wton Ptibttc Llbrary
%Mrton,HAOai10
»
PRESENTED TO THE * ^cr0n .r^
35£V \5j
■ >vvvw. v v /
ctiatur XIAJC
QMap
zcu XXIII.
L^t^A-j-cA a.0 vtvUm. Jcu
HISTORIA
ECCLESIjE- H4MBURGENSIS
DIPLOMATICA,
touS ift:
am&urfltf$e
ra
au$
©laubwurbiaen unt> mfymtyti® nocfc unaebrucften
Ij^gbcttf >■*•'>
^aifecft^en/^6nt^e«/ gdtffltto/ ©raflt^en/ ^
a!6 au# #abfilic&ctt / &$blfa6fli$tn I §5ifd)6flid)ett unt> anbm
beifcer ©eiftlicfcer aii 3BeItli#er ^cifonen refpe<aive ®na£>en* grei(>citfc unb 25c|tdticjuncjfc
q^viefen, Conceffionen, Indulten , ©tijfituncjen , 23ermd<$tnufien , QJerortmuncjctt,
Statuten, SJertrdcjen, Contraaen, QScrcjfcicjnmcjen unb an&erij &crcj(eic{>ett v
eielfdfticjc» ©cfrrifffen,
©cfaminlct/&efc&riebcu unD m DrDmtng ge&rac&t
e§ Srftcn ^()cil§ ^rittcr IPattiv
uarinnett
t)ie im II. 35ant>e ubrig gelaffene Seila^en / unb mitttlft bererfelbett
Urfun&cn unD $ta<ftfrl)tfa vmbrnzn .-Jtfrcfai S. Cacharina?, S. Nicolai,
S. Petri, nrfe nit$ &&n totteh^fc&OIUEN im 2)om flegefcen twrOen,
,•'*, ;," "■,' ',/. :&ur4>
; ?*Mem%ti%yobAtii5mbttt$.
bct> feL S&eo&or 5&ri|fop& Stigfno* SBtftwe. 1727.
/*>
/
n
:
. ••:■■■ :■.:■.
MW
mmm
o^ahtta Sefct
icfen 25anb baben tttiterfc6f e^ffcfxe ^tnt>cfnfften unb untcr
ucnenfelben fc)ie nicjjt gerin^flc , t)e$ feef. #errn T?er!ccjcrs a) ^ob
jttrucf gcbalteir. <2r btcjreiffet Die im II»35ant>e ubergebfiebene 35eifa*
cjen, unt>sroar
I. Urrurt&cri uwfc nac&ric&eetmn S. CATH ARINEN-
fftrcjK , t>a*>on fcit t, 2, 4, uni) f fe&on uer Q3ruS>erfcr;afftS. VIN-
CENTH ftanbeln , bieiibrtcjeti aber t)en guftanb t)cr VicarienCom-
menden unb Memorien tn befagter ftir#e belangen. 3>n &er ^ffcbrift ju N. 7. p. 1 2. tf] fcie
Sar>r*3af)C 1 r 1 9. d. 21 .O&oktwtnueft ; t)er gcttetcjte iUfer re>oKe fte aifodnDern r n 7«
d.2f.oaob.
II. SDie Urfcuitfccrt uttb ETacfcricfctcit uon S. NICOLAI (tnb $r*an -Dtr ga^f
un& p. 42. % i(t t)ie Q}er jetcbnup t>a»on ^u finuen , gleicj>n>ie t>ie »on
X * Ht $#
a) g$ tvtrb uem cjeiteigeeit ilcfer nicf)t mifjfaflen biefeg roofoeruienfen $?annetf £eben&
^efc&reibungalfjie ju fefen : Ckeobor C^rt(rc*p& $eIejwerroaru A. i6g6.ju Wrt*
tertbcrcj ,. aItt)ofcinQ3atcrein^ud;f)dnD!err©ar, atboren , unu t>on uemfelbcn feincr
Profeffion, roeilen er felb(t ^uft ba^u f>atte , fjett>tt>mef, auef) ju uerfrlben bejjcrer €rfer*
mmg, nacfrtnaejbeburcjgefdjicfct, Me erfe^Sabrbcrnac&in^cipjtcj, unt>naci>
flcfrt ^abren alf>ie m .£)amburg uon A. 171 r. bti ©rnlian&ebejeit fovtfefcefe, jtt>en
3abr uarauf tvaru cr tfon uemfelben jum JpanDel&^buffeoumgenommen , unt) als t)ie*
fer A. 1720. d 28. Aug. inDic^roicjfeitging, roar&ocjjfn^infcrbfiebne^itrDeSr.
Catharina Sophia, ^uecjeit JLubers ^odner 3(>m A. 1721. ju^beif, mit n>efd;er
(£r jroene ©df>ne , (&ie abcr uor 3r)m geftor btn , ) unt) eitte §od;ter gejeuget. <£r flarb
A. 1726. d. 6. Maji bret $?ei(cn &inter&uueburcj, uaernac&iLeipjigaufuie^effe
wofte. 5Die 35uc&er fo er , fo rooigeme wfcfrafftficfcate Mn, t>urcj> feinen <%ixlag, jum
SDrucfbefoutrffmu:
Anv 17 18. 1. J, A. FABRICII Bibfiotheca Ecdefiaftica. £
2* Ejusd. VoL II. operum S. Hippoliti. f.
j. Ejusd. Bibliothecae GrsecaeLib. I. & II.de fcriptoribus ante Hornericis
& abHomerous<juea4Platonem>Ed.ultima* 4.
4. CE-
II ttorrebe.
III. SXttett Ur&mtett unb CTacfericfcteit, Dicju S.Petritfircbecje&dren, p.90.
(q. i&re ©felle (jaf. #iefelbjt pnbet ftc& cjlcicb 2Infancj$ cin Q5rfeff Conrao 25icf eJfJaoce
A. i;88.d.i7.Martii cjeseicbnct , roobei tcb/eijo fjtnaUjufiicjenfjabe, DagDiefetfeinancjcfeljc*
ner 9}af)mc al&ic cjeroefen, maffen rcir in Dem (E5fab<(£rbc>£5ucb in Petri, A. i$76.unb
1577. JDietericb unb tflate^iae 25i<£ elfiao antreffen , ba&on Der erfre in ber cjroflcitjo»
&attttf0ftraflc, l)iefer aber Der in i>cm le^ten 3ar)r i>er|larb , m Der #Iterffrafle grb^efeffen
(JCrwfcn. V. Librum haered. in Petri p. r 69, unb ffU
P. i;7.
4. CELANDERS DerfeJjrfe SOBelf , oDer SatyrifcOer Dioman , tn roelcbem
burcb unterfdjicDene fel^ame £iebe^ant)elunt)ant)ercmercfn)url)icjc^3ccjc^
benbeiten t>er Untcrfd;etD Der $?enfc£licben ^eicjuncjen Qtyiytt rotiD. 8.
f* Subel^rcubc, ot>er be^ i^ambiirgifcbcrt ^toiteljeilicjeSube^greu&e, fo
am anbern gDangelifcben €utr>erifci>etr 3ubcl;gefte fo A. 1 7 1 7. d. ; 1 . Oftob.
in bencn s. ^aupf^trcben &on Denen£aupt*PaftoribusberfeIbcn5Urcf)cn
Q)ormifta#$bcjcucjefrwrbcn. 4.
6. tfirdwOrbnunfl t)cr SJucjfpurflifcfcen Confefllon jucjetftancn ©emeine iri
JJonDon. 8.
7. Andr. MURRAY de Kinceis Commentatio , qua varia codicis facri lo-
ea illuftrantur. 8«
An. 171 9» 8* ^et' ^rid. A^PE de prodigiofis natura;6cartisoperibus,Talismanes6c
Amuletadi&is, cum recenfione Scriptorum hujus argumenti. 8«
9. Ejusd. Laicus veritatis vindex , fivedejurelaicorumpraecipueGerma-
norum in promovendoreligionis negotio. 8.
10. D. Anf. BANDURII Bibliotheca nummaria , f. au&orum, qui de re
numaria fcripferunt , cum notis 6c indicibus recufa , curante J. A.
Fabrkio. 4-
11. J. A. FABRICII Bibliothecae Grsecx Vol. IX. 4.
12. 25ecc4tt6 QScrfurlunflmu^icjer^tunDen, bcffcbenb tnaflerftanbfleiftte
cbcn@et)icftfcn, nebftbem&iDenCbrifti, tnCanfaten. 8.
ij. Ejusd.mlkbtt, Satyrifc{)cQ5ra^unbUeberfcbrifftenauc()moralifc6eunb
»ernufcbre@ebicbtt.' 8.
14. c&ottfr. Cfcrifi. 35o&ns rooferfabrner ffaufman , ober ihnftdnDIic&e
9}acbricbt, roag Dte fcornefmiften Jfcjanbel&^ld&e in Europa, forooi an
SEBafjren al$ SOBecbfel »evf er)ren , mitDerfeibcn^e#ICours-$}a^unD
©eroic&t&SJercjlcic&uncj, aud> Denen 2Secf;fel<£>rbnuncjen Dcrer beriibm*
flenOerfer. 8. t, 2,3.§(>eil.
if. i&vbman Heurmifiers cjetft(tcr)e Bibliothec , ober ^rebicjfcn auf afle
©onm unD geffcSacje De$ 3al;r$ , na<# SJnicif uncj allerbanD cjei jtlicfcer 23ii*
djtvcjc&afftn, unDmiteineraneuen^eDcbefcfeloflen. 4*
An. 1710.
ttorrebe. flT
P. 137. ©tnb benen £ird>;®efd)roornen ju S. Petri bie mitferoeif grroebffe fciebet str
fticjen : 2trnoI6 2tmfingt evtve^K A. ^^fctfw&Qremerroeblf A. 1726.
P..i jg. golgett)ie0?ac&nc&tt)oni)erBibliothecjuS.Petri, mtt>eicr)er aufferbreicjc*
ftrucf ten S33tid[>ern y 7. Codices MSS. recenfiretroerben. 6* ftnb bavtn folcjetibe23u4>er unt)
©cOrifftenanjutreffen.
1. Glemeatince , f. Clementis V. Pont. R. Conftitutio una cum apparatu Joh.
Andreae. £jusd. CLEMENTIS V. decIaratiofuperregulasordinisS.FrancifeiAvm.
XIH. KI. Dec. A. P. II. aecedit JOHANNIS XXII. Conftitutio exeerabilis contra il-
)( ; los,
An. 1 720. 1 6. Ejusd. Cpiftolifcbe g>ncf>tefe , ober ^rebij. ten tiber afle ®ma unb geftfacjg
gpifteln, neb|tfe$$$affton&33rebicjfen. 4*
17« <?>««*♦ MUHLII mt^eiutgfe^angelifd^e^ir^ewteberDaffoviumjnebj^
einer Introdu&ion-Oiebe be$ fef. J£)erm Profetforis jumgelben, wnt) t)er
*})rebicjt, r»oruberbiefe©freif$feitent|fanben* 4.
18. Wertwr tlltct>ael 25orcfco!te Compendium Theologi* , ober bic
tn ©dtfficfcer ©cfrrifft beutlicr; gecjrunbete roa&rc&brc bctf feligmac&enbeti
<2Er;ri(fcntf)um$. 8,
19. 23ecc4U0€6ren^ebic{)febett)er(cbtebenen©efe(jen6eifen. 8.
20. Ge. RAPHELII Annotationes Philologicae in N. T. ex Xenophonte
colle&se, cumpraefationeJo.Fechtii. 8.
ai. Jo. FRONTONIS epiftolie <5c difTertationes fele&se ad antiquitates
Ecclefiafticas pertinentes , accedit Kalendarium Romanum nongen-
tis annis anliquius cum ejusdem Frontonis obfervationtbus iprsefa-
tione J. A. Fabricii. 8.
A. 1721. 22. Nic. ALARDl decas Alardorum fcriptis clarorum. 8,
2;. J. A. FABRICII Bibliothecae Graxse VoIum.X.4.
24. Marc. PALINGENIIZodiacusvitje, devita, ftudfo & moribus ho-
minumoptimeinftituendis. 8.
2f. S. PHILASTRII Epifcopi Brixienfis Liberdeha-refibuscumemenda-
tionibus ac notis J. A. Fabricii. 8.
16. 5lnbacf)f^llebuncjen jur ^ivc^Mufic m Canfafcn , Oben, rnibSfriert
nacfc ben ©onmunb ge(lfa^€»anael!en unb €pi|Wn roelien beiaefuaef
«pn. 25ctt jartim Vlm? ircfco roeinenber ^efru^ jur 9)affion.
17* 25ecc*u0 $&eafrafifcfre ©ebicbfe.
^etir. ^ubolfe »ertt^»i8 ^rofl.e^rtften, womff erer)cmaf*einicje
greunbebemi5lb(!erbenber3bngenaufeericbfet. 8«
28. g^omae (Claufen \>k ^Gavr>eit ber bem David oormafe aefdbroornen
©nabe tn etnev g>vet)i0f bet ber ^aufe etnev^uDtn Dorgefreaef- 4.
1%3?b*n Stib* Wtocflers We ©riflen a($$empef ©Otfctfam crficn
^nncjttfafie m Joh. XIV. in einer ^rebicjt oorcjeff eflet. 4.
30. J. C. WOL-
/
IV tJorrefce.
—^— — ~^ — ^— ^— — — — — .^— ^— — — — _____ _ __ i ■ m .
los , qui in diverfis ecdefiis beneficia ecclefiaftica habent&quafrunt. Q>ci t>Cl'©c(€'
cjenbeit twrben biefe^abfto Conftitutiones, bulte unuepiftola? nad>t)er gcrfcOrtmung.
merVer, mirbin eine $robe ber urtfer ^dnDen f;abent>enBibliotheca: Diplomaticse p. 142.
fcitfi7i,<jegeben.
2. Hiftoria nova de compaflione b. Mariae Virginis Lubecae A*. 149$*. S^tefe, roetf
f?e bie geier ctnce? bei unfern Q}orfaI;ren um befaate3eiteinaefu6rrengePe^»orfd;reiber, rfr
p. 1 72. bi$ 1 8 r. gan6 cincjcrucfcf.
5. Guil. DURANSI Rationale divinorum orKciorum Nurenberge A. 1480,
■5>ierauffof0en&icMSS.
4. PaiTio-
30. J. C. WOLFH Bibliothecs Hebr** Pars II. 4.
A. 1721. 31. J. A. FABRICIl Bibliothec* Grseae Vol. XI. 4.
32, J. C. WOLFII Anecdota Grseca S. & profana T. I. & II. $.
3 3. iV/V. TEiltcris ^ebcn t)e£ berur)mten D. Alb. Crantzii. 8.
34. ITltc. iLue^ene ^Jirebigt uber Da^ evfre Q^uc^ 5^ope?. 4.
3f. Carl MOUTON Grammaire methodique <k raifonnee'. 8.
f& 3<*&« XOilfy. peterfcri bie @Meid;ni(fe bes %<£xx\\ , t)avinnen bte Qtim*
licbfeiten t>on 5lnfanae t>er "28cir t)urd> €f;riftum au£gefprod;en fcin y unt>
t>ieIeanore^unt)ererfidrettt)ert)en. 4.
A. 17^}« 37» J» A. FABRICII Codicis pfeudepigraphi volumen alterum , accedic
JOSEPHI veteris Chriftiani feriptorishypomnefticon, nunc primum
inlucemeditumcumverfioneacnotis. 8.
38. Uberti FOLIET.E de linguae latinse ufu ac prseftantia libri 3. J. L.
MOSHEIM edidit, notas fubjecit r diftertationem de linguae latinae
cultura & necesfitate , cum vita Foliet* pra? mifit. g.
39. THEOPHILI Epifcopi Antioeheni libri III. ad Autolycum Graece ad
fidem codicis MSS. Bodlejani & exparteregiiParifienfisdenuoreco-
gniti, & pluribus in locis caftigati , verfionelatinafrequenteremen-
cjata notisque tum aliorumtum fubinftru&iaJo.Chriftoph. WOL-
FIO. 8.
40. Alb. THURiE idea Hiftoriae Iiteraria? Danorum. 8.
41. J. C. WOLFII. AnecdotaGraecaS.&profana. T. III. 8*.
42. M. A. ANTONINI be$ Ofdmtfcfren £ai;ferg Q$etraa)riingen uber ftc&
fefbf! , <xw$ t>em @ried;ifcf)en uberfefcer , unb nebil fuyfcen 2lnmercfuncjcri
aucf) mit feinem 2tbm t>ermc6«f burct) ^Jo^an 2tf>*!ff $>*ffnumn- 8.
43. fyb. Joach. Bechers 9233acjfcf)afc menfd>fid;en ©ItkfS unb Ungliicftf. 12.
44. FIDICINI untibertt)int)(id;e fcfte QMrrg, rci&er alle groffe ftotr) unb %n*
fedbrtingen/foeinen^rijlenberrerjen. 8.
4^. #>/;. Ad. Hoffmans \m\) Q3ud>er i>on t)er gufrieben&ert, nac^ Sfofeitunej
tHr^wnunfruti^lauben^^ruo^n. 8.
46. Nic.
ttarrebe* v
4. Pafllonale. £>en Charafter biefeS Q5ucb$ jet^et bic erfte 5?upffctv$:afel p. 48fig.
2. <£$ ift itac^ Ao. 1 2 ? o. unt> »or 1 ; 2 3 . gefcbrieben , f. p. 1 8 f . Den ^nfjaff fjabe icf; p. 1 82.
fq. tJcrmcl&et unt) p. i86.fqq« ii>u*t) ber aenetate ^efev fcie materiam detemporedeviationis
reconciliationis & percgrationis , t)at)0n 6te erffe t)0tt Septuagefima bi^ auf Oftevtl , t)|'e
jtveite *>on Oftcrn bi$ Wn^jlen, t>tc brttf e tton^ftngftenbigaufAdventgeftet, unbmanun*
terucn^frnmun&Jeft^dgen norjuftefien metnfe, jur^robefinuen, p. 190. twrt> MaGI-
STER PRiEPOsrnvus in fumma de officio Dei anacfu^ref , Dicfer roar um t)ad ^afjr
(Efjriftt i22f. ein bei^mfcrTheoIogusju^arifi, unDf)atnebftbieferaucJemeSummainde
Theologia Scholaftica gefd;rieben , r»e(cf;e THOMAS »on AQVIN dffferS anfttfjref.
£ieratt$
1 iimi ~ - — ^^^- '■ — -^— — ■■ ■ ■■■-■■, — . .. -. . _ - -1 ■ 1111 B-rm
46. N/V. Wilkens 2tbm t)e$ bcru&mtcn J. F. Gronovii , nebfl eintaen fcineit
Q5ricfen, uie guten $f>eif$ biefyr ungebrucft unueiner9M;ric&t i>on^ertt
()art) 3)ancf en unt) J. Chriftenio. 8.
47. Ejusd. 2tbm ber berufjmten Undenbrogiorum , nebft einer 9?acf;ric(jt i>ott$
£eben G. Elmenhorftii , J. Moerfii, H.Putfchii unuC.Dalii. 8.
48. Ejusd. £eben uce? gelefjrtett Luca: Holftenii. 8.
49. Carl MOVTON petit di&ionnaire Francois Allemand, ne&fl eirtCttt
Titular-q3ucf;e t)erer ^dnigf. &4)mbiftf) unb 2>dnifcf;en aud; Jpocjjf. %oU
fteinifcf;en J£)dfc. g.
fo. Erd. Neumeifter ucratfcrfjcifigfte®faube, ttMcertttuerungednuerfenSfug*
fpuraifc&en Confesfion fccr @uangelifd;*£utf)erifd!>ett 8ixtf)t enf&aiten ift , itt
^reuigfen tiber afle 51 rticf el berfelben i>orgeftefIef. 8.
6 1 . #/£. C<s$>. Schtoartxens &tyftiren ate ctn aflgcmcineS #au&$?tf f ef, fjdcbft"*
ndffjig, nu^licbunb&eilfam, in alienQSorfdflcn, ttwuieaucbftafmtenfa*
btn, unbbeiaIIen^enfc6enof)neUnferfc6eii) bcr Seit, t)e$ 2fffcrg unb @e*
fcj>lecf)f$ ftc^cr ju <jebraucfcen , tmajeicfyn t>on 2Baffcr>unt) $obaef&Gte
brauc&. 8.
p. Mf.^^/J^amburcj#eSttM;en^ifior« 4,
fj. 93orfa}fag $ur Sifgung t>e$ f)dcbftfd;dWicf)en€tt0er^ o&ertfern^urm*,
roefc&er feitemigergeif inunterfc&iebenen ^eutf$en^rot)tni|eti bcfon&erSttl
■frofflein geroufbet. 4»
f4- J.A. FABRICII Memoriarum Hamburgenfium V0I.V.J.
A. 17*4. f^. Leon.Bruni ARETINI Epiftolae curante J. A.FABRICIO. *•
S 6, Joh.foacb. Bechers Pfychofophia , ot>cr Sjeelen^et^ett. 12.
f7. J. A. FABRICII Bibliotheca'Gr*ca VoI.XII. 4.
s 8. y. A. Hoff7MnstyoUtifd)t 5fnmerefungen »on benen ^epub(iq«eti ut)b l>erm
Sfufnabme bur* woieingeric&fefe^egierutifl. 8.
f9- G.KOHLREIF Chronologia facra. 8-
60. N. Wilckens ^eben^^efcjreibung Petri Lambecii. f.
*i. J. C. WOLFII AaccdoU Grxca. T. IV.
XX Aiu ifZf,
Vi Vtrrtbe.
JjSterautf roirb unfrc 3)lut&tnafiung t>on bem 2t!ter betf %Sud)$ aejtarcfef. $)erSummae de
officio Dei gcbencfct ber bertibmte DVPIN nicbt, t>on ber anbcrn aber faflt cr, bafi ob ftc
gfcicb ungebrucft bod; r>in unb tvieber in Bibliothequen amjetrcffen rcerbe, pcr>c Biblioth.
Ecclef. Sec. XIII. p. 62.
f. Hiftoria Scholaftica p.aox. fcbeinef fcon ojeicbem 2(ffer mit bem DorBertjefjenbem
Paffionalimfem, ber genetcjtc lefer maa. bat>on au$ ber p.48. bejinbiict)cn JCupfer<$afeI
fc(bcr urtr>ilen.
6. AM ALAIUI Diaconi Capitula in Concilio Aquisgrani A. 8 1 6. a Ludovico Pio
Imperatoreapprobata, ftnb Sec. XIV. gefcfjrieben.
7. Bulla LUNEBURGENSIUM contra Prdatos fuper fruftibus Salinse a Ca-
lixto III. Papa impetrata Ao. 1 45" s- ttirb fle&driow Om mit anbern in biefer ©acl;c $f<
fammieten©cbn'ftfen mm Q}orfcbein fommen,
8. M. PETRI BLESENSISEpiftote, ftnb ant 1458. abaefcbrieben. Qc\) f)abt fit
mit ben ^ebrucften , fo in Bibliotheca Patrum Lugdunenfi fier>en , $ufammen aef)a(ten , unb
ben bcfunbencn unb mercfmurbiaen Unterfc(}eib p. 42 j- . bi$ 486. abbrucfen lafien.
9. JORDANI Teutonict fermones de fanclis, berQ3etfaffer tvar A. 14 10. be*
rubmt/.berCodexabcrijtA. 14; 6. .gefcfrrieben. Q3ci; ber ©eieacnbeit , bafj bicfen JORDA-
NUM t>on bem JORDANO BRIXIO utlb JORiDANO de SAXONIA ju imterfcbcibcn
Crinnertwirb/ tfl ^tnbct JU fticjen, bafi ANDR. ROVETTA inBibliothecaPrxdicatorum
Lombardia eimtf JORDANI TEUTONTCI fo A. 1256. in bcm ^rebiaer^Orben berii&mt
aetvefen/ gebencfc/ bcmerein Poftillam fuper Apocalypfin unb Commentarium tiber \)it
*8vitft be$2!pofte($*Pauli beiadcget; JAC. ECHARDUS abcr ben>eifef, bagberfelbefootf
tiante Teutonicus ber JORDANUS m SAXONIA fci, bcr bemOrben alSMagifterGe-
neralis t>orge jtanben unb An. 1 2 ; 7. ba$ 3eit(icbe t>er(affen \>at <£r berufft ftcfc auf bic ACTA
SS. ad diem XllI.Febr. unberjefjlet fcinc (^rifften , nemlicl;:
1. Libros duos, alterum de ponderibus, alterum de lineis datis.
a. Super Prifcianum minorem , & quaedam Grammaticalia delicata.
$. Poftillam fuper Apocalypfin.
4. PoftillamfuperLucam, quam dedit fratribus.
f. Coronam b. Virginis. Placentiae 1 f 99* 12»
6. Otationem ad b. Virginem & aliam ad b. Dominicum. Exftant in Breviari$
$rdinis Prtdicatorum , Venetiisan. 1492. impreflb.
7. Vo-
An. 172*. 62. J. A. FABRICIUS de S.criptoribus pro veritate Religionis Chrtfti*-
n<s. 4* -
6$. J.A.Hoffmans *on ber 3ufriebenf>eif bk britfe 2(uf?agc. g.
64. Ejusd. 5(nmercfungen tiber \iit ©taat^unft. 8.
6c. £L.MoJ]!beim§tiliQtditbm. 8. _ . « ,
€6. Nk. Stapborp Jpamburajfc&e £ircbcn;£iftorie II. SBanbmit ^upfern 4*
An, 174«. 67. €rfentnifi ber £iebe®Otteg in €bri(to. 8.
4$. J.A.FAJBRIC1I Bibliothec* Graecae V0I.XIII.4.
ttorobe. VII
, . " ..;:
7. Volumen fermonum.
8. Literas encyclicas ad provincias e XV. Capitulis generalibus , qua: habuit Pa-
rifiis ac 5o»ow/*ealternatim datas.
9. Literas fpecialesadquosdamConventus&monafteria quadam fcriptas.'
10. De principio ordinis Prasdicatorum. (integrum datur in Bibliotheca ordinis.)
11. Epiftolam encyclicam ad univerfum ordinem, detranslationecorporis b.
Dominki.
1 z. Officium,, quo utitur Ordo Praedicatorum in fefto b. Dommici.
1 5 . Falfo illi adfcribitur commentarius in IV. Libros Sententiarum. vid. T. I. Bi-
bliothecs Ord. Pradic. p. 9;.
2Bannt)0vbcmeft)tevJORDANUS TEUTONICUS fettie Sermones de tempore
uni) de Sandis JOR unb Dan nennct, fo f>at foldje 25cnennuna tljvcn Urfpruna m bcr
9tteinung, ob cntflunbc ber 3cr&4it autf jrocen alfo genannten Queflen. $Qk aber ber.
^eifajfevDcr au$ uem 2lugcnfcbctn im XIII. 3al)vf>unt)ert ba$ (Bdobte fLan* Uffyvkbm,
unb untcv t)em 9W>men BORCHARDS , roicrooi ofmc ©vunb/befant i|t, t)iefelbe un*
rtcfrtta befunfcen, fo f>at ftc aud) RELANDUS dePateftina Lib. I. cap. XLIII. p. 27*.
fq. au$ uem FL AVIO JOSEPHO roiDevfeget.
io. CASUS de textu Decretalium & de fummis ac de apparatibus colle&i.
p. 2$r.
11. Sermones. J. A. p.257.
12. Compendium Theologicum.
1 $ . Sermones , bci benen mctf icn ifi M QSevfafferS ftafjme ntd)t acfe^cf , bt\) anbcrtt
abevbeftnuct evftcfr, a!$: JACOBIde Voragine,FULGENTIS, MAXIMINIEpifcoDi.
JQHANNIS Epifcopi , unt) LEONIS Papar. p. 2 j g. * *
14. Abbatis HELREDlS tradtatio de amicitia fpirituali.
1 r. ALBERTl di&a de plantationibus arborum.
16. Lectura fuper officio Miffe. p.244.
17. JORDANI de QUEDELINBURCH pars aeftivalis poftill* fuper Erangelia
Dominicalia cv lebtC A. 1 ;6f.
18. M. HENRICI de VRIMARIA Tr. de inftinaibus. p. 24^.
1 9. Pfalterium Davidis , Proverbia Salomonis , Liber Sapienti» , Ecclefiafticus.
Jefaias, Jeremias, Lamcntationes, Ezechiel.
20. Sermones J. A. 247.
21. Excerpta de PETRO CLARiEVALLENSI. p. 24?.
22. de Vifitatione J. A.
2 $ . Utrum dolor Chrifti in paffione fuit maximus.
24. de officio Praepofiti , roirt) p. 249. fq. ganfj ctngcvucfct
2f. CLEMENTIS Papae VI. fermo de anno jubilaso. p.2fo.
26. GREGORII Magni Liber paftoralis curae. p.2f2.
27. ANDREiE HISPANI Minoris Pceniteatiarii & Vegarenfis Epifcopi Lumen
Confeflbrum. p. 257.
XX * a$.M.Atf-
VIII T)4m*e.
28» M. AUGUSTINl Neapolitani Expofitio fuper Magnificat. p.259.
39. Ejusd. Comm. fuper Matthaeum p.260.
50. CAROLI IV. Imperatoris aurea bulla p. 26$,
31. Tra&. de a&ionibus.
»2. Tr. circa materiam arbitrorum.
33. Joh. de MATlSKONAde petitorio ic pofleflbrio.
34. Jo. GALDRINl Dec. D. Au&oriiates & Summae Bibliae, proutin compila-
tionibus Decretorum & Epiftolarum Decretalium inducuntur , fecundum ordinem
Alphabeti regulatae. p. 264.
$ f . Tr. de VII. peccatis mortalibus.
26. Tr. de ufuris.
37. SENECA de quatuor virtutis cardinalibus cum glofla interlineari.
38. J. A. Sermo de circumcifione Chrifti & nomine JEfu.
39. Tr. de armis & infigniis portandis.
40. BARTHOL.BRIXUBrocardicaJurisCanonici. p.264.
41. Cafus cirea Ciementinas.
42. BARTOLUS de SAXO FERRATO de prxfumtionibus p. 2^4.', fy
42. HALVANI de BONONIA diflerentia; inter leges & Canones.
44. Joh. ANDREiE de arborc confanguinatis & affinitatis.
4f . Jo. CALDRINUS de Interdi&o Ecclefiaftico. ,
46. Jo. ANDREiE fuper IV. librum decretalium.
47. M. RUPERTI HOLCKOT fuper Iibrum fapientiae. p.2$f.fqq.
48. J. A. Manipulus Curatorum. p.266.
49. Johannis de DOBERGOS Exemplatio Evangeliorum per anni circulum
•ccurrentium.
f o. Liber de posnitentia.
% 1. Sermo in verba Joannis : Stabat autem mater JEfu fub cruce.
1 2. GREGORIl Magni XI. Leaiones S. Evangelium ad Secundinumtyiko*
pum (initio Sec. XV.) p. 267.
75. Ejusdem Homeliae fuper Ezecbiel ad Marianum Epifcopum.
74. JOANNIS CHRYSOSTOMI Homeliae 19. Latine p.267. fq.
ff. THOMiEde AQUINO ord fratr. PraedicatorumSummaSecundaSecun-
<he p. 268. Saft am @;ni>e feiefer ©etfe aeliebe ber (Beneigee £.efer an $o\ Geminiano , Ju-
liano JU lefetl, t>enn fo wrbtflert JAC. ECHARD Thcodori a Valle unD Altamur* 3r>
t^um T.I. Script.Ord.Praedic. p. f 28-
f 6. JAC. de VORAGINE Sermones per totum annum, fonftde tempore tyfi
mtiU A. 1 4f 1 . roarfc Dte 2tbfcbretbung berfelben geenfciget. p. 27 1 .
f 7. J. A. Explicatio Hiftorise pnffionis JEfu Chrifti.
f 8. M. WILHELMl de HISPANIA Sermones de Sanais, bererftnt) 128. tt>efc
<Je p. 272. bte 279. na# tf>ren Slnfang&SBorten, uni> uenen ^cbrifft^tellen wr&eicbmt
tt>ert>en.- 2)er Codex i|U. 1422, wllen&et, &er$)erfajfer fat jmfc&en A. 1*3 f.bitf 1264,
wu^maplic& gelcbet. 59. EU-
ttorrebe. IX
y^. EUSElili S. Jeronymidifcipuii de morte Hieronymi (Sec.XV.) p. 280.
6©, ACJGUSTINI Epiftola de magnificentia b. Hieronym. e.f. &e. p.
61. CYRILLI Hierofolymitani Epiftola ad b. Auguftinum de miraculis b. Hie-
ronymie.i.&e.p.
62. LUDEWICI Fratris <5c Monachi de TZYNNA ord. Ciftertienfts Auaori-
tatescolle&ae, confcripta: & finita: an. 1 5 74. p.27i.&z8i.fq.
6$. Speculum peccatorum J.A. p. 272.
64. ALBINI Eremitae Epiftola ad Heribertum Colonienfem Epifcopuro de cha-
ritate, humilitate, obedientia, continentia & filentio.
6r. CONRADI PRAGENSIS Poftilla ftudentium. p. 284.
66. JACOBl de VORAGINE liber de fan^is. p. 272.
67. B. Monachi Francifcani & ab A. 1 3 90. Bene&ini Meditationes in Oratio-
nem Dominicam p. 28 r .
6g. J. A. Explicatiohymni: Ave marisfteUa Dei mater alma &C p. 287.
69. J. A. Novem regulac pro facerdote, qui de novo debet cclebrare.
70. J.A. Expofitio OrationisDominica?.
71. B. GREGORII Papas Homeliae in XL. Le&iones evangelii.
72. GOTFRIDI BASEDOW Prioris in Arensbuken &c. epiftolaDno#>^-
ni deRode Senatori Hamb. fuper mortem uxoris fcripta A. 143 f. tvirD Jjanfc ein#eriicff,
p. 283. fq.
7;. J.A. Expofitio officii promortuis. p. 291.
74. J. A. Tr. de conceptione & fandtificatione b. Virginis.
7f. BARTHOLOMiEI de S. CONCORDIO ord.Prxd. Summa cafuum con-
(cientix fecundum alphabetum ordinata. 292.
76. LiberBrevilogicompletuspermanusJAC.HAMBORCH A. 1401.^.293.
77. CompendiumTheoiogiajveriUtis p.29f. i>ag t)Cir &crfa|Ter ftttton, HUGO
ARGENTORATENSIS , cin um Da$ 3fcu)r <£f>ritfi 1268, beru&mt gcwcfcncr ftrttymr'
$Jdnc& fei, btWlftt JAC. ECHARD. T. 1. Script.Ord.Prsedic. 1.470.^.
7g. J.A. deAnti-Chrifto & regimine fuo. p.299.
79. JO. CHRYSOSTOMIfermodereparationelapfiadDemetrium.
80. Ejusd. tr. neminem pofle Isedi , nifi a feipfo.
81. AUGUSTINI liber de adorando Dei.
82. Ejusd. traft. de honeftate mulierum.
83. J. A. duo fermones de lapfu primi hominis &deAdamo & Eva.
84. J. A. de feptem donis Spiritus S. contra feptem vitia capitalia. p. 500,
ad verba: votl berfelbett Qacfee toerfertiget fyat adde: folcfren l)at HUMBERTUS de
ROMANIS itl tinttl SlutfJUg , ttefc&tn cr Abundantiamexemplorum mtltltt, flcbrad;*, fi>
pC&mitutn 3Bottcn : Quoniam plus exempla movent, anfjebet.
Ibidem tvirt) J»c. ECHARD an^ef lif>ret , adde. fie^eau* p. 147. b.
8f. Tr. de homine & anima devota. CAROLUS de VISCH crjeMtt in Biblkr
theca Cifterienfium, vag ADAMUS 9|bC itn ©tfcrcienferClofitr mgnaeffonv, LOCUS
XX 3 REGIUS
X Xtarrcta
REGIUS cjcnanf, unb Th. D. ju Oxford um Da* 3afjr (gljrifti 1568. berubmt cjeroefcn
fci, dialogum infignem rationis & animae (eu foliloquium pro animae inftitutione %V
jcr)rieben tyabt, roelcbcr ftcb alfo anljebe: Dominis fuis & amicis 6Vc. unt) an Walterum
ben Prior ju S. ANDREiE in ©cfcpttlant) , unb fcinen Q5rubern gefcbriebeu fei , aUein Diefir.
tfttjon^ecjcnrodrticjer 2lrbeit, fooielid) abfebenfan, aan£ unferfa)ieDen.
86. INNOCENTIUS Papa Mi fuper Canonem Miffe.
87. Ejusderh liber de facramentis Ecclefije.
88' J. A.Speculum amatorum mundi p. 50 r.
89. NICOLAI de LYRA breves moralitates in quatuor evangeli».
90. Expofitk) myftica Cantici Canticorum p. 2.0$.
91. Speculum b. BERNARDI Abbatis p. ;o|»
92. SENSATUS fuper epiftolas PAULI. p. jof. fq,
95« HENRICI Epifcopi VERDENSIS Diploma fuper reftaurationem monafts-
rii S. Michaelis in opido Luneborch A. 1 277 . 20. MartiitoirD Cjanfc eincjerticf f p. 507. fqq.
94. MifTale ift in einem &er3>afjren 87f ♦ 886. 897. 97©. unD 98 1 . laut ancjebracbtet
<Mnbe,cjefcbrieben, DabcirotrDDrcicriei beobad)tet: i)Der fjeiliam Cafenber roelc&cr yecjen
anoere cjcbalfen roorben, unD oon p. 2 10. bitf $5 1. ju (efcn tjt. 2) 3>Litanie roe!d;e mit
pcien anbern MSS. Der S. Petri ^ircbe , attcb jroeien cjebrucffen Q5ucbern conferiret roorDcn,
p. 5 5 2. bi$ 5 $7. O 2)ie Notae Mufieae Veterum , roe!ct>e tn ctncm tfupfer*Q3taDc abcjebilDet
unD^ernacberfldref rocrDen 557. bi$ 54 1.
9f. Pfalterium cum hymnis. p. 241.
96. Liberprecum eadem & feq. pagina.
97. J. A. tresSermones de conceptione, nativitate &vifitationeMarisep. 542.
98. J. A. Sermo de conceptione b. Virgiuis.
99. ^db|l{icber2lbiagroirDcjan6eincjerucfet. p. $42. fq.
100. 5)e9?utticjr)eof »nDe^cDuDing5t Der XII. ^ulDenenQSrtcjDacjftc, wtb ebenfate
eincjcrttcfet p. $44.
101. Stellae matutinae. p. 545-.
102. J. A. Manuduclio ad faciliorem epiftolas compofitionem.
10;. Pfeudepiftola Chrifti decoelo miffa promeliori oblervatiene Diei Domi-
nicae & Veneris & decimis dandis, tvirD Cjan^ eittcjerucft p. 54 f • fqq*
104. Oratio habens duo milliaannorum indulgentiarum , jfefjef CJfln(j} p. 247.
105-. Remotio fohannis Papar XXUI. per Synodum Canftantienfem.
106. J. A.SermodevifitationeMarise.
107. Anonymi duo fermones de paffione Dominiea.
iog. GVIDONIS de MONTEROCENSI Manipulus Curatorom 248.
109. LegendadeS.Katherina. p. 248.
iio. DidionariumTheologicoScholafticum.
iit. CommentariusinregulasvitasfubCatonisnominevenientes. p. 249.
1 1 2. Fragmentum vocabularii.
113. GiofTarium.
1 14. Itine-
ttorrcbc* Xi
1 1 4. Itinerarium in terram fanftam. p, u>. ®?CW tiQtttt Ctf 0f)tK ©runb einem
Sfloncfren BURCHARDO &u. 2)er 93erfaffer nennet ficr> nicr>r« BURCHARDO fter>c
Wc 3cir^0iecr>nung tm 2Bege. 3)ie MSS. fmb ntcr>r eineS £auf$. 3)a$ Q3afdfcf>c fcf)cinef mit
unfcrm, (fo m\ un$ ECHARD in Biblioth.Script.Ord.Pr2edic. ba&on mttr)ct(cn rooflcn)
ubereinmf ommcn ; S)ie gebrucf tc Exemplaria aer)cn unfer ftct> felbft unb aucb oon unfcrm Co-
diceab. £at)onfinbetfIdbcinc<))robep. ;n*
1 1 f . GVIBERTI Sermones ad quemlibet ftatum fldelium. p. ; r f .
1 1 6. Liber Scintillarum. A. 1 f f 6. i\\ biefe* Q5u* $u €60n unter bem €7ar>mcn
Defenforis Tbeologi, vetuftiffimi au&oris in 12. gebrucft, mif ivelcr>er 2lufta<je icf; unfev
MSS. anacfeben , unb biefelbe in ber Orbnungber dapttcl nic^rg(eic()fdrraicj , aud) inbem MSS.
cin (Sapitul tnebr ate in bem ©ebrucf ten angetroffen , nemlid; c. 2 3 . de Doftoribus , roe(d)e$
to> p. H9« &tefer Sirbett et'm>erletbec f>abe, 9?acf)mal$ r)abe id) in ANT. MONGITO-
RIS Bibhotheca Sicula T. I. p.6g.gefunbett, fo$ ANTONIUS GANGUTIA Siculus
S.Theologiae inGymnafio Romano Profeflbr A. if6o.biefe$Q3ucf)$U&omunterVe-
ner. BEDiE 9}aljmen in 4. auSgefjen laffcn : Liber fcintillarum , opus Ven. BEDiE
presbyterinuperinventum* nunc caftigatum , inftauratum & au&gm , atque ab infi-
nitis paene errorummonftrisenixiflimolaborevindicatum, cum annotationibus , feu
brevibus quibusdam declarationibus in titulorum intelligentiam 1 nec non atteftationi-
bus locorum in capitulis citatorum & multis aliis, quae in ipfo exemplari d :erant , ab eo-
dem ANTONIO ad legentium utilitatem adtftis. A. 1 6 1 2. ifi cS ber £6(Inifcf)en 2Utf*
(ag<i>onbenen2Bercfen BEDjE T. VII. p. 570. eingerucff, unb fomtmitber obenevroe&n*
ttu ^erau^gabe t>on A. 1 r r 6. ganfegenau liberein.
1 17. Liber compendiofus & utilis de diverfis materiistft im brcijefcenben 3ar)r*
fcunbert gefd)ricben. p. 5 6 1 .
1 ig. Liber Dni ARNOLDI de MELDORPE f)d(f DJeben unb 95cfraci)fungcn u*
l>erbte?53tbeltnftcl>. p.
119. J.A. deSacramento&myfteriisChrifti.p. 365*.
120. J.A. Sermo in feftum dedieationis. p. 569.
rai. J. A. Sermones 1) in Orationem Dominicam 2) detempore, $) de
fanftis. p. 570.
122. J.A. Sermones de tempore. ib.
125. TextusquatuorEvangeliftarumcumprologis.
1 24. De JEtatibus mundi & de genealogia Chrifti.
I2f. Tr. dediverfisrebus. p. 370." fqq.
1 26. Apocalypfis JOHANNIS cum glofla. p. 574.
1 27. J. A. Expofitio Orationis Dominicse.
128. J. A. Expofitio fymboli Apoftolorum & Athanafii,
129. J.A.SpeeulumMariaeeVirginis.
130. Miflale. p. 375*.
15.1. Aliud Miflale.
132. SermonesinSynodibushabitu
IJJ. J.A.
/
3Cn Xtorrefce,
133. J.A. Expofittohymnorum&profarum. p. $77.
.34. TOLOMiEI LUCENSIS Biblia pauperum. £$ ftnb <55ct)encf^Verfe ttber
ein jegficfced Capitul in Der QMbel.
j 3 f . M. NICOLAl 23ril3matl Sermo in verba Jobi : Job fedens in fterqui-
linio. p. $78.
136. Quaeftiones & refponfiones ex Jure Canonico ib.
137. Tr. maxime utilis cuilibet ad multa , videlicet: quid fit anima 2 quidfit
Angelus, quidfitDeus? &c.p. 379.
138. Sermones i) de paifione Chrifti , 2) de facramentis altaris , 3) de de-
fcenfu Chrifti ad inf eros.
139. Miflale y. Voluminibus.$.ib.
140. CONRADISOLTOW (al. Conradi Vragenfis) Poftillafupercvangelia
Dominicalia per totum annum. f. Poftilla Studentium S.univerfitatis Pragen/is. p. 3 go.
141. BERNHARDUS Cupev flabat juxta crucem ib.
142. J. A. Traclatusdevotus de corpore <5c fangaine Domini. p. 3 8 1.
143. Refpice in faciem Chrifti tui,f. Meditationis de paflione 6c morte Chrifti.ib.
144. J.A. CommentariusinVIl.epiftolasCanonicas.
I4f. J. A.ExpofitioinCanticumCanticorum. p. 383.
146. J. A. Expofitio falutationis Angelicx : Ave Maria cVc. ib. ©er Q)erfaf*
fer f)dt tm ureijefyenuen 3faf)r{>unt)ert , rote au$ folcjenfcen ^Borfen erfretter , aelebef. Benedi-
&a es a Domino filta, quod priorem mifericordiam pofteriori fuperafti ; prior Mife-
ricordia Marix fuit , quam exhibuit , cum adhuc viveret in mundo , pofterior mif«-
ricordia eft , quam jam amplius per miUe ducentos annos exhibuit de ccelo.
1 47. Sermones diverfi de tempore & de fan&is. p. 3 8 5 •
148. Sermones 1) de Spiritu S. 2) de Trinitate 3) JAC. de VORAGINE
fuper verba : Domus mea , domus Orationum. 4) In Domin. VI. poft Pent. Siffers
munus tuum. f) De dedicationeecclefiar. 6) AUGUSTINI de Trinitate. 7) BERN-
ARDI Meditationis f.fermones.
149. Colle&aiDo&orisGOTZWfCIfuperepiftoIas&evangeliaanni 384.
150. Duo Sermones 1) de dedicatione ecclefiie 2) in verba: Benedicat nos
Deus} Deus nofler.
ifi. Vicarii fermones 3 8 f •
1^2. Tr. demcteoris, planetts, ftellis.
1 f 5. Sermonesdetempore.
If4. HUGONIS deS. VICTORE foliloquium dearrhaanimar.
1 jf. AUGUSTINI liberdefpiritu&anima.
Ij6. Mag. HUGO de medicina anima?.
1 ^7. Mag. WILHELMI tra&atus in Philofophiam p. ^gf.fq.
if8. Sermonesquatuorintotidemfcripturaef.Ioca.p. 386.
If9. DeScripturxS.quxTheologiadicitur, ortu, progreflu&ftatu.'
1 60. M ARTINI POLONI Index Alphabeticus in Librum dccretorum p. 3 g£.fq.
161. Statuta
Vtmbe. XIii
i6t. Statuta GVIDONIS in Confilio Bremenfi, nw&en mit LUNIGII ^luflage
conferiref. p. $89«fq-
162. Rubricaetotiusjuriscivilis. 590,
163. SIGISMUNDI Imperatorisprivilegiumdelibertateecclefiafticap.390. fqq.
1 64. Confolationes feftorum totius anni p. 3 97. fq. " ■ .
165-. Receptio Calendarii. p. 400*
166. JOANNIS Presbyteri appellatioi divina juftitia ad Dei mifericordianv
167. J.A.ExpofitioinCanticaGanticorum.p.401.
1 6$. J.A.Sexfermonesdededicationeecclelia?.
169. HUGONIS de S. VICTOREIibellusdearrhaanim*,
170. AUGUSTINUS de Spiritu <5c anima. (tibus.)
17 1. J. A. Summa de origine peccatorum mortalium 6c eprum remediis obvian-
172. HOLTNICRERI fermones deSan£tis.p.4oi.fq.
175. iEGYDII deROM A. Liber de pr£efcientia;& prsedeftinatione divina.p.402.
174. J. A.Breviloquiumfuperlibrosfententiarum.
175-. ^EGYDU deROMAquseftionesderefurre6lionemortuorump.402.fqq.
176. Ejusd.de peccato originali.
177. ALBERTI MAGNI quxftiones.p.40f.fq#
178. Ejusd. Quseftiones Phyficales, quae AUREA DONAappeIlanturJp.407.
179. J. A. 1) de corpore humano. 2) de infpe&ione fanguinis. 5) SECUN-
Dl Philofophi Philofophata.
180. Quseftiones de quolibet.
igi. Quadragefimale. f. fermones a Dominica Septuagefima usque adDomini-
cam in Palmis habiti. 407. fq. ■
182. Colle&a vulgaria alphabeto diftindta f. Lexicon morale. p. 468. fqq.
18;. Excerptafumm2edevitiislp.410.fqq.
184. Moralis expofitio epiftoterum <5c evangeliorum Dominicalium pertotunjr
annumDni PETRIdeLaude (al, focietate) Domini. p.^i^.fqq.
i§f* HiftoriabreviffiinaecclefiseHamburgenfis.p.^ig. fqq.
186. J. A. Compendium Theol. f. compilatio fententiarum ex patribus. p. 420. f,
187. Excerptad^fepiftoIisSENECiEadLuciIlum.p.423. ..
188. Liberdepomockmorte ARISTOTELIS.ib.
IV. 2)ie vtitte B-eilags f&itm (gamfung etniger bit MEMORIEN im 2)0tti
betrejfenber Urf unbett tn (ic& , txwon Dte Q5er ^etc^nug p. 486. i>oranaej)ef.
P. 49 f- n>tvt) au$ H.SPELMANNi Gloflarioanaemercfef, ba§bte3BetfebaS@ef
bdd>f«ug anberer ate bcr SDMrtyrer naa) tbrem §obe $ubege|jen , fo man Anniverfarium mm
mtf A. i262.a(Ieretf tn $eutfc&fan& aufgefommenfeu 3® ba&enacbbemaefimbett, baf
$u JUONIS ^ifc&off t>on Chartres getfen, bctf t|ti>on A. 1092, bid iiif.foic&etfitt
Sra«cf ttid) btxtitt in ® ebraud) geroefen fet , unb baf? man fofcfce ^eadttgntg Munus Ora,
tionumgenennetr;abt, ban fo fcbreibef JVO in fetttem Q5rtefe an bie ©rdffH&onChartres
Adelam, mld)tx ber^iffetn berOrbnungtft : Pro hbc a fratribus prxdia^ Ecclefi*
(Canonicorum S. Johannis inVallepropeCarnutum) habebitis MUNUS ORATIO-
XXX NUM
XIV Vembe.
NUM & a nobis fidele fervitium. Opp. edit. Parif. 1647. p. 44. b. ^Bobct J. B.
SOVCHETUS anmercfet, &agbem3ufotece^mt)emNecrologiobefa(}tev Sfrrcfce ad VIII.
Idus Martii fteific : Obiit Adela Comitifla Blefenfis ibid. p. 227. 8.
P.f6o. ift uenenCanonicis, tvel($c nac^ bcr Sctt^Oibnung af^a er je^ftt tverben f ad
A. 1485.juaefeUenE.uder ttvamfitbe, CUwe6<g>ol>n, mldm jug(etcf) ^Jrobfr ju Vev*
fcen ttnb &vtn aucfc Canonicus ju ^retttetmoar, unDtmaeuac&fem, 3afjr nebft fctnen
53rtibcrnt)onl)em€f^Q5ifo5o(fsu]5redieii geabelt rcarb. f. tHu^rO »om35retmfcbetf
$tbef.p.68.fq.
P. 744. f>e6en ftct) attt Literc, Transa&iones , Venditioncs inter Comites
Holfatiae &c. & Capitulum Hamburgenfe t)tefe ftnfc) :
ALBERTI Comitis Orlamunda: , quibus confert Sacerdoti S. Georgii prope ci-
titatem Hamburgenfem tres agros a ftrata in alteram planitiem protendentes verfus oc-
cidentem curise infirmorum contiguos. A. 1 220. ind. VIII. p. 744.
JOANNIS & GERARDI fratrum Comitum Holfatise , Confirmatio terrarurn
per Capitulum Hamb. ab Hermanno de Barmflede emtarum. A. 1 2 fo. p. 744. fq.
EORUND. Trarasactto cum CanonicisHamb. b. fuper bona in Grevenbop>llam-
burgiA. I2f6.p.74^.fq.
EORUND. Super partem filvas iisdem Canonicis datas ejusque terminos. ib. e, a.
p. 746.
EORUND. Super redditus in antiquo molendino Hamb. Canonicis ibid. ad tem-
pus conceffos. ib. A. 1 2 5*8. p- 746. fq.
EORUND. Confirmatio fylvae iisdem Canonicis venditas. A* 1 * f 9« p« 747«
GERHARDI Comitis Collatio Villse Stemvard* aliorumquebonorumproMe^
moria fohannis fratris fui & progenitorum iisdem f a&a. Segeb. 1 26 ; . p. 747. fq.
EJUSD. Confirmatio donationis Ecclefiae Hamburgenfi per fratres Grabowe
fa&se. A. 1273.
EJUSD. Super eodem argumento e. a. & d. p. 7 84. fq.
ADOLPHI Coraitis Literae de terminis Slamenfeke & Sprenghe Hamburgt.
A. 1*88. P-749-
EJUSD. Literse fuper venditionem manforum in nova StapelveldeRonverderftor*
pc9 nova Radelflede&m Hamme. A. 1288« p. 749« fq-
EJUSD. Literae , quibus eximit colonos in ReUinghe & More ab exa&ione Ko-
fchat. Segeb. 1 3 04. p. 7 f o.
GERHARDI & ADOLPHI Comitum Literae fuper IV.manfos mOflerftenbeke
Capitulo Hamb. venditos. A. 1 3 09. p. 7 p .
S)a$ Wt ©tucf Dtefer 23ctlaae t jt etne guaa&e fi>a'f etnaefaufFcner Urf unfccn , tt>e(c$e
tyt unb ba fcdtf en foden elnaer ticf ef roerben , 9}af)ment(tci)
1. Fundatio Vicariae altaris b. Mariae VirginisinEcdefiaGRODENperWilki-
Wim & Wolericum LAPPEN. A. 1 ; 77. d. 27. Junii p. 8 ; 3 • fqq.
2. GEORGII Advocati charta , qua curiam fuam in HERWARDESHUDEN
cummolendino & attinentiis confert in fundationem monafterii pro MonialibusCifter-
cienfibus ad regulam Bencdi&inam viventibus A» i247.pr. Kl.Dec. (ex Authentico)
*. 8if. *• Con-
tfarrete. XV
I . Concordia CAPITULI Hamhurgenfis cum ADOLPHO Comite de Scbowen»
^«r^fuperprabendamquandammajorem&minoremfaao 1303. fer. IV.poftPetri&
PauJi , confirmata ab Archiepifeopo Bremenfi. p. 8 5 6,
4. Transaftio NICOLAI WYSTOCK VicariiadaltareS.CrucisinS.Cathari-
rta cum Fraternitate S. Vincentiifupermiffasibidemhabendas A. 1479. i4.Martii. (gx
authentico.) p. 8;8.
f. MATTHLE 3<tfte£e Vicarii in Petro fKenfe*Q3rtefan bk £ei#nam&@efd>n)Or*
nen bafelbfl uber 1 3 . $?arc£ «Sd&rltc&e Otenten in fetnem am ^ferbetnarcff beleflenen grbe fcerft*
cj)crt A. 1 fi 8. auf Ofhrrt. p. 84°»
6. Excerptum i)0n t)£r Appellatione aCapituIoadPapamvelArchiepifcopum.
p. 840.
7. S>af35ocf»am©c|l(ifen^cf)^If2;-Tfif.p.84^
8. $a»;fer CAROLI Detf V.@o5u6^rtcfffur t>a^€apttrel unb acmetne <Priefter*
fcftafFf tn 6amburg* ©peier 1 ^29. d. 1 $. Nov. p. 846*
9. EJUSD. Mandat, <m ^m-germeifler, Otaflj, ty(ax<R\tti)mf ©efcr)roorne unt)
©cmctnue ber ©tat>t ^amburg bas §f)um*£aptf f ef bef reffenb. A. 1 r 3 $ . 7. Jul. p. 847»
10. Refpirivf e »erf offte unb unDcrf offf e ^cgcbcn. p. 849-
I I. Excerptum exinftrumentoReftitutionis. A. i f$ f . 22. Maji p. 8f 4»
i2. &utrtd> ^to&efforp Reverfal auf 14. «Dtorcf ©e(be$ fXente tn etncmtn ber
&eict>e»tf?rafle befeaenem €rbe,fo jur Struaur ge^drcn. A. 1 r 5 7. p. 8 f 4- fy
1 3. Supplicatio D. 2f oarn Crarjitjers an 2&dy£S$?6 j. 9tor)mens uer ©t«b p. 8 f f .
14. HINRICI STUVE Canonici Ratio Struaurc A. 1 ^47. p. 8 f 7.
if. BERN. STEEN Vtcarii Ecclefiaj Bremenfis &Archiep.OfficialisLiter«ad
Capitulum Hamburgenfe ut inducant Johannem Sliiter in pofiesfionem Praebendae fuse.
Anno 1 jf i.d. 29. Junii Bremae. p. 871«
16. JOH. SLUTERS Requifitio Capituli Hamburgenfis pro fe poflesfionando
in Prasbenda per fententiam Archiepifcopi fub poena: Anno 1 r r 1 . d. 23. Sept. p. 874.
17« CAPITULI HAMBURGENSIS Couftitutio Johannis Berkey &c. in Pracu-
ratores fuos in caufa contra Johanncm Sltiterum. An. 1 f f 2. d. 1 6. Mart. p. 87 r .
1 8. Documentum Notariale , literas citatorias in eaufse Sluteri contra Capi-
tulum Hamburgenfe Decano ejusdem etaffidentibus prasfentatas &infinuatas, recu-
fata vero acceptione valvis templi affixas efle An. 1 f r 2. d. 3 1 . Dec. p. 877.
19. M. VITI BRUMMER Praepofiti monafterii prope Buxtehudam Conftitu-
tio Procuratorum ad petendum fibi a Capitulo //<«fl£«^#/£CanonicatuminfuaEc-
clefia vacantem & vacaturum. An. 1 f f 6. d. 30. Dec. p. 879»
2c Copey. &$m. Rfttigl. tYiajefi. ©cfjrciben an Dte #ert:en Commiflarien <tu&
^angen. produaum Spiras 10. Dec. arino 1 f 57. p. 88 1.
21. Copey bcr ^untaltc&en ^a/efl ©dfjrei&entf an ba$ flaiferf, €ammer^ertc6f We
@fat> #ambttra tmt) ba$ Capitul bafelbfl befreffenb. produ&um Spira: d. io. Dec,
Annoirc7.p.882.
22. ferdinandi K^m. &$m'gee S#t6eM m M JDoitiKEaplftil tn %m*
Pttrg. ^Jraa d. 1 4. April. 1 ^7. p, %%%.
1;. GEOR-
xvi Vmtbt.
«—— »"i—— ——»—■——.■— ^——^ , m - . . — .. ,,, _____ ___ ___________
2$. GEORGII Archiepifcopi Literse, quibus Theodorico a Drocbterfen primum
beneficium vel in Ecclefia Metropolitana Hamburgenfi ,• vel collegiata Bremenfizd
Stepkanum vacaturum promittit. Anno i f 6$.d. 19. Sept. p. 884.
24. Tradaten unb SSerfl (eicf) jroifcben t)it gurffticbe Jpo!tfeinifd>e Didffje unb t>ie 2lb<
gefanbf e DeS £)onv£aprfute $u Jpambura. a. i j 76. d. 1 g. bdobris ju ©eflcberg aufeericbtet*
ex authentico. p. 8$6.
<gd>(iefi(idS) f?abe ;um 5?upffer<Q:if ttf abermabf jtt>o 5lbc>i(t)un^en M affcn ^amburga,
tt)C(dje fid> a((e beibe m S. Petri ftircbe ftnDen , bem cjcrteigcert iLefer mitaefbeifet. i&ine b&
*on ift (?inter ber $aufe anjuf reffen ; ©ie bilbef un£ bte ©taD ab roie fte jroifcfccn A. 1 227. unt)
I2^8«au^efef;en. N. i.iflberDom. N.2. S.Petri. N. $. S.Nicolai. N. 4. foH Dtefletc&e S.
Catharin£-5ftrd?e fein, aflein DaroiDer ftreitet Die p. 6. im II. Q3anbe aug Dem LIBRO ACTO-
RUM coramConfulibus inrefignationehJEreditatumCivitatisgeacbene^ac5rtcr)t, unb
Ke ZaQt berfeiben felbft, roe(cr)e beiberfcifc? VOafftv unt) Ufcr unb f cin cbeneg trocf m$ £anb erfo*
Dern ;. e$ rodre t)enn Da§ Der $?ar)(er ftcf> f)ier einer grei&cif cjebraucr)f. Unb inDem er Die ©fabc
^crufalcm^ierturcb^amburgauffetnem^emdblbe, roelcbetf t)cn 9^cnfcf>en Dertjon^c
rufafem nact) 3ertc^oae5ent)ju@e|t'cbfebrinact, t>or(Met, ant)iefem Umltanb ftd; mcr)f
fonber(icbaefef)retljdfte. N. j. fonobne3n>eiffdbic^(o(icrjuS.Johannisunt)Marien Mag-
dalenen qnDeufen , n>efcr)e A. 1227. ibren Uifpruncj batten. N. 6, (Wle ict) mtr a($ ctnc 2£ar*
tc unD jucjleicr)a(tf Dad£nDcDer^taDnad;0(len t>or, einfoIaiicbbicJ&dbeaufDcmfogcnan^
fen <3peereort t>on rt>efcr)er man t>ermitfcl(i De6 Cattreppele ^eracabacf>ef,unD in DemJjpopf*
fenfacf Die^ieffe, oberfojureDen, Denguf? Deg2$erc.c$erreid)ef. N. 7. ifl S. Georgii-$ircr)e
unD Hofpital SDer 3wifc&en*3S4'um / tvefeber Durd) Den gufcjmmenflug Der &bt unD 2i(frer r)ic*
i>on'abijefonDert tvirD, $DaS f)eufige S, Jacobs flircbfpieU <£*cr()ellef.aber &ierautft)a$S.
Georgii^ircJ)ed(fera(^S.Jacobifei, maf|en(tefcr)on A. i22o.ir>emSacerdotemr)affe, bt*
faae Der Urf unbe, unfen p. 744. :£>er S. Jaeobs ftircfre cjefd)ieljet aHererft $n>ifcf)en A, 1 248. unb
1 2 j- 8. grroefynuncj fter)e p. 6. im II. ^anDe. ^BirD alfo Da^ mertbc ^amburtj ^ier »oroc(}eflef,
njice^i)or A. i2f|.unDnacb i227.au%efebcn.
©tc anDcrc 5lbbi(Dun^ ifl in mebr erroebhf er ^irc^e binfer Dcr Can^el ju feben, in roe(d;er
bicQea^eincDcnen neuern Seiteri uri&ere ©ejlalt Wi Da^ ©emdW&e ifimit ^afft^5arbc,Deren
man (tcf) bi$ A. 14^ o. ba Die Slrtber Oel^garbe ftcb ju beDienen aflerct •(! erfunDen ((>ebe Die 33or*
reDc ju Dcm 1. 35anDe) tterfertiget. ^ebrcre ^utbmaflung gicbct N. «;. unD N. 6. ^ener fteflef
un6 S.Johannis SCircbcmitDem^6urm,Den (te nod; beutc bat, uor.SMefcJlircbe abcr ift a. 1 5 14.
tt)ie in Dem II. Q3anDe p. y 66. bcroicfen , nacb Dem erlif tenen Q3ranDe roieDer aufer bauef . §)iefer
abcr.(lellet un^ S. Catharinen ^ircbc t)0r 2lucjcn,tt>c(c{)e bti A. 14; j .tvte roir am aeftortgen Orf
fcbcn roerDen of>nc ^fjurm acbflcbcn, unD Dabcr s(aublid). Da(j Dic ©tat> a(fo, jrotfcben a. 1 3 1 4,
unb H;^einefo(cbe©e(la(tcjebabtbabc.^icubrtaen3af;(cn 1,2, 3 , 4 unD 7. ftn^ bie 5ltrcf;en;
/berDom, S.Petri, S. NicolaiunDS.Georg.
S)er gerteigtc £efcr nebmc Diefen ^3anD mit fcrncrcr ©erooacnbcif Don mir an, unD er^
tt)arteunter^56ttlicf)en@ecacn t>it Oefcbtdbte ^cefurtf^c^cft^cri^i^^wn^erteimlV^
Q5anDc nebfl bem i)erfprod;cncn Tra6tat de Abbreviaturis veterum Germanorum maxime
Saxonum , mity Doppelte 5|rbeit g(eio) nao) Dcr ^cffe Dcr ^rcdc fol ubcrgcbcn roerDem
ikolai HtapfwfB,
Paftoris ju S. Joh. m #amb*
amburgifijpe
irtpett*
t
©t$
Btr^Im wetfS irttta: tpatfo
®ti fcl S&eooor ff&rf jiopft 5claf»cr* SBWWf,
1727,
£>ie Sfittffte 23eifoge m Um Sfreitett gtapitel
fces ©ritten PERIODI
, bet
ift »>elcfcer
allerlet Stftm&en unb Stfeffc&afftm
S. CATHARINEN - »#e &etteffent>e
enfyatt eit fmix
i Fundation ber £3ruroer <fintd)tt Q3roberfd)op S. Vineentii A. 1447. aro £)age Vin-
centii.
2 (Sinige Excerpta att& bem Q5uc&e t)er Q5ruberfd?afft S. Vincentii.
-5 SSergtycf tn>tfd?en t)em QSorffenbew unt) ^ercffc^woren to ftinte Catharinen unb^)erm
^mricl? &tocjer Capellan tl)0 t>nfer Jrouroen ^ercf en m StenfceJ oon roegenber
%$mlin$f)t ener Commenden tO S. Annen 2lltartn S.Catharinaa(f)ter. A. 1449.
d. 6. Sept.
4 £)er ^rdt)erfd;op S. Vincentii ©ttffftnge van 20. SDJarcf ^enntgen .SaWtcOer dimtt
tom 35ef)oeff t)er ©eefmeffen odr ore Q5roberfcj>op* A. 145-9. Joh. & Pauli mar-
tyrum.
5 £>er SSrt$berfcf)op Vincentii Q&rgfyct* myt bem ftertffjern iluber tnefcmej unb bem
©c&roaren ^ermaii Bifpmcj, bat feben 5lltar Vincentii t)tf)pren unbe SWeflc
t>or bemfufuen fefen brofen. A. 14 f 9. 14. Martii.
6 Prsefentatio Henrici Bogeri S.Th.D. adVicariam b. Marise. Simonis item acjudsein
Catharina per Alleken, Nicolai de SWoren Procof. reli&am coram Senatu Hamb.
fa&a. A. 1 for. 2f. Aug.
7 Joachimi Clitzing Prsepofiti Hamb. Arreftatio omnium reddituum Vicarise in Catha-
rina quam Jobannes vam Kroge poflidet, adinftantiam Nicolai Framke Prsepofiti
Roftoch. decreta. i f 1 9. 21. O&ob. ;
g Literse Capitulares (vper Patronatum Vicarise S. S. Simonis Sc Judae in Catharina
pro Eberhardo t>an bem Q5erg5c* A. 1 5*26. 28. Sept.
9 SDer.Vicarien tfjo S. Catharinen 35reff up be Confolatien feef* ^yrtrycf £clc?mer$
be acf)te £)age bes l)t(itgen £tcDnani$ gejletf at>er to ftofbenbe. A. 15-18.
10 25orcberc <&$ttm& Q3rtef tibcr 26. ffl. 10. ©f. 8* W* £ubfdE> ^d^rfic&er DJente
i)0n 1900. $?arcf ^auptftu^f m \>it Memorien JU S. Catharinen. Ai 1 f r 8. fer.
6* poft Corporis Chrifti.
1 1 25urgenfte((ung twgen etned $$rauf)aufetf uppe bem Orbe ber ^ftbrttgge fo bmtn Vi-
cariisfof jugefc(>rteben roerbem
1. ZtyiU 3tcr 25<mk % 12 Q}er#
UrtunUn unb Hacfcrtc&retf $. Feriod.
12 93ergft)cf 3»rgc« vam 2&ro$$e mit benen Viearien tfjo S. Catharineti A. i^r.
50. Nov.
13 SRadfjrtc&t t>on benen Vicarien, Commenden, 33ruberfcf)aftett ttnb $:c|?amentett biefer
JvircfreA. ij-^.fqq.
14 ^erg(eid;&erer^eic^namdunb^tM;aefc[;tt?ornenjuS.Catharinen mitNicolao VTkkt
Vicario, ttber t)ie Q3vicffd)aften t)er CommendEe ad altareS.Andreaeibidemgefyd*
renbe A. 1*39. Judica.
if SSergftxf t>er ^oPeren to S. 3urgen mit bcnen^efc&roornento S.Catharinenroegen
tfrerrter &ti1t3fcfeett Commende. A. 1^41. 2j. poft Wilhadi.
16 Qtyfumpt unbe tktntt belanpenbe t)e Memorien t)er ^evcfen Katharinen. 1 ^47.
1 7 £>er Q5rdt>erf^E>op S. Vincentii QSerfiftr pi>ing an t)e @cf>roaren tf>o ©. ^atfjrinen $arcf,
t>at fe t>eer 2Ba$ficr)ter up ber €rone benett anbern :£icOtern gfpctbrennenbe ftofbm
roiflen unt) fdffem
18 Vicariorum in S. Catharina Statutum anno 1776. d. io.Apriliscommuniconfcn-
iu comprobatum.
19 Chriftian VtaxtnbQtpe 9?acfjric!>t i>0tl t>er Vicariall. adaltare 3. Regum in Catha-
rina A. if8i. 8«Aug.
20 £>erfd>reibung berer Vicarien $u S. Catharinen uber 100. CQ?arcF eingefdfete £aupt*
fummen. A. ij86. 21. Jan.
ai S3ergfeid> berer £eic(>nam$ unb$h-djgefcf;tt>ornen ju S. Catharinen mit benenQ5rauer*
f necf)ten tiber if)r babenbeg ©ejtufre. A. 1 646. 24. Martii.
22 SXegefn unb (E5a|ungen J>on bencn Vicariis ju s. Catharinen A. 1647. d. n. Aug.
aufgerid;tef,
23 Gravamina Vicariorum Catharinae & Petri A. 1667. 2i.Maji.
24 2)erer ^rebiger ju S. Cathar. untertWnigjte Sfnjeige unb 25itte M ^dnigf, $?a/. in
©cOroebett in pun&o Vicarix ad altare S. Andreae.
I. Fundation Ut &tutvtttm(l)tt 23t5tecfcpafft
S. Vincentii.
)$l t>m ^aren na ber Q3ortf) (SOriftt, fo men fcfcref ^ufent Q5eer5ttnbert ©dt>en
unb ^eerticb upvt ben £5acb St. Vincentii bes fjiffigen $?artefer$, begfcunbe rot
Stitcfe vcm ^meifen , Sftbamt Mn t>m #agen, eene ^rdbevfcfjop mit bcn 25ru*
twrfned;ten to £>amborg , in bc €re bed 51 ff ma'd;tigen ©ctit$ , ?D?avten ber £emmefcfert
$onigfinnett, funberficfen £5pttaf)men m be €re be$ Oifligen sjftdrteferSSt.Vincentii,
mt> SBiaforbett bafttfoft , \)c\tt>m 2)cer 5ittetv£)fberfube fd)ofen tvefen , to ber Q5rot)er*
fd)op roegen , unb febofen (jier ocf bt? bffoen be $ibt txt$ &t>enbe$ , unbe fc fd;dfett biifiejr
^rdberfdjop truroe fpn, unbe ere befte roefem
©e fct>dfert to ftcf fefen VI. t>att guben truroen ^ruroerfnec^ten, befcjdfen \)at %5oU
ttcf unbe ^5oemItcr>te £)regen toben/ennen, ^t barftert>en ttte btiger Q5rdberfcf)Dp , roef*
cfer VI. 3?ned>te m affe ^abre mdgen unbe fc^dfen aff unbe anfefen, na £8t)fe unb9£San*
fKitbuger ^rdberfc^op fa)aa me affei^r ttvpe beghan mit VUligenwnbe©eelmeficttbe*
@om^
2 Cap. funfffeQSepfa^ MfS. Catharinen-»t#«.
©ommers bcs ©onbacjS na St. Johannis £)acje, beS^GmterS be$ ned;ftett ©onbacjs na
St. Vincentii£)acje.
Item. (gen /emefcf ©tifhr offfe Q5rober, fefjatf be$3fo&re$ 2. tvtffe cjet>en to TMtc&fr
cjcibe, baf fcfjdfett be;umjett Ofberhibe famntfen , na ©ebe unb ©eroobnbeit ber Q5rdber*
fcjjop, unbbibben be $ued)fe , t)af fe mebe offerett, alfemen t)e Q3rot)evfcfc>op becjfyeif.
Item. SKJefef Ofberman be t)e 5?oft bett , be fcfealf jjebben ecne cjobe ^onne #am*
borcjer33eer$, unbefo Befeftoftbarfo, na reblicferrooljnftcferSSpfc, batfcOalibe^rd*
berfcf)op fcimptftcfen btfafem
item. 2Boff bar roiff cjafrtt art bii£e $5rdberfd)op , be fc&afl bcm ^rejler cje&n m
QMafferf , t>or baf tnfcfrrfoenf ♦
item* 2)eg ©ommcrtf , twtm be Q3rdberfd.>op be£ QSormtbben 3>acjeg berjfjatt iff
fo fc&afl bed ^amtbbacj^ etn t§ficf brtncjen fm *)Mtd;tv®eIbt, att een Jpueg, M bartftocje*
fcfctcf t roeret , unbe be Oiberitibe /uncj unb oib , fcfrofen t>m <5tttfern un\)t Q5rdber get>ett
i^onnen Jpamborger Q5eer& i.S&ecjcje unbc i. ftticf #cfe&
Item. 5Den /ungen Ofberftiben roeltferen bm fo cjefec&t twrf , be fdjofett brtncjett
Q5o(btcf unb 33om(id;fe fo bett Q5rdberrt offfe ©tiftertt bebc t>erftort>ett \$f roclcfere be \)at
ttidjfen beitf), unbe tg nid)t btjbett £icf)fett, roenn baf £t?cf is gebracjen at)er ben Dtonjieen,
be fcfcaU VI.^3en: rjebracf cn Oebbetn
Item. £)e Oiberfiibe, ^t ^flmtgen cjet)ctt, twfcfcr be bar*nidjf id ttt ber Q5ebebe*
©onbagd/ twntt me baf 2Bprje ^Baterstjft, be fcj)a(I ocf Vl^emcjebracfen f)tbbm, buge
Q5rocfe fd;aff ftittber @)nabe twfen»
Item. SDBcfcf Cfbcrman ftnc ©c&Idtef mft £Bret>ef t>om ftcf befffj , be fc&afl ntc&f
mef;r roerbtcf) roefett to enctt Olberman , ftinber bc 5fuer Ofberhibe befenen enc roebbetv
Item. 3Benner be Cfberftibe to famen fln , fo fdjdlert fc frebefafjm n>efen bp 2Btff*
forg Q3rocfe ber 2fuer*£>fberfiibe , M fd)afl nemanb anecjcfcfeonet tvefeit, f)t ft? bcDlbe
offbe^uncje*
item. ^emanb fcfcafl bem anbcrn nd^fcjen mit ^Seren , me^r fo unfc ©erec^ft^fett
itt^roifef*
Item. ^Benner baf me btige ^rdberfc^op becj^an fcfcatf , fo ffiaU me baf beme fteref*
^ercn VIII. S)acje to t>orn to fcgcjen, unbe faten be ^Bccjcncfntpc Jjorfiinbt^en fn affe Q)eee
€arfpef^ercfen#
item. ©0 f($ofen be ^fuer * Cfberftibc bcm ^ercf * $mn fonen »or bm &ttU ^Sref
iiii. g. &ibf#,
Item. ^ie^ (gonbacj^ na be^ ^tfffcjen i?t($amme^ S5acje , twntt be 5?ne$f c be £t<$fc
rjebracjett ^ebbett, fo fd;ofen be 2Uier*£>(berftibe emcjct>en en 'Screnbef ^eet^ unbe cn ©ra*
penbraben*
Item. Cffr e /emtt $ Ofberman Dtenf e t)att buffer Q5rdberfcbop tDeaen att ftn ^)ug fla»
•feff)e t)or be OJente, fo t)at be 25roberfcf)op ere dimtt baranne t)erfore, fo fc&dfen unbe ntd^
cjen be anbern 2(uer ^ Cfberltibe mit bett /unaen eren J£)dt)ef tfofjf mif ber bcbacjcnbctt ^etttc
mattett t>att bc^ Cfberman^ ©ubern , n>or f>t ftne ©uber f>efft btttnctt ber ©taW offfe but
tm , fe fttt beroecfcltcf offfe unberoedjficf* ^tiff) 5et>e w 5fuer^£>fberfube t)oraenoemt, affe
^ufcfe.tjan ©wrfen , ftltcft $5repbe, ^cjnf #afc , unbe m?t all ben /tinafim Olberfubeti
^ a tutifc
Urhmbctt imb Vtacbticbten 3. Period.
ttiflfdret , fo M m unbe afle unfe 9Mdmm(tngen bat tviflen unbe fcbdfen bolben , m
cen®iflforef4Xe#f..
Item. £)e 2hier* Ofberdiben fd)d(en f o eroigen Siben be ^?acf;t f;ebben unb befjofben,
M fe be Commenden mogen oerlenen , roann tbt t>an £)obetf roegen oorfaflf , enem gfr*
licfen ^refrer tim ©abe^ roiflen , offte enen 2)oget(jafftigen ©d;dler t)t\)t nod;afftig & bin*
nen bem fiiloeften 3ar)re ^refter fo roerben, unbe fd;a((ocf anbertf neen £ef>en f)ebben roan*
wr baf eme biijfe Commende oerfefjnet roert.
Item. Offt be 5loeivC(berfube roefcfe roere , be enem ©or>ne i)ahbt , be be ^reffer
roereoffte nocf) en ©c&oler, t>et)e unbefefjnet roere, unb bimtenenemSafjre mdcf)fe ^refter
rcerben, roo fje i$ t>on enem £>ogetf)afftigen £eoenbe , be fcbafl necbft fo btiffen £ene offfe
Commenden roefen , anberS fc&ofen offte mdgen be 2Juer*Ofberftibe btiffe Commenden
enen ef>r(icfen «prefier offfe ©cbdfer , beme be QSrdberfcfop fogebaen i$ , unbe be ocf btijfer
Q3roberfcr)op mitte unbe fo gebaen i$f f)itv bat>enmacf).£)err ©ertb ©tdfebrocf be tv\}t$$t*
(ttter btijfer Commenden t>or tntn btobtn, f;e ft) ^refrer offte @d;ofer, f>e fo befentf) offfe
md)t, ebber roeme f)t noemt tn ftnen ^eftamenf be Commenden to befltfen unbe brucfenbe.
9}a fytvvn ®erbes S)obe, be tfot ftntt £et>enbcg , buffer^ebe f)ebbe ro» 2lt>er*;01berfube
ene mit guben SBiflen unbe in @intracf)t getroiebet.
Item. £)e 2luer*£>fberftibe fdjofen enen £>erren ufh) bem diabt fefen , be bar tn S.
Catharinen <£arfref roofcnet, unbe be ber 25roberfd)op /enigerfe» 5fnoa(queme, t>an©fjeffr
ficfenunb^Berficfen $)erfofjnen, fofcf?d(en fe ftne^ diabt6 barfo brucfen.
- Item. SBenner men fcr>all effte roifl ene Slflmtften oorfenen , bar fd)ofen be2fucr*£>f*
berftibe, mif ben /ungen Olberfiiben einbrad)tfid;cn bon, unbe oerfrancfet offte oerarmct
bar/enicf) Q3ruroer*.£necf)t, be fcfrafl necbft to ber Mmtjfen roefen.
Item. £)e ^refrer, be biijfe Commenden f>efft, be fcjjafl aflevgonbag, roennbar
umme £>off gegfjan i$, ene $?iffe fefen, efffer en anber ^refrer t>an ftnentroegen, /ebod)bem
Vicario nid;t fo ooroangen , unbe f)e fcfjafl betf SttonbagS , unbe be$ ^ibberoecfen^ ocl
^iffen fefen offte up 2. anbere ^)age in ber 233ecfen, roenneme @ob be@nabegifft, unbe
bittbtn t>or be ht>enbige ttnbe be Soben btijfer ^rdberfd;op.
Item. ^Benner t>at men fvbafl Ofberftibe fefen , fo fcf)dlen be /ungen Ofberfiibe \)tn
5fuer^OIberftiben fo t>orn fo feggen, tmbefcbdfen fe fambtftefen mit guben Ovabe erenaflerfefem
Item. (2)0 ifl Jpcrr ©erbt ©tdtebrocf be erfrc Q^eftffer bufferCommenden at>er m
gefamen mif ben 5iuer^(ber(tiben , unbe ocf mit ben /ungen , btit f;e unb ftne ^afomm^
fingen afle 3af;r ein^ na ber ^afd^^ecfen , bcn2(uer;0berftiben mit ben/ungenfd;a((ge*
mn en Q3erenbe( 0>eere5, unbe ene ^af)(ti;bt barfo, bariimme hat fe e^me unb ftnen $la<
fdm(ingen |tne Ovente up troe Qfotan bem ^a^re, a(fe na ber ^3afcf;^^Becfen xv.9??arcf
unbe t>ort() na s. Michaelis 2Gecf en XV. ^arcf befto odetiger fcf)o(en geoen unbe bringem
2. ^inige Excerpta au$ Um&ufytUt ^cu^e^ *
fcfyafftS. Vincentii.
P. i)S|tem fo fjebbet be ?Brober gbemafet van ber q5roberfcf;op?@e(be bre eroige^tffen,
w m be^ ©onnbage^ in be &t ber j>i(gen 2)re»a(bi^ei;ft SDe anbere betf SO?ann^
bage^
2. Cap, fdnfffe 35et)fgge, Wtt S. Catharinen £ttcfo. _^ f
Dage$ t)or afle ^riffen i ©eefe , t)e DruDDen De$ StftyDDeroecfeS in De <£re ©unfe Vin-
centii.
P. 2) Item. (gcftal me Duffe j8roberfcr)op begabn frotge Dc$ 3areS mif -Vigilicn unDe
€wfr$?iffen a(fo DeS erften ©onnbages »or @untc$)?argareten2)age, unDe to bemam
Dern maf)(e beS erffen ©onnbages nact) Vincentii £)age.
P. j) Item gtfftmen 3arltcfo ut Ditffer 25roberfcr)op lo.gf. ^ tyf. Deffte 5vofcr t)drt
SuDent for Vigilien, Dem^ercf^erenunD(tnen€ape(ant>ortS)encfel*®oecf»
Item. 9?oct) Dem ftoffer 4, 0» t>or De gjome €ntfang.
Item. 9?oct) emfufoeft t>or be^ronen.
Item. 9?ocr) Dem £ercf* Jperen 4Mb$l bor Den @5eel*3Sref DatSar toerfjofefenbe.
Summa in aflee? 24. fj(. 4» W
Item. ^ocbbe$<E5onnbage$nacf) Vincentii io.f?(.4.<Pf.
P.4-12) £>rbmmg Der $8roberfcf)op.
P. 1 5 ) Poft Reformationem r)at man Dte Dvenfen Der Q$ruberfcf)afjf an arme &ufe
geroenDet, tve(cr)e affe ©omtag empfangen fo(fen, 3*$fenm0®roDunD^$fenm0an©ei>
Deao. 1 5"8f-
Ao. 1 f 87. ifl Die gar)( Der 2frmen t>on 50. auf 52. t>ergrdffert, foDat nun r)ent)orDer
32. 5(rmen afle SBecfen t)or 3. ^enntge S5roD unD 3. ^3ennig an @e(D f)tbbm fct)d(en, ne*
benft Dir ?5otfer.
P. 14) Ao.iy88. tt)irD Diefe ©ttfffungt)er665ef auf?.^fennige ^roDunD^.^f.
P. 16) Ao. 1*96. r)efft DerroerDige unD n>o(ge(arDe ^pevv €afper@rip, ^reDiger
©dtff.SBorfcS to (g.€atr)rinen DtfferQ5roDerfcr)op geget)enunDt>erer)ret fo.$?arcf.
Eodcm Ao. roirD Diefe Spende t)erbeffert unD befomf jeDer 2(rme 6. ^fennige 93rob
unD 6. ©e(D nebentl Der Q5utfer.
P. 17) Ao. 1600. tm JunioroirD Der Q5rttberfcr)afff ^egrdbniffe auf Nicolai flirct>
^Offreparivet.
P. 22) 9}r)abeme in Anno 1682. up 3or)annte br)o Dr)e Q5roberfcr)op S. VincentU
tt)orD gefjolben , unD roeren tr)o Dero $tDt De 5iuero(Den unD ©orfidnDere *)Jeter Sfroger, <Hau$
2(be(, #anf? J£)ageman, unD £uitfe Stteiere, nebenfi SDtritf @cr)ier^ ^Gafer Q3omDreger,
^eterSabun, .vpan$25run, Jpan^OrDorp, #an$9fauen$, $l)oma$@cr)u(feunb$eter
Srefe. 3)arfe(bft tff t)or(efen roorben , De o(De Fundation Deffer $5roberfcr)op , roorutr) be*
pnD(icr) Dat Deffe Q5roberfct)op eren 2Bo(ftanb btt uffDeffen dato m 15*5"* 3ar)rger)aDt, w
utf) beffcn Q5ocfe tbo befinben. 2Bann Deme mtn De oIDe r)o(tene ^rone in Der ^arcf en S.
Catharincn nebcn Der ^nec^te ercn (gftolfe , »aft (enger affe auer De 1 s o» 3ar)re ger)angen,
a(fo Daf voegen eres CIDer^ tf;o beforgenDe Dat fe mocr)fe r)erunDer t)af(en. S)emnact) De 3^
berdrtenauer OlDenunD mtt bcnombDen ^neci)fe Deffer Q>roDerfcf;op mif Confent rocten
unD SQBiffen Der ganrjcn Companie Der ^necr)fe beDer ®efelfct)afft , Darbenne utf) €r)rift(i^
cr)en roo(beDacr)ten ©emoefe beroogen, unD an ffaDtDer oIDen tonen, eine nt)e ^ro*
ne t)on guten reirten laufern SOtfffing , Dorct) ?D?. €(au^ ©ufferian (aDen ferDigen unD
macfen roegen f88. ^funD, foffet in ©umma Deffe €rone mif Dem 5^a«en ^ Q5iIDe»
ltemDegeDreieDen5vnope,,unD mit Der ^fangen fr)o t)ormar)IenDe , ocfDet)o(fen «^no^
pe fr)o Porma()(euDe ffjofamwDe 1%$* W?» Cttbfcr)» SeffeSrone iftw ©fttotor PlDen^
% 5 ' W
6 Qrrrm&en imb Vt&fotiddtm 5. Period.
■ - >- ■ -
nen in ber ^ercfen S. Catharinen beffer ^roberfc^op S. Vincentii ffjon @(jren unb beror*
f er jftrcf en tljotn beften t>orer>vet roorben. 2)arup ocf f>enne forber m aflen funptigen $tbett,
x>an ben i^i^cn un nljafamenben Rmtytm beffer Q5robevfcf)op eren 9?afoem(ingen tf)0 evot^
gen^iben, be £tcr>fe fcr>oHen c3er)o!Den nc>ert)en ( 9?()a; ber @eroid)fe rooupber t)6rigen o!t)en
Sronen gefdjeen unb gef)o(ben ) t>ocr> roaf unfe Vtyat ommdnge be£fa(tf tfjo ber (£f)re ©OtteS,
bar ®Dttber^lfemdd)ttgebiffe $5roberfc()op feaenen roorbe, tjorbetfernf onnen , roerben fe
nufbtcj)ficfen bebetttgen. £)e ©6t(icf>e Mmacf)t t)or(ene w$ affen un) (55nat)en na feiner
Q5armf)erffid;etf borcr) €f;ri(tum fetnen feuen ©onne , unfern @aftcf)mafer / babf roare
feuenbtge «ni> erotge £tcf)f, tmbbbe^ronebcgeroigen €euent)ce? 2lmen!
P. 28. Ao. ifo8. 3n bem Jjpufe roelcfd unfer (euen Jruroen Q5roberfd)op tfjofumtut
©tinfe (Satfyarinen 5vercfen belegen in t>er o(bcn Q3ecf er* ©traf en bt) t)em §ija> $? arcfebe
^cfite S. Vincentius 35roberfcJ)op 8. ^arcf ©e(beSunbi$bebagef uppe t)en Q3afcr)n
P. 50. Jperr Jperman t)on Jjpefoenfen (Sappellanutf, Jperr ©erb Obbing, J£)errNic.
50?at)ger , Jperr 3oban ^aftenfen , Jperr @tmon S&ife btttf) fmb be febenbigen ^robere
ttnb ©itfrere ber ^roberfdjop S. Vincentius be$ f)ti(tgen $?drfe(er$ be begunb f)tbbtn unbe
nu f()0 ber $tb t)Ot'(tor)tt be befcl;ebe $?anne: 3l(jo 3of)an t)an bem $agt , £ttbefe ixrti
(gmerfen, Jpermen 3ufttng , (SfaroeS Jpoepe t)or be o(bejten D(ber(tibe tntt QSollborf ber
Q5ruroctv5?uecf)te tmbe fcr>a(en barbt) blttten be §tb if)reS £et)enbe3 beroife fe baf t)ermogen.
^Ber et facf e \)at bar /emenb af jtorue ebbcr aff orbe t)an befen t)orbenomeben ^annen fo fall
man bar anbere 5Cefen be ben Clberluben buncfct mif fe roefen in ebre &ttbt.
Item fcf;al mebar ^efen, fod t)an t)tn Q5ruroer* 5?ned)ten i)at fct)o(en roefen bejunge*
ften £>!berltibe, en ellecf fall babi) roefen bre 3a(jr , ttnb roann be bre^ar affomcn,fofcf)af
me bre roebber ^efen m ere ^febe , unbe buffe fotf be fcbolen roaljren up be 25of)m*£icf)te
tmbe %5o(btcf tf)o bringenbe, bar M 2\& i$ bat tttf) ber Q5roberfd)op aetrovucn te.
Itemroiebiefe Q5roberfd)op f)ebben rotf , be fc&all fe roinnen tntt Q3uilborf be upperften
£)!ber(uben mit 1 . ^funb 2Bag, ebber h ^funb roe^ f)e mtt ben C(ber(ubcn begf)ebingen f an.
Item en elcf paar Q3o(cfe$ fcf)all be^ 3are^ tttl)geuen 4. ^Bittt to $tb*@5elbe be Q3ro<
t>crfcf)op mebe tf)o f)oIbenbe»
item befe Q5roberfd)op t^ begunnet na ber ^orf unferd J^eren tn beme 3are bo me
fcj)rcetj 140°« i» t)eme 48ttg(^em
Item roer et fafe , \)at bar /emenb rourbe etn /uttcf ^ruroer t)an buffen Ofberltibert,
t)e fct>aU fort blitten bt)ber Q5roberfcf)Op, tr)o ber ^tb t)at me be Q5roberfc^op begeit unb be
rtteae C(ber(iibe fefet , fo fcf?a( me in ftcne <gtt\)t fefen enen anbern 0(bermann t)on ben
$Sruroer^vnec()fen unbe anbet^ nennett man.
Item ^)ang^ctfem5vrog foren be Clberftibe t^ofamenbe mtt ^uflbort ber /ungen
Clberliibe ff)0 ficf tr>o enen olben C(bcrman tnebe ff)0 roefenbe t()0 befcr Q3voberfcf;op tn ben
«ottgffen 3are , be^ ©onn&aad t>or ©tinf e ^argareten ^)age. ^)err atber Meding Ple-
banus , Jperr €ngelbrec&t £oue, Jperr J^inrtcf €nberoat , J&err ©ert ©fotebrocf , £ert
^ico(au^^effemacfer, ^errQ5erenbt)an?0?inben, ^)err3of)ann^rufe, ^err^otncf,
$errJpermen5tocf, ^perrSo^annfton^ruge, Jperr Jpinrt'cf)€oting &uxor. Jpcrr^
tvic^ t)on Dventefen & uxor Jperr Paredum & uxor ^ettefeSange, ^evr^errman^ro;
<jer & uxor. Jberr & icf toan ©ewen 5c uxor.
5^<r^
-% Cap. ftittjfte ZStykQb Wtt S. Catharinen ^ircfee» f
■ ■* " ■ - ■
3* 93et#lt)cf tft>tfd>en ben 33otft enfr etn unfc ^ercf fitftw
ren to ftinte ^atertnen unb f)mn fynxid $roger gapellan to
unfer grouwen* ^ertfen tn ©tenbelttan tt>egent>er 55et>elin<3
enner Commende tO S. VLnnm Slltar M Catharina.
Ex Libro Memorandorum. An. l^fp*
SRRttfitf f0 «^tt bett tjennen t)e beffe ©crift ser>rt oft f)dren (efen t)at ^rr^tbvad&t imbtfftt*
•^ (ingfte (tnbgeroefen t>or bemerfamen Ovabe to Jpambord; troifcf;en Den QSorftenbem tm
5tercPfdS>n>oren to funfe ^aterinen ^erfen ttppe be ene, ttnt)e Jjperrn £inricf Jfroger ?]kefter,
€apeffann to unfer grouroen ^erfen t>an ©fenbef t>an t)er anbern (§>iben , t>an roegen be$
£5eue(ing(je enev Commende , t)e t>ormibbe((t jefigen Qtintn 35rifcfcn roanbagOed $5or#
flljerSfoJfpamborgf) m ber erben: 5terfen ^aterinen to t>em 2l(fare fttnte 2fnnen i$gr)e(tia>
tet>, tmbc t)an ben t)orbem Q}or(Jenberen t>nbe ©rooren to funte 5taff;erinen to £ene gljeit,
roeifere^roibrac&t^nbefc&eftng^e/ t>ormibbefft ben erfamen ^)errn 2)eb(ef ^remer , Qtxz
4)tnricf;Sopouro,^org5erme)lern/^e(ter Sofjann Wlaltv Sindicum, Jperr Sofjan 9?igen*
borp Secretftrium be$€rben: dtobtt to .>pamborgIj,.>perr3ofjatt ©Jerroer unb #err*3)arbum
iuetefefKabmannen barftttue$,alfex>ormibbeIft gttben ^ibbeieren tmbe ©cf;ebesf)erenx>an bem
€rben: dlabt to #amb, bar funbergfjen fogf)euogf>eb naf> beiber €rben: ^arte SBiflefore
x>nbe QSufborb i$ frunbfifer^Bife x>orenigf)ef, gjjeufegften xmbe roecf>gf)eIecl)t foenen gfjan^erc
ttuflenfomen €nbe m beffer nafcreuen 2£iife, fo M be x>orfcreuen J£)err Jpinrif J?rogf)er#
fcM \)\v fo .£)amborgf> binncn famen, x>nbe r>t v ft cf (egfteren, fetten, tmbe fufuen perfonefifett
roanen , benne fo rotlfen t>nbefcf)Ofenbei>orgfcerorbenQ3or|Ienber x>nbe $erf frooren benfudten
#crr Jg)tnrtcr> be t>orben : Commendebcuefen, tmbeembar, gf>e(if(l'n93oruarengf>efjaf
f)tt t>an bon t>nbc afgtyeuen, beroife f)t fyv fo perfonelifen roanebe b(iff , tmbe bar t>or fcr>al
be <£rben JJ)err J&inrif in ber x>orfcrcuen ^erf en fttfuenin fmneregljenen^erfonen ©abebeme
#even fo £oue$?iffen fefen, tmbe gljclicf anbern i>vomen ^reftern in ber fuftten ^evfenftneS
^abe^bienfte^ t)(itigen roarenbe roefen , r^elcfere frunbdfen x>orentng^e i>nbe fdDebingf>e be
erfcret>en ^arte bt;be t)tn t>orbe£@c!)ebe^errn , t>nbe fruroen $?ibbelern r>oct>ltfen banfen^
\)tnf (ouenbe be$ fo in btibtn ^tben n>of fo x>reberoefenbe, t>ninguben£ouen t>nbefrttroen
baf fo to J)0(bcnbc t>nuorbrofen, beS ^ef ntt ocf t>orbat mer be t>afenn: Jperr Jpinrif gf)efccj)f
t>nbe t>orfuben (afen , M \)t upr>e fobane fc^ebingfte t>nbe frtintlife Q}orenigbe t>orfcr: nypt
^afcben ane ^ibbe( erft t>o(g^e^eribe r>tr to .£)amb*binnen fomenroifle, t>nbe^irint>ovfcreu:
.23Jt;fe (ttten t>n n>anen t>nbe aifobenen be (Srben $tvv ^)inricf x>ppe ben t>orfcreu: ^afcf;en
er(t t)o(gf>enbe fo bauenfcreuen (teib f;ir binnen be @tab Jpamb, toroonenbefomenb, fofcjal
ftne Dvenfe t>an bev fuiuen Commende tt>eg^en < %Bin(u$)ttn t)avbtmtn anftaen , bit i$
gefc()en inf 3ar t>np Jpevrn 0icli? be^ foffert &ages in Septembri tn ,3egenroarbic{)^et;b
£ewn S)iber* ^uneborg t?n J&ervn 3of;an $ftti$tv$ Ofabmannet
8 Urtimbm unb Hacfcncfcfm j.Period.
4* Tw 23c6fcecf#afft S. Vincentii ©ftff tum ^oMatd
5)cnningt)e 3%lici)cr ?Kentl)e *um 55el)uef t>er (Seelmcjfen
fik \l)Xt i&XVfotX tn Cathar. An. 1459.
\\> 3ro5art t>an bem «gJacjfjen , €ut>efc t>an gmerfen , J£)anfi ©crober tmbe Jjperman
^uftincf £>uer*£>lberiube tm&e t>nfe $}ebebrober nu to ber $pb Oiberliibe i>er Q5ro*
berfc&af ©tinfe Vincentius btnnen Jjoamborcf) in funfe $aterinen*$erfen beiegen, befcn*
«en t>nDe befiigljen in ffraff beffe^ Q3reue$ t>or ate roeme t)e ene jeeljen tmbe boren lefen , t)at
rotj mit 2Bi(Ien tmbe €nbracf>t in ©obetf (Sfjre Ijebben geljeuen , tmbe t>orlenetf) t>tf) tmfen
rebeflen ©uberen t>nt)e ERenten, bem roerbigfjen #eren ©erbe ©tofebrocf nu for$:pb$erc&
Jjere fo ^etenbollen fminticf) $?arcf ^enningfje ^arlife SRente be $t>b fpne^ £e»enbe$ tobc*
me Siftare ber erbenomenben Q3roberfcf;opfunfe Vincentius beiegfjen in berfeluen ftercfento
ftinfe Svatberinen binnen Jpambord) , t>nbe baiuor ©obe t>nbe jtner feuen SDtober t>nbe afleti
^ifligbett to bibt)ent)e t>or be ^euenbicjr)en tmbe be £>oben t>tf> berftiltten Q5roberfcj?op t>or*
fbruen, bt> fobanen Q3nberfcj)eibe, roeref , t)dt be erbenomebe $tvt @f)ert fjir in queme itt
bejfe ©fat mit m$ fo blit>enbe, fo fcbaf f>e bet>orbendmte Ovente begber tmbe a( entfangfjett
ftinber/enigerlepe Snfagfje alfe befcl)et)beficfen be .Jpelffe bebagfjet t>p ^J>afcr>en , t>nbe be an*
bere Jpeifte bebagfjet t>p ftinfe Michaelis-3)agf)e begfjcr tmbe afl fo betbalenbe, ftinber $off
*>nbe 5lrbeit bart>on fo boenbe , t>nbe roeret fafe, baf fje buten befler <E>tab JpamborcJ) blette,
tmbe nicftt jtcf r}t;r fot &tabt feftebe, fo fcf)oIn rot> ememen geuen acr>f e Warcf ^ennpngfje
3arlt?cfe 9\entl)e, alfonemelfen be Jjbefffe bebagfjet t>p ^)afcben be anbereJpeifte bebagbett>p
ftinte Michaelis-£>agfje, t)nberot)3oban t>am ^agben, £iitf e t>an (£merflen, Jpanfj^cro*
t>er t>nbe Jpermen 3tittincf t>nbe t>nfe $?ebebrober t>nbe 9?afome(ing(je , t>orbenomet , QU
berliibe ber Q5roberfd)op ^iinte Vincentius befennen unb bettigfyen in beflen ftiluen^reue,
M rot) benen (Srbenomeben Jperr ©berbe t>it roillen truroefifen tmbe t>a|le tyolben , funber
/entge Slnfprofe t>nbe J£)u!prebe t>nbe 2(rcjr)efi|t , fe ftn geftlif ebber roerlicf , tn guben ^ru^
tt»en, t>nbe bebben bedto groter ^tid;nifle t>nbe ^Gar^eit t>nfler^roberfcj)op 3ngefegef neb*
ben an \)t^tn Q5re(f roitiicfen bengen latf)ettibe gegeuen t>nbe fcreucn i^ na €f)riffi ©ebort
bufent t>erbunbert 3ar, bara in bcme negf>enunbe ueftigeften 3ar, ant f;ifar>en 5Daaf)e fiinfe
Johannis & Pauli martyrum.
5.(£)ec^c6becfe5opVincentii Q3erglt)cf mitUm ^eccf^
\)txm £ut>et 9)Zet)ing unb bcm ©marcn i3crman 53tfptnp/ iat fe
&en Slltcr Vincendi t>tl>ftren un&e SKcffe wx &emfu(uen
lefen laten t>rofen. A. 1459» 14. Martii.
^fn ®obe$ Ttamtn 5fmen, "SBpbblicf fp aflen t>tn genmn , be beffe ®$xif(tt je^en bfffe
™ boren lefen. S)at mib Q}uibort tmbe ^illen be^ erlifen ^eren #eren Suber S^ebincj
^ercf^eren btr ^ercfen S. Catharinen bt;nnen ^)amborc() beiegen, t>nb be^€rfamen^)er^
wanni ^ifpingf) ©tvorcn unbe ^ormunben berfiiluen j?ercfen t>orbenomet i^ fo g^efaten,
fo
2. Cap. fiinffte 35ej)fage. Wtt S. Catharincn %Jx$L 3
fo t>e!e affeen M mac& fofomem 3)af be grfife #ere unb Vicarius 9)ico!au$ ^BiflocC
t>e$2!ftare$ be$ (jiltigen Crucis tn Derfuluen ^evcfen belegen, t>nt> nu torfpb ein Q5eft'ffer
berfiifuen Vicarie t>or ftcf tm fime 9Momefingl)e fjet befeuef tmbe guefroidtcj) togf>e!aten*
S)af be (grfame unb befc&ebenen Q5rot)ere tmb QSormunbbere berQ5roberfd)op©imfe Vin-
cencii be$ f)illigen SDHvtthrt m berfiifuen ^erfen be(egen , 2!ffe bt) namen be befcbebene
Sttenne 3o(>an t>am %a$tn , £ubofpf>ug £mer$ t>nb Jpang ©d)rober h%\)tn unb 93or*
munbbere berfiimen 35roberfcf)op t>nb 6re nafomefingfje, SDJogren fprenmib ornate tm €(e*
nobe txxt fitlue 2I(fare mib ener ()0(ten ^afeflen tt>ofgf)efi'ref t>n mafef , bart?nne te gf>egrauen
be<Sroningetmfer ieuen grouroen mibfcfjonen^ilben/mibfiifcfen QSnferfcbebetmbeCEauteltt,
bat be q)re|ler be fe §ortt)b benenbe itf befler t)orfcreuen 35roberfd)op in beme ® enfce <55ot)e^
macf) t>nn fcba! »or bemfiiluen 5l(tare $Jlifitn Oolben tm (efen i>or be fruroen t>nn ©efen bc
t>tf) ber ^3roberfcJ>op »erftoruen ftmb, na ber orbinatien t>nn fcf>icfinge barupgbemafettmtt
t>orramet t>nbe madj) t>nn fd;a(I be$ ^areS bar froie in ber Q5egf>encfniffe ber Q5roberfd)op
^tffen fmgen t>or bemfudten 2I(fare,t>nnbibben t>or be ©tiftern t>nn Q5robere uff>berQ5ro*
berfcf)op twftoruen, bocf) fo bet beftifue 9?tcofau$ 2£iftocf t>or ftcf t>nn fime 9Momefinge
bef)ofben , t)at be ^refter fobaner ^5roberfcJop benenbe , roif unb fc(ja( ftcf mib bemftimeti
#eren 9?ico(ao "SBiftocf fruntiifen t>orgaen t>nn eend roerben, be$ Siuenbeg ebberbe$$?or*
gens to t>orf unbigebe roo fe ^at mib ber SJftiffen bofben tviflen. SSortmer n>erf fafe baf beffe
Q)orjfel)ere tftfcolaus <2LBtfiorp ebber fpne 9M ome!ingf)e fo eroid) befftt>orfcret>enebe!ettigf>e,
ebber &orbracj)f fo nicfjt f)o!ben tvolien, mib alle fo t>orfcreuen i$, tmbe roollen t>c\t jjeme*
ftcfen t>ormibbete ftcf ebber enen anbern to brefen , tmbe nebberf(aen , na ufbroifmge enetf
openbaren Inftrumentes be(egen , tmbe roefenbe bp benfiiluen 25roberen. (feo mogen be
t>orfcreuen Q)ormtinber unbe 25robere berfuluen 25roberfd)op, t>nbe 6re OMomelinge, mib
ttiflen t>nbe QSuiborb ber (Srooren in ber ^erfen ©unte ^atf;erinen benne ^Befenbe, mo*
gen t>nbe fc^oien, ane a!Ier!et>ge ^)inber t>nbe ^Oebberfprafe , be ^afellen t>nbe alle anbere
Cienobia unbe (giringe to benenfiiluen Siltare benenbe , to &ivinQf)t tmbe (£re be^ ^ifligett
crucis en be 25roberfcj)op be^ ^illigen 9)?erte!er$ ©unte Vincentii, afnemen t>nbe t>ort to
brufinge berfiiiuen Q5roberf$op na oren SQBillen t>nbe begeringe beuelen , orbtneren t>nbe
fd)icfen , rooe en M allerbeft beleuet. S)efTe Contradus t>nbe et)nbracjt is gbefc^een $l&
©obe^borb t>ertet>n^unbert 3far barna in bem S^egtjen tmbe Q5eftig5e|]en in bem t>erte^n^
ben £)agfje be^ $l<mt$ ^arcii, fjtfr bebbenant>nbeat>erg5eroefen be^rfame J&ere ^icolau^
©d)u!te ^refler t>nbe Capelian^ berftiluen ^erfen ©unfe Caffeerinen , t>nbe ^ofjannes
^Jottbefe et)n €(ericf ^3reme^ ftid)f e^ in ^eg^enroarbic^eif eine^ tjpenbarn ^ofarii funbergen
bar fo gberopen t>nbe effcbet ftcb be^ mebe fo t>orbenfenbe* $iv up i$ et>n ctaren befcbeben
Inftrumentum mib enen anbangeben 3ngbefege(, be^ erfamen#eren£uber ^ebingfjj&rcfr
beren t>orben: t>nbe beffe ©cbrifff i# be 5Wening^e be^ Inftrumentetf in grouenbeflentficfen
fpnne t)mme ber Ung^eferben roillem
l ZtyiU W 254n^ ^5 Pt£-
jo Uttunbtn imb Hadbrfcbten $. Period.
