Fuligulam (lampronettam) fischeri novam avium rossicarum speciem, praemissis observationibus ad fuligularum generis sectionum et subgenerum quorundam characteres et affinitates

AJ - t0

j FULIGULAM aauenoverroo FISCHEINI

NOVAM AVIUM ROSSIGCARUM SPECIEM

PRAEMISSIS OBSERVATIONIBUS
AD
FULIGULARUM GENERIS:sSSECTIONUM
ET
SUBGENERUM QUORUNDAM
CHARACTERES ET AFFINITATES

SPECTANTIBUS

DESCRIPSIT
| de
JOANNES FRIDERICUS BRANDT
ACADEMICUS- PETROPOLITANUS.

PETACPOLI,

TYPIS ACADEMIAE CAESAREAE SCIENTIARUM.

UNIPAEITSOS Jift merae L

eyuxrOrEd s MniLud

UA
Pos | ny n" DIM be im VE TUO dC UN n "m ^ad
! : $3TATIWITTA Tu PXASTOARARO
T C, js bl 4 deo 3 CSV AMAA INA. i: men
^ wn
yr xA LATUS EE stcigoo re bk
: D VN Uto Wo UAE i MA PE MS yc
t^s ; Sy e Tieatapead a beue. o
: * » EN: Ww rd Nm «7 4 ,
Yd P A
RESP | 05, 0 TGFAHH POMA OLD LS ü
; p IV ' auro de m " 5 MT
; | A er. 7. MIT: WM, E. EET af (0g
LIE Wobduo cuunvSst WAVE "TEN £AHRA Wk ieri Lu ud S WE Sa
5H ] ; c » pt
D : LI & bo FTD
D AN
; X X 2
13301 ee Wd LM
&t ET: uicOTOoOmmTM:.: M "
, Ex MUAAYPWGIO? AAAAZAAO EAIMOQAOSA él9YT
" a i ;
p

era?

VIRO EXCELLENTISSIMO, ILLUSTRISSIMO

GOTTHEI ZR DE WALDEEIM

INDEFESSO ET UBIQUE VERSATO NATURAE INDAGATORI

SOCIETATIS CAESAREAE NATURAE SCRUTATORUM MOSQUENSIS FUNDATORI
IN OMNE AEVUM LONGE MERITISSIMO
PRISTINAE ACADEMIAE MEDICO-CHIRURGICAE MOSQUENSIS
CELEBERRIMO PRAESIDI VICARIO
VIRO DE PROMOVENDIS TOTIUS HISTORIAE NATURALIS STUDIIS

DOCENDO ET SCRIBENDO

CLARO ET INSIGNI

MOSQUAE
D. XII. FEBR. A. YDCCCXIL VII.
SEMISECULARIA MEDICINAE DOCTORIS SOLEMNIA

FELICITER CELEBRANTI
HUNG. LIBELLUM

SACRUM ESSE "VOLUIT

ACADEMIA SCIENTIARUM .

PETROPOLITANA.

.. tdrititna m eigen "n qi

TR DH

I d ire d ih e. Sosa

M1 m
I
n
'
: 4 ; 4 V " P 3 ^ :
E cx 5 ! Gogh "
ELS TUudoy quad. drin
V , € —€— 2
1 | E
» ! *
T | " !
, d ay 7 3 |

N otatu dignis avium speciebus, recentissimo tempore detectis merito, ut mihi videtur,
adnumerari debet Lamellirostrium Familiae species hucusque ignota in Sinus Nortoni
(Norton-Sund seu Nortongolf) insula Steffens aliis Stephens occisa et ante aliquot menses
Museo Academico a Wosnesenskio transmissa.

Ipsa enim haec species non solum narium aperturis maxima ex parte pennis süpra
dense obtectis a typo generali Lamellirostrium huc usque narium: valvas calvas tantum
offerente recedit, sed ob magnam reliquarum corporis partium affinitatem et habitum
externum cum illa Fuligularum generis sectione, quam generico nomine Somateriarum
recentiores naturae scrutatores comprehendunt, aliam Fuligularum generis sectiones con-
siderandi rationem necessario postulat. Accuratior igitur objecti novi ornithologici descriptio
et cum speciebus affinibus comparatio praemissis observationibus ad Fuligularum generis
Sectionum et Subgenerum quorundam characteres atque affinitates spectantibus Rossicorum
Zoologorum Veterani Illustrissimi et Meritissimi Medicinae Doctoris Solemnibus Semi-
secularibus celebrandis argumentum aptissimum praebere videbatur.

Accipe igitur Vin ExceLLENTISsIME atque IuzusrhissmiE benevolo animo, quod Tisi diutur-
nae amicitiae e& Summae reverentiae sensus paravit munusculum literarium et quam Inclyto
Nomine Tvo designare studui speciem novam benignis oculis adspice. Fuligularum generis
formam Somateriis proxime affinem elegi, ea ductus opinione, Rossiconuw' Zooroconuw
VrrERANUM luusrRissiMUM decere, ut diversissima vitae diuturnae et laboriosissimae opera

considerans, si placeret, in Somateriarum novae speciei plumis requiescere possit.

CAPUT I.

DE FULIGULARUM GENERIS
DIVISIUNIBUS.

Jam ante decem et quot excurrit annos aliorum Ornithologorum exemplo (cf. De-
scriptiones et Icones animal. Rossic. Aves Fascic. I Petropoli 1836. '. p. 20.) illas generis
Anatum Linnaei species, quae digito postico latissime limbato, sterno latiore etc. gaudent,
nomine generico unico Fuligula Ray comprehendi posse fusius demonstravi. Ipsius autem
Fuligularum generis species numerosae ob variarum partium structuram diversam in Di-
visiones, Subdivisiones, Subgenera et Subgenerum varii valoris et, gradus sectiones secundum
observationes recentissimis temporibus institutas sunt dividendae *).

. Primae quidem divisionis ansam caudae consistentia praebet. Fuligulae enim sunt
aut ] Malacocercae i. e. cauda molli, aut. II Sclerocercae i. e. cauda rigida instructae.

Fuligulae Divisionis I (Malacocercae) denuo in subdivisiones tres in A) Melanettinas,
B, Fuliqulinas et. C) Thalassonettinas dividi; Fuligulae Divisionis M (Sclerocercae) vero
in unicam Subdivisionem,. Divisionis 1 Subdivisionibus A B. et C quoad valorem aequalem
Sclerocercinarum nomine designandam comprehendi. possunt ***).

