gp oy aad we Sue pee Sew yep Was
MP PP OPT mpana ow moana Sx yew yp mp 5
VIDUT BION OP wom WN INDI ATISIN TIDE NUN
mevny ODN ORAN oP YOMONOTD VN OT LATIN
VID NIN ANWND WT IMD PX WI MNP MND wos NON
INTDPUMT YP DW MD NID YP HY JRANVaLN Ypyd
375 ISAIAH LIII. 6.
Dp wane wx wd md ony wows Iw Dw
ppajem Sew sp mindw os wowsp Sx mp wrardya pow
amp “na omwsanp yp amans Sx wan om .widus ot
NPY ST ONMNDNP PN WN ON MY OT ID PN DN ow
PNP SAP wp Maw mMNonpy ow oder ot
wy vow Ton Se ot payor end oT wee ON TUN
Ww INI stot 1p Sys so ait st daw Sw aw
/
veo os md ow on ceepsdae ww so 7a
sox ‘7 werowep 1500 pn Se meeps paya onde
aw roe Sso0s west Saas asses mone waras i> 9 ww
mina nd ap wy mDwND ws ox mus ide ds aoNINP
oop to Sy ost wp ema ow dso Ss wen md ps
RPO WT No Tao wo DN WN 7 TININDDNT
mondo ow ma cp ew edad wpe wed pt
wp wD wmp mpanp Sx wep om serayrdnp wine
prone wastkonnd wed oR moma ad px yom wenn
BWNIND WAIN SB toma mows ops wxpdwnp oN
wits ovsis on wrowondyp ov ue mx wdarp wd
OP WNMINP WY INOND BPO wNOWT mI ANP ty [2]
aw os wrTNn dps UND AYN DIN ALND wD WDD
ND OT WN OIND wm wNd POT wwOIN .wNENY
s wipes Sos apis ore 4 dynes vba ana
mp ‘o bioexp Sex apoemp ramp mDwN wo wT
ayORwIS MT dps mee wip owxeivds wis
BUNS ON WRDMY WADeAN AMD A> pepe oe 7
ISAIAH LIIL. s. 374
wep nd m5 wow sp mownp Se wees ow ap Dr
mp sao ws mw Sx pw Sx wD we oN mow
MND winowrds “p wea os Synapse mpana copy
Sy nd pS AINPDND wNa md oy ap ow NP wp
windy cpp wee st oopmax Ss maw a yn
wdxo os weeps wd me peo pow ox indaw
DD wayne wd wy mow wevoaweda woop oN
Seow os peoyumedar winowne wdsp os wp wep op
wi mand w pa myama Sx wo tps soma end
mindy Ss oma marpdp oop Sse wrx on wie apd
oN sNwoswrn om Sys WD op BMD WIT DN op
mp pena ow yee mmsxdpys oS coords mp Sy
woN wet mands oN co wow my mands ww mee
IND™DIN DIN ST WPINY WINUIN WN TDP WIDMNDT|MDIN
IN ow MD we oN we dD wa mondo w np
RIDIN wr WNd TMT oD wom. wreNPd wae
soe sw dy aww dew op imp Sx ono pe
wow Tos Nw vd an Sas ow enema ads one Sue veg
NS pp mer Ad ow ayy See cpm wrrde wise pny
VADIDMOIN ‘Pp mNwew? wes rdaen ws mpowap wt Sy Syap
MOND SN wp sama may md wp weep Sx op
mx ow prom whe wo sayy awe oso rdexp
oT SND Maw ow mass ad mynd opm px aN op
TAN “pI 1 NMINY 1D INDY AND BN ON NUN
TWINS IW] AAND ANID INTID TIN ON DUNN TAMU
‘oom spe Sew pemxn row mi .emdyp st yd at
377 ISAIAH LIII. 8.
wd ysamwea pa Sener pe dir saat ad poe pe
WNT TD ANT Pe IN eID op WON ON wUNAND
vioxdips wounds ow wide end wiaw vavdaeoy ed apo
Som ype owe 7 opna wrarnd pe oN ANAT
moame Sy aporerne wv wren st sonpp Se Seawe wos on
VIONIN OP APNIN MUNIN MP PRD wow wed row op
wooo px Syne op dae Sx wxpee op Ap 409
YT ow “nr opMp ow pasa op meta Ad op mbax ww ow
Soe SOMADID TONDUN WINN PPT oN winds oT INES oY
"5 woo mest ps wird mss axe sow “nop pers
) INDI CWNID WNONT WNSOUNIN WIND wT OF
vox morep wipxneds wi op wom wxd wow
Aspe rpard ma pr ior raw os wrowae wd mebe abs
rx DOW PRON TINTON OW ST CDNDN IN Tow ot
Dworaxp moans Sx yPoOwAN| IP .WNTIN PA ON WRIA
may 7 aN sed pw owe met See pe aw ost op nV”