6. Praefentatio Henrici Bogeri S. Th. D. ad Vicariam
b. Mariae , Simonis item ac Judae in Catharina per Alleken,
Nicolaide Sworen Proco£ relidtam coram Senatu
Hamb. fada.
Ex Libro Memorandor. ad An. ijoi. zy. Aug,
Cciendum, quod anno quingentefimo primo XXV. menfis Augufti fuit venerabilis
*^& egregius Vir Dn. Henricus Bogerus Sacre TheologieDodtor&c. ad certumbe-
jieficium ecclefiafticum fitum in ecclefia Ste Katerine hamburgef. ad altare b. Marie
virginis 6c ftorum Simonis & Jude, per obitum quondamDniJoh. Vedder ejusdem
fceneficii ultimi & immediati poffcrToris vacans , per honeftam Dn. Alleken quon-
«lam Dn. Nicolai de Sworen Proconf. hamburgen. relittam in vim certe concordie
inter eandem Alleken & quandam Dn. Beken providi Hinrici Hodes civis Staden.
conthoralem literam de & fupra jure patronatus dve prefentandi difti beneficii a.c
certorum aliorum beneficiorum per pie memorie Dn. Hinricum Hoep quondam pro-
conC Hamburgenf. fundatorem, cujus fundationis prefate Dne Beke & Alleke pro-
ximiores heredes exiftunt, prout in inftrumento concordie defuper confe&o plenius
continetur/ Spe&abilibus viris Dominisproconfulibus & confuHbus Senatum Ham-
Jburgenf. intoto reprefentantibus, in fede confulari *congregatis prefentatus, juxta te-
norem infra fcripte fundationis, cujus originalis copia de verbo ad verbum fequitur
&efttalis: Omnibus Chrifti fidelibus prefentes iiteras infpe&uris feu audituris Hinri-
cus Scholafticus totumque Capitulum ecclofie Hamburgen , in omnium Salvatore
falutem. Rationis ordo poftulat, que pro divini cultus augmento in animarum falute
Deo a fidelibus laudabilit : offeruntur, ne curfu temporis per incuriam , negligentiam
vel oblivioni traduntur , fcripturar. teftimonio roborentur , quod ad notitiam tam
prefentium quam futurorum cupimus pervenire , quod honeftus vir Dns Hinricus
Hoep proconful Hamb. cupiens terrena in celeftia & tranfitoria in eterna felici com-
mercio commutare ad divini nominis laudem fuique cultus augmentum nec non pro
falute anime fue & progenitorum fuorum ac omnium fidelium defun&or. ad fun-
dandas & inftaurandas duas perpetuas vicarias in ecclefia beate Katerine virginis in
Hamborg triginta rnarcar. redditus de domo,inqua ipfumtheoloniumrecipiturnunc
& coiligitur ac fervatur, & de domolapidea contigua & cellariis ejusdem annuatim
xecipiendos & levandos obtulit & donavit ac liberaliter affignavit, accedente ad hoc
eciam Dne Beken uxorisfue, & aliorum quorum intererat beneplacito & confenfu.
Vnde nos ad honorem omnipotentis Dei & beatiflime virginis Marie & fanfte Kate-
rine prefatos redditus & bona acceptantes & fub proteftione ecclefiaftica recipien.
de ipfis, invocato dei nomine, duas vicarias perpetuas feu duo beneficia ecclefiaftica
fundamus,erigimus& tenore pncium inftauramus, ftatuentes & ordinantes fecundum
voluntatem difti Domini Hinrici ut vicarii didarum vicariarum ad altare b. Marie &
keatorum Simonis & Jude aplorum inortu diei in eftate quam in hieme muTam le-
i Cap. futlffte Styfttyt* MH s- Catharinen »fr*e, i u
gant, ita, quod quilibet fervet fuam feptimanam inlegendo primam milfam & alius te-
neat fecundam miffam in hora que vicere&ori videbitur cpnveniens. Et quod die
Sabti miffam celebrent de beata Virgine follepniter decantando ; Eodem modo vi-
delicet follepniter miffam celebrent pro defund. omni fecunda feria. Si vero
unus vicarior. propter inflrmitatem , vel aliud juftum impedimentum non pote-
rit hujusmodi primam miffam fervare , ex tunc focius fuus eam legat , vel per
alium facerdotem faciat eam dici. Et fi, quod abfit, in hoc negligentes fuerint ex tunc
heredes dicli Hinrici de fcitu & voluntate nra, per fubtra&ionem reddituum pre^
di&orum eos poterunt compellere ad fervandam mifTamprediclamut preferturcum
maxime propterea prefatus Dominus Hinricus has vicarias fundavit &dotayitutiter
agere volentes & pauperes laboratores, antequam ad opa fua vadant poffint miffam au-
dire. Iidem etiam Vicarii cumreligione * diurnis officiis debent intereffe pum re&ore
& cappellanis, & ipfum re&oremjuvare in dandis .... Sifuperhocfueritrequi-
fitus & oblaiones quas receperunt eidem re&ori totaliter pntare , nec ipfum re&orem
in aliquo indebite moleftare. Item predidti vicarii dabunt in anniverfario di&i Domint
Hinrici Hoep ad memoriam fuam inchoro Hamburgen. folenniter peragendam duas
marcas annuatim de redditibus Vicariarum predi&arum , & unius marce redditus
recipiendos de quatuor marc*ar. & o£~to folidorum redditibus , quos prefatus Domi-
nus Hinricus Hcep habetcum ConfulibusHamburgen.promemoriaDominiJohannis
Hcep Fabri fratris fui in eodem annivafario fimiliter dividendos in choro prsedi&o, de
quibus habebit Campanarius ecclefie Hamburgenfis quatuor folidos & majores cam-
panas ad vigilias & miffam pro defun&is pulfabit. Item predi&e Vicarie non debent
alicui conferri, nifi f uerit in ordine facerdocii conftitutus vel ad eam valeat infra annum
promoveri. Et fi aliquis di&orum vicariorum continud abfens fuerit, officianspro
eo totales redditus percipiet &nicchil de eis abfenti vicario miniftrare debebit. In-
fuper poffeffores di&arum vicariarum colligent fideliter redditus , qui de di£tis do-
mibus fcilicet theolonei & alia domo lapidea annexa provenire poterunt. Et quicquid
fupra duodecim marcas excreverit, de fcitu noftrorum Canonicorum ponentaddepo-
fitum & feruabunt, ut inde ipfe domus poffint confervari , & fineceffe fueritrepara-
ri ; Ceterum prasnominatus Dominus Hinricus Hcep donavit , & affignavit redditus
duorum chororum brafii triticei, quoshabuit in molendino antiquo Hamburgenfi ad
duas memorias pro falute anime fue & benefa&orum fuorum diftribuendos hoc mo-
do: Valor prsedi&i brafei triticei per di&os vicarios poftulabitur&capietur; Etpri-
ma die feriata poft feftum pafce dabunt cuilibet facerdoti ecclefiarum in Hamborgli
tam feculari quam religiofo fex denarios ad legendum vigilias & miffam pro defun-
ttis , Simili modo f acietur prima die feriata poft feftum beati Micchahel , Et fi quid
refiduum fuerit iidem Vicarii in depofito tenebunt ad ufum prcedi&um. Prseterea
Devotionem & gratiam Dei praenominato Domino Hinrico datam merito commen-
dantes eidem concedimus & damus juspatronatus & prsefentandi ad di&as Vicarias
quamdiu vixerit , cV feniori heredi fuo five mafculus five femina fuerit, usque ad
fpatium centum & quinquaginta annorum a. data prsefentium numeratorum. Ita
quod quandocunque vel quotiescunque di&e Vicarie vel aliqua ipfarum vacaverit
ti ilrgutibett irofr CTacfetf cfrtett 5. Period.
poffit perfonam idoneam Decano noftro vel ejus locum tenenti nec non confilio *
noftre civitatis Hamburgenfis praefentare , qui eam fme difficultate recipient. De-
canus vero vel ejus locumtenentes defcitu praditti confiliiiplam inftituet in eadem,
di&is autem centum & quinquaginta annis transaftis collatio di&arum vicariarum ad
capitulum noftrum pertinebit, Ut autem omnia & fingula premifla inconvulfa per-
maneant, nec in futurum aliquatenus immutetur, prxdi&as literas Sigilli noftri ap-
penfione fecimus communiri. ^ Qvibus etiam prata&us Dominus Hinricus Hcep Si-
gillum fuum appendit , ad majorem evidentiam prxmiflbrum. Et ego fupradi&us
Hcep , recognofcens omnia & fingula premifla efle vera & per me fic gefta atque
fa&a de confilio & confenfu hseredum meorum has literas Sigilli mei appenfione feci
fimiliter roborari. Attum & datum Hamburgi anno domini mlllefimo trecentefimo
fexagefimo feptimo, in die beati Ypoliti martyris prafentibus Honorabilibus viris
Dominis Johanne Grefeken & Alano Bofman Canonicis di&eHzmb.Eccl Henricodemonte
Bartramo Horborg Proconfulibus Heynone Hoyers & Jobanne Kyt^ confulibus Hamb. &
Rubardo Kyl civeHamburgteftibusadpramifla vocatis fpecialiter 6c rogatis*
* i. e. Senatui»
T
7. Joachimi Clitzing Praspofiti Hamb. Arreftatio
omnium reddituum Vicarise in Catharina quam Johannes vam
Kroge poflldet, ad inftantiam Nicolai Francke Praepofiti
Roftoch. decreta 1519. 21* Oc5tob.
De mandato venerabilis viri Domini&Magiftri Joachimi ClitzinckPraepofitiHam-
burgen. loci Ordinarii 6c ad inftantiam venerabilis Viri Domini ac Magiftri Nico-
lai Francke Praepofiti Roftochienfis 6cc. arreftentur fiib pena excommunicationis &
centum florenorum Renenf omnes & finguli rrudus redditus & proventus apud ho-
neftos viros Henricum vam Kroge & Joachim van der Vechte opidanis opidiHam-
burgen. Bremen. diocefis, omnesque alios reddituarios vicariae perpetue in ecclefia pa-
rochiali San£te Katherine prefati opidi Hambvrgen. quam quondam Johannes Saltze-
borg, dum viveret, obtinebat , & nunc Johannes vam Kroge obtinet , & eidem
Johanni aut ejus perfonae procuratori fe patri fuo de retro minime confignenturaut
folvantur, nifi primitus & ante omnia , difto Domino & Magiftro Nicolao Franckf
de annua penfione fex annorum proxime prseteritorum afcendente ad fiimmam qua-
draginta quatuor florenorum auri falvofanioricalculoeisdemfuperfru&i-
bus,redditibus&proventibusprefate Vicarie per fedem Apoftolicam refervatis, fatis-
fa£tum fuerit realiter & cum efFe&u. Et fi fenferit fe gravatos compareant coram
<Ji£toVenerabiliDomino Joachimo Prarpofito , ejus officiali aut commiflario in Pre-
pofitura Juridica proxima ad allegandum & dicendum caufas, fiquas habeant, ratio-
nates rekvantes, quare hujusmodi arreftumnon debeat fuum fortirieffe&um, &ad
pre-
' i Cap. fiin|fte25e0fa0e* yptt S. Catharinen£tr4)e. 15
premiffaminimeteneantur. Alioquinproutjuftumfueritprocedetur. DatumHam-
borgh anno xvcxvij vigefima quinta Q&obris, Commiffariatus fub Sigillo, prefenti-
bus ImprefTo.
Ad mandatum difti Venerab. Johannes SartOHS,
Domini Joacbimi Ppti. * ptj * Notarius fft. **
Exequatur per quemcunque judicem Juratum.
* i.e, Prspofiti. ** i.e. fubfcripfit.
8. Literae Capitulares fuper Patronatum Vicarise S. S.
Simonis & Judae in Catharina pro Eberhardo ttatl bcttl
SBergfye* a. 1526. 28. Sept.
Univerfis & fingulis prsefentes literas five prsefens publicum inftrumentunfvifuris,
le&uris feu legi audituris CLEMENS GROTHE Decanus, & Henricus Canonicus
Senior totumque Capitulum Ecclefise b. Mariae Virginis Hamburgenfis falutem in Do-
mino , & prsefentibus fidem indubiam adhibere. Juftis & honeftis fupplicum votis,
prcfertim illis , quae in divini cultus augmentum cedere dinofcuntur libenter annui-
mus , eas favoribus non immerito profequimur oportunis. Ad univerfitatis veftrae
ac cujuslibet vefti^m notitiam deducimus & deduci volumus per prsefentes , ijuod
quamvisfine cura Vicaria perpetua altaris fandtorum Simonis & Jud* fiti in Parochiali
Ecclefia S. Catbarina Hamburgenfis olim ac prifcis temporibus in fuis redditibus & pro-
ventibus fuerat & erat copiofe dotata, ere&a , fundata & inftaurata. Ejus tamen
Vicariae redditus & proventus curfii temporis ob & propter guerearum turbines,
aquarum inundationes aliosque finiftros & inopinatos eventus , adeo & in tantum
imminuti erant , ita ut poffeffor eandem pro tempore obtinens, fe de redditibus&
proventibus ejusdem commode fuftentare , ac de eisdem vivere minime potuit.
Unde quondam dum vixit honorabilis Vir Dominus Johannes Dhe herferde , poffeffor
ejusdem vicarias zelo devotionis accenfus divinique cultus fpirans augmentum, ean-
dem fine cura Vicariam perpetuam cum certis annuis redditibus & proventibus per-
petuoapud eandem manendis augmentavit & melioravit, propter quam augmenta-
tionem&meliorationem, ficut praefertur , fa&am, Decanus pro tunc exiftens ac Ca-
pitulum Ecclefiae praxUfbe eidem Domino Johanni , quoad viveret , ipfo vero de
medio fublato confanguineo fuo feniori & proximiori ad certum tempus, quo Jus patro-
natus five praefentandi perfbnam habilem & idoneam in &ad eandem, Vacatione il-
lius occurrente, favorabiliter dederunt & concefferunt, prout & quemadmodum in
literis, defuper datis & concefHs plenius continetur & habetur. Cujus quidem juris
Patronatus f. prafentandi dationis ac conceflionis vigore , perfbnaliter coram nobis
^onftitutus providus Vir Hermannus deHerferde civis & Incola apudHamburgenfes
*c confanguines quondam di&i Domini Johannis Poffeflbris & augmentatoris di&as
® . iins
H UtVimbm mb Hacfrrtdbtw 3. Period.
fine cura Vicariae perpetuae altaris pradi&i , indubitatus patronus , non vi , dolo ,
metu, fraudeautaliquaaliafiniftramachinatione, ut afleruit, fedu&us autcircum-
yentus , fed ex ejus certa fcientia fpontanea voluntate , animo etiam , ut apparuit,
bene deliberato , modis , quibus potuit ac debuit melioribus & efficacioribus , jus
patronatus, five prafentandi perfonam habilem &idoneam, in & ad eandem vaca-
tione illius occurrente, fibi hsereditario jure competens, pro fe fuisque in hac parte
ha?redibus & fucceflbribus , provido viro ^mig Qtac! ci vi Hamburgenfi ibidem piu--
fenti & id acceptanti , fuisque hceredibus naturalibus & legitimis , donatione mera ,
pura, validaacirrevocabilidedit, donavit, transtulit, ceflit atque conceflit , pa-
lam, publice ex exprefse, Et nos ad difti ^artgQtael devotam conftantiam & pe-
titionem , donationem , translationem , ceflionem ac conceflionem ratas & gratas
habentes, au&oritate noftra ordinaria recepimus &admifimus, recipimus & admitr
timus per prafentes , quibus quidem donatione, translatione , ceflione ac conces-
fione Juris patronatus f. prsefentandi, fic , ut praefertur, per nos receptis & admis-
fis, idem <£><tttf? ©trtel volens ac cupiens animse fuse faluti falubriter providere, ter-
renaque ac tranfitoria in cceleftia commutare decem marcarum annuosredditus,pe-
nes & apud eundem fine cur& perpetuam Vicariam , perpetuo permanendos, in
augmentum ejusdem Vicariae , donatione mera , pura , valida & irrevocabili , de
haeredum fuorum expreflb confenfu , dedit, donavit, & afflgnavit necnon Deo&
nobis otulit , pro ut & quemadmodum in literis & regiftraturis defuper confe&is ,
ad quas nos referimus, hicquepro infertis habere volumus, pleniushabetur &con-
tinetur. Nobisque tam humiliter quam devote fupplicando , quafenus diclas decem
marcas annuos redditus , una cum eorum fumma Capitali , fub noftra atque Eccle-
fiaftica prote&ione recipere, eidemque Vicarice perpetua%pro augmento annectere,
applicare & annotare, jusque patronatus five prcefentandi nobis &fucceflb.ribusno-
ftris Decanis pro tempore exiftentibus perfonam habilem & idoneam , ad obtinen-
dum eandem , vacatione illius occurrente di&o ?$an$ Qtrtel , quoad vixerit , eo
vero vita funclo, fllice ejus naturali & legitimas , uxori videlicet legitimce providi viri
Eberhardi *)CM uCttt Q5crC$C / eorumque Eberhapdi & Alheidis uxoris fuae legitimae,
ac filise naturalis & legitinrae di&i v^anf? ©taele harredibus naturalibus&Iegitimisin
perpetuum dare, refervare & concedere audoritate noftra ordinaria dignaremur.
Nosvero Clemens Decanus, Henricus Senior & Capitulum Ecclefice prcefatse fuppli-
cationibus hujusmodi tanquam juftis & rationalibus favorabiliter annuentes diclas
decem marcarum annuos redditus , una cum eorum fumma Capitali fub noftra at-
que Ecclefiaftica protectione fufcepimus, ipfasque eidem Vicuria: perpetuce in aug-
mentum ejusdem pro pofleflbris ejusdem competenti & honeftafuftentationeanne-
ximus , annotavimus & applicavimus , jusque Patsonatus five prcefentandi nobis &
Succeflbribus noftris praedictis , perfonam habilem & idoneam , ad obtinendum ean-
dem, quoties ipfam vacare contingat, diclo i^artf? Qtdel, quoad vixerit, vita fun-
Oo , honefte Domine Alheidi filias naturali & legitimce dicli <3rtttp Qtrtc! , ac uxori
legitimas prcefati Eberhardi , eorumque veris naturalibus & legitimis hcEredibus Se-
niorj & proximiori mafculo five fceminse , dummodo tamen religiofa perfona non
fuerit ,
l Cap. fut\fftt SSepfaae. Wlt S. Catharinen-2Mr<&e. I s
fuerit , au&oritate noftra Ordinaria in perpetuum dedimus refervavimus & conces-
fimus , prout recipimus , applicamus annotamus , damus & concedimus per prse-
fentes, cceterisque aliis claufulis in di&se vicarise 'perpetuae primaevx fundationis ,
augmentationis 6c meliorationis literis contentis nihilominus in fuo robore duraturis.
Prasmisfis omnibus & fingulis, tanquam rite & legitime faclis decretum & auctoritatem
noftram ordinariam interponendo. In quorum omnium & fingulorum fidem & tefti-
monium prsemifTorum, prasfentes literas, five praefens publicum inftrumentumhujus-
modi noftras refervationem & conceflionem in fe continentes five continens, exinde
fieri & per Notarium publicum fcribamque noftrum infra fcriptum, fubfcribi & publica-J
ri mandavimus, Ecclefiseque Hamburgenfis Majoris Sigilli jusfimus&fecimusappen-
fione communiri. Datum & a&um Hamborch apud Ecclefiam b. Marias Virginis
fub anno Nativitate Domini millefimo quingentefimo vicefimo Sexto , Indidtione
quarta decima , die vero vicefima o&ava , menfis Septembris , mane hora tertia-
rum vel quafi, Pontificatus San&iflimi in Chrifto Patris &DomininoftriClementis,
divina ProvidentiaPapae Septimi, anno tertio, prasfentibus fumme honorabili ac provi-
disVirisDominoConradoKutheman & Woldero Gofs Vicario perpetuo ac Came-
rario di£tae Ecclefia? Hamburgenfibus, teftibusad prcemifla vocatis, rogatis &requifitis.
Et ego Joachim Buffe, Clericus Hamburgenfis dicecefeos , Sacra Imperiali aiaftori-
trte Notarius publicus, di&ique Domini Decani ac Capituli Ecclefice Hamburgen-
fis & hujusmodi negotii , coram eis , Scriba. Qyia hujusmodi receptioni , applica-
tioni, annotationi, refervationi & conceflioni , omnibus aliis & fingulis , dum fic,
ut prcmittitur, coram diftis Dominis Decano, Seniori ac Canonicis, Ecclefise prce-
tadtee fierent & agerentur, una cum prasnominatis teftibus prafens interfui , eaque
omnia & fingula fic fieri vidi , audivi ac in notam fumpfi , ex qva hoc prafens pub-
licum inftrumentum manu mea propria fcriptum exinde confeci, fubfcripfi, publi-
cavi & in hanc publicam formam redegi , figno , nomine & cognomine meis folitis
& confuetis una cum di&ae Ecclefice Hamburgenfis majoris Sigilii appenfione fignavi,
communivi & roboravi , in fidem 6c evidens teftimonium omnium & fingulorum
pKemifforum rogatus & requifitus.
(Locus Sigilli NotarialisN Ex commisfione Venerabilium virorum ac Domi-
Virtus Vincit omnia \ norum Decani & Capituli Ecclefice Hamburgen-
Joachim Buflbnis -S fis , Ego Henricus Banskow Senior Subfcripii,
(Locus Sigil-N
li majoris /
Extraft ©fofc&Uc^ #
Catharinsi
gutotffett, H$ «a$ 2i6|terben TOcofa* fcott $er#tt , beffett beibe $r<»f &6ett mtf atfeft
Sww&WMtiflen i ®M$tiQU\tm p& SSo&eti , gefegett w £>er s. CatharinetM^frajfe
i£
Ur£imbett'isitb Hadbrtcfcteti
j.Period.
$roifcj)en 3urcjen (£ar|ten$ unb Jperrn D. Viti (gc&arpen StpotfcecferS erbficMerfaaen feitt
auf glifabetf> 3oad)im$>a(>rett 3£ittt>e unt) feine<SdE>roefter , roie aud> auf 3of>an$o(>{en
fcetfen &ott feiner ©c&meflei* C^cilia roeifanb £)itmer $of)fen €lje^rauen ©djroejter^inb,
roie aucfr auf Autor ^eterfen , unt> nocfr auf 2(nna Jperrn Henrici 2Borbenfjo|f D. ©e*
grauen, beflfen &on t)cr ©djroeffer ®efa, 5lnt)rea^^>eterfcn roeifanb €f)e^Srauen ©d?roe*
tfetv5\ittbern, ate bctf C8er|torberten nec^ffe (£rben. Sfttin fjabctt biefefbe atle cjecjenroctrticj
tyre 2(nt(>eiTe , an ^oban ^o^ie t'5ren WliU grben Derfajfett , bag alfo beit>e $8rau*(£rben ,
ntit atfett 3ubel;oruncjett t>orerroefwten 3of?an ftofjfen ci#entf>timfic& juftefjen unt) cje?
fxfrett.
6*tt£ Qt4e!^urcjerttt^amburcjerfan^ett)a^PatronatruperVicariamII. adAltare SS.
Simonisjudie in Catharina , roefd)er auf feitie $od)ter Zlfytib &ad unt) iferen @0e*
man (£ber£ar& sott 2$ergett unb tf)rc jftnber unt) grben, aflejeitben^ecbjfenunb
2(e(te|ten i f 26. d. 28. September extendirct roirb. 33ort biefett betben ©e^euten
t(t erjief)(et
%>an$ vott 25ergett, roefdjer A. iffg. $o.Martii (vide fupra) ber Suncjere cjenatit
roirb, nadjmate =Ober*2((ter unt) £ctd)tt. ©efdjroorrter ju S. Cathar. fkrb if 96.
(vide Mem. Hamb. Vol.lL) grbatmit 2tnna fXotenburcjtf (ftelje ba$ £eic(jett*€ar*
men attf D. Henr. 2£orbenf)bfs €^grau) nacfcfofgcnbe SCinber ^ejeu^et.
1 tticoUe vott Bergett, ffarb A. 16} ?. aut circa of)ne ^inber vide Extra&um autf
| t)em ©tabbucj) fupra.
2 (£lifabetr> vott 2$ertjett, cjctrauet mit ,3oad;im 35a{>r, ber A. 163 ?. fcj>on utib&roar
| of>ne£inber wrftorben roar.
3 c^///4»on23ergefi, cjetrauct mit ^itmer ^o^( , fiecjebafjr:
1 ^o^ati &ob!, cjetrauet mit 5(nna (£atf>arina t)on &Him, batton ftnb
1 2fttrta (Zatfyatina &0&I / cjetrauet mit Lic. Theodorus Sfntfefman ; qui t
17 10. baoon
1 Hnna CatbaxittaZncfdman, natai67$. cjetrauetmit©imon$:am,
unbgtbatyt
1 2lnna Catfyatina Zam, cjetrauet 172;. d. 19. Januar. mit 3o>
1 r}an#inri$@5ttf, quin. 1694. zj.Martii.
(ZafpatZam
1 WlattinZam.
2 Diedericb Jofyan ZftlcFeltttttt, J.U.D. n. 168;. \ 1721. ccelebs.
- - - 2&0&!, mit £er W Marcus $3ucf J.U.L. Senatore 1 660. qui f 1677,
bat)Otufne$o$ter:
£ltfabet& 25utf , cjetrauet mtt Jperrn5((bcrt Srocftrencj J.U.L. &Sena-
torc anno 1687. qui 1707. bawn;
Bartho-
aCap.fiinfeeSBe^
Wtt S. Catharinen&frc&C
*7
1 Bartholdus Marcus ^roeftrencj, cjetrauet mif
»on£int>eman, Ober^tattmamtf Soc&fer/ &ieiljmcjeba§r:
1 SH&ert 3oa$tm Srturicj) Swjtrencj*
a Sfnna SWarflaref&a gltfabctfr $ti>ej$renvj,
5 SSern&arD CJrifKan ®ujto& SHetericfr $weftren$.
Silberf ©of f friei) ^me(tren0, cjetr, mit wn tMmm*
9 3of?ann £>iefericf) StvefJrettcj, Capitain, §ttmtt 173.1* mit «on&nte
j man*, ©ber<amtmann* ^oc&fer.
5 Albert£of>f, J,U.L. ffarb un&er&etfraffjef* 17 ^*
4 EKfabeth £of>I, mit Laurentio gBtc&man, J.U.L. unt> ^eba&r:
©ifabeff) $}ar0aretf> 233id)matttt, cjctrauef mit £err £>am& &WMtatttt,
J.U.D. Senatore 17 14* Uttt) Cjebafyr t
£auren$ £an^ermann. qui f 17 J 9«
4 &/i *o« 23crgw, cjefrauef mif Andreas «JJeferfett , Autor ^eferfen , £>ber*2iffeti
unfc) £ei$ttam$'©efc{>tt>orttett m Nicolao (quij 15*930 eittycjem (Sofjtt, &em ftc
I 0ebaf>r*
1 Au£tor ^efer^, wefcber ftcl) jwcpma&l tweblicjet.
1) An. 1610. mitCat&arma^anfjSBa&len?:, t>ieil>mcjebaf>r:
1 So&ann^efertf, cjefrattet mit t>a*>on:
Catharina Lucia ^etcrs , cjefrauef mit @ert> SHJencf in ^rettten, illa f A.
1716* of>nc $itit)et\
Andreas tyttt\'$ , CjetraUCf mif Anna Catharina , Sfrimid) ©tffcttt^/ ©ber*
W. en in Petro uttfc) Cath. Colins ^oc^fer , tvelc&e $m gebafjr :
1 #inricj)*Pbi(tp*J3eferg, quifinfans.
Catharinam Agnes ^peterfen , n. 1670. d. i.Jul. getrauef Anno i6gg»
mtt #etT Jpeftvicj (Sillem , J.U. L. Secretario, Anno 1693» Proto-
Not. 1 702. Senatore 1708. Pratfore 1714, quif 1714. f Dec. &a*)$tt:
1 $tin 5lnt>re6 ©illem , n. 1639. f 1690,
2 dat^aritt^ertru&^inem, n. 1690. f 1694,
5 joachim ©itlem, n. 1691. d. iiDec. n>ari> g urftl. 2Burfcttbcr<j*
Jg)ojfratb uttt) Agent tm ^iet>er*©dcbftfcben ,ftrd»;fe im Augufto
17 i-f» refignirfe 171 g. Uttt) promovirfe in J.U.L. $tt ©rdttittCjett
tmAugufto. Secretarius Ampl. Senat. 1721. d. 2Maji, cjefrau*
et eodem Anno d. 29 Julii mit %nm SOjarcjarctba, ^etcrOfen^eftf,
€ 5W»
i8
Urftmbett nttb nacfcric&tw
5. Period.
f
tfdnigf. Sdnifcfjen <£an£effeiV$iatf)6,unb Catharime ^iflema Srocbter,
Licent. Eberhard »on flampen SBiftroC/ tvefcfje i&mgcba&r:
1 Joachim ©iOem / n. 1722. 8Sept.
©offfrteb #clroifl <$5iflcm / n. 169$. t 1694.
5 Slnna (Eafbarina ©flem / n. & f 1 696,
6 $?argarcf(ja©iflem, n. 1697. d. 8Sept. gefrauef 171«. ioSept. mtf
| Johanne Hieronymo SQBrucf , Paftore jum $ircf;tt>drt>cr.
7 Sufanna Maria ©iflettt/ n.1700. April
3 £tnricb ^eferfen f
4 Auftor^eferfen.
1 Auftor ^efcrfen/ fjaf jum an&ernmaM gefrauef , unb jroar Anno 1622. Catharinam
Marci Q5ocfen ^ocbfer , auS weic&er <£f)t cntfproffcn :
5 Marcus^eferfen, Senator 1684. f 1692. getrauct mit 3)orofljea £oren£ SQSdr*
benf;off3, Cber^Uten inPetro, §ocf)ter, twfcbe if>m gebaf>r:
1 AnnaDorothea^eterfen, getrauet mif Jfperrn 3obann , $xty($txxn t>on
(Stlenfamp, batjon: ille f 171 8. imApril.
1 ©ifabctb Catbarinton Srlenfamp.
2 3obann£oren$t>ott@;rfenfamp,
3 €(eonorai)on^rfcnfamp.
I
4 €r.ttft3of>atttti>on€rfenfamp.
2 Laurentius ^cfcr^ / J.U.L. Uttb Vicarius Proviibr, f 17*4, ^Febr.
| coelebs.
C £at&arina$eterfcn, gefrauetmit^bifipSricf, Paftore ju
im SJiineburgifcften , unugebabr:
Cafpar Jricf , getrauetmit:
torentiU^Sricf/ R.Minift.Candidatus&Vicarius. t
7 £uca$ ^eferfen.
| 8 $tott!)ia$ QJeterfen.
2 ^lnna^eterfen; n. i?86. 20N0V. f i6fi. 27 Sept. f>affc fi'cb brei;mab( tcre^figef.
1) An. 16 14. um Martini mif ^mricf; Dven^ef/ welcjjer An. 16 17. ofme ftiiv
ber wrjbrben.
2) An. 1619. d. i8Febr. mttPatIoQ3ocf,n>efcr;er (tarb An. 1629. d. 12 Jun.
bmfetfajfent) jtwne &6t)t\t unt> 2c£dcbter, unt) fcon benen Sdcbfern
4$inbe3*5lint)er.
3) An.1630. d.27Sept. ttltt 4)Cttric& SD5drt)Cttf;0ff / J.U.D. Ultt) Canonico
o&rte fiintw,
9* £)er
i Cap. futtfffe 23epfa^ W« S. Catharinen %frcfee, 1 9
9, $er Vicariett $0 S. Catharinett ^teff up ^e Confo -
larien feel J^pnnrt 93olcfmer£ &c ad)te ©acje i>e$ fyiUigen
£trt>nam^^S^rt^at>er to t?oIt>cnte. A. 151&
ttffe Q5reff u> geaaten Anno rt>iij t>antt benne Vicarientofunfeiva^er^nentipbeCon-
folatien t>e be ad&te £)aae ot>ev be$ I>tflt0en tyc&nam * SJefletf &
Q)or aflenn bcnn 3ftennen bc btiffen "Q5reff fieen ebber bdrett fcfen , befennen tmbe btt
tnam w>t> ^ofjatmed t>am benn "3Betten;n(}fje, ^o^annc^ Omcfen unbe allc fleniene Vica-,
rii m funte ^affjertmett ^ercfe» bvnnen Jpamborcj) apcnbav t>or tmStmfe^afomefw,
ecF afs roenne t)at rot> t>an bev evbaven SQtorgaretfjen fiefi;0f)en Jpijnrtrf Q5renl>e$ nagefa*
fett ^Bebetvcnn , tfjo einev Q}ovme5rtn#ebeg@otf)It>fett £>e»ffe3 eresfjelpgenn ©onetf&afoe»
.£)t>nrt>cf Q)oIcfmer£ , tn gubcn ©ofbe tmb grat>en ©elbe t>ul tmbe afle entfancjen ^ebben
$roi;ntt>d) $?arcf ®elbes, benome(i>fcn bve bunbert $)?cf £'ub. roeltfere rot) tn tmfeMemo-
ryenn $5effe fcor fcttS tmbe unfcr 0?af amcnbctt $tt erctf), tmbe gelecbt fjebbeti, root>or rot) tr)o
twtjg&eri Stagenn na bogcvtfje, (b. t. auf Q^efjven) bcv (grbaren (jebacf;ten €0?arcjareten , bcm
^ocbn>erbt(j5cn byfltgben 2r>tf)am to ©renn, be acf;te Zdaat be$ Seftc^, nu erft anftaenbe, f?o mett
fcbvtft na €f>vt|lt ©ebofvf) voc neaetttepn tt>t;ffen famefi;fen mtt bem ^arcffjeren , Capfffa^
ncn tmbe ^offcvcn mtf^evftcbct>f f;ofbcttc,t>nbe ftnaen, t>an ber cvften QSefpcv an tj&o f)cuett*
be, beff> tf)or fafeftett be£ acf)fen Qaafye tfjo enbtscnbe , tfjo ©altcjj&ept) tmbe ctncm ftitt'
berftcfen $roffe be£ t>or#ebacf>ten £t;nvi;cf$ 33ofcfmer$ ftmer tmbe fpner (gfbevcnn ocf affe
fjpner ftrunbe tmbe SBofbeberS famentfi;cfcttn , affctm £f)riftlt)cben QSorftouenen ficfcn to
troffe, barfsebea#funbri$enn t>or bogf;cvcnbe 9$, tmbe geuemttmbe befcntt bettn SJennenn,
bc bar parfonelpcfenn fiobann ft;be fjefpenn t>nbe fr>ngr)en tta bpfler nagefcfeveuen 5Bt>fe alfe
t>aget>e acf;fe baat aucr ncne t>ubbeft>e porcienn offtc remanent bar t>ami up f^ofc^cnbe.
^bor crften Vefper unb nacbfangb negen fcfyffmglje» ^:^o bcr ?0?cffctt jttt JL ^f;o bcttn
f I enenn ©a^te^ f t>benn t'x f l ^ov #ormfienn rtt f?I. be roi> bc ganfe acl;tc Qaat mytf) Jper*
It)cf>epf , mt;tf> troccn fcencre tom b^ctm 2Iffar utibc ftt>cett tr)on ^ufcffc ftanbc bofbett ropf*
fenn. SHjefcfcnn roi; befunt>vr>genn baucncveportiennt>ccvbo t^ov t^bf geuen unt> n>r>tlen r)o(^
ben. 3» bcv 9??iffett tttt funDevgr)e epne Collecle pro famulo, Dnbe be ganfenn acf)fe Qaat
bt>ffev ^orfcfereuen mt;fe fio ff;o bolbcnbe. £>uffe punde affe t>nbe tntfunbrtge fauc rot; cjenat^cnn
Sobanned »an ber 2Geftcvt>nae , unbSobannc^Cmcfen afj)o bc troe ofbcflcn itijtatnmx*
bi)5f;rocfenbc, mptbaffc unfenn mebe »orbef!cmebcnn tf;o crotacntt .^aacti fjo flcbe t>aft f^o
^ofbcnbc be^ tf)o me^rcr Orfunbe ber roavbe f;cbbe rot) t>t^ bctcnfr) t>nbe bcbe adc bev anbevn
Vycarient)nfcvt>ovacttatttefunfe^atbavt)ncttn 5tcvcfcnttt>nfe tttabefeaef vor>tf)lr>Fenn nebbettn
ann bttffen Q5reff f)engr)en (aff)enn , be gcacuen tonbe gefcr)reuen t$ anno na ber ®eborf&
€(>vtfti t>nfe^ feuen ^eren^ t>eftetnr)unt>ert ac5tcin up S. Thomas Qaal) be$ Jpfligen 5fpo^
ffef^»
e 1 io^o^
20 ^ Uttunbtn mb ETacftricfetitt ?. Period.
io, ^ot^etf ®bttm$ ^Bmfdkt 26. Mao. % &W*
£ut>fcf) 3%H*« ^ente wk J9oo. SWavcE #aupt'@fut?l
an t>te Memorien JU S. Catharinem
fir Libro Memorand. tjzf. fer. C. poft Corporis Chriflt.
fi3£o wcfcntie baf tmfo a(fe f>ufe fc perfonficf t>or bem (Srbaren Jg>even £)iricf Jpo&ufett
^^orgermefter, t>nt)e 2f(berf 3Beftet>en Dtabman /egemwrfcicj) erfcbienen35orcj)erf ©ofc
fentf tmffe 23orger t>nt)e befcnne apenbar t)at fje t>an 6en gemenen Vicaricn t»er Memorien
tn funte ^affjerinen $arfen fjpr binnen SSorvoeferen fjebbe entfangen t>nt>e ret>e t>pgeboretiti
©olfcc unt>e grauen pagimente , t>ar mcn nfja t>tiffer <Sfat> roofjnte , 9vent>^e met)e f offf
tmfce t>t5Iofet rire 9ttarcf #ouefftof$, t>nb flcF t>orpficf>fet, t>nt>egj[)ef auet t>en cjf>et>ad;fen Vi-
caricn f^o be&oeff orer Memorien, t>art>or ;3ar(ifee?()unt>erf rrt>i SDJarcf r % tiijtyf* 2ub.
ff)C* t>orrent>enbe, tmt>e in ftn Jpug tmbe £vuc belegen an uev9?igenbecfevftrafe an t>em€>rt>fr
nfja]t>em ^Bpnfetter t>ortt>ifJingbe tfjo t)ont)e. SDetvife f;e aueft t>an t>er gmerfen t>nt>e erett
5tynbern t)ee? t>orfcreuen ftned Q5rouf>ufe£ offte (ErueS , voenfe 6er netwe Q&rfafinge et>t)er
Q)orfcriuinge t>ov tntffem Ova&e fjefff evfangen mdgen t>nb nocb t)arauer fo 9fecr)fe geit, f;c»
twf bocr) get>ad)fe 35orcf>erf ©otfeneJ t>af fiifuefte fpn (£vue t>nt>e affc fime ©ubeve t>or t>orfcre*
uen £ouetftoel tmbe Oven&e tjorpenbef t>nt>e t>orp(icf>tiget frebben fo (ant>e t>e fafe gfjeenbiget
j>nt)e t>af t>orbevovt>e €rtie ofm roart ffjogf>cfcvei>en , t>at f;e nfja alfe ftmen QDornoge t>ort>ern
Dnt)e bearbet)t)en roif t>cnne f?o s>ort t>at t>ovgeme(te of>re €rue ffyofcveuen i$ t>en t>ovfcreucti
J£)ern Vicarie to ercr Memorien Q5ef>oeff t>ar 3nne t>orfafen , t>or tniffcm SXabe fofatoeti
fafen , t>af fc Jpouetftoef tmt>e Dientf>e t>orroiffet fd;ofen roerben , t>af foDane ore dimtf) be
erfte , nf>a bunt)crt SQjarcP ^)oueffloc( aifte t|roan ^>ang t>an €mcrfet#an t)cr nagclateu
SBet)croen ^evbovt) t>an t>er |)ui)c t>ov(afcn tr)oaefcreuen fcr)ofen n>evt>en , t>af a\$t t>orberdrt
gf>et>acj)fe Q3ovcr>evt ©erf cn^ m\)t ipanttaflc gf;c(auct t>nt>e »ovpficr>ttaef* Infcriptum ex
commiffione Domini Theodorici J^O^ufen , le&um &c per diclum Borchart Gotken
approbatumprefenteDomino Alberto Wefteden A&um feria fexta infra odavam
corporis Chrifti Anno ccc. XXVIII.
11» S5fli:9cnffe(Iungft)egcn eiitc^vau^aufe* uppe tern
Oxht ^ev^oltbnigge fo bmm Vicariis fol jugefcfyvie*
ben mevDem
Ex Libro Memor andorum. A. rfjo.
§$>f)0 wefcnbe &af 3uvgen t>an t)em ^voge beff angefprafcn t>e Vicarien ff)0 funfc j?af^e^
^rincn itarcfen fy)x bpnnenvantDegcn et>ne^ Q3vrof;ufe^ be(egen uppe DemCvt)cDev^o(^
bvuggc baf fytv SucvD t>am ^roae Vicar. t^o i)erfu(ueftcn ^arcfcn fcbal t>or(afen t>nt)e t>ett
Vicarien tr>o fcvntten latm , ic. S)ee?fjo fjefft t>orget)a*f e Suraen m Q5orgen fWlet , 3ocf;en
mpii ^cWc ton eft>evn / ^ Dar w tM nfo jo^jW/ P^r *>wt>a#te Sfilrgeti
t>or
2 Cap. fiittfffe Q5tyfo$e. Wtt S. Catharinen-2&ir<fce. 2 1
*>or beffen Ofafce tmbe attberS nercjenS fc&al twrberen tmbe roes et?n rabt t)or DJec&t erfant
entftcf tjorbriuen tmbe baran benocjen f)ebben:c* Infcriptumex commiflioueSenatusfexta
pofl vincula Petri.
12, QSet^ltcf 3te« fcom J?flo$e mtt fcetten
Viearien fl)0 St.Catharinen.
£* libro Memorandorum 1 f $ 1. -^Wr.
S&fco wfen baf ^ufttt bafo imbercjefcbreuen t)or t)en grfamen 2Bofa)t)fen #eren, 3ofjan
^SBebtfen, £)iricjf Jpofjufcn tmb^o&an £ii()>, 33tircjermeijlern btiffer^fabt perfdn*
(tcfj ftw erfa)enen , %WQtn t>am tfrocjfje t)or ftcf t>nt) m QSormunberfcbop ftner ©lijier,
©Ijeffen am epnen, unb €v ^penntncj (gbefincjf fambt €rn J}3a(m $t;{en Vicarien in funte
5?aferinen .ftercjfen, fjprbpnnen a(d Monitbren unt) Proviforen t)er Memorien berfiifuet?
#ercjfen tn eren unt) t)er anbern Vicarien 9?amen am anbern Zbtpkn , t>nb (jebben aflenf*
(>a(en befant, M fe ofjre fn#e.be fe mtt mafcfanber cjebaft, t>an roecjen be$ £ufe$ t)p
t)er #o(fl?brucjcjen orbe, mtt fmter fobeborincjbe am €nbe t)er Stycfftrafen , aflevnecjeft.bp
bem (Srun 35ernbtiXopfen be(e<#en, etf> roelcfe je(icjen (£r (guevbt t)om 5\vocjf?e t>pcjenanfeti
3iivcjentf 33vober na £ube etmeS twfecjelben Q5veue$ uen Vicarien to funte ^aterinen t>er*
fofft 5at)be, twb nu un(ancjf)e$ burd) 3tircjen t)om .ftrocjfje btfpracfen t>nt>e ricbffid) becfa*
<jet ii rooruen etc. 3>urd; be €rfamen Qtvtn @>obf e 9M(er sont> $ft<\tf)ia$ Ofaber Diabtmamt
fcam €rfamen Dfabe funberfid) barfo cjefiicjet t>er(tfenf twb enffjdf t>erbvacjen rocven , a(fo>
t)at 3iircjen t>am ^rocjbe , t>or ftcf t>nt> im 9?af)mcn a(fe bautn t>an ben tjpcjenanfen Vicari-
en, anberfbafff fcunbert $?arcjf cjraues ©elbed tmu tet?n 50?arcjf Stibfcb cjancjbarer$?tinffje
entfancjen fjabbe barum &e f?e t)nb ere Sftfjafamen quiterbe , bar/ecjen benfiidten Vicarien;
imt bauen berurte ^u^ buben biiffed S)acjbe^ t>or bem (grfamen ditit t>er(aten »nb m bet:
&tob erue Q5ocfe tocjefcbreuen fd>ofbe twrben , »nb afle tofpracfe, a(d ^tircjen t)om ^rocje
itnb ftne ©tifter , ebber e^re eruebetberto tom fu(uen erue Qtfyatt, ebber jtnnigt 3Bt)fe f>eb^
ben mucbten, fd)ulbe birmebe <jan$ unb afl tjpcj^auen, bt;(ccjt, gebempet, unbcjebobet fpn,
barup ftirbermebr nicfct tofacfen, tofrrecfen, ebber na to manen ttt@ertcbfe nod? Mbuttn,
funber ^tfl t)nb@eferbe. Adum feria fexta altera Andreae Apoftoii Anno 1 f 3 1. Et
ex commiflione fupra nominatorum dnorum Burgimeiftrorum infcriptum ad petiti-
onem partium fupra nominatorum* Dns Joachim Moller conful follicitans una cum
partibus erat prefens.
13, ytbfylifyt iwtt bettett Vicariert/ Commendett/ ^t^
tWfclwfff m \mt> Ztftmmt m JU St. Catharinea A. 1537, %
$e Vtcarlm \$ filrtte Cat&ariitett.
1 ^efter Offo ®oftc»* 4 £r. 3o(;an sftemmtncft
2 £r. 30^an t)an ber aBefterincR s tyttm 9?iaefn.
€3 7 &*
22
Uif uttbcit tm& Hactmcfceett
7 J&r.^odjimQftfbecfc.
8 #r. Q5arefjolt> ^atfjainver.
bct^ t>ae3iirgcn t»att SBwffjen fpenpene
(befumpe)
9 #r.Nicolaus$?et)ger.
ioJ^r.$t;mme£offeen.
1 1 J£)r. jpennincf gbelincf.
j.Period.
i2#r.3ofj<mPetri.
M#r.3urgen grnecfen.
*4«&r.3o&an©d;uIfe.
i s £)r. ©oerf uam £roge.
i6#r. 2(ntyca$9Co&barfk
i7$?ej?er3a,cob$rempe.
2)ic Memorim 3» #.€<H&dwieti be$af?leti att Qcfcof5 26 J17cF. 12 fr
ftajTrop in ftibecf. 5- Everhardus t*on ber 5ecf;fc.
^)r.^3alm^ileman. 6 Jjpr. Matthceus Jpafc.
%x. Slrnt $?oIfcr. 7 jpr. $et;mcr bt; t)er £int>en.
#r. £inrid; 2frcnbe&
jDe Commendijltft
* #r. 9facob ^rempe.
2 £r.3of>an Jjbiippe.
3 |)r.Jptnricb^>remeI.
4 £r-3od;im$rufe.
f £r. Mauritius 23agef.
6 J£)r. 5ret>rtd; Q3ufgret>e.
7 Jbr. 33erteft @n;mpe.
8 #r. Q3ernt t>an t)er 9?e£e.
9 #r. 3ofjan ©duenbom.'
I o J^inricb 2>arfd)ampen ©one.
I I J£)r. £>inrtcfj ®cf>faacje*
i2J£)r. Nicolaus $?et)ger.
1 5 Jpr. Matthxus $?or&
i4'#r.J£)mric& Borchardus.
1 r #r. Soban «Jtoffenfen.
i6£>r.3ofjan$?ei)ger.
i7#r. ®bo3>o&ig.
i8£r.£>t'nricf <25d)oncbecfe»
i9-&r.3of)an@Iabe.
2oJor. SllberC^acfeS.
2t#r.$tfcf)e!@ri)fe.
22 #r. ^o&an «Patfcnfen. '
2j£r.2lni)rea$5?ocf.
24 Jpr. Nicolaus $ot)C.
25" J£)r. Bernardus ^urgetttf.
26 Jpr. fcibcr ©ertung , nu JMfberf
©Ibefarft.
Itl fwttCe CA THARINEN.
27 ^)r. Johannes J£)afepage.
28#r.3odjtm ©cboroenborcfj.
29 sjftetfer 3of>an &mmefen.
3o#r.Johannesgfoenfen..
3 1 £)r. Johannes Jpopertf.
32J£)r. 3acob ftroger.
5 5 £r. ^rtfloflFer \>an ^Gtnfben.
H^eiler^arfeft^offer.
3 f £r. Dyricus Q3oftC.
$6#r. 3od)im 9}et)be.
37#r. ^ennincf <£befincf.
58#r.£inricf Q3ant(b>on>.
59^r..3of)an.DetIevi.
40 ^)r. Theodorus 2frent>e£.
4i£r. 3o5an Strufe.
42johannes $loef).
43 Johannes *)3utbarg.
44 Jpinrid; t>amQ5rocfcv
45- Johannes ^atfetlfen.
46 £r. J£)inricf t&enben&orfl
47«&r.2HbertOlbe&orfh
48 £r. (£ort)£ange.
49@(Jrifn'an£ocf.
jeJjpr. 3of;an Joffcf.
r 1 $?e|ler 3acob §rempe.
f 2«&v.3o^an wnfceSBeeeerincf.
sDe
2. Cap. fiinffte Q5ei)fa<je. Wtt S. Catharinen £trcfce. 2 5
&e Cefiamertte t^o &. catharinen.
1 ^ermert 23A&$utt>ert bp <pefer Dvo&er. io&armcit&tggett, bp J^r.^oljamt
a 2>et!eff margettfee bpJ&mrfcf 3)ai>0f* Jpufp.
be, nu bp Jgtormcn ©ar&en. 1 1 6ertrtertttlertcF4rcrt, bp Jpelmecfett
3 £r. fcyrcf &$Ilerr , bt; Jfpittricf Jg>it>be* £one.
florp. i2 25<trb. &rtt£ott>crt, bp Jjparmen £am
4 CttEe Brart&ettbortj* , bt) Jjpr. $?eine genbecf .
toatt (St^em SDiricf tfofier. 1 5 J£)r. &trtrtc& 25ra&crt|ial, to Qutcf bortt
5 ^atrg Qauboiwert, bt) 2(nnefe $5u* Jjefft bt;rbinnen XX. $?arcf ©elbes tor
rintjbe^ €re ©<tit$. Teftamentarius na (men
6 C£itgel254r&ctt>fcf, bi£r.$?aff&. SDo&e. SMrcfQSafmer.
£Keber& 14 Jpr. i£ctgert &ru£owert, bp Jpemtefen
7 C£icjeler23urt(iorp, bi J&anf? Vcmght* Jpot;er&
8 &ott>louert , bt> Jg)r. 3ocf;im 9%e(en, 1 r peter 25raber6 , bt; ^aroel ©uimer.
unbe 3acob $of inc$ , bp ©ommerfefb. 1 6 Conradm 2Meiflert , bi; ^ijole £anfer?
9 ^r.^errrttrtg25urtrtg, bp Jpr. 3ot)an man.
J£)u(p unb £>|tra.
2>e 55roberfefcup t&o St.CATHARiNEN.
1 £)e$ #.£icf)am£©roaren to ber anbern 8 ©uttfe 2mnen, t)er ©purtber.
SQJiffen. 9 Q3nfer (eoen Q}rouroen.
2 2)er 1 2 5Ipo(te!. 3)er Q5of f er. 1 o $0 beit Stbett f 0 St. @af f;.
5 £)er Q5otfer ^nec^fe. n St. Thomas aon Aquin.
4 ©tinfe Cafberinen ber Q5otfer* 12 £>e$ Jp. £tcf;amg ©cijroavetr.
? ©tinte Erafmus. • 13 £)e£arffcn)aren.
6 <Der (^cbipbouroer. " 1 4 f. Mauritius.
7 (^unfe Vincentius.
14. QSergfetd) betet Jei$ttom^ «nb Jlin$Mcf)ft)0nim
§uSt.Catharinen ttltt Nicolao $Sltitt Vicario, ubcr bte SStteff^
fd)Ctfften t>Ct Commendx ad Altare St. Andrex ibidem Qt*
^oren&e A. 1539. Judica,
\\) Jptjnrtfe 3)auorbe, Sfjofe Sftancfcfotann ©roaren betf f;tffi#en £icbame£, J&efot*
nife 2$pttenborg ttnt) Surgen &am Jpotfe ©roaren tmnb QSorftenber ber ^arcfett
funte £af&erinen btmnen Jjpamborcf) befennen r>or *m$ bnbe bnfie 9?af omefingfje , mbt alg
n?eme M rop mit bem €rt;afftipen Jpern Nicoko €0?er>er , Vicario barfufoeff in bt;n)efen^
be i)nberfo)reuen J&errn unb grunbe , fi)ntf; frttntfif er ®t)fe auer epngefamen v<m roejen
iblifer Ovenfbebreue (ubenbe bppe acbf^unberft) froe unbfrointicb oSarcf bcer©cbifitng
^attetftor>(^ tm Canbe t^o £)it&merfc&en befeat , eaentftc!> fofamenbe gemcltem JperrnNico-
latvege ft;nev Commende tf;om 5l(fave funfe Andre» Apoftoli in ber Dorbenampten ^er^
cfett
%\ UtfUH&CK mb CTrtC&ric&CCtt |. Period.
cfen .ftaffjerinefunderetf). 2Iffo batr) be t>pgenamf>fe $x. Nicolaus be »orfd)reuen Oventfjc*
Q5reuc t>nn$ roptt aueranbroorben in epne nt>ge£abe , motf) froeen (2>cf>fofcn, be rot> t>pgc*
bacftfe ©roaren bar rot>f(en fo macfen (atfjen , t>ppe baf , beropfe rop a((e fterfflife Wlw
fcften fr>rt/ fo bann t>orbeme(ff;e dlmtbtbmit , m)a #r. Nicolaroetf botljlifem 2(ffgangf?ef
t>er ergemeltf)en ^erfen ^at^arine ntct)t mogfjen entfjfrombetr) t>nb affgefjenbid) roerben,
t>er rot;(( ro» t>orgcnattfe (^roaren t>nt>e £>r.NicoIaroee>, t>e fufftfen £abc, gpnem giinftigett
©unner unb £anff>mamt 3acob ^fyobett, 25orger tfjo .jpamborcf) trt QSerroaringfjc boftn/
bar men ge nf>a £>r. Nicokroetf £>obe bt> etfnt>en fcf>af(. 3)ar ocf gemcffe Qacob §f?obc
w #ern ^icolaroee' in ©obt t>orfitorue , aftf bentte fca( gobatte oorfcreuene ^avt bt> 3fo*
t)an Q5orcf>olt $>orger baifuluuft tn Q3erroaringe ft>ntt, t>nt>e t>e beit>en t>pgeme(fc35orget:
roittett t>or gobane 2avt tmbe breue fiet»e«5 gefjofben f? t>en , fo t>ern er (gruc unb ©uber m
SBerben blpxun, besfcf)att be et;ne ©(otett bt; £errn Sfticofarofm t, t>nt>e t>e anber bt) bett
(Scf>roaren ttt Q}erroaringe gt?n, onb roenner f>e gobanig $>reue ttdbia tfjo bonbe Oefff,utf>
to copierenbe, t>nbe fene Dicntbe ntebe itttf?ofoberenbe,aI§bemt fd)utt et>ne t>an ben(§>roa*
ren tf>or Sibt gubroittid) mt>tf) ef>m ff)or Vavtn gafjtt, tmbe be QSrette roefcfe tf>m ndbig fitm
auerantroorben, t>nb benne barn()a roebber in ber 2avtn antroorben t>nb oorfcr)affen. Item
toennef>r ocf gobann t>orfc|>reuen #ouetflo()f gcfdfet roerben , alfjbenne fcr)o((en f?e Dorct) #n«
9?ico(aroefTn m»tb^t;tfa)op bcr@roaren tfjor^obt bt; frame foffroerbige£ubc, iv ft> bentt
tm ftmbe tf)0 S)i;ff)marfd)en offfe binnen Jjpamborcf) roebber befecf)t roerben , t>p vat fiobati
mi(be 2lfmif?en , tt)o ©oblicfer €re Qtatum , ma)t moaett t>ormt;nret() unb ber erbenanfett
^arcfen ; roo t>orgefecf>t affbanbid) roarbett. 2(Ifetf , roo t>oraefecf;t lamn rot; t>pgebacf)tc
©c^roaren , t>t)Igeme(bten $ern Nicolao ?0?er;ger be ^pb ftjneS £et>enbe^ , t>or t>np t>nbc
t>nfie ^afomeling^e in g^uben roaren ^ruroen t>nb ©^clouen, fret>e , t>aft t>nb t>n»orbra^
cfen , fiunber a((e ^ift mi tf)0 f>o(benbe , t>nb be^ orfuntdd; ^t)tt beffer^jerter froee tinti
@e(ube$ auer \)at 2Gort ^Bar^ept, t>an anber gefcfntebett, t>nb mt>tf) t>nfTen egenen £an*
ben t>nberfd&reucn , barmebe an t>nbe auer geroefen (l;ntf) be €rfamen ^olropfen €arfpe(^
#erren Vincent s^ollcr t>nb ^et>ne van&jn, ^tatf)manne, 3o^an ^orcf;o(f onb^
cob ^f)0be7*root>an be ene t>an belTen ^jerter in ber ^ebe, be anber bt> ^pertt sJ7ico(aroe§
SD?et)ger in Q3orroaringe. @bef4>cett nac^ £(>rifti onfTer Sjtxtn ©ebortf) t>efftein fcimbert
negett unb bottt>icfr 3ar, am ©jonbage Judica.
3cf Jptnricf £>aforbe befentte mt)f mt;ne J&anb, vat v\)t fo roar fy.
3cf ^ofe ^anfednan befenne bt>t bauen fcreuene mif mtmer egett
£anf.
Item : ^cf ^>efmefe ^Biffenborct) befennc tyt bauett fc^rcfett m*f
egener Qant.
Surgett t>an ^ofte befenne m^ mpmr ^anr,
i'5*93c&
>. Cap. funfff C QStplCQt* Mtt St. Catharinen JStf rdW % f
i* QSerglgtf t^cu £offOeren fo St. Sficaen mtt fcenen
©efctytoornen to St Catharinen wegen 2Bevnev #m&fd)en
Commende. An.i?4t>
Ex Ltbro Memorandorum 1*41. /W\ £ ^0/£ L<etare.
Sf>o tvefenfce, t>af t>e grbaren unt) gSBofwpfe #eren, SofjanJpufp un&SofanSKo&en*
borcf) , 25urgermeiftem afge 93envef?ere beS £aue$ tfjo <g)tinte Sttrgen ftcf mif ben
©jrfatnen £inricf" SDa&or&en , Jpmrtcf ©cfntlfen ttnt) Splen 9?t;gefn alfe fjiffige £icbam$
unt) $ercfen*©ef$tt>oren ff;o ©tfnfe $atf)erine »an roegen t)er Commenden t>ovc^ jeligett
€rm SflBcrner Jptn^fcr>en funderef , bermaten unt) affo wrbragen fjebben , nemfia) t)at be
DorgemelDtcn #ern Q5urgermeiftere unt) ©efdjroaren be 3farficfen Ofcntlje unt) llpfutnpft
Der berorfcn Commenden, alfje 23 $?arcf ©elbeS, fo utf) ber ©fabt 5vdmert;e enfrtcf;fet
rcerben, fatnbtftcr) upboren ttni) entfangen, unt) baruan SBarner #infcfcj)en ©one 10«.
OTarcC SarfifeS unt) befftultten 5\oef ifd)en ocf 3arfife$ 4$torcf enfricfrte, unt) t)af ouerige
betf) fe Der&aluen roeme et t&o ber)ore , ©untc 3urgcn ebber ©tfnfe feaffjarinen ^ercfcn,
cntfd>ett)en ftm, ttp t)c £dmert)e ad depofitum (eggen fcr>dfen , affjo gefjanbeft t>orct> #ertt
SDibericf £>ofjuj?en unb #ernj]3efer van ©precfeffen , 25urgermeiffere, SDonnerbage^ n5a
--- Ao. xli ex reqvifitione partium juffu eorundem Dominorum prothoconfulum in«
fcriptum feria fexta , poft Lxtare Anno eodem ut fupra.
16. QSpfumpt unbe 9tenfe/ 5e(angenbe fce Memorieit
fcer ^ercfen Katharinen A. 1547.
ANNO 1 5*47. am 3>agfje Gregorii. Carfpel KATARINE. 3M©efbc&
Item: @5f)ert)t ^offemanm - - - - a - -
9?ocj) jtaenn ©fcerbt ftoffematm ff)0 fruroer £anbf tf;ogefcreroen im ©fle
3acob 5\dt;fer£ in ber-#anefn)t;fe. - - - 6 - -
Item: m t)er ^oben, be #er 50?et;ne ttanOfbenfen gegeDen Ijeff ff>o berMe-
morietn ----- - 4--
Item : in Jpermen ^angcrmand €rt)e , tn ©rimme. - - 8 - -
Item : et)nn^reffttp J^an^ Ovobetvofbf. - - - z - -
Contract fuper habitationem Dni. Conradi Dtofefett.
Item: Jg)er sjftepne t>an ©6enm - - - - i; - -
item : et;n £oep t 25reeff ibfif er ^Saninge tn 3urgcn »an ^eucn^ ©ange.
Item: im^m^an^^apenfcbafebp ber^urcm - - 6 - -
Item : bi) Jper ^uertr) »am 5vt*oge. ' - - - - ; - -
Item : bt) ^argibum i)am ^roge* - - - - 2 - -
item: bt>5fnt)rca^©ct)feninst,^afarmcn©frafe* - - 34 - -
item : nocr) 6t; <25r)ert)t ^o((eman. - - i 1 - -
© Item:
26 Urftmbeti unb Hacfrrtcfr tett 3 . Period.
Item : be SOGanntncje be t)e Cf benfcf)en ben Vicarien t>orf offf e , ftm Corbf Jg>a^ $?cf .©c!De&
pcf)0t>t foaefcret>en ff>o frutver #anbf.
Item: Mtefe^if^orften jcfeen, nu^cl;en ^tmmerman. - 2-4 -
Item : S)e Statio Corporis Chrifti.
kem : 6 33reue fbofjamenbc cjebunt)en bt; epnanber,beIanaenbe(Scf;roarett
be*> f>ifri\<cjen £tcf;amg.
Item: bt; J&anSOCenfjeff, n$torcf ©elbe^ . - - - n - -
Item : b\) ^nbfen QSermerS fm £roe 3iiraen £tiffenS. - - 1 - -
Item: batf; (Srue^tiram £uffensftet;bt fr>aefereoen£tttrtcf2)ofj tmbeJjper
Sacob t)an 2Bt;ntf)em befalen.
Item: ctn QJorbracbf trotjfd)en ben €rb. Dvabe Mbe t)en Vicarien , ber
Q3rutt>r)ufe r)aft>en upacrtcf>tef.
Item: t>emm$8run$ufje ber anberen Le&uren belanbenbe. 9?u35artf)o>
fomeuS 5?rame et;n Q5efttfer beffulucn £u|?c& - - 50 - -
Item : Litera braxatorii Domus.
Item: Q5reue Jgjenrici ©remeffg fttbenbe up - - 20 - -
2Jrt ©urtte petere Carfpel.
Item: tm ©fte #an$ Jpofffan, nu #anf?$Xot>ett>oI&t,fj0n ^ruor fmCar*
fpetl ^atbarina anaetefenf. - . - - 2 - .
Item: et;ne Dvcuetfaett QSreffim groe ^)an^ Q5ufbennftet>en$, ftocnn tf)0
fruroer Jpanb tbogcfd/rcucn^orbtQS^er, i$ - 6 - -
Item : bt> bcn g>$twren fbo ©f. -13efer. - - - 2 - -
Item : et;n Dvcuetfali QSreeff bt> £>i'rtcf QSafmer up. - - 130-10- g-
tfftettntcjlepe QSrcue tn etme -^afcfK ttorfammeft.
Item: e^cn^cff oati"$r;fcfcn©t;nainberbreben©frafe. - - 1 - -
Item: ^B^uben^uucctjn ^reff - ... 1 - -
Jm (Dtrfpell Htcola?*
Item: tm^rue^efcrSih-oen^ tn bcr Dvobtnacfmarcfe. - < g - -
Item : bt? 3ocf)im ^Bcjjeborn bcm Clbcn. - - - f - -
Item; (£orb <23ti>ffer ftaen ff>ocjcfereuen tan %<xn$ Cffeti rocaett, tnf €rttc
3:afpcr ©rapenborpeg bt>m SOMernbor. - - 8 - -
Item: Jptnrtcf ^ennep fnnt tboacfrctten intf>€rue 3afper Q5rapenborpe& 1 8 - -
pWbcin fren 6 ^arcf utf>aefoff;>et.
Item: bt> Jpinvicf t>am Jvrecte. - - - - 10 - -
Item: ei;it Ovcuerfaed Q$reff r-an Jpatt£ $?et;er , tfjoaefcreuen £an$ t>am
^atnpe up bem Q3urjtobe. - - - 10 - -
Item: tm <£rtte ©berbt $low$ ttt bcr £)fefftrafe. - - - 10 -
Item: ^onntaes 9"ct>aeman , nu £>trtcf Q5urmejter bt> tftn #oppcnmarcfc
Itemt 5luncfcn^ube^^;(f9veuf^acucnbe Vicarien/ i$ - - ao
3m
2- Cap. funffr e %>tyk$t Wll St Catharinctt &trc&c. 27
3m Carfpel ^Jacobt. Wct®eft>e&
Item: Cerfer tfeo fomenbe @farwd ^raenber^e t>etf ©ancjfjeS (jafuenn bt>
t)em 9ttef?ber#e.
Item: 3acob^?a^nu^fi?nQ5reffur> - . - ia . .
roeftfe fje f)efftfcf)rt)uen fafen intf) €rue, 3acob«)5Df(tfcPer^6t?bem^)o5me»
Item: ^inricf Cfricfe^ tn t)er@pren^efn$nnfe, - - 1 - -
Item: emDieuerfaff 35reff »an 3ocf)im ^mefincfr^ufen *>P 6$?arcf @elt)e£,
im <2rue J&ennefen ©puerbc^* - - - 6 - -
Item: £an£ Q5olincf ftaen tfjo^efereuen tnffj grue ^afper «ftrefen ty t>em
sfilt$btvgz. - - - - 6 - -
Item : et;n SSreff fut>ent)e ttp 2fwt)t t)ttnt)e ©fjeffett ^offjlenn ftwe Jroroe,
up et;cn 25ot>e bt? t)en $?ef?bercjf)e ^bef offf up er £i>fftt>t)f+
Item: et>eu ^euergaef ^reff @f)erteff £ancjenbef e fot(> £ru*3acob@roue*
ftocf in foer 97et>t>ernftraf e* - - - - 16--
Item: et?nq5reffbpQ3icfen Q5oftefB> - - - 10 - -
Item: bp^ar^mertbMecf, et;n Q5reffttp - - - r - -
Item: etn fKeucrgacl Q3reff D. Jp. ^an^cbcfc up - - . r - -
3m (gruc 3acob ©roueftoct
Item: no* er>n Dtcuerfaei ^reffD.^ermanSangebefetm^rue^acobDvoue?
ftacfe by t)en ^egbcr^/je , Iut>ent)e up - - jo - -
25m£ett ber Qtafct ^amborcfr»
Item: er/ti Q5reff bt> 3acob #oetf> im £ant>e tf>o Sjatekn up - 1 5 - -
Iterru epft Q5refptp ^oppe iKetjmen* itt ^itf)mer|cf;eu - - 4 - -
Item: epn^reffv^ermenDveber, fut)ent)eup 7 - - -20-
Item: ©aroe^Dvpcfe, tf)oQ}terJTen. - - - 2 - -
Item :' Jganp ftruge in 9}t)cjent)orpe. - - - ? - -
Item: bt> 3oljan 5fpefenn , roon()affticj ffjo €Q?o5rr>upen im Carfpef ffjo
9ct><}ettt)orpe, - - - - 6 - .
Item: bt; ^pbfett £>ameroro tfjor ^jefler , tm&e #ans D{et>er& - - - 2 - 4 -
Item: ^)inricf<55fot)etm 9if>aef)n @rut)e(I. - - . 3 . . .
Item: S^arftcn 5^onntncfr>oft tm Carfpcf sJ^t^ent)orpe* - - 1 - -
Sftocf) Carften ^onittcffyoff. - - - 6 - 4 -
Item : $?icf)efl <£uert)ed wtnbe $?ae§ £roecf) tm Carfpef CT^taen&orpe* 15 - -
Item: ftarjlett <55rj>erDt tm 2)orpe ^orfjufen im (Earfpel 9}pcjent)orpe, - 5 - -
Hocfc m fcer 2Ufcc.
Item: etwfjafffftufueren^opfetn
Item : ei;n ffelcf rm;tr) t)er ^afenett Dovcjufbef*
kem: afyntt SQfarcr5 ^tucfett.20^ - . - . .
3^tf)o^unff)em^arcf^fucfen2i^ - - 270-6 -
© 2 Item:
s$ UttunUn unb Hac&ricfcew $.Period.
$?cf\@efbe&
94-
If -
^8-
2 -
H-
14 -
28 -
7-
2
14 -
• 4 -
20 -
f
-4 -
item: 2(n£)alew — 49SWer&
ben £>a(cr t()0 31$* i$ - * -
Item: ar)n ©ofbe — 10 Jpamb*@5f.
t>atf> ©fucfe f(>o 4$- g. i$ tr)o$?untf>e.
Item : 7 ^efebe Oii;nfd?e ©ufben.
t>en ©ulben iSftltf. x% cjerecfcnf.
Item: 2PoftuIat-@5ufben, ibt (^tticfe 14&
Item : ar)n ffetmcn @5efbe. - -
Item: an £ubfd)en (gdjiflincjentt, -
Item: noct) i* @d;iffincje, it>f ©f ucfe 4 2B(ffe, i$
Item: nod) 14 SWnnefe , itrt ©tucfe 6fM* - - i^
©jumma bifijed ©efbetf in afle, te 426 - 10- 1 u
Anno 1 s 47- ©ffrpbageS tm ^afityen r beben £er 3tirgen €rnefen tmbe
£)iricf Q5ejlen 25otfefl , Q3artoibe ©raroertfj van bejften bautn*
fcreuen ©elbe nr)a €uDe fpnetf t>orfecjelben 25reue$upOventfje: - 400 - *
1% T>er ^rfifcerfrfjafft St. VincentiiQSetf(5tet6un3 att
i>ie ©efdjmorne ju St. Catharinen / i>a§ jte mx 2Bad>^£icfytet:
auf £>er $tonen/ benen ant>ern £ict>tem gleid) brennent>e
fyaifen wollen unt> folien. An. xvcxlix.
g&fjo twfenbe, batr) am 3ar twnbe £>acje i>nberfcr)reuen fjebbeu, ftcf frunfftcf t>orbracjett
** be ©djjaren f r)o ©t* S^atrinen $arcf, mpfr) fufborbe ber r)i(ficjen £icr)ammes ©roaw,
mt;t bcn Oiben t>nbe 5Iuerolben ber §8run>er^necj)te Q5roberfcop in mafr)e voo nafofcjet,
na bem be £>(ben ber £5roberfd)opp bt) §t>cf J;ebben, 3arfife QJpborincje affk »pff $Jarcf
®efbetf fr)o ?M;off <2>. ^afarinen ^ronen mr;tl> $Qaf *Sid;fen tf)0 tmberftofben. £)eroi;Ie
benne ibfife Q3orjjumenijfte betr)crfo bar /enne cjfjefd;een , fjo r)ebbeu £t)tf nu be Ofbett
mt)tr) erenn 2(uerofbett ber Q5roberfd?opp fruntf;(icf i>orbracjen , tmn be ben <25$voaren ber
^arcfen cje(auetr) tmnbe tr)ocjefecr)t , batf) be Ofben ber t>orcjenamfe $5roberfd;opp t>nn or)t
9?afomefincje ntt t>orban 2&t;flen tmnbe fcf;oflen bofben afle §t;bt Deere 20af;£icr)fe upber
fjutoigen ©. ^atbarinen 5vronen , be affe ^t;bt t>m 2id)tm u$ ber ^arcfcn ftronen fcr)o(fen
gefpcf bemenn, Dnnbe ^ebben ficf ocf be ©jwaren t>or ftcf t>nnbe er ^afomcfin^e cjecjen be
»orfjenannfen Ofben ber Q5roberfcopp t>otfed;f t>nn en cjefauet, batr) be Cojter ber^arcfett
ebber ffyne S>ener, bar tbo fd;aff i>orpficr}fet t)t>n t)ef?uhtt.cjen 2^tt up^.^atrinen^rone,
ane befojlincje ebber befct>erinc)e /ennicje^ TOncjefbeS ber Cfben Der »orgenamfen Q3rot>er*
fcopp, fcafl anjliefen t>nnbe t)tbboenn gefecf M ^icf)fen ber grofen 5lronen nejfen ber^ern
^toffe, butf> t>orfct)reuen t)^ affo entbftcf fcorbracjen t>an ben ©jwaren to bujfter^pbt,
Cfaroe^^rocjer, 3of;an ©c^unnman t>nnbe i>an bm 5fuerofben ber ^roberfcopp, £)ef&*
(eflf ^epger , ^aurt^ #elme$ , ^ef er Spmmermann t>nbe SonnifleS f rebericf e^ Adum
ten xix.SDwmW^ A. 49« SOonreW m ^f;ome Sfpoftoli»
18 Do-
% Cap. fiittfffc %>tyk$t *>M S- Ca tharinen &trct)e. 2 9
18. ADominis Vicariis in aedeSacra D.Catharinae ad
bonum piumque ordinem , communi confenfu 10 Aprilis.
An. 1576. eft ftatutum & comprobatum
Quandoquidem boni , pii ac fidelis fit patris , nonfolum piam ac paternam adhi-
Fbere curam, ut uxori ac liberis, quamdiu, Dei beneficio , praefenti vita utitur
re&e prsefit, in pietate educet, alat, ac gubernet, fed etiam, ut poft fuum exhoc
vita difcefium , fuse vidua» & liberis , quantum ejus fieri poflit, pie profpeftum fit.
Quare ex hac pia cura, paternaque follicitudine , hoc tempore , refidentes Eccle-
fise D.Catharina Vicarii , & quod , poft ftrucluram novarum sedium , juxta portam
Wimhemicam gravamina non levia , <5c in annuis Memoriarum reditibus prcecipua
quoque damna experti funt , communi confiiio ac confenfu ordinarunt , ftatuerunt
& approbarunt , ut in pofterum , ubi aliquis Vicariorum praedi&as Ecclefiae ex hac
vita ereptus, in aliam translatus fuerit , tunc ejus vidua relicta, vel utriusque liberi
& orphani (aliis exclufis hceredibus) per duos proximos fequentes annos , portio-
nem Memoriarum plenarie percipient. Quaripfis aDomino Monitore, bona fide,
ut aliis refidentibus Vicariis , numerabitur. Et defundti Succeffor ad refidentiam 7
donec duo effluxerint anni , non admittetur. Et hoc tempore elapfb , cum recipi-
tur, prceter ftatuta confueta quoque marcas centum Dominis Vicariis numerabit,
pro quibus fingulis annis a Dn. Monitore marcas fex , vicariorum nomine recipiet,
quod ipforum etiam communibus confirmabitur Jiteris. A&um in Dominorum Fi-
cariorum aula ioApril. An. IJ76.
19* WfLNmtfompt yiatf)ti$)t m Ut Vicaria II.
ad Altare 3. Regum in Catharina 1581* 8 Aug.
SJBtt ^ Vicariei qu^ eft Secunda ad Altare triumR.egum in St. Catharinett 5verfett
f** beleaen, berer itf Carffcn 9W)renborp$ , q)ret>iaer Darftifoeft jefciaer $t?b Poffeflbr
bttt, unb bartfjo baf ©elt b\> ®.#r*3iirien Wilttrt gruen uf/tfanbe , $tf)6viQ i*, befft
iuenefolfe@e(Ia(tunt)@eIeaen5eit ' * ; » < n\
€rjt M fcefft $v. Nicolaus Vogeler befufoett Vicarie et(tcr>e ^ftare in pofleflione
aejjaft , fcefff auerjt berfiiRiett ntc&f if gmatm , ebber aebrucfet , bemtefe bar auerjt fjarli*
cfeS fo§ $?arcf , bp ©• £r,3uraen SQilttv , unb t>eer Sttarf b\) £>enntna CWeier b\) bec
Swuren, ftnbt ttin $?arcf in corpore t>or&anben ttnb fo bdrenbe aeroefen , Ijefft Jpr.Ni-
cokus <2)oeae(er befufoen fein Sj&arcf 3arucfje$ @-£r-3wa+$appen, ^rebtaern ff;o St.
Cathannen aueraeaeuen unb aebrucfen lafem 9tya befiufotaen 2)obe auerft, bo tcf aflf>ir
tn bett ©etntf aefamen bin , un J£>anf? van Q5araen xde verus & indubitatus Patronus
etner Vicarie ad Altare Simonis & Judse Apoftolorum m berftilWtt ^etfett S. Cathari-
nae , mt> barup t)or bem g&rtfcSfcrmgapifel/ anaefe^en baf Jus Patronatus no* nic^t
exfpireref # pwfe^ewf / in 57?enm^e, be flemelfe Vicarie batmaf vaceerbe, ^ auerjt be^
£> 3 funben#
$o UvHnt>m unb Hac&ricfeeeit ?.Period.
ftmben , bat Georgius SQBafraer t>or^er ctfjne #an§ van Q5argen confent , roeren unD
roiflen, bdrd; £r. 3of;an €cf(efbarttp prsefenteret, ocf m t)er Poffefllon unt> Refidentz
geroefen, roelfe ben £anf? t>an SSargen, roo biflicf;, t/;om (jefffigften famt (tner grunbfyop
unt) Q5tjtanbe roebberfocfrfen , unb fo(cpnicf;t rotflenguetfpnlafen, unb (>art gebrungen
Georgium SKJafmer fulcljer unbifltgen Poffeflion roebber to entfeffenbe , roor auer cjanfc
fcf)arpe unbe (jarbe 2Borbe ttnber anbern oorgefopen. £)od; i6 eni(id) , borcfj frunblid;e
Unberfjanbelinge $an$ oan ^araen bergefMt tljo frebe geffeflef , i>af ht be gegeuene Pos-
feffion unb Refidentz oan a(cjeme(fen ©eorg^Bafraerev pro ifta vice, fcf;o(be uiib roolbe
gutfj ft>n fafen. 3)e3 roo(be t)at €. 2)om < (Eapiff e( mine roeiniae ^erfon , un Jpang m\
SBargen fmen Prafentatum in continenti befriebigen , unt) mif einer anbern Vicarie be*
fefjlten, unb i£ a(fo bijfe Vicarie ad Altare trium Regum fecunda, 9?of)mfunbig gema*
fet, ber ^enttna M neen Poffeffor barttp bamate oor&anben. £)a raan auerft ftcf rec(;f
erfunbiget , t$ $r* NicolausQ3oege(er Poffeffor barauf befunben , f;efft ocf beftilue ntcr>f
mlattn noa) auergetten roiflen , befr) baf icf mit em bar;na gefyanbeff , M f>e a(S raon be*
fonber grotgtinftiger Jper unb Jrtinb rat> to gefaflcn refigneref , f;ebbe cuterft mct>ts, bt> ef)tn
befaraen, baf ber Vicarie be(angenbe,fonberna((ein beffe beiberlei, erft(tcbene£)anbfd;rifft,
fjofbenbe ttp 9o5Q?arcf groff @5elb, fo feel.Jpr.Surien Q3i(ter utf;gegeuen An. 15-41. date-
ret , unb nocf) bt; mi oorf>anben, fjebbe auerft battan febber An.68. r>er nene EKenfe befa*
men fdnen. ©unbern bin erft(icf) btt int fduenbe 3ar mit guben ^Borben t)an Marcus
Q5ranb unb 3of;an93i(ferupgef;Olben tmb oertrdftet , beff; oat be SDeftng gefcf)et>n unb be
(Sruen bt; einanber cjuemen , alfe benne fcr>oft>e be Jpouet^Summe oorroijfet, unU mt> be
upgefa)(agene unb bebagebe Ovenfe btt<\kt roerben. 2(uerft bar i$ nidjttf upgefofgef. SDatv
na roorbeh fe anbere? (^innes unb geucn oor, fonberlicf fee(. Jpi\#inricf;oam5l>oge, s25a*
fttan£)anfe$ unb 3of;ann QSiiter , fe rooJben mo roo( be JjpeJffte Jpduet*Sumen unt) Dtenfe
geuett , fo icf be f;ebben unb entfangen roolbe. $)e ctnber fyifftt mogfe icf oan ©erb dii*
^euberger^ ^ruen fobbern, beroite f;e be Jpanbfcfjriftt mebe ttnbertefenf. ©old;^ auerft
roa^ mi ungelegen. SDaraoer ftnbt rot? tnt ©ericbte barmit geraben , votld)t$ mp nid;t roe*
ntg gefojfet , bttt enbiid; €. €*rbar Jpocf>mtg dlati) An. 77. d. 26 Aprilis, barinnen tin
Orbel gefpracfen. 9lu f>efft tno auerfl ^r. €ric(; oan ber ged)te tf;o bren unberfd;eibenen
maf;(en , noem(icf in ftnem Jpufe im Q3rim , ttnb Jpinricj^ »an Q5argen ^)ufe oertrdftef, tmb
^ofage geban, f;e roo(be befcf;affeu , icf fd)0(be \^at mitte befamen , Sjv.Suijtn <2}i(fere?
^)anbfcf;riftt fcf;o(be inge(dfet voerben , unt) enflicf; fcbolben unb milbtn ^ruenbe $6utt t
Summen unb ^venten ut(;geuen , tcf tnogte t)a\nit raacfen , ttnb fe voebberum , fo bt*
lcggen, a(fe tcft oorantroorbcn funbe unbroolbe, barup icft fo bebbe mitQxbult f;enneffaen
iattn f fUg f)abbe icf an €.<S.Dvabe ura Execution ber Sententien fuppliceret, i$ auerft
nocf; nid;f ^ up gefo(get , ane bat rai Georgius Dvofe up <333elcfern rai Jpr. £ricf) geroiefet,
up oergangen ^3ingf!en barup utf; gttben ^Biflen 2o?D?arf 46- t>orfcr>afen , mit ber \8tt*
frdjlinge, roenner oan ®egenere^ grouwen etlid; @e(b, fo bt^tt tnqueme , fd;o(be icf baf^
fuhte, btt ibt aflee? ricf;tigworbe entfangen, unb erae bar entjegen be#anbfcf;rift fe(igen^)m
3. 93i(ter$ famt M €. ?Katt)$ Sententie toffellen , be^ ic^ ben erbdbig. Oveff mi auerff an
Dventen»anAn.68 r>er btt up An. g 1 up^ingffen ftnb i?3af;r, 3dr>rltcr>e£? fd§ €0?arcf ,
i$ Summa 78 ^flaxctt ane beDvec&f^^offinge unb@cf;aben, bar fe mi moebroiflig in ge*
t)f;dret
a.Cap. fitofffr Sftpfafle. WttS.Catharinen&frcfre, '.$§
Dfjdret ftebben , be$ icf mi nod) bifftg f o beffagenbe f)tbbt. ©crotfe auerft be ©af e mit ©.
4>rn« 3olj. QSifferS €ruen fo btfier f;cttfran , unt»e be ©ttber nocf; netnate recfjfmaf id) unt)
enb(td) gebefet, un ber&afoen neine nodtfame ^drmtfitingeDer^du^Summengcfc^enfan,
fo gebdret mi nid)t berfuuten fo upt ungen>tffe Denfton fo (afenbe, Deroife fe ane t>at (afiltd;,
roolbe ocf mtnen Succeflbren t>ev Vicarie ungrtegen fpn , be 9?ente mit folcfer mote f()0
manent)c , beroife be £duef * Sunime alfo roitfdfftig unt) ungeroiffc fftofocf enbe* &eroegen
tcf uen benfufoen intbonemenbe bebacfjt, unt) mitroefenunb roi[Jettbe$.£)tuDeeaniberma*
tcn fo befeggenbe unt) t>oroifTenbe, t>at ftne ©ro, unt) Jg)oc&ae(« Slc&tb. t>aran ©endae, unt)
gtinftig gefaffen bragettfd)d(cn, n>o l)irbet>ortt mit berfufoigl) icf ocf in ber ©eruefamer tfoo
St.Catharincn bereuet unt) t>oraffd)ebef,
$om anbern fjebbe tef t>an £r> 9?icof* QSoegefer cnffangen Dtifle Vicarie befangen*
be einen bcfege(t)en 25reff , Jjoibenbe up fySMcf.^dwf *Summen t>an ^angpaejcfcfcaeen
An. i ^23 datercf. 3)aruan auerfl nicf>t^ im^faubofc. %lu ftnb inbetf ^pang $agefd)afen
@rue b\) Der9)?urcnA»ermdgc3oac^imQ5arcff)ancn unt) #inri<#$Decfer$ etgcncr^ant) m»
ouergegcucn (0 t)cr ^temanfcf)en47o$?cf\ 12 (?. .£>duefftoe( im ©fabbof c , (2) t>em $0*
cfenf>ufc tm©tat)tbofe s i * SOJct 4& unb t>an trocen^arcn upaefd&laaene fKente ie h-^»
barned)ft im ©fabbofe t>en ©eefaren&en 2frmen te 3o.s0?arcf , barned)ft Q5arcff>a*
nen €ruen im ©tabbocfe 8oo?)^cf.^)duet^Summen unb upgefcf>lagene9venfeif29Ctt,8fc-
2Jffo is t>at S$u& befcfweret up Ofitvn An. 78. in Summa 2288 $fo. 8 (?♦ barmif btbbtn
35arcffjanen dvum t)af ©rue tf;o Cftecbfe acOterfolgef, unt) ftcf benDiing (euern fafen, unt)
a(fo t>at€rue anftd) gebracf;f , barbord) t>an t>c c^Jict. ff?o ber Vicarie gefjdrig t>at leffe
©efb unb ganfc t>orfarcn i$. 9?u f>ebbe icf atierft mif t>en Q5arcff)anett ge&anbdf unt) M
#uf?t>or m» gefofff unt) angettamen, itf ocf 3o(jan Dtoeuer t)e mi; in Q3i(ter^ @acfc gebe*
net »an minenfmcgen i>or t)em €rb.0^auet>orfafcn , unt) fo frtiroer ^panb t^ogef($reucm
S)erf>aluen crbebe icf mi , fo icf t>e 90 €QZaref (Iticf e mn Q5i(ter^ €ruen befamcn fan , fo roif
icf ber Vicarie tom bcflen aoo^. ^a^rltfe^ mit i2?02cf. fo Q5orrentcn&e , negeft tiw
bufent) ?Q?arcf ?Q?unte i>orfafcn unt> fofc^riuen fafen , bamit t)at Corpus nicbt t>crfamcn,
funber evbolucn unb Derbcterf wtvbtn mdge, n>enfe ant baf ftnt) be 4?D?cf. 3$arficfe^ s>an
ben 64$ftd. Jpduet*Summen gau^ t>erlaren, unt) roilf icf , et)t)er mt>n €ruen t)ar nicf;t to
ant>n>orben , ib rocrc ben bat be PofTeflor be mt fuccederet, baf €rue cntfeffen unb fo
^od^ anhe^men rt>o(bc, n>c(cfe$ c6mt>cffic6fe mdgfe unge(egenfi;n, unb n>ert bcr^)erDeca-
nus fufoefl bebcncfcn , mt ber Vicarie bcftc fiw n>il , betvile fe anc M de Collatione
Capituli i£.
20. QSecf(5tct6un9 berec Vicariett m St.Catharinen/
£>ie »on £uca$ SSerfman cingclofetcn ioo©u!bcn/ J^aupt^
©ummen belangenD / An. 1586* 21 Jan.
Hv Conradus Gerlacus, Johannes de Schlefel unb Johannes Monnickhufctt, t^tV
gcr £tit Provifores unb Vicarii bcr ^JJfarr ^ircfen St.Catharinse tn^amburg, btt
f ennen ^iemif fur Un^ unb afle anbere unfen 55enanbfe , unfcvn Wif * Proviforen unb vi-
cariCtt/
3 * Urftjnkeit mifc Hdc&rtcfctett 3 . Period.
carien, unt) unfevev affer 9?ad)fommen, t>ag n>iv oon &€.§f>um*<£apitul bafefbft, t)ur#
ben rouvuigen unb tvbaxtn Conradum Borgkers , unfern ®fliu Vicarien unb Proviforen,
ttff ueffelbigen in unfer afler uev Vicarien 9?afjmen bet> roofevmeft>fen §f;um *€apiffef t>er*
fjafben befd;ef;ener 2tafot>evung, eiuen oerftegeffen ^ergamenfen*25rieff uff f>unuert@)ufuen
€D?un6e £>attpt*©timmen (jaltcn&e, ttni) oon £ucad SSecfman fefiaen, etroan Q5tirger3 \\t*
felbft A. 1 f44. au^gegeben, fo un3fdmfftd>en Vicarietrsit St. Catharinen befanget unt> \u*
ge()dvet , ju unfevn £dnt>en empfangen fjaben , roefcbev 25vieff faufet t>on SSBovten $u 20or^
fen, rotefofget: 3tf£ttca6Q5efeman Q5drger inferatur, tmt> nacr;ueme t>er£vbave£uca$
Q5efeman obevmeft>fe$ Sucafftn <3o(jn ffcf) evbofen , fofd;en ^aupfftuef t>ev fjunDevt ©ttft>en
einjuldjen, unt> uen tmfeve9?off)uttvfff fonften jtt t>iefev £tit evftiruevt f;dtfe, t)a§ roiv junorfa
roenuigev Reparation , Cvbatmng unt> QSevbeffevung ttnfev^ 2BofjnfjaufeS an bev 2)eicf;*
ftvaffen Orfe , aflernegefr unfevm Q5raufjaufe t>afe(bft befegen , t>on anbevn ttiM) @elt> l)du
ttn enrfefjnen nuiffen, ate f;aben roir fofd;em t>orjufommen, mit n>or)f bet>acr>tett Ovaf & unt) '
unfevev aflev einbefligen Confens t)ie obget>ad)fe einfjunuerf ©ttfben ^ttn^e ^aubt^umen
*>on evme(t)fen £ttcaS 35efeman eingefdfef , ttnt) &u unfevev ooflenfommenen Q5egmige roieber*
um empfangen* .£)erenfn>egen an flatt uer Quitung roir fo(cr>en obbevttvfen oerflegeffett
Q5rieff£uca£ Q5efeman roiet>er befjdnuigen faffetf, unt) Ijabett uemnacr; fofci>e fjuttuert ©ttf*
t>en affofort, in ttnfevn uevfdmf(icf;enVicarienSt.Catharina; fcj)einbaren-9hi£en unbQ}or*
ffjeif , unt> infont)crf;eif $u obangevegfev noff)roent)igen Reparation unt) (grbauung unferd
v>orget>acf;fen ^of>n^atife^roiet)erumangen>attut, oerpfficfjfen uns uerenfrocgen ttnt) bem
alltn nad) f;iemif gegenrodrfig(icf; , t>a§ t)it mefjrgemefte f)unt>ert ©tifucn SDlunfy QaupU
(Suinmcn, tn fofdjen unfern t>er Vicarien Catharina; SOofjnfjaufe, a(d t>arinne roirgnug*
fam gefid;erf fepn fdncn unt) mogen, roieuerttmbefegef, t>ergeroiffert,unt) in ttnferm £)aupt*
Q5ud)e m ercigen Seifen, eingefd;rieben fepn ttnt) b(ciben, unt) Darau^ 3df)rlid;e$ mif netm
SOfarcf Shibifcf; , ( fo babeoorn nid)t mef;r bemt acf>fef)afb 9M\ baoon enfricbfef roorben,)
t>orrenf5ef roeruen foflen. Uitb fol( fcas erffc^vOvenfe ttffMichaelis biefe^ fec^ uni) acf;^
jigften ^ave^ anfte^en ttnt) attf Michaelis anne t>er roenigevn 3a(;( ffcben unt) acr^jig bttaatt
fet;n, unt) a(fo ffet^att^ uevJpeuevfofcbe^^Bo^nbaufe^ mit feinevgubef)dvunge uuvcf; unfevtt
Monitorem pro tempore 3df)r(id;3 jtt vec^fev gtit enfvid;tct, ju Q5ucbe gebvacf;f ttnt) bv
rec^net roert>en* %\t$ fonbev 5irge(ifl ttnt) ^5efdrt>e fuv und unfeve 9?acr)f ommen eroig rodfj*
retiue ju bfeiben, t)e£ jtt Utfunt>e f;aben roir obgeme(t)te Provifores unbaflgemeimVicarii
t)iefen unfevn $5vief mit tmfever aflev eigenen «pdnben unt)evgefd;vieben. <&tatbm \x\ $am<
buvg am.Dingftage fuv Johannis Baptife, roe(d;er voar t>er ein unt> jroanfcigffe ^agjunii
im 3af;ve nact> Cr$vtftt tmfen>#£vvn ©ebttvt funfieben r)unDert fec^ unt> ac^sigf.
^cl £uca^ Q5efeman Q5ovgev to ^amborcf; , befenne apenbav iu btftm mpnett
£5vette, i>ormr;, mine (gvuen unt>e afleS roem, t)af kt i>an ben &aftigm ^)evcn Vicarien
tn fttnfe Cafbavinen ^evclen binnen J[oambovd; to gan^er fttflen ndcjr)e t>ef;unt>evt ©ufbenan
gangbarer »eer &&z tnuntr^e bev ^5vot>evfcj)op Sanfti Mauritii m oorget>ad;fev St.
Catharinen ^evcf en unbev ffcf upgevicf;fet tofamenbe, roefcfe feefige 3od;im ^eiev,mt)ner
gvottroen Q3at)ev f;eft enffangen , fjebbe roebuev angenamen , unt) roif beftiftttgen f;ttnt)evt
^5ttft)ett an?0?unf5e ben /e^igen Vicarien unbe oeren 97afdmefingen x>an nu an dato tieffe^
£>mttf, Utf) up ff;ofumpftigen tyaffytn tin $av fangf uf^ mt;nen €vue unt) ^Sruro^ufe,
:a.Cap. funfffe Q5eofa^ Wtt St. CatharinW&i*rc&e. \%
itp t)em Orbe in ber olben 25ecfeif rafen beneffenjt t)em ©mbecfifcben £aufe unb £B»nfef*
Icr bekc^en , unbe fuft utf> aflen mtmcn ©ubern, beroe^fid) unbunberoecbficf), alf toor icf t)e
ijebbe, ebbertn f of umoftkjen tybm fvi^en mocf)fe mif adfjfe f^arue WavcT 4!ubtfc^ jtimoor*
renffjen , unbe ban fcen Jpduef(htel anno t>pff ttnbe oeertici) in ben f)ifligen acf)fe ^aaetr
^aefifen in gelicf ev €9?unt^e , (ut&oe$Q5reuetfroo enffantten, mif ben bebacjenben unbe f)in*
t>erftefligen Dvenfbe df>ne gutwiHig roebberumme ff)0 bancfe, ane afle unb itflifeException,
Sfnrebe unt) 2&ower($5ewe&r,Q5efc&tt>er&e)in enen @ummen roii entric&fen unb beta(en,be$ to
Orf unbe bebbe icf £uca£ Q3ecf eman mon t»onf (if e3ngefegefl (jet&en unt) boen f>m$m an befjen
£5reff, unbe monen 3}amen mif eaenett Jpanb unberfc&reuen , be gecjetten »S fo£amborcO
na €fjrifh' unfer$ Jperen ©ebortf; oofffein fjunberf, barnaim oeerbe unbeoeerfigeften inbeti
fylliQm ac^fe &a$m ^aef f em sc;
£uca$ ^efeman ; befentte btiff bauen^efc&reuen moff e^ener J£)anfrv
2h Wlmiti® Ut2titf)mtn$ utib M®'®tf$tDwmn
gu St. Catharinen tmt fcenen Srauer*$ned)tm uber U;r I)a*
benbeS ©eftuite. A, 1646.
|2Su tvtffen feo (jiemif, t)ad jroifcf)en t)en €ren»e(ten, acfjtbarett unb n>o5ffurttefjmett 3)efc»
*® feff Jjpeff, btiligt &i.a)namb$ * @efcf)roor , .£>einric& Q5ufc& uttb ^eter Ovduer, i|i#er £tit
@5efd;moren ber ^irc&en St.Catharina?, unb benen ebrfamcn unb roofyfcjeacbfen J&ermanDtooe,
©erbf DveberS , 3of;an Jpcftbura unb ^oacbim ^eferfen , ate 2Je(ter * 2mtt ber ^ruberfcl;a(p
&erQ3rauer*£nea)fe, tin epbficf?er QSorcjfeicf; ttnb QDoreinbabrung roe#en if>ve^ ©eftitfre^ iri
ber #trcf;en St. Catharinen ift getroffen unb btlitbtt roorbett , a(fo unb bero#efta(f, baSob*
gemefbfe 35ruberfcf>afft fur if;rem ©efttieffe im^ange baani^o eine£5ancf ffebef , fvet> unb
unaer>tnt»ert efcficbe $(appen, n>ie aud; im mittefffen ©an^e t>orif>ren@3eftefte jroe» berfe(bett
auf i&re etgene Unfojlen mdcjen mad)en unb oerferti<jen faffen, unb roas baoon einfommen
roirb, it)un 5lrmett jum bejten au$tf)tilm unb anroenben,unbiftalfo biefe93oreinbafjruna
fo lange be(tebet unb oorabrebet, fo (an^e ibre^ ©fu^f^ grepbeit bauren nnb roa'f;rcn roirb,
bamit nuti fo(cf;e^ fejtunb roof cjebaften roerben mdge, al^ r>aben bet;be t^f regierenbeilircj^
@efcf;moren biefe^ mtt etaenen fydnbtn unferfcbriebett, unb ift oon ber Q5ruberfc&aff ber Q5rau^
er^necbfemif 5\t>et;9ttf)(r. jum ©Otteg^fenning befrdffti^et ^Borfur bannbte^ircje
^at empfan^en oierf;unbert C^arcf &ibifc&. Adum Un 24 Martii Anno l H^
^Jinria; ^ufc^, mppr.
^efer 0{duer.
22, Dtegefn tmb ©aguttgett m tjenenVicariis su
St. Catharinen A.1647, d. n Aug. auf<jeri$te&.
Jer erfie Qar^ bet? QSerwaftun^ btefer ©tifftung fur affenDin^ett tn Quttvtyfyt jti
5ne^men , feo be^ ^), ©eijle^ Regula , wefcfre er affen unb it^>m €bxiftm in affe»
I. C&etls 3tev25att^ g if;ren
54 Urfrmbett unb Hacfrrtcfrteff j . Period.
fyvm QSegmnen unb 20Bercfen ju befracbfen furfcbreibef , in t)er €piffel Pauli gefc&rieben
an t>te goloffer cap.IIl, 17. 2Ifle$ roae? t!>r tfjut mit SOBorfen ober mitSOScrcfen, ba$ n)uf
afletf in bem 9}amen 3£fu, unb bancfet &0^t unb ben tyattx burd; i(jn, unb 1 Cor.
X, 1 h 36r effet ober frtncfet ober roa$ iljr tljuf , fo ffntf es allc^ $u ®03:$g(S £fjrc.
©olcfre €.f)\'t ®0$$e$ roeiter ju befobern , fjaben forool bte fur^ atyjeroicbener gtit feelig
gnffd)Iaffene, unb bte nod) tm£eben, bie ufjralfe 2Jnorbmtncj unfer fieben^or^dferburdj
btefe ©ftfftuna erneuert unb bef rdfftt#ef , rooflen aucb fo fan.ge roir (eben roerbcn, unbfol*
len auc^ nid)f roent^er unfere 9}ac(>fommen nacb une? , biefer ©riftficfren ©tifftung ber*
maffen getreultd) oorffef)en, unb biefelbe alfo (Sljriftrufjmftcb ju aflen utib eroigenScitenwr*
roaften unb wrroaffef roiffen , bafj ifjre 2(ufnafjmen unb retdje Q3erbefferung tfefucftef unb
tmferfjaffen mtf retd;en ^ttgtn auf unfere 97ad;fommen , roefd)e fetm roerben , bi# an ben
3ting(ren$ag fotrtgefcget roerben, bamtf fepn , bfeiben unb nicfjt oergefjen mogen, in bret)
fretje ©£>fte$*2Bof)ntmgen, roefcf)e in ber Dvofenftraffe su@Offe$ igfjren, unb fecr>$ein*
famen armen^Biffroen ju gufe erbauet flnb, baf? (tegeit if)re$£ebensfret;barinnenroof)nen,
unb nad) ber 3ett23egebenf)eit efficf)er maffen \>k <Sf>re ©Cffe^ ttnb ber 5lrmen beffetf befo*
bern, atebann roirb ungejroeiffeif auf uns fommen be$ #(grrn ^Bort : 2Ber mtcb efjref,
totn rotl icf) aucb er)vert 1 Sam. II, 50. unb ber Jpgrr CfjrtfhtS roirb an um> erfuflen feint
tf)eure Q3erf)eiffung Matth.X, 42. ^Ber biefer ©eiingffen etnen nttr mit einem 2>ecf)er fal*
fe£ SBafferS frdncfet , roarlicf) tcr> fage eud) , es roirb ir)m ntcbf unbefofjnef bttibtn , unb
roerben roir sugfeid) mtt biefem ^Bercf oerftooffen ba$ unmfrje C0?au( ber £dfferer , roefcf;e
wgeben , bit geifrlid;e Jperren oerfcblingen \)it 5(flmofen , unb baben feine ©ebancfen auf
bte €bri(t(tc()e 5lrmuf& ; \>a bod) ba$ ©egenfpiei biefe €I)rift(id;e ©fifftun^ ju aflen geitm
ttnb fur afler^eff bejeu^ef, unb ttnfer Collegium »on folcber 5Iuf!a^e befret;et, unb bero^
/enigen €5ven < @ebd($f nig unb unfferb(ic^en ^ufen 9M)men bt^ an ber ZtBtlt (gnbe bet;be^
^a(ten , unb tf;re gecjen ber Utbtn Slrmufb ^Bor>ttr>dtt0fett jur €5rt(t(id)en ^ad;fo(^e afler
2Be(t oorSIttgenffeflenroirb, bero;ent(}enfa()eid;,biebt^^ri(t(id;e ^Bercf er(tangefanc)en,
^efttffcet , fovtotefe^et fyabtn , unb roeiter fortfe^en unb unter^aiten roerben , bero 37a^mett
uub ®ebdd;fnif? roirb eroi^ bltibtn.
gu bcro Q3ef)ttff afler Qfyxn. Vicariorum ad D.Cathar. 9}afjmen , bte ju btefer
©tifffun^ tr>ve ^)u(ffretcfee #anb ^ebofen I?aben , bte^er oerjeid)tiet fmb ; ttnb roeifer , fc*
lancje ^it ^Bclt ffeljet, foflen oerjeid)net roerben. !t)ann roir f)Offen , ba$ biefe ©tifftttn^
unb bero ©tiffter aucf) Unter^after 9?af>men bi$ an ben Sungjten ^a(j bkibtn foflen.
