Skip to main content

Full text of "Fontes rerum austriacarum. 2. Abt. Diplomataria et acta ..., Volume 10"

See other formats


This  is  a  digitai  copy  of  a  book  that  was  preserved  for  generations  on  library  shelves  before  it  was  carefully  scanned  by  Google  as  part  of  a  project 
to  make  the  world's  books  discoverable  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subject 
to  copyright  or  whose  legai  copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 
are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  marginalia  present  in  the  originai  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journey  from  the 
publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  bave  taken  steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automated  querying. 

We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  of  the  file s  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrain  from  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  system:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  large  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attribution  The  Google  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  informing  people  about  this  project  and  helping  them  find 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legai  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legai.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  stili  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can't  offer  guidance  on  whether  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
any  where  in  the  world.  Copyright  infringement  liability  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  Information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.  Google  Book  Search  helps  readers 
discover  the  world's  books  while  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  full  text  of  this  book  on  the  web 


at|http  :  //books  .  google  .  com/ 


M1W<AKÌ 

\\n.  \  i.KblTY  OF  CALIFORNU 

DAVIS 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


OSTERREICraSCHE  AKADEMIE  DER   WISSENSCHAFTEN 

FONTES    RERUM   AU  S  T  RIACARU  M 
OSTERREICHISCHEGESCHICHTSQUELLEN 

ZWEITE  ABTEILUNG  /  DIPLOMATARIA  ET  ACTA 

BAND  IO 

URKUNDENBUCH  DES  STIFTES  KLOSTERNEUBURG 
BIS  ZUM  ENDE  DES  XIV.  JAHRHUNDERTS 

I.  TEIL 
Unver&nderter  Nachdruck  der  Ausgabe  1857 


1964 


AKADEMISCHE  DRLCR-  U.  VERLAGSANSTALT 
GRAZ   -   ALSTRIA 

LIBRARY 

UNIVERSI  rv  OF  CALIFORNIA  DigitizedbyGoOglc 
DAVIS 


Ein  Teil  diesar  Auflige  encheint  im  Verlag 
Johnson  Reprint  Corporation,  New  York  -  London 


Photomechanischer  Nachdruck  der 
Akademischen  Druck-  u.  Verlagsanstalt,  Graz  /  Austria 


Printed  in  Austria 

M.M/IO 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


FONTES  RERIl  AIISTRUCAROL 


(ESTEHBDCIISGIB  fiBSCHICHTS-QDBLLn. 


HCRAUSGEGEBEN 


HISTORISCHEN  COMMISSION 


KAISERUCHEN  AKADEMIC  DER  WISSENSCHAFTEN  IN  WIEN. 


ZWEITE  ABTHEILUNG. 
DIPIXMlIATiUUA  ET  ACTA. 

X.  BAMD. 

URKUNDEMBUCH  DES  8TIFTES  KL0STERNEUBUR6  BIS  ZUM  BMDE  DES 
XIV.  JAHRHUNOERTS. 

L  TESO. 


AUS  DER  KAISEALICH-KAmaLICHEN  HOF-  UND  8TAAT8DRUCKBRBI. 
1857. 


Digitized  by 


Google 


URKUNDENBUCH 


DBS 


STIFTES  KLOSTERNEUBURG 


ENOE  DES  TIERZEHNTEN  JAHRHUNDERTS. 


BEABBEITET 


Db.    EASTIIAVV   ZXIBIO, 

r  vomì 


'''f^i^l^b^*^ 


AUS  DBR  KAISBaUCH-KONIfiUCIIBN  HOf-  UNO  8TAATSDRUCKEREI. 
I8S7. 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Vorrede. 

Ui8«r  theores  Vaterltnd  hat  ein  gegrOndetes  Rechi,  ron  seiiien 
gdstlìeheQ  KSrperachafteD  ganz  TonOg^ich  die  FSrdeniDg  seiner 
Gesehiehte  zn  erwarten. 

Klofterneiibarg  hat  sich  in  dieaer  Hinsicht  nicht  lissig 
crflnden  lassen.  Es  hat  denForschuDgen  deeMelkers  Hieronjmas 
Pei  bereitwillig  seine  Handschriftensammlang  geSflhet,  und 
aicht  geiìng  war  die  Ausbeute,  welche  dieser  in  seinen  Scrip- 
tores  Rerum  Auitriaearvm  niederlegte.  Eben  so  bereitwillig 
wnrden  aeinem  Mitbnider  Philibert  Huber  Abschrìften  der  Tor- 
iB|^eh8teo  stiftlichen  Urknnden  zur  VerfBgong  gestellt,  welche 
Bernhard  Fez  in  aeinem  Codex  iiphmaHeO'hi$toricO'^piètolari$ 
der  Offentlichkeit  Qbergab.  Bitte  gegen  Ende  dea  rorigen 
Jthrhonderts  dem  Doatemeaborger  ArchiyarWillibald  Leyrer 
(aidie  Gber  ihn:  Sitzangaberìchte  der  phil.-hiat.  Classe,  Bd.  X, 
S.  464  ff.)  ein  gIficUicherer  Stem  geleuchtet,  er  wfirde  die  rater- 
Bodische  Geachidite  gewisa  rielseitig  bereichert  haben.  Dies 
gSastige  Loca  war  aeinem  Nachfolger  Max  Fischer  beschie- 
dea,  wekher  fiber  Auffordemng  der  Regiemng  im  Jahre  1815 
die  schoB  TOB  Leyrer  im  Gmndrisse  hinterlassene  Gesehiehte 
Dostemaibarga  mit  einem  Urkundenbuche,  welches  cine  Aos- 
waU  d^  Urknnden  dea  Klostemenburger  Archiys  entUUt,  im 
Aodrage  und  anf  Kosten  dea  Stifta  verSffentlichte.    Ala  der 


Digitized  by 


Google 


VI 

YaterISDdischeo  Geschiehte  durch  die  Grundung  der  kais.  Aka- 
demie  der  Wissenschaften  and  dureh  die  rastlosen  BestrebuDgen 
ihrer  historischeD  Commission  neue  Bahnen  sieh  Sffneteo,  yer- 
dffeotliehte  er  io  den  ?od  der  hist  Commission  herausgege- 
beoen  Ssterreichischeo  Geschichtsquellen  (Band  IV)  deo  Codex 
TradUionum  unseres  StifU  uod  iieferte  damit  einen  wichtigen 
Beitrag  zar  iUteren  Geschicbte  Ósterreichs.  Viel  zu  fruh  rief 
iho  der  Herr  yon  dem  Schauplatze  seiner  ThStigkeit!  Er  bioter- 
Hess  noeh  eia  reicbes  Feld  der  Foracbung  in  dem  yod  ibm  yer- 
walteten  Archiye,  wie  es  Hr.  Regieningsratb  C  b  m  e  1  in  der  Vor- 
rede  zu  dem  ersten  Baode  der  ^Footes^  ricbtig  andeutete.  Die 
Gute  meines  yerstorbenen  llerm  Pralaten  Wiibelm  bai  micb 
io  deo  Staod  gesetzt»  auf  diesem  Felde  zu  arbeiteo;  bio  icb 
aucb  niebt  im  Stande,  den  Geschiedeneo  zu  ersetzen,  ibm  oacb- 
zueifem  ist  mir  docb  yergonnt. 

Ala  Beweis  meioes  aufricbtigen  uod  tbatigen  Wolleoa  in 
dieser  Hìosicbt  lege  ieh  dieses  Urkuodenbucb  yor.  Die  Ansiebt 
der  Meister  auf  diesem  Gcbiete,  dass  eioe  eigeotiicbe  Gescbicbte 
dea  Vaterlandes  desto  eber  der  Verwirklicbung  eotgegen 
scbreite,  nacb  je  mebr  Seiten  bio  die  bistoriscbe  Forscbuog  als 
eioe  gescblossene  ersebeiot,  uod  die  woblwollende  Aufmun- 
teruog  derselben  Meister  bat  micb  ermutbigft,  den  Versucb  zu 
wagen,  die  bistorisebe  Forscbung  bezuglicb  der  Gescbicbte 
meines  Hauses  bis  zu  dem  Jabre  1400  so  weit  ab  mdglicb 
abzuscbliessen.  Ob  es  mir  wenigstens  annaberungsweise  gelun- 
gen,  werden  sie  entsebeiden. 

leb  babe  alle  Urkunden  des  Klostemeuburger  Arcbiys 
durebgegangen,  und  nicbt  ieicbt  d&rfte  eine  fOr  die  Gescbicbte 
des  Landes  oder  Hauses  merkwfirdige  mir  entgangen  sein. 
Bei  der  Auswabl  leitete  micb  die  Ansiebt,  dass  eine  Gescbicbte 
nicbt  blos  Scbiacbten  und  FriedensscbIQsse  und  Herrscber- 
bandlungen,  sondem  aucb  das  eigentlicbe  Leben  im  Volke, 


Digitized  by 


Google 


den  K«m  der  Geschiehte,  aus  dem  sie  rechi  eigentlich  henror- 
geht,  zu  berflcksichtigeo  habe. 

Die  Abschrìften  aus  den  Orìginalen  habe  ich  selbst  besorgt. 
Die  meisten  Urkunden  sind  noch  im  Originale  vorhanden;  ein 
Vergleich  mit  den  Copialbuchern  dea  Archivs  zeigte  mir  aber, 
dass  auch  ein  nicht  unbedeutender  Theil  blos  durch  diese 
letzteren  erhalten  worden,  —  Grund  genug,  auch  sie  in  den 
Bereich  meiner  Forschungen  einzubeziehen.  Es  sind  folgende: 

Chartularium  Archivi  III.  Eine  Papierhandschrift  in  Folio 
YOD  150  Blattem;  die  ersten  12  sind  durch  Wasserbeschadi- 
gong  uniesbar,  theilweise  schon  zerfallen.  Das  Chartular  stammt 
aus  dem  14.  Jahrhundert;  die  letzte  eingetragene  Urkunde  ist 
Tom  Jahre  1374. 

Chartularium  Archìri  IV.  Eine  Papierhandschrift  ron  1 68 
Bfittem»  aogelegt  unter  Propst  Kolomann  yon  Laa  (1371 
bis  1304),  im  Grunde  eine  Abschrift  des  Vorigen  mit  einigen 
Urkunden,  die  in  spateren  Jahrhunderten  erst  hinzugefBgt  wur- 
den,  doch  wegen  einzelner  Randglossen  der  Berucksichtigung 
wurdig. 

ChtrtuJarium  Archiri  V.  Eine  Papierhandschrift  aus  dem 
XV.  Jahrhundert  von  58  Blattem;  bis  Blatt  20  gehen  Urkun- 
den, welche  die  Herrschaft  Atzenbruck  betreffen,  an  welche  sich 
aadere  des  XIV.  und  XV.  Jahrhunderts  schliessen. 

Neben  diesen  Quellen  konnte  ich  auch  die  Rechnungs* 
bucher,  die  fast  ?on  alien  Àmtem  seit  dem  14.  Jahrhundert, 
wenn  auch  nicht  fur  alle  Jahre,  sich  yorfinden,  nicht  unberuck«- 
sichtigt  lassen.  Ich  benutzte  sie  im  Interesse  meiner  Aufgabe 
auszugsweise.  Es  sind  folgende: 

A.  1.  Registra  perceptorum  et  expositorum  cuhisdam  hospita- 
lensis  de  anno  1317  usque  ad  annum  1320.  Ibidem 
servicia  Atznpruckh  et  Attenkrin  anno  1493.  4. 


Digitized  by 


Google 


Ym 

A.  2.  Pereepteet  diatribota  prepoaitoram  Colomtnni  et6e<Hrgìi 

et  tliomm  offidilium  ISTI  et  seqq.  Sehmalfolio. 

B.  Perenta  domini  Cholominni  prepositi  anno  domini  1 383 
qoi  se  extendit  ad  annum  1 384.   Schmales  RiesenfoHo. 

C.  Pereqita  eeclesieNewnborgensis  tempore  dniColomanni 
praepositi  1 387,  qoi  extendit  se  ad  annom  1 388.  Sehmal- 
folio. 

D.  Registrimi  domini  Prepositi.  Anno  domini  1 303.  Sehma^ 
les  Riesenfolio. 

E.  1.  Pereepta  Ecelesie  Newnbnrgensis   temporibos  domini 

Bartholomei  Prepositi  anno  1300  qui  se  extendit  ad 
annom  1400.  Sehmalfolio. 

E.  2.  Pereepta  Eeelesie  Newnburgensis  temporibos  domini 

Bartholomei  Pk*epositi  annis  1404  et  140K.  Sehmalfolio. 

F.  Registrom  pereeptorom  et  expositomm  eoiosdam  Com- 
missionis  Monasterii  nostri  Anno  1322  inehisire  osqoe 
ad  annom  1328  Magistri  hospitalis.  Sehmalfolio. 

6.  Registrom  Pereeptorom  et  Expositorom  Magistri  hos- 
pitalis. 4*.  (EnthSIt  die  Jahre  1323  ond  1324.) 

H.  Registra  f ratrìs  Petrì  Coqoinarìi  nostri  monasterii.  1317. 
1338.  1330.  Schmales  Kleinfolio. 

1.  Registra  prò  eoqoina  de  annis  1324  >  1326,  133K, 
1336.  Folio. 

K.        Regbtrom  prò  Coqoina.   1340  seqq.  4*. 

L.  Registra  Pereeptorom  Serrìeiorom  a  rillanis  et  rasallis 
nostris  de  anno  1330.  Ibidem  Waidtgelt  Schmales  Klein- 
folio. 

M.  Registra  Pistrinariorom  ab  anno  1360  osqoe  ad  annom 
1 447.  Schmales  Kleinfolio. 

N.  Pereepta  a  Domino  Cellerario  prò  coltora  rinearom.  1321 
sqq.  4*. 

0.  Pereepta  a  Domino  Cellerario  ad  soperiorem  Cameram. 
Anno  1338.  V. 


Digitized  by 


Google 


IX 

P.       Distributa  saper  eultaram  Tuiearom  1321  ^q.   Kleines 

Schmalfolio. 
Q.        Pereepte  et  exposita  Tinearum  1333  sqq.  Cross  4*. 
R.       Registmm  super  eutturam  yiiieanim  m  Cairo  monte. 
Ibidem  super  ooDeetionem  flragum  Aano  1343.  Schmal- 
folio. 
S.        Registra  de  distributis  Cammerariomm  et  Cellerarionim 

Ahqo  1300—1308,  1402—1408.  Schmalfolio. 
T.  Registmm  perceptorum  et  expositormn  tempore  Domini 
Petri  Prepositi  1302  sqq.  Schmalfolio. 
Das  Klosterneaburger  Archi?  besitzt  auch  eines  der 
iHesten  Grandb&cher  im  Lande  (rom  J.  12K8)«  welches  rOck- 
siehtEch  der  Verhiltnisse  zwischen  Herrschaft  and  Unterthanen 
bd  einem  so  grossen  KSrper,  wie  Klostemeaborg,  rielseitige 
Belehrung  bietet  Ich  habe  es  desshalb  im  Anhange  Nr.  II  beige- 
fSgt,  ond  als  weitere  Beitrige  zor  Calturgeschiehte  theils  aas  Ar- 
duTSchriften  theils  aos  Handschriften  der  Bibliothek  angereiht: 

1.  Ordnang  der  Fischer  and  Schiffer  za  Klosterneubarg. 
Anhang  111. 

2.  Aaszfige  aas  den  gerichtlichen  Verhandlangen  iiber  die 
darch  Jaden  geschehene  Veranehrang  des  heil.  Sacra- 
mentes  za  Komeabarg  im  J.  1 305.  Anhang  VI. 

3.  AaszQge  aas  dem  Ordo  divini  oflBcii  aus  der  Zeit  des 
Propsts  Bertold  I.  (1306— 1317).  Anhang  VII. 

4.  AaszOge  aas  dem  altesten  Bergregister  ?om  Jahre  135K. 
Anhang  Vm. 

5.  Urfahrsrechte  za  Klostemeabarg  im  14.  Jahrhundert. 
Anhang  X. 

6.  Obersicht  der  laafenden  Ausg^ben  des  Pfisteramts  vom 
14.  Jahrhundert    Anhang  XII. 

7.  Obersicht  der  Giste  des  Stifts  im  XIV.  Jahrhondert. 
Anhang  XIII,  XIV. 


Digitized  by 


Google 


8.  Auszuge  au8  den  Reehnung^biichern  dea  XIV.  Jahrhanderts. 
Anhang  XV. 

9.  Auszuge  aus  den  alteaten  Statuten  dea  Stifts.  Aohang  XVI. 
Vielseitigpe  Aufkiarungen  und  Winke  in  Bezug  auf  Eio- 

zelnheiten  habe  ich  den  hinterlassenen  Schrìften  unseres  rer- 
dienten  Archivars  Leyrer  zu  rerdanken,  was  ich  hier  mit 
dankbarer  Anerkennung  anaspreche. 

Nuaadorf,  den  24.  Januar  1854. 

Dr.  leiUg. 


Der  verdienstroUe  Bearbeiter  dieses  Urknndenbucha  hat 
die  Beendigung  dea  Dnickea  nicht  eriebt;  er  atarb  ala  Pfarrer 
zu  Haaelbach  in  Nieder-Òaterreich  am  3.  December  1856.  Waa 
er  aeinem  um  die  Geachichte  dea  Stifta  verdienten  Ordena- 
bruder  Maximilian  Fiacher  nachrìef,  aprechen  wir  auch  von  ihm 
aua  :  „  Vie!  zu  fruh  rief  ihn  der  Herr  vom  Schauplatze  aeiner 
Thatigkeit.* 

Wien,  den  17.  Februar  1857. 

Die  EedaetiM. 


Digitized  by 


Google 


DAS 

STIFT    KLOSTERNEUBURG 


IN  8XINEM 


IHHIIIH  OHD  iOSSIIIH  LEIEN 


BIS  2X7U 


ENDE  DES  XIY.  JAHRHUNDERTS. 


Il(  IIUIIIIIII  II  US  IligillllllllCI  ut  STIITS. 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Ab  Leopold  iV.  Mehseioer  VenniUoDg  milAgnei,  der  Witwe  des 
Han^gi  Ton  Sehwabeo»  Friedrieh*s  toh  Hohenttaiifeii  (1.  Mai  1106) 
leiMn  Woliiuiti  Ton  Melk  nach  der  1101  begonnenoi  Barg  aof  dem 
KaUenkflrge  Teriagto»  fluid  er  am  Foste  dea  Gebirgs  eine  bedeu- 
taade  Aaaiedliiiig  mit  einer  dem  h.  Martin  geweOitnn  Pfturklrehe  ror. 
Db  anf  derselbeo  Stelle  einst  daa  rdnusehe  Cetiam  geatanden  »  ob  ea 
das  Bnrgnin  dea  b.  Serorin  geweaen  ond  bei  der  Wiedererbaaimg 
dana  NoToburgimi  (Neubnrg)  genanot  worden»  bleibt  dablngeatellt  *)• 
jedflBfaDs  war  der  Piata  ?oo  den  RdinerD  bewobnt  worden,  dafCùr 
ipreebeB  die  bier  av^gegrabeneo  rOmlscben  Denkinale  *).    Der 


<)Gtfl«AnriMAwtrÌMP.LL.  L^41.  TMtfcot  «■■■■■■  Wi—  tT»e>  fug.  10. 
W«UMn,  Tdf«fnpUt  L  ie7.  ^  DtfegM Bfankcrgw  Archir  1849. 14  IL  8.mff. 

*)Ukélém  StifbbaM  «!«•  Prop«l  Jakob  IIL  OralMtoiM,  swai  Br«dMtiek«  ateet 
HellwM^OTt,  àU  teMM  koMtla*  «ÌMÌMib  (siahe  JakrbidMr  «trUtoratar,  H, 
Bm«,  AnaifftUatt  8. 63  Hf.),  m  «•  UUgtB  1IìmAhìì«,  «mtm  b«4eirtc«dilar  i» 
hàn  1737  M  éar  OatogMhait  gatelMli,  alt  dat  Oafcfala  àtr  altaa  Cawiffa  Mfarior 
■lifiriiilawwéa.  Dar  àmMf  Cfcorfcerr  t—eflct  PriU  fcal  ito  baacfcriafcaih  wU  lek 


Ifaual  arfaatai  lapafalow  AifMlonM  8aae«li  I.  IL  aC  lU.  raparti  aiao  1717  tan- 

rara  aaiiiatl  Mairi  aova-aialraaU  praaaaala  D.  Orafaria  iMaliak,  Aadili  Baatro,  ItaM 

D.  LaaiiaUii  Praailar,  Caaarario,  alUa^a  ptariUa  aeiiaUt  ttatlbm  la  Taaa,  q^oà 

iaawiaafaiMlaiMiaaafraalaiaat,— aUaata^aiaarplirapoaiUfaaadaimatbaca». 

L  RaMraa  OarW  Maaaaaaii  Bai  Trtaariri  ai  argairto,  aodaU  «adii,  laaipora 

Claaiarii  AafMtl  taf.  Ho«aal,  ai  aatt^altataa  feallia  Oardlan»*  apa  Mmaonui 

prtao  datoaCa*  aaraa  al  rana. 

A.  BTTVS.  nmiL  Dm»  aaplta  galaata  atalli«|«a  lifBala  Caaloria  aC  PoUada. 
JL  MAN.  OOBDITB.Daa  aMMte,  latardia  Aa^Caa  Hamaia  diala,  a  gaaiaiafhoia 


1.  IlaMBaaAffliClada  Macri,  PrapraaUria  AMaaa,  ai  argaalo,  ■adiiaadall.eaaaa 
adaaaaa  T.  C.  tU,  i*  aara  ChrMi  68,  paat  aarlaa  a  D.  Naraaii  Aagaati 
Jiapiraali  aargia  Salpiaio  Gatta.  Aria  la  larrla  raiab 
A.  Capai  ■aiiatra  apicia  araalaai.  Il aaildiaa  aaplaa  HwtflilataM  aiprtoaM. 
JL  P.  GL0DIV8.  M.  P.  Plgara  BMliabria  collo  aiaaibaaqaa  dau  iater  colaaiaaa 
tofMtilaa  Ufala. 


Digitized  by 


Google 


XIV 

WuDSch,  eine  religióse  Genossenschafl  ala  Pflanzschule  christlicher 


III.  NunmM  Vespasiani,  Imp.  Rob.  Aog.,  es  arftato,  nedii  nodali,  RoauM  cmaM  «apta 
urbe  Hieroaolyma  impletaqae  prophetia  laaiae  da  interita  Jadaeonim  ad  aaaMi  Y.  C. 
824,  ab  aera  Cbriaii  71,  baad  adeo  obriaa. 

A.  IMP.  CASSAR.  VRSPA81ANV8.  AVG.  Capat  lanreatan. 

JL  IVDABA.  Figura  mnliebrta,  nrbem  Hieroaolymaoi  eaptaa  deaignaos  aedeMqae  ad 
erectum  tropaeuai,  pedibaa  oiaaibvaqoe  ligata. 

IV.  NaouBva  Flarii  Veapuiaai,  Patria  Titi,  R.  losp.,  ex  argento,  aedii  aodali,  aortica 
ewn  Alio  Tribaaìcia  potestate,  trasalatoque  in  teaplnn  Voneria  sede  ennUi,  mris- 
sinos. 

A.  IMP.  F.  CAB8.  VBSP.  AVG.  Capat  lanreatan. 
JL  TRL  PO.  Dea  Cybele  ewn  patera  aedens  in  aelin  «nmii. 
V.  Nnnmns  ^nsdem,  titulo  Augnr,  in  nnnnia  rariasino,  insignitna,  ex  erg.  ned.  nod. 
Romae  cnsiis. 

il.  IMP.  CABS.  VBSP.  AVG.  P.  M.  Capnt  laareatnn. 
JL  AVGVR.  TRI.  POT.  Vaaa  pontiAealia. 
VI.  Namnns  liti  Vespaaiaoi  ex  argento,  medii  nodali,  aignatns  Selenciae  ad  ostia  Orontìa 
aano  V.  C.  8t8,  Cbrìsti  7K,  Inp.  VII.  ConsnI.  IV.  Trìb.  Pot.  IV.,  posteapten  Hieroeo- 
Ijnan  IV.,  non  adeo  tritns. 

A,  IM.  TITV8.  CABS.  VBSPASIAN.  AVO.  P.  M.  Capnt  lanreatan. 
JL  TR.  P.  IV.  IMPBR.  VU.  COS.  IV.  P.  P.  Tenpinn  Joria  Capitolini  Mnlae  enper- 
posito. 
Vn.  Nunnns  duplex  pellicnlatna  Ifenrae  Tnuani  UlpU  Inp.  Ron.,  ex.  erg.  nedii  nodnli, 
cnsos  Romae  a  Senatu  P.  Q.  R.  anno  V.  C.  886  eonsniatn  IV.,  Tribnnatn  VL 
deriotia  Gemanis  ae  Dacia  ftetaqna  expeditione  in  Partbea,  nnde  el  nonen  Gem. 
Dee.  PartiL  OpUni  obtinuit.  Coaunnia  qniden,  ned  ob  wHitm  pelUenlne  neeti- 


A.  IMP.  CABS.  NBR.  TRAIANO.  OPTIMO.  AVO.  QBRM.  DAC.  Capnt  lai 

IL  P.  M.  TR.  P.  COS.  VL  P.P.  8. P.  Q.R.  Synbolnn  paeis,  8gnm  nnliebri  expreeann, 

c^us  laeva  eomn  eopiae  tenet 
VUL  Namnns  Hadriani  Inp.  Ang.  ex  argento,  nedii  noduli,  in  Africa  enans,  tenpore 
narigil  Africani  post  secnnd.  adrent  in  U.  Ronwn,  rarisainna. 
A,  HADRIANV8.  AVO.  COS.  111.  P.  P.  Caput  laureaUn. 
IL  AFRICA.  Africa  nnliebri  reatitn  exbibita,  super  euputqjnsproboseidesBlepbantla, 

in  nanu  ainistra  cete,  dexiera  cancer,  ad  pedee  ^ns  piscina  piecibna  repleta. 
IX.  Nunnns  I.  Fanstinae.  Sen.,  uxoria  Antonini  Pii  Inp.  Ang.,  ex  argento,  aMdii 
moduli,  aedificato  ilU  tenpio  in  Tla  aacra  ragion.  IV.  delaliaqne  CifcenaIbns,  post 
norten  snannnno  inperii  Antonini  PSi  III.  Ronae  enaaa  et  rama.  Nannns  il. 
cjusdem  Angustae  ex  argento,  medii  moduli,  frcta  ^ns  coneecmtlone,  Ronae  coana 
et  frequeas. 

A,  DIVA.  FAVSTINA.  PIA.  Capnt  Fanstinae  Senioria  trlcatan. 
A.  CONSBCRATIO.  Tenpinn  Fanstinae  bonoribns  post  norten  aediientan  in  TÌa 

aacra  Regionis  qusrtae  Romae. 
A.  DIVA.  FAVSTINA.  Caput  FanaUnae  tarritnn. 
JL  ABTBRNITAS.  AetemiUs  globo  et  Telo  insignite. 
X.  Nummus  rilioans  L.  Ai^relii  Veri  Inp.  Ang.  ex  argento,  ned.  nedull,  noneteriornm 
Tetemm  culpa  combinatus,  in  areraa  parte  qn&den  L.  Veri  genuinns,  in  adrersa 
taraen  cura  titulo  M.  Aurelii  sui  in  Inperto  collegac  ejnsqua  nnnno  afforrnninatus 


Digitized  by 


Google 


XY 
GMittoDg,  wie  IO  Melk,  ia  der  Nfthe  zu  haben,  vor  Allem  aber  der 


«t^M  t  Maffeta  et  IMiobarbo  obMrraCw  fa  titolo  P.  M.,  qv«B  L.  Veriu  aiuqiiMi, 

•ed  MM  Coli«fa  M.  Aar«IÌM  fCMlt,  rtrat  et  ralde  pretiomu. 

ìL  LV.  ATHEL.  VBRV8.  AVG.  IMP.  V.  Capat  lawrMtaa. 

JL  P.  M.  TR.  P.  ZVU.   COS.  III.  PallM  g«lMte,  «Mtwt  kMtaa,  sUiittra  elypMa 


IL  11 UHBM  daplex  F^wtiaM  8MÌorl«,  Uzorit  Aatoalal  Pii,  tampore  eoBMcratioait  facta* 

pMt  moHm  ^m,  a4  MBOB  Ckristi  Mti  141.  lap.  Aatoaial  Pii  III.,  onni  porteronui 

■— iria  iifBM,  ra  «rfeato,  aodiU  Blaorit,  Roant  e«sM. 

A.  DIVA.  PAYSTDIA.  Cqwt  FiMtÌMa  AsgMtM  tnrritaa. 

JL  CQlfSiaUTlO.  PiTO,  JwoBit  fTabolm,  FAutisM  latifM. 
Xn.  NuHBM  FlMMtiiM  Jaaiorfo,  ixori*  M.  T.  Aorolii  Aatoa.,  «x  argMito,  ««dif  modili, 

KoBM  ««MS,  Mite  PortwMt  teaplo  atqie  Cire«MÌbM,  mk  d«aifua4aB  ^'«t  féoui- 


à.  PATSTHIA.  AVO.  Ctpat  FiMtiM*  luatui. 

JL  8AKCTLI.  FELICITA8.  TMipliun  FortvM*  4«oàw  eoa  fifvrb  eolhiéeBtlbM. 

1 0.  •JMdtB,  MtbpMnHa  A«|;wlk,  ex  argeato,  aWii  aodali,  RoauM  eaaot. 


à.  PAYOTUIA.  AY6.  Cipat  FtartiaM  Joaioria  eoMtaai. 

JL  HILARITAS.  FoeaaéltM,  tlairtn  eoraa  eopÌM,  éoztra  rtnaa  oloattri  toaoat. 
XIT.  Haaaaa  Soptiaii  Sororì  lap.,  «z  arfoato,  aedii  addali,  oarat  Robm  tempora 

«ipeditfaaia  Brttaaaleae  Tribaaata  XVL  Coae.  lU.  aaao  U.C.  MI,  ab  aera  Ckristi 

t06,  iaperU  XI.  MoaeU  nriawaa. 

A.  SETnVS.  P1V8.  AVO.  Capat  laareataa. 

JL  TR.  P.  XYL  COS.  IlL  P.  P.  Mara  gradirà*. 
XT.  Naaaae  ^jaadea,  ex  argeato,  addali  aMdii,  Roaae  eaeaa  obtaato  aoaiae  Partkid 

Maxiai  poet  devietaa  Sarseaiaa  Atreaoraa  regea  et  Adbbeaea  eaptaa  aaa  eoa 

ClaaipUeate.  Partboraa  regia,  oeeapala.  Rarisiiaas. 

A.  StVERVS.  PIV8.  AUO.  Capat  laareataa. 

JL  TICT.  PART. X.  Vietorìa  gradieae,  dextra  coroaaa,  aiaietra  pelaaraa 


XVL  Ifaaaas  Jaliae  DoaMae  Aag.,  axeris  Sept  Severi  lap.  Roah,  ex  argeato,  aedi! 
aedali,  eaaae  Roaae,   teapore  eoauaaaia  laetitiae    ob  proereatoe  daoo  paeroa 
Aagaatee  Caraeallaa  et  Oetaa,  aoa  adeo  eoaaaait. 
A.  IVUA.  AV0V8TA.   Capat  Jaliae  crispataa. 

JL  HILARITAS.    Fecaaditaa,  aiaiatra  eoraa    eopiae,  dextera   raaaa    palaaraa 
oMoagaa  teaeaa;  ex  atraqae  pedaa  parte  dao  paerali  Aagaeti,  Carracalla  et 


XTU.  WaaMaae  Septiaii  Severi  lap.  Rea.,  ex  argeato,  aediaa  BMdalaa  exeedeaa, 
fabrirataia  Laodieea  Septiaia,  Coloaia  RooMaa  ia  Coeleayria,  derieto  Peaceaalo 
Migro  Aaao  V.  C.  047,  poat  Ckrittaa    aataa  194,    laperii  11.,  valde  rarae  et 


A.  S.  C.  Capai  laurealaa. 

JL  L.  L  ROM.  Fignra  aulitaris  batta  djrpeoqae  araata  aerpeatea  peraeqaeat,  Mar- 

teaiqae  Sjraa  expriaMaa,  aat  t ictoriaa  potios  Septiaui  Severi  coatra  Peacea- 

aiaaa  ia  Coeleayria  partaai. 
TUA.  Raauaaa  Septiaii  Severi  lap.  Aag.,  ex  argeato,  oiedii  aodoli,  caaaa  Roaae  facia 
naJHiuaa  tribali  Cartbagiaieasia.  Obvia*  et  trttas. 


Digitized  by 


Google 


XVI 

Eifer  flbr  die  Ehre  Gottea,  der  ihn  bei  alien  seinen  Haadlangen 


A»  SBYBRVS.  PIVS.  AYG.  Capvt  lair«tta«. 

B.  WDVLGENTIA.  AV6G.  IN  CARTH.  CyM*  iMii  ewrMtf  teaUMt,  «bialn 
•eeptrun,  deztra  Mam  Jorit  •ihJbtn. 
nx.  R UBW  Jolit*  DoBU*  Pìm  AigotlM»  ■xori*  0.  8ef  tiali  8«t.  taip^  tx  vy^ato, 

«•dil  aodnll,  •mot  Bornie,  Unpore  retediilctti  iMipU  Tectae,  q«o4 Mb Coaiaio4o 

tapentore  «zattan  Mt  RarlteU  et  «legiotia  iMigait. 

A,  lYLU.  AYGV8TA.  Capei  Jeliee  erbpeteiu 

R,  PIETAS.  PVBUCA.VÌfffOTeetaUetbbtrahramteMM,e44eilenBÌgBÌeMiper 
altare  ardeaa  eenttar. 
XX.  Nane«  P.  Septt^  Getae  Caeaer.,  aodeU  tertil,  ex  argeaU  ceM»,  ieJtfo  belli 

briUneid  ad  aneui  V.  C.  96»  eneo  Coeaelataa  mI  IL  TribeMtaa  et  Pestili  1.,  noe 

ita  obriet. 

A,  P.8BPTUIIVS.  GBTA.  CAES.  Capat  Gelee  i«TeeUe. 

R.  PO.  M.  T COS.  II.  Mieerva  galeate,  desterà  elypeua,  elalatra  beata»  ed 

pedee  eeqee  proteeaeai  teneee. 
XXI.  Nuaunea  CaracalUe  Imp.  Ang.,  cetoa  RoBMe  ex  argeeto,  aedil  nodali,  teaip ore 

ezpeditionU  partbicae  ad  aonem  V.  C.  970,  ab  aera  Cbrltti  217.,  Tribeeete  XX. 

Cooaelatu  IV.,    anno  imper.  VIL,    qeo  fUt  oeeiaea  a  ceeterioee  Martiali  prope 

Carrat  die  8.  Aprilla,  luter  rariorea  eeeienuidat. 

A.  ANTONINVS.  PIYS  AVO.  Capet  laareetoa. 

A.  VICT.  PART.  MAX.  Vietorie  laureata  cerreM,  siBiatre  nuaran  pelaMnui,  des- 
terà Uteraa  eoa  cum  aagitta  porrigens* 
XXII.  Nurnmaa  Septimii  Getae  Ceeaaria,  nodali  ninoria,  ex  aigeeto,   eeaea  poet  Per- 

tbicem    bellem,  Tivente  adhoc  pareete  Setero,  diriaia  a  fratre   Cartcalle  ProT. 

Orieat.,  ante  obteeten  tit  Imp.  Ron.,  rariaainea. 

A.  P.  8BPT.  GB CAB8.  PON.  Capet  Getoe  JBTeeia. 

A.  PRINC.  IVVENTVTIS.  Stetea  eqvettria  Getee  jereeU,  dextre  aoeptnue,  eleletre 
baatani  pugilem  geataoa ,  e  tropbeeo  progrediter,  qeod  ella  ieter  aigsa  mili- 
tarla oqiat  Termieoa  Orieotia  dfpeatna,  pedibea  naelbaaqee  tnucatoa. 

XXIII.  Nummua  Valerli  M.  Anni!  Acllii  Triemviri  (ex  XXX  TTreneia  tenpore  GalUeei 
Inperetorta)  ooetra  Claadium  io  Dacia  ieavrgeotia  ab  eodenqee  oedai,  uum» 
Imperli  aoi  I.  Rarìaaimua. 

A.  SALV.  —  Capet  Bygiaeee  ie  Dacie  celtae  redimitom 

A.  IIIVIR.  VALB  ~.  M.  ACIL1V8.  Dee  Hjgieea  pileo  tecta  mean  dextere  pixidem 
oee  oem  aerpeote  tenena,  aloiatra  eolenoae  ieeixa. 

XXIV.  Nonmea  Gordiani  Pii  Feiida  Imp.  Aeg.,  ex  argento,  model!  mi^orla,  Roaue  cveua. 
In  memoriam  poblicae  Uetiiiae  ob  rictorlam  centra  Sabinianen,  Cartbagine  nb 
Aflricanb  Imperatoren  eppelletem,  per  Menritaniae  praefectem  relatan,  ed  eMi«n 
V.  C.  993,  eb  eere  Cbrìati  240,  enne  Inperii  ani  II.  Non  nnltnn  obriaa. 

A.  IM.  D.  GOliDIANVS.  PIVS.  PBL.  AVG.  Capet  Gordiani  rediatem. 

A.  LAETITIA.  AVG.  If.  Jupiter  veste  togata  iodutea,  dextera  peteren,  eialatre 
baatam  tenena,  in  aignum  nominia  Augniti  conaenratl. 
XXV.  Nuimna  idea  ninorìa  noduli. 
XXVI.  Numnua  Hard  Antonii  Gordiani  Imp.  Rom.,  ex  ergente,  moduli  n^oria,  «ttev» 

tempore   acclamationia   Imperatorìae  ad  annem  V.  C.  991,  ab  eere  Cbrìati  t38, 

anno  aui  inperii  primo.  Non  ite  Tolgaria. 

A.  IMP.  CAES.  M.  ANT   GORDIANVS.  AVG.  Caput  Gordiani  radiatem. 


Digitized  by 


Google 


XYU 

beseelte  *)  ond  sich  inseinen  reichen  Schenkangen  ao  die  Gotteahftaser 
•eines  Landea  *)  darch  aeìne  ganze  Lebenazeìt  aoasprach,  bewog  ihn» 
anf  der  Sf .  Martin  zunftchst  gelegenen  Ành5he  eine  kleine  C  o  1 1  e  g  i  a  t- 
kìrebe  sammt  Wohnongen  fQrweUUcbe  Cborberren  zn  erbaoen,  weU 
ebeim  J.  1108  scbon  eine  Dotation  erbielt<).  Die  Kircbe  stand  an  dem 
PlatzedergegenwftrtigenStiftskirohetWiirde  1110  in  Bau  genommen*) 
ond  der  b.  Maria  geweiht  Der  erste  Propst  war  Otto  *),  der  erate 


JL  CONCORDIA.  AYO.  MnUacMtia  reato  •telata  iodata  aedeM,  daitara  mm 
patoraa,  aiaiatra  corna  eopiaa  protendeas. 
XXTO.  Naamna  M.  Aatonii  Gordlaai  in.  Imp.  Ang.,  ex  argento,  modali  ni^orìt,  ooaaa 

Ronaa  distribato  P.  IL  Congiario  II.,  anno  loaperil  f.,  ad  annnoi  U.  C  Vat,  ab 

aera  CMaHl  U9,  LibaraUt  ijpo  11^  coatribaaato  Mlaitbeo  aoeero.  FraqaaM. 

À,  IMP.  CAES.  M.  ANT.  60RDIANVS.  AVO.  Capai  Gordiani  radiataa. 

A.  LIBKRAUTA8.  AVO.  U.  Liberaiitaa,  aiaiatra  coma  copiaa,  daxtera  piatillBa 

tcnana. 
XYIU.  Ifanana  M.  J.  PUlippi  Imp.  Ang.  es  argante,  aiediam  ■odalnoi  azeedana,  ìm 

Syria  esana  ad  ann««  U.  C  908,  poat  Peraicam  baUaai  daricte  Sapore  Peraa- 

raai  rege,  oeeiaoqae  Gordiano  fanp.  Rob.,  anno  regiaùnia  ani  primo,  ConanL  L 

Notae  kaad  «ediocria. 

à.  IMP.  M.  IVL.  PHIUPBYS.  AVO.  Capat  radiataa. 

JL  TICTORIA.  AVO.  Vieterla  gradiena,  desterà  aertom,  aiaiatra  ramiai  palaa- 


XXIZ.  Naamna  Philipp!  Sen.  Imp.  Rom.  Ang.,  ex  argante,  medU  modali,  enana  Roman 
poat  reditnm  a  debeUatia  Carpia ,  ad  aannm  eonanlatna  ani  III.,  fiUi  Taro  ani 
CoM.  IL,  annam  Taro  U.  C.  1001  et  Uberai.  Typ.  lU.  Rariaaiana. 
A.  IMP.  M.  IVL.  PHILIPPVS.  AVO.  Capat  Philipp!  radiataa. 

JL  P. R.  P.  V.COS.  IIL  P.  P.  Fignra  aoiiebria  tegata,  desterà  dnpiicea 

lanma  baenle  nesna,  ainlatra  cornn  copine  ezhibeoa. 
XXZ.  Naaaaa  Qninti  Hercnau  Btmaci  Meaai!  DeoU,  Filli  Ang.  Marci  Ca.  Meaail  Q. 
Trapani  Oeeii  lap.,  es  argeato,  aodnli  medi!,  cnaaa  in  espeditione  Gothlca 
eaa  patre  anaeepta,  qaa  caa  Scythia  pagaa  obiit  aterqne  Angnataa  Anno  Iati 
tSl.,  lap.  FiUi  L  Patria  IIL  la  oaa!  foraa  rama. 
A.  Q.  BER.  BTR.  MBS.  DBCIVS.  AYG.  Capat  radUtaa. 
JL  PIETAS.  AVGV8T0RVM.  Vaaa  Poaliicalia  Romana. 
>)  Anno  MCVU.  et  eeqnentibw  pii  eo^ingea  beneiei  fnemnt  in  canea  lére  panperee 
et  minoeaa  Eccleaiaa  per  provinciam ,  ac  egentea  hoalnea  commani  Tolnntate  et 
alndlo  beneCMÌendL  Pea  hiiterla  a.  Loop.  pag.  80.  —  .NotiflcaaMU,  qnod  Tenemndaa 
prineapa,  aarehio  Liopoldaa,'  iaiqnltatea   de  flnibna  ania   Tolena  es- 
pellere, inraalonea  et  risaa  aopire  et  ante  oaala  eccleaiaa  Dei  aaaaM  cantala 
et  taMa  aanire*.  Urfcnade  B.  Regioaar*a  Ton  Paaaaa  Toa  Jahre  IIM,  bei  Fiacber 
n.  Ito. 
')  <•  gegea  SL  Fterian  1118,  SL  Nikolana  bei'  Paaaaa  1126,  SL  Peter  in  Salabarg 

UM,  BeiUgeiibrens  1184,  Maria  ZeU  11S6. 
■)  Ced.  trad.  n.  116. 

«)  Cbran.  Reieherab.  bei  Lndearig  SS.  RR.  GG.  IL  UO. 

*)  Ob  der  Propat  Otte  friher  Pfinrer  u  St  Martin  geweaen,  dariber  gibt  ea  Uoeae 
Aadaatangen,  aber  fcWae  vollgilligen  Bewcise. 


Digitized  by 


Google 


IVIII 

Dechant  Uerbo  (Erbo,  Arìbo  von  Bucke).  Die  bekaiinte Begabung 
war  nicht  bedeutend  <).  Aber  acboa  im  J.  1 114,  u.  i.  am  12.  Juiii')» 
wurde  auf  dem  Yon  demGrafen  Yon  Kling  eingelòateii  Gronde  dar 
Grundstein  zu  der  Docb  beatehenden  Stiftakirche  gelegf,  u.  z.  darch 
den  Propat  Otto,  daLeopold  denselben  eu  legen  in  cbrìatlicber  Demuth 
aich  standhaft  weigerte  *).  Zugleich  begann  der  Baa  dea  FQralenhofa 
und  dea  Frauenkloaters,  ala  desseo  Stifterin  der  Tradition  nacb  Agnea 
erscheint.  Nach  dea  eraten  Yorstanda  Tode  ernannte  Leopold  aeinen 
drittgebornen  Sohn  Otto  noeh  bei  jangen  Jahren  ^)  zum  Propate 
und  Opold  zum  Vicar.  Inzwiachen  mOaaen  die  Stiftaeinkttnfte  ge- 
wachsen  sein,  weil  der  ernannte  Propat  auf  aeine  und  dea  Stifta 
Kosten  *)  zu  weiterer  Auabildung  aich  nach  Paria  begab,  weber  er 
bei  einem  Besucbe  riele  Rellquien  *)  in  feierlieher  Proeeaaion  in 
aeine  Kirche  brachte,  ohne  jedocb  die  Namen  der  Heiligen,  denen  aie 
angehdrten,  nennen  zu  woUen  ''), 

Nach  Otto 'a  Eintrìtt  in  den  Ciatereienaer-Orden  zu  Morìmund 
Sndcrte  sich  die  Sachlage.  Àn  die  Stelle  der  weltlichen  Chorherren 
traten  in  Folge  der  Berathung  Leopold*a  mit  dem  Erzbiachofe  Konrad 
von  Salzburg  und  den  Biachòfen  Reginmar  ron  Paaaau  und  Roman  ron 
Gurk  regul irte  Chorherren  aua  denHSuaern  Salzburg»  Chiemaee 
und  St.  Nikolaua  bei  Paaaau  (ein  Wechael,  der  in  dieaer  Zeit  hftu6g 
vorkòmmt),  unter  dem  von  Chiemseo  nach  Klostemeuburg  berufenen 
Propste  Hartmann;  gleichzeitig  kamen  Klosterfrauen  nach  St.  Àugu- 
stin*s  Regel.  Nun  hfiufen  aich  auch  die  Schenkungen  durch  die 
Edien  dea  Landes,  welche  Leopold*aund  seiner  Nachfolger*)  frommer 

A)  Fischer  II.  6.  teqq. 

*)  Contioufitio  Chron.  Clauslron.  prima  «d  h.  ■.  bei  PerU  SS.  XI.  609.  Rikard**  Angabe, 

Bufolge  welcher  die  Grundsteiuleguog  ■m  12.  Jnli  §esch«li,    iit  eben  «ine  Angabc 

Rikard-HiinthBler's. 
*)  Ipse,  nt  erat  rfr  piistimns,  omnino  contradiiit,  et  boc  a  clerico  debere  Seri  difann 

et  iuttiim  constantcr  afflrraarit.  Pertz,  I.  e. 
^)  Cam  adhnc  «CAlarìa  easet  Pertz,  I.  e.  010. 
^)  Ex   propria   camera    et   ex    reddltibns  ecclealae,    cui   preerat,  datle  el 

•tipendiit  «(udii  causa  misit  eam  Parisius.  Perts,  I.  e. 
*)  Die  Kistchen«  in  welchen  Otto  die  Rellquien  bracbte,  siad  in  niello  gearbeitet,  vnd 

werden  noch  in  der  ScbaUkammer  des  Stifts  aufbewakrt. 
')  Vi  antem  (reliqniae)  eidem  ecclcsiae  perpetuo  manereat ,  noaien   rellquiarnni ,    «t 

dicitur,  prodere  noluil.  Pcrlz,  I.  e.  Diese  Reliqaien  siad  gegeawirtfg  aafdeai  Kraus» 

und  Sehastian-Allare  mit  der  Aurschrift:  ^Reliqniae  ìnco^nitae*  auffrestellt  Die  Ordì- 

narien  slelitcn  regelmàssip  fìlr  dieneli>cn  Autheutillen  aus. 
*)  Ioli  stelle  bier  die    Schenkungen  der  ftsterreirhischen  Fursten«  die  im  Cod.  Inid. 

enlhalten  siod,  ausammen; 


Digitized  by 


Google 


Ili 

Siu  svm  Wettdfer  weckte.  Auch  GHeder  dea  Stifts  yerm^ten  die 
BegabuDg  deaaelben  9* 

Unter  den  ScheakungeD  erscheinen  einzelne  von  Personen 
tiisgehend,  welcbe  Walllahrteo  nach  Jerusalem  *),  Corapostella  *), 
St  Aegid  ^)  uateroehmeii ,  und  entweder  ohne  BedinguDg  oder  rait 
der  Clausel  «fttr  den  Fall  ihres  Niehtwiederkommens*'  dem  Stifte 
Beaitsungeii  oder  Geld  und  Natoraldienete  inwenden.  Losgekaufle 
Hirìge  geben  sieli  in  Leopold^s  Hand»  nm  durch  ìhn  dem  Stifte  Ober- 
gebeo  su  werden  >)  •  andere  lassen  sich  ex  roto  zu  einem  jfthriìcben 
Gelddìenate  berbei*)  oder  Qbergeben  sicb  selbst  mit  einem  jAhrlieben 
Dìenste  *)^  soweilen  ans  Dankbarkeìt  wegen  Rettung  aua  Gefahr  «). 
Ancb  kommen  Sebenkangen  Tor  gegen  Aufiabme  in  die  YerbrQ- 
dening  *) ,  bei  Gelegenheìt  ?on  Begrftbnissen  <*) ,  Aufhabmen  der 
SMne  oder  TSchter  in  das  Stift  <«)  und  Testamenten  <>);  weìters 


LeopoM.    nr.    Cod.   tnd.  «n.  18,  77,  80,  99,  110,  120,  121, 12S,  131,  148,  217, 

2SS,  4B8,  450,  470,  484,  662. 
UopoM  IT.  Bit  AgBM.  n»i4.  B«.    tt,  86,  122,  201,  240,  2n,  264,  461,  476. 
LMfoM  nr.  Bit  adBMi  iltMten  SolyM  Adalbert   Ibtd.  od.  37,  38,  01,  221. 
AfMt.  IbM.  u.  180,  161,  170,  620,  630,  657,  660. 
Aiyb«rt.  ma.  Ba  40,  50,  187,  308,  482. 

Uo|i«14  Y.  Ibid.  SII.  178,  384,  432,  454,  460,  530,  612,  622,  635. 
IMwM  B.  rad  Tb0«ionL   U»M.  m.  332,  506,  640. 
Otto,  Pr«pct,  1U4.  m.  245. 
tMmitk  Toa  MMUor*  MO*  MI. 
«wMrf  v«a  Bóton.   21S. 

A«cè  OiMMT  4m  MlIfM  Uofoìà  bttMIIfea  tidi  Bit  8eliMiliaiig«n ,  to: 
AttcrtM,  Marckloait  Mltorariw.  a.  81. 
PrMf  otitw  Marckioab.  a.  84. 
BkwalAM  piHor  MareUaait.  aa.  85,  140. 
Aapiaas,  Mpellaaat  MarchioBit.  a.  507. 
>>  Oa  OpaU.  aa.  20—23,  117.  Brfco4«B«olM.a.  52.  H«rlwik.  o.  53.  Adalbart  a.  472. 
«jCod.tn4.aa.  274,  275,  314,  3U,  300,  448,  440,  Ul,  452,  453,  472,  528,  538. 
*)  Cod.  trad.  a.  176. 
«)  Gad.  trad.  a.  408. 
*)  Cod.  trad.  a.  103. 
•)  Cad.  trU.  a.  255. 
'>  Cad.  trad.  aa.  776,  777. 
•)  Cad.  trad.  a.  778. 
•)  IMd.  a.  78,  04. 
>•)  Oid.  aa.  05,  3U,  348,  378,  382,  387,  301,  302,  307,  4U,  420,  463,  510,    511, 

523,  551,  553,  560,  574,  583,  504,  602,  735,  741,  745,  747,  771. 
*^)  iUd.  aa.  130,  200,  320,  3U,  846,  362,  366,  370,  300,  401,  402,  421,  438,  436, 

S35,  5U,  537,  543,  565,  584,  003,  605,  737,  7U,  774. 
»i  ibid.  aa.  16,  230,  375,  520. 


Digitized  by 


Google 


XX 

solche»  welche  oar,  so  laoge  die  Chorherren  lu  Klost^rneabarg 
bestehen,  Geltaog  haben  <). 

Im  Laiife  der  Zeit  ftndert  deh  der  Grand  dieser  Begabangen. 
Waa  frflher  in  remediom  animae  oboe  auferlegte  Verpfliehtnng  dem 
Stifte  lokam,  wird  spftterhin  ala  eigentliche  aof  Gegenleistangen 
berahende  Stìftang  aasgesprochen.  FftUe,  wo  dem  Stifle  aua  RQck- 
aicbt  auf  genossene  Ganst  and  Liebeadìenste  eine  Begabong  zukòmmt, 
gehòren  nnn  in  dea  Ausnahmeo  >).  Auch  kleinere  Gaben  (z.  B.  eines 
Cboralbachs,  Rauchfasses,  Kelchs)  fiillen  in  diese  Zeit.  Spftter  er- 
seheinen  eotgeltliche  Stiflangen.  Personen  gebeo  GQter  oder  Eia- 
kflofte  anf  Leibrente  hin ,  d.  h.  aie  Abergeben  dieselben  dem  Stille 
gegeneinebestimmteLeiatang  in  Geld  und  Naturalien  fttribre  Lebena- 
daaer*).  Bei  einzelnen  deraelben  wird  f&rden  FallVoraorgegetroffen, 
wo  die  beanaprachten  LeiaUingen  den  Wertb  der  Gabe  flbertreffen. 

Dieae  Sebenkungen  aetzten  das  Stifl  in  den  Stand,  nicht  bloa  die 
Stiftnngszweeke  umfassend  zu  erflilien»  sondern  auch  bei  geregelter 
Wirtbachafl  und  Sparaamkeit  das  Stammyermògen  ^)  durch  Kaaf, 
Taoseb  and  andere  Vertrfige  in  vermehren. 


i)  Ibld.  B.  93,  Man  cui  ■.  IM. 

s)  urkud«t  aoo.aai. 

S)  D^gtgn   Ttricikt  tMk  ìmè  Sun  •ékou  fHikaeJUg  GUlca  aU  Uibgetiiigt.    80 

Cod.  trad.  117,  446,  K98. 
«)  BU  zur  Mitte  det  13.  Jatirbanderto,  wo  1258  dat  ertU  Gmdboeli  durch  Propst 
nikolaw  Mgcleg:t  wvrdc,  batto  dat  Stift  Mcb  dea  ZMfoiatc  dea  Codcz  tndi- 
tioBia  BcaiUiBftB  oad  Diesato  In  folgendan  Ortoat 
Adalricbaadorf   (aiagagaagen)  39.   Ailaad  39.   Aaaidl   370.   AsMria   eaapga   113. 

Aapara  348.  AUaladorft  381. 
Bada*  88,  343.   BauoigartoB  603,  606.   Baigartoa  369.    Banibardatbal  349.  Ban- 

raiit  383.  Biarbaam  86,  330,  339.  Biaaaibarg  3U,  708,  778.  Braaaadorf  735. 

Braltoafald  363,  771.  Braitoataa  740.  Braderadorf  17,  107,  849,  879,  774. 

Braaa  188,  478,  870,  600.  BaBaadorf  833.  BaUaadorf  37,  39,  388. 
Cbabiskaa?  306,  334.  CanpoUagaa  183. 
Diaparadorf  148.  Diatoradorf  369.   OdbUag  666.    Domnaltodorf  636.    Draaaahofen 

789.  DrSs  163.  Dfirraabacb  434,  438,  430,  608,  738. 
Bbaradorf  188,  866,  770.  Ebaradorf  (OroM)  383,  788.  Bckaraiebadorf  (aiagagaa^Mi) 

378.  Egganbarg  73,  318,  384,  358,  874,  613,  636.  Eggaadorf  737.  BipaHaa 

484.   Eisaohartodorf    (aiagagaagaa)    436,   483.     Emnaradorf.    349.     Bagel- 

gartaaa?80.   Enxandorf  am  Gabirga  46,  611.   Easaradorf  (Laag)  73,  333, 

453,  866,  790.  Basarafald  483.  Erdbarg  390.  ErU  863. 
Falbare  477.  Faaarsbraaa  39.  Fiachamaad  314.  Flaadorf  360.  Pltaabacb  384. 
Gaiadorf  488.  Gaiafabra  188,  888,  858.  Gara»BBa848,  886,  891,  684.  Gabaaiadorf 

(aiagagaagaa)   366,  499.  Gabatorf?  806.  Galaatoadorf  (Wlalaadadorn)  884. 

Garricb?  470.   Goage  369,  437.   Gutkendorf  187.  Grabea  380.    Grawara  807. 


Digitized  by  V^OOQIC 


XII 


Zom  Schntze  der  stfftKchen  BesitxuDgen  batte  Leopold,  nach- 
dem  er  eine  Zeit  lang  die  Schirm?ogtei  selbst  ausgeObt,  seinem  erst- 
geborneo  Sohne  A  d  a  I  b  e  r  t  dìeselbe  ìd  Bezag  auf  Klosterneuburg  und 


Grùuiag  tot,  802,  Zìi,  't8,  435,  808,  626,  682.   OroMta  288.  Onib  290. 

GutraMdorf  26,  88,  «8,  188,  814,  882. 
WÈàmanènt  («Sag«fMgM)  18,  240.  Hur^bniu  860,  877.   Huiftkil  Mitreldi  26. 

BtmMMdorf  6,  128.  HmM  840.  HaotkirohM  268,  708.  Heindorf  881.  Hein- 

richsdorf  276,  S9S.  HeUeadorf  857,  620.  HeziUb«rg  (elngegingen)  876,  877, 

680,  788.  HieUing  74.  Himberg  331,  811,  602.  HSflein  448.  HOrertaorf  20, 

188,  871,  862.  Hofea  811.  HoliMibarff  883.  HoUabraaa  (Nieder)  19,  822,  401, 

402,  572,  670.  Horn  889.  Hattendorf  217,  370,  524,  546. 
Meacpeigen  123,  327.  Jediersdorf  537.  681. 
Eaicnb«Y4>9t  S^^t  S^*  <^«  ^^^  768,  784.  Kallendorf  871.  KaraibraDO  8,  11, 

868.  Kattanbarg  887,  822.  Katsabdorf  181.  KIrelibaiv  406.  Kirebbaia  288. 

Kiriiag  28,  289.  Kolleadorf  881,  583.  Kòai^rona  377,  514.  KSaigttatten  587. 

KraM  29,  42,  48,  58,  108,  365,  366,  867,  489,  622,  718.  Kraaiensteln  878. 

KraautcCtaa  1,  128,  530.  Krottendorf  604.  KnafirB  868. 
Lm  806.  Laasaadorf  828.  Laatdorf  46.   Laia  49,  388,  610,  9U,  Laopoldadorf  441, 

U7,  878, 6U.  Loibaa  86.  Loibarsdorf  100.  Loidaathtl  508. 
MaaanrSrtb  217.  MarUiubraan  388.  St.  Mtrgaratb  165,  186.   MarqnarUdorf   858. 

Maaatraak  130,  484,  446.    Maiahartadorf  (bai  Maidling)  349,  429,  431,  638, 

635.  MelMliag  212,  766.  MeÌMaa  lU,  127,  199,  388.  Melk  138.   MaMaadorf 

312,  892.  Mddling  67,  138,  176,  204,  818,  362,  468,  474,  641.   MftUarsdorf 

298.  Makkaraa  201,  552. 
lleabarr  M,  828.  Ifeadorf  351,  747.  Navtiadal  62,  405.    Ifonadorf  767.  NaMdorf 

61,  814,  849,  862,  410,  435.  NfiUiag  810. 
Odaabraaa   (atagafangen)   211,   780.    Obliag  211.    Olbartdorf  687.    Opoldtdarf 

(eiagegugeB)  298.  OtUkria  356.  OtIaaUial  477,  617,  665. 
Pariagandorf  626.   Pambliaf  839.  Paagea  152.  PfclkUUen  16,  5U,  850.  Pira- 

wart  869,  454,  640,  685.   Poitdorf  428.   Poid»ninB  400.   Poranidorf  (einga- 

faagaa)  374.   Pors   165.   Potteabrunn  812,   449.   Prinxendorf  69,  192,  431. 

Pdbra  123,  454.  Pirttaadorf  67,  470,  5U.  Pusiadorf  545. 
ttdgoa  Radeebra  (Radagaad?)   706.   Riideadorf  385.   Radelhorea  (tiagagangaa) 

149.  RaMiagdorf  803.  RaUaltdorf  463.   RavaUbach  397.  RainharUdorf  620. 

RaiMOdabarg  206,  769.   RaiapracbUiiOlla  680,  711.  Reta  871.  ReUbacb  435. 

Riebanboraa  346.  Ricbpotaabacb  349.   Riadaathal  795.  Riekertdorf  121.  Rit- 

teadorf  (alagcgaa?*»)  ^^  ^U  76,  117,  118,  362,  657.  Roggandorf  330,  335. 

231,  242,  660.    Robrawiiiag   87.     Rohrbaeh    377,    576.    RSbraabacb    601. 

Radba  139.   RaparUlkal  793.  RaMbacb  632,  741.  Rattarn  (aiagagaagaa)  793. 
8chiHara  47,  98,  133.   Scbiraatdorf  (aiagagaagaa)  848,  401.  Scklaias  396,  4U, 

426,   738.  Scbwabdorf  664.  Scbwacbat  60,  474.  Scbwaiabart  61,  102,  169, 

388,  660.    Saabadi  Rotaabacbia?    870.    SeiserMiorf   788.    SiebaabirUn    422. 

aiaradorf  608.  Slaioatfeld  12, 47.  Sittaadorf  845.  Siarariag  125.  Spariwarìaaka  ? 

196.    Spaiaiag  344.   SUIIara  269,   364.   Siaia  726.   Statten  3.  SUUfriad  536. 

SUakaabnum  307,  884,  867.  StoekaUll  833.  Strupfing  208,  482,  790. 
TbNara  261,  613.    Techadarf  325,  861.  Tiantal  840.  TraUkirchcD  40,  337,  444. 

Traaafald    712.    TraataianBadarf  370.   Trasdorf  325,   390,  391,  721.   Tala 

543.  884,  606,  746. 


Digitized  by 


Google 


xxn 

alle  anderen  seìnein  Schirme  ontentehenden  Gotteshftoaer  Oster- 
reiebs  <)  Qbertragen*  welcher  deoD  aach  in  dieter  EigenschaA  im 
Cod.  trad.  und  im  Todtenbuche  (9.  NoTember)  erscbeint  Aber  scbon 
1137  bewìlligt  Papst  InnoeeDzlI.  dem  Stìfte  daa  Reebt  der  freieo 
Wahl,  so  wie  der  EntferniiDg  dea  Sebirmvogts,  welcher  jedoeh  dot 
aua  der  Familie  des  Stiflera  genommen  werden  aoll  *).  Dem  zafolge 
eracheinen  aucb  Leopold  V.  *)  und  Heinricb  Jaaoroirgott  ^) 
in  dieser  Eigenschaft.  Neben  ihnen  eracheinen  auch  UnterrSgte 
(Subadvocati),  wie  1117  Rudolf  ?on  Porge  •)•  Adelram  •),  1197 
H  a  d  m  a  r  ?on  K  u  n  r  i  n  g  v).  Doch  achon  nnter  Heinrich  Jaaomirgott 
lieasen  sich  die  Unfer?5gte  rielfache  BedrOckungen  zu  Sehulden 
kommen  *),  daher  bestfttigt  er  dem  Stifle  Kloateroeuburg  die  fireie 
Wahl  deraelben,  um  fthniichen  DbelsUnden  vorzubeugen,  und  spricbt 
sich  gegen  die  erbliche  Verleihung  diesea  Àmta  deutlich  aua  *). 
Seit  dem  Beginne  dea  13.  Jahrhunderta  eracheint  kein  ScbirmTOgt 
mehr;  die  hftufigen  StreìUgkeiten  Qber  BeaiU  werden,  wo  der  galliche 
Weg  nicht  ausreicht,  auf  dem  Rechtswege  auagetragen  «*).  Die  Stelle 


UtecMorf  («liftftiaM)  876,  677. 
Yelm  191,  104,  US,  474,  543,  608,  882.  ViehlMf«i  808. 

WalkMutaia  201.  WaltMvkireliM  312.  Warlb«rf  301,  413.  WaU«i4orf  330,  471. 
WeidUBg4,  70,  77,  90,  130,  319,  307,  308,  400,  437,  4U,  804,  003.  Wti- 
keadorf  31.   Weiaùeri  U3.    WMs««dorf  8.    Wi«luid«4orf  140,   103,  401. 
WieMBdorf  413.   Wilfertdorf  (Rleia)    HI,  373,  496,  808.  WilhelMiorf  010. 
WUrag  736.  WiaMradorf  189.  Vfimàm  370.  Wolfiibadi  340.   WolMtol  30t, 
047.  Wolkeradorf  387.  Wsllertdorf  148,  899.  WirOach  431. 
Zebaldawùiù  (Bailweia?)   331.    ZeUeradorf  890.    ZMiaendorf  473.   ZolMM«i4orf 
(eingafaagea)  303,   303,  701,  796.  ZwMtMdorf  366,  348,  379,  430,  884. 
ZwHtkximg  139,  497,  030. 
^)  Priaogeaitaa  ndm  Adalbertaa  aoaia*,  adroottaa  NiveaktrftMia  «mImÌm  flwtaa  Mi, 
•I  oiiaiiB   danaironMB   ad  advocatian   aarekioaia   peHiMoUaa.  P«rts ,  88.  XI. 
CoatÌB,  Claiiatroft.  priau. 
*)  Fiachar  II.  130. 
•)  Cod.  Irad.  a.  160. 
«)  Cod.  trad.  «a.  303,  300,  307. 
*)  Cod.  trad.  na.  16,  31,  33. 
•)  Ibid.  a.  04. 
0  Ibid.  a.  480. 

•)  Cr.  Haad,  Malropol.  Saliab.  U.  8. 
•)  Fiacher,  1.  e.  II.  149. 

>«)  So  Cod.  trad.  aa.  444,  447,  843,  808, 890,  899.  8o  aiit  daa  Grafaa  tob  Pailalaia 
(Fischer,  S.  IS6),  mit  Poppo  ?oa  Spaafeaberch  (ib.  171),  aiit  dea  Poaiiaiaaaara 
(ib.  315),  mit  Niklas  dem  Esel  (ib.  319)  ned  dea  Aafaaliaera  (ib.  330),  wa(«i 
Kogeibrunn   (ib.   317,   3U,  335),   BreiUaweida   (ib.  378),  Taltaiidorf  (ib.  170), 


Digitized  by 


Google 


xxm 

éas  Vogts  Tertrìtt  oan  der  Landnuurscktll  (so  1300,  Urk.  74,  Stehn 
fw  Meiasau). 

An  der  Spitie  de»  Haases  stand  der  Pr opst  Jn  Folge  desPriri- 
legrams  ron  Papst  Innocenz  II.  (30.  Not.  1 137)  aas  der  freien  Wahl  0 
der  Stiflseapitularen  *)  herrorgehend.  Ober  die  Art  und  Weise  der 
WaU  ist  ans  den  frfilieren  Zeiten  nk^hts  bekannt;  die  aus  spfiterer 
Zeit  erhalteoen  Wahliostruroente  *)  zeigen,  dass  die  Wahl  unrenreilt 
Back  dem  Tede  eìnes  jeweiligen  Prilaten,  gewftholich  schon  den 
nieksCen  Tag  nack  dem  Ableben,  rorgenommen  worde.  Weder 
kiselidfliehe,  noeh  landesberrìicbe  Commissire  hatten  dabei  za  thun. 
Ersekeinen  aucb  letstere,  so  treten  sie  nur  in  der  Eigenscbafl  eigens 
geladener  Zeugen  auf.  Die  Wabl  selbst  geschah  von  alien  Glie- 
deni  dea  Hauses  (mit  Ausnahme  der  Niebtprofessen)  entweder 
aaf  deal  Wege  des  Coropromisses  odor  der  Abstimmung.  War  die 
Wabl  entacbìeden  ,  so  wurde  der  Gewfihite  gefragt ,  ob  er  die  ihro 
ZQgefkneiie  Wflrde  und  BQrde  Qbernekmen  wolle.  Nacb  erfoigter 
Annakroe  worde  ron  den  eigens  berofenen  und  der  Wahl  beiwoh* 
aeiiden  Notarien  das  Wahlinstmment  aufgesetzt,  welches,  Ton  alien 
Wihlem  antersehrìeben  ^),  dem  Passaoer  Bischofe  als  Ordinarius 
ikersendet  wurde.  Bald  daraof  begab  sieh  der  NeugewShlte  zu  dem 
Bischofe  an  den  Ort,  wo  er  sich  gerade  aufhielt»  nm  die  Bestdtigung 
za  erlangen,  wenn  nicht  (was  als  Ausnahme  zu  betrachten  ist)  der 
Bttchof  ihm  die  weite  und  kostspielige  Reise  erliess  und  die  PrQfung 
md  Bestitigung  der  Wahl  einem  Vertrauensmanne  •  meist  dem  Offi- 
eialen  za  Wien,  Qbertrug  *),  Von  einer  eigentliehen  Benediction 
erseheint  eben  so  wenig  eine  Spur,  als  Ton  einer  landesherrliehen 
Bestitigung,  wenn  aueh  der  Landesherr  bei  der  Wahl  selbst  gegen- 


■Mda  (A.  t78).  Sidie  faraer  die  Urknadea  diMet  UrkondMbochf  aa.  ISt,  155, 

isa,  laa.  tsi,  tsz,  252,  sic,  ztt,  za,  us,  373, 3ss,  400, 471, 4S3,  sto,  587. 

*}  Obwuitg  r«ro  U  eia»d«ii  loei  prMpoftlto  rti  tuornai  qnolibet  laecestoniai  aulluf 
iaiM  ^«elibM  tMreftiaait  attatla  tea  violeatia  praepoaitnr,  aiti  qu«m  fimtref 
c«auBuiÌ  eouesM,  ant  fralraia  para  coasilii  saaiorU  tecaBdani  dei  tiiKorem  et 
hmMi  Avfaatiai  r«f«laai  pranderiat  eiifaadaoi.    Bai  Fischer,  IL  paf .  135. 

*>  b  dea  eratea  fisf  Jalurbanderkan  kdnmt  die  Veriadereog  dea  Naneas  der  Aafj^nom- 
BMMB  bei  der  BiaUeidaefr  aichl  ror ,  aie  begiaat  erst  ait  dem  Jahre  1617. 

•)  Orknde  171,  SaS,  447,  593. 

^)  Die  Panaal  iat:  IS^a  N.  ff.  predirle  elecCtoni  ìnkerfui,  et  fa  Doaiaoai  N.  N.  coaaensi, 
et  amni  propria  baie  decreto  aubacribo. 

•)  8o  bei  der  Wabl  dea  Propata  Bartbolomiaa  139»,  Urkaade  504. 


Digitized  by 


Google 


XXIV 

wfirtig  war  <).  FQr  die  Bestfitigang  »  so  wie  fUr  die  bei  dieser 
Gelegenheit  ndthigen  Documente  waren  nicht  UDbedeutende  Geld- 
summen  aoszulegen  *),  die,  wenn  der  Bischof  niobi  in  der  Nfthe 
(z.  B.  auf  seiner  Herrscbaft  St.  Pòlten)  sicb  befand,  dureb  die  Reiie- 
kosten  nacb  Passau  oder  Ebeisberg  erbdbt  wurden. 

Der  Propst  batte  f&r  seine  Person  gesonderte  EinkQnfle»  dar- 
unter  den  Hof  za  Riekersdorf  *)  und  Gelddienste  an  mehreren 
Orten  ^).  Er  stand  an  der  Spitze  der  ganzen  Venraltung.  In  welcbem 
Umfange  er  in  dieselbe  eingriff,  hing  jedocb  Ton  der  Persdnlicbkeit 
ab.  So  erscheinen  sSmmtlicbe  innere  and  ftussere  Angelegenheitea 
centralisirt  in  der  Band  des  ausgezeicbneten  Propala  Stepban  Ton 
Siernd or f  (1317— 1337)  »),  aber  aucb  unter  Propst  Rudwein 
Ton  Knappen  (1341)  in  der  Hand  des  Oberkellerers  Hartmann  •). 
Die  mit  einzeloen  Verwaltungszweigen  betrauten  Stiftsglieder  legten 
im  Anfange  des  14.  J^brbunderts  alle  Quatember-Donnerstage,  spiter 
am  Jabresscblusse  (das  Jabr  vom  Zeitpnnkte  des  Amtsantrìtts  ge- 
recbnet),  dem  Propste  Recbenscbaft  fiber  die  ibnen  anrertrauten 
Gescbftftszweige ,  und  lieferten  den  Oberscbnss  in  seine  Hand  aos» 
oder  empfingen  von  ihm  die  Deckang  eines  allfòlligen  Abgangs. 
Der  Propst  selbst  legte  entweder  dem  Gesammtkapitel  •  oder  den 
Àltesten  und  den  gewfihlten  Vertrauensmfinnern  des  Rapitela  (certis 
deputatis)  anfangs  jeden  Quatembcrdonnerstag,  spftter  immer  nach 
Verlanf  eines  Jahrs,  den  Wabltag  als  Ausgangspunkt  gercchnet»  eine 
vollst&ndige,  ins  Einzelne  gehende  Rechnung.  FQr  die  Besorgung  der 
lanfenden  Gescbfifte  und  seiner  EinkOnfte  batte  er  einen  Hofmeister 
(Magister  curiae),  meist  rittcrlichen  Geschlecbts,  dessen  Wirk- 
samkeit  sicb  jedocb  mit  der  Zeit  dabin  erweiterte ,  dass  er  in  Streit- 
sachen  zu  Gericbtc  sass  und  mit  den  Beisitzern  dieselben  entsehied  ^). 


^)  So  bei  der  Wahl  dee  Pro|>et9  Rudwein   voa  KiM|i|ieii.  Siche  Ankang  Nr.   XIII.  ad 

anMm  1386. 
*)  Sieke  die  Anmerkiugea  tnr  Urkuado  447. 
*)  Er  ambeste   160  Joeh  Ackerlaadf ,   %  Wieeen,   3  Viertel  Weiofirtea ,  ein  Berg- 

recht  Ton  36  EioMra  und  das  Erlrfigniss  von  Z  BergUìdingeo  in  Jahre. 
*)  Anno  1330.  Nota  reddita»  praepoalU,  de  quibai  Cellerarìus  ail  perelpit  De  Chremsa, 

de  Obrechedorf,  de  Wilholanedorf,  de  PogoIcsBoweidel,  de  PreiUaweidaeh,  de  Óden^ 

prnaa,  ftaeapnian,  hadmartdorf,  paltrauisdorf  (G  libro  L.). 
^)  Die  kleiae  Rlosterneobarger  Chronik  eagt  ron  ikn   ad  aanan  1334  »er  waa  voi 

der  ntcbet  atifter  uaeh  den  narggraven*.  (Archiv  TU.  23Z.) 
«)  Siehe  Urkonde  Z06. 
')  Aiunahmsweisfi  ers4*lieiut  der  Propsl  «eibal  ala  fìorirbUroraiUeader.   Uràvude  Z6T. 


Digitized  by 


Google 


XXV 

Besondere  Verhftltnisse  des  Propsts  waren  jene  zu  deo  Zechen  und 
den  Klosterneuburger  Schiffern  und  Fischern.  Erstere,  wenn  aie 
aa  KireheD  bestanden,  die  xum  Stiftspatronate  geh&rten,  mosaten  lur 
Grùodung  sowohl,  ala  zar  AbftnderuDg  ihrer  Statuten  die  Genehmigung 
des  Prftlaten  einholeo  <)•  Letztere  ehrten  den  Prftlaten  als  Vorstand 
der  lonung,  dem  de  neben  bestiminten  pers&nlicbeD  Leistungen  aucb 
Gelddienste  sebuldig  warea  >). 

Zafolge  ibrer  geistKcben  WQrde  und  weltlicben  Stellangwar  das 
Anseben  von  Klosterneuburgs  Prftlaten  ein  bedeutendes.  Oft  erscbeinen 
ne  !m  Gefolge  der  Herrseher,  als  Zeugen  bei  wiebtigen  Begabungen  ond 
Freibriefen*),  aucb  als  Gesandte  in  Landes-  und  anderen  Angelegen- 
beiten^). 

Die  EinkQnfte  desStifts») flossen  tbeils aus den  in eigener 

i)  Siehe  Urkando  378,  438. 

S)  Sieke  ABbaag  Nr.  HI.  IV. 

*)  8«,  «01  «nr  timige  FiUe  aaufBbrea,  ertckeiat  Proptt  Marqoard  bei  d«r  Ktrchweihe 
tv  Pittea  (Moa.  Boiea  IV.  415),  1133  aU  Zeage  ia  eiaar  Urkaade  B.  Konrad't 
roa  Passaa  fìir  Reichorsber^  (Duntis,  Gena.  Mera  1.  313),  1160  ia  eiaer  Urkaade 
daaMlben  fir  ZUtersdorf  (Link,  Anaiiet  Claraev.  I.  177),  1161  bei  der  Aatferti- 
g9ug  de*  Sebottner  SUflaagsbrtefe  (Honaajr,  Qe^eh.  Wieas,  Urkvadenbacb  If r.  VII), 
ia  daauelbea  Jabra  ia  der  Urkaade  des  Passauer  Biscboft  ff  r  St  Póltea  (Alb.  de 
Haderaa,  Hitt  Sanbipp.  P.  I,  pap.  206,  n.  39),  1162  ia  der  Urkaade  dea  Biacbofs 
Kearad  von  Pasaaa  fur  Waldbaaaen  (Korz,  Beitrige,  IV.  Bd.  Urkanden  toh  Waldhausen 
Ifr.  «),  1163  bei  der  Stiftong  Voraa^i  (Jal.  Caesar.  I.  758).  —  So  Propst  Walter  1220 
aia  SSeage  der  Aoa^icbung  swiaebea  Otakar  tob  Bdhinea  and  dem  Prager  BisUinm 
(Bocek,  Cod.  Diplom.  Moraviae  II.  123,  n.  120).  —  So  Propst  Ortolf  1365  im  Stiftbriefe 
fir  SU  Stepbaa  (Ilomiayr,  I.  e.  n.  187),  in  der  Bestatigangsnrkande  II.  Rudoirs  IV.  fSr 
ZwetU  (Uak,  1.  e.  1. 777,  col.  2),  ia  StifUngsbriefe  fdr  Ffirstenfeld  (Stejror,  col.  350), 
ìmFreìbeitsbriereRttdoirs  IV.  iiber  die  ZebenteToa  St.  Florian  und  St.  PAIten  (ibid.  col. 
346)  and  1365  in  der  StiAaafsarkande  der  Wieaer  llockscbale  (llormayr,  I.  e.  Nr.  146). 

*)  So  Propst  Dictour  1251,  als  Gesandter  des  Landes  an  Constantia  tob  Meissen 
(Horaeefc,  e.  15.  Haselbaeb  bel  Pea  SS.  ad  b.  a.).  —  1343  ist  Propst  Ortolf  aa- 
fleicb  aùt  deos  Abte  tob  Heiligenkreas  Revisor  der  Recbnungen  des  Hospitais 
8L  Mirtea  vor  deal  Widmartbor,  eraaBBi  Tom  H.  Albrecbt  II. 

*)  Die  GeaanMiteiakiiBflB  ond  Aosgabea  aiad  nar  tob  den  letxten  Jabren  des  ZIV.  Jabr- 
baaderta  aofbehalteB  aad  folgeade  t 
la  Jabra  1383:  2850      tal.  77  dea.  BiakiaAe  2703  tal.   7  sol.  14  den.  Aosgaben. 


1384:  2630  V, 

» 

20  dea. 

« 

1385:  2806V, 

„ 

• 

081  „  87  den. 

« 

1387:  2111 

w 

49  dea. 

n 

1388:  2149 

» 

7  sol.  4  den 

m 

2493  n     48  den. 

n 

1389:  2246 

m 

30  dea. 

n 

247»  ,   7  sol. 

^ 

1390:  8217 

» 

24  den. 

n 

3000  «  12  sol. 

2  din. 

1391:  2606 

n 

7  sol. 

n 

2846  ^   7  sol. 

Il  don. 

1392:  911 

«1 

69  den. 

^ 

1377  . 

m 

1393:  999 

n 

09  dm. 

» 

(R  libro  C.) 

Digitized  by 


Coogle 


XXVI 

Regie  betriebenen  Wirtbscbaftsiweìgen,  theils  aas  den  Abgabeti  der 
Uaterthanen. 

Zu  den  ersteren  geh&rteo  die  dem  Stifte  eigentbamliehen  and 
Ton  ihm  seibst  bewirthschafteten  Meierb((fe  und  das  Ertrigniss  der 
Weingftrten. 

M  e  i  e  r  b  &  f e  besasa  das  Stìft  neben  dero  dem  Propste  zngewieae- 
nen  Riekersdorfer,  und  dem  Harmannadorfer^welcherdemOberkellerer 
in  partem  salarli  zagewiesen  war,  xu  Bierbaum,  Kablenberg,  Pirawart» 
Ravelabacb,  Entental  und  Hofen  9*  Sì®  wurden  in  der  Regel  toh 
Laien  rerwaltet  •  nur  aasnabmsweiae  eracheint  in  dieaer  Stellung  eia 
Laienbruder  *).  Das  Personale  bestand  aos  einem  Sehaffer  (rillicus)» 
seinero  Knecht  (seryus  rillici),  dem  Hirten  (pastor),  dann  roebreren 
Mftgden  (worunter  eine  eigene  ancilla  ancarum).  Die  eigene  Regie 
wurde  erleicbtert  durch  die  pers&nlicben  Dienste,  welche  die  Unter* 


1)  Za  dieMB  Ittetorea  wardM  «•di  dit  bMacUMirtM  Zékmt»  «{■filitfert     im  Jakr* 
1339  eneheinra  bi«r  alt  BiakOafl*: 
8«nriciuB  1 1  tal.  7  sol.  7  dea. 
Bifena  Fachtaaf  4  Matti    8  MatMa  Kora. 
Zebaal  8      *     10      *  » 

DaroB  vanraodat:  aamlaata  saal  45  mair. 
villico  a  Biatr. 
Ciikro    t  oiatr. 
Siligiaia  8  mod.  6  OMtr. 

DacJBM  4  nod.  3  natr. 
Venraadat  :  prò  aaoiiaa  1  mod. 

eastodi  ia  campo  (daa  Faldhitar)  7  aatr. 
Ordat  aVa  ^oA.  3  aMtr. 

dacima  tVt  "*od.  at  da  Spilara  t  nod. 
Vanraadatx  tUIìco  8  natr. 

prò  aatrimaato  X  porcoraai  t  aod.  4  natr. 
Avaaa:  10  mod.  %  matr. 

dadma  4  mod.  5  aMtr.  at  da  SpUani  2  mod. 
Verwandat:  la  mafia  prò  pibolaciooa  aqaoram  1  mod. 

prò  aotrimanto  X  porcoram  2  mod.  4  matr. 
prò  pacudibas  iaTaoibaa  1  mctr.  (Libar  L.) 
1378  (Libar  A.  t),  lagt  Bruder  Ulrick  dar  Uwbsar,  ScbaTar  sa  Hofea,  Racbaaap. 
Et  gahdrt   daxa   aiaa  Staterai  ia   der  Aa  ,  dia  Kammanriata  aod  Haimviaae. 
Er  liafart  io   dia    Stin«kOcba    «gamettat  awaia,   caatrawo,   lamper,  cbalbar 
Yod   ipaoTarl*'.    In   der  RecUnuo^  bamerkt  ar:    .ril  tir  talat  mir  faatorban 
ao  dia,  dia  mir  dia  w  o  I  f  kingatra^an  kabMt".  Er  aaklt  im  Sckoitta  fEr  daa 
Scbaaiden    aiuaa  Jaackart  Weixao  40  dea.,    Hafar  20  daa.  Baim   Sckaittkaka 
geht  ein  faasaa  Rind  auf.  1339  aracheint  prò  raaora  OTÌam  12  daa. 
•)  So  1284.  Brader  Ulrich  sa  Riakertdorf  (Aahaog  N.  V.)  1378.  Bradar  Ulrich  dar 
Lawbaar  sa  Hofen  (Libar  A.  2). 


Digitized  by 


Google 


IXVII 

thmien  m  dieseo  Hdfen  zu  leisten  batte n.  Nebst  den  Meìerhòfen 
hatte  das  Stift  aueh  eia  eigenes  GestQt,  anfangs  in  der  Kahlenberg 
g^entlber  liegenden  Aa,  spftter  in  Hofen. 

Was  den  Weinbau  betrifft,  war  Klosterneoburg  und  scine 
UmgebuDg  sebon  yen  Natnr  aus  fìlr  diesen  Zweig  der  Landwirtb- 
sebaft  begOnstigtt  und  die  Eìnwobner  foigten  dem  Winke  der  Natur. 
Grosse  Strecken  Liandes,  welehe  jetit  als  spftrliehe  Kleefelder,  wenn 
oiebt  als  Odeu,  erscbeinen»  waren  damais  zur  Zeit  der  Weinlese  Qber* 
siet  mit  frfiblicben  Menscben,  welcbe  die  Gaben  des  Lyftos  lasen  und 
beimfiibrten  ;  eine  Ersebeinung,  die  mit  jedem  Jabrbundert  abnimmt, 
wie  die  b^Qnstigenden  Verbaitnisse  abnebmen.  Das  Stìft  widmete 
diesem  Ertragszweige  seine  ToUe  ThStigkeit  und  Geldkraft.  Wenn 
wir  die  Urkunden  der  frOheren  Jabrbunderte  durcbgeben,  finden  wir 
das  Augeooierk  des  Stifts  fortan  dabin  gericbtet,  in  gdnstigen  Lagen 
gelegene  WeingSrten  an  sicb  zu  bringen,  —  ein  Beweis,  dass  der 
Weinbau  damais  sicb  lobnte. 

Die  Art  und  Weise  des  Betriebs  ist  unverfindert  geblieben. 
Ober  je  eine  Anzabl  Yiertel  war  ein  Weinzierl  (yinitor)  gesetzt,  welcber 
die  Bearbeitung  zn  besorgen  und  zu  flberwacben  batte  9*  ^>®  begann 
im  Norember  mit  dem  Steckenzieben  (extractio  fustium),  dem  Krftften 
(opus  by emale),  dem  Gruben  (fossatura)  und  dem  Steinaustragen 
(stainrassen»  collectiolapidum),  —  Arbeiten,  die  aucb  im  FrQbjabr  er- 
sebeinen.  Im  Februar  und  Mftrz  erfolgte  der  Rebenschnitt  (scissatura), 
und,  sobald  die  Erde  auftbaute,  das  Fastenbauen  (prima  rastratura)» 
diesem  foigfe  das  Jathaucn  (secunda  rastratura)  und  Steekenschlagen, 
welcbem  das  Ausrftumen  der  Fanggruben  voranging.  Im  Juni  kam  das 
Aafbioden  (ligatura)  an  dieStecken  mitStrobbftndern  (widen»  glossae), 
ìa  Joli  das  Bandbauen  (tertia  rastratura),  im  August  das  Wipfeln, 
Lanbausbroeken,  Einfrieden  (opus  frieden)  mit  Dornen  (spinae,  sepes 
spinarum),  und  Weicbbauen  (quarta  rastratura).  Arbeiten,  auf  beine 
bestinmte  Zeit  angewiesen,  waren  die  Auspflasterung  der  Runsen 
and  Herstellnng  der  Fanggruben  (foveae),  beide  durcb  die  abscbQssige, 


\  àmMkm&wiaé  «ncbeÌBl  di«  Hiagabe  «ìbm  Waiagurtut  aaf  HalbbM  (Urk.  ZU).  In 
*•••■  F»ll«,  to  wi«  Meh,  weiui  Weiagirten  aof  Leibgedisf  a  hìag«g«ben  «erden, 
«v4«  4m  Brluataag derMlbta  in  gnUm  mitUcreo  BaMtUade  lielMrgMUUt  (Urk.  463). 
6«f«i  Bada  4«a  14.  JakrhanderU  wardea  Weingirlea  ia  Battandbau  gegebea.  So 
ktiaat  aa  ia  dar  R«cknang  voai  Jakra  130S:  Nota:  Woifhart  vinitor  Aonreait 
ràaaai  Scbaf  |»al  prò  9  tal.  tzeoptia  laboribai  foasaiara  et  adaaature. 


Digitized  by 


Google 


xxvin 


mitunter.  wie  in  Weidling  und  Hdflein,  ateile  Lago  der  Weingftrteo 
gebotea.  Endlich  folgte»  nach  Yerschìedenheit  der  Witterung  ini  Sep- 
tember,  October  oder Norember  9>  àie  Lese  (Tindemia)  *).  Die  bei  den 


^)  So  wir  1313  die  Lese  fn  Klosterneuburg  so  Mirtini  nocb  nicht  beendet  Sie  wer 
sugleich  eine  der  reicbetea  nach  Link  Annalee  Claraevalleneee  L  618  imd  lltO.  col. 
1.  «utvMb  defieientibnf  ninii  vm  rinl  prò  rase  racno  aeqaaliter  tradtretar*. 
*)  Ich  stelle  hier  ArbeiUl&hae  nnd  Materiaikosten  des  Weiogartbanes  aus  den  Redi- 
nangsbuchern  (so  weit  mSglIch)  sasammen: 
Coliector  (Laser)  per  die»   USI,  Id.  —  18»t,  Od.  —  1323,  I  d.  nnd  Brod.  — 

1324.  1  d.  —  1335,  I  d.  —  1387,  li  d.  —  1883,  IV  d.  —  1886,  HI  d. 
Portitor  (BnUentrfiger)  per  diem  1321,  1335,  II  d.  —  1322,  IH  d.  —  1323,  ^  (1^/^  d. 

ond  Brod.  13U,  I  d.  —1371,  IV  d.  —  1377.  Ili  d.  -  1366,  IV  d. 
Porreetor  (Binschlager)  per  dIem  1821,  ili  (2%)  à. 
Calcans  (MosUer)  per  diem  1321,  1385,  II  d.  —  1828,  ni  d.  — 1388,  ij  (IV,)  d.  «nd 

Brod.  —  13U,  1  d.  —  1371,  IV  d.  —  1377,  III  d.  —  1385,  V  d.  —  1386,  IV  d. 
PuUtor  (Schneider)  1321,  IV  d.  —  1384,  V  d.  • 

Castos  (HSUr)  per  noctem  1321,  IV  d.  —  1371,  VI  d.  —  per  dien  1821,  U  d.  — 

1371,  U  d. 
Vinitor  (Weinaierì)  per  diem  1377,  1386,  V  d. 
Lifpitor  vasonim  (Binder)  per  diem  1321,  XII  d. 
Imposiior  (Rossmagen)  1878,  1886,  VI  d.  —  1882,  Vili  d. 
Fossalor  (der  kriftei  oder  ^mbt)  1321,  1841,  IV  d. 
PosUUns   (Nachsteher  in  der  Use)   1321,  1871,  IV  d.  —  1332,  111  d.    —  1828, 

^(1</,)  d.  und  Brod.  —  1324,  li  d.  —  138:;,  V  d. 
Rastrator  (llaner)  1380,  V  d. 
Coliector  lapidam  (Steinklauber)  1386,  III  d. 
Ilurator  (Maurer)  1380,  X  d. 
Pro  voctura  1321,  X  d.  —  1385,  XIV  d. 
Pro  XIV  vecturis  spinamm  ad  opus  frieden  1331,  XLIV  d. 
Pro  mille  atecken  188S,  XLI  d. 

Daran  moge  sich  (aas  eben  diesen  Quelle»)  eìiio  Zusaramenslellung  der  Zeit, 
wann  die  verscliiedenen  Weingarlarbeiten  in  verschiedeneu  Jabrcn  begannen,  so 
wie  des  Ertrignisses  an  Most  reihen. 

Opus  hyemale  1333,  8  Nor.  >•  1334,  8.  Noy.  —  1835,  13.  Not. 
ExlracUo  fusUum  1321,  11.  Febr.  —  1831,  4.  Febr. 
Putatio  1321,  10.  Febr.  —  1331,  4.  Febr. 
Prima  rastratura  1335,  8.  Mira.  — 1836,  1.  Febr. 
Fossatura  1321,  10.  Aprii.  —  1331,  11.  Miirs.  —  1333,  15.  Aprii.  —  1384,  8.  AprìL 

~  1335,  4.  Mai.  —  1836,  10.  Aprii.  —  1341,  20.  Mara. 
ExsUrpatura,  secunda  rastratura,  Jat  1321,  19.  Mal.  —  13^1,  27.  Aprii.   —  1333, 

10.  Mai.  -  1334,  23.  Mai.  —  1335,  20.  Mai.  —  1336,  15.  Mai.  —  1385, 7.  Mat 
Ligatura  1321,  16.  Juni.  —  1331,  28.  Mai.  —  1341,  17.  Juni.  —  1385,  21.  Mai. 
nastratara  tertia  1321.  27.  Joui.  —   1331,  27.  Juni. 
Tertium  opos,  rastratura  qnarU  1321,  14.  Augnst  —  1343,  30.  Juli.  —  1883,  4. 

August  —  1334,  4.  Aigust  —  1335,  81.  Jnli.  —  1385,  1.  Augnst. 
Vindemia  1321,  25.  Sept  —  1322,  8.  Oot.  —  1833,  38.  Sept  —  13U,  28.  Sept  — 

1334,6.  Sept.  —  1385, 4.  Oct.  —  1371,  17.  Sept.  —  1877,  28.  Sept.—  1371», 

4.  Oct.  —  1380,  8.  Oct  —  1384,  5.  Sept.  —  1385,  20.  Sept.  —  1386,  1.  Od. 


Digitized  by 


Google 


XXIX 

Weingirten  selbst  gemostelten  Traubeo  warden  als  Maiseh  in  LaideD 
dvreh  eigene  *)  oder  aafgenomroene  ZClge  nach  Haase  gefDhrt.  dort 
im  Preasbause  (zunfichst  der  Kirche  und  Obernkaminer)  aof  deD 
Stod[  aofgeschlagen ,  und  der  gewonnene  Most  durcb  Triiger 
(portìtorea)  in  die  Terschiedenen  Keller*)  gebracbt  und  eingefaUt*). 
SchoD  firObzeitig  waren  grosse  GebQnde  im  Gebraucbe. 

Da  sftmintlicbe  Àmter  des  Stifts  Weingftrten  besassen,  worde 
aoeh  Ton  alien  der  Wein  rertrieben ,  and  zwar  entweder  durch  den 
Kleinsebank  (docUlatio)  oder  darcb  den  Verkauf  im  Grossen.  Dieses 
Aoasebanksrecbt  war  den  Amtem  ron  den  Regenten  bewilligt  ^). 
Eben  so  hatten  alle  Stiftsdiener  die  Freiheit  des  Kleinscbanks  fnr 
die  im  Eigenbau  gewonnenen  Weloe  •  worOber  oft  mit  der  Stadt 
Streitigkeiten  aosbrachen,  die  mancbmal  aof  gOtlichero  Wege  ausge- 
tragen  wurden,  mancbmal  aber  durcb  ricbterlicbes  Einschreiten  bei- 
gelegt  werden  mnssten.  DerAusscbank  imKleinen  geschahzuKloster^ 
■enbiirg  in  den  einxelnen  Kellern  >)»  dann  in  den  Zebentkellem  zu 
Heiligenstadt  *)  and  Kablenberg  als  Most  (mastum),  Heariger  (finum 


Irtnf  itr  Lete:  Ib  Kahlcnberf  (ia  oalro  moate)  1S85,  67  Karr.,  S  torà.,  S  rato.  — 
UTS,  aSEarr.,  6  Ura.,  6  tèmo,  —  1S77,  A»  Karr.,  6  tara.,  3  tmc.  —  1894, 
Itt  Karr.,  6  tara.,  6  rate,  IO  rraaa.  —  1398,  3  Vt  •ol><l'  Karr.,  5  tara.,  5  rase, 
la  étm  Waia^irtaa  daa  Oberkellerer»  1339,  18  Kirr. 

la   daa  Waiafirtaa  aa  Xloataraaabarf  1398,  131   Karr.  at  duo  mafiia  rata  al 
qaiaqaa  Taaa  ad  40  rraat,  ai  qainqaa  taraarìi.  —  1383,  150  Karr. 

*)  DiaatifUiebaa  Pfarde  bekoauaaa  wlhrand  der  Weinleae:  alaa  peasenu^  in  /tettar. 

*)  ■•  araehaiaaa:  dar  ^otaa  Keller  auf  der  Obérakaaiaier  (ia  eoperiori  caaiera),  and 
dar  klaiaa  abeadaedbet,  dia  Keller  in  der  lehuel,  in  fiechhawe.  In  fleieckkoff,  im 
sjafalhoff  (ia  caria  latenua) ,  in  der  Pfltter  (ia  pietrina),  im  newkewaal  (In  nera 
doaM»),  sa  8t  Kaaeffaad,  im  bolzhoff  (In  caria  lignoram),  in  dem  Cbyel,  In  dero 
Boaaafartaa,  ia  dar  paeteja,  in  dem  gwelib  Tnder  der  packkamer,  daaa  der  gaet- 
kaBar,  dar  Spaiskeller,  dar  Refentkeller  (celiare  refectorìl)  and  der  auircbegker. 

*)  Da  der  la  atlAlickea  Waiagirtea ,  «elcbe  la  dea  beetea  Lagea  gelegea  waren, 
(avoaBeaa  Wein  sa  daa  edelttea  Gewicbaea  dei  Landes  gebOrte,  warden  aach 
tft  daadl  Geaebeaka  gemacht  (eogeaaaata  Verehrangea)  ;  ao  a.  B.  1353.  Domino 
de  Pkaaabarg  (dam  HoAnartckall)  1  rat,  plebano  da  a.  Stephaao  (Leopold  von  Sach- 
MagMg)lTaa. 

*)  la  dem  Pririlegiam  der  Hersoge  Albreckt  11.  and  OUo  rom  19.  October  1335  (bei 
Fiaeker  pag.  383)  erachelaea  ala  achaakberecktigt:  alle  dea  Golakawa  ampi:  die 
Prebetay,  daa  Cbelaampt,  die  Oberkammer,  die  n leder  Cbamer,  dai  Sieckampt, 
die  Gaairay,  dia  Oblaj,  die  Pkistrey  rad  dai  Spitol.  Nebatdem  darf  der  Propst 
darek  «aeiaa  Porger  oder  dieùer*  jihrlich  100  Aidor  In  der  Stadt  aaaackenken. 

*)  Der  Keller,  la  welcbem  aasgeacbenkt  ward ,  worda  darcb  òffentlickon  Aasmf 
bekaaat  gamacbt,  der  Anarafer  orblelt  t  Denaro. 

*)  la  Heil^eaatadt  warea  3  Keller:  Celiare  magnum,  cecuudum  celiare  retro,  tertiuni 
prope  torcalar. 


Digitized  by 


Google 


IXX 

reeeiis)  oder  alter  Weio  (vinum  retiis).  Obrigens  batte  daa  StUl 
aaefa  noeh  b  Eni  9  ^<1  Wieo  •)  daa  Weiosehaoksrecht,  doch  mìt 
beatiouDter  Quantitit 

Der  Verkauf  im  Groasen  batte  seìneRichtong  nacb  Oaterreicb  eb 
der  Eoa,  Baiern»  Bftbinen  uod  MAhren.  Von  dort  •)  kamen  die  Kiofer  and 
erkauften  deo  Wein  von  den  eiDieloen  Àmtern  entweder  gegen  bare 
Zablang  oder  aof  Credit  (in  weicbem  Falle  der  KAufer  zwei  BQrgen 
ZQ  stellen  batte)  mit  bestimmten  Zahlungatenninen  oder  tauacbweise 
gegen  Tucb»  Barcbent,  Wollenxeuge,  Mebl,  Weinatecken,  Klee» 
Specereiwaaren  etc.  In  den  letiten  Jahren  dea  XIV.  Jabrbunderta 
betrieb  daa  Stift  einen  Weinbandel  die  Donau  entlang  bis  binauf 
nacb  Paaaau  in  eigener  Regie.  Der  Wein  wiirde  aof  ein  groaaea 
atiftliebea  Scbiff  geladen,  dieaea  mit  PferdekraA  atromaofWirta 
gefUbrt»  und  der  Wein  auf  den  einxelnen  Stationen  Krema,  Stein*  Ipa» 
Mantem,  Freiatadt»  Ena»  Linz»  Paaaau  rerkanft»  worauf  daa  Scbiff, 
meiat  mit  Sala  und  Binderbolz  befracbtet,  aurdckkebrte,  und  der  mit 
dem  Handel  Betraote  dem  Propate  die  Recbnnng  legte.  Docb  war 
dieser  Handel  im  14.  Jabrbundert  durch  daa  Umgelt,  in  dem  folgen- 
den  durcb  AufseblSge  und  Mautben  aebr  gedrOckt  ^), 

Nebstdem  flossen  dem  Stifte  Einkflnfte  aua  dem  ibm  eìgentbOm- 
licben,  aber  oft  beatrittenen  Urfabrrecbte»),  welcbea  bald  in 
eigener  Regie  betrieben  bald  rerpacbtet  wurde»  dann  aua  dem  wicbti- 
gen  Wasaerrecbte  auf  der  Donau  •)  zu. 


t)  Z«  Km  M  dMn  ttiniMlMtt  Hmim  fir  IS  Fh^m*,  «rtMIt  Urék  H.  Frì«4ricli 
ètm  airtHbMM,  la.  Min  lUi  (FiMlMr,  ptf.  laS),  UtVkUgi  d«rek  K.  FH«M«li 
óm  a«MMA  U.  J«U  1819  (FiMbM*,  paf .  S49). 

•)  la  WiM  te  aUfbliofe  (TOT  den  8cbotUotkort)  fgr  40  Fvdtr,  «rtheilt  toa  «mi 
WÌM«r  audlntlie  IZ.  Jdi  IZaS  (FUdier,  puf.  Ut),  der  KeUer  hieee  IUrgw«iae> 
Keller. 

*)  atoekerev,  Koneiib«rr,  KreM,  Steia,  Oreia.  Meitkawea,  Boe,  Uta,  FreieUdt, 
BrerdiBf,  Hell,  Aeebeek«  KreeuaiMter,  Welleee,  Obenberf  bei  Paeeee,  Pdeeea, 
ReffeMbw^,  Riekeodorf,  Deckeodorf,  LuMlekat,  Mteekee,  Reiekeakell,  aelskerf, 
BwfheMea,  Pileea,  Bvdwele,  Btìm,  LiefaiU. 

«)  aeereelMiaea  UTZ  die  AsbelOife  sa  Uoeteraevabarr,  HoUabarf,  TyeraelaiB,  Spies, 
Melkeb,  Bberedorf,  aeweeaetaia,  8eraiaftt«a,  Nebeis  aUt  der  bedeateadea  Zeblaac 
vMi  4aa  tal.,  a  ee^  ao  dea.  lir  ti  fbder,  4  dreiUaf,  4  Aalef.  Dee  fease  Rei»- 
Brtrifaiae  betraf  412  tal.  74  dea.  ba  Jabre  1476  erMbeiaea  aebea  dea  errt 
erwibalea  aoeb  AafMblife  aa  .Acbataia,  Aiatbaia^  Aaebaeb,  Ifeweabewa*. 

•)  Bei  Fiacber  II.  paf .  tas,  4oa. 

•)  BeaUtifi  voa  H.  Radolf  lU.  IS.  JuU  1106  (Flaeber,  I.  e.  tU)  ianerbalb  der  felf eada» 
Oreaseat  «aafefaafca  oberbalb  Hofleia  ia  derPaaegraeb  pei  deai  Pierpama,  v»4 


Digitized  by 


Google 


XXXI 

DieiweiteArtder  Eiokflnfte  bestaod  ausden  Gelddiensteo') 
imd  Naturalldstongeo  der  Unterthaoeo. 

Erstere  warden  von  den  GrandstQcken  (Urbarleben,  Feldleheo 
Foratleben»  Holzlehen,  Ortlehen  *),  Purchreehtaehern,  Hofstetaehern, 
WisMhern),  dano  Toa  bestifletea  und  unbeatifteten  HofsUtten  (eurtes 
emn  agrìs  et  sìne  agris)  nacb  Verachiedenheit  der  Orte,  dea  Bodena 
imd  «onatiger  Verhfiltniase  in  vencbiedeDer  H5he  entrichtet.  Neo- 
rìaae  (Gereut,  ooTalia)  *)  waren  die  erste  Zeit  befreit,  in  den  fol- 
genden  Jabren  waren  die  Abgaben  gering.  Ala  Einzablungsterroine 
eraeheinen  die  Tage  der  H.  H.  Miebael,  Georg,  Martin  •  Margaretba, 
Aegjd,  Philipp,  Kolomann  (doch  nur  jenseita  der  Donaa),  Hìppolyt 
(i«  Pottenbronn  in  der  Nftbe  ron  St.  P&lten),  daon  Marift  Reìni- 
gong  and  Gebort,  ond  der  Dreik&nigatag.  Mancbmal  war  f&r  den 
Fan  aaamaeliger  Zahlang  naeh  der  Verfallzeit  eine  Strafe  feat- 
geatellt  «). 

Dineben  eracbeinen  Ablait  und  Aniait  (Ab-  u.  Anschreibgebflbren), 
wìe  natOrlich,  rerachieden  nach  Gròsse  der  Besitzung.  EinigeOrtscbaf- 
ten  waren  indieaer  Uinaicht  durch  eine  fQr  alle  Zeit  verringerte  GebQhr 
Torandem  beTorzugt*).  Ferner  kommen  Malpfennige*),  furgcding^). 


da  mtgegeivber  la  der  twarcscn  Stette^  Nid«rbtlb  Spilar»,  «ad  Mch  beidea 
lasadao  Zelai  ab  raea  aa  dea  nàlgrabea  ob  Erdporekh,  vad  da  aatf^gea  Tber 
vaca  aa  dea  dreasekea  Pavaiea  Ifiderbalb  SUdlaw  —  nil  «lleai  deai,  wa»  aieb 
dariaaea  aiaehet  vad  voa  Newadiagea  erbebt,  et  tela  Aaa,  Graaat,  Sehat  oder 
Ifevtebat 
*)  Aaao  ia74.  Nota  Servieiat  MiehabelU  US  Ul.  6  sol.  28  dea. 

Mirtini,  aiUviUtla  et  ia  caraiiprìvio  tS  Ul.  t  sol.  17  dea. 
Georìi  103  Ul.  3  sol.  4  dea. 
Rellqaa  t9  tal.  36  den. 
Decima  preeeatif  lani  270  Ul. 
Saaima  702  tal.  55  den.  (B  libro  L.) 
*)  Diate   eracbeiBea  m  AUrelehtdorf  «ad  Gòtzeadorf,   aad  aablèn  i«  VerfWcbe  mit 

ém  aaderM  die  kleiaete  Samae. 
•)  Cod.  trad.  aoa,  153,  Pitcber  li.  ItO,  308. 
^)  Se  n  Nieder-Honabrvaa  72  dea.  fir  Jede  Vertinnaitt. 
•)  la  Raaelbach  30  dea.,  ia  Braderadorf  70  dea.,  ia  OttoatbaI  Va  >*^^'- 

la  Plrawart:  laneataai  poti  optimaai. 
*)  Ertebeiaen  aach  aater  der  Beaeaaaag  Btt-  oder  Imbita-Pfeaaiafe ,  in  Lateia  prò 
praadio  (bei  Kahleaber;) ,   AblStaa^  eine*   bei  Gelegenheit  der  Taidia^  berxu- 
alclleadea  Mablt. 
')  Wird  iai  .Dieaatbacb  aaf  UotUraenbarr"  vota  Jahre  1401  erklirt:  Nota,  dea  diati 
vea  dea  bawteera  aa  taad  Gdr^nlag,  beiti  fberf  edinf . 


Digitized  by 


Google 


XXXII 

prò  pdlicula  *) ,  Weggdd ,  Weidepfennige  *) ,  VogtpfeoDÌge  >) 
Tor. 

Die  Naturalleistangeo  besteben  tbeils  in  Abgabeo  ron 
Nataralien»  tbeils  in  persSnlieben  DiensUeistungen. 

Za  dea  ersteren  gehdren  :  die  DieDaikòrner  *)  tod  Weixeo  (siligo), 
Korn  (triticum),  Gerste  (ordeum),  Hafer  (avena),  *)  Bobnen  (fabae)  ; 
der  BluUebent  *)  an  Gftnaen  ond  HObnern;  andere  NatnralieD, 
namentlicb  Kftse  v),  Eier,  Scbafe  •)•  Sebweine  •)»  anter  der  Benen- 
Dung  Weisat  (KQcbeodienst  in  der  spftteren  Zeit  geoannt)  <•)  ;  end- 
licb  der  Zebent  rea  Getreide  (bladum)  und  Weio»  dann  das  Berg- 
reebt  Der  Getreidezebent  war  bedeutend  und  erstreckte  sicb  auf  die 
vier  Getreidegattungen  :  Weizen,  Korn,  Gerste  und  Hafer.  Er  wurde 
entweder  in  natura  genonunen  oder  aber  im  Verpacbtungswege  bint- 
angegeben  <i)-  ^>c  FrQcbte  kamen  in  die  stiftlichen  ScbQttkfisten, 


^)  Wird  in  einselnen  Ortea  io  naturt  eiu^eboben. 

>)  Ertcheine»  in  Siereriog,  Ottekrin,  Krlseodori;  Orìnilag,  òttiof ,  BBMrs4orf;  •«te 
P«r^  sn  Klotteraevbur^,  IBr  eine  Gtis»,  Kils,  Kwk  A — 8  dea.,  ffir  «ia  Itlb  t — •  4m. 
In  Ti«mUI  ^t  jedM  GmxIìImb  daffir  8  Um  m  Pflngttm. 

*)  So  enchttiMD  avcb  Geiddienate  roo  MGhlen ,  und  aelt  Anftng  daa  XIT.  Jabrkaa- 
darta  ron  Badaioban,  s.  B.  sa  Hrawart  nabaa  einar  Badataba  mit  jihrU^  ixirt— 
Diaoata  aiaa  andare  »qaaa  anni  anno  paciadt*. 

^)  In  dam  iltaaien  Urbar  arachaint  baine  nfibera  Beatimaianf  dea  Oetreideflinaaea 
(bloa  bei  Taihaim  kdmnt  der  Aaadrnck:  «antiqne  mananre*  ror),  obwobl  gleick- 
seitig  (Rancb,  SS.  U.)  eia  St  Pdltner,  Kremaer,  Tnlner  and  Wiener  Getreàdeaiaaa 
erwibat  wird. 

*)  Die  neiatea  DienatkSmar  liefera  Pirawart,  Stoiseadorf  uad  Eipeltau. 

*)  Liefert  Wielandadorf,  aie  geboren  sar  Eleemoayna  Marcbionia  (Spende  am  Sterbe- 
tega  dea  Stiftera). 

^)  Die  Kiae  aiad  entweder  Swai^cbiaa  ({croaae  Kiae)  oder  klelaere,  bei  beiden  iat 
gewdbalicb  der  Warib  featgeaeUt. 

*)  Bei  den  Scbafen  erachaiaen  ala  Abgabatennine  Viti  and  Jobannia  BapUaiae.  Bei 
Harraa  baiasi  ea  ^in  Beaie*,  TermoUilicb  sar  Auaspeiae  far  die  Feldarbeiter. 

*)  Liefern  Braderndorf,   Pirawart,  Pfaffatetten.  In  dem  leUtern  Orte  laatet  aaf  sarei 

Lebea  eiae  i>esoadere  Abgabe  ron  30  den.  »pro  examinacione  porcoram*. 
^^)  Die  gewGbolicbatenAbgabatennina  aind  die  drei  Hocbxeiten  (Hocbfeate):  Weibaach- 
ten,  Oatem,  PGngaten;  fiir  die  Hubner  die  FaacbingaUge  (in  oamiaprÌTÌo)  ;  fir 
die  Kiae  jfnaeits  derDonaaSt  Aegidi.  In  den  entfamteren  Orten  findel  gewdbnlich 
eine  Abidaun^  im  Gelde  SUU,  nicbi  bloa  far  die  Nataralien,  sondern  anch  fir 
die  Befreian^  von  der  Scbnldiglteit ,  dieselben  bia  in  daa  Stift  sa  fubrea  (prò 
veclura).  —  Ala  beaondere  Abgaben  eraebeinen  1340:  Eblinaa  io  domo  Nenaidel, 
qne  qaondam  ftait  Friderici  Gaoarab  1  libr.  cere  micbabelia  —  Stepbanaa  Camifex 
in  atrata  ailicum  (Kietiiuggaase)  de  IV«  macello  i  Tmam  aepl  —  Dietmaroa,  gener 
Berlholdi,  da  niacollo  in  roro  superiori  Ires  asaaUiraa  (ribus  festia. 
»»)  Siebe  Anhang  Nr.  XV.  NN. 


Digitized  by 


Google 


xxxni 

welehe  bei  den  einzeben  WirthschafUh^^fen  und  der  grdsste  bei  der 
Stiftspfisterei  sieb  befanden.  Der  grOsste  Tbeil  ging  f&r  den  eigenen 
Gebrauch  auf»  der  Hafer  insbesondere  reichte  ftir  den  eigenen  Bedarf 
aiebt  einmal  aas,  und  der  Ansfall  masste  durcb  Ankauf  gedeckt 
werden. 

Oer  Weiniebent  war  ebenso  bedentend ,  doch  mioderte  er  sich 
im  Lanfe  der  Zeit  durch  den  Umstand ,  dass  das  Stift  fort  ond  fort 
aof  Vermebrang  seines  Weingartenbesitzes  bedacbt  war»  wo  sodann 
Too  den  erkaoft^  WeingSrten  der  Zehent  hinwegfiel.  Die  Bemessung 
dea  Zehents  gescbab  durch  die  sogenanute  Beschreibung.  Abge- 
sandte  dea  SUfU  (Zehentner,  decimatorea)  ^)  acbfitzten  nacb  Been- 
dignng  der  Weinleae  den  wirkliehen  Jabresertrag,  und  bemassen 
daTon  den  Zebent.  Za  dieaem  Bebufe  musate  ibnen  der  Zutritt  zu 
den  Kellem  der  Zebentpflicbtigen  freisteben,  waa  natarlich  nicbt 
telten  zu  Widerstand  und  Reibungen  Veranlassung  gab ,  in  welcbem 
Falle  die  Landesfìlrsten  *)  und  Herrachaftsbesitzer  >}  eìnzuschreiten 
aieb  gendtbigt  saben.  Zur  Niederlage  der  Zebentweine  jenseita  des 
Kablengebirgs  (daa  untere  Gebirg)  waren  die  Keller  zu  Heiligenstadt 
und  Kableoberg  bestinunt,  die  Qbrigen  aus  dem  oberen  Gebirge  und 
fon  jenaeits  der  Donau  wurden  in  die  Stiflskeller  eingelagert.  Zum 
Cberfuhren  derselben  hatten  die  Amtleute  in  eiuzelnen  Àmtern  den 
Wagen  zu  stellen.  Die  Cberfuhr  der  Weiniadungen,  so  wìe  des 
Getreides  und  Heu*8  Qber  die  Donau  hatten  die  Klosterneuburger 
Schiffer  gegen  eine  bestimmte  Entschàdigung  zu  besorgen  ^). 

Die  peraònlichenLeistungen  der  Unterthanen  bestan> 
den  in  Hand-  und  Zugroboth  ;  so  in  der  Stellung  von  Màhern,  Schnittern, 
Wandern(GapIer)»).  Aufladern(Auffahrer)«).Pflfigen  zum  Ackern'). 


^)  Di«  ZelMDtocr  tpeitten  wihrend  der  Zeit  ihrerWirksamkeitstets  an  der  Tafel  des  Prilaten. 

>j  Dm  Siifl  batte  daa  Kellerbeschaurecht  zu  Krìzeudorf  und  Klosterneuburg^  in  tolge 
dea FreibeiUbriefa  der  Herzoge  Albrecbt  11.  und  Otto  voin  19.  October  1335  (Fischer, 
paf.  362),  and  daa  Recbt,  alien  aua  den  ihin  zebenlpnichtigen  Wein^'iirtcn  nacb 
Wien  beatinmten  Moat  zu  beschreiben,  durcb  einen  Freiheitsbrief  Herrogr»  Albrecht  111. 
Ton  1.  October  1372  (Fischer,  pag.  401),  dano  das  Kellerbeschaurecht  zu  Nuss- 
dorf,  Heiligenatadt,  Grinzing,  Sieveriog,  Salmanadorf,  Neustifl  und  Dubling  durch 
étm  FreibeiUbrief  H.  Albrecbra  II.  vom  i.  Sept  1339  (Urkunde  283). 

*)  So  AgDc*  Ton  Roaenberg  zu  Krizendorf  (Urkunde  466). 

*)  Siebe  Aabog  Nr.  lU  ond  IV. 

*)  In  Harmanadorf. 

*)  In  Riekeradorf,  Haaclbach,  Harmanadorf,  Nieder-Holhbrunn. 

'j  lo  Riekeradorf,  OttentbaI,  Weitendorf ,  Talhaìm  zum  Frùhlin;?s-  uud  Herbst-Anbau. 

Digitized  by  V^OOQ IC 


XXXIV 

Wagen  zur  Lese  und  Sebiùttzeit  und  zum  Oberf&hreD  des  Getreides 
ood  Heu*8  9  nach  Klosterneuburg  oder  in  eineo  bestimniten  Wirth- 
schafUbof,  ftir  welche  Leiatungen  *)  aber  mancbmal  eine  AblSsmig 
stattfand  *).  Diese  EinkQnfte  zu  erhalten  und  zu  rermebren ,  war 
stets  die  eifrige  Sorge  der  Stiftsvorstànde.  Waren  Grflnde  5de 
geworden»  so  sochten  aie  neoe  Ansiedier  dabin  za  zieben;  ebenso 
wurden,  wo  ea  ^unlicb»  Rodungen  (Gereat,  Reotacber,  Haidacher, 
Dovalia)  Torgenommen  und  ftlr  die  erate  Zeit  gegen  einen  geringen 
Dieoat  verlieben  ^). 

Zar  Entacbeidang  allAlliger  Besitzstreitigkeiten,  tbeilweise  aocb 
zur  Einbebung  ron  Geiddiensten  wareo  die  Taidinge  (plaeita) 
bestiromt ,  welcbe  der  Propst  oder  an  seiner  Stelle  den  Oberkellerer 
abbielt;  bierbei  wurden  aucb  bestimmte  Zablungen  entrìebtet  *)  Ibre 
Zabl  Ì8t  regeImSaaig  drei  *),  aasnabmsweise  erscbeint  aor  eia 
Taiding  dea  Jabrs  v).  An  einzelnen  Orten  musaten  die  Holden 
die  Kosten  der  Mablzeit  trageo  •)  ebenao  die  Koateo  der  Dber- 
nacbtung  (Nacbtfelde)  •).    Aucb  erscbeint  eine  Abgabe  von  Hafer 


A)  In  Riekertdorf  «wpiuift  W^o;  te  ilM#lbMA,  NMw-HoBabran,  Bni««niéwf; 
OttenUial,  Felbeni,  WeitoBdorft  TaJkum  yam  bMUi  veetanM.  Bip«lta«  «cIMit 
Wagen  sor  Lete  nach  Kihlenberg. 

>)  Tereint  ertehelnen  diete  Ifatonlleistnifen  in  Pfrawtrt  Die  GantlelMn- Beeitnnr 
mfiMen  die  Àdier  dee  dorligen  MeierhoCi  dreimai  in  Jakre  aekern,  die  Pracht 
•dineiden,  einheiseen  nnd  in  dae  StiA  fShren,  die  HoMnttbeeitser  nberdie  Vrmtki 
tcbneiden,  die  Mandeln  binden  nnd  anfitellen.  Der  Scbaffer  hat  die  Aniaaat,  dna  Dre- 
•cben  nnd  die  LAhnnnf  der  Arbeiten  m  beaorgen.  Besfiflicb  der  Wieaen  liegt  dea 
Lebenbe«Csen  das  Miben  nnd  die  ZnfGbmnf  in  dea  SUft,  den  Hofrtattbeaitiern 
aber  daa  Zusanmentragen  nnd  Anfatellen  dei  Ilenia  in  Scbober  oh.  Nebat4nni 
eracbeint  in  Pirawart  anch  eine  nach  anawirta  sn  leiatende  Gabe:  jedee  Lehnn 
f  ibt  nach  Schweinbert  8  Meisen  Hafer  propter  renacionen  inpomn  nach  altea 
Branch  (ab  antiquo).  Eine  ihniiche  Abfabe  naeh  anawirta  Sndet  aich  bei  Eipettan, 
deaaen  Bewohner  fSr  die  Maathfreiheit  iber  die  Donanbricken  dem  Richter  ro« 
Stadian  beatinmU  Ab^aben  sn  leiaten  haben.  Siehe  Urbar  von  lt88  bei  Bipeltnv. 

*)  In  Stannaradorf  Tnnm  paneni  et  t  den.  fhlcaatibna  foennm  fai  obem  wlaa.  It  prò 
meaaoribna  et  aratri*.  In  Felbem  %  den.  prò  meteore.  In  Talhaini  6  den.  prò  non- 
«ore  et  faleatore  foeni.  In  Effenbnrg  dno  tafbereh  Tel  4  den. 

*)  8o  sn  Riekeradorf  ini  Jahre  ItSS  fir  18  Joeh  Rentacker  tO  den. 

^)  So  an  Bipeltan!  4  den.  et  Tnnm  benna  polloni. 

*)  Zn  Stallem ,  Gerloa  bei  GMaendorf,  Naechendorf,  Pirawart,  Harraa,  Eipeltan ,  Ria- 
geltee,  Hanabmnn,  Wilhelsadorf,  Riekeradorf,  Haselbach,  Harmanadorf,  Ifleder- 
Hollabmnn,  Bmdemdorf,  PenfttaU,  Trantendorf,  Eberhartadorf,  Tienthal,  NeneiedoU 
Tattendorf,  Hadwartdorf,  Pftfttetten,  OttentbaI,  Blerbaoni,  Alreichadorf,  Stoicnndorf. 

')  Zo  Lang-Bnxeradorf. 

*)  Zu  Lang-Enaeradort 

•)  Zn  Haadbach,  Pimwart. 


Digitized  by 


Google 


XXXV 

lar  Sehnittieit  an  deu  AoitinaDu  ^  »  weJcher  daTOo  das  Pferdefotter 
der  pr5p8tlìchen  Boten  xu  besorgen  hai 

Die  Unterthanen  wurden»  dero  Spriebwort:  ^Untemi  Kruinmstab 
bt  gai  wohDen*'  getreu,  gut  gebalten  und  Titerlieh  bebandelt  *). 
TrafeB  aie  Fehljahre  oder  rerbeerende  Elementarereignìsse,  so 
konoten  de  auf  Freijahre  oder  HerabsetzuDg  der  Dienste  oiit  Zorer- 
stcht  reebnea  *),  aacb  worden  aie  ror  fremdberrscbaftlicben  Holden 
ìmmer  begOnatigt  ^). 

Die  stifUiebeD  BedtziiogeD  waren  in  ROeksicbt  der  Verwaltung 
in  Àmter  (ofBeia)  eingetbeilt»  deren  Zabl  nach  Verscbiedenbeit 
der  VerbftJtoìase  wechselte  *).  Die  bedeatenderen  Orto  bildeteo  eÌQ 
Aart  fìlr  sieh,  anderen  Amtern  waren  yiele  Ortsehaften ,  in  denen  die 
•tiftlìeben  EinkOnfte  nur  gerìng  waren,  zngetbeilt.  Die  Verwaltung 
dea  Amta  Abrte  der  Amtmann  (Officialis).  Als  Besoldung  batten 
die  Amtlente  den  NuUgenoss  bald  gròsaerer  bald  kleinerer  Grond- 
stOcke  *)»  dann  den  Beaeng  von  Ablait  ond  Anlait,  oder,  wo  dieselben 
bedeotend  waren,  einen  bestimmten  Tbeil  dieaer  GebQbren.  Wenige 
aosgenommen  •  waren  aie  aueb  ron  alien  Leistnngen  an  das  Stift 
belireit»  oder  wo  solcbe  eraebeinen,  waren  sie  docb  im  Vergleiebe 
za  denen  der  Holden  sebr  gerìng.  In  einzelnen  Amtern  bezogen  aie 
aaek  gegen  die  Verpfliehtung ,  die  nothwendigen  Botengftnge  zu 
besorgen  und  die  Verpflegung  des  Prftlaten  oder  Oberkellerers  auf 
aìek  su  nehmen ,  beatinunte  niebt  unbedeutende  Naturalgiebigkeiten. 

Die  Verwaltang  aller  nicbt  an  beaondere  Amter  Oberwiesenen 
Einkflnfte  lag  in  der  Hand  des  Oberkellerers  (Obrìster  Cbellerer, 
Obriater  Cbellner,  Supremus  Cellerarìus),  welcber  unstreitig  nach  dem 
Propate  die  einflussreiebste  Person  des  Stifts  war.  Er  erscheint  ala 
natOrlidier  Stellrertreter  des  Prftlaten  nicbt  blos  bei  Taidingen,  Ver- 
handlongen  und  Streitsachen,  sondern  aueh  an  der  Tafel  des  Prftlaten, 
an  weleher  er  ìmmet  spelate  ond  in  Abwesenbeit  des  Propsts  die 
Giste  bewirthete. 


>)  2m  Ri«k«n4oH;  Bipcitm  «ai  MeiMaa. 

>)  a«  die  BipaltMMr  llSg  (FIselMr  II.  pig.  355)  «sd  1278  (ib.  £71). 

*)  8«  «•  UalOTihiMB  n  Strvpiiig  117S  (Plteher  H.  260). 

«)  a«  iMWa  Itsa  «•  Ri«k«ndorfer,   HtraMsdorfer  nod  Tresdorfer  firele  Weide,  wih- 

rcaé  Awwirl%«   tbf dft  W«id«pfeBBif«   (daiMrii  pftMMlet)   Mtriebtea  mfiwen 
»)  8Uk9  kmkia^  Nr.  IZ. 
•)  Dm  UtlM  Pltts  WIto  dar  Anteana  tob  Eipettai  mift  dMi  G«iia»M  ron  1  V«  Lehen 

Md4  I 


Digitized  by 


Google 


XXXVI 

FOr  seioe  Unterkuoft  an  einselnen  Orten,  z.  B.Enns,  St  POlten, 
war  dnreh  eigeoe  VerMge,  wìe  ftr  die  des  Prftlaten,  gesorgt  <)•  Hidt 
er  aieh  in  Wien  aof ,  io  worden  die  Kosten  seines  Aofentbalta  tod 
dem  Hofineister  der  Prepstei  bestrìtten  und  der  im  Neoburgerfaofe 
dotirte  Capito  hatie  ror  ihm,  wie  ror  dem  Prftlaten,  Messe  zu  lesen. 
Wie  seioe  Stelluog»  so  wareo  aucb  seìne  EiokOnfte  bedeoteod.  Er 
besass  eioeo  eigeoeo  Heierbof  a  a  Hannaosdorf  zar  NaUoiessoog  uod 
bezog  oebeo  der  Prebende  eioes  Cborberrn  die  gr&ssereo  An-  und 
AbsebreibgebOhreo  voo  simmtiicbeo  Amtern.  Er  ftbrte  eia  eigenes 
Siegel,  mit  welebem  er  aostatt  des  Stifts  VerMge  besiegelte,  und 
nabm  aoeb  too  deo  ootertbioigen  Ortscbaften  die  landesfUrstlicbe 
Steoer  ein»  weoo  eioe  solebe  voo  deo  Laodstftoden  bewilligt  worden 
war.  Diese  ebflossreiebe.Steilong,  die  unifiissende  SacbkenntoisSy 
die  er  in  derselbeo  sieli  za  rerscbaffeo  genOtbigt  war»  aod  das 
daraof  basirte  Vertraaen  der  Blitbrflder  erklfiren  es  aueb,  dass 
dieses  Amt  sicb  am  biofigsten  als  der  Oorcbgangsposten  zar  Prft- 
latnr  ibeils  in  iOosteroeabnrg  selbst  *),  tbeils  in  andereo  Stiften  *) 
erwies. 

Wie  der  Oberkellerer  in  der  Wirksamkeit  naeb  aussen,  so  stand 
in  der  Wirksamkeit  naeb  innen  dem  Propste  znnichst  der  Stifts* 
deebant  (Decanns).  Er  batte  fìlr  die  Anfreebtbaltang  der  kl5ster- 
lieben  Oisciplin  im  Stifte»  so  wie  der  Recbte  der  einselnen  Capitalaren 
gegenùber  dem  Propste  za  sorgen;  dessbalb  wordeer  aucb  niebt  ron 
diesem  emannt  (was  bei  alien  anderen  Amtern  der  Fall  war),  sondern 
Yon  dem  ganzen  Kapitel  gewSblt  Er  war  zugleich  seit  Propst 
Ortolf  (1353)  Verweser  der  EinkQnfle  der  sogenanoten  sebònen 
oder  marmorsteinemen  Capello  (Capella  speciosa  Bvre  marmorea 
s.  Joannis  Bapt)  und  batte  zu  diesem  Ende  einen  eigenen  Deebant- 
Scbaflfer  an  der  Seite.  Die  bei  dieser  Capelle  angestellten  Capline 
ans  dem  Weltpriesterstaode  waren  ibm  untergeben.  Aucb  dieses  Amt 
war  in  Folge  des  damit  Torbundenen  Einflusses  bftufig  eìn  Doreb- 


0  Urkuda  Ile,  18S. 

•)  So  1S94  I.  Peter  Uakobr,  1400  Alb«rt  Stòek,  lUZ  Sìbob  L  ìb  Thim,  i4SS  J 

HMktt,  14S8  Jakob  1.  Peperi,   1541  Wolfga»;  Hiidra,  1616  Amintm  MoraiiUler, 

1646  BerakaH  n.   8eliB«4faif ,    1749  B«rtold   0.  8Ui4ÌBg«r,    1766  Gottfried  tob 

RoUoBUiD,  1853  Adam  IL  Schreck. 
*)  So  PotOT  der  Freideger  1S4S  se  Seekae,  Koered  Raaeag  1S66  se  Newtifl  la 

Tirol. 


Digitized  by 


Google 


xxxvn 

giDgspankt  tur  Wflrde  àes  Propsts  im  eigenen  <)  oder  einem  aos- 
wirtigen  *)  Haose. 

Ab  die«e  WOrdentrSger  reihea  sich  der  Spitalmebter»  dar  Sieeh- 
meister,  d^  Gutter,  der  ObUymeister,  der  Kimmerer ,  derPfister» 
der  Fraoeapfleger,  der  Pfidagog,  der  Caplao  dea  Prftlaten. 

Der  Geìst  der  Bruderlìebe,  welchen  daaChristenthQiD  in  den  Henoi 
der  Menachen  weekt  uod  pflegt,  apraeh  aieb  neben  Tielen  anderen  dem 
religidaeD  Siane  entaprungenen  Anstalten  aoch  in  der  Erricbtnng  der 
Hoapitftleraoa,  welche  inabeaondere  den  Chorberrenatiften  eigen 
waren  *).  Chriaten  •  welcbe  ein  fronuner  Drang  lum  b.  Lande  oder 
mich  anderen  dnrcb  die  fromme  Meinung  der  Cbrìsten  gebeiligten 
Orten  trieb,  wurden  in  dieaen  Hospitfilern  aofgenommen  and  liebeToU 
Terpflegt;  dortfanden  aie,  wennKrankbeit  im  fremden  Lande  aie  Qber- 
liei»  hìlfreicbe  Braderliebe,  manchmal  aucb  die  letale  Rubeatfttte. 
Linga  dea  Straaaenzuga  zu  Waaaer  und  za  Lande  entatanden  dieae 
fremmen  Anatalten.  So  aucb  za  Kloatemeaborg  an  der  Waaaeratraaae 
der  Donaa  auf  dem  Gipfel  jener  Anb5be»  welcbe  den  Wien  zuge- 
kebrten  Tbeil  der  Stadt  trSgt.  Der  Anfang  fóllt  mit  der  GrQndung 
dea  Stifta  znaammen»  denn  aeboo  unter  den  weltlicben  Oborberren 
tfaebeint  ein  Swarzo  in  dem  Amte  einea  Hoapitalars  ^).  Unter 
dem  eraten  Propate  der  regulirten  Cborberren,  Hartmann»  zeigt 
aich  der  Fortbeataod  dea  Hospitala;  der  nacb  Jeruaalem  pìlgernde 
DiaeoB  Adalbert  acbenkt  zam  Hoapitale  einen  groasen  Wein* 
garten  *).  In  dem  dabei  befindlichen  Kircblein  war  ein  zu  Ebren 
dea  h.  Gottbart  geweibter  Aitar  •),  apiter  oater  Propat  Wember 
eraebeint  ein  anderer  za  Ebren  der  b.  Gertrud  f),  ron  welcbem  die 

<)  liai  Rndolf ,  1371  Kolomaaii  toh  Lem  ,  iSW  BartkolomiiM  toa  Bierbaom,  1418 
GMrg  L  Mittiif  ar,  lUZ  aiaon  I.  im  Tham  (frfiher  ObwrkeUerer),  1551  Chrótof  1. 
atarl,  ISaS  Uopold  Hiatannarer,  1616  Aadrew  MoMifiller  (flrflhar  Obarkellerer), 
IfTS  A4«i  L  acharrer,  1681  Sabaatiaa  Mayar,  1686  Chrìatof  II.  MatUi,  1707  Erneit 
Parfar,  178£  Floridaa  Lab. 

*)  aa  Haiarieb  (f  1164  tu  IfaaatiA),  ao  Radgar,  1164  dnrch  Hartmau  (aU  Biacliaf 
raa  Brizaa)  ala  Propat  aaeh  Ifauatift  barafan,  abar  io  Folga  daa  Todaa  Hartmana^a 
(U.  Daeaabar)  nicbl  s«m  AntrìUa  aaiaar  Wirda  gelaagt,  spitar  Propat  sa 
Klaatanaabvrg. 

')  CaaatitatioBaa  Marbaeaaaaa  {.  CXXIIL  bei  Amort  Vataa  Ditciplina  CaaoBicoraai 
RafatarÌMB  pag.  422. 

«)  Cai.  trad.  B.  61. 

*)  Cod.  trai.  ■.  472. 

*)  Cad.  trad.  a.  182. 

')  Cad.  Ifad.  a.  588.  8pilar  kam  dia  SUfUng  ainet  awigao  UchU  hiaaa  (Urk.277). 


Digitized  by 


Google 


xxxvm 

Kìrche  8t  Gertraud  genannt  warde.  Die  Wohithitigkeìt  wendete  sìch 
fìrQhzeitig  und  reichhaltig  dem  Hospitale  <)  zu ,  wie  die  Begabungen 
im Saalbuche  ausweisen*).  Der  aU  Spitalmeister  (Hospitalensis) 
aofgestellte  Chorherr  besorgte  die  VeriraltuDg  der  EinkQnfte  *)< 
welche  mit  der  Zeit  bedeotend  wuchsen  ^),  gegen  RechnungsIegvDg 
an  den  Propat.  Er  batte  fìir  den  Gottesdìenst  in  der  Hospitalskìrche  za 
aorgen  *)  und  daa  Recbt,  im  Raome  dea  Hospitala  die  Sacramente 
der  Sterbeoden  anszuspeodeo ,  yerìbuBden  mit  dem  BegrUbnissreehte 


*}  Dm  HotpiUl  b«MM  taiam  «ifMti  Stadttl ,  SeUttkMtM ,  Btckoftì,  RefeoUrìva 
nad  Kficht,  nnd  io  dem  nit  Reitgtflecht  eingMlnatea  Qirtea  tia  Haas.  Dm»  Per- 
•oaalt  oad  dia  Betoldaof  iai  Jalire  13tl  weiMt  dat  Reehanogtbvch  Sigaatar  L. 
aaak:  Praeiaa  ftmilia  doaiaa.  Aarifa  7  aol.  —  Piatori  I  aol.  —  Proearatriei  I 
aol.  —  Raapactrìei  60  daa.  (hallitjiltfig).  Zar  Spaada  daa  Markgrafaa  liaHirta  daa 
HospiUi  500  Broda,  t  Schweiaa.  t  Ockaaa,  15  EiaMr  Weia  aad  1  Pftud  Pfaaaifa 
Geidet  (ArchW,  Baad  VII.  pag.  208).  Et  triab  aiaaa  aicbt  aabadeataadea  Weiabaa 
aaah  Aagaba  daa  Raabaaagifcaafci  Sigaatar  Q.:  Aaao  Dai  1114  provaaaraat  rtaa 
aabaerìpta  ax  parta  kospitaUa  : 

la  campo  Z  rata  eatimata  ad  8  carr.  cnm  carrata  at  taraario. 

lo  Rit  2  rasa  atUmata  ad  5  carr.  cam  carrata  at  taraario. 

la  Harpliaa  1  raa  eatimatam  ad  50  Traat  cam  aarrata  at  taraario. 

la  Salgarat  carrata  cam  taraario. 

la  Staiahaaa  3  carr.  cam  taraario  az  part«  plagt 

It  raam  taraariam  ia  Staiahaaa  az  parta  Jakaaaia  ia  clasaa. 

la  PraTagariaa  I  Carr. 

la  Margrario  5  taraarii. 

Io  V«tarl«io  a  taraarii  az  parta  tifridi. 

la  loaga  atrata  Carrata.  Residoa  pars  aat  implata  (PSIlweia). 
la  daa  Kallara  daa  Hoapitala   kallartaa   aack  aadara  Àmtar  dia  arfechttaa  Waisa 
aia.  So  aradiaiaaa  (libro  6.)  aaoo  iSti.  Nota  vlaa  rapoaita  ex  parta  prabtara  et 
aliaram  oficioarom  :    E  Radakkario  i2  karr.  —  Wiagaa  5  karr.  4  tara.  —  Wassar> 
weiogartau  t  karr.  1  taro.  —  Loaga  TÌoaa  il  karr.  —  Geblinch  t  taro,  adiuoctis  10 
vrait  ia  Waiograbea  —  Ckraaaatt,  dieta  Oad,  4  tara.  —  da  secuoda  viaaa  dieta  Kroller 
S  tara.  —  A  domiab  da  sadlica  6  tara,  qaonim  raus  ast  implatut. 
»)  Cod  Trad.  a.  51,  183.  472,  578,  588,  601,  603. 
*)  Dia  Eiokiiofla  aad  Aatgabeo  voa  1333  bit  1338  tiod  folgeode  (Liber  F.) 

1333,  Provaataa  53      tal.  7  aol.  1  daa.    Bzpotita  46Vt  ^1.  11  daa. 


1334, 

46»/,  „  3  dea. 

46V, 

11  daa. 

1335. 

53V,  m   37  daa. 

53 

13  daa. 

1336, 

57   .  3  sol.  3  daa. 

58 

35  daa. 

1337, 

51   .78  dea. 

53 

35  daa. 

1338, 

46V,  ,  U  dao. 

46 

11  daa. 

«)  srehe  Aohang  Nr.  XV.  litt.  V. 

*)  St.  Michaelstag  arar  der  dies  dedicaliuois  der  liotpitalkircbe.  Aa  dea  Bittagea ,  dea 
Fetteo  der  Heiligeo  Gertraad,  Michnel,  Jakob,  Kalhtrioa  und  Kolomano  Mageo  Stifla- 
herreo  daselbtt  das  Matatioum  uad  wordeo  vuo  dem  Hospitalar  bawirtbat.  Ala 
Uakoatea  bei  tolchea  Bawirthuageo  ertcheiaea  1331  : 


Digitized  by 


Google 


IXXIX 

it  der  Kirche  und  dem  die  Kirche  einschliessenden  Gottesacker.  Id 
dcr  zweiten  HSlfle  des  13.  Jahrhunderts  nahm  die  Zahl  der  zu  yer- 
pflfgeDden  Pilgrime  ab.  An  ihre  Stelle  traten  Arme,  welche  an  be- 
fltiiunten  Tagen  9  gespeiset  wurdeo.  Neben  ibnen  erscbeinen  bis 
zam  Ende  des  erateo  Viertels  des  14.  Jahrbunderts  reisende  Priester 
und  fahrende  ScbQler  ala  Gdate  des  HospitaU  *),  welcbes  nun  seine 
ursprflogliehe  Bestimmung  verliert.  Deon  gegen  Ende  des  13.  Jahr- 
haoderts  batte  das  StiA  in  dem  Hospitale  eine  eigene  Abtbeilung  zur 
Verpflegiing  kraoker  Stiftsglieder  (I  n  f i  r  m  a  r  i  a)  erbaut ,  denselben 
einen  eigenen  Siecbmeister  yorgesetzt  *),  aucb  zur  Haltung  des 
Gottesdiensts  eine  eigene  Capelle  zu  Ebreo  der  b.  Barbara  erbaut. 
Seit  dieser  Zeit  war  dieses  Amt  mit  dem  des  Hospitalars  yereinigt, 
bis  in  der  ersteo  Hilfte  des  14.  Jahrbunderts  die  Benennuog  Ho- 
spitalar  aufhòrt^)  uod  blos  der  Siecbmeister  (Infirmarius)  erscbeint, 
aber  aucb  die  Infirmane  in  eio  iooerbalb  des  Stifts  befiodlicbes 
Gebinde  flbertragen  wird  *).  Docb  bleibt  ftir  die  zunicbststebende 
Verwaltuogspersoo  der  Ausdruck  :  Spital-Scbaffer.  Io  der  Spitalkircbe 
wurde  bei  besonderen  Gelegenbeiten  feierlicber  Gottesdienst  unter 
Zuziebong  der  Stiftsberren  gebalten,  insbesondere  seit  139  1  die 
Octave  des  Frobnleicbnamsfests  feierlicb  begangen  •).  Aucb  Abiftsse 


Nota  Gertradb.  Pro  doniois.  Prìno  prò  2  laetit  14  dea.  It  prò  schiel  14  dea. 
It.  prò  carpioae  10  dea.  IL  prò  barbica  10  dea.  It  prò  aaten  8  dea.  It  prò  parvU 
piaeìbot  6.  dea.  It  prò  caacria  2.  dea.  li  ia  vetpere  prò  luceo  8  dea.  It  prò  parrle 
pàseibaa  4  dea.  IL  prò  riao  18  dea.  Saana  3  sol.  13  deo.  It  la  feeto  rofpicloBaait 
Pro  doauais.  primo  prò  2  pallie  6  dea.  prò  caraibat  TÌtallnis  et  vacciait  8  dea.  It.  prò 
2  aaaatarU  5  dea.  prò  viao  6  dea.  lamaui  25  dea. 

1)  Aa  folfeadea  Tafea:  Weihaacht,  Charfreitag,  Ottertoaatag,  CbritU  Hironelfalirt, 
Piagalsoaatag,  Marti  IleiaigaBg,  Verkfiadigaap ,  Gebart  aad  Hiaiaielfabrt ,  Aller- 
iMilifea,  Jobaaa  d.  Tiafer,  Magdaleaa  aad  Kathariaa. 

*)  8«  beiipielaweiae  1323:  A  Domiaica  Reapiee  (12.  Jaai)  aaque  ad  aatintatem  Doaiiai 
babai  44  aaeardotea  et  ISl  •oolarea.  A  aatiritate  Doaiiai  aaque  ad  Jobsnnis  B. 
(24.  Jaai)  1324  babai  20  aaeardotea  et  30  tcolarea. 

*)  Dar  erate  arkaadlieb  ertcbeiaeodeSiecbaieitter  latBertold  in  Jabre  1289  (Urk.  42). 

«)  Der  letxte  arfcaadlicb  ertcbeiaeade  Hospitalar  ìst  Stepbaa  1309  (Urkaade  126). 

*)  Ober  die  laSraarie  spreeben  die  Slatatea  dea  14.  Jabrhaaderta:  Debet  ataatio 
iaSraoraai  ae  aeaaai  latra  Claaatraai  CaBoaicoraia  esse,  abi  aaam  aptiatime  pos- 
aaat  tderare  iaibeeillitatea ,  qaateaaa  ibideai  et  «abaidiia  eccletiaaticia,  qnibat  iadi- 
faat,  et  fratmai  aainU  TÌacalit  nisertcordìter  suateateatar ,  erg^a  qaos  oportet,  at 
celeri  fratrea  aiaf^aam  exhibeaat  cbaritatem,  acilicet  at  eia  compacieado  subveaiaat 
et  aasidaia  mitacioaibas! 

*)  Siebe  die  UrkaadeB  557  aad  558.  lai  15.  Jahrbaadert  erscheiat  bei  dieter  Proceaaioa 
reg daUbaig  etaer  »nùt  der  groaaea  Fiedel". 


Digitized  by 


Google 


IL 

wurden  der  HospiUUdrehe,  welcher  gegeoQber  die  Infirmarìe-Capelfe 
bald  einging,  ertheilt. 

Der  Guster  (Costos)  kttte»  wìe  ans  eìner  Urìroode  dea  Jalrs 
1344  klar  erfaellt  0»  ^«  Pfarrgeschftfte  and  zugleich  allea  ni 
beaorgen,  waa  die  Kirche  und  die  nothwendigeo  kirchliehen  GerìUtli- 
achaften,  die  ewigen  Liehter  eto.  betraf.  Er  wobnte  xufolge  seinea 
Amta»  daa  ihn  mit  rielerlei  Peraonen  in  nothwendige  Verbiodong 
brachte,  auaaerhalb  dea  Stifta  in  dem  Goaterbofe  (curia  coatodia)  *). 
Die  BeneDDung  ^Pfarrer''  an  die  Stelle  dea  Aaadrucka  «Gaafer'' 
eraebeint  erat  apit  •). 

Der  Oblaymeiater  (Oblajarìaa,  Magiater  oblagiae)  batte  die 
Yerwaltang  der  aam  Beaten  der  Stiftaglieder  gemacbten  Stiftungen, 
ava  welchen  die  einzelnen  Chorberren  eine  Verbeaaerang  ibrer  Pre- 
bende genoaaen,  dann  der  lum  Oblayainte  gemacbten  Meaaen- and 
Jabrtagaatiftungen»  welcbe  tbeila  dnrcb  Gelddienate  tbeila  durcb  Ze- 
bente  aicbergeatellt  waren.  Er  fdbrte  ein  eigenea  Amtaaiegel  ^). 
Die  Oblay  beaasa  aucb  ein  eigenea  Hana  (Oblaybana)  zu  Kloatemea- 
barg,  an  den  Graabof  und  die  Jodenachule  angrenzend.  In  der  eraten 
HSifte  dea  15.  Jabrbonderta  ging  daa  Amt  ein  nnd  worde  dem  Ober- 
kellerer  zagetbeilt  *). 

Der  Kimmerer  (Camerarioa)  war  der  Voratand  der  aogenannten 
unteren  Kammer  (Camera  inferior)  *)  nnd  bSnfig  ein  Laie  ^).  Die 
EinkQnfte  diesea  Amta  waren  gering  •).  Ober  ibre  Verwendang 
ist  nicht  mit  Sicberbeit  abzuaprecben ,  da  bia  za  dem  Ende  dea 
14.  Jabrbonderta  die  Recbnnngen  dieaea  Amta  aicb  nicbt  vorfinden. 
Die  apftteren  Recbnnngen  weisen   dem   Kàmmerer  yorzOglicb   die 


1)  In  dit  plurr,  die  de  haitset  die  Ovttrey  (Urkude  atO). 

*)  !■  Oasterhofe  wvrden  ««eh  awchauil  frtnde  Citte  bewirtket  Br  ttaad  (la  Ter- 

biadMop  Bit  dea  8ekriftentlninne  oad  der  altea  KeoiBer),  wo  der  Biaftaf  ia  ém 

gegenwirtige  Stiftagebiade  aiek  befledei. 
*)  Erat  1815.  Qemng,  pbarrer. 
«)  Urliunde  803,  898. 
*)  1421  eraebeint  der  Oberkellerer  (Daebnala  Propat)  ainoa  lai  Thana  ala  Tenraltar 

der  Oblaj. 
*)  Die  obere  Kamaer  (caoiera  anperìor)  atand  anter  den  Oberkellerer  aad  war  eigcat- 

lich  die  jadicielle   Abtbeilaag  der  Venralteag,   geftbrt   rea  deal  StinakoAaeMar 

(apiter  Hofrickter  genanat). 
7)  Urkonde  303. 
•)  Anbang  Nr.  IV.  Die  dort  eraekeiaeade  Camera  aoatra  Ut  die  KaaaMr  (Uakiafle) 

dea  Prfilatea. 


Digitized  by 


Google 


xu 

ErhaKung  der  Gebftude,  die  Anschaffong  der  Kleider,  die  Auszahiung 
dea  Soids  der  Stifbdienersehaft,  so  wie  der  aoswirtigen  Prftbenden 
IO.  Yon  dem  Stìftskftmmerer  sind  die  yorkommenden  Kftmmerer  dea 
Propsta  9  ^^^^  'u  UDterscheiden,  welche  Laien  siod  und  zur  Diener- 
sehaft  dea  PrìHlaten  gehòreo. 

Der  Pfiater  (piatrìnae  praefectoa)  *)  hatte  die  Aafbewahmng 
and  Verwendung  dea  in  dem  stiftlicben  SchQttkaaten  *)  zuaaminen- 
gefìlhrten  Getreida  ^),  dann  die  atiftliche  Bftckerei  und  die  MOhlen 
onter  aieh.  MOblen  besaaa  daa  Stift  zwei,  eine  am  Lederbacbe 
wenìge  Scbrìtte  ver  dem  Einflasse  deaaelben  in  die  Donan  (molen- 
dinom  inferioa),  und  eine  ScbiffmOble  (molendinnm  auperiua),  welche 
nnterhalb  der  St.  Martinskirche  atand  und  mit  dem  festen  Lande 
durch  einen  Steg  ?erbunden  war  >).  Gebacken  •)  wurden  Brod 
nnd  Laibeln.  Die  Semmeln  wurden  yen  den  Bftckern  der  Stadi 
bezogen,  wie  aueh  daa  Semmeknebl  nicbt  aelbst  erzeugt,  aondem 
erkanft  wurde.  Semmeln  kamen  dberhaupt  nnr  an  den  hftcbaten 
Festtagen  und  in  beacbrftnkter  Zabi  auf  den  Tiacb.  Neben  dem  ge- 
wòhnlicben  Kombrode  wurde  jedoch  aucb  in  der  atiftlicben  Back- 
atube  IHr  die  Tafel  dea  Prftlaten  eine  eigene  Gattung  Brod,  untar 


A)  Urfcn^  aa,  108. 

*)  N«M  étm  im  4ea  Urkoadenbadie  Torkomneoden  Pastomeuteni  (titli*  Resistor) 

•néktimm  te  dea  ReeharagMi:  1360  Eberhard,   1371, 1376  Johanaet,  1363  Petros. 

*)  D«rs«lbe  bMtead  «is  drei  atockwerkra,  die  alt  oberer,  mittlerer  and  nnterer  Kasten 

•nckdnm,  «ad  war,  wie  alle  WiiibsebaftogebiDde,  Bit  eiaeraea  Thtlren  and 

Fearterlidea  geticlieri 

*)  Ala  Kakaafla  erackeiaeas 

Itri,  06  Mod.  tritici  —  tSVt  "o^  tiUgiaia  —  20  meir.  caaapi  (haaO  de  Geiea- 
dorf  —  tVt  ^oi.  5  Betr.  ordei  —  140  mod.  Z5  metr.  areae  —  aad  aa  Oeld- 
dieaat  lU  Ubr.  59  dea. 
1373, 164  aod.  14  metr.  tritici  —  20  mod.  4  metr.  ailigiab  —  31  metr.  fabanim  — 

a  mod.  2S  metr.  ordei  —  129  mod.  17  metr.  aTone. 
1374, 107  mod.  23  metr.  tritici  —  U  mod.  10  metr.  tiligiaia  — 112  mod.  11  metr. 

areae  —  3  aiod.  ordei  —  26  metr.  fabaram. 
137S,  179  mod.  U  metr.  tritici  —  29  mod.  26  metr.  ailiginia  —  146  mod.  14  metr. 

areae  —  6  mod.  26  metr.  ordei  —  26  metr.  fabaram. 
1380, 186  flM»d.  miaaa  5  metr.  tritici  —  6  mod.   1 1   metr.  tritici  prò  ttewra  — 
41  aM»d.  2  oMtr.  aUigiaia  —  4  mod.  ordei  —  156  mod.  14  metr.  avene  — 
2  akod.  25  metr.  avene  prò  alewra. 
*)  1360  ktamt  ia  dea  Recbaoagea  die  Erneuerunf  dieaee  Stega  vor:   prò  2  arbori- 

bea  1/,  tal.  25  den.  Carpeatatorì  prò  ficiendo  21  den. 
*)  Der  ilteete  arfcaadlicb  beliaante  «tifUicbe  Bicker  dSrAe  der  im  Cod.  Trad.  n.  20 
«Bròaricoa,  piator  caaonicoraro*  aein. 


Digitized  by 


Google 


XLII 

der  Beneonung  Pfefferbrod  erzeugt.  Der  Pfister  hatte  ferner  die 
Verpflegung  der  stìftlicben  und  Gastpferde  mìt  Heu  und  Hafer 
zu  besorgen  <)  und  den  zu  seinem  Arate  gebòrigeo  Weiagarten ,  die 
Rawberìn  genannt,  zu  verwalten.  Ibm  unterstand  ein  zablreiches 
Personale  >).  Die  P68ter  waren  Laien,  erst  1414  onter  Propst 
Albert  erscbeint  in  diesero  Amte  Stepban,  Pfarrer  in  Steten,  ein 
Weltpriester. 

Von  dem  Frauenpfleger  (Custos  dominanim)  wird  bei  dem  Cbor- 
fraoenstifle  die  Rede  sein. 

Einen  eigentlieben  Kellermeister  (Cellarius)  gab  es  niebt,  da 
die  Yerwaltang  der  Weingfirten  nicbt  in  einer  Hand  rereinigt  war, 
aondern  jedes  Amt  seine  eigenen  WeingSrten  und  daa  Ausschanka- 
recbt  batte  *).  Die  rorkommende  Benennung^  Cbelnampt  beziebt 
8ich  auf  den  Oberkellerer ,  die  in  Urkunden  erscbeinenden  Cbeller- 
maister  und  Chellerscbreiber  sind  berzoglicbc  Dienstleute. 

Nach  dem  Master  andererStiftebestand  aueb  zuKlosterneuburg  eiae 
Stiftascbule  unter  der  Leitung  einea  Cborberrn  (Pftd agogna). 
Die  ftlteste  Hinweiaung^)  darauf  gescbiebt  bei  demim  Jabre  1216  be- 
ricbteten  Tede  dea jungen  Herzogs Leopold  (Vili.),  welcber  dieScbulen 
za  Kiosterneuburg  beaucbte  und  bier  aus  Mangel  an  Aufsicbt  ron  Seite 


*)  OWr  allM  Dietet  siehe  Anhang  Nr.  Xn. 

*)  Du  Penooale  md  teine  Betoldong  ertcheint  in  den  Rtcbunngen,  wie  folgi: 
1360,  MtsMrìiM  prò  ebdomida  4t  den. 

Moltndfnator  in  anpen'ori  molendino  per  liebd.  Z4  don. 

Molendinntor  in  inferiori  molendino  per  Irabd.  ZOVs  ^** 

Ambo  prò  eateo  et  Tino  per  hebd.  70  den. 

Pittoret  et  fimali  prebendarii  per  Tnaa  nentea  17  eoi.  27  den. 

Pittoret  prò  Tino  per  hebd.  4  den. 
137S,  Nota  finiilia  domoa  (halbjihrig). 

Motendinatori  V  libr. 

It.  daobnt  famnlit  V  libr. 

IL  anrige  12  tol. 

It.  meittarìo  3  libr.  minnt  42  den. 

It  hewpinter  S  tol.  6  den. 
S)  Der  iltette  mir  bekannte  KeUermeitter  ana  den  Ckorterren  iat  1500  Stephan  lincei- 
weit,  to  wie  alt  K.uchenroeitter  ini  fj^leicben  Jabre  Hieronymna  Ton  Mfinehen  (de  Monaco). 
*)  Ob  der  im  Cod.  trad.  n.  200  vorkommende  Master  acholarnm  nnd  der  ibid. 
n.  767  ertcheinende  Poppo  acbolatlicvt  Cborherren  dea  StifU  geweaen ,  liaat  §*ck 
ana  der  Urkunde  nicbt  mit  B«ttinimtheit  entnebmen;  eben  to  wenig,  ob  der  onter 
Proptt  Gotttchalk  aufgenommene  Notìs  Olricut  tcolaria  nnd  der  Cod.  tmd.  n.  S64 
erwibnte  Sohn  Ulrich't  Ton  Ulricbikireben  «qaern  ad  litterat  potnimna"  Sckiler 
der  SUrtstchule  geweten. 


Digitized  by 


Google 


xLni 

des  Lehrers  yon  einem  Baoroe  herab  sich  xu  Tode  fiel.  Allein  die 
gante  ErzShluog  beroht  aaf  Ortilo  und  den  Kloaterneaburger  Tafeln, 
die  eioheifnische  Chronik  weiss  oiehts  daron ,  sie  beriehtet  bloa  ein- 
fadi  deD  Tod  des  jongen  Leopold.  Eio  sicberer  ÀDhaltspaokt  ìst 
das  orkandlìcbe  Erscbeinen  des  Chorbcrrn  Pabo  (welcher  spiter 
Propst  des  Stifts  wurde)  als  Pftdagogas  im  Jabre  1260.  Die  letztea 
nrknndlich  erseheinenden  Pftdagogea  <)  sind  Marquart  und 
Bartbolomftas,  und  zwar  in  einem  und  demselben  Jabre,  nimlicb 
1341.  Aber  scbon  1330  ersebeint  ein  Magister  Nicolaus,  reetor 
seolarom  in  Neuburga,  bei  der  St  Martinskirche  in  der  untern  Stadt*). 
Bald  darauf  wurde  aucb  die  obere  Stadtscbule  in  der  Art  rom  Stifle 
getrennt ,  dass  dieselbe  nicbt  mebr  Yon  einem  Stiftsgliede  besorgt 
wurde;  doch  wurde*  die  Scbule  Tom  Stifte  aus  erbalten ,  der 
Schulmeister  (scolasticus)  bezog  yon  demselben  Besoldung  und  Klei- 
dong  und  batte  die  Wobnung  im  Stifte  (bei  der  sogenannten  Obem 
Kammer).  Die  Sorgfalt  des  Stilts  fìQr  diese  Scbule  beweiset  der 
Umstand,  dass  sicb  das  Stift  von  der  Stadt  bei  Erbauung  des  BQrger- 
spitals  einen  eigenen  Reyers  ausstellen  làsst,  bei  dem  Spitale  nie- 
mals  eine  Scbule  anlegen  zu  wollen  *). 

Der  Caplan  des  PrSlaten  wurde  yon  diesem  aus  den  Cbor- 
berren  gewibit  und  begleitete  ibn  auf  Reisen,  um  yor  ibm  die  Messe  zn 
lesen;  yielleicbt,  dass  er  aucb  bei  feierlicben  Gelegenheiten  das  Ami 
eioesCeremoniSrs  yersab.  Docb  scbeint  dies  Amt  blos  yen  dem  Willen 
des  Prftlateo  abgebaogen  zu  haben  und  kein  fortbestebendes  gewe- 
sen  zu  sein,  da  nur  unter  Propst  Rudwein  und  Kolomann  derlei 
Captine  erscbeinen  *).  Bei  der  Capelle  im  Neuburgerbofe  vor  dem 
Scbottentbore  zu  Wien  war  aber  ein  Caplan  fundirt,  welcber  yor 
dem  Propste  oder  Oberkellerer  die  Messe  zu  lesen  batte  »).  Als 
yorflbergehende  Erscbeinung  findet  sich  aucb  1394  ein  Caplan  des 
Decbants  yor  •). 

In  der  Classe  der  Dienerschaft  (familia)  begegnen  wir 
einem    Speiser    des   Propsts    (1362)    ').    einem    KQchenmeister 

1)  Dm  Reait  der  bekuntea  Pidagoges  «ich»  ia  RegiMer. 

•)  Vrkmmé*  Ut. 

*)  Urksadc  310. 

«)  Urkiaule  2M,  301,  475. 

»)  UriMde  3«3. 

«I  Amb.  tur  UrkMde  57Z. 

0  Urk«iid«  415,  422. 


Digitized  by 


Google 


XLIY 

(1364)  0.  K5chen(ld54)>),  sfifUiehen  WeinkellDem  •),  dton  meli- 
reren  anderen  untergeordneten  Dienern  ^). 

Was  das  Lebea  im  Inneni  dea  Hauaea  betrifft,  ao  batte  achon 
der  erate  Propat  der  regolirten  Chorherren  Hartmann  Stataten  ent- 
worfen ,  welehe  in  der  Folgezeit  den  BedOrfniaaen  geinftaa  yermelirt 
and  geftndert  wurden.  In  der  ilteaten  Zeit  eracbeint  noeb  ein  ge- 
meinaames  Scblafbaua  (dormitorìam),  deasen  letzte  Spur  aicb  unter 
Propat  Stepban  von  Sierndorf  Torfindet. 

Die  K 1  e  i  d  u  n  g  der  Cborberren  war  weisa,  im  Soromer  aua  Lein- 
wand,  im  Winter  aua  Tocb,  welebea  tbeils  aoa  dem  Intende  (meist 
yen  Tuin)  tbeìla,  beaondera  fttr  Propat  und  Decbant,  aoa  dem  Aoalande 
(BrOgge,  L5wen»  Maatricht,  Toumay,  C5ln)  kam.  Zur  Bestreitong 
der  Koaten  beatand  eine  eigene  Stìftnng  *).  Im  kircbUcben  Dienate 
tragen  aie  eine  Cappa,  gleieb  den  Domberren  an  den  Katbedralkircben; 
die  Cappa  dea  Propata  war  ana  rotbem  Zendal  gefertigt  •).  Ala 
FaaabeUeidung  eracbeinen  Filiacbnbe,  mit  Fili  auageflltterte  Leder- 
acbobe  und  groaae  lederne  Stiefel. 

Die  Koat  wurde  zweimal  dea  Taga,  Mittaga  und  Abenda,  ge- 
meinacbaftlicb  im  Refeetorium  eingenommen.  Sie  beatand  lum  groaaen 
Tbeile  aua  Fleiaehapeiaen,  mancbmal  von  GemOae  unterbroeben  f). 
Alle  Freìtage  und  Saroatage  •  dann  dorcb  die  ganze  Addenta-  und 
Faatenzeit  (rom  Aacbermittwoche  angefangen  bis  zum  Osteraonntage) 
wurden  blos  Fastenspeisen  genoaaen,  aucb  an  den  in  dieso  Zeit 
fallenden  Sonn-  und  Feiertagen  •).   Jeder  Cborberr  batte  zu  Tiacbe 


t)  Urkande  4U. 

•)  Urkvndt  359. 

•)  Urkaodt  S59,  SaS. 

«)  Siehe  ADhMg  Nr.  XV,  UU. 

»)  Urkande  351. 

*)  Die  Dienertchad  war  ìm  Loden   oder  bnmaes  Tacb  fekleidet,  welchee  1377  voa 

St.  Pdltei  von  einem  gewiMen  POttiof^er  nad  MitUiofer  betogen  wird. 
^)  Bbaehe    Lebentmittel    wardea    mìtuntor  weitlrar  besogeo,    eo  s.  B.  Fiacke  aod 

Kfite  von  KremtmÙDtter,  KiM  tod  Gleisk  etc. 
•)  Pur  die  Fa»teoseit  wurden  Haaaen,  narinirte  Karpfea  and  Heckte,  Hiringe,  Bela, 

Roainen,  Feigen,  Mandela,  Ol   etc.   im   Groaaen  angekanfl  nnter  dar  Banranaag 

Quadragetimalia.  Siehe  Anhaag  Nr.  XV,  J. 

Die  folgende  ZaaanmeiMtellung  der  in  den  Kacheaaaitareeknuagea  dea  14.  Jakr- 

hunderU  vorkommenden  Speiaen  durAe  ala  ein  Beitrag  mar  Calinrgeadiichie  aicht 

anwilikommen  aein: 

Òphelgehekfuppen  —  Gebekaappen  —  Welnanppen  —  Weinperanppen  Bit  Òpfel  — 
MandeUupp  mit  Semel  —  Arbaiiaappea  —  Chaapmé.  la  der  Sappe  flackk  — 
mjichii  Wurste  —  Sweinen  clan. 


Digitized  by 


Google 


ILV 


em  bestimmtes  AannaM  ron  Wein  «).  An  den  hohen  Festtagen  (Hoeh- 
saiteii)  inieha  die  Aniahl  der  Speisen  ond  Aosmass  imd  QualitSt 


KjBtitfaBÌ  »  rmtaa  «H  RyitadMli  —  Lufdprttaa  —  BoefaerpratM  ^  Back- 

pntM  —  fwott  Prttaa  —  BystHaiteh  ia  aalcs  —  Qtrìbprttoa  —  Lieehtl. 
CaÈHnwmÉfàktk  ra  RtCaspratM  —  habarcben  mit  eMtnwnfleisoli   —  Castrawii 


CkUbarae  l«fe«r  pa^a  —  CbUbrtte  flu  —  CUlbreia  ebfoa  -  CMhrétu  g«pra- 

toa  —  GkiIbfleiMli  ia  tìa  ayprfie  —  Awter  (Kubeater). 
LaMfrela  h«wbt  ^epaekea  —  LMibreiaa  in  aia  gnaael  —  Lambreiaa  ia  firaeaa  ~ 

LeMbflraptweb  sa  prttaa.  —  ZieUeia. 


Swtiapratea  —  Spaaaaa  —  laberwarat  —  pratmirat  mit  aeaiff. 

Jaafe  blaer  —  Gaaa  geprataa  —  Tawbaa  —  Geaaebr^s  —  Ratea  (aabr  aeltea) 
Chmabatr^  —  Fadaaa  (adur  aeltea)  —  BebbAaer  —  ftiittogéi  (Biricbibaer) 
»  yòg9i  geprataa  ^  Sweiaeia  wiltpret  ^  Cbiaia  rSgel  —  Haaea  (aehr 
aeltea)  —  HaaelbBaer  (pallaa  raaelo)  aebr  aeltea.  —  Aaperìoli  (aaeb  Du 
Ceage  Biebkaraehea)  ^  Ardea  (die  Zobereitoag  leigt  die  Recbaaag  ron 
laaS:  prò  caaUbaa  et  roaia  et  erdper  ad  ardeam  1  tal). 

IfaiaMnichaiit  aeael—  Chraat  aiit  warat—  Potiagebraat  (eiageaiaertea)  —  Ljeaaa 
gepratea  —  l^eaaebte  Rabea  aiit  ebrea  —  Pféaigpreia  ia  aiilieb  —  Wftrat 
aaf  grla  cbraat  —  Mawraebea  —  Arbaiu  mit  ftpbel  —  Reja  mit  maadel 
Tad  heaig  —  Liae  —  ftpbeigmaa  ~  Cbraat  mit  allea  (Aal). 

PariibltHer  mit  boaig  —  Leeeitea  —  praate  ebaebel  aaa  aeaelmel  —  Strawbea  — 
MavdUeia  aaa  aemel  —  fladea  —  aaaaealftnleia  —  pacbea  cbacbea  mit 
weiaper  (Gagelbapft). 

Parban  Spbel  —  gereate  plera  —  gereete  welzl  —  amerla  et  ceriaa. 

Ayr  ia  eaaig  —  Paebae  ayr  ^  Ayr  mit  Opbel   rad  boaig  gefillt  —  rerlorae  afr. 

Ghrowaeea  (Krebee)  —  Taefceatel. 

Padifiacli  —  OirrrieA  -    rbertraekbt  beebt  —  geapreite  beebU  -  geaottea 


Hiriag  —  Trawariaeli  —  PfrOlea  (beide  werdea  maaaweiae  gekauft)  ~  Torcbea  — 
bawaea  ~  Ala  —  8ebU  ~  Naaea  —  Karpfen  —  Stiri  —  Rattea  mit  ^pbel  — 
Perbea  —  Ziadl  —  Yiaob  ia  der  Sulcs  mit  boaig,  banfÌMbottea  rad  6pbel  — 
Babea  aad  eblaia  riacb  daraaff  —  ebrant  mit  EricbTiacb  ~  Cbreasliag  — 
Oraadel  (fiudali). 

Baaoaderi  atarfc  war  ia  der  Faateaseit  der  Verbraacb  Toa  Hiriagea  and  Kiae, 
wdcbe  letstere,  trota  der  Tieleo  Oieaatkise,  nocb  ia  bedeutender  Aaxabl  erkanfl 


Ale  Gevfne  eraebeiat  Safraa,  lagwer,  Zimmt  and  Pfef er. 
*)  h  der  eratea  Zeit  Utt  dea  Stift  groasea  Maagel  aa  Triakwaaaer,  bla  demtelben 
darcb  eiae  im  Wolftgrabea  am  Foaae  dea  Leopoldsberga  aafgefundeae  and  in 
>5>rea  ia  dea  8tift  geleitete  anagiebige  Qnelle  abgebolfen  wurde;  die  erate  Br- 
wlhaaag  daroa  geaebiebt  aater  Proptt  Wember  il  (1192—1104),  wo  Wikke- 
berC*a  Witwe  dea  Stifte  elaea  Weiagartea  acheakt:  »ut  per  etndem  vineam  fona 
■aeter  Ubenua  babeat  tmaameatam"  (Cod.  trad.a.  409).  Eiae  apltere  Band  «ebrìeb 
èaaa  ab  Baadgloaaei  Gerort  praaa  (d.  b.  Waaaerleitang  in  Rdbren).  Die  nicbate 
:  geaebiabt  in  14.  Jabrbuadert,  wo  Bitchof  Berabard  Ton  Ptacan  1306 
Mfte  eriaabt,  die  Biakiiafle  eiaer  dem  atilUicbea  Patroaate  nnteratebenden 


Digitized  by 


Google 


XLVI 

dei  WeinA  9  ^^^  ^^  ^^  Stelle  dea  Broda  traten  Semmeln.  Zur 
ErheiteniDg  dientea  an  diesen  Tageo  hftufig  Masìker  nnd  Gaokler 
(fistolatores  et  joculatores)  gegen  Bezahlung,  die  aach  mancbmal 
yoo  den  Giìedero  des  bohen  Adels,  welche  an  solchen  Tagea  als 
Giste  ersehienen,  initgebraeht  wnrdeo  *).  Aa  einielnen  bestimmteQ 
Tageo  wurde  in  Folge  eigener  Stiftuogen  eine  Aufbesseruog  an 
Kost  und  Wein  (Pitanz,  Propinacio)  gegebeo,  deren  Umfang 
gew5bnlìcb  yod  dem  Stifter  geoau  bestiinint  war  •). 

Nebst  Kost  ond  Kleiduog  bezog  jeder  Cborberr  monatlieb  eiae 
bestimmte  Summe  Geldes»  welcbe  der  Decbant  doppelt  erbielt  *).  Kost, 
Kleiduog  ond  dieser  Geldbetrag  Eusammeogenoomieo  worde  mit  dem 
Aosdmeke HerreopfrOode  (praebenda  domioorom) bezeicbnet,  and 
dieselbe  aaeb  Laìeo  fQr  treugeleìstete  Dìenste»  mancbmal  ancb  gegeo 
Erìag  eioer  bestinunteo  Somme  oder  Obergabe  einer  Realitftt  entspre- 
ebenden  Wertbes,  auf  lebenslang  rerlleben  *).  Nebstdem  bestanden 
iwei  HerrenpfHlnden  »  welcbe  annen  Leuten  yerlieben  wurdeo  ond 
Praebendae  Marchionis  hiessen  *). 

Kraoke  Glìeder  des  Hauses  wurden  in  das  Siecbbaus  (Infirmaria) 
gebraebt»  welcbes»  mit  einer  eigenen  Capello  zu  Ebron  der  beiligen 
Barbara  rerseben,  in  dem  Hospitaie»  spSter  ionerbalb  des  Stiftsraoms 
onter  Aofsiebt  des  Siechmeisters  bèstand.  Von  einem  Arzte  kommt  in 
den  stifUicben  Scbriften  keine  Erwftbnnng  yor.  Die  Gesundbeits- 
pflege  beschrinkte  sicb  auf  Bad  und  Aderlass. 


Kircke  an»  Behvfe  der  HertteUnng  dieter  WtMerleitMg  u  beuebM  (Urfcunde  02), 
%m  wdcheB  Bade  er  aoch  tplter  (1313)  eiae  Sckenktng  vo*  130  PAuid  hia- 
sufSgto  (TodtcBbnch  det  SUfU  RlMteriMBbar^,  18.  JuU,  in  VII.  Bande  det  ArebÌTt). 
Yerf  1.  •nék  :  Kleiae  Rloetemeabarfer  Chroeik  ad  aanam  1330  nd  Aanerkoag  S 
ebeodaselbsi 

<)  Ab  der  Tafel  dee  Prilatea  erscheiot  Rejfld,  Maiwatir  and  Muecatell,  flraaaSeiacker 
Weia  (Tiaaai  gallicuoi)  aod  Bier  (ceresirla),  weldMe  letztere  su  Schiffe  ava  Balera 
kergefilirt  wird  (1390  prò  tm  legala  Malwaeir  7  Sor.  Ubar  E.  I.). 

*)  8o  die  Herrea  tob  Wallaee  uad  Maidbarg. 

*)  8o  erUlt  ia  Folge  der  FroknleicliaamaetiftaBg  der  Hersogia  Elieabeib  (12SS)  der 
eelebrireade  Prìetter  tbbb  bonum  fercalam  de  coqalaa  praepositi  et  aiediaB  prae- 
beadaai  boa!  riai  de  ceUarìo  praepositi  ia  maoe,  et  taatandem  ia  veapen'e,  an  Tage 
der  Altanreibe  aber  (io  octara  paacae)  jeder  Cborberr  .meataraai  beai  tìbì  et 
raam  «iaialaai  paaia  (Fiscber  II,  tS9). 

«)  Siebe  Aabaag  Nr.  XV,  WW. 

•)  So  tcboo  im  Cod.  trad.  aa.  393,  578  aad  Urkonde  434,  814. 

•)  Siebe  Aabaag  Nr.  XV,  WW. 


Digitized  by 


Google 


iLvn 

Bider  erseheioen  ertt  io  den  letsten  Deeennien  des  13.  Jtbr« 
ImnderU.  Anfangs  worden  die  Badstuben  aoMerhalb  des  Hauiea  ftr 
deo  Gebniach  der  Chorherren  i^en  eine  jfthrlicbe  Zablung»  welehe 
éer  Oberkellerer  leittete»  gemietbet  Zu  Ende  dei  14.  JabrIuiDdeHs 
enebeint  eine  im  Stille  selbst  erbaute  Badatube  fOr  den  Gebrancb  der 
Cberberren  9»  ebenso  eine  Badstube  des  Prftlaten. 

Der  Aderlass  (mimitio)  wnrde  su  bestimroten Zeifen  des  Jabrs 
▼orgeaomnen.  Da  diejenigeo,  die  sieh  ibm  miterzogen  (pblebetoni), 
dorcb  3  Tage  in  dero  Sieebbaose  bei  besserer  Yerpflegnng  yerureiltea, 
war  es  dureb  die  Notbwendigkeit ,  im  Gottesdieoste  keine  Stftnmg 
eintreten  za  lassen,  geboteo,  dass  diesePrftsenratiT-Cornicbtyon  alien 
Stiftsgliedem  sugleieb»  sondem  abtbeilungsweise  gebraaebt  wnrde. 

Als  Arsneimittel  erscheinen  Salbei»  Bante»  Erdrancb*  Bosen- 
blitter.  Anis,  KOromel,  Wacbholder»  Wegericb,  Irìsworseln,  SOss- 
holzsafl  etc,  als  Unirersalmittel  Tberiak  (dryak)  Ton  Yenedig  *). 

Der  Gottesdienst  wnrde  mit  grosser  Feierlicbkeit  begangen*)» 
besonders  an  den  Gedftchtnisstagen  der  Weihe  der  Kircheo»  Capellen 
ud  Altire  nnd  an  den  Patrodnien,  wo  eigene  Cantores  aus  denStifts- 
berren  erscbeinen,  welcbe  die  kircblicben  Tagseiten  dort  beteten  nnd 
daflir  an  der  Tafel  des  Prilaten  speisten  (Jus  ebori)*);  binfig  war 
d«r  Gottesdienst  als  ein  feierlicber  gestiftet  *).  Bei  einzelnen  Altftren 


1)  ìm  Ukn  1S77  mré»  Si*  BaSrtaW  in  Hcitmì-  tni  FrtMdOotUr  febMt  Zar 
BrwinBaaf  ém  Watters  4iMitoa  •■ck  erUtsU  Badikiettl  «  wtklM  eifCM  ^tun 


•)  1395,  prò  «olUfwda  mItìs  S  Seo. 
ISSS,  prò  Barìa  BtfialoBlkraat  SO  4«a. 
prò  lekweiricio  12  don. 
prò  «lisio  12  àtm. 
prò  carri  10  4t»- 
pro  Juiparja  2S  Sta. 
mmk  ToyaU  tt  Sm. 
prò  liàio  eoarallio  10  Mm. 
prò  noi—SS  Saa. 
prò  plaalafiae  20  dao. 
prò  fiuma  tarrao  ot  kotoaica  S2  Sas. 
•)  SfidM  àakaaf  ICr.  TI!  aaS  XVL 
«)  aiaka  àakaaf  Nr.  XUI.  1S43,  25.  JiMor,  IS.  Mirs,  19.  Norenkar.  7.  DacaoikM-. 

—  1244,  3.  Mirx,  19.  ud  SO.  NoTomkar,  at  saapiM. 
•)  nia  SViUmg  dar  AaUpkoM  Spoaio«a  (Urkuda  503),  Salro  Rafiaa  (Urkvoda  SU, 
SaO),   daa   FrSkaaOa    da    laÉla    (Urkaada   SOS),    daa  Dorotkaafaato  (Urkuda 
S9S),    daa  BarbaraliMta  (Urkuda  351),  daa  FkvkuaU  aaf  U.  L.  Fr.  Aitar  (Ur- 
4U> 


Digitized  by 


Google 


xLVin 

erscheinen  Stiftangen  etnea  ewigea  Lichts*)  (so  wie  aoch  bei  der 
sogenaoDteo  Ewigenlicht-Sftule  aof  dem  Friedhofe).  Aoch  feierliche 
Processionen  sìod  nicht  selten»  werden  mitunter  gestiftet  *),  kommeo 
aber  auch  von  auswftrts  ao  bestiminten  Tagen  der  Stiflskircbe  zuge- 
zogen  *).  Zar  Befórdening  der  Andacht  dienen  aucb  die  Ablftsae, 
welche  das  Stift  fUr  die  ihm  unterstehenden  Kirchen  und  Capellen  in 
reicher  FOlle  erhielt  *).  Auf  die  AusschmQckung  des  heiligen  Grabs*) 
nnd  die  Feierliehkeit  der  Auferstehung  *)  wnrde  besondere  Anfmerk- 
samkeit  yerwendet.  Docb  wurde  der  Gottesdienst  nicbt  bloa  Ton  den 
Chorberren  gehalten,  es  ersebeioen  aoch  Weltpriester,  welcbe,  eigens 
fundirt,  io  den  CapeUeo  oder  ao  bestimmten  Altftreo  die  Messe  lasen» 
aber  aucb  mitunter  yerpflicbtet  waren,  den  Cbordieost  mitzoroacbeo. 
DasBegrftbnissrecht  batte  scbonPapstEugenlII.  1146  dem 
Stìfteverlieben  7),  und  OsterreicbsEdle  suchtenund  fanden,  gleicb  dem 
GrQnderLeopold  und  eioigenseinerNacbkommen  •),  indeoRiumen  des 
sogenanoten  Kapitelhauses  und  des  Kreozganges  nebeo  deoPrOpsteo*) 


A)  Sithe  te  Re^tter:  Klosterneuborg,  BwigM  Uchi 

•)  So  die  VOI  der  Heraogia  Eliaabeth  (12S8)  gertiftelc  Frolialgicfca— npwmtrioa 
(Fitchor  li,  tSS)  und  die  FrohnleichnimiproceMion  in  HoepiUle  ìa  der  Octare  àimm 
Festet  (Urkande  557,  55S). 
*)  VoD  HeiligensUdt,  Komeubnrg,  St.  Georg  (Stadleu),  Schrìok,  Ziatertdorf,  MisUl- 
bech,  8t  Agatlia  (Heosleatea),  Wolkeredorf,  Stoekertn.  Die  GeieUicbeB,  welcke> 
diete  Proeeaeioaea  flhrteB,  speieteB  regelsieeig  aa  der  Ttfel  dee  PrUateB. 
«)  Bielle  im  RegisUr:  AblisM. 

*)  Kleioe  Kloetemeaburger  Ciirooik  ad  aneum  1381  im  VH.  Baode  dee  AreUrepag.  tVL 
•)  Kun:  Otterreich  nnter  Heraog  Albrecht  IV.,  Band  II.  pag.  A$S. 
7)  Fischer  li,  pag.  143. 

*)  Siehe  darfiber  Marqnart  Herrgott  Tapbograpbia. 

*)  Die  BegribniMstilteD  der  Pr5p«te  aind,  ao  weit  aie  tick  beatlmaMB  laaaea,  folgeadei 
Ad  altare  t.  crocia:  Marquardoa  1.  (1226)  —  Chrittopkorva  I.  Stari  (1558). 
Ad  aram  noran  (der  von  df r  Hersogin  Btiaabeth  in  Kapitelkanae  geatiftete  Froha- 

leichnams-AlUr)  :  Pabo(1292). 
Ad  aram  s.  Gregorii  (bei  der  kleioen  RircbeDtbfire)  :  Conradua  II.  (l/tST)  —  Petr«e  L 

Leahofer  (1399)  —  Bartholomaeut  de  Bierbaun  (1409). 
In  capilolio  circa  marchionem  :  Bertoldua  1.   (1317)  —  Ortolflia   de  Wolk^jredorf 
(1371)  —  Alberti»  Stòck  (1418)  —  Jacobua  1.  Paperi  (1509)  —  LeqpoldM 
Hintermayer  (1577)  —  Deraardoa  11.  Schmeding  (1675). 
Ad  aram    t.    Nicolai    in   capilolio:    Nicotaas   I.  (1279)   —  Nicolawe  U.  Ifei^^nrt 
(1336)    —   Georgiua    I.    Muatioger   (1442)  —  Simon    U.   Heindl    (1465)    — 
Joannet  Hechtel  (1485)  —  Georgina  It.  HanaaMUiòtter  O^t). 
In  medio  ecdeaaiae  :  Stephanuade  Siemdorf  (1335)  —  C9loaannMide  Lea  (taM)«- 

Beraardos  I.  Weis  (1649). 
Ad  aram  a.  Aagu»tini  (im  Ch()re):  Rudwinus  de  Knappen  (1349). 


Digitized  by 


google 


XLIX 

md  Chorherren  dea  Haases  9  ^^LUÙg  ihre  letzte  Ruhestiitte  *).  Ala 
Bichate  Folge  hievon  eracfaeìnen  Stiftungen  tod  Jahrtagen  (Anniveraa- 
rìen)  •),  die  bald  ìd  eigenen  Urkaoden  bei  Lebzeiten»  bald  teatamentariach 
encbeioeD^),  ao  wìe  StiftoDgeo  einea  ewigen  Lichta  bei  deoi  Grabe  *). 
Den  Jabrtag  Leopold^alV.  grOodete  daaStift  aelbat  in  daokbarer  Aner- 
keooang,  und  machie  ihn  im  Geiate  dea  Stiftera  ond  der  damaligen  Zeit 
iQ  ttnem  Tage  der  Wobithfttigkeit  darch  die  an  demaelben  vertheilte 
Spende  (Stipendinin  Marchionia)  von  Brod ,  Fleiacb,  Wein  und  Geld  *). 
Doeh  beaehrftnkt  aich  die  dankbare  Verebrung  nieht  bloa  daranf» 
aie  seigt  aich  aueh  in  der  reichen  AuaacbmOckong  und  Beleuchtung 
dea  Grabea  Leopold'a  '')»  ao  wie  in  dem  Streben»  den  gleicben  Sinu 


b   dMH-o:    WolffaBgu  Haidmi  (1551)   —   CkrUtophorw  U.  MaUtaei  (1706)  « 

CMparu  CbrùUiBi  (1584)  —  Thonw  Rutf  (1612). 

b  MeaUo  a.  Afraei  BtItbMar  PolsmtnB  (1596)  —  RadolAia  H.  Mfilter  (1648)  — 

Aémn»  L  aehamr  (1661)  ^  aebMUaaos  Mtyar  (1666)  —  Broeam  Ptr^er 

(1748)  —  BMioldw  n.  StaidIafM-  (1766)  —  Oodefridm  4e  Rollemaia  (1772). 

b  erypta  a.  8abaatiaal,  la  earnarìo:   ABbroains  Loraas   (1781)  —  Floridia  Lab 

(1709)  —  Gavdaotiaa  Daakltr  (18S9). 
la  aaeaU«  eo«a«t«rfi<  JaeobaaUl.  RmttaMtoek  (18U)  —  WUkalai«a8adlaeaak  (1888). 
*)  ToB  Jahra  1898  aadet  aick  aioa  Aalkalchaanp  rem  U'ioheakoataa  Tor  (LU>.  T.)> 
ProaepaltaraStepÌMBiTawaaal.  Pro  offertorio  40  dea. 

It  foaaatori  nortaonua  8  dea. 
It  prò  81  Miaab  8  aol.  dea. 
IL  prò  oara  8  aoL  8  dea. 
IL  aeelaaiastieo  ad  palaaadaia  60  dea. 
IL  prò  Telaailao  (Obarthoa)  flreaaliao  8  aoL 
IL  ad  laraadaai  laetaa  88  daa. 
IL  eaatodi  prò  ornata  6  aoL 
*)  aialM  AalMaic  Nr.  XXi. 

*)  Bai  BlasabMi  aracMat  dar  Oabnmdi  dar  Opférpfeaaiga,  dia  wikraad  daa  Aaal- 
raiaarlaaM  darfabraebt  werdaa;  fBr  diaaa,  ao  wla  fSr  dia  Balaaektaaf ,  abd 
aifaaa  BaaCiaaiaagea  yatroSM.  8o  araehatet:  la  aaaiTaraario  Coloaiaaai  praa- 
paaìU ,  aad  bai  daai  daa  Rittara  Midiaal  Test  Pro  oflìertorio  18  daa.  et  da  nm- 
dalb  86  daa.  198. 
«)  aiaba  faa  Ibgktn'i  Jabrtafo. 

*)  8a  diaatiAaaf  dar  Baraogia  Thaodora  1886  (Fiaeber  U,  pag.  180),  daa  Harsoga  Bera- 
btrd  roa  Kirataa  1851  (ibid.par.811),  dar  Willbirgia  roa  Kirìiag  (eod.  trad.a.771). 
*)  aiaba  ArebiT  f8r  Koada  òaterraicbiacbar  Gaacbiebtsqaallea ,  Baad  TU,  pag.  889. 
—  1860  araehabt  ia  der  Reebaaag  daa  Pfiatenoaiatara  Ebarbard  (Ub  M.)  :  aaper 
piatatlaaa»  RMrebioaia  b  faato  a.  Martiai  (diaaaa  Dataai  aracbeiat,  wail  aa  dietam 
Taga  daa  Brod  gabaekaa  warda)  18  aiod.  ailifbia.  Za  dar  Bpaada  warda  aaeb 
dar  Bobaaadiaaat  roa  Wiabadadorf  rarwaadaL 
*)  Ba  ancbriat  sa  diaaaai  Bada  aiaa  BUftaag  lai  Cod.  trad.  a.  897,  at  aapalcbraai 
Marcbioaia  b  eapitolio  perpataalitar  iUambari  dabaaL  lai  Jabra  1878  aad  daai 
Mgaadaa  aracbaiat  aabaa  dar  Aaagaba  fBr  dia  Karsea  am  Oraba  Laopold^a  aoch 
aha  Baaaldaag  fBr  daa  «lacaaaor  caadalarav  ad  aapalcbnua  aiarcbioaia". 

d 


Digitized  by 


Google 


weiter  xa  yerpflanien.  So  ist  eioe  der  Bedingaogeo,  anter  welehen 
die  geistliche  Yerbrilderung  mit  65ttweili  eingegiogea  wìrd,  die 
Abhaltopg  dea  Jabrtagt  Leopold^s  su  65ttweih. 

Die  geistliche  Wirksamkeit  der  ChorberreD  war  anfangi 
eioe  bescbrftokte.  Seelsorge  flbten  aie  Dar  an  der  StifUkircbe  und  der 
Tor  GrOndang  dea  Stifla  aebon  beataodenen  St.  Martìnakirebe»  welebe 
Hartmann,  der  erate  Regular-Propat,  nur  anf  Tielmala  erneaerte  Vor- 
atellong  Leopold'a,  daaa  damit  rielen  Verdrieaalicbkeiten  rorgebengt 
wOrde,  Obemaboi.  Bald  darauf  (1 1 39)  Oberkam  daa  Stiit  aaeb  die  Kircbe 
Altenburg,  bei  Krema  aof  dem  Berge  liegeod  9»  dareb  K.  Konrad  IIL  *), 
welebe  1214  vom  Biaebofe  Manegold  Ton  Paaaan  daa  Recbt  dea 
pfarrliehen  Gotteadienata  erbielt  •).  Propat  Konrad  L  fiberlieaa 
aie  1239  einem  gewiaaen  Irrfrìd  anf  Lebenaxeit  ^),  welcber  1264 
ala  Paaaaner  Domberr  ond  Decbant  in  Krema  aua  Dankbarkeit  gegen 
daa  Stift  *)  demaelben  ein  Haua  lu  Krema  lanicbat  den  Domini- 
eanem  acbenkte.  Papat  Eugen  III.  aicberte  dem  Stille  (1146)  daa 
Pfarrrecbt  in  aeinen  acbon  beatebenden  oder  aof  atìftlicbem  Grood 
nnd  Boden  za  erriebtenden  Kireben*).  Nacb  und  naeb  bekam  daa 
Stili  ancb  noeb  andere  Pfarrkircben  ond  Capellen  *),  welebe  Tvn 


*)  Di«  BiakOafte  diMcr  Klreke  wwdmi  in  R«ckBaiiftlHieli«  L.  folg6«4tfm—  T«r- 
s«iehi«t:  R«d4ItM  etppellt  ia  AltMbareli.  Serrida  ia  8ttla  «t  eiret,  8totlMpMk« 
Rehupar,  IfawUri.  Tailanti  OB«iM«n4orf,  ▼{■#•  ciret  leproaoa,  karraa,  Maatela, 
warperoh,  ódwpinoM,  atoekatal,  Lantealo,  Cholaadorf,  RaelMaadorf,  4rMs,  lf«VB- 
dorf,  Wilhalaadorf^  Jaa  drila  te  Raehrald  —  Subbm  U  taL  ariava  il  daa.,  ia 
lara  dTili  a  aolidoa,  Caaal  88,  OToraai  MO  aiinnt  9  dea.,  paltoraai  U,  aaaaraa 
7,  daaa  Viaaa  prfaia  la  AlUa^iy,  aaeaada  ia  rr^aatal  paaa  daaCraeta  par  aqaa 
iaTadadoaaai,  tarda  ia  Pirbowm,  qaarta  drca  daaabiaai,  palaia  ia  «kaarapaaaa. 

Dia  Biakiafta  roa  daa  aai  dia  Kireka  liaf  aadaa  Wdaglrtaa  la  Oriaiparali,  listai, 
mtjorì  at  adaori  Raekvvld  wardaa  ISIO  aaHiaaaBiBwa  Toa  »0ob.  Tkovaa  Dlrteaa 
da  Ratiaboaa,  Dariagaa  da  Mawriiag,  Oabkardaa  da  Rakaradorf;  Fridarieaa  kavsaa 
da  Radapraaa,  Gloriua  aiina  Rafari  da  Ghraaiaa,  Haiariaaa  IVifaal  at  Haiartow 
piaeator,  draa  Btaiaaaaaa." 

•)  FiadMT  II,  140. 

•)  FiM^r  n,  tea. 

«)  U»id.  109. 

»)  Hit  Aa^aba  dar  Uraaeba  t  .a  qaa  (aedada)  racapi  faodaai  paraoaala*.  Fiaahar  II«  tSM. 

•)  Saaciaiaa  adaa,  Tt  ia  oappaBia  fÉadatia  Td  Andaadia  ia  p«aaaadoaÌkaa  vaatria  malica 

Biiaiatrat  dna  eoaaaadoaa  Taatra.  Fiaekar  II,  pa^ .  148. 
0  Koraaabarg  (Fiadiar  li,  164,  888,  874,  878,  409). 

Rdapraditapaila  (ib.  168). 

Stoekaraa  (ib.  172). 

Kirìiayar  Capdla  (ib.  178,  191). 


Digitized  by 


Google 


u 

demselben  eine  Zeitlang  mit  Weltpriesterii  besetzt  warden,  bis  sich 
du  Stift  endlich  enUehloss,  Stiftsglieder  zur  Seelsorge  aassusenden 
«nd  die  Pfarren  sieh  incorporiren  zu  lassen  ^}, 

Dasa  das  Stifl  der  Wìsaeoschaft und  ihrer  Pflege  nìcbt  fremd 
geblieben,  beweiaea  die  SltesteD  HandschrifteD-Yerzeichnisse  *)  der 
Bibliotbek  •).  Die  Handsebriften  worden  grl^ssentheils  durch  Kauf 
erworben;  erat  mit  dem  Ende  dea  14.  Jahrhunderta  erscheinen  eigena 
Tom  Stifle  bezahite  ond  mit  dem  ndtbigen  Scbreibmateriale  Yeraebene 
Abacbreiber  in  den  SttfUrecbnungeD  ^).  POr  die  aorgfìUltige  Hut 
der  Handacbriften  aorgen  die  Statoteo  dea  14.  Jabrbonderta  •). 


■•aic«Mtodt  (u>.  ZM,  toa,  zo4,  zia,  zie,  zai,  zza,  zz7,  zza). 
iiai«fai  (ik  zos,  ZTZ). 

Emuniort  (Q».  ZSi,  Z85). 
Ektaiag  (ib.  zza,  Zia). 
8t  Mwtla  (ib.  ZZ7). 

OWr  lOe  di«M  ?Hrrtm,  m  v1«  ibar  KaU«ab«rg,  aieke  Regittor  Mb  hac  roce. 
A)  8o  Biicia  1Z99  émrth  Ptpst  Boall^  IX.  étr  groMm  GMtvngtkotlM  wfgea.  Die 
KMtoa  a«r  laeorporfruf  «reebtlMi  Lib.B.  h  »lSaO,  prò  iaeorporteioie  «eeiMie 
ia  balia  100  Ìotmm". 
»)  DtoM,  M>  wk  BibwaDfttea  «»«•  dia  Bibliotbek  tiéhe  ia  aieiaer  Abbeadlang  «die  Bib- 
iiatbak  deeatiftee  Uottoveaberfr"  <■  Arobire  s«r  Kaade  Taterllnditcber  Getcblchto- 
^acUea  laZO,  IL  Baad,  Z79  taqq. 
*}  laaa,  enebelaea  ale  jibriiebe  Biak&nfte  der  Bibliotbek  la   der  Btadt  Kloeteraea- 
barf  (Ub.  L.)t 

SerrlelaBi  librarie:  Dietlo  Seorapeckb  IZVa  <»• 
Gbaarad  Cbltegel  la  dea. 
Hearìeaa  eaaeator  70  dea. 
Ylrieaa  babaraa  de  area  4  dea. 
Vlrieaa  placalor  1  Ul.  Martiai. 
«j  laaa.  Pro  Ubrle  aaper  ealre  reyiaa  15  tal. 
140Z.  Jobaaal  acriptori  prò  pergaBoao  Z  tal. 

K.  eidea  prò  preeio  de  ZO  qalateraia,  de  qaallbet  80  dea.,  facit  10  Ul. 
1408.  Dao  Nicoteo  prò  pergaaMao  ad  katbolicoa  aoram  4  flor.  a  tV^  Ul.  IZ  dea. 
I4Z0.  acriptoribaa.  Iten  Jobaaai  de  Hoikot  ZZ  dea.  —  It  ZO  dea. 
ìt  idea  de  Ubro  divi  patria  (;  Aagaatiai)  00  dea. 
It  idea  Vs  UL  ~  IL  idem  14  dea. 
It  IKderìeo  de  ZZ  aezterala  aiagala,  de  11  parria  ZVs  UL 
Brbardo.  It.  86  dea.  —  It  idem  6Z  dea.  —  lUm  idem  V,  U1.18  dea. 
It  idoB  demaadato  domiai  deoaui  70  dea.  —  It  idem  14  dea. 
Pro  papiro  et  pergamaao. 

K.  Taib  7  froaaeo  paeber  per  40  Ueit  9  toL  10  dea. 
It  7  kletaer  paek  per  14  dea.  fecit  Z  aoL  8  dea. 
It  aO  beat  sw  dem  hoikot  per  13  ftcit  13  aol. 
^y   fM  eeaaerraeioae  et  eomodatloae  libroram 

Moaaaterii  aoetri  diapeadiia,  qae  ex  eomodaeioae  aeu  eonceaaione  libroram  pleraroque 
preeeTore  coaaulciiia  iaUadeatea,    Coareatuali   eoatilio    (aUo    fkod 


Digitized  by 


Google 


Ln 

Auch  die  Zwillingsschwester  der  WissensebafI,  die  Konst,  giog 
nicht  leer  aus.  Zeugen  dafOr  sind  der  Kreuzgang  mit  der  Agnes-  und 
Freisìnger-Capelle,  der  Verdooer  Aitar,  das  fon  Propst  Stephan  tod 
Siemdorf  angeschaffte  Ciborium  und  die  tod  ibm  berrObreade 
Patene  0* 


man  die  Angele^enheit  wtchtii^  gtnng,  tle  darch  eiaen  Kapitd-Betchliut  su  eriedi- 
geni)  daximof  •titaendam,  ri  nalletenas  libri  eoneedentor  extreneis,  nisi  neliores 
aat  eeqviTileBtet,  nt  aliqvftliter  eompeteu  ▼•dima  IpeoniB  loco  ìm  Ubraria  repona- 
tur.  Fiat  quoque  de  pereonie,  qaibue  dlcU  libri  ftieriut  ooaiodaiit  et  libronui 
Dooiioibas  teu  titulia  memorialit  acriptara,  qee  in  nonasterio  ad  tempnt  rettitn- 
eionit  eonindem  cnn  diligenoia  eonaerTetnr.  HatnaBodi  rero  libronni  coneesaionea 
et  reaupacripcionem  in  preaeoeia  aaltea  aliqnoram  fkvtniB  fieri  Tolomna,  ne  per 
obliTionem  aat  errorem  aliqnatenna  perdantnr.  Von  einer  Beaebrinlmog  der  SUfta- 
flieder  findet  aicb  keine  Spnr. 
1)  Dea  Ton  der  kleinen  Kloatemeabvrger  Cbronik  (Archi?  ¥11,231)  ad  annua  ISU 
crwihnte,  nun  In  der  SdMtakaaaer  aufbewabrte  Ciborina  iat  ron  ibnlicker  Arbeit, 
wie  der  Verduner  Aitar.  Ba  ruht  anf  SialenbSndeln,  welche  oben  Laubwerk  tragen. 
In  der  Mitte  alt  Tiereckigen  KnSpfen  gealert  alnd  und  aua  einer  acktecklgen  Baaia 
emporateigen.  Auf  dleeer  Bada  alnd  die  4  erangeiiacbea  Tbiere  In  Silber  getrie- 
ben,  und  swel  Bildnlaae  (Propbeten  T)  alt  ScbrìftroUea  in  dea  Hindea  angebra^t 
Anf  der  obem  und  untern  Hllfle  aind  8  Durateli  ungen,  obea  aaa  dea  Lel>en  Mariana, 
nntea  aua  der  Leidenageachicbte  Cbriati  ia  Iflello-Arbeit  Uater  Jader  Daratellung 
der  untern  Hilfte  iat  anoh  noch  daa  Bild  einea  Hropketen  (T)  angebracht  Ole 
Darstellungea  alnd  folgeade: 

1.  Oben:  Maria  auf  dea  Sterbelager,  uagebenvon  den  Apoatein,  ror  dea  Legar  Gol! 

Vater,  Mariana  Sede  in  KindeegeaUlt  ia  dea  Hindea. 
Untea  t  Cbriatut ,    daa   Haupt  roa    eiaea    Strahleakraaae ,    la  dea  eia  Kraus    iat, 
uageben,  auf  dea  Olberge  betend  ;  ober  iba  eiae  aua  dea  Wolkea  reicbaade 
aegaende  Band ,    redita  ron   iba   die   acklalSaadea  Jfinger,   rea  Gaatrladia 
faat  rerdeckt. 

2.  Oben  t  Maria  sur  Recbten  dea,  urie  auf  der  Patene,  dargeetelltaa  Yatera  aitsuDd,  tob 

ol»ea  bringt  cine  fliegende  Taube  cine  Kroae. 
Untea  t  QeAingennekaung  Cbriati.  In  der  Mitte  Chriatua,  linka  Judaa  ihn  kiaaaad, 
reebta  ein  Gebarnlacbter,  der  Cbriatua  ergreill,  hinter  Chriatua  swei  Kaaebte 
alt  eaporgebobenea  Araea  und  geballtea  Fiuatea.  Aa  der  liakea  Beltà  die 
Grappe:  Petma  daa  gesfiektc  Sobwert  la  der  eaporg^obeaea  Recbtea,  alt 
der  linken  Head  Malebua  bei  dea  Haaraa  ergrelfead. 

a.  Obeat  Maria  ror  einea  Stuhie  atehend,  Tor  ibr  der  Engel  Gabriel,  dae  Rolla  alt 
dea  WorUa  AVB  MARU  ia  der  Head. 
Uatea  t  Cbriatua  Tor  Pilatua.  PUatua  aitsead,  die  Kroaa  auf  daa  Haupte,  ala  Liliaa- 
acepter  la  der  recbtea  Head,  selgt  alt  der  Liakea  aaf  dea  ror  Iba  atahaa- 
den  Heilaad  bia;  dieeea  bilt  ala  Kriegakaeebt,  dea  Bela  f  uf  dea  Haupta,  «iaa 
Uase  la  der  Head.  Llaka  atebt  eia  Jade,  dea  aitteldt^licbea  Spitabat  aaf 
dea  Haupte. 

4.  Obea:  Die  Geburt  CbriaU.  Maria,  daa  Kiad  la  dea  Araea,  auf  einaa  Liagarbatte, 
reebta  der  bellige  Joaeph  auf  einea  Krnekeaatock  gelebati  obarhalb  die  Kdpfa 
eiaea  Ocbaea  aad  elaee  Baelai 


Digitized  by 


Google 


LUI 


Was  dieStiftsgebSude  betriffl,  lassen  sìch  dieselben,  so  weit 
die  Nachrichten  reicheo,  ìq  folgender  Weìse  reihen.  GegenQber  der 
nenen  1288  ron  Herzog  Albrecbt  I.  erbauten  Borg  (jetzt  die  Schiess- 
stttte)  lag  die  stiftliche  Badstube,  zwìschen  beiden  ein  befestigter 


Uatca  :  Die  Geisf elaog  Christi.  Christnt  xwitchen  swef  Gelsf  lern  an  einen  Pfahl  gebanden. 

5.  Obesi  Maria  dUeid,  nit  d«in  Kiade  In  dea  Armen,  welchet  mit  beidei  Hinden  ia 

dea  Toa  einem  Weiten  aas  dem  Morgenlaade   (welcher  rechU   kniet)   vor- 
fehalteoen  Becber  greifl.  Oberhalb  der  Stero. 
Calta:  Die  Dorneokrftnnng  Christl.  Dem  siUenden  Christuf  drQckt  ein  rechUstehea- 
der  Kaeebt   die  Dorneokrooe  mit   einem  8tabe  anf  die  Heupt,  wlbrend  eia 
links  stebeader  Jade,  dem  «eia  Spitsbut  entfallea  iet,  iba  verlackt 

6.  Obeat  Die  swei  anderea  Weieen,  ▼orwIrtMchreitend  und  aecb  links  deatend. 
Unten  :  (Aristos  des  Kreox  tragend,  rechts  eia  Knecht,  der  mit  der  linken  Hand  ihm 

das  Krens  aofladet  ond  in  der  reehten  Hand  einen  Hammer  hilt,  links  twel 
veiaeade  Frauen,  voron  elne  dea  Qaerbalken  des  Kreazes  stùtst. 

7.  Obens  Die  Darstellang  !m  Tempel.  Maria   atekend,   das  Rind  in  den  Armen,  links 

Anna,  rechts  Simeon,  ober  ihm  eine  Ampel. 
Untea  :  Chrìstoa  am  Kreaxe,  rechts  Johaaaes,  hiater  ihm  eia  Jnde,  ia  der  liakea  Head 

eine  berabhlageade  Bolle  haltead,  mit  der  reehten   aof  das  Kreus  dentead, 

liaks  Maria  roa  elaer  Fran  aaterstatxt 
e.  Obea:  Maria  Jesam,  der  aa  seiaer  rechtea  Hand  einen  Beatel  hangen  hat,  fQhrend, 

ini  Hintergrande  ein  bliibeader  Baum,  ron   velcbem  Maria  einen  Zweig  in 

der  liakea  Head  trigt. 
Uateat  Die  Abaakme  Christi  rora  Krense.  Christna  ruht  ia  den  Armea  Joseph*a  Toa 

Arimathla,  die  Fiisse  siad   aoch  angenagelt.  Ein  Knecht  ist  beschifligt,  dea 

Nagel  mit  eiaer  Zange  heraustaxiehen,  ein  anderer  steht  anf  der  Leiter  and 

bllt  t  Nigel  ia  der  rechtea  Hand. 

Aaf  der  Kehrseite  der  Basb  ist  ia  elner  ron  einem  rolhen  Rande  eingefkssten 
Raadaag  eia  schreitender  L5we  mit  heraushingender  Zunge  dargestellt,  welcher 
die  recbte  Tordertatxe  aof  swei  kleine  Ldwen  ausgestreckt  hat  Im  Hintergmnde 
swei  BSame. 

Die  Patene  roa  Silber,  ft*/^  Zeli  im  Darchmesser.  Anf  der  Fliche,  wo  die 
Restie  aafliegt,  ist  Christas  dsrgestellt  (vertiefl) ,  dss  Haapt  voa  einem  Strahlea- 
kreise,  dessea  Mitte  eia  Krens  bildet,  umgeben,  sitxend,  In  der  linken  Hsnd  ein  Bach 
haltead,  mit  der  rechtea  segaend.  Vor  ihm  kniet  Propst  Stephan  im  geistlichea 
laagea  Klelde,  anf  dem  Hanpte  die  volle  Tnnsur.  Er  hilt  in  der  Reehten  eine  sich 
•adh  aafrirts  schlSngelnde  Bolle  mit  der  Aafschrift  STEPHANO  DE  SrERNDORF. 
Va  die  ganse  Darstellang  laufen  die  Worte:  ASPICE  .  PECCATOR  .  TVVS  .  HIC  . 
RBSIDiS  (et).  MISERATOB.  Am  Sossersten  Rende  der  Patene  sind  die  leoninischen  Verse 
aagebracht:  CBLBSTIS .  CENA  .  CVM  .  8VM1TVR  .  iSTA  .  PATENA  f.  STEPHAN9. 
TT  .  DETVR  .  REQVIEf  .  QVISQVE .  PRECETVR  .  f  .  Die  Rilckseite  Ut  in  erhobener 
Arbeit  la  demselbea  Banme,  wie  bei  der  Torigen  Darstelluog,  erschciiit  Gott  Vater 
sitzead,  im  langea  Gewande ,  auf  dem  Haupte  eine  ron  einem  Heiligenscheine, 
dessea  Mitte  eia  Krens  bildet,  amgebene  Krone,  in  der  Linken  einen  Lilienscepter, 
mit  der  Bechtea  die  aeben  ihm  mit  geralteteo  Hinden  silzende  heilige  Jungfrao 
krtaead,  welche  einea  Schleier  trSgt.  Bechts  und  links  Blume.  An  dem  iusserslen 
Raade  der  Patene  ISafl  die  Inschrift  herum  :  VIRGO  .  DEI  .  NATA  .  COBONARiS  . 
BT  .  INVIOLATA  .  f  .  PBBMANBS  .  ET  .  PARIS  .  MISEROS  .  PRECIBV8 .  TVEARIS.  f 


Digitized  by 


Google 


u? 

Tharai,  weleher  dei  Weg  In  die  imtere  Stadi  decite  (Handskehie). 
Ao  die  Badttube  sdiloM  fieli  der  Gruhof  (wo  jetst  der  grosse 
8cli(lttkasteii  stelit)»  an  dieaen  der  Ziegelliof  •  welclier  dureh  ebe 
Maaer  mit  der  Stimaeite  der  Kirelie  Terbaoden  war.  Der  Badstube 
gegeottber  lag  das  Oblajlians,  rflckwirts  an  die  Juden-Synagoge 
stosseod,  daoeben  die  alte  FOrsteoburg  (wo  nan  das  Kanileigebiade 
steht),  welehe  deh  sebon  ldl7  and  1829  im  Zostande  dea  Verfalls 
befknd,  mit  der  marmomen  Jobaooes-Capelle  (Capella  speciosa) 
(jetst  ein  Theil  dea  Kalkhofa)  9*  Ao  dieso  schloss  sich  das  spUer 
sur  Obemkamnier  Torweadete  Gebiade  mit  dem  Schriftenthorme 
(turris  marmorea)  and  dem  Gaaterhofe  *).  Zwiseheo  diesen 
Gebiadei  and  der  Kirehe  lag  der  Friedhof  (jetst  der  Plats  mit  der 
Ewigenlieht-Siale). 

An  don  Ziegelhof  sehloss  sieh  die  Prilatnr  mit  dem  dnreb  aetnea 
sehSneii,  nocb  bestehendeo  Erker  gesierten  FOrsteosaale»  weleber 
gegenilber  die  Obere-Kammer  mit  der  Presse  stand,  an  welebe  dano 
in  der  Ricbtong  gegeo  den  Leopoldsberg  das  Conrentgebiode  sieb 


t)  8i«  wvS«  arUat  «bS  h^Mn^  (FbcbM>  0,  100)  tob  H«nof  Uo^olS  ima  filor- 
reick«a  «aS  Mek  Amgth*  S«r  kl«lBM  UMtcraMbarf*''  Ckn»aik  ittt,  T«ra«lklka 
▼OB  WHtkot  Gebktfd  Toa  Pmmi,  Ser  «icli  dmalt  te  OftMrddi  aalkMt  (Pm, 
eoa.  dipi,  n,  7S)  fwOA  mmà  ktm  lUf  èmrék  1.  Otokar  iitor  die  SeklniTeftei  Ser 
LaBéedirttea  (WUeh^r  II,  t4S).  Henof  AlbreeM  L  Teraelirte  die  BertifUef  dveè 
eieeeHorn  Bweadorf  ■■  S.  Min  ItfO  (FiMlMr,  I.  e.  t94)  «ed  «orfie  aneli  aa  it.  Jmi 
itOI  (Ir  die  bettiedife  BrlMltmg  der  ttrhìfm  OlaafuMter  (sielM  hierSher  eeek 
la  RegiaCert  KloaUrMvbwf,  8t  Jokaeeea-CapeUe,  Glaaant  —  Fiaelier,  I.  e.  SOS). 
Ihirek  Scfccnkmf  der  Hertege  Albreekt  IL  and  Otto  (17.  Jaoear  ISSO,  M 
Flaeker  n,  SSS),  beetlUft  dereli  Biaelior  Albert  ree  Fame  1.  Deeember  ISSO  (bei 
riaeber  II,  SSS),  kan  tle,  g^gee  Abtreteeg  der  Corporia-Chriatì-Capelle  se  Kor- 
•eeberg  ae  die  Aegestteer  daaelbat,  ae  dea  Stili,  bei  veleben  aie  fortao  bUeb,  rea 
dea  Stiftadecbaet  renraltet,  der  GotteadleMt  aber  dereb  Weltprieiter  beeorft 
werde.  ìm  Jahre  1787  ea  5.  Septenber  warde  aie  amf  RegienugabefeU  tob  deal 
Laaddeebaate  UetcbpSekgreber ,  einea  Bi-Fraaeiaeaaer ,  eotweikt  Die  geieUiehe 
CoBBladoa  volile  aie  nm  Abbreebe  Terkaofeaf  Hofratk  Spftrka  TorUaderte  ea 
•af  die  Bitte  dea  Cborberra  WiUibald  Uyrer.  ìm  Jahre  1700  aa  SO.  Jaaaar 
begaaa  der  Abbreeh  aad  die  AblBbraeg  aaeh  Lazenbnrg,  wo  aie  ala  Sehloae-Cepelle 
ia  eiaer  kSaatliekea  Rltterbarg  Terwendet  worde.  Bein  Abbreebea  seigte  ee  eieb, 
daaa  der  liagaag  aater  dea  Cber  eiae  offeae  Coloaaade  war  (die  apiter  Tonaaaert 
warde),  eaek  Ibad  aaa  eiaaelae  Stieke  geaebaobeaea  Ziaee,  Toa  dea  groaaaa 
Braide  ItU  berrikread. 

*)  la  Jahre  IS71  warde  der  Gatterhof  abgebroehea  aad  Toa  dea  Materiale  dto  FHed- 
hoteeaer  gebaat  (klelBe  Kloateraeabarger  Chroalk,  Archir  VII,  tSS),  dar  aaae 
Gaatethof  warde  eof  die  Badetebe  eal^eaetst 


Digitized  by 


Google 


LY 

sekloas.  Am  Posse  der  bler  g^en  die  Donali  abdaehenden  AnhQhe 
war  die  Stiftspfisterei  mit  dem  Klostergeftngoisse ,  in  der  GOlgoitz 
geoannt  Daran  schloss  sieh,  mit  der  Stirnseite  in  den  Lederbaeh 
hineinreichend,  der  Pfisterbrflcke  gegenOber,  die  StifUmOhle  *)• 

G^^Ober  dem  Sebriftentbarme  und  Gasterbofe»  dorcb  den 
Einfiibrtsweg  geaebieden,  war  das  Frauenkloster»  die  dasa  gebQrìge 
Kirebe  sor  beiligen  Magdalena»  and  daran  stossend  die  Si.  Kani- 
gnnden-Capelle  (gegenEnde  dea  14.  Jabrbunderts  der  WirtbscbafU- 
bof  dea  StifU,  der  bis  dahin  in  dem  Hospitale  Tor  dem  Wiener 
Tbore  gewesen).  GegenOber  dem  Fraoenkloster  lag  die  Sebule  und 
der  alte  KremsmOnsterbof  >). 

Yen  diesen  GebSuden  eingescbiossen  lag  die  1 1 36  rollendete 
S  t  i  f  t  s  k  i  r  e  b  e  *),  gleicb  der  frOberen  kleineren  der  beiligen  Jangfran 
geweibt,  deren  Aitar  den  Cbor  der  Geistlicben  Ton  dem  ScbìflTe  der 
Kirebe  abscbioss.  FrQbzeitig  (1114)  ersebeint  auch  ein  «altare  s. 
emeis"*).  an  welebem  die  Yerduner  Altartafel  angebracbt  war, 
laat  der  auf  derselben  angebracbten  Aufscbrift  in  der  Nftbe  der 
Kanxel  befindlicb  *).  Dieser,  so  wie  der  Aitar  des  beiligen  Mauritius, 
wnrden  1187  II.  Kal.  Mart.  Ton  dem  pftpstlieben  Nuntius  Cardinal- 
Bbebof  Ton  Ostia  und  Yelletri,  Tbeobald,  geweibt  •),  nachdem  er 
frflber  (1.  Febr.)  den  Aitar  des  beiligen  Micbael  '')  geweibt  batte. 


t)  M  BaatMi  kiara  die  Steii*  mu  àtm  Bracht  io  RSfleli,  der  K«lk  voi  Rodaan, 
g^Ur  Too  Nieder-HolUbruu  ned  Rokrhacli.  Die  Wirthschafbgebiade  hatteo  eioen 
AMtridi  TOB  rotker  Farbe,  elaerae  Fenaterladeo  md  Tkiireo,  and  einen  gettanpltea 
Lete-Balrieli.  GlaafeMter  warea  da  telten;  noch  1839  kdamt  eine  Aaagabe  Tor: 
prò  «eabnoa  aste  feMetraa. 

*)  la  Jakre  ISSO  feaebali  eine  darehgreifende  Reioviroog  toh:  atabnlam,  grana- 
rìm,  ortelw,  eo^nJaa,  ceUare,  iatmiarla,  atapa  magna  ;  I353t  donna  raagiatri 
«arie  «i  atopn  ai^jor  la  euria  WlenaeMii  iS74x  conaftodom  hoapitan  in  cnria 
Wiew— ri ,   teetui  lapcr  atabalui ,    pone  ante  emnaa  ;   13S5  ron  der:    Camera 


*)  Die  iltaate  Aarielit  liefert  Hergott  naeh  rinem  Glaagemilde  in  Heiligenkreus  (M on. 
Aeg.  Doa.  Anatr.  IIL  Tab.  III.  n.  8).  Der  datelbst  erscbeinende  Thnrm  fiber  dem 
Gkore  rade  «rat  anUr  Propat  Berobard  Weix  1634  abgetragen.  Dieso  ilteste 
Aaeiclit  iat  jeaer  der  Kirebe  dea  beiJIgei  Gangerìcua  (Acta  SS.  mena.  Angnsti 
Tem.  O,  die  11.  Iltt  B)  SbaUcb. 

*}  Cod.  tmd.  B.  lU,  14S,  149. 

*)  Craele  ab  altari  de  alraetara  tabnlarì 
Qae  prlae  aaaexa  ftart,  amboniqae  refleza. 

•)  Chroa.  Cbaalroa.  bei  Pex  I,  8.  44S. 

^)  Cr.  eoi.  Irad.  B.  SSS. 


Digitized  by 


Google 


LVI 

In  deroselben  Jahrhunderte  erseheinen  die  AlUre  des  heiligen  Johannes 
dea  T&afers  «),  dea  heiligen  Petrua  >),  dea  heiligen  Aegyd  *)»  ^^ 
heiligen  Pancratius*),  dea  heiligen  Nicolana  im  Kapitelhause  *).  fan 
Jahre  1288  eracheint  ein  Ton  der  Heriogìn  Elìaabeth  neugebanter 
Aitar  dea  heiligen  Frohnleichnama  init  reicher  Stiftung  •),  1338  ein 
Aitar  ad  apineam  coronam,  1353  der  allerheil.  Dreieinigkeit  *)•  1364 
der  heiligen  Dorothea  *),  1385  eine  Capelle  dea  heiligen  Thomaa 
in  der  Prftlatur  •).  An  die  Kirche  achloaa  aich  der  Kreuigang  <•), 
die  Begr&bnisaatfttte  der  Chorherren  und  Edelgeschlechter  init  der 
Agnea-  und  Freiainger-Capelle  *<)  und  dem  alten  Kapitelhause,  Leo- 
pold*8  RuheatStfe. 

Die  stiftltchen  Chat-  und  GemOae-GSrten  waren  in  der  dem  Stifle 
gegenOberliegenden  Au  *>),  und  im  Auerfeld  (da  wo  jetxt  die  soge- 
nannte  Sauweìde  iat). 

Was  die  Verhftltniaae  dea  Stifta  nach  Ausaen  hin  betrlffl, 
kOmmt,  wie  billig,  das  zn  dem  Mittelpuncte  der  Chriatenheit  lu  dem 
rOmiachen  Papaie,  dem  Stellyertreter  Christi,  zuerat  in  Betracht 
au  zìehen.  Von  dem  Zeitpnncte  an,  wo  Papat  Innocenz  D.  Qber  An- 
auchen  dea  Markgrafen  Leopold  daa  Stift  in  den  pfipatlichen  Schutz  **} 


1)  Cod.  trad.  B.  39K,  411. 

»)  Cod.  trad.  D.  07«  98,  99. 

*)  Cod.  tnid.  n.  408.  In  einer  eigrenen  Capelle  an  der  EpUtelteite  der  Kirche,  velche 

1275  uoter  der  Benennaog  CapelU  s.  Spirìtoe  erackeìnt  (Urk.  tS)  uid    epiter  di« 

Grafi  der  FreUinger  enibielt. 
*)  Cod.  tnd.  n.  U8. 
»)  Cod.  irad.  n.  397,  398,  420.  In  Jahre  1326  eivcheint  dieMa  Kapitelhana  ala  Capella 

Marchionis  (Urk.    226),   za  welcher  1366  eine  KertensiiftanK  gemaeht  wird,    «aa 

das  Grab  des  Markgrafen  su  beleuchten  (Urkande  432). 
•)  Fischer  11,  288. 
')  Urkunde  3S1. 
•)  Urkunde  4U. 
•)  Urkunde  525. 
&<*)  Brbaut  ron   Propst  Pabo,  welcher  nnter  anderem  su  dea  Baue  auoh  100  Pfiad, 

die  er  1201  ron  dem  Bitter  Ulrich  von  Krìsendorf  entgeltweiae  erhielt,  Tenrendeta 

(Fischer  11,  296). 
^1)  Der  Stiaungsbrief  wnrde  erst  1401  ausgettellt  (Fiaoher  II,  428),  alao  aach  Voli- 

endung  des  Baues,  denn   die  Baufùhrung  erscheint  in  den  Rechnnngen  toh  Jnhre 

1307.    Siche  Anhang  Nr.  XV.  ad  hunc  annum. 
^*)  Hier  batte  aach  das  SU'ft  gegen  Ende  det  14.  Jahrhonderta  Safrangirten 
^>)  Dieser  Schutx   ist  verschieden   von   einer  Ezemtion.    Ezemt  war   Kloatemenbarg 

nie,   wenn    auch  der  Aasdruck    in   den   Quitlnngen  der  pIpaUichen  Binnehaer  er- 
acheint.   Sohon  Papst  Innocenx  II.  aagt    (30.  Nov.  1187,  bel  Fischer  II,  138)   h«t 


Digitized  by 


Google 


Lvn 

Baimi  (Pisa,  dO.  ìiSri  1134  und  wiederholt  Boro ,  30.  Noyeinber 
1137  <),  erfreute  stch  Klosterneaburg  des  Wohlwollens  des  obersten 
Vaters  der  Chrìstenheit ,  welches  sich  in  BestStigungen  der  erhal- 
tenen  Freibeiten  *),  in  Ertheilnngen  nener  Recbte  entweder  unmittel- 
bar  *)  oder  dureb  die  Legaten  *),  und  in  anderen  Gunstbezeugungen  *) 


Geicgcakeit,  wo  er  «lem  SUfte  die  fk'eie  Prilatenwahl  bewilligt:  «salTt  ntninim 
dfoetm^  episcopi  canonica  iiutitia  et  rererentia.  Porro  sacramenta  ecclesiastica 
a  éjQ  ceanno  awscipietis  episcopo*,  nnd  Blschof  Reginbert  Ton  Pasua  bemerkt  in  seiner 
Bestitiguirsnrknnde  Tom  Jahre  1189  (bei  Fiscber  li,  188)  in  «iieser  Hinsiobtt  ,▼!, 
qnamris  ad  Romanam  sedem  respiciant,  meminerìnt  tamen  patariensi  episcopo.  In 
cains  parocbia  positi  snnt,  debitam  rererentiam,  bonorem,  et  obedientiam  exbibere*. 
Dieses  Verhiitniss  blieb  dnrcb  alle  Zeiten. 

«)  Ak  Zoiefcen  dieees  Scbntses,  aicfat  aber  der  Bzemtion  (Cf.  Mon.  Boica  I,  856,  868), 
bedanf  aicb  scbon  Papst  Innocens  li.  1137  die  jibrlicbe  Abgabe  eines  foldenen 
Bysaatiners  (Fiscber  II,  186),  velcbe  aacb,  wenn  fleieh  oft  nacb  langen  Zwi- 
•ckearteaam,  gefordMi  and  entHcbtet  wnrde  (Urk.  10,  449,  467,  511,  819,  848, 
876).  ZuB  Bebnfe  der  Ùberbrinfvnf  dieser  Abgabe  maebte  Brcbembert  der  Altere 
▼••  Gara  «ìBe  eifene  Stiflang  (cod.  trad.  n.  885).  An  dieso  beetimmte  Jabres- 
Abfihe  reibtea  sieb  sn  Tcrscbiedenen  Zeiten  andare  an,  ao  :  sor  Hilfe  des  b.  Laades 
(Urfcnnde  46),  die  primi  Itractos  (Urkonde  181,  451,  459),  derZebent  (Urkonde461). 

>)  Dnrdi  Bagen  IH.  Viterbo  17.  Decomber  1146  (FUcber  II,  142),  Urban  III.  Verona 
ta.  Mai  1187  (Fiscber  U,  161),  Martin  IV.  Rom  25.  Febraar  1282  (Fiscber  II,  288). 
aiebe  férser  die  Urknnden  175,  208,  207,  208,  210,  585  dieses  Urknndenbncbs. 

•)  Pnpst  Innocens  VI.  Terleibt  dea  Propste  den  Gebrancb  der  Infoi,  8.  Aprii  1858 
(Fiscber  II,  882)  nnd  18.  Jannar  1859  (Fbcber  II,  884). 

*)  D«r  Cardinallefat  Peter  gibt  den  Cborberren  daa  Reobt,  jcde  P&rre  nm  Beaten  des 
atifts  ansanebmen  ;  dem  Propste,  sidi  des  Krmmmstabs  su  bedienen,  f  eistlicbe  Klelder 
sa  v-eibea,  Weiber,  velcbe  Kinder  erdrickten,  losnsprecben  (Fiscber  II,  146, 147)  ; 
Cardinal  Gaido  bestitigt  die  lacorporiranf  der  Pforre  Korneabarg,  Klostemeabarg 
29.  JaU  1849  (Fiscber  H,  374),  Cardinal  Pileos  Terleibt  dem  Propste  den  Gè- 
braacb  der  Saadalien,  Wien  20.  Febraar  1882  (FUcber  li,  405). 

*)  fauoceas  UL  bestitift  dem  Stifte  die  darcb  dea  Passaner  Ordlnarins  f escbebene 
Biarerieibaaf  der  Pfarre  Stockeraa,  Rom  11.  Mirs  1215  (Fiscber  II,  172); 
RMorias  Ili.  bestellt  drei  Scbiedsrìcbter  in  dem  Streite  Ober  die  Capelle  sn 
Kierling  1228  (Fiscber  II,  175);  Innocens  IV.  bellehit  dem  Biscbofe  Ton  Freisingen 
wefea  Zariekstellang  des  Orts  Kogelbrunn  einsnscbreiten ,  Peragia  27.  Jan!  1252 
(Ffsrber  II,  217);  derselbe  beArelt  dss  SUft  tod  Provisionen  fBr  geistliche  Per- 
eoaea,  Assisi  1258  (Fischer  II,  219,  220),  and  aimmt  das  Stili  gegen  Gewalttiii- 
t%kcitaa  des  Kdaigs  Toa  Uagam  In  Sebata,  Assisi  27.  Jaai  1253  (Fischer  II,  221)  ; 
•r  fordert  dea  Heraof  Toa  dsterreieb  aaf,  dem  Stifte  das  Scbioss  Kablenberg  xnriick- 
sactbea  aad  la  sorf  en,  dass  Heinrich  von  Lieebteasteia  Kogelbmnn  snrickgebe, 
Assisi  5.  Jali  1258  (Fiscber  228),  wiederholt  an  K5nig  WenzeI  nnd  seinen  Sobn 
Otafcar  (Fischer  R,  2U,  cf.  ibid.225);  Alezsnder  IV.  bestfitigt  die  gQtliehe  Bei- 
kgaag  das  Streits  svisehea  dem  Stille  ned  dem  ^farrer  voa  Hciligenstadt,  wegea 
4er  dortigea  Pfhrre,  Anagai  21.  NoTcmber  1255  (Fiscber  II,  232);  ClemensV.  beaof- 
tragt  dea  Schotteaabt  vegea  der  dem  Stille  eatsogeaen  Besitxaagen,  ATÌgnon 
S3.   Mai   1818    (Fischer  II,  889)  ;  Urban  VI.   incorporirt  dem    Stille   die  Pfarre 


Digitized  by 


Google 


LTm 

aosspraeh.  Aueh  seicbneten  die  Pftpste  im  Laufe  der  Zeit  Kloster- 
neuburgs  Pr6pste  ofl  aos,  indem  sie  ihnen  im  Nameo  uad  mit  dar 
AutoritSt  dea  pSpstlieheo  Stuhlea  Gesehifte  Qbertnigen  «). 

Daa  gleiche  VerhSltoiss  lierrachte  aueb  swischen  dem  Stille  aad 
dein  Paasaaer  Ordìnarius;  in  dem  ganxeo  Zeitraome  findet  sieli 
aaeh  nicht  die  Spur  eines  ZerwQrfniaaea.  Klosterneoburg  hielt  treu, 
wie  2u  dem  recbtmSssigen  Papato  *),  ao  aueb  ateta  sa  dem  Paaaauer 
Bìscbofe,  wenn  er  andera  der  Gemeinschafl  mit  dem  Papaie  aicb 
erfreute,  und  aelbat  widrige  Verhfiltniaae  waren  nicbt  im  Stande, 
dieaea  gottgeheiligte  Band  za  iQsen.  Aber  daa  Stift  erfìibr  aacb  hin- 
wieder  die  unTerSnderte  Liebe  aeiner  BiaebOfe,  welcbe  aicb  durcb 
mannigfaltige  Ganatbezeugongen  und  durcb  die  rege»  immer  tbitige 
Sorge  fìlr  daa  Wobl  dea  Haaaea  dartbat  >).  BiacbOflicbe  Yiaitationeo 


KorMobarg  éwtch  G«orf  to«  U«ebtMttoÌa,  Proprt  si  at  8tophai,  WIm  ao.  Mi  ISaa 
(FiMlMr  U,  409);  Bomiftì  IX.  iacorporìrt  di«  Pferre  Hòflafai,  Boa  t.  Jwi  ISOt 
(Fitober  li,  410). 

t)  Oregor  IX.  trlgt  deoi  Proptte  mU  efaiaa  fevÌMe«  JokMi  ur  Briogiog  a«>Otaiats«r 
Pribendc  so  TerbelfM,  Rom  3.  Aprii  1238  (FisdMr  U,  184);  IiaoeMii  IV.  «rMant 
1248  Proptt  Koartd  s«fl«ich  mit  dna  vm  Arda^ger  san  Sehfltstr  dM  SdiotteaakU 
(Baint  MìtceU.  Llb.  TU,  pa^.  435,  ed.  Paris.  d«  •■.  1718);  UriMA  Y.  aniM«t  Proptt 
Ortoir  sam  ComaiMlr  vagen  dar  rotbaa  Uaidaaf  dar  Doabarraa  xi  8t  atepkaa, 
1360  (Steyrar  Col.  K31). 

S)  Ao  Papst  Alexander  m.  Appeadlx  Cbroi.  Clautroi.  ad  aiam  1108,  bai  Hm«ìs  1, 
324.  Kloatemeuburg  aaadte  aelae  xo  weibendea  BtiftafUeder  1108  an  daa  ait 
den  recbtoiiaalgen  Paptte  la  Verbindaag  atebeadai  BrxMaebof  Koarad  Toa  Salabarg, 
da  der  Paataner  Blacbof  Rapert  aaf  Sette  dea  Oegeapapata  Paaebalia  ataad ,  la 
fetreuer  Befolguag  dea  voa  Paptt  Inaocenx  II.  in  seiaem  Beatitlfeagabriefa  1137 
aaagesproebeaea  GruodMtsea:  .SacraaMota  eedeaiaatica  a  diocesano  aaacipiatia 
episcopo,  siqnideoi  catbolieus  faerit,  etfratiaa  atqae  eoamaai- 
oneoi  apostollcae  sedie  baboerit  —  alioqain  eatboUeuai,  qaemea»^aa 
malueritis,  adeatis  antistitero*.  —  In  Jabre  1179  geeokiebt  die  Ordiaatioa  aaboa 
wieder  voa  den  Passauer  Biscbofe  Diepold  xa  Bas.  Cbroa.  Claastroa.  ad.  k.  a. 
bei  Pex   1.  U7. 

•)  B.  Reginbert  besUtigt  die  Pririlegien  1139  (Piecber  II,  138);  Diepold  aianat  4aa 
Stift  gegen  Angriffe  der  Grafea  voa  Peilstela  la  Sebats  (Fleeber  II,  188);  Maaa- 
gold  Tergleicbt  das  Stift  and  den  Pfirrer  xu  Leobeadorf  wegea  Koraeobarg  l^ia 
(Fiacber  n,  104),  erbebt  ReinprecbUpSlla  sor  eigenen  Pfirre  1313  (Fiaeber  »«  160) 
and  erlaabt  dea  pflirrlicbea  Gottesdienst  in  der  Capelle  xn  Alteaborg  bei  Krama 
1314  (Fischer  II,  168)  ;  Rndger  besUtigt,  daas  Heiligeastadt  cine  Fittala  roa  8t. 
Martin  ist,  1343  (Fiscber  II,  303,  cf.  ibid.  318)  ;  Otto  trìtt  ala  Termittlar  ia  4aM 
Strette  an  die  Pfsrre  Heiligenstadt  anf  1388  (Fiscber  0,  331);  Bembard  baaUli(t 
die  Incorporation  der  Achatias-Capelle  ia  der  Hersogabarg  xa  Klosteraenbary  Ìt97 
(Fiscber  II,  310) ,  Temtttelt  den  Strelt  nlt  dea  Domintcaaera  1300  (Flaekar  H, 
318),  iacorporìrt  anCi  ffeue  81.  Martia  aad  Heiligenstadt  1307  (Fiaebar  U,   St7), 


Digitized  by 


Google 


ut 

treten  nnr  eio,  weon  es  die  Saehiage  gebieterisch  erheiseht»  aod 
dai»  geht  der  ganxe  Eifer  der  Bisehftfe  dahin*  die  innere  and  iussere 
Wohlfebrt  dea  Hauses  cu  heben  <).  Neben  den  Wabltaxen  besogen 
die  Biaehòfe  ron  dem  Stifle  aueb  daa  aubaidium   caritatiTom  *). 

Daa  Yerbftltaisa  dea  Stifta  su  anderen  Hiuaern  deaselben 
oder  einea  andern  Ordena  war  ein  geiatigea,  durcb  die  mit  ihnen  ein- 
gegaogene  geiatliebe  Verbrflderung*).  Wo  aber  leitlicbe  lotereaaen 
aieb  berthrten,  wacbten  Kloaterneuburga  PrOpate  pflichtgetreu  fiUr 
die  Aufreebthaltung  der  Reebte  ibrea  Hauaea  *). 

Waa  die  Verbiltniaae  dea  Stifta  gegenOber  weltliebeu  Elementen 
betrìllt»  trìtt  in  den  Verdergnmd  daa  Verbftitnisa  su  dem  Lan- 
deaffl ratea.  Die  Liebe»  Ton  weleber  beaeelt  Leopold  IV.  das  Stifl 
gegrfindet,  war  ala  Erbe  auf  die  nachfolgenden  Babenberger  Qber- 
gegangen.  Beatfitigungen  *)  und  Vermebrungen  *)  der  stiftUeben 
Begabuogen  und  Gerecbtaaroe  durcb  Oaterreicba  Herracber  (an  welcbe 
kaiaerlicbe  Gnadenbriefe  *)  aicb  reiben)  liefem  den    Beweia.    In 


Iritt  alt  raiMttw  wcfM  6»  MwMaiebM  lMÌgmÌM  b«l  Ptptt  OtaMt  T.  ■«f  IStt 
(FlMlMr  n,  aaa)t  Alb«i  b«utift  di*  iBeorporinmg  àw  •ehftaea  CapeUe  ISSa 
II,  a«6). 

awM  tMh  «•  urkMatat  va,  as,  tea,  ii4,  laa,  aia,  las,  aaa,  47o,  4aa 


«)  aidte  éte  orkmijMt  78,  Te,  laa,  laa,  aoe. 

•)  8«  BiMlMr  AttOTt  Toa  Wfaekcl  ia78,  ai  telaste. 

*)  Dia  diroaolafiMlM  RaftaaTolaa  iiaaar  Tarbriaaraagaa  ist  rolgaaia:  ZwatU  (Vr- 
kaaia  IM),  AagaaUaar-OHaa  (Urfcaade  174),  «eateclMr  Ordea  (Urkande  185), 
aiHoiiigaiia  (Piaekar  0,  Wt) ,  PaMaa  (Urkaade  194  aad  FiMher  II,  157),  81. 
Plariaa  (Urkaaia  487),  Saekaa  (Urkaada  480),  Neasall  (Urkaade  488),  Voraa 
(Urkaada  478),  KartMaaar-Ordaa  (Urkaada  805),  KaraMlltor-Ordaa  (Urkanda  8t7), 
Mttwaik(Urkaada88a),  Maacrkaek  (Urkaade  880),  Qrìat  (Urkaade  681),  Wllsek- 
■iaM  (Urkaade  878),  Harsofeabarf  (Urkaada  877),  Wlttiafta  (Urkaade  888). 

^  Oefaaakar  dea  Doadaicaaara  (Fieeker  II,  318),  Aafastiaera  (ib.  320),  Rremmiaster 
(Urkaada  108,  108,  108),  LUìeafeld  (Urkaada  78,  148),  Baeteriaea  sa  Wlea 
(Urkaada  111),  HoekeUA  PaMaa  (Urkaade  117),  81  Nieolaae  bel  PaSMia  (Urkaade 
118),  Fraaeakloeter  la  Tala  (Urkaade  148). 

*)  Barak  Baiarick  Jeeoalr^ott,  Wlea  1182  (Fieeker  U,  148),  darcb  Hersef  Leopeld  TI., 
Wlea  liaa  (Fieeker  0,  180). 

•)  lenaf  Friedriek  n.  Tarlelbtdeai  Stffte  das  WeiaeekeakM^ht  xa  Bae,  Wlea  13.  Mira 
lUl  (Fieeker  n,  188).  «eke  aaek  die  Aaaerkaaf  8  aaf  8.  XVIII. 

*)  Uaif  KMrad  IH.  aekeakt  deai  8Ufte  die  Kireke  Aitenbarf  bei  Kremt,  Saba  USO 
(Fieeker  11,  140),  beeCiUft  die  BtifUpriTUegiea,  ertbeilt  dee  Reckt  der  Marck- 
wA  aad  der  DiaaeUeletaagea  rea  Seito  der  Heldea,  Regeaeborf  1147  (Pinker  U, 
144);  Biechaf  Bkkeri  voa  Baaiberf,  RelebeTenreser  la  òeterreick,  teUt  das  Stifl  la 
ém  Basite  daa  Tarlaraea  Kefalbraaa,  Wiea  1387  (FlMAer  II,  198);  Kaiser  Kari  IT. 
kaslMift  da«  8Clfte  dia  PrirUefiea,  Wiea  1388  (Fiseber  U,  391—397). 


Digitized  by 


Google 


LI 

gleicher  Weise  *)  benahm  sich  Otakar*s  Politik  gegen  das 
wShrend  seìner  Herrschafl  im  Lande.  Ala  an  aeine  Stelle  daa  Haos 
Hababurg  kam ,  traten  die  ibm  entsproasenen  Herrseher  *)  rdck- 
aìcbtlìch  dea  Verh&Itniaaea  sa  dein  SUfte  ìd  die  Fosastapfen  ibrea 
groaaen  Aboherrn  •).  Gleich  den  Babeobergern  beebrten  die 
Hababnrger»  amgeben  ron  ibreo  Landherreo,  daa  Stifl  biafig 
mit  ibrer  Gegenwart  *),  besondera  an  kirchlieben  Feattagen.  Aucb 
wenn  aie  ftlr  Ungere  Zeit  ibre  Burg  in  Kloaterneaburg  bewobnten, 
apeiaten  aie  bftafig  im  Stifte.  Wenn  aie  in  den  benacbbarten  Auen 
und  Forsten  der  Jagdluat  pflogen  *) ,  warde  Ton  dem  Stifte  aus  die 
Mablieit  in  den  Wald  gesendet,  aacb  die  Jfigerpartei  und  Mente 


t)  OUkar  b«titift  di*  OerìcUsfk-etMt  dM  SUfU  (PiMbw  H,  Ut),  beflrcit  di«  Capetto 
•.  JoMiU  B«pt  Toa  der  Schinuroflei  der  CatteUaee  sa  KrevBeMtela  1259  (Fiecker 
n,  U3),  bestiti^  dea  SUOe  dea  BeaiU  too  Ko^braaa  ìlei  (Fieclier  II,  U7 
and  Urkvnde  17)  ood  die  Wesserfrelkeit  bis  Bas  lt69  (Fischer  II,  t58),  so  wie 
sloimtliclie  PrìTile^ea  1276  (Fischer  n,  364). 

*)  Rerso^  Albrecbt  I.  scbeakt  der  Cspella  speciou  eiaea  Beaerokof  ta  Bveodorf 
1290  (Fischer  II,  »94),  ^bt  Stoisendorf  aad  deo  Weiogsrtea  Filx  dem  SUfle  sa- 
rflek  1295  (ih.  S04).  Hersog  Radolf  Ili.  besUtl^  die  DoosabesiCsaDfea  «ad  OerechU 
sane  1306  (ih.  S28).  K.  Friedrich  d.  SchSoe  bestlUgt  die  Dooaumanthfreiheit  aad 
das  Weloschaaksrecht  ia  Bos  1319  (ib.  346, 349).  Hersog  Albrecbt  II.  uod  OUo  bestl- 
tigeo  die  Besitsoageo  aad  Gerechtsaaie  1330,  ebeoso  die  Welasehsake-  aad  Zeheat- 
Rechte  133S  (ib.  360—363),  geben  dem  SUfle  die  Jobsaaes-Capelle  fir  die  abge- 
treteoe  Frohnleichaams-Capeile  sa  Koraeobarg  1339  (ib.  363).  Hersog  Radolf  17. 
hestitigt  die  Pririleglea  1361  (ib.  366),  befreit  das  SUR  Toa  der  Ahl6saaf  der 
Gmad-  aad  Bargrechte  so  Klosteroeaborg  1361  (ib.  368),  scbeakt  dem  SUfte 
die  alte  Barg  am  Aager  (Urk.  423),  bestitigt  dea  Kaof  eioea  Hofi  so  Bierbaom 
1365  (Fischer  D,  390).  Hersog  Albrecbt  111.  ertbeilt  den  StiOe  daa  Mostboachrei- 
baagsrecht  1372  (ib.  401),  gibt  dem  StlAe  das  AoAichtsreeht  Iber  eiae  Messe 
in  Toloer  Fraoeokloster  (Urkoade  465),  schlmt  die  voa  Propst  Koloouiaa  erkaof- 
teo  Gilter  1386  (Fischer  II,  420)  and  die  voo  Johano  BischofToa  Gork,  Vormoad 
der  Grafen  roa  G5rs,  dem  StiRe  verliehenen  Gilten  1388  (ib.  423).  Siehe  faroer 
die  Urkaoden  183,  198,  283,  290,  310,  317,  380,  388,  397,  482,  494  dieaes 
Urkaodeabuchs. 

•)  K6oig  Rodoif  eHisst  dem  8URe  auf  6  Jahre  die  jihrilehe  Zahloog  too  75  6.  Ar 
das  Togteirecht  1280  (Fischer  II,  277). 

«)  Fontes  IV,  191,  n.  TI.  Siehe  im  Anhange  Nr.  Xlfi.  1360,  20.  October  ist  die  Hersogia 
durch  3  Tage  mit  260  Pferden  im  Stille  so  Caste.  1371  betrageo  die  Kostea  der 
Bewirthong  71  tal.  5  sol.  27  den.  Siehe  Aahang  Nr.  XV,  AA. 

*)  Die  Ùkeriieremog,  dass  Ton  der  Race  jeoer  Huade,  welche  dea  Schleier  Agaeseas 
aaffaoden,  Immer  einfge  sor  Erìnnemng  im  Stifte  gehalten  vnrdea,  eatbehrt  jedes 
historischeo  Gmndes.  In  keiner  einiigen  Recknung  koramen  dieselbea  Tor,  wohl 
aber  dea  Herxogs  Hande,  aber  nar  an  den  Tagen  der  hersoglichea  Jagdea,  eia 
Beweis,  dass  das  SUR  auch  Rir  die  Jagd  der  Hersoge  keioe  eigena  besUauntea 
Hnode  erhielt.  Dies  geschah  erst  uoter  Maximilian  I. ,  desaen  daraoT  besfiglieher 
Befebl  arkoadlich  Toriiegt. 


Digitized  by 


Google 


lh 

Terpflegt  0*  ^^^^  ^^^n  aie  za  Klosterneubarg  bei  ihren  Adelìgea 
speisten»  erfoigte  hSufig  eine  Zusendung  Yon  Speisen  und  Weìn  >). 
Warde  lu  Kloaterneuburg  Hoflaidung  gehdten ,  so  wurden  die  Bei- 
•itzer  Ton  dem  Stifle  aufgenommeo  and  Terpflegt  •),  welches  aach 
eigeoe  Abgaben  (Pela  and  Filsachube)  an  den  Hofmarschall  and 
Kinunerer  sa  entricbten  batte  *). 

Das  Verbftltnisa  des  StifU  xur  Stadt»  in  welcber  dasselbe  riele 
Gelddienste,  Burgrechte  und  Zebente  besass  '),  war  im  Ganzen 
kein  freundliebea.  8eitdem  Kloaterneubug  die  8tadtrecbte  darcb 
K.  Radolf  ond  H.  Albreebt  I.  erlangt  batte,  ging  selten  eine  Gelegen- 


«)  8Mm  Aabaaf  Nr.  XDL  1943,  4.  Ootober  Dvd  ad  sUtmì  —  11.  Jui  1887,  eb«iMo 
lt76  eoe»a  in  ÌM«la  (la  der  A«).  Ton  dea  erb«ato(ea  Wild  kanra  mituatar 
BkrafCMkMke  in  dat  Stift,  s.  B.  G«w«ilie  erlefiar  Hlracke,  ein  Wildacliweinkopr  etc. 
8ieW  Anhan^  Nr.  XV,  PP. 

*)  AnlMin^  Nr.  XIIL  Regine  inÌMÌ  pieeet  1827  —  dnci  Barariae  1366  —  vinan  doci 
•d  WelUnf«>.    Aalwaf  XV,  LL. 

>)  AnkMig,  Nr.  XT,  LL. 

«)  Sidbn  Anlnng  Nr.  XV,  ad  nanna  1374. 

*)  Ha  VendekalM  der  dea  Sttlln  ffeMrigea  Dleaale  la  dar  Stadi  Kloatoraenburg  Toa 
Jakm  1339  (Uk  L)  seigi  die  Gaaaen  nad  die  aerknrfirdlgeren  Hantbeettaeri 

Senrida  t  ad  e.  Jaeobna  (wo  ftlker  daa  Fmneakloater,  Jekat  die  Realdeas  der 
PP.  MecUtarìatoa,  aodi  fegaawiHig  ^kobaTÌ«r<«l)  —  la  Cklrkkpack  (Ton  der 
KIrebe  gagea  daa  Stili)  —  la  aaptriori  foro  (ob«w  PIaU)  doadai  de  ledlic  — 
deatrata  aUioaa  (Rlaaliaggaiee)  —  la  protatnbengnaaa  —  In  Walichgaaae  (hiereiae 
M ikle)  —  etrca  Daanblna  (Waaeeneile,  Headllaaa  Jndena)  —  Cirea  a.  Cnnegnaden 
(Mì^etra  ad  a.  Knneganden  tO  den.)  —  In  foro  inferiori  (nnterar  StadlpIaU. 
Beadiiaaa  Jndena,  aaeka  aolendinatoma,  Plneaa  Jndea,  Zedlo  Jndena)  —  In  arte 
almta  (Baggnaae,  Doaiaaa  de  Snaakereh)  —  Driaekelgaaaea  —  la  aapla  atrata 
(Weìtgaeeea,  doBMM  sedie,  voa  St.  M arila  aialiek)  —  la  laferiori  foro  de  maceUla 
(14  PldadMake)  —  de  doaidliia  pnaalflena  (▼erdaigt  aa  eiaea  Platae).  — 
Orca  daanblna  (Oerbordna  alnssler,  Jaeobna  alnuler.  Sten»  Jndena,  Mnacb  Jndena, 
Necbd  Jndena,  Wlaent  anper  anger)  —  Viadilo  de  arboribna  anb  aonte  (aa 
PnMt  don  Stifta  gegea  die  Stadi)  6  dea.  —  la  baataolMl  —  la  foro  anperiori  anper 
aonte  (Bborbardna  de  Waltae  12  den.  Wiaeat  aa  Aager,  ftmaexlo  Jndeua.  Dni  de 
tkraaMaindar  6  aol.  18  den.  de  dono  oblaye  13  den.)  -^  In  anperiori  foro  de 
aMeoUla  (30  Fleiaekbinke.  Der  Dleaat  gekdrt  ad  enatodlaa  doniaama).  —  In 
•apcriori  foro  de  doaioiliia  panniScna  —  In  atrata  Carbonnm  (Koblergaaae)  —  Ante 
pertaa  (rordea  WleaerTbor)  -  la  atrata  hoapitalla  (SpiUlgasee)  —  ia  Newaiedd 
(area  ad  aaekaa  enraarO)  —  la  anperiori  inanla  (lanter  Oirten)  Ulrìcoa  de  Waldae, 
nUane  rilriarina,  Iblo  Tltrinriaa  Vg  tal.  aenririt,  ned  aftodo  propter  deatmcdonea 
afneaenritM  dea.  —  la  CUrebliaggaaaea  —  A  a  Gaataig—  Retro  Staiabana  drca 
andina  balataa  (Dal.  de  AHalek)  —  Vicaa  Tallneaaia  (Tdlaergaaae)  —  Wiaeato 
anpnr  aager  de  aoleadlao  retro  aower  (die  Mlble  aa  Wege  aadi  Klerllag).  —  De 
Mkwtré  (fiirtea  aaf  der  Doannined)  —  Danava  (Radolfìw  OfBdalia,  Criatanna 
darigar,  aeWere  alt  der  Beaeiehnnng  drea  fontea)  —  De  ortia  inferioribua 
anta  pertaa  dritnlia  (aa  Reaainger). 


Digitized  by 


Google 


Lxn 

heit  unbenOttt  rorOber*  wo  in  Bezag  taf  Beeintrichtigiuig  stiftlieber 
Recbte  irgend  eìne  Aussicbt  taf  Erfolg  sicb  lelgte.  Insbetondere 
waren  die  gesonderte  Gerìebtsbarkeit  ond  das  Weinacbanksreebt  dea 
StifU  aebr  hiufig  die  YeraDlastung  su  ReibungeD»  welehe  manchmal 


■il  aoek  déeUidMTM  Bili  à»  8(tdt,  ìhrw  Gmms  «ad  PIUm  nit  BMMrksaf 
àer  TorafifUchttoa  llao>bMiU«r ,  gesoftì  ■••  dea  Urbar  to«  1511,  mò^  tieh 
ki«r  aoMlilieMeo. 

ScUtferftMe  (dM  Hsm  m  Bek  f«Mrt  dMi  U.  L.  Fr.  Aitar  la  Ur  Sehta  eapallM 
wthmt  dan'a  eia  Capplan). 

FleUckpeDkcIi  pey  dem  Rathhaws  (11  aa  der  Zahl). 

BakawsoBgei  ai  dma  Grocsaa,  to  abf  eproeb«B  Tad  TmrpnaiaaB,  Tad  da  yaCil 
daa  RatUwa  Tad  dia  pratpankek  alea. 

Aa  dar  sail  pargkalbaa  dia  Kollargaaaaa,  fUaiaggataaa  rad  Kaliaggaaaaa  (ihr 
Nana  aUmait  viallaidit  Toa  étm  Uà  aod.  trad.  a.  767  ala  Zaay a  arackaiaaadaa 
Chialiacli).  la  dar  KoUargaaaa  die  Jodeaacliai,  der  Wlaaat  Stifl  faa  Spital,  eia  Baaa 
yaaaaat  aaf  der  Slief .  la  dar  Falaiaggaaaaa  die  veiaaea  Prider  (Aafaatiaer)  yaa 
Wiea,  die  Zech  de»  k.  Kreas,  Michel  TaU. 

Aaf  dem  Aafer  (StadtplaU)  Aaibroai  Wiaeat  Wiaeat  behawaaaf  bey  der  atoiaara 
pmck  gelefea. 

Kialiaggaaaea  (Joiwiaeagaaie).  Caplaa  a.  Katheriaa  alter  iai  Spital,  Pradifer- 
ordea  sa  Wiaa  aad  eia  twettea  Haaa,  geaaaat  daa  SeellMBa  —  der  Wiaeat  Stift 
Aitar  Caplaa  aaf  der  Headakehl  —  Aabroai  Wiaeat  aaf  der  HaadakeU. 

HaadskeM  aader  deai  perg  (der  Burger  apitalhawa). 

Aia  Lederpaob  (der  Sdweider  Zeeh  sa  Kloateraeabarf). 

A  a  der  tei!  gefeaiber. 

KircklìBfgaaiea  (Haaa  bei  der  MAUe  dem  Bargerapital  f eliSrig,  Ambroay  Wiaeat, 
die  Grieamal). 

Weitgaaaeo. 

Aa  der  aeil  pergkalbea  (Abt  aad  Coaveat  sa  Lambach,  die  Herra  roa  Altaieb). 

la  der  Gaitlockhea  —  Hiader  dem  Dorf  (beide  bei  dem  beatifea  DepM).  — 
Bei  St.  Jacob  ia  der  Mulgaaaea.  (Werabard  Haber,  Caplaa  dei  b.  Kreasaltar  aaf  dem 
Karaer  —  die  Brfider  der  weltlichen  Braderscbaft  bei  St.  Jacob,  daa  Steiabaoa.) 

Oberbalb  St.  Jacob  bey  dem  Tbor.  (Die  b.  Zwelfpoteasecb  sa  St  Martia.) 

Caplaa  der  11000  Maid  AlUu-  so  St  Merttea. 

KiewaMergasae  —  Dritcblrrgaaae  —  Zeil  aacb  der  Thaaav  (8  Fisebar  aad 
daa  Paaaaaer  Kapitel). 

Eangfatten  (der  Peckhee  uad  Peckbeakaeebt  Zecb  sa  Kloateraeabarf,  dtto. 
Mesa  sa  St  Martio.  Kremununtterbof). 

GiMcl  pey  der  pblaterprnck  (Lambacb,  Ulricb  Bysiaf  er,  Scherf  eastabe,  Prot- 
peack,  4  an  der  Zahl,  cioè  dient  2  Lotb  Pfeffer). 

Gatte  pey  der  mitlera  padttabea.  —  A  a  der  Zeil  eatgofeauber  (3  Fleiacbbiake 
MQd  die  Biidttube  genaant  die  mittere,  7  Fleiacbbiake). 

Behawtuogen  entgegenùber  pey  dem  Steg  rader  dem  Perg  (Bricke  bel  der 
Fleiscli gatte)  der  parger  Spital,  2  biuaer  peym  tteg. 

Autaer  der  SUdt  Vor  dem  Tbor  —  Aof  der  Pragkb  —  Yor  der  Stat  aaf  dem 
Grabn  —  Newtidel  (Stifl —  dieKrauen  von  Pataaa  —  Frobnieicboamsecb  am  Neatledel 
—  MagdHient  Georgerino,  Ablettioa  su  Scbtierbacb  —  U.L.Fr.Zecham  Ifeaaiadel). 


Digitized  by 


Google 


LXIII 

cnt  dareh  das  Eìagreifei  der  LandesfìIrsteD  beseitigt  wurdeo.  Dies« 
Eifilining  erklArt  es  aaeh«  wtmm  dat  Stili  bei  tllen  Verhtndlongeo 
wà  der  Stadt  so  ungeoiein  rorsichtìg  war  and  sieh  allea  amsUodlich 
ferdaaaaliren  lieta  <). 

Wìe  aDderwirta»  so  war  aaeh  lu  Kloatemenbarg  die  Ho  api- 
talitSt  grosa.  Io  ROckaicht  darauf  erfolgten  aach  so  manche  Schen- 
kaagea  and  Begabongen  >).  Wie  die  Hersoge,  ao  aprachen  aoch  der 
bobe  Adel  and  Kleros  and  die  landeaberrlicben  Beaniten  fleìssig  im 
Stille  eia  >),  wfthrend  lagleich  die  wandernden  Pìlgrime  and  Arme 
dransaen  im  Hospitale  yerpflegt  warden.  An  bestimmten  Tagen 
wardea  aach  beatimmte  Gftate  geladen  *).  Gftate,  die  Nachmittaga 
neh  einfanden,  warden  mit  einer  Pitani  (propinatio)  bewirthet  »). 
der  hohen   Gftate   braehte   nebat  aeinem  Gefolge   aach 


PlyatfaMM  (ProH^  n  8t  Ifiek  b«i  Pmm»,  Proptt  x«  Tirutàin). 

apItelfMM  —  ài%  aadkr  Z^  seh«a  4«b  SpiUl,  «ocli  WalclifaM«  ~  Waleh- 
fMM  i«i  apHai  ftaeaaWr,  neh  Tordtr*  WilchfMM  (Birgeriech  •«fden  Perg. 
frtptt  n  Klo»Uf«— fcfg,  Zedlis,  WtldhiiMa). 

▲■  BMaiiiaM>  rmé  in  Ward  (HofiititU  osd  Girtea). 

ateiHTMb  (nacMt  dea  SiedihMS,  dM«lb«t  eia  stìAI.  TeicM  «id  tin«  M ibie 
dtt  AbWmj  WiMat). 

Ammt  EoUwftMM  —  TaHurgMtea.  (Hmrra  voi  Pmm«,  Sigaand  Byiinger). 

PiiittigMtM  (darla  achoa  Waiaglrtaa). 

Prriagataaa  (Bargcnack  aaf  étm  Parg.  —  St  Staphaataltar  ia  der  aaraioraen 
lapalla  aaf  dar  Parkireliaa). 

Oaitaig   (saaiekat  daa  Paradais  Toa  Naaabarg  gaa  Weidliag  wirU,   Berrà 
?a«  ParehUIagadaa). 
<)  Sieba  faa  RagistM-  :  Uortaraeaburg,  Stadi,  BirgertpiUl. 

*)  aa  kartitigt  Papal  laaoeaaa  IlL  11.  Mira  ItlS  dern  Stifte  die  Prarre  Stockeraa  ,ìd 
■aMdim  boapitalitalit*  (Fbebar  II,  172);  Bittfbof  Bernhard  roa  PaM«a  iucorporiK 
a.  Aprii  1S07  dea  SUn«  die  Pfarrea  St  Martia  aad  HeiligensUdt  aufs  Neue,  uad  anter 
dea  Badiagaaigea  iai  aaeh  dia:  atRector  (eceleaiaruni  se.)  consuelara  hospiUIiUlem 
ebaerral  (Piaebar  II,  338).  Siaha  aacb  die  UrkuDdea  2S3,  423  dìeaea  Urkandenbucha. 
*)  So  artebeiaaa  Otto  aad  Albraebt  ron  Wildongtmauer  1360  fast  alle  Wocheo  al$ 
Gista.  BiaoB  aaalGbrIieberaa  Bewais  dea  Gesagtea  liefert  daa  VerzeicbDiM  der 
atilligiato  la  Aabaaga  Nr.  IT. 
*)  So  araebaiaaa  regataiaoig  aa  Epipbaoii,  Allerheiligen ,  Allerseelen ,  Weibnacht, 
HiaaaUìabrt,  Daterà,  PCagataa,  Marii  Gebnrt,  Himmelfabrt  and  R^ìnigunfr:  praedi- 
eatoraa,  aagaatiaeaaea,  aiooraa  ;  am  letxten  Sonntage  dea  Jabrs  uDd  deo  3  Fasching^- 
tagaa  aobilea  et  aiilitaa  a  eiritata.  (Wibrend  dea  ZeitrRuma  bis  1400  wohoteD 
n  Iloateraaabarg  folgende  Edelgeacbiecbter  :  Altenslainer,  EibensUiner,  Frej- 
siagar,  Hardarer,  Cbriseadorfer,  Mneatinger,  Plòdl,  RietenUier,  Stubisr,  Sleìnhaus, 
ha  Tor,  Toa,  Wiaeat,  Wfirfel,  Yrnian,  Scbirer,  Hatstoch,  Ejrsenpeutel,  Floyt,  \nderD 
Iiaabaa,  LUiaavelder,  Maaaeber,  Siebenboa,  Muaesperìg.) 
*)  SitbeAakaag  Nr.  Xlll,  13tt,30.aBd  29.  SepUmber;  13U,  2.  Min;  1334.  25.  M&ra. 


Digitized  by 


Google 


LUV 

noch  seinen  Koeh,  seine  Mutiker  uod  Postenreisser  mU  die  dano 
eigens  mit  eioem  Grattile  abgefertìgt  werden  muiaten  <). 

Zagleich  mit  dem  Stifte  und  in  Verbindung  mit  deroselbeo  eat- 
stand  das  Cborfrauenstift  sur  beiligen  Magdalena.  Wie 
Hartmann,  der  erste  Regolar-Propst*  alsDechantinSalsborg  ein  derlei 
Fraaenkloster  nach  der  Sitte  der  Zeit  eingefóbrt  batte*),  so  mag  w 
aacb  in  Klesterneubarg  den  Aniasa,  Leopold  aber  in  Yerbindang  mit 
Agnea  die  Bestiftong  gegeben  baben  •}.  Dass  scbon  nnter  Hart- 
mann die  Cborfrauen  beatandeo ,  beweisen  Stellen  aeiner  Biogra- 
pbie*).  Die  ftlteatenbekanntenGliederdieaesFranenkloaterastammteQ 
meiat  ana  adeligen  Hfiuaern  *);  aacb  sogen  aicb  einzelne  edle 
Frauen  bei  besonderen  Yeranlaaaungen  in  dieaea  Kloater,  ala  in  ein 
aieberea  und  gebeiligtea  Asyl,  sarOck  *).  Ob  die  Klosterkirebe 
acbon  bei  der  GrQndung  der  beiligen  Magdalena  geweibt  war,  iat 
arknndlicb  nicbt  sicher  su  stellen  ;  frObzeitig  eracheint  ein  Aitar  xn 
Ehren  dea  beiligen  Apostela  Andreas  in  derselben  ^).  Zugleicb 
mit  der  Begabung  des  Stifls  wucbs  aucb  jene  des  unterstebenden 
Frauenklostera,  docb   sìnd  der  urkundlichen  Belege  nnr  wenige  *). 

t)  8l«he  hmÌMÈi  Nr.  JUU  IMS,  SO.  AifiH. 

»)  In  Salftbnrg  kiMMo  di«  Chorfrtvei  Dobì»m  EatbeéndM.  Haatis,  G«ni.  n«rt  0, 117. 

•)  Anf  àm  moék  erludtoMn ,  aw  ia  der  UopoMMtpelU  l>«iadlieb«a  GlMfaaetor»  ém 

Kreiugtnft  oneheiBi  AgoM  aU  StifUrfai  darge«Ullt,  di«  Urdie  dat  Praa«ikJotton 

la  der  Hud.  Die  Chorfravea  begiafea  neh  aaeh  Aaawela  der  Reekaoafva  ikrea 

Jahrtag,  ao  wie  den  Leopold*a. 

«)  Pes,  SS.  RR.  AA.  I,  501:    .Frairibae  et  eororlbaa  (H.)  praedieabat  —  Rara 

erant fk^tribus  eum  aororibaa  aalatatioaea  et  eolloqala*.  —  Rai  Celeyaabeit  eaiaer 

BeruAug  auf  den  biacbdflichea  Stabl  Toa  Brixen  :  «Et  eeee  aablto  atolaato  nuaora  tarbata 

aaat  gaodla,  (Hitribaa  et  aororibaa  contriatatie  prò  lata  iaaperata  aiatatioae*  L  e.  5aS« 

»)  Siebe  Aabaaf  Nr.  XX. 

•)  So  Petriaaa  de  Paebberf ,  vlbread  Ibr  Gatte  Otto  aaeb  Jeraaalem  sog.  Cod.  trad. 

a.  45S. 
')  iatta  Ton  Gara  gibt  sa  dea  St.  Andreaa-Altara  apad  aororaa,  fbaialae  ad  e  aaw 
quiaqae  denarìorum.  Cod.  trad.  Nr.  410.  Der  Tag  dea  h.  Aadraaa  warda  aaeb 
fortaa  featUcb  begang ea. 
•)  In  TestamenU  Blanca*8«  der  Tochter  Kdnig  Pbilipp*8  IV.  Toa  Fraakraieb  aad  GanaUia 
Uudoira  111.:  «Wir  schiffen  aucb  den  Nannea  biaes  aeNawabarcb  fVaf  pbaat  Dat 
an  aant  MatirisUg  ISOi*. 

1354.  Nacb  dem  Todtenbucbe: 
8.  Mai.  Agaea  filia  Petrì  friaingarti,  Magiatrì  earìe  dedit  0.  Ubr.  radd.  daaiaia  al 

dominabua. 
14.  Jali.  Agnes  axor  freiaingarii   Petri,  Magiatri  earie  dedit  raaai  Ubraai  rad- 
ditunm  Oblaye  et  Taani  domiaabaa. 
4.  Novenber.    Petmt  freysingariaa  Magiater  earìe  dedit  Oblaja  raaai    lìbraa 
redditann  et  domiaabaa  rnas. 


Digitized  by 


Google 


LIV 

Oer  Andrang  za  diesem  Kloster  moss  sebr  atark  gewesen  sein»  derni 
1253  sieht  sieh  Papst  Innoeenz  IV.  yeranlasat»  die  Anaahl  der  Chor- 
fhaen  la  beatìmmen  *)»  wobeì  er  zugleicb  die  Befreiung  toh 
geiftliclien  ProYiaionen  verieibt  *).  Im  Jabre  1307befieblt  Bischof 
Bernbard  yen  Passau  dem  Propste  (unter  dem  die  Nonnen  seit  der 
Gfflndung  bis  lam  Aossterben  standen)  die  strenge  Aufrecbtbaltnng 
dar  Clausar  daselbst  •)«  nachdem  er  sebon  frOber  (1301)  durch 
•eue  Visitatoren  Anordoungen  erlassen*  welcbe  sicb  auf  dea  Bau- 
itaodderGebiude,  dea  ZutrittderCborberrenund  weltlicben  Franen» 
die  TSnze,  die  Erlaabniss  dea  Ausgebena  etc.  bezogen^),  —  Verord- 
longeo*  welcbe  Biaebof  Albert  1322  aeben  einigenrerliebeDen  Erleicb- 
tenugeo  abftnderte*).  Er  war  ea  aucb,  welcber  daa  aua  der  Zeit  dea 
Propatea  Stepban  ron  Siemdorf  atammende  Statot  wegen  der  Beacbrftn- 
koDg  der  Zabl  auf  32  Glieder  1330  anter  Androbung  der  Suapension 
aeo  eioacbftrfte  •). 