mist ox owns wed wend ot onda on saandyp vas
Moy o~ OD SEP Ayes AD DD Sx on ’A “END mDYDD
INDTDNP WNDO'DD wow NR WIT P MD TY SP ADDN
vo wed wri st yas te st abi st cpm ps Sane op
HSLMNDUN MOV 1D .n/a/PN oT AINPN CTD THD NS oN
sywraxp comew vow mando 1S nova Sx mene AN
ved WTI PRowNPP oop mNdaND PP wwINIIN WwW Ps Op
SND PUM waywoaasms wd wren Sse yaw sp nda
TTOINAN IND TOOT AN ID TD wT md
WIND DN wNDoX AbD WIND iD ww wd
ISAIAH LIL. 7, 8. 376
braun wed ps 1p PTD wT pEN ADD Si nionnd
Soorew bre Sx woe mMNp ow AONE NN IND
SyTNTNOP YT TDW WIP TAMING WW! TON WIN TIND OMNI
yest ves onvdiet Se qomax Sx amen Ox wep ot
BIOD wip iIswor wmNdperno wry cond Aya IP
AND PN wyTNIyS pw ot (Pp wrowerprr wNd PR NNT PRIN
ye om orANnxd xd pe mesmo ine °D pebaxp ty on
WwW VND MD PON oT ON IOS Tapas bx
WN TNYPAND mDe qerNoN mNdaxe YP INwINIIN
APN PROM ww weo|ama wed prow op ND
UNTID TID IMDS YW CDIND MYND PS DINE mK pe oN
TWIP MDD Twat wrens wed px mp weipyna wxd
BAWNNID ppd 2 ON WNPWND WNIDLNID wIN DIDy
PUTDUNNND ON Brwawds wos wNwoN ow OD BONO
JOAN IMD WIP Pe px ow oad op wow
YPN WNIPUND TD MOM pe ompxw ad px ayo
BIDS T woewNpN py cp mdbax Ma pw “DVDK
moramp by mp ma oY IP APOWTD IS ANDWMIN NP
sous oun wd INN oN way! Ms oD weap
NID IP YT OD BMOPWITY IPR PID TN woes
senda: pewedary os DID WT eM TINE TN
BOINTINTID WIT BAN SNMONDN TED TANS PR
OPN DOT WIP PRP ST Ve OT aINpN me mb
mo coe ombax Mp woven wd psy preaxyn syOIN ww
merans xb awh mow NK ND HUM TN ON YPN TN ow
wom wad wesavSasixn wip px noma mpama dw yp
379 ISAIAH LIIL 9.
minds no‘enn Se INMOND px .wuND wy oy Prt}snDd
s waxy wows op axsuow Sx op mxdp wp ai winds
TINDNYS YININD “DUNN YTD INNS TD INOM|TOPN DIN
nop Ss wep ops sized axduew Seow ae wx mye
PYDTNID wy Mors Ip wp ox mmodiew fw] xo pp ws
wrow mot ed ad ap weds ot wren wid owes op wip
WITINOND way mr wide wp IW OT TP OINY ND ON
WYTNMDN WN OD ANT PIN BID IP DTN ONINDN NYT
wibep wp owstow “Ast man Ss apy ad ap wrinnp
vind wore wminadsn wir widyaanned wrap py
vids sana Se we op DMD wNID “Twp wip
mpdaw ys woo ww wid MN WIDINY WNININT
mip on eS TONY IW OTND TN OP LYNID WOONINPN WN ON
ywraxp mora Sseot wera wip 772/pa st ans 5 ape
[ex] werwonds pp INwSND |IND IND TD wMDMwrOND NN”?
Gy WYO ON ININD ON PNRM Tw WIAD
~~ wy wd ny cp wInDN TWoP pOND wow
PUVDOND ON MONOD FINN PR JNINVMDOIN ep wo
AUN OP YON wd wD oO WI DIP WD WNT
soxppramp mado 1d amana Ox mT mew peer e
soy op op ed mony ow prone po tstwoxp op maw
APD W PR INITN PI ANT PS NN LADY WIP WIINPIN win
wp mayen ONS pI MVD NNIND DWNN SP PPT ON
Se WD ADIN woop mop Sy os yw paNMpDN|
ON PNA PR wm op corondw fbwajyp somrw
syNDND Ib 9D MIDIPIN 772’ WYP NMP ww AomwonDeN
ISAIAH LITT. 8. 378
PUN ABINW ATS Oy ST byw aw xd penne ox
PWIND WIP INWINTIN TD INWIAIIN ID ND IMD wep
yxy md; oe ames Sx aun om eS mow ab np
VNIND WRB wNOW Ud IID De PN aN
ANOIP AT] 1293 WLS» wIP Mop wow mMadaxa pap
Swe et wen a’apn bw enews od mae on
OP AMIAN| wasp weds ys wip Sx px apa
“T TINPS wad IN pr coyman byw os wine wd pas
DAN ON RAINWAAUN WIT MAD IPN Dy wd oT INDI ON /n
IP pnarp xd nya mw op Ssw AN pany sp windy 9
PINWID Pra Nd wD ST TWN mo TD ANT PN OWN
wd ow wdors ay op Saw ay pass sp end ot wands
pana WD Sy monn winds ow ow ot wie iy
man Sew wa orpennt wid ot we oe wimdae op og
wid yea wd many n’a’pn abw pn ona ND Avan
TNIND ND ADVAN Sx wen om rand ox om wa
SNpIn) APYDMID YIP ADINY TMD ON ON BIS aD Og
BIEN wine wom Syaw an op 17% bipexp appre
WNININD BIO NID AWINTERN MON CONTENT oN
owt by eS ab mp ssaxn exe wi erpena wow en
moan mp mpm Sy we ops paw TSN aD
Daw ms whan ya ww yop weds mada bow os
STOUT vO Hw wea wy wide mxdp wow wid
PNW ATT SP AMDEID WNT px amo Aaa Sx arp
WON TON PINDD WIND ONDE Mw wa Ls
BAD ROW WIITNY woxnta words we wi oN
eos: daa mag >
Cae Bi LID
ao
pr aiid ar
eae
12
381 ISAIAH LIITZ. 12.
BPRIDw SD WRorwand vA AN AANPIO "PD LOIN TIOTaIN WNIDUINT
weonsdyps: wide wip wxdrsomaw we maxi sp ods
panos end ow oma ownd Syney oe envawnds
ved own on DOEND OUND WNT DDI wR YD Dw
DY SO.DND ADDID OT TD WINPODMD WWAPD DN
VOI ON ANUS TANT ps afah| sows apd 1 “A
PITTS TINTWORD way! To ad wee tp
WN TINS Y PIMAN ENP PR NON IND WIND wIDEND
‘po mower ww osdp vat Te st po eaves on DIN
npoxpmps md op eee cop coe Syne op apa
ANON UT WNT IDV PRINT I PN ND YP UND ON
WON INP DOW Ww wom wNd PeMIND oP LYTPOIND WN ON
spxdps winds qip amis man wot gama wid mp
WD [IPS PND WaT TPOAND wwoND WD wana Sw wRD OPT
MAND oyoNpNP csp weayed>an pp ox ands w wnK
orn op urd sp NOI TWN AMPED mow 12ND[y poo
wid pp panna amy ad ss anaes Sy porn ow eapnrn wnd pp
Sas wot ty yn Sas nowesie wd asta ad pms op
mds ANI AT[N JD Tp Sse pp pawmp op end op moans
PIpD ON WOT WON TD pe ow A’a’/pA st 9d ad ow
meds womow Sys ome op unayys Sx wp paywaa ow
ss maw Sx op ppp Sx mposip ands Ss won wen owes
m> wt sp wee end np win pp mena pron ad
wompre avow wp pnp w’a’/pn os dS aS ww op ow
bye yop csp wrwda pp ox como andy
INOM|IIN DIN T WPINY WU ION YTD JINIDND
ISAIAH LIII. to, 11. 389
bray end pe wry seman aad 9% [i] Np Os
IND CME PD pO TD A A IND ST wTNMDyaND
PD OINTT ON GTM PMININ pa pI ON PND wm we
PPT RIDIN YP APIA WN ON APRIN TOWN INP
DYDND'P BADNND 1 BIS DP A WNIT WNON TINIDN TWINWIND
meso mdi [rw] pent wb pp oP WID'PD IN WIDNTTEN
spo wards wenmads wea ot wndyaNNnd WINN TINPN
wroaNaa end wow wea wap wid pp wre 2
PONIES 2 POPS INTOND 2D PINPD 1 'P MII .WIDINY oN
7 Sy MONE IPD YD ND eR INDND API WwW PS
ss odaaxy qondars ‘no mopna Ss wep os sw Ww ON
EE
OPN 1 nbs WwW AON WA NN W INDOVH IN WS
WHYNP Oy NS ANDDOYNP INIT UY BAN OS WNT TANINON ON
wb ADINY AW ANTING PR YONVYOVE ANWIYNE fp NDID
Maands oN DMD TP WIND wie oT mye ND
2 ES Ra Se aS MeO eel eae
ss yand Ma pMMNTaVMD WN Ww ps aT Tonia [x] eA
gy Sys aaa sawed* ads wee ws op WN ON ADEN Ww
s yapppr pte ‘AT ww md oan Seg os wD NP
SS ODNDR NTI OP WADI WIN WIN WIDIN wie T UND
ND SN WDINWNAN YOND IP IBDN ww IND 'N DIOMYND
WW INWyT WIND "P WD PR INWANDIND oN BAD we 17
ome ON ND OPT 2 eM AWINIID TPN
won ONT JIPNOY 9D IU NPD mNOwPE Iw pNP
Tew TT a Mas waxy Mm [px] PTINPDOW WP
* This passage is totally corrupt.