Praesenti quidem tempore nostrum consilium minime esse potest singulas Fuligularum
generis secliones et ipsius generis characteres exactius considerandi, quum tales disqui-
sitiones scripti gratulatorii ambitum nimis augerent. De illius igitur subdivisionis characte-
ribus tantum disserere liceat, quae ad ipsius novae speciei locum naturalem, nec non àd
affinitates ejus spectant. Thalassonettinarum itaque subdivisionis, cui erit. inserenda, accu-
ratior consideratio Speciei ipsius descriptioni praemittenda et additae de affinitatibus ob-
servationes dissertationis nostrae argumentum praebebunt.

*) Perbene quidem scio quam Fulizularum generis titulo commemoravimus Lamellirostrium Sectionem a
recentioribus naturae scrutatoribus Familiam vel Subfamiliam appellari. Tali tamen methodo nomina generica

nimnis augenti annuere haud possum, ut in Tractatu peculiari de Lamellirostrium classificatione co:mposito mox
publicando fusius demonstrabo.

**) Melanettinae subgenus seu genus Oidemia Flemm., Fuligulinae subgenera Micropterus King, Camptor-
t M. Li
hynchus Eyt., Branta Boie, Fuligula Leach et Clangula Leach, Sclerocercinae Subgenera "Thalassornis Eyt.,
Biziura Leach, Erismatura Bonap. et Eyt. ct Undina Gould amplectuntur.

bp

! CAPUT. 1I.
DE THALASSONETTINIS NOVA FULIGULARUM

GENERIS - SUBDIVISION.

Thalassonettinarum. nomine secundum meas observationes nuper in Museo Academiae
Lamellirostrium speciebus ditissimo: institutas commode comprehendi posse videntur illae
Fuligularum generis subdivisiones, quas recentiores naturae scrutatores nominibus genericis
Somateriarum, Polystictarum (Stelleriarum seu Eniconettarum) et Hareldarum proposuerunt.
Thalassonettinas vocavi divisionem novam eam ob causam, quod species omnes ei in-
serendae oras maritimas habitent. Thalassonettinae notas quae sequuntur offerunt.

Rostrum versus apicem plerumque attenuatum vel saltem vix dilatatum, latitudine
ante nares juxta unci basin desumta circiter '/, interstitii oculorum latitudinis aequans.
Uncus rostri maximus vel magnus, apicis rostri marginem anteriorem totum vel saltem
fere totum constituens, interstitio narium osseo semper multo, saepe duplo latior. Narium
aperturae fere in medio rostri vel ipsius basi propiores. Maxillae lamellulae mediocres,
plus minusve numerosae, antice pone uncum deficientes vel saltem minimae et plus minusve
obsoletae. —Mandibulae lamellulae magnitudine mediocres, satis confertae, plerumque uni-
seriatae et in faciebus lateralibus mandibulae tantum ita conspicuae, ut lamellulae 2 vel
3, rarius ^ lineae spatium occupent. Alae mediocres vel breviusculae apicibus caudae
basin plerumque superantes, remige prima et secunda aequalibus, reliquis longioribus.
Rectrices 1^.

OssrnvaAT10. Thalassonettinae unci rostralis magnitudine Ánseres, et ex parte Cairinas,
Dendrocygnas et Cygnos in memoriam revocant.

'"Thalassonettinae denuo in duas subdivisiones in a) brachyuras seu Somaterias et
b) macrouras seu Hareldas disjungi possunt.

a) Somateriae seu Brachyurae.

Cauda quadrata vel subcuneata, subrotundata, tota inde a rectricum origine dimensa
tarso duplo plerumque longitudine aequalis et circiter */, trunci longitudinis aequans.
Palatum glabrum etuberculatum. Narium aperturae in rostri medio vel paulisper ante
medium obviae. — Remiges secundariae internae acuminatae in maribus et feminis adultis
semper falcis forma extrorsum et deorsum supra remiges primarias et secundariarum ex-
lernarum apices curvatae. -

ad) Subgenus Somateria — 6b) Subgenus Lampronetta nob.

b) Hareldae seu Macrourae. (Genus Harelda Keyserl. et Blas.)
Cauda cuneato-elongata, acutissima, tarso circiter triplo vel plus triplo longior, trunci
circiter dimidii longitudini aequalis, vel longior. Palatum plerumque in lateribus subru-
gulosum, in posterioris partis medio tuberculis nonnullis uni-seriatis obsessum vel glabrum.

4 Ss

Narium aperturae basi plerumque paulo propiores, quam rostri medio. — Remiges secun-
dariae internae in Polystictis tantum supra remiges primarias faleis forma deorsum curvatae.
ad) Subgenus Polysticta Eyton (Stelleria Bonap. Eniconetta Gray) — 65) Subgenus Ha-
relda Ray (Pagonetta Kaup) — cc) Subgenus Phlyaconetta Nob.*) (Clangula e. p.

Eyt. et Gray, Harelda e. p. Keyserl. et Blasius, nec non Bonap.)

'Thalassonettinarum Divisionis Subgenera perlustrantes species nova Fischero Nostro
dicata Polystictis quidem (Anati seu Fuligulae Stelleri), sed multo magis adhue Somateriis
affinis apparet, ut postea fusius demonstrabimus et tabulae nostrae adspectus manifestat.
Nihiloseeius tamen nec Polystictarum nec Somateriarum subgeneri commode adscribi potest,
nisi characteres eorum bene distinctos turbare velis. Fuligula Fischeri igitur novum
evolutionis typum inter Somaterias et Polystictas maxima ex parte intermedium constituere
debet, cui quidem subgeneris notionem merito eodem jure tribuere possumus, quo Soma-
teriae, Oedemiae et aliae multae distinguuntur.

Quo clarius tamen novi subgeneris notae atque affinitates ante oculos ponantur, quod
ob habitum externum satis splendidum Lampronettae i. e. Anatis splendidae (a A«4exooc
splendidus et »;7zr« anas) nomine designavi, subgenerum magis affinium characteres, no-
minatim Somateriarum et Polystictarum fusius eruendi erunt. Nec etiam subgenerum
remotiorem cum Lampronettis affinitatem offerentium, nominatim Hareldarum et Phlyaco-
nettarum, accuratiores definitiones deesse poterunt. Qua de causa nune quidem Thalas-
sonettinarum Divisionis Subgenerum characteres proponere liceat.