Unmittelbarer  Voratand  dea  Kloatera  war  der  Propat»  der  einen 
aetoer  Cborberren  lom  Frauenpfleger  (Cuatoa  dominarum)  ')  er- 
Baanle,  welcbem  die  Verricbtung  dea  Gotteadienata  and  die  geiat- 
b'eke  LeitoDg  der  Fraoen  oblag.  Sie  wftbltea  aaa  ibrer  ìlitte  die 
Mmteriii  and  Decbantin,  welcbe  beide  der  Beatfttigung  dea  Propala 
onterlagen,  und  batten  ibre  eigene  Oblay  •)  und  Kammer  •). 

In  dem  gleicbea  VerbSltniaae  der  Unterordnung  unter  daa  Stif 
ataod  daa  von  Propat  Nicolaaa<*)  am  28.  Juni  1261  fQr  13  Nonnen 
gettilleteCborfrauenatift  zum  beiligen  Jakob  in  der  untern 
Stadt  Kloatemeuburg,  welcbea,  mit  der  gewftblten  Meiaterin  an  der 
Spitze»  dem  jeweiligen  Pfarrer  yen  St.  Martin  ala  geiatlicbem  Leiter 
oatergeben  war  <9« 


<>  Urfcraito  8. 
*>  rfMèM"  IL  MS. 
')  Urku^  114. 
«>  Urfaii^  TS. 
•)  UrfanS*  19Sw 
•)  IfrfanS^aSS. 

O  Vrkmé»  4»,  SI,  87,  SOO,  %9S,  U7. 
f)  Co4.  tn4.  a.  STO  (dab  DieUrieo  pra«po»iio). 

*)  f9M  tncbsiai  Marqaard  aU  Cafnerarius  domiDarom,  lt07  Ruger  von  Oobaes.    Die 
iig«ifi«  liarichlcBfva  «ad  SeàioàMU*  wird  eiaé  FortMUug  dlMM  Urkaadea- 


«i>  8i«b«  darilMr  4U  Ur^uadu  SS,  t77,  801,  S18,  570  dÌ6M«  Urkandtabucka   aad 
Mm  la^irhBafia  sa  deatalbaa. 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


I. 

Eìm  gewiuer  Albert  $ekemkt  dem  SHfle  KloHememhurg  ein  kMe$  Tdiemi 
jikrUther  BhMnfte  mm  SehmeMwrt 

llotoni  alt  omnibus  tam  presentibus»  quain  futuris,  qaod  ego  albertas 
coni  Qxore  mea  predìcta  delegayi  super  altare  beate  Marie  in  Newo- 
bareh  qaoddam  beneficiaci  meum  in  iweinwart,  quod  prias  prestito- 
nm  domino  Wemhardo  in  eadem  TÌlla  moranti  sub  iure,  quod  in 
folgari  dicitar  Purehrecht,hac  condicione  yidelicet,  ut  predictns  Wern- 
hardos  com  pueris  suis  annuatim  persolvat  dimidium  talentum  ecclesie 
Newnburgensi.  Hoc  factum  est  coram  domino  meo  Liupoldo  duce 
ÀMttrie  et  Siyrie,  cujus  sigillum  appendimus  ad  corroboracionem 
ipsios  rei,  cuius  eciaro  rei  testes  sunt  Marchardus  in  UimpercK 
Irnfridus,  filius  eim,  Rudolfus  in  Potendorf,  Heinricus  in  Vlricks- 
ekirehen,  Orilibu»  in  Winchel^  Rudolfus  maxo  et  Chunradus  frctier 
em,  Viricus  fuchiel,  Heinricus  de  Dahpach,  Irnfridus  de 
Ylreichschy  Fridericus  de  Vlreich,  Difricus  de  Winna,  Amoldus 
fiUus  ehu. 

Ckarl.  ArekÌTÌ  III,  fel.  «S.  t. 

Die  Zeagea  weiten  tof  H.  Leopold  VI.  (Vn.)  1195—1230  hin.  Die  inderò 
Begibaogen  su  Schweiobtrt  kommen  im  Cod.  Trtdit.  Nr.  6i,  102,  169,  328, 
650  ror. 

II. 

Bì$ek§f  Wemker  von  Gurk  be%eugt  eine  %witchen  dem  Kàmmerer  dei 
Stifìet  Gmrk  und  Arnold  Toheeha%%e  von  Cmzmitz  getroffene  Cbereinkunft. 

Dat.  Stratsborg,  19.  Deeember  1195. 

In  nomine  Sancte  et  indivìdue  Trinitatis.  amen.  Ego  Wemherus 
Dei  grada  Gurcensis  Ecclesie  Episcopus  cunctìs  Dei  famufantihus 
tamfoturis,  quam  presentibus  seriem  cuiusdam  negocii  insinuo,  qualiter- 
ridelicet  Amoldus  Tobechatze  de  Craznitz  ab  Hainrieo,  eimdem 

Fonie».  XIV.  \ 


Digitized  by 


Google 


2 

Eccleiie  fune  temporit  camerario  postaUrit,  Tt  sibi  quandam 
conYencionem  cam  ilio  facere  liceat,  quod  et  factum  est  Petiìt  itaque 
prefatus  Arnoldus,  Tt  agros  quosdam.  qaos  Officina  camere  in 
Crazniiz  habebat  plenario  ysoì  noa  adiacentes  tributario  X.  denario- 
rum  flingulia  annis  persolyendoruiii  (iure)  bominis  penitua  remoto  albi 
concederet,  afBrmana  edam  quod  pareutes  sui  Ecclesie  eosdem  agros 
contulerint,  ob  quorum  et  sui  memoriam  eadem  bona  in  agrìcultura, 
edificib,  silrarum  custodia  et  quibuscumque  posset  toto  nisu  relit 
augmentare,  ea  tamen  condicione,  yt  dum  cunque  censum  illum  annua- 
tim  trìbueret,  nec  predicto  Camerario,  nec  ulU  successori  suo  eum  a 
predictis  agrìs  per  sui  solius  yitam  remoyere  liceret,  nisi  forte  qua- 
cunque  occasione  censum  suum  subtrabere  presumerei  post  dissolu- 
cionem  yero  carnis  sue,  nec  filii  eius,  nec  cognati,  nec  ylli  nepotes 
eadem  bona  yel  ylla  bona,  que  ipso  adauxerit,  bominis  yel  eensuali 
iure  yel  quocunque  modo  appellare  presumerent  Ego  itaque  seriatim, 
yt  dictum  est,  boc  determinato  rogatu  ytriusque,  scilicet  Camerariì  et 
prememorati  Arnold!,  ob  buius  pacti  certitudinem  et  Utero  eonfirma- 
cionem  future  memorie  Sigillum  meum  impressi.  Huius  conyentionis 
testes  sunt  bii  :  (ìerungus,  filiui  ipsiuM  Amoldi,  Gvntkenu,  Heriwicui 
de  Pièewich,  Heinricu»  Schikhe,  PUgerònue,  Herheicue  flraier  eiu$ 
et  ali!  quam  plures.  Actum  anno  dominice  incamacionis  M.C  LXXXXV. 
Indie.  Xm.,  Xmi  Kal.  Januarìi  aput  Straxlmrg  feliciter,  Jnno  elee- 
cionii  et  consecracionii  mee  primo,  eo  die,  quo  primihu  procingebar 
Ourua  in  Marchiam. 

Da  Wember  dit  Jahr  1195  aU  das  trsta  Jahr  Minar  bisehSflidiea  Wfirdt 
beteiehoet,  so  wSrdt  er,  wìe  dat  ChroB.  Salitb.  ad  amiiiai  1194  rìditig  bMMrkt, 
1194  TOH  der  Propttei  KlotterMvborgt  nn  biaehdfHebM  Stafalt  Toa  Gmtk 
berufen  worden  soia,  nieht  im  Jabrt  ÌÌ9%,  wìe  dai  Chroaieon  Anatrile  asattst 
Io  eben  demaelben  Jahro  seioor  Wabl  achenkto  Biachof  Wember  don  StifU  ia 
dìo  Guaterei  einen  Weingarten.  Cod.  Trtd.  foL  89,  Nr.  410. 

Propit  Walther  von  Klottemmhtrg  verìeUki  Wmltker  vem  Ottemtkml  «m 
Joeh  AckerUmie$  su  WeiHin§. 

Dat.  Kloftem.  a.  d. 

In  nomine  sancte  et  indiyidue  trìnitatis.  amen.  Notum  sit  omnibus 
taro  presentibus,  quaro  futurìs,  quod  ego  WaUkerue  Nitmburgeneie 


Digitized  by 


Google 


frepotifyU  eom  consenta  todus  conrentas  agram  in  Widnick  contìnen- 
tem  in  Mensora  quantititem  rnios  ingeris  contuli  domino  Waliero  de 
VìaUal  snb  hac  pensione,  ut  singulis  annis  in  feste  sancti  Mychachelis 
prò  iure  perchrecht  persohat  dimidium  talentum  et  semel  in  anno 
iotersit  placito  9  quod  prò  iure  mentis  habetur  et  debite  decimabit. 
Qood  si  aUcui  maiori  sire  militi  sire  Clerico  sire  Colono  eondem  agnim 
rendere  roluerit,  non  permittimus,  et  ut  hoc  constans  permaneat, 
sigilli  nostri  appensione  confirmamus.  Te$ie8  huiu$  reisunt  Henricu» 
ieeamuM^  WUenio,  Linheùnu,  HenricuSp  Cunradus,  Herbordus, 
Mero,  Marquardus,  et  alii  quaro  plures. 

Orif.  P«rr.  Okao  lMÌ«ff«l.  (Stf .  Ttt.  Rr.  1,  foL  167.) 

Wid  nieh  itt  dat  b«i  Klottamenborg  gelegene  Doif  Weidling.  Die  Urkundt 
ftlH  ia  di6  ZeH  Ton  itiO—itZS,  in  welcher  Propst  Wtltar  dem  Stiite  Toratand. 
Eia  IdungiM  de  Ytintal  erseheint  in  dem  Cod.  Tradii  Nr.  422»  pag.  91. 

IV. 

Pnpd  Kemrmi  L  «•»  KU9tenimAur$  verUiket  OHe  vn  Ladenderf  mnd 
uimer  OmtHn  AMkM  elmm  Hof  wm  Kri»end§rf  ids  Lnkgeéinge. 

1228. 

Notum  sit  omnibus  tam  presentibus,  quam  fìituris,  quod  ego 
CkumraduM  Neunburgenm  ecclesie  preposiHu  cum  consensu  Eòronis 
iecam  et  toeùu  CapUtdi  contuli  domino  Ottoni  de  Ladendorf  et 
Alkeidi  uxori  sue  quandam  curiam  sitam  huvta  eandum  Martmum 
m  Chsizendorf  cum  yinea  adiacente»  quam  curiam  et  yineam  dominus 
Calocbus  nostre  ecclesie  delegaTit»  tantum  adterminvm  viteutriusque, 
ita  ut  post  obitum  eorundem  duorum  predicta  curia  cum  sibi  annoia 
Tioea  ad  ecclesiam  rerertatur.  Preterea ,  quecumque  post  amborum 
decessum  in  euria  supra  dieta  inrenta  fuerint,  sire  in  mobilibus,  siye 
in  qua  cumque  alia  suppellectile,  de  quibus  ipsi  testamentum  non 
feemit.  in  Ysus  ecclesie  redigantur.  Predictus  yero  Otto  et  uxor  sua 
Alheidis  contulerunt  ecclesie  nostre  quoddam  predium  in  Hadmarstorf, 
food  tunc  temporis  quidam  colonus  Fridericus  nomine  habuit»  ut 
postquam  obierint,  idem  predium  ecclesie  debeat  deservire.  Huìus 
rei  testee  euni  omnes  domini  de  Conventu  et  Dominus  Ortolfus  de 
Bitàerstorf,  Jrenfridus  de  Vlreichsckirchen,  Chunradus  de  Gra- 
uwe,  Hermatmus  de  Ladendorf,  Àmoldus  de  Ruspach,  Heinricus 
Cokener,  Chunradus  sagittarius  de  Ekerisdorf,  Poto  de  Stetin, 


Digitized  by 


Google 


lÀupoldui  de  Ladendorf,  Aìramus  de  Ladindoff,  HemrieMS  de 
Ruechendorf. 

I  Cbwtaiwfo  AtMH  Rr.  01.  M.  TI,  •. 

Da  hereitt  im  folgesden  Jahre  dtrtelbe  Hof  dem  henogl.  M«iid0cÌi«Bkem 
LminM  wmMkm  wird  (RMiiMr  D,  18S) ,  tehtkM  Otto  wd  Ad«UMÌd  Toa 
LadMdorf  Doeh  ia  Yorlavfe  dea  Jakrea  ìtìS  Teratorbaa  u  aeui.  Nebra  dM  m 
Cod.  Trad.  p.  70»  Nr.  348  Torkonuiieiidai  Otto  BÙt  dan  SMuian  Adalram  nad 
Rogo,  und  den  Yanrandton  Rudbeii  ond  Herwich  enehaban  in  dar  Toriiagandan 
Urkuoda  alt  waitara  Gliadar  diaaaa  Edalgaachlachtaa  Harma»  und  Laopold. 
Hadmaratorf  lai  Harmanadorf  aeitwtrto  Koraaubfarg. 


Fr^^  Cemrmd  /.  v^n  Kh§Umemkur§  vertemtdU  mit  iem  MmgUUr  BMmriek 
m9€ilt€ken  %u  Bi$mberg. 

Datismo. 

NoTerit  tam  presencfom,  quam  fhtarorain  etas  fideliom,  qnod  ego 
Ckunradue  Ucet  immeritue  Nhtmburgeimè  preposUu»  de  bona 
Yoluntate  et  constanti  peticione  fratrum  omnium  duo  benefieia  inparvo 
hhnperch  stia,  quepriu$pù$$edU  MarquarduM  elericu$firater  damino^ 
rum  de  hinperchp  magisiro  ffemrico  profeesiane  pkisico  contali  com 
omnibus  adtinenciis  diebue  vite  sue possidenda  ìibìcnmqùe  fumiìoeO' 
rum,  aire  infra  terminos  terre»  sire  extra,  prefatus  yero  magister  bein- 
ricus»  utpoteyir  proyidus  in  recompensationem  predictorum  beneficiomm 
ecclesie  Niumburgensi  post  dies  suos  contulit  henefichtm  eUum  in 
villa  himpercK  cum  suis  adpendiciis»  quod  idem  Heinricue  emit  a 
quodam  milite  chunrado  nomine  cum  consensu  beredum  omnium 
eiusdem  boc  excepto  quod  si  forte  ipso  beinricus  alìquibus  debitia 
fuerit  obligatus»  tunc  de  Ysufructu  illorum  beneficiorum  primi  anni 
post  obitum  eius  eadem  debita  persolrantur.  Et  ne  boc  nostrum 
commnne  decretum  cuiquam  yiolare  liceat»  aut  infringere»  Sigilli  nostri 
et  capituli  appensione  roborarimus  in  eternuro.  Testes  buins  rei  sunt 
CunraduM  preposOus,  Livtwinue  decanue,  heittrieus  abhae,  Engil- 
bertus,  Cinradus  de  mulòach,  Prunricue,  Eberhardut,  Heinrieui  de 
radon,  Haimo,  Cùnradus  de  Gadin,  Fridericue,  Vlricue,  ÀlberhtB, 
Rupertus,  Diepoldus,  Waliherus,  ffeinricus,  Cùnradus,  Livpoldus, 
Beinricus,  Vlricus,  Wemherus,  Livtwinus,  Hugo,  Ortolfus,  pruno, 
Livpoldus,  Levprandus  Archidiaconus  styrensis,  Wolfhardus  de 
himperch  plebanus,  Vlricus  scriba.  Otto  magister  cellarii,  Wisinto 


Digitized  by 


Google 


tflteiaiii,  Remgerui,  Wisinio  de  $.  loco  et  alii  plnres.  Acta  soni  hee 
inno  domini  Mf  CCT  XXYmif 

Orìfiul  tmt  PtrftHMt. 

b(  FootM  lY,  196  oiiTolItttiidig,  (aus  Chartaltr  D.)  abgednickt,  der 
Abdnek  brìeht  bei  Heinrich  too  Radeun  ab,  wihrend  dat  Originai  in  den 
Nadifolgeni  una  im  Gansen  etne  Anzabl  ron  28  Chorìierrn  (eine  bedeutende  Zahl) 
■tehweìft 

VI. 

Der  Hot^aUtr,  Ckorkerr  Heinrich  von  Radamn  kauft  einen  Weingarten 

ven  Poppo  von  Spanberg, 

Dit  post.  1233. 

In  nomine  sanete  et  indiridue  trinitatis.  Amen.  Ut  ea,  qoe  apud 
koffiines  geruntar»  memoria  commendentur»  scrìptis  roborantnr.  Huius 
rei  grada  presenti  pagina  comendantur»  Quod  ego  Henricus  de  Radwin 
et  Canonicus  damus  sanete  Marie  in  Neuburg  et  ilio  tempore 
kospitalentig  ehudem  domus  emi  a  Domino  Popone  de  Spangenberch 

conaensa  uxorie  sue  Petrise  et  /iUe  sue  Cunegundis  de  Sabnich 
lam  inxta  predietnm  hospitale  prò  XIX  tal.  et  V  solid.  dena- 
riorom.  Hnìus  rei  teetes  suni  Vdalricus  Clericus  eiusdem  Popponis, 
Ortoìfus  de  Mikestorf,  Reingerus  de  Hadmarstorf,  Budigerus  de 
Jsperm^  Rapoto  de  Velòen,  Cunradus  de  Arensperch,  Cunradus 
Ammemus  kospitalis  ait  Dietricus  obulus,  Quicomque  contradicit 
knic  pagine  ait  excomonicatus.  Amen. 

E.  fr«tM.  Poltaasai.  CofU. 

kt  telion  bai  Piaeher  Nr.  183  aber  nnrollatlndig  abgedmckt  Propat  Balthasar 
Pohaann  mochte  noch  die  Original-Urkunde  ror  sich  haben,  daher  ich  die  ron 
ìkm  genadite  Abechrift  bier  gebe. 

vn. 

àkUMtikrUffltr  die  von  den  Oreifemteiner  Edlen  erbaute  Katharina-CapeUe. 
Dat  apud  Wiennam  29.  Juni  1260. 

Cunradus  Dei  grada  Ptepositus  Ecclesie  sancii  Cvidonis  in 
Spòra  et  Canonicus  Maguntinus,  Àpostolice  sedie  legatus.  Omnibus 
Chrìsti  fidelibus,  qoibus  beo  littore  fuerint  estense,  Salutem  in  eterne 
keatitodinis  increroentum.  Ad  honorem  Domini  nostri  Jesu  Christi  et 
Gloriose  genitricis  eios,  nec  non  ob  veneracionem  meritomm  beate 
Eaterine  virginia  et  martirìs ,  babita  super  hoc  eciam  consideracione 
mMlis  viri    0.  de  Grifenstein  nobis  cum  instancia  supplicantìs. 


Digitized  by 


Google 


Omnibiis  in  fetto  beate  Kiterìae  et  ad  diem  dedicicionis  Capelle  In 
eiusdem  Tirginis  honore  dedicate  derote  conrenientibas  Qaadragìnta 
dies  de  miuneta  penUenciot  auctorìtate,  qua  fungimur,  miserìcorditer 
relaxamas.  Datum  apud  Wietmam  ìli  Kld.  Jiilii  anno  Domini  M*CC*L*. 

Orif.  PtrgMB.  (Itf .  T«t.  Ut.  D.  Rr.  li,  feL  M.) 

Dieta  Urknnde  uigt  mm,  datt  aia  Glied  dea  EdalgaaaUaditaa  dar  Graiffc»- 
ttainar ,  welchaa  baraita  imKloataniaiibiirgarCod.  Tradii  p.  2,  Nr.8  Torkomint,  aiaa 
Capalla  sa  Bhran  dar  h.  Katharina  arbani  haba.  Sa  dOrfta  diaa  dar  ìm  ainar 
Urkonda  Tom  Jahra  125S  ala  Zauga  Torkommanda  «Ortolfoa  da  GrìffaBataia" 
aain  (Fitebar  H,  230).  Wia  aua  ainer  api tar  TorkommaodaB  Urfcuada  ram 
Jabra  1267  aieb  argibt»  war  diaaa  Capella  in  ibram  Haiiaa  sa  Wian  arrìebtat 
wordan,  and  dar  Umatand,  data  dia  diaaflUigen  Urkandan  im  Kloatarnanborgar 
Arebira  Terwabrt  wnrdaa,  dflrfta  daraof  binwaiaan,  daaa  dia  Batorgung  daa 
Gottaadiaastaa  in  diaaar  Capalla  dem  Stifla  Abartrag aa  gawaaan.  —  Dar  diaaa 
Urkonda  (waleba  dar  f  Itaata  Ablatsbrìaf  daa  Kloatamaobargar  ArebÌTaa  iat) 
aaattallenda  pipatlicba  Lagat  hialt  aieb  noab  im  Jabra  1256  in  Oatarraieh  aaf 
(Duali.  Excarpt  Ganaal.  foL  S4^  Nro.  80.  —  Hansii.  Garm.  aaera  p.  S88).  — 
Daa  Siagal  aalgt  dia  Jongfraa  Maria,  amgaban  ron  4  Bngalakdpfan  (bainaba  nit 
dar  bai  Glafay  Spaciai.  Daead.  Sigfll.  Tab.  II,  Flg.  8,  ad  pag.  2  ▼orkaBunaBdan 
Daratallang  AbardnatiBiniand).  Untarhalb  am  Canonieoa  im  langan  gaiattieban 
Klaida,  in  dar  linkan  an  dar  Broat  angalagtaa  Hand  ain  Baeb  baHand,  dia  Raebta 
som  Sagnan  arhoban.  An  dar  Stalla,  wo  bai  Glafay  I.  e.  pag.  13,  8.  Laar-entioa 
atabt,  lìaat  man  biar  Ava  M-aria.   Dia  Umaabrift  lautat: 

CVNO.  8.  WIDOmS.  8PI1B.  PPTU8.  IT.  CAM.  MAORT. 

vm. 

innoeetm  iV.  he$dkrànekt  èie  Aufkahwie  im  dai  (^arfrauen-Stift  %mr 
k,  MagémUmm  %m  Kh§ternemhurg. 

Dai  Aaabi  1.  Jali  1253. 
Ifmoeenciui  episcopus  seryus  senroruni  Dei.  Dilecto  filioN.  Pre- 
posito  ecclesie  sancte  Marie  in  Nyumburcb  ordinis  sancd  Augustini 
Patayiensis  diocesis  salutem  et  apostolicani  benedictionem.  Dilectarum 
in  Cbristo  filiarum  N.  Magistre  et  conventus  ecclesie  Bande  Marie 
de  Nyumbureh  ardinie  sanctì  Àugustini  Patayiensis  diocesis  suppli- 
cacionibus  inclinati,  presencium  tibi  auctorìtate  mandamus,  quatinna 
eiasdem  ecclesie  facultatibus  proyida  deliberacione  pensatis ,  eertum 
Canonicarum  nwnerwn  auctoritate^ipostolica  etattuu  in  eadem,  eisdem 
Magistre  ac  conrentui  eadem  auctoritate  nicbilominus  concedendo, 
ut  absque  mandato  sedis  apostolice  speciali,  faciente  de  statuto  et 
concessione  buiusmodi  mentionem,  ad  recipiendum  aliquam  in  Canoni- 
cam  Tel  conrersam  ultra  numeruro  a  te  in  ecclesia  ipsa  statuendom 


Digitized  by 


Google 


■OD  raleant  eoaretarì»  nisi  adeo  ipsins  ecclesie  ampliarì  contigerit 
faenltatea,  qaod  in  ea  personarom  nmnenis  esset  merito  ampliandosi 
aoetoritate  ipsins  Sedis  in  omnibus  semper  salra.  Datum  Asisij  Kl. 
JqHj  Pontìficatns  nostri  anno  Vndecimo. 

Oriff.  ^erff.  Balla  «MaftlM  iftmiH  ti:  (Btf .  T«tu  Rr.  •.  fot.  t.) 

Der  Merr.  Ade!  betrtehtete  dat  Chorfraneiiklotter  nir  h.  Magdalent  iiielist 
ima  Stille  tb  «iBatt  tngenehmea  Pltts  tur  Y«n«r|niBg  teiner  imaiibrbgllehaB 
Tacht«r,uid  dringte  ■•■fthmal  dnrek  tllerbaiid  Mittel  den  ConTant  lor  AntetluDO 
dcnelWii.  Dieseoi  Dbelttandt  solite  diesa  gegenwirtige  Balle,  so  wie  die  de*- 
selbea  Papetes  toh  demselben  Datam  (Fiseher  II,  t23)  abhelfen. 

IX. 

Brimridk  «en  8e9dd  wuidU  iem  SHfte  wukrere  Sekenkmngem  fUr 
erwietne  FreundnìkmfUdiemte, 

Dat  ia  Sereld.  125S. 

In  nomine  Patria  et  Filli  et  Spiritns  sancti.  amen.  A  memoria 
Bortaliom  gesta  labi  potemnt  Tniyersa,  qae  soo  tempore  future  poste- 
ritatì  sub  cyrografo  non  firmantur.  Huius  rei  gracia  noB  Heinrieut 
ie  Sevelde,  ministerialii  Austrie  per  successiyam  bumane  condicionis 
iopoteneiam  nos  scientes  aliquando  morìturos ,  tam  presentibus  quam 
fnturjs  significamus  per  bec  scripta ,  quod  cum  dominus  Chonradus 
b^ne  memorie  quondam  tener ahiUè  prepotiiuè  Neuenburgentie ,  et 
veaerabiliuffi  firatrum  suorum  rnÌTersitas  ab  dileccionem  nostri  ipsorum 
quum  liberalitatis  gracia  aliquam  partem  ecclesiastici  ornatus,  duoè 
eappae  videìicet,  talmaticam  et  eubtUe  et  totum  preparamentum 
Meerdotate  preter  casulam  et  quitquit  ad  decorem  altari»  pertinet 
•àiieet  purpuram  et  paìlam  et  duo  Unteola  parva  cum  duabus  etolu 
•aeerdotaìibu»  nobis  prò  tempore  yite  nostre  concessissent  et  nos 
delectati  habere  illa  ipsìs  denuo  suppHcassemus,  quatenus  eundem 
eeclesie  nostre  ad  dies  nostros,  ut  supra  diximus,  comodarent»  ut 
eoram  nobis  diyina  fierent  in  eodem,  iidemque  fratres  nostre  peticioni 
fiirorabiliter  annuissent,  mde  nos  digne  ipsorum  deyocioni  respondentes 
terdam  partem  molendmi  in  Hederedorf,  que  nos  contingit»  ecclesie 
Neoenburgensi  sino  omni  contradiccione  parentum  nostrorum  perpe- 
tialiter  delegarimus  libere  possidendam.  Insuper  ut  de  reddìcìone 
predìeti  omatus  cerciores  essedebeant  nos  defuncto,  vineamnoetram 
iitam  in  Chalenperge  dictam  Gozroch  ipsis  per  manum  fiUe  nostre 
domine  Alkeidie  et  domini  Rapotonis  de  Valchenberch  et  domini 


Digitized  by 


Google 


8 

Hadmari  de  Werde  ttliter  obligaTinraa,  Tt  dieta  rinea  ab  omm  nostro- 
rum  parentum  hereditate  sit  allena ,  donec  isti  fratres  sounii  ornatum 
yna  cum  nostro  plenario  integraliter  se  gaudeant  accepisse.  Quod  si 
neglectum  fìierit  aot  obmissum,  ipsi  fratres  predictaro  vineam  in  sua 
potestate  tamdia  retinebont,  quandiu  ornatns  sepe  dictos  ipsis  integra- 
liter non  reddator.  Si  aotem  aliqois  parentum  noslrorum  noi  mortuo 
inatieiam  habens  in  yinea  premissa  et  ipsam  Toluerit  rebabere,  asaignet 
prefate  ecclesie  XX  libras  den.  wienn.  prò  omatu,  et  sic  preAitam 
Tineam  possideat  cum  quiete.  Si  yero  memorati  firates  nos  adhuc  Tirente 
Tel  non  existente  ornatum  suum  cum  plenario  nostro  integraliter  reba- 
bebunty  Tinca  nostra  ipsis  prò  pignoro  deputata  ad  nos  et  nostros 
parentes  libere  reyertetur.  Ut  autem  cuncta,  que  premissa  sunt,  a 
partibus  iuTiolabiliter  obserrentur,  presentem  litoimi  nostri  sigilli 
nostrorumque  parentum  sigillorum  munimine  confirmatam  eidem 
ecclesie  dari  fecimus  in  signnm  eridens  et  cautelam.  Huius  donacionia 
testes  sunt»  Dmu  Ulricu$  decanui,  d$tu$  Vlricu»  de  paumbureh^ 
d.  Pabo,  d.  Oriolfiu,  d.  Otto,  d.  Otto  hoepitalarius,  d.  Wernhenu, 
d.  Walihenu,  clerici  d.  PUgrimu^  d,  Dietmarue  Merlo,  D,  Hidmieue 
de  Buckendorf,  d,  Dietrieus  of/leialie,  d.  Marckardue,  d  Hamricu» 
de  Gawais  miliies,  kainricus  de  Moli,  Otto  de  karroz.  Ortolfìu 
Levbaner,  Gotfridus,Otto  ceUerariue,  herbordus,  Chunradm  tvmhere 
seryi  et  alii  quam  plures.  Datum  in  Seyelde  anno  domini  M*CC*LV*. 

B  CUrtalwl*  ArtUri  Mr.  01»  M.  SS. 

Die  ZevgeD  sind  hier  in  ^militM  and  •erri"  (annigerì)  getebieden.  Der  tb 
Otto  CellerariiMTorkommende  Zeoge  itt  henoglicher  Diener,  da  derKellenneitter 
de*  SUftet  «Radigerus  de  Vienna*  hieta. 


Der  pàpttUeke  NutUiu9,Peter  V9n  Pùnteeorvo  tfuUthi  eher  iem  empfan§€nen 
pip$tlieken  Ztiu  ven  meht  Jmkren, 

Dai  Klostem.  18.  Aprii  lt56. 

Omnibus  Cbristi  fidelìbus  presentes  literas  inspecturis  Petrue 
de  Pàntecorvo  Capette  domini  pape  clericus  apoetolice  sedie  nundue 
salutem  in  Domino.  Uniyersitati  yestre  tenore  presencium  innotescat, 
nos  a  yenerabilibus  patribus  preposito  et  conventu  Newnbwrgeneie 
Monasterii  Patawiensis  diocesìs  prò  ceneu  odo  annorum  proximo 
preteritorum»  in  quo  dictum  monasterium  Romane  ecclesie  tenebatur, 
XXXIL  sol.  breves  wienn.  monete  prò  octohUancUsaureis prò  domini 


Digitized  by 


Google 


Pipe  camera  recepisse,  eat^fuiatiiproquoUbetdenario  aitreo  L,den. 
sMiMfo  ntpradiete.  salyo  tamen»  si  dictam  monasterìam  ad  censum 
huiosBiodi  persolyendain  prò  migori  yel  minori  tempore  teneatur»  at 
prò  ipso  romane  ecclesie  satbfaciat»  sieat  fnerit  faciendum.  In  cnias 
rei  testimoniam  presentes  literas  nostri  sigilli  munimine  fecimos 
rsk^rarì.  Dai  XIV.  Kal.  Mail  in  eodem  Monatterio  Anno  grade 
lf*CC*LVI*.  Pontificatus  domini  Alexandri  pape  UH!*  anno  secando. 

B  CkartaUrU  AreUri  III.  tol.  116,  k. 

Ab  iBMeoBs  n.  1107  dtt  Stili  in  pipttliehan  Schuts  genommen»  hatte  er 
^  Badngvsg  himngeiagt:  Ad  indieiiiai  anteoi  p«re«pte  kuiot  a  Romana  eeclMÌa 
Eberiatit  tbob  Biiantimn  nobb  nottrisqne  tneeMaOTibiis  anait  singulU  persol- 
Tfltìi.  TorliagMidt  Urininde  weitt  tìnenSjfhrigfnAatatanddieterZahlangnaclu 
•nd  éiMt  sngleidi  wa  B«ttiaiaiiing  dea  If  Oniwerthea  dieaer  ZeH. 

XI. 

^rwpti  Nie^Unu  «•»  KUtiemeuhurg  verleiht  Bernhard  von  8ekweinbart 
9mei  Lehen  dmulbfi. 

Dai  26.  JqH  1257. 

Nos  Nieolaui  dei  grada  prepoiUus  in  Nuinburck  presentibus 
profitemnr,  qnod  com  dominos  WemharduM  de  Swinwort  Milet  et 
pettea  eemfraJter  neeier  exieUn»  in  kahitu  seculari  de  duobui  bene- 
feus  m  Swòiwari,  nam  in  mo  illonim  beneficiorom  est  domus  sua  erecta» 
DL  solidos  serrici  nostre  Ecclesìe  multo  tempore  detinuisset»  immo 
solrere  contumaciter  neglexisset  adeo,  quod  penis  infinitis  accrescen- 
tibts  per  iostas  questiones  eadem  beneficia  nostre  ecclesie  racaTerint» 
■OS  precibus  dicti  confratris  nostri  Wembardi  in  suis  extremis  lacrima- 
biliter  inclinati  fiUo  iuo,  demino  Wemhardot  per  cuius  manum 
Talimtarìam  nostre  ecclesie  idem  firaier  WenUiarthu  Vmeam  dictam 
FSft»  dedii  in  extremis  constitutas,  predicta  duo  beneficia  iurisdjtioni 
■estre  dio  adirdicata  dedimus  Hberaliter  iure  purcbrecbt  et  suis 
keredibus  in  futurum,  ita»  quod  coberedes  sui  nil  iuris  babeant  in 
eisdem,  idem  Wembardos  et  sui  beredes  nostre  ecclesie  senrient  de 
tpstt  beaeficiis  IX  solidos  memoratos,  quos  tamen  ipsi  domino  Wern- 
bardo  prò  beneficio  tantum  contulimus  personali.  Super  quo  banc 
litteram  prefato  domino  Wembardo  et  suis  beredibus  prò  testimonio 
fedmvs  exbiberi»  promlsit  etiam  se  nobis  et  ecclesie  nostre  fidelitatem 
ddiitam  senraturum.  Testes  sunt  Dominus  Ortolfiu  de  Griffeneteyn^ 
Demimu  Otto  ho$pitalariu$,  DominuB  Livpoldus  plebanus  deSancto 


Digitized  by 


Google 


10 

loco,  Dcmmoi  DUrieuM  affMaUi  et  alH  gnam  plores.  Datom  VII.  KL 
Augusti  Anno  gratie  M*  CC*  LVH*. 

OHf  .  P«rr.  (Ity«rt.  T«l.  Hr.  1.  M.  tiS.) 

Dm  Siegel ,  (welchM  tchon  MaLoUat  Yorginger  Konrtd  gebrtvdite)  tMH 
•ieh  M  Haitht]«r  Reeentot  Ardi.  CunpUil.  Ttb.  XIV,  Nr.  6  tb^ebOdAt.  —  D«r 
jtogere  Benihart  tob  Schweinbaii  ertekaiat  aoch  in  eioer  taden  Urfcvadt  tob 
J.  1280  tb  Zeuga  (FiMher  II,  281> 

XIL 

verééeie  Orni  su  Ormmrm  §e§€m  timmijMhrUdkm  Zùu. 
Dai.  1. 1. 17.  Mai  1258. 

Nos  Nieolau»  dei  grada  PreponhuetConvenha  m  Newnburek 
presentibus  profitemur,  quod  Henrieo  de  Stùyezenéerf  predimm 
nostrum  in  Grawam^  quod  multo  tempore  in  iolitudinem  e$t  redaetum^ 
contulimus  nomine  Purchrecht,  ita»  quod  de  huiusmodi  predio  et  de 
duobuB  wrtuUe  m  Stoyzendorf  nobis  et  eeeleaie  nostre  tres  solidos 
denarìorum  in  feste  s.  Michabelis  singulis  annis  solrat  et  post  mortem 
dicti  H.  si  absque  liberis  decedat  ad  nostrum  monasterium  predieta 
bona  sino  questione  qualibet  reyertantur.  Super  quo  presentem  literam 
nostris  sigillis  roboratam  eidem  H.  prò  testimonio  feeimus  exhiberì. 
Testes  sunt  D.  Vlricus  de  poumberck ,  d.  ÙHoìflts  de  griffèntteg, 
d.  Otto  de  Àmsperg,  d.  Wisento  de  saneto  loco,  d,  Amoìdus  gener 
suus,  Dietrieus  filius  eiusdem,  d.  Àlbero  de  povmgarten,  Piligrimms 
de  Polan,  Vrlengus  de  Egenbnrch  eivis  et  alii  quam  plures.  Datom 
anno  gracie  M*  CC*  LVm.  XVI.  Kl.  Junii. 

B  CkartalAri*  AnkM  Nr.  m,  M.  IS.  a. 

Ùber  Grawarn  tiehe  die  meitterhafte  Abhandlung  Feil't  ia  Heidei't  tralli- 
eber  Monographie  Aber  die  romanbebt  Kireht  in  Sebdngrabem.  Wit  Grawin 
an  Kloetemeuburg  gekomnieii,  berìehtet  der  Cod.  Trad.  Nr.  597,  pag.  138. 

xm. 

Pfpat  NikoUms  von  KU9Ìememkur§  verUSkt  HHmiek  von  tStoìMemierf 
den  HùfiauHh^. 

Datom  s.  1.  17.  JuU  1258. 

Nos  Nicolaus  dei  grada  Prepositus  in  Neumbureh  et  universum 
capitulum  ibidem  presentibus  profitemnr,  quod  cum  Heinrieus  de 
Stoixendorf  baberet  ius  in  rilicacione  in  eadem  yilla  et  super  hoe 


Digitized  by 


Google 


11 

83n  esse!  testìmoniain  bonestomm,  Nos  eundem  H.  ab  eadem  TiUea- 
CMiie  ad  arbitrìam  nostromm  amofimus  tali  modo,  qood  eidem  H. 
(ria  beneficia  eum  curia  eontnlimos  tali  pacto,  qnod  de  eisdem  nisi 
Taam  Hbrain  in  festo  a.  Georìi  nobis  serrire  debeat  annuatim  et  sui 
beredes  qoiiibet  nascitiiri.  Et  ut  sibi  banc  graciam  faceremus,  EiUricumy 
qui  eadem  beneficia  occupabat»  coro  decem  talentis  denarìoinm  ab 
hoinsroodi  beneficiia  separarit  prefatoa  H.  ad  nostrum  arbitrium,  con- 
iiliora  et  mandatum.  Super  quo  memorato  H.  banc  paginam  prò 
testimonio  dedimus  eridenti.  Testes  sont  d.  Otto  de  kamsperge, 
d.  Otto  koepiialarius t  d.  Leupoldui  de  Bando  loco,  d.  Wiiento  de 
«.  loco,  dmn.  Amoldus  gener  9uus,  d.  Albero  de  Pavmgarten 
et  Àlbero  fiUui  $uu$p  Vrlengus  de  Egenburch,  Piligrimus  de  Pùlan, 
kermannuB  de  Sioyzendarf  et  alii  quam  plores.  Dat.  XVI  Kal.  Augusti 
Aano  domini  M*  ce*  LVin*. 

Ckartilarita  AnUri  m,  M.  IS,  l. 

XIV. 

Am  Cmpiiél  der  Leiermh'Kirthe  su  Ami  emffekM  uimmCk^rherm^  Tkemm», 

BpuiLmvtlL 

Dai  Rom.  14»  Juli  1)59. 

Vniyerais  Cbristi  fidelibus  bas  litteras  inspeetoria  Capitnlam 

Sacrosaacte  Liateranensia  Ecclesie  salutem  in  Domino  sempitemam. 

Vostre  Karitati  renerabilem  patrem  et  Canonicom  nostrum  Dominum 

Thnnam  Episcopum  Laveliemem,  quem  prò  negoeiia  ecelene  nostre 

ad  paria  alemanme  irantmiHimutf  recomendamus,  yniyersitatem 

restram  karitatiue  rogantes,  quatenus,  eum  idem  ad  yos  yeneritt  ipsum 

fbreyerenciam  diete  ecclesie  benigne  etboneste,  sicutdecet,  recipiatis 

sibi  prestantes  auiilium  et  fauorem.  Datum  Laterani  II.  Idus  Julii 

Pontificatus  Domini  Alexandrì  Pape  1111**.  anno  quinto. 

B  ChvtaUri*  Ardiri  tir.  IH.  M.  TI. 

DìaMf  eaqifoUttM  Biidiof  Thonas  ertcheint  im  K]ott«mt«biirger  Todtaa- 
bvcka  •■  S.  Deeenbert  Thonas  ape.  LarelleiitU  Ctn.  Ltter.  eeelMÌe  Fr.  nr. 

XV. 

Btiekpreekip  Pfarrer   su  KaOenberg,  verkauft  ein    Viertl   ìVeingartem 

hékmf»  Bròauung  de*  OloekautuhUi. 

Dat  •.  1. 19.  Dee.  1260. 

Ego  Eeichpreeki,  dei  munere  et  grada  meorum  dominorum 

inNeunbwrehpUbanui  in  Chalnpercb  omnibus  banc  literam  intuentìbus 

Digitized  by  V^OOQ IC 


12 

tam  presentibas  quiin  ftitaris  notam  e$B9  rolo  tenore  presenctom  erid^- 
ter»  Qaod  cuoi  ecclesia  in  Chalnperch  haberet  quartale  ìngerìa  uniaa 
Yinee,  quod  com  omni  diligeneia  ad  ipsios  ecclea  ie  utilìtatem  perfectma 
non  possem  redigere  per  caltnraro»  ecce  de  eoH$Uio  et  hima  vohmtaU 
ioehupkbU  ad  didam  eeele$iam  perimeniU  cuidam  nomine  Albrecht 
prò  LX  den.  yendidi  hoc  pacto»  ut  de  ipsa  parte  post  annum  futorum 
et  deinceps  mediam  urnam  annis  aingnlia  in  Tindemia  de  froctibua 
eiuadem  senrire  debeat  ecclesie  antedicte.  Sciendam  et  quodeandem 
pecumam  de  scku  et  cameiiio  pleòie  umverse  camumpii  in  epere 
eampamttri  ecdeeie,  eicut  potei.  Ne  autem  idem  Alb.  rei  sui  heredes, 
aut  cuicumque  yendiderit  ad  seryicium  memoraturo  tam  a  nobis,  quam 
a  nostris  successoribus  debeat  in  dieta  yinea  calumpniose  in  posterum 
aggrayarì,  presentem  paginam  domini  mei  NycolaitenerabiUe prepoetH 
NewnburgemiMf  in  cuius  presencia  et  permissione  (actam  est»  sigillo 
roboratam  sepefato  Alb.  dari  impetrayi  in  testimoniam  eyideos  et 
cautelam.  Huius  rei  testes  sunt:  d.  Vhricue  deetmue,  d.  Àmoìdm, 
d.  Pabo  aemor,  d.  Otto  CeUerariuM,  d.  Meinkardue,  d.  Paòo  peda^ 
gegue,  Fr.  Eberger.  Hmmrieue  eriuUmmi,  Rmdgeru8f  Ckemroémet 
Wemhardue,  neucham,  pemgerue^  ehanradue  mwraier  et  freàer 
tiMS,  CkanradusEifrinehf  Haimicueparvue,  vUieuexwiecken  wegen, 
Rudgeruefrateremte,  Datom  Anno  Domini  M*CC*LX.  XIVKal.  Janaar. 

B  Ck*rl«I«rl«  ArcUri  Rr.  III.  M.  TI, 

Al»  di«Mr  Urkiulde  ergibt  tieh  dat  PrtteatttioatrMht  ftr    die  Pfura 
Kalleaberg  tb  dem  Stille  nutahend. 

XVI. 

Alexander  tV.  hu(eti§t  die  PrivOegiem  de$  StifUe, 
Dtt  RoB  17.  Aprii  IMI. 

Alexander  epiecopue  $ervu$  servorum  Dei,  Dilectis  filiis  N. 
Preposito  et  Capitolo  Ecclesie  Sancte  Marie  Nyemburgensis  Ordinis 
sancti  Aogustini  Patayiensis  Diocesis  Salotem  et  apostolicam  benedicti- 
onem.  Cum  a  nobis  petitur»  quod  iustum  et  honestum  est,  tam  yigor 
aequitatis,  quam  orde  exigit  rationis,  ut  id  per  solicitodinero  officii 
nostri  ad  debitum  perducatur  effectum.  Ea  propter  dilecti  in  Christo 
filii  yestris  iustis  postulationibus  grato  concurrentes  assensu  omnes 
libertates  et  immunitates  a  Romania  PonUficibus  Predecessoribus 
nostris  Ecclesie  yestre  concessas,  nec  non  libertates  et  exemptiones 
seculariuin  exactionum   a  Regibus  et  Principibus  aliisque   Christi 


Digitized  by 


Google 


IS 

ritiooabilifer  Yobts  aot  Eeeletie  prefate  indultas,  sient  eas 
iaite  te  paeiiee  obtiDetis,  robls  ac  per  yos  eidem  ecclesie  anetorìtate 
ApoftoUea  eonfirmamns  et  presentifl  aeripti  testimonio  communimus. 
NoUi  ergo  omniiio  bominom  lieeat  hane  paginam  nostre  eonfirmationìs 
iafriagere  rei  ei  ansa  temerario  contraire.  Si  qais  autem  hoc  attemptare 
presompoerh,  indignationem  Omnipoteatis  Dei  et  beatornm  Petri 
et  Paoli  apoatolorom  eios  se  noyerit  incarsuram.  Datum  Laterani 
XVL  Kal.  Mail  Pontiiicatiis  nostri  anno  septimo. 

Orif.  Ptrf.  Dk  B«n»  m  #!««•  Sdmr  ▼•■  r««bf«IWr  Mi:  (Pr*!  1,  Rr.  tt.) 

Wie  Proprt  Nikolaiit  1258  dardi  di6  Aiiltg*  dea  Urbtrt  and  ltS9  doreb 
di«  BfUagug  det  PriYilegiiimi  toh  Kdaig  Ottokar  far  die  Redite  mìhm  Stiftat 
kMMgt  wtr,  so  bemfihte  er  neh  aoch  um  die  Bestltigimg  dee  Oberfaaaptea  der 
Chrirtetheit,  welche  ihm  dnrch  die  gegenwirtige  Bulle  su  Theil  ward. 

xvn. 

Eèmi§  Ottékmr  h€$iàtigei  dem  Stìfte  deuen  Amprieke  tmf  KogéOmmn. 
Dai  Kleeten.  %.  Dee.  It6i. 

Nos  OtiaekeruB  dei  grada  dammui  regni  Boemie,  Dux  Àu$(rie 
ei  Stìrie  ae  Marchio  MiMravie  vnirersis  presentem  literam  inspecturis 
taai  presentibas  qoam  fotaris  notom  fieri  yolumos  eridenter,  quod 
recepimus  pririlegiam  felicis  memorie  domini  Heinrici  guendam 
lUudri»  Ducis  de  MedUco  super  villa  in  ChogelprtmneNeumburgensi 
Ecclesie  ab  ipso  racionabiliter  delegata  in  hec  Torba  :  (folgt  die  bei 
Berah.  Pea»  Cod.  dipi,  hist  epist  II,  7tf  Torkommende  Urkunde). 
Hanc  paginam  ne  onqnam  possit  inmutari  confirmaTÌt  predictus  dux 
Hemrieus  de  MedUeo  suo  sigillo  ad  supradicte  donacionis  perpetoam 
irmitatem  Anno  Domini  M.  CC*  XXXI.  Indiccione  IV,  anno  quo  obiit 
Lopoldus  illastris  dox  Austrie.  Nos  rero,  qui  ex  piotate  nobis  celitus 
darà  aingnlis  sub  nostro  domino  degeutibus  in  iure  suo  tenemur  adesse 
et  maxime,  quo  cultum  diyinum  respieiunt,  que  pocius  temporibus 
n^atrìa  aogeri  yolumus,  quam  minui,  eandem  donacionem,  que  rite 
ftieta  est,  prout  nobis  super  hoc  facta  est  piena  fides,  gratam  et  ratam 
babentea  auctoritate  presencium  confirmamus.  Et  ne  imposterum  de 
boe  possit  aliqua  dubietas  exoriri,  et  supra  dictum  monasterium  in 
possessione  diete  yille  a  quoquam  molestari,  presentem  ipsi  paginam 
porrìgìmus  nostri  sigilli  munimine  insignitam.  Testes  sunt  dominus 
Bruno  Olomueensis  episcopus,  dominus  phylippus  abbas  Scotorum, 
ihmimui  Oriolfus  oMos  MedlicensiSf  Dominus  helwicus,  abbas 


Digitized  by 


Google 


14 

Ckaiwieenm,  Ihguier  Gerhwrdm»  pUbmnu»  Wiennenni.  MagUim^ 
Àmoldu»  pnmoiariuè  curie  Chmrado  notorio  plebano  tu  karperekt 
Heimrieui  pleòamu  de  prukkaprelaH  eicloricL  Item  domimu  Hein" 
rieue  de  lÀeehienaUmt  dommue  OUo  de  Ifyeowe,  dominm  Otto  de 
HoàUvet  dominue  Ckunradui  de  eekinge,  dominue  Ctmradue  de  hini' 
perek,  dominue  Otto  camerariue  de  perektoldeetorf,  domimu  Ohm' 
radui  ysenpoìOil,  dominue  Chadoldus  de  Wekinge,  domhme  Uirieue 
de  pilkeUorf  eitm  flraire  euo  domino  Marckarto,  dominue  Vlrieue  de 
Volfgerttorf,  etfraieremu  dominue  Wemhmrdue,  dommue  Chmradui 
de  Grifenetein  nùmeterialee  Àuetrie.  Bertoldue  Spiemeieter,  Mar- 
dkardue  wmgister  eellarO^  dominue  Engeldiech»  Chunradue  lonholet, 
Marehardus  vnheeekayden^  Dietricue  offcialia  in  Neumburg,  Rude- 
gena  de  norcendorf  militee,  frater  {reete  fridericusj,  yeenpeutìl  et 
SifriduM  firater  $nu$,  Chonradue  Sckonpucher  emn  fratre  Duringo* 
Orto^ite,  Genmgue,  pmatme,  ekolo,  otto,  pkiiipptu,  fìrid.  keinricue 
de  etoieendorf,  kermannue,  pUgròma,  otto,  Eberhardus,  Rugerue, 
Wemhardui,  Waitkerui  viemiue^  (vHriwriue)  otto  in  foro  et  Chuno 
firater  due  Ihgieter  monete,  Heinrieue,  Eberkardue,  Hugofir.  Bum" 
kardui  doee  in  Newnkurek  et  aUi  qmiro  plures.  Aetam  in  Wien 
anoo  DomiDi  M*  CC.  LXI*  quarto  nooas  Deeembris. 

OrifiMl  ■«!  P«rf«MMt. 

Al  roth|r«U>«B  Mideneo  Fidtn  hiagt  dai  bei  Huber  Tab.  lY,  Nr.  )  abg»- 
bfldete  Siegel.  (Rep.  Yet  Nr.  89,  fol.  ITt)  Merkwitrdiir  »t>  diM  Ottokar 
ai  dentelbea  Tage  aveb  tini  iwaite  Urkonde  \m  danelbea  AngelegMilieit 
(PiMàer  n,  UT)  anattoOte. 

XVffl. 

Comrmd  «tu  W^oerwertk  vermmekt  àem  SHfU  «lue»  Welm§mrlen 

su  WeiHin§. 

Dai  K]oit«ra.  30.  Aprii  126). 

Ego  Ckunradui  de  Weigerwerch  et  uxor  mea  nomine  Alkeiéie 
exietentee  in  Niwenburgk  vUra  Danuòium  omnibus  Christi  fldelibiis 
presentem  paginam  inspicientibus  publice  profitemor.  Quod  vineam 
nostram  eitam  in  Weydnigk  ìuxta  yineam,  quo  dieitur  Wauer  Weim" 
garten  post  mortemi  nostram  ecclesie  sancte  Marie  in  Newnborgk  sine 
aliqua  impedicione  parentum  nostrorom  libere  delegayimas  iste  modo  : 
Tt  si  aliquis  dictam  ecclesiam  post  mortem  nostram  in  eadem  TÌnea 
temptaverit  agrarare,  yinea  nostra»  qaam  aput  memoratos  fratres  prò 
XX  libris  compararimus  sita  in  Geeweni  adeos  libere  donno  rerertatnr. 


Digitized  by 


Google 


IS 

Yenm  ttoiira  koc  adtoiigiiiiiis,  qoiciimqiie  nottmin  prior  deeeMerH^ 
ijMd  superstes»  fotindia  fixarit»  ipsam  Tioeam  pMaideat  enm  quiete 
niai  forte  Dei  instinete  eam  rengaet  domai  prelibtte.  Adinngimos 
d  forte  t  qnod  iktit»  fortuot  noTereanto  propter  ineyitalftileiD 
•epe  dietim  TÌneem  boì  obligare  yA  Tendere  oportobit,  et 
poterìmoe  hoc  probtre»  qnod  nulkM  nobit  prò  tempore  yite  nostre 
debeat  Tendendi,  sire  obligandi  copiam  denegare,  dummodo  post  mortem 
alrivaqie  ad  sepefiitam  Ecclesiam  reTertatur.  Et  ne  ab  aliquo  nostrum» 
•ire  parentem  nostroram  presene  contractos  possit  in  irritem  reroeari» 
presentem  literam  Domini  DUriei  of/tdaiiM,  magUtrì  nMneham,  ei 
miieÌ9no$tri  TRm^ontt s^Uomm  muninùneroboratam  ipsÌB fratribus 
damos  in  signom  eyidens  et  eaotolam.  Testes  sunt  Jhmmu»  DUrieuM 
9ffeiali»,  dammui  Wemkardui  de  Eyterbaeh,  damònu  Vbrieu» 
MiùutM,  HamrieuB  de  Augia,  Rudgerue  magieter  cwrie,  Alberhu 
Befer^  Beidiberiue,  Wtkardue  eakhaker,  Eunradui  gener  Drilefi, 
S^Hdme.  Jnbilate  Datum  in  NemUmreh  per  manom  Domini  Pabonis 
ano  grado  M*  ce*  LX*U*. 

Orif.  r«fff .  Di*  8i«td  MlM.  (Itf.  Iti.  Rr.  IT»  f*L  Ut.) 

XK. 

Oli»,  K§nrmi  und  Emné^  iU  Oébràier  M  dm  wvimmrm  BrOdem,  §dkem 

émer  mmgenmmtin  Ckerfirmm  de$  MmgitdemenMtUn  su  KÌ99ÌemmAur§ 

2  TtOemieJMMMer  Bimkibtfte. 

Dai  4.  Mai  ìtOl. 

Snboriri  potest  de  gestis  bominum  multe  calumpniat  si  fatare 

posteriteti  literis  non  firmentur,  buius  rei  grada  ego  Otio  de  foro 

hdes  et  ftedtee  mei  Ckvnradui  Magieter  monete  et  Ckvno  ehee 

Wiememeee  nosse  rolamas  litere  tem  presentes  qoam  fatoros  qaoslibet 

ìnspeetores»  qnod  nos  commmii  Consilio  et  fayore,  daornm  tdentorom 

reddHas  in  eiraia  gìmdùdorwm  m  Wiemna  cognate  nostre  domine 

N.  vidme  Ckumradi  fUu  domini  Johamme  bone  memorie  dris 

nostre  dritetis  contaUmus  pieno  iure  rolentes,  nt  ad  danutrwm 

domimantm  m  Newmburga,   abi  ipsam  locaTimas,  sibi  senriatar» 

qoaoidia  Tite  presene  sibi  a  domino  concedater.    Sane  cufii  dommue 

NieoUme  venerabiUe  prepoeitus  Nevmburgeneie  euorumque  firaimm 

eoOogiam  umvereum  didam  eognatam  noetram  preeum  nosirarum 

imtiameia  in  daueirum  dominarum  euarwn  reeeperini,  daniee  ipei 

prebendam  numi  domimi  in  patte  et  vino  et  cibo  coquine  et  veetee 

eemeuetae  dominarum  prò  diebui  termino  vite  tue,  Nos  hdusmodi 


Digitized  by 


Google 


16 

grada  digna  TÌdsaitodine  reapaodcntes  dielos  reddUas  poti  oUtom 
cognate  nostre  iam  premisae  eeeletie  Newnbnrgenai  siae  oani 
eontradiceione  parentam  nostrorom  perpetuo  damua  libere  poasidendaa 
Tolentes  animabns  nostris  et  progenitornm  nottromm  ex  hoe  Tothram 
memorlam  eelebrari.  la  eiÙQs  rei  eertitvdinem  preaentem  pagiaam 
sigillo  eomunitatis  et  nostromm  sigiHonim  numimiaa  prò  eonfirmatioiie 
perpetoa  rtile  duiìmns  roborandaro.  Testes  sunt  damimu  Otto  /Um$ 
heònomU*  wilhaìmui  $chenmit  vUieuif  Ckumo,  Rwdgeruè  firatrm. 
Leopoldus,  vlrieus  de  pilMd&ff  flrmire$p  LeopoUku  de  kodkeirmne, 
Rudgenu,  Vhrieus,  Paìirttmuifìrairee  dicH  de  ùtfeme  *^,  PMUrammm» 
de  cimUerio,  et  aKi  quam  plures.  Datam  anno  graeie  M*  CC*  LXll* 
quarta  nonas  Maii. 

B  CWrtMlMJ»  Ankifl  Rr.  IO,  M.  TI. 

XX. 

Pmlirmm  pem  aupkmm$firiéékéfe  rtpenirt  iem  SHfte  dm  vm  iem  Héfe  mm 
RiedemdorfjAMiek  m  rekkemdm  Zim$. 

Dai  IMI. 

Ego  PàUramui  CivU  Ytem^eneie  omnibus  bane  intaentiboa 
litterain  profiteor  per  presentes»  quot  ap«t  NjfCéUmm  renerabileni 
prepositnm  totnmqne  Capitnlum  Newmborgense  curùrm  in  Ryieiet^ 
deff  circa  hintperch  siiam»  quam  Chunradue  de  aaneto  loco  yendi- 
derat  ecclesie  supradicte  cum  molendino  adiacenti  Salvo  iure  quod 
molendinarìus  babuit  in  eodem,  Quinquaginta  Marcia  argenti  prompte 
peccunie  comparayi  micbi  ac  damine  Perhie  uxori  mee,  nee  non 
beredibus  meis  iure  bereditario  possidendam,  de  qua  prefate  eceleme 
serrire  teneor»  rei  ad  quemcumque  predicta  curia  fuerìt  deroluta  prò 
annuali  senricio,  quod  Pnrcbrecbt  dicitur»  medium  talentum  denarìamin 
annis  singulis  in  feste  Sancti  Micbabelis  contradictione  qualibet  non 
obstante.  In  cuius  rei  testimonium  presentem  pagìnam  prefato  domino 
Nycolao  nomine  ecclesie  Neunburgensis  assignari  in  eridens  testimo- 
nium premissorum. 

Orif .  Ptrf-   Om  4r«i««kiff«  Slcftl  bH  4»  Mtrr.  aia4«M«kiM«  waUl  mT  P^tra»  ^r  étm 
S««pUaafHeÌli«fe  Uà.  (a«f«rl.  fH,  Kr.  I,  p.  lU.) 


Die  Lage  Riedendorfìi  wird  dureh  dea  Beitits  cirea  Hintperch 
Et  iti  dort  su  tvchen,  wo  gegenwirtig  eia  Hans  geatnat  Riedeabant  uad  die 
•ogenannte  KaDxelmfihle  ttehen. 


*)  Am  Holxmarkte. 

Digitized  by  LjOOQ IC 


17 


XXL 


AéMM  90n  Brmtm  9eheM  ier  Kirtke  9m  Ptmman9Ì9rf  ein  Leken  nm 

NemtUdèL 
Dai.  PieiiMAsdoif  8.  Fair.  1267. 

Omnibiu  taro  presentìbos  qoam  foturìs ,  ad  qaos  pre'sens  serip- 
toB  perTenerìt,  innotescat,  quod  ego  Alheidii  dieta  de  prwme  dedi 
eeeUme  eaneH  MèrHm  m  Paetmanttoff,  m  euhu  gremio  oeea  fin 
wm  oUemii  quondam  de  prwme  felici»  memorie  reguieeeuni^  tu  Nee» 
eidei  immemm  vtmm  r  sol.  annU  aiiigolis  poraolrentem  prò  remedio 
aoiflie  mei  fili!  memorati.  Qai  aiqaidem  laneus  eom  aliia  bonia  ad  me 
ex  okiiu  damine  de  Borowe  eseHHi  legOime  devoltdus.  In  cuioa  rM 
teatimooiara  prediete  eeelesie  dare  eoraTÌ  cum  aigilli  mei  roanimioe 
preaena  aeriptom  emn  teatiboa  aabnotatia.  Heinrieo  nepoie  meo  de 
frmme.  Heinrieo  rnHOe  dieta  pecuif  Alberane  frierauge^  Ubica 
gfineee  de  Steuez,  Wemkardop  Ottone  dieta  pecu$f  wolflramot  Eein' 
riea  Ckelner  et  flratre  cime  Marquearda  »  Wolfgero  et  Wemkardo 
éHeniibue  in  Pacxmanetorf,  Aetum  et  datum  in  Paexmanttarf  anno 
Dbì  M*  co*  LXVn*  VK  Idoa  Februarii. 

■  OkwtaUri*  AnUvI  Rr.  m.  M.  Ti,  •. 

XXIL 

Frapet   TiieéUm»  giht   Heinrich    vcn   8tùi%enierf  eim  Berfreekt  mni  ' 
BetUmmatn  deftihtt. 

Dtt  Klottem.  9.  Jimi  1267. 
In  nomine  aancte  et  indÌTÌdue  trinitatis.  amen.  Noe  Nycolaue  dei 
grmeiu  Prepoeitui  totueque  conventus  Ecclesie  Neumhurgeneie  ad 
DoCiciam  tam  preaencium  quam  futurorum  Tolumoa  perrenire,  qnod  de 
eomoni  conaenau  noatro  Heinrieo  officiali  de  Stoyczendorf  et  ama 
kerediboa  hu  mantanum  in  mante  Stoyczenperg  tam  de  rineia,  quam 
de  agria  eultia  et  incoltia  una  cum  quadam  area  et  vi$tea  Hiltrica 
quondam  kabente  feodaliter  contulimns  possidenda.  Item  eidem  dona- 
Tìmaa  cum  iure  purckreckt  pomaria  in  Stoyczendorf  piantata  de 
meuo  de  nemore,  quod  vulgo  weydech  dieitur,  iuate  ae  racionabiliter 
ak  liominibaa  ibidem  redempta,  nt  nobis  annuatim  in  feato  aeti  Mieba- 
kelis  prò  eenau  xxxii  denarìoa  de  eiadem  aolTerè  non  obmittat  In 
haios  rei  teatimoniam  sibi  dedimna  preaentem  literam  aignatam  aigillia 
maatrÌM  in  aignom  eridena  et  cantelam.  Teatea.  D.  Ortolfue  decanue. 


Digitized  by 


Google 


18 

d,  OHo  de  Amtperek  Cutioi  ha9pUaUmi$,  D.  OUo  CelerwriuB»  D. 
Wemherui»  D.  Ukieu»  de  Newndorf.  D.  Hadmarus,  D.  HiUpran- 
due,  D.  Pàbo  plebanui  t.  Martim,  D.  Ckunradui  de  Wolfgentarf, 
D,  Otto  de  ProMMiperch^  D.  Petruip  Canonici  NewnburgenoeM.  PU- 
grimuB  de  Pùlan,  IMenguMt  Wieento  et  Otto  de  EgenfurcK  Heinri- 
CU8  de  Sehonenpuchf  Wemhardui  et  aUi  quam  plures.  Datam  Nemn- 
burge  Anno  Domìni  M*  CC*  LXYII*,  Indiccione  X.  Vili*  Idua  Junil. 

■  ChMTtakrU  Ai«yfl  m,  M.  it. 

Die  tBderweitig  bekanntéB  DiaeoBen  Jakob,  Diatridi,  Hago,  PUgfte 
•rtdiaiaatt  aieht  miter  dao  Zeagan.  Viallaielit  war  aahoa  daaMls  dar  Galmaali» 
bai  wiebtìgaa  AagalafaabaiiaB  nar  dia  iltaataa  10  odar  11  Kapitalaraa  baiia- 


xxm. 

Propaé  NieoUtu  he%ou§t  ien  mntekeH  FS§rim  von  JMnproekttpéUm  mnà 
Hemrieà  wm  8toi%€mimf  eingégimjftneH  Ver§UielL 

Dat  a.  L  U.  Aprii  1M8. 

No8  Nycolaui  dei  grada  Ecclesie  NeumburgemU  prepo$iiu$ 
ad  noticìam  tam  presencium  quam  futurorum  Tolomus  perYenire,  quod 
omnia  impetieio  seu  dissensio  inter  PUgrimum  de  Polan^  et  Heinri- 
cwn  ojfidalem  nostrum  de  StoyQtendorf  ^to  quibaadam  recionìbns  et 
questionibos  aliis  quiboscunque  exorta  per  arbitroa,  acilieet  domim^m 
Marquardum  Magistrum  Cellarii,  Dietrieum  officialem  nostrum  ex 
rna  parte,  ae  dominum  Ylrieum  dictum  de  Ruchendorf  ac  Urleugum 
Judicem  Egenburgensem  ex  altera  parte  aopita  est  taliter  coram 
nobia,  ut  dictus  Heinricus  de  Stoyczendorf  silvam  quamdam  sii4im 
infra  Egenburch  et  Stoyczendorf  de  cetero  debeat  iure  hereditario 
retinere^  de  qua  aoWet  nostre  ecclesie  nomine  census  lx  denarios 
annuatim.  Itero  idem  dabit  in  recompensacionem  diete  silre  premisso 
PUgrimo  in  proximo  feste  s.  Micbabelis  sex  talenta  sub  testimonio 
presencium  literarum.  Testes  D.  Ortoìfìu  decanus,  D.  Otto  custos» 
d.  Otto  CeUeraHuSt  canonici  Neumburgenses.  D.  H.  plebanus  sancii 
loci*  D.  jRud.  de  Norcendorf  E.  de  Ow.  Magister  Wal.  vicarius. 
Ckolo>  Wemhardus  et  alii  quam  plures.  Datum  anno  Domini  M*  CC* 
LXVIII*  Jndiccione  XL  Septìmo  kal.  Maii. 

■  CUrtaUri*  Ardhhi  Ut  foL  14. 


Digitized  by 


Google 


19 


XXIV. 

Milli  vMi  Menwtmg  rtvtniri  eim  mtf  LeH$eiin§  erkmUene*  Fmder 
Zekmhoeim  vmm  BiMerge  M  Hitfleh^ 

Dai.  KlotUrn.  M.  Min  1274. 
Ego  Johamnei  de  Memoaneh  tenore  preseDcimn  profiteor,  qood 
àuis  mena  NyeoUnu  Venerabile  prepoeUus  Nevmburgeneiè  totamque 
capitolam  ibidem  inlchi  et  damine  Wiivnrgi,  uxori  mee,  dum  ip$e 
i$minu§  pr^jfoeiiuM  ire  deberet  ad  eaneiUum  generale*},  in  eupe^ 
riari  mante  Ayehperch  prope  havelein  unam  carratain  tìdì  decimalia 
il  Tindemiia  tempore  solummodo,  quo  ambo  superriximos,  prò  quatuor- 
deeim  libris  denariorom  TÌennensium  annis  singnlis  tradiderunt, 
qvaadoeunqae  autem  carratam  integram  babere  non  poterimus  in  monte 
•apradieto,  nobia  aupplebitnr  cum  rino  decimali  in  inferiori  monte 
Àgekperck,  Inauper  decimam  Tini  de  ^inea  noatra  aita  in  Àyehpereh 
Bobia  ad  diea  noatroa  Toce  unanimi  relaxamni  Vt  antem  tam  carrata 
▼ini  predicta,  quam  eciam  decima  de  ?inea  memorata  poat  obitum 
Boatmm  ad  Newnbnrgenaem  Ecdeaiam  redire  debeat  aine  lite»  preaen- 
tem  lìteram  in  aignom  eyidena  mei  aigilli  munimine  conaignari.  Huioa 
rei  teatea  aont  D.  Heinrieue  plebanus  tancH  loci,  D.  Ul,  et  D,  Ch.de 
POkidarf,  D.  Diehicue  de  Chricxendarf,  Fridrieu»  dietue  Eynen- 
peutek  VL  de  Eyiow,  Mag.  WaUheru»  vicarine  {vihiarius),  Hein- 
rieui  de  Ow,  Hermannue  de  Mukkerow,  Eeinrieue  et  Perchioldu»  de 
havelein  et  multi  alii.  Datum  ìnNeienhureh  anno  Domini  M'CC^LXXIV. 
IX  KaL  Aprilia. 

■  Clurtaltfi*  ArtUti  m,  M.  «4.  a.  ti  TIII,  fg.  U, 

XXV. 

AUmitérieffar  die  heU,  Geittcapelle  in  der  StifUkireke  %u  Klottemeuhmrg. 
Dat  RSna  2S.  Augast  1275. 

Jahannee  divina  mkeradone  Ecoleeie  Chiemeneie  Epi$copu$. 
rurerais  Xati  Odelibua,  ad  quoa  pervenerit  preaena  acriptom,  aalutero 
ia  omnium  aaWatore.  Pia  mater  eccleaìa  de  filiorum  auorum,  quoa 
ipirìtualiter  genuit,  aalute  aollicita,  quibuadam  illeetivia  muneribua 
derociooem  fidelium  incitare  conayeyit  ad  debiti  famulatua  bonorem 


•)  UgdmaDM. 

Digitized  by  LjOOQ IC 


20 

deo  et  Mnetb  edibua  iiipendendam,  at  quanto  /requencios  ad  eandem 
confluit  et  coneonìt  populus  ehrUtianus,  tanto  celerius  delietonim 
auomin  ▼eaiam  et  gaadh  eonaeqd  roereatar  eterna.  Nos  igitor  de 
omnipotentis  dei  miserìeordia  oonOsi  TnireraU  et  singulis,  qui  doro- 
eionit  causa  vere  contriti  et  confesti  in  festìs  qoatnor  beate  Marie 
TÌrginia  glorioae»  ridelicet  anoanciacione,  Aasnoipeione,  nativitate,  puri- 
icadone,  nec  non  dedicacione  capette  et  feetivUate  eancH  epiriim 
ac  beate  Katherine  virginia  et  oetara  featorum  omninm  predictorom 
CofeUam  in  Nevmburek  mmexam  ekero  beate  vòrgùù»  Marie  ai 
eametam  epòritum  nuneopatam  acceaaerìnt,  aactoritate  nobia  per  dnom 
fratrem  Tcnerabilem  patrein  ArchiepiacopnmSalciburgenaen)  cominisaa 
noatraque  propria  Octoginta  dica  criminalium  peccatorum  et  ducentoa 
vemaìmim  aingalia  annia  perpetuo  valituroa  miaericorditer  in  domino 
relaiamua.  Datum  aput  fionnam  Anno  domini  M*CC*LXX*.  quinto.  VIIL 
Kal.  Septembria. 

Orif.  Fmv.  Dm  •¥•!«  8i«(«l  fa  irilm«  WMkt  ktaft  n  «fam  P«ffg«M*ttlrttrM.  D«r  BiMkcf 
•l«b«*4»  ia  pMtiÌMl-0«vu4«,  fa  4«r  Uakm  Jm  KirfaMtak  kahMJ,  (ikl  ali  4«r  Kt«ktM  4n 
a«t«a.  OfaMkrifli  JOII0.  Oli.  OtAC.  IPI.  CBTEMimiS. 

D«r  Anattaller  itt  JoImum  tob  Bottai,  apitar  Biael^f  i«  Gnrk. 

XXVI. 

Prvpet  NieeUm»  verkmuft,  dmrék  éU  Neth  eéérOngt^  einen  ÌVeim§tarten 
su  Nm$9Ìorfmn  ien  Lmid»ekreAer  «•»  Otterreick^  Mag.  Kwnrmd  wm  TmUau 
Dai  Wira  la.  NoTembar  lt7S. 
In  Nomine  aancte  et  indiridue  Trinitatia.  Amen.  Com  geataram 
rerum  aeriea  littoria  inaerìtur,  Tnirerae  calumpnie  prerenitur  materia, 
ne  preatetur  litia  occaaio  aucceasori.  Ea  propter  noa  NyeoUm»  dei 
grada  prepo$itu$,  Uirieut  decanut  et  noa  totua  Conrentua  elaostri 
aiue  eccleaìe  a.  Marie  in  Neunburch  acire  Tolumoa  preaeneium  quoa- 
libet  inspectorea,  quod  de  comuni  conailio  et  rnanimi  deliberacione 
ad  precavendum  indempnitati  ecclesie  nostre  propter  neeessitatem 
ttmc  imineniem  rineam  nostram  dictam  lithn  wingarten  in  monte 
JVffM^of/situatam  ter.  Magietro  Chtmrado  de  TSUna  tune  icriòe  et 
procuratori  Austrie  et  uxori  iue  domine  Byte  ad  dies  rito  ipaorura 
dedimos  prò  beneficio  personali  sub  senricio  rniua  Tme  ¥ini  prò  deci- 
ma et  ma  rma  rini  prò  iure  montano  annis  singulis  persoWendis,  quia 
ipsam  rineam  a  Judea  dieta  DresHna,  cui  per  noa  fuerat  obligata. 
Idem  mag.  Chynradua  prò  centum  talentia  donar,  yaualia  monete  ex- 
aolfit  ad  noatram  instanciam  et  nostri  beneplaciti  et  conailii  Toluntatem, 


Digitized  by 


Google 


21 

doMiTimas  dedimus,  et  Tendidimus  eidero  domino  ChTnrado  et  dne 
Eyte  uxori  sue  ae  liberìs  ipsoram  nane  in  presenti  habitis  et  in  poste- 
nini  htbitaris  prò  septaaginta  talentis  denar.  wienn.  et  aliis  beneficiis 
Dobis  inpensis,  que  non  taogimas,  neque  tangere  Tolumus  in  biis  scrìp- 
tis  m1¥0  tamen  beneficio  personali  in  oronibos  sopra  tacto»  Ita  rt  idem 
Chmrados  et  uxor  eiusdem  snperins  nominata  ac  eorundem  liberi 
sopra  dictam  Tineam  sob  iore,  qood  porcbrecbt  dicitur,  teneat  sire 
teneant,  possideat  seo  possideant  perpetoa  firmitate,  babeatque  Tel 
babeant  in  eadem  finea  rendendi»  oblìgandi  et  prò  soo  libito  alienandi» 
libenim  facoltatem,  dommodo  fiat  per  manom  magistri  et  procnratoris 
mentis  nostri,  sìcot  in  aliis  rineamm  nostrarom  montibos  exigit  orde 
iirìs.  Addimos  eeiam,  qood  primo  post  mortem  Mag.  Cbroradi  et  oxoris 
sae  domine  Eyte  beredes  ipsorom,  ad  qoos  memorata  Wnea  foerit 
derolota,  sive  ejosdem  finee  possessor  alias  qoalisconqoe  ex  tane 
et  in  antea  piene  ae  integraliter  Jos  montanom  et  decimas  nobis  sol- 
wttA  sieqt  solvere  nebis  eiasdem  montis  adiaeentes  rinee  eonsueTeruni 
&ae  etiaro  alienationenu  donationem  et  rendieionem  fecimos  ad  nostre 
Beelede  rtilitatem  maiorem  et  eommodum  ampliorem.  Promittimos, 
stataimas  et  obligamos  eiosdem  vinee  nos  et  bona  nostra  esse  perpe- 
tue deffeosoree  tam  ipsios  Mag.  Cbrnradi ,  oxoris  soe  ac  beredom 
ipsenun  qoam  eciam  iilios,  coi  eam  dederint  rei  Tendiderint  de  soa  pro- 
pria Toluntata.  Et  vt  boismodi  rendicio  et  donacio  perpetoe  robor  fir- 
mitatis  oMneant,  presentem  paginam  nostrorom  sigillorom  appensione 
ae  raonimine  roboratam  fecimos  roborari  testibos»  qui  aderant,  subno- 
tatis.  Qoi  soot  bii.  Dnos  Pako  pUbattUM  $.  Martini,  dnu$  Chvnradui 
de  Wol/kenimf,  Camomei  eedesie  notire,  prater  henricus  de  spanne-- 
kercK  dmu  henrieu$  piebama  de  aaneto  loco,  dmu  Hunlo  de  Tulna 
tMMe  index  Wiennen$i$,  dnue  Diirieu»  de  Chaìnperge  mUite$,  Dnu$ 
kemieu»  de  emveU,  Friderieus,  Vlricue  et  Wigmuiue  fratre$  de 
Ckrìxendorf^  Friderieue  de  Moverbach,  Cholo  officialis  noeter,  Wal- 
ther vitriaròu.  DOricui  et  ÌVMnto  firaire$  de  Chalnperg,  Otto 
FUime  Damùd  diiriei  de  Chaìnperge.  Livpoldns  in  alta  $trata 
tmne  Magieter  V^iemneneie  Monete,  Chvnradus  de  Vrbesch,  heimo 
fiimM  quondam  domini  Ottonie,  Amoldtu,  Johannes  et  Ditricm 
NotmrU  et  qoam  plores  alii  fide  dignL  Dat.  et  actum  in  Wienna  Anno 
dcMini  M*CC*LXX*.  qointo  pridie  Idos  NoTembris. 

Orif .  Ptrf .  Dit  Siffel  afcgtrisMB. 

Diete  Urknnde  gìbt  Zeugnits  vod  dem  durch  die  Kriegslfiufe   herabge- 
fceiamenen  finaiixielleD   Zustande  dei   Slifles.  Durauf  weUen    auch   die   dea 


Digitized  by 


Google 


22 

BewoliDeni  dea  Ortes  Stniphisg  bewìUigtea  1  gm%  nnd  4  htlb«  Fngtkr», 
viid  der  y«rktaf  der  MOhle  ni  Elling  an  der  Uri  an  deo  BOrger  Gottadialk 
Ton  Ips  (Fiacher.  II.  260.  262.)  Unier  dea  angef&hrteii  Zeugen  Ut  dar 
Wieaar  Stadtrìehter,  Hunlo  tod  Tulio,  dar  MOnaiiaiater  Laopold  tob  der 
Hoekatraaae,  nnd  Heimo  Ottonia  quondam  filiaa  herronahaben;  aowie  aaeh 
der  Glaaermaiater  Walther.  Dar  gleiehfaUa  ala  Zaage  Torkomnanda  Pfcrrer 
Ton  Si  Martìii  la  Kloatemaoborg  ist  der  Bnider  dea  Propatea  Niaolana. 

Laopold  TOD  der  Hoehatraaae  fehit  in  dem  Yerseiehaiaae  der  Mfininieiatar, 
bei  Fiacher  Not  Ucb.  Vind.  p.  67.,  ebenao  Hunlo  rea  Tulln  untar  dan  Stadi- 
rìehtem  ib.  p.  123. 

XXVII. 

Vertrag  stoitcAen  ^ropit  NieoUuu  und  dem  ManehaR  «oh  ùiterreUà, 
Heinrich  vom  Kuemin§,  lAer  He  verpfàndetem  €Wer  ss  Steitemderf  mmi 
eimen  ìVem§ar(en  muf  dem  Kmklenèer$. 
Dat  Wian  25.  Min  1276. 
In  Domine  sanete  et  iodiridae  trìnitatis.  amen.  VniTersia  ehrìatì 
fidelibus  preseatem  paginam  auditorìa  rei  TÌauria  Heòmeut  de  CkM$^ 
ring  Mar9duUcu»  et  CapUaneu»  Auehie  salutem  In  eo,  qui  eat  omni- 
nm  rera  salns.  Quod  seriptorarnm  eonfirmat  anetorìtas  ▼erìtatì  inìaiiea 
obUrio  et  improbonun  improbitaa  non  infirniat.  Singulorom  igìtnr 
noticte  ineulcari  Yolentes  tenore  preaeneinni  protestamnr,  qnod  ntper 
viginti  beneficia  in  Stoycxendùrf  ewn  eingulii  attineneOe  et  mper 
vineam  dietam  vulgariter  vilcz  in  Chalnperge  eitam  damino  Nyeoìao 
venerabili  Newnburgeneie  ecclesie  prepoeito  et  eiuedem  eeeieeie 
canventid  Centum  Marcae  argenti  Wiennenns  ponderii  in  die  sasseti 
Martini  nunc  venturo  finaliter  pereolvendae  commutammue  aub  bae 
forma,  ut,  si  predictas  preposìtus  cum  tuo  conrentn  merooratas  centoni 
marcas  die  prefixo  nobis  persolrerlt,  prelibata  predia  cum  TÌnea  abs- 
que  contradiccione  qualibet  In  ipaorum  libere  transeant  poteatatem;  ai 
Tero  buiusmodl  aolucio  pretermissa  fuerit  rei  neglecta ,  nos  ima  cmm 
dUecta  uxore  noetra  domina  Elizabeth  et  beredibus  nobis  succeden- 
tibus  memorata  beneficia  cum  antedicta  rinea  eo  iure  et  tìtulo,  quo  ipai 
domini,  TÌdelicet  prepositua  et  conrentus,  tenoerunt  bueusque,  perpe- 
tuo tenebimur  possidere.  Vt  autem  singula  que  prediximua  firmitatia 
robur  obtineant»  presentes  literas  fecimus  conscribi,  sigilli  nostri  muni- 
mine  cum  subnotatis  testibus  conmunitas.  Datum  in  Wienna  anno 
gracle  M*CC''LXXVI*.  in  die  annunciacionis  lirginis  gloriose.  Teatea 
sunt  hii.  Dominus  Heinricus  de  Chunring  senior,  Dominus  Heinri» 
CU8  de  hovnvelde,  Dominus  Vlricus  de  ChapeUe,  Dominus  Wemhar^ 


Digitized  by 


Google 


23 

éhu  de  Ruipaehp  et  demmm  OHo  firater  «iwf.  Damimiè  Otto  de 
Sa9ge-  Denùmtè  JHehMfue  de  hadmareierf.  Demmui  Hemrieui  de 
kag.  Dmmmu  Aìbertue  de  pmchke.  Dammuè  Èhrekmrdm  Magitter 
CeOmriL  Daminui  Dietrieus  de  Cludnperge,  Damòm»  Bugenu  de 
Nerczendorf,  VMeue  de  Chriezendarf  et  Friderieui  fraier  emù. 
Ckel  de  Newnbwrch.  Hemrieui  de  Stopezendorfi  Otto  de  Eggen^ 
kwrék  et  aKi  qoain  plarea. 

Orlf.  P«Vf .  iJUf,  Tei.  Rr.  t,  M.  SS  t.) 

Ab  %Uktm  PergtmeiiUtreifeB  hingt  ein  Siegel  tod  denelben  Art»  wie 
HadiMr*s  tod  Knenrìng  ad  a.  1248;  die  Pferdedecke  feUt,  das  Hanpt  Ut  ent- 
Utest,  der  Stab  dber  die  reehte  SchoKer  gelehot;  im  Mantel,  mit  dem  Schwerte 
■■girtet,  aKst  der  Martehall  sa  Pferde.  Umsehrìft:  f  8.  Heinriei  Chanriiigìi 
MmdMdd  Aialrie. 

XAYUl. 

iVe^  iVieoloMf  verkamft,  dmrek  die  Noth  §edràng(,  dem  Comthmr  der 
imUdun  Herren  su    Wìen,   Oriolf,  da$  Bergredd  ven  2  Va  Joeken  %u 

Nueederf. 
Anno  1276. 
ProptertemponuniiHitabilitateni  nec  dod  yite  homÌDam  breyìtatem 
dignam  ett,  ot,  qae  perpetua  finnitate  sobsiétere  debeot,  scrìptore 
tettimoiiio  atqae  tettiain  adminieolo  ad  perpetoam  rei  memoriam  per- 
iMBiieotiir.  Bapropter  noe  Ngcolanu  dei  gratta  prepoeitui  totamqoe 
eapitalam  Ecclesie  Newbargenais  tam  presentibua  quam  futurìs  bane 
litteram  intoentibiM  cupimos  fere  notam,  Quod  qos  Tnanimi  Consilio 
•e  fiTore  flrairi  Ortolfo  honarabUi  Commendatari  damus  Tkeutoniee 
w  Wietma^  omnibas  fratrìbas  eiusdem  domus  ibidem  perpetuo  degen- 
tibos  Juf  moDtanuii  de  daobos  Jageribus  et  dimidio  riiiearani  nos 
eoitiiigeatiara  Tendidiniiis  prò  Quadraginta  Marcia  argenti ,  Omneque 
iis»  qood  in  eìadem  lineia»  qaaa  in  anbaequentibiia,  nostre  ecclesie 
coipetare  Tidebator»  predicte  domaa  fratribus  tradidimus  Ubere  in 
perpetonm  possidendam.  Vt  aatem  nomina  et  situs  Tinearam  accurate 
eegnood  faleant  et  diacemi,  presenti  pagina  ipsas  yineas  nominatim 
evafimuf  dedarare.  InàUen  Vrfar  duojugera,  de  quibus  quinque 
Tne  prò  iure  montano  nostre  ecclesie  annis  singulis  soWebantur.  In 
der  Nidem  Sehd$s  medium  iuger,  de  quo  Dietmaro  de  saneto  loco 
TM  TToa  et  dimidia  prò  Jore  montano  tenebantur  annis  singulis  exbi- 
bere.  quod  ius  montanum  ab  eodem  Dietmaro  absolrimus  Domini 
Dietriei  de  Ealnperg  et  aliorum  proborum  rirorum  Consilio  mediante. 
De  torcia  Vinea,  qjnepegecU  rulgariter  dicitur,  de  qua  ius  montanum 


Digitized  by 


Google 


24 

DOS  minime  coatingebat»  prenMQioatì  Domìiù  atque  fintres  a  nobis  tal- 
tem  decimas  abaolreroat  Et  ne  prelibati  fratres  Domoa  Theothooiee 
iQ.Wieona  a  nobis  Tel  noatria  saeeeaaorìbiu  saper  iurìbos  per  nos  ipsis 
traditis  imposterum  raleant  perturbar!»  Ipsis  presens  Instrumentum 
Sigillorum  nostrorum  munimine  roboratum  cum  subnotatis  testìbus 
duximus  assignandum  in  testimonium  endens  et  eautelam.  Testea  sont 
D.  Vlricui  Deeamu,  D.  Otto  Cu$t0$,  D.  Waìikenu  de  Wiemna»  D. 
Meynhardui,  D,  Pabo  plebamu  $,  Martinh  D.  Conradm  dietui  de 
Wolfkersiorffl  D,  Otto  de  Prawneperg  et  Ceteri  dommi  de  ConvetUu. 
Dominus  heinricus  plebanue  s.  loci,  frater  heinricui  de  ipanòergk 
D.  Dietmaru»  de  Kalbegk,  hermannui  et  Emeetue  filii  ketamumm^ 
Eolo  ofJiciaUs,  Magister  Waltherus  vitriariue,  Eemneus  Claviger 
cives  Neuburgenee»  t  dominus  Leopoldue  de  koekttra$$p  domimu 
PàUramus  ante  Còniierium ,  Paltramm  Vatzo  cive$  Wiennen$e$  et 
aUi  quam  plurimi  fide  digni.  Acta  sunt  becanno  domini  M*CC*LXXIV*. 

Aas  dem  iltetten  ZeheDi-fiueha  sub  Nr.  Wi,  (etite  Seite.  Unter  dea 
Zeugeo  verdienen  die  iwei  Ptltrtme  tod  Wien  ala  iwei  getreiuite  Pertoneii  ber- 
Torgehobeo  su  werdeo. 

XXIX. 

Marpmrd  V0n  Pmekéerf  verkmmft  mn  Dietrich  mm  Kakìtmherg  CHOiem 
%u  Bntenderf, 
Dat  e.  1.  t5.  Min  1277. 
In  nomine  sancte  et  indiridue  trinitatis.  amen.  Ex  quo  euaeta, 
que  in  tempore  creata  sunt,  simul  eum  tempore  transeunt  et  labimtar, 
humane  siquidem  memorie  ab  intuita  eranescunt  nisi  literarum  reme- 
di^  sigillorumque  roboracìonibus ,  testium  nee  non  confirmacionibas 
muniantur.  Vnirersis  igitur  ac  singulis  hanc  literam  inspeetorìa,  lee- 
turis  seu  audituris  sit  manifestum,  quod  ego  Marehardu»  de  PiUeck" 
dorfYttà  cum  meis  beredibus  libera  ac  soluta  Toluntate,  congrua  con- 
T^nientique  deliberacione  Dietrieo  de  Challenperge  suisque  beredibus 
Ttriusque  sexus  noetroe  redditue  aìU  noetrum  ehile  tua,  quod  tu  vulgo 
purehreckt  nuncupatuTf  sitoi  in  Enzenstorf,  quod  iaeet  sub  ntonte, 
qui  pòuenberch  dicitur,  videlicet  unam  libram  denariarum  wien" 
neneium  monete,  XXVlIi  ca$eo$,  XIY  puttoe  nee  non  X  oolidoe 
ovorum  vendidi,  qui  scilicet  redditus  annuatim  prò  tunc  temporis  colo- 
nos  per  roanus  Reverendi  domini  domini  Chtmrodi  prepoeiti  EceUne 
sancte  Marie  in  Newnburga  in  predicto  oppìdo  constitutos  seu  stabilitoa 
"pieno  iure,  quemadroodum  alla  serricia»  obligantur,  eidem  dicto  Diet- 


Digitized  by 


Google 


2S 

rieo  de  CkaUenperge  saisqoe  heredibus  ministrarì.  Reyerendo  eciam 
domino  domino  Chvwrado  preponto  narrate  ecclesie  non  magia  qnam 
xii  denarìi  ab  biis  colonia  prefatia  iore  sue  collacionis  io  festo  sancti 
Georgi  singolis  aonis  tribù untnr.  Hos  quìdem  redditus  dictos  sepedicto 
Diehico  de  ChaUenperge  snisqoe  beredibus  prò  xxxtì  libris  dena- 
rìonun  wiennensiom  duxi  ad  Tendendom  condidone  tali,  quod  de  biia 
rti  debeant  Tendendo  scilicet  et  obligando  nec  non  omni  infestaciooe 
postposita  libere  ae  solute  prout  yolunt  in  tsus  suos  conrertendo.  In- 
super  omni  proinpedimento  domini  euiuscunque  rei  yiolencia  quali- 
eiuM|ae  peeaniam  aat  redditus  suprasertptos  dicto  Dieirico  suisque 
beredibus  resigno  libere  ac  solute,  prò  quibus  dumtaxat  infestacionìs 
meifl  eum  beredibus  secundum  exigenciam  iuris  nostre  terre  aut  nostro- 
nmi  prìneipum  prò  buiusmodi  pecunia  yidelicet,  que  purcbrecbt  dicitur, 
ne  obUgo  sine  dolo  responsurum.  Et  quod  omnia  snpradicta  ioriolabi- 
lìter  firma  et  rata  permaneant,  Dieirico  eepedicto  de  ChaUenperg  euii* 
pie  beredibus  in  eridens  testimonium  banc  literam  dedi  meo  appenso 
sigillo  firmiter  roboratam.  Huius  rei  sunt  testes  Dominue  Otto  de  hase- 
Uwe,  Domimu  Vlricui  de  Filleehdorf,  Dominus  Chvnradus  frater 
mme^  Damòme  Wemkardue  de  Wolfckereiorf^  Pemoldne  de  Gelee- 
prumnep  Pemoldui  et  Eberkardus  fiUi  eui  et  quamplures  fide  digni. 
Datsm  anno  Domini  M*CC*LXXVII*  in  die  annunciaeionis  beate  et 
gloriose  Tirginis  Marie. 

Orif.  P«rr.  (B«f .  VH.  Nr.  7,  Ibi.  171.) 

Dm  dreieckige  ao  eÌDero  Pergameotatreifen  hangende  losiegel  stimint  mit 
dea  Jakob's  toh  PiUiehtdorf  bei  Huber,  Tab.  IX,  Nr.  0,  tibereio.  Die  BetiUung 
m  BBsen4«rf  hatten  die  Pillichadorfer  un  ter  Propst  Konrad  an  aich  gebracht, 
welelMr  Mieli  den  Jahre  ItSd  daselbst  so  wie  tu  Buchsendorf  und  Walpera- 
derf  Bene  AnaiedelimgeB  aagelegt  batte.  Daher  die  Hluweiaung  auf  ihn  in 
Urknnde. 


XXX. 

Am  8iift  verpmdUet  einem  §€wi$$€n   Wald^n  eimen  Bmmmgmriem  sai 

Klù9teimeubwrg, 

Dai  30.  September  Ì%T7. 

Memoriter  retinendum  est  et  rtite  sciendum,  quod  WalckiMO  et 

neri  sue  ac  Bberis  eorundem  pomerium  nostrum  in  insula  situm  a 

feste  s.  Micb.  proxime  preterito  rsque  ad  decem  annos  locarimus  tali 

paeto,  ut  infra  eosdem  decem  annos  ad  coquinam  nostrum  annuatim 

X  sol.  denariomm  doobus  terminis,  ridelicet  in  Camisprivio  v  solidos 

et  in  die  s.  Georgii  r  solidos  nomine  census  solvere  teneatur.  Insuper 


Digitized  by 


Google 


26 

dietam  pomerium  io  noTis  plantacionibus  arbonun  ad  estimactoQem 
h  denarioram ,  ita  qood  eridenter  appareat ,  debeat  reformare.  Quod 
si  non  feeerit,  statini  a  Jure  suo  cadet  et  pomerium  ad  tsus  ecclesie 
rcTertetup. 

Faeta  est  bec  locacio  Anno  Domini  M*CC*LXXVII.  pridie  Kl. 
Octobris. 

A«t  i*B  JOtUn  ym  Jakrt  1401. 

XXXI. 

Dm  SHft  verfékM  dtm  MMUr  BeriM  ein  BmM9  mmi  dmm  Bmmm- 
§mrten  su  KUttemg^Amrg, 
Dat  6.  Oetob«r  1177. 
Notandnm  est  et  memorie  comendandom,  qood  PerhtMo  Molm* 
dmaihri  et  uxori  sue  et  liberis  eoruadem  locata  est  dmmu  Niwaru 
ewn  patmirio  odiacenH  a  feste  Micbahelis  preterito  Tsque  ad  decem 
annos,  ita  Tt  singulis  annis  ad  coquinam  nostram  prò  buiosmodi  loea- 
cione  quatuor  libras  denarioram  duobus  terminis,  in  Vascbanio  Tideli- 
cet  duas  libras  et  in  feste  s.  Georgii  duas  libras  serrire  nomine  cen- 
sus  annis  singulis  teneatur.  Insuper  dietam  dmmam  emendare  ei  p#- 
metium  fwvi$  planiacionibui  arborum  refermare  ad  cetuUiwm  due* 
rum  virorum  a  parte  nostra  electerum  tenMtwr  annuatim^  quodsi 
ipso  boc  non  fecerit,  continuo  a  suo  iure  cadet  et  edam  se  de  biis 
omnibus  intromittet.  Sciendum  et,  quod,  si  idem  pre  paupertate  depres- 
sus  Tel  infortunio  aliquo  preoccupatus  predictum  censum  soWere  non 
raleret,  facuUatem  ipti  dedimuèt  ius  qitod  ipse  a  nobis  oòtùmit 
alicui  viro  fideli  et  sufficienti  solvere  dictum  eensum  usque  ad  snum 
temdnum  collocare.  Faeta  est  bec  locacio  Anno  domini  M.  CO*  XXL  VD. 
pridie  Nonis  Octobris. 

XXXII. 

8i§firid  LeM,  Wiener  BOrger,  ichetikt  dem  8Hfle  einen  ìVein-  umd  Pfen- 

tUngdiemit  sm  (Mnming. 

Dat.  •.  I.  7.  Fabniar  1281. 

£a.  que  geruntur  in  tempore,  ne  per  oblirionem  transeant  in  errorem 

expedit  vt  iiterali  seu  testium  memorie  commendentur,  bine  est,  quod 

ego  Sifìridus  dictus  Leubel  civis  Wiennensis  scire  cupio  presendum 

quosUbet  inspectores,  quod  de  consensu  et  bona  roluntate  Jeute  uxorie 

mee  ac  ommium  heredum  meorum  tres  vmas  vini  et  ires  denarios 

racione  purchrecht  singulis  annis  super  vinca  sita  circa  Chincunge 


Digitized  by 


Google 


27 

«I  loco  q^  Cheiwaz^enzffrabe  diciiur,  quam  Otto  fiUu»  ChmdUni  ad 
pre9eH$  ponidet,  in  remedium  et  salutem  anime  mee  et  recompen- 
àoeùmem  decime  hueusque  retenie  Newnburgensi  ecclesie  dono  libere 
perpetuo  possidendas.  Et  ne  aliqois  successoram  meoram  haiusmodi 
donaeionem  infHngere  raleat  in  postenim.  presenciaro  cedalam  rolai 
«gilli  mei  munimine  roborari.  Huias  rei  testes  sont  fraier  Dietrieue 
de  Colonia^  Domim»  Eeùirictu  de  Gotoevelde,  PUgrmue  et  Georgiuè 
ékrigeìery  leupoldus  leubeU  Ch,  pollo.  Otto  $neezel,  Heinrieue  eha$tf- 
man,  Ck.  Cholbeeh,  Jacobus  notu$  ctve$  Newnbwrgensee  et  alii  quam 
phires  Ode  digni.  Datom  Wienne  anno  Domini  M*CC*LXXX  primo  VII. 
Idiis  Febniaril. 

Orif .  P«rr.  PmIo*.  ni,  Rr.  tSS. 

Dm  Siegd  iit  dreieckig,  urei  Bliider  lavfeii  in  eiaen  Winkel  suMinineii,  wie 
M  Hab«r,  Tab.  XIV,  Nr.  23.  Im  Felde  ertehéinén  oben  xwei  Heneo,  unteo 
•nM,  die  antere  SpiUe  einet  jedea  itt  gegen  die  antere  Ecke  dea  dreieckigen 
Wappenscbildet  gekebrt  Umschrìft:  f  SeyfHdi  Lerblini.  —  SifridLeubl  erscheint 
btld  dartaf  1287  alt  M agieter  Monetoe  (Unck.  ad  h.  a.). 

XXXIII. 

VbriA  toni  DietrMk,  àie  GehrOder  von  ìVoUundmf,  verkaufen  ikr  Gut  %m 

JKafeOnam  cu  Hermatm  von  U1riek9kireheH. 

Dat  Wien  23.  Aprii  1281  *). 

No8  Vlrieus  et  Dittrieus  firaires  de  Wolfkersdorf  tenore  presen- 
dom  proOterour,  quod  predium  nostrum  sUum  in  Chogelprunne  noa 
ex  parte  progenitoram  nostronim  iure  proprietario  contingens  dilecto 
patruo  noetro  domino  Hermanno  dicto  de  Vlreichschirchen  prò  quin^ 
deeòn  tàlenHè  denariorum  toienneneium  vendidimu$  ex  consensi! 
Tiiaiiimi  insto  proprietatis  titnlo  perpetuo  possidendum.  eonstituentes 
Bos  vendicionis  huiusmodi  defensores  legitimos  et  tutores  centra  im- 
petieiones,  si  que  emerserìnt  forsan  aliquo  unquam  tempore  in  eandem. 
la  cuias  rei  testimonium  presentem  literam  scribi  fecimus  et  nostri 
figlili  munimine  roborari.  Testes  sunt  dominus  Wemhardua  deSwein- 
wart,  dominus  provnrieue,  dominu»  Ulricus  dietus  pyrchanj  domi- 
mu  Heinrieui  de  Alòemdorf  milites,  Vlrieus  de  Chogelprunne  et 
aia  quam  plures  fide  digni.  Datum  et  actum  in  Wienna  anno  domini 
IfCXMiXXX.  primo.  IX.  Kal.  Maii. 

Ori».  Per».  Bepert.   Vet.  N.  II.  f«l.  ITt. 


0  Ergiait  die  Urkunde  CUI  bei  Fi^her. 

Digitized  by  LjOOQ IC 


28 

Dm  krmtnuide  Siegel  lUUigt  an  «hieni  g«lbrotli«D  Sòdenflideii,  and  wird 
durch  eioe  Miikreeht«  Linie  in  xwei  Felder  getheilt;  im  rechten  drai  dicke 
Streifen ,  welche  nacb  oben  mit  der  senkrechten  eìnen  spìtsen  Winkel  bilden, 
im  linken  ein  Wolf  mit  gedffnetem  Raehen.  Umsebrìft:  f^S.  Ulrici  de  Wolhgen- 
torf  (Hanthaler  Reeensoa  Tab.  40,  Nr.  8).  Yielleiebt  Hlbrt  Ton  di«a«D  HemaM 
Ton  UIrìehakirdien  dia  Benannonf  Hannanaakogd  ber. 

XXXIV. 

Kuno,  der  AltmAwumeitter  von  ìVien ,  hmumgtt  dm»  die  ZdketUfireUkeii  mùur 
ÌVeinfèrten  im  N9U$her§  nmr  fAr  Meme  Lebent%eit  QeUmn§  kmke. 

Dal  Wien  1.  Jaanar  1)82. 
Ego  Chtpto  quondam  Magister  monete  in  Wtenna  tenore  presen- 
cìum  profiteor  yniTersis,  quod  dominus  Pùbo  prepositos  et  Canonici 
ecclesie  Neumburgensis  eue  UberaMiaHi  grada  michi  decimas  rine- 
arum  meanim  in  monte  Nuzperch  sltarnm,  videlicet  Pòparz  Tnum 
Juger  continentÌ8  et  finee  WUchindi  quartale  habentis,  prò  termino 
rite  mee  farorabìliter  relaxarunt.  Ita  ut  post  obitum  meum  qiiilibet 
possessor  yinearum  predictarum,  sire  meus  beres  Aierìt,  aut  aiienoa, 
decimas  ex  ipsìs  YÌneis  venientes  debeat  in  posteram  Ecclesie  Nenm- 
burgensi  integraliter  exhibere.  Si  rero  prefate  rinee  alicui  per  me 
date  siye  vendite  faerint,  ex  tunc  Decime  proYcnientes  ex  eisdem,  con- 
tradiccione  qualibet  non  obstante,  ad  Ecdesiam  memoratam  pieno  iure 
rerertantur.  In  cuius  rei  testimonium  presentem  lltteram  meo  Sigillo 
roboratam  duxi  assignandam  in  testimonium  et  cautelam.  Testes  tunt 
/>.  Dietricue  de  Calvo  monte,  D,  CHunradus  frater  «tw«,  />.  Vlricu» 
de  Chrizendorf,  D.  Fridericue  Eutstoch,  D.  Grifo  de  Wtenna  ndU- 
tee.  VUicue  de  Wtenna ,  Cholo  officiaUe  in  Netenburck  et  alii  fide 
digni.  Datum  in  Wtenna  anno  domini  M''CC*LXXXII*  quarto  Nonna 
Januarii. 

Orif.  P«r(.  a«Hrl.  Tei.  Rr.  It.  fot  ISS. 

Das  rande  Siegel  binf(t  an  eìnem  Pergamentttreifen  und  aeigt  in  einem 
dreieckigen  Schilde  einen  geflugelten  Greifen.  Uinscbrifl:  *{*  S.  ChvDonis  Ciria 
.    .    .   sia. 

Dìeser  alte  MQnxmeiater.  den  Las.  de  famil.p.  i35  yon  den  minnern  Brfidera 
in  Folge  seinea  Wohnaitsea  nennt,  erscbeint  aneh  bei  Unek  ad  anno  1268  wmà 
1274,  fiero.  Pes.  Cod.  Dipi.  II.  118. 


Digitized  by 


Google 


29 
XXXV. 

DitpM  90n  Bmien  emeuert  den  Verktmf  einiger  ìVU$en  bei  Hiidwarttorf 
mm  d0$  SHft  mnd  vermektei  auffiUher  varbehaliene  RedUe, 
Dat  RloBtern.  29.  Jan.  1282  <). 
Ego  DyepMuè  de  Padem  ad  aoticìam  presencium  et  futuroram 
eapio  penrenire,  qaod,  ewn  poicua  quedam  videlicH  prata  nta  circa 
kadwar$darf  in  loco  qui  dicitur  zwÌ9chen  gengen  michi  iusto  pro- 
prietatia  tìtolo  attmeneia  dno  Ottoni  quondam  Newnburgensis  Ecclesie 
Cdlerwrio  de  bona  rolontate  domine  Chunegundiè  uxoris  mee  etfilie 
wiee  Eepckkardie  ae  alioram  hereduni  meorom  prò  sex  talentìs  dena- 
rìonim  wienneasiann  Tendidissem  coro  omnibos  8uÌ8  iuribus  perpetuo 
poaddendo,  vedura  sohtmmodo  decem  et  odo  curruum  semel  in  anno 
femm  per  vniui  raete  viam  ducencium  michi  speciaUter  reservata, 
ipso  donÌDOs  Otto  de  deoariis  predictis  duo  talenta  tantummodo  micbi 
dadH,  et  quia  de  soloeione  residuorum  denariorum,  yidelieet  quatuor 
taleatomm»  nsque  ad  transaceionem  oeto  annonim  non  fui  aliqualiter 
eq^editufl»  me  de  predictia  pascuis  intromittere  cogitabam,  quod  intel- 
ligeu  domòme  Pabo  venerabilis  Neumburgensis  prepositui  et  ad 
itMUD  preseoeiam  me  recato  per  arbitraccionem  ydoneorum  yiroruai 
tale  iater  ipsum  et  me  medium  est  inrentum  vt  prò  solucione  antedieta 
legleeta  mum  taleotum  denarìorum  acceptarem,  quodque  prò  redemp- 
eiose  yeeture  prefate  tria  talenta  denarìorum  finaliter  micbi  daret,  fi  lia 
fitque  nea  Beyehkardis  prefieita  sexaginta  denarios  recepit  in  signum 
renaaciacìoDis  tocius  luna  sibl  in  predictis  rectura  et  pascuis  eonpe- 
teotis.  Io  robur  eciam  rendicìonis  buiusmodi  me  cum  fiiia  sepe  dieta 
cowtitno  defensores  legitimot  et  tutores,  et  nicbilominus  ad  roaiorem 
eantelam  et  firmitatero  omnium  preroissornm  presentem  literam,  eo 
qnod  sigillo  proprio  caream»  sigillis  rirorum  nobilium  dominorum 
0.  de  kaslowe,  i^dids  provinciali»  Austrie,  H.  de  kovnveld  et  ff,  de 
Sek^mnowe  procnrarì  munirì  testibus  infra  scriptis,  qui  sunt  Rudgerus 
oftetaHs  de  Tetendorf,  Myngoto  iudex  de  Potendorf,  Ekchardus  de 
Wklikeredorf,  Rudgerus  vogler,  Eberhardus  officialis  de  Pfafsteten, 
LempotduM  kelndorfer,  ludwicus,  OrtolfUs  decimator.  Otto  iudex 
de  Dresehirchen ,  dominus  Fridericus  de  Erla  miles,  gebhardus 
n0i.,  Ortilo  de  Newndorfei  alii  plurimi  Ode  digni.  Datum  Newnburge 
Domini  M*CC*LXXXVI1*.  quarto  Kal.  Februarii. 

Orif.  ftrg.  R«p«rt.  ?et.  Nr.  1.  f«l.  tSS. 

•)  Bd  FÌMliar  miTolbtlBdìg. 

Digitized  by  LjOOQ IC 


so 

Dot  ObwrkeUmr  Otto,  taf  don  iVn  Pibo  feigte,  batto  den  Kanf  1274 
•bgatehlotM»,  wUirend  Proptt  Nieolans  taf  dem  Condì  la  Lyon  wir. 

XXXVI. 

Pr9pii  Fsio  hesiàtigt  den  unter  ieinem  Vorgà$tger  §U€kéketun  VeHumf 
emer  MiUUe  su  Pirawart  tm  ìVernkard  von  SdkweMmri, 
Dtt  Klosterneiiburg  22.  No?.  1282. 
Nos  Pabo  dei  grada  prepoiUus ,  totamqoe  Collegiom  Ecclesie 
Neymburgensis  notam  facimos  mirersis  tam  presentìbas»  quain  foto^ 
ria  quod  cam  Meinhardui  dictìu  Rueppel  qaoddam  molmuimum  iUìim 
in  Pyrchenwart  in  parte  viUe  inferiori  teinporibas  domini  Nycoìm 
prepo8Ì(i  antecessorìs  nostri  ad  serylcium  sexaginta  denariornm  prò 
quataordecim  libris  denariorum  comparasset ,   et  idem  Molendinum 
caidam  discreto  Tiro  Wernhardo  dido  deSweinwart  rendidisset.  Ecce 
idem  Wernbardus  ad  nos  reniens  bumiliter  petÌTit  et  derote.  quatenus 
sibi  eandem  empcionem  nostris  ae  nostri  Conrentas  litteris  ad  fotanun 
periculum  evitandom  rellemus  confirmare ,  uichilominos  tamen  decem 
libras  denariorum  proinde  exhibebat.  Nos  rero  ipsius  precibus  incli- 
nati prefatam  Molendinum  sibi  et  uxori  $ue  domine  Margarete  ac 
ipsorum  heredibus  justo  iure,  quod  Purchrecbt  dicitur,  dedimus  sire 
confirmafimus  perpetuo  possidendum.  Ita  tamen  li  nobis  censum  pre- 
libatum,  ridelicet  sexaginta  denarios,  in  feste  saneti  Micbabelis  solTant 
annis  singulis  de  eodem.  Insuper  idem  Wernbardus  et  uxor  sua  domina 
Margareta  sub  obtentu  Molendini  prelibati  firmiter  pronùserunt,  quod 
si  eos,  Tel  ipsorum  beredes  Tendere  contingeret  Molendinum  preliba- 
tum,  nulli  advene  aut  estraneo  dare  debeani,  $ed  tantum  noetria 
Coloni»  in  Pyrchenwart  eon»tituti$.  In  huius  rei  testimonium  diete 
Wernhardo  ac  suis  Heredibus  banc  paginam  dedimus  sigilli  nostri  ne 
nostri  Conventus  munimine  roboratam.  Testes  sunt  Domini  HiUpram' 
due  Decanua,  Otto  de  Àmsperg,  Minhardui,  Otto  Camerarnu^  Ren^ 
ricuB  pedagogu$,  Hertwicw  cu»to$,  Paulus  Hospiialeneis  et  eeieri 
Canonici  Nevmburgense$,  frater  Henricu»  de  Spanneberch,  D.  Fri- 
dericus  Hutstock,  D.  Wemhardus  de  Sweinwart,  D.  Àlbero  de  Pel- 
lendorf  Milites  y  Cholo  officialia,  Chunradus  Chobech,  chunradu» 
filitis  SUU8,  RugeruB  notariuà,  Hugo^  Wemhardus  fratre$  de  pelien- 
dorf,  GvndoUlus  offieialis  de  Pyrchenwart,  Vlricu»  VUlicuM,  Vlricue 
sororius  suus,  Gundoldus,  Henricus  Hohenmorgen,  et  alii  quam  plarea 
fide  digni.  Datum  et  actum  inNewnburch  anno  domini  M'COLXXX*. 
secundo.  In  die  Sancte  Cecilie  Tirginis. 

0ri(.  P«rv.  %»fH.  Ttt.  Rr.  1.  1*1.  Sta. 


Digitized  by 


Google 


SI 

Dm  Mdaa  Smi^  ib  weitarathen  MÌd«Mii  Fldt».  PaJio't  Siegel  (dat  ente 
in  rwlhaiii  Wfteht)  irt  fiut  dem  bei  Dnelliiu  Exeerpt  Gelici.  Tab.  YL  Nr.  S7. 
gMeb.  Dia  Uniiehrìft  :  -|*  Pabonii  Prepotiti  eeee  Niymburgeiifit. 

Dar  Torkommende  Otto  Camerarìiis  ist  der  in  andernUrkaadeii  Torkommende 
GharlMiT  Otto  da  Praimtperch,  saiB  Yorginger  war  Clraaradaa  da  W olkaradoif, 
ìtn,  dar  aMh  w^A  ìtl^  ia  diaaam  Anta  arteheiat 

xxxvn. 

Pt^pti  Aèa hetUUiit  dsm  Wimur BOrger  OriélfChruktmgr  iievnBr0p9i 

Nit^kmM  erUkeUte  FMheit  i0me$  Chrmxinger  ìVeingmrtau. 

Dat  Wian  2.  Oetober  1283. 

No«  Pabo  dei  grada  NevnUmrgemis  EeeU$ie  prepoiUtts  tenore 
presmittain  proteatamar,  quod  cam  Ortoìfìu  dichu  Chreektner  ehm 
Wiemmetuie  et  domina  Perhia  quondam  usar  ip$im$  a  donano  Nffcolae 
TOMndnli  Neimbiirgeiisi  prepodto  felicìs  memorie  hane  habaerìt  gra- 
tiaoi  sins  poftnlaiitibua  merìtU,  qaod  de  Tinea  sua  aita  io  monte  Reff' 
oenferg  (ia  Griatiag)  neqae  tua  montanam,  aeqae  decimam  dare  debe- 
aiit  temporibus  rito  aoe,  noa  gratiam  eandem  domine  Perhte  morì 
ipdn  Ortolfi»  quam  poatea  aoperdiixit,  donarimat  et  aaneimaa,  Tt  et 
ipea  de  memorata  vinea  noe  ina  montanam,  nee  decimam  dare  ad  tem- 
pora Tite  sue  aimiliter  teneatar.  Poatquam  aatem  ambo  caraia  exaol- 
?eiint  debitom,  ei  tono  iam  predictam  ina  monfanom  et  decima»  qvam 
eCiMi  ipaa  rinea  ad  Nermbargenaem  ecdeaiam  sino  impedimento  quoli- 
bet  pertinebont.  In  cmna  rei  teatimoniam  preaentem  litteram  per  appen- 
aieaem  nostri  sigilli  fecimas  sigillari.  Testea  snnt  Domini  Otto  de 
Amoperg,  Otto  de  provnsperch  Camerariu$  Canonici  Newmburgen- 
aesy  Domini  Diettriau  de  CKalnperg,  Fridericus  Hitttok  milite$p 
CJkaie  ofieiaUe  et  alii  plurimi  fide  digni.  Datum  Wienne  Anno  Domini 
irCCLXXXin\  vi  Nonnas  Octobris. 

Orif .  P«Vf .  UfrL  T«t.  Nr.  »#,  Ibi.  ti  1. 

Daa  Slogai  Pabo*a  ia  rotbon  Waebt  aa  eiaem  PergamentttreifeB. 

XXXVIIL 

FavyMaA  «vMUn  dem  Stifté  tmi  dem  Oreifen  voti  ìVim  tAer  einen  H9f 

im  dir  En§§m»9e  sic  KU9Umeuhur§^ 

Dat  Klootern.  1288. 

Etgo  Gryffo  de  Wientta  presentibns  et  Aituris  cupio  foro  notum 

mai^  eum  inter  bonorabiles  riros  dominos  Pabonem  prepoeitnm  et 

ceipitulum  Newnburgeneii  Eecletie  ex  parte  ma,  et  dilectum 


Digitized  by 


Google 


S2 

pairem  mmm  domimtm  OUonem  de  ftro  Micia  memorie  et  me  ac 
roeos  cofaeredes  ex  altera  9uper  curia  quondam  dùmhn  Reyngeri  de 
hadmarsdarfsita  in  aria  tirata  questio  alìquamdia  rerteretur»  tandem 
iater  ipsos  et  me  de  Consilio  Tirorom  pradencium  cessante  omnino 
questione  predicta  tale  medium  est  inrentum  de  utriusque  partis  spon- 
tanea Toluntate,  quod  ego  dictam  curiam  cum  areie  ad  ipiom  perei" 
nenHbu$p  sex  eolidos  denariorum  wiennemium  minui  quinque  dena-^ 
rOe  annis  (einguliè)  servientem ,  Ecclesie  Newnburgenei  abeokUe 
tradidi  et  dimisi  perpetuo  possidendam,  ipsique  preposiius  et  capi- 
tulum  michi  vnam  libram  denariorum  de  quodam  prato  infra  Rye^ 
ezendorf  et  apckowe  sito,  hospitali  in  Newnbureh  anmudòn  servire 
debenti  septem  soUdos,  perpetuo  relasarunt  in  eoneamUmm  ernie 
memorate,  ita  quod  tantumodo  triginta  denarios  in  feste  s,  MRcka' 
heUs  servire  deòeo  annis  singulis  de  eodem,  et  huius  concambi!  ne 
constituo  legitimum  defensorem ,  dans  nichilominus  presentes  Uteras 
in  testimonium  premissorum  mei  sigilli  munimine  communitas.  Testea, 
de  quorum  Consilio  hoc  facta  sunt,  inferius  adnotantur  />.  Dittriesu 
de  Ckalnperge  et  Ckvnradus  fraier  ipsius,  Vìrieus  de  Ckriexendarf, 
friderieus  kutstok  milites,  Cholo  offieialis,  Vlrieus  amwiemarckt, 
Vlricus  filius  Chvnonis,  Rugerus  list,  Sifìridus  de  kadmarsot  Otto 
chreucer  et  alii  plurimi  fide  digni.  Datom  Newnburge  Anno  domini 
M*CC*LXXXIU*. 

Ori(.    P«rr.  (a«Hrt.  ▼•*.  Hr.  t.  M.  «SS.) 

Dm  iD  6ÌDem  Pargamenttlreifen  hlngende  Intiegel  ttimint  mit  den  htì  Haii- 
thaler  Ree.  Tab.  XIXU,  n.  27  uberein.  Ober  Grìffo*s  Abstammuig  rergleieha 
Urkunde  XIX. 

XXXIX. 

Agne$  von  Falkenberg  und  ihre  Kinder  verkaufen  dsm  Stifle  die  Sekerfimg» 
Badstube  %u  Klottemeuhurg. 
Dat  Wien  12.  December  1285. 

Quanto  studiosius  ea»  que  fiunt  inter  homìnes»  memorie  commen- 
dantur,  tanto  minus  scrupuli  relinquetur  posteris  de  eìsdem.  Nos  igitar 
Àgnes,  Relieta  Rapotonis  de  valchenberch,  Hadmarus  et  Rapato, /UH 
nostri  Margaretta  relieta  Ottonis  de  Sunnberch  filia  nostra  etati  pre- 
senti pari  ter  et  future  cupimus  foro  notum,  quod  òalnearem  stuòòam 
sitam  in  Nevmburch dictam  scherfingspadstuben  nobis  iure  proprietario 
attinentero  de  consensu  omnium,  qui  ius  bereditarium  capere  potemat 
in  eadem,  rendidimus  honorabilibus  rins.  Domino  Pàboni  prepooko 


Digitized  by 


Google 


ss 

et  toti  eoDTentui  aanete  Marie  ibidem  prò  triginU  et  doabiis  Kbris 
denarìomm  WieDnensiiiBi  simili  iure  libere  et  perpetuo  poseidendam. 
eonstitoentes  noe  in  solidom  Teodietonis  buiusmodi  jmta  terre  eonsae- 
todiaem  reroa  et  legitimoe  defensores,  et  non  folnm  in  robor  firmitatis 
perennis  Tendidonis  eiosdem  UHerm  dammi  nostri  ÀXberti  ìUiuMm 
duÒM  Autirie»  quo  eon9e$icieiUé  ei  in  cuiu$  pre$etieia  hee  tuni  fkeia* 
oUimtimus  speeùUei,  sed  et  qnorundaro  dominoram  nobilium  infra 
•crìptorom,  qui  similiter  aderant,  apponi  sigilla  procnravimus  presen- 
tibus  et  appendi.  Et  licei  nos  Agneè  et  Margareia  eigiUie  proprii» 
eareamuM,  tamen  ipsos,  prepoaitam  et  Conrentum»  apposicione  eigiUi 
fUomm  noèirorum  Hadmari  et  Rapotonù  predietomm  nomine 
nostro  et  ipeorum  facta  contentos  eaae  Tolumus  in  cautelam  et  testi- 
moninm  eridens  premissorom.  Testiam  antem  nomina,  et  qui  sua  appen- 
derunt  sigilla,  sunt  ista.  Domini  Otto  deHaslowe,  Hermanus  de  Wolf- 
gertiorf.  Albertus  de  puehagm^  friderieus  dapifer  de  Lengpach, 
Henricus  de  pieneh»  Ottacharus  casteUanus  in  Greytschenstaynt 
Ministeriales  Austrie,  Dittricus  et  Chvnradus  fratres  de  Chalnperg^ 
TlrieusSpegsmagisterp  Ckolo  offieiaiis  de  Neombureht  friderieus  hut^ 
stok  nuUtes»  et  alii  plurimi  fide  digni.  ictum  et  datnm  Wienne  Anno 
domini  Millesimo  dueentesimo  LXXX*  quinto  Prìdie  Idus  deeembris. 

Orif.  P«rf.  (Ui  PImMt  «▼•IlitUiic)  iUfH.  ▼•!.  Rr.  I,  M.  97.) 

Ab  roUien,  gelben  and  grtaen  SeidentekiOreii  hingea  ••€!»  Siegel  tob 
g^Ibem  Wachs.  Dat  ente  ut  jenee  Otto*s  fon  Haslau,  dat  iweite  Hennann*s  fon 
Wolkendorf y  das  dritte,  dea  Tnichaessen  fon  Lengbach,  Ut  rund,  tod  grdsse- 
ren  Uinfange;  anf  dem  dreìeckigen  Schilde  steht  eia  Helm  mit  Ohren  und  Hdr- 
nen  «inee  Stiera  geaelundekt,  das  Feld  zeigt  swei  breite  Blnder,  welche  sich 
gegMiOber  Terìanfen.  Daa  rìerte  Siegel,  dee  Hadamar  aad  Rapoto  ron  Palken- 
berg,  itt  ein  dreieekiger  Sehild,  dareh  eine  eenkreehte  Linie  in  twei  Theile 
getkeilt,  wie  jenee  Ulrich*a  fon  Puchberg  bei  Duelliua  Tab.  IV,  Nr.  29.  Dat  fanfle 
Siegel,  ein  kleinea  randes,  AlbeK*8  tod  Puchheim,  teigt  einen  Helm,  welcher 
aaf  jeder  Seite  mit  einem  aafrecht  stehenden  FlQgel  geachm6ckt  ist,  wie  bei 
BnberTab.  H,  Nr.  12.  Endlieh  dat  aeebste  Siegel,  Heinrìch's  tob  Pleok,  gleicht 
ìmtm  bei  Dvellkt  Tab.  IV,  Nr.  97,  aoiser  data  in  der  obertten  Reihe  drei  ganse 
Wirfel  steben,  in  der  mittleren  ein  gemer  swiaeben  iwei  balbirten,  in  der  nnter- 
tlea  ein  genaer  eracbeint 

XL. 

Her%s§  AìhrtM  hettSiigt  dem  Mfen   Vsrkmuf 
Dat  Wien  16.  Deeember  1285. 
Nos  Albertus  Dei  gratia  Dwt  ausirie  et  Stòrie  ^  Dominus  Cor-' 
mole.  Marchio  aeportus  naonis  profitemur  tenore  presencium  mi- 

.  XIV.  ^ 


Digitized  by 


Google 


S4 

Tersomm  notieìa ,  ad  qiios  presens  scriptum  perrenerìt,  declarantes, 
qood  Hadmaruiei  Rapaio  fUn  qwnuimm  Rap&ianis  de  Va&^enberA 
balnearem  Siupam  Newnèwrge  «ttam,  dietam  iekerphtngpadtiubenf 
honorabili  Tiro  Pàbam  preponio  Newnburgemi  et  coorentui  ibidem 
prò  triglnta  duabus  libris  denarìonim  Wiennensis  monete  yendideront 
perpetuo  posaidendamt  remmeianies  omni  noitri  que$tiani  et  aechnù 
que  sibi  competoDt  in  eadem.  In  cuins  rei  testimoninm  baa  litteraa 
scribi  et  sigilli  nostri  muoiroine  fecimus  roborari,  testibos,  qui  pre- 
sentes  aderant»  annetatis,  et  biì  sant  (dieselben,  wie  bei  der  rorber- 
gebenden  Urkunde).  Datam  Wienne  inno  Domini  M*CC*LXXX¥*. 
XYn.  Kal.  Jannarii. 

B  CbirtaUri*  Artkifi  CUMlfMMb.  Mr.  4.  M.  t«,  f .  S. 

XLI. 

otto  mnd  Heimù,  BrMdir,  Otto'é  «m  Nemkmr§  88hm,  he$tMti§en,  im$$  «te 
etne  Wiete  9u  Riet%emdorf  nmr  ml$  L€ik§eiin§€  huU%en, 
Dtt  t.  1.  It.  Juli  ìtè$. 
Cam  res  gesto  ex  facili  per  diutamitatem  temporis  a  memoria 
hominum  dilabantur,  necesse  est  eas  scripturaram  testimonio  memorie 
bominnm  commendare.  Hinc  est  qnod  noe  Otto  et  Homo  frairee, 
cives  Wietmeneee,  fUi  Ottonie  Hoòmmie  qwmdam  cMe  wietmeneiet 
scire  volomus  Tnirersos  presenciom  inspectores  tam  presentes  qnam 
fntnros,  nos  comparasse  apod  renerabilem  rirum  dominum  Pabonem 
prepoeitum  Newnburgensis  ecclesie  de  consensu  tocius  capituli  eccle- 
sie Newnburgensis  quoddam  pratum  iuxta  villam  Riczendorf  ekum, 
quod  diete  ecclesie  per  nuniem,  d,  Ottonie  Perehioketoff  minUieri' 
olii  Àuitrie  ceperat  vacare,  prò  triginta  librie  denariorum  wiennen- 
eie  monete  iure  precario ,  quod  wlgariter  f^leiògeding^  dicitur,  a 
nobis  posiidendum  prò  tempore  taniummodo  nostre  vite  ita  tamen, 
quod  quicunque  nostrum  prior  deces  erit  ab  bac  rita  »  quod  reliquus 
nostrum  superstes  idem  pratum  ad  tempora  sue  rite  debeat  possidere. 
Postquam  autem  nos  ambo  fratres  debitum  camis  exsoherimus  mirerse, 
ex  tunc  memoratum  pratum  ad  ecclesiam  Newnburgensem  sine  omni 
contradiccione  integre  revertatur.  In  cuius  rei  testimonium  eidem 
domino  P.  et  ecclesie  Newnburgensi  presentem  literam  dedimus  sigil- 
lorum  nostrorum  robore  conmunitam.  Testes  sunt  domini  Vlricus  de 
Rùchendorf,  Chvnradus  de  Praytenveld ,  Grifo,  Reinboto  zeleub, 
Cholo  officialis,  Vlricus  ante  ecclesiam,  fridericits  hutstochk  milites. 

Digitized  by  V^OOQIC 


Stf 

Jaeòhu»  de  kayOf  CKvnradm  vrbeUeh ,  DUhieu»  de  Caho  manie, 
Ckvmrmku  de  Eilam,  Hamrieue  de  prayteiweld^  fìridericuè  eiadiO' 
wer,  Vlrieuà  de  quinque  eceletUs,  PUrolfne  leublo,  Btarehandu» 
(Siarekanduè)  de  Nixdorf,  wemkardui  sekiver,  Merbeio  et  quam 
plorea  alìì  fide  digoL  Datom  anno  domìni  M*CC*LXXXVI!  lY.  Idos  Julii. 

Orìf .  Pcrf .  QUf.  iH,  Hr.  S,  M.  ttS.)  Aa  ParfaMstotrtlte  liiaffM  ii%  LUÌmb  BmM«fftl 
4tr  84lw«  Otto's  ?•■  Ifetbvf.  Otto  «ad  HtiiM,  4i«  Bia4tr  laafra  ii  eiit  E«kt  !■••■»«■,  wit  k«i 
■aWr  Tak.  XIV,  Hr.  2S.  lad  siad  ait  dr«i  \m  Dr«ie«k  fcstclltea  BAtehea  fctehalekt. 

Nach  Laiius  Rer.  Vienn.  L.  IV,  p>  136,  hatte  Otto  tod  Neuburg,  der  sìeh 
aaeh  Otto  HaimonU  naDote  und  der  GrQnder  der  Wiener  Salrators-Capelle  itt, 
■elMt  dieeen  beiden  Sòhneo  noeh  einen  drìtten,  Namens  Herrand. 

XLII. 

SteM  de9  Khtiememhurger  CapUd$  iiber  da$  Verhoi  de$  WUrfeUpid». 
Dai  Kloatemenburg   1289. 

In  nomine  domini.  Amen.  Nos  Pàòo  dei  grada  NeumburgeneU 
ecdeeie  prepontue,  EiUprandue  decamu  Tnirersis  fratrìbus  eiusdem 
eeelesie  presentibus  et  futuris  salufem  in  domino  sempiternam.  Cum 
ex  ludo  taxiUarum  multa  pericula  praveniant  animarum,  Tt  sant 
aTarìcia,  qae  radix  est  omnium  yicioram,  capiditates,  mendacia,  frau- 
des,  doli,  Titnperia,  odia,  dissensiones,  litigia,  opprobrìa,  inimicicie, 
detraceiones  et  nonnumquam  homicidia ,  scandala ,  rixe ,  furta  ;  nos 
huiusmodi  pericula  vitare  voletites,  nostrisquefrahibus  acfame  eccle- 
9ie  precavere,  comunicato  coneiUo  fratrum  no$trorum  iptum  ludum 
tamqumm  morbum  peetiferum  vohtmua  de  celerò  a  noelris  subdUie 
ardue  edtarù  frmUer  elaiuenlee,  ri  qui  de  eetero  inrentus  fuerit  de 
noatris  fratribos  cum  layco  rei  clerico  ludum  buiusmodi  exercere,  ipso 
facto  teneatur  tres  ferìas  sextas  imediate  subsequentes  prò  dieta  culpa 
in  pane  et  aqua  in  nostro  refectorio  sedens  in  terra  bumiliter  abstinere. 
Assedentes  et  ipsi  ludo  et  consencientes  ac  ipsum  ludum  quomodoli- 
bet  instaurantes  rnam  feriam  sextam  proximam  subsequentem  similiter 
abstineant  ieiunando.  Et  quicunque  banc  nostram  institucionem  trans- 
gressus  fuerit  et  non  satisfecerìt  jejunando,  illum  ex  nunc  excommuni- 
eatum  decemimus  lata  sentencia  in  hiis  scrìptis,  ingressu  ecclesie  ipsi 
nibilominnt  interdicto,  donee  de  culpa  sua  conpetenter  satisfecerìt  et 
eondigne.  Qui  rero  nec  sic  resipuerit ,  sed  nostre  constitucionis  pre- 
Tarìcator  exstiterit,  illum  Tsque  ad  ynum  mensem  a  prebenda  rini  et 
prebenda  coquine  esse  decemimus  iam  prìyatum ,  salyis  aliis  peniten- 

Digitized  by  V^OOQlC 


36 

ciis,  que  obstinatis  et  inobedientibiis  sunt  seeiindani  rìgorem  regole 
institute.  Inhibemus  eciam  et  sub  pena  excomronoicacionis  firmiter 
Yolainas  obserTari,  at  nallus  de  cetero  eanooicorom  nostroruin  alteri 
fratri  crimen  obiicere  rei  improperare  debeat  manifeste  sed  si  alter 
de  boc  crimine  in  yeritate  censtiterit,  ille  in  nostra  ac  capituli  todas 
preseneia  fiducialiter  manifestet,  ae  se  ibidem  illud,  qnod  dicit,  offerat 
probttoram,  qnod  si  non  fecerìt  et  in  probacione  defecerit,  criminato- 
ris  sentencia  puniatur,  et  illum,  quem  diffamarerat,  suo  iuraroento 
teneatur  coram  fratrìbns  nicbilomìnus  expurgare.  Datum  et  actum  in 
capitulo  Newnborgensi  Anno  domìni  M'CC'LXXXlXf  presentibns 
canonicis  infra  scriptis.  Qui  sunt  />.  Hiltprandus  decanus.  Otto  de 
Àmsperg,  Meinhardìu,  Otto  de  prunsperch^  Hugo,  Albertus  custos 
dominarwn,  Hadmaru»  dictu»  asinw,  Heinricus  de  pyela,  Ortoìfus 
dictus  preutel,  Dittricus  plebanus  $ancti  Martini,  Ortolfìts  fiUu» 
Weychardif  Wysento,  Paulus  kospitalemis,  Rudgenu  magisterrefee^ 
torU,  Hertwieu»  custos,  Percktoìdus  magister  infirmarie,  Stephanus^ 
Magister  Johannes,  Jaeolms,  Heinricus  de  hovsèk.  Otto  de  leubs,  ker- 
bordus,  Karuìus,  Albero  de  Gebneys,  Albero  de  Sibenhirten  sacerdo- 
tes.  Otto  pedagogus,  Stephanus  de  Siedendorf,  Pèrckioldus  de  Alle, 
Eberhardus  diaconi, 

Orif .  Ptrf .  (I«f.  Tel.  Hr.  1,  f»l.  SS.)  P«W«  wU  U»   Ctpilcis  Sitg*!  u  tiica  PerfMMl- 

•ireifei.  Dcr  Praptt  tiegclt  r«tli. 

Der  TorkommeDde  Albertus  castos  dominarum  Ut  der  llteste  bekaoDieBiblio- 
thekar,  der  die  Handschriften  bald  aU  Albertus  Saio  de  Hunoldesperch,  bald  wieder 
als  Albertus  Saio  Custos  librorum  et  dominaruin  sìgairte.  Vod  den  anderen  ror- 
kommeaden  ChorherreD  erseheinen  4,  Hadmams  Asiaus,  Bertkoldas,  Riidgeros 
uud  Stephan  tod  Sierudorf  splter  ab  Prdpste,  und  %,  Jakob  sud  Eberbard,  als 
DechantedesStUtes.  ÀholicheBeschliisse  fasste  aucb  die  Synode  ?on  St  Pdlten. 

XLIIl. 

TkeodorUK  BUckof  von  Olmùiz,  dUpetuirt  Wilhtim,  den  8okn  de*  Pfor- 
rer$  Reieholf  von  Laa ,  von  dem  defectui  natalium, 

Dat  MddrìU  9.  MSn  1290. 

Th(eodor̀Us)  episcopus  Olomucensis  dilecto  in  Christo  WU* 
helmo  Clerico  filio  domini  Ryckolfiplebani  de  Laa  salutem  in  domino. 
Licet  ad  presentacionem  domicelli  de  Dyax  qui  cognaminatur  pin- 
cerna,  anno  preterito  in  ecclesia  Dyax,  in  quam  idem  pincema  ius 
obtinet  patronatus,  te  rectorem  instituerimus  et  plebanum,  quia  tamen 
ut  percepimus,  institucionis  tempore  defectum  paciebaris  natalium  ex 


Digitized  by 


Google 


37 

sacerdote  genitus  et  solata,  propter  quod  institucionero  et  conGrroa- 
eionem  Dostram  minus  sufflcientero  reputans  ad  apostolice  sedia  gre- 
ndam  recorrìsti  et  meroistì,  ad  omnes  sacros  ordines  et  ad  beneficium 
edam  cam  cura  at  promoTeri  licite  possis  non  obstante  defectu  pre- 
dìeto  eiosdem,  apostolice  sedis  dispensacionis  remedium  reportare, 
propter  qnod  bomìliter  petisti,  per  nos  ratificar!  institucionem  predic- 
tam.  Nos  igitur  tuis  peticionibus  inclinati  ac  Tolentes  apostolìcam 
graciam  tibi  reddere  fructuosam,  institucionem  nostram,  que  prius 
erat  ioyalida  ratificare,  presentis  scrìpti  patrocìnio  corroboramus  ean- 
dero  ae  innoyamus  et  es»e  rolumus  perpetuo  yalituram.  In  cuius  rei 
testimonium  sigillum  nostrum  presentibus  est  appensuro.  Datnm  in 
Modricz  inno  domini  M*CC*XC*  VII  Idus  Marcii  Indiccione  torcia. 

E  ChartaUrio  AreUri  CUmItm.  Hr.  HI,  f«U  <»,  b. 

Djax  ist  Tajtx  in  Mibren,  Znaimer  Kreitet. 

XLIV. 

AbUiàhrUf  fihr  die  Hdrer  der  Predi§ien  su  Klaterneuburg, 

Dat  Rom  1.  Sept  1290. 
Vnirersis  Christi  fidelibus  presentes  litteras  inspecturis  Petrus 
Aròaren9i$  et  Johatmitius  Mokicen$Ì8  miaeracione  divina  Archiepis- 
copi salatem  sempiternam  et  fructuosam  in  domino  karitatem.  Gratum 
obseqoium  et  Deo  pium  tociens  impendere  op  inamor,  quociens  mentes 
fideUnm  ad  Karìtatis  et  pietatis  opera  excitamus,  et  ad  id,  quod  diyine 
pagine  redtatur  eulogiis,  paternis  inductionibus  ammonemus.  Cum 
itaque  saeri  Ewangelii  testetor  auctoritas.  Non  in  solo  pane  vivit  bomo, 
sed  in  omni  yerbo,  quod  procedit  ex  ore  dei.  Copientes  popuium  dej 
in  derocionem  erigere,  et  ad  sermonem  predicatoris  reritatis  audien- 
dom  allicere.  Omnibus  vere  penitentibus  et  confessis ,  qui  sermonem 
Discreti  viri  Pabonis  Prepositi  avi  aUcuius  Canonicorum  ecclesie 
in  Nuenburch  ordinis  sancti  Augustini  Pataviensis  diocesis  populo 
dei  proponendum  audierinf  pia  mente  in  ecclesia  memorata.  Nos  de 
omnipotentis  dej  misericordia  et  beatorum  Petri  et  Pauli  Apostolorum 
eios  auctoritate  confiti  singoli  singulas  dierum  quadragenas  de  iniunc- 
tis  sibi  penitentiis,  Dummodo  consensus  dioecesani  ad  id  accesserit, 
in  domino  relaxamus.  In  cuius  rei  testimonium  presens  scriptum  Sigil- 
lorum  nosfrorum  munimine  duximus  roborandum.  Datum  apud  Vrbem 
veterem  Kl.  Septembris  Anno  Domini  Millesimo  Ducentesimo  Nona- 
gesimo,  Pontificatus  Domini  Nicolaj  Pape  Quarti  Anno  Tercio. 


Digitized  by 


Google 


38 

Orif .  Ptrf.  (Itptrt.  T«t.  Mr.  4,  fot  90.)  Die  «blMfca  Sitff^  UaffM  u  pwparaca  ud  f«ÌW« 
SeidetMliiIrM.  Dm  trtt*  tcift  «lUr  tÌBca  f «IkUehM  Ù¥«rbM  die  Mlifste  Jaigfrta  mit  dea  J«»»- 
kii4«.  utcrheìk  HiH  «iWlMd  iw  EnbiMlior  vakeiMktM  HaaplM  mH  àtm  PMtonl«  ia  4cr  rtékttm 

iMd.  UMekriflt  8.  ieiiuieii  Dei  0 iepi  MbUmì  Cepedveie.  Dm  iweite  SMft  dea  Brskiiciior 

sUsead  aar  dem  kiMblfliekea  Stable.    UaMbrifli  8.  Depai  Petri  Arebiepi  ArUreMÌe.  Beide  Ers- 
fcieeUf^  slegala  ia  ratkea  Waelie. 

Di«  Urkudtt  seigt,  datt  Proptt  Ptbo  oieht  blo§,  wi«  ans  dee  frOlMren 
Urkanden  •rhdlt,  du  leitliehe  Wohl  sebes  Haiitet,  sondeni  auch  das  ewige 
der  Gllabìgaii  im  Auge  behielt,  uDd  daaaelbe  dorch  die  Predigt  dea  Gottea- 
wortes  sa  befSrdern  aachte. 

Auch  kdmint  henronaheben ,  dass  die  Enbischdfe  die  Geltung  dea  rer- 
Hehenen  Ablasaea  ron  der  EinwilliguDg  dea  Didceaanbìaehofea  abhingig  maeheii, 
weleher ,  der  katholiaeben  Lehre  getreo ,  aieh  Bar  aof  die  Naeblaaaiing  der 
•eitlicben  Strafen  eratreekt 

XLV. 

Hen0§  AìkreM  verleiki  den   Wtin^^rten   ViU  émn  Siifrid  v^n  der 

Héek$(ra$$e  aU  Lehen. 

Dat  Wiea  15.  Min  1291. 

No8  Albertus  dei  grada  Dux  Austrie  et  SHrie^  Demmus  Car- 
niolep  Morchie  ac  portusnaoms  publice  profitentes  vniTerais  ad  quos 
presentes  perreoerint  dedararous,  quod  constitatas  in  nostra  presencìa 
Tir  discretus  Leupoldus  de  aita  platea  citrìs  master  Wiermensis  vineam 
quondam  dictam  pilcz  skam  in  calvo  tmmte  quondam  Eainrici  de 
Chunring  Marschalci  Austrie  existeniem  et  ab  ipso  Hoinrico  prop- 
ter  demerita  suo  per  sentenciam  difpmHvam  ablaiam  coUaiamque 
eidem  leupoldo  et  heredibus  80Ì8  per  serenìssimom  dominum  et  geni- 
torem  nostrum  Rudol/um  Bomanorum  Regem  semper  Augustum 
titulo  feodaii  ad  inanas  nostras  aponte  et  libere  resignavit,  petens 
hamiliter,  ut  ipsam  rìneam  Sifrido  flUo  suo  ac  heredibus  ipsius  atri* 
Qsque  sexus  conferre  in  feudum  de  nostra  gracia  dignaremur.  Nos 
itaque  memorati  Leupoldi  precibus  favorabiliter  inclinati  predietao) 
rineam  antefato  Sifrido  et  suis  heredibus  utriusque  sexus  contulimus 
et  conferimus  omni  iure,  quo  teneri  consueyit  hactenus,  possidendam. 
Eciam  ut  nulli  hominum  decimas  atiquas  seu  prò  iure  mentis  aliquid 
ex  eadem  rinea  iidem  possessores  Tinee  soWere  teneantur.  In  cuiua 
rei  testimonium  presentes  conscribi  et  sigillo  nostro  fecimua  comma- 
nirì.  Datum  Wienne  inno  Domini  M*CC*  nonagesimo  primo  Idus  Marcii. 

Orif.  Pcff .  (Repert.  Vet.  Hr.  tf .  feU  177.)  Siefel  feblt.  Cfr.  Pieeber  paf.  178  et  Sai. 


Digitized  by 


Google 


39 


XLVI. 


Aigrmt,  Biackpf  vom  Torettlù  quittifi  «èer  die  hei  Prop$i  Paio  aufbe- 
wmhrten  Smmmen  ie$  tmr  BUfe  de9  heiL  Lttndu  auMgeiekriéheHen  2Mente$, 

Dai.  s.  1. 18.  Juni  1S91. 

Nos  Alyron  dei  et  ÀpoetoUca  gratta  Epi$copu$  Tarcellanui 
ae  collector  decime  terre  sancte  ewbeidio  depiliate  per  Alamamam 
e^n^kidui  presentibiis  profitemar,  qnod  Teoerabilìs  in  Chrìato  frater 
DomiDOs  PiiAo  Nwmburgeneis  Eceleeie  Preponius  Patayieiisif  Dioee- 
ÈÌs  Peenniam  decime,  quam  aput  ipsum  deposueramus  nomine  Romane 
Ecclesie,  tradidit  et  consignayit  ad  nostram  repetitionem  per  nostras 
Ktteraa  et  aigillnm,  nostris   certis  nundis  ipsam  pecuniam  nostro 
nomine  et  de  mandato  nostro  repetentibus  TÌce  nostra,  yidelicet  hono^ 
rabili  Tiro  Heinrieo  eacerdoti  ardink  fratrum  de  damo  nevtunica 
in  Wteima,  et  Zoye  nostro  clerico  et  familiari,  yidelicet  centnm  et 
decem  libras  denariomm  Wiennensinm,  quas  recepimos  a  venerabili 
patre  damino  abbate  ckotwieentL  Item  triginta  libras  denarioram 
Wieanensium,  qoaa  recepimns  a  prepatito  YpoUtenai.  Item  decem 
et  DOTcm  libras  donar.   Wiennensiom,  quas  recepimus  a  proposito 
Saneti  GeorgU  in  Hercxogenbureh.  Item  triginta  libras  donar.  Wien- 
nensiniD,  quas  recepimns  a  Tumpreponto  Patamenei»  Ecclesie ,  qne 
pecnnia  in  summa  ascendit  vsqne  ad  docentas  libras  minns  Vndecim 
libris,  de  qua  pecunia  predictom  dominnm  Pabonem  Prepositum  per 
liec  scriptum  reddimus  absolntom,  facientes  eidem  testimonio  presen- 
dnm  nostri  Sig:ilU  mnnimine  signatarom  de  soiudone  eiusdero  pecauìe 
finem  et  quietacionem  et  pactum  de  Vlterins  non  potendo,  quam  qm^ 
dem  pecuniam  diete  frairi  Heinrieo  cammisimus  recipiendam,  et 
Venetias  sub  nastris  empensis  et  perieula  in  omnes  casus  fortuitos 
deéueendam.  Testes  vero  premissorum  sunt:  fraier  Heinricus  dietus 
Mansiach,  provincialis  flrairum  de  damo  Tfieutunica  per  Àustriam. 
Item  frater  Ylrieus,  dietus  Cholner  eiusdem  ordinis,  Item  Dominus 
Biltprandus  Decanus»  DanUnus  Otto  de  Provnspercht  Dominus  Pau- 
bts  Camerarius,  Dominus  Hertwieus  custos,  Domittus  Stephanus, 
Dominus  Jaeabus  HospUalensiSf  (kmonici  Niumburgensis  Ecclesie. 
Item  Hermanus  Ymianusp  Nieolaus  dispensator,  nrieus  de  Ibsa, 
Hermanus  de  freisinge,  Ditrieus  de  Wiennat  Otto  de  Ibsa^  Heiden- 
rieus  Camerarius  et  plures  alii  fide  dignL  Actum  et  Datum  Anno 


Digitized  by 


Google 


40 

Domini  Millesimo  Ducentesimo  Nonagesimo  Primo  xiiiL  Kal.  Julj  li 
die  sanctorum  martìrom  Marci  et  Marcelliaoi. 

Orif .  Ptrf .  (Icpcrl.  Tel.  Rr.  Ift.  M.  IS.) 

Papst  Nìkoltos  lY.  hatte  atch  dem  Yerlatte  toh  Ptolonait  allM  %uigt 
boten,  die  chrìstlichen  Fùrsten  su  einem  neuen  Krenxsage  sa  eDtflammei 
Zur  Aafbringung  der  Geldmìttel  sandte  er  eigene  Sammler  in  die  einseloe 
Lande,  nach  Deutschland  den  Bischof  tod  Torcelli,  AIjtod»  der  hier  da 
Propste  Pabo  den  Erapfang  der  bei  ihm  niedergelegteD  Sammelgelder  beati- 
tiget,  die  sich  auf  die  Summe  ron  189  Ffund   belaafen. 

Von  dem  als  Zeugen  angefùhrten  Chorherni  Htrtwieh  bewihrt  die  Bibli» 
thek  einen  Sammelband  ron  Predigten  mit  der  Anmerkuiig  am  Ende:  Fini 
Sermonum  collectorum  per  manus  Hartwici  Cusiodis  ecclesie  NeTnbargeBsà 
Addo  Doidìdì  M'CC'LXXIXI.  completus  est  liber  iste. 


XLVII. 

Leopold  von  der  Hochttratte  und  $ein  Sohn   Sigfrid  geben  dem  SHfi 
den    Weingarten  Vil%. 

Dai  s.  1.  12.  Dee.  1291. 

Ne  acta  hominum  de  facili  a  memoria  dilabantur,  conyenit  es 
literarum  testimonio  perhennati.  Huìus  rei  gracia  ego  Leupoldui  di 
alta  strata  civis  Wiennensis  vna  cum  filio  meo  Syfrido  ad  noticiao 
tam  presencium  quam  futurorum  cupio  pervenire ,  quod  vineam  die- 
tam  vilcz  sitam  in  Calvo  monte,  quam  a  serenissimo  domino  Rudolfi 
quondam  rege  Romanorum  ego  Leupoldus  recepi  in  feudum  a 
po8sedi  titulo  feudali  et  eciam  a  domino  Hainrico  de  witra  quondan 
Marschalco  Austrie  prenotato  titulo  recepi  in  feudum  et  possedi 
matura  deliberacione  prehabita  dedi  ecclesie  Newnburgensi  cedcns 
et  renuncians  omni  iuri,  quod  michi  ex  predictis  infeudacionibus  sìti 
alio  quocunque  iuri  in  memorata  vinca  competebat,  po$sessioniqQ( 
eiusdem  vince  cedens  et  eam  eidem  ecclesie  nunc  resigno.  Preter» 
ego  Sifridus  lilius  predicti  Leupoldi  renuncio  omni  iuri,  quod  in  didi 
vinca  vilcz  ex  infeudiicioiie  domini  nostri  Alberti  Illustris  Duci 
Austrie  competebat  et  annuali  servicio,  quod  de  eadem  yinea  patr 
meo  Leupoldo  sepius  notato  aiinis  singulis  facere  debuissem,  prout  ii 
literis  dicti  donu'ni  nostri  Alberti  lllustris  Ducis  Austrie  pleniu; 
est  expressuin.  In  cniiis  rei  evideneiam  et  stabilitalem  presenten 
lilerain  .sÌLjilli)i-urii  nostrormn  niiininiine  fecimus  comuniri.  Testes  sun 
d.  titolo  o/firì(flìs  di'  Si'irnhnrga,  Vlricus  magister  monete,  Chrnra 


Digitized  by 


Google 


41 

duipullui,  Leupoldus  dictus  Levò  cives  Wiennenses,  Datum  anno 
Domini  M*CC*LXXXX  primo  pridie  Idus  Decembris. 

Orif.  Per» .  (ReyerL  Vet.  Kr.  JO,  fol.  177.) 

Aus  dieser  and  der  Urkunde  45  scheint  sich  tu  ergeben,  dass  weder 
Lwpold  TOD  der  Hochstrasse  noch  sein  Sohn  sich  an  dem  Àufruhr  gegen 
Henog  Albrecht  bedeutend  betheilìgt  hatten.  Cfer.  Hormayr  Wien.  Urkunden- 
kndi  IXXIX.  Anmerkung.  Pabo  seibst  wird  in  der  Urkunde  nìcht  erwiihnt, 
er  mr  in  diesem  Jahre  am  26.  August  verstorben  (Necrol.  Claustron.).  Ulri- 
CQi  nagister  monetae  iat  vermathlich  der  1301  (Fischer  Not.)  erschcinende 
Ulrìdi  der  Pfiiifkirehner.  Cfer.  Urkunde  41. 

XLVIII. 

Die  8ùkne  de*    Wiener  B&rger$  Ernst  verkaufen  dem  Frauenklotter  St. 

Magdalena  vor  dem  Sehottenthor  eechs  Pfund  Burgrecht  auf  einer  Bad- 

etube  vor  dem  Schottenthor, 

Dat.  8. 1.  28.  August  1292. 

Ich  Jacob  vnd  ich  Heinreich,  hern  Ermten  svne,  btirger  ze 
Wietme  wir  vergehen  ofTeniich,  vnt  tiien  chunt  alien  den,  die  disen 
brìeflesent,  oder  hoerent  lesen,  die  nv  lebent,  vnt  bernach  chvnfticb 
sint  daz  wir  mit  gyetem  willen,  vnt  mit  verdacbten  muet  dem  Chlos- 
ier,  vnd  den  froweìi  von  Sant  Mareien  Magdalen  avzzerhalb  der 
fwckmawer  vor  Schotten  pvritor  ze  Wieìine  auf  der  bastvben,  dev 
mieh  vor  denuclben  pvritor  nahen  bei  der  Nevmburgerhof  g elegeti 
idt  da  man  vnser  alier  ierlicb  von  dient  Nevn  phvnt  ze  recliten  pvrch- 
rechte  te  drìn  Zeiten  in  dem  iar,  als  pvrcbrechtes  recht  ist,  vnt  vìer- 
xich  phenninge  an  sant  Mychbels  tacb  ze  rechten  grvnt  recht  den 
Schotteo.  Derselben  Nevn  phvnt  pvrchrechles  habe  wier  den  vorge- 
nannten  frowen  gegeben  ze  chavifen  sechs  phvnt,  der  han  ich  Jacob 
Ton  meinen  tail  verchavffet  vierdhalp  phvnt  vmb  fviif  vnt  dreizzecli 
phvot  wienner  phenninge.  So  lian  ich  Hainrich  von  meinen  tail  ver- 
ehavflet  drithalp  phvnt  vmb  zwaintzich  phvnt  wienner  phenninge.  Vnt 
scio  auch  derselben  phenninge  schon  vnt  voliichleich  gewert.  Wier 
haben  auch  dasselbe  Pvrchrecht  den  vorgenanten  frowen  gegeben 
ewiehlich  vnt  gervechiich  ze  haben,  vnt  alien  iren  frvm  daiiiit  ze 
scbaffea  also  beschaidenlichen,  oh  daz  were,  daz  devselhe  bastvhe 
Terbrrnne,  oder  sust  zestoeret  wurde,  oder  von  wellien  sachen  daz 
were,  daz  si  vngoltich  wurde,  so  sol  man  in  niclit  endionen  d«T  vnri^e- 
nanten   sechs  phvnt  vncze  an  die  zoit,  daz  si  >\i(lor  bostiftet  wunlo. 


Digitized  by 


Google 


42 

¥nd  wer  anch  dai  dai  der  Torgeoanten  bastabe  nach  der  ttìftange 
Tnd  si  wider  bestiftet  wnrde,  dea  altea  pTrcbreebtea  abgieoge,  mt  ai 
nicht  mer  dienent  wurde,  danne  dev  aecba  phynt,  dey  die  rorgenan- 
ten  frowen  angehorten,  der  sol  man  in  dannocb  mit  alien  reebt,  swer 
dieselben  bastaben  bab  in  gewer  oder  in  Gewalt  aller  ierchlicb  die- 
nen  le  dna  leiten  in  dem  iar»  als  Yollicblieb,  ala  vor,  Tnt  docb  also, 
dai  nuin  dai  Torgenantn  grTntrecbt  dem  Cbloaler  biaeie  dea  aebotten 
inuner  le  seiner  leit  ror  dienen  sol,  Tnd  daniacb  den  rorgenanten 
frowen  dai  ier  pyrebrecbt  le  disen  drin  leiten  aller  iercblicb  le  Weib- 
nacbten  iwai  pbynt,  le  sant  Jorgen  Messe  iwai  pbynt»  mt  an  sant 
Micbbels  tacb  iwai  pbynt  Oycb  werde  wier  dea  yorgenanten  pyreb- 
recbtes,  dai  wier  den  yorgenanten  frowen  le  cbauffen  baben  gegf 
ben,  rechte  scberm  ynt  desaelben  scbennes  rebte  gewem,  als  der 
stat  recbt  ist  fVer  alle  anspraeb.  Dai  diesey  rede,  ynt  diser  cbayf  also 
stet  sei,  ynt  immer  yesticbait  bab,  nocb  niemen  bemacb  yerwandelt, 
nocb  lebrocben  werde,  danrber  gebe  wier  den  yorgenanten  frowen 
disen  brief  le  einem  aicbtigen  yrcbynde  diser  saebe,  ynt  bestetigen 
in  dea  yersigeiten  mit  de»  erumen  apies»  hem  ì¥ilkaime$  òmgd 
von  de^  Schotten  ze  Wieime,  der  aucb  der  yorgenanten  bastyben 
recbter  gryntberre  ist,  ynt  aucb  mit  ynser  baider  insigeln.  Des  sint 
geieyge:  Wemkart  der  Chrevtzer,  éhvmrùt  de$  alien  Cka$tnere$ 
mm,  Gotas  der  chramer,  brveder  HeimieK  hrveder  Dieimar»  brpeder 
Eber,  die  hrveder  von  sant  Marien  Magdalen^  Chvnrat  der  Wi%ef 
friderieh  der  schotten  amman,  andre  hem  lambers  svn,  Altwutn 
der  munzer»  vnd  ander  biderbe  leyte  gennege.  Dieser  cbayff  ist 
gescheben  des  iares,  do  yon  Christes  gebuert  sint  gewesen  Tausent 
Jar,  iwaibyndert  Jar,  ynd  In  dem  iwai  ynd  Neynzigisten  Jar  an  aant 
Aygosteines  tacb. 

Orif .  P*rf .  (B»p.  VtU  Hr.  14,  fot  %*!,)  Ai  ti—m  PtrctaMUirtifea  liiafl  4m  «UMft  SÌ«ftI 
a»,  Seli*ll«MbU.  D«r  Aht,  ia  pMtilealiea.  •ttkl,  mit  dtr  Btehtti  •«faeai.  UaMhrifl  i  S.  WUI- 
lialai  Dei  fratit  AkkatU  EmImì»  uaelt  Mari*  8eot«r«m  »  WitaMu  DaM  alad  tvei  faaa  Ucìm 
■■■daiefal.  voi  ««hr  kualTalltr  Arkeit,  ta  fìh*m  Watba.  8.  Ja««M  Ìlii  EraMti  dris  WIcMMaia, 
cb«aae  :  S.  H^iariei  f  Hi  Eracali  Ciria  Wiaaicaiia.  la  «taea  drcieaUfca  Sehildt  Ut  aia  Saai,  wi«  k«i 
Hobcr,  Tab.  IX,  Nr.  16,  lb»r  welebea   «««h  «ia  aaderea  («uhatei  gtìtfi  Ut. 

Hier  ertcheint  die  ente  urkundiiche  Enrlhaang  des  KlofUroettbeifar  Hofit 
ror  dem  Schottenthore.  Da  ìd  dem  tod  der  Stadi  Wien  dem  Stìfte  ertlieiUea 
Pririlegium  bezùglich  der  Einfuhr  und  dea  Ausschankea  der  atifUieheB  Weiae 
rom  Jahre  1288  (Fischer  II.  292)  dieaes  Hofes  keine  ErwfihnuDg  gMehieht, 
acheint  daa  Stift  ersi  nachher  ia  den  Besitx  desselben  gekommeo  la  sein. 


Digitized  by 


Google 


43 

Die  erwBhnte  Badstobe  selbst  sagte  im  Jthre  1424  Nikolftus  tod  Abstdorf 
tls  eine  Brtndstait,  ron  welcher  ihm  der  jfthrliche  Zins  anerschwinglich  war»  dem 
Frameakloiter  mriek  (Rep.  Vet  Nr.  10, 11,  fol.  241),  worauf  im  folgendeo  Jahre 
Proptt  Georg  ron  Rlosienieubiirg  dieselbe  tod  der  Prìorin  Lucia  erkaufte. 

Im  Jahre  1463  erseheint  naeh  stiftlichen  Urkunden  (alte  Kammerbriefe 
Nr.  17,  pag.  23)  das  hier  erw&hote  Fraaenklotter  dem  su  St.  Jakob  auf  der 
Hilben  untergeordnet,  deim  in  diesem  Jahre  beseugt  die  Meisterìn  ron  St  Maria 
Mmgdaleiia,  Susanna  Torlio,  dass  aie  die  Urkuude  ausgestellt  und  besiegelt  habe 
mii  EinwiUigusg  und  VertUndaiss  der  oberaten  Meisterìn  Petronella  Beckhlin 
und  dea  ganien  Conrentes  ron  St  Jakob  auf  der  HQlben.  Zu  dieser  Zeit  waren 
beide  mit  Chorfrauen  dea  heil.  Augustin  besetst,  erkannten  den  Propst  ron 
Klosteroeuburg  ala  ihren  pater  abbas»  und  wurden  auch  1438  durch  den  Kloster- 
meaburger  Chorherm  Colomann  Knapp  ron  Uippleins,  den  Abgesandten  der  Sala- 
b«rg*sehen  Chorherrenstifte  auf  dem  Basler  Concile»  fiber  Auftrag  dea  Ordinarìua 
▼isitirt 

Heinrich,  Ditmar  und  Eberhard,  die  Eroder  ron  St  Maria  Magdalena,  waren 
die  im  Stifte  unterhaltenen  und  sur  Einsammlung  dea  Almoaens  bestimmten 
Ordensgeistliehen,  wie  denn  in  Ihniicher  Weise  das  Stift  Klostemeuburg  1261 
étk  Nonnen  bei  St  Jakob  in  der  unteren  Stadt  einen  Hof  aehenkt,  wofQr  aie  den 
Bruder  Sammler  zu  erhalten  haben. 

XLIX. 

AhlaatMef  de»  Brixner  Bi$chofe$  Heinrich  fOr  die  Stiftekireke, 

Dat  Klostemeuburg  15.  Februar  1293. 
Heinrieus  dei  et  apostoUee  sedis  grada  EpiscopuB  eccUèie 
Brixinenn»  yniyersis  Cbristi  fidelibas  ad  quos  presens  scriptum  per- 
TeDerit  saloteoi  in  omnìain  salvatore.  Pia  mater  ecclesia,  etc.  (wie  in  der 
Urkunde  25).  Volentes  igitur  donam  dei,  qaod  immeriti  suscepìrous, 
seeondom  dei  oinnipotentis  graciam  deriyare  in  qaoslibet  catholice 
Cdei  professores  Omnibus  rere  penitentibus  et  de  peccatit  snis  contri- 
tifl  et  eonfessis  qui  in  festiritatibus  domini,  yidelicet  Natiyitatis. 
Resnrreecionis.  Ascensionis.  et  Pentecosten,  ac  in  qnatuor  festiyita- 
tlbus  beate  Tirginis  gloriose,  in  die  beati  Augustini,  nec  non  in  Anni- 
rersario  dedicacionis  Ecclesiam  in  NeunUmrch  causa  derocionis 
accesserint,  Tel  eidem  manum  porrexerint  adiutrieem,  Quadraginta 
dieram  indulgentiam  in  domino  miserìcorditer  relaxamus,  dumodo  ad 
hoe  dyoe.  episcopi  consensus  accesserit  et  Yoluntas.  Datum  in  NeunH" 
hurek  Anno  domini  M*  CC.  Nonagesimo  Tercio  XV.  Kal.  Marcii. 

Orif.  Perf.  Ab  «iaea  P»rf«B«itstrcif«i  biift  •!■  «blftif^t  Sitgel  toi  gdbca  Waeht.  D«r 
aÌMb«r,  im  PMtiiMltewaaie,  slut  uf  tiara  Stttel.  dtMci  Lehic  bfidl*rt«iu  «iaei  RaMdskapf  aU 
8«%a««k  frigi,  «ad  bill  ia  i«r  Lialiea  dea  Hirtoatlab,  ia  der  erbabeaea  Bcohtea  eia  effoaet  Batb. 
UBMkrifit  s.  Hsnnici.  dei.  ORATIA.  EPI,  BRIXINEN. 


Digitized  by 


Google 


44 


otto,  Heonieitu  Sokn,  vn  TmOn  verkamft  ien  Wem§Mrtem  Ger  s»  AÌKtt- 
dorf  tm  Ulrich  wm  Krisuniorf. 

Dai  Wien  25.  Nor.  1293. 

Ich  Gii  kerm  hevnleùu  Mvn  von  Tidm  vnd  mein  kauivrow 
vrow  Reiekcz  tuo  chont  md  reneheo  allea  dea,  di  disen  brief  seheat 
oder  horent  lesen,  daz  wir  einen  weingarten,  der  hakzet  der  Ger 
vnd  leti  dacz  Nuzdorf  ynd  ìst  faalbes  ìeuch  vnd  ìst  meiner  hausrro- 
wen  erbe  gewesen,  vercbaiift  baben  herm  Vireichen  von*ChricteH' 
dorf  de$  kerctogen  KofmaUter  wm  OeeUrreieh  vnd  Memem  evne 
kem  Vlreiehen  vnd  $eÌHe$  moneè  hausvrawen  vrown  Reiehexen  Tmb 
Tir  Tod  dreizzig  pbvnt  wienner  pbenning.  De8  cbaufes  ist  scberme 
worten  ieb  Otto  selbe  tmd  mein  hauivrow  vrow  Reickcze  vnd  mem 
ewiger  vrow  Reiehcte  di  Sckeuekimne  vnd  mein  Gemoeùm  baide 
ker  Ylreieh  vnd  ker  Marekart  vnd  meiner  komvrowen  eweeter  mem 
Rudolf  9\bo  bescbaidenleicb»  ob  der  rorgenant  ber  Vlreck  der  kef- 
maiiter  dea  berczogen  toh  Oesterreicb  Tnd  setn  erben  Tmb  den  wein- 
garten  immerme  angesprocben  werden ,  swaz  er  dea  tebaden  niint 
den  scbadea  suln  wir  ini  ablegen.  Vnd  daz  der  ebaaf  also  stet  beleìbe, 
des  gibe  icb  Otte  disen  gegenwertigen  brief  ze  einem  TrcbTnd  mit 
meinen  insigel  vnd  mit  meiner  Geeweinn  ineigel  kem  VUreióke  vnd 
kem  Marckarts  der  vorgenanten  vnd  mit  meiner  kouivrowen  eweoter 
man  Rudolf  s  des  vorgenanten  insigel  vereiget.  Des  ietgexeuge  ker 
firidreick  von  Ckriczendorf  des  kofkutisters  pruder,  ker  Starekani 
von  Nuxdorf  der  Ckelermaister,  ker  Ortolf  von  der  keiUgetuM, 
ker  Chol  der  amman  von  Newnburck,  ker  frideriek  der  kutstok, 
ker  Chvnrat  der  hormarckter,  des  kerczogen  kuekmaister,  kemuam 
Imian  von  Newnburch,  Gerunch  kem  Ckoln  svn,  ìiicolaus  von 
Newnburch  vnd  ander  biderbe  leat.  Der  brief  ist  gegeben  ze  Wienne 
an  sant  Katherine  tag  da  Ton  christes  geburt  waren  tausent  zwai  hun- 
dert  Jar  vnd  in  dem  drein  vnd  Neunczigisten  Jar. 

E  Chartaltri»  ArchlTÌ  CUmItm.  Hr.  HI,  M,  6C  a. 

Hevnleìn  ron  Tulln  ist  identisch  mit  dem  in  der  Urkunde  26  erscheineideB 
Hunlo  de  Tutina,  ludex  Wiennensìs. 


Digitized  by 


Google 


45 


LI. 

Fr^pti  HadwMr  verleiki  Konrad  dem  Reuuen  %u  KloHemeuhurg  ein 
hMe$  Lehen  %u  Tre$torf, 
Dtt  s.  L  1293. 
Wier  Brohgt  Hadmar  Ton  GotesgenadeQ  ynd  die  samnynge  ze 
Nennbareh  t&n  chunt  an  disen  brief ,  dai  vns  her  Alher  voti  Pusen- 
herge  hat  aufgeben  ein  halben  lehen  ze  Trestorf  rechtes  aigens,  ynd 
ift  aach  ynser  schemi  worten  mit  gfitten  Willen  yber  die  Vorgenan- 
ten  aigenschatt  also  alles  aigens  recht  ist»  so  hab  wier  mit  ynser 
samnmge  guten  Willen  daz  yorgenant  halbe  lehen  Chvnraten  dem 
RevMen  van  Nevnburch  yerlihen  ze  rechten  Pyrchreeht  also,  daz  er 
yiis  schol  dienen  dreizzich  Wienner  phenninge  an  Sand  Mychahels 
taeh  alle  iar,  ynd  scbol  yen  yns  niht  beswart  werden,  weder  mit  fyer, 
Doeh  mit  nacht  selde,  noch  mit  niht  anders,  ynd  daz  selbe  halbe  lehen 
sehalle  wier  ynd  ynser  samnynge,  dey  ny  ist,  oder  nach  chymftich 
wiert,  yerantwurten  an  aller  stat,  also  reht  ist.  Danrber  zy  einer 
yrchynde  hab  yirier  dem  yorgenanten  Chynraten  diesen  brief  besigelt 
mit  yoserm  insigel.  Des  sint  gezeyge  Her  Nyclo»,  Her  ChvU  ffriderich 
kvUtocK  her  Wemhart  Schiver,  Her  Pemhart  vnd  her  Vlrich  von 
Bizendorfp  herman  Ymian,  Her  Albreht  der  Sibenhoz,  Her  Oriwetn, 
Her  Prehiel  der  Schreiber,  Albreht  des  sibenavsen  svn,  Chvnrat  von 
Mukerawe,  RvedolfzoU,  LivpoU  vnder  der  Lavben,  Livpolt  schema 
her  herman  vnd  herprehtel  der  hvrrein.  Daz  ist  geschehen,  dy  yon 
Gotes  pyrde  waren  Tausent  jar  ynd  zwaihvndert  jar  ynd  drev  vnd 
Neynzich  Jar. 

Orif .  PtTf .  (lep.  yeU  Ifr.  9,  fol.  293.)  A«  tiaem  PerfaaMUtreir»  kiaf t  eia  obloifcs  Sicfcl 
TM  f«U«m  Waeks,  ia  tw«i  FeM«r  fethcilt.  la  «berci  •itxei  tw«i  fckrdatc  Ptvfeu,  !■  ìngtu 
OewiaJwB,  «af  timtm  Tkm»»  itrm  eiac,  sar  BMbtra  dM  B«Mha««ri,  b  ibrcr  Liakra  eia  Bach 
Ult  aad  die  Bedite  Mfaead  erbebif  Tìelleiebt  ist  diee  dar  ErKaer,  die  aadere  die  lelifite  Jaaf- 
fraa  Maria.     Der   Prepat  im  Cherfcleid  kaiet  aad  betel.    Uaitebrift:   S.  Hadatri  Prcpeiiti  eeeleric 


Dm  yorkommende  halbe  Lehen  su  Tresdorf  hatte  Alberi  yon  Biaamberg  im 
Torhergehenden  Jahre  von  Leopold  von  Sehrìek  erkauft  (Rep.  Vet  Nr.  1,  fol. 
Vnj)  Cfer.  Urkande  66. 

Ob  der  hier  zuersi  rorkommeode  Propst  Hadmar  aua  dem  Geschlechte  der 
Eael  aehon  im  rorhergehenden  Jahre ,  oder  erst  in  diesem  Pabo*8  Nachfolger 
geworden,  llast  sìch  aua  Mangel  arkandlicher  Nachrichten  nichi  feststellen. 


Digitized  by 


Google 


46 


LU. 


Dtr  Pfmrrtr  Frieiridk  von  NUderMMnmn  he$(aii§i,  imm  den  vm 

DUe$9amb%9ékofé  muf§e$i$Uien  BeMngmngem  toegen  BrlkeUtmg  pfmrrU^er 

RedUe  fgr  ite  CmpelU  %h  Hertéibierimum  GemM§e  §e9eksken  $H. 

Dii  HollabraBB  li.  Febr.  Ì2M. 

Ego  Frideriem  plebanus  eceUiie  in  hoMrunn  inferiaris  tenore 
presencium  confiteor  et  protesterà  quod  plebesani  mei  frequentatUei 
meam  fiUalem  eccle$iam  in  herezogpirbovnip  videUcet  incole  villa- 
rum  herczogpirbovm,  OHendorf,  Pliniendoff  et  Nusche,  omnia  per- 
feceruni  et  complevemni,  que  prò  exempcione  rendeneie  $aeerdoti$ 
et  sepukure  mortuorum  aUarumque  porreccionum  sacramentorum 
eccleeie  salvo  jure  ecclesie  parochialis  et  pisani  de  kolaòrunn  de 
imtiiuendo  et  dettituendo  sacerdote  ibidem  in  episcopali  privilegio 
eontinentur,  hoc  est,  qood  qoadraginta  septem  libras  wiennensìum 
denariomoi»  in  quibus  prò  exempcioìie  tenebantur  yice  redditamn 
qaataor  lìbrarum  post  incendìum  et  fandalem  destruceionem  ecclesie 
parocbialis  reedificacioni  et  materialibus  impendemnt  Ita  ut  sicut  mea 
prò  incompatatis  rebus  sic  eorum  prò  pretaxatis  talentis  parochiali  doti 
impositis  perpetua  memoria  habeatur.  Item  residuis  yiginti  tribus  talen- 
tis wiennensibus,  que  in  pririlegio  episcopali  continentur,  de  sue  dero- 
donis  yirtute  necessitatem  addentes  comparaverunt  integrum  laneum 
situm  in  eadem  villa  herczogpirbovm  apud  Gerungum  fUum  Leut- 
poldi,ìi9i  quod  dominus  Gerhardus  de  Obersexze  proprietatem  fundi 
prò  dote  dedit  euper  aliare  s.  Johannis  baptiste  patroni  ibidem 
et  ipse  Gerungus  ius  feodale  super  dictum  altare  similiter  resignayit 
tali  tamen  condicione,  ut  ipse  Gerungus  omnes  agros  eiusdem  lanci 
prò  solucione  ciyili ,  yidelicet  quatuordeciro  solidorum  Wiennens.  in 
die  beati  Georgii  persolyendorum,  iure  hereditario  possideat,  et  duo 
alii  sub  institucione  et  destitucione  plebani  de  bolabrunn  qui  prò  tem- 
pore fuerint  in  eadem  area  residentes,  sexaginta  donar,  wienn.  in  eodem 
termino  persolyere  teneantur.  Et  ius  institucionis  et  destitncionis  de 
agris  duodecim  et  de  area  sex  est  condicione  perpetuo  institutum,  ita 
quod  micbi  et  omnibus  successoribus  ius  libertatis,  quod  in  aliis  doti- 
bus  habemus,  firmum  et  integrum  remanebit.  Insuper  completis  omni- 
bus supradictis  dederunt  michi  decero  libras  Wienn.  prò  bonore  et 
commodo  sibi  facto,  et  comparayerunt  ius  ciyile  cuiusdam  aree,  cuius 
tamen  fundum  et  proprietatem  quedam  yidua  nomine  Reichcza  beati 


Digitized  by 


Google 


47 

JoliaBoi  Baptìste  donarit  prò  residencia  saeerdotis.  Cohis  et  aree 
melioractooi  dnas  libras  denar.  Wienn.  impendeniDt  Et  emn  omnibiu 
fopra  dietìs  oon  solom  faTor,  sed  et  prÌTÌlegìom  episcopale  TÌgorem 
ammiDietret»  ne  tameo  in  dobium  Teniant  omnimn  coiidieionmn  eoaple- 
do  et  promiasioiraai  soloeio  presentem  literam  ipsis  trado  prò  testi- 
monio sigflli  mei  muniniine  roboratam.  Actom  et  datum  in  koìabrwm 
amo  Domini  M'CCr  nonagesimo  lY*  in  erastino  scholastice  rirginis. 

B  Cktftabri*  Ar«Uvi  aaMtr«M*b.  Hr.  III.  fol.  Tt.  k. 

Die  enrlliBte  bitebSflicke  BeftItigQagtvkaiide  erseheiiit  sub  Nr.  S4, 

LUI. 

Chrkmrd  vo»  (M#r««ntf  mnd  Tuia  von  FdiAer§  ioHren  die  CmpeUe  su 

Dtt  8.  1.  16.  Febr.  12M. 
Nos  Gerhardui  de  Obenez%e  et  Ikteia  de  VeUeperek  in  hiis 
seriptis  prostendo  et  protestando  perrenire  Tolnroos  ad  noticiam  poste- 
romm,  qnod  nos  quoddam  Utnòim  eUvm  m  kerezogenpirbovm. 
fMO  Gerungue  fUiue  Lmtpoldi  a  nobi$  infeodatu»  filerai  ^  ipso  Tolun- 
tarie  resignante  et  plebesaois  de  heresogpirboTm  hoc  cìrea  ipsnm 
eoroparantibos  a  predicto  Gerungo  recepirous ,  et  fondom  ae  proprie- 
tatem  ipsios  lanei  ad  precee  et  ituianeiam  hmorahUk  viri  domini 
Prideriei  plebam  de  kolahnmn  et  plebeionorum  ibidem  prò  remedio 
animanim  nostrarnm  omniumque  progenitorum  et  successoram 
Bostronim  saj»^  aitare  beati  Johannis  Baptiete  patroni  capette  m 
kerezogpirbotm  prò  dote  Ubera  donavimue  propter  deum  ita  ut 
■ostri  memoria  ibidem  rigente  predietus  Gerungos  agros  ipsins  lanii 
prò  quatoordecim  soUdis  et  duo  coloni  in  area  residentes  prò  seia- 
ginta  denariis  in  die  beati  Georgii  annuatim  persohendis  iure  emphi- 
tkevtieo  id  eet  pmrchrecht  tamquam  alii  dotarii  ecclesie  in  holabrunn 
debeant  cam  suis  beredibus  possidere.  Et  ne  imposterum  ab  aliquibus 
keredibos  Tel  successoribus  utriusque  nostrum  ipsius  dotis  possessio 
a  predicta  capella  in  berczogpirborm  abstrabi  Tel  quoque  modo  alie- 
nari  Taleal  Tel  iure  adTocacie  aliqualiter  debeat  pregraTari  in  nostre 
liberalis  et  libere  donacionis  testimoniuro  et  eyideociam  presentem 
literam  cum  annotacione  testiuro  inde  conseribi  feeimus  et  nostris  ac 
ipsins  domini  fr.  plebani  sigillis  iussimus  comuniri.  Testes  sunt  D. 
SffriduB  plebanue  de  Ernsprunn,  D.  Hainricm  prepoiitue  de  ab- 
eperge*  Dominile  lazarue  frater  ibidem^  Magieter  Nycolan»  iurieta. 


Digitized  by 


Google 


48 

Pilgerònua  et  WUkeìmus  dyaconi  et  Haimrieus  subdyaconuBt  aliisque 
fldelibus  christi.  Datum  anno  Domini  M*CC?  nonagesimo  lY!  In  die 
beate  Tlrginìs  Juliane. 

Oriff.  P«rf .  (■tperi,  Tel.  Nr.  1,  M,  SOO  ;  ■■d  Ckart.  Areklri  111,  fot.  TS,  b.)  Du  Sleg^  e«r- 
hari't.  raai,  tm  r*ll»MB  WMka,  sairt  aiaaa  irdtakifaa  ia  ivai  Falcar  gvtàailtaa  8«UM;  ia 
abaraa  Fal4e  alai  irci  ^rallel  laaftada  harisaatala  Biaiar ,  iaa  aatara   f laiaht  4aai  utwaa   M 

DaalUaa  Eia.  Oaaaal.  T.  T,  Nr.  46.  Uaaalirìft:  Slfillaa  GarhaHI Daa  8Ier«l  Friairick'a, 

vaa  rathaa  Waaha.  flaiaki  gaas  Jaaaa  Jbai  DaaHiaa  T.  Ili.  Kr.  S«.  Dar  Pftwrar  hHH  aiata  «lahaaiaa 
Maaa  aa.  wtlakar  ia  ier  Liakaa  aia  Baak  hilt.  «ad  ait  iar  lacktaa  aafaat.  UaM«krìll:  Sigtlluai  Priia- 
rici  Plabaai  ia  Balakrtaaa.  Daa  Siafal  TaU*a  vaa  Paldakerf  iat  larkraakaa  aad  aar  àtr  Parfaaaal- 
atraifaa  varkaaiaa. 

Die  unter  dea  Zeogen  rorkommendeo  HeinrieiM  prteposiiiis  de  Aksperge 
und  Lazarus  frater  ibidem  sind  Glieder  dea  Stillea  Mondsee,  deoi  Abtsberg 
zugehdrte.  (Pei  Cod.  dipi.  P.  II,  p.  34.) 

LIV. 

ìVernhardj  BUekùfwm  PoMan,  ertkeiU  der  Captile  t.  JoKannU  BapMne 
«M  AerMpàttfrkwm  iU  Redkte  eùur  Pfhrrktréhe. 
Dtt  Wien  n.  Febr.  1294. 
Wemhardus  Dei  grada  Patavienaié  Episeopus  Omnibus  in  per- 
petnum.  Peticionibus,  quas  prò  ecdesiarum  recipimus  necessitate, 
tanto  farorabiiiores  nos  baberi  conyenity  quanto  eas  derota  petencinm 
instancia  racionis  fulcita  tramite  reddit  exaudictonis  gracia  et  promti- 
tudine  digniores;  maxime  cum  saluti  conyeniant  animarum.  Propter 
quod  ad  presencium  et  fiiturorum  noticiam  per  barum  continenciam 
literamm  cupimus  penrenire,  quod  cum  capelia  in  Herezogen-Pyr- 
bawm,  que  eei  filia  Ecclesie  Pùrochialis  in  Holabrunn^  in  dirinis  et 
sacramentis  ecelesiasticis  grares  et  periculosos  pateretur  defectus  ex 
eo,  quod  a  paroebiali  ecclesìa  per  nimiam  remota  distanciam  residen- 
tem  non  babuerit  sacerdotem,  sed  bomines  ipsius  Ville  ad  parocbialem 
ecclesiam  prò  ipsis  dirinis  et  sacramentis  ecelesiasticis  recurrebant, 
procurantibus  nobisque  supplicantibus  Friderico  Plèbano  de  Hola- 
hrunn  et  prediete  TÌlle  in  Herczogen'Pyrbatbm,  nec  non  yillarum  in 
Ottendorff,  Pliniendorf  et  in  niisch  incolis,  Placuit  nobis  consecrare 
predictam  Capellam  in  Herczogen  Pyrbawm  cum  cimiterio  adiacente 
et  Tacere  predictaram  yillarum  incolis  graciam  infrascriptam,  yideli- 
cet:  Quod  dieta  Capelia  in  Herczog  Pyrbai^m  ammodo  perpetuo  resi- 
dentem  babeat  sacerdotem,  Quem  Plebanus  de  Holabrunn,  qui  prò 
tempore  fnerìt,  illic  instituet  et  destituet  quociens  yiderit  oportunum. 
Ipsam  quoque  Capellam  predictarum  yillarum  incole  frequentabunt, 
qui  eeiam  yna  cum  predicto  sacerdote  Plebano  in  Holabrunne  tanquam 


Digitized  by 


Google 


49 

parodùani  obedire  per  omnia  tenebuntur.  Sacerdos  yero  predietos 
ipsù  mìnistrabit  omnia  ecclesiastica  sacramenta,  et  in  predicto  cimi- 
terio  eomm  mortuos  «epeliet»  et  omnia  dirua  ipsis  faciet  excepéo 
piaciio  Ckri$tiaiuiaH$»  quod  ad  mandatnm  Piebant  de  Holabrunn  apiit 
parodium  risitabont.  In  sigmim  guoqvte  mUneccionii  bis  in  anno,  id 
est  in  die  Patroni  et  in  annirersario  Dedicaclonis  die  parochialis  ecclesie 
ipsam  parochiam  accedent  processionaliter  cum  rexillo,  et  in  ?na  festi- 
Titatum  illamm  offerent  cereum  habentem  XII.  libras  cere  prò  bene- 
fido  vero  himumodi  graciarum  Ularum^  quod  a  nobis  et  parocbiali 
ecclesia  prefati  incole  consecuti  exsistant,  edificiis  eurie  parochiaUi 
m  Hoìahrwm  proch  dolor  per  ignem  eonsumie  XLVII.  tal.  denor. 
Wiennensiom  preter  sumptos,  quos  memoratus  Plebanus  personaliter 
fecit,  sepedicti  incole  impenderunt  et  nicbilominus  ipsi  capello  in 
HercKogenpyrbawm  compararerunt  in  dotem  duo  talenta  annuiomm 
redditooro»  ridefìcet  laneum  Geryngi  situm  in  eadem  yilla  Domino 
Gerhardo  de  Oòer$ezze  et  ttda  eius  uxore,  a  quibus  memoratus 
Gerungos  eondero  lanenm  in  ferdum  obtinebat,  liberaliter  donantibus 
proprietatem  ipsius  lanci  Capello  predicto  prò  suorum  remedio  pecca- 
tomm.  Compararerunt  quoque  aream  prò  residencia  sacerdotis ,  cuius 
proprietatem  et  fmdum  quedam  viéwi  nomine  Rihixa  cognomine 
Wimezinna  libere  donavit  Capello  predicte.  Prefatus  quoque  Gerwnr 
guM  agros  prefati  lanci,  et  aream  ipsius  lanci  duo  coloni,  qui  resident 
in  eadem  in  empbiteosim  possidebunt,  et  Gerungui  de  agris  ipsis 
lÈXUT  soiidos  coloni  Tcro  predicti  de  area  LI.  donar,  tenebuntur  in 
festo  beati  Georii  Sacerdoti  sepedicto  solrere  annuatim.  In  quorum 
•amium  testimoniom  presentes  literas  fieri  iussimus  et  nostro  sigillo 
maniri.  Datum  Wienne  Anno  domini  Millessimo  CC.  Nonagesimo  quarto, 
Vm.  Kl.  Marcii 

E  GkartaUrfo  AraUrl  CUrtrM.  Rr.  T.  IbL  14.  h. 

Bitchof  Bernhard  (fon  Prembaeh  1288—1313)  tod  Paaatii  UeK  am  19.  Min 
die  Synode  n  St  PSlten  ab,  ron  dori  begab  er  tieh  noch  laat  dieser  Urkonde 
(die  iiiìt  dea  Torbergebenden  in  Verbinduog  in  setien  ìtt)  inr  Einweibong 
der  Capelle  naeb  Henogenbierbanm»  Ton  dort  nacb  Wien,  weber  die  Urknnde 
datirt  ift,  Ton  Wien  nacb  Zwettl.  (Linck  Annalet  T.  L  pag.  493.  a.) 

Spiter  ersebeinen  in  den  stifU.  Urkonden  ala  Pfarrer  in  NìederfaoUabmnn: 

1370.  Ottokar  der  Tmnafer. 

1388.  SI  Aprii.  HiDttt  Toa  Waidbofen. 


Fentee.  X1Y.  4 

Digitized  by  CjOOQ IC 


50 

LV. 

A§ma  wmà  ikr  Békm  UhriA  Femdkmer,  wiOigen  im  éit  OUrfmhe  mmet 
Btfetwm  SdOem»  tm  dm»  Stifi  ekt. 

Dtt  t.  L  2S.  Febr.  12M. 

Ego  Affne$  mater  Ulrid  dicH  Feuekmer  una  cwm  eoiem  w^eo 
fUo  profitenor  pari  eonseosu,  qvod  caro  discretas  TÌr  Hemricu»  de 
Sleuncz  emriam  quaméam  $iiam  in  SUumez  a  nobU  in  feodo  habaerit 
ios  proprìetatit  in  eadem  earia  prò  aeptem  libris  denarior.  wiennens. 
monete  redemit  et  de  nostro  consenan  proprieiaieM  enudem  ernie 
dedii  libere  eedeeie  Newnbwrgend  et  eamdem  emriam  ab  eadem 
eeeleeia  eueeepU  tare  eiviìiy  quod  parekrechi  volgariUr  didtur  sub 
eondicione  tali,  quod  idem  Hainricus  rei  quicanque  fuerìt  eiosdem 
curie  possessor  in  posterum  debeat  in  feste  beati  Michabelis  triginta 
denarios  annis  singulis  deserrire.  Insuper  ego  Àgnee  et  filius  meu$ 
prenominatuB  Vlrieue  constituimus  nos  et  promittimus  secundum 
comune  ios  terre  eiusdem  curie  legittimos  defensores.  In  euius  rd 
memorìaro  eidem  ecclesie  et  cautelam  presentem  literam  dedimus  sigillo 
dicti  filii  mei  Ulricii,  curo  proprio  sigillo  caream,  communitam.  Testes 
sunt  domini  Cholo  offtcialie,  fridericus  huistock,  fridericu»  ante 
eccleeiam,  Gebhardue  de  par$enprunne^  Sighardu$  de  petendorf 
militei.  Hainricui,  Aloldue,  fridericus^  fratree  de  parèenprunne  et 
quam  plurimi  fide  digni.  Datum  anno  Domini  M*COLXXXX  quarto. 
VQ  Kal.  Marcii. 

Orif.  PtTf.  (ttp.  T«t.  Hr.  I.  M.  SIO.  a.  Ckart.  Arekivi  HI.  M.  T4.  b.)  Dm  8ift*l  !■  r«lhMi 
WMkt  bl  àtm  Wi  Da«lli««  Rien^.  GfMal.   T.  T.  Nr.  44   Mt^oi^ia  iballeli.    DÌ«  ITaMkrift:    8. 

Virici  «iti  PM«bMM>. 

LVL 

Ahla$9brief  fttr  im»  Ck»rfrtmemttift  ed  t.  Jueébmm  in  der  mmiem  Stmdt 

Kh9temembur§. 

D«t   Rom.   129S. 

Unirersis  saocte  roatris   ecclesie  fidelibus ,  ad  quos  presentes 

littere  perrenerint.  Nos  dei  gratia  petruè  Arboreneis  Rogeru»  sonde 

Severine  Archiepiscopi,  franciscus  terracensis  Romanus  Covensis, 

perronus  larinensis,  Àinnardus  lucerie  Maurus  AmUiensis,  andreas 

liddensis,  Sabbas  mUitensis  Jacobus  trevetUinuSt  Ciprianus  bonensis 

et  Stephanus  Opidensis  Episcopi  Salutem  in  domino  sempitemam 

Lìcet  is,  de  cuius  munere  venìt  ri  sibi  a  suìs  fidelibus  digne  ac  lau- 


Digitized  by 


Google 


SI 

dabOiter  senriatur,  de  babundantia  pietatia  sue  merita  supplicum  exce- 
dena  et  rota ,  bene  serrìentibiis  multo  maiora  tribuat,  qoam  raleant 
proroereri.  Desiderantes  tamen  reddere  domino  populum  acceptabi- 
lem,  fideles  cbrìsti  ad  complacendum  ei.  quasi  quibusdam  allectivis 
monerìbus,  indalgentiisTidelicet  et  remiasionibus  minntarum,  ri  exinde 
reddantur  gratie  aptìores.  Cupientea  igitor,  vt  eccUiia  in  Neunburga 
paiaviensis  dioeesist  vbi  cangregatio  dommarum  dea  devotartan 
esisHt,  que  ad  honorem  sive  laudem  beati  Jacobi  Apostoli  est  fun- 
data,  me  de  novo  fundanda^  congruia  honoribua  frequentetur ,  et  a 
eonetia  Cbrìsti  fidelibus  jogìter  Terteretur,  omnibus  rere  penitentibua 
^  eonfessis,  qui  causa  de?otionis  in  festiritatibus  subscrìptis,  yideli- 
eet  NatiTÌtatb  domini ,  parascerea ,  resurrectionis  domini  nostri  Jesu 
Cbrìsti ,  tempore  rogationum,  Ascensionia,  pentecostes,  et  in  omnibus 
diebua  dominicis  et  in  omnibus  festis  beate  Virginia  Marie,  et  in  feste 
beati  Micbaelis  arcbangeii  et  beatorum  Johannis  baptiste  et  erange- 
liate,  et  in  festis  omnium  apostolorum,  beatorum  Nicboiai,  laurentii 
et  Martini,  beatarum  Marie  Magdalene»  Margarete  et  Cecilie,  et  in 
feste  omnium  sanctorum,  et  in  omnibua  dedicationibus  prefate  ecdeaie, 
et  per  octaras  predictarum  festiWtatum  Octayas  babentium,  ad  prefiiH 
tam  eeclesiam  acceaaerint,  et  ibidem  divinum  ofiidum,  aeu  predicatio- 
nem  dei,  matris  ejus  ac  aliorum  sanctorum  in  featirìtatibua  suprascrìp- 
ti8  devote  audierìnt,  rei  qtU  prenotate  ecclesie  fabrice  reparatiom" 
buSf  substeniationibus,  lummariis^  Ubris^  vestimentis  ♦  calicibus, 
eampamSt  aliarium  ornamentisi  seu  alOs  necessariis  manus  porre- 
xerint  adjutriceSf  vel  quicquam  facultaium  suarum  in  extremis 
eidem  ecclesie  legaverint,  donaverint,  misenni,  per  se  vel  per  alios 
eidem  quocumque  modo  licito  procuraverint,  sive  quocumque  tem" 
pare  anni  aUquales  obkUiones  eidem  ecclesie  prelibate  Earitative 
contulerint,  Noa  de  omnipotentis  dei  misericordia,  gloriose  semper 
yirginis  Marie ,  beatorum  petrì  et  pauli  apoatolorum  eius  auctoritate 
confisi  singuli  XL  dies  de  iniunctis  sibi  penitentiis,  dummpdo  ad  id 
diocesanus  consenserit,  miaericorditer  in  domino  relaxamus.  In  cuins 
rei  testimonium  presenti  scrìpto  Sigilla  nostra  apposuimus.  Datom 
Rame  Anno  domini  millesimo  ducentesimo  nonagesimo  quinto  pontifi- 
catila domini  bonifacii  pape  octari  anno  prìmo. 

Aksehrìft  tot  dem  Arehive  der  Franzìskaner-Provinz,  erwfihnt  ron  Pater 
Pl&eidiis  flenofir  Cosnogr.  Auitr.  Frane,  p.  347. 


Digitized  by 


Google 


82 

DtM  dietet  ISCl  éireb  Proust  Nieoltut  ron  DotCeraevbnrg  fegrftiidete 
Cborfrtaeiittift  xa  St  Jakob  ìm  dtr  nateni  SUdt  Klotteneaburg  aidi  »  dflrftE' 
ge&  YermdgeumiistlBdeii  b«ftiid,  beieogt  der  Autdruek:  ^ùwt  de  boto  fìu- 
dMdm*.  Die  Bitdiòfe  wollten  tbo  doreh  den  ertheiltea  AbltM  die  GUubigen 
IV  UatentAtuttg  dietet  Stiftes  aufìnantern. 


LVII. 

V€r§Mdk  mDÌ$eken  iem  SHfte  Oódweigmni  dem  SHftuj^UmU  *»  KUtter- 
memburf  Éker  €im§€  ÌVeingèrten. 

Dtt  Gdttweig  24.  Pebmar  1S96. 

Not  HeimrieuM  dei  graHa  Àhba»  Totusque  Conventus  fratrum 
Monasterii  Cka(wieen$is  Tenore  preseneium  profitemur,  et  constare 
Toinnus  TnÌTersìfl.  Qood  de  too  iugere  sito  in  fVndo  Ecclesie  Nem- 
bnrgeosis  in  rinea  dieta  in  dem  weingraben  yersus  longam  rineam, 
qnod  emimus  a  discreto  rìro  Gebkardo  Notorio  tenemar  quinqne 
rrnas  Tini  crescentis  ibidem  tam  prò  iore  montano ,  quod  in  Tulgari 
Perchrerht  dicitur,  qaam  prò  decima  persol?ere  annis  singulis  ad 
hoopiiale  Ecclesie  Netnhurgensi»,  Et  si  serricium  baiusmodi  per 
doos  annos  continnos  per  nos  Deglectum,ye1  omissnm  fnerit  quocumque 
modo,  ipsom  iuger  ad  memoratum  bospitale  Nemburgense  cum  inte- 
grìtate  omnimoda  devolretur.  Vendendi  vero  et  obligandì  sepedictam 
ioger,  te?  in  peraonas  alias  inre  simili  transferendi  plenam  facultatem 
babemns»  dommodo  per  mannus  Hospitalarii  NeTnbnrgensis,  qnicqoid 
taliam  feeerimos,  confirmetur.  In  cnius  rei  testimoninm  eridens  et  can- 
telam  presentes  literas  dedimus  Ecclesie  Neynburgensi  Sigilloram 
nostrorom  impressionibos  communitas.  Hoius  rei  testes  snnt  fratres 
nostri.  Otto  ffrior,  Petnu  Canior,  Wiehardus,  Hebnwicus,  Chwira- 
du$,  Eberhardue,  Walchumte,  Albero  plebanui  $ancti  viti,  Hehnvi- 
eu$,  Friderieu»  sacerdote$,  Andrea»  et  Cholomanus  fratrei  de  Steyn, 
Chunraduf  de  humpaeh,  EngeUchalcu»  de  flirt,  Chunradu»  et  Viri- 
eia  ibidem,  et  allii  multi.  Datum  in  Chotewieo  Anno  domini  M*CC* 
Nonagesimo  VP!  Matbie  Apostoli. 

Orif.  P«rt.  (tep.  Tel.  Rr.  If.  M.  112.)  Dat  Slcftl  à-  AktM  ÌM  bU  Mf  di*  UMMikrUlt 
S.  H«i*riei  D«i  fncia  AkbaUt  K«twieta«i«,  dea  Wi  Baeb«r  T.  IX.  a.  iO  abr«biU«tcB  8irr«l  è»t 
Abt««  Prtraa  fleieb  aad  ia  ^Xhtm  Waeka  abf«4rl«kt.  Da*  aweiU  aa^aagaai*  Slvffvl  4«a  CapiUU 
ìUtnì  VaWr  Tafc.  IX.  a.  11.  Bel4t  Uafra  aa  PerrtaeaUtraifea. 


Digitized  by 


Google 


53 


Lvni. 


Wmlfm§  von  Trtefmiwmkél  ichenkt  iem  Stipe  einen  Jàhrlicken  Gdd%itu 

9u  TraUkireken. 

Dtt  Klosterneoburg  15.  Aprii  1296. 

Ego   Wulfingus  de  Trìbanswinchel  significo  tam  presentìbus 

quam  futurls,  quod  prò  salute  anime  mee  et  progenitorum  meoram 

Weichardum  de  Dreschirchen  a  vinculo  proprietatis  quo  per  me 

iigahts  eroi,  sub  hoc  forma  reddidi  liberum  et  soluhtm,  ut  deincept 

ecclesie  sancte  Marie  in  Nexenburch  annuatim  in  festo  s,  Michahelis 

qmnque  denarios  radone  census  solvere  non  ommittai.  Ne  autem 

amodo  dieta  ecclesia  Newnburgensis  una  curo  prefato  Weicbardo  prò 

reroìssione  proprietatis  per  me  rei  per  roeos  heredes  nunc  habitos  vei 

in  posterum  habendos  impugnentur,  presentem  literam  mei  sigilli 

maniroine  roborari  in  testimonium  et  cautelaro.  Datum  in  Newnburch 

anno  Domini  M*CC*XCVir  Indiccioni  nona  Xy!!*"  Kal.  Maii. 

Orif .  Ptff .  (■«p.  T«t.  Rr.  S.  M.  SST)  ■■<!  Ckartalariaa  Archiri  CUmItm.  IH.  fol.  6S.  h. 

Dm  titg»l  ta  f«lk««  Wth»  kbft  M  «(Ma  PaffgtBMUIrtirM.  Ss  stift  ia  9itm  ireieAigM 
•«hiM*  gw«  B*ffM  (wi«  taf  àtm  Sitfì  Qmuitekw  Wardfr'tkel  Daelliu  Exe.  6taMl.  T.  XIII.  a.  166) 
■H  dar  VmBtkrìtts  8.  WItì^ì  à*  Tribaaawiaekl. 

LIX. 

amàmmrs  Amimmm  %m  MeUUng,  UhrUk,  hestMget  Me  Beiìegung  ée$ 
8treiie$  mm  dem  Asrtigem  Meierh9f  muf  dem  ìVege  dee  Csmftfmiesss, 
Dai  Wien  7.  Mai  1296. 
leh  Vhrieh  kerm  Siarckandes  svn  von  Nwzdùrf  vergihe  vnd 
tuen  chont  alien  den,  die  diten  briefiesent  oder  borent  lesen,  di  n? 
lebeat  md  ber  naeb  chunftich  sint,  da%  ain  chrieeh  wa»  unscken 
der  erbem  vrown  vron  Margreten  vnd  ùrem  sHef  svn  Seifiriden 
paidenihalòen  vmb  ir  erbe  gii,  den  selben  cbriecb  liezzen  aie  mrer- 
sefaaidenleieben  mit  guetem  wìUen  an  allea  gererde  an  die  erbern 
Tier  man,  an  Maister  Dietreichen  %e  den  zeUen  vnser  genadigen 
orown  schreiber  vrown  Elspeten  der  herczoginne  in  Osterreich,  an 
kem  ktqfmen,  kerm  Otéen  svn  vu  Wiennet  an  kerm  Otten  sein 
prveder,  vnd  an  kem  Chonraten  den  Huebmaister.  Die  habent  ez 
also  twischen  in  ?erscbeiden,  daz  yrown  Margret  babeu  sol  den  hof 
zv  MevrUnge  mit  alle?  der  vnd  dar  zv  geboret,  yersuecbt  oder  vnver- 
suecbt,  swi  80  es  benant  ist.  Ez  hat  aucb  ir  stief  svn  Seifrit  sich  des 
selben  bofes  reebtes  foerziebt  getan  ynd  ist  aucb  seiner  stief  mueter 
rrown  Margreten  bestetiget  mit  meiner  bant,  wan  ich  amptman  vnd 


Digitized  by 


Google 


54 

phleger  9U  den  %eiten  wa»  van  metnes  herren  genaden,  Bropti 
Hadmareu  de%  Gat$haiu  %e  Newnburch  rnser  rrown.  So  habent 
seT  beschaiden  dem  egenanten  Seifrìdeo  irem  stief  sm  xwene  hofe 
%e  Gìftnpendarf  wìe\i  mit  alle  dev  rad  dar  czt  geboret,  Tersuecbt  oder 
ynyerauecbt»  swie  so  ez  benant  ist,  abo  daz  ir  ietweders  faerbaz  mit 
seinem  erbe  guet  stI  alien  seinen  framen  scbaffen»  yerchauffen,  yer- 
seczen,  vnd  geben  swein  si  wellen  an  alien  irrefal  ynd  an  alle  ansprache 
ynd  aucb  also  mit  angenomener  rode,  awelichez  daz  ist  ynder  in 
paiden,  daz  die  yorgesprochen  sebiedynge  nicbt  stet  biet,  oder  die 
zebrecbe  mit  worten  oder  mit  werieben,  der  sol  geben  ze  yberweite 
den  schiedleyten  byndert  phynt,  ynd  byndert  pbynt,  swer  za  den 
selben  zeiten  ricbter  bt  ze  wienne.  Daz  disey  sebiedynge  fuerbaz 
stet  beleibe,  dar  yber  so  gib  icb  yorgenanter  Vlricb  disen  brief  ze 
ainem  offen  yrcbynde  ynd  ze  ainem  waren  gezeyge  diser  sacbe  yer- 
sigelten  mit  meinem  imigel  vnd  mii  der  vargemanÉen  kem  haymen 
vnd  hem  Otten  imigeln,  die  diser  $ache  ware  geczevge  $int  mit 
iren  imigel».  Vnt  eint  auch  dee  gezepge  ker  Ckvnrat  von  praiten- 
velde,  her  hainreich  $ein  pruder  ^  her  Marquart  van  praunspaeh 
der  Geveterlj  Maitter  perchtoU  der  schuczenmaisier ,  fridreich  der 
amman  von  Otackeringe,  fridreich  sein  Mit,  Eber  hinder  dem  neìm- 
morchie,  Eber  der  anmum  aufder  widerinne,  Hainreich  der  scypf, 
Eberhart  von  Meuerlingcy  Gundaker  der  Maurre»  pruder  ynd  ander 
frume  le?t  genuecb  •  den  disey  sacbe  wul  cbont  ist  Diser  prief  ist 
geben  ze  wienne,  do  yon  ebristes  gepyrte  waren  ergangen  Tausent 
jar,  zwai  bundert  iar  in  dem  seebs  ynd  newnzigisten  iar  des  nacbsten 
Mentages  nacb  dem  aufferte  tage. 

Orìf.  P«rf.  (Rep.  Ttt.  Rr.  I.  M.  tll).  wU  Chwtalar.  Ar«hÌTÌ  m.  fel.  8t.  k.  UlrifthH 
8iefcl  stift  «■>  v«>  ■««*  Biade*  darchtekaituae*  4ret««kife«  8«hU4  (fui  wi«  kti  D«»1Hm  Eu. 
GcMtl.  T.  Vn.  B.  206).  Bit  4tr  UMehrifl:  S.  Tlriei  fllii  Stariekoiiit  ò*  NTtierf.  Di*  k«i4M 
m4mb  «akln*"'*"  Ai*ff«l  •<•'  k*r«iU  ai  aaiu  ItM  kaMhriabta. 

LX. 

Oebkard  der  JUngere  voti  KU$iemeuhmrg,  revernri  Meine  ZehenipftiehHg- 

keit  dem  Stifte  KloHemeuburg. 

Dat  7.  Mira  1297. 

Ego  Gebhardus  Junior  de  Nevnburga  yna  cum  vxore  mea  Fate- 
rina  profiteor  —  qvod  de  vìnea  nostra  sita  in  weingraben^  yidelicet 
medio  iugere  olim  ad  hospiiale  newnburgensis  ecclesie  pertinente  qaa- 
tuor  yrnas  yini  in  eadem  provenientes  taro  prò  iure  mentis,  qoam  prò 


Digitized  by 


Google 


55 

deeima  eiusdem  rinee  tenemur  annis  singulìs  roiniatnire  et  si  quoque 
modo  dietam  ministracionem  per  biennium  solyere  neglexerirous, 
totom  ios  nostrum  nobis  in  dieta  Wnea  conpetens  rerertetur  ad  eecle- 
siam  memoratam.  Cetemm  iurta  priril^um  ab  ecclesia  Newnburgeusi 
nobis  traditum  rinearo  sepe  dietam  obligandi ,  Tendendi,  alienandi  et 
modo  quolibet  in  tsus  nostros  conrertendi,  liberam  tenebimus  et  tene- 
mos  facultatum  saWo  iure  diete  ecclesie  memorato.  In  cuius  rei  testi- 
monium  presentem  litteram  siffiUi  mei  mammine  rob&ravi*  Huius  rei 
testes  sunt  sub  notati.  Ckolo  officiaU».  Friderieus  Huettioch.  Wern- 
kardut  Mchiver  milite$,  Ruedwirms,  hermannus  pmian.  Nycolaus 
cameranus.  Gerungus  filòu  o/ficialis  et  alii  fide  digni.  Acta  sunt 
bec  anno  domini  M*CC*'LXXXXVII.  in  die  sanctarum  Perpetue  et 
felicitatis. 

Orif.  WtTf.  Dm  raade,  ia  (tlWt  Wackt  ^eiraektc  Sieycl  kUft  ■■  «•«■  PcrgMiMiUIreifM. 
M«  flfv  ia  àtm  ircitthicw  UkiU*  fldk«lB«  Ha  0db«««bMpt  T»m««rilra.  Umekrifli  8I6ILLTM 
OOIABDI  KBYBTie. 

LXI. 

Pr&pti  Hadmmr  be%emget  die  geMdkehene  Obergabe  zweier  ìVein§Mrten  nm 

KloMiememburg   dmreh  MeÌMter   BngeUckalk,   Pa$$ttmer   Domkerm   und 

Pfarrer  *«  Haudeuihen. 

Dat  31.  Oetober  1297. 
Wir  Hadmar  von  gote$  genaden  Probst  von  Nevnburch  tun 

ehunt daz  MaÌ9ter  Engelschalch  der  Chorherre  von  Passow 

vnd  Pkarrer  datz  $ant  Agtlien Churlein  dem  Chratzer  von 

Begenspurch  vnd  frowen  Gerdrovten  siner  Hovsfrowen,  Maister 
EngeUchalchs  Pruder   Tochter  oyfgegeben  bat  siner  weingarten 

f wen,  der  leit  ainer  in  der  zygelgmb der  andere  an  dem 

Getweni mit  zwaier  Perckmaister  hant Walthere$y 

de$  Valchenbergeres.  Amman  vnd  Fridereichea  des  Lyebenberger% 

Amman Des  ist  gezircb  her  OH  der  Decheni,  her  Rudger  von 

Gabaiz,  der  frowen  Chamerer^  her  PerchtoU  der  Syckmaister,  her 
Dietrich  der  Pharrer  von  sani  Mertein,  die  Chorherren  datz  Nevn- 
hwrch.  Her  Chalhoch  der  Verweser  datz  satU  Aghien,  her  Walther 
der  Pkarrer  von  Otzeimtorf,  her  Fridrich  der  Hvtstoch,  der  Reiter 
(sic!).  Fridel  der  Styerer.  Vlrich  der  Swab,  PerchtoU  Charlen 
Cknet.  Weichart  der  Amman  in  der  WeidnicL  Dietmar  der  Chren. 
Gerlot  der  Jung.  Vlrich  gerloter  Aydenu  Otte  der  JBwnbel,  Dietrich 
der  Retzer  vnd  atider  levf  gentige, Gegeben  nacb  Gotes 


Digitized  by 


Google 


86 

gebort  Trsent  iar  swai  hnndert  wr  yod  sibeo  ynd  Nerotsicli  iar  aii 
•ller  hailigen  Abont. 

Orif.  P«rf .  U  TaWiMri*  UtfH.  dvM  Ti— writ 

In  diater  Urkande  getehiebt  laerat  die  Brwibirang  eines  AmtmaiiBM  in 
WtidliBg.  (In  der  Weidnicli.) 

Si.  Agttha  Ut  die  Pfarre  HiudevUien.  V.  U.  M.  B. 

LXli. 

Rev€r$  Otto  de$  Sekeuken  Sker  den  ìVein§arUm,  Sekreiker  §etmtmt 
Dat  Klotterneiib.   ti.  September  1297. 

Ego  Otto  Pincertta  et  Alheidis  uxor  mea  slgnificamus  tara  pre- 
sentibus,  quam  futuris,  quod  ad  instanciam  peticionis  nostre  Dominus 
Hadmarus  venerahilis  preposUiis  et  Conrentus  ecclesie  Newnimr- 
gensis  admiserunt,  vt  vhwam  nostram  dietam  Sckreiber  rna  cu» 
decima  et  iure  montano,  quam  possedimus  a  dicto  domino  preposito 
et  Conventu  iure  proprio  prò  personis  nostris  soluroodo,  discreto  ?iro 
Leopoldo  chi  Wietinensi  prò  quadam  Sumroa  peecunie  vendìdimiu 
iure  Perchrecbt  tali  condicìone  nicbilomìnus  interposita,  vt  predìcto 
iure  montano  et  decima,  que  ecclesie  Newnburgensi  ex  buiusmodi 
alienacione  vacare  ceperat,  de  vinca  nostra  sita  super  Nuzpach,  que 
vulgo  Secz  nominatur,  Aniiis  singulis  tempore  vindemiarum  loco 
recompensaciuiiis  quamdiu  vixerimus,  Decimam  etius  niontanum  eidem 
Ecclesie  debeamus  sine  diniinueione  qualibet  assignare.  Alioquin  in 
cultura  ejusdcni  viiiee  impedire  iios  tcncntur.  Cuni  vero  viam  vniverse 
Carnis  ingressi  fuerimus,  vince  prelibate,  que  scbreiber  volgariter 
nuhcuputur,  Drcimam  vna  cnm  iure  montano  sepe  diete  ecclesie 
Newnburgensi  unnuatim  pcrsolvere  non  onnnittat.  Vt  autem  predìcta 
robur  obtineaiit  firmitutis  presentem  literam  nostris  Sigillis  confirma- 
vimns  in  testimoniiim  premissorum.  Huius  rei  testes  sunt  Domitius 
Cholo  ofpcinlU,  Dominus  fridvriais  dictm  Uuetntoch,  dominu» 
Pernhardm  diettis  Schiver,  Domintis  Hermanus  Ymian  miUte$, 
Rtidgertis  et  Otto  de  snncto  loco,  et  alii  Gde  digni.  Datum  in  Nevm' 
burgk  Anno  Domini  M'CeXCVlh  XI   Kalend.  Octobris. 

E  CkartiUri*   Arckivi  Hr.  V.  fol.  39.  •. 

Leopold  von  der  Hochstrasse  h«tte  1291  den  Weingarten  Vili  dem  Stìfl« 
sorQckgestelIt,  zugleich  mìt  seinem  Sohne  Siegfried,  dem  entgegen  will  der 
Propst  ihm  sich  gefftllig  erweisen  durch  die  an  Otto  den  Scbenken  ertbeilte 
Bewilligiing,  den  Weingarten  an  Leopold  verkivfen  in  dfirfen. 


Digitized  by 


Google 


57 


LXIII. 

BenAoH  ier  Nmiempeek  gibt  iem  Stifte  CMen  nm  Hagmkrmm. 
Dit  8.  I.  16.  Febr.  1298. 

Ich  Pemhati  der  Natempech,  tvn  chynt  alien  den,  di  disen 
prìef  ansehent,  daz  ich  ze  hagenprunne  gehabt  han  zwai  lehen,  die 
dienent  yiercsehen  schilling  vnd  von  ainem  accher  aebt  phenninge, 
das  mein  rechtes  aygen  ist  gewesen.  die  selben  aygenschaft  ynd  die- 
selben  gnlt  han  ich  aufgegeben  dem  erbern  manne  Probsi  Hadmam 
vnd  der  sammenunge  des  gotshauses  ze  Neunburch  da  ìcb  daz 
wol  getrn  mochte,  rnd  hat  mir  dar  omb  gegeben  her  fridreich  der 
kutsioch  achczehen  phynt  wienner  phenninge  rnd  pio  aucb  warten 
dea  Probst  ynd  der  sammenunge  des  gotshauses  zu  Neynburch  der 
Torgenanten  aygenschaft  ynd  auch  der  gult  rechter  scherm,  als  aigens 
reeht  ist  ynd  aach  des  landes  recht.  Dar  czy  ist  scherm  warten  mit 
sampt  mir  weyngand  von  Pabstorfvnd  Dietmar  von  Rohrbach  nach 
des  Landes  recht.  Oaz  disey  rede  furhaz  stet  beleibe  ewichh'chen, 
des  gib  ich  Pemhart  dem  yorgenanten  gotshaus  ynd  der  sammenynge 
se  Nennburch  disen  prief  yersigelt  mit  roainem  insigel  zv  ainem 
yrchynde  ynd  zy  ainer  sicherhait  fur  alle  an  sprach.  Diser  sache  sint 
geczeyg  her  Chol  der  Amman,  herr  Ott  der  schenchy  her  wemhart 
der  Mchiver,  her  herman  ymian  die  Bitter,  Gervnch  hem  Choln 
tru,  Ditel  der  schiver,  Chvnrat  der  htdstoch,  ynd  ander  leut  genuech. 
Diser  prief  ist  gegeben,  do  yon  christes  geburt  was  Tousent  iar  zwai 
hyndert  iar  ynd  in  dem  achten  ynd  newnczigìsten  iar  an  dem  nachsten 
Synntag  yor  dem  Aschtage. 

E  ChirUlarìo  Arckiri  IH.  fol.  86.  h. 

LXIV. 

Wemhart  der  Ckamehrmnner  wUligt  in  die  Begahung  PemharU  det 
Natempeken, 

Dat  8.  1.  16.  Febr.  1298. 

Ich  Wemhart  der  Chemerprunner  tuen  alien  den  chunt,  die 
disen  prief  ansehent,  daz  Pemhart  der  Natempech  daez  Hagen- 
pnmne  hat  gehabt  zwai  lehen,  die  sein  recht  aygen  sint  gewesen,  die 
habent  im  gedient  alle  iar  yierczehen  schilling  phenning  ynd  yon 
ainem  accher  acht  phenning,  zu  der  selben  aygenschaft  ynd  zu  d«r 


Digitized  by 


Google 


88 

selben  gult  kan  ich  rechie$  gegeken  %e  reckien  aygen  naek  v&rge^ 
nanten  Pemharii  tode.  Dea  selben  reehtes  han  ich  mich  furgesicht 
getaii  md  bat  der  Torgenant  Pernhart  die  Torgenanten  ajgensehaft 
Tnd  gult  aufgegeben  dem  erbern  manne  BroM  Hadmam  rad  der 
Sammunge  dea  gotsbaus  ze  Neanburch  mit  meinem  guetleieben  willen. 
Daz  daz  furbaz  stet  beleibe  so  han  ich  dem  erbern  gotsbaos  ynd  der 
Sammunge  ze  Neunburch  g^eben  disen  prief  mit  meinem  insigel  for 
alle  ansprach  md  wierd  sein  scherm  far  alle  ansprach  als  aygens  recht 
Tod  landes  recht  ist.  he%  iat  geczerg  ker  Chol  der  amman,  her  Otto 
der  schench,  her  Wemhartder  schiver,  ker  kerman  yrnian,  die  Bitter^ 
GeruHck  kem  Ckvìn  svn^  Dietreick  der  Bckher,  Ckimrai  der  hMock 
md  ander  leut  genuech.  Diser  prief  ist  g^eben,  do  ronchristes  geport 
was  Tausent  iar ,  zwai  hmdert  iar  in  dem  achten  md  nemczigisteo 
iar  an  dem  nachsten  Smntage  Tor  dem  Aschtage. 

B  CkMt>lvU  ArtUTl  UL  M.  TC  a. 

LXV. 

Wi§anà  Bff^enpeuiti  verkmuff  dem  SHflt  PfèmdggtìUm  mt  Medkm%i0rf, 
Dat  Klotterneob.  U.  Febr.  12M. 

Nos  Wigandus  dietu$  Egeenpeutel  et  Tuta  uxar  ipeku  notnm 
facimus  Tnirersis,  tam  futuris  qaam  presentibos  has  literas  inspectnris, 
quod  nos  in  guodam  neces$itaiÌ9  articuto  poeiH  reddkui  dimidii 
talenti  et  quinque  denariorum  nobii  propnetatii  tiiulo  attinentee  in 
villa  Mdchaendorfy  ridelicet  de  duabus  areis  sexaginta  denarios,  de 
prato  sexaginta  denarios  et  de  ria .  que  yiechtrift  dicitur  quinque 
denarios  annuatim  solvendos ,  honorabilibos  et  religiosis  riris  prepo- 
sito  conventui  et  ecclesie  Neunbttrgensi  ordinis  s.  Àugustini  Paia' 
viensis  dyocesis  prò  guadam  gaantkàte  pecunie  racionabiliier  ven- 
didimus  deliberacione  concordi  et  mamini  Tolontate  eo  proprietatis 
iure,  quo  nos  redditus  eosdem  tenuimus  possidendas,  protestantes» 
nos  predictam  pecunìam  percepisse  et  renunciantes  prò  nobis  et 
nostris  heredibus  seu  coheredibus  in  hiis  scriptis  redditibus  memo- 
ratisi promittimus  et  teoemur  antefatis  proposito,  conrentui  et  ecclesie 
de  OTictione  caverò  iuxta  tene  consoetudinem  in  hoiusmodi  contrac- 
tibus  approbatam.  In  cuius  rei  testimoniom  et  cautelam  hanc  cartam 
conscribi  et  sigilli  mei ,  videlicet  Wigandi  fecimus  robore  comuniri. 
Testes  sunt  Otto  pincema  de  Haslowe,  VUricus  de  Wolfgersdorf^ 


Digitized  by 


Google 


K9 

iudex  prommeiaU$y  Hernumus  Marscalau  de  Landenperch^  Albertus 
de  Alaeki,  Poppo  de  Libenòerch  et  quain  pkires  alii  fide  digni.  Actum 
et  datum  Newnburge  anno  Domini  M*CC*'XCVI11*.  ìd  die  Mathie 
apostoli. 

Orif.  Pcrr.  (a«p.  Vtl.  Rr.  t.  f«L  Slt),  ni  ChartaUr.  ÀnkM  IIL  M.  «4.  a.  Dm  kleii* 
r«a4«  Skf*!  seift  «ìmb  tV«B  %wrì  fekriaattB  Bìbì«b  f«Uicilt«B  irci*«kifeB  8ekiM  ait  àtr 
UMekrifIt  t  8.  Wifatdi  EjsMpeTtcl. 

Die  Bestfitigung  det  Yerkaufes  des  Gerìchtes  daselbst  dorch  Herzog 
Albreeht  ìst  bei  Flscber  II.  312.  abgednickt  Schon  frOher  batte  das  Stifl 
darch  dea  Cborberrn  Paul  1296  iwei  Lehen  xu  MecbseDdorf  an  sicb  gebracht 
(1.  e.  IL  sor.)  Meebtendorf,  im  Col.  Trad.  312  et  392.  Maseindorf»  lag  bei 
Poisdorf  Ani  Poìsbacbe. 

LXVI. 

Proptt  Hadmnr  verleiki  ein  halbes  Lehen  %m  Treit9rf  Hemrieh   dem 
RoHnherger. 

Dat  Klostern.  25.  Mai  1298. 

Wir  Bropet  Hadmar  von  gotes  genaden  dacz  Nevmburch  tuen 
chunt  an  disem  prìef  die  ny  sint  ynd  hernach  chunflich  werdent,  daz 
Alòer  von  Pusenperge  hat  vns  aufgegeben  ain  halbes  Lehen  ze 
Trettorf  Ttàiits  aygens,  ynd  ist  auch  dar  ymb  ynser  sclierm  worden 
mit  gnetem  willen  yber  die  yorgenanten  aygenschaft,  also  alles  aygens 
reeht  iat  So  hab  wir  mit  ynser  Samnynge  gueter  willen  daz  yor  genant 
halb  lehen,  daz  Chvnrai  der  Rem  yor  gehabt  hat  ze  rechtem  purch- 
reeht,  Hmnreichen  dem  Rosenberger  von  Trestorfy  der  iz  redleichen 
ynd  reeht  yon  demselben  Chynraten  gechauf t  hat  ze  rechtem  purch- 
recht  also  yerlihen,  daz  er  ynseren  gotshaus  dienen  schyl  alle  iar  an 
sant  Miehebtag  dreizzich  wiener  phenning  ynd  schyl  auch  von  yns 
nicht  beswert  werden  mit  flir  mit  nacht  seld  noch  mit  nicht  anders, 
ynd  das  selb  halb  lehen  sehnl  wir  ynd  ynser  samnyng  diy  ny  ist  odor 
hernach  chnnftich  wirt,  yorantwurten  an  aller  stat  als  reeht  ist.  Dar 
▼ber  ze  ainer  yrchynde  hab  wir  dem  yorgenanten  Hainreichen  disen 
prief  gegeben  yersigelt  mit  ynserm  tnsigel.  Dar  zy  so  gestat  wir  des, 
daz  derselh  Hainreich  daz  yorgenant  halb  lehen ,  swem  im  sein  dOrft 
gescheeh,  yerchayffen  mvge  oder  ain  tail  achkers  da  yon,  doch  also, 
daz  ynser  dienst  icht  wert  geminnert  oder  yersoymet,  ynd  das  selb 
lehen  syl  er  pawen ,  swa  er  hin  welle.  Daz  Reeht  geb  wir  aach  den, 
swer   daz   selb  halb  lehen  dacz  im  chaufTet.  Dez  sint  gezeug  her 


Digitized  by 


Google 


60 

NyeoUnu,  her  (3mI  der  ammtm,  her  fiidreick  der  kSHHoek,  ker 
kerman  fmuMj  her  wemkmri  der  $ckiver,  her  Pemhari  vnd  her 
VHeh  V4m  Riezendarf,  Àlbrechi  der  Sybenhos,  Oriwein,  Prechiel 
der  Schreibery  Chvnrai  van  Muchkerowe,  LevpoU  tmiter  der  Umòen^ 
hemum  hern  WitenieM  svn,  Dietreich  der  vUischaeher ,  Vìreich 
der  leitgeb,  SeyfrU  vnd  $ein  svn  Chvnrat  hìerman  hinter  dem 
prunne,  Eberger,  wi$enieé  «m,  Haimich  der  Chapeller,  fridreich 
de$  huetstoch  svn,  herbort  der  heczUngeperger,  Ott  Ludweiges  svn, 
Dietreich  von  Steten  vnd  ander  ieut  genuech.  Diser  prìef  ist  gegebeo 
dacz  Nevnburcht  da  ron  Christes  geburt  wai  Tauseat  swai  hradert 
jar,  NewDciig  md  acht  iar  an  sant  VrbaDs  tage. 

Orif.  Pcrf.  (B«p.  Ttl.  Hr.  III.  fai.  tM)  tU  ChartiiL  Areh.  111.  fot.  111.  b.  Dat  frlker  tékm 
•nrikate  Sieyel  Hadaar**  hiagt  u  eisea  PerfiAMtetreìfea. 

Du   erwihote  Leben    wtr    1293  dem  Albert  ron   Bitunberg  Terlìebes 
worden.  Siehe  die  Urkunde  Nr.  51. 

Lxvn. 

Die  Brikier  AUber»  Ulreieh  umd  Wemkmrt^  die  Siretm  «•»  Sekwmnemtm, 

heeiétigem  dem  durek  ikre  Mutter  feeekehenen  Verkmmf  ven  Beeiimmgem 

%u  NiederkoUabrunn  tm  NieUu  den  EeeL 

Dtt  8.  I.  It98. 

Ich  Alber  vnd  ich  Vlreich  vnd  ich  Wemhart  prueder  genermet 
die  Strevmen  von  iwarcznaw  Yericbeo  an  disen  prief,  daz  vtieer 
mueter  vrow  Agnes  mit  ailer  ynser  erben  vnd  mit  vnserm  gueten 
willen  bat  gegeben ,  swas  sie  aigens  bat  gebabt  daez  dem  Nidem 
kolabrun  ze  veld  oder  ze  dorf ,  Nyclan  dem  Esel  zecbauffen ,  daz 
des  alien  hern  Sygloche$  evn  vm  ir  babeot  gebabet,  oder  swer  iz 
von  ir  bat,  daz  iz  der  von  im  empboben  sol  ob  er  im  aein  gan  vmb 
zeben  pbvnt  wienner  pbennìng  vnd  scbul  wir  des  scberm  sein  als 
landes  recbt  ist,  als  man  aygen  sebermen  sol.  Des  geb  wir  im  dem 
vorgenanten  Nycla  dem  Esel  disen  prìef  ze  einem  vrcbund.  Der  prìef 
ist  gescbriben  do  von  Cbristes  gepurte  war  Taueeni  iar  vnd  zwai- 
hvndert  iar  vnd  acht  vnd  newnczig  iar^  vnd  sint  des  gezeug,  die 
bie  gescbriben  sint  her  Vlreich  von  Wolfgerslorf,  her  Dietreich  iein 
prueder,  her  erchenherecht  von  goos»  her  Vlreich  von  Pglechdorfy 
OH  vnd  Hadmar  vnd  weichard  vnd  Alber,  die  prueder  von  Otten- 
etain,  wilhalm  von  Paumgarten  vnd  Chadoli  $ein  prueder,  vnd  ander 
genuecb,  die  aucb  triwen  wirdicb  sint. 


Digitized  by 


Google 


61 

Orif.  Pwf    O^'   ▼•^  "r>  *•  f*l*  **0  *■<  ^^*^  ^^^  "'*   **'*  ''^-  ^'    ~~    ^^  ''"''* 

8a*f«l  4er  4r»i  Brl4tr  kiaf«a  •■  PcrgAMeaUtreir»  •mi  enlkaltca  Bwri  Biadeu  iai  drrieakifea 
Uhai9  (ikalich  <«■  Siffcl  Wi  Daclllaa  Ei«.  6ea.  Tab.  X.  a.  108).  Da*  Sirycl  Udalrìek'a  ififft 
•ìms  ••krifliafcaiea  SAiìi  .  aaf  a«aa«B  «btrer  £«k«  «ia  aiit  Itm  Basche  ratierler  Hela  rakL 
Di»  UM«hrÌfl  Ut  Wi  allM  éraiea  btfldkidirl. 

Di«Mr  Nyelas  der  Eael  ist  aller  Wahrtekeinlichkeit  nach  der  Bnider 
dM  Propstes  Htdmtr.  Cfr.  Urkonde  72. 

Lxvin. 

Vlritk,  Simrekmnd^i  Sohn  von  Nu$9dTf,  verkaufi  dem  SHfte  Pfetmig- 
gàUen  mu  KloitemeuJburg  nnd  ÀMpem. 

Dtt  6.  Febr.  1300. 

Ich  Vbrich  kem  Starchande$  svn  von  Nutd&rfvnd  tnein  Bav$^ 

vrowe  ver  ChvnegunÉ  wir  Terichen  — das  wir  haben  ver- 

cbauffet  dem  erberem  Gotzhavse  rnser  Trowen  datz  Newnbarch  vnd 
aoch  der  Sammenyiige  ynsers  rechten  aygens,  daz  yns  angevalten  ist 
Ton  vnserem  Sweher  hem  LevpoUen  von  Wtdizendorf  Tierdhalben 
Sehìilìoch  geltes  vnd  zwen  phenninge  reckter  phenninge  gcltes,  der 
selben  gulte  der  ligent  sechzich  phenninge  auf  einem  pavngarten, 
Tod  aaf  einem  weingarten  datz  Newmburch  p^'  Sande  Mertein,  vnd 
ligent  siben  vnde  vierezich  anf  einer  hofsVA  pei  meiner  Vrowen  Sande 
Ckvnegvnden  vmbe  vier  phvnt  phenninge  an  sechzich  phenninge  vnd 
Nem  Schillinge  geltes  anf  einem  halben  leben  datz  Aspam  bei 
Stadlawe   vmbe    ainlef  phvnt   vnd  vmbe  sechzich  phenninge   — 

80  gib  ich  vorgenanter  Vbrich  disen  prief  zv  einer  sicfatigen 

Vrefarode  versigelten  mit  roeinem  Insigel  vnd  roit  roeines  Swechers 
Inaigel  Hern  LevpoUè  von  WuUzendorf,  vnd  mit  den  gezevgen,  die 
hernaeli  geachrìben  stent  Daz  ist  Ber  fridrich  der  Huetsioch ,  her 
Wemhart  der  Schifer,  her  Hermann  Ymian,  her  Orioìf  von  der 
HeyUgenetat,  Ruger  von  der  HeUigenstat,  Jans  von  Nuzdorfy  Wil- 
habn  der  Weidhavser  vnd  ander  biderber  levt  genuege.  Diser  prief 
ist  gegeben,  do  von  christes  gepurt  ist  gewesen  Tavsent  iar,  drev 
Hvndert  iar  dea  Sampcztages  nach  vnser  vrowen  tag  der  Liechtmesse. 

Orif.  Parf.  (Bep.  Vtt.  Nr.  1.  fai.  t7).  Ulrieb'a  Siefal  iat  bartita  ad  aaa.  1196  baackriebea. 
Dm  Sitf*l  L^fWt  nm  Walaaaiarf  lat  iea  tob  Paal  Bedlcr  (DaelU  EiacrpU  Oaaeal.  Tab.  V. 
a.  a)  ihmtìtk,  UMtèrifli  B.  UwpolA  Jt  Welaaaderf. 

In  dieser  Urkimde  g6t«hieht  die  ente  ErwfthBODg  der  Capelle  tur  heiL 
KaBegond,  welehe  von  Domìnikanern  renehea  wurde  (FUeher  IL  315),  uad 
Meh  weleher  die  dahin  eiamOndende  Strasse  ìb  dea  altea  Urbareo  Chune- 
gvBdeBgaBBen   heitat,  so  wìe  das   dabei   beflndliche  Haus  ChaBegimdenbof. 


Digitized  by 


Google 


62 

VoB  éw  Capellt  itt  ^ffmkwix^  aiehtt  mfllir  n  tdiM,  •■  Over  Steli*  ttdbt 
der  Wirthsehtftabof  des  StUUt. 

Dm  Wort  rehter  pheoninge  weUet,  wie  der  Ausdnick  bononun  denari- 
oniin  (Mon.  Boie.  HI.  286)  taf  eine  damtlt  eunirende  leiehtere  MQue  hin. 

LXIX. 

BMUf  Oemhmri  mh  JRmmw  h€9ÌiH§et  àie  firOker  ertìkeOimt  AMme 
unter  BriheUmng  timu  nemem  ier  Pfarrkireke  Si,  Mmrim  m  KUtUr- 


Dat  KlottenedNirg  tX  ioli  ISOO. 

Wemkardiu  dei  gratta  Ecclene  patavietuiB  Episcopu»  Vai- 
versis  Christi  fidelibos  salotem  in  domino  sempiternam.  Vt  ecclesia 
sancii  Martini  pri>pe  Clausirum  Nevnburch  a  christi  fidelibos  pie 
derocionis  preconio  frequentetur.  Omnibus  rere  penitentibus  et  eon- 
fessis,  qui  ad  predictam  Ecclesiam  in  annirersario  dedicationis  die, 
ser  in  die  Patroni,  sìyc  in  quatuor  festivitatibos  beate  Marie  causa 
derocionis  confluxerint,  Quadraginta  dies  de  iojuncta  penitentia  eia 
misericorditer  in  domino  relaxamus.  Raias  habemus  insuper  amnes 
indulgencias,  quas  rererendi  patres,  domini  Archiepiscopi  et  Episcopi 
predicte  Ecclesie  comodo  concesserunt  confirmantes  easdem  in  nomine 
domini  in  hiis  scriptis.  Datura  Nevnburige  aono  domini  M*CCO.  in 
die  beate  Marie  Magdalene. 

Orif .  Ptrf.  (B«p.  Ttt  Nr.  16.  M.  ISO.)  Uwmwi  btkuatet  Si*g«l  ia  fdb«B  WMkt  kUfft  m 
cia«a  T«a  Jer  UrfcuJ*  stlUl  •bfMtkahtMM  PtrfaatatstrtifeB. 

Da  die  frfiher  ?oii  auawSriìgen  Kirchenhiuptem  ertheilten  Ablisse  an 
die  Genehmigung  dea  Dìdceaanbiaehofea  geknQpfl  waren,  benfitxte  dai  Stift 
die  Anwesenbeit  dea  Bitebofea  su  Kloaieneaburg,  dieae  Genebmigang  ta 
erbalten.  Aa  23.  ioli  entacbeidet  er  dea  Streit  twìaeben  dem  Stifte  and  dea 
bei  St  Kanegaod  banaenden  Dominikaiieni  (Fiacber  D.  318),  am  30.  Jili 
ist  er  bereita  in  Paaaau,  weber  er  den  BrQdem  und  Sebweatem  dea  CoUe- 
giuma  xa  St  SaWator  bei  Osterbofen  neue  Statuten  fiberaendet  (Hanaits 
Germ.  aacra.  T.  L  p.  446.) 

LXX. 

AbUusbrief  fùr  die  Kircke  St  Martin  s»  KUtiemembmrg. 
Dai.   Rom  im  Mira  1300. 

Universis  Christi  fidelibus  presentes  litteras  inspecturis.  Nas 
Landulphus  BrixincTtsis ,    frater  Mawrus    Àmelieniis»    Nicolau» 


Digitized  by 


Google 


63 

BaironiùnUy  nomai  Eie$iensi$*),  Stephamu  Oppidenns,  flrater 
Symon  BrugnatenaUy  Jaeobus  Castellamu ,  Nicolaus  Capritamis, 
firater  Nieohnu  Turiibuletuii,  frater  JaeohuB  Calcedanemit,  fraier 
Mmaldms  eMtoHè  Cattellaneniii  et  Fredericus  Valnensis  divina  et 

apostoliee  sedia  proTÌdencia  Episcopi omnibus  vere 

peoitentibos  et  eonfessis,  qui  ad  eeclesiam  beati  Martini  juxta 
CUmttrum  in  Neunbureh  Patay.  dioc.  in  festo  beati  Martini,  in  sin- 
gulis  festiritatibas  Beate  Marie  seroper  rirginis,  in  festo  omnium 
Apostoloraro,  in  festo  beati  Bartbolomei»  beati  Nicolai  et  beate  Marie 
Magdalene ,  et  in  dedicacione  ipsius  ecclesie  cum  deYocione  acces- 
serint,  annuatim,  et  manum  porrexerint  adiutricem  rei  quoroodolibet 
de  bonis  ipsomm  prò  fabrica,  luminaribus,  structuris  et  aliis  diete 
ecclesie  omamentis  dederint  rei  miserint,  seu  in  extremis  legaYerint, 
ac  omnibus  qui  missam  publìcam  rei  beate  Marie  semper  Virginis 
aot  rerbum  Cbristi  predicare  in  ipsa  ecclesia  devote  audierint,  vel 
qui  Reetori  diete  ecclesie,  dum  corpus  Christi  ad  infirmos  porta- 

verit,  devote  fecerii  comUatwn quadraginta  dies  de  injunctis 

eia  penitenciis  Singuli  nostroruro  ad  preces  et  instantiam  dilecti  nobis 
in  Cbristo  Friderici  Villici  loci  ejusdem  misericorditer  in  Domino 
relassamus.  Dummodo  ad  id  Diocesani  Toluntas  accesserit  et  consen- 
SQs.  In  cujus  rei  testimonium  nostra  sigilla  duximus  apponenda.  Datum 
Rome  Anno  domini  Millesimo  Trecentesimo  Mense  Martii  Ponti Gcatus 
Dominis  Bonifacii  Pape  Octavi  anno  Sexto. 

OHf .  Pmy.  (Brp.  Tel.  Rr.  15.  f«l.  149).  Die  •blos^»  Siegel  Arr  Biachófr.  in  rothet  Wacks 
f*4r««fcl,  kÌBf«a  «a  «eiaa-rathea  Sebairea  ia  der  Reiheafolg-r,  wie  der  Text  ihrrr  erwihot.  Die 
MtkraakJ  aci^t  Jca  Biaekaf  «lehcad  ,  jea*  f«a  BrUea  «ad  Aatela  siUfa  oatf r  «iarm  ^ othiachea 
if»a,  darf ber  die  heil.  Jaaffraa  ait  dea  Jesakiade.  Der  Bitebof  tob  Valra  koift,  «Iwat  klpioer 
iargaatalH,  ia  aateratea  Tbeile  dea  SiefcU.  in  der  Mitte  atehea  aatrr  twri  auf  Sìulea  rubrodri 
B«fC«  cvci  «il  laafca  Gewiadera  bekleidete  Peraaaea,  darqber  der  g^krruiigte  Heilaod,  ta  teiarB 
Seitea  Maria  aad  Jabaaaes  atehead. 

LXXl. 

Der  KloMtemeMburger  Stadtrichter  Otto  der  Kreuzer,  bezeuget  den  durch 

K&mrad,  den  AUridUer  von  Triebentee  geitehehenen  Verkaufseiner  Baitzutt' 

gem  %u  Klottemeuburg  an  dai  Gotteshans  Zedlic, 

Dai  Klosterneuburg,  22.  Mai  1300. 

Ich  Otto  der  Chrevtzer  ze  den  Zeiten  Rihtei"  vnd  der  Rat  gemaiiì 
Ton  der  Stat  ze  Herzogen  Nermburch  wir  venVlion  —  — ^  d;iz  her 


*)  Recte:  Ewrniensis. 

Digitized  by  LjOOQ IC 


64 

Chmirat  der  ÀUrihtcr  voti  Trebense  mit  yerdachten  mot  ynd  roii 
grtem  willen  aeins  svnes  hem  Chvnratei  aio  hofstet  Tod  ainem  Wein- 
garten,  die  da  lìgent  an  dem  Nevsidel,  Tnd  zwo  hofatet,  die  da  in  d 
vorgenanten  hofstat  gehorent  VDd  dient,  YerchoYffet  hat  rrnh  Nernsìel 
phvnt  an  ain  phvnt  wienner  phenning,  dcr  er  reht  rnd  redleich  gewerl 
ist,  dem  Erbern  herren  Api  Haidenrichen  vnd  der  Samnvng  gemah 

des  Goteshovses  vnaer  vrowen  da  %e  Zedlicz rnd  hat  — 

—  ovfgegeben  mit  des  Erbern  Ritershant  hem  Vlreiches  von  Chricze» 

dorf,  der  ze  den  zeiten  des  herczogen  amptman  wa» Darci 

haben  wir  geben  disen  prief versigelteo  mit  Tnaer  Sta 

Insigel.  Diser  prief  ist  gegeben  ze  Herczogen  Nivmburch  dea  oaebstei 
Svnnetages  nach  dem  auffarttag  vnsers  herren.  Nach  Chrìstea  gebrr 
in  dem  drevzehenten  hvndertisten  Jar. 

Orì^.  Perg.  (Rup.  Not.  Nr.  22.  fol.  270.)  Dia  8i«^l  Ut  hti  HMtbaler  Bm.  Difì,  Tlk.  XXfl 

n.  S    ahgebildrt. 

SowohI  in  der  Urkunde,  ala  auf  dem  Siegel  erscheint  die  B«i«nm 
Herzogenncuburg.  angenommen ,  weil  Klosterneuburg  durch  Hereog  Albreckt' 
Gunst  die  Stadtrechte  erhuiten.  (1298»  5.  Febr.)  Otto  der  Kreaser  ist  di 
crsle  urkundiich  bekannte  Siadtrichter.  Derselbe  beieugt  auch  in  «ni 
zweiten  Urkunde  von  demselben  Datum,  dass  der  Abt  toh  Zedlitz  den  Weia 
^'arten,  die  Rose  in  der  Ricd  Weingraben,  von  Gundold,  dem  Sohne  de 
iilteren  Gundold,  um  25  Pfund  Wiener  Pfennige  erkauft  batte.  —  Die  hk 
vorkonimende  Gasse  am  Neusiedel  erscheint  urkundiich  schon  im  Cod.  triJ 
n.  62  und  405,  und  iin  Jahre  1228  bei  Fischer  II.  182.  Nr.  XXXVI. 

LXXII. 

Friedrich  ron  Lichtenstein  verkauft  dem  Stifìe  Betit%ungen  zm  7V»«fii 

hofeu. 

Dat.  Klostern.  13.  October  1300. 

Icli  Friedreich  von  Liechtcnstain  und  ich  Chvnigunt  sein  ham 
vroìce  wir  verichen  vnd  tuen  chunt  alien  den,  die  disen  prief  leser 
(kIci"  horciit  lesen,  dio  nu  lebent  vnd  ber  nach  ehunftich  sint  daz  wi 
iiiìt  ijes;imj)t«^r  hiint  viid  mit  y^uetein  willen  vnd  mit  verdachtem  mu( 
vini  inil  zoilijxem  rat  vnser  vreunde  vnd  auch  mit  ir  ailer  willen  ver 
rliaiil't  hidMMi  vnser*;  reehten  aygons  ein  lehen  vnd  drei  hofstet  dac 
Drujfzzeuhori'n,  die  i^cllen  alle  iar  an  sant  Micbels  lag  Dreiczebe 
sc.'liiHiii{T  wienner  pliennint?  vnd  nicht  anders.  Daz  selb  vorgenai 
lehen  vnd  droi  hoftitet  hab  wir  ^ejjjeben  vmb  secbczehen  phunt  wiei 
ner  pliennlng  der  wir  recht  vnd  redleichen  gewert  sein,  dem  erber 


Digitized  by 


Google 


65 

gotshai»  niter  vrown  me  der  samoung  le  Newi^m^h  ledieMeiehen 
Ttd  freyl6Ìeli6D  te  btben  Tod  ali  iren  fromen  da  mit  iMehaffen,  rer- 
dwofen,  aertaeiM  md  geben,  swein  ai  wellen  an  alien  irrsal.  Vnd  dar 
Her  dareh  peixer  sieherhait,  so  aexxe  wirTOS,  ìth  flridreidk  wm 
Ueddmutam  vnd  iek  Ckomgunt  sein  hautvrawe  vnd  ich  Weichari 
wm  Fntmgcrien  vnd  ice  Agne$  $ein  kauivrawe  dein  rorgenanten 
Gotshaos  rnaer  Trowen  md  der  Samorng  dacz  Newnburch  rber  dai 
Torgenant  tehen  Tnd  drei  hofatet  dacz  DrayMenhoven  le  rechtem 
aeharm  TDTersehajdenleich  aUaygens  reeht  iatmddea  landea  gewon- 
hah»  Tnd  geben  dar  rber  dem  Torgenanten  gotzhaos  Tiiser  Trowen 
daes  Newnboreh  md  der  samnmg  disen  prief  in  einem  aiehtigen 
frebnnd  md  m  ainem  oién  geeieog  md  in  einer  ewigen  yestenang 
diaer  Saebe  rersigelten  Icb  mrgenanter  flridretch  von  lAecktendam 
nit  meinem  Insigel  md  ieb  Weyckart  von  Pùvmgarten  mit  ineineni 
inaìgel.  Geeieug  diaer  taebe  sint  her  Siepkan  van  Mey$9awe^  de$ 
Gvi^ùm$e$  vogtt  her  Chaìhoch  von  Ebentwrf  der  chmnerer,  her 
Mmrfumrt  der  MytUlpeeK  her  Ylreich  von  Wolfgentorf  der  Lmni' 
riMer,  her  Vhweh  von  Terenberehy  Vlreiek  von  StìgtpereK  Vbreidk 
von  SireUdorf,  (Hhaeher  vnd  Nydau»  die  vierprueder  md  ander 
piderb  leot  genuecb ,  den  dieset  aache  wol  ehant  ist  Diser  prì^  iat 
gegeben  9e  Newnbwrch  an  sant  Cholnians  tage  nacb  Cbristes  gebnrt 
Taoaent  iar  md  drer  huodert  iar. 


I  CbartalarU  AnUH  Rr.  111.  M.  IH.  «. 

DrainenboTen  Ut  Trttenhofen  V.  U.  M.  B.  an  der  Pottttrtise  kintor 
Pdtdorf  f«ftB  die  nihiiiebe  Greue. 

Stopkta  TOB  Meìatta  erteheiat  hiar  ram  «rttea  Mala  ia  der  ttifUiekea 
Urfcwde  tlt  Vogt  dee  Gottediaiitet. 

Die  ab  Zeagea  anfgefiihrteii  Ulrìeh  tob  Stìgtperch,  Ulrich  Tea  Streil- 
deri;  OChacher  TBd  Njelaoa  nnd  BrOder  dee  Propetee  Hadiaar.  (la  FUeber 
n.  Si9.) 

LXXIII. 

Ermi  der  Lederer,  verniti  Rudgem  dem  SteUumàerftr  tetne  MàkU  %m, 
Kl09iermemhmr§. 

Dai    a.  I.    1300. 

Icb  Enud  der  Lederer  vnd  ice  Geieei  aam  ekvn  wir  Tergeben 
md  tm  ebant  alien  lenten,  dai  wòr  vneer  mule  mH  mampi  dem  hmu 
m  der  Stmingrveòe  mU  vneere  furckkerren  hmd  Proòti  Siephem 

PmIm.  ZIV.  ^ 


Digitized  by 


Google 


66 

te  Newnburek  geiaezi  haben  Ruegem  dem  StMendarfer  vni  9em 
eròe»  fìnr  vierczeken  march  $Uber$  vnd  am  vierdimek^  Air  ìgleidi 
rotrch  9»en  tmd  mbenezig  grazzer  pehSmiedker  fkemnmgt  da  Ton 
wir  in  dienen  sullen  alle  iar  anderthalb  mareh  allbers;  Tiid  ob  wir 
in  swain  iaren  dai  selb  pnrehrecht  niebt  Usen  rmb  das  Torgenant 
silberoderie  iSaenbaben,  aosollai  wir  daiTorgenantpnrebreditTer- 
cbaaffen  Tnd  aullen  is  baatiflen  mit  einem  erbern  mane»  der  Tnsenn 
egenanten  barra  dem  Probat  massicb  sei  mit  dem  alten  dìensta.  Haben 
aoeb  das  gelobt  mit  goetleiebem  wiUen»  ob  wir  dea  niebt  teten  Tnd 
dai  Tersaampte  so  sol  maer  borre  der  Probat  odw  aein  anwalt  das 
pnrebreeht  Torebanffen  nacb  der  Tmbaesaen  rat  md  don  Torgenanten 
Roegern  dea  silbera  gar  md  geneilieb  weren.  Daa  dia  wandelong  Tnd 
der  Torgedaebt  ebauf  atet  Tnd  Tnserbrocben  beleib»  dar  Tmb  geben  wir 
Tnserm  oft  genanten  borra  dem  Probat  diaen  prief  in  einem  TrebTnde 
diaer  aacbo  Toraigelten  mit  dea  erboro  mannea  inaigel  Geòkarieg  wm 
$ani  Mertein.  Dea  iat  goeseug  Ckvnrai  der  eybenko^^  «e  éen  %eUen 
rkhter,  Gerbort  der  slvz/zler^  Christan  $em  frueder^  der  weigan 
von  Christendorf,  OH  der  hueter  vnd  andor  eri>er  loot  geouecb.  Der 
prief  ist  geben  Tnd  dica  gescbohon,  da  Ton  Cbristea  purd  ergangen 
waren  droTOSohen  bTodort  iar. 

a  ChwM.  AnUfi  Mr.  m.  M.  M.  K 

Die  Urkande  telbtt  enthilt  eìnen  Fehier  det  AlMehreibert,  dt  ib  ibr  d«r 
Name  dM  Propsiet  Stephan  ttatt  det  rìchtìgen  Hadmtr  tteht  WihrecheiB- 
lieher  jedoch  liest  der  Abeehreiber  die  Zeluier  der  Jahreesthl  tat,  and  die 
Urkande  dflrfte  in  die  Zeit  nach  1319,  wo  Konrad  der  Sybenhoe  ale  SUdt- 
rìehter  and  Stephan  ale  Proptt  erteheinen,  fallen. 

Lxnv. 

Stefan  von  MeiimUt  Mmr9ehaU  ve»  Otterreiek,  revertirt  iem  Stìftt  die 
ZinMpfliekiigkeit  etnei  ven  ihm  erkmufien   Weingturtene  «i  Kmkle$9ber§. 

Oat  Wiea,  9.  Aprii  1301. 

Icb  Stephan  von  Meyeawj  Marschalich  in  ò^erreieh^  icb  tot- 
gibe  Tnd  taen  cbuot  alle  don  die  dìsen  prief  ansebent  Tnd  bora  lesen 
daz  ich  gechauff  han  den  weingarten,  der  da  hakzei  der  Crom^ 
ruch  wider  hem  haimen  hem  Otten  atm  te  Wien  Tnd  aol  den  dienen 
dem  Probat  Tnd  der  SamnTog  ze  Newnbnrcb  mit  alle  dem  recbte, 
Tnd  is  Ton  gewonbait  ber  ist  ebomen,  ieb  Tnd  mein  erben,  Tnd  das 
dise  rod  stet  sei  Tnd  Tncsebrocheo  beleib,  dea  gib  ieb  diaen  prief  su 


Digitized  by 


Google 


67 

I  geeseug  md  lu  ainer  steteo  Testmnig  dieser  saehe  rersigelt 
nìt  meineoi  iosigel  Tod  ist  der  prief  gegeben  zu  wienn  an  dem  aeht- 
udeo  tag  nach  Ostern»  da  toh  ehriates  geburte  waren  ergangen 
Tautent  iar,  drerhnndert  iar  in  dem  erston  iar  darnaeh. 

Orif.  Fcfy.  (JUtf.  JH,  Ifr.  tS.  M.  179)  «aJ  Charlol.  Ai«kÌTÌ  III.  M.  SI.  h.  Da*  aa  •ìmtm 
fwrgmmmwMrtit—  kaB^tada  Sfegal  l«t  bai  Warakraadl  CaUaet.  p.  SM  a^«Uld«t,  aar  Ut  Jart 
•latt  4*«  MeÌMaaer  Biabanu  «u  L««e  darg«at«llt. 

Diete  Urkunde  xeigt  auch,  duM  in  der  Reìhe  der  Landmarschllle  Stefan 
?0B  XeisMQ  aaf  Herman  toh  Landenberg  folgt,  nicht  ihm  Torangeht,  wie 
Waroibrtnd  pagina  287 ,  und  Bernard  Walther  Consoetad.  Anatr.  pag.  40$ 
aagebe». 

LXXV. 

ViiiimiioHtbefimd  der  von  BUehof  Bernard  von  Paeeau  ermatmten  Visi" 

tuioren. 

Dat.  Kloftem.  26.  Mai  1301. 

In  Dooiioe  Domini.  Amen.  Nos  Ckri$ta9imi$  dei  grada  Abbas 
Celle  oHgelorum,  Ekkardui  in  $ancfo  ypolUo  et  Ainwicus  in  saneto 
(Urtane  eeeleeiarum  prepoeith  et  Gerlacue  plebanus  de  Dreechtri- 
ckem^  tndyte  Eanumantm  regine  Capellanus  a  Reverendo  patre 
demimo  Neetro  Wemkero  venerabili  Patavienei  episcopo  ad  onntia 
memaeteria  eanetorum  BenedicH  et  Augustini  ordinum  infra  Ana- 
emm  conetittda  eibique  euUeeta  Patvieneie  diocem  in  officio  inqui' 
sieiemo  $ev  visiiaeiems  Uteratorie  destinati  tradito  nobis  pieno  man- 
dato et  aoetorìtate  integre  reformandi,  corrigendi,  deponendi,  insti- 
taeodi  et  destitoendi  et  generaliter  omnia  faciendi,  qae  prò  bono  statu 
ecelesiaram  predictanim  et  personamm  statnenda  Tideremua  ininnc- 
tom  nobia  inqnisicionis  ministerium  rererenter  exequentes  ad  eccle- 
lìam  Tenimus  Newnburgensem ,  rocatis  itaque  feria  quinta  proxima 
post  festom  Penteeostes  Proposito,  decano  et  c9nTentu  Newnbnrgen- 
ais  ecclesie  predicte  ad  nosfram  presenciam  et  eisdem  apparentibus 
eorun  nobis  focta  ipsis  primum  inrisdictionis  nostre  copia  ab  ipsis  de 
dìeeoda  nobis  reritate  super  toto  statu  ecclesie  sue  predicte  ac  super 
ialmniia,  qua  dominus  Hadmarus  loco  illius  preposìtus  notatus  fuerat 
apat  bonoa  exegimus  et  recepimus  a  quolibet  in  specie  iuramenti. 
Predictìa  itaque  preposito,  decano  et  conyentu,  sigillatim  et  in  se  questo 
aecondum  formam  iuris  auditis,  et  dictis  eorum  in  scripto  redactis  et 
diligenter  examinatis  tum  ex  deposicionibus  eorundem  tum  ex  notoria 


Digitized  by 


Google 


68 

infomni  ÌDeoBtÌB6fide  preeedantis,  toni  eeiiai  ei  spirìtiitlioiii  Mgii* 
gendat  qm  orde  beati  Aagastini  tem  in  eltostro  etnooieoniin ,  qua» 
in  eedesia  sanctimonialinnì  non  nadiacriter  collapwa  ftiit,  tum  eeitn 
ex  dilapidaeione  ambornm  elaaatrenim  predietoroni,  qaam  ecnlit 
yidimos»  manibua  contreetafimoa  ita  notoria  eat»  qood  nnlla  peteat 
tergiTeraaeione  selarì,  quein  riaibiliter  extrenam  rainam  et  irrecupe- 
rabilem  iaetaram  minator  ecclesib  antedictis»  inrenimua  dominum 
HadmarwnpreposUumìfewtihnTgensem  «ntedictom  ad  gabernaeionen 
Newnburgensia  eedeale  inanfficientem  et  inbabilem  ae  inutilem  et  in 
npirìtaalibua  et  temporalibua  negUgentem,  ae  ex  eomnùaao  periivio  et 
aliia  eaoaia  eoram  nobia  probatia  prelaeionia  bonore  et  offido  indignun, 
maxime  eum  de  emendaedone  nnlla  apea  eaaet:  propter  qnod  babito 
sapientam  rirorum  eonailio  inroeato  dei  nomine  aana  noa  eonadenda 
pemrgente»  eondem  dominnra  Hadroarvm  anetorìtate,  qua  ftingimoa. 
prepoaìtnra  Newnburgenaia  eedeaie  prìfamna  in  biia  aerìptia,  ipaoni 
aentendaKter  deponimna  et  abaolfimua  ab  eadem  abaohentea  Deeanam 
et  Conrentnm  Newnbargenaem  et  alioa  qoeaennqne  aibi  obUgatoa  et 
obnoxioa  a  ana  obedìenda  et  mandantea  eiadem,  nt  nollam  ex  nane  in 
aqtea  re^ieetam  in  apiritnallboa  et  temporaljbna  babeant  ad  enndem» 
aed  aibi  per  eleetionem  canonieam  prorideant  de  prepeaite  et  prelato. 
Lata  eat  bec  aentencia  Newnborge  in  eboro  preaentiboa  decano  et 
conTentu  Newnbnrgenai  prepoaito  predieto  ae  per  contomadam  abaen- 
tante  Anno  Domini  Bf^CCC*  primo  feria  aexta  poat  featoa  pentbeeoatee 
In  quomm  teatimoniom  preaentea  dedimualiteraa  noatria  aigìllia  monitaa. 

I  Ctemlarf*  Ar«kl?l  HI.  fcL  M.  b.  ni  CUrt^  IT.  M.  IT. 

Hit  dÌ6Mr  Urkmde  kbmiiieB  die  Uràandea  bei  Daellim  Miieel.  L.  I.  p.  US 
urna  PitclMr  II.  p.  318  m  Verbindiuig  la  MtieB. 

LXXVI. 

SimMmt  ier  vmi  BlfcAaf  WmOmrd    •%  Pommi  mmfyeiieaim  VÌ$UmÌprfm. 
Dat  KlMtaniealNirg  26.  Mai  1801. 

Noa  frater  Chridiom»  dieHu  Abòa$  m  CelU  JngeUnm,  Ei 
Ekhmrdu»  et  AnmwieuM  dei  grada  Samctorum  YpotìH  ei  Flùriam 
Eeeleeiarum  Prepoeiii,  ei  GerlaeaM,  pleòanae  de  Dreeeekirdkem 
Ineìite  Romanerum  Regime  CapeUamte,  VieUateree  $ev  tmfmeUeree 
a  Reverendo  Paire  et  Demmo  WernkardOr  venerabili  Paiamemei 
Epiecapo  ad  omnia  menatieria  tabieeia  Fatavieneis  Dgoeeeie  òtfìrm 


Digitized  by 


Google 


69 

ÀJUUMm  comtHHiia  Stmetwum  BenedieH  et  AugHtHni  ordhwm  celeb- 
rato in  Beelesia  NiTnbnrgensi  inqoisieionis  officio  et  rimato  diligenter 
stato  eiosdem  Ecclesie  et  personarum,  inTeoìmos  ipsam  in  temporali- 
bus  grafiter  collapsam  et  dissipatam,  et  in  spiritualibus  qaodam- 
modo  deformatam.  Intendentes  igitur  reformaeioni  ejosdem  de  yisceri- 
bas  karitatis  eaiisas,  rode  perniciosa  suborta  fuemnt  dispendia,  primo 
dnximiis  radicitns  erellendas  et  deinde  fbture  salutis  remedia  statuenda 
religiont  consona  et  ordini  perfectiTa.  Sane  quia  Nimbnrgensis  Ecclesia 
effirenato  nomerò  eToetionom  et  sopersticiosa  famìlia  tam  prepositi, 
qoam  ofRcialìom,  qoa  fpsi  non  sine  ambicionis  nota  bactinos  sont 
abasi,  est  qoam  plorimom  onerata.  Nos  abosionem  huiasmodi  abolere 
volentes,  statoimos  et  in  rirtote  sancte  obediencie  mandamos,  rt  pre- 
posìtos  Niwnbnrgeosis  sedecim,  Celerarios  qoatoor,  Inferiores  offici- 
ales  doorom  Eqoorom  se?  ereccionom  nomerò  stent  contenti.  Preter- 
qoam  io  eridentis  necessitatis  articolo,  in  qoa  ereeciones  suas  molti- 
pKeent  secondom  necessitatis  exigentiam  incombentis.  Verum  qoia  ex 
Mgiigencta  et  dilacione  rationom  res  distrabontor  mobiles,  et  immo- 
biles  ad  ignoranciam  derolrontor,  et  prebetor  male  dispensandì  facol- 
tas.  Statoimos  et  districte  mandamos,  vt  Prepositos  Nimborgensia 
Qoater  in  anno  soo  coofentoi  faciat,  et  a  sois  Officialibos  exigat  et 
reeipiat  radones,  ridelicet  Feria  Qointa  in  qoiboslibet  Qoatoor  tem- 
porìbos  omni  anno.  Prestitis  rero  racionìbos  in  Qoatoor  temporibos 
Peoteeostes  officine  statim  racent,  de  qoibos  sont  prestite  raciones 
et  offieialis,  qoi  racionem  prestìtit,  se  non  iogerat  officine,  donec  Pre- 
positos de  Conrentos  Consilio  ordinet  de  eisdem,  circa  qoarom  ordina- 
donem  torpia  pacta  intercedere  prohibemos,  yt  aotem  circa  raciones 
Terìtns  loddios  declaretor,  statoimos  et  mandamos,  rt  Prepositos  et 
CoBTeotos  omnia  predia,  dedmas  tam  rini,  qoam  biadi,  vineas,  jora  Cìtì- 
lia  et  Montana,  se?  alia  omnia  bona  et  reddito»  Ecclede  soe  de  omnibos 
effidaìs  registrare  procorent,  et  registrom  hoiosmodi  reponant  in 
sacnurtnm  fideliter  eostodiendom.  Officiales  fero  registra  sibi  faciant 
speeialia  in  soa  potestate  mansora ,  ad  qoe  complenda  proxime  none 
instans  festom  beati  Cbolomanni  prò  termino  peremptorio  depotamos, 
qio  elapso,  d  premissa  omissa  foerint  rei  neglecta,  eo  ipso  Prepo- 
sìtoai  et  emnes  offidales  sospendimos  a  diyinis,  et  sospensos  yolomos 
remaaere,  donec  negligenciam  boiosmodi  soppleant  com  effecto.  Pre- 
terea  qoia  laid  oppido  dericis  sont  infesti,  et  exstincta  consciencie 
soe  loce  pleroroqoe  qoe  soa  sont  qneront,  non  qoe  Chrìsti.  Statoimos 


Digitized  by 


Google 


70 

et  preciie  mandamns,  vt  Prepontus  NiYnlKirgeiius  ilio»  dnmtant  < 
silitrìosreeipìateteonsiliis  innitetareonun,  quo8  aibi  Deeanus  et  Con- 
TeQtos  corpore  dmerit  depotandos,  prò  quorum  idei  eonstancia  pre- 
•ampcio  boM  fadt»  eo  qood  in  negoeiis  Prepositì  ree  agitur  eorundem,  et 
qaod  ipsi  io  Chrìsto  cum  Proposito  eonstituuiit  corpua  niuiD.  Volumas 
enim,  ri  omnia  negocia  Monaaterii  in  Domo  Propositi  et  alibi  per  Clericos 
et  fratres  fiecleste  procareotar.  Si  autem  ipsi  aliqoando  in  snis  agendis 
industrìam  neeessarìam  habeant  laieorom,  sieot  in  ridemiis,  semper 
tamen  ad  Clericos  tamquam  ad  principaliores»  non  ad  iaieos,  respeetus 
precipnus  habeator. Ceterum  quia  raoìoni  credimus consonare,  yì  sicut 
Eedeaia  Nimborgensis  ceteras  Eccleaias  ordinis  sancti  Augustini  pre- 
eelUtdijiciis  et  honore,  sic  regolari  obserraneia  cum  odore  et  preconio 
bone  fame  precedat  easdem.  Volnmus  et  districte  mandamus,  Yt  abro- 
gata omnibus  mensis  omnium  officinarom,  preterquam  inOrmarie, 
Decanus  et  ConTontns  in  Refectorio  simul  sedeant  ad  mensam»  lectio- 
nem  audiant,  ordinem  bene  serrent,  nisi  ad  mensam  Prepositi  evocen- 
tur,  Tel  aliquis  in  infirmarla  Toluerit  refici  ex  causa,  iUud  fiat  de  Decani 
licencia  speciali,  que  licencia  tocittis  petatur,  quociens  aliquis  roloerìt 
illa  Tti.  In  qua  prestanda,  Tel  non,  Decanus  0xbibeat  se  diseretum. 
Volumus  ectam  et  mandamus  sub  Tirtute  saaete  obediencie  et  sub  dis- 
ciplina sancte  Regule,  Tt  Jejunium  in  sextis  feriis  hactenus,  Tt  intel- 
leximos,maie  serTatum,et  alia  Jejunia,  ab  Ecclesia  et  ab  ordme  intro- 
ducta  et  conserTata  iuTiolabiliter  obsorTentur.  Si  autem  fratribus  in 
Refectorio  extraordinarie  esculentum,  Tel  poculentum  ministretur, 
illud  Decano  presentetur  diridendum  secunduro  ordinis  instituta.  Ita 
tamen,  Tt  eedem  speciales  consolaciones,  quas  prò  necessitate  fratrum 
fieri  permittimus,  non  in  speciali,  sed  in  coquina  communi  debeant 
prepararL  Item  cum  constantissimus  in  Cbristo  pater  Bonifaeius  Papa 
OctaTUs  inter  cetera  sub  pena  excommunicacìonis,  quam  transgree- 
sores  incidere  ? oliiit  ipso  facto,  duxerit  statuendum,  Tt  omnes  religioai 
quorurocunque  ordinum  CTodem  habitum  deferant,  quem  solent  in 
claustro  gestare,  statuimus  sub  premissa  pena,  Tt  Prepositus  et  omnes 
Canonici  NiTroburgensesabrogatis  scapolaribus  etpalliis  abusiTis  extra 
claustrum  ordinatis  Cappis  incedant,  pillea  ampia  et  rotunda  nigri  tan- 
tum coloris  sino  qualibet  zendati  furratura  et  alias  abusiTa  delatori. 
Omnes  domi  existentes  in  dormitorio  simul  dormiant,  et  nullus  in 
CiTitate  pemoetare  yel  comoderò  audeat,  fel  ad  nuptias  tam  domi, 
quam  Wienne  Tenire  presumat,  Tel  aliquam  feminam  in  Cintate,  Tel 


Digitized  by 


Google 


71 

de  SaoetiiDonialibiiB  ad  elaustrum  aodeat  invitare.  NnUoa  eeiam  Clau- 
stmon  Sanetimonialiom  preterquam  misaam  dietunia  ibidem  intrare, 
rei  ad  fenestram  ibidem  aceedere  presnmat  nisi  ei  boaesta  causa» 
persoab  ydoneis  sociatos.  Item  quia  Youm  coUegiunr.  direrso  jore 
eenserì  non  debet,  nec  ad  imparia  judicatur,  quosydemptitaa  profesaio- 
nis  et  ordiuifl  fratres  facit  Statuimus,  Tt  oflficialea  alios  fratres  aibi 
DOD  conatituaDt  Capellanos.  Ebdoroadas  suas  per  se  inoflFicieot,  et 
fìieiant  personaliter  rices  suas,  nisi  legitime  impediti.  Preterea  statu- 
tom  domini  Hadmari  quondam  prepositi  de  Decimis  in  sancto  Loco 
juita  tenorem  instromenti  inde  eonfecti  mandamus  et  rolumus  invio- 
labiliter  obserrari.  Yt  autem  fenror  karitatis  in  Niinburgeasi  aecenda- 
tor  ecclesia»  et  ad  proximos  se  diffundat,  precipue  tamen  ad  compro- 
fessores  ordinis  sancti  Augustini.  Hortamur  prepositum»  Decanum  et 
ConTcntum,  yt  prò  rata  facultatum  suarum  Hospitalitate  intendant. 
Et  ne  Prepositos  et  Canonicos  aliarnm  Ecclesiarum  ejusdem  ordinis 
sub  ammiracione  aliorum  sub  alienacione  quadam  se  transferre  opor- 
teat  circa  locum  tam  celebrera  ad  tabemas,  adaptent  ilKs  spedalia 
coDunoda  et  fraterna»  rt  ex  mutua  pertractaeione  cousolidentur  ad  in- 
Ticem  ordinis  membra,  et  personarum  ministerio  diverse  Ecclesie 
famìliaritatis  rinculo  colligentur.  Item  precipimus  sub  pena  excom- 
monicacionis,  ri  Prepositus  et  Conrentus  in  simul,  Tel  difisim  se  sim- 
ptìdler,  Tel  per  suas  literas  prò  extraneis  non  obligent  sub  Tsurìs  alì- 
qaaliter  ad  judeos.  Item  bortamur  (et)  monemus  prepositum  et  Con- 
Tentum  eisdem  nicbilominus  injungentes»  Tt  reformacioni  Ecclesie 
Sanctimonialum  in  NiTnburga  tam  in  spiritualibus ,  quam  in  edificiis 
onterìalibus,  quam  edam  in  redintegranda  prebenda  Sanctimonialibus, 
Tt  eedem  proprìum  Tetitum  dimittere  Taleant,  quantodus  poterunt, 
eom  eiectu  cogitent  et  intendane  edifida  taliter  instaurando ,  Tt  reli- 
giose a  secularìbus  feminis  intra  Claustrum  cum  eisdem  abusire  degen- 
tibus ,  suis  comodis  penitus  dtstinguantur.  Ne  ille  per  illas,  quamm 
eondidones  et  consuetudines  sunt  dispares»  onerentur,  et  ne  in  Tllum 
easum  in  fnturum  aliqua  secularis  ad  perpetuam  mansionem  <)  in  eodem 
Claustro  fadendam  assumatur,  sub  anathemate  probibemus.  Item  in 
Tirtute  sancte  obediende  precipimus  et  mandamus,  ne  in  Claustro 
Sanctimonialìum  nec  per  eas,  nec  per  feminas  seculares  ibidem  degen- 


')  Bae  tolcli«  konnt  aatar  der  Bcsdehnaag  :  Dieaiadb  ia   Niwtabirg 
■aMM  bd  liak  Aaatl.  aarer.  T.I.  p.  S36.  col  t,for. 