10
If
383 ISATAH LIII. r2.
os wn wed [weds WIN WINE BOTTI WRB WY
YNPYIND WN ON TTNIN TIDUPNDN INP PRYP JN Awa
TINNY PEND WD oP IPN ONOTD VAN TWIN "F
DIN WEN DP wor wNoN WINN PIN! ‘A PP TD
SAINI BT WT ND ON TINUNIN ON TTONIN WIN
ADDS WY mPa Ado yp px NIA wor Iwdp opr
sNW pa omy ss was wd Sop ad pr y”%a dpyp
TINDNYD WT POWND ON OTN To ANID mI[NJP DYN DN
VND WNT ST wINpD wid ST TON TI WIND aN anKN
DY WN po mMpamp md op tetwoxp DAW AN TY sw
wom wed wan Tp Nene Sw os app Se
wid sp sawp we ids TT WNID .eMDD ON _WNINWNE
TINPUDAND ITN YN OWN Maw PANDA p2 WROD
wna WN WNT TIN WIND MWD ONT ND MNWIN
DT PANPENDND wWis}orarne wmyer ore ert op ype weANN
soy sdyoexp Sse np aE wan mxdp sn
[pb*]
ISATAH LIII, 12." 382
SIND TOWN wp wea were wp xd ame MNrd w np
spy ow Sop nbs npoxo was Soe now Ta pyDNy
somow mY DoS Ww NaS WN op AND AS eT OT
MNVaAVTD UND Ww PR AT INond. ow wes minds ow
mene pow Apo Symewsnp xd ape ot ww
9 ve mands oo cow ma po mods ow mp WD
min ppp Saasis mavawma wep ow px A INend
nds vromars wed pre op wma Saw mdm wp
SOWA PVMVAND TOWN INAS MPD ow wp Sa
15D MIDIS PN PS ADO ANSP Nw Ad oN “DONOVAN
1 Se np myn oe a op 7 Set ep as oN YT TD wNTTIN
WN WIN WIT WIND MIIOIN PN INP YP Mow wes AdaND
mew om dw eon Sy moana Sy wx Tp NDIN
sowNp Sx mo[ahaw aes [yp us wp ww wn "4 dp
ved ma wma ww wom wed aN ps I wD Ip
vids pipe ND 72’/pn mp jNoroVW "Pp warDrayNda
IAW pyp ow pafa}oos Sep ow pap op wNo|AMA
JIN JNMN PD WIOMAN ON wTNOMAN os pVOND ow wrTNTHUIN
yop ox wrmnd ony wedods “apm wp oN WNP. ww
PDN ON PESOS woNdpesny ww coawds wrap
Se moe wpm ches monaw Sw op aw ty
WW UDVNION TENIMOIN LSND LIT RNINPYD DIT IWNP
womans Ss wep ows sinaest poana esdsrp end pp apdy
Sy a mp mm corms Sx yop maa wnardan op
mp vpn wpe eed ap pra wp Sp ww dai
pp op Saas 2 A TIN sees OD ADD Ww Ap
Io
12
385 ISAIAH LIII. 8-12.
we Ud ily stens wh ya... ayy ikslLy Ml, ell
LM lo ye apm eal SI ate Gis? ye Vy iistl, aaaall
elf Lit eb yl Gl? sp wd ee do! 93 yes
Me ert ty OMe ee Ga! Es YE ye ys
bow my sont dee Gib xbm oe eon NDT pan M2
G5 CST wets yl de espe oll a5 abil, Ke aballl dre,5,
SN gp VY ge Lar ill ge Leys (ISI Gl Lt ul
Sessa Iie nuts be Gyall IT dy -golall GB pttened LS3
reels lad, do JI, sical ye Esl 3)! pone) mo Ju
SMa Use (tee. Weel) i joe WH? nip? myn ws
Glial te GB loydee GIT SLT moor oye me cay
Sly Fal 2 Do yees ah Ys Ay ake WA
Non nim yi st OS b= BLE L3! ga5 Ws. Csler
ON Jee wiped bry pole aad DUB penn Nw? DIT
ua ess MOY 92 tpt! sho v4 gel a | jos? 355 spon
mpm dl Lspe Cue erly “Lad be ole aolel ws
wa, obs maw yur wp UWS ee wet Gad Le oll
Spach We Lew aly Les® ate Ibe Gl! MD nner xd my) Nin
xb my panp ews wad para dm Soll he 3 ays Ye
ie? glasl nody ax, wliel 3g cyst ley 7 by ab an
st Se js esl YX,
2 MS. w5N. $ MS. syonnbdy.
4 Omitted in No. 618, which is generally shorter.
LIT. YYHUDAH BEN BAL‘AM.