CAPUT. III.

THALASSONETTINARUM

SURDIVISIONIS SUBGENERA ILLUSTRATA "^).
A) Somateriae seu Brachyurae.

Subgenus 1. SowarEnn Lzracu.
Character essentialis.

Rostrum versus frontem insigniter elevatum (subanserinum) dorso in maribus adultis
tumidum, antice lateribus compressiusculum, sensim angustatum vel saltem parum dilatatum.

*) Subgeneris novi, a g4vVaé histrio et v7vr« anas, derivati, typum Anatem histrionicam proposui, variis
hucusque subgeneribus seu generibus, nominatim Clangulis vel Hareldis adscriptam, sed secundum accuratiores
disquisitiones nec cum Clangulis, nec cum Hareldis (Anate glaciali Linn.) commode conjungendam, quum variis
notis differat.

**) Qui characteres nostros Subgeneris Somateria, Polysticta (Eniconetta Gray) et Harelda cum generum
ipsis correspondentium notis a Grayo in Fasciculo IV Genera of Birds datis critice comparare velit, facili
negotio, uL patarem, inveuiet, me nova allatorum subgenerum descriptione actum laborem minime suscepisse.

i $92

Longitudo rostri cum tarsi longitudine comparata — 25 — 31 : 20 — 22. Uncus rostri
apicalis facie dorsali convexus, supra mandibulam appositam hami satis rotundati forma
plus minusve fortiter prominens. Lamellulae maxillae et mandibulae non admodum con-
fertae, mediocres. Mandibulae lamellulae rectae, uniseriatae, in lineae spatio in anteriore
et media mandibulae parte binae, in posteriore ternae. Nares prorsus calvae. Ptilosis fron-
talis et. genalis antrorsum plus minusve versus nares elongatae, triangulares vel subtrian-
gulares, quovis latere interstitio triangulari insigni, acutangulo sejunctae. Ptilosis frontalis
parte sua media angusta, acutissima, triangulari in rostri dorsum valde elongata et naribus
plus minusve approximata. Ptilosis genalis obtuse vel acute triangularis, longe ante oris
angulum conspicua. Digitus externus sine ungue medio paulo longior.

Character naturalis.
(Mares adulti ptilosi nuptiali induti.)

Rostrum rubrum vel olivaceum capite parum brevius. Oculi in area pennacea elevata
haud conspicui, sed vel in area capitis haud distincta, atra siti, vel cireulo haud elevato
atro, infra arcte circumdati., Gula maris adulti ptilosi perfecta induti macula triangulari
postice bicruri atra instructa. Ptilosis frontalis parte anteriore vel tota vel apice atra,
genalis alba vel albida, colore pallide virescente irrorata, supra semper atro limbata. Pectus
et jugulum vel alba et rufo-fuscescente irrorata vel subpallide vel laete isabellina. Ab-
domen totum, nec non alarum superior facies, exceptis tectricibus mediis et minoribus,
candidis, atra. Pedes olivacei, flavo parum imbuti, vel rubri, membranis natatoriis semper

atris.

Species: Fuligula (Somateria) mollissima et Fuligula (Somateria) spectabilis.

OssEnvaT:0: Quoad affinitates Somateriae typum ita peculiarem exhibent, ut simi-
litudines cum aliis Fuligularum generis speciebus haud facile in oculos incidant. Quod
ad rostri figuram attinet unci hamati et partis basalis valde elevatae respectu Anseribus
affines apparent. Ptilosis frontalis valde elongata Fuligulam (Melanettam) perspicillatam
in memoriam revocat. Rostrum basi tumidum pariter relationem inter Somaterias et Me-
lanettas sistit. Color capitis laterum, colli et tectricum alarum albus, nec non abdominis
hypochondriorum, crissi et uropygii ater cum Fuligula (Camptorhyncho, labradora affini-
tatem. praebet. -

Subgenus 2. LawrnoNETTA NOR.
Character essentialis.
Rostrum versus frontem parum elevatum, antice parum dilatatum, lateribus parum
compressum, capitis longitudine parum brevius, cum tarso quoad longitudinem comparatum

— 26 : 19, versus apicem supra depressum; paratonorum ejus inferiores margines parum
2

4 106

fortiter deflexi. Uneus apicalis parum convexus, depressiusculus supra adpréssam mandi-
bulam marginis satis brevis, rotundati forma prominens. Maxillae lamellulae mediocres
parum confertae in lineae spatio binae. Mandibulae làámellulae mediocres, satis confertae in
lineae spatio ternae. Nares supra parte posteriore potissimum pennis brevibus dense
tectae. Ptilosis genalis et frontalis confluxae, aream triangularem supra rostrum formantes;
frontalis in dorso rostri areae subtriangularis, sed a ptilosi genali non sejunctae forma
supra et adeo paulisper ante nares conspicua; genalis pariter triangularis infra supra ma-
xillae inferiorem marginem nudum linea obliqua truncata, ita ut paratoni pars nuda sub-
jacens acute triangularis appareat. Digitus externus medio longitudine aequalis.

Character naturalis.

(Mares adulti ptilosi nuptiali induti.)

Rostrum, ut videtur, subsordide vel cinerascente? olivaceum, sed flavescens, exsiccatum
flavissimum. Oculi marium adultorum ptilosi nuptiali indutorum in elevatione e pennis densis-
simis, reclinatis, brevibus, subrigidulis, sericeis formata, subhexagona, sed subrotundata albida,
sordide aurantio irrorata latissima, limbo atro, parte inferiore angustissimo ex parte obsoleto,
superiore vero dilatato cincti inveniuntur eoque quasi perspicillo instructi apparent. Ptilosis
frontalis et genalis albae, pallide viridi et supra sordide aurantio irroratae. Gula maris tota alba,
vix tenuissime flavicans. Pectus, jugulum et totum abdomen ejus e subfuscescente et sub- :
nigricante grisea colorum varietate igitur haud diversa. Dorsum parte anteriore et media
album, posteriore e fuscescente cinereum. Remiges primariae fusco-nigrae. Pedes olivacei,
flavo imbuti, admodum magis saltem quam in Somateriis, reversi.