3m 3ar>re nad) €f)rtfti ©ebu^rt 1624. r>aben unfere , in Q50tf Idngfr feelig enffefclaf*
fene QJor^dter, ba$ rool)! angefangene SBercf erneucrt , unb in nec&ft bicfen fofeenben
3af)ren , roie bcr Q3ud)ffab ber Inventarii befaget, roeifer fortgefe^et, mif milben &abtn
Derme^ret, unb bafielbigeSBercf , burd; biefe ©ttffruna in aufe Crbnuna Qtbxatbt , be^
fvdffttcjet unb beftdtiget , aucb ir>ven 0?ad;fommen nad) tf)nen , bi$ 2Bcrcf ©riftlicf; ju
continuiren, ju oemte^ren, ut unterf)a(ten , unbin feinem ©tanbe ju beroa^ren tiberfra^
cjenbic^Bob(^f)rwurbige, ^ren^ejte, ©ro^i d;tbare, £o<$3efdf)rfe, auci; ^nt-tir^
Dtcjc, ^lcbtbare/^of^ela^rfe unb oorn^me ^rn»Vicarii bcr Fraternitdt ju St. Ca-
tharinen: _
2.Cap.funf?teQ3e»(age. *W St. Catharinen ZLfrcfre. |i
£)ev£)evv 5lnbrea$ ©riem, Senior.
M. Marcus Ivo, Paftor & Leaor Secundarius attt^&Uttt.
Albertus £>(bef)0rft.
Hieronymus ©d;ufte , Organift Ju St. ^aCOu*
Henricus «pape, Paft.JU St.@eorg.
Jacobus ®c&ufte, OrganiftjuSt.«]3efev. (p.t.Senior.)
Paulus ©perfing, Reftor an bev(gcf;u(ettittJpambuvg2C.!C.
II. IbUAnStxeRezuUfty: @(eicf) roie,eS tticfjf etne gevittge ^ugenb, t)a^ rocnfge,
roaS man evroovben Ijat in feinem SBefen roof bepbefjalten unb »erbeffcrn , ateerftmaferroer*
ben. Sllfo tft nic&f unbillig , fonbertt rttfjmftcf) , cjure affe ©tifttung unferfjaffett , aerbef*
fern , unb biefelbcn a(fo roof oerbeffert unt) »crmer>ref , fcen ^acbfdmmltngen $u ubevant*
roortett. £>emttad; fjaben bie fdmmt(id?e (£f)rrourbige , im erftett Canone benanute £fjrtn
Vicarii gu St. Catharince , fo me&rent&eife in Q)Ctt fefig rufjett, jum^eil fo fange <&Ot t
roif, nocf) im £ebett fet)ti, ctnmiitf)igfid; btUtbtt ttnb btefcn <Scf;fu§ gemacr}ef.
i) SDag ju bcffcrer Unferftalfuna biefer breper @£>tte&28of)nuttg unb ju ttftfjrer
QBo<bdfigfeit gegen bie 6armen$Bitrn>en, ein /ebroeber Frater, ber forffjin in WefeFra-
temitdt auf unb angenommen , unt> crftatal »ur €rf)ebung ber Refidui oDer Uberfcf)uffee?
au$ St. Johannis Dvecbnung jugefaffen roirb , roie (Sfjrettgemefbfe feineAntecefforcs getf)att
fjabett, aucbtf;un, unueinegufe fveproillige ©abe t>evef)ven tvif unb&erefjrcnfou', bocbbaf*
t)iefe(be ntcf)tfet; untev io$?cfe unb roev tin tibriges tf;un roivt), berfelbige r;at oott <&Ott
fo uief veicf;ev £ofjn ju geroarfen.
2) £)ag cin jebroeber Vicarius, ber anje|o fcr)on tfl unbftinfftig fomtmn, unbitt
bie 3^W b£jfjrn. Vicariorum participantium aufgenommerj voirb, afle 3af)v auf St. Jo-
hannis. roantt t>ic gemeitie 9vccf;mmg gefd;icf?f, eittett9itf)(r. oott feinemSittfommen benett
2frmett biefer Fundation jum. Siuftteftmett, roiffig unt) frdlicfc gebe, roe(cf;eS &Ott mitretV
cyett ©egen , ftriebe unb erotger 2£olj(faf;rf , foroo( biefev gan§eti Fraternifdf , ate einem
jegfid)en Fratri ntilbveicf; befojnet roivb.
3) €3 ftnb bie 2Bor}(*€f;rn>tiruige #f)rn.Provifores , ber £r. Jacobus ©cfjutec,
(Prsetorius)Senior, ber #r. D. gbeling , ber #r. 3acob ^raufe, ber^)r.gribericr;2Ba^
tr>er unb $r.£ricus ^Bt^greroe, tr)rcn -^ad;fo(gertt mit cincm Dvuf)m^urbigcn gufcn <gp*
cmpe( oorgegangett, mnn fte An. 1625-. d. 16 Jun. bet) erfren 5frtgriff Dcr Provifion biefe
Fundation begabet fjabctt , etn /ebroebev mit 2 Ovtr>fr* unbroevbengotffefig in biefev ir)ver
^5ovgdnger Sugflapffat trefen affe uttb /ebe Succefforett , benett <&Ott ba$ Ztbtn fo fange
frtften, unb $u btefen €f)xm uttb ©tanDe ftc roirb fommen faffen/ unb nicf;t roenigev biefe
(^ttfftung bet? i,;vem^ntvitt mifbe begabem
4) 20ann aucf) efroa utttev biefev Collegii ^vubertt etnige MuI6ta oDer ©efb^
©fvaffen foffe faffett , biefefbe foff bem Q3orratr> biefev ©fifftuttg f)eim falfen.
O 3&0 /emanb biefev einmutf)igett ^efiebung, roie ffe ittbiefem Canone angebeu*
fet, ubevQ3evf)offen, ftp)roiebevfe^enrouvbc, bevfotf feine©emeinfcf;afft ttod) 5fntf)etf f)at
ben an biefe CfiviftLfefifftung, unb ob ev g(eid) bev Vicarien ju St. Catharinen gettdffc, fo
fofl bocf; tin fo(cf;ev gegett ®0^l Uttbancfbavev unb Unbavmfjcvfcigev gegen \)it 5Ivmutf)
tticfjftf mif biefem SBevcf e ju fcOaffen r)abcn , unb fein 9?af;me obcr @ebdcf;tnti foff ntct>t
> € a fom^
3 6 Utfrmbett trnb Vl&dbtidnen %. Period.
fommen untev Me n>of>rt^dtt^e Jpevven tmb §Mmev, n>efdf?e Di^ SDBevcf angefangen , ge*
ftifftet , veici)(icr; begabet unb unfev(>a(ten ^aben , unb es ferner \\\ t&un voofjltljdtig geneigt
fetjn.
III. 2>er trttee o*»*». 2ffletf voaS nun ju QSevbeffevung biefer ©tifftuna, befc&rie*
benev maffen bereit^ conferiref ift , unb f unfffig nocl) fan babet; gegeben ot)ev f?evbep ge*
bra$t voevben, fo!cr>e^ afle^ fofl in t>atf Inventarium , m bev 2(nfang gemac&t iff, mit
^rnennung aUer Umtfdnbe gefveulicf; eingefcOvieben , unb fo (angc bie Summa nocb i(t un*
tev looQJldt in bev 2(vmen $d(t(ein bet;geleget voerben, bi$ t>te iooCQ?cf£.fetmcompleti-
*ef ober bepgefegef voorben, biefelbigen fofl man a(fobalt) in ging be|fdtigen, unb voennfef*
ne anbere gufe @e(egenf;eit fuvfaflen , vooflen unt) foflen bte Fratres biefeS Collegii , nacf)
fcev Ovbnung befagfe ioosjftcf. tin Safyv tn Dtente ne(jmen , unt) biefeibe biefev (^fifftuncj
cntvicjjfen. Unt) vouvbe es bicfem evftett nk\)t btlkbtn fo(cf>e ioo$?cf. tn Ovente ju befyal*
fen, atebann fofl unb voifl beS anbern SaftveS bev ifjn fofget, unb fo fevnev bev bvitte nacf)
fcev Ovbnung ebenmd^ig biefe ioo$?cf. in feineDvenfe ju nef)tucn, unbbiefev^tifftung ju.
*nf»cf;fen ftc$ nicl;t befcfjroeren , btfiwgm ein fonberficf) Formular einev Jpanbfcfrrifft iftge*
JJeflet, voefc()eeinjebvoeber, voantt if;tt bic Orbnung frifff , ofjnroegerficf) voirb unterfcfrrei*
fcen, ttnb biefer ©tifftung t>it ^reue ervoeifen , ba$ fte voebev an Capital nocb an Ovenfett
tiniatn <25cf>aben nebme.
Unb voenn ftcr) gnfe ©efegenfjeif enfbecfen voirb, fofl tin /ebev Q5vubev biefeS CoIIe-
gii mtf gietg bavob fctm , bafj biefe CollecTien in tint Summa gefcfrtagcn , unb in gufc
fXentfcen fefl unb voo&l befegef voevbcn, afle^ biefev (gftfftung jum btfttn 2Jufncf;men.
exemplar t>er $>ant>fibvifft.
3$) N. N. Vicarius an St.Catharinen $ircr)en , uvfunbe unb befennefcf;u(big ju fetw
*inf)imbert S0?S. voelcfte icf; a\\$ bemQSowatf) unb2)ermdgen bev 5(vmen unfev Fraternitdf
fcer ^)5vn. Vicariorum ju St.Catharinen, in baavett ©elbe empfangen f)dbt , unb ubtrt
Sa(;v, geflebf e^ ©Ctt , *>on mtv obev meinen €vbenju t)Oflev©nuge, beneben fecf;^ sD?cf.
gtnfe auf St. Johan. B. voenn man fcbveiben voivb vokhtx abgelegcf unb bejaf;(et
voevben foflen ; unb ba immittel(t gttfe gevoiffe Occafion ftcr) evdugefe , btcfe ioo^cf. bc^
tteben ^m anbevn ©efbevn bev 5(vmen fe(le ju belegen , unb ec^ miv ^SGBodjen judov voivt)
«ngefagef , fofl a(^bann c\n ^5eja()(ung fcin $D?ange( obev Q}evuig evfitnben voevbem £u
tvter)vev l^3eif c(;erung f)abe ic(; bicfen@cl;cmbafur gegeben,mif eigner ^anb gefcf;rieben unb
tmfergefcf;rieben. Aaum auf St. Joh. B.
IV. sDev vterbte Canon. ^Oann batttt burd; ©Cffe^ <Segen tmb mifbe 3n(«ge
ter #f)M. Fratmm biefe ©fifftttng erroacf;fen , unb fr>v Capital eintaufenb Dttf;(r. werben
wirb, c\l$bcmn foflen btc 2(uc^gaben, mld)t bi#ero au$ bem gemeinen Oiegifter berer^)rn*
Vicariorum ju St. Catharinen geroibmef ftnt), auf biefe @Cffe^SBo(;nung, unb berSfv^
men bavitt vooljnenben batt(icf;ett ^Befen, Unfcv^alf tmb 2(flmofen oon ben einfommenbett
^ienfen btefcv ©tifftung abgefvagen, unb ba$ DJegiflcv bev Qtyvn. Vicarien baoott evfeicr>
tcvt \mbtn. $>a$ nernfia), beneben bau(icbenUnter()a(tbiefer 5 ©Dtfed^o^nungen be^
rten 6armen SH3ttfvoen, fomo( aucf; bem ^ecfer be^.^robt^aufc^ 7 ©dcfe etngefauffet,
«nb untev fte W^et(et voevben , bap eine /cbe ^evfon etnen -©act ^?of)(en befomme , unb
banit
2 Cap.' fltttfffe %>tyla$L ttOlt S. Catharinen &iv$>e. ? 7
uamt antf) um 2Bet)fjnad)fen au$ eitter je&en gegeben n>eruen sg.Subfd) jum Opffer^fen*
nittg, unt> t>t$ fofl afle 3af;r aus t>em Dvecjtflei: imt) t>on t)en ginfen uiefer Fundation ettf *
ricf)fet roer&cm ^ofte abetr, roefd?e£ ©Off sndbtcj abroenue , eitt fofcfw gufafl ftd; ju*
rragen, &a£ grojfere unumefjr Expenfen btp uiefen ^ ©OffeS * 9©of;nungen , unp t>aritt
n>o()ncnt>ett arnten 2£dt)fett gefd;ef;ett , ate t>ie einfommenue Dienfen fcev Slrmen 'f dnnett
au&ragen, auf folcfjen gafl mug unt) roif \xx$ gemeinc Dvegifier t>er Jpfjrn.Vicarien $11*
fdjieffen, uaf? Dcm Capital unt) Qjorratf) uiefer ^rmett ^tifltung feitt Slbbrucf) gefd;efje.
V) 2>er fwitffte c*»*». 3« t>em 3afv (£f;riftt 1645. d. 20 Jun. fjabett uiefdmf*
(icf;c^rn.Vicarien in ifjrev ort)enfficf;cn gufammenfunfft befiebet, unt) uiefen beliebfm
©cjwfj ifjnett aflen f)etf2fid> roof>f gefatfen faffett, uafmtt t)enen mifuen©abenuicfcv©fiff*
tung f;infovt 3df)rfid; i>it 6armen 2Bittroen ifjren 2(nff)eif genieffett, unt) jum ©ebeff) fttr
t)iefc gan^c (Sfauf uni) t)ev #f;vn. Vicaricn ju St. Catharincn $Bofjfevgef)etifoflett aufge*
munfcrt roevueu, unt) fan t>is Conclufum of;ne aflen ©d;at>en t)iefer ©tifftung f;infovf
£f;riftfidj fortgefe^ct roeruett. 38o man nacf) bcm Q5ud)ftabett uiefer Ca-nonis t)ie ^«fbert
fXenfett , n>efcf;c i>on t>em Capital t)iefer <£f;riftf. Q}erfaffung 3df)rficf) einfommen, ttnfer
tiefe unferc 2frmen afle 3«f;v auf St. Joh. B. ot)ev attd) attf afle Quartal , nacf) advenant fo
sieluie ^afbeDventcabtvagettfan, awstf;eife, uie anuevn (>afbe Oienfe abev, benebenuer
Collecle continuirficf) fyntu ff)ue ju t)em Capital , uamif fan utefe gufe SWJtltcjje Q3ev*
faffttng jugieicf) roac^fenan if;ren Intraden , unt> &ugfeid) uett Slrmen t)ie mift)c Jpattt), fo
Dielmcfjv gebofen roevt>ett/ roof>fbet)dc()tfid) abtv tftbeuinget, uag biefe ^flmofen roeifer
nid)f foffen amsgeff;eifef roeruett, ate ein&ig unt) alfeitt unfev unfevc 6 arme ^Ciftroen.
VI) 2>er fccfcfie Canon. gu uiefemjjroecf Defio feicfjfev unb beffev px gefangctt/
ifl ein font>evficj)e$ ^dflfein bevcitef , in roeIcf;en foflen bcpgcfcget wtvbm bk ^fenntnge unD
&abtn, tvomit man biefc ©fifftung roirt) t>crbefiertr , benebett ute ^)anbf$vifffen unt)
525ricfte auf bie ginfftare ©efber, unt) aucf; bie t)ret; fc6riffffic6c Inftmmenta ober UrFunDe,
ttefcfre uber uiefe C^riflf. Q5erfaffuttg uettett CRacbfomnten jum gufen llnferric^f aufgertcf;*
ttt ftnt) , naf;mentficb (0 eitt continuirlicfjed Inventarium ot)er SSer&etcjmtf? t)cr einfom^
menuctt Intradett, dimltn, <&iffim uttt) ©abett, rooraud bitft ©fifftung enffproffen un&
ferner suunferfjaffettift; (2) ein Direftorium, roefcbe^geroijTeRcgulas, ^Btift unt) 9)tof*
fe jeigef, tt>orttad)matiuiefer@fiffuttgQ}erri)affung regulirenunD au^ricffcn foff; (3) eirt
Catalogus, ober Q5erjetc^nig uer armen 2Biftroen,tvel($e Diefe ©fifffttng fjabett genoffen,
ntit einent D?eatfter t)ev Stnnafeme unb 2ut$gabett, roefa)cauf uiefe^Gittmen unb ibvtfydu*
fev geroanuf ftnt). $Dt^ ffetne 5vdft(ein fofl mif in uett gvoffett ^aften t)ev famfficf;en J^^rm
Vicarien etttgefe^ef roerbett , t>ev ©cbfuffef abcv §u fold;ett ^dfffein foff bet; fld; ^alfen unb
»ern>a&ren uerfelbigc, roefcjev uiefevFundation Sa^^ecjnuttg ©nna^me unt) ^fu^gabe
tn ^dnuen ^U
VII) &er (tebenbe Canon. <£)<x$ 3Jegif!er unb Q3erroaff ung bitftv aflcrmaffen gu>
tcn C5viftfid;en ©fifffung, fofl ttnb muf , gieicf) roie fonfl ba$ ^egijiev bev ^f;rn. Vica-
riorum ©rcfef^ t mift , nacf) Der ^f;rn. Seniorum unt) gan^ett Collegii $5efieben 3df;r^
fia) s>on eittcn Collegen mf t>en ajtvem «wgef;en , unt) fofl eitt Collega Dem anbertt »oc
€ 1 t»em
$& Ur&mfcen uttb Hacbrtcfctett $. Period.
bem Collegio c^ute vtcf>ttcje Dvecf>nuncj Iteffern,bte aber unt>erC>Dfft ju biefer ©fifffung nicf;t£
conferirett, gebett oDer julegcn rooflen, unt> (td) berofefben wiebcrfefcen , biefelbige atebura)
bett anDcrn Canonem , t>on aller ©emeinfct)afft 'biefer ©tifftuncj augcjefct)Ioffen , roerben
UiliQ t>orbet; gegangen.
VIII) 2>cr acfete Canon. ©ecf>d armc SBiffroen foflen nur etngenommen roerben,
m ber Jjpbrtt. Vicarien ju St.Catharinen 3Bof>ttuncjett , roefcf;e biefer ©fifffung 2!Umofen
genieffen follett. ©oIcf;e 2Bittroett ctber fofl man innebmen, roe!ct)e rect)fe SBittroen flnb,
t>ie etnfatn unt> of>ne ftinber (tnb , aoftfelta , (£f)ri(tficl; u'nt> erbar , t>ie i&re Jpoffnuncj auf
@50$$ ffeflen, wfi bletben an ©cbct^c unt> gfef>en $ag unb 07acf>t , t>ic cin ©ejeugnig
baben auter 3Bertfe, unt> roillig , auct) gefcl)itft fet;n Jpanbreict)ung ^u tljutt tr>rem tvubfe^
ftaen 9ject)ffen, infonberfjeif utr $tit ber *Pe|t unt> anbern ftrantf Ijeiten , cjecjen cjebur>rftcf>c
£3elof>ming unb gntgelbnif* aufouroarfen , ttornebmficj) bencn $f)\n. Vicaricn unt> berofef*
btn #aufcQ5enoffen , ate t>on benen (te biefe ^Bor)Itr)ctten genieffem ilnt> n>enn einc ber
#i)rn. Vicarien gu biefe^ gufen SZBertfS ©tiffter 2fnt>erroanbte ober SBIufcgrcunbtnnen
(roe(ct)e$ ©Oft abroenbe) in 5Irmuti) gerati)en , cinfam unt> ^fnberlog t>ie$ Beneficium
bege&ren rourbe , foll biefefbc t>or allen anbcrn ben Q3orutg t)abcn , unt> roenn cine (stefle
nnirbe vaciren, tn biefer @Otte$*2Bof?nunge cine sur Participation biefed Beneficii eim
gettommett roerbett.
IX) jDer tteunbtc Canon. SMefe 6 ^Bttfroen fofl bie ctne fo fcief ate btc anbere,
gteid; biefer ©tifftung ju genieffen t)aben. Jofgenber ©ejtaff : (i) roei! nur brep ©Oftefc
2Bor)mtngen \)ci ftnb fur bic 6 armc ^Biftroen ber Jpf>rn. Vicariorum ju St. Catharinen,
fo follen jroo unb jroo cine j'egficf;e $Boi)nung, ju g(eicl)en ©ebraucf; inne baben, ©cfetwe*
ffcrlict) unb eintrdct)tig , bet; &er(u(t biefer 2Bo!fl)at berooi)tten, unb ba$ of)nc afleunb jebe
Qjcrgeltung ; (2) alle 3al)r foll cine /ebe ^Bittroe befommen einen ©atf ^ofjlen unb 8 f?.
Opffer*©eIi> auf ^Bcpbnac&fett, e$ befommt aucf) bcr Jg)err Paniftett-33etfer einen^acl
^voblen; (5) t>on t)tn 3aj)rlict)en cinfommenben Oventcn fofl ij)nen naci) bem^uct)(tab be^
Dorr>ercjer)ent)cn cfcnCanonis cine rot'IlfuJ)rige ttnb freproilligc guffeuer gefcf;e5en auf St.Jo-
hnnnis B. (4) roattn (t'e bicfc ^Belt gefegnen, follen fte mrt fret;cr,€f)ri|l!icj;er, ef;rbariicf;er
^egrdbntg i>crfeben unb t>crforgct roerben, unb bic Jpf)rn.Vicaricn ju St. Catharincn t>er*
bunbett fet?n, bicfer ^eicf;c in ^erfon (e^ fenbann , baj? (t'e tvcgett (Sf;er)afften cinc anbere
fJ3erfon in tr>rc ©tefle fenben , ober frantf barnieber fdgen) ju folgcn , bet; ©ttaffe cinc^
hafben Dvt!)Ir^ weict)cr bem ^cgiffcr bicfer ©tifffung beimfallcn fotl.
X) ^et jc^en^e Canon, 2(fle$ , m$ bk 6 armen ^Btf troen , c^ fct; baar @efb,
obcr €igcnff)um , 35ette , ^leibcr , fte j;aben baffcibc in bicfc Q50tfe^^2Bof;nung cinge*
bracr)t , ober (te f)aben^ tn ii)rem £eben be» i!)rcr Sfrmuti) erfparet , alletf unb ;cbed , roa^
i>on tr)ver> ©uflcin ba gcfunben roirb , foll ben bicfer @ti(frung bencn Sfrmen su gufc t>er*
bkibm , t>erfau(ft unb $um QJorratf) gelcget roerbcn. S)e^roegcn man folcf;c SBiftrocn cin^
nef)men fotl , W fcine ^iuber i)abctt.
XI) 2>er tilftte Canon. 3)e$ €5rn>urbigcn J^rn. Senioris unh bcr anbertt J&Jrn.
Proviforum^mt unb Q)ebttf)r fofl fcnn , bag nxwn etne t>on \)mm 6 armcn SStfrrven fefige^
^obe^
2 Cap. ftinffte?8ej>fa$e* WH S. Catharinen-lUrc&e. $9
$o&eS Derfa^ren ; ©te afs&ann nacr; &em ^ucbftaben &er gCanonis , eine an&crerour&i*
■gt, ooftfecitae SLBitfroe erfeben, unt) &iefefbe jur ©crttefluna Dtefer©ei(ftuna tn &er oerjlor*
benen ©feffe roie&er einnebmett, boc^ mit &iefem Q3ct>inae uti&Q3orbef)aft, &af* t$ *>on&e*
nen #&rm Proviforen gefcOefje etner riacfr t>en an&ertt , oon t>em einem ju t>iefcn , t>on t>em
on&ern jum an&ernmaf unt> affoforf bi$ jum t>ier&fen , Damit feine Unciniafcit unter &en
$f)vn. Proyiforen tntfttfyt, &a t>cnnocf? &te ^fjrn.Provifores au£ aroffer freun<cfyen S$t<
fcbei&enf;eit ftdE> erf faret f;abett , roann iraent) ciner t)er Jpljrn. Collegcn &iefer FraternittEt fui»
eine aflermaflenbetrubte, notf)t>ur(ftiae un& &iefer 2Qoff fjat rour&t()e28iffroe intercediren,
un& bep t>ie #f;rtt.Proviforen infon&erbeif ftir eine ifjre Q3erroant>tinne un&Jreun&inttebet)
jeifen anbaffen rottr&e, aftf&ann rooflen fte eincn fofc&en befcOei&enfftc&en un& £l)ri|t*bru&er*
ficfjen 2famut&en acrubcn, unt> fo roeitt>on ifjrem affenDtec^fe roeicben, &af? i$ einefreun&*
ficbe ^Biflfaf;runa, unt> auf t>orf;er aeganaene Q5itte , unt) fur fcine ©cjjuf&iafeit £)ancr"*
nefjmig erfan&t , auf un& anacnommett roer&e , roenn fte fofcf?e €ingebetf)cne fur an&em
einnefjmen roer&cm
XII) &er jnwlflrte Umn. %\t gfafjr auf geroiflfe geifen roifl man &te 2frmen ttt
tr>ren ©OtteS* ^Bobnunsen befudjett, if>re ®otfegfurd;t,33erf;affenim <£&riffrnf&um un&
97otf>&urff!igf eit ju oewebmett, roefcr;e6 na$ &er £>r&nun# , 2 &cr #f)W. Vicariorum , ju
t>erritf;fett , fttf; nicf;t befcjroeren roer&em
SDiefe XII. Ganones, ate tin Direaorrum &iefcr ©ftfffuntf, fja&en &te att/e^o , fo
fatttfe @£>ff roif , nocb feben&e gf;rrour&i#e #fjrtt. Vicarii &er FraternitEet ju St.Cathari-
nen, fleiff un& feffe ju fjaffen, mif gttfett , <£f)riftftd)ett un& roof>lbe&ad;fen S&juf&e gefe^et
un& befiebcf, ttn& ir>nen foroof aucf; tfjren Succefforibus &erofefbenQ3ermebrung ttn&Q3er*
befferung t>orber)affen un& ubergefragen. gu mef>rer Uf)rfun& &er 9Ba(>r&ett , un& &af*
&iefe fcbrifftficf^oerfafTefe ^efiebun^ un& gefe|fe Statuten gefrcu un& feffe foflen befjaffen
roer&en , ^aben fte afle un& tin /e&er mit eigener %cmb un& Sftamen btp gufen SS3ik «"&
Q5erftan&e, attcb bet; gttter Ztibtti '< ©efunbfjeit &iefe^ Diredorium untergefcf;fiebett un&be*
frdfftt^et ©efcbeben \w ^amburg in Q3rti&erftcf>er 3ufammenfunfft &er ^rm Vicarien
|u St.Catharinen, tm %a\)x nacb€f;rt'fli ©eburtf) einfaufen&, fecb^f;un&ert fteben un&»ier#
##♦ d. 1 1 Aug.
Jacobus Prsetorius. Chriftophorus Slaphius.
3of). €befing, D. C^atffjiaS ^Bafffjer.
^ricb SOBicb^reDe* M.Bernardus S&iefe*
Johannes Prastorius. M. Dan. Arnoldi.
Ericus £>efterber#. L. Gerh. ©raoe.
Conradus %Mttx , D. 5rt&er.2Baffer, D.
23*Gra vamina Vicariorum Cath. & Petri. An. \66j.
J^n. 1667. d. 21 Maji convenere Dn. Senior i>on ©6fln, 6c D.^attgermatt , flfe Depu-
tati Capitulares, uu& M.2)ccfer, un& Joh.Dan. ^JNrer au eincr, &atin &ie^)f;rtt*Vi-
carii St. Catharinse 8c Petri at) &cr atl&crn ©eitett*
M.S)ecfer
4o Ur&Jtlt>M l\nt> VtA<fovi<btttt 3. Period.
M. 3)ecfer r>at roegen St. *]3efer furgetragen, fei> Manifeft Da^ in StPetro i2Se-
niores fci;n muffett / fet> Secundum aetatem inftrumentorum fo tveft t)Cf 2(c(fe|re , bentt
ttur 8. fuv tr)m , Uttfev fo(cr)e 8. ger)ove Kron , defun&us , & duo perpetuo abfentes ;
fetw a(fo nuv ? Refidentes , roeId;e al(e Inftrumenta l)abtn; l)abt y%af)x angef;a(fen inter
Seniores aitfgenommen m roevben.
Petit inter Seniores fc>ev Diftribution £U genieflett» •
Jpv. Lic. 2£ovbenr)offt nomine bev Sfrlycn* Vicaricn ftt Petro.
SHagef contra 3)ecfev, baf?, roie tf>m auf OfJertt feinc Portion gefattbt, erbtcfeffcige
Wieber juvucf gefcr)icff , fep fo(cf)e$ ex falfiflimo praefuppofito , fepn 1 2 Seniores , con-
numerato Diftributore , fan alfo 3)ecfev nicr)t admittiret roevben , ate in ^voncn ©fefle,
t>effen Biennium gratice exfpirivet auf Michaelis*
!£)ecfev flagt: ba$ D.@vaDen Inftmment An.1647.fet; dativcf, bagegen feineSA,
i^4f+ Item fet; Jacobus Laurentii ftmgev geroefett.
iy. Laurentii fet) tot)t. D.©vaoe in polTeflione.
£)ecfev voil D. ©vawtt gevne iaffett.
gnblicr) petit £i\L.25ilDevbecf a($ Tuper numerarium JU f)a(fett , Uttb il)tt ttt bte
©tefle m fefcett*
^eld;ed unanimitev improbivef.
3n Pun&o Laurentii bevicr)fct L. £Bdvbenr)offf , ba|? bie harredes defun&i , roatt
fetnc (grbett «ovhanben, cin3ar)v, unb roann ftinbcr obev SGBiffroen t)a fet;n, jroet; 3^
Jjabert. ©co alfo ratione be^ Laurentii niemauben;junar)c gefd;er)en.
3)ecfer abgefrefen.
Reverfo furgefvagett , baf? CV attf Michaelis foll inter Seniores attgetiommett tW
ben; rourbe bic gefucr)te Diipenfatio u)m fcr)roev faflett.
3n Catharina.
3)ecfer proponit bnd 16 participantcs \)a fet;tt tttttfiett , 6e|i'nben flcr) nur 14» unb
beven 1 3 ♦ jur 9vecr)nung f ommen.
24. S(n §(jco WtMstMajtftat w <Sf^ft>eben untc^
tyaniafle 2fo£eige Ullb ^ttte pro obtinendo Refcripto
ad Commiflfarios ,
m @acf)en :
©e(. 3or)ann Sttrfett unb ubriger refpedive Paftoris unb ^rebiger bev ^irdjen Se.
Catharincn in £amburg, in fpecie Doft. S)aotb 5\(ugett unb $?aftr)ia$ 3Mc*
ffern, Appellaten;
contra :
L. grtct) ^drbettl)offett, Appellantcn, in PunttoVicariae adAltare St.Andrete,
nunc Coramiiltonis..
frod» d. 1 1 Sept. 1 674.
SHtvc^
t.Cap. ftlnjpe aje^age. : WttS.Catharinen£tr$e, 41
JDwd)laud)ttgfter !
gro. gonial ©tojefl fdnnen roir erfceifcfanberCftofft&urfFt nacr) unfertfjdnigft an$u$eigett
^ni$tumi)in, roelc&ergeftaff, objroarbie/migftfmt, ben 6fenjulii currentis, exof-
ficio gndbigft wranlagfe Commiflion jroifcfjen ttntf unb J£)tu Lic. @rid; SOSdrbenfjoffett
in Pundo Vicarke ad Altare St. Andrese, in fo roeif nume&ro roercfjtettig gemad)ef, baf*
barauf etn gefttflerTerminus t)on benen bat>u oerorbneten $6ni$l Jprn. Commiffariis an*
cjefe^et geroefen, attd; roir burd; unfern 9?eben*lntereffenten unt) @eooflmdd)ticjten #w,
M. cllmenfjorften, mtf gerotfler.Inftru&ion, falvotamen proceffu, babet) erfcbienen, unl)
mit benfelben eintger (gd?Iufj gemad;f roorbem ^90 wrneljmen rotr bod) , &ag unfer ^err
®et)Oflmdd;figter gar extra fines Mandati gegangen , unb anftaff bejfen, baf? erprototo
Collegio fprecben unt) jtd) bemtifjen foflen , bte &ad)t baf>tn ju bringen , baf? in omnem
eventum, ttnt) roenn ja tiber afles Q3erf)0ffen, unfer Contrapart bet? t)er Vicarey ad in-
terim oerbletben folfe , bennod; in cafum mortis , biefefbe nicr)t perfonse certe , fonbertt
toti ordini an btefer iftrcben ^ufalfen, aucr) ber je&ge Vicarius einen foldjen 2fbfrag bafiit:
tf)un mddjtc, ba$ roir btc Unfoften bejaljlen fdnfen: ©0 f;at er ftir feine^erfon mef?r af£
pro ordine vigiliret, unb mittefft einer oon un£ erfd;fid;enen QSoflmacOt, t)k rotr aberroe*
gen cjroffer cgtlferfigfeit unb furgefommenen anbtm £5ef)inberungen nicr)t gelefen , t$ bep
ber Commiflion bal;in gebracbf , ba|j er bret) oorfbeifbafffe Conditiones ftir ft# ertyaf*
ten, ais:
0 £)ag ber jefcige Vicarius ©cjjrdber t)on #r. M. ©menfjorjfen bt> Vicarey pri-
mario erbtffen.
2) 3)emfe(ben fo fancje er febef , tmb nacf) feinem ^obe beflett £au^grau, no#
2 3afjr ftirfer 3af)tt ^DifljIr, geben, unb
0 Stob ber ;'e^t'cjen Vicarii^obe, roor)fgemeIbfcr Jperr M. g(menr)orfI afleine bit
Poffeffion berVicarey roieber gegeben roerben foffe, \)a bocr) berfefbe Jjpetr Q5ieftern biefc
Vicarey bereits tjorbin cediref cjebabt, unb affo fein me(jre$IKed?f, ftir un^ anbern, fof^
c^ercjejtaff nunmebr bajtt \)oht , befonbern roie roir bret? mif etnanber nacft be^ feef.^erm
gtirfen ^obe gleic^fam ftir etnem ^lann cjej^anben , attc^ bte Onera jttgletcb fragen mtif*
fen, affo gfeicbergeftalt \\x bem communi beneficio gfeicfe nabe berecptigef fepm
5)tefemnacr) gelanget an Sro. $dnigf. tfflaj. unfer unferfWnige^ ^5iffen, fefbfe ge*
ruben an bk ^nXommiffarien anberrodrtig gndbigfl ju refcdbiren, ba$ ba fofcberge*
fta(t Ut t)on ^)r. M. <2Imenr)orfl t)ermet)ntficr)e erfcr)Iic^ene Tranfaftion nid)f flaff babett
Fdnfe, roeii er fines Mandati tiberfcr)rtf ten, unb roir, ba bte i^m gegebene Q}oflmad)t, fo
er felber attfgefe^ef , uub t)on un^ in groffer €t'Ie ofjngelefen, mil rotr ttn^ fo(cf;er@efef)rbc
»on ibm ntcr)f tJermut^et, ttnterfd;rieben ultra mandatum fauffen fofte , ^iemit in totum
revociren , un$ anberroeif ftir ju befc^eiben , unb t>k &ati)t in bk juldnglicfe SBege jtt
rkr)fen , baf* forool bte bebanbeffe 69ttr)(r. Sdijrlfcr;, af^ aud) bie*Collatio beneficii poft
mortem bee? ;e |t'g en Poffefforis , im$ bret)en ingefamf, aifo toti ordini , unb nid;f Jptv
M. €fmenr)orft refpediveaffein enfric^ten unb, bepgefegcf tverben, unb t>a$ barauf exor-
dine noftro bte pr^fentatio fret) roerben, aucr) fofc()ergef!aff ^u feiner ftirbem anbew(jier*
tn pra^graviret roerbe , roibrigenfafl^ revociren roir purd , wa$ bet) bev CommiHton in
I. C&et!8 iUxT5cMto> g pr«.
4* Ur&m&etf vmb ttatoxi&un $.Period.
prsejudicium noftri einfeificj contra fines Mandati Ufycmbtlt Unt) ttberaeben / t>te (2>acr)e
in eventum nocr)maf)(en €w.^dnicjl.?0?ai«rec&fmdfit(jer Decifion cjeftorfamfr, a($ barauf
unfer $ut>erldfficjer @5etrd(tuna andbiafter £rr)druna be(rdnt)ia|t t>err;arrent)c:
©fciWmjjl. Sfcajcfi.
aflerunferffjdniafier QSorbiffcr,
Paftor unb^rebicjer ber^ircben $u St. Catharinen in#am*
burcj , in fpecie D.£)at>it>5v(uae unt) $}atfr)ia$
Q5iefrer.
V^> <^> <<^> V^> V^>> V^> V^> V^»> V£^> V^> V^> V<5>> V^ V<^> V£>> Vs^> V^V^V^V^X^V^ V^»> v^»
2>ie fea)fte 25eijto0e &u frem &ft>eufett StipitUL
§aci)ncl)tett
St. NICOLAI JtrcEe,
I Documentum poffeffionis fuper Vicariam St. Jacobi pro Meinardo Beuelt. Anno
143 1. d. 23 Jun.
% Meynardi unt) #ang 25et>e(t Q)erbefTeruncj i>orcjet>acl)fer Vicarie mit aosflfcffc ,3dr)r*
lid;er Dvcnte. An.1451. d. 24JUI.
3 Capituli Hamb. Confirmatio hujus donationis & concesfio Juris Patronatus di&is
fratribus eorumque proximiori & Seniorj hseredum ad centum & viginti an-
nos. An. 1431. d. 24J11I.
4 Literae Papales prsecedentia confirmantes. An. 1452. d. 7 Aprif.
y Johannis Bonrode Decani Lubec. & Commiflarii Apoftolici Literse fuper eandem
Vicariam. An. eod. d. 1 8 Jul. data?.
£ Fundatio Vicarice in Capella Elifabeth per Paulum @0(fn>et)e( , Hinricum & Mey-
nardum Oldendorpios horumque Sororem Hildegundem SO?urmefter& An.
1457. d. i2jul.
7 & S» OfafceS ©ftcl)f tncjc JWOCrVicaricn UUD JWOer Commenden in St. Elifabeth Ca-
pelle. An. 1441.
g Super X marcas reddituum ad Vicariam Herm. Rothagen pertinentes. Anno
1445*.
9 SSercjleicr) sn>ifcl)en ^crman CTitjenborg , Vicario ju St. Nicolai unt) 3or)an *>on
£)epen, Q3orfrent>er t>e$ .gMfeS funfe Elifabeth. An. 1449.
10 Fundatio Vicariae St. Catharinx per Wiben reli&am DiDer)orfr& An. 1449.
11 Rudolphi de Balga Commendiftae caffatioXLV. marcarum ad fuam commen-
dam. olira aflignatarum coram Senatu fa&a. An. 1449.
laSuper
k Cap. ftitlffte Q$et)(a^e, tWI St. Catharinen »trcft*. 4?
12 Super IV. marcarum redditus ad Vicariam St.Crucis fpe&antes. An. 14*1.
1 3 Johannis Herwerde , Vicarii in Catharina refignatio Commendse fuas ad Altarc
St. Apollonix & AmplifT. Senatus collatio ejusmodi eleemofynae, Conrado
Lange fadta. An. 1494. feria 6 poft Epiph.
14 £ubfe £annerman$ Reverfales auf 10 50?cr\ @5e(beS , %dkxli$tiif)m <Du#efcj)ne5ctte&
dimU, bafj (bfc&e berVicariae St. Jacobi inNicolao ju <}el)drett. An. 1 foj.Merc.
ante Mar. Magd.
1 5- Statuta Concordise inter Fratres panum Vicariorum in Ecclefia St. Nicolai. An»
iyo8. d. 2Febr.
16 Extraft Sroeener Q5rieffe, ufe Vicariam St.Jacobi in Nicolao befreffenb.
17 Mttt Jg)oppen 525reff" o*>er fiff un& fduenfid? £ubfd?e Sttarcff , t>e ua ff;ofamen bem ?e*
flamenfe ber £)racf;f imfeS f)eren m St. Nicohus ftercfen. An. 15-19. Palm.
18 Proteftatio Vicariorum in Nicolao contra Dn. Wilhadum Wifen.
19 Eorundem Impugnation auf 10 $jef« @3e(be$ in 2frenb t>an €merfen (Srbc* Ann©
1*32. $ poftjudica.
20 & & Dtaff^ Decretum itt bettte(bfer Impugnations - ©ac&e* An. ifj:, J ante
Lucix.
21 3)ev ©efcfnwnen ju st. Nicolai Q5eardbni^ Q3rieff a» ber Q5rauer*5vttecJ)fe£3ni*
t)erfd;aflFt An. 1475.
22 &<g.9fobe$ 35reff att Jg)rtuQ5draermetfler Jgjp&ufeh en roecje be ^5e(er>ntncje ber Pafto-
ren utibe Capellanen ffjo St.NicoIai ©c&ctbefo^ eo ftolbenbe. A. 1 s 4°*
25 Documentum pofleflionis Vicarice St. Jacobi in Nicolao pro Davide Meiger. An.
if40+ d.27Aug.
24 Documentum poftellionis Vicariie St.MagniinNicolao pro Theodorico Ronner.
An. 1562. d.2fjun.
2f Prolongatio Juris Patronatus fuper Vicariam St. Jacobi in Nicolao ad 40. annos
pro Anna Matthiaffen, Reyneke Grellen, civis Hamb. vidua+ Anno if66.
d. 2 c Jan.
26 ^ergleia) berer ©afien mit 2fnna ©relfen tlber bie SBelefcmmg ber Vicarise ad Altare
Jacobi Majoris in Nicolao. An. r 577.
27 Prolongatiori bes £tf)\\>dit<$)t$ , tiber bie bemefbfe Vicarie auf 6o3,al)r furSffabe
©ajfen. An. 1605. d. 7Febr.
28 Inftmmentum poiTeflionis Erici Wichgreve fuper Vicariam ad Altare SS. Co-
fmse & Damiani in Nicolao. An. 1648. d. 19 Dec.
29 Documenta ad Vicariam I. St. Apollonias in Nic. An. 1654. d. ^oFebr.
30 Praefentatio Hieronymi Schulten ad Vic.II. Apollonice in Nicolao. An. 1634.
d. 1 9 Jun.
31 Documentum pofteftTonis Johannis Hefeleri fuper vicariam St. Jacob inNicoIao.
An. 164^. d. 2; Jan.
32 Prolongation be$ 2tf)tifdtetf)t$ ubtx /e$fbettanbfe Vicarie an 3tff;an #efe(ern , $e(b*
^rebigew auf So^afrr* An. 1661. d. 2Maji.
g 2 33L.Laur.
44 UvtmUn ttttb CTacfcricfcf «tt $ . Period.
33 L. Laur. ^Bic^man^ (gcfwtbenan N.£efefevn, ^veuigevn ju ivtutngbvocf , fciefelte
Vicariam befveffcnt). An. 1 6$ j\ d.22Nov.
54 Regiftrum de perceptis & expofitisVicariorum ad D.Nicolai ab An.170f.Mich.
ad An. 1706. Mich.
3? 9tecW#t wn ucnen Vicarien, Commendiften, Teftamenten unb ^vubevfcfjaffcen,
JU St.Nicolai.
l Documentum pofleflionis (iiper Vicariam St. Ja-
cobi in Nicolao pro Meinardo Beuelt. An. 1431* d.
23jun. ex Authentico.
Tn nomine DominiAmen. Anno aNativitate ejusdem millefimo quadringentefimo
Tricefimo primo, indi&ione nona die vero vicefima tertia menfisjunii, horater-
tiarum vel quafi Pontificatus fan&iflimi in Chrifto patris & domini noftri Dni. Euge-
nii divina providentia papa^ quarti , anno primo , Venerabilis & circumfpe&us Vir
Dni. Gherardus Decanus Ecclefiae 6. Marias Hamburgenfis Bremenfis dioce, in mei
Notarii publici teftium , infra fcriptorum ad hoc fpecialiter vocatorum & rogato-
rum prsefentia perfonaliter conftitutus, perpetuamVicariam altaris fan£ti Jacobima-
joris fitam in parochiali ecclefia fan&i Nicolai Hamburgenfis di&x dicecefi in mani-
bus di&i Dni.Decani per honorabilem Virum MagiftrumHinricumHutnatelen ipfius
Vicarise tunc ultimi pofteftbris dimiftam & refignatam provido Viro Dno. Meynardo
Beuelt, Presbytero praefata? dioce , audtoritate ordinaria contulit fibique de eapro*
vidit & per fui Bireti traditionem inveftivit ad eandem. Mandans viva voce hono-
rabili viro Dno. Gherardo Kopenfchop perpetuo Vicario in di£ta Ecclefia bta» Ma-
rice illic aftanti ut di£tum Dn. Meynardum in praefatas perpetuae Vicarias Altaris
{an&i Jacobi , Juriumque & pertinentiarum ejus corporalem , realem & a&ualem
pofteflionem ponere & inducere curaret. Super quibus omnibus & fingulis premis-
Jis didtus Dn. Meynardus me Notarium requifivit infra fcriptum ut fibi unum vel
plura publicum & publicatot, quot foret neceflaria conficerem inftrumenta. A&a
funt haec in loco Capitulari di6tae Ecclefue b.Maria?, anno , indi&ione , menfe die
hora & pontificatu quibus fupra prafentibus honorabilibus & circumfpe&is Viris
Dnis. Thiderico Strobelingh & Johanne de Buren Canonicis di£foe Ecclefiae b. Mariae
teftibus ad preemifTa vocatis & rogatis. Practerea anno indiftione , menfe , die ,
hora, Pontificatu quibus fupra & in continenti poft pra?miffa predi&us Dn. Gerar-
dus Kopenfchop cum prafato Dno. Meynardo ad ecclefiam St. Nicolai pradi&am
perrexit in qua in mei Notarii publici & teftium fubfcriptorum praefentia conftituti,
item Dn. Gherardus juxta mandatum fibi a Dn. Decano fupra didto , ut prarnittitur,
faftum, pradibaturn Dn. Meynardum per ta£tum di&i altaris S. Jacobi, in hujusmo-
di Altaris perpetuce yicariae juriumque, & pertinentiarum ejus corporalem, realem
& a&ualem pofteftionem pofuit &induxit ac deinde ad chorum ejusdem ecclefiae f.
Nicolai fecum tranfiens ftallum in eadem fibi aftignavit. De quibus omnibus & fin-
gulis
1- Cap. fttttffte 33et)(dcje* Mt St Catharinen ?kit<hc. 4T
gulis memoratus Dn.Meynardus iterum me Notarium publicum fubfcriptum requifi-
vit , ut cum opus eflet publicum fibi defuper confkerem Inftrumentum. A&a funt
hsec Anno , indi&ione , menfe , die , hora & Pontificatu praemiflis , praefentibus
difcretis viris Dnis. Hinrico Sundis , Nicolao Brak perpetuisjVicariis & Reymaro
Luchtenmaker officiante in dicla Ecclefia San&i Nicolai , teftibus ad prsemifTa vo-
catis, habitis fpecialiter & rogatis.
/LoCUS Sipineti\ ^ e§° Hinricus Leddinghufen Clericus Verdenfis pu-
f ' T ) blicus Imperiali au&oritate Notarius di&is collati-
\ rNOtar. / oni } provifioni , Inveftiturae & Indu&ioni omni-
busque aliis & fingulis , dum ut prefertur fierent
& agerentur , cum praenominatis teftibus praefens
fui , eaque fic fieri , vidi , audivi & hujusmodi In-
ftrumentum publicum exinde confeci , quod manu
figno & nomine meo folitis & confuetis fignavi in
fidem & teftimonium evidens omnium & fingulo-
rum praemifTorum.
2. Meynardi uttfc £<w|? 35ewtf ^er&effmms MW
batyttx Vicarie mtt 2o9ttarcf2* 3atyA\tytt fHente.
An. 1431* d. 24 Jul. ex Authentico.
[9 Meynardus Q3eue(b , Vicarius m funfe 9?ico(aroef* ^erfen fo #amborc() Uttbe
#an§ Q3eue(b, Q3orcji)er fo Jjpamborcj Q5remffc§ cjejtid)te$ flefticfe Q3vct)cre befennen
tn befiem SSreue openbar tobefticjenbe t>or aflesroeme, baf rot; mt?b berabenem$?obe unt)e
mt)b unfer (euen $?ober , groroen 9)?eftenQ>eue(be$, #e(micj)e$(5;(ebefen, unfer ©ufto
$?an unbaflerunfer (Eruen unt) QJuflborbe, ©ot>e a(roe(bicje, (tner (euen$?ober $?arien,
unbe bem f)i((icjen 2lpofie(e funfe ^acobe beme cjroferen fo £eue unbe fo €ren , t)or unfer
ccjr)enen, unfer £>(beren unbe anboren grunbe (§eefe,$roft unbe vgefid)et)b, ben (Srfamen
#eren SDefen unbe <£apifte(e ber ^erfen fo ^amborcj) to 9?utf) tmbe Q5rufincjeber Vicarie
ftinfe .QacobeS t>orcjefcreuen , be icf Meynardus in be eerben.^erfen funfe9?icofatt)efe$ nu
De(tffe, i>or(atfjen, cjecjeuen, unbe cjeofferf bebben, t>or(afen , cj^euen uob offeren'inbeffem
SSrette trointid) ^arcf 2ubif$ Jyarficfer dimtt £>e erjten t>an t>effticj $?arcf D&nfen be
W mt;b unfe sorfreuen $?ober3ar(ifeS htbbtn in bem£ufe unbe €rue 23orcj)er&e$ 2&t)tt*
ttyn, be(ecjen btwnen ^amborcb in ber £)t)f|trafe troiffcfKn unfem £)ttfe , bar rot; nu inne
roofmen unbe ®obefe 35ranbenborcje$ (gruem £)effe tminficr) 50?arcf fKentr)e fd;o(en rot;,
unbe unfe (Sruen fcj)0(en unbe rwflen a((e 3ar , a(fe fepn 0)?arf in ben acbfe Qagm t\a
Q3a(Tcben ttnbe be anbern fet?n ?0?arcf Dvente in ben acfte S)acjen na $ftid)tli$ S)acje be^
^rjen^ncje^, na @5f>ifftebe$ Q5reue^ etffomenbe, beme Vicario bertJOtfcbreuenVicarie
funte Sacobe^ na tiben roefenbe $mn ttnb befa(en in fobanen ^ennincjen a(fe fo ^am^
burcj cjencje unbe cjeue fpnf , funberfrnbere, roebberfprafe , unbe (encjeren ^Sortocj , unbe
wt; mafen Puflmdc^ti^ tecjentvarbic!? be eercjen^eren ^)efen; €tyitttl mbt ben Viearium
g 5 W«
46 Urtitnbtnunb Vi&foti&tM ?.Period.
befler Vicarie be t>cvfcvcuen ttDinttcfr €0?avcf Dventl;e cf ienidf) ^evfone ©fteftlicf ebber roelt*
[\t fc itr beffen Oienten (jinbeven , ofte bavup mopen roolbe , De in unbe buten @5evicf;te tf>o
bemcmenbe, to befcf>evmenbe, fo t>ovbevnbe,unbe t)arunt)cr 6t; to bonbe n>e$9?ob unbeQ3e*
f;ueff roeve , unbe jlctuacn otf t>efult>en .£>even to *>ovfcvet>enev Q5vufinge in ^cfttttna bec
tn>intta $?arot 9fcnt(je t>ovaefcvet)cn* SOlen be $?acf;t f;ebbe tvp und unt)c unfen (gvuctt
aovgefc&rcuen bel;olben , i>at rot alle 3av uppe ^3afcf;en unt)c fitntc $}id;eli$ , boc!) roemt
tm$ &at beqttemeft i£ , faraetufen et>t>ev act)e(f)t n>et>t>ev to un$ fopen moaen cne /erocltfe
sjftavcr* 9ventf)c t>ov ttofftet;n €0?arcf ^enninge £ubifcf> , roetm m Den t>ovfcvetten £)efen,
Capittcle unt>e Vicario beffen SIBebbevf op ecn t>eevbenbe( ^afyvetf touovn roitlifen t>oifunbi*
$tn, be ^jttmmen ^ennige fcan t>effen 2Bebbevfope fomenbe, in anbve rotjfc 3arlife9ven*
rf>e to t>ev Dorfcreucn Vicarie Q3eI)oeff voebber antoiecpnbe. 2H(e beffe ttovfcveuen (^tiicfe,
unt>e cen jewlicf beftmt>evcn , loue \vy Meynardus unbe #anfi Q5es>e(t> wvgefcveticn t>or
ttns, unbe unfe (Svtten t>cn eevgen.Jpeven to fcovfcvcuenev Q5vufingc (tet>e unt>e $>afl to f)oU
benbe, font>ev afle Sift, unt)c roic op unfc (Svbcn fdjofen et>£>et* roiflett nevotits in unfett
egf;enen , et>t>ev t>ovmitte(ft anbevn ^3evfonen, fegen bcffe ©iffte cbbev anbevc ©tticfe x>ovgc^
fcveuenfomen, cbbev bon, unbc be ocf" ntcf;t voebbevopen (aten fjeme(icl: t^tv openbav, ttnbe
cevfacfen wirbev afle ^efjelpinge #&e|Wife$ ttnbe tverrftfetf OvecfeteS , barvo? beffe i>orfreuett
(gitucfe, jeroen ropf mebe bvefcn cbbev frenefen moc(>tert,unbe vot> #e(micl; ©ebefe,Q3dr*
acv to Jpamborcf), Oc&wager unb $)etfe bemelbes fleflife Sttober bev cevgetn #ern $?et^
iiarbefeS unb Jpanfetf 25euclbe3 bcf ennen ocf in beffev ©crifft t>ov un$ unbe unfe (gruen m
©[)iffc unbe afle fcovfcvctten ©tticfe, mt>t tinfem guj>en ^Qiiim ttnb tttbgebvttcfebc^ Q3uff*
bovb gefcben fr>n, ttnbe voiflct bestofton, roanne tmbc roo fcafene be$ Q5e^ueff td, unbcron
bavfo"d|TcI;ct voevbetn ^o t>tirbev ^ucf;ni|Te allev beftev x>orfcvcucn ©tticfc, f;ebbemt;^et>
navbud ttnb £an£ ^euelb gefccten , unbe Jpdmicr; €(ebcfc , unfcv allev Sngefegcle bcv id
€>^etfe Q5euelbeS f;ivmebc fo Q5vufc gfjebenget f)eten mit fvigcn ^Billcn an bejTen Q5reflf gf)e^
utn unb fcrcaen fo Jpambovcf; na ©abeebovt bttfenb t>ecvf)tmbcvt3al;v, \)ma m bcme ecne
unbc bvittigcftcn ^avc in bemc ^luenbe funfc 3acobi i>ovgefcf;vcuen.
3. Capituli Hamb. Confirmatio hujus donationis &
Conceflio Juris Patronatus dicSVis fratribus eorumque proximi-
tori & femiori haeredum ad eentum & viginti annos.
An.i43T. d.2'4.jul. ex authentico.
T Tniverfis $c fingulis prefentes literas noftras infpecturis Gherardus Decanus totum-
que Capitulum Ecclefie beate Marie Hamburgen Bremenfis diocefis Salutem in Do-
mino fempiternam & prefentibus fidem indubiam adhibere. Juftis & honeftis
fupplicum votis illis praetertim quibus Dei procuratur honor & diuinus cultus aug-
mentatur libenter annuimus iliasque fauoribus non immerito profequimur oportu-
nis. Ad univerfitatis veftras notitiam tenore prefentium deducimus quod prouidi
uiri Dn. Meynardus Beueld perpetuus Vicarius ad Altare St. Jacobi majoris in paro-
chiali ecclefia fancli Nicolai Hamburgenfis ac Johannes Beueld Opidanus opidi
Ham-
2 Cap. fiittffh $8epfa#* * M s- Catharinen &t*rc|>e. 47
Hamburgenfis di&e diocefis fratres carnales confiderantes fruftus redditus <Sc pro-
uentus ejusdem Vicarice adeo diminutos fore, quod ex illis quiquinque marcharum
argenti fecundum extimationem communem valorem annuum non excedunt dic~tus
Dns. Meynardus vel quiuis alius perpetuam vicariam obtinens commode non va-
leat fuftentari ac fuorum eorumque progenitorum intendentes animarum falutem ,
ne non ad diuini cultus afpirantes augmentum de bonis a Deo collatis viginti mar-
charum redditus annuos Lubicenfis monete eidemDno. Meynardo, uel quem ipfam
Vicariam pro tempore canonice pbtinere contingat annis iingulis perpetuo cum ef-
feftu de domo & harreditate Borchardi Wyduthen fita in difto opido in platea di-
£ta vulgariter 5£)if flrflfe perfolvendos in augmentum ejusdem Vicarie libere donarunt
concefferunt & affignarunt , nobis inftanter fupplicando , ut redditus hujusmodi
lub protectione Ecclefiaftica atque noflra ad augmentum dicle Vicarie recipere &ad
eandem Vicariam ac ad alios redditus, quibus ipfa priusdotata exiftit , videlicet di-
midium chorum falis in falina Luneborch in domo Ulinghe ac trium marcharum in
Beyenflethe in terra Veteri Verdenfis dioceiis , 6c feptem marcharum de dimidio
manfo fito in Infula que diciturAcnterflach di&e Bremenfis diocefis jam ut dicitur
defertarum, ac duarum mareharum annuos redditus de-octo marcharum redditibus
in quibus Johannes Hummersbuttel famulus nobis tenetur obligatus quas duarum
marcharum redditus ad hujusmodi Vicariam Johannes Puft. quondam dedit & afH-
gnavit, applicare dignaremur. Nos igitur attendentes fupplicationem hujusmodi
fore juftam laudabilem & honeftam ac deuotionem Dni. Meynardi & Johannis fra-
trum predi&orum merito recommendantes in Domino diclas viginti marcharum
redditus ad ufum di&e vicarie fub prote&ione ecclefiaftica atque noftra in nomine
Domini recepimus & recipirhus & ad eandem Vicariam <Sc ipfius Redditus priores
applicavimus & tenore prefentium applicamus. Cum itaque fupra dicSti Dns. Mey-
nardus & Johannes Beueld propter donationem , hujusmodi Vicarie noui ejusdem
Vicarie fundatores merito confeantur. Ideoque ex gratia & fauore fpeciali ipfis
hoc humiliter petentibus & eorum cuilibet quamdiu vitam duxerint in humanis, &
poft eorum &cujuslibet[eorum obitus, Seniori & proximiori eorum haeredi & con-
fanguineo fiue mafculus aut femina fuerit, dummodo perfona Religiofa non exiftat.
JusPatronatus & prefentandi perfonam idoneam ad diclam perpetuam Vicariam,
ejus occurrentibus vacationum temporibus Decano qui pro tempore fuerit & Capi-
tulo prefate noftre Ecclefie per nos inibi inftituendum usque ad centurn & viginti
annos proximos Quibus elapfis collationem , prouifionem ac omnimodam difpofi-
tionem predi&e Vicarie ad nos ficut prius libere & omnino reuerti volumus in re-
compenfam conceffimus & donauimus , ac concedimus & donamus harum ferie.
Predi&us tamen prefentatus eidem Decano obedientiam reuerentiam & honorem
debitas faciet & confuetos, Volumus etiam quotiens di&i viginti marcharum reddi-
tus in toto yel in parte ex ditta hereditate feu alibi redempti fuerint , ut pecunia
inde proueniens de fcitu & Confilio noftri Capituli predicti intra uel extra diclum
opidum Hamburgenfe in alios certos perpetuos redditus ad ufum predicle Vicarie
quam primurn comrnode fiejri poterit imponentur. In quoium omnium & fingulo-
rum
84 Uvtunbtn nttb Placferic&Ktf j.Period.
rum fidem <5c teftimonium euidens premiflbrum Jiteras noftras prefentes exinde fieri
ac diete noftre ecclefie figilli appenfione fecimus communiri. Datum & A&um in
loco Capitulari ejusdem noftre ecclefie Anno a Natiuitate Dni. millefimo quadrin-
gentefimo tricefimo primo vicefima quarta die menfis Julii.
f L.S. n
Vpendentis./
4. Litera* Papales pracedentia confirmantes.
A.I432* d.7Apr.exAuthentico. *
£?ugenius epifcopus feruus feruorum Dei. Dileao filio, Decano ecclefie Lubi-
cenfis falutem & Apoftolicam benedi&ionem. Apoftolice feruitutis omaum no-
bis defuper commhTum digne peragercnon ambigimus fi ad eaque pro commodo
& utihtate ecclefiarum ac ecclefiafticorum prouide proceflifte comperimus ut illiba- *
ta perfiftant apoftolici muniminis prefidium efKcaciter miniftremus. Sane pro parte
dile&orum filiorum Meynardi Beueld presbyteri perpetui vicarii ad Altare fanfti Ja-
cobi fitum in parroehiali ecclefia fandti Nicolai opidi Hamburgen Bremen dioce
& Johannis Beueld opidani dide dioci fratrum nobis nuper exhibita petitio conti-
nebat , quod olim ipfi confiderantes fru&us redditus & prouentus perpetue vicarie
ad Altare prediftum quam ipfe Meynardus tunc obtinebat prout obtinet propter
mundationes aquarum & alios Siniftros euentus adeo diminutos fore quod ex illis,
quiquinque Marcharum argenti fecundum communem extimationem ualorem
annuum non excedunt,di&usMeynardus uel quiuis alius di&am vicariam pro tem-
pore obtinens commode non ualeret fuftentari , ac fuarum eorumque parentum &
progenitorum intendentes animarum faluti , ad diuini quoque cultus afpirantes au-
gmentum de bonis eisdem aDeocolIatisvigintiMarchasmoneteLubicenfisipfiMey-
nardo uel quem vicariam ipfam pro tempore canonice obtinere contingeret Annis
fingulis perpetuo & efficaciter perfolvendas in augmentum dotis ejusdem Vicarie
libere donarunt concefferunt & aflignarunt quodque diledi filii Gherardus Decanus
& Capitulum ecclefie beate Marie dicli opidi cuius Menfe Capitalari ipfa parrochi-
alis ecclefia canonice incorporata <5c unita fore dinofcitur attendentes propterea
ipfos fratres nouos admodum di&e Vicarie fundatores cenferi debere eis quamdiu
uitam ducerent in humanis ac poft eorum & cujuslibet ipforum refolutionem Seni-
ori proximiorique eorum heredi fiue confanguineo ex direfta linea defcendenti fiue
mafculus foret, fiue femina dummodo perfona religiofa non exifteret Juspatronatus
& prefentandi perfonam Idoneam ad diftam vicariam eius occurrentibus uaCatio-
num temporibus Decano qui foret pro tempore di&e ecclefie & Capitulo huiusmo-
' __ di
* ^J WMWWnMi&e fcic erfic $i!pffer<£affl ju Mtftm €at>tfu! fub Nro.i. anjufe&fti/ in tt>f kbe»
E!r^faf9sunb *fl'€noeMcfer Utfmto/ mftyin i>ie Darrn beftn&licfrtSut&ftoben un&Slbfurfiuna
^r sCortfr Dargfflfllft rporDfn.
itf
•e
■ -j
~3
3
I »
> e s
^ h ^ q .^ ^5 Vo £ ~i
^ ^t o v s > :£ F J* ^
^
£
3. Cap. funfffe SSepfoge* Wtt St. Nicolai Rtr&e. 49
di per eos inibi inftituendum usque ad Centum & viginti Annos , quibus elapfi?
collationem & prouifionem ac omnimodam difpofitionem Vicarie predi&e ipfi De-
canus & Capitulum ad eos libere & omnino uoluerunt reuerti recompenfationis
modulo conceflerunt atque donarunt prout in auctenticis fuperinde confe&is literis
figillo di&i Capituli munitis dicitur plenius contineri pro parte eorundem fratrum
nobis fuit humiliter fupplicatum ut donationibus conceflionibus & affignationi pre-
di&is ac omnibus in eisdem litteris contentis ad hoc quod plenius fubfiftere com-
probentur robur apoftolice confirmationis adiicere de benignitate apoftolica digna-
remur. Nos igitur huiusmodi fupplicationibus inclinati difcretioni tue per apofto-
lica fcripta mandamus quatinus fi eft ita donationes conceffiones & aflignationem
premiffas fic ut premittitur fa&as omniaque & fingula illas contingentia in prefatis
litteris contenta & quecunque inde fecuta ficuti rite procefferunt au&oritate noftra
-approbes & confirmes luppiendo omnes defeStus fi qui fortaflls interueaerint - -
in eisdem.
Dat. Rome apud San&um Petrum Anno Incarnationis dominice Millefimo
quadringentefimo tricefimo fecundo vn. Id. Aprilis Pontificatus nri. Anno Secundo.
D. de Vivianis.
5(u^tt>drttg flanb R.
/ r n * 3m IL ^anbe P- *** W eine ^a W*e ^uae Fi§- VL &
Y L 15, ■> vil. tm 5?upffev «ovaefMet roovben ; roann nun uiefe, fo
Vpendentis. *J an a^genrodvtijjem S5vie|fe franaef mtf/enev, (ben^amen
nuv au^enommen) ubeveinfommet, ftaben n>trJK|)tea&*
Subvucftn fuv itbetf uffia aeljafren.
5. JQH. BONRODE, Decani Lubic. & Commis-
iarii Apoftolici Literae fuper eandem Vicariam anno eod.
d. i8jul. datae. (ex Authentico)
TJniverfis & fingulis prefentes litteras noftras vifuris feu audituris Johannes Bon-
rode Decanus ecclefie Lubicen CommifTarius ad infra fcripta a fed apoftolica,
fpecialiter deputatus Saiutem in Domino & fidem in dubiam prefentibus adhibere.
Litteras fan&iffimi in Chrifto patris & Dni. noftri Dni.Eugenii diuina prouidentia
Pape Quarti eius vera bulla plumbea more Romane curie impendente bul-
Jatas fanas integras non canCellatas nec in aliqua fui parte fufpe&as fed omni pror-
fus vitio & fufpicione carentes nobis coramNotario publico & teftibus infra fcriptis
per honorabilem virum Dn. Meynardum Benuelt principalem & in di&is litteris
apoftolicis principaliter nominatum prefentatas efte noueritis, quas cumea , qua
decuit reuerentia recepimus hujusmodi fub tenore:
inferantur.
Poft quarum quidem fitterarum apoftolicarum prefentationem & receptionem
l.ttytils 3tcr25rt«o. <& nobis
10 Urf? UHbett Uttfc Htf C&Wcfcfcrt % Period.
nobis & per nos ut premittitur factas predi&us Dns. Meynardus principalis contra
Venerabiles & Circumfpe&os Viros Dominos Gherardum da Balghe Decanum &
Canonicos ecclefie beate Marie Hamburgen Bremen dioce ad infbrmandum nos de
<& fuper in di&is apoftolicis contentis , citationem in forma folita & confueta fibi
per nos decerni ac concedi petiit ad aliquem terminum peremtorium competentem
tunc expreffum , prout hujusmodi citationem, ficutpetita extitit, antedi&o Dno.
Meynardo duximus decernendam & concedendam decreuimus & conceflimus. Ve-
xum hujusmodi termino adueniente comparuerunt coram nobis adjura reddendum
pro tribunali fedentibus , die hora & loco infra fcriptis in Judicio prefati Dn.Gher-
arduspecanus & Theodoricus Strobelingh, Senior , Canonici di&e ecclefie Ham-
burgen ad hujusmodi dienr, horam & adtum per Notarium noftrum publicum
fubfcriptum de noftro mandato fe fore citatos publice recognofcentes , prseterea fu-
pradi&us Dn. Meynardus Beueld apoftolicas prius infertas ac conceflionis Jurispa-
tronatus ac prasfentandi de quibus in eisdem litteris apoftolicis continetur , litteris
ibidem tunc judicialiter reprodu&as legi petiit & inftanter poftulavit , quibus ex
tunc ibidem per infra fcriptum noftrum Notarium de Verbo ad Verbum le&is ante-
dic"tos Dn. Gherardum Decanum & Theodoricum Canonicos quid ipfis de in hujus-
modi litteris contentis ac Sigillo litteris conceflionis Jurispatronatus predi&is ap-
penfo conftaret interrogavimus diligenter. Memorati itaque Gherardus Decanus &
Theodoricus Canonici hujusmodi figilium cumdiligentiainfpicientesmediis ipforum
hinc inde per ipfos in noftris manibus preftitis Juramentis ad hujusmodi interrogata
refponderunt , & quilibet ipforum feorfim refponditSigillumpredi&um fore verum
(igillum di£te ecclefie Hamburgen quo ejusdem ecclefie Decanus & Capitulum ad
hujusmodi & confimiles Jitteras ufi funt confueti. Quodque omnia & fingula in
prefatis litteris expreflis ita a&a effent & gefta, ac ipfi, dum ea fic flerunt &ageren-
Xur interfuiffent , & eo modo vidiffent , ficut & quemadmodum in prefatis litteris
continetur. Quapropter prefatus Dominus Meynardus nomine predifto nobis in-
ftanter ftrpplicauit, ut donationes, concefliones & aflignationem omniaque, alia&
fingula illas ccntingentia in prefatis litteris expreffas & exprefla auctoritate apofto-
lica fupradi&a approbare &confirmare omnesque defe&us, fi qui fortaffe inter-
tienerint,in eisdem fupplere curaremus. Nos itaque Johannes Decanus &Commis-
farius antedi&us volentes mandatis apoftolicis nobis in hac parte direcris humiliter
parere ae in negotio hujusmodi juxta traditam a di&a fede apoftolica nobis formam
debite procedere, prout tenemur. Et quia receptis per nos modo premiffo infor-
mationibus fufficientibus ad inueftigandum veritatem fuper in diclis apoftolicis &
conceflionis jurispatronatus & proteftandi litteris contentis repperrimus ea ita efle
& omnirio veritate fulciri. Quocirca auftoritate apoftolica nobisutpreferturcom-
miffa donationes & concefliones jurispatronatus & prefentandi & reddituum afli-
gnationem in fupradi&is literis apoftolicis comprehenfis omniaque & fingula illas
contingentia & inde fecuta , juxta earundem litterarum apoftolicarum vim & for-
mam, continentiam & tenorem approbandum & confirmandum duximus approba-
uimus & confirmauimus , nec non approbamus & confirm.3m.us frarum ferie omnes
de-
aCaprfuttfffeSSepfaac; WHSt.Nicolai&mftg.
defeftus fupplendo, fi qui fortaffis interuenerint ineisdcm, quod vobis omnibusfu-
pradiftis infinuamus, notificamus &adveftram ac cujuslibet veftrum notitiam indu-
bitatam deduximus & deduci volumus inhiis fcriptis. In quorum omnium &fingu-
lorum fidem & teftimonium euidens promiflbrum prefentes litteras noftras fiue pre-
fens publicum lnftrumentum ex inde fieri , & per fubfcriptum noftrum Notarium
fubfcribi & publicari mandauimus noftrique figilli fecimus appenfione mumri. Da-
tum & aauni in opido Hamburgenfi predi^e Bremen dioc. incuriaCanonicali Ha-
norabilis viri Domini Hinrici Bathel ecclefie beate Marie Hamburgenfe Canonici
ejusdem Dioc. Anno a natiuitate Domini millefimo quadringentefimo tncefimo fe-
cundo Indiaione decima die vero veneris decima o^ava menfis Julii hora Vefpera-
rum vel quafi, Pontificatus fandisfimi in domino patris & Dni. noftri Domim Euge-
nii diuina*providentia Pape quarti anno fecundo prefentibus difcretis vins Johanno
in dem Bomgarden Colonien & Hermanno Rotenberch Minden Dioc. Clencis te-
ftibus ad premifta vocatis eledis & rogatis.
Et ego Henricus Leddinghufen Clericus Verdenfis publicus Imperiali aude No-
tarius dicfarum literarum applicarum produdioni & receptioni donationis & con-
ceffionis jurispatronatus ac prefentandi & aflignatioms reddituum approbationi &
confirmationi , omnibusque aliis & fingulis dummodo more premiftb per venera-
bilem & circumfpeftum virum Dn. Johannem Bonrode Decanum ecclefie Lubicen \
fis & Commiftarium antedidtum ac coram eo fierine & agerentur , unacum preno-
minatis teftibus prefens interfui , eaque fic fieri vidi audiui & hujusmodi inftrumen-
tum publicum per alium fideliter fcriptum de ejusdem Dni. Decani & Commiftarii
mandato exinde confeci, quod una cum fui Sigilli appenfione figno &nomine meis
folitis & confuetis confignavi in fidem & teftimonium euidens omnium & fingulo-
rum premiftbrum.
6. Fundatio Vicarfe in Capella Elifabeth in NicoL
perPaulum©Oltmct>eln/ ac Hinricum &sMeynardum£)li)ett*
t>0tpe$/ horumque fororem Hildegundem $ftmmtifltX$*
An. 1437* d. 12 Julii.
Ex Cod. CULfol. n. /*. Bibliotb. pub/ic*.
T Tniverfis & fingulis prefentes noftras infpefturis Gerardus Decanus totumque Ca-
^ pitulum Ecclefia: Divs Marix Hamburgenfis falutem in Domino fempiternam.
Juftis & honeftis fupplicantium votis illis prsefertim , quibus Dei paratur honor, &
divini cultus augmentum libenter annuimus , illaque fauoribus merito profequimur
oportunis. Ad univerfitatls veftrse notitiam tenore prsefentium deducimus , quod
providiviri Paulus Solt toede l Presbyter Verdenfis diocefis , Hinricus Oldendorp ,perpe-
tuus Vicarius in Ecclefia St. Nicolai Hamb. Meynardus Oldendorp oppidanus lbidem
frater eiusdem Henrki & Hildegundis Murmefters foror Dni. Henrici & Meynardi pra.
jz Urfrm&ett unb Hacfcricfcteti 3. Period.
di&orum , cupientes de bonis fibi a Deo collatis unam perpetuam Vicariam ad ho-
jiorem omnipotentis Dei ac intemeratae matris ejus gloriofae Virginis Mariae ac St.
Elifabeth in Capella Stae Elifabeth dictae Ecclefiae St. Nicolai adjacente erigere , in-
ftituere & creare , pro dotione ipfius vicariae nobis viginti feptem marcarum redi-
tus, prout eos habuerunt in una domo fraternitatis San&ae Elifabeth ,- qua paupe-
res inhabitant fita penes Alftriam prope Buerftade, ex oppofito Di£tas Ecclefiae St,
Nicolai juxta haereditatem Dni. Henrici Hoyers Proconfulis verfus occidentem, &pe-
nes dornum Joannis RadeWater , verfus onentem, ficut in quadam litera patenti,per
honorabiles VitosDn.HenricumHoyerProconf praenominatum , Reynardum vandem
Froge Sc Bartholdum Boetb oppidanos Hamburgenfes ac di&ae domus pauperum Pro-
viforem ac Procuratores figillata & apud nos depofita , videmus plenius continere,
libere & fponte refignaverunt inftanter fupplieando , ut eosdercv reditus fub prote-
£tione Ecclefiaftica atque noftra recipere, acdereditibus ipfis unam perpetuam Vi-
cariam inCapella St.EIifabeth praedi&ae admittere, inftaurare & creare dignaremur.
Nos vero prarfatorum dominorum Pauli&oUwedel, Hinrici Oldendorp Presby terorum ,
Meynardi O/dendorp & Holdegundis Murmeiflers devotionem merito commenantes in
Domino, ad honorem omnipotentis Dei ac S. Virginis Mariae Genetricis ejus, bea-
tx Elifabeth & totius cuvlx cceleftis , ac divini cultus augmentum , eosdem reditus
fub prote&ione Ecclefiaftica atque noftra in honorem Domini recepimus & harum
ferie ex ac deipfis redditibus unam perpetuam Vicariam in praefata capella San&ae
Elifabeth , erigimus , creamus & inftauramus , & prsefertim fub vocabulo five titulo
St Elifabeth volentes&ordinantes, ut deinceps perpetuavicaria St. Elifabeth voce-
tur&nuncupeturinfuturum. Ita tamen quod diStx Vicaria» PofTeftbr exiftens pro
tempore de iftis viginti feptem marcarum reditibus duas marcas fingulis annis foluere
teneatur inter Redtorem & vicarios di&ae Ecclefiae St.Nicolai perpetuis temporibus
more folito diftribuendos , proquibusRe&or & Vicarii praedi&i memorias agent in
anni verfario quondam NicolaiOldendorp & Abelken parentum Dni. Henriei & Meynardi
Oldendorp pra?di£torum cum vigiliis&miffis , ut eft moris, & di£tae Vicariae pofTefTor
pro tempore exiftens particeps erit omnium memoriarum inter Re&orerrr & vicari-
os di&ce Ecclefiae S. Ecclefiae perpetuis temporibus in futurum diftribuendarum , Cae-
terum & fingulari favoris gratia prsefatis Dominis Paulo Sohtoedel , Henrico O/eendorp
Presbyteris Meinardo Oldendorp cxHillegundi Murmefters hujus Vicariae fundatoribus,
quoad vixerint , & poft omnium ipforum fundatorum obitus fuperiori Provifori ac
Procuratoribusfraternitatisfivedomus S.Elifabeth infra fcriptis , ac eorundem Pro-
viforis ac Procuratorum fucceftbribus Juspatronatus five praefentandi ad diclam Vi-
cariam Capelke St. Elifabeth perpetuis temporibus concedimus & ex certa fcientia
elargimur. Et fi in futuris temporibus, quod abfit, fraternitas praedi£ta annihilare-
tur & deperiret tunc Jus prcefentandi five Jus-Patronatus concedimus Proviforibus &
Juratis ejusdem EccleficeS.Nicolaifubeodemjure & f orma praenotatis. Itavidelicet
quod praefati Dni." Pau/ut , Henricus , Meinardui & HWegundis, quoad vixerint , vel
aliquis ipforum vixerit de fcitu Proviforis & Procuratorum di£ta fraternitatis modo
infra icripto reprsefentent , ac ipli Provifor feu Jurati ejusdem Ecclefiae exiftentes
pro
2 Cap. funfff e Q5et;(age* Wit S. Nicolai Rit&t. j $
pro tempore, cum ad eos Jus-Patronatus conjun&im vel divifim fuerit devolutum,
unumPauperem facerdotem vel Clericum aliquodbeneficiumEcclefiafticumnon ha-
bentem, & infra annum a tempore praefentationis computando , ad facerdotium cum
effe&u volentem, Decano Ecclefise noftrse pro tempore exiftenti, quotiens vacave-
rit pnefentare teneanturinfra tempus a jure ftatutum. Et Vicarius di&am Vicariam
obtinens misfas in difta Capelia leget acetiam biscelebrabitinfeptimanaqualibet,in
holpitali, five domo pauperum antedi&a. Voluerunt tamen ipfius Vicarias funda-
tores prsenominati , quod memoratus Dn. Vaulus Solttvedel X}x\mo> hujusmodi vicariam
pereos fundatam habere, & ad vitam fuam debeat liberepoffiderecumpriefentatus
fuerit, quem etiam prsefentibus admittimus favorofe, ut ipfi fundatores auxilio Pro-
viforis ac Procuratorum didse Fraternitatis redditus ipfius Viearias - - - auge-
ant in futurum , proinde retributionis divinae mercedem recepturi. In cujus rei te-
ftimonium prcfentes literas noftras indefieri ac figillo Ecclefiae noftra: juflimus robo-
rari. Et nos Henricus Hoyer Proconful ac Provifor fuperior & Reinardus van dem Kroge
ac Bartboldus Boeth oppidani Hamburgenfes & Procuratores di&ae domus f. Hofpi-
talisPauperum, tenore praefentium recognofcimus, quod Nos tanquam ProviforcV
Procuratores di6ti hofpitalis 8c fuccefforesnoftri&Provifor&Procuratores protem-
pore exiftentes prsefatos viginti feptem marcarum reditus fingulis annis juxta te-
norem ipfius literae fuper ipfis redditibus figillatse Vicario di&as Capellae pro tempore
exiftenti folvere volumus&tenemur, ac Provifor & Procuratores fucceffores noftri
folvere debebunt de habitatione pradicta perpetuis temporibus infuturum. Pro-
pterea & etiam figilla noftra una cum figillo Ecdefiae Hamburgenfis libere & fcienter fe-
cimus prsefentibus appendi. Dat. Hamborgh anno Domini quadringentefimo trice-
fimo feptimo die veneris duodecima menfis Julii.
% ©ftfft Ultfc 2 Vicariett unt) 2Commenden JU S.9?t>
CDlmmSt.gltfabet^fiapellen* Aai^L
SjZ n ©obed 9?amen, Sfmen. 2Bttficf ft>, bat m bem 3are na bem Q5orb unfer^ #eren
^T3!)efu (Sftriftt): 1 1 1 ic. eenunbe t>eerficr; be£ $}ibberoecftn$ na beme ©onbage, affe men
ftnget Mifericordias Domini in ber fjifligfjen $erfen , be <£vlud)ti$t gurfle unbe bodfjge*
boren #ere, #ere 2(£€8, £erfogf>e tfjo @c(>(e6roicf to Jpofften, ©fbrmam, itnb ©cfcoii*
roenborgf)@ret>e , unbe rot> Q5orgermeifIere unbe Ovabmanne ber @fab #amborgb , mif*
bicf)(if en ouerfracf;fet fjebben , a(fe in t>or(ebenen ^aren be @rof mecbfige #ere , £>ere i£xi&
to £)ennemarcfen :c. Stoningf , unbe rx>\) in fcbroaren ^riege tvdren begrepen , unbe unfer
©fab>25drg|jere, ^nroonnere, unbe @o(benern, mif famtben ©fcben an ben Orffunbe
ttegftenbe ^enen f o@f rtbequemen in unfie^ Dorgenan gnebtgen #eren jtner £anbe , ttnbe um>
fer @fabfruroenS)en(le, beme gbemenen ®ube fo t>orffome unbe t>romen. SGeHicfe
jtrib a(fo fogbingf unbe befleflef tt?a^ t>an unfen ?0?ebebu(pernn , baf unfe Q3orgljere , 3n^
wanere imbe@j>lbenem@5obe enfarnet , /amerltfen t>an 3>be£ rocgen t>erb(euen rn^t ttn
Qttl gfjefangen rourben , be in berfu(t>igen Q5engf nifle t>an beme tanbe fo ^)obe jtn ge?
fomen , fo baf tog(;tngf , a(fe baf n>if(icf unbe openbar te , ©obftcf ft) unbe t>an ^riftft^
05 3 tfer
$-4 Urftmbat mb CTacfericfr eett ?.Period. *
cfer $ruroe wegen.fitf btflicflicfen roo( cjebdren bat ben cjfjeuen, t)t affo ttt feuroene S)een|te
bes cjemenen Q)ui?ei5 ere 2Mob ^ecjf>oten f>ebben unbc wrftoruen fttt, eren gelen ocf eroicfr
£)edE>tnifie b\) ©ut)e to ^rofte unb ©eficOenb t>an beme cjfjemenen ©ube mifbic&ficfen na*
fofcjfjenbe roerbe cjr)efticl)teb unbe cjfjcmacfet, f)irutf) fo iffef , baf ©obe aflmecOficj, $)ariert
ftrter €0?oDei* t>er rcinen $?ac#et>, unt)e bcrr)iflicjen.&roim>en ftinfe €fijabetf) , unbe alletri
f)emlifd)en Sjtvt foSoue, gren unbe 3&crbicjfjeitbinnen unfevgfab in funfe 9}icfaroe$ #er*
cfen, tecjfjeburoet ene€apefle, barinne fte funderef , upcjefyeuenunbecjfjemacfef fmeVicariert
unbe froe ©cmofute, teer^reeffere be(eent) unbe beua(en , SOttffen m berfufoen (Eapeflcn bett
*>orfcf>reuenen Q3erftort>enen ummeerer3e(en©a(icf;eibwtT(ennafoft'ncjenI)c unbe fofefenbc,
alfe be Fundacien unbe (Scrifffcarouercjemacfef, batfurbertuftofbenbeut^roifen, unbc ene
en)icje£ampeinberfu(uen€apeI(efobernenbe, unbe t>ort eenJpofpifa(t>an troinftcj^ <J3erfonen
armer be&bere&tg&enSERpnfc&en vxmbtibmUnnm, unbct>eer$erfonen be be armen&tben be*
rten to erer 9?ob unbc 35ef;oef, ene #erbercjfjen , fjecjfjen unbe ^ofbert fcbdfen mtfJpttfpe anbercc
guben £ube ttnfer QSdrcjtr unbe ^drcjf)erfcr)en , be ere mi(ben 5((mi|Te i\n\)t ijpanbrecfincjfje,
barto \>an t)tbbm , unbe nocj) bacjeiicfeg bofjn. £8el(icf #ug befecjen ii binntn unfe &tab uppe
ber ^icjenborcj^ troifcfjen btn gruen Jpr. gutrfd? ^oygere 25orcjermeif terS unbe ^ang&o*
fcewaters, unbe rot) fjebben eenbrecf;i%en gfjeorfouet unbc ffjocjcfaten, bat men fobane Dfcn*
tt , a(fe be s>orfcret>. (feunfe <£li$bttf) Gfripelfc , Vicarien , €Iemoftne , £ampe , Zttytt unbe bif*
fuisoe <Sunfe@lijabetr; £ufko betam»en£ttbe25ef>oef, /ccjfyenroarbicjfxn f)ebben, unbe barto
in fofamenben^ibent)or(afenroorben,fcrit)enmacj inbefen 2>oef funbercj^ barto cjemacfef,
unbe roo t>acfen men Dventf>e to ber r>orfcreuenen Capellen, Vicarien, (Sfemoftne, £ampe,
&cf)fe unbe be$ Jpufeg,uube be arme£ube35ef)oef roi( t)or(afen offe uff)fdfeu, bar fcbdfenbe
£>lberltibe bebe$3areSbefe£apeflen unbebaf£m§i>orn>aren jecjf)enroarbtcj roefen,unbe t>att
fobanenOvenfen, unbebem^ufefc^a(manber©fab@c^ott unbc^(td)tcjf)euem €>cf fd;d*
Itn beOlber(ubeberi>orfcreuenen(Sapet(en unbc beSJpufe^, aflc 3ar eert^ refenen, unbe ouec
be fXecf enfdjop fd)d(en unfeS Siabtt 5?umpane , t>tt)t ^arlicf e$ ber <&tab f)iflicjljen ©eeft t>or*
roaren unbe /ecjj^enroarbicj roefen,unberocfbenne meer \$ t>an ber t>orfcreuenen^)ufe^roecjmr
ben men fo bemfuluenJpufe unbe fo benarmen ^tiben ^ef)Ottet, M fd)d(enbet>orcj5erdrbcrt
unfe^ d\obt$ ^umpan nemen , unbe toferen t>m armen £uben in ber &ta\) fyllicjjSen Q)ef?ef
itnbe roant benen cjebdrlicf e^ , nabeme be £>ancfen ber 9^t>nfcf;en roecjfallicj ft>n , up iiat be
^)anbe(tncje ber s^t)nfd;en be ®obt f o ftner €re , unbe bm ^rtftenen Sefen to ^altcj^cit unbe
$rofie milbic^ficfen tr>crben cj^eflid;fef , unbe cjbemacfet in nauolcjenben tybm unt?orcjf)etett
b(iuen,unbenicr)tunbcrtocjfjen tverben. ©otflet, baf rot)^orc)f)emcifIcreunb9vaff)mannc
t)er ^tab^amborcjb t>or un^ unbe unfe07afomefincj5e befc^ ^oef unbe ^cfrifft fjebben btt
(tebicj^et , unbe beflebicjbcn umme beffer t>orfcreuen armen 3e(en roiflen fo cmicjf)en ^ibtn.
Liber Redituum Hofpitalis Parvi San61:i Spiritus vulgariter nuncupati intra muros
Hamburg.
Dn. Henricus Hoierl , Proconful refignavit fupra dito domui X marcarum re-
ditus pro 200.mare redimendos, inhxreditatefua, fitapropeBurftade inter hasredi-
tatem Jobannis Fulkn & didtam domum f. Hofpitale St* Elifabetb. Pafcha? inftetit
ccnfus. Adum lexta fecia Ipoft Bonifacii prsefente Domino JNicoUo Eggberdes,
8 Super
i. Cap. fiinflte 2>ep(age. Wn St. Catharinen 2.\irc&e. f s
8. Super X. marcas redd. ad Vicar. Heim
Rothagen pertinentcs.
Ex Libro Memorandorum adAnn* MCCCCXLV.
Cciendum , quod Bertoldo BoJt annis tranfa&is decem marcarum reditus fuerunt
afcripti inhsereditate Conradi Volckerdinghes fita in platea longipontis inter hce-
reditates reli&e quondam Johannis Velinghk & Olrici Bifchorft Junioris , fpe&an-
tes ad Vicariam in Ecclefia £ Nicolai , cujus ad prafens Dn. Hermannus Rothagen eft
poffeffor , fuper quibus decem marcarum redditibus idem Bertoldus Boet figilkvit
duas patentes literas recognitionis, quod illi redditus decem marcarum fibi ad fide-
les manus prsefafce Vicarias funt aflcriptse , quarum literarum una perdita eft in fe
continens de feptem marcarum redditibus.
9* QSet3(ct(5 5f»tf(^en ^ccman D?igeti6ot9^/ Vkario
ju St.*Wcolai unt>3ol)amt t>on ©epen2Jorftel;cv t>e$#ufe$
funfe Slifabet^ An.1449,
Ex Libro Memorand.
ffljjKfttfcf fy t?at #er ^cmtcn Htgettbortj!? Vicarius fa flinfe Nkolai $ttttn bfanen
•^J^ambovgfj uj>pc ene, t>nt>e 3oj>ann van&epm, Q3ovgfjev to #ambovg& icf)tifroa*
tte 2)ovfhn&er be$ ^ufes funee (gftfabetfi barfiifueS bmnett 4)amborgf) belegjjen , uppe
anberc ftt>e, ttt>tt)rac&ttcr> twbe fcf)effjafti# roeren , wn roegene acj)tc$?arfen DJentfjen , ue
befufueJper&ermen Htgenborgi?, utfje beme^ofe, bav#ev&tbertcP&et!?em,Vica-
rius in bev tjovfcveuen funfe Sfticofai ^evfen tmb be evben. #ev6ermenntc$enborej!j,
famptfifen ant roonafticf) ftrtt), enbeeven beiben Vicarian ecbtfifen §obefcovb,befegf)enuppe
fceme 33uvffabe troifcfcen fiirtee igltfabetfc &ufe , fce Iwtt e j>tHige (Setfl ge^efen , tmbc
foanSSQulltn gvue, trtgftefofeb fjeft t>ov ^unbevt tmbe trointicl £ubef$e $?avcf flnetf etcj^e*
nen tobefjovficfen @>fjefbe$ , mit twflifem (gummen ^ennina^e befufue ^xv^ermen CTfc
genborg^ fteg&et>viget&efftt>attbcnt)ovfcveuen acj>t$?avfenyventfjen, bavfje,3avfife$ t>an
t>er t>ovfcveuen $\tft$ roegen mebe befaftef roas , a(fe t>af $enf ebof ber 33roberfcf)op funte (£fi*
fabetf? innefjolbenbe t>ff)roifef, tmbe roo roo(t>e tJorgen.^er^ermenCTtcjertborcbfebe/baff)
jje be oorfcreuen acf>fe S^arcf Dfcntfje, ba ben armen &»&en in fitnte Cgftfabee^^ufe
tvefenbe, fobe&orben, t>attbemet>orgett.3o&4nnev4nfcepcn:, affeberfu(uettarmen£ubc
t>ulmecf)tigf)en Procuratore mt)t 93orf!enbere, crfficfen to ftcf rebeficfjctt tmbe recf;ffifett ge*
foft Ijebbe, affe belnftrumente t>an$?eif?er3o&antte&tocf ern, Notario be$ Capittete
to £amborgft, bavtip gfjemafeb t>nbc gefcreuen Q3reber inne f)Ofbenbet>ff)roifeben, beg bocfc
be evaen.^o^nn vAti&epen affo nicf)t ffjofhmb , fo fmb bocf) fobanne froibvac&fe t)nb
fcbefinge troifcf;en ben evgem ^ev^ermenen WtgenborcjI>e t)nbcn(o&4nne t)<tn2)epen
Dormibbefll ben gvfamen ^even, ^eijlev^o^anne^enme J)erene , $?eifiev25orcfcar&e
plogen, Doaore jinbe Ganonike ? ^)er ^ennP W^Wmanne , £er iobanne
X?0fle
*6 Uvtunben unb HAcfcrtdbfett j.Perlod.
X)ofic, t>nt)e Weifter 3o^attnc vcrn Cjeuett 2)om(jeren fo Jpamborgr), Jper faimn to
fcemBerg&c, £er ^inrife^otmg^c, Qtxbztbhft 25remere, Q$orgernm}lercn, £er
$£rt£e van tytmn , £er Corfce illollere , Jg)er JDt^ert^e tHoUern «♦ tftabmanmn bar*
fulueS to-Spamborgf) tminblifen, naa) ber t>orbembet)ben ^artfee enbracf;tigbem Q3ufborbc
tmbe SBBiflen t>orfcr;eiben inbefier nafcreuen 2Bife, fobat&et>orfcreuenac$te$torcf Dventbe,
t)en armen&iben beS t>orfcreuen fimeeiglifabet^iifcs t>tf)ge(o|et fcf>ofen biiuen, alfe fcat
23ocf fcerBro&erfcfeop funte (£lifabct& , (iggf)enbe bi beme Ofa&e toJ£)amborc(> inne
fcolbenbe t>t(>roife&, tmbe roann ere&eerben.#er&ermenntcjenbc*rt$ »or(toruen i$, fo
fcbolen beffufuen Jfper&ermeiiHtejenborcjkes 9Momelingf}e, tve benne^e(tttere(tnftner
Dorfcreuen Vicarie, atte^ar t>an eren egenen Q3enningf)en befen nafcreuen troeen^erfonen,
befd>ebe(ifen ZlUUn van Btaoe, befluluen £>ern ^crmens ©uffer £)ocf?ter bre Sttarct
3ar(tfcr fXcnt&e &e$0&erc$$eucn&c$/ t>nbe ZbdUn ©cfcomar: ers nu tor^b &e$ t>or*
bemJper^ermensSQfagljeb, troeSDtorf SarfiferDientfje alfo (angfje alfe fjeleueb, allcSar
tn ben acbte .^agen to ^afcben $an&recf en unb gfjeuen. Q3nbe roann ere be t>orben. 2IUte
unb 2fbe!te t>or(toruen (in, roeflif ere txm ben btifom t>orfeer(f , ber SDeef Dvenfr)e fd;al of
gentfiifen bob roefen , fo \)at be Q>eftttet ber t>orfcreuen Vicarie, roe be to §t>&en is, t>or*
bat meer to beta(ingJ>e fobanner Dventfje ncmenbe meer fd)a( t>erp(id)fef roefen. £>cf fcf)a( bc
ergen.^eriDtDerir: &etf?em t)nb be Q5efttfer (tner Vicarie nicr)t beiafftig roefen, tmbe je*
nig5erleie$?aningfje offte$ofprafe f>ebben to ben »orfcveucn ad)t QJJarf en Sventr>en , barbc
Dorfcreuen £er ^crmen H&genborcjr> ftcf t>nbe ftne 9Momefingf)e ftnert>orfcreuen Vica-
rie mcbc f)efftgf)et>riget. #irupfo fcft &eerben.Jj?er.$ermen 9?igenborgfj gcntflifen aorfa*
fen,t>orteg()en, t>nbe t>or(afen , affer Inftrumente t>nbe ©crifte, roefuf eriic be ftn , be f)t
uppe bc t>ovfcreuen acr)te ?D?arcf dxtntfyt f;efft , t>nbe f)ebben macf) in tof omenben ^tben , fo \)^t
t)t t>nbe nemenb t>an[inetfn>egen ber nummer fc&olen tmbe roiflen brufen. $?en be Inftru-
mente t>n&e €>crifte famtlifcn fenbe befunberen fcf>o(en $?acf>t(o$, t>nbet>an nener ^Berbe
tvefen , nu t>nbCtl)Oeroigf)en3;ibetL Acl:um ipfo die Dominico poft Martini Epifcopi
anno Dni. M CCCC XLIX. praefente Dno. Godf rido ^r)oben.
10. Fundatio vicarias per Wiben relidam Ofrt00tfi$
ad Altare S.Catharinae in Ecclelia S.Nicolai, Jus-Patronatus
adCXX. annosdatum^
;[ Tniverfis 5cc. Sane dilecTiE nobis in Chrifto Wi.ben relidse quondam Hermanni
Clbe^Orjtcd civis Hamburgenfis pia defideria ac fingularem devotionem , quae ad
Altare S. Cathavinse inEccleiia S. Nicolai Hamb. gerit confpeximus in quo quidem AI-
tari ad honorem Deiomnipotehtis, quicuncl:alargitur ac fub titulo &vocabulo bea-
torum beatse Mariae virginis, Johannis Baptiftse, Matthaei Apoftolick S.Catharinx ,
de bonis fibi aDeo collatis quandam perpetuam vicariam ad Altare prastaftum n ob
ipfius & parentum fuorum animarum falutem Sc peccaminum remiflionem inftaurare
& inftauratam ig marcarum Hamburgenfium denariorum annuorum redituum dot?-
re decrevit. Qua propter dicla Domina Wibe C(bef;or(re^ de omni hasredum fuo-
rum
a-Capa funffte Qfrpfoge. Wrt St. Nicolai Xxircbe. 57
rum & aliorum , quorum intereft , eonfenfu , de bonis fuis propriis ad hujusmodi
vicariam fundandam 28 marcarum annuos reditus perpetuos, videlicet 8 marcarum
reditus in lrareditate £iiuefen SDlincFertf defunfti up t)Cf ^ienbovd; , 4 marcarum redi-
tus in hcereditate Hinrici Jpejjen piftoris prope forum humili 2 marcarum redditus in
hcereditate 3of;annttf $8iUefelt>cn ibidem fituata , 2 marcarum redditus in hgeredi-
tate quondam Ludolphi £fte(fttK}eS Confulis Hamburg. in uei' 3)tcf ftrate , item 10
marcarum redditus annuos in hxreditate $of). Sjumtl in platea S. Catharinte , nec
non 2$M. redditus in hsereditate Joh. £alt)e£tt>an<)en in platea piftorum, ficuti hoc
lucidius in libro confulatus Hamb. eft expreflum ad ufum hujusmodl perpetuse vi-
carije deputavit & affignavit. Quos & casteros reditus Deo & nobis paterne & li-
beraliteradeundem ufum obtulit, donavit & affignavit, nobis humiliter fupplicans,
ut ex 28 $M. reditibus annuis prsedi&is , unam perpetuam vicariam in Ecclefia S.
Nicolai ad Altare St. Gatharinse prata&um de novo fundare , inftaurare , creare,
authorizare 6c redditus prsedi&os fub Ecclefiaftica atque noftra prote&ione & liber-
tate & defenfione recipere dignaremur. Nos itaque Johannes Decanus & Capitu-
lum prcelibatum pia defideria , voluntatem , oblationem, donationem & aftignationetn
pradi&as gratas atque ratas habentes eisque fub Ecclefiaftica atque noftra prote&i-
one , Iibertate & defenfione per nos receptis , de iisdem oblatis redditibus ad lau-
dem omnipotentis Dei , fuasque gloriofse 6c benedi&se Matris Mariae , beatorumque
Joh. Baptiftae , Matthei Apoftoli & S. Catharinee unam perpetuam vicariam ad Altare
preedi&um in Cxpe didla Ecclefia S.Nicolai Hamb. authoritate ordinaria, quafungi-
mur in hac parte preefentibus creamus , de. novo fundamus , inftauramus 6c autho-
rifamus, ordinantes 6c ftatuentes, quod vicarius, qui prxditbim vicariam protem-
pore obtineret, prcediclos 28 tyJld* annuos redditus irrtegraliter fuis ufibus applica?
re, jSc ad memoriam chori praedi&se Ecclefise beatse Marise infra o£tavas Epiphanias
Domini pro animabus fundatorum didse vicariaj 4 $Q?d\ 6c in Ecclefia St. Nicolai ad
memoriam chori pro animabus Domini ^of)* ^Gtnfen presbiteri 6c parentum fuo-
rumduas marcas, infra oclavas vifitationis beatae Marias , 6c ipfo die exaltationis S,
sCrucis 2 SRld, pro memoria quondam Domini Ludolphi $fltlfin$ Confulis , &2$)?f*
infra odtavas St- Martini pro animabus Domini Gottfridi J£)Ori>fcf;iiu / primi hujus vi-
carise pofteftbris & parentum fuorum. Nec non 2 €D?cf* poft obitum di&i Gotfridi
primi pofTeftbris in pr.cedidse Dominae Wiben anniverfario , 6c pro ejusdemWiben
6c parentum animabus fuorum folvere debebit prxta&a , u± perfonae fupradi&ae ad
id fubfidia prsftantes 6c facientes fpirituali remuneratione fe gaudeant efle prami-
atas conceftimus 6c indulfimus, ac prasfentibus concedimus 6c indulgemus, utquo-
tiescunque faepe dictam perpetuam vicariam vacare contigerit , Jus-Patronatus , feu
jus prsefentandi ad eandem , penes prsedi&am Wiben O(bf)0rfi?£ interim quoad vi-
xerit , 6c poft ipfius Wiben obitum five receftlim Seniorem <5c proximiorem confan-
gvineum 6c hseredem ejusdemWiben fundatricis, five mafculus five fcemina fuerit,
dumrnodo perfona religiofa non exiftat ad 120 annos , a data prcefentium compu-
tandos volumus terminare. In quorum omnium fidem 6c teftimonium prEemiflb-
rum prjefentes noftras literas exinde fieri 6c per Notarium publicum, fcribamque
noftrum fubfcribi , & publicari mandamus , noftaque ecclefiae figilii majoris juiH-
I.C^eila 3ter25<Wfr. # mus
j8 Urfcimbeti imb H4cferi'd>tett 3. Period.
mus & fechnus appenfione communiri. Datum apud prsedi&am ecclefiam beatae
Mariae Hamburg : fub anno a nativitate MCCCCXLIX. indi&ione 12. die vero
Martis 6. menfis Maji mane , hora tertiarum vel quafi , Pontificatus in Chrifto pa-
tris & Domini noftri Dni. Nicolai Divina Providentia Papze quinti , anno tertio , prse-
fentibus ibidem difcretis viris Dominis Alberto §$erf)a(d / Johanne ^afen , & Henri-
co Q5ennin , perpetuis vicariis in prsedidta ecclefia beatae Mariae , teftibus ad prse-
mifta vocatis fpecialiter & rogatis.
Et ego Joh. ©ttfcfcr , Clericus Mindenfis diocefis publicus apoftolica & im-
periali authoritatibus Notarius pramiflis omnibus & fingulis , dum
fic , ut prgemittitur per prsefatos Dominos , Decanum & Capi-
tulum &c.
n.RudoIphi de Balga Commendiffoe caflatioXLV.
marcarumad fuamcommendamolimaffignatarum coram
Senatu fafta. An. 1 4 4 9 ♦
Ex Libro Memorandorum.
Cciendum , quod honorabilis Vir Dns. Rodolpbus de Balgbe , presbyter , perpetuus
Eleemofynarius in Ecclefia parrochiali St. Nicolai opidi Hamburgen. coram Dnis.
proconfulibus & confulibus Hamburgen. in Confiftorio congregatis propofuit cVdi-
xit , quomodo alias ante plures annos comparaflet & emiftet redditus trium marca-
rum LubicenC pro XLV. marcis Lubicenf. ad dictam fuam Eleemofynam in didta
Ecclefia St. Nicolai in Hamborch pertinente a quodam Jobanne Rodenborcb opidano
opidi Hamburg. prsedi&i, & Wibecken tunc ipfius Johannis nunc vero Hermanni Bo»
fenbercb uxore, falvaeis poteftate reemendi didros redditus pro fimili fumma fcilicet
XLV. marearum Lubicenf. quam reemptionem alias prsediclus Hermannus Bofenbercb
prseteritis temporibus 6c UZbecke uxor. ejus fibi intimaverunt per eos fiendam , re-
habere volentes literam obligationis per eosdem quondam Johannem & Wibecken Sc
fuos fidejuftbres figillatam , defuper fibi datam , fed quia hujusmodi litera perdita
eft , & rehaberi non poteft, ut ipfe Dns. Rodolpbus afteruit, & etiam in fua confci-
entia dixit fe eandem literam ad prafens non habere , nec fcire habentem. Et ideo
didtus Dn.Rodotybus pro fe & fuis fuccefforibus renunciavit omni juri , quod fibi &
cisdem fucceflbribus , quolibet tempore pertinere & competere poflet , ratione hu-
jusmodi literae temporibus perpetue affuturis & recognovit publice, quod hujusmo-
di fummam videlicet XLV. marcarum Lubic. & reditus trium marcarum a fupra di-
<£tis Hermanno ScMbecken fua uxore fublevaflet & recepiflet, quitans & pronuncians
prsedi&os principales & eorum fidejuffores fcilicet HenricumVromen ,Jobannem Bercb-
man , Hermen Rodenborcb praefentes & acceptantes & quondam Jobannem Roden-
borcb ac hanredes cujuslibet eorundem ab omni obligatione di£tarum.literarum,quo-
modolibet eisdem objicienda , totaliter abfolutos. A&um fecunda feria poft Tri-
nitatis , prsefente Dno. Gottfrido Thoden. 1 *
2 Cap. futlffte 2$tyfa0e* DOlt St. Nicolai &ir<fce. f 9
j2. Super IV. marcarum redditus ad Vicariam
Crucis Spe<5tantes. An. 145 1#
Ex Libro Memorandorum.