Digitized  by 


Google 


72 

tea»  Tel  eunin  pedisseqaas  Choree  fiant,  nee  eisdem  tecularìbua  femi- 
dìb  Tel  earom  pedisaequia  eitni  Claustmm  ad  choreat  Tel  alia  specta- 
eula  liceneia  eoDcedatiir,  ewii  ancillia  Chrìatì  ibidem  reoiaaeiitibiu  ex 
hoc  fleandalom  et  io  senrieio  dei  tediom  geoeretur.  loaiteotea  edam 
mandato  apostolico  in  corpore  iarìa  clauao  mandamua,  eciam  dittrìcte 
precipimut,  Tt  idem  Clanstrom  aanctimonialinm  in  continua  sit  clausura, 
et  qood  Monìales  nnllas  faciant  processiones  contoetas  hactinus  ex 
eodem.  Et  nulli  ex  eis  detur  exeundi  liceneia,  nisi  ex  justa  eausa  ad  cer- 
tum  tempus.  Infra  qood  si  non  Tenerit  f  el  si  extra  constituta  habitom 
religionis  non  tulerit  graTissimepuniatur.  Hortamur  insuper  prepositnm 
et  CouTentum  predietist  Tt  CanvetUtm  SMMdmonialùm  ei  ecdemam 
9ttneH  Jacobi  Wiemne  iMeeiam  ei$dem  ne  ab  ordine  sancti  Augustini 
decidat,  per  Tuum  d^  suis  firatribus  in  confessionibus  et  aliis  Juribus 
spiritualibus  gubement  et  precludant  Monialibus  ibidem  illicitos  ed- 
tus,  quos  plerumque  faciunt  ad  amicos.  Senrentque  formam,  qoam 
sopra  de  Monialibus  NÌTuburgensibus  duximos  statueudam.  Distriete 
eciam  precipimus,  Tt  omnis  familia  ioTtilis  et  superflua  tam  in  Domo 
prepositi  et  in  officinis  interioribus  et  exterioribus  omnibus  modis 
preeidatur,  et  nulla  ddnceps  persona  in  Claustrum  Canonicorum  et 
Sanctimonialium  aliquatinus  assumatur,  qnoad  Tsqoe  omnia  debita 
fuerint  persoluta,  et  ecclesia  plenarie  reforroata.  Et  Tt  a  premissorom 
obsenrancia  per  ignorandam  nomo  Taleat  exeusari.  Precipimus  sub 
Tirtute  sancte  obediencie  premissa  omnia  Sancte  Regule  scriptotenoa 
annecti,  et  omni  feria  sexta  Quorumlibet  quatuor  temporum  Annb  sin- 
gulis  in  Capitulo  pronunciari.  In  quorum  testimonium  presentìbus 
Sigilla  nostra  duximus  appendenda.  Datum  et  actum  Nivnburgi  Anno 
domìni  M^'CCC*  primo  feria  sexta  quatuor  temporum  Pentecoates. 

OHf.  Pcrf .  (a«r.  TH.  Nr.  t.  fU  89.)  Di«  Si«t*l  fa  fvlkta  WmIm  kiaf**  •>  P«|MMM- 
•Irfifea.  Da»  rrsU  ait  iw  UaMhrìfli  S.  AhUtU  U  Cflla  AbccIm>«b,  Is«  itm  M  BaWr  T.  TI. 
a.  S  akg«kildHn  ihallth.  Oaa  iwtite  Bkhart*a  taJat  aiah  ^i  DaalHaa  Baa.  6«Mal.  T.  IT.  a.  SI. 
Amt  À»m  Mitra   alakt  4m>  AM  ali  b«4a«klM   Baapta,  la  4cr  ScaklM   àm  Biriaaalak  Uila^ 

wlhrrad   aia  liaka  itr  Braal  aaliagt.   UaMbrift:  f  8.  — al  fnfdH  aaaali  FUriaal.  Daa 

riarta  alt  in  Uaackrifli  ^  8.  Garlaai  Plakaai  4a  Draaahirehra,  lai  Ja«  Wl  lakar  T.  XZXTU. 
a.  If  a]»rakil4atM  fflaiak.  mt  fahlt  4ar  fatUaaka  Ùbarkaa. 

Die  Urknnde  leigt,  daM  die  Choifraaen  tu  dea  òffeatliebea  Proeeeiioaea 
•ieh  betheiligten,  ein  Gebraueh  der  ìm  Frankreieh  bercìte  im  7.  Jahrhundert 
bestand  (MabUlon  de  Re  dipi.  L.  VI.  CharU  VI.  ad  ann.  634.  pag.  465). 
und  aich  in  Klostemeuburg  trota  dem  vorliegenden  Verbote  bis  ina  18.  Jahr- 
hundert hinaua  erhielt  Denn  aaf  einem  in  Besug  aaf  die  Kloaterrefom  ?mi 
Toa  einea  Chorherni  (vielleieht  Coloman  Knapp)  an  den  Propat  in  Briefrorm 
gerìebteteo  Voraehlage,  ateht  auswirta  folgende  Bemeriiiuig.  Conailioai  qiio4 


Digitized  by 


Google 


73 

dìrìgitar  Donino  propooito  Nimbiirgoiiti ,  mmò  fo«  Iima  dor  AaffiBf:  Ir 
■■■iae  Doomi  Amon.  Tbona  telo  est  qaedam  doniiit  Maetiniomtlhim  ord. 
s.  AagaotÌM  Canoaieonun  regalarioB  sita  penet  Moaattarìimi  Tiroram  dieti 
ordiak  oz  antìqaa  eonsootadine  introdant,  vt  in  festo  natìntatia  glorìoae  vìr- 
fiab  Maria  dìcti  mooaaUrìi  rtrorum  (nostri  ridelìcel)  patrone  lieoat  monia- 
libaa  dieta  donna  proeeationalitar  ire  ad  eoelesian  riroran  ordinia  ejoa- 
daai«  «t  ibi  diiìmm  ofieìnn  daeaatara,  none  qnarìtnr.  Vtmn  hoe  lìcite  poaait 
eCTtnin  prapeaitna  Monaaterii  Viromn  hoe  posait  aliaqne  peeeato  tolerare, 
cnn  dieta  nonialea  anb  ipaioa  degant  et  naneant  poteatate.  Et  obniasia 
nultia  verbia  breviaaine  dieo,  quod  nonialea  aaira  eonaeieneìa  exire  non  poaaint 
nee  Doninaa  prepoaitna  boe  poterìt  abaqne  leaione  eonaeieneie  tolarara,  nan 
lex  eanoniea  boe  prohibet,  raeio  hoe  diawadet,  onntaqoe  aanetomn  aenteneia 
l>octoran  id  fatat  et  dadinat.  Daranf  folgt  die  BeweiafDbrung  in  Eintelnen 
■ft  den  Sehioaae:  et  beo  aint  dieta  Senteneia  nijoran  aenper  aaWa. 

Die  Urfcaade  aeigt  una  aueh  inn  ertten  Male,  daaa  daa  Kloater  St  Jakob 
n  Wien  aehon  1301  au  den  Stifle  in  Yerhlltniaae  der  Unterordnong  atand. 
Daaa  in  folgenden  Jabrhandert  untar  Propat  Georg  I.  diea  Yerblltaiaa  noeb 
ffartbaatandea*  ergibt  aieh  ava  einen  an  dieaen  Propat  gerìehteten  Briefe  einea 
gawiaaan  Caapar,  dar  nit  Caapar  Meiaelatein,  den  Lector  dea  eanoniaeben 
Raebtea  an  der  Wiener  Hoehaehule  (Conap.  hiat  Vnìv.  See.  1.  p.  101  and 
Seriptorea  Vnir.  P.  I.  p.  90)  wohi  identiseh  aein  dOrfle.  Der  Brìef  (nit  grOnen 
Waeha  gaaiegelt,  daa  Siegel  Terwiaeht,  aeheint  ein  llom  daranatellen)  laotet  : 
Mi  pater  reverende.  Magiater  Nieolaua  de  DanekelapAehel  eontnlit  neein  ax 
parla  reatre  benignitatla  aoper  aoleeopnitate  aarranda  in  introita  ad  religionen 
grada  probaeionia  tantun  ex  parte  eigoadan  virginia  roleotia  ritan  religio- 
aan  probare  in  nonaaterio  Teatro  aaneti  Jaeobi  Wjenne.  Et  atten- 
tia  BMtiria  eoneloainoa  eonawetadinen  ai  qaa  eaaet  eirea  hoe  ab  antiqao  in* 
daeta,  none  onninode  obaervandan.  Caiaa  nativa  aant,  qaod  iora  de  boe 
aolanpBitate  varie  loeantur  ete.  Doch  aeheint  noeh  nnter  denaelbeo  Propala 
diaaea  Yerhiltaiaa  aafjgebirt  aa  haben.  Denn  ea  eracheint  bald  (Seript  Vniv. 
P.  I.  p.  148  and  157)  Tbonaa  von  Haaelbaeh  ala  Beiebtvater  bei  St  Jakob, 
waleber  Petronilla  der  MaUterìnn  von  St  Jakob  au  Wien  dea  rag.  Aagaatinar 
Charbarrenerdena  einen  Traetatna  de  venditione  et  entione  widmat  Dieae 
Meiatarinn  Petronilla  nit  den  Zananen  Pdeklin  eracheint  in  den  atiftliehen 
Urkanden  (Alte  Kannerbriefe  Rep.  Nr.  10.  p.  tZ)  in  Jahre  1439.  Bntweder 
warabo  St  Jakob  nieht  nehrunter  der  Obaorge  Rloaterneuborga»  odor  Haael- 
baeh nabn  dia  Stelle  einea  Beichtvatera  nit  Bewilligang  Georg  I.  ein.  In 
Jahre  1491  aber  atand  aehon  St  Jakob  aogleich  nit  St  Laorena  ond  Mag- 
dalenn  nnter  der  Aniaidii  dea  PriUaten  von  St  Dorothe  aa  Wien. 


Digitized  by 


Google 


74 


LXXVU. 


DU  hUehófliehen  VUitaioren  hediHffen  die  dem  Pr^ptié  Hadmmr  hewO' 
ìigien  LeUtungem. 

DaU  8t  ÀBdree  28.  Mtì  1301. 

No8  ChrisHanus  Àbba$  Celle  Àngelamm^  Ekkarthu  mmeH 
YpoUH^  Àinwicus  sancii  floriani  Ecclestarum  PreponH  et  GerlaeuB 
InclUe  Romanorum  Regine  Capellanue  Inquisitores  et  vi$itaiore$ 
a  rerereado  patre  et  domino  nostro  Wernhardo ,  Patayiensi  Episcopo 
ad  omnes  Ecelesìas  sanctoram  Benedicti  et  Angnstini  ordinom  sibi 
subiectas  et  infra  Anasum  constitutas  in  potestatis  sue  plenitudine 
destinati  in  hiis  scriptis  auctoritate  qaa  fìingimas  confirmatmu  et  rati- 
ficamus  Domino  Hadmaro  Canonico  Newnburgenei  deposito  per  Ben- 
tenciam  aprepoiitura  predide  Newnburgenm  Ecclesie  onmem  gra- 
ciam  et  provisionemy  quam  dilecti  in  Christo  fratres  domini  Decanns 
et  Conyentas  Newnburgensis  eidem  de  pietatis  sue  gracia  prò  TÌte 
sue  temporibus  concesseront,  prout  in  literis  eorum  inde  eonfeetis 
clarìus  dicìtur  contineri,  Statuentes  et  mandantes,  Tt  eadem  gracia 
et  proTÌsio  sibi  inriolabiiiter  observentur.  Datum  in  sondo  Andrea 
anno  Domini  M*CCC*  primo  Dominica  Domine  in  tua. 

E  Chartalario  knkM  IT.  foL  7«.  •. 

LXXVIIL 

AXher0,  Ait  von  LUienfeld  reservirt  dem  SHfie  Khstemeahurg  dm$  Grmmd» 
reeht  dei  von  ihm  erkamften  Orundes  s»  DUiriekttodL 

Dat.  •.«  1.  4.  Juli  1301. 

Nos  flrater  Àlbero  dictus  Abbas  in  CampoliUorum  totusque 
conventus  eiusdem  loci  constare  cupimus  yniYersis  presentem  pag^nam 
inspecturis,  quod  nos  comparayìmus  laneum  in  DUriches  Slocke  apui 
discretvm  virum  Eainricum  miUtem  de  Steinenshard  de  assensu  et 
bona  voluntate  dominorum  de  Newnbwrga  Ord.  saocti  Augustini ,  a 
quibus  predictus  mìles  ìpsum  laneum  EmpkUkeosi,  quod  nos  imre 
civili  dicimus,  possederat  pieno  iure,  biis  tamen  eondicionibus  aposi- 
tis  et  adiectis,  quod  ipsi  domini  de  Newnburga  erunt  insti  tutore^ 
et  destittUores ,  quod  vulgariier  stifter  vnd  Storer  iKciiur,  lanei 
supradictù  Nos  yero  nicbil  aliud  preter  simplieem  eensum  in  eodem 
laneo  accepturos  profitemur  sire  acturos  nos,  hanun  teetimooio  Utera- 


Digitized  by 


Google 


76 

inm.  CensoB  rero  talis  est  Annuatìm  solreotur  nostro  monasterio  duo 
modii,  onus  siligìnis  et  alter  arene  et  denarii  xxx.  Quod  si  prefatus 
eensns  non  foerìt  nostro  monasterio  loco  et  tempore  statuto  solntus, 
predieti  dammi  de  Newnlmrga,  qui  plenam  iunsdictionem  lanci 
prenaiaH  tenent  et  possidente  colonum,  qui  ipsum  ineolU,  adcensus 
tahidanem  sicut  suasproprias  calanos  modis,  quibus  poterunt,  coar- 
tabuHt.  In  cnius  rei  testimonium  presentibus  nostrum  sigUium  duxi- 
mas  apponenduro.  Acta  sunt  hec  anno  domini  M*CC(^  T  quarto  nonas 
Jalii. 

I  ClMrtalM^  ArehlTi  III.  M.  S4.  k. 

Hanihtler  erwihat  dieset  Kaufes  Fast  Campii.  T.  II.  P.  I.  p.  69.  Dietrich- 
stock  gelidrt  to  dea  ta  Grande  gegangenen  Orisehaften,  die  dahin  frAher 
gehSrìgea  Wieten  warden  1639  deo  Riedeothalern  tugewieaeii.  Die  Lage 
beetimmt  dai  Grandbuch  Tom  Jahre  iS12:  Dietrichstok ,  Yeoedig  genant, 
in  hohenbarter  pharr  iwìsehen  hohenbart  and  lesdorfer  Strass  stosst  oben  an 
die  lantstrass. 

LXXIX. 

Bmdmttr  ven  ÀMpern  quUtirt  dem  Stipe  den  Empfang  der  von  ihm  dar- 
gdiehenen  20  Mutk  Kom. 

Dai  s.  I.  21.  Sept  1301. 

Ego  Hadmarm  de  Aspam  notum  esse  toIo  presencium  inspec- 
toribus  Tniversis,  quod  ego  in  viginti  modiis  tìfici  per  me  in  sub- 
aùUum  Neumburgensi  ecclesie  domina  Hadmaro  quondam  ibidem 
Prepasito  cancessis,  sum  rito  et  integraliter  expeditus,  et  cum  literam 
super  concessione  huiusmodi  in  testimonium  per  dominum  Hadmarum 
predictum  michi  assignatam,  cum  sU  perdita^  nan  possim  reddere, 
aliqualiter  ecclesie  memorate»  sibi  presentes  literas  meo  sigillo  con- 
signatas  predicte  expedicionis  seu  persolucionis  in  testimonium  assi- 
gnaTÌ,  ne  in  posterum  ex  inventa  forte  litera  eadem  sepedicta  ecclesia 
aliquales  impeticiones  yel  iniurìas  a  me  yel  a  quibuslibet  aliìs  paciatur. 
Datum  anno  Domini  M'^CCC'*  primo  in  dies.  Mathei  apostoli  et  ewangeliste. 

E  curi.  Arekiri  lU.  toL  61.  h,  uJ  Chart.  IV.  SI-  a. 

Die  CJrkiinde  seigt.  dass  Propst  Rodger  gleìch  beim  Antritte  seiner 
Wérde  bceorgt  wtr,  die  Sehulden  seines  Vorgfingers  Hadmar  abzustossen. 


Digitized  by 


Google 


76 


LXXX. 

OtH  der  Tmr$  vmt  EmmUmekk  fikt  iem  SHfU  Pfemii§$iUm  %m  Aid- 

riduiùrf. 

Dat  Wìra  19.  Deeenber  ISOt. 

leh  Oii0  der  ISten  von  RawhenMte  vmd  ice  Pekerm  $em 
kmutmrùwe  vnd  ice  Otte  irpaider  $vn  wir  Tericlieo  vod  taen  ekaut 
alien  den  die  disen  prief  leseot  oder  borent  leseti,  die  dt  lebent  rtd 
kernach  elianftich  aint,  das  wir  mit  Tnser  erben  gatem  willen  md 
gmiat  Tod  mit  yerdachtem  muete  md  mit  gesampter  bant  xu  der  seit, 
do  wir  il  wol  getuea  moebteo.  baben  ledichleieben  rad  TrejleiebeB 
Tod  TDbetwmigenleiebeD  ao^geben  dem  erbem  berrò  Broòet  Bmd- 
gem  md  der  samnange  gemaine  md  dem  gotshaos  mser  rrowea  da 
ze  Newnborcb  ynsers  rechten  aygens  %wai  phmt  menner  pkenmnge 
geUe$  anf  zwain  kaiben  lehen  da  %e  Àkicheeterf  mit  allem  dem 
naez  md  recbt  ala  aie  Tnaer  yodern  yod  aucb  wir  in  aygena  gewer 
berpracbt  baben  also,  dai  si  damit  ali  iren  fromen  aebaffen,  yerebauf- 
fea  y  Teraecien  md  geben ,  swem  si  welleo  an  alien  irresal  ynd  sein 
ancb  wir,  ieb  Otto  der  Tuer$  vnd  ich  Peter$e  $ein  hauevrowe  pnd 
iek  Otte  irpaider  etn  der  yor  genanter  zwaier  pbunde  geltes  anf  den 
iwain  balben  leben  da  ze  Alriehe$iorf  ynsers  bera  Brobst  Ruedgers 
ynd  der  samnmge  gemain  md  des  Gotesbauses  ynser  yrowen  reebter 
gewer  ynd  scherm  fnr  alle  ansprache,  ah  aigens  reebt  ist  ynd  des  landes 
gewonbait  ze  Ostereicbe,  md  geben  in  damber  disen  prief  zu  ainen 
aicbtigeo  yrcbvnde,  md  ze  ainem  offen  geczenge  ynd  ze  ainer  ewigen 
yestnnnge  diser  sache  yersigilten  mit  mserm  insigil  ynd  sint  aoeh  des 
geczeag  ber  Fridrieh  der  hutstoch  von  Newnburck,  herr  Wemkart 
der  Schiver,  ker  Vlreich  dea  hoflnai$ter$  stm,  ker  kerman  yndatiy 
ker  Ortoìf  von  der  heiligen  stat,  Gerung,  hem  Choìn  ton,  Taz%e 
$ein  pruder^  Ruedger  von  der  heiligen  stat,  Ja$u  von  Nuzdorf  ynd 
ander  frume  leat  genuecb.  Diser  prief  ist  geben  ze  Wienne^  do  yen 
Christes  gepart  waren  ergangen  dreyczehen  byndert  iar  in  dem  ersten 
Jare  an  sant  Locien  tage. 

Orig.  Pcrf .  (a«v.  ytt.  Hr.  S.  M,  S09)  mui  Chinai.  Arekivi  III.  Col.  tO.  h.  Dm  kMM 
ai>ftl  ia  g*lk#M  WmIm  aa  aia**  Pergaa«aUlr«il)M  hiat«a4 ,  aeift  Ut  ialMT.  Siala  la  aiaaai 
Jrmekifea  SahiUt  ait  Ur  Vmtthritìt  f  8.  OtUaia  JiaU  Tara  U  aavliMeafc*  (ikaliak  Atm  Wi 
Da«llia«  Eiccrpi-  Oracal.  T.  IX.  a.  fS  et  M). 

Adelrìchatdorf,  eio  tu  Grande  gegangener  Ort  bei  Angem  gegea  StUlfried 
ertcheint  1512  turo  letiten  Male  urkuodlieh. 


Digitized  by 


Google 


77 


LXXXI. 


teme  BeHhmngen  su  Gutuien  du  8tìfte$  vr  $€mer  RtUe  nmtk  R&m, 
Dtt  16.  JiDaer  1302. 

Idi  Njfcia  hem  Hainreiche»  9vn  des  Chamerer  von  Newnburch 

Tergieh das  ich  dem  erbero  Gotshaas  ze  Neunburch  meinen 

weingarten  ze  haben  naeb  meiner  hausfrowen  tod  vem  Alheiden 
geeehaffet  han,  des  ìbì  ein  balbe  Jeacb  rnd  leìt  pei  der  Chamerpevnit 
den  oiein  Tater  gecbaoffet  hat,  rnd  mir  nacb  seinen  tod  ze  tail  ist 
gerallei,  da  ieb  mìt  meiner  Maeter  getailet  han,  Darzu  scbaff  ich  den 
Vorgenaoten  Goteshaus  ein  hau$,  das  leii  aufdem  Anger  %e  Neun- 
kmtk,  daz  iat  meiner  Maeter  Leipgeding  swanne  der  sturbet  vnd  mein 
bausfrowe  der  Torgenant,  so  schol  dasselb  haas  des  Torgenanten 
Gotakaiis  aeÌD,  aUo  beseheidenleich,  obichtodUg  aufdem  Weg,  da 
iek  gegen  Bom  var,  vnd  nicht  her  wider  eham,  cham  ich  aber  wider, 
$0  9oliz  mein  sein,  ah  e,  daz  de?  red  stet  beleib  vnd  rerbaz  rnze- 
broehen»  gìb  ieh  disen  brief  rersigelt  mit  meinem  Insigel.  Diser  red 
Tiul  dis  gescbeftes  sint  gezerg  die  erbern  Bitter ,  her  Fridreieh  der 
Bneteioehj  her  Wemhart  der  Schiver,  her  Herman  Ymian,  Gerunch 
tmd  TatM  hern  Choìn  stn  vnd  Engeldich  vnd  Reinger  rnd  ander 
Uim  Lert  genaeeh.  der  brief  ist  gegeben,  da  nacb  Chrìstes  geburtte 
wara  Taosent  Jar,  drerbondert  iar,  darnacb  in  dem  andern  iar  des 
■eehstett  Eritages  rer  sand  Peterstag,  als  er  anf  dem  stuel  ze  Rem 
geseeiet  wart 

Oiff.  Fwf.  (Orif.  Pr«t««.  S.    Rr.    !!•).   !■  Si«t«lfffl4«   Mic«  aitk  t»  klcièf*  <MÌM,  Mf 
«tkbMi  «la  mm  MwMa  fcMlMM*  ■•rfc  «tokl.  UsMknAt  f  t.  Niellai  4«  Iftwak«r|. 

LXXXII. 

Freipet  Bmi§tr  heitmiget  den  dureh  Heinrich  den  Sehreiber  ge9ehehenen 
Kmmf  de»  Diemdee  einer  M0de  %n  Nieder-ìVHdUng, 

Dai.  t.  I.  27.  Min  1302. 

Wir  Buger  von  gotee  genaden  Brobet  %e  Nevmbureh  vericben 
Tod  tm  cbunt  alien  den ,  die  disen  prief  ansebent  oder  borent  lesen 
die  DT  lebeot  Tnd  bemach  cbTnfUcb  sint»  daz  der  bescbaiden  mann 
Hmmreiek  der  Sehreiber  vndeein  eken  vrow  Jeutte  recbt  md  rede- 
ieìeh  gediaaffet  babent  rmb  ir  Ledicbleicb  giet  ain  pbunt  geltes  vmb 


Digitized  by 


Google 


78 

lehen  phant  wieoner  phenning  tod  Ckunraten  vnd  von  9e%mer  ek«n 
CkvnegundeHf  md  iit  daz  geschehen  mit  ir  paider  gaetleichem  willen, 
Tod  das  aelbe  phoDt  geltes  leit  auf  emer  Mil  in  der  tùdem  Weid- 
»»e4  Tiid  der  Torgenant  ehauf  ist  geseheD  mit  solher  besehaidenhait, 
das  der  Torgenant  Chunrat  dero  egenanten  Hainreiehen  aller  ilrleich 
das  TorgesehribeD  phunt  wienner  phenning  gebea  sol  an  sani  Mer- 
teinitag,  tuet  er  dea  nicht,  «o  $ol  Hainreich  der  egenant  de»  naekeien 
iag$  damack  %wi$ckpUde  dar  aufelahen  vndeol  da$  $ien  vierzeken 
hige,   Tnd  wert  er  in  danne  nicht,  ala  purehrechtes  recht  ist»  so  sol 
Uainreich  sich  der  mSl  mdemrinden  rnd  inne  baben,  mez  das  er 
seines  dienates  gewert  wirt  Darrber  ist  aneb  mit  rede  besehaiden, 
0Ò  vim  vngeiuehe  der  gu$$e  die  wur  «o  gar  hm  breehe,  dea  der 
vargeiumt  chvnrai  oder  ewer  eiòme  hot,  nieki  wider  primgen  mach» 
ao  aol  der  oft  genant  Hainreieb  sich  der  mftl  Tnderwinden,  Tnd  sol  si 
wìder  pringen  md  wider  slahen  mit  seinem  gnet  md  sol  si  inne  baben 
fnr  dasselbe  goet,  das  er  daraaf  geleget  bit»  tnd  Air  sein  gilte  md 
sol  aneb  sei  Terdienen  ala  aie  der  oft  genant  Cbonrat  bat  rerdienet 
GSldelin  Tnd  den  andem  den  man  Ton  der  mAl  Tnd  Ton  der  wOr  dienet 
d>er  ist  mere  an  dem  Torgedachten  cbaaffe  mit  rede  bescbaiden»  ob 
der  Torgenant  Cbonrat  dem  egenanten  Hainreiehen  ain  pbont  geltes 
geben  wil  an  ainer  andem  atat»  das  ala  got  ist  oder  peszer,  daz  aol 
ligen  an  Hainreicbs  wal,  ob  era  tnen  welle  oder  niobi  Vnd  daz  die 
Torgenanten  saeben  forbaz  stete  beleibe  md  mzebroden,  des  geboi 
wir  dem  o(i  genanten  Hainreiehen  vnd  eeiner  ehan  vrewn  Jeutten 
Tnd  swem  sis  geben  wellen,  ze  ainer  Tostenonge  md  ze  ainem  steten 
Trebonde  disen  prief  mii  vneerm  ineigel  vnd  mit  vn$er$  ampimammee 
Gerungee  imigel  venigelten.  Dee  eint  geezeug  Engdpreeki  der 
Maseler^  Gerbot  vnd  eein  pruder  Perektold  vnd  Cristan^  Fridereiek 
Gamrab,  Weiehart  in  der  Weidnicht  kerman  keexmann*  Fridereiek 
keeznumn,  vnd  eein  pruder  kerman^  LeupoU  vleekaleK  Hainreick 
der  pinier,  Hainreick  der  pkrevnder^  Leutwein  der  eekreiòer  vnd 
ander  ersame  leot,  die  da  pei  gewesen  sint  Dica  ist  geschehen  md 
diser  prief  ist  gegeben,  do  Ton  Christes  gepurt  ergangen  waren  Tan- 
sent  iar,  dreThandert  iar  Tnd  in  dem  andera  iar  dar  nach  an  sant 
Riprechtes  tag  in  der  Tasten. 

Orif.  r«rt.  (JUf.  ftl.  llr.  4.  fot  167)  n4  Cbartvl.  ÀrekiH  III.  M.  8t.  •.  Iwì  8Ì«g«l  m 
•ìbmi  PtrgaataUtrtiffra.  Dm  «rat*  4««  Pr«p«t««  ial  akfcbil^  M  HMtkaWr  Bmcm.  AtcMt. 
Caapil.  T.  Xnr.  ■.  t.  AWclekcaJ  w—  ira  frtbtrra  PrlUt«MÌ«ftla  ttfììt  «•  4m  PlafttfMt  T«r, 
wakrMfcdalick  tìM  AM««t«Bf ,  wi«    »r    {■    àtr    QmkUmhmrw—h*    if   PiagtfetiM    mt  Prilalar 


Digitized  by 


Google 


79 

^^■^^^^    ^1^1^^^^        ^— —    »  alalia      kl^^MA    AI^^^il      tmÉ    ^^^kM         -—  •     m^^A    *—    W^^^  ^^^m    M^^^^^^^^m^  ^i1#  ^^m 

Pani  Hit;  f  t.  fluidi MTakwga.  >d*>  la  ftlkta  Watkc. 

Lxxxm. 

IVt|M#  Rmdger  heiUHgt  die  dmrek  «eme»  r^in^iiif  er  fewfteActie  Fcriei- 

Asiif  etner  Htrhergé  «»   Asinsclrài,    ile»  nflMMrer   alt  Lgflfrffafg 

Mul  erlotii^  ikm,  iit$elke  nm  verkmmfem. 

Dtt  t.  1.  M.  Aprii  i3(Kt 

Wir  iti^tfr  90»  jfaie$  gemaden  BroM  ze  Newnkmrekt  tnea 
dumt  alien  dea  die  diseii  prief  leseot  oder  horent  leten  emù  éi  mm 
noetéerm^  di  do  kiesusen  di  éehffemsròm  vn$  ane  òren  Inien  zeUem 
getekaft  kahemi  iediekieiehen  am  kerwerge  nakem  pei  $aMi  Ckvne» 
gtmiem^  di  selbea  herwerge  di  leeh  her  Eadnuarf  do  er  heir  Tnd 
brob«t  was,  heùnelein  $eìMem  Ckamerer  so  seinen  tagen,  deroselben 
keimzdein  hab  wir  nfr  genad  getaa  doreh  seiner  dienst  Tod  doreh 
seiB  gebet  rad  haben  im  erlaubet  mit  gemainem  willea  Tosrer  berreo, 
dai  er  di  selben  benrerge  bat  Terebauft  Ter  GedrauUn  der  Tuerehm 
le  recbteiD  pvrebrecbt,  md  baben  tns  reresigen  allea  dea  reebta,  dea 
wir  bines  der  rorgeaebribeD  berwerge  baben  gebabt.  Dai  aber  diaelbe 
▼rowe  Ter  Gedraut  die  Turkin  toh  Tns  md  Ton  den»  di  naeb  yn» 
ebnnftieb  aint,  an  dem  selben  porchreebt  an  mTe  Tnd  an  alle  anspraeb 
beleibe,  so  bab  wir  ir  disen  prief  gegeben  xn  ainer  sicherbait  gOTO- 
stent  mit  Tnserm  insigel.  Dea  sint  gecxevg  her  Jacob  der  TeAind 
vmd  ali  die  ekorkerren^  di  su  der  xek  geweeeHi  dui  zeNewnbmrdu 
her  Friéreieh  der  hutsioch,  her  Wemhari  der  9chn>er,  her  herman 
gmioHp  di  riiter  ^  Engeldiech  von  Maurbaehf  Geruneh  tmd  Tazze 
hem  Choln  evne^  herman  von  Freysing,  Chvnrai  hem  Rudweùu 
9tn.  Alhari  Seidel  haberstro.  Gii  von  yp$,  Ruedel  von  Grezz  vnd 
ander  fivm  leut,  ehnappen  vnd  purger,  di  do  pei  gewesen  sint 
IKser  prief  ist  gegeben  da  Ton  Cbrìstes  gepnrte  sint  gewesen  Tansent 
far  dreTbnndert  iar  in  dem  andem  iar  an  sant  Gorgon  tag. 

I  Ckartateri*  Ar«Ufi  m,  M.  ti.  a. 

la  dÌ6Mr  Urkaade  getchieht  BMerdiagt  Brwibinng  tob  d«r  Cap«lto  in 
8t  Knaeguiid.  Zugleicb  erteheint  eia  weltlieher  Klmmerer  dea  Stiflat  Heia- 
uàém,  gegen  welehe  Yenraltongitrt  die  Decrete  der  YUitatoren  sicb  t«e- 
■preeken.  Aber  sehoii  1343  wtr  dM  Keromertmt  wìeder  in  dea  Hiftdeii 
ciaetLaiea. 


Digitized  by 


Google 


80 


LXXXIV. 


JMmttkrief  de$  PM$mur  BimJk^fu  Wemkmrd  fUr  du  8t.  Kma§mném- 
CapdU  stt  Kloitenumbur§. 

Dtt.  iUoatenieuburg  8.  SeptMib«r  ÌWL 

Wemhardus  Dei  grada  Ecclesie  Pataviemis  episeopus  Vnirer- 
sis  Christi  fidelibas  nalatem  in  domino  Jeftu  Christo.  ad  derocionis 
exercicia  etkaritatis  opera  quoslibet  Christiane  (idei  professores  indu- 
cere copientet,  omnibus  vere  penìtentibus  et  confessìs,  qui  ad  capel- 
lam  beate  Ckvnigondù  in  Newnburga  nostre  Diocesis  in  festo  ipsìus 
patrone*  et  in  anniversario  Dedicucìonis  eiusdem  die  conrenerint  dero- 
cionis  causa,  Quiqoe  prò  relevacione  defectuum  et  necessitatum 
eiusdem  Capello  manum  adjutricein,  quacumque  vice  porrexerint» 
Quadraginta  dies  de  iniuncta  penìtencia  misericorditer  in  Domino 
relaxamus,  Preterea  aoctoritate  ordinaria  ratas  habemus  et  gratas 
omnes  indulgeneias  et  graclas»  quas  reverendi  patres  archiepiscopi 
et  episcopi  predicte  capello  frequentacioni  et  subsìdiis  concesserunt. 
Datum  Newnburge  Anno  Domini  M'CCC*  secundo  in  Nativitate  vir- 
ginis  gloriose  presentibus  Sigillo  in  testimoniuro  roboratis. 

E    CkarUltrM  Arekiri  IT.  fol.  14.  ■. 

Die  Urkaade  weuet  die  Anwesenheit  des  DidcesanbUchofes  Bernhard  ut 
Klottenieuburg  un  KUrehenfeete  der  StifUkirche  (Maria  Geburt)  nach.  — 
Diea  iet  aaeh  der  letite  der  StHunigunden-Capclle  erthcilte  Abla&s.  bald 
dartuf  logen  die  Dominikaner  von  ihr  hinweg,  und  die  Stifbgeiftliebea  besorg 
ten  den  Gottesdientt  an  eÌDielnen  hettimmteii  Tagen.  Bnt  im  Jakre  Ì34S 
erteheint  wieder  ein  eigener  bei  dieaer  Capelle  angetteUter  OspeUsB. 

LXXXV. 

Vergleiek  %wiaeken  dem  SHfle  und  dtm  MmnekmU  vmi  òtierreidk  Siefim 
wm  Meiumm  itber  §e§enteUige  OUhigkeiien. 

Dat.  t.  1.  6.  Dee.  1302. 

Ich  Stephan  von  Meyuowe  Mar$ckalieh  in  Otierreieh  vergiek 
an  disem  prief  alien  den ,  di  ut  lebent  ? nd  hernach  cbunfticb  sint, 
daz  ich  mich  verrichtet  han  mii  dem  erbem  manne  hem  Rugem 
dem  Brobtt  vnd  auch  mii  der  samnvng  dee  goiskau$e$  te  Newn- 
burch  vmb  einen  chriech,  den  ich  gegen  in  het,  ah  her  naek  geechri- 
ben  etet  Si  gaben  mir  alle  iar  drev  vaiz  weines,  xwai  Ton  chalnperch. 


Digitized  by 


Google 


^ 


81 

tb4  ebeo  too  Weidmiek  Ittr  aioen  wdngarteii  aa  d«ni  fhekpMcheL 
Da  Taresaeh  ieh  mieh  meinet  reehtea  ali  ledlchleieh»  oa  baa  ieh  mieh 
also  mit  in  rerrìcht  ala  hle  geaehriben  ist  Dai  ieh  si  der  dreier 
Tane  begebao  han  rad  ledich  laiieo  haa  also  oiit  besehajdanhait, 
swai  icb  weingarten  han,  da  ieh  in  Ton  dienen  aoh  perehreehl  oder 
seheat,  di  habent  si  mir  laxien  lediehleieh  mei  an  meinen  tot  dax  ieh 
di  haben  sol.  Dos  leit  ein  weingart  Megrmadng  Tnd  einer  se  TMiek 
fad  xwen  se  CkireUmg  di  sint  mein  aygea  md  dienet  aehent  Tnd 
nieht  perehreeht.  darnaeh  der  Gukmàke  Tnd  ainer  aa  dem  cAote- 
perg  vnd  ainer  an  dem  Nuxperg.  di  sint  nicht  mein  ajgen  Tnd  dienent 
paide  lehent  Tnd  perehreeht.  Das  selbe  perehreeht  md  di  selben 
lehent»  Tnd  als  si  Torgesebriben  stent,  die  habent  si  mir  lasiea  an 
alle  irresal  le  meinen  tagen,  wer  aber,  dai  ieh  der  Torgenanten  wein- 
garten ehainen  hingab  oder  Terehanffet,  so  snln  si  ir  reeht  ToUiebleieb 
wider  baben,  als  si  ei  e  gebabt  habent  Diweil  aber  ieh  leb,  md  die 
wongarten  han  in  meiner  gewalt ,  so  sol  ieh  in  dsTon  nicht  dienen 
mit  xebent,  noeh  mit  perehreeht,  md  naeh  meinem  tod  so  snln  meinoT 
ehint  oder  swer  di  Torgenanten  weingarten  inno  bat,  dem  gotshans 
dienen  sebent  md  perehreeht.  Dai  disT  red  stet  beldb  Tnd  fìirbai 
imaier  Tniebroeben»  des  gib  ieh  disen  prìef  se  ainem  Trehmt  Torsi- 
gelt  mit  meinem  insigel.  Diser  saebe  sint  getieuge  mem  9vn  Vlreick 
V0m  Meif$9aw€,  her  WylfUìeh  wm  Sutmeberek,  ker  Hadmar  van 
Sumneberek,  $em  tvn  her  ekraft,  her  OU  der  Chrieeke  van  freit- 
sdUnm,  ker  Hmmrmék  der  pkarrer  wm  Steez,  ker  flridreiek  der 
ktMoek»  ker  kenmm  pmiaH,  ker  Wemkmi  der  Skifer,  €rer%mdk 
VHd  Tmuae  kem  CkoU  svu,  EitgeldieA  vnd  Otte  vem  Mtmròaek, 
Nffcìm  der  Ckamerer  Tnd  andar  fimm  leni  Diser  prìef  ist  geben,  da 
naeh  ehrìstes  gebartte  waren  tansent  iar  droTh? ndert  iar,  damach  in 
dem  andem  iar  an  aand  Njelas  tag. 

I  Ckwlibri*  AnUfi  DL  IM.  tS.  •. 

LXXXVI. 

Jbrs#f  Bmdèlft  8MrmèrUf  ie»  Omtet  su  Bé%dAer§* 
Dai  Wìen  9.  Pebroar  1303. 

Wir  RmMf  Ton  Gotes  gnaden  Hertiog  Tan  Osterìch,  md  mn 
Stejr,  Herre  Tan  Chrajn,  Tan  der  March,  md  mn  Portenawe  Terìehen 
Tad  tm  ehmt  alien  don,  di  disen  Brief  sebent,  oder  borent  lesen,  Das 
rMiM.xiT.  e 


Digitized  by 


Google 


82 

wìr  d6$gfàe$%e  EetàUtferg  ein  phTiit  geltes,  dai  yon  dem  Gttealiaiif 
le  Nemburek  Lehen  isti  dai  Vkeiek  Sibenk4$  ran  NeTnbareli  ebofft 
hai  mb  aht  pbynd  wieniier  phenniiif  »  dati  EUsMeHp  Pnmkariei 
Wiiewem  vmNniembmek  imi  Ir  Sim  Ybrekkem  rehter  Sdirne  teia 
nadi  dea  Landea  gewonhait  in  Osterìcb.  Vnd  dard>er  dureb  ir  baider 
pet  wfllen  la  eiaer  gebagnaiie  gaban  wir  diaaa  brief  TeraigaU  mSX 
Tnaaro  loaigal,  der  brief  iat  g^ea  ze  Wieime^  da  Tao  Chriatea  gebvd 
waren  TaTaeoi  Jar»  Drer  Hyadert  Jar»  dar  nack  in  daoi  Drittan  Jar, 
aa  dem  Samatag  naeb  maer  Vroiren  Lieebtmeaae. 

Oric-  ^«f-  (■•?•  ^•^  "r*  1*  ^•^  ***•)  a«a«lfa  (M  Ikr^Mrt  B«rrt««l  AmIt.  Mm.  T.  I. 

Untar  Wmliar  L  iMtte  Kuig«Bé  tm  R«M«^  dai  Stille  iwai  LahM 
in  HaeUtperga  (weldMr  Ort  m  Fiata  det  KraoiSfttiaar  SddotMt  ìb  d«r 
Nibe  TM  OktrrokrbMh  stand  rad  i«  iS.  Jakrbradarta  fwadat  wwde) 
gesdienkt  Dar  daTon  entftllMide  Zìm  war  im  Yerltvfa  dar  Zait  ■ahrwpaa 
aa  Lehan  rerlieban  worden,  nun  kaifle  ihn  Ulrieh  Siabaahaa  tob  Kloatar- 
nanborg  und  Heraog  Rndolf  Tarackrailit  aieh  la  diaaar  Urkiuida  ika  ioi  «aga- 
atartaa  BaaUta  aeMmaa  la  woOan. 

Lxxxvn. 

Hot  KlùM^memkwrger  CmpUél  wteOi  im  Tkmiheiimmi  de$  mmf  dm*  Siifi 
§emmekUn  feindlidiem  OherfOlu  fui. 

Dal  Ktoatam.  U.  Mai  1301. 

In  nomine  domini.  Amen.  Qnia  pradenter  ddiemoa  eaaiboa  fbtn- 
ria  occorrere»  aiquidem  exempla  preaencia  noa  premonent  in  fiitonun, 
ad  cantelam  igitnr  fntoromm  et  indempnitati  noatre  ecdeaie  preca- 
Tendum  Noa  JaeolhuDeemm»^  0rt9lflt$,  Hamriem  de  pMs,  TkePiU^ 
r%cu$  pUòanui  eccletie  smmeH  Marimi^  ITtaanla,  AmiKt  ceUerwrim^ 
PerehiMus  Camerarius,  Rugeru$  de  Gobai$ch^  Htùmieut  de  kausek. 
Albero f  Stephamu  koijnialariuM,  Perckteldue  de  aie,  Eberketréue 
Cuetoè.  Fridricue  Cuetoe  MonctinumiaUwnp  Genmgui  pedagogu»^ 
tatueque  ConvetUuM  ecclesie  NewnJburgenm  Ordinìa  aancti  Aogoatini 
Regalarìum  Canonicomm  pataTienaia  dìoceaia  fnaminiter  comuni  Con- 
silio concordique  Toluntate  ac  proposito  inspectorìbaa  preacodiim 
Toirersis  notificamos  proteatamur,  et  proteataeionem  noatram  patere 
copimaa  per  boc  scriptum:  Qood  Anno  Domini  M*CCC* DI.  XVIIi*  Kal. 
M iji,  ridelicet  in  die  aanctorum  Tiburdi  et  Talerìani  bora  aeita  domi- 
noa  Hadmarue  diehu  atmue  ^ptondam  prepoeUue  eeeleeie  Newtt' 


Digitized  by 


Google 


8S 

kwrgemUt  et  Hamrieim  eoMomeu»  regalarìs  ibidem  ma  etun  suis 
eomplieibot  laieis,  seUieet  domino  ifor^narilff  de  MUtelbach,  simulqoe 
aliia  presentibus  infra  serìptis,  qni  baie  faeto  aderant,  seilicet  domino 
N^fceìao,  Vbrieo  de  Steigepereh,  fratriboa  dieti  domini  Hadmari 
qaondam  preporìti,  et  qaodam  diete  de  Ejfbeneialf  et  quodam  dicio 
de  Sibenkirien,  Jokatme  de  eando  loco.  Ottone  cognamento  Chreu- 
eter  emm  ewfiUo  Gebhardo  et  soeiis  predietorom  in  Eeeleaiam  Newn- 
bvrgeoaem  anan  temerario  irmeotibQs  mano  armata,  seilicet  gladiìs» 
laneiis,  eospìdibna,  et  baliatìa  in  personam  domini  Rngeri  prepositi  in 
■enaa  enm  qnibiiadam  fratribna  sen  eanonieis  ae  aliia  riria  ydoneis 
ad  prandendnm  consedentibas  evaginatia  gladiia  impegerunt,  ipsomqne 
dominom  Rugerwm  prepositom  minila  boneste  de  mensa  eiectam  enm 
ceterifl  qui  ibi  aderant,  restibas  edam  ipains  laniatis  eo  inrito  in  loco, 
obi  ad  prandendom  enm  aliis  consederat,  detinebant  ipsamqne  stobam 
Tiris  armatis  eingentes  blasphemias  amplissimas  et  contumelias  irro- 
gamnt  eidem,  elafes  et  ofiicinarum  et  rea  ecclesie,  quas  occupare 
poterant  Tiolenter  a  familia  receperunt  et  nicbilominus  domioum  Had- 
marom  predictom  buiua  nefande  temeritatis  capitaneum  et  auctorem 
in  loenm  domini  Rngeri  prepositi  sepefati  locaremnt  prò  sue  libitu 
▼olontatia  non  sino  multa  iuris  iniuria  et  contemptu  ecclesiastico  dis- 
cipline. Preterea  davea  cellarìorum  et  granariorum  suis  clientibus  et 
fiuniliia  eommiaemnt,  qni  more  raptorum  podns,  quam  conseryatorum 
rea  ecclesie  aine  discrecione  qnalibet  tamquam  rapinam  dissipamnt 
iirter  se  qnomodolibet  dispensantes.  Insuper  bostium  stube,  in  qua 
aMaioratnm  dominum  Rugerum  prepositum  violenter  detinebant  tam 
impetuose  cum  custodibus  obserrabant ,  ut  nulli  bonestorum  rirorum 
preter  eorum  singularem  licenciam  rei  faTorem  pateret  aliqualiter 
aditas  yel  ingressus ,  immo  pancia  ad  ipsum  dominum  prepositum  de 
Uceneia  predictorum  malefactorum  ingredientibus  domum  egressos 
▼erbia  contumeliosis  et  probris  plurimis  affecerunt.  Sicque  in  istis 
maleiciis  die  integro  pordnrarunt,  donec  tandem  nuncii  Ulustris 
domine  dueisee  Àuetrie.  Bcilicet  Toczenpech  et  Ckibergarnu,  quia 
iOuttris  daminus  dux  Auetrie  abeens  eroi  et  ad  sanctorum  Umina 
iwexerùt  greeeue  suos,  nutu  dei  ad  ipeius  domini  Rugeri  prepotiti 
Uberaeionem  de  Wienna  Celerina  properante»  cum  honesta  comitÌTa 
iaelbata  iam  die  omnino,  bora  seilicet  completorii  moti  celo  pietatis 
ex  parte  Illustrìa  domine  ducisse  predicte  eundem  Rugerum  prepo- 
jdvm  sino  armis  et  sino  impetu  quolibet  rerbotenus  legacio  peracta 

Digitized  by  V^OOQ IC 


84 

de  malefieoraro  manibiis  liberarant.  Vernili  quia  iptiiu  prdatì 
interest  ìniurìam  huiusmodi  sibi  et  ecclesie  illatam  sic  posse  remittere. 
ne  ande  iura  nascuntnr  inde  nascatnr  iniuriaram  oceano»  protestanns 
•mnes  et  pnbUce  profitemor,  quod  sepe  dictns  dommos  HaàmmruM 
quondam  NewnburgentU  eecUiie  prepo9Ìiu$  per  seoteociam  visita- 
torom,  honorablliom  Tirorum»  ridelicet  fratrìs  Cristam  abòuH$  de 
CMi  Àngelarum^  dominerum  venerMìham  Ekkardi  etÀmnei  SmteH 
ffpoUH  ei  Hmctiflwrùm  eeelenarwmprepotiiorum,  et  dammi  GerìmA 
Seremeeòme  domine  Bomanorwn  regine  Capelloni  per  Beverendum 
domòimn  noetrum  Wemkardum  Patamensii  eeelene  Epieeopwm  ad 
ecclesiam  Newnbnrgensein  ad  visitandam  ibidem  destinatorom  per 
eosdem  inqnisicione  ac  risitacione  diligendos  obserrata  et  eirenm- 
stanciis  quiboslibet  bincinde  consideratis  et  perspectis  eausis  sen 
artienlis  sue  deposidonis  et  inramento  super  boc  ab  uno  quoque  frat- 
mm  sea  Caaoniconiin  aìngulatiter  prò  dicenda  reritate  prestito  et 
reeepto,  omnibiis  biis  conserìptis  ac  aie  per  omnia  inris  ordine  obaer- 
rato  est  depositns  a  dignitate  et  officio  prelature  ^  ipsi  dicti  Tiri 
bonorabiles  scilicet  risitatores  memorati  dominnm  Hadmarum  sepe- 
fiitum  ab  amministracione  spiritualium  seu  proeuracione  temporaKum 
penitus  absolutnm  et  liberum  anctoritate  ordinaria  promulgamnt,  Cano* 
nicos  quoque  et  confratres  totnmque  Con? entum  ma  cum  Sanctimoni- 
alibus  a  roto  et  ab  obediencia,  qua  sibi  astricti  erant  simili  modo  aue- 
toritate  ordinaria  prodamarunt  dantes  nobis  operacionem  liberam  eli* 
gendi  prelatum  seu  prepositum,  qui  prò  utOitate  nostre  eeclesie, 
ad  amminiatracionem  spiritualium  et  dispensacionem  temporaliiim 
jdoneus  Tideretur.  Nos  igitur  unanimiter  in  nostro  capitolo  inTOcata 
spiritus  sancti  gracia  missa  dieta  bora  Tidelicet  Torcia  elegimus  rite 
et  legitime  dominum  Rugerum  sepedictum  in  nostrum  et  ecelesie 
nostre  dominum  et  prelatum,  quem  Rererendus  in  Cbristo  Pater  Domi- 
nus  Wemhardué,  Paiame$m$  epiecopue  sic  electum  rite  et  canonico 
conOrmarit.  Quo  circa  si  dominus  Badmame  per  se  re!  per  alium 
aput  sedem  apostolicam  Tel  alibi  aliquid  attemptaTorit ,  proeuraTerit 
Tel  edam  literas  impetraTorit»  proiitemur  cum  protestadone  in  hiis 
scriptis,  quod  boc  non  est  nec  fiiit  noe  erit  de  nostra  scitu»  beoepla* 
cito  yel  consensu,  quin  imo  sit  et  fiat  podus  in  nostrum  et  nostre  eedede 
preiudidum  non  modicum  et  graTamen  ;  cum  ipso.  Tidelicet  dominus 
Eadmams  per  suos  errores  et  negligeadas  quam  plurimas  et  per 
dilapìdacionem  ecclesie,  sicut  Tisitatores  plenius  conscripserunt  et 


Digitized  by 


Google 


8K 

sicut  patet  luce  clarius  ex  premissis ,  omni  iuris  benefici  reddiderit 
•e  indignimi.  Insnper  peraonis  dictis  et  eecleaie  nostre,  cuius  immuni- 
tateoi  TiolaTit,  satisfaccio  condigna  et  conpetens  nulla  penitus  nec  per 
se  noe  snos  aliqualiter  est  peracta.  Facta  est  hec  protestaeio  in  no$tra 
eedena  Newnburgensi  Anno  Domini  M^'CCC*'!!!*  VOI*  Kal.  Juoii  pre- 
seotibus  Tirìs  suprascriptis  et  qnani  pluribus  aliis  fide  dignis  ad  hoc 
Tocatis,  ad  quorum  noticiam  eorum,  que  premissa  sunt  et  cTidenciam 
pleniorem  sigilla,  scilicet  prepositi  et  capituli  nostri  presentibus  sunt 
appensa. 

Orif.  Ftrf .  (Itp.  f «t.  H.  t.  r«I.  8S) ,    mU  CkuU  ArtUn  III.  M.   61.  a.  Badr^^  m4  4ta 

CafileU  SiglU. 

In  der  Torhergeheadeii  Urkunde  eneheint  Rudolf  noch  ia  Wien  (9.  Febr.), 
bier  beistt  6S  am  15.  Aprii,  diM  er  ntcb  Rom  tbgereitet  tei.  Yielleieht 
bitta  ìhm  Min  Vttar  ao  Ptpst  Roiifix  Vili,  abgesendet,  am  ibn  iber  teine 
Aanebi  besiglieh  der  Tbronbesteigung  Ungerne  durcb  Karl  Ton  Sicilien  au 
aaterriebten.  Am  Kreuzerbdhungstage  (14.  Sept)  desselben  Jahres  kam  Kaiser 
Albreebt  nacb  Osterreich  (Cbron.  Clauetr.  et  Zwettl.  ad  b.  a.),  nacbdem 
Ridolf  ecbon  frfiber  zurAekgekommen  eein  roasste,  denn  am  1.  Mai  1303 
erfteUt  er  eebon  an  L41ienfeld  einen  Ganetbrief  (Licbnowsky,  Reg.  Nr.  306). 

Im  der  angeAbrten  Urkunde  kommt  noeb  Fiscber  II,  319  einiobeiieben. 

h  epitererZeìt  ersebeint  in  stifUieben  Urkunden  alePfarrer  sa  Traiekircben  : 

1447.  Freitag  nacb  AUerheiligen.  M.  Symon  Ton  Aepam,  Pfarrer  za 
Traiskìreben. 

LXXXVUL 

BÉrkmri  V9»  SièemUm  ver%iehiet  auf  alUn  AnMjnruek  amf  da$  €hU  %u 
Breitenweida. 

Dai  15.  Juni  1303. 

Idi  Gerckart  von  Seòen^am  Hit  Meinen  Cbinden  rergich  — 
—  dai  ieh  Meinen  Herren  den  Probste  Ton  Ne\iiburch  ledich  han 
buen  der  ansprach  Hit  guetleichen  willen  Der  ieh  Hete  ze  spreehen 
wider  dai  gAt  ze  Prmtenweideeh  daz  in  gegeben  hat  Her  LetOwein 
wm  Ebergoeing^  Daz  ieh  fVrbaa  mit  meinen  chinden  chain  ansprach 
dorauf  han.  Daz  daz  stet  weleib  md  Tozebrochen,  Dar  yber  gib  ieh 
disen  brief  Hit  Meinen  Insigel  md  mit  disen  Ceugen  :  Her  Stephan 
ven  MeiseaWf  her  Hadmar  der  Sunberger  ven  Aepam  vnd  eein 
frveier  her  Hmbmur  Swiòerger  von  BaeckerUa.  Der  brief  ist  gege- 
ben Do  Ton  Chrìstes  geb&rt  ist  gewesen  Drerzehenhundert  iar  in  dem 
drìttea  iar  damaeh  an  sand  Veitstag. 


Digitized  by 


Google 


86 

Orif .  Pcrf .  (R«p.  Vet.  Nr.  t.  M.  Sl«).  Dm  drcieekif  •  Sitftl  biifi  ••  «ÌMa  tm  dcr  Urkta^ 
•elbtt  ab(e»ehaitt«aea  ?trg*mnUtrtittm,  wcuet  «!■•■  aafreeht  •tfkeadea  W*ir  ni  dli«  Uaithrìn 
f  8.  Gerhard!  d«  ScwMstaìa. 

Praitenweidech  ist  Breitenweida,  V.  U.  M.  B.,  ein  hintor  GdUendorf  gele 
genes  Pfarrdorf  im  Dectntte  Htuslenthea. 

LXXXIX. 

Ortolf  und  Heinrich,  die  Azzenhrukker  revertiren  den  Gdddientt  de 
von  ihnen  %u  Tautendorf  erkauften  Hame»,  und  venpredken  dèm  8HfÌ 
Ountf  und  Freundtekaft, 

Dai.  Klostern.  9.  August  1303. 

Ich  Ortolf  vnd  ich  Hainreich  brueder  von  Aczenbruk  tuen  ehm 
alien  den,  di  disen  prief  horen  oder  lesen,  di  ny  lebent  md  heiniel 
chunflich  sint,  daz  wir  recht  vnd  redleich  gechauffet  habeni  wide 
Leon  von  Tautendorf  vnd  under  sein  mueter  vrowen  Geisein  ir  kau 
ze  Tautendorf  niit  allem  dem  recht,  als  si  iz  gehabt  habent»  also  da 
wir  vnd  alle  ynser  erben  dazselbe  haus  ze  rechtem  purchrecht  sulle 
haben  von  dem  gotsbaus  ze  Newnburch  vnd  sulo  alle  ìar  tD  san 
Michelstag  da  von  dienen  dreizzich  pbenning  wienner  muDzze  den 
vorgenanten  gotsbaus.  Vnd  wan  vns  der  erber  man  her  Rudger  de 
Probst  mit  sampt  der  samnung  des  vorgenanten  gotsbauses  grnstic 
sint  gewesen  an  disem  chaufTe,  so  pintte  wir  vns  dar  zu,  daz  wir  i 
fiiederlcìch  su  In  sein  vìid  gvetleich  vnd  liepleich  handeln  $uln  ai 
alien  iren  gtit,  daz  vns  gelegen  ist  vnd  an  alien  iren  lettten,  di  vn 
gesezzen  sint,  also,  daz  wir  den  nimmer  chain  lait  9uln  getven 
Durnaeh  ob  wir  nicbt  dienen  di  dreizzich  pbenning  an  dem  Torgenin 
ten  lag.  so  sullen  wir  des  andern  tages  darnach  den  dinst  zwispildeo 
als  purchrechtes  recht  ist  in  allem  land.  Daz  dev  rad  stete  beleibe 
vnd  furbaz  vnzerbrochen,  geben  wir  disen  prief  mit  vnsern  insigeli 
versief^eit.  Diser  sache  sint  geczeug  her  fridereich der  hut$toch,ke\ 
hennan  ìjmian,  her  Wernhart  der  schiver,  wemhart  von  Vtendorj 
Iteiìiger,  Engeldiech  vnd  Otte  di  zwen  brueder  von  Maurpack 
winent  von  Egenhnrch  vnd  ander  frum  leut  genuech.  Diser  prief  il 
gegoben  ze  Aewnburch,  da  nach  Christes  geburt  waren  Tausent  iar 
drevhundert  iar  darnach  in  dem  driten  iar  an  sant  Lorenezen  abent 

E  Chartulari»  Arehiri  ni.  fai.  ftT.  a. 

Tautendorf  liof^t  rochls  tlor  Posfstrasse  hinter  Sieghardskirchen  tvischei 
Diondorf  und  R»ishof,  ist  ein  Pfarrdorf  von  400  Seelen. 


Digitized  by 


Google 


87 


XC. 


UMk,  i$r  AUere  vn  Rvtendorf,  vtrutU  iemen  Hof  %m  EupcUam  und 
eme  Dotmuhud  Lebmmm  dem  Jmden* 

Dtt  Wien  15.  Deeemher  1303. 

leh  Vbreiek  der  aJU  von  Riczendorf  Vergich  rnd  tuen  chunt 

da*  ich  mit  sambt  meiner  Chonnfrawen  Mechthilden 

mit  gesamter  hant  ind  mit  gunat  vnd  gutleichen  willen  aller  rnser 

erbea geseiet  haben  Leimumne  dem  Juden  ze  Wienne, 

rad  feinen  erben  meineD  bof ,  dea  anderthalb  lehen  ist,  ynd  leit  daz 
àìptoime  OTf  dea  Gotabaosea  aigen  toii  Neynburch  vnd  allez  daz,  daz 
dame  geboret»  toh  dem  man  alle  iar  dienet  anderthalbe  mutte  Waì- 
lei  Tod  zwelf  Scbilling  pbenning  vnd  Weisend,  der  vnser  Perchrecht 
ist  (?)  Ton  dem  vorgenanten  Gotahaua,  vnd  darzue  ein  Werd  der  in 
ier  Tuenùwe  zwischen  Ringleinse  vnd  sani  Georgen  gelegen  isty 
dar  oaeb  ynaer  leben  iat  von  demselben  gotshovs  fur  funfzicb  phvnt 
pheoning  Wienner  munzze.  Da  von  dem  heutigen  tag  gesovch  ovf- 
gei  aufem  Uleich  phvnt  alle  wochen  aeches  phenninge  als  Lange, 
TBs  wir  ai  paide  bauptguetes  ynd  schaden  gar  gewert  Vnd  ist  dis 
tuonge  geacbeben  mit  der  hant  de»  Ersamen  herren  Brobst  Rugers 
wm  Newnhurch  der  dea  vorgenanten  hoves  rechter  Percbherre  ist, 
Tnd  oveh  dea  Werdes  Lehenberre,  alao  mit  beschaidener  red,  ob  so 
Unge  geauecb  gebt  ovf  den  vorgenanten  bof,  vnd  ouf  den  Werd,  Vnz 
der  paide  nicbt  teurr  aint,  so  sol  Lebmann  der  Jud  vnd  seiner  erben 
damit  furbaz  sebaffen  alien  irfrum  swi  wellent  Vnverzigen  des  Gots- 
hooaea  rebt,  ala  Verre,  daz  Si  paide  baupt  guetes  vnd  gesuecbes  gar 
davon  gewert  werden.  Vnd  swaz  in  paide  bovptgutes  vnd  gesuechea 
aa  dem  bof  vnd  dem  Werd  abget,  daz  schuie  si  haben  ovf  vns,  vnd 
OTfandemvnaern  g^et,  daz  Wir  baben  in  dem  Lande  ze  Osterreiche. 
Vad  sein  aucb  wir,  icb  Vlreich  der  alt  von  Rizendorf  vnd  ich  Mech- 
ikUt  sein  boTsfrowe  des  vorgenanten  boves  vnd  Werdes,  vnd  alles 
dei  dwzu  gehoreU  Leàmannes  des  Juden  vnd  aller  seiner  erben,  oder 
•wcm  ai  den  bof  vnd  dem  Werde  gebent,  rehter  gewer  vnd  scherm 
far  alle  anapracbe,  als  sazunge  rebt  ist  vnd  des  Landes  reht  ist  ze 
Osterreiebe.  Diser  sacbe  ze  einen  vrchund  vnd  ze  einen  gezevge. 
?nd  ovcb  ze  einer  Vestnunge  gib  icb  Vlreich  der  vorgenant  Lcbmanne 
vad  seiner  erben  dise  brief  mit  meinen  Insigel  versigelt.  Disor  brief 


Digitized  by 


Google 


88 

Ì8t  gegeben  ze  ìVienn,  da  min  ult  naeh  Christes  geporte  Dreazeben- 
hundert  iar,  Darnach  in  dem  dritten  Jar  dea  nahstea  suotaga  naeb 
aand  Lacientag. 

Orif.  P«rf .  (PratM.  IH.  llr.  MI.)  Dm  t-h— kjy  •i«t«l  tOmmt  kMlflia  4m  WaffM*  tet 
■il  4m  HarMg  WUàtla't  tm  Bftim  (Mm.  BcIm  T.  fUL  T.  D.  m.  t)  ttwvto.  mt  Jm  «• 
WtdiM  gr<M«r  sia^. 

Die  Urkiude  gibt  eiaeii  Fiiigeneig  sor  Bettimniaog  der  Ltge  dM  cin- 
gegingenao  Ortes  RingeUee.  8t  GeorgMi  btlt«  iek  f&r  Kagm,  so  beauAt 
Ton  dem  Kirehenpetrone.  Es  dOrfte  dther  Riageliee  in  der  Gegead  der  hevti- 
gen  Bapolttaer  Sebiflmahlen  gelegen  geweeeo  teia. 

Zugleieh  enikilt  eie  eine  Andeatoiig  flber  dea  damaligen  Ziaslbee.  Plr 
die  tpitere  Zeit  entheiten  die  Setibflehér  derfiber  reiebere  Aiebeate.  1398 
Ton  Pfende  3  Deaer,  1399  2  Deaar»  1416  wieder  drei  Deoer  (weldMB 
Ziatfttie  aaeh  Albert  and  Otto  1338  beetimmt  bttten.  fUaeb  88.  RR.  AA. 
IV.  p.  34).  1417  stebt  alt  gewdhnlicher  Zinsfass  antcr  dea  Jodea  ^tlle  woebea 
•af  ein  yedet  Pband  se  saeb  III  HelbUng.*  (Lib.  Fandi.) 

XCI. 

Pr0p$t  Rudger  tteUt  Heinrich  iem  FfitUrmeitUr  etneii  PtuMrief  «uà. 
Dat.  s.  L  21.  Dee.  1303. 

Wir  Rudger  von  gotte*  gnaden  Probit  ze  Newnbwrek,  Her 
Jacob  der  TechatU  vnd  alle  die  gemain  der  herren  da  eelben  ton 
chunt  alien  deti ,  di  disen  prìef  sehent  oder  horent  leaeo ,  daz  wòr 
vnserm  diener  Hainreichen  Phietermaieter  vmb  seinev  dienet^  dev 
er  vn»  langev  zeit  enpoten  hot,  kaben  gegeben  vncz  am  eeinen  tot 
em  ganezev  herren  phrvni  von  Chvehen^  von  Chaeten,  von  Cheler. 
Auch  hab  wir  im  gelubt,  daz  wir  in  mit  rnsern  Chnappen  eblaiden 
schalleD  gegen  dem  winter  rnd  gegen  dem  symer,  rnd  die  aelben  guet» 
di  wir  im  haben  getan  aucb  darimb»  daz  er  lang  an  maerm  gotabaoa 
bercboroen  ist,  so  bat  er  vns  gegeben  seinen  weingarten ,  der  do  leit 
an  dem  Vrbar ,  dea  ein  gancz  jeucb  iat  mit  aolcber  beacbaidenbait, 
daz  er  den  aelben  weingarten  in  gewer  ynd  in  gewalt  baben  sol  rncz 
an  sein  ende,  ynd  swan  got  vber  in  gepeyt,  daz  wir  in  beataten  acbnl- 
)en  md  allea  daz  tnen  suUen ,  daz  wir  tuen  rnaerm  berren  ainem  aua 
rnaerm  convent.  Dar  rber  so  tuen  wir  cbunt,  ob  wir  oder  ynaer  nocb- 
yaren  den  yorgenanten  weingarten  yercbauffen  oder  zu  yremden  han- 
den  pringen,  daz  sicb  seiney  yreunt  zu  demselben  weingarten  an  aller 
ynser  wider  rede  ziehen  acbullen,  ìst  ayer  daz,  daz  der  perebberre 
yna  dea  selben  weingarten  nicht  engan,  so  aol  man  den  aelben  wein- 


Digitized  by 


Google 


89 

garton  Terdiauffen  md  an  ander  gnt  legen  h  sei  purefareebt  oder 
perehreeht,  raò  in  dem  selben  gai,  ob  wir  h  Ton  mserm  gotshaus 
enphremdeo  dababent  seioer  rreantdax  selb  reebt  lUt  dai  si  habent  su 
dem  Torgescbriben  weingarteiL  Dax  aber  dicxegesebefte  stet  beleibe, 
des  hab  wir  im,  dem  rorgeoanten  Hamreiehen  disen  prief  gegeben 
mìt  TDsern  iosigelD  gerestent.  Di  xeug,  di  do  pei  gewesea  sint,  daz 
siot  di  herrea  Jacob  der  iecketUy  her  Haimreich  von  Pietà,  her 
ùietrmek  der  pkarrer  dacz  eant  Merten.  her  Ortolf,  her  Budger 
van  GaòOMche,  her  Perehiold  der  Chamrer,  her  Hainreieh  von 
homekt  her  Otto  von  —  <)•  ^  Stephan  von  Simdorf,  her  Eber- 
hart  der  autor,  di  ehorhem  von  Newnburch,  her  fridrich  der  hut' 
tioeh,  her  Wemhmi  der  oehiver,  her  hemumn  pmoH,  di  Bitter, 
Melo  dee  herczogen  chuchenmakter ,  Gerunch  herr  Choin  ovn, 
Engeldiech  von  Maurpaeh,  Dietel  dee  Sehiver  ovn,  herman  von 
freieing,  Reniger,  Peter  der  chelerchnecht  ind  ander  trewe  leut,  di 
do  pei  gewesen  sint.  Diser  prìef  ist  gegeben  do  yon  Christes  geburt 
ist  gewesen  Tousent  Jar,  drerhundert  iar  in  dem  dritten  Jar  an  sant 
Tbomas  tag. 

E  CbarlalarM  Ar«kÌTÌ  Ul.  ftL  67.  b. 

XCIL 

BùdUf  Wemkmrt  vm  Pmt90u  hewiOiot  dem  Stifie  àu  Biàkènfte  éer 
médUtem  erUdÌ0ten  Pforre  auf%wei  Jmhre  %mr  Enitktun§  einer  ÌVo$$er- 

UUtmg, 

Dtt  8t  PdiUn  n.  Aprii  1304. 

Wemhems  dei  grada  Ecclesie  Pataviensis  Episcopue  dilecto 
in  Chriito  frairi  domino  Rudgero  venerabili  proposito  et  conyentui 
Newnburgensis  ecclesie  saintem  et  sinceram  in  domino  karitatem.  Ad- 
Tertentes  paterno  affectu,  onus  hospitaUtatis  vobis  incumbens  et 
pecumam  quam  patinimi  ex  defectu  aque  vobis  swnme  necessarie, 
eoQsiderantes  et  rolentes  necessitatem  vestram  quodamodo  relè? are, 
anctoritate  ordinaria  Tobis  indulgemns  et  donamus  fmctas  ynius  ecclesie 
Testre  respicientis  tos  Jurepatronatus»  quam  proxime  racare  cooti- 
gmt  per  biennium  continue  secutam,  quod  ex  ilUs  aque  ductum  in 
vostre  sahdis  remedium  ad  vestram  eeclesiam  prò  vestro  solacio  et 


>)  V^raoUdidi:  Uvbs.  8iehe  die  Urkosde  XUL 

Digitized  by  LjOOQ IC 


90 

9upervemieneium  koipiium  comodo  dmgmHi^  profÌM  qiiod  proptar 
hoc  dieta  ecdesta  debitis  obteqmìf  non  fraudetar.  In  evhis  rei  taati- 
moniaiD  pretMites  dainiit  Hti&niB  BOftro  «gillo  monitu.  Dttam  ia 
saneto  ypolito  Anno  Domini  M*COC*  qnarto  x.  Kal.  Mail. 

E  Cktfialtri*  AffvUri  CtaatlrM.  UL  IM.TO.  k 

Bisehof  Waralitrd  Kett  6s  aber  nieht  bei  dìeten  GoBsttHrief  b«ir«idflB, 
•oaden  trog  auch  1313  nir  Errìektiiiig  der  ttiftlichM  WaM«rleit«ag  iìO 
Talento  bel  Siehe  Neerol.  Claattroa.  28.  JbU  and  aodi  die  felgeade  Urkaade. 

xcm. 

BUéh»f  Wemhart  von  Pofum  verUiht  dem  SHfU  dm$  Rtèki,  die  Pfmrrt 
HeUi§em9(adt  naek  dem  Tode  de$  Pfmrrer$  Hehurkk  Mfort  la  BMfts  su 


Dai  Paaaaa  10.  Jali  1104. 

Wemhardui  Dei  Grada  EccletiePaiamenoiiEpueopui  Dileeto 
in  Chrìsto  fratrì  Domino  Rudigero  Venerabili  PrepoiOo,  Jaeobo 
Decano^  eonimque  saecesaorìbus  et  Conreotoi  Newnbnrgensis  Mona- 
sterii  Salutem  et  ainceram  io  Domino  Karìtatem.  Vestria  et  Eecleaie 
yestre  perieulia  occurrere  et  comoditati  proridere  Paterna  aollidtndine 
cupientes  Eccleoiam  in  $aneto  loco^  in  qoa  jas  patronataa  optinetis» 
de  consensu  Venerabilis  Capitali  Patafienais  Teatro  Monasterio  dona- 
Timu8  in  apirìtnalibas  et  temporalibaa  per  mum  de  restria  fratriboa 
gubemanduro,  qnem  quidero  fratrem  nobis  et  aueceaaoribna  noatria 
ad  curam  eiaadem  Eeelesie  tenemini  presentare,  proni  in  litterìa 
exinde  confectis  nostro  et  Capitoli  nostri  Sigillis  commnnitia  danna 
eontinetur.  Volentes  antem  indempnitati  Testre  Tlterina  proridere,  et 
eaudus  preeavere,  Damns  robis  licenciam  in  biia  acriptia  appreben- 
dendi  possessionem  ecclesie  de  sancto  loco  prediete,  quando  Magittrum 
Eeinricum  pleòanwn  ibidem  eedere  vél  decedere  contìngat»  et  tan- 
dem Ecclesiam  racare  de  iure  pariter  et  de  facto.  Vt  interim  cogitare 
possitis,  quem  ex  Tobia  ad  eandem  ecclesiam  presentare  relitia.  In 
cuius  rei  testimonium  presentes  dedimus  litteras  nostro  Sigillo  mnni- 
tas.  Datum  Paiavie  Anno  Domini  M*CCC*  quarto  VI*  Idua  Jnlg. 

a  Cktftdwi*  Ar«yfi  Rr.  IT.  M.  IS.  k. 

In  der  Urkunde  Tom  22.  Aprii  1304  batte  der  Biaebef  die  laeeqiorìraag 
der  Kirehe  in  Anssicbt  gettellt,  bier  erfSlit  er  aein  Yerapreeben  dmreb  die 
Einrerieibang  der  Kircbe  in  Heiligenetadt  Dieee  batte  iwar  artpraaglieh  laai 
Stifte  gebdrt,  wie  die  Urkunden  der  Paataaer  Biaebafe  Radger  1243  aad 


Digitized  by 


Google 


91 

BarthoM  1283  klar  aoMpreekeB,  wird  aber  kier  neverduigi  drai  Slifto  nge- 
tk«ilt,  weil  distdbe  durek  eingetretone  wìdrige  VerklHmMe  dieMlb«  Terior«n 
bttte.  Eé  sckeiiit  dieser  Yerlati  unter  Heiiurieb,  Pfarrer  su  Hailìgensttdt»  dem 
Bnider  dcsPropstes  Nieoltuty  eingetreteB  zu  Min. 

XCIV. 

Ber  BtrgwkeigUr  éf  SHflea   Oerung  be$iàH§t  èie  dmreh  Herbori  v^n 

Wien  erfrlgte  Venetmm§  mmm  WHmgmrUm  %u  KaUenkerg  tm  Sehàn' 

mtum  den  Jmden, 

Dtt  t.  1.  18.  NoT.  1304. 
leh  Gerunch  hem  Choln  mm,  Perchnuuster  des  GaUhaus  ze 
Neumbureki  yergìch  oflenleich  ynd  tiien  chunt  alien  den,  di  disen  prief 
lesent  oder  horent  lesen»  di  nn  lebent  vnd  hernaeh  chQnfdch  sint,  daz 
Herbwrt  vom  Wien  vnd  9ein  Chon  vraw  Àlheit  gelien  mtln  Schoen- 
numnen  dem  Juden  vnd  seiner  Chon  Racheln  fvnfphunt  vnetmer 
phenmng,  di  si  in  gelihen  habent  des  nachsten  Mittichen  nach  sant 
Merteins  tag  Tnd  ron  demselben  tag  gent  alle  wochen  zu  gesuech  aat 
iegleich  phont  acht  phenning  wienner  munzze,  vnd  fVr  haubtguet  ynd 
fVr  den  gesoecb  der  daranfgewachsenmach»  haben  si  in  rcchte  ynd  red- 
leieb  mit  gesampter  hant,  do  si  ez  wohl  getuen  roochten  ze  phand 
geMoeztimweingarten  andem  Chalnpergedes  ein  halbcz  ieuch  ist  ynd 
leit  zwischen  hern  hermanes  ymians  weingarten  ynd  des  Howenyelder 
weingarten  ynd  ist  das  geschehen  mit  nieiner  hant,  wan  ich  des  wein- 
garten perehmaister  pin,  ynd  mit  aller  ir  erben  guetlichem  willen; 
ynd  swas  dem  yorgenanten  Juden  an  dem  e  geschrieben  phande  ab  get, 
dai  er  bat  auf  Herwordes  trewen  ynd  auf  seiner  bausyrowen  trewen 
ynd  auf  alle  dem,  daz  si  habent  in  dem  lande  ze  Osferreich.  Vnd  dar 
yber  gib  icb  Gerunch  dem  oftgenanten  Juden  Schonman  vnd  seiner 
Chann  Racheln  ynd  ir  paider  erben  ze  yrchynde  ynd  ze  sicberhait 
disen  prief  mit  meinem  insigel  yersigelt.  Diser  sacbe  sint  gecceug 
ber  PercktoU  der  Ober  Chamerer,  her  Stephan  von  Syemdorf^  die 
erbem  chorhem,  Engelprecht  der  SuzhUer,  Chvnraih,  Rudwein, 
hemum  vonfreising,  Jacob  von  der  obem  chamer,  Lentwein  der 
Sehreiòer  vnd  di  Juden  Crersau,  chazday,  ysaac,  aaron  ynd  ander 
ersam  leut  di  da  pei  gewesen  sint.  Dicz  ist  geschehen,  ynd  diser  prief 
gegeben,  do  yon  cbristes  gepurd  ergangen  waren  Dreuzehen  hyndert 
iar  ynd  in  dem  yirten  jar  dar  nach,  des  nachsten  Mittichen  nach  sant 
Merteins  tag. 


E  CUrtalam  Arekivi  m.  fol.  M.  b. 


Digitized  by 


Google 


92 

Dm  UrluMd«  Migt  ■■•  Jaden  «la  %%Qgta  vad  timtm  gmUigmim  jAdi- 
•diei  ZiBifBM»  aUdidi  flBir  eia  Pfiwd  wScbeatlieli  8  DMUir. 


xcv. 

Ckmihé€k  von  Bher$dorf,  Kàmmertr  im  OwUrrtUk,  werUikt  den  Brééern 
Kmirmd  mU  DUiriek  den  Hmiit^kén  em  Ltken  m  POUekmUrf. 

Dat  Wien  1.  Dee.   1304. 

Ich  Chalhoeh  von  Eberstorf,  Cham$nerer  in  Oesierreieh^  Terìehe 
TDd  tuen  chunt  alIeD  den  »  di  disen  prìef  lesent  oder  horent  lesen,  di 
n?  lebeot  Tod  hernacli  cbunflicli  sint  dai  ich  mit  meiner  erbeo  g;aeteai 
willen  Tod  grost ,  Tnd  mit  Terdaditem  muete  Tod  aucli  le  der  leit» 
do  ich  il  wol  getuen  mochte,  Terlihen  han  den  erbem  leuien  Chvn- 
raden  dem  hutitokke  vnd  $einem  prueder  Diethreicken  md  alleo 
iren  erben  paide  SToen  Tnd  Tochtern  meines  recbten  anerstorben 
aigens  ain  lehen,  daz  do  leit  do  %e  PiUckdorfp  dai  mich  recht  Tod 
redeleich  an  erstorben  ist  von  meinem  prueder  pUckolf  Chvnraden 
von  Chiemessep  dem  got  gnade.  Dai  selbe  lehen  mit  alle  der  Tod 
darciu  gehorent  xe  holcz,  ze  relde  Tnd  le  dorf»  ii  sei  gestift  oder 
Togestift,  Tersuecht  oder  TnTorsuecbt  swi  so  ii  genant  ist,  daz  han  ieb 
in  Terlihen  ze  rechten  lehen  mit  alien  dem  rechte»  als  man  lehen 
leichen  sol,  ledichleichen  Tnd  Treyleichen  ze  haben,  Tnd  alle  iren  firo- 
meo  damit  ze  schaffen ,  Terchauffen,  Torseczen  Tod  geben  swem  si 
wellen  an  alle  irrsal.  Vnd  habent  mir  darTmb  geben  di  Torgenanten 
Chvnrai  vnd  DietreicK  zehen  March  iStiges  silber  Tnd  zwelif  pbTnt 
wienner  phenning,  der  ich  recht  md  redeleich  gewert  bin.  Vnd  dar 
Tber  durch  bezzer  sicherhait  so  secze  ich  Torgenanter  Chalhoeh  mich 
Chvnraden  dem  hutsiokke  vnd  teinem  prueder  Diethreiche  Tnd  alien 
irn  erben  paide  STnen  Tnd  thochtern  Tber  daz  Torgenaote  lehen  da 
ze  PUichdoff  Tod  Tber  allez  daz  darczu  gehort  ze  Tolde,  ze  dorfe, 
swie  do  daz  genant  ist,  ze  rechten  scherm  fur  alle  ansprach  als  lehens 
recht  ist  Tnd  des  landes  recht  za  Osterreich,  Tnd  gib  in  darTber  disen 
prief  ze  ainem  sichtigen  TrchTnde  Tnd  ze  aioem  offen  geczeug  Tnd  ze 
einer  ewigen  Tostenuoge  diser  sache  Tersigelten  mit  meinem  insigel. 
Vnd  sint  auch  des  geczeug,  her  Vlreich,  her  Dietreich  vnd  her  Otte 
die  prueder  von  Pilichdorfy  her  Fridereich  der  hutstokk  von  Newn^ 
burg,  Sweicher  von  Engelprechte$torf,  Otte  von  ywanttal,  Hamreich 
der  Chamererp  Dietreich  von  Wolfgendorf  Tnd  ander  frTme  levt 


Digitized  by 


Google 


93 

geniiecb.  Diser  prìef  ist  geben  %e  Wirnme^  da  Ton  Chrìstes  geport 
warea  ergangen  Dreuczehen  hTndertt  Jar  in  dem  vierden  iar  darnaeh 
dM  naehtteD  Erìehtagea  naeh  sant  Andrea  tag. 

I  Cbtftilwi*  ArtUri  UL  f»l.  M.  k. 

XCVI. 

Wulfm§  «tu  Trikuiwiliktl  •pfert  »einem  Leibeigenen,  Kenrad  den  Feeh- 
ier,  iem  SHfte  (naek  ieiner  LùMkaufung),  mit  einem  Oeldiientte. 
Dti  Wien  13.  Dee.  1304. 
leh  Wulvmeh  von  Triban$winchel  Tergich  ma  taen  chant  alien 
den  dì  disen  prìef  borent  oder  lesent,  di  nr  lebentTnd  hernach  cbfnf- 
tieh  sint ,  dai  icb  mii  meiner  kausvrawen  vrowen  Maczen  goetem 
wìllen  Tnd  aucb  mit  alter  meiner  erben  grnst  Chtmraden  den  vechter, 
der  tnem  aigen  geweaen  iti,  lediek  tnd  frei  lazzen  han  vmb  fvnf 
pkwtt  phenmng  wienner  munzz,  di  er  roir  gegeben  hat,  vnd  han  in 
ge&pkert  dem  got$hau9  vnser  vravm  %e  Newnbureh,  also  daz  er  alle 
Iar  ze  sant  Micbels  tag  dar  dienen  sol  yier  phenning  der  rorgenanten 
mmzz.  Dar  rber,  ob  der  Torgenant  Cbvnrat,  swenn  er  iz  getuen  roacb, 
den  Torgenanten  dienst  ab  cbauffen  wil»  dea  sol  im  der  erber  berre 
ftrobst  Rndger  oder  swer  nach  im  brobst  ist  ze  Newnburcb  Tnd  dev 
samnang  gestatten  rnd  gonnen  an  alle  widerred.  Daz  dey  red  also 
atet  beleib  rnd  fìirbaz  Tnzebrocben,  dar  nber  gìb  icb  disen  prìef  ze 
einer  sieberbait  mit  meìnem  insigi  versigelt.  Diser  sacbe  sint  geczeug 
ker  Wemhati  der  Pkarrer  von  Triòanswinchel,  her  Hainreich  von 
Sulez,  ker  fìiedreich  der  huetstoch,  her  Wemhart  der  Schiver,  her 
kerman  ymian  %e  den  zeiten  richter  ze  NeunUmrch,  Wemhart  der 
richier  ze  dresehirchen,  preunreich  vndpeter  der  arnman  vnd  andar 
frrm  lent  genuecb.  Diser  prìef  ist  gegeben  ze  Wienn,  do  nach  Cbristes 
geport  waren  Taosent  iar,  drerhondert  iar  dar  nacb  in  dem  rierden 
Jar  an  sant  Locien  tag. 

B  Chartalario  ArehiTi  m.  fol.  76.  \. 

la  diaaer  Urksada  arBeheiiit  HeniMBi  Tmiaa  cnerat  tlt  Stadtriehter  voa 
KkttaniMibvrg. 

XCVII. 

OtU  90%  IVienerkerh§r§  diftet  fOr  $idk  und  àie  8emen  emen  ewigen 

Jàhriag    %u  Klogiemeuhurg. 

Dai  Wien  6.  Jftnner  lt05. 

Icb  OH  von  Wtenner  Herwerg  hem  Aìbreehte»  de»  Stuch$en 

V0n  TrtnUmaneiotf  Swetier  Sun  Tergicb  ?nd  tuen  cbunt daz 


Digitized  by 


Google 


94 

mem  fir^we,  mem  MnMer  fir^we  Hélam  vnd  mmm  krmeier  Hudmmt 
vmd  ìVeidkarit  èie  paid  %e  Nevmburek  begrabem  emi,  ma  aueh  itk 
mit  gueten  Willen  meòter  hamafinwen  frawem  Gerétmdems  herm 
Weiekmii  teehier  vam  Pkmekensiam  mit  sam  in  —  Vnser  ialdehei 
geschaffet  md  gegebeo  haben  mser  reehtes  aigens  dem  Erbern  Gota- 
haus  TDser  frowen  xe  Newnbureh  seeha  achfliing  pbeoiiiiig  geltee,  di 
gelegen  sint  In  dem  darf  %e  Harraz  mit  so  getaner  bescbaidenhait, 
dax  die  Cborberren  dea  vorgenanten  Gotsbauses  xe  Newnbnreb  dnreb 
Tnser  sei  bail»  ynd  aueb  Vnaer  Vordern  alle  iar  étg  Pliiiislagea 
in  der  Cboteroper  ver  sand  Miehelatag  viuer  ùuiaek  edMen  begem 
mU  VigUij  vnd  mU  $eìme$$ef  geacbveb  aber»  dax  die  Torgenanten 
Cborberren  den  Jartaeb  niebt  begiengen,  ala  nnn  geacbrìben  ist»  so 
sol  ieb  oder  mein  Haoafrowe  de?  Torgenant»  oder  mein  nagat  Erben 
sieb  der  vorgenanten  GQlt  Vnderwinden  an  alle  Widerred  der  ror- 
genanten  Cborberren  Vnd  baben  in  dem  rebt,  ala  icba  rnd  mein  Vordern 
gebabt  baben.  Aoeb  sol  icb  des  vorgenanten  Gotsbanses  Vogt  aein 
Vber  die  vorgenanten  gnlt  an  alien  nux.  Wann  dax  die  Holden,  anf 
den  die  gOlt  leit,  mir  alle  iar  dienen  scbnllen  an  sand  Micbeb  tag 
iwelf  pbenning  Wienner  Mflnzze  xe  gexngnnsse,  dax  die  vorgenant 
gfllt  xue  dem  vorgenanten  Gotsbaus  ebomen  sey  von  mir  vnd  von 
meinen  Vordern.  Darober  Loben  aueb  wir  an  disem  brieff  Icb  vnd 
mein  bausfrowe  firowe  Gerdraut  di  Vorgenant,  diselben  gOlt  den  vor- 
genanten Gotsbaus  xe  scbermen Diser  sacbe  xe  einer  sieber^ 

bait  gib  icb  disen  brief  mit  meinen  Insigel  versigelt,  Vnd  dnreb  pezser 
Vestenung  so  bat  der  Erber  berr,  ker  Stephan  von  Meff$$awe  vnd 
mein  Oheim,  der  vorgenani  ker  Àlbrehi  ir  paider  insigel  xu  dem 
meinen  an  disen  brief  gebangen.  Diser  sacbe  sint  gexenge  der  Erbet 
borre  kerkaidenreiehderFwrekgrafven  Gor$,demaek  kerfrubreidk 
der  kuisioch,  damach  dniring  von  Seveìd^  Gentnek  kem  Ckoln  evm^ 
Dietreiek  der  Sekher  vnd  ander  frnm  leut.  Diser  brief  ist  gegebeo 
ze  Wiemne,  da  naeb  Christes  geburtte  waren  Tansent  iar,  dreybundert 
iar,  damacb  in  dem  funiften  iar  an  dem  Perbtag. 

Orìff.  P«rf.  (Pr*«.  n.  Mr.  4S.)  Om  «nto  8i«r«l  >•*  Stopliu''  vm  M«ÌMa«  a«ll«ni«f«l.  Dm 
svelto  Mth«ctkif«  Mift  b  •<•#■  4r«ÌMkif«i  6diiM«  «ìbm  Wiii«rk«pr  (vU  M  DmIIìm  Im. 
««•«•1.  Tak.  Xnr.  a.  ITS)  «il  ìm  UaMlirìAt  f  8.  AlWrtl  ftypàMla.  Dm  Jrilto  m4«  ait  4«v 
UaMlirifl:  f  8.  OtUaii  è»  WicMW  kwWrf,  Mift  «ìmi  Bla4«Mthili,  vi*  Urna  StjOM  lt4S. 
Wi  DaallÌM  1.  «.  T.  UL  a.  9S. 


Digitized  by 


Google 


98 


XCVUI. 


D€ria^€nmAmr§er8(mdirmA  hetemgt  dm  dmrch  UlrùA  dem  SdUttUng 
§€9€kehm€m  Vtrìtmtf  «inet  IFetRfcrlMff  su  RUttémernharg. 

Dtt  Uotteni.  4.  Aprii  iSM. 

Ich  kerman  ymian  %e  den  zeUen  riekter  vnd  wir  der  Rai  mti 
mmfi  der  gemam  der  Stai  %e  herexogen  Nevmbureh  —  dai  der 
beschaydeD  man  Vhreieh  der  Sehvzlmch  von  Pùmow  vnd  $em  ekatm 
praw  Leàkart  —  ir  weingarten  an  dem  Mittereke,  dea  ein  ieoch  Ut 
Tod  leh  iwìaehen  Sighartetf  weingarten  Ton  paxzow  rnd  xwiaehen 
der  Nutmem  weingariem  ven  Tuìn  recht  Tnd  redleieh  xe  ebanffen 
habent  gegeben  hern  Hemrekhen  wm  VeUiperek  der  nv  ite  Wien 
fwrger  tei  vnd  eeiner  Chon  vrowen  Gerdruien  ymb  hnndert  pbnnt 
ymà  Tmb  aeebt  pbut  pbenning  wienner  mnnxs  —  md  die  Torgenante 
Vlrieb  der  Sebreilineb  md  sein  ebyn  ttow  Leokart  babent  sieb  dea 
▼orgeaebriben  weingarten  reebta  ftaniebt  getan  ynd  babent  in  anf 
gegebea,  md  berman  yen  Freising  der  dea  Torgenanten  weingarten 
le  dea  aeiten  perebmaiater  war  an  à^  gotsbana  atat,  bant  in  Terliben 
barn  HainroebM  dem  mrgenanten.  —  Diex  iat  geaebeben  md  diaer 
prief  iat  gegeben  do  yen  Cbriatea  gebnrt  ergangen  wam  Taoaent  iar, 
drerboadert  iar  md  in  dem  fVnften  Jar  dar  naeb  dea  naebaten  Snnn- 
tagea  mr  dem  Pabntage  in  der  yaaten. 

K  CUrtaUri*  AreUvi  m.  M.  M.  a. 

XCK. 

Mm§er  9#fi  ìhutàtf  ver^ebd  9eimen  Wemgmrten  %m  Nu$$d9rf  dem  Prefd 
ttmdger,  teitiem   Bàrgem^  bei  den  Jmée»  Ahrmkmm  mnd  Ptdtrmm    9en 

Si.  PòUen. 

Dtt  Niutdorf  n  Pfiagtt«ii  1305. 

leb  Iktger  van  Nussdorf —  daz  der  ersam  herre  ker  Buger  der 
BrvM  v&n  Newnòurek  mein  porgel  iat  worden  bincx  Abraham  vnd 
PaUrrnm  den  Juden  %e  $ani  PÓlien  Tmb  TÌereiieb  pbmt  pbeom'ng 
wienaer  monete»  di  ieb  den  aelben  Juden  gelten  sol  —  md  fur  disel- 
bea  pbenning  ban  ieb  mit  gutem  willen  meiner  hauevrow  vrown 
Àgneeem  dem  mrgenanten  berren  Brobei  Bugem  le  phande  geseezet 
BMiaeB  weiagarten  an  dem  Nwnperg,  daa  ist  ein  ball>ea  iocb.  —  ver- 
aigelt  mit  meinem  inaigel  md  aueh  mit  dem  inaigel  bem  Otten  dee 


Digitized  by 


Google 


96 

$dtendkeH,  der  de$  vargemmten  weingariem  perchmmtier  iti  — 
Diser  sache  tint  gecseug  her  PerektoU  van  M$,  Ckarkerrze  Newnr- 
bureky  Jokam  von  Nuezdarfy  Bmger  v&h  der  keiHgem  $My  Durimà 
von  SevM,  vnd  Alkart  vm  ChmUferg  md  VbrekÀ  der  Sekreiber. 
Duer  prìef  iit  gegebea  %e  Nwuhrf  da  mcIi  Chrittea  gepurt  warea 
ergangen  Taosent  iar  drerhundert  ìar  darnaeh  in  dem  fraiften  iar  io 
den  Teirtagen  xe  Phìngsten. 

I  CiMrtaltrfo  ànkM  UH,  M.  11.  k 

C. 

Pr&p9Ì  Rudger  Vhtt  vn  NieUu  dem  B$el  den  Zékeni  vwn  SeOwumtdmf  ehi. 

Dai  Klottoin.  81.  Oet  1305. 

Icb  Iifyela  der  E$el  mU  eampi  meiner  Ckemnen  vrowem  Eie- 
peten  —  dax  der  Eraam  man  ber  Rudger  Brohei  %e  Newnbwrdi  Tea 
TDS  geloaet  bat  Toib  aebzieb  pbTot  phenniog  wienner  mousse  dem 
zehent  %e  Sabnaneierf^  der  rnser  paider  leibgeding  was  fon  dem 
GoUbaas  xe  Newnborcb  —  Diser  aaebe  sint  geeseng  di  ersamea 
berm  Siephan  von  Mey$eotce,  her  Herman  der  Mareehalck  pam 
Landenbereh,  ker  Weichart  von  dem  Topele,  her  VlreiA  van  dem 
Gereut,  herfridreich  der  Huietock^  her  Ortoìfvan  der  heiUgen  eimi, 
her  Vlreich  von  Riczendarfy  her  Wemhari  der  edUver,  vnd  her 
herman  ymian  ynd  aoder  frum  leut  genaecb.  Diser  prìef  ist  gegebea 
ze  Newnburch,  da  oach  Chrìstea  geportte  waren  Tanaent  Jar  drey- 
bundert  iar  dar  nacb  in  dem  fVmfIen  Jar  an  aller  beiligen  abent 

B  Ckartalari*  InkM  U.  f»L  Tt.  h. 

Den  Zehent  lu  Salmanntdorf  batte  Prepei  Pibo  1179  an  Heuiena  dieten 

Graecus  de  Ala  Terìiehen. 

CL 

iVtcIaa  der  Bui  vernini  Mmrmedkem^  dem  Jmden  ven  Wiem  eehme  BtwUmm 
gen  %u  Baum§mrtem. 

Dai  Wien  IK.  Jinner  IMA. 

leb  Nyela  der  Esel  —  dax  icb  gelten  sol  Marutdien  dem  Juden 
%e  Wienne  dreiczehen  pbrnt  wìenner  pbenning  da  Ton  disem  hentìgeB 
tage  gesuecb  auf  get  auf  iesleich  phtnt  seeba  pbenning  alle  woehen 
vnd  ban  im  da  fur  xe  pbande  geseczet  allea  mein  goet,  dax  ieb  haa 


Digitized  by 


Google 


97 

ze  pawmgartem,  ilio  betehaidedeieli,  é«B  idi  mehtet  uéht  H  mit 
M  schaffen  haben  sol  weéer  mit  dienst»  Boeh  mit  sleare  aoch 
mi!  ehtÌDen  saehen,  die  weìle  ei  des  yorgenanteD  Manud^ 
pbant  ist,  Tod  bsD  in  le  beszer  sieberfatit  ze  samt  mir  gesaeset 
hern  Ckvnrai  den  Ckyburger  —  Hit  den  geczeiigeii«  die  ber  nieb 
gesebrìbeii  stent  Daz  iat  her  JHetrekh  wm  PUiMarf,  der  Mar' 
ukaidit  her  Ortolf  von  der  heiUgen  $taip  her  Meinkart  derpaàk 
Miuckt  Genamy  kdnel  die  Juden  ma  ander  finiroer  leni  genoeeb. 
Diser  prief  ist  gegeben  te  Wienne,  da  yod  Cbristes  gebortte  waren 
ergangen  DreTCzebenbmdert  iar  dar  nacb  in  dem  secbsten  iar  an 
dem  nennten  tage  nacb  dem  Perìcbtage. 

B  Chtftalwto  awaIfMiii.  DL  M  Ù.  a. 

cn. 

Akt  FrùàrUk   v*»  JTrMiMiAiii^er    revtrriri  der  JéhemmifcafdU  dem 
jeMiek  eem  dem  nem§dumftm  Amm  %m  Ehtienmàwrg  s»  ltki§md§m 

GeUdieiut. 

Dtt  Klodeinenbiirg  7.  Min  1309. 

Nos  Fridericut  mUer acume  Divina  Jbba$,  totns^e  ConTentns 
monasterii  in  Chrememumier  ordinis  Sandi  Benedìeti  Preftenv 
nniTersis  presencium  inspectorìbus  declarantes,  qood  nos  apnd 
Herrandum  et  Vbrieim  camifiee$  in  Newbwrga  CUmtiraU  residentes 
domos  et  areas  ipsonim  sitas  ibidem  et  positas  prope  macella»  perti- 
noDtesqne  dotis  titolo  Capette  marmoree  SancH  Jnikannu  BofHaU 
imOn^  de  beneplacito  et  consenso  beniTolo  bonesi  Megitiri  CkemrméR 
eimedem  eapdle  reehrii  rito  et  radonabiliter  prò  nobis  et  OBonasterìo 
nostro  data  peconia  compararimns  nostris  applicandas  Tsibos  et  jnre 
eropbitcTtico,  qnod  Porcbrecbt  mlgariter  dicitnr,  Salris  diete  CapeUe 
inribiis  jnrisdictionibns  et  bonorìbns  pacifico  possidendas^  annumn 
eenewn»  videlieei  Sepiuagòiia  denario$  Tsnalis  monete,  in  festo  sanctl 
Martini  Episcopi  memorate  Capello  et  sois  rectorìbns,  qni  prò  tempore 
fiieriot,  de  predictis  areis  solutori.  Quo  neglecto  statuto  termino  penam 
debitam  joxta  ipsios  Loci  jura  et  serratam  antiqoitus  consuetndinem 
statim  incunimos  occasione  (excusatione  T)  qoalibet  cessante  et  remota, 
in  cojus  rei  memoriam  et  Cautelam  bas  inde  conscribi  fecimus  li<teras» 
et  SigiUmrum  nestromm  appensione  muniri.  Ego  Magieier  Chunraduip 
Beder  Cappelle  eupradieie  premissis  consenciens  recognoTÌ,  Sigilli 
Wm»m,JXf.  7 

Digitized  by  CjOOQ IC 


98 

mei  tesHmonio  appont$  presentìbus  et  appeDso.  Adom  et  daton 
Neufiburge  Anno  Domìni  Millesimo  trecentesimo  sexto,  Nonis  Marcii 

Orif.  P«rf.  (ProU  S.  N.  9S.)  Drel  hiatMie  Siff«I.  Dm  trtte  «ia  «v^m  ma  4« 
UaMlirifl  !  t  8.  Friderioi  Abkatit  Mouit«rìi  U  Cr«BMTMter  s  J«r  Akl  ia  UrckUskCB  Oraat*.  U 
sub  il  der  reehtca  Baad,  die  link*  taf  di«  Bntt  f«I«fl  ■■'  das  Haapt  ait  daca  lippcbci 
(aieht  Biit  der  lafel)  bedeekt,  liUt  aaf  den  Thraateaicl,  aa  dtaaaa  akarOTi  TMìm  rcebla  dei 
Kopf  eiaea  Haadet  »  liaka  der  eiaes  Sehweiaee  kcrTarrafi.  Daa  sveH«  Sicfcl  iat  j«aca  daa  Gaa< 
Teatet,  eathaltea  ia  Hnber  Tab.  XXVII.  a.  1;  aar  liest  «aa  bialcr  dea  Kaieradcat  8.  Afaplai 
Mr.  Das  dritte  Siefel ,  kleiaer  aad  orai,  iel  jeaet  Kearad'a  «ad  aetfi  d«  kefl.  Jakaaa  dai 
Tiafer  ttehcad,  ia  der  Hakea  Haad  eia  Lana,  Toa  aiaea  Kreiaa  eiafcaekUaaaa  (wù  ìm  laW 
T.  VUI.  Nr.  4)»  ia  rothea  Waebs. 

Ùber  die  sonstigeD  GGter,  welche  FViedrich  Ton  Krenwnftiiitar  datMlÌM 
Jahr  seinem  Stifte  erwarb,  vergi.  UrkuDdenbuch  far  die  Gesehiebte  dei 
BeDedictinersiiftes  KremsmùDster ,   Wìen  1852,  pag.  169  tqq. 

CHI. 

Die  Banmgartner  geben  dem  Stifte  da$  Eigenthum  emer  QtìUe  ss 
Schime9Ìorf, 

Dai  8.  1.  12.  Mfire  1306. 

Wir  Weychart  von  Pawmgarten  vtid  ver  preid  vruer  haus- 
vrowe  vnd  Hainreich  vnd  Fridrich  vnd  Hartneid  —  daz  weyclum 
der  Erber  man  von  Valchenstain  mit  frumer  leut  gewizzen  redleicl 
vnd  recht  gechauft  hat  sechs  Schillìnge  geltes  vnsers  aygens  da^ 
Schirnestorf  2iuf  einem  halben  lehen  w'ider  Dietreichen  denJeuckar- 
ten  von  Erpurch  —  Wir  Weychart  habent  aufgeben  die  aygenscbafl 
der  vorgenannten  sechs  Sehilling  geltes  wienner  Munzze  daei 
Schirnestorf  —  vnser  vrawen  sand  Marien  der  heiligen  choiugiiUM 
vnd  ir  dienern  der  lobsamen  samnvnge  des  chlosters  ze  Newnòurek 
—  Di  geczeug  diser  sache  sint  hie  geschriben.  her  Hainreich  der 
het^e  i^on  Liechtcnstain ,  her  Chadolt  von  Pawmgarten,  her 
WiUchulm  vnd  her  Chadolt  von  ClemencZy  her  Chvnrat  der 
hertnit,  her  Otte  von  Sireimcvrt,  her  Dietreich  vnd  Otte  wa 
Stiìzcnhoven,  Chvnrat  der  durst  vnd  Stephan  ze  valckerutttÙL 
Do  daz  gescliehcn  ist,  do  sind  ergangen  von  Christes  gebnrd 
drewzehcnhvndert  Jar,  diir  nach  in  dem  sechsten  Jar  an  sand 
Gregorii  tag. 

E  Cbartnlario  Claostroaeob.  HI.  fel.   110.  a. 

Schirnestorf;  cin  in  dor  Pfarrc  Falkenstein  geleg'enes,  nuo  eingegangeoei 
Dorf.  Ct\  Cod.  Trad.  n.  348.  4Ul. 


Digitized  by 


Google 


99 


CIV. 


Ulridk  von  Merkenttem  gtbt  dem  SHfte  einen  Oeldiientt  »u  NUdet' 
HolhArunn. 
Dtt  Klosterneuburg  11.  Mti  1306. 
Ich  Ylreich  von  Merchenstain  —  daz  ich  dem  erbern  Gotshaus 
fnser  Trown  ze  Newnburch  durch  got  vnd  durch  meines  vaters  sei 
willeo  Tnd  ander  mein  rordern  gegeben  han  sechs  ynd  dreizzich 
phenning  gulte  auf  acchern  Tnd  auf  wismat  di  gelegen  sìnt  ze  Nidern 
Holabnmne,  also  daz  man  dem  vorgenanten  gotshaus  die  vorge- 
niDteo  phenning  alle  iar  ebichleich  da  von  dienen  soU  dar  Tmb  daz 
maodes  vorgenanten  meines  vater  sei  vnd  ander  meiner  vordern  sei 
io  dem  vorgenanten  gotahaus  mit  gebet  gedenchen  sol.  Dar  vber 
le  ainer  steticbait  gìb  ich  disen  prief  mit  meinem  insigel  versigelt. 
Diser  prief  ist  gegeben  ze  Newnburch,  da  nach  Christes  gepurte 
waren  Tausent  iar  drevhvndert  iar  dar  nach  in  dem  sechsten  iar  an 
dem  auffart  abent. 

E  Cbartokrio  Claastroarob.  III.  fol.  75.  b. 

CV. 

Prfpt(  Btrtold  be%eugi  die  durch  Johann  von  Nutsdorf  geschehene  Schen- 

kung  eintM  Burgrechtes  %u  Ottakring  an  das  Siift. 

Dat  Klosterneuburg  11.  Juni  1306. 

Wir  PerktoU  von  Gotes  genaden  Brobst,  Eberhart  dar  Techant 

mit  sarot  der  Samnung  der  Chorherren  zu  Nevnburch  Tiicn  chunt, 

vnd  vericben daz  Johannes  von  Nuzdorf  vnd  se  in   Clivn 

frowe  Gerdraut gegeben  habent  durch  ir  sei  hall  nach  ir 

paider  Tod  vnserm  Gotshovs  ires  rehten  Pvrchrechtes  ze  Otachrhuj 
Drev  phvnt  phenninch  gulte  aufHolden  vnd  aufweingartcn,  di  man 
TBS  alle  jar  dienen  sol  an  sand  Merteins  tag,  dar  zue  dreizzich  hiiencr, 
der  man  alle  jar  zwelve  dienet  ze  weichnachten  Nevne  ze  Ostern,  vnd 
Nevne  ze  Phingsten  —  —  Diser  red  ze  ainer  ewigcn  sicherliait 
geben  wir  disen  brief  mit  paiden  Insigeln  versigelt  mit  disen 
gezeugen,  di  hie  geschriben  sint.  Daz  ist  ber  Wernhart  der  Schìrer, 
her  Vlreich  von  Chritzendorf,  die  ziren  Ritter.  Dar  nudi  lliul(jcr 
von  Nuzdorf,  Durinch  sein  aidem,  Gervnch  hern  C/ioln  svn.  Tazze 
9ein  hruder,  Wisent  von  Egenbnrdu  Penthart,  Orto/f  der  Ihtct- 
ttoch,  Rudger  von  der  Heiligenstat,  Chvnrat  der  Sehirer  vnd 
Alhart  von  Chalnperg,  Diser  Brif  ist  gegeben  ze  Nevnburehy  Da 

Digitized  by  CjOOQ IC 


100 

oack  Oiristet  gep?He  wuren  ergugen  taosent  iar»  Drefliiiiidert  itr. 
Dar  umA  in  dem  seduteli  iar  an  Sand  Barnaba  Tag. 

Oi%.  POTf.  (PralM.  m.  «r.  m.)  Aa  P«rgMtalt«rd«M  kiafi  ìm  •kmMm  «Am  k«kaul* 
CifUtlrittil  Mi  ìm  te  fwtfttn  BmUii,  i^r  b  aitMr  UrkMÌ«  m»nk  «b  mMm>  «naMal. 
Aaff  4m  «UMfW  Siic^  imilii»,  b  g«ftm  WmK  «tmM^  «r  MiOTkdb  b  lnl«M4M>  Stri- 
l«^t  thmkM  «takl  liiàs  4b  Mlifab  Jih<^w  ,  ttgcMUtlt  T«ii«a  k«nic««  «tble,  rcifcto  4«r 
f«rfclUÌg««J«  Ih«1  aOfbl,  b  *»r  IbkM  ImÌ  eb*  LOb  Inc«a4,  «•  rt«fcb  ■■§— a  mUhémi 

iMt  aifitwgiaib.   mt  Mb  T«rglag«r,  m  «iblt  iMlk  «r  b  Um  Ufi  Mf  Mb«a  WaUtag 
(AMmblb  B.  M.  T.)  H.  Min  ••. 

CVL 

JVhpìI  llBihfr  htMtÌ0Ì  utétr  hetdwHmicn  B€iiii$mtkgen  4en  Kàmf  tùut 

Dtt  Klottmtabirf  7».  Jnii  1S08. 
Noe  Budgerm  Divina  mkerueUme  Prepatiiui,  Eberharébu 
Deemuu  Totnafoe  ConTeAtas  Ecclesie  NefDbargeDsis,  Notom  esse 
Telaams  presendom  iospectoribus  Tniversis  preseatibos  et  futurìs, 
Qaed  bonerabiUs  Domina,  Domioa  Gerdrudii  uxar  quondam  Eertmdi 
hane  wtemarieMagisiri  Curie  nottre  de  Tolnntate  nostra  et  lieenda, 
nec  non  de  omniom  beredum  saorom  coosensa  Dwmtm  9uaM  tOam 
intra  maros  dmiaiit  Nefmburgen$i$,  quam  a  nostra  Ecclesia  Jore 
GìtUì»    qood  Porebrecbt   didtur»  possidebat»  tendidit  Venerabili 
in  Cbrìsto  Patri  Domino  Friderieo  MbaH  et  $uo  Canvenhd  in 
Ckremtmvntier  prò-  THginta  octo  talentis  Denariorom  Wiennensis 
BBonete.  Profitens  in  nostra  presenda»  qood  eadem  pecnnia  sibi  sii 
integraliter  persolota.   Nos  itaqne  eontractum  boiasmodi  ratom  et 
gratom  babentes  dictam  domnm  post  resignadonem  ipsios  Domine 
Gertradis  prenotate»   snoromqne  beredom  ipsi  Domino  Friderieo 
abbati  predicto  et  sue  Ecdesie  in  Chremsm?nster  coocesnmus  et 
donafimos  Jore  simili,  riddieet  Cifili,  qnod  Porebrecbt  didtar, 
perpetoo  posndendam,  Sdris  omnino  condicionibns  infra  scriptis 
Tiddicet  qood  de  ipsa  domo  prenotata  Nobis  nostreqoe  Ecclesie 
doobos  termims  in  anno,  sdlicet  Testo  beati  Georgii  qoinqoe  solidi  et 
feste  beati  Martini  qoinqoe  solidi  denariorom  Wiennensiom  perpetuo 
ministrentor.  Qood  si  per  ipsom  Dominom  Abbatem  predictom  Tel  snnni 
soccessorem  qoemcomqoe  qoocónqoe  modo  neglectom  fberit,  dd»et 
secondom  Jos  terre  Aostrìe  et  consoetodinem  per  ipsom  Dominom  Abbe» 
tem  sepedictometsoomconventomomni  occasione  postpodta  emendar i. 
Vt  aotemdrca  contractom  bmosmodi.et  nibilominos  circa  donaeioiieiB 
et  concesdonem  fi^tam  a  nobis  omnis  efitetor  calompnia  in  fotnmiiiy 


Digitized  by 


Google 


101 

prasentes  Utterts  Eedasie  io  ChremsmiTiiiter  deduniit  sigfllorum 
nottromm  maniiiiuie  robontas.  Huiiu  rei  testet  sant:  Dammus  Fri' 
deriau  plebanus  de  Chemnaien,  Damimu  Vlrieui  Ruffka,  Dammui 
Bugeruè  de  Sieutz  Judex  NetnburgemU  y  Damimu  Wemkardui 
SMfiro  Offtckdkf  Domimu  Hermama  Ymum,  Ihmùm»  FZrìciM 
de  Chrieienderf  miliiei,  Preterea  DvringuM  de  Seveld»  €hmiheru$ 
de  Mavrpergy  Gervngui  et  Tozzo  fraire$  filii  quondam  Domùd 
Choiomip  Dytericm  Schifro,  Hermanus  de  freieinga,  Tritiratmu 
de  Àichp  PertholduB  de  Otstorf,  Chvnrad  de  Lavtterbaeh,  Albero 
Bvrmvnt,  Friderictu  et  YlricuB  fruire»  deAieh»  et  juam  pluree  alU 
fide  digni.  Datum  Nevnburge  anno  Domini  Millesimo  Trecentesimo 
sezto  in  die  beatorum  apostoloriim  Petri  et  Paoli. 

Orit.  Ptrf.    (R«p.  T«c  Mr.  t7.  M.  II.)    Me  Mkoa  frtt«r    k«MkritkMM    Si«t«l  im 


Der  Sttdtrìeliier,  Bitter  Rodger  tod  Staai,  ersdieivt  hier  sum  entra  Male 
Bi  dee  Kloeteneobvrger  Urkiuuleik. 

Darch  die  Obergrìffe  der  ni  Klosteineaburg  aageeiedeltea  Predigerordeee- 
Brflder  Torsiehtig  gemaeht,  httie  dee  Stifl  sieh  toh  dea  nea  aageeiedelteB 
Aogttstiiiern  1304  (Fischer  II.  320)  eineo  Revers  taattellen  laeien,  date 
eelbe  jedes  Eingreifees  io  die  SeeUorge  sieh  enthaltee  wùrdeo. 

deiehee  Terlangte  and  erlangte  et  von  dem  Abte  in  KremtmOiister, 
wie  die  felgeode  Urfciude  uter  gleieben  Datm  mit  der  friherea  ueweiil 

cvn. 

MFHeériek  vanEremimAtuter  ver^idUei  aufjede  Se^torge  bei  temem 
neu  erkauften  Hofe  in  Klottemeuburg, 
Dat.  Kloatemeuborg  29.  Juni  1306. 
Nos  Friderictu  Dei  grada  Abbas  Totusque  Conrentus  Eeclesie 
m  Chremsmvnster  constare  volumus  tnifersis  presentes  litteras 
iotuentibus  tam  presentibas,  quam  futuris.  Quod  Nos  de  farore  et 
licencia  Venerabilis  pairis  Domini  Rudgeri  Prepositi  Totiusque  Con- 
Tentus  Nefnburgensis  Ecclesie  consensu  Domum  quamdam  sitam 
intra  moros  cintatis  Neynburge  propria  pecunia  emendam  compara- 
fimos»  quam  non  licet  nobis  modo  aliquo  ampliare,  nec  in  ea  oraio^ 
rium^  Capelloni  vel  attore  aliquod  edificare^  nee  in  eo  vnum  de 
nostri»  fratribu»  locare  p  nee  qiUcguam  in  ea  operwn  focere, 
quod  diete  Eccleeie  po»»it  generare  diependium,  nisi  super  omnibus 
biis,  que  dieta  sunt»  Prepositi  et  qui  prò  tempore  fuerit  ipsiusque 
Conreutus  farore  habito  et  licencia  speciali,  sed  empcio  aree  adiacentis, 
qoe  ad  predictam  domum  annuatim  Tredecim  servit  denarios  nobis 


Digitized  by 


Google 


102 

ab  ipso  Preposito  predieto  et  ano  ConTentu  tantammodo  indulgetur.  In 
Cuius  rei  testimoniam  presentes  litteras  NeTnbargeoAi  Eecleaie 
dedimufl  nostrorum  sigilloram  muniinine  consignatas.  Datam  Ami- 
burge  anno  Domini  Blilleaiino  Treeenteaimo  Sexto  in  die  beatorom 
Apostolomm  Petri  et  Pauli. 

Orif.  Pttf.  (Bey.  T«t  Nr.  ».  Hi.  IM.)  DÌ«  Biftì  è-  JLktf  Fri«JrM  «14  mÌbm 
CmtmIm  ■■  P«rfuiMl«lr«ifM. 

Der  Propst  Rudger  sttrb  in  dieMm  Jthre  am  20.  Noveaiber  nach  Angabe 
dea  Todienbuehea;  da  aber  action  am  11.  Juni  aein  Naehfolger  Bertold  ala 
Propat  auftritt,  acheint  ea,  daaa  er  frflber  reaignirte.  In  der  Torliegenden 
Urkande  wìrd  er  denooeh  ala  Propat  angefUhrt,  weil  die  bezAglieben  Ter- 
handlangen  nnter  ihm  iii  Ende  gefnbrt  wurden,  htngegen  die  Urknnde  erat 
apftter  naeh  aeìner  Reaignatìon  anagoatellt  wurde.  Àhnlìelie  Terbiltniaae 
finden  aicb  bei  Linek  Amalea  Giare?,  ad  un.  1381,  pag.  807  and  Fiaeher 
Sopplem.  alter.  Pari.  YI.  p.  86. 

Dieaer  (erate)  Kremamflnaterliof  lag  dem  Chorfranenatifte  ad  a.  Magda- 
lenam  gegenOber. 

CVffl. 

Die  Baumgariner  gében  dem  Stifte  et»  Lehem  «»  SMmeeiorf, 

Dai  0.  1.  U.  JttU  1306. 
Ich  Weychart  von  Pàwmgttrten  vnd  mein  kausrr&we  verPreid 
vnd  vnser  erben  ver  Gedraui  vtuer  toehier,  vnd  Hainreich  vnd 
Hertneid  vnd  Fridreich^  vn$er  svne  —  Daz  wir  baben  aofgegeben 
rnsersTreyen  aygens  eingancz  lehen  zeSchimestorfmìi  zehen  schìl- 
linge  geltea  wienner  phenning,  di  auf  dem  lehen  dienst  sint  dem  Chlosier 
%e  Neumburch,  der  erbern  SamnTng  Tnd  Stiflfng  der  beiligen  chmiginne 
sand  Marein  aygentlich  zehaben,  alsr  daz  wir  forbaz  cbain  recht  zn 
dem  Yorgenanten  leben  baben  scbullen,  an  ala  ril  daz  man  alle  iar  ze 
drein  Pantaydingen  yon  der  yogetey  besonderleich  ie  drei  phenning 
dien  schol.  —  Des  ist  geczeug  herSeyfrU  derpharrer  von  valchen- 
siain,  herr  Hainreich  von  Liechtenstain,  Chadoli  vnd  Willekabn 
vnd  aver  Chadoli  von  Pawngarten,  her  Weichart  der  herinch 
Tnd  manicb  ander  pider  man.  Der  prief  ist  geben  nacb  ynsers  berren 
paerd  «ber  dreuzebenhyndert  iar,  dar  nacb  in  dem  secbsten  iar  an 
sand  Jacobs  abent. 

E  Chartalarìo  ClaMtraMok.  III.  liO.  h.  ■■<  Orìf.  Pffrf.  (Bep.  Tel.  Ut.  1.  M.  S13.) 
Dm  rasd*  8i«fel  bìI  ^r  Uatcbrift  8.  Weiekardi  àt  P«B«ri*  Mifl  ia  «itMi  drviMUfM 
SeliiM*  Bwrl  Biadta,  wi«  gì*  ia  JMen  d«iKwirad  Lcmkacr  b«i  Oaelliai  KsMrpt.  Ocacal.  Tab.  XI. 
M.  iti  «ra«litÌB«a.  Sekiractdorf  Mlbsl  fek«rle  ia  die  Pfarrt  dea  ala  Zeigea  TorloaBeadea  Sfjfrird 
TM  FaUeaaUia,  wie  aaa  ciaer  al{ftU«kM  Urfcaad«  de  aaao  1497  aidk  crfikt. 


Digitized  by 


Google 


103 


CK. 

FiUwmi  de9  Pa$iamer  Biiehofm  IVemker  Uber  cine  Urkunde  dei  Komeu- 
har§er  Ffkrren  Ulrich  von  Neidau  tu  Bem^g  auf  da$  Zehmtrechi  de$ 
8Hfte9  «M  Bmendorf, 
D«i  Klostarneiiburg  28.  JoH  1306. 
No8  Wemkerua  dei  grada  EccUne  Pataviensis  episcopus 
presentibiM  eonfitemur,  dos  ridisse  literas  sìgìllatas  sigillo  Virici  de 
Neffdaw  pUbam  plehii  in  Newf^rga  et  universitatis  cìtìuid  ibidem 
due  reprehensione  qualibet  in  bec  yerba.  Ego  Vlricus  dictus  de 
Nefdaw  plebanui  eccleeie  sancii  Egidii  in  Neumburga  vna  cum 
vmvenitaie  cimum  ibidem  Dotum  esse  cupio  presencium  inspectoribus 
▼mrerais  presentibus  et  fìituris,  quod  a  tempore  predecessonim 
neonim  et  a  tempore  doroioi  Nycolai  bone  memorie  quondam  Newn- 
bsrgenm  ecclene  prepositi,  qui  de  sua  liberalitate  et  gracia  pre- 
dietam  michi  contulit  ecclesiam,  nec  non  a  tempore  cuius  non  exstat 
memoria,  due  partes  omnis  decime  intra  terminos  parochie  omnium 
grsnorumy  dueque  partes  decime  vini  in  plano,  quod  dicitur 
Ehm,  in  Enczensdorf  superiorem  cameram  dominorum  meorum 
de  Newnburga  respiciunt  omni  iure  et  tercia  pars  eiusdem  decime 
omnis  grani  et  vini  in  loco  predicto  ad  ecclesiam  sancii  Egidii 
pertiaent  memoratam  cum  omnibus  munìtis  decimis  preter  decimam 
agnorum,  cuius  similiter  duas  partes  predicta  coUigit  camera  supe- 
rior,  et  tercia  ad  predictam  ecclesiam  parocbialem  dinoscitur  perti- 
oere;  Tolens  ergo  gravaminibus  sepedicte  camere  caucius  preca- 
vere,  ea  in  quibus  ius  decimale  michi  compeciit,  sana  super  hec 
deliberacione  babita  presentibus  annotavi,  ne  ecìam  aliquis  in  ipsam 
ecclesiam  succedencium  manum  ad  vlteriora  extendere  debeat,  audeat, 
Tel  presumati  presentem  literam  ipsi  ecclesie  Newnburgensi  conscribi 
feci  et  eam  mei  sigilli  nec  non  sigilli  dictorum  civium  de  Newìi- 
Imrga  munimine  roborari.  Datum  Nevmburge  Anno  domini  M**.  CCC^ 
Sexto.  VI.  Idus  Julii.  Et  nos  ad  ulteriorem  firmitatem  eandem  rege- 
strari  roandamus  literam  et  nostro  sigillo  muniri.  Dot.  Patavii  Anno 
Dai.  M*.  CCC».  Sexto.  V.  Kal.  Augusti. 

E  Clurtalario  CUmItoo.  III.  fol.  70.  b.  and  Orig.  Perg.  (Rep.  V.^t.  Nr.  3-  f.  ^49.)  Die 
nat«Mkalt«te  Urkaade  lelbit  ut  anf  Pergameot  (Rep.  Vet.  N.  3.  fol.  249)  uod  hat  iwei  ruDde 
M  Per^uieBUtreifem  hiageadtf  Sie^el  io  gelbem  Wachs.  Das  ente  (gebrocbeo)  ttelU  eiotr  Stadt- 
•aacr  ait  eia«B  Tbort  dar,  dariiber  drei  Thùrme,  tod  deDco  der  in  der  Mitte  hoher  «•  mporsteigt. 

UaMbrift: eirion  ia  If««Bbnrgli.  AqF  dem  andern  erscheint  eia  l.amta  mit  der  Kahne,  worio 

4a»  KrcaieaxeìcbeB.  UnuebrìA:  -f  S.  Virici  Plebani  r<leTuburg(.-Dsii>. 


Digitized  by 


Google 


104 

ex. 

Wenur,  BUA^fv^m  Fatami,  9ihi  àem  Stifte  im»  PrMUgimm  cine*  AetM- 

mUtuTé»  fir  dm  E9f  su  Wien  hii  %mr  ErhMmuu§  emer  CmpdU. 

Dtt  Pmmi  M.  Mi  1309. 

Wémherui  dei  grada  Paiaviemm  écdaie  epi$eapu$  dUeeio 

m  aniù  firatri  Budgero  veneraUU  frepetUoeeéUmNewnbwrgenm 

sabtem  et  sineeram  io  domino  karitatem.  Vt  eo  ferreneiuf  dÌTÌao 

eoltiil,  preaertim  eelebrandis  miasia,  ioaiatatia  quo  comodiaa  ad  hee 

ae  faealtaa  obtnlit  dileccioiii  yeatre,  auctoritate  ordinaria  indolgemna, 

et  in  hiia  aeriptia  danna  lieeneiam»  né  m  Caria  ve$tra  Wienne  ia  aUa- 

ri  9iaiic0  in  mnndo  loeo,  qnando  vebia  plaenertt,  mi$$am  dieaiii 

donee  Tobia  deeena  oratorinm  eonatmatia.  Datum  Patav.  Anno  DnL 

MiUeaìmo  Treeenteaimo  Sexto  Pantaleonia  martiria. 

B  f^Tlaltrit  AnUfi  m.  Tf.  b  wi  If .  M.  at.  b. 

Da  ÈM  AaMtelhngttafe  baraiU  Bertolé  Praptt  wir»  iti  dit  Adilmug 
Radftr*t  dtdardi  «i  trklirea,  datt  tr  aoeh  wlkrtBd  teiaer  Rtgienmg  4ie 
Bitte  aa  den  Ordinarìnt  garìehttt  htttt,  dtrta  ErfSUvng  hier  ertebeiat 

CXI. 

Sdkwetier  Ej/Molt  iieMeiiierin  ier  BikuéHmtn  %m  WUn,  reveniri  dem 

SHfte  Kh9i0rmemhwr$  die  Zék€ntffiMì§keH  ikrer  Wdm§aHm. 

Dai  Wien  7.  Stpi  llOe. 

leb  Swetter  E^$al^  Maisiròme  des  Ordem  der  FaetM  $and 

firatm^zen  mit  aamt  der  Samnnng  meiner  Sweater    xs    Wieime 

Tnen  cbont Dai  wir  tod  dem  weingarten,  der  da  baiszet  der 

Jordan,  den  vna  fìrawe  Irmgart  Weigpoie»  wiiib  durcb  ir  sei  willen 
gegeben  bat»  md  auch  ron  alien  andem  weiogarten,  dj  wir  yil  leiht 
hemaeh  gewinnen,  di  in  aeiner  piet  gelegen  sìnt,  dem  Gotahaoa  rnaer 
frowen  se  Nemborcb  an  alle  wider  red  zehent  ynd  aueb  Percbrecbt 
alle  iar  geben  sebolen.  Getehicht  dar  aber,  daz  wir  vii  leiki  ker 
nach  von  Rom  prief  gewinnen,  da  von  wir  vbrich  wolden  $eÌH 
ze  geben  den  vorgenanten  zehent  vnd  Pérehreeht,  dij  ichulen 
nicht  heìfsn,  noch  frvmen.  Wir  scbulen  dannoch,  ala  Tor  gescbriben 
iat,  alle  iar  dem  Torgenanten  Gotabaua  dienen  xecbent  md  Percbrecbt 
an  alle  widerred  Ton  dem  Weingarten»  der  da  rorgenennet  iat,  ynd 
aocb  Ton  alien  anderen  Weingarten,  dj  wir  tìI  leibt  ber  nacb  binder 
dem  aelben  Gotabaua  gewinnen.  Dax  der  red  alao  atei  beleib  ynd 
furbaz  Tntzebrochen,  dar  yber  geben  wir  disen  brief  le  einer  ebigen 


Digitized  by 


Google 


lOK 

•ieherliait  mit  viiserm  insigd  Tersigdt,  ynd  dareh  peiier  sieherliait 
habaa  wir  gepeteo  den  Ersamen  mtnìHem  Vlreichen  Pei  den  Prue- 
iem  dai  er  sein  losigel  zu  dem  TDsern  an  disen  brìef  bat  geleit. 
Diser  brìef  iat  gegeben  ze  Wienne  Da  naeb  CbrUtes  gepTrte 
waren  ergangen  Tauseot  ìar,  Drev  hundert  'ult,  Darnaeb  in  dem 
•eehateo  iar  an  ynser  frowen  abent,  ala  aie  geporn  wart 

Or%.  F*rf.  (B•^  IH.  Nr.  li.  fot  Iti.)  Dm  «nlt  mi»  Si«ff«l  a%t  tla  MhnitMiJts 
a«tlicM  Thkr.  dam  Hui«  ikall«k  (TÌclUlelit  RakaditiMMor  T  Un  Maria  IfTpOaMt),  oberUlk 
dM  ■•••  wmà  éU  U— fcriit»  8.  8«r*ra«  PwitMdaB  4t  IHmu  ;  ià»  iveite  4r«ic«kif«  •!>«■ 
giaigrilM  énUm  mU  iì*  OMdtfiflt  8.  Tirici  Ì1U  6rilbab  Magfalri  MimH. 

So  weit  meiiie  Kenntiiiit  reichi  (die  freilieh  bei  dem  Mtngei  TÌeler 
ffilfunittel  eine  flbertoi  besebrfnkte  iti),  dArfte  diete  Urknnde  die  ersie  tob 
dei  Basferioen  io  Wiea  bekannte  tein  (ef.  Fischer  Noi  brer.  Urb.  Yiodob. 
P.  L  CIVL  iweìte  Ansgibe  p.  i84),  wenii  niobi  rielleiebi  der  Aosdnick 
itit  friMif f ea  a«f  ClarieeeriiieB  hindeutet,  wo  dann  Byttl  die  ertte  Meittorin 
dee  9L  ClaraiUoeteri  wire.  Dtgegen  sprtebe  8ber  wieder  die  BeieiebBang 
«Meiatark*,  da  in  S(.Cltr«Bkloeter  die  Yeriteberìneii  ÀbUeeÌBei  genaBiA  wirdeB. 
Ulrìcb  iit  TÌelleidit  der  Sobn  Cbunos  tob  den  mioBerB  Praedeni,  der  io  eioer 
fribereB  Urkonde   (N.  34)  ood  bei  Flecbcr  p.  IL  eap.  lY.  p.  68  Torkdranit 

Ober  doB  Orden  der  BOaterìBeD  et  Henrion-Febr  allg.  Geseb.  der 
MineheordeB  L  419. 

Der  enrlbate  Webgarten  Jordan  erscbeint  im  J.  1514  im  Beaitie  Ton 
HaM8  WHtU  B.  K.  Mijeailt  Seeretarj. 

cxn. 

Rmd§er'§  vow  8tmtMf  Siadtriekier*  von  Klottemeuhurg,  OerickUhrìtf  Hhtr 
dem  TéinMag  CkrUHam't  vn  HeiligentUuU. 
Dai  Kloatomeoborg  1306. 
leh  Rueger  von  Simwt,  ze  den  zeiien  Riehter  %e  Neunbtirch 
Ckioeierhalòen,  Doen  ze  wizzen  alien  den,  die  dieaen  prìef  sehent 
oder  hTreot  leaen,  die  N?  lebent  oder  ber  naeb  cbioftìcb  aint,  Daz 
9ru  Jemte  von  der  keiUgen  stai  eklaU  vm  ir  wirtes  Dot  Chrietanee 
kmez  Ckmtraten  de$MeisHere$  vme  von  der  heiligen  itai,  vnd  chimi 
9V  iang,  vnez  im  ckam  mein  vurbot  Do  er  des  in  warde,  do  cbom 
er  fur  mieb  mde  fur  die  erberen  pyriger  in  dev  scbran,  Tnd  antburt 
ir  mit  forsprecben.  Do  ward  im  ertali ,  er  scfavlt  sicb  bereden,  do 
bere!  aieb  der  rargenant  Cbfnrat,  dea  Torgenanten  Todealages 
Reeht  mde  Redeleieh  an  gabe,  md  an  alle  pbenengen»  ah  rechi 
tei  der  $iai,  vnde  auek  dee  Landes  rnd  auf  de?  rede,  daz  er  furbaz 
flielier  beleibe  Tar  mir,  mde  var  alien  Lftuten  vnd  Tar  alien  Ricbtern, 
So  gibe  ieb  im  mein  prìef  are  dnem  aicbtigem  yrcbmd»  vnd  ave 


Digitized  by 


Google  I 


106 

eiaer  ewigen  festnmge  venigaHaii  mK  mebea  Sigei.  Vnde  mit  den 
erberen  seTgen,  die  lier  naeh  geachriben  stent:  Jacob  Vartier^ 
Gerbot^  Otto  Evmmel^  Hamriek  mouly  Fridrteh  encp  Frederick 
kiezman,  Ortwein  MariaMer,  Mram  bef  der  Tvenaowp  LeypoU 
uoieeken  den  wegen^  Gerkart,  Otto  Sveter,  Hémriek  von  La, 
Tnd  tnder  firumen  Liut  genyege.  Disev  beredung  iat  gesehehen,  do 
von  christes  geburt  ist  ergangen  DreTzehen  bundert  Jar,  dar  Naeb 
in  dem  Secbsten  Jar. 

Orit.  P«rf.  (B•^  IH.  Rr.  41.  M.  Iti.)  DrtiMkitM  Uféi  ali  éw  CÉMthriftt  8.  ■■{«ri 
i«  8UTS.  ÀM  iw  8teil«  àu  KrewM  (f)  tb  Makctokiffr  Btwm,  Ou  «Wrt  r«M  4—  8i«f«U  iti 
•riMkM,  aie  utor*  Hilfle  rtrtMl»  Jle  tfai*  Uafl  Mkrif,  «i«  b«i  H«b«r  Tak.  DC  Mr.  16. 

Dtt  Reehi  des  Blatbtmiet  baite  die  Stadi  Klofteneobnrg  roa  Henog 
Albreeht  1. 1298  erhtltea. 

cxm. 

Kéurmd  der  Hàrwmrkter,  EmbeteUter  in  ùderreidk,  hettHigt,  émm  Hm 
Preptt  BeriM  ien  CMUiengt  ven  mùmm  He  fé  su  Bknker§  Uee  enf 

Dai  WIen  26.  Febniar  1907. 

Ich  Chvnrai  der  HuebnuUeter  yergicb  Tod  Tuen  cbTDt 

dai  mir  derErsaro  Herre  Brobet  BerthoU  vonNetnburek  yod  aeineo 
genaden  Sechzig  pbenning  Dienstes,  die  ich  dem  Gotsbana  le 
Neynborch  dienen  schrlt  von  meinem  kof  %e  Himpereh,  se  mdDeii 
tagen  gantzieich  laizen  hai.  Hit  ao  getaner  besebaideobait,  Dai  ber 
nacb  mein  Erbea,  oder  Swer  den  aelben  Uof  nacb  meinen  tod  ione 
bai,  dem  Gotsbaas  se  Nemboreh  alle  lar  dayon  dien  Seebiieb  pben- 
ning wienner  Hrnize  an  alle  wider  red.  Diser  sacbe  ze  einer  ebigen 
sicberhait  gib  icb  dem  Torgenanten  GotaboTa  diaen  brìef  mit  meinen 
inaigel  Teraigelt.  Diser  brìef  ist  gegeben  ze  Wienne,  Da  nacb  Cbrìatea 
gebyrte  waren  ergangen  Taosent  iar»  Drer  bundert  iar,  darnaeb  in 
dera  Sibendem  iar  des  nabaten  montagea  nacb  aand  Matbie  tag. 

Orif.  Perg.  (Bep.  TeL  Rr.  S.  fU  tU.)  8«kr  UeÌMS  rmmi—  8i«f«l  ia  rcth»  Wsebs. 
Dai  irci«ekif«  Stkili  mì^  riaca  Grtif,  wit  jeaea  Ulri«b*a  t««  Jakra  IM6  wbì  Ckiia«*a  vmi 
Jalirt  1S82.  Uaiclirifl:  f  8.  Cbri  Da  Baraaralit. 

CXIV. 

Statut  dee  Paaauer  BUekefee  henOgUdk  de»  Cherfrmmemtiftee. 

Dit.  Ebersberg  1.  Jali  1307. 
Wernheru»  dei  grada  Eecleeie  Paiavieneie  epieeopue  diletto 
inXsto  fratri  domino  Perhtoldo  venerabili  prepoeUo  Newnbnrgeneim 


Digitized  by 


Google 


107 

eedene  salotem  et  dneeram  in  domino  karitatem.  Com  fides  aposto- 
Kea  perieuloso  et  detestabili  Monialiam  stato!,  qui  extra  saa  mona- 
steria  nonumquam  per  habitacula  secolariam  personarum  discorrunt, 
profidere  eapiens  statuerit  constitucione  irreflragabìliter  yalìtura, 
TDÌrersas  ac  singulas  moniales  presentes  atque  futuras  euiuscumque 
slot  religionia  yel  ordinis  in  quiboslibet  mundi  partibus  existentes  sab 
perpetua  clansora  in  sois  monasteriis  debere  de  cetero  permanere, 
exeeptis  eertis  casibus,  quorum  quidam  yestras  moniales  non  tangunt, 
qnidamque  raro  contingunt,  et  alibi  cayetur  (cantatur)  sub  pena  exco- 
mnnicacionis,  ne  de  cetero  aliquis  quamcumque  religionem  tacite  yel 
eqiresse  professus  in  scolis  yel  alibi  temere  habitum  sue  religionis 
dimittat,  dileccioni  yestre  in  yirtute  sancte  obediencie  firmiter  comit- 
timus  et  districte  mandamus,  quatenus  circa  conyentum  Monialium 
yobis  subiectarum  mandata  apostolica  diligenter  seryaturi  ex  nunc  in 
antea  nuliam  de  yestrìs  emittatis  yel  exire  sinatis  monialibus,  in  quo 
usqne  ros  deliquisse  cognoyimus,  sino  nostra  licencia  speciali,  utpote 
qui  de  causa  buiusmodi,  utrum  sit  racionabilis  prò  tali  exitu,  cognos- 
cere  rolumus  iudicio  racionb.  Datum  Ebeisperch  Anno  Dom.  M* 
CCC*.  septimo  Kal.  Julii. 

Orig.  P«rr.  (Btp.  Ytt.  Nr.  4.  f«l.  SS)  «b4  Chwt«l.  Arekivi  III.  fol.  140.  b.  Dm  m 
fisca  Perfta«at«treifeB  kisfcade  Siegel  iat  abfcbildct  bei  Haber   Tab.  TU.  Kr.  S. 

Di«  Urkunde  beiieht  sich  aof  Bonifaz  YIII.  Constitution  Tom  Jahre  1298, 
wddM  aùt  dami  Worte  :  Parìeoloto  beginot  (Tit  IVI.  de  stai  Regal.  in  VI.  C.  un.) 
nd  Toa  d«fli  Coaeil  aa  Trient  erneoert  wurde.  (Seat.  XXY.  Gap.  V.) 

cxv. 

àìkert  wm  MidkeUUtUn  gibt  dem  Stifte  drei  HofktéHe  su  OoHemeìiburg 

9Ui  VinròeMaU  de*  lèbetulàngliehen  0enu9$e». 

Dai  KloBtemeubnrg  3.  Angust  1307. 

Icb  Alòer  von  Miekehteten  —  daz  ieb  dem  ersamen  Gotsbaus 

TOier  vrown  ze  Newnburch  gib  ynd  gegeben  bau  meines  rechten 

aìgens  drei  hofstete^  di  da  selben  ze  NewtUmrch  aufdem  anger 

gelegen  eint^  da  yon  man  dienet  alle  iar  ze  sant  Micbels  tag  fynf  ynd 

yìerzìch  pbenning  wiener  mynzze  mit  so  getbaner  bescbaidenbeit» 

daz  ieb  di  selben  bofstet  inno  sol  baben  yncz  an  meinen  tot. — Diser 

prìef  ist  gegeben  ze  Newnburch  da  nacb  Cbristes  gepurte  waren 

dreuczebea  byndert  iar  dar  nacb  in  dem  sibenden  iar  an  sant 

Stephans  tag  ala  erfunden  wart. 

E  Cbartalarì*  AraUvi  III.  fai.  7S.  a. 


Digitized  by 


Google 


108 

Aiftr  kiMt  te  hmè  Piati  for  46r  Banogibtff ,  46r  fegMwiriif  Bit 
HluatrB  T«rbaat  Ut  Seboa  1302  tchaskto  Nieolaua»  Hewrieh  dea  Kiatmaran 
Soho,  dam  Stifta  aain  Haua  «anf  dam  Angar".  (Urk.  81.) 

cxvi. 

Reven  de*  SHfteM  8t  NieoUtu  m  P*i$am  iAer  dtu  su  £frtiisliif 
eHumfte  Haut. 
Dai  8t  Nieolaoa  bai  Paaaa«  15.  Aogaat  1307. 
No8  Vlrieus  BRserieardia  Dei  preposihu,  Ckwuraéhu  Deca- 
mu  Totusgue  Conventtu  Eecle$ie  ìohcH  Nycolai  Extra  nutroi  Fatar 
vieiueM  tenore  preseDciom  profitemnr,  qaod  cam  Domam  quandam 
eom  Tineola  adiacente  m  villa  Grinzting  prò  fadendo  toreolari  et 
Tino  nostro  conserrando  a  Wolfkero  de  AlpiUew  nostra  comparas- 
semos  peennia,  et  hoe  ipsnm  plebano  de  saneto  loco,  ad  quem  instì- 
tado  eomndem  spectabat»  contrariom  extitisset.  Tandem  Damimu 
Wadumudu»  Plebanus  ibidem  nostramm  oradonum  intnitn  ad  hoc 
toinntatem  soam  tradidit  et  Consensnm,  appositis  tamen  oondid- 
onibus  infra  scriptis,  ridelicet:  qnamdìn  Eandem  Domom  possi- 
deamns,  NuUum  m  ea  canfratrem  vel  eonvenum  locare,  set  solum- 
roodo  TÌnitorem  vel  colonum  simplicen)  debeamns,  Qni  rtique  colonns 
Dieto  Plebano  et  omnibns  suis  successoribus  De  serrido  annoali,  et 
alìis  Jorìbns  approbatis  tenebitur  respondere.  NMtm  edam  omii- 
cumque  generis  Oratoriam  immo  nec  tabemam  eev  prepinateriMm 
inibi  faciemui,  Preterea  d  vendere  eandem  Domom,  rei  rineam  noe 
contingeret  sdrum  erit  dicto  plebano  et  sds  saccessoribns  oouie  ios, 
qnod  in  talibus  conswefit  habere  parocbia,  tam  de  conswetodine 
Provincie,  qnam  de  iure.  In  coios  rei  testimoninm  prefato  plebano 
et  suis  successoribns  presentem  literam  dedimos,  sigillorum  nostrorom 
Munimine  roboratam.  Datum  in  eanelo  Nyeolao  aput  Pùtatimn.  Anno 
Domini  M*.  CCC*.  VU*.  in  die  Assampcionis  beate  Virginis. 

Orìf.  P«rt.  (Pr»t.  HI.  Nr.  tsa.)  la  P«rfUMtatr*iflM  hiifM  twci  «klMf*  Skg^  Pm 
traiff  Bit  iw  UBMhriAs  f  8  .  Ulriei .  Prcpoaili  .  EmImU  .  8«Mti .  HitoUi  .  Pai.  Dar  BiaclMr 
tlaht  ìb  Oraato,  iaa  laapt  bìI  tiaaB  Hriliftaachtia  aat*^*"*  "^  **r  rtdilaa  Haa^  étu  aw 
liafcca  a«r  tiaaa  Paaa-SahàBt  1  kaieaifa  Caaaalkar  iigaiai^  Ou  nrtU*  Siagtl  «U  lai  IT— ufci  ift  i 
t  8.  Eceltait.  8.  Mieelai  ia  Patav.    lai  aalkaltaa  Ui  OaallMa  Ezetrpl.  OMcal.  Tak.  HL  Rr.  SS. 

Schon  1304  batta  Bischof  Warohard  Ton  Paaaau  dam  Stifta  dia  Baredn 
tiguog  rerlìahan ,  dia  Pfarra  Hailigaaatadt  oacb  dam  Ablaban  odar  Raaignirea 
daa  Pfarrara  Hainrich  io  Betitx  la  nahman.  In  diaaam  Jabra  wìaderbolta  ar  diaaa 
Bagabnng  (8.  Aprii  1307),  dar  Pfarrar  Hebrìeh  moaata  alao  nodi  am  Leben 
aaio.  Diaaer  Annahma  tcheiot  dar  biar  Torkommanda  Pfarrar  too  HailigaMtadt, 
Wadiamutb ,  lu  widaraprecbeD.   AUain  Wacbamutb  aradiaiat  im  TodtanlHieba 


Digitized  by 


Google 


109 

■ieht  in  dar  Rnbrik:  «PVafret  et  Sororet*,  tondeni  in  dar  Robrìk:  MPumlìnret 
MMtri*  am  7.  Joli  :  Waehsmudut  Plebanat  acì.  Lod.  fr.  nr.  dedit  Tinaam.  Er 
war  alao  kain  SiifUprieaiar,  waa  er  geinaa  bitte  sein  mfisseo,  weon  er  der 
Naebfolger  Heiiirìcb*a  wira ,  da  daa  SUfl  das  so  aehosilebtig  angestrebte  nnd 
andlich  erlaagte  Recbt  gewìta  nìebt  onbenQtzt  gelaasen  bitte.  Daber  dOrfle 
dar  Sddaaa  wobi  la  raebtiértigaii  aain,  daaa  balda  bamarktaB  Pfarrer  aigentlieb 
■■r  mna  Paraon  aìnd,  nimlieb  Hamrieb,  dar  bH  aeineoi  Geaebleebtsaamaa 
Waehaaiatti  biaaa.  Ein  ibnliebaa  BeUpiel  findet  aieb  bei  Hanais  Germ.  aacra 
Tomi.  IL  pag.  241,  wo  der  Groaapropat  toh  Salzburg  bald  SeTema,  bald 
GabaBO  ganaBnt  wird. 

Dar  biar  TorkommeBda  Propat  Ubrieb  Ton  Si  Nieolaua  iat  Ulrieb  IL 
1904-1321.  (Moli.  Bdet  lY.  217.) 

cxvn. 

BtMn  iu  Pmimmer  DomeufiUk  <4er  die  ihm  ertkeiUe  Zehenifreiheii 
ier  Wéin§érUH  %m  KlQ$t§n%eukur§, 

Dai  Paaaan  17.  Augoat  1307. 

Nos  Gatfridus  dei  grada  preponhu,  Wolfkerui  decanus 
Toiumque  Capiiulum  Pataviensii  ecclesie  profitemur  TnÌTerais,  ad 
qoos  penreDerìt  presens  acrlptum,  qaod  cum  yenerabiles  in  Christo 
fratres  dominus  Perchtoldus  preposiiu»  ioiusque  convenius  Neum- 
kurgemia  ecclesie  in  signum  confraiemitaHs  et  conformitaHs  inter 
nos  ei  eos  imle  UberaUier  relaxaverint  nobis  decimas  de  vineis  ad 
camunem  preòendam  nostrani  spectantibust  yìdelicet  trìbus  jageribus 
ni  wemgraben  et  dimidio  iugere  in  MUtempeunt  nec  non  yno  iogere 
et  dimidio  in  Gebling,  que  qaidem  decime  debuerunt  eìs  aonuatim 
de  prenotatis  TÌneis  deeimarì,  nos  nec  immemorea  nec  ingrati  bene- 
fieencie  eorum  existere  cupientes,  eia  repromisimus  et  ad  boc  nos 
obligarimoa  bona  fide»  qnod  si  eedem  rinee  quocumque  modo  yel  pacto 
ad  manna  tranaierint  aliomm ,  ius  soWendi  buiusmodi  decimas  ad  eoa 
et  eeelesiam  eomm  integre  reyertatur,  quodque  nnllus  successorum 
nestromm  abntendo  gracia,  que  nobìs  in  prenotata  relaxacione  fece- 
rant,  yendicabit  sibi  aliud  ina  in  yineis  prenotatis,  quam  quod  in  privi- 
legiia  eomm  nobis  super  boc  traditis  est  expressum.  In  cuius  premiasi 
et  obligacionia  testimonium  mandayimus  paginam  hane  conscribi  et 
appensione  maioris  sigilli  nostri  muniri.  Actum  et  datum  Patayii 
Anno  dni.  M*.  CCC*.  VII'*.  Octaya  sancti  Laurencii. 

E  ChartaUri*  Artkiri  III.  M.  91.  b. 


Digitized  by 


Google 


Ite 

cxvm. 

MeimkMri  der  Mébrkofer  ickenkt  der  Kòrcke  *m  Herzoghierbawm 

emem  Wdngmiem  %u  Nue$A. 

Dtt  t.  1. 1307. 

Icli  Meinkari  gdMusem  der  Mbòrkever  vnd  wteim  hmuvr&we 

vrow  Breid  —  dti  wìr  einen  weingarten  der  te  Nue$eh  ist  gelegen 

an  einem  perg  der  baizt  gnemental  gegeben  ynd  geschafl  haben  tv 

der  Ckkrcken  ze  Phbovm  vneerm  kerren  $ani  JohanMt  der  in  der 

Torgenaoteiì  chirehen  rast  md  io  seineo  eren  gestift  ist*  —  slot 

geweseD  die  gecieog  Rapai  Toeck^  OUo  der  wesek^  ker  Eglolftem 

Pirbaum,  Buedl,  Seifrid  der  GeUeutU,  Wolfger,  Vbreick  Luchner, 

Siglaek  der  Lekgeò  von  OUendarfy   Hemriek  lanlf  Eiertz  tfon 

Nmekt  OH  derJNueicker,  wiaent  wmPfmiemUnff  Vbreick  derJmwum^ 

Ckvnrai,  Der  prìef  ist  geaebriben,  da  tod  Christ  puri  wam  ergaogen 

Taosent  iar  md  dreybYodert  iar  dar  nacb  in  dem  sibenden  iar. 

I  CUrlibri*  ìmMtÌ  HI.  M.  IS.  a. 

PSrbofm  ist,  wie  tus  dea  Urknnden  IHZ,  53,  84  eriiellt,  Heraogeabierbasn. 

CXIX. 

Wulfing  von  Tri^utwinkel  $ekenkt  dem  Stifte  emen  Ormndkolden 
%u  Sivering, 
Dai  Klosternevbvrg  1307. 
Icb   Wulfinck  von  Tribamwinchel  mit  samt  meiner  kotfro- 

wen  firthven  Maethilden  Tergieb  md  tuen  cbmt dai  wir  — 

—  gegeben  haben  msera  bolden  Georgen  von  Sufìrmg  mit  alien 
seinen  Nacbmien  dem  Ersamen  Gottsbaas  mser  tìrowen  ze  Nem- 
barcb  also,  daz  er  dem  fbrbaz  warten  md  dienen  sol.  Daruber  gib  ieh 

diesen  brief mit  meinem  Insìgel  Tersigelt gegeben  ze 

Neunburck tausent  Jar,  dreuhuDdert  iar,  damach  in  dea  Siben- 
den iar. 

Orig;  Ptry.  (TnL  DL  Ir.  «M.) 

cxx. 

Sigfrìd  der  FaUi,  Stadtriekter ,  und  der  Ratk  der  Stadi  Pa»$mm  hestemgen 

den  Verkauf  einee  ÌVeingariene  %u  Kl0$temeuhur§  durek  Gerhard 

den  Sehweden  und  $eine  Miterhen. 

Dai  a.  1.  8.  Februar  1308. 

Ich  Sewrid  der  vaiasi  genani,  %e  den  zeUen  Eickier^  md  der 

Rat  md  alle  dew  gemain  der  Stai  %e  Pù$$aw  yergechen —  Das  vt^eer 


Digitized  by 


Google 


Ili 

fwrger  der  Swei  Gerkart  genani  ma  $em  cAim,  flrmt  Diemui  vnd 
hempeiersehmd  de$we$terhwrger,  dem  got  geoad,  Chtnrai, Peier. 
Paldwem  vnd  òr  Swe$ier  Diemui  dev  Gerhmi$  stewfkùui  $em  — 
ira  weiogarten  ze  Newnbnrgk  der  ain  htlbs  Jeueh  ist,  ynd  leit  m 
der  tiegelgru^  In  der  nidem  eehozze  ma  haiczet  der  vmAmger, 
Reeht  Tod  redleieh  le  kauffen  habent  gegeben  fìrawen  Gedruten 
von  Kriezendmf  Tmb  drew  md  Sibenesigk  phunt  wìemier  phenning 
—  mìt  fridreidu  bant  ze  Newnburgk,  der  d^  weiogarten  ze  der  Zeìt 
perchmaister  was,  der  in  aoeb  Terlihen  bat  der  egenanteo  frawn 
Gedraoten  ze  reebfem  Perlcreebt  —  geben  wir,  der  Riebter  ynd  die 
pnrgOT  ze  Passaw  frawn  Gerdraten  —  disen  bri^  mit  dieem  kan- 
genden  Ineigel  vervetieni  tnd  mit  dieen  erbem  zewgen^  her  Diei- 
reiekderWeiierifurger,llreick  derBroòet^  Fridreickder  h^^kuUeier, 
Aìbreeki  der  Kramer,  Mariekart  der  Schréter,  yrmmd  der  Sekeff" 
weger,  die  ze  der  zeii  dee  rate  ze  paesaw  phlogen,  vnd  ze  newn- 
burgk  her  kermann  ymian^  ain  erber  riehier,  Jacob  der  fireter, 
Gerbei  eein  brueder,  PerMoU,  Gebhartt  Otte  der  ìmier,  Hainriek 
van  Laa,  LevpoU  zwieehen  wegen,  Seterid*  Fridreick  hetzman, 
Fridreiek  der  En*  Otte  der  hutnbel,  hainreieh  Mieel^  Hermann 
kettman,  ìkrietan,  flridreich  der  GUtcz,  Georg  letttwein  der 
Mckreiber  vnd  ander  er$am  lewt  —  Ditz  ist  gescbeben  md  dlser 
brief  gegeben  —  Tawsent  Jar,  drewbundert  Jar  ynd  in  dem  Aehten 
Jar  an  Sand  Agathen  tag. 

I  Gkwidwto  Any?i  m.  M.  tf .  a. 

CXXI. 

Die  Bmm§mHner  tiifUn  ein  Sedgeràte  tu  Kl9ttemeàbur§mit  einem  hékm 
5»  8Mm€9Ì0rf. 

Dit  t.  1.  16.  Min  1306. 
Icb  Wegehart  von  Pàvmgarten  vnd  mein  Hausvrowe  verBreid, 
vnd  mein  toekterver  Gedraut  vnd  mein  evn  Hainreieh  vnd  Fridreiek 
vnd  Hertnegd —  daz  wir  msers  aigen  gnetes  dacz  Sehimeetoff  hthen 
gegeben  eia  leben  binez  ynser  yrowen  anf  di  stìftynge  ze  Newnburcb 
in  daz  diloater  zn  einem  recbten  selgeret,  ynd  ist  daz  lebeu,  do 
Bnger  der  Gried  anf  saz,  ynd  baben  wir  nocb  auf  dem  yorgenanten 
leben  ynter  yoget  recbt  daz  alle  iar  ist  ze  drin  Pantaidìngen  ze 
iczieicbem  drei  pbenninge  wiener  mynzze,  daz  werdent  alle  iar  neun 
pbenning  ynd  anders  recbt  babe  wir  niebt  mer  auf  dem  yorgenanten 


Digitized  by 


Google 


112 

leheo  16  Scbirnestorf  —  Die  geexeog  sint  ker  MeyfirU  vn  hmtittwe 
phatrer  %e  valckensiam,  ker  hamreiek  der  kerre  «o»  Lffecktm' 
siaùty  ker  Ckadoli  vnd  ker  WUlekalm  «•»  Pavmgariem^  ker 
Ckvnrai  der  kemie  von  Valcketuiam,  ker  Weifckari  der  kerine  vni 
der  hemum  ymian  vnd  der  Gervnek  dee  €%«!»  etn  vem  Newmkwrck 
md  ander  frrmer  leat  tìI,  der  mumen  kie  midU  itemi  geeekriebem 
vnd  dock  wol  dee  wert  dnt,  da»  man  m  gelauben  $oL  Dai  Ut 
geschehen  da  toh  Cbristea  gebord  ergangeo  wareii  dreoeiehen  hm- 
dert  iar  dar  iiacb  ia  dem  aebtoii  iar  der  brìef  iat  fber  di  aaebe 
gescbriben  an  sand  Cyrìaei  tag  dai  Ut  XYU*.  Kalendaa  aprOU. 

Orir.  P«rr.  (a«r.  Ttt.  Hr.  S.  M.  SIS)  «4  CUrtaL  Archivi  IIL  M.  H«.  a.  Dm  Un* 
Ut  M  4«r  Urku4«  tm  S4.  Mi  1M6  (Mr.  108)  hvnH»  huthrMtm. 

cxxn. 

GmUmtauiek  9wÌMeken  Hadwuur  von  Semnetiheri  uni  Propit  BeriM  «« 
Klo9temeuXmr$. 
Dai  Wien  28.  Aprii  1308. 
Ich  Hadmar  von  Svnneberck  Tuen  cbaot  —  Dai  icb  —  maer 
frown  goUhaus  le  Neynbarch  gegeben  han  auf  acbem,  dì  gelegea 
sint  pei  keroUetoff  md  di  icb  gecboyffet  ban  dati  Vlreidéen  dem 
Spenlein  von  froHgeinetorf  frnfieben  phenniiig  gulte  wieoBer 
mTDZxe,  die  man  dem  aelben  gotsbous  aU  tod  seinem  reebten  aigeo 
alle  iar  da  Ton  dienen  sol  an  sand  Mìcbelstag,  ynd  da  wider  bat  mir 
ynd  roeinen  erben  der  ersam  berre,  ker  perktoU  %e  den  xeHen  BroM 
dee  vorgenanien  Goteskoue  ze  Nevnbwrdi  gegeben  die  aigene^aften 
oufdem  kovs  ze  wentzestorf,  da  yon  man  mir  alle  Ur  ebiebleicb  dienen 
sol  ynd  oncb  meinen  erben  zwelif  pbenning  wieaer  myniie,  ynd  iat 
onch  dai  gescheben  mit  gemainer  gynst  dea  Conyentes  des  yorge- 
nanten  Gotsboyses.  —  dar  yber  —  geb  ieb  der  Samnyag  dieem 
brief  mit  meinem  ineigel  ver  eigeU.  Diser  brief  Ut  gegeben  ze 
wienne  —  dreytzeben  byodert  iar,  dar  nach  in  dem  aebten  iar  dea 
nahsten  Syntages  nacb  sand  Georgen  tag. 

Oriff.  Ptrff.  Httear**  ktkMslM  8i«fftl  Uafi  u  émtm  FwfMMMrciln. 

HerolUtorf  ut  HSrendorf  bei  Mhmisdi-Knit  ftber  der  mtera  Ztja, 
K.  U.  M.  B. 

WeDtiettorf  iat  Weozertdorf ,  eii  Pfarrort  wMtwIrU  tob  Atp«n  ta  der 
Zaya,  swisehen  EichelbruoD  and  Hagenherg,  K.  U.  M.  B.  Dan  Hof  daaelbtt 
erhielt  das  Stifl  unter  Propst  Nicolaus  I.  Ton  Albert  tod  Kanabrann.  (Cod. 
Trad.  n.  S.  pag.  1.) 


Digitized  by 


Google 


113 


cxxm. 

Bèinridk  von  Bnmn  lAerUM  dem  Stifte  ieln  Bergreehi  ««  KUitemeuhurg. 
Dai  Klotterneiiborg  24.  Juù  1308. 

leli  Hmmreiek  wm  Prtmne  tuen  diTot  Tod  rergieh  an  disem 
prief  tlleD  dea  di  a?  lebent  md  hernaek  ehanllidi  sint,  daz  mìt  gmit 
md  mit  meÌDer  ehyn  Troweii  —  Tnd  aller  meÌDer  erben  nach  meinw 
frenit  rat  dem  enamen  herren  Perddoìd  dem  BroUt  Tod  amer 
SaouiTiife  dez  gotahaos  ze  Newnborch  mit  gotem  willea  ynA  Tube» 
dwniigeiileieh  aaf  han  gegeben  allei  dai  Perchrecht,  dai  ieh  an  dea 
f otsbanaea  pergen  le  Newnbiireh  iacb  meio  leben  sein  Ton  dem- 
aelben  gotshaiis,  Tnd  dai  meìn  Tordern  in  lebens  gewer  pracbt  bieten 
mei  an  mieb,  Tnd  ban  aneb  mieb  dei  flbriiebt  getan  abodai  wéder  leb 
noeb  alle  metn  erben  bemaeb  cbainen  ebrieg  noeb  ehain  anspraebe 
dar  naeb  baben  sebnllen  Tnd  ist  aneb  mein  berre  der  Brobat  Tnd 
deT  Torgenante  SamnTng  aTiebleieb  ledieb  le  geben  dai  perebreebt 
Ton  dem  weingarten,  der  da  beiizet  der  paurt  %u  weidnkk  Tnd  aneb 
TOB  dem  9  der  da  Giìer  genant  ist,  die  paid  in  dem  Torgenanten 
perebreebt  gelegen  aint,  Tnd  dar  Tmb  babent  ai  mir  gegeben  leben 
pbmt  pbenning  wienner  mTniie»  der  ieb  gar  Tnd  gencildeb  gewert 
pin,  Tnd  Ton  den  andem  weingarten,  di  in  dem  aelben  perebreebt 
gelegen  aint,  aol  man  dai  perebreebt  dienen  den  iwain  erbem 
mannen  hem  Wemharien  dem  Schiver  vttd  Jaeoòen  dem  fanier, 
di  dai  aelbe  perebreebt  dar  nacb,  Tnd  icb  ei  anf  gegab,  aU  Torge- 
aebriben  ist,  Ton  dem  TOrgenanten  bern  Perchiold  dem  Brobet  Tnd 
Ton  aeiner  Samnmge  le  recbten  leben  empbangen  babent,  dai  aneb 
di  aelben  iwen  roann  ker  Wernkart  vnd  Jacob,  noeb  bemaeb 
in  paìder  erben  dai  Tor  genant  perebreebt  icht  geweiten  rongen 
noeb  gemerern  dem  Torgenanten  gotsbans  le  sebaden  ban  ieb  an 
diaen  prìef  laiien  sebreiben  alle  die  weingarten ,  dar  anf  dai  Tor 
genant  perebreebt  leit,  Tnd  dar  lu  alle  di  lente,  di  dieselben  wein- 
garten ze  diaen  leiten  inne  babent  Tnd  dai  perebreebt  da  Ton  die- 
nent.  Dai  ist  dei  eraten  der  Tdir  Ton  einem  weingarten,  baiiiet 
àer  Ptintendorfer,  dei  ist  ein  Tiertail,  der  dienet  daTon  dreT  Tiertail 
weins.  Darnaeb  der  NeezenwUek  Ton  einem  weingarten  baiiiet  det 
e^MmemphaU,  dei  iat  ein  ieneb,  dienet  drey  emmer  weina.  Darnaeb 
Chriittm  Ton  eìneok  weingarten,  der  baiiiet  Gdderi»  dei  iat  ein 

XIT.  8 

Digitized  by  CjOOQ IC 


114 

halbea  jeoeli,  di«iit  tndertlialbeB  eminer.  Daniadi  dar  SdOn  herre 
Ton  daem  weingirten  haizzet  der  Plùdemiarfer»  dei  ist  eia  TÌertail, 
dienet  étej  riertail.  Dar  naeh  Eberkart  der  Steher  Ton  eiDem  wein- 
garten  der  leit  «»  demStamhaulpm,  der  iat  eia  halba  ieoch  Tod  dieoet 
andertkalbea  emmer.  Dar  nach  Oflneye  dev  enhme  7oa  eiiiem  liertaS 
mm  dem  SttMm^fim  drer  riertail.  Dar  Daeh  Wofflnm  der  Sdàttter 
Ton  eiBen  yiertail  mm  dem  Stmmkmiffm  drey  riertail.  Dar  naeh  der 
eli  mtamiA  tem  weidtdeh  70n  eioein  halbea  jeoeh  dai  haisiet  d«r 
Spiegel  aadertludbeB  emmer.  Dar  naeh  Sìfnum  m  der  Preteierwh' 
gageem  ron  eiaem  aehttail  em  der  iengengaxxem  ein  yiertaìi.  Dar 
naeh  der  numger  ron  einem  halben  Jeneh  an  der  ìamgengmsMem 
anderthalben  emmer.  Dar  naeh  leMem»  de»  Smidee  sen  ron  einem 
halben  ieneh  in  dem  weimgraben  anderthalben  emmer.  Dar  naeh 
Vlreiek  der  amman  Ton  einem  weingarten  haiszet  Crerl  dei  ist  ein 
riertail  dienet  drer  yiertail.  Dar  naeh  fridreiek  heemum  dient  yen 
einem  yiertail  drey  yiertail.  Dar  nach  Ckemrai  von  Pergewe  yen 
einem  yiertail  oh  der  Umgengesaten  drey  yiertail.  Dar  naeh  Getfirii  dee 
ChoìheeheH  een  yen  einem  halben  ieoch  haiuet  der  PlùUemderfer 
anderthalben  emmer.  Dar  nach  Haimreieh  der  Pader  yen  einem  halben 
iench  haiiiet  dev  Roee  anderthalben  emmer.  dar  nach  Budwem 
vnd  Sigloek  di  zwen  pruder  yen  iwein  ienehen  a»  der  Imm/em 
gaxizen  fmt  emmer,  dar  nach  di  kerren  ven  wiUeherimg  yen  einem 
halben  iench  m  dem  Ckochgraben  andertìialben  emmer.  dar  naeh 
der  herre  von  zelkmg  yen  einem  weingarten  sybenthalben  emmer. 
Dai  diaey  red,  di  yorgeschriben  ist,  fiirbai  alse  stet  beleih  ynd  fyrbai 
yoieprochen,  dar  yber  le  einer  sicherhait  gfb  ich  dem  yergenanten 
gotshaus  disen  prief  mit  meinem  Insigel  yersigelt  ynd  dnrch  peu« 
sicherhait  han  ich  gebeten  den  ersamen  herrn  hem  Hadmar  vem 
Svnneòerch,  dai  er  sein  insigel  lu  dero  meinen  an  disen  prief  hat 
geleit.  Diser  sache  sint  gecieuge  die  ersamen  herrn,  ker  Stepkem 
ven  Meyeeowe,  ker  Ott  von  zelking,  ker  Rapoi  vnd  kerHedden" 
reick  die  zwen  prueder  von  Gors^  dar  nach  ker  Orioif  venNewft- 
dorf,  ker  Rueger  von  Steucz^  ker  Vlreiek  von  Biexendorf,  ker 
kerman  yndan,  dar  nack  Gervnck  kern  Ckoln  evn^  EngeUieck  von 
Mtturòack,  Dietrick  der  Sckiver.  Jokannei  von  Nuzdorf,  kerman 
von  freising,  Ckvnrat,  Budwein,  GvndoU,  Wueni  von  Egen^ 
kurch,  ynd  ander  frumen  leut  genuecb.  Diser  prief  ist  gegeben 
ze  Neumbwrck  da  man  lalt  yen  Christes  gepurtte  dreuciehen  hyndert 


Digitized  by 


Google 


115 

iar  dar  aaeh  in  dem  aebteii  iar  an  sant  Johaimia  tag  le  Smnes- 
renteo. 

Orif .  P«rr.  (Bcf.  Tel.  Kr.  1.  f»L  97)  u4  Ckartal.  Inkifi  IH.  M.  Itt.  b.  Dr«i««UfM 
8wg«l:  f  lifillaB  Baiwiti  *•  Pira.  Oaa  SthiU  iat  imnh  tiae  krclta  Bia^e  fetkcilt,  b  ^rta 
■hi*  4m  Baipt  «iMa  ubirtifea  JlafliB^a.  Daa  twcite  Bitgth  f  Sifillaa  HadBarì  òt 
li—a«b»n,   iat  atbaa  bakaaat;    air   aia4    «•  SaaaeaaIraUaa  ffltltk    àn    BUttera    eiaar  !••« 


CXXIV. 

VergUiek  9Mfi»éken  Johann,  Otio'$  ie$  Sehenken  Sohn,  und  Praptt  Bertoìd 
Hher  den  Hof  su  Riéker$dùrf. 
Dai  Wien  18.  No?.  1308. 
Ich  Johannei  Hem  Otten  »tm  des  Sckenchen,  den  Got  genad, 

Vergich  ynd  tuen  chnnt daz  nach  ersainer  Leut  rat  md  OTch 

meiner  fremde.  Dì  ei  also  beschaiden  habent  zwischen  den  Ersamen 
GotshoTs  TDser  firowen  ze  Nernburcb  Tnd  Mir  aller  Chriecb  yerebent 

md  yerslihtet  ist ,  also  daz  Icb dem  ersamen  Herren  Brobst 

Berhiolden,  ynd  seinen  GotshoTs auf  han  gegeben  meinen 

kofxe  Ruékersdarf ynd  ban  daz  allez  ze  Leibgedinge  herwider 

«Dphangen  yon  dem  yorgenanten  Brobst  Berhtolden  ynd  yon  dem 
Gofsboys  also  :  Daz  derselbe  bof  ynd  Swaz  dar  zue  geboref,  als  ez  e 
genennet  bt,  dem  yorgenanten  Gotsboys  mit  mein  aines  tod  ledicb  wirt 

ynd  dber  scbidunge  ze  einen  Vrcbynde  scbol  icb  alle  Jar,  dy 

weil  ieb  Leb,  dem  Gotsboys  ze  sand  Gìlgen  tag  dayon  dìenen  zeben 

metzen  Cbomes Dar  yber  ze  einer  sìcberbait  gib  icb  dem 

Gotsboys  disen  brief  mit  meìnem  insigel  yersigelt  ynd  dyrcb  pezzer 
Vrcbynde  ban  icb  gebeten  di  ersamen  Bitter,  Hem  Chvnraden 
den  Hu^maiiter,  Hem  Vlrick  von  dem  Gereut  vnd  Hem  Viridi 
de$  Hofmaièters  9vn,  daz  sìe  irer  insigel  zu  dem  meinem  an  disen  brief 
babent  gebangen.  Diser  red  sind  gezeuge  di  ersamen  berren  Herr 
Eòerhart,  der  Techeni  von  Nevnburch,  Her  Jacob  der  Pharrer  von 
der  Heiligenstat,  Her  Stephan  der  Spitaler,  Her  Thomas  vnd  Her 
Wemher  von  Schevmherch  dj  Priester,  Dar  nach  Her  Ortolfvon 
Nevndorf,  her  Wemhart  der  Schiver  vnd  Her  Herman  Ymian  dj 
RMer.  Damach  Gervnch  hem  Choln  svn,  Engeldiech  vnd  Otto,  dj 
%wen  Bruedter  von  Maurbach,  Herman  von  Freising,  Chvnrat,  Bud- 
wein,  Wtsent  von  Egenburch,  Gvndolt  ynd  ander  frym  Leut  genuecb. 

Diser  brief  ist  gegeben  ze  Wienne Dreutzeben  bvndert  Jar,  dar- 

nach  in  dem  abten  iar  an  dem  nabsten  mantag  nacb  sand  Merteins  tag. 


Orif.  P«rf.    (Btp.  yct.    Hr.  1.    fai.  285.)     Aa    der  Urkaadt    hiofta    TÌar    8i«ffel.    Daa 
i  S.  iabaab  Piattrat  Da  BM*  Awt  wla  bai  Habtr  T.  XIX.  a.  S.   Daa  avalla.  Cbaara^a 

8» 


Digitized  by 


Google 


11« 

VMi  IwMrtht.  mwré*  ttkM  htkm  Jakrt  itOT  (Mr.  US)  ktMkriekM.  Dw  irillet  f  ^  Vinci 
Pìmwm.  Ut  i«Ma  kti  BaWr  T.  TI.  ■.  4  Mhr  ikaUck.  Jetk  feblta  4i«  iwt  «itkikwM  tUra*.  Dm 
vitrto:  f  H.  firid  ^  CkriM«B4«rf,  eatUll  4itMlb«B  WappMteitkw ,  vit  Jeat*  Ortoir«  im 
■■twtdb  M  ■■&«•  T.  TI.  B.  I.  Dm  BUfì  KMrai*!  vm  iMnMrbt  IM  i»  Ntkm,  «•  Jni 
•M(«a  ìb  fdkoi  WMh«  atf^r— kt 

Die  Urfcmde  MÌgt  uds  eineii  Pfarrtr  sa  HeiligemUdt,  Jakob,  der  eia 
ChorhaiT  itt;  folglieh  muat  der  Torìge  Pfarrer,  WeltprÌMt«r  Heinrich,  geeterbea 
oder  abgetreten  sein.  Mit  Jakob  begiant  die  fortlaufende  Reibe  der  ava  dea 
StiftagHeden  gewtblten  Pfarrer  lu  HeiligentUdt. 

cxxv. 

GerkkÌ9Mefde9  KUtUrnemhmrffer  8tadtrutke$  Uhtr  Rudgeì^$  d€$  Krumwtm 
Hmm$  9»  KloHememburg. 

Dai.  Kloatemeiiborg  t.  Februar  1309. 
Ich  Weygani  von  Ckriczendorf  ze  den  zeiten  rickter  vnd  wir 
der  rat  mit  sampt  der  gemaine  der  stai  ze  herczogen  Neumburch 
Tericben  offenleieb  Tod  geben  zeercbennen  alien  leutea,  di  nu  lebeot 
Tnd  bemacb  ebmfticb  sint  Dai  Ruger  der  Chrump  genunt  cbam  fur 
TDs  in  den  rat  rnd  leit  tos  far,  er  rnd  sin  hausvrorte  Gerdratd 
der  got  genade,  solten  gelten  mit  einander  zwey  min  Tierzich  pbrnt 
pbenninge  wienner  monile 9  Tnd  do  got  wolde,  daz  si  menschleich 
reebt  begie  ynd  stnrbe,  hiet  si  in  lazzen  in  der  selben  gulte,  pat 
dar  TDkb  flragen  ob  er  aein  baos,  dat  da  leit  an  dem  ecke  ze  nachst 
Dietreichs  baos  det  Czittels  wrl  TercliaufTen  oder  verseezen  mocbt, 
da  mit  er  daz  Torgenant  gut  gQlte  wan  im  sein  getter  niclit  lenger 
peiten  wolten.  Do  wart  im  ertailet  mit  frage  vnd  mit  vrtail  mocbt  er 
mit  den  geltemynd  mitseinen  erbern  ymbsaezzen  erzein  vnd  bringen 
ebaft  notdurft,  daz  er  gelten  solt  die  vorgenante  gulte  er  verchauf\ 
oder  Tersaezt  wol  an  alle  irrnnge.  daz  vorgenant  sein  haus,  da  mit 
er  den  geltem  gulte  wan  de$  landes  rechi  ist,  daz  der  gelter  der 
naektt  erbe  ist,  Tnd  ala  im  ertailt  was  mit  frage  vnd  mit  vitali  bracht 
der  Torgenaodt  Ruger  Tor  yns  recbt  ebehaft  nofdurft  mit  den  geltern 
ynd  mit  seinen  erbern  ymbsaezzen  ynd  mit  ai  den,  daz  er  di  vorge- 
sebriben  gulte  gelten  soft,  ynd  auf  daz  vorgeschriben  recbt  hat 
der  yorgenant  Ruger  mit  zeìtigem  rat  seiner  pcsten  freunt  yer- 
cbanffetaufdazyorgenant  baus  drey  phunt  geldes  wienner  pbenning, 
die  er  ierleieb  dienen  sol  an  sant  Merteins  tage  als  purchreehtes 
recbt  ist,  ynd  ist  das  gescbehen  mit  Dietreichs  hant  dez  Czistels,  der 
ze  der  zeit  de$  kau$e$  ampttnan  itas  vnd  mit  solcher  beschaiden- 
bait,  swenne  der  yorgenant  Roger  daz  gut  gewinnet,  daz  er  daz  Tor- 


Digitized  by 


Google 


117 

ganaiit  pnrehreeht  inag  ab  gelftien,  so  sol  er  iegleieh  phont  poreh- 
reehtos  mit  zehen  phmiten  pbenning  wiemior  muiizze  abl5seii,  ynd 
sol  der  seibe  losonge  gesebeben  swìscben  sant  Mertebstag  rnd 
rasebaBg,  Tod  swenne  daz  gesebìcbt  daz  Roger  de?  Torgesebriben 
drer  pbmt  pnrebreebtes  gar  md  genczleicb  abgeloset*  als  yorge* 
sebriben  ist,  so  sol  er  fìrey  wal  baben  mit  dem  Torgenanteii  bouse 
allea  smnen  TmmeD  ze  scbaffen,  Terseezen,  Terebanffeo,  geben  swem 
er  wil  an  alien  irresal,  ?iid  wan  die  rorgedaebten  sacbe  7or  tds  Tod 
■H  Toser  gewissen  gesebeben  Tnd  gewandelt  sint,  des  geben  wir  dem 
oflgenanten  Rngem  zn  einem  siehtigen  Trebynde  ynd  ze  einer  steten 
festonnge  disen  prìef  mit  nnsrer  stat  insigel  yerrestent  Dicz  ist 
gesebeben  ynd  diser  prief  gegeben,  do  yen  Cbristes  gebnrt  ergangen 
wvteOf  Drenezeben  bnndert  iar  ynd  in  dem  neynten  iar  an  ynsw 
yrowentag  ze  der  lieebtmesse. 

E  Okwtidwlt  AnUvi  ffl.  M,  1S«.  b. 

in  dieMf  Urkonde  eneheiat  saent  (wm  die  ttìfllieheD  Docnmeiite  betrìfft) 
Weigaat  tob  IritMMbif  tk  Ntehfolger  Radger't  tod  Staas  im  Anita  eiaet 
8tadlrìelit«rt;  aber  sudi  die  alte  Beseiehnuag  Henogen-Nenborg  ttneht 
irieda*  taf. 

CXXVI. 

Prppti  BertM  verieiJU  ìm»  dsm  SHfte  eigeiUhUmUelu  Hau$  *m  Em 
Ulrich  dem  VOm, 
Dai  Klorteraeia»irg  1^  lOn  1309. 
Wir  Ptrektoìd  van  gnietgnaden  Probti,  Eberhartder  Tedietii, 
wdt  mmpt  der  uannvng  der  Ckorhem  ze  Newnburch  yerieben 
ynd  tyn  ebnnt  alien  den,  di  disen  prief  borent  odor  lesent,  die  nw 
lebent  ynd  bemaeb  cbynfticb  sint  daz  wir  mit  yeraintem  rat  ynser 
samnonge  imser  kaiu  ze  Ekru  in  der  stat,  da»  gehaizxen  iti  der 
Newmburger  Ckelr  ynd  daz  besynderleich  ynser  ober  chamer  ange- 
boret,  lazzen  baben  ze  recbten  Pnrebrecbt  Vlreichen  dem  voin  vnd 
eeimer  ekvm  vrawn  Gerdrauden  ynd  ir  paider  erben  also.  daz  sey 
ynsefra  obem  ebamerer  alle  iar  an  sant  Gorgentag  da  yon  dienen 
sebnllen  ein  pbont  pbenning wienner  mnnzze,  gescbiecbt  dez  niebt,  daz 
sol  gepoezzet  werden  naeb  der  stat  reebt  ze  Ens.  Dar  sy  nacb  ynsrem 
alien  reebt  sol  ynser  ober  ebamerer  legen  ynd  yercigen  in  das  selbe 
baus  alle  iar  ob  w  wil  fVmfezehen  fueder  weines,  ynd  dar  an  sol  im 
der  yorgenant  Vlreieb  oder  swer  des  hauses  wirl  ist,  fuederleicb 
sein  md  gnetieieben  tnn  an  dem  yerebanffen  des  weines.  Dar  zo 


Digitized  by 


Google 


118 

swewie  eia  tteur  anf  di  stai  wìrt  g<eMt  le  Eoa,  aa  aol  der  rorgeiHat 
Vlreieh  oder  awer  ex  naeh  ìm  ione  hat,  das  a^  haos  rariefatett  Tiid 
rerateoraB,  ala  pilleicb  iat  Geacbìecht  dar  rber,  dea  goi  ucht  geb, 
dai  daz  Torgenant  haua  yerpruinie  oder  ron  and^v  aaehen  rmliirbe, 
ao  ael  es  der  Torgenant  Vlreìeb,  oder  awer  ex  Daek  im  beaiexet,  hin 
wider  pawn  mìt  aein  aelbea  got  Geachiecht  onch,  dai  der  ober 
ebamerer  ebampt  hìnci  Eoa  ril  leicbt  mit  aeeba  pberteo,  awai  der 
da  bedarf  le  iwein  maleo,  dai  aol  der  rorgeoant  Vlreìcb  gelten  oder 
awer  de$  baoaea  wirt  iat.  Geaebieebt  aber,  dai  wir  oder  ieoiaat 
Toarer  ehorberm  dar  ebomt,  dem  aol  deradbe  wirt  gemacb  aebaffea 
in  dem  aelbeo  baoa  nacb  aeln  aelbea  em  Tnd  acbolo  aoeb  dieaelbei 
lem  anf  ir  aelbea  phenninge  aa  dea  wirtea  aebadeo.  Nr  babeat  aoeb 
der  Torgeoant  Vlreìcb  Tod  aeia  ebm  rraw  Gerdnnt  rod  ir  paidar 
erboQ  mit  Toaera  obem  ebamerer  baiit»  der  dea  baoaea  atifter  rad 
atorer  iat  le  dem  Torgeaebriben  recbt  vnd  dienat  freye  wal  daaaelbe 
baoa  le  Terebauffen,  le  yeraecieo*  awi  ai  wellent  ireo  (tum  da  mit  ze 
aebaffeo,  yber  dai  allea  awer  dai  of^eoaot  baua  ebaoffet,  der  aol  dem 
Tor  beoanteo  cbamrer  geben  ein  pbont  phenninge  le  aniait,  md 
awer  ei  yerchauffet  aol  geben  dem  aelben  ebamerer  ain  pbont  ze 
ablaitte.  Diser  aacbe  lu  ainer  aìeberbait  vnd  le  ainem  TrchTnde  geben 
wir  diaen  prief  mit  paìden  maem  insigeln  Teraigelten.  Diaer  aacbe 
aint  geczeug,  her  heinreich  van  pielot  her  Stephan  der  spiialer 
vnd  her  Thomas  der  priester,  dama^  her  wemhari  der  eehiver^ 
Gerunch,  hem  Choìn  stm^  Dietrich  der  ichiver,  hermttm  ihmi  flreising^ 
Chvnrat,  Rudwetn^  GundoU  md  ander  frum  lent  genoecb.  Diaer 
prief  ist  gegeben  %e  Neumburch  da  man  lalt  nacb  Cbriatea  geport 
dreaczehen  byndert  iar  dar  nacb  in  dem  newnten  iar  an  aant  Gre- 
gorien  tag  in  der  yaaten. 

E  CktftaUrU  AnUvi  OL  «•.  •.  u4  IT.  fol.  M.  b. 

cxxvn. 

Her%og  Friedrich  /.  be%€U§t  die  Begmbtm§  Ludwig* $  vn  MàUm§em  (MeidUm§) 
mit  dem  Uofe  *u  Meinhartederf, 

Dat  Wien  24.  Judì  1310. 
Wir  Friedrich  van  gota  genaden  herezog  %e  Oeierrich  tnd 
%e  Steyr^  herre  te  chrayne,  vf  der  marche  vnd  %e  Porienawe  tun 
chunt  alien  den,  die  disen  prief  leaent  oder  borent  leaen,   dai  der 
erwar  man  md  ?naer  getrewer  her  percktoU  probeet  dee  goieeho 


Digitized  by 


Google 


no 

mmmr  vr^wem  ne  Nevmòwrek  doreh  mter  pei  willen  mienii  dienw 
Imémigen  van  Mulmge  vnd  umer  hatumnwen  vren  Kaiereyen 
Tàà  ir  paider  erben  te  reehteoi  purehreeht  rerliheii  hai  den  hof» 
der  da  Mi  %e  Memkarezdorf  lì  der  wieDoe  yf  dea  Torgeuanten 
g^oeshftotes  aigen  le  Nembnrdi  mit  alleni  dem,  dax  dar  ir  gehoret 
se  Telde,  le  dorfe,  gestifte  oder  ongeatifte  rersTecht  oder  Tnrer- 
areeht,  swie  a?  es  benant  ist,  alao  dai  der  egenante  I^MliMidl 
«en  MuUmge  vnd  tm  kaumnrawe  vro  Katreyem  Yod  ir  paidw  erben 
den  aelben  bof  ftierbai  ledieblieben  md  Treyleicben  (baben)  anllen 
se  Terebaaffen  se  reraeesen»  md  geben,  awem  ai  wellen,  an  alien 
irreaal  alao  rait  orsgenoroener  rede,  aoUen  di  yorgenanten  Ludweiek 
«MI  MuUnge  vnd  nn  kausvrowe  wo  Katerey  Tnd  ir  paider  erben 
oder  awer  den  aelben  bof  nacb  in  beaicset  dem  egenanten  gotea 
bomae  se  Newnbnreb  alle  iar  au  aant  Micbela  tage  dìenen  se  recbtem 
purebreebt  anllen  sehen  aehillinge  wienner  pbenninge  gemainer 
mynsse  ala  dea  Gotsbauaea  recbt  iat  se  Neynborcb,  ynd  geacbebe  dea 
nicbt,  das  aol  gepezsert  werden  nacb  dea  gotsbousea  recbt  se  Newn- 
bnreb,  ynd  aol  aucb  der  yorgenante  proòist  Perchtold  oder  ain 
amptman  oder  awer  nacb  im  cbunftìcb  wirt  dea  egenanten  bofea  ynd 
allea  dea  dar  oas  geatiflet  ist  oder  nocb  dar  oaz  geatiflet  wirt»  awie  ao 
das  benant  iat,  Stifter  ynd  Storer  sin  ynd  oycb  rìcbter  ain  an  ao  getane 
•aebe»  di  yna  beannderìichen  an  geborent.  Vnd  dar  yber  ao  geben 
wir  diaen  prief  se  ainem  offene  yrchynde  ynd  se  ainen  waren  geezenge 
diaw  aacbe  dem  goteabonae  se  Newenburcb  yeraigelten  mit  ynaerm 
ìnaigeL  Dìaw  prief  iat  geben  ze  Wienne,  do  yon  Chriatea  geburtte 
waren  ergangen  dreocseben  byndert  iar  in  dem  sebenden  iar  dar 
■aeb  se  Sanibenten. 

B  Ckwtabri*  Arthin  UL  fel.  SS.  a.  «4  If .  f»l.  tT.  •. 

Metabtrdfldorf  lag  an  der  Wien  aahe  bei  dem  heotigen  Heidliog.  Du 
Stift  kttte  dort  tebon  in  dea  fHIhesten  Zeiten  Besitzungeii.  (Cf.  Cod.  Trad. 
Mr.  340,  429,  431,  S33,  ffS5.) 

CXXVffl. 

Meiiter  Heinriek,  NHmr  Her%og  Frieiriek*$  l.  uni  Pfmrrer  %u  Lmm, 

hmmfi,  dm$9  er  im  ìVeim§mrÌ€n  Bnmn  a»  Weidlòig  òIm  Uih§eding9' 

weÌM€  intu  kmi. 

Dat  Kloftemeuburg  4.  Joli  1310. 

Ego  Magider  Haimicui  pleòanu»  in  La,   illuitris   domini 

Friderid  Duci»  Amttrie  noiarius  tenore  preaencium  profitens  recog- 


Digitized  by 


Google 


120 

Doaeo  me  recepisse  ab  bonorakilibus  fina  dominis  Perehioldo  pre» 
pontùt  Eberkardo  Deetmo  toéeque  Cmweniu  Eecle$ie  Newntur- 
geHiÌ9  T8U1D  froetom  finee  iUeteprwmweòtgarten  pr^fe  moUndimum 
in  Nidem  Weidmdk  $iiuttie  medium  iuger  continentis  tantum  prò 
TÌte  mee  tempore  possideodum  et  habendum  sub  eeasu  sex  denariororo 
wiennensis  monete  ipsis  per  me  in  feste  sancti  Miebahelis  annis  sin- 
gulis  in  recognicionem  proprietatis  eiusdem  Tinee  persolvendo,  me 
vero  cedente  yel  decedente  dieta  ?inea  ad  eesdem  dominos  prepo- 
situm  et  eonrentum  sine  contradiccione  quoromlibet  libere  sient 
antea  derolyetur  cum  suo  onere  et  honore,  prout  in  literis  eorundem 
miehi  traditis  super  eo  plenius  continetur.  In  cuius  rei  testimoniom 
presentes  literas  ipsis  dodi  mei  sigilli  munimioe  consignatas.  Datum 
Newnburge  Anno  Dni.  M*.  CCC*.  decimo  iV*.  Nonas  Julii. 

Orìff.  rcrg.  (lep.  Tel.  Hr.  t4.  fel.  US)  n4  Clurtal.  BL  IWl.  TI.  a.  Dm  Sl«c^  mI  ia 
r««km  WMk«  ff«4r««fct  bU  iw  UbmIvìII:  8.  Haivid  Plabaai  ia  La.  gltiak  jcaaa  Uk  DaaUiaa  Eie. 
6tB«al.  Tab.  XIY.  a.  1T8.  Eia  r«karnitoht«r  RitUr  atoht  ait  è*m  Sakwtrta  aagirtat,  ia  àtr  IcaliUa 
iHa  Laase  ait  eiaeM  Plkatkaa ,  ia  itr  Liak«a  tiaca  Palanwtif . 

CXXIX. 

otto.  Alt  vmi  Zwettlt  niwmi  den  Klmtemmtkwrgtr  Ihektmi  E^erkari 

und  «etiKM  Bruder  Pk&ipp,  Chùrkerm  tu  8t,  Andrà,  m  die  geitftUAe 

VerkrUdtrung  mmf, 

Dtt  ZwetU  14.  SeptenUr  1310. 
Frater  Otto  dictui  Àbba$  de  xwetel  totusque  eonrentus  ibidem 
yenerabilibus  in  Xsto  yiris  domino  Eberhmrdo  Decano  EccUeie 
NewnburgennM  et  fratti  tuo  domino  PhUippo  Canonico  domu$  eaneti 
Andree  cum  derotis  oracionibus  salutem  in  omnium  salratore.  Exigente 
pie  derocionis  aiTectu,  quem  ad  ordinera  et  eonrentum  nostrum  fer- 
yencius  yos  babere  cooperimus,  piis  studiis  congaudentes  ex  animo 
et  corde  occurrentes,  ut  condecet  letabuodo  iuxta  deyocionera  desiderii 
vestri  damus  yobis  auctoritate  omnipotentis  Dei  et  beate  Marie  semper 
yirginis  et  omnium  sanctorum  plenum  particìpium  omnium  honorum, 
que  cottidie  domino  exhibemus,  in  divinis  seryiciis,  in  saneta 
Missa  et  devotis  oracionibus,  yigiliis  jejuniis  seu  aliis  quibuscumque 
piis  laboribus  yel  exerciciis,  que  per  nos  indignos  diyina  miseraeio 
dignabitur  operari  banc  eciam  prescriptis  graciam  subìungendo,  ut 
cum  yester  obitus  fuerit  nostro  cooyentui  nunciatus,  animas  yestras 
more  fratrum  nostrorum  in  capitulo  absolutas  yniyersis  defunctorum 
inyolyemus  suffhigiis,  que  prò  fratribus  et  benefactoribus  nostris  fieri 


Digitized  by 


Google 


121 

consueTerant  Datuin  anno  Dni.  M*.  CCC*.  X*.  in  zwetel  UwuuUrU 
in  die  exaltaeionis  sancte  Crucis. 

E  CkartaUrie  Irekivi  IO.  fel.  7S.  a.  m^  IT.  f«L  70.  k. 

Der  Abt  tod  Zwettl ,  Otto ,  foigte  dem  1304  fentorbeneo  Àbte  Ebro 
oaeb  (Limek,  Ann.  Clartevall.  T.  L  pag.  l{62.  col.  2). 

cxxx. 

ITIridl  vn  Kriinemimf  vtrkmuft  dem  SHfte  ekten  CMddUiui,  den  er  vén 
demalbeH  mm  Lehmt  kmtte, 
Dtt  Klottenenbiirg  13.  Deeember  1310. 
leh  Vlreieh  wm  Chriezendorf  —  daz  ieh  —  dem  ersamen 
metnem  berrn  Prob$t  Perchiolden  rnd  dem  gotshaus  le  Newnborch 
reeht  vnd  redeleich  yerebauffet  ban  rier  pbant  md  aeht  Tnd  TÌerxig 
pbenniog  geltea,  die  roein  leeben  sint  gewesen  Ton  dem  Torgenanten 
goUbana»  die  auf  bebaastea  bolden,  auf  wmngarten,  anf  cbrautgarten, 
anf  einem  pawmgarten  Tnd  auf  ainer  mAl  gelegen  sint  ymb  TÌer  ynd 
dreizzieb  pbunt  wienner  pbenning.  —  Diser  sacbe  sint  geezeug  ker 
Jacob,  her  Stephan  von  Sidendorf,  her  Tkomag  charkerr  %u  Neum- 
hurch  vnd  priester,  damach  her  Wemhart  der  ichifer  dev  ritter^ 
dar  noik  Gerunch  hem  Chol  svn,  hemum  van  freÌ9Ìng,  Chvnraip 
Rudwein»  Jacob  der  chelner,  Peter  freisinger,  Wi$ent  wm  Egen- 
bwrch  nnd  ander  fnim  leut  genuech.  Diser  prief  ist  gegeben  ze 
Nevmburchf  da  man  zalt  nacb  Cristes  gepurde  dreTzebenhmdert  iar, 
dar  nacb  in  dem  lebenten  iar  an  sand  Lucein  tag. 

Orif .  Per;.  (Pr«t.  IH.  Kr.  S49)  né  Ckutmì.  ÀtOdii  ttL  fol.  4S.  b. 

Ulrich*!  Siegel  kSmmt  1308  vor  (Nr.  124).  Durch  den  Antdnick  «meinem 
Heim*  leigt  sich  Ulrich  ala  einen  Lehensmann  dea  Stiftea,  ao  wie  1308  Heinrich 
Ton  Bmm,  1303  Gerhard  Ton  Sebenatein  und  1260  der  Pfarrer  Reimbert  Yon 
KaUMberg. 

CXXXI. 

Dieiridi  vpn  HeUi§eiutadt  verkauft  $emem  Bruder  Johann  GMdientte 

%u  Kahlenherfft  Steten  und  Pietting. 

Dat.  a.  1.  1310. 

Icb  Dietreich  von  der  Heiligen  Stat  vnd  ich  Chlar  sein  hauM- 

vrawe  —  daz  wir  ze  chauffen  baben  gegeben  vnsers  gutes  ZTirelif 

scbìUing  geltes  wienner  pbenning,   die   auf    einem    pawmgarten 

lìgent,  bit  ze  Chalnperge  in  dem  ort,  Tnd  da  ze  tteten  drei  scbilling 

pbenning  geltes,  md  an  chaesen  ynd  an  ayern  Tnd  an  byenern  fumf- 

ezeben  pbenning  ynd  andertbalben  Emmer  Percbrecbtes  ynd  da  ze 


Digitized  by 


Google 


1» 

PietiniA  driflialben  pbenning  md  iwansich  vmerm  Hebem  prvier 
Jokan$en  v&n  der  heiUgen  Stai  md  stiner  ehfo  rrowen  —  Dir 
su  flint  gecseuge  her  Johan»  der  tehenek  von  Bied  der  eròer  riiter, 
her  Buger  vim  Nmderft  Johan$  van  Nwcdorf,  Ruger  wm  der 
heiUgen  Stat,  DurmA,  Jacob  der  finger,  Engelpredit  der  aUe 
Slìader,  Gerbot  der  Riekier,  Leutwem  der  Stai$ekreiber  —  Diei 
Ut  geschehen  md  diser  prìef  gegeben  da  Ton  ehrUtes  gepord  gestii 
?nd  ergangen  warn  dreuciehen  hradert  iar  Tnd  io  dem  lehenten  iar. 

I  Ch«Mvl«  Ar«UTÌ  m.  tei.  IM.  b. 

cxxxn. 

BfrUckMef  moUtàen  AqrsM  9#fi  Hllfldm  uni  Fr9f9t  BeriM  Éker 
9iritti§e  Wem§ért€n, 

Dat  Dottanesbarg  %  Jasiar  ISil. 

Ich  Seyfrii  von  Eietorf  vnd  ich  Vlreieh  von  Ckriczendarf 
Tod  ich  Jacob  der  Forster  —  daz  ein  chriech  gewesen  ist  iwischen 
dem  ersainen  hera  probtt  Perckiolden  ze  Newnburck  an  ainem  tail 
Tnd  Hagmen  von  hoflein  an  dem  andern  tail  also  daz  derselbe 
Hayme  sich  iach  etleich  reeht  haben  an  den  weingarten,  di  daz  gots- 
hans  ze  Newnbnreh  Ton  dem  tode  Ruger»  de»  ehurener  reeht  ynd 
redeleicb  angerallen  sint  die  bie  benennet  sint»  dea  ersten  an  einem 
balben  ieucb  daz  gelegen  ist  in  der  Leimgrueb  gegen  dem  relde  rber 
dar  nacb  an  einem,  der  baizzet  LieiAtweingartelTnA  an  einem,  daz  ist 
ein  halbes  ieacb,  genant  der  ReuOnger  gelegen  ze  kofleint  rnd  wan  er 
frrzocb  vnd  iach  di  selben  weingarten  geborten  in  an  erbleich  von  einer 
vrown,  der  er  ze  Mageschefte  iach,  di  weilent  der  aelbe  Rudger  se 
cbvnne  het  gehabt,  wart  der  selbe  chriech  ze  scbiedvnge  lazzen,  also. 
swie  doch  sein  reeht  chlain  wir  an  den  selben  weingarten,  daz  der 
Yorgenant  probst  Perchtold  durch  ynser  bete  willen  im  gegeben  hat 
f?mf  phynt  pbenning  wienner  mynzze.  —  Des  sint  geczeuge  her  Wern-- 
kart  der  8chiver,  Gerunch  hem  Choìn  »vn,  Herman  vonfreiting, 
Engeldiechs  Chvnrai,  Rudwein^  GvndoU,  Wi»eni  von  Engenbureh, 
Peter  freisinger,  —  Diser  prief  ist  gegeben  ze  Neumburch,  da  man 
zalt  nacb  Christes  geburt  dreuczebenh?ndert  iar  darnach  in  dem 
ainleften  jar  an  dem  nacbsten  tag  nach  dem  ebenweich  tag. 

E  Ckartalui*  Ar«kÌTÌ  UL  M.  •>.  a. 


Digitized  by 


Google 


12S 

cxxxm. 

Die  BfUder  Bernhard  uni  Ermi  von  Sehweifihart  be%eugenf  don  Weikart 

ier  Leieengang  auf  da$  ihm  HherUutene  Ami  Neutiedd  keine  rechi- 

lichen  AmprAeke  hai, 

Dti  Klotternmibiirg  Pfingttwoche  1811. 

Ich  Wemhari  vnd  ich  Enut  %wen  prueder  von  Sweinswari 

—  daz  der  ersam  herre  her  perchtold  Brobtt  ze  NewfUntrch  allain 
darch  ynaer  pet  willen  md  dureh  chain  ander  sache  Weicharten  dem 
IsUengange  eopholchen  hat  daz  ampi  ze  zuchrosnevsidel  mit  so 
getaaer  besehaidenhait,  dai  weder  er,  noch  sein  erben  gegen  dero 
aelben  ampt  chaine  rechte  ander  weder  haben  scbaleo,  noeb  emangen, 
wiD  weone  der  selbe  weichart  alao  warcbet  mit  dem  selben  ampt, 
dai  es  dem  Torgeoanten  Brobst  perchtolden  ynd  seinem  gotahaus 
BÌebt  gereUet,  dai  er  danne  bat  frei  wal  yndroUen  gewalt  ze  nemen 
da^Torgenant  ampt  in  seln  gewalt — Dez  sint  geczeugeherWemhartf 
der  Mchiver,  Gerunch  ehoU  Durinch  von  Mevrlinge,  Johannes 
van  Nmdoifi  Ruger  von  der  heiligen  Stai,  —  Diser  prief  ist  geben 
ze  NewnburcK  da  man  zalt  Ton  Christea  gepurte  dreyzeben  bvndert 
iar  dar  nacb  in  dem  ainleftcn  iar  in  der  pbingstwocben. 

E  CharUlarìo  Àrehtri  m.  foL  79.  b. 

Dm  b  der  Urknnde  Torkommende  luehrosneYsidel   ist  laat  Urbar  Tom 
Jahre  1301  Tyemtalneysiedel,  ein  eingegangener  Ort  in  der  Pfarre  Schweinbart. 

CXXXIV. 

WigioUL  Eieenpeutd  verkauft  dem  herz,  Fontmeitier  Ludwig  vem  DSbling 
einen  Hof  %u  Kroiendorf, 
Dai  Rlosterneuburg  16.  Febniar  1311. 
Icb   Weigani   eisenpeutel  vnd  vrow  Tvech  mein  hausvrow 

—  daz  wir  yercbaaft  haben  dacz  dem  ersamen  manne  Ludweigen 
von  Toblich  dem  forstmeiater  ynd  ze  seiner  housyrowen  ynd  iren 
erben  einen  hof,  dea  fynf  leben  sint  gelegen  auf  dea  gotshauses  aigen 
Ton  Newnburch  ze  Chroiendorf,  ynd  hat  der  ersam  herre  Brobet 
perehioU  von  Newnburch  yns  ynd  vnsern  erben  den  yerlihen  ze 
rechtem  purchrecht  mit  sogetaner  beschaidenhait,  daz  wir  im  ynd 
seinem  gotshaus  alle  iar  ze  sant  Michela  tag  davon  dienen  schvllen 
drey  phynt  ynd  drey  sehilling  phenninge  wienner  mynzze  —  Diser 
saehe  sintgeczeyge  A^iS^é|>Aaii  vonMeyssowe,Mar$chalch  in  Oster» 
reiehf  her  OH  von  Zelkinge,  her  LevpoU  von  Sacheengang,  vnd 


Digitized  by 


Google 


U4 

levp0U  iem  to»,  her  ÀUU  «mi  k&wewfM  vnd  9em  pruder 
Siepham  her  Alber  von  Sekvnberdi  vnd  kaémar  $em  pruder,  dar 
mach  her  Wernhart  der  schwer,  her  Wolfger  wm  owe,  vnd  her 
Tbreich  wm  Chrtczemhrf»  dama^  Gerunch  chol,  Jan»  von 
Nutderf,  vnd  Engeldiech  wm  MevrbaA  —  Diser  prìef  itt  gegeben 
da  man  zalt  nach  Chrìstes  gepurte  drerezehen  hvodert  iar  dar  Dach 
lo  dem  tinleflen  iar  an  sani  Juliao  tage  der  Magde. 

B  CUrtdwi*  Ar«yfi  Hr.  DL  M.  71.  b. 

Krotondorf  itt  eia  liagtt  eingegiagtoar  Ort  ia  dar  Gageiid  dM  hratìgaa 
Strebendorf  tm  Faste  det  Bittmberget. 

cxxxv. 

PropH  BertM  verUiki  Ruprtekt  und  Vlrith  ven  Letti  etii  Ltkem  %u 
PArtUndorf, 
Dtt  t.  I.  6.  Min  1311. 
Ich  Hadmar  vanSvnnberch  —  daz  der  ersaro  herre  her  PerchtoU 
der  Probst  von  Nevmburch  darch  meiner  bete  willen  Terlihen  hat 
Rvprechien  vnd  Vlreichen  von  leizze,  im  hausTrowen  rnd  im  erbeo 
eìn  lehen  daz  da  te  Purttendorf  auf  dea  gotahaaa  aìgen  gelegen 
iat  ze  recbtem  purcbrecbt  mit  so  getaner  besebaidenbait,  daz  diaelben 
dem  setben  gotsbaus  alle  iar  ao  sant  Micbela  tage  dieDen  aoUea 
yierezich  pbenning  wienner  mnìzze  —  Dea  aint  geezerg  her 
Chraft  mein  9vn,  her  Wernhart  der  oehifer,  her  Vbreieh  von 
Chriczendorf  die  Bitter ,  Der  vizlinger,  Engeldieh  von  Maurbadkp 
herman  von  freiiing,  Gertmch  chol,  Chvnratf  Budwein  —  Diser 
prìef  ìst  gegeben  da  man  zalt  nach  Cbrìstes  geburt  drerczeben- 
brndert  iar  dar  nach  in  dem  ainleflen  iar  des  Samatages  in  der 
ersten  Tastwocben. 

E  Ckwtalari*  Ar«hÌTÌ  01.  UU  •?.  a. 

Pfirttendorf  ist  eia  in  die  Pfkrre  Niederleit  gehdrìget  Dorf. 

CXXXVI. 

Uhridk  von  KHt%end9rf  verknmft  Wemhard  dem  Sdtìefer  tenie  OiStte» 

%m  En»er$derf, 

Dai  Rlottemeuburg  16.  Min  1311. 

Ich  Vlreich  von  Chriczendorf  —  daz  ich  Tor  rechter  ebafter 

grlte,  der  ich  vnd  mein  chvn  vrowe  reicz,  der  got  genad,  scbrldieb 

wurden  mit  gesampter  band  Maruschen  dem  Juden  ze  Wienne  mein 

gut  ze  Enzeetorf  zwaier  phvnt  vnd  rier  pbenning  gnlte»  di  mein 


Digitized  by 


Google 


125 

reehtes  lehen  waren  Ton  dem  gotshaus  le  Newnburch  md  meines 
aigeos  iwen  md  dreisieh  Eromer  weingulte  an  perehrecht  md 
aa  zebent  md  aio  halbes  pbmt  pbenoing  grlte  dai  aocb  za  dem 
selben  percbrecbt  gehoret,  daz  gelegeo  ist  an  dem  pisemperg  ze 
ehaufleo  ban  gegeben  dem  eraamen  Bitter  hem  Wemharte  dem 
Sekioer  imh  yierzieb  marcb  l&tìges  silbers  wìenner  gewicbtes  dea 
er  mieb  geneileieb  md  gar  gawert  bai  bines  dem  mrgenanteo 
iaden,  md  ban  aoeb  ieb  md  mit  sampt  mir  meim  wmem  enne  Bvdotf 
9nd  Hamreiek  tnd  mein  todUer  Lueem  vnd  mem  aidem  Reimbci 
dea  mrgenanten  bera  wernbarten  das  selbe  gut  aafgegeben  — 
Dìaer  aacbe  aiot  geeierge  her  Wernhwrt  wm  Topel^  ker  Vlreiek 
V0m  dem  gereut^  Genmdi  ckol,  Jacob  der  fonter,  Emgeldieek, 
wieeni  wm  Egenburek»  herman  poh  fìreinmg,  flriedrieh  der  huei" 
tiock,  Geèkart  von  Ruedtereterf,  Jacob  der  dieìner,  Gebhart 
vem  iotd  Mertem,  (Ht  der  kueter,  fìridreiek,  weigamtee  evn  — 
Dìaer  prief  ut  gegeben  ice  Newnburch^  da  man  zalt  nacb  Cbristea 
gqrarte  drefczebenbmdert  iar,  dar  nacb  in  dem  atnleften  iar  an 
dem  naebatoi  erìtage  mr  mitter  rasten. 

B  Ckwtalari*  ArtkiTi  lU.  M.  M.  tu 

cxxxvn. 

Ber%0§  Friedrich  L  be$(dtigt  den  Rever»  geines  Natan  Heinrieht  Pfarrere 
vn  Ima,  Ober  den  Weingarten  %u  Weidling.  (Urkunde  CXXVin.) 
Dti  s.  1.  4.  Hai  1311. 
Nos  Fridericue  dei  gracia  dtix  Austrie  et  Styrie  ad  mivcr- 
aoram  notieiam  Tolnmns  per?enire,  qaod  cum  discretus  vir  magister 
keinriciu  Capellanus  et  notarius  noster  plebamis  ecclesie  in  La 
oamn  froctum  rinee  diete  Brunnweingarten  prope  molendinum  in 
nidern  weidnicb  situate  iugeris  continentis  sub  annuo  censu  sex  dena- 
rionun  wienennsium  ab  bonorabilibus  yiris  dominis  preposito  et  Con- 
veniu  ecclesie  Newnburgensis  receperit  dumtaiat  prò  yite  sue  tempore 
poaaidendnm,  prout  idem  Capellanus  noster  coram  nobis  publice  est 
eonfessna  et  in  snis  literis  exhibitis  et  ostensis  plenius  continetur,  nos 
•d  petielonem  parcium  predìetarom  ad  super  habundantem  futu- 
rerum  cautelam  presentes  literas  (damus)  Anno  Dni.  M*.  CCC*.  vnde- 
dmo  IV.  Nonas  Maii. 

Orif.   Ptrr.    (a«p.  y«t.   Hr.  ti.  fel.  US)    muà  Ckwtakr.    Architi  Hi.    M.   TI.  a.    Dm 

kWM  Biif«l,  ali  i«r  UaMluiflt  f  8.  Pri4triei  Daeit  Àatir..  ia  ratbta  Waekt  tcift  4w 
•teicriMkM  raath«r  mai  U»  <«toiToiehitek«  8«kild,  wit  kd  Albr«ckt't  I.  SMrcUieftl  (Herf«lt, 
■m.  Am«.  Tmi.  I.  Taf.  TI.  a.  t). 


Digitized  by 


Google 


126 


CXXXVffl. 

DUtridk,  AterdUmT*  Sckm,  vm  Simdlmu    veHumft  iem  SHfte   H^f 
uni  Werd  %m  BipelUm, 

Dit  16.  Mai  ISll. 

leh  Dietrekk  kem  Siarkaiuhi  9vn  von  SUdUwe  rergich  — 
du  ieh  mit  gwist  Tid  mit  gatliebem  wìUen  memer  tkcime  flravm 
MùTfreien  rad  aliar  mainar  arban,  dem  kof,  dan  air  mit  guati  Tnd 
guatlaiahaa  willao  aliar  ir  arban  mem  Anfirmte  MedUUi»  kem 
Virmeket  witìè  von  Bkendorf*  dem  got  gaaad,  Tod  metM  Okem 
Eerr  Flrddk,  de$$elbem  hem  Vlreiehe$  tvn  lu  abouffan  hatan 
gagaban,  daa  aadartbalb  laban  ist  fod  ist  gel^gan  ze  ÀlpUawe  Ouf 
daz  GoUboatat  aigaa  ran  Namborcb  —  la  cbaufTaQ  bau  gagaban 
—  dam  arsaman  barran  iiarn  Perditold  dem  Proòei  rad  aainam 
GoUboTa  za  Namborch  Tmb  brodart  fod  rmb  draizzig  pbant 
pbanninga  wiaaner  mfinzza  —  Darzu  ist  mir  hzzaQ  aliar  bande 
dienst,  dar  Ton  daroselban  bof  dam  GaUbous  draw  iar  an  mdarlaza 
Teraazzan  hi,  wné  ban  aucb  micb  dea  selben  borea  frrzicbt  getan  — 
rnd  oucb  dei  werde$,  der  m  der  Tuenowe  gegen  Alpiiawe  vber 
gelegen  iet,  dea  dar  Yorgenant  barr  Vlreich  von  Bùsendorf  wìàer  daz 
recht  Ton  dem  Gotaboua  ze  leben  iacb.  —  Dar  rber  ze  aicberbait 
geben  wir  Icb  rnd  mein  bruder  Chvlman  —  diaen  prief  mk  vneer 
paiden  òuigeln  versigelt.  Diaer  aacbe  aint  gezeog  her  Ckiinrat  von 
Siczendorf,  her  Woifger  von  owe,  her  Wemhari  der  Sckwer,  her 
Vlreich  von  Chriezendorf,  di  Riiter,  damach  Gerunch,  hem  Choln 
ivn,  Dvrinch  von  MevrUng,  Johannes  von  Nwcdorf,  Ruger  von 
der  heiUgenetat,  Herman  vonfreysing,  Chunrad,  Rudwein^  Gundoli, 
Engeidiech,  Wi$eni  von  Egenburch.  Fridreich  der  hutsioehp 
Gebhart  von  Ruekereiorf  md  andar  fhim  leut  genuecb.  Diaer  Brief 
iat  gegeben  —  dreutzehen  bundert  iar,  darnacb  in  dero  ainleften 
iar  dea  nacbaten  arntagea  Tor  dem  orfertag. 

Orif.  P«rf.  Zwti  rasi*  8itfcl  u  P«rftBMtetr«iAM  Im  ftlb«a  WMki.  Dm  §nlU  «rtMlt 
•ìm  4rti«ekifM  Mkrif  Uakt  fttktiltet  Sehili,  ia  rcekln  FtlJ«  twti  lolhrMlit*  Balkea.  UMaekrill: 
t  8  .  TIETHICI .  DE  .  8ÀTLÀT.  Dm  iweit*  8i«ff«l,  mi  fltÌ«k«B  Dilit,  kal  H»  VmtArìtit 
è  .  CIOLMARI .  DE  .  OTA 


Digitized  by 


Google 


127 


CXXXK. 

FMkmm  ier  FmUH^tU'Vrhmie  ier  Pfèrre  KierUnf  imrtk  BiK^f 
Bernhard  vn  Pmumm, 

Dtt  KlorteriMbiirg  7.  Juni  ISil. 

Nos  Wernkardu$  Dei  grada  Eeelene  Plataiv.  Bpi$eepu$  pre- 
sentìbut  confiteroor,  Quod  dfleetus  ìd  Christo  frtter  Dniu  BmtkhUm 
vemeraMtU  prepo$itu$  Eeclesie  Nemburgeiitis  pmflegiooi  8lgil- 
Jatwn  SigiUo  Dui  Chmradi  quondam  Prep0$iH  Nemdmrg.  et  Sigillo 
Dui  Yhriei  de  Ck^ékUng  nobis  exbiboit  et  peeiit,  Tt  quia  dietun 
pmilegiimi  propter  Tetustatem  roinam  mioabatur,  aaetoritate  ordi- 
aarìa  ioDOTare  eurarenras  illad.  Nes  aoteoi  dietum  prìTilegiam  dili- 
genter  ìnapeiiiniis  et  «igilla,  quantum  potoìmus,  eonaideraTimiia»  ipswn 
prìTilegiam  niebil  adoleudo  oicbil  diminaendo  preaentibos  inserìmiis 
ìb  bone  medum.  M.  DaeeateaimQ  Trieesimo  Terdo  ete.  Folgt  die 
Drknode  bei  Fischer  D.  191.  In  cuioa  rei  teatimonium  preaentea 
damila  literaa  nostro  aigiilo  monitas.  Dat  Netanburge  Anno  DnL  M\ 
ecc.  Tndeeimo  VII\  Idus  JoniL 

Offif.  Ptrr.  OklMf**  Sitftl  ia  ftl^*"  Wa«kt.  D«r  BImUI  tltel  nf  i«a  nr*MMMl, 
«t  aMhto  Mt>M4  «rh^bM,  la  dkr  LbkM  àm  Blrlattlak.  Umdtfillt  WEBHBABDI  .DH. 
«BACU  .  ICCLBSII .  PATATKIISIS  .  bR  . 

CXL- 

Spruekkrief  mritekm  Dieiwmr  iem  ZwieM,  Màtter  m   Qmtiernkmr§, 
und  ien  MHfiUeken  BMen  m  MeidUn§. 

Dtt  Klotterneobwg  14.  Augost  1311. 

Wir  Perktoìd  wm  Goies  genaden  Brobet  ze  Nevnburek  toen 
^ont  —  Daz  em  tkrìech  geweeen  iet  iwiscben  der  gemala  Tnseir 
Holden  le  MevrUnge  an  einem  tali  rnd  iwlscben  Dieimaren  dem 
Zwiekel  Mèìner  ze  Ckatembureh  an  dem  Andern  tail  vmò  ein  werd 
tnd  vmb  ein  Weida^,  dai  nìderbalb  der  Mfil,  di  er  ron  Tnserm 
GoteshoTs  te  Prrcbrecbt  daaelben  bat,  gelegen  ist,  md  oTcb  da  Tor, 
Tad  derselbe  ehrìecb  wart  mit  Tnserm  gueten  willen  Tnd  onch  mit 
wiDen Jojitf»  van  Nuzdarf,  der  otT  derselben  MAI  frmf  scbillinge  Tnd 
leben  pbenninge  Tbeninses  bat,  paide  Ton  der  gemala  Tnd  OTob  Ton 
dea  egenanten  Dietmar  an  die  ersamen  Tier  mann  geseciet»  an  kem 
Jeeoò  vnd  hem  The/man  Brieeier  vnd  Ckerkerm  vmen  Geie- 


Digitized  by 


Google 


128 

kov$et  vnd  an  kem  Greifen  v<m  Wìenne  vnd  hem  Vbrmekem  pei 
den  Bruedem,  aUo  swax  die  dar  rber  betchìeden»  dti  soli  atei 
beleibeo.  too  paìden  tailen.  Dis  genant  TÌer  maD  berìten  Tiid 
besaben  de?  gemercbe  an  aUen  orten,  da  deraelbe  ehriecb  Toibe  waa, 
Tod  besebieden  nùt  Teraintem  muet,  dai  der  Torgenant  Dietmar  der 
Zwicbel  ober  balb  dea  wegea  rnd  der  marebe»  di  aie  da  gealagen 
babent  Tod  eoa  geaaiget  babeli  ari  daa  brlti  hinget  Tnd  aUei  le 
petiermge  aeiner  MAI,  deeb  alee»  dai  er  dax  ah  beiti  Sthabela 
avi  le  seìnem  hrmm  ala  er  dei  bedarf »  fod  ael  deeb  dcbaineii  Stam 
abalaben  oeeb  aui  reotten.  Dur  ire  ari  ear  fHden  iwìaebea  dee  weiii- 
garteD  Tod  der  wia,  die  er  bat  m  der  Tergenanten  MAI  ynd  dea 
weidaeb*  dai  dar  an  stAaset,  ae?met  aber  er,  dai  awelber  band  adiaden 
er  da  reo  eapbaebet  ren  der  Gemain  TÌeeb»  den  ari  er  d«lden  an  alle 
peiiernnge.  Se  acbollen  die  Torgenanten  maerr  belden  baben  dai 
weidaeh  nidertbalb  dea  wegea  md  der  marche,  dì  da  oti  geaaiget 
md  gealagen  aint,  md  damit  aebaffen  iren  Arrnm  naeb  ynaers 
araptmannea  rat,  md  leder  man  naeb  aeiner  netdnrft,  aia  ear  geaeisea 
iat  Dar  it  aebnlen  paide  de?  gemain  md  Dietmar  Zwidid  die  Waid 
obertbalb  dea  Wegea  vnd  nidertbalb  mit  einander  gemain  baben.  Dodi 
macb  Dietmar  daaaelbe  Weidacb,  awelbea  larea  er  wil  geleicbe  getaìlet 
halbes  maiuen,  md  danne  deraelbe  malzi  ari  der  naeb  iwai  lar 
gepannet  aein  md  in  frid  aten,  alao  daz  inner  der  Zeit  debain  lìech 
dar  oyf  gen  sol,  md  in  dem  andern  tail  dea  Weidaehea,  daz  dann 
mgeroaizzen  beatet,  achalen  aie  achaflen  mit  der  waid  Im  fhrm.  Swen 
aber  dev  zwai  iar  ende  nement,  ao  mach  er  aber  daz  ander  tail 
maizzen,  ob  er  will,  md  seinen  frrm  da  mit  acbaflfen  in  der  weia  md 
in  dem  reht,  ala  er  e  daz  veder  tail  gemaizzen  bat,  oocb  aol  er 
defaainea  iarea  daz  weidaeh  gar  meizzen  nir  halbes  md  mh  den 
aatze,  ala  mit  red  beachaiden  ?nd  hie  geacbrieben  iat  Nt  bat  ereli 
dev  gemain  ovf  dem  Nidem  tail  dea  Weidacbea  vnd  der  weide  gegen 
iro  daz  aelbe  reht  in  aller  weia ,  ala  ez  von  worte  se  worte  da  Tor 
geacbriben  iat  von  dem  ebern  tail.  Von  awelhem  tail  aber  dia  aebi- 
dunge  vbergangen  wirt  vnd  ze  brochen,  vnd  wie  elle,  das  beleibet 
alz  ofte  vna  schuldicb  ze  geben  zeben  phant  phenninge  wienner 
mvDzze  vnd  den  vorgenanten  acbiedleuten  alz  manaigea.  Vber  das 
allea  iat  beachaiden,  daz  der  oftegenant  Dietmar  mit  der  gemain  Tua- 
rer  Holden  ze  Mevrlinge  leiden  aol  an  alien  aaeben,  das  In  se  leidea 
geachieht.  Diaer  red  ze  einer  vrchund  vnd  se  elnem  geseoge  geben 


Digitized  by 


Google 


129 

wir  dlsen  brief  mk  vnserm  wuigel  verngeU,  vnd  durck  pezzer 
gewarhait  diser  schidunge  habeni  di  xwen  vargenani  eruan  Bitter 
irev  msigel  zv  dem  vn$em  am  disen  brief  gehangen.  Diser  sache 
siot  gezeuge  her  Wolfger  von  owe,  her  Wemhart  der  Sehiver,  vnd 
ker  Vhreich  von  Chriizendarf,  di  Bitter,  dar  nach  Dvrinch  von 
Mevrlinge,  Gerunch  Chol,  Chvnrat  von  Nuzdorf,  Herman  derfreg^ 
singer  Tod  aoder  frTro  leot  genrech.  Dieser  brìef  lai  gegebeo  ze 
Hevnàurch  —  dreutzehen  bmdert  iar,  darnach  io  dem  ainleften  iar 
an  sand  Bartbolomei  tag. 

Orif.  Perf.  Dr«i  Si#fel  la  ftttea  Waeki  m  PtrguBtaMreirea.  Da»  ente  •▼•!:  rceku 
■tcM  4ie  hcil.  JasfAraa.  welefcer  eia  Eafel  4«a  gAItliekea  Willea  verfclaiet,  awiackca  bei4ea  eia 
6e(i«s  Bit  Blaaiea;  aateriialk  betet  4er  Frapat  kaieai  aatcr  eiae«  Bafea.  UMaakrifl:  f  8. 
PEBCHTOLDI .  PHEP08ITI .  fiC^B  .  M?WEBYR6E1«8I$.  ~  Daa  tweite  «ad  éritta  8ietel  raa4.  ia 
drdMàifta  8ddl4«  eia  falifelter  Greif,  4ic  UBsebrìfl  aaf  bei4ea  vervieelit. 

cxu. 

(Hi0  von  StalUk  gibt  dem  SHfie  anderthalh  Lehén  $tu  ReinpreéhUpdUa. 
Dtt  Wien  n.  Oetober  1311. 

Icb  Ott  von  Staleke  —  daz  ich  dem  erflamen  Gotshaus  vnser 
rrown  ze  Newnburch  ledicbleicb  gegebeo  hao  dì  aigeoschaft,  di  icb 
gehabt  bao  auf  andertkalòen  leken  ze  Beùiprechtes  polan  —  vod 
wan  dicz  gescheheo  ist  oacb  dem  rat  meim  óhem  von  Mey$$aw 
kem  Stepkans  hat  derselbe  ber  Stepkan  durch  meioer  pet  willeo 
•ein  iosigel  za  aioem  yrcbvode  zt  dem  meineo  ao  diseo  priefgehangeo. 
Diser  sacbe  sint  geczeuge  ker  kainreick  von  Ckeyawe,  llreick  von 
MeysMw,  Àlber  vttd  kadmar  di  zwen  prueder  von  Sckvnberck, 
Ott  von  Ckeyowe,  Stepkan  von  kovnvelde,  dar  nack  ker  wolfganck 
von  ckvnrinck,  ker  findreick  von  durretipack,  ker  walbcrovn  der 
Zinke,  kainreick  vnd  vlreick  von  Stoyczendorf,  Buger  von  Ckirck- 
pack,  Gcrvnck  Ckol  von  Newnburck,  Durinck  von  Meurling, 
Engeldieck  von  Movrback,  wisent  von  Egenburck,  —  Diser  prief 
ist  gegebeo  ze  toienn  da  mao  zalt  oach  Christes  gepurte  drevczebeo- 
hmdert  iar,  dar  oacb  io  dem  aiolefteo  iar  des  nachsteu  tages  oacb 
der  aiolef  tauseot  roaide  tag. 

Orìf.  Per;.  (Prat.  HI.  Nr.  408.)  aai  Chartal.  Arehiri  III.  M,  68.  a.  Daa  Beiler»ier«l 
tt>pfcaa*a  vaa  MeiaMa  ab  Marachall  l»àaft  aa  ier  Urkaaie,  ahae  4aM  4cr«elbe  ia  ihr  alt  Martellali 
ffaaal  iriri  Daa  tveita  Siefel  i»(  raa4:  f  8.  0(l«aia  it  Stalek,  aad  eathill  tarei  ia  eiaea 
mfitMMm  Wiakel  iaaa«aiealaar«ade  Balkea.  Dat  Siegel  itt  jenrai  bei  Dnellin»  Eieerpl.  Ceaeal. 
TA.  Xn.  a.  STO  aebr  ibalieb.  aar  feblea  Man4  aad  Sterae.  Bei  Baber  Tab.  XIV.  a.  23  tiaJ  iia 
Balà«B  breiler;  ibrifcaa  wirc  4aa  Siegcl  dort  aocb  keaailicber  abgedraekt. 
FoatM.  XIV.  9 


Digitized  by 


Google 


130 


cxLn. 

Otrtrud  wm  ìVMekk,  PirUrim  de$  D&miwOsumninei^KUtiten  *»  TViln. 

revernrt  dem  8iifle  KU^Umeuhmrg  die  ZéhtmltpfkMiffuH  ikrm 

Weimgmrtem, 

Dai  Tuia  15.  NoTember  1311. 

Ich  Gerdrovt  van  Waideke  Prioriime  mii  tomi  dem  Camveni 

der  Sìoettem  ze  Tuln  in  dem  frawen  Cklotter  Prediger  wrden» 

Tergich  Yod  Tuen  chunt Daz  wir  an  alle  Widerred  alle  iar 

dem  erbern  Chamerer  der  Chorherren  ze  Neunburch  zehent  ynd 
perchrecht  geben  schulen  ze  Weidnkh  too  rnsern  Weiogarten»  der 
gelegen  ist  ut  der  Cholngrib,  des  Ainf  Tiertail  sint.  Weren  aber 
wir  io  nibt,  ala  nu  geachriben  iat,  dea  Torgenanten  zebeot  Tod 
aoch  Percbrehtea  an  der  Torgenanten  stat,  so  hat  er  allez  Dai 
recbt  gegen  Tns,  Daz  er  gegen  andem  maern  Perchgenozzen 
bat.  Dìser  rede  ze  aicherbaìt  geben  wir  dem  Torgenanten  Chamerer 
disen  Brief  mit  Tnsern  insigel  yersigelt  Dea  sint  gezeug:  Her 
Wemhart  der  9chiver,  Herman  vanfìreitmg,  Chvnrad,  Rudwein, 
Gvndoli,  Engeldieeh  von  mavrbacht  Jacob  der  Chelner,  Wisent  wm 
Egenburch  ynd  ander  fì-nm  leut  Diser  Brief  ist  gegeben  xe  Tuln^ 
Da  man  zalt  naeh  Christea  gepTrte  DreTCzeben  HTndert  iar,  dar  nach 
in  dem  ainleften  iar  dea  nahaten  mantagea  naeh  aand  Merteina  tag. 

Orìf.   Ptrf.    (B«pt.  T«t.  Nr.  M.   fol.  1S7.)   Dm  M   HMlteltr  atMuw  Arth.  C«Bpll. 
T$h.  XT.  Mr.  9  akftbiliet*  9i»gtì  hlug t  abfc^nekt  ia  r«tkrai  WmU  u  «ìmb  PcrfMMatatrcifca. 

CXLffl. 

Gerunekt  ChoU't  Sokm,  verkamft  dem  SHfte  QMiientte  su  KU^iemefAurg. 
Dtt  Klostemeaburg  13.  December  1311. 
Ich  Gervnch,  hem  Choln  9vn»  dem  got  genad  —  dai  ieh  oiit 
guetleichem  willen  meiner  chvnn  vrawen  Agneten  —  dem  eraamen 
meinem  hem  hem  perchtold  vnd  dem  gatskaus  ze  Nevmburck  ze 
cbauffen  han  gegeben  drey  ph?nt  geltes  drey  schillingeTndzehen  phen- 
ninge,  di  mein  rechtes  lehen  sint  gewesen  Ton  dem  aelben  gotshaua 
auf  behausten  holden  da  aelben  ut  der  weiten  gazzen^  vnd  an  dem 
nydem  marchi  vnd  auf  des  Schivers  padstuben  vnd  avf  etlekken 
holden  di  da  pei  gesezzen  sint,  vnd  in  der  ìeald^gaxzen  vnd  tu 
der  Staingrueb  vnd  auf  einer  marchtzUUen  an  dem  aamcztag  neyn 
schilling,  di  in  daz  yorgenant  gelt  geraittet  sint,  Tmb  Tier  Tnd  dreiziich 
phTnt  phenning  wiener  mTnzze.  —  Dea  aint  geczeoge  Durinck  vom 


Digitized  by 


Google 


131 

MewrUng,  Johannes  von  Nuzdarf,  Herman  von  frehing,  Chtmrat, 
Rudìtein,  Engeldieeh  vnd  Wisent  —  Diser  prief  ìst  gegeben  ze 
Newnburch  da  man  zalt  nach  Chrìstes  gepurte  drerczehen  hyndert 
iar  dar  nach  in  dem  aindliflen  iar  an  sant  lacein  tag. 

E  CharUlarìo  Arehlrì  IH.  fol.  103.  a. 

CXUV. 

Ofiolf,  MeUler  dee  keil.  OeUtordem  »«  Wien,  he%eug(  den  Verkauf 
eme$  Weingarten»  su  ESktieldorf  dureh  Friedrich  von  Ato. 
Dat  Wien  2.  Febniar  1312. 
Ich  Prueder  Ortolf^  %e  den  zeiien  Phleger  vnd  Maisterdes  Gott- 
kamses  daez  dem  keiligengeist  %e  Wienne  Yerìche  Tnd  tuen  chunt  alien 
den,  die  disen  prief  leaent,  oder  horent  lesen,  die  ni  lebent  rnd 
hemach  chynftich  sint  Daz  der  erber  man  herfridreich,  hem  Woìfger» 
mm  von  awe  vnd  $ein  hamwrow  vrow  Elspet  roit  guetem  willen 
md  gnnst  aller  irer  erben,  Tnd  mit  gesampter  hant  ze  den  zeiten, 
do  8i  ez  wol  getuen  roochten  rud  mit  meiner  hant  verchauft  habent 
iren  weingarten  ze  Vtelndorf,  der  do  leit  an  dem  hintern  perige, 
des  ain  Jeuch  ist  des  icb  rechter  stifter  ynd  stoerer  pin  ;  denselben 
weingarten  habent  si  gegeben  mit  alle  dem  nacze  ynd  recht,  ala  si 
in  ber  bracht  habent,  marchtes  perchrechtes  gewer  vmb  sechczig 
phunt  wienner  phenning,  der  si  recbt  vnd  redeleicben  gewert  sint, 
dem  Erbern  manne,  dem  rorgenanten  herm  wolfgem  von  awe,  vnd 
eeiner  hausvrown  vrown  Christeineinen  vnd  alien  irn  erben  furbaz 
ledichleichen  vnd  rreileichen  ze  baben,  vnd  alien  iren  frumen  da  roit 

schafTen .  Ez  bat  auch   die  vorgenant   vroiv  Christein  den 

egenanten  herm  Wolfgem  von  awe,  iren  wirt  mit  demselben  wein- 
garten gewert  aller  dingo  seiner  rechten  margengabe.  Vnd  daruber 
darcb  pezzer  sicherhait,  so  sezzent  sich  die  vorgenanten  her  flrid' 
reidi  von  awe,  vnd  sein  hausvrowe  vrow  Elspet  seinem  valer  hem 
wolfgem  von  awe,  vnd  seiner  hausvrowen  vrown  Christeinen  vnd 
alien  irn  erben  vber  den  egenanten  weingarten  fner  sich  ynd  fuor 
alle  ir  erben  ze  rechten  gewern  vnd  scherme  fur  alle  ansprache.  — 
—  Dar  vber  so  gib  ich  vorgenant  prueder  Ortolfhem  Wolfgem  von 
awe,  vnd  seiner  hausvrown  m*own  Christeinen  vnd  alien  iren  erben 
disen  prief  ze  einem  offene  vrchnnde,  vnd  ze  ainen  waren  gezeuge 
diser  sache  versigelten  mit  meinem  insigel.  Ynd  sint  auch  des  gezeuge 
kerr  Wemhart  der  schiver,  her  vlreich  der  hofmaister,  Gerunch, 

Digitized  by  CjOOQ IC 


132 

derSpeiimaitier^Dieireidk  der  SMfer^  Engendiecht  der  Mavrpetà, 
Durmek  wm  MeuHmge,  kemum  wm  vrekmge  md  andar  frume  leut 
genoecht  dea  diae?  sacbe  wol  dmt  ist  Dkm*  prìef  itt  geben  %e 
wiemtep  da  tod  Crìstes  ge|^  warea  ergangen  dreTiehea  hundert 
Jar»  in  dem  iweliften  Jar  daniach  an  dem  lìeeht  Messe  tag  le  mser 

Ort»ir«  ti«ff^  iti  •tfcaltoa  M  iMbOT  T.  fOL  Hr.  I.   DMk  hèU  imi  àm  Umm,  wilit» 


kw  kt  MtUBMkrilIkBtoli  •.  iVS  .  OaTOLR  .  MASai .  OSD  .  •  .  SPfS  .  WB.  AIm  vwOttotf 


SMie  iber  dìetet  SpHal  tan  hML'Geitt  in  Wìm  for  dem  Kintaarttora: 
Fucher  Noi.  bre?.  Uri».  Visdob.  Cip.  XVa  edit  alt  ptg.  237. 

b  tplterer  ZeH  enebetat  n  dea  ■lifUlebM  UriLindea:  14SS,  SouiUg  for 
Bpipbani  (4.  JSii]i«r)  Br«d«r  Ktri  Gnitbtr,  Meittcr  dM  bawt  n  den  beìUgea 
G«ist  TOT  Keneiior  is  Wi«wi. 

cxLv; 

Jékmmm  vtm  Nunàtf  verkmuft  éem  Pr^ptU  BertM  vn  KU&tenumìmr§ 
$eme  Aéker  %u  GmHernharg  umd  tine  HofitmH  9U  MtUHng. 
Dtt  KkMt«raeabiirg  15.  Febmtr  1812. 
Ich  Johannei  von  Nuziiorf  rer^eh  —  Dai  ich  nach  dem  Tod 
memer  Chvtm  frawen  Gerdrauden  —  Terchovflet  han  dem  ersamen 
meìnem  berren  Perktold  dem  Brob$t  vnd  $emer  Sammmge  %e 
Nevnburch  di  acker^  di  ick  gekabé  han  %e  ckatembureh  md  ein 
Secbstail  eìnes  holczes  md  ein  M&l  daselben  darauf  der  zwieh^i 
sitset,  da  toh  man  dient  alle  iar  ze  sand  Hiehelstag  fumf  sebillìng 
md  zwelf  pbenninge  wienner  mmzze  md  dar  lu  »e  Mewrlmge  ein 
hofetat  naben  gelegen  pej  des  gotshouses  hof  da  man  mn  alle  iar 
se  sand  Michela  tag  ooch  swaintxich  phenninge  dienet,  md  dar  su 
ein  id  hofstat,  das  alles  mein  purchrecht  ist  gewesen  Ton  dem 
Torgenanten  Gotshous  Tmb  viertaich  phunt  phenning  wienner  mmsse 
—  md  ist  oucb  diser  chaiif  gescbehen  mit  gunst  ?nd  guetleichen 
willen  frovoen  christein^  kem  kemumne$  ymian$  wiieòen  md 
ooch  mit  dem  willen  NycUu,  Ruedolfet  dea  Neuxzlein»  evn,  der  der 
vargenanten  meiner  chvnn  vnd  auch  frowen  Ckristein  prueder  evn 
i$t  —  Vnd  daruber  seta  ich  roich  ~  md  auch  Engeldieck  Vim 
Mavrbach  fir  sich  vnd  sein  chvnn  frowen  Margreien,  dev  der 
vargenanten  frowen  Chriitein  iochier  iit,  ze  rechtem  scherm  — 
Dar  Tber  —  gib  ich  —  ifisen  prìef  mit  meinem  Ineigel  vereigeii. 
Dia  sint  gezeuge  diser  sache.  her  Wemhart  der  Sehiver,   ker 


Digitized  by 


Google 


133 

Wolfger  wm  Owe^  her  Vlreiek  von  chrUzendorf,  Dvrinck  van 
MewrUngt  Roger  von  der  heiUgenttai,  friirekh  der  kuetstocK 
Gebhari  wm  Budter$torf.  hemum  von  frey$ing,  Peter  $ein  8vn^ 
Chvnrad^  Ruedwein,  GvndoU^  Jacob  der  Ckelner,  Wisent  von  Egen- 
burch  —  Diser  brief  ist  gegeben  ze  Nevnburch  —  dreutzehen 
handert  iar,  dar  nach  in  dem  zweUten  iar  an  dem  erìtag  io  der  ersteo 
Tistwoeheo. 

Orif.  rtrg.  Da*  mJt  8itf«l  ia  ftlk«a  WMks  kiafi  ■•  tiMa  PtrfOMaMrcifm  mi 
«■Ailt  •&««  wHTMktM,  ftwlrftltoa  lalkm  \m  4rti««kitM  8«kili«.  Umekriftì  f  8.  JOHARIS 
OBF. 

Gtttenibvrg  iti  ein  eingegaiigeDer  Ort  an  der  Stelle,  wo  heutfutage  das 
k.  LusUehloss  SchSnbmnD  steht  Ich  stelle  hier  mstmmeD,  wu  das  Stiflsarehhr 
dariber  bietet: 

1437  befreit  Propst  Georg  L  den  hersogtìehen  Kellersehreiber  Erbard 
Grieeeer  wegen  gdeisteter  Dienste  tod  aller  Steaer  usd  Robot  tod  der 
KbattemiAbl  auf  seioe  Lebeuieit 

1440  erlaobt  K.  Friedrìeb  (IV.)  demselben  das  Wasser  aus  dem  M fiblgrabea 
bei  seiAer  Ufi]  niderhatt»  Hixtng  in  seinen  Wejer  so  leiten  und  lu  khern,  so 
fil  er  wiU,  doeh  dass  die  Ablassrìmi  daraas  in  den  Ablassbacb  binter  der 
Mil  gelegt  werde. 

1442  rerleiht  Propst  Georg  Erhard  dem  Griesser,  Bfirger  nnd  des  Ratbs 
sn  Wiea,  die  Kbattermflhl  ala  reebtes  Bnrgreeht  gegen  den  gew5holicben  Dienst 
Bit  dem  Yorkaufiirechte,  was  derselbe  aaeh  reversirt  Dessennngeachtet 
erscbeint  ikffl  Sigmund  Test  Ton  Linz  als  Besitxer,  der  sie  um  350  Pfund  dem 
Ebrenreieh  Kbfippel  Terkaufl ,  welchen  Act  zn  genehmigen  Propst  Johann  sich 
so  lange  weigert ,  bis  es  ihm  von  dem  landesfflrstlichen  Entscheidungsrìchter 
Bitter  Konrad  Hdlzler  aufgetragen  wìrd.  In  der  (Jrkunde  heisst  sie  „die  abge- 
braonte  6d  1161''.  Doeb  reTersirt  der  Klufer  dem  Stifte  das  Vorkaufsreeht  und 
Terpiiehtet  siefa  in  dieeem  Falle  IM>  Pfund  naehsulassen.  Im  Jahre  1471  Torlisst 
derselbe  neun  su  dìeser  Mfihie  gehSrige  Joch  Àcker  an  Nachbarn  Ton  Wien, 
Altmannsdorf,  Meurling  und  Penzing,  um  Weingftrten  anzulegen,  gegen  einen 
Dienst  Ton  60  Pfennig  per  Viertel.  Ebenso  spSter  noch  V/^  Joch .  1497  ksuft 
Propst  Jakob  nach  Ehrenreich*s  Tede  die  Gattermfihle  Ton  dem  mindeijShrigen 
Sobne  Hanns. 

1585  kftmmt  Propst  Balthasar  ein,  dass  die  Khattermfihle  aus  der  Einlage 
in  dem  Landhause  gelfischt  und  die  bezahite  Steuer  abgeschrieben  werde, 
weìl  an  ihrer  Stelle  eìn  Thiergarten  ist,  wie  auch  schon  Propst  Georg  viel  £rQher 
(1540)  das  Waldamt,  welches  daselbst  Holz  geschlagen  (Khatterhdlzl) ,  rer- 
Uagte,  und  Propst  Leopold  1570  um  Steuerersatz  bat,  da  die  Mfihie  dem 
Kaiser  gehdre. 

Die  letzte  darauf  besQgliche  (Jrkunde  ist  die  Bitte  des  Propstes  Andreas 
1620  an  den  Kaiser  und  den  Passauer  Bischof  um  Rfiekgabe  der  Khattermfihle. 

So  riel  das  Stiftsarchir. 


Digitized  by 


Google 


134 

CXLVI. 

Revert  de$  Ahd  von  LUienféld  Paul  an  doM  8(ift  Klo9temeu!mr§  tf&«r 
Nicki'Antpruehnakme  neuen  BetiizM  von  Weingàrten, 

Dai  Wieo  24.  Febniar  1312. 

No8  Frater  Paulus  dichu  Abbas  totxi$que  Convenha  de  Lylin- 
weld  Venerabili  Domino  Bertholdo  preponto  et  Domino  Eberhardo 
Decano  totique  Capitulo  ecclesie  Newnburgensis  promittimus,  quod 
ex  hoc  nuDC  ia  futurum  ipsis  prò  aliquibus  Tinearum  collacionibos 
siae  ipsorum  bona  voluntate  neqnaqaam  erimos  importuni  testimonio 
hojas  scripti.  Dattim  Wenme  in  die  beati  Mathie  apostoli  Anno  Dni. 

Il*,  ccc*.  xn. 

B  ChartaUri*  Irckiri  UL  M.  It.  a. 

Pit  Stift  Lilienfeld,  welehet  bereitt  in  deo  Jtbren  1804  and  1806 
Weìagirtea  in  Klotterneoburg  an  sicli  gebracht  batte,  kaaft«  im  Jabre  1812 
neuerdingt  iwei  Weingirten  Ton  Bernard  Cbronneat  nit  Bewilligung  dee 
Propstee  Bertold.  Di  LUienféld  ala  Cistenienaeratift  laat  der  Prirìlegien  Ton 
Entrìebtung  dee  Zebenfta  firei  war,  kennte  eine  Enreiterang  aeinea  Bealtxthuna 
dem  Stille  Kloatemenborg  nieht  gleichgiltig  aein;  deaebalb  rerlangte  md 
erhielt  man  Ton  dem  Abte  Pani  Ton  LUienféld  dieaen  Rerera. 

CXLVII. 

Der  HofmanehaU  Dietrich  von  PiUiekdorf  he*eug(  ,   da$9  Viridi  von 

Weidendorf  alien  $einen  AnoprUehen  atif  Berìtzungen   %u    Enzerodorf 

enitagi  hai. 

Dai  Wien  28.  M&rz  1312. 

Ego  Dieterieu»  de  PUichdorfy  IUu$(ris  Duciè  Austrie  Mar^ 

ckalcus,  significo  presenciuro  inspectoribus  Vnirersis,  quod  Vlricus 

de  Waidendorf  in  presencia  mea  renunciavit  iurì,  qaod  se  habere 

dicebat  ab  Ecclesia  Nevnbargensi  in  qaodam  feodo,  et  quibusdam 

areis  in  Enczenstorf  aìiìs.    Et  ?t  predicta  ecclesia  Neynburgensis 

ab  huiusmodi  impeticionibus  in  antea  stet  quieta,  prò  eo  presentes 

conscribi  feci  litteras  et  sigilli  mei  robore  commtmiri  in  eyidens 

testimonium  premissorum.  Datum  Wienne  Tercia  feria  ante  Quasi- 

moddgeniti.  Anno  Domini  Millesimo  Trecentesimo  Duodecimo. 

Klcbei  Mcbicekì^a  Siegel.  Aaek  ertahctat  taf  iesMlkta  dtr  bei  <itai  8i«fcl  tom  Jakrt 
IS08  tAìtmit  Helai.  (Hacker.  Tab.  XII.  Mr.  12.) 

Da  in  demselben  Jabre  Stephen  Ton  Meìaeau  ala  Marschall  siegelt,  atellt 
sich  dadurch  das  Bestehcn  zwcier  MarschSlle  (eìnes  Landmarachalls  mit 
erblicher  Wurde,  dcs  Mcissauers,  und  eines  Hofmarachalla,  Marachaleua  Dacia, 
dea  Pillichsdorfers)  beraus. 


Digitized  by 


Google 


135 

cxLvm. 

l^dkerkeUihrief  ie$  8Hfìe$  von  Heinrich  wm  der  Neune  und  AndreoM, 
Bàr§em  *»  Wnen^  wegen  ie$  an  Niehu,  LeubmmmCM  Sohn^  verìiekenem 
ìVeingartems  in  der  Weiedeiten, 
Dtt  Wieo  il.  Jqbi  1312. 
Ich  Hainreieh  von  der  Neyzze,  Tnd  ich  andre  purger  ze 
metme  wir  rergeheo  vnd  tuen  chunt  alien  den,  die  disen  prief 
korent  oder  lesent  Das  der  ersame  herre  ber  PercktoU  Brohst 
te  Neumbwrek  durch  ynaer  pet  willen  Nyelan  Levhmannee  svuy 
Tiraenn  fremi  aìnen  weingarten,  des  aio  halbes  ieach  ìat,  gelegen 
Oli  der  wekzenleitien,  des  er  rechter  perchherre  ist,  ynd  der  $o 
Unge  vrbowe  was  gelegen,  vncz  er  in  rechten  perchtaidingen  ze 
reiioch  ge$aU  wari,  vnd  io  sein  gewalt  ertailet,  recht  Tod  redeleich 
se  reekteni  perchrecht  Terlihen  hai  furbaz  zehaben  Tod  le  beaicsen 
ze  recbtem  percbrecht  Ton  dem  Gotsbaus.  Geschech  aber,  daz  tìI 
lefebt  dem  Gotsbaus  ber  nacb  von  swelband  sacben  cbrìech  oder 
anspracb  davon  auf  erstaend,  in  dem  cbriecb  rnd  gegen  der 
anapraebe  acbullen  wir  ma  seczzen,  rnd  das  Gotsbaas  an  alien 
sebaden  da  Ton  pringeo.  Diaer  red  ze  ainer  sicberbait  geben  wir 
dem  Gotabana  diaen  prief  mit  ynaer  paider  inaigel  rersigelt.  Diaer 
aaebe  aint  geczevge  her  Wemhart  vnd  her  Hainreieh  di  Chnmneete. 
her  Dietreich  von  dem  Chalnperg  vnd  her  Ernst,  der  vezzel- 
sneider  md  ander  frum  leut  genuecb.  Dieaer  prief  ist  gegeben  ze 
Wtennet  da  man  zalt  nacb  Cbrittes  gepurte  dreyzebeo  bmdert  iar» 
dar  nacb  in  dem  zweliften  Jar  an  sant  Bamabe  tag. 

E  Ckartabrio  ArekiTi  m.  fg.  9$.  •. 

Wir  ertehen  ans  dìeter  Urkunde  die  dtmals  bestekeode  Dbang^,  einen 
«ngebinten,  5deii  Weingarten  bei  der  Bergtaidang  mit  einem  «Reit*  anheim- 
nsagen,  und  deV  freien  YerfUgiing  des  Bergherm  mrileksageben.  (Sìehe 
HalUos,  ptg.  1K43.) 

CXLK. 

Der  PauttMer  Dmnkerr  ynd  her%ogL  deterr,  Proianoiar  Meiiter  Bertoìd 

éberìàiii  mn  die  Prieeter  Ulrich  und  NicoUnu  von  Maiiherg  teine  Pfmrre 

Eggenburg  pachiweiee. 

Dai  Wien  11.  December  1312. 

Ego  Magiiter   B.   Canonicue  Pataviensis  Ultutrie    Domini 

F^riderid  Dueii  Austrie  proihonotarius  profiteor  per  presentea, 

Qaod  diacretia  riria  ac  boneatia  Dominis  Bugerò  etNicolao  firairUus 


Digitized  by 


Google 


136 

de  Mawrberg  saeerdotibas  eedetiam  meam  m  Egenhtrg  a  festo 
beati  Georii  proxime  affutoro  per  Toum  annuiti  eontinumn  locavi 
et  Tendidit  yidelicet  Questuai  cottidianum  curo  minuta  decima,  preut 
aniece$$ore$  $ui  hactenus  a  me  baboisie  dinescuntur,  prò  riginti 
marcia  argenti,  de  qua  quidem  pecunia  ipaoa  pronuncio  liberos  et 
aolutofl  Presencium  testimonio  litterarum.  Datum  Wienne  Anno 
Domini  M*.  CCC*.  SI.  Tercio  jdus  Decembris. 

I  CkwliUri*  ArtUri  m.  ^  TI.  b.  mU  CUti.  Vr.  IT.  M.  Tti  b. 

D«r  Nane  det  hier  erteheÌBeoden  Pfiurert  toh  Eggenbnrg  itt  Bertott. 
Diet  erfaellt  lut  dua  Chartular  dar  Sttdt  Eggeaburf  td  taium  1S20,  wo  ea 
heiMt:  „Weneeslaat  dei  grtett  Dui  Stxonie,  Ecelaaie  Halbentadiensu ,  aoe 

non  plebanoi  in  Gara honorabilìa  nt  Magister  beinriciM  felieit  rteqf- 

dacionìa  quondam  plebanoa  in  Gara  et  fnndator  Hotpitalia  aanti  Marini  is 
Egenborga,  nee  non  Magùier  perekéhMutt  pUbatim  ^iéem  9uec€»99r  ttn»*. 
Die  beiden  Kireben  Gara  nnd  Eg^nbarg*  bKebea  in  dìeeer  Yerbindna;  «nter 
einem  Pftirrer  bia  nni  17.  Mai  1M4,  wnlebea  Daton  die  Sepirttioan- 
Urknnde  trfgt 

P.  Pladdoa  Heriog,  in  aeiner  Coanognphia  Anatr.  Frane,  ad  annua 
1477  pag.  384,  enibit  Aber  die  Bggenbnrger  Kirebe:  „Eret  tnm  paroebiale 
orbb  templiun  ralde  angnatnm,  nee  etiam  plebano  eifitatenai  ipan  doorat 
parocbialia  ob  fkbrìeae  goatora  amplioa  ad  Toloptatem  ;  obinde  enn  alia  doinw 
longe  capaeior  (olim  wtUUum  Templmriérmm  uitèm»  depwUdm)  eiatnret,  nee 
procul  abbine  dissitum  esaet  quoddam  templmn  gotbico  opere  ainictnin  S. 
Stephano  Proiomartyri  dicatum,  domum  iatam  dominua  plebanoa  in  rieem 
roinosae  aibi  tradì,  illud  templum  cum  penretusta  aoa  eecleaia  Paroebinli 
pernnitari  poatnlarit*.  Herzog  weist  hier  auf  Tempelberren  ala  bauageaeeaen 
in  Eggenbnrg  hin.  Da  die  Gflter  der  Templer  auf  dem  Conefl  ai  Vienne  dea 
Jobannìtera  zugesproeben  wurden  (Labbei  Cene.  T.  XI.  eoL  iUSt)»  der  Pfarrer 
Bertold  in  dieaer  Urkunde  den  Brfldem  Budger  und  Nieolaua  Ton  Mailberg, 
die  dem  Johanniter-Orden  angeh5rten,  die  Pfarre  ùberl&sat,  mit  der  Bemerkung 
„prout  antecessores  aui  hactenua  a  me  babuiaae  dinoscuntur",  hat  man  Air  die 
Existeni  der  Tempelberren  tu  Eggenburg  darin  einen  AnbalUpunkt  lu  finden 
geglaubt,  aber  dabei  die  Worte  «a  me"  lu  berflckaiehtìgen  rergeaaen  ;  ao  wie 
man  auch  aua  dem  Umatande,  daaa  der  Jobanniter-Orden  in  Heiligenatadt 
jfihrliche  EinkQnfle  bexogen,  einen  Sbnlieben  Sehluaa  lOg; 

CL. 

Bernhard,  Biiekof  von  Pa$$au,  KM  die  iSOi  erUuiemen  VitUtUi^nh^ 
Vor$ckriften  wieder  muf. 

Dai  Wien  16.  Decomber  1312. 

WemharduB    Dei  grada    Eccleeie    Paiavieneis    Episcopu$ 
Dilectis  in  Cbristo  fratribus  Yenerabiiibua  Dominis  BertkoUo  prepo» 


Digitized  by 


Google 


137 

skù,  Eberhardo  Decano  et  ConTentui  Eedesie  Neonborgentis  Pata- 
TÌen8Ì3  Dyoeesu  salatem  in  Domino.  Ex  parte  Teatra  porreeta  peticio 
eontinebat,  qnod  eiini  dadam  yenerabiles  fratres  Dominos  9ancH 
ffpoHH  et  eancH  Floriam  Ecclenarum  preposUoe  et  eorum  coUegaa 
in  Tisitacionia  officio  cam  pieno  mandato  ad  Eedesiam  restram  tunc 
defonnatam  et  collapaam  prò  ea  reformanda  misisaemus,  ipsi  risi- 
tatores  Hudmaro  prepotUo  veetro  aactore  diete  deformaeionis  per 
•entenciam  deposito  qnaadam  eonatitaeiones  penalea  in  diTersia 
eansia  et  casibos  in  restra  Eeelesia  statnerant  Sane  cam  post 
mortem  Tenerabilìs  fratria  Domini  Rudigeri  qaondam  prepositi  Teatri 
eedem  in  tantam  deaoetadinem  et  oblifionem  transierint,  at  nec 
eamm  copia  habeatur»  petiatis  Tobia  salnbriter  proTideri»  pre- 
•ertìm  eiyi  modo»  aactore  Deo,  Testra  sit  Ecclesia  tam  in  spirita- 
allbiiSv  qaam  temporalibas  laadabiliter  reformata.  Nos  igitur  jastis 
Testris  petìcionibus  pìom  adbibere  faTorem,  Tcstreqoe  salati  inten- 
dere capientes,  dictas  constituciones  omnes  et  singalas  irritamas, 
abrogamas»  nolentes  per  eas  de  cetero  tos  ligari.  Mandamus  igitur 
Tobis,  at  JHxta  tradieionee  saere  regule  vettre  et  laudabiUm 
lastre  ecclesie  cansuetudinem  convivenies  Ecclesie  Tcstre  caasaa 
et  negoda  salabriter  pertractetìs.  Datom  Wienne  Anno  Domini 
Minesimo  Trecentesimo  Duodecimo  XVII*  Kal.  Januarii. 

Orif.  PtTf.  (Icp.  T*t.  Hr.^.  fol.  8S.)  BÌMtUt  Bcrakwr*  ktknalM  titfì  !■  fclWs 
WMàa  M  •!■•■  FfifuitiUtreifM  Usftad. 

Die  1301  Tisitirenden  Pr5ptte  toh  St  PSlten  uad  Si  Fiorìtn,  Ekhard 
md  Ainwik,  batten  Yerordnangen  erlasten,  deren  Befolgnng  mitunter  tehwer 
wftr.  Daher  warden  tie  bald  darauf  nicht  mehr  gehandhabt  So  machte  gegen 
é^m  List  dieser  YerordaungeB  Propsi  Rudger  tchon  1305,  durch  die  Noth 
l^riogt»  Scbiilden  bei  Jaden ,  and  nabin  ebenfallt  gegen  diete  Yerordnangen 
1309  Sophie  tod  Rranichberg  in  dat  FrauenUotter  auf.  Sein  Nachfolger 
Bartold  batte  aber  dat  Stifl  aaf  eine  aehtungtwertbe  Hohe  emporgehoben, 
and  deathalb  nahm  Bitchof  Bernhard  keinen  Anstand,  diete  belfittigenden 
Yerordnangen,  welche  nar  darch  die  damalìgen  ZeitrerhSltnisse  geboten  wareo, 
•oiraheben,  and  die  althergebraehten  Gewohnheiten  dea  Hautet  tur  leitenden 
RiehtachBir  wieder  anssweiteB.  Bernhard  that  noch  mehr»  er  kam  bei  Papet 
Cleaiena  Y.  bittweite  ein,  dem  Klottemeaburger  Proptte  don  Gebraaeh  der 
bisdidflieheB  Intignien  bewilligen  su  wollen,  und  iwar  unter  demtelben  Datam, 
16.  Deeember  1312.  (Bemh.  Pex  Cod.  dipi.  hist.  epitt.  part  111.  pag.  5.)  Oh 
Papct  Clemens  Y.  dietem  Bittgetuche  Folge  gegeben  odor  nicht,  itt  nicht 
•«ssnnitteln,  dooh  iat  wahrteheinlich  dureh  Bernhard*!  Tod,  die  nach  teinem 
Ateitfben  eingeiretenen  imingen  bei  dem  Pattaaer  Capitel,  and  endlieh 
dareh  den  Tod  dea  Papttet  aelbtt  die  Angelegenheit  in  Yergeatenheit  gerathen. 


Digitized  by 


Google 


138 


CLL 

Hgr»0g  Friedridk  l  erlmM  JHMUìM  V9n  BUtendmf  dm  Verktmf  Om 

H9fe9  sv  BipeUau. 

Dti  Klotterneuburg  17.  Deeember  iZit, 

Wìr  Fridreich  von  CMei  gnaden  Herczog  %e  Osierreieh  vnd 

voH  Steyr,  Verichen  offeDleichea  an  dUen  prief.  Dai  dì  erber  trow 

MecktiU  weiien  Vlreichs  witewe  van  Biczendorf  hat  Tor  ras  bewert, 

daz  si  nicht  muge  ror  ehafter  not  rerspareD  den  hof  %e  Alpetow, 

den  ir  wirt  rod  si  habent  ze  Parcbrecht  gebabt  Ton  dem  Gotsbaos 

ae  Newnburcb»  rad  ist  derselben  witewen  rebt  rnd  redeleicb  erteilt 

Dai  si  den  Torgenantea  bof  le  Alpetow  rercbauffen  muge»  awi  ez  ir 

fage,  seit  si  ebaft  not  dar  zu  bedwioget  Der  prief  ist  ffggehea  te 

Newnburch  enhalb  Tunaw  naeb  Cbristes  gepart  rber  DreTzeben 

b?ndert  Jar  in  dem  zwelflen  Jar  dea  Suotages  ror  sant  Tbomas  tag. 

B  ClMrUlwi*  Arehiri  lU.  Ibi.  7S.  K 

Ulrich  fon  Ritsendorf  (Ritseradorf  bei  KtrUtitten»  K.  0.  W.  W.)  sttrb  tm 
6.  Juni  1307  and  ist  bei  den  Minoriteli  in  Wien  begraben*  (Neerol.  firttr.  Minor, 
bei  Pei  n.  487.  a.  5ia  b.).  Siehe  auch  die  Urknnde  rom  Jahre  1303.  (Nr.  XC.) 

Alpetow  iat  daa  heutige  Eipeltau,  K.  U.  M.  B. 

CLn. 

Bernhard  der  Schiefer,  Amimann  dei  SHfle»,  he%eugt  den  Kauf  etnei 
Weingartene  sic  Kloitemeuhunf  dureM  den  Ckorherm  Jakoh, 
Dai.  a.  1.  6.  Januar  1313. 
Ich  Wemhari  der  Schiver,  amptman  de$  Gotshau»  ze  NeuH- 

burch  yergicb  rnd  tuen  ebmit daz  der  erber  berre,   ker 

Jacob  Corher  ze  Newnburch  gecbauffet  bat  mii  memes  herm 
Brobst  Berchtoldes  vrlaub  vnd  tnit  willen  aller  meiner  herren 
wider  Dtetreichen  dennagel  vnd  sein  Chvn  vroum  Reichzen  iren 
weingartea,  des  ain  viertaii  bt,  rnd  ist  gelegen  an  dem  gaataig  ze 
Dacbst   dem   Radecker   vmb   zwayen  fìanfczich  phvni  fhemmmg 

wienner  munzze Tnd  soli  aaeb  der  Torgenant  ber  Jacob  mir 

dienen  Ton  dem  vorgenanten  weingarten  alle  Jar  an  sant  Michela 

lag  achtedhalben  phenning ze  ainer  sicherbait  gib  icb  dem 

oftgenanten  bern  Jacoben  meìnen  prief  versigelt  mit  meinem  insigeL 
Des  sint  gezeach  Herman  von  freising,  fridreick  der  huieiùcky 
Engeldich  von  Maurbach,  Wiseni  von  Egenburch^  Jacob  der 
chellner,    Peter   sein  prueder,  fridreich   Ganzrab,   Eainreich^ 


Digitized  by 


Google 


139 

$em  aidem^  Chunrad  zebel,  Hamreieh  der  phitter.  Diser  prief 
ìst  gegeben,  da  ron  Chrìstes  gépnrde  waren  drerzehen  bmdert 
Jar,  dar  nach  in  dem  Drerzebenten  iar  an  dem  perichtag. 

B  Cktrtaltrio  Ireklri  ID.  fol.  8S.  a. 

Der  Riofer  Chorherr  Jakob  war  bù  zum  Jahre  1306  Stifbdeehant, 
wonmt  er  die  Pfarre  su  Heiligenatadt  fibernahm,  aber  achon  1310  wieder  in 
das  Stift  xaraekkehrte.  Zagleieh  iat  eraichtlicb,  daaa  untar  Eiawìllìgiing  dea 
Propstea  nnd  Capitela  die  Cborherren  mit  eigenthOmlichem  Yermògen  achalten 
ond  walten  konnten. 

Der  fOr  die  damalige  Zeit  bobe  Preia  einea  eintigen  Viertela  WeingaKen 
wìrd  doreb  die  gflnatige  Lage  deaaelben  erUftrlieb. 

CLin. 

AJUatàbrUf  ies  Ptusauer  BUekofr  Bernhard  f&r  die  Theilnehmer  der 
•K  Klottemeuhurg  ùhliehen  Proceuion  eie, 

Dat.  Wien  16.  Januar  1313. 

Nos  Wernharduè  —  —  —  Presentibus  confitemar,  quod 
dÌTini  coltus  augmentum  Tolentes  inducere  per  indulgenciarum  premia 
et  accendere  devocionem  de?otorum  ad  instanciam  dilecti  nobis 
Jaeobi  Canonici  Ecclesie  Neunhurgenm  omnibus  vere  penitentibus  et 
confessis»  qui  in  statu  Clericali  processioni,  que  inNevmburga  consue- 
vii  fieri  singulis  diehus  dominicis  ante  missam,  studuerint  interesse, 
quique  Layci  vtriusque  sexus  eandem  processionem  eum  reverencia 
fiierint  subsecuti,  viginti  dies  de  iniuncta  penìtentia  misericordìter 
io  Domino  relaxamus.  Ad  hec  Laudes  intemerate  beate  yirginis 
Marie  dilatare  cupientes  Omnibus  vere  penitentibus  tot  dies  de  iniuncta 
penitencia  misericorditer  in  Domino  relaxamus,  quot  seu  quociens 
Ave  Maria  complete  dixerint  Choro  Newnburgensi  hanc  anti- 
pkonam  Salve  Regina  sollempniter  decantante,  Datum  Wienne 
anno  Domini  M*.  CCC*.  Tercio  decimo  XVII.  KL  Februariì,  Presen- 
tibus nostro  sigillo  in  testimonium  roboratis. 

Orif.  Pcrf.  (Ber.  Vtl.  Hr.  7.  fol.  SO.) 

Biaehof  Bembard*a ,  der  hier  den  lablreiehen  Beaneb  der  Stiftakirehe  su 
befordem  aucbt,  bekanntea  Siegel  an  einem  Pergamentatreifen.  Die  erwlhnte 
Proceaiion  unter  Absingung  der  lauretaDÌschen  Litanei  erhiett  aich  bis  zu  den 
Zeiten  K.  Josepb*s  II.  und  wurde  nicht  blos  am  Sonntage,  aondern  aucb  Montaga, 
Mittwocha  nnd  Freìtaga  gehalten,  ausgenomnicn  die  Zeit  zwischen  Weìhnachten 
vad  Lichtneaae. 


Digitized  by 


Google 


140 


CUV. 

Hermaim  vn  Bbentkal  revertirt  dem  SHfte  ite  DieiuiplHdUi§keU  wmi  dm 
Vorkmufirtdki  dee  H^ft  sv  RehtpreektgptUm. 