Species: Fuligula (Lampronetta) Fischeri Nov. Spec., cujus Descriptionem infra dabimus.

OssrnvaTiO. De Fuligulae (Lampronettae) Fischeri affinitatibus in capite peculiari
fusius egimus.
B) Hareldae seu "acrourae.

Subgenus 3. Porvsrcra Evrow, SrrELLERm — Bowar.
Character essentialis

Rostrum tarso multo longius, capiti fere subaequale vel paullo brevius, quoad longi-
tudinem cum tarso comparatum circiter — 21: 15, versus frontem modice elevatum, antice,
ob marginem inferiorem maxillarum partis lateralis inflexum et impressum, angustatum, a
basi versus apicem sensim declive, ante unci basin vix We oculorum interstitii latitudinis
sua latitudine aequans. Paratona maxillaria margine inferiore subcurvata, versus apicem in
speciminibus siccis saltem intracta. Uncus latissimus, supra parum convexus, supra ad-
pressam mandibulam vix marginis brevis truncati, sed rotundati forma prominens. Lamel-
lulae maxillares et mandibulares mediocres vel adeo subparvae. Lamellulae maxillares

$ni

anteriores pone uncum obviae. prorsus obsoletae, posteriores et mediae parum numerosae
et confertae in quovis lineae spatio in maxillae parte media subbinae, in posteriore ternae.
Lamellulae mandibulares. in mandibulae exteriore facie tantum in serie unica distincte
evolutae*), mediocres, satis confertae, subeurvatae, in mandibulae anteriore et media parte
ternae, in posteriore quaternae mandibulae marginem superiorem glabrum haud vel vix
denticulorum minimorum forma superantes. Nares calvae. Ptilosis frontalis brevissima,
subtriangularis, a genali, subarcuata, parum ante oris angulum prominente spatio parvo
triangulari, nudo in fronte (ut in longe plurimis Anatinis) obvio disjuncta. Ptilosis men-
talis. brevissima, pone nares conspicua. Palatum totum glabrum. Remiges secundariae
internae cum scapularibus externis supra remiges primarias in ala complicata falcis forma

deorsum curvatae.
Character naturalis.

(Marium adultorum ptilosi nuptiali indutorum.)

Rostrum olivaceum. Oculi annulo lato, atro-violaceo, non autem area elevata pen-
nacea arcte cincti. Gula maris cum mento atra, violaceo-nitens. Collum torque ejusdem
celoris cinctum. Ptilosis frontalis et genalis albae, viridi levissime locis singulis imbutae.
Jugulum pectus hypochondria et abdominis anterior pars laetissime isabellina, fusco lavata,
pectus et abdominis anterior pars in medio fuscescentia. JAbdominis media et posterior
pars cum femoribus, crisso, remigibus primariis et rectricibus atro-subfuscescentia. Pedes
olivascentes.

Species unica: Fuligula (Polystigta) Stelleri.

OssrnvaTi0. Polystictae habitu generali, nominatim coloribus et ptilosi. alarum,
remigibus secundariis internis extrorsum et deorsum supra remiges primarias in ala com-
plicata faleis forma curvatis, nec non palato glabro Somateriis simillimae apparent et So-
materiarum formam minutiorem repraesentare videntur; quae quidem similitudo etiam inter
Somateriárum et Polystictarum feminas fuscas ferrugineo undulatas apparét. Qua de causa
etiam Polystictae ad Somaterias propius accedere debent, quamvis ob narium situm magis
basalem, ptilosin frontalem et genalem breviorem, nec non ob caudam longiorem et acu-
tiorem ad Hareldas et Phlyaconettas aptius referantur et formam transitoriam ab Hareldis
et Phlyaconettis ad Somaterias constituant. Praeterea vero etiam Fuligula Stelleri cum
Fuligula (Camptorhyncho) labradora maxillae paratonis margine inferiore molliore instructis,
capite et collo, nec non alarum tectricibus candidis, et dorso, collari, abdominisque parte
' posteriore atris similitudinem praebet.

*) Occurrunt tamen in margine mandibulae superiore apicuhi obtusi, minimi, lamellulis evolutis interpositi,
superiorem seu marginalem lamellularum seriem indicantes.
*

4 16

Subgenus ^. Hanrrpa.
Character essentialis.

Rostrum capite paullo brevius, quoad longitudinem cum tarso comparatum circiter
— 20:13, antice parum attenuatum, versus frontem satis elevatum, pone nares in lateribus
latum, satis convexum, apice parum attenuatum, supra parum declive, pone unci basin sub-
depressum, ante nares '/, interstitii oculorum latitudine latius. Paratona maxillaria margine
inferiore subareuata. Uncus rostri magnus, interstitio narium osseo mediae suae partis
latitudine fere duplo latior, supra valde convexus, apice hamato mandibulam adpressam
longe superans, postice lateribus cum paratonorum apicibus fortiter emarginatus. Lamellulae
maxillares et mandibulares majusculae. Maxillarium mediae et posteriores valde distantes,
parum numerosae, in quovis lineae spatio binae, apicibus supra labium superius prominentes
Mandibulae lamellulae uniseriatae in mandibulae exteriore facie serie unica tantum con-
spicuae; anteriores et praecipue mediae earum, quarum binae lineae spatium occupant,
satis fortes, posteriores minores, breviores, confertiores, ita ut circiter ternae lineae spatium
occupent, sed omnes denticulorum forma supra mandibulae marginem superiorem promi-
nentes. Nares calvae. Ptilosis frontalis et genalis confluxae, ante angulum oris quidem,
sed pone nares conspicuae. Ptiloseos pars frontalis subtruncata, genalis angulo fere sub-
obliquo antice terminata et ad paratoni marginem inferiorem usque continuata. Ptilosis
mentalis elongata naribus opposita. Palatum antice et medio glabrum, lateribus vix rugu-
losum, in posterioris partis medio tuberculis nonnullis uniseriatis obsessum.

Character naturalis.
(Marium adultorum ptilosi nuptiali indutorum.)