Cciendum , quod Dns. Ihidericus Role Vicarius in Ecclefia S. Nicolai Hamburg. ad
Altare St. Crucis habuit quatuor marcarum redditus ad eandem fuam Vicariam
fpe&antes in hsereditate quondam Jutten vjjjj&x Harfwici Embecken , nunc Jobannis
Brandenborg fita in Rodinghefmarke inter Itereditates Jobannis Everbardi Sc Jobannis
Meigers ad fideles manus Vicarise dicli Dni. Tbiderici Rolen ad Altare prsefcriptum fitac
Nicolao Swarten affcriptos , ut idem Dn. Tbidericus afTeruit. Quos quatuor marcarum
reditus Johannes brandenborgb prsedi&us t!fe hasreditate fua jam di&a redemit , & li-
teram recognitionis prsefati Nicolai Slvarten fuper hujusmodi quatuor marcarum red-
ditibus fcriptam & figillatam rehabere volens. Sed quia hujusmodi litera perdita
eft & rehaberi non poteft ut ipfe Dn. Thidericus afieruit, & etiam in fua confcientia
dixit fe eam literam non habere nec fcire habentem. Ideoque di&us Dns. Ihidericus
pro fe & fuis fuccefforibus renunciavit omni juri , quod fibi & ejusdem fucceffori-
bus quomodolibet pertinere & competere poffet, rarione hujusmodiLitera tempo-
ribus perpetue affuturis, & recognovit publice, quod hujusmodi fummamvidelicet
LX. marcarum Lubicenfium&redditusquatuormarcarum a fupradi&o Jobanne Bran.
denburgbe fuble vaflet & recepiffet , quitans & pronuncians praedi&um Jobannem Bran-
denburgbe ac fuse prafcriptse hsereditatis inhabitatores ab omni obligatione di&a? Ii-
terse quomodolibet objicienda totaliter abfolvendos A&um anno Dni. xm icl. pri-
mo, prsefente Dno. Godfrido Tboden. Sabbato poft Johannis Baptifta?.
1 3 . Joh. Herwerde Vicarii in Catharina , refignatio
Commencte Cux ad Altare St. Apolloniae & Ampl. Senatus
collatio ejusdem Commendae Conrado Lange fa&a.
Anno 1484*
Ex Libro Memorandorum.
Cciendum quod Dns. Johannes Herwerde Vicarius in Ecclefia beate Catrine Ham-
burgenf intuentibus nonnullis prefentibus & fignantibus in fummo Altare hujus
refignavit & renunciavit redditibus eleemofynariis quos habet in ecclefia Sti. Nico-
lai Hamburgenf. ad Altare bte.Apollonie , quos idem Confulatus ut jus ad hoc ha-
bens rurfus commifit, deputavit & aflignavit Conrado Lange Clerico Mindenf. di-
ocef. ad fuam vifam poffidendos , falvo tamen quod pretafto Dni. Johanni cedatufus
fruftus duorum talentorum reddituum , quos habet in Cameraria hujus civitatis in
terminis Nativitatis Chrifti & Nativitatis Johannis baptifte quoad viverit folvendos
- - - - quod fponte admifit Conradus meraoratus,& pollicitus eftbonafide,
% 2, ut
£o Ut&mbert unb Hacfrricfcten 3. Period.
ut hi Dno. Johanni obveniant & folvantur foliicite propria in periona quo ad pote-
ritvellepromovere. Dat.An.Lxxxnir.feriafexta p9EpicDni.
Ex CommillTone Dni. Hermanni Langenbecken,
Doctoris & Proconful.
14* Sfibfe ^dmetmati^ Reverfeles auf 10 Md> (Bef*
i>c$/ 3^H^ert^mjugcfc^rtoener3iente/ fcagfok&e&erVica-
rix St. Jacobi in Nicolao $!gel)6rett* An. 1503» Mercurii
ante Mariae Magd.
SBor allc ben Sennen be befien Q5ree(f jccn ebber f;oren fefen 6ef enne tinbe beftige fcf &ibfe
**® ftamerman, 25orger to .£)amborgf) openbar , M fobane fet;n 5S3?arcP Q5eIDe^ Sarlifer
SXente a(fe mp be grlicfe grouroe Sinnecfe, jefigcn Jpinricf 5vom;ngctf roanbageS 33orgf)er$
fo #amborcb naiaten S&eberoe borcf; eren QSormtinber tyaul ©een t>or ben (grfamen £)c*
ren 5>efleft QSremer, $5orgf)erntcfftr gf)efaren na©obe$Q3orb t>offfer)nf)unbert amborben
3ar be$ $?t)bbcmefene> t>or ^arie ©tagba fene m eremgrue, belegen imftramonettoifcben
fcen €ruen 3acob t>an SBpnten unbe JpanS 33rebeboIfen twlafen befft tm bttfvcfenbe ber
©rfamen ^)eren QSartolb t>an Dfr>en9tabmantj mt> unbe mi;nen£ruen nicbt to befjorenfun*
l>er tofamen unbe beljoren eg&enffifcn tor Vicarie befegen tn ftinfe Nicolai Starcfen bpnnen
^amborct) fom 2lltari ftinfe Jacobi bt; ber ®?iiren in ber 9?orber <E>i;ben , ber nu for $t;b
fcer (Srfame £er Q5erenb ©tabefe en QSefftfcr i$, unb fi;nb mr; for fiifuen Vicarie ^cf)of
ttnbe fetfe ben t>ilgenanten #eren SBernbe un^t ben 35eftffer for $t;b ber gebacf)fen Vicarie tn be
9voutt>eltfenQ5efttfmgbe ttnUpbdrtnge fobaner t>orbendmenbcnfei;n$0?arcf 3tenfe,i;n€rafft
befiuluen 25rcuc$ icf tinbe mpne&ien fcf;o(Ien unb roillen ocf bejTe t>orbcn.tepn$(J?arcf ©e(*
be$ webber t>orfaten unbe ufl) ber ©fab Jpamborg Dientebocf Dcfgen unbe uff)bon fafen,
mn tf ebber fee , be$ t>an bem »orbenom. £em Q5ernbe unbe beme Q5efttfer tor §t)b ber
aemeften Vicarie gr)eefct)et roerbeu funbcr ^fiebberfprafe tffte £r;nber. $0 Orfunb unbe
merer $ticf)nifie alfer twfreucn ©fticfe I)ebbe tf £tibfe£amerman erben. mt;n3ngefegelt>or
mt> unbe mt;ne (gruen ropflif fafen I)engf;en unbben an befen SBreff gf;euen unb fcreuen,3ar
mte Sttyty ^orbenomef.
( LM
Vpendentis.y
15, Statu-
2 Cap. funfffeQ3et?fofle. VM S.Nicolai ^trcfee. 61
15. Statuta Concordice inter Fratres Panum Vica-
riorum in Ecclefia St. Nicolai. An. 1508- d. 2Febr.
Tn nomine Domini Amen. Quoniam cum intereuntibus Hominibus ipforum fa£a
pariter intereunt necefTe eft , ut quse a Memoria hominum poterunt evagari , li-
terarum fuperftru&ionibus fulciantur. Noverit igitur fidelis £tas prefentium 6c di-
fcat difigens fucceffio pofterorum quod : AnnoDni. Millefimo quadringentefimo fexa-
gefimo nono, in die fan&a Michaelis Archangeli, Honorabilis ac providus Vir.Dn.
Johannes Gbertoer Conful oppidi Hamburgeniis gratia infpiratus divina, fingularique
motus devotione, Vicariis Sacerdotibus in exercitio Sacerdotalis officii conftitutis,
& intramuros civitatis Hamburgenfis perfonaliter refidentibus , aquibus in Ecclefia
S. Nicolai Hamburgi Dei omnipotentis quotidie peragunturonicia,provifcerofoque
afTe&u inclinatus ad fuccurrendum , ipfosque in Dei fervitiis confortandum ac inSpi-
ritualibus ad proficiendum & laborandum : Sui quoque ac fuorum parentum , con-
fanguineorum ac benefadtorum Saluti providendum , cum eisdem etiam Vicariis
participandum , trium marcarum Lubecenfium perpetuos reditus annuos, voluntate
fua fpontanea obtulit libere & donavit , quibus certis temporibus per diftributores
ac Provifores panum pro tempore exiftentes, panes.tritici fieri debent cVcomparari,
& in vigiiiis duntaxat prafentibus diftribui & erogari juxta ejusdern notulse defuper
confe&a? tenorem libro hujus Fraternitatis infcript^ , quae fequitur in haec verba &
eft talis : Q}or ctflen btn iennen iu
Item ejusdem Dni. Johannis Gherwer memorati operis pietatis hominis de-
voti, humilisque fundatoris ac inftauratoris meritoria veftigia fe&antes , quidamde
perpetuis Vicariis in di&a Ecclefia S. Nicolai Hamb. jnfra fcripti pie etiam moti&in-
ducti , videlicet honorabiles ac difcreti Viri , Dni. Paulus Soltwedel , Joh. Schrey-
ge, Jacobus Lawe, Nicol.Bergen, Simon HandorfF, M. Joh.Kroger, Theodoricus
Widenbrugge , Gottfrid Houwefchildt , Nicolaus Godekens , Johannes Hoppe-
ner , Johannes Refe , Henricus Jlagen , M. Johannes Lefeman , Chriftianus Sper-
lingh, Joh. Mellingftede , Joh. Meftwarte , Helmicus van Rygen , M. Joh.Murme-
fter, Johan Brun «ScGerh. DethlefF, pro tunc refidentes , commodi etiam fuiproprii
& profe&uum fuorum non immemores , fingulari etiam pro pauperum refe&ione
pecuniarum fummam pro reditibus imponendam , in ufum panum inter ipfos fuos-
que fucceffores, qui ad eos fingularem fecerunt contributionem , juxta modum in-
fra fcriptum, diebus ad hoc deputatis, annuatim, diftribuendos, de eorum propriis
bonis fua libera voluntate contribuebant , & eosdem pro perpetuis reditibus, inhie-
reditatibus Hamburgenfibus , de quibus infra patebit imponebant.
Item honorabilis ac difcretus vir Dn. Ludolphus Mellinghftede in Ecclefia St
Gatharina Hamburgenf. perpetuus Commendifta ac Altarifta fincera etiam in Domi-
no ex devotione charitateque firaternali ac favore fpeciali didis Dnnis. Vicariis in
Ecclefia beati Nicolai inclinatus, ad prsefatce memoria2,panumquecafum ampliorem
eorumque eommunicationem fortiorem , quindicem marcarum Lubecenfium dena-
S} } riorum
6i Urftmfcen unb Vt&dbti&ttn j.Period.
riorum fummam de bona fua voluntate, largaque donatione e.rogavit & aftignavit:
Pro quibus in diftributione panum cum prsenominatis Dnnis. Vicariis & panum fra-
tribus participando, quoad vixerit, temporibus deputatis sequalem recipiet portio-
nem. Item memoratus Dn. Ludolphus ut fraternitatis hujus amator & promotor
mirifica largitate, fua fpontc adhuc trium marcarum denariorum contribuit. A. -
5. poft Laetare.
1) Prceterea ut res preefens , falubriter , uti fperatur , inchoata , perpetua
ftabilitate firmetur & inviolabilis perfeveret, concepti funt certi articuli &Ordinan-
tias infra lucidius defignati per unumquemque hujus fraternitatis fratrem & confor-
tem obfervandi, per procuratores pro tempore annuatim bina vice putainproxima
fequenti hebdomade poft Pafchae & Michaelis fefta, tempore congruo eisdem fratri-
bus publicandi & pronunciandi , qui tunc legitime prceavifati prcefentes efle tene-
buntur, fub pama fex denariorum Hamburgenfium & attenta tunc cum exhortatio-
ne admonebuntur ftudiofe hos libro fuse memorise infcribere , eosdem etiam , uti
merito licet operibusperefTe&umfideliterexfequendo, fub pcenis circa unum quem-
que articulorum expreflis , ne contributores fpe remunerationis divinse ad rem prce-
miftam inclinati , fua bona , pro ejusdem incremento , benigne locando , piis eo-
rum intentionibus fruftrentur & defraudentur.
2) Item memorati fratres per Procuratores eosdem intimatione congrua ad
fpatium unius dici vel quafi, faltem prasvia requifiti intentione & animo proponen-
di aliqua hujusmodi negotia eorum & Eeftimatione proficua & commodofa conve-
nire tenebuntur , converfationem mutuam ac tra&atus fuper tunc praepofitis habi-
turi , quotiescunque fic admoniti psena immediate fub prsemifla , ubi tunc etiam
iidem facerent pari modo defe&us & negleftus , fi quos fentierint committi , per
Procuratores enarrent , honeftatis tamen rigore , in hoc fervatis & mentis ratione
etiam in proponendis fundati & fulciti, reje&is paflionum impetu & motibus inor-
dinatis, ne diflentionis & invidise materia damnofa , fraternse charitatis ruptivainter
eosdem fufcitetur.
3) Sciendum igitur in primis , cum beneficium propter ofKcium donetur,
& unusquisque benefacloribus fuis ad beneficia & antidota non immerito obligetur,
ergo hujusmodi fraternitatis frater & confors abfens, 6c qui decantationi vigiliarum
& miflarum celebrationi juxta Ecclefiae b. Nicolai Hamburgenfis folitam & confue-
tudinariam difpofitionem de unanimiVicariorum & Vicere&orum in eadem Ecclefia
confenfu fuperioribus diebus conclufam & approbatam, dummodo memoria inprac-
fenti negotio inftituendae peraguntur, perfonaliter non interfuerit, fex denarios
Hamburgenfes , toties quoties refpe&u tali , Procuratoribus pro tempore ad hoc
requifitus infra triduum perfolvat , quod iidem Procuratores diligenti follicitudine
fideliter recipientes fuis memoriis juxta officium eis creditum & commiftum tene-
buntur commendare , rationem etiam juftam in fine eorum procurationibus de fic
abfentibus perceptis fa&uri, ficut decet. Et quanquam Venerabili viro Dno. Jo-
hanni Schreyger Sanctimonialium in Herveftehude Prsepofito five Provifori, noftro
Convicario, qui refidere videtur , achujusmodietiammemoratierei conceptos fide-
lis
I
.2. Cap. funffte %$tyfaQt. Wrt St. Nicolai £ir<fce. 6$
]is atque promotor cognofcitur , & hujus occafione indultum fit participare in pa-
nibus fupra di&is , falvis conditionibus negotio huic adje&is , gratia tamen talis ad
alium Vicariorum noftrorum , quibuscunque etiam extra muros Hamburgenfes of-
ficio fretus fuerit ac dignitate, in pofterum <5c de csetero fe non extendet.
4) Cseterum , quia fraternitas fupradi&a , nonfolum pro commodis praefenti-
bus & lucris temporalibus inhiandis , fed magis pro beneficiis cceleftibus <5c perpe-
tuis , ob noftrorum benefa&orum ac fidelium omnium defun&orum animarum fa-
lutem cenfetur originem traxiffe , quo vigiliis , jejuniis , multisque orationibus de-
votis , ac aliis pietatis operibus creditur adipifci ; Volumus & tenebhriur nos fra-
tres antedi&i, fingulis annis perpetuo futuris, duobus temporibus , utseftiuali, poft
pafcha videlicet feria • fecunda proxima poft Dominicam in Albis miffam de beata
virgine ad Coll. inclina , Domine , aures tuae pietatis , <5c : omnipotens fempiterne
Deus, qui viyorum rem cum miniftrantibus & cantoribus in majoribusorganis cum
fequentia : Ave praeclara &c. corpus dominicum ad Altare ponendo , folenniter
decantentur, DominumDeum, pro fratribus , fororibus &c benefadoribus , vivisSc
defundtis , fideliter exorantes , & eodem hic dominico vigiliis interefle , 6c pari for-
miter tempore hiemali poft Michaelis , die competenti (quem Procuratores panum
decreverint aptum) vigilise erunt poft Completorium , Sc die feqt|enti miffa deTri-
nitate cum colle&is Defende quaefo , Sc : Deus, qui charitatis dona , in organis
cum omni folennitate , ut prius , <5c de qualibet Vigiliarum & Miftarum Vice - Re-
ftori, unicuique vero Capellanorum 6c cuftodi Ecclefias unus panis tritici , de va-
lore trium denariorum , <5c Organifta de eisdem Miffis XVIII. denarii Lubecenf.
donabuntur. Abfentes vero in aliqua Vigiliarum 6c Miffarum prseta&arum , folu-
tionis psenae fex donariorum Hamburgenfium fubjacebunt , infirmis exclufis , & alias,
occafione praefentis negotii legitime praspeditis, quod docere tenebuntur infratrum
di&orum praefentia ad hoc debite requifiti.
f) Item omnia fcripta noftris Contributoribus in hujusmodi negotio , fub certis
fpecificationibus & modis,, juxta eorundem tenorem donata, & in futurum donan-
da , libro noftro infcripta & infcribenda volumus , ut de jure tenemur in fuo ro-
bore, perpetuo ac firmiter obfervare , ad quod unusquisque in hanc Fraternitatem
aflumendus, quam humiliter fratribus memoratis prasfentibus petere tenebitur , in
fui receptione etiam obfervandum bona fide <5c inviolabili promittere , cum fcripti
etiam propriae fuas manus atteftatione conftringetur.
6) Item ad memoratorum panum diftributionem 6c difpenfationem fingulis
Tmnis in proxima hebdomada poft Dominicam in albis die ad hoc apto <5c congruo
novus Procurator eligetur , a Senioribus incipiendo <5c gradatim ad inferiores defcen-
dendo , fic quod Juniori in procurationis officio permanenti , Seniore deftituto &
cedenti , ille novus Procurator in fubfidium providendi , legaliterque difponendi
hanc rem confocietur , quod <5c fic eligendus acceptare tenebitur , ceflante rebelli-
one, fub panum etiam ad annum earentise pcena, quotiescunque requifitus*
7) Item , ut res praefens fagaciori provifione & fideli in fuis fiibfiftentia in-
concuita perdurel , debent pro tempore Procuratcribus ex communi fratrum de-
creto
64 UiftiniNtt Uttfc Hrt&rufcteit $.Period.
— - ~ ■ ■ ■ — — — - ■ ■■■_.-
ereto duo ad hoc apti Superintendentes adjungi , quorum follicito interveniente co-
operamine (ingula prudenter gubernentur , in quorum etiam & aliorum ad hoc de
hujusmodi eligendorum fraternitate , prafentia , infra Pafcha. & Pentecoftes fefta,
Procuratores , femota ulteriori protelatione , rationem facere de levatis & expa-
gatis tenebuntur.
8) Item quilibet fratrum celebrando miffam omnium & fingulorum hujusmo-
di di£tae fraternitatis fratrum , fbrorum , inftauratorum , contributorum & benefa-
clorum, pium defiderium propenfans divinas voluntati, uti fperatur, placidum, fpi-
ritualium beneficiorum viciflitudinibus , fpecialiter , ut dignum eft , recompenfan-
do, eorundem in Canone communem debet haberememoriam tam vivorum, quam
mortuorum , Dominum Deum omnipotentem humiliter & fuppliciter pro eisdem
deprecando.
9) Item, licetquis, de perpetuis in Ecclefia St. Nicolai Vicariis ex prcemifTa
aut futura condonatione inpanum diftributione habeat participationem,ejus tamen
Succeffor in eo eorundem panum diftributione non participet , fed pro reddituum
augmentatione, ad eosdem fex marcarum Lubeceniium denariorum fummam dum
appofuerit, ex tunc pro hujusmodi contributionis five primi anni fluxum & decur-
fum, cum aliispartientibus, tempore fuo, confuetas panum tollat portiones,
10) Item, jegrotantes & rationabili corporis neceflitate vel in memoriarum
perpetuarum ac panum aut ex propriorum negotiorum evidenti utilitate fiveneces-
fitate extra oppidumfHamburgum ad certum tempus, puta ad unum, duos vel tres
menfes inclufive exiftentes , dummodo Procuratores priori die ante diftributionem
panum defuper fuerint avifati cum refidentibus ac prtefentibus , tempore deputato,
per fe vel eorum Procuratores , panum folitam tollant portionem : Proficifci igitur
ad partes exteras modo narrato volentes, hoc tenebuntur tempore Procuratoribus
intimare, eosdem etiam de eorum reverfu, tempore debito fine fraude certificare.
1 1) Item quiiibet fratrum prrediciorum fraternee charitatis commonitiorie in
domino exhortatur , de bonis , fibi a Deo pie collatis p.ro eorundem redituum au-
gmentatione in fuo teftamento aliquam pecuniee fummam aut fingulare munusfi ha-
buerit fratribus aflignare velit Sc conferre. De panibus etiam hujusmodi fibi datis
& modo prsemiffo collatis in mifericordice pium opus , eleemofinam eleemofynis
rnultiplicando manibus pauperum impartiatur, a Domino Deo, qui omnium bono-
rum eft retributor <5c remunerator mercedem non modicain indubie exinde receptu-
rus & habiturus.
12) Item poft Michaelis Archangeli legatur mifla per omnes & fingulos fra-
tres , in datorum panum pro defun&is in omnium fratrum , fororum , inftauratorum
& benefa&orum requiem , pacem & refrigerium animarum in Chrifto pie defun-
ctorum , de beata Maria virgine fuffragando , poteft tamen quivis hujusmodi fra-
ternitatis confors legitime praspeditus miffam pradibatam alteri committere ad le-
gendum, devotione, qua fieri poteft, humiliori.
13) Prasterea cum ex devotione fidelium aliquam' pecunias fummam pro au»
gmento cenfuum & redituum hujusmodi fraternjtatis donari contigerit, non debefc
hiec
V
a Cap. fc$#e 3$e#o0e. Wtt S. Nicolai &kd)t. ^
hasc ex fola Procuratorum p. t. difpofitione , fed cum pleniffima voluntate & con-
fenfu Superintendentium ad hoc deputatorum , adfru&ificandumimponi, quod fi &
iidem redditus & cenfus redemti fuerint & reimponendi , parili etiam modo debet
obfervari.
14) Item cum aliquem fratrum prsedic~torum pcenam certis articulis prselibatis
annsxam , fuo negle&u poftulante incurrere contigerit , hanc infra triduum , per
Procuratores requifitus , folvere tenebitur fub pcena carentia: panum ad IX. men-
fem.
1 f ) Item fi quis fratrum hujus rei inftitutioni , conftitutionibusque prsefigna-
tis , nifi certis rationibus fuadentibus , & motivis , juxta qualitatem temporis per
hos fratres ad hoc unanimi eorum accedente confenfu, fuerint immutate, aufuper-
verfo, temeritateque nefanda infultare & contravenire moliretur, & pereos, dein
fratres admonitus ab hujusmodi furia perverfitatis non defifteret , motus fuos erro-
neos compefcendo , panibus fuis ad medium annum careat & privetur. Et fi Idem,
temporis fucceffu , de novo redimendo di&is articulis pertinaciter fe opponens ,
pradibatos fratres, occafione panum turbare non erubefceret, tunc ille juxta eorun-
dem fratrum arbitrium , paenam condignam exinde fuftinebit , vel etiam ad eorum
di&amen & decretum , penfata deli&i quantitate , ab hac fraternitate tanquam
membrum putridum & incongruens nullatenus reincorporandus rejici debet & ab-
fcindi.
16) Rurfum debent omnium fratrum , fororum, benefa&orum , & hujus Fra-
ternitatis inftauratorum , dum eos, naturse debitum folvere contigerit, nomina libro
noftro infcribi , & bis annuatim, fignanter Dominicis vel aliis celebribus diebus,
modo pralibato decantabuntur , de ambone difcrete nominari , & ad populum tunc
congregatum perVice-Re&orem aut ejus vices agentem,exhortatio fieri debenf^ut Do-
minum Deum, pro eisdem fideliter deprecentur, quare & in-pronuntiatione ftatu-
torum hujus Fraternitatis ad id faciendum in generali caritativa monitione intimari
debet fratribus & committi. Ao. VIII. placuit fratribus fleri memoriam per panum
Cuftodem.
1 7) Item praefentis Fraternitatis Procuratores pro copiarum regiftratione , quan-
ta & qualiscunque etiam fuerit, duntaxat fex denarios pro fuo labore recipiant. Pro
redituum vero emonitione , aliisque oneribus incidentibus , quibuscunque nomini-
bus vocitentur fratribus noftris nil computabunt , neque quicquam percipient fed
hoc perficere&expediretenebunturpropriis fuisexpenfis.
1 8) Item : Quia anno millefimo quadringentefimo trigefimo primo Dni. Vicarii
panum participes unanimi confenfu decreverunt , diftribui fingulis diebus Sabbatinis
duos panes triticeos, hoc ipfis accommodatius referentes inftituerunt, eodemtem-
pore, quod vigiliis & miflis decantandis & fervandis Deo & hominibus placeretin-
tereffe, hujus rei caufa, juxta earum inftitutionem vellent,ut jufte tenerentur, fub
pcena carentiae panum : Ifta vice a&a in convocatione generali anno pramotato.
1 9) Item : Anno millefimo quadringentefimo o&uagefimo fexto feria quinta
ante Georgii Martyris , Dni. Vicarii hujus fraternitatis inftituerunt & finaliter con««
66 Urfrmbett imb Vta&vi&ttn s.Period.
cludendo in generali convocatione tunc habita definiverunt quod de ccetero inFra-
ternitatem hanc afTumturus , pro fuftentatione hujus Fraternitatis , obligatus efle
debebit ad condonandum quinque florenos Renenfes quibus perfolutis & non prius,
illic & in futura diflributione una cum aliis panum fimilem percipiet portionem.
20) Anno millefimo quingentefimo o&avo ftatuerunt Dni. ipfo die Purificati-
onis unicuique fratri de panibus.
16. Extrad itvmitt 23rieffe / fcte Vicariam St Jacobi
in Nicolao befteffenk
KjJforicF (gaffe, Q5iirger $u £amburg, befennef Don Sandero' &atftn fetnem ©ofjne,
^•^Vicario ju St.Nicolai, ttvcf;unDert unb tfjetn €D?avcf ^ennigfje £ubifcr; ^)6t>et(to^ ft*
ner Vicarie ibid. ad Altare Jacobi an ber 9?orber @i;i?eti fbol^renbe ber tdtpmtft Rakn
een Patrone i$, wrfaufft baftir bem Q3e|i'£er hujus Vicar. ^arltf wrttin ^arcf ^ennin*
Sbe , Sarl. Oientfje au$ fetnem £rbe in ber £>icr*f?rafe fn>ifd)en ben beiben (Sruen feeltgen
tytttv$ van ber£)et'be up ene ttnbe uer $a(cffcben eren up be anbere @t;be tn t)en acjtfeSDa*
gen 3of). t()0 €D?it)&cn ^otnmer ju betafen* Dat. 1 p 1. uppe St. Joh. Bapt.
£tnrtcf; v£>affe feef, b<*t einen ^fat? jur Qaptlk unb 2I(far *>on ber 5ftvd;e €?icofai bef om*
roen , tvtefo(cf)eabgefcJ?afff , (>af ev au$ bem^3Ia|e etne ^eavdbnuffe aemacj)t unt) ju fetnett
unb fetnev grben s7ht£en gebacbt anstm>enben. 2Bann nun bte .fttrcfje t)on Commenden
unb aet(tlta)en^ebnen t>on i^nen ntd[>t, t^ie ftet>ovfc&utten, bec^iffticiet ijl, fdnnen Autor^efeiv
fen £ei(. £et'cf>n. ©efcfjro. 3acob »on tyilftn unt) ©euert glmborff 5?ird> * ®efd)n>. foic&e*
nicbtjugeben, (>aben bocf> allen ©trtif $u ttermetben 3ocf>im ©affen feel. unt) ftnc Q5rdber
2Uberbe unb ^ofjan etne anbere QSecjreffnuffe jum Q5ebrauc(>t)er ®afien i(>ren &uen QtQtbtn,
jebocf) bagfie afle ©erecf)tigf eit an ber gapeflen unb i>ortgen Q5ecjreffnuffe refigniren mtiffen,
1573, ben 2i%un.
ip 2&ttt ^)oppen S5reff cwr fiff tmb fcucntic^ Sfi&ftfe
Sttatcf/ be ba fyofamen fcem Seftamenfe fcet Srac^t unfeS
Jjperen m St. Nicolaus $ercf en. An. i 5 1 9. Palm.
S?cf £utfe #oppe, Q^org/jcr fc Jpambord) befetme unb befugfte apenbar »orn. affroeme be
^* bteff s^reeff feen eflfte Joren (efen, t>at tcf »an bem i)orft'cf)ttg^en O^anne Jpt>nrtcf ©ap
fen Q5orgfjer tfjo ^amborcf) rebe entfangen ttnb tn mt;ne unb mt)ner €ruen witiicf ^ut^
un Jramen t>ort f;ebbe g^eferet t)t(f un fouenttc^ 2ub. 50?arcf be be t&ofamen bem etvtgfjen
^eftamenfe ber^racftt un§ JTperen tn funte Oltcofau^ ^ercfen, batDan btbbt kt ^utfeJpop*
ye erben. »or mt) unb mt>ne ^rtten bem t)orgbemeffen ^pnrtcf ©affen unb \)tn anbern ^e*
pamenfarten beffufuen c$e(tamenfe^ »n eren97afome(tng^en recf;t(tfen fcn rebeiicfen »orfofft
»n Dorfafen, »orfope ene /egbenmarbtcf) m »nbe mt)t(£rafft buf^fu(\)en ^reue^ V)iffO])?arcf
^e(be^3?ar(tfer Oven*fe t?n ionbe Dff; mt;nne <£rue \)ax if nu tor §tbt t;une wane btltsfcn
yn
2. Cap. fec&Sfe Q5et)fage* Wrt St.Nioolai&trcfee* - 67
tm ber SDicFflrate trotffc(?en t)en €ruen#i#ng&e$*ppe £>e enen 5a(ue, ©&ert& fcann £o(fe
t>ppe be anbern ©iben, toort&mer p &nn t>ut^ affe mtjne ©ubern ben>ecf>ltcf m imberoecO*
Itcf grotf) s>nn<£(et)nn,beg()er, nt)d)t buten befiafen t)oor mibe bi rcem ttf t)e 5ebbe btmnen
i>nbe buten ^ambord? alle 3arc in ben acfrfe £>ag(jen to ^afityenn tljo betljalenbe beDien*
tt, un \\w ®i)ifftt buffen £5reue* anflaube, be$ tf)0 Otfunbe t>n $uegm)ffe t>er $£arljeit
frebbe icf £uffe Jpoppe i)orbem mt)n 3ng&efegf)ef *>ormt) tmn mtme @rue rot)t(tfen laten
i)engi)en nebben an buffen Q3reff gf)egf)euen na ©ObeS ©ebortij t>ifff)tmbert t)mme negf)en*
tet;nben be$ ©on&aaies ffjo ^afme*
18. Proteftatio Vicariorum in Nicolao contra
Dn. Wilhadum Wifcn.
Ex Libro Memorand. ad Ann. ijzp.
Cciendum , quod coram Senatu comparuerunt Johan Koop. Dns. Theodoricus
Meyger, Conradus Hefterbargh & communes Vicarii Ecclefoe StiNicolai prote-
ftantionem faciendo & proteftabant exprefle , quod Dns. Wilhadus Wife non de-
beat admitti , feu fui heredes , vel aliquis nomine fuo ad refignandum feu refignari
faciendum aliquos reddttus in fuis hereditatibus bonis fiue annuo ufu , quodque re-
fignationes in pofterum per ipfum faciendse non debeant fubfiftere fine litera defu-
per conrlcienda , fiue in pofterum figillanda non debeat efte alicujus roboris fiue
aucloritatis , fi fecus fieret proteftati fuerint de nullitate. Aftum feria fexta poft
adfcenfionis Dni. prsefente Dno.Petro de Spreckelfen.
19* ^erVicariett 511 StNicolai Impugnation ailf io*
SS^avcf ®elbe$-m Sltettb t>on Smerfen £rbe* Anno
1532, ? poft Judica.
Ex Llbro Memorandorum.
§|>l>o roetenbe hc\t be gemetme Vicarien StNicolai burcf) #r.Cor& fyfievbwQfo, Dt~
**** ricum Meyer , &c. 6f)xt 5OTcDc * Vicarien , f)tbbm (afen upbringen Dnb antogf)en s>or
buffen (grbaren dxtit einen i>erfege(ben Q5reff i>p i 2. SDJartf ©elbeS , be ^mn Znnt>
van i^mtxtt v>an gebacf;ten Vicarien entfangcn , mb in jtn @rue befegen in ber Oiicfem
(irafe frotfc&en \)tn (frueri Wtncftn v>an 2$eigcreit, unb Jy|roan2i!bert^c!mpcbe be*
(egen, t>crroiffet, unbmrfegeftannorwjci. grigbageS na €(ifabcf f) , fio nu be Vicarienftf
beflagef, batf) dfjn sermefbef, bat £(?omas v>am Bnffcfce bc\t t>orberorbe€ruei>erfaten,
tMib s>ort barinne to Derfange , tmb jegenft \)tn fege(nben 2>reff baruff) $>er(afen unb tfjofcri*
uen fccft (afen ^ljomas mt> (g(ijabeff), Zvenb van fjgmcrtcn^inbern^^ubfcbe^arcf
©efbe^ ©oban Q3erfafingei)nb Q3orfef?riuinge ^ebben be i)orgenanten Vicarien bt?fpracfen,
a(§e mn nepner 9H>erbe/egen dfjren ^reff , nic&t Dorfdng(icf nocj) fcbebfid to fpnbe, n>i(fen bc\t
mtf Dvecf)fe »ebberfecbfen X)nb impugniretu A£um Anno c<c. ^i 1» fexta poft Judica
pr^fenteDn.Jo.Schroder. 3 % ao.S,&
6g Urftmbett uttb Hacfcrtcbtcn ?. Pcriod.
20* (5% 0?* 9?at>e3 Decretum itt l>ec Vicariett JU St.
Nicolai impugnations - (Sactye wfoer wn <£metf en €rbem
Annoi532* ? anteLuciae.
Ex Libro Memorandorum.
Sfyo twfenbe baf be #eren Vicarien in funfe 9?icofoe£ ^ercfen 5^^>^rt t>or btlffcm £rba*
ren (Dfabf ) foten t>orbragen C&oniee vam 25uf]cr)e tntbe tn be$ fulueften Segen*
roarbicjjeDf erfoget et;nen t>orfege(ben fereff ©ormelbcnDc tvp t)at 2Irenb van &mer£e be*
fettnet Daf f>e s>an benfulueften Vicarien t(;o funfe 9ftcofoe$ ^ebbe entfangen f;unberf t>«be
acbfenficb ^tlb^arcf Jpouetfloete 3aru'cfe$ baruor t>orfofft twbe t>or(afen froolff $?artf
t&m fo t>orrenfenbe m tmbe urij ftnem €rue bdegen tn berDtycfenftraten troifityen t)en <Sr*
uen XX>Yiter*en 23e?ejer tmb 3£troan 2tfbert £olmefiebe, ftcf unt) gtrte €ruen, fobart
€rue, bauen goban rr SD?rc@e(be$ a(ret)e barinne <Se^eCwef?reneje t>orber nid;f fobe*
latfenbe, tmbe be$ al(e fjine ant>re ©uber t>ert>nberpenbef , roiber 3rtr)o(b^ befftifoeften t>or*
feaelt>en Q3reue^ , t>nt)e ftcf bcc(agf>et , t>at »orgebacf>te C^ontes vorn 2$uf]cr;e barjegett
ftcf t>at t>orbeftentmet>e €rue r)ebbe lattn tofcriuen t>nt>e t>ort t>arinne t>or(aten Annortjcrrri
fnnett ©teff* £int>ern «Lfcomas t>nt> i£li3abetk *><w (gmerte-Lr.SOJrc. <8tlM ben t>or*
ciebacbfen Vicarien t()0 t>orfangc t>nb /egenft be Q}orp(icf;tige in t>em t>orfege(t>en fSreue be*
ftemmet , ?ot>an QSerfotittgbe t>er Lr$?rf. @e(be£ nicf;t ftebe fof>o!ben etc* bar/egenft anf*
vottrbe Antonius x>am 25uf]cfce t>af fjotom 2}or(ati;ngf>e ber £>\ $?rcr\ ©e(be$ barumme
roeren gfiefc&een , tvenfe f)t het>t>e ftcf nid;t mit t>cn Vicarien t>mme t>e ^arfcbarc fonett
Dorbragen ttc. barupp t>uffe SRofo erfanb t>at t>e Slrticfel goban »orbefftnt)cn bet)ben Spnbe*
ren 2(rcnt> *>an i£mer£ e t>er £r. $D?rc. ©e(be$ in t>er ©tat)t D\entcbocf g(;efcreuen t>nt)e
vorfoten m;d)t fc&olbe t>an SBcrbe fim, fo(angf;e, t>af nf;a QSormefbmge cre* fegelbett
25reue$, bett t>orgebad;fcn Vicarien ocve ri i^rc.@e(be^ in ber &tab D\enteboccf vorfo*
ttw t>nbe t(>ogcfcreuen tvttrbcn t>nbe ore Qjorfcrtutnge fd)o(be t>or be berorben £r. €0?rc* ©e(*
be^ gfcan, vnbe t>or anber @e(t bar natnal^ in M t>orbcnomte <£rue ifymn vorlafen roOr^
be ffebe r}ebben. Acl:um & infcriptum ex CommifHone Theodorici ^>0^ufen pro-
confulis feria quarta ante Lucie. Ann 15-52.
2n ©et©ef(6ft)ornen suSt Nicolai^efltd6nif^5Wef
on &ev S5rauet^ec&te SBru&erfc^afft* Aa 1473*
SMn 2)tbertcF ^llen^ufcn wtbc 3rtfper\X)cr(tncjr> nu for ^ib Q3orftenber t>nb(^roo^
•^ ren in funfe 9?ico(auS ^ercfen bt)ttnen ^ambora) bef ennen apcnbacr m befTem Q5reue t>or
fllfroeme Sllje in t>orgf;anaf>en ^t;ben t>an tmfen Q5ort>aren ^roarenificjgcrt^ ^cmmcrg
$>nb 2(rent> piovfe fog^efafen m$ ben Bruwer^Bnecfeten bt;nnen ^amborcf; et>ne ern^
«te©rafft tn>t>fc&fen t>nferWe^eme t>nbe2^epevye t>p t>ttfcn^ercf5otte, bart>or fe ereQ3pn#
fter qfeeuen feebben barfudte^ itt t>nfer ^ercfen tmt)ffen ber SBebeme unbe be f;olbcn fco(e«
inbe tv^len tn CBorbeterin^eewiglic^fen/ ouer be^ fo Jebben fc vnfer ^evcfen butvte m*
UvHvll
2. Cap. fecjtfc Q3et?facje» *M St Nicolai 2&ircH 69
geuen t>erbe(>afue $totf c Dfcber^ennpfje baf me ncment)c be ©rafff bev tvc^crcn fcal Mm
beaberb fo lic$enbe.
gttyf oucr be$ roe cne SB^rafft fjebben tn ber^erc&n, bar fcal J)e bcn@wor«i2B^
fcn i>oer mafen.
2lUe bcfie i>orfcreuene ©tucfe , baf be fo cjfjefjofbett roerben t>on un£ *>nbe ung 9?a*
t omeftng&cn ©rooren $>on bepben ^arfen to crotgf;en Spben , fo f>ebben roi; ibi&eritf %V
len^u|e»i v>n&e ^afper XOctfin^ , iwfer Scrtfcn 3ncj^efecj6»e( roptfte&cn brucfen laten,
i>ormt)bbefft t>nfen ©crpwr bcnebben befjen 25reff. ©fccucn na ber 23orf ©riftt s>erfet>n*
Junbcrf , barna in beme bre t>nbe fouetttt#fjenJten Sfarc tn bcme S)age San&orum Mauri-
tii t>nbe fi;ner Cumpane Martyrum.
22. & & 9tabe£ Swffdn £iu ©6wecmeffec ^o^.
fro/ tntt>t$m be ^de^mnge &er Paftoren unfce Capellanm
fyo St.Nkolai©^at)eIop tl)0 l)olt>ent>e.
An. 1540.
Ex Libro Memorandorum.
Sft&o roefenbe , nacbbeme be ©rbar unb SBBofwpfc £cr fct&ertef ^^ufe» SJmgcrme*
*^ fter, utf) 53efeb(c- @ine$ (Srbaren Ovat>ej5 up gtirberincje ber ^crcfcn * ©efclwarcn
10 funfe Nicolai beme ^crcf ^ercn utib €apeflarte barfuff>eft cinen jeberen tnfunberr)eit in
3c0cnwerbicbeit be$ Capitfete , na Orbeninge unb $8eleuingc bamate frouf fen bem £rba*
renDiabe unb-bem €apttfef upgeric&tct tr)o eincr Vicarien jnftitueref, unb einem jeberert
ber bepben t>m\> eine funberfitfe Q}orfcf)rittin,ge unber ftner €rb*2Bif (j Sncjefe^el barup
uff>rjegeuen, M benne ein (grbar diabt, alfe uff> of;rem Q5efef>fe gefcr)er)en gemelbfen#crri
Q5urcjermeijter unb fmer (grbar 2Bif (gvvm t)egr>a(t>en ©c&abelof? ff>o bofben , ff>o#efecf)f,
otf barfuft>e in baf Q3otf affo tr)o t>orfetfenett befahfen r)e(ff. Adum feria fexta poft.
23. Documentum pofleffionis Vicarix St. Jacobi in
Nicolao pro Davide Meyger. An. 1540. df 7 Aug.
ex Authentico.
TOHANNES GEBLLEFFSTORPP Ecclefie Hamburgenfis ThefaUrarius & Canoni-
Jcus nec non Venerabilis & circumfpe&i Viri Dni. & Magiftri Clementis Groten,
ejusdem ecclefie Decani locum tenens, locijudex ordinarius univerfis & fingulis prse-
fentes noftras litteras vifuris lefturis feu legi audituris 6c prefertim Notariis & tabel-
lionibus publicis quibuscunque , in 8c per civitatem Hamburgenfem ubilibet conftitu-
tis, ac illi vel illis, ad quem, vel & quos prcefentes noftra; literae perveniunt falutem in
Domino 8c prsefentibus fidem adhibere indubiam , noftrisque hujusmodi ordinariis
firmiter opedire mandatis. NOVERITIS quod anno miliefimo quingentefimo qua-
dragefimo , indiclione decima tertia die vero reneris vicefima feptima menfi Augu-
3-j fti
7o Ur£utt&mutt&n4d)rtcfctett 3. Period.
fti hora tertiarum vel quafi pontificatus fan&iflimi in Chrifto patris & Domini noftri,
domina Pauli divina providentia Papce tertii anno ejus fexto in noftra, noftri Nota-
rii ac teftium infra fcriptorum preefentia perfonaliter conftitutus difcretus & bonce
indolis David Meiger Clericus Bremenfis dicecefeos per organum Notarii Viri Dni.
& Magiftri Johannis Rumhert Ecclefia; noftras Hamburgenfis perpetui Vicarii inter
alia alligando propofuit & narrando dixit , quod certa perpetua flue cura vicaria in
ecclefia parochiali divi Nicolai ad Altare St. Jacobi majoris poft obitum cujusdam
bonx memoria^ Chriftiani Lubick presbyteri ejusdem novifllmi ac devotipolfeftbris
vacaflet, prout vacat de prsefenti, hujus Jus Patronatus fiue pnefentandi ad hone-
ftam dominam Margaretam rcli£tam Henrici Saflen juxta tenorem certse fundatio-
nis - - - exfpiratse dinofcetur pertinere. Et ob id di&a Margaretha relidla
Henrki Saflen prsefatum Davidem Meier clericum dioc. Bremenf. & tanquam abilem
& idoneum fub fpe gratificationis venerabiiis capituli coram honorabili viro Dno. Gre-
gorio Emeken , Imperiali Notario publico & teftibus ad hoc requifitis, ut exvera
ejus relationeclaretprxfentandum duxit & Draefentaflet. Et ob id cum is pro eo fi-
militer fupplicavit , nos prsefentationem hujusmodi ficut pramittitur faclam admit-
tere diclumque Davidem Meiger Clericum ad eandem perpetuam vicariam, fic, ut
praemittitur vacantem , Canonice inftituere , & fibi de au&oritate noftra ordinaria
de eadem providere dignaremur. NOS TUNC JOHANNES Thefaurarius & lo-
cum tenens prsfati prahabita nihilominus cum Dnis. Capitularibus matura delibera-
tione & collatione denique & conclufione di&am prsefentationem , fic ut praemitti-
tur fa&am pro ifta vice faltem gratiricamus & admittendam duximus, prout admit-
timus per praefentes volentesque ad executionern hujusmodi negotii veri & liciti
providere, ut tenemur; Idcirco aucloritate noftra ordinaria & qua fungimur in hac
parte , Vicariam pradTatam fic ut praemittitur per obitum bonae memorise Chriftia-
ni Lubeck vacantem eidem Davidi Meyer clerico Bremenf. dioc tamquam habili &
idoneo coram nobis genunexo & id humiliter petenti poft prxftita de obfervandis
confuetudinibus ecclelice & obedientia folita & confueta juramcnta, & [atrofanttum
per eundem de fuper eaftum - - - per ofculi traditionem , biretique noftri fuo
capiti impofitionem conferendam & aflignandam , rebus de eadem providendum,
ipfumque in & ad eandem canonice inftituendum , inveftiendum ducimus , prout
- - - - admittimus, conferimus , providemus , & providendo inftituimus &
inveftimus in Dei nomine per prsefentes. Mandamus fibi vel procuratori fuo Notario
pro eo de ipfius Vicaria? redditibus , juribus, proventibus, obventionibus - - -
per eos , quorum intereft plenarie ac integre Et nihilominus vobis
Dnis. Notariis & tabellionibus publicis fupradi&is , qui pro parte di&iDavidis pra>
fentati aut procuratoris fui pro eo legitime requifiti fueritis virtute fanclas obedien-
tise diftri&i, praecipimus, mandamus, quatenus eundem Davidem principalem aut
procuratorem ejus Notarium pro eo, vere & nomine , auCtoritate noftra ordinaria
In dite Vicaria? perpetuse realem & a&ualem pofleflionem ponatis & inducatis,
ponique & induci faciatis. Unde cgo Notarius infra fcriptus ad adtus prasfatos roga-
tus & pro parte antedi&i Davidiis Meyger principalis requifitus in vim mandati mihi
per
a. Cap. fec&at e Q3ei;fo#e. wn St Nicolai 2\t'rcfce. 7 r
per eundem dominum & Magiftrum Johannem Vice-Decanum in hac parte factum,
prafatum Davidem principalem in corporalem , realem & a&ualem pofieftionem
di&x Vicariae perpetuse per Ecclefiae introitum ac coram Altare ta£tum in Dei no-
mine pofui & induxi. ln cujus rei teftimoniym figillum noftrum prsefentibus eft ap-
penfum. Datum & Adtum in cufia folitae noftrse habitationis anno , die , menfe ,
pontificatu& aliis,quibus fupra. Adinftitutionemhujusmodiprasfentibusibidem ho-
norabilibus & providis Leonhardo Metzellingk perpetuo Ecclefia* Hamburgenfis Vica-
rio & Cafparo Smeed di&i Venerabis Capituli Camerario, ad a&ualem realem <3c
corporalem pofleflionem , providis Everhardo van den Barghe juniore & Nicolao
Walteri laicis , accivibus , teftibus ad prsemiifa vocatis , rogatis pariter & requi-
fitis.
Ego Joachirn Nienhufen Clericus Bremenfis diocef Sa-
cra Imperiali audoritate Notarius ad pramiil-
fa legitime rogatus vocatus & requifitus in fi-
dem 6c evidens teftimonium omnium & fin-
gulorum prsemiflbrum fubfcripfi.
c
L. Sigilli gentilitii Johannis Vice-DecaniA
cerae rubras impreffi, &pendentis. J
24^Documentum poileilionis Vicariae St. Magni in
Nicolao pro Theod» Ronner. "An.1562. d. 25 Jun.
OENRICUS WITHMER , Veteris Ecclefia? Metropolitanae Hamburgenfis Deca-
nus, Locique iisdem Judex ordinarius univerfis & fingulis Presbyteris, Clericis,
Notariis &tabellationibus publicis noftrse Jurisdi<^>ni fubje&isilli vel illisadquemvel
adquospraelentesnoftrgelitersepervenerint, quoSJue infra (criptum negotium tangit
vel tangere poterit quomodolibet in futurum falutem in Domino. Noveritis quod
anno die & loco infra fcriptis comparuit coram Nobis & aflidentibus nobis Michae-
le MoUer & Gabriele Berndes Canonicis ejusdem Ecclefise Capitulariter congregatis &
convocatis ac Capitulum pradibatae Ecclefias nobifcum facientibus & reprasfentanti-
bus, inque Notarii P. & teftium infra fcriptorum ad hoc fpecialiter vocatorum &
rogatorum prsefentia perfonaliter conftitutus honorabilis Dn. IheodorhnsRonner Cle-
ricus Bremenf. diocefii Vicariam principalem perpetuam adAltare St. Magni in pa-
rochiali Ecclefia divi NicolaiHamb. fitam , certo modo vacantem, prout vacabatde
prsefenti fibi conferri , & de eadem Vicaria au&oritate noftra ordinatia providere
dignaremur obnixe petiit. Nos tunc Henricus Decanus prsefatus , matura delibera-
tione cum didtis nobis aflidentibus prcehabita fupplicationi ejus inclinati , Vicariam
lic, ut praemittitur vacantem ipfo Dno Theodorico Ronner principali, id humiliter
genibus flexis , propter conferri , perenti , coritulimus & de eadem illi aucloritate
noftra ordinaria providemus , ipfumque per bireti naftri , capitis fui impofitionem
& ofculi pacis traditionem ad eam inftituendum & inveftiendum duximus prout in-
fti-
th&mtott unb V%A<toti#>ttn $.Period.
itituimus inveftimus & admittimus eum principalem ad eandem in Dei nomine per
praefentes. Recepto nihilominus penitus etante omnia ab eodem folito fidelitatis &
obedientise de obfervandis ftatutis & confuetudinibus Ecclefice juramento per eun-
dem nobis prasftito corporaliter. Ac mandavimus eundem , ficut praemittitur , in-
ftitutum in dic^a» Vicarise realem , corporalem & a&ualem poftefTionem poni & in-
duci, principalique ejus, aut ejusdem principalis legitimo Procuratori de univerfis
& iingulis reditibus , emolumento & obventionibus plend & integre refponderi. In
quorum omnium & fingulorum fidem & evidens teftimonium praemiflorum praefen-
tes noftras literas exinde fieri & per Notarium infra fcriptum fubfcribi ac publicari ,
figillique Ecclefia? noftrse appenfione juflimus & fecimus communiri. A&a fuere
hsec Hamburgi in domo Capitulari , anno a Nativitate Dni. millefimo quingentefi-
mo fexagefimo fecundo , indi&ione quinta , die vero vigefima quinta menfis Junii,
Pontificatus Sandiflimi in Chrifto Patris & Domini , Domini Pii divina providentia
Papse IV. anno ejus quinto, praefentibus ibidem venerabili Viro Dno. Arpoldo Lin-
denbrock Canonico fupra didtas Ecclefise & Joach. Ktttwkh , Camerario teftibus ad
prsemifla vocatis atque rogatis.
Et ego Johanncs Witbmer , Clericus Bremenfis dicecefis publicus au&oritate
Apoftolica Notarius quia huic petitioni admiffione omnibusque aliis Sc fingulis , dum
fic, ut praemittitur fierent 6c ^gerentur , una cum pramominatis teftibus prafens in-
terfui, eaque omnia & fingula fic fieri vidi & audivi , atque in notam fumfi. Ideo-
que prasfentes literas five praefens ^ublicum inftrumentum manu alterius fcriptum,
me interim aliis negotiis prsepedito, exindeconfeci,fubfcripfi, publicavi & in haric
publicam formam redegi , fignoque nomine & cognomine meis folitis & confuetis
fignavi una cum Venera^bilis Capituli Hamb. figilli appenfione communivi in fidem
6c teftimonium omnium & fingulojum rogatus & requifitus.
Anno, Indi&ione, Pontificatu, retrofcriptis, die vero vigefima fexta menfis
Junii circiter horam quintam poft prandium. Ego Notarius retrofcriptus ex com-
mifiione mihi per Dn. Decanum Ecclefise Hamburgenfis retrofcriptum fafta princi-
palem Dominum Theodoricum Ronner omnibus melioribus modo via, jure quibus
melius & efficacius potui Sc debui in realem corporalem & aclualem pofleflionem
retrofcriptce Vicarise per introitum Ecclefise Nicolai , eo quod Altare erat deftru-
clum pofui & induxi, principalisque & legitimo Procuyatori de univerfis & fingulis redi-
tibus emolumenti ac obventionibus plene & integre refponderi. Afta fuere harc
fub anno, indictione, Pontificatu , die <Sc loco fupra fcriptis in prsefentia Venera-
bilis Dni. Arpoldi Lindenbrocks & Martini Meiger teftibus ad prcemifla vocatis <$C
rogatis.
Ex Codice Bibliothecae publicie N. 103. tr. 2 f. Mfs. Hamb.
25 Pro-
aCap.fecWft95e#a0e; wii St.Nicolai2Mrdb«. . 75
%$. Prolongatio Juris-Patronatus foper Vicariam
St. Jacobi in Nicolao pro Anna MatthiaiTen , Reineke Grellen ;
civis Hamburgenfis vidua Anno 1566. di^Jan.
ex Authentico.
T Imverfts & ftngulis prtfenus ttvftras litteras five prafens publicum inftrumentum ^vifarisi
letturis feu legi audituris Mkhael Rbeder Juris utriuique Dofter & ' Decanus totum-
que capitulum ecclefiae beatse Marise virginis Hamburgenfis Bremenfis diocefis, falu-
tem in Dno. & prcefentibus fidem indubiam adhibere. Noveritis quod quondam ve-
nerabilis & providus Viri Dns. Meinhardus Beueldt perpetuus Vicarius ad AltariSti.
Jacobi majoris in parochiali ecclefia divi Nicolai Hamburgenfis & Joannes Beueldt,
ciuis ciuitatis Hamburgenfis di&se dioc. fratres carnales , dum vixerunt , diuino ze-
lo accenfi ac pia deuotione moti, pro eorum eorumque progenitorum & benefa&o-
rum animarum refrigerio & falute de confenfu & uoluntate haeredum eorum alio-
rum fua intereffe habentium , quorum ad hoc confenfus erat habendus , quandam
fine cura perpetuam Vicariam in & ad prcedidum Altare St. Jacobi majoris, adean-
dem cum nonnullis annuis redditibus ac fummis capitalibus fub reemptione alioque
jufto & legali titulo impofitis & imponendis (qui redditus fpecifice & expreffe ia
antiqua fundatione, cujus datum eft anno millefimo quadringentefimo primo , no-
minati & defignati funt) ddtare deliberaverunt. Et propterea eosdem redditus an-
nuos ac fummas capitales, Deo & praedeceflbribus noftris, Decano, Seniori totiq;.
Capitulo pro tunc exiftentibus , donatione mera , pura , valida , perfe&a eft irreuo-
cabili , loco & nomine dotis ejusdem fine cura Vicariae perpetuse, libere& fpontc
dederunt & obtulerunt. Ipfique Dni. Decanus Senior totumque Capitulum ad di-
ftorum Dni. Meinhardi Vicarii & Johannis Beueldt oppidani fratrum dotantium de-
uotam fupplicationem di&os annuos redditos ac fummas capitalesimpofitas quoque &
imponendas fub eorum atque ecclefiaftica prote&ione receperant, jusque patrona-
tus five prefentandi perfonam habilem & idoneam ad eandem Vicariam vacatione
illius occurrente di&o Dno. Meinhardo quoad viveret & poft ipfius obitumjohanni
Beueldt fratri fuo carnali, etiam, quoad viveret , & poft eorundem obitum feniori
ipforum & proximiori , utriusque fexus , confanguineo dummodo tamen religiofa
perfona non extiterit ad centum & viginti annos a die obitus computandos favora-
biliter dederunt, refervaruntque ac concefferunt , illisque centum & viginti annis
elapfis , Jus-Patronatus hujusmodi , collatio & omnimoda difpofitio di&se fine cura
Vicarise perpetuse ad Capitulum Ecclefias noftrae praedictae libere , iine & absquc
quorumcunque contradi&ione , cum corpore fuo deberet effe deuolutum & devolata ,
prout, & quemadmodum in litteris & documentis publicis, defuper figillatis , datis,
confe&is & concerfis plenius continetur cVhabetur. VVrum &cum centum &vi-
ginti anni , quorum in antiqua fundatione mentio fitexprefie,effluxi funt , nec non
l.C^etls 3*cv25mrt>. $ ( et-
74 UtttmUn «ttb HAc&rtcfctett 5. Period.
etiam honefta matrona Anna Matthiaffen quondam Reyneken Grellen civis Ham-
burgenfis relifta vidua proximior confanguinea didtorum Dni. Meinhardi ocjohannis
Beueldt fratrum condotantium &in jure patronatus fiue prefentandi didtse fine cura
Vicarise perpetuae fore & effe dinofcatur, fuit nobis per di&amAnnam viduamtam
humiliter quam deuote fupplicatum novam prolongationem usque ad quadraginta
annos Jus-Patronatusfeu prcefentandi perfonam habilem 6c idoneam in & ad di&am
(ine cura Vicariam Altaris prxdidti , vacatione illius occurrente , fibi ac hseredibus
naturalibus & legitimis utriusque fexus femper feniori 6c proximiori decernere dare
Sc concedere aucloritate noftra ordinaria dignaremur. ISlos vero Micbael D.& Dec*.
tiui totumque Capitulum ecclefiae Hamburgenf prcdictce defideria jufta petentium
congruo favore profequimur , 6c votis eorum , qua* a rationis tramite non difcor-
dant libenter exhibemus nos promptos 6c benignos. Idcirco in nos fufam fuppli-
cationemjuftam 6c rationalem exiftimavimus , iftam admittendam duximus & ad-
mittimus jusque patronatus fiue prsefentandi perfonam habilem 6c idoneam ad ean-
dem fine cura Vicariam perpetuam Altaris St. Jacobi majoris , fiti in di£ta Ecclefia
divi Nicolai Hamburgenf. ex fpeciali gratia & fauore Annse viduas pnediftae , hoc
humiliter petenti, quamdiu vixerit &poftipfius obitum haeredibus in recta lineade-
fcendentibus videlicet Seniori 6c proximiori , fiue mafculus fiue famiina fuerit Jus-
Patronatus finejus praefentandi , ejus vacatione occurrente , usque ad quadraginta
annos tenore prsefentium , concedimus , elargimur & damus Dei nomine per pra>
fentis. Elapfis vero quadraginta annis Collatio & omnimoda difpofitio di&aj fine
cura Vicarize perpetuae ad Capitulum ecclefias nofte , ficut prius , libere & omni-
no debet , fine & absque quorumcunque contradi£tione , 6c eo ipfo effe devoluta
omnibus fubitionum pecunice annuse aliisque in fundatione ejusdem, fi qua fint, ex-
preftis , penitus & omnino in nullis de rogatis. PrcemiftTs omnibus & fingulis au-
ctoritatem noftram ordinariam pariter 6c decretum interponentes. Volumus etiam
quod quotiescunque redditus praefatse Vicarise in parte vel in toto redemptifuerint,
<5c pecunia ipfa redempta de fcitu <Sc beneplacito capituli dife ecclefiae noftrce per
patronos 6c Vicarium pro tempore di£tce Vicarise in civitate Hamburgenf. vel extra
in certos aliosredditus ad ufum dictse Vicarias quantotius 6c quam primum fieri po-
terit connetftantur. In quorum omnium & fingulorum fidem & evidens teftimoni-
nium prasmifforum prsefentes noftras litteras fiue prasfens publicum inftrumentum
hujusmodi admiftionem 6c conceffionem in fe continentes fiue continens exinde fi-
eri 6c per Notarium publicum fcribamque noftrum infra fcriptum fubfcribi & publi-
cari mandauimus figillique majoris ecclefiae noftrse juflimus & fecimus appenfione
muniri. Datum <5c Aclum Hamburgi in folito loco Capitulari fub anno a natiuitate
Domini millefimo quingentelimo fexagefimo fexto die vero decimaquarta menfisja-
nuarii hora nona ante meridiem, Indiclione nona Pontificatus fan&iffimi inChrifto
Patris ac domini , Domini Pii divina providentia Papa? quarti , anno ejus o£tavo ,
pnefentibus ibidem venerabili 6c difcreto Viris Domino Conrado Borcherdes Vica-
rio,
5. Cap. fec&tfe Q5ei;fage. titn St. Nicoki 2tfr<fee. 75-
rio, & Michaele Halen miniftro ecclefise Hamburgenf. teflibus ad prsemifla vocatis
Specialiter & rogatis,
/Locus SignetK
\ Notar. J
Et ego Bdrtholomaus Juftus Clericus Mifnenfts Dioc. facris dpoftolicA atqtte Im*
periali authoritate publicus apudqueCameramlmperialernSpiren
approtus Notarius di&orumque venerabilis domini Decani & Ca-
pituli ecclefise Hamburgenfis & coram eis feribam quia hujusmo-
di conceflioni , decreti & authoritatis ordinariae interpofitioni,
omnibusque aliis , <3c fingulis , dum fic , ut prsemittitur , fierent
& agerentur , una cum prsenominatis teftibus , prsefens interfui.
Eaque omnia Sc fingula fieri audivi ac in notam fumfi. Ex qua
hoe prsefens publicum inftrumentum , manu mea propria fcri-
ptum , exinde confeci , fubfcripfi et publicavi , & in hanc pu-
blicam formam redegi fignoque nomine & cognomine meis foii-
tis & eonfuetis una cum di£tae ecclefise figilli majoris appenfione
de eorundem venerabilium Virorum Dominorum Decani 6c Ca-
pituli ecclefiae Hamburgenf. mandato ac fpeciali commiflione fi-
gnavi , communivi & roboravi in fidem & evidens teftimonium
omnium & fingulorum prsemifTorum rogatus 6c requifitus.
26, Q3et$(et(f) Um ©affen mit Sfotta (Bceflen i bbtt
t)te 35elcl)nung fcer Vicaria Su Jacobi Majoris in Nicolao.
An. 1577. a\\$ bem Original.
>fjo roeten , nabeme fjtebeuorn Anno ad)f imb fdjttcf) ^rrmge ttnt) ^rotjt geroefen ie,
frotfcOen feftgen W>txt ©affen ttnt) (tnen (Sof)n£ Sfoac&tm unt) 2ifbert)e etnd , atatn
unt) roeuber ^jnnefen ©reflen erer grunutnnen ant>ern £)efe£ , roegen t)e3 Jus prafentandi
etner Vicarien, fo ere Q}orfarent)e 35enefe(t)en at\)tttn m uer^ercfenNicoIai binntn$am>
bovcr) ad Altare Jacobi majoris funderetunt) upgertcj)fet fjebben , roorttan geniefoter %U
btxt ©aflc t)at Jus prcefentandi to I;ebben geforbert, fmfemaf ftneSQ3auer£#inrtcf ©af*
fen er>e(tcfe Jpu^Q}rotnve 5Q?argaretfja gefjeten (oan £)artrotd) kaltn unbDvetma fmerihe*
(iefen gu{?#*outoen fo etnes 25enefelt)eg .4)od;tcr gcroefen er>v(tcf gebaren) fejtmaf ba-f Jus
prafentandi Qtfjatt unt) uerus patronus geroefen, toefcfer uefltfotge Vicarie er>reii ©tefl^
fdfjn ©anbern ©aflcn unt) na ftnem S)ot>e Dauidum S0?et)er prsefenteret unb Dorfenet
fcefft , unb offt Sinnefc ©reflen uaffufuige affeS roof befennen mofen, f)efftt>argegenfe btn*
nod) ingeroenuet, t>af fe mtt 2l(bert>e ©ajfen bcm Impetranten in-einem gtadu geftcfe, na
bfoues oorroanuf unb t>e Clbeftc rocre , unb fjebbe afle Jura ©egef unt) 25reue tf)0 btjfer
Vicarien ge()drent)e bpjtcf , unt) baf fufcl Jus-Patronatus exfpireref geroefcn , rpcfcle^ fc
2f Urgmibett tino ttacfcrtcfceett ?. Period.
wp e(;re Unfojt bet> g.£S)om*Sapittcl atlf>ie prolongeren (a^en , unb Hinricum £angetr
t>or tintn Poffeflbren gefMf , gebacbfe Der&ahicn ntc&t aftoflan&e, rcorup enfficfen Der £»Dt
Dorcb bet;Dcrfeit$ bp gebeDene JJrtinDe t>or&ant)e(t unD t>orDragen tvorDen te, Daf a((er(;anD
Orfafen (jahicn Sfonefe ©rcflen De $t;D ereS &ucnDt$ ttnD (enaer ntd;t De 3)or(e(jninge beb?
ben ttnb be(;o(Den fd)all, unD Hinricus £ange, oDer Derfiifuige, fo na ftnem S)oDc t>anae>
meffer 3Innefen ©reflen tf)om Pofleflbrn gefettet unD DerorDnet trert , Poffeflbr ft>n unD
ttiuen unD De prefentie f)tbbtn fcfjafl , Dat Corpus atierft (uf&erSaluen werfein ^arcf^
fo utf) ©affcn #ufe gafw, ti)e(cfere Den ©affen De$t)D Dcr ©refltfcben £euent intobef)o(ben
tiagegeuenroorDen) fct)a(( De ©reflifc&e fiihtefi entfangen unD geneten, auerft fene 9D?a*t
f>ebben jemanD anDerS Darmit tf;ot)er(ef;nenDe , befunDern Daf ganfce Corpus unD Jus-Patro-
natus fcjjafl na e&rcm ^)ot)e umt>eDDerfprecfe(id;en faflen unD famen ttp 2J(berb ©aJTen
^inDer unD (£riten , De Darmit fjanbem unD fafen mogen, n>o enen gefeflicf; unD reci)t itf,
/ebod; fcboflen De ^afttn bt; £euenbe Der ©reflifc&en bcrfulttigen in tf)xtx £eumge unD 056*
ringe twgen gcmelDter Vicarie fene Q3or(;mDerung Dbon, funDer t>e(mef)r Darin befoberficf
fpn unD roefetn $f;obeme fct)o(De ocf ene Zabt mit froeen ©lofen gemacfef tverben, tvor*
innt afle ^egef ttnD Q3reue ocf De Jura to bemcIDter Vicarien gtf)6xig deponeref roerbcn,
imD bt; Der ®re(Itfa)en, fo lanm fe (euet in Q3orn>aringe bhtten. Siflenebat De ©atjen ba*
*>on einen^iotel (;ebben, unD na Der ©reflifcf;cn $oDc , funDer jemanbetf Snfprocfe Defitf*
*>igen to ftcf net)men fd;ofben. S)en>ife aiierjt Der t)orfct)reuen'Q5erDrac(; Dorct) aflerfjanD
Q)orfumniffe nicf;t grtinD(ict) fuflentagen, ocf De 2abt, t>origetn Q5efct)eDe na, nicf;t gema*
cfet, oDer DeQ5reue Dartn deponeret tuorDen , miffermife 5l(bett ©affe famf ftnem ©or>
tie 3oact)im tn ®£>tt Dem #<£ren entfct)Iapen: De @reflifcf;e ftcf auermaf roebberum e(;eficf
tnit $imid £>(;er * * fjeficf bcfrt;et , unD nttmet)r 2H6ert ©affen t>an ftnen Q5robern unD
©utfern aflene ouerig & im £euenbc , fcefff geDacf;ter 5lfbert Oaffe dato unbergefu)reuen
tnit ftncr grtinbinnen %nntftn mit ^eDeroeCeti unD Jufborbe e^re^ /e^igen i>ertrtttt)enDen
©manne^ auermate Dujfer »orfo)reuen Vicarien f;a(uen ftcf t)orDragen , unD beiDerfit^
Gtlenf t)orfd;reuen t)ornieet , up unD angenabmen , alfo Dat Sfonefe Crten tt>o upgeme(Df ,
De ^iD ebrc^ feuenDe^ t>at Corpus fa)a(( f;euen unD entfangen, unD Hinricus t(;or ^?6(en,
Den fe na Siffftertient Henrici ^angen praefenteret f)ef, alle Dc Prefentie ^ebben unD gene^
fen. 9?a ebrem £)obe autvft fd;all unmebberfprecflic^en funDer enige Impugnation Daf
Corpus unD gan^e JusPatronatus Mn 5((bert ©affen unD fTnen ^rttcn , oDer Den fje tb
/eDer W orDnen tverD, famcn tinD faflen; Dcd ^efft ■ crtnelter ^fnricF Oht\- t>or ftcf unDftne
Qufcfixum gc(at>et unD t>orp(ic()fef , tvor be ocf ncd; birmit unD in Rvafft Deffe^ QSorDra»
ged ftcf t>orreDet unD (auct , foDane ^?aDc ifeiger ^pD ftrar^ obbemeffer maten tbo befreflen,
unb afle Q3rettc for gemc(ter Vicarie gef)6rehDe Darin (eggcn ttnD Dor($ Wigandum Wof-
marum Defti(t)igen inventariferen , ttnD Dart>an Den cnen ©(6fe( geme(ten 2l(berf ©affett
t^ofteflett (afetn Ccf gemelbfe 2abt mif btn Documenten , fot>ern f)t ftner $u$s$xuwm
fHmtfm S>oD af(et>et 5((bert ©affen Dem Stingcrn oDer ftnen guflnecbfigern , fofernc be
oltfDenne ntc&t an^emifa) ftn wurDe funDer einige ©egen DicDe guDftvtflig rhofrellen ttnD fof^
gen laten , tmD 0cf Darnaf;er De^ Jus-Patronatus niu)t mef;r amnafen , ocf afler ^)cuinge
Der bemeltcn Vicarien gen|lltcf ent(;o(ben. llnb bervi(e ocf in ber Prolongation ber ge*
tmltfti Vicarien (fo obgeDo.cJ;te Sfomfe ©wHen \%\$x tpD ^invicf Qrttyn ^u^grumctt
* Dxu nm
% Cap. fecf^fe gswfoae. wtt St. Nicolai &trc|)e. 77
t>am €\£>om>'€apitfef erfanget) ffeif unb begrepen ttf, Dat nf;a £)obe Sfnfen ©reffen bat
jus-Patronatus bemeltev Vicarien up eve balffigenbe £ini Den ©ajfen tfjo QSorfangefaum
fdjoibe, befennet fe baffumige utfj Umtorftanbe gefcfjeen to ftnbe, unb baf fe t>crflat>en -unb
ttagcuen fan unt) roil, M fobane Pund unb Claufel »an Dem £ £)om*(£apittcl , up 2fl*
bert @affen gorbermge unb egen Unfoftinge moege cafleref , ttnt) anc eftrem ^cbaben na
erem £)obe SUbert ©ajfen unD fintn Sruen , roo billif^ unb vecf;f moge tbogefcbreuen mvi
ten, ocf fd;al 2Ubert e>affe bat geiftticf <2)d;off t>an bemelfen werfein $?cf> (fo fo bev Vi-
carien utb ^affett £ufe geftdren, unb t)t Sllbert ©affe be $t>b bev Orfberfc&en £euent in*
befjolben fd;af) ut&geucn unb^arficfeS eufrid;fett. 2)e$ befff 2nbert©a(fe ocf nagegeuen,
M f)t M , uttb ftne €ruen fd;dfen, bi^egen Jpinricf Oerfcen na £)obe ftner #ufj*3ru*
tvett Slnnefen upgemelbet, bed gruen fje fo 9cecf;fe i$, efere upgeric|>fefe C^gctrfer bt;roer*
ben fennen , unb #inrtcf Ocrfjen beffufoigen 3nf)0lbe3 genefen fafen. S&efcfeS afletf alfo
*ruficf bi ®>vm unb fruroen ©tebe, faft unb unroebberopiicb fo f;olben atferftbt beleuet unt)
«ngenamen. SBorbi an unb auer t>an roegen ttnb ne&enfi Slnnefen ©reflen is geroefenebr
tfcigJpuf^ertb Jpinricf Oerfje, #anfj©efeman unb3oacf;im2Barenborp', unb t>an m>
gen unb mit 2IIbert <&atim beSlcbtbar, 2Bo(ge(afjrfe, €rfame unb23otf cf>tfge$Biganbf
gQBolmar , Ulricf SBtncfel unb $tcob £angerman. 3n Crfunb ftnb bifitt Q)orbrage3
troe eittes gelicfen £uben fjiermits upgericbfef unb borcf; Dat <$Qovt gafterboib nananber ge*
fneben , fo borcf) be obbemelbe beiberfeits bigtbttitnt Jrunbe mif egnen £anben ftn unber*
gefcbmten roorbem 2Bort>an be ene fti uorbemefte 2c\t>t , fo bp be£ @reflifcf;en alias £>r*
tbefc&en enff>ofben roert gefegt unbe be anber van 5ifbert ©offen in QSerroaringe genamen,
fo gefcbecn unb s>orbanbeff t)tn fouenben S)a$ be^ SQjanben Augufti , Anno nf;a ber ©e*
borb unfe^ feuen £even unb ©afigmacfeve t>offtein^unberf fduen unb #ucntia%
In teftimonium prEemiftbrum ego Wigandus Wolmarus , curise Romanse
approbatus Notarius manupropria Sft.
4?anS ©efeman*
Soacbim "3iGarenborp»
^)»;nricf £>er.
Stlbert ©affc,
Ulrid; ^Bincfef.
Sacob ^angermatn
27. Prolongation U$ gel)n*9te$^ iikt W Vicariam
Jacobi in Nicolao fur 3l^be ©clffen tiuf 6o*3^ An. 1603.
d. ^Febr. (aug &em Original.)
|tr C^um^e^ant , Senior uttt> Capittull bcr 5tircfeett 4!l&te 5« ^ambur^
e^>utt f uitb tJrtD betertttett t>temtt utt^ Craffc fctefes uttferea offertett Brtefea
DOr um unb unfere 9?acf)fommen im €apitfuf, i>a$ ber grbare unb SBofjigefahrfe Ca-
fparus ©cbmibf , ^dnigficber #oUftemtfcber :c. 2lmt*©ct;reiber ttnb gdflner jurDfen&e^
burg, in &jtlid)tv ^ormunbfc&afff, aud) t)onroegen unb tm5^abmen fetner Hebcn £au&
grauen ^lfabccn ©afleit , bcutc dato , t)or un^ capitulariter pcrfd()nfic& erfc^iencn , unt)
fcarmben anbrad;t / tVC(cf;cr gcffalf t)fe Vicaria ad Altare Sanc^i Jacobi Majoris in asde
$ l divi
^g Ur&Jtttxm UHb H<tc|)«cf)tt»l $.Period.
divi Nicolai , burcl) Slbjlerben Jpcnrtd;en 3t*rtt$Wen , Organiftenju St.^efer, fceltaen,
vacirfc, juv tveldjer i|t<iebadt)fer Vicarien, gemelbfe fcine ftebe %au$*$xci\i 3lfabe©ap
fert, i)crmi>gc un£ bltvcl) tf)U in Originali t)0rgebracjfcr Fundation , arboris confangui-
nitatis aud? anbevev giaubbaffitcr Documenten unt) Inftrumenten, t>te un^eifelf)ajffe unl)
ejertitffe ^afrontn rodre, unb t>iefclbtc?e t&tcjev £tit$, 3nf)aff£ iJorerrDe^ntcr Fundation , $u
ijcvfe^ncn unt) ju conferiren bdtfc , mtt btenjt unb fleifltgei* Q5tffe , tvctf ba$ Jus prafen-
tandi & Conferendi hujus vicaria: , ttOVtgem anno etntaufenb fiinftljunbevf unt) fed;S Wlb
fed)u'g , am inevjefyenben Januarii »on un$ unt) unfevm Capttfuf t&ren SSovfaljven , auf
*>ter£tg 3>af)v (ang »ovgun|ttgtcn unt) mttgetf)ctffen Prolongation na$ , tm Januario t)cv
fd)tev ftinjfttaen fattfenb fec^fntnbevf unb fecfjftenSaftv, rotfdQ)Off, exfpiriren, gecnbi*
get fc»)n , unt) an ctn €f)vroiirt)tg §f>um * Capttfef atebanndevolviren tvuvbe, SOStv mog^
fcn gonjltg gcvu^cn, uevmdge beS ^vcmtfcf)cn 3>ovtvage$ nocbmaf unb anbevroett auf fecb*
Stg 3al)v fang ju evftveefen unt) ju prolongiven* 2£ann rotr bann tyme btertn ju rottlfa^
ren unbaffen fveunbltcf)en SOBtflen ju evjetgen roof genetgt, atefjaben rotvbtefem fctnem@u^
cfjen unb QMftfj diaum unb^faft gegeben , unb mefjv erroebnfetf Jus prafentandi , ober
conferendi, auf fccbjig Safjv, oon bem nccbjlfofgcnben etnfaufenb fecr>^f>unt)cvf unb fecfc
ftem^afjve an $u vecf)nen , prolongiret ttnb evjtvecfef^prolongiren unb evftvecfen attcr)
fofd) Jus-Patronatusfjtemtt nod)maf)len, unb ^trafft biefeS, aflee* getvettfid) unb of)ne©e*
fdf)vbe» £)eifen &u Utf unb rotv untcv btefem unfcrn offcnen 25vief unfev gerodfjnfid) $m
c^en^Snftegcl bangen, aud) benfefben t)urcf> unten bmantm Notanum oevfcvttgcn unbun*
fcvfd)vetben faffem Adum Jpambuvg am ftcbcnbcn Februarii, Anno etntaufcnb fecIjeOun*
bcvtunbbve^
/ L. S. n
VNotanus. J
Ex fpeciali commiflTone & mandato venerabis CapituliHamburgenfisLau-
rentius Kreich , Torgenfls Sacra Imperiali au£toritate Notarius
publicus manupropria fcripfit , fubfcripfit fignetique fui appofiti-
one confirmauit.
Laurentius Krcich , Torgenfis.
N. manupropria fcripfit & fubfcripfit.
28. Inftrumentum poileffionis Erici Wichgreue
fuper Vicariam ad Altare SS. Colmse & Damiani in Nicolao.
Annoi6i8- d. i9Dec.
"SJof Otto Schultes, Juris Utriuique Dottor , nec non ueteris Metropolitanx Ecclefiac
■*■ Harnburgenfis Decanus , Hieronymus Moller, Senior, Laurentius Langerman,
Hermannus Wetken <Sc Johannes Kleye , Canonici di6t« Ecclefiaj , univerlis 6c fin-
gulis Presbyteris, Clericis, Notariis &Tabellionibus publicis noftras <Sc uenerabilis
Ca-
2. Cap. fedjj^e 35epfa#e. wn St. Nicolai 2tfrcfce* 79
Capituli Hamburgenfis jurisdi&ioni fubje&is, illivel illis, ad quem velad quospra»-
fentes hoftrse literae peruenerint , quosque infra fcriptum tangit negotium feu tan-
gere poterit quomodolibet in futurum , falutem in Domino , ilnceramque charita-
tem precamur. Noueritis , quod anno a natiuitate Dni. Jefu Chrifti millefimo fex-
centefimo decimo o£ravo , die vero decimo nono , menfis Decembris hora media
undecima antemeridiem , Indiclione prima, imperante Sereniffimo , potentiffimo,
inuidiftimoque Principe ac Domino , Domino Matthia eleclo Romanorum Impe-
ratore femper Augufto &c. Domino noftro Clementiffimo , anno Romani Imperii
fexto, coram nobis in loco capitulari per Camerarium noftrum Capitulariter con-
uocatis Capitulumque hujus Ecclefiae facientibus , inque Secretarii noftra priefentia,
prsefens 6c perfonaliter conftitutus honeftus juvenis Ericus ^C^ichgreve , Ecclefise
noftee Vicariusr, pro fe ipfo propofuit & dixit: Notum effe nobis Vicariam fecun-
dam ad Altare SS. Cofmse &Damiani in asde Diui Nicolai, per obitum Reuer. & Do-
£tiff. Viri Dni Dauidis Vaget p. m. Sacellani quondam Ecclefise Diui Nicolai nouifli-
mi pofTefToris refidentis , vacaree , prout de prasfenti uacabat , quse cum effet de
collatione Wichgreuiorum , fe a Reverendo & do&iffimo Viro Dno. M ° . Alber-
to Wichgreuio Paftore Ecclefiee Allernojenfis , fratre fuo colendo , ad eandem prse-
fentatum effe, quemadmodum nobis documento exhibito ftatim probauit. Quare
inftanter & debita cum reuerentia petiit , ut nos talem prcefentationem admittere ,
feque in & ad eandem Vicariam inftituere, ac fibi, de eadem , audoritate noftra
ordinaria prouidere dignaremur. Nos igitur Otto Schultes J. U.D. & Decanus ,
cum di&is Dnis. Capitularibus interlocuti , eorumque integro prashabito confenfu ,
prsefentationem & petitionem hujusmodi , proutdejure, admifimus , & pratfatam.
Vicariam fecundam Altaris SS. Cofmse & Damiani in asde divi Nicolai , pnediclro
Erico Wichgreuen in nomine San6foe & indiuiduas Trinitatis contulimus , & illi ,
authoritate noftra ordinaria , de eadem prouidimus , ipfumque per byreti in caput
fuum impofitionem , & ofculi pacis traditionem in & ad eandem inftituimus & in-
ueftimus tenore prasfentium , receptori nihilominus primum & ante omnia de ob-
fervandis ftatutis & confuetudinibus Ecclefise noftras 6c fideJitatis juramenoe in ani-
mam fuam corporaliter nobis prseftitit , adhibitisque aliis folemnitatibus in his fieri
folitis. Quare vobis omnibus & fingulis fupradi&is in uirtute fan&aa obedientise
ftri&e mandamus ut fepe di&um Ericum Wichgreuen modo canonice inftitu-
tum, in corporalem, realem & aftualem poffeffionem prsefatas Vicarke fecundse ad
Altare SS+ Cofmse & Damiani , in asde Divi Nicolai juriumque & pertinentiarum
omnium ejusdem ponatis & introducatis , & de ejusdem fru&ibus , reditibus 6c
prouentibus univerfis & fingulis, plenarie & integre, quantum in vobis fuerit, re-
fponderi facicatis. In quorum omnium 6c fingulorum fidem 6c euidens teftimonium
prcemifforum , prsefentes noftras literas exinde fieri , easque per Secretarium no-
ftrum infra fcriptum fubfcribi 6c publicari mandauimus , figiliique noftrce Eeclefias
juffimus 6c fecimus appenfione communiri. Datum & Actum Hamburgi in folito
loco Capitulari, fub anno, indi&ione, menfe die, hora & imperatorio regimine,
ut
go Uxtwibm tmb VlAdbvi&un $. Period.
ut quibus fupra , prsefentibus ibidem honeftis Viris Joachimo Jales Camerario 6c
Anthonio Kortekamp , Cuftode Ecciefi^ teftibus fide dignis <5c ad priemifla vocatis
egitimeque requifitis.
/ L. S. \
VNotariatusJ
Et ego Hermannus Moller immatriculatus Notarius venerabilisque Capituli
Ecclefiae Hamburgenfis Secretarius, quia hujusmodi propofitioni,
petitioni , prsefentationis admiflioni atque inftitutioni aliisque
omnibus & fingulis praemiflis dum lic , ut prsemittitur , fierent &•
agerentur , una cum prsenominatis teftibus preefens interfui , eaq;
omnia & fingula fic fieri vidi & audivi , ideo hoc publicum in-
ftrumentum defuper confeci , fcripfi , fubfcripfi , fignoque no-
mine & cognomine meis fignavi , ad hoc vocatus legitimeque
requifitus.
(L. S. appendentis di&a^
Eccl. Cathedralis Hamb.y
29. Documenta ad Vicariaml. St. ApoJlonfe.
Prsfentatio in Nicolao , ad Altare St. Apollonk Uff €lid)M
SSBorbenljoff. A 20 Febr. 1634.
Admodum Reverendi , Nobiliilimi , Clariffimi atq; Do&iflimi Viri ,
Con-Fratres ac Amici honorandi.
Vfotum facio R. V. Vicariam in aede D.Nicolai ad Altare St. Apolloniae per obitum
Dni. Johannis Hollenders , Med. D. p. m. vacare. Quoniam vero illa Vicaria
Prsebendse meae eft annexa , eoque ejus collatio mihi jure competit : Vigore Sche-
dulse hujus Erico Wordenhoff Studiofo, Clariflimi ac Dodtiflimi Domini EriciWbr-
denhoffii J.U.L. & Senatoris filio eam conferre volui. R. V. obnixe rogans , ut
praedi&um Ericum Wordenhoff in prxfatse Vacantis Vicaria? pofleflionem plenarU
am, more confueto, introducere ne graventur : orficia mea acftudia viciffim V. R-
nunquam defutura , promitto. Dab. Hamb. ipfo die Antonii. An. 1634.
V. R.
Officiofiflimus Con-Frater
Hermannus Pincier.
Admodum ReveVendis NobiliflTmis , Clariflimis ac Doftiffimis Viris
Dn. Decano, Seniori, totique Capitulo Ecclefise Hamburgenfis &c.
Drus.Con&atribusteutoribus, ac refpe&ive arfinibus honorandis.
Maa-
2 Cap. fecf)$fe 95cpfa<je. Wlf St Nicolai 23Urcbe. g r
Mandatum procuratorium uff Francifcum (Sngell ab Erico
WordenhofT. prod. zoFebr. 1634. ac* Altare St. Apollonise
in Nicolao.
§Jc& grtcf) SfBdrbenfjoff, bero ^ec^fen Lt. unt) 9faf&&<23ertt>anbfcr aflbte, urfunbe mb
*^befetmef)iemit: SDemnac& ber@brenrourbige, £brem>e(f unb ^ofjfgelafjrte 3br. Jper*
man ^incier, mein freunbficbcr (ieber ©cfjtt>acjer, Vicariam in a?de D. Nicolai vacantem
per obitum Dnujohannis Hollanders Med. D. p. m. tt)0$U gef)0ren in corpore 20 SOlcfc.
fo/d&rficb auf Michaelis bte Teftamentarii Jpartren §eftaments enfricbfet, meinenvgofjn
Erico roteber conferiret , *>ermoge feiner bet>gefugten Jpanb , ba$ icf) meinen freunblicben
fkbcn ©d)tt>ager ben rourbtgenunb 9H$of)fge(afjrfenDn.Franrifcum (gngete erbeten aufaf*
fo(c{>c Vicariam , bet> &^of)U&f)tw.($t)ums£Gipitdal\f)it in meines (gobnes 9?abmen
t)it Poffeifion $u fuc&en unb ju nefjmett , ifjm i>oflfommene SRlatyt unb ©eroaft gebenb,
afleS bas/enige besroegen $u feiflen, n>a$ bie Statuta Ecclefise Hamb. erfobern, unb mein
(gofjn fefber, roann er ju 3>af>ren, beSroegen tf)un unb t>erricf>ten fdnte ober mdcf>te: 3n*
fonberfjeit aud) juramentum in animam filii abjufegett. Urfunbftcf) icf) biefeS mit etcjencn
Jpdnben unferfdjrieben unb mit meinem gemdfjnficf)em 3nftege( befefnget. ©efcbefjen m
£amburg t)tn 2oFebr. Annotaufenb fecr/efjunberf twrunbbreifitg.
(L. S.)
<£rid) SBort>en^off/ mpr.
30. Praefentario ad Vic. H. AJtaris Apolloniae
in Nic. d.icjjun. 1634. ex Authentico.
ffiadjbem Georgius 5vrone t>om ^Bofjf^rro.Sfjunv Capiffef , au$ erf>eb(icj)ett Urfac^en fet*
*w ner Vicarise ju S. Nicolai ad Altare S. Apollonise de jure Patronatus Dni. M. Henr.
Rumpffii S. & haeredum entfe^ct foroorben , bi$ bafyv aua) biefefbe vaciref , ;e£f aber Dn. Jo.
©d)uf§e fur feinem ©o&ne Hieronymum biefefbe begef>ret, dltf f)abtn roir Unferfcfjriebene or*
behtfidje SSormunbe <S.#r. M.Rumpffii unfers refpeftive Q5ruberg unb^cbroagerS f>in*
terfafienen ©dbnfeinS, Marci benfelben hamit befefjnen rooflen. Q3efanaet bemnacj) fjiemit
an £. <2Bof>l'€rro. ^bum^apiffef unfere freunbficf>e bienftffeiffige Q5if fe , ifjme i>orgebad;fen
Hieronymo ©cf>ul^n bie PofTeflion uber felbige Vicarie grofjgimftigficr; &u crff>eifen; <kvs
bitttn um? benenfefben famt unb fonber(id) binroieberum $u affen bicnftftcjjen ©efaflen, ratt
gmpfefjfung ©dtti. Proteftion unbObac^t Datum J^amburg t)tn 19 Jun. An. 16^
& €. & 9B. 208. 2S. bienfigeflifFene
Cort Dvump.
Sacob ?0?et)er.
£>en 9H5o5f ^^rrourbigen, €bfen, €5«n # QJeftat, ^)oc& * unb SOSo^fgefa^rf en ^r n. Decano ,
^rn.Senioriunbfdmtf.^)5rn. Capitularen $ieftger ^um^ir«5en in^amburg unfern
gropgttnftigen Jpfjrn. unb roertf;en greunben.
I. Ztyite 3 ter 25 <w&. S ? 1 Do-
$z Ut£ iwbeit unfc Ha#m<&t<tt j.Period.
31. Documentum pofleffionis liiper Vicariam St.
Jacobi pro Johanne Hefeler, An.i645» d.23jaa
• # ex Authentico.
"VJW Laurentius Langerman J. U. D. veteris Metropolitan* Ecclefice Hamburgenfis De-
canus ejusque loci judex ordinarius, omnibus & fingulis adquos hx publicseper-
veniuntliterse, Canonicis, Vicariis, aliisque Clericis , Notariis & tabellionibus pu-
blicis noftrae & Reverendi Capituli Ecclefise Hamburgenfis Jurisdi&ioni fubjectis , &
fi quemcunque alium hoc infra fcriptum, modo ullo, concernit negotium, fincera
charitate falutem precamur in Domino. Notum fit vobis , quod anno Domini noftri
Jefu Chrifti millefimo fexcentefimo quadragefimo quinto die vigefima tertia menfis
Januarii , Indi&ione decima tertia, Imperante Sereniflimo & invi&iffimo Principe &
Domino, Dno. Ferdinando Tertio Romanorum Imperatore femperAugufto, Domirto
noftro clementiflimo, Anno Romani ejusdemlmperii nono, coram nobis &afliden~
tibus viris Reverendis , nobilibus, Do&iflimis & Clariflimis Dominis , Henrico ab
Anthen J. U.D.&Seniore , Luca ab Eytzen , Eberhardo Mollero , Henrico Wor-
denhofFJ.U.D.&Joachimo GoderffenJ.U.D.CanonicisEcclefisenoftrae in locoCa-
pitulari collegia , liter congregatis & capitulum Ecclefise noftrae reprsefentantibus, pra»-
fente etiam Secretario noftro cum infra fcriptis teftibus , comparuerit difcretus &
bene do&us Johannes.^etfer nomine Johannis Hefeleri a cujus patre itidem Johan-
ne Hefeler di&o cive Scblefwicenft mandatum nobis ante hcec legitimum exhibuit,hu-
militer referens, certamquandamVicariamperpetuam ad Altare St. Jacobi inNico-
lao perobitumJohannisHefterberg ultimi ejusdem pofleflbris vacare,fuoveroprin-
cipali vigore decreti fexto DecembrisAnnomillefimofextentefimo quadragefimo fe-
cundo capitulariter lati pofleflionem fub certa conditione quam mandans pater jam
adimplevit, promiflam efle , debita reverentia obnixe rogans, ut nos fuper tali Vi-
caria fe nomine fui principalis adhuc minorennis canonice inftituere , & authoritate
noftra de eadem providere dignaremur. Nos igitur Lturentius Langerman J. U. D.
Decanus Ecclefiae Hamburgenfis fuffragio & confenfu di&orum Dominorum Capitu-
lavium, petitioni huic libenter detulimus & hanc ante di&am VicariamadAItareS.
Jacobi in eede D. Nicolai numero fecundam , huic Joha nni Hefeler juniori , poftquam
diftus procuratordefidelitate & obfervandis confuetudinibus & ftatutis Ecclefias no-
ftrjfe juramentum in animam principalis conceptis verbis prseftitiflet , obedientiam et-
iam & reverentiam , Dno. Decano , Seniori & Capitulo promififlet , contulimus,
eumque innomine SS. &individua* Trinitatis authoritate noftra ordinaria per byrethi
noftri in caput procuratoris impofitionem , ofculumque pacis , aliasque confuetas
folemnitates , inftituimus & inveftimus , conferimus , inftituimus & inveftimus his
ipfis literis publicis per quas omnibus vobis , fub fan&a obedientia ftri&e mandamus,
ut hunc Jobannem Hefelerum modo Canonice inftitutum in ipfam realem , corpora-
lem&aaualemjurium& pertinentiarum pofleffionem dite Vicarise reponatis &
intro-
a. Cap. fed)Ste gepfafle. WH St. Nicolai S&frcfee» g*
introducatis , & de hujus Vicarise fru&ibus & reditibus omnibus & fingulis quantuni
quidem in vobis refponderi faciatis. In quorum fidem hafce patentes literas per Se-
cretarium noftrum Notarium publicum fcribi & publicari mandavimus , figillique
Ecclefise noftrae appenfione muniri juffimus. Hamburgi, loco. Anno,die, menfo
& Imperio ut fupra prafentibus honeftis Viris Henrico Bodenburgio & Hanfone
Manquitio Ecclefi* miniftris rogatis & requifitis teftibus.
/ L. S. \
VNotarius. /
Et ego Chriftophorus Slaphius SS. Casfar. authoritate Notarius publicus
Reverendi Capituli Ecclefias Hamburgenf Secretarius , quoniam
fuprafcriptis omnibus &fingulis , cum fic fierent cV agerentur,
una cum nominatis hifce teftibus prasfens interfui , hxcque o-
mnia ita accidiffe vidi & audivi. Ideo hoc inftrumentum publi-
cum inde confeci , manu mea propria fcripfi , fubfcripfi , unaque
cum appenfione SigilliReverendiCapituli Hamburgenfis fignoet-
iam meo fignavi corroboravique ad omnia & fingula legitime re-
quifitus & rogatus.
• ChriftophorusSlaphius, Notar.
^ mppa. fcripf,
32. Prolongation U$ £e^n^9te(^^ i\Ul fcte Vicariam
jacobi an ^o^ann Jf>efelew auf 6cx3atyv* An.i66i, d.2Maji
<Wg t>em Original.
Sfijjitr iDcc&aiit unb gattQee C&um^Captttei 5» ^ambiirg tfyun tunb unb fytmit
'ZW bcUnnm *>or uns unt> unfere 9}adE>f ommen tm Capitei , Dag uer gfjrrotirbige ttnD
2Bo&lgefo&rte €f)tu 3o!)anneg Jg>efe(er aii* Jg>oCffein i£o <Sc&roe&»fc&cr 0fc0iment#Se!fe$rc*
Dtger im©ijftQ5remen, f^eutdatound jtt€apttte(oorbrinaenIaflen, n)e(d)erge|ta(t wit fcineti
QJorfafjren ein Jus-Patronatus uber t)t'e Vicariam ad Altare S. Jacobi Majoris in aede D.Ni-
colai conferiret unt) mitgetf)ei(et , folC&eS aucf> nacf)gefjenb$ in An. 1 s 60» Den 14 Januarii
attf 4o3a5r unb (e$t(id} fub dato t)en 7Febr. i6©5+i>onAn. i^o^an juredjnenabermaf;*
auf6o3af)r, t)erm6aeun^producirtcnOriginal-^5rie(fc^, prolongiret uni) crflretf et f)dt*
tem 2(f$aberfofd>e$Jus-Patronatus buro) 5(bpcrbcn fetnes fee(.93ater$ notorie ttff tf)tt
gefommen, unD um et(ia)e 3fafjr exfpiriren rotirfce, fo roofte erun$inftdni)igft erfucOetunt)
gebeten Jjaben, uafi £Gir, jufofge fc>e£ feremifcf?en QSertrages fo(cj) Jus-Patronatus unb con-
ferendi, aufifjn unb feine grben anberroeit uff fogfafjrfang, t>on geit ber Expiration ati
&u rcgnen * ju prolongiren unbfuj erflrecfen groggunjlig gerufjen mdcfjten. SBanti
foir t)ann tf>m €f;rn. Johanni ^efcicrn f>ierin &u roi(Ifaf)ren nnb allen frewnbii^en 28itfett
* corrigenda vox in originali & legc: rc#WW.
84 Ur£ irnbm unfc Hadbrtcbtert s.Period.
juerroeifen, foroo(cjenei#t, a(£ nacf) obangeregten 25remifd?en 93ertracj m mri t)ajtt
wrbttnben beftnben*
<So fjaben roir biefen feinen ©uc&en unt) Q5itten fjeut e unten dato , Capitulariter &Mt
gCCjebett, unt) mef)r erroef^lted Jus-Patronatus &praffentandi ad Vicariam dittam ad Al-
tare S.Jacobi Majoris in sede D. Nicolai u(f fo.3af)ri)0n bem necJ)jlfo(cjent)en i666jlen
Sar)r anjurecjnen * prolongiret «uni) erjtrecfet , prolongiren tHit) erjtrecfen attcl; fol*
cjjcS Jus-Patronatus bi$ t»af)in unt> tfrajft t>iefe£ unfertf offenen Q5rieffeS nocj)ma()fen. 2|fle$
fjetreuficf) unt) ofjne @efef)rt)e. Urfunb(tcf) ift uiefer Prolongation-^riepon unferm Secre-
tario eicjentfid? unterfcfjrieben , unt) mit ber $ird)en*3nftecje( roiffent(id) bef>ancjen. <2?o
0efd;ef)en ^ambur^ t>en 2 Maji cmcatifertO fecfc$£wnOere ew tmO fec&jtej tc.
Ad Mandatum R. Capit.Hamb. fubfcripfi,
Johanncs Thurman, Lt.&Secr.
( LS. n
V pendentis. -/
fjff am 1 7 1 7. d. 1 9Aug. auf r o ^afjr t>on 17» 6. d. 7 Febr. an ju rccf>
nen (Sfyren Johanni J£)efelern , Paftori ju s33efuten im 51mfe
9}euf)aufen M <5tiffb Q3remen prolongiret. •
33, L. Laur. SBtt&mattf ©cljrei&en an N.£efe(ecn/
5>ret>if3em ju 5?cWngbrocf / bte Vicariam St. Jacobi betrefc
fent>* An. 1685. 22 Nov.
(Tit.) 9Dlcm cjtofigunftfcjct4 Jg)crr *c.
gSemfefben fan icfj ntd;t um()in ju enfbecfen, roie t>aS bet) t)er Vicaria (bieicbfcif i66r.
*^t>onuem£»errn a(S Patrqno pofledire) ein flein Corpus t>on 9$?cf. 8 g. 3dr)r(ic^er
Ovente roif i>er(of)ren cjebcn. #abe a(fo f)terin metnetf Sfrxtu a(3 Patroni cjutes Contilium ein*
f)o(en rooffen. 5Die (§5acf)e t>erf)a(t ftd) a(fo : @s ifH>iefe Dvente t>er 9 $?cf . 8 g. 3a'f)rf tcfr atttf
Jpimidj^ittengrbeimCramon, mira(^Poffefforirictticj(]ejaf;(etroort)en, bi$ baf?i)e$fe(.
Qimid) ^Qitttn ^Gittroe baSgrbe an einen 3ucfetvQ5eefer Cornelius oon <Sumt>erfau(fet,
uni) if)m jure dominii jufc&retbcn IdtftL SGie icf) nun t)iefen t>errotcf)enen Michaelis t)ie 9
$kf. 8 ^ Diente f)abe rootten abf)o(en (ajfen, f;at feer ^ctuflTer fofcr>e §u jaf;fett ftc^<jen>e^ert,au^
Urfac&en , roetf fte nicf)t tm ©tabt*£Xente*SSuc& eincjefcforieben rodren , roefcf)e$ bann roa&r
t(t. 2Bie icf) nun uarauf t>ie(fd(ftcje Conferentz mtt tr)nen atlerfeitfcjefjaften , t)ie (Sac^e
aud; ex poffefforio if>nen anber^ remonftriret , f)aben (te e^ bennocb ^um Procefs fom*
men (affen rooden, bi# id)uocf) ent)(id)t)ie ©ad)e baf)in cjefrieben , ua£ mtr 1 to sjjftcf. pro re-
dimenda vexa ftnt) cjebotcn tx>ort)en , n>efci)e id) of)ne metne^ ^»'»* Confens ju acceptiren
t)ennocb ^eDencfen aetracjen, rotetvof R. Capitulum auf 2op5S)?tf. fcf)on confentiretf)at,
voann tcf> biefe^ frtecjen fonte , unD meine^ Jprn.Confens bepfcfcaffen rourt)e. $8e(tf)e
* «n iu red;ttcn. 200 9ft*
l. Cap. fec^fc SMtyU *>M St. Nicolai &<rcfee.-
aooSftcf.bann, metneS €rad>ten$ beflfev fetnuu acccptiren ate ein ungemip in dubio ju
hazardiren , aud> bte ^voce^Unfoften nic&t gevtng fetw rourben, al^bttte nocj>mafemein
avcfoiinfit<jev J£>evv n>oOe ttftr bocf> citfflime feine $?et>nung quidfado opus iiberfcl>retben,
cum periculum fit in mora. SBoju id; mtd> gdnfclid; eertaffe , unt) tl>ue betn Jpn. ©ott(.
£>b(>ut &u aller felbfl defiderirenbenFelicitdt aetveuf* empfef>(em
#amburg, Raptim QMetbe metnetf £e.rrn ffete ©tenflergebenflet
i68f. d.2zNov.
Laurentius Wichman , Ltus.
P- S. 3cf> i>erftcf>ere metnen^errn, baf? icf> baS/entge, n>a^ tcf> anCapital empfan*
gen roerbe, n>t(rtd>ttgconfenfu & authoritate Capituli anuermett aud; ftcf>er
tm ©tabfcDfente^ud) befegen r unb btefer metner impofTeflionirten Vicariae
Intraden §ufc|>retben laffen , bamttmetn funffttaerSucceflbr mtr ntd>t$ impu-
tirenfan, ber#r.fd;reibemt'r etftgft feme$?epnung, roornad; t'c{>mtd>rtci;tett
YOlU aDieu.
P. S. £>a$ £au$ / roorauS btefe Ovente t>er 9 $?cf . 8 £♦ muffett beja jjfet roerben tft bocf)
befcf>tt>evet, baljero aud;biefe£Capital indfimfftige caduc tff, tmgaHeS ntd>t
ethgft anberroerts fo(te eingefcbrteben roerben.
Sllfo bienetbtefeS metnem #rn.p^acf>rtd>t, rote (ang ti aber au$ bem
<&tabt < Q5ucf> gettlget, obev ob etf ntemaf>($ emgefcf>rteben geroefen , tff mtr un*
n>tffenb; ftocf>ma($®0$$befo!)fcn- ©(tgfi
3cf> erroarte titiffime ^ntwort.
Infcriptio :
£errn,
£errn N. Jpefelern, n>of>(i>erorbneten Paftoren
jum ^etJenbvocf ; $?etnem grofgunfftgen unb
geef>rten ^errn, t)iefe^
^ebtngbrocf»
34. Regiftmm dePerceptis & expofitis Dn.Vica-
riorum ad D. Nicolai ab Ann. 1705. Mich. ad Ann.
1706. Mich.
Reditus de term. Mich. 170?.
Kj|erman SWttefffeben* 7^cf\ 80. trib. 6g. Reft. 7$?cf. af.
^ -3ocbtm2R)am 3 2. 2-14-
£ucaS DveberS 9 - - 6-8-10-
Q5t;fe9Mler 10 - - 8 - 9 - 8-
Domus Panum in Summo - - - 12 -
2 3 De
86
IM unbm tmb CT<t^rtcfoceti
5. Period.
De term. $.Regum 1706.