Dit  Klotieraeabiirg  27.  H£rz  1313. 

Ich  Herman  van  Ebenikal  rergich daz  icli  mir  Tnd 

meiner  Chvn  fìrowen  Eeichkarten  ynd  vnser  paìder  erben  reclit  Tnd 
rediicb  gecborffet  han  einen  bof ,  der  ovf  des  Gotshovses  aigen  ze 
Neunbarcb  ze  Reinprechies  PóUan  %e  nachst  der  Chapellen  gelegen 
ìflt,  rnd  der  WeileDt  des  GUnuen  was ,  Tmb  vier  hyodert  pbvnt  an 
fumf  pbYiìt  pbenninge  Wienner  mQnzze,  ze  Siephan  der  Finte- 
rienne  aidem  van  Pulka,  vnd  %e  eeinen  Chvnfrowen  Agneaen,  di 

paide denselben  bof  —   ze  relde  Tnd  ze  Dorf  yerchoTffet 

baben. Vnd  wan  diser  cborff  gescbehen  ist  Tor  dem  ersaraen 

meinen  herren^  hern  Perchiolde,  dem  Brobst  ze  Neunburch  vnd  oTch 
mitseiner  banf,  wan  er  seiner  recbter  Purcherre  ist,  bat  er  demselben 

bof mir  rnd  meiner  Cbrn verlihen   ze  rechten  Parcb- 

rebt  Ton  dem  Torgenanten  Gotsbors  also»  das  ich  in  holden  weii 
darovffe  $izen  $oU  Tnd  sol  OTcb  dem  Gotshors  an  alle  widerred  ze 
alien  dienst  berait  sein  Ton  demselben  hof,  als  enneber  Ton  altea 
rebt  Tnd  Ton  alter  gewonbait  ebomen  ist  vnz  an  mìch ,  ynd  darzo 
solicb,  oder  swer  denselben  boffnacb  mir  besiczet,  dem  oftgenanten 
GotsboTs  dienen  alle  jar  ze  sand  George n  lag  Neunczeben  scbilling 

wiener  mOnzz ob  daz  gescbielit,  daz  ich  denselben  hof  Tor 

notdorfk  yercboTflen  mnez  oder  wil ,  odor  von  wie  getanen  sncben, 
$0  sol  ich  in  das  Gotshavs  des  ersten  angebieten,  Emnaeh  oder 
enwill  danne  der  Brobst  der  ze  den  zeiten  ist,  denselben  hof  niebt 
gecboTffen,  so  mach  icb  nach  meiner  frumden  einen  erbem  Manne,  der 
demselben  GotsboTs  ze  dienst  mezzicb  ist,  aber  dheainen  meinen 
Vbergenozzen,  dhcainem  Purger,  vnd  dheainen  Closter  mach  ich 

noch  en  sol  denselben  hof  verchovffen Vber  daz  allez,  ob 

daz  gescbiebt,  des  Got  niebt  geb,  daz  icb  Tnd  den  Torgenant 
mein  bousfrowe  an  gescbefte  Tnd  an  erben  Tenram,  so  ist  der 
oftgenant  bof  ledicb  ze  allem  rebt  dem  oftgenanten  GotsboTs. 
Vnd  sol  ovch  danne  der  Brobst,  der  ze  den  zeiten  isi,  mit  sein  seìbes 
Chost  Mich  und  auch  mein  Chvnn  di  vorgenanten  nemen,  an 
swelher  sUU  wir  innerhalb  des  Landes  verdorben  sein,  Vnd  vns 
furen  ze  seinem  Gotshovs  vnd  vns  da  besiatten  nach  der  gewan" 


Digitized  by 


Google 


141 

hmk,  tmd  ^fvek  mU  den  eren,  àU  man  phle^  %e  beiiaien  anier 

erber  Letti,  di  zu  dem  GaUkov$  gekareni Verderben  aber  wir 

aut  gesheft»  also  aoch  dai  wìr  erben  nacb  ma  laizen  •  dannoch  aeÌD 
wìr  in  dem  f&raaiet  dai  wjr  ma  aa  dem  GotahoTa  aUo  pbliebten 
wellen,  dai  ea  aein  nus  md  ere  bat»  rnd  orcb  wir  ebigen  fram 
aa  Tna^ii  aellen.  Diaer  red  ze  aicberbait  gib  ieh  dem  Crotabora 
dlseo  brìef  wdi  meinem  Itmgel  reraigelt,  ynd  dareb  peiier  Vrebonde 
TBd  aieberbait  bat  her  Aìram  van  Emiinge  aio  inaigel  lu  dem  meinen 
aa  dìaen  brìef  gebangen.  diaer  aacbe  aint  gezeuge  die  emmen 
Rkter  her  Wernhart  der  Sehiver  vnd  her  Ulreich  von  Chrizendorf. 
Damaek  Chmrat  der  Biehier  von  Neunburch,  hainreich  und  vìreich 
di  twen  brueder  vok  Stoyzendorf,  flridreich  der  huettioch,  Durineh 
vam  Seveid,  ùertmek  de$  Herzogen  Speiemmiiier ,  Johannes  von 
Nwubrf,  kemum  vonfireieing,  ChmraU  Raedwein,  Engeldiech  von 
Mavròaeh  vnd  Wi$ent  von  Egenburch,  rnd  ander  fhim  leat  genuecb. 
Diaer  brìef  iat  gegeben  ze  NeunlmrcK  da  man  zalt  Daeb  Chrìstes 
gepurte  dreuzebenbondert  iar,  daraacb  ia  dem  dreizebenden  iar  in 
der  Vaaten  an  aand  Raeperbteatag. 

Orif.  Ptff .  (Pr«l.  in.  Hr.  409.)  Zvti  Tmmà%  \lmgtmA%  8i«f«l.  Dtt  ertU  ait  itv  Uà- 
•càriili  f  8.  Htiiriti  l9  Ebtittl  seift  tilt  f r»M«  Kif ti  ia  8«hil4féU«.  Dtt  swtitti  f  8. 
A  Ira  ai  4o  BaU>f  —  iti  akftkiUtl  Uì  B«Wr  Ttk.  X.  a.  18. 

DÌMM  ist  ékt  ente  StifUvrkaade,  ìb  weleher  dtt  Yorkiaftrecbt  Torkdmmt» 
•o  wie  aaeh  die  Betttmmiuigeo  dea  Autftellera  fDr  den  Fall  eioet  Absterbene 
oboe  Erbea  bemerkentirerth  8Ìod.  Unter  dea  Zeugen  erecbeint  eia  aeuer 
Stadtrichter,  Roarad. 

CLV. 

Ver§UiA  mnteken  de»  8it%endorfem  mnd  dem  8Hfte  aher  em  Leken 
%u  Stovundorf, 
Dtt  Wiea  12.  Mai  1313. 
Icb  Jacob  von  Sizendorfvnd  min  hovsvrowe  Vro  Margret,  vnd 

ieh  Ckvnrai,  Jacobee  Prueder  wir  Verieben daz  wir  mìt  guten 

wìllen baben  rna  verebent  mit  dem  werden  hohen  Prelai 

Probeet  Perhtolden  von  NewnburcK  ^nd  mit  der  Gemeinde  dea 
CoBTeotes  alda  umb  daz  leben  ze  Stoyzendorf,  vnd  umb  allea  daz,  daz 
so  deoiaelben  leben  geboret,  daz  wir  gehabt  haben  ìtider  daz  reché. 
md  wider  daz  GotaboTa  ze  Neanborch.  Darumbe  bat  vns  der  Tor- 
geBBont  Probest  Perhtolt  gegeben  zweiif  phunt  Wienner  phenninge, 
der  wir  rebt  md  redeiieben  geweret  ain»  aUo  daz  wir  rna  des  vorge- 
mnten  Lebena  reebten  fuerzicht  baben  gefan Vnd  daruber 


Digitized  by 


Google 


142 

80  geben  wir disen  pricf  ze  cine  offene  Vrcbunde 

Vnd  sint  orcb  des  gezeage:  her  Heidenreieh  der  Pwrckgrafe  von 
Gor$,  her  Woìfker  wm  Inprukke^  her  RadoH  von  Phrbovm^  Durineh 
POH  SeveldeHf  Janse  van  Nuzdarf^  Vtrieh  sin  pruder,  Dietrich  der 
Schifar,  Janse  von  der  heUigenstat,  Wiseni  von  Egenburch,  md 
ander  frame  Leute  genaech,  den  dìseT  sacbe  wol  chunt  ist.   Dìser 

brìef  tst  geben  ze  Wienne dreuzebenbundert  Jar»  Io  dem 

dreazebendeo  Jar  darnaeb  an  sand  Paogracentage. 

Orif.  Ptrf.  (PrM.  m.  Ibi.  4SI.)  DU  kUtata.  ru4M  Bif^  *»  ^^m  ■'•'«'  k>>t«*  « 
Atr  Urkaade.  Dm  trtUt  f  ^.  Ja«obi  4«  Sifmimrt,  àu  swtUti  f  8.  Chvaradi  i% 
Sistadtrf.  D«r  Bela  Mf  Widea  bcicdtrt. 

b  dieser  Urkunde  erscheint  znm  ereten  Male  die  Formel  :  der  werde  hoche 
Prelat,  TÌelleìeht  dettwegen,  weìl  tehon  bekanot  wtr,  data  BUchof  Bernhard 
f  OB  Ptaaau  im  Torigea  Jabre  aich  bei  dem  pipetliehea  Stallie  fìr  den  Propat 
wegen  des  Gebranelis  der  Pontifiealien  fenrendet  batte.  —  In  Jabre  1333 
ersebeint  eine  andare  Forme!;  da  wird  Propst  Stepban  der  gewalUge  Brobst 
genannt 

CLVL 

AbUnhrief  far  éU  sHftUeke  E-fntmU-CapéUU  ma  8,  Gertrmdew^ 
Dat.  Arignon  1313. 
Universis  Cbrìsti  fidelìbaa  presentea  litteraa  inspectaris  Mìae- 
racione  dirìna  Franciscus  Pànormkanns ,  Nicolaus  Yadriensis» 
Raymundus  Adrianopolitanus  Archiepiscopi,  Geraldus  Cuscra- 
nensis,  Johannes  SUvensis,  Geraldus  Polantinus,  Franciscus  Giavi- 
ciensist  Antonius  Sogorbitensis ,  Robertus  Troianu»,  Raynmndus 
Massiliensis ,  Robertus  Capentratensis  et  Franciscus  Gaijtanus 
salutem  in  domino  sempiternam.  Virgo  Tenaatisaima  et  omnium  tìt- 
tutum  florìbus  insignita,  virgo  dei  genitrix  gloriosa,  cujos  palebri- 
tudinem  sol  et  lana  mirantur,  cniusqne  precibas  iaratur  populas 
ebristianua,  florem  precìosissimam  et  immarcessibilem  et  eternain 
ineflabili  claritate  sancii  Spirìtus  cooperacione  produxit,  ob  cuins 
reverenciam  loca  eiusdem  rirginis  ìnsignia  sunt  a  Cbristi  fidelibas 
merito  yeneranda,  rt  eias  piis  adjati  suffragiis  eterne  retribucionis 
premia  conseqiii  mercantur.  Cupientes  ìgitur,  vt  Capello  Sancte 
Gertrudis  Hospitalis  in  Neunbtirga  Patariensis  Dyoceflis  congruis 
bonoribus  frequentetur  et  a  Cbristi  fidelibas  iogiter  veneretur. 
Omnibus  rere  penitentibos  et  confessis,  qai  ad  ipsam  Capellam  in 
omnibas  sabscrìptis  festifitatibns,  ridelieet  Natifitatis  Domìni,  Resnr- 
rexionis,  ascensionb  et  Penthecostes,  in  sanetis  festiTitaliboa  beate 


Digitized  by 


Google 


143 

Marie  t  Jobannia  baptiste,  MartiDi,  Njeolai  confessoris,  nee  non 
omnium  apostolorum  atque  santhamm  Gerdrndia,  Katherine,  Mane 
Magdalene,  Agathe,  Margarete,  Agnetia  ac  Vndecim  milium  Tirginum, 
▼irginnm  et  in  eommemoraeione  omninm  aanctorum,  ae  in  dedicacione 
ipaiua  Capelle  eausa  deToeionis  et  oracionis  accesserint,  Aat  qui  ad 
ftiirieam,  ornamenta»  laminaria,  Tel  ad  alia  neeeatarìa  predicte  capelle 
manna  porrexerint  adiutrìces,  aut  in  extremis  laborantes  quicquid 
legarerint  suarum  faeultatum,  rei  qui  seeati  fuerint  corpus  Domini, 
com  portatur  ad  infirmos,  aut  ipsam  Capellam  Tel  eiui  Cymkkerkam 
rìrcoierint  ynum  dicendo  Pater  noster.  De  omnipotentìs  Dei  miseri- 
cordia et  beatorum  Petrì  et  Pauli  apostolorum  eius  auctoritate  con6si, 
singuli  singulas  dierum  Quadragenas  de  iniuoctis  eis  penitenciis 
misericorditer  in  Domino  relaxamus,  Dummodo  diocesani  Toluntas 
ad  id  accesserit  et  Consensus.  Datum  Aviniane  Anno  Domini  Millesimo 
Trecentesimo  Terciodecimo  Pontificatus  Sanctissimi  patria  ac  domini 
domini  Clementis  Pape  Quinti  Anno  Octaro. 

Orif.  Pwf .  (at^  T«t.  Nr.  U.  M.  Sf .)  Zwflf  SUftl  la  r«thMi  WMk«  Urna  Mftklaft, 
fw  «raWr  Fara,  «iat*  WfWi—.  Jt4«r  4«r  KirtliMflrttM  hatt*  m  4tr  Stella,  w  4aa  Slagcl 
af  itiatl  ial,  aalaa  HasaMaalaratkrill  Wifaaatst.  Da*  «rata  kiafi  aa  ralkaa  8«iJaai«kalr«a,  «a4 
lri(t  «a  UaaakrtAi  Fraaaiaal  Dal.  Ora.  Arakitri»**»^  Paaarsltaai;  Atr  Brakiaahaf 
alakt.  sic  4ar  Saa^laa  aafaaaJ,  ia  itr  Uakaa  *tm  HirtaaaUk  kalCaa4#  Daa  twtHa  kiaft  aa  aiaar 
fcaliigtitaa  Sdiaaaafcaar  «it  éw  U^aa^rift;  Fratria  OtraUI  Epi  Caaaraaaaaia j  4ar 
■iaaliaf  iat  akaaaa  akfaMMal.  Daa  dritta,  sit  4ar  VMakrifIt  Hlaalal  Arakiapiaaapla 
Ta4raaata.  kiaft  aa  aiaar  ralàaa  Saia«aaahaar ;  iai  aataraa  Fal4a  kaiat  4ar  Eraàiaahaf  aatrr 
aiaaM  Baf^  aa4  kalat,  ài*  lafal  tttaiat  aiak  var  ikm  aaf  Atm  PaaaW^cat  ia  aWraa  FaMa  raliaa 
avai  W«lkaac«a  aaf  aiaar  Siala ,  aalar  iluaa  ataki  aar  Saalitea  aia  Maaa  aut  aiaar  Klaigaàraai 
aaJ  4aai  kraaafaaakalaktaa  Saapiar,  aar  Uakaa  aia  Mtaak.  Daa  riarta  kat  4ia  Uaaakrillt  OaraUl 
Ipiaaapi  Palaatial;  Jar  Biaakaf  atakt  aatar  aiaaai  gatkbakaa  Bafaa,  ia  akaraa  FaMa  aia4 
ivai  Miaekaa  alt  laiiictakiiaara.  Daa  ffafU  alt  Jar  Lafaada:  Jaaaalalpi  Sllaaaala. 
aalft  4aa  Slaakar  atakaaJ  la  Paatiiaal  Otwaaiai  4aa  flalaka  Iat  kal  4ca  aaakataa  (Fraaaiaal 
Bpiaaapl  eiavia.)  n4  aiakaataa  (Aataall  Bplaaopi  Satorkitaaala)  4ar  FaO.  Dia 
Iriiaaiakaar  iat  kaia  riartaa  grta»  alt  valaaaa,  parpanaa  aa4  galkaa  FMaa  fiaaagt»  kaia  aaakataa 
wtlaa  ratk  galk,  kaia  aiakaataa  ratk.  Daa  aakta  (Bakartl  Trolaal  BpT.)  kat  4aa  Biaakaf  aaf 
4aa  Stakla  ailaaaJ,  wikraa4  tvai  SakiMa  aa  kai4aa  Saitaa  aagakraakt  aia4,  4arikar  4ia  aaligata 
Ja^fraa  alt  Um  Jaaa-BÌa4a.  Daa  aeaata  Slefal  (Baiaaadi  A4riapal.  Arakiapi.)  bt 
kralaAraift  Sar  Brakiaakaf.  aita«a4,  kilt  aUtt  4*»  Birtaaatakaa  aia  Kraaa,  sa  ja^ar  Salta  4ar 
liaaillafcaa  aakaat  4ar  Okartkail  aiaaa  Haaaa  kanrar,  4ia  Wappaaackil^ar  aaf  kai4aa  Saitaa  glaiakaa 
4aa  kai  Daalllaa  Kaaerp.  QaaaaL  Tak.  T.  a.  44.  Daa  aakata  iat  kasalakaatt  Bakartl  Bpl 
Capaaatrataaaiat  akarkalk  i—  atakaa4aa  BiaakaCi  ala  MariaaklM  la  aiaaa  Sakraiaa.  Dlaaaa 
glaiakt  aaak  im  alMIa,  alt  ètt  Uaaakrillt  Bajaaadi  Maaaillaaala  BpT.  Daa  awClAa 
aafliak  (Fraaaiaal  «aita al  BpT.)  aalft  la  aataraa  Falda  Atm  Bitakaf  kalead,  la  akaraa  «a 
aalica«a  JaaffTaa,   alt  4aa  Jaaa-Biaia  aaf  àuk  Anaa.  Dia  Sakatra  aiaé  ratki  aar  kaia  takataa 


Die  (noeh  besteh«nd«)  Spitaltkirebe  batte  friiher  dea  h.  Gotthard  tam 
Patrone,  in  dieter  Urkande  erteheint  aie  der  h.  Gertnid  geweiht,  urna  twar  mit 
dea  Recbte,  aua  ihr  die  b.  Wegzehrang  zu  den  Kranken  (wabracbeinlicb  nvr 
ÌBBerMb  dea  Spitala)  sa  trageo,  aod  eioem  eigenen  Frìedbofe.    In  dietem 


Digitized  by 


Google 


144 

•tliMBMi  laek  PenoMB  hUerer  Stinde  ìhr«  RuhatiltU  gefìuidaii  sa  habea, 
weniftUiit  weisen  daraof  die  in  der  Mitte  dea  Torìgen  Jahrhunderta  dort 
aufgefuDdeneD,  jetit  TersehQtteieiì  drei  Grufte  hin. 

CLvn. 

Konrad  Hagenauer  verkaufl  dem  Stifte  einen  Odddieiut  sm  Aìhretktèi^rf, 
Dai  Klosterneabarg  24.  Aprii  1314. 

Ich  Chvnrat  Hagnower  vergicb daz  ich  md  mein  Ckvn 

frowe  Margret, rnd  mit  Crnst  Chvnraies  vnsers  $vn$  md 

alter  mser  erben»  Dem  Ersamen  Herren  Broòst  Berhtolden  md  dem 
GotsboTS  ze  Nembarch  le  cbovffen  baben  gegeben  Tnsers  freyea 
aigens  zehen  schìUinge  geltes  wienner  phennìnge  auf  zwaìn  Leheo, 
die  ze  Athrektesdorf  gelegen  sint,  di  man  alle  iar  dient  ze  sand 

Mìchelstag  ?mb  fwmfzehen  pbynt  phennìnge  wienner  munzze 

Vnd  durcb  pezzer  bestetigmge  paide  dea  choTffes  und  dea  scbermes 
hcui  mein  Brueder  SeifrU,  der  mit  aamt  mir  rebter  gewer  md 
acberm  ist,  sein  insigel  tu  dem  Meinen  an  disen  brief  gehangen. 
Di8  aint  dea  gezeuge  :  fferr  Wemhart  der  Schiver,  fiiedreich  der 
Huetstoch,  EngeldiecK  Herman  freinnger,  Peter  9ein  tvn»  ChenraU 
Rudwein,  Wieewt  von  Egenburck,  Vlrieh  CasHner^  Seibot  van 
Watzmamtorfy  Brovn  van  Bodovn,  md  ander  frum  Leut  genoecb. 
Diser  brief  ist  gegeben  ze  Nevnburch,  da  man  zalt  naeb  Chriatea 
gepurte  Drevtzehenbundert  iar,  Daraach  in  dem  Tiertzebendem  iar 
an  aand  Georgen  tag. 

Orif.  Ptrf.  (Bcp.  Ttt.  Nr.  1.  M.  S06.)  Zvti  Slcftl  U  gtìkw  Wm^i  fcùfra  «a  «mb 
Pcrfaaeitatrcif».  Dm  «iat  ladct  aiek  Wi  Halitr  Tak.  XI.  a.  8,  daa  tmàw  ial  raad  aa4  kal  ih 
Uaackrin  :  f  Sif illan  Sitriii  A*  Baftaar  aad  s*if t  aaf  eiatai  4r«it«fcif «a  8«kil4«  Jaa  aialiah» 
Wafp«a,  wit  it  triterà. 

Cber  die  L^ige  ?  db  Albrechtadorf  aiehe  die  Urkunde  ITO. 

CLVffl. 

DoM  Stift  KloMtemeuburg  verUiht  Heinrich  dem  Ckaeter  et»  HauM  »m 

St  Pòlten  mit  Vorhehalt  de»  EinkekrretMeé. 

Dai  Klosterneuburg  4.  Mai  1314. 

Wir  Perchtolt  von   Goies  genaden  Probst,    Eberhart  der 

Techent  mit  der  Samnange  der  chorherren  ze  Newnburcb  rerieben 

md  tuen  cbunt Daz  wir  mit  verainten  rat  md  mit  geroainer 

gunst  Heinreichen  den  Chdser  von  sant  Poiten  vnd  eeiner  Ckmme 
vrown  Wilbirgen  md  alien  ir  paider  erben  lazzen  md  geantwurtet 
haben  vnser  haus^  daz  wir  in  der  stai  dat%  Sani  Pólien  haòem 


Digitized  by 


Google 


145 

gekùbif  aUo,  dai  er  md  sein  Chonn  der  rorgenant,  dai  haben  sehallen 
imtaamptir  erben  ewiehieicb,  aU  ir  recbtes  Porchrecbt  mit  sogetanen 
betcbaidenbait,  dai  der  Torgenant  Hainreich,  oder  awer  ez  nacb  im 
beaiiiet ,  tds  ,  oder  awer  nacb  tos  Probst  wirt ,  da  mit  warten  aebol 
alto:  wanne  wir  dnr  chomeUt  daz  wir  $tàllung  daritme  haben  te 
viertziek  pkerten.  Auek  échol  er  vnt  beraii  $em  vnd  aneh  tm$em 
ChappUmem  vnd  vnserm  erbem  gesmde  mit  Fette  gewatU,  ali  vn$ 
erlieh  $ei,  vnd  aueh  im.  Jmeh  $chol  er  vnt  berait  sein  mit  weiien 
TÌ9€klaeken  vnd  mit  alien  dem,  daz  zu  dem  Ti$che  gehort,  an  di 
Ckatt  allain  Darzu  ichol  er  vn$  berait  vnd  wartvnd  9ein  mit  prenn^ 
kolez  za  der  Chùehen ,  mit  heuen  und  mit  éckésheln,  vnd  mit  alien 
dem,  daz  xu  der  Ckichen  gehort,  Aueh  acbol  er  daz  Torgenant 
baos  mit  sein  selbea  gAt  pawen  ynd  zirobern  •  Daz  wir  ynd  aucb  er 
dea  en  baben»  Tnd  gef&r  alao,  wanne  wir  dar  chomen,  daz  wir  rnd 
aneb  di  mit  Tna  da  sint,  ron  ersamen  Cbamem,  guten  gemacb 
darìnne  baben  ron  Pettegewant,  rnd  ron  Fette  strS»  ala  Torgescbri- 
ben  iat  Dar  zu  weone  rnser  Cbelner,  oder  ander  berren  von  vnsern 
Gotabaos  dar  ebomen ,  den  sol  er  in  alter  web,  ala  Torgescbriben 
iat,  berait  aein  mit  einer  ledigen  Cbamer,  ynd  aebol  aucb  der  pblegen 
mit  Pettegewant  Tnd  mit  allem  dem  •  daz  zu  dem  tiacbe  ynd  zu  der 
CbAcben  geb&rt,  ynd  docb  zu  ir  aelber  eboat,  ala  in  ynd  aucb  im 
daz  erleicb  sei.  Swenne  aber  dai  geacbich ,  daz  er  yns  ynd  ynaerm 
Cbelner  ynd  aucb  andern  ynsem  berren  nicht  warten  wolt  mit  alien 
aacben,  ala  yor  geschriben  ist,  ynd  ob  aucb  er,  oder  swer  daz  baua 
nacb  im  inne  bat,  dea  nicbt  pbligt  mit  zimleichen  pawe,  ala  yns  erber 
iat,  ao  baben  wir  den  gewalt,  daz  wir  yns  aein  wìder  ynderwinden 
aehnieo ,  ynd  daz  baben  in  allem  dem  rebt,  ala  wir  ez  da  yor  baben 
gebabt.  Dar  io  aebol  der  yorgenant  Hainreicb,  oder  awer  daz  aelbe 
baua  inne  bat,  mit  allem  dienat  yerwesen  ynd  yerricbten  gegen  dem 
er9em$en  €htshau$  vnser  herren  van  eand  Pilten ,  ynd  aebol  ez  aucb 
yerantwurten  ynd  yerwesen  mit  alien  atewern ,  di  durcb  uotdurfi  der 
St«t  yon  der  gemain  darauf  geleget  ynd  geyordert  werdent.  Vber 
dax  allea,  ob  daz  geacbiecbt,  daz  Hainreich  oder  aein  Cbyn,  oder  ir 
paid^  erbeo,  daz  aelbe  baus  yercbauffen  wellent,  daz  scbol  andera 
nicht  geacbeben,  danne  mit  allem  dem  Dienst,  ynd  mit  alien  den 
aaehen,  di  an  diaem  prief  da  yor  daraufgeacbriben  sint,  ynd  aucb 
UBen  ao  getanem  manne,  der  yns  zu  ainem  wirte  ersam  genuech  ze 
Dienat  Dar  inne  aei  geseaaen.  Gescbficb  awer  der  chauff  andera,  ao 
fmIm.  xiy.  10 


Digitized  by 


Google 


146 

Tndenrinden  wir  ms  dea  hoTses  io  dem  recht ,  «la  Tor  gesehrìben  ut 
Daz  auch  diese?  red  atet  vod  TDiebrochen  beleib  •  habent  Tna  der  Tor- 
genant  Hainreich  rnd  sein  Cbrn  yrow  Wilbireb  diaen  prìef  gegebea, 
ver$igelien  mii  de$  Proòiiei  Iruigel  voh  9mU  Pólten  za  ainem 
rrcbTDDe  der  worbait  Dea  aint  gezeug:  km'  Phylipp  vnd  ker  Bar- 
tholame,  dizwenprietter  von^ant  PóUen.  ker  Wemhart  der  Schiver, 
Herman  von  freising,  fridreich  der  ^teUtoch^  Engeldiech,  Chm- 
rat  Rudwein^  WUeni  von  Egenbureh  rnd  ander  frTm  Leut  genaecb. 
Diser  prief  ist  gegeben  ze  Neunbureh  da  man  zait  tod  Cbrìstes 
gepurt  DreTzebenhundert  Jar,  dar  nacb  in  dem  TÌerczebenten  Jar  an 
saDt  Florianstag  dea  Marterer. 

B  Ckartabri*  AmIiìtì  in.  IWL  M.  %, 

Die  Urkunde  seigt  da8  Stift  im  Betitze  einet  Huset  tu  Si  Pdlten  (fon 
welehem  frQher  keine  Erwihnung  getehieht),  welchet  unter  ilmlicliea  BedÌB- 
guDgen  wie  im  Jahre  1309  dia  Haus  m  Eoa,  rerìiahen  wird.  Da  die  Paaaaaer 
BÌ8ch5fe  aieh  oft  la  Si  P5lteo  aafhielten,  muaaten  Propat  und  Kellerer  ofl  dahin 
EÌeheD  ;  desshalb  aorgen  aie  in  dieaer  Urkunde  fftr  eine  entapreehende  Aafnahine 
far  aich  und  ihr  Gefolge,  daa  nach  der  Sitte  damaliger  Zeiten  aehr  groaa  war. 
Hier  weoigatens  erscheint  der  Propat  begleitet  ron  CaplSnen  und  behilt  aich  eine 
Stallung  luf  40  Pferde  ?  or. 

CLIX. 

Heinrich  von  Ca»iely  Comtkur  sv  MaiXbtrg  und  Md^ert^SteUvertreier  dmrek 

òsierreieh  und  Steyer,  be%euget  den  *wÌMcken  dem  Stifte  XJotiemeuhurg 

und  dem  Wiener  Comthur,  Heinrich  von  Pnn%endorft  dòer  ein  Bergreeht 

%u  Nueedorf  ge&offenen  Vergleich, 

Dat  Wien  1314. 

Icb  pruder  Heinreich  von  Castel,  Cwnentevr  zv  Mevrperg 
vnd  an  des  Maisters  stai  zv  Ósterich  vnd  zv  Steffr  rergìch  rnd  tm 
chant  alien  den,  die  disen  prief  lesen,  boren»  oder  sehen,  dax  ein 
Chrick  gewesen  ist^  rnd  auch  lange  gewert  bat  zwiasen  dem  erbera 
MmneproÒBt  Perhtolden  von  Neunbwrg  vnd  pruder  Heinriehen  wm 
Prùnsendorf  Cumenievr  ze  Wien  de»  Ordens  Mende  Johans  Tm  zwen 
Emmer  weins  vnd  zwen  phenning.  di  im  der  vorgenant  Probst  Perb- 
told  8olt  gedient  baben  von  iar  ze  iar  vnd  dem  Hors  ze  Wien  auf  sende 
Micbeistag  Perebrechtes  von  der  Pevnt  auf  dem  Nuzpaeh,  Tnd  dea 
er  nicbt  getan  hat  vnd  mang  iar  vnd  tag  versezen  bat.  Daz  deraelbe 
Chrick  also  zwisseo  in  verricbtet  ist»  daz  der  vorgenante  Probst 
Perhtold  dem  vorgenanten  pruder  Heinrieben  von  Prunsendorf,  vad 


Digitized  by 


Google 


147 

dem  hors  26  Wien  pesehaiden  hat  zwen  Emroer  weina  pergrechtes 
Tiid  iwen  phenniDg  ewichleichen  le  dieii  Ton  einen  weingarten  ze 
Grincingen  in  dem  Luzzeft,  der  do  ist  des  PaUrama  aufder  ilach- 
$iuben.  Dea  siot  gezeugen  Pruder  Thomas  der  Chelner  von  Neun- 
burg,  JohmmeB  von  Nuzdarf,  Rudger  von  der  heiligen  stai  vnd 
aoder  erber  Lert  vn  daz  daz  aliez  siete  peleìbe  Tnd  ynzeprochen ,  dar 
Tber  gib  ìcb  dem  Torgenanten  probst  Bercbtold  disen  gegenburtigen 
prief  vereigeli  mit  dei  Conventi  Jnsigel  zv  Mevrperg.  Der  prief 
iat  gegeben  ze  Wien  in  dem  Hovb  %e  %end  Johan» ,  Do  nocb  Christea 
gepnrt  ergangen  warea  Tauaent  jar  Drevbuodert  jar,  vnd  do  noch  in 
dem  Tiercebtem  Jare. 

Orif.  Pwf.  (a«p.  ?«!.  Hr.  9,  fot   106)    mmA  Cbartal.   Arebivi   III.   fot.  81  b.   Eii  rmmAf 
Bìfì  ^«MCTfr  Fora   hiafi  ■■  tiam   Ptrfaamtolrcirra,   aiit  der  Umabrifl:  f  8.  PHVM  DB 

HOSPITAL!  SCI  I0RAHHI8  PAY !■  Ftìit  fla^et  tieb  fiat  AaapUlaaf  aaf  da* 

bcfcMBta:  Da  albi  ia  £mo  «apal  Jaaaaia;  aas  àtm  Uatartatsa  eia**  KeUbta  raft  ainlich  «la 
abf*aAlaf«Ma  Baapt  mtt  «ÌBaai  ■•iiigaaatbaiaa  aaah  Art   Aw  Iber  «Ita  E«l«b  erhobeaM  Hottla 


Derhier  Torkomm^nde  Comthur  Wiens,  „HeÌDrìch  ron  Priiiitendorf*',  fehit 
bei  Ftfcher  and  Uormayr.  Der  Chorherr  Thomas  erscheint  hier  suerst  als 
Oberkellerer. 


CLX. 

LemiM  von  Ekendorfmnd  Konrad  von  ParMenbrunn  verhaufen  dem  SHfìe 
Oelddiemte  *u  Ottakring. 

Dst.  Rlosterneabarg  12.  Mftrz  1315. 

Ich  Leuiold  von  Ekendorf  mit  aamt  meiner  Chvn  frowen 
Kaikrein,  Tod  ìcb  Chvnrai  von  Ponenprvne  vnd  mein  Chvn  frovo 
Ckrieiein  wir  verieheu  —  Daz  wir  —  dem  Ersamen  Herren  Brobst 
Ptrhiolden  rnd  der  Samovnge  ze  Nevnburcb  ze  chovffen  haben  gege- 
ben Dreu  phunt  pbeoniDcb  gQlte  ovf  ainer  Pàdstuben,  di  ze  Ota- 
ekringe  gelegen  isi,  rnd  aber  daselbe  Sebtzich  phenninge  gulte,  di 
man  dieot  roo  zwain  hofsteten, —  daz  wir  aUez  gehabt  haben  ze 
IStrehrechi  von  denuelben  Gotshovs,  vmb  achtzebn  phynt  pheoninge 
Wienner  munzze,  der  wir  gar  vnd  ganzleìcb  gewert  vnd  yerricbtet 

aein. Dar  zue  scbuile  Herman  der  Pader  vnd  sein  Chvn  frowe 

Guet,  oder  swer  si  nacb  in  besitzet  dj  vorgenanten  Padsiuben  mit 
der  vmbe$ezzen  wizzen  alle  Jar  pezzem  vnd  far  ziehen  mit  sechi 
ickiUinge  phenninge,  di  ii  dar  ovf  verbowen  schuUen.  Swelches 
iarea  aber  si  daz  Tersovment,  so  ist  dev  selbe  Padstuben  ledich  dem 

10» 


Digitized  by 


Google 


148 

▼orgeoanten  Gotshors  «n  alleo  irresal.  Vber  disen  ehoTft  fnd  Tber 
dìaen  acherm  ze  aieherhaìt  gebon  wir,  Ich  Leutoid  toh  Ekemtbrf 
tnd  ieh  Chvnrad  van  Pùnenprvne  dem  Torgenaoteo  GoUhaua  diaen 
brief  mit  TDaern  insigeln  Toraigelt  Dia  aint  dea  geseuge:  Herr  Wen^ 
kart  der  Schiver,  Ber  Wo^gamg  ven  awe,  Jhurmek  wm  Mevrlimge, 
Fridreieh  der  HiU$toch,  JokanneM  «eie  Nuxdwrff  S^fmon  wm  PeUen- 
darf^  Herman  von  freyeinge,  Chvnrai,  Rudwem^  GtmdùU  der  Ver- 
iter,  Engeldieck  wm  Mevròach,  Wi$etii  wm  Egembureh,  Jacob  der 
Ckelner,  Peter  freiiimger,  Gotfried  der  Choibeeke  Tod  ander  fmm 
Leut  genuech,  dea  dia  aaehe  wol  chvnt  rad  gewiueo  iat   Dieaer 

brief  iat  gegeben  ze  Neunburch Dreatieben  bandert  iar  dar- 

nacb  in  dem  fumfsebeiidem  Jar  an  aand  Gregorieo  tag  in  der  Taaten. 

Orif.  Ptrf.  (Itp.  JH.  Hr.  S.  tei.  Mf.)  Du  «rate  8i«t*l  i^  n^  ^*  >>•(  ^  UaMhrifli 
t  S.  LTftoUi  4«  Bk«a4«rr;  «ìm  MaàTMkto  ak4«  halUrt  4m  ««kiM,  wit  M  HaWr  T^.  X.B.  !«. 
Dm  tvcito  bt  4r«k«hit.  mH  éw  UaMkrifli  f  8.  Chvaradi  A*  PortcsfrTB;  flaf  U«m 
aiuMB  altkM  ,  9ÌM0  alleia  •hn ,  lau  Jt  swtl  ia  tlMr  Itibe  4arutor.  Dm  Wm^c  Ut  r«lk* 

CLXI. 

Emrmi  ier  Sekermni  revenòri  ien  GeìddknH   eins9  SetìlerUdem  tmf 
iem  keken  Merkte  su  Wiem. 

Dai.  WieD  9.  Aprii  1S15. 

leb  Chvnrat  der  Scherani  rergicb Daz  ieb  vnd  mein 

erben  ze  rechtem  Gruntreckte  haòen  von  dem  erbem  herren  Proòii 
Perehtolden  Tnd  Ton  dem  Gotsbause  rnser  vrowen  ae  Newnborcb 
Ein  Satelgadem ,  daz  da  leti  an  dem  Hohen  mardde  ze  Wtenne^ 
daz  weilen  dee  pavren  dei  Satier  gewe$en  itt.  ynd  da  wir  dem  ror- 
genanten  Probat  Percbtoldes  rnd  deoi  Gotabaua  mier  Troweo  ae 
Newnborcb  ron  dienen  auln  zwelìf  Scbilling  wienner  pbenning  ze 
rechtem  gmntrechte  alle  Jar  zwìr  in  dem  Jare  aecba  acbilling  an  aand 
Jorgeotage ,  secbs  schillinge  an  aant  Micbelatage  mit  allem  dem  recht, 
ala  man  ander  Grantrecbte  ze  Wienne  dienet,  ynd  za  awelcbem  tage 
ieb  Chrnrat  der  Scberant,  oder  mein  erben  daz  egenannt  Gmntreebt 
nicht  endienen»  awas  danne  der  Probat  Percbtolt  oder  dea  gotabaoaea 
phieger  mit  Zwispilde  auf  dem  Satelgadem  fna  anpebabent,  da  afl 
man  Tns  cbain  genade  antan,  rnd  euln  auch  wir,  ieb  CbTnrat  der 
Scherant  fnd  mein  erben  vmb  daz  vargenanie  Grunirecki  anden 
wa  ninderi  ze  rechi  sten,  danne  nvr  in  der  a^ramten  ver  dem 
Siairichier  ze  Wienne  ^  rnd  ror  ander  niemen,  md  awanne  daz  iat. 


Digitized  by 


Google 


149 

daz  wir  daz  Sattelgadem  Tercbauflen  wellen,  daz  suln  wir  Terchauifen 
nach  der  $tat  rechi  zu  Wienne,  Vnd  geben  in  dar  rber  disen  prief 
za  aioem  sichtìgen  vrchunde  vnd  zu  einem  waren  gczeuge  diser  sache 
Tersigelten  mit  rnserm  Insìgil.  Diser  prief  ist  geben  ze  Wienne,  do 
Ton  Chrìstes  gepurt  waren  ergangen  Drerzeben  bundert  iar  in  dem 
fumfzebenten  tare  darnaeb,  des  mitticbens  in  der  andem  wocben  nacb 
dem  Oster  tage. 

E  ClitrUlari*  Arehin  IH.  fol.  55.  a. 

Das  Sttft  Klofierneuburg  erscheint  in  dieser  Urkaode  im  Besitxe  einet  bit- 
ber  uBbekaDoieD  Rechtes  Ober  ein  Sattlergew5lbe  auf  dem  hoben  Markte  su  Wien. 

CUOI. 

Propti  Bertold  vermittelt  einen  Vergleieh  %witehen  dem  her%ùgl.  Font" 
Witter,  LudMfig  wm  DMing,  und  den  SfifUholden  %u  Ottakrmg. 

Dat.  Wien  17.  Mai  1315. 

Icb  Ludweich  von  Toblich  zu  den  zeiien  furstmaister  in  Oster- 

reieh  vergicb Daz  icb  ainen    vnwilien  vnd  ain  yngvnst 

gebabt  ban  gegen  des  Gotshauses  bolden  vnser  vrowen  daz  Newn- 
burch  rnd  gegen  seinen  Leuten,  di  da  gesezzen  sind  ze  Otakeringe, 
dar  vmò  daz  si  geiait  habent  in  meines  herren  waldc,  des  herczo- 
gen  von  Osterreich,  In  sweìber  zeit  daz  gescbeben  ist ,  rnd  swelher 
lai  wilt  daz  gewesen  ist.  Denselbigen  vnwilien  vnd  die  vngunst  ban 
icb  Ladwich  lazzen  durcb  recbter  pet  wilien  vnd  liebe  Probst  Perch- 
toldes  von  Newnburch,  also  daz  icb  mit  den  selben  Leuten  furbas 
Tmb  die  vorgenant  sache  cbainen  cbricb  baben  sol,  daz  lob  icb  ze 
laisten  mit  meincn  triwen,  vnd  gib  in  dar  vber  disen  prief  ze  einem 
rrchunde  vnd  zv  einem  gezeuge  diser  sacbe  versigelten  mit  meinen 
Insigel,  vnd  sind  aacb  des  gezeug  Petir  von  Inceinstorf,  Dvring  von 
Mevrìingeny  her  Jans  von  Nuzdorf,  her.  Uìreich  der  Schench  von 
Weicharteslage,  Chvnrat  der  Ntadorfert  friedreich  der  Huetsiok, 
Dietreich  der  Sehiver  vnd  ander  frume  Lente  genuech.  Diser  prief 
ist  geben  ze  Wienne Drevzebnhundert  iar  in  dem  fumf- 
zebenten iare  darnacb ,  des  Samstages  in  der  Pbingist wocben. 

E  CkaHalario  Archiri  III.  fel.  54.  a. 

Wie  in  den  frOheren  Urkunden  ala  Melirer  des  Stiftsgutes,  erscheint  Proptt 
Bertold  hier  in  der  schSnen  Eigentcliaft  eines  Friedentstiriers  swischen  dem 
berxoglichen  Forstmeiater  Ludwig  rnn  Ddbling  und  den  Holden  xu  Ottakring. 


Digitized  by 


Google 


ISO 


CLXIII. 

Bngelbreeht  der  AlUehliUtler,  Amtwuinn  dcM  Hertogt  >fc  Klotfemeuhmrg, 

he%eug(  die  Siehentellung  eine$  voh  Rudolf  und  Heiwritk  vurn  KrU%end9rf 

gesehehenen  AektrvtrkanfM, 

Dat.  Klosterneuburg  10.  Jaoi  1315. 

Ich  Engeìbrecht  der  alt  Sluzzler,  Amptman  ze  Newnburck 
tneines  herren  des  Herczogen  von  Ótterreiche  becseoge  —  Das 
Ruedolf  vnd  Hainreich,  die  zwen  Prueder,  hem  Vlreichet  tvn 
von  Chriczendotf,  dem  Got  genad,  Dero  Ersamen  herren  Probtt 
Perchtolden  ynd  dem  Gotshaus  ze  Newnbureh  roit  meiner  hant,  wann 
ich  $ein  rechter  Perchmaister  pm  von  wegen  meines  herren ,  des 
Herczogen  von  Osterreiche  ze  rechtero  scherni  nach  des  landes 
recht  io  Osterreiche  geseczet  habent  irn  weingarten,  der  der  halser 
ist  genant  fSr  den  acher,  der  pei  dem  Gózzleine  9ee  gelegea  ist, 
den  si  demseiben  herren  Probst  Perchtold  durch  recht  notdurft  des 
geltes,  daz  in  ir  Tater,  der  Torgenant  herr  Vlreich  ze  gelten  iazzen 
hat —  verchauflTet  habent  ymb  virczich  Mark  lótìges  silbers»  des  si 
aiich  hincz  den  Juden  gar  vnd  genczieich  gewert  vnd  Terrichtet  siat 
—  gib  ich  —  disen  Prief  —  mit  meinem  Insigel  verngeli.  Di»  9Ùd 
des  geczeiige  her  Wemhart  der  Schiver,  Dieireich  sein  svn,  FHd- 
reich  der  huetstoch,  Symon  von  pellndorf^  herman  von  freysinge, 
Chvnrat,  Rudwein,  Engeldiech,  Gvndolt,  wisent  von  Egeidmrch^ 
Peter  freysinger ,  Jacob  der  Chelner —  DIscr  prief  ist  gegeben  ze 
Newnbureh  —  drevzchenhundert  Jar  dar  nach  in  dem  fymfczehenden 
Jar  des  naehsten  eritages  yor  sand  veites  tag. 

E  Chartoltr.  ArekÌTi  HI.  f«l.  47.  •. 

CLXIV. 

Rudolf  und  Heinrich,  die    Kri%endorfer,  verkaufen  dem  Stifte  ikre 
Besitzungen  bei  dem  Go9zlein»ee. 

Dat.  Klosterneuburg  29.  Judì  1315. 

Ich  Ruedolf  vnd  Ich  Hainreich  zwen  brueder,  hem  Vlreiches 
svn  von  Chrizendorf,  dem  got  genad,  Yeriehen  —  daz  w\r  dvrch 
recht  ehaft  not  vnd  OTch  von  des  geltes  wegen ,  daz  der  Torgenant 
vnser  Yater  vns  ze  gehen  nach  seinen  tod  lazzen  hat,  nach  vnser 
fra  vnd  rat  Verchovflfet  haben  vnsern  acher,  der  pei  dem  (rozzleint  see 


Digitized  by 


Google 


151 

gelegen  tst  init  samt  der  Wi sen  Ynd  dem  Werd  •  der  darza  gehoret, 
der  geaehtet  ist  fur  Vierzich  Jeacbart  toh  ainen  rain  Vnz  an  den 
andern ,  dem  Ersamen  wuem  herren  Brobit  Berhtold  vnd  der  Sam- 
nnnge  der  Chorherren  ze  Neunbureb  vmb  Vierzich  march  lòtiges 
siiòers  Wtetmer  gevnekteè,  der  wir  gar  vnd  ganzleìeh  gewert  md 
rerrichtet  aeìn  hhìz  den  Judetty  von  den  da  mU  vn$er  briefledich 

worden  $int Vnd  haben  oncb  wir  Im  rnd  dem  GotsboYsnttif 

der  hani  Engelbrechtes  dee  alien  Sluzzler,  der  $ein  rehter  Perch- 
maister  Ì9t  von  des  herczogenwegen  ze  Oiterreiche  ze  rehtem  seherm 
geaezet  Tnsern  weingarten»  der  der  haUer  ist  genant,  rber  dem 

Vorgenanten  acher  ffir  alien  chrieg Vnd  dureh  pezzer  aieber- 

hait  diaes  chorffs  ? nd  orch  dea  scbermes  hat  vnser  Geeweye  ReinUtot, 
dee  EuebmaÌ8ter9  etn ,  der  oacb  diesen  scherni  mìt  yns  gelobt  bat, 
aein  insigel  lu  dem  ynsern  an  disen  briefgehangen.  Diser  sacbe  sint 
gezeuge:  her  Wemhart  der  Schiver ,  Dietreich  tein  eun,  friedreich 
der  kuttioch,  Durinch  von  Mevrlinge,  Johannei  von  Nuzdorf, 
Herman  von  fireieinge,  Chunrat  Rudwein,  Simon  von  Pelndorf, 
Geòhart  von  Ruekerttorf,  GundoU,  Wisent  von  Egenburch,  Jacob 
der  Chelner,  Peter  freisinger,  GoifrU  Cholbeche,  Weigant  von 
C^rizendorf,  OH  derHuetter,  Gebhart  von  sandMertein  vnd  ander 

frum  Leot  genuech.    Diser  brief  ist  gegeben  zu  Neunhurch 

Dreuzehenhundert  iar,  Darnach  in  dem  fumfzebenden  iar  an  sand  Peters 
rnd  sand  Pauls  tag,  der  zweier  zwelfpoten. 

Orif.  Pcrt.  (Pr«t.  Ul.  Hr.  Utì)  «ad  GUrUl.   Ar«hÌTÌ  Ut.  r«1.   46.  t. 

Drci  8i«g«l  tirné  MfeUatt.  Da*  erti*  ut  OTtl  ait  der  Uatebrift :  f  8.  ardolfi  de  Chri. 
seadorf;  du  Wefpea,  wie  kei  Hober  Tab.  VI.  a.  1.  Aas  dea  Sebilde  ra^t  bis  lar  Braat  eia 
bartigtr  Maaa  berrer.  m\%  eiaen  Helllfeaeebeiae  an  dat  Haapt,  aalerhalb  dea  Sebeiaea  kreaiea  sieb 
vler  Slralilea  (wie  aaf  dea  Slefela  dee  deateebea  Ordeae  ■■  Wiea).  Dea  iwette  ist  raad ,  der  Sebild 
gleìebl  d«ii  Teriffta.  die  Uaaebrill  Uatett  f  8.  Baia  rie!  de  CbrUeadorf.  Daa  dritte  iet  raad. 
•vift  die  Umeebrifit  f  8.  leinbeteaie  de  Hamlreeh  ,  aad  teift  ia  eiaeii  aebrifea  Scbilde 
•iaea  geiffeltea  Greif,  aaf  den  Sehilde  rabt  eia  halber  Bela  ait  «eÌBea  Deekea,  aaa  dea  Belae 
•teif  t  «leder  eia  f  elfi^ elter  Oreif  aaf. 

Die  Urkande  leigt  uds  die  Kritsendorfer  mit  den  Greifen  Toin  Haarmarkte 
▼•nehwigert. 

CLXV. 

NitìMi  der  Weirwerger  tetzt  dem  Stifte  %wei  IVeingarten  ah  Pfand  einer 

ihm  bewiUigten  Saiiipott. 

Dat.  Wien  28.  October  1315. 

Icb  Nicloi  der   Weirwerger  mit  sampt  meincr  horsrrowen 

wrowen  Àgne$en  wir  veriecben  —  Daz  wir  Meinen  herrcfi  Brobst 


Digitized  by 


Google 


182 

perichiolden  vod  seinen  Goteshous  xe  NeTnbvrch  xe  phant  babea 
gesazet  vnser  zwen  weingarten ,  der  ainer  gelegen  ist  ze  neunàurck 
an  dem  Chaloperig,  des  ein  balbes  ieach  Ut,  md  baiset  d^  Vuekel, 
Der  ander  ze  Oaiachring  an  der  réten  erd,  des  xwaì  drìtfail  slod 
eines  ieucbea ,  ze  pbant  fur  alien  den  scbaden ,  dea  er  vad  seìn  Gotes- 
boTS,  daz  TorgenaDt,  enpbachen  maecbt  vrobe  die  saciTm,  di  wir 
getan  baben  mit  seiner  band,  md  mit  seinen  prief,  den  er  dorch 
ynser  pet  willen  gegeben  bat  ze  vrcbund  vnd  ze  gezeug  MaruMck 
dem  iuden  rnd  seinen  erben  yber  den  weingarten ,  der  da  baiset  der 
CoUin  gelegen  an  dem  Nuesperig,  vnd  sind  zwai  ieacb,  den  wir  seid 
rercbovft  baben  dein  erbern  herrn  berrn  Dietreich  von  PUechdorf  zv 

der  zeit  Hovptman  in  Osterreieh Darnber  so  gib  icb  Niclas 

der  Torgenant  meinen  Herren  Broò$t perichiolden,  rnd  seinen  gotea- 
bous  ze  Neunbnrcb  Disen  prief  versigelt  mit  meinem  insigel.  Diser 
sacbe  sind  gezeug  Her  Thoma$  der  Ckelner*  Her  Wieent  von 
Sloyzendorf,  Chor herrn  ze  Netinburch^  Durineh  von  mevrUng^ 
Johans  von  Nuidorf,  rnd  ander  pidib  (sic)  leut.  Diser  prief  ist 

gegeben  ze  Wienne dreuzebenbundert  iar,  damacb  in  dem 

fuinfzebenten  iar  an  sant  Symonistag. 

Orìf .  Perg.  (Rep.  YH.  Nr.  tO.  fel.  ISS)    mmi  Coartai.  AnhM  01.  f«l.  SS  a.  Dm  8it««l  iM 
vtmà   T*a  f  elbea    Waelii  ;   àtm  Stkiìà  kalkirt  eiat  Bia^»  Atr  «•UrrcicliiaekM  ihalM,  a«f  Jwaal 
bea  befladea  sich  irci  Sterae.  Uasebriflt  8.  Nitoiat  Wtirwerfariijaditia  Witaaeaaia. 

Der  Aussteller  gebrtucht  hier  dasSiegel,  welches  er  frfiherin  seioer  AmU- 
wirksamkcìt  aU  SUdtrìchter  za  Wien  sich  hitt«  f«rtigen  ItMen,  obwohi  nicht 
er,  sonderò  Heinrich  Chrtnnest  gegenwirtig  Stadtrichter  wtr  ;  deMhtIb  Bennt 
er  sich  auch  im  Eìngange  der  Urkunde  nicht  Stadtrichter.  Dietrich  tod  PiUieht- 
dorf,  derlfarschall,  erscheint  hier  ala  Hauptmann  ron  Osterreieh  beseichoet,  wel- 
cher  Titel  Termutlilieh  mit  dem  Marschallamte  verbaidea  war. 

Der  ala  Zeuge  rorkommende  Chorherr  Wisinto  tob  Stoìiendorf  war  om 
diese  Zeit  Caplan  dea  Pr&laten,  und  wurde  drei  Jahre  apiter  ala  Propat  oaeh 
Waldhausen  postulirt,  welche  Wfirde  er  bis  aam  Jahre  1348  bekleidete.  Nikolaua 
Weirwerger  fehM  in  der  Reihe  der  Wiener  Sttdtrichter  bei  Fischer.  Brer.  Notit 
Urb.  Vindob.  P.  II.  pag.  123. 

CLXVI. 

Johann  der  Schenk  verkauft  9ein  Leibgedinge  %u  RAeker$Ì9rf  dem  Prùptté 

Bertold  von  Klo9Ìemeuhurg, 

Dat  Kloatemeuburg  7.  Mai  1316. 

Icb  Johannes,  Hern  Otten  svn  des  schenchen,  Deni  Got  genad, 

vergich Daz  icb dem  ersamen  berren  Broòst  Perktolden 


Digitized  by 


Google 


153 

TQd  der  Samnange  ze  Nemburch  le  choyffen  han  gegeben  Daz  Leib- 
gedimge,  Daz  ich  tod  Im ,  vnd  deroselben  Gotahova  alain  ze  mainen 
tagen  ban  gebabt  ovfeinem  hofze  Ruekerssiorf,  Tod  ovf  alien  deni, 
daz  ze  relde  Tiid  ze  Dorfe  Darzu  vnd  Dar  in  gebSret,  swi  daz  ege- 
nant  lai,  ymb  fAmfzich  pbrnt  pbenninge  wiener  mAnzze,  der  icb  gar, 

Tod  gantzleicb  gewert»  vnd  yerricbtet  pin. Vnd  ze  Sicherhait 

dìser  Wandlonge,  vnd  dea  sehermes  gib  Icb  dem  Gotsbova  disen 
Brìef  mit  meinem  inaigel  rersigelt»  vnd  durcb  pezzer  gebfignfisse  vnd 
rrcbonde  diser  aacbe  hahent  die  er$am  mein  geiellen  vnd  firevnt  ker 
Geréneht  weileni  hem  Choln  svn  von  Nevnburch,  ze  den  zeiten 
Nower  Bitter,  ker  Vlreick  der  Sckencke,  vnd  Engeldieck  von 
Movròack  durck  meiner  pet  willen  irev  insigel  zu  dem  meinem  an 
disen  Brief  gehangen.  Dìser  sache  aint  gezeage:  ker  Wemkart  der 
Sckiver,  fridreick  der  Huetitock,  Dietreick  derSckiver,  Durinck 
von  Seveld,  Jokanne»  von  Nwulorf,  Symon  von  Pellendorf,  Geo- 
kart  von  Ruekeretorfy  Herman  von  freieinge,  Ckvnrat  Eudwein, 
GundoU.  Gotfrit  Ckolòecke,  Wieent  von  Egenburck,  Jacob  der 
Ckebur,  vnd  Peter  freinnger,  rnd  ander  frvmen  Leut  genuech. 

Diser  Brief  ist  gegeben  ze  Nevnburch Dreutzehenbundert  iar, 

dar  naeb  in  deni  secbtzebenden  iar  dea  Sontages ,  als  man  singet  von 
der  heiiigen  DriYaltìcbait. 

Orif.  Ptrr.  (a*p.  Ttt.  Nr.  S.  fòl.28S)  M%à  Cbartal.  ArekirllU.  fel.  SS  a.  Dit  8ief«l  Itr  Traeli. 
MM«B  J«Waa  u4  Ulrich  aiU  mIim  U  %.  ISOS  (N.  124)  littekriekn.  Daa  àtìiU,  ait  in  UMclirift  t 
S.  Otrasfi  4t  FftTBbarfB  itift  àt%  Kepf  tÙM  Slcisboekt  m\X  Uaf ta  Halit.  Da*  vitrlt 
(S.  EBf«l4ieli«  4«  Haarkacli)  MÌf«  «km  eia  lirellet  Mnà*  wtlekta  Wiaalia  kit  ia  iic  MiUt 
4m  SchUdcs  reiekl,  baiaalia  ••  wtit,  alt  wa  ^«  awailt  aaf  àtm  SeliiMt  ^a  Eoara4  Leabatr 
>«r— I,  M  DacUlaa  EzecrpU  Gtaeal.  Tak.  XI.  N.  1S5. 

Gernag,  H«rrB  Choln  Soho,  erseheint  in  dieser  Urkande  tls  „Now«r  Rìtter'', 
weil  er  kiin  Torher  dea  RittereehUg  erhtlten.  Johtno,  Otto's  des  Schenken  Sohn, 
liatU  den  Hof  zv  ROckertdorf  1308  zam  GeooMe  erhtlten,  hier  ktufl  Propst 
Bertold  ihn  wieder  surflek. 


CLxvn. 

Stefan  vpn  Hainfeld  tehenkt  dem  Stifte  Klotierneuhurg  einen  Dienti  von 
einem  Lehen  %u  EherharUdorf. 

Dit  1.  Janatr  1317. 

Icb  Stepkan  von  Havnveld  rergicb  vnd  tun  cbunt daz  icb 

mit  gunst  md  g&teni  willen  meiner  kausvratcen  Elspeten mei- 

Dea  recbten  aigens  ein  gantze$  leken  ze  veld,  rnd  ze  dorf,  daz 


Digitized  by 


Google 


154 

géUgen  iti  datx  Eberhartsdarf,  vnd  daz  Dietrekk  von  Wolfheihff 
von  mir  ze  leken  hai  gehabt  mit  desselben  tHetrìches  gflten  willeo, 
md  oach  meiner  pet  gegeben  han  Dem  erbem  GotesboTS  rnser  frowen 
xe  NeToburch  also  wesebaidenleich,  daz  der  rorgenant  Dieterìcb, 
oderSwers  nach  Im  besitzet,  dem  Torgenanten  Gotesbors  xe  NeTn- 
bureh  alle  iar  an  sand  Mìcbels  tacb  daron  ze  recbfen  Purcbrecbt  zwelf 

phenning  wiepner  munzze  dienen  scbol. Daz  disey  Gotesgab 

also  furbaz  stet  vnd  mzebroeben  beleib,  dar  rber  setz  ieb  mich,  ifb 
Stephan  von  Havnveld  ftr  mich  md  fur  mein  HausTrowen ,  rnd  rnser 
paider  chinder  dem  vorgenanten  Goteshors  ze  Nemburcb  ze  recbten 

scherm rnd  gib  auch  disen  brief versigelt  mit  meÌDem 

yiisigel .  Vnd  sìnt  oTcb  des  gezeug  Mein  Bruder^  Her  Ott  von  Zd- 
king,  vnd  her  Vlreich  sein  svn,  ÀloU,  mein  bruder,  Vlrieh  von 
Meichiaw,  Hertneii  von  Liechien»iainy  Her  Weichari  von  Pévm- 
garten,  Her  Vlrieh  von  Prunne,  Her  Seiflrid  von  Reintal,  Her 
Wemhart  der  Schifer ,  Her  GeruncK  hem  ChoUen  ovn ,  Fridriek 
der  Huetstoch,  Engeldiech  der  Maverbeche,  Durineh  von  MaewT' 
ling,  Dietreich  der  Schifer,  y nò  ander  frura  Laeute  gen&cb,  den  diesev 

Gotesgab  wol  chunt  ist.  Diser  brief  ist  gegeben Dreotzeben- 

bundert  iar,  rnd  dar  nacb  In  dem  Sibenzebenten  iar,  an  dem  beiligen 
Ebenbeich  tag. 

Orir-  rerg.  (B«p.  Vet.  Rr.  I.  M.  S96)  «b4  Cktrtal.  ArcUri  m.  89.  ^.Dm  4meefcif«  8iec«l 
Migt  ia  «iaea  4rcieekifM  SeliiMt  ciat  Haae  Bit  4«r  UoitekriA  t  fS.  Stephaai  et   lira  f«  14. 

Was  fnlher  bei  dea  Brfldern  des  Propstes  Hadmar  Torktm  •  erscheint  toeli 
hier,  zwei  Brùder  fQhreo  Tertchiedene  Nimea,  ron  Htuofeld  und  Zelkiag. 

CLXVUI. 

Die  Baumgartner  geben  dem  Stifie  einen  Gelddieiut  su  Prinmendwf, 
Dai  Biumgarteii  6.  Janotr  1317. 

Icb  Weichart  von  Pavngarten,  vnd  ich  Vro  Preid  $ein  Aotit- 

fraw.  Wier  veriechen daz  wier  mit  guten  willen  md  gonsi 

vnser  sune,  Hainreiches  vnd  Fridreickes rnsers  recbten 

aigens  Vierzig  Jeiich  Verbar  acchers  vnd  drei  Wis  Vrbar  ze  Prunoen" 

dorf, di  Hainrich  der  Fuez  von  vnse  ze  Leben  bat  gebabt 

mit  desselben  Hainricbes  guetcn  willen,  vnd  nacb  seiner  pet  gegeben 
haben  dem  erberen  Gotesbaus  vnser  frawen  ze  Neunburcb,  vnd  sein 
auch  damit  ledich  dreizzig  Phenninge  geltes,  der  Wier  dem  egenanten 


Digitized  by 


Google 


186 

Goteshaus  ze  Neunburch  Tor  sehuidigh  sein  gewesen  an  einen 
chauflT»  dieselben  dreizig  phenninge  schol  hainreich  der  fuez  dem 
Torgenanten  Goteshors  ze  Neunburch  Ton  dem  egenanten  Yierzig 
Jeaeh    Vrbar  ekher  vnd  ron  drin  Wisen  Vrbar  alle  iar  an  sant 

Michels  tag  ze  rechten  Vrbar  dienen Vnd  gib  aucb disen 

pricf  —  Tersigelt  mit  meinero  Tnsigel  vnd  mit  meines  brueder  Ynsì- 

gel  Chadoldei. Diser  «ache  sint  auch  gezeug:  Vlreich  der 

Hauser,  Jans  der  Sach$y  Seifrid  der  Scharf,  friderich  voti  Chrut, 
Vhreidi  vnd  Siephan  Oesterman ,  friderich  der  Hàiiioche,  Engel- 
dieeh  der  Maurbech,  vnd  ander  frum  Leut  genuech,  den  diser  sache 

wol  chunt  ist.   Diser  prief  ist  gegeben  ze  Paungarten drew- 

zcbenhuodert  iar,  darnach  in  dem  sibenzehentisten  an  Percht  tag. 

OHf.  Perf.  (Pret.   HI.  Rr.  SM)  u<l  ChtrtaUriBa  m.  109.  a.  Dit  Siegti  ftklta»  ktaara 
JtJort  «■  «iatr  UrkmaJt  de*  Jtlirta  1S19  vor,  «o  ilir*  atsAreibuf  felfM  wlr4. 

Pnmseiidorf  ist  dat  bei  WiJfertdorf  gr«legene  Dorf  Prìoi«ndorf  tod  115 
Hiatam  mit  eioem,  dem  Stifte  noch  g«g«nwftrtig  eigenthfimlichen  Schlosse. 

CLXIX. 

SekiedtMjMrueh  vwiichen  Konrad  von  MuUngen  nnd  dem  Stifte  Klostemeu' 
hurg  aber  den  Hof  %u  Meidling, 

Dai  Wieo  25.  Jinutr  1317. 

Ich  Chvnrat  van  Mtdingen  vnd  ich  Margret  sein  Havsvrowe 

Wir  Teriechen daz  ein  cbrieg  was  zwìschen  rns  Tnd  rnsern 

erben  an  ainen  tail ,  ynd  zwiscben  vnsem  herren  Probst  Perhtolden 
md  dem  Conrente  ron  Niwenbrrch  an  dem  andem  tail  vmb  einen 
hoft  der  da  leit  ze  Mevrlinge,  vnd  vmb  alles,  daz  dar  zy  gehoret, 
der  mir  zt  meiner  Hausrrowen  ledicblich  geben  wart,  vnd  mit 
reebter  furzicht  getailt  ist  von  aller  mein  Hausrrowen ,  yron  Margre- 
teo  geschwistreide.  Arz  dem  selben  hof,  der  des  Gotsbars  ze  Nern- 
bareh  rebt  aigen  ist,  ynd  vnser  Pyrchrecht  yom  dem  selben  Gotshays 
i«t,  het  wir  ynd  ynser  Vodern  Vnderyns  gestift  Neyn  Hofstet,  die  vns 
dienten  Sibenzehen  Scbillinge  geltes,  vnd  sechs  vnd  zwaintzzich 
bvener  an  sand  Mìchelstage.  Uiid  Nevn  Schillinge  geltes  avf  Aechern, 
die  seit  ze  Welngarten  geniachet  sint,  des  wir  allea  nìht  rebt  hetten 
se  tren.  Vnd  daz  mtser  Herre,  der  vorgenaut  Probest  Perhtolt  vnd 
das  Conyent  des  Golshavs  ze  Niwenburcb  an  bebapt  bette  mit  rebt 
vor  rebtem  gerihte,  Vnd  des  wir  darnach  chriegten  reht,  als  vor. 
Der  selbe  Cbrieg  war  paidenthalben  lazzen an  vier  erbeer  man. 


Digitized  by 


Google 


186 

an  hem  Gervngen,  hem  Choln  «m.  vnd  an  hem  Ckadolden  von 
Puslein$iaffm  des  Probest  taìi.  An  hem  Otvnraden  oon  Valchen" 
$taÌH  vnd  an  hem  Duringen  von  SeveU  an  Tnsern  tail.  Die  rier 
erbeer  man,  die  beschìeden  ix  also,  das  wir,  nob  mser  erben,  rnd  alle 
die,  de?  den  bof  nacb  vns  besìtzxeot,  dchain  Stìfhinge,  nob  dcbain 

gerìbte  auz  dem  yorgeoanfen  bof baben  svin Wer  aber 

daz,  daz  wir  —  ibtesiht  stifteten  an  dea  Gotsbara  willen so 

aol  die  aelbe  Stiftonge  —  dem  Gotsbays  ze  Niwenburcb  ledicb  rer- 

Tallen  seìn  an  alien  Cbrìeg. Darnacb  bescbieden  si  ymb  die 

drittbalp  pbvnt  geltes  pyrcbrechtes,  die  aufdem  bof  ron  Alten  ber 
gewesen  sint,  ynd  vmb  die  Drittbalp  pbmt  geltes  rnd  rierzeben 
pbenninge  geltes,  die  wir  arf  den  Neyn  bofsteten  vnder  yns  gestift 
betten.  Das  ynser  Herrc  Probest  Perlitolt  rnd  daz  Conrent  avf  der 
Yorgenanten  Ne?n  bofsteten  soln  baben  zwelif  Sebillinge  pbenninge 
geltes,  vnd  baben  yns  die  abgeslagen  an  den  drittbaiben  pbynden 
geltes  pyrchrehtes,  die  wir  emain  yon  dem  bof  ynd  Swaz  dar  zy 
geboret,  dienen  soln  ein  phynt  Wienner  pbenninge  ze  pyrcbrebt,  rnd 
swaz  yber  die  zwelif  Sebillinge  pbenninge  geltes  dienstes  ayf  den 
Neyn  bofsteten  ist,  des  ist  ein  pbynt  ynd  yierzehcn  pbenninge,  daz 
baben  si  yon  yns  abgeloest,  daz  phvni  geltes  vmb  ainlef  phvnt,  vnd 

dievierzehen  phenninge  geltes  vm  fvnf  schUlinge  phenmnge, 

Daz  dieso  rode,  ynd  dise  schidynge  fyrbaz  stet  ynd  ynyerwandelt 

beleibe,  do  yon  so  baben  wir geben  ynserm  bern  Probest 

Perhtoldon,  ynd  dem  Conyent  ze  Niwenburcb  disen  prief yer- 

sigelten  mìt  ynserm  insigil,  Vnd  mit  ynser  Schied  Leyte  Insigeln, 
ìiem  Gervnges,  hem  Choln  svn,  hem  Chadoldes  von  Pksleinstorf, 
hem  Chvnrades  von  Valchenstain ,  vnd  hem  Duringes  von  Sevelt, 
ynd  mit  meins  prvder  Insigil,  Ludwiges  von  ÈhUi$tgen,  die  alle 
diser  sacbe  gezeyg  sint  mit  irn  insigiln,  ynd  ander  fryme  Leyte 
genvecb,  den  dise  sacbe  wol  cbynt  ist.  Diser  prief  ist  geben  te 
Wienne Dreytzeben  byndert  In  dem  Sibenzebenten  Jar  dar- 
nacb an  sand  Payls  tag,  als  er  becbert  wart. 

Orif.  Ptrg.  (Rep.  V«t  Nr.  t.  f*!.  tll.)  8«ekt  liia^M4«  8i«r*l.  t  *•  Clivaradl  i* 
Mvlia^.  la  4tm  rnmàtm  Ftìit  eia  Miblrad.  CkadoNi  d«  Paa  I tiatdorf.  la  dea  4rvi- 
•ehigea  Sekiidc  •hf  m*i  aaUa  j«  eia  hleiaet  4r«ic«kifet  Seliilil»  ekat  arkeaabarca  ■il4.  f  8. 
CbraraJi  è*  Talahaailaia.  Eia  ireiecki^a  Siefcl  »  aaeli  akwirta  aafcta  irti  Laaataapitaaa 
kervar,  wic  aach  aafwirU  bei  Haker  Tak.  IV.  Nr.  S.  Gtraa^a  SÌ9gtì  iti  liakaaal.  f  S.  Dvriaf  i 
àt  Se  Tel  a  teigt  dea  Melker  Sekldiaelo  ibalieke;  daa  Siegel  iti  4reieckif,  aa  wta  aaek  f  S. 
Laiwiei  de  Mvliaf  f.  eia  Helai  aiit  aeiaer  Deeke,  iariber  eia  MSblrad. 

Mevriiog  ìtt  das  heutige  Meidling  bei  Seh^^ibrunn. 

Digitized  by  LjOOQ IC 


187 

Klotienieabiirg  eracheint  hier  wieder  untor  der  Beieichnang  Niwenbiirg, 
welehe  eioige  Zeit  in  den  Urkandeo  oicht  Torkam. 

Pfir  die  VerhiltnÌMe  dea  Geldes  ist  dìese  Urkunde  interessant.  Wfthrend 
im  Jahre  1310  der  jfthrliche  Dienst  toh  4  Pfund  and  48  Pfeniiingen  mit  4  Pfunden 
abgeldst  wurde,  werden  hier  fGr  1  Pfond  and  14PfeDmage  11  Pfuod  5  Schìllinge 


CLXX. 

Em  fmriaur  BmMf  verkmuft  dem  Proptte  BéHM  vn  Kl0Mtemeuhmr§ 
eine  PfénniggàU  %m  Obgrsdorf, 

Dtt.  10.  Aprii  1317. 

Ich  Ruedolfinà  ich  Elspet  $ein  chvn  wir  rerf^ehen  —  Dai  wir 

—  dem  ersamen  herren  hetTi  Perchiolden  den  Probsi  vnd  dem  Gots- 
hou$  dotz  nevnàurch  rnsers  yreien  aigens  ein  halbez  phunt  geltes 
winner  munsze  daz  gelegen  Ist  auf  einem  lecben  ze  Alòrechtstorf 
daz  gelegen  isi  zwièchen  Wolfgerètorf  vnd  pilichdorf  ze  chaufen 
haben  gegeben  ym  secbs  phunt  phenning  winner  munsze,  der  wir  gar 
?nd  geoczlich  gewert  ynd  verrichtet  sein  —  vnd  won  ich  Ruedoìf 
mcki  aigens  insigel»  hon,  hot  der  ersam  man  fridreich  von  sigbach 

—  disen  hrief  mii  seinem  insigel  —  versigeU  mit  seinem  Insigel. 
Dea  sìnd  gezeug  wemhart  der  schifer,  h.  gerunch  der  choL 
dvrinch  von  maurling,  Jans  von  Nuzdorf,  fridreich  hutsfoch,  Chunrad 
Rudwin^  Dilreich  der  schifer,  Engeldich^  Symon  pelndorfer  vnd 
peier  von  freising  vnd  diser  prief  ist  gegeben  —  dreuzehn  hiindeit 
iar  damacb  in  dem  sybnczehnten  iar  des  nochsten  svntages  nocb  den 
o«tern. 

Orif.  Ptrf*  Bi*  ima^M  8i«fel  ia  f«lkta  Wteka  liiBf t  m  «■•■  P«rfaa»Utreirca.  Dm 
JrwMtif  ScbiM  wiril  iurtk  ctae  •«■krcekte  Lini«  ia  Bwri  Hilflea  geihfilt,  ia  drr  linkra  ertekei- 
MB  Arai  Om^mbìc  Urna»  alt  ••fWirte  fckckrtM  Mraera.  f  8  .  rRIDEKICl .  D 

Die  Urkunde  gibt  hìnreichenden  Anhiltspunct  zar  Bestiminung  yon 
Albrecbtedorf.  Se  itt  dies  Obertdorf ,  swìsehen  Wolkersdorf  and  Pillìchsdorf 
giriegen,  aod  in  die  letitgeaannte  Pftrre  gebdrìg. 

Dies  iet  tach  die  letite  Urkonde,  in  welcher  Propst  Bertold  rorkdmmt. 
Sr  etarb  den  29.  Mei  nech  dem  Zeugniese  des  Todtenbuches  :  »IV  Kal.  Jun. 
Perktoldos  prepositos  huias  ecclesie»  presbiter,  dedit  Oblagie  VI  libraa  reddi- 
fam  aoDo  Dni.  M*  CCC*  XYII*  Vigilie  majorea  in  choro«. 

Sehon  am  folgenden  Tage  achritt  man,  wie  aua  der  folgenden  Urkande 
•rlieOt,  sur  Wahl  smnes  Naehfolgera. 


Digitized  by 


Google 


158 


CLXXI, 

WM'ItuiruwietU  de»  Propiiee  Siephmn  mh  SUmdnf. 
Dmt  Klostorneiibarg  31.  Mti  1317. 

In  Nomine  Domini.  Amen.  Venerabilibns  Dominis,  Preposito, 
Decano  et  Capitalo  Eccleaie  PataTÌensis  Eberhardu$  Decamu  Totos- 
qne  Conrentua  M onaaterii  Sancte  Marie  in  Newemborga  eioadem  Dyo- 
ceaia  enm  doToeione  debita  roTerentiam  debitam  ei  honorem.  Cnm 
propter  racacionem  diutinam  Ecclesie  Paatorum  solaciia  deatitnte 
graTia  in  spiritnaliboa  et  temporalibna  diapendia  patiantor,  Conditorea 
Canoniae  deliberacione  proTida  censuerunt,  Tt  congrua  celeritate  infra 
tempos  ab  ipsis  Caoonibua  limitatum  Vacantibus  Ecclesiis  de  Pastori- 
bus  debeat  prorideri.  Defìincto  igitur,  anno  domini  Millesimo  Tre- 
centesimo Decimo  Septimo  IV.  Kal.  Junii,  bone  memorie  domino  Perch- 
toldo  quondam  Preposito  Monasterìi  predicti»  et  ipsius  corpore  eum 
rererencia  tradito  Ecclesiastico  sepulture,  ne  ipsum  Monasterium 
nostrum  yiduitatis  sue  incommoda  dìutius  deplorare!,  conTenimiis 
communiter  omnes  anno  domini  predi eto  III.  yero  Kl.  Mensìs  prenotati 
ad  electionem  futuri  Prepositi  eeiebrandam.  et  multis  ac  diversishinc 
inde  tractatibus  habitis,  qualiter  in  ipso  electionis  negocìo  concorditer 
et  Canonico  procederetur,  continuato  eodem  negocio  rsque  in  orasti- 
num.  tandem  placuit  omnibus  et  singuUs  nobis,  dimissis  aliis  eiectio- 
num  formis,  per  liam  compromissi  eidem  Monasterio  proridere. 
Vnde  dedimus  Tnanimiter,  nullo  penìtus  discordante,  Honorabìlibus 
Viris,  Domino  Jacoòo,  Dno  Dietrico,  Dm  lirico  nostris  Canonim; 
ac  Magittrit:  Ckvnrado  et  Hademaro  Sereniuòm  Domimi  Friderid 
Eamanarum  RegU  Noiariis  et  Clericit  plenam  generalem  et  liberam 
potestatem  eligendi  Prepositum,  prout  ipsis  expediena  Tideretur ,  ac 
ipsi  Monasterio  providendi.  Ita  cum  posteaquara  de  Persona  concordet 
existerent  eligenda,  Vnus  ipsorum  de  aliorum  sociorum  consensu  Vice 
sua ,  et  ipsorum  ac  totius  conrentus  Personam  illam  eligeret  in  com- 
monj ,  et  prorideret  ipsi  Monasterio  de  eadem.  Compromisaarii  ipai 
potestatem  sibi  per  nos  (raditam  acceptantes  et  in  partem  postmodnm 
secedentes  tandem  post  tractatus  inter  se  habitos  plurium  personarum, 
prout  ipsi  nobis  postmodum  retulerunt,  VnanimUer  m  Domùntm 
Stephanum  de  Sjmdorf  nostrum  confratrem  et  Concanonicum  con- 
eordarunt,  Virum  utique  proridum .  et  discretum,  litierarum  scieneia 


Digitized  by 


Google 


159 

et  morìboa  merito  commendandum,  in  Steerdotio  et  Btite  matura  et 
legittima  eonstitatum,  ae  de  legitimo  Matrimonio  proereatoro,  in 
spiritoalibos  et  temporalibns  plnrimam  eirenrnspeetum.  Qoem  prono- 
minatns  Dominos  Jacobus,  Vniis  compromiasariorum  de  mandato,  a 
anifl  Compromissariis  sibi  dato  elegit  solempniter  in  bone  modom. 
Com  racante  Monasterio  in  Newemburga  placuerit  omnibus  et  Singu- 
lis  de  ConTontu  eiuadem  Monasterii  per  yicem  compromiaai  eidem 
Monasterio  proridere,  micbique  ac  moia  sociis  eompromissariis, 
Tidelicet  Domino  Dieterico,  Domino  Vlrico,  noe  non  magistris  CbTn- 
rado  et  Hademaro  soperius  annotatis  potestatem  plenam  ae  liberam 
dederint  eligendi  et  ipsi  Monasterio  providendi,  Nos  post  dirersos 
tractatos  mnltiplieiom  Personaram  finaliter  diTina  farente  et  inspirante 
gracia  in  prenominatum  dominum  Stepkanum  de  Syemdarf,  Sacerdo- 
tero  sepedicti  Monasterii^Coneanonicam  et  confratrem  direximos  coneor» 
diter  Tota  nostra.  Vnde  ego  Jaeobus  Tice  niea  et  dictornm  Collegarum 
seo  Socioram  meorom,  ac  de  mandato  ipsorum.  Vice  etiam  totius  Con- 
Tentns  predietnm  Dominum  Stephanum  de  Syerndorf  Sacerdotem  In 
nomine  patria  et  fliii  et  spiritus  saneti  Eligo  in  prepoaitum  iam  dicti 
Monasterii  in  Newenburga,  illique  proTideo  de  eodem.  Dictam  Tero  Elee- 
tionem  sic  solempniter  celebratam  omnes  etsingnli  approbaTimus,  gra- 
tamque  babebamas  ac  acceptam,  ac  deinde  Te  Deum  laudamus  altisone 
decantantes  dictum  Electnm  ad  altare  Summum  detulimus,  colloea- 
TÌmo8  et  intronixaTirous  iuxta  morem.  Et  confestim  Electionem  ipsam 
Clero  et  populo  per  supradictum  dominum  Eberbardum  Decanum 
nostrum,  fecimus  publicari.  Postmodum  Tero  electione  buiusmodi 
eleeto  predicto  per  iam  dictum  dominum  Jacobum  de  mandato  nostro 
infra  tempus  debituni  presentata  et  petito  ab  eo ,  Tt  suum  preberet 
assensum  eidero,  ipso  tandem  divine  nolens  resistere  voluntati  tem- 
pera debito  annuit  Totis  nostris,  electioni  conseutiens  de  se  facto.  Ea 
propter  Reverentie  Tcstre  bumtliter  et  doTOte  Toto  Tnanimi  suppli- 
eantea,  quatenus  Electionem  eandem  sic  Canonico  celebratam  digne- 
mini  confirmare,  Vt  Dee  auctore  nobis,  et  Monasterio  nostro ,  velut 
Prelatus  Tdoneus  praesse  Ttiliter  Taleat  et  prodesse.  Nosque  ac  alii 
eius  Subditi  sub  ipsius  Regimine  possimus  coram  Dee  salubriter  mili- 
tare. Et  Tt  Tostra  honorificentia  Tenerenda  oTidentius  cognoscat  Tota 
nostram  omnium  in  pradictis  omnibus  et  singuHs  concordasse,  ae  nos 
in  intentione  buiusmodi  clistere  ynanimes  et  concordes,  presens 
Blectionis  nostre  Decretum  reverentie  vostre  mittimus  Sigilli  nostri 


Digitized  by 


Google 


160 

Conrentus  sìgnicilo  eontigmitani.  Dtloiii  t»  Newenbwrgm  Anno  Domim 
preootato,  IL  rero  KaL  Junii  Sopradieti. 

Oriff.  P«rf .  (ttp.  ▼•t.  Rr.  4.  M  M.)  Dm  (al  mnm  IIU  kMofcffoMM)  Ca|Jteld«c«l  kiacl 
M  •{••■  P«rraaMUtrtif«a. 

Der  tuf  dem  Wege  d«t  CompromUsM  geirihiU  Stophtn  tob  Sienderf 
«rscheint  in  d«ii  stifUieheD  Urkandeo  1280  (zugleieh  mit  Bertold  tod  Alt,  dem 
•pStern  Dechante)  ila  Dìacoo,  1303  und  1309  als  Hotpìtalar.  Jakob  iat  rermot^ 
Hch  der  Vorginger  Eberhard*a  ìm  Decanate,  Dietrich  der  scbon  1280  und  130S 
Torkommeade  Pfurer  in  8t  Martin  in  Kloatemeabnrg.  Der  dritte  CanproiaiaMr 
Ulrich  eracheint  hier  uun  eraten  Male. 

Diese  Urknnde  ist  daa  erate  Wahl-Inatrameat,  welchea  aieh  ToHIndet.  Wir 
eraehen  daraus,  daaa  die  Notare  K.  Frìedrìch*a ,  doch  nnr  in  der  Eigenachaft  als 
Tom  Capital  gewihlte  Compromiaaarien,  eracheinen.  Frfiher  kam  Mag.  Heinrieh, 
Plebanna  in  Laa,  als  Notar  und  1312  Mag.  B.,  Domherr  von  Paasan  and  Pfbrrer 
in  Bggenbnrg,  ala  Protonotar  K.  Friedrich*a  Tor.  Bntweder  batte  alao  K.  Friedrich 
mehrere  derlei  Beamte,  oder  die  hier  Torkonunenden,  Koarad  and  Hadmar,  aind  die 
Nachfolger  der  firùber  Torkommenden.  Da  in  demaelben  Jahre  Wernel»  Hersog 
Ton  Sachsen,  als  Pfarrer  su  Eggenburg  Tork5mmt,  acheint  jedenfalla  der  Mag.  B., 
Domherr  von  Pasaaa,  geatorben  su  aein. 

Daa  Wahl-lnatrument  iat  an  daa  Capitel  Ton  Paaaan  gerìchtet,  weil  daaaelbe 
wthrend  der  eingetreteaea  Sediaracaat  (durch  Berahard*a  1.  Tod,  27.  Juli  1213) 
die  biachAAichen  Rechte  tlbte,  arie  daaaelbe  in  einem  Schreiben  Ton  K.  Friedrich 
(Hanais  Germ.  Sacra  1.  4tf5)  aich  aelbat  darùber  ausaprìcht:  ^auctoritate  ordi- 
naria, qua  in  presentì.  Tacente  aede  Pastorali  Bccleaie  nostre,  fungimur*. 

CLXxn. 

Reiehgart  von  Tribuswinkel  verkauft  Bertold  dem  WemtékrawMr  9%  dem 
Kohen  Markie  %u  ìVien,  den  Zekeni  %u  Cfmkkinff. 

Dat  Wien  17.  Januar  1318. 

Ich  Reiehgart  von  Tribaswinckel  vergich  —  dax  ìch  —  Terìì- 
ben  han  dem  erbaern  manne  Berkiolden  dem  Wentchrtmier  an  dem 
Hohenmarckte  xe  Wienne  vndseiner  hauifirawent  vran  Margreten  — 
meins  rehten  lebens,  dea  ich  han  ron  dem  landes  frersten  in  Oster- 
reich  alien  den  zehenten  paide  weinzebenten  md  traitxehenten,  groz- 
zen  Tnd  cblainen,  ze  velde  rnd  ze  dorf,  geatift  rnd  vngeatifl,  ver- 
suecbt  oder  vnTersuecbt,  swie  so  der  genant  ist,  Ynd  den  ich  gehapt 
han  datz  Gukkingen  —  Vnd  habent  mir  dar  vmb  geben  —  ander- 
halp  phunt  ?nd  zwainzich  pbunt  phenning  —  Vnd  gib  in  damber 
disen  prief  —  venigilten  mii  meinem  IntigeL  Vnd  sìnt  anch  dea 
gezevg  die  erbaern  herren  her  Wemhart  vnd  Ker  Ckvnrat  die  /Vn- 
der  von  Schavmberchy  her  Vlrich  von  Pilihdorf,  her  Weichart  pan 


Digitized  by 


Google 


161 

Jmtiam,  ker  Vlreieh  van  Durenpaeh»  her  kamrich  der  piher  vùh 
MHdde,  her  hamrich  der  Chrannest,  %e  den  zeUen  rihter  %e  vnetme, 
ker  kermatm  ven  eand  PoUen  zu  den  zeUen  Pvrgermaieter  ze 
unenne,  her  Niehla  von  Edarut  her  Otto  sein  pruder  tmd  ander 
Inrme  lerte  g^eoTch.  —  Dìser  prief  ist  gébén  ze  Wenne  —  drevieheo 
huodert  iar,  in  dem  Achzehenten  ìar  dar  nach.  An  sand  Antonien  tage. 

Orif .  Parr*  Dm  ru4«  8it|«l  fa  gtìh^m  W«dh«  idft  •!■#■  Tof«l  alt  «ugtspM****  Fllg«U. 


GmkkÌDg  ist  eia  in  die  Pfarre  KierlingbeiKIoftenieubiirg  eÌB{^pfMTtet  Dorf. 

CLxxin. 

JStiftung^hrief  einè$  Jakriagu  bei  der  Kireke  mu  HeUigen$iadt, 
Dit  NoMdorf  3.  Mti  1318. 

Ich  Chunrat  der  Nuxdorfer  md  ich  diemvt  $em  hauevrow,  Tod 
ieb  Beitz  die  Chienbergerinne  vnd  ich  Wemhard  der  Weidervelder 
Tod  icb  Hamreich  sein  pruder,  rnd  ich  Haiderich  Techenetainer 
md  ich  Oflney  sein  hausvrow,  rnd  ich  dietrich  voti  Manswerde  vnd 
ich  Anne  sein  Eausvrow  md  ich  Alòer  von  Paden  md  ich  Margret 
sein  hausvrow  rnd  ich  Hainrich  md  ich  Katrei  vron  Margreten 
geswistreide,  wir  rerichen  —  daz  wir  —  gegeben  vnd  geroacht  haben 
ein  iartag  ali  ynsern  vodern  sein  ze  troat  md  vnsern  sein  ze  hilf 
kùUz  der  erbem  Pharre  zu  der  heiligenstat»  den  man  alle  iar  wegen 
sol  dea  sontages  nah  sant  merteins  tage  mit  drin  phunten  geltes  — 
Des  Torgenanten  giites  sol  man  alle  iar  geben  hintz  der  egenanten 
Pbarre  fomfczich  phennige  ym  fwmf  wecke,  dem  pharrer  rier,  dem 
Mesoer  ainen.  Achczich  phennige  im  zwen  emmer  weins  dem  phar- 
rer sieben  riertail,  dem  Bfesner  ain  viertail,  ein  halb  phunt  rm 
aio  Rintfleischs,  dem  mesner  zwelif  phenninge  vm  ein  praten,  funft- 
halben  scbilling  phennige  mn  wabs.  md  nah  dem  iartag  sol  man 
mit  demselben  wabs  die  Alter  weleuhten  ynd  die  heiligen,  zwain 
berren  Tier  md  zwainczich  phennige,  dem  scbuelmaister  zwelif 
phennige,  dem  mesner  Tier  phennige,  daz  si  die  rigili  vnd  die  messe 
erenleichen  wegen.  Sechs  schillinge  phennige  rm  Almosen  armen 
leoten,  md  Chunraten  dem  swob  fSr  sein  mue  vnd  arbait  dem  der 
iartag  empbolben  ist,  gerallen  sechczich  phennige.  —  Des  geben 
wir  —  disen  prief  —  versigelien  ndt  vnsem  insigiln,  Dos  sint  auh 
gezeage  her  Vtrich  der  schench,  her  Gervnch,  hem  choln  svn  ze 
mevburch  die  erberen  Bitter,  ians  von  nuzdorf,  durinch  von  meuer- 

FoBlet.  XIV.  11 

Digitized  by  KjOOQI^ 


162 

lòige,  hietw  tm  mwMM  erihe  ier  ftéckikaeher,  md  andar  erbar 
Uot  ganneeh.  —  DÌMr  prìef  ut  gebeft  %é  Nmzd&rf —  drenehen  him- 
dert  iir  dar  oah  in  dem  ackiahenten  Jar  an  dea  heìligen  Chreatstag 
ala  il  fanden  ward. 

Orir  r«rf .  Dl«  m4«,  te  f«lbM  WMhs  c*4r«iktM  tUg«l  UacM  m  r«rfttiMtolnita. 
Dm  trsU  bt  tia  JrtÌMkiffW  w«ftrMht  gtChtilUr  8«kiM,  4«mw  «ktrtr  TWl  Miiw>rtif  T«mc^ 
UaMkriflt  t  8  .  CnnUDI .  DB  .  HTSOOaF.  —  Dm  twciU  Mifi  àm  BMkateWa  a.  UsMàriftì 
t  8.  UICIB  .  DI .  CHOEHPSaCIL  —  Dm  MM*  mIUU  «ìbm  4ff«ÌMkiffM,  1««hrMlit  g«U«UlM 
ScbUJ.  D«r  «ktre  Tk«U  à»t  liakM,  mU»!  wMm*  vafrMkl  fctlkdltM  8cil«  !•«  la  Fara  alMc  BaU 
htas  arliSlit.  f  •  •  WBIMHARDI  .  D  .  WEITBHTELD.  —  Dm  vitrta  Siagal  «Alt.  —  la  «Mlia 
ragaa  \m  4r«iadii(aa  8aUMa  ani  lAaa  vaa  Jar  liakaa  aar  naklaa  8aMa.  f  S .  BlIDCaiCI . 
DB  .  TBCHBMSTAOf.  —  Dm   aaahata    tatkilt    iwai    fakraasta  BffaMa    \m   irritatif  8afciia 

f  8  .  THBODORICI BBD.  —  Dm  aiafcaata  aalgi  ia  4raiaaki(aa  8ayiJa  cwai  vaa  4ar  raak- 

Ua  8aila  vartt«kaa4a  f^ttU  Uakaa.   VMakrifl  8  .  ALBBITI  DB  .  FADBH . 

CLXXIV. 

Dm»  Genérmi-CmpUsl  de»  ÀMptèHner-MremUém  Ordm$  m  Bimhd  marni 
dm  8Hfl  Klo9UmmAwr§  indUieMkke  Ver^rÉdenm§  mmf. 
Dmt  Rimini  11.  Jnm  1318. 
Yiria  honorabìlibos,  in  Chriato  dilectìa  Dominia»  Pr^N>aitn, 
Decano  Ceterìsque  omniboa  Canonicia  Eecleaie  Newnborgenaia  firater 
Alexander  Prior  generaìh  ordini»  keremOmum  mncH  AugutHm 
aalntem  et  augmentum  celeatium  graeianun.  Glorioana  Dena,  Tt  in 
suis  clarìoa  eluceret,  dilectionìa  mutue»  qce  aola  celeatia  tite  repre- 
seotat  ymaginem,  ipaoa  yoluit  inaigniia  enitere,  quo  alter  alterina 
bonera  portando,  Lex  eiu$  immaculaia  convertens  «mtmot»  fidditer 
obaenratur,  et  currenies  in  stadio  ad  ntpeme  glorie  bravitam  felieiter 
diaponuntur.  Ipsa  igitor  Earitast  que  deu»  osi,  voa  atque  reatra  iioa^ 
Religioni,  proui  fratrwn  no$tromm  relaeione  didieimu»,  immpio 
liberaliierque  communicans  apud  noa  debita  recognicione  pensanda» 
vestre  devocioni  donia  apirìtualibua  noa  cogit  oeenrrere,  ft,  ai  quid 
eìua  perfectiòni  deeaae  timet,  plurium  auffragiia  auppleatur.  Proiade 
▼OS  orones,  et  singuloa  tam  presentea»  quam  futuroa  ad  eonfi^OT' 
nitatem  nostram  recipimuo  in  morte  pariier  et  in  viim,  tenore  pre« 
sencium,  et  participes  esse  volumus  omnium  Miaaarum,  oradonom» 
predicacionum  Jejuniorum,  Tigiliarum,  laborum  ceteronunque  bonoruai» 
que  per  fratres  nostros  in  TnÌTerso  mundo  effecerit  clemencia  aaÌTato- 
ris.  In  instanti  nostro  Capitulo  fideliter  atatuentea,  Tt  cum  obitua  ali- 
cuius  vestrum  nostris  Capitulis  inootuerit,  recommendacionea  cum  auffra- 
giis  prò  ilio»  vel  illis  fiant»  que  prò  nostris  aunt  coniVatriboa  inatitote. 
In  cuius  concessionis  testìmonium  et  robur  SigiUmn  Confiraiormtmti^ 


Digitized  by 


Google 


163 

nMfrt  aréUnis  presentUrns  dnxìniafl  apponendam.  Datam  Arymmi  in 
sottro  generali  eapitnlo  ibidem  celebrato  Anno  Domini  Bf*  CCC*  XVIII* 
in  feste  Pentecostes. 

0r%.  Pwf*  (■•r*  ▼«>•  Re*  M*  '•!•  >')  u^  ChM^lariBa  Arekivi  III.  70,  a.  Dm  Uh- 
Uafct  Mn^  u  «iam  grÌM«  8«I4rabu4«  ki>(M^  \%  ntktm  WmIis»  Mtkilt  <Im  BìmImI  «tektMl 
■il  4«r  UaMkriAt  8. cralia  frttr.  Hareait.  OrJ.  S.  Aafaatlai. 

Der  tnsatelleode  «Prior  generalis*  Ut  der  1312  su  Viterbo  erwfthite 
Alennder  t  s.  Blpidio.  (Croteniuf  Moniti  Augnst  Pars  III.  C.  12.  p.  147.) 

CLXXV. 

Ptnj^  Johann  XXIL  trUfft  iem  SehottenàbU  auf,  wider  die  unreeklmiUn- 
gen  BetUzer  von  Klottemeuhurger  8tift$gùiem  ein%u$ehrcUen, 

Dit  Ayignon  7.  October  1318. 

Johannes  Episcopus  Servus  Servorum  DeL  Dilecto  filio  n. 
Abbati  Monofterii  Scottantm  in  Wìenna  Patayiensìs  Dioeesis  Salntem 
et  Apostolicam  Benedictionem.  Significanint  nobìs  dilecti  filij  n.  Pre- 
positus  et  Conyentns  Monasterìi  Neawenburgensis  per  Prepositum 
soliti  gobemari  »  ordinis  sancti  Augnstini  Pataviensis  Diocesis,  qnod 
non  nolli  iniqoitatis  filij,  quos  prorsus  ignorant  deeimas,  census,  red- 
ditos,  legata,  terras,  demos, possessiones,  Ortos,  pascua,  prata,  nemora, 
instrumenta  publica  et  quedam  alia  bona  ad  Monasteriom  ipsum  spec- 
Uintia  temere  ac  roalitiose  occultare,  et  occalte  detinere  presumunt, 
non  corantes  ea  ipsis.  Proposito  et  CooTentui,  exhibere  in  animarum 
soamm  periculum,  dictorum  Prepositi  et  Conrentus  ac  Monasterii  non 
modicum  detrimentum,  super  quo  ijdem,  Prepositus  et  Conventus 
Apostolico  Sedis  remedium  implorarerunt.  Quocirca  discretioni  tue 
per  Apostolica  scripta  mandamus,  quatìnus  omnes  huiusmodi  occultos 
detentores  decimarum,  censuum,  reddituuin  et  aliorum  bonorum,  pre- 
diorom,  ex  parte  nostra  pnblice  in  Ecclesijs  coram  populo  per  te  rei 
alinm  moneas,  vt  infra  competentem  terminum,  quem  eis  prefixeris, 
ea  predictis  Proposito  et  Conrentui  a  se  debita  restituant  et  relevent, 
et  si  id  non  impleTcrint  infra  alium  terminum  competentem,  quem  eis 
ad  boc  peremptorie  duxeris  prefigendum ,  ex  tunc  in  eos  generalem 
exeommunicationis  Sententiam  proferas  faciens  eam,  ubi  et  quando 
expedire  rideris,  usque  ad  Satisfactionem  condignam  solemniter  pub- 
lìearL  Datom  Avinione  Non.  Octobrb,  Pontificatus  nostri  anno  Tertio. 
S.  Aretinns.  P.  Beat. 


Orif .  Perg .  (Prat.  1.  Mr.  19.)  BaUe  fcwSiialiekar  Fara  aa  HaafieliaSrea  kiafaaJ. 

Digitized  by 


Google 


164 

Dw  rvrkoiuMBd*  Abt  roa  d«B  Sehcttm  M  JobMB  (ISIS  —  tSl«).  Bìm 
ihalich*  Twordang  bitte  b«rtito  P.  CltoMM  T.  ISIS  erlMMa. 


CLXXVI. 

Henmanm  von  Ebenihai^  Burggrafvm  Znaim,  gibi  dem  SHfle  einen  Reven 
i^mr  $eine  Leken  s»  Reimpreekttpmia, 

Dtt  Klosterneubarg  22.  D«c6iDber  1318. 

leh  Hermann  von  Ebental,  %u  den  zeiten  PurchgrafdatzZnoym 
rergich  —  daz  di  ersamen  rod  mein  genedìg  herren,  ker  Stephan 
der  Probett,  her  Hetimck  der  Techeni  vnd  der  ConvenÉ  gemain  %e 
Newenburch  habent  bedaht  ynd  angesehen  meìnen  dinst,  den  ìch  in 
han  getaQ  ynd  noch  Airbaz  tua  sol ,  rnd  habent  mir  gelihen  nar  n 
mein  aines  tagen  die  phennig  gnlt,  di  man  in  dinet  Ton  iren  aigen 
dat%  ReinprefUèspolan  —  Ich  gelub  oncb ,  daz  icb  di  holden ,  wa  si 
onf  dem  vorgenanten  gnt  gesezzen  sint,  baben  srl  vnd  wil  in  aller 
der  weis  ynd  in  alien  den  genaden ,  alz  daz  Torgenant  Gotshus  bat 
ander  sein  bolden  wo  di  in  dem  lande  gesezzen  sind,  also,  daz  ich 
dehainen  vngewonlichen  dmst  noch  vngewonleich  Stewer  an  seu 
vodem  noch  suchen  $oL  Ich  gelub  aucb  meinen  rorgenanten  herren» 
ez  sei  mein  herre  der  Probest  oder  der  Chelner,  oder  wen  mein 
berre  der  Probest,  der  ze  den  zeiten  ist  yf  sein  Trbeir  sendet  daz 
ich  dem  ze  einem  mal  in  dem  Jar  in  dem  vorgenanten  Hofdatz 
Reinprechtzpolan  ein  nahiseld  sol  geben  ze  einem  vrchttni,  daz  si 
dez  vorgeaehriben  gutes  rehie  herren  sind  —  Icb  rergicb  aoeb, 
daz  ich  mii  der  lehenschaft  der  Cappellen  datz  Reinprechiespolatiy 
vnd  mit  allem  dem,  daz  dar  zr  gebort,  nocb  mit  anderm  yerlebenfero 
gut  daz  da  selbs  ist  gelegen  niht  han  ze  schaffèn  —  Dar  rber  gib 
icb  in  —  disen  prief  —  besigelten  mii  meinem  Insigel  —  Auch  — 
han  ich  gebeten  den  erberigen  man  Dietreichen  den  Hutstoch  von 
Prespurch,  daz  er  sein  Insigel  hot  gelegte  zu  meinem  an  disen  prief. 
Der  prief  ist  geben  datz  Newenburch  drenzeben  hundert  Jar  darnach 
in  dero  ocbzehenten  iar  an  dem  necbsten  rreytag  Tor  dem  beiligen 
tag  ze  weinabten. 

Orìf.  Ptrf.  Di*  htii^m  Sieffl  liiag«a  u  rtrgaatatalrtifta.  Dm  «ratcr*»  raai,  ta  f«lWa 
Wa«ha  fèrUkt,  «atkilt  alae  Kuft  !■  irti«ekit«a  SekiMa.  f  8  .  lEBMAia  .  DB  .  BBEimiAL. 
baa  Bwtitc.  fltiekflilla  raad  aail  ia  falbaa  Waeka,  atigt  in  4rtÌMkif«a  SthiUt  ah  fca>— t— 
■■klaaa  ah  vtnriaehttr  Uatahrin. 


Digitized  by 


Google 


166 


CLxxvn. 

PrmjMt  8iefan  henemgt  die  dureh  Heinrich  Neudeker  geeehehene  Ahl9»ung 
etnee  BdddieneUe  ven  einem  Wemgwrten  %u  IRerling, 

Dtt  KlosterBeubiirg  i3.  Janaar  1319. 

Wir  Stephan  voti  gotes  genaden  BrobsU  Hertweich  Techent 
Tod  der  Conrent  daz  Neuburch  Terìchen,  daz  —  hainreich  der  Nei- 
dekcher,  purger  dacz  Wienne,  ynd  sein  hausvrow  vrow  ÀthaU  habent 
Ton  TDS  geehauffet  vnd  abgeloset  zeben  Schilling  geltes,  die  man 
TDs  gab  Tod  dìent  tod  ainem  TÌrtail  weÌDgartens,  daz  gelegen  ist 
dacz  ChùichUngen,  vnd  ist  genant  der  Planchensfainer,  vod  dea 
TQs  darcb  ir  sele  willen  habent  gescbaffet  Chvnrat  der  Zweiler  rnd 
Mein  hausvrowe  vrow  Tute,  wir  rerichen  auch,  daz  di  Torgenanten 

den  Torgenanten  gelt  yon  tds  habent  gelediget  mit  zwelif 

phunt  phenning  wienner  Mmzze,  dea  wir  reeht  ynd  redeleich  ron  in 
sein  gewert.  Vnd  daruber  geben  wir  in  disen  prief  —  tnii  vnserm^ 
det  vorgenanten  Stephan»  dee  Brobste  Insigel  —  geben  ze  Newn- 

bmrek drevzehenbTndert  iar  rnd  dar  nach  in  dem  Newnzehen- 

ten  Jar  an  dem  achten  tag  nach  dem  Gericht  tag. 

B  CkartaUrU  ArtUri  U.  fol.  80.  a. 

CLXXVffl. 

otto  ven  StaUeek  verkamft  dem  Stifte  einen  QMdienet  *u  Fraiingedorf. 
Dai.  Klostemeobarg  25.  Janntr  1319. 

Ich  Otte  von  StalMe  Vergicb  —  daz  ich  —  tneinen  herren 
Probeet  Stephan  vnd  dem  Gotsbaus  ze  Newenborch  ze  chauffen  ban 
geben  meinea  rehten  aigens  zehen  phunt  geltea  ynd  Sibeinzig  phenning 
geltea  wienner  phenning  m&nze,  di  gelegen  sint  daz  fratigesdarf 
%e  nachet  Beroltsdorf  yf  dreuzehen  Leben,  rud  vf  einer  bofstat  vmb 
zwai  hundert  phunt,  ynd  ymb  funif  phunt  phenning  Wienner  munze, 
der  er  mich  ledigen  sol  hinz  hem  Andreen  von  Sunnewerch,  swanne 
ìeh  Im  die  Vorgenanten  giilt  yzpringe,  ynd  bestet  nach  des  Landes 
reht  in  Osterreich»  nach  seiner  Vrewd  rat  ynd  auch  nach  seiner 
Chorberreu  rat  ze  Newenburch,  Vnd  sol  auch  dieselbe  bestetung 
geschehen  yor  dem  neehsten  Eritage  nach  ynser  Vrowen  tag  ze  der 
lichtmesse,  di  nu  nechst  chumpt.  Wirt  aber  di  stetung  yon  meinen 
v^g^  gesumet,  als  yor  gesehriben  ist ,  so  sol  der  yorgenant  Probest 


Digitized  by 


Google 


166 

Stephan  md  sein  Torgenaotx  Gotshiu  die  ror  gesehriben  gali  in 
haben,  rnd  mir  der  rorgenanten  Wening  niht  geben,  noch  an  dem 
Yorgenanteo  hern  Andrea  nit  ribten»  ala  lange,  Vni  ieh  Im,  Tnd  seinen 
GotahoTs  le  Newenburcb  di  atetnng  tn,  md  anch  rìhte  an  alle  ir  oÙTe. 
Vnd  dai  dise  rorgeschriben  rede  stete  —  beleib,  gib  icb  —  diaen 
brief —  besigelten  mit  meinem  Insigel.  Der  prief  ist  geben  %e  Newen- 

burch dreuzehenhondert  Jar,  md  damacb  in  dem  Newen- 

xehenten  Jar  an  aand  Paula  bechernng  tag. 

Oriff.  r«rt.  (Pral.  HL  Hr.  SM)  mU  CkartaUr.  UL  ISS,  >.  Dm  8I«c^  fiyt. 

b  ditter  UrkvMle  wird  d«r  RtUi  der  VenrtMltMi  àm  Prepttet  à%m  Ra«ÌM 
Miaer  ChorberrM  Torgetetst,  seheìnbtr  eine  Kleinigkeit,  aber  ti*  taigt  um  dat 
Eingreìfeo  der  YerwaDdteD  in  die  AogelegenheiteB  dee  Stiflee,  welehes  ^ter 
(132auDd  13aS)  grotte  Zenrfirftiitte  twitchen  Proptt  ondCapitel  ter  Folge  batte, 
deren  Aafang  tehoa  hier  (1319)  in  tuchen  itt;  detthalb  glaabte  ieh  aach  diete 
Urkoade,  weleke  bei  Max  Piteber  n.  347  anr  lon  Tbeìie  abgednMkt  itt,  bier 
ibrem  gansea  labalte  aaeh  eiareibea  in  toUea. 

Diete  YerwtadteD  tind  Johann,  Konrad  and  Miehael  tob  Sieradorf,  wefoa 
die  erttea  iwei  die  RittenrOrde  betitsen. 

Die  Urknnde  bettimnit  zugleieh  durch  ihren  Beitati  die  Lage  rea  Fratìnga- 
dorf  bei  II((rertdorf. 

Noeh  im  Jabre  1317  warde  1  Pfbad  an  11  Pfead  abgeMeet,  bier  tebon  m 
20  Pfand. 

CLXXK. 

Bnut  de$  Lederer$  Ver$iekermng$brief  wegtn  der  vpn  ikm  mn  Rmger  reii 
Dtkkendorf  verpfltmUten  MàkU  mm  KUtttmemhmrg. 

Dai  Klotteraeabarg  35.  Mai  1319. 

Icb  Emste,  der  Leder er  Vnd  Geisel  $em  ehvn,  wir  Tergeeben 
offenleich  Tnd  tuen  cbunt  alien  Leuten ,  Daz  wir  vnser  nwle  mit 
sampt  dem  haus  in  der  Staingrueb  mit  rnsers  purcb  herren  bant 
Probst  Stephan$  ze  Nemburch  gesaezt  haben  Ruegem  dem  Tekken- 
dor/er  vnd  sein  erben  fur  vierzehen  march  tilbers  und  ain  vierdunch 
fUr  igleich  march  zwen  vnd  Menczich  groxzer  pehaimischer  phen- 
ning.  Da  von  wir  im  dienen  $uUen  alle  iar  anderthalb  march 
silberB.  Vnd  ob  wfr  in  zwain  iaren  daz  selb  purcbreht  nibt  iosen  rmb 
daz  Yorgenant  silber,  oder  ze  losen  baben,  so  sullen  wir  daz  Yorge- 
nant  purchrecbt  YerchaufTen,  Ynd  snllen  iz  bestiften  mit  einem  erbeem 
manne,  der  Ynsern  egenanten  berren  dem  brobst  maezzicb  sei  mit  dem 
alten  dienste.  Haben  aucb  daz  gelobt  mit  gnetleidien  willen,  ob  wir 


Digitized  by 


Google 


167 

des  DÌeht  taeten,  ynd  das  Tenaumpten,  so  sol  yiiser  herr,  der  brobst 
oder  seìn  aowaltdaspiirehrecht  rerehauffen  nach  der  Tmbsaessen  rat, 
Tttd  den  yorgeoanten  Ruergern  des  silbers  gar  rad  gaensleieh  weren. 
Dai  dis  WandloDg  rad  der  rorgedacht  chanf  staet  Tnd  ?nzerbroehen 
beleib»  dar  Yinb  geben  wìr  Tnsem  oftgenanten  berreo  dem  brobst 
dìsen  prìef  sr  einem  Trcbynde  diser  saebe  yersigelten  mit  des  erbeem 
maoDes  insigel,  CMkartè  wm  èontMertem,  Des  ist  geieucb:  Chm- 
rad  der  nòenhoi»  den  xeiien  richter,  Gerbart  der  ilmzlar,  Chrietan 
wem  prvder,  der  WeigmU  von  Chrittendorf  (Chri»endorf),  OU  der 
Hueter  Tnd  ander  erber  Leat  genScb.  Der  prief  ist  gebài  md  dies 
geschen»  da  toh  Cbristes  pur  ergangen  waren  Dreusebenbundert  iar, 
darMieb  ia  den  Ne?neiebeiiteD  Jar  ao  Sant  Vrbanstag  %e  Nevnàurch. 

Orif.  Ptrf.  (Itp.  T«t.  Nr.  4t.  fot.  107.)  Dm  ru4e  Si«t«l  «Il  4«r  UaMhrUli  f  8. 
••bharii  i«  8.  Martia*  Migt  la  tiaM  4rd««kitta8«kil4«  érti  fmnlM  tb«r«iaaai«r  ftUÌÌU 
Ptoaka,  ia  dUr  MitU  «laaa  M«lw«eUcM  Slwa. 

6«bbard  ist  der  Un  Jalire  vorfaer  ertdieiiieiide  SUdtrìehter,  aa  dMttn 
Stelle  bier,  um  ersten  Male»  Koorad  der  Siebenhoa  erscbeint 

Diete  Urkunde  ist  nieht  UDwiebtig  bexQglich  der  MflDXTerhlltiiiMe.  Wir 
ereehen,  dass  14  V4  Mark  Silber  jlhrlieh  ì%  Mark  Zinsen  tragen,  aber  aueb  das 
▼erirfdtaiss  der  Mark  lu  dea  bdbmisehen  Groseben,  deren  Ursprang  Steyrer, 
€•■».  fai  Alb.  Addit  Col.  182,  nit  den  Wortea  enribnt:  Genns  illod  moneUe, 
tea  groeei  deaarn  Prageaees  ùiitiiin  babaere  sub  Weaeeelao  II.  Rege  Bobemiae 
cirea  aaaaiii  MCCXCVIII.  Grossi  seu  magni  dieti  sunt  ad  diserimen  a  Teteribos, 
tea  panris.  Hier  werden  72  solcher  bòhmiseher  Groscben  der  Mark  Silbers  gleieh- 
gehalten  ;  anders  im  Jabre  1306  nach  8teyrer*s  Bemerkang  (p.  589)  :  In  viginti 
qvinqve  millibas  mareamm  argenti  in  groesis  denarib  Pragensibas,  Quinqnaginta 
sex  groesoe  prò  qvalibet  marea.  Die  Mark  stieg  abo  in  der  Zwisebenseit  nm 
16  Groeebea  im  Wertbe.  Ober  den  versebìedenen  Werf  b  der  Mark  siehe  fibrigens 
Dacaage  Glossar,  b.  t. 


CLXXX. 

FHedriekt  Bnhigehof  von  Sahhurg,  be^mgi,  da$9  der  pàptUicke  Ltgat 

Adkewunr  Targa  denPrap^Stepkan  von  den  gegen  ihn  erhohenen  Be$ckuldè' 

gungen  und  der  Exeommunicaiion  freigeeprochen  hahe. 

Dai  SaUbnrg  6.  Juli  1310. 

Vnirersis  ad  qoos  lìttere  presentes  pervenerint,  Fridericus  Dei 
graeim  SahbwrgeneU  Ecclesie  ÀrchiepUcopuè.  apo$ioUce  Sedis 
Legatui  Salotem  in  omaiuni  salvatore.  Universitati  vestre  tenore 
preseneinm  fiicimus  manifestum,  quod  discretus  Tir  Siephanus  prepo- 


Digitized  by 


Google 


168 

9itu$  Nevnburgen$i$  Ordiob  saneti  Aognstini  Pattneosis  Dioeeaìi 
senciens  yenerabileiD  yirum  DomiDom  Ademanan  Targe,  Àrddpre^' 
bUerum  sancH  AgHcam  Reuckenenm  éiocesii  mmcium  dmmm 
pape  sibi  propter  falaam  emulonun  saoram  deladonem  granter  indìg- 
narì,  seqae  ab  eo  de  infira  scrìptìs  excessibns  et  crimìiiibas  haberì 
sospectoiD,  aecutas  fait  ipaiim  humiliter  ad  Ciritatem  nostram  Salx- 
burgensem,  et  se  vitro  iUìus  conspectUma  presentarìt»  petens  ìnatao- 
ter,  Tt  ad  remoTendam  indìgnacioneni,  et  sospieionem ,  qaas  gerebat 
ad  illmn.  Saper  biis,  de  qaibns  delatua  fuerat,  inquìreret  Terìtatem. 
Dictua  itaqae  Ademanis,  prebabita  inquisicìone  diligenti  in  nostra 
presencìa,  diciwnprepo$itum  reperii  innocentem^  nostroqoe  et  sapien- 
tom  nostrorum  comonieato  Consilio  ipnm  per  ewm  eenieneiam 
euper  hiia  aÒBohitf  coias  seoteneie  tener  est  talìs  :  Ademarui  Targa 
ÀrckipresòUer  saneH  ÀffHcani  Ruchenemis  diocetU,  eé  Nunenu 
$anctis8Ìmt  patris  domini  nostri  domini  Johatmis  celesti  provisione 
pape  XXIL  ad  Civitaiem  et  provinciam  SahJmrgensemj  nec  non  ad 
alias  partes  Alamanie  prò  fìructibus  primi  anni  benefidorum  vacan" 
cium  per  triennium  yna  cum  quibusdam  coUegis  nostrìs,  iam  in 
remotis  agentibos,  cam  clausula  tamen;  et  quilibet  nostrum  in  solidam» 
ac  aliis  negociis  sedie  apostoUce  per  ipsam  sanctissimam  sedem  con- 
stihttus  adperpetoamrei  memonum.DudwnmoratftibusnobisiHCivi' 
tate  Wiennensi  Patafiensis  diocesis ,  et  negocia  predicte  sanetissime 
sedis  apostolico  nobis  commissa  fideiiter  ibidem  exequentibus,  Venera- 
bilis  et  religiosos  ?ir»  dominas  Stephanus  prepositus  Nevnlntrgensis 
Ordinis  sancti  Aogustini  diete  Pataiìensis  diocesis  falsa  delacione 
emulorum  suoruro  nostris  auribus  delatus  extìtit»  quod  Seremsnmum 
Principem  dominum  firidericum,  Romanorum  regem  et  dommos 
Heinricum  et  Ottonem,  fìratres  predicti  Principisi  Duces  Austrie  et 
Styrie  centra  nos  inflamaverii  et  ad  ònpediendum  nos  in  negociis 
sanetissime  sedis  induxerit  Consilio,  auxilio,  et  favore  quodque  ad 
provocandum  centra  nospopulum  malo  animo  dixerit:  nos  traetare 
de  translacione  Imperii,  et  per  quedam  alia  verta  amicos  et  fami- 
liares  suos  ad  ledendum  nos  incitaverit,  dicendo  taUa,  vel  similia 
verba  :  „Benedictus  Deus,  quod  tot  homines  pane  meo  vescuntwr, 
et  nuUus  est,  qui  eruat  me  de  maniòus  nuncii  domini pape^.  Tandem 
cum  venìssemus  ad  ciritatem  Salzburgensem,  vln  piena  securitate 
gaudebamus,  idem  prepositus  sentiens  de  predictis  nos  ipsum  bab^re 
suspectum,  nolens  famam  suam  negligere,  sed  pocius  affectans  suam 


Digitized  by 


Google 


169 

iDDoeeneiam  ottendere,  saoqiie  providere  nomioi  et  honori,  absque 
aiiqua  eUadane  enm  decenti  fratrom  Concanonicorum  suorum  et 
aliorum  bononun  Tirornm  comitÌTa  fide  dignorum  Salzborge  comparuit 
homiliter»  coram  nobis»  petens  instanter,  yt  babìta  de  hiis  diligenti 
inqaisieione,  qaod  iustum  foret,  decernere  cararemus.  Porro  adten- 
dentes  yerbum  Canonia  dicentia:  ,»babet  boc  proprium  antiqua  bostis 
inTÌdia,  Tt  quos  improborum  actonm  perpetracione,  Deo  sibi  reaiatente, 
deieere  eoo  yalet,  opiniones  falsas  ad  preaens  simalando  dilaceret", 
in  preaenda  Reyerendi  patris»  domini  Friderici,  aancte  Salsborgensis 
Ecdede  Arcbiepiacopi,  apoatolice  Sedia  Legati  de  prerois(sis)  inqoi- 
aicionem  et  indaginem  fecimna  diligenter,  ipsnm  prepositom  per  Dei 
graciam  inyenimna  innoeentem  et  mendaciter  foisse  delatuin.  Nos 
itaque  memorati  babito  Domini  Arcbiepiscopi  et  alioram  sapientum 
Virorom  eonailio,  Deam  babentea  pre  ocolis,  et  eios  nomine  inyocato 
in  hiis  acriptia  finaliter  diffinimus ,  et  diffiniendo  pronnnciamus,  et 
aentendamua  :  dietum  prepontwn  de  supradicHa  exce$9ibus  et  cri- 
mmiàuà  mmoeentem  fore  per  omnia  et  immunemf  ipsumqoe  yirnm 
religìoaom  bone  fame  et  boni  testimoni!  repotamos.  Cammittentes 
Demino  Àrekiepiecapo  eupradicto  hie  presenti^  oh  reverenciam 
digmiati»  eue^  vi  ipeum  ab  excwnrnunicacioni»  et  mepensionis  sen- 
teneOs^  quos  in  ip$um  ttUimua,  vel  qtias  ex  proce$8Ìbus  nostrta 
ineurrU,  ab$ohaif  et  super  irreguiaritàte,  et  quam  propter  has 
imatrrit,  emn  ipso  noetra  auctoriiate  dUpenaet. 

Deinde  noa  Archiepiscopna  memoratoa  de  mandato  prefati  Ade- 
mari  memoratom  Stephanum  Prepositom  Neynborgensem  a  sentenciia 
excommonicacionia  et  anspensionis,  quas  in  illum  idem  Ademarna 
tolerat,  et  quas  ex  iliias  processibus  incarrerat,  ioxta  formam  ecclesie 
absolyimns,  et  mandayimus  fieri  litteras  Sigilli  nostri  appensione 
monitaa.  Aeta  aunt  bec  Salzburge  in  Palatio  nostro  li.  Non.  Julii»  Anno 
Domini  Milleaimo  Trecentesimo  decimo  Nono»  Pontificatus  yero  domini 
Johannia  Pape  XXII.  anno  Tercio. 

Orìf .  Perg.  (atp.  yct.  Nr.  1.  fol.  M.)  Kmniw  Sicf el  la  fìUm  Waeba  ait  in  Uatekrìft  : 
rria«rUi  Di.  Ora.  8««.  SaUkarg «a.  B««».  Ar«kltpt.  Aplla».  8«4.  Lcgat.  Àkalteh 
«MI  aiaahaft  Mumm  Toa  M«ÌM«a  (Ui  Olafay  D«ea4.  SitUI.  fg-  ^-  Tak.  XI.  Ig.  43)  •iltt  iw 
auMhaf  aatar  ciaaai  Throakiaael.  Dar  Hirt«atUk  r«iekt  aar  kia  tar  Stirae,  vie  ia  Siegel  Koa- 
raJ*a  (kti  Daell.  IxMrpt.  Oaaaal.  Tak.  HI.  Nr.  18).  Aa  PatMckaaMl  ttigt  «iek  aaek  4i«  Tkiti^ 
Oaafh,  glaidMaa  aut  eiaaa  Oraekcaadiwcifa  vcnakea,  aker  klaiaar  aU  jtae  ia  Koara4*«  SicgcI. 

Di«  naehfolgende,  Tom  13.  Juli  d.  J.  datirte  Urkunde,  kOmmt  dainit 
ìb  TarUadimg  la  aataMi. 


Digitized  by 


Google 


170 

Di*  uftMgMM  8MI«  it»  MBOaMiM  Hcdito*  stolit:  Dacrek  Ct«M  II. 
Qa»ML  y.  Cui».  VL 

CLXXXI. 

Der  pifitlìch»  Legai  Adhemar  Targa,  hetHUigi,  von  dem  ProjfgU  Stepkam 
kumdért  Mark  8Uher  ab  die  nf***"^  fìrmehul^  ewtpfangen  %u  kahen. 

Dai  Stlibarg  13.  Jali  1319. 

No8  Àdemaru9  Targa^  ÀrMpresMér  $amcH  Jfiicam,  ei  Nun- 
ehts  somctmimi  Putrii  Damim  nostri  Dcmim  Johamm  eele$Hpr<h' 
visione  Pape  XXILf  Ad  Cioitaiem  et  J¥ovineiam  Sahburgenoem  et 
ad  aliai  partee  Aìamanie  prò  ooìUgendii  prueHlmi  primi  anni  bene- 
fidonìtm  vaeancium  per  triennium,  ei  vna  cum  CoUegii  neetrii  enm 
clauitìla  tamen:  et  qmlibet  noitrum  prò  aliti  negoeOi  ipeòu  Sedii 
apoitolice  in  iolidum  comtitutui.  Notam  fticimui  uniTanit,  preieateai 
paginam  ioapecturis.  Quod»  cum  hoaorabilia,  diaeretoa  et  religioavs 
Tir,  dominoa  Stepkanui  prepoiUui  Niwenàurgemii  PataTÌenaìa  Dyo- 
eeaia  ordinia  aancti  Auguatinì  fiotta  teneretur  nomine  preUbaH  demini 
nostri  Pape  et  Camere  sue  in  eenium  Marcie  pmi  argenti  panderis 
Wienrieniii  exeohendii,  Tidelicet  L  in  feato  atnetì  Martini  prozime 
yentnro,  et  aliia  L  in  feato  Purificacionia  proxime  inatanti  radane 
fructuam  primi  anni  prepoiiiure  tue^  qoe  infra  inatana  tmninom 
yacaTerat»  qui  fruetua  deductia  omnibua  Canonicia  prò  eiadem  eentum 
Marcia  per  noa  taxati  et  eatimati  Aierunt,  delegaeit  nohis  Beverendnm 
Patrem,  Domimim  FHderieum^  eancte  Sakburgeniii  Ecdesie  Jrdd' 
episcopum  prò  predictis  centmn  Marcie  in  sttpra  scriptis  terminis 
exiolvendiif  in  quibua  prelibatua  Archiepiacopoa  prò  rationabili  ^ 
Ttili  causa  aibi,  et  Eccleaie  aue  Salzburgenaia,  ut  ipae  Arcbiepiacopoa 
aaserebat,  sepefato  proposito  tenebatur,  et  idem  Arehiepiacopua  aub 
bonorum  suorum  et  predicte  ipaiua  Eccleaie  Saiiburgwiaia  obligaeione 
promisit  nobis  stipulantibua  et  recipientibua  predictam  oblìgacionem 
nomine  prelibati  Domini  noatri  pape  et  Camere  eiusdero,  soWere  pre- 
dictam pecuniae  quantitatem,  yel  SubcoUectoribua  noatria  Saliburge 
in  terminis  sepedictis.  Et  nos  dictum  prepoaitum  et  eiua  Monaaterìiun 
quitarimus  et  absoWiroua  ab  obligacione  predicta  dictarum  eentum 
Marcarum»  et  a  fructibus  dìcti  primi  Anni,  quo  dieta  prepositora 
proxime  yacavit.  Et  in  fidem  et  testimonium  premiaaorum  Sigillum 
nostrum,  quo  utimur,  duximus  apponendum.   Datom  SaUAurge  anno 


Digitized  by 


Google 


171 

ab  ineaniaeione  Domini  Millesimo  CCC"  XIX.  in  die  sanete  Marga- 
rete»  Pontifieatos  prelibati  Domìni  nostri  Pape  anno  Tercio. 

Orir.  Ptrf .  (B«p.  Ttl.  Rr.  19.  M.  IS)  «b4  Ckvtal.  DI.  fot.  4T,  •.  Dm  I>  r«tUs  Wm»! 
%9Ìr§tàU  8i*t«l  Imi  ii»  IMt*  «ìms  OrMdiVM  la  DtrtliatsMr.  Bs  Mift  eÌMs  lotkrMkt  ftllieU- 
tm  SckiU,  ia  rMktM  Ptl4«  4r«i  AkrM  (Ti«ll«ielit  k«M«r  SekilfrokrtUke).  la  ìiakf  «ìbcb  Sttra 
.  Di*  UaMhrifl  Iti  kM«ki4Ìfft. 


IKeie  Urkonde  widerìegt  di«  Ansicht  Tboma88Ìii*8  (de  Yet.  et  dot.  Ecel. 
dìse^.  Pars.  m.  L.  II.  e.  WS},  alt  falle  dieEiDfBhning  der  «primi  fhietas''  in  den 
AnHmg  dee  XY.  JabriMuderts.  P.  Bonilkt  IX.  hat  demnaeh  1399  die  Annaten  nicht 
eiBgefthrt,  tondern  hlot  eraeuert. 

Ober  die  Einfillining  der  primi  fraetas  berìchten  die  gleichxeitigen  Bemar- 
dot  Guido  and  Ptoloroaeos  Lneentis  ad  ano.  i3i7.  Poni  II.  (bei  Papebrochius 
CoBatos  ehronol.  Hist.  ad  Catalog.  Pootif.  Tom.  Vili.  mene.  Miji)  :  „Item  edidìt 
(loasBee  XXII.)  aalobre  statntnm,  eujas  tener  ineipH:  Saseepti  regiminis, 
éntt  pereeptionem  firuetonro  primi  rei  aecnndi  anni  Benefieionim  Taeantiom, 
rationabili  moderamine  diridendam  inter  illos,  quibns  dudam  de  eonsuetudine, 
prÌTilegio  Tel  atatuto  applicabatur  in  totum,  et  illoa,  qui  Beneficia  ipsa  obtineot, 
ad  qnoa  alla*  de  jure  fhictaa  ipai  apectare  deberent,  ut  tam  hi,  qnam  illi  in 
i  pereeptione  partieipent,  et  eeeleaiae  debitia  aervitiis  non  fraadentnr*. 


CLxxxn. 

Derpép9tìickeLe§atAdkemar  Targa,  nirnmt  da»  8tift  und  deuen  Beiit%HH- 
gen  unier  den  8ehut%  de*  rómU^en  Sfukles. 

Dat.  Salxbarg  16.  Joli  1310. 

Ademaruè  Targa^  ArehipreMier  sancH  Àffrieani  et  NunciuM 
mncHènmi  patri»  domini  nostri ,  domini  Jokamm  celesti  proyisione 
jMi|^  XJU,  Ad  CiTitatem  et  pro?inciam  Salsburgensem  et  ad  alias 
pwrtes  Alamanie  prò  eolligendis  fimctibas  benefieiorum  yaeancium  et 
alìia  B^oeiis  sedia  apostolico  constitatus.  Reyerendis  patribus,  Patri- 
arebis»  Arcbiepiseopis»  Episeopis  et  Dlnstribus  ac  spectabilibus  yiris, 
doininis  Regibus,  Docibns,  Comitibus,  Baronibus  et  aliis  inferioribiis, 
cnjascumque  gradua  condicionis  existant,  et  yenerabilibus  ac  discre- 
tia  Tiris,  dominis  Abbatibus,  prepositis,  Decanis  et  aliis  personis  eccle- 
aiaslicis  exemptis  et  non  exemptis,  ad  qoos  presentes  littere  perrene- 
rìnC,  salntem  in  filio  rirginis  benedicte,  et  mandatis  nostrìs,  immo 
rerìns  apostolicis,  firmiter  obedìre.  Curo  venerabilis  et  religiosus  yir, 
Dominus  Siepkamt»,  prepotUua  Monasterii  Neumburgensis  patavien- 
sia  diocesis  prò  exhibendis  bonore  et  reyerencìa  sedi  apostolice  yene- 
rìt  td  nos  Salzbnrgam  eum  magnis  periculis,  sumptibus  et  laboribus, 
Nm  prefatum  prepositum  et  Monasterium  suum,  et  eius  bona  auctoritate 


Digitized  by 


Google 


172 

nobis  eommiMa  sub  protecciooe  prelibati  domini  nostri  pape  ponimiis 
Injangentes  tamen  enm  reyerenda  dignitatis  Epìscopalis  sub  Tirtufe 
sancte  obediencie  et  pena  ingressus  Ecclesie  Tobis  dominìs  Patrìarchis, 
Arebiepìscopis  et  Episcopis,  et  sub  pena  excommunicacionis  Tobis 
domìnis  Regibas»  Docibus«  Comitibos,  Baronibas,  Abbatibus  et  preposHis 
et  aliis  omnibos  ecdesiasticis  et  secnlaribos  personis»  ne  prdibatom 
Dominimi  Stepbanam  rei  suam  Monasterìom  ledatis,  Tel  in  aliqno  mole- 
stetis»  qnod  si  facere  omiseritis  infra  Vi  dies  a  tempore  monidonis 
Tobis  facte,  ablatum  non  restitueritis,  et  de  iniuriis  sibi  illatis  rei  Mona- 
sterio  suo  digne  non  satisfeceritìs  canonica  roonicione  premissa  predie- 
torum  VI  dierum,  quorum  duos  prò  primo,  duos  prò  secundo,  et  resi- 
duum  prò  tordo  et  peremptorio  termino  yobis  et  restrum  cuilibet  assig- 
namus,  yobis  dominis  Episcopis  et  aliis  supranominatisingressum  Eccle- 
sie interdicimus»  et  prò  predictis  causis  exnunc,  yt  extunc  in  biis  scrìp- 
tis.  Si  vero  yos»  domini  Reges  et  alii  snpradicti,  abbates»  preposttiet 
alie  persone  ecclesiastice  (siye)  seculares  seu  layd  predicta  facere 
omiseritis,  et  infra  sex  dies,  yt  supra  expressum  est,  non  restituerìtis 
ablata,  vel  de  iniuriis  non  satisfecerìtis,  nos  exnunc  Tt  extunc  legitima 
monicione  premissa  yt  supra  dictum  est  in  liiis  scriptis,  prò  predictis 
causis  yos  excommunicamus,  Inbibentes,  ne  aliquis  a  predictis  senten- 
ciis  preter  auctoritatem  prelibati  domini  nostri  pape»  yel  nostram,  nisi 
in  mortis  articulo  absolvat  aliquos  predictis  sentenciis  irretitos,  et 
tunc  caucìonem  ydoneam,  seu  quantum  prestare  poterunt,  sollempniter 
exigat,  Quodsi  aliter  absolucionem  concesserit,  Nos  predictam  absolu- 
cionem  nullam  et  irritam  reputamus,  et  in  fidem  et  testimoniora 
premissorum  sigillum  nostrum,  quo  vtimur,  duximus  apponendum. 
Datum  Salzburge  Anno  domini  M*  CCC*  X1X^  feria  secunda  post 
divisionem  Apostolorum,  Pontificatus  prelibati  domini  nostri  pape 
Anno  Tercio. 

R  ChartiUrio  ArebiTl  m.  tot.  lU.  k. 

CLxxxra. 

K.  Friedrich   (d,  Schdne)  hesiàtigt  dem  Sdfte  dat  PrivUegimm  Herzog 

Friedrich's  de*  Streilbaren  vom  13.  Màrz  iZ31,  be%itgUek  der  Mmdh- 

freUieit  auf  der  Donan  und  de9   Wein»ditmke9  %u  JBimt. 

Dat.  Wìen  25.  Jali  1319. 

Fridericus  Dei  grada  Romanorum  Rex  semper  Augustus,  Vni- 

versis  ad  quos  tenor  presentium  peryenerit,  fidelibus  suis  dilectis 


Digitized  by 


Google 


173 

gnciam  siiam  et  omne  bonam.  Largifluam  di?ine  Maiestatis  graciam 
tone  nobis  pertineoter  et  proprie  Tendieamus ,  enm  ea,  que  ad  ipsias 
laodem  et  booorem  io  bnmanis  actibus  commendabiliter  ordinata  con- 
•pieimus.  Ne  dam  rata  tenere,  quin  imo  approbare  et  innoTare  demen- 
tar euramns  eyellendo  per  boc  imperfeccionem  que  bumanos  actos  at 
plnrìmom  comitatur.  Inclinati  itaque  Honorabiliom  et  religiosorum 
Tiroram  N.  Prepositi  Tociusqoe  Capitali  Ecclesie  Newenburgensis 
PataTÌensis  Djocesis,  doTOtorum  nostrorum  dilectornm  deyotis  suppli- 
eacionibus,  ut  Wdelicet  quoddaro  privilegium  ipsis  quondam  ab  Illustri 
FrìdericoDuce  Austrie  et  Styrìe  pie  recordacionis  traditum.  confirmare 
et  inoorare  de  solita  benignitatis  nostre  gracia  dignaremur.  Cujus  qui- 
dem  Privilegii  tener  talis  est  (hier  folgt  Herzog  Friedricb^s  Privile- 
gium Tom  13.  MSrz  1231.  Fischer  II.  185).  Nos  de  Regalis  munifi- 
cencie  demencia,  babita  nicbilominns  cannderacione  vite  celibU, 
qna  dicH,  N,  Prepositus  et  Capitulum  pre  ceteris  velitd  lucerna 
ÌMcent  in  domo  Domini^  qua  edam  non  indigne  prerogativa  gracie 
nottre  donorum  efferri  meruere,  Privilegium  cum  toto  suo  tenore 
inserto  presentibus  decernimus  ratum,  gratum  et  utile,  ipsumque 
approbamus»  innovamus  et  presentis  Scripti  Patrocinio  confirmamus, 
Volentes,  ut  Successivis  temporibus  a  nobis  et  a  nostris  Successoribus 
niebii  de  jure  vel  de  facto  in  contrarium  attemptetur.  Nulli  ergo 
omnino  bominum  liceat  banc  nostre  ratificacionis,  approbacionis,  inno- 
vacionis  et  confirmacionis  pagìnam  infringere»  aut  ei  ausu  temerario 
contraire.  Qui  vero  secus  fecerit,  gravem  nostre  Majestatis  ofTensam 
se  noverit  ìncurrisse.  In  cujus  rei  testimonium  presentes  litteras  con- 
scribi» nostrique  Sigilli  robore  fecimus  communiri.  Datum  Wienne 
Vili*  Kal.  Augusti  anno  Domini  Millesimo  Trecentesimo  decimo  nono. 
Regni  veri  nostri  Anno  quinto. 

Orif.  P«rf.  (Prot.  Il-  Rr.  189.)  FrteJrìch't  Mi^ettiutlv^l  aii  tiutr  rothgclbeo  Seideatehnar. 

VoD  der  Bestfttiguog  dicses  PrÌTile^uins  setti  K.  Friedrich  am  25.  Juli  die 
Dowra-MaathBer  and  «d  deroselben  Tage  (nìcbt,  wie  Pei  Cod.  dipi.  lU.  6  setzt, 
THII*  Kal.)  die  SUdt  Ens  ìd  KenDtniss.  (Abgedr.  bel  Fiseher  II.  348  ood  349). 
Ab  beìden  UrkundeD  ist  rflckwftrts  das  Secretsiegel  Frìedrich*8  io  rothem  Wacha 
•«fgedrOekt,  welches  den  einfachea  Adler  xeigt,  wie  er  auf  dea  Secret-Siegein 
Ludwig*»  Too  Baiero  (Moo.  Boic.  Voi.  IX.  Tab.  I.  n.  3.  IV  und  V)  uod  KarPs  IV. 
(MoQ.  Boic  Voi.  II.  Tab  Vili.  Nr.  42)  erscheint,  doch  bedient  sich  Ludwig  dee 
Adlert  audi  anf  dem  M^etUitssiegel,  was  bei  K.  Friedrich  nicht  der  Fall  ist. 
Dia  Umtcbrìn  laatet:  f  FKIDERICI .  DEI .  GRA  .  REGIS  .  ROM. 


Digitized  by 


Google 


174 


CLXXXIV. 

BmMf  9*fi  Kfiumà&rf  vmraièkiei  mmfHe  von  %€hum  Chronvtster  Ulridk 
«Terital  OéUfirdenm§en  tm  imt  8Hfl. 

Dtt.  Klotternenbiirg  1.  September  1319. 

leh  Rudolf,  kem  Vlreichs  svn  von  Ckriczendorf,  dem  got  genad, 
yergìch  —  Dax  ich  hao  bedacht  vnd  angesebeo  die  genad,  rnd  die 
trewe,  di  mein  berre,  her  Stephan  der  Enam  Probsi  Tnd  der  Coo- 
yeot  se  Newoburch  mir  habent  erzaiget,  ynd  pio  geatandeo  geoeslMeb 
Ton  dem  Recbt,  dai  icb  Ton  ecceleicben  priefen,  di  rinb  gelt  sint 
yerscbrìben  ynder  dea  Coorentes  Inaigel  ze  Newnburcb,  vnd  di  Enich 
an  cbomeD  aiot  fon  meinem  Eenen,  hern  Vlreick  von  Chriczendorf, 
dem  Got  geoad,  baben  macb,  oder  ban  also ,  dai  icb  Tmb  die  aelbea 
prief,  oder  waz  ir  Docb  ber  oaeb  funden,  oder  fir  pracbt  worde,  bioes 
dem  Gotsbaos  ze  Newnbarcb  nimmer  me  cbain  recbt,  nocb  ebaio 
anspracb  sol  gebaben.  Aucb  yergicb  icb,  dai  icb  ban  gebeteo  di 
Edelen  herren  hern  Àlòrechten^  den  Crafen  von  HaUt  vnd  kem 
Dietreichen  von  I^leichdorf,  ze  den  zeiten  nutr$chalch  in  Ótierreù^ 
Daz  sì  di  Torgescbriben  rede  dem  egeoanten  Gotsbaus  le  Newnburch 
vnder  Iren  Intigeìn  ze  ainer  bezzern  sicberbait  babent  yerscbrìben. 
Vnd  dar  yber  gib  icb  meinem  yorgenanten  berren,  bern  Stepbao  ynd 
dem  Gotsbaus  ze  Newnbarcb  disen  prief  ze  ainem  gecieoge  ynd  se 
ainem  yrcbynt  besigelten  mit  meinem  Insigel.  Der  Prief  ist  geben  ze 
Netfmburck,  da  man  zalt  yon  Cbristes  geparde  dreyzeben  byndert  yud 
damacb  in  dem  Neynczebenten  Jar  an  sand  Egidien  tag. 

B  Owtalwl*  ArrtiTi  Hr.  OL  feL  4t.  k. 

Wfthrend  Propet  Stephan  beaehifligt  ì»t,  die  dem  Stifta  «itrìtMBm  Stil- 
taogeo  xu  recUmiren,  empflngt  er  fQr  sein  Gottethant  die  ScbenkiiDg  alter,  wom 
teinen  Yorglngern  contrahirter  Sehuiden. 

CLXXXV. 

lUr  0r999tiuUter  det  HeuUcken  Orden$,  Karl  de  BenmrU  wimwU  dm$  Stift 
m  lite  geUtliehe  VerbrUderung  auf. 

Dat  Frankfurt  14.  September  1319. 

Magne  laudis  et  immense  deyotionis  yirìs,  Dominis  Stephano 
Preponto  ac  oniyerso  suo  Collegio  Ecclesie  Neunburgensìs  Fraier 
Carolus  de  Treveri  Magieter  generaUs  hoepUàUe  eande  Marie 


Digitized  by 


Google 


175 

7%miiome9rum  Salutem  in  eo,  qui  eft  omiiiim  rera  talns,  eom  promp- 
tìtudine  eomplaeeadi.  Vestre  tincerìtatU  ae  DiToris  merita  nos  inntaat» 
ut  Tettrìs  honorìbos  et  iitilitatibas  ac  ammaraoi  Testranun  commodia 
tanto  fltodìosias  iotendamoi,  quanto  reatra  derodo  lioe  exigit  et  per- 
soadent  beneficia  exhibtta  et  impensa.  Bine  eat,  qnod  attendentea 
▼estre  sineere  devotionis  et  dilectionia  affeetmn,  qn«n  tos  ae  ante- 
eessorea  Teatri  ad  nostrum  ordinem,  ut  accepimus»  geritb  et  gessistia 
et  geretis  in  antea,  ut  speramus»  voòi$  ei  vettro  iocro  collegio,  ae 
mUeceièoribuB  vetiris  anmntm  AiUsarum,  oratUmum^  Jejumorwm^ 
abttmentiarum,  tigiUarum^  dUcipUnarum,  MongumU  efimatmm 
emdra  immico$  cruci»  CkritH,  Elemosinarum,  largitUmum  cetero' 
ntmque  banomm,  que  per  fratre$  ioHui  ordini»  nootri  DonUnu»  feri 
permi»erH,parHcipaHonemtCommunionem  ei  confraJtemUatem  tenore 
preeentium  concedimu»  in  vUapariter  ei  in  morte.  In  cuius  conees- 
sionis  eridentiam  presentem  literam  sigilli  nostri  appensione  fecimus 
eommuniri»  Datom  flrankenfori  tempore  noetri  CapOuii  generali» 
Anno  Domini  M''  CCO  XYIllI*  In  die  Exaltationis  S.  Crucis. 

Orit.  Ptrf .  (B«p.  T«L  Nr.  M.  fot  SS.)  Dm  Sict«l  bt  ahgnìmm. 

Der  hier  erscheineode  GroMmeister  det  deutseben  Ordent  heitst  Carolus 
é&  BcMtft  bei  DaeUiii8  Hbt  Ord.  Teat  P.  I.  Sect  lY.  pag.  28.  XIY.  In  apftterer 
Z6it  OTsdieiatiB  den  ttiftlichen  Urkaoden:  1431  Broder  Ktspar  Murter,  Comthar 
dM  dMtsebeii  Htosss  la  Wisn. 

CLXXXVL 

Bid^mm  éU  iRmhergerin  akérii4i§t  ihrem  Hof  nm  Lawtemi^rf  «n  Amen 
Brmder  K^nrad  vqu  AksMlsrf. 

Dai  ffimberg  9.  Oetobsr  1319. 

Ich  Beiekxet  kem  Seifìride»  wittwe  de»  Ckienberger  yergibe 
—  du  ich  —  geschaffet  ynd  geben  bau  meinem  pruder,  kem  Ckvn- 
radem,  dem  Nuzdorfer  meines  recbten  Porcbrecbtes  ainen  hof,  der  da 
leit  te  Lenexendorf,  des  iway  leben  sint  —  ynd  der  da  dient  alle 
Jar  an  aant  Micbels  tag  dem  Cbloster  ae  Newnburcb  zwaintiicb 
wienner  pbening  le  recbtem  purcbrecbte.  Den  Torgenannten  hof  ban 
ich  —  geben  meinem  pruder  bern  Chynraden  dem  Nuzdorfer  ynd 
•einen  erben  —  ynd  suln  aucb  sie  •  oder  swer  denselben  bof  nacb  in 
beaiczseU  dayon  geben  alle  iar  mein»  »vn»  chinden  Ckvnrade»  ainen 
Miitt  vaicsea  ynd  ainen  Mutt  cbomes  yor  sant  Gilgen  tage,  wolden  si 
dea  ucbt  tuen,  so  »olde  eie  vn»er  herre  der  Broh»i  von  Neumburch 


Digitized  by 


Google 


176 

de$  iwingenf  daz  ite  iz  iun,  ah  de$  landes  rechi  ist,  vnd  Mcnet 
aigens  rechi  tei,  —  Vnd  sint  aoch  des  geieug  der  ersam  md  der 
geistlich  berre,  her  (Hacker  %i  den  zeUen  api  %e  Liemvelde,  pruder 
Marchart  der  ÀUéer,  her  Diether  von  himpercK  Jone  wm  Nta- 
dtirf^  Dvrinch  von  Sevelde,  hainreich  der  GrinexMngerf  md  ander 
fram  Lieut  genAcb  —  geben  ze  himperch  —  drerzeben  bmdert  far 
in  dem  Neynzebenten  Jara,  darnacb  an  sant  Oyonisìen  tage. 

E  CkarUlari*  Arekivi  III.  tèi.  88.  a. 

Hier  erseheint  xum  ereten  Male  eine  dem  Stifte  gehdrìge  Giebigkeit  ui 
Laniendorf. 

CLXxxvn. 

KonradRudwein  trìti  iem  Stifte  tauBchweUe  einen  Zeheni  %u  Krizendorfab. 
Dat  Klosterneuburg  19.  September  1319. 

Icb  Chunrat  Rudwein  mit  sampt  meiner  hauefirawen  KroM 
Petersn  Verieben  —  daz  wir  —  baben  geben  —  vneem  Zeheni  an 
der  Rùggersleitten,  den  wir  ze  lehen  gehabt  haben  yon  dem  Goto- 
haus  ze  Newenburch  vnserm  genedigen  herren  Stephan  dem  Proòei 
vnd  seinem  Goisbaus  ze  Neunburcb  also»  daz  si  In  furbaz  nuzen  ynd 
inne  haben  —  Aucb  dawider  babent  yns  ze  einen  rebten  wider- 
wechsel  —  ablazzen  di  zehen  scbilling  pbenning,  di  man  In  dienet 
ili  ir  Chellenampt  von  vnserm  baus,  daz  e  ist  gewesen  Nidoe  dee 

Chamerer. Daruber  geben  wir  disen  Brief  —  besigeUen  mùi 

meinem,  des  vorgenanien  Chunrade  Rudwein  Ineigel geben 

ze  Neunburch  dreuzebenbundert  Jar,  md  darnacb  im  Newnzebenten 
Jar  an  dem  nacbsten  Miticben  Vor  Mathei,  diser  saebe  md  dize  wider- 
wechsel  sint  gezeug  her  Johanns  der  Bitter  von  Siemdorf^  her 
Gerunch,  hem  Choln  Sune,  friderich  Hutetoch,  Gerbort  der  Stazze- 
lei\  Jacob  der  Chelner,  Peter  der  Vreieinger,  md  ander  Erber 
Leut  genug. 

Orìff.  Per;,  (l'rot.  III.  Nr.  S52.)  Da*  roade  SiercI  t^ift  *■  •<•••  BMXèt  «la  MeMtr  né 
cine  Grabtchtoftl.  bride  landwirlbtchaniiclic  Grràtbe,  nit  der  Unachriftì    Sigillaa  Chaoradi. 

Die  hier  Torkommeude  Ruggeraleiten  Ì8t  bei  Krizeadorf,  in  der  Nik« 
Klosterneuburg's  gelegen. 

In  dieser  Urkunde  erscheinen,  abweicliend  von  der  gewdbalichen  Form» 
die  Zcugen  nach  dem  Datum,  und  der  Propst,  der  im  Jahre  1296  j^meine*  herren 
genaden'*  und  1313  „der  werte  hoche  Praelai"  beisat,  wird  hier  ab  ^geoediger 
Herr*<  von  Seite  seines  Lehensroannea  beieichnet 


Digitized  by 


Google 


177 


CLxxxvm. 

Kmrmd  éer  Chuau  «o*  tiMd^rf  idkenkt  dem  SHfte  BtMtmtfen  su 

Dai  Wien  24.  Aprii  1S20. 

Ich  Chvnrat  der  Gnàvzze  von  lobstorf.  vnd  ick  Ckvnigunt,  iem 
kau^awe,  Tnd  ich  Chvmgunt  des  vorgenanéen  ChtmradeM  iochter. 
wir  Terìehen  —  Daz  wir  —  gegeben  haben  darch  mser  Todern  tei 
wiUeo  md  aach  dureh  ynaer  aelber  bail  sei  willen  swai  leben  ze  reld» 
die  da  ligent  *e  EemoUstorf,  ?nd  Wer  hofstet  ze  dorfe  da  selbens  ze 
ReiooUstorf  —  dem  Erbern  berrò  Probsi  Stepkan  von  Newnhurtk 
Tod  der  samniuige  gemain  dea  selbeo  Cblosfera  —  Iz  snln  aiicb  die. 
die  di  Torgenanten  zwai  lehen  ze  Reinoltstorf  Inne  babeo»  dienen  alle 
Jar  dem  egenanteo  Gotsbaos  ze  Newnburcb  an  saot  Jorgen  tag 
aehezig  wienoer  pbenning  md  tod  den  tier  bofateteo  daaelbena 
Seebzebeo  wienner  pbenning  ancb  an  sand  Jorgen  tag  alle  iar. — Vnd 
gd>en  Io  dar  rber  dìsen  Prief  —  veraigelten  mit  mserm  losigil.  Vod 
aìnd  aoeb  dea  geczeug  ker  Jan9  von  Sierndorf,  ker  Gerunch  der 
Ckol  van  Newnburch,  her  Synum  von  Pellendorf,  Dvrinch  von 
SevM,  ÙHo  der  Schràienperger,  Otte  $ein  evn.  Otte  der  eekagfèrt 
Reinhart  eein  prueder,  vnd  ander  frum  leote  gen&cb  —  Diser  Prief 
ìst  geben  ze  Wienne  —  Dreaczeben  Uyodert  iar  io  dem  zwaiozigi- 
sten  Jare  daroacb  ao  aaot  Gorgeo  tage. 


Lobstorf  iti  Lotdorf  K.  U.  M  B.  bei  SUati,  ReinoHstoif  kdU  iek  fttr 
RauMrtdorf  b«i  Pnaieiidorf  K.  U.  M.  B. 

CLXXXIX. 

Kemrmd'$  Sjfhenh—  Ver$iAenmgihri$f  we§tn  nwei  H0f9t€tten  in  iem  (7«»t- 
ìuekem  geUgen, 

Dtt  M.  AprìL  1320. 

leh  C^vnrade  der  Sfòenhoe  vnd  Ich  GerdrmU  $ein  hamevr&we 
wir  Teriebeo  —  Daz  wir  baben  geehavft  zwo  bofiitat  daez  aand  Mer^ 
tein,  die  aiod  gelegen  ao  Toaerm  baoa  an  der  Craizìmehen  an  dem 
Mkct  da  wir  aof  gelegt  baben  eio  preaae  Tod  aoder  ziomier»  Tod 
dienet  meiner  herren  SpOal  ie  Chloeter  ze  grootrecbt  alle  iar  aind- 
lef  pbeoniog  wienner  ménzze  ao  aand  Merteina  tag,  vnd  zo  ffirgeding 

POBiM.  UT.  i2 


Digitized  by 


Google 


178 

Tier  phenning  derselben  MAdss  alle  iar  ao  saiid  Georigen  tag»  hat  vas 
die  iwa  hofatet  Toser  herre  BroM  Stephen  le  rechtee  Purehreclit 
TerliheD  alien  vnsern  ftumen  da  mit  le  schaffen,  gehlrent  aach  die 
hofatet  paide,  da  wir  die  preaae  md  ander  limmer  haben  aufgelegt. 
mit  gericbt  ynd  mit  dienat  hinci  meiner  herreo  Spital  yen  Chloster, 
Tnd  dai  daa  gerìoht  ynd  der  dienst  yen  den  cwain  hofatete  dem  oft- 
genanten  Spital  icht  werde  gefromd  ynd  ensogen.  Dea  gib  ich  Chyn- 
rader  der  Sybenbos  meinen  berren  yon  Cbloater  ynd  Irm  Spital  xe 
yrchynde  ynd  zi  einen  gezenge  diaen  prief  yeraigelten  mit  meinen 
Inaìgel.  Dea  aint  geseug  mein  Óhen^  her  Gervnch,  her  Dietrekk^ 
der  Schiverà  her  Engeldich,  Chvnrat  Rudvfem,  wUeni  wm  egenbitn^ 
Gerbort,  der  Sluzùer,  Chriitan,  sem  pruder,  Gebhart  von  $and 
MerteiUf  $ein  Sun  Symon,  Chvnrad  mae$el,  Chvnrad  Schiver,  Jacob 
Gervnch  vnd  Dietel  die  reczer,  Diser  prief  Ist  gegeben — Drentseben- 
hyndert  Jar  dar  nacb  in  dem  swainczigistem  Jar  an  aand  Georigen 
tag  nach  Oatem. 

E  CUrtakno  ÀrAM  tSL  M.  lU.  k 

Nach  IftDgerer  Zeit  ertcbeint  hier  wìeder  du  StiftMpital.  Zugleieh  gibt 
die  Urkunde  tuch  eioen  Beweis  dafìir,  wìe  die  Stadt  Kloaternenbiirg  im  14.  Jakr- 
hundert  bei  weitem  einen  grAtteren  Umfang  batte  ala  in  der  Gegenwart,  dean 
die  Gaislnekben,  wo  eine  der  angeaebenatea  Familien  Kloateraevbvrga  wohat, 
i>t  gegenwirtig  eine  theilweiae  Ade  Rìed. 

cxc. 

QeriekHhrief  HeUriek'9  Chrtinme9t,  de$  Wiemer  SUMriekier*,  éber  dem  H^f 
mm  Meidlùi§. 

Dai  Wien  12.  Mai  1320. 

Ich  Hainreich  Chrannest,  xe  den  ZeUen  Richier  %e  wietme 
yergieh  —  Daz  fSr  micb  Chym  in  der  Scbranne  vrow  Margrei,  Die- 
poldes  hausvrow  von  als,  ynd  zaiget  ainen  prief  ymb  ainen  bof,  der 
da  leit  dacz  Maverlinge,  da  sei  an  irret  Seifìrid  der  Murre  der  var- 
sprech,  do  da  der  prief  wart  gelesen  ze  gegenburt  dea  yorgennnten 
Seifridea.  do  sagt  der  prief,  daz  der  yorgenant  Seyfrid  aicb  f&rzicbt 
hiet  getan  dea  yorgenanten  hof  yor  erbern  Leoten,  Alan  daz  er  fìier- 
baz  nimmer  mer  chain  ansprocb  scbylt  baben  gegen  dem  yorgenanten 
hof,  er  nocb  alle  sein  erben.  Do  pat  die  vorgenant  vrowe  Margrei 
dar  vmb  ze  vrogen,  was  nv  rechi  wer,  da  wart  vmb  gevraget  vnd 
erthaiU  ir  vrag  vndtrtail.  Si  scbylt  den  yorgenanten  hof  yerseczzen. 


Digitized  by 


Google 


179 

yerehauffeo,  geben  sveni  si  wolt  an  alien  chrieeh  rnd  an  alien  irresal. 
Vnd  dar  ymb  gib  ich  ir  disen  prief  te  ainem  offen  Trcbunde  vnd  se 
ainem  waren  gecseog  diser  sache  versigelt  mit  meioem  insigel,  ynd 
sint  aucb  dea  geczeag  her  Nidat  von  Eslam,  her  OH  $einprueder, 
ker  Nyelas  der  Polle,  her  Siephan  der  Chrigler,  her  Ortwein,  her 
Marckari  der  vartprech,  her  Hainreich  der  Bórer  der  voraprech, 
her  Seifìrid  der  orel  der  vorsprech,  vnd  ander  frame  Leat  genuecb 

Diser  prief  ist  gegeben  —  Dreazeben  bvndert  iar  in  dem 

iwainzigisten  iar  damach  an  sant  Pangraczentag. 

E  CkartaUrì»  Ar«biri  UI.  fol.  8S.  a. 

CXCL 

Te$tameni  Weiganf$  V9n  ErU%endorf  tmd  setmer  Hmm^ìrtm  Mmr§€trM. 
Dai  i2.  Aprii  1321. 

Icb  Weigant  v<m  Chriczendorf  vnd  icb  Margret  sein  havivrotee, 
wiryerieben  • —  daz  wir  —  geschaflft  baben  alles  ynser  guet,  daz  wir 
baben  In  der  Stat  ze  Newenburch  Chioster  balben,  ynd  datz  Chriczen- 
dorf .ynd  in  dem  Lande  ze  Oesterreiebe  —  Dea  ersten  so  schafTen  wir 
dorcb  ynser  paider  sole  willen  hiniz  sani  Merieyn  ze  Newenburch 
ajnlefibalben  Eromer  Weyns  percbrecbtes,  di  da  ligent  an  der  Grob- 
leìten  sy  einem  Selgeraet^  also,  daz  man  ewichleicben  alle  Jar  an 
ynser  Vrowen  fage  In  der  Vasten  Vnsern  Jartage  da  yon  begen  sol. 
Dar  nacb  so  sebaffen  wir  vnsern  zwayn  Tóchiem  Margreten  vnd 
Katreyn  ynser  hays  datz  Newenbyrcb,  daz  da  leit  in  dem  Gaezzlein 
pei  der  Tvenawe  mit  sampt  dem  pachhavs,  daz  dar  sye  geboret» 
ynd  mit  allem  demyarendem  gyet  ynd  bausgeryste,  daz  man  nacb  Tnser 
paider  tot  dar  Inne  yindet.  ynd  sebaffen  anch.  In  Drey  weingarten  — 
Dar  nacb  so  sebaffen  wir  vnsern  enichleyn,  die  fHdreiches  chini  sint 
gewesen*  vnsers  Svns,  dem  Got  gonade»  Weiganten  des  Slvezzler 
Affdem,  ynd  Margreten  Jansen  hausvrowen,  ynd  Elzbeten  der 
Matsewaerinn  zwen  weingarten  —  Vnd  so  geben  wir  paide  —  yber 
daz  salbe  gescbfift  disen  prief  —  versigelten  mit  vnserm  Insigil  vnd 
mit  hem  Weichartes  Insigil  von  Toppel  zv  den  zeiten  Lantrichter 
In  Oesterreichy  vnd  mit  hern  Gervnges  Insigil  hem  Chvln  Svn  von 
Newenburch,  vnd  mit  hem  Symons  Insigil  von  Pellendorf  vnd  mit 
hem  Dietreiches  Insigil  des  aUen  Chlebaer,  zv  den  zeiten  Mvnz- 
wmtéer  %e  Wienne  vnd  mit  hem  Michels  Insigil  des  Chlebaer  vnd 

12^ 

Digitized  by  LjOOQ IC 


180 

M»^  kem  Diéireidke$  huigU  de$  Jvngem  Ckiebaer  —  Diser  Prief  ist 
geben  —  Drenebeo  bondart  Jar  In  dem  Ayn  rnd  swiiosigìsteo  Jur 
dar  Dadi  an  dao  Palm  tega. 

Orif.Pcrf.  INt  Stoftl  UtafM  •■  FirfftmeoUtrtir*i.  Dm  ente,  raod,  in  g-elbei  Wtek»  g-edriekt. 
MihIH  ia  «Imm  JTiétrfrfg»  ••Uli*  Jm  Wappen  der  H«rT«B  tm  KriUeadorf  mit  dtrCntUrìA: 
f  S  .  WnClADI .  DI  .  CnUZEHDOHF  ^  Dai  iweite,  gUkbfalU  riad  lad  i*  k*'I>**>>  Wachi, 
sdfft  ia  irtittUcM  taUlic  4m  laklM  der  Edlea  v.  Toppel  (Hintkaier  Bce««a.  Tab.  XLVI.  a.  &) 
UaMMftt  t  S  .  WICIAUM  .  DB  .  TOPaL.  —  Da*  dritie  SUgtì  fchlt  aa  dtr  Uràude,  «i  ut  darri* 
AalllwMfM  •■  mActm  Orim  tallo»!  —  Dia  rì«rtc,  rud»  io  ytlben  Wa«hf,  eaUalt  in  drete^ki- 
t«B  ••Uli*  «ìms  Mikbtola  f  S  .  8IM0RIS  .  DE  .  PELNDORP.  —  Daa  fBafte  vad  aecliite  tìad  rsa 
fUkkar  aMMt  nJ  Fvkt,  bi  «ntarta  Arfì  vaprrcht*  Balkra  ait  abwirU  («bo^enea  Endea  f  S. 

DliaiCI .  CILBBAa 1  bi  l«toterca  i«i(t  ilcb  ia  der  uaterca  E»ke  dei  Scbiid«t  eia  SUsm, 

•W  walg>—  «w«l  llitlir  f«g«B  il*  Uiàn  ebtrca  Eefcea  btrTorwaehica.  f  S  .  HICHAHELIS  .  CH.— 
Dm  tUkMH»  8i«t«l  lai  TÌar>iàÌf,  ia  ralkat  Waeha  r«'>-A«kt,  aod  eatbilt  dai  Fanilieawapfea  flri«h 
4mi  IMtaa  8kctl  ui  ib  UaMbrilli  f  6  .  ITI .  DITBICI .  CHLEBAII. 

Dietrìeli  der  Chieber  f«hlt  in  dem  Veneichnisse  der  MOnziDeisfer  bei 
FiMker  Brar.  Notìt  Urb.  Vìmb.  T.  Il  p.  68. 

cxcn. 

Ahiwnèrisf  dn  S§Mkur§er  BnUseà^ft   Friedrich   99%  Le$heiUM  fltr  èie 
SHfUkirdke  su  Kloetememhirf. 

Dai  Pt88aa  18.  Augiiat  1321. 

Frideriem  ùei  grada  tamete  SakbwrgemU  Eederie  Àrekie^ 
pUeofUB  ÀpoMtoUce  Sedie  Legahu  VnÌTeraift  ad  quoa  preseotes  per- 
reneriot,  Salotem  in  omnium  saiyatore.  Capientes  Chriati  fidalea  qui- 
bosdam  muneribua  illectivia,  iadulganegs  Tidelieet  at  ramiaaionibua 
peecatonun  ad  pietatia  opara  iuTitare»  quo  reddantur  diyìna  gracie 
uptiorea.  Omnibua  rare  penitantibus  et  eonfesaiat  qui  ìliaae  Sanete 
Marie,  que  singalis  septimania  mo  die  in  Ecclesia  Nemburgenai  Pata- 
Tieoaia  Dioceaia  ordinia  aancti  Auguatini  conventualiter  et  soliempniter 
ceiebrabitur,  cum  debita  devocione  et  reTcrencia  interfìierint,  de 
omnipotentis  Dei  miaericordia  et  beatorum  Apostoiorom  Patri  et  Paoli 
confisi  auflìragiis  Quadraginta  dies  de  iniuncta  ipais  penitencia  miseri- 
corditer  in  Domino  relaxamus.  Datura  Patarie  XVIU  Kalend.  Septem- 
brìs  Anno  domini  Millesimo  Trecentesimo  Ticeaimo  primo. 

0ri(.  Perf.  (Btp.  f •*.  Rr.  8.  fai.  88.)  PrialrM'a  8i«fal  lat  Jm  sw  Jakra  1819 
(a.  188)  fcaadifiaèw  «81%  gMtk. 

Dia  Urfcnda  gìbt  ataan  Bawaia  daa  aaTariBdarlan  WoUwallaaa  Prìadrìdi'a, 
waleliaa  daraalba  tm  Jahra  1319  diurdi  dia  VaraiHtaluag  swiaebaa  Propat  Stapban 
«ad  dan  plpetliebaa  Lagataa  Adhamar  Targa  8o  glinsand  bathitigta. 

Dia  hiar  arwfthata  Frflhmaaaa  da  B.  M.  Y.  worda,  wie  aa  baim  Jahra  1346 
areiehtiieb  ist,  al8  ConTantoal-Maaaa  bahaDdelt  and  aardainKraasaltara  gala 


Digitized  by 


Google 


181 


cxcm. 

Simvm  von  Prin*endorf  $ehenki  dem  8Hfte  den  Jàkrliehtn  Dietut  von 
12  Jotken  Àeker  nu  Prhmendwf, 

Dal  30.  Norember  1321. 

Ich  Symon  von  Prunssendorf  Vergich  —  daz  ieh  —  ffeben  han 
meines  rehten  aìgens,  ala  ich  ez  gehabt  han,  md  ala  mir  ez  meìn 
Vordern  lazzen  habent,  hincz  Newenburch  dem  Gotihaua  ifvnser 
Vrowen  Alter  zwelif  Jeucbart  achers,  die  gelegen  aint  ze  Prunssen- 
dorf also  beschaidenleich,  wer  der  ist ,  der  die  Yorgenaiiten  zwelif 
Jeucbart  acbera  in  nuz  ynd  in  gewer  bat,  ze  ainzigen»  oder  mit  ein- 
ander,  der  sol  alle  iar  dienen  f  f  vnser  Vrowen  Alter  ze  Newenburcb 
ie  Ton  dem  Jeucbart  zwen  pbenning  Wienner  Munzze  an  sant  Micbels 
tag.  —  Darvber  gib  icb  disen  prief  ze  Vrcbunt  ynd  ze  sicberbait  dem 
egenanten  Gotsbaus  versigeUen  mit  Rat  ynd  mit  gunst  meiner  Erben 
ynd  meiner  freunt,  wand  ich  nichi  aigens  Insigels  het,  mit  meines 
Óheònes  InsigeU  hem  hainreiches  ze  den  zeiten  Pharrer  ze  Pruns- 
sendorf. Der  prief  ist  geben  —  Dreuzebenbundert  Jar  in  dem  ain 
Yod  zwainzigisten  Jar  an  sant  Andrestag. 

Orig.  P«rff.  (Pr«l.  m.  Rr.  191.)  Dm  hl«ÌB«  «bloaf*  8in«l  ■>>■««  n  •imtm  PctfUMBtolrti- 
ttm.  la  èamaèihwm  •nektbt  da  M mb  ia  a«fr««lil«r  Stollug,  Ut  ■■■pi  adi  Ì9m  Niaikaa  aaklcMtt, 
aadl  rMfcls  «aikIMaad.  la  ira  Hlaiw  Ult  «r  «ia«a  akg«lMaM«B  lapf.  LIaka  liall  panllal  sii  Ut 
VmaàkriA  Ur  NaM  S  .  UCOIUS  .  UaMhrifl:  8  .  BZimua  .  8ACBBD0TI8. 

CXCIV. 

Dm$  soft  KUstemenhwrg  nimwU  dms  PtMouer  D^memitUél  in  die  geiitlidU 
VerhrUderung  tmf, 

Dtt  Ktotiemeubiurg  13.  Deeember  13)1. 

Venerabilibu»  in  Cbristo  Viris,  Dominìs  suia  Cbariasimis  Alberto 
Preposito,  Wolfgango  Decano,  iotigue  Capitulo  Ecclesie  Patavien- 
9is  Stepksmus  miserawme  divina  prepositus,  Nicolaus  Decanus, 
ioituque  Ckmventus  MonasterU  Ifeuburgensis,  Ord.  a.  Aug.  Canon. 
Reg.  patayìenaia  dyoceaif  eum  oradonibua  auia  deyotis  fratemam  et 
mdiasolubilem  in  Domino  Charitatem.  Ut  amicicie,  faroiliaritatea  et 
Graeie  inter  noa  mutuo  loogia  retroactia  temporibus  babite  et  con- 
traete yirtuoaia  operìbus  aolidentur,  et  in  lueem  melina  dedueantur»  ut 
eciam  multiplieatia  intereeaaorìbus  yenia  facilina  impetretur,  yos  uni* 
rersos  et  ainguloa  tam  preaentes,  quam  yos  in  posterom  anccedentea 


Digitized  by 


Google 


182 

in  nostnim  Confraternitatem  libenter,  liberaliter  et  de?ote  reeiplmi», 
faeientes  job  tam  in  TÌta,  quam  in  roorte  et  in  perpetuum  omniun 
missanim,  oracionum,  abstinenciarum,  yigiliaruin  et  aliorum  bononim, 
qne  per  nos  et  suceessores  nostros  in  Monasterìo  nostro  Deo  coope- 
rante, qui  est  bononim  ooiBium  anctor,  fiont  et  fieri  poternnt,  parti- 
cipes  et  consortes.  Adìecto,  quod  vobis  et  sucessoribus  vestrU  in  per- 
petunm,  quociescunque  Monastetium  nostrum  aeceaseriiis,  cnU  m&ram 
circa  illud  feceritis,  a  die  adventuè  ventri  ad  odo  die$  continuoi 
prebendam  uni  Canonicorum  nottrorum  debitam  in  pane  et  aliii, 
que  de  coquina  uni  ex  nobis  dari  consweveruni,  vobis  et  cuiUbet 
vestrum  administrabimus  integre  cum  affedu.  Prebendam  vero  vim 
in  tanta  mensura,  quantum  uni  ex  nobis  de  communi  prebendali  vino 
dari  conswevit,  vobis  de  Cellario  Domini  prepositi,  qui  prò  tempore 
fìterit,  edam  de  ilio  vino,  quod  ad  Scultellam  suam  porrigiiur,  votu- 
mus  ministrare.  Preterea  cum  alicuius  Canonicorum  yestrorum  nobis 
nunciatus  fuerit  obitus,  illius  celebrabimus  exequias,  quemadmodom 
apud  nos  et  prò  nostris  fieri  est  consuetum.  Et  ut  premissa  omnia  per- 
petuo rata  maneant  et  inconvulsa,  damus  Yobis  in  testimonium  pre- 
missorum  has  literas  nostras,  nostrorum  cigillorum  munimine  robora- 
tas.  Actum  et  datum  Neubìtrgii  anno  Dni.  Millesimo  Tricentesimo 
Vigesimo  primo.  In  die  s.  lucie  Virginis. 

AkMhrifl  itt  IT.  Jahriivaierts,  ««Acwahrt  \m  Deeaul*  i«t  StiflM. 

Abweichend  ron  den  gewShnlichen  Yerbrùdeningen  wird  hìer  nieht  blot 
die  Gemdnsehtfl  des  Gebetes,  sondern  toch  die  Ertheilang  einer  Herrenpfrfiode 
fOr  die  Zeit  tod  8  Ttgen  (and  twtr  der  Wein  tod  der  Tafel  des  Prllttea) 
logetiehert 

cxcv. 

ViiiiationS'Statut  Albert s,  BUehofa  von  Passau. 
Dat.  Klotterneuburg  2.  Juni  1322. 

Nos  Albertus,  Dei  grada  Ecclesie  Paiaviensis  Episeopus  ad 
perpetuam  rei  memoriam.  Cum  nuper  in  Monasterìo  Newenburgensi 
Canonicorum  Regularium  ordinis  sancti  Augustini  nostre  Dyoeesis 
sancte  visitacionis  ofpdum  personaliter  egissemus,  in?enimus» 
quod  ex  certis  causis  inter  ?enerabilem  Stepkanum  prepositum  et 
nonnullos  ex  Canonicis  ibidem  ex  vna  parte,  et  Hertwieum  Decanum 
ac  plures  ex  fratribus  ex  altera  gravissima,  quod  dolentes  percepimus, 
dissensionis  materia  fuit  orta,  adeo,  quod  dictus  Decanus  cum  quibus- 


Digitized  by 


Google 


183 

dam  ex  Canonieis  iiììdus  dlg^e  ftierint  offensi,  et  non  sine  setndalo 
pertnliafì.  Volentes  igitor  eisdem  et  alìis  fratrìbas,  atque  ipsi  Mona- 
sterìo  circa  fbtnra  scandala  sire  pericola  precayere,  de  Venerabilinm 
Prelatoram  et  aliornm  sapientoni  infra  scrìptonim  Consilio  prò  bono 
pacis  et  concordie  taUter  statuendum,  diffiniendom  dnximas  etiam 
ordìnandom.  Primo  videlieet,  Yt  prepositns  antedietus  omnia^  minora 
ac  magia  ardua  Monasterìi  negoeia»  ridelieet  bonorom  immobilium 
aìienaciones  perpetnas,  aut  ad  ritas»  donaciones  prebendarmn,  recep- 
donea  fratmm  et  similia,  que  sino  Consilio  aat  consensu  Capitali  fieri 
non  coosneTeront»  aut  possunt,  nequaquam  sino  Capituli  sui,  aut  sal- 
tem  Sex»  yel  ad  minus  Quatuor  meliorom  et  saniorum  Consilio  ordinet, 
aut  disponat  Preterea  yolumust  rt  Joìumneè  de  Syemdwrfy  frater 
prepositi  circa  omnes  officinas  et  negocia  Monasterìi  ab  intns  et  ab 
extra  nicbii  permittatur  habere  de  celerò  potestatis»  ita  adeo,  rt  nec 
intra,  nec  extra  aliqua  sibi  amroinistracio  committatur.  Nec  idem 
Jobannes  et  Txor  sua  cum  ipso  proposito  sub  expensis  suis  morentur 
continue,  proYt  hactenus  consucTcrunt.  Preterea  curo  prepositus  ipso, 
sicut  et  quilibet  Prelatus  pie  ac  paterne  subditos  suos  debeat  pertrac- 
tare,  ne  plus  timori,  quam  amari,  aut  magia  preesse,  quam  prodesse 
Felle  putetur,  yolumus,  yt  si  quempiam  ex  dominis,  aut  dominabus 
ytrinsqueConyentus,  yt  bominem,  fortassis  contingat  excedere,  excessus 
iUe,  cuiuscnmque  condicionis,  aut  qualitatis  existat,  in  Capitulo  juxta 
fratruro  consilium  condigna  penitencia  puniatur.  Quodsi  alìquem  yel 
aliquam,  ynum  aut  plures  semel,  yel  pluries  grayes,  quod  absit,  con- 
tingeret  perpetrare  excessus,  prò  quibus  possent  et  deberent  non 
inmerito  carcerali  pene  yel  custodie  deputarì,  Statuimus,  yt  prepositus 
fratres  ipsos,  aut  Capitulum  in  oblaya  9ua,  quam  ipsia  confirmamus 
et  approbamusperpresentea,  nulla  racionepossit,  aut  debeat  impedire. 
Quod  si,  quod  non  presumimus,  prepositum sepedictum premissos Quatuor 
Articulos,  yel  aliorum  aliquem  infringere,  aut  quomodolibet  non  obser- 
Tare  eontingeret,  et  de  hoc  per  fratres  de  Capitulo  racionabiliter  con- 
yincatur,  yolumus,  statuimus  et  ordinamus,  yt  a  prepositnra  ipsa  cadat 
oiDoino,  ac  omni  iure,  quod  in  ea  sibi  competit,  sino  omni  sentencia  ac 
contradiccione,  siye  Impedimento  sit  ipso  facto  prìyatus.  Ad  quod  idem 
prepositus  se  yoluntarie  obligayit.  Vt  autem  premissa  omnia  et  singula 
perpetue  memorie  commendentur,  ac  rata  et  inriolabilìa  perseverent, 
presentes  diiBniciones,  ordinaciones  et  statuta  nostro^  ac  Stephanip 
MènoMterH  NewenburgetuU  prepoiiH  prefaH,  nec  non  venerabilium 


Digitized  by 


Google 


184 

Hamrici  preponH  McmmaterU  umeti  YpoHH,  Tr^iimm»,  pr^p^^ki 
Monastern  in  Herctogenburgay  et  EugamSf  pr^jHMii  ManoMier» 
$aneU  Andree  ordmU  eiiudem,  ae  kanorabiUitm  vtronMi,  MagUtri 
Ludoìfly  Deeam  Chrememii,  MagUiri  Hamrìei  CwMniei  Pataviem' 
$U,  Jmperialii  amie  notarti  SigiUarum  rounimine  feeimus  commiioìrì. 
ActuiD  et  Datum  Neteenburge  Anno  Domini  Hillestmo  Treeentesimo 
yicesimo  secondo.  Quarto  Nonnas  Junij  Pontificatus  nostri  anno 
Secundo. 

Oriff.PMV.  (a«r-V«^  Mr.  T.  1*1.  •«.)8i«kM  •?  al*  w  FirgMMatttwIl^Mifwit  SÌ«c^  i«  f<ft— 
WMkt.  —  Dm  tnf ,  Jmm  i—  tbek«te  AlWrt  ▼••  PatMV ,  •.  h.  D««I1ìm  BsMrtt.  B^—wL  Tmk.  TO. 
B.  i8.  ~  Dm  twdto  Mici  a*  UaMhrilIt  8  .  STEKAin  .  PPTI .  É^E  .  IIE71fBT14»ll.  •taytea 
WUt  ia  MUra  TImU*  wa«r  «ìmm  ■•gM  kBÌM4.  tkM*  ii—9m  «iut  4it  h«ili(«  jMgfra*  taf  liaf 
Tlkr«M,  Mf  im  ■••pi*  •{••  Kr*M,  Ìb  itr  BeclitM  érti  BUmm.  Bit  àt  lÀakn  4m»  ««ekcsAt 
J«MkÌB4  kàlUmà,  M  4MMm  Smì*  «te  T«ff«l  (TkaWT)  •rMk«Uc  —  Dm  Mito  bl  •kc*UM««  »« 
DmcUiM  1.  •.  T»h.  TI.  •.  87.  ~  Dm  ri#rt«  •bM4M«lk«l  Tftb.  Tll.  m.  Tt,  4Mk  mH  4Ì*  LigMit 
UvlMi  t  8  .  TlOSTAIflS  .  PPTI .  ZC^%  .  SCI  .  eSOMI .  IH  .  ■EBZOeENBVlO ,  wU  fa*  mm- 
rta  ••kU^fcU*  SCS  .  6B0I .  —  la  IIbIIm.  mit  **r  BiUttlirUlx  SWILLUll .  ITeOIIIS  .  FPTI . 
SAHCn  .  ARDBBB.  tt^kl  4tr  Prtp***  ^  'm-  MtlkUm  4m  ■tttrih»H>fcM  Stok.  la  Am  LUkm  aia 
Bath  Uìtnà,  4i*  K«ffk«4«aaBf  fltUbt  tbea  H*rs«fftlial*.  Dm»*1^  Ut  |M*htellt  Wl  Daallias 
1.  •.  Tab.  fU.  a.  M  a^rtMlA*!.  4Mh  Ut  4u«lWl  *tr  Blak  •■  abcraa  BaJa  c«krteal,  bai  4aai 
Tarliec«>'«>  •i*^^  —  Dm  Mcliat*  alt  éar  UMakriAt  f  8  .  LTDOLTl .  DECANI .  CBEMB!»»  aaigt 
•la*  tUkfaic  GMttlI  ail  lMf«a  Oewiaiera.  4m  Baapl  tom  IfiabM  aMalrablt.  rar  vtlekcr  icr 
DtMa  kaiat,  wi*  Wi  Bak^r  TU.  DL  a.  14.  Dadi  kilt  «•  H«ÌHgaar«»Ull  («tv*  ti.  Tali,  iar 
Birakta-SekaUhctlic*)  U  'tr  BMbtaa  tiaaa   Palatweic.   4i«   liak*  rakt  taf  4«r  Brasi.  Baalkalcr 

B«e«Ma».  Tab.  TD.  a.  7 !■  sUkeatM:  f  BEIMBIC! .  BECTOBIS  .  BCCLE  .  WIEMN  .  CAM  .  PATA- 

▼lElf.  bttcl  4«rMlk«  aatar  tiMa  Bafaa,  lk*r  val«lMai  Ur  ball.  Slaphaa  baiai,  aaf  vaMaa  aia 
Hua  ail  b*i4«B  taparfababaaaa  Ua4ea  Slaiaa  sa  sabUaiara  la  Bafrift  Ut. 

Der  f  ititìrende  Bitchof  iit  Albert,  Heriog  tob  StehMo,  Sohii  Agnesaas 
TOB  Hibtburg,  1320  Tom  Ptptte  zum  Bischof  tod  Ptstau  emBnnt,  welcher  ìob 
Jahre  1321  in  der  OcUt  dee  Pfingttfettee  lu  Wien  bei  deo  Dominiemnem  ìm 
GegeDwtrt  dee  KSnigs  Friedrich,  der  Henoge  Albreekt,  Heinrich,  Otto»  der 
KAnigin,  dee  gtnzen  Hofetattes  und  vieler  Prlltten  eeiae  erBte  keil.  Meeee  Ite. 
(HeneÌK,  Germ.  etera.  T.  I.  p.  41M  m<I<I*) 

Bemerkenswerth  ist,  dass  der  Biechof  la  dieeer  VidtatìoB  tot  AUeai 
3  PrOpste  desselben  Ordene  tutog.  Der  auch  beigeiogeBe  Pfarrer  tod  Si  Stephaa 
in  Wien,  Heinrich,  erschien  bisher  auro  ersten  Male  erat  in  einer  Melker  Urkande 
Ton  1324,  war  Ton  Laaern  gebiirtig  und  augleich  Domherr  tu  Paaaaa  and  Fret- 
eingen  und  oberater  Schreiber  (Kaniler)  der  Heno^  Ton  Oeterreich. 

Die  Torkommende  Beatfitìgung  der  Oblaj  besielit  aiek  auf  die  dea  etnieiaeii 
Chorherren  aukommenden  PrSbeoden. 

CXCVI. 

BUehof*  Albert  von  Pauau  zweUeM  Viiiiaiion$'8tmiui, 
Dat  Klosterneuburg  10.  Juni  1322. 
Nos  Alberiiis,  Dei  gracia  Ecclesie  PtUavienme  Epieeapiu  ad 
perpetuam   rei  memoriam.  Cum  iuxta  officii  nostri  debitnm  in  Mona- 


Digitized  by 


Google 


18K 

tterio  Neunbiirgeosi  CaDonieorum  Regularìum  Ordinis  Saneti  Aogustiiii 
nostre  Dioeesis  in  ytroqne  Conventu  Sancte  riaitacionis  offieiuro  perso- 
naKter  ageremas,  InTenimus,  quod  non  nulla  cirea  personam  et  Statam 
Venerabilia  Stepkam  Premonti  ibidem,  quedam  circa  personas  alias, 
el  qnedam  circa  officinas,  et  diversa  negocia  Monasterii  interiora  et 
exieriora  reformacione  qaam  pluriromn  indigebant.  Quorum  quibusdam 
dllacionem  non  capientibus  tunc  in  nostri  preseneia  correctis  et  muta- 
tisi Ipso  eciam  proposito  cum  aliquibus  ex  Canonicis  prò  excesòbos 
et  ÌAsoltibns  in  personam  Hertwid  Decani  et  quorundam  fìratrum  in 
capitalo  indebite  factis  ad  alia  Monasteria  eiusdem  ordinis  prò  bone 
paeis  ad  penitenciam  agendum  ad  tempus  omissis,  Circa  relìqua  ipsi 
MoMsterio^  fratribus  et  Dominabus  Ttriusque  Conventus  sollerti  cìr- 
eumspeceione  proridere  volentes,  de  Venerabilium  et  discretorum 
rirorom  ffenrieif  Mana$ierii  sancH  YpoliH,  Trtutonù  Motuutern 
t»  BerexogenburgOf  ei  Hugonis  Mùnaaterii  SancH  Andree  Prepod' 
tarum  ordmU  eùudem^  MagMriLudolfi,  Decani  Chremetuis,  Magi- 
tiri  Hemici  Canonici  Paiamensis,  Imperialia  aule  Notarii  et  aliorum 
Sapientum  curie  nostre  Consilio  taliter  duximus  statuenduro,  diffinien- 
dum  et  ordinandum.  Primo  enim  statnimus,  Tt  omnes  fratres  Decano 
suo,  et  Saoctimoniales  Magistre  sue,  ipse  quoque  Decanus,  qui  prò 
tempore  fuerit  cum  omnibus  fratribus  de  Capitulo  seu  Conyentu  yiro- 
rmii,  Magìstra  eciam  cum  omnibus  Sanctimonialibus  de  Conyentu 
Dominarum  Proposito  Monasteri! ,  qui  prò  tempore  fuerit,  in  omnibus, 
et  per  omnia  licita  et  bonesta  bumiliter  obedìant,  Sibique  loco  Dei 
taoquam  pastori  suo,  et  yelud  membra  capiti  sint  subiecti.  Quia  ipse 
est,  qui  tenetur  altissimo  et  nobis  de  ipsis  et  eorum  singulis  reddere 
raeionem.  Prepositus  autem  Decanum,  et  fratres,  Magistram  et  Soro- 
res  pie  foyeat.  Paterne  corrigat  more  pii  Patris,  qui  durius  proyocatus 
mieius  corrigit,  noe  de  cetero  ynquam  yerbis  crudelibus,  presertim 
igeominiosis,  exasperet,  et  quantum  precayere  potest,  exasperari  per 
alios  non  permittat  Preterea  statuimus,  ac  sub  obtestacione  diyini 
ìodìeii,  nee  non  sub  obtento  gracie  nostre  strictissime  prohibemus, 
ne  de  cetinro  Prepositus  cum  Decano,  aut  cum  aliqua  parte  fratrum 
aat  Sororam,  Decanus  cum  fratribus,  aut  alìqua  parte  ipsorum.  Magi* 
atra  cum  sororibus  aut  parte  ipsarum,  aut  eciam  fratres  yel  Sorores 
inter  se  in  alterius  cujuscumque  persone  voi  partis  odium,  yel  iactu- 
ram  yllam  ligam,  conspiracionem,  ynionem  seu  societatem  babe- 
aut»  aut  in  posterum  facere  yel  quomodolibet  inire  presumant,  sed 


Digitized  by 


Google 


186 

orones  in  Christo  per  saeri  ordini^  professionem  mam  eorpua,  Tiiiim 
cor,  et  anima  ma  eifeeti  Dee  Tnanimiter  et  ooncorditer  in  dinmis  et 
noetomis  Diyinis  ofBdis  quieto  et  pacifico  corde  seniant  incessanter. 
Ulud  attendentea,  qnod  non  niai  in  paeia  tempore  bene  colitnr  pads 
anetor.  Porro  cum  hil»  qni  altari  deseryiant  nrere  debeant  de  altari, 
nec  ligari  oa  boYis  debeat  trittnrantis ,  Statoimns  et  distrìcte  preci- 
piendo  mandamoa,  yt  Prepoaitus  fratribua  et  Sororibna  rtrinaqae  Con- 
Yontos  prebendaa  auaa  in  rictu,  et  amictn,  et  conaolacionea  conawetaa 
integraliter  iuxta  antiqnam  consuetndinem  ftciat  miniatrarì,  et  domi- 
nabus  specialiter  lineas  et  alias  reates  ioxta  morem  consnetom  debitu 
subtrahi  aut  diminni  nolnmus  tIIo  modo.  Item  atatoimns  et  mandamns, 
yt  bestium  et  fenestra,  qnibos  itnr  de  domo  prepositi  et  respicitur  in 
Capitulum,  omnimodis  obstruantor,  nec  per  illa  ab  aliqno  extraneo 
secreta  Capitali  yideri  yaleant  et  andiri.  Item  Equirream  Monasterii, 
quam  habuit  Johannes  de  Syemdarf  per  prepositom,  ybiqne  resomi 
yolnmus  et  baberì.  Preterea  cum  propter  sexus  fragilitatero  mnlieres 
sepius,  et  quandoque  grayius  yiris  infirmari  contingat,  diffiniendo 
mandamus,  yt  quandocumque  aliquam,  yel  aliquas  ex  Sanctimoniali- 
bus  adeo  infirmari,  seu  debilitarì  cootingat,  quod  opporteat  aut  expe- 
diat  ad  yicinos  et  bonestos  consanguineos,  seu  parentes,  aut  in  Ciyi- 
tatem  yicinam  ipsam  prò  causa  infirmitatis  et  recuperacione  sanitatis 
transire,  et  de  boc  constet,  aut  liquido  constare  possit  Magistre  et 
Sororibus,  yolumus,  yt  eidem  ad  boc  facienduro,  ysque  ad  certum  tem- 
pus  limitandum,  per  Prepositum  buiusroodi  licencia  non  negetur. 
Insuper,  quia  mulieres  buiusroodi  nunc  propter  debilitates,  nunc  prop- 
ter delicaciam,  siye  sexus  firagilitatem  specìalibua  plurimum  indìgeant 
consolacionibus  yltra  prebendam,  Volumus,  statuimus,  diffinirons»  et 
ordinamus,  yt  lìbros  seu  libellos  quoscumque,  Cypbos  et  yasa  alia, 
zonas,  in  quibus  pater  noster,  aut  alias  oraciones  numerare  sueyeront, 
Bursas,  Serta,  Cingulos,  et  buiusmodi,  que  propriis  suont  et  laborant 
manibus,  que  tamen  publice  et  notorie  babent  et  ftidunt,  de  Scita 
ipsius  Prepositi  et  Magistre  in  yita  sua  yel  in  morte  aut  mortis  articolo 
fratribus  aut  Dominabus,  aut  aliìs  quibuscumque  personis  non  sospec- 
tis  prò  animarum  suarum  remedio,  aut  alias  prò  sois  necessitatìbos 
seu  indigenciis  habere,  donare,  legare  valeant  libere  oc  ieeiari  prò 

sue  libitu  yoluntatis. Vt  autero  hec  omnia  et  singola  perpetue 

memorie  commendentur ,  et  ne  aliquìs  se  per  eorom  ignoranciam  in 
posterum  yaleat  excusare,  presentes  diffiniciones,  statota  et  ordina- 


Digitized  by 


Google 


187 

eiones  nostras  Sigilli  nostri  appensione  feeimus  coUnrouniri.  Datuin 
et  Aetam  Nevnburge  Anno  Domini  M*  CCC  Vicesimo  secundo. 
Quarto  Idas  Junii. 

Oriff.  P*rf.   (Rt^  ?•«.  Ifr.  «.   M.  86.)  Du  friktr  crwibat*  8i>ftl  BÌMb«r  Albert'*. 

Die  TorkommeiHle  Equirret»  wohi  gleichbedeutend  mit  Equirìtia  bei  Du- 
eiDge,  tUo  Gettfit,  toUte,  dem  Befehie  dea  Bischofes  tufolge,  dem  Johann  von 
Sierndorf  genoniinen  und  wieder  rom  Stìfle  aus  verwaltet  werden. 

Das  in  der  Urkunde  erwfihnte  Capitelbaus,  ^domus  capitularis'*,  ist  die 
heutige  Leopoldsgnift,  welche  bis  au  dem  Jahre  1667  alt  Capìtelaaal  diente. 

B«merkenawerth  sind  die  den  Nonnen  ertheilten  Begflnstigangen,  daninter 
das  Reeht  sa  teatiren. 

CXCVII. 

K.  Friedriek  hetiMtìgt  éa$  dmrek  Henog  Friedrich  den  Slreitharen  der 

CmpeUe  eaneti  Jehannis  Bapt  %u  Kloaterneuburg  eriheiUe  PrivUegium, 

Dai  Wien  15.  Juli  1322. 

Ffidericu»  Dei  grada  Bomanorum  Rex,  semper  Augustus 
Omnibas  in  Perpetaum.  Aceedens  nostram  presenciam  Vir  honestus» 
MagUier  Cunradua  Rector  Capette  sancii  Johatmie  Baptieie  in 
Newenburga  Clauitrali  CapeUanus  noster  deyotus  dilectus,  et  exhi- 
beot  ac  exponens  oobis  quoddam  Pri?ilegium  Salvurn  et  integrunt 
super  dote  ipsios  Capello  coneessum  et  traditam,  siipplicayit  homiliter 
per  nostrani  excellenciam  approbari»  confirmari  et  innovari  Priyilegium 
idem,  Cujus  tener  talis  est  :  (Folgt  das  Priyilegium  Friedricb^s  des 
Streitbaren  yom  Jahre  1240,  bei  Fischer  II.  200.)  Nos  igitur  tam 
salubre,  tam  pium,  tamque  opportunum  et  fayorabile  factum,  quod 
non  sohtmprimii  fundaloribus,  8ed  et  Successoribus,  Salvum  servan- 
tiàuM  iUudy  meritum  Salutii  conferve  poterit,  et  honoris  applausu 
prosequentes  beniyolo  et  affectu  pienissimo,  prenotatum  priyilegium  fida 
iiiterpretacione  prò  utilitate  diete  Capello  juxta  liberalem,  liberam  et 
Sioceram  donantis  intencionem  Summendum  approbamus,  innoyamus, 
et  presencium  Sigillo  nostro  regio  signatarum  testimonio  coofirmamus. 
Nulli  ergo  omnino  bominum  liceat  hanc  nostre  Seriem ,  seu  paginam 
confirmacionis  infringere,  yel  eidem  ausu  temerario  contraire.  Quod 
qui  secus  attemptare  presumpserit,  indignacionem  nostram  grayissi- 
mam  non  sino  dispendio  pene  debite  se  noverìt  incurrisse.  Datum  in 
Wienna  Idus  Julii  Anno  Domini  Millesimo  Trecentesimo  yicesimo 
Secundo,  Regni  yero  nostri  anno  Octavo. 

Orig.   Perj.    (Prol.    II.    Nr.  96.)    Dai  M«jfstàUsir(fil    (akgebildet    b«i    Ufr^oU    Ai.lr.    Mon. 
T.  I.  Tab.  V.  a.  S.)  hiagi  «■  «ioer  rotb-g«lbea  Sei^eaccbaar. 


Digitized  by 


Google 


188 

Der  ht«r  trtelieiMade  R«elor  d«r  Ctp«Ua  aptaloM  odMr  Mieti  lohunk 
BaptUUe,  Kourtd,  kAoimt  Miertt  1306  urfcaBdiidi  ?or. 

In  tpitorer  Zeit  ertekemeii  u  gleieher  Bigensdiaft:  1407  NieUi  voa  Mmeb- 
sea,  1412  Nielat  Reinprecht. 

cxcvni. 

Konrmd  der  VéUmer^  Siadirichter  von  Komevburg,  he%eugt  die  Stifhtng 
9weier  Jmkrtmge  dureh  Marquart  den  Poghart  und  Margarefh  teine 
Htuufrmu  hei  dem  Stifte  KloMtemeubmrg. 
Dai  Korneuburg  30.  Juli  1322. 
Ich  ChuMrai  der  Velizer,  xe  den  zeiten  RifUer  vnd  der  Rat  vnd 
auch  die  Purgergemam  ze  Newenburch  marchthalh  wir  verieben  — 
daz  Marquart  der  Pùgkart,  dem  got  genad .  geschafTl  rnd  gegeben 
hat  mit  rat  ynd  mit  gunst  eeiner  hausfrotoen  vron  Margreten  —  den 
ersaroeo  ynd  geistleiehen  herren  ze  Newenburch  Cblosterhalb  in  ir 
Oblaye  iren  weingarten,  der  gelegen  ist  an  Mukkerawer  perig  ze  den 
RetUtemt  dea  ein  halbez  Jeuch  ist  der  gelegen  ist  ze  neehst  dew 
Metter  weingarten  mit  so  beschaidner  red,  daz  die  vorgenaaten 
herren  alle  iar  ierleich  sullen  davon  begen  zwen  Jartag,  ainen  des 
dritten  tages  yor  sant  Philippes  tag,  den  andei-n  an  dem  vierden  taf 
Tor  ynser  ?rowen  tag  ze  der  schidung  —  Auch  hat  die  vorgenant 
yrow  Margaret  daz  vorgenant  gesebeft  vnd  die  gab  des  selben  wein- 
garten bestette  md  stet  gehcibt  nach  ìres  vorgenanten  wirtes  tod  mit 
80  Yzgenomner  red,  daz  si  den  Yorgenanten  weingarten  enphangieo 
hat  ze  einero  rehten  leipgeding  ir  iren  tagen  —  Des  gebeo  wir  diseo 
prief  —  besigeUen  mit  vnser  Stai  Imigei.  Der  prìef  ist  gebeo  in 
ynser  yorgenanten  Stai  marchthalbe  ze  Newenburek  —  dreucieheiH 
bnndert  Jar  in  dem  zwai  ynd  zwainezigisten  Jar  an  dem  nechaten 
vreitag  nach  sand  Jacobes  tag. 

Orif.  Pcrt»  Raa^M  8i«ftl  Ib  f«IktM  Waehi  ••  tlMM  PtcgMBMtelrtiDm.  Biat  StoitaMcr 
nil  T1i«r  •■<  4r«l  ThBraM,  dierCB  aitUf rf r  b<k«r  •■buif U  Vatehrìft  i MSTRSTICH. 

Der  Mukkerauer  Berg  itt  eine  Ried  switchen  Krìtiendorf  uod  Hdfleio,  die 
eintige  Erinneraog  ao  das  in  der  Nlhe  gelegene  bedeutende,  aber  eingegaBgeoe 
Makkerau. 

CXCIX. 

Die  Siehenhirter  gében  dem  Stifte  KUetemeuhurg  andertkM  Lekem  m 

Rannertdorf. 

Dat  1.  Mai  1323. 

Ich  Hainreich  der  Sibenhirter  von  Reicheadorf,  vnd  ich  Jeute 

sein  havsfrawe,  vnd  Ich  Gervnch  von  Sibenhierten,  Vnd  ich  Kathrej 


Digitized  by 


Google 


189 

9em  Hautfrùwe  Wir  Tergeehen  —  daz  wir  —  geben  haben  durch 
Got  mser  fìrawen  Goteshaoa  se  Neonbureh  —  YDsers  rechten  freien 
aigens  aoderthalben  Lehen,  di  da  ligeot  dae»  ReneèdorftwìètyMk  der 
hetligeo  Chrenxer  Tod  der  Mawerperger  goet,  md  dienet  alle  iar 
swae  md  sibeneiieh  phenning  Wienner  mAnzie  an  sant  Gorgen  tag 
hìnei  dem  Torgenanteo  vnser  frowen  Gotshaus  ze  Neonbureh  —  Vnd 
pinten  ms  auch  des  roit  ynsern  treuen,  ob  furba»  dckam  gepot  wm 
fvnten,  oder  wm  den  Lantherren  aufye9ae«t  wurde,  da  dati  (rotei' 
kam§  $€kaden  móchi  van  genemen  an  dem  yorgenanten  guete,  daz  wir 
in  daz  anzpringen  sollen  an  alien  iren  schaden,  md  an  alien  irreaal  mit 

m«er  sell^er  arbait  md  ehoste. Dar  yber  so  geiien  wir  diaen 

ofeo  prief  —  yersigehen  mit  ynser  paider  Inaigel.  Vnd  mit  den 
erbaem  gezeagen  :  ker  Marchart  der  Miiielòeeh,  her  kamreiek  der 
Sekaffèrt  ker  Gervneh  vem  Netmburek,  kainreiek  tnm  Siòenkierien^ 
Vlreiek  Maierhofer,  Geruneh  Vkzlinger,  Durinek  van  MewerUng, 
Jan»  wm  Nwcdorf,  Jan»  wm  der  keUigen  stai  ynd  ander  erber  Lente 

geaoech geben  —  dreaczehen  hondert  Jar,  damaeh  in  dem 

dreo  md  zwaìnczigisten  Jar  an  sant  Philippestag  des  heiligen  zwelf- 
poten. 

Orif.  Pwf.  (Pr*t.  m.  a.  411.)  Zwtl  ruJ*  8Ìtc«l.  ia  ••liiM*  J»4ts  4«n«lèM  4«r  B«lkt>, 
«fe  étr—ìh*  ia  8Ìtc«l  Kwrui*»  Kigtìhttktk  h«Ì  Daellias  EscerpU  OMeal.  Tab.  Xn.  ■.  148  àkf 
ytèH  «ntk^iat.  OmU  Ih  4it  SdUlMitkt  ia   àm  keiita  ▼•rlUftain  Sleftla  Bit  ■kwtÌ«bM4*B 

OfiiB nHiMiiti   OMdtfifit  f  8  .  HBDmci .  sisRMHomau  m4  t  8 .  onniM . 

•VBBinuaT. 

ReiMsdorf  itt  Rtnnertdorf  (ReìnharUdorf)  nthe  bei  Schwechat. 

ce. 

Dat  KlofttfMttbnrg  18.  Jali  1323. 
Noe  Haeùmeue  et  Eugo,  eancH  YpoliH  et  $anctiAndree  mise- 
raeiùne  dhrimaPreposiH  ordinis  sancti  Aogustini  Patay.  Dyoc.  Magie'- 
ter  Martòme  Caete»  et  Canomcue  Craeavien$i$  Vniyersis  —  salutero 
et  siaeeram  in  Domino  Karitatem.  Litteras  Reyerendi  Patria,  Domini 
Àlkertif  Pàtav.  Bpiseapi  eigiliata»,  prout  moria  est»  sigillo  suo 
motori  reeepimos  In  hee  yerba  :  Albertus  Dei  grada  Ecclesie  Paia" 
viensis  Episeopus  Venerabilibos  in  Christo  fratribus  Sanati  Ypoliti  et 
Saneti  Andree  Monasteriomm  prepositis  Ord.  s.  Aag.  Can.  Reg.  salu- 
tcm.  —  Com  nuper  in  Monasterio  Neynburgensi  dicti  ordinis  essemus 
personaUter  constitoti,  Venerabilem  in  Christo  fratrem  ejasdcm  loci 
Frepeeitom  ex  nna,  et  fratres  suos  parte  ex  altera  ad  plenam  super 


Digitized  by 


Google 


100 

qsilNiadani  diaaensMiiibud  suia  eoDCordiam  nequaqaam  potuimiu  revo- 
oure  propter  rtrìasqoe  parto  ligam  geo  eonspiracioDem,  que  adhoe, 
fi  presummitor,  inter  ipsos  non  cessayìt.  Qurre  deyocionì  Te«tre  in 
TÌrtote  aanete  Obediencie  diatricte  precipiendo  mandamos,  qaatìnus 
asamptit  Tobiseam  Magittro  Eaimnco  de  WhUertawerf  Pleòano  m 
B/tHemma$me  et  Magittro  Martino  (hutode  et  Canonico  Cracovienei» 
▼•1  alila  in  loeiun  illonun,  ai  predicti  fortaaaia  legitime  incediti  hee 
ezeqai  ttonpoaaent,  qoìbua»  et  eornm  coilibet  id  aub  exeonunnoicacionia 
pena  mandamaa,  ad  prefatom  Monaaterium  Nennbnrgenae  Peraonallt^ 
aecedatia,  inqnirentea  de  premiaaia,  et  de  atata  todua  Monaaterii  io 
eapite  et  in  membrìa  omnìmodam  rerìtatem,  eorrigentea  Canonice  et 
eeemuhtm  tradicionee  regule  Tice  et  anetorìtate  noatra,  qnecomqoe 
dingne  (I)  inTeneritia  corrigenda»  laborantea  aommopere»  tt  ipaoa  ad 
plenam  et  perfectam  eoneordiam  reducatb»  ad  qnam  ai  aliter  fortaaaia 
perrenire  non  poaaetia  »  damua  Tobia  plenam  anctorìtateoi  et  liberaai 
oninea  et  aingoloa,  qaoa  pacia  et  vnionia  Regnlarìa  hoatea  inTeneritia, 
per  Cenanram  Eceleaiaatìeam»  Tel  etiam  per  einiaaionein,  ai  neeeaae 
eaaet»  Tel  aliam  penitenciam  Canooicam  compeacendi.  Datnm  in 
Zahzenmawer  Nonn.  Julii  Anno  Domini  M.  CCC*  Viceaimo  tordo. 

Volontati  igitnr  ae  mandato  ipaioa  Domini  Epiaeopi  preftiti  in 
bac  parte  doTota  promptitudioe  occurrentes,  aaaumpto  nobia  iuta 
fbrmam  mandati  in  loenm  Magiatri  Hainrid  de  Wintertawer  Plebani 
in  Rotenmanne  Tenerabili  patre  domino  Mauricio  Abbate  Monaeterii 
Sancte  Marie  Seotorum  in  Wienna  Ord.  S.  Benedicti  diete  dyoceais 
predictom  Monaaterium  Neanburgenae,  ibidem  diete  Tiaitaeìonia  offi- 
dum  exercere  Tolentea,  dnximna  peraonaliter  aceedendam,  ante  omnia 
tamen  bonorabilero  et  religioaum  Timm»  dominum  Stephanum  prepo^ 
eitvm,  et  nonnnlloa  ex  Canonida  Monaaterii  jam  predicti  auper  diTcraia 
diaaenaionum  materijs,  qne  procurante  aatore  malonim  opernm  damp- 
nabiliter  irrepaere,  ad  bonum  pacia  et  Tuionia,  ac  prefatam  eoneor- 
diam tote  niau  conantea,  proot  nobia  erat  poaaibile,  roTOcare.  Licet 
autem  prepoaitua  ipae  tanquam  doTotua  obediencie  filiua  obedientem 
et  paratura  ad  omnia  ae  oflTerret,  tamen  fratrea.  Àlbero  senior,  Sifri- 
due,  Nicolaue,  Balcherue  plebanus  eancti  loci,  Vlricue  de  a.  Martino, 
Johannes  de  Tulna,  Vlriais  Hugimne,  Ortolfiis,  Magister  Martimts, 
Chunradus  de  Wienna,  Jacobus,  Rudwinus,  Martinus  Sibenkos, 
Vlrieus  Hauspech,  Hainricus  de  Patavia  exchaia  omniboa  aliia  et 
aingulia  de  CooTentn,  qui  nobia  decrcTerant  bomiliter  obedire,  idipaun 


Digitized  by 


Google 


191 

in  nostra  eonstitati  preseneia  legitime  protestantet  deKbertre  Tolentet 
86  ad  partem  traxerant»  nobis  quod  non  poatent  in  manna  noatraa  sqper 
ania  diaaenaionibua  coropromìttere  finaliter  reapondernnt,  anpplicantea 
attente»  Tt  eia  mandati  nostri,  prout  statim  fedmua,  eopiam  traderemna, 
qno  qoidero  mandato  per  eoa  tranaeripto  quidam  ex  eia»  Magiater 
Martinoa  et  Jacoboa  Tidelieet  prò  se  ac  ania  eomplieibna  anpradietia 
eilubuerunt  quandam  cednlam  nomine  appellaeionia»  cniua  tener 
aeqvitnr  in  hee  yerba:  A  Tobia  Tenerabilibua  in  Cbriato  patribna 
mlaaia  ad  viaitaeionem  in  noatro  Monaaterìo  fìieiendam  a  Domino 
Alberto,  PataTienaia  Bceleaie  Bpiaeopo,  et  a  Domino  Si^pkan»  pre- 
ponto  nooiro  et  a  Domino  Perchioìdo  Decano  noeiro  et  ab  omniboa 
Teatrìa  eollegia  noa  aencientea  grayari,  et  graratoa  eaae,  hncnaqne 
maìtia  grafaminibua,  qoe  gravamina  ano  tempore  poaanmoa  et  Tolumoa 
probare  l^timia  doenmentia  ab  eiadem  grayaminiboa  illatia  et  commi- 
natia  et  impoaterom  inferendia  ad  aedero  apoatolicam  appeUamna  in  bia 

aeriptia, Proteatantea  tamen,  quod  facta  Cena  nobis  qnandam 

ai^eDaeionem  aliam,  cui  adherere  decreyerant,  asaignarent  —  anb 
tenore  et  eonttnencia  infra  serìptia,  Coram  yobia  Venerabilibna  in 
Cbriato  patribna,  yidelicet  Mawrieio^  Abbate  Eecleeie  Sonde  Morìe 
Seoiorum  in  Wienna  —  et  Magietro  Martino  Yieico  Canonico  OUh- 
wmcenne  Rcdene  —  Ceterisqne  Collegis  nos   Albero   Senior  — 

Johannee  Cuitoo  donUnorum  et  donUnarmn preaentibua  proii- 

tamvr qnod  (Stephanna  Prepoaitua)  conyocato  Capitalo  bracbio 

Seenlari  raptiyayit  dominnm  Deeannm  enm  alila  tribna  Canonicia  poat 
nppellaeioneffl  ad  Djoeeaannm  noatmm  faetam  —  Item  qnod  prepoai- 
tua ttoater  eat  transgressor  articulorum  ab  Episcopo  nostro  in  suo 
ìnatromento  conscriptorom,  ex  quibus  articulis  poterat  ipso  iure,  sicut 
de  facto  excessit,  prìyarì  prepositura  oroni  contradictione  proeul  mota, 
et  quia  appellaeio  eat  oppreaaorum  subleyamen,  et  ad  preaenciam 
Domini  Episcopi  ad  presena  accedere  non  yalemua  —  a  Domino  nostro 
Stepbano  Prepoaito  et  a  Domino  Bercbtoldo  Decano  premiasis  graya- 
minibus  nobis  illatia  et  comminatis ,  et  in  posterum  inferendis  in  bijs 

acriptia  ad  aedem  apoatolicam  appellamua Interposita  est  bec 

appellaeio  Anno  Domini  M*  CCC*  yicesimo  tercio,  in  dirisione  Aposto- 
lorom  in  Refectorio  —  Qua  quidem  appellacione  coram  nobis  perlecta 
—  Vlrìcus  de  sancto  Martino,  Jacobus,  MagUter  Martina,  SifridtiM 
eodem  die»  BaUherue  autem»  Johanne»  de  TiUna,  Chnnradue  de 
Wienna,  Rudwitnu,  Martintts  Sibenhos  diebua  sequentibus  fugitiyi 


Digitized  by 


Google 


192 

ab  Eedesia  recetsernnt,  nonaalUa  aliù,  Alber&me,  NteolaOf  Virim 
Eftigmne^  ùrioifOf  Vbrieo  de  Eautpaekt  Hamrieo  de  PtUma  eomphr 
cibi»  eonindeni  in  Monasterio  derdiotis  —  qui  in  dormitorìo,  Refee- 

terìo,  Eeeleaia  ac  aliit  loda  honestii  quesiti.  Dee  non  ia  terìpds 

ad  nostrani  presendam  —  eoram  nobis  eoniparere  eontomaeiter  eon- 
tempsenint.  Statoinins  igttur,  definimus  ae  edam  ordinamas,  lì  omnes 
et  singnli  inobedientes  predieti,  qui  in  Bedesia  remansenmt  et  fìigì- 
tiri  —  Qaos  edam  eorum  pendente  inobediencia  a  fraetìbns  Oblagie» 
qnos  de  scitn  prepositi  ae  Deeani  medio  tempore  sequestrari  manda- 
mus,  exclosos  esse  volumns  per  presentes.  Per  boe  antem  ceterìs, 
Tidelicet  Decano,  Pkiìippo  rectori  Eedesie  Sancii  MarHnù  Cref 
wardo,  Hehnbicó,  Hermatmo  TWfont»  ÀlbermU  de  Wekaienberek, 
Bemkardo  de  Siemdarff  Johanni  GeHm,  quos  in  omnibus  et  per 
omnia  obedientes  inTonimns,  in  aliqno  non  intendimus  derogare,  qolo 
ipsi  et  eorum  quiHbet  de  fructibus  oblagie  poreionibus  gaudeant  eon- 

swetis. Volumns  eeiam,  Tt  ma  de  ianuis  Dormitorii»  Tidelicet 

per  quam  de  antiquo  ad  movum  transitur  dormitorium  —  obstroator. 
Cetemm  yolomus  infra  scriptas  Offeinaè,  videUeet  Eedeeiam  $mmetì 
Loci,  cuitodiam,  ofjicium  RefectorU,  Cuitodiam  Dominarum,  Ohia^ 
giam  personis  discretis  bae  TÌee,  proot  deliberatum  extitit,  asngnari, 
salro  tamen  iure  prefati  prepositi  de  iam  dictis  ofIKeinis,  et  de  alga, 

sieut  de  iure  rei  antiqua  consuetudine  sibi  eompetit,  disponendi. 

Vt  autem  hec  singula  et  omnia  memorie  commendentur»  —  Nos  — 
Sigilla  nostra  duximus  presentibus  appendenda.  Actum  et  Datum  m 
NevfUmrga  Anno  Domini  Millesimo  Trecentesimo  Vicesìmo  Terdo 
Quintodecimo  Kal.  Augusti*. 

Orif.  P«rf .  (Bcrt.  Ttt.  Ilr.  8.  HI  ST.)  SmIii  Sicf^  ìb  frìUm  WmU  w  Firgwil- 
itrtifes.  Dm  «rito,  ait  dl«r  UaMkrìri:  f  8  .  MÀVaiCII .  DEI .  GBA  .  ABBIS  .  tiCCS  .  SCI .  MAUB  . 
SCOTOBV.  WIEME,  tfigl  4cB  Abt  èUhtuà  ia  PoBlilealf«wué«,  rlciek  Jra«a  Stopku*»  T*a 
V«rr«  kti  Datllias  Esc.  OmmI.  Tab.  ▼.  •.  fi.  Das  swtila ,  4m  Pr«p«tM  B«<arMi  vm  SI.  FMlfu. 
udì  iu  dritl»,  Har*'s  ▼•■  81.  lAaire*,  Ut  kckaaal.  Da«  rierto,  rw4,  adi  éw  Ltf—àt  :  f  8  .  M 

MARTINI .  CANON  .  CH  .  OLOM  .  CY8T atolli  4*M«lb*B    aitoMdl    «al  iw«Ì  far  Iha  atofcaaic 

Kaakra  «atorriafctoad    iar,    «la  4aa«k«B  aaf«krMbtor  8«UM  «alliilt  Jm  B«ekatabM  A.  Daa  Aaltov 
•aelueakif*  Sicftl.  ait  dl*r  UM«krifl  i  f  8  .  FBIDEBI .  DB  .  CHBKTXPACa,  lai  M  B«Wr  Tab.  XIT. 
a.  tS  akgebildet.  !■  ««clutoa  tallieh,   raad,   raa    kltiaercr  For«  mmà  alt  dar  Uaaalirìfli  f  8  - 
CBI1I0N18,  lai  ala  f«kr«atoa  tob  Niabaa  BaaelilaaaeBta  laifl  terfaatollt,  «Mata  ErMt  mU  *ti 
Liliaa  ftaekatakl  ial. 

Die  Urkunde  zeigt  una  die  Glieder  dee  Stiftee  in  einer  teit  130S  aielit  tot- 
gekoronienen  bedeutenden  Zthl,  Austheilung  der  Prfbendeo  auf  der  Oblaj»  Aaf- 
zfihlong  der  OfBciaUte,  eÌD  doppeltet  Dormitorium.  Ober  dea  Gebreueh  dee 
lettteren  tprechen  die  dem  13.  Jthrhundert  entaiammendeo  Statnten  sieh  in 
folgender  Weiee  tue:  Oportet  totem  omnee  in  uno  Dormitorio  qdesctre,  niei 


Digitized  by 


Google 


193 

qaot  infirmiUs  aut  teBeetiis,  que  et  ipta  morbus  est,  hoe  prohibet  ftieere,  nee 
deoe  simili  in  tuo  leeto»  sed  singnlos  singulis  leetis,  trdente  lacerna  in  medio 
iagiter,  fsqne  dom  diei  splendor  noctumas  tenebras  eliminet*'. 

cci. 

Dietrìtky  Ahi  SM  CHUdenkrmtt  verkaufl  an  ien  BUrger  von  Lam,  C^ìamatm, 

$ein  Bergreekt  %u  Kloitemeuhwrg, 

Dat.  10.  Aogost  1323. 

Ich  Brueder  Diederich,  %e  den  zeit  Abi,  vnd  wir  den  Sampnum 

de3  erbern  Conyents  zer  der  Heiligen  Chron  yeriechen  —  Dai  wir  — 

Terchaaffet  hawen  abt  ember  ynd  ein  viertail  weins  perchrehts,  dai 

wir  gehabt  haben  %e  Neunhurch  in  dea  Scheuchen  gereui  auf  yierd- 

halben  Jeuch  Weinbachses  Dem  erbern  maone,  Cholmanne  Burger 

von  La  ynd  sein  erben  ymb  fumf  march  leuHig  silbers  wienner 

gewicbts,  der  sey  yns  gor  ynd  gaentzieicb  gewert  bawent.  Wir  hawen 

auch  yns  desselben  perchrehts  furzicht  getan  mit  ynser  selber  hanten, 

won  wir  sein  selber  stiphter  ynd  stewer  gewesen  sein won 

wir  daz  selbe  gut  ynserm  Goteshaus  alswo  ze  pezznun  hawen  ange- 
leget,  da  wir  mer  gfites  hawen,  won  wir  an  der  stat  ze  Neunburch 

nicht  mer  g&tes  gehabt  hawen. Dea  geben  wir  —  disen  brif 

zy  ein  wom  zeng  ynd  zy  einer  bestaetigum  diser  sache  yersigelten 
mit  mtsers  Canvenis  insigel.  Der  Brief  ist  gegeben,  Ditz  ist  gescbe- 
hen  naeh  Christes  geburt  Dreutzehen  Hnndert  Jar  damach  in  dem 
dritten  ynd  zwaintzigisten  Jar  an  sand  Lorentzen  tag. 

Orif.  P«rf.  (Rtp.  Tet  M.  S.  M,  97.)  Dm  8i»ftl  ia  gelkcM  Wacht  ■■  eiaea  Pcrftatal- 
•UetCra  bt  Bit  Aaraahae  èet  bw«ì  Stcna  lad  dea  MmIm  jca«M  M  Hab«r  Tak.  VL  a.  9  ««br 
ihaliek.  DMatkriAi  8  .  ABBATIS  .  DB  .  8 BONA  . 

Das  hier  zìi  der  b.  Krone  (spftter  GQIdenkron)  genannte  Cistereienserfcloster 
war  1263  an  der  Moldaii  in  der  Nfthe  Krumau*s  Ton  K.OtakarlI.  gestiflet  worden. 
Seine  Benennong  bestimmt  der  Stifter  in  der  Siiftungsurkunde  :  «Ipsum  quoque 
monasterìnm  ob  reTerentiam  sancte  spineae  Coronae  volumus  ad  sanctam  Coro- 
nam  ab  omnibus  Bominari".  Da  das  anhftngende  abtliehe  Siegel  in  der  Urkunde 
•k  ConTeotsiegel  beseichnet  wird,  sebeinen  Abt  nnd  ConTont  sicb  desselben 
Siegels  bedient  tu  baben. 

ccu. 

/Ne  KUrìimger  verkaufen  ikre  Bt9it%ungen  9u  Krizewlorf  an  Colomtmn 

von  Laa. 

Dat  Klostemeubarg  29.  Septeniber  1323. 

lek  Haiureich  vati  Chirichliug  ynd  Helmtteich  sein  suu,  wir 

▼erìehen  —  Daz  wir  gechlait  haben  hintz  Coiman  von  La  ynib  daz 

Perchstal,  ynd  ymb  eìnn  Weiiigarten  ligent  ze  ChriUendorf,  ynd  vmb 

Fort»,  xiy.  13 

Digitized  by  CjOOQ IC 


194 

allez  daz  g&t,  daz  wir  ze  Cbritzendorf  gehabt  bawen,  Daz  mem  1 
Vlrick  von  Chirichling,  dem  Got  genade,  yersatzet  het  L^tmax 
Juden  hincr  Wienne,  nach  der  Chiaghawen  wir — yerchauft  Dj 
Purchstal  vnd  den  Weingarten,  vnd  dar  z8  allez  daz  gfit,  dai 
Chrizendorf  gehabt  bawen  ze  Dorffe»  ze  Velde,  versficbt  md 
sucbt,  Dorfgericht,  Vogtay»  Holcz,  Weiogarten ,  ? nd  dar  zy  allez 
waide,  Mulwazzer,  Werde,  Purcbrecbt,  Percbreht,  phenninggoll 
aigen  oder  Leben  —  Dem  erbern  Maone  Cholman  van  La  ti 
erben  vmb  vier  vnd  dreizzicb  pbunt  pbenning  wienner  mon 
—  Wir  bawen  aucb  des  yorgenanten  gfites  allea  rebt  fbrzDil 
des  aigens  ynd  des  Lehens,  des  dorfgericbts  ynd  der  Vogt 
ynsers  herren  bant  Hertzog  Albrehts  von  óiterich,  md  haw 
furziht  getan  des  bolcze,  daz  da  baizzet  der  Ger  mit  ynsers 

bant  Pischolf  Alhrehts  von  Paszawe des  PurcbstaU  y 

Weingarten  mit  vnsers  Purcheren  Hant  PkUipps  des  Pfarr^ 
sand  Meriein  ze  Neunhurch.  Hawent  aucb  di  yorgenanten  : 
haide,  vnd  der  pfarrer  von  sand  Mertein  Cbolman  yen  La  yi 

erben  daz  egenant  gut  allez  geiiben Daz  yber  geben 

disen  Brief  —  versigelten  mit  vnser  baider  insigeln  —  —  1 
durch  pezzer  sicherhaìt  bawen  wir  gebeten  den  erbern  herrei 
Vlreichen  von  M(*yssawe,  daz  er  diser  saebe  Zeug  ist  mit  sein  i 
Des  sint  aiich  geztnig  die  erbern  Leut,  di  bernacb  an  disen  Bi 
namon  goschriben  stent:  Herr  Gervnch,  hem  Choln  9vn^  hi 
t  cri  eh  der  sehyfer.  Herr  Symon  der  Pellndorfer,  vnd  di  1 
der  Hat  roti  der  Stat  ze  Neunburch  Chlosterhalb :  Chìau\ 
Sihenhos,  Sì/mon.  der  Stnt  Richter,  Gebhart  vnd  OH  der  Bui 
sntid  Mertein,  Seifrid  am  nidem  marchi,  Friderich  der  Moì 
Clunnad  der  seluimehenpfenmng,  friderich  der  hetzman,  G 
(Ì(T  S/uzz/er,  Chrnrad  der  sehyfer,  LewpoU  von  Awe,  We 
des  srnides  ,s////,  Eekhnrt  der  ZechmaÌ8tcr,  Dielerich  der  ì 
<it  hìmrt  drr  Stiitsehrieher^  vnd  ander  frum  Leut  genug,  d< 
s\{v\\  wol  clmnt  i\sl.  Der  Brief  ist  f^egeben  ze  Neunburch  — 
tzenhiirulcrt  Jiir,  durnaeh  in  dem  dritten  vnd  zwaintzigisten 
siiikI  Miclu'IstaLT. 

(ir.^.    IVrg    (Rep.  Sri.  Nr.  6.   fol.   155.)  and  Chtrtilar.  Arcbin  HI.  fol.  114.  k. 

Kn  r.*rt-ani.  nt>ir(if.  n  hunjjcu  drri  rundc  Sipgfl.  Dìf  beide*  erstea,  Hriari«li'«  bW  I 
ton  K.rrlin^',  cothalteo  im  drei^-cki^-^o  Schildp  drei  Stfrae  oder  Wftrfel,  vi*  A'c«*lbe« 
S  -t;.!  IJ.ir  .h\  »um  .F^hre  l'.'.iS  b.»rhriehrn  wnrdeo.  Die  Eableac  »\%à  d«b«r  ?erMè 
jon,  ,    H.tr  ,h\   T.n  Clurliot-  -m  J*hrf   12H7     Dii  dr.ttf,  Ulrich'.    TOB  Meiitta,  iti  iu^ 

Hu'..  ^.  Juh    \l,   u.  12. 


Digitized  by 


Google 


195 

Hier  encheinen  wieder  Glieder  aus  der  Familie  der  Chirchlinger,  die  swei 
Bràder  Ulrich  (schon  rerstorben)  und  Heinrich  und  dessen  Sohn  Helinwich.  Heio- 
rieh  ertcheint  auch  ala  WohlthSter  von  Gottweih ,  denn  laut  eioer  Handschrift 
dea  dortigen  Archìra  achenkte  er  ^dea  Suntages  in  der  ersten  Vastwochen** 
1313  dem  SUfte  ein  htlbes  Pfund  von  einer  Besitzung  zu  Fellabrann.  Wir  sehen 
ferner,  wie  ao  die  Stelle  dea  Konrad  Sibenhos  (vermuthlich  der  Valer  dea  Chor- 
kerrn  Martin)  ein  neuer  Stadirìchter,  Simon,  tritt,  dem  jedoch  der  Altriehter  in 
der  Urknnde  Torangeht,  und  einen  ordentlich  gegliederten  Rath  mìt  dem  Stadi- 
sckreiber  Gebhard.  Letzterer  erscheint  schon  in  einer  Urkunde  von  1291  als 
Zenge  onter  der  Benennung:  Gebbart  der  Schreyber,  und  wurde,  als  Kloster- 
■enbarg  doreh  Heraog  Albrecht  1299  die  Stadtrechte  erhielt,  der  erste  Stadt- 
aehreiber  Klosterneuburga. 


ceni. 

Papié  Johann  XXIL   tràgt  dem  Salzburger  Erzbischofe   auf,   gegen  die 
unredlichen  Besitzer  des  Sttftseigenthums  einzuschreiten. 

Dat.  21.  October  1323. 

Johannes  Episcopus,  Servus  Servorum  Dei  Venerabili  fratri, 
Arehiepiscopo  Salisburgensi  Salutem  et  Apostolicam  benedictionem. 
Ad  audientiam  nostrani  perrenit,  quod  tam  dilecti  fìlii  N.  Prepositus 
et  CoDventus  Monasterii  Neumburgensis  per  prepositum  soliti  guber- 
Bari  ord.  s.  August.  Patav.  Dioc,  quain  Predecessores  eorum  decimas, 
terras,  domos,  yÌDeas»  grangias,  piscarias.  Castra,  Casalia,  piata,  pas- 
èva.  Stagna,  lacus,  nemora,  molendina,  iura,  iurìsdiotiones  et  quedam 
alia  bona  ipsius  Monasterii  datis  super  hoc  litteris  eonfectis  exinde 
poblieis  instrumentis  factis,  renuntiationihus  iuterpositis,  juraineiitis  et 
penis  adjectìs  io  gravem  ipsius  Monasteri!  Lesioneni,  iiunnuliisClerieis 
etLaicis  aliquibus  eorum  ad  vitam,  quibusilam  vero  ad  non  niodicum 
tenpus  et  aliis  perpetuo  ad  firmam  vel  sub  censii  annuo  concossorunt, 
ivomm  aliqui  dicuntur  super  bis  confirmacionis  lilteras  in  forma 
communi  a  Sede  Apostolica  impetrasse.  Quia  vero  nostri  interest, 
•per  hoc  de  opportuno  remedio  providere,  fratoiiiilati  tiK'  por  Apirslu- 
iea  scripta  mandamus,  quatinus  ea,  que  de  honis  ejiisdtni  Mnn;(st(>rii 
ler  concessiones  buiusmodi  alienata  invoneris  illicile  voi  «li>traot;i, 
fon  obstantibus  litteris,  instrumoritis,  ronuntlatioiiilMis,  jiiraiiioiìlis, 
icnis  et  Confirmationibus  supradictis  ad  jus  ot  propricfiitoin  ojiisdaiii 
fonasterii  legitime  revocare  procuros.  Contiadioturos  pir  «'onsinaMi 
eclesiasticara,  appellatione  postposila,  coinposcorulo.  'ICstcs  aiitoin, 
f  fnerint  nominati ,  si  se  gratia,  odio,   voi   tiinoro  siiltlraxoriiil,  coii- 

Digitized  by  CjOOQ IC 


198 

aura  fimili»  appellatioDe  eeuante  oompeUis  Yerìtati  testimoBium  per- 
Mbere.  Dttum  XIL  Kal.  Novembrìs  Pontificatila  noatri  anno  Oetavo. 
6.  de  Valle.  Jo.  Casy. 

Oriff.  Perf.  (Pr«t.  I.  m,  M.)l>i*  kMcrM  Ball*  bM  *tr  UaMkrifl  JOBAHHIS  .  PP  .  XXB. 

CCIV. 

Didridk  ier  ZAdél  verktmfì  Reicholfen  und  teiner  BaM$frau  Aiélkeid 
elnen  Weimgarten  %u  Klottemeuhurg. 

Dat  KlMteraeabur^  30.  Norember  1323. 

Ich  Dyetreieh  der  Ckittel,  ampman  metnes  herren  van  Lieehien- 
ttam  tnd  ich  Bkbet  sem  Hausvrow,  wir  veriehen  —  Daz  wìr  — 
Beichoif  vnd  sein  hauswraw  AlhaU  haben  geben  ze  cbauffen  Toserò 
weiogarten,  der  da  leit  ze  Daechst  dem  Eysengraàen  md  der  Jndime 
weingarten  —  alao  daz  wir  msers  guts  an  sargen  belaiden,  rinb  acht 
phunt  phenning  wienner  idqdzz  ze  wereo  a  a  sant  Merteins  tag,  mugen 
aber  si  dea  gota  nicht  haben,  so  schuUen  sr  vns  dienen  alle  iar  ein 
phont  geltea  an  sant  Merteias  lag  als  diensts  rechi  isi  in  Osterrekk 
Wer  arar,  daz  man  Tna  gebe  halbs  gut  mit  dem  dienst,  so  waer  den- 
noeh  nuer  rier  phunt,  geben  sì  vns  aver  ganczes  gut  mit  dem  dienst, 
80  waer  der  weingarten  gar  ledìcb  —  Dez  sìnt  geczeuge  Christan 
der  sha/der^  flridereieh^  der  hectmarit  Chunrat  damiceller,  Geren  in 
der  Cholergaxzen  —  Der  prief  ìst  geben  —  Dreuzehen  hundert  lar 
dar  nach  in  dem  droT  Tnd  iwainczìgistem  iar  an  sand  Aodres  tag. 

E  CkirtsUrìo  Arebiri  IR.  f«l.  IST.  k. 

Hier  ertelMint  luertt  in  den   stiniichen  Urkandeo  die  ErwShnaog  eines 
j^dieDftrechtt*  in  ótterreieh,  so  wie  gant  eigeDihtunJiche  VerkaoTsbedingnUse. 

ccv. 

Friedrich  V9n  Bierhamm  verkaufl  dem  8Hfte  et»  Lthen  ««  Sùuhdfdd. 
Dat  Klotteraeuborg  25.  Min  1324. 

Ich  Fridreich  vam  pùrbamm,  me  ich  Gedra»d^  Meim  kmuftrmwe^ 
wir  yerieben  —  Daz  wir  —  ?naera  rechten  aigena  ain  lehen,  dee  aechs 
▼nd  dreizzich  Jeuchart  achkera  aint  —  daz  da  leit  %e  SineMveUe 
ze  nachat  Perchtoldet  lehen  dee  iungler,  da  man  yna  alle  iar  hai  tob 
gedienet  Newn  acbiliing  wienner  phenning  ?nd  Newn  Chaes  Tod  ein 
huen  haben  gegeben  —  dem  Erbern  Gotabaua  ze  Newnbarch  roib 


Digitized  by 


Google 


197 

aeht  Tnd  Sechcfig  phant  phennfng  wienner  Manzze,  der  wìr  gar  md 
geDcileich  Ton  dem  selben  Gotshaos  sein  gewert  an  die  Juden,  da 
km  wir  $eu  ioUen  %e  rechier  noi  durfte  geUen^  Mit  so  beschaidner 
rede.  Dai  AWreekt  vnd  Hauek,  der  meektler  md  ir  hausvrawen 
Margret  md  Gedraui  ynd  ir  erben,  oder  wem  sey  daz  selbe  leben 
gebent  ynd  Terchaaffent  mit  dem  selben  recbt  dienen  ynd  geben 
siillen  dem  Torgenanten  Gotshaus  ze  Newnburch  auf  tmeer  vrawen 
alter  aHe  iar  an  sant  Micbels  tag  ze  recbtem  Purebrecht  zwen  md 
dreiziieb  pbenning  wienner  Mnnzze,  md  ancb  nìcbt  mer,  md  baben 
aaeb  wir  Tns  gesaczt,  icb  yorgenanter  Fridreich  vnd  ick  Gedraui 
$ein  hauevrawe,  ich  Hainreich  der  Ckriechpavm  vnd  ich  Ylrich  von 
PtròarnHy  vnd  ich  Preide  $ein  hauswaiee,  ieh  hainrich  von  perawe, 
vnd  iek  kathrey,  $ein  kausvroìten,  md  wan  wir  Ich  Ebran  Ebran» 
nm  vim  Sinebelvelde  md  icb  Agne$  $ein  kausvrawe,  Icb  fridreich, 
ébran»  prueder,  md  icb  órtel  der  fìrueUnger  Tnd  icb  Vlreichf  Sig- 
ìùckee  evn  nicbt  aigens  insigels  baben,  Dar  Tber  zu  einer  sicberhait 
pinten  wir  ms  md  ynser  bansyrowen  mit  samt  ms  vnder  der  vorge^ 
nanten  insigeìn,  Fridreiche$  von  Pirbafim^  Hamreichs  dee  chriechr 
paumee  vnd  Vlreiche  von  Pùrbavm  vnd  hem  Hainreiehe$  von 
Porawe  —  Des  sint  gezeage,  die  ersamen  Bitter  her  Johans  vnd 
her  Chmrat  von  Symdorfy  her  Gerunch  der  Chol,  her  Dietreich 
der  seh^er,  her  Chunrat  der  Ifuzdorfer,  Durinch  von  MauerUnge, 
wieent  von  Ruekestorf^  Gebhart  der  alt  Richter,  Chrittan,  der 
duztUer,  Cunrat  von  Porawe,  Seifrit  $ein  pruder  —  geben  — 
Drenzeben  bundert  iar,  dar  nacb  in  dem  yier  ?nd  zwainzigistem  iar 
dea  Sonntages  ze  Blitter  yasten. 

B  Cliarliihrio  Architi  m.  fol.  M.  a. 

Ob  Sinebelfeld  du  hentige  Simontfeld  nordwftrts  ron  Komenbnrg  iti,  wago 
•eh  nidit  sa  enttcheidea. 

CCVI. 

Der  Pa99amer  Dornherr^  Friedrich  von  OóttwHK  Dr,  Deeretorum,modifieirt 
dm$  Simiut  BiBckof  Aiheret  von  Pauau  vom  Jahre  1322  in  dsMien  Aufiragt, 
Dtt,  Hattsée  15.  Hai  13)4. 
In  nomine  domini  Amen.  Fridericus  de  Chotwico,  Doctor  Deere- 
ioruMt  CanonicuB  Pataviensis  ad  certitudinem  presencium  et  memo- 
riam  faturomm.  Varietas  temporum  yariacionem  statutorum  humano- 
nrai  indaeit,  eamqae  racionabilem  reddit,  nam  et  ipse  Deus  non  nulla. 


Digitized  by 


Google 


198 

quo  in  Yeteri  testamento  statuerat,  mutarit  in  noTO.  Sic  serpentem 
enenm,  quem  Moysea  iassn  dei  fecerat,  ne  serpentina  morte  populni 
interiret,  Ezeehias  raeionabiliter  confregìt,  cnm  popalns  iilum  colere 
et  Tonerari  cepisaet.  Ex  quo  magna  trahitur  auctorìtas ,  Tt  si  quando 
facta  sunt  aliqua,  que  ilio  tempore  potuerunt  esse  sine  culpa*  et  postea 
Tertuntur  in  errorem  et  sapersticionem,  sme  tarditate  aliqoa  destmi 
debeant  et  confHngi,  ea  quoque,  que  per  importunitatem  obtinentur, 
Tel  pocius  extorquentur,  data  opportunitate  conTenit  revocari.  Sane 
litteras  Reyerendi  patrìs  et  domini  mei,  domini  Alberti  Episcopi 
Patavietuii  omni  tìcìo  et  suspicione  carentes  recepi  per  omnia  in 
hec  rerba  : 

Albertus»  dei  grada  Pataviensis  Episcopus  Honorabili  Tiro, 
Magistro  friderieo,  decreiorum  dodorif  eiusdem  ecclesie  nostre 
Canonico  deroto  suo  diiecto  Salutem  in  Domino.  Conquestus  est  nobis 
Stephanus*  prepositus  Monasterii  Neunburgensis  ord.  s.  Aug,  nostre 
dyocesis,  quod  quedam  diffiniciones,  ordinaciones  et  statuta,  que  sub 
anno  domini  M*  C€C^  ricesimo  secundo  nobis  risitacionis  officium  in 
predicto  suo  monasterìo  personaliter  agentibus  prò  bone  pacis  et  concor- 
die statuimus,  docente  magistra  rerum  experiencia  eiidenter  tendant 
ad  noxam,  et  fratribus  ac  Sanctimonialibus  dicti  conrentus  dissolucionis 
et  inobediencie  materiam  prebere  aliqualiter  videantur.  Quocirca  dilec- 
cioni  tue  tenore  presencium  committimusetmandamus,quatenus  dsdem 
dilBnicionibus,  ordinacionibus  et  statutis,  que  sub  sigillo  nostro  tibi  duxi- 
mus  transmittenda,  diligenter  inspectis,  si  qua  ex  eis  in  dicti  Stepbani 
debite  prelacionis  officium,  aut  status  ipsius  Monasterii,  yel  regularìs 
discipline  aut  iuriscommunis,  preiudicium  aut  elusionem  videris  redun- 
dare,  et  que  nos  de  iure  Tel  de  gracia  comode  rcTOcari  Talerent,  auc- 
toritate  nostra  non  differas  reTocare,  Decernens  memoratum  Stepha- 
num  auctoritate  predicta  ad  obsenranciam  earundem  diffinicionum  de 
cetero  non  teneri.  Datum  in  sancto  Ypolito  Anno  dm  M*  CCC*  Ticesimo 
quarto,  XI.  Kal.  Februarìi.  —  Volens  igitur  mandatum  huiusmodi  debita 
exequi  reyerencia,  feci  citacionem  generalem  et  peremptoriam,  ri 
omnes  et  singuli,  quorum  interesset,  aut  sua  crederent  interesse,  com- 
parerent  coram  me  in  Ecclesia  Collegiata  sub  Castro  eiusdem  domini 
Episcopi  in  Maise  II.  Idus  Maii,  hoc  est  die  XO.  mensis  eiusdem,  ean- 
demque  citacionem,  mandatum,  iterari  et  publicari  in  eodem  Menaste- 
rio  Neunburgensi.  Dictis  quoque  loco  et  termino  comparuit  coram 
me  discretus  yir,  Dominus  Nicolaus  de  Kempnitz,  Clericus  Misnenmi» 


Digitized  by 


Google 


199 

DffoeeiU»  procuraiar  dammi  Siepkam,  prepoiiH  Manatieru  Neun^ 
hwrg€ntii,hcUiqne  mihi  fidedepublioacione  soUempnicitaeìooiB  supm- 
diete  postulaTÌt  instaater,  rt  maDdatnm  michi  iniunctum  adimplerem 
iuxta  traditaiD  michi  formam.  Neroine  Tero  eomparente,  qui  in  contra- 
riam  aliqnìd  allegaret,  ex  habundanti  dui  usque  in  diero  sequentem  ad 
horam  terciam  expectandum.  Qaibus,  die  et  bora,  Tenieotìbus,  nulloque 
oppositore  aut  eontradietore  coinpareote,  presidendo  io  Ecclesia  pre- 
fata maDdatom  antedictam  adimpleri  euran.  Verum  cum  diligenti 
examine  et  matura  deliberacione  diacuciuntur  diflìnicionea,  ordina- 
eiooes  seu  statuta,  quarum  et  quorum  michi  rcTocacio  est  commissa, 
lieet  quo  ad  ipsum  Dominum  Episcopum  sancto  quidem  zelo  et  prò 
bone  pacis,  que  ilio  tempore  non  credebatur  posse  commodius  refor- 
mari»  Trgenti  nichilominus  importunitate  non  modica  emanarint,  plura 
tamen  inreniuntur  in  eis,  que  nei  ìuri  communi  refragantur,  Tel  Regule 
aaneti  Augustini»  quam  profitentur  Canonici  eiusdem  Monasterii, 
expresse  repugnant»  rei  debitam  et  consuetam  corrigendi  facultatem 
saperiori  adimunt  et  coartant.  Ex  quibus  obediencie  nerrus  dissol- 
TÌtor»  gubemaculum  discipline  contempnitur  et  religio  naufragatur» 
ae  alias  status  Monasterii  multipliciter  deformatur.  Que  omnia  ipsius 
diffinientiSt  ordinantis  seu  statuentis  intencioni  et  proposito  non  est 
dobium  contraria  extitisse,  Ideoque  venia  petìta  aliquas  de  huius- 
modi  diffinidonibtts  in  totum»  aliquas  in  parte,  auctoritate,  Tt  supra 
premìttitar,  michi  commissa,  roTocare  decrcTi»  prout  subsequencia 
demonstrabunt.  Porro  prima  diffinicio  sic  dicit:  Prepositus  omnia 
maiora  ae  magia  ardua  negocia  Monasterii,  yidelicet  honorum  immo- 
biliam  alienaciones  perpetuas,  aut  ad  ritas  donaciones  prebendarum, 
recepdones  fratrum,  et  similia,  que  sino  Consilio  aut  consensu  Capituli 
fieri  non  consueTcrunt,  aut  possunt,  nequaquam  sine  capituli  sui,  aut 
saltem  sex,  Tel  ad  mìnus  Quatuor  melìorum  et  saniorum  Consilio  ordi- 
net  et  disponat.  Super  hiis,  que  in  hac  difBnicione  continentur,  ple- 

oius  et  satis  yberius  provisum  est  a  iure  communi immo  deside- 

ratur  non  tantum  consilìum,  sed  edam  consensus  todus ,  Tel  maioris 
partis  Capituli.  —  Hanc  igitur  diffinicionem  tamquam  iuri  communi 
derogantem,  inutilem  et  racione  carentem  revoco  atque  toUo.  Secunda 
Tero  diffinicio  dicit:  Volumus,  Tt  Johanne$  de  Siemdorf,  frater  pre- 
positi, drca  omnes  officinas  et  Monasterii  negoda  ab  intus  et  ab  extra 
nichil  permittatur  habere  de  cetero  potestatis.  —  Nec  idem  Johannes 
et  Txor  sua  cum  ipso  preposito  sub  expensìs  suis  morentur  continue. 


Digitized  by 


Google 


200 

proQt  haetenas  eoosoeTerant.  Qaod  hec  diffioieio  prohibet,  ne  Jobaniu, 
fratri  prepositi  administradones  et  officia  eominittaotiir,  e^jiiuni  repoto. 
Nam  iura  preaumant,  rea  eecleaie  ledi  per  cognatoa  et  proximos  prela- 
toram.  Item  quod  prohibet  eundem  Johannem  et  ▼xorem  aoain  cum 
prepoaito  aob  expenaia  prepoaiti  continoe  commorari,  aimiliter  eqnirai 
reputo,  qaia  id  esaet  M onaaterio  onerosum,  maxime  cum  idem  Johao- 
nea  miles  direa  et  boneatiia  de  proprìis  facultatibus  sibi  et  suìs  suflì- 
cere  dinoacatur.  Quod  autem  idem  Johannes  ab  omnibus  negocìis 
Monaaterii  ab  intus  et  ab  extra  totalìter  eiclud»tur,  inìquum  reputo, 
et  banc  partem  diffinicionia  predicte  revoco  atque  tollo.  Naro  iura  pre- 
aumunt,  rea,  fedua  et  aanguinia  connexitas  inter  fratres  operantur,  rt 
fideliua  ceteria  nratao  ae  adiu?ent  ac  sibi  confidencius  se  et  sua  coro- 
iBÌttant.  Poteat  igitor  prepoaitua  eonsìlio,  auxitio,  favore  et  opera  dictì 
sui  fratria  in  negociia  aula  et  eeclesie  sue  vti,  cum  viderit  opportunum, 
et  maxime  in  aecnlaribua  negociist  ìudiciis  et  trac  tati  bus,  in  quibus 
laici  clericoa  et  religioaoa  aagacitate,  industria  et  experìencia  precel- 
lere  conaucTerunt.  Nec  eat  abaonum,  si  prò  laboribus  et  meritis  suia 
congrnum  reportet  atipendium,  cum  is,  qui  ad  onus  eligitur,  repelli 
non  debeat  a  mercede.  Torcia  diffinicio  dicit  :  Delinquentium  fratrum 
et  aororum  exceaaua  in  capitalo  iuxta  fratrum  consìlium  condigna 
penitencia  debere  puniri  —  pars  huius  difììnicionis  satis  equa  est, 
congruum  sìquìdem  est,  fratrum  consìlium  requirere  et  habere  et 
sequi.  Quarta  diffinicio  dicit,  quod  Prepositus  fratres  ipsos  aut  Capì- 
tulum  in  oblagia  aua,  quaro  dominus  £piscopus  approbat  et  conGrmat, 
nulla  racione  poaait  aut  debeat  iropodirp  Fy  h^^  difmicic^o  pr^prie- 
tatia  abdìcacio  enervatur.  Regale  a.  Aug.  detrabitur,  et  moltia  abuai- 
onibua  datur  materia  et  fomentum.  Ne  igitur  Prepoaitua  impediatar, 
quominus  videat,  quid  de  bonis  illia  agatur  et  an  debite  et  boneate 
expendantur,  raciones  audiat,  officialem  aoper  illa,  aicut  et  aoper 
cetera  bona  monasteriiconstituat,  et  residuum  in  neceaaarioa  aut  Ttilea 
vaus  expendat,  diffinicionem  tollo  et  roTOCO  prenotatam.  Verum  quia 
dominus  Episcopus  ad  obsenrancìam  predictarum  Quatuor  diffinicionum 
ordinacionum  seu  statutorum  constrinxit  sepedictum  prepositum,  aub 
pena  multum  gravi,  yidelicet  priyacionis  prepositure,  ne  illi  per  buius- 
modi  penam  libera  regendi  subtrabatur  poteatas  et  aubditia  remaneat 
recalcitrandi  et  rebellandi  occasìo,  eandero  penam  ex  poteatate  et 
gracia  domini  Episcopi  tollo  et  revoco.  —  Insuper  illam  diffinicionem, 
qua  conceditur  Monialibus  exitus  Monasterii  ad  parentea  rei  consan- 


Digitized  by 


Google 


201 

gnÌDeos  ani  in  dritatein  ficinam,  in  quantum  ezorbitat  a  constitucione 
Bonifacii  Pape  Vm  tolto  et  reToco,  cnm  isti  post  illam  non  potuerit  in 
alìquando  derogarì.  Preterea  diffinieionem,  qua  conceditor  Monialibus, 
ut  libros,  cyphos  et  rasa  alia  et  ioealia,  que  suis  manibos  suunt,  in 
TÌta  et  in  morte  fratrìbus  et  sòrorìbus  et  aliis  qnibuscumqne  non  sus- 
peetis  personis  prò  animarum  suarum  remedio  et  alias  prò  suis  necessi- 
tab'bus  babere,  donare,  legare  yaleant  libere  yel  testari  prò  libitu 
Tolontatis ,  iuri  communi  constat  esse  eontrarium,  et  Regule  s.  Augu- 
atini  repugnantem,  que  Regula  dicit:  Nullus  sibi  aliquid  operetur, 
aed  omnia  nostra  in  commnne  fiant  maiori  studio  et  frequenciori  ala- 
eritate,  quam  si  Tobis  singuli  propria  faceretis.  Vnde  revoco  et  tota- 
lità eam  toUo.  Ad  obserranciam  igitur  omnium  et  singulorum,  que  in 
premissis  reyocaTÌ  et  sustuli»  deeemo,  denuncio  et  sentencialiter  diffi- 
Dio  in  biis  scriptis,  sepefatum  prepositum  amplius  non  teneri,  et  veni- 
elido  centra  revocata  vel  non  revocata  penam  minime  incidere  preno- 
tatam.  In  quorum  testimonium  et  certitudinem  pleniorem  presentes 
mandavi  confici  litteras,  et  in  pnblicam  formam  redigi  per  Chvnradum 
notarium  infra  scriptum,  meoque  sigillo  pendente  consignari.  Actum 
et  Datum  in  prefata  Ecclesia  Collegiata  anno  et  die,  quibus  supra. 

Et  ego  ChmraduBy  quondam  Jaeobi  de  Schennano  Tridentine 
djoeeau  Apostolica  et  Imperiali  auctoritate  Notarius  publicus  etc. 

Orif.  Perf.  (B*p.  Vet.  Mr.  10.  fol.  88.)  Ai  «iavr  ▼•iIeh«aklM«B  Sci^eiMhsar  hhft  dai 
kl«ÌM  nmU  Siegtl  b  roOita  W««hs.  Dar  Doahcrr  siUC  ait  dm  TaUr*  htkUidet  «ad  dai 
Bwatf  aaf  dna  lUvpla  aa  tlaca  Tla«li«  od«r  Palle,  b  ciaaai  aa^aehlaftMt  Bach*  blitUrad. 
OM«krìflt  t  8  .  PlIDEaiCI .  DOCTOaiS  .  DBCRBTOBUIl .  CAN  .  PAT. 

Diet  Ì8l  die  ente  itiftliehe  Urkonde,  anf  welcher  ein  NotarìaUzeicheD  (nnd 
iww  die  AnfangtbachsttbeD  det  Nament  CH.)  Yorkomint. 

ccvn. 

Pmpti  Jékann  XXIL  hewiUigt  dem  PropHe  Stepkan  gegen  Vergehungen 
$eimer  VmUr§ébenm  okne  ROeknchi  auf  eine  emgelegte  pàpwtìicke  AppeU 

Dtt  Avìgnon  S.  ioni  1324. 
Johamui  episeapus,  iertms  iervorum  Dei,  Dilecto  filio  Stephano 
prepotUo  Newnburgenti  —  salutem  et  apostolicam  benedictionem. 
Ex  parte  tua  fuit  propositum  coram  nobis,  quod  nonnulli  Canonici  et 
Conversi  monasterii  tui  frequenter,  ne  ad  eornm  correccionem,  prout 
ad  tuum  spectat  officium,  procedere  valeas,  frustratorie  appellacìonis 
obstaculum  interponunt,  sicque  te  propter  hoc  ab  buiusroodi  correc- 


Digitized  by 


Google 


202 

done  cessante,  ipsorum  excessus  remanent  impuniti»  saper  quo  prori- 
deri  tìbi  per  sedem  apostolictm  postulasti.  Nolentes  igitur»  ut  trabator 
ad  peccatoruoi  Diffragium,  quod  ad  oppressorum  snbsidium  esse 
dinoscitur  iostitutumy  preseneium  tibi  auctoritate  coneedimus,  ut 
appellacione  frÌTola  non  obstante  circa  Correccionem  Canoniconun  el 
Conrersomni  predictonim  libere  officii  tui  Debitum  yaleas  exercere. 
Datum  Ayinione  Nonas  Junii  Pontìficatus  nostri  anno  Octavo. 

B  Ckartalwfo  Ar«U?i  If .  M.  «.  b. 

CCVffl. 

Paptt  Johann  XXIL  tràgt  dem  Ahte  von  LiUenfM  wf,  gegen  unreéhf- 

miUiige  BeHt%er  vnn  OiUem  dea  Stifle$  KloHememburg  eimtuekreUen. 

Dat.  ArignoD  5.  Judì  1324. 

Johannes  Episcopus,  $ervus  $ervorum  Dei^  Dilecto  filio  N. 

Abbati  monasferii  Campililiorum  Pataviensis  dyocesis  salutem  et  Apo- 

stolicain  benedictionem.  Dilectorum  filiorum,  Stephani  prepositi  et  Con- 

Tentus  Monasterìi  Newnburgensis  —  precibus  inclinati,  presentium 

tibi  auctoritate  mandamus,  quatinus  ea,  que  de  bonis  ipsius  Monasterìi 

alienata  inveneris  illicite  Tel  distracta,  ad  ius  et  proprìetatem  eìusdem 

monasterìi  legitìme  revocare  procures ,  Contradictores  per  censuram 

ecclesiastìcam  appellacione  postposita  compescendo.  Testes  autem, 

qui  fuerìnt  nominati,  si  se  gracia.  odio  Tel  timore  subtraxerint,  censura 

simili  appellacione  cessante  compellas  veritati  testìmonium  perbibere. 

Datum  Arìnione  Nonis  Junii  Pontificatus  nostri  anno  Octaro. 

B.  de  Ponti. 

Oriff.  P*rf.  (Prol.  I.  a.  11.)  Di*  BUi-BalIc  hiagt  la  («wvhaUr  WtU*  u  eÌB«r  Haaftehaar. 

CCK. 

Pfkndhrief  Aìbreekfi  de»  Brmunsdorfer»  ow  Werner  Oherkefer  veu  Bsgeme^ 

hurg  und  teinen  Bruder. 

Dat  Kloatemeubnrg  8.  September  1324. 

Icb  Albrecht  der  Pravmiarffer  vnd  ieh  Agne$  sein  hausvraw 

wir  yergehen  —  daz  wir  TnTerschaidenleichen  gelten  scbullen  dem 

bescbaiden  manne,  Wemher  dem  Oberkofér  vnd  $einem  pnidem, 

Purger  ze  Regenspurch  Newnczich  marchk  silbers  wienner  gewicbtes 

mnb  gewant,  der  wir  in  weren  scbullen  auf  ynser  vrowen  tag  su  der 

lichtmesse,  der  ut  schirest  chumt,  vnd  haben  Im  rnd  seinen  pnidem 

dafur  ze  phande  gesaczet  —  mit  vnsers  Obersten  Percbherren  hant, 

des  erbern  berrn  bern  Stephans  zv  den  zeiten  Probet  ze  Ncwnburck 


Digitized  by 


Google 


203 

TDsern  veingarten  mit  paw  mit  ali,  des  Drìthalb  Jeuch  ìst,  der  da  leit 
OH  dem  Purchstal,  und  baizzet  der  Lengevelder  ze  nachst  Albrechtes 
weingarten  von  Tuln  an  einem  taìie,  vnd  ze  nacbst  Rdbleins  wein- 
garten,  y$achs  9un  an  dem  andern  taile,  wir  haben  aucb  Im  mer  da 
far  ze  pbande  geaaczt  mit  ynsers  Obrìsten  Perchberren  hant,  Hern 
ffaimreiehs  des  wutcxendarffèry  vnd  auch  $einer  prùder,  hernEber- 
harie$  vnd  hern  Otten,  ynd  aucb  mit  ynsers  percbmaisters  bant, 
Chvnraiei  des  Ezzeygs  vnsern  weingarten,  der  da  leit  an  dem  alsekke 
Tnd  haizzet  der  hoppher,  des  aucb  ein  Jeucb  ist  ze  nacbst  Michels 
weingarten  des  Chleber  an  einem  tail,  md  ze  nacbst  der  herren  wein- 

garten  von  Pavmgarienperge  an  dem  andern  tail Also  bescbai- 

denleichen,  ob  daz  wer,  daz  wir  In  der  vorgenanten  Newnzicb  marcbk 
sUbers  nicbt  entwerten  zu  dem  egenanten  vnser  yrowen  tag,  ah  di 
werung  gevallen  sdivi ^  so  sint  di  egenanten  zwen  weingarten  dem 
Torgenanten    Wember    dem  OberbofTer,    ydd     seinen    pruedern 

genczleicben  yeryallen vnd  geben  Im  —  disen  prief  —  versi- 

gelten  mit  vnserm  Insigel  vnd  mit  vnsers  Obrìsten  Percbberren  Insìgel 
à^  erbem  berren  bern  Stephans  zu  den  zeiten  Probst  ze  Netonburch^ 
vnd  mit  des  vorgenanten  Percbmaisters  Insigel  Chunrats  des  Ezzeigs, 
vnd  mit  des  erbem  berren  Insigel,  hern  Dietreichs  von  PiUichdorf, 
zu  den  zeiien  Marsehalch  In  Ósterreich,  vnd  mit  hern  Dietreichs 

Insigel  des  vrbartschen  Purger  ze  Wienn Diser  prief  ist  geben 

ze  Newnburch  —  Dreuzeben  bundert  Jar  darnacb  in  dem  vier  vnd 
zwaìnczigisten  Jar  des  Suntages  nacb  vnser  vrowen  Tage,  als  sie 
gepom  wart. 

B  Ckartalario  Arthiri  m.  fol.  U.  b. 

Hier  ertcheiBt  der  zugleich  mit  K.  Friedrich  in  die  baieri8che  GefiDgeii- 
•ehaft  gerathene  Marschall  tod  Pillichdorf  wieder  als  Zeuge  ;  sngleich  auch 
gesdùebt  hier  in  den  ttiftl.  Urkunden  zum  ersten  Male  die  Berufung  auf  cine 
Geldwihnmg  mit  aatdrQddichen  Worten. 

ccx. 

EnUékeià  des  pàpttUtken  InquUiioren  in  der  StreiUaéhe  det  Proptiet 

Stepkan, 
Dat  Wien  4.  October  1324. 
Io  nomine  Domini,  amen.  Cum  olim  inter  bonorabiles  Viros  Domi- 
num  Stephanum  Preposiium  Monasterii  Newnburgensis,  Vhricum, 
Alberonemt  Syfridum,  Nycolaum  et  Jacobum  Et  ceteros  Canonicos 
eiusdem  Monasterii  Coraro  Honorabilibus  Viris  Dominis  Alberto  Decano 
Pataviensis  Ecclesie,  Henrico  et  Wemhero,  Sanctorum  Ypoliti  et 


Digitized  by 


Google 


204 

floriam  M&natieriarum  PrepoiUi»  nee  nanMagistro  Johanne  Canmneo 
Patavienti  [udieibus  seu  inqaìaitorìbiis  io  Monasterìo  Newiiburgensi 
a  Reyerendo  patre  et  domino,  domino  Alberto  Paiaviensi  Episcopo 
depatatifl  quedam  materia  diutine  diaensionis  et  raokoris  yerteretur, 
ludices  seu  inquisitores  predicti  contra  predictum  dominom  prepositam 
procedentes,  eosdem  adyersarios  suos  contra  eum  in  testes  receperunt 
ipso  invito  et  reclamante.  Et  licei  idem  peteret  cura  instancia  debita 
talea  tanquam  inimicos  non  admitti ,  et  nomina  testium ,  ac  Artìculo, 
super  quibus  Tellent  inqnirere,  sibi  in  scriptis  tradì ,  ac  excepcìones 
saas  propositas  eontra  personas  et  diet»  testium,  et  alia,  que  in  instni- 
mentis  appellacionis  sne  continentur,  admitti  :  iidem  ante  dicti  iudices 
seu  inquisitores  predictas  peticiones  et  excepciones  non  admiserunt, 
ei  quibus  peticionibus  coram  eisdem  ìnquisitoribus  lectis  et  non  ad- 
missis  predictus  prepositus  ad  sedem  apostolìcam  appellarit.  Qua 
appellacione  spreta  et  conteropta  dicti  inquisitores  seu  iudices  contra 
dictum  dominum  prepositum  processerunt  et  contra  ipsum  post  appel- 
lacionem  predictam  per  eum  legitime  ìnterpositam  sentenciam  difBni- 
tivam  promulgarunt,  per  quam  ipsum  ab  amministracione  prepositure, 
quantum  in  eia  fuit,  amo?erunt.  A  qua  sentencia  tamquam  iniqua 
Sepedicto  domino  preposito  ad  Sedem  apostolicam  denuo  et  iterum 
appellante,  Sanctissimus  in  Xsto  pater  et  dominus  domìnus  Johannes 
Papa  vicesimus  Secundus  causas  appellacionum  huiusmodi  nobis,  vide- 
licet  Mauro  Dei  grada  Abbati  Sanate  Marie  Scotortmi  iti  Wtenna 
Ludmco  Decano  Chremetui  9iC  V^enerabili  patri,  domino  Vlrico  Abbati 
Monasterii  Medlycensis,  qui  vices  suas  Honorabili  viro  Domino  Got^ 
frido  Priori  in  Mdioerpach  in  totum  subdelegarit  per  litteras  suas 
non  rasas,  non  abolitas,  non  eancellatas,  non  in  aliqua  sui  parte  TÌcia- 
tas,  commisit  audiendas  ac  fir'^  f»-i  :t  ^  «p^^^^nnf^ns,  pimi-  f]ì*Hom 
commissionis  tener  talis  est:  Johannes  Epiacopus  Sertus  Servorum 
Dei  Dilectis  filiis  V.  Medlicensis  et  M.  Scotorum  in  Wienna  roonaste- 
riorum  Abbatibus,  Decano  Ecclesie  Chremensis  pataT.  Dyoc.  Salutem 
et  apostolicam  benedictionem.  Sua  nobis  dilectus  dìius  Stephanus  pre^ 
po8Ìtus  Monasterii  newnburgensis  peticione  nonciavit,  quod  venerabi- 
lis  frater  noster  —  Episcopus  pataviensis  asserens,  quod  dudum  inter 
ipsum  prepositum  et  quosdam  Canonicos  ipsius  Monasterii,  quos  mi- 
nime exprimebat,  erta  fuerat  materia  coniuracionis  et  quod  ipse  prò 
bone  pacis  et  commodo  quam  pluries  temptaverat  facere,  rt  dicebst, 
coniuracionem  ipsam  nequiverat  terminare.  Sed  quia  coniuracionem 


Digitized  by 


Google 


205 

ipMUD  dicto  Monasterìo  dispendioaam  Dolebat  VHerius  tolerare,  dileetb 
filìis  Hemieoy  SasusH  YpolM,  et  Wemhero  $ancHfimiam  MonaMte- 
riorwm  prepodtU  —  et  Alberto  Decano  ac  magietro  Jokatmi  de 
eaneta  Àgaiha  Canomeo  Secleeie  Pùiavienne  ordinaria  auctorìtate 
eomnusit,  Tt  ad  dietom  mooafterinm  personaliter  aceedentes  saper 
atatum  einadem  Monatteriì  tam  in  capite,  qnam  in  membris  plenam  et 
mazimam  inquirerent  Teritatem.  Et  quidquid  dignom  correceione  sen 
emendacione  inrenirent,  tam  in  capite»  quam  in  membris,  denm  habendo 
pre  ocolis,  serrato  Joris  ordine  yice  sua  omnimode  eorrigerent.  Cum- 
qae  dieti  inqoisitores  ad  dictnm  monasteriam  personaliter  accessissent, 
et  centra  dietumprepositnm  super  qaibasdamcertis  articnlis  tunc  abeis 
expressis,  ad  testìum  receptionem  processissent,  et  ipsorum  attestaci- 
ooes  publieassent.  Idem  Stephanus  ex  eo  senciens,  ab  eisdem  inquisi- 
toribns  indebite  se  grarari,  qnod  ipsom  ad  opponenda  uerba  et  dieta 
ipsorum  testium,  prout  antea  fuerat  protestatas,  admittere  centra 
iosticiam  denegarent  bumiliter  requisiti,  ad  sedem  apostolicam  appella- 
Tit,  Ae  iidero  inquisitores  buiusmodi  appellacione  contempta,  dietum 
Stepbanum  a  regimine  ipsius  Monasterii,  ad  quod  Canonico  assumptus 
tuenU  per  difSnitiram  Sentenciam  amoverunt  iniquam,  a  qua  prò 
parte  ipsius  Stepbani  ad  eandem  sedem  eztitit  appellatum,  Quocirca 
discredoni  restre  per  apostolica  scripta  mandamus,  quatenus  rocatis, 
qui  fuerant  erocandi,  et  auditis  bine  inde  propositis,  quod  iustum 
fuerit,  appellacione  postposita  decematis,  facientes,  quod  decrereritis, 
per  censuram  ecclesiasticam  firmiter  obserrari.  Quod  si  non  omnes 
biis  ezequendis  potueritis  interesse,  duo  Tcstrum  ea  nicbilominus  exe- 
quantur.  DatumiltwiyoiitfIdusJuniiPontificatus  nostri  anno  octaTO. — 
Partibus  ìgitur  et  omnibus,  quos  presens  tangit  negocium,  et  quorum 
intererat,  publice  ad  nostram  presenciam  debita  sollempnitate  citatis, 
et  per^nptorie  et  super  Principali  negocio  et  ad  audiendas  sentencias 
CTOcatìs,  et  altera  parte  presente,  puta  domino  Stepbano  Proposito 
antedicto  et  coram  nobis  in  termino  predicto  comparente,  alìis  rero 
absentibns,  nec  per  se,  nec  per  procuratorem  comparentibus,  libellus 
prò  parte  ipsius  prepositi  oblatus  fìiit,  Cuius  tener  talis  est  :  Coram 
Tobis  Honorabilibus  Viris  Dominis,  Mauricio  Abbate  Sancte  Marie 
Scoiarum  Wienne  et  LudwicOf  Decano  Qìrementi  Paiav,  dyoc. 
iudicibus  in  causis  appellacionum,  quo  inter  me  Stephanum  preposi- 
tmn  Monasterii  newnburgensis  ex  una,  et  Vlricam,  qtd  $e  tUcii  elee- 
tum  emedem  MonaeterOt  ac  ìuoì  Electoree  Syflridum,  Walckerumy 


Digitized  by 


^^oogle 


206 

Alberhan^  Nycolaum  ac  ceteros  eorum  complices  Canonicos  Newn- 
burgenses  parte  yertuntur  ex  altera,  a  Sede  Apostolica  delegatis,  nec 
non  coram  Vobis  Domino  Gotfrtdo  Indice  subdelegato  a  reTerendo 
patre  domino  Urico  Abbate  monasierii  Medlieensis,  indice  ab  eadem 
Sede  in  causis  predictis  delegato ,  Ego  Stephanus  prepositus  Newn- 
burgensis  Dico  ac  propono,  quod  licet  pridem  Sub  Anno  Domini 
Millesimo  CC€<^  ricesimo  tercio  Reyerendus  pater  et  dominus,  dominos 
Alòerhu  Pataviensii  Episcopu»  Honorabilibus  Viris  D&is  Henrieo 
aancti  YpoliH  et  Wemhero*  Moneti  Flariani  Monasteriorwn  prepo- 
iitis,  et  Alberto  Decano  Pataviensit  nec  non  Magietro  Johamu 
Canonico  ibidem  Officinm  inquisicionis  anctorìtate  ordinaria  sub  tali 
forma  et  modo  commisissett  Tt  ad  monasterium  newnburgense  perso- 
naliter  accedentes,  super  statu  ipsius  monasterii  tam  in  capite,  quam 
in  membris,  plenam  et  maximam  inquirerent  rerìtatero.  Et  quìdquid 
dignuin  correccione  inuenirent,  tam  in  capite,  quam  in  membris,  Deum 
habendo  pre  oculis,  servato  iuris  ordine  Vice  sua  corrigerent  et  emen- 
darent,  yt  ex  commissione  colligitur  evidenter,  iidem  tamen  inquisi- 
tores  seu  iudices,  nescio  quo  ducti  spirita,  formam  mandati  non  ser^ 
Tantes,  omnibus  aliis  pretermissis,  contra  personam  meam  tantum- 
modo  inquirere  inceperunt,  et  quamris  ab  eis  cum  debita  instancia 
peterem  in  scriptis,  ri  michi  capitula,  super  quibus  yellent  contra  me 
inquirere,  et  nomina  testium  traderent ,  ac  me  ad  opponendum  contra 
personas  et  dieta  testium  contra  me  recipiendorum ,  maxime  cum  boc 
fìierim  ante  recepcionem  testium  protestatus,  admitterent  et  terminum 
competentem  ac  iuridicum  ad  defensionem  status  et  bonoris  mei  secun- 
dum  tradicionem  iuris  micbi  assignarent,  et  ad  rerocandum  in  conti- 
nenti errorem  facti  et  declarandum,  prout  in  appellacione  plenius  con- 
tinetur,  admitterent.  Predicti  tamen  inquisitores  et  iudices  spretis 
peticionibus  meis  eis  in  scriptis  porrectis  ac  lectis  coram  eis,  proce- 
dendo in  causa  ea  denegarunt,  et  Contra  me  absentem  ad  inquirendum 
contra  iuris  ordinem  processerunt,  et  omnino  copìam  defensionis  dene- 
garunt,  ex  quibus  senciens  me  indebite  aggrayatum,  ab  eis  ad  sedem 
apostolicam  statim  in  scriptis  appellavi.  Verum  dicti  inquisitores  buina- 
modi  appellacione  spreta  et  contempta,  post  dictam  appellacionem 
ex  iustis  et  racionabilibus  causis  per  me,  ut  apparet,  interpositam  et 
eius  contradiccione  pendente,  gravamen  gravamini  superaddentes 
scelo  malo  moti  centra  me  de  facto  difnniti?am  sentenciam  deposicio- 
nis ,  si  meretur  dici  sentencia ,  iuris  ordine  postposito,  promulgarunt, 

Digitized  by  V^OOQIC 


207 

et  iniqnam,  a  qua  itenun  aeneiens  me  graratuin,  ab  ea  tamqnam  ini- 
qua, ad  sedem  apostolicam  per  me  extìtit  in  scriptìs  appellatnm.  Coi 
appellacioai  licei  iuste  itenim  non  deferentes,  centra  formam  iaris  per 
dietos  Canonicoa  ad  Eleccionem  propositi  procedi  mandavenint.  Et  in 
omnet  nominaotes  me  prepotitum  Sentendas  Excommnnicacionis 
roaioria  de  fiicto  protnlerunt.  Qoare  Canonici,  aciiicet:  Albero,  NyeO' 
imUf  Syfrìduu^  Walekerus  et  ceteri  ex  ipsorum  precepto  ad  Eleed- 
onem  fratris  Virici,  si  meretor  dici  eleceio,  de  facto  processemnt,  et 
ipsnm  elegemnt  in  prepositum  newnbnrgeosem,  ymo  pocius  neglexe- 
mnt.  Com  igitur  appelladonnm  predictarnm  cansas  Sedes  apostolica 
cooimiserit  Tobia  audiendas,  et  fine  debito  terminandas.  Peto  ego 
Stepbanos  prepositos  predictas,  de  grayaminibns  raichi  illatis  per  Vos 
iodices  predictos  cognosci,  et  me  bene  ae  l^:itime  appeUasse,  dietoa- 
qne  iodices  perperam  et  male  processisse,  ac  me  grarasse,  per  Testram 
interloeotoriam  prononciarL  Processus  qooqoe  et  senteneias  dietorom 
iodicom,  si  sentencie  dici  merentor,  ae  Eleccionem  dicti  Vfariei,  si 
meretor  dici  Eleccio,  tamqoam  minos  iostam,  et  qoeeomqoe  per  sepe- 
fatos  iodices  centra  et  preter  dictas  appellaciones  meas  in  prdodi- 
cium  meom  et  Monasterii  mei  dinoscontor  attemptata  seo  innorata, 
ante  omnia  rerocarì,  casseri  et  irrìteri,  ymo  pocios  cassa  et  irrita  ac 
inenia  et  nollios  esse  momenti,  tanqoam  post  appellaciones  legitimas 
attemptata  nonciari.  Peto  insoper  expensas  fectas  in  lite  et  extra 
litem,  si  peti  possont,  et  Protestor  de  imposterom  faciendis  Saho 
micbi  iore  addendi,  minoendi,  motandi,  corrigendi,  qoociens  risom 
foerìt  expedire,  non  adstringens  me  ad  omnia  sopradieta,  sed  ad  ea 
tantom,  qne  prò  intencione  mea  fondanda  sofficere  Tidebuntor. 