Rostrum medio aurantiacum, basi et apice nigro-fuscum. Oculorum ambitus haud
elevatus, albus. Caput totum et collum cum jugulo, macula oblonga fusca in colli latere
excepta, porro abdomen totum, caudae inferior et lateralis pars, nec non scapulares et
caudae inferior et lateralis pars cume scapularibus albae. Pectus, dorsum, alae caudaeque
media et superior facies fusco-nigra. Speculum alare haud distinctum. | Pedes plumbei.

Species unica: Fuligula (Harelda) glacialis (Anas glacialis. Línn.).

OssrEnvaT:O. Hareldae ptilosi nuptiali indutae colorum distributione cum Fuligula
(Camptorhyncho) labradora et Mergo albello satis magnam, cum Somateriis, Lampronettis
et Polystictis, ob caput et scapulas colore albo imbuta minorem, cum Fuligulis nonnullis
(Fuligula cristata et marila) et Clangulis parvam affinitatem ostendunt. Feminae et aves
juniores cum Phlyaconettis et Melanettis majorem, cum Fuligulis (praesertim F. cristata
et marila) satis magnam, cum Clangulis vero et Mergis minorem quoad colores affinitatem
manifestant. Rostri conformatione, nec non ptiloseos frontalis inter se coníluxarum figura
Hareldae cum Lampronettis et quoad: rostrum cum Phlyaconettis, lamellulis mandibularibus

4135»

uniseriatis vero eum Somateriis, Lampronettis e& quodammodo etiam cum Polystictis, rostri
unco maximo autem cum divisionibus tribus modo laudatis et cum Phlyaconettis conveniunt.
Qua de causa etiam ob caudae rationem et narium situm magis basalem Polystictis adjungi
et ob lamellulas mandibulares uniseriatas et Phlyaconettarum cum Clangulis affinitates
majores Phlyaconettis anteponi debent.

Subgenus 5. PmrvacowETTA NOB.
Character. essentialis.

Rostrum brevissium tarso longitudine subaequale, circiter ?/. capitis longitudinis aequans,
versus apicem sensim angustatum, versus frontem modice elevatum, pone nares in lateribus
satis compressum. Paratona maxillaria margine inferiore subarcuata. Uncus rostri magnus,
interstitio narium osseo subduplo latior, supra convexus, supra mandibulam hami rotundati
mediocris, lateribus parum emarginati forma prominens. Lamellulae maxillares et mandibulares
mediocres. Lamellulae maxillares satis confertae et numerosae, subobliquae, in lineae spatio
subternae, mediae et posteriores earum apicibus parum prominentes. Lamellulae mandibulares
distincte biseriatae, in lineae spatio ternae vel quaternae, serie una e lamellulis parvis
in lineae spatio quaternis composita marginali, marginem superiorem dentatum efficiente,
altera e lamellulis satis brevibus, sed majusculis in lineae spatio ternis formata in mandi-
bulae exteriore facie obvia. Ptilosis frontalis brevis, triangularis a genali semilumari ante
oris angulum parum excedente spatio triangulari disjuncta. Palatum antice et medio
glabrum, lateribus rugulosum et. in posterioris partis medio tuberculis binis, uniseriatis in-

structum.
Character naturalis.

(Marium adultorum ptilosi nuptiali indutorum.)

Rostrum olivaceum. Oculi in area nigra, non elevata obvii. Gula maris cum stria
oblonga capitis mediam partem occupante, albo, et postice albo et ferrugineo terminata,
porro capitis latera et collum atra, fuscescentia, supra coerulescentia et violascentia.
Crissum cum caudae tectricibus et uropygio, nec non dorsi posteriore parte aterrima, vio-
lascentia. Genae frontis et verticis latera, torques jugulum et semitorques pectus cingens,
porro macula rotundata pone aurem et in crissi quovis latere, nec non macula oblonga
in cervice et scapulis, sicuti striae vel maculae sparsae in tectricibus alarum candidae.
Pectus eum dorsi anteriore parte et tectricibus alarum minoribus coerulescente et'fusces-
cente cinereum. Abdomen cinereo-fuscum. lypochondriorum media et posteriór pars
castaneae. Remiges et rectrices fusco-nigrae. Speculum alare violaceum, nitidum, albo et
nigro terminatum. Pedes griseo-olivacei.

Species unica: Fuligula (Phlyaconetta) histrionica. (-4nas histrionica Linn.)

OssrnvaTro. Phlyaconettae ob rostri unco magno, modice hamato instructi figuram
et colorem, porro ob ptiloseos frontalis, genalis et mentalis rationem, nec non ob marium

4M

ptilosi nuptiali indutorum picturam admodum variegatam, quamvis peculiarem, nominatim
ob gulam et mentum, nec non dorsum crissum et caudam atris, abdomen fuscum, caudae
figuram et pedum caudaeque colorem Polystictis sine dubitatione approximari debent. Cum
Hareldis Phlyaconettae unci rostralis magnitudine, caudae figura et quodammodo etiam
feminarum et juniorum colore conveniunt. Quoad rostri figuram (unci magni insterstio
narium osseo plus duplo latioris ratione excepta), lamellulas mandibulae distincte biseriatas,
sicuti ptiloseos frontalis genalis et mentalis rationem Phlyaconettae cum Clangulis, nominatim
cum Clangula albeola haud refutandam affinitatem praebent. Phlyaconettas tamen, affinitates
modo laudatas respicientes, non ipsis Clangulis (Grayi aliorumque exemplo) vel Polystictis,
vel Polystictis et Hareldis Hareldarum nomine cum Keyserlingio et Blasio, vel denique
Hareldae glaciali cum Bonapartio adscribere possumus, sed pro typo inter Polystictas,
Hareldas et Clangulas intermedio potius declarare debeamus, nisi colorum distributio in
Phlyaconettarum feminis observanda haud recusandam similitudinem cum Melanettarum,
nominatim Fuligulae (Oedemiae) perspicillatae et nigrae et quodammodo etiam cum Fuli-
gularum (nominatim Fuligulae marilae. et cristatae) feminis et avibus junioribus offerret.
Phlyaconettae igitur affinitatibus laudatis omnibus respectis subgeneris proprii typum prae-
bebunt, primo loco Polystictis et Hareldis (H. glaciali) ob plurium notarum numerum),
altero loco Clangulis, tertio Melanettis et Fuligulis propriis affinem, ob unci- rostri et
caudae rationem et affinitates reliquas cum Polystictis et. Hareldis ei communes Thalas-
sonettinis potius quam Fuligulinis adjungendam, sed a Thalassonettinis transitum ad Fuli-
eulinas, nominatim ad Clangulas parantem.