De term. Pafchat.
SWaft&tatf 9Mbmbt$tt
®.$*ter SBinlwgrben
©feffett #et;brod - - - -
3ocf>im £emfe - 7-8 Trib. 6g
©♦ &ott Uffefn €rbett 40 - 4 -
©. 2Jnt)r. ^ufenfen grbett 10 .. - . g .
@5t)fe9M(er - 10
#erm'an$?ttfefffe&en£rben 2 - - %
3of). be ©rofe 20. 5 - - 2 -
3o(>ann$immermatt$2£. 18 - 1
S8a(ent-#eing 2B* 9 - 12 - - $
£uca$ DveberS - 1 - 8 - - 2
S)at>it) *)>en$fjorn grbert 7-8
^eter «Smncjen 2B. 22 - 12 -
&ieberid> 9Mlere5(grben 10 - 8 -
Slnbreatf ©ommerfelt) 2 - 2 - %
Proto-Notarius ©cjjufgert @rben au$ @fufj(*
macberS Jpaufe f - 4 - $
Vicarii S. Petri.
#ef?bufen €rben - s - - 4
©agecf&off - 12 -g
3acob 2lmcr$ €rbett 18 - - 12
3acob£tttfen$(5rben 10 8 -
Juratent)er^ira)eS.Nicolai22 - 4 -
#an§ ^eterfen (grbett
<£a(anb am 2)ubm -
De term. St. Johann. Bapt. 1706.
20 -
33
6
4
4
4
4W
3acob £ancjett grben
3of> $immerman$ 20.
SDietrid) SftouerS €rbett
©pfeSMfer - s -
Vicarii in Petro
#ittrid> Q5ordjer$ (grben iu ©fabe - s
<2>. £tl>t>erforejett ^tbbeftorp Seffament -
De term. Mich.
©. DviffenmunbeS grbett modo Jpinr.^princj
CatanD im 3#uw* : -
15
7OTcf.8f«
17
9
7
38
9
9
1
2
17
9
1
7
21
9
2
4
8
4
ii
17
9
22
8
90
3i
S
5
9r
S6
8-
8-
2-
8-
8-
14-
14-
4-
6-
2-
4-
8-
12-
12-
8-
4-
8-
4-
8-
12 -
Redi-
2 Cap. fec&Sf e Q5et>(aae. twit St. Nicolai 2*tfr<t)e. 87
^,^ — — ^m^ ■ ■ ■ ■ » ■ w — ■—— — — — ^— — ».— — — — — " ' ■■■■■■ ■ 1 — — ^— «— ^. — — j— — — ■ t— w^— — .
Reditus Panum Dnn. Vicar. ad D. Nicol.
De term, Pafchat, 1706.
®.2Ben>i$er$grben ir$?cf. Trib. 12 (L 5DM\ f?.
JSpr.Sobcmh $otf; 24 - - 1 - 4- 22-12-
3«cob Q5ocfelman 20 - . 1- 19- -
Softttnn Sutfen^ Srben n - 4 - - - 8- 10-12-
SSoWng* 2B. 4- - - - 3-12-
Stiraen DvicbelS 3 - - - 2-14-
*Peter »on $m - - - 2 -
J&inr.Oc&wart r- - - 4-12-
■§ein©plm$2rben 20- - 1 - 12- iS - 4-
De term. Joh. Bapt.
@.2Betw'6er*&&e» 7-8- - - 6
@aott't Jpinfcfr 3 - - - . - 2-14-
De term. Mich.
£anfi £eibrocf$ ^Qittm 6 - - - € - 5* - 10 -
Soacbim ^eper 6 - - >; 8 - j - 8 -
Expenfse Diftributionis anniverfarise.
Diftrib. I. af. S.Mich. - Nat. Chriftaro 13 perf. a 6$?cf.8fJ. 84$Jcf. 8fj.
II. Cffernd.4 Apr. & 5-$?. prGJejunio, 1 $?cf. 8 £♦ proSemel pafchat.
i$?cf.Fac. 7$?cf. 8g. - - - 97*8-
III. f. Joh. 13. perfonis a f $?cf ♦ - 6; - -
IV. f. Mich. 1 3 . perfonis a f $}cf. & pro Vale diftrib. 84 - -
1 ^cf 8 0. - - - - 48 - 8 -
Offew pro panibus 13. perfonis a 6 $?cf. 8 f?. - - 84 - 8 -
Expenfae Ordinariae.
Camera Civitatis ad Scholam St. Joh. - - 1 1 8 - 4 -
Pro Decano a($ Seniori pro fubfcriptione - - 6 - 4 -
Salarium monitoris & Diftributoris - - 7° "
SDetren bepben dffeficn Vicariis 2Duc.Spec. - - 14-
Curfori in eodem Convent. - - - 3 -
Eidem adminiftranti - - - - - 1-8-
SDem Oraanitfen ju St.Nicol. - - - f - 3 -
Joh. Wangerfen Teftament - - - 2 -
SDie SEWet&e fur t>ie Convent-@tube - - . € -
S)emCurforiCpffer^fennina - - - 3-
SDte Ofacbttuntt ein&ufcbreiben - - - 1 - 1 2 -
Pro Convocatione tvie t)ie 9fcc|ttUtta. abgefeget _2 ■ -12-
Summa expenfus 647 - 12 -
©nnafjme 6969M 6fS.
9(u£aabe 647 - 7 -
Refiduum 48 - if - 3f9}ac^
n
Urftmbett unb Hackrtcfccert
;. Period.
35, 9?a^ni|t t?on bencn Vicarien / Sejlamenten unt>
55rut>crfcf>afften juStNicolaj. An.1537.fq.
2)e Vicariert tkoQttltfeNicolai.
£r. 3o&ann £u#-
#r. (Suert »am 5?roge.
£>r. J£)tnrtc& Q3anffcf>oro.
$f. $on/e$ 2>orbenoro.
Sixtus Wolteri.
#r, 3of>ann £iitfenS.
Conradus $(0|e.
#r.Q5erenb5?ocfe.
£>r. 3od;im $?dffer$ ©ofjn.
^arcjbom t)om ^roge.
#r. SUbert Mri Sffen.
Hinricus Steffani.
Jpr. £e(mef 2Ba#tif.
$r. J£>ennincf £>ancfmeier.
Johannes @cr>tp60Utt>cr.
Jpr. Laurentius Q3ranff>.
Doftor grnft.
Hinricus ttatl SHlffen.
#r. £arber t>an ©toue.
#r. 3d6ann ^Bunnefe.
#r. 3«^ob Brixii.
Bertoldus ©rpmpe.
€D?eIcT>er t>an €merffen.
#r. 3urgen 2lrnefen.
J&r. tferjten van Siibfe.
|)r. 3»5ann SOBangerffen.
J£>r. $afm $t;beman.
«Pefer Dfamffebe.
9tt|tr. 3oc&im ©ommerfefo.
?D?attf>ta^ t>an ber *2Borf.
$?ftr.3ol>ann9ium(>ert.
$tfirj$ ©c&oroenborcfj.
i&y, #e(mer 25rebenbefe.
JF^Laurentius Jpoppencr.
#r. £>t;rcf £>etfen.
£r. 3<*cob ^fdcjer.
£r. €ort> £o|e.
fceMEMORIA.
Mauritius m\ $?t;nbcn,
#r» Jpinricf Jpolefen.
Johannes Q3a#ef.
&r. Sofjann £utfen$.
|)r. (£orb Jpefterbercu).
£>r. Styrcf 5D?er>get%
4?r. #inrtcj> Dtiffer.
Petrus ^emftebe.
#r. 3ocf>tm QSrefe.
£>r. £inricf ©enbenljorft.
#r. 3obann Olbenffen.
^r. SlnbreaS $?dt(er.
£r. @ert t>an Jputlctt @one.
pK Sttarquart ^ronc.
%h $au( bc ftappeHan to 3&&o.
#r. CfaroeS £an$enb.efc.
•£*♦ 3^ann Marquardi.
Jpr. SlnbreaS 33oninafl>off.
Johannes Jparbfop.
#r. Jpinricf ©enbenf>or|t.
Petrus <23refe.
^>t $?arfen ©arroer.
sjSfttfr. 3of;ann £lotl>.
Wilhelmus Jpacfe.
#r. 3of>ann Sutfcnfc
Johannes ^anbfo.
Johannes *J)i;l.
Conradus £>u|tncf.
Martinus $?afrufe.
£)e Dvat{> tf)0 #amborcb,
#r.3of;ann »am9ipne.
i.Gip.fcc5#e$8e0fafle#
*MSfc.Nico!al2Mr*«*
89
SDe Eepamettte tr)o Qmtee Nicolai.
Cttte EOittcF efmatts, bi 3ocf)im twt ber Qv.Jtyann Kefett , 6t #r.3of)an £ou
Q5ed)fe bem Clben , nu bf 3tirgen »cm
#o(t, bar 9$ bp etn Q5rotv^up»
£ttar£ert , bi 3ocf;im oan bev $}ecf)te>
&o|e £\0benborg, bi Jperr $)Uttl)i<x$
Dveber,
2f!berc X£ulr)afett , bi Jg>err 3ocf)im
fOto&r*
^ans Scfctverirte, hi £titfe StucDtnicfjf*
3)e3 Olbcn £rn. igricb vart C$e»eit , bi
#an§ #artman , nu bi ^urcjeu »an
^jeuen,
Sfrx.jQbann (B>r)aw>ert, bi $?eine fcan
(Sifen.
£)ev 2tlleitr)tj|tfcfcert , bt £an§ vcm 35av*
getn
^ermett XPetfetts , bi $?efter 3*&amt
$Beffetn
Hlecee ¥X>rifffe6r)agert , bi #ang ^ocj^
genfe.
roe, mt b\) #t\£)prtf Sttetger.
^lomenbercja, bi 3or)an £op*
Xtyd?e 2£renbes , bi Den o(ben #an$ $e*
fterbergr)»
&td;ert Kobettborejf? , bi fcen frifligen
£tcf;nam3 ©cf;roaim
^elme^e vart Ulfeit , bi SD?aftr)duS
®l6x$.
3>arts 3>utrtcFs, bi Jpefmef e #o(ftr)etf«
^ofeffBomtjarbeit, bi sjfteffcr 3of;antl
2Betfen, bi£im\ oan3)u((en.
&efemati6 , bi Qoctym SDJetger unb €(a*
roes Rakn, nu £)i\3urgen i>anr2£in*
t(;em
£ut£e Btlrirttj, bi #v. Sofjann #tifp,
$x. %btxt '20eftet)e, unt> £t\ 3o(;atirt
fxobenborcf) , gvibritf Uftra,
lutfe 25a£em
JDe 25reberfdwp ti)o St. Nicolai.
£)e (jiflige £tcf)attt
5Dati>€o(f«^avtd*
3)er 12. SlpofreL
Unfer (e»en 33rouroen , ber fdoen greu*
be. ( £)t;t D^ gefeuert in be @abe*>'
$ifte.
©utife Jabtan unb ©ebafttam
@unte Mauritius.
§)e e)cf)ipftibe tr)o ber erflen $?tfiem
2)e3 r)i(ttcjen £id;namc> ©roarcm
Unfer feoen ^vouroen t(;or £ofmgr)e»
■
io £)er eftren 3)ttfenf Suncffrouroett (gf)e*
(ettertin be @abe^3?iftc.)
©tinfe 3acob&
QSnfer (eoen QSvouroen ber ntcjcti $vo*
ntnge (iti be ©abe&^ifle.)
3)e$ bi((igett€vuce£, bt;^efter^or)att
2Betfctt$.
14 QJnfer (euen Q3rouroen ber ®arm6er^
tiaftit (bifit it ge(ecf)t bi funte 3£fu*
S5roberfcf;up in^acobi.)
ij* ©ev $e<je(cr*
11
12
t3
1. C&ette jterBatt^
C^J
©«
90 Uttonbm utft VT«d)tid}ten j. Period.
£>ie fie&ettfce 23et)(aae au t>em t>rttten £aptf tei
Hacjmdjten
St. PETRI jfo$e»
i Literae Conradi £5icf el|kbf$ pro Joanne de Verda fuper 5- marcarum annuis red-
ditibus ad Vicariam St. Stephani fpe&antibus. A. 1 588. d. 27 Martii.
2 Fundatio Vicarise ad Altare SS. Trinitatis , b. Mariae Virginis , XII Apoftolorum
& StStephani in Ecclefia St.PETRI per Dn.Ericum deTzeven. An.1430.
3 Concordia fuper IVmarcarum redditus ad Vicariam Johannis B.&Martini perti-
nentes. An. 144^. ]) poft Martini.
4 CafTatio X marcarum reddituum per Johannem Mund. Vicarium. An. 145* 3.
f Statuta Vicariorum in Petro. An. 145-3. poft Quafimodogeniti.
6 Literae 2(renb Jg)acDen in ©pijfer&Orpe fuper I.marca? redditus ad Vicariam Alta-
ris St. Stephani. An. 1490.' •
7 Recognitio J£)an$ 5t(aretl fuper 7|$)?cc\ reddituum adeandemVicariam. An.i49f.
g Extra&us Libri Refignationum fuper eosdem redditus. An. 1495*.
9 Q5art()0(b ^Oraci^ Reverfal-Q5reff up 4$}cc\ d\Mf)t ad eandem Vicariam. An-
no 1501.
10 Q3eraletcf> jrotfctyen Jgjang 2&icf;fjor|t unb (Eorb £anae Vicario ju St. Stephani in Pe-
tro. An. 1^07.
1 1 Extracl: ex Libro Memorandorum i)OU ^Oacftim $}iQll$ £ct1C in St. Petri. An. 1 f 1 3.
12 Q}eroJetd; Ubcr 16 $ftc\@5e(bcg ber Vicariae ad Altare St.Thomse $uaef)Oretlbe, An-
no tfitfa
1 3 $}acr;rtcf;f t>on benen Vicarien, Commendiftcn , $e(Iamenfen unt) 25ruberfcf)afffen ju
St.^efer. An. 1537, fqq*
14 Luciae m\ SGBinf&eu £oop*Q3ref up 5 $?cf. ^3enntnaf;en 3arlicj>er DCenfe an be <je*
mene Memorien to St, ^efer. An. 1 53 g.
1 f Praefentatio & inftitutio nova Bernhardi $?0(fer£ adVicariamSt. Stephani in Ec-
clefiaSt.Petri. An. 1546. ^
16 Inftrumentum Notariale ba^ iSggcrt (Crams #r. ^o^amt Utrecfct, ^rebtami iu
St. *)3efer jtt ber Vicaria Erafmi unb 2(nnd tn befaafer^trcOe , ad fideles manus
& ad ufum Alberti Qcfcerpert prsefentiret f)Qblf Utlb baj? befagfe ColJation t)OU
t)em Procuratore anaenommen unb fcon bem dlfetfen J&errn Q5iiv<Kvmeifter #errn
QftaUfya &&efcew aut ^etjTcn unb be|tdtigef roorben fei;* Anno 1^58. d. 13
Martii.
17 In-
2. Cap. jtebenbe QSepIao^ Wit Sc. Nicolai !&fr<fre* 9 r
17 Inftrumentum Collationis Vieariaj St. Stephani in Ecclefia St. Petri pro Joanne
25ecftt1£rt Lucse filio per refignationem Johannis VOittm. An. 1*64. d. 4.
Febr.
18 iLufcolf w« ttaretifcorfF, %5um^robflett ju QSremen, ©c&reiben ctn bad Capitul
JU JfpambttrabteVicaiiam Andrese unb Elifabeth in Ecclefia St. Petri betrefteni).
dat. 1^67* d. i8Sept.
19 &ermait Htebitra, Canonici angefMte ftlagt i>or (£. & Capifef gegen ten d\atf)&
Jperrn Hieronymum ^utjeit in punclo ber QSorentljaltuna. ttnb »erroe£erten Refi-
gnation ber Vicarias S.Catharinse inPetro fofeinerPraebendse anne&iref* An-
no 1 f 69.
20 ^oacfrittt «5>titjet10 Inftrumentum Appellationis bte Vicariam St. Catharinas in Pe-
tro betreffenb* An. 1 f 90. d. 7 Sept.
21 3o^anrt (Dfenbruggert, ^rebtcjerS $u St. Nicolai (geftretben an bte Jgjfcrm ^Jo^rttt
ZMilemart unb Sertt^arb QoItOUtvert fetne fjabenbe Vicariam ad Altare S.Ca-
tharinae inPetro befreffenb. An. 1 f 98. d. i9Aug.
2i Ej. An. 1 5-94. d. 27 Aug. datirteS ©o)reiben an bcn (frfc* Q5tfc{?off Q5remtfc$en £anty
fern, #n. Do&. Cafpar ftod) btefelbe Vicariam befantjen.
23 Q3erbtnbun# Derer Viearien ju St.^erertfyreDiftributiones #efyeimunbmf#tt)teaen$u
fjaiten. An. 16 10. d. z\ Jun.
24 £)er ^rebtaer ^u St.«]3efer QSorfrefluna an bte &fd)ttam$*unb $u*c()*©efcf)roortte bat
fefbftben?9?ifibraucf) ber jftrcj^tellen betreffcnb. An. 1648. d. 22JUI.
2J" 9?atf;rtd)t i>Ottbettt ber Vicarise D. Bartholoman & Wenceslai inPetro JUfommCtt'
t>tn ffeinen #aufe£. An. 1 676. d. 2 O&obr.
26 9?acbrlcf)t son benen ^trd>©efd;roornen ju St.$pefer*
27 97acbrtc()t t)on berBibliothecjuSc.^efer.
1. Litera Conradi^tcfclflaeb^ pro Joanne deVer-
da fuper 5 marcarum annuis redditibus , ad Vicariam St.
Stephani in temploSt.Petri Ipecftantibus.
TTniverfis & fingulis praefentes literas infpe&uris. Ego Conradus Q5icfelftabf habi-
\* tator oppidi Hamburgenf. Bremenf. dioc. cupio fore notum , quod de confilio
& confenfu omnium hferedum & amicorum meorum vendidi & dimifi , vendo &di-
mitto pro quinquaginta Marcis denariorum Hamburgeri!? mihi in numerata pecunia
integraliter perfolutis & in ufus meos converfis honorabili viro Dno. Johanni de
Verda presbitero didtae dioc. & fuis veris ha^redibus , feu quibus ipfe feu fui haere-
des in vita vel in morte dimiferit feu dimiferint redditus perpetuos quinque marca-
rum Hamburgenf. denariorum in di&o oppido Hamburgenf. omni anno infra ocla-
vam feftivitatis pafce in prompta pecunia fub meis & haeredum meorum laboribus
& expenfis di&o Dno. Johanni de Verda feu fuis, ut priemittitur, perfolvendos , in
& de quatuor petiis terrse cum dimidia pratorum fituatis infra claufuram aggeris
Sft 2 %0W<
9* Urfrmbctt utib nacbricfctett s.Period.
$amttiert>ic£ prope villam ^OVIie , quarum duae continent oclo jugera , & con.fron-
tantur aparte orientali cum terra Elveri de monte. Reliqueduae petie cum dimidia
confrontantur aparte Orientali cum terra proxime defcripta Elveri praedi&i , & a
parte occidentali cum terra ad $l(fjett)t matrem meam pertinentes , & a parte meri-
dionali di&se petias omnes confrontantur cum diclo aggere J£)ammerMcf , & a parte
feptentrionali confrontantur cum via publica , qua itur de dicla villa J£)ortte verfus
©cj)ibbecfe+ Et hujusmodi petise terrae nullis aliis reditibus funt gravatse nec per
me vel hseredes meos aut quoscunque alios absque di&i Dn. Johannis de Verda ex-
prefTo confenfii quibuslibet aliis redditibus quomodolibet gravabuntur* Si vero ,
quod abfit , dictas petias terrse contigerit per quemcunque in futurum quomodoli-
bet imbrigari impeti vel impediri , ego & haeredes mei tenebuntur hujusmodi peti-
as teme & redditus ab omni impetione & impedimento totaliter disbrigare , ac et-
iam omnia damna & expenfas, fique velquas ex hujusmodi impedimento vel occa-
lione retardatae folutionis didtorum reddituum fieri contigerit , absque,contradi£ri-
one quacunque dicto Dno. Johanni & fuis hsredibus refundere & refcutire cum ef-
fe&u fub hypotheca & obligatione omnium bonorum meorum prafentium & futu-
rorum. Diclus Dominus Johannes de Verda nec fui haeredes non erunt ad facien-
dumSlufas, aquae du&us, aggeres, exaftiones , vel alia onera queecunque fuftinen-
dum quomodolibet obligati, fed ille vel illi, qui hujusmodi petiarum teme propri-
etatem feu poffeflionem habuerit feu habuerint, di&a onera fupportabit & fuppor-
tabunt. Infuper diftus Dominus Johannes de Verda ex favore gratia* fpecialis de-
dit & conceffit mihi & heredibus meis liberam poteftatem diclos redditus reemendi
omni anno infra o&avam feftivitatis Pafchee pro quinquaginta Marcis denariorum
Hamburgenf. in oppido Hamburgenfi fupra diclo Dno. Johanni de Verda antedi&o
feu fuis hseredibus perfolvendum ; Redditibus illius anni proxime tunc elapfi primi-
tus tamen perfolutis. Ego autem & heredes mei tenebimur diclo Dno. Johanni feu
fuis heredibus hujusmodi reemptionem intra oclavam beati Martini Epifcopi tunc
proxime prsecedentis perfonaliter intimare. In cujus rei teftimpnium figillum me-
um ex certa fcientia prasfentibus duxi appendum. Datum in di&o oppidoHambur-
genf. Anno Dni. Millefimo trefentefimo oduagefimo o&avo die vicefima feptima
menfis Martii.
Concordat eum originali in omnibus
G. Rofa, mppr.
A&. d. ^Jun. An. ifg£.
2. Fun-
3.Cap.jte&enbeS5cj>fa0e. Dd« St.Petri^t'tc6e. p 9;
2. Fundatio Vicariae Altaris SSt^ Trinitatis, beate
Mariae Virginis , duodecim Apoftolorum & San&i Stephani in
Ecclefia S. Petri An.1430. per D. Ericum de ^CUCn» Extat
in libro f undationum fol. 294.
YTniverfis & (ingulis prafentes literas noftras infpe&uris feu audituris Gherardus
^ Decanus tottimque capkulum ecclefiae beatse MariasHamburgenfisBremenfisdi-
ocefis falutem in omnium falvatore, rationis ordo expoftulat , ut ea , quse -pro
Divini cultus augmento ac antmarum falute Deo a fidelibus humiliter ofteruntur , ne
curfii temporis per injuriam negligantur , vel oblivioni tradantur , fcripturarum te-
ftimonio.roborentur. Ad noticiam itaque omnium & fingulorum tam prsefentium
quam futurorum cupimus pervenire , quod conftituti perfbnaliter coram nobis ho- .
norabiles viri domini Hinricus Kock presbtter Verdenfis 6c Ericus de Zeven Con-
ful Hambmrgenfis prasdiclce Bremenfis diocefium exponere curaverunt, quod de bo-
nis fuis temporalibus ipfis aDeo collatis ecpropria induftria acquifitis , fibi ipfis &
progenitoribus fiiis viam falubrem preparare , terrena in coeleftia & tranfitoria in *
aeterna felici commercio commutare ab intimis optarent , ad laudem & gloriam
omnipotentis Dei ejusque gloriofae genitricis & virginis Mariae ac totius curiae cce-
leftis ad creandam pro fuorum progenitorum benefaclorum & confangvineorum
animarum falute fundandam & de novo inftaurandam unam perpetuam viccariam in
parrochiali ecclefia San&i Petri Hamburgenfis prefate Bremenfis Diocefis , ad Alta-
re, quod ibidem diclus Dominus Ericus fuis pecuniis conftruxit, ac diverfis folenni-
bus Clenodiis decoravit , redditus infra fcriptos cum Iiteris figillatis & inftrumentis
publicis defuper confe&is de fuorum heredum cohfenfu & beneplacito fponte, libe-
re, & fimpliciter donatione pura ac irrevocabili Deo ac nobis ad hujusmodi perpe-
tuseviccarias Dotationem ofTerentes &refignantes. Primo igitur redditus octo mar-
charum folvendos annuatim de domo curia & hsereditate diSti Domini HinriciKock
fitis in oppido Buxtehude dicle Verdenfis diocefis in choro verfus dexteram , quo
habetur ingrefius ad curiam dotis , item duodecim modios filiginis Hamburgenfis
menfurse folvendos de villa Bockholte in Parrochia Barmftede de tribus manfis cum
dimidio , quos quondam Hinricus & Make Linow ac Hinzeke & Make di£li Scro-
der coluerunt , prout eosdem agros de prcefenti colere dicuntur ^befe & Ghercke
Bockholt cum cseteris in eadem villa villanis, item ofto marcharum redditus annu-
os, qui folvi debenfc devillis Bocklo. horne &curia di&a fo bemQ3vanue, fitis in pre-
fata parrochia Barmftede, quos redditus quondam Mgr. Arnoldus Wunftorpe indi-
&a ecdefia St. Petri perpetuus dum viveret vicarius a quodam domino Harthuico
Qttft milite emiffet& comparaftet. *Item redditns decem marcharum de bonis Mar-
quard Mollers. Item unius marce reditus de bonis Henneken t>cm 2{fje(0 111 §ftt\'flm.
kem duarum marcarum de bonis $ennecfen SMfenfotl \l\ #afe(0UW Parrochiis com-
$)) $ IBO-
94 Urftmbeft trob VlA&vidbtm % . Period.
morantium, & trium marcharum annuos redditus de agris & bonis a quodam Con-
rado Q3icfe()lat)t in palude di&a Jpammerbrocf emptos annuatim folvendos, inftanter
fupplicando, ut diftos redditus & bona fub proteclioneEcclefiaftica atquenoftra re-
cipere , ac de iisdem unam perpetuam viccariam fub titulo ac vocabulo fuminae tri-
nitatis , beatse Mariae prsedi&e & fanclorum , duodecim Apoftolorum & Stephani
Protomartiris erigere fundare & inftaurare dignaremur. Nos igitur Gherardus ,
Decanus & Capituium fupra dictam fupplicationem prefatorum dominorum Hinrici
& Erici juftam , honeftam & laudabilem attendentes, ipfamque inDomino nonim-
merito recommendantes prasfatos redditus & bona fub prote&ione ecclefiaftica at-
que^ noftra recepimns ac de iisdem Chrifti nomine invocato unam perpetuam vicca-
riam ad prsefatum Altare fub titulo & vocabulo fanfe & individuaeTrinitatis beatse
virginis Mariae , duodecim Apoftolorum ac Stephani protomartiris fanclorum praedi-
ftorum ereximus, fundavimus & inftauravimus, erigimus, fundamus &inftauramus
harum ferie,volentes & decernentes, ut fic redditus & bona in una perpetua vica-
ria St.Trinitatis , beatseMaria» virginis, duodecim Apoftolorum & Stephani proto-
martiris fao&orum fupra/ di&orum cenfeantur. Prseterea vicariusejusdemperpetuae
vicarias qui pro tempore fuerit dabit omni anno de diclis redditibus duas marchas in
choro praefatae noftrae Ecclefiae, ac trium marcharum redditus annuos de iisdemred-
dttibus in choro di£tce Ecclefiee fan&i Petri pro memoriis perpetuis parentum praefato-
rum dominorum Hinrici &Erici diebus ad hsec deputandis in vigiliis & miflis defun-
ctorum diftribuendos. Et fi fortafte fuccefturis temporibus prardifti redditus in toto
vei in parte de prsefatis locis redimerentur ex tunc pecunia inde proveniens deno-
ftro fcitu & confenfu per vicarium hujusmodi vicarise ac pnefentationem ad ipfam
habentem in alios certos perpetuos redditus ad ufum didse vicarias quam citius de-
beat imponi. Di&us etiam vicarius divinis ofHciis in pradicta Ecclefia San&i Petri
cum religione inteeefle ac in miflis contandis & legendis more aliorum vicariorum
ejusdem Ecclefias ipfius Ecclefice Vice-Reclori finberiter complacere,oblationesque,
11 quas in ipfa Ecclefia receperit, eidem Vice-Rectori fideliter prailentare tenebitur
& debebit , nihil etiam in ipfius prasjudicium attemplando. Qeterum ex gratia &
favore fpeciali prsedi&o Domino Erico hoc attente petenti quoat vixerit,&poftejus
obitum feniori & proximiori fuis hazredi & confanguineo de redtaLinea defcenden-
tibus five mafculus aut fcemina fuerit, dummodo perfona religiofa non exiftat, Jus-
Patronatus fivejusprsefentandi inhujusmodivicariamquotiens ipfamvacare contige-
rit, ad centum& viginti annos a data prcfentium continuo numerandos tenoreprce-
fentium damus , concedimus & elargimur , qui eisdem Decano noftro Ecclefiae
praedi&se five ipfius vices gerenti pro tempore exiftentibus obedientiam ac reveren-
tiam debitas f aciet & confuetas. Poft lapfum vero df&orum centum ac viginti an-
norum prefatae vicarise prsfentatio ad nos & capitulum noftrum libere devolvetur.
In quorum omnium & fingulorum fidem & tefbmonium evidens pranniflbrum figil-
lum di&ae noftrae Ecclelise prsefentibus eft appenfum.
Datum
2 Cap. fiebenbe QSepfa^e. Wit St. Petri 2tfrc&e. ^ $•
Datum & A&um in Ioco capitulari ejusdem noftrse Ecclefiae.. Anno a nati-
vitate Domini millefimo quadringentefimo, tricefimo duodecima die menfis Aprilis.
D. 4jun. An. i;86.
Concordat in omnibus cum originali
G. Rofa , mppr.
3 Concordia faper IV. marcarum redditus ad Vi-
carium Johannis Baptiftae & Martini pertinentes. An. 1445.
p poftMartini.
Ex Libro Memorandorum.
Ccicndum quod Godekinus van deme Hagben annis praeteritis vendidit & refignavit
quatuor marcarum redditus ad quandam Vicariam ad Altare fanclorum Johannis
Baptiftse dcMsrtini in Ecclefia San&i Petri Hamborchenfis inftauratam in & de hasre-
ditate fua prope forum equorum , pso quibus etiam redditibus Hinricus van der
Wifcbk & Ibeodoricus Brad cives Hamburgenfes fidejufferunt , & quandam literam
patentem una cum pramominato Godekino figillarunt fub data de Anno M CCGC
XXXVIII. feria fecunda poft Mifericordia Dni, ficut in eadem lucidius &expreflius.
Modo inter prsemiflbs fidejuftbres & di&ae haereditatis pofleflbrem coram Dnis. de
Confulatu Hamborgenfi totaliter eft concordatum & finaliter dirEnitum quod illa ha>
reditas fita ut fupra , ab illis quatuor marcarum redditibus debeat efle totaliter exo-
nerata &pofleflbres propter ejusmodi nullam debeant omnino impeticationem fu-
ftinere occafione prasmiflbrum , temporibus in i uturfs. Actum fecunda feria pofl:
Martini prasfente Dno. Hinrico Lopowen.
4. Caflatio X. marcarum reddituum per Joannem
Mund, Vicarium in Petro. An. 1453. Sabbathopoft
Converfionis Pauli.
Ex Libro Memorandorum.
Cciendum , quod Dn. Johannes AfcWperpetuus Vicarius inEccIefia Sandti Petri Ham-
^ burgenfis habuit decem marcarum redditus in hxreditate Olrici Bishorfies Senioris
fita in platea longi pontis prope fiegulas monafterii beatse Marie Magdalene in quadam
Litera patenti defuper confe&a & figillata , ad utilitatem di&e Vicarie Dni. Johan-
nis Mund venditas , & per eundem Olricum Bishorft de hereditate fua redemtos pro-
ut etiam Herricus Mund pater dicli Dni. Johannis Mund coram Dnis. Confitlibus Ham-
burgenfibus publice recognovit , quod ipfe & idem filius fuus Dns. Johannis Mund de
iisdem X. marcarum redditibus plenarie eflent contentati. Et eadem litera fuper illis
X.mar»
96 Utf Unt>eH Uttfc tttfhti&tm $. Period.
X. marcarum redditibus perdita eft, & fi /7» antea reperietur , nullius debet effe ro-
boris & vigoris. A£tum Sabbatho poft converfionis Pauli prsefenteDno.Henninga
Groten.
5. Statuta Vicariorum in Petro. An. 1453.
poft Quafimodogeniti.
De memoriarum £cckfte Santte Vetrl ordinatione.
Tn nomine fandlas 6c individua? Trinitatis Patris & filii & Spiritus S. Amen. Uni-
•"■ niverfis & fingulis hujusmodi fcriptum vifuris feu audituris. Nos Hermannus O-
ftingh, Arnoldus Veltberch, Johannes Villan, Albertus Herbordi , Petrus Wiftock ,
Johannes Toghelingh, Johannes Munt, Wernerus Gheuerdes, Volckmarus Bale-
man, Lambertus Gheuerdes, Johannes Unrow , Hinricus Hildebrand, Bernardus
Stedingh, Hinricus Langebefe, Hinricus Brockehouet , Johannes Luneborg , Jo-
han. Bishorft, Johannes bi t>ev £int>en , Ludolphus de Rade , Alb. Provel , Petrus
Munt , Hermannus Warendorp , Marquardus Barenuelt , Ludolphus Hermens 6c
Johan.Kukemor perpetui Vicarii in parochiali Ecclefia St. Petri Hamburgenf. Bre-
menfis diecefeos cum humillima recommendatione orationes noftras in Chrifto de-
votas. Ad futuree rei memoriam & ad Dei omnipotentis laudem , fuasque gloriofse
Genetricis Virginis Maria^ , totiusque curia? coeleftis: Nec non ob animarum noftra-
rum & benefaftorum omnium fldelium defunCtorum (alutem ad affe&anda fraterni-
tatis concordice& caritatis obfervantiam humili corde, efficaciquedefiderio devotis-
fime anhelantes ea libentius animofollicito quaerimus & excogitamus , per qux hu-
jusmodi fraternitatis concordia &animarum falus merito valeat exoriri. Ante omnia
tamen de debita Pradatorum noftrorum obedientia , quam per prafentem ordinati-
onem non intendimus infringere, fed quantum de jure & confuetudine tenemurob-
fervare publice proteftamur.
^ Sane a longinqne retro ac?tis temporibus nonnulli Chrifti fideles vota fua in
falvatione omnium affe&iofiflime dirigentes &mentepura ac fancta & falubri eft ex-
cogitatum pro defunctis exorare, ut a peccatis folvantur. Animadvertentes non-
nullas peccuniarum fufnmas , redditus annuos, agros, decimas &alia bona mobi-"
lia & immobilia, pro fuis memoriis perpetuis in didla Ecclefia S.Petri, peripfosec-
clefias Vice-Re£torem , Capellanos & perpetuos Vicarios temporibus ad hoc depu-
tatis cum effedtu , fecundum morem & confuetudinem peragendis ad hujusmodi
memoriarum ufus fponte ac liberedederunt&tradiderunt.
Attendentes quod nonnunquam in diftributionibus portiuncularum chori,quas
memorias appellamus, noftri convicarii nontantumfufpiciones acdifplicentiae, ve-
rum etiam clamores & difcordias exftiterint, fauciatiquemadmodumde noftra con-
gregatione exftirpare proponentes in nonnullis earundem memoriarum diftributi-
onibus infrafcriptos rnodos concordes obfervari.
In
»
i. Cap. fiebenfce 33tyfa$je. wtt St. Petri £trcfce. 97
In primis, ficutab antiquo fuit, quod nemo memoratorum - - in hujus-
modi perpetuis memoriis , vigiliis , miflis defun&orum , confolationibus Vice-Redtor,
Capeliani, VicariiEcciefiasprasfatse & alii diftributionibus participantium , perfonali-
ter nifi in fanitas vel negotium ecclefise prsefata^ eos excufaverit intereffe habet & habe-
bunt. Et unusquisque prsefatorum in fuo loco , ftallo & coro divinis laudibus pro
memoriarum fundatoribus orare & cantare a primo usque ad flnem abfentare femi-
nime prasfumat. Si quis tamen ex cafu, nonpropria temeritate Ieclis primis tribus
leftionibus in vigiliis fub Pfalmo Dominus rtgit wf, ad vigilias venerit ftallum ingredi-
endo & deinceps continuando, fub Pfalmo MifereremeiDeus , portionem admorem
aliorum fublevabit.
Et ad eundem pfalmum Campanarius ad tumulum pulfare non debet.
Similiter finitis vigiliis proceffionaliter cum afperforio & aqua benedicta fe-
pulcrum benefa&orum vifitando,fi in Ecclefia vel cemeterio fepultus fit ; fi veroali-
bi in aliis ecclefiis fepultus fuerit, tunc ad medium ecclefice Vice-Re&or vel ejusCa-
pellani pfalmum de exfequiis cum collecfis competentibus legere tenetur, ck nemo
noftrum ab hujusmodi commemoracione abcedere debet.
Qui vero poft pfalmum Dominus regit me fcilicet in miftis defunclorum , vel
aliis mitfis poft epiftolam corum intraverit nihil habebit.
Super quo diftributos pro tempore provifiis effe debet 6c tenetur , ut corre-
£Uo burfae omnibus - - - facientibus fitsequalis , quam quidem corre&ionen»
a longinquis & retroa&is temporibus a venerabilibus Dominis noftris Decano cVCa-
pitulo toto Hamburgenfi noftri Vicarii favorabiliter 6c permiffive in fubfidium defe-
duurn habent 6c habuerunt , quod Deus avertat , fi qui incorrigibiles animo injuri-
ofo propter eorum abfentiam noftris officialibus infiamant vel alias moleftias infue-
tas verbis vel fa£fis, ipfi oflriciales pro tempore exiftentes, nobis Vicariis convoca-
tis vel etiam de nobis deputatis infinuare debent , qui hoc negotium pertra&ent,
ne eisdem officialibus inpofterum hujusmodi moleftia inferatur.
Item Vicarii noftri miffas obligatas habentes per fe vel fuos offiqantes in or-
dine legere tenentur.
Item in Vigiliis cottidianis, ubi certus computatur perfonarum numerus, qui
reperti fuerunt in coro fedentes in primo pfalmo 6c flnito primo pfalmo fuperveni-
entibus cedere non debent cujuscunque fenii funt vel ftatus.
ItemMemorice ad hoftias Altaris donatse, quxalio nominevinalesnuncupantur
tantuminterVicarios unum cuftodi folventes, vel aliquid etiam inter officiantesprEe-
di&os fine conditione ficut cseterse memorise eis folummodo divi-
dantur.
Item abantiquo habuimus , quod omnes noftri Vicarii refidentes omni anno
infra oclavas epiphanice Domini in Armario decenter, vigiliis finitis ad tra&andum
de novis monitoribus memoriarum 6c panum conveniatur, 6c quosOnus in ordine
6c fervitio attigerit acceptentur 6c fuper futuro pafca de fuis pecuniis prsefentibus
diftribuendis 6c ad alios ufus convertendis fibi providebunt donec reddituum expo-
fita emovebit. Nihilominus tamen diftributor memoriarum novellus triginta mar-
I. £f?eils jtcr 2$ari&. %l cas
98 Uxtunbm urtb VlA&xi&un $.Period.
cas Lubicenfes monitori novello in fefto prsefato prcefentabit , quas quidem XXX.
marcas idem monitor anno fubfequenti alii monitori de pecunia eodem tempore fine
ulla retardatione fimiliter folvere debebit.
Item fi quis monitor infra odtavas Epiphanice eleclus in ordine & ferie fecun-
dum Vicariaj fuos inftitutionem perfonaliter refidens ex infanitatis &aliis legitimis
caufis impeditus hujusmocli ofhcium monitionis & diftributionis adannos confuetos
dirigere nequiverit, ex tunc unum Vicarium de gremio noftro , cum confenfu Vi-
cariorum, ad hujusmodi ofricium aptum non alienum, ne noftra Secreta exterisdi-
vulgentur ordinabit , qui fingula juxta morem & laudabilem confuetudinem decen-
ter difponebit *
Item unusquisque Vicanorum noftrorum nobifcum perfonaliter refidentiam
facientium diftributori noftro pro tempore exiftenti ut in prima diftributione - -
- - - Vicariorum noftrorum prafentium convocatorum ad armarium faciet re-
fidentiam intimando , qui memoriam & pan@$ uno tempore fimul vel memoriam eo
& panes vicariorum convenienti tempore cum placuerit poftulet, nihilominus pro-
mittendo fe velle noflras confuetudines & ftatuta totaliter obfervare , & cum eum
monitio & diftributio in ordine attigerit juxta ordinationem noftram diligenter fine
ulla reclamatione vel contradictione fubire. Curationem vero facere detre&ans a.
perceptione memoriarum fit fegregatus, donec per fe vel alium, modo, quo fupra
omnia attentaverit & deinceps continuaverit. Similiter in monitione panum fieri
volumus.
Item Vicario noftro ficut prcEfertur fuam refidentiam infinuanti noftrse con-
fuetudines & ftatuta fibi prasfentibus Vicariis noftris convocatis , ut fe de periculis
animse caveat, de percipiendis fatisfaciat , & benefaftoribus vivis & defun&is gra-
tes falubres per eum cantando Sc orando impendat , publicentur.
Item quiiibet Vicariorum noftrorum exiftens particeps memoriarum fingulis
annis cum eum ordo fecundae Miffce in altari fuo ad celebrandum per integram eb-
domadam tetigerit, tres miftas in eadem ebdomada fpeciales cum fuis ofriciis perfe
vel per alium legere tenetur. Vrimam feria fecunda pro defunclis fi feftum nonim-
pediat , tunc faltem fufFragium ; Secundam feria tertia de Apoftoiis vel fuffiragium;
Jertiam Sabbatis diebus de domina noftra , vel fuftragium.
De Candelis & Cereis & panibus.
In nomine Domini Amen. Vicarii noftri fupra memorati annis multis fupe-
rioribus follicitudinem non modicam de candelarum cerearum in fefto purificationis
MariiE oblatione & panum perpetuorum ebdomali diftributione habebant.
Sunt ergo fi certi redditus ad candelas procurandas in fefto praefato benedi-
cendas, & benediclas per cantum hora proceffionis ejusdem fefti deferendas £per-
petuis Vicariis ecclefise Sti. Petri ftatutum fuper hoc folventibus diftribuendas. Et-
que praefati redditus fuper di&arum candelarum procurationem , comparationem,
atque panum diftributionem pro omnibus nobis nequaquam fufficere videbantur. Ut
ergo hujusmodi panum diftributio <5c candelarum oblatio folenmis perpetua ftabili-
* pro difponer, tate
2 Cap. (tebenbe Q3et;fe^ wn St. Petri Ikix&i. ^
tatc perfeveraret. Nos poft multas deliberationes ciefuper mature habitas cotnmu-
ui <k concordi in hunc modum voto noftra direximus , videlicet , quod quiii-
bet perpetuusVicariusantedicte (ecclefie) S.Petri refidens deprefenti, cx exiftens
fuorum etiam laboribus & induftria prefati redditus dinofcuntui: aequifiti, duas mar-
cas Lubic. ad cOmparandos redditus pro didtorum panum diftributione & candela-
rum facratione annuali in promptis & numeratis pecuniis bone monete tradidit fo-
luit & appofuit.
Item fucceftbres noftri, fi diclorum panum & candelarum voluerint eftepar-
ticipes , & cum ipfas perpetuas vicarias in eadem ecclefia , poft datam prefentium
contingerit obtinere , & nobifcum in prefata ecclefia perfonalem fecerint reliden-
tiam 6c continuaverint eandem , ad morem aliorum Vicariorum in eadem ecclefia
& afiiftentiam in coro, ftallo, cantu & Altaris miniftratione , tam cantorie , quam
epiftole& evangelii leclione, nifi infirmitas excufaverit, pro augmentatione uicto-
rum reddituum , o£ro marcas dabunt Lubicenfes.
Item fi que nove Vicarie in prefata Ecclefia fuerint erec~fe & fundate,pofles-
foresque vero earundemVicariarum, fi hujusmodi panum cVluminum voluerintefte
participes fecundum dictamen & difcretionem Vicariorum tunc refidentium foluere
& apponere debeant & teneantur.
Item quicunque Vicarius , fic, ut prefertur hujusmodi panes & candelas po-
ftulare voluerit, oportet anteomnia, utluasprimitiasDeo celebraflet. *
Item hec appofuit D. Sixtus. Et etiam ofKcium - - - memoriarum per
ipfum, feu per alium nomine fui inchoatum fuerit, alioquin non admittetur.
Item ne rancor & invidia.in pofterum nafcatur , tunc ad harum candelarum
ordinationem & adpanum diftributionem unus de Vicariis noftris aSenioribus inci-
piendo, & fic gradatim defcendendo ad difponendum &agendumdehujusmodired-
ditibus per alios noftros Vicarios infeftoepiphanie eligi debet.
De diflributione luminum,
Item idem Vicarius fic eleclus omni anno in di&o fefto puriflcationis Vice-
tte&ori , duobus Capellanis ac omnibus ac fingulis noftris convicariis pradentibus in
Choro, atque proceffione infirmis ecclefise, ac rationabiliterinnegotiis ecclefise St.
Petri abfentibus unam candelam ceream , de una & dimidia libra ceras ex antedi&is
& aliis redditibus, fi qui adhujusmodiufus fucceflivis temporibus dati atque procu-
rati fuerint, hora benedi&ionis candelarum confueta , decenter ad manus debeat
prasfentare , feu ut prtefententur procurare.
De diflributione panum.
Item pradi&us Vicariiis ad hujusmodi panum & candelarum redditus ordina-
tusSc deputatus, de eisdem fru&ibus & redditibus omnibus & fingulis inter convi-
carios nobifcum refidentibus,&qui fuas pecunias modo prasmiflb dederunt atqueap-
__ 91 2 pofu-
* Haec paragraphus alia crat inanu exarata.
ioo Uxtunben unb CTacbricbtett $.Period.
pofuerunt , cuilibet tali in qualibus quamdena , unum panem triticeum de fex de«
nariis procurabit. f
Item fi Domino concedente contingeret , ex hujusmodi Vicarii ele£ti & or-
dinati ac omnium vicariorum induftria diligenti, ac aliter, pecunias & redditus fuf»
ficienter adaugeri. Ex tunc idem ele&us de fcitu , confenfu & voluntate di&orum
vicariorum de pecuniis & redditibus panes dabit uberiores.
Item quilibet Vicariorum noftrorum perfonalem refidentiam immutando ex
more & ad confuetudinem (upra narratam , tunc uitra duas feptimanas hujusmodi
panes fublevare non debet. Nec prius admittatur ad panum & luminum percepti-
onem , donec fuam refidentiam vicariis vel deputatis infinuaverit & eam deinceps
continuaverit.
Item fi quis Vicariorum fuam Vicariam refignaverit , permutaverit , veljure
amiferit, ex tunc immediate aperceptione panumfitalienus.
Item, fimiliter fi unusquisque Vicariorum diem clauferit extremum, ex tunc
Teftamentarii fui , vel quibusiu teftamento commiferit, panes Vicariorum a die obi-
tus computando ad duas feptimanas poftulare poftunt.
Item Vicarius ad hujusmodi officium ordinatus ad faciendum fingulis annis
computum & rationem de perceptis ad ufus pra?di£tos &expofitis, tenore prajfenti-
um reftringitur, & fi quidfuperfuerit vel defecerit anno fubfequenti , aut calculum
monitoris moderni fuas reftantias purgabit, &fic fuo more reftantias confcribantur,
donec modus quadrans fuerit purgatus.
Item quemlibet noftrum ad hujusmodf reddituum & pecuniarum augmentum
juxta fuum pofte perpetua finceritate obligari.
De bis qui dant panes vel lumina [ufttftis perfonis.
Item , quia ut prxfertur praedi&i redditus ad ufus antediclos ad honorem Dei
omnipotentis fuasque intemeratse genetricis virginis Marise &• ad animarum noftro-
.rurn benefadornm, omniumque fidelium defunflorum falutem funt adepti. Nemo
ergo noftrum audeat hujusmodi proventus videlicet candelas & panes fufpe&is aut
difiamatis perfonis ekrgiri. Quod fi quis aufu temerario fecus f aciet quod non fpe-
ramus , tali , fecundutp deli£ti quantitatem a Vicariis juxta eorum difcretionem pce-
na infligi debet. Quod fi monitus fuerit & incorrigibilispermanferit, ex tuncaper-
ceptione panum & luminum fit alienus.
De MiJJis celebrandis a partieipantibus luminum vel panum,
Item ex quo prcefata fraternitas , non folum pro lucris temporalibus inhiandis,
led quod magis pro donis cceleftibus, & ob animarum noftrarum, benefaclorum &
omnium fidelium defun6torum falutem falubriter fit inftituta , & nusquam alias, nifi
vigiliis,jejuniis afliduis, orationibusque devotis acaliis piis operibus poflit adipifci.
Hinc
f Nunc vcro duas fcmcllas bc duos pancs, qucmlibet panem de valorc quatuor fcd follicitabir Jam
vcro fcx, Hanc notam Georg, Kofx abfcripfit manos.
i. Cap. (tcbenbe Q5er>fa^e* wn St Petri 2?arc&e, i o r
Hinc eft quod nos Vicarii antedi&i unumquemque Confratrem noftrumac ejusdem
concordise ae fraternitatis confortem ad di&a pietatis opera exhortamur , fingulisque
annis tempore congruenti pro nobismet ipfis in fepedida fraternitate conftitutis at-
que benefa&oribus vivis & defun&is, qui nobis fuas eleemofynas & manus adjutri-
ces porrexerunt, ad legendum & orandum tres miffas finceriteraftringimus. Qua-
rum una erit pro nobismet ipfis de fancla Trinitate , cum colle&is fuis Defendequse-
fumusDomine&Deus quicaritatis dona. Alia pro benefa&oribus vivis de Domina
noftra, una cum colle&is: Inclina Domine aures tua* pietatis , veJDeus, quipoftba-
ptifmum, vel omnipotens fempiterne Deus qui vivorum ; Tertia pro benefadtoribus
defun&is, qui adbuc inpurgatorio degunt , cum colle£ta beati Petri, Deus cujus miferi-
cordie non eft finis & fideliumDeusut a perpetuis ignium cruciatibus tranfitum ha-
bere mercantur in requiem seternam. Infirmi v.el alias legitime impediti , qui hujus-
modi miflas perfonaliter non valent celebrare per alios facerdotes fupplere te-
nentur.
Item ad executionem mifTarum prsefatarum faciendam cujuslibet noftrorum
Confratrum Confcientiam oneramus.
De UnUionibus (f exequiis faciendis fimiliter depcenis hfligendis biis , qui non inter-
funt untlionibus , exequiis & oblationibus Confratrum ntftrorum.
Item multorum noftrorum Confratrum Vicariorum perpetuorum di£tse Stae.
Ecclefise Petri de quorum exequiis tenendismodicaintentioapudConfratres noftros
eft alterius habita , quin etiam absque Confratrum noftrorum convicariorum fuftra-
giis deceflerunt. Quapropter in hujusmodi fratrum negotio pie concordavimus >
quod deinceps fub poena uhius dimidise Jibrse cerse nulIusVicariorum de fratribusno-
ftris ab un&ione extrema noftri Confratris infirmi , fi per cuftodes ecclefite prsefatse
vel alios nuntios vocatus fuerit abfentare debet, nifi infirmitas , no£tis obfcuritas vel
alia rationabilis caufa eum excufaverit , quse quidem excufatio tunc per prsefentem
nuntium vocantem , vel de poft per femet ipfum noftris Vicariis vel Deputatis noti-
ficari debet, fi rationalibus fuerit excufetur, fi vero contrarium innotefcit, Diftribu-
torMemoriarumhujusmodi pcenam ab eo poftulabit.
Item fimiliter in Vigiliis defun&i & in die exequiarum noftri Confratris in
Hamburgo decedentis in mifla defun&orum pro eocelebranda,tam in di£ta Ecclefia
St. Petri, quam inEcclefia B. Marise Virginis Hamburgenfi oflerre&ipfius corpusad
ecclefiam deportandum & ecclefiafticse fepulturse tradendum fe promptum ac para-
tum exhibebit. Quod Deus avertat,fi quis contrarium fecerit, in vigiliis dimidiam
libram cerse, fimiliter in mifla defun&orum & oftertoriis dimidiam libram cerse dare
tenetur,
Item noftri Confratres Vicarii Juniores corpus defun&i ad fepulturam cum
aliis convicariis noftris prsecedentibus portare debent , & tumulare non recedenda
de fepulcro, donec commendatio corporis terrse exiftit , pcena fub prsemifla.
Item r eodem modo ipfo die tumulationis vel alio die opportuno, juxta or-
dinationem proviforum Memorise vigilise majores defun&orum fpecialiterpro fratre
%} 5 noftra
io* IMtm&ett \mb Vta&ti&ttn 3. Period.
■ ___________ — g — ______
noftrp defuncto & folenniter ad Invitatorium Circumdederunt me, & in fine Vigi-
liarum : SalveRegina, & in fequenti DieMifTa defun&orum in fummo Altare decan-
danda a principio usque ad finem a noftris Con-Vicariis cantari debet , pcena fub
prsemifTa. Et fi aliquis in praemiflis negligens & remifTus fuerit , monitus vero prse-
fatam pcenam cera folvere recufaverit. Idem recufans abhujusmodi noftra frater-
nitate ftatim debeat effe fegregatus & fecundum concilium & diclamen Vicariorum
a perceptionibus Memoriarum & luminum fit fufpenfus , quousque pcenam folverit
praefatam.
Item fi frater nofter Con-Vicarius decedens pauper fuerit,tuncConfratribus
noftris in officiis prcefatis , necipfe nec teftamentarii fui quicquam dare tenentur , 6c
nos ipfi fibi fubvenire ratione fraternitatis & mutuse communitatis obligamur.
Item, Ceraexhujusmodipcena proveniens ad ufus candelarum in Memoriis.
perpetuis ardentium veniat exhibenda.
Item , fi Confrater nofter in fuis exfequiis propria Iumina cerea habuerit,
tunc ex antiqua confuetudine teftamentarii fui vel executores calicem aureum <3c
unum lumen cereum de quatuor luminibus principalibus candentibus memoriarum,
ecclefix St.Petri,fineullacontradic~tione dabunt.
De Aiijfa celebranda pro fratre decedente per unumquemque
nojlrorum.
Item, Concorditer ftatuimus, quod quilibet noftrum pro fratre defun£k> Vi-
cario noftro perfonaliter unam Miffam celebrabit, jnfirmi vero & rationabiliter im-
pediti, ut prius di&um eft, peraliosnoflrosConfratres fuos defe&us fupplebunt. Ad
fatisfattionem dife Miifx noftrorum Confratrum , ut prcedicitur , confcientias one-
ramus.
De Difplicentiis , qua inter Vicariot oriuntur.
Infuper, prb hujusmodinoftneConcordia, falute, vera ftabilitate, fincera&pia
intentione adjunximus, quemlibet Confratrum noftrorum per vifcera caritatis Dni.
noftri Jhefu Chrifti exhortando & ab intimis rogando , ut nullus alterum ex propo-
fito ac levitate vel alias in facie vel poft tergum , aut in pnefentia omnium Vicari-
orum, feu unius, moleftet , inquietet, irritet ac detrahere audeat, quod fi, quod.
Deus avertat,ex Cafu,aliquide noftris Confratribus difplicentias inter fe habuerint,
quos in amicitia licite componere conveniant , & illos primo ad di&amen Vicari-
orum noftrorum dirigent Quod fi dicli noftri Convicarii hujusmodi difcordias ami-
cabiliter decidere nequiverint , quod abfit , ex tunc ipfae partes profequantur iuas
caufas modo ipfis ad hoc apto & convenientu
De illit qui faciunt contra Concordiat».
Item , fi quis de fratribus noftris , ex elatione , protervitate vel intentione
mala alium minus jufte moleftaverit, contra pra.miffa faciendo, & in hoc culpabilis
repertus £uerit. Idem a di&a noftra fraternitate , tanquam difcordiee & inimicitias
fufcitator , cum prcfatis detra&atoribus fimiliter prayudicium Vicariis & Memoriaj
fa-
2. Cap. ftebenfte Q3epfoge+ Wtt St Petri Bjrcfre* 105
facientibus, eruntreje£ti a fraternitate noftra , nec non a perceptione luminum & pa-
num feclufi. Ac alia noftro Confratri hujusmodi concordise obtemperanti conciliis
& auxiliis follicite volumus & debemus cum effe&u adhserere.
De Juramento prtfitto & prtflando.
Item, ut prsefata fraternitas ac hujusmodi conftitutiones & ordinationes nec
non alia prsefcripta in fuo robore atque perpetua firmaque ftabilitate permaneat ,
expedit & conveniens eft, nos aliquando temporibus opoturnis de pnedi&as frater-
nitatis ordinationibus , conftitutionibus nec non de certis aliis negotiis noftris per-
fonis rebus ac memoriis occurrentibus & concernentibus, ad loquendum, tra&an-
dum ac cOnverfandum invicem convenire. Quodque quid in hujusmodi convoca-
tionibus ac converfationibus multas difputationes feu confabulationes pro negotiis
tra&andis exercentur. Si quse ad aures alienorum pervenirent exinde odium per-
petuum , rixse, lites, contentiones , damna inportabilia poflent oriri , ergo ad tale
periculum evitandum, & ne fecreta noftra divulgentur, fed occulta permaneant&
ferventur. Nos preefati Hermannus Oftingh, Arnoldus Veltberch, nec non quili-
bet noftrum prienomitatus porredta manu ad pedus dixit , & ad facra DEI Evange-
lia juravit , ne hujusmodi fecreta in convocationibus traftata & narrata , alicui de
gremio noftro non exiftenti, occulte aut manifefte velit figno aut verbo divulgare.
Et fi quis fecreta in convocationibus noftris tra&ata aut narratarevelaret, aut fefri-
vole ac proterve a convocationibus noftris abfentaret talis reputari debet ac fi de
gremio &confortio noftrte fraternitatis non fit. Volumusautem &nosVicarii ante
di&i & concorditer ftatuimus ut quilibet de fuccefforibus ac pofteris noftris ante-
quam ad gremium noftrse fraternitatis recipiatur , & ad panes & lumina admittatur
idem praftet juramentum.
De Jurament. transgreffbrtbus.
Item , fi quis aufu temerario , Deus avertat , vel illicita praefumtione fuse
proprice falutis immemor hujusmodi juramentum non advertet, & fecreta noftrarum
convocationum ex certa fcientia , odio vel cum levitate , feu inadvertentia alicui
prxterquam de noftris Confratribus revelaret ; Idem pro fidei violatore habeatur,
nec non juramenti transgreftbre teneatur , & a confortio & congregatione peram-
pliusfeclulatur, ac panum.& candelarum perceptione privetur. Etnequis per igno-
rantiam fe excufet, prxdi&ae fraternitatis conftitutiones & ordinationes fingulis an-
nis totiens quotiens Confratribus noftris placuerit debent publicari. A&a funt
hasc in faepe di&a Ecclefia St. Petri anno a Nativitate Domini Millefimo quadrin-
gentefimo quinquagefimo tertio poft Quafimodogeniti , & tunc panum diftributio
per vicarios noftros antedictos primo ftit inchoata.
6 Li
1 04 Ur£ unbtn Unb VlA<foti<hUn 3 . Period.
6. Literae girenb £ac!jen im ©piffecfcorpe fuper I.
marcx reditibus. Nunc Henricus 33onteman pofiidet bona
&dabiti2p, Martini.
Ad Vicariam Altaris St. Stephani in Ecclefia St. Petri.
fjgcf Sfrenbt #ad)e, roonajfttg tbo ©pifferborpe in t)em tfcrfpefe ffjo 2£ebef, befenne apen*
*$* bar tn Dcffcn ?Sre»e, tw>r affcg n>enne7 Dat icf t>an t)em £rfamen^ann,^.,3of)ann^te*
geman,QJicariefe in<gtinfes1)efer£ Jterfen binnenJ&ambord), tf)o miner 9?ogbe rebe Ijebbe
enffangen tet;n$toef Siibifcb^enningbe, alfe ff;o Jpamborcf; genge unbe get>e ftnt>t ; t)e icf
in mine unb tn miner€rt>en 9}uttid)tit geferett f;ebbc, »er roelcfe-tein Sttarcf ^enntnge icf
Slrenbt #ad;e t>orbenampt t>em t>orfd)ret>en J£)ern 3of;an ©tegeman mit ^ulborbt miner
red;ten£rt>cn rebeficfen bebbe t>orf offt unt) upgtlattn , t>orfope unt> (afe np in ftrafft beffeS
Q5ret>e$ <£ne $?arcf 3arftcfer 0?entf;e utf) unt) in minen Jg)aoe, £uf?cunbin a(le ftner^bo*
bef)oringe, alfeicf bar ntt ant roane, vavtfjo in t>ef)r $?orgcn £anbe$ up vtv ©eeft troifd)en
SOuffanger in vat Ofien, unb£>etmer£ange, <S(att>cf?@of)ne m t>at H^eften, unt> in tn>cn
©tucfett 2mvt6 , be me p(6gen tnad;, tn Der ^erfd) in Dem ^ptjferbrocfe up Dem &roge, unt>
tin i&id ©tucfe £oltene9)?orgen, roclcfe ene Sftarcf EKentfje tcf 2lrenbt Jpad;ge, mtne €r*
txn, ebber QSeftttere mtner i>orfcret>en ©uber fd;ollen ttnD n>t'f(en Dem t>orfd)ret>en ^pern^o*
f)ann©tegemann eDDer Jpolber bjffeS ^reoe^ mit ftnen 2£tllen a((e3af>r tf>o £)ancfe get>en
unDe betalen uppe (Stint&e *})efer$ &aci), alfe f>e up vm <btol gefaet roert, na ©ijfte viftti
SBerct ocf, Daf beftifoe #er 3o&an cDDer Jpofber beffetf s25rei>c3 mtf ftnen ^Biffen
umme quaber Q3etalinge roilfen fcjjaben nemen, ebber Unfofhtmme DeDen, Den (£jd)abeii
efftellnfofr rotfltcf mine €ri>en , effre Q5e(ttfere Der t>orfcret>en ©uber en SDeger ttnb a( up*
rii;fen, roo fcacfen Dar ©ebrecf anne fd;iiet. Ccf fd;a(I #er 3of;an eDDer Jpolber beffeS
5$vtU&f »an bcffcr SDJaref 3iemf>e roegen nenerfct;$(ageftan, alfe ©d;aft eDDcr beDe tf)0
ge&enbe, menbart>anunbt)anaifenanbern^5!agen fd;a(( icf , mine £rt>en eDDer ^eftttereDer
t>orfd)ret)en ©libern Dar gan$jcfer aff enffrien , unD vcrn aden 2lnfa(fe @d;aDefog I;o(Den,
ocf tn Dcffen t)orfcbret>en ©uDern fi;n nene DCcntlje f()ot>orn. UnD tcf 2(rnDtJ&ac^ge, mtne
<£rt>en eDDer s^eftttere Der t>orfd;re»en © ttbere fd;o(en unD n>iflen Datnia).t ^oger t>orpanDen,
noa) nenerfeigeOvenff)e Dar me^r tnne nebmen , funbcr De^ t>orfcl;ret>cn Jpern 3of>an eDDer
^polDer Deffe^ ^ret>ed ^ulbortunb 2Btikn. Ccf befft mt;,' mine &wm, ebDer'Q3efttterc
Deffer ©ubere De t>orgenampfe #er 3o(;au De ^Ucfyt g«get>en , Dat \\>\) De ene^arcf Dunflje
alle 3a^r mogenwebberfopen t>or tet;n sjfeardf ^enntnge ©umme» ^)e Ovcnte ber t>ori
gangen L^i;bt mit bem ^)oet>et^ummen binnen ^)ambord; tf)0 befafenbe , unb nnnn rot;
Deffen 2Cebberfop bobn noillen , vat fc(;o((e \v\) unb rotOcn ben t>orfc|)ret)en J£)errn ^obcum
ebber #o(ber bep Q5ret>e^ uppe ©ilnte ^icbaefid^acb ff)Obct>orn Dorftinbigen, unbbar^
na uppe©unfes33efer$£)ad), alfe be uppe ben v^to(gefattvort,bat@eIb fammenflicfen fbo
betafenbe , fiinber /enigerlete ^tnbern. Mt t>orfd;ret>en ©tucfe (ot>e tcf 3lrenb £acf;ge t>or
mi; unb mine ^rt)en bem e^rgenanfen ^pern 3ot>an, ebber J&olber Deffc^ §Sre»e^ mttfinen
SflSife
a.Cap. tfebenbe Q5et^fa^e. WH St. Petri &fr$e. iof
2Bi(Ien mit ben befd;eben $?ennen €av(len $t)ttfjbae(, unb£orbt5vt)t minen frouwen $te
t>e(ot>ern unt) borgen mit fammenberJpanb ftebe unb t>ajle tf>o (>o(benbe, funber#ufperebe
ebber Q5er)e(pinge ©eiflftcfe* effte 20er(t(icfetf 9fecr;te& ilnt) rot) Cartfen $»ngbae( uni)
(Sorbt 5fy( roonafftig in bemmc i>orfcr}ret>en tofpefe unb3)orpe befennen apenbar tn beffctt
Q5ret>e, i>at rop t>or urtf unt) unfe <Srt>en (jebben (ot)et unb Iot)en fegenroarbtgen t>or2trnt>f
4?aci)ge ©acferoofbe ftne gmn unb Q5eftttere ber t)orfcbret)en ©ubere a(Iet>orfcbret>en (£5tus
cfe ben t>orfcr>ret>en ^ern^o^ann ebber J»?o(ber beffeS £5ret)e$ jtebe, i>aft unb unoorbrocfert
ffjo ftofbenbe, tn allerropfe, a(fet>orfd)ret>ent§, be§t6ome^rerc^uc5niffe5ebbero^5(renbe
#acf)ge (gacferoofbe , (Earffen §»nf?bae( unb (£orbt 5*t>( alfe fruroe Q3orgen unfe 3ngefe*
ge(e oor uns unb unfe €roen gubtroi(iicf) benaen fatr)en an beffen 35reff , be geget>en ifj na @a*
be$33orbt bufent peMunberf , barna in bcmnegenttge[ien3are, tnbem3)ageSanaiUr-
bani Martiris.
Concordat prsefens copia cum vero originali , atteftan-
te me
Georgio Rofa,
Notario publico d.4 Jun.An. if86.
7. Recognitio £mt£ JU4Mt fiiper %. $$l& reddi-
tuum in haereditate J)an^2Btct^orft up bet50Jatfenttt>tten Ort>e/
t\)0 &er Vicaria St.Stephani in St. Peter RtxUtl QtljbtlQ.
SJcf #an(? <£(are ^oraer tfjo Jpambord? befenne apenbar tn unb mtt beffen 23ret>e t>oraf>
*& lefh-Deme, baf icf t>an bem grfcmien #ern €orbt £angen Vicariefe tf)o (5unte tytttt
barftitoes tr>o gan^er 9?oge rebe entfanaen , unb »ort tn minen unb mtner (Sroen noitlicfeti
Cftuft gefereft bebbe t>t;jf unbe fooenfid) DiOnefcfje @o(ben @5u(ben , be()drenbe ff)0 ftner Vi«
carie in ber crbenoempten jtercfen tr)om2i(tar St. Stephani aefunberet , tywov fjebbe icf f
bemfuloen Jpern (Sorbt unb ftnefi ^afomelinaen t()or $t)bt SSeftffern berfufoen Vicarie ,
red)te unb rebelicfen t)orfofft unb t)orfa(en, t>orfope unb t>or(afe en jegeroarbtgen m 5?rafft
beffeS Q3ret>eg , fdt)en SOleP . unb ad)f e <^cJ)i((ina 3ar(icfer Dienffje , a(fe tcf f>ebbe tn bcme €rt>e
#anfe ®icf^or(le^ upper ^atten ^roiten Orbe br; bem€roe $tm €(a^^ic&ae(t^ be(e*
^en , unbe n?orben mi> uppe ©ijfte befle^ fu(t)en 25rew$ tn ber @fat)t ^amborc& D^ent^
feocfe /egentvarbicl) Jpern sv)^attf;iafe (5d;tpf)0un)er t^>ofct>ret>en unb t)or(aten» ^Bife un&
fette f)irumme hm obaenanten Jpern €orbe minen Of)tn , unt> ftnen ^afomc(ingen m be
trouroeficfen unb frebefamen 5Seftt(t'nge unb ^rucfinge ber e^rgenantcn Oienff>e , be affe
Sabr uppe ^afc^en xttf) unb »an bcn e^rbcnanten €rt>e tf)0 manenbe unb tyo entfangenbe,
funber mt)n unb miner (Sroen (2Bebberfeggent unb ^)tnber, S)ocr) m p unb minen ^roen be^
(jolben, batrot)bejfe0?ent5e »or bcn bot)enfcf;ret)en .£)oet>et*<g)ummen tnogen roebbcr (ofen;
roenn un$ ge(eoet, be bebagcben Ovent^e mtt bem ^oemt^tole bcnne genjdcfen tfjo btto*
lenbe. 3((Ie buffe t)orfd)ret>en ©fucfe fambtlicfen unb befunbern (ot>e tcf $(m$ ^(are erbe^
nampt t>or mp unb mtne @rt>eu \)m e5rgcmc(bten J^ern €orbe unb ftnen 97at)o(gern r^or ^pbf
•&ebbewunbQ5eftttern ber erfc&ret>en Vicarie flebe,t>ail unbuworbrocfenwol fr)o&o(benbe
I. C^ei(9 jter &mt>< O ir)
io6 Urfrwben unfc ETacfcricfctctt j.Period.
m auDen ^ruroen, ftinDer afle arae 2ift, unD f)ebbe t)e« f(>o mcljrer$ticf;mfie unb ©ecfev*
Jjett mi;n ^naefeael voitticfen (atcn fjengen beneDDen an Dejlen Q5veflF, UnD voent un$ JpanS
£5veaen * unD #mrttf £anaen ocf erfffefenen 33or<jern f 1)0 £amborcr; De 3}orfopinqe unD
C^orlatinae Dcffcr erfc&rewn 9fent(je roitlitf ifi, fo bebben rot> na Q5egerfte beiDcr erfcf>rev>cn
^crtfee unfc^nacfeaeie tf)or $£itlicr)eit mcDc fjengen fatben beneDDen an Deffen fult»en ^Srcff.
$la ©aDe6 Q5orDt werteinbunDert, Darnf)a in Deme DieffunDencaentiaeffen^abrc DeSncge*
ften griaDageS fcor Dcmc^onDaac, affe mcn in Dcr^ifliaeniTcrcfenffnaet Oculi mei.
Prsefens Copia de verbo ad verbum cum tribus originali-
bus figillatis in omnibus convenit , quod ego
Georgius Rofa,
Notarius publicus atteftor , collatio-
nata. d. 6 Jul. An. 1 600.
8. Extra&us ex Libri Refignat. fiiper redditus Vi-
cariaeSt.StephaniinPetro,up 7SWcf.8^ tn J£)an§ 3Bictfl)0rftcS/
modo an.1465, 3od)im ^mcftrcnyjcn fcltgcn S5run> #ufe
in ©♦ Satyrincn ©fratcn*
Anno 149 f. Catharinae.
^j^an^ ^ngfjorff Refignavit Jjpanfen^faren feptem $?cf. & odlio folidorum reditus,
■^* quamlibet pro 1 $ $0?cf. redimendam in hsreditate fua , fita in platea S. Catha-
rinse in chono twitae mattarum prope harreditatem Dni. Nrcolai Michelis Confulis.
Pafchee inftabit cenfus a M. f. 6. ante Oculi , prsefente Dno. Matthia Schiphouwe-
ro. &c.
9. ®attf$bt SJwfler* 3ltwtfcil*®tw tip 4$Jrcf*
9icntl)c m £)ttl)tnar $rut>cncr$ ©»e bt) t>cin ^crgc. Spe-
ftant ad vicariam St.Stephani in templo St.Petro.
Anno 150 1*
fcf Q5erfolDt $3ergerf Q5orger tfjo Jpambovcf) befcnne unD titac apenbar fti ttnD mif Dcp
fcme ^reDc i>or adeS wcme, Dat foDane t>er $Jarcf ^arficfer 9fcnfr;e,af£mr;^itf)mer
^ruDcner £5orger Darfufoe^ in ftnem €r»e oor Detn 35erge , bt; Dem (Sroe voanDagev $im*
men £utfenmacfcn befegen /egenroarDicf; #ern 3of)an *>an ©pecfcffen, inDer©faDtJ£)am'
borcf) $venff)ebdcfe Jjefft oorfaten, mt? unD mintfn (£r»en nicbt tf>o befjoren, f;cbbcn tar ocf
nenerfe» (SgenDom ifffe OvecfrficbetD anemenDe tjofamcn ttttD befjoren propcr, unDc egenDfi*
fen Dent (Srfamen #ern€orDf £angen unD £ebbern Deffetf Q5ret>cd mit ftnen SBiflen , unD
(tan m» tf)o trurcerJSpanD tf)ogtfcI;re»en , roente Jper CorDf £ange efyrbenampt f)efft foDane
' . Dventfre
* Copia alu Iwbct ^>flli^ JStrge»,
2 Cap. ftebcnbe Q3et>fa<)e* WttStPetri&frcfce. 107
fXentfje mit ftnen ccjen ©e!Dc Darin semacfef , fcorfifle unD wrlate (>irumme afle 2Infpracfo,
t)e oan mp iffte minen €roen fampt eDDer befunDern mod)te fcj?cen uppe De^rgemelteOun*
rfje rn aften tbofamenDen $t'Den, roife unD fette Den (Srgendmten £erm <£orDe unDs25ret>c$
J^oIDer in De trouroeftfen unDoreDefamen $5ef?tfiwje unD Q3ruf incje DereraerorDenOientf)e,De
toan Dem Q5efttferen tcr SiD De3 erfd)reoen <g,m* alfe 3af)r i\p *])afcfoen tf)0 forDcrenDe, tf)0
betrtanenDe, unb tfjo tf)0 entfancjenDe fitnDer min, miner^rDcnunDcncdifticPen be &»©cift*
Itcf ifjie roerficf SBeDDerfacje unt) ^inDctv 3cf unD mine (grDcn fcbofen foDane SKemfce ocr:
rbeDDer oerfafen unD utfje Dem erbcnompfen £§ocfe Del£jen unt) utf)Don fafen, roannerropDeS
i>an Den cjefecjjfen $m (£orDe unb 25ret>cgf>o(Dem roerDen cjeefd;et, ane 3nfarje ttnD tyvgtf
(ifi S)eS fbo OrfunDe unD^ttcfwifie f)tbbt icf 35arfofD SSorger crbenomt min 3nrjeferje*
le oor m» unD mine £roen roifficfen Iaten.r)cn0en bencDDen an Dcffen Q5ref. ©efcben unD
fcr)ret)en na (53obe^ Q5or& t)offteinr)unDert unD tin Safjr , am S^onDage na Dem (^onDage
Mifericordia Domini.
Concordat in omnibus cum originali
G. Rofa, mpps.
10. Copia be$ 35ef»fefe$ up 7^ 8g-9tentf)e tn £an$
SBiectyorftS (£rt>e up ber SWatten Zwxtm Orlx Speftanc
advicariam Altaris St. Petn. Annoi507-
Snffiffftcf unDe apenbar fo afle Denjennen De Defe open@d)ri(ft unDe $$erfer feen eDberf)drert
**wt' lefen, \)at $an$ SBiflborft %5ov$tv tf)o Jfpambord) , unDJjper CorDt 2angt Vicarius
tf)0 (gjunte ^eter DarfufoeS ftn doer eingefomen, foJper€orD£ange em roeDDcr aoerantroer*
De oiff unD wtity tfflavd ^enninge, aife Dre SQJarcf ^arficfer Diente egent(id)en bef)0ren*
De to ftner Vicarie ff>o fiinfer erbenamet tom 2lftar funte ©te(fen3 jjefunderet , J>ar De(£r*
bar JpanS oan ^etten ifcunDetf Patrone ff)0 if?, De#am?^i#forfr er$iDe£ utfjcjefofetfjaD*
De, unD bocf) in Der ©taDt Jpambord? Dfanfebocfe nid;t geDel^ef roeren, De £ofm#e ocfup^
pe De Recognition uppe ac&tef)a[oc $?anf (uDenDe nid^fgctecfenD t|,unDroentDenne^)an^
9QBt?gftor(i Derroegen uneorwarDt roa^, fo f)tfft l)t De Dre$?arcf ©cIDe^ roeDDer entfangeri,
unDe ^eienef fufcfe acf)fef)a(oe ^ard: ditntt in Den etftfomcnDen fein^aren nicbfutf) f^old^
fenDe , Derbaloen £er ^orD 2angt cm tin %a\)vditnti)t alfe De ac&fe^aioe €Q?arcf De up tya*
fcf>en beDaget roerDen int ^abr alfe men fdjrioenDe roerD oofftein^unDeer unD ad)fe innefeflj
unD tf)0 ©ift ttmme De|te bcter Q5efalinge em unD ftnen ^afomlin^en ff)0 ftytnbt. Qivan
unD aoer ftn geroeil S)iDericf £ancje, De em Dat@ciDt tf)0 fedeDe, ttnD ?D^arfen ^^orft
^anfe^ (Sdne. tyo OrfunDe unD ^ucftnifTe ftnDt Deffer <&d)vifft unD 3arf er froe eneS 2&
De^, tin utljeranDcm ooer Dat^iSort vottfiffiid) ^efcr^ncDen, Der tin b\) ^)anf e ^Oi^orji
unD De anDer bo Jpern ^orDe ^angen erbenamet ftnt in ^orroarunge. @ef<|en unD fc^rcoen
na ©oDe^ Q5orD ooflTfein^unDert unD am fooenDcn %af)v DeS ^anDa^e^ na Dem ©onDa^e,
affemen inDer^ini^en^crcfen ftnget Quafimodogeniti.
Concordat cum originali
D.4jun.An.ij8^ G. Roia, mppn
0 % uEx
log Urfrmbctt imfc Hacfcrtcfctett $. Period.
11. Ex Libro Memorand. ad an. 1517. fer. 6.
poft Mart.
Anno &c. XIII. gvibacjfje i)0V Exaltationis fanfte Crucis ie? ^acob ^vOfincjf gefra^ef
burcr) ^tevQ5evcr;matt, fo ^e meve aoev Devfein £)acjf;e cjefobevt, $tattf)cug ©ommev*
ItelbeS €vtie (mbev^pcfenflvafen/fO^V. 3oef)im.9}r;Cjef{, ceu ex antecedentibus patet,
Derfoicjebe) foentfeffen, i>anroecjen rrrr>i$?cr\ t>ppe35veue tofamen enem 4?ene in ©iintc
*})efev$ ^evcjfen, beS er;nQ5eftftev 3oacf;im t>nt)e 3acob et;n Patrone, fpn Q5eratf; for)eb*
ben, tvat f)t bavtf;o fcbe, batr) f;e auevmate fim $3evatr;,roelcfe$ %$tmf) i$ bvie,alfe$?an*
t>acjr)e£,$*ibroecfen t>nt)e gribacjfje inejeefcbef , bocf; ntc&t incjebvacbt, evfanbe etmDfab bat
men em nocf) folbe fofecjgen mit \\ befeten €rf=Q5orcjern fnn Q>erab intobrincjen , t)em aifo
fjefc&e&en/ ^onnaueu barnfja, t)av r)e tticbt en quame , tmDe beroteiicf 97off; t>orbrac(>fe ,
rooomme fo lancji;e t>tf>bleuen , foit>e i)t t>eilicjr; fr>n ber ©afe*
€0^ant>acjr)e t>e neejbfte 6vecr>t ^ ^>acjr> roatf, ig f)t nocf; nicj>t erfcjjenen, f)efft ct>n9{a&
etfanb foHicr>ev rjxot 9&Jcf. @5eibe$ unbbetfellicf; fo fiwbe.
tvorfr) cjefracjet, offt fe rouflen mef>r be Q5veue t)abben Dppet@cr)u^
fet)en fe be^voueft fo Jpcvueftyube, roavt) cjefecjr>t , t)at fe en fcf)ulben tofecjcjen latf>en>
^ibbetmfenttorSOBiifjabi quam be Q3roueft mtbe bafr) ftm Q3erat> beff; tbomne.gr)'
ften Ovecbt^acjr/e roas Sribacjr) t>nbe quam nicf;t , bercjeficfen $?anbage$ t>nbe Sttibberoe*
cfen , fi>racf et;n dtcfo , queme r)e nicr>t tf;om necj^eflen t>nbe brecf?fe beroif iicf 9?otf> ftne^ Utr>
biiuenben , folbe t>orlufticj ft;n Der ©acfetn
5fm $?ibberoecfen t>orMartini roa$ be Diicr)tv3)acjf; t>nbe nid)f enquam, evfenbeet;n
TRcfo , nad; bem aile Dfccf>t<£)aejf;e fjabbe oorftimef f) onbc nene 9?of r>faf e brac&te, febulbe oor*
hijticjf) ftjtt bev r r ri 1 1 1 SRct ©eibetf Oibenfen ^ittbev fo bef)ovenbe im£lofrev f^o^evue^
fer)ut>e*
12. 93ev0(eictJ fi&cc io$ftcf* (SefceS fcet Vicarias ad Al-
tare St.Thomae #i$t\)QXmU, An. 1527,
Ex Libro Memorandorum,
L nno &c. r|'t>if. dle S£te. Barbare Virginis befftMagr.HenricusVafinari bt)(?ttem(£r*
famen 9vaebtfje(ecf;t teon 9)?arcf ©tyelbees, ocf bre t>otf ecjelbe 25veue, be ene m\ ot;ff,
!>e anbev x><m wx, oenb be bvttbbe wn tm $?avcf ©fyelbef? fofamenbe enev Vicarie beiecjen
jn ^unte ^eteve* $avfe tfeon 2l(tav San&i Thomas , bev i% ein Patrona i$ , ©fjefife itli»
cjen ^3ctev ^0?u(en rmcjetaten '3GBebcroe, roeicfev tet?n ?0?avcf @r)e!be$, ocf be bve t>ovfecjelbe
^rcue befft ^etev ^ule utbnamen »nb m\ tt>ecjen ftnev C0?obev ©r)ef?fen cnt^ncjen, i>nb
t>ov €.(!♦ Otacb befauet onb tr>ocjefecr>t , batr) befuluen fcin ?0?cf* ©^elbe^ fcr;61cn cjr>efect>tet:
Vicarie roebbev tf)om Q5etfen beieci;t, ocf be bve^5veue bevfufoen tr)o cjubc in Q3orroarin|e
^e^olben n>erbem Ocf ^efff ftcf cjemefte ^eter vorroiiforef , M ercjenant Magr. Jpenricf
Vafmari
Cap.ftebent)e25epfacje.
WHStPetri&frc&e»
ioj
Vafmari umme fot>aner tet>n $?arcf ©fatoetf , ocf t>er Dreper ^orfecjetber ^reue f>infurt>er
nic&t fcf;o!t)e angefpracfen no$ bemotjet roeroen, roo bem ant>er$ cjefcfceae , oafur wil mU
beuanofer ^efer Wluk t>or ftcf unt>ftnen€nmt aef>o(t>en ftm, Denfu(t>ctt#?effcr JpinricfVa-
fmari fcet'6a(uen afler 2(nfpracfe to benemenue, unt) (gcfrabfof) to f;o(ent>e. A&um ut fu-
pra. Infcriptum ex Commiflione Senatus.
i3$la$ti$t t)0l1 Uwn Vicarien/Commendiftetl/Me-
morim/ Teftamenten unt> ^rutwjtyafften £u St.$)eter/ au$
t>em ©eiftlictyen ©cfyofcSuctye* An. 1537, fqq.
2>e Vicarie» t£0 futtt peter,
1 #r. 3of)ann t>on ©precfelffen,
* 4?r*3?oI)ann ©procfr*
5 #r.Q5arte(tBartoldi.
4 £r.#erman€)c(Hi(fe,
f £>r.;3or;an<2>teaemam
6 Jpr* Magnus t>on £>lt>enfem
7 J^r^erman ®erfen&
8 ^H*. Mauritius 9?icjenborc5k
9 ^r.3o(janf)vumef>ett
10 #t\£ricf SDMen.
11 #r.,3ofjan28ifen, Teftamentarii.
12 J&r.^ofjan »on £>(t>enfem
22 #r. 3of?an ©d)u(()dt)ef*
23 #t\ #uberf S&eueJant)*
24 .f)i\ Jpinricf SSrame.
2f £)eg Scholafticus <25oue* *
26 johannes ©duenbome»
*7 J&r.JPDnrtcfVafmari.
28 Bernardus »an 2SSpttt6en.
29 J£)r. Styrtcf #ot>cr#
30 Johannes Marquardi.
3 1 £r. ^oftan £>ugfjen©oue* t
32 £t\ 3nt>reatf iOWler.
3 5 4)i% Sofjonn ©erleffforp*
1 3 #r* SBarner @o(tman, pi« memoria?. 3 4 .Qoacfnm (Scr;ott?enborcr>.
14 £r. ©9men3©ttte»
iy £r. ^o&an Suncfe*
16 £r+$?atft>e$3anecfe*
17 Jg)i% Nicolaus t>an Q5er<jen,Teftamen-
tariem
18 #r. 2((bett Q5acfo
19 £r. 2(nt>rea$ 23onicffjoff.
20 £r. 93a(enfin .ftanenfreier.
21 #t\$?attyt$ #*((*♦
3f $Jjh\ Q5arfe(t Suritfe.
36 £t\ ffljrifloffer t>on 3Bwt&em
37 #t\ $?attpe$ Santbpcf*
38 ^)r. ^o^an t)an ^n&em
39 ?^(tr.^er(len^erf*ampe.
40 SOJarfen ^orneman.
41 •£>t\(3acobS?dtincf\
42 -SJr* ,3of>an bi &er Sint>en,
Bt
* An. 15:30. n>ar «5cnr«#84nbfc&<ui/ Schoiafticus, jic(je &en n.$anb pag. 350* tt>el<f)er An,
1540. wrjkrb. vid. ibid, pag, 705.
* £r.3o&«nn 3u#&e tvar t>e$ cbcn fa benanfen 23uraermetfier$ 6ofjn / tt)eld)er An. 1^2;. ju
SXaU) ertoa&lcr toaro/ An.1551, abec ftfron «crftarb; ©ctn ©ofjn/oer (jtcgememtet rotrD/roar
Hi«onymus, toelc&er/ob erwol A.1560. juOcatfmrodblet roarc/ fetn fjabenl)e$Ee(>nooc|)mc|>t
»on ftdj qcben tooltc / rooruber ficj) ber Canonicus £erm<m tfticbur/ beffen Anncxum befagteS bcm-
ficiumwar/ wnfcn Qum.ig. in titcfer^cplasc/ bepm &§a»tHel bef^n)eret.
110
UrPunbett unb Hacfcrtcfceett
3. Period.
2>e MEMORIE.
Grntfangcn fron Jjpr. gMatt&fa* t>an t>er 20i# 4°$?cf. 9^ f ?f.
SSan t)em Q5rot>e unt)e €tct>fe entfangen r - 4 -
iDe Commendiftctt e^O St. peter.
1 $?jtr. 3of>an Dvepnefen.
2 #r. $tnri<£ 2Bo(eman.
3 £*♦ 3o(jan »an $jeuen»
4 #r. 3o5an .gtyn&e.
j J£)r. Sixtus Wolteri ; ntt
ca?|lr. 3>of>an SRum&er&e.
6 Jpr. 3ofjan ©c&ufuer.
7 £»'• 3of>an wn $?t;nbetn
8 J£)r. Jpermen.
9 £r. 3oJan ^affe.
10 Henningus Q5remer.
1 1 Ludolphus Q3afmer.
12 tytttv (gencffteue.
1? 3ocf)tin grefe.
14 SXatfc $?ag.
1 s #r. ^ofjan DitMncf.
16 jjbr. SttattyeS €antt)tecf.
17 Jpr. :1M{eff@roneroo(t), nu
£r.3o&an Jpugen @one.
ig Nicolaus J^afe.
19 J£)r. Johannes Detlevus.
20 J£)r. Nicolaus £emme.
21 |)r. Q3a(entin #anenfreiaer.
22 J£)r. Nicolaus $ot)e.
23 |)r. SKoee^ £il(e.
SDe Ccpameme
1 JDe &tlltg£e iUcfcame^Swarctt.
2 Guntepeecrs Stt>arcn.
3 Jpr. iUjete Qttm>ctt.
4 £>at £off tttarta.
f 3>arttt>icb 25t6bwej&es , 6t>
So^ann J£m(pe.
6 $>ane pollcmane, hp ben fjifligcn
£icf)ams*©tt>aren.
7 fl>lrttf 25io&or(l, 69 fflieine »att
©&n*
24 J£)r. $?arten Q5ornematt.
2f Hinricus &am $5rocfe.
26 Hinricus £5ocff)0(te.
27 Carftianus £5arfc(?ampe.
28 #r. 3of>an Jrifee.
29 «&r. €ageri> Olbeforn.
30 £r. tojictt £ubfe.
3 1 J£>r. 2f nt>rea$ 3Gent>(ant>.
32 J£)r. Jpefnio(t) 2((s>ert)incf.
3 3 J£)r. Snurea^ Borchardi.
34 Johannes Dit)t)ematt.
35- Bartholdus (Sggeman.
36 J£)r. Stfrcf J&oper.
37 Jjpr.SMrcf 9H3it)enbrttgge.
38 Johannes 9\p(f.
39 Johannes ^atbucft.
40 Gofwinus Diet>nfr»
41 Johannes £)at)0rt)e.
42 Hinricus Dvemjict)e.
43 #r. ©teflfen Q}ep(att.
44 J&r. Wlattf)\)t$ ^anefen.
4f #*♦ 55a(tian.-
46 J£)r. 3od)im 9?et>be.
47 #r. Sll&ert Q5acfe&
t&O ©t. peeer.
8 tiMrfcf &fe{»orff , te^uttge, 6t>
£r. 9??cine &an (£i|en.
9 peeer Qmc&ett, bi J£>r. S0?aftl>ia$
DveuerS.
10 (Clawea Ke&er , bt #err $?icf>ef
Dfcfcer.
1 1 $)?efter jfo&att Kufcbe.
12 2(nncfe 2>utoc.fctt, bi ^ptrtrtcf Q3of?.
13 XXWett^lcbefc», bi^3o&anwn
Oitwfen.
14 N.
2. Cap. fte&enbe ^epfage. *M St Petri &trct>e. 1 1 1
14 N.xan tev $>ubtn, bi £inricf 53«* 19 #r. Zlbcxt <B*$man, bi £r.,3od;im
fcframp, $Mer.
i; #r. 2Kfcere iglcbefcrt , bi £inricf ao #r. gtorfc* ^r^nbes , W £r. °*o*
QSarftfamp. - d;im?>MIer.
tf jjgpi, «*»k , h ber ©fumetv 2I ^^ ^^ w mfm ^
17 W*tf ZJacfcotvett, 6t J&ang ^art^ *ar*' , fc ,. . ,_
g|em 22 Corfctnewtfcit, btJjpang^appem
18 Barede iUt>en>tc&, bi 3acob $0* 23 tHeirteFc 25ctfer$, bi ftgtf 93ifcf.
tingf tmt) Mauritius $?o!en.
fce 25rofcerfc&up e&o ©ilrtte peter.
1 Unfer fewn grouwen t>cr ©crober. 3 £)er $nacfenf)Ouroere.
x St. Antonius. 2)ti|fe Q5roberfd;up ^ 4 ^er ^ug^ener.
gfjeled;f, alfe t)er Q3ecf er ttnb ber $no* 5" ©untc ^efer ttnb ^aroef.
cf en&ouroer , t)er Q5ecf er bi bes fjilligen 6 £)er XII 2(po(lei.
(Srufces 25roberfd)op fo ©tintc SWarien 7 ©unfe 9Etaten$ ber #Wlen4?tibe.
SJttagbalenen. 8 ©unfe Ewaldus.
14. Sucti ftmQBin£$en ^oop^ref tip jfflW* f ^
ntgfyen 3ftrtK&« SKentye an t>e gemene Memorien fyo
St; g)eter 1538. Pafch.
3|ior atlen ben jennen be bttflfen Q$ref fefjen ebber fjdren fefen, baff)rot)£ucia feftgen, #errn
^*3acobs t>an ^Bint&en^roanbageS ffjo Jpamborg Ovabfman nagefateneSBebetM/unt)
Q5crenbt>an333intfjen genanbfe£ucien€eficfe unb nafuerfitfe ©en befennenunb bfjonn>t>f*
lif en apenbar t>or uns, unfen ©Den unb aftf roeme, roo M rot> t>an ben (Erfjafffigen «f)eren
Vicarien unb Proviforen ber aemeinen Vicarien in ©tinfe ^cterS jferfen aff;t;r binnen
^amborcb, tfjo gan^er Sftdgerebe in gttben tfubtl^m <E>d>t>flingen fjebben einf>unt)erf 9M.
enffangen , be alfofort rop in unfe unb unfer (Sruen profyth unb roiflicfen Q5ef>off ange*
lecbt, geferet, oft geroenbet fjebben, baruor rot> tm oorbendmfen #eren Vicarien unb erett
O^afdmeiingen fo Q5ef>oeff erer gemenen Memorien t>evfoff3f unbe oerfafen f>ebben, twfopen
tmb Derlaten roi> ocf jegenwarbigen in 5?ra(ft befeS unfe^ ^reue^ i>t)(f 5}?arcf ^ennigfje
3arlicfer ^ubifc&en dimtf)t in unb utf> aflen unfen rebejlen unb ropfleften ©ubern , beweg^
fic&en unb unberoecbficben , unb be ocf um in f^oftinfftigen^Dben binnen unb bufenJ^am?
borg anfaflen mdgen, bar be ^orbendmeben ^eren Vicarien (tcf an^olben fd)olIen fobanen
^duet^toei vmb Dienfe inroarenbe ufberiangeu unb manen ef>re Sarlif e Cfeenfe alle 3a(>r
up ben Termin ^afd;en dremSDJanere f5or^t)btgiletItfen, gufwiflic^iifen t^or^oeg^eunb
tvol tbo ©ebancf e enf ric&fen, gelben unb bttakih Qod) rot) \m$, unfe €ruen unb 9M dme^
linge be ^ac&f befjo&en , fo M w btiflfc Otenfe t)or ben t>orfd)reuen #duefc<Summen in
gelpfer Wunt^e ebber Sffierbe , moegen mt> ffyolm tvebber uf|idfen oft roebber wfopm,
roann*
ria Ur&m&eH unb Hdcfortcfrtetl j.Period.
wanneer i£> un$ geleuet, t)enne etn wrenbeel 3»af)re$ crfl be £ofpnae ben fcorbenanfen £ew
Vicarien tfyouorn t>orfunt>tgen / unD alfe t>emen fo aefcfceen , fKmtfy uni) £ouetftoIf guet*
lifen, guunwfltgen, tfjor Ofoegfje unt) rool tf)0 ©e&ancfe enfricfrfen, gelben unb bctafen,
3)e3 f^or merer $ud?eniffe unD £>rfont)e ber SBBar&eit &e&6e id £ucta Mn QQyntfym t>on
genamt Jpouetfate , uiitf) m»;t mtmer egenen £ant) unt>ergefcf)reuen , unbe icf 25erent> fcati
SGintfjen alfe een mebe Jpoueffat mt>n gerodntlicfe Sngfjefegef rwfftcfen fcljon fjangen bt>
nebben an uuijen Q3reff, t)m tcf ocf ^efer Jg>e|leibercf> ff>o #amborcf), Q5drger, ©c&roager
unb gninb , fo alle 3lrficfel unb Punfte , roo bauengefcf;reuen m»; berou|t f)»?r tf>o geefcfcet
unbgebcten i)ebbe,mt>n roontlicfe 3ngefegel fftor SBtfftc&ett bfton roitflifen f)angenT>eneu*
t>m an briffem 33reff, t)tn rot) ocf mit egner 4)anu f>ebben unbergefd;reuem ©efcfjcfjen na
€f>rtftt unfes ©afigmacf erd ©eborbt t>oefFfemf)unuerf , ^ama im acf;fen unb uvutttgeftem
%w am ©onnauenb im f>i(Iigen ^afdjen.
3cf fttcta mn SBpntftem
3cf 25erenb van SOBtnffjen, befenne bit baum fd;retten,tvar
tf>o ftw.
^cf ^efer^etleruercf) befenne mfj»; bif bauen gefci)reuen n>»;t>
licf ie.
tf.Praefentatio & inffitutio novaBernhardi£P&Het:$
ad Vicariarn St. Stephani in Ecclefia St. Petri. An. 1546*
d, i7Apnl. "
"|n nomine Domini Amen. Per hoc prarfens publicum inftrumentum cun£ris pate-
•■ at evidentcr, & fit notum,quod anno a nativitate Domini 1 5-46. indi&ione quar-
ta, die vero fabbati decima feptima menfis Aprilis, Pontificatus fan&iffimi inChri-
fto Patris & Domini noftri Dni. Pauli Papa: tertii anno duodecimo, in mei Notarii
publici , teftiumque infra fcriptorum ad hasc fpecialiter vocatorum & rogatorum
praefentia , perfonaliter conftituta honefta domina Anna ^3efemane>, reli&a quon-
dam bona memoria una cum filio fuo Luca 33efematt ibidem prajfente , uti vera <5c
indubitata patrona ejusdem vicarise in Pcclefia St. Petri Hamburgenf. ad Altare St.
Stephani prothomartiris fitse , per obitum hororabilis Viri Dni. Johannis ^lOtt no-
viflimi poffefToris vacantis , Jus-Patronatus ad eandem , quotiens illam vacare con-
tigerit , ad ipfam afferuit fpe&are. Quare omnibus melioribus modo via , jure,
caufa & forma quibus melius & efficacius potuit & debuit , difcretum Bernhardum
SOJolIer Scholarem ad eandem vicariam fic , ut prsemittitur , per obitum quondam
bonae memoria» Dni. Johannis *}}i'0ft vacantem , in Dni. nomine praefentavit , fibi-
que de eadem providit ac commendavit , volens atque committens mihi Notario
infra fcripto, ut prarfatum Bernhardum prarfentatum, in polTeflionem realem, cor-
poralem & a£tualem ejusdem vicariae inducerem. Et tunc ego Notarius infra fcri-
ptus ex commiffione di&as pat^ona; mihi fa&a , prclibatum Bernhardum SOjoKer in
pos-
i. Cap. jtebenfre Q3et;facje. wtt Se. Petri %irtfee. ! , 3
pofTeflionem realem, corporalem & actualem dite vicaria?, juriumque & pertinen-
tiarum omnium hujusmodi cum affignationefru&uum, reddituum, proventinum5
emolumentorum & fingulorum clenodiorum ad ipfam fpe&antium per tactum cor-
nu altaris dextrum, ad quod ipfa vicaria fundata exiftit in eademEcclefia, formame-
liori , qua potui & debui , e veftigio pofui & duxi. Super quibus omnibus & fin-
gulis pr/jefatus Bernhardus prcefentatus (ibi a me Notario publico infra fcripto unum
vel plura publicum feu publica fieri atque confici petiit inftrumentum feu inftru-
menta. A&a fuerunt h#c .§)ambOVCf; in domo habitationis prtefati Luca* Q5efematl£
fub Anno, indi&ione, die, menfe & Pontiflcatu, quibus fupra: prsfentibus ibidem
quoad prxfentationem providis viris Joachimo J£)arttnan laico Verden. Dioc. & %U
berf Jpacfeman cive Hamburgenf. teftibus requifitis. Quod vero ad paffum indudio-
nis , prasfentibus providis viris £faroc|? ^Ofitige & Hermanno $et)fer cuftode primario
in Ecclefia Divi Petri teftibus ad praemifTa refpe&ive vocatis & requifitis.
Praefens prasfentationis copia cum manu Mgr. Georgii
divnefen quondam Notarii , quas eft apud Te-
ftamentarios Dni.Erici de^je&en, de verbo arf
verbum convenit , atteftante me Georgio Ro-
fa, Not.Publ.
G. Rofa, mpps,1
D. 5 Jun. An. rjg6.
16. G?ggerb gmtl^ Praefentatio Mttt&fyavm ad
Vicariam Erafini & Annae in Petro , fo An.1558. d. 3Maji»0tt
t>em Notario guft gefc^e^cn / tmt> f)urd> fcen iSerw 55uv*
gcrmetflcr diti>w6 beftdftgef worbem
Tn nomine Sanda^ Trinitatis. Amen. 5vttnt> roitfiifttttb apenbar jV/e&ermdttttigficJkn,
■*i>ormitref|t bifier apenbar inftrumenterten ©cbrifft, t>at anno, na C5vt'ftt unfertf fetten
#cren unt> ©eligmacfci^ ©ebort), t)e£ roeinigern Sraffetf LVIII. m ber erfienlndidtionam
«Sonbage Oculi, tvefcfer nxtf ue 1 j&ed $?anfe$ Martii, troifcfren geigertf ©cfrfegen t>ren
unt> fceren, nbamibbaae, t>er Dvegeruna t>eS £atfer&omb$ £eren Caroli De^ t>o(ften Didmi^
fc&en Sfaifcrtf, t&o aikn ^tuen 9M)rerd i>e$ dlkhe im $8 3ar m mines Notarii mtt) na*
bendm&en ^ttaen 3egenroart>icf;eit , i$ gtwfm unt> erfc&tenen t)e (Srfame €ggert Cran^,
SSorcjcr t)er <&tabt £amborc&, beric&tenbe, roo unfangetf uorcf) boef tlic&en 2fffgang jeligen
(gfjrn. Henricit&en&en&orffes ctroan flafon&etf 3)ecfen tf;o Jjpamborcf) etn £ef>en e&ber Vi-
caria , fo ()ir btttttCtt ad Altare St. Erafmi & Annae in Parochiali sede divi Petri juxta
titulum infcriptionis fcftofe gefunderct fyn, afjtt tf)n ttffe Patronctt fcefftifoett, roere devol-
veref unt) f)eim gefaffen, unt) t>at fje nu proprio motu Aiberto Scherpen fepner ©tjffer
©oene, tgunber to €openf;agen in £>etmemarcfett ftuderen&e , fobanes Sefjns ^arficfe
3vucl;tttutfma^tem(ifen jckgDtorcf £ubfcf; 3vet>e3 ©efueS to Continuation uttt) SJovDevina
l.^fla 3ter 25rtrt^. ^3 f?nt*
H4 Ur&lit&ett Uttfc Hacfcrtcbtett $. Period.
fmeSStudii fo beroenDen gertte gutttiettDe: Unt> tvile f)c aoerftDcmfuIoenStudiofo fo(cfe oor*
fcebbenDe ColUtion oDcr Socleljnmge perfonlicf" nicfrt t>of>n foenDe, fo f)efftf;e I;ierumtttetmD
ff)0 ftifcfer 35eljoeft Den £I)rf;afftigen tmD rourDigen (£f)rn. Soban Utrecf)t , ^reDiger Dar*
ftiloeft tf)0 St.^efer, alfe fincn unD bemelfen Studioii (gd;roager oor ftcf unt) m»; Notari-
ett, famt nabefd)reuencn ^ttgen bcfcDeiDen, umme fuIcfeQSerlefyutnge im 97af)mcnDetf Stu-
diofi antonebmenue , roelcfer Darup ocf gooDfroifligen i3erfd;enett, imD f)cfff uemna geDaa>
tcr @ggarD granfc roofbeDacf;fe3 $?oDe$ , unD tttf) frien ^iffen in befidttDigfler Jorm uttD
sittatbe, alfe f)e De£ de Jure-Patronatus befdgef , DeS angetagcnen £e(jtte1 Sarlifc #eumge
tint) ^VUCbtntiffinge gcmclfcn (gfjretl Johanni Ufrecf)t ad fideJes manus & ad ufum pra-
di£ti Studentis confereret imD oorlettet. $f)o Der ^eininge, Daf oorgenamte (StuDenfe
fulcfe p*$?rcf£. ttnD roaf Dartbo gcf;drig,aIo Storlicfe 25orittge tI;o^)uIpc fmeS ©tuDerctt*
DeS, roo berdrt, fo lange gebrucfen ttnD genefen fcf;ofe unD mdge, betf) M ein fmer 5vinDer
to Der Habilitset eDDer S)iicf)ttgfeit geraDen , unD fo gefcf;icft i$ geroorDen , Dat Dc in eitier
Univerfiteten ftudercn f dunc ttnD mdge. 9Jl3Denne auerfl fcboele gemelte belencDe Student
refigneren unD Daroan afftreDcn,unD iDtDetf Patroni eDDer Collatoris (25of;n$ eitiemroeD*
Der aoerfafett, DeDeS oorDatt tf)0 Uff)ricf)tinge Der Expenfe ftned ftudercns, eDDcr funft ad
pios ufus , unD to anDern bilugett (Sacf ett , fo genetenDe f)ebben mdge. §>$ f)e ftcf alfe
Patrone tfjo £5efjoeff fmer 5vtnDer Dcn friggen acceffum unD ^otreDe , rooIDe referveret,
beDinget unD oorbef;o(Den ^ebbem UnD ftejft Darrnit im 9?f)amen DeS 2JUmdcf;figen fulcfc
Q}orleninge ouflenfagen unD gccnDigct , roelcfe ocf ef)rengeDacf?fe @fjr. Sofjatt Utrecf)t im
9M;mcn ttnD m\ Dorgemelted Studiofi fmed @d;roagerS mit fruttDIicf;er ;^)ancffeggingc
unD €rbeDinge fjefff angenamem UnD nf;a gcfcf)e»er foDancr QSorleninge i*> mef)rgeDacf;fe
Cggert £ran£ mtf Dcttfulocn (Sbrtt. 3oI)a» Utrecbf famt 1111; Notarien , unD naberdrDcn $u*
gen, fo Dem (Srbartt unD ^Bo(roifcn^)ern 20?attf)iag DtcDer, alfe je^uuD ofDeftett Q5tirger*
meifter Der (SfaDt Jpamburcj) in Depoett $M)ufmge in De&icfffrate gegan, unD befft ftner
€rb. ^B. fu(cfe(? notificerf, ttnD Darup umme Approbation unD Snfetfingc ange(angef,De^
(tcf ^€rb,^B.roo{gcfafIen fafen, unD f)cfft De^balftcn tn (£rafff Derfclbcn DragenDen Au-
torit^et ttnD ?9?ogenf;cit alfc ©> (2rb. 333. fulcf c^ upgelecbt mif gcbdrficfcr Solennitaet foDa^
ne ^orleninge approberct, bcftcDiget unD beooIborDct, unD Darup oorgemelDen €r;rn»3o^
f^m, oan roegen berdrDen (fefuDcnten in De roufame Pofteifion unD CRuttinge, in afferma^
fen Dcr DcfTuIoen Anteceftbrn genaten tinD gebrticfet r;ebben, inftitueref , ingefettet unD gc^
rotefef, ane tenntg ©cfcrDe, unD befff naDcme alle baoen genamfe Parton eDDer Collator
€ggerD dran^ , fotvol alfe oorgeDacbfe £t)i: 3o^an Ufrccl;t, mt) Notaricn nabemeft mif
vlife requirerct uuD erfocf)t cf;ncn Daraucr eon eDDer me()r geloffwerDige inftrumenterte Cr*
funDe ff)0 oorferDigen. &er tcf cf)tten ex officio nicf)t mogen tvcigeren , uttD i$ folcfed ge*
fcr)ef;ett, tnt^are indidion, ?D?anfe, 2)age, in St.qjeter^iterfen binnen ^amburg inQ3^
n>efenDe DcS €f)rafftigen unD (Sr)rfamen €()rn. Laurentii Brandes Vicarien Der.1>omferfcn
tr;0 ^amborcf) ttnD ^>au(i ^angcrman^ Q5drgcr^ Dafdbft, alfe geloffmtirDigcu ^tigcn, in*
fonDerr)eit ffirto geefci)et unD gebcDen.