Nos  igitor  MaurieiuM,  dei  grada  MonatierH  Saneie  Marie  SeO' 
iorwn  in  Wteima  Abòaè,  Ludmcua  Chreménm  Decamu  ae  Gaifiridme 
Prior  MenoiterH  in  Mdwerpaeh  iodices  predicti  more  Superni  Patria 
filios  hominom  ioste  iodicare  precipientis,  los  suum  Tnicuiqoe  triboere 
Tolentes  et  reritatem  ac  iosticiam  amplecti,  quantom  nobis  ab  alto 
concedi  copientes,  diligenter  visb  et  aoditis  bine  ioribos  et  radonibos, 
ae  receptis  probacionibos  per  testes  et  instromenta,  et  sentenciis  prò 
parte  ipsios  prepositi  Coram  nobis  in  iodicio  prodoctis  inyestigatis 
qooqoe  ad  plenom  et  cognitis,  ipsarom  appellacionum  et  caose  commii- 
nia  meritis  eqoa  qooqoe  iosticie  lance  dbcossis,  deliberacione  insoper 
ttobiscom  et  com  peritis  babita  diligenti ,  domino  proposito  predicto 
propter  boc  in  nostri  presencia  constitoto  et  senteneias  com  instanti 


Digitized  by 


Google 


208 

ferri  postulante,  altera  rero  parte  per  contamaciafn  absente,  eaius 
abaencìam  dìrioa  suppleat  preaeooìa.  Christi  nomioe  ìorocato  Dìeiniiit, 
ProDuoeiamas  et  Declaramua  predictum  dominum  Stephanum  propter 
peticiones,  per  eum  dictis  ludicibaa  aeu  inquiaitoribos  porrectas  et 
excepcioaes  contemptas  in  appellacione  per  enm  ante  senteoeìam 
interposita  non  admìasas,  per  dictoa  iodicea  fore  graratum»  prefatom- 
que  prepositom  bene  et  legitime  apellasse,  et  ipsos  iudìcea  sea  inqui- 
sitores  perperam  et  male  procesaisee,  in  biis  tcriptis  sentencialiter 
iadicamus  et  diffinìmoa,  inaaper  onuiia  attemptata  et  innorata  post  et 
centra  appellaeionem  a  diffinitira  Senteneia  dictorom  ludieum  aeu 
inquiaitorum  interpoaitam,  Similiter  et  omnia,  qne  medio  tempore  inter 
aentenciam  et  appellaeionem  in  preiadicinm  dicti  domini  prepoaitì 
aunt  innorata,  Proceasus  quoque  et  aenteneiaa  et  execueionea  qnaa- 
camque  prioriun  iodicom  aeu  inquiaitorum  tanquam  minua  iuataa  et 
post  ac  contra  appellaeionem  legitime  ad  aedem  apeatolicam  ab  eiadem 
sentenciis  interpositam  lataa  et  faetas,  et  quidquid  ex  eis  aecutum  est, 
Tel  occasione  ipsarum ,  ac  elecdonem  predicti  fratria  Virici  tanquam 
minus  Talidam  et  post  appellaeionem  a  difSnitiTa  aentenda,  Tt  predi- 
eitur,  interpositam,  ante  omnia  rerocamua,  caasamua  et  irrìtamua,  ymo 
ipso  iure  omnia  predicta  casaa,  irrita  et  inania,ac  nulliua  momenti  fuisse 
et  esse,  invocata  Spiritus  sancti  grada  in  biia  acriptia  aentendaliter 
declaramus,  pronunciamus,  diffinimus  partem  adyersam  in  expenais  in 
lite  et  extra  litero  factis,  reaenrata  nobis  taxacione,  seu  ad  penam  arbi- 
trariam  per  nos  nomine  expensarum  infligendam  nicbilominua  con- 
dempnantes.  Lecta  et  lata  eat  bec  aentencia  Anno  Domini  Millesimo 
CCC*  Vicesimo  quarto  proxima  feria  quinta  poat  festum  Michabelis 
Archangeli  in  refectario  Scotarum  in  ìVienna^  presentibus  yllustri- 
bus  Principibus  Dominis  Alberto  et  Ottone»  DticUmi  Auetrie  et  Styrie^ 
Dominiè  Rùdolfo,  Syriquenei  Episcopo,  Ludteico  CamUe  de  Óting, 
Christiano  Dapifero  de  Lengenpach ,  Wichardo  de  Topel  Loìfcii, 
ac  HonorabilibuM,  discretis  damimi  Henrico  Plebano  in  Wienna, 
Magistro  Henrico  de  Wintertow,  IHebano  in  Rotenmant  Magietro 
Henrico f  plebano  in  La,  Vlrico  de  Àdryah,  Rinhover  WettvalOt  Pie- 
bano  in  Stain,  Ceterisque  fide  dignis.  In  quorum  omnium  teatimoniuo 
presenti  Sen tende  Sigilla  nostra  sunt  appensa. 

Et  ego  Vcdentinus,  Patav»  dyoc,  Clericui,  Imperiali  auctoritate 
Notarius  publieiis  premissis  omnibus  et  singulis  supra  acriptia  puta 
Commissionis,  Citadonis,  Execucionis,  Subdelegadonis,  preaentadoni 


Digitized  by 


Google 


209 

actomm,  sobseripeioni,  Senteoeie,  pubUcaeìoni  ac  Ceterìs  qoibiiaciiDiqiie 
supndietia  Tna  eiun  prenotada  dominia  et  teatibua  preaena  interfiii, 
aadÌTi,  ae  preaenti  aentende  de  mandato  et  precepto  dictonim  Iodi" 
eam  et  ad  peticionem  domini  Stephani  prepositi  Neunburgensia  me 
aobaerìpai,  preaentemqoe  aentendam  meo  Sygno  conaueto  signaTi 
Rogatua. 

Et  egoNycolaué  de  Kempmiz,  Clerìcus  Misnenaia  dyoc.  publicua 
apoatoliea  auctorìtate  Notariua  premiaaia  (ut  sopra)  preaentemque 
aentenciam  meo  solito  aigno  aignari. 

Et  ego  Pèiruip  (kmomau  bnmnetui$  Clericua  Olomnc.  Dyoc. 
pnblieoa  aaetoritate  Imperiali  Notarioa  premiaaia  (ut  anpra)  me  aob- 
aeripai  preaentemque  aentenciam  meo  signo  conaueto  et  aoiito  aignafi 
Rogatua. 

Orif.  Ptrt-  (Uf.  TtL  Nr.  f.  M.  87.)  Iwti  •nU  SWt«l  Uafta  m  Pwf — totoiif— t 
èaa  «ìm.  èm  ScWttM-AktM  Mmìs,  wmrÀ9  «ek*»  ktim  iArt  ISM  (M.  S«0)  btwMtbM,  Jmm  i— 
MaMrkMhw  PrUn  G*ttfri«4  tndieiat  M  Bab«r  I.  e.  TA,  XO.  a.  18.  Dm  8Ì«f«l  àm  ErmMr 
Dtt^Mto  LUwig  MOU 

Der  anter  deo  Zeaf  en  erteheinende  Bitebof  Rudolf  kOmint  bai  Hanthaler 
t%at  CanpU.  ad  tao.  1335  pag.  330  ala  Proepiaeopoa  Patafianaia  ror,  iat  dahar 
swiaelieD  Hermaiuiua  PrìmiDaDaia  uod  Palnit  Marchopolitanua  Epiacopaa  ainsa* 
aehaltao.  Hansla  Germ.  Sacra  I.  461  macht  sainer  keina  ErwShouDg. 

Ludwig  dar  Altare,  Graf  ron  òttingen.  wird  im  Jahra  1346  ala  Grflnder 
etner  Capalle  in  aaiaem  Hauaa  au  Wian  eraeheiDaa.  Er  balta  Jata»  aiaa  Tocbtar 
K.  AlbrMbt*a  U  ur  Gattin  (Hargotl  Pinaeotb.  Para  I.  p.  LXIIL),  walebe  1339 
▼aratorbaa  iat  (Liack  Aaaal.  Clararall.  I.  p.  684.  col.  1  and  Tapliograpb.  Prine. 
Anatriaa  P.  I.  L.  II.  Gap.  VI.  p.  138).  In  ihram  1334  aro  31.  Mai  auagefertigtaa 
Teatamaote  bedenkt  aia  Kloatamaubnrg:  Dan  Herm  md  den  Vrom  in  deni 
Chloatar  le  Neunborcb  rier  roareb,  do  man  in  aebrl  gaban  ain  mal  aa  dam  tag, 
awan  ai  rnaar  pifili  bagant  (Tapbogr.  Part  11.  Auetar.  Dipi.  pag.  164.  n.  XII.). 

CCXI. 

Sidms  éUr  Poti,  BUrgermeiMifr,  und  der  Bmik  %m  Wien  vtrhieten  %m  Qun^ 

sten  dee  Frauenklotter$  8t  Magdalena  vor  dem  Sckoitenihùre  den  Bau 

neuer  Badeirnhen  ver  dem  Sehotientkore, 

Dal  Wien  13.  Oetober  1334. 

Wir  Nyclas  der  Polle,  xe  den  zeUen  Bvrgar  MeUter  vnd  der 
Rat  von  der  Stai  ze  Wienne  verieben  —  Daz  die  Encaeru  Geiet- 
leichen  Vrowen,  die  Nvnfieu  ze  Mud  Marien  Magdalen  for  tus  cho- 
men  Tnd  chlagten  rns  Iren  gepresten  vmb  Ir  zwo  PastubeHf  die,  eie 
var  Schoteniar  hieteut  dai  In  da  fan  ao  yil  niht  wurde,  sam  aie  Jer- 

Foata».  XIT.  14 


Digitized  by 


Google 


210 

licheo  dar  ayf  rousten  legeo  md  wurden  se  Rat  mit  sampt  ms,  du 
aie  die  ainen  fùder  liesien  geo,  ao  wurd  der  Ander  deater  GTldiger. 
Da  Tao  haben  wir  Io  die  gnad  getan»  dai  wir  rerpieten  Brastleieli» 
daz  flirbaz  nieman  Ander  dkemPùitvben  vorSckatentor  pattern  $vl 
bei  TDsern  bulden,  an  ala  yìI  ob  aie  aicb  bedebten  dai  aie  eio  ander 
Pastrbeo  da  pawen  wolten,  dei  aulien  aie  gewalticb  aeia  Tod  anden 
nieman.  Dai  diti  Geacbeft  furbai  stete  aei  vnd  ynzebrocben  beleibe, 
Dei  geben  wir  den  egenanten  rrowen  diaen  Brief  —  Vereigeli  mii 
vn$er  itat  Ituigel.  Diaer  brief  iat  geben  ze  Wienne  —  dreviehen 
bimdert  Jar  in  dem  rier  ynd  iwaintigiaten  Jar  an  aand  Cholmana  Tage. 

Orif .  P«rf.  Dm  8i«c«l  ftUt. 

Cfr.  die  Urkunde  Tom  80.  NoTember  1326. 

ccxn. 

Albreeki  V9m  Prumtudorf  verktmft  mìmm  Weingmrien  su  KakUàherg  dem 

Poiiouer  Dotmkerm,  Meitter  Friedrich  ven  Stdakmrg. 

Dat  Wiea  11.  NoTember  13U. 

Ich  AU^er  xxm  Pravmdorf  vnd  ieh  Agnee,  eem  havevrow  wir 

yerieben   —   Daz   wir  —   mit  ynaera  Percbberren   bant,  ProM 

Stephans  von  Nevmburch  yerchauft  baben  vnsem  weingarten»  der  da 

leit  oberbalbe  der  Pevnt  ze  Chalnperge,  dea  Dritbalb  Jeach  aiat»  md 

baizeet  der  Lengvelder ?mb  fìinfczeben  Ifarckk  md    Tmb 

bunder  marcbk  Lotiges  silbers»  te  zteen  vnd  Sibenczich  grozze 
Pekemisch  phenning  fur  ein  iegleich  March  —  Dem  erbem  Manne, 
Maister  Fridreichen  von  Salczpurch  —  Tud  dar  yber  dorcb  peiier 
aicherbait,  ao  seczzent  wir  vna»  ich  Alber  von  Pratm$tarf  Yuà  ich 
Agnes  sein  havsvroto  ynd  ich  Thomas^  zu  den  zeUen  pharrer  zu 

newnkirchen ze  rechtem  acherme  —  Vnd  geben  im  darrber 

disen  brief Tersigelten  mit  Tnaem  Inaigein»  md  mit  ynaen 

Perchherren  Ineigel  Probst  Stephans  von  Neumburch,  vnd  mU  h^rm 
Wychartea  ImigU  von  ToppeU  zu  den  zeiten  lant  Richter  in  Óiter- 

reich ynd  sint  auch  dea  geczeug:  her  Jane  von  Siemdorf, 

her  Jane  der  Schench,  her  Gerung  von  NewnburcK  her  Dietreidi 
der  Schiver,  her  Chvnrai  von  Nuzdorf,  Stephan  der   Chrigler, 

Durinch  von  Seveld Der  prief  ist  geben  ze  Wienne  —  Dren- 

czehen  hundert  Jar,  In  dem  vìer  ynd  zwaìnczigisten  Jar  darnacb  an 
sand  Merteins  tage. 

E  CbtHalarie  ArHiiri  III.  M.  43.  a. 


Digitized  by 


Google 


211 

Die  Urkunde  bettimint  den  Werth  der  Htrk  Silber  «of  72  «grosse  b5b- 
ndseke  Pfennisge*.  Die  Person  des  KSttfen  bestimint  die  ntehfolgende  Urkunde. 


ccxm. 

Propgt  SUpkan  kauft  f&r  den  Pastauer  Domherrn,  MeUter  Friedrich  non 
€l9ttwdkf  einen  Weingarten  von  Albreeht  von  Praunedorf. 

Dst  Klosterneuburg  27.  December  1324. 

Wìr  Stephan  von  gots  gnaden  Probst  %e  Newnòureh  wìr  yer- 
iehen  —  dai  wir  dem  erbwn  herren  Maister  Fridreichen  von  dem 
Choivfeig  Ckorherr  ze  Pasucaw  gechauft  haben  einen  weingarten  vmb 
seìn  aygenbaAee  guei  ron  dem  erbern  Bitter ,  herm  Aìbrechten  von 
Praunstorf  Ymh  bondert  Marcb  Tnd  rmb  Sybeniehen  marcb  iStìges 
silbers  ie  czwen  ynd  sibenezig  grozz  pehemiscber  pbenning  Tuer  ain 
Marebk,  ynd  derselb  weingart  der  leit  an  dem  Pwrch9tal  vnd  haizzet 
der  Lengenvelder,  vnd  iat  Dritbalbs  Jeucb,  vnd  da  man  alle  Jar  von 
dient  dem  Gotsbaus  ze  Newnbarcb  fvnf  emmer  percbreehtes  vnd  alle 
den  zebent  der  ron  dem  Yorgenanten  weingarten  chumpt,  vnd  ist  gele* 
gen  ze  necbst  dem  Hiemprecht,  vnd  zenechst  Elblein  dem  Tuech- 

beraiter Der  prief  Ì8t  geben  —  Drevzehenhundert  Jar,  dar- 

nacb  in  dem  vier  ynd  zwainezigisten  Jar  an  sand  Johannes  tag  zu  den 
weinaebten. 

E  CkulBltrio  ArdilTi  m.  hi  48.  b. 


CCXIV. 

PropH  Siephan  hewiUigi  dem  Riiter  Ulrich  von  Zietendorf  die  AhlMich- 
keit  dee  Hofee  «ti  Krotendorf, 

Dtt  1.  Februar  1325. 

Wir  Stephan  von  Gotes  genaden  Brobst  ze  Newnìmreh  verie- 
hen  —  Daz  der  ersame  Bitter,  her  Ulreich  von  Zistestorf  vnd  $ein 
hauavrowe  vrow  Pendit  fnd  ir  erben  Yon  dem  hof,  den  si  von  yns 
Tnd  Yoo  rnserm  Gotshaus  ze  recbtem  Purcbrecbt  habent,  der  gelegen 
ist  %e  CAro/tfiui^of/mit  Secbstbalben  leben  vnd  mit  vier  vnd  zwainezich 
Jeach  acbkers,  die  darzu  geborent,  des  wir  allea  recbter  Purchherre 
sein,  Stifler  vnd  StSrer,  da  von  si  vns  vnd  vnserm  Gotsbaus  alle  Jar 
dienen  svUen  ze  recbtem  Purcbrecbt  an  sant  Micbels  tag  dreu  pbunt 
zwelìf  vnd  drei  Scbilling  pbenning,  allea  wienner  munzze  wen  aber 


Digitized  by 


Google 


212 

der  dìentt  se  dem  rorgeoanfen  tag  nichl  gedìenet  wird ,  Dtx  stì  dea 
neehsten  tages  tod  in  gepeiiert  werden  naeh  dem  geoiain  Laudai- 
recht  Tnd  aneh  nach  dein  reeht,  dai  dai  selb  mser  gotshaos  hai  an 
anderm  rnserro  gnte»  swa  dai  in  dem  Lande  xe  Óstreicb  gelegen  iat, 
aoch  haben  wir  freyen  gewalt,  vmò  detuelben  dienti  ze  phenden  ao 
ali  ir  wider  rede,  Tnd  mit  irem  goetleicben  willen,  Tnd  habeni  audi 
«t  die  genad  van  vn»,  $wa  $i  in  dem  Lande  alt  vii  guUen  vail  «w- 
demi,  die  anek  vnterm  €rOi$kau$  alee  wol  gelegen  i$t,  die  eullen  $i 
ekoMfèn  vnd  eullen  die  g^en  na^  de$  Ltmdee  rechi,  vnd  ale  guU 
vail  iti  in  dem  Lande,  vnd  evUen  aueh  wòr  die  ver  voi  van  in  nemen 
an  ali  wider  rede,  vnd  dann  iti  der  vargenant  hafmk  sampt  dem 
daz  dar  xu  gekorei,  ledkk  van  vn»  vnd  van  vneerm  Gatekaae,  aUo 
dai  si  Tna  farbaa  nicbt  mer  Ton  dea  le  dieii  baben,  nocb  ensoUen. 

Dee  aint  geieug  her  Gerunek  der  Ckd,  ker  Dietreieh  der 

Sekieer,  her  Chvnrai  der  Nuzdarfer,  Dvrùtch  van  MeurHng^ 
Johann»  van  Nvadùrf —  Diaer  prief  ist  geben  —  Dreocxeben  bTo- 
dert  Jar  In  dem  Umì  Tnd  awainczigiatem  Jar  an  Tasors  Trowen  abent 
le  der  Lieebt  Messe. 

S  OhwtatarU  iraUri  m.  M.  111.  k. 

Yor  dem  ithre  1340  miut  der  Ort  Krotendorf,  in  dtt  Amt  Bierbenm  geM- 
rig,  eingegtngeii  teia,  dt  in  dieeem  itbre  die  Krotendorfer  Breitea  bereiU  naeii 
Zweatendorf  geli5rt  Untare  Urfcande  leigt  une  WA  noek  eìnen  Hof  daselbtt 
■ut  bedenteader  Gleba. 

ccxv. 

SdUfdhi^tfiiM'IracfMle  iu  P«Uronai$reekiei  der  BarÌkol9màu»^Ma§iàUnem' 
CapéOe  bei  der  Eirehe  8i.  MarHn  «n  ém8  8tift. 

Dtt.  Wien  13.  Min  18SK. 

In  nomine  Domini.  Amen.  Anno  NatiTitatis  eiosdem  M*  CCC*  XX*  V* 
Xm.  mensis  Marcii  Indiccione  OetaTa,  Pontifieatas  Sanctissimi  in 
Cbrìsto  patria  et  domini.  Domini  Jobannis  pape  XXII.  anno  nono.  In 
nostra,  mei  Tidelicet  Npcolai  de  Eempniez ,  Clerici  ifyenenei»  djfo- 
cesie,  publici  apoetolica  auetoritate  Noiarii,  Patri  Canonici  brwten- 
eie,  Olomuceneie  dyoceeie  oc  Johannie  de  Newnbwrga,  Clerici  paia- 
vieneie  dyoceeie  PubUcorum  audoriiate  Imperiali  Notariarum  et 
testinm  snbserìptoram  presencia  constituti.  Discreti  Tiri,  Beinhato 
dictue  Hnbenmaieter,  Civie  Wyenneneie  et  lucia,  uxar  ipeine,  Chun- 
radue  didue  Sybenhoz,  Civie  Newnbwrgeneie  a  parie  CUmetraH, 


Digitized  by 


Google 


213 

nec  non  Wy senio  de  Euchersfotf  memores  coodicionis  humane,  quam 
semper  bomana  coniitatar  fragìlitas,  coi  ab  ipso  rite  principio  mortis  im- 
perìum  donatur,  ob  divine  remuncracionis  intuitam  animarumque  suarum 
ae  predecessorum  saorom  remediam  seropiternum  pure  et  simpliciter, 
quoria  pacto  sea  condicione  remota,  prò  se  et  sais  beredibus  dederunl 
ac  donaverunt  bonorabili  viro,  domino  Stephano  Preposiio  Monatiern 
Neunburgensis  et  suis  saccessoribas  yniTersis,  ac  Monasterìo  Sancte 
Marie  ibidem  iu9  patronatus  Capelle  in  honore  Sanciorum  Bariholo- 
mei  apostoli  et  Sonde  Marie  Magdalene  dedicate,  ecclesie  parochp- 
ah  Sancii  Martini  in  Newnburga  annexe  cum  juribas  ynifersis 
tenendam,  et  perpetuo  possidendam,  prout  ipsi  et  predecessores 
ipsoriiro  tenaerunt  et  possidemnt,  Dictumque  ius  patronatus  in  manus 
Reverendi  Patris  •  domini  Mauricii  Àbbaiis  Monasterii  Sancte  Marie 
Schoiorum  in  Wyenna  ac  predicti  domini  Stephani  prepositi  resigna- 
mnt.  omnique  ìuri,  quod  eis,  Tel  eorum  alterì,  aut  beredibus  ipsorum 
de  Iure  Tel  facto  posset  competere,  renunciarunt  expresse,  tali  tamen 
condicione  adjecta,  vt  ipse  preposOus,  qui  prò  tempore  fuerit,  Sacer- 
doiem  ydoneum  et  discretum  in  prefata  CapeUa  instOuere  debeai, 
sUnque  in  necessariis  providere,  sic  ut  ipsa  CapeUa  roissa  cottidiana, 
prout  ab  eius  fundacione  est  inolitum  non  fraudetur.  Acta  sunt  bec 
Anno,  Mense,  die,  Indiccione  predictis  in  Monasterio  Sancte  Marie 
Schotorum  in  Wienna  predicto  presentibus  bonorabilibus  viris, 
Dominis  Mauricio,  Abbate  Schotorum,  Henrico  Decano  Ttdnensi, 
Gerungo  milUe  dicto  Chol,  Domino  Oristano  et  Domino  Chvnrado 
in  Eczenstorf  et  in  Michelsteten  ecclesiarum  Rectoribus,  Domino 
Eartmano  presbitero  de  Holabrvnna,  Magistro  Johanne,  Eectore 
ecclesie  in  Nux^la,  Tkuringo  de  Màerlingen,  Chunrado  Chrannesti, 
dvi  Wyennensi,  Theodorico  dicto  Chenphf,  ac  aliis  pluribus  fide 
dignis  testibus  ad  preraissa  vocatb  pariter  et  rogatis. 

Et  nos  Mauricius  Dei  grada  abbas  monasterii  Sancte  Marie 
Schoiorum,  in  Wyenna,  Heinricus,  Decanus  Tulnensis,  Gerungus 
didus  Chol,  Thuringus  de  Mùerlingen,  Chvnradus  Chrannesti  pre- 
dicti ad  pleniorem  fidem  et  certitudinem  predictorum  Presens  publi- 
curo  instrumentum  Sigillis  nostris  appensis  vna  cum  SigUlis  Civium 
predictorum  videlicet  Reinbotonis  Hubenmaister ,  et  Chvnradi 
Sybenhozz,  nec  non  sigillo  Wysentonis  predicti  fecimus  communirì. 

Et  ego  Nycolaus  de  Kempnicz  Clericus  Mysnensis  dyocesis, 
publicos  auctoritate  apostolica  Notarius,  Omnibus  et  singulis  predictis» 


Digitized  by 


Google 


214 

Tidelicet  resìgotcioni  et  renundacioiki  Jorii  Pitronatus  diete  Capelle, 
ac  aliU,  prout  saperìos  serìpta  rant,  ?na  eum  predictìs  Notarìis  et 
testibus  presena  interfai»  et  ea  ad  mandatum  dietì  domìni  Stephani, 
prepositi  Neiroburgensis  scrìpai,  et  in  haiie  pnblicam  formam  redegi, 
meoqae  solito  sigDO  consignaTi  Rogatua. 

Et  ego  Petru»  de  brwma,  Canonicus  ibidem,  poblicas  Imperiali 
auetoritate  Notarìos  Supradictis  omnibus  et  singnlis  ete. 

Et  ego  Johannes  Alberti  de  NewnbwrgOf  Clerìeus  Fatar,  djoe.  etc 

B  CUrtaUrU  AnUtÌ  m.  M.  U.  k. 

Die  Ctpelle  dar  HtOigra  BartiMÌoirtM  «ad  MtgdtlMM  hm  der  Stadtpfur- 
kìrehe  8t  Mtrtiii  lu  Klottarneabiirg  wtr  IMI  foa  dem  Bitter  Ulrich  tob  Kriiaa- 
dorf  erbtut  and  eìiie  ewige  Matte  dtrìii  gettiftet  wordea.  In  der  folgendea 
Urkunde  bettfttigt  der  Dideetanbitehof  die  Obertragosg  dietet  Pttrontttrechtet. 

CCXVI. 

Bi$ch»f  Aibert  ven  Fbìmw  hutétigt  die  99rker§ékemde  Sdkemkrnng. 

Dtt.  Wien  6.  Aprii  1325. 
Nos  Albertus  dei  grada  Pataviensis  Episeopus  Ad  miTersorum 
Yolumas  noticiam  per?enire,  Quod  constitutos  in  nostra  preseneia 
Venerabilis  Stephanus  prepositus  Mon.  Newnburgensis  nobis  humili- 
ter  Supplicavit,  qaatenus  dooacionem  luris  Patronatus  Capette  w 
honore  Sanctorum  Bartkotomei  apostoli*  Sanete  Marie  Magdatene 
dedicate*  Ecclesie  parroehiaU  Sancii  Martini  in  Newnburga  amnexe 
factam  per  discretos  riroSt  Reinbotonem  Hubenmaister*  Ctoem  in 
Wyenna,  Luciam,  uxorem  ipsius  et  Chunradum  Sybenkozz  Civem 
Newnburgensem  a  parte  Claustrali,  nee  non  Wisentonem  de  Rikers' 
dorf  sibi  suisque  successoribos  omnibus,  Ae  eoelesie  et  Monasterìo 
Sanete  Marie  ìbidem,  de  solita  benignitate  eonOrmare  dignaremur, 
Verum  quìa  dicti  patroni,  ad  quos  lus  patronatus  Supradictum  pertine- 
bat,  prò  se  et  omnibus  ipsorum  heredibus  eidem  luripatronatus  in 
roanìbus  Tenerabilium  Tirorum,  MauricH  AbbaHs  Sckotorwn  et 
Stephani  prepositi  sepefati  liberaliter  et  sino  omni  condieione  renon- 
ciarunt,  Cedentes  omni  iuri,  quod  eia,  ?el  cuìlibet  eonim  de  iure  ?el 
de  facto  in  lurepatronatus  competebat  antedicto,  In  quo  prepositum, 
Suos  successores  et  Monasterium  suum  Tolebant  eia  suecedere,  et 
iliud  perpetuis  temporibus  tenere  et  paeifice  possidere,  prout  hoc  in 
literis  super  omnibus  premissis  lucide  confectis  plenius  ridimus  conti- 
neri.  Peticionibus  ergo  prefati  prepositi  favorabiiiter  inclinati  dona- 


Digitized  by 


Google 


21» 

eionem»  Renoneciadonem  et  cessionem  sapradictftm  Ratificami^» 
approbamua  et  presentis  seriptì  patrceioio  coofirmamas.  Sic  tamen, 
qnod  predieta  Capella  debitis  obsequiis,  prout  in  ipsius  fundadone 
institatani  est,  aliqaatenus  non  fraadeter.  In  cuius  rei  testimonium 
Preeentes  fieri  fecimos  literas.  Sigilli  nostri  appensione  comroonitas. 
Datum  Wjfenne  Anno  Domini  M*  CCC«  XXV*  In  crastino  pasche 
domini. 

B  Ckartalarto  AnkM  III.  M.  44.  a. 

ccxvn. 

Werner  der  Etmtìkedk  9ekenki  dem  SHfte  einen  Gelddiemt  «m  Nteder- 

hoUabrmnn. 

Dtt.  14.  Aprii  1325. 

Ich  Wemher  der  Bunihock  vnd  ieh  Àgnee  $ein  Hau^¥awe,  wir 
rergecben  offenleich  —  daz  wir  geebauft  baben,  Dacz  hem  Marhar- 
ten  hem  Albrehtee  $an  von  Symdwrf^  rnd  daei  sdn  erben  mìt  fur- 
zicbt  rerchauffet  baben  zwa  Geaebart  Aebkers,  die  gelegen  sint  in 
Holebnmner  velde  in  der  sulcze,  dem  beschaiden  manne  Dietreichen 
vofi  Eaeelpaeh  vnd  eeiner  Hauefrowen  Elepeten,  ynd  im  erben  rmb 

Siben  pbunt  wienner  pbenning ynd  die  Aigenscbaft  derselben 

awaier  Geoobart  bab  wir  gegeben  durch  ynserr  rnd  alierr  fnserr 
TTdem  sele  wìUen  auf  ynser  frowen  alter  hinez  Neynburcb  Cbloster- 
balben  also  besebaidenleicb,  daz  der  rorgenant  Dietreieb  ?on  Hasel- 
pacb  rnd  sdn  baosfrowe  Elspet ,  ynd  ir  erben,  oder  swer  dacz  goet 
nacb  Inne  bat,  fìirbaz  alle  iar  dayon  dienen  an  sant  Gorgentag  bincz 
Neynburcb  in  daz  Cbloster  auf  ynser  frowen  alter  fur  zins  ynd  fuer 

ali  stewer  yier  pbenning  wienner  mynzz Des  sint  gezeuch  Her 

Jane  von  Symdorf,  Her  Chvnrat,  sein  veter,  her  Gerunch  der  Chole, 
Her  Dietreich  der  Schiferà  Michel  von  Symdorf,  wisent  von  Bue- 
keedorf,  vnd  ander  erber  Leni  genuech,  Der  brief  ist  geben  — 
Dreuczebenhondert  iar,  darnach  in  dem  fymf  ynd  zwainczigisten  iar, 
des  nacbsten  Syntages  nacb  den  heiligen  Ostern,  Quasimodo  geniti. 

Oriff.  P*rf .  (a«p.  V«i.  Nr.  7.  f»l.  29S.)  Du  8i«^l  MÌft  eia  aafrechtet  Thicr  ait  ttekcadea 
OhTM  {•étt  H4rMra).  «Ì«  M  Haebar  Tab.  XI.  a.  ».  UmMhriftt   f  8  .  WERHHEII .  HVMTHOCH. 

Die  Urkunde  leigt  una  iwei  neue  Glieder  tua  der  Ftmìlie  der  Siemdorfer, 
Albreeht  and  teinen  Sohii  Marqutrd. 


Digitized  by 


Google 


216 


ccxvni- 

Htrmtmm  vmi  <7r»Mmi  veriamft  et»  iImi  8Hfte  KUdememharg  §Aèremdet 
Lekim  9m  IU§gendorf. 

Da!  90.  Aprii  ISU. 

loh  Hermann  von  Grassawe  Tod  ìch  Margret  sein  Hamfrawe, 
wir  rergechen  —  Daz  wir  —  mit  fuerzicht  ?Dsers  rechten  lehens 
zwaier  leoben,  die  wir  ze  lechen  ron  dem  Goteshaws  ze  Neunburch 
baben  ainez  yerchauffet  baben,  daz  gelegen  isi  ze  Rekleinsfùrf  te 
nacbst  der  pulka  —  doro  besebaiden  manne  Symon  dem  Téier  rad 
seiner  hausflrowen  Margreten  —  ymb  acht  ynd  dreìzzich  phunt 
wienner  pbenning,  ?nd  die  selben  lechenschaft  des  seiben  lecbens 
baben  wir  darcb  Tosare  md  rnserr  rodern  sele  willen  gegeben  auf 
ynser  frowen  alter  in  daz  Gotesbaas  ze  Neunburch  chlosterhalben 
also  beacbaidenleicb,  Daz  der  Torgenant  Symon  ynd  aein  banzyrow 
Margret  ynd  ir  erben  —  furbaz  alle  iar  dayon  dienen  ynd  geben  sollen 
ze  recbtem  purcbrecbt  an  sand  GSrgen  tag  drizzicb  pbenning  wienner 
roynzze  bincz  Neunborcb  auf  ynser  frowen  alter  —  Dar  yber  geben 
wir  —  disen  prief  venigelten  mii  vnserm  inngeL  Mit  den  erbem 
gezeugen.  di  bernacb  geacbriben  stent  Ber  Gerunch  der  ckol^  Her 
Dietreich  der  Sehiver,  her  Chtinrad  der  Nuzdarfer,  Dvrinch  wm 
Mewerlmg,  Wisent  von  Ruetestorf  ynd  ander  erber  lewt  genueeb. 
Der  prief  ist  geben  —  dreoczeben  bundert  iar  In  dem  fomf  ynd 
zwainczigistem  Jar  dar  nacb  an  sant  pbilippes  abent  des  heìligen 
zwelfpoten. 

•Orif.  Perf.  Dm  raa4«  Sicfcl,  fai  fclkcBWMba,  kùft  m  P«rfiBMtMr«ifM.  la  4r»ÌMki- 
f«B   8ohild«  eia  Mkrif  £«ttolU«r    K»r^    ail  sw«l  la   àtr  Mittt    asaaMBcabafcB^ca  HaaAabM. 

UBMhrift  :  t  8  .  RERMAHI  .  DB  .  GRASAy. 

fioekleinsdorf  bt  Roggendorf,  K.O.  M.  B.,  1  Stonde  yon  Pulktu,  ein  Pfiur- 
dorf  Ton  52  Hfiutern. 

CCXIX. 

Verneherung^rief  SweikerM  von  Engergiorf  uni  $eme9  Eidawu  àber  em 
Qui  %u  Tattendoif. 

Dtt  17.  September  1325. 

Ich  Sweiker  von  EngilprecMsdorf  ynd  icb  Sweiihari  von 
Nartzendoff  sein  Àidem^  wir  yeriechen  an  dìsem  prief  alien  Leaten, 
Daz  vnser  gnaediger  Herre^  Brob$i  Stephan  ze  NeunUrek  cbrìegte 


Digitized  by 


Google 


217 

wHmeiner  Toekier  vrSn  GerdrmUen  der  DaeehèenpékkmnejmhdtiE 
gkt  dai»  Tàetendorf,  dai  si  i«eb  Tom  Im  le  leehen.  dei  iaeh  der  rorge- 
ntnt  Brobst  Stephan,  ei  waer  im  rerraUen.  Dee  bai  er  sieb  drrcb 
TDseni  wìllen,  ynd  dureb  erber  Lieat  willen  erpiten  lazzen,  daz  er 
der  Torgenanten  yron  Gerdraoten  gelicben  bat,  Tod  im  Cbinden,  ah 
daz  Gotesbaasrebt  Ut»  mit  sflieber  beaebaidenbait,  daz  aie  mit  dem 
Torgenanten  gftt  daz  Taetendorf  geborsam  scbuln  sein  tmaeru  Goies' 
hausM  Amtmann  %e  Neunb&reh  mit  alien  sacben,  ala  ander  ymbsae- 
tzen  in  dem  algen,  rnd  daz  selbe  gftt  nindert  yercbTmmern  scbaln, 
weder  ioden,  nocb  Cbriaten,  Denn  swan  der  yorgeoant  Brobst  Stepban 
daz  selbe  ghi  iSsen  wil,  er  oder  ain  ander  Brobst,  daz'  scbain  sey  im 
ze  losen  gewen  nacb  der  erbem  ymbesaetzen  rat.  Scbuin  aacb  sì  di 
aelben  Lente  in  syiìeben  wirden  baben  »  daz  ez  ynserm  Gotesbaus 
erìiier  sei  ynd  ynyerdarben  beleiben.  ScbAln  aueb  si  dem  Gotesbaus 
dayon  dienen  ein  balbes  pbant  pbenning  alle  iar  an  sand  Micbelstag. 
Ob  airer  si  dez  niebt  entaeten,  so  bat  sicb  daz  egenant  gftt  yeryallen 
dem  obgenanten  Gotesbaus  ze  Neunbftrcb.  Vnd  daz  disey  redo  staete 
ynd  ymzebroeben  beleibe,  des  gib  icb  egenanter  Sweiker  ynd  icb 
Sweitbart»  sein  Aidem  disen  brief  yersigelten  mit  ynsern  Insigeln.  — 
Diser  sacbe  sint  aucb  getzeuge:  Eer  Chunrat  der  Nuxdorfer^  Her 
Gerunek  der  CKoU  her  Dyetrekh  der  Schiver,  Dùrinch  von  Metoer- 
Img,  wismi  van  Rbkerndorf —  Der  prief  ist  gewen  —  dreytzecben 
byndert  iar,  dar  nacb  in  dem  fimf  ynd  zwaintzigistem  Jar  an  sand 
Lamprecbtes  tag. 

Orir.  Perf.  (ttp.  ▼•!.  Ifr.  S.  M.  SST.)  Dm  8Ì«rtl  Swtlkcr't  t««  Eay tlpr^ktoi^rf  rcklt. 
iMM  SwtiiksN't  TM  NtrtMaivrC  y«r  kMdiMiffl,  liMtt  mh  urtrtthrt  M«  i«hr«  IMO. 


ccxx. 

INe  Bammgmrtner  verkamfkn  dn  Lehen  *»  OHendhoL 
Dat.  26.  December  1325. 

Icb  Weichari  von  Patmgarten,  ynd  Icb  Hainreieh  ynd  Icb 
Fridreieh  sein  paid  syn,  wir  yerieben  —  Daz  wir  —  ynsers  recbten 
aygens»  Daz  ynser  getailtes  guet  gewesen  ist,  mit  firzicbt  yercbauft 
baben  ein  leben  dacz  Ottental  ze  yeld  ynd  ze  dorflT,  da  Symon  des 
Pàjfers  nef  auf  gesezzen  war  Heinreichen  dem  Ladendorfer  vnd 
vrewn  Gerdrauteny  seiner  hausvrovm,  vnd  alien  im  erben^  vnd 
vrowm  Wendelmueien^  des  Póschen  wUiben  und  alien  irn  erben,  vnd 


Digitized  by 


Google 


218 

Vìreiekemtdem  Stevczer,  vnd vraum  Chvmgunden  temer  kamevrown 
vnd  alien  im  erben  ymb  Sybeo  Tod  fiertzich  phunt  wienner  phen- 
ning  —  md  des  seiben  lebens  bat  Hainreich  der  Ladendorffer  der 
Yorgenant  zu  seiaer  besToder  gechauft  Tod  aergolten  den  hof  da  daz 
selbe  lehen  in  gebSrt,  vnd  aach  Secbzehen  Jeoeb  dea  seiben  lebeos 
ze  yeld»  ynd  di  aodern  Seehzehen  Jeuch  des  seiben  lehens  ze  veld 
babent  gecbauft  vnd  yergoUen  vrown  Wendelmuet ,  vnd  Vireich  der 
Steuzer  di  genanten  ir  iegleiches  aeht  Jeuch  zu  seiner  besunder,  vnd 
auf  dem  forgenanteo  guet  di  aygenschaft  hab  wìr  gegeben  durch 
vnser  vnd  aller  rnser  Todern  sei  wìlleo  auf  vnser  vrowen  alter  hincz 
Newnburcb  cblosterbaiben,  Atso  beschaidenleichen,  Daz  Hainreich 
der  Ladendorfer  vnd  vrow  Wendelmuet,  vnd  Vlreich  der  Stevzer  di 
egenanteo,  oder  ir  hausyrown,  oder  ir  Erben,  oder  wer  daz  guet  ìniie 
bat,  Soli  dieneo  alle  Jar  von  iegleicher  Jeuch  des  oftgenanten  lebens 
aio  pheoDing,  daz  aind  zwen  vnd  Dreizzich  phenntng,  vnd  von  dem 
bof  vier  phenning  besunderleich  auf  den  vorgeschriben  alter  hincz. 
Newabareh  alle  Jar  an  sand  G eorge n  lag  fur  zins  vnd  alle  stewer. 
Vnd  daryber  secz  wir  vns  —  ze  rechtem  scherm  —  fur  vrown  Gè- 
draulen  di  Meczelpekchin  ^  die  meìn  weichardes  Tochter  ÙU  vnd 
mein  hainreicha  vnd  Fridreichs  Swesiet^  ist  —  Der  prief  ist  gege- 
ben —  Dreutzehea  bundert  Jar,  Dar  nacb  in  dem  fvmf  vnd  zwainczi- 
gisten  Jar  an  Sand  Stepbans  tag. 

E  CkartaUrie  Ar«klTÌ  m.  feL  10».  k. 

Oiteothal  liegt  im  K.  U.  M.  B.  nordwfirU  hinter  Stetteldorf  bei  Winkelberg. 
Wir  ersehen  den  Umfang  eioes  Ganzlehens  um  diese  Zeit  mit  32  Joch. 
zugleich  tuch  eio  Bebpiel  voq  GnindUieiluDg. 

CCXXI. 

Ahìauhrief  far  die  Stift$kireke  «u  KhHerneMburg. 
Dat  Rom  17.  Min  1326. 

Universis  Christi  fidelibus  presentes  literas  inapecturis  frater 
Jacoòus,  Dei  grada  Mothoniensis  episcoptu,  et  frater  Angelus^ 
eadem  grada  Sulcitanus  episcoptu.  Domini  pape  penitendariue^ 
et  frater  Stephanus  eadem  grada  Veriensis  episcopue  salatemi  in 
domino  sempiternam.  Quoniam,  vt  ait  Apostolus,  omnes  stabimus 
ante  tribunal  Christi,  recepturi,  proat  in  corpore  gessirous  sire  bonum, 
sive  malum,  oportet  nos  Diem  Messionis  extreme  misericordie  operi- 


Digitized  by 


Google 


219 

bus  preyenire,  ac  eternonim  intuita  seminare  in  terris»  quod  reddente 
domino  coro  multiplicato  frueta  recoUigere  valeamas  in  ceHs,  firmam 
Apem  fiduciamque  tenentea ,  quoniam  qui  parce  seminat,  parce  et 
metet,  et  qai  seminat  in  benedictionibus,  de  beoedictionibos  et  metet 
Vitam  eternam.  Cum  igitur  ex  parte  dilectoram  fiUorum  noatrorum, 
Gregarn,  Petti  et  Theodorici  dicti  BurshaU  de  Nuwenhure  nobia 
fherit  aapplicatum,  ut  omnibus  venientibus  ad  Claustnim  sancte  Marie 
Virgiaifl  In  Nuwenbure  Patafiensis  Dyocesis  relimus  indulgencias 
exhibere»  Nos  —  omnibus  Tore  penitentibus  et  confessis,  qui  rei  que 
predietum  Tisitarerint  Claustrum  in  ipsius  festiritatibus ,  seu  eciam 
Natifitàtis  domini,  Cireumcisionìs,  Bpiphanie,  Resurreccionis,  Ascen- 
aionis»  pentecostes  Nec  non  in  solempnitatibus  beate  Marie  Virginia, 
Beatomm  Petri  et  Pauli,  aliorumque  Apostolorum  et  ewangeiistarum, 
aanetì  Johaonis  baptiste,  saneti  Nicolai,  sancti  Stephani,  sancti  Lau- 
rentii,  saneti  Martini,  sancte  Katerinne,  sancte  Margarete,  sancte 
Magdalene^  sancte  Elisabet,  in  festo  Corporis  Christi,  in  dedicaeione 
ecclesie,  in  festo  omnium  sanctorum ,  In  die  animarum  et  per  eorum 
octaraa,  manusque  porrexerint  adiutrices  Ad  fabricam,  luminaria  seu 
ornamenta  ecclesie  supradicte,  rei  qui  corpus  Cbristi  secuti  fùerint, 
cum  portatur  infirmis,  rei  qui  in  serotina  puUacùme  fiei\%  genibus 
ter  Are  Maria  dìxerint,  quilibet  nostrum  XL  dies  de  iniunctis  eis 
peniteneiis  misericorditer  in  domino  relaxarous.  Dummodo  Dyocesanus 
prestet  assensum.  in  cuius  rei  testimonium  presentes  literas  fieri 
fecimus,  sigillorum  nostrorum  Appensione  munitas.  Datum  Rome  Anno 
domini  M*  CCC*  XXVI.,  Mensis  Marcii  die  XVII.  pontificatus  domini 
Johannis  pape  XXII.  Anno  eius  decimo. 

Nos  Albertus  dei  grada  Paiaviemi»  Episcopus  dictas  indulgen- 
cias Ratas  habemus  et  gratas,  quantum  de  iure  efficacius  possumus, 
Ipsasque  sub  appensione  nostri  Sigilli  confirmantes  patrocinio  buius 
scripti.  Datum  Wtenne  Anno  Domini  M*  CCC*  Vicesimo  Sexto  Xllll. 
Knl.  Maij. 

Orif.  P«rf.  (B«p.  Tal.  Hr.  11.  f*l.  SI.)  Aa  ZwiralS4«a  tm  klaitr,  r«th«r  «ad  wtittcr 
Farb*  btafea  érti  ovale  8i#ftl  voa  rolkca  Watha.  Oat  «rata  hai  OaelKaa  Eie.  Oaacal.  Tak.  Vl^ 
a.  SS,  ^t  tweita  a.  14,  iu  «ritto  Tab.  V.  ■.  SI.  Daa  8i«(al  éf  Pattaaar  Biteliora  Albert  ia 
gtlfcf  Wtk»  Uafi  aa  cìmm  griMa  StMeaflUaa  «ad  i«l  daa  aiaUaba.  wia  bai  Daalliaa  I.  «. 
T.  fn.  a.  68. 

P.  JobtDii  XXII.  httte  ini  J.  1319  (Rayoaldut  ad  h.  a.  n.  58)  dea  Gebraueh 
dea  dreìmaligeo  Aye-llarìa-Lfiutena  bewilligi;  hier  geschiehi  io  den  stiftl.  Urkun- 
dell  daron  die  erste  ErwfthnuDg. 


Digitized  by 


Google 


220 


ccxxn. 

Hermann   von  Gro$$au  verkauft  ein   halbeM  Lehen  %u  Roggendarf   «t 
WàUker  EkharéTM  Sokn. 

Dat  1.  Mai  13M.  _^  ^  ;^^ 
Icb  Hermann f  Hermannes  BPn  von  Grassawe  ynà  ich  Margret 
$ein  hauèfrawe  wir  vergechen  offeiileich  —  daz  wir  —  ?nsers  rech- 
tea  halbez  lechen,  daz  wir  ne  lechen  von  dem  Goteshaus  ze  Neun- 
burch  gehabt  haben  daz  gelegen  ist  ze  Rekieinstorfze  nachst  Ruesch- 
lein$  lechen  des  cherenpauches  verchauffet  haben  —  dem  beschaiden 
manne  walthem  ekhartes  svn  vnd  seiner  hausfrown  kairein  vnd  irn 
erben  ymb  secbczehen  phunt  wienner  phenning  —  vnd  die  selben 
lecbenschaft  desselben  halben  lechens  baben  wir  durcb  vnser  Tnd 
vnaerr  vodern  sei  willen  gegeben  auf  vnser  vrowen  alter  bincz  Neun- 
burcb  chlostorhalben.  Also  beschaidenleicb,  daz  der  vorgenant  Wal- 
ther Tnd  sein  bausvraw  Katrei  vnd  ir  erben  —  Sullen  furbas  alle  iar 
iftrleich  da  von  dìenen  an  sant  Gorgen  tag  fumfczehen  phenning 
wienner  munzz  ze  recbtem  Purchrecht  —  Dor  vber  —  geben  wir  — 
disen  prief  versigelten  mit  vnserm  insigel.  Des  sint  gezeuch  I>ie 
ersam  Bitter  her  Jans  von  Stokcherawe.  her  Ott  der  ZendeL  her 
Ortlieb  sein  svn,  her  Gervnch  der  choL  her  Dietreich  der  »ehifer, 
Dvrinch  von  Mawerling  vnd  ander  erber  leut  genuech.  Der  prìef  ist 
geben  —  Dreuezehen  hundert  iar  darnach  in  dem  Sechs  vnd  swain- 
czigistem  iar  an  sant  philippes  tag. 

Orìf .  Perf.  Dat  rmJ*  SÌ#ftl  !■  fXUm  WMks  hi>ft  n  •imm  PerfMMatolrt&lta  mmé 
fieicht  volUtiadif  jca«B  dea  Vatcrs  Hcraaaa  T*a  Oroaaaa  Wt\m  Jakrt  ISSI  (IV.  S18). 

Cfr.  die  Urfcuode  rom  30.  Aprii  1325. 

CCXXUI. 

NieUu  von  Ekreicluiorf  revertirt  dem  Stipe  die  Binllinmg  etnee  eHftlkken 
mit  BewUligung  dee  Propetet  Stephan  den  Juden  vereetMten  Leken». 

Dat.  10.  Mai  13tM. 

Ich  Nycla  von  Ekreichdorf  vnd  ich  Margret,  sein  hamsvrawe 
wir  veriehen  —  daz  vns  nach  pet  der  erber  herre,  Broòst  Stephan 
ze  Newnburch  geurlaubt  hat,  ain  lehen  zv  versecten  hinez  den 
Juden,  daz  da  leit  ze  Ekreichdorf,  Daz  vnser  Purchrecht  ist.  Mit 
solcher  beschaidenhait,  Daz  wir  iz  inner  Jar$  friet  wider  iSeen^ 


Digitized  by 


Google 


221 

geschecb  des  nìcht,  so  srl  der  vorgenant  Herre,  Brobst  Stepban  oder 
seva  annewalt  daz  selb  leben  verebauffen  mit  ynseron  gaetleicben 
willen  nacb  der  Tinbsezzen  rat  ainem  Lant  Sezen  vnd  ander  nietnani. 
Word  der  pbenninge  ìcbt  fber,  Die  stI  man  Tns  wider  chem  —  Der 
prìef  ìst  geben  —  Drerzeben  bmdert  Jar,  dar  nacb  in  dem  Secbs  vnd 
zirainczìgisteni  iar  an  dem  pbingst  abent. 

E  ChartiUrìo  KrMii  IH.  M.  SS.  k. 

Die  Urkonde  ttiigi  una  Propst  Stephan  besorgt,  dsM  GnindbesiU  nicht 
la  Itnge  in  jfiditchen  Hinden  Terbleibe. 

Ekrmehsdorf  (Cod.  Trtd.  n.  375.)  iti  ein  la  Grande  gegfangener  Ort  in 
der  Nibe  tod  KrenistiitteD. 

CCXXIV. 

Lé^péld  v&n  Edam  MemimwU  den  Wemgmien  Piberttain  tu  Htdbbuu, 
Dtl  Klostemenbiirg  18.  Juni  1326. 

Icb  LeupoU  9on  Eàlam^  Purger  ze  Wienn  vnd  Ich  EMet^  $em 
kauivrow  wìr  vergeben  —  Daz  dey  Brber  Herre  Probet  Stephan 
vnd  ker  PérektoU  der  Techeni  rnd  der  gemain  dez  Conventes  vnser 
rrawn  Gotsbaus  le  Newnburcb  —  lazzen  babent  ma  vnd  ynsem 
Erben  ainen  irr  weingarten^  dez  rìerdbalbs  Jeucb  ist  ynd  baizzet 
der  Piberetam  mit  sampt  dem  haus,  daz  dar  ynder  leit,  ynd  geborent 
in  ir  Chelnampt,  ron  sant  Mertens  tag,  der  scbirest  cbumt  vber  Nevn 
ìtr  le  pawen  vmb  halben  wein^  der  in  demeelben  weingarten  wirt. 
Wùr  Muin  auch  vnd  vnser  Erben  den  Weingarten  Nevn  Jar  alle  Jar 
in  dem  Le$en  alien  den  foein  uessen  balde  vnsem  wein  vnd  auch 
den  im^  der  in  dem  egenanten  weingarten  wirt,  wie  iz  beiaret,  oder 
wie  der  wein  geret»  so  suln  wir  in  fìir  irn  Tail  geben  iromer  fAr  zwen 
Tnd  drdzzicb  Emmer  frmf  Marcb  silbers,  ie  zwen  vnd  iibenczich 
grazie  Pehemiecher  phenning  fìtr  ein  iegleich  March,  darnacb  za 
den  weinaebten  an  alle  widerrede.  Tetten  wir  dez  nicbt,  so  suln  si 
dai  selb  gnet  zebant  nacb  dem  selben  tage  aaf  rnsern  sebaden  nemen 
ze  Juden  oder  ze  Cbristen.  Wir  suln  ancb  in  ee  cbunt  tfin,  wann  wir 
den  Torgenanten  weingarten  lesen  welien.  So  euln  si  irn  poten  haben 
beg  dem  leeen  vnd  auch  bey  der  Pres$e,  Also  daz  der  selb  wein 
geressent  werde  ze  Gegenwurt  rnd  mit  gewissen  irr  poten,  die  si 
dar  zo  schaffent,  Vnd  suln  aucb  wir  den  vorgenanten  weingarten  der 
Torgenanten  Newn  Jar  in  giltem  zeitlicbem  pawe  baben.  Tette  wir 


Digitized  by 


Google 


222 

dei  nìehty  Also  dai  seio  rier  erber  manne  Jcben  so  suln  wir  in  ?er- 
Tallen  seìn,  rnd  allei  dei  Rechten  entwert  sein»  dai  wir  haben  sol- 
den  an  den  yorgenanten  weingarten.  Vnd  dar  yber  —  geben  wir 
io  diaen  brief  vertigeU  mU  vnserm  Imigel  Tnd  sìnt  auch  des  gecieage  : 
her  Jan$  von  Simdarf,  her  Christan  der  Sluxzler,  her  Herman  der 
Schiver,  Jacob  der  Chidner^  Peter  der  freisinger,  —  Der  brief  ist 
geben  ze  Newnburch  —  dreueieben  bundert  iar,  dar  nacb  in  dem 
Secbs  ynd  iwainigistem  Jar  an  dem  nSchsten  Mitieben  yor  dem 
Symwent  tage. 

B  CkartaUrì*  ArvUvi  HI.  feL  M.  a. 

Hier  erteheint  in  den  ttifUichen  Urkunden  laertt  die  in  ihren  eiocelnen 
Bedingungen  intereMtnta  Ringtbe  Ton  Weinglrten  auf  Rtlbbta.  In  ibnlicher 
Weiseerhilt  (Chtrt  Areh.  IH.  59.  a.)  .Herman  der  Syrfeier  pnrger  la 
Wienn  Tnd  Alhait  tein  htatrrow  ainen  weingarten,  des  drithalb  Joseh 
istfbaiisetderChelnner,  TndleitandemNuapergBenaehtt  dem  Lieekten 
weingarten*,  mit  den  Zeugen:  herDietreieh  der  achÌTer,  Cbriatan 
der  Sluziler,  wisent  Ton  Rukersdorf,  Jacob  der  Chelner,  Peter 
der  rreiainger,  dat  in  dem  Sunibenttag  13t6. 

ccxxv. 

JfenMuni  der  ShrféUr^  BUrger  sm  IFten,  kmufi  V0n  dem  SHfte  einen  Weiih- 

gartem  %u  Kaklenberg. 

Dat  Klostemeobnrg  20.  Jnnì  1326. 

Icb  Herman  der  Sirfeier»  Purger  ze  Wienn  vnd  lek  Alkait» 
$ein  hauevrow  wir  yerieben  —  Dai  der  Erber  Herre  Proòsi  Siepkan 
tmd  her  PerchtoU  der  Teekent^  ynd  die  gemain  dei  Conyentes  ynser 
yrown  Gotshaos  le  Newnburcb  —  hin  geben  ynd  yerebauft  baben 
yns  ynd  ynsern  erben  ainen  irr  weingarten ,  des  fymf  yiertail  sìod, 
ynd  baiiiet  zink  ynd  leit  le  Chalnperge  le  necbst  der  Pevni,  vnd 
gehort  in  die  Probetey  vmb  dritthalb  hundert  march  eiiberSf  ze 
zwen  vnd  sibenczig  grozzer  Pehemischer  phenning  fior  ein  iegleieh 
march,  Also  beschaidenleicb.  Dai  wir  ynd  ynser  erben  alle  die  leit, 
ynd  wir  si  dei  egenanten  Gntes  nicbt  gewert  baben ,  So  snln  wir  in 
ynd  irm  Gotshaus  yen  den  yorgenanten  weingarten  alle  jar  io  drìn 
zeiten  dienen  fymfczicb  phunt  phennninge  wienner  roiiniie,  leben  ynd 
fymf  Schillinge  phenninge  ynd  Secbciehen  pbunt  an  sant  Miebelstag,  ynd 
zehen  ynd  fymf  schillinge  ynd  Sechiehen  phant  le  weihennacbten,  ynd 
lehen  ynd  fvmf  schillinge  ynd  Secbciehen  phunt  an  sant  Jorigentage, 
ynd  swelhes  tages  wir  den  yorgenanten  dienst  le  den  egenanten  drìn 


Digitized  by 


Google 


223 

zeiten  veraicien,  Tod  in  ze  reehter  zeit  nìeht  geben,  so  salii  si  in  le 
hant  darosch  aof  Tnsern  schaden  neideD  ze  Juden  oder  ze  Christen* 
Wir  salo  aach  Tod  Toser  erben  In  ynd  irm  Gotshans  alle  lar  in  dem 
lesen,  swelhes  tages  wir  den  egenanten  weingarten  lesen  wellen,  ttr 
zehent  md  ffr  percbreeht  geben  ynd  dienen  neòen  vieréange 
9ilòer$,  ie  zwen  md  Siebenczieb  grozzer  Pebemiscber  pbenninge  fiir 
der  marcb.  —  Vnd  sala  aucb  wir  Ynd  rnser  erben  Trei  wal  baben, 
den  Yorgenanten  dienst  abzeltsen  ynd  ze  ebaufen,  wann  wir  daz  ge- 
enden  niiigen,  ynd  swelbes  iars  daz  an  vnsem  staten  ist  so  soln  wir 
dez  selben  diensts  famf  ynd  zwanzieb  pbant  mil  ein  ander  ablisen 
ynd  cbanfen  ein  iegleieb  pbonl  ymb  iìunf  mareb  silbers  immer  zwen 
ynd  Siebenczieb  grozzer  Pebemiseber  pbenninge  fur  die  mareb,  ynd 
sollen  wir  si  dez  gntes  in  dem  selben  lar  zwiseben  welbennacbten 

ynd  dem  yasehang  wern Diser  sacbe  sind  geczeage:  ber  Jan$ 

van  Symdarf,  Ckritian  der  SUuoiier^  her  Earhmm  von  kolabrutme^ 
Maister  Nida  der  pharrer  xe  Mflem,  LeupoU  ffon  Eàlam  —  Der 
brief  ist  gegeben  ze  Newtibureh  —  Dreyzeben  bnndert  Jar  damacb 
in  dem  Secbs  ynd  zwainezgisten  Jar  an  dem  necbsten  yreytage  yor 
dem  Synnwenl  tage. 

B  ChMTtalwU  kjnkM  ni.Sf.fc. 
So  wio  IrAhor  Woiagirtoo  ertehoiiieD,  wolehe  iaa  Hoapitol,  Kollonait, 
Kanmeramt  gobOrea,  ertebeiat  hier  eiaor  ìb  der  bestea  Lago  la  Kableobcrf 
gologoaer  als  rar  Propttei  geh5rig  and  wird  mn  den  bohen  Preit  Ton  250  Mark 
SQbor  rerkanfL  Die  Sìemfeier  besaasen  inabeaondere  bei  Noaadorf  fiele  Wein- 
girtoB.  Cfr.  Anbang  Nr.  m. 

CCXXVI- 

AkUg9MeffBr  dU  CmpOU  im  SHfte,  im  wdeker  der  SHfter  Mmrkgrmf 

LeepM  ndU. 
Dai  Afigoon  15.  Soptombor  Ì3M. 
Uniyersis  sanete  Matris  ecclesìe  filiis,  ad  qood  Presontes  Littore 
penrenoint,  Nos  Miseracione  diyina  Roiianui  Neepotensie  Ardite^ 
pi$eopm$,  Banifiteius  Sulciianue  episeopuB,  Andreas  Scardameneie 
epiecopuèf  Creraidu$  Cermen»u  episcopui,  f^raneUeu»  Péru$òm$  o;^.» 
GmUdmue  Sagwmenei»  ep$,^  Tkadeu$  CaffèneU  eps.,  Bartholomems 
Siguim  ep$,t  Denahu  Àl$caUonen$i$  ep$ ,  GregoriuB  ffeìtreneU  ei 
BeUcneneie  eps.t  Heynricui  Lubieeneis  epe.  et  SiepkanuM  LM^ 
eetuie  ep$.  salutem  in  domino  sempiternam.  Pia  mater  ecclesia  de 
animarum  salate  sollicita  deyocionem  fideliam  per  qaedammanera 


Digitized  by 


Google 


224 

spiritualìa,  remissiones  TÌdelicet  et  indulgencias  invitare  consuevit  ad 
debitum  famiilatus  honorem  Deo  et  ^ui.^  cdui  *:.  Ìììi^^lJlj.ì  m.  :,  Vt 
quanto  crebriua  et  devocius  illuc  confluìt  populus  Christìanus,  assi- 
duÌ8  salfatorìs  graciam  precibus  implorando,  tanta  delictorum  suorum 
Teniam  et  gloriam  regni  celesti s  co ns equi  mcreatur  eterna m.  Cupien- 
tes  igitur,  Tt  CapeUa  ntuaia  in  amòitu  Monaèterii  mncte  Marie  in 
Neunlmrga,  in  qua  quondam  Marchio  Austrie  plus  Leupoldm  nomi- 
natuM,  eiusdem  Monasterii  fundaior,  qui  multis  ibidem  coruscai 
miraculi$f  e»t  sepultus,  congni is  honoribus  frequentetur,  et  a  Cbristi 
fidelibus  iagiter  Teneretur,  Omnibus  vere  penitentibus  et  confessis 
qai  ad  dictam  Capellam  in  honore  Dei  et  dicii  Marchionis  predicti 
Manoèterii  fìindaiorÌ8  in  quintis  feriis  et  in  festis  infra  scriptis.  vide- 
licet:  Natalia  Domini,  Circumcisionis,  Epiphanie,  Parasceves,  Pasche. 
Ascensionis,  Pentecostes,  Corpo rìs  Christì,  Invencionis  et  exaltacionis 
sancte  Crucis,  In  omnibus  et  singulìs  festis  beate  Marie  Virginis, 
Nativitatis  et  Decollacionis  beati  Johannis  baptiste,  beatorum  Petri  et 
Pauli  Apostolorum,  et  omnium  atiorum  sanctorum  apostolorum  et 
evvangeiistarum,  sancti  Michael  is  Archangelì,  sanctorum  Laurencii* 
Stephani,  Georgii  et  Clementis  martirum,  sanctorumque  Martini, 
Nichoiai,  Augustini,  Galli  et  Gregorii  Confessorum,  et  beatorum  Marie 
Magdalene,  Katerìne,  Margarete,  Agathe,  Barbare,  Gertrudis,  Aflfre, 
Vrsule  et  Vndecim  millium  Virginum  et  per  octavaa  dietarum  feativi- 
tatum  Octavas  habentium,  singulisque  diebus  dominicis  causa  devoci- 
onis,  oracionis,  aut  peregrùiacionis  accesserint,  seu  qui  missis,  predi- 
cacionibus,  matutinis,  vesperis,  aut  aliis  quibuscumque  Officiis  divinis 
ibidem  interfuerint,  Nec  non,  qui  ad  fabricam.  luminaria,  ornamenta 
aut  quevis  alia  diete  Capelle  necessaria  manus  porrexerint  adiutrices, 
Vel  qui  in  eorum  testamentis,  aut  extra,  aurum ,  argentum,  vestimenta 
vel  alia  caritativa  subsidia  eidem  Capelle  donaverint,  legayerint,  aut 
donari  vel  legari  procuraverint,  Quocienscumque,  quandocumque  et 
ubicumque  premissa  vel  aliquid  premissoruro  devote  fecerint,  de 
Omnipotentis  Dei  misericordia  et  beatorum  Petri  et  Pauli  apostolorum 
eius  auctoritate  confisi,  Singuli  nostrum  Quadraginta  dies  indulgen- 
ciarum  de  iniunctis  eis  penitencijs  misericorditer  in  domino  relaxa- 
mus,  Dummodo  Diocesani  voluntas  ad  id  accesserit  et  consensus.  In 
cuius  rei  testimonium  presentes  iitteras  sigillorum  nostrorum  jussimus 
appensione  munirì.  Datum  Avinione  XV.  die  septembris  Anno  Domini 
MCCCXXYI.  EtPontificatus  Domini  Johannis  pape  XXIL  anno  Vndeeimo. 


Digitized  by 


Google 


225 

Not  quoque  AUeriuè  dei  gr&eia  PatafriemtU  Epi$eapu$  snpr»-. 
dlctM  ÌDdalgendtSt  quantum  de  iure  efficaehie  potsumust  lUtas 
habemus  et  grataa  eonfinnantes  eas  nicbflominus  Patrocinio  buina 
Serìptit  nostri  Sigilli  appentione  communitL  Datum  Wienne  II.  Non. 
Aprilia  Anno  Domini  M*  CCC*  Trìceaimo. 

Orif.  Potv.  (Bey.  Tal.  Hr.  4S.  f*!..  tT.)  Di*  hMdca  ti«4  alt  klmtr  mmà  c«lb«r  FteW 
§■■■»»  im  MnU  1— fctiafc»  U  tdgC  Am  aMpI  4m  BrMMn.  Dr«ia«ka  «UMg*.  MBfwd*  8l«f«L 
Dm  «net,  itt  BìmImCm  Albtrt  tm  Pmmb,  ia  (•!&«■  WMh*.  blaflM  «ìmb  PtrgaMwtitwIf— .  IN* 
tWifM  ivMf  tiai  ìb  r*lh*B  Waeks,  u4  biacM  Um  twdU  kit  TÌtrl*  m  («Ikta,  4m  ftofte  m4 
•■■à—  M  Maan,  Uaraaf  vie4»r  irvi  aa  (»l^a,  twai  aa  klaaca  aa4  4i«  lattlaa  twti  aa  galWa 
ttH— ifcatw.  Dia  tiafal  Uagaa  ia  4m>  Or4a«aff ,  la  w*l«h«r  4U  UrkwJa  4«r  BitaMTa  frvUal. 
Kar  ia  varlHitaa,  Baiarìali'a  vaa  LIW^  «iist  àw  BiaalMr  aaf  «iaaa  Tkraaaaiaal  »  «alahar  vaa  awai 
Lfvaa  caUMal  tHi^.  Dar  BraUaaWf  BaalaB,  Jia  BlaaMCt  Daaal  aa4  8late  alakaa,  «a  iMtaa 
balaa  kaiaaé  «alar  aiaaa  Bafaa,  ttar  waMMM  faraafciaJaaa  aailita  abfakiUat  aia4.  Oarai4 
▼aa  Carria  kaiat  var  iaa  aaf  aiaaa  Thraaa  ailaaaiaa,  Hm  tapaa^aa  Fapal,  4artWr  alakt  la 
ciaaa  Titenakal  4ia  ML  Jaaffraa  bìI  Jaa  Jaaakiaia,  ia  aalaraa  Tbaila  taiftaM  ate  4raiaakic«r 
SaMM,  Jaaaaa  BatUaM  varwisaàt  aia4,  Zwai  Ikaliaba  BaUMa  araakaiaaa  im  Biafal  flrafw'a  vaa 
Faltr*.  Dar  «atara  Tkail  à—  Bakildaa  aathlll  claa  Bia4a  ait  4rai  BlaMa.  atva  Baaaa.  Dia  Eirabaa- 
Krrtn  aaaaaa  tlab  la  itm  Blfìu  ,»DfÌ  cr«IÌa*S  ErtMaakaf  Baataa,  dia  BiMUfa  BmìH»,  Praaa. 
WilWlai,  TteMiaa  aaJ  Bartkalaaiaa  akar  Mpratar."  la  tiafal  Oraf^r'a  vaa  PaHra  laataC  «a 
Vaaakriflf  Dai  atlpaalaliaaa  Badia  Oratia. 

Hier  erteheint  laent  die  kirehliehe  Verehrunf  dea  frommeB  Stiftort  Lbo- 
pold  wegea  der  lìelen  an  teiner  Grtbttitte  rargekommenen  Wunder  tob  der 
IdreUielieB  B«h5rde  gebilligt,  uad  die  Wtllfthrt  sa  MÌnem  Grabe  begAnatigt 
aad  aafgBmBBtert  Dìb  CBpelle  iat  die  aoeh  gegeDwIrtig  ab  Crypta  8.  Leopoldi 
bekBBBte,  ìb  frObeater  ZeH  aaeb  daa  CapHel  (Capitoliam)  gBBBBDt,  woria  jetsl; 
wie  oraprfiBglieb,  der  b^Leopold  rubi,  Baebdem  die  apiter  erbaote  Leopolda- 
eapelle  ibrerBauflllìgkeit  wegeo  ìb  dem  letstea  Jabneheate  abgetragea  werdea 
amaate. 

ccxxvn. 

JVMrteft,  RrtMèékèf  va»  aMlmr$,  veHHki  i€m  Beiem  liea  m§ii9eken 

€fru$$e$  emen  AihuB. 

Dai  Salzbarg  29.  Norember  13M. 

Fridericuà  Dei  grada  sancte  Sahburgeime  Eecleeie  Arekie^ 
piecopueApo8iolieeSedi$Legatu»  VniTersis  presentes  litteras  inspee- 
turìfl  salutem  in  omnium  salvatore.  Cupientes  Cbristi  fideles  quibusdam 
muneribus  illectÌTÌs,  indulgenciis  yidelìeet  et  remissionibus  pecca- 
torum  ad  pietatis  opera  invitare ,  quo  reddantur  divine  gracie  apeio- 
res.  Omnibus  vere  penitentibus  et  confesais,  qui  audiio  trine  sono 
Campane  eeneueio  feri  in  crepueculo  noetie  in  Ecclesia  Nivnbur- 
gensi  ordinis  saneti  Augustini  Pataviensis  Dyocesis  prò  dieenda 
eahitaeione  angelica  ad  laudem  et  gloriam  beate  Marie  Vùrginie 
ghrioMe  eandem  aalutacionem,  videlìeet  Ave  maria  ter  devote  et 
reverenter  dixerint  de  omnipotentis  Dei  misericordia  et  beatorum 
nv.  1* 


Digitized  by 


Google 


226 

Apostolorum  eius  Petrì  et  Paoli  confisi  suffrtgiis  Qaadraginta  dies  de 
inionctis  sibi  penitenciis  relaxamiis.  In  enius  rei  testimoniom  presentea 
concediroas  litteras ,  sigilli  nostri  appensione  manitas.  Datum  SaU- 
burge  DI.  Kal.  Decembris  Anno  Domìni  Millesimo  CCC**  Vieesimo  Seito. 

Orir.  Pcrr.  (a*p.  vtl.  Nr.9.f«l.  tO.)  Aa  •!■«■  PerguiraMnifM  ktefft  *m»  %%m  ìtkn  IS19 
(II.  180)  kMehri«bM«  %\t%»\  àw  ErtbÌMhoft  Friedrich. 

Eio«n  gleicbeo  Ablass  lur  Befftrdeniiig  dea  «DgiiteheD  GniM-G«b€Ì«t 
eriheilte  tuch  Albert,  Bischof  vod  Passtu ,  der  StifUkirche.  Dat.  St  PSIten, 
18.  Daeember  1326.  (Rep.  Vai  Nr.  10.  fol.  21.) 

ccxxvm. 

Hermann  der  Wegh&uhtel,  Bmder^  kauft  von  dem  Frauenkhtter  St.  Mm§- 

dalena  die  vr  dem  8ckotten(hore  liegende  Bad»iuhe. 

Dat  Wlen  30.  Noveinber  1326. 

Ich  Herman  der  Weghaebtel  der  Pader  ?nd  ich  Diemùt  tem 
hausvrowe  wir  vergehen  —  Das  wir  vns  vnd  ?nsern  erben  gechaufl 
haben  wider  die  erbem  Geiàtleichen  vrowen  Sweater  hilien  zu  den 
zeiien  Priarinne  vnd  die  Samnunge  gemain  der  vrowen  Chloeter 
datz  Sand  Marien  Magdalen  vor  SchoHen  tor  %e  wienne  ein  Pud-- 
ttuben,  dev  da  leit  da  selbens  vor  Schotten  tor  auf  deni  miste 
gegen  der  Neufenpurger  hof  vber  i  -  ///  hofstat  %e  naehst  da  pei 
Yrob  zehen  pbunt  wienner  phenninge  geltes  purchreehtes  die  wir  ma 
ynser  erben  —  den  egenanten  Trown  —  do  von  dienen  suln  alle  iar 
zu  drin  zeiten  —  Ez  ist  auch  daz  aller  naecbst  purebrecht  aller  iir- 
leicben  ze  dienen  nacb  den  achtzicb  wienner  phennìngen,  die  man  Ton 
derselben  Padstuben  vnd  Ton  der  hofstat  alle  iar  dient  an  sant 
Michela  tage  Denn  erbem  herren  Api  MorUzen  vnd  seinem  Chioster 
datz  den  Schotten  ze  wienne  ze  rechtem  Gruntrecht  —  vnd  baben 
auch  wir  —  vns  verlubt,  —  das  wir  auf  die  egenanten  hofstat 
paun  suln  ein  Gadem  fìir  fìtere  —  von  sant  Michels  tage  der  schìrist 
chumt,  vber  ein  iar  —  Vnd  wand  wir  nicht  aigens  insigils  haben 
$0  geben  wir  in  disen  prief  —  versigilt  mit  vnsen  Grunt  herren 
inèigil  —  vnd  mit  hem  Jorgen  insigil  an  dem  Chienmarchte  — 
Der  prief  ist  geben  ze  Wienne  —  drentzehen  hundert  iar  in  dem 
Sechs  vnd  zwainzigisten  Jar  dar  nacb  an  sant  Andrea  Tage. 

Orìf.  Perf.  Die  Sie^l  hlsfea  «■  Perpacatotrcifea.  Die  «nt«  iti  raa  fr<M«rpr  Fara, 
liaglicb.  ia  felkea  Waebt.  Oer  Abt  aiehl  ia  PMUfealklei4c,  *U  tLMkU  aefa— *  •rli*bM,  ia 
der  Linken  dea  HirteatUb  baltead.  f  8  .  MATRICII  .  OBI  .  GB  .  ASBIS  .  ECCIE  .  8CE  .  MABIB . 
SCOTORm  .  WIENNE.  Dai  iweiU  Siegel,  teobseckif .  la  gtìhtm  Waaht,  aaift  ciac  tlaaa 
ia  dreieckifea  Schilde.    f  8  .  OEOBII  .  riLli  .  ANDB. 

Cfr.  die  Urkuode  vom  13.  October  1324.  (N.  211.) 


Digitized  by 


Google 


227 

Im  J.  131(6  am  nichaten  PfimUg  Tor  PhiogtteD  erecheint  Valtein  der 
Radei,  Aawalt  dea  Kloatert  Maria  Magdalena,  vor  Heiarìch  dem  Puechreler, 
AoitmanD  uDd  Pfleger  der  Schotten,  uad  klagt  gegen  dea  Besitzer  dieser  Bad- 
atobe  wegen  3  Pfd.  80  Pfennig  rersessenen  Pargrechtes ,  worauf  dem  Kloster 
die  Badatube  mgetprochen  und  eingeantwortet  wird,  ungeachtet  der  geistleich 
farat  Abt  Ciemeiit  tod  dea  Scbotten  eia  Pfìiiid  Bargreebt  and  Eltbeth,  Her- 
maa  dea  Wegbiupleia  Toehter,  aueb  ein  Pfond  darauf  su  Rechi  haben  .  .  1307 
eraebeint  urkundlich  Schweater  Margret  die  Schawerbeckhin»  Maisterinn  dacs 
•and  Jaeob  auf  der  HQlben. 

Naeh  1400  erscheinen  ron  dieaeoi  and  dem  gleìehen  OrdenahauteSt  Jacob 
aaf  der  Hfilben  arkandlìeh: 

I486,  pbinestag  iiteh  Aacenaio.  Soaanna  Tori ,  Nonne  ra  St.  Jacob  aaf 
der  HAibeo. 

1463.  Montag  ror  Aacenaio  (16.  Mai).  Sweater  Susanna  Torlin  Haisterin 
dea  frawenebloatert  so  aand  Maria  Magdalen  ror  Schottentor,  und  ihre  obriste 
gaiatliche  Mutter,  Sweater  Petronella  Poklin,  Maiaterìnn  des  frawencblosters 
sa  aand  Jacob  aof  der  Hùlben  (letsiere  eraebeint  in  dieter  Wfirde  tchon  im 
J.  1439). 

1470.  Lucia,  Nonne  zu  St.  Jacob  (25.  Aug.). 

1480.  Sw.  Creacencia  Maisterinn  dea  frawencblosters  dai  sand  Jacob 
aaf  der  HSlbea. 

1510.  phincztag  ror  h.  LeopoK  (14.  Not.).  Magdalena  Stedelmann, 
Maiaierin  sa  sand  Maria  Magdalen  ror  Scbottentor. 

1559.  2.  Jan.  Pignosa  Vogtìa,  Maisterinn  des  Junchfrawenklosters  se 
saad  Jacob. 

CCXXIX. 

Bertìkm,  Kimrad  de$  DomieeUeif^M  WUwe,  $ckenkt  dem  Stifte  einen  Wein- 
§arten  mit  dem  Vorbehalte  de»  leben$làngUehen  Genuuet, 

Dai.  5.  Aprii  1327. 
Ich  Michel  der  Symdorfer,  zv  den  zeiten  amptman  des  Got- 
kau$  %e  Nevnbwrch  rergich  —  daz  die  erber  vrowe  rro  PerickU 
de9  Sèligen  Chvnrates  des  Domiceller  wUibe  hat  wedacht  ynd 
vetracht  die  lieb,  die  ir  Yorgenanter  Wirt  hat  gehabt,  da  er  dan- 
noeh  lebt,  xy  meinen  Herren,  den  ChSrherren  ze  Neynburch,  als 
er  iz  mit  dem  Wericheo  bat  erzaiget,  vnd  hat  auch  dar  vber  wetracht 
die  gnad  ynd  die  lieb,  die  mein  Herren  hin  wider  gen  ir  ynd  gein 
bea  freynten  habeot,  daz  auch  sey  wol  habent  erzaiget,  ynd  hat 
Reeht  yod  Redleichen  ze  yordrest  durich  Got  vnd  ynser  yrowen  ze 
eren  •  vnd  ir  Sei  ze  trSst  ynd  ze  hail  mit  guter  gunst  ir  erben  ynd 
alter  ir  freynt  —  geben  dem  yorgenanten  ynser  yrowen  Gothaus  ze 
Nembiirch  ireo  weingarien,  der  da  leit  auf  der  Laimgrueb  dez  ein 

15  • 


Digitized  by 


Google 


228 

balbei  Jeoeb  ist  —  Aoeh  habeot  mefii  Torgenanten  Rerreo  dir  gnmi 
ir  hin  widergetan,  Tnd  habent  ir  deD  Selben  weingarten  geliben  Tod 
lassen  nir  se  iren  tageo  —  md  ven  si  mit  dem  lebeo  Ut  Ter- 
•cbaideò»  wen  dai  gesebicht  Tor  dem  Leaen»  so  sol  mein  berre,  der 
Proba!  se  Nembareb  balben  veio  aos  dem  SelboD  veingarteo 
Demen,  Tnd  ir  naebst  erben  den  andern  halben  wein.  Vnd  ist  fur 
basderSelbWeiogart  dem  Gotshaus  ze  Nembarch  ewichleichen  ge- 
TaUen  aa  alleo  Cbrìeg  md  wider  red  ledich  warden.  —  Vnd  dar 
Tber  gìb  ieb  dem  Gotsbaos  ze  Nemburch  dìsen  prìef  zy  eìner  ebigen 
Sieberbaìt  verngèlt  mk  meinem  Insigel,  vnd  mit  Chri$tans  des 
SlwUer  òuigel,  vndmk  Geàharteg  in  Sigei  des  alien  Richier,  vnd 
mk  Sffnunu,  ieinei  Svnes  in  Sigei.  Der  prief  ist  geben  —  Drev- 
sehenbmdert  iar  io  dem  Sibeo  und  zwainczigìsteo  ìar  an  dem 
palloitafe. 

Orif.  P«rf.  (Uaf.  WH.  Wr.  •».  fol.  tti^  nmi  CbarUl.  IH.  89.  b.  Tttr  UeUc  Sitati  a*  Pcrg*- 
■MMrciim.  Dm  «Mto,  ènUMf,  Michael'*  tob  Siendorf  ttigt  tweì  Biadt»,  wi»  jeae*  àn  !6k»* 
Ina  VM  ▼•!««  W  Bak«r  1.  Vm.  m.  8.  Di«  ibri^en  dr«i  timi  rud.  f  .  8  .  CHU9TAKI  iil  ihalìek 
J«MM  àm  Ott»  Oratacr  W  DmU.  be.  G«a.  Tib.  Zìi.  m.  lU  aid  eathllt  •»•«  BalkM,  tber  wcieb» 
vi«r  Dr«ÌMb«  fcinwtotfc— ,  4«rM  g •■etatebaftliebc  Btiii  di«  «ber*  Liaie  dea  Balkraa  bi14ct.  Dm* 
Sfafd  e«Uwi*«  fM  St.  IfartiB,  wdakar  1318  dai  BiehttraBi  bekiaideto,  warda  icbM  kbk  J,  191« 
(R.  iTf)  iMafcrittaa.     DìcmUm  l^bUnc  ; ebnaebt  Sin  OH  .  FILITS  .GEBBikBDI. 

ccxxx. 

Der  KU9UmaAmr§er  8imitriMer,  Simon  von  8t  Martin,  hezem^,  eoa 
Ktmigmmde,  de§  Vaigen  Wiiwe,  ikr  Urfahr$reéhi  demSHfte  verkauft  hot, 

D«t  24.  Aprii  1327. 
Ieb  Syman  xeden  zeUen  Biehter  rnd  wìr  der  Rat  mit  sampt 
der  gemain  der  Porger  hie  te  Neunburch  VerieheD,  —  daz  Vre. 
CkumgmHt  Jan$en  de$  Verigen  WUib,  dem  Got  gnade  —  verchaafl 
bat  aUez  das  reebt,  das  si  ynd  ir  wirt  Jans  an  dem  Urvar  vnd  an 
dem  gewaUigen  $ekefè  bie  ze  Neunburch  (gebabt  babent)  dem 
erbem  berren,  Brobet  Stephen  Umb  f\'mf  rnd  zwainczig  phunt,  Vnd 
Vmb  sibeo  sibeoesig  pbeoning  Wienner  Munsze,  der  Brobst  Stepban 
Jansen  dem  Verigen  md  sein  bausTrawen  Vren  Chunigfinden  siben- 
seefaen  pbnnde  Tnd  sibeo  Tnd  siebenczìch  pbenning  pej  Jansen 
Lebentigen  tagen  gewert  bat,  die  sì  mit  gesampter  hant  rerzertt 
bavent,  Darnaeb  bat  er  Vren  Cbonigunden,  Tnd  ir  pede  Tahter 
Eatrejfn  Vnd  EUpeten  der  aebt  phunde  gandeìch  gewert  —  — 
Des  geben  wir  —  disen  prief  zo  et  ne  wore  zeug  ?ersige1ten  mit 
Toser  8tat  Insigel.  Der  prief  ist  geben  nacb  Cbrìstes  gepurt  dreii- 


Digitized  by 


Google 


229 

lelMii  huodert  Jar  darnach  in  dem  siben  rad  iwaiosigisteo  Jar  ao 
itnd  Georìgeo  tag. 

Oriff.  Pwf .  (Fra*.  S.  Rr.  Ili)  «mI  GUrUL  Ar«k.  ni.  lOt.  k.  Dm  Sitf*!  bt  •kg«kiM«t  ktl 
■mIìmIw  Im«mm  Artk.  CumfU.  VA.  XXTI.  a.  S.  D«r  ttaitriehltr  SIbm  ktaat  «ekM  la 
Jakn  lSSS(lf    S«t)  tw.   . 

CCXXXI. 

FrUdrUk,  BrMiekùfvan  8ai»burg,  heneugt,  da$$  der  Ptt$9auer  D^mherr 

Frieérkk  V0n  GMw$ih  dem  SHfte  KU^emétihmrg  $einen  Weingarten  %u 

KaMenktrg  verhanft  kat, 

Dtt  Wien  3.  NoTember  13tt8. 

No8  FridericHS  Dei  grada  Bande  Salzburgensis  Ecclesie 
Àrekiepiicopus  apostoliee  Sedis  Legatu»  Confitemur  et  constare 
Tolomos  miyersìa  presentes  Htteras  inspectnrìs.  Quod  dilectus  in 
Cbrìsto  Magi$ter  Fridericus  de  Chótwico,  familiaris  noster,  Dodor 
Deereiarunu  Canomctu  Pataniensis  et  Plebanus  de  Pela  in  nostri 
preseneia  vendidit,  tradidit  et  assignavit  Dilecto  in  Christo  Stephano 
prepasUo  Monasteri!  Neynburgensis  ordìnis  sanctì  Augnstìni  PataTien- 
sis  Diocesis  ementi  rice  et  nomine  Monasteri!  sui  vineam  suam,  que 
▼ocatur  Lengvelder  sUam  in  monte  Calvo  prope  Pevntam  eiusdem 
prepositi  prò  Centnm  viginti  marcia  argenti  puri  wiennensis  ponderis 
et  idem  Magister  Fridericus  confessus  est  coram  nobis,  se  habuisse, 
et  eorporaliter  recepisse  a  diete  proposito  pccuniam  supradictam 
et  remmciavit  expresse  excepcioni  non  numerate^  non  solute,  non 
hahUe  pecunie,  nec  non  doli  et  instrwnenti  et  omni  auxilio,  quo 
centra  premissa  se  posset  iurare  quomodolibet,  rei  tueri,  In  cuìus  rei 
testimoniuro  et  certitudinem  pleniorem  presentes  mandarimus  fieri 
litteras.  Sigilli  nostri  appensione  munitas.  Datum  Wienne  Ttt,  Nonn. 
NoTembris  Anno  Domìni  Millesimo  CCC**  Vicesimo  Octavo. 

Et  ego  Magister  Fridericus  predictus  premi ssis  omnibus  assen- 
no,  et  in  testimonium  me  presentibus  subscribo  et  sigillum  meum 
proprium  eis  appendo.  Datum  loco ,  anno  et  die  premissis. 

Orir  r«rf.  (Rcp.  Ttt.  Ifr.  8.  fol.  fT4)  «ad  Archiv.  Cbartolar.  m.  44.  a.  Aa  PtrgaaieaU 
mnUam  hiafca  ài»  kaàaaalaa  titfal  éta  Bnbiaabarca  a4  4m  Maglatan  PrìtMdi;  4arUtst«rt  altftll 
aidit,  wit  «  Jakrc  1St4  (N.  t06),  ia  rothta ,  aaaiara  ia  ftlbea  Waeha. 

Die  Urkunde  ist  in  Wien  auegestellt.  Vermuthlich  weilte  Erzbischof 
Friedrich  dAtelbtt,  um  dem  KOnige  Friedrich  die  traurìge  Lage  seinet  Landet, 
io  welchas  Ludwig  der  Baier,  erbittert  durch  den  pfipstlichen  Urtheilstpruch, 
eiagefialleo  war  and  im  TeriotaeDeo  Jahre  tich  Tit(maning*t  beinfiehtigt  batte, 
TorMttalleft  und  Hilfe  lu  suchen  (Hantits,  Germ.  Sacra  T.  II.  p.  44S.  d  .  YIL) 


Digitized  by 


Google 


2S0 


ccxxxn. 


Prpptt  Siepkun  umd  éUu  CupUM  9m  Klo9Ìemeubmr§  hutétigem  «fuf  «rvvct- 

tem  dem  Pa»$mmer  Cmpiiel  die  Zekenifreiheii  teiner  Wem§érfen,  una  regeim 

io»  Bergreeht. 

Dtt  Klotterneuburg  18.  Januar  1329. 

Ad  perpetuaro  rei  memoriam.  Nos  Stephanus  divina  mimerà^ 
dame  Prepo$iiu$ ,  Nicolau»  ^Becanui ,  Totnsque  conrentus  Monasterii 
sancte  Mane  in  Newnbnrga  Canonicoram  regalariom  ordinis  aanctì 
Augustini  PataT.  Dioc.  Ad^ertentes  et  animo  sollicite  considera ntes, 
Quod  Venerabiles  in  Chrìsto  Tiri ,  Domini  ac  confratres  nostri  Karia- 
8imi,  Prepositus,  Decanus,  Totumque  Capitulam  ecclesie  Patavieo- 
sis  nobis  et  Monasterio  nostro  multas  promociones,  gracias  et  cari- 
tativa opera  exhibuerunt,  et  imposterum  exhibere,  seo  impeodere 
promiserunt.  Nos  tam  piorum  beneficiorum  ab  eia  acceptomm,  et  in 
futuro  accipiendorum  nec  ingrati ,  nec  immemores  existere  cupientea, 
ipsis  Dominis  et  confratribus  nostris  predictb  cum  remìssionibus  et 
relaxacionibus  deciroarum  nobis  de  yineis  infra  scriptis  debitarum, 
yidelicet  tribus  iugeribus  in  Weingraben,  de  dimidio  iugere  in  Mii- 
terpewrU^  et  de  uno  iugere  et  dimidio  in  GebUnkhy  eia  dadom 
antea  factis  de  Novo  donamus,  et  liberaliter  de  omnium  nostroai 
Yoluntate  et  consensu  donarìmus  quandam  partem  vinee  nostre  diete 
Slussler,  que  alio  nomine  longa  vinea  nuncupatur,  cuidam  ipsorum 
yinee  annexam,  que  Harrer  rolgariter  appellator,  Reiaxantes  eia 
perpetuo  decimas,  quas  et  Monasterio  nostro  de  dieta  parte  rinee, 
et  nobis,  nec  non  de  quadam  alia  eorum  rinea,  dieta  Màdinch  ad  eoa 
nuper  devoluta  annuo  solvere  tenentur,  Jus  vero  montanum,  qaod 
Perikrecbt  dicitur,  sic  daximus  moderandum  videlicet  quod  Celle- 
rarius  aut  Procuratur  eorum  in  talibus  vindemiarum  tempore  dare 
debebit  prò  iure  montano  nobis  et  Monasterio  nostro  de  predietia 
vineis  debito  prò  qualibet  vrna  Quinquaginta  denarios  Wiennensis 
monete,  quarum  tunc  est  V8U9,  aut  vinuro,  quod  sicut  prò  iore 
montano  dari  conswe^it,  quod  illorum  dominis  nostris  predictis  aut 
sibi  plus  videbìtur  expedire.  Addicientes  nicbilominus ,  quod  ai  pre- 
dictarum  eorum  vinearum  ad  quascumque  alias  personaa  qoociuiM|iie 
modo  devolvi  contigerit,  quod  tunc  in  eiadem  omnibus  Jnribua  noatria 
gaudere  debemus  et  volumus,  quìbus  in  eis  a  presentis  donacionis 


Digitized  by 


Google 


231 

tempore  gaodebamus.  Io  cdus  rei  testìmomuin  ipsis  preseotet  oostru 
dediroas  litteras  Sigillomm  nostroram  munimiae  roboratas.  Datum 
Newnhurge  Addo  Domioi  Millesimo  Trecentesimo  rieesimo  dodo  in 
die  beate  Brisce  VirgiDÌs. 

B  Cbartalari*  AtoUtì  IT.  M.  1C7.  a. 

Die  tchon  fruher  dem  Capitel  za  Pastau  Terliehene  ZeheDtfreiheit  gewis- 
•er  WeingSrten  ttamint  aus  dem  Jahre  1307,  hier  wird  aie  erweitert  aua  Dank- 
barkeit  fOr  die  mit  Kloaterneuburg  im  Jahre  i327  eìngegangene  Yerbiiiderang. 

Oer  in  der  Urkuode  aU  Deebant  erseheioende  Nikolaua  iat  der  unmittel- 
bare  Nachfolger  Bertold*8  in  dieaer  WQrde,  welcher  am  13.  September  1327 
Teratorbeo  war,  laat  dea  Todienbuchea  :  Id.Sept.  MCCC<^  XXVIL  Berehtoldas 
Deeanua  Presb.  et  Canonicaa ,  frater  Doster. 


CCXXXffl. 

K^nrad  der  Kròpfel  he%eugt  dem  let%ten    WUlem  Konrad'$,  UehharVè 
Sohne*  von  Oròning, 

Dai    2,    Febraar   1329. 

Ich  Chunrat  Chrephel  vnd  ieh  Margret  sein  hautvrowe  TDd 
FDser  erboD  wir  veriehen  —  Daz  Chdnrat,  Liephart$  svn  mem 
gweher  vod  Perieht  sein  hausvrowe  rnd  Vlreich  der  achuler  tr 
polder  chini  habeD  gestifl  ynd  geschaffet  ainen  ebigen  Jartach  — 
mit  eiDem  pbuot  wieDDer  phenoig,  do  maD  alle  iar  ym  chauffeD  sol 
an  sant  Nyclas  tag  prSt,  fleicbs  rad  wein  dem  Pharrer  von  der 
HeUigemtai  —  Tod  deoselbeD  Jar  tach  sol  icb  —  begoD  yod  eioem 
veÌDgartoD  —  leit  da%  ToblUk  aufden  seczen  —  TDd  ìst  eÌD  halbes 
Jeach,  diDet  zwen  emmer  weins  ynd  drei  helbling  ze  Percbrecbt 
den  Gei$ileichen  vrowen  hine»  Tuln  in  daz  chloster,  se?  habeot 
auch  gesebaffet  aaf  doDselboD  weìngarteo  eio  balbez  Pbuot  geltes 
deraeiben  MAdzz  —  Junchvrowen  Eairein  irer  paider  tochter  hiniz 
Tidn  in  daz  e  genani  vrowen  chlo9ter,  daz  mao  ir  alle  iar  dioDen 
sol  Tocz  an  im  tod.  —  Dar  yber  geb  wir  disen  prief  versigelten  mit 
vn$er$  perehherren  insigel  Engelprechtes  von  TobUch  ze  den  Zeiten 
Phleger  vnd  perchmaister  der  oft  genanten  Geistleichen  vrowen 
von  Tvìn  in  dem  ckloster  vnd  mit  hem  Walthers  Insigel  ze  den 
zeiten  Pharrer  datz  der  Heiligensiat,  —  Dies  siod  auch  gezeug 
Wolfhart  der  Lawrein  von  Grinczingen,  Marchart  Laurein  aein 
pruder,  vnd  Paul  vnd  Eberhart  von  Grinczinge  vnd  aoder  frumm 


Digitized  by 


Google 


2S2 

leat  genuech.  —  Der  prief  ist  gegeben  —  dreuzehen  hundert  Jar, 
darnach  io  dem  naun  vnd  zwainczigistem  Jar  an  mser  yrowen  tag  ze 
der  Liechtmeste. 

Orif.  PtTf.  Kmai«  ia  gttbei  Waclit  gcdrflekte  St*gt\  •■  PcryancaUtreifea.  Du  «rate  nit 
4tr  UBtebrifl  f  8  .  ENGELBEITI  .  O  .  PRV?!?!  leift  «iaen  dreieekifto  wi^rsebi  ffthriltra  Sekild, 
is  •WrtB  Ptlit  4«Mtll»«a  iwd  ait  dm  Rilekeii  ^^«ii  «ìnander  gekehrte  LAwfa  (t).  Das  iwrtU  Sit- 
rel  iat  «kUar  f  •  8  •  WALTHEBl  .  CANONICI  .  NE VB0R6E  .  ECCE .,  oad  eatàatt  di*  h«lUr«  J«ar<^a 
■•r  eiacB  PcUter  •iUea«l ,  «t  ter  reebUi  Haod  dat  at«hriidt  ieiakiad  halt*ad,  BBt«rMb  Wtrt 
i«r  Plkrrcr  ■>/  4cb  Kaita  liefead. 


CCXXXIV. 

MMadiHm  Tri^utwmkel  verkauft  ein  Lehen  %u  En%er$dorftm  K&lomamt 

von  Enzendorf. 

Dat  Wien  9.  Aprii  1329. 

Ich  Michel  von  TriweBwinchel  vnd  Ich  Margret  sein  Swester, 
wir  yeriehen  —  Daz  der  erber  man,  Choìman  von  Enczeinètorf 
vnder  dem  Pusenperge  rnd  sein  erben  ton  vns  ze  rechtem  lehen 
haben  gehabt  ein  lehen ,  daz  da  leit  da  selbens  ze  Enczeinstorf  — 
Die  aygenschaft  des  selben  gutes  haben  wir  —  verchauft  vnd  geben 

—  ymb  vier  phunt  wienner  phenning  —  dem  rorgenanten  Cholmanne 
vnd  seiner  hauBvrowen,  vron  Jetden  —  vnd  wan  mein  swester 
Margret  noch  nicht  vogtpaer  ist,  do  von  sv  sezze  ich  mich  —  te 
rechtem  gewer  md  scherra  —  so  lange,  unez  daz  mein  Swester 
Margret  vogtper  wird,  vnd  sich  der  aygenschaft  des  egenanten 
gutes  genczieich  verczeicht  vnd  pestaetiget  nach  des  Landes  recht 
ze  Osterreich,  vnd  gib  in  dar  vber  disen  prief  —  persigelt  mit 
melnem  Inngel  vnd  mie  herrn  Fridreichs  insigil  von  Aczenpruck 

—  Diser  prief  ist  geben  ze  Wienne  —  Drevtzehen  hundert  Jar  in 
dem  Nevn  vnd  zwainczigistem  iar  darnach  des  naechsten  Svnntages 
ver  dem  Palm  tage. 

CUHal.  AnUri  m.  fot.  ItT.  a. 

Kolomann  uad  Judith  ron  Ensertdorf  tind  die  Stifter  der  Cepelle,  jettt 
Pfarrkirche  tu  Laog-EnEersdorf.  Fischer  II.  354  seqq. 

ccxxxv. 

Bitchof  Albert  von  Pauau  giht  Propit  Stephan  die  VéUmaeki  nmr  Durck- 
fahrung  de»  Statute$  vom  Jahre  ISSO^da»  Chùrfrauetuiift  heireffend, 

Dat  Passau  20.  Febniar  1330. 

Albertus  dei  gracia  Pataviensis  episcapua  venerabili  Siephtmo 
prepo8Ìio  Man,  Newnburgetisis  Can.  Reg.  Ord.  s.  Aog.  nostre  dyo- 


Digitized  by 


Google 


233 

eesis  Salotem  et  sineere  rdaiitatù  affectiini.  Pro  parte  tua  coram 
•obis  propoaitum  extitit,  qood  in  Monasterìo  Monialimn  in  Newn- 
borga  Care  tue  subieetaruro  vltra  statutum  nmneriim  iurameoto  fir* 
matum  ae  feliela  recordaeiooU  qaoodam  domioi  Wemkardi  prede" 
eenarU  noetri  anetorìtate  Tallatimi,  Certe  penane  in  prebeniarioB» 
tvm  obatante  statuto  bainsmodi  in  Conventoalea  recipi  non  poterant, 
ad  Ì9tparhma$  primdpum  et  aUarum  potenhaa  im$ianeia$  nad 
reeepée.  Ex  qnarom  diapari  rito  erga  profesaas  nonnulla  in  Conventu 
predieto  seandala  yeatilantur.  Que  quum  abolere  desideraa,  de  eir» 
eumapeceione  tua  plenam  in  domino  fidudam  babentea.  Ubi  auetori- 
tatem  noatram  eirea  statutum  predictnm  et  alia  ipsum  eontingeneia 
eoramittimus,  li  iuxta  eonseieneiam  tuam  adbibito  peritorum  Consilio 
fiieere  riee  nostra  yaleas,  quod  Monasterio  predieto  putareris  in 
predietis  profuturum.  Datum  Ptàwm  x.  Kal.  Marcii. 

Cliwt.  AnUvi  in.  M.  IM.  k. 

Cf«r.  Urkude  114  oid  Urkirade  2M. 

CCXXXVI. 

BwA^fAOtH  vùn  Pmm»  heiiàii§i  dtt$  StmHU  SUf^ktmt  mmi  de»  CafritèU 
9§n  KioMiememhmrg,  hetreffend  dem  Pertonalitund  d€$  Ckorfrmm^niHfUt 

doBélUt 

Dai.  PiMao  27.  Febniar  1330. 

In  nomine  domìni  .  Amen  .  Nos  Alberhu  dei  grada  PaiatieH' 
$i$  Epiecoput  ad  perpetuam  rei  memoriam.  Attendentes ,  quod  effre- 
nata  personarum  numerositas  in  ecdesiis  instituta ,  presertim  talium, 
que  sub  habitu  et  professione  disparibus  sociantur,  ipsarum  facul- 
tates  exbaurit,  racioni  non  congruìt»  seandala  generat  et  induciti 
Statutum  infrascriptum  de  nostro  beneplacito  et  eonsensu  ex  causis 
premissis  statutum  auctoritate  ordinaria  et  ex  eerta  sciencia  con- 
firmamus ,  Mandantes  nicbìlominus  preposito  N.  Decano  totique  Con- 
Tentni,  ac  singularibus  personis  Monasterii  Newnburgensis  cuiuscum* 
que  eondicionis  aut  status  existant  sub  pena  suspensionis  ab  ingressu 
ecclesie,  quam  ultra  penam  periurii  monicìone  premissa  in  contra- 
facientes  ferimus  in  hiis  scriptis,  Quatenus  ipsum  statutum  de  Tcrbo 
ad  verbum  obserrent,  nec  centra  ipsum,  Tel  eius  mentem  directe 
Tel  indirecte  per  se,  rei  alium,  aut  alios  sub  quocumque  colore  aut 
modo  Tcniant  tUo  modo.  Tener  autem  statuti  predicti  talis  est:  In 
nomine  domini.  Amen.  Nos  Stephanus,  mÌ9eracione  divina  prepo- 


Digitized  by 


Google 


234 

tiius,  Nyeolaus  Deeamu^  Totofqoe  CoDTentot  Monasterii  sanete 
Marie  Newnburge  Ordiois  aancti  Auguatini  Canonicorom  Regnlarìuni 
Patanenaia  dyoeeaia  inaimul  conatitati.  Adrerteotea,  qood  prapter 
impatiuniiaièm  petencium  prò  recipietidù  Monialibus  coltidie  et 
Continue  nos  faiiganciumt  numerus  sororum  seu  Sanctìmonia- 
lium  Doatrarum  longe  yltra  primeram  ìnstìtucionem  earum  adeo  est 
effrenatua,  quod  tante  multitudÌDÌ  providere  non  sufficimus  in  Testi- 
bua  et  expeoaia,  ymmo  quod  mimerum  nostrum  et  fratrum  nostromm 
propter  ÌDopiam  cogìmur  coartare,  maxime  dum  hospUum  et  extra- 
nearum  fupervenieneium  necessitati  tota  die  vltra  morem  et  modum 
no8  providere  oporteat  supra  vires,  Nos  volentes  nostre  quieti 
proTidere,  ei Monasterii  nostri  obviare  mine,  Statuimus  hoc  decreto 
imperpetuum  ralituro,  vt  collegium  Sanctimonialium  nostrarum 
vsque  ad  Triginta  duarum  personarum  numerum  ascendati  et 
metam  seu  numerum  huiusmodi  non  excedat.  Juramus  ergo  ad 
aancta  Dei  ewangelia,  quod  huiusmodi  Statutum  invìolabiliter  obser- 
vabimus,  nec  aliquam  Monialem  ex  nunc  in  aniea  eligemus  rei 
recipiemus,  nisì  ad  racantem  preberidara  per  mortem  vnius  Monialta 
de  numero  supradicto»  et  si  per  quemquam  peticiones  nobis  porrigi 
contigerit  Tel  Mandar!,  n  actenus  exstitit  attemptatum,  vt  aliquam, 
Tel  aliquas  feminaa.  cuiu&cumque  status  aui  condicionis  existat  rei 
exìstant,  non  in  Sanctimoniales  Tel  professas,  sed  in  prebendarias 
Tel  porcionarias  asaumerenius ,  donec  prebenda  vel  porcio  vacet  intra 
numerum  sic  statutum,  Juravìmus  predicto  modo,  videlieet  ad  sancta 
Dei  ewangelia,  peticionem  huiusmodi  Tel  alìam  sub  quacumque  forma 
Terborum  conceptam,  per  quam  ne  dum  contra  verba,  sed  eciam 
centra  mentem  presentis  nostri  statuti  directe  Tel  indìrecte  quomo- 
dolibet  Teniretur,  per  nos  aliquatenus  non  admitti.  Ad  cuius  statuti 
obserTancìam  successorea  nostroa  et  poateroa  obligamua.  In  cuioa 
rei  testimonium  presentes  eia  dari  Juaaimua  litteraa  nostri  aigiilf 
appensione  munitas.  Datum  Patavie  Tercio  Kalendas  Marcii  Anno 
Domini  M*  Trecentesimo  Tricesimo. 

Orìir.  P«rg.  (Rep.  VeL  Nr.  8.  fol.  88)  •■«!  ChartaUri«B  Arehiri  lU.  M.  141.  a.  Dm  Sitfl 
Albert'*  hiayt  »a  eiaen  PerfaBeaUtreifea. 

SchonP.InnocenslV.hatte  1253  die  Ansahl  der  Nooneo  beschrinkt ,  doeh 
Empfehluiigen  und  Bcfehie  hatten  ihre  AoKHhi  in  der  folgenden  Zeli  uogemeÌB 
vermehrt;  diesem  ObeUtande  helfen  Bischof  und  Propat  durch  dìesM  SUtut  ab. 


Digitized  by 


Google 


238 
CCXXXVIL 

Oerirud  von  ìVUdeck  verkauft  dem  SHfte  ihre  Bent%ungen  in  Tattendorf, 
Oat  Klosterneuburg  21.  Mftrz  1330. 

Ich  Gertraudi  die  WUdekerin,  weileni  des  Czeschsen  Pechen 
kau$  vrowe,  Ich  yergìch  an  diesem  brief —  dax  ich  vnd  mein  erben 
—  allez  dax  wir  ze  TtUtendovf  habeo  gehabt  von  vnsern  gnedìgen 
herren  Proòst  Siepkan^  Vnd  tod  dem  Gotshaus  ze  Neunburch,  daz 
wir  daz  recht  rnd  Terleihen  (redleichen)  verchauft  haben  dem  ror- 
genanten  herren  Probst  Stephan  ze  Neunbarcb,  rnd  seinem  GoUhaus 
vmbe  fumfzich  phunt  Wienner  phenning^der  wir  gar  vnd  genzleichen 
gewert  sein.  Vnd  wand  ich  vorgenante  Gerdraut  nicht  Aigens  insi- 
gels  han,  so  secz  ich  In  zue  samt  yns  zue  einem  seherm  Vnd  zue 
einen  zeag  Meinen  prueder  Nyciasen  vnd  Ruegem  mit  iren  insigel, 
Tnd  meinen  Geswein,  Sweicharien  mit  seinen  insigel,  vnd  meinen 
Aidem,  Fridreichen  von  SinibelnveU  mW  seinem  insigel  zue  einem 
rechten  Scherm  fur  alle  anesprach  nach  des  Lantsrecht  in  Osterreich. 
Der  prief  isf  geben  »e  Neunburch  —  dreuzehenhundert  iar»  dar- 
nach  in  dem  dreizigisten  Jar  des  Mitichen  nach  Mitter  Vasten. 

Orif.  Perf .  (Prof.  III.  N.  441.)  Die  roDdea  Siegel  dea  NikoUaf  «ad  Radi^er  voa  Ha^eaprau 
B«ig«a  ciac  Biase .  der  Soaneabtaaie  ibalìeh ,  im  SehHde.  Jeaca  Swcikiiard'a  ron  Naraeadorf  eatbilt 
drailarsaa,  aweiabaa.  eiaa  daraaler  (eatellt.  la  deai  gleiekea ,  keaekidigtcaSia^l  Tom  Jabra  1311 
(N.  219)  aiad  aar  iwei  Heraaa  aiehtbar.  Daa  Sicgei  Jakob'a  Sabceb ,  aiit  dar  Spittc  aaeb  «bea  febchrt, 
aMkiU  DaalUaa,  Ezeerpt.  6ea«al.  Tab.  XXXI.  a.  CDI.  Daa  lauta  Siegal  faklt. 

CB68HiseBpeeheii  ist  rersehrìeben  tUtt:  Oeehsenpechen. 

ccxxxvm. 

8tiftìmgtXtrUf  der  Capette  %u  8%eoering, 
Dai.  24.  Aprì!  1330. 

Wir  WolcheTy  Gerung,  Hartung,  Seifrit  am  end,  PerchtoU 
an  der  Newstifì,  Wilhalm  von  Salmansdorf,  Àmptleute  ze  obem 
vnd  ze  Nydem  Suferingen,  ze  Newstifi,  Vnd  ze  Salmansdorf, 
Wnd  wir  Tyeme  der  zetter,  Chunrat  der  Lange ,  Nycla,  Hain- 
reieh,  PrUnUcht  Erberger,  Nycla,  Erman,  ffausgenozzen  in 
den  vorgenanten  Dorfem  veriehen  ofienbar  an  disen  prief,  daz  wir 
mverschaidenleichen  vns  verpunden  haben  fir  di  gemain  der  ege- 
nanten  rir  dorfer  dem  Gotshans  zu  der  heiligen  etat  ze  chaafTen  funf 
phoDt  geits  e,  daz  man  di  Capelle  ze  Suferingen  Weich,  achi 
tage  mit  der  beschaidenhait ,  oh  man  der  yorgenanten  pbenning  gult 


Digitized  by 


Google 


236 

oicht  rail  fonde.  So  schul  wir  den  Erbern  Herren,  dem  Probst  tod 
Neuoburcli  ynd  aeioer  Samnung  geben  in  irn  Sagrer  imer  fur  ein 
phuot  geltes  xwelf  phunt  phennìnge  Wyenner  munzz.  Vnd  swo  wir 
die  Torgenanten  gult  nicht  chauften  dem  Torgenanten  Gotsfaaass  se 
der  Heiligenatat  an  dem  vorgenanten  tage,  oder  die  phenninge,  di 
do  fSr  geralleot,  Swelch  dan  dar  Probst  von  Neunburch  foderi  aus 
Tos  allea»  oder  Swi  mangeo,  die  schullen  %e  Nevnàurch  in  vam  m 
am  Erber  Giuihaui*  do  man  in  hinzaiget,  vnd  do  inne  liegen, 
ali  ùUigens  reeki  %9i ,  vnd  nicht  auschumen,  \z  werd  den  Gotes- 
heusero  se  Newnbarch  rnd  ze  der  Heiligenstat  volfurt  genzleìcb,  als 
da  Torgesebribeo  iat,  vnd  wider  gecberet  aller  der  schade,  den  si 
des  gotes  an  die  Juden  nement.  Dor  vber  gib  wir  dem  vorgenant 
Probst  ae  Newnbarch  vnd  der  Samnunge  disen  Prief  vertigeUen  mit 
de»  Erwùrdigen  Herren ,  Hem  Morizen  Insigel  dez  Aptes  von  den 
Sékottenze  Wyen,  Wan  wir  selb  nìcbt  aigenes  Insigel  haben.  Der 
prief  iat  geben  —  Dreuczehen  huodert  Jar,  dor  nach  in  dem  drei- 
zigeaten  Jar  an  aand  Georientag. 

Orif.  Parf.  (B«p.  ▼•!.  Nr.  SS.  fol.  191)  mmà  Ciarli I.  Arek.  III.  fvl.  ISS.  h.  Du  Siefftl 
ita  8«b*ttMAMM  Iftris  (mImb  tod  Jabr«  iS23  bckasit)  kiigt  aa  fiaeia  PfrKanMUtreirta. 

Io  dieser  Urkuade  geschìeht  ruerst  ErwfihDung  ron  dem  Baue  eioer 
Capello  m  Sieverìng,  an  dem  sich  die  rier  Gedeinden  Ober-  ,  UDter-Sie?eriiig. 
Neustifl  and  Salmtntdorf  belheiligeD ,  welehe  in  die  Pfarre  Heiligenstadt 
geharen. 

Im  Jabre  1317  wurde  eìn  Pfund  mit  11  Pfond,  1319  ein  halbes  Pfiind 
fast  mit  10  Pfund,  jeUt  1330  wird  1  Pfund  mit  12  Pfìiod  abgelott. 

CCXXXIX. 

Botho  vn  Meidling  verkamft  Peter  dem  Fiedker  eimem  OeUdUmt  «■ 

MeidUng. 
Dai  Wien  U.  Aprii  1390. 

Icb  Pei  von  MeurUngen  vnd  lek  Kairey  $em  hmuwrowe  wir 
rerieben  —  dai  wir  mit  willen  Tod  gtinat  meinM  nmi  Poten,  vnd 
Albrechts  meins  aydem» ,  vnd  $einer  kauivrown  vrawn  EbMen 
meiner  Tochter,  vnd  meiner  chinder  Hainreicìu  vnd  haUken  — 
vnd  mit  vnaers  purcbberren  hant  hem  Dttringee  von  Seveii  rer- 
chaufl  vnd  geben  baben  dem  erbern  manne,  Petrein  dem  vi$cher 
vnd  seiner  hauevrown  vroten  Engeln  vnd  ir  erben  zwai  pbunt  wien- 
ner  phenninge  geltea  aua  vneerm  hof  dacz  Meurlingen,  die  da 
ligent  da  selbena  ze  Meurlingen  auf  vier  bofateten  geatiAes  gota. 


Digitized  by 


Google 


237 

Tod  aof  TÌer  hofateten  weingarten  —  ymb  (àmfizehen  phunt  wiemier 
pheniiÌDg  —  So  beschaidenleich ,  ist  daz  wir  oder  ynaer  erben  die 
aelben  zway  pbaot  geltes  wider  ehauffen  welleo  ,  daz  suIq  wir  toen 
Too  dem  kirtìgen  tage  inner  vier  iarn  —  mìt  ftimfczebeo  phundea 
wìeooer  pfaenniog  mit  einander  aa  alien  chrìeg  —  Vnd  wsind  wir 
aeìber  niebt  aygena  Inaigel  baben ,  so  geben  wir  io  diaeo  prief  — 
vermgM  mk  de$  vorgenanien  hem  Duringes  Iimgel  von  Seveli 
vnd  mk  kem  Cìumrais  Insigel  des  Helcz  —  Diser  prief  ist  geben 
te  Wieime  —  Dreatzebeo  bundert  iar  an  dem  Dreizzigistem  iar  dar- 
nacb  ao  sand  Jorgen  tag. 

CkarUl.  Àrchiri  UL  fot  ISl.  >. 

CCXL. 

Q^rkikHkrief  de»  SiadMekten  Sùman  und  de»  Baike»  ven  KUttememburg 
àber  eimn  etreUigen  OeUdienet  %u  Krùunderf, 

Dat  Klotterneabarg  24.  Aprii  1330. 

Icb  Sgmon  zu  den  zeiien  Richter^  vnd  wir  der  Rat  der  purger 
gemam  hie  %e  Newnburch  Chlosterhalò  yerieben  —  Daz  Cholmans 
ekmder  von  La,  Peter  vnd  $em  prùder  frenczel  vnd  andrew  ir 
geewietreid  ehlagetten  mit  yoraprecben  faincz  Georigen  dem  Snaicz' 
emf^  md  iahen,  er  avlt  in  ains  balben  pbantes  pbenn.  mer  dienn, 
dena  er  iaeh  yen  dem  balben  werde,  rnd  Ton  dem  balben  Paamgar- 
ten,  md  Ton  den  ScbAten,  die  vmb  den  werde  Tnd  vmb  den  Paum- 
garten  gelegen  sfnt  ynd  daran  stozzent,  md  Ton  alle  der ,  daz  pei 
dem  aìten  kof  gelegen  ist,  Daz  Cbolmans  chinder  mit  den  Cbircb- 
liogem  ze  tailn  beton.  Do  wart  den  Cbindern  ertaìit,  seu  svlten 
nidereiexen,  vnd  evlten  von  Georigen  ein  recht  nemen,  Also  ob 
sea  Georig  erman  mSebt,  daz  er  in  sol  vii  nicbt  dien  srlde,  des 
arlder  er  gemezzen  an  seinem  recbt.  Do  sazzen  der  Cbolmans  cbin- 
der  nider.  Des  antwurt  in  Georig  mit  Torsprechen  vnd  erraant  dey 
cbinder  des  mit  seim  ayde ,  md  mit  zwain  erbem  mannen  ver  ynser, 
yor  dem  Rat  yon  der  Stat  als  im  ertailt  wSrde  mit  yrag  md  mit 
yrtail.  Daz  er  in  yon  dem  werde  md  yon  dem  Paumgarten  md  yon 
den  Scb&ten»  die  dar  ymb  gelegen  sint,  ynd  yon  alle  dey,  ynd  dar 
za  gebSrt,  daz  allea  gelegen  ist  pei  dem  alten  hof,  daz  er  in  nicbt 
mer  dayon  dienn  sylt  zi  recbten  Parchrecht,  denn  an  sechs  pbenn. 
Neon  achillinge  wienner  pbenn.  an  sant    Michela  tag.    Da  ward 


Digitized  by 


Google 


238 

Gfrigem  rmke  erUQt,  das  er  àem  cìàmòtrm  T%m  dea  Purchre 
■iekt  Ber  diema  f  rh ,  dean  Yor  ^e^cbribea  stet ,  er  oder  «eia  erb 
oder  fwea  er  ix  geit,  vao  der  wandlaog  ror  mser  Tod  mit  mse 
wixxes  Tor  dem  rat  gescbehea  ist  Dax  der  furbax  Mm  alle  ehri 
stet  ganci  rozerbrocbeo  beieibe.  Dea  gebeo  wir  io  dìsen  prìef 
eÙD  araro  zeug  rersigelteo  oiit  rosrerStat  losigel.  Der  firief  Ut  gel 
—  Dreutzeheo  boodert  Jar,  dar  oach  io  dem  Dreixzigiatem  Jar 
aaod  Georìgeo  tag. 

Cbwtskma  Ariàin  01.  Ibi.  1l«.  •. 

,,Die  alteo  Hòft*"  heitst  oo«b  gegeowirtig  eiaeRied  bei  Kriseadorf  ;  iti 
«ber  dort  die  rerroahote  Intel  uod  der  Baumgartea,  daaa  iat  telbe  gegeawtf 
auf  dem  Gruode  der  Donau  tu  sucheo. 


CCXU. 

Herxog  AlbrecìU  IL   betcUligt    Otto   und    Georg  dem  Mmrtàkmrftrm  i 
Theilung  ikrer  landetfwrttli^en,  Leken. 

Dat.  Wien  13.  Juoi  1330. 

Wir  Albrecht  von  Gote»  genaden  Herxog  cze  Ósterrich  n 
ze  Steyr  Tueri  Chuiit  offciileich  mit  disen  prìef,  Daz  wir  durcb  (j 
^etriwen  dienst.  die  vns  vnser  getrewen  liebeii  Ott  vnd  Gecri  t 
Marchòurger ,  vnd  auch  vnsern  prudera  getao  babeot,  rnd  ao 
nudi  wol  ^etuen  mugen  vnd  snllen,  in  die  gnad  getan  habeo,  r 
tucn  aiich  mit  disem  prief,  daz  sev  alley  die  Lehen,  die  si  tod  t 
vnd  von  vmtrm  lieben  pruder  Herczog  Otten  habeot,  wol  getail 
mugen  mit  vnscrm  willen  also  beschaideoleich,  ob  ir  ainer  abgiei 
vnd  sturbo  an  Leibs  erben,  die  Chnecht  seio,  daz  dann  die  selb 
lii^Mit,  HÌ(>  die  getiatit  8(in.  wider  gevallen  sullen  an  dem  aodei 
y\n\  an  sein  \aA\v\\  ri  ben  in  aller  der  Weis,  als  si  vngetailt  warc 
Vnd  d«'7,  iw  l'inerì  vreliunde  geben  wir  disen  prief  rersigelt  a 
viisirin  lnMÌ«;el.  Der  geben  ist  ze  Wlenn,  do  man  zalt  von  Cbrist 
gi|Hnt  Iheue/clun  biinderl  ,!ar ,  darnach  in  dem  Dreizzigistem  i 
;iii   dem    Mitiebcn   ver   sand    Veites   tag. 

ChtrtaUrÌBB  Arekiri  UI.  f*!.  I4S.  a. 


Digitized  by 


Google 


239 


CCXUI. 

Uhrnim  Pmtter,  Reetor  der  Kirehe  %um  h.  Jakob  in  MUnster,  quUlirt  den 

Prtptt  Stepkun  àber  dU  von  diesem  heftMgliek  der  Kirehe  St.  Andrà  m 

Hagenthale  geUieteten  Zaklungen. 

Dai  Hdfleio  13.  Juli  1330. 

NoTerint  unirersì  presentes  litteras  ìnspecturi ,  Quod  ego  Johan- 
ne$  dictuè  Puster  presbUer  Reetor  ecclesie  sancii  Jacobi  Mona- 
steriensis  Procurator  ecclesie  sancii  Àndree  in  HecherUal  sub 
anno  domini  Millesimo  Trecentesimo  Tricesimo  in  die  sancte  Marga- 
rete  procuratorio  nomine  percepì  a  Venerabili  viro  domino  Stephano 
preposUo  Monasterii  Newnburgensis  Centum  triginta  sex  florenos 
auri  boni  et  legalis  ponderts  prò  triginta  et  duabus  marcis  argenti 
Wyennensis  ponderis  conptUatos,  quos  michi  dictus  dominus  Ste- 
phanus  prepositus  nomine  Reverendi  in  Christo  patris  et  domini 
Alberti  Pataviensis  Episcopi  in  debito ,  in  quo  domino  meo  Hein- 
rieo  de  Juliaco,  preposito  Sancte  Marie  ad  Gradus  Colonie  de 
predicta  ecclesia  saneti  Andree  in  Hechental  tenebatur,  per  Hein- 
rieum ,  suum  notarium  assignavit.  Preterea  eudem  anno  et  die 
prefatus  dominus  Stephanus  prepositus  per  iam  dictum  Heinricum 
ootarium  michi  viginti  florenos  auri  prò  domino  Wolfhardo  tunc 
vicario  sepedicte  ecclesie  in  hechental  in  pensione  diete  ecclesie 
iptum  eodem  anno  contingente  sìmiliter  assignavit.  In  cuius  rei 
testimonium  ipsis  Dominis»  Stephano  preposito  et  Wolfhardo  Vicario 
presentes  dedi  litteras  mei  Sigilli  appensione  communitas.  Actum 
et  datum  in  Ho/lino  Anno  et  die  predictis,  Presentibus  honorahilibus 
et  discretis  viris  Dominis  Vlrieo  Rectore  ecclesie  sancte  Katherine 
ni  Enzensdorf  sub  monte,  qui  dieitur  Puzenòerchy  Petro  Vicario 
in  Hoflino,  Magistro  Nycolao  Rectore  seolamm  in  Neunhurga, 
Bugerò  Vachsando  et  alijs  pluribus  fide  dignis. 

Orif.  Perf.  (R*p.  Vet.  Kr.  Il  fol.  88.)  Dai  Sifgfl  ist  in  f«lbriW«ch»  pfdrùckt.ia  df r  Gròsif 
•ÌAM  Grotehesi,  asd  B«i|ft  dai  bàrtige  Haapt  dea  heil.  Jakob,  in  fiofr  fur  jfar  Zt-it  aoi^fifirboelco 
kfaaUerìaeb^a  Aaifibraa;.   Unichnrt:   8  .  lUHIS  .  MUNASTKR  .  Li  CK  .  SCI  .  I\(  OBI  .  REI  TUR. 

St.  AodrS  in  Hechental  ist  St.  Andra  ini  Hagenthal  (in  valle  spinosa ),K  0. 
W.  W.  Der  hier  vorkommende  Reetor  scholarum  in  Neunhurfja,  Nikolaus,  ist  der 
oiehste  arkundlich   bektnnte  Naehfolger  des  Chorherrn  Gerun^,  der1IU)Huls 


Digitized  by 


Google 


240 

Patdaifogiis  erteheitti  FAr  die  wechseloden  Verhfiltoisse  der  Munse  ist  die 
Urknnde  aofklireDd.  1256  war  der  goldene  Bytftntiner  gieich  rier  Schitliogen 
(SolidU),  1319  die  Mark  Silber  gleicb  72  grotsen  bòbmischen  Groscbeo. 
13tM  der  GroscbeD  gleicb  7  Deoaren,  bier  erscheiDt  die  Mark  Stlber  gieich 
4V4  GoldguldeD. 


ccxLin. 

Her%og  Odo  hewiUigt  die  Oberi ragung  det  Nutzgennue»  meeier  «ami  Ola»- 
utmte  der  Capette  «.  Joannis  gehSrigen  Weingarten  an  Alkart,  Sokm  det 

QlasmeUters  EÒerkard, 

Dai  Wien  4.  Januar  1331. 

Wir  OH  van  Gote  gnaden  Hertzog  ze  Òsterreich  tmd  te  Steyr 
▼eriechen  offenlich  mit  disen  brìef.  Daz  wir  rnser  gunst  md  willen 
darzf  gegeben  haben,  daz  Eberhard  der  Glasmaieier  von  Newn- 
Imrch  die  iwen  weingarten ,  di  an  den  Piòerstain  gelegen  siod, 
md  die  zt  dem  Crkuantpt  der  ChapeUe  ze  Netcnàurch  gehoreot, 
aafgegebeo  hat  Alkarten  seinen  Svn  also ,  daz  er  di  ir  dem  Glas- 
aropt  verdieDen  sol  rnd  ìnnehaben,  als  ai  der  vorgenant  Eberhard 
sein  rater  innegehabt  hat,  mit  Vrchund  des  briefs.  Der  ist  geben  te 
Wienn  an  vritag  oach  dem  Ebenweicb  tag ,  do  man  zalt  Ton  Christes 
gebiird  dreuezehen  hondert  iar  in  dem  aìn  rnd  drizzigisten  iar. 

Orif.  Ptrf.  (a«p.  Ttt.  Nr.  1$,  M,  176.)  Dai  Sie(«l,  ihalieh  jeara  H.  Albreeht'a  H. 
(Herc«tt  T«B.  I.  Tak.  TI.  ■.  %"),  iat  in  rothen  Wacha  Jer  Riek»«iU  dea  Pffrrkn«Bta  •■rr»4r4ekt 
Ptrigr. I  f  .  OTTO  .  DTX  .  AT8T1IE  .  ET.  STTRI. 

Die  arsprflngliche  Widmung  dieaer  xwei  Weingirten  lur  Erhaltung  der 
Glasfenater  in  der  sogenaDoteD  Capella  mamorM  od«r  speeioaa  t.  Joasaii 
BaptiaUe  geachab  dorcb  H.  Albreeht  1. 1291.  Hier  beaUtigt  U.  Otto  die  Ob«w 
tragung  derselben  unter  gleicher  YerpflicbtuDg.  Vielleicht  bai  H.  Albreeht  der 
Lahme  eioe  ihniiche  Urkuode  ausgettelK,  die  rerloren  ging»  oder  Otto  Ter- 
trìtt  in  dieaer  Urkunde  eeinea  kraDkeo  Broder. 

CCXLIV. 

Dietrich  und  Alber  die  KierUnger  beetétigen  den   Verkmmf  der  kMem 
Betitzung  m  den  Althòfen  durek  Oeerg  den  Seknmmmf, 

Dat  Wien  6.  Janaar  1331. 

leh  Dietrich  vnd  ich  Alber,  die  Pruder  von  CÌUrichlimge  Wir 
verieben  daz  Jorge  der  Snaizauf  von  Neunburch  Chlo^erhalke» 
von  Tns  Tnd  auch  tod  Cholman  von  Lo  hat  eio  Paumgartea ,  de  da 


Digitized  by 


Google 


241 

leit  le  Ckrweni^  pei  d&m  aUem  hùf,  ma  die  Sebit  ma  dai 
Weidaeh,  dai  rmb  deraelben  Paooigarteii  leit,  md  aneli  dami 
gehort,  md  dai  wir  Vnd  der  Vorgenant  Cholman  too  Lo  sa  dìaea 
leiten  mit  einaoder  Vngefailt  haben.  Den  TorgeDanten  Paiiingarteo, 
Ynd  die  SebAt  ynd  dax  Weidaeb,  dax  daromb  leit,  bat  der  verge- 
•proeben  Jorge  der  Soaitauf  mit  seioer  erben  guten  Willen  Tiid 
gQDrt  —  Tnd  aoeb  ndt  Tiiser  banl  rad  mit  Cbolmaoa  bant  tob  Lo 
alleaampl  balbes  Tercbauft  —  ala  er  is  an  Pmrchreebtea  gever  ber^ 
gepraebt  bat,  dem  erbaren  Manne,  Wmgandém  van  Ckrkeméarfmà 
temer  kaiuvrawen  Vron  Gerdranden  ynd  im  Erben  Tmb  swaincsieb 
mareb  ailbera ,  ie  iwen  ynd  sibentiich  groxier  pebmiaeber  Pbenninge 
fhr  die  marcb  —  Nu  baben  wir  nambt  Cbolman  Ton  Lo  —  allessampt 
balbes  verliben  Jorgen  dem  Snaìxauf  md  sein  erben  za  reebten  pareb- 
reebte,  md  daz  ander  halffen  tail  deaselben  gntea  baben  wir  aneb 
TerKben  Weiganden  yen  Cbriiendorf  Hkà  seiner  bauayrawen,  Vron 
Gerdrauten  ynd  iren  Erben  —  Vnd  wand  mein  pruder  Alber  selber 
niebt  aigens  inaìgel  bat,  dayon  so  ban  ieb  dietreieb  Ik  mieb  md  flr 
io  geben  Jorgen  dem  Snaisanf  ynd  seiner  erben,  md  Weiganden 
yen  Cbrizendorf  ynd  seiner  bans  Vrowen  Vron  Gerdrauten  ynd  iren 
erben  dìsen  prief  su  einen  Offen  Vrebunde,  ynd  su  einen  Waren 
gesenge  dìser  sacben  Venigeìien  mU  meimem  bmgel,  Vnd  mU  mmme$ 
Oekaim$  nuigd,  hem  Weieharies  van  Wmekei  —  Diser  prief  ist 
geben  te  Wietme  —  dreusebenbundert  iar  in  den  ain  md  dreia- 
gisten  iar  damaeb  am  Perebtag. 

Orif.  Pary.  (PrvC  H.  ».  U)  ni  Chwtakriai  Archivi  ni.  M.  US.  •. 
Dm  «nto»  nmié BUfU  «Im  sm  4«m  Sltof^  fcii ih ■>■>■■■!>  li»»  Mitili wJ,  MlimhiiJil 
ìM  vM  dUa  8f«t«l  INilrM's  ia  J.  IMT.  UaMhrifl  i  f  DIKTlia .  DB  .  CHOCaLOiaB.  Dm  svmI* 
Si«f*l  M  4rcÌMfcÌff  «Mi  Mift  «ìmb  <Mfc<»4»  Uwm,  vk  M  DmIL  Bn.  cmmL  Tik  ZI.  m.  Iti. 

itaMMai  f  s.ncBAaDi.DB.wofcasL. 

DisM  BrOder   roa  Kierliag  siad  yertdMedta  ▼•■  dea  \m  Jabra  iSaS 
(N.SOS)  artcheiasadea,  sia  aatertelieìdM  tieb  taeli  ia  SiegeL 

CCXLV. 

iUkUr  BMmridk  «m  WimUMmr  re9$niri  Um  8H/U  éi$  DimuiftliM 
9€iné$  Bofe$  su  SirMUeimMéùrf. 

Dat  Wìaa,  8.  Mai  ISSI. 

Ego Magieier  ffmnrieuM de  wmttertér^  lUtutrU éemimMòerH 
Jhieie  Àuthie  Smmmu»  Notturiu$  profiteor  per  presentes,  Quod 
bonorabilibus  et  Religiosis  yirìs  et  dominis,  preposito  et  Capìturo 
xiy.  te 


Digitized  by 


Google 


242 

Ecclesie  Newnburgentit  de  curia  mea  m  SirébleòmUnf  Triti  taleata 
quinqae  tolidos  Minus  sex  deoarììs  Monete  Wieniieosis  singolis  aneit 
in  feste  beati  Mlchahelis  prò  iure  Civili»  qaod  Tolgariter  Parebrecht 
dicitur,  dare  et  solfere  teneor  absque  contradiccione  boc  adiecto,  ti 
ego  Tel  quicnmque  alter  possessor  diete  Carie  in  solucione  dicti  eensns 
die  prescripto  negligens  seu  rebellis  inventus  fuerit»  extunc  Ideo 
penam  Juris  Cifilis  èeeundmm  antiquwn  ei  apprebùUan  diete  Bedew 
cofuuehtdinem  se  uoTerit  ìncurrisse  haruro  testimonio  litteraroin»  mei 
sigilli  robore  sigoatarum.  Datum  Wienne  Anno  domini  M*  CCC*  Tri- 
cesimo  primo  in  vigilia  ascensionis  domini. 


StrSbleinsdorf  balte  ieb  ffir  Strebertdorf  bei  Lang-Eotertdorf. 


CCXLVI. 

ìVolfhaH  ««fi  POxemhffverkaufi  einsn  GMdÌ0nH  dmuHM  mm  Peter  Sem 

Drin$er. 

Dtt  Vt.  JuAi  ISSI. 

Ich  WolfharivanPéheendorfvndmeinEoveflrawe  VerMargret 
Ver  Jehen  offlich  an  disen  Prief  —  Dai  wir  vier  vnd  Newn  SduUiog 
phenning  gult  wienner  mvni,  di  man  Vns  dienet  %e  Pékeemderf  an 
sand  Mychelstag  von  einem  leben,  Acht  vnd  ein  Phont  phenning  von 
einer  Hofstat  Sechs  vnd  iwaingk  phenning  der  ver  genant  mvni  ver- 
chaaft  haben  mit  guetleicken  Willen  der  Edeìn  Herren  kem  Diet- 
riche  von  Chirhling  vnd  sein  Préder  hem  Alberte,  die  dee  Gvetee 
lehen  hant  habent  —  dem  Erbern  mann  Petrein  dem  dringer  vnd 
seiner  hovevrotcen  vem  Elspeten  vnd  alien  Iren  Erben  vmb  Newo 
Phunt  Wienner  Phenning,  der  wir  recht  vnd  redlich  vnd  sehon 
gewert  sein  —  gegeben  te  einer  Vrchnnd  versigelten  mit  mioen 
anhangvnden  insigel,  darzue  so  versigel  ich  in  ovch  disen  prief  mit 
des  erbern  man  Insigel ,  hem  Jaeobe  dee  Grahmer^  vnd  mit  bere 
Vlriche  Insigel  des  fìlcheeen,  di  der  sach  zeugn  tind  mit  andem 
erbern  Leoten,  di  hie  genant  werdent:  her  Vlrich  von  LemgemvMt 
her  Nyclo  von  VeliZf  vnd  sein  pruder  her  Eainrick.  Der  prief  ist 
gegeben  —  Dreutxehenhvndert  Jar  darnach  in  dem  aini  vnd  dreii- 
kisten  Jar  des  nachsten  mitichs  nach  dem  Sonbentag. 


Digitized  by 


Google 


243 

Orìf.  P«rf*  (JUf.  lf«T.  Cmc  M.  S.  M.  1.  fol.  N8.)  Dr«i  rude  Sieff*!.  Ub  «nlm  »neh«bt 
•te  Miir««hl  ateheadM  OrabMhtit  (W*lfli«r  katt*  ■>«  Jabr*  ltl8  tw«i  f  «kTcast*).  f  .  8  .  WOLF- 
■AftDI  .  DE  .  PTSSBHDOBF .  I«  tveiU*  »ìmà  àrdi  M**4e  miw  cùtrae  H«f«i«*ii  m  f  Mtellt ,  daM 
dia  Arai  SabildrUdar  ala  Sahaea  iVr  drei  Halbkraiaa  anaheiaaa.  f  8  .  TLRia .  DB  .  LENGENYELD. 
Dm    aritto  aaIhUi  alaaa  aafraaki  atabaadaa  Faaha  «il  dar  UMakrìil:  f  8  .  VUUa .  VYLPI8 .  DE  . 


Benerksnawerth  bt,  dna  Jakob*8  des  Grabnar  Sìegel  ungeachtet  dea 
aiiadrfiekiielieii  Wortlautea  dar  Urkmida  fehlt ,  dagagen  Ulrìch'a  too  Langfeld 
Sìegel  aieh  Torfindat. 


ccxLvn. 

Pr^pti  Siephan  von  Kloitemeuburg  butàtigt  den  CHlUenfaiaéh  zwitehen 
dem  86knen  Vìrieh*s  9on  ZUierMdorf  und  Konrad  von  Nu$$dorf. 

Dai  22.  Juli  1331. 

Wir  Siephan  von  Goies  gnaden  Brobst  ze  Neunburch  veriehen 
—  Daz  Vlreich,  Georig,  Ruger  vnd  Vlreich,  hem  Vlreichs  son 
von  Cùteingtorf,  dem  Got  genade,  mit  vnserer  bant  gegeben  hawent» 
hern  Chùnraten,  dem  Nustorfer  ynd  seinn  eriben  secbs  scbill. 
pheno.  giilt,  di  gelegen  sìnt  auf  eioem  balben  leben  daiz  Chroien- 
darf^  da  zeben  Jeucbart  acbers  in  gebeurent,  daz  Eudel  von 
éezense  ìnne  bat,  ynd  von  dem  selbeo  balben  leben  vnd  von  den 
seebfl  scbill.  pbenn.  g^lt  dient  man  ynserm  Gotesbause  binez  Neun- 
barcb  alien  iar  ebicbieich  an  sande  Micbels  tag  secbs  pfen.  zy  recb- 
tem  purcbrecht,  ynd  da  wider  di  secbs  scbill.  pfen.  gult  bat  ber 
Chunrai  derNustorfer  mit  gunst  ynd  gùtem  willen  aller  seiner  eriben 
ST  wider  wecbsel  gegeben  den  yorgenanten  herren  vlreichs  sunne 
vnd  Chindem  von  Cisteinstorf  seines  rehten  aigens  fymf  scbill.  pfen . 
golf»  di  er  gehabt  bat  datz  Streubleinsioif  wf  zwaìn  bofsteten.  Sol 
aueh  seu  ber  Chunrat  der  Nustorfer  ynd  sein  eriben  mit  den  secbs 
flebili,  pfen.  gult  farbaz  alien  iren  frumm  scbaffen,  yercbaufen,  yer- 
fletzen  ynd  geben ,  swem  seu  wellen  an  alien  irresal,  als  purcbrehtes 
reht  ist  in  Ostericb,  Wan  der  yorgenant  widerwecbsel  mit  ynser 
Brobst  Stepbans  bant  gescbeben  ist.  Des  geben  wir  bern  Cbftnrat 
dem  Nustorfer  ynd  sein  eriben  disen  prif  —  versigelten  mit  vnserm 
In$igel.  Der  prif  ist  geben  —  Dreutzeben  hundert  Jar,  dar  nacb  in 
dem  ain  ynd  Dreizzigstem  Jar  an  sande  Mareyn  Magdalen  tag. 

Orif.  Parf.  Daa  bckaaate  Siefal  hiaft  aa  aiaeai  Peryancalatreifea. 

16  • 

Digitized  by  CjOOQ IC 


244 

Krottendorf ,  ein  tu  Grande  gegangraer  Ort  «n  PasM  dat  Ktambergw. 
Strftbleinsdorr  ist  fennuthlich  das  bei  N.  M5  gentonte  Strebertdorf ,  eb  ìm  die 
Pfarre  Stouunertdorf  geb5rìger  Ort  K.  U.  M.  B. 

CCXLVffl. 

AkUuhrief  fikr  die  Kirtke  der  k,  Kmtkmrimm  nm  L«iif-At«er«rf#rf. 
Dai  Rom,  0.  Aprii  itn. 

Universis  presente^  llrteras  Inspecturis  frater  Petrus  Dei  et 
Àpoetoliee  Sedie  gratia  Nazaret  et  Yeruealem  Arehiepiecapui 
et  frater  Thomas  eadem  gratia  Laverieneie  episeopue  Salotem  io 
domino  sempiternam.  Quoniam  ut  ait  apostolaa  (wie  ìm  Jahre  1326) 
—  Cum  ìgìtor  ex  parte  dilecti  6lii  nostri  Nicolai  de  civitate  Nem- 
burga  nobis  fuerit  humiliter  supplicatum,  yt  omnibas  renientibos  ad 
eccleeiam  sanate  Cathaerine  de  dieta  Civitate  Pataviensis  Dyoeesit 
relimus  indulgentiam  exhibere,  Nos  vero  etc.  (die  gew5bnliebe 
Formel). 

Data  Rome  in  palatijs  nostris  sub  anno  Domini  Millesimo  CCC* 
XXXII^  Indietione  XV.,  mensis  Aprilis  die  Villi*.  Pontifieatas  domini 
Johannis  pape  XXII.  anno  eius  Sexto  decimo. 

Nos  quoque  Albertus  Episcopus  Pataviensis  (folgt  die  gewòbn- 
liehe  Bestàtigung).  Datum  Wienne  Anno  Domini  Millesimo  CCC* 
XXX*  secundo  Nonn.  Novembri». 

Orìg.  Perg,  (Rep.  Vfl.  a.  57.  toh  SO.)  Die  il  nthta  WMka  r«drtefct«B  9*9  fi  biatMia  rvthM, 
««>••■  mmi  klaacB  Seideaaebafir*!.  In  «ratea  raadea  aiit  in  UaMkrìfl  OKI .  GEACIA .  HàZAKBT . 
ET  TCB8LM  .  ABCHTfPI  .  itt  in  okera  Theile  der  (ekreatifte  Heilaad  ,  a«  ad*M  ttiUm  Umnt  mi 
Jokaaaea  atrkead,  airhtbar.  Daruater  drei  Bogea  ;  aater  deal  aiitllerea  liUt  die  h.  Jaapfraa  Bit  étm 
■iade,  ihr  lar  Beehtea  der  heil.  Peter,  xar  Liakea  der  heil.  Piai.  lai  aateratca  Theila  h*iH  art 
Erxbixkof.  aaf  dea  Kaiea  Iregéad.  Dat  xweite  Sie^l  iat  liaflieh  ait  der  UBaekrirt:  FBATm>. 
THOME  -  EPI.  Oben  iat  die  Joag^fraa  mit  den  Kiade  abfebildet,  darutcr  4ie  BildaÌM«  dreier  i*j- 
ligea,  faai  aatea  betel  der  Biaebof,  dai  Hanpt  mit  der  BiaebofaBltte  ked««kt.  Dm  iritte,  b«kaaiM 
Birgel  dea  Buebofea  Albert  too  Paaaaa  ìa  gelben  Waeba  bàagi  m  eiam  P«rf*B«*t«tr«if«B. 

Der  AusJruck  ^omnibus  venienlibus  ad  ecclesiam  s.  Catharìoae  de  difla 
civitate  Neuhurga**  deutet  auf  Lanf^-Enzersdorf  und  darauf  hin.  dass  der  AbliM 
den  dahin  wallenden  Bewohnern  Korneubur^'s  verliehen  wurde. 

CCXLIX. 

Sei  fritti  roti  St.  Martin  rerkauft  dem  Pfarrer  %u  Ebertdorfund  Vitmr  %m 

M'eiten,  Peter,  einen   Weingarten. 

Dat.  24.  Aprii  1332. 

Kb  St'yfrit  Crhharts  dcs  alien  Richter  Svn  ze  Netmbfirck 
ChloHterhnlbcn  vnd  Idi  Agnes  sebi  hausvrowe  veriehen  —  Dai  wir 


Digitized  by 


Google 


248 

—  mii  vn$er$  perckmaUteri  ha$ii  Symons  der  Riehier  ze  Newn- 
kurek  CkiotierkaibeH  Terehaoft  haben  Toserò  weìogarteo,  dee  eia 
halbs  Jeoeb  ist,  leìt  an  der  CkalehleUem  te  naebst  Otten  weiogarte 
éeM  Gvelher,  der  do  haizxet  der  Smerber^  do  man  alle  iar  Ton  dieot 
den  egenanten  Syrooo  •  dem  Rìcbter  aio  Eminer  weine  le  recbtein 
perebrecbt  rnd  drey  phenning  ze  votft  rechi  —  dem  erbem  berren 
bem  Petrein  %e  dem  zeUen  meam  %e  weiien  vndpharrer  ze  Ebere» 
torfrmb  Nemczicb  pbunt  wienner  pbeoniog  —  vDd  aeczen  wir  Tns 

—  recbt  gewer  vnd  scberm,  —  wanne  herr  Peter  den  selben  wein- 
garteo  gecbaoft  bat  vmb  sein  ledigs  gut,  vnd  nicbt  ?mb  der  Cbìrichen 
gnt  —  Dez  gebeo  wir  —  disen  prief  —  rersigelt  mit  vneers  perch- 
maisters  Ineigel,  Symon»  dez  riehier,  wanne  wir  nicht  aìgens 
Insigels  baben ,  rnd  wir  in  seìnes  Insigels  dor  ?ber  gepeten  haben  — 
md  versigelt  mit  hem  Ckristane  dez  Sluxzler  Insigel  vnd  mit 
Petreòu  Insigel  von  Band  Mertein  —  Dez  sint  geczeug  her  Diet- 
reich  der  Sckiver,  her  Gebhari  der  alt  Richter,  Chvnrad  der 
Smuchenphenning,  Chunrad  der  Schiver,  LeupoU  von  awe,  Diet- 
reich  der  Reczer,  Wemhard  vnder  den  Lauben^  Fridreich  der 
Chlaim,   Ekhart  der  alt  zechmaister,  Chrietan  dez  Sluzzler  $vn 

—  Der  brief  iat  gebeo  —  Dreuzeben  huodert  Jar,  daroach  in  dem 
iway  Yud  Dreizzigistem  Jar  an  sand  Goerigen  tag. 

Cli«rt«tiri>«  ÀT^M  111.  r*l.  1S8.  h. 

CCL. 

Sehiedsprmeh  •»i$ehen  Meektild  von  Rimendorf  $uid  Dietrich  dem  8tmrekmnt 
ven  StmdUm  Mer  den  Hofnm  EipeKoM, 
Dat.  6.  December  1332. 
Icb  Genmch  hem  Choln  Svn  von  Neumburch ,  Purchgraf  auf 
dem  Chabiperg  Tnd  icb  Chunrat  der  Huebmaister  Veriehen — Daz  wir 
ein  aebidung  beacbaiden  haben  zwbcben  Juncfrauen  Maechthilten, 
hem  Friedreiche  Tochter  vou  Riezendorf  vnd  Dietreichen  dem 
Stariehant  von  Stadlawe  ?rob  ein  cbrieg,  yùA  rrob  ein  anspraeb, 
di  die  Torgenannt  Maecbtiit  gebabt  bat  auf  eìnen  bof  ze  Alpertawe, 
Tood  baben  aucb  die  schidung  besebaideo  mit  ir  paider  guetleicben 
wilieo  aUo,  daz  der  Brobat  fon  Newnburcb  des  guetes,  des  er  nocb 
an  dem  egesebiden  bof  daz  Alpertawe  gelten  svi  der  oftgenannten 
JoocbTrowen  Maecbtilten  bem  Fridreieba  Tocbter  ron  Riezendorf 
gelten  aol  Tier  rnd  zwainzicb  phunt  wienner  phenning,  vnd  daz  zwi- 
•eben  in  aiier  Cbrieg  furbaz  vmb  den  bof  daz  Alpertawe  gelegen  sei» 


Digitized  by  v 


Google 


246 

Tod  wer  die  schidung  preeli»  md  nieht  stet  behalten  wolt»  der  wer 
beliben  dem  Herciogen  huadert  wienner  phenniog,  md  dea  schìed 
Leuten  hundert  phant  phenning.  Vnd  daz  wir  di  schidung  also  besehai- 
den  haben ,  ynd  fftrbaz  stet  bleiben  seballe ,  Da  geb  wir  dem  prief 
fber  dem  erbera  herreot  dem  Brobst  Ton  Newnbarch  se  einen  offea 
Trehond  md  le  einen  waren  gezeog  der  sach  Tersigelten  mit  msern 
Insigeln.  Der  prìef  ist  geben  —  Drenxehenhandert  iar  in  dem  ivai 
md  dreizzigisten  Jar  an  sant  Niclaa  tag. 

Clwrtalariai  Anlii*!  DL  fcL  tS.  a. 

Vergi.  éì9  dahia  MMehlagende  Drkaade  ▼om  Jthre  iSlt.  (N.  i51.) 
Genuig,  d«r  1816  (N.  166)  «la  nener  Rittw  Torkam,  «ndMiat  liiar  tb 
Bnrggrif  dea  Sehloaaea  auf  dam  Leopoldaberge. 

ccu. 

MeMUd  vgn  Ri»eni§rf  vsr§UiM  tiek  «ti  da»  8iifU  tMfe»  és9  H^fu  sa 

Bipeltan, 

Dai.  11.  Dacambar  ISSS. 

Ich  MaeehihiH,  hem  FriedreiehM  Toekter  v&n  Riezendorf, 
dem  got  genade,  ?ergich  — Daz  ich  —  Mich  llebleìch  und  guefleieh 
Terebent  Tnd  Terrìeht  han  mit  den  erbern  herren ,  Brobst  Stepkan 
dez  Gotshana  Tnser  vrowen  ze  Newnbarch  Chlosterhalben  md  mit' 
dem  ConTent  gemain  dezselben  Chlosters  Tmb  alien  den  Chrieg,  md 
Tmb  alle  die  ansprach,  die  ich  gegen  In  und  gegen  dem  Torgenantea 
irm  Gotshaas  gehabt  han  mnb  einen  hof  der  da  leit  %e  AlòeUawe-^ 
alao  daz  si  mir  fftr  den  selben  chrieg  md  fSr  alle  die  ansprach  — 
Gegeben  habent  ?ier  und  zwainczich  phunt  wienner  phenninge — Vnd 
dar  Yber  —  So  seczen  wir  ms,  ich  mrgenantey  Maechthilt,  hem 
Friedreichs  tochtermnRiczendorf,  md  ich  Wilhalm  der  Sdierant-— 
ze  rechtem  gewer  md  scherm  —  md  wand  der  selbe  rnowe  Maeeh- 
thilt  selber  nicht  aigens  insigels  hat^-^ar  rrob  so  han  ich  wUkaim  der 
Scherani  fftr  mich  md  ftlr  si  in  geben  disen  prief  —  versigeU  mU 
meinem  InsigiL  Dìser  prief  ist  geben  —  Dreuzehen  hundert  iar  la 
dem  zway  Tnd  dreizzigisten  iar  dar  nach  an  sant  Thomas  tag. 

Ckarta1«ri>B  Arekivi  m.  M.  U,  k. 

An  demaelben  Tage  atallt  in  deraelben  Angeleganbait  Gerundi  barra 
Choln  ara,  Burchgraf  auf  dem  Cbalnberge  eine  Urkunde  aua,  in  weleber  er  sìeb 
^se  rechtem  gewer  rnd  scherm**  aetxt  mit  den  Zeugen:  A.  JanB  va»  Greofii- 
dorf^  her  Dtetreieh  der  Sehifer,  Michel  von  Symdorf,  Peter  der  fret" 
einger,  (Chart  Arcbirì  Ul.  fol.  123.  b.) 


Digitized  by 


Google 


847 


ccm. 

Kmvrad  Owdtd  vn  Aw^eiitkal  hettàHgt  die  imreh  Friedrick  Weitmann 
gewekekme  Widmung  einer  Hoftiati  s»  AmeUthal  fUr  da$  8Hfi  KloHer- 

nemhtrg. 
Dtt.  30.  Mai  1333. 

Ich  Chimrai  gweUel  von  Amakial  Vergich  —  Daz  ich  geben 
ledichleiehen  ain  Hofstat  meios  yrein  aigens  fridreichen  dem 
Weiaman  von  Amaixtal  roib  ein  phant  phenoing  Wiener  MflDzze, 
die  selb  Hofstat  ist  gelegen  le  naechst  dea  TorgeDanten  Friedreichs 
VLoX  aufdem  graben  dacz  Amaiztal,  Icb  egenanter  Cbanrat  gweltel 
Vergich  auch,  dai  Icb  mein  guten  willen  bab  gegeben  dariu»  dai 
der  Torgenant  Fridreicb  Weiaman  hai  gebidempé  die  vargenatii 
Hofgtai  vber  iuenaw  hincz  Neunburch  in  der  kerren  Chloeter  auf 
vnMer  vrown  aUer^  Tod  bat  ir  aufgesacit  ze  dienst  Yoser  yrawem 
Ein  phenning  geltea  Wienner  Milniz  an  sant  Jorgen  tag.  Wan  dìse 
saeh  gecheben  Tnd  gewaodelt  ist  za  den  zeiten ,  do  ber  Stephen  der 
Spedendarfer  gewaUiger  Brobei  gewesen  ist,  ynd  aocb  Stifler  Tnd 
StSrer  des  vorgenanten  Cbloster  ze  Newnburcb.  Icb  Cbanrat  gweltel 
lob  aacb  daz  mit  meinen  trewn,  daz  icb  dem  rorgenaoten  iridreicben 
die  Torgenant  Hofstat  scberm  scbol  var  Juden  vnd  ver  Ckriiien  nacb 
des  Landes  recbt  gewanbait  in  Osterreicb.  Daz  disc  red  stet  rnd 
mzebrocben  beleib.  Dar  yber  geb  icb  rorgenanter  Chunrat  gweltel 
disen  prief — yersigelt  mit  mein  anbangenden  Insigel . .  Iz  ist  aacb 
zeng  diser  saebe  der  rorgenant  ber  Stephan  der  Syedendatfer, 
Brobet  wmNewnhurck  mit  sein  aygen  anhangenden  Insigel.  Der  prief 
ist  geben  —  Dreatzeben  bundert  Jar,  darnacb  im  dritten  und  dreizzi- 
giatero  Jar  des  naecbsten  SYnntags  nacb  dem  pbingstag. 

Ckartalari««  «rehiri  HI.  Uì.  Ut.  a. 

Aneitthal,  eia  Dorf  hinter  Stoekertn.  K.  U.  M.  B. 

CCLffl. 

Heimrieh  und  Friedrich  vgn  Btiumgartem  ffergleiehen  eieh  mi(  dem  Prop9te 

Siephem  Hher  vermeinfUehe  An9fnilehe  auf  die  Schimeedorfer  Vogtei  und 

andere  Rechte  daeelbet. 

Dai  Wien  27.  Febmtr  1334. 

leb  Hamreiek  von  Paumgarten  vnd  ich  Margret.  $em  Eomm- 

vrawe,  vnd  ich  Fridreich  von  Paumgarten  Tnd  icb  T6t  $ein  EoMJf- 


Digitized  by 


Google 


248 

vroiotf  rnd  alla  rnser  erben,  Wir  Tergechen — Dai  ein  Chriege 
gewesen  ist  xwischan  Toa  an  eioen  Tail ,  rnd  zwiachen  dem  Erbern 
Herren  Prob$t  Stephan  dea  Gotahaua  Tnaer  yrowen  le  Newenboreh 
Chlosterhalben  rnd  dem  Conrent  gemain  dea  aelben  Gotahaaa  an  dem 
andero  Tail.  Also ,  daz  wir  iakenn  wir  kieien  ein  Erb  Vogtay  %e 
Schimettorf  auf  de%  vorgenatUen  Golzhtv  ij>.>  dai  im  angevalien 
ist  von  Tnsern  roderà,  der  brtef  rnd  Insìgìl  Si  dar  vber  habent.  Vnd 
iahen  auch ,  wir  hieten  auf  dem  selben  Gài  Dorfgerichi  rnd  Jmòiz 
phenninge  vnd  Huner  dienstes  %e  Hochzeiten  rnd  Mùlwdegen.  Her 
en  gegen  iach  der  egenant  Herre  Probst  Stephan  vnd  der  Con?ent 
gemain  ze  Newenbarch ,  Sev  verìachen  nìemen  chainer  Erib  Vogtay 
aaf  allem  irm  g&t,  danne  dem  Landesfùrsien  Bertzog  Albrechten 
in  ófterreich,  noch  hieten  auch  chain  recht  zfl  den  andern  Sachen, 
die  Yorgescbriben  sint.  Der  chriege  gewuchs  ah  terre ^  daz  er 
ehom  fùr  den  Hochgebom  Fùrsten ,  Hertzog  AlÒrechten  in  óster- 
reich,  vnd  f&r  die  erbern  fMntherren,  die  Sprachen  naeh  ir  beschai- 
denhait,  wir  solten  Sagen  rnd  oflTen,  waz  wir  geltes  hieten  uod  ver- 
iacben  auf  dem  vorgenannten  gut  iàerleichen,  vnd  auf  der  vogtay,  daz 
ofient  wir  mit  SSlchen  worten,  alz  vor  verschrìben  ist.  Vber  daz 
alles  iahen  wir,  ez  hìet  vmer  rater  Weichari,  dem  got  gnade,  vnd 
auch  wir  ab  dem  vorgenauten  gut  ze  Schirne^torf  ze  Tnrecht  geno- 
men  eine  Mutte  Waitz  vnd  einen  Pachen  mer  denne  drcizzich  iar. 
Nach  der  fur  lege  bedacht  sich  der  Hochgeborn  Furst,  Herczoge 
Albrecht  nach  der  pesten  Lant  Herren  Rat  in  Osterreich,  vnd  Spracb, 
wir  Solten  vns  dea  chriegs  vnd  der  Saehe  vnbetwungenìeiehen  an  in 

seczen.    Daz  teten  wir  baidenthalben  mit  guten  Willen (des 

Herzogs  Entscheid  folgt  in  der  nachsten  Urkunde)  —  versigelt  mit 
rnser  baider  Insigiln.  Vnd  Sind  auch  dez  gezeuge  die  erbern  Herren, 
Chraf  Albrecht  von  Bah ,  Graf  Chvnrat  von  Sckawenbef'ch .  hei' 
Alber  von  Chtinringen,  her  Reimpreeht  von  Ebentorf,  Obritier 
Chamrer  in  osterreich,  her  Vlreich  von  Pergawe,  her  Beimpreckt 
von  Walse — Diser  prief  ist  geben  ze  Wienne — Dreutzehen  hondert 
iar,  darnach  in  dem  rier  rnd  Dreizigisten  iar,  darnach  dez  nachsten 
Suntages  vor  Mitter  Vasten. 

Orig.  Perf-  (Rep.  Vet.  N.  «.  f»l.  Sii.)  CkarUlariaa  Ar«hÌTÌ  III.  tei.  4S.  a.  Di»  fcckaMlta 
Sic^el  H«iarìeb'i  umi  Frìeilrich'i  ?oa  Paaa^artca  (wie  taai  Jahrt  1S19)  kia^a  aa  P«rfaaraUtr«tfra. 

Schiraestorf  ist  ein  eÌDgegangener  Ort,  welcher  in  der  Pfarr«  FaJkeii- 
stein  lag  and  in  den  Stiftsurkunden  sulettt  1497  Torkftmmt,  wo  Propst  Jakok 
dieseo  Ort  gegen  Altenmarkt  t ertautcht. 


Digitized  by 


Google 


249 
CCLIV. 

Her90§AlkreehÌ  n.  emtseheiéet  iem  Sireit  •wi9eken  dem  Prop9t€  Stsfim  mm 

MlMUnumkmrg  mmd  dtn  BHtiem  Hginriek  umd  Frisdridk  «tu  Bmum§mH9n 

àUr  iU  Erh90§t€i  und  mmderg  BeMe  nu  Schimettùrf. 

Dat  Wmb,  tt,  Pebritr  1834. 

Wìr  Albrecht  voti  Gates  genaden  Herczog  %e  ósterreich  vnd  %e 
Sieyr  Veriehen — Daz  wir  dem  chrieg,  den  der  Erber  geistleich  man, 
Brobsi  Stephan  ynd  daz  Capìtel  dez  GoUbaus  Yon  Newnburch  an 
einen  tail,  ?nd  roser  getrewen,  Hainrich  und  Fridreich  geprùder 
vcn  Paumgarten  an  daro  andern  tail  roit  einander  gehabt  habent  rmb 
die  Vogtey  ynd  daz  gerìcbt  ze  Sehimesdarf,  da  fSlr  der  Brobst  dea 
Paamgartnern  zway  vnd  dreizzigcb  pboot  wienner  phenning  geben 
Tnd  Terrìcbtet  bat,  nach  Tnserm  rat  ynd  baìzen  alao  betcbaiden  und 
beriebt  babeo,  mit  ir  paider  wilien  ynd  gonat,  dai  die  yorgenanten 
yon  Paomgarten  mit  deraelben  yogttey  ynd  gericht  ze  Scbirnestorf  noeb 
ir  Erben  fSrbaz  nicbtes  nicbt  ze  scbafTen  sullen  baben,  wan  alain  ymb 
die  sacbe»  die  an  den  tod  gend.  waer  aber,  daz  die  Vòrgenantent 
der  Brobet  vnd  daz  CapUel  dez  Gotshaui  ze  Newnburch  fMaz  in 
dem  eelben  darf  mer  Leut  vnd  gùi  ekauften  aùf  dem  euUen  die 
Paumgartner  Vogttey  vnd  gericht  haben,  ale  si  ez  ieczund  habent. 
Ez  8uHen  aucb  die  Leut,  die  der  Brobat  ynd  daz  Capitel  ieczund 
habent,  und  die  si  noch  chaufTent,  daz  selbe  recht  an  der  Wayd 
haben ,  ale  ander  Leut  in  dem  dorf,  ynd  da  yon  nicbt  mer  tuen, 
denn  ander  Leut  in  demselben  dorf  ieczund  tuen.  Vnd  daz  der  spruch 
alao  stet  ynd  ynzebrochen  beleib ,  dar  yber  so  geben  wìr  demselben 
Brobat  ynd  dem  Capitel  desselben  Gotsbaus  ze  Newnburcb  disen  prief 
se  ainen  ofienn  Vrcbunde  yersigelten  mit  ynserm  bangunden  Insigel. 
Der  ze  Wienne  geben  ist  ~  Tausent  Dreyhundert  Jar,  ynd  damacb 
in  dem  rier  ynd  dreizzigisten  Jar  an  dem  Sunntage  in  der  Vasten,  so 
man  singet  Oculi  mei  semper. 

ChartalariiB  Arehivi  m.  M.  tS.  a. 

CCLV. 

Oeor0,  der  Beiehen  iVmltherin  Sohm,  v€rktmfì  $einen  ìVein$mrten  mm  den 
Pfwrrtr  Peter  %u  Eber$dorf. 

Dat  Klottamtabarf ,  23.  Aprii  1334. 

Ich  George  der  Beiehen  WaHherùtne  Svm,  vnd  ieh  Margrei 
$eò%  Hamevnnee  yerieben  offenleicb  —  Daz  wir  —  mit  ynaeraPereh- 


Digitized  by 


Google 


250 

herren  htDt,  hern  Martma9me$  dea  Ckorherren  vnd  Ckebter  dea 
Gotsluias  M  Newnborch  —  verchaufl  habeo  Tnsern  Weingartea, 
haiiMt  die  Ptueeh  —  dero  erstmen  Herren  hern  Peiem,  pkmrrer  %e 
Ebergtùtf  ymb  fVmf  md  Sechczig  pbunt  Wienner  phenning,  der  er 
ma  hìncz  Juden,  ynd  Chriaten  gar  Ynd  genezleich  gewert  hat. — Dei 
geben  wir  —  diaen  prìef  Teraigelten  mU  vnMer$  Perehherren  Inmgei 
hern  Hartmanneè  dez  Chelner.  Darza  le  eioen  waren  zeag  mii  dez 
ersamen  RUters  Ituigelt  hern  Christans  dee  Sluzzler,  Dez  aìot  aocb 
zeug:  Peter  der  Juden  Richter,  Chunrad  der  Sehwer,  der  Le^ 
poU  von  Àwe  Tnd  andar  erber  Leiit  genuech.  Der  prief  iat  geben  — 
Dreutzehen  bundert  Jar  in  dem  fier  ynd  dreizzigiaten  iar  an  aant 
GSrigen  abent  %e  NevnUmrch  Ckloeterhaiben. 

Ckwtaltri»  Ar«kÌTÌ  m.  fot  IM.  h, 

Hier  «rtebeiDt  taertt  der  Chorherr  HtrtmAin  alt  Kellervr  (Kaailei- 
direetor)  nnd  eia  eigeaer  Jadearìehter,  Peter. 


CCLVI. 

Peter  der  Vi%  und  $eme  ffeuiflrmu  EUdm  wHften  eài«  em§e  Me$$e  mmfdem 
8t  Peter'»-  tmd  8i,  Leetikmri'e'AUtire  in  der  CepéUe  mmf  dem  Kemer  m 

K9memkur§, 

Dat.  15.  Jani  1334. 

Ich  Peter  der  ftz  vnd  mein  Hansvrote  vrow  HUt  wir  veriehen 

—  daz  wir  durch  ynaer  ael  hail  vnd  durcb  meruog  dez  gotea  Dienatea 

—  init  vnser$  perehherren  willen  hern  Hertneidez  von  Loeenetain 

—  geachafft  vod  gewidmet  baben  %u  ainer  Ewigen  Meeee  auf  sonde 
Peter  vnd  sand  Lienharts  Alter,  der  do  leit  in  der  Chapellen  vf 
dem  Chamer  dacz  sani  Gilgen  in  der  pharre  ze  Newnburck 
marchihalòen  ain  Weingarten,  dez  ein  balbea  Jeucb  iat  rnd  leit  ze 
Nuetorf  an  dem  stainperge  —  ynd  zwai  pbunt  wienner  pbennig 
geltea  di  do  ligen  anf  ynaerm  hnnae,  daz  do  leit  ze  naehat  niderbalbe 
Hainreichen  dez  sachken  havse  der  ze  den  zeiten  Richter  wetz  — 
also  bescbaidenleich  daz  der  Pharrer  ze  Newnbiirch  Marehthalben  — 
der  den  weingarten  an  nucz  ynd  gewer  bat  —  alle  tag  ierleicb  eIn 
mezze  baben  svi  in  der  egenannfeo  Chappell  yf  dem  Chamer  an  irre 
danne  ehaftnot,  also  daz  ain  priester  chranehe  wurde.  Wer  aber  daz 
der  alter  in  der  chapello  ze  lange  md  yber  rechte  an  mezze  beliebe, 
so  sulle  wir  ynd  ynser  paider  erben ,  oder  ob  wir  ynd  ynaer  paider 


Digitized  by 


Google 


251 

erben  nìcbt  weren ,  der  Rìcbter  ynd  der  Rat  ze  Newnburch  Marcht- 
balben  ganczen  Tnd  rollen  gewalt  baben  mit  rat  vnd  mit  gewizzen 
den  weingarten  md  die  zwaypbunde  geltes  geben  auf  ein  ander  gots- 
baos  —  ynd  dannocb  tui  samnang  vnd  vm  den  scbaden,  den  di 
pharre  do  Ton  neme ,  stU  der  Pharrer  gerallen  in  die  puezze  di  im 
rnser  berre  pischof  Àlbrecht  von  Poisaw  bat  aaf  gesaczet  an  seinem 
brief,  den  er  ?ber  di  sacbe  zu  einer  bestettang  geben  bat  —  geben 
wir  disen  Prief  dem  Pbarrer  ze  Newnburch  Marcbtbalben  versigel- 
ien  mit  der  fiat  insigel  —  Dreuzeben  bundert  Jar  darnacb  in  dem 
TÌer  Tnd  dreizzigistem  Jar  an  sande  Veitz  Tag. 

Oriff.  P«rt.  Du  héknmt»  8i«f«l  Uift  u  eiam  Perf*Matetrtirra. 

ccLvn. 

Ge0r§  der  Seknainmtf  «erteM  PtOmem  der  JUdin  «eine»  Weingarten  %u 
KUetemeulmr§. 

Dat  13.  Jdi  1334. 

Icb  Georig  der  Snayxauf  rergicb  —  Daz  icb  gelten  sol  Ptùmen 
der  Judinn  md  im  Erben  acht  marcb  silbers  grozzer  pehemiseber 
pbenning  ynd  sieben  ?nd  yierczicb  pbunt  wienner  pbenning ,  Der  icb 
sev  wern  sol  aaf  saot  Merteins  tag,  Der  scbierist  cbampt.  Gescbiecbt 
dez  nicbt,  so  gei  f&rbaz  alle  wochen  auf  der  march  ein  grozzer 
phenning  gésuecha,  vnd  auf  daz  phunt  sechs  phenning  gesuechs 
Tnd  ban  in  dafur  ze  pbande  gesaczt  mit  meinea  Perchmaistera  hem 
Symone  dez  alien  Richter  hani  dritthalb  Jeuch  weinwacbs  mit  pawe 
mit  alle  die  da  lìgent  am  mitter  Echke  ze  naechst  hero  Sjmons 
weingarten,  ynd  da  man  yon  einem  balben  Jeuch  Der  Cappellen 
hmcz  eant  Mertein  ein  phunt  pbenning  yon  dient,  an  sant  Merteins 
tag  ein  balb  pbunt ,  ynd  an  sant  Georigen  tag  ein  balbes  pbunt ,  ynd 
wa»  den  Juden  an  dem  phande  ab  get,  Daz  min  sev  haben  auf 
meinen  trewen  vnd  auf  alle  dev,  daz  Ich  han.  Dez  gib  icb  Georig 
den  Juden  disen  prief  —  versigelt  mit  meinem  Insigel  ynd  mit 
meins  Perchherren ,  hem  Symons  dez  alien  Richter  Insigel.  Der 
prief  ist  geben  —  Dreutzeben  bundert  Jar,  Darnacb  in  dem  yier  ynd 
Dreizzigistem  Jar  an  sant  Margareten  tag. 

ChartvIirìaB  ArekÌTÌ  HI.  Tot.  Ut.  k. 

Interesaant  besOglìch  der  daroaligen  GeldrerhftKntsse  and  des  fortwih- 
readen  RmporkomiMBt  der  Juden. 


Digitized  by 


Google 


282 

ìm  dÌM«r  Drkoade  gMekMt  Mtnt  die  BrwiliBUif  «ìmt  CtpeUe  taf 
dea  Ktrner  and  det  Si.  Peter-  und  St.  l^onbard-AlUree  lu  Koraenburg- 


ccLvm, 

VergUidk  tmiidUn  imm  Pfmrrer  mm  H^U§tnatmH  wnà  àem  Erhem  JeAomi'e 
9tn  Nmmd0rfÉh€r  dU  ve«  Lettierem  tuHrig  SH/Hm§. 

Dtt  t9,  September  1834. 

leh  Oloit  vim  Sioehermwe  vnd  idi  Margret  9em  Hmufirowe 
md  Tiifer  erben,  md  ich  Ban$  Ymian  vnd  ìeA  Katrei  $em  ktttu- 
flrawe  Tod  Tnaer  Erben,  timI  ich  Herman  der  Sehreiher  von  WUmn^ 
hem  Yrniam  aidem  ?nd  ich  Sopkei  aein  kam$frowe  Tod  foser  erben 
reriehen  —  Dax  ein  Chrieg  gewesen  ist  swinchen  ma  ?Dd  hern 
Vlreichen  ze  den  zeiien  pharrer  ze  der  HdligentM  vm  eio  selgeret 
md  geschaelR,  das  Jan$  von  Nuzdorf  durch  seiner  sei  wiln  md 
darch  $einer  Hausfrowen  sei  wilo,  vrown  (redraaten  recht  vnd  red- 
leich  la  der  Pharr  geschaflt  ?nd  gegeben  hat,  do  er  ez  wol  getfin 
mocbt,  do  68  ein  getailtz  gii  was  —  dea  wir  ms  mr  erbem  la&tten 
genuzsent  haben,  ob  wir  halt  chaio  recht  daran  gehabt  hieten  —  Diser 
sa  eh  aind  gezeuge  die  erbem  Chorherren  her  Nyclae  der  Techani, 
her  Seifirid^  her  Ortolf  der  Gueter,  vnd  die  erbem  Bitter:   her 

Gerunch  der  ChoU  her  Christan  der  SlwUer dea  geb  wir  ich 

Torgeuanter  Olold  too  Staherawe  Tnd  ich  Jans  der  Ymian  •  Tnd  ich 
Herman  hern  Ymians  aidem  disen  briff  versigeUen  mit  vmem  Inei- 
geln,  Der  prief  iat  geben  —  Dreuzehen  hundert  Jar»  daraach  in  dem 
Vier  Tnd  dreizzigisten  Jar  an  aand  Michela  tag. 

Orif.  P«rt.  (Pr*i.  m.  Il.tf4.)  AfeM*a  ai^^  hkit.  Dm  twcàtot  f  a  .  MMUlDOa  .  WUM  .  DO. 
ANI .  ntbill  «ia  gtk«rat««  Tkkr  ail  MffMftrriea  BMàta  »  4m  timm  Pan  trè^Wai.  Dm  dritte 
kl«ÌB«r*  Si«f  «1  t .  a  .  HEnilAin .  B«ifft  «il  v«rMlliM  EamfU    ItU*  uimà  vnmà,  ia  ^Um  Wm^s. 


CCLXI. 

Ulrieht  Pfarrer  m  Zwentendorf,  und  «etite  Brikier  reverHrtm  dem  Stifte 
die  Berffre€ht$pfliMi§keU  ikret  Weingmrtem. 

Dat.  5.  Janaar  1335. 

Ich  Vlreich  ze  den  zeiten  Pharrer  daez  (hwentemdoif,  vnd 
Gerunch  vnd  Chunrat  mein  prueder  rnd  Yoaer  erben  wir  Yerìelieii, 


Digitized  by 


Google 


258 

—  dai  wìr  Fon  mserm  weingarten,  der  da  baiziet  der  Ger,  rnd  den 
wir  geobaufl  haben  recbt  vnd  redleieb  tod  NycUm  wm  Narexendarf 
Tnd  vnmm  Margreien,  snmer  ìumtvr^wn  lebent  vnd  aDdertbaiben 
Emmer  perebreebts  dem  Gotshaus  le  Newenburcb  an  alle  wideired 
dìenen  scbullen  Tnd  VMriebten.  Wir  sulleo  aoch  den  aelben  weingar- 
teo  nindert  geben  noeb  verscbafben  aaf  ChlSster,  noch  auf  GoU- 
hlvser,  da  ran  das  Gotsbaus  ze  Newnburcb  seinen  zehent  oder  perch- 
redit  auf  denuelben  weiogarten  Terliesen  roSchte.  Wer  aber  daz  yns 
Dotdorfl,  oder  ander  sacb,  wie  die  genant  sint,  darzu  bedwangen, 
daz  wir  rnd  vnser  erben  den  selben  weingarten  verwandeln  oder 
Terebauffen  wolten,  Dez  scbulle  wir  Tolleo  gewalt  baben  ze  wflricben 
Tnd  ze  cbaoffen  geben  den ,  die  tus  alter  maist  dar  vmb  gebent,  Tnd 
aocb  diu  dem  Gotsbaut  ze  Newenburcb  vnib  zebent  ?nd  Toib  perch- 
reebt  gewis  siiit.  Daz  lab  wir  ze  laisten  pey  Tnseren  trewen  an  allez 
geTer,  rnd  mit  rreband  dicz  priefes  ver$igeU  mii  mein  vargenant$ 
Vhreichi  pharrer  von  Cxìteniendoff  Insigel,  vnd  ma  vn$er$  vettem 
In$igel,  hem  Vlreichi  des  Pkarrer  von  sani  Stephan  auf  dem 
Wagram.  Daz  ìsì  geschehen  —  Dreatzehen  bundert  Jar  darnacb  in 
dem  fumf  ?nd  Dreyzzigistem  Jar  dea  phincztags  nacb  dem  eben- 
weieh  tag. 

Ckartalama  àtMri  Ul.  M.  if7.  a. 

8t  Stepbaa  taf  dem  Wtgrtni  itt  Kirebberg  am  Wagrtm. 

CCLX. 

Btritii  V9n  Pergau   uni  Konrad  von  Kegaw  verkamfen  dem  8Hfte  Qeld^ 
dientte  »m  F69eiibrutm. 

Dai  Wien,  26.  MSn  1335. 

leb  Bercktok  von  Pergawe  vnd  lek  Gedraui ,  $ein  hans  Vrowe 
Vnd  iek  Chmrai  vom  Ckeyowe  $em  Sweher,  wir  verieben  —  daz 
wir  —  Terebanfl  baben  Tnaers  recbten  aygena  dreo  pbunt  geltes  Tnd 
Tier  Tnd  aeebtzzieb  pbenninge  geltes ,  de?  da  ligent  drithalbe  pbunt 
geltes  Tnd  dreizzieb  pbenninge  geltes  ze  Fdsenprunne  auf  drin 
Lehen  Tnd  auf  eìner  bofstat  zwelif  pbenninge  geltes,  ?nd  auf  Vber» 
iemd  an  Ecbt  fVirof  scbillinge  geltes,  Tnd  gepArt  sicb  ie  das  pbunt 
geltes  Tmb  zwelif  pbunt  pbenninge  —  Vmb  an  Ein  balb  pbunt  Vmb 
Vierzieb  pbunt  pbennige  Wienner  Muatzze  —  dem  Erbern  Gotsbaus 
Vnser  Vrowen    ze   Newenburcb  Cbiosterbaiben ,    Tnd    den  berren 


Digitized  by 


Google 


254 

Gemtin  daselbens  —  Versìgelten  tmt  vn$erH  hmgèln  Vnd  mU  meu 
ne$  Prùder  Insigel  hem  Vlrickes  van  Pérgawef  zu  den  xeUen  Hofe- 
maitter  Herzog  Àlbrechieè  in  óiterreieh  vnd  in  Sieffr —  Dìser  prìef 
Ì8t  geben  ze  Wtenne  —  dreuzebenhondert  Jar»  daniaeh  in  dem  fonf 
Yod  dreizzigisten  Jar  dea  Sanntages  le  Mittemsten. 


Orìf.  P*rr.  (Prof.  ni.  N.  tSS.)  Dm  tnte,  M«lMekic«  Siaftl  aH  <<rP— chtifls  t. 
TOLOI .  DE  .  PE1I6AW.  ««lUlt  ««Mlkta  EskltM*  wj«  Jmm  IMftlricà'a»  aar  ftUM  Jm  DwfcM  te 
8«kiiaes.  Dm  iweiu,  rmmi,  f  .  8  .  CHENtADI  .  DB  .  CHBIAT.  Bìat  l«ty^«ht*  Ubm  Ihmb  ìm 
SekiM  ìm  Bwei  Theile .  vie  ia  Wapp«a  dar  UdMAarfer  Ut  labtr  TA.  XUL  «.  1  «.  t.  Bm  AriK 
(Uiakfalb  naie  «il  d«r  Ua««kriA  f  S  .  TLlId  .  PUOÀUl .  wIhUt  lafcw  Tak.  XT.  a.  t. 

Uier  eraeheiot  taertt  b  den  stifU.  Urkandeii  die  BeieieliMnig:  Oheriemi, 


CCLXI. 

Dietrich  der  Stkiefer  verpfdndet  Konrad  von  Nmitiùrf  $eimem  WeÌM§mrtm 
%u  Lang^Ewtandarf, 

Dat.  Wien  26.  MSn  1335. 

Ich  Dieireich  der  Sehyfer  %e  Nevmbureh  Tergieb  —  ùns  ieb 
vnd  mein  erben  rnverschaidenleichen  gelten  scbullen  Ckunraiem  dem 
Nuzdorfer  meinem  aydem  ?nd  vrown  Chunigunden  9einer  kaMi- 
vrown  vnd  irn  Erben  Acbczehen  Mark  sìlbers  wienner  gewicktet,  ie 
zwen  vnd  Sibenczich  grozze  pebemìscher  pbenniDge  Tur  ein  ìegleiek 
March,  die  sev  Mir  durch  Trewe  ze  f&derunge  berait  gelihen 
habent,  vnd  han  In  da  fuer  ze  phande  gesaczt  —  Dre?  phunt  wlenoer 
pbennìnge  geltes,  die  ich  ze  lehen  han  von  dem  Goteshaus  ze  Newa- 
burch  Chiosterhalben,  Die  da  ligent  zeEnczeinstorfvnderdempuMen- 
perge  aiif  behausten  holden  ^ —  Vnd  gib  In  —  disen  prief  —  vern- 
gelten  mit  meinem  Insigil,  vnd  mit  meiner  zwair  svne  Insigdn 
Per  e  fi  t  old  es  vnd  Micheh  der  Jungen  Sehyfer  —  Diser  prief  ist 
geben  —  ze  Wienne  —  Dreuzehen  hundert  Jar,  dar  nach  in  dem  fumf 
vud  drcizzigistem  .lar  des  Suntages  ze  Mitterrasten. 

CharlalariaB  Archiri  III.  fot  97.  k 

CCLXII. 

Drr  Pa»»auer  B ùrger,  llrich  Schenky  verkauft  dem  Pfarrer  Jùhtam  m> 
*S/.  Martin  fur  aeine  Kirche  eìnen  Weingarten  %u  Klo9termemhwrg, 

Dat.  26.  Mfirz  1335. 

Ich  Vlreich  der  Schench ,  Pùrger  ze  Pazzawe  vnd  ich  Am9M 
seìn  Hansrrawe  wir  veriehen  ~  Daz  wir  —  mit  vnsers  Pericherrtn 


Digitized  by 


Google 


25S 

httMt  hem  Symmu  des  erbem  RUter  recbt  Tnd  redlich  verchaiifl 
kabeo  unsero  weingarten,  den  wir  gehabt  haben  ze  Newnburcb, 
Leit  Oli  der  CkaUeiten  ze  necbst  Gerunges  des  stoseU  weingarten. 
Tnd  Ì8t  aio  halbz  Jeucb,  ist  aucb  foser  recbt  Cbauf  gut  gewesen,  dem 
erbero  Herren  bern  Johannes  dem  Pharrer  datz  sonde  Mertein  ze 
NemUntreh,  ist  aueh  gewidemt  aufvnser  vrowen  alter  in  demsel- 
hen  Croieshaus  rrob  dreu  vnd  acbtzig  pbunt  wienner  pbenning,  der 
wir  gar  rné  gentzleicb  von  in  gewert  seio.  —  Des  geben  wir  dem 
oftgeoaaten  gotesbaus  vnd  dem  Pfarrer  disen  prief  zv  ainen  gezeug 
diser  Wandlang  versigelten  mit  vnserm  insigel,  vnd  auch  versigeU 
mit  vnsers  Pericherm  insigel,  Hem  Symons,  mit  des  banten  deu 
Wandiung  alleu  gescbeben  ist.  Des  sint  gezeug  di  erbem  Ritter, 
ker  Gerunch  der  Chol,  her  Dieterich  der  schiver,  her  Christan 
der  sluzzeler,  Chunrat  der  smtickenphenning ,  Leupolt  von  Àwe, 
Dieterich  der  Retzzer,  Herman  der  sreiber  —  Der  brief  ist  geben 
—  dreozeben  bundert  Jar  Tnd  in  dem  fumf  vnd  dreizzigisten  Jar  zt 
Mitter  Vasten. 

Orìf.  Pcrf.  (Kep.  Vet.  N.  ti.  (pì.  tSl.)  K«Bde  Sitati  ia  pelbca  Wachi.  Dm  ente  mit  à*T 
UMtkrìA:  f  .  S  .  VLRICI  .  FINGERNE,  eia  aiit  Ochaeaohrea  oad  Hdraern  gpsrhmùckter  Hela,  jed«a 
■•ra  Mi  irti  E«f«1a  ,  fleicliMB  Sebellea.  E«  ist  daher  tob  dea  Siegela  der  Seheakea  Ulrich  «ad 
JakMa  BBM  Jahrt  1808  (N.  124)  veraekiedta.  Da*  iveite,  mit  der  Umichrifl  :  f  .  S  .  SIMONIS  . 
FUJI .  ODHARDI.  warde  bereita  laai  Jabre  1327  (N.  229)  beschriebea. 

Der  KSufer  Johann  de  Tolna  erschìen  1317  als  Custos  Dominorum  et 
Doininaruro;  hter  erscheint  er  schon  als  Pfarrer  an  der  untern  Stadtpfarrkirche 
n  Klosterneuburg,  an  scine  Stelle  als  Custos  war  der  Chorherr  Ortolf  getreten. 


CCLXIII. 

Peter  von  RiedenthcU  und  Konrad  von  Hadmaradorf  revertiren  dem  Stifte 
die  Dienttpflicktigkeit  ihres  Lehens  zu  Leit». 

Dat  28.  Mai  1335. 

Icb  Peter  von  Rietental  vnd  ich  Katrey  sein  Hatisrraw  vnd 
icb  Chunrat  der  Hatmarstorfer  wir  veriehen  — daz  wir  dem  erhern 
TDser  vrown  Gotzhauss  ze  neuwnburch  in  daz  Chellnampt  dien  suin 
alle  iar  an  sand  Micbels  tag  setzehen  phemiìng  wienner  muniz  von 
rnsern  vier  leben,  deu  do  ligen  ze  leizz,  wtT  al)f*r,  daz  wir  den  dienst 
Dicbt  geben  vnd  versezzen,  mit  welcherlay  versauniung  daz  geschech. 
So  svi  wer  zu  den  zeiten  des  vorgeiianten  Gotzhaus  oberrister  chel- 
ner  ist»  den  dienst  an  dem  andern  tag  nemen  mit  zwispild  als  purcb- 


Digitized  by 


Google 


256 

rechtz  dienstz  recht  ist  in  dem  lant  te  Osterrich ,  vnd  sfl  st  lang 
dor  auf  vregen  daz  daz  gùt  nicht  teurr  ìst  rnd  sii  dienst  rnd  schadn 
Ton  dem  bechvfnen  vnd  gewioen  von  dea  egenanteo  rier  lehen  toh 
iuden  oder  yon  chrìsten  mìt  ynserm  guetcn  willen,  wir  sein  lemtig 
oder  tot,  vnd  geben  in  dar  vber  disen  prief  —  verstgtlten  mit  mein 
vorgenarUen  Petreins  InsigiU  tvan  Chunrat  der  katmarsiorfer  mckt 
aigens  innigels  hat.  Der  prief  ist  geben  —  dreutzehen  hvndert  iar, 
dar  nach  in  dem  fumf  vnd  dreizikistem  iar  Dea  syntages  ?or  pbinsten. 

Orif .  Pttf .  Dai  rm»à*t  !■  f*Uri  Wicka  f«irieku  6i*r«'  hiaft  aa  «■•■  Perg*B««tstr«ifta. 
la  drtieckifeB  SekiUc  iirri  ••r^rìflkt«t«,  ait  4tB  S«bat>idea  %t%f  «iuader  itthradt  Wìu«rai««atr. 
f  .  8  .  PETB E  .  BIETENTAL 

CCLXIV. 

Konrad  Lenf>ek  verkauft  dem  SHfte  eine  ìVieie  %u  RiekerMdorf, 
Dal.  31.  Mai  1335. 

Icb  Chunrat  Lenpech  vnd  ich  Katrey,   èein  ffautvrow  wir 

veriehen  —  Daz  wir  den  Erbern  herren,  dem  Brobst  vnd  dem  Con* 
vent  des  Gotshaus  ze  Newnbureb  fur  cbauft  baben  vnsers  aygens  ein 
wisen  ze  Rugerstorf  bis  ze  naecbst  der  Obern  wysen  vmb  Drev  phunt 
pheiining  —  vnd  geben  in  daruber  —  disen  prief  versigelten  mit  mei- 
nemlnsigel.  Der  prief  ist  geben  —  Dreutzeben  hundert  iar  darnaebìa 
dem  fumf  vnd  dreizzigistem  Iar  an  sant  Petronellen  tag. 

Chirtalariaa  Archiri  Ut.  fol.  tM.  a. 

Dies  ist  xugleich  die  Torletzte  Urkunde  (die  l«tite  bei  Fischer,  II.  362), 
welche  noch  io  die  Regierungszeit  Stephan's  fìSilt  Er  starb  nach  dem  Zeugnisse 
unseres  TodtenhucKs  am  24.  November.  Seine  umsichtsvoile  Venraltung  liegt 
io  den  wenigen  Worten  der  kleineo  Klostemeuburger  Chronik  ausgesprocbeo: 
i,er  was  woll  nagster  Stiffller  nach  dem  H argrtfTen**,  und  die  Anerkennung  •eines 
Wlrkens  tcigt  una  diesolbe  Chronik,  wo  sie  ùber  seinen  Tod  bericbtet:  j^mua 
begieii^  ibm  hertieh  vnd  sch5n,  vnd  der  Herttog  mit  aeìnen  Landhorreo*. 

^  "Strile  wurde  der  seit  1327  uos  ala  StìfUdechant  bekanoteChor- 

herr  Ntkolaua  gewfihlt. 

CCLXV. 

Alolt  voH  Stockerau  verkauft  dem  SHfte  einen  OMdiemtt  wm  Be%tMer§, 

Dat.  8.  Febr.  1336. 

Icb  ÀloU  von  Stocherawe  vnd  ich  Margret  »em  HamtvrmD  wir 
veriehen  —  diz  wir  mit  rerdachtem  m&t,   mit  g&teo   Wìllen  md 


Digitized  by 


Google 


2S7 

gunst  aller  ynaer  erben — redleich  yerchaaft  haben  dem  Ermrdigen 
Herren»  hem  Nydas  ze  den  iceUen  Brobsi  ynd  dem  Gotsliaiis  ze 
Newobareh  zwelif  sehilling  geltea  Wienner  pbenning  ynd  mynxx 
ligent  ze  HeezeUperge  vnder  dem  Grei$chetuiain  auf  drein  halben 
Leben  ynd  siut  Tnser  Leben  geweseu  von  dem  yorgenanten  Gotsbaus 
16  Newnburcb,  ymb  secbzeben  pbunt  pbennìnge  der  yorgenaoten 
Wieoner  Mnensi- — Man  dient  aacb  die  yorgenanten  zwelif  scbillinge 
alle  Jar  am  sand  Micbels  tag  —  Vnd  der  saebe  lu  ainen  recbten 
gezeag  —  gib  icb — disen  prief  versigelten  mii  meòtem  Itmgel  vnd 
mii  der  Erbem  Leut  Ineigeln  Herm  Nydas  ze  den  zeiien  pharrer 
ze  Hoflein,  Micheli  von  Siemdorf^  Peter  des  Frey singer  —  la  sint 
aueb  der  saebe  geezeag  her  Dieireich  der  Schiver»  her  Chriitan  der 
Slu^zier,  her  Symon  der  alte  richier,  Meinhart  der  Schein  —  Der 
prief  Ì8t  geben  —  Drentzeben  bundert  Jar  dor  naeb  in  dem  seebt 
ynd  Dreizzigisten  Jar  an  sand  Bksen  tag. 

Chartalariu  ArekiTÌ  HI.  f«L  ISS.  a. 

bt  die  einsige  Urknnde,  ia  welcher  Propft  Nikoltat»  weleiier  in  d«ai* 
•«lb«B  Jthre  ttarb,  enrlbni  wird.  Auffalleod  genag  aetsi  d«a  Todt«iib«eii  smata 
Todestag  auf  den  K.  Min  and  3.  September  lugleieh.  Den  eigentlichen  Sterbe- 
tag  eonatatirt  der  Anhang,  Nr.  Xin. 

Die  Gfllt,  welebe  Propsi  Nikolaua  in  Erf&llnng  der  pipatlieben  Befehie 
wegen  WiedergewÌDnung  dea  rerlorenen  Beaìtzea  eblSaet»  war  1303  mif  Binwil- 
li^ng  Henog  Rudolfa  IIL  an  Ulrich  Siebenboa  ron  Rloaiernenbarg.  ron  dieaem 
nn  Aioli  Ton  Stoekeran  gekommen,  welcher  aie  dem  Stille  Terkanfet 

An  Nìkolana*  Stelle  wiblto  daaCapitel  Rndwein  ana  dem  Edelgeaehieebte 
éer  Kumppem,  welcbes  ra  Haaelbach  aeaabaft  war,  wie  Tboaaa  Ebepdorfer  bei 
éer  Gelegenheit  erwibot,  wo  er  fiber  aeioen  Gebortaort  in  folgender  Weiae  aicb 
remehoen  llaai:  quod  qnidem  oppidum  olire  Cameram  pnocìpia  Patriae  imme- 
diate reapieere  aolitura  erat ,  quousqae  Leopoldua  Marcbio  ipaum  anae  fundationi 
ia  Nenbnrgenai  Coenobio  in  dotem  tradidit.  Uode  et  ibi  antiqnaa  proaapiaa  apeeta- 
bilea  etiam  in  adoleacentia  mea  morari  eooapeii:  FrulKnger,  EbendorffBr,Pamer- 
•tallM*,  Knm^pent  qnoa  mibi  aanguine  jnnetoa  agnovi. 

Rndwein*a  Br&der,  Johann  nnd  Bertold,  aind  ona  eoa  der  kleinen  Kloater- 
manbvrgor  Chronìk  bekannt 

Hetilaberg  iat  ein  im  16.  Jahrhundert  eingegangener  Ort  swiaehen  Krea- 
— nttein  nnd  Rohrbaeh.  Im  Gnindbuehe  ron  1512  wird  aeine  Lago  deutlich 
beaehriebeii:  HeUelaperg  io  der  Pharre  Leubendorf  Tod  Landtgericht  graitsen-> 
•tain  swiaehen  dea  gachloa  Greilzcnstain,  Ober  Rohrbaeh  rnd  Preaiorf  auf  den 
Mttrcben  gelegen.  Scheokangen  daaelbat  eracheinen  Cod.  Trad.  nr.  K76, 
9X7,  iSO. 

Posto*.  Xiy.  17 


Digitized  by 


Google 


258 


CCLXVI. 


Spruehbrief  Peter*$  de»  PreiHnger,  Hofmeittera  de$  SHftea   tìber  emen 
Wmmgarien  %u  Kìotiememhurg, 

Dit  18.  ÀufiTust  laao. 

Ich  Peter  der  Vreysinger,  %u  den  zeiten  Eofmaister  vnd 
Perchmaiiier  dea  gotshaws  ze  netcnburk  vergich  —  Daz  fur  mich 
kom  fraw  Margret  vnd  Perchtold  ir  wirt  dea  Statschreiàer  Svn 
von  Wtenne  vnd  klagten  gegen  aim  weìngarten,  des  fvnf  Rahen  sinU 
leit  im  Geticent  zunachst  Gerbotn  des  alien  Slussler  bmder  wein- 
garten  Ynd  haizzet  der  Dekcher,  den  fraw  Margret  vnd  ir  evarr  vnrt 
Rueger  der  Tuechlei\  dem  got  genad*  gekaufl  soiten  baben  mit  aeim 
bruder  kunratem  dem  tueckler  von  Newnburgk,  vnd  hieten  Im  den 
enpholichen  auf  sein  trowe  vud  klagten  das  so  lange,  vncz  in  pedeat- 
halben  ein  geinezzner  tag  gegeben  wardt  In  das  etaiding  -  H  ^  t  vuù 
la  gewhine.  Do  kom  kunrad  in  das  etaiding,  ynd  rerantwurt  densel- 
ben  weingarten  mit  Torsprechen ,  vnd  iacb  »  derseìb  weingarten  wer 
sein,  vnd  hiet  in  gekaufR  vmb  sein  ledigs  guet,  vnd  hiet  in  gehabt 
ynverprocben  in  nucze  vnd  in  rechter  Perkrechts  gewer  mer  denn 
rechi  tSg,  vnd  pat  fragen,  was  rechi  wer.  Do  ward  ertailt  in  dem 
selbigen  etaiding  mocht  chunrad  das  pringen  mtt  den  erbern  vmbe- 
sezzen  vnd  mit  den  perkgenozzen  das  er  dcnselbigen  weingarten 
gekauft  hiet  vmb  sein  ledigs  gut  vnd  fraw  Margret  vnd  ir  evarr  wirt 
Hueger  der  tuechler  chain  tail  an  demselben  weingarten  nicht  hieten, 
er  svlt  sein  geniessen  an  seim  recht.  Das  pracht  kunrat  der  tuechler 
mit  den  erbern  vmbesezzen  vnd  mit  den  perkgcnozzen,  Als  im  ertailt 
was  mit  frag  vnd  mit  vrtail,  als  cr  zìi  recht  sott.  Darnach  ward  Chun- 
rad dem  tuechler  vnd  seiner  hausfrawen  frawen  kathrein  vnd  ir  pai- 
der  erben  rube  ertailt  Yon  frawen  Margreten  vnd  irem  wirt  Perch- 
tolden  vnd  von  ir  paider  erlieti  vini)  Jeikselben  weingarteu.  Ls  nug 
vnd  soli  auch  Chunrad  der  tuechler  vnd  sein  bausfrowe  frow  Kathrein 
vnd  ir  paider  erben  furbaz  mit  demselben  weingarten  alien  im  frumb 
schaflfen  —  Des  gib  ich  —  disen  briefT  —  verngeìien  mU  meòn  Imi- 
gel.  Des  sind  zeug  die  erbern  Bitter,  her  Seybot  von  Pacxmansiorf, 
zu  den  zeiten  Statrichter  ine  zu  Newnburgk,  her  Gervnch  derChoU 
her  DieUreich  der  Schifer,  her  hauch  der  floyt,  her  Chrtgtan  der 
Sluzzldr,  her  Syman  der  Ricìiter,  vnd  die  Erbern  purger^  Ckimrad 


Digitized  by 


Google 


259 

der  gmuchenphenmng,  leopolt  voti  awe,  wemhari  vnder  den  lawben, 
vnd  emst  der  htUer,  Peter  vnd  Constantm  von  Sand  Mertein,  Diet- 
reick  der  Betzer,  Chunrad  der  schifer*  perchtold  vnd  fridreich 
der  chlain  vnd  ander  erber  Lewt  genaege  —  die  pei  dem  recht  ynd 
pei  den  taidingen  gewesen  sind.  Der  brief  ist  geben  —  drewzehen- 
hondert  Jar,  darnach  in  dem  Sechs  rnd  dreizzigkistem  Jare  dea  Sun- 
Ugs  nach  ynser  lìeben  frawn  tag  zo  der  Schiedunge. 

Ckartalariaa  Areki?i  ▼.  pac*  ^*  *• 

Diete  (Irkande  seigt  un»  in  der  Perton  dee  Rittere  Seibot  ron  Pai- 
maofdorf  eìneo  bUber  uobekannten  SUdtricbter  von  Klosterneuburg,  ferner  den 
frùher  oft  eis  Zeugen  erscbeinenden  Peter  den  Freisinger  in  dem  Arate  einet 
•tiftlichen  Hofmeisters. 

ccLxvn. 

NikolauM^  DietfMir'i  de$  Qaffer9wen%  Bruder,  itiftet  cine  ewige  Meue  auf 
dem  Zwdlfboten-AUar  in  dem  Frauenkloiter  %u  der  Himmelpforte  in  Wien, 

Dei.  Wien,  25.  NoTember  1336. 

Ich  Nyclas,  Dyetmars  dea  Gafferswenz  Prueder,  dem  got 
genade  Vergicb — Das  ich — durch  Got  roir  vnd  alien  meinen  vodern 
ze  hiif  vnd  ze  trost  han  gewidemt  vnd  gegeben  ouf  der  heiligen 
zwelf  poten  alter  in  der  vrowen  Chloater  ze  der  Hymelporten  ze 
Wienne  ze  einer  ewigen  Messe  meines  aygenhaften  guetz  —  Ein  hal- 
bes  Jench  weingarten,  leit  an  dem  perge,  der  da  haist  der  Miesen- 
chobel  vnd  haist  der  weingarten  óier  Cheschinch,  do  von  man  alle 
iar  dient  ze  Perchrecht  einen  Emmer  weins  vnd  drey  wienner  phen- 
ninge  ze  voitrecht;  vnd  Nevn  Phunt  wienner  phenninge  purchrechtes, 
Der  ligent  drev  phunt  geltz  ouf  der  Waldnerinne  Hors  bey  dem  lich- 
tensteg,  es  leit  ein  phunt  gelts  ouf  hem  Hainreichs  des  Chantzler 
haué  %e  naest  dem  waghovs  an  dem  hormarcht.  So  leit  ein  phunt 
geltes  ouf  des  Eysengraetleins  Hovs^  vnd  haist  in  der  Gugel  bei 
Stubenior,  Vnd  leit  ein  phunt  geltes  ouf  hern  Davidis  des  Scheuchen 
Hov9  ouf  dem  Cholmarcht.  Vnd  liegent  zway  phunt  gelts  auf  ^^  Rud- 
linfie  Hov»  der  Veltzbergerinne  in  der  Svningerstrazz  vnd  ist  wei- 
lant  des  Chran  gewest.  Vnd  ein  phunt  geltes  leit  ouf  hem  Chunratz 
de»  Tuechscherer  Hovs,  daz  da  leit  bei  des  Scherautz  gewant  Chel' 
ler  an  dem  Hohenmarcht,  Daz  mir  mein  swester  Junchfrowe  Percht 
an  im  lesten  leiten  hat  geschafft  vnd  geben  —  Vnd  han  die  ingeant- 
wort  md  enpholhen  Dem  Erbem  herren  hem  Dietreichen,  ze  den 

17  • 

Digitized  by  LjOOQ IC 


260 

x^en  Charkerre  te  sani  Stephan  ze  Wtenne  Ako  mit  ouz  genomen 
Worten,  dai  er  die  Messe  auf  dem  Alter  alle  tag  an  r&derlaz;  ìd  irre 
danne  Ehaft  not,  svi  sprechen  vncz  an  seinen  Tot.  Vnd  svi  chain  recht 
an  dem  Opher  ovf  dem  alter  an  der  vrowen  wìllen  haben.  Er  mag 
anch  wol  in  dcmseiben  rechten,  ob  er  wil,  einen  verweser  an  seiaer 
stat  aa  der  Messe  gewinnen.  Vnd  svi  vmb  micb  vnd  vinb  mein  vodem 
piten,  ala  er  Got  an  dem  Jungesten  Tag  dar  vmb  svi  antwurten.  Vnd 
nach  desselben  hern  Dietreiebs  tod  sol  annder  nìeman,  danne  die 
▼rowen  ae  der  faymelporten  die  wal  haben,  vnd  die  scbuUen  alz  oft 
ynd  eìn  Priester  abgestirbt,  einen  andern  gestanden  md  erbern 
werUeichen  Priester  ru  der  gvlt  vnd  zu  der  Messe  ouf  dem  vorgenan- 
ten  Alter  erchiesen  vnd  erwelen  nach  im  trewen  in  den  ersten  Seebs 
Maeneiden  oder  E,  vnd  wen  si  erwelen,  den  sol  wer  Pischolf  ist  ze 
Pazzow,  bestaeten.  als  geistleicher  Ordenung  recht  ist,  Also  daz  die 
Messe  von  dem  Weingarten  vnd  von  der  Gult  ewìchleicb  alle  tage  an 
rnderlazz,  ea  irre  danne  Ehaft  net  ouf  dem  alter  werde  gesprochen 
vnd  begangen,  alz  vorgeschriben  stet.  Waer  aber,  ob  derselb  priester 
mit  seinem  leben  sv  gar  vngeordnet  vnd  vnrichtig  waer.  vnd  des  mit 
Erbern  leuten  vber  waert  wurde,  oder  ob  er  die  Messe  fraefelleichen 
an  ehaft  noi,  die  wizenleich  waer,  wolt  sovmen ,  vnd  die  mit  im  sei- 
ben  oder  mit  einem  verweser  nicbt  verginge,  so  svi  in ,  wer  pischolf 
ist  ae  Paazowe,  absetzen  und  vercberen,  Darnach  vnd  die  vrowen  die 
soymunge  mit  einer  gewizzen  an  in  pringen,  Vnd  schuUen  danne  die 
vrowen  einen  andern  erbern  gestanden  wertleichen  priester  erchiesen 
vnd  erwelen  —  Waer  aber  ob  die  vrowen,  alz  oft  ein  priester  stirbt 
oder  von  seiner  vnfuer  verchert  wirt,  einen  andern  wertleichen  Prie- 
ster in  sechs  Maeneiden  nicht  erwelten,  Alz  oft  svi  wer  Pischolf  ae 
Pazzow  ist,  selb  einen  priester  zu  der  gult  vnd  zu  der  Messe  erwe- 
len vnd  besteten.  VVolde  aber  der  Pischolf  daz  ouch  sovmen,  oder  ob 
sich  die  vrowen  der  gult  vnd  des  weingarten  wolden  vnder  winden 
da  von  die  Messe  gesovmt  wurde,  so  sol  derselb  weingarten  vnd  die 
gult  meinen  naesten  vreunden  ledig  sein.  Teten  si  des  auch  nicht,  so 
soli  die  gult  vnd  der  weingarten  den  Siechen  %e  sand  Lazer  vnd  zu 
dem  Chlagpaum  ledigleichen  sein  vervallen  —  Vnd  wann  man  die 
drev  phunt  geltz  ouf  der  Waldnerinne  Hovs  ablnst,  so  svi  man  drev 
phunt  ewiges  purchrechtes  chovflen  vmb  dis  gelt,  damil  man  ablost 
—  So  gib  ich  —  dar  vber  disc  ti  prief  versigilt  mit  meinem  Inèigt'l 
vnd  mit  der  vrowen  Convent  Imigel  zu  der  Hgmelporten  ze  Wienne, 


Digitized  by 


Google 


261 

vnd  mit  der  Erbem  herren  Insigeln  hem  Mtt(ke$,  xu  den  zeiten 
Pharrer  %e  Stilfride,  hem  HaitweiekeM ,  xe  den  zeiien  Fhfarrer  %e 
Weiehendùrfy  hern  Petreins  %e  den  zeiien  Chapplan  ze  der  Bri- 
vaUiekaii,  hem  Hagem  von  SpUbereK  hem  HerbariM  OMfder  Seuie, 
hem  FHdreiehe  dee  Gnaemhaertlem  vnd  hem  Jacobe,  dee  MaeMer- 
lem  —  Der  prief  ist  geben  ze  Wienne  —  Dreuseheo  hnndert  Jar 
in  dem  sechs  vnd  dreìzzigisien  Jare  an  sant  Katbreyn  Tag. 

Et  DOS  Albertus  Dei  grada  Fatar.  Epos,  landabilem  inteneionem 
prefati  Nycolai  in  domino  comendantes  ac  omnia  et  singnla  prenarrata, 
proat  snperins  exprimantar,  grata  et  Rata  habentea,  Ea  auctoritate 
ordinaria  enm  appenaione  nostri  Sigilli  ex  certa  sciencia  confirmamaa. 
Sub  A.D.  Mfllimo  Tricentesimo  Trio.  Sexto  in  Crastino  beati  Nycolai  Epi. 

Orif .  P«rr.  Har  •<•  nmàm  Si«tvl  i*  Mthta  WMk«  tot  BMh  u  4«r  UrkaaJe  v«rlMa4M.  \m 
4rtiMkif«a  aehriff  ftiUlltCB  8ekUa«  leift  d«k  eia»  Lììx;  Ut  tn»MèèÌHkw  ikmWA,  dwtber  à»t  H«la 
lA  4«r  ■claaMk*.  fbtr  wtl«hea  wi«a«r  eia*  Lilia  karremft.  f.  8.  HAGEN0N18  D.  8PILBERCH. 

Im  J.  1404  erscheint  in  den  ttifll.  Urkunden  ein  Si  Pnals-AKar  in  dei 
HymelportMi  and  tlt  Caplan  der  Meste  dtselbet  Johtnn  tod  Therts,  Dechtnt  n 
TÌdln,  1476  in  gleieher  Eigensektft  Maiiter  Andre  Gmainer. 

In  tpiterer  Zeit  ertebeinen  bei  St  Stephen: 

1421.  Monttg  nidi  InrociTÌt  Hanns  Rat,  Pf.  in  Pirbacb,  Tamberr. 

1422.  Scholattiea.  Ulreich  der  Mnftrer,  Cantor. 

1423.  Fer.  6.  ante  Pent.  Mert,  Tnmbherr. 

▼ìgQ.Barb.Hanna  ron  Runigahaneb,  Caplan  d.  Ratbarinen-Altarea  datelbat. 
l^W.  Per.  2.  ante  Georg.  Hanns  Stainpreeber,  Obrister  Capplan  in  der  Borg. 

TnmbheiT. 
1431.  Per.  3.  post  Petronilla.  Thomas  Hadmar,  Teehant. 
1433.  Sabb.  ante  Magdal.  Hanns  ron  Kempen ,  Tumbherr. 
1437.  In  die  Clenientis.  Leopold  M eysenpflgl ,  Capplan. 
1452.  mttw.  Tor  Georgi.  Peter  der  biepharter,  Tnmberr. 

1400.  Per.  4.  ante  Lueiae.  Nielas  Hollabninner,  Gnster. 
1463.  Eritag  naeb  Pfingst  Hanns,  Conneister. 

1472.  Per.  5.  post  Cinime.  Maister  Pani  ron  Melkh,  Lerer  der  b.  Gescbrifl, 
Reetor  der  hocbwuerdigen  sebae!  zn  Wien  und  Tecbant  des  CapitUs  aller 
heiligen  Tnrobkireben  lu  St.  Stefan. 

1401.  M.  Pani  Tag,  Licentiat  in  der  b.  Scbrìft,  Tnmberr.  (Dom.  Laetare.) 
1497.  Preit  naeb  Ostem.  Otwalt  ron  Weykersdorf ,  Tnmbherr. 

ccLxvin. 

Jhrmpei  Emdmein*9  8ehied99prueh  Uber  KonraJt$  de9  Subenho^en  NacMatt, 
Dai  Klostemeubnrg,  25.  Januar  1337. 
Wir  Rùdwein  von  getea  gnaden  ze  den  zeiten  Brobst  dacz 
Newnbureh  yerieben — Daz  ein  chrieg  f8r  yns  chom,  da  erwer  rUter 


Digitized  by 


Google 


262 

vnd  chneohÉ  pei  vn$  sazzen,  zwischen  Chdnrat»  des  siòenkoien 
chindt  Choln  vnd  Margreien  ynd  hem  Gerung  vnd  kem  Dietmam, 
der  des  Sybenkoeen  Toehter  hai.  Der  selb  chrieg  wart  pedenthalben 
nach  irer  pest  freunt  rat  laizen  an  die  yìer  erwer  roann ,  an  kem 
Seiboien  von  Paizmansforf,  hem  Otten  von  Visekamund,  hem 
Chrietan  denSluxzltr  ,/  an  den  Jósen  hann,  vml»  ;  m  mi  chrieg, 
den  sie  pedenthalben  mit  einander  gehabt  habent  rmb  ir  erbe»  ez  sei 
aygen,  Parchrecht,  perchrecht,  oder  Eehent,  swie  daz  genant  ist, 
ynd  ymb  alles  daz  gelt,  daz  seu  mit  einander  geìten  svlten  an  alle 
ffirxicbt,  vnd  verpunden  si  eh  des  mit  ir  trewen,  swaz  seu  dar  vber 
sprecben,  daz  avlden  seu  stet  haben ,  vnd  wart  mir  gelubt,  ob  sich 
die  yier  nicht  geaamben  moehten,  so  svlden  sie  nach  iren  trewen 
aineii  yber  man  dar  vber  nemen,  der  in  paidenthalben  wol  fiigt,  rnd 
teten  auch  daz,  ynd  swer  der  schiedung  ab  gienge,  der  svit  ie  dem 
sebied  mann  byndert  phunt  phenning  vervallen  sein.  rnd  dem  vber 
mann  hnndert  phant,  vnd  svIt  alles  sein  recht  yerlorn  haben.  Da 
chunden  sicb  die  schied  leut  an  den  vber  mann  nicht  gesamen,  da 
namen  ne  vns  Brobst  Rudwein  ze  ainem  vber  man  an  paiden  tailen, 
wand  wir  den  schied  1  cu ten  wol  dar  zu  gevielen,  da  prachen  wir  ir 
paider  chrieg  also  beschaidenleichen,  daz  sie  alles  daz  guet,  daz  sie 
mit  einander  habent  als  ez  vor  verschriben  ist,  mit  einander  geleìeh 
tailen  sullen  an  daz  guet  daz  rórr,  daz  von  den  erbern  herren  Poten- 
i/or/* lehen  ist,  ze  veld  vnd  ze  dorf,  swie  ez  genant  ist,  sol  Choln  des 
sibenhosen  syn  gevftllen  vorauz  mit  al  lem  nuez  an  alien  chrieg,  suln 
Choln  vnd  vrown  Mjirgreten  des  oftgenanten  Sybenhosen  chind  mit 
dem  andern  guet,  ez  sei  aigen,  lehen,  Purchrecht,  Perchrecht  oder 
zehent,  swie  ez  genant  ist,  mit  einander  gelten  allez,  daz  aie  geìten 
snlln ,  swen  seu  den  vergelten ,  so  mogen  sie  dann  daz  vberig  guet 
mit  einander  tailen ,  daz  in  vber  gelt  beliben  ist  nach  ir  pesten  freunt 
rat.  Daz  diseu  red  vnd  die  schiedung  furbaz  stet  beleib  vnd  vnzebro- 
chen,  des  geben  wir  Brobst  Rfidwein  peiden  tailen  disen  prief  ze 
einero  gezeug  vereigelten  mU  vnserm  ineigel  vnd  mii  der  erbern 
schiedleut  Insigel  hem  Seiwotens,  hem  Otten,  hem  Oiristane  vnd 
Johansen  des  hann,  Diser  prief  ist  gegeben  dacz  Newnburek  — 
Dreuzehen  hundert  Jar  dar  nach  in  dem  Syben  vnd  dreiisigisteoi  Jar 
an  sand  Pauls  tag  des  becherer. 

ChartaUri»  Arekiri  UL  r«l.  107.  k. 


Digitized  by 


Google 


263 


CCLXK. 

FHeériek  der  Matthan  de,  ver$et»en  Margareikemt  der  Wiiiwe  Otto*$  ven 
Lamt  ikren  Weingarten  %m  HeiUgautait. 

Dti.  WiM,  4.  Min  19t7. 

leh  Fridreiek  der  Mat%kan  vnd  lek  Margrei  $ein  hautvrawe 
md  Ich  Meri»  $em  Okaym  ma  Ich  Katrey^  9em  ham$vrawe  Wir 
Teriehen  —  Daz  wir  rnd  maer  erben  mrerschaìdenleieben  g^ltea 
•ehallen  der  erbem  vrown  vnm  Margreéen ,  Otten  wUiòe  ven  LOf 
dem  Oot  genade  In  der  Scheftiraaze  ynd  ira  erben  Secbiehentbalb 
phont  pbenning  Wienner  M&nxse,  der  wir  sei  recbt  md  redleicben 
wereB  sebnllen  an  geyerdeynd  an  allea  Tertsibenaase  auf  santGeorigen 
tag,  der  nu  acbirist  cbumt ,  md  baben  ir  darcb  pexier  aieberbait  da 
I3r  ae  phande  gesacat  —  mit  en$er$  Perchmaieiers  hant  hem 
Weyeharis  von  Èhdbmch  tu  den  zeiien  Amptman  vnd  phleger  der 
CtippeUen  Jn  der  P&rge  ze  Wienne  msem  weingarten,  Der  da  leit 
pei  der  heiUgen^at  an  der  Obem  Prikehe.  dea  ayn  riertaìl  iat, 
md  baìazet  der  Mohkan,  da  Ton  man  dient  alle  Jar  vierdhalben 
wienner  pbenning  In  die  vorgenant  Cappellen ,  kinez  $and  Cklaren 
TÌerdbalben  wienner  pbenning,  md  fymfzeben  wienner  pbenning  bern 
Ckfmraien  dem  Nuatdarfer  ynd  aynen  Emmer  weina  ynd  aynen 
phenning  ae  royt  reehte  hinca  Newnbarcb  md  nicbt  mer  —  So 
beaehajdenleieben,  ob  daz  wer,  daz  wir  sey  der  yorgenanten  pbenning 
gar  Tod  genezleiehen  nicbt  enwerten  anf  den  egenanten  tag,  ala  in 
die  werong^  geyallen  aehol,  ao  ist  In  der  yorgenante  weingarten  recbt 
ynd  redleicben  yeryallen  —  Dar  yber  ao  geben  wir  In  disen  prief  — 
vereigeìien  mU  de»  vorgenanten  vn»er$  perehmaUter»  Imigel,  kem 
Wegckari»  ven  MtUbaekt  vnd  mU  kem  Ckmnrais  imigel  an  dem 
óbem  Grietize  —  Diaer  prief  ist  geben  %e  wienne  —  Dreatzehen 
boodert  Jar,  dar  nacb  in  dem  Syben  ynd  dreizzlgisten  iar  an  dem 
Vaacbang  tage. 

CUrtalwlaa  Ar«UTÌ  HL  Hi.  Iti.  k. 


Digitized  by 


Google 


264 


CCLXX. 


Der  Stadtrichter  Simon  %u  Klostemeuhurg  he%eu§i  den  Verkmmf  naet 

Weingartem  dureh  Dietmar  von  MHnkurdsdorf  tm  Ulrich  den  Pfmrrtr%» 

Zwentendorfmnd  $eine  Biibder, 

Dat.  Rlosterneuburg,  10.  Mira  1337. 

Ich  Syman,  ze  den  zeiten  Richier  %e  Newnburck  Chlotter- 
halben  vergich  —  daz  die  erbem  herrn  Dietmar  von  MeynkmU- 
dorf  vnd  frow  Margret  sein  Hausfrow  ynd  Ckol  vrawn  MargreUn 
Pruder  durich  notdurft  willen  irer  gult,  dì  si  den  Jaden  gdton 
scholten  —  verchauft  haben  einen  weingarten,  der  da  haìxset  der 
TuUner,  des  ain  balbes  Jeuch  ist  an  Mukerawer perig  ze  newnburdi 
gelegen  dea  Erbern  herrn  Vlreichen  dem  pharrer  von  exwentenàerf 
vnd  seinen  prùdem  Gerungen  vnd  Chunraten  vnd  Albem  ymb  eia 
genantz  guet ,  des  siv  —  kincze  den  Juden  it  Newnburch  recht  td4 
redleich  verricht  haben  —  Vnd  daruber  —  gib  ich  —  disen  prief 
versigelten  vnd  bestetigten  mit  meinem  Insigel.  Daz  ist  geschehen  — 
dreutzehen  hundert  iar  darnach  in  dem  Subenten  md  Dreizzigistem 
Jar  des  Maentags  nach  dem  Suntag  in  der  ersten  Vastwochen  dai% 
Neicnburch  Chlosierhalb  in  der  Stai, 

Orif.  Pfrf.  Dm  6i*f«l  fcklu 

Denselben  Wcin^artcn  geben  1345  Ulrich  der  Pfarrer  sa  ZwenUndorf  ui 
Chunrnd  von  Pirbniim  sein  Bnider  gegen  eine  andere  VergnOgung,  die  er  ikaea 
f,'emacht  hat,  Herrn  Ulroich  dem  Dechant  und  Pfarrer  lu  St  Stephan  avfden 
Woehrain,  wolcbor  denselben  sammt  dem  von  Niklaa,  Pfarrer  tu  H5fleio,  erkaaf- 
ten  anslossendon  Weìngarten  (1345)  dem  Stifte  St.Andrft  an  der  Traiaen  gefea 
oineti  ani  Monta<;c  nach  Aseeni^io  Dni.  abzubaltenden  ewigeo  Jahrtag  acheakt 

1X37.  Am  scbwaizen  Sunlag  (6.  Aprii)  verkauft  Jana,  herr  Eberharti 
Suiì.  des  Sliitsebreiber  ze  Wienne  vnd  Kalrey,  sein  Hausfraw  mit  dea  Bergmei* 
vters  Peter  des  Freisin^'ei  Hand  '/^  Weingarten  an  der  Weidoichleitten  wn  44 
Pfund  uiiter  dem  eif^'cnen  und  des  Bergmeisters  Insiegel. 

Orig.   Perf.   Alte  Kaaaer^rfc. 

rCLXXI. 

Cti'orij  (ìcr  Schiuiimnf  vtrknuft  Peter  dem  Frei tinger  fùnf  HoldenditnMt 
%u  Kri%endorf. 

Dal.   13.  Juli  1337. 

Idi  iii'orìij  (/rr  S/taltzduf  voi'f^^ich  —  Daz  ich  —  verchaufì  ban 
iiHMii   rmiif  hoUUii  (ì((i   (hrixcndvrfy   die  ich  gehabt  han  ze  purch- 

Digitized  by  LjOOQ IC 


265 

reeht  tod  deiii  Goteshaus  %e  Ranshoven,  dem  man  zwelif  phening 
iir  porchrecht  davon  dient ,  der  ainer  haizzet  Chunrat  der  Chnaeuz- 
teU  Tnd  ainer  Hertel  an  der  mieistat,  vnd  des  Chnaeuzzleins  mueter, 
Httmreich  der  Reisner  rnd  Chunrat  Margreten  Svn,  der  iegleicber 
dient  zwelf  phenning  an  sant  Michels  tag.  Dem  Erbern  manne  hern 
Petrein  dem  vreisinger,  zd  den  zeiten  hofmaister  des  Gotshatiè  ze 
Newnburch  vnd  sein  erben  vmb  acbt  pbunt  wienner  phenning  —  Vnd 
gib  in  danrber  disen  prif  —  versigeUen  mit  meim  Insigel  vnd  mit 
kem  Gervngs  des  Choln  hisigel,  vnd  mit  Weigants  Insigel  von 
Ckriezendarf  —  Der  prief  ist  geben  —  dreuzeben  hundert  Jar  dar 
nach  in  dem  Syben  vnd  Dreizzigistem  Jar  an  sant  Margreten  tag. 

Orìf.  Pcrg.  (Rep.  Vet.  N.  7.  fol.  155)  and  Chart.  Archiri  III.  fol.  114.  ■.  Orci  runde  Sirgel 
n  cdbm  Wacka.  Dat  «rate  schadbaft.  Dai  iwe  ite ,  mit  der  Umichrift  :  +.S  .  GERVNGI  .  DE  . 
lETBTlO.,  «•tbàlt  eiaen  Steiabock .  bit  tar  Brott.  Dat  drille  f  .  S  .  WIGANDI  .  DE  .  CHRiCEN- 
DORF .  s«i^  swei  f  ckr««ste  Stibe  im  drvieckigen  Felde. 

CCLXXII. 

Ahlauhrief  fibr  die  Pfarrkirche  St.  Martin  zu  Klottemeuburg. 
Dat.  Roro,  30.  Marz  1338. 

Universis  presentes  litteras  inspecturis  frater  Johannes  dei  et 
apostolice  sedis  grada  Anagninus  Eps.  ac  Domini  Pape  in  alma 
Vrbe  Vicarius  generalis ,  frater  Thomas,  eadem  grada  Einveriensis 
Eps,,  frater  Angelus  eadem  grada  Aquilanus  Eps.,  frater  Bene- 
dictus  eadem  grada  Ccmicensis  Eps. ,  frater  francisnts  eadem 
gratta  dvitatis  Cartellane  Eps.,  frater  hugvicio  eadem  grada 
Sutrinus  Epus  ,  frater  Andreas  eadem  graeia  Coronetisis  Epns., 
frater  Laurendus  eadem  grada  Ortanus  Epus. ,  frater  Munuìis, 
eadem  grada  Amelinns  Epus. ,  frater  Mathrus  eadem  grada  Bal- 
neorensis  Epus.,  Thomas  eadem  graeia  IteruìfitieNsis  epus.  et  Bonus 
eadem  grada  Calinensis  Epus.  saliiten)  in  Doiiiinu  .s(Mii|titcrnjin).  ^uo- 
niam,  ut  ait  Apostolus  (fast  diesolbe  Formel  Nvie  ;h1  miri.  132()  und 
1332).  Cum  igitur  ex  parte  dilectoruiiì  tiliornm  nostrum  Pctri  (icìtcri 
Gebkardi  et  Petri  generi  Hemesti  in  Scunhurga  parte  Claustrì 
nobis  fuerit  humiliter  supplicatum,  ut  omnibus  venientibus  ad  Eedc- 
Siam  sancii  Martini  dyocesis  Patariensìs  vclimus  in(liiltr«Miciam  exlii- 
bere,  Nos  ete.  (wie  frttber).  —  Datimi  riomo  in  |ìalalijs  no^tris  Anno 
domini  Millesimo  CCC»  XXX»  Vili'*  Pontiticatus  domini  IJonedicti  Pape 
anno  eius  Quarto,  Indictione  VI*   Mentis  Martii  dio  Tricosima. 


Digitized  by 


Google 


266 

Et   DOS  Albertus,  Dei  gracìa  Epus  Patayìensis  etc.   sub  Anno 
domini  Millesimo  CCC*>  XXX^  VID*»  decimo  octavo  die  Mensis  Maji. 

Orif.  Pery.  (Hep.  Tel.  N.  17.  f«I.  ISO.) 
Dr«it«hB  hÌBf»de  Sieffel  ia  rotbrn  Wirhi  (mit  Aatoabn»  jeiei  d«s  Bia«korei  Albert  th 
P«MM.  «tIehvB  ìb  weiiatm  Wtehi  «a  eiaem  Pergam»autr«ifeti  biayt  urne  bei  Dadi.  E&e.  Gea««l.Tab. 
VII.  a.  68  abfebildet  ift).  Sìe  bio^en  ao  rotbea  ond  weiti«B,  biiiideUrti;  aater  tieh  rerwebten  Leiita- 
fi4ta  ia  4cr  Ordaang-,  wie  die  Biieb6fe  ia  d«r  Urbnnde  erwihat  wfrdca.  Brinahe  ta  jedm  Sitgti 
•rsohaial  «btrhalb  daa  Bild  d«r  keil.  iao^a,  weleh*  In  der  Liakea  dat  J«t«kiad  hilt.  a  der  Mitu 
■at«r  Bdf«a  bald  iweì ,  bald  drei  aod  ìoa  Siri^el  dea  B.  Laareni  vier  Hetliffeabópfe.  Da«  dritte,  jeaci 
dei  Bradcn  Aog-elni,  eatbilt  dea  Oekreatt^«D,  vor  welcheo  der  Bit ekof  betet,  wàhread  zar  Beebtea 
eia  Eafvl  aehwebi  and  betead  reg-ea  die  Waade  ia  der  Seite  ^erìehtet  iat.  Die  ibri^ea  Kìrcbw- 
flralca  kaiea  naterbalb  eiaea  kleiaen  Boyeoi  betead,  im  Poatificalg ewaade.  Tbona**  B.  voa  Terai ,  der 
Torletile  ia  der  Reibeafol^e,  hai  im  Sie^el  oar  die  bei).  Jaagfraa  mit  dem  Kiade  atehead  aater  etarai 
fvthiaelMa  Ba^ea,  er  aelbal  betel  g-teiebralU  ror  ibr  mit  febpgeaea  Kaiea. 


CCLXXin. 

Die  8toi%endorfer  anerkennen,  dass  ihre  Bentmungen  9u  Stoizendorf  em 
Lehen  des  SHflei  Hnd. 

Dat  1.  Mai  1338. 

Ich  Vlreick  md  ich  Hainreieht  ich  Johann  ynd  ich  ChunroJt, 
Vnd  ich  Wolfati  von  Stoizendorf  Veriehea — dat  allei  dai  gat,  dai 
wir  ze  Stoizendorf  haben,  daz  vnser  Vatei*  vnd  Vnser  Muter,  Vnser 
£n  ynd  Vnser  Ane  laxien  hobent.  iz  sei  daz,  daz  wir  ze  Aygen,  ze 
I^ehen  oder  ze  Purchrecht  gegeben  haben,  dieselben  gut  allea  hab 
wir  nach  Erwerger  herren  vnd  naeh  guter  Vreunt  Rat  vnd  nach  gewis- 
ser  Chuntachaft  ze  reehten  Purchrecht  emphangen  von  dem  Erwergen 
herren  Proòit  Rudwein  ze  Neunburch,  ynd  von  dem  Gozhaus  vnd 
dem  Convent  daselbena  gemain  —  Vnd  Schulen  auch  wir  vnd  vnser 
erben  dieselben  gut  innehaben  vnd  verdienen  alle  iar  an  sant  Mirteins- 
tag  ala  Purchrechtz  recht  ut,  vnd  dez  Landes  recht  ze  Osterreich. 
Iz  achulln  auch  fSrwaz  alle  Vnser  prief,  de  wir  Vber  die  vorgenan- 
ten  gut  haben ,  tot  sein  TDd  chain  Chraft  haben.  Vnd  daa  diaeu  Wao- 
delung  stat  TDd  ynzebrochen  beleib,  gebeu  wir  —  disen  prief  dem 
egenanten  Gotzhaus  ae  Newomwnrch  vertigeUen  mU  pn»em  In»- 
geln  vnd  mit  der  Erwergen  Levi  Inngeln  Stephans  dez  Reden- 
prunner,  vnser$  Swagen  vnd  Otten  von  Chirchpereh  vnd  Albert 
seinez  pruder,  vnd  Diehnar»  dea  Hohmane  —  dea  aiot  auch  aeag 
diaer  sach  die  Erwergen  Bitter:  her  Geruneh  der  Chol,  her  ìuutg 
derflót,  her  Dietreich  von  Grunderetorf  ynd  die  erwergen  Leot 
Peter  der  Freisinger,   der  Wisent  von  Rùkkeretorf —  Der  prief  iat 


Digitized  by 


Google 


267 

geben  —  dreuzehen  hundert  Jar  Tod  in  dem  acht  ynd  dreizzigisten 
Jar  an  der  heiligen  Zwelfpoten  tag  Sant  Philips  ynd  sant  Jacobs. 

Ofjff.  Ptrff.  (Pret.  S.  N.  US)  ui  Cliurtalariu  Artbiri  III.  fol.  81.  a. 
AehI  raB^e  8ier«l>  «i*  ■•uUa  fcbit.  Di*  entra  flaf  mlt'dcr  Uiuehrìftt  f.  8.  YLRICl.— 
HAIimiCL  —  lOHAinns  —  CHTTIRADI.  —  WOLFBABDI  —  DE.  STOTZBMDORP.  Die  reehte  HUfle 
4m  MkrMM  c«4b«UUa  SeUlira  fleidU  jeaca  bei  Daell.  Exeerpt.  eeaeal.  Tab.  XT.  a.  190 ,  dì* 
umàtn  Bilfte,  ia  wclebtr  4rci  Hersea  dargeatelll  tiad,  leif  t  jea*  iwei  Balkea,  die  im  Siegel  Lcepold'i 
de  WeHe  bei  Daeliiaa  hiat.  Ord.  Teatoa.  p.  iU.  a.  IS  ertebeiaea.  Daa  leebMe  Siefel  t  f  .  8. 
STEPBANI .  DE  .  ROrrEIIBRTN.  iat  jeaea  bei  DaelL  Exe.  eeal.  Tab.  XYI.  a.  S06  aebr  ibalicb.  Daa 
ai«b«at«.  Bit  der  Uaaebrìft:  f  .  S  .  0TT0NI8  .  DE .  CHIRCHPEBH.  bat  eiaea  Bela  ait  der  Hela- 
dccke  »  a«a  weleber  ttatt  der  Hdracr  swei  Biade  berrorragea ,  Jede  ail  eiaeai  Delobe  bewcbrt  aad 
ak«r  dea  Baapl*  Terbaadaa.  Dai  aebU  Siegel  f  .  8  .  ALBERTI .  DE .  CRIBEBER6»  iat  roa  dea 
Tarigaa  vcrsebiedea  aad  eatbiU  eiaea  ia  der  Weiie  getbeiltea  Sehild ,  wie  jeaer  bei  flfeber  Tab. 
XXYllL  a.  It.  Daa  Feld  lit  ait  Paaktea  beaeto«»  vie  la  Wappea  der  SUjseadarfer,  der  «bare  Tbail 
è—  Saàildea  iat  latbraaM  getbeilt,  «ad  der  reebte  Tbetl  ail  eagc  gereibtea  ait  der  Baaii  paraUelea 
Strìebaa»  dar  Uake  aùt  ebea  salebea  aad  eiaer  greiica  ZabI  aaf  der  Baau  lotbreebter,  jeae  lebaci- 
«••dar  bcaelsl. 


CCLXXIV. 

Spruckbrief  %wUéhen  AdMeid,  Reieholft  IVUwe,  ttnd  den  Ubrigen  Erhen 
ReieMfM  Mer  dessen  HùUerloMMeiuekaftt  von  Adelheid  hettàtigt 

Dat  15.  Aagutt  1338. 

Ich  Alhaiif  Reieholfs  WUibef  dem  Got  genade  vergich  —  Daz 
eìn  Chrìeg  waz  zwiscben  mir  ynd  tneinen  aydem  Jacoben  vnd  seiner 
ffoMsvrowen  tneiner  tochter  katrein  Ywh  aliez  daz  eribe,  daz  icb 
Tnd  mein  erari  wirt  Reickolf  mit  einander  gehabt  baben  »  Daz  allez 
hie  disbalb  der  Tunawe  in  dem  gerìcbt  ze  Newnburcb  Chiosterhalb 
gelegen  ist,  rmb  ein  haus,  leit  attf  dem  Anger  ze  naechst  der  Engel- 
precfUinne  ynà  ymb  ain  Jeucb  Weinwacbs,  leit  an  dem  Puechperig, 
md  rmb  ain  balbes  Jeucb  Weinwachs  Leit  in  der  Cholngrùb,  Des- 
selben  Cbrìegs  baben  wir  yns  pedenthalben  mit  galero  willen  gesaczt 
ao  yier  erbaer  Bitter,  an  Hem  Haugen  den  Floyt,  %u  den  Zeiten 
Riekter  ze  Newnburch .  an  Hem  Christan  den  Sluzzler,  an  Hem 
Gerungeny  den  Choln,  vnd  an  Hem  Dietreichen  den  Schiver  die 
habent  ez  geschaiden  nacb  iren  trewen  also,  daz  ich  yor  genant  Alhait 
daz  egenant  eribe  alles  hie  ze  Newnburch  in  nucze  ynd  in  gewer  mit 
zeitleiebem  paw  ynyerchumberts  zu  rechten  Leipgedinge  baben  sol 
ynez  an  meìn  tod,  ynd  nacb  roeim  tede  sol  daz  egenant  eribe  allez 
ledicbleich  an  geyallen  mein  Tochter  Katrey,  Jacobs  Hausyrowm  ynd 
ir  erìben  mit  allem  nucze,  Wie  si  ez  yindent  ze  pawen  oder  ze  lesen. 
Das  der  sebiedonge  fSrbaz  also  staet  gancz  ynd  ynczebrocben  an  alien 
Chrìeg  beleibe,  ynd  wann  Ich  Alhait  nicht  aigens  Insigels  han,   des 


Digitized  by 


Google 


268 

gib  ich  roainerTochter  Katrey  Tod  ini  erìbeo  dmn  prìef  su  eìn  wara 
zeag  versigelten  ndt  meiner  Amptleìà  InsigelHt  Hem  Lmpolfm  dez 
Gundramstorfer  rber  den  weiDgarten  in  der  Cholngnieb,  vnd  mit 
Ckunraiu  de$  CzitteU  Imigel  rber  das  baus  auf  dem  Anger  md  Tber 
dem  weingarten  an  dem  Puechperìg,  vnd  mk  der  egenanUn  ichied- 
leui  IfmgeUi  —  rnd  swer  der  schiedunge  rnder  tds  prìebet  md 
widerredet,  md  sie  nicht  staet  haben  wolt»  der  $ol  geben  vu  wider- 
wet  dem  Herezogen  dreizzick  phumi  phenning  vnd  den  Mchiedle^en 
drewxich  phunt,  vnd  ains  dem  andem  drekziek  phad  md  bat 
darau  alleu  tein  recbt  rerlorn.  Der  prìef  ist  geben  —  DreacBeheo- 
bundert  Jar,  dar  nacb  in  dem  acbt  vnd  dreiszigìsten  Jar  an  mser 
yrawen  tag  za  der  Scbiedunge. 

Ckwtalariu  ArsUvi  m.  fel.  ISS.  k. 

Hugo  Floit,  ein  Ritter,  «rteliefaìt  hier  alt  Naehfolger  Simon't  im  dea 
Amte  einet  Stadtrìchtert  su  RlofterDeaburg. 

CCLXXV. 

AdelheU  die   PMeimerin  tdkeM  dtm  SHfte  enwn  OtUdiaul   •• 

Dai.  Wien,  12.  October  13SS. 

Icb  Àlhaii  dev  Polnhamerinne  Vergicb  —  daz  icb  —  gegebeo 
ban  lauterleich  durch  Got  vnd  dorcb  aller  meiner  Vodem  Tnd  naeh- 
cbomen  Selen  willen,  rnd  aacb  durch  meiner  Selber  Sei  willen  die 
Aigenschaft  dez  phunt  Wienner  pbenninge  geltes ,  daz  da  Leit  %e 
Rutpach  auf  einero  Leben,  daz  der  erber  RiUer  ker  Haug  der 
FloU  Ton  mir  ze  Lehen  gehabt  bat,  den  erbem  gaistleicben  berreo 
gemain  Probtt  Rudwein  Tnd  dem  Conrent  gemain  dez  Gotzbans 
vaser  Vrowen  ze  Newenburcb  Cblosterbalben  ynd  alien  irn  nacbcho- 
men  also,  daz  si  mit  der  aigenschafi  dez  egenanten  pbunt  geltes  salii 

furbaz  alien  ira  frumen  schaffen Darumb  so  gib  icb  disen  brìef 

—  veriigeli  mit  meinen  Insigel  vnd  mii  hem  Vìreieht  Insigil  vom 
Pergawe,  hofmaister  dez  hochgebam  fitr$ten  herczog  Mbrecki$  im 
Osterreich,  in  Steyr  vnd  in  Chemden,  vnd  mit  hem  €rervng$  Imigil 
dez  Choln,  vnd  mit  hem  Dietreichi  Insigil  von  Gundrametorf — 
Diser  brief  ist  geben  ze  Wienne  —  dreuzehen  bundert  iar  damacb 
an  dem  acbt  vnd  dreizgisten  iar  an  dem  sant  Cbolmans  abent 

Orif .  Ptrg.  (Prot.  III.  •.  4*1)  wmì  ChwtelvÌM  Arékiti  lU.  f.  99.  a. 


Digitized  by 


Google 


269 

Dm  ente  8Uf«1  Itt  ikfMiMm,  Ut  Uri f«a  tted  ia  f«lk«t  WtU  fériUkU  Jmm  UlrM'i  roa 
Pcrfaa  eaiUH  HaWr  TU.  IT.  a.  1  ;  Ut  Bitt«ì  Ocraaf's  rea  Ncabarg  waH*  saai  YMJalir*  (Nr.  STI) 
WMkricWa.  Daa  ktate,  aH  4m>  UaMhriftì  f  .  8  .  DIETIICI .  DE  .  OTHDIAIISTOIF..  caUilt  «iaM 
A4krflf«l»  ia  Oaliakcr  Weiaa  wie  ìm  8i«rtl  àwBntM  rea  Plei«a  M  HabOT  Tab.  lU.  a.  t.  aai  S 
svci  T«rb«a4«aa  itigt. 


CCLXXVI. 

Wietentaméch  twitehen  dem  Stifte  und  Hermann  von  Kronherg, 

Dat  11.  Norember  1338. 

Ich  Herman  von  Chronperch  ynd  ich  (  —  )  sein  haasrrowe 
yeriehen  —  daz  wir,  —  die  wiz,  die  da  leit  ìd  dem  Rarwach,  die 
da  haizzet  die  Tàrkinne  auzgeweselt  vnd  geben  habcD  den  Erwern 
herren  Brobtt  Rudwein  rnd  dem  Convent  gemain  dez  Gotshaus  ze 
Newnboreh  ymb  die  aygenschafl  irr  wysen ,  die  da  leit  ze  HoUe- 
prtume  vor  dez  pharrer  holcz  —  vnd  zu  ainen  warii  vrchund  gib 
ieh  —  disen  prìef  versigelten  mit  meinem  Insigel  —  dreotzeben- 
baodert  Jar  ynd  in  dem  ackt  rnd  Dreizzigisten  Jar  an  sant  Mer- 
teias  tag. 

Chaxtalariaai  InkiTi  lU.  fol.  i9$.  h. 

CCLXXVII. 

Han9  von  MoUherg  verkaufi  der  Nonne  *u  Si.  Jakoh  in  Klottemeuhurg, 

Margaretha^  und  ihrer  Schwetter  Christina  ein  halbee  Pfund  Pfenmnge 

jàhrlieher  EinkUnfte. 

Dat.  7.  Mfirz  1339. 

Ich  Jan$  von  Merperig  ynd  ich  Margret,  èein  HauivrawYnà 
Toser  erben  wir  yeriehen  —  daz  wir  —  ynd  mit  vnsers  Perchmaietere 
bant  Petreim  de$  Vreisinger  recbt  ynd  reddlich  yerchaufft  haben  Ein 
ewig^  halb  phont  Wienner  pfening  geltes  der  erbem  yrown  yren 
Margreien  der  nunnen  ze  sand  Jacob  ynd  irr  twester  Vren  Christein 
In  dee  Chioeiere  epitol  ymb  fumf  pbunt  wienner  pfenning  —  Vnd 
Bach  yoBerm  tod  So  suin  seu  ez  dien  in  des  Chiosters  Spitol,  Da  von 
man  danne  der  heiligen  Vrown  $and  Gerdrautten  dreizzigk  phen- 
nmg  geben  eoi  zu  irr  Lampen,  do  von  daz  liecht  gepezzert  v?erd, 
Vnd  die  drey  scbilling  den  Siechen  in  daz  spitol,  do  yon  ir  phruent 
gepezzert  wort,  Also  beschaidenlich ,  ist  daz  wir  ez  yor  ehafler  not 
yerspom  mugen,  ynd  wan  ich  ez  Yor  manigen  Jaren  dargechauflft 


Digitized  by 


Google 


270 

ynd  gelobt  han,  e  ich  bioti  Sande  Jaeoben  chomen  sey  —  vertigel- 
Éen  mii  vn$er$  Perekmaiiters  imigel  Petreins  des  Vremnger —  Des 
8ind  geieng  Peter  von  »and  Martein^  Chunrad  der  Sckmu^ien" 
pfennmch,  Wemher  vnder  dem  Lauben,  Chunrad  der  Schifer. 
Dìser  prìef  ìst  geben  —  dreaUebeobundert  ìar  darnach  in  dem  Nera 
Tod  dreixsikistem  Jar  des  auntages  se  Mitter  Vaaten. 

Oriff.  P«rc.  (a«p.  lf«T.  M.  S6f .  tut.  19.  11.  I.) 
Eia  U«ÌM«,    nmim   Bi«f«l    ia  fìh»m  WMki  ail  àw  UMekrilli    f  .  8  .  PCTRI .  FUftlK- 
eian.     Dai   artitekif»  8«UM   ika«lt  Jmm   bai   Oaell.    Eia.  Oeaaal.  Tak.  ZX.  a.  160,  mkt  i»m 
UalarMUa^c,  ìm»  Uar  aa  dar  Biella  in  ini  Ktfì  ani  fleielwcitire  Drei««ka  sa  aabcD  riad. 

Die  LaulMD  war  die  an  dts  Wienerthor  atoMende  Gaase  der  obereD  Stadi, 
woaelbst  die  meuteD  Kanfllden  waren. 

Peter  roo  St  Martin  batte  eÌDea  Sohn,  Thomas,  der  apftter  Spitalmeister 
ward,  teine  Witwe  Margareth  eracheint  urkundlìcb  1382,  29.  Nor. 

ccLxxvni. 

AhUuthrief  far  die  StifUkirche  su  Kloitemeuhurg. 
Dat  Roro,  20.  Mftra  1339. 

Unirersis  presentes  litteras  inapecturis  fraier  Johannes,  Dei  et 
apoètolice  sedie  grada  anagninuè  episcoptu,  ac  in  alma  Vrbe 
domini  nostri  summi  pontificie  Vicarius  generalis,  frater  Franciecu» 
eadem  grada  dmtatis  Castellane  episcopus,  Mannus  eadem  grada 
amelinus  episcopus.  Bonus  eadem  grada  Calinensis  episcopus,  Bene- 
dictus  eadem  grada  Cemicensis  episcopus  »  Mattheus  eadem  grada 
balneoregiensis  episcopus,  frater  Huguitio  eadem  grada  sutrinus 
episcopus,  frater  andreas  Coronensis  episcopus  salutem  in  Domino 
aempiternam.  Quoniam  (dicselbe  Formel,  wie  in  dem  letxten  Ablass- 
briefe).  Cum  igitur  ex  parte  dilecti  fìlii  nostri  Hdnnd  scriptoris  de 
Neuenburga,  filii  Gotschald  nobis  fuerit  humilìter  suppHcaturo.  ut 
omnibus  venientibus  ad  ecclesiam  sancte  Marie  in  Neuenburga  —  veli- 
mas  indulgentiam  exhìbere,  Nos  (wie  in  dem  Torber  ertbeiUen 
Ablassbrìefe).  Datum  Rome  in  paladjs  nostris  Anno  Domini  Mille- 
simo CCC  XXX'  IX*  Indictione  VII*  mensis  MarUi  die  XX.  pontifica- 
tus  domini  benedicti  pape  XII.  anno  eius  Quarto. 

Nos  quoque  Albertus ,  Dd  grada  Episcopus  Paiaviensis  —  et 
nicbilominus  XL  dies  adicientes  —  Sub  Anno  Domini  M**  CCC*  XXXJX* 
XV.  Kl.  Augusti. 

Orif.  Parf.  (Sep.  YaC  H.  It.  M.  SI.) 


Digitized  by 


Google 


271 

DiMdfcM  ««fd  UaffM  i«  «OTMftw  W«ìm  m  4«r  Orku4«,  wi«  ut  Ma  J«kr«  ISM 
(Nr.  t7t)  becthricbea  wmrdea.  Erwibanaf  rcnUeat  jeaci  mil  iw  UBcekrift  i  8  .  BONI .  DEI  . 
BT  .  AP08T0LICE  9BDI8  .  ORAHA  .  EPi .  CALINElfSlS.  la  «btrea  ThtiU  ECÌft  lieh  «•  heil. 
iwiffiraa  ait  dea  Kiadf»  danutcr  die  Kdpf*  4rticr  H«ili^a  uUr  «beo  so  tìcì*b  B«f«o,  gaai  «atea 
ket«t  dcr  Biwbef  ia  PtatilealkleU*,  sa  beidea  Scitea  dcMcUtea  aiad  Sebildc  aagcbraebt,  ia  wdebea 
Mm  SpitM  eiaca  B«rf«a  mH  twti  Steraea  darlber  sa  icbea  iat.  laaittca  dicaer  8i«^l  batte  aadi 
▲tWrt  T«B  Paaaa*  aaìaaa  aa  tisaa  Pergaacatatreifea  aafcbiaft.  Uatar  der  Urkaada  iat  eia  Siegel  ia 
r«Uea  Waeba  aaf  daa  PerfUMat  fftwtt  f  .  8  .  B0B0NI8  .  CANONICI .  SCI .  PETRI  .  D  .  YBBE. 
vslekea  dea  bcil.  Petnu  atebead  dantellt,  der  ia  der  Heebtea  eiaea  Sehilaaei  trift,  ait  der 
Umktm  «w  BMh  •■  die  Bnwl  bill. 

CCLXXIX. 

Stephan  der  Reieirutmer  veneM  $HMem  Sohne  Johann  Betii%mMgen  %u 

Stoisundarf, 

Dat  25.  Mirs.  1339. 

Ich  Stephan  der  Redeprunner  vod  Ich  Katrey  sein  hausvrow 
rnd  Toser  paider  erben  wir  TerieheD  —  daz  wir  —  mit  TDsers  Purch- 
herren  ze  deD  zeìten  Probtt  Rédweins  hant  toh  Newnburch  recht 
rnd  redieich  gesaczt  haben  ein  Leben ,  daz  wir  haben  dacz  Stoiczen- 
dùrfy  daz  da  leit  auf  der  atetten^  vnd  drey  weingarten ,  die  in  daz 
leben  dient  zwain  ynd  dreìzzicb  pbenning,  Vnd  die  obern  zwo  bof- 
stet  pei  dein  baus  dacz  Stoizendorf  —  da  man  dem  Gotsbaus  vnser 
▼rawn  binez  Newnburcb  dreizzich  pbenning  yon  dient  an  sant  Micbels 
tag  zu  rechtem  Gruntrecbt  Jansen  dem  Redeprunner  vnserm  8un 
tÌt  Sibenczieb  phant  pbenning  wienner  rounzze.  Also  besebaiden- 
leich ,  daz  icb  —  daz  of!  genant  leben  von  im  iSsen  scbullen  In  drein 
Jaren  vmb  Sibenczieb  pbunt  wienner  munzze,  Aucb  wer  daz  Leben 
ron  im  list ,  der  scbol  die  selben  pbenning  nemen  ynd  scbol  dorvmb 
ein  gult  cbaufTen,  vnd  scboi  daz  gescbeben  mit  des  oft  genanten  Jan- 
sen  msers  sons  dea  Eltern  rat  ynd  willen.  Er  scbol  aucb  daz  yorge- 
nant  Leben  nicbt  auz  der  bant  geben ,  yncz  daz  im  die  gult  werd 
in  geantwurt  an  alien  Cbrieg,  ynd  scbol  aucb  die  selb  gult  inne 
bftben  yncz  an  sinen  tod.  Wer  aber  daz,  daz  er  beut  oder  morgen 
nicht  Enwer,  so  scbol  die  selb  gult  balbey  erben  an  yns  oder 
an  ynser  erben ,  vnd  mit  dem  andern  balben  Tail  scbol  er  scbnf- 
fen  pei  seinem  Lemptigen  Leib ,  waz  er  well  —  Wer  aber  daz ,  daz 
ieb  —  daz  ofl  geuant  Leben  ynd  waz  dar  zu  gebort ,  nicbt  iSsen 
moebten  nocb  woUten  in  drein  Jani ,  So  scbol  ez  dem  offgenanten 
Jsnsen  vnserm  suo,  dem  Eltern  vervalln  sein  an  alien  Cbrich  —  Wer 
ayer  »  daz  Er  nicbt  beraten  wurd  Cburczleicb,  Oder  daz  er  die  Prie- 
Biersckaft  venoarcht,  oder  daz  er  nicht  priester  woU  ìcerden,  des 


Digitized  by 


Google 


272 

goi  niehtgeb.  So  schol  er  die  Torgenant  gn\U  oder  dai  Lehen  werfen 
in  gleichea  Erbtail ,  ynd  schol  ala  gflten  tail  haben  ala  andre?  sein 
Geswistreìd.  Ynd  dai  die  red  also  Stet  mczebrochea  beleib,  geb  wìr 
in  disen  prief  verngeU  mii  mein  Stephatu  des  Redeprwmer  Inngel 

Vnd  nùt  tneins  éuns  Clutalnn  insiyci y    vad  ttul  mvlnìi  uyattna  iamn 

Inngel  dea  Inpruchker  vnd  mit  meins  mns  Vlreich  ImigeU  vnd  mit 
meins  mn»  Jamen  Insigel  des  Jungern.  Vnd  mit  des  Ptirchherren 
ze  den  zeUen  Probat  Rudweins  Insigel  von  Newnburch  —  Der  prief 
iat  geben  —  Tausent  Jar,  drevhundert  Jar  darnaeh  in  dera  Newn 
md  Dreizzigisten  Jar  an  vaser  Trawn  tag  ze  der  Chmodauss. 

CbtH«ltriiB  Arefairi  III.  fel.  49.  k. 

CCLXXX 

Eitenreich  von  Hadmartdorf  ffibt  dem  Stifte  den  Hofzu  Hadmarsdorf  und 
drei  Lehen  %u  Rizendorf  auf. 

Dat  24.  Aprii  1339. 

Ich  Eisenretch  von  Iladmanstorf,  ?nd  ich  Offmei  sein  Haus- 
vrawe  vnd  alle  vnser  Erben  Vergehen  —  Daz  wir,  —  vnserm  gene^ 
digen  Herren  Probst  Rùdwein  vnd  dem  Convent  gemain  ze  Neun- 
burch  vnsern  hofze  Hadmanstorf  U^hen  aufgegeben,  der  vnser  Aigen 
ist  gewesen,  da  wir  aufsiczen  ze  widerleg  dez  Hofes,  den  niein  Her- 
ren den  Vrawen  ze  Tubi  gegeben  habent ,  Vnd  schuln  in  da  ierlei- 
cben  von  dinen  alle  iar  zwaintzicb  phenning  grunt  recht  an  sant 
*  Michahels  tag,  vnd  haben  in  auch  gegeben  dreu  Lehen,  daz  aygen 
ist,  ze  riizendorf,  die  wir  gechauft  habent  auz  der  Zech  von  Perche 
toUzdorft  vnd  dienent  alle  Jar  virzehen  schilling  phenning,  die  vns 
vnser  genedigister  Herr  Probst  Hudwein  vnd   sin  Convent  her  wider 

gelihent  haben  zu  rehtcm  Lehen  vns  vnd  vnsern  Erben Vnd  zu 

einen  woren  vrchunde  —  gib  ieb  —  disen  prief  versigelten  mit  mei-- 
nem  Insigel,  vnd  mit  der  Erweren  Herren  Itisigel,  hem  Gerungs 
dez  Chols,  vnd  hem  Haugen  dez  flócz  ze  den  Zeiten  Richter  ze 
Neunburch  —  geben  Dreuczohen  Hundert  Jar  vnd  in  dem  Neun  vnd 
dreizzigisten  Jar  an  sant  G&rgen  tag. 

Orìff.  Perff.  (Rcp.  Vel.  ■.  4.  fol.  tU.) 

Dr«i  kletnere  hin^fnde  Sirgel  in  f«lb«B  Wachi.     Dai  crtte  Ut  •eekt«ekìf  ait  écr  UBWknfl; 

f .  8  .  EISENREICH  .  DE  .  RIZIDORF  (alt*  ■wkt,  wie  ia  Ut  Urk«B4e,  tm  HaiaMatoH).  Dm  BckiU 

«nthilt  Raaten  io  der  Stelluog,    wir    ci«  Moa.  R«ie.  Voi.  ni.  Tab.  IV.  p.  SR2.    ■.  tS  aiditter  wtmt. 

Dia   rnade   Sir^el     Gfrnn^'s   ist    bekannt.      Daa   drìttf,    ae«ba«eki(^a  f  .   8  .  HU60NI8  .  FLOFT.  i« 


jrnea  bei  D«ell.  Ei«.  Gradai.  Tab.  XXIi.  ■.  408  Ualieb. 


Digitized  by 


Google 


273 
CCLXXXI. 

BeriMàhrUf  i€9  Merr.  Hofrkkten  Weiehard  v&n  Toftpèl  Hker  einm 
ìVeÌM§mrtem  su  Bimmh§r§, 

Dtt  ¥riem  28.  Mti  i$S9. 

Ich  Weychart  von  Topel,  ze  den  zeiten  hofrichier  in  Otter- 
reich  Tergihe — Daz  vrow  MaechihiU^  hem  Fridreichs  Tochier  von 
Riczendarf  hìncz  Hainreichen  dem  Sakche  Richter  %e  Newnburch 
so  Unge  Yor  mein  in  rechtem  hoftayding  gechlagt  hat  ymb  einen 
weingarten  an  dem  Pàsenperg,  den  man  nennet  den  Cebinger,  daz  si 
den  selben  weingarten  mit  rechtem  recht  in  die  vron  pracht  ynd  dar 
nach  in  dem  nichsten  hoftayding  nach  der  ttoq  chom  der  egenant 
Hainreich  der  Sakch  nicht  •  daz  er  den  weingarten  Terantwfirtt  hiet, 
ala  er  ze  recht  solt.  Do  chom  die  egenant  rrowe  Maechthilt  vnd  pat 
mit  Yorsprechen  yragen ,  waa  recht  wer.  Do  wart  ir  von  den  Lant- 
herren  ertailt  vnd  vervolget  mit  vrag  Tnd  mit  yrtail,  Seid  der  egenant 
Hainreich  der  Sakch  den  vorgenanten  weingarten  nach  der  Tron  nicht 
Terantwflrtet  hiet»  ala  er  ze  recht  solt  Ich  solt  die  Torgenanten 
Trown  Maechtilten  des  yorgenanten  weingartens  gewaltich  macheo 
Tnd  an  die  gewer  seczen ,  vnd  solt  aucb  ir  den  der  Herczog  schir» 
men  •  als  des  Landes  recht  wer  in  Osterreich.  Daz  ban  ich  getan  mit 
Trchvnde  diczes  priefes,  Der  ist  geben  ze  Wienne  —  DrcTzehen 
hundert  Jar  in  dem  Newn  vnd  Dreizzigistem  iar  des  freytags  nach 
Tnsers  herren  Leichnames  tag. 

CUrtalarlM  Ar^H  Ul.  M,  M.  ■. 

Mecktild  TOB  Riseadorf  ktm  bereitt  la  der  Urkonde  Tom  6.  Deeember 
im  (Nr.  160)  Tor.  Bei  Heinridi  dam  Sakt  fehlt  dia  ■ihere  BesaiehMiag»  éoék 
«aìtei  die  Urkiuide  SM  t«e»  date  «iter  Neubarg  KerM«b«rg  la  fentekea  itt 

ccLxxxn. 

VMeh  KmBttUl^  der  SdkreiUr,  verkmmft  9€hun  Weim$miem  «n  Grimaim§ 

dem  Paul  ven  Orinsùng, 

Dtt.  Wien»  3.  Avgutt  1339. 

Ich  Rmdk  der  ChnAtel,  der  Schreiber,  md  ich  DffmtUeem 
kausvrow  wìr  Terieben  —  Daz  wir  —  mit  vnsere  Perckkerren  hant 
Pruder  Npcias  von  Regenepureh,  zu  den  zeUen  Comitevr  dee  kmte 
dmcz  eand  Jokanne  in  der  CkernerstraMee  ze  Wienne  yerehauft  haben 
TDsem  weingarten,  der  da  leit  ze  Grinctinge.  da  man  alle  iar  Ton 
dìent  Seehs  wienner  pheunìng  fur  Perehrecbt,  far  Toytrecht  und  fur 

FoiiU*.  XIV.  |g 


Digitized  by 


Google 


274 

rehent  rnd  nicht  mer,  vnd  leit  ze  naechst  des  Chrephleins  weingarteD 
—  ?mb  fumf  vnd  vierczich  phunt  wienner  phenning  —  Dem  Erbern 
Manne  Pauln  von  Chinczingen  vnd  seiner  hausprown ,  vrown  Gè- 
drauten  —  Danimb  so  geben  wir  in  disen  prief  —  verngilt  mtt 
vnserm  ìnsigU  vnd  mtt  vnsers  Perchherren  Insigil  des  vorgenanten 
Prueder  Ngclas  von  Begempurck  vnd  mk  hem  Perckiolds  InsigU, 
des  Gerstenpauehs  vnd  mit  herm  Eòerkartes  Insigil,  ze  den  zeiten 
Staischreiber  ze  Wienne  —  Diser  prief  ist  geben  ze  Wienne  — 
Dreuzehen  hundert  iar  dar  nach  in  dem  Nevn  vnd  Dreizzigisten  Jar 
an  Sand  Stephans  tag  in  dem  Snit. 

Cbartilirinn  Ar«fcm  m.  M.  191.  m. 

In  spSieren  stiftl.  Urkundeii  erscheint  tod  dem  JohaoniUr  -  Orden  : 
1456.  MooUg  Tor  Ostern.  Andre  Gìger,  ComUiur  in  der  KSrnersfrass. 

ccLXXxm. 

Weirnehentt-PrivUegium  Ucr%og  Alhreehft  IL 
Dttt  Wien,  1.  September  1339. 

Wir  Albrechi  von  Gots  Gnaden  Hertzog  ze  Osierreick,  ze 
Steyr,  ze  Kernden  Veriehen  —  daz  wir  angesehen  haben  den  Geb  re- 
sten,  den  der  Erber  Geistlich  Man  Brobst  Rudwein  vnd  daz  Capitel 
des  Gotshaus  ze  Newnburch  von  Vbriger  gastung  Vnz  ber  gebabt  hat 
vnd  noch  hat  vnd  den  emzìgen  Vnd  erbern  Gotsdienst,  den  die  Chor- 
herren  teglichen  in  dem  Gotshaus  habent  vnd  auch  dadurch,  daz  den 
selben  Gotghauses  geli  alter  meUt  im  Wein  leti  vnd  der  ofte  ververt, 
haben  wir  dem  selben  Brobst  vnd  alien  seinen  nachcbomen  vnd  dem 
Gotshaus  ze  Newnburch  di  gnad  getan,  Vnd  tun  auch  mit  disem 
brif,  daz  des  Brobstes  vnd  desselben  Gotshauses  ze  Newnburch 
zehentner  ze  der  Heiligenstat ,  ze  Nusdorf,  ze  Grinzing,  ze  Obem 
vnd  ze  nidern  Sifriftg,  ze  Salmanstorf,  ze  NewsHfì  vnd  ze  halben 
Toblich ,  daz  in  die  pharre  ze  der  heiligenstat  gehort  cdle  Presse 
besuchen  mugen  vnd  sullen  in  dem  Lesen ,  vnd  nach  dem  zebent  da 
vragen.  Man  sol  auch  denselben  Zehentnern  alle  Cbelr  vnd  g»dem 
auftun»  da  Wein  innleit,  als  ex  dai  Goteahaas  mit  alter  gewonhttt 
herbracht  hat,  daz  aie  den  Zebent  deater  Chuodlicher  gevodern  md 
genemen  mugen  md  in  dester  reehter  gezehendet  werde.  Vnd  dai 
demselben  Brobst  vnd  seinen  oachebomen  md  dem  Gotshaas  te 
Newaburch  diselb  gnad  von  Vnsern  erben  ynd  nachcbomen  f&r  bat 


Digitized  by 


Google 


275 

also  stet  Tiid  ynsebrochen  beleib ,  dar  vber  —  geben  wir  disen  brìf 
ver$igeUen  mit  vfuerm  anhangunden  Intigel,  der  geben  ist  %e 
Wienn  an  sand  Gilgen  tag  —  dreuzehenhundert  far  darnach  in  dem 
Newn  Tnd  dreuzigìaten  Jar. 