CAPUT IV.

FULIGULAE (LAMPRONETTAE) FISCHERI
MARIS ADULTI DESCRIPIID,

(Cf. Tabulae nostrae Fig. L)

Habitus generalis quoad figuram et picturae rationem et colorum distributionem ir
universum Somateriarum. Rostrum (Tab. Fig. 1, 2, 3) magis anatinum ad anserini typum
parum accedens, longitudine, quoad corporis molem, magis cum rostro Somateriae mol-
lissimae, figura magis cum Fuligulae spectabilis congruum, versus frontem minus adscendens,
apicem versus vix dilatatum; in Specimine nostro exsiccato flavissimum quidem , madefactum
vero griseo-olivaceum et flavescens, quem quidem colorem in vivis animalibus verisimiliter
habere videtur. Paratonorum ejus maxillarium modice compressorum margines medio satis
arcuati, antice et postice adscendentes, limbo interno quovis latere lamellulis parum con-

& v :

fertis 35—37, supra ipsum marginem inferiorem paratonorum ex parte denticulorum mini-
morum forma prominentibus (cf. Tab. fig. ^ a) in lineae spatio binis instructi. Dorsum rostri
lateribus modice convexum, medio depressum, apice modice deflexum. Uncus apicalis maxillae
apicem totum occupans, interstitio nasali oseo multo latior, margine inferiore rotundato
ore clauso modice supra mandibulam prominens, in marginis lateralis posteriore parte
leviter excisus. Narium aperturae satis parvae, in medio circiter rostri incipientes, sed
paulisper ante medium antrorsum elongatae, parte anteriore et inferiore antrorsum et deorsum
patulae et nudae, media et. posteriore pennulis brevibus e ptilosi frontali prodeuntibus
tectae; ut in Anatibus et Anseribus, rostri dorso multo magis quam paratonorum margi-
nibus inferioribus approximatae. Mandibula paullo magis quam in Somateriis elongata et
subeurvata, pagina externa tantum, non etiam margine superiore, lamellulis circiter 50,
mediocribus, uniseriatis, satis confertis (Tab. Fig. 3), supra mandibulae marginem superiorem
dentieulorum minimorum forma prominentibus (Tab. Fig. *. 5), in apice mandibulae de-
ficientibus instructa. Mandibulae apex (myxa) latiuscula, infra parum convexa. Frons tota,
nec non genae et rostri laterum (paratonorum) superius dimidium ab oris angulo ad narium
anterius dimidium usque pennulis brevibus, sericeis, confertissimis, subrigidis, retrorsum
vergentibus, supra nares depressis, in genarum lateribus et frontis superiore parte elevatis
obsessa. Pennae in frontis et genarum anteriore parte albae, viridi plus minusve laete
vel sordide lavatae, in genarum posteriore et frontis media parte tenuissime et. pallidissime
subfusco-aurantio irroratae. Ptilosis frontalis triangularis, margine antico subrotundato, e
pennulis brevissimis composito supra ante nares prominens. Pennae oculorum ambitum
occupantes breviusculae, substrictae, densissimae, sericeae, eminentiam hexagonam vel sub-
pentagonam, rotundatam, pone oculorum canthum posteriorem et infra oculos latiorem
ante oculum angustiorem, a fronte versus occiput per oculum dimensam, diametrnm 1^ ^,
a margine superiore versus temporum et genarum inferiorem partem 1" 1^' diametrum
offerentem constituunt. Eminentiae modo descriptae pars centralis albida, sed fuscescente
et rufescente aurantio subpallido laete irrorata apparet. Eminentiae pars marginalis contra
limbum non semper rotundatum, sed locis singulis satis angulatum, atrum, in fronte,
praesertim in media et superiore parte ejus latiorem (2—3'"' latum), antice et prope tem-
pora angustiorem (1" latam), in margine inferiore autem angustissimum et. antice fere
obsoletum sistit, qui e posteriore inferiore angulo lineam subobliquam, atram in ptiloseos
temporalis suleum emittit, margine anteriore vero linea arcuata, candidissima, angusta
terminatur. . Frontis posterior pars et vertex subsordide alba, fusco-aurantio pal&idissime
lavata, ob eminentiam oculos ambientem, angusta, depressa. Occiput modice convexum,
cum cervice laete viride, sed flavicans et sericeo-nitens. "Tempora parte inferiore sulco
ptiloseos impresso lineari, subobliquo, ab angulo posteriore inferiore eminentiae oculos
ambiente originem ducente, oblique versus collum et cervicem directo in medio, ut jam
notavimus, atro notata conspiciuntur. A genis versus cervicem et colli lateris superiorem
partem, sub eminentia pennacea oculos ambiente, area laetissime e subcoerulescente viridis,