UnD roan Denne icf 3oI)an guff apcnbare Dc^ f;ocf)Idffficf)ett 5taifcil &att~ter;@ericJ;t£
approberte u»D immatriculirte Notarius Diffen oorgcfd;reoenen Actu , ^orictiittge , ^3e>
Dingtttse unD 3ttroipttge Dermaten, tvo oerme(Dcf , fatttt t>orajndmfett$uaetungefef;euuttD
■ ge^
2 Cap. fteben^e QSepfofle* P$n St. Petri 2tf rcfee* i x ^
sefjdrt, fo l)ebe tcf folcfeS in notam gcnamen, protocolleret, un& i)ofaenDej! bif apenein-
ftrumenterrc Orfonbe mif etaener Jpanb baratter ufeertcf;tef , ingroffiret ttnb unbergefc&re*
mnr mkhxn ocf upcjebac&fe £aaert Crang beneffent mpnen tor <&it ancjebrucfeten Nota-
riat-$ecfen,fmean#barne3ncjefecjel, fjterunber twtentlfcf f;efft Imn Oanam, wkUtid
fyemtf opentlicf befenne unb befiige.
1 7. Inflrumentum praefentationis five coJktionis Vi-
cariae St.Stephani in Ecclefia St, Petri Hamb. pro Joanne 3$(tfe
ttltitt Lucae filio per refignationetn. Johannis Witten.
An. 1564. d. 4 Febr.
Tn nomine Domini noftri Jefu Chrifti Amen. Anno a nativitate ejusdem M. D.
•* LXIII. indi&ione 73 die vero 4 menfis Februarii , hora tertia poft meridiem , an-
no fexto imperii Dni. Ferdinandi Ele&i R.omanorum Imperatoris &c. in mei Notarii
Publici teftiumque infra fcriptorum prasfentia , perfonaliter conftituta eft honefta
matrona Anna reli&a . quondamjohannis J£)arfmaw> civis Hamburg. una cum difcre-
to & circumfpe&o viro Luca £5efeman/ cive ibidem, adhoctutore vel curatorefuo
propofuit ac dixit, certam quandam vicariam irl parochiali Ecclefia Divi Petri in
Hamborg. ad Altare Sti. Johannis baptifta? &Stephani prothomartiris fundatam, per
refignationem Johannis Witten illius ultimi poffefforis vacare, quarum quidem vi-
qaras coilatio , prsefentatio , feu qusevis alia difpofitio Juris-Patronatus ad eandem 8c
earundem hseredes pertineat. Cumvero benevolo animo erga Johannem Q3efettKUt
filium dicti Lucee Q5efemat1 puerum bonce indolis & optimx fpei affe&a fit, ita quod
hujusmodi vicariam ac ejusdem redditus feu proventus prasfato Johanni Bekemanno
principali ad hoc comparenti & id humiliter fieri petenti in Dei nomine contulit,&
de ea providit, adhibitis omnibus folennitatibus in his fieri folitis & confuetis. De
<k fuper quibus omnibus & fingulis fupra dicta matrona conferens & idem accipiens
petierunt fibi a me Notario publico infra fcripto confici ac dari unum vel plura pu-
blicum feu publica inftrumentum vel inftrumenta. A&a funt hsec Hamburgi in ftu-
ba domus habitationis Lucse Q3ef Cttian^ in platea magna piftorum , ut vocant , Anno
indi&ione , die , menfe , hora, &imperio, quibus fupra. Prsefentibus ibidem di-
fcretis viris Bartoldo Ovafert & Joanne de Nafo civibus Hamburgenf. teftibus ad prse-
miffa fpecialiter vocatisatque rogatis*
Et quia ego Joannes gtt|t, publicus camerse Imperialis immatricolatus ac
approbatus Notarius , una cum pras nominatis teftibus prsefens in-
terfui, dum heec, ut praemittitur, flerent, atque agerentur, ea-
que omnia & fingula fic fieri vidi & audivi , ac in notam fumpfi.
Quapropter exinde hoc prsefens inftrumentum manu propria fcri-
ptam confeci, fubfcripfi, & in hanc publicam formam redegi,
q> 2 figno,
1 1 6 lilrt uitbett uitb Hdcbrfcbtett ; . Period.
iac£r
figno , nomine & cognomine meo folitis & confuetis roboravi.
In fidem & teftimonium omnium & fingulorum pramifibrum ro-
gatus & requifitus.
Concordat cum originali inftrumento in omnibus •>
quod ego
GeorgiusRofa,
Notarius publicus , hac mea manu
teftor. d. $ Jun.An.i6oo.
18. ^uMfft)OttQSatent)otf/ %$mtyttWtxi m S3re^
mm 1 @d)mben a\\ <£♦ <£♦ ©ol)m<ffapittel ju J^ambuvg / t>ie
yicariam Andreae Uttt) Elifabeth in Ecclefia St, Petri bettcffcnt*/
a\\$ t>Cm Original, fo m bcm LXI. Cod. Mfs. Hamb.
auf t>er <&taU *Bibliothec fccjtnt>licl) \(t
fijffiemen freunbftcjen SDtenfl juaor* ^GBUvbt^e , €rbare unt) ^ocOaefafcrfe befonbeve cjun*
*^v ftt^e uni) aute greunbe. 9?aci;bem etner son metnen greunben mtt etnem ^ef>tte ad
Altare Andreas & Elifabeth in Ecclefia St. Petri $ef)drt<3 IjkbtVOV belefjnef unt) providi-
ret tvorben, ju wefcjjen £ef)tt nun untev anbern etn vfpanS aefyeria , 'mld)t$ bte Juraten aSt.
Petrum btnnen #amburg,memem$reunbe ju ©c&abcn unt) 57ac[;tf)etf fTcf> anacnommen,
unt) t)t'e 3afjrlt'c&e Stnfj bauon ufbcben follen. SBatm ftcf; nun mtfntdjfen cjebttyren n)tf,
fofct) JpauS t)on memeS greunbeS £e(m $u cntdttfiern , unb anbern _, benen bte 3:df)t'(tcr)e
Jjbuer »on bem £aufe md;t gebtt&ref , foiaai $u lafiem ©0 ift f;temit metn freunbftci)e£
£5t'ffen, tfjrbei;bett Juraten ad St.Petrum, mtt aebaftrenben <£rnft baran femi, unb »er*
fcf;aflttt, unb meines Jreunbetf Procuratori, Jo. Meigero, metnem greunbe jum Q3efren#
unb &u€rfjaffuna eurer 5vtvcDen m £amburcj ©eredjttcjfetf , emrdtbta unb be(niffjftel) fepn
woflet. &afi metn greunb fofcf; enftvenbfe$ #auf? wieberum bty fetn £ef)n , unb bte 3d^
Itc&e Stnfj ober £uev bat>on befommen unb uffjeben (afien mda> , €ud) fyievtnnen cjuffjroif*
licj unb unbefcDroevt evjetgen. SDatf btn td; tnajetcben ju v>cvfcf;u(ben unb euct) ancjene[;me
SDienjle ju bcweifcn gencigt Datum Offcvebevcje, ben 1 8 Sept. An. 67.
£ut>oIff uon 93arent>orff/
^I;um^robft$u^remem
^)en 2Btirbt'sen , grbaren ttnb ^od^efa&rfen ^r>vm Q:^um^
Dechant , Senioren unb gan^en Captfuf }tt J^awburs ;
flflmn 0iin|%n unb auten greunbent
19 $W
2. Cap. fte&enbc Q3et>facje. *>Ott St. Petri Rfrcfee* 1 1 7
19. £)erman $ltefoit$ gegen 9tatf)man Hieronymum
•^ugen^or^^ffapttdangeftellfe^lage/ in Punfto ber toertte?
gettetl Refignation &er Vicariae St.Catharinae in Petro au6 tXttt
Codice JLXXX. f. Mfs. Hamb. mf &W @tat>t; Bi-
liothec An. 1569.
||||f>vnntvbfge, €v&ave, €&ren*S3efie unb #od)gefaf>rte #evven. gufof^e be$ gege&enett
.0,Si/ QSefc&ei&s anrlelten April biefed ^9 Sfa&re^ evfcbeinef fiiv (gn>.(5;m>. tint) £. ge^or^
famficj) bev €(>vn>. #r*£erman 9?iebuv$^ ^f;um;#evv bev ^&um^tvdjenju.&am&uvg,
aie ftfdgev gegen unb foi&er ben £rb+ unb 2Bota>. #rn. Hieron. Jptigen , $a&fman ber
<2>fabt J£)amburg al$ $5effagten anbern $&eife, unb beJjdft ftcf> £UtM>r atle unb ;cDe Privi-
legien , grep&eifen unt) 35egnabung aud) bt$ 0>rn>+ §f;um * (Eapifeftf Statuta , ©eric&f
ttnb ©ebraud) , attd) t)em jtingften attfgeric&fefen Q5remifd;en QSovfvag nac& &efret;et unJ>
begna&et, infon&er&eit, bajs ev ftcf? &u feinev iibetfltif?igen ttnb unnof(;btivfffigen 25en>eifung
tvoffe t»orfrrtcfef Jjaben , bat>on ev f;t'emif folenniter proteftiret unt> bebinget Unt) faget
«nt) fe£ef bannacf; n>af>r, o&roof #err #erman 9?iebur$ Canonicat unfer anbern eine \£-
carie ad Aftare St. Catharinas in St. ^efCVd ^tVC&en anneclirt , t)iefe!&t'ge CV ai$ ein Pa-
tron ju conferirenbe , *>evmdge t)er fKeci)fen unt) (dbfic&en Statuten biefev ^umi&tirc&m
itnb betf Q3remifl1)en&orfrageS,fo buvd; CS. £. $(>um * Capifel unb @.(£.Ovatf; bev ® tat>r
£>ambuvg aufgevtd>fet , &efttgef, baf? bod; bev @rb. ttnb ^of;fn\ Jperr Hieron.Jpuge,
9?af(>man bev ©tabt Jpambttrg, ate eine n>efffic!)e ^evfon bev ©etftficben ©tifer * * *
fcovangejogenev @a|ungen unb Statuten &ttn>i&cr , n>iberved>ffid>ev un&efugfev SBeife , /a
$jv* Jpevtuan Vtkbuv in biefev feinev n>of>f&efugfen Collation biefev Vicarien ju &ef;in&evn,
bie ju beftfcen, ju gemifien unb bav&on bte 3df>vfid;e $?urnutg attftufjeben , ftd> unfevftefjen
foff. "SSeil a&ev funb unb Notorium , unb au$ bem Statuten* tmb Vifitation-Q3ud>A
unb fonflen anbtvn affen ^ad;rid>f ungen bev$f;um<5?ivd>en ^tJpam&urg gnugfamfid;&av*
$Uff)Un ttnb M beroeifen , baf? fofcjje Vicarie ad Altare St. Catharine in St. ^efertf ^itv
c^en be^ ^fdgerS Canonicat eini>erfei&ef , unb hk @ei|}fid;e ©ttter nic&f roeffficSen , fon^
bern gei(tlid;en ^erfonen, beren Canonicat bk jttgef;dren , ju s>orfef)en aeburtr)*
Unb in bem angejogenen ^remifc&en Q5erfrage, au^brticfltc& t)erfe&en , ate nemfic^
unb ba er ftc^ ju roefffic^en Slemtern bcge&en roerbe, fo foffen fofd;e Beneficia ipfo jure va-
ciren , unb anbere fauglt'o)e ^3erfonen burc^ ^k Patronen pr£efentiret ttnb bte Inveftitur
gege&en roerben ac*
2Iu* W ^>am&urgtf*e RecefTe t>ermefben , ba$ bie/entge , fo bem Dvaf & bev @fo&t
^)am&uvg t>ern>anbt, feine Vicarien fet>n foffen, unb bann &et>be geijlf. ttnb n>effft'd;e DvecT^
te, unb#infonbevfteit bcv Religions -griebe benen ©eiflfic&en if>ve ©ttfer unb 2i&nu^ttngc
un&e&intfert jtt faflen , rooffen unb »erorbnen. 2IB tfl Jperr Jg)erman ^ie&ttr^ vtd)tlid)t
58itfe: £&$&uwSapitel roofk btc bttvc& t'f>n pr^fentirfe ^evfoncn, bic Pofleflion &e^
$ 3 rti^
ng UxVimbm uttb Hacfcncfctcit j.Period.
vufjvtev Vicaricn, attffeinebeSPatronen 2lnfud)itngfofgen, un&#t\Hieron..£Mgenoort
feinem unbefugten gtivfjabett abroeifen , attcf; iT>m jtt 9ved)te auflegen Die Jura xitit> Docu-
menta, biefe Vicarien befangenbe 5?(dgevn &u tibevveicfyen , unb f)ievauf bem iUdgevn roitw
£5ef(agfen V0a3 vecf;t ift cum Condemnatione &c.
20. Inflxumentum Appellationis Joach. Ht figetl/b<l£
Patronat libcV t>te Vicariam St. Catharinae in Petro belangetlfc*
An. 1590. d. 7Sept.
fiyftt 9?amen bes2(flmdc!jftgen, Slmen. ©ct; $tt ronjen affen 2(nftd)figevn gegenrodvfigetr
™ offenbaven Inflruments , baf? tin 3af;v nad; bev fjeiffamen ©ebuvtr) unfmi Jp£vvn ,
#et)fanbes ttnb ©e(igmac()cv$ funffief)enf)unbevt unb neun|ig in bev t)vitfen indidion, be?;«
jeitcn unt) £>vcgievung be^ 2l(levbuvcWeud)tigften, @vo§mdcf)figften unt) umibevroinb(id;ften
gtivften unt) ibevvn, Jpvn.Rudolphi, bcS 9?amen3 anbevn evvodf)(fen l)vdmifd;en 5vdt)fev£,
jtt aften geiten $?ef;vevn be$ Dveicf)3, in ©evmanien, ju £)tmgavn, Q36f>etm , £)afmatien,
<£voatien unt) (Scfrfaoonicn :c. 5?dnig, £v^£ev6og ju £)cftevveicf; , Jpev^og jtt Qfytvgunb,
©feoev, ^dvnbfen, 5vvain ttnD 3Buvfenbevg:c. @5vaf ju^pvofhc. 5ld?;fev{. $D?a;. Dvegie*
ruttg bc$ Dv*dmifd;en im funffjef)cnben, be£ £mngvifcf)en im acf;f jc^enben , uttb bcS25o(;ai'
mtfd;cn imfunffictyenben 3>af)ven , am $?onfage, roe(d)ev voav t>ev ftebenbe $c$ SttonatfjS
Septembris ftyl. vet. Q^ovmittag um 8 Ubven, itt meinev tmfevgefcf;viebenen ^dofevf. f)0cl)^
16b(. <£ammev;@5evid)te approbirten Notarien , unt) nacl) benanten gfattbnnivbigen ©ejeu*
gen ©egenrodvtigfctt ift ^evfdnlicf; evfcfjienen bev &bax ttnt) oovnebmev 3oad;im #tige (
SStivgev biefev ©tat)t Jpambttvg , ttnt) f;affe in feinen Jpdnben (\n ^3appievnen Appellati-
ons-geffel, fagenbe, t>a0 ev bamit in t)ev anevbefldnbtgften ^Beife, $?a§ unt) govm, Dvecf;*
fen*> an uie ovbenf(id)e fjofje Obvigfeif , t)af)in nad) 'Sevmelbung unt) €infja(fcntf beme(bfer.
Appellation-getfe^, fo(d;e i&afyt ju appelliren gebttf)vfe, provocirt, bevttffen unt) ap-
pellirt fjaben roofle. Q3atr> Apoftolos , bejettgete tmt) tf)ate affe anbeve noff)biivfffige Q5e*
bingung fo ju einev Ovecf)f^^befldnbigen Appellation gefjdven unt) gebtiftven, roe(d;e getfel
ev tniv untevgefd)viebenen Notarien tibevanfroovfcn tf)dte , unb roav folgenbetf ^SBdvfficOen
^tn()a(t^t 3i)emnacf; ba$ Beneficium Appellationis ttnt) Pro-Vocationis adSuperiorem
nebenft anbevn $?itfe(n unb Pr^fidiis juris , itt gemeinen befd;vicbenen Dvecf;fen , af(en uni)
/eben , fo jtd; in obev au(fevr;a(b Ovecf;fett^ , voomit befcbvocvet ^u voevben etnpftnben , f)eif^
famiicfe root>I oevovbuet ttnt) sttgelaffen, ttnt) abt^ m ivvigen ^acf;en unb Q5ebvecf;en $roifcf)ett
miv 3oacr;im v^ugen, ^ttvgevn inipambuvg unb meinev gan|en evbaven^vettnbfc^afff/a^
unbi(lig25ef(agten, /ebocb ved;tmdpigen Patronen unt) Q5eftr:even einev Vicarie ad Altare
St. Catharin^e in ade divi Petri in bev <5tabt Qambma gefttfffet unt) beiegett , jtcf; ev*
^a(fent), ein^, unt) bann (£vn. ^ofcann Ofenbvtiggen, Capellanen bev ^ivd;en StNico-
lai attcr; tn J^ambuvg, a(£ ttnbcfugfen 5v(dgevn unt) ^fnmaffevn geme(t)fev Vfcarien, auf de
fafto unt> jttv Ungebu()v, attd) gan^f)cim(id) ttnt) fub & obreptitie befd)ef)ene Pr^fentati-
on feinev ^3evfon oon 45n+Ovid;avt) oom ^Golbe, ^f)«tti^m'n «n& anbevev oovgefaflenen
^au)en f)rtUx mef;v, anbev^ ^f)ei(^ , neu(ic6ev taam , nemdd; ben 2ben Diefetf fefctfauf*
fctt^
2 Cap. ftebenbe 25er>fage* Wit St. Petri Rfrcfre. 1 1 9
fenben 9)?onaff)s> Septembris gegenrodrtigett neunkigen ga&red oon bem ^oc^voitrbt^ften, \n
@Ct( 5DurcJ(euc&ttgen,6o^ebo5rnen5ur(lenuni)JE)errn, #n-3of)ann 2ibo(ffen, pofh*-
lirfen uni) €rroef)(fett &u ^r^unb s23ifa)offen beS (StiffteS Q3remen unb £ubecf\ (grbett $u
Cftorroegen, ^erfcogen ju ©c&le§n>ic& , .£)offrein , ©formarn unb ber SDitbmarfcben / au$
praetendirten gef)abfen IK^t[> ber 9{ecj)t&©clef)rfen , mir uub meiner mif gebad)tett erbaren
ganfcen greunbfcjaffr Jtt t)6f)tfttv 33efa)roer ( falvo tamen honore Dni. Epifcopi , Dnn.
Confultorum & cujuscunque perfonse femper, de quo proteftor) inPuncto Appel-
lationis abgefprocben unb erfanbt roorben, biefetf fofgenbett 30drt(id)ett €ittf)a(fens :
3n Appellations - &ati)tn 3oaa)int ^puaen unb beffeiben Conforten Appellanten
an einen , enfgeaen unb roiber s^a(tf>afar oon Sliefefb unb 3of)an OfTettbrtiae Appellatcu
am anbern §f>etfe, bic anbern Vicarien ad Altare S. in Aede Divi Petri ju Jpamburg im
4?an&el anaejeigef , be(angenb , fe»;nb oon un$ 3obann 2ibo(ffen oott ©Otte^ ©naben ,
poftulirten unb @rrodl)Iten ju €r^unb s2>ifd>offett be£ ©tiffteS £5remen unb £ubecf, €tv
ben jtt 9?orroegen, Jperfcogett ju ©cf)fejm>ig,.«&offtem :c. mit gel)a(tenett Diatf; bevDiea)f&
©efef>rfen, \>it bif?f>"ero ttt biefer ©aa)eti ergangene Jjpanbumg afs unfdrmfia) unb nirf)tig,
boa) falvis juribus probatorii^ caffiret unb aufgebobeti , unb ferner juERecbte erfant,baf?
Appellant bet> £vf)ebutig berubrfer Vicarien '< ©efdflen unb 9"hi&uttgen ttod)maf)f3 blciben
$u laffem 'SBolfen aber unb f ontett Appellaten fte Appellanten be§roeoen 2lnfpruc&tf nid>t
er(a|fen, fo tft ir>nen u)r Dved&t unb @5erea)tigfeit betfroegen Qtgtn fie iif^etitorio tn biefer \
Inftantz oor und gebur>rltct> $u fua)ett , unb fdrmfio) &u ffagen f>iermit ntcr>t benomntett,
fonbern oorbef)affeti. SDarju tr^nen bann ©dcbftfc&e grift , s>ott 2fmf3roegen f)iertttit etv
nettnef ttnb angefe^ef , bergeftaff, ba$ Appellaten if>re 5v(age innerf)afb angefe^f er grift ge*
boppeft einjugebeti, unb bann auf Appellanten g(eio)fai<> inner&alb ©da)ftfa)er grift,ben
^rieg dlt<pttn$ ju befeftigen, unb roie dltfyt, jtt antroorfen, aucb if>re Defenfionales, ba
fte bero bdtten , unb fonften tl)re 9ved)tftd)e 9}otf)btirfff batitit jugfeia) i>or$ubritigen , unb
roattn fo(d)e$ gefa)ef)en, aucf> auf fofdbe Defenfionales geantroorfef, atebamt beobe^beife,
tf)ren s23eroeif?tf>um jufu^rett, unb barauf mtt jtveen <&d$tn gegen einanber ju procediren
unb $um Urtbeif ju fcbliefien fcbufbig ferj>n*
^DSann bann bet)be ^beife alfo jum llrf^eif gefcf;foffen , fn ber ©ac^en afsbann enb^
lid} erge^en foff, roa^Dved>tift, W in biefer<E3acf>enbisf>ero aufgefoffene ®tvid)t$'<$o\lm,
au^ f)itv ju beroegenben Urfac()en gtQtn etnanber compenfirenb unb oergfeicfenb , i>on
Dte($t^roegen* Publicatum & pronunciatum, Q}orbe unfer unfern Secretam jtt>ei;ten
Sept. Anno tteittt|ia.
Unb mia) bann barburcb nebenft memer ^an^en erbaren JmmbfcOafff , btn Jpugen
tmb anbern mgefjdrtgen @d;n>dgern unb Q}erroanbten , aB /c^iger £tit obgebad>fer Vica»
rien n>af)t^affter Patronen, unb roeif io) aucb eine qualificirte ^erfon auf gebacbfe Vica-
rien praefentiref , ttnb itl beffefbigetl Juris Exercitio aud) pofteflione vel quafi , nebenfl
meinen QSorfafjren unb Anteceflbren t)tn J£)ugett ttnb an\)tvn meinen QSerroanbfen ubcr
0)Jenfd)en ©cbencfen unb oerroe^rfe 3^'f ber Oied)fen geroefen tmb nocb bin, mm bdd)|]en
befa)roert empftnbe , aucb nocr) ferner befcbroerf ju wqfom befurcbfen tnup , atts bett Urfa^
^)tn, t>orerflt)ag mir ttttb nteiner erbaren greunbfa)afft nunmebr forfan gan§ nid>r gefegett
feon roif, \m$ mit Ofenbruggen ober aua) ^alf&afar t>on 5ifefefb, fo jur Unaebui;r mif iii
biefe
iio Urf?im&en utib VXa&ti&ttn $.Period.
triefe 5vfage eingesogen tx>irt> , uff if>ve neue tm Urtf>eif t>erftaftcfe .ftfage tmt) Slnfprud; t>or
*>em £rf3*Q3ifd;offfid)cn 35retnifd;eri £cff>£5ericbt itt einigett Procefs ferner etnsufaffen, wctl
fctefe ©acf;e oor €.€♦ ^Goiroeifen Ovaff) ber ©tabf Sframbwg, allbcreif 9fad;tbdngig unb
baritt fo roeit procediret roorben, bajj t)te @acf;e jum Urff;etl geffanbctt , unb bie A⁡a*
ben folfen rotuliret werben.
$Belc()c$ aber al$5Ua'gern nicfjt gefdfug geroefett, unt) tn anbere ©ebancfett mdgctt
geratr)en femt , fjabtn fte bte <feacf;en an ba$ vfcljum ? Capifef ju Jpamburg gefd;oben , unt)
bafeibjf eine neue ungebuf;renbc DJecJjfferticmna, roiber micf; £5effagfen unbAppellantett att*
gefangen, ttnannefcf;en (g.£.$fjum*<£apifef fefbff bic ivfage ftir <g. (£. OCat&e ju gefc{)ef;ett
unb biefcfbigcn anfdnglicben bafmt geroiefen I;aben , roefcbetf afc? bermaffen fiiraanaen , unb
t)on sTfdgcrn unt) Appellaten attendiret roorbett, f;abe id) mia) nebenjt meiner ganfjcne(u^
(icben grcunbfd)afft tticbt unbiflig barroiebergefc£ef,unb angcjogenelitispendentze bagegett
emgeroenbet , attcf; recf)fmdf?tge Urfacf;en eingefufjref unbdeduciret, rcarum biefe ©ad)e
ttad) geffafter if;rer @e(egenf;eif , nicfjt ocr ba£ $f)um*@aptffc(, fonbern & & Ovatfj ber
i&tofot ^amburg gef;crtg rodre , attd; ^avauf uns wcr bcm $fjum * ®ip:fe( ntd;t cfnlaffeti
roollen , fonbern forum decliniret , unh t)cn err)cbener ungebuf;renbcr 5\fage proteftiref.
^Geil aber g(eicf)rool ba$ $bunt;(£apitel if;nen fefbff jum beftcn barauf nod)maf;(cn rcibrig
erfanbt, unb un3 oon angefangencr litispendentz abfuf;ren rooflen, unbbaf;ero feiuen an*
bertt $Beg un£ roHh* fofd;e Q]crttnrecf?figitng ju fcbufcett uni) ju f;aubf;aben geroufl , fon*
bcrtt ba$ roir ad proximum fuperiorem un$ beruffen unb appelliren mttften , f;abcn \w
ml an ben €r^55ifc&dfflid)cn Q5remifcf;en #off provocirt , aber g(eicf)roof fetner anberti
Cjeftaff , fonbern baf? \)k oon uttS angejogene Litispendentz bafefbfl gebuf)r(id; ercrferf,
unb t)k @acf;e roieberttm an £. (£. Dvatf; biefcr ^fabt^atuburg reroittiref unb oerroiefctt,
ttnb bafeibjf itt bem^tanb roieberum angcfangen roerben mccbte, barin fte (fecfen bfieben,
wie fc(d;e^ i}k Afta fo t)or €. £ %U\) Der <&tabt Sjambwa , foroof aucf; bem ^b»^'^#
pitef ergattgcn, allenffjafben au^roeifen werben, unb roetf bann tiber aIIec3uoerftd;f , biefem
unfern ©ucben unb red;tmd£igen ©umenben , aucf; nic&f gcfofgef , fcnbern in fecunda In-
ftantia, aucf) 5)or (Sr^^ifcl;cff!tcf;er SDurd)!. bcm ^uroiber", erfanbf roorben , i\i itne? aber^
mab( f eine unrcd;tmdftge, fonbern gattf-s erf;eb(icf)e Urfacb mid; nebft tneiner ef;r(id;ctr3rcunb^
fd;afft an bk Sidmif ivdpfetl ?0?a/e(f. unfern aftcrgndbigffen Jperrn unb berfcfbigen #oa>
lobl. 5\dt)fetl ^ammer=:@ericf;te , unb affo abermaf;! ad proximum fuperiorem m bcruffen,
tinb bafelbff biefe ttttb anbere mcf>r Gravamina ttorjttbrmgen uttb anf;dngig su mad;ett, gc*
gcben rocrbcn. t3ubem if} mir ttnb mcincr ehrltcben greunbfc[)ajff , aucf; nod;maf)fn eitt
gan^ befd;rocrIid;er unb ju balfcn unmttgfid;er terminus ad procedendum in bem (£r£*
^ifc^cffficben SSremtfcJen Urtf;eif gefprocbctten Urtf;eii ttnb gegebenem Qicfd;cibe angefe|et
rocrben , ber bcd) jttocrn in ber erften »on 3f;t\ $♦ ©n. unb »on berfeibcn uffgcricf)tcfer
Q}eranfaffung ttnb Q}erfaffung bee? Procefles bet;ben ^f;eifen jtt €inbringung ibrer 9?ofr;*
burfff, ttnb pro quolibet termino tmSQktUilQafyv juaefaffen roorben, un\) fofd)e^nebff
meiner ef)rficben5reunbfcf;afft nun ferner oielmebr t)onndtf;en f;dffe, au^ benen Urfad;en,
baf? berfefbe, fo fte in biefen <5ad)in un$ geratben uttb gebienef,unb bercn roir fernernotf)'
tvenbig gebraucben mtiffen ttnb nid;t entratf>en fcnnen, fetneroorfaffenber©efegcn()eifnacb,
(t,
bafj
(t'd; oon ^au^ btQtbm, unb an timn fremben £>r( eine3ettfa,iig bervucfcu nwt bergeffaft,
i Cap. fte6enbe 95epfa^e* Wrt St. Petrl &t'rcfee, 1 2 r
&afrroirfeinerittfofcf)er fur^en unb in t>em ^3efcf>etbe unbUrt&ei( angefe§ten3eit nid)f mdcn*
ti.g roerben, ot>er IKatf)^ nur t>on bemfefbigen er^olen fdtinen, bet>orab , roeil er aucf; mit
«flerbanb meforern unt) grdffern ©ac&en fjinfu&rp roirb befaben roerben , t>ann if)m anfyero
mdgen aufgekgetgeroefenfeon, bag tt>it t>ar>ero aucf> feiner beaef>rter maffen, ttnb roie unfere
S^ot^Durflfc erforbern mdd;te , in fo(cf)em Termino nicOt roerben m gebraucben Ijaben fon^
nem Unt) ob roit roo( oor ber geit crucf) au$ ^affttu Urfad;ett um Pro-Rogation ange*
feaften r)abeu, ift uns bocf; foicbeS afleroege abgefd;(agen , bergeffaft, bag votr r)tertn etntae
Slenberung nifi per viam ©rdinariam juris ju erf)aften , utts aucf) fcitte .f)offnutig macf;ett
fdnnen, unt> t>erentf>afben burct) Deflen prajudicial-gegebenen Q5efcf;eib ttid;t roenig aefdf>ret
jit roerben un$ beforgen mufiem Unb roeii icf) t)enn, nebf t meiner ganfcen ef>rftc^en greunb*
fd;afff , roie aflbereit oben attgebeutet , aucf) ex hoc capite , foroof anbern mefjr , t>ie in
groceflu caufe ferner foflett deduciref unt) aUi>aefuf)ret , unt) exA&is prioris Inftantiae
foflen dociret tmb t)araetf)an roerben , jum (jocbften befcf>roert empfmbe , aucf) nocb fernec
befcf)roert ju roert>en befaf;ren mttg , fo roil tcf> micf; f)iermif nebft meiner $an§m greuntv
fcf)afft oon fofcftem ailtn , unt> t>em €r6^ifcr;dpd;en Q3remifd;en jtingft t>em jroeben Se-
ptembris abgegebenen Q3efd)eibe unt) gefprocbenemUrffjeif, auf fjeufe dato nemficf; benfie*
bent>en Septembris unt> alfo innerf)a(b aebuf)rent)er gett DerDtec&fen , roefcbe ad interpo-
nendam Appellationem jebem 35efcf;roerten oerorbnet unb jucjefofjen an Den Slfler^urcf;*
laucf>ttaff en , ©rogmdc^f igflen tinD Unubemint>(id)(fen gurffen unb.fperrn, £errn Otubofff
ben Smbertt biefetf 9tamen$, IXdmifcf)en $dt;few, m alim geifen 50?er)rern beS Oteicf^ itt
©ermanien , m ^ungarn , 35df)eim , 3)afmatien , <£roatien unb <5cf>(aoonien $onig ;
er$*£er$O0juOeffcrreic&; #er£og ju Q3urgunbien , (gtfepcr , ftdrnbfen, Crain unt)
^Eurtenberg; ®raf m Sorofl :c, Unfern aflergndbigftett £dt;fer tttiD Jjperrn unb %bv. 5?.
$U)Ocf;(*ftammeiv©erid?f, ober , roofonft biefe<^ad;e, Dvecf)t^ unt>Q5eroof)nf)ettroeaen
gebdrig, ot>er oerroiefen roerben mag, in t)er aflerbeften ^Beife, Jorm unb $?ag, roie fo(*
d)t$ m 0?ecf?te am frdfftigffen unt) beftdnbigften aefcf)ef)en fofl, fan unt) mag, beruffenunb
appeiliret ftaben, mid;famf mefner aan^en ef)r(icf)en ^reunbfcbafff , unt> biefe ©acf)e in aU
(en tf)ren 2(nf)dngen unt> Umjldnben, berfdben afferf>(5cf)ff Qtbad)tm 5^dt;fer(icf;en ^?a;e|fdf,
ot>er an roelcf)ett Die @ad;e ge(;drig , aflergnd&igff eti &$w «nt> ©cf;irm unferroerffenk
Unb biffe mm erjfen,at?Dernunt)Dritfemnaf;(, aucf;ffet|ig,fleigigff unt> jum afler^eigiaff en,
mir unt> meiner erbaren greunufcbafft, tiber t>iefe meiner interponirten Appellation apo-
ftolosteftimoniales, ot>er 3(bfd;ieb^rieffe t>oii eucf) Notario mifjttff;ei(en, unbeinober
mebr Inftmmenten, fo oie(e mtr unt) tf)nen ju ^lnbrtngung biefer meiner vtdMdfrgm auf^
gebrungenett Appellation ootmdtben fei;n mdgen, aufsurtcf)ten unbm^erfertigen, unb oot^
bebafte mir auct) unt) meiner erbaren greunt>fd;afft biefe Appellation ju dnbern minbern
unt) mef;rett , unt) eine neue t>on neueren Q3orfd((en nnb SSefcfrroerungen ju interponiren
unb emm(egen, imt> fonff aflesS anber^ ju tf>un, roa^ @erooi)nbeit unt>Ovecf)t iff, aucbmir
imb memer erbaren Sreunbfci)afff in aM fttnfftigengeifen mm $3eften aet>et?en unb furge^
nommen merben f an , de quo proteftor. 5l(fo nact) ^mpfangung f;ier oben inferirten Ap-
pellation-geffe^ f)abe id; unferfcjmebener Notarius erfucf)ten 2(mf^ bem Appellanten in
tinb mif gegenrodrfigen offenbaren Inftmments Apoftolos teftimoniales fo titl mir %mtt
mm gebtif;ret, gegeben unb mifgeff)ei(et Unb iff aefcf)ef>en in ber Appelknten Q3er>att^
I. C&etle jter %><mt>* O funcj
i22 Urfctmbett urtfc Hacfrrtcfnett ;. Tcriod.
biefcr ^>tabt.paml>ura, ai*<3tyiucjen bicju fi>nS)erftc&eti beruffen unb ejebctem
ilnb Wcwctl icb SBBtaanb 2Bolmar, 5vdi>ferl. SJaj. &ocWdbf« £ammtr'©ert<$t$ ap-
probhter Notarius jufamr Detl ObcrtOtbtlttn ©tjeuan» bicfer OOCntogroffirftnAppellatjon
^erfofmlid; hcpaetvcfcn, unb afletf alfo oor mid; befc{>cf>cn, gt&dret unb antjcfe&tn, alfoauf
Requifition obcntcttitrcr Appellantctt , hahe icf> cjegeutocirticjte? offcttbavee? Inftrument bter*
rihcr jtemadbt, in bicfe Jorm ejebrac$ unb publiciret/ utfoali tc!> mtt anbcrn£f;cr;afjrett
<5d>efrcn belaben acwefcn , burcj tinctJ anbern #anb jjetrtultct abfcfcrttben la|fen , unb ju
$valaubuna aHtti Obcnacfd>ncbcnc , bermaffen alfo <jc|cf;cf)cn unD crcjancjen, mif meincnt
flctvof;ulid;en f>tcrauf cjebrucftcn Natariat-3ttcbcn tmb t)icfcr tncincr ciacncnJpanb Subfcri-
ption bcftflttJCt , Ullb bcitl Appcllantctt loco Apoltolorum tcilimonialium mitcjetfjeifct/
alc> id; m UhrfuttD hicrum beruffen unb crbetcn fci\
3R Wolmarus , Not.
Approbatus Subfcr.
2h ^p()(tnn ®fcnf rfiggctt / ^refcfeettf 5U St. Nicolai,
©djrcibcn <m t»tc Spljwi 3&tKUM Sftrtcmanft unfo^crnbarb®ol*
tOUW / fcine l>abcnt>C Vicariam ad Altare St. Catharinae in
Pctro bctrcffcnk An. 1598* d. 19 Aug.
S^bmntrbtcje , 6$rttt'3fcfie unb Qtfohb ?(d>tbarc ^errctt. £tv. £hm\ gjrem unb
^* 2l>obl;?kf>r. ftnb mcin anbdcbtigttl ^ebcrb unb «ams tvilMae.^icnfrc febtrjett juvor;
05vopvi6tt|tt<je Sjlyxh gorbcrcr unb ^dnvaacr. Q.ln1cf;er(^clta(t^C!ianbJipr.Richardus
vom XXMbe, ^r)um^J£)err allhic $u $amburcj, vor ei?litf;en 3abrcn niid> mtt eiuer Vi-
carieadAltare St. Catharince in Acde Divi Petri hicrfelbjt , |b bauimaM fcincr (£hrtl\
Pwebenden (barattf /efct bcr Sbcl unb^brttuQSefie £r. 2$rt!t£af4r voit 2llefcl& reiidirt)
anncxum tvar belebncr, cin ^hv.v. ^fnun^€apittc( aucf), bamahltf mtr barauf biePofles-
(ion ptgebeJt; aud> m £n. Ktctwbs vom VPoloe Refignation , beffen-9?»c(buncj unt>
Ratitication bcfd>icbt , unb alfo Sjx. Ktckarb in fcincr jtvifcben ©. £hni\ unb ntir auft
jierid>teten Obligation untcr aubcrn expreffe fid) oerpfitc&tct, i>afi nad; tneinem ?Jbflcrbc«
tiber bic bcn r
mtine nacr)
jchcn anbert .„
Iich achorct, Tmb tcb tm SeftJ (lehabt, frep iinb unachmbcrr empfanijen unb hehaltcn fof#
lcn uub moaeit , or>nc fcinc , attch feiner funfftwett SuccerTorcn 2(n < ober Q3ei;ft>rnd) :c.
©ole&tf tvollctt €tx>.^hrtv.unb ^hrcn». c\u$ hicbci) ahcrmar)! t>cnvahrten Copeyen ABCV
fignirct ttact) ^itt(jc 5iiu|licjlicf; i>erne(;mcu. ©icwtfl bann tuir btcfe Vicarie, tihcr Sut)er»
f!Cl)t/
2. Cap.f?ebenbeQ3et;fage, *$n St Petri X*avcbe. 125
ftct)t, t>ott bcr Familie ber ^ugett aftyier ftreitig gemact)f, unb tvtbev mid; iti bemegrofie
lites a tempore adeptae poffeflionis bi$ baf)CV moviret roorbcn , tlttb icl) mit berfefbigetl
tn tintn befdwfidjen (angroierigen Procefs geroac!)fen , ate erfWict) »or bem €apituf oXb
\)it ju Jpamburg , fofgetib^ $>or bem #vn. &@ t $$tfd;offen ju 25remen ttnfevn Metropoli-
tano & Ordinario, tmb fcannam£dt;ferl.(£ammev'@evici)f, ttnt) mir &rcav,roeid@);Off/
barauf gvofle fcfjroeve Unfojten gegangen unb fcinfuvfev gej)en roirb , roefcf;ett tcb bura)auS
allein , nacf) befagfer Obligation, jtefjen mtifjett , unt) nocf; , bermafien baf* icf; t>a&uva)
(eobev tri gvof? itnwvmdgen aucfr ntcf;f gevinge ©cfniK) gevaff;en , t)ag icf; t>ev oiefen $Jut)e
unt> 2lvbett fo id) bavubev tttif Sauffen ttnt) tSetfen Qtfyabt gefa)roeige. 211$ gefanget, grofc
giinjlige £(jvn. an R @j)rro* unt) €f)reno. f;iemit mcine bemutfjtg, (jofje, bienftfici)e 33iffe,
inmaflcn bie ic& Dor 2.3afjren unt) ju anberer geif gebefen , tmt> noa) neuficf; £ro. Jprtn
jvufematts £(u*ro.urib(!f)rettO. auf be$(£rb+Q$erenb@anbmattS#ofe aflfjier t>ovi>ev©tat>£
bttrct) meittett gttfen greunb £>anief ^ifjef , roie er t>om Dfainbecfe roieber fommen, biffen
laflen, t>ie rooften in gmtfngcr <£rroegung biefee? aucfj bero ju QSdrbe roofgefproct)ener Qtxfy
Q5tfcf;djffid)er, guvftficf)ev unt) copeyficf; fjievbet; gef;enbev itrff;eif fub lit. D & E unb bafi
benen juQ3evacf;t tuein ®egetttf)eil mutf)roifliger 2$eife , t)amif fte t)ic moderirfc Expenfas
ttttt) juevfanbfe Slbnufcuna. nttv nur ftivcnffjaffen, an bae?$apfeit (£ammev;@evid)t appel-
liref , unt> micf; noci) /e£o bafefbft ttmtrciben unt) abi)affen , roie aue? t)er 2Jbfa)rifft Deej,@e^
rici)tlici)en Recefles mit F bejeia)nef, ya erfefjen beybiegurftf.^naben, ftd; gegett mtv mif
gunftiger SSefdrbevuncj evfcfwnen unbberoeifen, baf?,3f). ?♦ ©n.bte bamaf)^ &uQ3dvbcroo(*
gefprocfreneUvf&eif, unb;3f>v« S.Qm.Jpanbunb^iegef , mtv al$ einen avmen$Diencv©<Jff*
ficf;en^ovfce5 ju confirmircn tn@ttaDen mdc^fengevuf)en, bevgeftaff, bafniemfid), t>ew
mdge oban,cjct)eufefev £nu Ktcbarbs *>om XXWfce Obligation , nact) meincm fdbtftd;ett
5?lbgang, ubev t>ie t>ett %\)vn> Vicariis ju ^)ambuvg gewdbnficf; poft obitum jroo jugef)d^
rige 3af)re , metne f;interfaflctte ^Biffroe unb 5tint)er, ober i>on meiner ®etf §vben; tibev
folcjje 2 3af)v nocj) ioant»ere3ai)rc, barjtt t>te3fd6rlic6e^)ebuncj t)ee? gan^en Corporis ju
faicjcr Vicarey in xde Divi Petri ad Altare St. Cathariflae ^dl)Xl\d) gcf;drfict), Uttb ict) in
^eftlge^abf, frei; ttttt) ungejtnt)evf , uttt) oi)tiet)ce> pro temporePatroni afle 5ftt^utii)
Q>ei;fpvuc[;, aud) ofen affc feei)eIff©etflf.unb^Be{tf. ©evict)f^ tint) Dtecf)fen(? empfaf)enutti)
bef)affen foflen tmbmdgett, bamit ict) affo itt ^vaflt fobaner Confirmation , roefcf;e bepSe^
gernbiefce?, ober fo bafb c^ tmmcr mdcjftct> ii$ mir ju uberfd;icfen bieitftficf) bitfen ff;uc, l>tc
jtt fofcj)em beneficio in corpore gef;drige 26^orgen ^attbee?, aflf;ie im^ammcvbvocfc bv
fegeti, 3d()rlict)i5 gufenSeufen, metned ©efaffen^ fonbev 3nfagc unb ^inbcruttg ©ciftfict)ev
ttnb y$tliiid)tx ^cvfonen , n>e!ct)e \)k auct) rodrett , t>er^curen , unb affo meinetf groffen ©a)a^
ben^unb 9?ac&tf)eiB, ^?ut)eunb3(rbcife?, €rge|ung mdgc befommen*
€to. Si)rro.uttb(£f;rent>. rooffen ftd; f)ierinfogunf!iguttbgcneigterseigcn, unt) mtrbte
f)ulfflid)t ^)anb feifecn , roie fte gan6 roof ti)un fdnnen , unb ju bcnen mcin ungejrociffeff
Q}ertrauen fte^et S)ae5 roirb bcr grunbgufigc ®0<$& ^mtnftlbtn unb bencn 3f;rigen
mit seiffid)en ttnb croigen ^eegcn rcict)fid; bcfof;ncn , ttnb icj) n>il feinc @dfffia)e 5ifimacf;f
auct) fdgficj) barum innigfid;anruffcnunb bitttn. Dat. J^amburg, ben 19Aug.An.9g,
&€i)rro, Si;rcnt>,unb 2Boi)f^lct)tbaren, a(fcjcitroiffigcr
!24 Utfunfcw uit&nacfertcfctett $. Period.
£)en (gfjrtwirbicjen , €f)ren'Q3eftenunb £Bofj(<3ld)tbaf)ren #errn
^o^ann StuWeman, Sitrflftc&en ^)oU(l«ntfc^en diatf), unbJpn.
£5ernfjarb ©oItouw,e€ammcrtneiffern, ^fjum^rn. ju ©cfclejj*
n>ig; Sfteinen grof?gtmftigen £fjtu gdrberern unD ©cf?tt>dger.
3n SlbtwfenS eineS burcf) Den anDern $u erbred;en.
22. ^antt Ofen6rton ©d)ret6en an Safpat^o^
d)en/ &%£&. 55remifcl)en £an#ers tn ttorbemefoter ©a#c*
An. 1594, d.i2Aug.
|&2f)ren^effer unD IjocOgefaljrfer Jpr. (£an£ler, infonbertf groggtmftiger #r. Patron unb
^^g^rberer , t>afi <2. £. ftcr; meiner in meiner gegen unb roiDer Jptu 3of>ann €>cj?u(fen,
unb 'SBeplanb 3oad)im Jpiiaen , nunme&r aber Deftefben f;abenber berouffer ©acr)en fo
getreulicf) unb atmftia angenommen, unDnicbtafleine, Da§Dicfe(beDmTf)einUttr)ei( nunmef)r
aflbereit t)on 2 Sa^rett if)re @nbfcr)afft erreic&t, fonbern bafj mir aud) ju €rfanauna beffel*
Un Execution ^u $tt)et)en tmferfd)ieb(icr)cn maf)(en an £.(£.bero(Stabt$amburcjCompas-
Q3ricff mitgetr)ei(ct roorben , befdrbert , beffen a((en tfjtte td) mid; nocDmaf)($ gum f;dd;jfen
bebancfen.
SMeroetl icf) aber bi$ bar)ero tiber af(en angetvanbfen $ki$ unb befwegen t)ieffd(f#
gefyabte $?u7)ebieReftitutionem beren mir jnerfanbfer fconmeinem ©egentfjcil mtfUnrecbt
efc(id)e t)iele ,3afjr empfanaencr 2fbnu£ungen ntcr) f befommen nocf) erfangen mdgen , Jjabe
kf) nid;t Umgang fjaben fdnnen ,• be&vegen abei*maf)te an meinen gndbigffen gtirffen unb
Jperrn, Den#errn€ri^ifd)offen uj fuppliciren , unDjtt @r(angting Deren um Compas-
SSrieff untertbdnigft unD bemurf>igft ju biften. Unb ifl bcmnacb m @. €. meine ganfc De*
mtitbige unb fjocf;f!eifnge Q5itfe, Dicfefbe rooflenftd; ferner meiner, roeniger ntd;t al$ &ut>orn
gefcf^eben, Daftir icr) nad;maf)l& Dancf bar bin, in Diefermeinergered)fcn©acf)en nod)mar)&
gtinftiglicr) anjunebmen, unb fo(d;c meine Supplicationen , tt)eld;e 3cf<jer t)tefe^ <£. (2. bv
Wnbigen roirD , fjdcf)ftgeDad;ten meinem gndbigftcn gurftcn unD#errnunfertf)dnigft v>or^
bringen, unb Daf? mir W gcbefenc Compas-Q5rieffe in optima forma mitgefr)ei(etn>erben,
unb bet)3eigernbiefeS jttfommen mdgen, befdrbern belffen.
Unb btemei(aucl)bet)i)envabrfe^©d)reiben barbenen meinen ©egcnffjeif meine defl-
gnatio expenlamm jugefcf)icff roorben , fo id) Ijiebettor <\uf bcr Canfceflet; bef ommen, fcift
Dar)in fautet, unb »om ©cgent()ci( mdd;fc gcbcutet unb Devfranbcn roerben tiooffen, roic id)
au^ bcro mir barncbcn suf ommfner Copey locrnommen , di$ fo(fe er nidbt aflein roegen ber
»on mir ubergebenen defignatione expenfarum, fonDern aud; DergefdrDerfcn mirjuerfan*
tcr empfangener 5lbnu^ungen f)a(bcr gcbdr)et roerDen ; unD aber fo t)ie( Die 5lbntt^ung an^
beianget, fofcr>e tr>re D\icr)tigfeif unD fcine fcrnere Liquidation ndff)ig r)abcn , fo fjabe icf)
mtcb Daffc(be bi$ Daf)ero Dem ^5egentbci( ntdbt Ddrffen infinuiren (aflen. ©onDern tfntn
€♦ ^. fold;ec^ bet)gcfugt binroieDerum ju fcnbcn, unD bitfe nod)ma^(^ ganfe Dicnfl(id;ed unD
Demut^ige^ gieiffe^ ; €r tvofle Diefefbe ftd; ferner meiner gunftficf?en anne{>men unD bcfdr*
Dern/
a Cap. (tebenbe 33epfa<je* *>0« St. Petri &trcfce. iar
bern, baf? tc6 bte cjebefene Gompas-53rtefe roegen Der Slbmifcunge bep Setgern WefeS sercif?
befommen mdcje.
Unt> baf? t)enn aucr) metnem ©egenffjeif metne defignatio cxpenfarum wn neuen
rmeberum jucjefcr)icft unb er barauf Qtf)6xtt, barnad) fofcf)e moderirt, unb mtf $u grfan*
guncj beren rjfeid;faflSLiterc mutui comparTus five fubfidiales an &&9fatl> berQ5tabf
4?ambur0 aud) mttyet&etlet roerben mdcjen. •
£)ag n>trt> ber 2lflmdd)fi<je ©£>$£ , ein £ef(fer ttnb $8efcW jcr afler 33ebrdncj*
fcn &€♦ unb t)enen 3r>rt^en mit jettfic&en unt) eroicjen @ee#en retcWic& befobnen, unb tcj>
roif feine @dtff*2lflmad)f tdglid), bermit&icj unb embftcj barum anruffen unb birfen* Dat.
•5>amb. ben;27Aug. An.^94.
^Stbemuf^er, ffetsroifltcjer
3ol;<wn Ofenbni^e*
g)em £&rett*Q3effen unb #o$cie(afjrfm £errn Cafparo 5?od) , ber
IXecf;ten Doftorn , €r£*25ifd)dfff. £5remifd)en unb $?ttvftftcf>en
£oflfteinifcOen <£an£fern ttnb Dvatf) ; Stteinem infonbertf ju 93dr*
ben cjrofeunjtigen 4>errn Patron unb gdrbcrern.
23. QSerBinbung Um Vicarien fOre Diffributiones
gefyeim tmt> ttetfctymiegen §u fyalten Anno i6io,
t)en2ijun.
$2gu roiffen , twil V\t Oofje 97of()burfft erf>etfcr>et baran ju (er>n , bamif ber tyxn. Vica-
^rien ®efecjenf)eit unb tr>re Diftributiones atterfcifS m ©e^eim unb DerfcOroiecjen cjefjaf*
ten roerben mdcjen, fo Oaben roir refidirenbe Vicarien fttr Der^Dant) tm$ r>temtt einmtif Oicj
tter^licOen unb wrbunben , tf)\m <md) bar , tn 5?rafft biefer (^cOriff* , roofern ttbw einen
ober mefjr mtt SOBaOtbeit jtt bejeugen (lunbe, er $>on aflfoWxn ©eOeimmffen , anbern , be*
nen eS nid;t &u roiffen gebtifjret , etroa? entbecf en ttnb offenbaljren rotirbe , berfelbige unter
un$, roie tin $?et)n*€t)btcjer biilig cjeacOtet, unb ju feiner ferneren Convocation (>tnfiir>^
ro gefdrbert roerben , fonbern ba&on adnfyiii) autfcjefcOfofien fetm unb bfeiben fofle* UOr*
funbficO mif unfergejogener #anb bewftigef. Adtum Jg)amburcj, bcn zi Junii , Anno
1 6 1 o*
£)fto (Eranenbercf), manupropr.
spefruS 35ernin#0 , manupropr.
SlfbcrfUtf Olbefjorfi , manupropr. Subfcr.
3of>anne^ Cfenbrucjcte , manupropr. Subfcr.
%tnnin$\}$ ^id^refce , Subfcr.
ConrabU^ ^orcjfet^, manupropr.
^atirentiu^ ^reta), in fidem manupropr. Subfcr.
126 Ur&mfoH Ultb V%A#)Xi<htttt $.Period.
24. t&w Min* fxMm m St. 5>efec QSermaOtmng
an ba$ Coliegium t>er ©efc!)ft>otnen / fcamtt fte mod)ten bewe*
Qtt toerben/ t>ie $trd)en*@tellen fb jte um fcl>lcd?ten Pretf*
m ft^ <jebrad)t / ab^utretem Anno 1640.
d. 23 Julii.
1 ) i|Kg ^abctt bie Sjxn. ©efcbroorne etnen €drpevficf;en @)b cjeffjan , baf fte bev Svivdjen
^^fveuficf; unb ffeifrcj fihflefjen , unb berfelbicjen S5effe$ fucben tvoffen , roann abcr
bie cjemefbfe ^teflen ber ^ircDen aucb feine €vftattuncj cjcfcjjefjett folfe , roiirbe gerabe roi*
ber fold^ett €t;b QtfyanMt. SDenn alfo rourbe ber 5?ird;en unfreufid; unb unfleifjia, furgc*
tfanben, niefjf ber $frd;en Q5e(le^; fonbern Privat-25effe£ cjefucfjet, roas t$ abtx auf ftcf)
j>abe, roiber et)bficf;e gufacje ffjun unb ben Sftamen ©Offeg enffjeificjett, tft ben 2lc&tbarett
ate €bvi|liicf;en t>evpdnt)t^en ^evfonen befanbt, unb ad;fen roir unnot^icj fofcJ?c$ afif)ter 'ju
twberjjofen*
2) <£$ ^af ein €6rtfl auf biefer SSBeff , feinen cjrtiffern €5c()a6 , ate ein reines unb
cjufetf ®eroiffen , baf? t$ mit ttorfefMtcfjett , bejjarrlicjjen ®unben ntcr>t Derfe§ef roerbe , inv
maffen benn ba$ bofe ©eroiffert , ib t$ fdjon etne £titlan$ fd)idffet , bennocf) jtt fleroiffcr
3eit attfroacbet, ttnb ftcf; ntcfrt bdmpffen ttocf; fribfen Idffef , roattn nunber Jperr@efd;rootv
ne rotber if)rer (bbiicben gufacje in Q}orenf5affuncj foIcber^ircf;en^fcIfent>erbarren,roirb
tbr ©eroiffctl baburcf) oerfe^ef , roefcbeS nicf;f attberS cjefliflet roerben fan, al$ roenn fofc^e
etncjejorjcne ^teffen reftituiret , ober fonft ber ^trcjen Satisfa&ion $lti\ltt roerbe*
3) SBIr baben tin (jefle* unb ffareS ©ebot @£>§3:(£@, Levit. Cap.V. v. rf.
SBenn jemanb mit Unrec&t etroa£ an ficf) cjebrad;t f;af , ber foff e$ alletf cjan| roicber cjeben>
3>aS f;at befofjfen ber oberffe dlitf)ttx tm ^immel , beffen ©ebot roir un^ alfefamt ttntet^
rcerffen muffcn. SGo aber ba^ unrecf;fe Q3ut bet; einem ?Q?enfd;en bfeibef , fyat QO^
ju (trajfen cjebrduet, Mich. Cap. II. v. i. 2. 3. ©arunt 3acl;du^ cjerne roieber |ecjeben,
roa^ er mit Unrecf;t an ftcf> cjebvacf;f ^affe , Luc. XII. v. 2. 8. 9.
4) €3 fjabett \>it cjct(liic6en 5\ircbcn^@tifev , of)ttebem tin cjvofie^ Privilegium fiir
atfen anbevn ©ttfevn, ba$ ftdr> niemanb i)axan ©ercjretffen foff , biett)cii fte ©C^ ju €b^
vett ,• unb ber ^trd;en jum 25eften »ern)anbe(t un\) cjeftifftct ftnb. ^ofcf;e ©tifer , ^a (te
mtr Unrecf;t an ;emanb cjebrac&f , cjebei;ett nid;t, fonbern f;aben eittcn Sfucf; bet; (tc6 / ubcr
bcm bcr fit unred^fmdficj beflfcct, tmmaflen btc Hiftoria bcfanbt, t>om Slbfcr , roefd;er ^it
gluenbe 5?of)fcn i)om Siffar in fein 97e(t gefracjen, baburcf) ba$ 91tft ancjejtitibef , unb m*
branbt roorben. 5lffo roerbeu anbcre roo&fcjerconnene ©tifcr, Durc^ fofo)e enfroanbte Sixt
tf)tn'<<3iittx aucf) mittytt
&6 febet ftcf; jroar roobf bei; fofd)en SMncjen , aber e^ flirbef (tc^ nicf}f affejcit/roof;!
barbet;, tiit Exempla finb bcfanbt, berer, l)it bet; ^eben^?3eiten ftcber^incjancjcn tn fofcbctt
3rr*3Begen , tn bcr lefjten ©tuttbe abev fi$ Jeffttcj bavuber cjequdfef , unb pPejet ber ©a^
tatt af^baun , au$ einen f feincn ©tdubf ein / tintn groffen ^ercj ju macf}ctt« @n /cbcr aber
unfcr
2. Cap. ftebenbe Q5epfage* Wrt St Petri £frcl>e* 1 27
unter uen^crmtwbroMifdjett, baf ifjm^O^ etn fanfffes unb gerur)igeS (Snbe befct)ere,
n>e(d;e$ in t>iefem©tutf / t>urd;Satisfa&ion, 2SBiei>er*(£rfiattuna. unt) Dvid;tigfeif befobett
ttmbett fatn
6) €in gufer Sftame, ift tieben bem gufen ©eroitjett eitt $rofic$$fetnol), unb fucf;e«
tt)tr afle fold;engufen 9?amen auf unfere 9}ad;fommen iu brittgen,t>ettnocr) aber folct)evmit
t)en ^ircbcn^teflett ercjangenen ExceiTen »011 e|lid;en £euten fiir tin Sacrilegium unt>
^ird;en^aub autfgefcjjrocn roerbett rooflen , als tt>if ber gufe 9?ame , toefcbe unfere $irct)e
bisr)ero ger)abf, in @efar)rbaburct)fommttt, unt) btirfffe fold;e$ einer-unb ber anber enfgei*
ttn muffen > ber t)od; am tt>enigf}en r)ieran @ct)u(t) f;at , n>ir fer)en aber bie Jperren $ird>*
Q5efct)roorne fdmffid; fw fofcbe (£f>rfebenbe Seute an, t>ag ftc nebettbem gufett@eroif[ett, aucr)
&cs guten 9?amen$ ftcr) befleipigen roerben.
7) <£$ ift feober t>iefe ©fabt unt) Republica t>erbcrbet , in oflett Orben unb ©frin*
t)Ctt, unt) nninfd;en bie^errcn ©efcOroorne felbflett, batj eine ^efferung mod;fe oorgeuom*
nten werbem 2Batm fte batitt mit if;rem eigenen @£empef fofrf>eg anfaf;en unt) beftritigett
tterbett, ijt ttict)f ju peiftefn, bag fciefe in folcr)e ruf;m(ict)e $i#apffen frefen, unb ir)res
Ortr)S Dergleicben furtter)men nxrben , fonbevfid; roeif mdttnigficr) auf biefe Sftrcbe, af$ mtf
t>a$ 3urnef;mfte , unt) Sleltefte , tin 2Ibfer)ett fjat* £>afertt aud> in f einem Orben ot>er ©tanb
t>er51nfattgjur^ctjerunggemacr)tn?frt), iftjubeforgen, bafi&te^ftaffc, unS afle$u£)auf
tn aflettOrbenunb^tqnbett, enblict) befreffett roerben*
8) €$ ftnb oiefe au^ unfern gufjdrern , toefcfje um bie(Mnif;r gerne att ftct; etfauf*
fett roolten , rooferne ir)ttcn biefefbe roevbett fdnten , roenn aber eine fofd;e €inu'e^ung t>cr
5£ircben*<s5tetten foffen continuiref unt> fortgeftibref roerben, roiirbett enbfid) siefe fromme
€r)ritfen autf t>er ^irct)en ge/aget, unt> oom @Otte$*£)ienft abger)affen toerben , roir ge*
fcbroeigen betfgroflen^djabens, tt>elct)er ber ^ircr)en r)ieburcr) tt>irb jugejogcn , baf e^ cnb^
iicr) art ^orraffrmangeftttvirt), bie ndtr)igen ^oftenau^ugebett, unt) be^^irct)en^cfett^
U»fcrf;a(tung.
€^ tnirffett auct; €+ €r)t'b» (55efct)m. ir)nen nid;f bte ©ebancfett mad)ert , af^ ob t$
fd;impff(ict) unt> difreputirficr) , roenn fofd;e ©feflett reftituirct , obcr fonjlen &aftir Satis-
fadion getr)an rotirbe, benn fo /emanb irre ger)et, ba i(t e^ nicr)t fcr)impffficr) , t>ag er roie^
t>er umfer)re, unt) fo temanbgcfalfen, ifte^nid;t fcr)impflicr), bag erroieberumauf(Tef>e, af^
Mjenniemant) au$ ?0?enfcr)fid)er (gitroact^fjeit einett3cr)ftriffgefr)an,t)cm ift e£ nid;t fcfjimpf^
Itcr), batj er roiet>erfef)re unb ©ute^ tr)ue, im Q3dfen ocr^an-en ift oiefmerx fcr)impflicr) , im*
ntaffen bantt gac&du^ ftir feinen ^cr)impffgcr)affen, ba^ unred;fe S5ut £u reftituiren, bie
^ittber Sfraef r)icften filr feine ©cbmacr), t>ie 2fetfer , ^dufer, Oef^arfcn unb^JBcin^
fcerge roicber jugeben, biefte mit Unrecr)t art ftc^ gebracr)t , Neh. Cap. V. verf. 10. n.
unt) fat man bejlon>entger ©c^impff, tlct) ^u befurct)tcn,tt>enn fofct)e ^)inge unfer ben^)tn
©efd;tt>ornen affcine privatim unt) itt ber ©tite componiref roer&em
Qkmit bemnac^ tt>ir unfer^ §f;ei(d bafur t)affen , ba^ mif fernerer ^orenf^affuna
tcr ©tcllett/
1 ben
i2g Urfrmbett utib Hacfrricfcfctf j.Period.
i ben $trd;en '@i;b juroibern gefjanbeff/
l \>a$ ©croiffcn ocr(e$ef,
3 ©£>$$£© @ebot uberfrefen,
4 ber j?ircf;en ©tifer ^emigbrauc^ef,
f t)cv gufe 9?ame gefdf;ref,
6 t>te Jreubigf eit jum $obe gemtnberf , unt)
7 t>tc ^ocf)ndt()i^e Q5efterung oerf;inbett.
2Bte n)ir aucI;51m^unb©emijTen^f)afber , fcieju nicfrf ftiflfcftroeigen fdftnen: 2(te
fjelanget an & 2Icf)tb. @5ftn. Unfer bienjtrotlltgeS §Stftcn ttnb Q3erma()nen, fte rooflen inbcr
gurc&t beS ^xSOiOv^ jufammen treten , ftd; fvcunbficf) mit einanber bereben , ttnb fo(<$e
Coniilia evgvetffen, bamif t>ie gemefbte (fefeflen reftituiret voerben , ober fonjt ber ^ircfyen
gebtifjrft'd;e Recompence bafur gefc[>efjen mdge. £)abtircj> roerben fte ibrenSpb gnugtfyun,
bte ©eroijfen erfeic&fern, iljren guten ^amen erf)alten, ttnb mtf fofcr)em €?empe( gar »ie(e
erbauen, aucr; ibnen t>it 23af)n ju einem fanfften ttnb rttf>igen €nbe bereiten.
@d)(te(j(tcr) btffen rotr £ro.®fm. jumfrcunblicbflen : <g$ie rooflen bie^5ermaf)nuncj
nicf)t a(fo aufnefmten, alS ob es jemanb jum @d;irapff unb <2>erffeinerung gemei)uet fet),
fonbern baf? roir 21mtSf)a(ber au$ guten unb Q3ruberlid;en #er|en fo(cf;e$ tl)un , tmmaflen
benn roir, alS^rebtger, ©eefforger unb ^eic^t^ctter fcf)u(big fetm mit gufer QSermaf)*
nung, unfere anoevtvauefe 3"!>drer jtt bauen , unb if;re £eit(td)e unb eroige $Bof)(fafjrt ju
befdvbcvm
QSevbfeiben bm #erren famttmb fonberS, mif unfern ©ebef unb beren (£()vtft(id)en
angenebmen £)tenften |ttgetf)an , befefrlen (te auc^ f;iemif bem 21flerl)d$|ten tn feinen gnd*
tym ©cfjufc wnt) ©cfjivm.
^ambuvg, \)m z 2 Jnlii,
An. 1640. e 6. ©fiett.
btenftrotflige
L. 3ofjann $?uflev. M. igigtdmunbug ^d)e(f>amer.
M. 9}|'C0ta$ ©tapf)0rjf. M. Johannes Daflaw.
3n®acf;en $\\. L.^arren, contra 3oacr)im Q5erman , tfterfannf, bem^errn
jt(dger \>k (treitige ^tefle , wrmdge Q3erfd)retbung folle gegdnnet roevben , \)it fcf)a'b(icf;e
50?t§brducf>c , bte eingeviffen , bavuber gef laget roirb , fteflet man ed \)m fem. &t'cf) < unb
^ircr)^efc&roornen tf;euren @t;b unb $fitcf>feu anljeim , bavnad) fte biefelbtgen ju reme-
diren unb abjufcf;affen tvtffen roerben.
G. Barfenius.
Nomine rei appellavit. Acl. 2Maj. i6jg.
^o i^r ettcf) aber tmtereinanber beiffef ttttb freflet, fo fe^ef5|U, ba$ if)v
mtyt unfereinanber t>erjef;ret roerbef.
25 $?ad)*
2.Cap. tfebenbe Q5ef)facjev Wtt St. Petri &tr4>e. 129
25,9?a^n^t Wtt Ut Vicaria Bartholomaei Uttb
Wenceslai in Petro An.1667. d.20(3.
J£$ auf bfe &on benen #(>iu £etcf)ttamd*®efc()roornett ju St. Peter ate Patronis Vi-
carise adAltare D. Bartholomsei & Wenceslai in Petro, unb bem Pofleflbre J^tr»
M. Daflbvio Sacerdote JU St.Peter am 26Sept. /UttCjjtytrt libercjebetie Supplic pro con-
fenfu , auf cjerotfle $?aaf? unb SBetfe, rote tnSupplica enf fyalttn, und ju€nbes benanb*
ttn oom ^o&(*(gfjrw.$f)um;<£apttu( bte Ocularem Infpeftionem , bed ju cjeme(bterVi-
carien cjefjdrtcjen fJeinert #aufe$ etn§une()mett , unb baoon $u referiren committiref roor*
btn , foIcJKmnacO fjaben rotr d. iOdobr. barauf, beneben #rn. £oren$ 2Borbenr)off aftf
£etcf}nam$*@5efcr;roornen ber .fttrcfren ju St.Peter, nacf) bem^aufe, tvefct>eis ju cjemelbfet:
Vicarie Qtf)6xtt unb oerfurjet , unb befunben, baf? fo(cf;eg oon einer affen grauen beroo^
tiet, ftcf) aber, ttacf; ber@affen $u, jroepfacr; an ©ebctu erftretfef , neben ctnen fletnen urt*
bebaueteti Vltbtntyla% , rooburcf; ber ©ncjattrj jum #aufe , fjtnten aber fc(jmafer jucjefjef,
ba$, bit$6f)t be(ancjenb, rtacf; ber ©afie b(oj? ettt ©tenberroercf oon ber €rbe, roe(cf)e£ mit
bem £)acr;e alfofort 5efd;(o(fen, rotemof fjtnfer er etroas fjdfjer aufgefiifjret, aucf; bte ^teffe
&u efcltcbe 4°$u|3, unterbejfen atfeS fo malttt unb oerfaUen, baf? er (dn#er ntc&f n>o( rotrb
ftefjen fdnnen,fonbern oon@runb auf neugebauef roerben mug, rmebannbret;f(etne<Sfu*
^en nacf; ber ©ajfett, unb t>ret)0rofie ©tufcen nacf) t)tn ©liben bafelbft befunben : roelcfceS
tiann $ur Relation cjeljorfamjt abftaffen roolfetn Dat. Jpamburg, ben 2 Oft. An. 1667.
26, 3?a0mett Ut (Befcfftwntett att St. Pe»i Mfym/
mtteimgen&avuber gemad^ten Stnmercfungm/ unt> '
btt Continuation.
SJietfe a) t)on cjrofien ©ofberfetn An. 1 3 57 £em 2)orrabt\ b) 1 3 67
155*8 ^arbfrotcf) <S)cf;rdber. 1368
1379 2((buf? #op. c) 1569
1560 #etn £alfenbrocf\ d) 1370
1361 So^ann 9?anne, e) 1371
1562 #an$ J^uroecje. 1372
^at^^o(|Ie. 1365 Sobann 9)?unb. 137*
Q^erent »an ben £emp(e» 1 3 64 £utfe £aberotg. 1 274
Dvabeman Soflem 1 3 6; ?0?arquarf Outcf bortt, 1 i7f
5(reBb ©tilforo. 1 3 66 Jg>etn ^dgeffancf* 1 376
I. C^etfg 3ter254tt^. OJ @er;
a) "Diccfe t(i jriberi^.
b) <£r roarD An. 1376. ju^aff) ewfykt 1 «nb Harb An. 140?.
c) 3n bcm H25ant)e Pag 651. d«i(frt rr 3«cob mtt Drm S3orj^amnt.
d) SBtrb 1. c igolfrenbecr: geHamtf.
* 0 €jfr«Ranneu«eo&n/ toarD ^at^^err An. 1380. jlatb An. 1417. ttnj) 5tnfer(tfpdnett@o5tl
Klert/ oer An.i442, |u$at&e gejogrn waro.
IJO
Uvtunben unb Hacfmcfctett
^.Period.
©ercfe €7ad>ficjaf.
3o(>ann ©iaftncj,
#ein t>on Jpacfetwn
£ticfe Q5efent>orp.
9of)ann ©eibefe*
SSitf; (Slebefe*
£erman ©affe*
Softann didw.
Sofyann Q5arben>jcf»
Sobann 2lit>ert>icf\
Sllbert 23ar|W>e*
©erfjartma (Srpmatt
#cinrid) $r6£en.
$imme t>on Sbtvbtn.
1377 4?enrid; ^oliner.
1378 <£Ierben-f) ^remer.
1579 •&enricf> $5ti;tef;ut>e.
1 3 80 QJolfratr) t>on t)er Q3ord;.
1581 Jjocinrid; £5efent>orp. g)
1 3 8 2 #einrid; £amfprun#.
1385 SJicfeglebefe.
1384 #efmer 2BiIt>ef>orn.
1 3 8 f ConratutS QMtrtefjuoe,
1 3 8 6 ^ofjann i>on oem ©eren,
1 387 Sttarquarr $Jilfc>cf;o&er.
1388 S)iet)erid) t>an t>en Jg>a<3e,
1389 €a|ten SSarfd)ampe. h)
1390
f) £).t. Qlllcrf/ Elerus, SlfeTf/ Alarrtus.
g) SB3ar £r. £obolffe @oim / imb (ni faiior) DeS oor&ergefjenDen £ufen 25ruDer / er fam An.
1400. ju 9iar() / unD Rarb An. 14*1,
h) DDer Berjcfcampc. ectn @oM.«So(jfn / i>cr aud) (faflen I;ie& / fam Anno 1475. tn Den
5Xat&$f ©tanb/ ivatb An. 1492. $ura,ermei|)er / unD ftarb An 1512, ©t'§ oormal;l$ alll;iep
beru^mte @ef$lc4>t pcGet bepgeJjcnDe Safel wr;
'6. trtbe/ aetr *)
mt( -£r. Nico-
Jaus J£>axtiqt$/
Senar. quif [559
(vi<i.H33ani)p.
907.)
5. Chriftianus,
4, Vincentius,
f&tnf§/ aiias |*£r. 3o&4rm/
3oi;<tnn. 1 Senator. Anno«^ j, 2mn«Fe.
1 1485. f 1496
Kcrftianus,
«J €arf!en. <|
inquir
M. (Jarften^ Canon. Lub.
Miles 1
M.£fnric|) nSarfc&e/
Surgen J
3inna35arfc()ampe/ ge(ranee mft
S5arti;oID ©raoerDetf/ toeic&erA.
155°. mtt 3ur£en8 in 3?oftocf
tfinDern tf;cilet/ conf,Lib,Mcm,
ad An, «1550,
■
f4- 3ur$tniti
£ftoftocf / getr.
tnft ©efcf;e/ ille
jamobierat. An,
1550.
3. Milius f an-
^fnricjj, «J te An, 1550.
2. Doft. 3irt«
ri4> / Can.Lub,
f antc ijjo.
2. %at\$l)c\itc
ffttieMemoriam
itt St. 3fncob/ d, •
21 Aug. (jffitffi
UV unD Den fol>
genDenSag fet»
ne confoiatien,
(HS5p.89i.)
6.
I. 34fp4r/al.
Gafpar (H$.
kp. 879. 891.)
1, £r. (Tarffen/ f 6inricf> / conf.
oDer (Tbriftian/ 1 Lib.Memorand.
Q5urgcrm. .• ad An, 1507, &
conf, Lib. Mcm, 1 1523,
adAn, 15:50, [^
Slnttn.
Georgius,
Acmilius.
J. TheodoricMtt
Vicarius ad Al«
tarc Dorothcar,
im £>om. ( 11,
55anD 323.
2, Hinricus.
\\% Chriftianus,
2Cap.f?e&enbeO$et;(a<)e*
WrjSt.Petri&trcfce.
151
SDircf £unebovcl>
©tjbvanb &o§.
£eipf>o{b Q5u^te^uDe.
^iitfe oon (gffen.
*J)efev ©cbavpenbavcf).
SQBamer 9?ooef;a£en. .
S3erent QJevmevjjen.
^utfe »an ©tacf e.
2i(bevf 25avcjebovp.
(gricb oon ©eoen.
Ufricfr QM)Ovffo
5Bat)e ®?einincjfjufen.
5Dieferic& ©cfracfc,
JjSeinricf) £ofm.
SBeierfe oan £auc •
@voa(f @cf)voect)te.
£)einvicf) SDJeinevfen.
2((bevt Jpacjer*
3>obann Jporbovcf).
#einvid) <2>pievin#.
Jjbantf OiO.aae*
S&icfrman oon SOftnben.
2Bifoi £oftljufen.
(Elautf oon SOSavbev.
-Jpinvicf) 35isf)Ov(r.
Corbt Jpanfeoelb. i)
Sllbert ©eoerbeS.
^3eter 9)?et)er.
Siitfc «^Beibefman.
#inricf) oon bev gecfjfe.
O^a^nu^ «ftalc.
1404 2lrent ®rdnenvoo(f.
140 j- ^ibtfc^efc.
1406 goert 2)uber|fabf.
1407 Jpcinvicf) Q3afebovo.
1408 fjieter Jpavbovcf).
1409 3ocf)im ^einenbercj.
14 10 @;ev 9"canne. k)
141 1 J&envicb £)anne.
14 12 @er S)on SD?eoen.
141 3 Jpenvicf) 2lrenbt$.
1414 ©evb ©cforoec&tc , 5lpotr)ecfei%
141 f JpanS Jpaloev^voange. 1)
1416 j£)an$ oon <£tTen.
1417 £utfe ^rumlincj.
14 18 ©obfc^ubc.
1419 9)?acjmi$ tfaftfe.
1420 JpanS 3£eaebovn.
] 4 z 1 Jpavmen 2lrenDe&
1422 Ufvtcr) Q5iSf)orfte.
1425 (£orbt Jpanfeoelbf. m)
1424 Siibert ©eoerbetf.
142^ ^3etev S0?e»er.
1426 ^utfc 28eibefman.
1427 Sivenb ©vimvoaff. n)
1428 3>ivcf iHinbovcfj. o)
1429 St&fe $Wfler* p)
1430 SDiericft ^Becjenbovn.
14*1 @>ert 25ocfvooff. q)
1432 J&oiev ©cftavof)0(f.
H$ 3 €(au$ be <5cf)voave.
H34 Sacob (Softavo.
9* *
43?
4*6
437
439
439
440
441
445
44?
444
44*
446
447
448
449
4?o
4ft
4f2
4f5
4f4
4ff
4f6
4f7
4f8
4*9
460
461
462
46 j
4^4
46f
£er*
i) (5<mfevelb.
k) Scnator An. 1442. ffat& An,i454#
1) Calpcewantfe,
m) (Banfcpelb.
n) potius ©rtmmolt/ Scnator 1494« f 1510.
o) <£r fam fm felbtacn 3a&r ju SJcau)/ un& |iar& An# 1475.
jj) €r fcafte 2Ubett (Bofjmans/ etne* (jtefiaen Canonid «nb ^roBffett Jtt Sceine&ecfen ©fltoefte
jur e&e/ mtf welc&er cr cfnen eofjn/ SRafimcnS £tnri4> gejeugcf / &er An, 1488. ju SRw
etljobeB n>art>/ uubAn. 1^2. &tefe$ 3cftti$fiwtlicg. Conf,Lib,Mcmorand,ad An.1550.
q) Scnator An. 1479. ftarb 1488*
n*
UrEuttbett mt&nacfcrtcfctat
2. Period.
#ermcm ©oitau.
#an$ $nue|t.
.£)ang vcm £>(t>enfen.
Cfau^ s>an gettenf.
^ofjann x>at\ ?0?ere*
Q5artram QSelbercj.
2l(berf£6tincj.
#an$2>rei>ebo(f.
^Gid;mant)on&cr5*#.
^einrid) Q5ifter.
#an$ (Sd)r6l)er*
#an$ #anfen.
S)ittmer t>on $?int>en.
Jpent*td[> ^reufe.
SBarner^uncfe.
$enrid) .£>o&ufcm
S)ierid) Stten^e.
#enn'cr)tton.£>uf(en.
#armen Dvobenborcr). r)
€(er *>on (gtenfoel. s)
^enricr; $?6ller*
£enricr) $j6Her.
$aul ©(umen.
«Saftian ©6tfen$.
2lrent> ©runeroolf*
3)ierid) $ofic.
$aul Q5ocfe.
£an$ ©c6u(56t)ef«
Sacob £6tincj.
£armen Q5orcjenfricc\
3o*im 2$occfr;olt.
1466 Jgpennincj 35ar& 1497
1467 @ort),D?ei)er& t) 1498
1468 4?antf .£)ef}erbercr;. u) 1499
1469 Jjbeinrict) »on 9}ortr)eim. ijoo
1470 $ftatttya$ $onnie$. i^oi
1 47 1 3oad;im vcrn #>?ef)r. 1 ro2
1472 4perman.£r6cjer, 2fpofr)ecfer, ifoj
1475 Qmxid) Diibeman. x) 1704
1474 Sbiiricb $?et>er. ijo?
*47f 4?enrid) Q5arfc|)amp. ifo6
1476 @ort) £3ejtenbofW. y) 1^07
1477 •£>and *>on ^merfen. ij-o8
1478 $an$ @ii>e. 1*09
H79 3»ol;ann £>u(p. z icio
1480 ©ert i)on Jjptitfen» aa) 15-11
1481 $kter Q3arcJ)inan. tjii
1482 £>an$£anfe& if'5
1483 .pang^appe. ip4
1484 SMrof 5?rum(incj. ific
H8f @6ff e mikx. bb) 15 16
1486 2l(bert J£)u#e. • iP7
1487 £antf 2£iftel. ipg
1488 ©otfe $()6fc)e. ifi9
1489 Q}agmer Q3agmer^ ipo
1490 #erman ©oitaw. cc) ipi
1^.91 ^)einricb £ud)femacfer. 1^22
1492 £)tto Q5remer. dd) ipj
1 49 5 €(au$ t)on t)er 50?ct>etn 1 j 24
1494 Jpantf ©ii>e. 1*25*
*49f 3obann ERobenbord;. ee) 15-27
H96 Sofjann £uct)temacfer. ip8
#er*
r) Scnator An. 1494. ftacb I$I1.
s) Senator An. 1507. flarb An. 1520.
O <£in 33ater Michaeiis unb Mauhiae, tvddje benbe juDJatp crrjoben tvor&en flnk
») SBar An.1516. fcer filtefie SeicrjnamS ©efcfcroorner.
x) 2Bar An. 1516. ber junaftc Seicf)nam$«®efc|)n)OMer.
y) SenatorAn.1518. f 1550.
a) Senator An. 1511. SBurattm. An.1524. flaib An. 1546.
aa) Senator An.1514. ftarb An. 1542.
bb) Ser erjte Ober»2ilter a. 1528. fam ju SKatf) A.1529. fiarb A. 1533.
cc) Dber 5Uter a. 1528. refign.A.1531.
M) Senator A. 1513. ftarb An. 1529.
ce) $am ko$ im felbigen 3a(;r ju Dcatt) i tvarb ^urflerm. A. 1536. ftarb A. 1547.
*.Cap.fte&ent>e25et)focje.
WlStPetri&frtbt
w
#erman$f)Owefleti.
IP9
SO?aftfjia$©offaw.
If4«
SoJjarm £oep. f f )
if;o
#erman ^oraentricf.
if47-
@(au$ Dtofcenborcr).
if 5i
Q3arto(t>f ©raroert.
if48
*Peter 9Jd»er.
If}2
#enrid? jfctoncf.
if49
$8atti)oM »on Dtfne.
«r#
Sonie$€(ertUI)
IffO
€arftcn ©an&er& gg)
»H4
&tcas Q5ecf man. mm)
iffi
Cfau^ »on t)er ^pope. hh)
*w
Ovcinefc Reinefentf. nn)
ifp
©etfeff ©*ulborff. ii)
ifj6
$imid) "SBicbman.
ifn
2temufi »an SttinDen.
W7
£3oraerf 83annina.
iff4
JpanS (£a(enbarcj. kk)
if*8
Qofjann Suc&femacfcr.
ifff
#enricJ) QSaljre.
*H9
3acob ^riaae. 00)
iff^
€(au$ Q}afjrenfjo($
if4o
€ort> @cf)oman.
iff7
3oacr)im ©aiborcfj.
if4i
Soacbim Q5ranbt. pp)
iff8
<%itu$ ©cfrarp , Slpotfc.
if4a
^afltan i>on SQBinten.
iff9
#an$ ©cbipljaroer.
if43
^enricr) t>on gtecbfum.
if6o
gran| Olbefrorfr.
if44
#enricfj $oep. qq)
Jf6i
<£ri$ ©oltaro.
i*4f
3aco6@ifm. rr)
If62
fk\i
Wk
f O 3o&<*nn Bocp unD cflag Kobenbord) ftnD a. 1527. fd;on ©efc&worne gerocfcn/ ffe&c p.657.
im nQ5anDe. Kobenbord) ift a.is*9. junt Dbfr>2Ufen ertva^let toorDen/ nno A, 1557.
Sejlorben.
gg) Dber«9lttecA.i$H. fiarbA. 1^37.
hh) Dber>9llter A. 1534. Senat.A.1542."
H) Dber>2Ufer A.1528. Statfoman a. 1554.
kk) Dbcr » 21lter A. 1544. ftarb a. 1550.
11) Dber>21lfer A. 1^48. Senat. a. 1558,
mm)Dber=2IUer A.1559. f 1565.
nn) Dber>2Utcr a. 1551. jfarb a. 1570. (jaffe btt £rn. 25iirgermet|ler$ 3o^4nn fculpen 5ocD»
fer Sarbaram jur £(;e/ tntt ttelctjec er jreo £od)ter etjielct/ Die etne biejj aJiargaret&a/ fo
«n ^ranr^ 3u4>era oerbeurat&ct toaro / au$ toelc&er <£&e Denen ©iilern etne fruc&tbare
©tatnm * SJJutfer cntfproffen itf 5 ©teanDere/ Slnna/ nabm *5crmanKobenburg/ nacty
irtafjltgen ^urgermetjter $ur^e/auj roeld;er Di§ berubmte ©efdjledjt erbauet tuorDen. €r
|>ar ju fetnem unfterblic&en 9Ra<f)ru$m eine ©Dffc$*aBobnung iti Der BBaffer* Xtotte beo t)ec
SKofen*©traffe gejlifftet/ Daoon unten am ge^riaen Drt ein mc(jrer$.
00) €r i|t oon Dencn erjicn ^mmercp « ^urgcrn gewefen / unb mar^ A, 1570. Dber«9llter/ er
fiarb a. 1581.
Pp) Dber2IUer A/1557. «fign. A.1574.
qq) Dber«2IIter A. 1566. ftarb a. 1586.
»0 A« «6or t'(l etner Dtefe« SRawenS/ tocl^ec fetne^ not^ blu^enbei ®ef<&le$fe$ (fo @DS2
bcfifinbtg tm ©cegen er(jalte) wfirDiger ©tamm^SSater ift/ 5U SHatb ern>dl;let / unD a 1584.
flC(!orben. €r ^aftc aber aucfc einen eo^n/ Der Diefen 93or^araen fu^retc / unD Dag ffinff<
fe ^inD au* Der erffen €be war / unD Anno 1595. ofrffarb. SEie nun niQt jtt afouben/
Dag 3?u^m»flemeIDeter 6famm«a3<rter A.1562. / Da er funff unD otergto 3«br olt Joar/Ct>an
cr i(l a. 1517. gebo&ren) etnen €o^n / unD jtoar Dag f&nffte ^inD in Der DrDnuna. / in Dem
©tanDe/ ^irc^ ©efc^toorner ju werDen/ folte qe^abt (>aben/ fo er&ellet Daraufi/ Da§Die beo»
gefe&riebcne 3flbr»3«M/ .auf Den erflen 3«cob/ Der jugletcf) auc& Dcr er(ie@illem tn ^am*
burQ getoefen/ ffcr; ntd;t fd;icfe/ unDDafier ju dnbern fe».
m
IMun&ett iwb Hacfcnc&tett
j.Period.
©imon §(>on;e(Jen.
#ans *>an Qtargem
Qftaxtm Diitoer.
£ang ^arntntf.
2(dmu§ #u§ftetn.
#cnntna J&ecfeln&erg.
<£(au$ ^befceman.
.£)enrtcf) 5?rer>er.
%mvi4>$toattftiL
$an$ €D?ctncfeti.
SSartofo Q5ufcf;. ss)
tWri* SBincrU
^aul £anaerman.
$an$ £enfe.
<£rid)t>on Dergecjtfe.
$onietf gfler.
3cremiad DCeinefefof. tt)
Sjairt 2ibfen.
3o!)ann £anaerman.
#an$ Dveinefampf.
3tirgen SOalraroe.
Sranfc 3iid;erf. uu)
if6$
3oacf>im Q5ecfman.
cm
1*64
Sftanfo 5*:orte. xx)
tf86
ic6f
3oljann Dfcnfcel.
if87
if66
3)antel t>on ^t^en. yy)
if88
1*67
^einricf; ^Bicfrman. zz)
if89
if68
£armen 3ort>an , 2{pofr)ecfer.
if9o
1*69
<})efer Q5eSman. aaa)
«f9i
if7o
©erfcfSBtnftman. 1
1592
if7i
gricfr ©offa». bbb)
if95
if7?
^cter Q5eren$.
■f94
*f73
£uca$ Q5ecfman. ccc)
f f 96
if74
@ert> Dtenbtorp. ddd)
ir97
*f7f
Offo ^roberman. ;
if98
1*76
^o^ann t>on ^ampen. eee)
ff99
if77
#an$ Cfaufen. 1
[600
if78
$arit>on »on ^ampen. fff) 1
60 £
if79
©iflieS fc>e @rei)e. 3
602
if8o
qiaul Qtorcmjofot. 3
605
If8i
Sttrcjen .fpartiaetf. i
604
If82
diaue 3uger^. ggg) i
60 f
ifS?
€ort) ^ilm. 3
606
ifb'4
2$ilf;e(m 2im|tnal). hhh) 1
607
Q5erent>
ss) £)ber*2llfer. A.1J74. HflvbA.1590.
« 0 <SolI jcronymusjKctnftorff (jeiffen. <St toarD a, 1589. jum DhiMtm ertta&Icf. Refignir-
te aber a. 1529.
uu) £>bec-2lltcr a. 1581. ftarD A. 1588.
xx) (£« Ijatfd;on A.1^4. Dcn 2S9?at> SKecfynung abgclcaef.
>7) £r roar attS Ult^en / roarD £>ber*2llfer A.1526. 9iaU)$ #err A. 1596. €ein ©efcj)lecl)f
ttirD \>on Denen tn |>amburg 5ielteren »on !£i$cn alfo untecfcj)ieDen / Daj}/ ttte fte bcnDe einett
ftlbernen Rliomboidem im blaucn gelbc fuljreu / DiefeS auf Dem £elm cinc filberne Sftaute/
jene abcr einen 3>nren trmtcn / Datjcr Denn Dtc Senennttng ; ron S&tjen pon Un BaVcn/
unD ron $£ir$enron berKaute.
22) QBarD A.1596. ju Siatf; ertv^;!cf.
aaa) tai a. 1588. ju SKatl;.
bbb) Dber»2tltcr. A. 1599. Scnator A, 1607.
ccc) Obcr*2llter. a. 1591.
ddd) etarb A.X6J2.
e«e) Ober»2t(tcr. a. 1609. ftarb 1626.
f ff) a. 1601. ftni>;£orb@iliem unD tPillem 2(n|Trtc? in itt 55ccDe aenjefen / ftef;e Den n^anb
p. 673. Paribom von (fampen ttar a, 1597, fcjjon Dbcr^lfcr ; €r roarD in Den SRatyi
©(anD a. 1607. crnoben.
ggg) a. 1605. ijl Paul 3anfen 3a^r «©efc^ttorner ju (St 3opflnn«/ vigore Der 2rmen ©rb»
nuncj uon a. 1606. rjerocfcn.
hhh) 5Bar A.i6o5.fr^onOor(ianberberC5abe0j^ii1en unD a, 1606, befafl* fetner eigen ^anD/
toit tc& 8efci)en t^«bc.
z Cap. fte&enbe 35tyfa#« Wtt St. Petri £irc&c.
nr
Q5ereni> ©anbtman.
gribericj) $eleman. i i i)
Otto ©ttou kkk)
Soadbim ^Btdjman, 111)
©arfeff £anaenbecf.
©imon ©cfreele.
.£)an$ #agemet;er.
#armen Dvobenborc}
3oJ)ann Srit>ertc$& mmm)
3oa<$im 35a()re. nnn)
€f?riftoffer £5ecfer,
€(au$ <g>cf)uf(?e. ooo)
Siiraen ©c(>rotterinc> ppp)
*J3eter 20BicI?mam
Sacob <Sd>(ebufd?-
Qmvid) (£(aen.
3o()ann ^&oweffett*
2fnt>rea$ ^egae. qqq)
4?an$ t>e .£)arfoa.
2J(brecj>£ ©cj>u(f2e. rrr)
Jpennina. ©rofe.
goftann ©cOrdferincj. sss)
1608 (Djriftoffer Ufifer. 1630
1609 $?efd)ior $rd(ic&. 165 1
1610 $25artr)o(bt Q5raum 1632
1 6 1 1 J£)erman £ancjenbecf e. ttt) 163$
1 6 1 2 £auren| 25ierman. 1634
161 3 Qoadjim QSecfman. uuu) 1636
1 6 1 4 Sartbolbt Q5rocf e& xxx) 1636
161 s #ieronr;mu$ SKeinflorff* 1637
1616 <Sberf>art) ©c&fofl; 1638
16 17 Sbieterid) 5lncfe(mam 1639
161 8 ®ar(eff £erina&. «640
16 19 *pefer Q5ecfematn *Hl
1620 J£)ennina Q5iermam 164*
1621 Sofjann $?ufler. yyy) 1645
1622 ^Bifcfen 3Bret>e. 1644
1625 ^auf %m$. 1 i^4f
1624 2lt>o(ff2Bief)e. 1646
1625* Jfpeinrid) <&ilm. zzz) 1647
1626 9>eter ©ifttl. aaaa) 1648
1627 ^>eter i)on ©precfe(fen. bbbb) 1649
1628 Seronpmu* S^eurcr. cccc) iGDec.iGfaft*
1629 #enric& SOQic^mam 26Dec i6yi
3oft
ii i) €r roar a. 1605. Safjr&Sefc&roorner / b. t. £»er Siclfeffe tn t>er 35eebe. 58arb Ober 2J(fer A,
1607. unt> fjarb a. 1618. t>en i6oa. 2fn fcemfelben 3a&r ift 3o&<mn £J)unem<to un&jwar
nocfc bor ^ribn'4) £elem<w jum Ober<2iifen tn st. Pctri errodblef / afletn n>t'r ftnDen fetnen
Sftamen ntc&t tn Dtefer 33erjet$nii? i>er $ird) •. ©efcforcornen.
H-k) 2$ nac&malS Setc&namg< ©efc&nwrner getoor&en.
111) 2Bart> A.1619. Ober>21!fer/unb »tcr Sage Darauf 9?af!>$»£err.
mmm)Ober<2ilfer A.1622. bantfef A,i648. ab.
nnn) Ober»2Jlfer a. 1621. ftarb 1612.
000) Ober»2l(fer a,i62q. DancFfe A, 1642, ab,
ppp) Ober*2Ufer A.i6z6. flarb i6?t.
qqq) Ober>2llfer A.16^. ftarb A. 1650.
r r r ) Ober<2i!fer 1648. tfarb 1652. gg Ift etn SOafer &e§ um fciefet ©fa&f 2Betlant> &od)wr&ten.>
fen £rn. 25urgermeifter ©c&utten,
*ss) 9tat(j$ » ^crr 1638* ^Buraermetfler 1667, * 1676,
ttt ) !&at(;$<£err 1644.
uuu) Ober<2ilfer 1644. t 1663. feen 26 gfebr.
xxx) 3BarD i639.Den25Sebr. laut fetner etcjen&anbtgen ^erjeicDntp jum Diacon, ertwd&lrf.
yyy) Ober*2ilfer 1650 «f 1655.
zzz ) Ober»2Ufer 1661. &en ngebr. ffarb 1662, Den loJDec,
aaaa) S?atb«<^erri644.
bbbb) Ober*2I(fer 16??. fjarb 1655.
=fccc) ©n SSafer t>e§ um btefer ©fabf 5tebe»or 0oc&»ert>teit<en ^errn ^firgermeffjer ^enrter)
vnetircrs nw&0&er»2ilfer 1655. unD flafb «II Pr*fts 1660, &e« 29^0».
ti*
Urtunbm unb nacfcricfc tw
3. Period.
3oft wn £encjerf e. dddd) 1 6 f 2
®<m$ Sanfccjraffe. i6fj
2fnffjon Q3ifferbecf. i6f4
SOtarfen ©freaecfe. i6ff
#einr icfj t^o Q3uf)ren. 1 6 f 6
SaurentiuS SOSor&enfjoff. eeee) 16 f 7
4?ennin0 Dffe. i6f8
£)iet)eric& SoxM. ffff) 16^9
3ofjanne$©fa0f, 2fpotf>ecfer.gggg) 1660
!&at)ii) €f>Itr$.
3oacf;im Sfncftfman. hhhh)
Cajlen ^5ufc^e. iiii)
3oacf;tm ©encfffacf.
$tin ^eper.
^einricb $f)oroef?en.
€f)riftofiw 2$id)erfc
^ofjatm ^>d)mil)f.
©erDt ^eferfen.
£utfe <gpeigmad)er.
i6€t
1662
166;
1664
i66f
1666
1667
1668
1669
1670
1671
1672
3rof)ann ^oc^. kkkk)
<§Q>efer ©c&ilb.
23et) bieferSett tft ^ebroc&en, bafjntdjt
etn QMttenman cjerr>ef)Iet tft , ban eSbrducf)*
lid) ein 3fafjr ein binnen , Datf anfcer ,3af)r Sacob €0?elncfe*
tin 25ufenman. Qtyriftian QSagefbufdj.
2)anief 2Bitte. lllM 1675
3o^ann^rucf»cfi68ud.22Maj.) 1674
25ep Diefer 2Baf)f tfl n>et)er ber 33iircjer*
meifier, w&er ein Dfctt/^err ntcfct setve*
fen.
®flaxt\\$ tytttxti. mmmm)
2Bilcfen 2Bifler*.
*J3auf Simftncf. nnnn)
<£fa$ 2Bic&er*.
Sanief 2(mbarcj.
(Earf grifcerid; £iiber&
Sllbert Slnfefman.
3of)annt>on$ampen.
Softann tytll 0000)
Softann ftor&el pppp)
Sofrann S3ecfman.
#inrid; $f)ott)efren.
3of>anne$ ©effjoff. qqqq)
•£)ieronpmu$ ©iHem. rrrr)
5lfbert Colbranbf. ssss)
3obann ^rtcjcje. tett)
Jpeinricb »on 25remen.
167?
1676
1677
1678
1679
1680
1681
1682
168$
1684
if8f
1686
1687
1689
1690
1690
1691
1692
1695
1694
gfticftel
dddd) £)ber»2llter 166?. flarb 1670.
ec«) Ober'2llfer 1663. war a. 1667. Setc&namS* ©effJjtwrncr (fie&tobcn P.J29.) unt>ftorb
1670. ben 4©cc.
ffff) Scnator A.1666.
gggg) Ober>2llfer A.1671. flarb 1677.
hhhh) Ober*2lUer A.1665. Dcn 263fun, refign, 1680.
iiii) Ober>2iUer a. 1670.
kkkk) Obcr>2lUer A.1678. Scnator 1631. fiarb 1710. tm 3co».
Ull) Ober.2iUcr 1677.
mmmm)Ober»2lUet A.1687. Senator 1684. l>en 292tug. f 1692. tmlDecem&r.
nnnn) Ober<2lUer a. 1681. ftarb 1707.
0000) Ober>2ilter 1690. Dcn233nn. Senator 1692. t»cn 27 Scc. ffatb 1700.
pppp) Ober2iUer A. 1693.
qqqq) Ober 2iUer 1693. Den i}3ul. *
rrrr) Scnator 1690 f 1710. fcen 2o9c00.
ssss) Ober»2lUcr 1694. ffarb 1719.
tttt) Obtr»9iUcr 1707, ffarb 1714. &*n 3o21u_>
.Cap.|?e&enbeQ3«pfo0e,
Wtt St Petri&trcfce.
»J7
9DJi<WQ5ucr\ 1695-
@arl 9)efal)or|r. uuuu) 1696
^efef Sacobfen, xxxx) 1697
SDtrcf SBafmer* 1^98
&arf&olb £ajlrop. 1699
3)cu>t'6 ©etjmter* yyyy) 1 700
mmbm w^ 1701
C&vifttan Otto. 3702
2toi>rea$ 223oftcr& 1703
CONTINUATIO.
Prttll Sptd?er!?0fF, eleftus fer.2.Nati-
vitatis Chrifti, An. 1703.ftarbA.17i8
tm Septembr.
30^41111 £ff Irtttt), el. fer. 2. Nat. Chrift.
An. 1704- jlarb An. 1709. d. 21 Sept.
^ Nicolaus XVi<btV$, el. 1705-. ftarb An.
1708« d. 13 Dec.
2*4tje XPttte, el. 1706. ffavb An. 1707.
tm Martio.
(Btvb tHartetts , el. An. 1707. ut t>er
gaj?en,ffarb An. 171^.
Nicolaus Qc&ittte, el. 1707. Nat. Chrift.
flarb An. 1709. d. 6Jun*
zDtetericfr Brametes , el. 1708. fiarb A.
17 12. d. i^Sept.
&Wen% ©ptcFer^Off , An. 1709. refi-
gnirt An. 171 1. tm Febr.
&erntdttX>d(£e, el. 1710.flarbA.1718.
flltc&el ££mflec? , ei. 1711. am <25on*
taae Lsetare , fforb An. 17 1 6. am &in*
(laae i>0r Lsetare.
1&&xtfy$K> yofyann Bmtcfc, errodfjft A.
1 7 1 1 . Nat. Chrift. &tc&namfc@efcj)tt>or*
ner An. 1 72 1 . d. 1 > Jun. Ober * Mtx
An. 1723. d.7jun.
Jtyann XOabn, el. i7i2.ftarb A.1717.
2fmoI& C^njlop^ ^cttfcfecrt, el. 1713.
flarb An. 1715-. d. 1 Sept.
COr&t Ko^be,eI.An. 1714. ObtvMttt
Anno 1721. d. 9 jun. £eic{mam$ f ®t'<
fc&roorner An. 1723. d.27jun.
(Barleft Vlmbauf}, eliyi^ jfarb An.
1721.
2f rttolfc (Sxtvt , el. 1 7 1 6.
3<^atttt jfmtge, el. i^i^.refign. 172,-.
pmilQtertt, el. 1718. refign. 1725-. mt
Odobr.
3^3>ettw& Zfacobfett, el. I7i9.ffat&
An. 1720. d. 7 Febr. Natus erat An.
16 $7. d. i6Jun.
HtCOlas ^rtte ,- el. 1720. d. igFebr.
XXlavtin iJtbvbaxt, el. 1720. Nat. Chr.
f 172 1. tm Majo.
^O^mtpell, el. 1721. d. ij-Jun. in-
trod. d; 22jun.
CfyviftQfi fynvidb ttt&fttin , el. 1721
Nat.Chrift. ffarb An. 1724. d.7Apr.
3o&atttt Cortra& Qfec£elm<w, el. 1722
2w&reasScfcwtte, el. 1723.