al aay alels 2 Jgzde IANTD wND NNW 13
sya fee Whe ele ote wan Nm pos Tow ws mn fe
Tat Jee FON YOP2 past! ogpende LG vl Lopiog ) jn nd
slo, 3 Jy sly de be I esl, yp NIwN oD
ul Wie de Fledsy peel! Gl Jelll pul tema Gl 7a .3lsyIl
-l 355 25° eal rE! Gets aly ommae 1d ym Nd 9 dh:
ew ase sol cl oon Tay inyia S35 Jl ee. peel
Late call HLL meats Re DIT ON AY yD csel asp Y
spearles 43 ye Wall Ua by ony ™
we Jgzie wywED SdiInD NIM zoos OD DD NDI
Ley Sprle SI ULigh cogpde Lage? sypee telly Jail
eelall Soll lke Gt sleaze 2b Nena inmanay vey worry rw
ess Y WS al acet! Yo Je ale wohl GEN Joe Ub
Bile fe) le 5 ete lel, yw Leahy YW nal JS GS
Jail a gle USS a3) Jad eal NIN Lt se? LV;
come ye faite My NIT wD isis crotdl Gazgee al Q
ne od ll gl YW wayn myr ven GSU, ny uy ns
_ * So both MSS. ; gb JI ile, elsewhere and Ibn Janih. See
Derenbourg’s preface to his edition of Ibn Janah’s Opuscula.
lii. 14
15
lili. 3, 5
~I
387 ISAIAH LIII. 2-6.
uel Babe Bog) dyay dene 2 yer MT! upackons VSI
sme yepn andy vm pppn mdr jo»
li, 2 AMID AINbyr Joe prsrell past cus mE? para dyn
Lypsypiy Upslasl yo (cll mmipay 72 OND ye py .OD
xd ey yp ton aw Lal, my pop ww cell 3 alte,
pe tse? dle O51 3 td OSG ot Gl tm 9 81 1) wn
3 we mad Yl ace JE LS pwn Sam vm Ulead sbi gat
IND LG pals WS ly eee Gull te aly ejape nies
Y ailing aljoj) a) Gee ye Gléy Ko gost 13! Gl nan
Silat ed aaa Vy pak iy LE land, SA Dy a om
precbte!l hie wpe Gyeet Uses ge Jo mb. 6. UmiN
sil pe! a) apie well, ecles! GI Gis US cl yadtlell
yass Lidl USS welds wd le mr Gar ws wis
e3,d) LJ dyyiell Gladeall Jeo QW Lisle 23 glill, ott) ae
Listlass, Jlect¥l pyc navitty sdpey harts uSY Ue ace,
5 lS aay tinyicy LI Uap sally axdys UG Lain L205,
jyilly Gel ye Leaily Ural Gemy Leds Lite ils UI
poy imdy api .Lits lee uni] Jerte sins as ALE
slze Gill omy nbin Joo wy Lind Leling Lene Lool
ye ale Us Lebyze Utne Sama _ctasg ie Grotl Ipbel
spalS coh pan noding yo odin Gots .c ball ys Lrery Layis
ald ope Hy all a Gl (cally wpa) dnses pe al
Leads ype tp bey Lal ore LLcel yo Lal eae Jlensly
LS om Isl Ly sclocely LI sepse? 43 0d NEw inann
6 dls US UY wr... ubo sdagicll, God! Ue Shy Lael
Cell, 2M adel sla ae sete cL Ee sat JO SUIS
Cc 2
LITT. R. THANHUM OF JERUSALEM.
mea Sau pont bo tm Jee ao Sou mon ii. 13
yoy cell oan poy wow wea :dvn wr poo me myn 14
TNA, WIND we JU GIS, SAM way 42, CSL! ws SY
MMW) #2 wey IND wNO NnwD p> wy, CSL! pws LI
pall sypmde Yl paris GIS Sl Ul rasll, ola vee
ee ee Fy ed ee ee
sts denn say m2 apnind wer md Yjl siey LS nto
spel Kass pa 5Gy Lye Glin SL uyhiensy Sptoyins
elas. rynnw onw wpr ww odo sic JL Ae ge yl ls
sre GLE sla yp see eel WNINM.. sm Py Usa. I
Pl Scall jc daysll steel ste’ je. al. gt Uae* (aes
peg el pe Sh palb Urge s® Gee pt ye des Lal
DMD TY (gaa (Ke ste Geral WG yl J Gs ob,
pay pale cine Ll elit Usriry parler ean on
| US aay3y amDS = LS bl, Cans gl dnd Sy salb
} Gl onbsas vwnab bor saa by pm my jel GWG os hs
| Seay Syke DTD DMM Uy Gl Jetey parler 243 ga
| aan Y chal del Gass Sp GU wlll whet
yppwy xd WWN MON omDA DD Jus LS gletel six
| Udpieks nm nab wepy casy jlety glare! MS wy,
Be ES Se ee.
389 ISAIAH LIII. 9-12.
epprsl YL Ge sel, Gpeoyhl Gas May ppoldry
OAOY 6 IM tyyereal last yay MI Ye el ypralsll
A a5Viy cpredlall gated Shey lS ail ale Jj! caey lie
“epstee els pete ae BUSY, epee ALB, eye
GE pllley pelts Yo pple eee SW ater ples
ow) Metswl V3 prota! ee J jee, Ji polly wolewJ
Ve nd go Yy LIL ater ob SS ae Lb dy Qarrerull
was sd) le pall jb! aaron elld @ey Moxy 12 PEM
TO NVM WIT YEN OM seats wih! oe acblagey alll inte
pelts glagty dash LS db sa ole! aU ob UW Lily
pelKel de peal oo SU sctet, acts, “ney WLS Sle
AUS ye Sane wom 3 HY, VSP OY, Gl we JL
*D te MONA shay NOM Lp» NNT Jr» ron 3 Jail! 0
12 wyell mui oye Le Io WB) TY WN AN MB PAN Ww mMApA
Usj35 wohl geal, WI dete sil G sacl ae La jbly,
WU aus pms Sby ab phn por cls 3g Wed Wy Sled war
om) Soe55] “Ls & as wo) Jeol ol “el es teal
bono Jee le GL! paris Sel, Sl, Litas!