4 16$

sericeo-nitens, fere falcata discurrit, quae e limbo superiore processulum subtriangularem
longiorem, angustiorem, versus marginem eminentiae ocularis anteriorem, breviorem vero e
parte sua latissima versus eminentiae dictae marginem posteriorem emittit, in limbo inferiore
autem linea angusta, candidissima terminatur. Ptilosis mentalis tríangularis, longissima, narium
anieriori parti opposita, albida, parum flavescens. Mentum, temporum inferior pars et
collum alba, vix parum flavicantia. Jugulum et pectus cum hypochondriis, femoribus et crissi
laterum posteriore parte e fuscescente obscurius subnigricante-cinerea, apicibus pennarum
laceris, fuscescentibus vel albidis, scapis supra ultra medium fuscis, basi albis, plumulis
basalibus albis vel albidis. Abdomen, crissi inferior pars et tectrices caudae inferiores
cinereo-fusca, nigricantia, plumulis basalibus e cinerascente albidis vel cinerascentibus.
Dorsi anterior pars (auchenium) inde a nucha, nec non dorsi mediae partis (interscapulii)
anterius dimidium cum tectricibus alae superioribus minoribus et remigibus secundariis inter-
nis elongatis atque acuminatis, falcis forma retrorsum et deorsum supra remiges primarias
et secundariarum externarum apices deflexis, apicibus acuminatis autem antrorsum directis,
nec non maculis triangularibus, maximis a crissi lateribus incipientibus et sub alarum apicibus
versus hypochondria ascendentibus cum scapularibus acuminatis candida, vix levissime flaves-
cente vel virescente irrorata. Dorsi medii (seu interscapulii) pars posterior pennas anteriores
albas vel medio pallide cinerascentes, lateribus candidas vel pallide cinereas albo tenuissime
et angustissime abrupte undulatas posteriores vero cinereas subpallidas offert. Dorsi posterior
pars cum uropygio et tectricibus caudae superioribus fuscescente cinerea, parte anteriore
pallidior magisque cinerascens, posteriore cum tectribus caudae superioribus paulo obscurior
magisque fuscescens. Alae subfalcatae, subangustae, breviusculae vel vix mediocres, caudae
basin apicibus attingentes. Remiges primariae decem, modice acuminatae, facie superiore
fusco-nigrae, apicibus et marginibus pallide fuscescentes et subcinerascentes, scapis medio
pallide fuscis, basi albis, summis apicibus albicantibus. Prima et secunda reliquis longiores.
Remiges secundariae decem externae (i. e. alae exterius dimidium occupantes) haud elongatae,
brevissime vel breviter acuminatae, novem externae earum remigibus concolores, sed magis
nigricantes, apice tenere albo limbatae, decima earum dimidio externo nigro-fusca, dimidio
interno alba. Remiges secundariae internae totae cum scapis candidae, valde acuminatae,
elongatae, faleis instar deorsum et retrorsum, apicibus autem antrorsum supra remiges
primarias deflexae. ^Scapulares et humerales subrectae (non ut in Fuligula Stelleri ex parte
apicibus faleatae) modice elongatae et acuminatae, pariter candidae, vix tenuissime vires-
centes. Tectrices alarum mediae satis magnae remigibus concolores, sed apice plus minusve
distincte vel tenere et anguste albo limbatae eoque speculi alaris rudimentum cum remigum
secundariarum apicibus quodammodo parum indicantes. "Tectrices majores seu posteriores
seu tectrices remigum primariarum a remigibus secundariis in ala complicata obtectae
oblongae, satis angustae, alulae pennis conformes et cum iis remigibus primariis concolores.
Alae margo anterior seu humeralis candidus, inferior antice candidus, vix cinereo et fusco
notatus, postice candido et fusco-cinereo maculatus. Alarum tectricum inferiorum ante-

Gui

riorum seu minorum anteriores et laterales albae, reliquae e fuscescente cinerascentes,
pallidae, albo hinc inde maculatae; scapis medio albis, marginibus lateralibus fuscis. Alarum
tectricum inferiorum posteriores remigibus primariis concolores, sed scapis apice fuscis.
Remiges primariae pagina interiore pallide cinerascentes, fuscescente lavatae, scapis albis.
Cauda brevis tarso fere duplici longitudine aequalis, subquadrata, e rectricibus qua-
tuordecim composita, quarum mediae reliquis parum longiores, laterales mediis sensim
breviores evadunt. Caudae superior facies remigum superiori faciei concolor, sed magis
cinerascens, inferior remigum inferiori paginae pariter concolor. Tectrices caudae superiores
modice elongatae et acuminatae, rectricum medium superantes iisque scapis apice nigrican-
tibus exceptis concolores. Tectrices caudae inferiores rectricum medium parum superantes
crisso concolores. Pedes magis quam in longe plurimis Anatidum speciebus extra aequi-
librium inserti caudaeque approximati. Pennae femorales satis elongatae tibias parte infima
nudas reticulatas involventes. Tarsi satis lati, brevissimi, nigricante et cinerascente olivacei,
flavescente parum imbuti, antice supra digitum quemque scutellorum transversalium subte-
tragonorum vel subhexagonorum serie unica, supra digitum internum minus apparente et
brevissima obsessi, lateribus et postice satis tenere reticulati. Digiti modice elongati supra
seutellorum transversalium serie unica obsessi, fusco- et olivaceo flavescentes. Digitus
medius et internus sine ungue dimensi longitudine aequales. Membrana natatoria, exceptis
limbis digitalibus ejus scutellis reticulatis majusculis, subseriatis digitis concoloribus obsessis,
tenere reticulatim squamulata, fusco-nigra, subolivascens, flavido obsoletissime punctulata.
Digitorum anteriorum internus margine interno cute reticulatim scutellata satis angusta
limbatus. Digitus posticus infra membrana latissima ipso digito triplo latiore limbatus.

MENSURAE
MARIS ADULTI.

"

A rostri apice ad caudae apicem. . .. . « « « «* 211542
A rostri apice ad oris angulum .. «s 94,12

Rostri latitudo in apice ante uncum. . . e'/,
Rostri latitudo in basi in regione oris anguli. . .. — 10
Rostri latitudo ante narium anteriorem marginem . 8

A rostri apice ad narium anteriorem marginem . . . 1
A maxillae inferiore margine ad nares. . . . . . --
Ab angulo oris ad mandibulae marginem apicalem .
A naribus ad oculum. . .. s s* ore others .
A rostri apice ad cervieem. . . 2 ene
A margine humerali alae ad remigum apicem . . .
Caudae longitudo cum tectricibus dimensa in medio 3
Tarsorum longitudo. ... ... ese BE
Tarsorum latitudo lateralis in medio. .. .. ...-

-
€x Q0 &— Cc c1 Qo m o

ELE

Digitorum anteriorum interni longitudo ad unguem . 1" . 6

"nn

« dig medii longitudo ... ...:..2 . */,

« « exteniiutis "m eaprcre" aoirote g^ iilyg
Digiti postiei longitudo sine ungue 5... 75i
Latitudó 'ejus in medio .:4. 25. solle. 1
Membranae ejus latitudo in medio... ....... 3

Specimen unicum masculum bene conservatum in Americae Borealis Sinus. Nortoni
(Norton Sund) insula Steffens, hodierno tempore St Michaelis nomine designata, sub 63*/;^
latitudinis sita occisum Wosnesenskio debemus. Valdopere itaque dolendum feminam
adhuc ignotam esse, et specimina plura aliis Museis communicanda hueusque non exstare.
Lampronetta Fischeri ceterum avis rarissima esse videtur, quum hucusque diligentissimis
adeo Americae borealis Ornithologiae cultoribus et Anglis prorsus ignota remanserit.

CAPUT Y.