CfyvifttftSLuttman, el. 1724.
uuuu) £etcf)nam$«@efc[)n>orner. 1714» &eu 23 ©epf» un& an &em folgenoen Sage £)&er * Sllter/
fiarb i7«.
xxxx) £&er*2l(ter unb Set^nam^^cfcTjWornefju 2Infancj &** i72©|ren 3a&re$ / jtar& a&er ftti
9}o»em&er &effe(&tgen 3to&r$/un&jn>aral$Praefcs.
yyyy) 2«#naro$»®ffe&twrwr &ett iSDw. £>&er*2llfer &ett o£ee» An.^zo, tfar& 172?.
I.£&eil$ ?ttY&4ft&
e
27??ad);
i;8 Urtuttbeit uttfc STacferidbtm ?.Period.
27» 9?ao)vitt;t Wtt tw Bibliothec ju St. PETRI.
gjEn t>er Sacriftey $u St. Petri finbet fid) eirt <55cf)rancf , in roelcf)em einige , tf>eite aus
^ bem *3)ab|ltf;um ttbergebliebene , ttyM bereits tm Sutertfjum ancjefc^afftc Q3ud;er auf*
gef>oben roert)en. S)iefe bejteben attS D. iLuel^ers , ptnlip tHcIrtne^orts , D. 25rcti^crr,
PauliEBERI, VOolfffr MVSCVLI , unoanberer Dama^Id bcriif;mf cn OTdnner ©cftrifp»
ten; 3fene ftnt), etlid;e roenige au$genommen,mel)rettt5eite forool aufb]3ergament ai^^ap^
pter gefd;rteben. SBannmm, t)urc& Q5cfot>cruncj 3f)ro #od>;(£f)rro. t>t$ £n. Dodtoris
^eirtjort, get>ad)ter $ird;en 5ocf>oert>ienten Paftoris, (fcem icty bicferroegen oftentfid) £)ancf
abftatte) fciefer 3}orratf), ju meinem @eftd;t unt) Unterfucf;ung gefommen ijr, fo tjt t>af)er
gegenrodrtige 9?acf)ricr;t erroacf)fen.
Unter t>cn gebrucften in Folio roif icf) t)em groj?gtin|tigen £efer ate ^ercfrotirt>ige
fcarftetfen :
IN FOLIO.
I. CLEMENTlNiE. &v\ alter , aber fef>r fauber auf gttten fcjlen Medkn-^appfer
gefefcter £)rucf. QSorn f)at jobrtttrt ifcane eingefcf;rieben , t>af* Do&oris Petri
25cnt3crt Teftamentarii , ju feiner (Seefen ©eefigfeit t>ifj 25ucf) t)er 2ibmt> &u Sft.
^eter gefcf)encfet r)abe» £>atf Q3ud; feibjt begreifft :
1) Conftitutiones CLEMENTIS (a) Papce V. Una cum apparatu Dni. Jo.
ANDREiE. (b)
2lm (£nt>e ftefjen biefe 2£orte: Anno falutis noftrc LXXVI. poft M. & CCCC.
VI. nonas Maji ingenio & induftria MIHAHELIS WENSLER non absque
fumma arte & impremendi peritia completum eft hoc dignum ac celebratiffi-
mumopus CONSTITUTIONUM CLEMENTIS V. in inclita urbeBASILI-
ENSI , quam nonfolum aeris clementia & fertilitas agri , verum etiam impri-
mentium fubtilitas reddit famatiilimam.
a) CLEMENTIS V. Papce declarationem fuper regulas ordinis St. Francifci Avi-
nioni XIII Kal. Dec. Pontif. anno fecundo.
5) JOHANNIS XXII. (al.XX.) (c) Papx Conftitutionem execrabilem , contra
illos, qui in diverfis Ecclefiis beneficia Ecclefiaftica habent & quaerunt. Aven.
XIII Kal. Dec. anno Pontif. IL
2frtmerdr urtgcrt :
(a) CLEMENS V. roar att£ Gafcogne gcbtirttg Dott £)ocf) f 2(&efid;ett
unt) fefjr beguterten €ltem entfproffen, (roefd)e£ BALVZIVS gegen Pe-
tmm LOVETTVM , rocfcf)er tf>n tn feiner Hiftoria Aquitania? , feinem Urfprung
nacf) , fer)r arm unt) gering mad;et, beroeifet in notis ad PP.Aven. pag.616.) unb
tin 25rut)er Beraldi ber bett €r^©tab oon £ion gefttfjret f;at. @r f;ie§ mit feinem
tcd;ten 9}ar)men bertrjvnd unt) fag auf t)em <5tur)i yu Bourdeaux, aitf er An,
130;.
2 Cap. ftebenbe Q5e»;(acje. Wrt St. Petri ]&trcfcc. 1 3 9
!!<>£ bert f 3u(. $u ben ^dbftfic&en er&oben roarb. @r fiefj ftd; ben 12 Nov. &u
Lion, burcf) Matthaeum RUBEUM Diaeonum Cardinalem, bem Guii.DURAN*
DUS fein Repertorium Juris Canonici jucjefd;ricben ; frdnen , unb roar ber er*
ffe ber jtt Avignon fetnen <2>i& naf)ttt , aflroo er aud) bt^ An. 1 594, serblieb, €r
roecjerte ficb 2lnfancj£> bie $dbfWitf;e28Stirt>e ansunefjmen, unt) »erfc&ob feine (ginwiU
ligtmcj bi*> auf t)en 243UJ. &a er aKerft, t»te er m Den «ftdnicj, *Pbilip &en 93ierbten,
$on grancfrcicfc fcfmeb, (ap. BALUZ T. H.PP.Aven. p.62.) benen witn $3m
fiellungen wkfy* $lad) feiner (grdnuncj bfieb er nocf) etroas ju Lion aflroo er im Ja-
nuario mit etttetn ftorcfen gfujj befc&weret roar (BALUZ l.c. II. 6f.) fonftcn aber
tnit t)em ^dnicje t>on granctreid; Unterrebuncj pflocj , unb becjab ficf> Davnacb gen
Thouloufe. An. 1 307. t)ert 24_3an. f)at er t)en §empe( * Jperren *Orben auf einen
§ag Dertifcjet. ^ernacfj roar er jtt Poi&iers , ttnt) i>erf;arrete bafdbft, maffen er att
einer fdjroeren ftrancffjeit ^ettfdcjericb roarb, (Id.I.c. pag. f8rO tiber .Safjr unt>
$acj, bamit er bie bet;i>e.n 5\dnicje tytylip wn grartcf retcl? , ttnt) (gbttarb t>on (£ncje(*
(anb , burcb ote ancjeftettete JriebenS t .£)anb(uncjen , roieber *>ereinicjen mdd;te.
Anno 1 ?o8- ^teft er ftcb fcon SSBetjbnadjten bi$ nacf; bem 9?euen 3af)re , roie Guil.
BARDIM apud BALVZIVM in notis ad Vitas Paparum A\ien. p. 6f f . fqq. bc*
^eucjet , ju Thouloufe auf , roie er banfl &on fjierauS bert 6 Jan. An. 1 $09. an ben
.ftdnicj »on ftrancfreicf) fdjrieb , barinnen er ij>m ben Q5ifd)0ff *>on Rodez Petrum,
t)er nacfrmabte ^atriarcf; ttottjferufalem roarb, auf$ befte anbefabL (Id.l.c.) An.
15 1 1. fyitlt er bie berubmte Q3erfamm(uncj ju Vienne, unb An. 1 3 14. ben 2o2lpril
fjat er Diefe^ 3ett{tc|>e »er(affett.
JOH. VILLANIUS lib. IX. cap. j-g. macf;et und eine f)e§(id)e 5(bbi(ouncj i)on
tf)mt FuifTe hominem avarum, fimoniacum, luxoriofum, qui amicam habebat
ComitifTam Petragoricenfem pulcherrimam feminam , filiam Comitis Fuxen-
fis , BrunifTendim nimirum matrem Talayrandi Cardinalis. 3)aroiber H)l\ aber
Henr. SPONDANUS , OD. RAYNALDUS in Annalibus ad h. a. unt) Steph.
BALVZIVS in notis ad Vitas Papar. Aven. p. 685. Jlt iWtljci&icjen fltcr}ett*
©ein £eben baben JOHANNES, ein ^ariftfc&er ©tifft^ *#err t)on St.Viaor;
PTOLEMiEUS LUCENSIS, etn ^rcbiger tfflonfy ; BERNARDUS GUIDO-
NIS, ^5ifd;off ju Lodeve tn ^ieoer^Languedoc in imym 5luffd^en , tin uncje^
nannter VENETIANER, ber mittfjm jufllei*er Stitytltbtt, unb AMALARIUS
AUGERIUS de BITERIS, Prior i)0U S. Marien de Afpirano , eittCttt in t)er ©raffcjafft
Rouffillon belecjenen ©tiffr Elne , fo i£o Perpignan ^eiffet , befd;rieben , roelc^e a((e
ber cje(ef;rte unt> fe^r fleifficje BALV2IVS tn feitten Vitis Paparum Avenienfium
T. I. ber QSercjeffenbeit entnommen f;at«
Uber feinen £3ecjrdbnif^Ort Jaben ft'c& bte Canonici »on St. Mauracjejancfet#
bo# aber enblic^ jucjeben tttuflett, ba§ e^ Uzefte , cttt gertncjer Crt tm ©tiffte Ba-
zas rodre , welcjen ber ^abfi tttc&t nur in feinem £eben ernennet, fonbern aud; eitte
Sftrdje bafelbft erbauet hattt, bafyn roart) &ie ^eic^e An. 13 16. ju €nbe be^ Augufti
»erfu^retf unb An. 1^9* ^arb i^m atyh tin pvdcbticjeS ©rab*9Sa&( attfcjeric^tet,
roe(c6e^f ttacO SPONDANI ^facje, An. ir68. bte Ca(t)tntften jernicf;tet untf ^erftd^
ret fcabem © 2 ^Diefer
140 Utfunbeit unb Hacfertc&tett s.Period.
SDiefe CLEMENTINAS f;at feinen ^ac&fofger JOHANNES xx. (XXII.) im
tmt)ttn %af)X feinetf ©i^/ wie t>ie Q3orrcDe jeigef, VIII. Kal. Nov. D.u ben m
Ocfobr. befanbf gemad)t ©ie tverDen bep Den -2Uten unter bem 9?amen Libri VII.
Decretalium angesogen, tinD f?a(fen afferfep, ju ^erbefTerung Der ©etpa)en abw*
fenbe Orbnungen tn ftd).
©eine SSrieffe f>af Steph. BALVZIVS aus bem ftonigf. Archiv ju ^arifi bem
Tomo II. Paparum Aven. p. f ?. fqq. eittOerfeibef*
©eine &erorbnung aber , bc\$ bit Carbinafe ftd) feine anbere ^}3ab)1:(ia)e @5eroaff ,
auf bem Jafl ber grfebigung beS ©ifcetf, anmaffen foffen , ate ibnen bc\$ Conci-
lium juLion jugeftanben, tfe&et in bem CEREMONIALl , fo auf be$ ^abftd GRE-
GORH xv. SSefefjf f;erau$ gefommen, unb aua) ju (£d(fn An. 1622, in 8vo. ge*
brucff ifl
(b) JOH. ANDRE/E , auf Stafianifd) : Giouanni di Andrea , (bafjer er ntc&tAN-
DREAS , rote ibn TRITHEMIUS fjeiffet, fonbern ANDREffi $u fd)reiben tfi, BA-
LVZ 1. c. pag. 806.) roar ntd)f $u 25ottomert in XVelfcbUnb , roie TRITHE-
MIUS jroar t>ermeynet, gebof;ren, fonbern $u Jlorenti vid. Cherubinus GHIRAR-
DACCIVS ftb. ii.Hift. Bonon. p. 1 12. Ober, rote SPONDANUS ro{{, (ad An.
1348.) &u Mugelli im jtorefteiittf&eni ©ebief^e , affroo er aug einer oerboffjenen
Umarmung enffproffcn fei;n , unb einen $rt'efter , 9?amenS Andream jum Q)a*
fergebabt fjaben fofl,unb baffe in feinerSugenbMartinum de FANO, ben beruf;m*
ten Diecf;r^@efef)rfcn jum &r>$)?eiflcr gefjabf. @r roarb fdbft tin beruf;mfer$?att,
voie er benn oon JOH. TRITHEMIO de script.Ecckf. Fons Canonum unbfonfteu
Tuba Juris Canonici (vid. SPONDANUS ad An. 1548.) genannt tVtrD* (£r fjaf
ju Montpellier unb naa)maf)(£ ju Bononien \)it Oiea)fe offenfltd) gclef)ref , nnb un*
fer feinen gufjorern c\n bem erjten Orf um t>c\$ 3af)r <£f;rtfti 1217, ben nad)maf;f$
fef>r berufjmten FRANC. PETRARCHAM gef;abt, BALUZ l.c. I. p.977.
^inige macfren ifm aud; &u einen £ef)rer beS AYMERICI, roe(d;cr An. 1522. i>k gxfc
^ifcf)offfia)e 3Burbe ju Ravenna erljielf, naa)mafj($ aber utm35ifd>(f juChartres
tn granctreia) unb ber Ovomifa)en 5£ird)e Cardinal erboben roarb. (vid. Appendix
ad AGNELLI Lib.Pontif. Rav. p. 112.) roelcfjem aber BALVZ I.c.I. pag. 445,
tt>ibeisfprid)t , ob er ifyn g(eid; unter unferS ANDREiEQJcrfrauete jaff)(ef* €r naf;m
JOH. CaLDERINUM, ber naa)maf)f^ unter benenDied;t&@5e(ef)rfen ebenfafg tintn
nia)t^eringen *}Mafe erfangfe (vid.'MlR^EUS im Auftario unb BALVZ l.c.l. pag.
80*7.) ju feinen ^o^n c\n , unb ftarb ju Bononien an Der ^eft An. 1548* in ber
erflenlndiaion, unb roarb bafefbfl bepbenen^rebiger^dnc^en begraben» ^r
^af aufler biefen
I. Commentarium fuper Clementinas gefo)riebett t
II. flinff Q5ua)er fuper decretales.
III. tin Q5ucf) fuper VI. decretalium , bkftt t)M tv in ftintt ^ncjtnb gefd)rt'e^
htn , roirb fonft Apparatus unb GlofFa genannt , unb ift in bem Corpore Juris
Canoaiciju ftnbm» & fangef fto) m?t btefeii SSorfen an ; Quia prje-pofterus
eft
i. Cap. flebenbe Q5epfacje. Wtt st. Petri &fr$e. 141
eft ordo , prius fubfidia hnmana petere , rOOttOtt ttl t)ev (£o(berfinifc(?ett Biblio-
thec ttCUtt a(fe Exemplaria JU ftnberi ftnb, BALVZ I. 807.
IV. uber t>te Novellen, btefeS 25ud) fjaf er bet> vetffevn 5yaf>rett cjemacj)f , t)a^et*
tt t$ aUCJ) alfo attfjebef ♦ Cum eram parvulus loquebar ut parvulus.
V. Additiones in Speculum judiciale GVIL. DVRANDI Epifcopi Mi-
matenfis.
VI. Mercuriale pramotatum , Wltf)t# Q3udf> attcfj fottft Le&ura in Regulas
libri VI. Decretalium cjettCWnt \vk\>. €r f>ie(? eS aber Mercuriale , roeif ev Clfle
9#iffrood;ett baratt arbeifefe* (giefje MIR^EUM 1. c.
VII. Summam de fponfalibus & matrimonio.
IIX. de Laudibus St. Hieronymi , S>ier Q3uc{?er^
IX. de arbore Sanguinitatis.
videatur TRITHEM. l.c. cap. ^74. unb bev QSetfaffer ber £cbett^2$efcf;reibuttcj
Benedicli XII. fXdmifcJ?Ctt ^abfleS , fpnd;f alfo OOtt tf;m: Librum fextumdecre-
talium gloffavit, Sc fuper eo & decretalibus Lecluram utiliflimam fecit, qux
Novella appellatur. Clementinas etiam gloffavit & Speculum Juris additio-
navit. (apud BALVZ 1. c. I. pag. 207*)
(c) JOHANNIS XXII. roefcf;er fonfl , tt)ieroo()f unrecff Jacobus de
Oza, Offa , tn ber tyat abcr Jac de Eufa , ot)er D'Eufa , roofur einige Duefa fe*
fen, cjenannt roirb, roar fiein oott Statur, bieicf; oon 2lncjeftcf)f, unb fetfe t)0tt©fim*
me; befag aber oiefc 33erebffamfeif unt) ^ifTenfcbafftett , babeneben aber roar er feljt
fyfya t)or t)er ©ftvn BALUZ 1. 687. fqq. (?v roirb mefyrenffxite ftir eineS ©cfeupev^
<gof)tt auScjecjeben, roefd)e£ aber oor Antonio, bem €r|<Q5ifc|)off oott gf oren| fo A. 1 4 j 9
Derftorben, unbnad)mafSunfer Die^ci(icjencjefc|etroorben,^icmattt)cjefacjtf}af, M. AI-
bertus Argentinenfis aber, ber mif biefem T>abjt ju cjfeicf;er 3eit cjeiebet hat, bejeucjef, baf?
er de progeme militari unt) alfo aus 21be(id[)em ^fanbe ettffproffettfer). (idem I.p.689.)
€r roar2fttfan^^ifcf;off «onFrejus in grancfreia), unD nacbma^ ju Avignon , unt>
fceg^dnicjeSRoberti oon ^iciftett @an£(et\ ( p. 796.) JO.VILLANIUS befdjulbigt
tbn, baf? er jtcfr bttrcf) £tft jum ^abjttbum eingebruncjett unt> aufcjemorffen f)abe, rote
t)atm SPONDANUS bertcj}fef , ba^ Neapoleone Urfino vit Carbindfe , nad;bem
ftc jroep cjat^er 3af)r tiber vit SQJafcf ntcf)f eini# roerbert fdttnen, vaf)in oermocf)t f)a*
bt, baf? fit t$ aufvtn 2fu£fpmc|) unfertf , bev bama^ CardinaSis Portuenfis roar,
anfommen fafien foifett , unb va f)abt er ftcfr fefbft ernatmf , bem aber ODOR.
RAYNALDUS, /e^tcjenattbfer SPONDANUS tmt) anbere barum n>iberfpred)ett,
ba§ Ludovicus IV. tti feiner , rotber unfern JOHANNEM f)eratt^cjecjebencr Q3eruf*
fut^ auf eitte affcjemeiue ^}erfamnt(uncj , nicbt tin ^Sorfcjcn f)iers)on gebencfe , va er
t)ocf; tn berfefben alM \va$ nur bert tyabft ansufd^rodr^en gebienef , fjerbet) cjebracft
€r ivarb nacf; bem geupig t)orbemelbfen JO. andre^e in prologo Clementina-
rum An. 1 3 1 6, vtn s 6epft Qtf rdwf* An. 1 3 1 8, (icg er roiber vk au$ benett ^ran^
© 3 cifcaww
i4* Urftmbert imb Hdcfcrtc&tett 3. Period.
cifcanern entjtanbene ©ecte , tvc(cf;e ftcf; Spiritualem nanbte , benQ5ann ergeften,
unt) An. 1319. gebotf) ev Die 3rtit)tfcf>e unt) c^:f;afmut)tfcr>e ©cbrifften oufjufuc&en, unt)
mif Jeuer $u wrbrennen. An. 1324, t>erftel er mit bem6?dt;fer Ludovico Bavaro
fo l)tffti$ , baf? biefer aucl) t)on bcm tyabft , t)en er HsErefiarcham nanbte , ftcf> auf
ein allgemein Concilium berieff. SDie btfjfalte fyerauSgegebene ©cbriftt fte&et bet;m
BALUZIO 1. c. II. 478. feqq. Anno 1328. ahi t)cr 5vdt;fer , ben cr
nicmabfe bafur erfenncn roolfen, oon bem ^abff be$ Dteicf;S unroiirbig erfldret roor*
ben roar , fanb er ftc{) felbfi ju Oiom ein , unt) liefj i&m am ^age Epiphani^ bic
^dofer^ron auffe^en. (Id. I. c. I. 701.) Unt) am 18 Sfpvil fc§tc bev ftdnfev ben
tyabft oom ©tuf)l ab. ( Id. 1. 7 1 4.) <Sv ftavb An. 1334. ju Avignon im 9o,3ci(jr
feineS 2IlfevS, allroo aucf; tin $f)eil feinetf £eicf;namS btQvabm roavb, t)er anbev aber
ifj nad; Caorfa oon feinen 21noevroanbfen roeggefubvet &tin Men ift oon unter*
fcbieblirijen entroovffen roorben , naf)mentftaf; oon emem ungenannfen , oon BERN-
HARD GVIDONIS , Q3ifcf;o(f oon Lodeve in 07ieber?Languedoc m einerboppef*
ten Q3emuf)ung ; oon PTOLOM/EO lucensi ; oon petro de heren-
tals ; unb oon ALMERlCO AUGERII, roelcbe alle bet;m BALUZIO Tom.I.
PP. Aven. JU fttlben fmb.
(•seitic ©cf)rifften ftnb :
I. Sermones , btefer gebencfet GVIL. OCKAM unb NICOLAIIS MINORITA,
ba§ er fte in benen le^ten 3af>ren feincd Ztbmp gel)alfen unb abjufc&reiben jugdajfm
gefunben f)dtte. 2BeIcf)er gvobe Srrtftum oiele 33croegungen in bev $ircj)e , tnfonbcr*
f)eit bet; bev §IjeoIogijcf)en gacultdt §u ^arif? oevuvfacf;ef fyat , roooon bet;m OD.
R AYNALDO ad an. 1 3 3 3 ♦ Utlb 1 3 3 4» Wic aud; bepm BALVZIO PP. Aven. T. I.
p.786.fqq. nacbjulefen.
II. Conftitutiones BuIIse , Epiftota , biefe fteben f)in unb roiebev bep benen @5e*
fd;ic&t*©c&reibern jerftreuet, baf)cv roil icf; fte in Orbnung bringen, unb betn grofc
gunfligen £efer jugleid) f)iemit tim *J>robe ber untcr ^pdnben f;abenben BIBLIOTHE-
CiE DIPLOMATICi£ barfMIen :
Ai?i6 Non. Sept. An. I. de eleclione fua , ad Robertum Siciliee Regem Lugd.
apud ODORICUM RAYNALDVM ad h. a.
XIIX. Nov. Literae Confolatoriae ad Clementidm Reginam Aven.
Francice ob filii mortem vehementer affli<aam , ibid.
4p. Eund.
ad Vbilippum Francise Regem de promotione Jacohi
Avenionenfis ElecT:i , &: Petri Archi-Diaconi Borbo-
ni ad Cardinalatus dignitatem. ib. ap. Eund.
ad
2. Cap.ftebenbe Q5et;ta0e, Mn St Petri Rfrc&e» 145
An. An.I. ad Petrum S.R.E. Cardinalem Archidiaconum Bor-
13 16. bonenfem in Ecciefia Bituricenfi de virtutibus,.quse
in Cardinalibus defiderantur. ibid. ap, Eund.
An. XVII. Kal. Febr. Confirmatio fundationis Ecclefiarum collegiatarum
1 3 17. de Vfefta & Vinbandrault per CLEMENTEM V. fa-
Gtx apud BALVZ. Papp. Aven. II. p. 298. fqq.
XV. Kal. Febr. ad Pbilippum Francorum Regem adhortatio ut in pri-
ftino erga Ecclefiam ftudio permaneat. ibid. apud.
RAYNALDUM.
Monita zdEundem de abolendis quibusdam circacul-
tum publium abufibus. ib. ap. Eund.
X. Cal. Febr. zdFrincipes ItalU adhortatio ad Concordiam. ibid.
ap. Eund.
XVI. Kal. Mart. ad Magiftrum Ordinis Prtdicatorum Prohibitio , ne
quis ex hoc ordine in Epifcopum ele&us absque fa-
cultate fuorum fuperiorum eleclionem acceptet. ap.
MARTENE Anecd. 1. p. 1 5 49.
V. Kal. Mart. Conftitutio de Saracenis e regno Granatenfi expel-
lendis ap. BZOVIVM ad h. a. §XX.
III. Kal. Mart. ad Bartholom<eum Epifcopum Forojulienfem & Magi-
ftrum Petrum lextorem Decretorum Doct. Commis-
fio , ut contra Jobannem de Lemovicis , Jacobum Bra»
bantinum , Joharmcm de Amanto & alios magicis arti-
bus inquinatos quseftionem exerceant. ap. ODOR.
RAYNALDUM. ad h. a.
V. Idus Martii. Admonitio Friderici Trinacrise Regis , ut ereptas Ro-
berto Sicilise Regi arces reftituat , ib. ap. Bund.
XVI. Kal. Apr. Sollicitatio Eduardi Anglias Regis , ut Cardinalibus
Legatis fidem Clientelae nomine addicat. ib. ap. eund.
II. Kal. Apr. Exaucloratio Vicariorum , qui Apoftolico injuflu
urbium gubernacula occuparant. ib. ap. eund.
Eod. die. ProcefTus contra occupantes bona quondam Dni.
Gentilis Cardinalis in Civitate Lucana , apudBALV-
NIVM Paparum Aven.II. p. joj-.fqq. & apudBZO-
VI VM adh.a. tf.XII.
Kal. Aprilis. ad Archiepifcopum Canturienfem & fufFraganeos ,
ut Hibernos Roberto fcederatos excommunicent. ib.
ap. RAYN.
II. Non. Aprilis. ad Sanciam Sicilise Reginam admonitio, quod caftita-
tis votum , marito non afFentiente , Deo non acce-
ptum fit. ib. ap. eund.
Diploma
144 UrEim&en tmb HAcfcricfcteri 5. Period.
Anno VII. Id. Aprilis. An. I. Diploma Canonizationis Friderici Tbolofani apud
13 17. BZOVIVM. tf XXV.
V. Idus April. ad Pbiiippum Francorum Regem de duobus Ludovicis
fan&is altero Franc. Rege , altero Epifcopo Tholo-
fano. ap.eiind.
ad Mariam Sicilis Reginam Gratulatio ob filium Lu-
dovieum Tholofanum inter San&os receptum. apud
eund.
XVII. Kal. Maji. Relatio Frideri Tholofani Fplfcopi in album San&o-
rum apud BZOVIUM. h.a. $ XXV.
VII. Kal. Junii. de Divifione Epifcopatus Jholofani apud BZOVIVM
Ann.Eccl. adh. a. #XIV.
III. Kal. Jun. Adhortatio Eduardi Anglise Regis ut populorum le-
vet jugum , regiamque in eos clementiam explicet.
^.RAYNALD.
Kal. Jun. Miflio 5*>7,&<?A?w**ElecT:enfisEpifcopi ScBernardi Ab-
batis Theofredi ad Gedeminum Lituanorum Regem .
ut illum fidei rudimentis imbuant. ap. MARTENl
Anecd. T.I. p. 1349. fq.
V. Idus Junii. de ere&ione monafterii Cafire njis in ecclefiam cathe-
dralem deque Deodato Abbate Latiniacenfi, fa&o Epi-
fcopo ejusdem novce eccle fise. ap. BALVZIVMPap.
Aven. II. p. 508. fqq.
IV. Idus Junii. Compofitio inter Regem Aragonum & Hofpitale S.
Jobannis Hierofolymitani , fupra fa&o Magiftri Or-
dinis de Calatrava , & ordinatio monafterii de Mon>
tefia ap.KAYNALD.
XV. Kal. Jul. ad Robertum Siciliae Regem prsecepta varia. apu<
RAYNALD.
Idus Augufti. An.II. ad Johannem Infantem Natum Alfonfi Regis Caftel-
ke , ut evertat ex Hifpaniis Saracenam fuperftitio-
nem ap. eund. ad An. i \ 1 8.
Idibus Septembr. Edi&um , quo Ferrarienfibus perduellionis intendit
judicium, ac, ni ad dicendam caufam , conftituta
die, Oratores mittant, graviflimarum pcenarum
terrorem incutit. ap. eund.
IIX. Kal. Nov. Publicatio Clementinarum yide fupra. p.140.
Exa-
2. Cap. ftebenfce Q5et;{v$e. Wrt St. Petri lUrcbe* 14;
A. C. A. P. Examen Perufino & Urbevetano Epifcopis de J$.0ar<e
1 3 1 g. Eod. die. 1 1. e Montefalcone Monafterii S. Crucis Abbatifile mi-
raculis commiflum , & ut tabulas publicas rite con-
ficiant. ap. etrnd.
IIX. Id. Nor. Literse , quibus Fr. Mkbaeli Minoritse committit
caufam quorundam fratrum Minorum non bene de
fide fententium apud BALVTZIVM Mifcell.I. p.
19^. fqq.
XIII. Kal. Dec Conftitutio execrabilis. Vid. fupra. Exftat quoque
apud BZOVIVM ad h. a. $XUI.
III. Idus Dec. Expoftulatio cum Irlderko Trinacria» Rege ob affe-
ftationem tituli Regis SkilU apud RAYNAL-
DUM.
III. Kal. Jan. Refcriptum adverfus fratricellos ha?reticos ap. eund.
§ XIIX.
XV. Kal. Febr. Pbi/ippo FrancorumRegi, ob munera contravenefi-
corum infidias mifta, gratias agit. apud RAY-
NALD.
X. Kal. Febr. Conftitutio adverfus hserefes quorundam Minorita-
rum ap.eund. & ap.BZOVIUM § I.
XII. Kal. Apr. ad^//<?»/««?,DionyfiiRegisPortugaIliKprimogenitum
Correptio quod arma in Patrem geftet. ap. RAYN.
Eod. Die. ad Archiepifcopum Bituricenfem 6c alios GaUU Epi-
fcopos fuper negotio Epifcopi Catalaunenfis. apud
HARDUINUM T. VII. Concil. p. 1421.
V. Kal. April. ad Usbec Tartarorum Imperatorem Adhortatio ad
Chriltianifmum, ^.RAYNALDUM.
Eod. Die. ad Armenorum Archiepifcopum & Presbyteros per
Capbenfem diocefin conftitutos de aqua cum vino in
Sacramento permifcendo. ap. eund.
XIII. Kal, Maji. ad Eduardum Angliae Regem Gratulatio egregie coe-
ptorum. ap. eund.
III. Kal. Maji. ad Robertum Flandrias Comitem correptio ob diutur-
na bella quae alebat. ap. eund.
II. Kal. Maji. ad Offwium Armenia: Regem de conjunctione Arme-
norum cum Ecclefia Romana. ap.eund.
ad Fratres Praedicatores pro fide propaganda in ter-
ras Saracenorum & paganorum proficifcentes conces-
fio au&oritatis. ap.eund,
i46 (Mimbctt unb nacfcricfctcn $. Period.
A. C. A. P. ad Fr. Francum Perufinum Ord. PrEed. Electum So/ta-
1 3 1 #» II. nienfem de affumtione & prsefe&ione fex virorum d.
ord. inEpifcopos oVPaftores ut religionem mPerfide
propagare ftudeant. ap. eund.
Kal. Maji. ad Johannem Mufcatam Epifcopum Cracouienfem ad-
hortatio ut contra hsereticos in Boemia & Po/onia
ferpentes infurgat. ap.eund.
XV. Kal. Jun. Sententia depofitionis Hugoni Caturcenfi Epifcopo ob
varios exceffus illata. ap. BZOVIUM ad h. a. $.
XVI.
V. Idus Junii. Confirmatio Academia* Cantabrigian*. ap. RAY-
NALD.
IIX. Kal. JuL Ratificatio reftitutionis FerrarU perMarchiones^/^-
fiinos Ecclefias Romanas lia&enus erepta;. ap. eund.
V. Kal. Jul. ad Proceres Macedoni* , ut jugum fervitutis Rafcide
Regis Schifmatici excutiant , Romanaeque Ecclefia?
obfequium amplectentur. ap. eund.
Non. Juliu ad Robertum Sicilise Regem expoftulatio , quod die
conftituta , ut promiferat, ad Curiam Pontificis fe
non contulerit. ap. eund.
XIV. Kal. Aug» Abfolutio Friderki Trinacrise Regis a pcenis excom-
municatioms & interdi&i , in quas ob cenfum , non
folutum inciderat , ap. eund.
IIX. KaL Aug. ad Ducem Venetiarum ,. ut fuam in defenda religio-
ne adhiberet auftoritatem. ap. eund.
III. Kal. Aug. I Fundatio Ecclefise collegiatse St. Petri de Romero ,
penultimadie Jul. r vulgo Larromiea in diocefi Condomienfi ap.BALUZl-
UMPP.Aven.ILp. J2f.
KaL Aug.. Archieoifcopo Soltanienfi pallium mittit. ap. RAY-
NALDUM.
Conftitutio contra rebellantes Sedi Apoftolicse ap.
BZOVIUM. h. a. §. f .
YIL Idus. Aug» An.III.de unione Decanatus lffigiacenfis curn menfa Epifco-
pali Sarlatenfi apud BALUZIUM Papp. Aven. IL
P-3 39-
VIIL Kal. Sept. de Genuenenfi bello ex sequo & bono componendo
ap. RAYNALDUM ad h. a.
Edi&um contra rebelles Ecclefije ap» BZOVIUM. ht
a. $6.
ad
i. Gap.|tebent>e55ei;tage* wit St. Petri &tr<£>e.
H7
A. C. VII. Kal. Sept. A.
1 5 1 8. III
Idus Sept.
XV. Kal. Oaobr.
III. Id. Oftobr.
IV. Non. Nov.
III. Kal. Dec.
XII. Kai. Jan.
VI. Kal. Jan.
A. C. HX. Kal. Jun.
13 19. XIII. Kal. Jul.
XVII. Kal.jAug.
XV. Kal. Aug.
III. Kal. Aug.
Kal. Aug.
XIII. Zal. Sept.
P. ad Robertum expoftulatio , quod ipfo invito guber-
. nacula Reip. (7f»tf*»/?/infefufceperit, ap. eund.
ad Archiepifcopum Neapolitanum, Epifcopum Fiter-
bienfem &c M. Pandu'pbum de SabeUo Notarium fuum ,
utb.THOMiE AQVINATIS miraculorum teftes,
e forma ipfis prafcripta difcuterent. ap. Eand.
ad Robertnm Flandrix Comitem Sc Be'gas fcederatos
ut pacem conficiant , fub pama. ap. Bund.
Indulgentiae pro iis , qui fub vefpertino crcpufculo
ter angelicam recitant orationem. ap eund.
Confirmatio privilegiorum Montit peffulani. ap. eund.
ad Pbilippum Francias Regem pro fedandis Principum
diflidiis & agitandis belli facri confiliis. ap. eund. ad
an. 15 19. $ 17. fqq.
ad Eduardum Anglias Regem , ut partam de Eduardo
Brufio & fadtione fua vi&oriam Deo gratus referat.
Ap. Eund.
ad Tbomam LancaftriEe Comitem , de Roberto Archie-
pifcopo San&orum nut#ero apponendo. ap. Eund.
ad Eduardum Angliee Regem de bello facro ap. eund,
ad Berengarium Archiepifcopum CompofleUanum ut
CafieUanis cenfuram intentet nifi Alfonfus reftituatur
Principatui ap. eund. ad e. a. jj" 2 f . fqq.
ad Archiepifcopum Tolefanum & Collegas fuos ut
cognitionem in fe fufcipiant criminum de quibus ac-
cufabatur fr. Bernardus Delitiofi ordinis Minorum ap.
BALUZIUM Papp. Aven.II. p. ^uCqq.
ad Maladinum Chroatorum & Boihias Comitem alias
di£uum Banum , ut veteres in harreticos leges reno-
vetap.RAYNALD. adh.a.
Depofitio lfnardi Patriarchse Antiocbeni & Ecclefiac
Papienfts Adminiftratoris ap. eund. & ap. BALUZ.
Mifcell. Lib.VI. p.44$\fqq.
ad Epifcopum Arianenfem , ut pcenas in Rogerium de
Bonito ob casfum Erequentinum Epifcopum ftatutas di-
vulgaret , ac ni crimen rite expiaret , anathemate
devinclum illum declararet. ap. RAYNALD.
ad Archiep. Gnefnenfem quod coronatio Uladislai
Loheti Regis Polonorum ad inftantiam Joannis Boe-
miae Regis dilata juribus Polonorum nihilprarjudicet.
ap. eund.
$ 2 Cita-
14$ Ut gltttb W ttttb naflmcfrtett j.Period.
A. IV. Citatioperemtoria RobertiBrufii. ap.eund.
de Proceffu contra illos , qui fpoliaverunt curiales
& cives in civitate Carpentoratenfi ap.BALUZ. T.II.
PP. Aven. p. 388.
Aggravatio Sententias adverfus Bernardum Delitioji la-
tae. ap.eund.]. c.p-36f.
Canonizatio Ihom* Herefordenfis. ap. BZOVIUM.
§ XXVI.
ProcefTus contra ilios , qui afportaverunt thefaurum
Dni. Clementis de Montilio. ap. BALUZ. 1. c. pag.
*68.fqq.
Citatio Vicecomitis LeomanU & AkiviUarU.ap.eund.
l.c.p.374.
Creatio Bertrandi in (edis fux Legatum & Pacis pu-
blicse fervatorem.ap.RAYNALD. h.a. $. 10.
Prolongatio citationis Vicecomitis LeomanU apud
BALUZ. l.c.p. 378. fqq.
Sententia contra Robertum Brufium , qua contumacise
• damnatus. ap.RAYNALD. h. a. §. 36.
Indulgentise pro frequentantibus templum Deiparo;
in agro Nemaufenfi. ib. § f 1.
Sententia contra Matthtum Vicecomitem , fe Dn.
Mediolani nominantem. ib. § 12.
ad Nobilem Virum Senefcalle BeUicadri , ut Taftt-
reUerorum csedibus&rapinis obfiftat. ib.^22.
ad Fridericum Auflriacum in Romanorum Regem ele-
&um , ne defit Carolo Ungariar Regi ib. Q 2.
de violatis kFridericoRege induciis, belloqueRober-
to Regi illato ib. $ 24. fqq.
Conftitutio de Judaeis converfis aut convertendis.
ap. BZO V. ad an. 1 3 20. § xx 1 1 1 .
ad Epifcopos Danise , coronationem Chriftophori
Regis ob ablentiam£/^m Lundenfit Arehiepifcopi di-
latam efte. ap. RAYNALD.#6.
Sufpenfio inquifitionis, ac publicationis & aggrava-
tionis fententiarum contra Robertumy pro Rege Sco-
tU fe gerente , ad Kalendas Aprilis proxime venturas
ib. §}$.
Renovatio veterum decretorum contra Thalmudi-
ftasab Antecefforibus fuis editorum. ib. $2 3.fqq.
ad
A.C.
1319.
Id. Nov.
XIV. Kal. Dec.
A.C.
V. KaL MartiL
1320.
XV. Kal. Maji.
IIX. IdusMaji»
Eodem Die*
IV. Non. Jun.
XVI. Kal. JuL
Eod. Die.
Vn. Kal. JuL
V. Kal. JuL
III. Kal. JuL
VI. Non. JuL
X. KaL Aug.
Eo& Die.
IX. KaL Aug*
XIDL KaL Sept.
II. Non. Sept
2-Cap.fte&enbeQ5et>fa<je.
*WtStPetriX\trcfce*
149
A. C. IV. Idus Septembr.
1520.
X. Kal. Oaobr.
V. Kal. Oaobr.
VI. Kal.' Nov.
Eod. die.
VI.KaI.Jfer.
H. Idus Nov»
p
X. Kal. Mart.
A.1311. Kaf. Aprilis»
Kal. Jun.
IV. Idus Junii
V. Idus Julii
Eod. die„
Eod. die.
A. V. ad Patriarchas , Archtepifcopos , Epifcopos HiJpanU,
ut ftudeant ipterftina bella RegU familU dirimere,
concordiamque reftituere, ib. $33.
de induciis inter Leonem Armeniae & Hinricum Cyyri
Reges ib. $ 48.
Conftitutio pro retinendis juribus Ecclefia». apud
BZOV. ad an. 1320. $xn.
ad Robertum Scotise Regem fuper titulatura Regia
nunc ilii concefta ap.RAYNALD. $40.
ad Eduardum Anglice Regem , ut sequi bonique acci-
piat, QRobertum, pacisftudio, regio nomine coho-
neftatet. ib. $42.
ad Robertum Scotias Regem , quod per Regiam ap-
pellationem novum jus illi non comparaverit. ibid.
Literse ad Jacobum Aragonise Regem de excommuni-
catione ftlii ipfius Jobannis Epifcopi Toletani , apud
BZOV. § xvi.
Sententia contra Mattbaum Vice-Comitem , apud
BZOV. 1 $21. § vi. Exftat quoque ibid. fententia
fecunda & tertia contra eundem fed absque data.
Annulatio &Refciftio alienationum bonorum eccle-
fta;, ap.BZOV. ad an. 1521. ^xiii.
Bulla , qua Anagnino & Teracenji Epifcopis nec non
M. Panduipbo fpartam committit inquirendi in veri-
tatem miraculorum , quae in monafterio Fojfe nove
Ciftercienfis ordinis , Terracinefis dicecefis , b. Tbom*
jiquinatis merito , fieri dicebatur ap. Eund. ad an.
1321. $ 46.
ad Guilielmum Epifcopum Sabinenfem > ut Lorchanis
contra Saracenos validiftima auxilia fubmittenda cu-
raret. ib. $41.
Ordinatio negotii Bertrandi Vice-Comitis LeomanU
& Altivillaris ap. B ALUZ. Papp. Aven. II. p. 3 9 t. fq.
Liberatio & abfolutio Ejmdem fiiper certa fummaflo-
renorum , quam legavit Clemens V. ad pios ufits. ib.
p. 398.
Licentia Eidem data , quod recedat de curia , ibid.
p. 402.
$ 3 Sen-
ip
IMimbeit unb Vl&ckxicbun
$.Period.
An. IIX. Kal.Aug.
I l 21.
Eod. die.
absque data.
Idus O&obr.
Eod. die.
IV. IdusNov.
X. Kal. Decembr,
Eodem Die.
Eodem Die.
Eodem Die.
Eodem Die.
EodemDie.
EodemDie.
V. Kal. Dec.
II. Kal. Dec.
absque data.
A. V. Sententia adverfus errores JobannU de Pafliaco apud
MARTENE Anecd. I. p. 1 j6g. fqq. & apudBZOV.
ad h. a. $ 1 1 x.
ad univerfum clerum de audiendis Confeffionibus,
. ap.HARDUINUM T.VIL Concil. p. 141 5.
ad Jobannem Epifcopum Argentoratenfem adverfus
Beguinat ap. BALUZ. J. c. p. 43 6. fqq.
A.VI. ad Zachariam Archiepifcopum Se. Thaddti Apoftoli
de Camelefia ut facros Ordines vel audtoritatem ne-
ceifariam pontificio nomine conferat , ap.RAYN.
ad An. 1321. $ f.
ad Georgium Georgianorum Regem de fuprema R.
Ponrificisin omnes fideles poteftate ib. § %.
ad Sancium Majoricarum Regem 'Gratulatio de eva-
fione fua ex infidiis ib. $42.
ad Abufcanum Cofagani Tartarorum quondam Regis
filiurn Gratulatio deChriftianifmofufcepto , ac Ad-
hortatio ut & fuos adducere ftudeat ib. $ t.
ad Zopam Begilai aliorum Tartarorum Regem ut er-
ga Chriftianos favorem continuet ib. $ 5.
Indulgentiae pro iis qui vel a Barbaris ob Chriftianam
fidem injuria affe&i , vel eorum nonnullos ad eam
adduxerunt ib. § 4.
ad Neophytos Aquilonares per Epifcopum Caphen-
■ fem & alios converfos ib. § 4.
ad Zachariam Archiepifcopum S. Tbaddti de Sacra-
mento confirmationis & oleo facro ib. §6.
ad Armenos de purgatorio , de baptifmo non iteran-
do, de transfubftantiatione ib. § w.
ad Vifanos Conceffio poteftatis condendi Ecclefias ,
ib. § 14.
ad Senatores & populum Romanum de conjuratione
adverfus ecdeGam a Csefareae fa&ionis ftudiofis ini-
ta, ib. £ 39.
de miraculis duorum Minoritarum Cahioli ab hsreti-
cis interfe&orum , ib. (f 17.
ad univerfos Chrifti fideles de bello Saracenis infe-
rendo, ap. HARDUINUM T.VII. Conciliorum p.
UOf.fqq.
SoIIi-
».Cap. fiebenbe Q5et)faae; *>on St. Petri &trcfre. ■ ip
Anno II. Non. Febr. A.VI.Sollicitatio Theodori Marchionis Mont i s fer at i contra
! 2 22. Matthaum Vice-Comitem , ad an. 1522. § 6.
VI. Id. Febr. ad Carolum Francix Regem de morte Pbilippi Regis
Germani fui, ib. $2$.
IV. Kal. Mart. ad Archiepifcopos & Epifcopos Galliae , ut caufam
tertii ordinis St. Francifci Sodalium , qui haerefeos
poftulati erant , cognofcerent, ib. § j 1.
II. Kal. Mart. ad Abufcanum Natum Cotogani Regis in partibusTar-
tarorum Gratulatio de fide Chrifti fufcepta una cum
quibusdam indulgentiis , ib. $ 44.
VII. Kal. Apr. t Literse ad Academias ut mentem fuam de Beguardo-
rum circa paupertatem Chrifti do&rinam exponent,
ap.BZOVlUMh.a.tfir.
II. Kal. Maji. ad Eduardum Angiia? Regem Gratulatio de Vi&oria
a Thoma Lancaftro obtenta , ib. § 20.
XIV. Kal. Jun. Declaratio nullitatis Matrimonii olim inter Karolum
Regem FrancU & Blancham de Burgundia contra&i ,
ap. eund. $28. & BALUZ. Papp. Aven. IL p. 439.
fqq.
IX.Kal. Junii. ad Henricum Auftriacum Friderici fratrem , ne fe a
Mattbto Vice-Comite illaqueari finat. ap. RAYN»
§ ?•
V. Non. Jun. Conftitntio adverfus falfos monetarios, ap.BZOV.
h. a. ^xxvi 11.
X. Kal. Julii. ad Carolum Francise & Navarrce Regem 7 ut auxilia
mittat Armenis contra Saracenos, ib. $ 50.
Kal. Julii. ad Epifcopos per Marchiam Anconitanam conftitutos,
ut impoftores au&oritatem fibi arrogantes reprimant,
ib. $ 61.
V. Non. JuIiL ad Carolura Francia? Regem epiftola plurimis eum la-
ceffans Luadibus, ib. $ 26.
IV. Non. JuliL ad Boyffetban Tartarorum lmperatoremy ut Oratores
fuos ad fuam & Gallicam mittat aulam , ib. $43.
III. Non. JuliL ad eundem , ut Armeniam in extremis agentem de-
fendant, ib. $"41.
VII. Id. Aug. Conftitutio de receptione profcriptorum ap.BZOV.
An.EccI. adan. ign.^vi.
KaL O&obiv A.VII.de morte Friderici Montefere tro ecclefise perfecntoris
ad EpifcopumAriminenfem, apud RAYNALDUM.
§ 1.
ad
If2
Ur&mfeeit iwfc Hrtc&ridbferf
5. Period.
A- C. Kal. Oa.
1322.
Eodem die.
VII. Id. Nov.
XII. Kal. Dec.
Kal. Dec.
VI. Id. Dec.
XV. Kal. Jan.
XIII. Kal. Jan.
A. C. Cal. Febr.
1323.
IV. id. Febr.
XV. Kal. Apr.
Kal. April.
Eodem die.
V. Idus April.
Eodem die.
III. Kal. Jun.
A.VILad Patriaicham CVlanum ac Archiepifcopum Pa-
tracenfem , ut defcerreant fuos , ne cum fchifmaticis
in facris communicent , ib. $ 49.
ad Eosdem ut Albertum Capitaneum ad officium re-
vocent , ib. eod. $".
ad Archiep. Toletanum & Epifcopum Burgenfem , ut
perficiendas paci inter Cafiellanos operam impendant
fuam? ib. § 17.
ad Bertrandum Tit. S. MarceUi Cardinalem Sedis fuae
Legatum , ut cenfuras in Mediolanenfes latas dilTol-
vat, ib. § 10.
Conftitutio , quod matrimonium ordinem fufcipien-
dum impediat, & de pcenis conjugum, qui ordini-
bus initiantur, ib. $71.
Edi&um de ufu rerum a dominio diftin&o , apud
BZOV.adh.a. $ iv.
ad Ludovkum in Regem Romanum Electum , ut in
JFridericum vittum clementiam explicet , & concilia-
re fe cum eo patiatur , ib. § 1 f .
ad omnes fideles dire£ta indi&io Armenica expediti-
onis in proximum annum , ib. § 3 3.
ad Epifcopum Ripenfem , Pra?pofitum Slesvkenfem ac
Archi-Diaconum Roskildenfem » ut Hinrico Megapo-
lenfium Principi ditionem , cui Roftock nomen , ad
Danicum, fceptrum pertinere neganti , cenfurarum
religionem incuterent , ib. $23.
ad fideles NorWsgU , ut crucis figna fequantur, bel-
lumque facrum sere ac opera promoveant , ibid.
§ '&•
Confirmatio Privilegii Monafterii S. SalvatorU Mes-
fanenfis ordinis St.B/afii , apud BZOV. $xix.
ad Archiepifcopos & Epifcopos ArmenU de triftibus
Ecclefia? fuas fatis , ap. RAYN. § 4.
ad Eosdem, ut fideles a vitiis deterreant, ib.$6.
ad Henricum Cypri Regem de decimis fexennalibus ad
bellum facrum collocandis , ib. § 12.
Abfolutio Canis Scaligeri a cenfuris ecclefiafticis ,
ibid. § 27.
Abfoiutio Dionyfii Lufitanorum Regis, veniam,quod
jus de Sacerdotum fceleribus cognofcendi , fibi ar-
rogaffet, petentis, ib. $37.
ad
2.Cap.fte6ent>eQ3et;fctc}e,
*>0ttSt.Pe.triX\trcfce*
'J5
A.C. Kal. Jun.
Eod. die.
II. Idus Junii.
XV. Kal. Aug.
VII. Idus Septembr.
Non. Sept.
XVILKaLOaobr.
V. Kal. Odobr.
IDC Id. Oftobr.
II. Idus Nov.
Id. Nov.
VI. Id. Dec.
XIX. Kal. Jan.
i. c&dte jtev 234ttfc
A%VII.ad CPtanumPatriarcham, ut ad revocandos in Ec-
clefise gremium Armenos fuam cum Guiiielmo Archie-
pifcopo Soltanienfi operam conjungat, ib. $ 7.
ad Francifcum e Perufio , qui Soltanienfi Archiepifco-
patui fe abdicaverat. ib. § 10.
ad Orofium Servias Regem , de forma profeffionis fuse
fidei. ib. § 16.
Literae encyclica? de fefto 7hom<e Aquinatis nonis
Martii celebrando. ib. $" 66.
Diploma canonizationis D. 7hon.it Aquinatis. apud
BZOV. ad an. 1322. ^xxviii.
ad Carolum Francorum Regem de belio facro. ibid.
ad Henricum Cypri /??£«» ut reprimat eos, qulSara-
cenis merces invehunt. ap.RAYNALD. ada. 1324.
#45-
ad Leopoldum Ducem ne cum Ludovico utRege aut
ele£to agat. ib. ad an. 1324. § 26..
ad Usbec Tartaro.rum Imperatorem , ut Saracenos re-
primat Chriftianamque religionem amplecti. velit.
ad h. a. § 2.
Sententia iri Ludovicum liavarum ib. #30. !& pleni-
Us apud MARTENE Anecd. II. p. 644* ubi ita in-
fcribitur : Primus Proceffcts contra Bavarum quod refili-
at a fautoria htreticorum & rebeUium Ecclefm , ut defe-
rat adminiftrare 0* vocare fe regem , donec per Ecclefi-
am approhetur, Notandum quoque quod RAYNAL-
DUS pro VIIL ponat VII. Idus conf. BZOV. ad
h. a. § iv. & apud HARDUINUM Concil. T.VII.
p. 1408.
Sententia decretoria contra illos qui Chrifto & A=
poftolis jus negant in rerum ufu , illos hserefeos po-
ftulans apud RAYNALD. § 6u & ap. BZOVIUM
ad Caroium Francorum Regem de pace Armenix ib.
s *°-
Conftitutio de rerum ufu adverfus Minoritas reno-
vataap.BZOV. $xi.
Ordinatio novi examinis circa vitam , converfatio-
nem & miracula Phiiippi Archiepifcopi quondam Bi-
turicgnfis ap. RAYNALD. $ 7.
t| v Au&o-
if4
(Mttrtfcett uttb nacfcrtcfrtm
$.Period.
A. C. A
1324. Neque dies, neque
menfis exprimitur.
VII. Id. Jan.
XKaL ApriL
Eodem die.
II Id. Aprilis.
X. Kal. Jun.,
VII. Kal. Jun..
II. Kal. Jun..
V. Id. Ju!..
XI. KaL Oa.
IV. Id. Nov*
XII. KaL Dec
VL Kal. Dec.
IDCAu&oritas Miflis luis ad Litbuanos & Rutbenos con-
cefla, ib. ada. 1J24. $46.
Gratulatorias ad Genemunne Regem LetXvinorum 6c
Rutbenorum de agnita ab eo fide Chriftiana , ibid.
#4S- fqq.
Secundus procefTus contra BAvarum. f. Dilatio decla-
rationis pcenarum & fententiarum quas incurrit ipfe
Bavarus favendo rebellibus , & adminiftrationem ac
titulum Regis non deferendo juxta prwrem proces-
fum , facta ad Supplicationem Nuntiorum Havari ,
ap.MARTENEAnecd.il. p.647. & apud RAYN.
ad h. a. §2. tx 3. ac BZOV. $ III.
Tertius Proceffus contra Ducem BavarU difcorditer
iri Regem Romanorum eledtum, feu fententia in eum
excommunicationis , ap. MARTENE I. c. pag.6j2.
conf. RAYN. 1. c. § 1 5. ac BZOV. 1. c.
Sententia decretoria contra Gakatium , ap. RAYN.
S 7-
Pronuntiatio contra Bertoldum de NyJJenSc alios dUos
hasreticorum fautores , irritatio item eorum , qu£e
pro Bavaro egerunt in partibus LombardU , apud
MARTENE Anecd. II. p.7f 1.
ad Venetos , de Superantii Ducis & Venetorum eximio>
in Eccletiam ftudio,, ap. RAYNAD. $ 19.
ad Jobannem Bohemise- Regem vindicice fuce contra.
calumnias hoftium , ib. $" 17.
ad Cbriftopborum Dania* Regem ne Ludovici partibus le
infici pateretur. ib. § 1 &►
Qiiartus contra Ludovicum Bavarum ProcefTus , quo>
juribus regni & Imperii privatur apud MARTENE
Anecd. II. p. 660. fqq. & RAYNALD. $ 2 1. fqq. ac
BZOV. § iv.
ad Confiliarios 7^^'Regis Majoricarumut SanciiWt-
gis teftamentum obfervent , ib. § 3 7.
^onfirmatio conftitutionum de paupertate Chriftl
contra Beguardos , ap.BZOV. h.a. $IIX.
ad Jacobum Aragonia? Regem ut pacla fervet cum Bo-
nifacio IIX. olim inita , RAZN. §36.
Conftitutio contra pecuniarum adulteratores , apud
BZOV. h. a. tf xxv.
ad
a.Cap.fte&enl)C38e0fo0c. w«St.Petri:&ir<&e. . i^
A. C. XIX. Kal. Febr. A. P. ad Patriarcham CPTanum pro Duce Atbenarum,
1 3 ij-. IX. data Montiliis Carpentor. dicecefis, ap.RAYNALD.
Annal. Eccl. ad an. 1 3 14.
X. Kal. Febr. ad Borcbardum Archiep. Magdeburgenfem ut reftitu-
at illos in fua dicecefi ob Ludovicurn Bavarum ex-
communicatos, ib. an. 1326. $"7.
Cal. Febr. ad Ungaros , illos contra Tartaros aliosque infideles
excitans. ib. e. a.
II. Non. Febr. ad Robertum Siciliae Regem , ecclefiam non contra
Minoritas fed impios tantum illos , qui fe Spiritua/es
jaftabant, ftatuere, ib. ad an. 1 525*. § 27.
Kal. Martii. Confolatoriae ad Elifabetbam Portugallise Reginam ,
morte Regis afflidam , ib. § 16.
Kal. Aprilis. ad JobannemBoemlx Regem ut laudabilitcr fufceptam
in Orientem expeditionem conftanter continuet ,
ib. § 30.
VI. Idus Maji. Conftitutio , ne quis e religiofis Ordinibus , niflfc
fuis Praefulibus miffus , Orientem , ad promulgandum
inter infideles evangelium , petat, ib. $26.
Eod. Die. Anathema contra htereticos in terris Saracenorum
praedicantes , ap. BZOVIUM Annal. Eccl. ad h. a.
fx.
Eod. die. ad Archiep. Pifanum Epifcopum Mutinenfem & Bin.
dum de Senis Ecclefise Colonienfis Prsepofitum, Notari-
um fuum ut examen de miraculis Gregorii Papse X.
inftituant ap. RAYNALDUM ad an. 1 3 16. $32.
Kal. jun. ad Epifcopum Olomucenfem de decimis in regno Bo-
bemi£ & Comitatu Lucemburgenfi per triennium
Jobanni Regi perfolvenelis , ap. HARDUINUM T.
VII. Concil. p. 1414.
IV. Non. Jun. ad Guilielmum Archiep. Viennenfem & Hugonem Epi-
fcopum Auraficanum de pace inter Caroium Franco-
rum 3c Eduardum Anglise Reges ipfo die Pentecoftes
confefta , ap. RAYNALDUM Annal. Ecclef. ad h.
an. § XII.
Non. Jun. ad Carolum Hungarice Regem , ut regia au&oritate
Tabianum Minoritam fidei cenforem fulciret , ibid.
§ XXIIX.
VII. Kal. Aug. ad Leopoldum Auftriacum , ut pa&iones cum Ludovico
Bavaro refcindat , ib. $4,
U2 ad
if*
Ur^uitt>ett wnt> Hacfcwfrew
5. Period.
III. Kal. Aug.
A. C.
i32f. XII. Kal. Sept.
II. Non. Sept.
II. Non. Oftobr.
XV. KaL Dec.
A. C.
1326. VII. Idus MartiL
III. Id. Mart.
^ Non. Aprilis.
XV. KaL Maji.
X. Kal. Maji.
KaL MajL
Non. MajL
IV. Id. MajL
VIII. Kal. Jun.
VI. Idus JuIiL
ad Carolum Francorum Regem de Imperio ad Gallot
A. P. transferendo , nifi regia obftaret tepiditas , ib.$6.
IX. ad Lambertum Ord. Prasdic. hsereticie pravitatis In-
quifitorem ut haerefes pullulantes comprimat, apud
BZOV.l.c. #xxxv.
ad Jaannem Epifcopum Argentinenfem de confirma-
tione Iriderici in Regem Romanum ele&i , apud
RAYNALD. # f.
Gratulatorias ad Eduardum Aquitaniae Ducem noviter
creatum , ap. RAYNALD. I. c. $ 13.
ad Robertum Siciliae Regem , ut animum rebus ccele-
ftibus transfundat, ib. $ 11.
ad Archiep. Treverenfem^ ut edicta in Bavarum pro-
mulget, ib. $7.
ad Regem Aragonum, ut revocetEpifcopum Barchi*
nonenfem depulfum , ib. § 1 9.
Confirmatio matrimonii Caro/i IV. Regis Francorum
cum Jobanna filia Ludovici Co.mitis Sbroicenfis , aptid
BALUZ. Papp. Aven. II. p. 470. fqq.
ad Johannem S. Theodori Diaconum Cardinalem , ut
difcordiam in lnfubria & Etruria ingravefcentem
componat, ap. RAYNALDUM. Ann. Ecclef. ad h.
an. § 1.
ad Hugonem Spenferium , ne aliena in fe concitet odia.
ib. $ if.
ad Guilielmum Archiepifc. Viennenfem & Hugonem
Epifcop. Auraficenfem , ut inftent apud Regem Iran.
cU circa reftitutionemDucatus^#f><7»/*, peripfum
occupatse, Eduardo Duci faciendam, ib. 1 1.
ad Johannem deAmeiio Archi-Diaconum Forojuiienfem
Ducatus Spolitani Rectorem , ut Pfeudapoftolos <5c
Fratricellos , legibus diftringat, ib. § 2$.fqq.
ad Eduardum Anglias Regem, ut paci fe accommodet
ib. j) 14.
Sententia in Guidonem Epifcopum Artlinum exaucto-
ratum, ad Johannem St. Theodori Cardinalem, ibid.
§4-
ad Legatum lufcU , de Caftrilccio Lucanorum 7y
ranno , in gratiam Pontificis redire petente , ibid.
§ 2.
Sen-
2 Cap. ftebett&e Q3ei;fa#e*
WttSt.Petri&trcfee.
if7
A. C. IIX. Kal. Aug.
Idus Aug.
XIII. Kal. Sept.
XII. Kal. Sept.
IX. Kal. Sept
IV.Kal. Odtobr.
Kal.Odobr.
Eodem Die.
XII. Kal. Jan.
1527. XIIL Kal. Febr.
Kal. Apr*
Eodem Die.
II. Nbn. ApriL
Eodem Die.
A. X. Sententia adverfus Jobannem Garnerii 6c Jobannem Ro-
bineti , qui mimicas ineptias in fefto b. Nicoiai con-
feflbris, dum facra celebrarentur apud Exoldunenfes
Diocefis Bituricenfis , exercuerant, ib.^22.
ad Jobannem de Serone & Bernardum de Ortoris Nun-
cios fuos , ut Magno Norwegias Regi fubfidia con-
trapaganos, median nempe fexennalis decima:,
attribuant^ ib. § 10.
ad Robertum Sicilias Regem , de Andronki Imperato-
ris defiderio redintegrandse cum Romana Ecclefia
Gracorum conjunctionis , ibid. § 26.
A. XI. Conftitutio contra confcederatos cum hgereticis , ad
Lambertum hsereticse pravitatis Inquifitorem in infe-
riori Lombardia ap.BZOV.An.Eccl. h. a. § VIII.
ad Cfirolum Francise Regem de eo ad Imperium eve-
hendo , ap. RAYNALD. h. a. jf 7.
Encyclicce ad Prsefules GallU 6c Anglia Literse , de
pofcenda aDeo pace , ib. jj" 12.
ad Raimundum Patriarcham Hierofolymitanum , ut Cy-
prios Gracos male de flde fentientes corrigat , ibid.
$ 18.
ad Hugonem Cypri Regem , ut Patriarcham in exftir-
panda hserefi fulciret, ib. § 29.
Conftitutio adverfus nimis rigidos hsereticie pravita-
tis Inquifitores , ap. B20 V. 1. c. § IX.
ad Confilium t\ populum Romanum fuum in urbem
adventum pofcentes, apud RAYNALDUM a.1327
ad Vladislaum Polonias Regem de poteftate Inquifito-
ribus in delinquentes in rebus fidei concefta , apud
BZOV. adh. a.^xrix.
ad Archiep. Gnefnenfem & alios Pradatos de eodem
argumento, ib. § xix.
Quintus proceffus contra Ludovtcum Bavarum pri-
vans eum Ducatu BavarU, ac feudis Ecclefiafticis ac
Imperialibus , declarans hjereticorum fautorem ac
citans fuper diverfis criminibus ^t fententiam audiat -
apud MARTENE Anecd. II. p. 671. fqq.
Citatio ejusdem , ut fententiam audiat fuper crimi-
ne foerefis, ib.p.682.
U 3 m Con-
ifS
Uxtmbw unb Hdctmc&fet*
2. Period.
A.C. Non. April.
1327.
V. Idus April.
Eodem Die.
Eodem Die.
EodemDie.
III. Kal. Maji.
Eod. die.
Non. Maji.
VI. Idus Junii.
XVI. Kal. Jul.
XIII. Kal. Aug.
VI. Kal. Aug.
XV. Kal. Odobr
X. Kal. Nfrv.
A. P. Conftitutio , quod privilegia contra Jus Apoflolicas
XI. Sedis nil valeant , ap. R AYN. h. a. $j 3 .
Monitio Bavariy ut Lombardiam exeat, apudMAR-
TENE Anecd. II. p. 684.
Sextus ProcefTus 'contra Ludovlcum Imperatorem ,
quo citatur Ludovicus filius ipfius primogenitus , nec
non Ulrictu & Guicherus Comites de Lundolbe fuper
ufurpatione marchionatus Brandenburgenfis , ibid.
pag.688-
Executoria di£ti proceiTus Judicibus mifla , ibid.
pag. 691.
Privatio Marftlii de Tadua ac Jobannis de Janduno &
Denunciatio Praslatorum excommunicatorum , ibid.
p. 692.
ad Provincialem ordinis Prardicatorum in Polonia de
delinquentibus in rebus fidei , & de Inquifitorum in
eospoteflate, ap. BZOV. h. a. § 20«..
ad Bononienfes , ne fe ob adverfa ab Ecclefia divelli
paterentur, ap.RAYN. h.a. $.2.
ad Angelum EplCcopum Fiterbienfem , de Angelica fa-
lutatione in crepufculo vefpertino, dato figno, re-
petenda , ib. § 5-4.
ad Romanos , ne promifTa Bavaro ejusque afTeclis au-
xilia praeftent , 6c quod iter ad ilios fuum nondum
poflit ingredi, ib. $7.
ad Uladislaum Polonise Regem , ut Boleslaum RufiTaj
£#«*»cognatum fuum, ad conjun&ionem cumRo-
mana Ecclefia perducat , ib. $49.
ad Jobannem Cardinalem Urftnum St. Theodori Dia-
conum , ut feditionem apud Romanos fopiret , ac dis-
fentientes, ad tuendas contra Bavarum ecclefise par-
tes, conciliaret, ib. § 14.
ad Romanos , ut in officio contineantur, reditusque
fui in Urbem moras excufent, ib. $ 10..
. A.XIL ad Epifcopum Coventrienfem pro Jobanne Gayetani
Cardinale, ap.BALUZ. Papp. Aven.II. p. 476.
Judicium contra Bavarum , quod fit hsereticus , &
inhibitio ne illi faveat vel adhsereat quispiam , ap.
MARTENE Anecd. II. p. 698. & ap. RAYNALD.
h. a. § 20. fqq.
Judi-
2. Cap.jiebenbe Q5ei;fa$el Wtt St.Petri%u,cfee, if9
Anno X. Kal. Nov. A.XILJudicium fuper Marfitium de Padua & Jobannem de
1527. Janduno, quod fint hasretici , ap.BZOV. h.a.^.vn.
MARTENETI. pag. 704. RAYNALDUM. h. an.
VI. Kal. Nov. Confirmatio monafterii & Xenodochii in honorem
S. Clar* prope Civitatem Conimbricenfem ab Elifabetba
Regina exftru&orum , apud RAYNALDUM h. an.
VI. Idus Dec. ad Philippum Francise Regem Gratulatio de Le&ione
librum Reaum V. T. ib. an. 1 $2#. § 7 1.
Eod. die. ad Abbatem Monafterii S. Genovef* Parifienfis decla-
ratio fuperTeftamentum Nicolai Tit. St. Eufe bii Pres-
byter. Cardinalis , apud. J3ALUZ. Papp,Aven. II.
p.422.
XIII. Kal. Jan. Promotio Jaeobi NoveUi Epifcopl Mirapifienfis in Ec-
cleluE Romanse Presbyterum Cardinalem , apud
RAYN.h.a.^ff.
fine die & conC a&Jobannemy Natnm celebris memorix Emanue IU In-
fantem gratulatio de Vicloria adverfus Saracenos ob~
A.C. tenta,ib.$4U *
1328* XII. Kal. Febr. ad Johannem Urfinum S.Theodorici Diaconnm CardU
nalem Indiciio indulgentiarum & prasdicationis cru-
cls cotitra Bavarum 6c Sequaces ap. MARTENE A-
necd. II. pag. 7i6..fqq. & RAYNALDUM ad h. a.
Eod. Die. Conceflio mdulgentiarum pro Eavarum lmpugnan-
tibus, ap.MARTENEl.c. p.722.
X. Kal. Mart.. ad Jobannam Francise & Navarrae Reginam morte Ca-
roli IV. Mariti fui dolore confeclam epiftola confo-
latoria, ap. RAYN. h.a. $6$..
IV. Kal. Mart.. ad Angetum Epifcopum Viterbienfem fuumque in Urbe
Vicarium totumque Clerum Romanum , ut Marfilio
& Janduno , quos duas beftias ex abyfib Satante
egreffas , appellat , fortiter obfifterent , Ludovkum
item anathemate devin&um fugerent , loca enim ,
in quibus ageret ,, ecclefiaftico interdi&o perculfa
efte , ib. § 7. fqq.
^odem Die» Declaratio contra Vifanos & alias communitates ,
ipfos', quia Bavaro fpreta inhibitione adhceferant &
fubfidia prceftiterant, pcenas in curriffe, ap.MART..
Aoecd.II.. p.723,
ad
i6o
Urtvmben vrnb VTacbtidbtcn
S.Period.
A. C IV. Non. Mart.
1328.
II. Kal. Apr.
Eod. Die.
Eodem die.
Eod. Die.
XVII. Kal. Maji
IV. Kal. Maji.
Non. Maji.
Eodem die.
IIX. Id. Jun.
Id. Jun.
Eod. die.
XII. Kal. Jul.
XI. Kal. Julii.
XII. Kal. Ang,
A.XII.ad Albertum ducem AuftrU , quare fratrem ipfius
Fridericum in Regem Romanum eleclum non poflit
confirrhare , ap. RAYN. h.a. $3 8.
Decretum , quod irrita fit coronatio Bavari , & alia
circa ipfum & fequaces in Urbe praefumta, apud
MART. Anecd. II. p. 727.
Proceffus 'contra Romanos ut Bavarum & fequaces ab
Urbe expellant , ib. p.736.
Citatio Cafirutii de fautoria haereticorum damnati,
ib. p. 7JA.
Privatio c< Citatio Jacobi olim Epifcopi CafteUani?
ib. p. 746.
ad Johannem St. Theodori Diaconum Cardinalem ut
Marfilium & Jandunum capi faciat , ap. RAYNALD.
h. a.£9.
ad Robertum Sicilice Regem de creando novo Caefare
ad diem Martis poft oclavas inftantis fefti Penteco-
ftes , ib. § 3 9.
ad Matthiam Archiepifcopum Moguntinum de proro-
gando termino eleclionis Caefareae usque ad lex fe-
ptimanasvel duos menfes, ib. $40.
ad Eundem , quod ob hoftium infidias vel conatus
eleclio novi Howanorum Regis in alio loco , quam
Irancofurti poflit ceiebrari , ib. $ 40.
Declaratio contra Micbaelem de Cefena Generalem
olim Fratrum Minorum , ap. MARTENE Anecd. II.
p. 749.
A&a & proceffus contra Eundem , ap. RAYNALD.
h. a. § 6 i*fqq.
ad Aifonfum Caftellae & Legionis Regem epiftola ,
qua illi fubfidia in expeditione contra Mauros, cer-
tis fub conditionibus concedit, ib. $76. fqq.
Monitorium ad omnes Chrifti fideles de celebratio-
ne Miftarum & inftituendis precibus ad exftinguen-
dum fchifma , ap. BZOV.an.i 327.$ xvi. &RAY-
NALD. an. 1328. $46.
Nota indulgentiae pro ftatu totius univerfalis Ecclef.
ap.MART. Anecd.ILp.74g.
ad Archiepifcopum Januenfera Proceflus fiiper non-
nullis gravibus exceflibus per Fratres Conventus or-
dinis Minorum Saonenfium , adverfus Deum & fan-
£tam fuam ecclefiam , damnanda praefumtione com-
miflis,, ib. p.760. Edi-
a.Cap,fte6eni>eQ5eptage. Wrt St Petri Etrcfee, i6r
A. C. VI. Idus Augufti. A. P. Edi&um contra mordentes conftitutiones , ibid.
ij28. XII. p. 7f2.
V I. Kal. Sept. Gratulatoria ad Johannam Navarrae Reginam de fufce-
pto in fe regno, ap. RAYN. ani^g. $69.
V. Kal. Sept. ad Philippum Franciae Regem de felicibus contra Ba-
varum fucceflTbus, ib.§ fo. fqq.
IIX. Idus Sept. Gratulatoria. ad eundem , de obtenta adverfus Eelga*
vi&oria , ib. § 70.*
IV. Non. Oc~t. ad Phiiippum Franciae Regem , ut caufam Ecclefiae in
fe fufcipiat, ib. § 70.
Prid. Id. Oclobr. ad Johannem olim Archiepifcopum Toletanum in Pa-
triarcham Alexandrinum Ele&um ut fuo nomine ab
Atfonfo Rege , ratione SardinU & Corficse recogni-
tionem , promiflionem ac juramentum recipiat, ib.
an. 1329. $ 85.
Id. O&obr. ad Robertum Scotiae Regem, veniam redeunti conce-
dens, ib. $7?. an. 1528.
IV. Kal. Nov. ad Archiepifcopum Rbemenfem , Epifcopum Silvanc
ttenfem & Decanum Ecclefiae Rothomagenfts ut Belgas
ad inftantiam Philippi Franciae RegU a diftri&ione Ec-
clefiaftica abfolvant , ib. § 70.
Kal. Nov. ad Johannem Patriarcham Alexandrinum & Petrum E-
pifcopum Ctfar Atiguftanum de divina in Ecclefiae ho-
ftes ultione , ib. § f 3.
X. Kal. Dec. Confirmatio ordinis Eremitarum S. Pauli in Hunga*
ria, ib. $ 8}-
Non. Dec. Reftitutio Marchionum Ateftinorum, ib.jj"^.
III. Idus Dee. Confolatoria ad Robertum Siciliae Regem , luctu ob
Caroli Ducis CalabrU & PlorentU mortem , valde op-
preflum , ib.$ $"9.
X, Kal. Jan. Privatio Minorum Saonenfium , feu caffatio fuorum
privilegiorum propter fautoriam MichaetU de Cefana
olim Generalis Miniftri , ap. MARTENE Anecd. II.
P- 7f7'
X. Kal. Mart. XIII.; ad Alfonfum Aragonum Regem de nuptiis in vetito
gradu non contrahendis , apudRAYNALD. adh.a.
S 88. fqq.
III. Non. Mart. ad Archiepifcopum Bracharenfem ac Epifcopos Bru-
genfem, Aegitanienfem ac PaUflinum de nuptiis veti-
tis Alfoafi Regis ob pacem publicam confirmatis ,
ita tamen ut ecclefiam quandam collegiatam in ali-
quo regni fuo loco erigat , ib. § 92.
I tfycilo $ter2$an&. $ ad'
i6z
UxVunbm unb tta<bxi<bttn
3. Period. *
Anno Id. Mart.
1329.
VLKal. April.
I XII. Kal. Maji.
Eod. die.
III.Non. Maji.
Eodem Die.
Non. Maji.
X. Kal. Jun.
Eod.jdie.
II. Kal, Jun.
III. Non. Jun.
EodemDie.
Eodem Die.
Ebd. Die.
A.XII. ad Bertrandum fuum in lnfubria Legatum , ut Joban»
nem Pfeudo cardinalem & Luchinum fratrem , Mac~
tb*i Vice-Comitis filios , hxreticos ac fchifmaticos
ab Apoftolica Sede damnatos , folemni ritu , divul-
garet , ib. § 4.
Sententia adverfus Ekardi errores miffa ad Henricum
Arehiepifcopum Colonienfem , ut eam publicaret , ib.
$ 70.
ProcefTus contra Micbaelem de Cefana declaratum hae-
reticum & fchifmaticum , apud BZOVIUM 1. c. h.
a. f VII. MARTENE Anecd. II. p.782. & RAYN.
h.a. $21.
Executoria ejusdem ProcefTus ad Bertrandum Epi-
fcopum Oftienfem. ap.MART. p.786.
Sextus Proceffus contra Bavarum , per quem decla-
ratur in hcerefin incidiffe , & velut haereticus repro-
batur ac pronuntiatur, ib. p. 771. fqq.
ad Jobannam Francise Reginam de fua in ordinem Mi-
noritarum benevolentia , apud RAYNALD. h. an.
S 69.
ad Patriarcham GVtanum ac Patracenfem , Circenfem*
Tbebanum , Corintbienfem 6c Athenienfem Archiepifco-
pps , de Petro de Corbaria hasrefiarcha & fchifmati-
co, utque adhcerentes illi vinculis manciparent, ib.
Proceffus contra Petrum de Corvaria Minoritam (An-
ti-Papam) quo dedaratur hsereticus & fchifmaticus,
ap.MART. Anecd. II. p. 763.
ad Azonem Vice-Comitem Gratulatio quod a Ludovi»
co Bavaro defecerit , & ad Ecclefiam redierit , ap.
RAYNALD. § 14.
Traditio Toparchatus PerrarU ad decennium Mar-
chionibus Ateflinu fafta , ib. § 20.
ad Francorum Regem de collaplis Ludovici in Etruria
rebus, ib. § f.
ad Eundem de Mediolanenfum in obfequio Ecclefiae
conftantia, ib. $13.
ad Eundem, quod Romani abjuraverint Bavaro & An-
ti-Papa* , ib. $ 1 6.
ad Eundem , quod fe tanquam catholicum & ortho-
doxum Principem geflerit, ib. $ 78.
ad
i. €ap. ftebenbe gSepfoge, wn St. Petri ^trd^c. 1 6 $
Idus Junii. A. P. ad Robertum Scotise Regem , quod ad fuam inftanti-
XIII. am Epifcopo St. Andre* jus inungendi Reges ScotU
contulerit, ib.^79.
VII. Kal. Jul. ProcefTus praedicationis crucis contra Bavarum , ap.
MART.Anecd.II. p.77/.fqq.
X. Kal. Sept. ad' Davidem Scotise Regem Epiftola , qua eum ob
mortem patris moerentem folatur variisque praece-
ptis informat , apud RAYN. $ $2.
XVII. Kal. 0£h XIV. Solutio Vifanorum a Cenfuris eorumque in priftina
jurareftitutio, ib. § g.
III. Kal. Oftobr. . ad Jeretanny univerfosque Chriftianos Ungaros , Mal*
chaytas & Alanos , ut fidem tueantur , ib. $96.
XIV. Kal. Nov. ad Johannem de Tlorentia Ord. Pra^d. quod novas Se-
dis Tephelicenfts in Georgia Epifcopus fit conftitutus ,
ib. j) 94.
V. Kal. Nov ad Philippum Francorum Regem de itineribus Bapari,
ib. $ 16.
IV. Non. Nov. ad Ekhigadam Tartarorum Imperatorem , ut propofi-
tam orthodoxae fidei formulam amplecli velit , ib.
XVI. Kal. Dec. Libellus MUhaelis Ctfenatis commentariis oppofitus
fingulas ejus hcerefes confutans , ib. § 22.
Kal. Dec. ad Imperatorem Irapezuntinum^ ut redintegret Eccle-
fise Afiaticae cum Romana conjunclionem , ibid.
$ 9f.
absque data. Conftitutio adverfus artes Magicas & peftiferas ha>
refes , ap. BZOV. h. a. §xvi 1.
ijjo. II. Id. Jan. de Lauda deditione 6c ad Ecclefiam reditu ad Beren»
garium Archiepifcopum Compoflellanum , ap. RAYN.
h. a. $40.
XI.Kal. Febr. adChriftianos in Imperio Usbech & Ekhigaday , ut
conftanter perfeverent in fide , ib. jj" j f .
X. Kal. Febr. ad Chriftianos in montibusde^tf/'/, quod illismit-
tat Guilielmum de Gigiis Epifcopum Taurienfem & ali-
os ex Prsedicatorum ordine , qui ipfos evangelica
lege imbuerent, ib. § $6.
Eod. Die. ad Marforianum Jacobitarum Patriarcham , ut credi-
tos fibi populos ad conjunctionem cum Romana Ec-
clefia revocaret, ib. § $7.
VI. Kal. Febr. Aggravatio contra Bavarum & fibi adhserentes , ne
36 z quis
i^4
Urfrmfcett unb Hacfcrtcfcttrt
3. Period.
A.C.
1350,
XVI.KaI.Febr.
Eod. die.
Eodem Die.
Non. Febr.
XVI.Kal.Mart.
XV. Kal. Martii.
VI. Kal. Mart.
A. P.
XIV.
IV. KaL Mart.
*
VI. Idus April.
IV. Non. Maji
•
II. Kal. Jun,
XI. Kal. Jul.
III . Idus Julir.
Eodem Die.
Eodem Die.
II. Kal. Aug.
quiseis affiitat, ap. MART.Anecd.II. p. 787. fqq.
&ap.HARDUIN.T.VII.Concil. p. 1416. qui tamen
pro VI.habetVKal.
Executoria proceifus prcecedentis, ib. p. 792.
Proceflus contra Jobannem de Claromonte Comitem
de Moach una cum executoria , ib. p.792. fqq.
Proceflus contra Bertholdum de N)ffen^ una cumexe-
cutoria , ib. $797. fqq.
ad Alfonfum Regem CafieUa , de redditibus Ecclefia;
non diminuendis, ap.RAYN. h.a. $45-.
de collato Johanni de Core Ord. Prasdicatorum Archie-
pifcopatu Soltanienfi in Perfico , ib. $" f 7.
Venia Romanis redeuntibus concefla, ib. $41.
ad Pbilippum Regem Navarra gratulatio de mifliane
copiarum fuarum cruce fignatarum adverfus Grana-
tenfes, ibid. $47.
ad Lemovicenfem 6c Sngolifmenfem Epilcopos , nec
non ad Abbatem Monafterii St. Martini de Troartia
dioecefis Bajocenfts ut circa miracula b. Iponts Britanni
examen inftituant , ib. $ fg.
adNafcarinos Chrifthnos, de fervanda religionis pu-
ritate & vitando fchifmate , ib. § 5- j\
ad Epifcopum Leodienfem ut abfolvat Loretam 6c fla-
gitii in Balduinum Archiep. Trevirenfem patrati fo-
cios, ib. § f 1.
ad Alfonfum Regem Aragonum de temperandis , quas
cum fe haberet paetionibus , ratione guerrce contra
Saracenost ib. $46.
Reftitutio Magdehurgenfium ob csedem Borcbardi Ar-
chiepifcopi fui hactenus anathemate percuiTorum 7
ib.ad an. 1326. $" §.
Literse objnrgatorise ad Petrum de Corbaria , fcelera
ipfius enarrantes, ib. ad h. a. $"f,
ad Eundem promiflio venioe, ib. $4.
ad Simonem Archiepifcopum Pifanum , de modo ,
quem in Petro de Corbaria reducendo tenere deberet
ib. § 9.
ad Johannem Regem BoemU , ut de Ludovico Bavaro
abftineat & de eligendo novo Csefare cogitet, ibid.
§ 29. & ap.BZOV. h.a. § 1. ac ap. MARTENE A-
necd. II. p. 800.
Signi-
2.Cap.f?et>en&eQ>ep(a0e.
WttSt.Petri&ircfce.
*6S
A.C. V. Id. Aug.
1330.
IIX. Id. Sept.
XLKal. Oaobr.
X. Kal. Oaobr.
VI.Kal.Oaobr,
X. KaL Nov.
IIX. Kal. Dec.
Kal. Decembr.
absque data.
absque data.
13 31. II. Non. Jan,
Eod. Die.
Eodem die.
IV. Id. Jan.
III. Id. Jun.
XIX. Kal. Febr.
XV. IW. Febr.
A. P. Significatio amoris ad Petrum de CorbarU , ap.RAY-
XIV.NALD. h. a. £10.
XV. Reftitutio Petri de Corvario apudMARTENEAnecd.
II. p. 806.
ad Johannem BohemisE Regem , ut definat Bavaro fa-
vere , ap. RAYN. h. a. § 3 4.
ad Johannem S. Theodori Diaconum Cardinalem , ut
curet Deo pro fedato fchifmate grates exhibere , ib.
§ *7-
ad Jobannem Regem BoemU , quod Coronatio Bava-
ri Romas pera^a non fit de jure , fed de faao , ib.
S 27-
ad Thomam Morarise Comitem , ut dignitatem Eccle-
fiarum Scoticarum & prtecipue St. Andre* tueretur ,
ib. § fo.
ad GaUi* Regem , ut in Robertum Atrebatenfem cle-
mentiam explicaret , ib. § 49.
Exemtio Petri de Corbario ab omni imperio , ita ut
immediate Pontifici fit fubjeaus , ib. § 25-.
ad Philippum Franciae Regem de Petri Corbarii reditu
ad Ecclefiam , ib. $26.
ProcefTus adverfus Jacohum Epifcopum CafieUanum ,
ap. MART. Anecd. II. p. 83 f-
Innovatio Sententias adverfus Bavarum Iatas , ibid.
p. 816.
Innovatio fententias adverfus Michaekm de Ctfana^
Guilielmutn Okam & alios latse , ib. p. 828« & apud
BZOV. adan. 1330. $7.
Ediaum ProceiTus & citationis contra Bertholdum de
Myfftn, ap.MART. J. c. p. 832.
Publicatio fententiae contra Michaelem de C*(ana &
affeclas , ap. BZOV. I. c. $ vi r. & MARTENE,
p. 828.
Executoria contra Mendicantes, ap. MARTENE I.
c p. 82f.
ad Azonem Mediolanenfium Prtfettum de Johannk
Boemiae Regu m Italiam expeditione y ap. RAYN.
h. a. § 18.
ad Othonem Atifiriacum , ut ad partes Ecclefise redeat,
ib. § 20.
$ j Confi-
i66 llrfrm&eit unb Hac&ricfcten s.Period.
A. C. XV. Kal. Febr. A. P. Confilium MarU Aragonum Regin* contra [infidias
i 3 3 i. XV» Magicas datum, ib. § 37. •
XIII. Kal. Febr. ad Rudoiphum Ducem Saxoni* ne interfit Comitiis a
Ludovico indi£tis , ib. § 2 1 .
XII. Kal. Febr. ad Archiepifcopum Aquenfem , fufFraganeos ejus ac
Cenfores fidei , ut exftirpari curent hxrefes circa
paupertatem Chrifti , ac illam , quod b. Petrus non
plus fueritEcclefia: caput, quam quilibet alius Apo-
ftolorum , ib. $ *. fqq.
VII. Kal. Febr. ad Rohertum Regem SicilU , ut Carolo Regi Ungari*
Principatum Paternum , fcilicet Salernitanum & Ho-
noris MontisS.Angelidommium reftituat. $26. ib.
II. ld. Febr. ad Othonem & Barnym Duces Stetinenfes, ut ftrenue,
adverfus Ludovicum^ pro Ecclefia, figna attollerent,
ib. § 11.
XIV. Kal. Mart. Inftauratio Veterum edi&omm contra fratricellos
de paupere vita, ib. $4.fqq.
IX. Kal. Mart. ad PbiiippumYYancomm Regem de Epifcopalis mune-
ris dignitate, ib. 32.
III. Id. Mart. Litera? ad Othonen ScBarnym^ ac ButUlaumBamym &
Wartislaum Duces Stetinenfes , quibus eos in ndeles
Vafallos Ecclefia? Romance recipit, ib. $24.
III. Non. Aprilis. Conftitutio Petri Groffni in Capellanum Capellce in
Boftel juxta civitatem Avenionenfem noviter exftru-
£fre, ib. 0" 42.
XII. Kal. Maji. Indulgentiae pro Hofpitali S. Georgii Berolinenfi Bran-
denburg diocefis , ap. Jjpeinv. @cl)mit)fett in fcev €inlei*
func) juv ^rmtueubunjifdjen $ivd;ett, unt) Reformati-
ons-Jpi(fOVtC, p. 241. fqq.
IIX. Kal. Jul. ad Pbilippum Francorum Regem de Talarando Epifco-
po Antifiodorenfi , Cardinale noviter creato , apud
RAYN. h.a. § 33.
IV. Idus Junii. ad Armandum Archiepifcopum Aquenfem ut annuas
induciasfuo nomine imperet belligerantibus,&ana-
thema adverfus fecus facientes publicet, ib. § *8-
IX. Kal. Julii. ad Johannem Cardinalem Urfinum S. Theodori Diaco-
num , ub abfolvat Jbomafium Petri e Corbaria olim
Capellanum , ob Senium curiam Pontifiealem adire
non valentem , ib. § 3 .
II. Id. Jul, ad Eduardum Anglise Regem de reformatione regni
fui confilia. ib. $ 3 f. fqq.
ad
2Cap. fte&eti&e Q5epf<$c>
WttSt.PetriBtrcf)e.
*7
A.C. Kal. Julii.
XII. Kal. Aug.
Eod. Die.
Non. Aug.
IV Idus Aug.
IV. Non. Sept.
III. Non. Sept.
Non. Sept.
VI Kal. Odobr.
X. Kal. Dec.
Non. Dec.
1 3 J 2. Menfe Januar.
Cal. Febr.
V Kal. Mart.
A. P. ad Comites , Marchiones , Barones ac Nobiles in-
XV. fulae Corficas , ut Ecclefiafticum magis colerent ordi-
nem, ib. § 58,
ad Epifcopum Skarenfem terram HaUandU Aquilona»
rem a ftatuto Concilii Lundenfis liberam efle , ibid.
s 40.
Privilegium Magno Rege SuecU 6c NorWegU conces-
fum, ib. § 41.
ad Carolum Regem UngarU de bello cum lartarU,
ib. §2,1.
ad Sanciam Siciliae Reginam de errovibus , in Mi-
cbaelis Gefenatis commentariis , quse transmiferat ex-
ftantibus, ib. $ 17.
XVI. Mbnita ad Sanciam Siciliae Reginam , ne fe a frati-
cellis abripi finat * ib. adan. 1 3 32. § 20.
ad Ugolinum Epifcopum Perufinum ut aftionem judi-
ciariam contra Pfeudominoritas ad finem perduce-
ret , ib. ad eund. an. § 29.
ad Pbilippum Regem FrancU pro Jobanne Epifcopo
Magalonenfi , ib. an. 1 3 3 1. $31.
ad Jobannam Francorum Reginam , ut definat Cardi-
lem ex Gallico genere creandum petere, ib. $34.
ad Epifcopum MeJpbienfem 6c Inquifitores hsereticse
pravitatis in partibus SicilU , ut contra Angelum e
vaUe Spoletana , ob flagitia fua legibus agerent , ib.
§6.
ad Petrum Patriarcham Jerofolymitanum , ac univer-
fos GaUU Praefules, de facro bello Soldano indicen-
do : & ut crucis figno militice facra nomen daturos
infignirent, ac preces publicas pro felici fuccefluin-
ftituerent , ib. $30.
ad Praepofitum Vicegradenfis ecclefice fecularis , Pra-
genfis dicecefis , ut Pfeudominoritas in Bobemia fer-
pentes curet capi , vinciri & ad Sedem Apoftoli-
•cam perduci , ib. $30.
ad Sanciam Reginam SiciiU de corpore Caroli Ducis
CalabrU filii fuiper plures annos corruptionis exper-
te,ib. $19.
Confolatoria ad Catbarinam , ob Philippi Principis
Tarentini mariti fui mortem, lacrymis indulgentem,
ib.tfi8.
ad
1 68 Urfrm&ett tm& Vt<uhti<fyt cn 3 . Period.
A. C. HI. Idus Martii. A. P. ad Robe<rtum Regem SicilU de Regina SicilU , in-
13 32. XVI. ftinftu fiaticellorum , Prxfe&um Minoritarum per-
- fequente , ib. § 20.
IV. Id. Aprilis. ad Philippum Francix Regem , ut magis liberaliter in
Edttardum III. Anglorum Regem fe gereret, illumque
beneficiis fibi Comitem in Afiatica expeditione de-
vinciret, ib. § 2$.
IV. Non. Jun. Abfolutio Mediolanenfium a cenfuris & pcenis , ibid.
$ 16.
Kal. Jul. ad Bononienfes de adventu fuo ad eos , ib. § g.
IIX. Id. Jul. ad Johannem de Badis Ord. Minor. hasreticce pravita-
tis Inquilitorem, ut a Martino Pafere, quem, ob hx-
refin circa Incarnationem & Euchariftiam Domini ,
in carcerem compegerat, nomina affeclarum inqui-
rat, ib. $31.
XII. Kal. Aug. ad Philippum Franctse Regem , de adventu Johannu
Bohemice Regis, ib. ic.
X. Kal. Aug. ad Ducem & Commune Venetorum , ne Gracanicos
errores tolerarent , ib. § 23.
IV. Non. Aug. adMagiftrum &/ratres Hofpitalis St. Johannis Jero-
[olymitani , Ut caflra ArmenU contra Soldanum Babyh-
nium & Aegyptium defenderent , ib. $24.
Non. Aug. Abfolutio Sicentum a Cenfuris & pcenis Apoftolicis,
hujus mentionem fqcit RAYNALDUS cum Orato-
rum ipforum Hbellos adduxiflit fuppiices, ib. § 1 3.
XI. Kal. Sept. ad Bononienfes , de fuperfluo ipforum timore , ibid.
S 9.
VI.IdusSeptembr.XVII. ad Alienoram Reginam TrinacrU , ut Priderici mariti
reditum ad Ecdeflam procuraret, ib. § 17.
V. Id. Nov. ad Jacobum Regem Majoricarum ,ut omnes in regno
fuo haerefes radicitus evelleret , ib. $28.
III. Non. Dec. ad Johannem Achaiae Principem , ne recufet Philippo
Nepoti fuo , Principi larentino homagium facere ,
ib. $18.
absque data. ad Philippum Franciae Rezem , ut a fcedere cum Rege
BohemU adverfus Ducem Brabantinum abftineret,ib.
§ *6.
1333. II. Kal. Mart. ad Philippum Regem FrancU de decimis CafitU* Arra-
gonU ac lufitanU ad repeliendos Mauros ex tfijpaniis
adhibendis, ap.RAYN. h. a. $20.
ad
aCap. fte6ent>e Q5et?(a#e.
VtnSt Petri ;&trcbe.
169
Ann.
1353«
IIKaLMart.
XVI. Kal. Apr.
VII. Kal. Maji.
II. Kal. Maji.
VI Non. Maji.
II. Idus.Maji.
X. Kal. Jun.
VI. Non. Jul.
VII. Kal. Aug.
Eodem Die.
EodemDie.
IIKaLAug.
Kal. Aug.
II. Non. Aug.
Eod. die.
1. Zfyul$ atcr 25<mk
A. P. ad Eundem : nuncios Bavari non habuiffe fufficiens
XVII. mandatum , nec furficientia obtulifTe , ib. $ 2g.
ad Sduardum Regem Angli* , ut pacem ScutU refti-
tuat, ib. § !$•
BuIIa , pro PicJavino de Montesquino Epifcopo Vafd-
tenfi, ap. BALUZ. Papp. Aven. II. p. f 47.
ad BaldeWinum Archiepifcopum Treverenfem^ ut fibi
ab injuriis , Henrico Archiepifcopo Moguntino , vel
ejus clienteke inferendis , temperet , ap. RAYN.
h. a. $ 29.
ad Regem FrancU > ut immutata ecclefias jura refti-
tuat, ib. §2.
ad Guakerium de Divione , ordtnis Minorum , ut fe-
leftas Scripturx auctoritates & San&orum Patrum
Reginse IrancU , horis folatii , recitare curet , ap.
MART. Anecd. I. p. 1 3 84. fqq.
Bulla pro fratribus Epifcopi Vafdtenfis , ap.BALUZ.
Papp. Aven.II. p. 5-48.
ad Verfachum Regem Ziccorum gratulatio de ipfius ad
Ecclefiam Romanam reditu , ap. RAYNALD. h. a.
ad Pbilippum Regem PrancU , de expeditione in Ori-
entem facra,quodque facrae hujus militiaj Imperator
conftitutus fit, ib. § 3.
ad Eundem de Gallia in Apoftolicam clientelam re-
cepta, ib. jj" 9.
ad Archiepifcopum Remenfem & fuflfraganeos ejus,
ut crucis Symbolo religiofam militiam profefTuros
induerent, ib. $" 10.
ad Archiepifcopum Cohcenfem Epifcopos item Vkrd-
dienfem ac Zagabrienfemt ut Ludovico primogenito G#-
roiiKegis HungarU coronam hujus regni imponant,
ib. §27.
adFrancifcum deCamerino Archiepifcopum Voprenfem»
de eccleria5/. Micbaetit apu&Voprenfesin. Metropolim
erecla, ib. § 36.
ad Andronicum Imperatorem Grtcorum , ut fchifma
abjiciat , quodque hac unica re , Grtci tyrannidem
lurcarum evafuri fint, ib. § 17.
ad Patriarcham , Imperatorem & univerfum popu-
3>
lurn
170
tlxVunbin unb Hac&ricfr tett
$. Period;
A.C.
II. Non. Aug.
Eodem Die.
XIII. Kal. Sept.
XII. Kal. Sept.
V. Kal. Sept.
XVIIKaLOaobr.
Kal, Oaobr.
Eod. die.
Eod. Die.
VNon. Oaobr.
III. Non. Oftobr.
Non. Oa.
Id. Oaobr.
X. Kal. Nov.
XIII. Kal. Dec.
A. P. lum Gracum , ut ad obedientiam Ecclefiae Roman* &
XVILorthodoxce fidei unitatem redeant , ib. $ 1?.
ad Johannem Pifanum Imperatoris Graci Confiliarium ,
ut conjunaionem Gr<ecorum cum Romanis procuret,
ib.e.f.
Conititutio Francifci Archiepifcopi Voprenfis & Ri-
chardi Epifcopi Cerfonenfis in Nuntios ad fanciendum
Orientalium cum Romana Ecclefia fcedus , ib. $ 19.
ad Jobannem Cardinalem Urfinum , ut definat Co!u-
mnenfes infeaari, ib. $2f.
ad Carolum Comitem Aknconii , quod Rex , Ger-
manus ipfius jam fit conftitutus Dux Generalis pas-
fagii transmarini , ib. § 14.
ad Ducem & commune Venetorum , ut digne exci-
piant B. ie Genefio Legatum fuum de Turcu expellen-
dis cum eis traaaturum, ib. § 1 3.
XIIX. ad PbitippumR.egem FrancU , ne fiaionibus circaex-
peditionem facram utatur , ib. $ 1 1.
ad Canum Regem Tartarorum pro Nicolao Minorita
Archiepifcopo & ejus comitatu iter per regnumipfi-
us parante , ib. § 5 2.
ad Seceie Chigifiam , Regem Corum , ut Chriftianis
porro faveat. ib. §lf.
ad univerfum Tartarorum populum , ut Chrifti eul-
tum fufcipiat , ib. § 40.
adPraedicatores pro Evangelio proficifcentes Inftru-
aio , ampliffimam eis concedens auaoritatem , ib.
§ V-
Sanaio , qua folvitur Lex de conjugiis in Neophy-
torum gratiam , ib.^42.
Poteftas internunciis data folvendi cives Meiiolanen-
fes a cenfuris ap.eund. ad an. 1 532. J 16.
ad Bertranium Archiepifcopum Ebreiunenfem epifto-
la , qua ei imponit provinciam jungendi Principes
contra Turc as f cedere , ap. eund.adh.a. $ 16.
Confirmatio fundationis ecclefiaj collegiataj faaa?,
apud Viliam novam dicecefis Avenionenfis ab Amalio ie
Via Cardinale, ap. BALUZ. Papp. Aven. p. f j 6.
ad Robertum Regem SicilU , ne fe facro fubtrahat
contra Turcas bello, ap.RAYN. h.a. § if.
ad
2. Cap. jTebenbc Q5ep(age* *>on St. Petri 2<tfr<fc«.
171
A. C. IV. Kal. Dec. A. P. ad Pbilippum Regem FrancU , ut quaeftionem de vi-
1535. XIIX. fione beatifica, indagandse veritatis caufa finat ven-
tilari, ib. $46.
Id. Dec. de PomeranU Apoftolicse Sedis ve&igali , ib. ad an.
13 54- $ ?4-
ad Andronicum Imperatorem Grtcorum , ut fchifma
tollat, ib. § 2.
ad Jobannem Imperatricem Con/iantinopolitanam de
eod. argumento , ib. $ 3.
de Controverfia circa Jus in Macbtiniam fopienda,
ib. jf 14.
ad Jobtnnem Ducem Bra6anti<e, ut paci ineundce cir-
ca Macbiiniam fefe accommodaret , ib. eod. fl.
ad Pbilippum Regem FrancU , ut Oratores Conftan-
tinopolim mittat , pro negotio unionis facilitando ,
ib. $ 6.
ad Leonem Armeniae Regem de bello facro, ib.jj" 12.
ad Philippum Regem FrancU , quod quseftionem fu-
am : an infideles aliqui ad focietatem belli facri ad-
fcifcendi , Cardinalibns ad deliberandum propofue-
rit, ib. § 13.
ad FrancU Reginam de vifione animarum , ibid.
ad Litigantes de MacbHnia , ut fe ab armis , ne fa-
crce nocerent expeditioni, temperarent, ib. $ij-.
ad univerfos Chriftianos de Jobanne e Cepeyo claffis
navalis in bello Turcico Duce conftituto , ib. $ 10.
ad Ludovicum de BavarU , ut reditum fuum ad Ec-
clefiam properaret , ib. § 20.
Indulgentise pro Carolo Rege UngarU, ib. $26.
ad Pbiiippum Regem FrancU de Andronico Imperato-
re ad focietatem belli facri , pro Chriftiana religio-
ne in Syria inftauranda, trahendo, ib. j) 6.
XIX.de vifione animarum f. de beatitudine fanclorum,
ap. BZOV. Annal. Eccl. h. a. tf 1, HARDUINUM,
T.VII. Conc. p. 140$".
II.Hiftoria nova de Compaflione beate Marie Virginis^Lubecse An. 1495*. f)itbfy
ijt auf einer Membrana fauber gefd^rieben t)ev aan^e Curfus de Domina , in fetne*
Le&ionen, Colle&en , Antiphonen ttnb Hymnis , unt> roeil t>ie ^etrubntj? ffllat
xid fjiebeoor a& etn fonberbav gejl afl&ier Duro) 3o6ann 9}igeni)orp etnaefityret roaiy
t)iefe £ijtovie abtx nic^t gav Imgt , fabt tcj? fte anf;evo &u fe$en , fttv nicfct unbiflta,
geacfctet.
$ 2 Hifto-
15 $4- HX. Kal. Mart.
Eod. Die.
Kal. Mart.
Eodem die.
Non. Mart.
Eodem Die.
Eod. die.
IV. Id. Mart.
XVI. Kal. Apnl.
XV. Kal. Jul.
IV. Kal. Jul.
V. Idus Julii.
XV. Kal. Aug.
III. Non. Dec.
i7* Uttitnbmvmb VTa&vi&ten 3.Period.
Hiftoria nova de Compasfione beatae
Marise Virginis.
Incipit feliciter :
Antiphona. Veni dile&a propera honefte converfemur : ad confirmandum
opere amorem , ofculemur; fub arbore pomifera placet ut commoremur: ibi pro-
pinans ubera Iacrimis debviemur.
Pfalmi. Laudate pueri Dominum. a)
Ad Dominum, cum tribularer , clamavi. b)
Domine clamavi ad te. c)
Ad te Domine levavi animam meam. d)
Voce mea ad Dominum clamavi. e)
Capitulum. Adjuro vos filie Jerufalem fi inveneritis dile&um meum ut nuncietis
ei quia amore langueo.
Vefperale Deo Gratias.
Plange mater dolentiflima veluti peripfima abje&a viliter.
Succurre anxia plorantibus tecum largiter.
Verftu. Eo quod vitiorum legi fubdimur propterea fiagellamur.
Succedit. Gloria Patri & filio & Spiritui San&o.
Succedit Hymnu* : O ! Maria, materpia, fper unica fidelium,
tecum fiere fac nos mere , ob nati crucifigium.
En prasclara, crucis ara , datorvite perimitur.
Stans amara mater cara , ingemifcens compatitur.
Gradientes intuentes cruciatum crudeliter , improperant vituperant Wach cla-
mantes feveriter.
Crifto Duce ftante cruce vifpilio compungitur liberatus relaxatus paradifo asfcri-
bitur.
Rex prseclare Jefu care flentem matrem tu refpare defolatam confolatam tecum
Johannes fufcipe.
Denigratur offufcatur fol in giro cum Domino , tellus luit , petra ruit , in tam
fasvo fupplicio.
Colletemur , jocundemur , Dei pafTo jam filio , ut locemur depraecemur claris-
fimo pallatio , Amen.
Verfus. Pro nobis ora pia lamentatrix virgo Maria.
Ad Magnificat. Prasclare Matris filium quem hsec magnificavit prefes tumens
gentilium cruci adjudie-avit ipfo de ligno pofito materne contrectatur & cum ingen-
ti gaudio idem magnificatur.
Collefta. Deus auxilum noftri & fpei nos in te confidentes pro compaflione tue
piiflime matris inomni mcerore clementer confolare, ut a cunclis adverfitatibus mi-
iericorditer erepti vitam beato fine claudamus. Qui cum Deo &c.
Sufra-
a) CXIII, b) CXX. c) CXLI. d) XXV, e) CXLII.
a:Cap. pebenbe SBeytoge* *W St Pet» &tr<H 17?
Suffragium de tempore bujus compktorii.
Plangamus omnes pariter , cum virgine amariter , dolente cordialiter , te-
nente finu filium.