ON ee tyare yy oil prea we odyan ows oY
BI EP yr B25d5 5pSly aa do!) sb up JS, Ley
Sey yo yl de sepee le Gl T02 DYED nN sll,
ot uy IIT Le de oth erst! tee wt ests
Shask fm ee) SGI ply abl de Iyallee ly palall dle
ISAIAH LIIl. 7, 8. 388
oe eat US SIL SUIS ESI Wail GI ot ial
Le JF yo WG ll ys Flat jlisel Y, Juss Ys 55 ae
Lergsd, adlby wep as Wl WIS ce aby) JE od ol
OEM tee Gl Jad, 1259 py mx 13 YET wly5 52 Leos
wo paddy piped sclis Ja5 Gl cla man oN) Jee abies
Ugsee Jo ol Mapa RIM WII reel Epily pcilely regs 7
te alles ease Kee Mp2, DSN DTIT IA NN wa NP
TWN DY WY MN .yYIwN My? WEN ED Nvyd mono nD WY
wl SY ablsy yx Qe JS mp? payOD Tuyo : DMD 8
Ley ecole agKatl mbit! Jal dee ye ol Gl ule L,G*
oe dey WN TD TIM ye Gate a pete sol Ol
MN .cahl 3 Uyily zl SFM, OVI WEY AT Lys Ky whe
bsY yl ILS Char po thie Sd Geely 3 mer NT
AU caslare MMWN PO Myr Jee MMU (see sblady
pis Le St call pon pase 2D symdes 593 inte AMY ops
ulpabl dle ye seydy wipe der YW Glas ILS Cie ylaie
OG) Gl ovnn pasa avon edt Jee Copel! plat Ihe (tee
Grae Slo pe Whey Slpadl ald S plat Y says ¥ LS
a pe eee yee de ba
‘eco wy Y Lt ® LJlb, els! Vom yp elles! ax YI
msl cl saty sol) JSD we 119 432 wd ya voy yeED
VySgcuul 131 ess Shed walKal ype Glistl, apalily apiyid
waste ues al Gul ppele Ke Le pple ey Le
lil. 13
LIV. THE KHOZARI AND ITS COMMENTATORS.
A. Y’HUDAH HAL-LEYI.
GEN dyodll jaa\! Dee eel de
Gey oli Gyb ye BSF ary wp ye “Cb op
MIN CS Gypall JEWS, onde moyyn mn ya loll
wep op anos A Nd > an Nd 3 Qe May Dw
Gall “LAY ajar peel Coty pallall dele Qa ail (aes
Gam maa Upsre nye pend Yall Boll yLsYl dares all
psy YN MIDINDD WIN DW
TN Jp gay ONTUMS Jee Ide yy CES gl JU
te tghd es Ja Le ee de Lil ew, awa gn wen
Lost Lact 2 dal dire ail bow Sl aandl Ju
£2 Lass, Lela
B. R. SH’Lomon BEN M’NAHEM’.
nndyn ayn den mea by mbar by sean sy aw an]
[ara] wmwan wo... dow man [psy DMNA IDs “v3 WN
1 MS. mbdypr. * The introduction of O. is the following :
xom nwnen ner cise2a my onpidn wns sins wpe TDN
mwon too Sy mesa ania nypy ay say Sysw) man Nn
ISAIAH: LE cao. 390
J yo ld gay stlhdy vy33 prbo le J oli ws U
piss tht gaits UIT b Ayissl ale Gs? Us
DN .7JOy py mew fee XW) DID NON NIM 53 32 meeps
wyts Iplt oil aul gaits aS @ey Qe DnNEN Sen
iB ecre pakys rS23 os5 eeeeter UE wetslys poy Al tS)
wrest! DIyWIBPY (teey "2 yuen dey jee yey mvyenady
Oe le Ge gill Jyell 13. gab all’ sulle Sel
rywa rast ba by spat, gS Gg eb
cast dtleny Gepost! BLU jelb Ue semee cptll lie,
Sates URW 3 umad ul Calsl de cal LS Geer a pews
Le de “Ls US 251 dole ey AIT anon G wrle Ue
dilere job LySar GH! BUY yes ub al Ey
ga wl ole Le ley asic dilare a blily jypoll sic
walass yal asl Faq) dail ollizel yo eplail Y
eh Sh eo yal eye Sell Jgegll dl pple Kar be I allaily
LS USai LS pilin de jyal AL ail 5 a YS
Gepeales Seed oli Leal yal sh dey stall ha
Gale F ot LS file Lal ya bk de ples, dallas Jail,
[epatS Vs call epzeblar (3 ephole ye GS pat Ly aS
alow de jeill be G ctl] GLIl eo Ger bh Gg ls
Seam BLY palb
6,7
10
393 ISAJAH LITT. 3-10.
Sswa(n) ar yom psx Sy oxda an simon 2”’y cr DwaID
». maa Soeen sayn ar nym ay yan aden axinn ars
MED INND pd Nw Spy Two ow 97% DoD OA TADS
sin mam wes Sy yma yond ars) wa ov InDD SAY
we op monn ar oan wen dy ap man ann 2Ssn
Syd os yyw oyon oda... x siy2pp 2495 waw* prawn
‘3 DIWIN WT MN) DIA Zam NON sED* pr ynvdwye
mye saan opran 555 symp qyo ods va yw Nm
yop Ay Tym wmibop) wywa syo ws smd o> aw a
yan sn nom yead sm qs say Sve mon vdmn aw 2d)
wb xa... Sona say wns MON NI ye Bay 5”9 NAN
nso) oy Toy sim (aden) mbwa ony ome 57
dyad omen oaeaw mo bap xin oa wd mye on innam
YH... wa tiyyn yuya whi i> ons an Iwo AM inmdwr
nya nysnmy away Abwyen ayy fins “yyow Sap v9
boy ya tb py wx mis neymD TT My Ny mpd
yINT ANA OYA AND WWD AM Any .mmwdy rppd rad
WOTWY DY Inn) ANDY PIN ap Oya AS jAN snanan
sodsy yaina ody yaw omynd odoin (ond ant) ony py
we (ADI) Taw Adnd mdya sn wad yan ‘mM 2”nN TN)
yp wwxd) beam .xda JT by NA nM “oO NANT wo *
wee mbin aw ox by oD... DWN OX Moxa wy 3 maw
° M. 7x. 0 OQ, 54, 1 OQ. mh. 2 O. YWE IwD
wNDM. BO. 45. “Oyo. = M43. 6 QO,
yw oONANAT 5p.