DE FULIGULAE (LAMPRONETTAE) FISCHERI
AFFINITATIBUS ANIMADVERSIONES (UAEDAM.

Habitu generali, nominatim pedum et digitorum ratione et praesertim colorum distri-
butione Fuligulam Fischeri magnam affinitatem cum Fuligula Stelleri et imprimis cum
Fuligula mollissima et spectabili offerre supra quidem variis locis indicavimus. Quo clarius
autem similitudines (affinitates) et differentiae inter species modo commemoratas et alias
nonnullas observandae patefiant, pauca adhue addenda erunt.

Fuligula Fischeri capite albo viridi et atro picto, porro collo, nec non tectricibus
alarum minoribus et mediis candidis cum speciebus tribus commemoratis in universum
convenit. Unco rostri magis hamato et lamellularum maxillarium et mandibularium ratione,
porro maculis suprafemoralibus albis, speculi alaris sericeo-nitidi absentia, dorsi anteriore
et media parte albis, sicuti caudae brevis magis quadratae figura autem aperto ad Soma-
terias proprias (Fuligulam mollissimam et spectabilem) Fuligula Fischeri propius accedit
et a Fuligula Stelleri differt. Notis ceterum pluribus, sicuti naribus supra pennis obtectis,
pilosi frontali et genali valde evolutis et coníluxis, rostri figura, oculis eminentiis penna-
ceis cinctis aliisque notis subgeneris Lampronettae characterem constituentibus Fuligula
Fischeri a Fuligula mollissima, spectabili et Stelleri diversissima invenitur. *

Nihilominus tamen, quum, ut supra demonstravimus, Fuligula Fischeri majori notarum
numero ad Fuligulam mollissimam et spectabilem accedat longe majorem affinitatem cum
hisce speciebus, quam cum Fuligula Stelleri praebebit.

ELE.

Fuligulam Fischeri eum Fuligula spectabili accuratius comparantes et singularum
specierum similitudines et differentias perpendentes, exclusis diversitatibus Lampronettarum
divisionem componentibus, quae sequuntur relationes proponi posse videntur.

Lampronetta Fischeri magnitudine, rostri anterioris partis figura generali, praesertim
eliam mandibulae apice infra minus convexa magis cum Fuligula spectabili convenit, cer-
vicis colore viridi, scapularibus et remigibus secundariis internis (deorsum falcatis) albis,
nec non rostri et pedum colore olivascente autem cum Fuligula mollissima majorem
affinitatem praebet. Qua de causa etiam Fuligula Fischeri, si affinitates modo allatas solas
respicere velles inter Fuligulam mollissimam et spectabilem ponenda fuisset. Talem autem
agendi rationem ob natatu dignissimarum differentiarum supra allatarum praesentiam z00-
logorum exactiorum nemo probare posset.

Remotioris gradus affinitates pariter respicientes invenimus, ptiloseos frontalis invicem
confluxarum ratione et speculi alaris nitidi absentia Fuligulam Fischeri ad Fuligulam
(Hareldam) glacialem quodammodo accedere, quamvis in Fuligula glaciali ptilosis genalis
et frontalis brevissimae sint et a naribus remotissimae observentur. Rostri figura Fuligula
Fischeri Fuligulae elaciali pariter quodammodo appropinquatur. Fuligulae glacialis rostrum
tamen basi latius et altius atque apice supra minus depressum et acutius uncoque terminali
acutiore magisque prominulo lamellulisque rarioribus instructum | observatur. Fuligula
(Camptorhynchus) labradora facie, colli superiore parte et alarum tectricibus albis cum
Lampronetta minorem affinitatem praebet. Ptilosi frontali elongata denique Fuligula (Me-
lanetta s. Oedemia) perspicillata Fuligulae (Lampronettae) Fischeri quodammodo affinis
invenitur.

TABULAE EXPLICATIO.
Figura 1.
Fuligula (Lampronetta) Fischeri */, magnitudinis naturalis.
Figura 2.
Capitis ejus superior facies '/, magnitudinis naturalis.
Figura 3.
Rostrum a latere inspectum magnitudine naturali.
Figura 4.

Maxillae (a) et mandibulae (b) interior facies magnitudine naturali.

M EO e — — —

4

e x ;3890X Atos s entes Voip:

H5 cde np en Ae: OM Ap za EE
dE (Omne, eds og oL hi sont trt soris qu; am

rici

i honda d i bes

"sadares 1
psi: - I
ctu onde" vellit Try
My € siia

'uivifivaowsi d aiditfin dio. vadit
qi aede B LT niae cone a" wh T
; ND egareng. oil cviPuciz oto pne, sait
2167 fiery lindovaq lys dum cg ^ rod vc
ime (oin vhiksmtbo): vidt eiradirau LL X
EU ct ftiryájons viaioalllg agito e ati DT
NEN LL ar m
E l « SPunuao iV ip idend iéliehas comido odia Y
EN

arque fl dictellib- re

nic ud [ts "Sina itia

LU NCIENE MUABAS dean yet

uL pa (Wii nm yAtsit u^ Voti tie
ad it Fei Rea fas * sias dos

laii oW Jealit Jsondisatq. o hte men
Triton qui D hia odwilfagiteq. cnim
] defi Nd -— ihnen

"-

ge NCC ve ode men: 26h iden Un miii
€ i 9
, vU 1 ZIEL PLS UU rre tta m aá
AO Su RISO P HILHAHPOS 2. Sc en Orid jr u
"s LI UH RU, eH HR PU UN GT Iur d Deom
-: rx: a f. uh M n pil "e "TOL JA Intr
E. i icu nh men s ien nel ied od Hn amiprincdiks
; ita ( nip e à a ME
, Ld t, dB »u n dam Y imr
Ne WP ML OUI ait
I 1 : Vire liis
; * E Á 1 XN 0S Ad Hi v
j E »^ mets ties b^
j " din ioni
USES
j Ahi
fe.
T" l
m

9.

yy) [qi i
77777777717 il

T ^ AA LAAV Ag e
VASA AU) AA. PADS RAN AA AAISAPURSA AI AAA e

ae oer cà

?

—
d Mr peette

uy CE JA ys )
(Jomtpzonelta ) Cauet M ep

|

li

Il

TA

j|

|

JU

|

|

SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES

L

|
|

r4