Orìff.  P*rf.  (Pr«t.  IL  ■.  8)  nmà  Ckartalariu  Arehiri  IIL  tei.  85.  b.  Du  BeitMvi«rtl 
Albr««k('s  hiaft  ■•  «iMr  fclbca  ScUMMkaor. 

ROckaichtIich  des  Zeheota  von  Klosterneubarg  und  Krìieodorf  warde 
dem  Stifle  das  gleiche  Prìrilegiam  ron  dea  Herzogen  Aibrecht  II.  und  Otto 
19.  Octob.  1335  ertheilt.  (Fischer  IL  362.) 

CCLXXXIV. 

VerziMhrief  Miehaeì$  von  Siemdorf  gegtn  PropH  Rudwein,  Peter  den 
F^eUinger,  Wigant  van  Kri%endorf  uni  Pilgrim  den  Rot. 

Dat  29.  September  1339. 

Ich  Michel  van  Symdorf  Tnd  meìn  erben  verìeben  —  Daz  ich 
ynd  mein  erben  alien  den  Chrieg  ynd  alle?  die  ansprach  gancz  Tnd 
garlazzen  baben,  de?  Icb  ynd  mein  erben  gebabt  baben  gegen  den 
Erbern  Henren  Probst  Mudwein  vnd  dem  Gotsbaus  ze  Newnburcb 
ynd  gegen  Petrein  den  Vreisinger  Tnd  gegen  Weiganten  von  Chri- 
tendotft  Tnd  gegen  PUgreim  den  Ròten  merchlin  9vn  von  Wten  — 
also  daz  si  f&rbaz  di  Torgenanten  Herren  ledich  Tnd  Trey  sein  Ton 
aller  anspracb  Ton  mir  oder  Ton  meine  erben ,  oder  wer  der  wer» 
der  Cbam ,  Vrcbund  fArzfig  jgegen  diser  sacb  —  daz  die  gancz  ynd 
gar  tot  sei  —  Daruber  gib  icb  —  dìsen  prief  vertigeU  mit  meinem 
vnd  mit  meinez  aydem  Dietreich  dez  Gileiz  insigel  vnd  mit  der 
erbern  Ritter  Insigel,  hem  Gervnges  des  Choln  vnd  Hem  Haugen 
dez  floyt,  der  zu  den  zeiten  Richter  zu  Newnburch  waz  —  Der 
prief  ist  geben  — Taasent  Jar  Dreahundert  Jar  darnach  in  dem  Neyn 
ynd  dreizzigisten  Jar  an  sand  Michels  tag. 

Chartal.  Arehiri  Ili.  fol.  108.  a. 
Di«trì«li's  VM  OilcU  Siefcl    UàtX   ùek   b«i    Warabraid  Colleclaoea   OeiMl.  ad   eap.  XH. 


CCLXXXV. 

Peter  ^  Pfarrer  %u  Eberedorf,  tckenkt  dem  Stifte  einen   Weingarten  %u 
Kloeterneuburg, 

Dtt.  1339. 

Icb  Peter  zu  den  zeiten  Pharrer  ze  Eberstorf,  daz  da  leit  auf 
der  Tùnawe  peg  weytenekeh  yergicb  —  daz  ich  —  durch  got  ynd 

18* 


Digitized  by 


Google 


276 

dureh  meioer  sei  rnd  meiner  Torrordern  seien  willen  ledìchleich 
gebeo  hab  aioen  weingarten ,  der  da  leit  an  der  Chel  ze  noechst 
d«iD  weingartea,  der  da  haizzet  die  Prueclt,  ist  ein  halbs  Jeuch,  deo 
ieb  rmb  mein  [ediges  freies  gut  gechauft  haa,  daz  ich  geben  mocht 
baben,  wem  ich  wolt,  mit  hern  Hartmannes  hant,  der  zu  den  zeìten 
Ohrister  Clielner  vnd  Oberr  Ckamerer  des  Chlosters  ze  Newnburch 
wti,  der  dez  selben  weingarten  von  der  obem  Chamer  tcegen 
Perehmaister  ist,  wan  er  auf  die  obem  Chamer  gehort  den  Erbern 
geistleìchen  Herren,  dem  Brobst  vnd  dem  Convenl  gemain  vnserr 
Trawen  Gotsbaus  ze  Newnburch  durck  der  lieb ,  die  ich  zu  dem 
$elòen  Gotshaus  han  —  Vnd  dez  zu  einem  rrchund  —  gib  ich  in  disen 
prief  versigeUen  mit  meinem  Insigel  vnd  dez  vorgenanten  ffari- 
mamies  Insigel  —  ist  geben  —  dreuczehen  hundert  Jar  vnd  in  dem 
Newn  ynd  Dreizzigisten  Jar. 

ChartBliriaM  AraUvi  III.  r«L  140.  a. 

HartauDD,  der  frOher  ala  Oberkellner  erschien,  k5mint  oun  tugleich 
alf  Oberkammerer  des  Stiftes  ror.  In  etoer  f.weiten,  im  Chartular  unmiUelbar 
folgeaden  Urkunde  schenkt  derselbe  Ebersdorfer  Pfarrer  aua  gleichem  Beweg- 
gmode  dem  Stifte  „ainen  weingarten,  der  da  leit  an  der  Ckaiekìeiten  ze 
naéchai  an  dem  weingarten,  der  da  haizzet  der  gmerher  vnd  ist  ein  halbs  Jeuch 
—  mit  hern  SymonM  hant  de%  alten  ricìUer  ze  Newnbur^  Chlo*terkalt>en** 
«■ter  dessen  und  dea  Schenkera  Siegel.  Dat.  1339. 

CCLXXXVI. 

Jmk^b  vffH  Edam  revernrt  dem  Siifte  die  Bestiftung  seiner  BeHt%ung  %u 

Grinzing. 

Dtt  e.  JMQtr  1340. 

Ieb  Jacob  van  Edam,  Purger  ze  Wietme  vnd  ieb  Chumigumi 
$em  hausvrowe  wir  yerìeben  —  Tmb  die  Tier  pbunt  geltes  Porch- 
reebtes ,  Die  wir  gechauft  baben  von  Marcharten  dem  Laurein  vom 
Grinczingen  vnd  seiner  Hauevrawn  Gedrauten  Tod  irn  Erben  auf 
imi  bause  vnd  bofstat  vnd  garten»  ala  wir  prief  ynd  bantreaten  Ton 
In  danrber  baben,  die  aev  yns  dient  alle  iar  ae  zwain  zeiten  zwai 
phant  an  aant  Georgen  tag  ynd  cwai  pbunt  an  aant  Miebela  tag  ala 
Parcbreebtea  reebt  ist ,  ynd  des  der  Erwirdige  berre  Brobet  Réd- 
wein  ze  Newnburch  Gruntberre  iat,  Dem  man  dient  alle  iar  ze  Gnmt- 
recbt  acbtzeben  wienner  pbenninge  ao  bescbaidenleieben,  Ob  das 
wer»  da%  vn»  daz  selòe  gui  verviel,  ala  ynaer  prief  aagt,  daz  wir 


Digitized  by 


Google 


277 

daz  bestiften  schuUen  mU  ainetn  gemaynen  pider  manne,  der  dem 
Gùt$hau8  vnd  auch  vns  nucze  vndgui  sei  an  allez  gever.  Daz  loben 
wir  se  leisteii  mit  msern  trewen.  Vnd  geben  dem  Gotshaus  ze  Newn- 
boreh  daruber  disen  prief —  yersìgeltcn  mit  vnaerm  Insigel.  Der  prief 
Ì8t  geben  —  dreuzehen  handert  iar  darnach  in  dem  yierczigisten  Jar 
an  dem  Perchtage. 

Ckartalariu  ArekiTÌ  III.  tei.  88.  b. 

DieUrkoide  leigt  Propst  Radwein**  Sorgfalt,  dtss  die  StifUeinkOnfle  nicbt 
darek  deo  Ab^ng  bestifteter  Holden  vermindert  werden. 

ccLxxxvn. 

Simon,  RiMer,  und  der  Ruth  der  Stadi  KÌo$temeuburg  reveniren  cine 
%um  StadtipUale  gemaehte  St%ftun$, 
Dat  Klosterneuburg,  25.  Jtnutr  1340. 
leh  Symon  zu  den  zeiten  Richter  vnd  wir  der  Rat  der  Purger 
hie  ze  Newnburch  Chlosterlialben  yerieben  —  daz  vn^er  Spitalmeister 
in  dem  Lederpach  Vrawn  Helenn  vnd  irm  Ohaim  Chunrad  begen 
sol  alleT  Jabr  ewicbleicb  daz  selgeret  von  dem  pbunt  geltes  vnd  dien- 
atea ,  daz  Chunrad  vnd  Vlreich  Velbrechts  mn  ped  von  Chrizendorf 
yrawen  Heien  ynd  irm  Oheim  Chunrad  gechaufl  habent  auf  dem  Jeucb 
Weinwacbs  in  dem  Zinne,  Daz  sol  vnser  Spitalmaister,  swer  der  ist, 
legen  vnd  taiien  ?nder  die  Siecben  in  dem  Spìtal,  als  vere  ez  gelangt, 
als  ir  prief  sagt,  den  seu  dem  Spifal  dar  vber  gegeben  babent.  Wcr 
dar  yber  ?nser  Spitalmaister  savmig  daran  —  so  suln  sicb  ?rawn 
Helenn  ?nd  irs  Obeims  Chunrats  naeobst  Erben  desselben  pbunt  gel- 
tes Tnd  dienstes  vmlerwinden ,  vnd  suln  daz  selb  pbunt  geltes  geben 
auf  ein  ander  Gotsbaus,  wo  sev  binwellen  —  Des  geben  wir  disen 
prief  —  Yersigelten  mit  vnsrer  Stat  Insigel  —  Dreutzeben  bvndert 
Jar,  dar  nacb  in  dem  vierczigistem  Jar  an  sand  Pauls  tag  als  er 
bechert  wart. 

CliarUlariM  Archifi  III.  fot.  124.  a. 

Hier  eraebeint  luerst  in  den  stìftl.  Urkonden  dat  Stadtspital  am  Leder- 
baehe,  mit  seìneni  Spitalmeister,  aach  ein  neuer  Stadtrìchter  Simon  an  der 
Stelle  Hugo**  Ployt 

ccLxxxvm. 

Jmkoh,  der  Sekreiher,  verkamft  dem  Stifte  einen  Oelddiemi  %u  Kle$(er' 

neukurg. 
Dat.  13.  Mftn  1340. 

Ich  Jacob  vrawn  Jeutten  der  Schreiberinne  svn  vnd  icb  katrey 
$ein  kaatvrowe  wir  verieben — Daz  wir  —  mit  vnserM  Perchmaisiers 


Digitized  by 


Google 


278 

hem  Petrem  hant  de%  fìreynnger,  tu  den  zeiien  hofirnaister  dea 
GoteshoM  hie  %e  NewrUntreh  Tercbauft  haben  ain  phuot  ewiger 
phenning  gnlt  auf  Toserm  halben  Jeacb  weinwacbs ,  dai  da  leit  tu 
dem  aeckerlem  zenaecbst  Ckunrai  dem  Czistel,  Dem  Erbern  maDne 
Gundolien  in  der  waliehffazzen  vod  $einer  haMtvroum  vrattm 
Àgneien  —  den  man  daz  aelbe  phunt  geltes  von  dem  egenanten 
weingarten  allev  iar  an  sand  Merteins  fag  dienn  sol  —  aucb  haben 
wir  —  vrey  wal,  das  phunt  geltes  ynd  dìenstes  ab  zelSsen  ynd  ze 
cbauffen  in  dem  PArcbyrìd  hie  ze  Newnborch  aufeìn  eribe,  ez  sei 
Purchrecht  oder  Perehrecbt,  daz  den  dienst  daz  phunt  geltes  als  wol 
getragen  mftg  —  Dea  geben  wir  —  disen  prief  —  venigelten  tnii 
tnein  Jacobslntigel  vnd  mit  vnsers  Perchmaisten  hem  Petreina  det 
frey$ingeT  IrmgeL  Der  prief  ist  geben  —  dreuezeben  hnndert  iar» 
darnach  in  dem  yierczigistem  iar  dea  Montags  nach  sand  Gregorin  tag. 

Chart«lari«B  Arebifi  m.  IST.  a. 

CCLXXXIX. 

Georg  ier  8cknavtmuf  verkaufl  dem  Stifte  BeH(%ungen  mi  Kri%emlorf. 
Dai.  23.  Aprii  1340. 

Ich  Gdrig  der  Snaizauf  ynd  alle  mein  Erbcn  wir  Vergehen  — 
daz  ich  —  Verchaufl  han  mefnen  tail  aa  meinen  Werd  Vnd  den 
Pauragarten  vnd  die  Schuet  ynd  dcti  Werd»  der  d»  haist  der  Rùren- 
zagel,  vnd  der  da  leit  an  dem  alten  hof  Ynder  Mukerawer  Perig 
vnd  dient  den  Erbern  Leuten  Weiganten  Fridreichs  Sun  hinderm 
dorfe  ein  balb  phunt,  vnd  franzen  Cholmans  Sun  von  La  zwelìf  vnd 
ein  balb  phunt  Wienner  phenning  alle  Jar  an  sand  Micbels  tag  ze 
rechten  Purchrecht ,  vnd  nicht  mer ,  dem  Erwirdigen  berren  Proèmi 
Rùdwein  ze  Neunburch  vnd  dem  Convent  doselben  Vmb  hundert 
phunt  vnd  vmb  zehen  phunt  Wienner  Munzze  —  vnd  dar  vber  so  gib 
ich  In  disen  href  —  versigeU  mit  meinen  Insigel  vnd  mit  meiner 
Yorgenanten  Purchherren  Insigel  Weiganz  vnd  Frantene  vnd  nUt 
der  Erbern  Bitter  insigeln  hern  Gerungs  dez  Choln  vnd  mii  kem 
Haugen  dez  Vloyz  —  geben  nach  Christi  gepurt  dreuzeben  huadert 
iar,  darnach  in  dem  Vierzigisten  Jar  an  sant  Gorigen  abent. 

Orif.  P«rr.  (Pret.  II.  ■.  ISS)    «ad  Ckirtal.  Arahirì  HI.  Col.  Ifl«.  a. 
Die  8i«(el  tind  mit  Aasaahmc  zweier  bekaant.   Dat  ertle.  raide,  ail  der  Untebrìlt  :    •^  .  S  • 
OEORH  .  SNATZAVF.  rnthilt  eioen  lafreeht  ■ekreitenden  Lowea.     Dm  dritte,  ^leichfeUe  nm^  ,     ^  ^ 
S  .  FRANCISCI  .  DE  .  LA .  xeigt  drei  Blanen ,  derea  Stiifel  «atea  re rbaadra  eiad. 


Digitized  by 


Google 


279 

Im  foIg«ade»  Jàkn  nimnit  denelbe  G«org  Soaìianf  die  Terkiafton  Grond- 
•lAtke  Ton  dem  Stifle  in  BesUnd  am  10  Pfand  Wiener  Pfennige  (Chart  IH.  f. 
113.  t).  Zafolge  dieser  Urlrande  ist  der  in  frfiheren  Urkanden  oft  rorkom- 
OMnde  Wigtnt  Ton  Krixendorf  ein  Sohn  Frìedrìeh**,  dea  Sohnes  Wigtnfs. 


ccxc. 

Her%og  Alhreekt  II.  tprickt  den  Hoehwerdhei  Klottemeuburg  demSHfte  «m. 
Dei  Wien,  15.  September  1340. 

Wir  Alàrechi  van  Gota  Gnaden  Berzog  ze  Osierreich,  %e 
Steyr^  vttd  ze  Kemden,  Herre  in  Chrayn,  aufder  Marich  vnd  ze 
P&rienaw,  Grafze  Eabspurch  vnd  ze  Chyburch,  Lantgrafze  Ehaz- 
zen  vnd  herre  ze  Phyrt  Veriebea  vnd  tao  chunt  ofTenlìchen  mìtdìsem 
brief,  daz  Wir  wol  beweiset  md  ennant  sein,  Ynd  auch  ?ns  des 
Erehennen  Vmb  den  Hochwerd  bei  Newnburchf  der  weilent  de$ 
SiMisen  gewesen  iei,  daz  der  yod  auch  die  Aigenschaft  desselbeo 
Werdes  des  Gotshawses  ze  Newnbarch  gewesen  ìst,  Vnd  den  Probst 
vnd  den  Convent  daselbs  ze  recbt  angeboret,  danrmb  so  baben  Wir 
die  Aigenscbaft  desselben  Werdes  demselben  Gotsbaus  ze  Newnburcb 
widergeben*  Vnd  geben  aucb  mit  disem  brief,  Vnd  Verzeiben  auch 
yns  derselben  Aigenschaft,  oh  Wir  dbaìn  recbt  daran  bieten,  also, 
daz  Probst  Rùdwein  ze  den  zeìten  Probst  ze  Newnburcb  ynd  der 
Convent  vnd  alle  ir  nachcbomen  desselben  Gotsbauses  ze  Newnburcb 
denselben  Werd  ynd  die  Aigenscbaft  mit  Schut  vnd  mit  Vischwaid 
vnd  mit  allem  dem ,  daz  darzu  gehóret,  fSrbax  ledicbleichen  baben 
sulln  »  alz  di  dazselb  ir  Gotsbaus  ze  Newnburcb  Yorgobabt  bat ,  ynd 
bestetigen  in  daz  fur  yns  ynd  ynser  erben  ynd  nachcbomen  mit 
Vrchund  des  brìfs,  der  geben  ist  ze  Wienn  an  Vreytag  nach  des  Hei- 
ligen  Chreutztag  ze  Heribst  —  dreuzeben  hundert  lar,  damach  in 
dem  Yierzgìsten  Jar. 

Oriff.  Ptrf.  (Prof.  H.  a.  IM)  mnd  ChaHalar.  Arehiri  III.  Col.  119.  a. 
Ihit  B«it«raftg«l  AUbrcaht't  kiaft  aa  daer  frla-rathea  ttìdltfaaebaar. 

CCXCL 

Eherkard  vn   WmOtee  be^eugi,   dau  er  von  dem  SHft^  kUe  fitr  seime 
L^enmteit  die  ZehentfreHUit  $einer  Wein§àrten  erhmUen, 
Dai.  27.  September  1340. 
Ich  Bberhart  van  WaUse  ze  den  zeUen  Haubptman  ob  der  Ens 
▼ergich  —  daz  der  yìl  Ersam  Herr  Brobst .  .  yon  Newnburcb  Vnd 


Digitized  by 


Google 


280 

die  Chorherren  daselbena  mir  durch  reefate  triw  Yiid  gunst  den  cehent 
se  Newnburch  alien  von  meìnen  weìngarten  lazzen  habent  zu  meioen 
tegen,  ala  meinetn  Vateneligen,  Hem  Eberharten  von  WaUe,  Ynd  hab 
oucb  nicbt  mer  Debain  recht  Ich  nab  mein  Erbea  hincz  ze  den  Yor- 
genanten  Herren  nach  meinen  tod  •  Denn  als  yil  mein  Erben  durìch 
lieb  ?nd  Dinst  ron  in  gebaben  roagen  :  an  dem  Torgenanten  Zehent, 
ynd  dea  ze  Yrcbund  gib  Ich  den  brief  verngeUen  mit  meinen  IneigeL 
Datum  Anno  Domini  Millesimo  €€€<*  Quadragesimo  feria  quarta  Pro- 
xima  ante  Michahelis  Archangeli. 

Oriff.  ftrg.  (Rep.  Vet.  ■.  10.  fel.  1S6)  •ma  Chartal.  Arehiri  III.  M,  144.  a. 

KleÌBM  rmmitt  SÌ«f«l  ìm  fr\htm  WMÌit  •■  •!■•■  PercnaMlstrcifra.  Eia  k*i«i«rter  ■•!■. 
wi*  bei  Habar  Tah.  XTIII.  ■.  S  nmÀ  Baathaler  Reeentat  Areb.  Caspil.  l^b.  XLTM.  a.  17.  Uascbrift: 
f  .  8  .  EBERHARDI  .  DE  .  WALDTSE. 

Eberhard  III.  von  WaUee  war  ron  H.  Otto  euid  Haaptmano  dea  Landea  ob 
dar  Enna  emannt  worden,  uod  tst  der  Grfinder  ron  SSaaenatein.  Cf.  Link 
Annal.  Clareralt.  T.  I.  p.  695.  col.  1.  Hanthaler  Fast.  T.  II.  a  pag.  306  nod 
Hoheneek  Part.  IIL  p.  813.  Seine  Weingftrteii  lagen  «m  Naaadorf  heram  ond 
werden  im  Aohange  Nr.  VII!  eraichtlich  gemaeht. 

CCXCII. 

otto  der  Sehsk  verkauft  Ortolf  dem  SchlHeeler  $ein  Htnu  im  Oraekofnm 
Kleetemeuhurg. 

Dat  a.  1.  28.  September  1340.  ^ 

Ich  Ott  der  Schekch  vnd  Ich  AgneB  sein  Hausvrowe  Veriehen 
—  Daz  wir  —  vnd  mit  vnsere  amptmannes  hant,  des  erbem  Ritters 
hem  Dietreichs  von  Chrtczendorf  recht  vnd  redleìch  mit  fuerzìcht 
verchauft  haben  vnser  haus,  da  von  man  alle  iar  dìent  ze  gruntrecht 
ein  halbes  phunt  wienner  phenninge,  Scchczig  phenniog  an  saot 
Michels  tag  vnd  sechezich  pbenning  an  saiit  Gorgen  lag,  rn&  leit  ze 
Newnburch  in  dem  Grashof —  dem  erbem  manne  Ortolfen  dem  Slu%^ 
ler  vnd  seiner  hausvrowen  Reiczen  —  vrob  hundert  phunt  vnd  vmb 
zehen  phunt  wienner  pbenning  —  vnd  g'hf^n  \n  (ì^r  vhpr  —  *^isen 
prief  versigelten  mit  vnserm  Insigel  vnd  mit  vnser$  JmptmanneM 
Insigel  des  vorgenanten  hern  Dietreiche  von  Chriczendorf^  vnd  mit 
der  erbern  Bitter  Insigel  hem  Jansen  des  Chaelennaieter  vnd  mU 
hem  Purchhartes  Insigel  des  chneua^l,  vnd  mit  hem  Bainreiehes 
insigel  von  Swaundekke  —  Diser  prief  ist  geben  —  Dreutzehen  bun- 
dert  Jar  in  dem  viertzigislem  iar  an  sant  Michels  abent 

Cbartalariaa  Arcbivi  HI.  foL  IS4.  b. 


Digitized  by 


Google 


281 


ccxcra. 

Welfkmri  de$  AUer  8Hftmn§  in  dai  OhUtiami  dc9  SHflei. 

Dtt.  KlosUrneubvirg  1340. 

Ich  Wolfhari  der  Àker  Tod  ich  €reÌ9el  $e{n  Hautvrawe  verìe- 
hen  —  das  wir  —  TDser  gesclieft  getan  vnd  geschafl  haben ,  ala  her 
naeh  geaehnben  atet  .  .  Dez  ersten  schaff  wir  —  auf  Toserm  wein- 
garteo  in  dem  weingrabetit  dez  ein  virtail  ìst»  vnd  ein  halbe?  rahen 
leit  zenechst  Eberlein  dem  pater  rìer  phunt  Tnd  sechs  scbilling  gtllt 
wienner  pbenning  in  vnserer  herren  der  Ckorherren  Oblay  %e 
Neunburch^  Àlso  daz  der,  der  ze  den  zeiten  OhlaymaUter  i$t,  alle 
tag  drey  pfenning  gehen  schol  dem  prietter,  der  vronampt  tingi 
auf  dem  vron  Alter  in  vnser  vrawn  goczhaui  ze  Neunburch,  Also 
beschaìdenleich ,  ob  ich  vorgenanter  Wolfhart  nicbt  enwer,  so  schol 
meiner  egeoanten  Hausvrawn  vrawe  Geisel  den  egenanten  weìogar- 
ten  ione  haben  mcz  an  iren  tod  —  vnd  schol  die  weìl  si  lebt,  die  Yor- 
genanten  Wer  pfunt  ynd  sechs  scbilling  raicben  md  geben  in  die 
Oblay  —  md  wanne  die  vorgenant  Geisel  mein  Hausvrawe  nicht  enist, 
so  schol  der  vorgenant  Weingart  —  den  Torgenanten  Chorberren  in 
die  Oblay  ge?allen,  Tnd  schol  danne  der  Oblaymaister  alle  die  reht 
da  Yon  begen,  als  Tor  geschriben  ist»  wer  aber,  daz  ibi  vber  wirt, 
90  sehol  der  Oblaymaister  vnd  die  Chorherren  mir  Wolfkarten  vnd 
meiner  hauevrawen  do  von  einen  Jartach  begen  nach  iren  trewen. 
Dar  za  schaff  wir  mer  vnsern  weingarten ,  haist  die  Egsnein  phait, 
ist  ein  balbes  Jeach ,  leit  auf  der  rronpeunt  ze  nacbst  dem  Schàn- 
pueker  rnd  dient  ein  phunt  pfenning  an  sand  Gdrgen  tag  dem 
Erwern  man  Chunrat  dem  hagenprunner  —  vnd  schol  der  Oblay- 
maister vnd  die  Chorherren  zwen  Jartag  do  von  begen  —  vnd 
aebol  der  Oblaymaister  an  den  zwain  Jartegen  einem  igleichen  her» 
ren  geben  ein  semel ,  die  dreier  pfenning  werd  ist,  vnd  ein  Stauf 
weins  dezselben  weingarten  vnd  als  vii  den  Junchherren  vnd  den 
Pràdem,  als  ez  von  alter  gewonhait  herchomen  ist  —  Vnd  wan  wir 
aìgoer  Insigel  nicbt  enhaben  —  gehen  wir  disen  prief  venigelten  ndt 
hem  Peter  dez  freisinger  ze  den  zeiten  Eoflnaister  Insigel,  der 
der  egenanten  Weingarten  Perchmaister  ist ,  vnd  mit  der  Enoem 
ritter  Insigeìn,  hem  Gerungs  dez  Chol  vnd  hern  Haugen  dez  flócz. 


Digitized  by 


Google 


282 

—  Der  prìef  ist  geben  %e  Neunburch —  drenezehen  hnodert  Jar  fnd 
in  dem  Vìrczigsten  Jar. 

Orif .  Pvry.  R*p.  T«t.  ■.  7.  M.  70.  DÌ«  irU  ruèia  mImb  Wkualct  8i«f •!  kinffM  m  ftOm 
Waeks  aa  PerfantaUtrtifca. 

ccxav. 

NikUu  ier  Dre$eher  Mergiht  dem  Stifte  ein  Hmut  $amwU  BaMm$tnim  su 
Klù9t€meuhwr§, 

Dait.  s.  1. 13.  Janì  1S41. 

Ich  Nyclas  der  Drescher  vnd  ich  Clar  sein  haumnrow  wìp  rerìe- 
hen  —  Das  wir  —  Gegeben  haben  dem  Erwirdigen  Geistleìcben 
herren  Brobst  Rùdwein  des  GoUbauses  vnser  vrown  ze  Newnborcb 
Chlosterbalben  rnd  dem  Convent  gemalo  des  selben  GoUbanses  — 
Vnser  baus  vnd  eìnen  Paumgarten  binden  dar  an,  daz  gelegen  ist 
daselbens  ze  Newnburcb  Chlosterbalben  pei  dem  Gygricz,  da  man 
alle  iar  dem  egenanten  Gotshause  von  gedient  bat  Drey  pbunt  wien- 
ner  pbenning  ze  recbtem  Purcbrecbt  —  vnd  babent  aucb  si  tds 
darvmb  ledicb  vnd  vrey  lazzen  des  dienstes,  den  wir  in  von  dea 
dreìn  weingarten  alle  iar  dienen  suln ,  die  icb  egenant  Niclas  von  io 
ze  leibdinge  baben  Sol  vncz  an  meinen  tod ,  vncz  daz  wir  Dreuze- 
bentbalb  fuder  weins,  te  zwen  vnd  Dreizzieh  Emmer  ìteins  fur  ein 
fUder,  genczieicben  in  gevessen ,  vnd  von  dem  selben  dienst  gewert 
werden  —  dar  vmb  so  geben  wir  in  disen  prief  —  versigeH  mit 
vnsem  Insigiln.  Der  prief  ist  geben  —  Dreazeben  bundert  iar,  dar- 
nacb  in  dem  eins  vnd  vierczigisten  iar  an  sant  Jobans  abent  ze 
Sunnwenden. 

CkuiaUrivm  Arekivi  m.  f«I.  99.  h. 

Die  (Jrkuade  weiset  die  Bemessung  eines  Fudert  Weio  mit  32 
Eimern  nach. 

ccxcv. 

Herzog  Albrecht  IL  verleiht    Ortolf  dem  SMUtder   ein  HauM  (et   dem 
Herzogthofe  %u  Klotiemeuhurg, 

Dat  Wien,  27.  Juli  1341. 

Wir  Albrecht  von  goies  genaden  Herczog  ze  Óeierreick,  te 
Steyr,  vnd  ze  Kemden  Tuen  chunt  mit  disero  prìef .  Das  wir  dez 
haus  ze  Newnburcb  Cblosterhalben  a^  vneerm  hof  gelegen  f  d» 


Digitized  by 


Google 


288 

weilent  Gerworten»  dez  aUen  Shtzzler  gewesen  itt,  md  dat  Ortoìf* 
vn$er  Slmzler  von  Otten  dem  Sckekchm  van  Steyr  ynd  von  Agne^ 
Men  semer  Eleichen  wirHnn  weUefUSybois  vim  Pàezmanstarf  haus- 
vrowen  recht  ynd  redleìchen  gechauft  hat,  Dez  Torgenanten  Ortolfes 
TDsers  Sluzxler  se  Newnburch  Chlosterhalben  ynd  seiner  kaumrawen 
Reiexen  ynd  ira  erben,  oder  wem  si  daz  gebent,  rechter  scberm 
seìn  mit  yrchund  des  prìefs,  der  geben  ist  %e  Wietm  an  yreitag  naeb 
sand  Jaeobs  tag  —  Dreuezehen  bnndert  iar  »  dar  nach  in  dem  ains 
ynd  yirczigistem  Jar. 

Orif.  P«iT.  (Itp.  YtC  Kr.  16.  Ibi.  101)  a*d  Cbartelarim  ArtUfi  m.  M.  141.  ■.  Du 
•Mf«l  fokli. 

DiM  erwShnte  Htiu  batte  GerwoK  der  SchlQssler  ron  K.  Friedrich  (des 
SchOnen)  am  5.  Juni  1317  gegen  den  jfthrlichen  Dieost  eìnes  halben  Prundes 
Wiener  Pfenoige  erhalten.    (Fischer.  I.  e.  341.) 

CCXCVI. 

Der  OherktUner  Hartmann  legt  Rechnung  Hher  teine  Àmter. 
Dat  Klostenieuburg,  10.  September  1341. 

In  Nomine  Domini.  Amen.  Nos,  PUgrimut  Decanus,  Conraduè 
plebanus,  ecclesie  sancti  Martini,  Johannes  Colini,  Heinricus  dictus 
Scherdinger,  Conradu»  Stogzendotfer ,  Johannes  Velleprunner, 
Stephanus  Simdorfer,  Otto  ntkgister  infirmorum,  Leo  custos  Domi- 
nartan,  Berchtoldus  scriptor,  Stephanus  de  Wyenna,  Marqtiardus 
de  Nusdorf,  Vlricus  Custos ,  David,  Petrus  Capellanus,  Augusti- 
nus  de  Waran  et  Bartholameus  pedagogus  Canonici  Regulares  Mona- 
sterii  Neuenburgensis ,  ordinis  saneti  Augustini  Patayiensis  Dyocesis 
aingolariter  singnli  omnibus  presentes  litteras  inspectaris.  Recognos- 
eimus  et  fatemnr,  quod  donùnus  ffartmatmus  eiusdem  Monasterii 
Canonicos  regularis  sub  anno  Domini  Millesimo  Trecentesimo  Qua- 
dragesimo feria  sexta  ante  festuro  assunpcionis  beate  marie  yirginis 
post  factam  racionem  per  eum  Coram  Reyerendo  in  Christo  patre  et 
domino  domino  Rudwino  nostro  et  dicti  Monasterii  proposito  atque 
nobis  in  panra  Stubella  domus  eiusdem  dicti  prepositi  de  omnibus 
perceptis  et  distributis,  ut  idem  dominus  Hartmannus  dicebat,  de 
froctibus»  redditihus  et  proyentibns  trium  Oflicinarum  dicti  Mona- 
sterii »  quas  tenuerat,  yidelicet  Cellerarii  et  Superiorìs  ac  inferioris 
Caroeraram  recognoyit  et  fassus  fuit,  se  subscripta,  que  in  quadam 
ceduta  idem  tune  iegit  et  computayit,  emisse  et  comparasse  cum 


Digitized  by 


Google 


284 

peeuoia,  quam  retrotetis  temporìbos  de  boooranciis,  aire  honoribos 
et  ca1pi8,8ea  emendis  ab  homioibua  dicti  Monaaterii  ac  aliunde  habitia 
et  receptìs,  ac  de  Lycophiia,  et  de  biia,  qae  atbi  auperflueraDt  et  con- 
aervayerat  de  prebenda  aua  et  Oblagia,  ac  aliis  cooaolacionìbas  eiui- 
dem  Monaaterii  et  de  pecunia^  qu»m  ìp^^e  poHtniodurii  per  uiraitieu- 
tnm  coram  dieto  domino  Freposito  et  plurìbus  atiìs  per  eum  prestitam 
adinratnst  se  a  bone  memorie  domino  Stephano,  quondam  dicti  Mona- 
aterii proposito  aaseruit  habuisse  et  per  eundem  sìbì  commendataro 
fuisae.  RecognOTÌt  edam  dtctus  dominus  Hartmannus,  quod  ipse  omnia 
ana  Taaa  argentea  et  Clenodia,  que  habuerat  predictas  ofìicinas 
regendo,  impendisset  et  consumpsisset  preter  duodecim  solidos 
Wyennenses,  quos  adhuc  se  habere  dicebat.  Fuit  autem  predicte 
Carte  per  eundem  dominum  Hartmannum  tunc  lecte  tenor  talis:  Nota 
omnia,  que  Ego  Hartniannus  extra  ordinem  sive  intra  exposui  io 
ecclesia  Neuburgensi  quocumque  modo  :  Primo  duos  Ornatus  proXVlU 
Talentis.  Item  duos  alios  Ornatus  cum  alijs  attinenciis  prò  LX  talen- 
tis.  Item  quintum  Ornatum  prò  VI  talentis.  Itero  sextum  Ornatum  prò 
decem  talentis.  Item  prò  tribus  Cappis  XYIII  talenta.  Item  prò  uno 
Calice  VI  talenta.  Item  prò  secando  Calice  quinque  talenta.  Item  prò 
tercio  Calice  IIU*'  talenta.  Item  prò  quarto  Calice  XXVII  talenta.  Item 
prò  Quinto  Calice  decem  talenta.  Item  prò  UH'"'  ampullìs  IIU'"'  talenta. 
Item  prò  libro  misaali  VII^  (7  y,)  talenta.  Item  prò  alio  missalì  VI 
talenta.  Item  prò  uno  Epistolario  Vili  talenta.  Item  prò  alio  Episto- 
lario ad  Dominas  XVIII  talenta.  Item  prò  duobus  psalteriìs  XII 
talenta.  Item  prò  uno  antyphonario  decem  talenta.  Item  prò  Vna  Biblia 
IX  talenta.  Item  prò  Concionali  duodecim  solidos.  Item  prò  bendìcci- 
onali  IX  solidos.  Item  vnum  aliud  Viaticum  cum  briviario  prò  Vili 
talentis.  Item  ?nam  alium  librum  matutinalem  prò  XII.  talentia.  Exclu- 
sis  aliis  libris  quibusdam,  qui  inyeniontur  post  me,  quos  comparari. 
Item  Vnam  Crucem  prò  XII  talentis,  Item  prò  Vna  Tabula  ad  saoctum 
Micbabelero  XIIII  talenta.  Item  prò  tuo  aoniversario  ad  dominoa  decem 
talenta.  Item  Dominis  et  Dominabus  prò  tribus  stubis  balniaribua  XXV 
talenta.  Item  prò  Camera  mea  in  dormitorio ,  quam  prò  me  reformari. 
VI  talenta.  Item  prò  Stuba  in  dormitorio  L  talenta.  Item  aliud  edifi- 
cium  in  Camera  et  est  Stupula  Camera  cum  alio  comodo  prò  XXVmi 
talentis.  Item  murus  ibidem  an  der  Leiten  XV talenta.  Itemcapella  ibi- 
dem constat  me  in  tuo  et  in  alio  XVI  talenta,  excluaa  donacione,  qtte 
me  constat  LX  talenta.  Item  dolacio  sancii  Egidii  constat  me  CC  talenta. 


Digitized  by 


Google 


28S 

Itera  Kgna,  qne  primo  comparari  prò  dormitorio  Reeepit  dominus  Ste- 
phanas  pie  memorie  prò  refectorio ,  coostabant  XXVIII  talentis.  Item 
iter  ad  Avinianam  coostabat  me  XLYIIII  talentis.  Item  Vexilla  in 
Wyemia  et  superius  cum  quibusdam  aliis  VI  talenta.  Item  Monstrancia 
prò  L  florenis,  qui  faehmt  XX  talenta»  Item  Pistrinum  CL  talenta 
exclusis  aliis,  quormn  memoriam  ad  presens  non  habeo.  Item  edificium 
Wyennense  decem  talenta.  Item  posui  super  Cellei*ariam  et  Cameram 
et  quibusdam  aliis  CCCC  talenta.  Item  prò  quatuor  baculis  DI^  (3  y,) 
talenta.  Item  prò  tburibulo  tria  talenta,  exclusis  vestibus  et  expensis 
et  equis.  Summa  horum  M.CCC.XXVU  talenta  et  quinque  solidi.  In 
quorum  recognicionis  nostre  et  fassionis  testimonium  presentem  lite- 
ram  per  subscriptum  notarium  publicum  scribi  fecimus,  et  nostri  Con- 
rentus  sigilli  appensione  muniri.  Aotum  et  datum  in  dicto  nostro 
Monasterio  presentibus  discretis  viris  Dominis  Heinrico  de  Ems- 
prunn ,  Fridrico  et  Vlrico  Vicariis  ecclesie  sancii  Martini  in  Neu- 
enburga,  Nicolao,  rectore  scolarum  ibidem,  ac  Nicolao  de  superiori 
Camera  presbitero  testibus  ad  premissa  vocatis  et  rogatis.  Anno 
Domini  Millesimo  Trecentesimo  Quadragesimo  primo  Die  decima  Men- 
ala Septembris  Indiccione  Nona,  pontificatus  sanctissimi  in  Christo 
patria  et  Domini  Domini  Benedicti  divina  providencia  pape  duodecimi 
anno  septimo. 

Et  ego  Andretts  quifndam  Zidehnanni  de  Lupeziz  Cleri- 
eus  Olomucensis  Dyocesis  »  publicus  imperiali  auotoritate  Nota- 
rius  ad  peticionem  predictorum  dominorum  Decani  et  singu- 
lorum  Canonicorum  regularinm  Monasteri!  predicti  presentem 
lìteram  appensione  sigilli  ConTentus  eiusdem  in  pressula  per- 
g^meni  sigillatam  recogniciones  et  fassiones  supra  scriptas  et 
alia  prenotata  continentem  manu  propria  scripsi ,  et  eis  omnibus 
et  singulis  vnacum  prenotatis  testibus  presens  iaterfui,  et  in  hanc 
publicam  formam  redegi,  meoque  consweto  signo  signayi.  Anno, 
die.  Mense,  Indiccione,  pontificatus  et  loco  predictis. 

Orif.  Perf.  (Rcp.  V»t.  N.  18.  fbl.  88.)   Dai  CapittUie^el  in  fclben  Waeht  hinft  •■  timtm 
PtrgwMat«trtif«a.    B»  fot  af«MU«i  kd   Ra^r  Tab.  XXfU.  ■.  8,  dUeh  MIm  àtri  4i«  Uiàtm 
,  j«  «ber  %m  b«i4«n  8«ìUb  Jm  HaaptM  4er  heil.  Jumgtrtm. 


Hier  erseheiot  lum  ertteaMale  in  den  ttiftlichea  Urkundeo  der  Gulden  mit 
der  WerthbeftiiDiiraiig:  1  Pfund  «=  2  '/«  fior.,  abweicheod  von  der  Berechoung  in 
Mon.  Boìc.  Tom.  VI.  pag.  344  (Mon.  Tegernseensia)  „de  Camera  Abbatis  floren 
quindecim,  singuli  72  erucigerorum  valorem  habentes".  Im  Jahre  1317  war 
dai  Pfaod  240  Denaren  gleich. 


Digitized  by 


Google 


286 

Wir  ersehen  ferner  aus  dieser  Urkuode  den  Preis  eioxelner  kirchiicfaer 
Gertthschaften  und  Gewiinder,  so  wie  nicht  minder  das  hohe  Alter  des  nocb 
bettehenden  Gebrauches,  dass  die  Vorsfinger  bei  den  feierllchen  Motten  mìt 
Stiben  in  der  Hand  and  in  Mintela,  wie  aie  im  r5m.  Brerier  rom  Jahre  1523 
and  in  dem  Werke  Conat.  Chronol.  Hìst.  in  Vitaa  Pontificum.  Maji  Tom.  VII.  Dis- 
•ert  XL  de  forma  Fallii  abgebildet  aind ,  eracheinen. 

An  die  Stelle  Heinrich's  dea  Schfirdinger's  war  Pilgrìm  der  Oberkellerer  im 
Decapate  gefolgt,  an  Konrad's  Stelle  ist  Otto  Magìater  lofìrmorum»  da  Konrad 
die  Pfarre  St  Martin  ubernahm,  an  Marquard's  Stelle  ersehetnt  Bartholooiias 
tbPldagogus,  neben  ihm  aber  ein  Nikolaus,  der  nicht  StifUglied  ist,  als  Rector 
•eoltrum,  achon  im  J.  Ì330  (Urk.  242)  als  ioicber  wirkend,  so  wie  ala  Bti 
4ie  Vicarien  an  der  St.  Martioakirche.  yff   m'  r| 

ccxcvn.  ♦* 

Mmrgaretha,  die  Aliami mann  von  WeidUng  ^  revertirt  die  Dieiuip/Hehiìg- 

keU  fùr  ihr  an  Herwart^   Ludwig* $  Sohn^  verkaufte*  Bau*  %u  OberweidHng 

mit  dem  Vorhehalie  der  EinlSsung. 

Dat.  2.   Februar  1342. 

Ich  Margrei  die  alt  Ammanin  von  Obem  weydnich ,  rnd  Ich 
Chmrat  ir  aydem  vnd  Ich  Margret  sein  kausvrow  —  wir  Teriehen 

—  Daz  wir  —  mit  vnsers  Amptmanns  hant  hern  Wisenten  von  Euek- 
ke^tarf —  verchauft  habeii  vnser  haus,  daz  do  leit  ze  Obem  Weid- 
nich  auf  dem  pack  —  dem  erbern  man  Herwarten  Ludweichs  8un 
Tod  sein  erben  vmb  ains  ?nd  Dreizzicb  phunt  phenning  wienner 
MflDzze,  der  wir  der  aindlef  phunt  gancz  vnd  gar  gewert  sein  — 
md  schol  ich  dann  —  von  den  zwaincztch  phunden  phenning  alle  iar 
daTon  dienn  zway  phunt  geits  dem  Erbern  herren,  dem  Brobste  oder 
sein  nachchomen  —  vnd  schol  man  auch  denselben  dienst  auf  dem 
Torgenanten  haus  hahen  also  mit  aus  genomener  Red,  so  han  ich  — 
freywal,  swann  man  zehen  phunt  phenning  geit  mit  dem  dieoat,  ao 
iat  ein  phunt  gelta  ab,  wer  aber  dai,  dez  man  zwainesich  phunt 
phenning  geb  mit  dem  dienat,  ao  aint  die  zway  phunt  gelta  gar  ab, 
vnd  achol  man  dann  alle  iar  vierczich  phenning  dienn  ze  grunt  reeht 

—  Dea  sint  zeug  her  haug,  der  flayt ,  peter  der  Freisinger»  Diei- 
mar  der  Pirichworter ,  Rueger  sein  aydem  —  vnd  dar  vber  ao  geb 
wir  in  disen  prief  versigeli  mit  dez  Erbern  herren  Insigil  hem 
Ruedteein»  %e  den  zeiten  Brobtt  ze  Newenbwrck  —  Der  prief  ist 


Digitized  by 


Google 


287 

geben  —  Dreotzehenhundert  far  ynd  in  dem  czwain  md  TÌerczigistem 
iar  an  rnser  yrown  tag  ze  der  liechtmesse. 

ChartiUriui  AnIiItì  IH.  M.  108.  «. 

Hier  «rteheiat  wìeder  der  jihrliebe  Dìenst  eÌDM  Pfoodet  ablteUch  mit 
10  PfuDden. 


ccxcvm. 

Martimt  Capìmn  mnd  Vwweier  der  CapMe  im  RtttkkmuM  s»  IFieii,  mAmM 
ito»  SeMten  eimem  Wein§mri«n  m  dem  Nme^ergmt. 

Dtt  4.  Jnni  1342. 

Ich  Meri  Chappìan  vnd  verweser  vnaer  Vrawen  Chappellem  im 
dem  RatkauM  ze  Wietm  rergich  —  Dai  ich  —  durch  got  rad  durch 
meiner  sei  rnd  aller  gelaobiger  sei  hails  rnd  torstes  willen,  ynd  auch 
òeeunderleichen  durch  aller  der  gitdaei  mllen,  die  ich  emphan^ 
gem  han  von  dem  Chloeter  vn$err  Vraiwen  zden  Schotten  ze  Wiem 
geschafet  rnd  gebeD  hao  rad  aafgebeo  mit  meint  Berchmai$ter$ 
haot»  dee  Erbem  Riiferè  hem  Gerungee  dee  Choln  meìnen  Weìa- 
garten,  der  gelegen  ìst  an  dem  Nuiperg,  dea  aio  halbes  Jeach  Ist, 
deo  ich  Tm  nieia  aìgeobaft  lediges  gut  rad  beraitschaft  gechaiiffet 
han,  da  yoo  mao  alle  Jar  dieat  hintz  dem  Chioster  ze  NewDburch  f iiof 
Tìertall  weios  ze  Perchrecht  rnd  drei  Helbling  ze  Voytrecht,  Ynd 
dem  beschaidea  marni,  dem  Syfrid  dem  Minngang  ze  Wienn  fuof 
phuDt  Wienner  phenning  Purchrechtes  abzelosen  Tm  yiertzich  phunt 
pheoning  vrieimer  minzze  Dem  Torgenanten  Chioster  rnser  vrawen 
eden  Schotten  ze  Wienn»  rnd  den  Uerren  in  dem  selben  Chioster  rnd 
alien  iren  naehchomen  f&rbaz  ewichleichen  ze  haben.  —  Vnd  gib  in 
Dar  yber  disen  prief  —  vereigeHen  mit  meinem  Inaigel  vnd  mii  dee 
vorgenanten  hern  Gervnges  —  Insigel  —  nach  Christes  gepurd 
Dreutxehen  hundert  Jar  in  dem  zwai  rnd  TÌertzigisten  Jar,  Damach 
des  naechsten  Eritages  nach  ynsers  Herren  Leichnamstag. 

Orir-  '«IT-   (K»P-  ▼«<•  "r.  19.  M.  18S.) 

Zvei  8i«rtl  u  PcrfasMUIrvìTaa.     Dm  •nUt ,   liag IM   bbA   v«a  klcÌMrer  Fora ,    la  MtlMa 

WMka,  Miti  ^  CMekriA  i    8  .  MAKTINI .  BBCT0KI8  .  CAPELLE  .  8ANCTE  .  MAllE  .  0TT0N18 . 

IH  .  WIEMNA.     !■  okerea  Thefle  «tcht  Ut  ktìì.  Umftnn^  4m  Klai  b  4tr  a»ehl«a,   latM  hHH 

àtr  Caplaa  halra4  utOT  eiata  B«t«a.    Da*  8i«f«l  0«niat*«  Ut  *•■  Jahrt  ISST  (Nr.  t71)  k«kaMl. 


Digitized  by 


Google 


288 


CCXCIX. 


Proptt  Rudwein  hewiltigt  dem  neuatitretenden  Pfarrer  Johann  non  ESfUin 
fùr  teine  LeheM%eii  doM  StratMengerickt  daselhtt. 

Dat.  Ktosterneuburg,  6.  Juni  1342. 

In    nomine   Domini.  Amen.  Anno  natiritatis  eiusdem  Millesimo 
Trecentesimo   XL""*  secundo,    sexta   die  mensis   Juoii.    Indiccione 
decima.  Ecclesia  Romana  vacante  per  mortem  quondam  sanctissirni  in 
Christo  patris  Domini  Benedicti  Pape  XII*"'   In  mei  Notarii  publìei  et 
testium    subscriptorum    presencia    Venerabilis    Dominus   Rudwinus, 
Prepositus  Monasterii  Newnburgensis  ordinis  sancii  Auguslìni  Pata- 
viensis  Diocesis  protestatus  fuit,  quad  ludicium  in  Straiis  Vill^   in 
Hoflein  non  ad  plebanum  Eccle»ie  ibidem,  cuius  ius  Patronatus    ad 
ipsum  dinoscitur  pertinere,  9ed  ad  ipmm  et  dictum  monasterium  de 
iure  pertineat  et  adhuc  hucusque  pertinuerif,  quodque  idem  domÌDus 
Prepositus  ìiicliniitiis  precibus  Discretorum  Virorum»  magistri  Nicolay 
eiusdem  in  Hoflein,  et  domini  Johannis  Parisiensis,  Canonici  frisa^ 
zensis  et  in  Virig  ecclesiarnm  plebanorum  Zalczpurgensis  diocesis 
cupientium,  easdem  Ecclesias  suas  ad  invicem  permutare,  et  specia- 
liter  oh  Reverenciam  et  Peticionem   Reverendi   domini  Domini  Hein- 
rici,  mncte  Salczburgensis  Ecclesie  Archiepiscopi  indulsit  et  con- 
cessit   de   connivencia   et   assensu  Dominorum  sui  Conventus,  quod 
completa  permutacione  inter  predictos  Magistrum  Nicolaom  et  Domi- 
num  Johannem  ecclesiarum  predictarum  et  Domini  Episcopi  Dyoce- 
sani  confìrmaciune  et  institucione  subsecuta  ad  easdem,  idem  Dominus 
Johannes  dictum  iudicium  tenere  et  habere  possit  ad  tempora  vite 
sue  durnlaxat,  eo  modo,  quo  dictus  magister  Nicolaus  ipsum  tenuit  et 
haltuit  de  sua  et  Dominorum  dicti  Conventus  sui  benivolencia  et  con- 
cessione speciali.  Ipseque  Dominus  Prepositus  et  singuli  sui  succes- 
sores  post  mortem  et  obìtum  dicti  Domini  Johannis  judicium  supradic- 
tum  rehabere  et  se  de  eo  intromittere  possunt,  et  quod  plebanis   ibi- 
dem in  Hoflein,  qui  prò  tempore  erunt,  in  dicto  judicio  nichii  sibi  juris 
diedro  uotertiiit.   iiul  qiiomodolibet  usurpare.    In  quorum  testimonium 
Discreti  Viri,  Dominus  Conradua  sancii  Àndree,  ei  magister  Nieo- 
laus  diete  in  Hoflein  ecclesiarum  plebani  sua  sigilla  presenti  lustro- 
mento  appenderunt.  Nos  quoque  Conradus  sancii  Andree  et  Nicolaus 
in  Hoflein  ecclesiarum  plebani  ad  evidenciam  et  cautelam  pleniorem 


Digitized  by 


Google 


289 

predietorom  nostra  sigilla  preseoti  instniniento  duxiinas  appendenda. 
Aetum  io  dicto  monasterio  Newnborgensi  presentibas  Honorabili  Viro 
mugktro  Heinrieo,  Ctmameo  et  Ctuiode  OUmmceim  et  piebano  m 
Nelieb  eecle$ittrmm,  et  Discretis  rirìs  domino  Nicoìao  pre$biiero  de 
frUmrk  et  Capettano  Cùpelle  ionete  Ckumegtmdis  m  Newnbmrga  et 
magittro  Johtmne  We9$éU  Rectore  scolarum  ibidem  in  Neumbwrga 
testibos  ad  premissa  Yocatis  et  rogatis.  Anno»  die,  mense,  Indiccione 
qoibos  sopra. 

Et  ego  AndreoM  quondam  Sidelnumni  de  Lupcziz,  Clerìcus 
Olomncensis  ete. 

Orif .  P«rf.  (I*p.  f«t.  R.  9.  M.  160.)  Zwai  kWÌMr«  8i«fftl  b  ffclkmWMkM  m  >wgi— »- 
Mrtifa».  Dm  fte,  «H  àtr  Vmtdkrìhi  t.CnilADI .  PUSAHI .  SAlfCTI .  ARDIBB  .  IR .  lAOKlITAL, 
islUafflM  ui  s«iff<  4«a  AfMtol  «ItàcBJ,  sii  tiMS  StaU,  wUfcw ékm  fcrtilimif  i<l>  im  4tr 
■MklM,  ai«  lòdi*  u  4i*  trvst  f«l«tte  Bui  lrit«  tÌMa  Palwwcif .  la  ntora  TWiU  4m  8i«f«ls  kHtt 
4m>  Plbrrerte  kaimiw  aullMf  Dm  WÈètn  wmmà»  9if\  MlUHilt  MI.  Mwfuvtha  bH  4m  DntkM, 
U  4«r  a««kl«i  «ia  Enu  kdlM4.  f  .  t .  NICOLAI .  BaCrOlIS  .  ■CGLB8IB  .  01 .  BErLUI. 

Die  Uriraade  Migt  \m  ihrem  Begiatte»  wìm  Itngsam  damala  aalbal  4ia  wttk- 
tigaten  BegebaalieitaB  mr  allgemeiiian  Kasatiiita  kanea»  da  dar  pIpatlidM 
Stohl  ala  arledigt  efacheint,  wihraod  aehoa  am  7.  Mai  dar  ErsbiaclMif  tob  Ronas» 
Pater  Rogar,  Card,  tit  aa.  Narai  et  Achillei,  ala  aemana  YI.  gawililt  «ad  aai  19. 
Mai ,  ai^ieli  Piagataomitag,  gekrSat  wordaa  war. 

HSieia  kan  1U8  darch  SehaaknBg  Liiitold*8  roa  Hardegg,  baatitigt  1280 
émtk  die  Grafas  Toa  Seliaonbarg,  an  dea  Stift 

Die  Capelle  mr  k.  Kvniginide  eracheint  laerat  1300  ala  DooiiaieaBer-Raai- 
deas.  Hier  eraehaiat  aehoa  ein  etgeaer  Caplao  deraelbea  aua  dam  Weltprieater- 
atamde,  aie  war  diher  nar  aehr  karse  Zait  in  Beaitaa  dea  Prediger-OrdeM,  ekae 
daaa  aich  jadaeh  die  Zeit  dieaerVerfodeniag  orkuodlieh  l>eatÌBmeBliaaae.Ziidie- 
aer  Capelle  wardeo  manehmil  im  Jahre  aoa  dam  Stifle  die  Proeeaaiooen  gafUirt. 
wie  dea  gegaa  Sode  dea  XIV.  JahrhuBdarta  gaaehrìakeae,  ìa  der  StifUbiUie- 
tkek  avlbewakrte  Ritvale,  Rabrìk:  Qnaliter  proeeaaioMa  aiat  ageade  per  aaavai, 
•agi:  Ib  iareacioae  aaaete  Cmeia  ad  a.  CkaBigvadam  proeeaaio  iat.  81  faatam 
a.  Hard  iafra  Alkaa  reaerit,  ad  aaaetam  CkBBÌg«adam  aoiempaia  praaea 
aio  iat 

Naekdam  im  Yoijahra  (N.296)  aoeh  eb  gewiaaer  Nikolaaa  ala  Reeter  aeke- 
lanui  erachiam  ktayat  kier  eia  aaderer,  NaaieBa  JohaBB,  ìb  damtelkeB  Amte  ror. 
Vialleiekt  beataBdan  beide  aebea  aiaaBdar,  eiaar  ia  der  obera  Stadt  bei  der 
Stiltakireka,  der  aadare  ia  der  aatera  Stadt  bei  der  Pfarrkirebe  ta  St  M artìa. 

Der  ìb  der  Urkuade  TorkoaimeBde  Pfarrar  rea  HSflaia,  Hikolaiia»  dArfta  mit 
dem  im  Jakre  1340  ìb  gleieher  Bigeaachaft  eraeheiBeBdeB  Nikolaua  Petea  de 
Kempaita,  CaBoaieoa  Ardaeeaaìa  et  papali  auetoritate  aotarìua,  wohl  ideatiack 


Dar  glaiekfalb  rorkommande  iehaBBea  PariaiaBaia  atarb  dea  11.  JaB«ar 
1347  ia  dem  Zwettelhofe  tu  Wien,  oad  legirte  dem  Kloater  ZwetU  100  Pfaad 
luid  eiaiga  Bdeher  (Lìnek,  AaBal.  ClaraeTall.  T.  L  pag.  737.  eoi.  3). 
FoBtat.  XIV.  10 


Digitized  by 


Google 


290 


ecc. 


$ekeM  dem  SHfte  einm^  Weingturten  sv  Kl99termemkmr§, 

Dtt.  13.  Deeember  1342. 

Ich  Chunrat  %u  den  zeiien  Chapplan  daz  sana  Mertem  der 
Chappeln  Mond  Paertlmes  vnd  sand  Maria  Magdolen  Vergich  — 
Daz  ich  —  dorch  Got  md  roeiner  sei  md  meiner  TorTodern  selen 
willen  lediehleìchen  geben  han  aiDen  Weingarten,  daz  eia  halbes 
Jeuch  Ì8t ,  md  Leit  an  dem  Vczeimperg  ze  nahest  Petrems  Wein- 
gartea  von  aand  Meriein,  dea  ich  rinb  mein  ledigea  freyea  git 
gechaoflban,  Daz  ich  gegeben  mocht  haben,  wem  ich  woit,  Vnd 
mit  meim  Perckmaitter  hant  PHrein$  de$  StaMeòu^  der  dezsel- 
ben  weingarten  Perchmaister  ist,  Dem  Erbern  Gaistleicben  Uerren, 
dem  Probtt  Rudweinn  md  dem  Conrent  gemalo  mserr  Yrowen  Goez- 
haus  ze  Nemburch  durch  der  Uebe,  die  ich  zu  demeeìben  Goczhaiu 
han,  —  Versigelt  mit  meinem  Insigel  vnd  mit  meine$  vorgenanten 
Perchmaister  ineigil  Petreins  de$  Staebleim  —  Der  brief  iat  geben 

—  DreTzehen  Hundert  lar»  darnach  in  dem  zway  md  Tio^ziglsten 
Jar  an  sand  Lucey  Tage. 

Orig.Pcrff.  (Rep.ytt.Nr.  ItS.rel.  ISS.) 

Di»  Sitrel  «M  ia  gtlb*»  Waeh«  («irStkl.  Om  •nif,  obkafc,  alt  4er  DMchrifl:  f  .  S  . 
CBTNRAOI  .  CAPBLLANI .  8  .  BAKHIOLOll£I .  IT  .  MiaDAUENB  .  AD  .  8  .  MAtTIKTM.  D«r 
Ape«l«l  «tcht  ukekUi4«t,  4m  Baipt  Toa  HtUifta««à*M«  iMlMara;  %ktr  itr  r««btoa  Bdiallcr. 
T«B  welelifr  «ia  abyetof  ea««  Fell  herabliiaft,  trift  er  4«b  8Uek.   Dat  tv«ile  Ut  rmmé  ait  4cr  Vm- 

■elirift:  S  .  PBTKI .  8TBBL Am»  àw  Mitto  i-  Er«ia««  ragt  aa  liakM  Baa4«  etae  Ilaa4  rar, 

w«l«kc  «iaea  Sl««k  adiwtbeaA  kilt ,  aa  btMaa  6«it«a  Btkta ,  wtMt  fitleksaa  Jaa  aaterca  BaAr 
A«t  Slaakat  eataprieatta. 

Di«  vorkommende  Capelle  bei  St  Htrtin  wiird«,  wìe  die  Ur^unden  Ton 
J.  1291  uDd  1297  EoigeD,  Ton  dem  Ritter  Ulrìeh  too  Kriieiidorf  gesUflet 

CCCI. 

Teitament  Dieiriek'M  det  8eh%efer9  von  Kl0$iememhmrg, 
Dtt  21.  Deeember  1342. 

Ich  Dietreich  der  Schiver  Ich  Vergich  —  daz  ich  nach  meiner 
nachst  pesten  frewnt  rat,  md  auch  nach  meiner  Chint  rot  gescbaft 
ynd  auch  geben  han  yon  meinen  farunt  guet  darch  meiner  sei  wiJlen 

—  So  han  ich  geschafl  dreizzich  phunt  Wienner  Pfenning  in  meiner 
herm  Oblay  —  So  han  ich  auch  in  die  Custrey  geschaft  ein  halb 
phunt  phennig  gelz,  daz  ich  auch  ze  Lehen  gehabt  han  Von  dem 


Digitized  by 


Google 


291 

Gozhaus  —  So  han  ich  auch  geschaft  zehen  phunt  phennig  Vtnb 
x^vay  iuech ,  daz  eÌD  tuech  schol  man  geben  hincz  frewn ,  daz  ander 
schol  man  mein  herrn  geben.  So  han  ich  geschaft  zwai  phunt  phen- 
nig Vtnb  WachSt  Tnd  zwai  phunt  phenning  Vmb  Opferphennig, 
ynd  dreu  phunt  phennig,  daz  man  roìch  damit  westaten  schol,  vnd 
den  subenten  Vnd  den  dreyzgisten  mier  damit  wege.  Vnd  zway 
phunt  phennig  hinz  den  Frown.  So  han  ich  geschaft  him  Sani 
Jacob  funf  phunt  phennig  —  So  han  ich  alle  meinen  Lehen  geschaft 
mein  sun  PertoUen ,  Vnd  hem  MyeheU  Chini  LewboUen  vnd  Sey- 
firiden  also,  daz  er  dieselben  Lehen  mit  in  aufenphohen  schol,  Vnd 
schol  auch  Perehtolt  mein  sun  die  Lehen  Inne  haben  Vntailt  Tnd 
VnTerchumert,  Vnd  swaz  nuz  ynd  dienst  davon  chom,  die  zway  tail 
schei  er  nemen,  Vnd  daz  drittail  schol  er  den  Chinden  geben.  Wer 
•ber  dann  daz,  daz  ich  Perehtolt  an  Erben  verfuer,  oder  nicht  wer, 
so  schullen  die  Lehen  auf  die  Torgenant  Chint  fallen.  Wer  aber  dann 
daz ,  daz  die  Chint  zu  iem  Jam  ehammen,  rnd  auch  an  Brben  Ter- 
fuem,  oder  nicht  wern ,  so  schollen  die  Lehen  herwider  gefallen  auf 
Pertolten  vnd  auf  seiney  Chint  noch  dez  Lanz  Recht  in  Osterich. 
Vnd  pey  der  Wandlung  rnd  pei  dem  geschaeft  ist  gebesen  der  Erber 
herr,  Probtt  Euedwein,  vnd  her  Vlrich  der  Guster,  vnd  her  Peter 
der  Chelner,  vnd  her  Ott  der  Parzenprunner,  vnd  her  Marquart, 
mein$  hem  Chaplan,  vnd  her  Gerunch  der  Chol,  vnd  her  hauch 
der  floyt^  vnd  her  Dietreich  der  Gundramstorfer,  vnd  Peter  der 
Freiemger,  vnd  Wisentn  von  Egenburch,  vnd  Chunrad  der  Schi- 
fer,  vnd  PerehtoU  mein  svn,  vnd  Stepfan  der  Spaismaister,  vnd 
Peter  tein  $un  —  Der  Brief  ist  geben  Von  Christes  gepuert  —  dreu* 
sehen  handert  Jar,  damach  in  dem  sway  rnd  Vierzigsten  Jar  an 
sant  Thomas  tag  Vor  Weinachten. 

OHf .  P*rf .  (Prof.  U.  ■.  SO).  Stha  htefcade  8i«f el  !■  gtìhtm  Waek^.  D*«  «ntc  :  f  •  S  . 
DIETEBICI  .  6CHIFFEB0RI8  .  tatUlt  aar  tiaea  HclBsIt  ticnlidi  koek  ngttitm  Basche.  Dat  sweiu, 
■a^waia'a,  feblt  Uar,  wird  aber  baia  Jabra  1846  (N.  SIS)  «rwikat  wtrita.  Daa  drìtie,  Gtrmmg't, 
Ut  kakaaat.  Dat  riarta  hat  die  Leg ea4ei  f  .  8  .  PETHI  .  VRIE8IN0ERII  .  and  riaea  achrig  f  etheiU 
t^a  Sebild  bU  drai  Dreieckea ,  welebe  mit  der  Oraadliaie  aaf  den  Theilaa^ttlriche  aafatekea. 
Dm  flafle,  ait  der  Uasebriflt  f  .  8  .  STEPHAlfl  .  DE  .  CHBICENDORF .  «fi^t  riaea  dem  roripea 
y|«i«lMa  SOkiU,  jadaah  aar  atit  awei  DrMaafcaa.  Ib  letstoa  f  .  8  .  CHVMRADI .  SCH1FER0N18  . 
wird  dar  Scbild  dareb  eiae  brcite*  diagoaale  Biade  ia  Uilftaa  getbeilt. 

Unter  den  ^frawa**  ohne  nShere  BeseichDung  sind  die  Nonoen  dea  Chor- 
fraiienstiftes  zur  h.  Mif^dalena  zu  verstehen. 

In  dem  Personalstande  dea  Stifts  erscheint  hier  eine  VerSnderung:  Peter, 
der  Caplan  dea  Propstes,  ist  an  Pilgrini*s  Stelle,  der  jetzt  Dechant  ist,  Ober- 

19» 


Digitized  by 


Google 


292 

kellerer  gewordei;  wie  eine  Urkonde  tot  tpitarer  Zeit  dtrtiiot,  wtr  tr  eia  Sobo 
Peter't  det  Frebingen,  det  ttifU.  Hofneitten.  Seine  Sielle  tlt  CapUii  da* 
PropeU  iti  dnreh  dea  Chorherrn  M trqutrd  beeeUt 

cccn. 

Jokmmn  Jung  quUtirt  dem  Klotiemeuburger  Siadlrathe   ùber  einen    »Mr 
ReUe  nach  Rom  erhaltenen  Vorsckuu^ 

Dtt  Klosterneuburg,  17.  Januar  1343. 

kh  Joiuuuu  der  Jung  vergihe  —  daz  mìr  die  erbero  beschai* 
den  LoTt,  N.  der  Rkhter  rad  der  Rat  ze  Neynburch  Chlosterhalben 
gehen  habent  swainxig  gulden  an  dem  zwain  hundert  gulden,  de  si 
mir  Terfaaiizen  habent  vnib  die  àrief,  di  ich  in  von  N.  den  paòst 
hrìngen  $ol  tber  die  Chapellen ,  di  si  stiften  wellent  in  dem  Spital 
da$elb$9  als  si  dar  Tmb  mit  mir  Vberain  chomen  sint,  also  beschai- 
denleicheD,  ob  ich  in  dieselbeii  brief,  di  dar  vber  gut  genug  sind, 
nicht  aosgebrachtt  als  ich  in  ?erhaizzen  han,  so  sind  si  mir  derselbe 
hundert  rnd  achtiig  gulden  nicht  gebunden  zu  geben ,  vnd  sol  ich  in 
di  Vorgenanten  zwainzig  Gulden  Wìdergeben  mit  Vrchunt  ditz  bri  e* 
fes,  der  geben  ist  xe  Nevnburch  Chlosterhcdben  Nach  Christes 
geburd  Tausend  iar  Dr^'i!i"ndert  jar  darnach  in  dem  dre?  ?nd  vier- 
ligisten  jar  an  San  Anthonii  tag. 

Orif.  Perf.  E  TakilarU  Civitatl*  Clustroicob.  lig.  B.  ■.  1. 

Klciae*  raaict  Stafd*  ia  fchUiekIta  Waehif.  aa  cigen  PerfiBcstatrtifca.  «tir  LìUc  in  d«r 
F«m  4«r  fk-UECdMhea  tathalteadU  UaM«hrifti  t  .  S  .  lOHANNia  .  tVITEMS.  Eii  ikalìt^M  ìat 
■kff«MM«l  ^i  DmIKm  Bxe.  OMeal.  Tub.  VI.  >.  192. 

Id  dieeer  Urkunde  geechieht  die  erste  Erwfihnung  der  Capelle  im  •t£dti- 
sehen  BArgerapitale,  wegeo  dereo  iDden  folgenden  Jahren  ein  bedeutender,  oar 
dureh  des  Uenogt  Dasfrìsebeaknafl  beigelegter  Sireit  swischen  dem  Stifle  und 
der  Stadi  neh  erhob.  ¥on  wem  die  Capelle  war  geweiht  vordeo.  zeigt«  sìcfa 
ersi  im  Jabre  1707.  Ale  min  nlmlicb  in  diesem  Jahre  dea  Hochaltar  abbrach» 
ftnden  eicb  in  demeelben  Reliquien  der  Heiligen  vor,  uDter  dem  Siegel  de« 
Bitebofi  Gottfried  tod  Pueaa. 

cccni. 

IVe|M(  BMiwehi  verkmuft  seinen  Kdmmerem  BtartMouUttu  umi  Ortéif 
einen  Weingarten  %u  Klo$(ememburg, 

Dat  21.  JtDiiar  1343. 

Wir  Rudwein  van  Gote$  gnaden  Probet  ze  Nevmburch  Yerie- 
hen  —  Daz  wir  recht  md  reddiich  rerchauft  haben  ain  weingarten» 


Digitized  by 


Google 


203 

des  aio  Sechstail  eins  Jeuchs  ist,  leit  in  dem  Smalgraben  —  Den 
TDS  geschaft  rnd  gegeben  hiit  die  ersatn  Chlostervrotce  vrow  Helein 
die  re$9ingerin,  Tosern  getrwn  dienern  Bartholomen  vnd  Artolfen 
vn$erm  Ckamem  Vmb  zehent  phont  wìenDer  phenning,  der  si  rns  gar 
md  genUlieh  renìcht  rnd  gewert  habent  in  ynaer  Herreo  Oblay  zu 
aio  widerleg  roib  ein  Percbrecht — Dar  rber  geben  wìr  in  disen  Prìef 
— rersigelten  mit  Vnserm  anbangundem  insigeln.  Der  prief  ist  geben 
—  Dreutzeben  bundert  iar  damacb  in  dem  Drev  rnd  Vierzigisten  iar 
an  sand  Agnesen  tag. 

Oriff.  Pmv-  (B«p.  ▼•«.  a.  U.  foL  UT).  Dm  8itc«l  4«*  9ffìf  laavtlB  fclilt. 

Weder  1323  (N.200)  ooch  1341  (N.  296)  ertehien  unter  den  tufgeahl- 
Xm  Chorfaerren  einer  betrtut  mit  dem  Ktmmertmte,  der  letzte  war  im  Jthre 
1319  der  Cborherr  Nikoltne  (N.  187);  diete  Urknode  leigt  une  diesee  Yerwal- 
tvBfMmt  in  welUiebea  Hiodeo»  wie  diee  aueli  bei  dem  KQeben-  und  Kellertmte 
SUB  grosten  Sebaden  dee  Haueee  der  Ftll  geweeen. 

In  tpSterer  Zeit  eneheinen  folgende  Glieder  dei  FrtuenkJoeien  ter  beil. 
Mtgdalent  in  den  StifUurknnden  : 
1368.  Cblar  die  Sebretenpergerìn. 
1374.  Frao  Breidt  Ton  Bberstorf ,  oblaymabUriuii. 
1406.  Hedwigia,  Deeaniasa. 
1416.  Cbunignnd  die  Holibaimerinn,  Naisierìnn. 

1436.  Agnee  Wildinn,  Magittra. 

1437.  Chunignnd  Holeshamerìnn,  Magittra,  ertebeint  in  dieter  WOrde  tebon 

1436.  in  Vig.  Coenae  Dom. 

1444.  Catbarìna  de  Hartbeim. 

1445.  Anna  MittemdorfTerin,  M aitterinn,  f  1457,  begraben  in  dar  Agneteapelle. 
Baterinn,  f  1445. 

Aynweiginn. 

Barbara  Grattin  oder  Gratterin,  f  1453. 

Margreta,  f  1474. 

Pjrpemerinn. 

Wolffenreaterinn,  f  1469. 

Vrtlein,  f  1450. 

Yrtula  Pachmailerìnn,  f  8.  Apr.  1466. 

Wenigna  Byciingerìnn,  f  28.  Aug.  1465. 

Brìaeberinn,  f  1452. 

Martba  Bytnerinn,  f  12.  Dee.  1473. 

Leehinn. 

1447.  Sebeblinn,  f  1454. 

1448.  Chrìttlein. 

1449.  Magdalena  1 1449. 
Gartnerìnn. 

1450.  Margaretba  Frudnerinn,  auch  Fronnerinn,  f  2S.  Jun.  1471. 


Digitized  by 


Google 


204 

1450.  Btlbnrg. 

1451.  ChjemtUterìnD,  eigeDilich  ChjeimattiDii,  f  1453. 

1452.  Magdalena  HaDUchuateiÌDD,  f  1489.  16.  Aprii. 

1453.  Martha  HarerÌDii,  auch  HarderioD. 
Barbara  YtondorreriBn,  f  10.  Dee.  1466. 
Straaaerìan,  f  1473. 

1454.  Paehateleiiii,  f  1471. 
1458.  BytingerÌDo,  MagUtra. 

1460.  PelndorferÌDo 
Dorothea,  f  1473. 
Martha, 
HiDdlinn. 

1461.  SchauflantiD. 
FaraterÌDD. 
Yraleio,  f  **^- 

1463.  Straatcrinn,  Magìstra. 

AjnweigiD,  DechaDtin,  -|-  1466. 
Barbare  Heehtin. 

1465.  Salone,  f  1465. 
Margaretha,  f  1465. 

1466.  Margaretha  pierpawmeriDO ,  Magiatrt,  f  1469. 

1467.  Helena  Buberìiio,  ao.  1480.  MagUtra. 

1470.  HachenbarteriiiD. 

1471.  Scholutica,  f  18.  Sept.  1482,  ala  Meisterìnn. 

1472.  Dorofhea  KumpfpergerìnD  *),  f  30.  Aug.  1477. 

1473.  Eliaabeth,  Ottilia,  f  in  deinaelben  Jahre. 

1474.  Tpaerino. 
Edlingerino. 

Agnee  Hartnerifm,  SaeriateymaisterìnD. 

1475.  Margaretha  fUndlinD,  magìstra,  f  eodem  anno. 
Barbara  Jigrìno. 

Magdalena  Hantachuater. 

1476.  Margaretha  YogelriederiDD,  Magiatra,  f  1501.  28.  Not. 

1480.  Helena  Ruberinn,  MaiaterÌD  dee  frawenkloaten  an  Kloaterneaborg  aof 

dem  perg. 

1481.  D.  JutU,  Magiatra. 

D.  Agnea  HartnerìiiB ,  Magiatra. 
Apollonia. 
1486.   Catharina,  Magiatra. 
1488.   Barbara  fQratenfelderìno. 

Czawnerinn. 

Htdwig. 
1402.   Helena,  Conversa,  -f  16.  Sept  eiuadem  anni. 


•)  In  Tichtrt  Ditrium  (Raaeh  II.  533). 


Digitized  by 


Google 


295 

1496.  Kttherina  Rtdnerìim,  Mtgistra. 

Brigida. 
IKOl.   Margaretht,  MagUtra,  f  28.  Not.  ehisdem  anni. 
ISOS.  Katharìna  Clauda,  f  18.  Aug.  eiutdem  anni 

PeUndorferìnn. 

Margaretha  Hendlin,  Conferaa,  f  25.  Mai  1510. 

Barbara  Sjczenpergerinii,  f  31.  Mai  1513. 

Ibterimi. 

Anna  Mandlin,  f  2.  Apr.  1508. 

Barbara  Neobauserinn. 

Jtgerinn. 

Leaebanerinn. 

Froiiea  Krezenttabin. 

Barbara  MAttingerìnn  (eraeheint  tebon  1404). 

Katbenna. 

Margaretba  Gaunerìnn. 

Dorothea  Gausenttadin. 

Magdalena  Wegweytin,  alias  Weyiwegnin. 

Lacja  GolUierìnn,  tplier  Maisterinn. 

Dorotbea  Hjenwin. 

Elliaabetb  Ajgnerìnn. 

Criatina  Wìntberìnn. 

Sebredlin. 

Prewerinn. 

Beatriz  Ataniin,  aliu  Otantin. 

Bytenreicbin. 

Ciawnerinn. 
1500.  Barbara   Krejeaebntterìnn,    vidua    Wolfgangi    Kreyetcbvftar,    Mater 
Domini  Paoli. 

1507.  Yrtnla  Ipterinn. 

Dorothea  Riffeofoglin,  f  7.  Dee.  1515. 

Frenica  Kirielapergerinn. 

Maretl. 

Kleuberinn. 

Dorotbea  Steinin. 

Kajsaerìnn. 

Dorotbea  Preunerìnn. 

1508.  Kunignndia. 
Enpbeniia. 

1500.  Benegenìta  Domina  Jobanna  de  Pelbaim  Comìtisaa,  f  10.  Ang.  eiuad. 

Vrtala  Bieatin. 

Hedwigis  M&lbaeberian. 

Barbara  Ritterfelderìnn  de  Wienna,  f  30.  Mari,  eiuad.  anni. 
1515.  Yrsala,  f  24.  No?,  eiuad.  anni. 

Katharìna  Raderìnn,  Obrìste  Maisterinn,  f  27.  Apr.  1517. 


Digitized  by 


Google 


296 

1518.  iUtkeriiuigtaÌB«rÌBD»  Ttehtiitiii. 

DorothM  GaotentUdlui. 

Barbtrt  AtehtwertBi,  CoarerM,  f  24.  Oet  iISZì. 

Barbara  Wattsboffariu. 

Blitabatli  WaehtaiiffiB. 

Agaet  WaebtaafBiui. 

JnlÙBa  WitantiB.  f  18.  Oet  18tl. 

RoaiBa  Milaaiim. 

Dorothea  Bniwergarìiui. 

Dorofliea  PrewariBB. 
1517.  Loda  GollaterìBD,  MagUtre,  f  26.  Mai  1535. 
1521.  Katharìsa  StaiaeriBB,  TechaBiia,  f  SO.  Job!  1524. 

Barbara  JegarìB. 

Margret  LaixBerìB. 

Barbara  WigiatiageriB  (M AttiBgeriBB). 

Margret  AÌBhaiiaariB. 

Ella  AigaerìBB. 

Dorothea  GaalattadliB. 

CrìatiBa  WiBtherÌDB. 

Margret  EjlDreiehÌB  (BysoBrelebiB). 

Warbara  NeohaiieriBB,  ^  4.  Mai  1532. 

FroBiea  KarUpergeria. 

Warbara  AltbanaerìB. 

Warbara  KhlexIÌB. 

AgBea  Wacbtauffin. 

MadaloBa  Wegweyteria. 

Elia  PolackhiB. 

JaliaBa  WiaeBtÌB. 

RotÌBa  MòImìb. 

KatherÌB  LaneshueteriBB. 

CrìatiBa  Sebmidio. 

Dorothea  prawerìa. 

Weatrìx  Osaatia. 

Madaleaa  Paiaaaeria. 

Appoloaia  Khirebmairìa. 

Margaretha  tob  Dieraataia,  Amaaya. 
1525.   Barbara  Wiegxstiagerìa  (MOatiagerìo).  Teehaatia. 
Zwischen  1525  uad  1533. 

Lucia  GoUaterìo,  Maisterìa. 

Barbara  Wiegstiogerìna.  Techaatm. 

Warbara  Jtgerìaa. 

Margret  Alnhauterìna. 

Ella  Aigaerìa ,  die  lateiaisch. 

Margret  Eysenreichia. 

Agaes  Polackhia. 


Digitized  by 


Google 


207 

Madalena  Wegweitiik 

BIKtabetli  PottaeUdMi. 

Katerint  Ltoethoeteria. 

Madalena  Ledreìn. 

Apollonit  Khirehmtyrìii. 

Maniteh,  AmtDyD,  KSehin. 
15S8.  Barbtrt  WiegisteriB  (MflttÌBgerìD)  DeetM. 

Barbari  JigarìBii. 

Margaretlia  Aafmhaoaariaa. 

Marfaratha  Eysemaicharìiiii. 

Elisabetha  Ajgnerìoii. 

Agaea  Polakhin. 

Magdalaoa  SdrahiaitteriBB. 

BliiabMk  Polackhia. 

Katharìiia  LaDtshaeterìnB. 

Magdaleoa  Paiiawerin. 

Appolonia. 

Margaretha  Junior. 

Magdalena  Hfintterìn,  Magittra,  f  12.  Sept  1M8. 
Ghmé  ABgabe  dea  Jahrt  ertebeiDen  im  Stifta-Todtonbveha: 

tO.  Fabr.  Blitabatb ,  Decana  Soror  nottra. 

S.  Mart.  CoiiigaDdia,  Magiatra  Sororam  Boaframm. 

29.  Sapt  LadigaBdii,  Magiatra  Mooialium  8.  M.  Magdaleoe. 

3.  NoT.  Alba jdia  CooTeraa ,  aoror  noatra. 

18.  Deeember.  Barbara  SejdiogerìoD»  CoBTeraa,  aoror  Boatra. 
laa  St.  PSItaer  TodtoBboeho  bei  Duelliaa  Eze.  Hiat  GoBoal.: 

Id.  JaBiiarìi.  AgBoa  SaBotimooialia  de  Neoborga. 

VI.  Kal.  Aag.  Margaretha,  olinn  Magiatra  Mob.  NeubnrgOBaia.  CoBaoror. 

y.  Kal.  ^BB.  Abbb  Mitterdorfferin  moaialia  de  Neaborga,  CoBaoror  noatra. 
Im  GKttweiber  TodteBbuehe.  Maa.  : 

▼L  Idaa  Job.  Margaretha,  Soror  de  Neoborga. 

VI.  KaL  JbIiL  Aaaa  Moaialia  fai  Nenbarga  Claiatrali. 

IT.  NoB.  Jvl.  Kathernia  Soror  io  Neiborga  Clavatralu 

Kal.  Aug.  Soror  margaretha  de  Neoburga,  Maiaterina. 

lY.  Id.  Aug.  Agnea  Soror  de  Neuborga  Clauatrali. 

Id.  Aug.  Margaretha  Moaialia  de  Neuborga  Clauatrali. 

Xm.  Kal.  No?.  Seolaatiea,  Ottilia,  Sorerea  de  Neaburga. 

CCCIV. 

Dietrich  der  Zwidkd  verteini  dem  OkiU^umU  de$  8Hfle$  ti$ienWek%§aHen 

9M  itt0$Um€mhmr$^ 

Dai  2.  Februar  1343. 

Ich  Dietrich  der  zmehel  ynd  ich  Katrey  sein  haugflrùw,  Wir 
Tergehen  —  daz  wir  TiiTerschfiìdenleìch  gelteo  schuln  in  die  Oblay 


Digitized  by 


Google 


208 

der  erbern  herren  se  Clofter  Tnd  hem  Leo  dem  OblaymaUier 
zehen  pbynt  phenning  winoer  mTnzz ,  do  yon  wir  alle  iar  in  die  sel- 
ben  Oblay  dioen  sullen  sechczig  pbenning  an  dem  Yascbang  tag  ynd 
seebs  scbillìng  an  sand  georìgen  tag,  der  da  nacb  scbierìst  cbftmt. 
Tfin  wir  dea  niebt.  so  stet  der  Torgenant  Dienst  nacb  dem  rorgenan- 
ten  Tagen  an  dem  andern  tag  damacb  mit  iwinpilde  an  allem  dem 
recbt,  als  anders  Pnrcbrecbtes  Dinstzrecbt  ist  in  dem  Lande  ze 
Osterreìcb.  Ynd  baben  wir  do  fSr  ze  pbant  geaaezet  msem  weingar- 
ten  mit  vn$er$  perdinuMierg  hant  PUgreims  de$  Fìozzer,  dea  zwai 
dritail  sìnt  eins  Virtail,  md  ligen  m  der  Odengrùb  le  nacbst  dea 
Gundiflden  Weingarten  aof  dem  perig  —  Dea  geben  wir  der  rorge- 
nanten  Oblay  ynd  dem  Oblaymaister  ze  den  seiten  bem  Lieo  dem 
Cborberren  Disen  brief — ver$%geUen  mit  vnaerè  perchmaùiert  Insi-- 
gel  de9  egenanien  PUgreims  dee  floeczer  —  Dea  ist  ancb  geczeo^ 
her  Nydo  der  maneeber  md  ander  Erber  lent  genAcb.  —  Der  brief 
ist  geben  —  dreuczeben  bondert  iar  in  dem  drer  ynd  nrczigistea  Jar 
der  Liecbtmcsse. 

Orìf.  Per^.  (Rep.  Ifor.  ffit«.  >0.  a.  4.  fel  169.)  Dm  8i«rtl  PUfria  Flfsw**  MH. 

CCCV. 

Wolfger  am  Netuiedel  verkaufi  Dietrich  dem  PfbtermeUter  flbr  detMen 
Sohn,  Chorherm  Johann,  einen  Weingarten  •«  Klo9ternemhmrg. 

Dai  23.  Min  1343. 

Ich  Wolfger  an  dem  Neusidel  ynd  Icb  Alhait  sein  Hautvrow 
yeriechen  —  Daz  wir  —  mit  vneers  Perehmaieterè  bant,  hem  Orioi- 
fes  dea  Sluzzler  ynd  redleìcb  mit  foerzich  yerebauft  baben  ynsera 
Weingarten,  des  ein  b»lbs  Jench  ist,  Leit  m  dem  Gereut  —  vnsenm 
aydem  Dietreichen  dem  Phistermaiiter  ynd  $einer  hausvrown 
Katrein  —  ymb  Secbs  ynd  Dreizzicb  pbunt  Wienner  pbenning  — 
Nu  baben  aucb  wir,  Icb  Dietreicb  der  Pbbtermaister  ynd  icb  Katrey 
sein  Hausvrow  ynsern  yorgenanten  Weingarten  rebt  ynd  redleieh 
geschaft  vnd  gegeben  nacb  ynser  paider  tod  vnserm  sun  Jamen»  dem, 
Chorherren  in  dem  Chloeter^  den  er  nach  vnser  paider  tod  Inme 
haben  schol  in  nucz  vnd  in  gewer  ze  Pexzerung  seiner  nnmi 
ynverchumerten.  Vnd  nacb  seinem  tod  sol  er  Ewicblicb  peleiben  pei 
dem  Gotshaus  —  Vnd  geben  in  dor  yber  —  disen  prief  versigelten 
mit  vnsera  vorgenanten  Perchmaieters  Ineigel  hem  Ortolfee  des 


Digitized  by 


Google 


200 

Skazler^  vnd  mit  hern  Stephans  Intigel  de$  Slàscxler  —  Dea  sint 
auch  zeuch:  Paul  an  detn  Ekk,  Leupoli  der  Hummel  md  ander 
erber  Leut  genuech.  Der  prief  ìst  geben  —  Dreuzehenhuodert  Jar 
ìd  dem  drev  md  rìerzigisten  ìar  in  der  Mitter  rasten. 

CkarUtori«B  Archiri  III.  fel.  99.  h. 

Auch  das  stiftl.Yerwtltongttmt  elnet  Pfistermeisten  arscheint  hier  in  der 
Hand  eines  Laien,  welcher  teinem  Sohne,  dem  Chorherrn  Johann,  einen  Wein- 
garten  naeh  AK  dea  gegenwtrtig  noch  OblichenVitalitiama  Tennacht.  Der  Pfister- 
meitter  eraeheint  auch  ala  WohlthSter  dea  Stifta  ini  Todtenbuche  :  IV.  Kal. 
Sept.  Dìetrìcua  Magiater  piatrmi  et  Katharìna  Txor  aua  dedit  Tnum  talenturo 
redditaum. 

CCCVl. 

8dkuldhriefOrtolf*9de9  8ekia$$UrM  an  QundoU  den  Tu%en  van  Klatter- 

neuburg. 

Dai  2.  Februar  i3U. 

lek  Ortoìf  der  Sluzzler  ze  Newnburch  vnd  Ich  Reycz  sein 
UauÈvrowe  —  wir  vergeheti  —  Daz  wir  yiiTerschaidenleicb  gellen 
suln  dem  Erbern  mann  GundoUen  dem  Tuczen,  Pùrger  %e  Neton- 
ìmrch  —  fumf  pbuiit  vnd  funf  scbilling  pbenning  Wienner  MAnzz» 
der  wir  sew  weren  schulleD  ze  Mitter  rasten,  dev  n&  schierist 
cbumpt,  Tuen  wir  dea  nicbt,  Schul  wir  in  laysten  bie  ze  Newnburcb 
in  ain  erber  gastbans,  wo  se?  yns  bin  czaigent,  ynd  da  nicbt  auz 
cbomen,  sev  werden  danne  ira  guets  gewert  alz  laistens  recbt  ist  in 
der  Stat  ze  Newnburcb  ynd  in  dem  Land  ze  Osterreicb ,  vnd  dar 
vber  —  geb  wir  disen  prief  versigel  mit  meinen  InsigeL  Der  prief 
ist  geben  —  dreuczeben  bnndert  iar,  dar  nacb  in  dem  vier  vnd 
TÌerczìgistem  iar  an  vnser  vrowen  tag  ze  der  Liecbtroesse. 

ChartvUriiB  Arehiri  Ul.  fol.  146.  a. 

In  dieaer  Urkunde  eracheint  zuerat  Einer  aua  dem  Gcschlechte  der 
Tnzeo. 

cccvn. 

Berberi  vm  CMeimd^rfgiht  dem  Prapite  RmdweÌH  t etn  Ham§  tu  der  Weit' 

ione  %u  Klo9tem€ubur§  auf. 

Dat.  3.  Min  iSU. 

Ich  Herbart  von  Choleinetorf  vnd  icb  Katrey,  sein  hausvrowe 
wir  reriehen  —  Daz  wir  —  baben  aufgegeben  die  aygenscbaA  an 


Digitized  by 


Google 


300 

rnserm  haus  mit  dem  weiDgarten,  der  da  lu  gehSrt,  daz  do  Idt  in 
der  weUen  goièen  le  nlchst  Stephans  det  SpeUmaUierM  haus»  dai 
TDS  Tod  rnaer  erben  an  gestorbeo  ist  ron  dem  Erbern  ritter»  hern 
Dietreichen  van  Chriczendorf,  meinem  sweher,  dem  got  genade, 
Dem  ersamen  herren  Brobsi  Rùdwein  ?on  Newnburch  ynd  der  Sam- 
nung  dea  ConTentes  vnser  vrowen  ze  Newnburch  —  vnd  geben  in  dar 
yber  —  dUen  prief  versigelten  mit  vnserm  ìnsigel,  vnd  biten  den 
erbern  tnan  Nyclasen  den  Manseiver  vnsem  hesundern  frewU, 
daz  er  der  Macke  gezeug  ist  mit  seinem  Insigel.  Dicz  ist  geschefaen 

—  dreuzehen  hundert  Jar  in  dem  7Ìer  rnd  vierezigistem  iar  an  der 
heìligen  Junchyrowen  sant  Chvntgunden  tag. 

Cb«rta)v-i«m  Archivi  IH.  fol.  SS.  \. 

cccvm. 

Pendii,  B/RckaéC9  dei   Kléhen    WiHwe,    gibt  ikrem  Sekwger  Heinriek 
Schnetudein  OOlien  *u  Lang'En%er$dorf, 

Dtt  WieD,  18.  Apdl  1344. 

Ich  Pendii  f  hern  Michele  wiiìòe  dez  Chleber  von  Maurperg, 
dem  got  gonade,  vergich  — Das  ich  —  ledichlcieb  gegeben  hao 
meinem  Stoager  Hainrreichen  deni  Snaeczlein  vnd  aeiner  haustro* 
wen  vrown  Margreten,  meiner  Mùmcn  vnd  ìrn  Erben  an  dem  Gelt, 
daz  ich  meiner  Swester  vroton  Perchten  der  vamaninne,  der  got 
genade,  schuidich  gewesen  pin,  meins  reehten  Purchrechts,  daz  ich 
ze  Purchrechf  gehabt  han  Ton  dem  Gotshaus  vnser  vrown  ze  Newn- 
burch ChlosterhalbeD,  ain  phunt  wienner  phenning  geltes  vnd  acht  vnd 
zwainczig  Chaea  geltes,  und  viertzeben  hfiner  vnd  zehen  scbilling 
ayr  geltes,  das  alles  gelegen  ist  ze  Enczeatorf  vnder  dem  Pusem- 
perg  auf  bestiftem  gilt  behauster  holdeo ,  da  man  aoch  alle  iar  yon 
dient  dem  egenanten  Gotshaus  rnser  ?rowen  ze  Newnburch  iwelif 
wienner  phenning  ze  Purchrecht  —  Dar  rmb  so  gib  ich  disen  prief 

—  vereigilt  mit  meinem  Ineigil  vnd  mit  dee  Edeln  herren  IneigU 
Pruder  Hainreichs  Graf  ton  Schawenbereh  zii  den  zeUen  Obrister 
Mayster  Sant  Johane  Orden  ze  Maùrperg  —  Der  prief  ist  geben  %e 
Wienne  —  Dreutzehen  hundert  iar  darnach  in  dem  rier  ynd  yiertzi- 
gìsten  iar  des  naechsten  Svntags  ror  sant  Georigen  tag. 

CkartaUriva  Archiri  HI.  Col.  104.  k. 


Digitized  by 


Google 


301 


CCCIX. 


AdeUkeid,  HerwarfM  Hausfram,  verkaufi  etn  Hau$  und  vswei  Weingàrten  %u 
I[lo$iemeuhurg  ihrem  Eidam,  Jakoh  dem  Sekreiher. 

Dtt.  24.  Aprii  1344. 

Ich  Oìhayt  de$  Hertworts  Hauivrowe  rergich  —  daz  ìch  — 
mit  meins  wirts  herwort  gonst  md  wìllen  md  mit  meina  Perchmai' 
9ter8  hant  hem  Wy$eni$  van  egenòurehf  ma  mit  meins  Perchmai- 
giers  vnd  Ampimans  hant  Chunraiè  de$  Cuttels  Terehanfi  han  — 
iway  weingàrten»  der  ainer  leit  in  der  ChoUengrib  md  ist  ain  hal- 
bes  Jeucb ,  ieit  ze  naechst  Chunraiem  dem  paeuerlein  dem  Choche, 
80  leit  der  ander  an  dem  Puechperig  md  ist  ain  Jeuch .  leit  ze 
naeehat  Npclon  dee  selden  aydem,  rnd  daz  haus,  daz  gelegen  ist  in 
der  Stat  ze  naechst  dea  Reczer  haus  vnd  der  egenanten  zwen  wein- 
gàrten y  md  daz  haos ,  dev  soft  ich  gehabt  haben  ze  Lejpgedinge 
rnez  an  mein  tod ,  dey  hab  ich  yerehaaf!  vnd  geben  meinen  aydem* 
Jacoben  der  Schreiberinn  eun  vnd  seiner  hausvrmeen  meiner  toch- 
ter  vrown  Eatrein  —  also  beschaydenleich ,  daz  sev  mir  mcz  an 
meinen  tod  von  dem  Jeuch  weinwachs  an  dem  Puechperig  vnd  von 
dem  haos»  daz  do  leit  in  der  Stat,  dienen  sullen  alle  iar  ze  drin  tage 
Sechs  phunt  phenning  geltes  Purchreehtes  —  Des  gib  ich  disen  prìef 
—  versigelten  mit  dez  weingàrten  an  dem  Puechperig  Perchmai- 
etere  vnd  mit  dez  hauzz  Amptmane  Insigel  Chunrat  dee  Czietela 
vnd  mit  hem  Ortolfe  dee  Shtzzler  Insigel  —  Der  brief  ist  geben  — 
Dreaezehen  hundert  iar  damach  in  dem  vier  vnd  vierczigistem  Jar 
an  aand  Georìgen  tag. 

CharlalarìaB  Archivi  in.  fol.  IS6.  b. 


CCCX. 

Ber%o§  MhrtM  IL  entseheidet  den  StreU  %wi$eheH  dem  Stifie  und  der 
Stadt  iOter  die  BUrgerspitaU  -  CapeUe. 

Dat.  Wien^tO.Jnli  1344. 

Wir  Albrecht  von  gots  gnaden  Herczog  ze  Osterreìch  »  ze  Steyr 
vnd  se  Chernden  tuen  chont  mit  disem  prief  vmb  den  st&z  vnd  chrig» 
so  zwischen  vnserm  lieben  Chapplan  Brobst  Ruedwein  von  Neum- 
burch  Chiosterhaib  vnd  seinen  Convent  an  einem  taii  md  vnsern 


Digitized  by 


Google 


302 

Porgerà  daselbs  ao  dem  aodern  tail  gewesen  aind.Ton  dei  SpitaleB 
wegen  le  Newnborch  Chlosterhalb,  dai  sì  derselben  cbrìeg  Tod 
stSize  baidenthalben  willichleicben  ma  genczieicbeo  binder  tos 
gegangen  sind ,  also  swaz  wir  dar  rber  sprechen ,  daz  si  daz  ze  bai- 
der  seit  utet  welleo  baben.  Na  babeo  wir  dar  ober  geaprocben  md 
•preebeo  mit  disem  brief  dea  eraten  :  dai  der  Probst  aioeo  Chorber- 
reo  aos  dem  CooTent  geben  sol,  der  die  Ewig  Messe  Terwese,  md 
ttgliebeo  habe  io  der  Cbappello  io  dem  Spital,  Vod  deoiselbeo  Cbor- 
berreo  sol  gerallen  aoi  dem  Spital  ze  pezieroog  za  seioer  phrAot 
lebeo  pboot  geltes,  rod  orcb  allez  dai  Oppber,  daz  da  geralleo  mag» 
oder  geoppbert  wird  io  derselbeo  Cbappelo  aof  dem  Alter,  daz  sol 
gehirn  io  die  Pkarr,  die  da  heÌMei  die  GuUrey.  Ez  solleo  ooch 
alle  heiliebait,  der  die  Siebeo  io  dem  Spital  ootdArftig  siod,  ez  sei 
Peiebt,  oder  Gots  Leiehoam ,  oder  dai  beilig  Ole  hioab  too  dem 
Cbloater  geraicht  werdeo.  So  sol  ooch  die  Messe  io  derselbeo  Cbap- 
pello io  dem  Spital  oor  gespreebeo  werdeo,  waoo  mao  za  der  Waod- 
luog  leottet,  za  der  aodero  fr&messe  io  dem  Chioster.  £z  sol  aueh 
diselb  Messe  io  dem  Spital  za  deo  drio  obristeo  Hochzeiteo  gesaogea 
werdeo  rod  ao  der  Cbiricb  Weiehtag,  rod  ao  dea  beiligeo  tag,  nt 
dee  erem  der  aiier  geweichi  wirt.  Wer  aber,  daz  der  Spitalmeister 
oder  seio  bausTrair  oder  dieoer  oder  dieoerioo,  die  io  das  Laochors 
oiebt  gebireot,  st&rbeo,  Sprecbeo  wir,  daz  die  ao  Messe  w^en 
getrageo  zo  dem  Cbloater,  rod  daz  io  da  ir  recbt  wrrd  begaogen. 
Swelich  Siecb  aber  io  dem  Laochors  stirbet ,  daz  der  bei  der  Messe 
da  iooe  sté»  Tod  dai  oiao  io  daroaeh  zo  dem  Vreythof  trage,  Vod  in 
da  begrab.  Ooch  sprecbeo  wir,  daz  dieselb  Chapelle  Cbaioeo  Vrejt- 
hof  ooch  ebaio  Glokhaos  habeo  sol,  oor  eio  chlaioes  sioegl^zzel.  Vod 
daz  bei  der  Chapelo  weder  erst,  ooch  sibeot,  ooch  dreizkist,  noch 
Jartege  oicht  begaogeo  werdeo.  Ez  sol  aoch  die  rorgeoaot  Chapell 
our  mit  eioeo  alter  rod  mit  eioer  Messe  werden  geetiftt  rod  dieselb 
Messe  sol  gesprocbeo  werdeo  too  aioeo  Chorherreo  auz  dem  CooTent 
alz  for  geschribeo  ist.  Vod  ooch,  daz  dem  Ch4roer  ao  Gotsdieost 
Tod  ao  dem  gelt  daz  tod  alter  dazu  gebeo  ist  Tod  ao  alleo  seioem 
rechteo  forbaz  ichtes  icht  abgé  Von  der  C^che  Tod  too  dem  Spital. 
Ez  sol  ouch  ehain  schuel  bei  dem  selbeo  Spital  seio,  ooch  farbai 
oimmer  werden,  nur  bey  dem  Chlo$ter,  tmd  bey  der  Pkarr  daz  eand 
Merttein.  Wir  sprechen  ouch,  Waz  zu  dem  Vorgeoanten  Spital  Vor- 
geben  ist,  Tod  waz  iezund  darzu  gehSrt,  daz  daz  dabey  beleib  an 


Digitized  by 


Google 


303 

allea  Tayl,  Siraz  man  oach  den  Siechen  geit  durch  Got,  es  tey 
prot,  Wein,  Vleìsch,  phennìng,  die  mao  roder  aeu  taylt,  oder  waz 
Ghost  man  in  geb,  damit  man  sea  tròsten  wolt»  oder  gewant,  oder 
Petgewant,  daz  sol  oach  an  alien  tayl  beleiben.  Vnderwond  sich  aber 
der  Spitalmeister  der  pbenning,  die  Vnder  die  siechen  getailt  wur- 
den,  so  suUen  si  aaf  dem  Tayl  gén,  ouch  Sprechen  wir,  swaz  man 
dorch  got  zu  des  Spitais  powe  geit,  in  dem  nachsten  dreyn  JSrn,  ala 
der  brief  geschriben  ist,  daz  daz  Vngetailt  beleib.  Waz  man  ouch 
aof  daz  egenant  Spital  gebent  wirt,  ez  sey  auzzerhalb  oder  innerhalb 
der  Pharr  Von  Erb,  Aygen,  Von  beraitschafl,  daz  fber  Sechczig 
phenning  were,  davon  sol  dem  Chioster  der  drittail  gerallen ,  Vnd 
dem  Spital  di  zuen  tayl.  Wir  sprechen  ouch,  swaz  der  Spitalmeister 
des  Spitalsgut  wil  wandeln  mit  innenemen ,  mit  auzgeben,  Oder  mit 
widerraitten,  daz  daz  geschech  mit  des  Chap plana  »  der  derselben 
Chappelln  Verweser  ist,  wizzen,  vnd  daz  er  ouch  dabey  sey.  Vnd  sol 
ouch  der  Probst  bey  der  Raytung  sein,  oder  aber  der  seioen  aìnen  ze 
derselben  raitlung  schafien.  Vnd  sol  die  Rayttung  geschechen  ze 
alien  Quatembem.  Dar  zu  sprechen  wir,  swann  die  Purger  dem 
Probst  geschriben  gebent  allez,  daz  enther  zu  dem  Spital  gehort  fnd 
geben  ist,  daz  in  dann  der  Probst  ynd  der  Convent  ein  Vrchund  dar- 
ober  geb,  daz  ez  furbaz  in  dem  tail  icht  gehor.  Man  sol  aber  doch 
daron  widerraitten ,  als  Von  dem  andern  g&t,  daz  daz  Spital  ange- 
hirt.  Des  geben  wir  zu  Vrchund  disen  Brìef ,  besigelten  mii  vn$erm 
Insigelf  der  geben  ist  ze  Wietm  an  Eritag  Vor  sand  Marie  Magdalene 
tag.  Nach  Christs  geburd  dreuzehen  hundert  Jar,  damach  in  dem 
Vier  Tod  Vierzkisten  Jar. 

Orif.  Perf.  (Pr*t.  n.  ■.  140.)  mJ  Ckartaltrì*»  Ar«liiri  III.  f«l.  Ilf.  a.  Dm  Stetti  Mit. 

Mit  groMem  Eifer  wtchten  Rlotteroeuburg*»  Priltten,  dass  die  pftrrlichen 
Rechte  nicht  gesehmilert  wfirden.  So  1300  Htdmar  gegenfiber  den  Domini- 
eanem,  1306  Rudger  gegenfiber  tod  KremsmQoster  (N.  106),  1307  der  Pfanrer 
la  Heiligenetadt,  WaehsmQth,  gegeoQber  Ton  St.  Nikolaus  bei  Passaa  (N.  116). 

Hier  taeht  and  erhilt  Propat  Rodwein  dea  Henoga  Albreebt  Eotacheidnng 
so  Ganaten  aeioer  Stiftspfarrkirehe  gegeoQber  von  der ,  wie  aua  iwei  Stellen 
der  Urknnde  erhellt,  erst  lu  erbauenden  Capelle  dea  Bùrgerspitala  am  Leder- 
baeh.  Wir  eraehen,  daaa  der  Guater  nìcht  bloa  die  Obaorge  der  kircbiichen 
Gerfithacbaflen  batte,  sonderò  nach  dem  Wortlante  der  Urknnde  der  eigeotliehe 
Pfarrer  war,  femer,  daaa  (waa  frfiher  ala  bloaae  Verroutbung  hingeatellt  wer- 
deo  konnte)  in  Rloatemenburg  iwei  Schulen,  die  eine  bei  dem  Stifte,  die 
andere  bei  St.  Martin  beatanden. 


Digitized  by 


Google 


304 

Die  in  der  Urkande  erwihnU  Zeehe  hieM  urtprfliiglìeh  die  Z«elie  U.  L. 
Pr.  •m  Neosiedel,  von  dem  Hiote,  welchet  tie  In  der  Neatiedlergesee  betatt: 
splter  bektm  aie  den  Ntroen  Kreuiseehe,  and  lelstete  lar  BrhaKongdet  Ktraern 
der  oberen  Stadtpfarre  jf hrliclin  Beitrffe,  welelie  der  Hertog  hier  ia  Af»f  bai. 

Hit  dieMr  BnUebeìdong  dea  Hertogt  war  aucb  die  ganze  ttreitige  Ang»- 
legenbeit  geordnett  denn  der  Stadtrìebter  Frìedrìcb  Ton  Lewb  tiellte  nnter  glei- 
ehem  Datom  dem  8tifte  darQber  einen  Versieherangtbrief  ans ,  in  welehem  des 
Heraogs  Autspnieb  in  eitento  eingerdekt  ist  (Fiteber»  I.  e.  309). 


CCCXI. 

aj^ruéiJbrkf  éet  UUrr.  BéfiriektmrMf  Wndimri  iei  Topdf  mmeken  àtm 
Siiftt  umd  Ulrich  dem  Redeprunner  um  emen  H9f%m  Stwtemdérf. 

Dal  Wien,  U.  8epte»ber  1344. 

Ich  Weychari  von  TopeU  HofHchier  m  ósterreich  Tucn  ebont 
—  Daz  Vlreich  der  Redeprunner  ror  mir  in  rechtem  HofUidhigr 
cblagt  hincz  dero  erbern  hern  herren  Brobst  Rùdwein  ze  Newnburch 
f mb  eiDen  hof ,  des  eìn  ganczes  lehen  ist  %e  Stoyzendarf,  me  swas 
darzu  gehoret  »  als  Terre.  Daz  der  egenaot  Brobst  RSdwein  aaf  eio 
antwurt  cbam  mit  yorsprecben ,  ynd  waigert  aaf  den  Broòii  wm  WaU- 
hotuen  »  den  wolt  er  stellen  fur  sich  ze  einen  gewem  aof  daz  niebst 
Hoftayding,  ynd  damacb  auf  daz  selb  Hoflayding  cboro  der 
egenant  Brobst  yon  Newnburcb  niebt,  noch  der  Torgenant  Brobst 
Ton  Walthousen,  daz  si  den  egenanten  hof  yerantwurt  bieten, 
ala  si  ze  recht  bieten,  ynd  aU  si  sicb  yerpunden  hieten  ynd  yer- 
mezzen.  Do  cbom  der  egenant  Vlreich  der  Redeprunner ,  ynd 
pat  mit  yorsprecben  yragen,  wns  recbt  wer,  do  ward  ini  yon  dea 
lantberren  ertailt  mit  yrag  ynd  mit  yrtail,  ynd  aucb  yeryolget  Seid 
dem  egenanten  Brobst  Rudwein  an  seinem  gewem  wer  ab  gegangen» 
ynd  den  nicbt  gestalt  biet,  als  er  sicb  yermezzen  het,  Icb  soli  dea 
den  egenanten  Vlreicb  den  Redeprunner  des  egenanten  bofes  ynd 
swas  darzu  gehoret  an  die  gewer  aeczen  ynd  gewalticb  maeben  fur^ 
baz  alien  seinen  frum  da  mit  schaffen  als  mit  anderm  seinen  gAt,  ynd 
sol  in  dar  an  schirmen  mein  herre,  der  Herczog  nach  dez  landes 
recht  in  Osterreich.  Daz  ban  icb  getan  mit  yrchund  dicz  priefes  »  Der 
ist  geben  ze  Wienn  —  Dreuczeben  bundert  Jar  ynd  in  dem  yier  ynd 
yierczìgisten  Jar  des  eritags  an  sand  Matheus  tage. 

CkM««lwiMi  ArthÌTÌ  in.  M.  141.  b. 


Digitized  by 


Google 


305 


CCCXII. 

fr.  Heinrich ,   Oraf  von  Schaurnherg,   Ohritter  Meitier  der  JohannUer 
K  Mailberg    verkauft  Ortolf  mit  der  Pet%iehen  Gelddientfe  »«  Klotter- 

neuburg. 

Dat  Mailberg,  25.  September  13U. 

Wir  Bruder  Hainreich  Graf  von  Schawenberch,  zv  den  zeiien 
^brister  maister  Sand  Johanns  Orden  ze  Meurperge  vnd  der  Con- 
;nt  gemeine  dez  selben  Ordens  daselbens  Veriehen  —  Daz  wir  — 
erchauft  haben  ynsers  rechten  Chauf  aigens  Sechtzìch  Emmer  weins 
eltes  Perchrechtes  vnd  ein  halb  phunt  Wienner  phenninge  geltes, 
»  dar  zu  gehjret  vnd  daz  alles  gelegen  ist  auf  zwaintzich  Jeuch 
l/'eingarten  ze  Newenburch  Chioslerhalben.  Des  ersten  in  derWeyd- 
Ich  an  dem  Waehinger  vnd  an  der  ziegelgrùb  vier  Jeuch ,  vnd  an 
mi  weinhauB  àn{\{2\h  Jeuch,  vnd  an  der  Eren  vierdhalb  Jeuch 
ad  zway  achtail,  vnd  in  dem  hentleimgraben  vierdhalb  Jeuch  vnd  an 
?m  Gestcendt  vnd  an  dem  Satehteyge  drev  Jeuch  vnd  drev  achtail 
id  auf  dem  hymel  vnd  an  dem  obem  Àychwege  drithalb  Jeuch  vnd 
ev  achtail  —  Vmb  hundert  phunt  Wienner  phenninge  —  Dem 
rbern  manne  Oriolfen  mit  der  Petziehen,  purger  ze  Wienne  vnd 
iner  Hausvrowen,  vron  Dymùten  vnd  irn  Erben  —  Dar  vmb  so 
ìben  wir  in  dìsen  brìef  —  veraigelten  mit  vnsem  Insigiln.  Diser 
'ief  ist  geben  ze  Meurperige  —  Dreuzehenhundert  iar,  darnach  in 
jm  Vier  vnd  Viertzgisten  iar  dez  nachsten  Samztages  vor  Sand 
ichels  tage. 

Orif.  Perf.  (Rep.  V«l.  N.  4,  fol.  97.)  asd  CkarlaUrÌDin  Arthin  fol.  87.  b. 

Dm  ente  Siepcl  ist  ii  f  raoea  Wacha ,  aif  eioer  breiUrco  Ualf  riaf  e  vod  ^elkea ,  geinekt. 
i»«fcrifl:  f  .  8  .  HEINRICI  .  COMITIS  .  D  .  SCHOMBERCHT.  Dieaelb«i  Emblfse,  welche  bri» 
ir*  1«80  rrvibit  w«rd«a  (Moo.  Boic.  IFI.  Tab.  VII.  «.  39  et  40);  jedoeh  raht  An  Hrln  aaf  àtr 
^  d«a_Sebildea  wie  b«i  Hnber  Tab.  XV.  a.  10.  Dai  xwtikt  Siejel  :  +  .  S  .  KRVM  .  DE  .  HOSPI- 
U  .  SCI  .  lOHANMS  .  PER  .  AVSTRIAM  .  ET  .  STIRIAM.  warde  i«m  Jabre  1314  (N.  159.)  beacbne- 
i,  •ialiek  dM  Haopt  dea  keil.  Johanaet  a«f  eioer  SebSiael.  Daa  Siegel  ia(  kreianrnif  roa  frAaaerer 
ra  «ad  ia  felben  Wacbae. 

Deraelbe  Heinrich,  Graf  von  Schaumberg,  erscheinl  im  J.4341  als  Comlhur 
t  Hausea  lum  h.  Johann  in  der  KSrnlnerstrasae  (Fischer,  Brcv.  Nolit.  IVL. 
ndob.  P.  II.  Cap.  XI.  p.  1S5).  —  In  der  apSteren  Zeit  erschelnt  in  den  stia- 
ben  Urkunden;  1433.  Cunrad  von  Niemandt,  Comthur  dcs  hausos  tu  St. 
bano  io  der  Kfirotnerstrasse. 
Foote*.  XIV.  20 

Digitized  by 


Google 


306 

CCCXffl. 

BRehmd  ier  Siapfer  veriutuft  iem  Chmrkerm  umd  SUémmtierDmMdmm 

Wdngmrtem  •»  KUstemeuhurf, 

Dat  13.  Pebrotr  1348. 

Ich  Michel  der  Siapfer  ynd  ich  Diemài,  $ein  haiuvrawe,  wir 
Terìehen  —  daz  wir  —  yercfaaoft  haben  msern  Weingarteo ,  des  ala 
Yìertail  ist»  leit  an  dem  Bo$enpùhel  —  Dem  erbero  Heiren  hern 
DamdeHt  tu  den  zeiien  Sickn  Maiiier  in  den  Gotsbaos  se  Newn- 
borcb  rrob  Newn  pbunt  wienner  pfenning  —  Ynd  dar  rber  —  gebat 
wir  diseo  hrìef  verngelien  mit  VH$er$  Perchmaùien  huigel^  kerm 
WUenten  von  EgenXmrck  —  Der  prief  ist  geben  —  Dreotsebeo  ban- 
dert  Jar  damacb  in  dem  firof  Tnd  Viertsigfsten  iar  des  Sanntages  io 
dem  Yier  tagen  in  der  Yasten. 

Orif.  Parff.  (at^  Ttt.  Rr.  Ili.  M.  111.)  BsOm  8i*g*l  Uf«lbM  Wm^m  wM  ètt 
UaMkrilIt  f.S.WISlVTOllIS.III.MmfaCI.    Bla  Mhrlg«r  IdkM,  IImI  ta4w  W«ÌM«I«M 

Im  Jahr*  1341  war  Otto,  jttit  iti  David SieahMittar  (Magitlar  lalra*- 

mm)  dM  Stiftet. 

CCCXIV. 

Andrea»  der  Odrl  und  »eine  Sókne  vertiMem  %m  €hnuiem  ié$  8Hfte$ 

8t,  Andrà  an  der  Traisen  auf  ìMre  AmprMke  «»  mwH  Weim§àrien  •> 

ÉlB9Ìemeakmr§* 

Dtt  14.  Pebraar  1348. 

Icb  Andre  der  Gòrl  von  RappuMal  Tnd  icb  Vbreiek  pharrer  te 
Ckvnrmg  ynd  icb  Nycla  dez  vorgenanien  Andrei  mm  Wir  rerieben 
—  Daz  der  erber  ynser  genediger  berr  md  rreunt  ber  Vbreidk  te 
den  %eUen  iechent  vnd  pharrer  doH  sand  Stephan  auf  dem  Waeh* 
rain — gemacbet  bat  im  aelbe  rnd  aucb  yna  ynd  alien  seinen  Tordem 
ein  ewiges  selgeraet  pey  dem  gotsbaos  ynd  dem  chloeier  daiz  Sand 
Andre  pey  der  Traysem  gelegeo ,  Dem  er  gegeben  bat  ainen  welo- 
garten  an  mukcherawer  perg  %e  Netmbwrch  gelegen  den  er  Tmb 
sein  aygen  gaet  gecbaufTet  bat  wider  bern  Nyclan  weyleni  pharrer 
daiz  Hoflem,  da  man  alle  iar  yon  dienet  in  dem  Lesen  aynem  EoMr 
weins  se  percbrecht  in  den  weingarten  ze  nacbst  da  pey  gelegen  der 
do  baizzet  der  Pasenperger,  ynd  der  do  ist  bern  Vlrekhe  dez  phar* 
rer  von  zwentendorf  vnd  seiner  pruder,  den  er  yns,  mir  Torgenan- 
ten  Andren  dem  Gorlein,  ynd  besunderleicb  fneinen  nmen  hem 
Vlreichen  vnd  Niclasen  yormain  gemainet  bat  su  geben»  des  doeb 


Digitized  by 


Google 


307 

nicbt  geschach  noch  geschecheo  ist  Ton  anfgeben  ynd  yod  enphahen 
mit  Perchmaisters  haot.  Mit  demselben  weiogarten  schol  der  Probst 
dati  sand  Andre  ynd  sein  samenung  forbaz  alleo  iren  frumen  scbaf- 
fen  —  Vnd  darrber  geben  wir  —  disen  prief  verngilien  mit  mtem 
bmgeÌM,  Der  prief  ist  gebeo  — r  dreutieben  bundert  iar  darnacb  in 
dem  fumf  ynd  yiertsigistein  Jar  dez  nacbsten  Mootages  nacb  dem 
ersten  Snntage  in  der  ersten  Yastwochen. 

Orif.  Ptrt*  IN«8i«ffcl  klsfra  m  Ptrg— aUtrtilto.  Dm  craU,  rui,  la  ftikea  Wm^m, 
UmI  S»  VmM»m»  akhl  aAr  «riMMa.  CaMhriftì  f  .  8  .  IHDHIB  .  OOIEL  .  DB  .  B1P0L8TÌL. 
Dm  «b^m^  ist  liBf  Ikk  {■  f\Um  Wm^m.  D«r  BtOir*  arilekt  m\%  Aw  rMktM  Bui  eia  Baeh  aa  ii« 
Bnal,  «•  Liakt  kt  sefatai  «rhakca ,  4m  flaarC  alt  itm  HaflirnMkaiaa  asfakM.  Zar  Uak«a  Beila 
èm  rigw  atakl  «m  Wart  UCOB. ,  sar  rtahtaa  MIKOB.,  «•  UMdtfill  laalttt  f  .  8  .  CTHBADI . 
PUBABI .  DB  .  GBYiaUHG. 

Cf.  die  Urkande  rom  10.  Mira  1337.  (N.  270.) 

cccxv. 

ÙHo  von  Drokendorf  verkauft  dem  Stifte  Odddietute  mu  Roggendorf, 
Dti  16.  Febratr  1345. 

leb  OH  von  Drokkendarf  ynd  icb  Men  seta  hau9vraiw  wir 
yerìeben  —  dai  wir  yercbanft  baben  —  ynsers  Lebens»  dai  wir 
gebabt  baben  yen  dem  Gosbaus  se  Neanborcb  acbceben  pbeoning 
geltes  •  di  do  gelegen  sint  aaf  eioen  Paumgarten  mit  sampt  der  Mfil 
Diderbalb  dea  dorfs  xu  Rokendoff  ynd  dritbalb  pbenning  geltes  auf 
zwain  bofsteten  doselbes  dem  Erbern  berm  Probèi  Ruedwein  ynd 
sdoem  Gotahoas  sa  Neunburcb  ymb  secbzig  yod  ymb  yier  pbunt 
pbenning  Wienner  mAos  —  Dar  yber  gìb  icb  —  diseo  brief  Vern" 
geUen  tmi  meinem  anhangvnden  Insigel,  vnd  mit  Vlreichi  des  Stay* 
zendarfer,  vnd  hainreicks  seitis  brUder  anhangunden  Insigeln  — 
l>^  sint  gezeug:  Peter  ven  Drokendorf^  Vnd  Jan$  der  Stoyxen- 
éorfer*  vnd  Wolphart  $ein  brùder^  Vnd  Meri,  der  Richter  zu 
Egenhurchy  vnd  Leupolt  der  Vnger,  purger  daselbttf  Yod  erber 
Leot.  Dai  ist  geBcbehen  —  Dreuzebeohundert  Jar  darnacb  io  dem 
Aioif  yod  Vienigisten  Jar  dez  M itacbs  in  der  Vasten  in  dem  Cho- 
terober. 

Oric-  P**Y*  Cir**-  HL  Hr.  41.)  aa4  Ckartalarìaa  ÀrtkM  III.  f»l.  14S.  a. 
Orai  raadc  Situai.  Du  ertta  aiU  dar  UiMehnfl:  f  .  8  .  0T0NI8  .  DE  .  DBOEEIfDORP.  leift 
ciaaa  RcIb  »  aaf  vtlekcai  aia  Bekeffel  adar  Ottraiaamata  rakt ,  aM  dlMaa  rafaa  aaf  kaldta  Saitca 
Arai  «alraMaikraa  karrar.  Daraalar  kiagt  dia  Halmdaak*.  Dia  kaidaa  Biaral  dar  Bloiiaadarfer  aiad 
ras  Jakra  IS38  (N.  STS)  kakaaat. 

Roggeodorf ,  ein  Dorf  mit  einer  Localie,  K.  0.  M.  B.  bei  Eggenburg. 

W 

Digitized  by  CjOOQ IC 


SOS 


CCCXVI. 

Ber  JRuMWtfr  DemJUrr,    Ulrich,   Dechant  und  Pfarrer  der  Si.  Siefanà- 

Mrèke  am  Wmgrmwi,  Mtkenkt  dem  Stipe  St  Andrà  %wei  Weinsàrien  su 

Kloitemeuburg . 

Dit  18.  Februar  1345. 

In  Bomìne  Domini.  Àmen.  Ego  Vlricus  Canonicua  PaiaviensU, 
Deemttui  ei  Pieòatm$  Ecclesie  Sancii  Stephani  super  Wackraim 
pobliee  confiteor  et  protestor  ac  notum  fieri  cupio  presentibus  pariter 
et  fbtnrìa»  Qood  gratin  fayente  dirina  prò  anime  mee,  ac  meoruro 
progenitorum  perpetuo  et  aalu tari  remedio  conceptum  dudam  in  animo 
meo  propositnm  eopiens  efBcaciter  adimplere,  bona  deliberacione  pre- 
hnbitnheredummeomm,  hoc  est  filiorum  Alòerti  fratris  mei  ac  Gyue 
mee  Saran$  pie  reeordacìonis  duas  vineas  in  Neunburga  contigue  se 
habentej,  et  in  monte,  qui  dìcitur  vulgariter  Mukcherawerperg 
sitoitim  jnxta  JJo/lmtrm  jacentes ,  quarum  vna  dicitur  7W»^,  altera 
Toro  vimea  Nffeoìajf  quondam  Plebani  de  Hoflino  ex  eo,  quod  ab 
eodem  fuerat  comparata,  quas  de  bereditariis  ac  industrìalibus  bonis 
meifl  comparari,  libere  donavi,  dedi  et  tradidì  Ecclesie  ac  Claustro 
Sancii  Atubree  ApoMiM  circa  Traysmam,  quasi  in  dotem  et 
remediom  sempitemnm  perpetuo  possidendas  —  Ipse  eciam  dominas 
Prepoaitna  ac  Domini  ani  Conrentus  Seniorcfl  culturaro  dictarum 
Tineamm  procoratori  ano  uni  de  Conrentu  aut  alteri  sibi  familiari,  de 
qoo  bona  habeator  fiducia ,  aemper  comittani  Et  poat  CoUecdo- 
nem  Tini  idem  cnltor  impenaam,  qoam  impendit,  de  permiaaione  et 
Toluntate  bona  tam  propositi»  qoam  Gonrentoa  tempore  oportono  de 
Tino ,  qood  de  Wneis  proTcnit»  singvlia  annis  integraliter  ac  complete 
resomere  debet,  ut  co  facilina  ad  soccedentia  anni  circa  premiaaas 
Tineas  coltoram  snfBcere  possii  De  residnis  Tero  fructibna  Tini»  Si 
qui  fberint,  ac  cam  ipsis  Tineis  dominns  Preposltoa  sona  et  CooTen- 
tua  studio  diligenti,  nt  cnm  aliis  sui  monaaterìi  benla  annm  proleetem, 
Comodnm  et  honorem  perpetuo  liberaliter  procnrent,  fadant,  ordi- 
nent,  nt  sibi  sahibrius,  tudns  et  utilius  expedfre  TÌdeatar.  Et  ut  pre- 
sena scriptum  seu  donacio  supradicta  perpetuo  migoris  robur  obtineat 
firmitatis,  ne  in  postemm  ex  oblinone,  questione  Tel  calumpnia  inpug- 
netur,  aut  quomodolibet  diapendium  paciatur,  in  Testimoninm  eri- 
deus  et  cautelam  dedi  preaentes  litteras,  mei  Sigilli   appenaioae 


Digitized  by 


Google 


S09 

roboratas.  Actum  et  datum  anno  Domini  M.   CCC*  XL*  quinto»  Xn. 
Kalend.  Marcii. 

Orif .  Ferf .  (Prof.  tU.  Hr.  SSt.)  Si«f el  b  retlitM  Wtehtc  •■  ciaea  P«rfaatatolr«{fra.  Dtr 
ML  BMm  sl«bt  taf  «ìmm  «iafbckM  F«M-8«Ua*l.  •!»•  fvthlMkM  ■•fra.  Mfkra  4«r  Ftffw. 
■il  Jot  UMckrìfl  f  l«MliU«feta .  ttokea  Bar  Liakta  di*  BacktUbca  8  .  8TEPH ,  Bar  Recktea  AlfVS- 
U>«OTlMUb  Wtet  iw  Emralker  la  kaitn^ar  Stollur.  P«riffr.i  f  .  8  .  TDALBia  .  BECAm  .  ET  . 
PUBAia  .  ECCLB81B  .  8TP  .  WieEEIN. 


cccxvn. 

Her%Q§  Albredkt  II.  enUéhHdet  den  Streii  de$  Stiflet  und  der  Stadi  Kof 
nembur§  Éher  ein  FMumtuaer  dateibit, 

Dtt  Wien,  1.  MSri  1348. 

Wir  AUn'eeht  van  Gotes  gnaden  Herzog  %e  Óaterreich,  ze 
Sieffr,  Vnd  %e  Kemden  Tun  Chont  mìt  disem  brief  Ymb  den  Chrieg, 
der  swiscben  Vruerm  Lieben  Chaplan ,  Probst  Ràdwein  Vnd  Con- 
Tent  Ton  Newnborch  Chlosterhalben  Vnd  den  Pdrgem  ze  Netonbureh 
Marchi  haib  van  emer  VUchwayd  wegen  gewesen  ist»  Daz  Wir  den- 
selben  Chrieg  also  zwiseben  In  yerricht  Vnd  beschaiden  baben  :  Swaz 
durchrunziger  Wazzer  ist  daz  die  dem  Probst  Vnd  dem  Convent  sul- 
len  angebSren ,  Vnd  sullen  damit  irrn  frumcn  schaflfen  •  Vnd  sullin  In 
die  Vorgenanten  Pftrger  daran  cbain  irrung  tiin.  Swaz  danne  gtennder 
Wazzer  kt,  di  sullen  di  obgenanten  Vnser  Pflrger  ron  Newnburch 
inarcbthalb  angeboren ,  Vnd  sol  in  der  Probst  rnd  der  Convent  Chain 
irmng  daran  tfin.  Si  salien  in  ouch  chain  irrung  tun  an  im  abhan- 
gunden  Beuschen  Àuzzen  an  dem  Werde  an  der  Tuenaw,  swaz  si 
der  da  habent.  Mit  Vrebund  ditz  briefs  geben  xe  Wienn  an  Eritag 
Vor  dem  Suntag,  so  man  singet  Letare.  Anno  Domini  M*  CCC*  XL 
Quinto. 

OHf.  Pfrg.  (Pr«l.  n.  Nr.  IST.)  «ad  Chartal.  Arekiri  m.  f*l.  118.  h.  Dai  ìa  rollict  Waeks 
gvJriakl*  8i«t«l  ralfcUt  laker  Tab.  TU.  a.  19. 

cccxvin. 

Tettatment  de»  CmploHM  der  8t.  BartholonUtuM-  und  Magdalenen-Capelle 
bei  der  8t.  Mariintkirehe^  Konrad, 

Dtt  28.  Febniar  1346. 

Ich  Ckmtrai  der  Chapplan  zu  den  zeiten  der  Chappellen  daiz 
aand  Meriein  Vergicb  —  Daz  ich  —  geschaA  ban  darich  meiner  sei 
kail  willen  allez  dai,  daz  vnd  bemach  gescbrìben  stet Von 


Digitized  by 


Google 


310 

erst  80  lau  ieh  hinder  mlr  Ayndlef  flder  Weini.  Der  scbafe  ieh 
meioem  genedigen  herren  Brobtt  Rùdwein  Sechs  fiider  weioa  aus 
dem  Weiogarten  ron  Chalenperch.  So  han  ìch  drew  fuder  weios  rer- 
chauffet  OUen  dem  Schiffar  nnb  zwaìntzig  phunt  Wìenner  phen- 
ninge,  derselben  iwaintzich  phunt  sullen  sich  vnderwinden  mein 
VeteTf  der  Weygandt  vnd  mein  Stcager  der  kagenbrunner  an  mei' 
ner  mùmen  atat  wrowen  Elspeten  seiner  hausfrovn,  Vnd  also  mit 
aozgenoroeo  warten,  daz  sì  dew  selben  zwainzich  phunt  Wienner 
phennioge  geben  sollen  durìch  meìner  sei  hail  wìllen  So  schafTe  ìch 
IT  ron  ersi  dem  pharrer  daz  sand Mertein  zwaj  phunt,  vnd  drefpt 
geaeUen  dax  aand  Mertein  drew  phunt,  rnd  dem  Schuelmaùter  ain 
phunt,  rnd  %wain  chapplan  ain  phunt.  Vnd  suin  aach  mit  Vigilje 
ynd  selroesse  singen  «  alz  gewonhait  ist.  So  schafTe  ieh  auch ,  daz 
mao  mir  dem  Ersten  ynd  den  Sìbenten  rnd  den  dreizzigisten  wegen 
sol  mit  drin  phunten  Wienner  phenninge ,  also  daz  an  ie  dem  tage. 
als  vorbenant  ist,  gevalle  ain  phunt  fuer  die  oblag  hintz  After  rmb 
wein  ynd  rmb  prat,  vnd  ymb  Vische  oder  vmb  Fleichs.  Ieh  schaffe 
auch  ein  phunt  Wienner  phenninge  vmb  Sechtzeken  phunt  Wacìu, 
do  man  mir  chertzen  sol  auz  macheo,  die  prrnnen  suìn  zu  der  Vìgilye 
vnd  zu  der  selmesse ,  alz  gewonhait  ist.  Vnd  ist ,  daz  ieh  egenan- 
ter  Chvnrat  der  Chapplan  westat  wirt  dats&  sand  Mertein,  so  suìn  die- 
selben  Chertzen  do  weleiben,  Waer  aber,  daz  ieh  bwgraben  wuerd 
ze  dem  Chioster,  so  suìn  si  halb  weleiben  ze  dem  Chloster  vnd  halb 
ze  Sand  Mertein.  Ieh  Sehes  herren  (I)  (Ieh  schaf  scchs  her- 
ren) vier  vnd  achtzich  Wienner  phenninge,  dem  pharrer  zwelif 
phenninge,  drin  gesellen  ie  dem  hern  zwelif  phenninge  vnd  zwain 
Chapplan  ie  dem  herrn  zwelif  phenninge  Vnd  dem  Schuelmaister  zwe- 
lif phenninge  Vnd  dem  Schueler  vier  phenninge ,  dem  Maesner  vier 
phenninge ,  vnd  de  Nonnen  zwainzich  phenninge.  Die  selben  Wleoer 
phenninge  sol  man  geben  von  der  vigilye  vnd  von  der  Selmesse  le 
dem  Ersten,  vnd  zu  dem  Sibenten ,  vnd  zu  dem  Dreizsigisten.  Ieh 
schaffe  auch  Sechs  schillinge  Wienner  phenninge  «f^n  sckuelem,da% 
man  mir  den  salter  lesen  sol  meiner  sei  ze  bilfe  vnd  ze  trost  Ieh 
han  auch  gegeben  ain  fueder  weins  in  der  purger  zeehe  datz  »and 
Mertein  dor  vmb  mir  die  Zech  Levt  taylen  suìn  wein  vnd  prat  armen 
Leuten  meiner  sei  ze  bilfe  vnd  ze  trost  se  dem  ersten  vnd  so  dem 
sibenten  vnd  ze  dem  dreizzigisten,  als  der  zech  gewonbait  ist  So 
schafe  ieh  meinem  schueler  drew  phunt  vod  meui«nWeinsiirel  drew 


Digitized  by 


Google 


SII 

phQBt  aDes  frienoer  phenninge  —  So  han  ich  geschaft  Tnd  geben  dea 
erber  Ckctkerm  zeChlosier  in  ir  OhUnff  iwen  Weingarten,  dei 
igleichs  aio  Viertail  ìst,  aioer  Leit  an  dem  aickperch,  der  ander  in 
dem  Veìergraben  fuer  drew  phunt  Wieoner  phennÌDge  geltes  also 
wetchaidenleich,  dai  ein  igleicb  Oblayroaister,  awer  der  iat,  der 
der  Oblaj  yerweser  ist,  alle  tage  geben  sol  iwen  Wienner  pbenninge 
dem  herren ,  der  die  ersten  messe  yon  Ynser  Yrowen  aiogen  in  dem 

Chloster  aufdez  heyìigen  Chreutzalter. Icb  scbaffe  aucb  Tor- 

genanter  Cbuorat  der  Chapplan  dati  sand  Mertein  mein  mettenpueek, 
dei  xway  taylet  sint,  ain  somer  tail,  vnd  ain  winter  tail,  rnd  ain  gnet 
messe  gewant»  die  ewichleicb  durich  meiner  sei  bail  willen  pei  der- 
selbenCbappelIen  weleiben  suln.  Vnd  dati  ditzgescbaefi  nacb  meinem 
tod  furbaz  also  stet  Tnd  ynczebrochen  weleib,  dez  gib  ich  oflgenanter 
Chflnrat  der  Chapplan  disen  brief  —  vertigelien  mU  meinem  intigil, 
vnd  zu  einem  wom  zeuch  mii  des  erbem  herren  ineigil  brabii 
Ruedweinà  vnd  mii  meines  vetem  intigil  Weygandes  vnd  mii  dez 
erbem  Ritier  ineigii  hem  Dyeireichs  von  Gundranudoifi  der  diser 
$acke  ameh  zeuch  iti  mU  seinem  insigil  an  mein$  sttager  stai  de* 
Eagenbnmner,  Wan  der  nichi  aigens  insigiis  enhat,  Der  brief  ist 
geben  —  Dreatzeben  bandert  Jar  darnacb  in  dem  secbs  ynd  yirtii- 
gisten  Jar  le  Vasehange. 

Ortf.  Pcrf .  (Pral.  IH.  Rr.  S«0.)  Tiw  kiafMd»  8i«f «1  la  f\\%m  Wtdis*.  Dm  «ni*,  Jm 
CìfI—  UmmrU,  bl  ▼•■  Jakr*  1S4S  (N.a98.)  btkiMl.  Dm  BW«ito  :  f  .  S  .  aVDWHa  .  PKEPOSITI . 
BCCLUE  .  METEMSTBOCroiS.  Uat«r  «Ìmb  f«tliÌMkM  m%fm  >t«bt  rMkU  Ut  Brtraftl  Oakritl, 
Uaka  ài*  keU.  JaaffVaa.  VmUm  k*t«t  \m  «latr  kleiaca  Cabila  der  kaitadt  Pr«p«t,  àtm  BirtraaUk 
ia  4m  BiadM  kaluad.  Dm  4ritto  8i«fftl,  Wi(Md*«»  ut  ▼•■  Jakre  1SS7  (11.  STI.)  b*kaul,  di« 
iMMalìN^ffta.  ftkrcastM  SUka  tìmà  bai  Dadi.  Eia.  Oeaaal.  T«b.  XIII.  a.  IBf  abfaUldat.  Aaak 
ém»  Tiarta  Slafal,  Ditiri«k*a  vaa  Oaatraaidorf,  warda  aebaa  la»  Jakrc  I8S8  (K.  t74.)  «rvikal. 

D«r  AuMtellw  dieter  Urkunde  kSmnit  tuch  im  sUftliehen  Todtenbaehe 
vor.  XnL  Kal.  Deeembrìf.  NoUndum,  qood  Domioos  Chunradus  Chappellanos  da 
•aneto  Martino,  eonparavit  byatoriam  de  a.  Elytabeih  cam  duobus  libria. 

In  apiteror  Zeìt  eraebeineo  ala  CaplSne  dieaer  Capello  orkundlicb: 
1379.  ftS.  Mal  Andrena. 
1308.  8.  Min.  Jakob. 
1458.  Stephen  POH. 

Die  Urkonde  leigt  una  die  Kireke  lu  St.  Martin  mit  zahireieber  Geìstlich- 
keit  Teraehen. 

Dia  Torkonimende  Borgeraecbe  iat  veraehìeden  von  der  frOber  rorge- 
koiDmenen  Zeche  am  Nevaiedel.  Sia  hieaa  aoch  Zwelfpotenzeche  und  batte  ihren 
Sita  in  der  unteran  Stadt,  wihrend  jene  in  der  oberen  Stadt  aeaabaft  war  nnd 
apitar  den  Namen  Kreuxieehe  anoabnit 


Digitized  by 


Google 


312 

D«r  erwlhite  Kreonlttr  sttad  mi  étm  GKtor,  wtldiM  ffegenwtrtig  ik 
ChorttAkU  tob  dan  KirekMMiùA  trtMt;  dÌM  •rbtllt  tot  dM  Worias  4m 
Bbehofii  mrìdi  t«i  PktM«,  der  die  Lagt  dietat  AKart  M  GtlagMlMit  der 
ùber  Leopold't  Heiligtpreehmig  eiasaleitoAden  UotertieiMiBf  tbo  betdtfeibt  : 
IP  tute  ttitre  ••nctae  Crucis  circa  infroiiiun  diori*. 

Der  Orde  ebori  Ton  Jtbre  Ì8TS  erwtbnt  bei  Gelegenbeit  der  IfìaM  ia 
Aarora  ia  Natifitata  Doiaiai  t  Haee  miaaa  ia  ara  a.  Gnieia  ia  orgaab  et  Ifiaietrìs 
perficitar. 

Uoter  dem  Schfller  dea  Tettatora  itt  seb  Pamaloa  xa  rersiabaB»  wie 
dean  aacb  im  Todteabacbe  eia  solcher  unter  der  Bexeiehaoag  st^olaris  refe  e- 
torii*  TorkSomit 

CCCXIX. 

Konrad  der  Purgd  uni  Vglmar  der  Zidkeene§Un  verkemfen  dem  ObUjf^ 

mwUe  dee  SHfti  ikren  IVeingmrten. 

Dat  M.  Min  1346. 

'  Ich  Ckunrat  der  Pwrgel  ?  od  ìch  Wentel  $em  kouttrow  Tod 
ich  Vùlmen  der  zyckeznegUnn  wir  yeriechen  —  dai  vìr  —  mit 
vn$er$  perchkerren  hani  det  erbem  Ckorkerrem  kem  Peireùu  ds$ 
Freieinger  %e  dem  zeUen  ObrUter  Ckelner  dee  erbem  Gatzkame  ze 
Neunbureh  Chlosterhaiben  —  yerchauft  haben  ? oseni  weingarteii, 
dea  drei  Rachen  sind,  ligent  an  dem  Siellen  le  ntchat  Jacobem^ 
dem  SpUalmaieter  —  den  erbem  Cborherren  le  Neanbarch  m  òr 
Oblay  —  ain  pbaot  geltes  Purcbrecbtet  yercbauft  riiib  seben  pbaot 
wienner  pbeniiìiig — Vnd  wand  wir  selbeo  nicbt  aygen  Inaigel  baben, 
dar  fin  so  baben  wir  gepeten  ynsern  obgeoanten  Percbberren*  kerm 
Petrein  —  dai  er  diser  aacb  seug  sei  an  ynser  atat  mit  seinein 
Inaigel.  Der  brief  ist  geben  —  dreyieben  bondert  Jar,  dar  ondi  ia 
dem  Sechs  ynd  Vieriigisten  Jar  dea  Santagea  ze  Mitter  yaaten. 

Orìf .  Ptrf .  (B*p.  N*T.  fkM.  «0.  Nr.  I.  M.  •••.) 

Dm  Siffvl  ia  gelWa  WaekM,  sit  àt  UaMkriftì  S  .  PBTU  .  CELABII .  ICCT  .  REfatfO- 
8lt.    Mift  4m  keil.  r*IC  o4*r  J»kaM  è&m  ETtaftlblM  in  sitdt^M  ÒUmmL 

CCCXX. 

Pmektvertrmg    Leretm    dee    Verprmnner'e    Ither    eineu    Weingmriem  •■ 
KUetememkurg, 

Dat  t8.  November  1346. 

Icb  Laurencz  der  verprunnen  genant  ynd  icb  Margrei  eeim 
hauetfrow  —  wir  yerieben  —  Dai  yna  der  erber  man  her  Jacob  — 
mit  seiites  amptmans  hant  bem  Chunraia  dex  Cxitiel  —  laszen  bat 
seinen  weingarfen  an  dem  Puechperig,  dei  ain  Jeucb  ist,  ynd  leit 


Digitized  by 


Google 


313 

nnaedist iVycJM,  dez Selden aydem  weìniswieìk,  da  man  alle  iar 
Ton  dient  in  dem  lesen  Drithalben  Rmmer  weìns  ?nd  suecht  DreU' 
ioffding  in  dem  iar  Tnd  drey  phenning  ze  Toitrecht  —  xehen  iar 
xehen  nfies  also  besebaidenleiehen ,  dai  wir  in  die  zehen  iar  alle  iar 
da  Ton  dienen  sullen  vier  pbont  phenninge  Wienner  Mfinzxe  —  Sul- 
Un  in  die  zehen  jar  dar  in  fkeren  die  ereten  drev  Jar  alle  iar 
Dreizaiek  fiteder  gétee  mieiee,  vnd  die  eiòen  Jar  alle  iar  vwaùt' 
ctich  f&der  mieies,  vnd  di  zehen  iar  alle  iar  Sechs  iaueent  etechen 
an  aUe  ir  mue,  Sollen  wir  den  weingarten  haben  in  rechtem  goetem 
mitfem  paw  •  Snllen  wir  perchrecht  vnd  zehent  dayon  geben ,  aber 
taiding  Tnd  Toitrecbt  sol  ber  Jacob,  oder  swer  den  weingarten  inne 
hit  Terriebten,  ehem  aber  weingarf  eteur  auf,  die  sol  ber  Jacob 
aoch  Terricbten  oder  swer  den  weingarten  besiczet.  Swen  aber  der 
weingart  angefellet  ez  sei  mit  heirathen  oder  mit  yercbanffen ,  oder 
•wie  daz  chumt,  dannacb  sullen  wir  den  stand  die  zehen  iar  haben 
an  alien  cbrieg,  als  Tnser  paide  prief  habent,  vnd  paiden  fur  den 
dìenst  —  seczen  wir  —  ze  phande  —  mit  vnsere  Àmptmane  hant 
dea  Erbem  mans,  des  ersamen  mans,  bern  Chunraiee  dea  Schiver 
die  vberieur  auf  ? nserm  baus  in  der  weitengazzen  ze  naechst  Nyclas 
dee  Maneeber  hans  mit  dem  weingarten  dar  an  mit  paw,  mit  alle, 
daz  den  Juden  stet  zwelìf  schilling  dienstes  mit  dreuczeben  phunt 
pbenninge  abzelosen,  ah  der  Juden  prief  hai  —  des  gib  ich  — 
disen  prief  vertigelten  mit  hem  Chunrate  dee  Schiver  vnsers  Àmpi- 
man»  Ineigel  Dez  sint  geczeug  Chunrat  der  Czietelvnd  pilgreim  $ein 
geewey,  Geruneh  vnd  Leupoli  di  Reczer,  Jacob  an  dem  griez, 
Friedreu^  der  zeuner,  Nycloèy  QundolU  evn,  Gundolt  v&n  Mer- 
perg,  Alber  der Sehreiber — Dicz  ist  geschehen  —Dreuczeben 
hond^  jar  in  dem  Secbs  Tnd  Tierczigistem  Jar  an  der  heilìgen 
Jonehfrawen  sand  Katbrein  tag. 

ClkarUUriw  Arekivi  III.  M.  IST.  k. 

Hier  aafi^eooiiiiBtii  tU  der  ertte  im  Klosterneuburger  Arehire  vorkomiBeDde 
PMlaievQtrtet  aber  Weingtrteiu 

CCCXXI. 

Gtmieker  der  Wtrder  wnd  Heinrich  der  Sehmd  gében  iem  SHfte  vier 

Jtudimrtt  Aekeriand   «v   NiederheUmhrmtm. 

Dtt  Kloetemeuburg,  30.  NoTember  1346. 

Ich  Gvndakcher  der  Werder  Tnd  Icb  Anna  sein  Hauevrow^  Ich 
Hainreich  der  echad  Tnd  Icb  Gerdraut  eein  hauevrow  wir  Terieben 


Digitized  by 


Google 


314 

—  dai  wir  —  recht  Tnd  redlelch  gebea  haben  dareb  Tiiarer  irowen 
willen  Tnd  Lioterleìcb  dorcb  Got,  ma  ynarer  sei  bail  willen  Ynd  alter 
ynser  Todern  seln  vnsers  rechten  aigens  rier  Jeuchart  akcber,  vnd 
die  Chvnrati  des  fleUchacker  Tnd  marcharta  Christans  Bvn  recbts 
parcbrecbt  sint,  vnd  do  si  alle  iar  raii  dienent  acht  wienner  phen- 
ning  in  sant  Jorigen  tag  —  vnd  die  da  tiegent  ze  Nydem  holla" 
brutme  niderthalbea  des  Lee ,  die  selben  aygenschaft  der  rier  Jeu- 
ebart  akcber  md  die  acht  wienner  pbeaning  geltes  purchrechtes 
baben  wir  —  geben  Dem  erbern  herren  Brohst  Rùdwetn  des  Gota- 
baus  vnsrer  yrown  ze  Newnburch  Chlosterhalben  vnd  dem  Convent 
gemain  desaelbeii  Gotshaus  —  vnd  geben  in  daruber  —  disen  prìef 
versigeUen  mU  vnsem  ankangvnden  InsigeL  Der  prief  ist  geben  %e 
Netonburch  —  Drevzehen  hvndert  Jar  dar  nach  in  dena  Secbs  ynd 
vierzigistem  Jar  an  sant  Andrea  tage. 

ChartaUrìaa  Arekiri  ni.  Hi.  ao.  a. 


cccxxn. 

Jakob,  HeÌHr%tk*9  de$  Sehreiher'M  8okn,  itiftet  einen  ewigen  Jahrtag  hei  der 

9Hft$kirdke. 

Dtt  20.  December  1346. 

Ich  Jacob,  Hainreich  des  Sehreiber  Svn,  dem  got  genad»  yer- 
gicb  —  Daz  icb  —  recbt  ynd  redleicb  gescbaft  babe  dureb  metner 
sei  ynd  meiner  hausvravm  sei  vrovm  Kaireyn,  der  got  genad ,  ynd 
aller  ynser  yordern  sei  ball  willen  in  der  Erbem  Charherren  Oòlag 
ze  Newnburcb  roeinen  weingarten,  des  ain  balbei  Jencb  ist,  Leit  in 
der  Cholngrueb  ze  nacbst  Chunraten  paerleiut  dem  Choehe  dlent  in 
dez  Gotshaus  hofampt  ze  recbtem  percbrecbt  zeben  wienner  phen- 
ning  an  sand  Micbelstag  ynd  ainen  wienner  pbenning  ze  yoytreeht  in 
sand  Georgen  tag  —  des  der  Wysent  von  Ruekersdarf  ze  den  zeiten 
Perchmaister  waz,  vnd  yon  ainer  wùUstai  daselbena  am  Ort  «ina 
wienner  pbennings  —  also  bescbaydenleicb ,  daz  dey  Erbem  Chor» 
herren  auz  ìrer  Oblay  dar  ynnb  mir  egenanten  Jacoben  ynd  meiner 
hausvrown,  yrown  Katrein  ynd  alien  ynaern  yordern  emen  ewigem 
iartag,  vnd  an  dem  tag,  als  got  vber  mich  gepeutt  mii  vigiUj,  mH 
selmessen,  mit  cherczenliechten  vnd  mit  andem  guien  dingen»  als 
der  Oblay  gewonhait  ist,  Iz  sol  auch  der  Oblaymaister,  wer  der  iat 
zu  der  zeit,  dem  Guster  geben  vnd  dienen  do  yon  alle  iar  Secbczidi 


Digitized  by 


Google 


315 

wienner  phennincli  an  Toserm  iartag  dar  vmb  vns  der  Cutter,  iter 
der  iet,  leichen  $ol  an  vnserm  iartag  chercxenliecht ,  do  man  ndt 
des  abents  vber  vmer  grab  geken  $ol,  vnd  sol  auch  vmer  $el  davon 
gedenchen  an  der  Predig  vnd  in  alien  seinen  meseen.  So  hab  ich 
geschafl  ut  die  Brobstey  melo  halbez  Jeuch  weingarten,  Leit  in  dem 
Echerlein  ze  naechst  Nyelon  desChareUpeehen  aydem,  ma  dìent  se 
Gruntrecht  in  die  Stevphane  des  ChlaaeÙiarts  hofstat  alle  iar  an  sant 
Michelstag  Sechs  wienner  pheoning»  ynd  ain  helbling  ze  yoytrecht 
in  des  Ootshaus  hofampt  —  des  Jane  der  freysinger  ve  den  zeiten 
Amptman  waz ,  ynd  ze  vherzins  Gundoltein  dem  Tuczen  ain  pbunt 
wienner  phenning  za  dienen  alle  iar  an  sand  Merten  tag,  ynd  abze- 
cbaofen  aaf  ain  ander  erib ,  iz  sei  Parcbrecht  oder  Percbrecbt.  Dar 
in  scbaf  ich  aocb  mer  in  di  Brobstey  mein  halbes  Jeaeb  weingarten, 
leit  in  dem  Beychengraben  ze  naechst  Wernharten  chunrate  sun  dea 
ISteckler,  dient  in  dee  Gotehaue  Spytal  alle  iar  yier  wienner  phen- 
ning ynd  ze  yoytrecht  drei  wienner  phenning  —  der  perchmaìster 
waz  ze  der  zeit  Jacob  schaffer  dee  aelben  Spytala,  Ich  schaff  auch 
mer  in  diselben  Brobstey  mein  haus,  daz  gelegen  ist  in  der  Stat  an 
dem  Ekke  der  ftUeachgazzen  ze  naechst  Dietreiche  haus  des  Reczer, 
dient  ze  Gruntrecht  Chunraten  dem  zystel,  des  Liechtenstainer 
Amptman  achzehen  wiener  phenning  an  sand  Michels  tag,  ynd  sol 
mein  herre  der  Brobst,  wer  der  ist  ze  der  zeit,  yon  dem  egenanten 
haus  dienen  alle  iar  zway  pkunt  wienner  phenning  gelts  meiner 
Tochter  Agnesen  ze  ainer  pezzerung  wilten  irer  phrùnt  ain  phunt 
•n  sand  Mertein  tag»  ynd  ain  phunt  an  sand  Georigen  tag,  ynd  sol  ir 
daz  nicht  yerczogen  werden  mit  chainerlai  sachen ,  yncz  an  iren  tod, 
me  nach  irem  tod  So  sind  sey  paidey  der  Brobstey  ledig  worden  an 
alien  chriech.  Dar  zu  sehaf  ich  mer  in  di  Brobstey  mein  Jeuch  wein- 
garten»  leit  an  dem  Puechperig  ze  naechst  Nyelon  des  selden  aydem, 
dient  ze  Perchrecht  Chunraten  dem  zystel,  des  Lyechtenstainer 
Perchmaister  ze  der  zeit  Drithalben  Emmer  weins ,  ynd  ze  yoytrecht 
drei  wienner  phenning.  Iz  sol  auch  mein  herr  der  Brobst  —  von 
dem  egenanten  haus  vnd  von  dem  weingarten  an  dem  Puechperig 
dienen  alle  iar  meiner  swyger  vrown  Alhayten,  der  Reycholfin 
Sechs  phunt  wienner  phenning  geltes  yncz  an  iren  tod ,  alz  ir  brief 
•agt,  den  si  dar  yber  hat  yon  mir ,  ynd  nach  irem  tod  so  sint  sey 
wider  ledig  worden  der  Brobstey  an  alien  chriech  ynd  widerred«  ynd 
daz  yorgesehrìben  gescheft  allez  hab  ich  Laeuterlich  durch  got  ynd 


Digitized  by 


Google 


316 

dareh  mser  rrovira  irillen  geschaft  —  dar  vmb  so  gib  ieh  —  er 
Brobatey  ynd  der  Oblay  disen  prìef  —  versigelten  mit  mein  Jacoòs 
aygem  ituigel.  Dea  sint  auch  gezeug  mit  im  insigeln  di  Erbern  Leut 
fm$er  PerMierren  vnd  Perchmaister  vnd  Amptman,  des  erèten  der 
erber  kerr,  Peter  der  frey singer,  ze  den  zeiten  Chorherr  vnd 
Oòritier  ChelUter  des  Gotahaus  ze  Newnhurch  an  Jacobè  Slot  sckaf- 
fer  ze  Spital,  wand  er  nicki  aygens  Insigels  enket,  vnd  her  TFy- 
Beni  vom  Ruekentarf  vnd  Jans  der  freyainger  vnd  Cunrat  der 
zytielt  Dir  xu  bab  icb  gepetten  den  Erbern  man  ?nd  meinen  p esten 
freunt  ynd  naechsten  Weyganten  vnder  dem  perig,  daz  er  auch  des 
geached  gezeug  aei  mit  seìnem  Insigel,  wand  er  do  pei  gewesen  ist 
Der  prief  ist  gebea  —  Dreuzehcn  buiidert  iar  darnach  in  dem  Secbs 
ynd  yierciigiatem  Jar  an  sand  Thomas  abent. 

Ch*rtBlarÌBBi  Arehiri  IH.  fol.  100.  t. 

Der  nlchttbektnote  VorgSngcr  Jtkob's  in  dem  Amte  eioes  SpitaUchaffers 
ertcheiot  in  einer  Rechnang  voen  J.  1322.  (Lib.  Sig.  P.):  Syfridus,  procurator 
in  hotpitili. 

CCCXXIII. 

JtRekmèl  der  Cke§Ur  ven  Nmuderf  lAemimtmi  eine  8€d§erélth9tifHn§  mmf 
gemen  ÌVeingarten  9m  Nuniorf. 

Dtt  e.  JtDoar  1347. 

Ieh  Michel  der  Chegler  von  Nuzdarf  vnd  ich  Elspei  sein  Haue- 
vrowe  wir  yeriehen  —  das  Jane  Ortolfs  Svn  des  Pagnaer  — 
geschaft  hat  —  secbczicb  phenning  zu  vinem  ewigen  selgeraet  — 
aaf  ynsern  weingarten ,  der  halber  seio  gewesen  ist  —  Diselben  secb- 
czicb pfennig  —  baben  wir  —  mit  ynsers  perchherren  hant  ffain- 
reichs  Metaer  des  Pagnar  %e  den  zeiten  Amphnan  der  erbern  geiei- 
leicken  vrowen  von  Tuln  —  gemacht  zu  einem  ewigen  dienst  anf 
ynserm  weingarten  des  ain  drittail  ist,  leit  an  der  LasierleUen  — 
Vnd  schol  aach  man  das  selgeraet  begen  des  nechsten  Svnntags  nach 
aller  heiligen  tag  mit  neyn  phennig  Drei  Messe  frflmen,  ynd  die  ajn 
ynd  fumfczich  phenning  schol  man  armen  leaten  tailen,  ala  yerre  si 
geraichen  mugen.  —  Ynd  geben  daruber  disen  brìef  —  versigeUen 
mit  vnsere  vorgenanten  Perchherren  Insigel  ffainreichs  Metaer  des 
Pagner  —  Diser  brief  ist  geben  —  dreyzehen  hondert  iar  dar  nach 
in  dem  Siben  ynd  Viertzigisten  Jar  an  dem  Prehen  tag. 

Orif .  Pcrf.  «■■<«•  ti*f*l  ìb  ycIbfB  W«eliM  >■  eÌB«M  PrrgaaraUlrfifM.  la  4r«i«ckifni 
BAllU  bt  «ia  «UliMirr  Bineh  4arg««|«llt.     Da^krifli    f  .  •  .  HAIIIRICI .  MBTAaJL 


Digitized  by 


Google 


817 


CCCXXIV. 


Orttif^  ds9  Benég$  SM^Mer  9m  KlogUmeuburg,  vérkmmft  dem  8t.  Mor- 

Hm-BfUmU  vr  Um  Wiiwktrtkore  m  Wim  ehun  Gelddiemi  amf  $emem 

Htm$e  im  €hrmtkéf  9u  KUdemetAmrg. 

DaiWìeD,12.  ]finlS47. 

leh  Ortolf  %u  den  zeiien  dez  edeìn  vnd  de$  hoekgepvm  fitr^ 
^en,  Herezog  Albreehè  SluzzUr  ze  Newnburch  ynd  Ich  Reicze, 
9em  kausvrawe  wir  rerìeben  —  Daz  wìer  —  yerchauft  haben  funf 
phuot  wlenner  phenning  gelts  Purchrechta  avfvnserm  haus,  daz  da 
leU  ze  Newnburch  in  dem  Grazhof  ze  naechtt  der  echànn  Chappel- 
ìen,  vnd  dez  wier  auch  SHfìer  vnd  stórer  $ein  an  dez  herczogen 
stai.  Da  TOD  man  alle  ìar  dient  aia  halbs  phunt  wienner  phenning  ze 
Gruntrecht  —  die  haben  wir  in  ze  chanffen  geben  vmb  furof  vnd 
Dreizzìch  phant  phenning  wìener  Mfinzz — den  Phruentnem  in  sani 
Merteinsepiial  vor  tvidemer  Tor  ze  Wien  —  so  beschaidenleichen, 
dai  wier  in  daz  rorgenant  Purchrecht  furbaz  alle  iar  daron  dienen 
solo  in  drein  zeiten  in  dem  Jar,  an  sant  Jorgen  tag,  an  sant  Michela 
tag  rnd  ze  weynachf en ,  zn  ainer  iegleichen  zeit  zehen  ynd  dreizeben 
aehilling  wienner  phenning  —  Wir  haben  auch  dez  selben  Pnrch- 
reehts  rolle  gewalt  md  recht  yon  in  wider  ab  ze  chaaiTen  inner  den 
naechaten  Tier  iaren,  Swanne  daz  ist,  daz  wir  in  geben  Ainf  vnd 
Dreizzich  phnnt  phenning  mit  einander  zu  welcher  zeit  daz  ist  in 
dem  iar,  vnd  den  naechaten  dienst  da  mit,  so  ist  rnser  haus  dessel- 
ben  Pnrchrechtes  ledig.  Is  aber  daz  wier  ez  nicht  abchaufien  inner 
den  naechaten  rier  iaren  »  so  ist  ez  furbaz  darauf  ewiges  Purchrecht 
Tod  die  muge  wier  dennoch  abchamfen  mii  ander  Ewiger  gùU,  die 
mie  gui  iti.  ah  die.  —  Vnd  geben  in  dar  rber  disen  prief  —  verei- 
geli  mii  vneerm  Insigel,  vnd  mU  dez  erbem  mamtee  ineigel  hem 
Hainreieke  dee  Neideker  vnd  mit  dez  erbem  mannes  Insigil,  hem 
VbreiAs  dezvenden,  —  Diser  prief  ist  geben  ze  Wienn  —  Dreutze- 
Imo  hoodert  iar»  dor  nach  in  dem  Sjben  rnd  rierczigistem  Jar  an 
sand  Gregorigen  tag  in  der  rasten. 

Chwlakriw  AnkiTÌ  IH.  H\.  Iti.  a. 

H«nog  AlbrMÌit  II.  batta  im  Jahre  1343  befohien,  datt  die  jeweiligen 
PriUt«B  TOB  Klosteraenbarg  «ad  HeiJìgenkreiis  die  Jahresreehnangen  dea  von 
Henog  Otto  Tor  dem  heatigen  Burgthore  geatifteten  St  Martìna-Spitala  pHkfen 
•oUeo.  Dieter  Umataad  erUirt  die  Aafaabme  dieaea  Kaufa  io  daa  atìftliehe 
Cbartalar. 


Digitized  by 


Google 


318 

Dm  Uf»  d—  Meb  ftfUr  forkoaunandM  GratliofiM  wird  dardi  dieta 
Uriciuido  avfgtliiBlH.  Die  Capelli  speciosa  stand  da,  wo  jetst  der  sfifllidis 
Kalkkof  aldi  Mbdet,  iwiaeÌMa  émm  BiaCUirtswege  rad  dem  Bwigen-Ueht- 
Pbtse,  der  Onslier  isl  also  in  dsr  Gegwd  der  ersiea  ra  dia  Stift  tMtee- 
aeadraHlMer  dea  •barra  Stedtplataaa  n  aralMii. 

cccxxv. 

Vir§a  ier  Frmmm^d&rfèr  verèmmfl  éUm  Siiflé  Zekmt  wnd  Ber§redU  mm 

JHcfam^Mi^* 

Dat  U.  Min  1S47. 

Ich  VtrgiK  der  Prautiwrfer.  md  Ich  Àgne9  $eim  kiEutvr&w 
Terieheo  —  Dts  wir  —  rerehanft  haben  dem  enrìrdigen  herren  md 
Tnserm  genedigeo  herren  Brobsi  Bàdwem  md  dem  Conrent  gemaiDe 
Tiiter  Troweo  Gottham  le  Newobiireh  CUostarhalb  mser  Percbreebt 
TDd  Tiueni  leheat»   ron  fierdhalbea  Jeuch  Perchrecht  md  ron 
Sfbenthalbaa  Jeneh  lehent,  oder  swas  seiii  roer  ist  —  Das  wir  xe 
leheo  gebabt  baben  ma  dem  selbea  Gotsbaua  le  Newnbiirch»   Dai 
gelageo  Ut  «n  dem  MiUemperg  vnder  dem  SweUperg  md  aaeb 
gleicber  tail  itt  gegen  Sffmone  tail  de9  Hórmarehtìer^  md  baben 
daran  empbaDgeii  leben  phoot  pbenning  wienner  niAnu  —  md  two 
wir  maeni  Torgenaatea  berren  den  Brobst  md  den  Conrent  dai 
Perebreebt  md  dea  lehent  iwiscben  binne  md  sant  Georigen  tag, 
der  sebierist  cboint,  nicbt  anarìchten»  ala  Lebena  recbt  md  dei  Lan- 
dea  recbt  iat  se  Osterreicb,  So  echmllen  wir  in  die  zehem  pkwd 
phemnmg  wider  geben,  vnd  Mckol  dai  Perckreeki  vnd  der  xekad 
memem  kerm»  dem  Brebti  vnd  dem  GeUhauM  %e  Newnhtrch  ver- 
vailen  eein  an  alle  widerrede,  —  Doruber  so  gib  Icb  in  disen  prìef 
vermgiUen  mii  meinem  aygen  ImigU  vnd  mU  de$  Enoern  Bitter 
Inmgil  kem  kaugen  de$  Flayts  —  Der  prìef  ist  geben  —  Dreutxe- 
beo  bandert  Jar  damacb  in  dem  Sjben  md  Tiertsigistero  Jar  an 
maer  rrawen  tag  se  der  cbanndong. 

CCCXXVI. 

OriolfmU  der  Pei%iekem  mnd  WolfJUiri  ier  SekUMer  verkmmfem  Anirem 

àtm  Frei$in§er  OtìUn  mi  KUtUmnilur§. 

Dat  U.  Aprii  1347. 

Icb  Orloìf  mil  der  Petzie^en,  purger  xe  Wienne,  md  Icb 
dgmuet,  $eÌH  hauevroìoe,  md  icb  Wolfkari  der  Slézder,  Oriolft 


Digitized  by 


Google 


319 

offiem  Tod  ieh  Anna  $em  hauivrawe  wìr  rerieben  —  Dai  wir  — 
rerelMiuft  haben  rnsert  rechten  ehaof  aigeDS  Sediesieh  Emmer  weins 
gehea  Perchreelites  me  eia  halbea  phoiit  wienner  pheoniDg  geltea, 
dai  dar  lA  gehiret,  md  dai  aHei  gelegen  ial  aof  swaioeiieh  Jeoeh 
weingarten  le  Neimboreh  Chlosterhalben,  Dei  erstea  m  der  wef^i' 
ntdk  OH  dem  weKmger  md  an  der  megelgrueò  Tier  Jeoeh,  md  an 
dem  weimhmti  drithalb  Jepeh,  md  an  der  Em  Tierdhalb  Jeoeh  md 
sway  aehtail,  md  in  dem  Hentìeòugraben  Tierdhalb  Jeneb»  Tod  an 
dem  €re9weni  Tnd  an  dem  SaieUiejfge  drer  Jeoeh  ynd  dreT  achtefl, 
Tnd  aof  dem  hymel  Tnd  an  dem  oèem  Àyekwege  drithalb  Jeoeh  Tnd 
dreT  aehtail  —  Vmb  hondert  phont  wienner  phenning  Tnd  Tmb 
swainetich  phont  —  Dem  erbem  manne  Àndren  dem  Vreffemger 
Tnd  seinen  erben — DarTmb  so  geben  wir  disen  prief — vereigeU 
wdi  vn$em  hmgeìn,  vnd  tmi  de$  erbem  mamu  Intigei  GwuMdee 
dee  Tueten  —  Der  prief  iat  gegeben  —  DreTiehen  hondert  iar  dar 
naeh  in  dem  Sjben  Tnd  Tiereifgiaten  Jar  an  sant  Gerigen  tag. 

ChMtakriM  lf«yvi  m.  M.  tf.  a. 

et  dia  Uriraada  Sii 

cccxxvn. 

Bé$ieii§tm§tèrief  Her%e§  Aìkred^i  IL  iSker  dem  mmS9tkem  dem  Stipe  «mI 
Kenrmd  mnd  AndnmM  Hmmtr  ein§€§mm§enem  BeUentmm$dL 

Dtt  WiMi.  11.  Mai  1347. 

Wir  Àìbrecki  Yen  Gote$  Gnaden  Hertog  tu  óderreickt  ne 
Siejfr.  Vnd  %e  Eemden  Tun  chant  mit  disem  brief  Vmb  deo  Weehsel» 
den  die  erbem  Tnd  geittleicben  Leot  der  Probst  md  der  ConTentt  le 
Newmboreh  Chlosterhalben  an  ainem  tail»  Vnd  Andre  Tnd  Ckmnrmi 
de  Heueer  an  dem  andera  tail  mit  einander  getaa  haben  Von  dee 
Gotea  Wegen,  dai  die  Torgenanten  der  Probst  md  der  ConTent 
hnbent  %e  Feythnm*  Vnd  Ton  dea  gotea  wegen  so  die  egenanten 
heoser  habent  xe  Sietem  daiderselb  Weehsel  mit  Vnsern  gAten  Wil- 
leOt  Tnd  naeh  Tnsera  rat  geseheben  ist  alao»  dai  derselb  Probst  md 
der  ConTent  die  Vier  phont  geltes  minor  Seehiig  phenning  Wienner 
xe  Steten»  di  der  Vorgenanten  hooser  gewesen  sind,  md  di  si  Ton 
dem  Sekenkem  wm  Ryed  geehooft  habent»  ledichlieh  md  Vreylich 
innehaben  md  nieiien  soUen,  als  die  diselben  hooser  md  derSehenk 
Ton  Rjed  habent  inno  gehabt»  Vnd  eoi  der  Piergraf  Vem  Greiinkem 


Digitized  by 


Google 


320 

9iam,  wer  der  itif  mit  steùren,  mU  fuerat,  noch  mit  andern 
be$ekwenmg  mH  demselben  gut  nichtes  nicht  haòen  ze  schaffen.  So 
sallen  di  obgenanten  houser,  vnd  ir  erben  daz  gut  ze  Poyzprun»  dai 
dez  Probst  rnd  dea  Convents  gewesen  ist,  Vnd  daz  von  der  Chaf- 
pellen  ze  Newnburck  Chlosterhalò  herchomen  ist,  ouch  ionehaken 
rnd  niezien  ledìchlieh  vnd  Vreylich,  alz  ez  derselb  Probst  rnd  der 
Convent  babent  iDoegebabi,  Dea  geben  wir  ze  Vrcbund  disen  bricf 
beaigeltea  mit  Voaerm  Insigel ,  der  geben  ist  ze  "^ìenn  m  Yreytag 
nach  dem  Auilarttag»  do  man  zait  von  Christes  geburd  dreuzebea 
buodert  Jar,  daroacb  in  dem  Siben  vnd  Vierzkigstera  Jar. 

Wokehinger. 

Orif.  Pcrf.  (Prat.  UI.  N.  4t9.)  nti  Chirtoltrìiin  Arthìwì  MI.  fol.  M.  b.  Dm  Bitfél  Àlbnckl'l 
la  roth«ai  WicIim  u  cìmb  PcrtAnckUlreifeB  leìg^t  aie  hi  nrhr  drei ,  ••■der*  fiaf  Sebilde ,  wie  ifl!- 
t«r  j«aM  Alkr*ollt*a  IV.  iai  erfeuirr^I  bei  Reryot  Aut.  Mo*.  Toa.  L  Tab.  Vlir.  •.  2.  UoMcIfrilli 
ALBBaiTS  .  DKI .  aai .  DVZ  .  AVSTRIE  .  STIBIE. 

Der  Tiiiscbvertrag  telbst  kam  erst  tm  St.  Ulrichstage  (4.  Juli)  su  Stand*. 

Die  Brflder  Andre  vnd  Chraft  die  Haeuser  geben  dem  Stifle  4Vs  PAind 
and  52  Pfennioge  tu  Stetten  auf  bestifteteni  Gut  behauster  holden  und  nnf 
Dberlindgrfinden  und  erhalten  entgegen  3  Pfond  and  30  Pfenninge  sa  Pobfcfonn 
auf  bestifletem  Cute  behauster  Holden.  Mitaiegler  ist  Haag  der  flojt.  (Cbart 
Areh.  III.  r.  05.  b.) 

Der  Unteneichner,  Wokehinger,  ist  vielleicht  identìaeh  mit  dem  n 
Rudolf  *s  Zeiten  ale  Migister  euriae  fungirenden  Wlhinger,  dem  Viter  Riehard's 
und  Bertold*s ,  dee  Bisehofee  io  Freisingon. 

CCCXXVIU. 

Ver§leieh  twitehen  dem  St^e  mnd  Margmreth  mmd  Berika,  den  Sekme 
ttern  de»  Capìan»  im  Neuhmrgerkofe ,  €httfried. 

Dal  29.  November  1347. 

leb  Margret  vnd  ich  Pericki,  kem  Gaiflii$  Swedem  weiien 
Ckapplan  der  CkappeUen  sand  Phyìippen  in  der  Netohwrger  kef 
vor  Schotten  Tor  ze  Wienne  dem  got  geoade  —  wir  rmeben — 
vmb  den  cbrieg  vnd  aoapracb»  die  wir  gebabt  baben  aaf  den  wein- 
garten,  der  da  leit  auf  dem  Nuzpaek  vnd  baixset  der  Mùezhan»  dea 
drev  viertail  sint  le  naecbat  Peireòu  weingarten  de9  Swaeòieime»  den 
der  vorgenant  vnser  Prueder  her  Croiflrìi  geeehaft  hot  der  egenem- 
ten  Chappeìlen  sand  Phyìippen,  Dai  wir  denaelben  Cbrieg  und 
anspracb  mit  gutero  willen  vnversebaydenleicb  le  Sebidimg  lauen  nn 
dem  Erbern  herren,  bern  Hainreieken  von  Swandekke»  zu  den  zei- 
ten Hoflnarichalich  dez  edein  kochgebem  fkreten  kerezog  AUbreA- 


Digitized  by 


Google 


321 

ten  ze  ósierreieh ,  ze  Sieyr  vnd  ze  Chemden  vad  an  den  Erbern 
Bitter  hern  haugem  den  flayi.  Die  babent  beccbafden  rad  gespro- 
ebea,  Daz  vns  der  Erber  Geistleicb  berre  BroM  Rudwein  dea 
Gotesbanses  mser  yrowen  ze  Newnbnrcb  fur  alle  die  Cbrìeg  Tod 
anspracb,  die  wir  aof  den  egenanten  weingarten  gebabt  baben,  f^^gt- 
ben  bat  Seebs  pbunt  wienner  pbenniDg  —  Vod  baben  aacb  wir  — ' 
mH  der  Perchvrowen  vnd  Perehherren  handen,  Der  Erbem 
Gaeietleiehen  vrown,  Swester  MaechthUden,  zu  den  zeiien  AMei- 
emne  daez  $and  Cklam  ze  Wienne  vnd  dez  Erbem  herreìi  hem 
Vlreiche  dee  Chirtchenehnoph$ ,  zu  den  zeiien  Ckapplan  der  Chap- 
pellen  vneer  vnwn  vnd  iond  Johanne  in  der  Pureh  ze  Wienne,  vnd 
hem  NydUae  zu  den  zeiien  Ckapplan  der  CkappeUen  ze  Chran- 
perck  dez  obgenanten  weingarten,  der  da  leit  auf  dem  Nuzpaekt 
da  man  alle  iar  ron  dient  den  Gaeistleicben  yrown  dacz  sant  Chlaren 
ze  Wienne  rierdbalben  wienner  pbenning  ze  Percbreebtt  rnd  der 
^enanten  Cbappellen  in  der  Purcb  ze  Wienne  ancb  vierdbalben 
wienner  pbenning  ze  Percbrecbt,  rnd  der  Cbappellen  ze  Cbranpercb 
ainen  Emmer  weins  ze  Percbrecbt  rnd  ainen  pbenning  ze  roytrecbt, 
rnd  der  Erbern  rrowen  rron  Ckunigunden  hem  Otten  wiitU^  van 
Nuxdarf,  dem  got  genade,  fumfzeben  wienner  pbenning  ze  rberzins 
—  ma  gar  rnd  gencziich  verzigen  vnd  furczicht  getan  —  Vnd  wand 
wir  selber  nicht  aigener  Insigiln  baben,  darvmb  so  geben  wir  In 
diaen  brief  —  venigelien  mit  der  vorgenanien  Purchvrowen  vnd 
Purchherren  Ineigiln  —  vnd  mii  der  vorgenanien  vkser  zwayr 
eehidmanne  Insigiln.  —  Diser  prief  ist  geben  —  Dreuczeben  bnn- 
dert  Jar  damae h  in  dem  Syben  vnd  vierczìg^sten  Jar  an  sand  Andrea 
abent. 

Orif.  rerc.  (B«p.  V*C.  11.  IO.  f«l.  I8S.)  asa  Cliartalariw  Ar«kÌTÌ  lU.  M.  M.  h. 
rfaf  Untale  Sitfcl  ia  rtlkMi  WaekM.  Dm  «nte  •■tbilt  Wmht  I.  e.  Tib.  XVI.  a.  I. ,  «a^ 
f«aaa«r  Oa«ll.  1.  e.  T.  X.  m.  120.    Dai  iwtitt  nit  iw  Vaiebriftì  f  .  8  .  VUUCI  .  CAPELLINI.  ~- 

8  .  m  .  WlElflf  .  CV.  teigi  ia  4«r  «bcrea  Hilfle  4i«  k«il.  Jaagfraa,  4ai  Kiai  ia  Àtr  Icclitca. 

mit  CÌM«  Tahtraakd,  ia  iw  aaterta  tOMU  itu  Cap«llaa  kaita^  m»i   ^Hfi,    Daa  Mttfi 

RICOLAI .  PCEBANI  .  ECCE  .  CHIANPE «atkàU  iu  Bil4  i«r  ImU.  Jaatfna  alehtai,  ia  4w  Lia- 

kM  iaa  JMakiai.  Di«at  Jr«i  Sitgtì  aiuà  orai,  lai  vi«rl«a  raa^ea  8i(f«l,  aùt  i*r  Uatebrìn  :  f  . 
S.HEIRBICI.DE.SCHWAIIDEK.,  i«t  ia  4reieckic«a  SehiMe  «ia  •clir«itfa4«r  Himk  aith*- 
bar»  èMMAn  rtakta  ia  àw  8«hU4iÌek«  4tr  BaekaUkc  li,  liaka  A.  Aaff  «cai  8eliil4t  raki  aiaa 
IrwM  •  j«a*r  ihalieli ,  wcMic  4aa  Hata  AlkrtdM'a  k*i  H*rf«U  1.  «.  Tmì.  1.  Tak.  VL  a.  t.  adialekl. 
Dm  ietste  8i«rtl  Ut  tMkaMkif ,  f  .  8  .  HVeONI8  .  PLOIT.,  «•  EaUma  •kmà  «•  glaickMi  alt 
jta«a  ia  8i«t«l  WoUkaH'a  Waa*r  kai  DaeU.  I.  e.  Tak.  XVIU  a.  tt«.  aar  dtoaa  ^  la«kr«tkle  Mimi* 
wtaicer  krail  tal. 

Aaeh  hier  erscheint ,  wie  1312,   ein  eigeoer  Hofmarìsehalìch  im  Unter- 
sehiede  vob  dem  erbKebea  Landmartehalle. 

PMktea.  nv.  21 


Digitized  by 


Google 


822 


CCCXXIX. 

Die  BHfte  BeiUgenkreu%  und  Klottemeuhurg  tatucken  GMen  su  Ehtr- 
harisdorf  und  Pfmfwiàtten. 

Dai  Heiligenkreui,  f .  Januar  1348. 

Wir  Prueder  Chvnrat  zu  den  zeUen  Api  tnd  der  Comveni 
gemain  daez  dem  heiligen  Chreucz  reriebeo  —  Dai  wir» — le  eìneni 
widerwechsel  gegeben  habeo  Toserà  recbten  aygens  dei  ersten 
Achczicb  meczen  waiczs  geltes,  rnd  Secbs  miitte  und  vierUebea 
Meczeo  babern  geltes  ma  Secbs  pbunt  wienoer  pbeoning  geltes  aa 
Nevn  pheaning,  daz  alles  gelegen  iat  ze  Eòerhartidarf  BXkf  bealìfteiD 
gfit  bebauster  bolden,  vod  aineo  mutte  cbora  ynd  zwea  multe  babero 
geltes  von  einem  lebent  daaeibens  ze  Eberbartsdorf ,  rnd  famf  pbont 
vnd  Secbczicb  pbenoiog  wienaer  Mftnzze  geltes,  dì  da  ligeat  ze 
Steten  auf  bestiftein  gut  bebauster  bolden,  die  selbea  Gfilt  alle  babeo 
wir  ze  einem  recbten  widerwechsel  gegeben  —  Dem  Erbeni  geist- 
leichen  berren  Brobst  Rudwein  dez  Gotsbaus  ?nser  yrown  ze  NewB- 
burcb  Cblosterbalben  —  Da  engegen  so  babent  si  tds  ynd  Toserm 
Chloster  aucb  ze  einem  widerwecbsel  gegeben  irs  recbten  aygens  di 
gJSlt,  di  bemacb  geschriben  stet.  lìt%  ersten  fumf  pbunt  md  drej 
vnd  Dreizzicb  phenninge  wienner  Mftnzze  geltes,  ynd  fumf  scbillinge 
Chaes  geltes  an  zwelif  Cbaes,  daz  ie  der  Cbaes  ains  wienner  pben- 
ning  wert  sei ,  Daz  alles  gelegen  ist  ze  Pfafateten  auf  bestiftem  got 
bebauster  bolden,  ?nd  drev  pbunt  wienner  pbenning  geltes  auf  den- 
selben  boi  den  far  Taydinge  phenning  vnd  fìiir  Mal  phmmmg  yad 
zwey  pbunt  vnd  drev  schillìng  vnd  fumfczeben  pbenning  wienner 
Munzze  geltes  da  selbens  ze  Pbafsteten  auf  vberlent  —  Dar  rber  so 
geben  wir  —  disen  prief  —  versigeli  mit  tmsem  paiden  anhangun- 
den  Insigelti.  Diser  prief  ist  geben  dacz  dem  Heiiigen  Chreuez  — 
Dreuzehen  bvndert  Jar,  darnach  in  dem  acbt  vnd  vierczigistem  Jar 
an  dem  Ebenweicb  tage. 

Orìg.  Perg.  (Prel.  IH.  •.  M9)  Md  Chulalarì«H  Arehifi  lU.  r«l.  96.  a. 
Dai    «Uonsf  Sierel  de*  Abtca  t  f  .  8  .  CHTNRADI  .  ABBATI8  .  SANCTR  .  CBVaS.    kisc*  *■ 
tcIbtB  Wachic  aa  eiaen  PerfaneatolreifeB.  Er  {•!  ttolieBi  abr«Mld«t,  wie  ètr  Abl  raa  AUrakarf  bei 
Haber  Tab.  ZIX.  a.  19.  ;  di«  aa  itr  Braal  rakradt  iiabe  Haad  bill  statt  dea  BaebM  eia  Er««a,  daa 

fiiiripe  Siegrlfeld  Ut  nit  klfiacn  Steraen  odrr  Rrfu?en  bf«iet.     Da*  CoaT*alMf«g«l  f»t  bei  HaatbaW 
Reeeaaaa  Tab   X.  n.  1t.  dargevUlll. 


Digitized  by 


Google 


cccxxx. 

SpruekbrUf  de»  tHflUeken  AmtmatmB,   Konrad,  Uber  ein  verteaenes 

Burgreeht  auf  einer  Brandttatt  vor  dem  Schottenthore. 

Dat.  Wien,  10.  Februar  1348. 

Ich  Chvnrai ,  zu  den  zeiten  des  Brobsta  Ampiman  von  NewU' 
burch  Vergìch  —  Daz  fur  mìch  chom  fiir  rechtes  gericht  der  Erber 
man  her  Ylreich  von  dem  Chòtweich  ynd  cblagt  mit  vorsprechen  auf 
Vlreich$  Prantatat  dea  Fuetrer  gelegen  vor  Schotten  tor  ze  nechat 
der  Newnburger  hof  ymb  aio  pbunt  wienner  phennìng  veraezzena 
purchreckta,  Tod  vmb  alle  zwispilde»  die  mit  reebt  darauf  ertaìlt 
flint  t  Ais  rer  daz  ich  im  mit  recbt  poten  dar  auf  gabe  Friedreichen 
vnd  Otten  den  Hekchlein,  die  zwen  rorsprechen  habent  darymb 
gesagt  mit  iren  trewen  vor  reebtem  gericht»  als  ser  ze  recht  acholten, 
daz  se?  die  Prantstat  mit  samb  den  vmbseczen  habent  beschaut  ynd 
geschaczt,  daz  si  so  tewr  nichten  ist,  als  daz  rersezzen  Purchrecht 
Tnd  die  zwispilde,  die  mit  recht  dar  auf  ertailt  sint.  Vnd  wart 
gerragt,  waz  recht  were,  do  geyil  do  dem  selben  Vlreichen  yon 
dem  ChStweich  mit  yrag  vnd  mit  yrtail,  er  schylt  mir  mein  recht 
geben,  daz  hat  er  getan,  ynd  scholt  ich  in  der  Prantstat  gewaltich 
machen  vnd  an  die  gewer  seczen,  daz  han  ich  auch  getan  —  Vnd 
wan  ich  selber  nicht  aygens  Insigils  enhan.  Dar  yber  gib  icb  im 
disen  prief  veraigiU  mit  meina  herren  inaigil,  hem  Petreina  dea 
freyamger,  zu  den  zeiten  Obriater  CheUner  in  dem  Ckloater  ze 
Newnburch.  Der  prief  ist  geben  ze  Wienne  —  Dreuzehen  hundert 
iar ,  dar  nach  in  dem  acht  ynd  yierczigistem  Jar  des  nachsten  Sunn- 
tags  naeh  sant  Blesen  tag. 

CbartilariaB  ArdkiTl  lU.  fol.  9t.  a. 

Hiar  erscheint  der  Amtmann  das  Stiftes  in  AusQbung  seiner  Juriadìction 
fiber  die  nfichat  dem  Stiftahofe  vor  dem  Schottenthore  za  Wieo  (der  bei  der  eraten 
TflrfcenbelageniDg  abgebraont  wurde)  gelegenen  Beaitsangeo.  Doch  beaitzt  er 
oieht  eigenea  Ioaiegel,  aondarn  tur  iho  aiegelt  der  Chorherr  Peter  der  Freiain- 
ger  ala  aeio  anmittelbarer  Yorgeaetzter. 

CCCXXXI. 

Heinrich,  Pfarrer  »u  Weiketidorf,  schenkl  dem  Stifte  aue  Dankbarkeit 
ein  Bergrecht  %u  Ueiligeneiadt 

Dat  Wieo,  11.  Februar  1348. 

In  nomine  Domini.  Amen.  Ego  Henricua  Doctor  Decretorum^  Pie- 
banua  in  Weikkendarf  notum  fore  cupio  omnibus  et  singuUs  —  Quod 


Digitized  by 


Google 


324 

perpeti  cura  ìq  animo  meo  rerolveos ,  quod  racìone  exìgente  ex  officio 
caritatis  precipue  illis  teneor  astrìctua ,  a  quibus  sepina  beneficia  me 
cognosco  recepisse.  Hinc  est ,  quod  yenerabilibas  et  religiosis  rirìs 
et  Dominis  Domino  Rudwino  prepotiio  totique  Conrentni  Monasterii 
sancte  Marie  Nevnburge  Canonicorom  regolariom  Ordinis  sancti 
Augastini  Patariensis  Dyocesis  dedi  et  trado  per  presentes  Jos  mon- 
tanum ,  quod  plaribus  annis  ex  legitima  donacione  et  insto  Titulo 
babni  et  possedi  in  quadam  Vinca,  sita  tu  Longo  Agro  iiuFta  $anciwm 
locum  et  Grinizingt  quam  rineam  possident  prò  tunc  religiosi  Tiri 
Abbas  et  Monasterinm  in  Hokenfirtit  DyocetU  OUmucenm»  ita, 
qnod  Prepositus  et  Conrentus  predicti  huiusmodi  ius  montinom 
debent  perpetuo  tenere  et  possidere,  de  quo  eciaro  singulis  annis 
possunt  percipere  duas  Vrnas  boni  rini  et  quatuor  denarii,  et  talem 
danacUmem  ip$e  feci  epeeiaUter  in  recampemam  ex  co,  quia  Pre- 
positus et  ConYcntus  Sopradicti  propter  meas  votiYas  instancias  micbi 
remiserunt  et  relaxarerunt  prò  tempore  vite  mee  domtaxat  Jus  mon- 
tanum,  et  decimam,  quod  et  quam  de  Vtnea  Ecdeeie  mee  predicte 
$Ua  in  Rokengraben  singulis  annb  recipere  consweverunt,  et  in 
bijs  iuxta  formam  litere  ipsorum  micbi  ab  ipsis  porrecte  nullum  irope- 
dimentum  debent  facere ,  inferro  rei  admitterc.  In  quorum  testimo- 
nium  presentes  literas  ipsis  trado  appensìone  mei  sigilli  communitas. 
Actum  et  Datum  Wienne  In  crastino  sancte  Scolastico  Virginis  Anno 
Domini  Millesimo  Tricentesimo  Quadragesimo  Octayo. 

Orif.  Ptrf.  (M9f.YH.m.$9.  M.  191. )  m%à  ClMrtalariw  ir«kÌTÌ  m.  foLM.  h. 

Dm  U«<b«,  «MbMeUrt  8iet*l  fa  ffrtoni  WmU*  kUft  u  «tem  PvrgMMtotrcifca.  f  .  t . 

MAOtl .  lAnOUCI .  PLEBANI .  DI .  WEIEEMDOar.  Dm  Uffì  Mlft  «iaM  WMJim  sii  èam  ItaM 
ia  4tr  Liakta,  wtkkM  4U  àanaUr  *Uk—i*  IsMàrift  f  .  8  .  GBOLOlUlfVS  .  ef4«u«a  IìmS. 
DwikM*  4m  Lama  0«tlM  aùt  itm  Wikmtkt: 


cccxxxn. 

CkritHna  die  PHUekemkim,  Pri^rim  vn  TWii,  ke$tàH§t,  4m$9  die  Nemu 

Annm  die  Heiniin  mì^  ikrer  FMlerung  von  dem  8Hfte  KlewUmemkmtf 

befìriedigt  »eL 

Dai  TdIb.  16.  Febrw  134S. 

Icb  Swester  Chrietein  div  IhiUchenchitm,  xe  den  xeUen  pri- 
arinn  ze  Tnln  In  dem  vrawen  Chloeter  rnd  mein  Conyent,  wir  Terìe> 
ben  —  Daz  der  ersamm  Geistleicb  borre  Broòei  RAdwein  le  Newn- 


Digitized  by 


Google 


325 

bureh  recht  md  redieich  gechauft  hat  eiu  Perchrecht  von  virgUigen 
dem  Pravnstoffer  vad  vrowen  Àgne$en  seiner  kauiwowen^  Otten 
tochter  dez  hevnlym;  dax  gelegen  ist  ze  Grinczing  vmb  Sybenczich 
pbunt  wìenner  pbenning  der  er  fumfczicb  phunt  di?  vorgenanteo  rir- 
giligen  rnd  rrawen  Agoesen  seìn  bansvraw  yerrlcbt  Yod  gewert  bat, 
md  iwaìnciìeb  pbont  tmser  $wester  Annen  div  Hevnlytm.  Vnd  dar- 
umb  lob  Ich  vorgenante  Sweater  CbrÌAtein  dir  Pnlscbencbinn  vnd 
meia  Conrent  dem  egenanten  Ersammen  herren  Brobst  Radwein  vnd 
seinem  Conrent,  Daz  selb  Perebrecht  recbt  vnd  redleicb  ze  scber- 
men  aUo  thewer,  ah  W  zwainczich  phunt  weti  imi  Tur  alle  aosprach 
uaeb  dea  Landes  recbt  in  Ósterreich  mit  vrchund  dicz  prìefes ,  den 
ieh  vnd  mein  $ampnung  mU  vnsen  Convents  Insigel  ze  einer  beate- 
tignng  diaer  aaebe  venigelt  haben.  Der  prief  iat  geben  te  Tuln  — 
Dreutzeben  bundert  Jar  dar  nach  in  dem  acbt  vnd  vìertzigiatem  iar, 
viertzehen  tag  nach  vnaer  vrawen  tag  der  Lieebtmeaa. 

Cli«rtalu>iaai  ArthM  HI.  fol.  IM.  a. 

Die  Urkunde  maeht  oos  mit  einer  Priorìa  ond  einer  Nonne  dea  Fraaen- 
klofltert  tu  Toln,  dieeer  ex  roto  Stiftang  Radolfs  ron  Habsburg,  bekannt  Wie 
eiae  ibrerVorglngerìnen,  Bogelguet  (1299.  Hanthaler  Ree.  151.),  so  beaititaneh 
Chrìatine  kein  eigenes  Siegel,  aondem  siegelt  mit  dem  Conventaiegel.  In  splterer 
Zeitbeaitien  aber  die  Prìorìnen  u  Tuia  ihr  eigenes  Siegel,  deren  mehrere 
im  Stifta-Archive  aieh  rorfinden.  —  Ala  etwas  beaonderea  eracheint  die  ron  der 
gewShnliehen  Datirong  abweichende:  Tiersehn  Tagenach  Lieehtmesae. 


CCCXXXIU. 

Jmk^k  der  Medlaen  Pfarrer  %u  Sievering,  gibt  ieiner  Kireke  eiuen  Weinr 

garten. 

Dat.  4.  AprìI  1348. 

Icb  Jacob  der  Medlaer,  ze  den  zeiien  Pkarrer  ze  Sùfring  — 
Vergicb  —  daz  icb  —  mit  meines  Perchherren  hant,  dea  erbern 
geUtleicben  herren  heinreickes  dee  Scherdinger,  Chorherr  ze  Neun- 
burch  vnd  zu  den  zeiten  Pfarrer  ze  der  heiligeneiat  gemacht  ban 
meìnen  Weingarten,  den  mein  Vater  vnd  mein  Muter,  den  Got  genade, 
pei  im  lebentìgen  ledichleichen  babent  geben,  dea  ein  balbea  Jeuch 
ist  —  deoselben  meinen  Weingarten  ban  ich  recbt  vnd  redleicb  ge- 
mgebt  —  der  Pfarre  ze  Sufrìng  —  Vnd  aol  denne  der  Pfarrer  — 
Von  dem  oftgenanten  Weingarten  alle  Jar  —  ein  pbunt  Wienner 


Digitized  by 


Google 


326 

phenning  raichen  meiìien  herreti  hincz  NeurUnurch  in  ir  Oblay  - 
Darum  so  gib  ich  dìsen  brìef  —  VersigeU  mit  meinem  Inngel,  Vn 
mit  meines  Vorgenanten  Perchherren  Insigel,  hem  hainreiehs  à 
Scherdinger,  Pfarrer  ze  der  heiligen  $tat,  vnd  mii  de$  erbem  Mot 
nes  Insigel  Nychlas  in  dem  Perhhof  ze  der  heiligenstat  —  De 
brief  ist  geben  —  dreuzehen  hundert  Jar  darnach  in  dem  acht  n 
vierzigisten  iar  an  sand  Ambrosy  tag. 

Orìy.  PvfK.  (Prol.  IH.  Nr.  4t5.| 
Drei  Sìfgel  ia  gelbem  Wacliae,  4st  beidea  «r«l«a  «Tal.  Jaa  letite  nad.  1m  entra:  f 
S  .  D\ I  .  lACOBI  .  PLEBAN  .  IN  .  SVFRING  .,  iil  eia  Mebeader,  mit  Uageai  Cewaade  b«4lrì4ri 
Mann  abgebildet .  wahrccheinlich  der  heìl.  Andreas;  ia  der  Reehiea  kilt  er  eia  Bach,  ia  der  Link 
fio  Kreai.  Dm  iweìte:  f  .  S  .  HEINRICI  .  SCHERDINGER  .  DE  .  NEVNBVRCH  .  PLEB  .  IH  .  S 
LOCO.,  leigl  dea  hriligen  Michael  mit  «Icr  Waage.  !)••  dritte  Siefel  :  f  .  8  .  NICOLAI  .  DE  .  Hi 
LIGSTAT.,  iit  jeueni  Wrichard'i  von  Toppel  bei  Daell.  Coli.  Oeaeal.  Tab.  XYI.  a.  M7.  ihalieb.  v^ 
chea  nur  iaiorerne  abwricbt,  alt  dort  die  Sparren  aaeb  aafwirU  asd  aicht  fegea  4ic  recate  Se 
de»  Sohildei  grrichtet  lind. 

Nachdem  wir  1330  (N.  328.)  die  Consecration  der  Cipelle  su  SieTerìi 
iirkundlich  ersehen,  erscheint  hier  der  crste  Pfarrer ,  uod  iwar  aus  dem  Wel 
priesterstande.  Dem  Stifte  wurde  diesc  Pfarre  erst  1500  onter  Papst  Aleu 
der   VI.   incorporirt. 

Der  Pfarrer  Heinrich  von  Heiligenstadt  ist  derselbe,  welcber  bis  tu  di 
.lahre  1341  Stiftsdeehant  war,  und  zum  Nachfolger  in  dìcser  Wùrde  dea  Ob< 
kellerer  Pilf,^rim  batte.  Sein  Vorganger  zu  Heiligenstadt  blesa  Konrad. 


1348.  „uii  dem  hcili^'t-n  auffarttag"  (29.  Mai)  versetzt  Cbristian  der  Ha 
myrchter  iiiid  Marj;urclli  scine  Hausfrau  David  Steuzen  dem  Juden ,  Schenlei 
solin,  ein  Viertcl  Woinfjarten  in  der  Obcrn  Eren  fur  eine  Scbuld  von  4  Pfui 
ijiitf'i-  (Itin  oipenen  unii  des   Amtmannes  Seifrid  des  Tuzcn  Insigel.   Orig.  Per 

Alte  Kamincrbriefe. 

ccrxxxiv. 

Andreas  ,  der  Kihnmet'er  lienog  Alhrecht's  li-,  stiftet  tinen  GeteUen-Prù 
ster  bei  der  Pfarrkirche  %u  Sievering. 

Dat.  Wien.  6.  Januar  1349. 

Idi  Andre  zv  dcn  zciten  Chamrer  des  hochgeborn  fùrUt 
hcrcKui  Alhrrrhd'H  in  (htcvreìch.  in  Styr,  vnd  in  Chernden,  td 
ich  (ii-dntìit  srln  ìfdKsrnnv  wir  verichen  —  Daz  wir  —  mit  im$ff 
i\r(ffn<tfsti'rs  liiifit,  liorn  Huinrcicfts  des  Straicher,  zu  den  zeitr 
ho/hialsfcr  ic  Ihimparh  drr  Gehtlcichen  herreìi  von  Sand  Pdf 
ir  S((/i'ii>nrc/f  Lautorlt'ich  (lot  zc  lube  vnd  vn.ser  Vrowen  vnd  alle 
1i(mIìl;»mi  /y  Km,  vfid  aneli  diircli  aller  vnserr  vodern  SeIn  willen,  td 


Digitized  by 


Google 


327 

urch  Toser  selbs  Seiii  hail  vnd  Saeide  wìlleu  vnd  durch  alter  gelau- 
igea  selo  willen  Gegeben  baben  vnsern  weìngarten ,  der  do  leit  ze 
^bem  Sùfringe  t  dez  drev  vìrtaìl  sind  ynd  baizzet  dew  Saeide  ze 
eebst  Jansen  weingarten  des  Tuechschaerer ,  da  man  von  dem 
^enanteo  rnsern  Weingarten  alle  iar  dient  den  yorgenanten  Geist- 
ichen  herren  dacz  Sand  Peter  ze  Saltzpurch  iu  Ir  Oblay  newn  vir- 
lil  weins  vnd  dreizzicb  wleiiner  phenninge  ze  Perchrecht  —  Den 
ilben  weingarten  haben  wir  —  gegeben  hern  Jacoben ,  zv  den  zei- 
n  pharrer  der  Pharrchirichen  ze  Obem  Sùfringe  vnd  derselben 
liner  Pharr  vnd  alien  seìnen  Nachebomen  Pharrer  ze  Obern  Siìfringe 
-Also  roit  ausgenomner  rede  —  Daz  der  vorgenant  Pharrer  vnd  alle 
line  Nachebomen  Ewìchleichen  alle  Jar  haben  buln  einen  erbern 
riester  ze  einem  Gesellen  vnd  den  sol  er  vnd  ein  ygleich  pharrer 
seiner  Ghost  haben  vnd  sol  im  alle  mal  drev  ezzen  geben,  zway 

0  fleisch  vnd  ayns  von  Milieh,  vnd  sol  im  auch  alle  mal  geben  ein 
ilber  Staeuf  weins,  des  weins,  des  er  selben  vher  den  Tisch  trinchi, 
id  niebt  mer.  Vnd  sol  im  auch  dar  zu  geben  alle  iar  drev  phunt 
ienner  phenninge  zu  den  vier  Chottembern  zv  einer  ygleichen  Chot- 
mber  sechs  schillinge  wienner  pheiiinge.  Vnd  svi  auch  der  selb 
iester  dar  vmb  alle  tage  ein  fruemcsse  sprechen  in  der  vorgenan- 

1  Pharrchirichen  ze  Obern  Sùfringe,  Ez  sei  denne  alz  vii,  daz  in 
lafl  not  were.  So  muge  er  ainen  ta^'e  oder  zwen  veyr  vnd  nicht 
?r,  vnd  sol  auch  denne  darz  hiiicz  ini  vnd  ze  seinen  Trewn  gesten. 
id  sul  auch  derselb  Priester  vnd  j^eselle  die  vorgenant  frumesse 
rechen  alle  tage  des  veyrla^'es  vnder  dcrn  Hechten  Anipt ,  vnd  des 
erichtages,  wanne  iz  tage  ist  von  lem  Vaschange  vncz  auf  aller 
jyligen  tage,  Vnd  denne  von  aller  Heylif^en  tat^e  vncz  hin  wiiler  auf 
m  Vaschangc  So  sol  er  sprechen  die  fnimt'sse  alle  tage,  ze  swel- 
er  zeit  im  daz  aller  pest  fuegl  dcsselb^n  tagos  zv  sainpt  den  dria 
*ssen ,  dev  der  pharrer  gepunden  sol  sciii  alle  wocheri  ze  sprechen 
d  ze  haben  in  der  vorgeiianten  Pharreliirichen.  Wer  aber  daz  er 
it  mer  messe  dar  inne  haben  odor  sprechen  wolt,  daz  lazzen  wir 
ncz  seinen  Trewen.  Ez  sol  aueh  der  vorgenant  priister  vnd  geselle 
m  Pharrer  gehorsani  sein,  alz  ein  iegleich  g»'selle  seiiieni  herren, 

Swew  er  sein  bedarf  vnd  begert,  daz  in  der  Pharr  dinst  ist,  ez 
y  hiucz  den  Siechen,  uder  ze  Taufl'en  oder  ze  Inhiytten  uder  ze 
jicht,  Swie  so  daz  genant  ist,  Ez  sey  bey  Naelit  oder  bey  tage,  ze 
►'elcherlay  sachen  daz  ist,  alz  vor  ge>elu'iIiLMi  stet.  >u  sol  er  dein 

Digitized  by 


Google 


328 

Pharrer  beraìt  vnd  gehorsam  sein  Tnd  swu  duci  daTOQ  chuint  oder 
chomeB  mage,  dai  sol  er  an  geraer  mìt  aeìner  gewizien  dem  Pbar- 
rer  halbs  geben  rnd  raìchen  md  halbs  sol  er  ii  solbeo  behalten  fur 
sein  Mil,  ynd  sol  aach  mìt  dea  Pharrer  opher  noeh  mit  seinem  Gè- 
schefft  nichts  le  schaffen  noch  le  wandeln  haben ,  weder  tìI  Doeh 
wenich.  Ec  inag  auch  der  Pharrer  denselben  geselleo  rerehem, 
Swanne  er  wìi,  ali  in  andern  Pharrehiriehen  gewonhait  ist  Also  oh 
er  il  verwvrcht  vnd  swai  im  denne  gebart  se  geben  voci  avf  die  sei- 
beo  zeit,  dai  sol  iro  der  Pharrer  se  haat  geben  an  alien  chrieg  Tod 
an  alle  wìderrede  fnd  aueh  also  mit  anigenomen  worten ,  dai  der  ror- 
genant  herr  Jaeob  ynd  alle  seine  nachchomen  furbai  ewichleicheo 
elnen  geseiien  haben  ynd  behalten  suln  —  Waer  aber,  dai  der  vor- 
genant  weingart  yerdurbe  9  das  got  nicht  enwelle,  yen  swelcherlaj 
sachen  dai  gesehecb,  ynd  anch  ob  der  yorgenant  Priester  ynd  geselle, 
ynd  die  frfimesse  dennoch  nicht  yon  dem  Pharrer  yolpracht  wurde  an 
allea  geyaer,  ali  yor  yerschrieben  ist»  So  sol  dey  Gemaine  den  Phar- 
rer denne  manen,  dai  er  allei  dai  yolpring  ynd  yolfar,  alsyor  geschri- 
ben  stet ,  yolfSrt  er  denne  dei  nicht  noch  der  Mannnge  inner  yier 
wochen.  So  sul  der  Probst  le  Newenbareh»  wie  oft  die  Sawmang 
gesehicht,  den  yorgenunten  weìngarten  ynd  ander  gnlt»  die  lu  der 
oftgenanten  Pharr  le  Ober  Sftfringen  gehoret,  in  nemen  vnd  ynder 
winden,  ynd  sol  dai  so  lang  ione  haben,  Vnci  dai  der  Pharrer  allea 
dai  genczieich  layst  vnd  yolfurt,  dai  yor  an  disem  prief  geschribeo 
stet.  Wer  auch,  dai  der  Probst  ron  Newenburch  daran  aocfa  aawroig 
wer,  ynd  nicht  volfurt  als  yorgeschriben  ist,  so  sol  die  Gemaine  dai 
an  ynsem  Gaistleichen  yater,  den  Piscbolf  yon  Paiiaw  pringen,  solo 
im  dai  chunt  tun,  ynd  dai  er  volpringe  yon  d&n  yorgenanten  wein- 
garten  ynd  Gult  alles  dui,  ali  yor  yersehriben  ist.  —  Dar  yber  so 
geben  wir  —  disen  prief  —  versigili  mU  fmserm  Insigil,  vnd  mit 
des  vorgenanten  tmsen  pergmaisten  Insigil  hem  Mainreiek$  de$ 
Straicher  vnd  mit  Ruger»  huigil  dee  wenigen  Leupolte$  Svm  — 
Diser  prief  ist  geben  ze  Wienne  —  dreutiehen  handert  iar,  dar  nach 
in  dem  neyn  ynd  yiertigisten  Jar  an  dem  Percht  tage. 

Orif.  Ptrf.  Die  8i«g«l  hia^M  m  P«r|>— tolfiUw.  Dm  «nta,  na4»  fa  fctWa  WatUt» 
Mthilt  in  B«eh«ub«a  X  mai  àit  UMiebiiAt  f  .  8  .  ANDREAS  .  CHAMARARU  .  Dm  umi^n,  nmi, 
ia  f  clbea  Wuhi« ,  sei^t  in  4reieekifea  ,  tebrife  atob^adea  8ebil4t  eia*  dareblaefcaie  BtaJc .  taf 
w«ieh«r  4rti  Manta  aar«bra«bt  nui.    Dartbar  eia  Belai  mkt  4er  Belaiedie  «ad  mmtm  rilffel ,  fa 

welebea  ciae  gleiehe  Biade  eraobciat.     Uaiscbrift:    f  .  8  .  STBAIBESTOB Daa  dritte,  nmU 

Sitati  ia  felbf  ■  Wecbae  ititt  im  dreieekiffea  Sebilde  dea  CaebaUbea  A  aiil  der  DaMcbrìfl  t  f  .  8  . 
BV6EBI  .  FILn. 


Digitized  by 


Google 


329 
CCCXXXV. 

EUòHk,   WUw€  KoUmtm'^  von  Lmm,  gihi  ikrem  £Mht«,  éUm  CSkérherm 
KoUmmn,  et*  Bmrgreeki  mH  dem  HHw^failgreMe  tm  die  8tifìt$ohlMjf. 

Dai  24.  AagMt  1349. 

Ich  Elspet  Chohnam  Wytib  von  La,  dem  Got  gonade,  Vergich 

—  daz  ich  —  geschaft  han  meinen  ntn ,  dem  erbem  Chorherren, 
kem  Choìman  fomf  pbunt  wienner  phenning  geltes  Purchrechtes  auf 
meinem  Weingarten»  rndhaist  der  Lang  Weingarten,  leU  an  dem 
Chalnperg  —  su  einer  pezzernng  seiner  phrunt,  Vnd  nach  seioen 
tod  80  salln  derseiben  fumf  phant  geltes  zway  phunt  geltes  gerallen 
in  der  Ckorherm  Oblay  —  vnd  die  andern  drew  phunt  geltes  schaf 
ìeh  auch  in  die  Oblay,  also  bescbaidenleich ,  daz  der  Oblaymeister, 
awer  der  ist,  dem  Chorherren,  awer  frae  Messe  singet  Von  rnser 
Vrowen  auf  dez  heiligen  Chreuz  Alter,  alle  tag  geben  sol  zwen 

phenning,  do  er  Vnser  Sei  Vmb  gedenche Vnd  zwenne  ich  selb 

nicht  aign  insigiien  bah,  des  westaet  ich  disew  sach  mit  dez  egenaU' 
ien  Weingarten  PerchmaUter  insigil  Hainreick  Rapoz,  vnd  mit 
der  erbem  zweir  Mann  ineigil  Gundolz  dez  Tazen  zu  den  zeiten 
Stai  Richier,  vnd  hainreiches  des  Dàrren  —  Der  brief  ist  geben 

—  drewzebenbundert  Jar,  dariiacb  In  dem  neun  vnd  Vierzigìsten  Jar 
an  sand  Bartholomes  tag. 

Drd  rw4t  Sitfftl.  Dm  «ntoi  f  .  8  .  lUIiaUCI .  lAPOl .  Mift  «Im  étm  kt».  Johuat* 
ìImMcW  OMtalt  iai  •i«4ea4ca  OlkcMtl.  ìm  sw*itM  t  f  .  8  .  OVMOOLDI .  TVCZ.,  Ut  «ìm  EUUr 
■kftMMfl.  Dm  UUte  Sitffl  «Il  der  Uaselirìtti  f  .  8  .  HAIIfBICI .  DTRBONIS  MlliiU  eÌMi  liBlb«a 
SIdabMk,  ftfta  4m  liakca  RaU  im  8i«f«lt  fckckrt. 

Der  io  der  Urkunde  sum  ersteo  Male  Torkoromeode  Chorherr  Kolomao  von 
Laa  wurde  spfiter  (1371)  Propst  des  Stiftes.  Auch  erscheiot  ein  neuer  Stadt- 
richier,  Gundolt  der  Tacz,  an  der  Stelle  des  vorìgen,  Friedrìch's  ron  Lewb. 

In  demselben  Jahre  starb  Propst  Rudwein,  wie  es  scheint,  an  einer  pest- 
•rtigen  Krtnkheìt.  Das  Todtenbuch  setst  seinen  Sterbetag  auf  den  13.  October. 
ni.  Idas.  Cbolomanni  mr.  Dnus.  Radwinus  Neumburgensis  Prepositus  Obiit  Sein 
Nnehfolger  wurde,  wìe  nus  dem  folgenden  Fragroente  des  Wablinstnimentes 
•rbellt,  Ortolf  Ton  Volken-  oder  Yolkerstorf.  Ober  dieso  Familie  siehe  Hoheneck, 
P.  in.  771.  ff.  Die  Wahl  geschah  auf  dem  Wege  des  Coroproroisses. 

CCCXXXVI. 

Frmgmeni  de*  WeikUnetrumeniee  Presti  Ortolf  e  von  Wolkeredorf. 

predicte  electioni  iuterfui,  et  in  dominiimOr/o//*fi/n  de  Volchen- 

dorfeonnetinì  etmanu  propria  buie  decreto  snbscribo. Commissarii 

predictmn  doroinum  Ortolfum  elogi  et  manu  propria  subscribo. 


Digitized  by 


Google 


330 

Consensi  et  mtnu  propria  sabscrìbo.  Et  ego  Stepkamu  predietìs 
interfui  et  in  dominum  Ortolfuin  consensi  et  manu  propria  subscrìbo. 
—  interfui  et  in  dominum  Ortolfum  consensi  et  manu  propria  sub- 
scrìbo. Et  ego  hamricus  Sneczel  predìetis  interfui  et  in  dominum 
Ortolfum  consensi  et  —  predictis  interfui  et  in  dominum  OrtoUmn 
consensi  et  manu  propria  subscrìbo  —  eiectioni  interfui  et  in  domi- 
num Ortolfum  consensi  et  manu  proprìa  subscrìbo.  Et  ego  Andrea» 
de  Paiavia  predictis  —  et  manu  proprìa  subscrìbo.  et  ego  Gudih 
manna  predictis  interfui  et  in  dominum  Ortolfum  consensi  et  manu 
propria  subscrìbo.  —  in  dominum  Ortolfum  consensi  et  manu  proprìa 
subscrìbo.  Et  ego  Nicolaus  Floyt  predictis  interfui  et  in  dominum 
Ortolfum  cousensi  et  manu  proprìa  —  da  compranUssariis  supra- 
dictù  predictis  omnibus  interfui  et  in  dominum  Ortolfum  consensi  et 
manu  proprìa  buie  decreto  subscribo. 

Et  ego  Petrus  Eermanni  de  WaydhofeH,  Clerìcus  Patav.  dioc. 
auctor.  Imperiali  publicus  notarius  predicte  EiecHoni  Campromma'' 
rioìitm  ac  scrutinio  eorundein  —  de  domino  Ortolfo ,  ut  premittitur, 
celebrate  et  eiusdcm  electionis  publicationi  ac  promulgationibus 
omnium  et  Singulorum  Canonicorum  predicti  monaster — omnibus  aliis 
et  singulis  premissìs  interfui  et  omnia  predicta  manu  propria  in  banc 
formam  publicam  redegi  meoque  signo  solito  et  consweto  —  rogatus. 

Diese  Wahiurkunde  warde  fon  dem  Holideckel  eìner  Haodsehrìft  in  fol. 
auf  Pergaroent  aus  dem  14.  Jahrhundert  abgel5st ,  welehe  nebat  dea  Honiliai 
dea  h.  Augastin  auch  dio  ^Collationea  Patmm*  enth&lt  und  aro  Schloaae  die 
Schrifl  tragt:  Addo  DomiDÌ  M.  OCO*  LXXXin.  eomparatua  est  iste  libera 
Venerabili  Domino  Petro  Neunburgenaia  Ecclesie  tunc  teroporis  Celerarìo,  nec 
non  Canonico  ibidem.  Finitus  in  vigilia  Barbare  Virgiois. 

Sie  ist  xwar  nar  ein  mOhselig  tu  enttifferndes  Bruchatiiek,  aber  wir 
ersehen  denn  doch  daraus,  dass  die  Wahl  darch  Compromisa  geschah,  dasa  die 
Anzahl  der  W&hler  nicht  Ober  14  stieg,  und  werden  mit  5  oeuen  Gliedem  dea 
Stiftes  bekannt,  vod  denen  der  letale  ein  Sohn  dea  im  Jahrel338  (Nr.  274.) 
als  Stadtrichter  eracheinenden  Riitera  Hugo  Floit  ist 

cctxxxvu. 

Ulrich  der  Pretxmann  Btifiet  f&r  9ich  und  scine  Uauifirau  EMetk  mpm 

Jahrlage. 
Dat.  i.  September  1349. 

Ich  Vlreich  der  Preczfnan  vnd  icb  EUpet  sein  hausvrow  Verie- 
chen  —  daz  wir  —  mit  vnsers  ampimanna  bant  »   bern  Jatuen  de» 


Digitized  by 


Google 


331 

Vreysmger  dareh  got  md  durch  vnser  paìder  sei  hail  willen  — 
geschaft  vnd  geben  haben  vnser  baus  niit  sampt  der  hofstat,  Wein- 
garten  binden  dar  an  —  halben  in  der  herren  Oblay  vnd  haìben  in 
die  GuHrey,  Dar  ?in  yds  die  erbern  Chorberren  auz  irr  Oblay  begen 
sullen  einen  ewigen  iartag,  alz  irr  gewonhait  ist,  andar  ìarteg  zu 
begen.  So  sol  yhs  der  Gusfer  auz  der  Gustrey  auch  einen  ewigen 
iartag  begen  —  Vnd  geben  in  darvber  disen  brief  —  venigeU  mU 
vnseri  egenanten  Amptmanns  insygel  Jansen  dei  Vreysinger.  Des 
ist  aach  gezeug  mU  ieinem  insygel  der  erber  man  GvndoU  der  Tucz 
—  Der  brief  ist  geben  —  drevzeben  bvndert  Jar,  damach  in  dem 
Nevn  md  virczygisten  Jar  an  sand  Gyligen  Tag. 

Ori;.  P*rg.  Zwei  UofMi*  8itf«l  aa  P«rfWMtstr«ireB.  Dm  «rato,  ru4«»  tm  kleiatrer 
Foni,  ia  fclWa  WaekM.  Ut  Mhoa  iMkaut.  Du  swtito,  b  f«lb«B  WaekM,  •■tkilt  Ut  4rei«tkit«a 
l»«liU4«  cisM  Vot*l  mii  M*feapuBl«a  FlAfcla.  Uasclirifl:  3  .  GVNO TVT  — 


CCOXXXVIU. 

Ulrich  der  Umfner  hekemU,  4m$9  der  Zékent  ««  'FreiiUnl'Neuiieàil  ehi  ikm 
vtrUekeneè  Leibgeding  i$t. 

Dat.  12.  Juni  1350. 

Icb  Vlreicli  der  Hafner  vergicb  offenwar  aii  diseiu  prief  vou 
dem  czehent,  der  da  leit  xu  neusidel  auf  weìngarten  vnd  deu  icb 
zu  lecben  von  meìn  bern  probst  von  neunwurcb ,  der  selb  czehent 
ist  nur  mein  leiwgeding,  vnd  wan  icb  heunt,  oder  maring  nicbt 
enwer,  so  schvl  derselb  czehent  wider  erben  auf  daz  vorgeuant  chlo- 
ster  zu  newnwurch.  Daz  disev  red  also  stet  sei,  dar  vber  gib  ich 
in  disen  prief  versigelt  mit  meim  Insigel  vnd  mit  des  erbern  herm 
Insigel  lier  Vlreich  von  ìiauspach ,  der  diser  sach  gecheug  ist  mit 
seim  insigel.  Datum  anno  domini  M<».  CCC<^  L  Sabbato  ante  Viti. 

Orìff.  Ptrf.  Daa  8i*f«l  felilt. 

Die  ganse  Urkoode  ist  in  der  grdssten  Eilfertigkeit  rerfasst,  wie,  die  fluch- 
iige  Sdurift  leigt 

SeboD  1356  an  sasd  Pangraei  lag  gibt  dertelbe  Ulrich  Hafner  dieset  ^wein- 
lehentel^  zu  Treintalnewaidel  wieder  auf.  ìlitaiegler  iat  auch  hier  Ulrich  von 
Hauspach. 

Cber  Treintal-Neusiedel  siche  das  fil teste  Stifts-Urbar  ini  Anhange  sub 
feae  Toce. 


Digitized  by 


Google 


332 


CCCXXXIX. 

Agne9,  die  ìVUwe  VirgiVt  de*  Fraunfdorferi ,  verte(%t  Ulrich  dem  F(ót%er 
van  ìVullertdorf  ikr  Bergrecht  %u  Nuttdorf  und  Grinwtg. 

Dtt.  Wieo,  23.  September  ISSO. 

Ich  agneit  Virgili  WUtihe  dei  Praumtorffer,  dem  Got  genade, 
▼erg^ch  —  Dti  ieh  vnd  mein  erben  viìverschaìdenleìch  gelteo  suln 
Ylreieken  dem  flaetzer  von  Wuldesdorf  vnd  sein  erben  vierzeheo 
phunt  Wìenner  phenninge,  vnd  haben  in  da  Tur  gesaetzt  ze  rechter 
Satzunge  nach  des  Landes  recht  ze  Osterreich  mit  gaeistlìchea  Uer- 
reo  Proò$t  Ortclfs  von  Newenòurch  meines  rechten  Lehens ,  daz  ich 
Yon  im  vnd  von  scinem  Gotsbaus  ze  Leben  ban ,  Dreìtzeben  Emmer 
Weios  geltes  Percbrechles  gelegen  ze  Nuzdorf  vnd  ze  Grintzingen 
aaf  Weìngarlen  —  Vnd  wand  icb  selber  nicbt  aigens  Insìgils  ban, 
Dar  Tmb  so  pb  ich  disen  brìef  —  versigiit  mit  meines  Lehen  her- 
ren  Imigilt  des  obgenanten  eròern  gaest lichen  Herren  Prabst 
Oriolft  von  Newenhurch  vnd  mit  Letipolts  ìnsigil  des  Gundrams- 
torffèr  tu  den  zeiten  desselben  Proust  Ortolfs  Hofmaister  —  Diser 
brìef  ist  geben  ze  Wienne  —  drertzehen  Hundert  iar,  darnach  in 
dem  fumfzgisten  ìar  des  nacbsten  Phintztages  vor  sant  Miehels  Tage. 

Orif.  Ptrg,  (Rep.  VcU  Nr.  4.  M.  19T.) 
ZweiSieftl  !■  f«lb««  Waehsc.  Dm  erato,  iIm  PrapaU  Ortuir,  Beigi  iic  beil.  Jmmgtnu  itohtaJ. 
4u  Haapt  «ha*  HcilifMMktia  aa4  ail  cia«r  Irtac  bcdeckt,  wi«  b«i  Oacll.  Excerpta  Tab. 
XXIII.  a.  MI.;  «iaraator  k«Ui  è»r  Prapal  aator  riorr  kleiaeo  Capcllr ,  dia  Haupt  mit  timtr 
MlUa  kcilaclit  aa«l  «lea  Hirtaaatab  aail  k*i«lca  Hiadfo  haUmd ,  wic  i#ia  Vorgiorer  Radwfì». 
Dm  BwciU  Sicfcl  ift  raaa  ail  <ler  Umeliriftì  f  .  S  .  LEVPOLDI  .  GV.NDBAMSTORFARn  .  D«r 
SehiM  wìril  Pareli  ciac  Bia4c ,  dcr  6atcrr«iehÌMÌMa  ibalich ,  gellit^ilt  «  in  der  BiaJ«  attbat  ù%i  avci 
Rcib^a  voa  WOrfela  aiehtbtr,  derea  eÌB«  dr»i,  Ut  awfilf  awei  Wìrfel  ratbill 

CCCXL. 

Die  Baumgartner  verkaufèn  ihrem  Oheim,   ÌVeiehart   von  Uttenderf,  em 
halbes  Lehen  %u  Bierbaum, 

Dai  10.  Aprii  1381. 

Icb  Ott  von  Paumgarten  ynd  icb  EUpet,  sein  Hausfìraw,  md 
icb  Weichart  sein  Pruder  vnd  icb  Gerwtch  sein  Hausfraw  vnd  vnscr 
paider  erben  verieben  —  Daz  wir  —  vnser  balbs  Leben,  daz  wirze 
recbtem  Purcbrecbt  gebabt  baben  von  dem  Gotzbaus  von  Newmburcb 
bie  derbalb  Tunaw  daz  gelegen  ist  ^v  Pirbavm  —  ze  chaufen  habeo 


Digitized  by 


Google 


333 

gegebeD  Weyékarten  vnserm  Okaòn  van  VHendarf  ma  $emer  hauM- 
firawen  vran  Zachein  —  vm  swaìnsig  phunt  phening  guter  Wyen- 
ner  MAntz  —  Vnd  sohallent  si  aach  alley  iar  dieneD  von  dem  vorge- 
nanteD  halben  Lehen  an  sant  MicheU  tag  ain  Wyener  phening  kt  dem 
Yorgenanten  Goeshans  sy  Nevmbnrg  hie  der  halb  TYnaw  —  Dar  Yber 
geb  wir  —  im  dem  Yorgeschrìbenen  Weycharten  —  disen  prìef — 
vertigUt  nUt  vn»er  paider  anhangenden  IntigUn  vnd  mU  der 
Erbem  kerm  Imigiln,  hem  Fridreicki  vnd  hem  Vireiehè  von 
Atzenpmck —  Der  priefìst  gegeben  —  Drevzehen  hundert  iar,  dar 
naeb  in  dem  ain  Ynd  fVmfzigstem  iar  an  dem  Palm  tag. 

Orìff.  r*rf.  (l*p.  TH.  Nr.  81.  f*l.  tt%.)  mmà  CkartalariiB  ArriiWi  flL  H\.  101.  \, 
?ÌM>  m4«  Bìn^  ia  ftlkra  WtekM.  Die  BaUca*  àt%  tntoa  t  f  .  8  .  OTTONIS  .  DB  .  PATM- 
GiklTEll  .  ,  M  WÌ0  <Im  Bwtiira  8Ìef«Ut  f  .  8  .  WICHARDI .  DB  .  PATMeAlTEN»  dati  Jea»  ùa  Sieftl 
Jm  NikaUa*  tm  8«aflrakerf  k»i  Daall.  Em.  eea«d.  Ttk.  Xmi.  a.  tt9.  fhsl  f1*Iek.  Da*  «ritta  >  f  . 
•  .  PlDEBICl .  DE  .  AZKIIBITK  Ut  M  lakar  Tab.  XYL  a.  18.  wtlMllta ,  J«4«ak  aacaaaa,  ^aa  àm 
•Mgal  kat  aiaht  kWb«  Kaftla,  ••a^ara  Wlrftl,  weltka  Ut  Daall.  1.  e.  Tab.  XI.  a.  IM.  Tallkaaaea 
a«sce*l«kt  daJ.  Da«  viertc:  f  .  8  .  YlJUa  .  DB  .  AZBlfBlTK  tcift  «•  flaielMa  Wapp«a>«ielita. 

D«r  Aasdmdc  «goUr  WyeoBer  M AbU*  wird  wohi ,  wìe  der  1300  (N.  68.) 
gebnaekte  «rebter  pheBBinge",  tif  eiiia  fUttgefimdMie  UfiMrerteblechUrung 
kiadeattn. 


CCCXLI. 

Stefan,  Pfarrer  tm  Hórendorf,  ttiftet  bei  Beùur  Pfearrkiréhe  ein  wdehent" 
ItdUf  AffU  «I  Ekren  U.  L.  Fr, 

Dtt.  Wien,  25.  Mii  1351. 

Ich  Siephan  zv  den  zeiien  Pliarrer  zv  Herolstorf  Vergich  — 
Das  ich  —  mit  meines  Purch  herren  band,  dea  erbem  Gaeistleichen 
herren,  Probst  Ortolfi  von  Newenburg  —  gewidembt  Ynd  geben 
han  sa  der  Yorgenanten  meiner  Pfaarrkirchen  zv  HeroUtorf  Sechs 
Schillinge  Wienner  Phenning  geltes  an  zehen  Pfeninge  gelegcn  auf 
dem  Akehern  zv  Peneunsen  —  Ynd  neun  Vaschange  Huener  auf  den- 
selben  Ackehern  Ynd  zwey  drìttail  zehents  darauf,  da  man  Yon  Inn 
alle  iar  diennt  dem  Probst  zu  Newenburg  Vier  vnd  Zwainzig  Wiener 
Pfeninge  —  zy  rechtem  Purchrecht  vnd  nicht  mer  also  mit  ausge- 
nohmener  rede,  wer  Pfarrer  ist  zy  Herrolstorf,  der  sol  die  nutze  der 
Yorgenanten  gOlt  alle  iar  in  nemen  ynd  YSssen,  ynd  svi  alle  Sambn- 
iage  durehe  Jar  Von  vnser  frawen  ein  Ambi  davon  kaben*  vnd  ein- 
gen  in  denelòen  Pfarrkùrchen  zv  HerroUtorf,  vnd  wenne  auch  daz 
wir,  daz  der  Pfarrer  daran  saumige  Wir,  —  So  syl  sicb  dennen  der 


Digitized  by 


Google 


SS4 

Zeehmai$ier  ?od  die  gemaio  dtselbena  der  gAlt  md  des  teheiits 
mterwìndeo,  Tod  trlle  deime  im$er  frawen  ein  ewiges  Idcht  davan 
widmen  Tod  St&ffIeD  in  der  egenanten  Pfarkireheii.  Vnd  hab  aoeb 
ich  die  Yorgenanten  GAlt  md  den  sehent  gekaaft  ymb  mein  aigen- 
hailes  Varand  gaet  ron  Leupolien  wm  Sibenkùien  —  Dar  vber  so 
gib  ich  disen  brief  —  VenigiU  tmt  memem  Imigil  vnd  md  meine$ 
PurMkerren  Inngl,  dez  oègenanien  erbem  GetMtleiehen  kerrn 
ProM  Ortoìfè  von  Newenhurg^  vnd  mk  hem  GerUèbi  Inngeit 
de$  Vklinger  —  Diser  brief  iat  geben  zu  ìVienn  —  drevzebenhTn- 
dert  Jar  damach  in  dem  ains  vnd  (nnffiigisten  Jar  an  aant  Vrbans 
tage. 

Bk  TtUIwi*  Smfn^  C«lmrii.  Bab.  HlrmJarf.  N.  It. 


CCCXUI. 

Der  Simitrmih  vn  KmiMmkmrg  hemQU§i  den  Verkmuf  vn  irei  Jemékeri 
AdkerUmdM  dmrdk  Leepeld  QtUg  mn  Ntkime  den  HetnerUim. 

Dtt  Klottemeiiborg,  ISSI. 

Ich  Vlreieh  der  Choczlert  ze  den  zeiten  richier  ze  Neumbwrdi 
Marchthalben  md  wir  der  rat  daselba  Veriehen  —  Das  fiir  rns  chom 
der  erber  mann  LeupoU  Gylig,  vnd  bestet  mit  seinen  ayd  erhaft  not 
durch  gelts  not  willen ,  do  er  mit  geaampter  hant  mit  $einer  erern 
hausvravm  f&r  peienen  in  ist  ohomen,  der  got  genad,  do  wart  mit 
yrag  vnd  mit  vrtail  der  tailt  aU  vnser  stai  rechi  ist,  vnd  auch  vnser 
Bchrann  rechi  iet,  er  aolt  der  hab  so  ril  fQrchauffen,  di  sea  mit 
einander  gehabt  haben ,  do  verchaufft  er  dem  erbem  mann  Nyelo$en 
dem  Hemerlein  drey  Jeuchart  Akcher,  die  ze  Purchreeht  sint  ron  dem 
Erbem  Geistleichen  herren,  dem  Brobst  von  Newnburch  ymb  Secbs 
phunt  wìenner  phennige  —  vnd  leìt  auch  derselb  akcher  zenachst 
Dietmars  von  sebam  akcher,  vnd  svi  auch  der  vorgenant  Nyclos  mit 
dem  egenanten  akcher  —  frein  vnd  ledigen  haben  —  vnd  geben  dar 
vber  disen  prief  —  versigelt  mit  vnsers  Stat  Rìchter  Insigel  —  Dreu- 
zehenhundert  iar  vnd  in  dem  ain  vnd  fvnnfczigisten  iar. 

ChtrtaluÌBB  Arehiri  HI.  f*!.  M.  a. 

Die  Urkande  weiset  einen  neuen  Stadtrìehter  sa  Komeubarg  nach.  Im 
Jahre  1370.  «t  Urtali  U^  (21.  Octob.)  erteheint  in  di«t«in  Ami»  «rlntndlieh: 
Nyclo  der  Prenner. 


Digitized  by 


Google 


S38 

cccxun. 

EUbea,  Heinrieh'9  da  8chilehìer*9  WUwe,  verkauft  dem  Stifte  einen  Wein- 
dimii  %u  Nu99doff. 

Dit.  Wien,  4.  Jinatr  1352. 

Ich  Eisqtet  hem  Hemreichè  WitHòe  de$  Schéhler  dem  got 
genade,  Vergìch  —  daz  ich  —  roit  meint  Lehen  herren  hant,  dea 
erbera  HerreD  hern  LeutoUs  van  Ckùnringen,  ObrUier  Seheneh  in 
óiterreich  rerchauft  han  meinea  rechten  Lehens,  daz  ich  von  ira  ze 
Lehen  gehabt  han,  Sechathalbe  Emmer  weina  geltea  dienates  gelegen 
an  dem  Nuxperge  —  Tmb  zwtinzich  Phunt  Wienner  phenninge  — 
den  erbern  GaeaUeichen  hern  Probat  Ortolfen  md  dem  Convent 
gemain  dez  Chioatera  rnser  frowen  ze  Newenburch  —  Dar  rher  ao 
gib  ich  diaen  brìef  —  ver$igili  ndt  meinem  Inaigil,  vnd  mk  meins 
Svns  Insigil  Jansen  dea  Schùhler  vnd  mU  mein  zwayer  aydem  Insi- 
gUn,  Hamreicha  von  Eslam  vnd  Janaen  von  Mannawerde — Diaer 
brief  iat  geben  ze  Wienne  —  drertzehen  hvndert  iar,  damach  in 
dem  zway  vnd  fSmflzigisten  iar  dea  naechaten  Mitichena  ror  aant 
Agneaen  tag. 

Orìf.  Ptrf.  (Bcp.  Vet.  Hr.  I.  fol.  18i.)  m<I  ChvUlarì«B  Arehiri  IH.  f»l.  84.  h. 
Dni  rande  8i*ftl ,  *ia  vierlM  fML  Dai  ente,  nit  4cr  Umthrilli  f  .  •  .  BUSAilTI . 
TIDTB  .  IBUaUCI .  8CHTELEB .,  Mtkilt  twei  SeUliic ,  reckU  jmm  à*r  Schi«klcr,  wdektr  «Mb- 
•toliea«l  k«Mhricbca  wir«l,  lialu  «iaca  Seliilil  aiUdrei  Herte  a  »  4«rea  8pils«a  ^r«a  «iaftader  f«k»krtdaJ, 
la  <l«r  Art  ttatelll,  wie  aie  D««ll.  Bz0.OtB«al.Tab.  Y.  a.  49.  MÌfl.  Di«Mc  8i«ftl  iat  la  grtata  Waeka 
fairtekt.  wi«  a««li  àu  aveitc  i  f  .  8  .  I0BA1CNI8  .  SCHVECHLARII.,  <leaa«a  Seliilii  ia  te  Wdfc  ff«tli*ilt 
iat,  wia  bai  Daall.  Exe.  Oaacal.  Tab.  VI.  a.  59.  Dia  xwai  Draieeka  «laa  aataraa  FaUaa  aiail  «laa 
aaeh  iart  ia  Àtr  «atara  8chil4iiaba  aagabnabtaa  aabr  iballcb.  «a  BaebtaeU  ia  <lar  «bara  Hilfla 
war4«a,  wia  Jcaa  4ar  aatara,  «lareb  aiaa  Diagaaala  fatbailt.  Eiaaa  «Iar  Draiaaba  aataraabaidat  aicb 
vaai  aaiaraa  «lareb  aaiaa  aaturUfa  Fliaba.  Das  «IriUa  8iaffal  :  f  .  8  .  HAIKRICI .  DB  .  ESLABN. 
saifft  aiata  HaUa  nit  Batadaaka.  valaba  aia  aafrtebtatahaaéar  PlSfal  aabailckt.  nttà  iat  ia  galbaa 
Wacba  ga«lrlekt. 

Die  BctUtiguDgturkaode  Leutold*s  von  Chuoringen  findet  sich  im  Chtrt. 
Arcb.  III.  fol.  134.  a.  de  dato  Wien,  18.  Januar  1352  vor.  Mitsiegler  iat  der 
erher  herr,  Stephan  von  Meymiawe,  Obrìater  Marschalìch  in  Osterreich. 

CCCXLIV. 

Imfrìed  pon  CUment  verkaufì  einen   Sieinbrueh  «m  OHtettd^rf  dem 
Pfnrrer  Wolfker  poh  Jedenspeugett. 

Dat.  Wien,  24.  Mai  i 352. 

Ich  Irufrii  von  doni  Clemcn8  Vergìch  —  Daz  ich  —  verchauft 
rnd  geben  hiiu  meins  rechten  aygens  nieincn  Stainpràch  gelegen  in 
Geczendorfer  velde  vnd  swas  zu  dem  selhen  Steinpruch  gehoret. 


Digitized  by 


Google 


336 

awie  80  das  genant  ut  —  Tmb  sehen  phont  wìeimer  pbeimìiige  — 
Dem  erbern  herren  hern  Wolfkem  zA  den  zeUen  Pkarrer  u 
ydvngipeugen  md  seinen  QachchomeD ,  swer  da  selbens  naeh  im 
PharrerUt,  alsomitausgenomener  rede,  daz  er  mir  die  Trewegetan 
bat,  iat,  das  wìr,  ìch  oder  mein  erben  den  selben  Steinpriìcb  wìder 
cbauffen  wellen,  den  suin  wìr  denne  wider  cbauffen  ron  dem  heuti- 
gen  Tage  inner  sechs  iarn  —  an  sant  Jorgen  tag  vmb  zeben  pbaat 
wienner  pbennìnge  —  Dar  vber  so  gib  ich  In  disen  prief  —  ver$igiU 
mU  meinem  Insigel  tnd  mit  mein»  Prùder  Insigel  Jansen  von  dem 
ClemenSf  vnd  mU  hern  Otten  ìnsigil  des  Spam.  Diser  prìef  wt 
geben  ze  Wienne  —  drevzehen  hvndert  iar,  dar  nacb  in  dem  away 
▼nd  famfezìgisten  iar  des  nacbsten  Phincztages  ror  Pbingsten. 

Cbartmlarinm  Arekiri  Ut.  fol.  9Z.  a. 

CCCXLV. 

GeriMiMef  de»  dtterreiehùchen  Hofrich(er»  Weichart  von  Topd  «Jer 
den  Hùf  %u  OttentKal.  '    ^' 

Dit.  Wieo,  6.  Juni  1352. 

Icb  Weichart  von  Toppel,  HofHchier  in  óiterreich  vergicb, 
daz  fQr  mich  cbomeo  ist  in  das  boftayding»  do  icb  sas  an  ainem 
recbten ,  der  beacbaiden  Chvnrad  der  Pah  Tod  cblagt  bìnes  dem 
Erwirdigem  Herren  Brobst  Ortoìfen  ze  Neunburcb  vmb  ein  hofgele- 
gen  dacz  Antental,  des  in  Brobei  Budweine  anwult  von  seins 
gescbaefts  wegen  mit  gevtralt  entwert  biet,  des  er  enkolten  biet 
vmb  xway  vnd  dreiszicb  pbunt  pbenning  wienner  M&nss ,  vnd  saes 
aueb  Brobst  Ortolfnocb  an  dem  selben  gewalt,  vnd  pat  gericbts.  do 
antwArt  Brobst  Ortolfmit  vorsprecben,  vnd  Jacb,  er  west  nicbtes  niebt 
vmb  den  gewalt,  vnd  der  bof  gehjrt  ze  seinem  Gotsbaus,  des  er  no 
verweser  wer  von  gots  genaden,  vnd  pat  die  berren,  das  seu  im  ein 
recbt  sprechen,  do  ertailten  im  die  Lantberren,  geviei  aucb  im»  mit 
vrag  vnd  mit  vrtail,  seyt  er  den  bof,  vnd  was  dar  si  geb&rt,  geruebt- 
leiclien  inno  biet  gebabt  pei  gutem  geriebt,  recbt  taeg  vnd  mer, 
er  scholt  firbaz  cbain  recbt  dar  vmb  dalden,  nocb  leydeo,  vnd  audi 
an  der  gewer  siczen  vnd  beleiben ,  vnd  alien  seinen  frum  da  mit 
schaffen,  verseczen ,  vercbaufTen,  ala  ez  im  vnd  seinem  Gotsbaos 
aller  pesi  fuegt  vnd  geczem ,  mit  vrchunt  des  priefs  geben  ze  wienn 
am  Mitichen  nach  der  Phingstwochen  —  Dreuzeben  bundert  iar,  dar- 
naeb  in  dem  zway  vnd  fumfczigisten  iar. 

CharUUriBiB  Arekivi  III.  M.  M.  a. 


Digitized  by 


Google 


337 
CCCXLVI. 

Der  MmreiMieAs  Mar$ekmU,   Graf  UìrUk  vmt  Pfitmièerg ,  «nteeMM 
«è€r  Uè  AiuprMie  der  Jmiem  mmf  €inem  ÌVein§mrim  «•  KUttemtmlmrg, 

Dtt  WieB,  ai.  laii  isn. 

Wir  Graf  Vhich  von  Phaunberg ,  Marschalich  in  ósterreich 
vnd  Hauptmann  in  Kemden  Tfin  chAnt  mit  disem  brìef  Vrob  die 
brief ,  ynd  ymb  die  ChunUchaft,  die  die  Mden  habent  aiif  dem  Wein- 
gtrten,  der  da  Leit  in  der  Reyn  ze  Neunbfirch  zenaehst  Jansem 
dem  Lùden%  dez  ain  Rihel  ein  ganci  Jewch  ist,  der  weiln  Nicla» 
de»  Enuie» ,  pùrger  ze  Wienn  gewesen  ist ,  dez  der  Erber  geist- 
leieh  Herre»  ber  Pilgreim  der  Wérffel  zu  den  zeiten  CheUner  von 
dei  GoczhaiM  wegen  ze  Neunbfireh  rechter  Perehherre  ist ,  daz  wir 
die  brief  yerb&rt  haben  gegen  den  briefen  »  die  die  Erbem  Geitt- 
leiehen  vrawen  von  der  Hymelporten  ze  Wien  verbort  habent  ze 
gegenb&rt  Erberer  Uut ,  daz  wir  die  brief  verbort  haben.  Also,  daz 
die  Yorgenanten  J&den  auf  dem  egenanten  weingarten  nindert  chain 
reeht,  noch  ansprach  habent  weder  vmb  vii,  noch  ymb  wenig  nach 
der  brief  sag,  alz  wir  verbort  haben,  mit  yrehund  dicz  briefs  ver- 
sigelt  mit  ynserm  anhangunden  Inaigel.  Der  geben  ist  ze  Wienn  — 
Drentiehen  hundert  iar ,  darnach  in  dem  zway  vnd  famfcsigisten  Jar 
tn  Phineztag  ror  aand  Johanns  tag  ze  S&nnebenden. 

Oriff.  Pfff.  (R«p.  V«t.  Hr.  Iti.  M.  ISt.)  Dm  8lcff«l  MIU 

Ab  der  Stalle  Peter's  det  PreimBger*t  ertehemt  hier  teiBNtekfolijr^r  in  der 
Wtrde  BiBét  Oberkallerert ,  Pilgrim  Aw  Warfel. 

Io  spitertr  Zeit  •rtcheineo  aot  dem  Klotter  b«  der  HimmelpforteD 
«rkmdlieh: 

1415.  Katrej,  die  HewingeriBo  Priorinn  dtei  der  HymelporteD. 
1463.  MtgdtleBB,  PrìoriBB. 

147S.  fer.  0.  post  Job.  Btpt.  Mtrgtretha  Zwellrìn,  PrìoriBB. 
mO.  1.  ÀBg.  MagdtleBB  GwÌBtguetiBB,  PriorìsB. 

cccxLvn. 

Andrtm»  der  FleUdkhmeker  ver$eM  QevtrUin  dem  Jwdem  eem  lEnct  amf 
dem  Chrtkefe  «m  KUeiemeuhmrg, 

Dtt.  5.  Norember  1352. 

Ich  Andre  der  fleieckhakeker,  de»  SléxzUr  aidem  »  dem  got 
genad  vnd  ieb  Lueey^  »ein  hautvrowe  wir  verieben  —  Daz  wir  — 
gelten  suln  geverlein  dem  Juden  ynd   seinen   erben  Syben  Tnd 

FoBtM.  ZIY.  n 


Digitized  by 


Google 


338 

swaineiìch  phunt  wieoner  phenning,  der  wir  sew  wern  suln  se  mitter 
yasten,  di  nu  schJrÌBt  cbumpt,  Tuen  wir  dei  oicht.  So  get  farbu 
dar  aaf  getAch  taf  ein  igleieh  phaot  alle  woehen  secbs  pheDnìiig  der- 
delben  M&nif  »  Tod  haben  den  Jaden  da  fiir  le  phant  geaaeit  nùt 
geaampter  hant  —  rnd  mit  9n$er$  Àmpimamu  hant,  heni  Ortoifi 
des  Tuczen  %u  den  xeiien  Slétzler  vnd  Amptman  %e  Newnkmttk 
aufde%  Herczogen  gét  vnsers  haus  Yod  was  dar  «fi  gehSrt,  gelegen 
se  Newenbureh  auf  dem  gratkof  %e  naechsi  der  ichónen  Ckappel' 
len  rad  da  man  alle  iar  Yon  dem  selben  Toserm  haua  dient  dem 
Herczogen  ze  Gruntrecht  ein  halb  phunt  wieoner  mAnzz  ynd  famf 
phunt  gelts  ze  vberzins,  die  abzelSsen  sint  —  Diaer  saebe  ze  rrcbunde, 
wan  wir  aygen  insigel  nicht  enbaben,  geben  wir  den  Jaden  disea 
prief  verngeìien  mii  vnsen  egetumten  Amptnum»  insigel,  kem 
Ortolfk  de$  Tuczen ,  vnd  mit  kem  Jacob$  Ineigel  den  alien  Shtstzler 
8un  zu  den  zeiten  Siatriekter  vnd  Judenriehier  ze  Newnbwrck  — 
Der  prief  ist  geben  —  dreuzehen  hundert  Jar,  damach  in  dem 
zway  Tod  fuinfczigisten  iar  des  Mentags  vor  sant  Merton  tag. 

Ckartdtfiw  Af«yn  UL  M.  I4S.  a. 

Dea  Tod  CrisUn't  det  SehlfiMler  (Clanger)  seUt  die  kleine  Klostemee- 
burger  Cbronik  ia  das  Jthr  1349;  aber  tchon  1347  (N.  824)  ertebeiot  eie  scie 
Nachfolger  Ortolf  aus  dem  in  Klosteroeubarg  seMbiftea  Gescbiechte  der  Taet. 
Hier  findet  sicb  aueh  eia  neoer  Stadtrìebter  and  Jadenrìcbter ,  Jtkob,  Crutea'i 
dee  alien  Seblftatler  Saba. 


CCCXLVffl. 

Da9  8Hft  bftatigt  die  ErriMun§  und  Dùtirmmg  dei  8i,  Jokmtmee  Bmfi. 
AUan  %m  Hòfiein. 

Dat  29.  NoTember  iS». 

Nos  OrtolfUs,  Divina  Miseracione  Prepotitus,  NyeoloMM 
Decanus,  Totusque  Conventas  Monasterìi  Sancte  Marie  Neanbarge 
regularium  Canonicorum  Ordinis  Saneti  Aug.  Patav.  Dyoceais.  Ad 
perpetuam  rei  memoriam.  Gratum  Deo  impenditur  obsequium,  com 
diTÌni  cultus  promovetur  augmentum  —  Sane  bac  consideracione 
inducti  discreti  et  honorabiles»  viri,  dominus  Chunradite,  dicbu 
Huetetochk  et  Magieter  Nicolaw,  quondam  Reciare$  Eedeeie 
Sancte  Margarete  in  Hófling  diete  Patav.  Dyoc.  et  dominus  Nieokms 
de  Stockeraw  nunc  eiusdem  Ecclesie  Recfor  Altare  in  honore  Saneti 


Digitized  by 


Google 


330 

Jolumnis  Baptiste  constructum  in  sinistro  Latere  diete  Ecclesie  In 
H&fling  sìtam  eoplose  suis  propriis  facultatibus  dotayerunt.  —  Nos 
igitor  opus  tam  laudabile  tamque  Salubre  benigno  prosequentes 
affectu,  Dotacìoni  prediate  nostrum  adhibemus  consensum  et  bonam 
Tolontatem  —  Statuimus ,  ordinamus  et  Yolamus  —  consueta  ab  anti- 
quo in  dieta  Ecclesia  missarum  et  aliorom  Divinorum  officiorum  obse- 
quia ,  sicuti  prìus ,  inyiolabiliter  obserrari.  In  quorum  omnium  et  sin- 
golomm  testimoni um  notiti  et  predieH  domini  Ny colai  Redoli» 
gepedide  Ecelene  in  Hó/Ung  Sigilla  presentibus  sunt  appensa. 
Datom  anno  Domini  Millesimo  Trecentesimo  Qoinqyagesimo  Secundo 
In  vigìlia  Saneti  Andree. 

Oriff.  Perf.  (Pret.  UI.  N.  SS8.) 
Di*  WkaaatM  8ief«l  «le»  PropatM  OrUlf  wiil    «le«  KiMteratBksrfcr   KapitoU.     Dm  dritte: 
mOOLAI .  PLBBANl .  DI .  HOFUNO  . ,  tatUlt  <li*  h«Uift  MarftMtlM  mH  Um  Dnehe». 

An  die  stelle  derPormei:  ^Dei  grttit"  trìtt  hìer  uim  ersteo  Male:  ^Difina 
mìserseione".  Aas  der  Urkunde  selbst  lemen  wir  drei  einiDder  in  der  Pfìirre 
Hdflein  folgende  Weltpriester  kennen. 

CCCIL. 

Der  Stadtrath  vott  Klotiemeuburg  bestàtigi  den  Kauf  einer  ueuen  àUgC', 
meinen  Lehmgruhe  durch  die  Zeeke  am  Netuiedet, 

Dai  5.  Deeember  1352. 

Ich  Jacob  de»  alien  Sktzler  Son  %e  den  zeiien  Siai  Richier  vnd 
wir  der  Rat  gemain  der  Stat  ze  Nevnburch  Cblosterhalben  —  Albrechi 
der  Vogel  %e  den  zeiien  Zechmaisier  der  zeche  am  Neusidel  vnd 
die  zecbprueder  gemain  —  gechaufl  haben  ein  haus  gelegen  in  der 
Nevngazzen  von  Peirein  am  Ori  vm  dreizebeo  pbunt  wienner  pben- 
ning  ze  emer  nevn  Laymgrub  also,  daz  reyeh  vnd  artn  furbaz  da 
Laym  nemen  sullen  vm  iusi  vnd  an  ali  pbening  nacb  der  auzzaigung 
md  auzgebung  alle  iar  des  Zecbmaister  ynd  der  Zecbprueder  also, 
dai  chain  savmung  vnd  cbain  prest  an  den  auzgeben  ?nd  auzzaygen 
nicht  geschech,  iz  sol  auch  nfmant  dar  in  vallen  vnd  graben  nach 
seinen  willen  md  muet  —  Sand  Niclos  Abent. 

Oriff.  Ptrff.  ia  étm  Artìàf  èer  ««ffftlditca  V.  L.  Fr.  Zaoka  ta  Elaataneabarff.  Die  Urkaa^ 
•elkat  ict  aaffaMia  kMeUiiffl. 

Die  Zeche  am  Neusìedel,  spftter  U.  L.  Fr.  geDanot,  wird  luerst  in  einer 
Urkande  H.  Albrecht*a  II.  im  Jahre  13U  (N.  310)  erwihnt.  Hier  kauft  aie  nun 
ein  (rennuthlich  5dea)  Haua  and  richtet  daaelbat  lam  allgemeinen  Gebrauche 
ebe  Lehmctftte  ber.  —  1379.  Oetaua  Martini  (18.  Nov.)  eracheìnt  Konrad 
der  Groeemogler  ala  Zeehmeiater. 

Z2* 


Digitized  by 


Google 


340 

CCCL. 

Bkerkmrd  vpm  Bihetbrunn  verkauftan  Konrad  Vorlauf  teinen  H^em^orfeR 
am  Hungersherg  %u  Klotterneuburg. 

Dat.  Wìen,  ao.  Januar  1353. 

Ich  Eberhart  von  Eybeysprunn  rnd  ich  Margret  setti  Eam- 
vraw  wir  vergechen  —  das  wir  mit  v^nsers  pergmaislers  hant  des 
erbeni  manna  hern  Gentngs  des  Choln  zu  den  zeiten  Ampimmn 
dez  Ckiotien  %e  Neunburch  verchauft  haben  vnsern  weìngartea,  der 
da  leit  an  dem  Hungerperg,  des  ein  halbez  Jeucb  ìst  ze  aachst 
henrn  Chunraii  weingarten  dez  Vorlaufs  —  vmb  zehen  phunt  wien- 
ner  phenning  —  dem  vorgenanten  bern  Chvnraten  dem  Vorlauf  ynd 
seiner  HausTrowen  trown  Annen  —  Darumb  so  geben  wir  In  disen 
brief  —  venigiUen  mit  dez  pergmaisters  Imigel  dez  vorgenanten 
hern  Gervnga  dez  Choln  vnd  mit  hern  Jacobè  Innigil  von  Tyma  — 
Diser  brief  ist  geben  ze  Wienn  —  dreutzehen  bundert  iar  da  mach 
in  dem  drew  ynd  frmfczgisten  iar  dez  naechsten  Mitichen  vor  Tnser 
Trown  tag  su  der  lìechtmesz. 

Oriff.  Pert.  A.  E. 
Di*  mica  tMffvl  ia  ftlWa  WMk««  liiafca  •m  PerftaMUIrtifM.  Dm  «nto,  Oeruf *•  Cktl. 
•ìms  8t«iak««k  Mtkaitcad ,  ist  ktluMl.  Dm  •adtr*  tcigi  ciaM  H«1b  bìI  4cr  H*UiJ«ehc  u4  «m* 
Pllftl  dtfftWr.    ta  wtUkM  4a«  OMehlMktawarpra  Mgtkraobt  bt.    Untehnll:     f  .  8IGILLTH. 
lACOBl .  DB  .  TIEllfA. 

cccu. 

Propgt  Ortolf  irifp  6es%lteA  einiger  EinkHmfte  eine  neue  Anm^mmg 
wùt  BewiUigung  de*  KupUéU. 

Dat  Klostemeaburg,  2.  Februar  1353. 

In  Nomine  Domini.  Amen.  Ortolfìa  Divina  Miteracione  Prepo- 
$iiu8  Monaaterìi  Sanate  Marie  in  Neumburga  Can.  reg.  Ord.  s.  Aognst. 
PataT.  Dyoc.  Ad  noticiam  presencium  et  memoriam  futuromm.  Quam- 
quam condicìonis  bumane  fragìlitas  viteque  mortalb  matabilis  insta- 
bilitas  mundi  labilitatem  experimentis  sensibilibus  attestentur,  nature 
tamen  lubricitas  inordinatis  suis  motibus  affectibus  bumania  frequeoter 
illudena,  ipsos  ad  delectacionea  yetitaa  dampnabiliter  allieit  et  ìndadt, 
propter  quod  bominibus  in  preaentia  aeculi  pelago  fluctuantibua  nicbil 
est  salubrìua ,  quam  spretia  mundi  illecebria  de  futurìa  cogitare  et 
rebua  tranaitoriìa  eterne  felicitatia  premia  comprobare.  Hac  igitur 
conaideracione  inducti  Noa  cupientea  anime  noatre,  nee  non  animaboa, 


Digitized  by 


Google 


341 

quaroin  utimor  elemosinis  alìqaod  faeere  saJatìs  remediuin,  de 
UDtDimi  Consilio  et  consensu  honorabilis  fratria  nostri  Nycolai  Decani 
ac  tocios  Conrentus  nostri  donaTimns  et  tradidimos  proventns  et  red- 
ditns  subnotatos.  Ita,  qnod  unas  ex  doroinis  nostris,  quicumqne  per 
noe,  ant  Saceeasores  nostros  et  Conventum  nostrum  ad  hoc  fuerit 
deputatus,  eosdem  redditus  et  proventas  collidere  et  pereipere,  et 
de  eis  infra  scrìpta  onera  seu  remedia  adimplere  tenebitur  perpetuo 
absqne  diminucione.  In  primis  igitur  percipiat  censum  capelle  pulchre 
CymHerio  Ecclesie  nostre  adiacentis  —  Ceterum  in  Neunburga  ex 
parte  Claustrali  de  una  area  sita  ex  apposito  Monasterii  Sanetimo^ 
nialium,  que  est  contigua  Curie  dominorwn  de  Chremsménster 
XX  denarios  in  die  beati  Martini.  Et  de  tribus  areis  inclusis  in  eadem 
curia  LXX  denarios  in  die  beati  Martini  —  Supradictos  autem  red- 
ditus et  prorentus  omnes  et  singulos  cum  omnibus  juribus  et  attinen- 
tiìs  snis  de  bona  voluntate  Consilio  et  assensu  Conyentus  nostri  libere 
donavimus  et  donamus  perpetuis  temporibus  per  unum  ex  dominis 
nostris,  ut  premittitur,  percipiendos,  colligendos  et  fruendos,  adjec- 
tis  tamen  oneribus  et  remediis  infra  scriptis,  que  ex  ipsis  tenebitur 
perpetuo  subportare  et  absque  diminucione  adimplere.  Primo  Sacer- 
doti Capellam  polchram  inofficiantl  omnì  die  quatuor  denarios  Wien- 
nenses  dare  debebit.  Qui  vero  Capellam  Sancii  Egydij  inofficiaverit, 
quolibet  die  duos  denarios  usualis  monete.  Et  cuilibet  Canonico 
Ecclesie  nostre  in  ordine  Sacerdocii  constituio  singulis  annis  qua- 
tuor ulnas  panni  albi  coloris  boni,  que  valeant  unam  liJbram,  vel 
si  pannus  hdberi  non  poterit,  unam  libram  prò  eodem.  Pro  Pre- 
posito  vero  et  Decano  cuilibet  XII  solidos  et  non  minus  ministrabit 
annis  singulis  prò  panno  suo.  Ne  vero  posteros  nostros  Salubria 
lateant  instituta,  scire  cupimus  universos ,  Quod  pannus  memoratus 
inter  Canonicos  sacerdotes  distribuitur  propter  prùnam  missam,  que 
quondam  in  dieta  CapeUa  sancii  Egidii  cottidie  legebatur.  Sed  quia 
Deo  propitio ,  qui  Eedesiam  suam  nova  semper  prole  fecundat  fide- 
llam,  populus  adeo  est  adauctus,  Quod  eadem  Capella  ob  sui  artitu- 
dinem  non  poterat  ipsos  commode  continere ,  nunc  prima  Missa  in 
prefata  pulehra  Capella  multHudim  homwum  magis  apta  in  ortu 
dici  cottidie  eelebratur.  Et  Missa,  que  olim  in  eadem  pulehra  Capella 
hora  terciarum  celebrabatur,  modo  eadem  terciarum  hora  eelebratur  in 
Capella  sancti  Egidii  vice  commutata.  Item  Divinum  Misse  ofBcium  in 
altari  sanete  Trinitatis  celebranti^  cottidie  quatuor  denarios.  Ei  vero. 


Digitized  by 


Google 


342 

qui  in  araSpinee  Corone DammiWtaakm  celebrarerit,  totìdem  deotrìos 
diebas  singulis  mìnistrabit.  —  Postremo  io  die  Beate  Barbare  Vir- 
ginia et  Martyrìs  XII  solidos  predicte  monete  Inter  Canonicos  distrì- 
buet,  tU  fedum  ip$iu$  eumpleno  officio peragaivr,  ethyeioria  eiut 
eolempnUer  deeatUetur  —  In  quorum  omnium  et  singulorum  testimo- 
niuro  nostrum  et  nostri  Conventus  Sigilla  presentibus  sunt  appensa. 
Datum  anno  Domini  Millesimo  tricentesimo  Quinquagesimo  Tertio.  In 
die  Purifieaeionis  beate  Virginia  Gloriose. 

Orir.  P«rf .  (Fr*!.  a  H.  IM.)  DU  fcttt—lM  9ìf\  a««  FrtpttM  Ortolf  w4  èm  lapHils. 

Dar  hier  enrihote  Friedliof  wtr,  wie  damtls  allgemeiB,  der  Plats  aldut 
der  Kirche,  aof  welehem  gegeDwirtig  die  u«ter  dem  NtmeD  dea  ewigea  Liebtes 
bektoote  Spitcaule  steht. 

Den  KremsmOnsterhof  httte  du  Stift  Kremtmflnster,  wi«  dietes  Urkos- 
deobaeb  (N.  106)  ntchweitt,  im  Jthre  1306,  demselben,  in  welehem  «s  fide 
Weingirtan  tn  sich  braehte  (Urkondeobneb  ronKrefiisnifliiiter,adh.a.)  gekavft. 
Hier  eraehen  wir  teine  Lage  ;  er  war  in  der  oberen  Stadt  gegeadber  dem  Chor- 
fraaenstìfle  tur  h.  Magdalena  gelegea. 

Wie  aua  der  Urbunde  lu  ersehen,  koatetea  damala  4  Bllen  weiaaat 
Tueh,  wie  ea  die  ChorherreD  trugen,  eia  Pfund  Pfennige.  alao  die  Elle  60 
Pfennige.  Von  dem  Tuch  f&r  die  Kleidang  der  beideo  Stiflarorateher  koatetedie 
Elle  um  30  Pfennige  roehr. 

Die  Capelle  dea  heil.  Àgid  atammt  eoa  der  Zeit  dea  Propatea  Gottachalk 
(1186—1102),  der  Aitar  lu  der  Domenkrone  dea  Herm  aua  dem  Jahre  1338; 
hier  eracheint  ein  biaher  unbekannter,  der  heil.  Dreieinigkeit  geweiht. 


CCCUI. 

Der  Klottemeuburger  Stadtrath  bettàtigt  den  Verkauf  etnee  ÌVateerreckU 
von  Seite  de$  StadttpiiaU  an  da*  8iift. 

Dat  Kloaterneuburg,  3.  Mfiri  1353. 

Ich  Jacob,  dei  alien  Slàzler  Sun^  %e  den  zeiien  Stai  Bickter, 
Wir  der  Rai  gemain  der  Stat  se  Neunburch  Cblosterhalben  Vericben 
—  Daz  wir  —  Verchaufl  vnd  geben  haben  mit  recbter  firtieht  Von 
Vnsem  SpUal  in  dem  Lederpache  dem  Lacheiampf  halben  gelegen 
in  Trautweine  kaus  an  dem  Lederpaeh  vnd  deseelben  Wezer$  fkz 
Vali  vnd  gevelle  auf  dem  eelben  Stampf  halbes  rmb  Syben  phuoU 
Winner  phenning  der  wir  gar  vnd  ganz  verricht  vnd  gevert  sein»  Vnd 
damit  vnser  Spital  geweicki  ist  •  Vnser  Vrown  Gotzbaus  hìe  le 
Neunburch  ze  nuz  vnd  frum  seiner  MAI  pei  der  Fkùterprueke  f&r^ 
baz  Vreileich  vnd  Ledichleich  ze  haben — also,  das  f&rbai   von 


Digitized  by 


Google 


343 

Vasers  Spìtak  wegen ,  noch  tod  aymant  ander  dhain  Stampf ,  noch 
Vall«  noch  flug,  ynd  dhaìn  irniDg  aD  dem  Wazxer  nimfnehr  mer  wer» 
dea,  noeh  gesehechen  sol  xwìsehen  dea  egananten  GoUhaua  MAI»  md 
Wpients  Mài  an  dem  anger  an  dem  Griezpnm  Vnd  desaelben  Wal- 
zer fluz ,  Vali  Tnd  gerelle  halbs  aein  wir  ynd  rnser  Spital  dea  obge- 
nanteD  Gotahaoa  rechi  gewem  —  Dea  geben  wir  —  diaen  brief  — 
Teralgelten  mit  Toser  Stai  insigel.  Der  brief  ist  geben  —  Dreyzeben- 
bundert  Jar,  damach  in  dem  drea  md  funrzigiaten  Jar  se  Mitter 
Vaaten. 

Orif.  r«rt.  (Prok.  II.  Nr.  lU)  mU  Ckwtalarraa  AnUvi  Ili.  M.  iU.  h.  Dm  8i«ftl  Ut 
•bff«UMtt  M  iMtkftlOT  aMmsM  Dipi.  Areh.  CaaplUI.  Ttk.  ZXYI.  Nr.  B. 

Die  Sttdt  Terkauft  dem  Stifte  eia  dem  Bflrgertpittle  tngehdrigee  Wttser- 
geflUe ,  mit  dem  erlangteo  Gelde  werden  die  ConseerationskosteD  der  Capelle 
gedeckt  Da,  wie  frOher  erwlhnt  (N.  302),  B.  Gottfried  von  Paaaau  die 
Kirebe  weihte,  dieser  am  17.  Deeember  13^2  in  Wìen  aDwesend  war  (Hanaii 
Gena,  aaera  I.  46),  so  dflrfle  die  Weihe  in  dieee  Zeit  seiner  Anireteoheìt  fallen. 
Ala  Tag  der  Kirehweihe  wnrde  noch  im  IVI.  JahrhoDdert  der  Soontag  Ezaadi 
gefeiert,  naeh  Aofcabe  der  handacbriftliehen  Ordioationes  Chori  Neanbargensia 
fom  Jabre  1573,  wo  ea  (pag.  70)  beisat:  Eodem  die  Dedieatio  templi  Xeoo- 
toebii  hoepitalia  ciriam,  quitam  ex  fratribus  peragit  offieium.  Tantem  aumit 
Praadiiim  in  Xeootieiarìo.  ~  Die  forkomnende  Pfiaterbr6eke  iat  jeoe ,  welebe 
aof  dem  Wege  xur  Donao  ron  der  Stadt  aus  die  yorletate  ist,  unmittelbar  ror 
der  sogenaanten  HafnerbrQeke ,  zwiscben  welchen  beiden  noeh  im  rorìgen  Jahr- 
baadert  die  hier  erwlhate  stiflliche  MQhle  stand. 

CCCLOI. 

Qeriekttbrief  de»  Kloitemeuhurger  Stadtriektert  Jakob  (de»  alien  SchlUi»' 
ìer^e  S^kn)  Mer  eine  Geldforderung  Oriolf*$  de»  Tite%en. 

Dat.  Klosterneuburg,  3.  MSrz  13S3. 