I@ATATT: GLE ys D1IT =. 392
py*»> oxonm odavn mms aw xb mba wnty py v3
MN'23 2/nN) NID POW ony nyt Apr osm Sows myn *55
Ss op) we nym ONT yD IAN aD) paw os Sun
MSNA Ity mosNa MTHANA wy aD *D TN mda Sxnw
om poy wow awe aun ohyn Sy vbyo pyar neaun
pan nwa yoy anpm inwy ‘sya innsn dy bow wan 5”
pagan mown ‘sop panna... AP 7a :DoN... mmwD "DW
st by ar nas omy xa xd oa eden arc aatdp ome map
PYI PY Pr nyowAr TaYDA
poxn any 55 nynws poxn D mipin7 ‘35D MN) ny
nod Sai ww .Ayw ppl) Abap] NT > NA ON art
sda ar pound dow p cpxy aan saya by my aos mw
And op Sy 2 ayrpn onyayn San Gndin) A ynn .xdaon
Www TW yo poy ws °IaDF yawn mw* ila EE)
2350) nn pap %S3a sin ws mindr noyo Tanne ayy po
ow *’ny ins ob xan yawn ay $79 9m xb 1S awn xd
sino ax 1d pe ont) Sawn pyr ()asto wot xb as
ys anon msrd qwos sana nyt) asmda Sy ames onypy
MY NII N|_I AVIAN NAP kA MD IN nD NaAd
sow) Snnsy anon Syn nytd addon qwna Sewnd. Of M.:
amindy .nvan nNt2 yp yp DMX DA AA TanA TIN
WOW NPI MAI MW) WIN AI InDw AD jNoI NIK INN.
ninod son yA ANS nwo AD nn 1D .Sswed my Syne
Syap any any mamas. was 1295 ann ain ox sansa bys
inyT msn wax Sy 5’y aann. The [ ] contain additions
of M.; the (_ ) of O. 3M. nox3. AOS TY: 5 MM.
°O, x7 Jan Nan yay. = 70. nmdny. = ® 0. oem nxn.
14
15
lili. 1
lii, 13
14
15
lili.
LV. R. GERSHOM BEN NATHAN.
sods say my. oven mines mon 9% 4 ay Sow mon
joo WNS 3/7) Nwiny oop 9% 7 om cop yA
o>sy saps) oombaws oonwn oonn yn qwes 57% /n
wx mend ny op ose sy myo now 9’ % nnwe 7D
on maym moap nx Sse pam rn ys $% AP ap san
an Sy nap mx mioy’a amp onda wyapy .omdy yonine nny
mov 1) 9”y apd ws Soy xd mere Seen sew advan
avy mm aan pana ayn aba Sew wow ap adan
ond
xd nar nyow obs mown ps 7 5% nw pox
by apm “a yay snr 59 “ay pa coNID wT ND INT
pa Sy pond advan amin sas Sy by 5/5 Any nbaw sp |
any mbyy 3’ mbay ya sas) md mor nby “sp yaad
NW AIM MY PAN. ‘Moe mm wrwar .mdya Ady nvwnas
by mt dy AN waa se am ndano mp Nin AP
S/aw ond “om maw asp ond an xd abnnn imecws
snap yn 455 gees Som maa spend vnyy meee o1a2 9
nyy marsp smopp moa Sen» 55 pm 3 ovo NIM
ann 5’ Gop oye onppsy odin bw om $% dn
a
ISAIAH LIII. 11, 12, 394
OnaeN3 pox? war by own vn oxo sad pea pr mons
nol %9 AANA NY ws NM AIWwI OD yaND y ANN AA
“a yan 3951) .ha] wad aan aa mn dap [Am] qoww nos
SIN (AN) PDI. wD wa ApINdy y’xn ax 77 by nbyy ya
"andy neNT own wer ox mind oban wos pan A 1 ow
Qna5ep Sy) BM PAN AT ANT AYO yd) Ab en Many awd
ox (sayn) avy ny paw... Soyo indy wpa A yon)
ANT ANOM (WEI) nrper pry Soyo oo 249d sox mA mbdon
Tayn ar wy me ada oad... nya woo Poe Ayn
DAA osPA NWA pry» Ap» (odwa vbw. vnaon) nyt oy
2 7272 817 AAD Won Nd) On DY 1D CONN) yD) nNDAD
Doan apm Vaywnn wb sy» pdx 19 dap) sm omy
SMyT ws An .ayobyn owen yam py nanan yard raw
mt 22 By DYNA mT Non mds NwD sim 205/75 NWI.
‘MANA. NPI “Aw ‘AL yen Soomy ys Aad om
:(BIN?B) DIN oy nxn) mvnan db5 (n>) mypa
Sees ee ee ie
7 OQ, by, 18M. 995, * M.ngwnn = 0. axe.
1 OQ, MN.
II
12
10
II
I2
397 ISAIAH LITT. 9-12.
mMayy mym nam yin ond asa wy Sy ywe nono 5/4 40
[ry gm sy way wd dates net ‘ox wan $9’ nandy
mi swe S55 7ap5 yxy ns opi ym an OS Tap oy
yep $’3 Yms Tey me an dy ipspw mown yen pdy
mn swe minw 1 525 wxy nsx Seow app Seam yw yn
aya oxdy 979 47 pom xd dy yo Setend wy andy . omy
ma oxdey promdy Sind on yoo min mwyd wdy Sap Syiw
wot yan wy somdy yd mtn xd) yad> wp aby Ppa ADD
5285 somd rvnndy Sew nx sot yan a’y’pn 5% sna
W’2’pn “os 42 %D WED OVS Own Os .ox oxdna oni *Snn
amay ows yaaps °> mawad mvmipa °S spon in wp ON
yond odin yr nx mew 579 43) gar mee ow pyn by moipsp
nbw» ‘no pamy an 9’ nby ya ppm oy Jan nd
1 yy mew may 57%) yaw my wwe Soyo smbyy pa
Pay pay oinpqa odin? ow “aned poss aby yaw wor ibys
say “> ond say .psn my xd) psy maw omind pry 4p
osin may 5’ Sap) sn onayy von mos pst) psy
pons 05 sway xdw “ane by *bbannw “pn 55 sana Syape
mya smn 5% 43935 San dma 95 poms nar Sawa 979 “409
DOSY MN p) .D WNIT MINT wd PR wya avmoy 4995
“by pmnaw %) 4) MYA Iw AN .4pinn pawn py 5
om dap 95 ADD) DywS nN .own wp by wwyy ns aDDw
Sowa NOM NW NIT OUND INw DY ADO NIA NOM bsD oO
yan “yp ydsow oywran Sawa 5’ yay oywady jonnen at
ppdyd Y’y nao sam ‘moos soon Sbanm
ISAIAH LIII. 4-8. 396
Uaavn .swyanny one AN “DOA Dyn ws YA onwa
xy simandn yaw rovdsd omy pawn yn we 27% b> 739
ya afajby mawssn omy woe 2adimay ee any poo 575
Senw Sy “ap “mane mown 53 yaw woawa on Sap
oyprd Symw wrax* oma own $79 “a ApawN MN bap NWS
mabawa 4 AD pon oan Nos pon xd ner *ndxp
yoy wordy row .nday qt > Romp wan "Son pwd ddinp
pnpiy Sawa xd vd anw wmoby 5”) sin pnp apo 5”
ardsy wad yaw “om opr bsp Ssww Sawa xds an
p> oan $’3an mony man > aNawn “pwd Nand amano
VX Dyn Any %B ayn saman nnn anan % ved
$7 ygop asad .onsoxa yin mown Sow ada apy $7)