Ich  Jacob  f  dea  aUen  Slézzler  stm,  ze  den  zeiien  Stai  richier 
vergieb  —  Daz  fSr  mich  choni  in  oflfber  sebrann ,  da  ioh  an  dem 
reebten  aaz,  der  Erber  man  Ortolfder  Tucz,  ilùzzler  ze  den  zeiien 
Tsd  eblagt  mit  Torsprechen  hincz  Leupolien  mtd  hincz  $einer 
Sweeier  Agnesen,  Oriolfi  dea  Sluzzler  chinden,  dem  got  genad, 
Tmb  achthalb  pbunt  wienner  phenning,  dev  im  ir  vater  gelten  soft, 
Tod  eblagt  daz  alz  lang  vnd  alz  rerr,  daz  die  chint  fur  recht  chomen 
Tnd  at&nden  im  dea  aelben  getta  an  langen,  do  ward  gevrogt»  waz 
reebt  waer»  da  geviel  mit  vrog  vnd  mit  rrtail»  aeyd  die  chint  im  dea 
geites  an  langen  atfinden ,  ynd  dock  auch  wol  ze  im  iarn  chomen 
wem»  rnd  acid  der  gelter  naechster  erib  wer,  wo  der  egenant 


Digitized  by 


Google 


344 

Ortolf  der  Tacs  mtf  der  ekùti  ledigen  pkami  utffgen  vnd  ekomen 
mécht  fìirbaz,  da  soh  er  ron  gewert  werden  teines  egenanten  gehet, 
ynd  dai  der  egenaat  Ortolf  der  Taes  dax  egenant  gelt  ror  mir  dea 
TorgenanteD  ehiaden  wui  nàtéayémg  ynd  mit  reehtem  reeht  in  der 
schrann  an  behabt  bab.  Dea  gib  ieh  im  diten  behabèrief —  vergi" 
geUen  mit  meinem  Imigel  vnd  mU  der  erbem  twair  mmui  hmgH 
HaùtreiehM  des  dérren  vnd  Geerigen  des  Ledrer,  die  der  fatfdinge 
geding  gewe$en  eini  vnd  auch  paidde»  raieé  dieeìben  %eit  geweeen 
8ini.  Der  prief  ist  geben — Dreuseben  bandert  ìar,  dar  naob  in  dem 
drey  ynd  fìiinfetigìsten  Jar  le  Mitter  yaaten. 

CUrtalariu  Arehiri  m.  HL  141.  h. 

Die  Urkande  ìit  tls  6ìd  Beitrag  tur  KeDntnist  der  dtmaJigeD  ReehU- 
pflege  hier  iufgenommen. 

Heinrich  det  Dflrren  Siegel  siehe  Urkonde  335. 

cccuv, 

AhUuMbrief  fAr  die  8i,  I9«r6«ni-  und  Mar§mr€ikm  -  CmpeUe  im  eHfOidkeH 

8ieehhau$e, 
Dat  Avignon,  8.  Mai  1353. 

Uniyersìs  sancte  Ifatria  eoeJesie  filiis  ad  qaos  preaentes  littere 
peryenerint,  nos  miseracione  diyina  Jaeohue  Neapetreneie  Àrcki^ 
epÌ8Copu8,  petrus  Ziensis,  Anancius  rauchiensie ,  Johannee  Castel- 
lanus,  fpranciècu»  Vreheneis,  petrus  Valoneiisis,  petrue  Botrenio^ 
nensis,  Raphael  Àrehadieneii ,  petrue  Callieneiip  Nickoiame 
Suanensis,  et  Johannes  Gerbopoleneis  episcopi  salutem  in  Domino. 
Splendor  paterni  luminis,  qui  sua  mundum  ineffabili  illuminat  clari- 
tate,  pia  yota  fidelium  de  sua  Cleuientissima  majestate  speranciom, 
tane  precipue  benigno  fayore  prosequitur,  cum  deyota  ipsorum  bami- 
litas  sanctorum  meritis  et  precibus  adiuyatur.  Cupientes  igitor,  ut 
altare  in  honore  beatantm  Barbare  et  Margarete  vòrginum  et  mar^ 
tirum  dedicatum,  quod  est  situm  in  infirmaria  MonasterU  beate 
Marie  in  Newenburga  reg.  Canon.  Ordinis  s.  Augost.  patayiens.  dioe. 
congruis  honoribus  frequentetur  et  a  Christi  fidelibus  iogiter  yenere- 
tur.  Omnibus  (folgt  die  gewobnte  Formel)  singoli  nostrom  quadra- 
ginta  dies  indulgenciarum  de  iniunctis  eis  peniteneiis  miserìcorditer 
in  Domino  relaxamus.  —  In  cuius  rei  testimonium  presentibas  littoria 
sigilla  nostra  sunt  appensa.  Datam  Àvinnione  Octayo  die  roeasis  Maìì. 
Anno  Domini  Millesimo  Tricentesimo  Quinquagesimo  Tordo,  Et  poii- 
tificatus  Domini  Innocenti!  pape  VI.  anno  primo. 


Digitized  by 


Google 


S48 

Orif .  P«rf.  (A«p.  V««.  fel.  IT.  a.  M.)  Eilf  «Mmi*  Sieftl  la  ratkna  WaAaa  Uafta  aa 
B^airca ,  im  «nU  «a  eiaer  frla«a  »  4ie  f*lf«a4«a  abwMkscIad  iauMr  aa  cia«r  rethca  aaJ  «iaar 
rlaM8«àa«r.  Daa  enUi  —  ACOBI .  DEI .  IT  .  APLIGB  .  8EDI8  .  «U  .  AICHIIPI .  IfBO  —  I>«r- 
••Ika  «tabt  aatar  «ìb««  f«tUMk«a  Bagm,  ait  ètr  ■•«klaa  Mgaaai,  la  Ur  Uakaa  im  ars- 
biaekMidie  Kreai.  laeliU  a«k«a  ikai  «iai  ia  «ìaeB  SeUIde  Arai  latkraebte,  liakc  ebca  •• 
vkl  wacraabta  Biaiaa  «ieblbar.  Daribar  belaJaI  ateh  la  aiaeai  Uaiaaa  Ùbarbaa  ile  had.  Jaac- 
fra*  bla  av  Braat,  walaba  h  in  Uakaa  Haai  im  Jtmkimi  bill,  ila  raabto  kl  aa  ii*  Braat 
ffairtafcL  —  Da*  iwtitai  S  .  flÌ9  .  PETII .  D  .  ORA  .  EPE .  ZIEHSI8.  Dia  beil.  Jaagfraa,  iaa  Eiai 
(a  iar  Baablea.  «list  aaf  •ki9m  Tbraae  aH  fotbiaabea  Ùbarbaa»  !■  aalarea  Tbaile  ies  SaUliat 
baiai  iar  Biaabaf  !■  PaalliaalkItMa.  aa  iaaaaa  baiiaa  Saitaa  SaUMa  aH  rwwiaabtaa  EabUaaa. 

Daa  iritta:  —  AHANCII aatbilt  iU  b.  Jaoffraa  ia  flaìebar  Waiaa,    daa  Eiad  ia  dar  Uakaa 

ballaad.  Uatarbalb  laift  aiak  aia  grtaaaraa  rarwiaebtaa  8ebUd.  la  viaHaat  PBTII .  DEI .  eiA  . 
EPI .  CALNElMIS^atabt  dar  BJaakaf  ia  PaaliiaalfawaBda,  Ibar  Iba  dia  b.  Jaatfraa.  Eaia  ftaUld. 
Daa  flafU  :  8  .  FRI8  .  FRAlfCISCl .  EPI .  YREHENS18.  itirt  dia  b.  Jmmftnm  wiedar  aJtaaad,  daraa- 
•arda*  BbakaTaatar  aiaaa  Bafca  bataad.  Daa  aaabsta  Siafalt  8  .  k$HÌ8  .  DEI .  ORA  .  EPI .  CITITAT- 
GARIVLA.  aalbilt  drai  AbtkaUaBfaa,  aa  abarat  Aa  b.  Jaagfraa  ia  aiaaa  Tabarmakal,  ia  dar  MMa  awai 
B«faa ,  aatar  valabaa  ebaa  aa  viela  Figvaa  ia  laagea  Oawiadrra  aad  ait  Palaawfirca  ia  daa  Ria- 
daa  atakaa.  ia  aalarataa  Tbaila  baiai  der  Biaabaf,  aa  aaiaaa  baidaa  Bailaa  Tanriaabta  Babilda. 
la  aiabaalaa  Biafal  i  8  .  FRI8  .  PETRI .  DEI .  ORACIA  .  EPI .  YAL0IIEH8I8.  la  abaraa  TbaUa  dia 
beil.  Jaagfraa,  welcber  OabrìeI  die  fCtllieba  Botaebafl  rerkladel»  der  Eafcl  bilt  eiaea  iiefea- 
dea  Ea««al  ia  dea  IBadaa.  Ualaikalb  baie!  dar  Biaabaf  ia  dar  fewabatea  Weiaa,  aa  aelaea  beidaa  Baitea 
aaadfvrwIaahlaBabilda  aafabeaabt.  DaaaabU  Biaffal,  ait  dar  Ugaaiat  8  .  FRI8  .  PETmi .  DEI  .  MA- 
CIA .  EPI .  BOTVENTON. ,  aeigt  ia  aberttea  Tbeile  aatar  eiaea  kleiaea  Cberbaa  dea  eekreasiftea ,  aa 
deaaaa  Bailaa  Maria  oad  Jakaaaea  atekea ,  daraater  iat  eiae  aaakia»  gleldkaaa  la  Bade  ttebeada  Figar,  ia 
dar  Uakaa  aia  Erema  kaMaad ,  aiaktbar.  Sa  aalaral  kaial  der  Biaabaf,  aa  deMea  beidea  Baitea 
Bebilda  aagabraebt  siad;  la  Uakca  liaat  aiek  eia  Draebe  aateraakcidea.  Daa  aeaate  Biegel:  8  . 
RAFAEL  .  EPI .  ARCHADIEN8I.  kat  abea  dU  b.  Jaagfraa  aaf  eiaea  Tbraae,  ia  der  Reebtea  daa 
JaaaUadbahaad,  daraater  dea  Biaabaf,  welaker  kalead  baiai.  Aaeb  kiar  aiad  BabUde,  darca  EaUaaM 
akar  verwiaebt,  aa  beidea  Baitea  aagebraabt.  Daa  aebatet  8  .  F  .  NICOLAI .  DEI  .  ET  .  APUCE. 
8BD  .  6RA  .  EPI .  SAYANEN.  la  der  abera  Hilfte  eia  Biaabaf,  weleher  aaf  dea  Tkroac  aiUt, 
ait  vaa  Niaibaa  aagabeaaa  Haaple,  ait  der  Reebtea  aegaead,  ia  der  liakea  eiaea  Bckilaael  hal- 
taad.  Daraater  Teraieraagaa  aad  dar  beteade  Biaabaf,  ia  der  Fliehe  dea  Sebildes  aiad  rier  lebrlge 
Biadea  aiaktbar.  Daa  leUte  SiegcI,  ait  der  Legeade  t  lOHANlflS  .  SERBOPOLENSIS.,  teigt  ia  aberea 
Tbeile  eiaea  takaiaiaaklM  Maaa  bmI  daa  Babwerte  ia  der  Liakea ,  daraater  betel  dar  Biaebaf  aaf 
daa  Kaiea  Uegead.  Daa  gaaaa  Biegel  iat  ait  gotkiaebea  Teraieraagaa  geaehalekt. 

Die  Urkunde  ist  merkwQrdig  in  ihrer  fiusseren  AussUttung,  denn  der 
laitiale  U  hat  eioe  H5he  tod  7  Zoll  bei  einer  Breite  von  6  Zoll ,  die  BochsU- 
ben  M .  s.  f.  der  ereten  Zeile  eine  Hdhe  tod  2  Vt  •  die  anderen  tod  1 7%  Zoll. 

Die  Urkunde  datirt  ani  dem  ersten  Pontificata- Jah re  Innoeena  dea  VI. , 
der,  frfiher  Stephan  Cardinal-Biachof  tod  Oatia,  am  18.  Decomber  dea  Torher- 
geheMleB  Jahra  enrlhlt  wurde.  Sein  Vorginger,  Clemeni  VI. ,  war  am  6.  Decem- 
b«r  1352  IO  ATigDon  Teratorben.  —  Daa  Gebfiude  dieaer  in  der  eraten  Infirmarie 
geatifteten  Capello  ateht  noch  im  Bereiche  dea  gegenwfirtigen  Stiftaapitala,  in 
der  Mìtte  dea  Hintertracta  gegen  don  Garten  hinana. 

CCCLV. 

R0pè^  de$  FUeher^i  Sohn  von  Nussdorf,  verkauft  der  Bnxerèdorfer  Pfarr- 
gemeinde  einen  WHngaiien  %u  Nussdorf. 

Dat  19.  Mai  1353. 

Ich  Rueppel  des  Vischer  Svn  von  Nuzdorf  vnd  ich  Anna  sein 
kau$vraw  wir  verìehen  —  Daz  wir  —  mìt  vnsers  Perchherren  hant. 


Digitized  by 


Google 


346 

des  Erbern  herreo  beni  LeutoìH  van  Mendorf  yerehauft  babeli 
YDsern  weìngarten,  des  ein  balbs  Jeocb  ist  an  ein  zwelftail,  leìton 
dem  StainpUchel  ze  Nuxdorf  ze  naeebst  dea  Erbern  berren  Weìn- 
garten,  bern  Ruedolfl  des  Trùchioeczen,  Pharrer  ze  Newnbwrdi^ 
da  man  alle  far  ron  dienet  ein  TÌertail  rnd  vier  Stauf  weins  ze  Pereb- 
recbt,  rnd  ein  helblincb  ze  yoytrecbt  —  ymb  Secbs  vnd  fumrczieb 
pbnnt  wienner  pbenninge  —  den  Erbern  Pkarrleuten  gemam  ze 
Enczettorf^  die  in  zu  emer  rechten  widerlegung  geckauft  vnd 
gemaeht  haòent  fltr  vier  phunt  wienner  phenninge  geUee  Pnrch- 
rechtei,  di  man  ver  wm  der  Pharre  Sand  Katreyn  dacz  Enczeeiarf 
alle  iar  gedieni  vnd  geraicht  hai  der  Pharre  hincz  Sand  Gilgen  ze 
Nevmburch ,  die  selben  TÌer  phunt  geltes  Purcbrecbtes  sint  mit  dem 
Torgenanten  mserm  weingarten  g^nezleicben  ynd  grar  abgelediget 
ynd  gelost ,  also  daz  er  furbaz  ewichleicb  pei  der  Pharre  dacz  Sant 
Gilgen  ze  Newnburch  fir  die  egenanten  GAlt  sebvl  beleibeo  —  Dar 
ymb  60  geben  wir  in  disen  prief  — -  vereigeUen  mii  vnsere  Pereh» 
herren  Insigel,  dee  vargenanten  herren  hem  LeuloUe  van  Paten- 
dorf,  vnd  mit  der  erbern  Leute  Insigel  hem  Jacobi  von  Nuzdorf^ 
hem  Duringes  Svn  von  SeveU  vnd  mii  hem  Ngclas  ìneigel  in  dem 
Perchhof  dacz  der  Heiligenetat  —  Diser  prief  ist  geben  —  Dreu- 
tzehen  bnndert  Jar  dar  nacb  in  dem  drey  ynd  fumfezigisten  iar  an 
dem  nacbsten  Synntag  nacb  dem  Pbingstage. 

dMrtakrtai  Ardavi  m.  M.  Iti.  k. 

Ltng  -  BDxertdorf  war  im  Jahre  1826  mii  EiDwilligaDg  des  StìffUs  sa 
einer  aelbststindigen  Pftrre  erhoben  worden,  dessen  jeweiligen  Pfarrer  der 
Pfsrrer  Ton  Korneuburg  einaetxte,  und  tod  ihin  jfihriich  8  Pfonde  Pfeanìge 
erhielt.  Die  Hfilfte  daron  Idaeo  nun  die  Eniersdorfer  Kirehenkìnder  eia,  hideai 
8Ìe  atitt  deraelben  einen  Weingarten  zu  Nuaadorf  kaufen,  and  der  Kirebe  som 
h.  Àgid  iu  Korneuburg  flbergeben. 


CCCLVI. 

Jakoh  und  Aotomaim,   Kolomann*9  Sikne  von  Laa,   geben   der  Pfmrre 
8t.  Martin  %wei  Weingarten, 

Dat  1353. 

Icb  Jacob  Cholmane  sun  von  La^  dem  Got  genad,  ynd  ieb 
Pericht  sein  hausvraw  Yerieben  —  Daz  wir  —  mit  ganst  ynd  wiHen 
mein  Jacobs  Pruder,  hem  Cholmans  ze  den  zeiten  Chórherm  vnd 


Digitized  by 


Google 


347 

Gutter  TDser  Vrown  Gotshaus  ze  Neunburch  —  geschaft  Tnd  geben 
haben  durìcb  6ot  vnd  durìcb  rnser  sei  bai!  willen,  Tnd  wmd  wir 
nichi  eriben  mk  einander  kaben,  Tnser  zwaì  Jeuch  weingarten 
gelegeD  zeLeuhing  —  md  dìselben  egenanten  cwai  Jeucb  Weingarten 
sind  roieh  egenanten  Jacoben  vnd  mein  Prueder  bern  Cbolman  an 
derstarben  Ton  Yater  md  Ton  M ater,  md  sìnd  mser  recbtes  getailtA 
gAt  gewesen ,  mit  reebter  fSrzìcht  Ton  alien  eriben ,  Vnd  dieselben 
xwai  Jench  Weingarten  baben  Wir  gescbaft  Tnd  geben  mit  ftrzicbt 
der  Pbarr  daz  8and  Merten  ze  Nennburcb  Cblosterhalben  —  also  daz 
der  Pbarrer  daselba,  wer  der  ist,  den  obgenanten  Weingarten  baben 
sol  in  nuz  Tnd  in  gewer  —  des  geben  wir  der  Pbarr  daz  sand  Merten 
disen  bnf  —  venigeUen  ich  egenanter  Jacob  mit  meinem  aygen 
insigelf  vnd  mU  meines  prùder  msigel,  kem  Chobnam  de$  gutter, 
vnd  mU  kem  Andres  msigel  der  herren  Bchaffèr  von  W(Us$e  ze 
Ens»  Vnd  wand  der  egenani  gerwari  meht  aigen  Ineigel  hai^  $o 
hai  er  gepeten  eein  pruder  Jacoben  ze  den  zeiten  Stai  Rickter, 
daz  er  dUer  $aehe  gezeug  sei  mit  seinem  in$igel ,  de$  wir  $eu 
gepeten  haben,  Darzù  $o  haben  Wir  gepeten  die  erbem  zwen 
Mann;  Wysenten  an  dem  anger  vnd  GundoUen  dem  Tuczen,  di 
vneer  nasi  vndpeet  Vreunt  sint,  daz  8eu  auch  diser  red  Tnd  Wand- 
lung  gezeug  aein  mit  irn  insigein,  wand  wir  iz  allez  nach  irrn  rat 
gewandelt  baben.  der  brief  Ì8t  geben  -*  dreuzechen  bundert  iar, 
damaeb  in  dem  dreu  Tnd  fumfzigisten  Jar. 

Orìf.  P«rt.  (Prol.  in.  N.  Mi.) 
SmIw  UatM^  9i*$9Ì,  MMBllicb  rmmi,  ail  Amn^iat  jmci  tdcau't,  wcMim  bmIi  Art 
Aw-e«Mtli«li«B8i*ftUM«Bf  Ut.  DaseraU,  oùl  4«r  UaMcbrìfl:  f  .  8  .  lACOBI  .  PILH  .  CHOLOMAMNI.. 
«Bdiilt  àU  fM«kM  Esklea*»  w(«  Praas  ?•■  Uà  ia  Jakrc  IS40  bai.  ■ialieli  irti  Blaa**.  4*r«B  Stiii- 
t«l  iick  MlM  TtreiMB  («.  N.  t8t).  Du  twcitot  f  .  8  .  CROLOMAMin  .  CY8T0DI8. ,  tdft  «aUr 
f«(kÌMh«B  TtnieruftB  ciat  GeiUlt»  wtldi*  «ia  BcUqaicakittehea  ia  4ta  H«ad«a  kilt,  4araater 
UU*  i»w  GkarlkmT  nl«r  «iacM  klelaaa  B«fM.  Daa  Mite  8iefftl  ait  dar  UM«hrÌfli  8  .  ANDai . 
«•AUt  *••  BatkatakMi  X  ia  é«r  SehilMitka.  Daafiertet  f  .  8  .  UCOBI .  FIUl  .  CLATI6EBI . 
taigi  twai  (ckreatto  Piaeha»  «btaao  aaeb  das  riafla»  Wiabto'a,  wtlebca  dia  UBuabrìfl  bat: 
t .  8  .  WISDITOIIIB  .  FIUl .  CLATIOBBI .  Daa  lateta  Sicfal ,  Oaa^aM'a  Taci,  ial  ras  Jahre 
IM8  (H.  US)  baktfial,  md  bai  tiaa  Ebtar  ia  Saliilde. 

cccLvn, 

Pr0p9t  Orlelf  und  diu  Kapiiel  wiUigem  in  die  Detirung  de9  Si.  iVtc«lat- 
AUarM  %m  8t  Martin  durck  Jakoh  und  Kolomann  von  Laa. 

Ott.  Klotteroeubarg,  8.  September  1353. 

fn  nomine  Domini    Amen.   Nos  Ortolfìu,  DÌTina  miseracione 
Prepositw,   Nycolaue  Decanuà,    Totusque    ConTentus   Monasterìi 


Digitized  by 


Google 


348 

Sanete  Marie  in  Neunborga.  Ad  perpetoan  rei  menioriaiii.  Gratmn 
Dee  impenditur  obseqniom,  cani  Dirini  caltoa  promoTetar  aogmentom 
—  Sane  igitur  hacce  eonsideracione  indaeti,  Dlscretos  Wr  Jacokm 
qwmdam  Cholamani  de  La,  et  user  ip9Ìu»  Perekta  dves  m 
NemUnarga  ClauiiraU  de  maturo  domini  ChoimafuU  Canonici  et 
Cuitodis  dicti  Manasterii  fratrie  Jaeoln  predicti  et  alionun  saorum 
Consilio  aroieoruro  Aliare  in  honore  Saneli  Nyeolai  eon$eeraimn,  tu 
desterò  latere  Ecclesie  Sancii  Martini  in  prefata  Neunburga  situa- 

tum  copiose  suis  propriis  facultatibus  dotarerat Nos  igitur 

opus  tam  laudabile,  taroquam  salubre  benigno  prosequentes  affectu, 
beneplacito  renerandi  in  Christo  patria  et  Domini  nostri.  Domini  Crot- 
fridi  Episcopi  Pùlaviensii  accedente,  dotacioni  predicte  nostrum 
adbibemus  consensum  et  bonam  Toluntatem  —  In  quorum  omnium  et 
singuloruro  testimonium  nostra  Sigilla  presentibus  sunt  appensa.  Datum 
anno  Domini  Milesimo  Trecentesimo  Qnnqyagesìmo  tercio,  VI  ydus 
Septerobris. 

Oriff.  P«r(.  (frt  m.  Mr.  MS.)  Oit  WkMatM  Si«ff«l  è-  Pr«p«««*  Ortolf  ■•<  im  Kafitél». 


cccLvra. 

Agnea,  WUwe  VirgiVa  de$  Praunaitfer'a,  verkmufl  dem  Stipe  Pfenmi- 
gOUem  9k  Nmuderf,ìmd  Orinsdng. 

Oat  6.  Oeeember  1353. 

Ich  Agnes,  VirgUij  Witlibe  des  Praunstorfer,  dem  Got  gonade 
Vergich — Daz  idi  —  mit  meines  Lehen  Herren  Hant,  des  erbern  gaest- 
leicben  Herren  Probsl  Ortolf»,  des  Gotsbaus  rnser  rrowen  ze  Newen- 
burch  Tercbauft  ban  meins  rechten  Lebens,  dai  ich  Ton  im  md  sei- 
nem  Gotsbaus  ze  Newenbureh  ze  Lehen  gehabt  han  Ayndlef  Emmer 
Weins  geltes  Perchrechtes ,  vnd  darzu  auf  ieglichen  Gmmer  ain 
Wienner  phenninge  Vogtrechts,  vnd  drey  Emmer  Weins  geltes 
Vberzins  rm  Sechs  vnd  zwaintzig  phunt  wienner  pbenning  —  Dem 
erbern  gaestleiehen  Herren  hern  Pylgreimen,  den  Wiirff'el  té  den  zei- 
leu  Chorherre  vnd  Obrister  Chelner  des  Gotsbaus  ze  Newenbureh, 
der  dieselben  gut  alle  gechaufl  hat  mit  seines  Prelats  willen  Tud  gunst 
—  Vnd  darvber  so  gib  ich  —  In  disen  brief  —  venigiU  mii  mein 
Insigiln,  vnd  mit  meins  Lehen  Herren  Insigil — Ih'obst  Ortolfr  vnd 
mit  Leupolts  Insigil  des  Gundramstorffer ,  vnd  mii  Jansen  Insigil, 


Digitized  by 


Google 


340 

de9  Vreiiimger,  die  diser  Sache  gezeuge  sint  mit  ira  losigiln.  Diser 
brief  ist  geben  —  DreTtzefaen  Hundert  iar,  daraach  in  dem  Drev 
TDd  AmfUgisten  iar  an  sant  Nichlas  Tage. 

Orif.  P«rr.  (Itp.  T«t.  N.  t.  M.  181.) 
▼ier  8i«ff«l  la  ftlkM  Wm^m.  AgacMM  Sittal  MtUll  iwei  KUtm,  wi«  é«r  StkUi  ibrtt 
8«Bahb  btll>atn.  Ize.  GmmI.  TA.  Z.  a.  8.  »  jedlMh  m,  àm  ìm  T«rlitf«aaM  8i«f«l  d«r  «bere 
Ine  éM  8«àaéM  U«r  itr  Bb4«  hcrram^  UMekrìfIt  f  .  8  .  AOIIETIS  .  HÀTHLOIE  .  D-  twtitc 
mii4  ariti*  8i«f«l  Ut  TOM  Jahre  ISSO  (M.SSt)  htkaut.  D—  ItUtct  f  .  8  .  lOHAlflflS  .  FIETSINO- 
EUM . ,  •■tkill  svd  vafTMhtc  BalkM»  •«•  dMi  obcrM  «rhcbt  tltk  *ia  aadtrer  lothrMiiler  m  a«r 
Art,  vi«  in  Wafpea  éer  KlMt«rM«b«rf «r  Iir«lit.  Dm  BabUae  Mt«nA«MM  cidi  ▼•■}«••«  P«l«r't 
U»  Fr«iràfw'«,  wttoh»  sm  Jahre  1889  (If.  877)  bMokrbbM  «wéta. 

Der  hier  ersebeìnende  Oberkellerer  Pìlgrim  blìeb  in  dieser  Wfirde  bb 
!■  dem  Jahre  1360,  wo  ihm  Konrad  Rtmang  naehfol^e  (nach  dem  Zeugniste 
dee  atiftlicbeo  Satsbucbea:  Uber  Obligatoriae  dea  14.  Jahrhunderta)  Cf.  aueb 
dia  Urkunde  339. 


CCCLIX. 

Ulrich   Sckweiker,    8HfU  -  PfUtermeUter,    bettàtigi   den    Verkauf    etnea 
WeingmrtenM  mi  Klottemeuhurg  tm  éen  SHfUkoek  VlrM  den  Springer, 

Dai  7.  Janaar  1354. 

Ich  VlreiehSweyker,  %e  den  zeiten  Physiermaiiier  de»  Gotàhaus 
%e  Neunhurch  vergich  —  daz  iz  dar  zi  cbomen  ist,  da  mein  vor 
vorder  Meri  der  Phi$iermai$ier,  dem  Got  genad ,  recbt  rnd  redleicb 
daricb  seiner  trern  willen  Tercbarfl  rnd  geben  bat  ain  Vertali  Wein- 
garten  gelegen  an  der  Langengawen  ze  nacbst  rasolten ,  da  man 
Ton  dint  ze  perchrecht  ain  balben  Emmer  Weins  vnd  aiu  helbling 
le  Toytreebt  —  der  in  diphyeter  gehòri  hot  %e  dem  svechen,  rnd 
den  selben  weii^rten  bat  er  Terchauft  Vlreichen  dem  Springer,  des 
GoiehoMe  Ckoeh  ze  den  zeiten,  vnd  Ckenigvnten,  seiner  Hausvraén 
Tod  ir  paider  eriben  ymb  zwelif  pbunt  wienner  pbenning  also ,  daz 
sejf  oder  wer  denselben  Weingarten  nacb  in  besiczet,  von  densel- 
ben  egenanten  zwelif  pbanten  fArbaz  alle  iar  davon  dinen  sullen  ain 
pbant  winner  pbenning  geltes  purcbrecbtes  an  sand  Stepbanstag  ze 
Weioaebten  in  deT  Torgenanten  pbister  —  rnd  wand  der  obgenante 
ebsTf  pei  meineni  Tor  vordern  Merten  nicbt  bestet  ist,  vnd  docb  mit 
gHer  gewizzen  an  mich  cbomen  ist  •  dar  vrob  so  gib  icb  in  disen 
brif,  versigelten  ze  einem  woren  Vrcb&nd  dieser  sacbe,  vereigeUen 
mU  mein  Vireidu  eweykers  in$igel,  vnd  wand  de$  vorgenanten 
Weingarien  perdkmaieier  Jacob  Schaffer  ze  SpUal  niclU  aygen  imi- 
gei  hai,  darvmb  so  hai  er  gepeten  hem  Pilgreim  den  Wàrphel, 


Digitized  by 


Google 


360 

ze  dea  zeken  Charherr  vnd  OMtier  Ckeìmer  dee  GùUkaw9  %e 
Newnàurckt  da»  er  di$er  $ache  oh  $éimer  mM  gezeng  tei  mU  $ei' 
nem  InsigeL  De$  sind  auck  gezeug  mU  im  imigdn  die  eròem  zwm 
nuum,  herr  Engelhari  der  Lybencxer,  %e  den  zeiien  Hofinaister, 
vnd  Vlreich,  ze  den  zeiien  Weinchelner  de$  Gotshatu  ze  Nevn- 
Imrck  —  Der  brief  ist  geben  —  dreTseheo  Hundert  Jar.  diniaeh  in 
dem  Tir  vnd  fiunfcsigisten  Jar  nach  dem  Prechentag. 

Orif .  P«rf.  (Bcp.  ▼«€.  ■.  6i.  M.  ISl.) 
yier8icf«l  ia  ftlb«B  Wm^m.  irti  4wuUr  tbé  rasi.    Dm  «me,  mìa  àtr  UaMMftt  f 
8  .  TLUa  .  SWEIliai .,  Mthilt  ia  8«bUa«  àt%  B«eh«tok«B  M,  Mf  4Ìt  WcUt,  vitrei  lUbwTftb. 
UT.    ■.16.     Dm    BWfiU  8iet«l    iti  eiiloaf  m4  tm  kitiacrtr  Fom.  f  .  8  .  PfLOUII  .  CELEB  . 
MONAST  .  NCTENBVB0EN8  .  :    et    seift   eiac  Matraat   m\ì  ftkrfalea  Baa^te ,    welcht  4it  mMe 
■aii4  aa  ile  Draat  értaki,  ia  4ar  iirtaa  «iaaa  Ptlsswaiff  hilt.  lai  ènVkm  8i«t«i  i  f  .  8  .  BHQIL- 

■AIDI .  LnEimUl .»  isl  eia  Iraf  m\%  tw«i  Heakela  akf6kÌ14«L    Dat  ieUIat    8  .  TLIICI 

ili  Inm  Ut  Daeli.  Eie.  Oaaeal.  Tali.  XZ.  a.  160  4arreiUlltea  8ahìl4a  Ikaiich. 

Hier  erscheint  dat  iweìte  bekannle  Siegel  eioes  Oberkellerers  (dat 
erste  war  jenes  ron  Peter  dem  Preitinger  1S46,  N.  319),  weiters  ein  ueoer 
Hofineiator  an  der  Stelle  dea  rorìgen  Leopold  Guoderatorfer. 

Die  Urkunde  aeigt  una  aucli,  warum  die  Hersoge  Albrecht  und  Otto 
1335  taf  der  Pliaterei  daa  Weinachaokarecht  verlielien  (Fiacher  I.  e.  362), 
aie  beaaaa  nimlich  eigentbamliche  Weiogfirten. 


CCCLX. 

PeUr,  Er%prie$ier  uMdPropMt  %m  Seekam,  oerkaufi  $eimem  Bruder  J^htum 
dem  Freiginger  einen  Weingarten  %m  Klo$temeMhmrg. 

Oat  2.  Februar  1334. 

Wir  PeieTf  von  Gotes  Gnaden  Erttpruier  vnd  Proòti  ze  Sekkmv 
Tergehen  —  daz  wir  vnsers  recbten  anstariben  eribgfitea  von  Valer 
Tnd  Ton  Muter  reht  vnd  redleich  Terehauft  Tnd  geben  baben  msem 
Weingarten ,  dea  ain  balbz  Jeucb  Ut ,  Tnd  leit  se  NeTnborcb  Chlo- 
sterhalben  in  dem  %wytre$graben  ze  nast  de9  Lizperiger  weingarten 
da  man  alle  iar  Ton  dint  ze  Percbrecht  anderthalben  Emmer  weins 
dero  Gotshaus  ze  NeTnburch,  Tnd  drey  pbening  ze  Voytrecht  — 
Tmb  fTmfczich  phunt  winner  pbening  —  vnserm  pruder  Janven  dem 
freytinger  vnd  $einer  Hauswràum  wràwn  Vr$ula  —  Vnd  geben  in 
darnber  disen  brief  —  Venigelten  mii  vn$erm  Ineygel  vndmk  vn»er$ 
Pruder  Ineygel  kem  Pauls  ze  den  zeiien  Chérherr  vnd  Ohrieier  Ckeir 
ner  ze  Sekaw,  vnd  mii  des  obgenanien  vn$er$  weingarten  Ptrck- 
maister  Imygel  des  vorgenanien  vn$er$  préder  Janeen  dee  fìreyem- 
ger,  ze  den  zeiien  des  Gotshaus  ze  Nevnburch  ampiman.  Der  brif 


Digitized  by 


Google 


361 

ist  gebeD  —  dreTzehen  handert  Jar,  darnach  in  dero  Vir  md  fumf- 
eagisten  Jar  ze  der  Lychtmesse  rnserr  VrSwA. 

Oriff.  Ptrff.  (JUf.WH.  a.  IS.  feU  Ili.) 
Dm  8Ug«l  i-  Propitct  P*t«r  ftblL  Dm  tweiU»  ru4,  wt  i»r  UaMhrifl:    f  .  8  .  PAYLI  . 
FRUnfOABn  .  CAH  .  SECnnr .»  «aa  4m  MUt»    ▼•■  ToraMfcboéca    Jalir*  bekuat,  ealàaltea  alt 
trtif  ■  a«r  rraUliffM>  h  r«lfcM  WMhM. 

Petw  der  Frebiiiger  erschMit  laertt  1341  (N.296)tltCtplaa  de*  Propttat 
RadwttiB,  suleUt  1346  (N.  319)  alt  Oberkellerer,  1350  erseheint  der  hier  Tor- 
koBuneBde  Peter  derPrewinger  ala  Enprìeater  and  Propat  tu  Seckaa  (Frdhlich 
DìpL  Sac.Dae.  Styr.  Dee.  Seceov.  p.  I.  p.  279—282)  und  Nachfolger  Radolfa  II. 
Ee  liegt  daher  die  Vermuthaag  nicht  feroe,  dasa  Peter  der  Oberkellerer  mit 
Peter  dem  Propate  la  Seckaa  identiaeh  aei,  alao  tod  Kloatemeabarg  aoa 
Bach  Seekau  poatalìrt  wurde,  wìe  einige  Jahre  apftter  (1367)  der  Oberkel- 
lerer Konrad  Ramong  ala  Propat  nach  Neusell  in  Tirol  berufen  warde. 


CCCLXI. 

Jmkob  wm   Wolmamukerg  verkauft  dem  SieekmeUUr  Marquard  einen 
ìVeimfforien  9u  KUttemeuhurg, 

Dat.  24.  Juni  1334. 

Ich  Jacob  voH  Olmunzesperig  vnd  ich  Chunigunt  seiu  Haus- 
wrowe  Veriehen  —  daz  wir  —  mit  vnaers  Perchmaiiter  haiit,  Órtolf 
des  Tézen  Sluzler  die  zeU  vnd  darzu  amptman  der  herm  von 
Paumgartenperig  —  Terchauft  haben  —  vnserii  Weingarten ,  dea 
drey  Rachen  sint,  vnd  leit  ze  Neunburcb  Cblosterbalb  cui  dem  obem 
Eren  ze  naat  Gundolts  Weingarten  dea  Tuzen  —  vm  zway  Tnd 
fomfzich  pbunt  Winner  pbenìng  —  dem  erbem  herren  berrn 
Marichartenp  ze  den  zeUen  Ch^herm  vnd  Sychmaisier  dea  Gots^ 
kaus  ze  Neunburch,  der  in  gechauft  hai  ze  der  Chapellen  ze 
Syehhau9  —  Dea  geben  wir  der  obgenanten  Chapellen  disen  brif 
Versygelien  mit  vnserm  aygen  insygeh  und  mit  muerg  egenanten 
Perchmaister  insygel  Órtolf  è  dee  Tuzen ,  sluzler  di  zeitf  dez  aint 
auch  gezeug  mit  irn  insygeln  die  erbem  zwen  Mann,  Jan$  derfrey- 
singer  vnd  GundoU  der  Tùz  des  ich  seu  gepeten  hab.  Der  brief  ist 
geben  —  dreuzechen  handert  Jar,  darnach  in  dem  Vir  Tnd  fSmf- 
zigriaten  Jar  ze  Sunebenten. 

Orìf.  9%T%.  (Prot.  II.  a.  US.) 
▼Icr  raaa«  Sicfet     Dm  ante  lait  acr  UaMbrift:  f  .  8  .  UCOBI .  D  .  yTOLMITZPEBie  ., 
•■lUlt  ìm  Baakatakaa  fi  ;    <*•  >v«it«  <  f  •  8  .  OBTOLPl .  TTCK  .  »  aiaaa  Kraf  Bit  «iaaa  Htahal. 
Die  lbcia«B  letal«a  Siefcl    tiaa    bckaaat,    aaa  twar  laifl  aM  Sitfel  Gaaaald**  eia*  Elalcr,  aaktr 
«•t«racfc«ia«t  aiab  Mia  WappeaatiehM  vaa  Jcaaa  Orlalf*. 


Digitized  by 


Google 


362 

Dar  lùer  tb  SidduMittor  (lafirmarìis)  «rtcheiMBda  Mar^vart.  darm  4tr 
Barbara  -  Capalla  in  dar  hfimarìa  dan  Waingarten  arkaaft,  kam  raaratlSiS 
(N.  301)  ala  Caplan  daa  Propttea  ror.  Ortolf  dar  Tua  araeheÌBt  apitar  1358  ali 
Stadtrìchtar ,  Sehlflaalar  and  Amtmann  daa  Stiftaa  arkundlieh. 


cccLxn. 

Oerièktahrief  Jmnteiu  oon  Tiemm  iAer  dem  8Hfte  keimgefaUené  Wem- 

gàrien, 

Dat  20.  kugusi  13S4. 

Ich  Jan$  von  Tyema ,  zA  den  z^iien  Mùnsmaùter  %e  wienne 
yeriehen  —  Daz  fur  mìch  chom  Gerunch  der  Chol,  zù  den  zeUen 
Amptman  dez  Gotshaus  vnser  vraweri  %e  Newnòurch ,  do  ich  satt 
an  offèm  gerichie  in  einetn  rechi en  Perchtaydinge  ^  von  des  obge- 
nanten  GoUbaus  wegeo  »  vnd  Jach ,  daz  er  als  lange  gechlacht  hiet 
an  des  selben  Cblosters  Stat  ze  Newnburch  in  rechtem  Perchtaidinge 
hincz  den  weingarten ,  die  bernach  an  disem  prief  geschriben  sient 
rmb  daz  Percbrecbt,  daz  da  von  gerallen  solt,  ah  ds$  Melòen  Gate- 
hau»  regigtrvm  $agt.  Dea  ersten  in  der  Swmerawe  hincz  Rudleòu 
dez  Renner  weingarten,  des  ain  Tiertail  ist  ze  naecbst  dem  Wagner, 
Tnd  bìncz  Oiten  weingarten ,  dee  Nottemiwaiz  dea  ein  Tiertail  iat 
ze  naecbst  Rudlein  dem  Renner;  rnd  hincz  Vlreichè  weingarten  dez 
Toblingerp  des  drew  Wertail  sint  ze  Mecìi9ìChunrate$demPaecUein; 
vnd  hincz  Chunratee  weingarten  des  PaechleinSt  àes  ain  Wertail  ist 
ze  naecbst  Peirein  von  Salczpurch  ;  vnd  hincz  Hainreiehs  wein- 
garten des  vilobeinander,  des  ain  Aebtail  ist  ze  naecbst  Petreim  wm 
Salczpurch;  rné  hincz  Àndres  weingarten  des  Sckàtleins^  dez  ein 
Tiertail  ist  ze  naecbst  dem  vilobeinander  ;  rnd  hincz  yrown  CrieUin 
weingarten  der  MaeschlinnCf  des  ein  Tiertail  ist  ze  naecbst  Andren 
dem  Schòtlein;  vnd  hincz  Chunrais  weingarten  des  Sckavwer^  des 
ein  Secbstail  ist  ze  naechst  Ylreichen  dem  Ringenwirt;  Tnd  hincz 
Hainreiehs  weingarten  des  Reczer,  des  ein  dritail  ist  zenaechst  dem 
Murroien  Petrein;  Tnd  hincz  PerichioUs  weingarten  von  der  A^tli- 
genstat,  des  ein  secbstail  ist  ze  naecbst  dem  Murroten  petrein;  Tnd 
hincz  Hainreiehs  weingarten  des  Regenwérmt  des  ain  Tiertail  ist 
zenaechst  Rudlein  dem  Hom;  Tnd  hincz  PerichioUs  weingarten  «o» 
der  heUigenstat ,  des  ein  achtail  ist  zenaechst  dem  Murroten  Peirein; 
Tnd  hincz  Chunrats  weingarten  des  PercMeins,  des  ein  Tiertail  ist 
ze  naechst  dem  Schrimphen;  vnd  hincz  des  GrMleins  weingarten. 


Digitized  by 


Google 


853 

des  ein  acbtail  Ì8t  lenaechst  Chunraien  dem  Rickter;  Tnd  hines  de9 
Pi$iehiel  weingarten ,  des  ein  aehtail  ist  le  oaeehst  Jamen  dem  Toò' 
Unger;  yuò  hincz  Jansen  weingarten  dee  TMmger  dea  ein  Tiertail 
ist  se  naechst  dem  Chémmenekéezem;  md  hincz  emeien  weingarten, 
des  ein  riertaii  ist  lenaeebst  Chunraien  dem  vaeeien;  md  hinci 
Albredtts  weingarten  de$  fuchetruchner,  des  ein  Tiertail  ist  ze 
naechst  der  Beysnerinne;  md  hincz  Andrea  weingarten  de$  Mae- 
Bchel,  des  ein  riertaii  ist  ze  naechst  R^em  dem  GHUn;  md  hincz 
ChunraiB  weingarten,  EberkarU  aydem^  des  ein  Tiertail  ist  ze 
naechst  Seyfriden  van  der  Chàmchewtèen;  Tnd  an  dem  HaendlemB- 
perge  hincz  Herileine  weingarten  de$  fragner,  des  ein  halbs  Jeoeh 
ist  ze  naechst  Mareharten  Eaienperger;  Tnd  hincz  Mareharis  wein- 
g9iTÌen  dee  Pekchen,  des  anderthalb  riertaii  sint  ze  naechst  Heman 
dem  Juden;  rnd  hincz  Steffà$ì9  weingarten  dee  haugen^  des  ein 
riertaii  ist  ze  naechst  dem  ChoHrer;  md  hincz  Vlreich»  weingarten 
dee  Chwnmosif  des  ein  riertaii  ist  ze  naechst  dee  ChoHrer  ;  md 
hincz  Merten  weingarten  de$  Saichinepetfe,  des  ein  riertaii  ist  ze 
naechst  dem  GriUen;  md  hincz  Thamane  weingarten  de»  SnaerzeU 
des  ein  riertaii  ist  ze  naechst  Merten  dem  Saichinepette  ;  rnd  hincz 
de9  Eketaine  weingarten ,  des  ein  aehtail  bt  ze  naechst  dem  Haìbc- 
gane;  rnd  hincz  Hatnreichs  weingarten  des  Rosenlacher,  des  ein 
halbs  Jeuch  ist  ze  naechst  dem  Pazzauwer;  rnd  hincz  Hamreich» 
weingarten  mU  der  ayden^  des  ein  riertaii  ist  zenaechst  dem  Rosen- 
lacker;  md  in  dem  newen  rdutten  hincz  Wolfharfes  weingarten 
dee  waUeh,  des  ein  riertaii  ist  ze  naechst  Steffctn^  dem  Heften- 
hengtt;  md  hincz  Vireiche  weingarten  des  Fuchetruchner^  des  ein 
riertaii  ist  ze  naechst  wemexlein  dem  Wagetichneehi ;  md  hincz 
Fridreiehe  weingarten  dee  Payr,  des  ein  riertaii  ist  ze  naechst 
Vìreichen  dem  Fuchetruchner ;  rnd  hincz  Sieffàne  weingarten  de» 
Bvchetenshmi ,  des  ain  riertaii  ist  zenaechst  Fridreichen  dem  Payr; 
md  hincz  Fridreiehe  weingarten  de»  Pagr,  des  ein  riertaii  ist  ze 
naechst  Chunraien  dem  Waicz;  rnd  hincz  Chunrat»  weingar- 
ten dee  Waieze,  des  ein  halbs  Jeuch  ist  ze  naechst  dem  Chauf- 
man;  rnd  hincz  Seyfrit»  weingarten,  des  ein  halbs  Jeuch  ist  ze 
naechst  dem  Sybenetoche;  rnd  an  dem  Rey»enperge  hincz  Nichla» 
weingarten  dee  wimer,  des  ein  aehtail  ist,  ze  naechst  Riigem  dem 
weingen,  Leupoli»Sun;  rnd  hìnci  Albrecht»  weingarten  de»  Fuch- 
ttrudmer,  des  ein  halbs  Jeuch  ist  ze  naechst  Hainreichen  Haiòe» 
XIT.  ,, 

Digitized  by  LjOOQ IC 


354 

gans;  Tiid  hincz  Fridreich$  weingarten  dsM  Fuektiruehnerp  des  ehi 
riertail  ist  se  naechst  Leublem»  dem  Ckleman;  Tod  in  der  AmoUt- 
aiwe  hìocs  Chunrais  weingarten  de9  wutzieher^  dea  eìn  riertail  Ut 
se  naechst  Merten  dem  fragner;  vnd  hìocs  Vireichs  Weingarteo 
dem  hakchetUeufèlf  des  eia  achtuil  ist  ze  naechst  Jansen  dem  0^6^.4- 
gugel;  md  hincz  Ckunrais  weingarten  des  Schuster,  des  eia  achtail 
ist  se  naechst  Wemharten  dem  ChUbinger;  vnd  fainez  Hertleim 
weingarten  de$  RÓBel^  des  eia  achtail  ist  ze  naechst  Jansen  dem 
Sybengugel;  Ynd  in  dem  Laydersperge  hincz  Nichlas  weingarten 
des  Giener^  des  ein  viertail  ist,  ze  naechst  Mathesen  dem  Panczier; 
md  hincz  Chunrais  weingarten,  des  Chleman,  des  ein  halbs  Jeuch 
ist  ze  naechst  Mathesen  dem  Panczier;  rnd  hincz  Dietreichs  wein- 
garten des  Penchneehi,  des  ein  Sechtzehentail  ist  ze  naechst  Frid" 
reiehen  von  der  heiligenstat ;  vnd  hincz  Obrechts  weingarten  des 
ChàrsneTp  des  ein  riertail  ist  ze  naechst  Vlreichen  dem  weismelf 
Tud  hincz  Nichlas  weingarten  in  der  Prez%,  des  ein  viertail  ist,  ze 
naechst  Vlreichen  Weismel;  rnd  hincs  Chunrais  weingarten  ilst 
Chlemanf  des  ein  halbs  Jeuch  ist  ze  naechst  OHen  dem  Rolags; 
vnd  hincz  Oiten  weingarten  des  Rolays»  des  ein  viertail  ist  se 
naechst  Chunraien  Chleman;  vnd  hincs  Vireiehs  weingarten  des 
Tóiter,  des  ein  viertail  ist  ze  naechst  Chunraien  Weixsen;  rnd  hincs 
Vireiehs  weingarten  des  Hakchenieufel^  des  ein  riertail  ist,  se 
naechst  dem  Chàppel;  rnd  uHtm  auch  die  vorgenanien  weingarten 
alle  in  dem  vierden  iar  vnoerdient  gelegen ,  vnd  v>am  aueh  dar^ 
nach  ze  Reys  gesagt,  vnd  hiet  aueh  'vron  boi  vmb  die  f&rbcé  sein 
chunischaftgesagtp  als  er  %e  rechi  soli  in  einem  iegleichen  Perek^ 
taydinge,  vnd  pat  aach  do  Gerunch,  der  Chol  rragen,  was  nu  reeht 
waer;  do  ward  im  mit  rrag  md  mit  rrtail  ertailt,  màeht  er  die 
chuntschaft  alle,  als  vorgeschriben  stett  pringen  vnd  unsr  maeken, 
als  er  ze  rechi  soU,  dez  soli  er  geme%€en  an  seinen  reehien.  Do 
pracht  er  das  in  rechten  Perchtaydingen ,  rnd  maehi  ez  war  mii 
zwain  erbem  manne,  als  er  se  recht  solt»  md  als  im  mg  md  rrtail 
gegeben  hiet.  Vnd  pat  auch  der  selbe  Gerunch  der  Chol  rragen  oiit 
rorsprechen,  was  nu  recht  waer;  do  wart  dem  oft  genanten  Gemn- 
gen  dem  Choln  mit  rrag  rnd  mit  rrtail  verrolgt  md  ertailt ,  seyt  er 
alle  die  recht  gelaist  md  volfirt  hiet,  als  er  se  recht  solt»  md  dia 
des  Landes  recht  ist  se  Osterreich ,  rnd  seit  auch  niemant  der  ror- 
genanten   weingarten  chainen  rerantwurten  wolt,    md   man  doch 


Digitized  by 


Google 


356 

iegleiehen  erben,  den  die  weÌDgarten  angehSret  habent,  ze  rechten 
Uegen  Tod  ze  rechter  zeit  ze  wizzen  geUn  hiet,  aU  er  ze  rechi  solt» 
ab  er  aoch  daz  pracht  rnd  war  gemaebt  hai,  als  er  ze  recht  aolt,  ala 
Torgeschrìben  stet;  Er  solt  firbaz  von  dez  obgenanten  Cbloaters 
wegen  mit  den  egenanten  wehigarteii  alien  aeinen  fmmen  aebaffen, 
Tercbauffen,  bin  lazzen  md  bìn  geben,  daz  daz  selbe  Percbrecbt 
Tnd  Voytrecbt,  daz  die  egenanten  weingarten  dienent,  wider  gestiti 
wArde  dem  egenanten  Cbloster  ze  Newnbareb,  als  des  selben  Cblo- 
sters  Registmm  sagt ,  Tnd  solten  aoeb  alle  die  prief •  die  vber  die- 
selben  Weingarten  Sagent  ymb  Gelt,  vmb  Perebrecht,  binez  Cbrì- 
aten  rnd  binez  Juden  Tot  vnd  ze  nicht  aein,  md  cbain  ebraft  mer 
baben  weder  ymb  yìI  ,  noch  ?mb  wenig.  Vnd  wand  diser  taydinge 
md  diser  reebt  Tor  mir  rnd  ror  andern  erbern  leuten  in  recbten 
Perebtaydinge  mit  Trag  md  roit  vrtail  gewandelt  rnd  geseheben  seint» 
dar  vber  so  gib  icb  Jans  too  Tìma  dem  oftgenanten  Cbloster  ze 
Newnburch  disen  prìef —  eer$igilt  mit  meinem  Intigil  vnd  mit  hem 
Nichla»  Insigil  de$  Wurffels^  %ik  den  zeiten  Richter  ze  Wienne,  tmd 
mit  hem  Eainreichi  Insegil  de$  Óler,  vnd  mit  hem  Thomanè  Ineigil 
des  Swaendeint,  vnd  mit  hem  EngeUiartB  Ineigil  dee  Libenizer^ 
nut  hem  Janeen  IneiffU  dea  vreytinger,  vnd  mit  hem  Christane 
Ineigil  dez  T&czen  —  Diser  prief  ist  geben  —  Dreaczeuhen  bundert 
Jar,  darnacb  in  dem  vier  tnd  fumfczigistem  iar,  des  naecbsten  Mit- 
tiehens  nacb  vnser  rrown  Tage  der  Schidunge. 

Ckartalwiui  Arthiri  III.  feU  ISl.  a. 

Hier  erseheiot  lum  ersten  Male  der  Anspnich  des  StifU  auf  das  Heim- 
fallareeht  der  Weiogirten  und  die  interetaanten  Einzelheiten  einer  Bergtaidung, 
Tor  Johann  aut  dem  Edelgeachlechte  der  T)Tna  (die  Erbauer  der  Tyrna- 
Capette  in  der  Stefansltirehe  su  Wìen)  geliatten. 

Ob  der  hier  forkommende  Wiener  Stadtrìchter,  Niklas  Wfirfel,  ein  Broder 
dee  ttiftlieheB  Oberkellerert,  Pitgrìm  WOrfet ,  iai,  liast  aieh  aua  Mangel  weiterer 
Dtten  BÌeht  festatellen.  Aber  neben  den  awei  frflher  vorgekommenen  Gliedem 
dee  Gaechlechtet  Tui,  eraeheint  bier  ein  neaea,  Chriatian. 

CCCLXffl. 

Pr0pMt  Ortolf  und  dai  CapUd  dotiren  den  Caplan  im  Klostemeuburger' 
kofe%u  Wien, 

Dai.  14.  Septeniber  i354. 

Nos  OrtolfitBp  divina  miseracione  Prepositu$f  Nycolaue  Deca- 
nmMf  Totosqoe  Conrentus  Monasterii  sancte  Marie  reg.  Canon,  ord.  s. 

23  • 


Digitized  by 


Google 


856 

Aogostini  PatoaTien.  Dyoees.  Ad  memorìiiii  fotororam.  Decet,  ut 
eajus  ìd  ptee  faetiis  est  loeoa,  eiiis  cuKiii  cmn  debita  TeneradoBe 
ampliandua  ait  et  augendna.  Dom  enim  ad  reTereaeiam  ipsins  domos 
oradonU  pie  eonatniitiir»  aaluti  fidelimn  predpiie  eonsalitor,  et  beate 
frtddeiiia  TÌaie  generoaioa  iuiptUaiut'.  Uve  iy^uc  Jucu  proposito 
aolempni,  ac  diligenti  tractatu  prehabito  de  Consilio  et  assensu  Vene- 
rabilia  in  Chriato  Patria  et  Domini  Goifridi^  Patamemis  Episcopi 
detaeieni  aea  fundadoni  Capelle  in  Domo  nostra  iuxta  WieTmam 
extra  fRunea  eonttUuie  m  honore  beaiorum  Phylippi  et  Jacobi 
J^poitoUrrnm  emuftrucUt  et  iam  dudum  consacrate  oostrum  adhì- 
buimoa  eonaenaom  et  preaentibus  adbibemus,  Statuentes  et  ordinan- 
tea.  Mi  Capettamte,  emcumque  de  eadem  provisum  fuerit ,  ipsam 
fu&ter  m  qiuUibet  eUomada ,  videlicet  singulis  diebus  damtnicis, 
Seetmdie»  quartie  et  eeartie  feriis  cum  missis  inofficiet,  aut  inoffi- 
dori  proeuret»  Deeerniniiia  ecìam ,  vt  quandocumque  atU  quociens- 
ewmque  Prelatue^  ^  prò  tempore  fuerit  «  in  dieta  domo  sua  fecerU 
mannanemt  Idem  Capelkmus,  quamdiu  ibidem  moram  trawerit, 
diehuemgulie  mkeam  celebret,  aut provideat  celebrari,  Pro  hiìs 
aotem  exequendis  donamoa,  deputamus,  et  assignamus  diete  Capelle 
TÌDeain  noatram  que  dieitur  MtUzhun,  ab  omni  censu  liberani»  et  a 
aolocione  deeime  penitaa  abaolutam.  Ita  quod  quicumqiie  Capellanus 
antedìete  Capelle  ftierit,  prefatam  rineam  sumpfibus  propriis  excolat, 
et  perdplat  eiua  fnietiia.  Item  donamus  eideni  trium  librarum  reddi* 
tu»  9  quaa  Prelatos  noster  anois  singulis  memorato  Capei laDo  porri- 
gere  debet,  donec  eosdem  redditus  super  bonìs  tutis  et  certis  potè- 
rimila  comparare.  Addimus  eciam  de  speciali  gracia,  et  ordinainus, 
Qaod,  quando  Tel  quociena  Doni  in  um  Prepositum  a  ut  Domiiium  Cele- 
rarium  in  aepedieta  domo  nostra  iuxta  Wiennam  manere  contigerit, 
PrenarratUM  CapeUamueibo  et  potu,  ut  eo  comodiusdivinis  intendere 
valeatt  eustentetur.  In  quorum  testimonium  noatri  sigilla  preaentiboa 
aunt  appensa.  Datum  Anno  Domini  Millesimo  Trecentesimo  Quinqua- 
gesimo quarto  in  feste  Exaltadonia  Sancte  Cruda. 

Orif.  Parr.  (Btp.  Tel.  Rr.  11.  Ibi.  18S.)  Di*  8Ì«t«i  Ortolf*  Me  dM  Cm^U  ami  k«kuM. 

Biiier  dieser  Capliae»  ftr  waleha  hier  Proptt  Ortolf  ao  firmgebig  •ergt» 
•ncheint  ab  Wohlthitor  im  Todtenbadie  der  MÌDorìteii  bai  Pes  SS.  RR.  AA.  T. 
n.  col.  492.  :  „Nota,  quod  fratraa  tanentar  ealebrara  tnnir araariam  Dontiii  Patri 
Colon,  qai  aat  Capallaaiia  ia  Curia  Nanparg  aita  portan  Scotomm**.  Yiellaiebt 
aaeb  janar,  dar  im  atiftliehao  Todtaabneba  Vili.  Kal.  Dae.:  «Dana.  Rberiiardaa» 


Digitized  by 


Google 


357 

Capelairaf  Celerarii  dedit  XX  tolentt*  erteheint  Der  Weìngarton  Matshtn  war 
•chon  im  J.  1347  (N.328)  toh  dem  Caplane  Gottfried  su  dieter  Capello  geatiftot 
wordon,  hior  befreit  iho  Propet  Ortolf  von  jeder  Abgabe  and  Tormehrtdie  Ein- 
kOafte  dea  Caplana  «m  3  Pftmd  und  daa  Reeht  dar  Freitafel  wihreiid  der  Anwe- 
aenheii  dea  Propata  and  Oberkellerera  su  Wiea. 


CCCLXIV- 

Aioli  vmt  Aes  veriauft  Ulrich  dem  Seherflnh  BeoUmngen  su  Harmmudorf, 
Dat  10.  Norember  13M. 

Ich  Olot  von  Recz  Tod  ich  Chrigtem»  $ein  hautvrowe  Terieheo 
—  Daz  wir  —  nach  rat  meiner  Christein  Dachster  md  pester  yreunt, 
Geòharts  von  sùnnberch  vnd  Byetretcha  von  Eczensdotf,  meiner 
veiem^  vnd  Hainreicha  des  Hùtstochs  von  Hadmar$dorf —  recht 
▼nd  redleich  Terchaufl  vnd  geben  haben  mit  fSrzicbt  msers  rechten 
Treyn  aygens  ein  hof  gelegen  ze  Eadnuaradorf  te  naecbst  Chunraià 
des  Ptnter  rnd  fumf  Jeuchart  akcbers  daselbs  gelegen  m  dem  Sma- 
letdùxccen  ze  naecbst  dem  Ckrichent  daz  allea  ron  mein  Cbrìstein 
vater  Tod  MAter  ber  chSmen  ist,  vnd  ist  aucb  mein  recbts  getailts 
gnet  mit  fSrzicht  Ton  meinem  Pruder,  Chunraten  von  Eczendorf  — 
rmb  Dreyzzicb  pbunt  wienner  pbenning  —  dem  bescbaiden  mann 
Vlreichen  dem  scherfjfinch  ze  Hadmarsdorf  vnd  vrown  Jgnesen, 
eemer  hausvrowen ,  dy  de?  selben  aygenscbaft  ron  rns  gecbauft 
baben  ynser  rrown  Gotsbaus  ze  Newnburcb,  dem  wir  die  selben 
aygensebaft  auf  gegeben  baben  fSrbaz  ze  baben  vreyleich  vnd  ledicb- 
lelcb  an  alien  cbriecb  —  des  geben  wir  dem  Gotsbaus  vnser  vrown 
ze  Newnburcb  disen  prief  —  versigelten  ich  Olot  vnd  ich  Gebhart 
Mf  vnaerm  aygen  Insigeln,  auch  sein  wir,  Ich  Dyeireich  von 
Bczensdorf  vnd  leh  Hainreich  der  Hui$toeh  der  egeachriòen  red 
vnd  woMdhmg  gezeug  mU  vneem  Ineigeln  —  Der  prief  ist  geben  — 
Dreuzebenbundert  Jar  dar  naeb  in  dem  vier  vnd  fumfczigistem  Jar 
an  sand  M erten  abent. 

Obartalarìsa  Arehiri  111.  ftl.  101.  a. 

Hadmaradorf  ist  der  hentige  Ort  Harmantdorf ,  nSrdlieh  tod  Komeuburg. 

Aua  der  Familie  der  Hutstoch,  die  bither  immer  ala  in  Kloaterneuburg 
teeahafl  ersehìenen,  kdmmt  hier  Einer  mit  dem  Zusatze:  von  Hadmaradorf  vor, 
er  batte  sich  also  in  der  letzteren  Zeit  dort  angesiedelt ,  and  den  Zuaats  ange- 
Bommen  san  Unterschiede  von  dem  Klostemeabarger  Haaptstamme. 


Digitized  by 


Google 


858 


CCCLXV. 

UMek  VéUU  vn  TVtfttMwtidfce/  venMUet  auf  aUe  F^rienmgem  kimier 
Nikìmt  dem  OMa^w^eitter. 

Dat  3.  Febnitr  1385. 

Ich  Vlreieh  Veley$  von  Tribetuwinchel  rnà  mein  Erben  rerie- 
hen  —  Dai  wir  TiiTerschaidenleich  alter  der  sach ,  di  do  gesehehen 
ut  iwisehen  dea  Erbern  berren  herrn  Nyclan  zu  den  zeiien  Oblay- 
maitier  vnàer  Vrawen  Gat$hau»  %e  Newnhureh  rnd  Tnser  gegangen 
aein  gaos  rnd  gar  bioder  den  Erbern  gè  isti  eie  ben  Herren ,  den 
Brobst  le  Newnbarcb  alao,  daz  ich  vorgenanter  Vlreich  der  Veleys 
Tnd  mein  Erben  binca  dem  Vorgeoanten  hern  Nicla  furbas  nicbt  xe 
Vordern»  oocb  ze  aprecben  haben  weder  vmb  vii,  noch  rrnh  wenig 
mit  Vrebund  dita  briefea  ver$igelten  mit  der  Erbern  Herrn  Insigeln, 
Herrn  Jan$en  vnd  Herrn  Hainreichs  von  Prunn ,  des  ich  sev  gepe- 
ten  ban,  wao  icb  rorgenanter  Vlreich  der  Veleys  nicbt  aygen  ìnsigel 
ban.  Der  prief  ist  geben  —  dreuzehenhundert  Jar ,  darnach  in  dem 
fumften  vnd  fumfzigiaten  Jar  an  san  Blasy  tag. 

Chartalarira  ArekÌTi  IO.  fol.  101.  \. 

Der  hier  ertcheìaeDde  Oblayneister  Niklas  ist  der  in  dem  Wahliostni- 
nente  Propst  Ortolfs  (N.  336)  Torkommende  Niklas  Ployt 


CCCLXVI. 

OrafAlhreehi  V9n  ótting  hettàtigt  einem  KmuftHn—  Caplmfu  Peter. 
Dat  5.  Mira  1355. 

Wir  Gra^  Àlòrecht  von  ótingen  rergehen  —  vmb  den  Kauff, 
den  der  Erber  man  ber  Peter  vn$er  Kapplan  xe  Wienn  getann  hat 
mit  Sydlin  der  gesessen  iat  in  des  Carelnspecken  bua  •  burger  %e 
Newnburgk,  das  daz  vnser  gaeter  willen  iat,  rnd  ex  im  wol  gunnen, 
Tnd  yn  daran  nicbt  bindern  wellen  »  Vnd  dea  xe  Vrkunde  Geben  wir 
Im  disen  brieff  beeigelten  mit  vn$erm  Ineigel,  das  ze  Buggen  dar 
vffgedruckt  ist.  Datum  Anno  Domini  M.  CCC*  LV*  feria  quarta  post 
Reminiscere. 

Chartalariaa  Arvkivi  V.  fot.  tS.  k. 


Digitized  by 


Google 


sso 


cccLxvn. 

Prpptt  Orttlf  uni  da$  CapUd  %m  KlùMtemeuburg  mindem  dem  Klo$(er 
Oartten  Zekent  und  BergreM, 

Dal  Klostenieiibarg,  33.  Mirs  1358. 

Wir  Oriolf  von  Goies  genaden  Probti,  Nydot  der  Techeni 
vnd  der  Convent  gemam  de$  €M$haw$  vnter  vrowen  ze  Nevm- 
òttrdb  verìehen  —  Tmb  den  weìngarten  gelegen  in  dem  weingraben^ 
dea  ein  Jeach  ist,  oder  mer,  als  er  mit  alter  herchomen  ist,  der  der 
(reietleichen  herren  vnd  de$  ConvenU  gemayn  dat%  Genien  reehts 
ebaufgut  ist,  als  der  alt  briefsagt,  den  sew  dar  rber  babent,  das 
wir  in  dew  gnade  getao  baben  Tod  aucb  ror  ron  Tnsem  Todern  do 
mit  begnadet  sint ,  daz  sew  ron  dem  egenanfen  weiogarten  —  oiebt 
roer  alle  iar  do  ron  dienen  vnd  geben  snln  io  maer  spitol  in  dem 
Leeen  iuer  percbrecbt  Tnd  faer  zebent,  denne  yier  emmer  weins 
rtiserm  Schaffèr  in  vnserm  SfUol  ze  Newnbureh.  —  Dar  rber  geben 
wir  —  diesen  brief  verngilien  mii  vnserm  InngU  vnd  mii  vmerM 
Cùnvent9  anhnngundem  In$igil.  Der  brief  ist  geben  —  ze  Newn* 
turek  —  drewezeben  bundert  iar  damacb  in  dem  fumf  Tnd  fumfzì- 
gislem  Jar  dea  Montages  oacb  dem  Swartzen  Srntag  in  der  Yasten. 

Oriff.  P«r(.  IN*  8Ì«ftl  dmà  Ma»»U 


CCCLXVIII. 

Stefitn,  Pfkrrer  mi  8t,  Veit,  und  dm$  8Hfi  vertautdken  BeiU%un§en. 

Dat  Wien,  27.lftnl355. 

leb  Siepkan  zu  den  zeUen  Pharrer  datz  sani  Veyt  Vergicb  — 
Das  ich  —  mit  wilten  md  gvnat  der  Torgenanten  meiner  Chirichen 
Lehen  herren ^  der  Erbem  Herren^  herm  Weichart$  von  Toppel^ 
zù  den  zeUen  HofricMer  in  Óeterreickt  kem  Fridreich  von  Top- 
pel,  $ein$  IhUder,  kem  Siephans  von  Toppel,  ir$  Veiem,  vnd 
kem  Vlreicki  vnd  kem  Weickarts  von  Toppel  ir  Veiem,  kem 
flreick$  Sène,  dem  Goi  genade  —  ze  einem  Widerwaecbsel  gege- 
ben  ban  Den  Erbern  Gaestleicben  Herren  Probsi  Ortolfen  mser  Vro- 
wen ze  Newenbnrcb  vnd  dem  Convent  gemain  desselben  Gotsbaos  — 
Drev  phunt  vnd  Drey  Scbillinge  vnd  Dreitzehen  phenninge  wienner 


Digitized  by 


Google 


360 

muDzze  geltes,  die  sii  der  egenanten  Pharrchirichen  gehSrt  habent, 
die  rechts  aygen  sint ,  md  die  da  ligent  dea  erateD  te  Enxetiarf 
vnder  dem  PiUenperge  fierzeben  acbillinge  rnd  Dreitzeben  pben- 
ning  geltea  auf  bestiftem  gAl  bebauster  bolden,  vod  %e  Nidem  Bot' 
back  ain  pbunt  geltea  auf  bestiftem  g&t,  rnd  ze  Sietten  ein  balb 
pbuDt  rnd  zwelif  pbeninge  geltes  auch  auf  bestiftem  gut,  vnd  acht- 
leben  pb^nninge  Geltes  da  selbens  auf  vberlend.  Die  selben  gult  alle 
ban  ich  den  egeoaoten  erbern  Gaestleichen  herren  dez  Gotsbaus  Tnser 
Trowen  ze  Newnburcb  gegeben  —  Da  engegen  si  der  rorgenantea 
Pbarrcbiriebeo  aant  Veyt  auch  ze  einem  widerwaechsel  gegeben 
babent  ira  recbten  aygens  fumf  pbunt  vnd  Drey  scbilling  vnd  Syben 
Tod  zwainesicb  pbeninge  wienner  munzze  geltes  gelegen  des  erstea 
%e  Pùtenpnmne  auf  rier  Lehen  vnd  auf  einer  Mul ,  vnd  auf  alle  dev, 
rnd  dar  zA  gebSrt  vier  phunt  vnd  drey  schillinge  phenning  geltes, 
Tod  Syben  ynd  zwainesicb  phenninge  da  selbens  auf  vberlent  aekcher, 
Tnd  auf  einer  MAI  ze  anger  bei  Grafendorf  ain  pbunt  geltes  —  Vnd 
das  diser  Widerwaeebael  furbaz  also  staet  vnd  rnzebrocben  beleibe. 
Dar  fber  so  geben  wir  in  disen  brief  —  versigiU  mit  vmerm  Insi- 
giln,  Diser  brief  ist  geben  ze  Wienne  —  Dreutzecben  Hundert  Jar, 
damaeb  in  dem  fEimf  rnd  fumflzìgisten  iar,  des  naechsten  Vreltages 
Yor  dem  Palmtage. 

Oriff.  Ptrt.  (Stp.  Tel.  B.  16.  M,  tH)  mi  CkwtsL  ArtkM  DI.  M.  IM.  •. 
Drti  nua«  8(«ff«I.  Jmm  Wtlchwt't  ▼•■  T«pp«l  Ut  •IkfftUia*!  M  UmUr  1.  «.  Tnk.  ZTII.  ■.  S. 
Àkalich  i«t  aaeh  «M  8i«f«l  Pri«iri«b'«  Me  Sttphaa**,  «Us  I«Ut«rt  Mlfi  J«4Mh  iit  rmilÌM-liaMMit 
▼•rkekrt,   imàtm    Ut  Spurta  aiehi  m»A  ««fWirto,  Msd*»  ftffea  4i«  uter«  Bokt  éct  ^nÌMUfta 
SthiiaM  (trichtet  tba. 

CCCLXK. 

Nikolau$  von  Peeklmm  und  $ein  Sohn  M&riim  gèbem  dem  Siifté  eèm 
Bergreehi  %m  Qrimdn§, 

Dai.  27.  Mira  1355. 

Icb  Nyala»  wm  Pechlam  ?nd  icb  Meri  eein  evn  Vergecben  — 
daz  wir  —  durch  vnser  vrovm  lieb  wiUen  vnd  durck  vneer  eel  kaU 
willen  —  verscbrìben  vnd  gemacbt  haben  auf  ynserm  weingarten  dea 
ain  halbs  Jeucb  ist  gelegen  ze  Chinezing  an  dem  Sunperg  ze  nachii 
der  purger  SpitaU  teeingarten  ven  wienne  vnser  Trown  cbloster  se 
Newnburcb  ain  viertail  weina  ze  Percbrecbt  vnd  ain  wienner  phen- 
nich  ze  voytrecht  —  Vnd  des  zu  vrcbunde  so  geben  wir  in  disen 


Digitized  by 


Google 


861 

brìef  venigeU  lek  vargenanter  NgéUu  van  Pèekiam  mU  mei- 
nem  ImigU  md  kem  Pemkari$  de$  phytmgn  bmgU  md  mk 
de$  Jamen  ds$  GoUztUMU  IntigU  wm  PeczUmdorf.  zu  den  zeiten 
AmpimaHfmdpergmmsier  der  EdelnwrowHVfvnÀmMf  kem  Jan- 
•m  wHibe  vem  Chmrmg  ven  Sevelde—Yné  wmm  ieh  vorgemmier 
Meri  mehu  òuigeU  zv  dierr  zeU  mehi  gekaben  nuuf»  So  rerpiDt  ieh 
nidi  roder  den  Torgeuoteii  Insigiln  ali  dai  stet  se  haben,  das  ror 
gesehribeD  stet  Diser  brìef  iit  geben  —  dreoesehen  bundert  iar 
damaeh  in  dem  fomf  ynd  fomfeigisten  iar  dea  Treytagea  ror  dero 
Palm  Tbg. 

Orif.  P«rt.  Di*  «H*!  UafM  m  fmimmnUUrtUm,  Du  «nlt,  m4,  la  gcttMi  Wm^m,  mI- 
Ma  to  JrduMtM  »«mit  <be  DtwuUMf,  «tom  Utrtimyi  Kk/JUk.  UaMhriAt  S.HICOLAl. 
DI .  PB  ~  Liail.  te  iwtllM,  ru4M  8i«ftl  {■  f«lkMi  Wm^m  Itali  ém  (Makirtw  Balktt  Mhrifrt«kl« 
émk  tei  «NiMUfw  tcUM.  9  .  FSaiNBAaDI .  VUOtOai.  Dm  4riM«,  cM«Udk  n»a«,  !■  fìk- 
Wwh*  twMdM  ficf*!  Mift  tiMB  kUiaM  Ine  ia  «nfMkifW  tiMU*.  FMiffr.t  8  .  KMUHiaS  . 
eOLT 


CCCLXX- 

Peter  t  CepUm  4er  CmpeUe  in  dei  Orafen  Albretkt  vem  òttìm§  Hmu9e  «n 

der  Hedùitrtuie,  verkauft  dem  Stadtedkreiber  %m  Kloitememhurg,  Ulrich, 

einen  WH^garten  da$eìh$(, 

Dtt.  28.  Min  1355. 

leb  Peter,  ze  den  zeiten  Capplan  meinee  genddigen  Eerren, 
Graf  Albrechten  van  ótyng  der  Chapellen  In  eeinem  Hauee  gele^ 
gem  ze  Wienn  amf  der  Hóchstraeee  Vergich  —  das  ieh  naeb  Rat 
md  mit  Ganst  md  willen  meìnes  egenanten  Herren  Graff  Albrechten, 
ala  sein  brìef  sagt,  reeht  md  redleieh  rerchaufit  hab  ein  Viertail 
Weingarteo  geiegeo  ze  Newnbargk  Klosterhalben  an  dee  Langen 
Gaeeen  lenaehst  der  ehamerpevmt,  rné  haiazet  der  GugeU,  da$  zu 
meiner  CkapeUen  gek&rt  hot,  wul  audi  damii  gewidmet  vnd  geetifft 
«POS  van  meinen  egenanten  herren,  Dem  ii  verfollen  ist  Tmb  seinen 
Tersessen  dinst  von  Chunraten  dem  CharUpechen ,  dem  got  genad, 
Tod  doreb  pessers  nflezs  md  frumbs  willen,  da  iz  mir  nicht  ze  pawn 
gelegen  i$t,  noch  was,  vnd  mir  verdariòen  wer,  vnd  chain  gewin 
déuram  nidii  gehaben  moehi.  Dar  Tmb  hab  Ieh  den  selben  Weingar- 
teo» da  man  von  dient  ze  perchrecht  drew  rirtail  weins,  md  drey 
helbling  ze  Voytrecht»  vnd  nicht  mer,  verkaiifft  vnd  geben  vmb  rir 
Tnd  zwainezig  phont  wienner  pbenning  —  Vnd  dyselben  phenning 


Digitized  by 


Google 


362 

hab  ich  oieìner  Kapellen  le  pessern  noes  Tnd  firim  ali  wo  ai^legt 
nach  meines  rorgenanten  Herren  Rat  Denselben  Weingarten  hab 
ich  Terkaaflfl  dem  beachaiden  mann  Vireieken  dem  Staitdkreiber  ze 
Neumburgh  Klotterhalben^  den  er  gekaafVt  hat  se  der  leìU  da  er 
witiber  was  nnb  sein  aigenleich  Taniod  g&tt  —  mit  Yrkand  diset 
brieffs  vertigelien  lek  egenanier  Peter  mU  memen  aigem  Ineigd, 
vnd  mk  dee  vorgetumien  Weingarten  Pergkmai^er  huigel  Hem 
Jansen  dee  Freytinger,  vnd  ze  einen  waren  zeug  mii  dee  erbem 
mann»  Ineigel  kem  GMndolte  dee  Duezen  —  Der  brief  ist  geben  — 
drewczehen  hundert  Jar  darnach  In  dem  fonff  md  ffnnffexigisteB 
Jare  an  dem  heillgen  Pluem  Oater  Abendt 

Cbartal.  Anyri  T.  Ibi.  tS.  ». 

In  dief er  UrkiiDde  weebselt  inerti  tob  allea  ttiftliehen  Urkandei  dat 
Cb  mit  K  ab. 


CCCLXXI. 

Andrei  der  FMel  verkaufl  einen  Weingarten  %m  Kloetememèurg  a»  Vhrìek 

den  Berrnnt» 
Dtt.  12.  Aprii  1355. 

Ich  Andre  der  Valichel  vnd  ich  Katrey,  eeinHauefìraw  Veriechen 
— das  wir  —  verchauffl  haben  ynsem  Rachen  Weingarten  gelegen  in 
dem  Cytreregraben  «e  nast  Otten  dem  Prenninger  —  rm  nrzechen 
phunt  Winner  phening —  dem  beschaiden  man  Vbreidkem  dem  Her^ 
ranten  —  rnd  denselben  Weingarten  hit  er  gegeben  ynd  gemaebt 
seiner  Hausfìravm  Ehpeten,  Wakhune  tockter  ze  rechter  MoHgen- 
gab  nach  dea  Landes  recht  in  Òsterreìch  —  Vnd  geben  in  dar  Tber 
disen  Prif  vereigeìten  mit  wuere  vorgenanten  Perchmaiater  ùmgel 
Hem  Jansen  dee  freisinger,  Vnd  wand  wir  eelb  nichi  aigem 
insigel  haben.  Dar  vm  eo  haben  wir  gepeten  den  Erbem  Mann 
Niclon  Dem  Tuczen  ze  den  zeiten  stai  Rickter,  daz  er  diser  eaeke 
vnd  diser  Wandlung  gezeug  sei  mii  seinem  insigel  an  vnser  siat> 
Der  prif  ist  geben  —  Drevzehen  Hrndert  Jar,  Darnach  in  dem  ffmf 
vnd  fvmfzigisten  Jar,  achttag  nach  Ostern. 


Orìg.  Perg.  (Rep.  Nov.  fot.  169.  Fate.  17.  N.  69.)  JohtM*!  4«t  Pmtbftr's  8ief*l  ial  I 
Dai  MaereSiegcl,  mìI  4«r  Uataàriflt  f  .  8  .  NICOLAI .  TVCZONIS.  Mtkill  ém  ffld«h«  StMMxiefcM, 
dcMea  aiob  Ortolf  Taes  «•■  Jtlirt  19S4  (N.  361.)  k«die>t;  iotk  iit  kì«r  ««eh  «•  GefCMÌ«^,  mam 
kìtimf  Krag  4ar«tcllcad ,  aMgcknielii. 


Digitized  by 


Google 


Itt  di6Mr  Urkvnde  enebeint  Hikolavt  Tn  alt  Stadtriehter  som  enten  Male 
ao  dar  Stelle  dea  frìkheren»  Jakob,  der  filtern  Scblflulers  Sobn.  Seio  Nacb- 
folger,  Ortolf  der  Tua»  augleieb  ScblQuler  und  AmtmaDD  dea  Gotteahaaaea, 
eraeheìnt  urkaodlieb  im  J.  1358. 


CCCLXXU. 

Vlridk  ier  Hàkim§4r  v^rktmft  dem  SHfté  GMdimuié  nu  HeimrUk9dorf, 
Dat  3.  Juni  Ì3K8. 

Ich  Ylreich  der  Hoekkinger  ynd  ich  Ekpet  sem  Hausvraw  Wir 
Tergehen  —  daz  wir  —  verchauft  baben  vnser  rechten  Purchrechtfl» 
dax  wir  se  Purchrecbt  gebabt  baben  yon  dem  Gotshows  rnser  Vrown 
le  Newnburcb  Cblosterbalben  NewDxechen  Schilling  md  Sechs 
pbenmng  Wienner  MAdzz  geits  gelegen  %e  Hainreichatorf  wf  Secbs 
Leben  ynd  auf  alle  dew,  ynd  darzfi  gebSret  —  ynd  die  aucb  ze  den 
zeiten  dient  hamreich  der  Radendorffer  yon  zway  Leben  Secbs 
scbilling  ynd  zwelif  pbenning,  Chunrai  der  Fucha  yon  einem  Leben 
drey  scbilling,  ynd  Seeba  pbenning,  Maizs  die  Philippin  yon  einer 
Leben  drey  scbilling  ynd  Secbs  pbening,  Ludweichp  der  PhiUppin 
Sun  yon  einem  Leben  drey  Scbilling  ynd  Secbs  pbening,  ynd 
Niehlaa  der  SeUenslach  aucb  yon  einem  Leben  drey  scbilling  ynd 
Sechs  pbenning,  ynd  dient  man  aucb  dieselben  gult  alle  mit  einander 
an  sant  Micbels  tag  —  Vmb  ains  ynd  dreizzicb  pbunt  Wienner  pben- 
ning— dem  Erhirdigen  geystleicben  henenProbsiOrto^en  dez  Vor- 
genanten  Gotsbaus  ynser  Vrown  ze  Neunburcb  ynd  dem  Conyent 
geroain  daselbs,  ynd  alien  irn  nachcbomen,  die  auch  die  aygefischaft 
derselòen  Gèli  von  alter  vorher  angehart  hot.  —  Danrmb  so  geben 
wir  In  disen  brief  —  VersigeUen  mit  Vnaerm  Insigil  vnd  mit  meins 
Pruder  Ineigil,  Hainreichè  dea  Haekkinger,  vnd  mit  vnser  Swagers 
Insigili  Ortolffa  dea  Starayner  —  der  brief  ist  geben  —  dreuzehen- 
hondert  iar,  darnacb  in  dem  fumf  ynd  fumfzigisten  iar  an  Vnsers 
herren  Gotes  Leycbnams  abent. 

Orif.  Ftrff.  (Pral.  HI.  «.  taS)  mmA  CkarUlarìia  ArebiTi  111.  f.  9S.  a. 
HiB^e  8i«ff«l.  Dai  erti*  ait  4«r  UMchrìfli   f  .  8  .  VLRICl  .  HEKKIMeER. ,    du  *wt\U  :    f  . 
8  .  HEUma  .  DE  .  HEKKINO.    Dtt  Blatta  aiai  aaf  baUaa  to  wic  k«i  Maker  Tak.  XV.  N.  17.  a.  18.  % 
èmtik  timà  4i«  Bladaa  kiar  aiafct  aalsartiff ,  aaaieni  adi  T«ra«hlaaf«ata  Liaica  veniart. 

Heioriebadorf  ìat  eiD  Ort  im  K.  0.  M.  B.  in  die  Pfarre  Sallapulka  eioge- 
pfarrt  awiaeben  Tberaa  und  Starrein. 

In  der  Urkuode  eracheiot  auerat  statt  dea  Auadruckea  «der  Erber  man**  die 
Titalator  «der  Brbirdig.* 


Digitized  by 


Google 


364 

CCCLXXffl, 

PéUr  der  Roi  uni  tetn  Bruder  Frìednek  venpreeken  unter  StéUung  vm 
B«it$€n,  9itk  fMmnJeder  FeMuUgkeit  gegen  da»  8Hft  KUtUmewkmrf 


Oftt  n.  j«Bi  tu». 

leh  Pder  der  Raivùn  Bneeeddarfmé  ich  friéreiek  $em  iM- 
der  Verìehen  —  dai  ii  dar  la  chomen  ì$i,  dax  wìr  grosieT  smeeh 
Tod  rrewel  getan  md  geworicht  babea  geo  TDsern  genedigen  herrea 
Prob9i  Oriolfen,  vnter  vrown  CMthaun  %e  Nevnburch  an  aeìn 
dinern,  mò  an  saio  Holden  ze  Encsesdorf  oft  ynd  diche,  dar  rmer 
Tos  in  sein  gnad  genomen  hat,  md  ma  daz  allea  Tergeben  hat  Tncxt 
auf  disen  hertigen  tag»  alz  der  brief  gebeo  ist,  Vnd  dar  Tinb  so  babeo 
wir  TDs  paid  TAYerschaidenlelcb  se  samp  Yerlobt  md  yerpandeD  mit 
voserm  atarcben  Ayd  Tnd  trem  an  aU  geyer  mit  gfltem  willen  — 
gegen  mserm  genedigen  herren  Probst  Ortolfen  ynd  gen  alien  seinen 
nachcbomen  dea  selben  Gotsbauss»  daz  wir  yns  f&rbaz  njndert  alswo 
berren  sullen»  nacb  dbain  zufluebt  baben  aollen  nir  an  sey  ii  sei 
dann  mit  ir  gunst  ynd  wilIen  ynd  mit  irem  rat  weder  mit  dinst,  nocb 
mit  andem  sachen.  Auch  sullen  wir»  nacb  di  ynsern  in,  nacb  dea 
irn  f&rbaz  dbain  neyd,  nacb  baz  ynd  yeintscbaft  tragen  vnd  baben 
mit  worten ,  nacb  mit  wericben.  Dar  zu  aollen  wir ,  nacb  di  ynsern 
gen  in  ynd  gegen  irn  diennern  ynd  gen  irn  bolden,  armen  ynd  rei- 
cben,  nimer  mer  nicbts  getiln ,  weder  wenicb  nacb  yil ,  nacb  achaden 
li  zycben  hayroleicb  nacb  offenleicb  an  leib  nacb  an  gat  mit  worten 
nach  mit  wericben,  ynd  waz  yns  di  irn  tuent,  diener  oder  bolden, 
daz  sullen  wir  cblagen  ynd  ze  wìzzen  tfn,  daz  sollen  sey  yns  dann 
ricbten ,  aber  wir  sullen  yns  selb  nicbt  ricbten  mit  dbayner  lay  sacben 
vnd  sullen  aucb  wir  im  ynd  alien  sein  nacbcbomen  yndertan  sein  mit 
alien  sachen ,  alz  eiii  ygleich  hold  seinem  recbten  herren  sol  sein. 
Wer  aber,  daz  wir  vnd  di  vnsern  der  egeschriben  pvnt  vnd  gelub 
ain  ze  prechen  mit  worten  oder  mit  wericben,  daz  zwen  erbar  roann 
vngenòtt  pey  irn  trewen  gesprechen  mvgen,  so  sein  wir  in  paid 
rnverschaidenleich  vervallen  aller  vnserr  bab  purchrechts  vnd  pereh- 
rechts,  erìb  gut  vnd  varund  guet,  swo  wir  iz  baben  auf  ir  gnad,  Vnd 
darzu  durch  pezzer  sicherbait  willen,  so  baben  wir  yns,  Ich  Ham- 
reich  Engelwer  von  Nindorf,  vnd  Ich  Nyclos  Eysenreich  doMelòs» 
vnd  ich  Pertelme  in  der  Presse  daselòs,  vnd  ich  Chunrat  der  Scha- 
ver  von  Grinczing,  vnd  ich  Walchoun  daselbst  lybmam  svn  vnd 


Digitized  by 


Google 


365 

ieh  Choimam  Elòleim  $vh  de$  aUen  Ckuekenmaiiter  Purger  ze 
Newnimrek  MarehiìuMen  dartch  rechter  freontsehaft  wìllen  ze 
•ampi  Tiiseni  egenanteii  freunten  Petrein  md  frìdreichen  den  Riten 
—  mìt  Tiiseni  trewn  an  aydes  stat  an  ali  gerer  rerlabi  Tod  rerpon- 
den  geo  den  Ersamen  berren  Probst  Ortolfen  md  sein  nachchomen, 
ob  der  Torgenant  Petor  der  Bit,  oder  sein  prAder  fndreich,  oder  di 
irn  die  Torgeschriben  pynt  ynd  gelab  nìmer  mer  ze  precbent  ynd 
rberrarent  gen  irm  egenanten  genedìgen  berren  oder  sein  nacbcboroen 
oder  gen  den  irn  »  ii  sein  dmer  oder  holden  mit  worten  oder  mit 
werieben  »  so  sein  wir  in  ali  mrerscbaidenleicb  ze  czam  Terrallen 
Tir  bondert  pbant  winner  pbennig  anf  ir  gnad  ze  geben  anf  der  stai 
Ton  aller  maerr  bab»  di  wir  baben,  iz  sei  pnrebrecht  oder  percb- 
reebt,  eribgaet  oder  rarund  guet,  swo  sew  di  ancboment,  der  snl- 
len  se?  sicb  mderwinden ,  rnd  sicb  davon  wem  »  iz  sei  ynser  wil 
eder  niebt,  ynd  sollen  in  des  ynser  ampt  lart  stat  tfin,  wer  di  sind 
an  ali  inmng  md  widerred  —  Des  geben  wir  in  disen  brìf  —  verH- 
giUen  lek  Peter  der  Rèi  nnt  meim  aygen  Iiuigel,  vnd  wand  wir  ali 
die  andem  mehi  aigen  hmgel  haòen,  darvm  so  haòen  wir  gepeien, 
ieh  flridreich  der  Rai  Gotfriden  den  EdUnch  von  Steunesdorf,  vnd 
ieh  Hainreieh  Engelwer  Jacoòen,  hem  During»  ttiii,  vnd  ieh 
Ngeloe  Egeenreich  vnd  ieh  Pertebne  in  der  Presee  Nyclon  in  dem 
perehof  da(%  der  HeUigen  Hat,  vnd  ieh  Chohnan  Jansen  den 
eehiczUng  van  Hemesdorf,  vnd  ieh  Walchoun  Gerungen  den  Chol, 
daz  $ev  der  egeschriben  red  vnd  wandlung  an  vnser  iiai  gezeug  eein 
wùi  irn  ÒMìgeUi.  —  Der  brif  ist  geben  —  drevzeben  bundert  Jar  dar 
nach  in  dem  fomf  md  fumfczigisten  Jar  ander  zeben  tausent  Bitter  Tag. 

Orif .  PWf.  Dk  Bicftl  UagM  m  Ftrf— <tirdfw«  Dm  «rato,  twà,  te  t«lk«B  Wm^m,  tcifi 
\m  értUckifta  8«kiM«  «ia*  ImJ,  v«l«k«  da  aaeh  akwirCs  r«lMhrl««  8«hw«rt  killt  f  .  8  .  PBTU  . 
■OTrOKL  Das  sv«itt,  nmà,  ia  fdWa  WMka* ,  MlUlt  \m  4rdt«lDf«B  ScUM*  «ìaca  ai!  4«a  H«ra*ra 

aadi  aWirto  c<k*lirt«a»  aka«ha«a4«a  Maad,  Toa  érti  PfaUta  «icr  Sakaa  darràkohrt.  f EDL 

Daa  Mttt  ttift  à\»  kvkaaatta  SchllMel  vaa  M«lk.  la  rlartaa,  ia  fftlkea  Waeha  pa^rtektea, 

•nakaiai  aia  Traakaa  Infaa4«r  Waiaataak.  f  .  8  .  lOBAIHS  .  8CHT8EL1NCH.  Oaa  flafla  iat  kakaaat, 
àm  Siagli  iaa  mkalaaa  tm  Farakaf  faklt. 

CCCLXXIV. 

Jmme  vmt  Mtumtwdrtk  und  Stefan  von  Stinkenbrmm  verkmmf^n  dem  Stipe 
OMen  %u  QT%n%ing. 

Dai  28.  Septamber  ÌZJil. 

f eh  Jane  von  Mannswerd  vnd  ieb  Anna  sein  Hausvrow ,  md 
Ieh  Stephan  van  Stinchenprùnn  sein  Swager  Tod  ieh  Elxhet  sein 


Digitized  by 


Google 


S6« 

kmu9r9W  dez$elòen  kem  Jan^en  Sweiierp  wir  yerìeheo  —  Dui  wir 
—  Terefaaaft  haben  Toserà  rt^ciueit  PuiciiieciiU,  iìat  v^ir  te  i  urch- 
recht  gehabt  haben  too  deni  Gotsbaus  rnser  vrown  ze  Newnburch 
Chlesterhalben  Tieneben  scbilling  wienner  phenning  geltes  Purcb- 
reehU  gelegeo  auf  Tieriebeo  Jeuch  weingarten  ze  GHnczing  in  den 
Sifben  Siókehen  fod  ganczen  zelient  auf  denselben  vìerzehen  Jeuch 
weiogarteo  ynd  mìt  drin  taydingen  alle  iar  dar  aufze  suechen,  ains 
dei  Phiocitags  Tor  Tiuer  rrown  tag  zu  der  Lìeehmesse ,  daz  ander 
dex  Phìoeitagt  Tor  saot  Jorigen  tag ,  vnd  daz  drìU  dez  Phincztags 
Tor  TBter  Trown  tag  io  der  Scbidung  —  Vnd  baben  aucb  wir  dem 
▼orgenanteo  GoUhaut  — alle  iar  gedient  Seebczig  wienner  phenning 
ae  Purchrecht  —  Vmb  drew  vnd  Newnezich  phunt  Wienner  phen- 
ning—  dem  Erbirdìgen,  Gaestleicben  herren  Brodai  Ortolffen  — 
Yod  dem  Convent  gemala  —  Dar  vmb  so  geben  wir  la  dìsen  prìef — 
venigilien  mii  ìm$em  paiden  Insigiln  vnd  mit  dez  erbem  herren 
Inngil  hem  Petreùu  van  Ebersiorf  vnd  mit  vmera  vettem  ìnsigil^ 
Andre»  dez  Preirer,  tmd  mit  vnsera  Óhaims  Insigel,  VlreichM  de% 
we^dervelder*  vnd  mii  Dietreich»  Insigil  dez  Hutstokcks  —  Der 
prìef  Ì8t  geben  —  Dreuieben  hundert  iar  darnach  in  dem  fumf  ynd 
famfcxigiaten  Jar  an  sani  Mìcbels  abent. 

CharUlarìNn  Arelivi  III.  M.  tt6.  h. 

Wie  die  Torbergehende,  so  Keigt  auch  diese  Urkoode  von  Proptt  Oriolfa 
Bettrebaogeo,  tod  dem  Gotteahause  hìnweggekommeDe  Gulten  wieder  an  dfts* 
•elbe  lorflekiubrÌDgen. 

Jane  tod  MaoDSwSrtii  erscheinl  1334  als  henoglicher  Reliermeister 
(Chmel,  fttterr.  Getebiebtefortcher  H.  24d). 

CCCLXXV- 

Jakoh't,  deM  SpiiaUekaffen ,  OeriékUhrief  Hher  em  Hmtu  in  der  Steimffrmè 
stf  Klottemeuhurg, 

Dai  14.  December  1355. 

Icb  Jacob,  ze  den  zeiten  Schaffèr  Daiz  Spiial  vergicb  —  Das 
f&r  mich  chSm»  da  ich  an  dem  rechten  $az  Zymel  die  Judùm  md 
yragt  mit  vorsprechen  auf  ir  phand,  dai  ir  gesait  ist  mit  meiner  kaot 
aufein  Haus,  daz  gelegen  iti  in  der  SHayngrueò  ze  negst  Hermans 
de$  ckroetlein»  hauè  vmb  fumf  scbilling  phenning  Wienner  muncxie, 
die  gestanden  warn  in  dem  Dritten  Jar  Tmb  taegleicben  schaden,  ynd 
iat  ir  gelter  Meinhart  von  Chaliperg»  ynd  wolt  hauptgfltea  Tod 


Digitized  by 


Google 


367 

schaden  nicht  lenger  enperen,  ynd  paf  gerìchtes.  Do  wart  geTrogt, 
was  recht  wer.  Do  wart  ertailt,  man  schW  im  ain  Arbot  lazien 
werden,  rnd  scholt  darnaeh  gesehechen»  was  recht  wer.  Dar- 
oach  ehSm  die  Jodin  filr  mieli,  ynd  pat  arer  gerichtez »  do  cham 
TrSubot,  Tod  sagt  Yor  offem  gericht,  ir  getter  Meinhart,  der  dax 
Haas  ?erantwurten  aeholt,  der  wer  yen  hinn  yen  geltes  wegen  ynd 
wer  nicht  ze  Lande.  Do  wart  geyrogt»  waz  recht  wer.  Do  ertaitten 
das  Erber  geding,  ich  scholt  roein  Chyntschaflft  sagen,  oh  der  Jodin 
daz  hans  stnend  mit  meiner  band,  oder  nicht  Do  aagt  ich  yor  offen 
gericht,  Daz  daz  baos  der  Judin  phand  wer  mit  meiner  haod,  als  sy 
gecblagt  bai  Do  wart  geyragt,  was  recht  wer,  do  ertailten  das 
erìker  geding,  Ich  scholt  die  Judin  des  Hans,  ynd  wai  darzne  gebort, 
an  die  Gewer  seczen ,  ynd  gewaltig  machen  firbaz  yreyleichen  ynd 

iedichleichen  ze  haben,  ynd  alien  iren  fnrm  damit  ze  schafTen 

Vnd  daz  bah  ich  getan  nach  der  Pfirger  Rat.  No  wolt  ich  Zyroel  die 
Judin  ynd  mein  Eriben  des  geltes  nicht  lengen  enperen ,  ynd  han  das 
egenante  baos  yercbauffìt  mit  dei  AmptnuumM  bant  Jaeobt  Sckafer 
daez  SpUàl  ymb  Vìerzeben  schìUing  phennig,  dem  Erbem  Ckneeki 
Vìreichen  dem  Hacker  ynd  Weniel  temer  Hausvrawen  —  IM 
wanne  vnser  amptmann  Jacob  nicht  aygee  Ineygel  hai.  So  gib  ich 
In  di$en  prief  vereygeli  mit  dee  Erbem  Herren  Insggel,  Hem  Pgli' 
greim  des  Wàrphel»  ze  den  zeiten  Obrister  Chellner  vnd  Ckorkerr 
dee  Gocthau»  dacz  Newnburck  —  wir  haben  anch  gepeten  den 
Erbem  manne  Vìreichen  den  $ch&n  herr,  der  des  tages  geding  ist 
gewesen ,  daz  er  auch  diser  sach  zeug  sey  mit  seinem  Insygen.  Der 
prief  ist  geben  —  Dreuczehenhundert  iar,  darnaeh  in  dem  fnmf  ynd 
fVmrczigìsten  iar  des  Mintages  nach  sand  Luceyn  Tag. 

Orly.  P«rf.  (Btf.  N«t.  Nr.  M9.  tUt.  I».  m.  t.) 
S««Ì  M>fmA«8icffd.  J«MiPllgrWt  im  Kelltraieictm  iti  *•■  Jahrc  ISU  (R.  SS».)  hékàamL 
DMaa4«r«{a«  ia  frtsM  WmIm  ft4rf«kt «ai  Mtfftcia  HtalMlfftflM bìI 4«r  UMdtfUli  f  .  S  .  ytllCI . 
•CHOmuaa.  DUm^  t»l  ««f  4«r  Rl«kMÌi«  h  ftlkra  Wm^m  «ia  ériU—  8i«f •!  uliHr«c^>  **-^ 
««  Ilràw4«  aicht  «rwlhat»  ihalkk  Ì9m  Bif\  WmmA*»  tm  ¥•!«•  bei  Mnkt  1.  e.  Tah.  TIII.  a.  T.  ah 
èmt  VmMMtit  t .  S  .  MAIBAIDI .  MAOISTtl  .  INFIBMO.  la  bt  ««•  Mar^aari,  4er  Saka  0ariaf*a 
r9m  SMfcM. 

Jakob  ertcheiat  noeh  im  Jahre  1362,  17.  Min.  tU  Spitalscbaffer. 

Steingraeb  iat  jene  Ried,  welebe  den  Abhtng  Tom  StifUspitale  gegen  Wien 
bildet,  damala  mit  Hlusem  erfOlIt  war,  jettt  aber  nar  Weia-  and  Obat- 
glrtoa  aiblt,  «in  neaer  Baweia  der  iprAaseren  Antdebniing  Kloateraenbnrga  in 
dea  Mhtreo  Jahriianderteo. 


Digitized  by 


Google 


368 

CCCLXXVI. 

Profut  Ofiolf  ftnd  der  Siechmeùter  Marquard  dotiren  den  Barbara-  umd 
Mar garetha^ Aitar  im  Sieckhatue. 

Dit.    Klosterneuburg ,    £».  Januar  1356. 

In  nomine  Domìni  .  Amen.  Oriolfus  divina  miseracione  prepo- 
9Ìius  Monasterìi  beate  Marie  Virginis  in  Newburga  —  ad  perpetuam 
rei  memoriam.  Quamquam  coudieionis  humaoe  fragiHtas  (wìe  anno 
1353)  nicliil  est  salubrius ,  quam  spretìs  mundi  illecebris  de  futuris 
cogitare»  et  de  rebus  transitoriis  eterne  felicitatis  premia  compor- 
tare. Hac  igitur  consideracione  inducti,  Nos  et  dilechis  nobis  in 
Chrisio  Cananictis  et  confrater  noster  Marquardus  Magister  Infir- 
morum  aliare  in  Infirmarla  nostra  situm  in  honore  sanctarum  tir- 
ginum  et  martirum  Barbare  et  Margarethe  de  beneplacito  Venerandi 
in  Cbristo  patria  et  domini,  domìni  nostri  GatfridL  patav.  Episcopi 
consecratum  *  De  Vnanimi  consensu  fratris  nostri  Nicolai  Decani  ac 
toeius  conventus  nostri  f andare  et  dotare  curavimus  bonis  infra 
scriptis.  In  primis  igitur  donamus  ad  predictum  aliare  vineam  in 
Reitkngraben  medium  iuger  —  Item  vineam  in  superiori  emn  prope 
?ineam  Gundoldi  tria  octatia  babentem.  Item  in  superiori  Gereutt 
vnaro  vineam  quartale  continentem  iuxta  vineam  Johannis  Ludrem, 
Postremo  domum  ex  opposito  Claustri  monialium  vieinam  dumui 
reliete  Hagenprunnerin  —  In  quorum  omnium  et  singulorum  Testi- 
moniuro  nostrum  et  nostri  Conventus  sigilla  presentìbus  sunt  appensa. 
Datum  anno  Domini  Millesimo  Trecentesimo  Quinquagesimo  Sexto  In 
Vigilia  Epiphanie  Domini. 

ChMtaUriuB  AtcUtì  HL  fol.  Si. 

CCCLXXVIL 

Kuniffunde  die  Minbekin  9tiflet  einen  Jahritig  in  der  Pfkrrkirdke  *• 
HeUigenttadi. 

Dat.  21.  Januar  1356. 

Ich  Chunigunt  die  Minpechinne  von  Nuxdotf  Tergicb  —  Daz 
ich  —  mit  meines  perebberren  bant ,  bem  Jansen  de»  Smawser,  su 
den  zeiten  Rickter  ze  Wtenne  Gestift  han  einen  ewigen  Jariag  mit 
einem  pbunt  wienner  pbennig  geltes  purchreehtes  auf  roeìnem  wein- 
garten  —  des  ain  gancz  Ocbtail  ist  —  do  man  alle  iar  von  dient 


Digitized  by 


Google 


369 

einen  phening  gruntrecht  ynd  Dicht  mer  —  dea  nechsten  SannUgs 
Tor  dem  Weinachttag  hini»  der  Pkarrchirichen  doc»  der  HeiUgen' 
stai  —  Dor  yber  so  gib  ich  dùen  prief  —  venigeU  mU  mems  var^ 
genanien  Perchherren  In$igel  herm  Jamen  dez  Smawzzer,  tu  den 
xeUen  Bichter  te  Wtetme  vnd  mU  det  eròem  numnes  Itmgel  hem 
Nyelo9  in  dem  Perchof  tu  der  keiUgen  etat.  —  Diser  brief  ist 
gegebeo  —  dreytzehn  hyndert  Jar,  dor  nocb  in  dem  Seehs  ynd 
Aiofcsìgìsten  Jar  an  sand  Agneaen  Tag. 

Orif.  F«rf.  Oi«  Si«g«l  kimgtm  •m  PerfammtetrcifM.  Dw  «rat*  ìHrwU,  im  ftk«m  Wa«kM, 
mmi  «alkilt  in  4r«i««fcife>  8flkildi«  twù  Kr««M ,  •■  itm  BBlcrca  Emàtm  iwnk  tvei  Balkta  TcrkaaiM. 
t .  •  .  lOHAlflS  .  8I1AV8ERI.  Dm  twcito»  rwki,  U  f«Uca  Wm^m,  màgi  w  drdMkifM  8«UM« 
swd  Meh  rechto  ragMd*  Uhm»,  f  .  8  .  NICOLAI .  DB  .  — 

Jaot  der  Smaoser  fehit  ia  der  Reihe  der  Wieaer  Stadtrìekter  bei  Piaeher 
Brev.  Not.  Urb.  Vindob.  IL  128. 

CCCLXXVffl. 

Propti  Ortolf  und  dot  Kajntel  gében  der  Sekiflleutuehe  %u  8i.  Martin 
neue  StuMen, 

Dit  Klosteroeuburg,  29.  Pebroar  1356. 

Wier  Ortolf  von  Gotes  Genaden  Brobst  des  Goteshaus  vnser 
Vrowen  «e  Neuoburch,  Nyclo,  der  Techent,  Pyligreim  der  Chelner. 
Marichart  der  Siechnaister,  Chunrat  der  Ramunch,  te  den  teiten 
Pharrer  dax  eand  Mertein  Verieben  —  das  fuer  ms  chomen 
Gerunch  der  Verich,  Elspet  dew  Cklammerinne,  Katrey  dew 
Stephinne,  vnd  Margret  dew  helblinginne,  vnd  leuten  vns  fuer 
iren  abganchk  vnd  presten  ir  Zechpruder,  Vnd  ir  Schef  Leutteche, 
dax  dew  mit  dem  tode  alle  waerden  abgangen  Vnzen  an  sew  Virew, 
Vnd  besarigten,  daz  es  wurd  dew  bedacbtnusse  ailer  Gelaubhaefti- 
gen  selen,  dew  in  der  Schifleutzeche  waerden  gewesen,  gar  yerges- 
sen  ynd ,  ynd  bedachten  sicb  des  mit  mut  willen  ynd  mit  yerainten 
Rat,  Sew  wolten  dewselben  Schefleutzeebe  wìdem  ynd  geben  ze  der 
Pbarr  binz  sand  Mertein  —  Vnd  sol  des  ein  igleich  Pharrer  daz 
Sand  Mertein  t  swer  der  ist^  Verweser  sein  vnd  derselòen  Schefleut 
Zech  Obrister  Zechmaister  sein,  —  So  suln  anch  alle  iar  ains  im 
Jar  Zechtaydinge  haben  in  der  quatemper  yor  Weinacbten,  Vor  des 
Santages ,  ynd  swer  danne  in  derselben  Zecb  Zecbbruder  ist  »  der 
sol  geben  den  iar  scbiliinge  mit  einander»  ez  sei  ein  Mann,  oder  ain 
Yrowe  sechzeben  phenninge  dem  Pbarrer,  Vnd  dew  yon  Alter  darìnne 
gewesen   sint,    nuer    acht    pbenninge,     Vnd    swer  sicb  in  dew 

roBtM.  xiy.  24 

Digitized  by  LjOOQ IC 


370 

bradendiaft  deraelben  Zech  machen  will»  daz  aol  gescbehen  nacb  eìns 
Pbarrer  Rat  Tod  nach  der  Zechbrflder  wisseo.  wax  sew  Im  aufsezen, 
dai  er  darìn  gebea  aol .  daz  stet  daz  einem  Pbarrer.  Ynd  swenne  eìn 
Zeebbmder  atirbet»  er  oder  sein  hausfrow.  So  sol  Im  der  Pbarrer 
taeeb  rad  cberien  leìehen.  vnd  sol  Im  dea  ersten  wegen,  mit  Vìgilij 
Tnd  mit  aelmeaae  rnd  mit  Oblay  hinz  alter  auz  der  zecbe  vnd  mit 
wein  md  prat  ze  Almusen  armen  LeuteD  ze  geben ,  alz  der  zecbe 
gewoDhait  ist  geweaen  vonalten  dingen  vnd  recbten.  Wil  man  In  aber 
deo  Sybenten,  oder  den  dreizzigisten  wegen,  daz  sol  ein  Zechbruder 
TOD  seiu  aelbea  goet  dargeben ,  nber  Im  sol  ein  Pbarrer  dew  cherzen 
16  der  Vigily  vnd  aelmesse  teìcben.  £s  sol  aucb  ein  Pbarrer  dew 
leeb  eborieo  md  daz  Zechtuecb  peszern,  wend  daz  abgei,  daz  er 
andar  Chertien  md  ander  tuecb  in  dewselb  zecb  wider  macb ,  oder 
geb,  ala  der  zecb  recbt  ist.  —  Des  geben  wir  den  zechbrudem 
gemaln  in  der  oftgeoanten  Scbefleutzecbe  disen  brief  ze  ainen  wareo 
aicbtigen  Vrcbande,  Versìgiiten  mit  vnsern  anbangunden  Insigiln. 
Der  brief  ist  geben  —  dretizebenbundert  Jar ,  darnacb  in  dero  Secbs 
md  fihnfzigisten  Jar  an  dem  nachsten  Maentag  nacb  sand  Matbias- 
tage. 

Orìg.  Perff.  (ProL  HI.  N.  S«S.) 
PtarhUfftadc  8i«f«l.  Dai  «rate,  det  PropiU  Oriolf,  Md  du  dritte.  Klprim**  det  Kellcnnei- 
•ton,  M  k«kaut.  Dm  svetto,  nit  der  Uanchrifl:  f  .  S  .  NICOLAI  .  DECANI.,  B»i«t  deo  hsil.  ICkolui 
im  PMtiÌMlU«id«.  la  fUrtoa.  mit  der  U^esde  f  .  8  .  MABtCHAROl  .  MAG  .  INFIRM  .  KETBVBG. 
■Uhi  Ur  BUchof  !■  PoatMcalkkide  Dti  Siepel  weicht  rei  jroen.  welebea  tan  rortu(«kMdM 
Jtkr«  «rwfilml  wv4«  (R.  STI.),  ib:  alto  bedie«te  tich  llan[«u-d  der  Sieebmtìcter  eia«*  dappeltca 
•i«g«la.  Ou  fUfte  «uUlt  Bwci  aeb«D  etaaoder  ttebrode  Wfirfeh  f  •  ^  .  CHVKBADI  .  BA.inmGI. 

Der  hier  vorkommende  Konrad  Ramung  ist  von  Konrad  von  Wien,  welcher 
1341  dem  Pfarrer  Udalrich  zu  St.  Martin  nachfolgte»  versehiedeD.  Er  haute 
laat  der  kleineD  Klostemeuburger  Chronik  dea  Rìrchenthurm  toh  Si-  Mar- 
tiD,  wvrde,  Daeh  dem  Zeugnisse  des  alien  Satxbuchs,  1360  Oberkellerer,  im 
Jtbre  1367  endlieh  iniB  Propste  von  Neuzetl  in  Ttrol  postulirt 

CCCLXXIX. 

Dai  8tìft  umd  der  Pfarrer  von  Komeubmrg,  Rmdolf  TVvdUett ,  òcsen^en. 

da—  die  Pfarrgewmnde  Lang-Emutrtdorf  dem  der  KemeeJbmr§er  Kirdke 

gekdrigen  GMdiemd  ohgMeei   hai. 

Dai  Rlottemeubiirg,  35.  Mai  13S6. 

Wir  Probtt  Ortolf  des  Goczhaua  Vnser  frawn  zu  Neobureb  Cblo- 
sterbalb  vnd  icb  Nicla,  der  Teckent,  Vod  der  Convent  daaeiba,  Icb  Aie» 
dolfDrusMecz,  Pkarrer  tu  Neuburch  Marchihalben  dea  Goibaoa  aaod 
Gilgen,  Wir  verieben  ayntrecbtigcbieicben  mit  einander,  daa  wir  — 


Digitized  by 


Google 


371 

ausgeweehselt  haben  mlt  ▼naenn  herrn  Ckumrad  dem  Gerheiilem 
tm  den  zeken  Pkarrer  %e  Enexeutarf  vnder  dem  Piuenperg  ynd  init 
den  Pharrleuten  daaelbs  deo  acht  Phant  Phemùng  geltea  Wienner 
Mania,  dea  er  Tna  alle  iar  Ton  aeìner  Chirehen  das  eegenanten 
Eneiestorf  ierleich  dienen  acholt  io  einer  Wirderlegang  dem  Torge- 
nanten  Goeihaos  Sand  Gilgen  m  Neoborch  Marcbtalben  Vmb  lewen 
Weìngarten»  md  der  ainer  Lait  xu  Nuidarf  an  dem  Siampmchel 
—  ain  eiwetiftail  aio  halbs  Jeaeb.  md  dienet  dem  erbern  berren, 
bern  Lentolden  dem  Poiendaifer  alle  iar  ain  Virtail  md  fier  Stanf 
Moat  tu  Perchrecbty  md  ain  Helblincb  la  foyt  reebt,  md  niebt  mer, 
md  der  ander  Weingart  gelegen  in  Enezestorf  in  dem  Hewweg 
md  baizet  die  Aiehen,  dea  ain  gancz  Jeueh  iat  —  Tnd  dienet  dem 
erbern  man«  Dietreiehen  dem  GHeii  ain  Emmer  Moat  za  Percbreebt 
md  zwelif  Wienner  pbenning  zo  foergeding  md  niebt  mer,  Alao 
besebaidenleìcb,  das  der  oftgenant  ber  Cbanrad  der  Gerbertel, 
Pbarrer  za  Enezestorf  vnder  dem  Paaenperg,  oder  wer  do  Pkarrer 
i$t,  alle  iar  dienen  eckol  Seehe  pkenmng  Wienner  Munse  an  eand 
Gilgeniag  tu  einer  ewigen  Gedechinuz  der  au8gewe9ellen  GeU^  vnd 
amek  zu  einer  reekten  Geharsam,  dai  dai  vorgenani  GoézhoMi  dacz 
Enczeiiarf  vnder  dem  Piuenperg  «te  Lehen  iein  ickol  vnd  i^  von 
meinen  eegenanten  Sand  Gilgen  Goczkaui  zu  Neuburek  Marekthal" 
ben.  Wir  baben  aacb  den  eegesehriben  Weacbel  mit  in  md  mit  der 
bescbaidenbait  aosgeweselt  also,  das  wir  mser  zewen  oft  genant 
Weingarten  fuerbaa  freyleich  md  Ledicbieicb  baben  acbullen  mserm 
Goezbaaa  —  dar  yber  geb  wir  Torgenant  Probst  Ortolf  in  dieaen 
Brief  yersigelt  mit  ynserm  anbangandem  Insigel  —  md  durch  pesser 
aicberbait  willen  gib  ich  yorgenanter  Rudolf  Drussecz  Pbarrer  za 
Neubarch  Marebtalben  in  diaen  prief ,  yersigelt  mit  meìnem  anban- 
ganden  Insigel.  Der  prìef  ist  geben  —  Dreozeben  bandert  iar,  dar- 
naeh  in  dem  Seebes  vnd  famfczisten  Jar  an  sand  Yrbans  Tag. 

Orlf .  Pcrf.  (B«p.  y«t.  b.  4.  fel.  ITO.) 
Di*  8i«f«l  àm  Pr«p«to  Ortolf  rtmi   àf  CmtmU  $imi  hékami.  Ou  ènm,  mkk  i»r  VmtAtiUt 
f  .  8  .  BTOOLPI .  PLEBAin  .  HVENBVBeCN  .    i«t  Jcmm  M  Datll.  Bm.  GmmI.  Tik  TTO.  •.  fO. 


Im  Jthre  ÌS23  wtr  Lang-Bmendorf  mit  Eiawilligmg  dea  StifU  ra  «ser 
•elbttttiodigeD  Pfarre  erboben  worden,  dereD  Inbaber  jibrlieb  der  frAberei 
Matteriifarre  la  Korneuburg  8  PfuDd  Pfenoige  eotriebteo  solite.  Am  19.  Mei 
1353  wurden  bereìfs  4  Pfuod  abgel5tt,  bier  die  Qbrìgeo;  docb  bebilt  eicb  der 
Pfìirrer  ta  Komeaburg  noch  die  kleine  jibrìiebe  Leistang  tod  seebt  PfeBoigeB 
ale  Zeieheo  der  frOberen  Abbingigkeìt  yor. 

24* 


Digitized  by 


Google 


372 


CCCLXXX. 


Her%og  Albreeht  IL  hutàHgt  den  QerichUkrief  Jan»en*9  vo»  Tiema  «mi 
JaMre  1364. 

Oftt  Wien,  18.  JaU  1356. 

Wir  Albreeht  voti  Gotes  Gnaden  Herczog  %e  Óiierreich^  te 
Steyr  tmd  ze  Eemden  Taeo  chant ,  als  dem  Gotshaus  ?on  Newn- 
barch  Tor  mserm  getrewn  Jan$en  von  Tyerna,  Munsmaisier  te 
Wienn^  do  er  an  dem  Rechtem  in  dem  Perchtaydinge  saz ,  ettleich 
weingarten  fUr  Perchrecht  vnd  voytrecht,  daz  ìd  dem  Tierden  Jar 
Tersezzen  waa,  le  reìs  gesagt  sind,  Daz  wir  wellen,  daz  ez  da  bey 
beleib,  ynd  sein  auch  dez  egenanten  Gotshaus  scberm  vber  die  Tor- 
genaDten  Weingarten  in  aller  weìs ,  als  dez  egenanten  Jansen  Yon 
Tyerna  prief  aait,  den  er  darurab  gegeben  hat,  mìt  vrchuad  diei 
prief,  geben  %e  Wienn  am  Meutag  vor  sand  Marien  Magdaien  tag 
Nacb  Christea  gepartt  Dreatzehen  hundert  Jar,  damach  in  dem 
Sechs  Tnd  fumfczigistem  Jar. 

CkartaUri«B  Arekin  Ut.  fot.  Itt.  k. 

Der  hier  tob  dem  Landetherrn  besUtigte  Bergttidungsspnich  gesebib  den 
20.  ÀagoBt  1354.  Vergi,  oben  Urkaade  362. 

CCCLXXXI. 

Da»  Kapitel  wiìligi   in  die  Dotimng  de»  8i.  Mickad-Aìiar»  m  der  SHfU' 

kirehe, 

Oat  21.  Juli  1356. 

In  nomine  Domini  .  Amen.  Nos  Orfoifìte,  Divina  miseradome 
Prepositu»,  Nycolau»  Decanus,  Totusque  Confentos  Monasterìi 
Sancte  Marie  in  Neunburga  —  Ad  perpetuam  rei  memoriam.  Gratum 
Deo  impenditur  obsequium,  curo  divini  cultus  promovetar  augmeo- 
tum  —  Sane  hac  consideracione  inductus  honorabilis  et  discretua  rir, 
Magister  Johannes ,  Plebanu»  Ecclesie  sancte  Margarete  in  HofUno 
—  Altare  Sancii  Michahelis  Archangeli  in  superiori  Basilica  pre- 
fati  monasterii  nostrum  situm,  cooperante  sibi  dilecto  nostro  in 
Christo  Concanonico  et  confratre  nostro  domino  PylgrimOp  tune  tem- 
poris  Celerario  suis  propri is  facultatibus  dotavit.  —  Dominus  Pylgri- 
mus  de  beneplacito  nostro  dedit  eidem  altari  yiginti  iibras  paratoram 
denariorum  predicte  monete  prò  duabus  libris  reddituum  •  aat  aliìs 


Digitized  by 


Google 


373 

bonis  eciam  indilate  coinparandis  et  tuttofi  mtegrum  amaium ,  $eu 
òubtmenta  èacerdoialia  et  duo8  libroSf  viddicet  Epittolarum  et 
missalem.  Nos  igitar  opus  taro  laudabile,  tamque  salubre  benigno 
prosequentes  affectu  assensu  renerandi  in  Cbristo  Patris  et  domini 
nostri,  domini  Gotftidi  Pataviensis  Episcopi  accedente  donacioni 
prediete  nostrum  adbibemus  consensum  et  bonam  Toluntatem  —  In 
quorum  omnium  et  singulorum  testimonium  nostri  Sigilla  presentibus 
sunt  appensa.  Daturo  anno  Domini  Millesimo  Tricentesimo  Quinqua- 
gesimo Sexto»  In  primis  Vesperis  Sancte  Marie  Magdalene. 

Oriff.  Ftrf .  (Pfi.  n.  •.  M.) 
Di«  Wkamta  8itff«l  OrtolTi  ni  i-  Kapitob. 

Der  Aitar  des  h.  Michael  bestand  schon  tu  den  Zeiten  dea  Propata  Gott- 
achalk  (1186—1192);  hier  wìrd  er,  mit  Einwìlligung  dea  Propata  Ortolf,  von 
dem  Oberkellerer  Pilgrim  and  dem  Pfarrer  vod  H5fleÌD,  JohaDn  aua  der  Familie 
Hotatock  (wie  daa  gleichxeitige  TodteDbuch  bemerkt  :  S.  Joann.  Evaog.  Johan- 
nea  Huetatokch,  plebanaa  ìd  Hoflein,  dedìt  IL  tal.  reddit),  nea  dotirt. 

cccLxxxn. 

Vergleieh  »wi$ehen  dem  Stifte  %u  Klottemeuburg  und  den  Sehotten  %u 
Wien  Uher  einen  Weingarten  vor  dem  Kàmtnerthore, 

Dai  Wien,  27.  September  1356. 

Wir  Clemens  von  Góts  gnaden  Àbt  dez  Goishaws  vnser  Vrown 
vnd  der  Sehotten  %e  Wienne  vnd  der  ConTcnt  geroaìn  dez  selben 
Gotshaus,  vnd  alle  vnser  NacbchSmen  vergehen  offenlich  an  disen 
brief  —  Daz  ein  Chrieg  gewesen  ist  zwiscben  dem  Erwirdigen  Gaist- 
leichen  Herren  Probst  Ortolffen  von  Volcheinsdorf  dez  Gotshaws  ze 
Neimhureh  vnd  dem  Convent  gemain  da  selbs  an  ainem  tail,  vnd 
zwischen  yns  an  dem  andern  tail  vmb  die  aygensehaft  baidew  stifften 
vnd  stSren  der  Siben  achtaìl  weingarten  gelegen  an  dem  Purch' 
fride  vor  Cheemer  Tor  ze  Wienne  aufder  Tunkgrùb,  Daz  wir  den 
Chrieg  vmb  dieselbon  aygenschaft  stiften  vnd  stòren  durch  fueg  vnd 
besehaidenhaìt  willen  laizen  haben  also  beschaidenleicb,  daz  der 
Vorgenant  Probst  Ortolf  von  Volchenstorf  dez  Gotshaus  vnser  Vrown 
ze  Ne^nburch,  vnd  daz  selb  sein  Gotshaus  sttln  f&rbaz  ewichleichen 
die  egenanten  Siben  achtail  Weingarten  mit  rechter  aygenschaft 
stiften  vnd  stSren,  alz  Aigens  stiftens  vnd  stSrens  Recht  ist,  vnd  des 
Lands  Recht  ze  Osterreich ,  donne  alz  vii ,  daz  Si  vns  vnd  vnserm 
Gotshaus  von  denselben  Siben  achtail  Weingarten  furbas  ewichleichen 


Digitized  by 


Google 


374 

alle  lar  reieben  md  dienen  8uln  Sechs  Wienoer  phennìng  an  sant 
Mrigea  tag  Tod  Qicht  mer.  Vnd  daz  disew  Sache  furbaz  also  staet 
md  Tncierbroehen  beleib.  Dar  Tmb  so  geben  wir  Abt  Clemens  und 
der  Conrent  gemaìn  dei  Gotshaus  mser  Vrovo  rnd  der  Schotten  ze 
Wienne  den  obgenaoten  Probst  Ortolfen  von  Yolkcbenstorf  rnd  dem 
CooTent  gemain  dez  Gotsbaas  vnser  Vrowri  ze  Newnburch  disen  brìef 
lA  einer  Ewigen  yestnonge  versigiltn  mit  vnsem  baiden  anhangun- 
den  Itmgeìn.  Der  geben  iat  te  Wienne  —  Drewczehen  Hundert  Jar, 
daroach  in  dem  Seeha  vnd  fumfzigisten  iar  des  Erìchtag8  vor  sant 
Micbels  tag. 

Orig.  Per;.  (Bep.  V«t.  Nr.  SS.  fel.  144.) 
Zv«i  8itf«t    D«r  Akt  CImmm  «itf elt  in  rotbem  Waclite  aarf  enekeial  BtehMd  ìm  PontìfiMl- 

kUM«,  wi«  MaviliM  na  Jakr*  IISS  (N.  300.)-  P«riin>.  :   CLEHENT  .  DI .  GRA SCOTOBT 

.  Dtt  CoBTcaUiicftl  iat  rathritM  b«i  Hober  Tib.  XXri.  H.  S. 

Propst  Ortolf  ertebeiot  in  dieser  Urkuode  zum  ersten  Male  and  autnifams- 
weite  mit  seinem  Pamilieniuinien  bezeichnet 

ZwiteheD  Abt  Clemeiit  toh  den  Schotten  und  dem  ala  Clemens  I.  bei  Hor- 
mayr  angef&hrten  Abte  eneheiDt  Urkunde  413  ein  Aht  Donald,  so  da&s  die 
Sebotten  iwei  Àbte  mit  den  Ntmen  Clemens  und  Donald  haben. 

Die  Urkande  leigt  ant  Weingilrten  in  der  Nube  des  jetzigen  K&rntoerthort. 

CCCLXXXIU. 

Zaekaritf  der  Haderer  verkmift  ein  BergredU  *•  KU§Ìememhmrg  «»  Jmm» 
den  FreUinger, 

Dat.  SO.  Norember  1356. 

Ich  Zaychreia  der  Hadrer  Tnd  ieb  Àjm  8ein  hauiwow  Tenebra 
—  daz  wir  —  yercbanft  haben  Tnsers  recbten  ebaof  aygena  Seeb- 
czìch  Emmer  weina  geltes  Percbrecbtea,  md  ain  baib  pbmt  wienner 
phenninggeltes,  daz  dar  za  gebiret,  md  daz  allea  gelegen  iat  aiif 
zwainczìch  Jeuch  Weingarten  ze  Newnburcb  Cbloaterbalben  »  dea 
ersten  in  der  Weydnieh  in  dem  Wechineher  vnd  in  der  Zyegeìgréb 
Vier  Jeiicb ,  vnd  an  dem  Weinkau»  Dritthalb  Jeucb ,  md  an  der 
Eren  vierdhalb  Jeucb  ynd  zway  acbtail,  md  tu  dem  Heniletnsgro' 
ben  yierdhalb  Jeuch ,  md  an  dem  geiweni  ynd  an  dem  SaieUteyg 
drey  Jeuch  ynd  drey  achtail.  ynd  an  dem  kymel  ynd  an  dem  oòem 
Aychweg  Dritthalb  Jeuch  md  drey  achtail  —  Vrob  hundert  phunt 
vnd  ymb  zeben  phunt  alz  wienner  pbenning,  ynd  ymb  vier  gtUdein 
phenning  mir  Annen  ze  Leychavf —  dem  Erbem  mann  Jan»en  dem 
Freisinger  ynd  seiner  Hausvrown,  ver  Vriula  ynd  awer  den  prief 


Digitized  by 


Google 


375 

inne  ha!  —  —  Danmib  so  gebeo  wir  in  dlien  prief  —  mt- 
tigeHm  lek  egemmier  Zaehreis  der  Hadrer  vnd  iek  Vireidk 
der  Enacetiarfer  mU  vmem  bmgeln,  dee  iti  aueh  geeteug  noi 
•einem  bmgel  der  erber  ftuam,  J^seni  an  dem  Anger,  de$  aUen 
Sbdler  «im,  purger  ze  Neftnbwrck  CUoeterkatbem  —  Diser  prief 
Ut  gogeben  —  dreTiehen  h?ndert  Jar,  dirnaeb  in  dem  Sedia  Tnd 
fomfe^gisteiiì  Jar  an  aant  Andrea  tag,  dea  heyUgen  iwelf  poten. 

Chartabrtaa  knkM  OL  M.  M.  h. 

Cr.  die  UrkoBde  326. 

CCCLXXXIV. 

FtUr  vn  €Uem  vertMUH  omf  teme  AmpHUke  tmf  den  ódem  KéOer  iim 

Grmtkefe  mi  KUeUmeuhmrg, 

Dai  S.  Aprii  Ì3tf7. 

leh  Peter  von  Alam  Tnd  niein  Erben  wir  Terìeben  —  das 
wir  —  durch  fuge  Tnd  dnrìch  pett  mit  rechter  fSrsicht  Tna  geanz- 
xent  allez  dea  recbten,  Tnd  aller  der  Anapraeb,  die  wir  Tnd  alle 
Toaer  erben  gebabt  haben  an  dem  oeden  Chaeler  ze  Newnburch 
CUosterhalben  gelegen  in  dem  Grashoff  %e  nachst  der  erbem  Vro- 
wen  Tarn  van  Laeenhaim  Ton  dem  genaden  dea  Cdien  Hochgeporn 
FOraten,  Chumkek  Fridreichn  aaeligen,  dem  Gott  genade  mit 
Vrcbande  aeina  brìefa ,  den  wir  Ton  aein  gnaden  dor  Tber  gebabt 
baben,  den  baben  wir  geben  mit  muetwillen  dem  Erbem  herren» 
Probet  Ortoìfen  dem  Volkeinetarfer  le  Neunbiircb  Cblosterhalben 
Tod  dem  ConTent  gemain  —  Vnd  baben  aucb  in  dar  Tber  se  einer 
peazem  Sieberbait  in  geben  den  brìef  mit  faerzicht,  den  wir  Ton  den 
gnadeo  des  edien  bochgepom  FQrstcn  Cbunikch  Fridreicha  saeiigen 
wegen  gebabt  baben  Tber  den  Torgenanten  Cbaeler  —  Dur&ber  — 
ao  gib  ieh  —  dìaen  brìef  vereigiUen  nUt  meinem  aigen  insigil  dee 
eind  aueh  gezeug  mii  iren  insigiln  Cholman  der  Plesberger  vnd 
Engetkart  der  Liebentzer,  ze  den  zeiien  Hofinaister  dee  Gotehaus 
ze  Neunburck  —  Der  brìef  iat  geben  —  dreuzehenhundert  Jar,  dar- 
nacb  in  dem  Syben  Tnd  fumfzigiaten  Jar  des  mantagea  nacb  dem  Pal- 
mentag  in  der  Vaaten. 

Oriff.  Prrr.  (Prof.  II.  Nr.   116.)  wA  Clurtal.   Arthivi  111.  fol.  1S6.  a. 

Orti  HMit  Siffftl.  Dm  trttc,  ait  4«r  Uatehrìfl  :  f  .  8  .  PETBI .  DB  .  ALABH.,  •■thilt  bw«ì 
aA«m  \m  a«hiM« ,  àwà  b»«ÌMi  f  .  S  .  COLMAMI .  FLBZPBafiiail..  elsM  OthMitMpf.  Dm  dritte 
M  vM  Mtf  1ÌS4  (R.  SM.)  kaiMMl. 

Die  hier  aiigesogeiie  SchenkungturiLuiide  K.  Priedrìch*»  datili  Tom  i.  Mai 
1329,  wd  itt  abgedniekt  bei  Fitcher,  1.  e.  3K9. 


Digitized  by 


Google 


376 

CCCLXXXV. 

Rever9  DMdk*9  V0n  Bm9f  iAer  dem  ìVmppM^f  w  Barmtanai^rf, 
Dai  VL  Mai  1U7. 

Ich  Vlreich  van  Ruti,  ze  den  zeiten  Wein  Chelner  de$  Gcìm^ 
hauB  vnser  vrown  ze  Newnbureh,  vnd  Ich  Agnes  sein  hausvrow  wir 
Terìehen  —  vmb  den  hof,  gelegen  ze  hadmarsdarf  vnd  haizzet  der 
Wappelhof,  YDd  was  dar  zi  gehirt  —  Den  ms  vnser  Gnaediger 
herre  »  Brobst  Oriolf  ? nd  die  Samnung  gemain  dea  GoUhaus  voser 
Trown  ze  Newnburch  zu  ?nser  paider  leben  ze  leipgeding  lazzen 
habent,  verpint  wir  yub  Yoverschaideoleich  mit  vnsern  trewen  ui 
aydes  stat  —  hinez  den  egenanten  ynsern  herren ,  Brobst  Ortolfen 
ynd  der  Samnung  gemeìn,  wenne  daz  ist,  daz  wir  Vlreich  Yon  Rust 
Tnd  mein  hausvrow  Agnes  payde?  mit  dem  leben  abgen»  ze  welcher 
zeit  daz  im  iar  ist ,  so  ist  den  egenanten  herren  ynd  dem  Gotshaas 
der  hof  von  vns  wider  ledich,  Also  ob  daz  waer,  daz  wùr  var  dem 
am  shtrben  »  So  màgen  vnser  naechst  vreunt  dy  peed  nuez  winter- 
sai  vnd  SvmersaJt  vessen  in  alien  den  rechten,  als  wir  selòt  ob  ufùr 
lebten,  vnd  schullen  denne  die  wintersai  wider  an  saen^  und  schui-- 
len  denne  in  dem  hof  lazzen  viech  vnd  geiraid^  daz  wol  ezwain^ 
czig  phunt  wienner  phenning  wert  seg,  oder  da  fùr  czwaincT^ 
phunt  phenning,  wer  aber  daz  mich  Vlreichen  mein  hausvrom 
Agnes  vber  lebt,  vnd  einen  andem  Chon  wiert  neme^  So  schol  dem, 
Gotshaus  der  hof  aber  ledig  sein  in  alien  den  rechien,  vnd  var 
geschriben  stei  —  Des  geben  wir  in  disen  prief  —  versigeUen  tmii 
mein  Vlreichs  Insigel  von  Ruslp  vnd  mit  meines  prueder  Insi^ 
gel  Nyclas  von  Rust,  Des  ist  auch  gezeug  mit  seinem  Insigel 
mein  swager  Jans  der  Vreysinger  —  Der  prief  ist  gegeben  — 
Dreuczenhundert  Jar»  darnach  in  dem  Syben  ynd  fumfczigisten  iar 
an  sand  Vrbans  tag. 

CkartaltfiiB  Arthin  m.  fot.  ISS.  k. 

CCCLXXXVI. 

H&rlel,  des  Gleich's  Eidam  von  Kaklenherg,  verkaufi  dem  Stifte  OsU^ 

dieiute  %u  Kaklenberg. 

Dai  28.  Mai  1357. 

Ich  llàrlel  des  Glaichs  aidem  ze  Chalnperge  vnd  Ich  Margret^ 
scia  huìisvraw  vnd  vnser  Erben  wir  vergehen  —  Daz  wir  ynd  durch 
ehafter   nott   willen  von  geltes  wegen   verchauft  haben  ain  phunt 


Digitized  by 


Google 


377 

wìenner  phennìnge  geltes  Parchrechtes  aof  Tosenn  haus  ynd  was  mit 
recht  darzA  gehSret  gelegen  ze  Chainperge  ze  nSchst  dem  Róten 
Petrein,  do  man  yon  dìent  in  da»  Chelnampi  ze  grantrecht  acht 
wienner  phenning,  ynd  zy  der  Pliarr  hincz  Sand  Johanns  zehen 
wìenner  phenning,  ynd  nicht  mer.  Vnd  auf  einero  halben  Jeuch  wein- 
garten  oben  aufdem  Piberstain  ze  nachst  dem  weìngart,  haìzzt  der 
fumfckiricher,  do  man  Ton  dìent  aìn  emmer  wein  ze  Perchrecht,  ynd 
aìn  pbenning  ze  Yoytrecht,  md  Sechs  phemtmg  %u  emem  wege, 
ynd  nìcht  mer  —  fmb  zehen  phunt  wìenner  phenning  —  Dem  Erbern 
herren»  hern  PUgrem  dem  Wùrfel  zu  den  zeiten  Charherre  vnd 
(HnitUr  Chelner  dei  Gatshaué  ze  Netimburch,  Vnd  der  ez  auck 
geékauft  hai  demselben  Goiihauè,  Vnd  ist  der  Sechs  phnnt  geltes 
aìna  di  do  ber  ebomen  sind  yon  der  aUen  Greimme  an  dem  aUen 
fleUckmarchte  ze  Wiennet  der  got  genad,  ynd  ist  ir  zway  gelegen 
anf  einem  balben  Jeucb  Weingarten  ze  Chlayctinge^  den  ir  aidem 
hat  gehabt  her  Pawl^  ynd  dì  ab  gelozt  sind.  Wir  suln  aucb  —  dai 
aelb  pbant  geltes  ìerieicb  dienen  in  daz  Cbelnampt  auf  dì  obem 
Chamer  an  sand  Merteìns  tag  mit  alien  den  nuczen  ynd  rechten,  als 
OHiD  ander  Purcbrecht  dìent  in  Osterreìcb  •  Vnd  Swan  aucb  daz  yer- 
sezzen  wìrt,  daz  scbol  darnach  gepezzert  werden  mit  der  zwispilde, 
als  ander  yersezzen  dienst  recbt  ist.  —  Wìr  baben  aacb  recbt  ynd 
yrey  wal  —  Swann  wìr  mugen  oder  wellen  im  iar,  daz  obgenante 
Pbunt  geltes  ab  ze  ebaaffen  mit  zehen  phynte  wìenner  phenning  anf 
eìn  ander  eribe,  daz  wol  czwainczig  phunt  wìenner  phenning  wert 
sey»  ez  sey  Purcbrecht  oder  Perchrecht,  ynd  aucb  im  Pyrchfrid 
gelegen  sey  mit  der  herreu  willen  vnd  rat  ynd  an  ir  mue  ynd  schade  — 
Vnd  wann  mr  nicht  aygen  hmgel  haben,  nach  auch  der  vorgcnant 
herre,  her  Pilgreim  gegen  im  selben  nicht  bestaten  noch  versigeln 
mag.  So  hab  ich  vorgenanter  Hertel  gepeten  vnsern  Pharrer  ze 
Chainperge^  hern  Àndren,  Daz  er  diser  sache  geczeug  sei  an 
vnser  alter  stai  mit  seinem  Insigel,  Vnd  dar  zu  haben  wir  gepeten 
den  erbern  man  Micheln  an  dem  Neitjsidel,  daz  er  diser  sache 
auch  geczeug  sey  mit  seinem  Insigel.  Der  brief  ist  geben  —  Dreu- 
zehen  hundert  iar  ynd  in  dem  Siben  ynd  fumfczigistem  Jar  ze  Phyngsten. 

Cbartalarìm  Archivi  III.  f«l.  SS.  a. 

N«ch  langer  Unterbrechung  erscheint  endiich  wieder  eìn  Pfarrer  zu  Kah- 
leDb«rg,  Namens  Andreas,  und  zwar,  da  die  Bezeichnang  ^Chorherre"  ehlt, 
•at  den  Weltprìeaterstaode. 


Digitized  by 


Google 


378 


CCCLXXXVn. 

Ott0  90n  WMutdorf  verkauft  dem  Ber%oge  Alhrecht  IL  GiUten  %u  Oher- 
tmd  DfUer-Sievering  fUr  die  Kirche  dattlM. 

Dit.  WieD,  20.  Juni  1357. 

leh  OH  ffon  Volkestorf  vergich  —  das  ich  —  yerchauft  hab 
meinea  rechten  Aìgens  an  zwelf  phennìng  Achtzehen  schìlling  Pbening 
gelto  gelegen  aaf  bestifFten  guet  behaust  holden  zu  baiden  Sàf ering 
aaf  beatiillen  Gaet  behawster  holden  vnd  ainen  dreyling  weios  rad 
ain  balbs  Vtertl  Weios  geita  Purchrechts  gelegen  auf  Weingarten  da- 
selbs  Tinb  sflfering»  dìeselben  Cult,  alle  Pheninggult  rnd  Weingult  han 
leb  Recbt  md  redi ei eh  verchauflt  —  vmb  Lxxxxii  t.  dn.  Wieaner 
Phening  —  Meinen  gcnedigen  Hern ,  den  Edien  Hochgebornen  FQr- 
«ten  Herizog  Albrechten  zu  Óstcrreich  »  zu  Steyr  vnd  Eamnten, 
der  diendbem  gtdi  gekauffl  hai  zu  dem  Gotshause  zu  Sùfering  da- 
bey  Evngeìieh  xu  beleihen  —  Da  rumbe  n  so  gib  i  In  disen  brieff  — 
Verngli  mk  meinen  himigU  tmd  mit  meines  Vettem  brobst  Ortolf 
9U  Neuburgt  vnd  mii  meinea  ohaims  Inmigl  hern  Hannsen  van 
Zelkingen  —  Der  brief  ist  geben  zu  Wienn  xiii  jar,  darnach  In 
dem  LVU*^  Jare  des  nagsten  Errchtag  vor  sannd  Johannstag  zu 
Sunibenden.  -     . 

Abtchriftaus  dem  Anfangt*  des  XVI.  Jahrhunderts  mU  der  Aufschrìff  von 
Aosmd:  Copy  eìns  brìeffs  vber  ettlìch  gelt  vnd  Wetn  su  der  Kirehen  gestìft 
Die  Zechlewdt  tolln  antzaii^en,  aus  wus  gerechtìkitit  diser  brieff  in  Irn  handeo 
komen  tey.  (Rep.  Yet  N.  i:;.  foK  207.) 

Die  Urkunde  leigt  uns  Herzog  Albrecht  II.  als  Wohlthiter  der  Kirche  zu 
SieTerìng,  daa  tcboo  in  das  obero  und  untere  geschieden  ist.  dann  zwei  bisher 
aobekannte  Verwaodte  von  Propsl  Or  tot  f. 

In  den  atifllichen  Urkunden  erseheinen  in  spaterer  Zeit  ala  Pfarrer  zu 
Sievering:  1431  Caspar  Gerhart,  1445  Bernhard  Pauer,  1498  Johann  Kaiten- 
marktor,  Canon,  et  Offio   '  Im  Jahre  1500  wurde  die  Pfarre  durch  Pupst 

Alexander  VI.  dem  Stifle  incorporirt  and  im  folgenden  Jahre  durdi  Wolfganf 
Harkenharomer ,  apoat.  Notar  und  Kleriker  der  Paaaauer  Diteeae,  dem  Stifle 
eingeantwortet  Dessenungeachtet  woHte  der  Pfarrer  Briceioa  Eberawer  nieht 
weichen,  ao  dasa  die  ganze  Angelegenheit  dureh  Georg  Schaffmannsberger, 
Propat  zu  Vilahofen,  ala  Subdelegai  dea  Auditor  Causamm,  Antonìat  Corseli, 
neuerdioga,  und  zwar  zu  Gunaten  dea  Stifts,  entsehieden  werden 
Dai  Rom,  24.  Octob.  1502. 


Digitized  by 


Google 


379 


CCCLXXXVffl. 


SdMkpnuà  Her%»$  àlbreekfM  IL  %wÌÈehen  dem  SHfte  mnd  ien  BrSiem 
Htmriék  und  Ubriek  wm  AtMoArutlu 

Dat  Witti,  SO.  Jviii  1357. 

WIr  Àlbreehi  vim  Goti  Gnaden  Herezog  %e  Otierreieh,  ze 
Steyr,  vnd  ze  Eemden  Tuen  ehunt  Tmb  die  Chrieg  md  St5sse,  die 
der  erber  Tod  geistleich ,  vnser  Chapplan  Ortolf  Broòii  ze  Neum^ 
burek  an  ain  tail,  md  ynser  getrewn  Hamreick  vnd  Vlreieh  van 
Àezenprukk  an  dem  andern  tail  mit  einander  gehabt  habent  Ton  einer 
waid  ynd  ains  Vieebtreiben  wegen,  dax  dìselben  Ton  Aeienprakk 
getriben  babent  Yon  Àezenprukk  Tod  inmi  Weinezòrl  durich  Pirpam" 
mer  Veld  auf  die  Waid  md  wismad,  daz  ze  Pirpaym  gehort»  Daz  sì 
mit  der  selben  Chrieg  md  atSzze  geoczieicb  hinder  fns  gegangen 
8int  baidenthalben  stete  ze  baben  fnd  ze  Tolf&ren ,  Swaz  wir  zwi- 
sehen  in  dar  Tmb  sprecben,  Spreeben  wir,  daz  zwiscben  in  md 
alien  den  iren  alle  Veintschafl  ab  sey  angeverde,  md  daz  auch 
absep  alle  weg  md  allez  Vieebtreiben  also,  daz  weder  die  rorge- 
nanten  Yon  Àezenprukk  noeb  die  iren  Ton  dem  heutigen  tag,  ala  der 
prìef  geben  iat,  chain  Viecb  treiben  suUen  yon  Àezenprukk  md  yon 
Weinczirl  durcb  Pirpaumer  Veld  auf  die  Waid  ynd  Wismad ,  daz  ze 
Pirpaym  gebórt,  noeb  darauf  balten  sollen  in  cbainen  weg»  denn  den 
mdem  weg,  der  da  gei  auf  daz  Mo»  in  daz  Haid  wwmad  Mit  der 
beschalden,  Itt  da»  daz  Veld,  da  derseìb  Weg  durch  gei,  gesei  tei. 
So  suUn  n  den  seIJben  weg  nichi  varen  nach  iren  Hew,  Denn,  da 
die  Weinczùrler  vnd  ander  ir  vmòsezzen  ir  Hew  auxfvreni,  lei 
aber,  da»  daz  eeìb  Veld  nichi  geeei  iti.  So  mugen  ei  wol  den  vor- 
genanien  Weg  nach  iren  Hew  gevaren,  vnd  nichi  andere  wa.  So 
soli  dann  der  yorgeuant  Brobat  yen  Newnburch  den  egenanten  Hain- 
reich  ynd  Vlreicb  yen  Àezenprukk  darumb  geben  fumf  ynd  zwain- 
czig  pbunt  aHer  Wienner  Pbenning,  Der  er  Si  richten  ynd  weren  sol 
auf  sant  Jacobstag,  der  nu  schirist  chumt,  an  furzog,  mit  yrcbund 
diezs  priefs  geben  ze  Wienn  am  Erìtage  yor  Sunnwenden  — 
Dreutzeben  Hundert  lar ,  darnacb  in  dem  Siben  ynd  fumfczigisten 
Jar. 

Cbtrtalarìia  ArtkM  HI.  f«l.  118.  t. 


Digitized  by 


Google 


380 


CCCLXXXIX. 

OeriekMrief  WuetiVt  auf  dem  Anger,  Amtwutntu  Rudolf  9  von  Ueektm- 
Bieint  4her  einen  Weingarten  su  Kl0tiermemhmr§. 

D«t  U.  Jani  1S57. 

leh  Wffieni  avf  dem  Anger,  ze  den  zeiten  Ambtmann  dea 
edlen  herren  kem  Rudolf  otten  von  liechtemtain  vergi  eh  —  das 
ftier  mich  ehom  der  Erber  faerre,  ber  Pilgreim  der  Wurfel,  ze  den 
zeiten  Charherre  vnd  Obrhter  Chelner  des  Gotzhaws  vnd  chiagt 
mìt  Yorsprechen  hincz  einem  virtail  weingarten,  gelegen  ìq  dem 
Eysengraben  Tiid  haisset  der  Ger  znachst  hern  Petrein  dem  Speù- 
nuiieter,  do  man  dint  drìthalb  rirtail  wein  ze  perkrecht,  rnd  ein 
helblìng^  ze  Yoìtrecht»  Tod  hat  drew  etaidinge,  —  vnd  ist  aucb  der- 
selb  weingarten  geweaen  Niclaz  de»  kerczenmacher  dem  got  genad, 
seiner  rechten  getter  weiirgart,  vnd  klagt  als  verre  hincz  demselben 
weingarten  das  der  Torgenant  Nicloz  se  in  rechter  geschoil  vnd  getter 
wer  wol  TiTib  zwaì  ynd  dreissìgk  pbunt  wienner  pbenning,  die  er  im 
gelihen  hiet  durich  trew  vnd  durieb  gutt  in  erboffter  not  pey  sein 
lebentagen  zeiten  fnd  bìet  in  aucb  damit  geledigt  vnd  gelost  von 
Juden  Tnd  yon  Kristen,  vnd  pat  fragen,  was  recbt  war.  Do  wart 
ertailt  mit  vrage  vnd  mit  recht,  man  sebolt  Juden  vnd  kristen  dar 
Tmb  fur  wot  tun,  rnd  chom  gmant  nechetiter  vnd  pezzer  getter 
oder  eribe,  der  mit  dem  egenanten  hern  Pilgreim  icbt  taidìnge  vnd 
richten  wolt,  Tmb  sein  vorgenants  gelt,  sogescbech,  was  pilleich 
md  recht  wer,  vnd  do  kom  nymant  zu  dem  selben  herren,  weder 
getter  noch  eribe,  das  man  mìt  Im  vmb  sein  gelt  nicht  taidingen 
suchen  wottt  nacb  Rechten .  vnd  pat  der  erbar  herre  darnach  fragen, 
was  ni  recht  wer.  Do  wart  Im  ertaìit  mit  frage  vnd  mit  Recht,  Seint 
man  fuerwot  darumb  hiet  getan  Juden  vnd  kristen  vnd  erben,  vnd 
das  nv  nymant  nicht  komen  -r  '*  -t?  dem  egenanten  hf^rrr,  Pi^irT-rim, 
das  man  mit  Im  taidingt  vnd  gericht  hiet  ymb  sein  gelt,  Er  scholt 
mir  moine  Recht  doramb  geben ,  vnd  das  hat  er  getan  •  ynd  scholt 
ich  in,  vnd  wem  er  densetben  weingarten  schaffet  vnd  geit  mit 
disem  brieff  gewattich  roachen  md  an  die  gwer  saczen  —  za  sampt 
seinen  getost  iuden  briefen,  die  er  daruber  hat,  ynd  geben  Im  daru- 
ber  disen  brieff  versigilten  ich  vorgenanier  wisent  mit  meinem  Imi- 
gel,  vnd  des  ist  auch  gezeug  der  erber  mann  mit  Meinem  Insigel^ 


Digitized  by 


Google 


381 

Jamu  der  freysinger  —  Der  brìeff  Ist  geben  —  drewczeheQ  handert 
iar  rnd  In  dem  Sìben  md  fomfcsigisten  Jar  te  Synebenten. 

Ckartabriw  Arthiri  ▼.  II»!.  IT.  h. 


1387.  m  TBser  rrowea  Ug,  d«  ti  geponi  ward  (8.  Sept)  gìbt  Margaretli, 
HeÌDrìcVs  dea  PehemWìtwe  TonObenreidoieb,  mitdet  BergberrnHaod,  Heinrich*» 
dea  Wilrffel,  Oberkellerert  desStiftet,  eia  Drittel  Weingarten  in  dem  Rothgnben 
ibrem  Oheim  Wenihart,  dem  Amtmann  toq  Oberweidoich,  unter  dem  Intigel  des 
Bergberren ,  Jorgs  bei  dem  Thor  uod  Niclas  dee  Toxeo.  Orìg.  Perg.  Alte  Ktm- 
merbrìefe. 


cccxc. 

HèimHeh  tmd  PrieérM  vw  AifMihmek  verkamfem  éem  StìfU  GiOiem  w 

Weknierl 

Dai.  Wien,  21.  NoTember  1387. 

Icb  Hamreich  van  Alzenprukke  rnd  Ich  Margret,  $ein  Hau»- 
vraw*  ynd  Icb  Vlreich  van  Atzenprukke  Yod  Ich  Ehpet  sein  haus- 
vroA  Wir  Tergehen  —  daz  wir  —  yerchauft  haben  vnsers  recbten 
aygeos  vnserM  haìbs  dorfgerichie  %e  Weinczùrl  gelegen  bey  Àzeìi- 
pmkke  ynd  ynser  Manscbaft  Verlebents  gfits  zwai  ganzew  lehen, 
gelegen  daselbens  ze  Weinz&rl,  di  Jans  der  Sicherpekck  Yon  yns  ze 
lehen  gehabt  bat,  ynd  ein  hofstat  da  selbens ,  die  Fridreich  Yon  yns  ze 
lehen  gehabt  bat.  Daz  yorgenant  gut  —  haben  wir  recht  ynd  redleìcb 
yerchauft  —  ymb  acbt  ynd  dreizzich  phant  Wienner  phenning  —  den 
erbern  gaistleichen  herren  Probat  Ortolfen  des  Chlosters  ynser 
Vrown  ze  Newnburch  Chlosterbalben,  ynd  dem  Conyent  gemain 
daselbens  —  Daruber  so  geben  wir  —  disen  brief  versigilten  mU 
tnuem  Insigiln  vnd  mU  vmer  Vettem  huigilu,  hem  Fridreichs 
vnd  Erckhenbert  von  Àxenbrukke.  Der  brief  ist  geben  ze  Wientie — 
drewzebenhundert  iar,  darnach  in  dem  Syben  ynd  fumfzgisten  Jar, 
des  nichsten  Eritags  yor  sand  Kathreyn  tag. 

OHf .  P«rff.  (Prol.  HI.  M.  I9i.)  wmà  Ckarl.  Arekivi  HI.  M,  49.  k. 
rMT  mi*  8i*ff«I ,  HEnUIICI ..  VLRICI.,  FIIDEaiCl.  •ma  CBCHEMOERI .  DE  .  AIENPRVK. 
Di*  EaMm«sia4  MfOMitliclieB  JtMa  ikaliali,  welcke  Alkrc«kl  tm  AUMknek  k«i  DirlUat  Eie«rpl. 
e«Md.  Tak.  XI.  m.  iZi  fftkrMckt. 

Weiaaierl  Hegt  nordwirta  der  Wien  -  Liner  Poatstraaae  weatlieh  tob 
Sieghartakireken  iwisehen  Miohelodorf  and  Eberadorf. 


Digitized  by 


Google 


382 

CCCXCI. 

BeiMriek  umi  IMoI  vn  Abtmbruek  werktmfèm  éem  atifte  weUtre  €HaUm 
SM  Webmieri. 

Dat  WieB,  6.  D«e«iiib«r  ISH. 

leh  Hamreieh  van  Àxenpnàk  ynd  leh  Margrei  $em  Hmu^ 
vraét  Tnd  lehFZr^h  vcn  Actemprukk,  édéi  prude é-  unì  idk  LUpet 
$ein  kautvraw  wir  yergehen  —  f>az  wir  —  Tercbaufl  ma  gegeben 
haben  Tnsers  rechten  •jgens  ynsern  Tail  daz  halbe  werdel  gelegen 
ze  weinzM  aìif  der  per$mchk —  vrnb  zwelif  phunt  wieDner  pben- 
ning  —  Den  erbern  Geistleicben  berren  Probst  Ortolfen  des  Chlo- 
sten  YDser  WTO^m  ze  NewBburcb  Chlosterbalben  vnd  dem  Convent 
gemain  des  selben  Chiosters  ynd  irn  nacbcbomen.  —  Dar  zu  so  baben 
wir  in  aacb  ze  einem  rechten  widerwecbsel  gegeben  aucb  vnsers 
reebten  aygeos  drew  pbunt  Tnd  zwaÌDzicb  pbenning  wienaer  munzze 
geltes  gelegen  ze  Weinezflrl  auf  bestiftem  gut  beba water  boiden  md 
auf  fberlend  —  rnd  die  zn  den  zeìten  die  holden  da  ron  dieiient  alle 
lar  an  sand  Micbels  tag  die  ber  nach  geschriben  stenf.  Des  ersten 
Vlreich  vnder  dem  perg  Syben  sebilling  an  zwelif  phenning.  Meri 
Halòpach  syben  sebilling  an  zwelif  pbenning,  Chùnrat  der  VUcher 
furof  sebilling  an  zwelif  pbenning,  die  Rudlinne  acht  pbenning  Ton 
einer  bofstat*  Vlreich  des  Pair»  aidem  fvmf  pbenning  von  einer  hof- 
stat,  dev  schdsteritme  dreizeben  pbenning  von  einem  akcher,  Chénrat 
der  Zechmaieter  aindlef  pbenning  von  einer  pewnt,  vnd  rier  Leben 
iegleicbs  newn  pbenning  ze  Phingsten.  —  Da  engegen  so  babent  rns 
die  Torgenanten  erbern  geistleicben  berren  —  aucb  ze  ainem  rech- 
ten widerwecbsel  gegeben  irs  rechten  a y gens ,  Im  hof  gelegen  ze 
Persinkchy  da  za  den  zeiten  aafsiczent  Chunrat  der  Plankch  vnd 
Thomas  uMibe,  vnd  Ein  Leben  mit  Grunt  mit  alle  gelegen  ze  Taw- 
tendorf —  Daruber  so  geben  wir  in  disen  brief —  verdgeUen  ntU 
vnsem  Insigiln,  vnd  mii  vmers  vetiern  Inaigil  Erchengers  von 
Azenprukk,  vnd  mii  Jansen  Intigil  des  Schenkchen  von  Doòra.  — 
Der  brief  ist  geben  ze  Wienne  —  Drewzehen  bundert  Jar,  damaefa 
in  dem  Syben  md  fSmfczigisten  iar  an  sand  Nicblas  tage. 

Orif .  P«rf .  (Pr«t.  IO.  Nr.  196.)  mwà  Chartal.  Ankiri  HI.  M.  M.  a. 

Die  drei  crtlra  Siegel  •ia4  •■•  àtm  YoraufvgaafMM  b«kaMl;  Jm  TÌ«fftc»  ail  4«r  UaMkriftì 
f  .  8  .  lOHAimiS  .  8CHENK0NIS  .  DE  .  DOBBA  .  ,  acift  «ian  Htla,  ikalidi  j«mb  kci  DwHIÌm 
Bietrpl.  Gea«al.  Tib.  XII.  1.  IM. 

Persinkch  ist  Perschling  ao  dem  Badie  gleiebeo  NaoMiis,  L  0.  W.  W.. 

in  die  Pfarre  Weisseakircben  gehdrìg. 


Digitized  by 


Google 


383 


cccxcn. 


WekkmH  «m»  ArmUm  uni  iU  Berrm  v^n  Streim  «dkadkai  itm  SHffe 
ektem  H^f  mm  Btr§aM, 

Dtt  WiM»  M.  FebrMT  Ì3S8. 

Ich  Weichart  van  Anutam  Tnd  leh  KaJtrey^  $em  Aavt  Vraw  md 
ieh  Piflgreim  der  Strawn,  md  ieh  Vlreich^  ich  Fridreich  vnd  ich 
Ott,  hem  Vlreichs  Sùnn  de$  Straewn  Wir  yergeheo  —  Daz  wir — 
gewiderot  haben  dem  Gotsbaus  ynser  Vrown  ze  Newnbnrcb  Cbloster- 
halbeo  msers  recbteD  aygens,  die  ajgeascbaf!  vn$er$  Hof$  gelegen 
zePergaw  —  also  mit  aosgenomener  Rede,  daz  der  erber  gaestleicb 
herr  FroM  Otioìf —  Tnd  der  Convent  gemain  —  dez  vorgenanten 
hofa  Tnd  Swai  darzu  geboret,  Recbt  Porcbberren  sein  sullen  ze 
fltiiten  Tnd  ze  stSren.  Vnd  daz  ancb  wir  —  den  Torgenanten  erbem 
gaestleicben  berren  —  md  irn  nacbcbomen  furbaz  ewicbieicben  alle 
far  daTon  dienen  suln  zwelif  Wìenner  Phenning  an  sant  JSrìgen  tag 
se  reebten  Purcbrecbt  mit  alien  dem  nuczen  Tnd  recbten,  alz  man 
anders  YberleaHich  Purckrechi  in  dem  Lande  ze  Osterreieb  dient, 
ond  niebts  mer,  denn  wer  abyert  der  sol  geben  Tier  pbennìng  ze 
Ablait,  Tnd  wer  anTert,  der  sol  geben  zwen  Wìenner  pbenning  ze 
Anlait  —  damrob  so  geben  wir  —  dìsen  brief  —  verngiUen  mit 
vnaem  Imigiln,  mit  dez  vorgenanten  Vlreichs  Insigil  des  Straewn, 
vnd  mit  herm  Àlòers  Insigil  van  Otiensiain  —  Vnd  wand  wir  vor- 
genanten drey  Prùder,  ich  Vlreich,  vnd  ich  Fridreich  vnd  ich  Ott, 
die  Straewn  ulber  mcht  eigner  Inngiln  haben.  So  Verpint  wir 
vne  VnverMchaidenleich  Vnder  der  Vorgenanten  ImigUn  —  Der 
brief  ist  geben  ze  Wienne  —  drewzeben  —  bundert  Jar,  damacb  in 
dem  acbt  Tnd  fomfzgbten  iar,  dez  Mitiebens  in  der  Chottember  in 
der  Vasten. 

Orig.  Pcrf .  (Pr«l.  Ul.  M.  388.)  uà  CluirtalaruiB  Arckivi  III.  foL  96.  b. 

Orti  SìtgtU  Du  mt*.  ali  àw  UsMlirill:  f  .  8  .  WKICHABDI .  DE  .  ABNSTAIN. ,  s«i(«  cÌim 
«imtekM  àU»,  wi«  bei  DmU.  EiMtpC.  6cMd.  Tab.  T.  ■.  U.  umi  HulbalM-  Ree.  Tab.  XZVII.  ■.  IT. 
Ou  swciU  nlbilC  MMB  aUt  dka  HtUi*  geMbaickUi  SobiM ,  in^rm  utere  Bilfle  MUartif  vrrxirH 
bt,  ia  CbrifM  MÌft  «r  &M  4i«  Pana  wic  j«aer  bei  HaberTab.  XXIII.  a.  8.  Die  UaMebriA  ist  m 
■kfvtbeUlt  t .  Pn«  ~  aiMI  —  8TRET  —  M0II18  .  Da»  Jrìttet  f  .  8  .  TUIia  tTlEYlIONIS  ..  eal- 
UU  S»  gleitbca  8«biI4sei«b«a.  Dae  vierte:  8  .  ALWERI8  .  DR  .  OTTENSTAIN  . .  seift  riae  Mbrir- 
lM«MÌeLMÌ«Blt4rei  Uciaea  liasM  e^er  Kagcb,  ako  Tenebiedea  voa  dea  bei  Habcr  Tab.  XZ.  a.  U. 


Bergau  liegt  oordwftrts  von  der  Wien-Znaimer  Posfstrasse  hìnter  Gdllere- 
dorf  bei  Pornio. 


Digitized  by 


Google 


384 

CCCXCIII. 

Piil§rim  der  Strein  verkauft  den  Holden  %u  IVetMÉeig  Be9Ìi%ungen  datelhtt 
fur  den  Aitar  Si,  Peter  $  %n  WeiruUig. 
Oftt  1.  Mai  1358. 
Ich  Pilgreim  der  Strdvn  voti  Ulreichschirichen  vnd  Ich  Mari- 
gret  sein  Hausvrowe  ?nd  alle  vnser  erben»  wir  verieben  —  Daz  wir 
—  yerchauft  Iiaben  vnsers  recbten  aygens,  daz  wir  in  recbt  aygens 
gewer  rnd  vnTersprochenleichen  berpracht  baben ,  rnd  daz  wir  mìt 
furtzicbt  ?on  alien  vnsern  erben  getailt  baben  Ackczk  Jeuchart 
akchers  vnd  zwo  wù,  der  do  sint  dreuzehen  tagwerich,  vnd  ist 
gelegen  dacz  Swehisteig  in  drin  velden,  vnd  ainwis,  haizzt  die 
Langvns  vnd  die  ander  haizzt  di  Wispennch,  vnd  hot  gehort  in 
den  mairhof  dacz  Sweinsteig  vnd  alles  daz  dar  in  geburt  an  die  bof- 
marich  alain,  dì  bab  wir  auzgenomen.  waz  aver  dez  andern  ist,  daz 
darin  gehSrt  —  daz  bab  wir  alles  vercbauft  den  Erbern  leuten, 
vnsem  holde^i  dacz  Sweinsteig,  Ngclasen ,  dem  amman  vnd  Elspe* 
ten,  seiner  hausvrown,  vnd  seinem  Pruder  Meriien  vnd  Margreten^ 
seiner  hausvrowen^  vnd  Ckunraten,  dem  Rotai  vnd  Kairein,  seiner 
hauscrowen,  vnd  PerchtoUen  dem  hakcher  vnd  Perickteti^  seiner 
hausvrowen,  vnd  Andren,  dem  Sìiokken  vnd  Kairein^  seiner  haus- 
vrowen ,  vnd  Nyclaseu,  dem  Nuechten  vnd  Dyemuten»  seiner  luius- 
vrowen^  vnd  Chunrat  Gerharten  vnd  Margreten,  seiner  hausvrowen, 
vnd  Vlreichen,  dem  Vnger  vnd  seiner  hausvrowen ,  vnd  Symon ,  dem 
Stainwant  vnd  Margreien,  seiner  hausvrowen,  vndJansen,  desPhaf- 
fen  aydem,  vnd  Margreten,  seiner  hausvrawen  midÀndren  demWirt- 
lein  vnd  Elspeten  seiner  hausvrawen  vmb  zwai  hundert  phunt  vnd 
vmb  YÌertzk  phunt  phenning  wienner  munzz — Wir  verieben  aiich  — 
daz  wir  die  egenanten  aygenschaft  auf  dem  egenanten  gut  nacb  rat  vnd 
mit  irm  guetleichen  willen,  der  egenanten  leut  vnser  bolden,  di  daz 
gutvon  vns  geebiuift  hahent  vnd  aucb  scbon  vergolten  babent,  gemacbt 
vnd  gegeben  Iiaben  in  die  chirichen  dacz  Sweinsteig  auf  sand  Peters 
alter,  AIso  daz  si  da  pey  ewichleicb  beleiben  scbol,  vnd  nimer  mer 
ber  dan  cbomen  scbol.  Iz  wellent  auch  die  vorgenannten  leut,  rnser 
holden  dàz  vor^'^p-^^^"  ^■'"■^  —  'I-t'^'i  *^^^*  vr-fl  dnpfh  irr  «pI  h^}]  wìUen 
gutleicb  vnd  gern  haben  vnd  emphabeo  ze  rechtem  Purchrecht  — 
von  dem  erbern  berren  bern  Micheln  ze  den  zeiten  Pharrer  dae% 
Sweinsteig,  oder  wer  do  pbarrer  ist,  vnd  wellent  auch  furbaz  do  von 
dienn  von  einer  Jeucbart  akcbers  ainn  wienner  helblinch,  Tod  ie 


Digitized  by 


Google 


385 

TOD  ainem  tagwerieh  wìtmad  ainn  wienner  phemung  in  stnd  Chol- 
niiiis  tag  YDd  nìcht  mer,  md  aehol  aoch  fSrbaa  der  dienat  nieht 
gehScht»  noch  gemert  werden  —  ynd  wan  man  dea  gitea  idit  yer- 
ehauft,  ao  wirt  tod  leder  Jeachart  te  ablail  ain  wieDoer  helblìieli 
Tod  le  anlait  ain  helblìneh,  md  Ton  iedem  tagwerieh  wìaoNid  aiim 
wieimer  phennìng  se  ablait,  Tnd  ain  phenning  le  anlait»  md 
nieiit  mer.  Wer  aber  dai,  dai  der  egenanten  Leo!  ainer  oder  mer 
dea  gfitea  idit  inne  hiet  aeinea  dienatea  su  dem  reehten  tag  nieht 
engeb,  das  er  mgem  taen  seholt,  er  hab  aein  yil  oder  wenik»  der 
ist  nieht  mer  Tenrallen  inner  iars  (Kat,  denn  zwelif  wienner  phening 
se  wandel  md  den  dienat  —  Vnd  geben  in  daruber  den  g^enwtir- 
tigen  prief  —  vemgeU  mii  meme$  vargenanien  PUgrmm»  dee 
Sirdmi  aàktmgfmden  hmgel  vnd  mU  der  erhem  kerren  huigei, 
kem  Eberkarti  dee  Dacheperger  vnd  kem  Chadoìt$  des  kaslawer 
ven  dem  hémeperg  —  Der  prief  iat  gegeben  —  Dreotiehen  hnndert 
Jar,  dar  naeh  in  dem  Acht  Tnd  fomfciigiaten  iar  an  aant  Phylipaa  tag. 

Ohartaliriw  ÀnàM  UL  M.  IM.  h. 

Wdnateig,  K.  U.  M.  B^  jatit  naeh  KaraibniBii  etogepftart»  erteheiiit  kiar 
ala  aigaae  Pbira  oater  dem  PAorar  IGdiael,  imd  wird  der  Si  Petara-Altar 
daaelkat  Toa  Pfarrkiadeni  dotirt 

Eia  aigeaar,  ia  daa  ttifUiehaa  Urkanden  bithar  niebt  ▼orgakouaaair 
ZahhmgttanaiB  itt  hier  dar  Si  Colomans-Tag»  TÌeDeidit  erUirbtr  dardi  dia 
Nihe  Sioekenv't,  wo  diesar  HeiUge  den  Tod  erlitteo. 


CCCXCIV. 

C;irM  tuul  AOreekt  V9n  FèOabrmnn  he%em$em,  deu  Frepet  Oriélf  Umen 
28  Jemekart  Aeker  %m  Lekem  gegebem. 

Dai  23.  JoBi  1358. 

kh  FZrvacfc  der  Vaelehrwmer  Tnd  Ich  Anna,  sein  hmuvrow 
Tnd  leh  Mbreekt  der  Vaeleònmnerf  Vlreicke  Prùder  Tnd  Tnser  erben, 
Wir  Teriehen  —  Das  der  erwirdige  herre.  ber  Ortolf,  der  Voleken" 
siarfer,  ze  den  zeiten  Brobet  %e  Nenmbureh  ms  Tnd  Tnsem  erben 
gelihen  Tnd  laszen  hat  Ton  aeinen  gnadcn  Acht  Tnd  swainczig  Jen- 
ehnrt  achkera ,  di  da  ligeni  aufder  hayd  zwiscken  fyenderf  vnd 
Vaelebnmne  da  Ton  Tnaer  Tordem  Emoln  dem  Gotshaua  maer 
Trowen  se  Newnbarch  gedient  habent  alle  iar  an  aand  Cholroana  tag 
Syhen  Sehìlling  Tnd  swainczig  phenning,  allea  wienner  phemung; 
xnr.  28 

Digitized  by  CjOOQ IC 


386 

md  tmt  auek  diselòen  Achker  dem  Gidàham  foser  frowen  le 
Newnbureh  emoìn  von  vn$  vervaUen  gewesen  vmb  den  venetnen 
dienti  —  daruber  so  geben  wìr  dem  Erwirdigeo  herren,  Brobst 
Ortolfeo  dem  VolkeDstorfer  vnd  dem  Convent  gemain  —  diaen  prìef 
—  versigelten  mU  meiHf  Vireteha  insigel  den  Vaelepnmner^  vnd 
mU  mem  Àlbrechte$  bmgel  dee  Vaelebrunner  ma  ist  aadi  der  prief 
gegeben  —  dreuezehen  hundert  iar,  darnach  in  dem  aeht  Tnd 
fumfczigistem  iar  an  sand  Johannes  abent  le  Sunnirenten. 

Clk«td«iw  Anftiri  If .  M.  146.  •. 

Ytelepraiui  Ut  Ober-Pellabrumi,  and  Pyendorf  itt  FdiBdorf,  beide  Pfbrr- 
ddrfer  im  SìUendorfer  Deetntte,  K.  U.  M.  B. 

cccxcv. 

Meri  der  Knòdd  vom  Nuiederf  verkamft  Sem  SOfte  einem  GtUUtiemai  mm 

NuMidorf. 

Dtt  6.  Deeember  1358. 

Ich  Meri  der  Cknódel  %e  Nusdorf  Tnd  alle  mein  erben  wir 
verìehen  —  Daz  ich  —  mit  vnsere  tndem  Perchmaieier  hant  Nido^ 
sen  dee  Hyndzxel  ze  Nueedorf  yerchauft  haben  ain  phnnt  wiennor 
phennìng  geltes  Purchrechtes  auf  Tnsern  virtail  weingarten  gel^^ 
an  dem  Sweineperg  ze  nachst  dez  Pharrer  weingarien  von  Lebam, 
do  man  alle  iar  Ton  dìenet  dem  Gotshaus  ynser  yrown  ze  Newnborcli 
eìn  balbo  Emmer  ze  Perchrecbt,  Tnd  ain  helbling  ze  Toytrecht  — 
Tmb  neTn  phunt  wienner  phennìng  dem  erbern  herren,  hern  PUgreim 
dem  wuerff'el,  chorkerr  vnd  cheìner  des  selben  Gotshaus,  der  es 
auch  dem  Gotshaus  gechauft  hat,  Tnd  tei  emaln  gelegen  aufvwem 
lehen  ze  Sdsemdorf  in  dem  ampi  ze  Pirbavm  •  vnd  hai  da»  ade 
phunt  geUee  ab  gechaufft  der  lochler,  vnd  haben  wùr  dieeeiòen 
phenning  genommen  auf  vneer  viriail  weingarien  in  dem  Sweime^ 
perg,  Also  daz  wir  —  daz  selb  phunt  geltes  auf  die  Obem  Chamer 
in  daz  Chelnampt  zu  zwain  zeiten  in  dem  iar,  ain  halbes  phont  an 
sant  Jorgentag,  Tnd  ain  halbes  phunt  an  sant  Merten  tag  die- 
nen  sullen  —  Wir  haben  auch  Trd  wal  —  daz  selb  phunt  phen* 
ning  geltes  abzechaufTen  auf  eia  andere  erib,  daz  wol  zwaiaenck 
phunt  wert  sei  —  Tnd  wand  ieh  Meri  nech  mein  vnder  Perche 
maister  Nido  der  Hymizzel  niehi  aigen»  Ineigele  habem,  so 
verpini  wir  vna  vnder  dez  eròem  herren  Insigel,  hem  Mrn^ 
charis  zu  den  zeiten  Pharrer  dacz  der  heiUgendai  —  wemd  ondi 


Digitized  by 


Google 


387 

vn$er  Obritter  Perher,  her  PUgrem  der  wurfel  vmb  chaufrecìU 
gegen  hn  seìhen  nich  versigeln  mach,  vnd  auch  mit  dea  erbem 
manns  Inngel  Gerungeg  dez  Goldner  dacz  nuzdorf  —  Der  brief 
bt  geben  nach  Christes  geport  Drenzehen  hvndert  Jar  dar  nach  in 
dem  icht  vnd  fumfzigistem  Jar  an  sani  Niclos  tag. 

Ckartalarìu  AroUvi  III.  f«L  86.  a. 

Sassendorf  »  ?oii  woher  der  Dienat  taf  den  Weingtrten  la  Noaadorf  fiber- 
tragen  mirde,  liegt  bei  Hoheneek  fiber  der  Traisen  ini  K.  0.  W.  W. 


CCCXCVI. 

FrieàriA  der  ÌIHUner  von  Ewundarf  verkamft  dem  SHfte  emen  OM- 
dUntt  daufbtt. 

Dai  6.  Deeember  135a 

Ich  Fridreich  der  mùlner  %e  Enczesdorf  ynd  Icb  Margrei, 
sem  hau8vrow  ynd  ynser  erben  wir  verìeben  —  Daz  wir  yerchanft 
baben  ain  pbunt  wienner  pbennìng  geltes  Purchrecbtes  auf  ynserm 
balben  leben  ze  Enczesdorf  •—  leit  ze  nScbst  Vlreicb  Seidleins  syh, 
do  man  alle  far  fon  dient  fYmf  vnd  dreizzicb  pbennìng  an  sand 
Mìcbels  tag  md  weiset,  als  ez  mit  alter  ber  cbomen  ist  dem  Gotsbaus 
Tnser  rrown  ze  Newnburcb  Cblosterbalben  —  vmb  Neyn  pbynt  pben- 
ning  —  dem  erbem  berren  hem  Pilgreimen  dem  wùrfel,  tu  den 
zeiien  chorherre  vnd  Obrister  Chébier  dez  vorgenanien  Gofshaus 
—  Tnd  ist  bercbomen  von  Stephen  dem  Seligshentlein  der  ez  dem 
ofigenanten  Gotsbaus  geben  bat,  ynd  ist  gelegen  auf  einem  wein- 
garten  ze  Othachermn  in  dem  Hatmolczprun,  vnd  bat  aucb  daz 
selb  pbunt  geltes  abgecbaufl  Jans  der  Luchner,  vnd  baben  wir  die 
pbennìng  genomen  auf  vnser  balbes  leben  (das  Cbrìge  wie  in  der 
▼orbergebenden  Urkunde).  —  Vnd  wand  Ich  vorgenanter  Fridreich 
der  mélner,  noch  tmser  amptman  Jacob  der  mayer  nicht  aigena 
Insigel  haben,  vnd  auch  der  vorgenani  her  Pilgreòn  der  wùrfel 
vnser  obrister  amptman  gegen  im  selben  vmb  chauf  rechi  nicht 
versigeln  mag,  so  geben  wir  im  den  brief  —  versigeUen  mit  dez 
erbem  herren  Insigel,  hem  Chunrats  zu  den  zeiien  pharrer  dacz 
Enczesdorf  —  vnd  auch  mit  dez  Erbem  mans  Insigel  Hertleins 
dez  wimer  ze  Enczestorf —  Der  brief  ist  geben  —  Dreuezeben  bun- 
der  iar  vnd  in  dem  Acbt  ynd  fvmfezigistem  iar  an  sand  Niclos  tag. 

CkartaUriaa  Arckivi  HI.  M.  S7.  «. 

Digitized  by  LjOOQ IC 


S88 

Wlhrtnd  Bodi  tot  WMiigen  Jahren  etn  Pfond  um  xeho  Pfuod  abgekmuft 
wurd*.  Ut  ••in  Wertb  jetit,  wìe  diese  and  die  vorhergeheode  Uriimde  ceigeo, 
taf  Dew  Pfìuid  henbgetiiBkM. 

cccxcvn. 

Herm§  BméMf  IV.  he$UHgt  den  Gerichisgpruch  Wùeni'i  aufdem  Anger 
heKBfjUék  wUkrerer  $tifìlichen  Weingàrten, 

Dtt  Wien.  31.  M&rz  1359 

Wir  Rudolf  van  GaUe»  genaden  Hertzog  ze  ósterreich ,  %e 
Siey,  vnd  te  Kemden  Tun  chunt.  Ala  dem  Gotshaus  tod  Newn- 
burch  vor  ynserm  getrewen  Wtsenten  auf  dem  Anger  tu  Newmburg 
Chlosterlialb,  do  er  an  dem  Rechten  in  dem  Perchtayding  soz, 
etleieh  weingarten  fìir  perchrecfat  rnd  voytrecht ,  Dax  io  dem  zehen- 
den  Jar  Teneuen  waz,  ze  reìs  gesagt  sind»  Daz  wir  wolleop  Daz  ez 
dabei  beleib,  Tnd  sein  aneh  dez  egenanten  Gotshaus  scherm  vber  die 
Yorgenanten  weìngarten  in  aller  weis,  als  des  vorgenanten  Wisenten 
auf  dem  Anger  brìef  sait,  den  er  darumb  gegeben  hat  Mit  rrchuad 
diti  brìefs.  Geben  %e  Wierm  an  dem  Sumtag  so  mao  singet  Letare 
—  dreatzeben  bundert  iar  .  Darnacb  in  dem  Newn  ynd  fomfczld- 
sten  Jar. 

Orif .  Ptrs.  KtoiMi  tmUm  8i*r«i  in  ntthen  WwkM  »  u  «isMi  r«rfwtalatnifta  htegf  J 
\wk  riekwirto  ail  «ìms  OtgM-  (SMrct-)  Skfel  vertebM. 

CCCXCVffl. 

Ulrich  der  Hemé$,  v^  Emsr»dorf,  verkauft  dem  8tifÌA  eimen  GdddienMi 

daselhtt 

Dat  5.  Mai  1359. 

Icb  Vlreich  der  Herczog  von  Enczesdorf  vnd  Icb  Àgnes  sein 
hausvraw  —  wir  verieben  —  Daz  wir  —  rerchaufl  haben  zway 
pbunt  geltes  Purcbrecbtes  auf  vnserm  haus  vnd  hof  ze  Enezesdorf — 
leit  se  nacbst  Siephan  dem  Hasen^  do  man  von  dient  dem  GoUbaus 
ze  Newnburcb  Cblosterbalben  Secbtzig  wienner  pbenning  an  sand 
Micbels  tag  ze  Gruntrecbt  vnd  weìzat  als  mit  alter  ber  ebomen  ist  — 
ymb  sechezeben  pbunt  wienner  pbenning  —  Dem  erbern  berren,  bem 
PUgreùn  dem  wùrfel  tu  di  *'  ^  /;  -r  n^f  nhrhfcr  Chrhier 
dee  egenanten  Gotshaus  —  ynd  sind  berebomen  vnd  abgelozt  ab  des 
Suehler  hof  ze  Sezemdorf(dM  Qbrige  wie  in  den  Urkunden  N.  395 
und  396).   Vnd  wand  wir  nichi  aigen  Insigel  haben,  nach  aueh 

Digitized  by  V^OOQIC 


389 

muer  Dorf  amptman  Jacob  der  Mayer  tnd  aueh  der  vorgenant  her 
Pilgreim,  vmer  Obrister  amptman  gegen  im  seìben  vnd  vmb  ehauf- 
rechi  nieht  venigeìn  mag^  So  hab  wòr  gepeten  den  erbem  herren, 
kem  Ckunraten  vnoem  pharrer  ze  Encze$dorf —  vnd  dem  Erbem 
num  Michebi  an  dem  Newneidel  —  Diser  brìef  ist  geben  —  dreu- 
esehen  hyndert  iar  ynd  in  dem  Newn  ynd  frmfczigisten  Jar  riereze- 
liea  tag  naeh  Ostern. 

Ctertakriui  ArriOri  m.  Uh  17.  k 


CCCXCK. 

Propet  OHélf  §ibi  Mttm  %m  KUeiemembmrg  im  èie  Oblag  de»  8HfU. 
Dai  7.  September  1389. 

Wir  Ortolf  van  Gotes  Genaden  Probti  des  Goteshans  Tiiser 
Vrowen  te  Neanborch  Cblosterbalben  Verieben  —  daz  wir  mlt  gfiten 
wiUen  ynd  gnnst  hem  Nydoe,  vu  den  xeUen  Teehani  vnd  der  Sam- 
nmige  gemain  Tnsers  Conyenta  —  geben  haben  in  vnser  Chorherren 
Obìay  Vneer  Perchreckt  vnd  daz  holz  dar  tu  —  gelegen  m  den 
neén  BeùH  —  hem  Jansen  dem  Volketiorffer  vneerm  bruder^  Chun- 
raion  dem  Tanprttker  vnd  Dyetreiehen,  vnoerm  Phioiermaitier» 
den  alien  6ot  genade,  dew  dai  egenant  Perchrecbt  md  boli  mit 
wnrsen  md  mit  grunt»  Tnd  wai  darzne  gebSrt,  ynd  daz  sew  mit  ifm 
aygen  gnt  der  Probstey  widerlaeet  babent  also ,  daz  Tnser  Conrent 
bnider  der  Cborberren  gemain  daz  selbe  Percbrecbt  ynd  holz  mit 
Wurzen  ynd  mit  grunt,  ynd  waz  darzue  gebSrt  in  dem  Newn  Refitt» 
alz  ez  gestaint  ynd  geraint  iat,  in  irr  Oblay  firbaz  ledicbleicben  ynd 
Vreyleicben  baben  sebullen  —  Vnd  schullen  aucb  wir  Probat  Ortolf, 
oder  swer  fSirbaz  brobst  ist,  nacb  yns  cbfinflicb  wirt,  ynser  Conyent 
firflder  der  Cborberren  Oblay  an  dem  oftgenanten  Percbrecbt  —  ynd 
an  dem  bolz  —  dbain  gewalt  ynd  iminge  daran  tuen.  Daz  l&ben  wir 
xe  laiaten  ynd  stét  ze  halten  mit  ynsern  guten  treun  an  aydes  stat  ynd 
an  allez  geyaer  —  Dar  yber  —  geben  wir  —  disen  brief  yersigilten 
mit  Vnaerm  Insigil  ynd  mit  ynsers  Conyenz  anbangunden  Insigil.  Der 
brief  ist  gegeben  —  dreuzehenbundert  Jar ,  damach  in  dem  Neyn 
▼nd  f&mfzigisten  Jar  an  Vrowen  abent,  als  si  gepom  wart 

Orif .  PcTf .  (Pr«L  n.  M.  S4.)  Di*  btkaulM  SitftL 


Digitized  by 


Google 


390 

Wir  lernen  hier  einen  Bruder  Ortolft,  Johann,  keimen,  tehea  aber  a^ek 
das  Bestreben  dea  Con?enU,  die  aua  dar  ObUy  den  Eincelnan  zuflieaaendea 
Prfibenden  gegen  Beeintrichtìgungen,  wie  aie  untcr  Propat  Stephao  TonSlern- 
dorf  Torfieien,  sichenustellen. 


ecce. 

Verifiekh  9wUdUn  SHft  mnd  8iait  O^er  Weiiuukemt  mnd  WekwAank. 

Dat  19.  Norember  1359. 

Ich  Wysetmt  auf  dem  Anger,  dea  alien  Slùsder  wn  «n  den 
%eUen  Stai  Richter.  md  wir  mit  sampt  Im  der  geswaren  Rat,  di 
genanten  Tnd  die  ganz  gemaio  Vnyerschaidenleich  te  Chlostcrnewii- 
burg,  Wir  yergehen  —  das  ein  Chrieg  vnd  ein  8t8i  gewesen  hi 
zwiscben  ms  ynd  der  Stat  auf  ainen  tail,  md  iwìschen  dem  Erwir- 
digen  geistleichen  herren  Probst  Ortolfen  vnser  fipawn  Goxhaus  fnd 
der  seinen  auf  dem  aodern  tail.  Von  anfordrung  Tnd  imiemens 
wegen  des  Weinzehents,  darinnen  vns  daueht,  wie  wir  za  fast  genot 
vnd  beswert  wurden,  md  als  sich  aucb  des  probsts  vnd  gotsbaus 
gesessen  dienner  widersaczten ,  vnd  nicbt  meinten  te  stewren ,  md 
wolten  ancb  vns  vnd  der  Stat  in  nicbten  beigesten  md  geborsam  sein, 
vnd  darumb  wir  zu  baiderseit  %e  Wienn  vor  dem  Hockgepom  fur- 
sten,  Herczog  RUdolfen  %e  Ósterreich  die  zeit  vnserr  genedigen 
herscbaft  sein  furkumen ,  da  wir  auf  paiden  tailn  vmb  die  stozz  md 
ali  ander  sacb ,  als  wir  gegen  einander  ze  melden  betten  vnd  fSr- 
prachten  aigenleicb  sein  verh&rt  worden.  Vnd  daruber  ist  desselben 
mais  von  dem  Lantberren  vnd  des  f&rsten  Reten  zu  dem  recbten 
ausgetragen  vnd  gesproeben  worden,  daz  der  vorgenant  Probst 
Ortolf  vnd  ali  sein  Nachchomen  alien  den  Czehent,  der  zu  dem  Gots- 
baus gebort  In  dem  Purcbfrìde  bie  vmb  die  Stat  geiegen,  wie  der 
darzu  chomen  ist,  als  Sy  des  prief  habent  vnd  an  nuz  md  gewer 
sind,  des  mag  sicb  der  md  ein  iegleicher  Probst  md  ali  die  seinigen 
yezund  md  binfSr  albeg  mit  Vordern  md  mit  Innemen  treolicb  gebal- 
ten .  als  recbt  ist  vnd  von  alter  ist  berebomen.  Vnd  suUen  aucb  die 
sein  md  dez  Gozbaus  diener  Welicb  darzu  geseczt  werdent,  an  das 
gericbtt  selb  recbt  vnd  des  ganzen  vollen  gewalt  baben  vmb  dez 
Gozbaus  Czehent  ze  notten,  mit  pbenndten,  mit  zu  spérren,  mit  auf- 
gehalden  des  Wein  oder  Maiscb,  da  von  man  den  zebent  scbuldig 
wer,  als  Vera,  daz  man  iren  willen  begreift.  Vnd  wie  aucb  daz 


Digitized  by 


Google 


391 

dieselben  mageo  bewaren  Tiid  Versargen,  das  In  also  dee  Zehents 
nìehts  werd  enzogen,  ooch  enphfirt  ron  yemant»  Vod  daz  der  dem 
Gotzhaus  genzleich  in  chSm,  Vnd  nicbt  ausaen  lìg,  dea  sullen  Sj  Ton 
▼na  ynd  der  Stai  aller  aaeh  Yngehìndert  ?iid  yngeirrt  aein.  Dann  ymb 
ali  dea  Gozhaus  dienner  Ton  der  Stewr  Tnd  dea  Wein  vertona  wegen, 
ala  ay  anndera  habent  gebanndlt»  denn  wìr  fon  alter  ber  gedacbt 
baben,  ymb  daa  iat  erfìinden  worden,  md  aucb  aaageaprocben ,  Daa 
alle  die,  die  jecznnd  ynd  bin  fihr  steticbleicb  dea  yorgenanten  Gotz- 
baua  ynd  eins  probata  dienner  aind,  waa  die  aelben  weina  erpawnt 
in  den  weingarten,  die  zu  dem  Gotzhawa  geborent  ynd  In  berdan  ze 
leiben  oder  in  beatand  weìa  yerlaaaen  aind ,  oder  binfSr  geben  wer- 
dent  ymb  wein,  ymb  pbenning,  oder  yon  gnaden  ymb  iren  dienat, 
ynd  aocb  waa  in  anndem  im  weingarten  in  dem  PorcbfHde  wein  wirt, 
den  ai  erpawnt  yil  oder  wenìg,  ynd  wo  ai  denaelben  wein  mit  eina 
probata  gunat  ynd  willen  anf  dea  Gozbaaa  grunt  ymb  daz  Cbloater 
zupringent  ynd  niderl^ent,  Alaweitt  dez  Gozbaua  freyung  gei^  den 
adben  wein  mugen  ai  yerton  ynd  anwerden  mit  aebenkcben  ynd  mit 
yorcbaaffen  ainem  bie  geaeaaen  oder  ainem  gaat,  wie  In  daz  fir  geyeit 
ynd  aller  foegleicb  iat  an  alle  ynaer  irning,  ynd  aollen  ancb  dieaelben 
ali  dez  Gozbaua  geawaren  ynd  atet  dienner,  ai  aein  bofgeaind  oder 
in  der  Stat  geaeaaen ,  aller  Stewr  ynd  mitleidena  mit  yna  fìrey  ynd 
yngenot  beleiben,  aeind  die  heraebaft  maint  ynd  darumb  daa  geapro- 
ehen  bat,  daa  Si  dem  Gozbaua  mit  Iren  dienaten  deat  willicbleieber 
mit  pezzerm  yieizz  ynd  gróaaern  trewn  anbangen  ynd  peigeaten,  ynd 
doeb  mit  dem  egenanten  probat  ynd  alien  aeinen  naehebomen  yon  dez 
Gozbaua  wegen  in  gemainen  Lantatewren  mitleiden  ynd  alao  allain 
der  beracbaft  mit  einem  probat  ynd  andern  den  aeinen  geboraam  ynd 
gewertig  aein,  Damaeb  ala  ai  yermugen,  Welicb  aber  purgar  meinent 
ze  aein  ynd  dez  Gotabaua  Ambtleyt  oder  dienner  aind,  ynd  die  ir 
wein  in  der  Stat  awaaertbalb  dez  Gozbaua  freyung  niderlegent,  ynd 
da  yertunt,  die  aullen  aucb  mit  der  Stewr  ynd  aller  ander  aacb 
geboraam  aein,  ala  annder  purger,  wie  dea  durfft  ynd  nat  geacbiecbt 
Vnd  daa  aieb  ali  aacb  ynd  bendel  ala  yor  geacbriben  atet,  alao  baben 
yergangen,  ynd  daa  aucb  die  ynwideraprocbenlicb  gebalten  werden, 
ynd  binfifar  beleibleicb  aein,  dea  ze  ewiger  gedSebtnuzze  ynd  yeater 
yrebund,  ala  der  obgenant  Hocbgepom  f&rat,  Herczog  Rudolf  ynd  aein 
Rette  beaunder  mit  yna  yerlaaaen  ynd  geacbaiR  habent.  So  geben  wir 
egenant  der  Ricbter,  der  Rat  ynd  die  ganz  gemain  fSr  yna,  ali  ynaer 


Digitized  by 


Google 


392 

nachchofflen  dem  rorgenanten  Probst  Ortolfen  •  seinem  Gozhaus  rnd 
alien  seinen  NaehchomeD  vnd  Innhabern  vnd  dienern  des  Chiosters 
den  brìef»  besigilteD  mit  ?nserr ,  der  Stat  anhangunden  Insigil.  Der 
brìef  ist  geben  —  drewzehenhundert  Jar ,  darnach  in  dem  Newn  rnd 
fiiiiifczigstein  Jar  an  sand  Elspeten  tag. 

Orif.  Pwy.  (Prot.  n.  a.  143)  ina  CharUUrìsa  Arektti  01.  fU.  ti7.  fc. 
DmmttAèteitaMMÌMUmmtnhmrg  Ut  tob  J«hre  ISOO  (N.  7i.)  bekuaL 

Der  hier  tU  Stadtriehter  crscheinende  Wisent  ist  eia  Bruder  jenes  Jakob, 
des  altea  SlAseIen  tea,  der  13S2  StadtricKter  war»  welchem  NikoUua  Tucx,  und 
dieeem  der  bier  erseheineBde  Wisent  foigte. 

ceca 

Vhidk  itr  Dru§9ner  verkauft  der  8t  Agnes-CapeUe  tm  Kreu%gange  eineu 
ìVéingarten  %u  Klottemeuburg. 

Dat  5.  December  1359. 
Ich  Vhreich  der  Brugsner  ma  Ich  Ifngart,  sein  Hausvratte 
wir  renehen  —  Das  wir  —  mit  imsers  Perchherren  hant .  hern 
PyUgreim  des  WérpM  —  verchaufft  haben  frmf  Scbilling  geltes 
Pfircbrechtes  ymb  frinf  pbunt  wienner  phenning  —  auf  rnsern  vier- 
tail  weingarten  das  gelegen  ist  in  dem  Smallengrahen  —  in  scmd 
Agneaen  Chappelln  in  dem  Chraeuczganch  —  Wir  haben  auch  rrey 
bai»  wanne  wir  mngen  oder  wellen,  dy  vorgenanten  frmf  scbilling 
geltes  Pfircbrechtes  abielesen  mit  fvrof  pbunten  —  So  geb  wir  der 
rorgenanten  Cbappellen  sand  Agnesen  oder  irem  Verweser,  wer  der 
ist  ze  derselben  seit  disen  prief  versigelien  mit  ensers  Perchherren 
inngel  hern  PyUgreim  des  Wùrphel,  %e  den  zeiten  Obrister  Chel- 
ner  des  Gotthaus  dacz  Newnbàrch  vnd  mit  des  erbem  mannm 
Ineygd  Jansen  des  Vrey singer  —  Der  prief  ist  geben  —  Dreuczcben- 
hundert  iar,  darnach  in  dem  Newn  vnd  fvmfeiigìsten  iar  an  sand 
Nyclas  abent. 

Oriff.  Perj.  (Bfp.  Vet.  tO.  Hr.  43.  W.  UT.) 
Das  8i«fel  Pilfria't  itt  kekaMt ,  jcbm  Jobina't  dei  Frcùiaffv'i  catUlt  Ut  §Uiehn  Eakle»*, 
wie  tic  nm  Jtkre  ISSI  (R.  SIS.)  vorkommer 

Cecco. 

Klo9ter  MoMerbaek  verkamft  einen  GddUmml  tm  KlMterwaAmr§. 

Dat  23.  Febroar  1360. 
Ich  Prùder  Dyetreich  cxu  den  zeiten  Priar  ynd  der  Conrent 
gemain  des  Chiosters  %e  alter  HeyUgen  cze  Maurbaeht  des  Ordens 


Digitized  by 


Google 


393 

Ton  Kartliiis  reriehen  —  Daz  wìr  —  naeh  Toserà  ordens  yrlaab  — 
dorìch  lieb  rnd  durìch  pet  dea  Erbero  Herren  hern  Oriolf»  van  Voi- 
ehen$Miff  PrSbat  dea  Gotsbaus  Vnser  Vrown  seNewnborcb  Cbloster- 
balben  Tercbaaft  baben  maera  recbten  ledigen  yrein  aygena  f&mf 
Eminer  Weina  geKea  percbrecbtes  gelegen  aof  Nielas  des  Mameber 
erben  weingarten,  der  do  leit  cse  Newnb&rcb  in  dem  Eysengraben, 
dea  drew  riertail  aint  —  Tmb  acbt  pbant  wìenner  pbenning,  der  wir 
gar  Tnd  gana  gewert  aein  ron  Niclaa  dea  Manseber  erben.  Ei  acbol 
aiieb  deraelb  Weiogart  mit  gnmtrecbt  furbai  ewicbleicb  ae  atiflen 
Tnd  se  atóren  aein  Ton  dem  Gotabaua  ae  Newnb&rcb  mit  aecba  wien- 
ner  pbenning  fiier  paercbreebt  Tnd  fuer  Toitrecbt  an  Sand  Micbela- 
tag  —  £a  acbaln  aocb  bem  Hainreieha  van  Volckeiudaff  aeligen 
erben  dea  acberm  Ton  Tna,  ab  Tnaer  prìef  aait,  der  fiimf  emmer  pereb- 
reebta  ledig  aein  —  Danunb  geb  wir  in  disen  prìef  Teraigelt  mit 
Tnaem  anbangonden  Inaigil.  Der  prìef  iat  geben  nacb  Cbriati  gepfird 
Dreoeaeben  bandert  iar,  damacb  in  dem  Secbcxigaten  Jar  dea  Sun- 
tagea  in  der  eraten  Vaaten  Woeben. 

Orif.  rnf .  (a«p.  Tel.  Hr.  M.  fot  il«.)  ni  Ckartakrkm  Ardkifi  m.  M.  ItY.  k. 
Dm  b  frtaM  Wath*  fiiUkf  Kfì  M  eaUMltea  M  Bab«r  Ttk  XID.  «.  18. 

Dar  hier  Torkommeoda  HeiBrìeh  too  Wolkertdorf  dfirfte  Ortolf  s  Vaiar  taia» 
der  Sophk  ron  Wallsea  aor  Gattin  batta. 


ccccm. 

K&mrad  rnnd  BmiUf  v&n  Wèlfari,  die  Oetpmne  V0n  WieMibmrg^  9ekenken 
dem  Frieiriek  und  Heinrich  von  Srnmeram  ein  Lekem  tsm  IStnderMrtk. 

Dat  15.  Man  1300. 

Noa  Giunradus  et  Rudolfku  de  Wolffbrt,  Comiies  Mo$anien»e8 
aignifieamna  tenore  presencium  —  Qaod  noa  attendentea  fidelia  ser- 
Tieia  nobia  per  dilectos  et  fidelea  nostros  in  qaibnscnmqoe  noatrìa 
eaaaia  prosperia  parìter  et  adTeraia  nobia  mnltipbarìe  exbibita  et  in 
poatemm  exbibenda  fridrieum  et  Bainricum  Advocatos  de  Sumraw 
et  ut  ad  maiora  genera  aerriminiam  fenrenciorì  deaiderìo  diligenciua 
aecendantor,  ipsia  et  eorum  beredibua  berednmqoe  suomm  auccea- 
aorìbna  matura  prebabita  deliberacione  consenan  Toluntate  et  congre- 
gata mann  omnium  beredum  nostrorum  eo  tempore  quo  id  faciendi 
habuimua  plenarìam  et  liberam  poteatatem  contulimus  dedlmua  et 
donaTimua  Tnum  integrum  laneum  acT  Libinium   in  villa  noitra 


Digitized  by 


Google 


394 

TunderMrch  roeitata  habena  in  se  trea  laneos  Campestres  iodasoA  eum 
omnibus  ytilitatibast  Jaribus  et  consoetadinibos  —  qoos  qaìdem 
laneos  nos  nostrìque  heredes  ab  omni  censu.  Sterra,  exaecione  prò 
nobis  nostrisque  beredibos  exactis  ser  in  postenun  exigendis  excln- 
dimos  perpetue  ae  liberos  efBcimus  —  In  euius  rei  memoriam  et 
perpetuam  firmitatem  presentibus  nostra  sigilla  duximus  appendenda, 
Datum  Dominica  qua  cantatur  Letare  Anno  dni  M*  CCC*  UL 

Orì(.  Fcfs.  A.  K. 
Dit  mdea  b  (clbet  Waeba  feJrt^tea  Slfftl  hiagm  u  FtrfaaMfatreifta.    !■  itm  Mbrlf 
Cttt«UlM  ireiMUgM  8«Miat  4m  tralw  «rMhtlal  «fai  mtgttUkmtr  W«lf ,  te^k«r  4w  Bda  ali 
4Ì«r  Dveke  »  «if  wckk«a  wiUt  «ia  W«ir  siisi.  Dl«  DM«krift  isl  v«nrisokt.  Dm  svsite  Sisgsl  «•!- 
UH  dM  rlsidit  WsppM,  sW  ohM  <i«a  tMm.  UMekrifIt  -  DOLPHI .  DB  .  WOLTP. 


CCCCIV. 

Addkeidvan Neubmrg,  Notme  %u  8L  LamreuM  1»  Wien^  verktmft  Hau»  mmd 
H9fttatt  m  HeSiigmuiUH  an  Jmn»  den  RingthàuHein  tnul  8Ufim  dm 

Chuthier, 

Dtt  WÌ6D,  24.  Aprii  1S60. 

Ich  Swester  Aìhak  oon  Newnlmrek,  Chloiiervrow  mi  sonde 
Larenxen  chloster  %e  wienn  Vergicb  —  Das  icb  —  mit  willen  ?nd 
gunst  meiner  maisterschafftf  der  erbem  GeisUeiéien  trown  swe- 
ster  chunigunden  der  Vinianzinn  zu  den  teUen  Prioritm  vnd  de% 
Convents  gemam  in  sonde  Larenczen  cUoster  %e  wienn  —  mit 
meins  Gruntherren  hant,  des  erbem  geistleiehen  herren  kem  Mori- 
charts  dez  Durtngz^  Cherherr  te  Newnburth  ddosterkalben  vnd  cu 
den  zeiien  Pharrer  daez  der  heiUgen  slot  —  rerehauift  babe  dtz 
haus  mit  sampt  der  bofstat  weingarten  binden  dar  an  gelegen  daez 
der  heUigen  slot,  daz  weilent  firidreichs  des  Sckerdinger  gewesen  ist 

—  den  erbem  leuten  Jansen  dem  Ringshaeutlein  dacz  der  keHigen 
stai  ynd  tfrown  Elspeten,  seiner  hausvrov>en  md  Stepkan  dem 
Chùttner  zu  den  zeiten  dez  obgenanten  hem  Maricharis  An^imann 
des  Duringz  ynd  ffraum  annen.  seiner  kausvrovm  —  nnb  yier  phunt 
beraiter  wienner  phenning  rnd  vmb  iway  pbunt  pbening  gdts  purch- 
recbts  die  si  rnd  alle  ir  nacbcbomen  —  mir  —  vnd  meinen  naebeho- 
men  furbaz  alle  iar  daron  dienen  md  raicben  sullen  —  Vnd  wande 
ich  selber  nicht  aigens  insigel  enhabe^  daruber  gib  icb  disen  prief 

—  versigiU  mit  meins  vorgenanten  Gruntherren  insigil  —  vnd  mk 
meiner  obgenanten  PrUnin  insigil  —  vnd  mit  meins  Convenis 


Digitized  by 


Google 


305 

ùuigil  —  vnd  ndt  dez  erbem  man»  vmgU  NiéUu  in  dem  Perchhof 
dacz  der  heiUgen  stai  —  Uer  brief  ist  geben  %e  Wteim  —  drewese- 
hen  hundert  Jar  daroach  in  dem  Sechczigisten  Jar  an  sande  Jori- 
geo  tag. 

Orif.  Pwf.  Dn  «nlt  mU  dritto  Si«t«l  feUl.  Dm  tir«ito,  ItasUdi.  la  frik»  WMte»,  ral- 
àill  Um  k«).  Unreu  Mf  «aeiB  BmU  lieffid,  daruter  b«tet  tbc  Ifoaat  aater  ebea  SekwiUtf». 
Die  DmMkrift  Tenriackt.  Du  rierta  Siefcl  Ist  bekasat. 

Die  Einkfiiifle  der  Pfarre  Heiligeiistadt  tn  PfeoDiggOlten,  Zehent  and 
Bergrecht  waren  am  diesa  Zeit  so  bedeotend,  data  der  Pfarrer  Marqaard 
der  During  einen  eigenen  Amtmaiui  in  der  Peraon  dea  Stefan  Chnttner 
•nftteme. 

In  aplterer  Zeit  eraeheinen  tod  deo  Gliedem  dieaea  Frauenkloatera  in  dea 
atiftliehen  Urkonden  : 
1399.  Freitag  Tor  Martini  (7.  Nor.)  Agnea  die  WArìflinn,  Priorìn  daz  aand 

Larenien. 
14S7.  Samatag  Tor  Petronella  (24.  Mai)  Sw.  Anna  die  Sandacherìnn,  Prìorìnn 

dea  frawenkloatera  dai  aand  Larenzen  an  dem  alten  fleiachmark. 
1451.  freitag  Tor  Margaretha  (9.  Juli).  Emtraut  von  Teehenatain,  prìorìnn  sa 

aand  Laurenz. 
1468.  Sw.  Joliana  Tumbrizin,  Maiaterinn  la  aand  Lanrenien. 
1476.  Mittw.  naeh  Job.  Bapt  Agnea  Hantaebatter,  Nonne. 
1510.  Scbolaatica  Oderìnn,  Maiaterinn  aa  Sand  Larenei. 

1514.  Sebwester  Genofera,  Meiaterìnn,  Katharìna  Spangateinerinn,  Decbantinn. 

1515.  Genofera  Singerìnn,  Maiaterìnn  su  aand  Larenzen. 

1535.  Samatag  ror  Matthei  (18.  Sept)  Catharìna  ron  Spangenstain,  Maiaterìn 
dea  JoncbfrowenUoatera  za  sand  Larenezen. 


ccccv. 

AlbiUudtrief  fOr  die  Captile  der  EH,  Bartholomàui,  Sehoitian,  Bienmjfmu$ 
mnd  Agnei  im  Siiffe. 

Dat  Avignon,  30.  Aprii  1360. 

Innocentius  episcopua  servus  servorum  Dei.  Uniyersis  Christi 
fidelibus  presentes  litteras  inspecturis  salutem  et  apostolicam  bene- 
dictionem.  Splendor  paterne  glorie,  qui  sua  mundum  illuminat  ineffa- 
bili claritate,  pia  yota  fidelium  de  Clementissima  ipsius  majestate 
sperancium  tunc  precipue  benigno  favore  prosequitur,  cum  deyota 
ipsorum  humilitas  sanctorum  precibus  et  mentis  adiuvatur.  Cupientes 
igitur,  ut  CapeUa  in  honorem  sanctorum  Bartholomei  Apostoli^ 
Sebastiani  Martnis  et  Jeronimi  Confessoris  et  sonde  Agnetis  Vir- 
ginis  in  ecclesia  Monasterii  Nuenburgensis  ord.  s.  Aug.  Patav.  Dioc. 


Digitized  by 


Google 


396 

eomatrueta  eongmis  honoribas  frequentetiir,  et  ut  ipti  Adeles  eo  liben- 
eias  canai  deTocionis  ad  eandem  aeeedant,  qao  ibidem  ubmas  dono 
eelestia  gratie  conspexerint  se  refeetos,  de  omnipotentis  Dei  miBeri- 
cordia  et  beatonun  Petrì  et  Paoli  Apostolonun  eioa  auctoritate  confia 
omniboa  fere  penitentibos  et  confessis,  qui  in  dictorum  saDctorum, 
saocti  Bartbolomeiy  sancti  Sebastiani,  sancti  Jeronimi  et  sancte  Agne- 
tis  festiTitatiboa  prefataro  Capei iam  devote  Tisitaverìnt»  annuatim  Tnam 
Annoili  et  Qoadraginta  dies  de  iniunctis  sibi  peniteotiis,  sìngulis  ride- 
licet  ipaarom  featiTitatom  dìebus,  quibus  Capellam  ipsam  rbitayerìot, 
ot  prefertor,  miaerìcorditer  relaxamus.  Datum  Avmione  II.  Ki.  Haji 
Pontificatos  noatri  Anno  Octavo. 

Jo.  Bellìtius.  R.  de  Valle. 

Petroa  Lotbomiealensis  R. 

Oriff.  Perg.  (Bep.  VeL  H.  $1.  fot  S4.) 
Die  Bdit  Uh*  n  tiMT  ntà-ffclben  8«idciitehiimr. 


CCCCVI. 

KatkBorinm,  Brmt  OHtm'$  von  Ladendorf  WUwe,  una  ikre  Verwandten 
verkamfen  dem  SHfte  einen  GelddUmt  su  Kri%endorf. 

Dai  1.  Mai  1360. 

Icb  Katrey.  Rugers  Tochter  von  Nydem  Chriczendoff,  Emsten 
dee  Gruen  witìb  von  Ladendorf,  dem  got  genade ,  rnd  Ich  Peter», 
ir  Swetter  vndlchSymon  Ir  stm^  vnd  alle  vnser  erben  wir  veriehen 
—  Daz  wir  —  rercbaoft  haben  vnsers  rechten  vreyn  aygen  vaeler- 
leicben  erbes  ain  rnd  zwainczicfa  wienner  phenning  gelts ,  die  gele- 
gen  sint  zu  Nydem  Chriczendorf  auf  behaustem  gut  auf  drein  hof- 
ateten ,  da  zo  der  zeìt  aof  gesezzen  ist  Hainreich  auf  einer  hofatat, 
vnd  Vreydancb  aof  ainer  hofòtat  vnd  Chunrat  auf  einer  hofstat  — 
vnd  ein  halben  emmer  perchrecht,  der  auch  gelegen  ist  daselb  zu 
Chriczendorf  auf  einen  viertail  weingarten  zu  naechst  dem  Echerlem, 
daz  ze  der  zeit  der  Chodlin  gewesen  ist,  vnd  den  man  alle  iar  davon 
dient  recht  ala  ander  Perchrcchts  recht  ist  —  Dem  Erwirdigea  ber- 
ren  Brobst  Ortolfen  dea  Chiosters  zu  Newnburch  —  vmb  vier  pbunt 
wienner  phenning  —  so  gè  ben  wir  in  —  disen  prief  versigelten, 
wann  wir  aUe  nicht  aigen  imìgel  haben — vndcr  des  erbem  herren 
hem  OswaUs  von  Ladendorf  anhangunden  Insigcl  —  vnd  mit  mein 
vorgenanten  Katrein  des  Gruen  witiò  steuf  avn,  Lycbharts^  des 


Digitized  by 


Google 


397 

ffruenanhaMgundenhmgelvndmii  JaeobSf  %e  der  tek  BidUer  %e 
Neumbwreh  ankangumden  huigd  —  Der  prief  ist  geben  —  Dreni- 
lehen  handert  Jar  rod  dar  nach  in  deni  Sechczigisten  Jar  an  Sand 
Philìpps  md  sand  Jacobs  tag,  der  heilìgen  zwelif  poten. 

Ckartalwiui  lf«UTÌ  m.  M.  1».  k 

Hitr  «rtelMnt  Jakpb,  Witeat's  Yorglngtr,  neaerdiagt  ala  Stadtrìebter 
n  KloatCTMvbiig. 


ccccvn. 

8€iflrid  ier  àMr  vqh  Ltmg-Bmendarf  verkmmfi  der  8t  Agne9'CapelU  im 
Kretm§tmg€  de$  8HfU  Hnem  CMddiengt  sv  Lmug^Etnersiorf, 

Dtt  6.  Deeenber  1860. 

Ich  Se^Hd  der  Mmr  %e  Encxettorf  vnd  ich  Weniel,  sein  HauS' 
mraw  Vnd  rnser  paider  eriben  Wìr  rergecben  —  daz  wir  —  mit 
muerB  reehien  Grtmtherren  bant,  Herm  PUgreim$  des  WérffèU 
tden  zeUen  Chorherre  vnd  Ohritter  CheUner  vmer  Vrawn  CMeshauè 
%e  Nemdmreh  rercbanfl  baben  ain  pbunt  Wienner  pbenninge  geltes 
purehreebtes  auf  maem  bana  Tnd  seczt  binder  dor  on,  vnd  waz  mit 
recbt  darezn  geboret  —  Vmb  Newn  pbunt  Wienner  pbenninge  — 
hùtez  umd  Àgneten  Ckappelln  %e  Newnburch  in  dem  ckremgtmge 
Alio  besebaidenleieben,  daz  wir  oder  swer  daz  Torgenant  bans  nacb 
Tna  inne  bat,  Daz  egenant  pbunt  geltes  zu  der  egenanten  CbappeUn 
—  iarleicben  dienne  scbniln  zu  den  zwain  zeiten  im  iar,  ain  balb 
pbont  an  Sand  Georigentage,  md  ain  balb  pbunt  an  Sand  Merteins- 
tage  mit  alln  den  nuczen  ynd  recbten»  alz  man  ander  purcbrecbt 
dient  in  Osterricb  —  Vnd  wan  wir  nicki  aigen  Inngil  haben.  So 
geben  wir  daruòer  der  egenamUen  Chappelin  vnd  im  Verwesem 
vnd  Ckappelan  di$en  brief  versigilten  mit  vn»er»  egenanten  Grunl 
Herren  Imigil»  Pilgreim  dee  Wùrffel  —  Vnd  darczu  kob  wir  gepe- 
ien  den  Erbem  man  Miehelln  an  dem  Neweidel,  daz  er  dùer  eache 
auek  geczeug  eei  mU  geinen  Insigil,  Der  briff  ist  geben  —  Drewcze- 
ben  Hundert  Jar  ynd  in  dem  Secbczgisten  iar  an  sand  Niclos  Tage. 

Orìg.  Ptrf.  (Htp.  Tel.  N.  18.  M.  S74.) 
Dm  9ntt%  Si«f«U  PUfvia'a  4c«  Etll«a«ùUn ,  mI  àtknaL    Dm  swtito,  kltÌMrt,  ia  gel- 
kM  WMhMi   8  .  MICBAHEUS  .  DEMTEIIS  .  »   Mift  «>Ma  ini»Mgtm,    *•■  IWgct  «BMhlomiM 
•iUy,  vU  M  DmU.  IsMTft.  e«Md.  tnk,  XXL  ■.  S80.  Di«  Fffv  Iìmì  ttek  ucht  uIwmImMm. 

Dms  iti  die  letsia  Urkande,  in  weleber  Pilgrìm  tU  Oberkellerer  ertcbeiat  ; 
bald  daranf  omm  cr  too  sdaeiii  Aste  tbgttreten  oder  gesiorben  sein,  dt 


Digitized  by 


Google 


398 

iMt  det  altea  Satilmeht  Konrtd  Raniuig,  Pfiurer  in  St  Martin,  in  Mn 
1360  Obarfcellarer  wnrdt.  Dmmh  nmittelbarar  Nadifolger  iat  unbekaint; 
demi  erat  1371  eraekeiot  Bartholomliia  ab  Pfarrer  su  St  Martin,  dar  indeaaae 
im  Jahre  1368  Infirmarìus  war,  alao  Martin's  onmittelbarer  Nachfolger  nielit 
aeb  kann.  Die  folgende  Urknnde  acheint  jedoeh  ansndeuten,  daaa  Konrad  als 
Oberkellerer  die  Pfarre  beibehielt. 


ccccvm. 

Konrad,  der  Sdkaffer  de$  Pfarren  V9n  St.  Martin,  verkouft  Watfkart  iem 
AUer  einen  Wdngarten  %u  Ktotftemtabarg. 

Dal  0.  Febmar  1361. 

Ich  Ckunrot  zden  cteiien  Sdkafèr  «pi  dem  Pfarhofdaez  Stmd 
Merten  Tod  ali  mein  eriben  rergeben  —  Dtz  leb  —  mìt  meòu  Perig- 
maiiter  baot  tHehelln  an  dem  Newndel  zden  zeUen  Amptnuum  vnd 
Perigmaùter  vn$er  Vrawn  CMeàkau»  te  Netmbureh  —  rerebaoft 
babe  mein  balbes  Jeaeb  Weingarten  gelegen  an  der  Vineiergaaaen 
—  als  mìr  ex  mem  SeHge  Hautvraw  Periéki.  der  got  genad ,  Tod 
mer  gnter  mìt  Vrcbund ,  brìefen  Yod  mit  dea  Hereiogen  Radolffen 
brìeff  danrber  Ledicbleicben  gemaebt  Tnd  gegeben  bat —  ?iDb  famffe 
vnd  Tirezge  pbont  Wienner  pbenninge  —  Dem  Erbern  manne  Wolf* 
harten  dem  AUer  —  Vnd  wand  ich  —  nieht  aigen  Insigil  kabe. 
So  geben  wir  daruber  —  disen  hriff  vertigUten  mit  vnsers  egenan- 
ten  Perigmaister  Insigill  Uichett  an  dem  Neweidel  —  Vnd  darvn 
80  verpint  ich  mich  auch  vnder  meines  herren  InsigU,  Hem  Chwt- 
rates  des  Ramunch  zden  zeiten  Chorherre  vnd  Obrister  CheUner 
dee  Goteshaus.  Vnd  des  ist  auch  geczeuge  der  Erber  man  mit  eei- 
nem  InsigU  Peter  der  alt  Manseer  —  Der  brief  ist  geben  —  Dreu- 
czeben  Hundert  Jar  vnd  in  dem  Ain  Tnd  Secbczigisten  ìar  ze 
Vaschange. 

Orig.  Ptrf .  (Btp.  Vtl.  N.  n.  M.  114.) 
Dm  ente  SiegcI  wv4c  smi  ▼«nM(ck«B4«i  Jakrt»  «iodi  Bit  AvnalUM  «iw  Eableac 
bMchrJebea.  la  Schilde  iti  eia  Haopl  Uà  aa  Ut  Brut  akktbtr,  ait  eiacr  LilieBkreae  ▼•rùert.  la 
kleiaen  SecreUiegel  dietelbe  Kroae.  Da*  swe it« ,  gleieb  jeaea  Pilgria*i ,  seigt  dae  sUheade  Figv 
ia  Talare  ait  der  Ua«elirìft>  8  .  CHVNRADI  .  RAMVÒI  .  CELLERABU  .  KCGE .  RfiVBVR- 
GEN  .  Daa  dritte  :  8  .  PETRl  .  MANSEBERI . .  eathSIt  einea  Mann ,  weleker  kit  aa  die  Ltmàtm  ia  Waii- 
•er  alekt  «ad  ia  der  Hakea  Read  eiaea  Bùackcl  Àkreo  kilt.  la  ScereUìegcl  teigt  lìck  tta  fettccHcr 
Draeke  «ad  dariker  der  BMkeUkeXTl. 


Digitized  by 


Google 


300 
CCCCIX. 

Dm$  8Hft  ÌAHmfM  verktmft  dem  Eloatemembmrger  Bihrger  Siefkm  i^m 
LiUenfdder  Weingàrtem  %m  KU9térnmAmr§. 

Dti  7.  Min  1361. 

Ich  Prueder  Siefan»  abpt  %e  LUymnveU  mi  der  Conreot 
gemtiD  deuelben  Chloster  Toser  yrowen  Terìehen  —  Dai  wier  — 
mit  dea  Erbern  ChorberreQ  hant  herrn  Maridùnrt$  %e  ien  zeitem 
nedmmider  dez  Chiosters  mser  Trowen  se  newnbureh  mit  reehter 
fSniclit  Torehauft  haben  ynseni  Weingarten»  dei  aio  Gaoxea  Jeaeh 
ist»  TDd  haist  der  Saez  leit  aof  dem  auervdi  —  Wier  haben  aueh 
T«rehaiift  mit  dea  egenanten  Cborberren  hant  —  maan  Weingarten 
nnd  Parmgarten,  dea  ain  halbes  Jench  iat,  md  leit  aneh  le  Neon- 
borcb  anf  dem  awerveU  —  ymb  aina  Tod  acbeiig  phnnt,  allea  Wien- 
ner  phenninge  —  Dem  Erbern  mann  Siefàn  dem  LyUgetwMer, 
purger  ze  neunburek  Chlosterhalben  md  $eòter  HauMfirawen  Elipe^ 
ien.  Daraber  —  geben  wir  in  diaen  brief  vereigUt  mii  tmierm  òui- 
gii»  vnd  mU  vmers  Camvenis  anhangunden  ImigU,  end  mii  der 
egenanten  Weingarien  vnd  Paimgarien  Gruniherren  imigU,  dez 
Erbern  Ckorkerren  hem  Maricharis,  ze  den  zeUen  nechmaieier 
dez  Cklo$ier$  ze  neunbìtreh.  —  Der  brief  ist  geben  —  Dreaaehen 
hondert  Jar,  damacb  in  dem  ainem  md  aecfatiigisten  Jar  dea  Sun- 
tagea  ae  mitter  Yasten. 

Orig.  Perf.  (Vep.  Ikv.  Fm«.  4.  N.  8.  fel.  »<8.) 
Dm  «nt*  Sitgvl  wt  abrcklUel  kti  llMlktl«r  BMtMM  Tak.  XI.  ■.  IO.  Dm  iw«il«,  CMVMte- 
m*^,   ckM4««tlW«  Tak  XH.  a.  It.    Daa  <irìtt«  kat  dia  UmakriH:  f  .  8  .  MAIICBAIDI .  MAfiai . 
Urano  .  HETimie.  ;  4«r  Biaabafaldit  la  FMlilMlklaM* ,  mH  4m  racfclM  Band  aia  BmIi  aa  «a 
Braal  kallaaJ,  ia  4ar  liakaa  Um  Hìrteaatak. 

Marqiuurd  encheiiit  noeh  im  Jahre  1365  in  den  Ante  eioes  SiechmeUtert, 
uch  ihiD  folgen  1368  Htdmtr  der  MaUeber  und  Btrtholomiiit.  daon  1370» 
aS.  Juli,  Petms»  1375  Mert  der  SchenUi. 

ccccx. 

Hmn9  der  Seamgel  von  KaUetOrmnn  verkauft  Peter  dem  Rei  ven  Lmug- 
Bwurederf  Géiddietute  daeeibet, 

Dat.  3.  Aprii  1361. 

Ich  Janns  der  Seunagel  von  ChaUenprmn  ma  ich  ChumguMi, 
sein  hauevrow  wir  Terieben  —  Daz  wir  —  yerchaufl  haben  — 
yierdhalben  schilling  wienner  phenning  gelta,  die  da  ligent  ze 


Digitized  by 


Google 


400 

Eme%eticrf  pei  dem  Pùsenperg  auf  bestiAem  gut  UQd  auf  behauaten 
holdeo  MI  der  Ckmchgazzen ,  der  da  lìgent  frmf  \né  DreizEÌch 
phenning  auf  WoìfkartB  dez  Vischer  baus,  vnd  Dreìzzìch  phen- 
ning  gelt  auf  Chunrati  dez  Schacz  faaus,  md  Dreìzzìch  phen- 
oing  geits  auf  Stepham  dez  Piber  haus ,  rnd  sìnd  die  egenanten 
Tierdhalb  schilling  gelts  meìn  egenanter  Cbunìgunden  aygens  aner- 
storbens  gut  von  meinem  Enen ,  dem  alien  Riczendorfer»  dem  got 
gonade»  dai  ieh  darnaeh  gemacht  ynd  geben  han  ze  Morgengab  mei- 
nem  wirt  dem  rorgenanten  Jansen  dem  Sessnagel  —  Tmb  frmf  phunt 
wienner  phenning  —  dem  Erbern  manne  Peter  dem  Roten  rnd  sei- 
ner  hmuvrawen,  vrown  Agnesen  —  Dez  geben  wir  in  disen  brief 
versigiU  Ich  Jans  der  Sessnagel  mit  meinen  aigen  Insigel  tmd  nói 
vnsers  petiem  Insigel  9  Sigharis  dez  sessnagel  vnd  mit  dez  erhem 
manne  Ineigel  Jaeobe  zu  den  zeUen  statrichtervnd  Judenrtchter  ze 
Newnhurch.  Der  hrief  ìst  geben  —  Dreuczehen  hundert  Jar  dar 
nach  in  dem  aìns  md  sechczìgisten  Jar  dez  naechsteQ  sampcztags 
nach  dem  heilìgen  Osterleichem  tag. 

Cbartalariim  Anhivi  m.  f»!.  I».  h. 

CCCCXI. 

Der  Stadtrath  von  Klostemeuhurg   bestàtifft   dtu    Te$tamefU  Jcau    de* 

Freiginger's. 

Dat.  20.  Aprii  1361. 

Ich  Jacob  f  dez  alien  sluczler  Sun ,  deiv  zeiien  Stai  Richier 
Vnd  wir  der  Rat  der  Stat  gemain  ze  nemburch  Chlosterhalben,  Wier 
veriehen  mit  dem  brief —  daz  fuer  rns  chom  in  Tnser  Rat  derErber 
herr  herr  Peter  der  hrahsi  von  sekaw  vnd  sein  bruderPatd,  Chorherre 
voìi  sekaw ,  vnd  Pemger  der  pranker  vnd  Dyetreich  der  preuzzd 
ir  swaegerf  vnd  zaigten  vns  vìer  prìef,  der  drey  sagent  vber  zway 
fuder  perchrechtes  md  vbcr  aiu  halb  phunt  geltes.  Der  ain  brìef  von 
dem  Maister  von  maurperig,  Der  sagt,  daz  es  seins  Gotshaus  vreys 
aigen  gewesen  Sei,  md  hat  es  verchauft  mit  dem  selben  brìef  Órt- 
lein  mit  der  pettziechen  ').  So  sagt  d  r  r  <i  r  hrinf  von  Ortleia  mit 
der  pettziechen,  der  hat  es  verchauft  piseholf  Bmdmaren  wm  Sekaw, 
der  hat  es  geben  seinem  freunt  dem  Hadraer.  So  sagt  der  drìtt  brìef 


<)  Urkimde  312. 

Digitized  by  LjOOQ IC 


401 

T«n  dem  Hadrter,  dai  er  ez  se  chauffen  hat  geben  Jan$en.  dem 
Vreinmgnaer  Tod  alien  seUi  erbeo  <)•  Der  fierd  brief  Saìt  ron  Jansen 
dem  freisiognaer,  daz  er  ei  geaehaft  hat  mit  gesampter  haot  oach 
seios  Sftn  Janaen  tede  —  der  brobstey  hie  se  neanbareh  rnd  dem 
CoDTeDt  gemain  brobsi  Orioifen,  yod  alien  sein  nachchomen,  die 
probst  nach  im  do  werdent,  Vnd  paten  yns,  dax  wir  daz  geschaeft 
bestaetten  mit  rnser  Stat  brief  me  mit  mser  Stat  Insigil  »  daz  haben 
wir  getan  mit  Vrchonde  dez  briefs,  den  wir  in  daruber  geben  ver- 
sigeUen  tmi  vn$er  Stai  rnsigil.  Oer  brief  ist  geben  —  dreuzeben 
bundert  Jar,  darnacb  in  dem  ainen  vnd  sechzigisten  Jar  dez  Ericb- 
tages  Tor  sand  Jórigen  tage. 

Orig.  Fcrg.  (JUf,  T«t.  N.  7.  f«l.  M.)  Dm  bcku>le  6iet«l. 

D«r   erwiknU   Biscbof  tod  Seckan    itt  Rudroar  Hader   tob  Haideek 
1338—1351. 


CCCCXD. 

Die  EH€H  Jèauen  d€$  FreUm^tn  Hhergeken  dem  Stifte  die  ven  ihm 
gemnekte  Sehenkmng. 

Dai  20.  Aprii  1361. 

Wier  Peier  vau  Gote$  genaden  probst,  vnd  erczbr tester  %e 
Sekkaw  Icb  Pavl^  9ein  hruder  Chorherre  dacz  Sekkaw,  Ich  Pem^ 
ger  derpranker,  Jan$en  dez  Vreysingner  aidem^  Icb  D^etreich  der 
PrewfMelt  òr  ewager,  Wir  verieben  —  Daz  Jan»  der  Vreysingnaer^ 
dem  Gotgenade,  die  zway  fuder  perebrechtes,  alz  sein  gescbaeA- 
brìef  Seit»  den  wier  inne  baben»  vnd  dew  sein  vreys  aigen  gewesen 
•intt  mit  rnserm  gutleicben  willen  vnd  gunst,  vnd  nacb  vnser  aller 
Rat  ynd  ander  seiner  pesten  freunt  mit  gesampter  bant  ze  der  zeit, 
do  er  Ì8  wol  getttn  mocbt»  vnd  aucb  recbt  bet  ze  tùen,  gescbaft  vnd 
geben  bat  nacb  uìm  Suhs  Janteti  tóde  in  die  probstey  vnd  dem 
Convent  ze  Neumburcb  Cblosterbalben  òrobii  Ortolfen  dem  Voi- 
kestarfer  vnd  alien  sein  nacbcbomen  —  Wier  baben  in  aucb  die 
chanf  brief  dor  vber  ze  einer  peszern  sicberbait  ingeben  wie  daz 
perchreebt  in  vnsers  bruder  Jansen,  dez  vreysingnaer  gwalt 
cbomen  ist.  Dor  vber  —  geben  wir  —  den  brief  versigiUen  mii 


1)  Vrkmté»  SSS. 

roMtet.  XIV.  26 


Digitized  by 


Google 


402 

vn$em  anhangnnden  infigUn.  Der  brief  ist  gebea  —  dreazeheB 
Hnndert  Jar»  dar  naeh  in  dem  ainen  rnd  aechsigiaten  Jar  dei  Eri- 
tagea  Tor  Sand  Jorìgen  tag. 

Orlf .  POTf.  (B«p.  TtC  H.  8.  fel.  M.)  mmÀ  Ckartabriam  AnàM  ftO.  t7.  •. 
Dm  erti*  ni  4m  ItUtt  Sicfd  feUl.  Dm  bwcìU,  PmI  Freinarer**,  fat  m^m  t«m  Jakn  ISU 
(Rr.  Mt)  btkMat.  Dm  Mtte  bt  Jmm  4m  Pmc«r  Prwkw.  Di«  Eal^leM  4m  8«IiìMm  dai  vcrvfaaN. 


CCCCXffl- 

OenM$hriefde$  Sek^tten-AwUwianms  Heinrich' $  ie$  MìdaufiOer  He  Bua- 
Mbt  auf  dem  Miit  ver  dem  ScMtentkere, 

Dtt  WieD,  13.  Mai  1361. 

Ich  Hainreich,  der  ESnUmf,  ze  de»  zeiten  Ampiman  der 
SchoHen  %e  Wietm  Vergich  —  Oas  f&r  mich  chom»  do  ich  sas  an 
derselben  meiner  Herren  atat  an  offen  gericht  Peter,  die  zeU  denel- 
ben  meiner  herren  diener  vnd  chiaget  mit  Vorsprechen  an  derselben 
meiner  berren  stai,  dea  hocbwirdigen  berren,  bem  Donalde  abpi 
des  Gotshau»  daz  den  SchoHen  ze  Wienn  vnd  dea  ganczen  Convent 
gemain  daselbs»  die  im  die  recht  mit  ganczen  gewalt  heten  aufgeben 
se  flust  ze  gebin  aof  die  Padtbiben  geìegen  auf  dem  Mieie  ver 
SchoUentor  ze  Wienn  ze  ndst  pei  der  Newnburger  hof  vmh  ain  pbnnt 
Wienner  phenning  geits  Purchrecbts,  daz  die  obgenanten  mein  ber^ 
ren»  di  Schotten  ze  Wienn  darauf  hieten,  rnd  daz  in  daranf  rersez- 
zen  wér,  vod  cblagt  darumb  darauf  als  lang,  daz  VaUein  der  Ren- 
dei, di  zeU  der  erbirdigen  geistleichefi  freum  Sekaffer  daez  sand 
Marien  Magdalen  vor  SchoUenior  ze  Wienn  diselben  Padstnben  an 
seiner  Vrown  sfat  verantwurt  mit  Vorsprecben,  vnd  iach»  das  die- 
selben  sein  Vrown  die  obgenaot  Padstnben  mit  Recbt  vnd  ancb  mit 
Vrag  vnd  mit  Vrtail  in  ir  gewalt  bieten  erlangt  vnd  bebabt  far  ir 
versezzens  Purkrecht  vnd  fur  ali  die  Zwispil,  die  mit  recbt  daranf 
ertailt  vnd  gegangen  Wern ,  als  ir  Gerìcbsbrief  sagt  —  Do  geviel 
mit  vrag  vnd  mit  Vrtail  —  solden  ancb  furbas  die  erbirdigen  geist- 
leicben  frown  der  gancz  Convent  gemain  dacz  aand  Marien  Magdaien 
vor  Scbottentar  ze  Wienn  vnd  ali  ir  Nacbkomen  diselben  Padstnben 
—  ledichleicben  vnd  freileicben  baben  —  Vnd  solt  icb  in  des  mein 
Vrchund  geben  vnd  solden  si  mir  darumb  mein  recbt  geben ,  das 
habent  si  getan,  Vnd  wenn  ich  selb  nicht  aìgens  Insigels  ban.  Dar- 
uber  so  gib  ich  den  egenanten  erbirdigen  Geistlicben  frown  —  den 


Digitized  by 


Google 


403 

brief  —  verngili  mii  de$  egenafUen  mehu  genedigen  herren  Insi- 
gel 9  des  hoehwirdigen  gei$tUchen  herren,  hem  Donalds  aòpt  det 
Gcishauses  daez  den  Schatten  ze  Wierm.  Oer  brief  ist  geben  ze 
Wienn  —  Drewezeben  bundert  Jar,  darnacb  io  dem  Ayn  rnd  Seeb- 
esigisten  Jar  des  oasten  Phiocztages  Tor  den  PhÌDgttveyrtagen. 

Urìf .  Perf .  (t»p.  ffU  H.  Sf .  fot.  lU.) 
ElaisM  rai4M  Sicfcl  ia  relliea  Waektt.   Dtr  Ahi  ttAl  ia  P^atileaikltiile,  «it  iw  ReehiM 
•«tM*<lt  *••  ^*f  Brut  bia  i«  dea  Eaitta  reieM  rìm  4rtie«ài^r8elùld ,  !■  welekea  «ia  eiaflMlMr  AJlrr 
endimt.  UiMcbrift:  8  .  DOIULDI .  ABBATI8  .  8C0T0RVM  .  IN  .  WieNNA. 

DieUrkande  zeigt  uos  eineo,  dem  GeschichUchreiber  Wien^s  uobekaDD- 
Ud  Abt  der  Scbotten,  Donald,  der  zwischeD  Clemens  I.  (Urkunde  382)  uod 
Clemens  II.  (f  1376)  einKoichalUo  k^mint.  So  ist  dein  sufolge  der  bei  Hormayr 
1383  eracheioende  Dooald  der  zweite  Abt  diesea  Nameoa. 


CCCCXIV. 

Reven  det  KUwUnuuhurger  Siadtraiìu  ùber  den  im  StadttpUale  durch 
WUetU  auf  dem  Anger  erbauten  Aitar. 

Dat.  15.  Aogruat  1361. 

Ich  Jacob,  dez  alteri  Sluzzler  Sun,  te  deti  zeiten  StahiclUer 
rnd  wir  der  Rat  vnd  die  gemain  der  Siat  ze  Nevnburch  yeriehen  — 
Wie  wol  daz  ist,  daz  vnser  brief  sagent,  die  wir  vnseriii  genedigen 
Herren  dem  Probst  vnd  dem  Convent  vnser  Vrawn  Gotzbaus  geben 
baben,  Daz  wir  nur  ain  mezz  in  vnserm  Spital  haben  schuilen.  So 
bat  vns  docb  vnser  genediger  ber ,  Probst  Ortolf  vnd  der  Convent 
gemain  Dureb  vnser  pet  willen,  vnd  durch  der  arrnen  dùrftigen 
vrìUen  die  vnsem  herreu  auf  dem  oberti  Alter  nicht  geschcn 
mochten  die  besundern  genad  getan ,  vnd  haben  irn  wiiien  vnd  gunst 
darzu  geben ,  Daz  der  erber  man  WUeni  auf  dem  Anger  vtid  Chri- 
Stein ,  sein  hausvraw  einen  allei'  gestifl  habent  in  dem  egenanten 
vnserm  Spital  an  dem  mittem  pheyler  vor  der  Chappelln  in  den 
eren  sand  Peter  vnd  sand  Kathrein ,  also  beschaidenleicb,  daz  wir 
furbaz  nimmer  mer,  mit  pet,  noch  gewalt  dhainen  gotzdienst  noch 
mezz  atifften  scbullen  in  daz  vorgenant  Spital,  nur  mit  irm  guten 
willen  vnd  gunst  Vnd  scbullen  aucb  ali  die  brief,  die  vnser  genedi- 
ger berr  Herczog  Albrecht  sAlig  zwiscben  dem  Gotzhaas  vnd  dem 
Spital  gesebaiden  bat  von  der  mezz  wegen,  die  der  egenant  Wisent 
auf  dem  Anger  vnd  Cbristein  sein  Hausvraw  gestift  babent,  furbaz  an 
alien  punden  vnd  artikeln  vnbecbrencbt  vnd  vnverbaltzen  bcleiben  in 

26  ♦ 

Digitized  by  LjOOQ IC 


404 

aliar  meinuog,  ab  se?  geben  rad  versigelt  siad.  Vnd  geben  dem 
egeoanten  h^ren»  hern  Ortolfen,  dem  ersamen  Probst  vnd  dem  Con- 
Tent  mser  Trawn  Gotibans  dea  brìef  —  venigeUen  mU  viuerr  Stai 
hmgel  %e  Nevnhwrek  ChlosierhalbeH.  Der  brief  Ut  geben  —  Dreu- 
tzebea  buadert  iar,  darnach  in  dem  aio  rnd  Seebezigisten  iar  an 
mser  rrawn  tag  ze  der  Sebydaag. 

Ori(.  Ptrf .  (Rep.  Tel.  R.  ».  fot.  142.)  aad  ClurtalariM  Arehiri  IN.  fol  ISl.  •. 

Um  den  fon  Henog  Albreebt  li.  1344  geAlItea  Sdiiedsprocb  Ewbeiiai 
Stift  und  Stadt  det  Spittls  wegen  (N.  310)  nicbt  ni  geObrdeo,  Ifisst  tiek 
bier  Propst  Ortolf  eìnen  eigeoen  Herers  ron  der  SUdt  ausstelleo,  dats  die  tob 
ihm  ertbeilte  BewiUiguog  xur  Erbtuuog  eines  sweiten  Altari  dareb  Wisent  anf 
dem  Anger  den  bersoglichen  Schiedtpruch  nicht  aufbebe. 


coccxv. 

IVeiekart  der  Affel  verkaufi  mn  Jordan ,  dee  Propites  SpeUer,  die  OherUkem' 
rung  tmf  emem  Hau$e  %u  Klotlemeuhurg. 

Dat  16.  Augost  1362. 

Icb  Weikhart  der  Àffel  vnd  icb  auna  sein  hau9vraw  wir  vene- 
ben  —  daz  wir  —  mit  vnser»  AmpimannM  bant,  Ortolfs  dea  Tuczeu, 
zu  den  zeiten  Sluszler  vnd  amptmann  %e  Neivnòurch  avfdez  edlen 
hochgepom  fursten  già  hertxog  Rudolf  van  ósterreichy  in  Sieòr 
vnd  in  kemden  vercbauft  baben  die  vberteurung  auf  vnserm  bans, 
vnd  waz  darzu  geburt,  gelegen  in  der  Maur  —  ain  pbont  geltes  ze 
vberzins  —  vmb  ainlif  pbunt  wienner  pbenning  —  dem  erbem  mano 
Jordan  t  %ù  den  zeiten  Speiser  probst  Ortolfa  ze  Nevmburdk, 
vnsers  genaedigen  berren,  vnd  aeiner  hauevrowen  Lutzein  —  Seint 
wir  nicht  aigen  insigel  baben ,  dez  geben  wir  in  disen  brief  veraigeU 
mit  vnsers  amptmana  Insigel,  des  ohgenanten  Ortoifs  dez  Tuizem, 
dez  Slizler,  vnd  mit  der  zwair  erbem  mann  insigel,  Niklas  dez 
Tutzen,  vnd  Chunrats  dez  Mamer  —  Der  brief  ist  geben  —  dreu- 
tzeben  hundert  iar,  darnacb  in  dem  zwai  vnd  secbtzigisten  iar  dez 
naecbsten  Eritags  nacb  vnsers  vrowen  tag  zu  der  scbidung. 

Oriff.  Perg.  (tep.  Vel.  N.  tt.  M.  !•>.) 
Ortoiri  Sieptl  iti  tob  Jakre  13S4    (ff.  MI)  btkaut.    Duaclkt    WarpMstklieB    f«krM«ht 
Nik«ltUt  ■Inlicli  eiaeR  Knig  nil  eiaen  Heakcl.  B«i4c  habM  Mck  eia  6«f«MÌ«f el«  Ortolf  «ias  M— 
grana  aeiaet  Nameatt  Tat.Nikolaaa  aiata  Krag.  Oaa  dritte  Siegal  ait  der  Uaaekrifl:  8  .  CBTMUkDI. 
OlCn  .  MARNRR  .    seigt  ciaea  Qewappaetea  aiit  dea  Helat  ia  der  rcchtta  Haad. 

Der  die  Kiiche  verwaltende  Laie  erscheiot  bier  anter  der  BeteicbMAg 
^Speiser*'. 


Digitized  by 


Google 


405 


CCCCXVI. 

Heinrich  der  WUrfél  verkauft  NikUu  dem  8ckUeh(  Gùter  mi  Qriwàng. 

Dtt  e.September  1362. 

Ich  Hainreich  der  Wùrjfel,  ze  den  zeiten  des  Rais  der  Stai 
%e  Wyenn  rnd  ich  Kathrei  setti  Hausvrow  Wir  vergeben  —  Das  wir 

—  mit  vnsers  Pergmaister  hant,  des  erbern  roanns  hem  Gerunga 
de$  Choln,  ze  den  zeiten  Ampimann  dee  Chioaters  ze  Neunburch — 
rerchauft  baben  vnsern  Weìngarten  —  se  Grìntzing,  des  andertbalb 
Jeuch  ìst,  Tnd  beizzet  der  Mei$sawer  —  vnd  ein  hausel  da  mit  daz 
daran  leit  —  Darzu  baben  wir  auch  verchauiFt  vnd  geben  ynsers 
recbten  chaufguts  Drew  phunt  wienner  pbenning  geits  Purcbrechts 

—  Vmb  Drew  Hundert  pbunt  pbenning  vnd  vmb  Sechtzikcb  phunt 
pbenning  alles  wienner  munssc  —  Dem  erbern  man ,  hern  Niclasen 
dem  Schlecliteti,  pnrger  ze  Wienn  Vnd  seinen  Erben  —  Dar  vber  so 
geben  wir  in  den  brief  verstgilt  mit  vmerm  hmgil  vnd  mit  des 
Pergmaisters  Insigil  —  vnd  mit  des  Purchherren  Insigil  des  — 
erbern  herren^  hem  MarchartSj  hem  Dùrings  Sun  von  Seveld, 
Chorherr  ze  Neunburch ,  vnd  ze  den  zeiten  Pharrer  dutz  der  Nei- 
ligenslat,  vnd  mit  der  erbern  Làwt  Insigiln  hem  Niclas  des  Wùrf- 
fels  vnd  hern  Hainreichs  des  Wurffeìs,  mein  egcnnntcn  Hainreichs 
Sane  des  Wurffeìs ,  vnd  mit  mcins  Veitcm  Insigil  hem  Jansens  des 
Wùrffcl,  Purgc^  ze  Wienn,  vnd  mit  hem  Lucas  Insigil,  des 
Papphinger,  ze  den  zeiten  des  Rais  der  Stai  ze  Wienn  —  Der 
brief  ist  geben  ze  Wienn  —  Drewtzehcn  Hundert  Jar  darnach  in 
dem  zwai  vnd  Sechtzigìsten  Jar  des  nasten  Eritags  vor  vnser  vrawn 
Tag,  als  si  geparn  isL 

Orìf.  Perf.  (R*p.  Vel.  «.  15.  fol.  MI.) 
Ru4t  8ieg«l  ia  ^\Um  Waekte.  Du  ente,  mii  Jcr  UaiMhrUl  :  f  .  S  .  HAIimiCI .  TESSERIS., 
s«igt  ia  dr«ieekif«a  Sekilde  ciaen  Wir/ei    and  eiaen  f  leichea  ìm  Off tasiegel.  Da*  xweite  »  G«niBg't 
Ck«l,  feblt,  Utaberaat  dea  Jahre  1337  (N.  271)  bekaant,  nimlieh  jeaes  mit  d«m  Steiabocka  in 

8«UMe.  Daa  drìUat  S  .  MABCHAHDI .  PLK Mtkilt  eia  aUkeadet  Laaai.  Daa  vierte:  f  .  8  . 

mCOLAI  .  TESSERIS  .  aad  rSafU  :  t  •  8 .  HAINRICI .  TEZZARIS .  IWEN  .  kakea  fleieke  Eabltae  «ic 
Jm  eki(C ,  Heiarieb't  0«geaaiegel  ist  dea  det  ilterea  Heiarìcb'a  f}  eieb.  Dat  seebtte  :  f  .  S  .  lOHAN- 
NIS  .  TESSERIS .  laift  eiaaa  Hata  ait  dar  Heladecke ,  aaf  walekaa  aia  aafreaktar  Fli^l  ait  dea 
Wirfel,  wie  bei  DaalUae  Eie.  Geaeal.  Tab.  XXI.  a.  282»  aafcbraebt  iat.  Dai  letste  Sie^l:  f  •  ^  . 
LVCE  .  POPPINOARII  .  eatbilt  eiaea  Kreie ,  vem  Darebaeieer  wafreebt  fctbeilt  »  aaa  welebea  drel 
Eravae»  daa  aHtlare  etwaa  hJber,  kervorrafea. 

Marquard,   der  im  vorhergehenden  Jahre  noch  ala  Infirmarìas  siegelte, 
isi  bier  schonPfarrer  in  Heiligenstadt ,  und,  wie  die  Urkaode  klar  ausspricht. 


Digitized  by 


Google 


406 

eia  Sobn  Dariiig's  fon  Soreld.  Auch  erseheint  bier  dat  dritte  Siegel,  detsoi  er 
sieh  bedient  (die  beiden  tnderen  td  aoB.  1355  und  1356,  N.  375  imd  378). 
Auch  ttellt  tieh  die  Ftmilie  der  Wflrfel,  weleber  der  Oberkellerer  Pilgrìn 
angebdrte ,  tls  eine  tnsebnliebe  benna. 

Der  Zeuge  Lucaa  Popbinger  eraeheint  spiter  1372, 10.  Nor.  wieder  ie 
Verbindong  mit  seinem  Bruder  Stefaa  und  beider  Vetter  Peter. 


ccccxvn. 

Miekmel  ttn  àem  NetuUM  gibi  NikU$  dem  NÉmUr§er,  BiU^er  «k  Am, 
einen  Wetngmrten  %m  Kh9lememhwr§, 

Dat  23.  inni  1363. 

Ich  Michel  oh  dem  New9idel,  der  alt  Chuchenmaister ,  %&  den 
zeiten  Ampiman  dee  Gotshaus  vnser  vravm  %e  Newnhurch  Odo- 
sterhalben  Vergich  —  Vmb  den  Weingarten»  der  zwey  Jeuch  sint 
gelegen  se  Newnbarch  Vnder  der  Langen  gazzen  vnd  haiztet  der 
Everding  ze  nechst  dem  Weìngarten  der  Troyschinkh,  da  man  Ton 
dem  egenanten  Weingarten  alle  iar  dienet  dem  yorgenanten  Gotshaus 
ze  Newnburch  Secbs  Emmer  Weins  ze  percbrecht,  ynd  zwelif  Wien- 
ner  phenning  ze  Voytrecbt,  vnd  vrown  Agnesen  der  Wehingerinne 
zehen  phunt  Wienner  phenning  ze  pfirchrecbt,  die  abzeloseo  sint, 
als  der  brief  sagt ,  den  si  daruber  hat ,  vnd  nlcht  roer.  Denselben 
Weingarten  hat  Wemhart  atu  dem  Holtz,  purger  vnd  MmUter  %e 
pùrchhawsen  vor  mir  behabt  mit  vrag  vnd  mit  vrtail»  als  der  behab- 
brief  saget;  Darnach  hat  Fridreich  der  SteUzer^  weiln  purger  ze 
pazzaw  selig  denselben  Weingarten  gelóst  von  dem  egenanten  Wem- 
hart en  aus  dem  Holtz»  als  ich  seinen  brief  darumbe  han.  Vnd  naeh 
derselben  zeit  hat  der  egenant  Fridreich  der  Steltzer  bei  seineo 
lebtagen  den  vorgenanten  Weingarten  Recht  vnd  redleich  gegeben 
dem  erbern  manne  Niehlasen  dem  Nùrnberger,  purger  ze  Ehm,  Box 
ich  den  obgenunien  Weingarten  recht  vnd  redleich  geUhen  han  vnd 
leich  auch  mit  disen  hrief  demselben  Niehlasen  dem  Némòerger 
vnd  seinen  Erben  vnd  alien  den ,  den  er  denselben  Weìngarten  sebafli 
oder  geit  alles  das,  das  ich  In  ze  recht  dar  an  leihen  sol,  md  als 
auch  mein  genediger  borre»  der  Hochgeborn  furst,  Hertzog  Rudolf 
ze  Osterreich,  ze  Steyr  vnd  ze  Kernden,  Graf  ze  Tgrol  mit  mir 
geschafFt  hat,  als  sein  brief  sagt,  also  daz  der  egenant  Nichlas  dv 
Nurnherger,  sein  Erben  oder  die,  den  er  den  yorgenanten  Weingarten 


Digitized  by 


Google 


407 

schiffl  oder  geit»  denselben  Weingarten  suUn  fiSrbas  ledichleich 
ynd  Treileich  haben  —  Vnd  dea  ze  Trkfind  gib  ieh  In  dlsen  brief 
verngiiien  mU  memem  Imigilf  vnd  mii  der  erbem  Lewt  Imi" 
gUn,  hem  Christoffes  de%  Syrifeyer,  vnd  hem  Hainreicha 
dez  hoìfizZi  purger  %e  Wienn  —  Der  brief  ist  geben  —  Dreutze- 
heohundert  far  darnach  in  dem  Drew  Tnd  Secbtzgisten  Jar  an  sand 
Johanns  Abent  ze  Sunnebenden. 

Orif .  Perf.  (Bep.  V«t.  a.  74.  fol.  ItS.) 
Dm  «nU  8i*ff«l  ku»  MhM  bcia  Jthre  1S60  (N.  407)  rer,  j«4Mk  vtBifcr  t«t  trhallM.  Ua- 
Màrill  1 1 .  8  .  MICHALEL  .  DEB  .  NYE1I8  .  Uattr  Ttnitnufra  leift  lìek  ndito  eia  MmJ  ,  links  «■ 
8l«n,  ìm  Sekil^  tia  Haapt  bis  lar  Irut,  ah  tlatr  UliMkraM  UdMkt.  Dm  8i«ff«l  iM  ia  griatt  WadM 
(•«riakC  Dm  iweiU ,  ia  ratkea  WadMt,  ait  der  UaMahrìfl  i  f  .  8  .  CHRISTOFPORI .  SIBTEVEIUI ., 
«UkiU  «ìaM  Bela  ait  der  Heladecke,  aM  velekan  eia  sveifeCkeilUr  Flfisel  «Mteift,  ia  reektoa  Felde 
deaeelkea  ereeheial  eia  Stcra ,  ia  liakea  drei  wafreeku  Biadea.  Dai  dritte  i  f  .  8  .  HAINBICI .  D  . 
FTBST .  (ia  der  Urkaade  wird  er  Holftaii  (eMkriekea),  «atkilt  eiae  Lllieakraac,  aM  vekker  tia 
LAveakaapt,  ai!  der  Heladeeke  geeekalekt,  eapairagt.  Dm  Waake  dleM*  Siefels  iet  felk.  Dm 
erete  aad  dritto  kat  aaek  eia  kleiaes  OetcMiefel. 

Agnes  die  WflhiDgerìn  ìtt  die  Matter  Biechof  Ber(old*s  tod  Freitingen 
and  eeinesBniders  Richard  tod  WflhÌDgen,  weleher  1367  and  1368  aUMagieter 
Camerae  erteheint  (Daell.  Eie.  Geneal.  pag.  51  und  54).  i 


CCCCXVffl. 

Jmn»   der  ChàitUr   verkaufìt  dem  HtumitekwieiHer  Her%og  Rudolf  $  IV., 
NUdat  dem  Eckarteawer,  eeinen  Hof  su  Meinharttdorf, 

Dat.  Wien,  21.  Septemher  1363. 

Ich  JannM  derChaestler  Tergich  —  Das  ieh — mit  dea  Grunthet'- 
ren  hant,  hern  Uainreicha  dez  WùrffeU  pùrger  xe  wienne,  zu  deu 
xeiten  ampimann  dez  Chlosters  ze  Newnburch  yerchaaft  han  mevieti 
hofgelegen  ze  Meinharizdorf —  da  man  alle  iar  Ton  dient  dem  Chlo- 
•ter  ze  Newnbarcb  zehen  schilling  wienner  phenningzegrantrecbt  Tnd 
den  geistleichen  vroum  datz  Band  Marein  Magdalen  ze  ivienne  ain 
phunt  Tnd  Mieheln  dem  Chleber  drew  phunt  alies  wienner  phennig  ze 
Purchrecht  —  ala  ez  mir  anerstorben  ist  von  meiner  Mumen  Junch" 
vrowen  Elzbeten  von  hof^  vmb  fimif  Tnd  Achezig  phunt  wienner  phen- 
ning  —  Niclnaen  dem  ^chartzawer^  zu  den  zeUen  Hamaschmaister 
dea  hochgeporn  fùraten  herczog  Rudolffé  ze  Osterreich^  ze  Steyr, 
vnd  ze  kemden  Grafze  Tyrol  eie,  Tnd  aeiner  haiisvrowen,  vrown  Elz^ 
beten  —  Dar  Tber  so  gib  ich  in  disen  brief  —  versigUien  mit  mei- 
nem  Inngil  —  vnd  mii  dez  Gruntherren  huigil  —  vnd  mit  dez 
erbem  Bitter  in»igil  hern  knnsen  von  Haaelaw,  —  Der  brief  ist 


Digitized  by 


Google 


408 

gebem  te  Wtenne  —  dreatxehen  handert  Jtr  dar  iiach  in  dem  drew 
Tnd  aeehczìgistem  Jar  an  sand  Matheus  tage  dez  heiligen  zwelfjpoteo 
md  Ewangelìsten. 

Orif.  Ptrf.  I>r«i  titftl  m  Ptrf^MtotrctfM.  Dm  ente,  rwi.  ia  ftftta  Hmkm,  scigtia 
artitckirM  SdiU^  Bwei  Iliade,  veldi*  •!■««  8tM«  kaltM.  UaMkrifl:  f  .  •  .  lOIAHBS  .  CHEST- 
LER  .  Dlt  k*i4n  iWtfM  titrtl  siBa  WkMBt. 

MeinhtrUdorf  iti  eia  eiogegaigeaet  Dorf  io  der  Nilie  det  haatiget 

Meidling. 


CCCCXIX. 

otto  àer  Nemdeeker  revenirt  uine  Diautp/HMiikeU. 
D«L   1363. 

Ich  OH  der  Neudecker  von  Reùiprechtzpolan  ynd  mein  erbeo 
verìehen  offenleich  mit  disem  prìef »  vmb  ali  die  guter»  die  ich  xe 
lehen  han  Ton  dem  Gotzhaus  za  NeToburch,  h  sei  ze  veld  oder  ze 
dorff»  daz  icb  daTon  dienen  sol  an  sand  Micbels  tag  Siben  md  Dreiz- 
zicb  wienner  phenning;  Tnd  sol  aach  dbains  rechten  mer  lehen*  denn 
als  ander  rìtter  vnd  chnecht,  die  Ton  dem  Torgenanten  Gotzhans 
lehen  habent.  Mit  rrchand  ditzz  brief  versigeit  mU  meùun  Imigel 
vnd  mit  meÌ7i$  vater  InsigeL  Anno  din.  M*  CCC*  LXIII*. 

hrJ  TOM  der  Untehrìfl  av  Iftliart NIS  .  D  — .  Dm  Obrif*  fekU. 


CCCCXX. 

Georg  von  Wolkendorf  verkauft  dem  Stiftt  einen  QdièUnH  %m  Oker- 

Sievering* 

Dlt.  25.  Aprii  1364. 

Ich  Jorig  der  Volke$torfer  vnd  ich  Agne$,  sem  Hamfrùw,  Wir 
veriechen  —  daz  wier  —  verchauft  haben  Tnsers  rechten  aigeo 
Sechzìck  rnd  fvmf  phvnt  wienner  phenninge  Geltes  perchrechtes 
gelegen  ze  obem  SùffHnge  auf  rier  holden  behawstes  goet,  md  taf 
Weingarten  auf  der  Oerengrùb  md  te  Chlaytinge,  dew  man  Jaer- 
leichen  dient  an  sant  Michels  tag  —  mib  zwaj  Tnd  Sibenzichk  phTDt 
wienner  phenninge  —  Dem  erbem  herren  Ptobti  Oriolfen,  dem 
Volkestor/fer  vnd  dem  Convent  gemain  dez  Goteshaus  vnser  vrowen 
ze  nevnburch  Chiosferhalben  —  dor  vber  ze  einen  wam  sichtigeii 


Digitized  by 


Google 


400 

Vrehande  Geben  wir  in  den  brìef  versigìU  mH  mem  Jàrigen  dez 
Volkestarfer  aigen  Insigil  vnd  mU  mems  pruder  nuigil  hem  Ortolffà 
van  Volketiarf  vnd  mU  meòu  vetem  Insigil,  hem  Otten  wm  Voi- 
kettorff —  Der  brief  itt  geben  —  dreazehen  bundert  Jar  darnacb  in 
dem  Tier  ynd  sechtzigisten  Jar  an  Sand  Marx  Tag. 

Orìf.  P«rr.  (B«p.  V«t.  11.  S.  rei.  MS.) 
Iu4t8i«fel,  dMeraltbfria»,  ai«  M4«rM  ia  felk«B  WMkft.    Du  crtU:  f  GEOM  . 
TOLUSDORF .,  na  ìmm  zw«itti  f  .  8  .  ORTOLn  .DE  .  VOLCHESDOSF. ,  ntkaltca  ebta  s«lirir«B 
S«yU  mix  a«ii  HelM,  wit  k«Ì  Dadllw  Eie.  Otatal.  Tab.  IX.  •.  lOS.  la  4rìtU«t  f  .  •  .  0TT0NI8  . 
DI .  TOLCHEIfSTORF .  ■tokt  4tr  S«yia  ■•fre«ht  oka«  Heln. 

1357  (N.  387)  ertcheint  Otto  Ton  W.  als  Vetter  det  ProptU  Ortolf, 
biar  Georg  Ton  W.  in  gleieher  Eigeotcbaft  13ff9  (N.  399)  eraebien  eia  Bmdar 
dot  Prilaten,  Nament  Johann  »  Ì3S7  (N.  387)  Johann  Ton  Zelking  alt  Oheim 
Otto*s.  1368  (N.  437)  encheinen  der  Sohn  und  die  Tochter  der  Elisabeth  ron 
Laeenbeim  odor  Leeenheim  nnd  nennen  Proptt  Ortolf  ihren  Oheim.  Damaeh 
kinunt  die  AbatammaDg  bei  Hoheneck  zu  berìchtigen  (111.  772),  weleher  den 
Johann  za  eineni  Bmder  Georg't,  Ortolfs  und  dei  Paseaaer  Domherm  Heinrich 
mteht  Daae  die  Wolkersdorfer  mit  den  Losenheimem  rertippt  gewesen,  enrihnt 
•r  nicht,  wohi  aber  die  Losenstainer. 

Johann  ?on  Zelking  ist  wohl  AlbrechVs  und  der  Sehwester  Otfo*t  ron 
Wolkersdorf,  Minila,  Sohn,  der  Kanigund  von  Walliee  ehelichte. 

CCCCXXI. 

Mtr%o$  Rudolf  IV,  erklàrt  einen  von  der  Stmdi  KlotiemeHburg  8teM%%  dem 

Juden  auegetteUten,   aher  verlorenen  Schuldbrief  fiir  ungiliigt  falle  er 

Mneder  gefunden  wArde. 

Dat.   Wien,    23.   Mai   1364. 

WIr  Rudolf  von  Gót»  gnaden^  Hertzog  ze  Ósterreich,  te 
Steyrf  %e  Kemden  vnd  %e  Krayn,  Graf  xe  Tyrol  eie,  bechennen 
▼nd  Tan  kont  offenlicb  mit  diseni  brief  Vnib  die  virzeben  Hundert 
pbunt  Wienner  pbenning,  die  Tnser  getrewn,  di  purger  von  Newn- 
bareb  Klosterhalben  Steuzzen,  vnserm  Juden  von  Wienn  gelten 
solten,  vnd  daromb  si  vnser  liber  herr  vnd  Valer  selig  Hertzog 
AìhredU  hintz  demselben  Juden  versatzt  hat»  Also,  daz  si  im  ìerli- 
ehen  von  vnser  Pargerstewr  daselbs  geben  soltenfumf  hundert  pbunt 
pbenning  als  lang  vntzt  Si  in  der  egenanten  Vierczehen  Hundert 
phunt  pbenning  gentziicb  bericbten  vnd  gewerten  nach  Sag  iir  brief 
die  er  dammb  von  in  bet»  Daz  wiV  wellen,  Ist  daz  derselb  brief,  den 
si  dem  egenanten  Juden  darumb  geben  babent.  vnd  der  verloren  sol 
sein,  als  wir  vernomen  baben,  fiìrchem  von  ymant»  wer  der  wér» 


Digitized  by 


Google 


410 

daz  der  tod  Tod  ab  sey,  vnd  f&rbas  chain  chrafl  hab  in  dbainen  weg 
nocb  den  egenanten  Purgeni  ze  dbainen  scbaden  komen,  Seid  der 
egenant  Jud  der  Torgenanten  Vìrtsehen  Uundert  phunt  pbenning 
gantz  Tnd  gar  gewert  ist  Mit  Vrkund  dita  brìefs.  Geben  xe  Wifetm 
an  Gotsieicbnamstag  —  Drewtzeben  Hundert  Jar  darnacb  in  dem 
Tier  vnd  Seebtzigiaten  Jar. 

f  hoc  est  Verum  •{■ 

Wehinger. 

Orig.  Ptff.  (e  TibvUrio  CÌTtUtii  ClH>tr*m.) 
Al  eÌB«M  PfffmcatotrviffD  hin^t  (!■•  Sie;«l  !■  rotbrn  Wachat,    wflebes   Hen-pott  M»a«a. 
Tmì.  I.  Tak.  TI.  B.  9    fikl.      In  Crgcaiirget  cii  P«ilb«r  mit  den  «il«rreì«ki«ebea  S«kild« .  wcleker 
jt^Mli  aialit  ff«fta  dit  RtckM»  wie  am  an^efilirtf»  Orte,  laDden  refta  lit  Eiskt  dea  B«««ha«an 
(tkelirl  iat. 

Henog  Albrecht  IL  batte  die  Einkiinfle  der  Kammer  sa  Klosterneaburg,  die, 
wie  aus  der  Urkuode  erhetlt,  bedeuteiid  wnren»  seinem  Juden,  Steazs,  aaf 
Absehlagxahlang  Terpftndct;  die  Sohuid  w«r  bezahlt,  alleio  die  die^falUge 
Urkuode  rerloren:  dettbalb  erkiurt  Herzof^  Rudolf  IV.  dieselbe,  wenn  sìe  wieder 
xum  VorscheÌD  komroen  solite,  vermuthlich  aufAnsuchen  der  Bùrger  K toste r- 
neuburgii  die  dero  Joden  nicht  recht  trauen  mochten,  fur  nuli  und 
nichiig. 

CCCCXXII. 

Jordan ,  det  PropttM  Speiser,  vtrkaufi  ttin  Hau$  %u  KhtUmtuhurg    mm. 
Otto,  den  Caplan  der  Si,  Kunigund-CapeUe . 

Dat.  ai.  Mni  1364. 

Ich  Jordan  vnd  ieh  lutzei  sein  hamvrow  wir  verlehen  —  dsiz 
wir  —  mit  vn9er9  Amptmanns  hant  Ortotfs  des  Tticzen  zu  den 
zeiten  Sluzzler  vnd  Amptmann  ze  Newnburch  auf  dez  herizogen 
guet  verchaufil  haben  r^mer  haus  gelegen  in  der  Maur  zunachst 
Jansen  dem  Slazzer  —  vmb  ains  vnd  dreizzich  phunt  pbenning  allez 
wienner  munnizz  —  dem  crbern  herren  hern  OUen  zu  den  zeiien 
chapbm  datz  sand  Chunigundcn  vnd  auch  chaplan  ze  hiexingen 
—  und  hat  man  von  don  vorgenanten  ains  vnd  dreìzzich  phunten 
ab  dem  egenanten  haus  gelost  ain  phunt  geits  mit  Newn  phunteo  auz 
dem  Tpowen  chloster,  vnd  zwelifthalb  phunt  sint  gevallen  Trostlein 
derri  Juden,  da  ein  brief  vmb  gelost  ist  —  Dez  geben  wir  den  brìef 
veriigilt  mit  vnser»  amptmanm  Imigil  dez  vorgenanten  Oriolfs  des 
Tuczen,  dez  Sluzzler  vnd  mit  der  zweir  eròern  mann  insigil 
MicheU  an  dem  Newsidel  dez  aiten  Chncheamaister  vnd  Petreins 


Digitized  by 


Google 


411 

dez  Manseber  —  Der  brìef  ist  geben  —  dreutxehen  hundert  Jar  dar 
nach  in  dem  rier  vnd  sechtzigUten  Jar  an  saod  Petronellen  tag. 