man % 33 aA mn Sy ANP woo InN 55 an yn wand
omp'n spw Ssawea mom xeon yen ’a/pn 5’) Ann
yoo mn %D my sm wa rmdy me annnd xby wsya
omospn owe yp nna: xd) .ovIn nnn AyD oOMDyI ADIN
moses 3 Ama .say Say en ond “meapar penny
YB mney dy wn 23 abs ped mpdsa came nnd aye
“Sypo smapa > bry or > we oad day mand mw Sy api
syonnn mbia Sew ondys ayy aw noo 5” mpd vawnnr
mown NX’ JD Any onpds on oA oA Dawe why
San oond spyw no 57% Ame cD mT nN od dy nyd
“b> 75m 3 05am ns 550d) mw Soy nm may ay 49
yoy YWHD .OVNA PIN ANP Y’RD won Intaw> Adnnn
1 MS. continues yi). 2 So MS. 3 MS. 7) SOMNY,
10
rT
399 ADDITIONS AND CORRECTIONS.
ms nya wD. ..od syDBN Nw man ww San by
yawn 522 ody pst py any oynyn Awyo ya San pdt
PD... wy to py ne Senwen 1d yuan ‘my .Sewea oe 3
ax(2%) °D NMI. AND Ina wre ew Sew tn aaywd
yownny Yao nays xn ys IND Ay? NIM .oyn wa %D
aa xd amd ey ono ony maws wp nna’ xd) yoop xyoonnd
nme paw Say naud ays .ayind ons pw ww 309 YD mm
YS nnaw and ons mn Nd pp mds... Smmay mown wa? yp
pwoy imbya Sap maw ompn mpd pawn ayyo rim Ad
mba Sy Sai may cyt inNa Dena... 7 AND ao ponds
nme .on3 tn otsw yt Sap tow oyna yoni a mw
Ww OT ima post on “ova ar Abyad pray Sdn»
py 53 wd... pyar .OYNT poND (so) omeND PAD WP moyTd
omdia oo oyna paws isd py wa xd obyo tox) oy
mpyy yard ps gro Syw ww oy wa wy away ywan xds
mony nd ywoy omdys powpnn onmdaw par we mony spd
w> away oyna mbnd ps mow ce qq cnx mow nox
Dp anwy oy oywray yyan wd yx ny ywan xdx oosy pys
mos mow 55 Tap... 7m 31d oy IN Tow “Nw ODA
saw HaYOD Oye pawD ans on Sew ony ft aA
ams mown sms ab aa maw any one mimy vda ot
may oy S72 maw an‘ phos wy ney A’n Sapp nin an
Syy anxdy yea... pon xd by coms Sapp avn wyar vpn
mpd odwn nimi yaw omy avn ma mp dy wma on xb
A’ nba anid pany »sd myn min ja pnyonr ona
amis sin nnby yoy pa wat 12 pan ‘paw 0 cdnn
sim psy psa papyy one amen. ny) oa wx nN 03
yaw... Soyo spp... Dvn ox 7’n pn ny ydy pyyp
ynytDy wisp phyA MN py Aw ims yaw indy qowp
pvsnn ns mtd 3 war ndyar nyse sw mbar by dap maw
ADDITIONS AND CORRECTIONS.
Page 18, line 4, read pres) vee lgdalsg shee; 5. es os
7. P. omits J; 8. oa% for LS; g. \3\ for 31; 15. da for p>;
— 19, I. Serer for sirxys%5 2. slid wg 18 (do Cd
(MS. WNPL) 5 5. 3,2 Le; 6. dey u2p22KII O53 Jaco! 15 yoy ell
Sette pntwlall—a2r, 16. oS for BSE aa, Ge eesiglys —
25, 16, the point before J\5 to be omitted — 26, 9. pec; It.
poy; 24. yas! ay, 15. de|,x/|— 28, 14. 903— 29, note,
iss — 31, 1. ,>I for 351 — 34, 13, to be added after “ybwn the
following words, $x sin 1d JHID NOD NNN No NIM ate
‘youn wad rox mindy mend; 15. man for mn — 35, 14, after
mwirn to be added AYNW— 38, 18. 7913; 20. spy YoY — 30. I.
MONI— 41, 4,5. ND NAW OMMOIN Yaw OT Poy wow IwND
TANTO WND AAW NAY ONT NY PpIW API WEN PNT AND
DIN I INwD ANIM Ar oy bw; 7. nomad; 9. Saw aoxn xb te
yom maw iy sds Sees ond wpm owsaan wwanaw mona
DNTW'D NM TOMMY NyIN? DAP TID Nd WN; ro. wNINA; 11,13.
Tayw? poxn vey; 17. me xdy a9 edt iS ayn oS ary yen
naywd ssmw ayd oo xd yeoy a om aw imp xy
aod Mmpmy ow “2 mM Taw 25 aNoD Moy? ADT NR
maa .AND) oN) on ywoy ATA 2b — 42, 2. xb) ana
ods wpa awn xd awn; 3-5. Nay nox ods ONT OK
D1AD9 (so) PRD wYmy ivdnd WP NOX HAD MOY NOX MIM
peaD NT Py INN WyRY pI; 6. DD OMe ON eAwS
Dy os; 8. 2nd sm .O sy OAD. DIN SDAIN
mwa ps adding yn ywas; oz. ow owavnew ndya by by
nd NT ODI ANA NON nM MOY; 16. DPINY OSD we Ywoy
401 ADDITIONS AND CORRECTIONS.
—135, 2. ps) pt; 5. mynd; x2. a on AwyDI; To. PY)
xyow; 2r.indyon4—x139, 17, and 140, 20. “D2 for "DI —149, 12.
nda tein; 16.2 S908 AAD Vows Sy —re1, 10. 29¥n NINI—
160, Ig. OnNHn —161, 3. ATINDA AX MINT; 16. AM—
167, 21. I9NY—172, 12. NDDI—174, 5. WN? for PIS —
180, 12. MINM; 18.548 PoNd —181, 14. WNI; 16. DAMN;
21, 22. OxpDINA? for DDOIyN—192, 7. NY) WYN —194, 6.
%)D) —195, 8. DIDNI — 200, 11. MYINI — 212, 22. O’p *DI— .