Orif.  PWf.  Di*  8ÌH«I  UaffM  u  PtrtMitatolrtifM.  Dm  Mi;  naa,  in  r*!^»  W««kM> 
tei  «MM  UeiMB  Ine  ia  4r«UcUff«a  8«Uiae.  UaMkrìflt  f  .  8  .  OBTOLFI .  TTZ  .  Dm  tvtitt 
M  rui,  ia  frtetM  Wm^m,  u4  Mìft  i*  'rmtekif*»  SekiU*  eia  waflbIMiM,  r«k>^t*«  Haiplt  f  . 
t .  MCIABUS  .  DB  .  irrWEN  .  Dm  Mtl*  wmle  Mn  Jabrt  IMI  (N.  408)  WMkriekra. 

Vergleiehe  die  Urkniide  418. 

CCCCXXffl. 

Her%0g  Rudolf  IV,  $ekeM  iem  Stifle  dot  herzeglieke  Haui  auf  dem  Anger 
9m  KUetememburg  wUi  Amenakime  dee  KeUere  nnd  der  Preue, 

Dtt  Wien,  %A.  September  1364. 

Wir  R&dolffder  Vierd,  von  Gotes  gnaden  Erzlierzog  ze  Oster- 
reicb»  ze  Steyr»  ze  Karndeo,  vnd  ze  Chrain,  herre  aaf  der  Wynndi- 
scben  M arich  vnd  ze  Portenaw ,  Graf  ze  Habspurcb ,  ze  Tyrol  •  ze 
Pbirt  Tnd  ze  Kyburg,  Margraff  ze  Purgo we  vnd  Lantgraf  in  Elsazzen, 
Bechennen  Tnd  tun  ebunt  ofTentlich  mit  disem  briefe  alien  den ,  die 
io  sehent,  lesent  oder  borent  lesen,  nu  oder  bienaeb  in  kunffti- 
gen  zeiten»  Wie  das  sei,  daz  furstlicbe  gutikait  alle  ir  Vnder- 
tanen  milteklicb  bedencken  Tnd  Versorgen  sulle,  so  ist  docb  ze 
sundern  gnaden  Tnd  besorgnuzz  den  fur  ander  leutte  pblicbtig  vnd 
gepunden,  die  steten  Gozdienste  geordent  sind,  Vnd  darzu  die  hab, 
die  sie  besizent,  mit  erbern  gastung  Gotesfreunden  vnd  armen  Leut- 
ten  ordenlichen  erpietent  Tnd  mittaillent.  Darumb  ist ,  Daz  wir  wol- 
bedacht  Tnd  wiileklicb ,  durch  Got  lauterlicb  Tnd  durch  trostes  Tnd 
Selen  bailes  willen  alien  Tnsern  Vonrordem ,  Vnser  Tnd  auch  Tnserr 
Pruder  den  erbern  geistlicben  Tnsern  lieben  andacbtigen  u.  den 
Probst  Tnd  dem  ConTent  des  Gozhauses  ze  Newnburg  sand  Augustins 
Orden  in  Pazzower  Pystum  Vnd  demselben  irm  Gozbause  vnser  haus 
gelegen  da$elòs  ze  Newnburg  auf  dem  Anger  ze  néchst  der  Losen- 
haimerin  house,  das  von  vnser n  Vorfordern  an  Vns  ebomen  was, 
ainer  ewigen,  steten  Tnd  Vnwiderruefiliehen  gabe  gegeben  baben  Tnd 
geben  auch  mit  disem  briefe  fur  Vns,  Tnser  Pruder  Vnd  Erben  also, 
daz  si  Tod  ir  nachkomen  dazselb  haus  mit  alien  recbten ,  nuzen  Tnd 
zugebtrungen  ewekiich  inne  baben ,  nìezzen ,  besezeu  Tnd  entsetzen 
•allent,  als  ander  ir  Tnd  irs  Gozhauses  Heuser  Tnd  guter,  ausgeno- 
men  aUain  dem  CheUer  vnd  der  Presse  darinne,  die  wir  Tns» 
Tnsern  Prudern  Tnd  Erben  an  demselben  Hause  Vorauz  bebebt  baben. 


Digitized  by 


v^oogle 


412 

Yo8  Tnd  nìeman  andrer  enrekiich  se  wtrtenn»  Ynd  sullen  auch 
daiselb  haos  ob  dem  Cheller  Tnd  der  Preii  mit  déchern,  Estreìchen 
Tnd  mit  anderm  Paw  pezzern  Tnd  Tersorgen»  wenn  des  not  geschicht 
ane  geverd.  Wir  haben  oucb  in  den  namen,  als  daTor»  die  egeoanten 
geistlichen  Leut  an  ir  Tnd  irs  gozbauses  stai  des  egenanten  bauaes 
Tnd  seiner  zugehSrung  in  der  Vorg,  .ì.^.iUìì  ucìó,<  y,^^i:é.ci ...  „»,.i.w«, 
leiplich  Tnd  ruwig  gewer.  Vnd  Vcrhaizzen  gnédeklich  fvr  Vns,  Vnser 
Pruder,  Tnd  Erben,  daz  wir  dise  gabe  stét  vnd  Veste  haben  wellen, 
Tnd  die  nymmer  Ton  dhainerlay  sache  wegcn  widerrueffen  oder  da 
wider  tun,  in  cbain  Weise  nieman  raten,  helfTen  oder  gettillen,  der 
da  wider  tun  wolte  mit  gerichte  oder  ane  gerichte,  haimlteli  oder 
offenlich  in  dhainen  Weg»  Sunder  daz  Wir  ir  vnd  irs  Gozbauses  de^ 
Torgenanten  bau.ses  mit  der  Vorgedachten  Vnderscbaid  rechter 
scberm  Tnd  gewer  sein  sullen  vnd  wellen,  ane  alle  geverd.  Diser 
gabe  9ind  gezeug  der  hochgehorn  farsi  Vmer  Ohaim  her  Wenzla 
Herzog  ze  Sachsen,  des  heiltgen  Mmhchen  Reichs  ObrUter  Mar- 
ichalch ,  die  Erwirdtgen  kerr  Johantt  Bisckof  ze  Bricìisen ,  Vnser 
lieber  furai  Vnd  Kanzler,  her  Peier  Bisckof  ze  Marcopel,  Weich 
Piachofin  Pazzower  Pisium,  Àbi  Clemcnn  ze  den  Schoiien  ze  ]^ìeìiH^ 
die  Edeln  Graf  Vlreick  von  Schowmherg,  Vnner  lieber  Oheim^  Graf 
Vlreich  von  Cyli,  llanpimann  in  Chrayn^  vnd  vnser  geirewn  Lie- 
ben,  Eberhari  von  Walsse  von  Lynz,  Jfaupimnnn  ob  der  Ens,  Sic- 
pkan  von  Meissaw,  Obrisier  Marsrhalch,  Haidenreich  von  Meissate, 
Obrisier  Schenck,  Alber  von  Puchaim,  Obrisier  Drugsez,  Peter 
von  Ebersiorf,  Obrisier  Kamrer,  Wilhalm  von  Chrenspach,  Obri- 
sier Jégermaisier,  LenioU  von  Siadcki ,  Lanimarschalch  in  Osier- 
reich  •),  Wemhari  der  Drugsez ,  llainreich  von  Rappach ,  vnser 
kofmaisier,  Uanns  von  Losperg,  vnser  Kamermaisier  ^  Wilhalm  dev 
Schenck  von  Liebenberg,  Vnser  Speìsmaisier^  Ebet^hart  der  Kasi- 
ner,  Vnser  hofschenk,  Hainreich  der  Prenner,  Vnser  Chuchenmai' 
sier  vnd  vili  ander  erber  Lenite.  Vnd  ist  dazgeschehen  vnd  wart  diser 
brief  geben  ze  Wienn  an  Eritag  vor  Sand  Michelstag  —  drewreheu- 


>)  In  spiiterer  Zeìt  erscheint  io  stifliichen  Urkunden: 

1421.  Moni,  nich  Iotoc.  Pii^mm    toh  Puckaim    «Is  LandaitnclMll ,    mmà   ia    dea 

Ante  eines  UntermanchaiU  Peter  der  Leinpfihler. 
1470.  Freit.  vor  PGngsten.  Leopoid  too  Wulsendorf. 
1529.  MoDlai^  nach  Leopoid.  Ambros  Wisent. 


Digitized  by 


Google 


413 

hundert  Jar  darnach  in  dem  Vier  Tod  Seeiuigisten  Jar  msera  Altera 
io  dem  frmf  Yod  iwainrigiatein  vnd  vnsera  gewalts  in  dem  Siben- 
den  Jar. 

^  Wir  der  Yorgeoant  Henog  Roodolf  sterken  disen  brief  mit 
dirr  Yoderacbrìft  mser  selbat  bant.  t§i 

Oriff.  Ptrr.  (Pnt.  U.  N.  UT.) 
Aa  «tatr  frto-r«lk«B  8«i4«atebB«r  kiift  U  relkea  WaekM,  ««f  etaer  Usterlafe  tob  ^Ikt», 
Jm  Icitonieftl,  welehca  Herrfott  Mob.  Autr.  Tom.  I.  Tab.  TU.  ■.  1 ,  tarUieli  ait  d«B  Of^uieftl. 
«•lUH. 

Rudolf  IV.  ertcheint  hier  nicht  mehr  aU  Herr,  sonderò  «Is  Enhenog  in 
Krain»  and  iwar  kdmint  diete  Sehrcibweise  teit  16.  Mire  d.  J.  vor  (Steyrer. 
I.  e.  Col.  390).  Seit  dieser  Zeit  erseheint  Krain  immer  onter  den  fisterr.  Her- 
sogihamern  (Fròbiich»  Specimen  Arehont.  Due.  Carìnth.  P.  I.  p.  107). 

Henog  Rudolf  behfilt  lich  bei  dieter  Schenkung  Presse  und  Keller  Tor, 
iregen  der  bedeutenden,  vom  Klosterneuburger  henoglicben  Kelleramte  su  rer- 
wahrenden  Weinfechsung. 

Unter  den  Zeugen  erseheint  an  erster  Stelle  der  Herzog  Ton  Saehsen, 
der  eben  jetxt  mit  dem  Henoge  Rudolf  von  dem  bairisehen  Heeressuge  zurilek- 
gekehrt  sein  mochte,  nach  Angabe  des  Chron.  Salisburg.  apud  Steyrer  in  Addit. 
Col.  393  et  394:  «Tane  (post  festum  Barlholomaei,  %A.  Aug.)  ascendit  dux 
Austrie  obsidens  Ried  —  Duces  rerurotamen  BaTarìae  suspieabantur  ducem 
Austrìae  nullatenus  auxiliaturum  Muldorffensibus,  reliquerunt  obsidionem  — 
aecelerabant  in  Prawnaw  cupientes  in  Ried  dimicare  centra  Rudolphum  ducem 
Aastriae,  quo  pereepto  Rudolphus  dux  Austrìae,  dux  Saxoniae  —  tendebant 
rersus  Austriare**. 

Femer  erscheinen  swei  Marscb&lle,  Stefan  von  Meissau  als  Obrister, 
und  Leutold  ron  Stadeck  als  Landmarschall.  In  der  Urkunde  rem  Jahre  1361 
(Fischer  387)  geht  Leutold  als  Landmarschall  Jans  dem  Loxberger,  dem  Hof- 
marteball,  Tor,  dessen  Vorgfinger  im  Amte  Pilgrim  der  Streun  war.  Es  ergibt 
•ieh  daraus,  dass  drei  Marsehall-Àmter  bestanden,  ein  erbliches,  ein  Tom 
Regenten  abhingiges  als  Uofmarscball ,  unddasAmt  des  Landmarschalls ,  was 
•cboa  1312  bei  Stefan  von  Meissau  und  Dietrich  von  Pillichsdorf  sich  seigte. 


CCCCXXIV. 

Vergleiek  stoitdUn  dem  SHfte  und  dem  Keller$ehreiber  Konrad  von 
M^Mum  Uber  cine  von  dee  Let%teren  Okeim  ge$H fletè  Me$$e. 

Dat.  29.  November  1364. 

Icb  Ckunrat  vomMeiehàen,  weiluChelieracbreiber,  vnd  Ich  EU' 
pet^  sem  hausvrav)  Tnd  alle  mser  erben  wir  Teriehen  —  Daz  wir  — 
gfitleieh  ynd  liebieieb  geebent  habent  rmb  die  zuspruch»  die  wir 
gehabt  haben  bincz  dem  Erbern  herren  Brobit  Ortolfen  ze  Newnburch 


Digitized  by 


Google 


414 

Tnd  dem  Conrent  daselbs  Trob  die  M ess,  die  mem  Torgenanter  Óksim 
JttMM  derChuckemmaitUr^  dem  got  genad,  gewidempt  hat  hioes  uad 
DaroikeaUert  md  Tmb  alle  andern  zikprSch,  tod  gelto  wegen  mit 
prìefen  Tnd  an  prìef,  die  wir  md  mser  nachehomen  babeo  seboiten, 
Also  besebaidenleicb,  Daz  die  rorgenaot  Mess  firbaz  ewicbleieb 
geaprocben  sebo!  werdeo»  aU  der  prief  tagt»  den  tds  der  egenaot 
Brobst  Ortolf  Tnd  aucb  der  Convent  dar  fber  geben  babeot,  Tnd 
geben  in  dei  xe  Trcbund  den  prìef  venigeUen  mU  mem  obgemani» 
Chwtraia  dea  Ckellerschreiòer  aigem  Insigel,  vnd  mU  m^m  5imi- 
ger  In$igel  Prawn  de$  weidner,  Der  prìef  ist  geben  —  Dreocz^en 
bnndert  iar  darnacb  in  dem  Wer  Tnd  sechczigiatem  Jar  an  sand  Andres 
abent. 

CUfUlarìwB  Arekivi  m.  fol.  W.  a. 

Hier  ertcheint  irkuDdlieh  suerst  eìn  Kellersehreiber,  der  untar  d«n  frOber 
tehoD  Torgekominenen  Chellnera  (?ertchieden  tob  dem  OberkeUerer)  stand, 
und  ein  neuer  AlUr  ira  Stifte ,  der  8t  Dorotliet*Altar. 


ccccxxv. 

Mmrlin  der  FUUékkadwr  virktmft   in  die  ObUg  eimen  Gdddiau(  %m 

Kirling, 

Dat  6.  Januar  136$. 

Icb  Mert  der  flei$chakker,  ReinoUz  aidem^  Vnd  icb  agne$  uin 
hausfrow,  Vnd  Tnser  erben»  Wir  Teriehen  —  daz  wir  —  mit  vm$er9 
perchmaiiters  bant  Fridreicks  dez  Eytxinger  ze  den  zeUen  purgraf 
ze  Chirhlinge  Terchauft  baben  ain  phunt  Wienner  pbenninge  geltea 
purcbrechtes  auf  Tnserm  Weingarten  mit  paw  mit  alle ,  dez  ain  Vier- 
tail  ist»  Vnd  leit  in  dem  steinprunne,  do  man  alle  iar  Ton  dient  der 
Erbem  Trowen  wo  Elspeten  voti  ChirchUnge,  hem  Àlbers  Wkib  ain 
Viertaii  Weins  ze  perchrecbt  Tnd  ein  belblinge  ze  Toytrecht  —  Ter- 
chaufl  Tnd  geben  haben  der  Erbem  Chòrherm  Oblay  bie  ze  neTn- 
burcb  Tmb  acbt  phunt  wienner  pbenninge  —  Wier  baben  aucb  Reebt 
Tnd  Trey  wal  alle  iar  ab  ze  lósen ,  welches  iar  wir  mugen  —  swenn 
daz  ist,  daz  wier  der  Cborberren  Oblay  geben  acbt  pbunt  wienner 
pbenninge,  Vnd  ain  phnnt  wienner  pbendinge  ze  Dienst  dor  anf  »  So 
ist  Tnser  TÌrtail  Weingarten  mit  paw  mit  alle  danne  fiìrbai  wider 
ledicb  Tnd  Trey  an  alien  Cbrieg  Tar  aller  Anspracb.  —  Dor  Tber  — 
geben  wir  der  Cborberren   Oblay  den  brief  venigili  mii  vn$en 


Digitized  by 


Google 


415 

perehnuiiiter  ttuigil,  flridreicki  de$  Effizingner,  ze  den  zeiten  pur- 
graf  daz  ChirhUnge,  vnd  ze  einen  gezeueh  mU  dee  erbem  man 
ùuigil  Ortoìfk  de$  Tutzen,  dez  SìéczUr  —  Der  brìef  ut  geben  — 
dreutzehen  hundert  Jar  darnach  in  dem  fumf  ynd  Sechtiigisten  Jar 
an  dem  preheotag. 

Orif.  Perf.  (R«p«rt.  M«t.  U—.  %.  II.  S.) 
Ruittieftl  U«btrerFera.  Dm  wtU,  mi  icrUaMkriflt  PlIDElia  .  ETZIIffill . ,  Ist 
j«M«  la  ÌUmm.  t«ie.  Tel.  VI.  Tbk.  Y.  a.  18  ikalieh .  wtM  Ma  àm  ScUM  aak«hrC  wU  4m 
SOaftl  aa  Ut  UlfU  klrs«r  i»Aì.  Dm  iwcito  8i«ftl,  Ortolf'i,  ut  bekaaal. 

Dm  Gesehleeht  der  Kierlìnger  war  noch  nicht  tutgetiorbent  hier  erecheiot 
Alber's  ron  Chirebliiig  Witwe  Elisabeth ,  in  den  Jahren  1367,  1370  nnd  1373 
erteheint  ein  Johann  ron  Chirchling.  Wie  daher  auf  einmal  ein  Bur^graf  za 
Kierìing  in  der  Perton  dee  Prìedrieh  Eyzinger  erteheint»  itt  nieht  leieht  n 
•rUireB  ;  Tielleieht  setite  ihn  Henog  Rudolf  alt  obcrtter  Vomiind  wihrend 
der  MindeijihriglLeit  dea  Betitiert  ein. 

CCCCXXVI. 

NìkUu  Veiter  oerkamfi  Niklas  dem  Tm%em  einem  GelddUntt  %m  Klotltr- 

ttembmrg. 
Dai  8.  Aprii  13«5. 

Ich  Vetter  Nielaz  vnd  ich  Kwiiguni  sein  hausfraw  wir  verge- 
chen  —  das  wir  —  mìt  vfi$er$  perkherreu  bant  des  erbern  geistiei- 
cben  berren  hern  kunrat  de$  Ramreich  (Ramunck)  za  den  zeUen 
dun'kerre  vnd  obrister  keìner  vnser  frawn  gotsbaws  ze  Newoburgk 
rerkanft  baben  drew  pbant  wionoer  pbenning  geits  purkrecbts  auf 
TiiaenD  weìngarten,  der  vvìr  mit  gesampter  haot  kaufft  haben  von 
dem  Erbern  mann  Nidaz  dem  Tuczen^  den  er  chauft  bat»  dy  weil  er 
witiber  ist  gewesen,  des  ain  dritta!!  vnd  ain  halbes  secbstail  eins 
Jeucbs  ist  gelegen  an  dem  Chamerperig  le  nachat  Vlrcichen  dem 
lejfnkolezer  —  vmb  vìer  vnd  zwaìnczig  pbunt  wienner  pbenning  — 
dem  vorgenanten  Niclasen  dem  Tuczen  —  also  das  wir  —  die  dreii 
pbant  getta  alle  iar  dienen  scbulien  ze  zwain  zeiten  in  dem  Jar,  zwe- 
lif  schilling  an  sand  Mertteutag  vnd  zwelif  scbiiiing  an  vnser  frawen 
tag  ine  der  liechtmesse  —  l>t%  geben  wir  In  den  brief  versigUt  mit 
vnsers  perkhen^en  Inaigel  —  md  mit  des  Erbern  mtuuu  Insigel 
Jansen  pey  dem  Tor  —  Der  brief  ist  geben  —  drewczeben  hundert 
iar  damacb  in  dem  fumf  vnd  sechczigisten  iar  dez  uecbsten  £ritages 
nacb  dem  beyiigen  Palmtag. 

CkarlaUrìaa  Arebiri  V.  fai.  U.  a. 

Hier  wird  tchon  1  Pfund  nur  niehr  uni  8  Pfund  verfcaufi,  also  war  der 
Geldwerth  gegen  frflher  nenerdings  geeonken. 


Digitized  by 


Google 


416 


ccccxxvn. 

K9nrad  Ramung't  GeriekMrUf  «6er  9wei  WeingàrUn  m  IMlaAerg. 

Dai  23.  Febniar  1306. 

Ich  Chunrat  der  Ratnung,  ze  den  zeiten  korherre  vnd  kellner 
vn»er  fravm  gotshau$  datz  Newnburgk  vergich  —  Das  fur  chara, 
do  ich  an  dem  Rechten  sazz,  der  bescbaìden  knecht  Simon  der  hepffcr 
Yod  klagt  mìt  Torsprechen  gegcn  zwain  weiugarten ,  der  ain  gelegen 
dati  kaUnperig  dei  ain  drìttail  ist.  vnd  haìsset  der  Schapellen  rod 
leit  le  nachst  Oiten  dcs  Tttezen  weiugarten ,  do  man  alle  iar  roa 
dieot  Sechczehn  Stauff  weiiis  ze  pergkrecht,  vnd  eia  phenning  ze 
Toitrecht,  Dez  andern,  des  ain  Ralien  ist,  vnd  leit  an  dem  kalloperìg 
zenachst  des  pharrer  weingarten  von  kallenperig,  vnd  haisset  das 
freUeglp  do  man  alle  ìar  von  dient  ain  virtail  weìns  ze  Perkrecht 
vnd  ain  heibliug  ze  Toitrccht  dem  verge nanten  Gotshaws ,  vnd  klagt 
gegen  den  egenanten  zwìùn  weingarten  seins  rechten  gelters  gut  rmb 
zwai  ?nd  dreizzigk  pliunt  wicnner  phenning,  als  der  gescheflìbrief 
sagt,  den  sein  pesol,  Dietmurs  des  lofller  witib  hinder  ir  lassen  hat, 
Tnd  vmb  acht  phunt  pheuning,  die  er  im  auch  gelten  sol»  vnd  pat 
gerichts,  do  geviel  das  nnt  frag  vnd  mit  rccbt,  ich  solt  ein  farbot 
lassen  werden ,  ob  man  die  zwen  obgenauten  weingarten  ymant  ver- 
antwurten  wolten,  vnd  geschech  daraacb,  was  recht  wer.  Do  Uè  ich 
furbot  werden  ze  hauss  vnd  ze  hoIT,  als  ich  ze  rccht  solt,  vnd  wart 
auch  das  furbot  bebert  vur  niir  ze  rcchter  zeit,  als  recht  ist,  nach 
derselben  zeit  kani  Vlreich  der  Mofiseàer  vnd  Elspet  sein  hausfraw 
fur  mich  vnd  stunden  dem  egenanten  Simon  dem  hepfTler  vor  offem 
gericht  an  langen.  Do  pat  Simon  der  hephler  vorsprech  fragen»  was 
nv  recht  wer»  Do  wart  ertailt  vun  dem  erhern  geding,  seit  das  furbot 
ze  recbter  zeit  bewert  wer»  vnd  ini  auch  der  obgenant  Vlreich  der 
Manseber  vnd  Elspet  sein  hansfraw  vmb  das  vurgenant  geltes  an  lan- 
gen stunden»  Ich  solt  in  der  obgenanten  zwain  weingarten  gewaltich 
machen  vnd  an  dio  gewer  seczen  —  vnd  solt  auch  mir  dar  vmb  mein 
recht  geben,  Daz  hat  er  f^eUui.  Mit  vrkund  ditz  brieff  versigiU  mit 
mein  Insigel,  So  han  ich  auch  gepetet^  den  Eròeru  mann  Petrem 
den  Manseheì'  in  der  weiiettgassen  das  er  auch  der  saeh  zeug  My 
mii  seim  Insigel,  wann  er  dez  tages  Geding  gewesen  ist,  Der  brief 


Digitized  by 


Google 


417 

iat  geben  —  drewzehen  bandert  iar,  darnacb  io  dem  Seebt  ynd 
seebczigUtea  ìar  an  Sand  Matbjas  Abendt. 

Ckartatarlan  Artkiri  T.  foL  t4.  k. 

Dite  Ut  die  letzte  Urkunde,  in  weleher  der  Oberkellerer  Konrad  Raimiiig 
erteheint  ;  im  folgenden  Jahre  sehen  wir  ihn  aJs  pottalirUn  Proptt  Ton  NentU 
inTirol  (Urkande  435). 

ccccxxvni. 

Heidenreieh  V0n  Mei$9eu  verkauft  dem   PoiMuer  WHkbUtk^f,  PHer^ 
CHUten  %u  DóhUng. 

Dtt  14.  Mai  1366. 

Icb  Haidenreieh  voti  Meiasaw,  obrister  Schenck  in  ósterreicht 
Vnd  icb  anna  sein  hauèfraw  Wìr  rergeben  —  Daz  wir  —  rercbauft 
baben  Vnsers  Recbteo  Aygens  bes  Eraten  Vierieben  scbìlling  ynd 
Seebs  pbenÌDg  Wiemier  muniiz  geltes  Ynd  Sybenzebentbalben  emmer 
Weins  geltes  Gelegen  %e  Toblieh  enbalb  des  pacbes  auf  zwelif 
bebawsten  bolden,  Vnd  Drey  vod  Acbtzicbk  emmer  Weins  geltes 
Percbreebtes  Dew  da  ligent  aaf  Weingarten  —  Vnd  sìnd  aucb  micb, 
Egenanten  Haidenreichen  die  Torgescbriben  gueter  alle  anerstorben 
Von  mem  Vater,  hem  Stephann  SeUgen  von  Mei$$aw,  Vnd  sint 
aacb  mir  an  Reebter  Taylung  gegen  mein  Pruedern  gevallen  »  Da  wir 
mit  einander  tailt  baben.  Die  ySrgescbrìben  gfiter  alle  baben  wir 
Reebt  md  redleicb  vercbawft  ynd  geben  —  Vmb  zwaybundert  pbunt 
md  ymb  Secbzig  pbant  Wienner  pbenning,  Dew  wir  gancz  Vnd  gar 
gewert  sein  Dem  Erwirdigen  Geistleichen  fiSrsten  hem  Petem 
By9diùlf%e  Markopel,  der  Dew  Torgescbriben  gueter  alle  rmb  sein 
aygenbafi  ledigez  Varund  gnt  cbawft  bat  also,  daz  er  die  scbol  furbaz 
lediebleieb  Vnd  freyieicb  baben.  —  Darurob  so  geben  wir  den  ege- 
nanten Byscbolf  Pettern  vnd  alien  den ,  den  er  Dew  obgenanten  gueter 
sebaft  oder  geit,  Den  brief  zu  ain  waren  Vrcbnnd  Vnd  zu  ainer  ewì- 
gen  Vestigung  der  sacb  VenigeU  nùi  fm$erm  huigel,  vnd  mein 
egenanien  Haidenreieh»  prùder  itaigeln ,  hem  Vlreichs  vnd  hansen 
von  Meiseaw,  Vnd  mii  mein»  Vetem  insigel  hem  Chunrai»  von 
Me$$»aé  —  Der  brief  ist  geben  —  Drewzeben  bundert  iar  darnacb 
io  dem  Secbs  vnd  Secbezgisten  Iar  an  Tnsers  Herren  aaffart  Tag. 

Orlf.  Ptrg.  (leii.  ?•!.  Nr.  1.  fel.  t<n.) 
Yttr  raade  8i»c*i  ••  r«I^B  Waehse  ail  òtm  UasckrìfUa:    f  .  •  .  lUIDERICI .  —  TUIICI . 
—  fOHARlllt .  —  CHVNRADI  .  DB  .  MEISSAW  .    la  jedca  der  SckiNa  Ul  aia  Eiakara  danracUlll, 
vi«  k«i  Hwktr  Tftk  XTII.  m.  8,  %,  7. 

FoatM.  XIV.  t7 


Digitized  by 


Google 


418 

D«ni  Saffragtnbischof  Peter  wird  hìer  der  FQrstentìlel  beigelegtf  den 
tuch  einselne  StifUforsteher  fùhrten.  In  welchem  Siane  dieses  Wort  tu  erfas- 
MD  sei,  lehrt  Mtbillon  de  He  Diplom.  pag.  221,  n.  9.:  „Pnnceps  seu  Prìncipe». 
Cam  ftii  tmbiguae  si^oifìcationis,  late  sumi  potest  et  stricte.  Late  sumta  sìgai- 
fleat  primat  teu  primates".  In  dicsDm  Siane  isi  das  Wort  nFùrat''  bei  den 
StifUroriteheni  ta  nehinen,  wie  Duellius  Excerpt.  Geneal.  pag.  207  bemerkt: 
jyQaimobeanttmPrineipìs  lituium  AbbasMellieensis  inpiurìbus  etiam  aliisbujus 
tteeuli  Chartit  tastineal,  videri  potest  in  Chronico  Melliccnsi  pag.  261''.  Dort 
heittt  es:  «per  Prìoeipis  nomcn  prìmiiin  gmdum  seu  emitientiam  Abbatis  Melli- 
eentis  tuper  omnes  Praelatos  provinciales  et  praecedentiam  denotatam  fuisse*. 

Aueh  mehrere  Àbte  der  Scbotten  zu  Wien  fùhrten  diesen  Tìtcl ,  wiei  aus 
einem  unter  Willibald  Leyrer's  Briefwechsel  befìnd lichen  Schretben  des 
Sebotten-ArehÌTars  Adalbert  (15.  December  1780)  erhellt:  ^In  cbartis  nottrii 
Mecoli  XIV.  tres  huius  Ascetcrii  Abbntcs  principìs  titulo  ìnsigniuntur:  Henricns, 
Clemens,  Donaldas.  Primus  in  charta  ann.  1341  a  Chunrado  de  Schawnberg 
talatatnr  „Der  Erwflrdig  fiirst  Abt  Heinrich";  alter  in  charta  anni  1359  « 
Bugerò  Graf  «der  geistliche  fìjrst,  Abt  Clcment",  et  rursum  in  alia  charta  de 
timo  1360  »der  erber  goistlìch  furst  Abt  Cleraent''.  Tertius  in  charta  anni  1385 
nancupatur:  „der  erber  furst  Abt  Donald*".  Exstat  in  Tabulano  nostro  Godei 
SaecuH  XV.  in  membrana  nitide  cxaratus,  in  quo  glossatoris  supparis  manu 
ea  pariter,  uti  charta  de  anno  1341  habetur  traiissurapta,  in  margine  ex  ad  verso 
Tocit  lyfOrst*  substituitur  ^Practatus",  quasi  diceret,  principia  nomine  hoc  loco 
ìndigitari  pertonam  intcr  suos  praeeminentem**. 

CCCCXXIX. 

Jaìu   der  Pellndorfer   verkauft    der  Gemeinde   %u    Piratcart  f&r   ikre 
Kirche  Qelddienste  sm  Oher-  nnd  Nieder-Siebenhrnnn. 

Dat.  26.  August  1366. 

Ich  Jaìu  det*  Pellndor/fer  Viid  ich  Kathrei  sein  hausvrow  rnd 
alle  vnser  Erben.  Wir  verge lien  —  Dar  wir  —  Tcrchoufiì  haben 
Tnsers  rechten  aygens  Vier  phunt  Sechs  schilling  Vnd  fumf  phenning 
Wienner  rovnzze  gcltes.  die  gclegen  sint  von  ersten  ze  Obern-Siòen- 
prùnne  drithalb  plnmt  vnd  Sechtzig  phenning  geites  —  vnd  ze  nie- 
dem  Sibeìiprunne  zwai  pbunt  Tnd  fumf  phenning  geites  —  Tmb 
Sibenthalbs  vnd  Secbtzig  phunt,  Vnd  vmb  Sibentzig  phenning 
Wienner  munzze  —  Den  beschaiden  Laeuten,  Meinknrtem  dem 
alien  Amtnann  ze  Pirchenwart,  Wernharten,  zu  den  xeUen  Ammum 
daselbenSf  vnd  der  gantzen  gemayn  daselbens»  die  die  Torgenanten 
gult  gechoufll  habent  zu  satU  Ayten  Gotahaua  daselbens  ze  pirickeH- 
wart  —  Daruber  so  geben  wir  —  In  den  brief  —  versigiUcH  mii 
vnserm  Innigil.  Vnd  mii  vnser  Swdeger  hmgUnj  hem  Vlreick9  òeff 


Digitized  by 


Google 


419 

den  Mmnem  prùdem  ze  Wienne,  vnd  kem  Jam$em  bey  den  Mòt^ 
nemprédem,  tems  VeHern,  Vnd  mii  ChimraU  insigil  dea  Sìeein" 
warter,  tnein  obgenanten  Jansen  dee  Pellndarfer  Ókaim  —  Der 
brìef  ìst  geben  —  Drewtcehen  hundert  ìar  »  darnach  in  dem  Secha 
TBd  Sechtzgisteo  Jare  dea  néchaten  Mittìcheoa  Tor  aand  Gilìgen  tage. 

Ori(.  P«rf .  (lltr.  Vtl.  N.  7.  f«I.  M6.) 
Dit  8i*fd  timi  i»  r«lbe«  WmIm  f  «érickt.  Dm  «nt« ,  MchMekif* ,  ait  àtt  ììmnikrdi  t  f  . 
8  .  lOHAKIflS  .  PELNDFÀB.,  hit  in  dreieckifca  SekiUc  «!••  i»  àtr  Milt«  a«rdil«ekert«  8«k«ik«. 
Dm    iweite.   areÌMkif:  f    8  .  VLRICI .  lYlflORiS . ,  Mifl  eiaea  Heln  ail  *!■«■  OrcifMk^pr»  fc- 

•ekalckt.  Dm  driM«,  feckseekiff:  f  .  8  .  lOHAhTflS  .  CIV  .  Uf  .  W ,  eatkilt  eùea  ftil- 

f«Itoa  ercifeB,  wie  bei  H«ker  Tak.  XIT.  m.  \%.  Dm  rierte  8ier«I  <•(  r«a4»  kit  ia*  fldekt  Eaiklea. 
wi«  aM  T«raM(«btaa«,  «ad  dia  UaMkHfl:  f  .  8  .  CHVmUDI .  DE  .  8¥rElNWAlT. 

Hier  erscheint  zaerst  in  den  ttifUichen  Urkunden  die  Pfarrkirehe  mr 
h.  Agatha  lu  Pirtwart. 


ccccxxx. 

Pr^tt  Oriolf  vtm  Kloitemeuhurg  gihi  der  Gewktinde  Riekendwf  me*- 
rere  Wmlduttgen, 

Dai  3.  October  1366. 

Wir  Ofiolph  von  Goties  genaden  Probei,  Colmati  der  Teckeui 
vnd  der  Convetd  dee  gotshaue  vnser  frowen  ze  Newtdmrg  chhiier- 
halben  yerieben  —  Daa  wir  —  aogeachen  haben  den  bresten  vnd 
die  not  maer  getrewn  holden  ze  Ruekeratorf,  Tod  baben  87  begnadet 
mit  den  holczem  in  dem  Marbach  gelegen  »  die  bernacb  gescbriben 
stent,  an  den  Rannseniopl,  an  den  Tàehenperg,  an  den  stehiletti- 
tent  an  den  puechgraben,  an  der  Vtelnaw  Tnd  an  deìn  pìiech- 
graben,  dewaelben  bolczer  alle  baben  wir  in  vnd  irn  nacbcboroen 
recbt  Tnd  redlicben  lazzen  mit  ali  dem  natz  vnd  rechten»  alz  die  mit 
alter  herebomen  aind»  grunt  vnd  wurtzen»  ateo  das  sy  vns  vnd 
TDserm  gotabaos  furbaz  aUe  iar  ewikleicben  ierlichen  da  von  rai- 
chen  vnd  geben  auUen  Sechtéhalb  phuni  phening  an  aand  Niclas  tag 
sa  recbten  grunt  dinat  vnd  pnrcbrecbt  —  sy  sullen  aueb  die  aeiben 
bolczer  mit  grunt  vnd  wurtzen  in  nuez  vnd  gewer  inne  baben  ala  die 
mit  alter  herebomen  aind  alao  daz  sy  nicbt  geergert  werden ,  tun  sy 
daa  nicbt  so  sullen  sy  von  alln  irn  rebten  der  bolczer  gesebaiden 
0ein  vnd  sullen  vns  der  wider  vnderwinden  ze  lazzen  oder  ze  geben, 
swem  wir  woUen  an  ali  irrung,  als  iz  vnserm  gotshovs  allerpest  fugunt 
ìst  —  geben  wir  in  den  brief,  vereigelt  mit  vneerm  Inèigel  vnd  mit 

27  • 


Digitized  by 


Google 


420 

vn»erB  Cotwent»  anhangìindem  ItmgeL  Der  brief  ist  gebeu  —  drev- 
zehnhundert  ìar,  darnach  in  dem  Sechs  vnd  Secbczigtstem  Jar  des 
freytags  oach  Sand  Michels  tag. 

Orig.  Perg.  tu  der  GeBeisdelacIc  s«  Riekcndorf  ksiadlteà. 

Cf.  daa  ftlteste  StifUurbar  de  anno  1258  im  Anhange  bei  Officium 
Rakertdorf. 

CCCCXXXI. 

Reven  du  Niklat  von  Falbaeh  iìber  den  Hof  %u  Strdhleinsdorf, 
Dat.  13.  Norember  1366. 

Ich  Nycla  von  Valbach ,  vnd  mein  hausyrow  und  ali  Toser  erbeo 
wir  veriehen  —  vmb  den  hof  ze  Sirebleinsàorf,  den  icb  chaufl  han 
Ton  dem  erbern  manne  von  JaTisen  dem  Chrueger,  von  dem  vorge- 
oanten  hof  schol  ich  mir  cbain  aygenschaft,  nocb  cbains  recbtens  mer 
Jehen,  denn  aU  vii,  als  er  von  alter  ber  cbomen  ist,  vnd  auch  der 
cha uf brief  sagt,  den  icb  daruber  han.  Dar  vber  gìb  icb  dem  Gots- 
haus  ze  Newnburch  disen  prief  mit  meinn  Insigel  versigelt  vnd  mii 
meins  Prùder  Gorgeins  Insigel.  Der  prief  ist  geben  —  Dreuzehen 
hundert  iar  darnach  in  dem  Secbs  vnd  Secbczigisten  Jar  an  saod 
briccen  tag. 

CkirtnlariiB  Arekìrì  111.  fol.  IW.  k. 

Ober  Strftbleìnsdorf  cf.  Urkuode  245. 

CCCCXXXIL 

Konrad  von  LiecKteneck  verkauft  dem  Stifte  Gelddiemie  %u  OHakrìn§. 

Dat.  19.  November  1366. 

Icb  Chunrat  von  Liechienekk  vnd  ich  Joìuama^  $em  haìufraw 
Vnd  vnser  Erben  Wir  Terieben  —  dai  wir  —  mit  vH$er$  Ampénuams 
hani  hainreichs  des  Wthrffels,  ze  den  zeUen  ompttiumH  Vtuer  Wo- 
wen  Gozhaus  ze  Netmburck  —  Terchaofft  haben  drew  phont  geits 
Tod  ainen  sibenzikh  phenning  gelts  Wienoer  mAnii  gelegen  ze  (Ha- 
chring  auf  Weingarten  in  dem  Waedakker  md  aufdem  Amaiepaek 
—  vmb  acbt  vnd  zwainzikb  phunt  Wienner  phenning  —  dea  Erwir^ 
digen  berren,  hern  Ortolffen  von  Volehenedorf,  ze  den  zeiten  /VoM 
ze  Neunburch,  Vnd  dem  Convent  daaelben  dew  e»  za  den  zwelf 
Ckerzen  auf  dez  Seligen  Mwrgrafen  Graò  gemaehi  vnd  gewidempt 


Digitized  by 


Google 


421 

haben  —  Geben  wir  dem  vorgenanten  Gozhans  deo  brìef  VenigeUen 
mii  mein  vorgenanta  Chùnrad  von  Ltechtetiekk  aygen  insigilp  Vnd 
mii  meins  obgenanten  amptmanns  inaigli  ^  kainreicha  de»  Wùrffèh, 
darzu  haben  wir  gepeten  meinen  Swager,  hem  Ckrafìen  den  haU' 
aer,  dai  er  der  sach  zeug  sey  mìt  seinem  Insìgel.  Der  brief  Ut 
geben  —  dreuzehen  bandert  Jar  darnach  in  dem  Secbs  vnd  Secbzi- 
gisten  iar  an  sand  Elspeten  tag. 

Orif .  P«rf.  (Prel.  IO.  Mr.  SM.)  mU  Ckartalarìm  AreliÌTÌ  III.  fel.  144.  h, 
Dr«i  rud«  8Ì«f«l.  Dm  cratt:  f  .  8  .  CHVNRADl  .  DE  .  LIECHTElfEK  .,   ealliilt  ini  kl«ia« 
Kafftb,  itfm  iwei  ob«B,  eia*  nUa  f«*t«lll  sisa.  in  tweiUa  Sicftl  t  f .  8  .  HAINBICI .  TE88E- 
BIS .,  Ut  da  Warffl  «dilkar.  Dm  dritte:  f  .  8  .  CHRÀFTONIS  .  HAV8EBII. ,  irift  eiaca  Bela  mh 
•iaaa  Draebcakopfa  (cacliBiIckt. 

Propst  Ortolf  batte  (Pei,  SS.  RR.  AA.  T.  1.  Col.  625)  dat  Grab  dee 
froromen  Stiflers  Leopold  mit  groeeem  Aafwande  getiert,  hier  kauft  er  G&lten 
ta  OtttkrìDg,  um  eine  Kerzenttiftaiig  fQr  eben  dieeee  Grab  eicber  so  etellen. 

ccccxxxni. 

Die  At%enhrucker  veiviehten  amf  alle  ihre  Amprd^e  auf  den  WiiemJff 
%m  Bierhamwi, 

Dat  8.  Januar  1367. 

Ich  Vlreich  von  Aczenpruk  vnd  icb  Erchenger  der  Ali,  Tnd  icb 
Hamreieh  rnd  icb  Alber  von  TaiUtendorf  Pruder,  Tnd  ìeb  Erchen- 
ger der  Jéng  alle  Vetem  von  Aczenpruk  —  Wir  vergeben  —  Vmb 
alle  anapracb,  reebt  ynd  fodrung  Ton  Vogtej  wegen,  oder  wie  di 
recbt  gebaizzen  aind,  die  wir  gehabt  baben  bincz  dem  Wydemhof 
ze  veld  vnd  ze  dorf  —  der  geiegen  ist  %e  Pyerbaum  »  der  Ee  gewe- 
sen  ist  Vlreich»  de»  Nevnhoffer,  rnd  den  Hebl  der  Jùd  von  Lem^^ 
pach  yercbauft  bat  dem  Erwirdigen  Herren ,  bern  Ortolf en,  Proebat 
ze  Neimburch  und  dem  Convent  gemain  daselbes.  Der  Torgenanten 
Reebten,  fodrfing  rnd  anspracb  aller  awie  si  genant  sind ,  verczei- 
cben  wir  ths  ali  mit  sampt  alien  vnsern  erben  —  Geben  wir  dem 
obgenanten  Gotzbaus  den  Prief  veraigiUen  mU  Vn»erm  Aygen  anhan- 
gvmden  Ineigellen.  Der  prief  ist  geben  —  dreutzecben  bundert  Jar 
Vnd  damaeb  in  dem  Sfiben  md  Secbtzigìsten  Jar  des  Naechsten 
freytages  nacb  dem  Heyllingen  Precben  Tag. 

OHr.  P«rf.  (Bep.  Vet.  N.  84.  foi.  SS4.)  «ad  Chart.  Arekiri  III.  fol.  51.  a. 
Plaf  Sie^I  itr  AUeapraeker  ia  felkaa  Waeka«,  TolIkomBea  Ikaliek  jcaea  bei  Da*IIÌM  Rx«. 
Ommì.  Tak.  ZI.  II.  114. 

Der  Kauf  dee  Widemhofes  xu  (Moos-)  Bierbaum  und  die  BestStigung  des- 
lelbeodurch  HerzogRadolf  IV.  fllU  swei  Jahre  frfiber  (Piecber,  1.  e.  pag.  390). 


Digitized  by 


Google 


A 


422 


CCCCXXXIV. 

Jmu  voti  Kierling   Uhertràgt  teine  Reekte   *«  Krwendorf  mnd  ÒiHni 
bedingniaweiie  dem  Stifìe, 

Dai  2i.  Janutr  i367. 

Ich  Jans  von  Chirichlinge  Vergich  rnd  tun  cliunt  —  daz  ich  hab 
bedacht  Tod  angesehen  die  gnad  vnd  di  Trew ,  dew  mir  vnd  alien 
mein  fodero  geschehen  ist  vnd  auch  noch  heut  ze  tage  gescUìcht  Von 
des  Gozhaus  wegen  Vnser  Yrowen  ze  Neunburch  Chiosterhalben  Vnd 
durich  derselben  Trewn  willen  hab  ich  —  gemacht  vnd  geben  ze 
dem  egenanten  Gozhaus  —  alle  moine  recht,  dew  ich  hab  in  paideo 
dorffern  daz  Chrizendorf  vnd  ze  Otichk  —  a  (so  mit  ausgenomea 
warten,  ist  daz  ich  Jans  Ton  Chirichlinge  mit  tod  abgcn,  Vnd  nicht 
Chinder  hinder  mir  lazze,  des  Got  nicht  engeb,  so  sehulleD  dew 
egenanten  Guter  Vnd  recht  alle  pei  dem  egenanten  Gozhaus  beleibeo 
—  Wer  aber,  daz  ich  geeangen  tvurd,  des  Gol  nicht  engeb.  Vnd 
in  meiner  Veint  hand  Chavm ,  daz  ioli  mìch  ledigen  must  von  mei- 
ner  hab  Vnd  alle  meiner  Gtiter  dorumb  Yersezen  vnd  Verchauffen 
muest,  daz  ich  ledigch  waèrde,  so  schol  ich  nn  dea  egenanten  gue- 
tern  vnd  rechten  von  des  Gotzhaus  wegen  vnd  des  Convcntz  Vnge- 
irret  wcleiben  —  dar  uber  —  gih  ich  —  den  hrief  Versigelteti  mti 
mein  Insigel,  Vnd  mit  meiner  mtechsfen  pesten  freunt  Insigel  hern 
Wemhartz  vonMeissaw^  vnd  hern  OrUiebs  des  Wincìder  von  der 
Tunaw  —  Der  brief  ist  geben  —  drewzehenhundert  J;h-  /^.  r  <],  in 
dem  Siben  vnd  Sechtzigisten  Jar  an  sand  Agnesen  tag  der  heyligen 
JunchVrowen. 

Orif.  Perr.  (Prol.  lU.  N.  S8S.)  «ad  Chart,  Awliiri  III.  M.  UT.  a. 
Dr«i  raadc  Sic^l.  Da«  ante:  f  .  S  .  I0HANNI8  .  D  .  CHIRCHLU«(QB . ,  ealkilt  itrti  dl*pp«l** 
Liliea,  dnr«h  eia*  Diode  «ntchlaapea,  «ie  in  S'\tgt\  Divlrich'a  tam  Jahre  1387.  Da»  tweita  eatkàll 
Mabar  Tab.  XVII.  a.  7.   I>at  drìlla  Ul  JMea  bH  Da«ll.  Tab.  XI.  a.  itO  ihalkb ,  «ad  bai  die  Vm- 
•ehrìn  t  S  .  ORTLIEDI  .  WINCHLER. 

JohiDD  von  Kierling  war  vennathlieh  im  BegrifTe,  dem  Kriegisage  K.  Lud- 
wig*a  I.  TonUngarn  gegen  die  Otmanen  sich  aniuschliesaeD»  desshalb  verfasate  er 
seinen  letxten  Willen  lu  Gunsten  dea  Stifta,  doch  unter  Yorbehalt  aeìoer 
Kechtc  far  den  Fall  der  Gefangenschaft. 

Otichk  (Òtting)  ist  eino  in  der  Nfihe  Krizendorfs  gelegene  Besitzang 
auf  der  gegen  Hadersfeld  sich  hinziehenden  AnhShe,  beilfiufig  dort,  irò  heut- 
lutage  der  aogenannte  weisse  Hof  ateht. 


Digitized  by 


Google 


423 


CCCCXXXV. 

Konrad  Ramung,  Chwherr  von  Kloitemeuburg,  huUÌU  %ur  Einkolung 
9ein$r  BeitàUgung  aU  Prop§t  von  Neu%eU  in  Tirol  den  doriigen  Ckorherm 

Oeor§. 

Dtt  12.  Febraar  1367. 

Addo  Millesimo  Trecentesimo  Sexagesimo  septimo,  Xll.  Februarii 
IndietioDe  V.  Poatificatus  Sanctìssimi  io  Xsto  Patris,  Urbani,  divina 
miseracione  Pap»  V.  anno  quinto  coram  DD.  Ortolfo  Praeposiio, 
Ckolamanno  Decano  et  Capitnlo  Collegii  8^.  Mariae  in  Neuburga  Ord. 
Can.  Reg.  s.  Aug.  Patay.  dioc.  in  Refectorìo  eorundem  Canoniconim 
2>.  Chunradui  Ramungi  Canonicus  et  CeUerarhu  eiuèdem  monasterii 
NeuburgensÌM  electu»  in  Praepoiitum  monasterii  è.  Mariae  Novecel- 
iensie  ejnsdem  Ord.  Brixinensis  dyoc.  constituit  in  Procnratorem  suum 
2>.  Georium,  dietum  Nuspaumer  de  ReickenhaU,  SaUlmrgensis 
Dyoeen»,  Canonicum  predicti  monasterii  NoveceUeneie  praesentem 
ad  obtinendum  vice  ipsins  D.  Chunradi  praedicti  a  D.  Johanne  Bri" 
xinemis  ecclesie  episcopo  rei  in  spiritualibus  vicario  confirmationem 
electionis  praedictae  de  se  factae,  et  ad  obtinendum  vice  ipsius  pos- 
sesaìonem  diete  Prepositure,  ac  amministrationero  spiritualium  et 
temporalium  etc.  atque  ad  prestandum  de  observandis  statutis  et  Con- 
suetudinibns  ejusdem  Monasterii,  Si  consuetum  fuerit,  debitum  jura- 
mentum  .  Acta  snnt  hec  presentibus  DD.  Gerungo  Plebano  in  Val- 
khenstain.  Canonico  Ecclesie  Patavietisis ,  Magistro  Johatme  Ple- 
bano in  ffoflein  Patav,  Dyoc, ,  nec  non  Warmiensis  et  Ardacensis 
Ecclesiarum  Canonico. 

OrifÌMl  in  ArehiTt  Àt$  El-fn  Ntuell. 
Dit  Sitrel  iw  Propala    umi   dea    Capitela   biacca  •■  àtr  Urkude.    Dieaelbt   wv4t   tm 
Lmimìt  it  WfBMMre  aMff«/ertÌft,    wtlchcr  Pri«at«r  wi4  BMlar    dta  AlUra    étt  h,  MìekMl  ìb  dtr 
EloaUrkirtke  roa  KloaUnicabarf ,  ■ad  dareb  kaiacrliabe  Oewalt  «iaf  eacUltr  Afcatliebtr  Notar  war. 

Konrtd's  Ntchfolger  im  Amte  dea  Oberkellerers  ist  Nikoltus  Floyt.  Siehe 
die  nichatfolgende  Urkunde. 


CCCCXXXVI. 

Jams  der  Vegèl  vtrkauft  dem  SHfle  einen  Oelddienst  %u  Lang-EnsuTsdorf. 
Dtt  3.  Februtr  1368. 

Ich  Jans  der  Vogel  vnd  Ich  Elspet  sein  hausfraw  wir  yeriehen 
—  das   wir  —  ferchauft  haben  ain  phunt  wienner  phenning  gdtes 


Digitized  by 


Google 


424 

parclireehtet  taf  TDser  hofstat  —  gelegen  dacz  Enczeidarf  te  nacbste 
CS^nmraien  dem  Steiner,  do  man  alle  far  von  dient  roser  rrawea 
Gotshans  le  Newnburch  drey  vnd  zirainczich  wienner  phenniDg  an 
fand  Michela  tig  —  vmb  newn  phuot  wienner  phenning  —  Dem 
erbern  herren  hern  Nyclas  dem  floyt  zu  den  zeUen  Charherr  vnd 
Ckeìner  vn$er  trawen  Gotshaus  der  es  auch  gechauft  hat  demselben 
OotslMiis  und  iat  ber  chomen  toh  Stephan  dem  Sàligshentlein ,  der 
ei  dem  genanten  Gotshaus  gegeben  hat^  vnd  ist  gelegen  auf  einem 
weingtrten  ze  (Hkacherin  in  dem  Hannolczprun ,  Tnd  bat  auch  daz 
aelb  pboDt  geltes  abgeehaufl  Jans  der  Luchner  Tnd  haben  wir  die- 
eelben  pbeoDiDg  genomen  auf  ynser  bofstat  —  Vnd  $eind  wir  nach 
wuer  amptman  nicht  aigen  Insigel  enhaben  vnd  auch  herr  Nyclas 
der  Floyt  vtuer  obrister  Amptman  gegen  im  Belò  vmb  chauft  rechi 
meht  venigeln  mag ,  sa  geo  wir  in  deti  brief  versigelten  mit  des 
erbem  mamu  Iiuigel,  Herileins  des  Wimer  —  Der  prief  ist  geben 
—  Dreuxeheiihandert  iar  darnacb  in  dem  Acht  Tnd  Sechczigisten  Jar 
«D  sani  Blasii  tag. 

ChtrtMlarìui  AieUW  m.  M.  W.  «. 

NiUaa  dar  Floyt,  der  in  dem  Wahlinstrumente  desPropsts  Ortolf  (Nr.  331) 
loent  arsehien,  kSnunt  hier  tum  ersien  Male  als  Nacbfolger  KoDrad  Ramung  a 
m  dam  Anita  aiaat  Oberkellerers  vor. 


CCCCXXXVII. 

Die  Erhen  EUsahetk'i  von  Lotenheim  bezeugen  die  te*(amentari$che  Scken' 
kung  de»  Hauut  im  Gra»hof%u  Klotterneuhnrg  an  da»  S(^, 

Dai.  13.  Àugusi  1368. 

Ich  Ott  ron  Wildummaur  rnd  leh  Margret  eein  Sweeter,  hem 
Stephan»  hausvraw  von  Topel,  ze  den  zeiten  hofmaiiter  dez  Edelm 
hochgeporn  fùreien  herczog  LeupoU»  in  Óiterreickt  wir  reriebeo 
—  Daz  vneer  mueter  vrow  EUpet  von  Lasenhaim  saelige  —  geachaft 
Tnd  geben  hat  vn$erm  lieben  Óhaim,  Dem  erbern  herren  Broòit 
Ortolfen  zu  Newnburch  dem  Volkemtorffer  ir  baaa  Tnd  waz  dono 
gehort  gelegen  in  dem  Grashof  ze  NewDburch  durch  der  lieb  Tnd 
trewn  willen,  dew  ai  zu  im  gebabt  bat»  daz  er  aich  ira  geacheAa  an 
irn  leaten  zeiten  Tnderwunden  hat  Tnd  auch  allea  dez  gelta,  daz  ai 
gelten  acbolt  hincz  Juden  Tnd  hincz  Ch risten  Tcrfangen  hat  Tnd  auch 
ir  PÌTÌlde  den  eraten  Tnd  den  sibenten  Tnd  den  Dreizzigisten  begangen 


Digitized  by 


Google 


42» 

hai,  dona  hai  aich  aof  dai  egenant  haus  gesehaft  Tl«r  ewig  iartag, 
aia  mit  swain  phuiit  geltes  io  der  Chorherm  Ohlay  %e  Nemnhurekp 
aia  mit  ainem  phiut  geltea  in  die  Gìutrey,  aia  mit  ainea  phmit  gel- 
tes in  da»  vrewenehlùtier,  ynd  aia  mit  ainen  phont  geltet  sa  der 
pkarre  kme»  èond  Mertein^  dew  man  ir  Tod  ira  yodera  Jaerleichen 
b^en  achei,  alz  gewonhait  iat»  Daz  mao  aader  iarteg  beget  in  dem 
gotahaaa  ze  Newnburch  —  Mit  yrchande  dez  priefa  —  vereigiUen 
mii  mein  Otten  tnsigil  von  Wildungemaur,  vnd  iwenme  ieh  egenanie 
Margret  èelò  meht  aigen  huigil  enkab,  dez  verpini  ick  ndeh  mit 
mein  irevm  vnder  meins  wiri  Insigel  hem  Steffans  von  Tóppel  — 
Dez  isi  auch  gezeug  mit  geinem  Ineigil  haym  von  Geroltetorf,  ze 
den  zeiten  hofmaister  dez  Goteehaui  ze  Neienbureh.  —  Der  prief 
iat  geben  —  Dreutzehen  huudert  Jar  darnach  in  dem  Acht  ynd  sech* 
ezigistem  Jar  an  sand  ypoliten  tage. 

Oriff.  P«rf .  (a«p.  ytU  a.  IO.  ff.  7S.)  mmi  Ckart.  m.  fel.  111.  k 
Dm  tnl«  titf*!  ist  nué,  tm  kletatrcr  Fora  «ad  {■  wtÌMCM  WaeliM,  t«  tathilt  ràta  lotli- 
rt«kft  fftlli«at«a  9Mlé  ma  bv«I  wgnOàm  BfadM  la  4«r  llak«  UUIa.  UMtkriflt  8  .  OlTOmS  • 
DB  .  WlLDTNeilAWEa.  Oat  awaitavad  dritto  Sicfal  téUL 

ccccxxxvm. 

Der  PM$9muer  Dowikerr  uni  Pfarrer  %u   FaUtenttein,  Meitter  George 
etiftet  ime  LiM  muf  dem  Si.  Lmuranen-AXtar  in  ier  Kirdke  w  Bier- 

haum, 

Dat.l5.AiigattiS68. 

Ich  Maister  Gerung,  Chorherr  ze  Pàzzate  zden  zeiten  pfarrer 
ze  Valkchenstain  yergieh  —  das  ich  —  geben  han  meinem  Oheim 
Àìbem  von  fUersprunn  —  meinen  hof  gelegen  datz  pirbaum  pey 
Lenczenloch,  der  weilent  dez  Chiener  geweeen  iet  —  mit  also  auz- 
genomenerrede,  daz  er  ynd  sein  erben  —  furbaz  ewichleichen  da 
yen  dienen  ynd  raichen  schullen  zu  sand  Lorenczen  Gotshaus  daselb 
ze  pirbaum  alle  iar  ain  halb  phunt  wienner  phennìg  za  den  zwain 
tagen  im  Jar,  Sechzig  phennig  an  sand  Michels  tag  ynd  Sechzig  phen- 
nig  an  sand  Jorigen  tag,  Also  daz  der  zechmaìster  den  selben  dinst 
innemen  sol  ynd  die  liecht  domit  verwesen  auf  $and  Larentzen  alter 
in  dem  egenanten  Gotshaus  zu  dem  Gotsdienst,  zu  dem  ampi  vnd  zu 
mezzen  mit  wizzen  der  pfarrlaeut  daselbes.  Vnd  was  denn  dez  ege- 
nanten halben  phunt  gelts  yber  die  liecht  ierleichen  yberwirt,  da 
achol  der  zechmaìster  die  andera  liecht  in  dem  egenanten  Gotahaas 


Digitized  by 


Google 


426 

mit  penerà  mit  der  pfarrlaeut  wizzen,  als  ver  es  geraichen  mag  — 
Dot  rber  so  gib  ich  im  den  prief  —  versigiiten  mit  meitiem 
lH$igeif  vnd  mit  dez  erbern  geistleichen  herren  Imigel  hem 
Nyela»  dee  floffts,  die  zeit  Charherr  vnd  obrister  Ckelner  vnser 
vrawn  gai$haw9  %e  Newnburch  vnd  mit  Vlreichs  insigil,  dez  egen- 
dcrfer,  fmd  mU  fridreichs  Insigìl  von  pirbawm  —  Der  brief  ist 
geben  —  drewciehen  hundert  Jar  darnach  in  dem  acht  vod  Sechczi- 
gislem  iar  an  mter  vrawn  lag  zder  Schidung. 

Offif.  Ptrf.   Dm    Kweit»    Sìegcl    itt    oblong,    io  gelbtm  Wacbi«t    bs^  s«tfC  •»•  w^ìblkkt 

Oestelt  ail  •■ffclòtUa  Daarfo  dkiI  laogfe  Gewindern.    Uaiefarift:  f  .S  .  HICOLAl  .  FLOtT . 

Dit  IbrìfCB  Sitaci  r«liUD. 

Pirbtirai  bey  Lenczenloch  Ut  Bierbaum  am  Kleebuchel ,  ein  Pfarrort  ìm 
Htdertdorfer  Deeanate  (K.  U.  M.  fì.).  Leoczeoloch  Ut  Utzeolaa ,  ein  dahia  eio- 
g«p(arrtee  Dorf. 

CCCCXXXIX. 

OerickUMef  KonratVs  de*  Martier'g,  Amtmanm  des  Uerrn  von  Kapellen 

Uber  einen  VVeingarten  %u  Kahlenherg. 

Dal.  3.  November  1368. 

Ich  Chunrat  der  Mómer,  dy  zeit  Ambtman  kern  Eberharts  von 
kappeln  rergich  —  daz  fùr  mlch  chom ,  do  ich  an  dem  rechten  sae, 
der  Erber  hcr  Prùder  leopolt  Auguatiner  orden,  vnd  dy  zeit  Termi- 
nyerer  datx  Newnburgk  kloséa^halben ,  vnd  klagt  mit  rorsprechen 
TDd  mit  vrkand  brìeffe»  gegen  ainem  halben  Jeuch  ueìngarfen  gele- 
gen  an  dem  kaUmperig  an  dem  Seitweg  ze  nechst  dem  Spitalmaisier, 
do  man  alle  iar  Ton  dicnt  Ain  Emmer  weins  ze  perkrecht,  vnd  drey 
helblìng  ze  voitrecht  dem  egena n te n  herren  von  kappeln*  vnd  dritt- 
halL  phunt  phennig  purkrechts  geltes  ze  vberzins  In  der  Augustiner 
kloBter  vnd  irm  Convent  datz  Wieìin,  vnd  klagt  vmb  dew  selb  drilt- 
halb  phunt  geltes  gegen  den  vorgenanten  Weingarten  des  Klosters 
versessens  diensts ,  vnd  met  dor  aufT  zwiespild  »  vnd  pat  darumb 
gerichts  vnd  fragn,  was  ein  recht  wer.  Do  fragt  ich  vmb,  do  ward 
ertailt  (wie  in  den  andercn  Gerichtsbriefen)  —  daruber  gib  ich  — 
den  brief  yersigilt  mit  meim  Insigl.  Des  ist  auch  zeug  mit  seim  Insigl 
der  Erber  mann  her  Jacob  des  alien  Sluzzler  sun,  der  desselòen 
tags  geding  ist  gewesen  —  Der  brieff  ist  geben  —  drewczehen  hun- 
dert Jar,  darnach  in  dem  Acht  vnd  Sechczigisten  Jare  des  freytags 
nach  Aller  heyligen  tag. 

Cliartvtwiu  AnkM  T.  M.  81.  k. 


Digitized  by 


Google 


427 


CCCCXL. 

Der  KU9temeuhur§er  Stmdirmth  venekreibt  der  OhUtg  de$  SHfl»  eimen 
jùMieheH  Dienti  von  emem  Pfimd  6eUU$. 

Dat  25.  Aprii  1S68. 

Ich  Thaman,  hem  Symom  svn,  zu  den  zeken  Stairichter  ze 
Newnburch  chlo$terhaUfen ,  Wir  der  Rat  gemain  derselben  Stat. 
Wir  yergehen  —  Daz  der  erber  man ,  Eberhart  der  Pader  vrow 
Margret  gem  hamvrow,  den  paiden  got  genad,  recht  vnd  redleich 
geschafft  habent  duricb  Got  ynd  durch  Irer  sei  ball  wìllen  ein  ewiges 
pbont  geltes  nimmer  abzulSsen  auf  irem  Tirtail  weingarten  gelegen  in 
dem  weingraben,  zenecbst  dem  weingarten,  der  da  baizzet  daz  Pheìi- 
nel  den  erhem  Chorherren  daselbs  ze  Nevmbwrch  in  ir  oblay  ze 
ainem  ewigen  iartag  —  Nacb  derselben  zeit  bat  ynser  SpUalmaister 
Vìreieh  daz  egenant  yirtail  weingarten  nacb  ynser  alter  Rat  —  yer- 
ebaufl  —  daricb  recbter  grozzer  ebafter  not  willen  ynsers  spitals  — 
ynd  daz  egenant  pbunt  ewig  geltes  —  bat  der  egenant  ynser  Spital- 
maister  —  geleget  ynd  yerscbriben  auf  ynsers  spitals  weingarten 
ainen»  des  ain  balbs  Jeucb  ist,  ynd  leit  in  dem  Wolfgraben  zenecfist 
Peirein»  weingarten  dee  Pirchenworter»  da  man  yon  —  alle  iar 
dient  dem  von  Chappellen  ainen  eimer  weins  ze  Perebrecbt  ynd  drey 
Helbling  ze  yoytrecbt,  —  ynd  des  zu  den  zeiten  Chunrai  der  Momer 
Perigmaister  ist.  Also  bescbaidenleicb ,  daz  ynser  Spitalmaister,  wer 
der  ist,  daz  yorgenant  pbunt  geltes  purcbrecbtes  den  egenanten  ber- 
ren  in  ir  oblay  ewicbleicb  yon  dem  egenanten  balben  ieucb  weingar- 
ten dienen  ynd  reicben  sullen.  —  Vnd  des  zu  ein  warn  yrcbund  — 
geben  wir  in  den  brief  versigilten  mU  vnser  vorgenanten  Stat 
anhangundem  InsigiL  Der  brief  ist  geben  —  Drewzeben  bundert  Jar, 
darnacb  in  dem  Newn  ynd  Secbczigistem  iare  an  sand  Markx  tag. 

Orif .  Perf .  Dat  Sief  el  fehU ,  iit  ab«r  udcrweitig  bcr«ita  bckauL 

CCCCXU. 

Ulrich  Neuhofer  ver%iektet  auf  alle  AmprUcke  an  den  Widemkof  %u 

Bierhaum, 

Dai  15.  Mtì  136». 

Icb  Vlreich  der  Newtihofer  ynd  leb  Katrey,  èein  housvrow  ynd 
ynser  erben  wir  yergeben  —  Vmb  den  hof  ze  Pórbaum,  der  do 


Digitized  by 


Google 


428 

genomi  i$i  die  Wjfdem  —  rad  der  ynser  gewefteo  iat  md  der  Heòieim, 
dem  Juden  vnd  von  Lengenpaeh  ron  ma  rentinden  Ut,  rnd  den  dertelb 
Uebel  der  Jod  mit  aller  lugehorang  —  yerchanfl  rad  gegebeo  hat 
dem  Erwirdigen  Geiatleichen  herren  heni  Orto^em  van  VMekeneiarf, 
Probei  dea  Gotahaoaea  ynaer  vrowen  le  Newnbureh  rad  demaelben 
Gotahauae  —  Dai  wir  vns  dez  selben  hofs  te  Pirbaum  —  ui./c  vnd 
gar  geauxient  ynd  fui-tzicht  getan  haben  rnd  verczeichea  auch  ma 
dea  geocileich  mit  dem  prie f  —  Vnd  des  ze  einem  waren  rrchuad 
ynd  geieug  gebeD  wir  In  den  brief  versigilten  mit  vnserm  Insigel 
vnd  mii  Chunrais  Insigel  dea  friczestorffer  zu  den  zeiten  Purchgraf 
%e  Lengenpaeh  —  Der  prìef  ist  geben, —  Drewzehen  hundert  iar  dar 
nach  in  dem  Newa  Ynd  Secbczigistem  Jar  des  necbsteo  Erìtags  yor 
Phingaten. 

CiiirialamH  Arduvì  lU.  fol.  91.  b. 

Wie  Propst  Orioir  (Nr.  433)  die  VerzìcKlleislung  der  Atieabrucker 
Gebrfider  auf  den  Widemhof  su  (Moos-)  Bierbaum  belrieb  und  erbìelt,  seigt  er 
hier  die  gleiche  Sorgfalt  in  Bezug  auf  den  fruheren  Besitzer,  Ulrich  Neahofer. 


CCCCXLII. 

Vir$UÌ€k  %mi§ehen   dem  Siifle   und  dem   Frauenklostcr  nu  Ipé    iAer 
tireitige  Gùlten  sti  Krentt. 

Dat.  Wieii,31.Maìl369. 

Wir  Wandala  von  Gots  gnaden  Aòptes8Ìnn  in  dem  Erbirdigen 
geistleichen  vrown  Chioster  ze  yòs,  vnd  wir  der  gancz  Coavent 
gemain  da  selbs  vergelien  —  Vmb  alle  die  chrieg,  stozz  vnd  mixz- 
hellung,  di  wir  gehabt  haben  mit  dem  Erbirdigen  geistleichen  her- 
ren hern  Ortolfen  Probst  des  Chiosters  ze  Newnbureh  vnd  mit  dem 
ganczen  Convent  gemain  daselbs  Vmb  zeben  schìlling  wienner  phen- 
ning  ewigs  geltes  diensts  f?elegen  auf  einer  Mài  ze  Chrems  var  dem 
helUnr,  Daz  vns  der  Krbirdig  geìslleich  herr  Ahpt  Cholman  zu  dem 
heyligenchrewcz  nach  erberr  Leut  rat,  Ritter  vnd  chnecht  danimb 
paidenthalben  mit  einander  Iio[)l cicli  vnd  frownlleìch  gar  vnd  g^n^?- 
leich  verricht  vnd  vcrebent  hat,  Also  mit  ausgenommer  Rede,  daz 
die  egenanten  zehen  schilling  gcItes  diensts  auf  der  obgenantcD  Mul 
halb  gevallen  vnd  beleiben  aullen  dem  egenanten  Chioater  le  Newn- 
bureh, ynd  halb  dem  egenanten  ynaerm  Chioater  le  yba  farbaa  ewìcb- 


Digitized  by 


Google 


420 

leichen  le  raiehen  md  xe  dienen  ze  den  tegen ,  md  yod  alter  her 
ehomen  ist  —  Vnd  des  ze  Vrchund  geben  wir  —  den  prief  ventgeìi 
wir  vorgenanie  sweèter  Wandala^  Abptesiin  des  Chloiters  ze  yb$ 
mU  vnaerm  Iruigel,  vnd  nUt  vnser$  dee  Conveniè  In$igel  doMeUe* 
Der  prief  ìbì  geben  ze  Wienn  —  Dreaczehen  hyiidert  Jar  dar  nacb  in 
dem  Newn  ynd  Sechczigisten  Jar  des  Phincztags  an  Gotsleichnamstag. 

GhaNiIwira  ArrUvi  IH.  fol.  M.  a. 

Die  Urkonde  Ut  bei  Fischer  IL  397  unTollstlndig  tbgednickt  Ober  dee 
FnaeBkloster  ra  Ips,  welchee  in  der  ReformttioDsxeit  Terlassen  warde,  ist 
•ine  intereatante  Monographie  toh  dem  Gesehichtachreiber  Melka,  Ignei 
Keiblinger,  in  Aussieht  gestellt. 

Der  hier  erseheinende  Heiligenkreiiier  Abt  Kolomann  ist  der  erste  dieees 
Nanens  i857  —  11.  September  1377. 


CCCCXLUI. 

Jmk^k,  Pfmrrer  $m  8t.  Lemdktari^  mnd  eetn  Bruder,  Eberhmrd,  wtrhmmfm 
Siefmn  dem  FleitUinger  einen  ìVemgmrten  ««  Kmktsìtkerg, 

Dat  Wien,  1.  September  1370. 

leh  Jacob  ze  den  zeiien  pharrer  daiz  Sand  LienharH  md  Ich 
Eberkmfi  der  BeraUter,  $em  prueder,  Purger  ze  TuUn  md  Ich 
Agnee  sem  hawefraw  wir  rergehen  —  das  wir  —  mit  vneerè  Perek' 
kerren  hantt  dea  Erbem  geistleichen  herren  Marichatie  von  Ruet, 
Ckorkerre  vnd  ze  den  zeiien  oMeier  Chelner  des  Chiosters  ze 
Newnburch  yerkanfllt  haben  —  ynaern  weingarten  gelegen  ze  Chal^ 
iemperg,  des  anderthalb  Jeuch  ist  ynd  haixzet  der  Prem  —  ymb  drew 
hundert  phont  wienner  phenning  —  dem  Erbem  manne  Sfephan  dem 
PleinHnger  ynd  eeiner  hatufiroteUf  vrown  Eatkrein  —  Dar  yber  sy 
geben  wir  in  den  brief  —  veriigiUen  mit  muem  ineigein ,  vnd  mU 
dee  vorgenanien  Perkherren  insigcl  —  vnd  mii  vn$er$  vettere  iitst- 
gel  Niklaz  dee  Inkchner,  Purger  ze  Wienne  —  Der  brief  ist  geben 
ze  Wienne  —  drewczehen  hundert  iar  darnach  in  dem  Sybenczigisten 
iar  an  Sand  Giligentage. 

Orif .  Perf .  uJ  Cbari.  ArHilH  T.  f.  U.  Ct.  Ut  Urliasdt  T*n  7.  Jml  f S90. 
DJt  Si«f«l  hlBf*a  aa  PtrgaaiaalalraifoB.  Da«  «ratf ,  niad««  Ut  la  (rfaaa  Waali*  ir^'rickt  ■>' 
talhilt  Atm  k«U.  MarUa  bit  tar  Bratl ,  ««leK«r  la  dUr  liakeB  Haa^  dMa  Wrtafaalali  kilt.  Zar  Liakaa 
SMaalkaa  attkt  t  8  .  MAI.  — ,  iar  ■aelilaa  t  TINV8.  Dia  UaMchrift  ial  rarwiaaliC  Dat  atraila  raada 
iMffl  la  ftlkan  WaekM  seìf I  in  drtiarkif aa  Sakilda  aia  aar^rrieklalaa  Kraas ,  aaltr  wtlek«ai  Ji« 
BMkalakaa  €  .  B  .  aag«brack(  ùui.     UaMcbrifl  :  8  .  ERHARDI  .  DE  .  TTLNA.    Oa«  dritta  Ut  oblaag. 


Digitized  by 


Google 


4S0 

ia  t«lb«M  WacfcM.  Es  wdiet  ob»B  d«t  Bild  d«r  b«it.  Jim^ras  .  daraater  dea  viter  •»*■  klciaea  R«««i 
kaiftad  bcteadea  KmmìIIìt  :  S  .  MARCHARDI  .  CELLARII  .  ^EVNBVHGK  .  Dit  vicrtr,  r«ad .  ta  ftU 
Wm  Waeh««,  bai  tisM  Vo^eiroii  tm  drftceki^ea  Sebi  Uè.  Die  Umichrìfl  iit  verwitcbL 

Hier  eraeheint  aa  Niklas  des  Floyt  Stelle  ein  neuer  Obcrkellerer,  Mar- 
quMTé  Ton  Roti  *    ^ 


CCCCXLIV. 

NikUu  der  Tu*  verkauft  Aaron  dem  Juden  WeingSrten  %u  Knhlenberg. 
Dat.  13.  December  1370. 

Ich  Nyclds  der  Tucz,  Ortolfs  Sun  dez  Tuczen,  vergi  eh  —  Daz 
ich  —  mit  meines  Perchmaisters  hant,  des  erbern  inarms  Vlreick$ 
voti  Rust,  die  zeit  amptmann  vnd  perchmaiater  dez  GoUhaui 
vnser  vrowen  ze  Newnburch  Chlosterhalben  verchauft  hab  —  mein 
iwen  weingarten  gelegen  an  dem  Chalnperig  r  ainer  ze  nachst  dez 
egenanten  Gotshaus  weingarten,  der  do  genant  ist  der  vilcx,  Tndist 
auch  desselben  meìns  weingarteiis  ain  halbs  Jeucb  Tnd  ist  genant  das 
widerru^i,  vnd  do  man  von  demselben  meinen  weingarten  alle  iar 
dient  dem  egenanten  vnser  vrowen  Gotshaus  anderthalben  Emmer 
weìns  ze  perchrecht  vnd  ze  drein  etaydingen  ìm  iar,  ze  iegleicheo 
tayding  aioen  wienner  phenntng  ze  voytrecht  —  So  leit  der  ain 
Weingarten  auch  doselbs  ze  nachst  dem  egenanten  meinen  weingar- 
ten —  vnd  dez  ain  achtail  eins  Jeuchs  vnd  ist  genant  das  GUczeU 
vnd  do  man  von  demselben  meinen  Weingarten  auch  alle  iar  dient 
dem  egenanten  Gotshaus  ain  viertail  weins  ze  Perchrecht,  vnd  drew 
Ort  ze  voytrecht  —  vmb  vier  vnd  zwainczìg  phunt  wienner  phenning 
Àrametip  dem  Juden  vnd  seinen  erben  —  Dar  vmb  so  gib  ich  dem 
Juden  den  brief  versigelten  mit  mein  —  hisigel  vnd  mit  des  egenan- 
ten Perchmaisters  ìnsigel  Vlreichs  von  Eust,  vnd  mit  des  erbem 
mofins  Ìnsigel  Gorgens  bey  dem  tur  —  Der  prief  ist  geben  —  Dreu- 
czehen  hundert  iar  darnacli  ia  dem  Sibenczigisten  iar  an  sand 
Luezein  tag. 

CbarlalariaM  Arehiri  IH.  fai.  147.  b. 

Der  hier  crtcheinende  Ulrich  von  Rust  w«ir  13S7  stìfUicher  Weiokellaer 
(Urk.  385),  und  ist  vermuthlich  der  Vtter  des  \.  l'kellerers  Htripiard  too  Rast 
Kurz  vorher,  sani  Ursula  lag  (21.0ctobory  desselben  Jahrs,  erscheini  der  Aus- 
sleller,  Niklas,  Ortolfs  Sohn  des  Tuzen,  als  Amtmann  auf  des  Henogs  Gat  lu 
Neuburg. 


Digitized  by 


Google 


481 
CCCCXLV. 

Da9  CapUel  van  KUntemeuburg    hemugt   eine  von  Jàkoh  wm  Seefeld 
gemaekte  SHftung. 

Dti  12.  Jtnatr  i371. 

Wir  Ortoìf  von  gotei  genaden  probtt ,  Cholman  der  Techeni 
ynd  der  Conyent  gemain  des  Gotshauses  vnser  yrowen  ze  Newnbarch 
Yergehen  —  Daz  yns  der  erber  man  Jacob  »  hem  Durings  svn  von 
Sevelde,  dea  paiden  got  geoad,  durch  got  vnd  durch  seìner  sei 
Ynd  ouch  aller  seiner  yodern  Selen  hail  willen  geschafl  ynd 
gegeben  bat  in  vnser  Oblay  froif  vnd  yiertzig  pbunt  wienner 
pbenning,  darumb  wir  chauffen  sullen  fumflhalb  pbnnt  wieoner 
pbenning  ewiges  geltes,  vnd  da  yon  wir  fSrbas  ewìcbleìcb  ìer- 
leicb  ynd  tegleicb  geben  svlleti  dem  herren,  der  das  vronampt 
auf  vnser  vrowen  aitar  in  dem  egenanien  vnser  vrowen  gotsìiaus 
des  tages  singet,  vnd  beget  drey  wienner  phenning  —  ynd  sullen 
ouch  wir  In  alle  iar  ierleich  begen  aus  ynser  oblay  einen  ewigen 
iartag  mit  yigili ,  mit  Selmesse ,  mit  cherzen  liechten  ynd  mit  alien 
guten  sachen,  als  ynser  oblay  gewonhait  ist.  Wer  aber  »  daz  wir  die 
egenanten  drey  pbenning  nicbt  tegleich  raichten  ynd  geben,  oderdaz 
wir  In  den  egenanten  Jartag  nicbt  ierleich  begingen  —  So  habent  des 
egenanten  Jacobs  von  Sevelde  necbsten  erben  yollen  gewalt  ynd 
recht,  die  egenanten  pbenning  wider  ze  nemen  auz  ynser  Oblay,  wo 
ai  der  yon  ynser  Oblay  guter  bechoroen  mugen»  ynd  mygen  die  geben 
zu  einem  andern  Gotshaus  —  Ynd  des  ze  yrchund  —  geben  wir  in 
den  brief  versigelten  mit  vnser  oblay  atihangunden  InsigeL  Der 
brief  ist  geben  —  Drewzehcn  hundert  iar ,  darnach  in  dem  ains  ynd 
sibenczigisten  iar  des  Synntages  nach  dem  prehem  tag. 

Orìg.  Perf.  (B«p.  Vct.  Nr.  18.  fol.  7S.)  Du  Sief*!  fehlt. 

CCCCXLVI. 

miipp  der  Freiiinger  verkauft  geinen  Hof  %u  Hofen  an  WUeni  auf  dem 

Anger, 

Dat.  18.  Februar  1371. 

hìì  Philipp  der  freysingnaer  ynd  ich  Elspet  sein  Hatisfrow  ynd 
alle  ynser  Erben  Wir  yerieben,  Das  wir  —  mit  vftsers  Purchherren 
hant»  dez  Erbem  chorherreu  hem  Mariehartz  von  Busi  *  ze  deti 
xeiien  Obrisier  Chelìner  des  Gotshaws  vnser  vrowen  ze  newnbttrch 


Digitized  by 


Google 


432 

Chlotterhaìben  —  Tercliauft  halieri  vnsern  hafe,  gelegen  datz  cLen 
hofen  ze  nachit  Joftlein  detn  Rarwekchen,  dez  nevn  virUìI  lehens 
8ÌDty  do  in  gehorent  Sybeiitzichk  Jeuchart  Akcliers  Purchrecbtes  Tnd 
AygeDs  mit  wismat,  —  mit  oli  den  nuczen,  als  ich  in  vod  meìii 
fodero ,  mein  pruder  Jans  der  freisingnaer,  dem  got  geo  ade ,  — 
her  pracht  haben  ymb  ains  vnd  Sybentzichk  pbunt  allez  wìenner 
phenninge  —  dem  erbern  mann  Wisetden  auf  dem  anget\  dez  alien 
Shtxzler  svn  vnd  vrawen  zachen  neiner  hausfrowen  —  Dor  yber 
geben  wir  In  den  brief  versigilt  mit  meinem  —  aigen  fnsigl,  vnd  mit 
dez  oft  genanten  hof  pvrchherreii  insigel,  vnd  mit  meins  pruder» 
Insigil,  dez  erbern  herren  Probst  Petreins  dez  freysingnaer  ze 
sekkaw,  vnd  mit  meina  oheims  Insigil^  dez  erbern  Bitter  Jansen 
dez  derren,  vnd  mit  meins  Swager  iìisigil,  dez  erbern  ritter  hem 
Dyetreich»  dez  Prettsslehi,  vnd  mit  meins  Oheim  insigil  Jatisen  von 
Sevelt,  Durings  mn  vnd  mit  mains  Swehei*  insigil  Hagmeris,  die 
zeit  hofìneister  dez  goteshaus  ze  newnburch  —  Der  brìef  ist  geben 
—  dreutzehen  hundert  Jan,  darnach  in  dem  ains  rnd  Sjbenczigistem 
Jar  se  vasebange. 

Orìf .  Perf .  Die  Siefcl  kiagen  ìd  PerfimeBUtreifea.  Dii  er*t«  ut  rud ,  ìa  («Ibn  WscIm 
f«4ri«kt,  ud  MlkiU  \m  4rcic«kig#n  Schìtde  xw«ì  wagrrehte  Bindeo,  laf  der«n  oVerrr  eiac  g-le««b« 
lotlirtekU  u  der  Mittt  MMclit.  Umiohrift:  f  .  S  .  PHILFPPI  .  VREISrNGARlI  .  Dm  tv»iU  mmi.  àrìUm 
8itf«l  Ut  bektaat,  du  rierte  rerwiecht.  Dai  funne,  rand,  ia  ^Flbem  Wschie.  bit  todrei^ckifeaSebìUe 
rier  Belkea,  weleke  ia  der  Mitte  rcchtwìaktiir  lasamnenUareB.  f  .  S  .  DIETBICI  .  P&CVrZEL  . 
Du  eeekete  raad,  ia  fclkeai  Waehse ,  leigt  die  SehltìMel  roa  Melk  ia  dreìeekifea  8ekiU«,  ^Èà 
die  Uaeekrifti  f  .  8  .  lOHANNIS  .  DE  .  SEVELD  .    Dai  liebente  i»t  verwUcbt. 

Denselben  Hof  rerkiufen  Meisler  Wisent,  Simon,  sein  Bruder,  WisenlV 
SShne  tof  dem  Anger,  und  Margarcth,  Simon's  Hausfrau,  und  Jungfrau  Ursula, 
Peter  WisenCs  Tochter  und  Nichte  der  bcnannten  Brùder,  in  der  ersten  Fa$t- 
wochen  1387  sammt  einer  dabei  gclcgenen  Hofstati  um  120  Pfund  Wiener  Pfeck- 
nige  „Gorigen  dem  Chdblinger,  Purgraf  su  Chirohling**,  und  Dorothea,  aeÌDer 
Hautfrau,  unter  dem  eigenen  Sieget  und  der  MiUteglung  von  Peter  Lenhofer, 
Obrisier  Kellerer  lu  Klosterncubiirg,  Simon  Sindronn,  Stadtrichter  su  Klosler- 
neubarg,  Ulrich  im  Tham,  einer  des  Raths  daseibst,  und  Seyfried  der  Stoekh, 
SiadUchreiber. 

Hofen,  ein  lu  Grunde  gegangene*  Dorf  iwitehen  Korneuburg  und  der 
Donau ,  in  der  Gegend  dea  heutìgen  Tuttenhofa. 

CCCCXLVII. 

WaMinsirumeni  des  PropsU  KoUmamn  v&n  Lam, 
Dat  25.  Aprì!  1371. 
Reverendo  in  Xto  patri  et  domino  domino  Alberto  Episcopo  Ee^e- 
sie  Pataviensis,  CholomannuM  Decanus,  Marekardue  CeUeranus, 


Digitized  by 


Google 


433 

NieoUau  de  Neunburga^  Johannes  PitÉrim»  Cri$iamt$  hatlawer. 
Gito  de  TVajfMJM,  Barthohmeus  plebamu  «.  Martim»  Johannes 
CueioM.  Ulrieu»  Haepeeh  pleòanui  eoHCti  loci,  NieolauM  Linezer, 
Petrua  cuttoe  dominarum,  Gerlacus  Gerlsiainer^  Ortolflis,  magieter 
QÒiagUf  WaUchtmuM  de  Enneprunn,  Johamtee  de  Wienna,  Otto 
de  I\dna,  Martmue  Schench,  Hadmarue  Mat$eòer,  flratree  Con- 
veniuM  Con.  Beg.  Mon.  Marie  tnrginie  gìerioee  ord,  «.  Aug,  NevH' 
imrge,^  vestre  diocesia  cum  deyotls  oracionibns  obediendam  et  reye- 
readam  debìtam  et  coodigoam.  Yacaate  superdictì  Monaaterii  oostri 
Prelatura  per  obitum  bone  memorie  domini  Ortoi/i  prepoiOi  noetri, 
qui  deceseU  Anno  domini  M*  CCC*  LXJ*  pròno  die  1X1111  meneie 
Apriti»  eiusque  eorpore  die  proximo  time  aeqoente  eedetiastiee»  vt 
decuit,  tradito  sepulture,  ne  prefatum  nostrum  monaaterium  diudus 
Tiduitatis  deploraret  incomrooda,  statìm  ipso  die  videtieet  XXV. 
menti»  iam  dicti  hora  III  eonvenimus  in  loeo  prò  nostro  eapitulo 
deputato  de  futuri  elecdone  prepositi  traetaturì»  protestantes  ante 
omnia,  nostre  non  esse  inteneionis  cum  excommunieatis,  suspensis 
aut  interdictis  seu  alias  inabilibus  eligere,  si  quis  fortassis  Inter  nos 
esset,  sed  yoeem  buiusmodi  noluimus  alieni  prodesse  simpildter  vel 
obesse,  et  cum  non  essent  plures  fratres  seu  Canonici,  qui  possent 
aot  deberent  ad  electionem  buiusmodi  eyocari  prebabitb  quibusdam 
tractatibus  vnanimiter  concordantes  procedere  decrevimus  ad  ipsam 
Electionem  legittime  celebrandam ,  placuitque  nobis  omnibus  et  sin- 
gulis  concorditer  animoque  deliberato  per  formam  scrutimi  de  prelato 
eidem  nostro  Monasterio  proridere,  vnde  in  tre»  de  Convento,  nostro 
predictOp  videlicet  Nicolaum  €le  Nevnbnrga»  Vlricum  Haspech  et 
Martumni  Schench  predictos  compromisimus  eisque  dedimus  plenum 
et  liberam  potestatem,  scrutandi  ac  eciam  inquirendi  scerete  et  sigil- 
latim  vota  omnium  de  Conyentu  seu  Capitulo  atque  sua,  et  illum,  in 
quem  omues,  aut  maior  et  sanior  pars  inveniretur  ex  ipso  Capitulo 
consensisse,  per  vuum  eorumdem  Scrutatorum  de  consensu  suoruni 
colleganim  el  nostro  in  prepositum  eligendi.  Qui  quidem  Scrutatores. 
potestatem  buiusmodi  acccptaiitcs ,  ad  partein  ipsius  Capituli  vna  cum 
Notario  et  teslìbus  infm  soriptis  se  traxerunt,  et  vota  sua  primitus, 
ila  quod  siuguli  duo  cuiuslibet  tercii  suorum  Collegaruui  votuin  sub 
prestacioue  luramenti  tactis  sacrosanctis  Ewaugeliis  et  sub  Stola, 
deinde  vota  omnium  et  singulorum  nostrum  alioruni  de  Capitulo  seu  cou- 
veutu  scerete  et  sigillatim  simili  sub  iurameuto  similiter  scrutabantur. 

Pulite*.  XIV.  '^^ 

Digitized  by  CjOOQ IC 


434 

eaque  omaia  et  aingula  per  nofarìom  pnblieiiiii  aubnotatom  ia 
aerìptb  redacta  mox  in  eommoni  eoram  nobìa  omiiibaa  aadieQtibas 
expreaae  et  intelligeotibiia  per  eoradem  Notariom  fecerant  nobia  eon- 
sendentibaa  et  petentibua  publieari.  Et  quia  faeta  bniuamodl  pobUea- 
cione  et  eoUacìone  nomerì  ad  numerum»  zeli  ad  zelum,  meriti  ad 
merìtam  aobaecoti  compertum  futt,  majorem  et  saniorem  partem 
Capituli  Ben  Coarentua  vota  sua  direansse  in  dominum  Chahnum- 
num  decanum.  Timm  rtique  discretum  et  providum,  de  legittimo  thoro 
genitnin,  aliasque  Yite  et  morum  honestate  merito  commendaDdum, 
quem  dictoa  Nicolaoa  ano  et  suorum  Collegarum  predictoram  oomine 
yigore  etiam  Tt  premittitur  sibi  a  nobis  tradite  potestatìs  ioTOcato 
cristi  Domine  el^t  in  nostram  et  dicti  nostri  monasterìi  prelatum  ac 
prepoaitam  in  acriptia  sub  hac  forma  :  Ego  Nicolaus  de  Nernburga, 
rnua  de  trìboa  scrutatoribua  a  nostro  Capitulo  seu  Conrentu  nominatìs 
et  eleetis  ad  faciendom  Scmtìnium  et  Electionem  futuri  nostri  prepo- 
aiti  aecundam  formam  predlctam  diligenter  in  omnibus  observatam  de 
Yolontate  et  Conaenso  Collegarum  meorum  et  aliorum  omnium  in  hiis 
conaendenciam  ex  poteatate  eciam  michi  et  eìsdem  meis  coUegìs  tra- 
dita inyocata  Spiritua  aancti  gracia  dominum  Cholomannum  decanum 
noatnim  predictum,  in  qnem  reperimus  majorem  et  saniorem  nostri 
Capituli  debite  consensiase  in  nostrum  et  Monasterìi  nostri  Prepoai- 
tam et  pastorem  eligo  et  eandem  electionem  pronuncio  in  biis  scriptis 
in  nomine  patria  et  filii  et  spinti? s  «n?i<*ti.  Onnm  fjnidem  pì<^r»tinnem 
omnes  et  singuli  approbantes  te  Deum  landamus  cantando  popolo 
fecirous  sollempniter  publieari  ipso  electo  ad  cborom  ipsiua  monaaterìi 
per  nos  deducto  et  ante  altare  summum  Tt  eat  moris,  peraonaliter 
situato.  Cui  quidem  Electioni  dictus  dominus  Cbolomannaa,  quamvU 
se  primo  redderet  difficilem,  instantibas  tamen  nobia*  tandem  conaen- 
sum  adhibuit  voluntariuro,  Tt  debebat.  Ideoque  roTerende  pater  et 
domine  Graciose  benignitatem  Testram  impìoramus  bumiliter  et 
deyote.  quatenus  dictam  Electionem  sic  sollempniter  et  Canonice 
celebratam  dignemini  auctoritate  ordinaria  faTorabillter  confirmare.  Et 
Tt  Teneranda  Vostra  patemitas  agnoscat,  nos  in  premiaaia  futsae 
Tnanimes  et  concordes,  presentes  literas  seu  Electionis  decretwn 
per  notarium  publicum  infra  scriptum ,  qui  premisais  omnibus  requi- 
situs  interfuit  in  hanc  formam  publicam  redigi,  Sigilloqne  nostri 
capituli  et  singulorum  nostrorum  subscrìpcionibus  fecimus  commonirì. 
Actum  et  Datum  Anno,  die  et  loco  predictis  Indiccione  IX.  Pontìfieatos 


Digitized  by 


Google 


435 

sanetìMimi  in  Chriato  putrìs  et  domÌDi  nostri»  domini  Gregornpape  XI. 
Anno  primo,  Presentibos  honorabilibus  et  discretis  yiris  et  dominis, 
Magittro  Johanne  Warmiensis  et  Ardacen$is  Eecle$iarum  Cono- 
meo  et  plebano  in  hoflino  Patavien.  et  Magistro  Chunrado  de  Dan- 
stai,  lUuttrU  prineipie  et  domini  noetri,  domini  Let^»oidi  DucÌ8 
Juetrie  Medico  Clerico  eptrenaie  diocemm  testibos  ad  premissa 
omnia  per  nos  specialiter  voeatia  et  rogatia. 
Ego  Marchardas  cellerarius  dicti  Monaaterii  predicte  electioni  inter- 

fui  et  in  dominum  Cliolomannam  Decanum  consenai  et  mano 

propria  hoic  deereto  aubscribo. 
Ego  Nycolaua  de  Neynburga  etc. 
Ego  Johannea  piatrini  etc. 
Ego  Criatanoa  baalawer  etc.  et  quia  vaum  acribendi  non  babui»  per 

alium  bic  aubacribo. 
Et  ego  Otto  Trayaroer  etc. 
Et  ego  bartolomeua  etc. 
Et  ego  Johannea  cuatoa  etc. 
Et  ego  Vlricoa  hauapecb  etc. 
Et  ego  Nicolaua  lincier  etc. 
Et  ego  petraa  eoatoa  dominarum  etc. 
Et  ego  gerlacna  etc. 
Et  ego  Waltchunua  etc. 
Et  ego  Ortolfua  etc. 
Et  ego  Otto  de  Talna  etc. 
Et  ego  Martinna  achench. 
Et  ego  Hadmarua  Mataeber. 

Et  ego  Albertua  Grifatete,  Clericus  Mianenaia  diocesis  publicua 
et  imperiali  auctoritate  notarìua  etc. 

Orif.  Pvrf.  Dm  bakaMto  8i«f«l  d««  Capitela. 

Propst  KoloiDinn  lìefert  einen  Beweis,  wts  Umsicht,  rediieher  Wille  and 
Li«be  sa  dem  Haute  su  leisten  TermOgen.  Er  fibemahm  das  Stifl  in  der  trturig- 
ttea  finansìeUeD  Ltge,  und  hinterliest  m  •eiDem  Ntchfolger  in  blùhendero 
ZnaUnde  mit  Termehrten  ErtragsqueUen,  wie  die  naebfolgenden  UrkuDden 
darthuu. 

Den  trturìgen  Fintnsstand  des  Stiftt  bei  der  Wahl  Kolomann's  achildert 
une  dat  Rechnungtbuch  Sig.  A.  2.  mit  folgenden  Worten:  „Et  nota,  quod  faota 
eleeeione  in  die  s.  Mtrei  Ewangeliate  nichil  fuit  in  domo  »  preter  55  Karr.  rini 
aeerrimi,  qnte  omnee  fuerunt  ezhauate  prò  prebenda  dominonim  et  dominarum 
et  aliomm  prebendariorum,  et  prò  familia  et  prò  duce  et  hospitibua,  et  16  Karr. 

28» 

Digitized  by  LjOOQ IC 


436 

fuerunt  propinaU  prò  80  '4  (al.  nec  fuit  ibi  tiilicuiii.  nec  pubulum,  a«c  renuni. 
sta  peniUis  DÌchil,  et  omriu  necessari»  dinnus  et  prò  cultura  vinearuoi  uportebat 
accomodarì  osque  post  ▼indemìam*'.  Desshalb  sah  sich  PropstKolomaDo  gezwuo- 
geo ,  Gelder  aufiunehmen.  Seine  Rechnung  weist  folgeDde  auf: 

Percepì  a  ChraftoDc  Hawser  300  tal. 

A  domino  Ulrico  de  Pergaw  400  tal. 

De  hotpitali  eifioni  150  tal.  prò  15  tal.  reddìtaum. 

A  Chunrado  Harber  100  Ul.  ^ 

A  decano  de  Aaparn  70  tal. 

Item  percepì  de  Johanne  de  Tymavia  prò  decima  sua  ad  X  anoos  240  lai. 

Item  a  domiDis  mais  prò  iure  montano  20  tal. 

Item  a  Chraftone  Hawser  400  tal. 

Item  de  Nicolao  Tessere  100  tal. 

Item  a  domino  Chunrado  de  Ratispona  prò  prebenda  130  tal. 

Item  de  teetamento  Syrveyer.  10  tal. 

Item  a  domino  Ottone  de  Wildungsmawer  280  tal. 

Item  a  decano  de  Aspam  prò  reddìtibus  venditis  365  tal* 

Item  de  hateneker  prò  bonis  venditìs  in  Gensterndorf  OOtal. 

Item  de  Clenodiia  venditis  de  Sacrario  320  tal.  0  aol. 

Item  de  Mag.  Alberto.  100  UI. 

Mit  dieeem  aufgflnommenen   Gelde  werden  aueh  eofort  Schuiden  und 

RfickfUnde  getilgt  ; 

Item  Chunrado  Harhcr  16  tal.  5  sol.  10  den.»  cjuos  concessit  in  Ratisponain 

prò  Cenau  ad  curiuni  Romanam,  quia  neglectum  fuerat  longo  tempore. 

Item  18 tal.  20  den.  |iro  mediis  fructibus  ad  curìara  Roraaoam  prò  ecclesia 

Newnburgenai. 

Item  Nicolao  Teaaari  in  debitis  suis  10  tal. 

Item  ludeo  Jesmau    exsolvi  prò  domino  meo  (ist  die  AufxeichnuDg  des 

Oberkellerers,  so  wio  die  folgenden)  300  tal.   de  pecunia  capitali,  et  prò 

usura  26  tal. 

Item  eidem  Judeo  exsoki  prò  domino  meo  96  tal.  prò  quibus  fuerunt  Udei- 

iossores  dominus  Cellerarius  et  Magister  Curie. 

Item  Nycolao.  ma^'ìstro  Coquine  solvi  100  tal. 

Item  Nunciis  ad  Curiam  Avinionis  per  dominum  Duccm  missìs  100  florinos 

Summa  denarionim  42  tal. 

Item  plebano  de  Olostorf  prò  domino  meo  55  tal. 

Item  Yserlini  lude<<  170*/^  tal. 

Item  Lienhardo  polt  prò  domino  meo  30  tal. 

Item  Lienhardo  Linozer  112  tal.  prò  servicio. 

Item  Chinburger  21)0  tal.  et  prò  servicio  27  tal.  5  sol.  10  den. 

Item  Officiali  prò  Censu  domini  Pape  9  tal.  20  den. 

Item  Nicolao  Stainrr  cxsolvi  14  (al. 

Item  Ulrico  de  Gaber  200  tal.  et  prò  servicio  22  tal.  et  prò  litera  50  den. 

adhue  remansenint  sibi  in  200  tal. 

Item  plebano  de  gairnestorf  80  tal. 


Digitized  by 


Google 


437 

Item  deeaDO  de  Atparn  110  tal. 

Zo  ali  dlesen  traarìgen  Zustftndeft  gesellte  neh  aoch  die  Uagunst  der  Rie- 
mente:  „Et  nota,  qaod  eadem  anno  feria  5.  ante  fe8tum  Pentbecoates  (22.  Mai) 
percQssit  grando  rineas  et  agros,  quod  in  Alpeltaw  de  50  modiia  tritici  non 
habui  ?num  granom,  et  in  Atachrìng  de  15  */«  Karr.  fini,  nec  de  servìcio  ibidem 
qnitquam  habui,  et  in  saneto  loco  de  deeima  nicMI ,  et  de  iure  montano  ibidem 
•olam  9  Karr.  Et  in  ealTo  aonte  de  Yino  culture  (Eigenbau)  et  serricio  solnm 
15  «:arr«. 

Die  Auslagen  bei  Gelegenheit  der  Wahl  und  der  Reise  nach  Ebersberg 
sind: 

Item  prò  sigillo  2  tal. 

Item  Offlcialibus  5  tal.  60  den. 

Item  prò  expensis  in  Ebeisperch  30  tal  88  den. 

Item  Frìdiino  prò  vno  equo,  quod  dominus  Eberhardus  equitavit  in  Ratis- 

ponam.  6  tal. 

Item  Johanni  Cantori  de  Castro  prò  uno  publico  instrumento  prima  rice 

in  Ratisponam.  Vs  libram. 

Item  Alberto  publico  prò  doobus  instrumentis  et  prò  aliis  neeessariis  suis. 

17  sol.  10  den. 

Domino  Episcopo  PataTiensi  prò  confirmaeione  34  tal. 

Item  prothonotarib  32  tal. 

In  dieser  Urkunde  erscheint  als  Pfarrer  tu  St  MaKin  noch  der  Chorherr 

BartholomStts.   1382,  am  29.  November  aber  der  Chorherr  Hanns. 


ccccxLvm. 

Geriehfibrief  de$  8cìdil9$ler8  Friedrich* t  de»  Zistei  &ber  Hnen  Yfeingarten 
%u    Klostemeuhurff. 

Dai  21.  Mai  1371. 

leh  fridreich  der  Ziitell,  die  zeii  SluezMr  vnd  anch  Jaden 
Rickter  %e  Neumburgk  klosierhalben  vnd  auch  die  zeit  AmbtmaHU 
dn$elb8  dea  Edeìn  herren  hem  Eberharis  von  Chappeln  yergich  — 
da»  fOr  mich  chSin,  do  ich  an  dem  rechten  gaz,  der  Erber  Chorherre 
ber  Ortolf  von  wienne^  dy  zeit  Oblaymaisier  de»  goishawa  vmer 
prawen  zu  Neunburgk,  ynd  klagt  do  mìt  rorsprechen  ynd  auch  mil 
rrkund  briefen  an  der  Oblay  stat  hincz  ainen  weìngarten,  des  ain 
halbs  Jeuch  ist,  ynd  der  weylent  hainreicha  dea  waldner  gewesen 
ist  ynd  der  do  leit  an  dem  puchperig  senachst  Imfìridea  weìngarten 
ron  MfUzeaperig,  dem  got  genad ,  ynd  do  man  yon  alle  ìar  dìent  dem 
cgcnanten  herren  hern  Ebcrharten  yon  Chappeln  fumf  yìertail  wcins 
se  perkreeht  ynd  drey  wìenner  phcnning  xe  yoitrecht  —  ynd  klagt 


Digitized  by 


Google 


438 

daniuf  mb  ain  phont  wienner  phenning  geltes  rersezzens  purk- 
rechts,  als  seìn  brief  sagt,  vnd  meldet  auch  seìnew  zwispild,  rnd  pat 
darumb  gerìchU  ynd  fragen ,  was  recbt  wàr.  Do  fragt  ich  Tmb  »  do 
ward  ertailt»  man  aolt  ein  furbot  lassen  werden ,  ob  den  weiiigarten 
ymant  wolt  Terantwurten ,  vnd  gescbach  darnach,  was  recbt  war. 
Das  f&rbot  ward  getagt  ze  recbter  zeit,  ?nd  ward  aucb  ror  offem 
gerìcht  bewert,  ynd  nach  dem  selben  furbot  kam  nymant  tur  Recbt 
den  egenanten  weingarteii  wolt  verantwurten.  Do  klagt  der  egenant 
herr  Ortolf  der  Oblaymayster  bincz  demselben  weìngarten  Tmb  das 
Teraeixen  pnrkrecht  ali  sein  tag  voIUcbleicb  vnd  recbtleicb  md  mel- 
det aoch  ala  oft  seìnew  zwispild  ,  vnd  licz  auch  ala  oft  furbot  darumb 
werden  ala  oft  vnd  als  verre,  vncz  das  Im  mit  frag  vnd  mit  recbt 
ertailt  ward»  Ich  aolt  Im  potten  darauf  geben  zwen  Erber  mann,  die 
den  egenanten  weingarten  schauten  vnd  scb&czten  »  ob  der  weìngar- 
ten ieht  tewrer  wir»  donne  das  versessen  purkrecbt  vnd  die  zwispild, 
die  mit  recbt  daraof  ertailt  vnd  gegangen  sind,  vnd  gescbach  darnacb, 
waa  rechi  wSr.  Nach  derselben  zeit  chomen  die  selben  zwen  Erber 
mann  wider  f&r  mich»  do  icb  an  dem  recbten  saz,  vnd  sagten  do  pey 
irn  trewn,  ala  Si  post  cbunden  vnd  mochten,  vnd  als  si  ze  recbt 
aolten,  daa  ai  den  egenanten  weingarten  geschawt  vnd  gescbazt  hie- 
ten,  md  das  er  so  tewr  nicht  wer,  als  das  versessen  purkrecht  — 
Do  pat  der  egenant  herr  Ortolf  —  aber  fragen ,  was  recbt  wér.  Do 
fragt  ich  vmb,  do  ward  ertailt  vnd  mit  recbt  vnd  mit  vrtail  vervoligt 
Ton  mann  zumann,  Seind  sich  die  klag  als  lanng  vnd  verr  vergan- 
gen  hiet,  vnd  als  oft  fSrbot  darumb  gesagt  wer,  vnd  nymant  auf  ant- 
wurt  chomen  wer,  vnd  auch  die  Erbern  lewt  Ir  chuntschafFI  darumb 
gesagt  hieten,  das  der  weingarten  so  tewr  nicht  wer,  als  das  ver- 
sessen purkrecht  etc.  —  ich  solt  die  gewer  desselben  weingarten 
Ione  haben  TÌrczehen  tag,  vnd  solt  auch  ich  den  erben  des  weingar- 
ten das  ze  wissen  tnn,  vnd  die  gewer  anpieten,  ob  ymant  chAm  in 
der  zeitt  der  sich  mit  dem  egenanten  herrn  Ortolfen  verrichtet 
vnd  in  vnchlaghafft  machet,  vnd  geschech  darnacb  was  recht 
wer,  Ch8m  aber  nymant  in  der  zeit,  der  sich  mit  dem  richtet.  So 
Torgeschriben  stet,  so  solt  derselb  herre  Ortolf  der  Oblaymaister 
behabt  haben  ?nd  solt  ich  in  des  vorgenanten  weingarten  genczlich 
gewaltig  machen  —  vnd  solt  er  auch  mir  darumb  mein  recht  geben 
vnd  solt  auch  ich  In  des  vorgenanten  recbten  ainen  behabbrief  geben. 
Das  geviel  auch  mit  frag  vnd  mit  recht,  vnd  das  bah  auch  getan  Mit 


Digitized  by 


Google 


430 

▼rkttiid  dea  brieffs,  Tersigelt  mit  mein  —  losigel  —  Dea  ist  auoh 
gezeug  mU  seinem  Insigel  der  Erber  nuam  NieUu  von  Muitetperg 
der  dea  tagea  geding  geweaen  iat  —  Der  brief  iat  geben  —  dreucie- 
hen  handert  ìar»  Dar  nach  in  dem  Aina  md  Sybenczigiatem  Jar  dea 
Mittiebenn  ror  pfingateD. 

CktrtalarisM  Arthivl  ▼.  M.  4S.  a. 


CCCCXLIX. 

Jékmm  von  Rekmhudk,  Ihmkerr  ««  Regemtibwrg,  quUHrt  «6er  S2  «o» 
JSHpe  «M  dU  pèf^tOidU  KamwMr  tAgeflOrie  QMguìdem. 

Dai  Regentburg,  10.  Augnst  1871. 

JohmmeM  de  Reymbaeh^  Cammkuè  ecclesie  beate  Marie  veie- 
rie  capette  Batispaneneisp  CoUedor  ceneuum  Camere  apoetoUee  per 
previnciam  SaUsburgeneem  a  Rererendo  in  Cbriato  patre  et  domino 
domino  JakatmCf  nuper  Wortnaciensi,  mmc  vero  Augustensi  Epii' 
capo,  apostoKce  sedie  nuncio  anctoritate  apoatolica  depntatua.  Notnm 
faeimoa  yniyeraia»  Qood  com  renerabilea  patrea  domini  Prepoaitua  et 
Conrentua  Mon.  Newnborg.  Ord.  Reg.  Canon,  a.  Ang.  Fatar,  dyoe. 
aingnlia  annia  teneantor  prò  ipao  Monasterio  unum  Bisandum  aìori, 
prò  quo  alias  dominus  Petrus  de  Ponte  eorvo^  clericus  capette 
domini  pape  Urne  apostolice  sedie  Nundus  pontificatus  domini 
AUxandri  pape  HH**  anno  secundo  recepii  Quinquaginta  denarios 
Monete  Wiennensis  valentes  dimidium  fiorenum^  prout  in  Quitan- 
eia  ipaioa  domini  Petri  per  noa  regiatrata  dare  eontinetur;  Quodque 
domini  prepoaitoa  et  Conyentoa  buiuamodi  cenaum  noviter  Rererendo 
patri  domino  Paulo  Frisingensi  Episcopo  tune  apoatoliee  aedia 
noncio  aaaerunt  ae  aolviaae,  licet  auper  aecnnda  aolacione  Quitaneiam 
nonprodacerent.  Reverendi  patrea  domini  Cholomannus  prepositus 
et  ConTentua  dicti  Monaat.  poat  diyeraos  tractatua  babitoa  et  molti- 
plieea  perquiaicionea  et  diligendaa  nobiacum  auper  omni  retento  et 
neglecto  cenau  prò  aumma  XXXII*'**  florenorum  bonorum  auri  et  pon- 
deria  eompoauenmt  et  concordarunt,  Quoa  per  manna  bonorabilia  Tiri 
domini  Virici  Prenn  canonici  ecclesie  s.  Johannis  Batisponensis 
eomm  apecialia  nuncii  nobia  numeratos  et  preaentatoa  recepimoa  fice 
camere  apoatoliee  aopra  diete.  De  quo  quidem  cenau  aie  aoluto  et  per 
noa  recepto  ipaoa  dominoa  prepoaitum  et  Conrentum  Mon.  Newnburg. 
abaolrimua  preaentibua  et  quitamus  auctoritate  diete  camere  apoatoliee 


Digitized  by 


Google 


440 

nobis  in  hac  parte  commitsa  hanim  testimonio  literarom.  Datum 
Ratitpone  sub  sigUlo  noHro  presentUm»  appenso.  Anno  domini  M* 
CCC*  LXX*  primo,  XVI.  mensi  Augusti  Pontificatus  sanctìssimi  in 
Chrìsto  patrìs  et  domini  nostri  domini  Gregorii,  dirina  proridencia 
pape  XI^  anno  primo. 

CkartatetM  Anliiri  IR.  fol.  tl7.  h. 

Die  hier  erwShnte  frfihere  Zahlang  geschah  im  Jahre  1256  (Urkunde  IO), 
ein  Vergleich  mit  ihr  leigt  die  Yerfinderang  der  Geldrerhiltnitse  iBneriialb 
diescs  ZeitrnuBS. 


CCCCL. 

JùkuHH  wm  Reiwibuek  étmkt  dem  SHfte  fur  ein  ihm  su  TkeU  gewordenei 


Dai  Regeaaburg,  17.  August  (rermuthiich  137i). 

Venerabiles  patres  ac  domini.  Humilt  mei  recomendacione  pre- 
missa.  SigniGco  paternitatibus  vestrìs,  quod  dominus  Vlricus  Prenn, 
cnnonicm  ecclesie  sancii  Johannis  Ratìsponensis  fìdelis  vester  et  in 
omnibus  diligens  preter  XXXII  florenos  a  uri  in  quìtancia  mea  positos 
michi  V  florenos  aurì  prò  eipensis  Nuneiorum  »  quitancie  et  Instru- 
mentorum  ad  Romanam  euriam  dirigendorum  assignavit,  et  me  aon 
uno  pari  caligariim  ìionoravitf  de  qua  honorancia  vobis  humiles 
refcro  graciarum  acciones,  oflerens  me  ad  vestra  beneplacìta  michi 
possibilia  adimplenda.  Altissimus  in  sui  gracìa  vos  feliciter  conservet. 
Scriptum  Ratisponc  XYII  die  mensis  Augusti. 

CbarUlarian  ArHiiri  III.  fol.   HA    k 


CCCCU. 

Jakoh.  Dechani  zu  Aspern^  siellt  den  Betrag  der  primi  fntetns  bei  der 
Kornenburger  Pfarrkireke  feti, 

D&t.  Klosternouburg,  14.  Septeraber  1371. 

In  nomine  Domini  .  Amen.  Per  presentes  Htcms  in  formam 
publici  Instrumeiìti  redactas  pateat  vniversis,  Quod  ego  Jarabw 
Decnnns  fi  Rcrtor  ecclesie  parochialis  in  Asparn ,  patav.  dioe.  Ut- 
tcras  Reverendissimi  in  Christo  patris  et  domini  Alberti^  Episcftpi 
Pntar,  domini  mei  graciosi   ejusque  sigilli  impressione  sigillatas. 


Digitized  by 


Google 


441 

oiielii  prò  parte  yenerabilium  Tiromm,  domìnonun  Chohmanni  pre- 
panH  et  CooTentos  Mon.  Canon.  Reg.  Ord.  a.  Aug.  in  Newnburga 
eioadem  dioc.  mìchi  exhibitaa»  rererenter  reeepi,  otdebui,  in  hec 
Torba: 

Aiberiu»  Dei  et  apoetoUee  sedii  grada  Bfucopu»  Patavienm 
Dilecto  nobia  in  cbrìato  Jacobo  Decano  et  plebano  in  Aspam.  nostre 
dioc.  Salntem  in  domino.  Com  venerabilea  et  dilecti  nobia  in  christo 
prepoaitna  et  Conrentoa  Mon.  Newnb.  ord.  a.  Aug.  Canon.  Regni, 
eioadem  noatre  dioceaia  obligati  in  medila  fmctibua  mioa  anni  paro- 
ehiaUe  eecle$ie  inEomneumburg  diete  noatre  dioc.  aolrendia Camere 
apostolico  parati  ad  aoWendumt  medietatem  huiuamodi  ignorent  peni- 
tna,  prmU  generalUer  per  nostram  ne$eitur  diocesim,  cui  nomine 
diete  Camere  apoeioUce  eii  hukumodi  et  guevi»  aUa  radane  bene- 
fdarum  eedeeiaetieomm  prrfaie  noetre  dioceeie  eidem  Camere 
deàUa  eoludo  faeienda^  Noa  ipaomm,  prepoaiti  et  Conrentua  obe- 
diencia  conaiderata  rolentea  ipaia  super  hoc,  qaantam  poasumua,  de 
oportnno  remedio  proridere,  Dileccioni  tue  comroittimus  et  manda- 
mua,  quatenua  de  valore  ipsius  ecclesie  solerter  inquirens»  medieta- 
tem ipaina  nomine  supradicte  Camere  apoatolice  ab  eiadem  percipias 
fideliter  et  consenres,  donec  constiterit,  quibus  rei  cui  huiusmodi 
fuerit  solocio  facienda,  dolo  et  fraudo  cessantibus  quibuscumque. 
Datum  Wienne  die  X.  Mensis  Septembris  Anno  Domini  Millesimo 
Trecentesimo  Septuagesimo  primo. 

Quibus  per  me  lectis  et  attentis  prò  parte  eorundem  propositi 
et  Conrentua  michi  fuit  humiliter  supplicatum»  ut  juxta  earum  tenorem 
auper  contentìa  in  eiadem  inquirerem  et  ea  agerem.  Ego  fliius  obe- 
diencie  de  valore  fructuum  ecclesie  parochialia  in  Kornnewnborg  in 
supradictis  literis  nominate  studiose  inquisiri,  et  per  inquisicionem 
ipsam  mediante  Ade  dignorum  dericorum  et  laycorum  testimonio  in 
Tentate  conperi  •  omnes  et  singulos  fructus  ipsius  ecclesie  secundum 
presencia  tempora  se  non  posse  amplius  extendere,  quam  ad  Nona- 
ginta  aex  florenos  auri  communi  extimacione.  Quibus  per  me  sic  con- 
pertis  prefati  prepositus  et  Conventus  apud  me  Jacobum  Decanum 
predictum  Quadraginta  trcs  florenos  auri  deposuerunt  et  dixerunt, 
quod  dominus  Chuno  dictm  Seydenfndemy  Rector  ecclesie  in  Korn- 
newnbnrg  supradicte  in  Romana  Curia  solverit  Domino  Collcctori 
talium  fructuum  prò  camera  apostolica  quinquc  florenos  auri,  dcfal- 
candoa  in  debiti»  dictomm  mediorum  fructuum  ecclesie  iam  diete. 


Digitized  by 


Google 


442 

Quos  Quadraginta  tres  florenos  auri  nomine  depositi  a  dictis  preposito 
et  Conrento  iniehi  numeratos  piene  recepì  et  me  astrinxi  ad  solrendum 
ìpsoa  prò  prefata  Camera  apostolica  dicto  Domino  Collectori ,  rei  eios 
loeoni  legitìme  tenenti,  vel  illi,  qui  de  proximo  venerit  cura  sufGci- 
enti  mandato  fraetus  aimiles  percipiendi.  In  quorum  testimonio  pre- 
aentes  literaa  per  notarium  infrascrìptum  in  formam  publìci  Instrn- 
menti  redigi  mandari  et  mei  sigilli  appensione  roboravi.  Datum  et 
aetnm  Newnbwrge  in  domo  habitacionis  venerabilis  Tiri  domini  Cholo- 
manni  prepoaiti  Mon.  supradicti  Anno  Domini  Millesimo  Trecentesimo 
Septuageaimo  primo  Indice,  nona,  die  XlIIi^  Mensis  Septembris,  Fon- 
tifieatoa  SS.  in  Chriato  patris  et  domini  nostri  domini  Gregorii  divina 
proTideneia  pape  XI"'  anno  primo,  presentiims  honarabilUm»  et  dU* 
ereHi  viri»  dtìmmU  Johanne  WezzeUnif  Warmiensis  et  Àrdacensis 
ecdetiarwn  CanonieOj  Mag.  Nycolao,  Rectore  acolarum  in  eadem 
Neumhurga ,  derieo  luòecemis  dioc, ,  Stephano  Bectore  CapeUe  ». 
Johamm»  BapOtte  in  Mukraw,  preabyterOy  Jeario  quondam  Gun- 
doldi  ndUie  d  Vìrieo  de  Rttst  diete  pataviens.  dioc.  testibus  in  pre- 
misais 

Et  ego  Aiberiuif  Nicolai  de  Vischhausen,  clericus  Sambiensis 
dioc.  publicufl  Imperiali  auctoritate  notarius  etc. 

ChirUUriM  Arekivi  Iti.  fai.  117.  %. 

Hier  ertcheint  eia  neuer  Pfarrer  von  Korneuburg,  Kuno  Seidenfaden. 
Die  forkonmiendeJohanneskirche  auf  dem  Mukkerauer  Felde  war  ISSO  der 
Pfaire  Korneuburg  fon  Sei  te  des  StifU  incorporìrt  worden  (Fischer  U.  378). 


CCCCLIL 

Niklas  und  Oeorg,  die  Prenner,  mrkaufen  ihren  Afàer  im  BÌMamber$er 
Felde  dem  KloiiemeHhurger  Stadtrichter,   Jakoh,    de*   alien  SehliU$lerM 

Sohn. 

Dat  5.  October  1371. 

Ich  Nyclos  der  Premier,  Piirger  ze  Netmòurch  MarcìUhalben 
ynd  ich  Anna  sein  hamfrate,  Ich  Gorig  der  Prenner  vnd  ich  Ckri- 
Stein,  sein  hausfraw  md  vnscr  aller  Erben  Wir  veriehen  —  das  wìt 

—  mit  vmer»  Grunthet^en  hant  Gcbharts  des  floytz  ze  Pusenperig 

—  yerchaufl  haben  zwo  .leuchart  acher  gclegen  im  Pmenperger 
Veld  Ynd  stoszen  an  deìv  Setz  viid  ligent  te  nest  Lienharien  dem 
Enn  do  man  alle  Jar  ron  dient  dem  egenanten  Gebharten  dem  floiten 


Digitized  by 


Google 


443 

TÌenehen  wienner  pheoniDg  le  Parehreeht  —  ymb  acbiehen  phont 
wienner  phenning  —  dem  Erbern  mano  Jacoben  dea  alien  sluxzler 
Stm  die  zeU  SiaJtrielUer  %e  Newnburch  CUosierìuUb  ynd  aeiner 
hawefrawn  Daroihea — Ynd  geben  in  daruber  den  brìef  —  versiffilt 
mU  meim  NicUu  dea  prermer  aigem  Ineigil  vnd  mU  vneerB  Grùnt' 
herren  tmigil,  Gebhart%  dee  flayten  %e  Pueenperig,  vnd  mii  Diet- 
reichè  InsigU  van  Ruepach,  die  zeii  Stai  Sckreiber  %e  Newnhureh 
Marehihalben  —  Der  brìef  ut  geben  —  drewsebn  bundert  Jar  dar 
nacb  in  dem  aio  ynd  Sibenczygisten  Jar  dea  Suntages  nacb  Sand 
Hicbels  tag. 

01%.  Pcrt.  Dm  «nCt»  mi»  dì  fi  la  felkm  WatkM  UagC  u  eiaMi  PtrfmmMrelfM  ma 
MHgi  «bM  TlMm  la  inUMgn  ScUUc.  f  .  8  .  RICOLAl .  PBENNBR.  I>i«  IMfM  8iet*l  tAìtm 

et  die  Urkunde  ? om  9.  Augott  1379. 

Jakob,  det  «Iten  SeMatsIen  Solm,  eneheint  tchoD  im  forbergebendeD 
Jahre  (1370),  am  21.  Oetober,  ìd  dem  Amte  einet  SUdtrìchtert.  Nach  ihin 
kdmiBt  (24.  Aprii  1375)  Peter  der  Manteber  ala  soleher  for. 


ccccun. 

Vtriek  der  Zeekenkes  tOftel  hei  ier  Btìrgeneehe  su  8i.  MarHn  fOr  teine 
Bltem   emen   Jakrtag. 

Dat28.0ctoberl371. 

leh  Vlreieh,  WaUhera  dee  Zóckeneheee  Sun,  wand  icb  lu 
meinen  Jara  wol  cbomen  pin,  rergieb  —  daa  icb  —  mit  meineperg^ 
maieier  bant,  Vlreiche  von  Rueif  die  zeU  pergmaieter  dee  gaia- 
hawe  vneer  frawen  %e  Newnburgk  —  gemacbt  md  gewidemt  bab 
aof  meinen  weingarten»  dea  ain  rirtail  aina  Jeweba  ist,  ynd  leit  in 
dem  koehgraben  le  necbst  der  herren  weingarten  wm  Engeìharte- 
zelle,  do  man  alle  iar  ron  dient  rnaer  frawn  gotsbawa  drew  TÌrtail 
weina  le  pergrecbt,  ynd  drey  belbling  ze  yoitrecbt  zwai  pbunt  wien- 
ner pbenning  geltea  Purkrecbtea,  die  man  alle  iar  dienen  aol  In  der 
purger  zecke  daiz  Sand  Mertein  an  Sand  Giligen  tag,  daromb  man 
ierleicb  begen  scbol  ainen  ewigen  iartag  meinen  yatem  waltbern, 
dem  £&cbenke88  ynd  meiner  mniter  margreten  nacb  der  zecb  gewon- 
hait,  ala  man  die  peaten  iartag  daraua  beget  —  Wir  baben  aocb  frey 
waU  die  egenanten  zwain  pbunt  geltes  abzelSaen,  welicba  iara  wir 
mogen  oder  wellen  mit  Secbczeben  pbonten  wienner  pbenningen  ynd 
mit  zwain  phunten  pbenning  derselben  mynzze  ze  dienat  —  Vnd  wan 


Digitized  by 


Google 


444 

ich  aelber  nlcht  aigcns  Insigels  hah ,  vnd  darumb  so  gib  ich  fur 
mìeh  ?Dd  fSr  meìn  crben  dcr  obgenantcn  zeche  daz  Sand  Mertten 
den  brief — verngilten  mit  des  vorgeiiantenpergmaiaterg  ìnsigel,— 
vnd  mii  des  Erbeni  manne s  Insigel  Chunrats  von  wienn ,  ptirger 
doselès  ze  newnburgk  —  Der  brief  ist  geben  —  drewczeheii  hunderl 
iar,  darnach  in  dem  Ains  vnd  Sybenczigisten  Jare  an  Sand  Symonis 
rnd  Sannd  Judas  tag. 

ChwtiiUrisa  ArehÌTÌ  T.  fol.  41.  i. 

Hier  encheint  suerst  urkundUoh  die  Burgeneche  bei  der  St  MarUiiskirch« 
in  der  unterei)  SUdt  Klost«rneuburg. 

Der  lU  Zeuge  vorkornmende  Konrad  von  Wien  erecheint  spSter  (1382, 
29.  Nofember)  urkuDdlich  als  Rathsherr  zu  Klostemcuburg. 

CCCCLIV. 

Bernhard    der   R»t    verkauft    dem    Stifìe    einen  Qelddiemet  %m  La»g- 

Emertdorf. 
Dat  22—^8.  Februar  1372. 

Ich  Wemhart ,  Pelreins  dez  Roten  svn  vergich  —  Daz  ich  — 
verchauft  han  meins  rechteii  ledigen  aygenhaften  guts  vierdhalben 
Schilling  wienner  phenning  gelts,  die  ligent  ze  Encz^mdorf  vnder 
dem  Pasemperg  auf  liestiftem  gut  ynd  auf  behausten  bolden  in  der 
chirichgazzen  auf  Wolfharts  dez  Fischer  haus  fvmf  vnd  dreizzich 
phenning»  vnd  auf  Chunrata  des  schacz  baus  dreizzieb  phenning  vnd 
vierczich  phenning  auf  Stepham  des  Piber  haus  —  vmb  fumf  phunt 
wienner  phenning  —  dem  erwirdigen  berren  Brobst  Choimau 
vnser  vrowen  Gofshaus  vnd  dem  Convent  gemain  ze  Newnburch  — 
geb  ich  in  den  brief  —  versigelten  mit  meinem  aigen  insigU  tnd 
mit  meins  Óhavm  InsigeL  Petreins  dez  Iladmar  von  Nuzdorf  — 
Der  brief  ist  geben  —  Dreuezehen  hundert  iar  darnach  in  dem  iwai 
vnd  Sybenczigistem  iar  in  der  ersten  vast  wochen. 

Chirtuttriam  ArehÌTÌ  Ul.  f«L  1».  I>. 

Vergleiche  die  Urkunde  vom  3.  Aprii  1361.  (Nr.  410.) 

CCCCLV. 

Sr/iirmhrief  Henog  AlhrechCs  III.  fùr  die  hei  dem  8t  Clara-fCloMfer  tM 
Wien  durvh  Km  fi  den  Hauser  gemmhf  e  Sfiftftnti. 

[hit.  Wi.'iu  28.  Fnhruar  1372. 

Wir  Albrecht  von  Gotes  gnnden.  llertzog  ze  Osterreirk.  ze 
Steyr,  ze  Kernden  rnd  ze  Krnin,  Grafze  Tgroì  eie.  Bf4cennen  vnd 


Digitized  by 


Google 


445 

lun  kuDt  ofieolich  mit  disem  brif  Vmb  die  sechs  phuot  wienner 
pheooiDg  gelU  gelegen  le  Newnburg  klotterhidben,  zwai  phuntgelU 
purehrechts  auf  Eberkart^  haus  det  pinter  gelegeo  in  der  weUen 
gazzeHf  rnà  die  Wer  phunt  gelts  sind  rechtez  aygen  Grontrecht, 
daselbs  se  Newnburg  in  der  SUt  ynd  ror  der  Stat ,  die  vnser  getre- 
wer  Ckraft  der  Haweer  der  erbem  vnd  geisilichen  klasierflrawen 
Dorotheen  seiner  Tochier  datz  Band  klaren  ze  Wierm  gegeben  hai 
zu  iren  tegen  ?nd  nach  irem  tod  solln  dieselben  gAlt  ge?allen  su  dem 
egenanten  kloster,  daz  wir  deraelben  pbenning  g&lt,  der  obgenanten 
Sweater  Dorotheen  Tod  dea  gantzen  Contenta  date  sand  Claren  le 
Wienn  scberm  sein  ror  gewalt  Tnd  Tor  mrecht,  abo  daz  si  ewekli- 
cben  da  bey  beleiben  ?nd  die  da  ron  niebt  enphròmden  in  dhainen 
weg.  Sunder  daz  si  damit  alien  iren  fromen  sehaffen  nach  sag  des 
briefs ,  den  in  der  egenant  Hawser  danrber  gegeben  hat.  Mit  yrkund 
ditz  brifs.  Geben  te  Wienn  des  nesten  Samztags  ror  dem  Suntag, 
so  man  singt  Oculi  io  der  Vasten  —  dreutzeben  bundert  iar  tnd  dar- 
nach  in  dem  zway  rnd  Sybentzigistem  Jare. 

mr.  Camr.  Sefner. 

Orif .  Pcrt.  Dm  kldat  Si«f«l  4m  Mn—fè  Ua(i  m  mmm  PtrgMumirttff. 

CCCCLVI. 

Rméoifv0m  SekOUm  verkaufì  ier  AkHuim  pm  8mnH  Lmurm%  su  WUm, 

Chriiiinm  Prmmerin,  CHUten  mt  Ddhiimg. 

Dat  15.  Mire  1372. 

Icb  Rudolf  von  SchUiam^  meiner  gnedigen  vrawn  der  Hertzo- 
ginn  Ckammer  schreiber  vergicb  —  daz  icb  —  rerebauiR  hab  meios 
reebten  aigens  rier  phunt  secbs  scbilling,  zwen  md  zwainezig  phen- 
uing  wienner  mynzze  geltes  gelegen  zu  TobUch  auf  gestiftem  gut 
pcbawster  holden  —  rmb  secbs  ynd  fumfczìg  phunt  md  rnib  aiii 
halb  phunt  wienner  pbenning  —  der  erberti  geistleichen  vrawn 
vrawn  Crietain  der  prunnerin  dew  zeii  priorùm  dez  chlosters  datt 
9ant  Laurenizen  md  auch  dem  Convent  gemain  —  Dor  vber  so  gib 
icb  —  den  prief  —  versigili  mit  meinem  anhangundeu  ineigelvnd  mit 
dez  erbem  herren  insigel,  hern  Rudgers  von  Lamberg  —  Der  prief 
ist  geben  —  dreuczehen  bundert  Jar  damach  in  dem  zway  vnd 
Sybenczgisten  Jare  am  roantag  nach  dem  Swartzen  Suntag. 

Orìf.  Perf .  Diff  rmUtm  Sicftl  ia  gelbea  WmImc  hiaf ea  aa  P«rf aM«aUlreirea.  Da«  ente  taif t 
ia    **ÌMUf«a  8«UMt    iwei  Àkrea,    waleh*  aa«  eiata  S«rft  lk«rTarwaekMa.  VsMlirift:   f  .  S 
BVD  .  SMlLTOaa .  nu  tw«il«  iat  fcrwiatbl. 


Digitized  by 


Google 


446 

ccccLvn. 

Dm$  SHfl  8t  FUrian  nimmt  Klottemeuhurg  in  die  geUilicke  VoThrade- 

rung  auf. 

Dat  StFlorìan,  29.  JuH  1372. 

Honorabilibos  in  Christo  rìris  domìnìs  et  conft^tribus  sais 
Karìsflimis  dominìs  Cholomanno  prepoaito^  Nicolao  Beccaio,  totiqm 
CafUulo  EeeUne  Neimhurgensia.  Ord.  s.  Aug.  Can.  Reg.  Fatar, 
dioc  Wetfgandug  divina  miseracione  prepositus,  fridrieus  Decamu 
Tohuque  Convemtua  Mon.  sancii  ftoriani  ord.  et  dioc.  predici,  cum 
oradooìboa  derotia  fraterne  karitatìs  continuum  inerementum.  Vt  ami- 
cicie»  fiimiliarìtatea  et  gracie  inter  nos  mutuo  longis  retroactìs  tem- 
poribus habite  et  contraete  rirtuosis  operibus  solidentur  et  in  lucem 
melÌQ8  deducantur  .  vt  eciam  multipli catis  intercessoribus  venia  fad* 
Una  impetretur.Vos  vniversos  et  singulos  tam  presentes,  quam  robis  in 
posterom  auceedeotes  in  nostram  Confraternitatem  libenter  et  liberali- 
ter  iuxta  Teatro  peticionis  efTectum  recipimus,  facientes  vos  omnium 
bonomiD,  que  per  nos  et  successores  nostros  in  Ecclesia  nostra 
adiorante  Deo  .  qui  est  bonorum  omnium  dator  et  auctor,  fiunt  et 
fieri  poterunt»  particìpes  in  vita  pariter  et  in  morte.  Preterea  cum 
alieuius  Canonicorum  vestrorum  nobis  nunciatus  fuerit  obitu^ ,  quem 
dominufl  faeiat  felicem  »  illius  celebrabimus  exequias  »  quemadmodum 
per  Tos  prò  nostris  fieri  speramus,  nomen  ipsius  defuncti  nostris 
annalibus  annotando.  Ad  quorum  evidenciam  bas  nostras  literas  Tobis 
darous,  sigillorum  nostrorum  appensione  munitas.  Datum  Anno  domini 
M«  CCC«  LXX  secondo  IIII.  Kal.  Augusti. 

Orif.  FWf .  Ivci  «bUnge  Siegcl  ìd  ff«lb«ai  Wiehtt.  Das  rr«l«  MtjeRet  Jm  Pr«p«t*.  Eìi«  •**- 
k««4«  Fotsm  (  Bit  4mi  TUart  bekieidet ,  kilt  ia  d«r  reebtea  Hud  drn  Hìrteu tob  ,  and  ìa  d«r  lìafcea, 
w«Mm  aa  d«r  Bnul  rakt,  «io  Bach.  Dtt  Haapt  ùl  nit  àtm  Btreite  bed«ekt.  UBMbrìft:  S  .  WEI- 
OAHDI  .  PPTI  .  DOM  .  8  .  PLORIANI  .  D»  indere  iit  daa  Capitel-Si>g«l  aad  rathilt  d«a  brìi.  Ftma. 
fawappa*!»  nil  «Mr  Laasa,  m  wflehcr  eia  Fihacbrn  iti»  ia  der  Rrcbt«B,   dea  Utln  ia  der  Liahra. 

VE1ITV8  .  DO  —  uva  .  »  .  FLORIAN[  .    DÌ«  Umicbrìft  itt  diber  voa  jeaer  bei  Haalbalrr  Ree«a- 

•••  Arebifi  Caoifiljl.  Tak.  XVf.  a.  1.  Tcnehiedea,  aad  ttiant  nit  jeaer   bei   DaelL    Eieerpt.  Gcacal 
Tab.  UI.  a.  14.  Ibaraia. 

ccccLvm. 

SUUmUh  der  Weifihauer-Zeche  %u  Heiligenstadt. 
Dat  tu  Septraiber  ISTE. 

Ich  Vlrich  der  Hevpech  Charherr  te  Neunòurch  vnd  tu  den 
zeiten  pharrer  ut  der  heiligem  stai  Tnd  icb  Ott  der  Cketer  te  der 


Digitized  by 


Google 


447 

keiUgemtai  ynd  ieh  Larenct  der  fuUr  te  Grmezing  md  ìcìipeter 

kadmar  ze  nuudwf  Tnd  die  gancz  gemam  der  %eeh  daselbs  wìr 

yerìehen  —  das  wir  angetehen  haben  den  preaten  Tnd  dì  Lrrang 

der  Goczhàm$er  ze  der  HeUigeneiatf  das  wir  gepeten  haben  dan 

Erwirdigen  geyatleieken  herren  /VoM  Ckoiman  dee  goetkam  tmeer 

vravm  %e  Neuburdk  ekloeierhaiben  vndden  erhem  kerren  Njfcìùeen 

ze  den,  zeiien  teehent  do  9elb$  Tod  dem  Conrent  gemain  —  dùz  $e 

tm$  eriambi  haben  em  gemame  zeck  ateo  beickaidenleiehf  daa  der 

pharr  an  ira  rechten  icht  habge»  wir  main  tod  erti,  das  rir  erber 

die  zeeh  sulln  inn  haben,  die  den  zechpr£dero  dana  wolgetalln  Tnd 

acho!  ein  igleieh  pharrer  do  aelba  der  Tierrer  ainer  aein  —  Tnd  achnln 

aneh  die  drej  nlchtsz  ze  achaffen  haben  an  nach  zebandeln  weder 

mit  Terehauffen,  noch  Tersezzen,  weder  mit  in  nemen,  noeh  mit  auz 

geben  an  dea  pharrer  rat,  h  sebo!  auch  ein  pharrer  nichtez  ze  sehaf- 

fen  haben  an  dy  drey  iecht,  ala  TOigeschriben  atei  Wir  main  anch, 

wer  der  aey,  der  ein  Jartag  sebaff  oder  atift  in  dy  zeeh,  daz  der 

begangen  werd  nach  der  pharr  gebanhait,  ala  er  gescbaill  Tnd  geatift 

wird,  Tnd  daa  man  dea  ein  igleichem  pharrer  Tnd  den  Trenten  ein 

prief  aoa  der  zech  dar  Tmb  geb,  Tnd  schol  auch  ein  igleieh  pharrer 

den  seìben  prief  in  haben  Tnd  schol  auch  den  Treinten  denselben 

prief  auf  zaigen,  wan  se  dea  mutent,  wir  main  auch,  oh  daa  wèr,  daz 

einer  ein  erib  in  die  zech  geb  oder  adrafll^  daz  mer  getragen  mecht, 

wen  den  Jartag,  der  dar  auf  geschafft  Tnd  geatift  wfirt,  daz  daz 

alawo  mindert  schTl  chomen  den  schT  aein  dy  pharrchirchenbedarf 

naeh  der  Tierrer  rat,  an  beicherlay  schach  daa  aey,  Tnd  achei  aneh 

alle  aammenungen  gcTalIen  in  di  Zech,  nnr  allain  die  chirichteg  an 

sand  Michela  tag  Tnd  an  sand  Jacobs  tag  also  beschaidenleich,  daz 

sì  die  paid  chirìchen  belauchten  schulln  mit  ol  Tnd  mit  waga  also 

weachaydenlich,  waz  brestens  Ut  Tber  die  zway  liecht,  das  ain  daz 

hninrelch  der  Grinczlnger  geachafft  hat  —  daz  ander  liecht,  daz 

Roger  der  wallcher  geachaft  hat  —  daz  schoU  wìr  enroUen  aus  der 

zeeh,  daz  paìd  chirìchen  daTon  beleucht  werden,  Tnd  schulln  auch 

pezzera  pucher  Tnd  mesgebant,  Tnd  Ton  alle  dem,  dez  in  der  zech 

wirt  nach  der  zech  staten ,  Tnd  wann  ein  pr&der  oder  ain  swester 

stirbt  aus  der  zech,  so  scholl  ìz  ein  pharrer  wegen  mit  TÌgìli  Tnd  niìt 

selmess ,  do  schol  auch  pey  sein  ein  Igleieh  pruder  oder  ein  swester 

Tnd  schol  mess  frumen  mit  zwaìn  phenningen,  wer  des  nicht  tet,  der 

schol  in  die  zech  ein  phunt  wags  Tcnrallen  sein,  b  schol  auch  w^^gen 


Digitized  by 


Google 


448 

werdeo  dem  armeo  ab  dem  reìcben,  dor  vmb  schol  maa  geben 
aus  der  secb  czwain  sch»  sancberreu  rad  auch  dem  schulmaister  ir 
igleicheo  ocht  phenniog ,  viid  deiu  mesoer  vier  pbeoning  ze  ausleiteo, 
sicb  mag  auch  ein  sweater  oder  eiu  pruder  wol  darin  gecbauffen  mit 
aim  pbuot  wagt  vnd  ali  chotemmer  drey  pbennìng.  Man  schol  auch 
aua  derselben  zech  al  Mitichen  nacb  ein  ìgleìchen  chottemnier  wegea 
mit  Tigili  Tod  mit  selmess  alle  deii  seln,  die  verschaìdent  aus  der 
zech  ynd  alleo  gelaubigen  seln  ze  hìlf  vnd  ze  trost,  dar  rm  sebol 
roao  geben  den  sancherren  vnd  dem  Schulmaìster  vnd  dem  mesoer 
die  Torgenanten  recht.  Is  sehol  auch  die  vorgenant  czeeh  ir  aigea 
insigi  haben,  daz  schalln  die  vorgenanteu  vier  inn  haben  vnd  ie  der 
man  aeinn  besundem  alussl  dar  zu  haben.  Is  schuln  auch  die  obge- 
nanten  vier  alle  iar  aina  wider  raiten  der  pruderschafì  ze  weinachten 
ynd  ein  igleich  zechmaister  schei  den  obgenanten  vier  wider  raiten 
ali  chottenuner,  vnd  das  dise  sach  also  stet  vnd  vnzebrochen  weleìb, 
dor  vber  so  geb  wir  in  den  prief  —  versigelten  mit  der  genanteo 
czech  Insigi  rnd  mit  dea  vorgenanten  herren  hern  Ylreich  hauspecbeu 
lusigel,  pbarrer  daci  der  Heiligenstat  vnd  mit  des  erbern  mans  lasigl 
Peter  Hadmars  ron  Nusdorf  —  Der  prief  ist  gegeben  —  dreuezeben 
hundert  Jar,  dar  nach  in  dem  czway  vnd  sibenczkisten  Jar  an  saud 
Matheus  tage. 

Orig.  Ptrg.  Die  Sicg*!  hin^fcii  »n  Pvr^Kiucotttr«ireu.  Ua«  «rste  ut  rmnd*  ia  g«Ib«m  W«ck«r> 
unii  seigt  <l«a  beil.  Michael  bit  g«r  Hnitt,  mtt  beiden  Hiaden  riac  Wa(;«  haltrnd,  aalrr  vrltiier  tìa 
Stvrn  aiehtbar  iat.  f  .  S  .  CECHE  .  SANCTI  .  LOCI  .  Dai  iwtitff  Sieget  iit  oblAag.  ìa  ^Ibea  Wachar. 
Hid  eathàll  dea  heil.  Michael,  welehiT  i:iu«;  Liiiiic  init  beidea  Hiudea  hilt,  uad  aìt  ihr  rìaaa  ta  aciac* 

Fu»ia    lich  wSlieadea    Dracbea   darihhubrt.   f  .  S  .  VLRICI PBNI  .  SCTI  .  LOCI  .      Da» 

•iriUe,  inaile  SirgcI  ia  ^Ibeia  Waebaa  hat  eiae  erìllcim  dreteehi^ea  SahiMe.  f  .  S  .  RETRI  .  HADMAR. 


OCCCLIX. 

Jvhann  vou  Heimbueh,  Domherr  %u  Reffensbttrff,  (fnilUri  uber  die  empfnH- 
geneu  Primi  frmtus  der  Pfarrkirche  Korntnhurg, 

Dal.  Regciisbur^r.  VI.  Soplcttilicr  13Ti. 

Jolituine»  li  e  Reyulmch  ,  Canonieu»  cccfeaie  beate  Marie  rete- 
rÌH  nipelle  Ruliapo/ie/isiit ,  Col  Irci  or  Ceta^uum  et  altoram  debitorum 
camere  aposlolice  per  provincium  SaUHbnrtjCiiHem  a  Reverendo  in 
Chrislo  patre  et  doiiiiriu  domino  Johanue ,  Dei  gracut  Efìiscopo 
Aagaslensi  apostolice  ftedìs  nnucio  un  eteri  late  apostolica  deputatiis. 
Notum  facimus    vniversis,    ([uod   a   honorubili  viro  Arnoldo   dieta 


Digitized  by 


Google 


449 

Spiczer,  che  Rati$ponen$i  recepimas  XLin  (lorenos  «uri  boni  pon- 
deris,  nobis  per  ìpsuro  Arnoldum  numeratos  et  presentatos  ex  parte 
VeDerabilium  dominorain  Cholomatmi  preposiH  et  CooTeatus  Moaa- 
sterii  Newnburg.  Ord.  Reg.  Canon.  8.  August  patav.  dioc.  racione 
mediorum  fructuum  paroehialis  ecclesie  in  Komnewnhurck  patar. 
dioc.  taxatorum  de  mandato  Re?erendi  in  cbristo  patris.  Domini 
Alberti  Episcopi  Pataviensis  per  venerabilem  et  pnidentem  rirum 
dominum  Jacobum  Decanum  et  plebanttm  in  Àspam  diete  Fatar, 
dioc.  ad  XLVni  florenoa,  de  quìbus  dicti  domini,  prepositua  et  Con- 
rentns  asserunt  yenerabilem  ?irum  dominum  Cunonem^  Piebanum 
diete  ecclesie  in  Chomnewnburck  V  florenos  in  Romana  cuna  per- 
soWisse.  Idcirco  dictos  dominos,  prepositum  et  Conventum  Mon.  in 
Newnburch  et  prefatam  ecclesiam  in  Chornnewnburch  a  prefatis 
XLin  florenis  sic  solutis  et  nobis  numeratis  auctoritate  apostolica 
nobis  in  bac  parte  commissa  absolvimus,  quitamus  et  liberamus 
barum  testimonio  litterarum.  Datum  Ratispone  sub  sigillo  nostro 
presentibus  appenso ,  Anno  Domini  Millesimo  CCC*  LXX*  secundo, 
Indiccìone  X ,  die  ?ero  vicesima  secunda  Mensis  Septembris  Pontifi- 
catus  sanctissimi  in  Cbristo  patris  et  domini  domini  Gregorii  divina 
proyidencia  pape  vndecimi  Anno  Secundo. 

CbarMlarìaM  Arckiri  Ul.  M,  118.  a. 

Yergleiche  die  Urkande  451. 

CCCCLX. 

Dos  Stift  Seckau  uimwU  Kloiiemeuburg  in  dU  geuHieke  VefhrAisrtmg  mmf. 
Dai  Seckaa,  li.  Norember  1372. 

Venerabilibus  in  Cbristo  viris,  dominis  et  confratribus  suis  karis- 
simis  Dominis  Cholomanno  preposito,  Totique  Capitalo  Ecclesie 
Nevuwtirgensis  Ord.  s.  Aug.  Petrus  miscracione  divina  prepositus 
et  Archydyaconus ,  Otto  Decanus,  Totunique  Capituluni  Ecclesie 
Seccoviensìs  Ord.  s.  Aug.  Seccovicusis  Dyocesis  cum  devotis  oracio- 
nibus  salutem  et  fraternam  iu  domino  caritatem.  Vt  amicie,  famìliarì- 
tates  etc.  wie  in  der  Urkunde  457. 

Datum  Seccovie  in  die  s.  Martini  Episcopi  Anno  LXXU. 

Orìf.  Prrf.  Zwci  Sief el  in  (tlbca  Waelise  hiaf«a  m  PeryancaUtreifM.  Da*  «rate  ut  ablaaf , 
mit  4ar  Unachrifl:  8  .  PETRl  .  PPOSITI  .  KT  .  ABf^lllDIAOONI  .  ECCIE  •  SKCCOVIEN  .  Daa  twaii^ 
flaieliralla  •bUBf«,  aaifi  aatar  eiaea  galhiacfcva  Bafaa  dia  kaìL  Jaaffraa  a««h«a4  »  wtlakar  4«r  Ea^al 
GaibrìcI  kaieaad  die  gótUicha  BaiaehafI  vcitfcadal. 

FomU».  XIV.  29 


Digitized  by  LjOOQ IC  , 


480 


CCCCLXI. 


JùkanUt  Bisch&f  von  BrixeUf  quiUirt  ^er  den  Bmpfang  det  pàpHlieken 

ZehenU, 

Dtt  Wien»  20.  Decerober  1372. 

Solyìt  nobìs  Johanni  Dei  grada  Episcopo  Brixinemù  Sedis  apo- 
siolice  nuncio  et  collectori  SiUCÌorii2iìe  apostolica  deputato  Dominus  pre- 
positiis  Monasteri!  NewDburgeDsisdioc.  patav.  prò  decima  annipresen- 
tis  per  dominum  nostrum  papam  in  partìbus  Alamanie  imposita  de 
dicto  suo  Monasterio  Ducentos  ftorenos  legales  et  bonos,  de  quibas 
sic  solutis  ìpsum  et  omnes,  quorum  interest,  nomine  Camere  aposto- 
lice  quitamus  et  solrimus  barum  testimonio  literarum.  Datum  Wienne 
XX  die  Decembris  Anno  domini  M»  CCC*»  LXXII". 

ChtrUlarUn  Arcbivi  Ul.  foL  116.  a. 

Urspruuglich  zahlte  das  Stifl  alt  Anerkennuog  dea  pipstlicheo  Schutaea 
einen  goldenen  Byzantioer  in  die  pSpsUiche  Kammef}  1371  (Nr.  449)  erscheint 
zuerst  die  Forderung  der  primi  fìructut,  Kìer  die  Aasschreibaiig  einea  pipstlieben 
Zehents. 

ccccLxn.  ^ 

Ulrich  der  Protner  verkauft  Reinhart  dem  Grou  einen   Weingarien  %u 
Khitemenburg. 

Dai  24.  Januar  1373. 

Icb  Vlreich  der  Protner  vtid  lek  Elspet,  seiu  kamfraw  mtd  ich 
Anna  sein  Tochter  wir  vergeehen  —  das  ich  —  mit  vnsers  Ferg- 
maisters  hant ,  des  erbern  manns  Vlreichs  von  Rttst ,  die  Eeit  Perg- 
maister  des  Gotshaws  vnser  frawn  ze  Newnburgk  ?erkauffl  haben 
vnsern  weingarten  des  aìn  virtail  ains  Jeuch  ist  vnd  der  do  leit 
vndei*  dem  Chochgraben  ze  necbst  desselben  Gotshaus  weingarten 
der  do  ist  genant  der  Goler  —  vnd  do  man  von  alle  iar  dient  dem 
egenanten  vnser  frawn  gotshaus  drew  virtail  weius  ze  Perkrecht  vnd 
drey  helbling  ze  voitrecht  —  vmb  ains  vud  zwainzigk  pbunt  vnd  vmb 
ein  halbs  phunt  phenning  wienner  munzze  —  dem  beschaiden  manne 
Ruemhartten  dem  Grozzen  vnd  frawen  Elspeten  seiner  hawsfrawen 
—  Dorumb  so  geben  wir  in  den  brief  —  versigiUen  mit  dea  vorge- 
nanten  Pergmaisfers  bisigel  Vlreichs  von  Rust  vnd  mit  dea  erbern 
manns  imi  gel  Gorgeins  bey  dem  tor  —  dar  geben  ist  drewczehn 


Digitized  by 


Google 


451 

hundert  lar  dar  naeh  in  cUm  drew  rad  Sybenesigistem  Jare  an  Sand 
Pawls  Abend ,  ab  er  beehart  ist 

ChartilarìM  Arehiri  V.  f«l.  U.  a. 

In  Jahre  1371,  St  MarUii*s  Abend  (10.  Nor.).  enchebt,  alt  Amtanton 
auf  dea  GotUtbanaea  Got  ,pJakob  dar  Schiller  siiKrìUeiidorf*arfcuiidlich,  1876 
1.  September  aber  ^Arnold  der  OrgelmaUter". 


ccccLxin. 

Niklas  der  Leider  gibi  dem  Siifte  einen  Wnngmrten  aU  Vnterpfand,  dau 

er  den  àU  Leibgedinge    besenenen    Weingarten    in    gutem   Bauttande 

erkalte»  werde. 

Dai  3.  Pebraar  1373. 

Ich  Nyclas  der  Leyder  vnd  leh  Katrey  sein  hausvrawt  vnd  ich 
MieM  vnd  Andre  ir  wne  wier  yeiiefaen  —  ymb  daz  Jeach  Wein- 
garten gelegen  an  dem  Pueekperg  se  naeehst  dem  Eysengraben^  daz 
yns  der  hoehwirdig  herre  Brobet  Cholmann.  Nyelo  der  Teckant  rnd 
der  Coorent  gemain  roser  Trewen  Gotahana  ze  Newnborch  auz  irr 
BroMeff  %e  Leipgedinge  %u  vneer  egenanier  tfier  lebiagen  Uz^en 
kaòent  ymb  zweliffSchilUng  wienner  phenning  geltes,  halb  ze  dieaen 
auf  sand  Jjrgeatag  ynd  balb  auf  die  weynaefaten  —  daz  wir  in  — 
mit  vm$er$  PereìmuMiera  haat,  dee  Erbem  mann  Vìreickè  vùn  Biutt, 
%e  den  %eiien  Jmpinum  dee  Getehtnu  vneer  vrowen  ze  Peszemnge 
gaeaczt  haben  vnaem  weingarten ,  dez  ein  balbez  Jeoch  ist  rad  leit 
aiben  in  dem  geeweni  zenaeebst  ùyetlein  dem  Haeberler^  do  man 
alle  iar  yen  dient  dem  Gotsbaos  ynser  yrowen  ain  halben  Emmec 
weins  ze  Perchreeht  ynd  ain  pbenniog  le  yoytrecht  —  dazselb  ynser 
kallM  Jeueh  —  habea  wir  in  gesaczt  xe  ebenieur  vnd  %e  pe$»erunge 
—  alao  bescbaydenlicb,  ist  dot  wòr  deneelben  weingarten  nicht  in 
guten  nnUtem  pam  òme  hmòen  vnd  den  erger  machen ,  da»  zwen 
eròer  man  peg  iren  trevm  an  gever  gesprechen  mugen,  dew  $ew 
Jaerleich  dor  9u  eehaffèn  echvln*  daz  t»  beechann,  vnd  daz  ein 
wore  gewtMMen  ist,  daz  wir  in  geergert  haben.  So  scbyl  in  ynser  halbs 
Jeuch  weingarten  mit  ynsern  guten  wilien  an  allez  recht  zu  sampt 
dem  oilgenanten  irero  Jeueh  weingarten  Ledichleicben  yeryallen  sein 
an  alien  chrieg  ynd  an  alle  ansprach  mit  yrcbunde  dez  briefes,  — 
vereigiU  mit  vnsers  Perekmaister  insigil  Vlreichs  von  Rust,  vnd 
mit  Jansen  insigel  der  h^^er,  die  zeit  schafer  in  der  Chorherren 

29* 

Digitized  by  LjOOQ IC 


452 

SpUal  —  Der  brief  itt  geben  —  Dreneseheo  handert  Jar,  dor  meh 
in  dem  drew  ynd  Sybenciigistem  Jar  in  aand  Bluentag. 

Chart.  ArtUri  IH.  M.  lU.  m. 

Hiw  ertehemt  eia  dmat  Sebiffer  dM  StiftMpiUlt,  Johami  dar  Hof«r.  Der 
suleUt  io  Nr.  375  gentoote  Jtkob  ktaunt  noeh  1892  Tor.  Nieh  diMem  endicìat 
1368,  SoDBteg  oMfa  MidiMlb  (4.  Oetob.)  .UIrìeh  fon  Zwetol«. 

Alt  Jobaiui't  detHoftrt  Niehfolger  erteheioeD  urkaodlieb:  BradarTbonaA, 
1374.  SI.  Augoft,  and  Nido  d«r  Ràtler  1379,  25.  Mii. 


CCCCLXIV. 

Brmttmu  der  WtihuMiorfer  virlumft  dem  8Hfle  eim  Hmmt  mm  Grmthef  m 

dieONag. 

Dat.  4.  Juni  1373. 

Icb  Enuem  der  Wtihendorffer  vnd  ich  ÀgrieB  setn  hausfroie 
—  wir  Torìeben  —  Daz  wier  —  piit  vnsera  amptmanns  Kant  dez 
erbeni  mann  Jmigeine  pei  dem  Tor,  %e  den  zeiten  Amptmann  %e 
Nevonbwrckk  antf  dez  herczogen  guei ,  vnd  mit  dez  erbern  Chorher- 
rem  hanthem  Mariekariz  von  Rust,  die  zeU  obrister  Chelnaer  dee 
gatekaus  vnser  vrawen  ze  newnburchk  —  verchauft  haben  imeer 
kau$  md  allei ,  dai  darzugehort  niden  vnd  oben ,  gelegen  daselòs  ze 
neunlntreh  Chloeterhaiòen  an  dem  grashoff  %e  naechni  der  Juden- 
eehmel  tmd  etotaei  niden  an  dew  hutUzchell  tmd  an  daz  Purichtor 
an  den  Tum  md  do  man  auch  von  selbem  Tnsern  egenanten  haus 
dient  dem  herciogen  an  sant  Michels  tage  sechs  vnd  vierzichk  wjen- 
ner  pbennige  ynd  an  sant  Jorigen  tage  fumf  vnd  vierzichk  phenninge 
md  dem  gotabaus  ynser  vrowen  auf  die  obern  Chamer  an  sant  Her- 
teina  tage  yierieben  wienner  phcnninge  altez  ze  rechten  gruntrecbt, 
ynd  den  drin  Orden»  den  Terminieraern,  Praedigaem,  Minnerprù- 
dem,  Augustinaem  ain  Mutt  waitz  alle  iar  an  sant  Gyligen  tage  le 
yberiina  —  ymb  bondert  phunt  vnd  ymb  zwainzìchk  pbunt  wieoner 
pbenninge  —  dem  Erbern  herren  Probsi  Cholmann,  Ngclo  dem 
Teckani  vnd  dem  Conyent  gemain  —  in  ir  Oblay  —  Dor  vber  — 
6ib  icb  —  den  brief  versigelt  mit  meinem  insigil  vnd  mit  des  ofì- 
genanten  haus  a$nphnan  imigil  Jorigeim  pei  dem  Tor  mtd  heru 
Marichartz  von  Rust,  mid  mit  meim  swager  insigil  Phylipps  dez 
freysingnaer  vnd  mit  Vlrcichs  insigil  von  Rust,  vnd  mit  Vlreichs  insi- 
gil die  zeit  spitatmaister  ze  newnburchk  in  der  purger  spUuL  — 


Digitized  by 


Google 


453 

Der  lirief  ist  geben  —  dreuUehen  hundert  Jar,  dor  nieh  in  dem 
drew  Tnd  slebenciigiatem  Jar  an  dem  heyligen  phingst  Abent. 

Orig.  Pcry.  Die  8i«f«l  hisfM  an  PtrgameatMadern.  Dw  tnte,  irilto  «ad  «Mlut*  feblea.  Dat 
B««l«  in  ru4,  Uda,  ia  «tlbtB  Waekae,  je4oeli  bMahUigt.  Dat  vitrCt,  glakhCilU  raaa,  kl«ia  «a4 
ia  gtlbaa  WaobM,  tatliiU  iwei  wa(rcclite  Balkea  ia  draitakifca  ScbiUt.  Uawekrifit  8  .  PHILIPPI . 

VBEI8  . «  Da*  nafta.  ru3,  kUia ,  ia  gclbea  Waehae ,  tcifl  ia  dreieekifea  8«lùl4c  tiaea  voa 

Kaks  èkm  aaali  rtékt»  aatm  aekrif  bafaadka  Balkaa,  te  wtklita.  vie  et  tehaiat.  iwei  Bhiaea  aage- 
braakl  ùmi.  8  .  TUUCI 

Die  Hondfkelile  (der  Weg  foo  der  obem  in  die  mtere  Stadt)  und  die 
Jadeuehule  (fteben  der  gegeewirtìgen  StìfUkeulei)  erecheinea  hier  urkuodlich 
sun  enten  Mele,  eben  eo  der  ettdtìeelie  Spitalmeìtter  Ulrich. 


CCCCLXV. 

Meitter  TmkMderJmde  verkamft  dem StiUffw  ée$  SiifUdeekmnU,  Tko- 
wuu  9on  Efferdmgt  ehun  Wemgmrtem  »m  Klù9ÌemembHr§. 

Dei  Wien,  10.  Augasl  1373. 

Ich  Haider  Tenàekel  der  Jud,  %e  wienne,  Pahuch  ayiem  von 
perckMcKdorf  yergieli  —  das  ich  —  mit  des  erbern  manns  hant, 
hern  Vlreich»  von  Rmstj  ze  den  zeUen  Anétnan  des  kloeters  %e 
neumbmrk  yerkauft  han  meinen  weingarten  gelegen  do  selbens  ze 
Newnburgk  Aitf  der  laymgruebt  des  ein  balbs  Jeacb  ist,  zenechst 
Jargem  weingarten  des  Graidner  do  man  yon  dem  egenanten  meinen 
weingarten  alle  iar  dient  dem  kloster  za  newnburgk  andertbalben 
Bmmer  weins  ze  perkreeht  ynd  drey  phenning  ze  yoitrecbt  —  ynd 
ist  auch  mir  derselb  weingarten  f&r  hanbtguet  ynd  far  scbaden  yer- 
standen  yon  hannsen  von  haslach  yon  frawn  Agnesen,  seiner  haus- 
frawen  ynd  yon  irn  Erben,  ala  mein  geltbrief  sagt,  ynd  den  ich  anch 
mit  frag  ynd  mit  yrtail  yor  offem  gerieht  in  mdn  gewalt  erìangt  ynd 
behabt  han,  ala  der  gerichtbrief  aagt,  der  mir  darnber  gegeben  ist 
—  ymb  Siben  ynd  dreiasigk  phunt  wienner  phenning  -—  Thaman 
von  Everdmg,  zu  den  zeiten  des  erbern  herm  Hern  Niclas  des 
Dechani  ze  Newnburgk  schaffer,  vnd  seinen  erben  —  So  geben  wir 
In  den  brief  —  versigiUen  mU  des  vorgenanten  Amhtmans  Insigel 
Vlreiehs  von  Rust,  vnd  mit  der  Erbern  lewt  Insigeln,  Jorigen  pey 
dem  Tor,  purger  zu  Newnburgk  vnd  Vlreichs  des  Guntzpurger, 
purger  ze  wienne  —  Der  brief  ist  geben  ze  wienne  —  drewzehen- 


Digitized  by 


Google 


454 

bundert  Jar  darnach  in  dem  drew  vnd  Sybenczìgistem  Jar  an  Sannd 
Lorencsea  tag.  ,.  ^  -•. 

CbartalarìsM  Ardim  T.  M.  S7.  b. 

D»r  Stìfttdaehant  hatte  die  Verwaltung  àtr  Einkùnfle  der  Capelia  speciosi 
a.  Joannia  Btpt.,  hìer  erseheinl  zam  erstenMale  eia  ihm  antergebener  Schaffer. 


CCCCLXVI. 

V9n  BMmUrg  hefiehU  ihren  Vnterlhanen  %n  Kri%endorf,  den  ftifl- 
Itdken  Zéktntntrn  freien  Eingang  in  die  Keller  %u  gettaUen. 

Dat.  Krumaa,  19.  Norember  1373. 

Wier  Agnes  von  Rosemberch  enpieten  den  crbern  vnsern 
getrewen  hansen  dem  vinczler  vnd  der  gemain  vmer  kolden  dacz 
demObem  Chriczendorfynser  genadrndvasern  gruss.  wir  enphelhen 
Tod  gepieteo  euch  alien  gemeinleieh  mit  ernst,  rnd  welien,  daz  ir 
den  erbero  md  dimitigen  herren  oder  iren  zehenten  des  Chiosters 
von  Newnborch  alle  ìar  in  dem  lesen  ali  ewer  cheller  vnd  ander 
ewer  gadem,  do  wein  inn  leìt»  auf  sliesset  vnd  auftuet,  daz  sì  die 
beachawen  dar  Tmb ,  daz  si  von  eucb  vnd  von  andern  gesten ,  di  ze 
euch  wein  in  legen ,  iren  zehent  dester  paz  vnd  recbt  mugen  geuar- 
den,  vnd  auch  meinen,  waer  aber  daz,  daz  es  andern  herren  bulden 
rechi  do  Chriczendorf  oder  anderswo  nicht  were,  oder  auch  von 
alter  nicht  ein  rechi  gewesen  wer,  sv  main  wir  euch  mit  dem  enpie- 
ten vnd  auch  mit  dem  prief  in  diser  sach  nicht  beswaren ,  vnd  der 
sach  ze  einem  waren  vrchvnd  haben  wir  vnser  Insigei  angedrucht  ze 
dìaem  prief.  Geben  ze  Chrumpnaw  Anno  Domini  Millesimo  CCC* 
LXXmo  die  beate  Elysabeth. 

Cbtrtnl.  Arcbiri  III.  fol.  91.  a. 

Daa  in  dieser  (Jrkunde  erwahnle  Rechi  der  Kellerbeschau  lum  Behofe 
der  Rìnhebung  dea  Weinzehents  batte  das  Slift  von  den  Herzogen  Albrecht  li. 
uBd  Otto  (Wieo,  19.  October  1333)  erbalten.  Fischer  11.  362. 

CCCCLXVII. 

Heinrich  f  Proptt  %um  heil.  Magnu»  in  Regemhurg,  bettdHgt  den  Empfang 
der  %ur  pdpsilichen  Kammer  zu  %ahlenden  AÒgahe, 

Dat.  Regensburg,  26.  Noveraber  1373.  •^WbiM 

Henricut,  Dei  grada  prepafUut  Mandi  Magni  transpaniem 
Ratispone  Ord,  s.  Aug.  Canon,  Reg.  CoUector  eennmm  ei  aliaruM 


Digitized  by 


Google 


4KK 

tMU&ntm  Camere  apceieliee  per  protmekm  SaMtburgemem  ei 
aUbi  a  yenerando  tiro.  Diramo  He^  de  vaeremo.  Coniare  San- 
arienei,  derieo  camere  et  afoeiùUee  udU  mmeia  per  diverem  regna 
Àkaname  i  prediola  tede  deputati».  Qmttiioos  renerabilem  in  Chrìsto 
pttrem  et  domhraiD  domiaom  prepesitum  in  Newnburg  et  Capitulum 
ibidem  Canon.  Reg.  ord.  a.  Ang.  anpradicti  patar.  dice,  de  duahue 
flereme  anri  legalia  et  ranalia  pagamenti»  qnibos  predictus  prepositna 
et  Capitolnm  ibidem  Camere  apostoliee  de  doobna  annta  obligabantur. 
Et  quoa  qnidero  diacretna  Tir,  AmeUhu  dietue  Spiezer,  Chi$  RatU- 
panemie  bonorabili  Tiro  domino  Perekioìdo  dkéa  Mawiner,  Cammie- 
eario  nattra^  Canamea  eeeieeie  veierie  capette  Batìspa$ieim8  diO' 
eoata  tam  qnam  nobia  Colleetori  eenannm  Camere  apoatolice  per  prò- 
Tiadam  Saliaborgenaem  eonatituto  preaentant  In  coioa  solucionia  et 
debiti  abaebieionem  damoa  ipaia  preaentea  literaa  aigilli  noafri  appen- 
aione  roborataa.  Datnm  EoH^fone  Anno  Domini  M*  CCC*  LXXIll* 
Indieione  Tndeeima,  Pontifieatoa  aanetiaaimi  in  Chriato  patria  et 
domini  noatri  domini  Gregorii  diTina  proTidencia  pape  Tndeeimi  anno 
terdo  XXVI  die  Menaia  NoTeaibria. 

CliartetariBB  AnUri  OL  M.  UT.  k. 
Orif .  Ptrf •  Aa  «Ìm*  PtrtUBMMnifta  kiafl  tia  UsfUolM*  8i«ff  1  m  gr«Ma  WmIw«.  Otr 
k«il.    MafMu  kilt  ia  dtr  rc«litM  BmJ  cìm  Lutt  mit  eiaem  Itmm  u  d«r  Spitsc ,  b  itt  Uwkn, 
M  àt  Bnm  n^tUn   HmhI  «ia  Badi.  IHaaArifli    8  .  HlimiCI .  NBP  .  ECCE  .  SO  .  MAONI . 


ccccLxvm. 

iku  8Hfi  NewuU  in  Ttr*/  nimmt  KlotUmeMbmrg  in  die  geidlieké  VerbrO- 

Dai  Neaxell,  31.  D«eember  1S7S. 

RoTerendis  in  Chriato  patribus,  dominia  auis  et  Confratrlbus 
eum  interne  karitatia  TÌneulo  aincere  perdilectis,  domino  Cholomanno 
venerabili  prepoeUOf  Nicolao  Decano,  Totique  Conventai  Monasteri! 
aancte  Marie  in  Neanburga  can.  reg.  ord.  s.  Aug.  Patay.  diocesia. 
Chnnradus  divina  permissione  NoveceUensis  ecclesie  prepositus 
Hermannus  deeanus,  Totuaque  conventus  ibidem  eiuadem  ordinis 
Brixinensia  dioe.  oradonea  in  Chriato  deTOtaa  eam  sincera  in  domino 
karitate.  Cam  intellectua  in  Area  generaliter  oberret«  intelligenda 
Tero  —  amicatar,  Coius  rado  a  anmmo  quidam  ente  aingal.  mente  non 


Digitized  by 


Google 


458 

orbato  existentibus  est  fomaliter  doriTata,  Cam  ipoa  eoeia  rtdona- 
bilia  aliler  dorare  non  queant,  nisi  eonyerao  modo  refloant  eanse. 
qne  dedit  esse,  propter  q«od  ipee  splendor  etemi  Inminis  lumen  fodit 
de  Inoline,  et  mentibas  hominum  mutae  karìtatis  ▼incnlnm,  nt  a  suo 
fonte  non  recederent  elementer  elemeneins  inspirarit.  Et  eom  qoe- 
libet  yirtns  unita  foreior  sit  se  ipsa  dispersa ,  Ba  propter  patres  et 
donini  dilecti  yestris  petìdonibus  inelinati  ob  foreiorem  spei  nostre 
eleyaeionem  ae  munimentum  singulare  cum  fidueia  dileedonis 
eterne  nostras  presentes  confratemitatis  litteras,  nt  tenemos  flexis 
genibos  deyotis  euro  oradonibns  karitati  yestre  transmittiniQs  nostro- 
rum  sigillorum  roonimine  roboratas ,  Sic  petidoni  yestre  ex  debito 
annuentes  yobis  omnibus  et  yestris  suceessoribos  perpetue  in  biis 
serìptis  eoneedimus  plenam  partidpadonem  omnium  oradonum ,  Mia- 
sarum,  Jejuniorum  yigiliarum,  ecteronimque  bonorom,  que  per  nos 
et  posteros  nostros  perpetuis  duraturisque  temporibus  op^rabitur  de- 
menda salyatoris,  Insuper  prescriptis  adiidentes,  yt  euro  obitns 
cuiuspiam  ex  yobis  in  nostro  eapitulo  fìierit  reydatus,  anime  ipsins 
debitum  karitatis  offidum  inpendemus.  In  euius  rd  testimonium  nostra 
sigilla  presentibus  sunt  appensa.  Datum  Anno  domini  M^  CCO 
LXXm.  In  die  sancti  silyestri  pape. 

Orif.  Perff.  Svai  UBfM4e  8l«f«l  te  crtoMi  WMfcw  m  grta-klaMa  BiHwiefcBltw.  Du  ««la, 
lift  Proprt*.  iti  «Mmc  m4  Mlkih  «t  MI.  JmtglnM  «irtOT  «ìmb  gitiiMH— >•§— ,  im  IwdkM  m 
ètr  liakta  BuJ.  Daraatcr  kctet  àtr  kaiaM^t  Kaaaaikcr  ail  ciacai  Tatara  kafckMat.  UsMaluifl  t 
8  .  CHVaAI  .  PPOrr  .  IfOTKCELBM  .  t  .  ARCmDIACOlll .  PT8T  .  Daa  iweilc,  èm  CapiUt-Si^c^ 
tfigt  a*  ktil.  Jaaffraa  aaf  «iaaB  Palaltr  ika«B4 ,  ma  aM  k«i4aa  Bia^aa  èm  Vmà  kaHaai.  S  .  AD  . 
0RAC1A8  .  8AHCTB  .  MABII .  DI  .  MOf  ACSLLA. 


1374.  ìt.  Pebruar.  Preyd  von  Ebersdorf,  Cblotterfrtw  and  die  Zeit  OUay- 
maitterìna  io  dem  Trowencbioster  te  Neubarg  verfcauft  aiif  der  Oblay  eia  Aditel 
Weingarten  im  Chocbgraben  uro  9  V^  Pfund  Cbaorad  dem  Uerraiideii  mSi  dea 
Bcrgmaistera  Ulrich  von  Rust  Hand  unter  dessen  und  Ulrich  dea  Ziatela,  Jodeo- 
richtcr  tu  Kloateroeubarg ,  loaigel.  Orìg.  Perg.  Alte  Kauiroerbrìefe. 

CCCCLXIX. 

derivhUhrief  de*  MerreichUehem  Hofrieh(er$,  Vlridk  vcn  Pergam,  Mher  et» 
Homi  %M  Klù9temembwrg* 

Dat.  Wicn,31.  Mai  1374. 

Ich  Vlrekk  von  Pergaw,  kcfHcìUer  m  óaterreieh  yergieli« 
das  f&r  mieh  ehom ,  do  ich  sass  an  dem  rèehten  in  dem  hoftayding 
ze  Wienn  Mber  der  Harmarchter  ynd  chiagt  mit  Vorspraeehen 

Digitized  by  V^OOQIC 


4S7 

hinei  li€ni  (SMÌman  dem  Brobd  fan  Newnborch  ymb  ein  hias 
g^egeii  duelba  das  sein  raeterleich  erìb  wer,  dez  er  in  entwert 
kiet  mit  gewaU  det  er  vmb  Seehozieh  phunt  phenning  engolten  hiet, 
Tod  eUagt  dai  ab  lang,  hinei  im,  mcs  dai  der  Torgenant  her  Chol- 
man  der  Brobat  yen  Newnborch  fSr  reeht  cbom  md  yerantwnrt  sieh 
mit  Yorapreehen  er  wer  an  dem  gewalt,  dar  ymb  im  Alber  der  bar- 
marebter  ymb  znspraeb  gar  ynachnldig,  ynd  wolt  aocb  ticb  dea  aos» 
reden  ynd  gereeht  macben  naoh  der  Scbrann  reeht»  ala  er  ze  reeht 
solt,  ynd  tet  aiich  dar  ymb  aein  berednuu  •  ala  er  se  reeht  aolt,  ynd 
pat  damach  yragen,  was  reeht  waer,  do  ertailten  die  Lantherren» 
ynd  geyiel  aneh  im  do  mit  yrag  ynd  mit  yrteil,  aeit  er  aich  dea  yor- 
genanten  gwalts  md  anaprach  hiet  auageredt,  ala  er  ze  reeht  aolt, 
ao  aolt  aneh  er  der  obgenanten  anapraeh  naeh  aeina  ladpriefa  aag  yen 
Albem  dem  harmarehter  fiirbaz  ganez  ynd  gar  ledig  yrey  ynd  gerubt 
aein  adt  yrehond  dea  briefa  venigeU  mk  meinen  angedntkekiem 
Inaigel,  Der  gegeben  iat  %e  Wieim  —  Dreatzehen  hundert  Jar  dar 
nach  in  dem  yier  ynd  Sybenczigeatem  Jar  am  Mitiehen  yor  Gotaleieh» 
tag. 

Cbu-taltrìu  AreUvi  IH.  M.  1S7.  a. 


CCCCLXX. 

PropH  Kolomawn  inveitirt  den  neugewdklten  Prop9t  von  Herzogemhmrg, 
Johann  Scknahel  von  BurgotaU,  im  bisehófKehen  Auftrage, 

Dtt  25.  Janì  1374. 

Chohmamms  dhina  mi$eraeiane  PrepoiUus  Man.  a.  Marie  in 
I9etnburga  Can.  Reg.  ord.  a.  Ang.  Pat  dyoc.  Omnibua  quorum  inter- 
eat,  yel  in  futomm  intererit»  aalutem  in  domino.  Literaa  Reyerendi 
in  Chriato  patria  domini  noatri,  domini  Alberti  pai.  Epi  noa  rece- 
piaae  noyerìt  in  hee  yerba.  Àlberhu  dei  et  apoetoUce  sedie  grada 
Epu8  Piatav.  Venerabili  in  chriato  nobia  dilecto  Cholonumno 
Preponto  Mon.  Neumò.  ord.  a.  Aog.  Can.  Reg.  nre  dyoc.  aalotem 
et  grate  dileetionia  affectoro.  Vacante  nuper  Mon.  in  Hertzogenburga 
ord.  et  dioc.  predictoram  per  obitnm  bone  memorie  Nycolai  noyiasimi 
prepoaiti  illioa,  reUgioai  yiri  nobia  in  Chriato  dilecti  Stephanus  Deca- 
nme  et  Conyentua  eioadem  Mon.  in  Hertzogenburga  yocatia  yocandìa 
ad  eleceionem  futuri  prepoaiti  procedentes  religiosum  yirum  Johan- 
nem  dictum  snabd  de  pwrketal  eonim  Concanonicum  in  auum  et 


Digitized  by 


Google 


4S8 

dieti  ad  Mon.  prtpotitnm  et  prelttam»  pr«iit  prò  ptrte  eoimi  reee- 
pinios»  eoneordìtor  elegennit»  et  dUtto  nobìs  decreto  eleetioiiis  huìiit- 
modi  eleetioften  ipeam  per  reUgioniiii  TÌram  Jae$bwm  de  Ckremi 
mmUHer  earum  C&neanamemm  proimndorem  ipMrwm  nomme  pro- 
eiurttorìa  et  prò  ipeis  a  nobis  eoaifarniari  debita  cam  mataneia  peeie- 
nmt  Vermn  quia  aUis  ardoia  et  IneritaUlilNis  noatris  et  diete  noatre 
eeeleaie  prepediti  negociia  de  merìtia  eleeeioma  ipaiua  et  penose 
eleete  eognoaeere  et  petite  eoofimuieioma  negoeio  intercedere  dob 
poaamnQa,  prò  preaenti,  Qoare  derodoni  tue  comìttiBMia»  qnateana 
premiaaa  crìda  aeo  proelamacione  ut  est  iuria,  aenratb  et  aerrandiav 
ai  millaa  appamerit  oppoaìtor  aeo  eontradictor»  et  al  eleccboem  ipaaa 
ioToneria  in  forma  debita  et  de  peraona  ydoaea  caBoaice  celebrataoi, 
ipaam  vice  et  aaotoritate  noatria  eonfirmare  atadeaa,  Preieiaa  eie»» 
tom  ipsam  eidem  Mbn.  in  Hertzogenburga  in  prepoaitom  et  prelatanit 
ipaoraqoe  Tt  eat  moria,  inToatiaa  de  eodem,  Coram  et  regimeo  anl- 
maruro  et  adminìatracioaem  apiritialiom  et  temporaliQm  ipaina  com- 
roittendo  eidero,  AdUbitia  aolempnitatibiia  debìtia  et  eonawetia  et 
alia  in  haiaamodi  negoeio  faciaa,  qne  de  iore  faerìnt  fadenda  Si^er 
quibna  tibi  tenore  preaendam  liberam  concedimua  facdtatem.  Ita 
tamen,  quod  idem  dectua,  poatqoam  confirmataa  fberit  nobia  qnam 
cito  comode  fieri  poterìt,  preatet  ioramentom  obediende  aolitom  et 
conswetum.  Hamm  testimonio  literarom  sigilli  nostri  mammine 
roboratarnm.  Dat.  Paiame  die  XI  mensis  Janii  Anno  Domini  Millesimo 
CCC*  LXX  quarto.  Volentes  itaque  mandatom  prefati  TenerabiKa 
domini  nostri  Epbcopi  exequi,  vt  tenemur,  cridam  seo  prodama- 
torìum  in  monaaterio  aancti  Georgii  in  Hertiogenburga  Can.  Reg.  ord. 
et  dioc.  predictorom  piiblice  fieri  feeiaraa,  rt  d  aliqda  diete  deetieni 
vel  electo  opponere  rellet,  XXII  die  menala  Jonii  (apitere  Hand, 
XVI.  Octob.)  tunc  proxime  futura  coram  nobia  in  diete  Monaaterio 
sancte  Marie  in  Neunburga  ord.  et  dioc  premiaaomm  pereapterie 
comparerete  Et  quia  predicta  die  nuUus  oppoaitor  compamit,  ipao 
electo  et  procuratoribus  dicti  Conyentus  legittime  comparentibaa  et 
instaoter  petentibus,  vt  in  negodo  electionis  procederemns,  proat 
de  iure  foret  procedendum ,  Nosque  ex  decreto  dectioms  predicte  el 
aliis  probacionibus  inrenimus  electionem  prelibatam  ftiiaae  et  esse 
caoonice  et  concorditer  celebratam,  Nicbilqoe  eanosieQm  ipsi  deeto 
obsistere,  propter  quod  ipsius  electio  de  iure  debebat  isfimnri  Ipssm 
invocato  dei  nomine  auctoritato  memorati  reverendi  u  Xto  pstrìs 


Digitized  by 


Google 


459 

et  dni  nostri  Albati  Epi  Patay.  diudmus  eonfirmandam,  Prefi- 
dentes  preaoimnatum  yen.  dominum  Jokannem  dictum  Snabel  de 
furkstal  eidem  Mooast.  Hertzogenb.  io  prepositum  et  prelaturo,  curam 
ammarimi  plebis  subiecte  ae  iurisdictioiiem  et  administracìonem  spiri- 
toalimD  ettemporaliom  ibi  eidem  eomìttentes.  Quo  circa  yobis  domino 
Decano  et  conyentui  predietia  et  omnibus  aliis  et  singnlis,  quorum 
interest  yel  intererit  in  fotomm,  firmiter  iniungimns  ac  in  yirtute 
sanete  obedieoeie  et  commissionis  nobis  facto  precipiendo  mandamus, 
qnatenos  sepedictom  Johannem  in  prepositum  supradicti  Monasterii 
in  Hertzogenbnrga  gratanter  recipiatis,  sibi  obedienciam  debitam 
facientes  ac  de  fraetibos,  redditibus,  Juribus,  obyencionibus  ac  perti- 
nenciis  singulis  ad  prepositoram  predìctam  sea  Mon.  ipsum  spectan- 
tibns  integre  et  absque  dìminucione  qualibet  respondentes,  Aiioquin 
sentendas  quas  yel  in  yos  yel  alios  rebelles  tnlerit ,  faciemus  aucto- 
ritate  prefata  auctore  domino  inyiolabiliter  obsenrari.  In  cuius  rei 
eyidens  testimonium  presentes  fedmus  Hteras  sigilli  nostri  appensione 
eorouoitas.  Dat  et  actum  in  Mon.Neunb.  antedicto  XXV  die  mensis 
Jonii  Anno  dni  Millesimo  CCC^  LXXIY"  (spitere  Hand:  Datum 
Xn.  Kal.  Noyemb.> 

Ofiff.  Ptr^.  la  ?M  àtm  DmIwI  tiMr  aM^Mbrill  dtr  8tiAaUUi«thek  «bfel^tlea  Blatt. 


CCCCLXXI. 

Vargleieh  9witehen  dem  Stifte  und  dem  Zwemiendorfer  Pfarrer,  Bernhard 
JKKiaM,  iAer  einen  j&hrUtken  Qetreid^  und  Qdddim$i  wm  dem  Ho  fé  s« 

Bierbauw^ 

Dit  12.  November  1874. 

In  aombe  domini.  Amen.  Anno  natiyitatis  eiosdem  Millesimo 
Trecentesimo  Septuagesimo  quarto,  Indicìone  Xm  die  XII  mensis 
Noyembris  bora  yesperarum  yel  quasi  Pontificatus  sanctissimi  in 
Xsto  patria  et  dni  nostri  domini  Gregorii  divina  pravidencia 
pape  vndedmi  anno  quarto  in  mei  Notarli  publid  testiumque  sub- 
scriptorum  presencia  personaliter  constitutus  Venerabilis  in  Xsto 
pater  et  dominus,  dominus  Cholowumnus  prepoaHus  Man.  b*  Marie 
Yirg.  in  Newnbttrga  patav.  dioc.  suo  et  sui  Conyentus  nomine  ab 
yna,  nec  non  Wemhardus  dictus  KiUan,  redor  parochialis  ecclesie 
in  CzwetUendarf  parte  ex  altera  super  omni  lite,  causa,  questione 
seu  controyersia,  qua  idem  Kiiianus  adyersus  prefatum  dnum  prepo- 


Digitized  by 


Google 


460 

•itum  et  auum  Monasterium  morif  hactenus  et  prò  tune  meTebat,  seo 
mofere  intendebit  in  Ronuma  Curia  et  extra  de  et  super  quùitm 
amnuo  eentu  hindi  et  pecuniantm  de  quadam  ernia  eiim  t»  Pirpmam 
hifira  paroekiam  aniedieiam  in  Ctwmdendorf  haeteniu  diucìos  Bea 
soluto,  biadi  yidelicet  XXXII  metretas  Ttriuaque  grani  pecunie  aotea 
census  XXX  den.  dampno  Toro  expensamni  et  interesse  occasione 
censns  non  soluti  perpensomm  et  habitoram  sob  pena  inferios  espressa, 
In  honorabiles  tìtos  et  dnos  Joktmmem  de  Bkòtg  (kmeeOaròm 
lUuàins  prmcipù  dm  Alberti  duci»  Auetrìe  Storie  et  Karimtk 
eie.  et  dnum  JohaMnem  de  Pèrgaw  »  deerei.  dòeterem^  Ctaum. 
Eedene  et  OflU,  Curie  Patae.  ibidem  presentes  tamqnam  in  aiiiitros, 
arbitratores  et  andcabiles  eompositores  voto  Taanimi  comproaùsemnt 
ac  eeiam  conyenenint  stipoladooibas  bine  inde  intenrenientibas  prò- 
mittentes  micbi  et  dietb  arbitris  sen  arbitratoribos  eomm  arbitrio, 
landò  et  preeepto  stare  parere  et  obedire,  et  qnod  omne  landun, 
arbitrium  et  diffinicionea  seu  prononciacionein  et  concordiam,  qnam 
dicti  arbitratores  et  eompositores  amicabiles  Inter  eos  dnxerìnt 
faciendam  sea  ordinandam  in  scriptis  vel  sino  seriptis,  semel  vel 
plaries,  diebus  feriatis  et  non  feriatis,  sedendo,  stando,  qnaUtercnn» 
que,  vbiconque  ipsis  partibns  presentibns  yel  absentibos  obserrabont, 
laudabant  et  emologabunt  et  per  alios,  in  quantum  in  ets  est,  facient 
observari ,  laudari  et  emologari  et  contro  illa  non  Tcnient  in  aliquo 
aliqua  racione  seu  causa  de  iure  Tel  facto  sub  pena  centum  et  rigìnta 
Ubrarum  den.  Wyenn.  taliter  limitanda,  quod  pars  laudo  contra- 
faciens  in  toto  Tel  in  parte  duo  nostro  PataTiensi  Epo  in  cen- 
tum et  cuilibet  arbitratori  in  decem  libr.  den.  Wyenn.  nomine  pene 
obligetur,  et  quod  nichilominus  laudum  seu  arbitrium  occasione  con- 
promissi  presentis  secundum  plenam  obtineat  firmitatem  Postquam 
ipsi  arbitratores  seu  amicabiles  eompositores  electi  communiter  et 
concorditer  a  dictis  partibus  habita  solempni  deliberacione  auditis  et 
intellectis  omnibus ,  que  super  questione  predicta  dicere  et  estendere 
voluerunt  et  utriusque  parcium  infestigata  et  agnita  Tolontate  prò 
bono  pacis  atque  concordie  ex  vigore  compromissi  predicti  in  ipsos 
facti  pronuncìaverunt,  laudaferunt  et  dixerunt  Primo  quod  Tener, 
in  Xto  pater  dom.  prepositus  et  Wemhardus  dictus  kilian  pre- 
dicti (iebeut  esse  boni  amici  et  affectuose  insumul  se  tractare.  Expen- 
sas  vero  bine  inde  in  lite  factas,  nec  non  IIIl  libr.  den.  Wyenn.  omni- 
mode  rcmoventes,  super  censo  autem  vtriusque  grani  siliginis  et 

Digitized  by  V^OOQIC 


481 

aTM6  arbitrati  aunt»  qood  preCitna  d.  prepoaitoa  et  Conrentiia  Mona- 
sterii  predieti  ac  ipaomm  aaccessorea,  qui  prò  tempore  eroDt,  ain- 
golia  annia  aolyere  tenentur,  prout  a  retroactia  temporibua  aoWere 
eonareweront  XXXI  metr.  Ttriuaque  grani,  tam  ailiginia,  qnam  arene. 
Soper  eo  yero,  Tbi  d.  prepoaitua  dixit  ae  aolyìaae  negleeta  dieti  grani 
et  ipae  Kilianoa  dixit»  quod  non  aolrerit,  pronnnciaverunt  aie.  Si  domi- 
noa  Kilianua  poaaet  legitìme  docore,  qood  a  temporibua  retroactia 
XXXII  metr.  dicti  grani  aint  aibi  et  anteeeaaoriboa  ania  aingulia  annia 
peraolute  racione  cenaua  predieti,  ex  tunc  dictua  dominua  prepoaitua 
eiuaque  Conyentua  et  ipaorum  aueeeaaorea  totum  soWere  debebunt 
Tnaeum  neglectia,  ain  autem  non  doeuerit  tunc  tantummodo  aolvat 
XXXI  metr.  Ttriusque  grani,  Tt  aupra  eat  expreaaum.  Super  XXX.  den. 
reddituum  diete  vaualia  monete»  quoa  dictua  dominua  Kilianua  aibi 
aaaerit  aohendoa,  arbitrati  aunt  taliter,  quod  ipae  Kilianua  tenetur 
aimiliter  per  legitima  documenta  docere  de  eiadem.  Vltìmo  exprease- 
runt  et  pronunciayerunt  auper  Curia  aita  in  yilla  pirpawm  quam  Curiam 
prefatua  yenerabiiia  prepoaitua  auuaque  Conyentua  in  suia  edi6ciia 
ruitur  reataurare  debent  et  reedificare  infra  apacium  yniua  anni.  Hoc 
omnia  et  singula  laudayerunt,  pronunciayerunt  et  mandayerunt  fieri» 
obaeryari  et  adimpleri  aub  pena  auperiua  in  compromiaao  expreasata 
in  aingulia  talia  laudi  et  compromiaai  poaitia,  ai  contrafactum  fuerit, 
committend.  aalyo  iure  arbitrantia  et  poteatate  declarandi  reservatia 
auper  predictia»  ubicunque  et  quocieacunque  et  quandocunque  fuerit 
opportunum.  Super  quibua  omnibua  et  aingulia  prefati  arbitri  aeu 
arbitratorea  pecierunt  a  me  Notarlo  subacripto  fieri  boc  preaena 
publicum  inatrumentum  aigillia  ipaorum  appenaione  roboratum.  Acta 
aunt  hec  Wyeime  patay.  dioc.  predicte  Anno»  Indie.  Menae,  die,  bora 
et  pontif.  quibua  aupra  in  domo  habUacionis  prefati  honorabilis  viri 
dandm  Johannis  de  Pergaw  Ofjicialis  predieti  presentiòus  dominia 
Magistro  Nicolao  pleòano  in  Ap$torf,  Nicolao  Stainer,  cive  Wyen- 
mensi  Leankardo  Noi,  publieo  patay.  dice,  teatibua  ad  premisaa 
Yoeatia  pariter  et  rogatia. 

Et  ego  Johannes  ^  Johannis  de  Polna.,  cleric.  Pragensis 
dioc.  etc. 

Orig.  P«rg.  Da*  ente  obloagc  Sitgtì  ia  grUacai  Waelufl  itt  nrar  abg«rìM«a,  jeieeh  erhaltea 
•■4  «rkvaabar.  Ofcea  «raalifial  itr  BUcbef  ia  P»aliiealf«waB4« ,  hU  tv  Braal ,  wtttktr  ia  àtr 
r««litea  Haad  eia  «f^aaa  Baeb,  ia  der  liakea  dea  Hirleaatak  kilt.  Daniater  eia  aaA-eehter.  ait  dea  Sarte 
■adi  akwirla  gekebrUr  SaliliMel  ia  dreieefcigca  SaliiMe.  Una«brìflt  8  .  lOHANNIS  .  RCORIS. 
fcCCK  .  m  .  EHUfOEN.  Da*  iwrite  Siegel  ut  ablaag,  ia  retlira  Waebaa,  aa  eiata  Pergaacalatrtiféa. 


Digitized  by 


Google 


402 

■il  Jtr  Reditea  Mgaet  hJ  ia  iw  liakm  tiara  Paluwfig  bill  ;  éaraator  catUll  eia  «rrieckifer  SchiU 
•iaaa  aafr««iilatoWa4M  Faeha.  S  .  OmCULlS  .  CTIIS  .  PATATIEIfSIS  .  Da*  Si«f«l  ial  M  DadL 
L  «.  a.  ast  ahc«fciM«t. 

ccccLxxn. 

Heinrich  der  Herwerger,  Riekter  sv  Hórertihrf,  reveniri  die  EinU9mm§ 
eeimee  vereettUn  Befk  hiìmen  vier  JakrtH, 
Dat  U.  JiiBi  1375. 
leh  Hai^eieh  der  Herwerger,  die  %eU  Riekter  datz  HeroUzdorf 
md  ìeh  Elspet  sein  hauspraie  —  wìr  veriehen  —  daz  wir  tdb  mit 
Tosern  trewn  an  aydes  stat  ynd  an  allea  gerer  ferpunden  habeo  hiotz 
dem  erbern  herren,  hem  petrein  dem  lenhofer,  te  den  zeiten  Ckor- 
kerre  vnd  ober  Chelner  de$  Gùtxhaua  ze  NetuUmrch  Yiiib  den  hot 
rnd  weingarten  md  Ekcher  fnd  aio  wisen  ze  heroUxdorf^  die  wir 
Tratiimann  ven  dem  GoheU  gesaczt  haben,  als  der  satibrief  sagtt 
—  den  Tns  der  obgenant  ber  Peter  der  Lenbofer  Teraigdt  hat,  das 
wir  denselbeo  Tnsern  bof  Tod  allea  daz  wir  im  Tmb  sibenfzk  pbnnt 
darzu  yersatzt  baben,  mverzogenleìcb  inner  rier  iaren  ledigen  sebul- 
len  von  dem  obgenanten  Traatman  Ton  dem  Gobels  an  alles  Terezie- 
ben.  Tet  wir  dea  oicbt,  so  sebol  der  egenant  ber  Petrein  oder  swer 
die  zeit  Cbelner  ist,  recbt  md  yreye  wal  baben,  mit  ynserm  gnten 
willeo,  den  ofl  genanten  bof  vnd  was  wir  yersatzt  baben ,  ze  ver- 
cbauffen  ynd  geben ,  wem  er  will ,  als  yerr  daz  es  yon  dem  Trant- 
mano  ledig  wiert.  Mit  yrchynd  dez  briefs  —  vereigiU  mit  meinem 
ineigel  vnd  —  mit  Jacob  pemkarts  hmgel  —  Der  brief  ist  geben 
'^  dreutzebn  bondert  iar ,  darnacb  in  dem  fumf  ynd  sybentzgisten 
iar  an  sant  Jobanns  tag  ze  Sannbenten. 

Orìf .  Ptrg.  Die  raadea  Sicfcl  ia  ftlbeia  Wachct  liiaf«a  ta  Per(aaralalreirM.  Daa  ente  atìft 
ia  irri«ckiy«a  Sebildt  die  «atere  HàIfU  eiaes  ScIiIìm«1»  :  f  .  HAINRICI .  BAaWEBOEB  .,  àm  avcita 
iai  4reie«kigea  SehiUt  die  Bacbttakea  L  P.  Die  UHurkrìfl  dea  letilerea  iti  verviackt. 

Uier  encheiot  min  iweiten  Male  (daa  ente  Mal  24.  Aprii  1375)  urkundlidi 
der  Nachfolger  Marquard'a  too  Rnst  im  Ante  dea  Oberkellerers»  Peter  Lenbofer» 
ein  Veiter  dea  Propala  Konrad  Rimung  von  Neuatift,  der  spàter  (13M)  KoIooubd 
in  der  Propstei  nachfoigte. 

ccccLxxin. 

Philipp  der  Totzenpeek  verkauft  dem  Hubmeitter  von  Osterreieh,  Hanne 

von  Tiema,  QiiUen  %m>  Sedmantdorf. 

Dat  Wien,  13.  Juli  1375. 

Ich  Philipp  der  Totzenpekch  Vergicb  —  Daz  icb  —  yercbawfl 

ynd  geben  han  dem  erbern  manne  Hannten  von  Tyma^  zu  den 

Digitized  by  V^OOQIC 


4«t 

Meken  Bmebmabiet  1»  Otéerrekk  —  meiot  reehteo  aygeBs  wwa$ 
fmtier  wem$  gèUe$  Perekreekiei  geUffm  %e  Smbmmsi&rf  aiif  wein- 
gerteo,  die  do  ligent  an  dem  nydemperg  md  an  dem  Mittemperg 
ma  an  dem  Obmttperg  Tod  Saehs  pbant  wienoef  phenniog  geltoa 
gel^geo  da  telbeiit  »e  Sahnantiorf  auf  beatiftem  got  beliawater  hol- 
deii  —  ala  mir  mem  iieber  Okem  Cìemen»  wm  Cknà  dieaelbea 
giter  geschaft  tod  gegeben  hat  —  voib  andmrthalb  huodert  Phant 
wienner  pheoning  —  Daniber  ao  geben  wir.  icb  PkiUff  md  %A 
Eamm^  amn  vaier.  die  TettempikekeH  —  den  brief  —  venigiUen 
mUpmeemimeigelMvndmUdereHemherremòmgUn,  kem  We^ 
gange  wm  Wynndem  end  kem  Vìreieke  «on  UeekieneUt  vmd  ma 
kernJèm$emm$igU tandem mimrni^frédemxeWiem^  —  Dar  brief 
iat  gebeo  —  ite  ìViemn  —  dreweiebenbundert  far,  damacb  in  deaa 
fomf  md  Sybencigtttea  Jar  an  aand  Margreten  tag. 

Orif.  P«rf.  IHt  8icff«l  hla^M  u  P^ftacattlreifea.  Dm  «ntt  bl  nm*,  ia  f«U«B  Waduc, 
ÌMl  te  «raÌMliifM  SdriM*  «ìmb  éahàkm  g«kriMw  ÀMw  waà  MigiifiMiw  FUftl».  f .  S . 
raiUPPI .  DB  .  TOnEHPECH  .  Dm  swcHc,  rmU,  ia  («IWa  Waehaa»  «alUlU  «aaclkm  Ei^lm«,  iat 
■bar  aarkroahcB.  Dm  iritta,  gleiafcCUU  ma,  la  falWa  WaalMa,  aalUU  alMa  Bela,  mìi  Jtr  Bela- 
4aaka  Me  aiaaa  MaaaackvailW  gmlualakl.  f  .  S  .  WOLFGANGI .  D€  .  WQIMll.  Dm  ?iarla  Siafal 
iat  UkuML  Dm  flafta  iat  «edMarkig  ìa  f alkaai  WMkaa.  Et  aaigt  ia  irtitekifaa  8«UI4a  aiMa  aal^ 
rtahtalaa.  fdilfaltaa  Oratf.   UaaakrUli  f.B.  lOAlOin  .  nUl .  WEICHAIDI. 


CCCCLXXIV. 

DoM  8Hfi  Waldhem$en  nimmt  Klottememhure  in  dU  geitUtehe  VerhrU- 

éermn§ttmf. 

Dai  Waldhausen,  20.  October  137S>. 

Rererendia  in  chrìsto  patrìbos,  domiob  et  eonfratrìboa  aoia 
karìsaimia  dominia.  Ckolomatme  Venerabili  preponto.  Barihoiomeo 
Decano,  totique  Capitolo  Ecclesie  Newnburgensis  Ord.  a.  Ang.  Pat. 
dioc.  Fridricus  dei  permiesione  preposUm,  Vlrieus  decanm  iottie- 
qne  Coneenhu  Mon.  Walihneen.  eiusdem  ordinìs  et  dyoeesis.  Cum 
deyotla  oracionibua  aineeram  et  fhiternam  in  domino  earitatem.  Cum 
religioaorum  eccleaie  federe  singularia  dileccionis  adunate,  vigili  cura 
aemper  ad  hoe  intendere  debeant.  ut  qui  nexu  carnalis  amoris  hic 
fldeliter  eoniunguntur,  aolotia  et  corporibus  in  spiritu  feìieiter  con- 
gregentor.  Ad  qood  utique  fiendum .  nichii  adeo  credimos  profnturum, 
qnam  ut  foaia  prò  inricem  piis  obsecracionibus  placabilem  sibi  red- 
daot  anpemom  iudieem,  qui  in  ira  misericordie  recordator.  Si  enim 


Digitized  by 


Google 


484 

«eeiuidiuB  statomi  exterìom  homiDÌSt  qui  sibùnet  quodammodo  pre- 
parare poteat  adminieulam  ia  cantate  iubemor  doemnentia  apoafolieia 
alterutrius  onera  supportare,  ridetur  oportunius  et  multo  saluti  eoo- 
gruencius,  Tt  interior  homo  noster,  qui  disiunctus  a  eorpore  ntehil 
sibi  prodesse  potorit  bonorom  operum  exereicìis  et  earitatìs  oracio- 
oum  sttfiragiis  adìufetur.  Nos  igitur  iuxta  salubrem  desiderti  Testri 
conceptuffi  ad  unionem  nostre  eonfratemitatifi  gratanter  yos  reci- 
pientes  deerevimus  vobis  omnibus  et  sìngulis  eunetisque  yestrìs 
successoribus  tam  in  fifa  quam  in  morte  plenum  dare  partidpioA 
omnium  piarum  aceionum,  que  per  nos  in  ecelesia  nostra  ex  none  in 
antea  operate  fuerint,  clemeneia  nostri  salratoris.  Adiicientes  nidùk- 
minus,  Tt  cum  aliquis  Canonìeorum  festrorum  yocante  domino  de- 
cesserit,  eiusdem  nobis  obitu  nunciato  comendabimus  ipsius  animaoi 
conswetis  vigiliis  et  roissarum  soUempnììs  fidelium  redemptorL  In 
euius  rei  evidens  testiroonium  vobis  has  nostras  Hteras  damos  nostro- 
rum  sigillorum  rounimine  roboratas.  Datum  XIII  Kalend.  Norembrìs 
Anno  dni  Millesimo  Trìcentesimo  Septuagesimo  Quinto. 

Otig.  Perf.  Dm  Sie^cl  àttPnftU  fkhlt.  Du  Capit«Ui«f«I  iit  oblMf,  !■  r«lbMi  WachM,  m4 
biapl  u  eiara  P«rfmeal«lr«iru.  Ea  eatliiU  eiaea  Aiìn  mìt  awr«apaaBtea  Fllfcla,  ètMtm  v«a 
Niabet  anyrbeeft  Haapt  f«gfa  Hiaaiffl  feriekl«l  iat  (der  Aàìtr  i—  Evasfclialaa  . 
Patraaa  4«a  KloaUra  ia  Waldbawaa).  UaiMArìft:  8I01LLVII .  CONYBinTS  .  W  .  WALTCfS. 


CCCCLXXV. 

Noianats-Initrument  Uber  die  AUurutmuteUe  m  ier  8i.  Afnet-Cs^elle 
im  Kreu%gange  %u  Klo9temembmr§. 

Dat  Klosterneuburg ,  5.  Dcccmber  1375. 

In  Xsti  nomine.  Amen.  Anno  natifitatis  eiusdem  Millesimo 
Trecentesimo  Septuagesimo  quinto,  die  5  mensis  Deeembris  Hora 
quasi  Tesporum  Ind.  XIII  Pontificatus  Sanctissimi  in  Xsto  patria  et 
dui  nostri  domini  Grvgor,  divina  providencia  pape  X/^  Anno 
Quinto  coram  Venerabili  in  Xsto  patre  ac  domino  duo  ChoU- 
manno  preposito  Newnburg,  Cau.  Reg.  Ord.  s.  Aug.  Fata?,  dioc.  In 
mei  notarii  publici  testiumque  subscriptorum  ad  boc  speeìaliter  vaca- 
torum  et  rogatorum  prescncia  constituti  discreti  viri  Ludwicus  de 
haunsperg  et  Stephanm  dictns  Gcizetidorfar.  Clerici  diete  Fata?. 
dioc.  Qui  qiiidem  clerici  iamdicti  duo  Cholomauno  proposito  supra- 
dicto  humililcr  et  cum  iustuncia  supplicarunt,  quia  inter  ipsos,  vide- 


Digitized  by 


Google 


465 

Itoet  LodoTiann  et  Stephinom  antedietot  Ub  et  queitie  moreretnr 
de  aUarì  $.  AgnetU  ter  Cappella  in  ambita  Mon.  Newiib.  aatedieti 
aitoato,  quod  rei  qiiaiii  dietuaLadofieoa  vkiuU  graeie  aibi  per  donni- 
nam  papam  aupradietum  1»  /bnna  pmtperum  ad  eoliadonem  yel  pre- 
aeDtaeieDeni  eiuadem  domini  prepoaiti  foete  eum  iata  elanaula,  ai  aibi 
Tirtate  eiuadem  grada  de  iure  deberetu*,  prent  in  Inatrunento  éioa* 
dem  aeeepeionia  eluina  apparet  aliaa  aeeeptayit,  et  quia  poblice  a 
ploriboa  ide  dignia  dieerentor  et  pobliea  roi  de  boe  eaaet  et  fama, 
qnod  ipaom  Altare  aer  Cappella  a.  Agnetia  aopradietom  tale  benefidun 
non  eaaet,  quod  cadere  poaaet  aub  grada  apostolica  supradicta  ae 
eeiam  taliter  eaaet ,  per  dominum  .  •  OfBdalem  Curie  Patarienaia 
Subexeentorem  grada  prediete  Indidaliter  deehratum»  quatenua  ad 
eertitudinem  pleniorem  ipaoa  de  ipso  Altari  ae?  Capella  darìua  infor- 
maret.  Qui  qmdem  dominua  prepositua  antedietua  Tice  et  nomine 
preatiti  iuramenti  dixit  publiee  proteatando  quod  dictum  Altare  aev 
Cappella  sanate  Agnetia  nunquam  raeaaaet  noe  adbuc  racaret,  ymo 
et  ncque  benefidum  ecdesiastioum  esset  ex  eo  et  prò  co,  quia  ali- 
quia  prepositua  ecclesie  Newnburgensis ,  se?  prepositi,  qui  prò 
tempore  fuerint,  ipsum  Altare  se?  Cappellam  aancte  Agnetia  a  pri- 
mevo sue  fundadonis  nunquam  alieni  homini  set  persone  spirituali 
Tel  seculari  contulisset  yel  contulissent,  ncque  proridissent ,  ymo  et 
ncque  ad  ipsam  instituissent  yel  presentassent,  quia  tantum  benefi- 
dum esset  manuale  et  elemoaina  aimplex,  et  quia  tam  ìpae  quam  ad 
predecessores  yidelicet  prepositi  antedicti  consweyerunt  ipsum  Altare 
aey  Cappellam  cum  ipdua  pertinenciis  aliquando  yni  de  suis  Canom- 
cia,  aliquando  yero  preabitero  aeculari  ad  pladtum  ipaorum  et  cdua- 
libet  eorundem  committere  ad  regendum ,  et  quod  babuemnt  et  quod 
adbuc  habeat  facultatem  et  liberam  poteatatem,  rectorem  ipdua 
Altana  sey  rectores  deponendi  sey  destituendi,  edam  quod  poasit  ex 
ipsa  Cappella  facere  Lavaioriwm  ad  ipsius  Mon.  utilitatem,  si  et 
quando  placuerit,  dictamque  dedaradonem  foro  et  eaae  iustam, 
occasione  premissorum.  Eeiam  subiungendo  dixit,  quod  eidem  Ste- 
pbano  aliquod  impedimentum  in  acceptando  benefidum  ecdeaiaaticuro 
yirtute  grado  apoatolice  aibi  facto  inferro  non  intenderet  neqoe  yellet* 
Super  quibus  omnibus  et  nngulls  premisds  Ludewicus  et  Stephanus 
aupradicti  sibi  per  me  Notarium  publicum  aubscriptum  ynum  yel  plura 
pecierunt  publica  coufid  Instrumenta  omnium  presencium  testiiiionium 
invocando.  Acta  sunt  beo  in  Newnburga  antedicta  in  Estuario  dotnÌHÌ 
F«iiUt.  xiv.  30 

Digitized  by  CjOOQ IC 


468 

frepomH  supndieti  Anno,  menae,  die,  bora,  Indiedone  elPontifientii 
quibus  sapra  preBeniibu»  HonoralnUkìiM  virU  ifilo  Ckri$iaMM0 
dieta  lÀenvelder  Capp^Umo  dm  prepaiii  tmiedieih  atque  prò- 
fesio  MotuuierU  mpra  dieH»  Johatme  piebmno  t»  Hófiem  ei  dmo 
SUpkano  dido  Teu$l  prub.  diete  Paiav.  dice,  testibos  ad  premista 
Toeatis  pariter  et  rogatìs. 

£t  egoNicolaus,  eUmChunradidehenaeOt  Clerieoa  Mogont  ete. 

Orif.  Ptrf.  A«r  ita  aMM  dtr  I7ifcu4«  Ul  ginfcrirtwi  Utar*  umM  Agatlb. 

CCCCLXXVI. 

Klotter  Oartten  verkauft  einen  Wemgarten  sai  Kloitememhmrg  an  Ulrich , 
den  Alt  '  SpUalmeitter. 
Dii  2.  Pebruir  1376. 
Wir  Nicla»  ton  gots  genaden  Àbt  vnd  der  Convent  gemain  de» 
Gotihawses  %e  Garsten  vergecben  —  Das  wir  —  verchauflì  baben 
ynsern  weingarten,  dea  atn  virtail  ains  Jeuchs  ist,  vnd  der  do  leit  se 
Newnburkcb  klosterhalbeii  ynder  der  langengassen  In  den  deck- 
lem  ze  nechst  vlreichs,  dea  alten  Spitalmakter  weingarten ,  md  do 
man  yen  dem  egenanten  ynserm  yìrtiìl  weingarten  Alle  ìar  dìent  dem 
Gotzbaws  ynser  lieben  frawn  ze  Newnburkch  drew  yirtail  weins  ze 
perkrecbt  vnd  drey  helbling  ze  voitrecht  —  vmb  fvmfczebn  pbunt 
wìenner  pbenning  —  dem  egenanteii  Vlreichen,  dem  alien  Spital- 
maisier  da  selòs  ze  Newenburkch  —  vnd  aein  aucb  wir  dea  ege- 
nanten weingarten  des  vorgenanten  Vlreichs  des  alten  Spitalmaister, 
der  den  selben  weingarten  icitiber  teeis  tfmb  »ein  aigenhaft  ledige 
guet  gechatifi  hot  —  Recbt  gewern  vnd  seberro  —  Dammb  sy 
geben  wir  In  den  brieff  —  versigeU  mit  vneerer^  Abt  Niclaz  vnd 
vtisers  Convents  baiden  anhangunden  Ineigeln,  vnd  mit  vnsers 
Pergmaister  insigel  Vlreichs  von  Rust  —  Der  brieff  iat  geben  — 
drewzehn  bundert  Jar  darnach  in  den  secbs  vnd  aybenezigiatem 
iare  an  vnser  frawn  tag  ze  den  liecht  messen. 

CliartaUriBB  Arehifi  V.  fol.  M.  a. 

ccccLxxvn. 

Ulriek  der  tgelbeek  verkaufl  dem  Wiener  Bérger,  Beinriek  dem  Bmtettk, 

einen  Weingarten  su  Ktoetemenèmrg, 

Dat  sa.  Aprii  1376. 

Ich  Vlreich  der  Ygelpekch  vnd  ieh  kathrein*  eein  hawdflraw 

Hadmars  toc/iter  des  Eggendarfer — vergeehen — Tmbden  weingarten 


Digitized  by 


Google 


467 

gelegen  xu  Newnborgk  klosterhalben  In  der  CkoUngrueb  md  haisaet 
der  Ger,  dea  drew  rìrtaii  ains  Jeuehs  sind  ze  naehst  der  herra  wein* 
garten  wm  EngelhariszeU,  do  min  yoq  dem  egenanten  weingarten 
alle  iar  dient  dem  kloeter  da  aelbens  ze  Newnbnreh  Anderthalben 
Bmmer  weina  ze  perkreeht  —  denaelben  weingartea  mtr  egenanier 
kathrem  vnd  memem  prueder  Jargen  dem  Eggendmfer  md  ynaern 
Erben  wuer  lieòer  kerr  tnd  Ohem,  Gertmgk  van  Pirbawm,  weUeni 
Ckorher  %e  Pa8$aw  9  vnd  pharrer  ze  valkehenttam  seliger 
gedaehtnuas  gesehafit  hat»  Also  daa  wir  daron  gedien  aoHen  vmem 
Mumeut  Sweeter  Eaihrein,  httmreiehs  teìigen  iochier  von  hippies' 
ierfvnd  Swetier  EUpeten^  Weikharte  eeìigen  van  hipplestmf  toeh' 
ter,  paid  Convent  eweefer  dot»  Sand  Nicla»  ze  Wienne  vnd  ewester 
Wenieln  der  Egendarfferin  datz  dem  ChóUweig  Ir  ygleicher  alle  iar 
zwai  phant  wieDoer  pheooing  zu  irò  lebtagen,  vnd  wenne  yrnmer 
derselben  geiatlichen  frawn  ainew  mit  dem  tod  abgegaogen  waer» 
So  soltea  derselben  gult  zwai  pbunt  geltes  gerallen  sein  zu  Sand 
Larenczen  GeUhawM  gen  Pirbawm  zu  einer  ewigen  messe,  die  man 
da  mit  Tod  mìt  Anderm  gut ,  das  der  egenaot  Maister  Gerunch  dar 
zu  gescbafit  bat,  atiften  aolt.  —  Tod  darnacb  ieb  egenant  Kathrey 
Yon  dem  Yorgenanten  memem  prueder  Jerigen  dem  Egendoffer 
seinen  balben  tail  —  geebauft  ban  ymb  mein  ledigs  varand  gut  — 
Nu  ist  ea  dar  zu  ehomen  von  gotea  verbengnuss,  das  derselb  wein- 
garten ma  egenanten  Vlreichen  dem  Ygelpekohen  vnd  katìirein, 
eeiner  hauefravm  wol  fumf  iar  nach  einander  gerelt  vnd  misraten 
bat,  das  vns  der  egenant  dienst  der  selben  iar  ains  nye  yber  das  paw 
dar  inne  wam  ist,  das  den  Erbem  berren,  kem  Betielmen,  Chor- 
herre  vnd  zu  den  Zeiien  Techant  des  egenanten  Chlotter»  ze  Newn- 
ùurk,  vnd  hem  Vlreichen,  dy  zeU  pharrer  zu  Chunring  vnd 
Alòrechten  den  voreter  da  selbem  zu  newfUntrk,  der  an  kunrate 
stat  des  Schenkchen  von  Hipplesdorf,  der  mit  dem  tod  abgegangen 
ist,  genomen  i$t,  den  der  egenant  Maister  Gerunch  sein  geschefft 
enpholichen  hat  —  ynd  das  wir  den  selben  weingarten  nicbt  lenger 
pawn  mdchten  nocb  wolten  wann  vns  der  dinst  der  egenanten  Secbs 


1}  !■  tpiterer  Zeit  ertcheiaen  in  àém  «UlUiclien  Urkasden  aU  Putaaer  Dombarrea: 
1449.  25.  ìnì^.  Channt  Flodek ,  Ler«r  geisUicher  Rechten ,  TomblMiT. 

1475.  MiUvr.  nach  Job.  Bapt.  M.  Paul  Wann,  Lerer  der  h.  Geschrift,  Tnmbherr. 

1476.  H.  Jorg  Majr,  Lerar  der  Brsney,  Tnabberr  su  Passan  und  PAirrer  lu  St  Pani 

30* 

Digitized  by  LjOOQ IC 


468 

phiut  geits  Dteli  dar  gelegeahait,  ali  es  ib  der  seit  Tmb  wdngarfeo 
gettalt  Ut  (ewesen,  gar  xe  twir  wts»  ynd  daromb  daa  dysdb  gvH 
dea  obgaMBtM  geiftleiclieii  fraweo  la  ira  Mtagen  Tod  daraaeh  der 
Ewigen  OMste»  dano  tj  getebaft  ìÉt,  belib  md  nìebt  abgengig  wtkrd, 
Tsd  dai  aocb  wir  vm  mtera  reebten  —  rab  sust  icbt  scbiedeo ,  so 
ist  Yoa  den  egenanten  geaehefftberreo —  mit  fleytsigerYorbedrachtoiig 
getrewlieb  geraten  md  eHmidan  »  daa  nidit  nacser  md  petaer  waer, 
Bach  dew  md  «idi  jeesuad  der  sacb  gelegeabaH  gebalten  bat, 
dtBoe  daa  omb  dea  forgeBaatefl  waìagartea  rerebawffet,  rnd  das 
dieaelbeo  pbeBBig  mit  gaeten  rat  aBderswo  aagelegt  wurden ,  Das 
dea  obgeaaBtM  Maister  OaroBebs  gesebefft  md  willeB  mlflirt  word 
—  VBd  babea  aueb  wir  —  mit  gvBst  md  Baeb  Rat  des  mrgeoaatea 
Jmyem  ée$  EgendarfBr^  vndmuen  Swagen  Jae§b$  de$  Hagenawer, 
tmd  $eimer  HamMfrawHf  flrttwn  Annen,  mem  egenatden  Katkrem 
Mwetier^  wmd  herwart$  de$  /hyts  «ait  Pratetz  tu  den  xeUen  Gerhaè 
vnd  verweàer  der$elèem  memer  $w€$ier  kinder,  éy  ty  hai  mii  irm 
erem  wùi  Otien  dem  fhfftt  wm  Sand  Michela  dem  got  gesad. 
TBd  mit  des  Perkberrea  baat,  des  Erbera  berrea  bera  Petreùu  de$ 
lemkofer, korkerre  vndwuden zeUemOkriiier  keUner  den  egenanten 
Góiskau»  zu  newnkurgk  dea  rorgeBanten  weingartea  —  yercbaaiR 
fod  gebea  —  dem  erbera  mana,  Hainreieken  dem  HueUokek, 
dem  leynwater,  fmrger  ze  wienne  md  firawn  Annen,  eeiner 
kauiflrawen  —  f  mb  buadert  pbuat  md  mib  dreissigk  pbaat  wienaer 
pbeBBig  —  der  wir  seebesigk  phaat  mit  mein  f  ad  der  egeBaatea 
gescbefftberrea  wissea  aider  gelegt  babea,  die  mverruckt  md 
▼Bf ercbuoimert  beleibea  sollea,  das  maa  darumb  ebauff  gutew  gAlt 
80  roaa  maist  mag,  ?Bd  so  maa  das  aller  sebirìst  getaa  mag  aa  geyer. 
vad  derselbea  g&lt  aa  der  obgeaaatea  Secbs  pboat  gelt  stat  — 
gevallea  svi  eia  drittail  so  der  egeaaatea  messe,  das  mit  der  obge- 
Baatea  Swe$ier  Wenieln  tod  ledig  wordea  ist,  md  denae  dy  aBdera 
xway  drittail  derselbea  giUt  svllea  gemllea  dea  egoBaatea,  Sweeter 
Kathrein  vnd  Sweeter  Ehpeien  da%  Sand  Nicla»  ir  ygleicber 
Aia  drittail  zu  ira  lebtagea  fad  deaae  ye  aacb  ir  aiaer  tod  So 
schol  aia  drittail  derselbea  gult  gemllea  su  der  egeaaateB  ewigea 
messe  —  Dar  vber  so  gebea  wir  ìb  dea  brief  —  vereigUten  mit 
mein  egenanten  Ulreichs  des  Ygelpekchen  ankangundem  IneigeU 
tìid  mit  des  perkkerm  Insigel^  des  vorgenanten  petreins  des 
leukoffer  —  und  mit  der  egenanten  Gesckefftkerren  Insigel  — 


Digitized  by 


Google 


460 

vnd  mit  der  vorgenanien  lorigen  dee  Eggendorffhr,  Jacob»  de» 
Uagenawer ,  und  heneoti»  de»  floyt»  Ineigeln.  —  Der  brieff  ist 
geben  drewczeben  bundert  Jar,  darnacb  in  dem  Secba  und  Syben- 
czìgistem  Jare  dea  nacbsten  Erìtages  vor  Sannd  Jorigenn  Tag. 

Chartalwiaa  AnhM  Y.  t^L  97.  a. 

Wir  treffoD  hier  die  io  UrkuBden  telteao  ErtcheÌDaiig  eìier  Nonne  dee 
Klostere  tu  G5ttweih.  Ober  dteselbe  bemerkt  der  Gdttweiher  Abt  Georg  Belle 
io  eeiner  Tebale  Rerum  Gottwieentium  ,  welehe  er  1668  den  SUnden  von 
òsterreich  ob  and  unter  der  Eni  widmete  :  ^St.  SeboUetike,  dee  h.  Benediet 
Zwìllinge  Sehwester  itt  Patronion  dee  Jongfrtuenklottert ,  welcbee  bald  nach 
der  Stiflung  lu  G5ttweig  erbauet  ond  von  gemaìnen  Einkbomen  erhalten  und 
▼erpflegt  wordeo.  Deren  anno  1388  24  Pereobneo  geweeen.  Zu  Erleichtemng  der 
•trengen  Koet  hatPabst  Nieoìaut  der  V.  anno  1452  Dispensation  erthaiìt,  daee  eie 
auegenommen  die  Faeton  in  der  WoebenSroal  vonFleiach  eeeen  ddrfen.  Naehdem 
aber  dea  Kloster  Gfittweìg  anno  1557  in  gantcliches  VerSdung  gerathen,  hat 
Kaiser  Ferdinand  der  I.  die  rerbliebene  7  Klosterjangfrtoen  anf  S.  Bernhard  in 
Boygreich  Ciatercienser  Ordene  transferìren  laesen."  Io  dieeee  Kloiter  trai 
auch  Gerbirg,  dee  h.  Leopold  Sehweater»  ale  Nonne  etn,  nach  dem  Zeogniese 
eiiMrGdttweiberUrkunderomJabrell71  (im  AoexugeimKlostemeubg.  Archire)  : 
«felicia  antem  memorie  Gerbircb  postmodum  induta  Sanctimonie  habitum  sab 
obediencia  coofersata  est  Abbatis  de  Gothtrico,  ubi  mox  obiens  sepulta  quiescit 
in  Deo**.  (Cf.  Weiskern ,  Topographie  I.  207.  ond  Stengelnis  apud  Hier.  Pei  in 
vita  e.  Leopoldi  eap.  I.  Fol.  22.) 

In  dem  1421  angelegten  Todtenbnche  dee  Stifte  Kloitemeuborg  er- 
eeheint:  VI.  Kal  Febr.  Jaliana  professa  roonasterìi  Gotwìeeneie  velata,  und 
nv  Jalii  :  Katheriaa  Converta  et  profeesa  in  Gotwico.  Und  in  dem  Todten- 
baehe  dee  Stifles  Rein  XIII.  Kal.  Octob.  obiit  in  Xto  Dna  Abbatissa  in  bem- 
harden  Cordula  Gruberin,  die  letat  der  Nunnen  von  Cofhwey.  1582.  (Cf.  Fontes 
Rer.  Austriae.  Tom.  YI.  p.  315.) 


ccccLxxvin. 

Dm»  Sii/t  Vorau  nimmt  Klottemeuburg  in  die  geùiUeke  Verhrikàenmg  muf, 
Dat.  Vorau ,  30.  Juli  1376. 

Venerabilibus  io  Cbristo  viris,  dnis  et  confratribus  suis  karissimis 
domìnis  Cholonmnno  prepo»ito ,  Totique  Capitalo  Ecelesie  Newbur- 
gensia  ord.  s.  Aug.  Patav.  dioe.  Hainricu»  divina  mi»era ciane  pre- 
pùsUu»,  Joharme»  Decanu»  Tahimquc  CupUulum  Ecclesie  Vara- 
wienM»  ord.    predicti    Salczburg.   dioc.   Cuoi   devoti.*)  oracionìbns 


Digitized  by 


Google 


470 

talutem  et  frateraam  in  domino  carìtatam.  Ut  amicicìe,  famillaritates 
etc.  wie  in  der  Urknnde  457. 

Datam  tu  Voraw  feria  quarta  post  Jaeobi  Anno  dni  Millesimo 
eco*  Septuag.*  Sexto. 

Dm  •M*mf  8l«ff«l  ém  H»fU$  i»  gtìk^m  WmIu*  Magt  m  «ìmm  Pwf  ■•■tolrtif— ,    vit 
nék  4m  Capii tl«i«tel.  !■  enl«rta  MÌft  «M  «ìm  QmtaH  ìm  lutM  Oawiafcii.  4«rm   aiad*  tot  étr 

•rwt  g«lkhtl  «iBa.  UmmMIIi  HURBICL lOCB.  TOaAWB.   Dm  C«pitolai«t«l  i«t  m4  i> 

f«Ik«i  WMhM,  m4  akttUMtlM  BMtkaUr  Bm.  Arak.  Cm«.  Tak.  XI?.  a.  It. 


CCCCLXXIX. 

WeSngartentauit^  *wi$ekeH  dem  SHfU  uni  liMwumn  éem  Jmdem. 

Dat  il.  NoTanber  iSTtt. 

IthYimumn  der  Jud  %e  Neumburgk  klotterhaìben^  veyaìn  Sun 
fergieh  —  das  ieh  —  mit  meì$u  pergmaiiten  hant,  dea  Erbem 
manni  Vlreich  wm  Rmt^  die  %eU  Ambtmann  de$  Klo9ter$  ze  Newn- 
burgk  —  ze  rechten  wìderweehsel  gegeben  hab  mein  weingarten, 
des  aìn  balbs  Jeuch  ist,  fnd  ist  genant  das  widerruèt  md  ain  klaina 
idea  weingartel  ynden  da  bey  genant  doB  glicxl^  ynd  leìt  der  egenant 
weingarten  an  dem  Cballenperig,  lenachst  des  egenanten  klosters 
weingarten,  genant  der  vile»,  do  man  alle  iar  ron  dient  dem  selben 
kloster  perkreebt  md  roitrecbt,  ala  es  mit  altem  reebten  ber  cbomen 
ist  —  ymb  ain  andem  weingarten»  des  aocb  ain  balbs  Jencb  ist, 
ynd  ist  genant  das  VeHerl  ynd  leìt  auch  doselbs  ze  Newnburcb  binder 
dem  Stamhauzz  zenecbst  Michels  des  Tuezen  weingarten  genaot 
der  ufienner,  ynd  do  man  yon  dient  alle  iar  dem  egenanten  gotsbaws 
Anderthalben  Emmer  weines  ze  perkreebt  ynd  ze  drin  etaidingen  ini 
iar  ze  ygleiehem  etaiding  ain  wienner  pbennìng  ze  yoytrecbt  —  dem 
Erwirdigen  Geistleiehen  berren  Probsi  Kolman  ynd  dem  Conrent 
gemain  des  gotzbaws  ze  Newnburgk  —  Darumb  so  gib  icb  —  In  den 
brieir  —  versigiUen  mU  vnsers  vorgenanien  pergmaisters  IneigeU 
vnd  mU  der  Erbem  lewt  Iiisigelp  Thomans,  hem  Symans  Sen  die 
zeii  Judenrichter  doselbs  ze  Newnburgk  vnd  firidreich  des  zietcU 
die  zeit  slózzler  vnd  Stafrichier  daselbs  zo  Newnburgk  vnd  Nideu 
von  Mutzesperig  —  Der  brief  ist  geben  —  drewezebenbundert  iar 
damaeh  in  dem  Secbs  ynd  Sibenczìgistem  lare  an  Sand  Merttea  tag. 

Chartalariaa  Ar«kiti  ?.  f»l.  tt.  k. 


Digitized  by 


Google 


471 

Hier  dncheint  Friedrich  der  Zittel  zuertt  alt  SUdtriehter  und  SchlflMler, 
an  seioe  Stelle  alt  Judenrìchter  tritt  Thomts,  SirooD*t  Soha,  der  1369  Stadt- 
rìehter  gewesen. 

CCCCLXXX. 

Emt9ekeid  Henog  A!hre^f$  III.  Hher  den  €hrahen  heilUitt  im  TmlnerFeUe. 
Dat  .Wien,  21.  NoTember  1376. 
Wir  Alòrecht  von  gaie$  gnaden  Herczog  %e  Oiierreichf  ze 
Steyr,  ze  Kemden  vnd  ze  ErmUf  Graf  ze  Tyrol  eie.  Toh  kand 
vmb  den  graben  gelegenpey  Busi  auf  dem  oberm  tnot^  deo  die 
lewt  gemaìoleich  auff  dem  Tulner  veld  gemaehet  rnd  auff  gewarffen 
habent  init  f  oserer  gunst  vnd  gaéttem  wilien,  das  wir  chundlelch  ynd 
aigeoleieh  bebeyset  seio  Yon  Erbern  lewten ,  das  der  »elò  graben 
der  ganczen  UmtBckaft  nucz  und  guet  ist^  vnd  da  fon  bestetten  wir 
in  mit  disem  mserm  brìef  in  aller  der  mazze,  ala  er  aafgewarffen 
md  mit  stainen  geraint  iat,  vnd  weiien  gar  ernstleich,  das  er  fuerbaz 
also  beleibe  ewikchleieh,  ynd  dat  aueh  allerroenigkleich,  er  sey 
edl  oder  medi,  reich  oder  arme»  der  desselben  graben  geniezzen 
wil»  Dar  za  geholfen  sey  mit  graben  oder  mit  welicherlay  saohe  das 
sey,  wo  dea  derselbe  graben  nottduerflig  ist,  wereauch,  das  man 
Yon  Yorgenanten  grabens  wegen  yman  seiner  Akoher  oder  wisen  ichts 
abgegraben  bette,  dem  das  noeh  nicht  Yergolten  were,  Mainen  wir 
Ynd  wellen  gar  emstlìch ,  Daz  dem  das  dy  gancze  gemain  nacb  gelfe 
In  aller  der  mazze,  als  man  das  andem  lewten  Yor  mais  gegolten  bat. 
Mit  Yrkund  dicz  brieffs.  Geben  ze  Wienn  an  freytag  yor  Sand 
kathrein  tag  —  drewozehen  hundert  Jar,  darnach  in  dem  Secbs  und 
Sybenczigistem  Jare. 

CkartalariwD  Ar«hÌTÌ  V.  r*l.  4.  a. 

Roft,  aueh  Roatpaeh  genaimt.  liegt  am  Perschling^Bacbe  im  K.  0.  W.  W. 
westwirtf  TOH  Pizendorf,  im  Tullner  Pelde. 

CCCCLXXXI. 

Der  Pfmrrer  von  KakletAtrg,  Ckttd^U  der  Egnuin,  verktmft  dem  k€r%e$» 

lichen  KHeheHmeUter  Han»  dem  PoHken  emen  Weingarten  %u  KMenherg 

fUr  die  8t*  Sigmundè^CapeUe  %u  8t  Martin  in  Klattemenhiirg. 

Dat.  18.  Mirs  1377. 

Icb  Chadoli  der  Eysnein^  zu  den  zeiien  pharrer  zv  kaUnperig 

Tergich  —  das  ich  —  mit  meim  Gruniherren  hant  des  erbern  geist- 


Digitized  by 


Google 


472 

leiehen  herren,  hern  Peirem$,  CSìorherre  vnd  tu  den  xeUen  Obri- 
iter  kellner  dea  Elo^er»  zu  Newnburgk  yerkaaft  han  meinen  wein- 
garten,  der  mein  rechU  anerttorbens  Erib  guet  itt  ron  rater  md 
fon  mueter,  deo  got  genade,  md  mir  dar  nach  an  rechter  faylong 
geyaUen  ist  gegen  meinen  prudern ,  Do  wìr  mìt  einander  getaOt 
haben ,  md  leìt  derselb  weingarten  ze  KaUmperig  pey  dem  dorf, 
dez  ein  drittaìl  eins  Jeaohs  ist ,  md  haixzet  die  Geygeryrme  vnder 
der  geistleichen  herren  hoffvan  Nevmhurch,  md  do  man  alle  iar 
Ton  dint  dem  kloster  se  newnburgk  auf  dy  obern  Kammer  zwen  ynd 
Sybenczig  phenning  an  sand  Michelstag  ze  Perkrecbt  —  mib  Secb- 
czìg  pbunt  md  mnb  ein  balba  phuot  wienner  phennig  —  Dem  Erbem 
Hannten  dem  Póachenf-  zu  den  zeiten  dei  hoekgepam  fìtertien 
herczog  Alòreehti  ze  Osterreick  eie.  Chttchenmaister  <)•  der  den- 
selben  weingarten  gekaufft  hat  za  der  Cappeln  dacz  Sand  Mertten 
ze  Newnburgk,  die  er  got  vnd  vnser  lieben  flrawn  pnd  dem  heiligen 
herren  Sand  Sigmunden  ze  lab  vnd  ze  em ,  md  seiner  md  aller 
seìner  vodem  vnd  nacbkomen  md  alien  gelaobigen  selen  ze  hall  md 
ze  trost  gevfidempt  vnd  gestift  hat  —  md  ancb  za  einer  pessern 
sicherhait  So  rergich  icb  Pawl  der  Ey»nein,  dez  vùrgenanien 
Chadolten  dez  pharrer  prueder,  das  icb  nocb  mein  erben  hinez 
dem  Yorgenanten  weingarten  fuerbaz  kaìn  Recht  nocb  Ansprach  oder 
Erìbschalft  haben  schuiien  —  Dar  rber  so  gib  ich,  obgenanter  kadolt, 
pharrer  ze  kallmperìg  In  den  brieflT  ver»igili  mit  meinem  aigen 
insigel,  vnd  wann  ich  vorgenanter  Pawl  der  Eysnein  nichi  aigen 
insigil  hab,  han  ich  gepeten  den  Erbem  mann  Seyfriden  den 
Schifer  zu  der  heiligen  Stat,  das  er  sein  eigei  gehengt  hat  am 
dieen  brieff —  vnd  gib  in  auch  dieen  prieff  vereigeU  mit  dee  vorge- 
nanten  Gruntherren  Insigil  —  vnd  mit  dee  erbem  manne  Ineigil 
Petreins  dee  Manseber,  Porger  ze  Newnburgk — Der  brief  ist  geben 
—  drewzehen  handert  iar»  Dornacb  in  dem  Siben  md  Sibenezìgistem 
iare  dea  Mìttichenn  mr  dem  Pahntag. 

CkwtalariwD  ArvUri  T.  M.  SI.  k. 

Hler  geachìeht  die   ertte  nrkandlìche  Erwihnang  der  St  SigUmonds- 
Capelle  bei  Si  Martin. 


<)  In  tpiterer  Zeit  ertcheint  efn  tUfU.  Urkanden  rIs  Rfich^nm^ttter  i4t6  «Dd  1437  fer. 
3.  Tor  AnthoDi  Ulreick  d«r  SobrSt 


Digitized  by 


Google 


47S 


ccccLxxxn. 


Her%0gAlbrechtIII,he$tAHgt  den  Sckiedtprueh  $eine$Hofìm€Ìster»,H€m9  von 
LieehtenMteinf  zunMcken  dem  8tìfte  Klostememburg  und  dem  FramenkloMier 

%u  TWn. 
Dai  Wien,  31.  Mai  1377. 

Wir  Alòrechi  von  goietgnaden  kercxog  ze  OsterreicK  ^  Steyr, 
zeKemden  vnd  ze  Erain,  Grafze  Tyrol  —  becheonen  —  AU  vnser 
lìeber  getrewer  Han9  von  Lickienstain  von  NieoUpwreh  vnser  hof- 
fnaister  Yon  unsers  gescheflts  wegen  yerbort  bat  die  erbern  ynd 
geistleicben  horherm  von  Newnbureh  KlotierhMen  an  aim  tail  ynd 
die  Klosterfrawn  prediger  ordens  von  Tuln  an  dem  andern  tail  yon 
dcr  sfozze  wegen,  die  zwiseben  in  gewesen  sind  yrob  ein  percbrecbt, 
dea  sechczeben  emmer  weins  sind  ym  secbczeben  wienner  pbeunig 
dar  auf ,  die  man  dint  yon  zwein  Jeucb  weingarten  on  der  Swner- 
leiten  gelegen  enhalb  des  Toblings  pack  geii  Newnòurg  werU, 
Also  mainen  ynd  wellen  wir,  wie  er  diselben  sacbe  nacb  beider  taile 
furlegung  yerbort  bat  yon  ynsern  wegen  yor  erbern  luten  Rittern 
ynd  knecbten  ynd  wie  aucb  diaelben  korberren  darumb  ir  wcisung 
yor  im  getan  babent,  Seind  in  ynd  irm  gotsbaws  daa  obgenant  pcreb- 
recbt  yor  dreizzig  iarn  geraicbt  ynd  gedient  sey  wurden ,  ynd  die 
Kloaterfrawen  yon  Tuln  ir  selba  brief  ala  lang  yerawigen  babent,  daz 
dami  dasaelb  percbrecbt  den  Korberm  ynd  dem  goczbaws  zu  Newn- 
burg  furbas  aucb  pillicb  sulle  geraicbt  ynd  gedint  werden,  Daz  ez 
da  bey  beleibe  an  alle  irrung.  Mit  yrkunt  ditz  brifs  Geben  ze  wienn 
an  sand  Petemellen  tag  —  Tausent  drew  bundert  Jar  darnacb  in  dem 
Syben  ynd  Sybenczigistem  Jar. 

D.  dui  per  m.  2.  d.  lichtenstain. 

Orif.  P«rf   Dm  Sitftl  f«hll. 

ccccLxxxm. 

DuM  Stift  Si.  PòUen  nimmi  KloHemeuhurg  in  die  geistliehe  VerbrUderung 

auf. 

Dtt  St  PMteii»  27.  October  1377. 

Venerabilibus  in  Cbristo  yìris,  dììis  et  eonfratribus  suis  karis- 
simis,  dnis  Cholomanno  preposito,  Bartholomeo  Decano^  Totique 


Digitized  by 


Google 


474 

Conrentai  Mon.  sancte  Marie  Virginiti  ui  Newnbwrga^  Ctn.  Reg. 
PaUv.  dioc.  Lewtolduif  dwinm  penm$9iane  prepoiUuM^  Engel- 
bertu»  Deeanui  Totusque  Conyentiu  Mon.  Sondi  ypoUH  ordinU 
et  dioeesis  predicti  cum  oradonibus  devofis  fraterne  karitatìs  con- 
tinuum incrementum.  Vt  amicicie,  familiaritates  etc.  (wie  in  der 
Urkunde  457.)  Dai  anno  dni  Milleaimo  Trecentesimo  Septuagesimo 
septìmo  VI  Kl.  Norembris. 

Orif.  P«rg.  0«a  8i«ftl  i—  TnfU  bC  «klMf  fa  gitota  Waeht*.  Ua««r  «ìmm  f*tkfackw 
••fta  ttoht  a«r  k«II.  BiffXji  ftvtppatt  w»i  tm  UHitm  Mira  aa  «laca  Plbhl  fcbaaJw.  X«r 
Btalitea  a«M«lkM  bHaitt  tfah  afa  UaiaM*  8ahil4.  UaMaàriA  i  8.  LKYrOLOI .  PREPOSm .  DI.  tlHCTO 
TPOLITO.  Daa  Ca^ltebitftl  kiafl,  wia  éu  frUara,  aa  aia«M  Pcrfamalatrtiira,  ca  iaft  aMaat  fa 
teUaa  Waahat»  aad  taift  itm  hail.  Bippalfl  ailscaJ,  walakar  mII  dar  Baaklaa  «haa  Pakisvaif 
kilt,  ak  dar  Uakaa  aagaat.  UiMakrUlt  SAHCTTS.  TP0LITT8.  Daa  arata  Siafal  aMkilt  Daall- 
Eia.  eaaaaL  hlat.  a.  tSI.,  4aa  iwaiU  Baatkalar  Baaaaaaa  Arak.  Caiapil.  Tak.  XIV.  a.  t. 

CCCCLXXXIV. 

Oih  der  Tu9  giht  éem  SHffe  dm  Ham»  uni  àmen  Wàn§mr(en  §egem 
lebendMngUeken  C^enuee  moeier  HerrempfHtnien. 

Dat  18.  Deeember  1377. 

Icb  OH,  der  Tàcz  waUehuen»  svn  Vergich  —  Daz  ich  —  mìt 
mein*  perchherren  hant,  dei  erbem  chorherren  hem  Peireins  %e 
den  zeiten  Oòrisier  Chelndr  dei  gotthaus  vn$er  vrowen, —  md  rnit 
mems  Amptmanne  hant»  des  erbem  manna  Thamans,  hem  Sgnums 
8vn,  zu  den  zeiten  Amptmann  dei  Gotshaut  vneer  vrowen  —  geben 
hab  die  guter.  die  hemach  geschriben  stent.  Von  erst  mein  wein- 
garten,  daz  drew  Tirtail  sint,  haist  der  ichappeller^  md  leit  se 
Chalnperig  ob  sand  Nycla»  weingarten  ze  nachst  dem  golieiaisier. 
ynd  do  man  alle  iar  mn  dìent  auf  die  obera  Chamer  ze  dem  GotsbaDs 
mser  rrowen  anderthalben  emmer  weìns,  md  drey  wienner  phennige 
ze  perchrecht  —  Vnd  doraoch  mein  haus,  gelegenauf  dem  Anger, 
zenachsl  dem  wisent ,  vnd  zenachtt  der  ChieUnggaz^en ,  ma  do 
man  alle  iar  von  dient  ze  dem  Gotshaus  ynser  yrowen  in  daz  Chela- 
ampi  zwen  vnd  dreizzichk  wiener  phennige  zu  Grantrecht  —  dem 
Erbern  Proòst  Cholman  vnd  dem  Convent  gemain  —  vmb  zwo 
herrenphruendt,  die  sew  roier,  vnd  swem  ich  dew  schaff  oder  gfb 
nuer  ze  maìn  ains  lebtagen,  ich  sei  in  der  landez  oder  auzzer  landes, 
Raichen  vnd  geben  s(!hullen  alle  Jar  vier  vnd  sechczickk  metzen 
gutz  waiiz,  vnd  schtdlen  mier  die  geaniòurten  in  mein  hau$  an 
alle  mein  mv,  vnd  zwen  vnd  Dreizzichk  Emmer  weine  am  dem 


Digitized  by 


Google 


475 

weingarten  dem  Chrachiner ,  vnd  zwen  vnd  dreiz€ichk  Emmer  weims 
auz  demwemgartendemPoppenmiider  iiatham,  allez  pey  irPre$$e 
aufder  Obem  Ckamer.  Waer  aber,  daz  ain  py»eczz  eham,  dez  got 
nicht  engeb,  daz  so  vii  weins  in  dea  zwain  weingarten  nìcht  enw&rd» 
8?  schullea  sew  mier  daz  erstatten  ynd  geben  aas  andern  iren  wein- 
garteD»  die  alz  gut  sein,  alz  die  yorgenanten  zwen  weingarten  — 
vnd  sehuUen  mier  geben  Summergwant  vnd  wintergwantt  tm^ 
pkrueniphennige,  ala  man  andern  Chorkerren  geU.  Vnd  ist»  da» 
ich  éUe  phruent  fwnf  iar  innim,  daz  ich  so  lang  leb,  so  ichvl  ick 
dem  ProÒ9t  vnd  dem  Conveni  zwamcziehk  pkuni  wienner  phemUge 
ze  Penxenmge  hincz  zugeòen — Dor  vber  —  gib  icb  in  den  brief,  ver- 
$igiU  mU  dez  egenanien  perekkerm  Ineigil,  dez  eròem  Chorkerm 
hem  Peireùii,  ze  den  zeiten  Oàriiter  Chelner  de$  Gotihaus  vn$er 
vraweut  vnd  mit  dez  egenanien  Àmptmatms  Insigil  Thomane^  herm 
Sgmons  svn.  Dez  i$f  aueh  geczeug  mU  eeinem  InsigU  der  Eròer 
mann  Wyieni  aufdem  Anger,  dez  alien  Slàzzler  Mvn,  der  erber 
mamn  mit  $eim  Insigil  Peter  der  mannaeber,  der  erber  mann  mit  $eùn 
Imigel  Ckunrat  der  graasmogler,  der  Erber  mann  mitieim  Inaigel 
nreich  der  alt  Spitalmei$ter  —  Der  brief  ist  geben  —  Dreutzehen- 
hundert  Jar  dornach  in  dem  siben  ?nd  sibentzigistem  Jar  acbt  tag 
Yor  weinaehten. 

Orif.  Pcrf.  Zwtl  8ì«f«l  u  P«rfUi«atitrcirM.  Du  ente,  twtile,  flafu  ■■di  «««hsto  MU. 
Dm  dritte,  nmà,  ìm  felbta  Wiekte,  leift  »  drtieckif ••  Sckildl*  tw«i  fekrtitte  PÌMk«.  Uaucbrìrt 
S.  WISEMTONIS.  FIUI Dm  vierte,  fl«ichfiab  nmi,  i»  gtìUm  WaehM,  Ut  TtnrÌMkt. 


CCCCLXXXV. 

Her9ùg  Alhreckt  III.  Hherlràgt  demStifte  Klostemeuhurg  dot  AufnehttreeAt 
Hòer  cine  eungt  Me$u  im  Frauenkloster  %u  Tuln, 

Dat  Wien,  30.  November  1378. 

Wir  AìbrecìU  von  goti  gnaden.  Hertzog  ze  Osterreich,  ze 
Steyr,  zekernden  vnd  ze  krayn,  Graf  ze  Tyrol  etc.  Embiten  den  crbern 
geistlichen  Tnsern  getrewn  andechtigen,  den  korherren  gemainlich 
dee  Goishauset  ze  Nevmburg  vnser  gnad  vnd  alles  gut.  Wir  lazzen 
eoch  wizzen,  daz  die  erbern,  geistlichen  vnser  getrewn  andechtigeti 
N.  die  Priorinn  vttd  der  Convent  der  kloslcrfrawen  gemainlich  ze 
TuUn  vmb  daz  wir  In  vnd  Irem  Gotshous  ,  die  Aigensebaft  ains 
Eebcnden«^BtUr^s^of/*der  Ton  vns  ze  lehengewesen  ist,  yerscbriben 


Digitized  by 


Google 


476 

haben,  ms  eioen  brif  habeot  gegebea  deo  wir  in  maerer  gewalt 
mainen  md  g^aehoft  haben  iti  b«halten  in  soKeher  laat  ali  hìeoaeh 
gescbriben  stet:  Wir  Swe$ier  (Mara,  Briaròm  vnd  der  Canvemi 
gemainUehen  dei  CroHhavi  ze  I\UIh  prediger  ordem  Bekennen  — 
Wann  der  Dorchieucbtìg  fArst  ynser  lieber  g enediger  berre  hertsog 
Albreebt  ron  Osterreicb  za  dem  Chauf,   den  wir  getan  haben  yen 

den  edlen  berren Merten  vnd  Hant  den  Stueheen  nnb  den 

lebenden  gelegen  ze  BmkerHarf,  dea  Aebeiebeo  Leben  sind  Tsd 
den  dieselben  Stuchten  yen  dem  egenanten  ynserm  genedigen  berren 
dem  Uertiogen  ze  leben  babent  gebabt,  Seinen  willen  ynd  gonst 
gegeben  ynd  aucb  darzu  yen  fìirstlieber  roiltìkait  yns  ynd  ynsenn 
Gotsboos  ewiklicb  di  aigenacbaft  desselben  zebenden  geben  ynd  yer- 
achriben  bat,  mit  aeinem  brìef,  den  er  yna  darober  bat  gegebeo» 
baben  wir  fir  yna  ynd  ynaer  nachcbomen  ewikleicben  gegen  deon- 
aelben  unaerm  genedigen  berren  Hertzog  Albrecbten  yna  yerponden 
ynd  yerpinden  aucb  wizzentlieben  mit  diaem  prìf«  dazwùr  im  furba», 
die  weil  derselbe  vnser  herre  leòet,  hn  aUe  iar  auf  den  nesiem 
Meniag  ver  sand  Merten  Tag  am  Àmpi  vmè  geluk  vnd  Seide  der 
lebendigen  gelafibigen  singen  stUlen  vnd  wellen,  vnd  nach  $einem 
iode  ierikleichen  den  abend  seiner  eckaidung  mit  Vigilien  vnd  dem 
tag  mit  einem  Selampte  ewikleich  begen  an  alien  vnderlaxz  vnd 
$avmungy  welbea  iarea  aber  daa  nu  fbrbaz  yon  yna  ynderlazzen 
ynd  nìcbt  alao  begangen  wurde,  ala  da  yor  geachriben  atet,  ao  aollen 
vnd  mugen  desaelben  iarea  die  erbem  ynd  geiatlicben  in  got»  die 
korberren  zu  Newmburg  die  nutze  dea  yorgenanten  zebenden  genti- 
ileicb  yeaaen  innemen  ynd  niezzen  an  alle  ynaer  irrung  ynd  widerrede 
vngeverlicb»  vnd  daruber  za  vrcbunde  geben  wir  —  diaen  brief  ver- 
aigelten  mit  meinem ,  der  obgenanten  piorinn  vnd  mit  ynaerm  dea 
Convents  anbangunden  Insigeln.  Geben  ze  Wienn  an  aand  katbreinen 
tag  —  Dreutzehen  hundert  Jar  vnd  damacb  in  dem  acbt  ynd 
aibenczigisten  Jar.  Davon  enpbelben  wir  mit  diaem  brief  fnr  vna 
vnd  vnser  erben  vnd  Nachcbomen  euch  vnd  alien  ewm  nachcbomen 
ewiklich  daz  ir  nu  furbaz  vmb  die  obgeschriben  ynaer  gedcchtnoaae 
stcta  ewr  kuntachail  habt,  vnd  were  daz  derselb  gofadienat  dhaina 
Jara  verlazzen  wurde,  daz  ir  denn  nach  der  Pene»  die  darauff  geseczt 
ist,  vestiklìch  greifTet  nach  ditz  ynsers  vnd  aucb  der  yorgenanten 
klosterfrawen  briefen  sag,  als  obcn  gescbriben  atet,  wann  wir  das 
ernstlii'h  mainen.  Mit  vrkund  ditz  briefs  Geben  ze  Wienn  an  sand 


Digitized  by 


Google 


477 

Andres  tag  — Dreutzehen  hundert  Jar  md  darnach  ia  dem  Acht  vnd 
Sil|entxigÌ8ten  Jar. 

Orìf .  Pcry.  Dm  Stefel  faUl. 

Die  eingMehalUte  Urkunde  befindet  sich  im  kaìserliehen  Arehive.  Lieh- 
Dowsky,  Bd.  IV.  Reg.  n.  1390. 


1379  amprehenabent  (5  Jan.)  verkaaft  Wisent  auf  dem  Anger  vnd  Zachey, 
••ine  Hautfrau,  mit  Conrad  dea  Grossmagìer,  Bergmeister  dea  Klosters  Baumgar- 
lenberg»  Hand  «ine  Hoftitt  Weingarten  lu  Nidernweidnich  uin  42  Pfbnd  unter 
dem  eigeMD  and  dee   Bergoieistere  InsiegeL  Orìg.  Perg.  AIU  Kamaierbriefe. 


CCCCLXXXVI. 

Weichari  der  Steiner  verkauft  Berìitungen  zu  A(%enbruek  an  Reinhart 
volt  Wehingen, 

Dai.  21.  Min  1379. 

Ich  Waikhari  der  Staynar  wnà  ieh  Anna  iem  Hau9vrow  vnd  ali 
vnserErben,  WirTerìchen — daz  wir — mit  vnsern  lehenheren  bant, 
des  kochgepom  fUrsten  hertxog  Albrechts  ze  Osterreick,  ze  Sieyr, 
ze  kemden  vndzekrayn,  Grafze  Tyrol  etc.  verchaufl  haben  vnsers 
recbten  lehens  •  daz  wir  Ton  im  ze  leben  gebabt  baben ,  yier  vnd 
fumfczig  Jeucb  akcbers  gelegen  ze  Aczenprukk ,  ?nd  drew  tagwerich 
wismads  daselben  md  zwen  Paumgarten  aucb  daselbens,  vnd  ali  vnser 
Viscbwayd  daselbens  ze  Aczenprukk  vnd  die  zu  dem  Wasen  daselben s 
geboret,  Alsrerr  dieselb  Visebwayd  get  md  mser  holcz  mit  gnmt 
mit  ali  gelegen  ze  Grakking  —  Vmb  zway  bnndert  pbunt  wìenner 
pbennig  —  heren  Reinharten  von  Wehingen  md  seinen  Erben  — 
Daruber  so  geben  wir  In  den  brief,  versigilten  mit  mein  —  anhan- 
gunden  Insigel,  vnd  mii  meiner  Sweger  Insigil,  Hainreicha  vnd 
Alòers  gepruder  von  Aczenprtikk,  mein  egenatd  Aneneìi  vetterti  vnd 
mit  meines  Oheims  insigil,  herti  Marcharts  von  Tyrtistain  vnd  mit 
herm  Hatmsen  insigil  des  Toczenpekchen  —  Der  geben  ìst  —  drew- 
czebeu  bundert  Jar  darnach  in  dem  Newii  vnd  Sybenczgistem  Jur 
des  nechsten  Mantags  nacb  Mittervasten. 

Orif.  P«rr.  Di*  tifptl  biifta  tw  Pergaatalatreifm.  Dit  Arri  «rstoa  Mica.  é*%  «ierte  eul- 
bilt  lUiMlMler  Bmm*.  Tab.  XLVI.  a.  f.  Dat  riafl*  w«r4«  kciai  Jabrt  iSTS  (Nr.  47S)  btscbritkM. 


Digitized  by 


Google 


478 


ccccLxxxvn. 

Weidkmri  ier  Steimer  verkmuft  «Imi  SHfle  OOten  in  und  heiAt%enbrmdL 

Dtt  21.  Min  1370. 

Ich  Weykkart  ier  Stayner  md  ich  Amut  sem  kauivrow  md 
•Il  TDser  Erben  Wir  Tergehen  —  daz  wir  —  recht  Tnd  redleieh 
Terehtuft  habeo  den  Erwirdigen  GeiatleìcheD  herreo  Rrob$i  Ckolman 
te  Newnturg  Tod  dem  Convent  gemain  daaelbens  —  ynsera  recIiteB 
aygent  den  Wasen  dastPitrekeM  gdegen  te  AezenpndA  md  deo  bof 
gelegeo  roder  demaelben  Wasen  ynd  den  Weyer  md  die  Aa,  daz  dobaizzet 
MI  dem  Reyndleòh  md  drew  rirtail  an  der  vogteyderPkarrduridtem 
te  heyUgenaich  —  md  funf  pbunt  md  Seehs  md  sybenezig  pbennig 
Wiener  minzz  geltes  gelegen  te  ÀezenpruìA  auf  gestiflen  bebansten 
Gfttem ,  md  rierzeben  scbilling  md  aebezeben  pbennig  geltes  auf 
yberlent  md  auf  Purcbrecbt  gelegen  daselbens  te  Aetenprukk  fod 
te  TuUn  in  der  Siat  vnd  vmb  die  Stai,  md  Sybenezig  Jeucb 
Akebera  gelegeo  te  Àcxenprukk  vnd  aioa  rnd  dreizzig  tagwerieb 
wianiad  »  aucb  gelegen  daselbens  Yod  die  Wayd  md  zwen  Chrawt- 
garten  daselbens  —  md  Tosem  weingarten  gelegen  te  WeinetirU 
der  Porcbreebt  ist  von  den  egenanten  berren  fon  Neunborcb,  dem 
man  alle  iar  davon  dient  drey  pbennig  ze  purcbrecbt  md  vosero 
weingarten  gelegen  an  der  Réwdnik^  da?on  man  alle  iar  dieot  io 
Weikhartt  ho(  te  Fif^^iu/oi/ zwelif  pbennig  ze  Purcbrecbt  —  Darzu 
haben  wir  in  ze  cbauffen  gegeben  daz  Zebentel»  das  wir  gebabt 
baben  daselbens  te  Aetenprukk  auf  den  Newrawten  in  dem  Elber, 
daz  ynser  leben  gewesen  ist  yon  dem  By$diof  te  Pattato  —  ymb 
secbscbalb  bundert  pbunt  wiener  pbennig  —  Dar  yber  geben  wir  in 
dea  brief  —  versigilien  mit  mein  —  ankangundem  Ineigel  pnd  mii 
meiner  Sweger  Insigil,  Hainreiche  vnd  Alberi  gebréder  ven 
Aetenprukk,  mein  egenanten  Annen  vettem,  vnd  mit  meins  Okeinu 
imigil,  hem  Maricharts  von  Tgmttain  vnd  mit  kerm  kanneen 
Insigil,  dei  Toctenpekchen  —  der  gebeo  ist  drewezebeo  bundert 
iar  darnacb  in  dem  Newn  md  Sybeoczgistem  iar  des  oecbaten 
M antags  nacb  Mitteryasten. 

Orif.  Perf .  E»  i«t  aw  bmIi  «fa  Matti,  4m  iritt»,  trUhM  «Bé  Mteft  m  aiaMi  Pa>f— Mi 
•irdtn.  Eia  4rMMki(tr  8ckiM  vira  4wdk  «ìm  UUvadMa  ni  «iaawatrMhU  Lfai*  ìm  TÌar|MéM 
T1i«U«  (t4li«ill,  ia  étm  akarta  T¥tiU  sw  Liakaa  «aJ  4mi  aatwaa  larBadUM  awifcahf  èia  Wafpf 
saickaa  dltr  AlMabracfcer.    Caaehrìfit  —  ALB. A ?E 


Digitized  by 


Google 


479 


CCCCLXXXVffl. 

SekM$$prmdk  lAer  dm  OrtAen  M  Bmti  oh  iem  Pendklimg-Bmehe. 
Dai  20.  Aprii  1379. 

Wir  Vlreiék  voi»  ^e»  genaden  Abt  dee  gaizlùtuis  daez  dem 
Chotweig^  toier  Brobii  Koìman  de$  goUhawi  te  Newniwrgk,  Wir 
Levtoìd,  Probti  dei  goizkaw$  daez  Sand  PóUen^  wùr  Jacob  Brob$i 
des  dhixkmw»  ze  Herczogenburkehp  lek  Wernkart  der  DruehMóez 
Tergeehen  fur  toi  selb  ynd  fur  nuer  lewt,  dafiir  wir  tm  angenomeo 
haben  »  So  yerg icb  icb  Vìreick  der  Ju^el  mìr  nur  f&r  mieb  selb  vnd 
ieb  Ckrisktn  der  Biehier  van  Zweniemiorf  wou  der  von  CkappeUì^ 
\ixA  wegen,  da  fur  icb  mieb  angenomea  ban,  ynd  taeu  band  offeo- 
leieh  mit  dem  brieff*  Daa  wir  ali  aaf  einen  tail  ein  binder  gankeb 
getan  baben  yon  der  krieg  ynd  stòix  wegen  »  So  der  Erber  Erhari 
van  Bmtt  an  sein  seSbs  stat  von  dei  Graben  wegen  gelegen  peff  Rud 
eb  der  Permikeh  mit  yns  gebabt  bat,  ynd  sein  des  ali  an  ainen  tail 
gegangen  gincxlieb  ynd  gar  mit  gnettem  willen  an  gerer  binder  dy 
Brbern  bem  PemeUen  den  CUmgenfMer  ynd  Merten  f>on  Eyudorf. 
So  bat  der  egenant  Erbart  yon  Rnst  an  sein  selbs  stat  fuer  sicb  ze 
spruch  lewten  genomen  ber  €hifriden  dea  Ynprugker  ze  den  zeiten 
CheUermaister  de%  edln  vnd  hochgepom  fiteriten  herczog  Albreehtz 
ZH  Oiierreichf  ynd  Mertten  den  Achtery  dy  zeit  Stat  rickter  ze  TuUn. 
Ny  mScbt  wir  obgenant  ali  hern  pernolten  den  Cblingenfurter,  noeb 
Merten  yon  Eyssdorff  nicbt  gebaben ,  Ny  baben  wir  in  ir  stat  dy 
Erbern  genomen  lebeti  den  drtdichsecz  rnd  Gebkarten  den  Gì^àfflein^ 
das  Sy  der  sacb  sprucb  lewt  sein  in  aller  der  mazze»  als  dis.  So  macbt 
icb  obgenaiiter  Erbart  yon  Rust  mein  sprucb  mann  ain  nicbt  gebaben, 
Godfriden  den  Ynprugker,  ynd  ban  an  seiner  stat  genomen  Wolpiarten 
den  gnprugkert  sein  prueder,  Also  swaz  den  dy  yier  ymb  deuselben 
graben  ynd  vmb  alle  die  scbeden,  dew  er  desselben  grabens  genomen 
bat  •  Mit  der  Minn  ynd  mit  dem  recbten  nacb  irò  trewn  sprecbent 
und  beschaident  nacb  paider  tail  fuer  gab  ynd  cbuntscbaflF),  Da  scbul- 
len  ynd  wellen  wir  aufiT  paiden  tailln  pey  beleiben  an  ali  inyel  ynd 
Cbrieg,  Micbten  aber  yns  dyselben  yier  auf  paiden  tailn  darumb  mit 
einander  nicbt  yerrichten  vnd  yereben.  So  scbnlln  sew  nacb  im  trewn 
ein  obman  nemen,  swen  sy  weìlend,  Ny  baben  wir  yns  obgenant  yier 


Digitized  by 


Google 


480 

tpnich  lewt  enraren  chandleichen.  So  wir  pest  roocfaten»  Tmb  dea 
Graben  ynd  rmb  ali  dy  seheden»  dy  Erbari  deaaelben  grabena  geno- 
men  bat.  Nf  sey  wir  da  yber  gesezxen  mit  maem  trewn»  TDd  baben 
geaproebeD»  ynd  sprecben  aueb  nacb  ira  binder  gangk  brieia  sag, 
den  ay  yna  obgenaoten  Spmcblewten  dar  ?ber  geben  babent  se  der 
Mino  md  xe  den  reebten,  Daa  obgeBannten  ali  Erbartten  too  Ruat 
geben  aebullen  neresig  pbantt  wiener  pbeonig,  iwaiaczig  Pbnnt  aaf 
aand  Oiligen  tag  ynd  zwainexig  pbant  auf  sand  Miebela  tag,  dy  ar 
aebiriat  chomen,  f&r  alle  den  adiadoi,  den  der  obgenant  Erhart  voa 
Roat  yon  dea  graben  wegen  genommen  bat»  oder  fiirbax  nem,  daa  dy 
acbeden  ganeileieb  ab  aebullen  aein»  ynd  ebain  anapraeb  nocb  yodnng 
nymer  binex  p  yen  der  aebeden  wegen  der  egenant  Erbari  yon  Rnst 
noeb  aein  eriien  niobi  baben  noob  gewinnen  aebullen,  weder  yll 
noeb  wei^eb,  vnd  welber  tail  daa  wer»  der  den  apraeb  yberfber  ynd 
niebi  atei  bieli,  den  aebol  den  ynaer  gen&diger  berr  der  berexog  yon 
daterreiebt  oder  awer  den  gewali  an  aeiner  aiai  bai,  dar  su  nitten 
daa  or  den  aprueb  aieti  bab»  Ala  wir  obgenani  yier  Sproeb  lewi 
geaproehen  baben,  ynd  ala  yorgeaebriben  aiei,  ynd  dea  xe  yrkund 
So  g^ben  wir  yorgeoanten  Sprueblewi,  lek  M  der  JhukehMe*  vnd 
kh  Gebhari  der  Grifd.  ick  Wolfluart  der  ynprugker  tmd  ac4  Mertt 
der  Achtier  in  den  hrief  —  vermgeii  mit  wuem  ankoMgtmdem 
Ineigeln.  Der  Brief  iat  geben  —  drewexeben  bundert  Jar,  Dar  naeb 
in  dem  Newn  ynd  Sybenexigiaiem  Jar  dea  Mitbiebena  yer  Sand 
Jirìgen  tag. 

CUftalaHM  AraàM  UL  M.  4.  «. 

Vergleiehe  die  Urkundo  480. 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


Digitized  by 


Google 


THIS  lOOK  IS  DUI  ON  un  LAST  DAH 
fTAMP»  MIOW 


MNIWIO  tOOKS  ARI  SUBJKT  TO  IMMIDUn 
MCAU 


i 


LIBRARY,  UKIYERSITY  OF  CALIFORNIA,  DAVIS 

Book  Slip-60m-8;69(N881s8)458-A-81/5 


Digitized  by 


Google 


N9  694760 

Font e s  rerum 
Austriacarum» 
(Klosterneubnrg. : 
Urkundenbuch  des 

0B3 
F6 

Sec.2 
v.lO 

Stiftes  Kloster- 
neuburg  bis  zum 
Ende  des  vierzehnten 
Jahrhunderts) 


LIBRARY 

UNIVERSITY  OF  CALIFORNIA 

DAVIS 


Jigitized  by 


Google 


?/n 


^?5^v,^ 


:=,>.H