Brg, 2.171; 8. Qoorby; 14. mW Onyou—214, ro. Finvn nnn ;
20. nNw? for Ox); 25 (oD “p) — 214, at beginning is the
following reading in the MS. No. 271 of the National Library in
Paris, oxy pr pwd “end nnd rwea ndynd stay dye aan
39N7}) Ayn “3n) DYDII3 AWA TWF NT NT PMNNpP 737 ONY
mo anowds pwwd yonmw ond rwa Sax orn mp po oD ANA
manna xds arn xdw awa os awa vd oan by ns
ona yaayny xdy mam amnw Sse pays yd) ony qandy adv
9) ON) OYD ing win bs NO! owD INy MD MND ‘yond wr
now oy “ex mddob aap wo 12 tex Any any prana xd
ApANA 7 Ayn Nw ay ovand omy aN Mp p> DepAY A_INA po
Mpn prod) awaw yoo awd sin Say Aa pa wwyr ja yaM
-, OY AwWNS oN “ay Sow oA ON AN ria by “end
piso ara Ss» Sy anya poy wey TWN ANT TANI WIND
... AWD p> PII; ro. Mn “ya (MS. 272)—218, 7, to be
read with A— 222, 25. ntpnaw—224, 1. WHA—226, 24. IPI
— 227, 4. OY INVII— 229. 2. WI AI PW IA; 19.73; 25.
sbben — 231, 18. [Pops Sw] mow jno— 233, 7. NIN—234, 3.
ax [xb] Ww — 235, 14. NDVI — 237, 20. 10M JIN—240, I.
ano — 241, 20. 7/2/p'n 19H54; 23. 2ovdD VaP—243, 5. MINS
— 244, 19. 153pw wo — 247, 2. DNDINNA; 18. nIWD— 248, 20.
qDIN jp? — 250, 14. WON WEI— 251, 6. 131— 252, 11, the
pd
ADDITIONS AND CORRECTIONS. 400
py ma oy Syqw “nibs psy say ‘obs oad... nya an
ms mod nya aya imds maw on ns nya psy nw
NIT PT DIT ns pysyp siny om: Sap xin omniny on
sn Sy owas ns prow yaw md... omryy nev oan. poaw
onis on ya[sdjy odwa now an xd aoe) Dye me) own
: yyy oyywadr xwa o'r non sim Sanwa pyena — 43, 13, to
be added after ‘355 the following words, N23N7 WWND AT POP %3
pied soy Tr ND 7D NW) DID NOM NID YUAN mM;
17, the reading as in the note (so also Lafiado)— 44, 22.0. MINI
AWN INN DINID ww — 45,14. Nt for 135 — 46, 1, note,
Casanata and X, the latter has nwa for n> ; 6, like L. ond»)
pba Sw Ssnwa; rg, like L. own nay yd wes own ox,
d. Oy JANN ID ANY OWN VAN) awe InDwN DWN ON
own nywns ~2) NT PAW w—s2, 23. any DywI— 64, 3. T2y
jndninr MyI— 66, 7. APD? for ‘ADI— 71,7. wWEI?; 2. wn?
—78, 2. TUIND) ?— 8o, 8. AID — 81, 4. My — 83, 6.29NDIN 7D;
14. wa[tnoyw] ; 18. PynDI Tyo — 84, 6. AM Yoy— 8s, 3.
mpn; 85, end, MSS. at St. Petersburg oyena Tray2) oywadr
ANOS AWA Mw Nw nays owen [oaynan] iw sbny .yyar
my Ny PIP ANY Ty Say yn oN pew Sowa
ox wbx] nana 1d pons 25 yy yr aN psx mds xin oo
DIND PINT) WS AP AT NII 9D MWN'.|—og1, 4. 9 “B—g2, 12.
[wNa— 94, 7. o2 ndboa—1r1, 9. nad>ww; 1. y—116,
24. WYN) — 119, 20. NIPNI— 120, 1. NWITI NYWT—122, 5.
mY —123, 6. oOnypor—r124, 9. ndyny—124, 22. yyas—
131, 16. 1); 24. MIN “WN; the words of the note are in
the MS. after tann, 1. 22, and are marked with lines, 7"
for 728 —132, 2. TONY ANY; 12. VMN; 16. NIN “DW;
21. yynd ww —133, 19. 58 5x xdy—134, 2. FNI; 4. DYN;
6. DYD)?; 14. WIND; 16, MS. war to read spwny yx 2; 22. nd
I2
SPANISH, FRENCH,
AND
LATIN TEXTS.
ADDITIONS AND CORRECTIONS. 402
last three words to be omitted ? — 260, 13. 19) AN ?— 261,17.
nawn— 263, 5.1212 for 731; 15.”e/93; ro. noNdyA pn 2
— 264, 4. 21 — 268, 3. miny NDS !— 270, 5. WON IN; 6. nin
yw; 22. Nya — 272, 5. PII — 285, 13. DI wow ?—
288, 8. Syaw) pa~a’?; 24. TIM NY—289, 25. 292 OSD AYA
—291, 24. & mi—294, Lo. N35 — 295, 15. NDS — 307, 13.
“ya "3 — 325, 19. NIMI— 344, 22 (1° b).
WwW.
mun wd ma anys xd inSy wy vony oy wyyaa wnny
Shin sim ony waywe diy mow apd 1p pry wydp apoy
> sew wamay> sy amo woneon now by Sap Sspwan
aadoa ayes andyn amp ansoad ny awsn ama omy snana
spr ta may wrod ana pynwnd
w. LEVI BEN GERSHOM.
sy sao op xow min pans aynnon mm nom op)
Mow x22 or oy amy mn Sax sao Synuea sea nw awe
say Sow man watnl Rw wo. mwon do sim 7 or dda
mbyo5 mvan 73 or yada axany awn dyna any mm soy
medas “ny own mays 325 Sw we nw o> aw mxdasp
JIONN IN OND “ny own nays mosn 55 pw sind won
MySON2 AAD OX AN” own od xyp> mina maw ony dx
:onon nnn sw nia 535 posn miypa my xdao nw
y. R. Liwa or Pracue.
mdsnn ws ym awa am adya noden sinw mw
monn 5x qwns dan > ban by sin mbna andwa sin awa
: wn Ar xws) Aa an ax 735)
mwnn don snp Saw paw opr apy a99 7 TDN
mdynd ssemvaw woo mbynd mwn Sw omanty indyo o>... apt
Nwind xiqw an. ims snp qo5) may awa oy qos edpy
155 by
Fol. 48*,
Fol. 623.
Date Due
2
»
—
}
APR 2 8 ay
te 10 °42
ue