Quem videns facialiter , ma£tatum plagis taliter , amatum fmgulariter defiet
ancilla Dominum.
Rimatur cun&a vulnera , pedes, manus , 6c latera, contre&at membra cete-
ra 0J. quanta miferia.
Hanc maternus amor urget , qusevis mors peccata purget nati fui qui refur-
gens ceffet triftis elegia. 0>: -
Completis horis omnibus tuis afta fupplicibus in te conficentibus efto pia fuf-
fugium.
Largire nedefperemus,veniamfed poftulemus, perpetuo ut exultemus crucis
adepti bravium.
Laus lit Regi Glorie pro labore vi£torie cum Patre & fancto Flamine , A-
men.
Capitulum. Pone me in terra viventium ut fignaculum fuper cor tuum : quia
fortis eft ut mors dile&io. Deo Gratias.
Verfus. Virgo qu& in partu dolorem nefcivifti. Simeonis gladio corde per-
tulifti.
Super nunc dimittk &c.
Nunc ftat in pace folida mater Dei beata proles ejus magnifica eft quia tumu-
lata arridet dies gaudii , quo vi&or fufcitatus mirifici tripudii regnet glorificatus.
Verfus. Sentiant omnes confolationem , recollentes tuam compaflionem.
CoUetla. Interveniat pro nobis , Domine Jefu Chrifte , apud tuam clementiam
beatiflima virgo Maria , cujus animam in hora paftionis tuse doloris gladius pertran-
fivit.
Cum quotidiana ; Salva nos.
Lacrimemur vifcerofe cum dolorofa Virgine. Jocundemur animofe redem-
pti Chrifti fanguine. Venite.
In primo nodturno.
Qui ex inta&a Virgine eft Deus incarnatus fub principum eft agmine regum-
que refutatus.
Pf. Quare fremuerunt Gentes. Pf. II.
Antipbona. Quando fatetur reprobatum Chriftum a Deo Patre eft vulgus
ffiultiplicatum aftante mefta matre.
Pf. 111. Domine quid multiplicati funt.
Antipbonia. Me confervabis Domine in te femper iperavi en morior pro ho-
mine meret in qua paufam.
Pf. XVI. Conferva me Domine , quoniam fperavi in te. &c.
Verfus. Pallida & marcida in triftitiis tuis: fa&a es pulcherrima virgoMaria.
Jube Domine benedicere pro nobis exora cmcifixum Virgo decora.
3) 3 Leftfo
174 Urfrw&ett unb Wacbricfctert 5. Period.
Lettio prima.
Quis dabit capiti meo aquam & oculis meis imbrem ut poffim flere perdiem,
donec fervo fuo Dominus Jefus appareat vifu vel fomno confolans animam ejus.
O vos filie : Jerufalem fponfe dilecle Dei una mecum lacrimas fimdite donec nofter
fponfus in fua fpeciofitate benignus & fuavis occurrat. Recolite recolite feduiaque
mente penfate quod fit amarum ab ipfo feparari cui nupfiftis cuiVos in omni fan-
ctitate voviftis. Currite fiiii currite virgines facre omnes ad virginem ipfam propc-
rate.
Ipfa enim portavit Regem glorie illum omni petenti datura.
Ipfa genuit eum , la&avit eum , & die circumcidit o&avo & quadragefimo pra:-
fentavit in templo duos turtures & duos pullos columbarum pro eo ofterens in ho-
locauftum, fugiens Herodem eum portavit in Aegyptum , laclans & nutriens eum
curam illius habens fequebatur eum fere quocunque pergebat.
Refponforiunt. Exite Zion filie regem videte glorie fentibus coronatum , Ma-
trem Regis conducite ad locum, fimul pergite htronibus aptatum.
Perfiv. Eft fera plebs aufa damnare Chriftum fine caufa , Matrem Jube Do-
mine benedicere nobis mors acris fit vita pia prece matris , amen.
Lettio 11. Credo firmiter quod erat inter illas mulieres que Chriftum feque-
bantur , miniftrantes ei , nullus inde debet mirari fi fequebatur eum cum ipfe effet
totus dulcor ejus ac deflderii hanc arbitror fuifle inter illas dolentes ckgementes,
que lamentabantur flentes Dominum. Poterat hec efle etiam inter illas feminas fili-
as Jerufatem , ad quas Jefus non clarus imperio , fed plenus obprobrio , fputis illi-
tus, flagellis ccefus, & ad morcem , fibi bajulans crucem converfus ait : filie Jeru-
falem nolite flere fuper me fed fuper vos & fuper filios veftros. Quis unquam in
ccelo regnans furfum vel peregrinans in terra deorfum : audiens vel mente pertra-
cians quomodo faclus eft obprobrium hominum ipfe Dominus angelorum , 6c abje-
cl:io plebis filius Dei patris poflit lacrimas continere. Tu. autem c^c.
Rejponforium. Coronam geftans fpineam veftem portans purpuream en homo
proclamatur. Illufus multivarie ad rupem crux calvarie a Rege bajulatur.
Verfus. Pro nobis trifte probrium pateris JefuChrifte illufus. Jube nobis pa-
cifica tremebundum virgo pudica.
Mihi quxfo lacrimas o Domina illas infundere digneris quas in paflione habu-
ifti namque opto , fed mifer ego cor lapideum habeo ideo flere non polfum : dic
mater mea, fi in Jerufalem eras, quando filius tuus captus fuit & vinclus & adHan-
nam tradus & du&us. At illa : In Jerufalem eram quando hec audivi , Sc greffu
qualicunque potui , ad filium 6c ad Dominum flens perveni , cumque illum fuiffem
intuita, pugnis percuti , alapiscedi, facie confpici, fpinis coronari ck obprobrium
hominum fieri , commota funt omnia vifcera mea , & defecit fpiritus meus oc non
erat mihi vox neque fenfus. Erant mecum forores mee & alie femine multe plan-
gentes eum , quafi unigenitum inter quas crat Maria Magdalena qute fuper omnes,
me excepta , dolebat : Tu autem Domine.
ReQion-
i. Cap. fte&ent>e Q5et>fo#e. Wtt Sfc Petri ^trd^e. 1 7 f
Rejponforium. O mi fili quantum care , cernens te in cruce ftare mater de te
doleo : corpus tuum laceratum undiquaque cruentatum pro amore langueo.
Verfm. Mors eft nam requies vivere pcena mihi corpus. Gloria Patri Filio.
Et Spiritui San&o Corpus.
In fecundo noffurno.
Inimici animam meam circumdedere locuti funt fuperbiam noli cara dolere.
Pf. Exaudi Domine.
Antipbona. Os fuum dilatavere clamantes euge , euge : flagellis me cecidere
dic dolens ubi treuge.
Pf. Judica Domine.
Antiphona. In me fortes irrueruntviri pleni fanguine vitam meam adimerant
ploras mater nimie.
Pf Eripe me de inimicis.
Verfm. Pcenas nati intuens mater multum doleo , meftaque fub cruce fto,
pre dolore pereo.
Jube Domine benedicere. Oret mente pia criicifixum virgo Maria , Amen.
LeSIio ^uarta.
Igitur cum Chriftus Deus precone clamante , Pilato imperante fibi bajulans
crucem ad fupplicium traheretur fa&us eft concurfus populorum poft ipfum eun-
tium , alii ipfum deridebant illudentes eij, alii projiciebant lutum & immunditias fii-
per caput fuum , fequebar ego eum mceftiffima mater cum mulieribus que fecute
eum fuerant aGalilea miniftrantes ei , a quibus velut emortua tenebar & fuftenta-
bai: quousque perventum eft ad locum ubi crucifixerunt eum , & ego videns eum
& ipfe videns me dolebat plus de me quam de fe. Ipfe vero , tanquam agnus co-
ram tondente fe, non dabat vocem nec aperiebat os fuum, afpiciebam ego infelix
& mifera Dominum & filium meum in cruce pendentem ac morte turpiflime mori-
entem & tanto dolore & triftitia vexabar in mente , quantum non poffit expficari
fermone. Tu autem Domine &c.
Refponforium. Prope crucem mater ftabat, liberari exfpectabat exulem aPa-
tria. Que eft fcala peccatorum , quam afcendit Rex ccelorum , ad fe trahens
omnia.
Verfus. Ibi ftabat dolens fevo confe£ta dolore Que &c.
Jube Dne. benedicere. A morte nos trifti : falvet mater JESU CHRISTI ,
Amen.
LeHio £luinta.
Nimirum difcurrebat enim fanguis ex quatuor partibus rigantibus undis *
ligno manibus & pedibus clavis afKxis. De vultu ipfius pulcritudo efHuxerat omnis,
6c qui erat pre filiis hominum fpeciofus videbatur omnibus indecorus. Videbam
quod complebatur in illo illud Propheticum. Vidimus eum & non erat illi fpecies
neque decor :• quia vultum ejus fedus fedaverat livor. Dolebam dolore maximo
quia videbam me deferi ab ipfo quem genui , nec fupererat alius quia mihi erat
unicus:
itf Urfrmbttl ttttfc n44)«'*tett S.Period.
unicus : vox mea fere perierat omnis fed dabam gemitus fufpiriaque doloris , vole-
bam loqui fed dolor verba rumpebat , quia verbum jam mente conceptum dum ad
formationes procederet oris ad fe nuper fadtum revolabat. Non modicus. dolor
cordis vox trifte fonabat foris vulnus denuncians mentis. Tu autem Domine &c.
Refronforium. Fle&e ramos arbor alta iditum de cruce falta ut traclem pa-
trem fiiia. Truncum crucis amplexabor amorofe ofculabor cruoris ftillicidia.
yerftu. Qui genuit matrem , generavit filia Patrem. Jruncum &c.
Jube Domine benedicere. &c. Qui pendes in cruce perfunde nos vera luce ,
Amen.
Lc ftio Sexta.
Quis dabit mihi , ut moriar pro te filio mifera quid faciam : moritur filins,
cur non moritur fecum moeftiflima Mater : Fili mi fili mi , amor unice fili dulciflime
noli me derelinquere, trahe mepoft te, ut ipfa moriar tecum , male folus morie-
ris, tecum morte perimatur genetrix tua: o mors mifera noli parcere mihi, tu mi-
hi foJa pre cundtis places, trucida matremlcum Filio perime fimul, fili dulcor uni-
ce, fingulare gaudium vita anime mee , & omne folatium , fac ut ego ipfa moriar
tecum, quae te ad mortem genui, o Fili recognofce miferam & exaudiprecem me-
am , decet emim filium matrem exaudire defolatam. Exaudi me obfecro & in tuo
me fiifcipe patibulo: ut quas una carne vivunt, & uno amore fe diligunt una morte
pereant. O! Judazi miferi! o ! Judad impii ! nolite mihi parcere : ex quo unicum
meum crucifigitis , matrem quoque crucifigite : alia quacunque morte perimite
dummodo cum filio meo fimul moriar. Male quippe folus moritur, in ipfo vitamea
moritur & falus perimitur ac de terra tollitur omnis fpes mea : cur ergo vivit poft
Filium mater in dolore. Tollite fufpendite matrem cum filio non parcitis proli non
parcatis & matri , tunc enim fumme gauderem fi mori poftem fimul cum Chrifto
(ed mors optata recedit. Tu. autem.
Refponforium. O vere digna hoftia , que in monte Moria quondam litabatur.
In Choreb poft, calvaria morte pro indebita volens immolatur.
Verftu. Alpice mortalis pro te datur hoftia talis. In Gloria Scc. In.
ln 111. noUurno.
Linguas fuas acuerunt nequiflimi Judad , nequaquam verbum firmaverunt ,
ex hoc funt virgo rei.
Pf. ExaudiDeusO! &c.
Antipbona. Sinagoga potentium Dominum quefivere triftis ancillse filium in
ligno fufpendere.
Pf. Inclina Domine.
Antifhona. Ad te clamans tota die in cruce me extendo in manus tuas Do*
mine mifericors Spiritum commendo.
Pf. Domine Deus Saive.
Pcrfut* O quam multum es afflidla, Mater Chrifti benedida.
Letlio
2.Cap.ftebeni>e25epfa0e. *0H St.PetriX\ircfcc, i?7
£*#/0 feptima.
In illo tempore ftabant juxta crucem Jefu , mater ejus Maria , & fbror ma-
tris ejus Maria Cleophe & Maria Magdalena : Et retiqua.
Hometia. Salvatore noftro, dileftiflimi, redemtionis noftra; myfterium pera-
gente , & triumphali potentia contra hujus mundi Principem in agone crucis decer-
tante, intemerata virgo Maria tanquam mater & fponfa morituro familiarius atque
devotius aftiftebat cujus fanctiflimam matrem totam poifederat vis doibris in tefti-
monium ineffabilis 6c eximie dile&ionis , Beato. Siquidem igne divini amoris in-
flammata <5c peracuto fpicilegio caritatis vulnerata calicem paftionis , quem unige-
nitus fuus corpore ipfa quoque bibebat Matre, & juxta veridicum Simeonis oracu-
lum : perfecutionis gladius pretiofam ipfius animam pertranfiens multiplici dolorc
vulnerabat.
Refftovforium. Confolare fili bone , qui laboras in agone meftam muliercu-
lam. Cordi tuo fuperpone fpe mercedis & corone caftitatis pefTulam.
Verfut. Nam mordet graviter difcordia pectus amantis.
Leliio Vlll.
Quis enim digne valeat explicare quo dolore quibus eftuebat afFe&ibus ma-
ter fuper unicum fponfa fuper fponfum Dominum pati confpicere ac mori , quem
tanquam Creatorem & Dominum toto corde, tota anima, tota virtute diligebat.
Quamvis enim gloriofa virgo jam eflfet in Spiritu , & tota fuperni amoris in-
canduiffet ardoribus in carne tum manens fenfibus-movebatur carnis. Quia &amor
eximius videndi Chriftum pariebat defiderium & vifu beata dulcedo quoddam exi-
mio prebebat amori folatium. Habet hoc quippe perfe&a charitas , ut creatorem
fuum quem amat femper defideret fine faftidii facietate requirat , & velut exterio-
rem immemor omnino aliud quam quod diligit cogitare non poteft. Hinc per Sa-
lomonem dicitur fortis eft ut mors dile&io. Sic enim mors interimendo carnem
fenfibus privat : fic & plena caritatis infufio mentem quam inebriat ad omnem ter-
rene dile&ationis aclionem velut inlenfibilem reddens foli contemplationi inherere
facitT.
Refponforium. Nunc meus en dile£tulus quafi mirrhe eft fafciculus. Dile&e
commoratur palcitur inter lilia ponitur intra brachia pomulis ftipatus.
Verfu*. Dulcis amor Chrifti fortia vincula dedit. Di &c.
LeStio IX.
Hinc eft , quod beata hec virgo igne caritatis ardens ftabat juxta crucern,
Jefum ut piis obtutibus materni amoris pafceret , efTe&um, quia ficut ab initio ev-
angelice collocutionis rore Spiritus San&i eft plenius irrigata, ita nimirum ampliori
defiderio fontem vitse Chriftum fitiebat: ftabat autem juxta arborem viriditatis eter-
ne Chriftum Dominum Dei fapientiam que eft lignum vite omnibus, qui apprehen-
derint illam cujus eam fru&us melliflua fvavitate refecit, dum per gloriofum crucis
triumphum dulcedo fupernorum & patrisc cceleftis aditus eft referatus. Stemus 8c
178 Uxtutibtn tmb Hacbricfrtert 5-Period.
nos, dile&iflimi, juxta crucem Jefu, ubi dormit , ubi pafcit , ubi cubat in meridie,
falutare minifterium crucis fue vivifice debito cultu pietatis honorantes ut&nospa-
riter crucifixi & a terra celeftibus defideriis fufpenfi dulcia poma contemplationis
interne de ligno vite colligamus : maneat in cordibus noftris triumphalis illa &glo-
riofa crucis fbrma cujusaltitudo eft fpes inconcuffa invifibilium ac fupernorum:pro-
fundum vero timor Domini qui corda fidelium celeftibus femper humiliat & inftruit
difciplinis. Longitudo autem , perfeverantia longanimitatis : latitudo quoque la-
tum mandatum caritatis lu.
O mifericordie mater & regina in valle nos miferie cuftodi a ruina , ob gefta
fpiritualia tua lacrimofa. Poft IuQum duc ad gaudia virgo dolorofa.
Verfm. Tu cum prole pia , fpes unica noftra Maria.
Poft Iuclum &c^ Gloria Patri &c.
Ad laud. Antiph. Decus decorem induit a ligno qui regnavit, victus incruce
aruit viclor reviridavit.
Pf. Dominus regnavit &c.
Antlpbona, Puerpere cor anxium dolore fauciatum , converfum eft in gaudi-
um per verbum eonfummatum.
Pf. Domine exaudi.
Antiphona. Ut tua via Domine in terris cognofcatur redemtionis caro fan-
gume Deus mifereatur.
Pf. Deus. Deus.
Antiphona. Jocundum , benedicite letantes decantemus fixo cruci empha-
tica Matrique himnizemus.
Pf. Benedicite.
Omnis factura jubilat, laudate refumatur, celum cum terra plaufitat avernus
emulatur.
Pf. Laudate.
Capitulum ut in 1. Veffrera. Ad benedicite. Benedi£tus Dominus perditos vifi-
tavit moriens innoxius captivos liberavit voce cordis & oris redemtimodulemurfor-
tis mortem victoris jugiter meditemur.
Colhfla primti vefterti. Ad boras antipbone de Laudibtu vei fcquentes.
AdPrimam. En redimendo hominem in ligno me extendo , te matrem dul-
eem viuginem virgini commendo.
Capitulum. Quo abiit dile&us tuus , 6 pulcherrima mulierum , quo declina-
vit dile£tus tuus & queremus eum tecum. Deo gratias.
Refponforium. Chrifti fili Dei vivi : nobis miferere.
Verfu*. Qui matrem fub cruce ftantem vidifti dolere, nobis miferere Gloria
Patri & Filio & Spiritui San&o. Chrifie.
Verftu. Adjuva nos tuis precibus mater Chrifti Maria , que creberrimis te
fietibus perfundis humilima.
Verfus AMt CoUe^Am attende tu quicunque reus ; an fit dolor veluti meus.
Cde-
i Cap. jie&en&e 33epfo$c* *M St Petri Rit&e. 1 79
CoUetJa. Interveniat. cum quotidiana & ceteris folitis.
Ad tertiam. Antiphona: Quis det fontem lacrimarum meis luminaribus utin
natum mihicarumoccupent fe rletibus.
Capitulum. Adjuro vos : ut in vefyerit & matutinis.
Reffonforium. O domiceila tenera jam ceffa noli rlere.
Verfus. Materna tua vifcera jam ferme defecere :
Jam ceffa. Gloria patri & filio & Spiritui San&o.
Verfus. Debet plan&um.
Colletia MiffalU. Adfextam. Antiphona.
Damnatam prolem fequitur cum fan&is mulieribus ad mortem quando duci-
tur iic plorans cum plorantibus.
Capitu/um. Afcendam in palmam & apprehendam fruftus ejus, & eruntube-
ra tua ficut botri vini & odor odoris tui , ficut odor malorum. Guttur tuum ficut
vinum optimum , dignum dile&o meo ad potandum. Labiisque & dentibus iilius
ad ruminandum. Ego dile&o meo & ad me converfio ejus. Deo gratias.
Rejpanforium. Debet plan&um gemitus matris mitigare Jhefu dulcis proti-
nus meflam confolare. Gloria Patri & Ftlio. & Sp. Sanclo.
Verfus. Rex Chriftus fol juftitiae quo mundus.
Ad nonam Antipbona. Quem terra pontus & ether colunt nunc perenniter
quem genuit puerpera tra&ant iniqui turpiter.
Capkulum. Veni dile&e mi egrediamur. in agrum commoremur in villis ma-
ne furgamus ad vineas fi flores fru&us perturiunt * li rloruerunt mala punica,ibi dabo
tibi ubera mea. Deo gratias Scc.
Refponforium. Rex Chriftus fol juftitias quo mundus iiluftratur occidit in me-
ridie & totus eclipfatur. Quo. Gloria Patri &c.
Rex Chriftus fol juftiti^.
Verficulus. Tronus hujus eburneus folis dum obfufcatur.
Verfus. Thalamus virgineus Maria defolatur.
CoUella ut fupra. Ad Miffam.
Domine ante te omne defideriummeum&gemitus meus a te non eft abfcoa-
ditus cor meum conturbatum eft , & lumen oculorum meorum non eft mecum.
Verfus. Miferiis afflicla fum valde & humiliata.
CoUecla. Deus cujus filius usque nimis. Defpe&us in cruce. Pallidusinmor-
te miferia fue pailionis cor maternum vulneravit, ut& ipfa tota pateretur cum filio
prefta, quefumus , ut & dolori tuo nimio condolentes & dilede matris tue fantte
Marie compaflioni compacientes in hora mortis noftre, ipfa pro nobis interceden-
te, miferiam anime effugere & cruciatus infernorum evadere mereamur. Per eun*
dem.
Letlio libri Sapienii*. Adjuro vos filie Jerufalem fi invenentis dile&um meum,
ut nuncietis ei quia amore langueo. Qualis eft dile&us tuus ex dilefto, o pulcher-
* parturiunt,
r$o Uttwbtn ttttfc VlAfttifttm $.Period.
— ^ —————— ii i _
rima mulierum: qualis eft dilectus tuus ex dilecto, quia fic adjurafti nos, Dile&us
meus candidus & rubicundus eledtus ex millibus. Talis eft diledtus meus & ipfe
eft amicus meus, filiejerufalem. Quo abiit diledtus tuus, o pulcherrima mulierum,
eft diledtus tuns ex diledto quia fic adjurafti nos. Diledtus meus candidus & rubi-
cundus eledtus ex quo declinavit dileclus tuus & queremus eum tecum. Quam
pulchra & quam dedora cariffima in deliciis , ftatura tua ailimulata eft palma: &
ubera tua botris: afcendam in palmam 6c apprehendam frudtus ejus & erunt ubera
tua ficut botri vinie * & odor oris tui fucut odor malorum : guttur tuum ficut vi-
num optimum , dignum diledto meo ad potandum : labiisque & dentibus illius ad
ruminandum. Ego diledto meo & ad me converfio ejus. Veni, dile&e mi , egre-
diamur in agrum commoremur in villis mane furgamus ad vineas , videamus fi flo-
ruit viriea : fi flores frudtus perturiut f fi floruerunt mala punica , ibi dabo tibi
ubera mea: pone me ut fignaculum fuper cor tuum, ut fignaculum fuper brachium
tuum, quia fbrtis eft ut mors dilectio.
Grad - - - Anxiatus eft fiiper me fpiritus meus in me turbatum eft cor
meumj: multi enim gemitus mei , & amaritudine repleta fum.
Verfus. Attendite univerfi populi Sc videte dolorem meum , oculi mei defe-
cerunt pre lacrimis, conturbata funt omnia vifcera mea.
Trafttu. Spes mea , fili Deus hominum , tu dulcis amator.
Verftu. Lux, via , vita, falus, & decus omne tuorum.
perftu. Omnia pro quorum voluifti ferre falute , carnem vincuJa crucen
vulnus mortemque fepulcrum.
Verftu. Vivis in aeternum nunc & per iecula regnans»
Evanzeiium. Stabat juxta crucem Jhefus.
Credo dkitur. Ofertorium. Secundum multitudinem dolorum meorum ii
corde meo , confolationos tue letificaverunt animam meam.
Secret. - - - Unice miierationis Deus , qui maledidtionem fubire digna-
tus es: ut nos a maledidto legis morte tua erueres, quefumusut facias nobifcummi-
fericordtam propter mifericordem matrem , que tibi patienti compaffa fuit : & a
confufione hoftium & a morte perpetua liberemur. ^ui cum Deo Patre (fc.
Communio. Congratulamini mihi Chriftus filius Dei ovem , quam perdiderat
cum gaudio patri fuo revexit humero.
Compienda. Piiiiime Deus qui propter nos defcendens in uterum virginis ad-
di&us Iigno : perfoffus clavis : multorumque genera tormentorum pertulifti, inter-
cedente eadem dolorofa genetrice tua , concede nobis mortem tuam jugiter reco-
lere : tuisque infirmitatibus compati , teque Triumphatorem mortis fedentem ad
dextram patris confiteri. Qui cum eodem Patre & Spiritu San&o vivis & regnas
Deus, per omnia fecula feculorum. Amen.
Antwhon/i in fecundit vtfperU. Deus decorem , ut in laudem Pfa/mtu de una vir-
pine. Hymntu ut fupra. Super magnificat , Regina celi letare recefferunt triftia ,
quem
* vincr. t parturiunt.
\
i. Cap. fttbtnbt Q5et)facjc, twt St. Petri 2& jrcfce* 1 8 1
quem meruilti portare floret poft fupplicia devi£to Rege fceleris , fumma cum vi-
cloria revertitur ab inferis : grates reddant omnia.
Super nunc dimittU. Paflionis nati mei ebibitus eft crater pro dile&is omnis
rei. Jocundor fua mater, laus eterna paffo Domino fit pro completorio fixa ftet in
corde meo crux cum fuo Domino.
Verficulus ut fupra fed ante Colleflani.
Verf. In omni tribulatione , nunc & in mortis hora fuccurre nobis virgo Ma-
ria fine mora.
ExoreturDeuspro anima quondam Domini JOHANNIS NYGENDORP per-
petui dum vixit , in Ecclefia Hamburgenfi Vicarii.
Pro cujus falute hec beate Marie compaflionis inftituta eft memoria. Impres-
faque in Imperiali civitate LUBECK.
Arte & ingenio STEPHANI ARNDES. Anno Domini milefimo quadringen-
tefimo nonagefimo quintQ. Vigefima o&ava die menfis Martii.
# * * *
III. GUILIELMI DURANTI Mimatenfis Epifcopi Rationale divinorum ofH-
ficiorum, induftria dntonii Koburger exaratum Nurenberge An. 1480. XIII. Kal.Maji.
£v roar fcon Puimoiffon m Provence blirtia f UttD fyattt Henrteum Hoftienfem §u
feinen£er;tv?9?eifier, bracf)te eS aud) in t>er IXecjjt^ ©etafjrtbeif , auf roefcfje ev ftcfr
fonberficfr katt , fo roctt , baf? tfm tyabfl Martinus IV. ju fetnem Nuntio in bem
$tfyOQtf)\m\ Spoleto evnannte* Jpierauf roarb ev Decanus ju Chartres , unb enfr
ftcj) Q3t'fcf)0ff JU Mende (Mane Mandes) in Givaudon einem m t)em CjVOffen @5e*
burcje Dev Sevenner befegenem £anbaen ; ju £afein roirb ber £>rf unterfu)ie&iid; ae*
fjrieben aefunben , &a er balb Epifcopus Minacenfis , balb Minatenfis fjeifjef.
BELLARMINUS de Scriptoribus Ecclefiafticis nennet ifjn Qav , tt)0 e6 atlbertf
ftin SDrucfcJefjfer ifl, Nimatenfem, roann aber t>er Ovt Mimatum Jjeiffet, fo ifl
Mimatenfis roof bie recfjfe Leftion. gr tft i)on t)em DURANDO a St. PORTI-
ANO , roelcfrev uber Petri Lombardi Sententias Theologicas einen Commenta-
riumaefa)rteben, rool>f $u unferfcf;eiben , anaefefjen tfficf;e au$ biefett bepben einett
€D?ann macDen , roe(cf)e H. SPONDANUS ad an. i j i i. rofberfeaet , babet; aber
ftlbfltn ftf)ltt, roann er au$ unferm GVILIELMO DURANTO unb femem9?aci'
fofaer im Q5iftum , ber mit tf>m aletcOen 9?amen cjefu^ret , etnen $fiann macf>et,
mlfytn Srrffjum auc|> A.MIR^EUS tm Auaario beaefjet. llnfev DURANDUS
roar An. 1274. auf bem Concilio ju 2ion , unb ftarb An. 1296. ben 1 9?oi>embt\
£)er ^tinaere abtv roav An. 13 n. auf bem Concifio m Vienne, unb ffavb An.
1528. S)t$ 5ielteven 2tbtn hat SIMON MAJOLUS befcfcvieben. ©etne ©cbriff;
ttn ftnb :
1) Speculum Juris. £)retj Q$ttcf)er, mld)t er bem (£arbfna( Ottobono, fo An.r^S
d. I2 Julii unter bem Sftamen Hadriani V. ben $idmifcf;en ©fuf>f erffteg, juaefcf)rt>
ben; auffev bem JOH. ANDRE^E , roie oben oevme(bef, Jjaben BALDUS unb
MAJOLUS Commentarios tibev biefen Speciculum gefcbvieben , unb ev fttbfl hat
Den $5tp$lamm speculator ba^ev evfanaet,
3 3 a)RA-
n% Urfrmbett tmfc HAcfrricfcreH $. Period.
2) RATIONALE divinorum officiorum , beffrl;et autf acf;t Q5iicf)ern : (0 de-Ec-
clefia & ecclefiafticis locis ac ornamentis , deque confecrationibus ac Sacra-
mentis. (2) de ecclefke miniftris & eorum ofKciis. (3) de Sacerdotalibus
ac aliis indumentis. (4) de mifla ac de (ingulis, qusc in ea aguntur. (y)de
aliis divinis ofriciis in genere. (6) Specialiter de fingulis dominicis & feriis
& feftivitatibus ad Dominam pertinentibus. (7) de feftivitatibus Sanctorum
& defefto &officio dedicationis ecclefice & mortuorum. (8) de computodc
Calendario. £)tefe acf;t Q5ticf;er fyat er An. 1286. sjoflenbet, roie er Dtnn Lib.lIX.
cap. IX. affO fc&rei6et : Hoc anno computamus annos Domini mille C C L
XXXVI. quorum mille ducenti feptuaginta tres funt redre per decem 6c no-
vem divifi: fuperfunt tredecim de prcedi&o numero , adjecto uno fhint qua-
tuordecim , unde hoc anno eft decimus quartus annus Cycli Iunaris.
3) Repertorium Juris beffen roir oben cjebacbt.
4) Commentarium in Canones Concilii Lugdunenfis a.nno 1274. fub Georgio
Papa X. celebrati v. SPONDANUM 1. c.
LIBRI MANUSCRIPTI.
IN FOLIO.
IV. PASSIONALE, ein alfer aber fef>v fauber it\ Membrana cjefcf)riebener Codex
fteflen Charaaer t>ic erfte £upffer*$afel p. 84« Wt : 3}orne i\t mnimx ;ungern£anD
nacf;foI.cjenuerQ3er$ f>tnetn cjefcf;rteben :
An. 149$.
Hamborch turbavit cives validus furor ignis
Algundis feltis, ardua ftrudta ruunt.
Sdman^eltt^orneeinicje&oc&nicr^iJiefe^Idffer, ancjefefftn, Da$£r(te, fo cjeblieben,
annocf; ion Dtm Advent fyanDeft ;
2)er 3fnf;aft aber tyi QMtcjtf iji Diefer:
1 de Adventu Domini. 12 de Nativitate Domini.
2 de St. Andrea. 14 de St.Anaftafia.
3 de St. Chryfanto. 14 de St. Stephano.
4 de St.Barbara. ij- de St. Johanne Evangelifta.
f de St. Nicolao. 1 6 de Innocentibus.
6 de St. Eventio. J? de St.Thoma Cantuar.
7 de St. Eulalio. ig de St. Sylveftro.
8 de St. Damafo Papa. 1 9 de circumcifione Domini.
9 ^e St.Lucia. 20 de Epiphania Domini.
10 deSt.Thoma Apoftolo. 21 de St.Pauloprimo Eremita,
n de tempore reconciliationis & pere- 22 de St.Hilario.
grinationis. 25 de St. Macario.
>. Cap. ftcben&e Q5et>Ia^e»
*>Ort St Petri &ird?e.
183
24 de St. Anthonio.
2f de St.Felice in Pincis.
26 de St.Marcello Epifcopo &Mart.
27 de St.Prifca.
28 de St. Fabiano.
29 de St. Sebaftiano Martyre.
30 de St. Agnete virgine.
3 1 de St.Vincentio Martyre.
3 2 de St. Bafilio.
3 3 de St. Johanne Eleemofynario.
34. de converfione St.Pauli.
3 $■ de St. JuHano Epifcopo.
36 de St. Polycarpo.
37 de St. Johanne Chryfoftomo.
3 8 de St. Ignatio Martyre.
39 de St. Anfchario.
40 de St. Blalio Epifcopo.
41 de St. Agatha Virgine.
42 de St. Juliana.'*
43 de feftivitatibus in temporedeviatio
nis.
44 de Septuagefima.
4f de Sexagefima.
46 de Quinquagefima.
47 dejejuniis IV.temporum.
48 de Cathedra St.Petri.
49 de St. Matthia Apoftolo.
0 de St. Gregorio.
1 de St.Longino martyre.
2 de St.Benedi&o.
3 de St.Patricio.
4 de Annunciatione Dominica.
f de Paflione Dominica*
6 de tempore reconciliationis.
7 de St.Ambrofio.
8 de Tyburtio & Valeriano.
9 de St. Georgio.
60 de St. Marco Evangelifta.
6\ de St.Vitale.
61 de StPhilippo..
63 de St. Jacobo,
£4 deSt.Walburge.
6j de Inventione St.Crucis.
66 de St.Johanne ante portam Latinam-
67 de Letaniis.
68 de Afcenfione Domini.
69 de St.Spiritu.
70 de SS. Gordiano &Epimacho.
71 de SS. Nereo & Achiiieo.
72 de S.Pancratio.
73 de tempore peregrinationis.
74 de St. Urbano.
7f de St. Petronilla.
76 de SS. Marcellinis Sc Petro.
77 de jSS. Primo & Feliciano.
78 de St.Barnaba.
79 de St. Reymberto Epifcopo.
80 de St.Bafilide. •
81 deSt.Vito.
82 de St. Quirito.
83 de St. Marina.
84 de SS. Marcelliano & Marco."
8 f de SS. Gervafio & Protafio.
86 de decem millibus militibus.
87 de Nativitate St. Johannis Bapt.
88 de SS. Johanne & Paulo.
89 de St.Leone Papa.
90 de de St. Petro Apoftolo.
91 de St. Paulo Apoftolo.
92 de SS. Proceflb & Martiniano.
9 3 de St. Theodora.
94 de St.Kiliano & Sociis ejus.
9f de Septem fratribus.
96 de Leclione St. Evangelii fecundu\n
St.Lucam &homelice Gregorii.
97 de St. Margaretha.
98 de St. Alexio.
99 de St. Praxide Virgine.
1 00 de St. Maria Magdalena.
10 1 de St. Apollinare Martyre.
I02de St. Chriftina.
103 de St. Jacobo Apoftolo.
1 04 de St. Chriftoforo.
10; deSeptera dormienjibus.
106 de
84
Urftmbett unb V%A<bti<btttt
5 . Period.
06 de St. Nazario.
07 de S. Felice Papa.
04 de SS. Simplicio , Fauftino & Bea-
trice.
09 de St Martha.
10 de SS. Abdon & Sennen Martyrib.
1 1 de St. Germano.
12 deSt.Eufebio.
1 5 de Septem Maccabans.
1 4 de St. Petro ad Vincula.
1 f de St. Stephano Papa.
1 6 de Inventione St. Stephani.
17 de St.Dominico.
1 8 de SS, Sixto , Feliciffimo & Aga-
pito.
1 9 de St. Donato.
20 de St. Cyriaco.
2 1 de St. Laurentio.
22 de St.Tyburtio.
25 de St.HipoIyto.
24 de Aflumptione b. Virginis.
2 f de St. Bernardo.
26 de St. Timotheo.
27 de St. Symphoriano.
28 de St. Bartholomaeo Apoftolo.
29 de St. Auguftino Epifcopo.
50 de Decollatione Johannis B.
3 1 de SS. Felice & Adau&o.
5 2 de SS. Saviniano & Savina.
33 de St. Lupo.
54 de St. Mamertino.
3 f de SS. Sixto & Symnicio.
3 6 de St. Aegydio.
57 de Nativitate b. Marise Virginis.
3 g de St. Adriano.
3 9 de St. Gregorio.
40 de Protho & Hyacintho.
41 de Exaltatione St.Crucis*
42 de St. Eufemia.
45 de St* Lamberto.
44 de St. Matthxo Apoftolo.
4j de St. Mauritio.
146 de St. Juftina.
147 de SS. Cofma 6*c Damiano.
1 48 de St. Torfeo.
149 de St. Michaeie.
1 fo de St. Hieronymo.
lyide St. Remigio.
1 f 2 de St. Leodegario. ,
1 f 3 de St. Francifco.
*t f 4 de St. Felice Epifcopo.
x f f de St. Kalixto Papa.
1 f 6 de St. Luca Evangelifta.
1 57 de St. Feliciano Martyryre.
if8 de XI. millibus Virginibus.
1 5 9 de St, Severo Epifcopo.
1 60 de St. Crifpino & Crifpiniano.
161 de SS.Simone 6c Juda Apoftolis.
1 62 de St. Caefareo , martyre.
163 de omnibus Santtis.
1 64 de commemoratione animarum.
i6f deSt.Willehado.
166 de paflione IV. coronatorum.
1 67 de St. Theodoro martyre.
168 de St.Martino Epifcopo.
169 de St.Brixio Epifcopo.
170 de St. Elifabeth.
171 de S. Cecilia.
172 de St. Clemente.
173 de S. Chryfogono.
1 74 de St. Catharina.
1 7 f de St. Saturnino.
176 de Dedicatione Ecclefiac.
177 de St. Dionyfio.
178 de St. Gereone.
179 de SS. Vi&ore & Corona,,
1 80 de pafllone Cantianorum.
i 8 1 de SS. Mario , Martha , Auriface &
Abacuc.
182 de St. Martiniano Epifcopo.
Ig$ de coeco illuminato in purifieatione.
1 84 de St. Auguftino Epifcopo,
igf de St. OfValde Rege.
186 de St.Longino Martyrc.
187 dc
2. Cap. (te6enbe SJetfoge. wtt St. Petri £trcfce. i $ s
1 87 de St. Bonifacio Epifcopo. 196 de St. Eufebio.
188 de St.Vedifto. 197 de St.Nycafio.
189 de St.Amando. 198 de St. Adelgunde.
190 de St.Secundo. 199 de StDorothea.
191 de St. Paula. 200 de St. Agapito.
192 de St. Eligio Epifcopo. 201 de St. Columba.
193 de St. Gertrude. 202 de St. Perpetua & Felicitate.
194 de St. Servatio. 203 de St. Praye&o.
1 9 f de St. Euftachio Martyre. 204 de St. Apollinari.
Stamtf roir aber t>on bemSfffer btefe^ fTJareyr ^ 23wdbe einigeUnferfu$ung anfW*
lenmogen, fo ift
%nfan$8 ju bemenfen, ba$ f)it, ba berQSerfafier bocj) fonfl fef)r forgfdff i$ fn Q5e*
fcjjreibung ber Jefteunb beren£)eutung ftcf) btituytt , baS ge|t ber £etmfucfeimg $?arid
ntcjf angetroffen roerbe; roie nun &u fo(cf)em $ab|t Urbanus VI. um ba$ 3>af)r (£Jpri(]t
1578. t)en erjten ©runb gefeget, ba$ Concilium ju Q5afe( aber An. 1452. bafiefbe beftd*
ttQtt f)af , fo roirb baburcr; ttermutl)(tcr) , baf? biefer Codex efjenber gefcfjrieben fet).
Jerrter fo mangeft f)ier ba$ geft t>er $Lant$e unb t>cvUXa$d QDjrifti, voe(c(?e$ ^abjl
Innocentius ber VI. An. 135-4. eingefe|ef , unb NB.bem€r^ifcbo(ft)on 25remen m
feinem ©pretigef t$ etnjufityren befof)(en f>af* vide pag. 626. fqq. im HQ^anbe. ^ftun ift
nicbf g(aubficf), fc>a§ ber Q&rfafier eine btn t>amaf)ligtn gtittn fo be(iebfeger;er rourbe <xu$*
gefaffen fjaben , roann fte fd)on Damabfs gebrducf)(icf) geroefen rodre. SDarum fteigef unfere
Q3ermuff)tmg, «nb Ijdlt biefetf $ct!tgett 25ucfc> dffer , a($ ba^ benannte 3af>r ju fepm
§um brtttett ftnben roir Thomam i>on Aquin tn biefem Q3ucf)e nicf)f. SDiefer i(!
An. 1 525. t)on bem ^abfte Johanne XXII. roie rotr oben gefefjen , unter bic #ei(igen gc*
fe|et, baf)eri|f e$g(aub(icf), ba$ t$ aucfr biefe Sctfcn uberfieige.
SOBann abcr Dominicus bcr An. 1225. etn ^etltger jtt fepn erffdref roorben (II.
£%p. 1 5.) unb Francifcus ber An. 1250. §um ©cfni^©off ber $dbjfticr)'@efmnefen er*
f)0ben iii, (ib. p. 12.) t^ven sjMafc in biefem Q5ucf)e f>aben, fo roirb bafter roafjrfcfwttlicf),
ba§ befiefben Urfprung pifcfjen An. 1230. unb 1523. ju fe&n fep.
£nb(tcf>fommenbie^uc&(l:aben beren gtige m\> Sfbfurfcungen mtt ber tm XIII.
3af)rr)unberf ublic^en @d)reib*2frt, fo bief tcf; jroar ba»on gefe^cn , genau uber*
etn.
Unfer benen tn btefem Paffionali beft'nb(ic&en £eben& ^efcferctbungen gcf)en un^ bit,
fo bon ANSHARIO utib REMBERTO f)anbe(n , am necfcflcn an , fte (tnb aber mif be*
nen, fo obenbcm I.Q5anbc einocrfeibet roorben, ciner(et), nur $>a$ ftc fur^cr jufammcnge*
jogen (tnb. 2)a$ i(t bit Urfac^e, roarum icf) biefeibe afl^ic mbtt) (affc, unb bcm geneig^
tcm £cfer an ftatf bercn t)arffe((e, roa^ oon benen Bebeututtgen ber jettett in biefemQ5u*
cDe Dorfommf. Q3orbemc(bfer DURANDUS (>af jroar berg(eicr)en , abtx t$ t(t nic^f fo
i^oKjldnbig, unbbabenebcnaufeincanberc5frt cingcricf>tef.
1. C^etla i%tx 25mt&. 2(a Ex-
t86 Uvtunbtn unbHacftricfrcett ;.Period.
Excerpta ex A&isSan&orum StPASSIONALI.
De tempore reconciliationis & peregrinationis. *
FV&o de feftivitatibus , quse occurrunt infra tempus renovationU , quod incepit a
Moyfe 6c prophetis, & duravit ad adventum Chrifti in carnem , quod tempus
reprefentat Ecclefia ab adventu usque ad nativitatem Dni. inclufive; fequitur vide-
re de f eftivitatibus , quse occurrunt infra tempus , quod partim continetur fub tem-
pore reconcUlationis , partim fub tempore peregrinationU , quod tempus repraefentat Ec-
clefia annuatim usque ad Septuagefimam.
De Feftivitatibus in tempore DeviationU.
TYtto de FESTIVITATIB US quse occurrunt infra tempus quod partim continetur
fub tempore reconciliationU , partim fub tempore ptregrinationis , quod tempus
reprasfentat ecclefia annuatim usque adSeptuagefimam. Sequitur videri deFESTI-
VITATIBUS qua? eveniunt infra tempus DeviationU , quod incepit ab Adam & du-
ravit usque ad Moyfen, quod repreefentat ecclefia ad Septuagefima usque ad
Pafcha.
de Stptuagefima.
SEPTUAGESIMA fignificat tempus DeviationU. SEXAGESIMA tempus vU
duationU. QV I N QVAG E S IMA tempus remiffionU. QVADRAGESIMA tempus
ptxnitcntU SpiritualU Inchoatur autem SEPTLIAGESIMA a Dominica, qua cantatur
circumdederunt , & terminatur in Sabbato poft pafcha. Inftituta eft autem SEPTU-
AGESIMA propter tres rationes ficut innuitur in fumma de officio Magiftri JOH. BE-
LETH j fcilicet propter redemtionem quam fan&i Patres ftatuerunt , ut propter
venerationem diei afcenfionis in qua noftra natura celos afcendit & fiipra choros
angelorum fublimata eft , femper ipfa dies quinta folempnU & celebris haberetur &
inea jejnnium non obfervaretur, quiain primitiva ecclefia etiam folempnis erat fic-
ut prima feria. Unde & tunc folempnis proceffio fiebat, ad reprafentandam pro-
feflionem difcipulorum vel ipforum angelorum , ideo in vulgare proverbium ver-
fum eft, ut diei Dominic* dicatur cognata diefJovU, quia antiquitus fuit etiam fb-
lempnis. Sed quia fefta Sandorum fupervenerant , & celebrare tot fefta erant,
quod onerofum , ideo folempnitas illa ceffavit. In redemptionem ergo illorum die-
rum fan&i patres unam feptimanam quadragefim* in abftinentia addiderunt & Septua-
gefimam
* SQ3fe fctcfe SBevf tm Manufaipt au£fe$ai/ ijt au$ ber er{ieuTab,i. p.84. biefem S5ant)e jucjeefgncfmi
ffupffer>83!a&c ju erfe&ett.
f <?in tim t>a$ 3fabr Gfrrilii 1162, berftOmfer Theologus ju <)3ari&/ fein 23ucfi/ fcejfen W cjebacT;f totrb
fnU Cornehus Laurimannus An. \^t ju Slnfroerpen Deratttf gegebctt/ eS tjl aber nacf)tna!$ aucj) ju
iDtflinaen/ SDene&tq un& abcrmal jtt 2Infn)erpen roteDer aufgeleoet tuori)en. An. i?6$. l)aben eS
Jacobi Juntae CJrbcn JU jtOU mff fccg DURANDI Rationali in8vo, jugleicf) feMCfen lajfcn. St.HEN-
RICI GANDAVENSIS Librura dc Scriptoribus Ecclefiafticis cap,l8, ItnO A, MIM fcartttW gC*
macf;fc Slnmercfung.
A.Cap.fte&enbeQ5epfo#e. *M StPetri &ir<fre. 187
gefimam vocaverunt. Alia eft propter fignificationem , quare per hoc tempus (igni-
ficatur deviatio exilium <5c tribulatio totius generis humani ab Adam usque ad finem
mundi. Quod quidem exilium fub revolutione VII. dierum peragatur & fub VII.
millibus annorum inckiditur , per feptuaginta enim dies LXX. centenas annorum
intelligimus. Ab initio autem mundi usque ad afcenfionem VII. miliia annorum
computamus. Ex tunc vero quicquid temporis fequitur usque ad finem mundi fub
VII. millenario comprehendimus cujus terminum folus Deus novit. Nos igitur
Chriftus inhac fextamundi setate abhoc exilio infpe arternas retributionis,redditain-
nocentise ftola per baptifmum eripit , fed confumato tempore noftri exilii utraque
ftola nos perfe&e decorabit. Hinc eft quod in hoc tempore deviationu & exilii
cantica lastitise deponimus. Sed tandem in Sabbato Pafchas unum, Alieluja decan-
tamus tamquam in fpeseternae patrias gratulantes , & ftolam innocentise in Vlta,
mundi a*tate per Chriftum recuperantes , cui etiam Traclw fubjieitur per quem figni-
ficatur labor , quem adhuc in impletione mandatorum Dei habere debemus. In
Sabbato autem poft Pafcha in quo ut di&Um eft terminatur LXXma. duo AUelujab
cantamur, quia completo hujus mundi termino duplicem ftolam glorias confeque-
mur. Aiia ratio eft propter reprsefentationem quia LXXma. reprarfentat LXX, an-
nos quibus filii Ifrael fiib captivitate Babilonica fiierunt , & quemadmodum illi de-
pofuerunt organica fua dicentes : guomodo cantabimus canticum Domini in terra aiius*
Sic & nos cantica laudis deponimus. Propterea vero data illis licentia redeundi a
Cyro LXo. anno ceperunt lsetari & nos quoque in Sabbatho Pafchce tanquam in
LXo. anno allelujah cantamus eorum repradenta§do Isetitiam. Sed tunc illi in ap-
paratu reditus , & in colligendo farciriulas multum Iaboraverunt , & nos poft Alle~
luja traftum ftatim fubjungimus qui laborem fignificat. Sabbato autem quod in
LXXma. terminatur duo alleluja cantamus , eorum plenam lretitiam per quam ve-
nerunt in patriam figurantes. Hoc etiam tempus captbitatis & exilii filiorum Ifrael,
reprsefentattempus noftra? peregrinationis , quia ficut ipfiLX. anno funt liberati , fic
& nos in Vlta mundi cetate , & ficut adhuc in colligendo* farcinulas ipfi laborave-
runt, fic Sc nos tunc liberari in completione mandatorumDei laboramus. Sed cum
ad patriam perventum fuerit labor omnis ceffabit & gloria perfe&a erit, & duplex
alleluja in corpore & anima cantabimus. In hoc igitur tempore exilii ecclefia multis
tribulationibusetiamprefta&fereinbaratrodefperationis pofita, ab alto trahens fii-
fpiria , clamat in officio & dicit. Circumdederunt me gemitut mortts. Et condidit Ec-
clefia multiplicem fui tribulationem quam habet <x pro miferia contradta , & pro
duplici pcena infli&a, & pro culpa quce ad aliquos comifTa. Sed tandem ne de-
fperet ei prseponit Evangetium & epiftola triplex falubre remedium , & triplex
prsemium. Remedium eft ut fi vult ab illo perfe&d liberari in vinea animce fuse la-
boret abfcidendo vitia & peccata , poftea in ftadio praefentis vitse currat per peni-
tentix opera. Deinde viriliter in agone pugnet contra omnia Diaboli temptame-
nata, & fi hoc fecerit triplex habebit prsemium , quia laboranti dabitur denarius
currenti bravium & pugnanti corona.
3d2 Dt
1 8 8 Urtunbm unb HacJmc&em $ . Period.
De Sexagefima.
SEXAGESIMA inchoatur a Dominica , qua cantatur Exurge & etiam termi-
natur in quarta feria poft Pafcha.
Inftituta eft autem propter redemptionem , & proptei* fignificationem & pro-
pter repr<efentatienem , propter redemptionem quam Melchiades Papa & Silvefter fta-
tuerunt, ut bis in omni Sabbato comederetur, ne propter abftinentiam , quam ho-
mines fubftituerant in Vlta feria , in qua omni tempore jejunandum eft , natura
debilitaretur. In redemptione ergo Sabbatorum illius temporis unam feptimanam
XL, addiderunt ex LXam. vocarunt. Alia ratio eft propter fignificationem quia
LXa. fignificat tempus viduitatU Ecclefiae , & moerorem iliius pro abfentia fponfi ,
quemadmodum frudus fexagefimus debetur viduis. In eonfolationem autem illius pro
abfentia fponfi iui qui in ccelum raptus eft dantur Ecclefia; duje ake five operum fex mi-
fericordie exercitatio , & decalogi impletio , unde Sexagefima fonat fexies decem ,
ut per VI. intelligatur. VI. operamifericordie , per X intelligatur decalogus. Ter-
tia ratio eft propter reprafentationem , nam fexagefima non folum tempus viduitatU
fignificat, fed& myfterium redemptionU noftrse repraefentat : Quia per X. intelligitur
homo qui eft decima dragma, eo quodperfeclusiit, ut ruinam IX ordinumreparet,
vel intelligitur per X. eo quod conftat ex quatuor humoribus quam ad corpus , <5c
habent tres potentias in anima , fciliae memoriam , intelligentiam & voluntatem.
Quo fa&i funt ut ferviant beatiftimse Trinitati, ut in ipfam fideliter credamus ,
ipfam ferventer diligamus , & femper in memoria teneamus , per fex intelliguntur
VI. myfteria per quas homo decimis eft redemptus. Quse funt incarnatio , nativi-
tas, paffio, defcenfus ad inferos , refurreclio , 6c in coslum afcenfio. Et proten-
ditur LXa. usque ad IV. feriam poft Pafcha,in qua cantatur. Venite benedi&i PatrU
mei.. Quia illi qui in operibus mifericordie fe exercent, audient etiam venite iene-
ditli ut ipfe Chriflus teftatur , videlicet tunc fponfs janua aperietur , & amplexu
fponfi fruetur. In Epiftola Pauli admonetur , ut ad inftar Pauli tribulationem de
abfentia fponfi patienter toleret, in Evangelio ne feminationi bonorum operum
fpiritus refiftat , & quse quafi defperans clamaverat. Circumdederunt me. Nunc
quoque#ad fe rediens petit in officio , in tribulationibus adjuvari , & ab ipfis eripi.
Dicit exfurge &c. & ponit ibi triplex. Exfurge. Quidam enim funt in Ecclefia qui
adverfis premuntur , fed non dejiciunt. Quidam qui premuntur & dejiciuntur.
Quidam nee premuntur nec dejiciuntur , tamen quia adverfa non tollerant pericu-
lum eft ne profpera eos frangant. Clamat ergo ecclefia ut exurgat , quafi ad pri-
rnos ipfos confortando , cum dormire videatur ipfos non eripiendo. Clamat ut
exurgat quafi ad focios ipfos convertendo , a quibus videtur faciem avertiffe ipfos
quodammodo repellendo. Clamat ut exfurgat quemadmodum ad tertios ipfos in
profperis adjuvando , & liberando.
De Quinquagefima,
QVINQVAGESIMA durant a Dominica qua cantatur. E/lo mibi & termi-
natur inipfo die Pafchse , Inftituta eft autem & propter [uppletionem , & propter
fignu
a. Cap. ftebenbe SJepfage* ww St. Petri Etfrcfce,
fignificationem , & propter reprafentationem. Propter fuppletionem quemadmodum tum
debeamus quadraginta diebus jejunare ad fimilitudinem Chrifti , & non fint ibi nifi
xxxvi. dies jejunabiles , quia in diebus dominicis non jejunatur , cum exemplo
Chrifti, qui ipfa die bis comedit, fcilicet quando intravit ad difcipulos claufis januis
& illi obtulerunt partem pifcis affi & favummellis, Sc iterum cum difcipulis eun-
tibus in Emaus fed quosdam & ideo pro fuppletione dominicarum additi funt IV.
dies, & iterum. Clerici videntes quod ficut prascedebant populum ordine , etiam
prsecedere deberent fandtitate , per duos iterum dies ante illos quatuor jejunare &
abftinere incipiunt , & fic una feptimana addita eft , quse & QyiNQVAGESIMA
nominatur & hoc Papa Thelesphorus ordinavit ut dicit Ambrofius. Alia ratio eft
propter fignificationem , quemadmodum QVINQVAGESIMA fignificat tempus re~
miffionis id eft penitentU , in qua omnia remittuntur. QyiNQVAGESIMUS enim
annus erat jubileus ; qui erat annus remiffionis , quia tunc debita dimittebantur, fer-
vi liberabantur , & omnes ad fuas poffeftiones revertebantur , per quod fignifica-
tur quod per penitentiam dimittuntur peccatapeccatorum,liberantur omnes afervi-
tute Dasmonum & revertuntur ad poffefliones cceleftium manfionum. Tertia ratio
eft propter reprxfentationem , nam quinquaginta tempus remiflionis fignificat , & tunc
ftatum beatitudinis reprafentat , quam in quinquageftmo anno fervi erKciebantur liberi.
In quinquagefima die a die agni immolati , lex data eft. In L ° . die a Pafcha da-
ta eft fpiritus. Et ideo hie numerus heatitudinem reprtfentat. Unde erit adoptio li-
bertatis , cognitio veritatis , & perfedtio caritatis Tria autem funt neceflaria quas
proponuntur nobis in Epiftola & Evangelio ad hoc quod opera pcenitentiaefintper-
fe£ta , fcilicet caritas quce proponitur in Epiftola , memoria dominicae paflionis , fi-
des cpx intelligitur per illuminationem cceci , & hsec ponuntur in Evangelio. Nam
fides ipfa facit opera acceptabilia , quia fine fide impoflibile eft placere Deo , me-
moria paflionis facilia. Unde GREGORIUS : Si paffio Chrifti ad memoriam reducitur
nibil eft . quod non aquo anima toUeretur. Caritas autem facit opera ejfe continua , quia
ficut dicit GREGORIUS. Amor Dei non poteft efje otiofus operatur enim magna. Si eft,
& fi non eft operari negligit. Et ficut in principio ecclefia, quae defperans clamabat :
Circumdederunt ' me , & poftmodum ad fe rediens adjuvari petebat. Itahic jamcon-
cepta fiducia & fpe venias propter pcenitentiam , orat & dicet : Efto mibi in Deum~>
fropter. Ubi quatuor petit, fcilicet protetlionem , firmamentum , refugium & du-
catum.
Omnes autem filii fui aut funt in gratia , aut in culpa , aut in adverfis aut in
profperis. Illis qui funt in gratia petit firmamentum , ut fcilicet in ipfa gratia confir-
mentur. Ulis qui funt in culpa petit ut Deus eorum fit refugium. Ulis qui funt in ad-
verfis proteBionem , ut in ipfis tribulationibus protegantur. Illis qui funt m profperis
petit ducatum , ut in ipfis adeo innocenter ducantur. Terminatur autem QVIN-
QVAGESIMA ut diclum eft in die Pafcha?, quia pcenitentia ad novitatem vitse fa-
cit refurgere. In hoc tunc tempore Pfalm. L. five Miferere mel Dettt • qui eft Pfalmus
pcenitentiae & remiflionis plurimum frequentatur.
2(a i vk
I9Q A Lltf Utt&M Ullb Vl&$>Xid)tm % . Period.
De Jguadragefima.
QVADRAGESIMA incipit a Dominica qua cantatur. Invocavit me. Ubi
Ecclefia quse tot tribulationibus prefla , clamaverat. Circumdederunt me &c. Et
poftmodum refpiraverat invocando Deum. Exurge & Eftomibi in Deum protedtorium.
Nunc oftendit fe exauditam dicit. Invocavit me. Notandum autem quod QVA-
DRAGESIMA continet XLII. dies computatis diebus dominicis , ^x quibus dum
VI. dies dominicales fubtrahuntur remanent. xxxvi. dies in abftinentia qui funtde-
cima totius anni. Annus enim habet $6f. dies , quorum decima totius annifunt
xxxv r. Sed quatuor dies pracedentes adduntur, ut facer numerus XL dierumim-
pleatur, quem Salvator fuo jejunio confecravit. Quare autem in hoc numeroqua-
dragenario jejunia obfervamus , taliter refponfio afiignari poteft. Prima eft ut di-
cit AUGUSTINllS : Quemadmodum Matthseus quadraginta generationes pofuit.
Ad hoc igitur Dominus ad nos fuo quadragenario numero defcendit, ut nos adeum
quadragenario numero afcendamus. Aliam ailignat idem dicens : adhoc , uthabeamus
quinquagenarium , quadragenario addendus eft denarius , quia adhoc ut veniamus
ad beatam requiem, oportet nos toto prazfentis tempore vitce laborare. Unde &
Dominus poft refurreclionem quadraginta diebus cum difcipulis manfit , & poftea
extrema die Spiritum fancl:um eis mifit. Tertiam aflignat MAGISTER PRiEPOSI-
TIVUS in fumma de officio Dei. Mundus in quatuor partes , 6c annus in quatuor
tempora dividitur, 6*c homo ex quatuor elementis, & quatuorcomplexionibuscon-
flituitur , & nos novam legem , quce in quatuor Evangeliis confiflit1, & veterem
quae in decem mandatis eft transgreili funuis. Quod igitur ut denarius per quater-
narium multiplicetur ut fi XL. faciamus & mandata veteris & novse legis toto tem-
pore vitx hujusimpleamus:confiftit quidem corpus noftrum ficut diximus ex quatu-
or elementis , qux & quadraginta quatuor fedes in nobis habent. Nam ignis in
oculis, aer in lingua & auribus, aqua ingenitalibus, terra inmanibus & aliis mem-
bris dominatur. Inoculis ergo curioficas, in lingua & auribus fcurrilitas , in genitali-
busvoluptas, in manibus & aliis membris crudelitas. hcec quatuor confiteturPubli-
canus quia a longe ftat , confitetur luxuriam quae fcetida eft , quia dicit non audeo
appropinquare Domine ne in naribus tuis fceteam , quod non audet oculos ad cce-
lum levare confitetur curiofitatem , quod manu percutit peclus confitetur crudeli-
tatem, quod dicit: propitius efto mihi peccatori , fcurrilitatem , nam fcurrse con-
fueverunt vocari peccatores vel potius Leccatores ha:c Praepofitivus. Gregorius
quoque in Homilia tres ponit rationes di&i , cur in abftinentia quadragenarius nu-
merus cuftoditur , nempe quia uterus decalogi per libros quatuor fancli Evangelii
impletur. In hoc etiam mortali corpore ex qoatuor elementis confiftimus , & per
voluptatem ejusdem corporis * prseceptis dominicis contrahimus. Quia igitur per
carnis defideria decalogi mandata contempfimus , dignum eft ut eandem carnem
quatuor dies affligamus , a prajfenti quoque die usque ad Pafcha VI. hebdomade
in XLII. dies veniunt, e quibus dum VI. dies dominici de abftinentia fubtrahuntur.
xxxv i. in abftinentia remanent. Cum vero per $6f. dies annus dicitur quia anni
noftri
2 Cap. fitbmbt &tpla$t. ^n St.Petri&trcb*. 191
noftri decimas Deo damus haec GRiEGORIUS. Quare autem non obfervamus
verum jejunium quo Chriftus jejunavit , qui ftatim poit baptifmum inchoavit , fed
cum Pafcha illud continuamus, quadrupiex ratio affignatur in Summa Magiftri JOH.
BELETH. Prima eft ut fi volumus cum Chrifto refurgere quia pro nobis ipfe eft
pafTus & nos cum eo compati debemus. Secunda eft , ut per hoc filioslfraelis imi-
temur , qui pro eo tempore exierunt de iEgypto , poftea eo tempore de Babilonia
quod etiam probatur , quemadmodum tam in ea quod illi ftatim quando egreffi funt
celebraverunt Pafcha; Sic & nos imitantes eos hoc tempore jejunamus, ut de JE-
gypto & de Babilonia id eft, de hoc mundo , in terram aeternse htereditatis ingredi
mereamur. Tertia ratio eft quemadmodum fervor libidinis in tempore veris ma-
gis folet nos accedere, ut ergo refrenemus corporisasftum in hoc tempore maxime
jejunamus. Quarta ratio eft quare ftatim poft jejunium debemus corpus Domini
accipere. Sicut ergo fllii Iftael prius quam comederent agnum fe affligebant & co-
medebant laclucas agreftes & amaras , ita & nos debemus per pcenitentiam prius
affligi , ut digni valeamus comedere agnum vita?.
JEJUNIA IV. TEMPORUM.
Jejunia IV, temporum a Kalixto Papa inftituta funt , fiunt autem hec jejunia
quater in anno i.e.funt quatuor tempora ipfius anni , & hujus eft multiplex ratio.
Prima efi , quemadmodum Ver eft calidum 6c humidum , ./Eftas calida 8c fic"
ca. Autumpnus frigidus ficcus , Hyemps frigida 6c humida. Jejunamus igitur in
vere ut noxium humorem & luxuriam in nobis temperemus ; in eftate , ut noxium
calorem & avaritiam in nobis caftigemus ; in autumpno ut caftigemus ariditatem
fuperbie : in hyeme ut caftigemus frigus infidelitatis & malitie.
Secunda ratio eft , quemadmodum prima hujus jejunia fiunt in Martio , f. in
prima feptimana XLme , ut in nobis marcefcant vitia. Non enim omnino pos-
funt in nobis exftingui, vel potius,ut in nobis virtutum gramina oriantur. In efta-
te fiunt fecunda , ut in feptimana pentecoften , quia tunc venit Spiritus fandtus , &
nos debemus effe ferventes in Spiritu S. In Septembri ante feftum Michaelis fiurit
tertia jejunia ; quemadmodum fru&us tum colliguntur , & nos debemus tunc deo
reddere fru&um bonofum operum ; In Decembri fiunt quarta jejunia , quemadmo-
dum tunc herba moriuntur , 6c nos debemus mortificari mundo.
Jertia ratio eft; ut Judeos imitemur. Judei quater in anno jejunabantur,
ante pafcha , ante pentecoften , ante cenopheyam , i. e. ante fixionem tabernaculi
in Septembri, & ante encenia inDecembri.
Quarta ratio eft , quemadmodum homo conftat ex quatuor elementis , quan-
tum ad corpus , & tribus auime potentiis fcil. rationabili concupifcibili , irafcibili
quantum ad animam , ut hec igitur moderentur quater in anno per tres dies jejuna-
mut, cum quaternarius referatur ad corpus, ternarius vero ad animam 7 & hec ra-
tiones funt Magiftri Jo. BELETH.
gufatA
192 Ut^uttbcrt uwb VXa&ti&ttn j.Period.
guinta ratio eft. Quemadmodum , ut dicit JO. DAMASCENUS in vere
augmentatur fanguis : in eftate colera : in autumpno melancolia : in hyeme flecma;
Jejunamus igitur in vere , ut debilitetur fanguis concupifcentie & inepte letitie,fan-
guineus enim libidinofus & letus ; In e/iate , ut debilitetur colera iracundie & falla-
cie, colericus enim naturaliter eft iracundus & verfutus ; ln autumpno , ut debilite-
tur melancolia cupiditatis & triftitie , Melancolieus enim naturaliter eft cupidus &c
triftis ; ln hyeme , ut debilitetur flecma hebetudinis & pigritie ; Nam flecmaticus eft
naturaliter hebes <5c piger.
Sexta ratio eft. Quemadmodum ver comparatur aeri , eftas igni , autum-
pnusterre, hyemsaque; Jejunamus igitur in Verre , ut in nobis edometur aer ela-
tionis & fuperbie ; In eflate ut edometur ignis cupiditatis & avaritie; In autumpno,
ut edometur terra frigiditatis cctenebrofe ignorantie; In byeme , ut edometuraqua
levitatis & inconftantie.
Septima ratio eft. Quemadmodum ver refertur ad pueritiarri ; eftas ad ado-
lefcentiam; autumpnus ad maturitatem fiue uirilem etatem; hyems ad Sene&utem;
Jejunamus igitur ut fimus pueri per innocentiam ; In eflate , ut efficiamur juvenes
per Conftantiam ; In autumpno , ut efficiamur maturi per modeftiam ; ln byeme ut
efficiamur fenes per prudentiam , & honeftam vitam , vel potius , ut fatisfaciamus,
quicquid per illas quatuor etates offendimus.
Otlava eft Magiftri Guilielmi ALTISIODORENSIS. i) Ideo in quatuor tem-
poribus jejunamus, ut quod in illis quatuor anni temporibus deliquimusemendemus,
& fiunt per tres dies ut fatisfaciamus in die quo deliquimus in menfe. Item & fi-
unt in feria IV. quia tunc Dominus a Juda traditus fuit. In VI. quia in ea crucifi-
xus fuit. Sabbato quia in fepulcro jacuit , quia triftes erant difcipuli de nece do«
mini,
DE TEMPORE RECONCILIATIONIS.
Di&o de feftivitatibus , que occurrunt infra tempus deviationis, quod incipit
ab Adam iisque ad Moyfen , quod tempus reprefentat Ecclefia a LXX. usque ad Pa-
fcba, Sequitur videre de feftivitatibus que eveniunt infra tempus reconciliationU ,
quod tempus reprsefentat Ecclefia a Pafcha usque ad O&avam penthecoftes. Re-
furrectio Chrifti a paffione ipfius tertia die fa&a eft. Circa Refurredtionis Domini-
cam VII. per ordinem funt confideranda.
Primo, qualiter verum fit, quod tribus diebus & tribus noclibus in fepulchro
jacuit , & tertia die refurrexerit.
Secun-
l) £$ WJVt) GVILIELMUS, \)0tl Seligniaco, D&er Scilligniaco jllbctiamf/ aementief. <5t' W(\X 5Bif<&l)ff
ju Auxerre tn Bourgognc , foaher D?r gunalitnc Altifllodorcnfis , tiadjnialS abcr befam cr Dcr
<£rfc»©fab jtt «J3an'0. (£r ftarb A.1223. d. ijNov. unt> fyat etne Summam Theoiogicam aefdjrtc
t>en/ (jfnferlaffen/ wclc^e A. 1500. ju Sparifi an$ Stc&r gefrwn. Vid, Guil. cave Hift, Lit. Script.
Ecdef. ad an, 1286.
i Cap. fieben&e S8epfa0fc wn St. Petri £trcfce, 1 9 5
„|__u.i __i_ ■_■■!■ 1 ■ 1 ii ■ - -" - ~ r 1 1 1 1 1. 11 1 - . - -1 j 1 ■ ,| ,
Secundo , quare non ftatim quando fuit mortuus refurrexit , fed usque in, ter-
tium diem exfpe&avit. ,+**.
lertio , qualiter refurrexi^ ™
Quarto, quare refurreftionem fuam acceleraverit nec usque ad generalem re-
furrectionem diftulit.
^uinto , propter que refurrexit.
SextOy refurgens quotiens apparuit.
Septimo , qualiter fan&os patres , qui erant in lymbo inde eduxit , & quid ibi
cgit.
Circa primum notandum quod Chriftus tribus diebus ocnoctibus infepulcro fuis-
fe dicitur. S. AUGUSTINUS per Synechdochen , ut prima dies accipiatur fecun-
dum partem fui poftremam , fecunda dies fecundum fe totam 6c integram , tertia
fecundum partem fui primam & fic erunt tres dies , & quilibet horum dierum no-
clem fuam habuit prxcedentem. Tunc enim fecundum BEDAM mutatus eft dtHo
& cenfus dierum ac nocluum. A Nativitate dies enim pracedebant & no&es fe-
quebantur. Poft paftionem autem hic ordo mutatus eft , ita quod nocTes prsece-
dunt & dies fequuntur , & hoc myfterio congruit , quoniam homo primus de die
gratke cecidit in no&em culpae, poft Chrifti autem paflionem & refurrecl:ionem de
no&e culpse rediit ad diem gratia?.
Circa fecundum fciendum , quod conveniens fuit, ut non ftatim, quando mor*
tuus fuit , refurgeret , fed usque indiem tertium exfpedtaret, propter V. rationes.
Primo propter fignificationem , ut fcilicet per hoc fignificaretur , quod lux
fuce mortis curavit noftram duplam mortem , & ideo una die integra 6c duabUs no-
ftibus jacuit in fepulcro , ut per diem intelligatur lux fuae mortis , per duas noctes
noftra duplex mors, & hanc rationem aflignat 6/offa fuper illud Lucas xx. Oportebat
pati Chriftum. Secundo propter probationem. Quoniam ficut in ore duorum vel
trium teftium ftat omne verbum ; fic in tribus diebus experitur omne faclum , <&
ideo, ut mortem bene probaret, & fe probaffe oftenderet tribus diebus jacere vo-
luit in fepulcro. lertio propter poteftatis fuae oftenfionem , quia fi ftatim refurre-
xiffet non videretur habere poteflatem ponendi animam fuam, ficut refurgendi, Sc
hcec ratio videtur tangi ingloffa prioris Corinth* xv. Jguoniam Chriflm mortuus
eft &c. Ideo inquam de morte praemittitur, ut ficut vera mors oftenditur, itave-
ra refurredtio oftendatur. <guarto propter reftaurandorum praefigurationem. Hanc
rationem aflignat PETRUS KAVENN AS 2) dicens : tres dies voluit ejje fue fepul-
_ _^ tu-
2) SDtefen SRamen fu(>rte t'm ^lnfange DeS xvi, 3a&r < £unDerf$ efn Sitffec bed afilbenen Pejfeg/uni)
be»>b?r 9ied)feu Doftor ju 2Bittenbera / roeldjer ben granctfcaner DrDen &erde poemtemia jnbe*
nafymet rofrD / angenommen / unD tm 'japv 1507. Sermones extraotdinarios , neb|l beygefuaeeu
Qu-eftionibus cafuu n Confcientiae ju (iolln tn 4. an$ frct)t QCfieUtt b(lf. JpitX aUl' tOltDPETHUS
chrysologus , £ rfc 2$ti<boff wn Ravenna, toeldjer um m 3a&r 429. Den etab uberfam/
I. Zfytti$jtex £*nb $8 b
194 Ur&mbett IM& CT<td>ricg>teit ?. Period.
turey qua in ccelo fit refiauraturus , qua in terra reparaturus , qua apud inferos fit redem-
pturus. Jguinto ob triplicis ftatus juftorum fepreefentationem , hanc rationem affi-
grtBBREGORIUSiuperEremo dicens: SextaferiaLbriftuspaffus eft , Sabbatho tjuievit
in fepukro , dominico autem die furrexit a morte. Pnefens enim vita nobis adbuc fexta fe-
ria eft-) quia in anguftiis & doloribus cruciamur, fed Sabbatbo , quod in fepulcro , quiefci-
mtss , quia requiem <enim<e poft mortem invenimus. Die autem Domini a conditione VIL
sum corpore refurgimus & in gloria anim<e & cum corpore gaudemus. Dolor ergo nos in
fexta; Requies in feptima^ & gloria excipit in oclava^ rK£C GREGORIUS.
Circa tertium , qualiter fcilicet furrexerit. Notandum quod(i) refurrexerit
jpotenter, quia virtute propria. Joh. ix. Poteftatem babeo ponere animammeamtf
iterum fumendi eam. Item : Sobite templum boc & in tribus diebus &c. (2) Felici-
£er> quia depoiita omni miferia. MATTHiElIS : Poftquam autem furrexero% prace*
dam vos in GaliUa. Galilcea interpretatur transmigratio. Chriftus ergo , quando
jto-exit in Galilasam prasceflit. Quia de miferia ad gratiam , de corruptione ad
mcorruptionem tranfivit. LEO Papa : Poft pajfwnem Cbrifti ruptis vinculis mortis in-
firmitas in virtutem > mortalitas in aternitatcm^ contumelia tranftt in gloriam. (3) Uti-
liter, quia procurata prasda. Jerem. IV. Adfcendit Leo de cubiii fuo , & prtdo gen-
tium fe ievavit. Item : JOH. Cum exaltatus fuero a terra , animam fcilicet educen-
do de limbo & corpus de fepulcro , omnia trabam ad me ipfum. (4) mirabiliter,
quia remanente claufo fepulcro. Sicut etiam remanente claufo matris utero exivit,
<& ad difcipulos claufis januis intravit. Unde legitur in hiftoriis ecclefiafticis: Quod
cuidam monacho St.Laurentii extra muros ab incarnatione Domini M.CXLmiran-
ti decingulofuo, quo accinctus erat, infoluto Sc proje&o ante illum, vox in aere fa-
^ta eft : Sic potuit Chriftus claufo prodire fepulcro. (f) Veraciter , quia in cor-
pore proprio. Sex autem modis fe vere refurrexiiTe probavit : (1 per Angelurn
qui nobis mittitur. (2 per frequentem apparitionem , perhxc duo oftendit feve-
re refurrexifte , (3 per commeftionem , per quam probavit , quod non arte ma-
gica. (4 per palpationem , per quam probavit , quod in vero corpore. (r per
cica-
unb M$ ttm totS 3a&r 4j(fc &a er ftarb / Offu^vet f;af / aemctnef / bfjjett fybm agnellus in
Libro Pontificali p, 321. fqq. bcf$rclbff / 0)t aHC^> i?CIl Appendicem p.T,7^
Sa6 SBucr)/ worauf m unferm Codice ptfsUt nmb/ finb ol)M 3ttfiffcl bie Homilix de Do-
minicis & feftis aliquod folemnioribus totius anni , tDe!d)C 2Infan<j$ JU tyaxift ()et'au$ gcfommenf
%t llfe abcr fn bcr Bibliotheca ma°na Patrum Colonienfi Tom. V. pt. 2. fillb in Bibliotheca maxima
Lugduuenfi t.vii. ( tn raelcJ)er frcl) abcr/ tiac^ Dcl fecl. £m. i>.3fftg$ ©rtnnrni / eimgrjpnOen/
Sie tbm nic^t jugcboren de bibliothecis & catcnis Patrum p.498) ut lcfcu ftn&. SSDtt Wrfrn 0{f«
len f;ater&ctt 3iamcn chryfoiogiubccFomntcn/ tinD&cr Anonymus Meilicenfis gct?encfct tbrcr alfix/
fcaj? Cr fie fupcr topazium & aurnm obrizum pretiofum fc^Cf. ©Cttte EpiUola contra Eutych«n,
ift auffer in »Drrrwr(»nfcn Bibiiothecis Patrum, attcf) tn gerardi vossii ju SOictpn^ An. 1704.
gcbrurltrn Mifceilaneis ss, aiiqnot Patmm , ©rfrcljiffj) unD ^afcinif^ mtt &e^ Editoris 2lnmercfun*
gClt anjtirreffcn/ UUb Bened.BACHINlUS fat jte tn fetncm Obfervationibus ad Agnellum p. ^44. f,
ex Codice Eftenfi gafetntfcl) ^aracffcllct / ttnb btC vulgstam edirionem jljr an Dcr ©cifc gcferjcf»
k$ ficbef auc^) bcnbcrlcnunfcvg PETR^err»e^tfe SJrbett in Theophili raynaudi Heptadc Pwcfu-
lum Chriftiana Sapientia 6i fjomdia clariffimotutB, couf.b, ITTICiIUSl. c. p, 251,
2. Cap. (teSenbe QSet^e. *>ott St. Petri l&frcfce* 19/
cicatricum oftenlionem , perquam probavit, quod in eodemcorpore , in quo mor-
fuus fuit. (6 Per domus , claufis januis ingreffionem , per quam oftendit , quod
glorificatus furrexit. Hx enim omnes dubitationes circa Chrifti refurreclionem vi-
dentur fuiffe in Chrifti difcipulis. (6) Immortaliter, quia nunquam de cseteromo-
riturus Rom. vr. Cbriftus refurrexlt ex mortuis , jam non moritur, Dicit tamen DIO-
NYSILIS in epiftola ad Demopbilum. f) Cbriftum etiam poft afcenfionem cuidam
Sanfto viro nomine Carpo 4) dixiife ; paratus fum rurfus pro omnibus falvandis pa-
ti, per quod videtur, quod fi poflibile efTet, ad huc pro omnibus mori paratus es*
fet. Retulit enim pradi&us Carpus , vir mirse fan&itatis b. Dionyfw , ut^in eadem
epiftola continetur : Quod cum quidam infidelium fidelem quendam percutiffet ,
adeo Carpus molefte tulit , ut ex hoc infirmitatem incurreret.
Tantas autem Sanctitatis erat , ut nunquam celebraret , quin fi celeftis vifio
inferretur. Sed cum pro utriusque converfione orare deberet , dominum tan-
tum cotidie exorabat , ut combuftione* quadam amborum fimul immaniter abrum-
peret vitas, 6c eccecirca noclis mediumdumevigilaret, &hanc orationem faceret,
fubito domus in qua. erat in duo divifa fuit , & quaedam fornax invifa ibidem appa-
ruit. Refpiciensque rurfum vidit ccelum apertum , & ibidem Jefum circumdatum
multitudine angelorum ; deinde juxta fornacem predicli duo temuli viri ftare, qui
afpicientibus de fornace praecedentibus , morfibus & involutionibus in fornacem
trahebantur, necnon & aquibusdam aliis viris impingebantur. Hoc videns Carput
adeoin iftorum vindicla deledabatur, utfuperioremquidemvifionem intueri conte-
irmeret, & in horum vindicla totus intentus maneret , ita quod plurimum molefte
ferebat, qucdinfornace non citocandebant. Tandem, cum difficulter refpexifTet,
& prxdiclam , ut prius vifionem vidiffet , ecce Jefus hominum iliorum rnifertus,
defuper ccelefti throno furrexit , & usque ad illos cum multitudine angelorum de-
fcendens, manum extendit, & ipfos eripuit. Dixitque Carpo Jefus: Manuextenta
percutiscontra me. De oetero enim paratusfum,c\: rurfus pro hominibus falvandis
pati & hunc mihiamicum, non quod peccentaliihomines. Hanc autem vifionem
quemadmodumjrecitat Dionjfius , gratia hujus verbi poflumus affirmare.
Circd
3) 2>em 2tf[)fnienfjf(hcn3vat^»^errn dionysio areqpagitte roarb biefer 55rtef gemctntgftc^
jugefd)riebcn / bt'g Dag dall^us trt feinem ju ©eneoe An. 1666. gcbrucftcn S5ud>e de Scriptis
Arcopagitas , nitr $ulat'.glic&en ©ruttben ctroicfj : baf? er ncbjt aflen ubrigen iljm jugcetgnefen
ecljrtlttcn untagefrfjoben fet. <£$ maa nnn iblc&rt / mie Guil. cave bafiir f;olt/ fra bt.rbten
ober aucb jn 2infang beS fec^ften 3a&n.£un&ertS/ gefcjje&cn fenn. SWebrere 3Racj)ricf)t &ebctt
^emr. (fonrab 2irenb/ tn ber unfartfjetifdjen Sebens ' ^efc^rcibung beS (£{jrro. dionysius
AREOPAGiTA. Guil. CAVE in Hift. Lit. Scr. Eccl. ad An. 50. & 362. Joh. DALLJ3EUS 1. c. &
de confcfllone auriculari p igo. HONORIUS Auguftod. Lib. I. c. 16. b.Th, ITTIG dc bibl. Pat.
P* 4.8 l?S 122.487 719. l°h- MARILLON Opp. Pofth. II. p,^. fqq. Anon. Mfc-LLICEN*
SIS c. 19. SIGERERTUS Gemblacenfis c. 4
4) SBie bie ecr)vifTt filbft/ fo birtti carpi groencfet/ erfitf,tcf / fo frer)et aucf) btefer£eilfgc aarnic&t
feft; 5)?an $Uet ibn foufi unter bie 7?.3unger Sbrifii / aber toegen fetne^ tobe^ i|t man md)t
cttiig/ ob er uaturltcj) «eroefen/ oDer m\ btncn 3uben geroalttbatig oerurfac&ct WorOen fet). 3tu
Deijen ftnben \m fein ©e&ac&tnijj auf ben l6$Rm) angc^rteben:
03 5 2,
t$6 Utftwbert mb VXacbvidbtcn %. Period.
Circa guartum, quare non exfpe&avit cum aliis refurgere? quando fcilet fiet
generalis refurreclio, fciendum, quod propter tres rationes noluit difFerre (i)Pr°-
pter corporis dignitatem. Cum enim illud corpus effet digniflimum , ex eo , quod
erat deificatum , five divinitati unitum , non fuit decens , ut feam diu fub pulvere
jaceret. Pf. Non dabis fantlum tuum , i.e. fan&ificatum corpus tuum , videre corru-
ptionem. Item Pf Surge Domine in requiem tuam , tu et arca fanftificationis tu* , & vo-
catur arca fandtificationis tux idem corpus, quod fuit contubernium divinitatis. (2)
Propter fidei firmitatem. Si enim tunc non furrexifTet , fides periifTet, nec verum
Deum eum aliquis credidiflet , quod patet ex eo , quod in paffione , excepta b.
Virgine omnes fidem amiferunt , fed cognita refurre&ione ipfam recuperaverunt.
I Cor. XV. Si Chrifius non re/urrexerit vana eft fides noftra. (j) Propter noftrse re-
furredlionis exemplaritatem. Raro enim inveniretur , qui refurre&ionem futuram
fperaret , nifi ea in exemplo pnecefiffe videretur , & propter hoc dicit Apoftolus,
quia ft Chriftus furrexit, (5 nos refurgemus , quia ejus refurre&io eft caufa exemplaris
noftrae refurre&ionis. GREGORIUS : Exemp/o Deus monftravit , & monflravit /*» p rx-
mio, ut ficut ipfuw refurrexiffe fideles cognofcerent , ita in femet ipfis in fine mundi refur*
reftionis pramia flerarent. IDEM : Non plus quam triduanam mortem ejfe voluit , ne
ft in illo diferreretur , in nobis omnino defperaretur. IDEM : Habemus fpem refurre-
dionis nofta , confiderata gloria corporis noftri.
Grcaguintum, propter quod fcilicet furrexit? Sciendum , quod propter qua-
tuormagnas utilitates noftras. Eft enim refurre&io ejus operans juftificationem
peccatorum, docens novitatem morum, generans fpem de receptioneremuneran-
dorum , & caufans jus refurreclionis omnium. De Yrimo Rom.IV. Traditus eflpro.
pter delibla noflra & refurrexit propter juflificationem noftram.% De Secundo Rom. VI.
Sicut Cbriftus a mortuU per gloriam patris refurrexit , ita & nos in novitate vit<e ambule-
nws, De Tertio 1 Pet. JQuod propter magnam mifericordiam refufcitavit nos in ftem
vit£per refurretlionem Jefu Chrifii a mortuis. De Quarto 1 Cor. XV. Chriftus refur»
rexit a mortuis , primitU dormientium , quomodo quidem per bominem m\rs, ($ per bomi-
nem refurretlio mortuorum. Et nota, quod , ficut patet per priora , Chriftus in fua
refurre£tione quatuor habeat propria. Primum eft , quod noftra refurre£tio usque
in finem mundi difFertur, fua vero die tertia celebrata eft. Secundum quod nosper
illum refurgemus, ille vero per fe. Unde AMBROSIUS : Jguomodo potuit adjutori'
um fui corporis qu<erere fuCcitandi qui alios fufcitavit. Tertium, quod nos incineramur,
fed ejus corpus incinerari non potuit. Jguartym , quod fua refurreclio eft refurre-
£tionis noftrae caufa efficiens , exemplaris & facramentalis. De prima caufa glofla
^fuper Pf ad Vefperum. Demorabitur &c. Refurreclio Chrifli eft caufa refurrekionis
corporis & anim>t in prafenti , & corporis in futuro. De Ilda I Cor. XV.' Si Cbrifius re~
furrexit &c. De III. Rom.VI. ut quomodo Chriftus &c
Circa
a.Cap.fte6cn&e53eptage;' »o»st.Petri»fr*e. 197
Circa Sextum , fcilicet , quotiens refurgens apparuit ? Notandum eft, quod
ipfa die refurreclionis v. vicibus apparuit , & aliis diebus fequentibus v. vicibus.
Primo enim apparuit MarU Magdakn* Johan. XX. Matth. ultimo. Surgens
mane prima Sabbathi apparuit primo MarU Magdakn* quae typum gerit peccantium.
Voluit autem primo apparere MarU Magdalena quinque de caufis (i) quod^fcen-
tius diligebat. Luc.VII. Dimiffa funt ei peccata , quia dilexit multum. (2) ut often-
deret, fe mortuum pro peccatoribus. Matth. IX. non veni vocare jufios fed pecca-
tores. (2) Quod meretrices praseedent fapientes in regno ccelorum. Matth. XX.
amen dico vobis , quod meretrices & (4) ut ficut mulier fuit nuntia mortis , ita efTet
nuntia vitae. Uxc Glojfa , (j) ut ceu abundaverat delidtum lic abundaret fimiliter
& gratia.
Secundo apparuit mulieribus redeuntibus a monumento , quando dixit_eis ave-
te, quse accefTerunt & tenuerunt pedes ejus Matth. ult. & typum gerunthumiiium,
xjuibus Dominus apparuit , cum ratione fexus , tum ratione affeclus , quia tenue-
runt pedes ejus.
Tertio apparuit Simoni, fcilicet una , at quando nefcitur, nifi forte, quando
redibat a monumento cum Jobanne. Potuit enim efTe , quod Petrus a Jobanne alicu-
bi diverterit, & eiDominus ibidem apparuerit. Luc. ult. Petrus autem interpreta-
tur obediens , & gerit typum obedientium , quibus Dominus apparet.
Quarto apparuit difcipulis euntibus in Emaus , quod interpretatur defiderium
confilii & fignificant pauperes Chrifti, qui volunt confilium implere : vade & vende
omnia qua* habes 6c da pauperibus.
Quinto apparuit difcipulis congregatis in unum , & fignificat religiofos cum
foribus v. fenfuum claufos. Joh. XX. Has r. apparitiones ipfa die refurrecTionis fa-
t\x funt , & has reprafentat Sacerdos in mifTa , quinquies fe vertens ad populum ,
fcilicet tertia verfio eft cum filentio , quas fignificat tertiam apparitionem fa&am Pe-
trot quianefcitur, ubi vel quando faclia fuerit.
Sexio apparuit VIII. die difcipulis congregatis in unum prafentej Thoma , qui
dixit, fe non credere nifi videret, & fignificat hsefitantes in fide.
Septimo difcipulis pifcantibus Joh. ult. & fignificat praedicantes , qui fiint pi-
fcatores hominum.
Otlavo difcipulis in monte Tbabor Matth.ult. &fignificat contemplantes viros,
quia in prasdicto monte transfiguratus fuit.
Nono 5-) undecim difcipulis recumbentibus in cenaculo , ubi incredulitatem
eorum & duritiam cordis exprobravit. Mar. ult. per quos intelliguntur peccatores
in undenario transgreflionis pofitos , quos Dominus aliquando mifericorditer vi-
fitat.
®& 5 De'
5) £>iefe €rfd)einuna gefc⁡ am ^aae &er 9iuferfW;ung. tyriftit nnl) tuar &te lefcfe m fcemfel&en 2d
se/ unD eineriei; mt 0«/ twlc&e i>erS3?rfaj.er n.5, fdjon erwe&net &a(.
198 Urfcjnbeit tmb Haclmcfctett $.Period.
Decimoi&c ultimo apparuit difcipulis exeuntibus in montem oliveti. Matth.
ult. per quos fignificantur mifericordes & mifericordiae oleum diligentes. De hoc
loco adfcenditur in ccelum, quia pietas ad omnia valet, promiflionem habens &c.
i Tim-IV. Sunt & alite tres apparitiones , quas referuntur in ipfa die refurre&io-
nis ^ed tamen hse ex textu non habentur. ( i ) Qua apparuit Jacobo Jufto , i. e.
Jacobo /l'ph<ei , de qua apparitione invenies in Legenda ipfius Jacobi ; Alia , qu&
ipfa die dicitur apparuifte Jofeph , ficut legitur in evangelio Nicodemi. Nam cum
audifTent Judan, quod Jofephtu corpus Jefu kPilato petiifTet, & ipfum inmonumen-
to pofuiilet , indignati adverfus eum, ipfum ceperunt , & in quodam cubiculo dili-
genter claufo &figi!Iato recluferunt, poft Sabbatum eum occidere volenter, & ec-
ce in ipfa nocle refurreclionis fufpenfa domo a quatuor angulis intravit Jefus & fa-
ciem ejus exterfit , & ofculum dedit , & inde falvis figillis eum educens in domura
fuam in Arimathiam ipfum adduxit. Tertia eft , qua ante cceteros virgini gloriofie
apparuifte dicitur ; fed hoc ab Evangeliftis fubticetur. Hoc Romana ecclefia ap-
probare videtur , quce ftatim ipfa die apud St. Mariam celebrat ftationem. Si enim
hoc non creditur, quod hoc nullus Evangelifta teftatur , confequens eft ut poft re-
furrectionem nunquam fimiiiter apparuerit , quia ubi , vel quando nullus Evangeli-
fta edixit. Sed abfit ut filius talis talem matrem tali honore dehonoraverit. Sed
ideo fbrfitan Evangeliftse hoc fubticuerunt , quod eorum fuit folummodo refurre-
clionis teftcs inducere. Matrem autem ad teftificandum pro filio eos inducerenon
decuit. Si enim teftimonia extraneorum deliramenta vifa funt, quomodo nonma-
gis matrem pro filii amore crederent delirare. Hoc igitur Evangeliffce fcribere
noluerunt , fed pro conftanti reliquerunt. Debuit enim plus matrem lastificare
quantum amplius caeteris eam conftat doluifte de morte. Hoc etiam teftatur AM-
BROSIUS in Libro tertio de Virginibtu , dicens : Vidit mater refurretlionem Domini ,
dc prima vidit & credidit } vidit Maria Magdalena quamvit ifla adhuc nutaret.
De Septimo autem & ultimo , qualiter patres qui erant in limbo Chriftus edu-
it, & quid ibi egit, evangelium aperte non explanavit, AUGUSTINUS tamenin
quodam fermone & NICODEMUS in fuo Evangelio aliquatenus hoc oftenderunt.
Ait enim St. AUGUSTINIIS: uMox utChriftus Spiritum reddidit unita? fuse divini-
"tati anima ad inferorum profunda defcendit, cum tenebrarum terminum quafiqui-
"dam deprazdator attigiflet , afpicientes eum impii ac tartarorum legiones territi,
"inquirere cceperunt, dicentes: Unde eft ifte tam fortis , tam terribilis tam fplen-
"djdus , tam praeclarus. Mundus ille , qui nobis fubditus eft , nunquam nobis mi-
"fit talem mortuum , nunquam inferis talia munera deftinavit. Quis ergo eft ifte,
"qui tam intrepide fines noftros transgreditur, &nonfolum noftra flipplicia non ve-
"retur, verum & alios de vinculis noftris abfolvit. Ecce ipfi , qui fub noftris# fole-
"bant fiifpirare tormentis, infultant nobis de perceptione falutis, & nonfolum jam
"nihil verentur , fed & fuper nobis minantur. Nunquam hic fic mortui fuperbie-
"runt , nec aliquando potuerunt fic Iseti efte captivi. Ut quando huc adducere
."iftum voluifti 6 Princeps nofter , periit omnis lsetitia tua, in luctum converfa funt
gau-
a. Cap. ffeben&e 55e^^e* Wtt St Petri &&>&& 1 99
gaudia tua. Dum tuChriftum fufpendis in ligno, ignoras quanta damna fuftineas,,
in inferno. Poft iftas crudelium voees infernalium , ad imperium dornini omnes,,
ferrei confra&i funt ve&es , & ecce innumerabiles fan&orum populi ejus genibus,,
provoluti, lacrimabili voce dicebant. Advenifti redemtor mundi , advenifti quem,,
defiderantes quotidie exfpe&abamus , defcendifti pro nobis ad inferos , noli no-„
bis deeffe cum reverfus fueris ad fuperos. Afcende domine Jefu inferno exfpo-,,
liato , mortis audtore fuis vinclis irretito , redde jam lsetitiam mundo , fuccurre,,
inquiunt, jam faevas exftingue pamas& miferando refolve captivos, dum hic es, „
abfolve reos, dum afcenderis, defende tuos. „ H<ec AUGUSTINUS. 6) In Svangeiio
NlCODEMl. 7) Legitur quod Carrinus fif Leuticius filii Simeonis fenis cum Chrifto
furrexerunt , Annse & Caiphse & Nicodemo # Gamalieli , ab eis jurati , quid Chri-
Wx*s apud inferos geffit? narraverunt ^ dicentes : Cum eftemus cum omnibus patribus,,
noftris in caligine tenebrarum , fubito fa&us eft aureus folis color , purpureaque,,
& regalis Iux illuftrans fuper nos. Statimque Adam humani generis pater exulta-,,
vit , dicens : Lux ifta auctoris luminis eft fempiterni , qui nobis promiftt rnittere,,
nobis teternum lumen fuum. Et exclamavit Tfaias dicens : Hoc eft lux patris „
filius Dei,, ficut prsedixi cum eftem vivus in terra : Poputta , qui ambulabat in tene-y>
hru videt lucem magnam. Tunc fupervenit genitor nofter & exultans dixit : Glo-„
rificate dominum , quia ego Chriftum infantem natum in manibus fufcepi in tem-„
plo & compulfus Spiritu San£to dixi. Nunc viderunt oculi mei falutare tuum , quemn
promififti. Poft haec fupervenit quidam qui Eremita Sc interrogatus anobis quises-,,
fet, dixit: Ego fum Johannes qui Cbrifium baptizavi , 6c ante faciem ejusviam pa-„
ravi , & ipfum oftendi digito , dicens : ecce agnus Dei &c. Et defcendi nunciare,,
vos , quod in proximo eft vifitare vos. Tunc Seth dixit : Cum iviffem ad portas„
paradyfi rogare Dominum , ut transmitteret angelum fuum mihi , ut daret mihi de„
oleo mifericordiae , ut perungeremus corpus patris m€\Ade, cum effet infirmus, „
apparuit mihi Angelus Dei Mkhael dicens : Noli laborare Iacrymis orando propter,,
oleum mifericordiae, quia nulla modo poteris ex eo accipere, nifiquando completi,,
fuerint milia & quingenti anni , ha?c audientes omnes Patriarchse & Prophetse ex-„
ultaverunt magna exultatione.Tunc SathanPrinceps & Dux mortis dixit ad infernum :„
praepara te fufcipere Jefum , qui fe gloriatur Cbriflum Filium Dei effe , & homo eft timens,,
mortem , dicens : Triftls eft anima mea usque ad mortem , & multos , quos feci cur- „
vosvel ccecos fanavit & claudos erexit. Refpondens infernus dixit, fipotens estu,„
qualis eft homo ille Jefus , qui timens mortem potenti& tuae adverfatur. Nam fi„
dicit fe timere mortem capere te vult , & vas tibi erit in fempiterna fecula. Cui „
Sathan. Ego illum tentavi, & popu/um adverfus ipfum fufcitavi , jam lanceam ex-„
t ___ __^ acui,
6) <£$ ift hmits nn melen gelaljrfen SDJdnnern errofefen n?orfccn/ fcnj} man unferftfitcolfcbcn eermo*
nen pe$ groffen augustini ftamcn falfc&Ifc!) toorgefe^et fja&c/ unD t>on foldkm ©cblage fftolme
N ^pWftffel aucf; Die/ a«g tueldjer J)er «Berfaffer Dtefe S5?Drtc ^crgefefief.
7) SDj§ ffl cfn ert>fcf)fefe$ 25ucfo / fo 2lnfang$ unfer i>em taien Aaorum piiati berum qefraacn wot>
cen. Unfcr £r. Doft. fabricius l)at eg fcfnem Cod.ci Apdcrypho n.t. p. 217. fqq cfn?er(cf6ct/
8!L?.l*omf D,ffc e/c?/ in m'eJf,n m fe-lc ^Mi&t 1 w!tf;e$ per geneiaje «efcv H» ttmn anju*
200 UttunUn uirt VtAd)xid)ttn ^Period.
"acui, fel & acetum mifcui, lignum crucis praeparavi, & in proximoeft morsejus,
"ut perducam eum ad te. Cui Infemut , ipfene eft ille , qui fufcitavit Lazarumt
"quem tenebamus ; Cui Sathan : Ipfe eft. Cui Infernns : Conjuro te per virtutes
"tuas & meas , ne perducas illum ad me. Ego enim, cum audivi verbum imperii
"ejus contremui , nec ipfum Lazarum tenere potui , fed excutiens fe ficut aquila <5c
"fuper omnem agilitatem faliens exiit a nobis. Et cum hcec loqueretur fa£ta eftvox
•*Ut tonitru, dicens tollite portas^ principes, veftras & elevamini port* &c.(fc. adhanc
"vocem contremuerunt dcemones & oftia amea cum ve£tis ferreis clauferunt Tunc
"David dixit: Nunquam ego propbanavi Dominum , confiteantur Domino &c, quia con-
"fregit portas sereas & vecTes ferreos. Facla eft iterum magna vox dicens : Tollite
"portas &c. Videns infernus quod duabus vicibus eXclamaverat , quafi ignorans :
mi6htis eft ifte rex glorU. Cui David: Dominus fortis & potens , dominus potens in pralio^
uipfe efl rex g/ori*. Tum Rex glorias fupervenit , 6c seternas- pamas illuftravit , &
"extendens Dominus manum & tenens manum Ad* dextram , dixit : Pax tibi
"cum omnibus filiis tuis juftis meis , & Afcendens Dominus ab inferis , & omnes
"fancti fecuti funt eum. Dominus autem manum Ad<e tradidit Micbaeli Archange-
"lo, & deduxit eos in paradyfum. Quibus occurrerunt duo viri vetufti dierum &
"interrogati funt a fanclis. Qui eftis vos , qui nobifcum in inferis nondum fuiftis ?
"& inparadyfo corpore collocati eftis ? & refpondit unus ex iis : Ego fum Enoch *
"qui hoc translatus fum , hic autem eft Elias , qui huc curru igneo affumtus eft, &
"ad huc mortem non guftavimus , fed in adventu Anti-Chrifti refervati fumus ,
"cum eo prseliaturi & ab eo occidendi & poft triduum & dimidium diem in nubi-
"bus afTumendi. Et cum hxc diceret, ecce fupervenit alius vir, portans in hume-
"ris fignum crucis, qui interrogatus quis effet , dixit : ego latro fui , & cum JESU
"crucifixus fui & credidi ipfum effe creatorem , & oravi, dicens : Memor eflo meit
*%Domine , quando veneris in regnum tuum , 6c dixit mihi : amen , dico , tibi hodie me»
«cum eris in paradyfo. Et dedit mihi hoc fignum crucis , dicens : hoc portans am-
"bula in paradyfum & fi non dimiferit te ingredi angelus cuftos paradyfi , oftende
"illi fignum crucis <5c dices ad eum , quod Chriftus , qui vere crueifixus eft , trans-
"mifit me , & cum hoc feciiTTm & dixiffem angelo , ftatim aperiens introduxit me
"& ad dexteram paradyfi collocavit. Cum heec Carinur & Leuticiut locuti effent,
"fubito tramfigurati funt & amplius non vifi. GREGORIUS quoque NAZIANZENUS
«velAUGUSIlNUSifeiundum quosdam libros,deboc eodem ait. Confeftim ceterna nox
"inferorum Cbrifto defcendente refplenduit , mox ferruginel janitores talia intra fe
"umbrofa filentia metu incumbente fubmurmurant. Quis cft ifte terribilis & nimio
"fplendore corrufcans. Nunquam talem nofter excepit tartarus , nunquam in no-
"ftram catervam talem vomuit mundus. Invafor eft ifte non debitor , effraclor &
"deftru£tor, non peccator, fed praedator, judicem videmusnon fupplicem, venit
"impugnare, non fuccurrere , eripere non manere. „
DI
i Cap. ftebenbe 23ej>(a#e* **n St Petri 2tfrcfee. 20 1
DE TEMPORE PEREGRINATIONIS.
Di&o de feftivitatibus , quae occurrunt infra tempus reeonciliationie , quod
tempus reprsefentat ecclefia a pafcha usque ad feftum pentecoftes. Sequitur viderc
de feftivitatibus , quce eveniunt infra tempus peregrinationts quod tempus repra>
fentat ecclefia ab o&ava pentecoftes usque ad Adventum Domini. Principium au-
tem hujus temporis non femper hic (afefto Urbani) incipit. Sed juxta pafchalem
terminum variatur.
V» Hiftoria Scholaftica. Codex membran :
3)ie <£5cf)ri|ff m bicfem s25ucf)e iftber, fo roir m bem t)or(jercjefjenben PASSIONA-
Ll ancjetroffen (jaben , jiemltcf) d(jn(id; , nur bag biefe roenicjere 2lbftir$uncjen al$ /ene ttt
ftct> faffet , unb bafjer btefefbc tm 2l(fertf)um ju liberfrcffen fcf)einef. SDer cjenetgte £efer
maa au# ber'erften $upfter*§affe( n.$. p.84., aflroo t)er 2(nfancj biefeS Q3ucj?$ nad; bett
gucjen ber£5ud)fkben abcjejtod)en ijt , felber urffjeifen»
3>a* 2>u<#.fe(bft f)at ber berufjmfe PETRUS COMESTOR cjefcf)rteben, n>teic&
benn ba$ ©efcfjriebene bet; bem ©ebrucften cjefraffen, unt) bemfefben in allen, aufler inbec
SSorrebe, ( ba einicjer Unterfd?etb erfcf)emet) cj(eid)formicj ancjefroffen fjabe.
3)iefer PETRUS roar juTroyes m Champagne cjebofjrcn , aflroo er nad)mafjte
t>eS ©ttfftti ju St. Petri Decanus roart) , unb fo (ancj i)erroa(fete , bt'0 baf? er umg 3afjr
(Efyrijft An. 1 170. bte ^Burbe eines <£an$(erS auf ber Univerfitxt partg erbielt. (£nb/
Itc^ Ijat erftcf), au^£tebejuDemftt(Ien£eben,betbcnen©tt(ft^^erren ju StVi&or m ber
parififcben QSorfiabt eintfetfyan, atlroo er aucf) An. 1 198* d. 21 O&. fein teben befcj)fof*
fen (;af.
£)en ^amen Comeftoris unb Manducatoris fo(( er nadf) TRITHEMII Q?ericfjf
bafjcr uberf ommen fjaben , roeifen cr tm Oveben unb ©djreiben bic ©cJrtflFe a((emaf)( f)duf*
ftg anjufu^ren pflecjert , de Script. Ecclef. cap. 580. unb GIRALDUS CAMBRENSIS
einer feiner ©c&iUer facjef t>on t'5m : ba§ er offenfficf) in ©ecjenroart t>ie(er ©efafjrfen mit
cjroffer $reimuff)icjfeif bejeucjef Jjabe: iDer alte bpfe jfetnfc fyabt fcteStfrcfee mem<i&fs
me&r betrogert als tn t>em ilc^r. Barje , ^a^ ttc pneffer «icbt fcurfftett e^ltcJ?
WtvUn. (Sicf;e G. CAVE Hift. Lit. Script. ECCLES. ad' an. 1 170.
Unfer fetnen ©c&rifften pe^et biefe
I. Hiftoria Scholaftica »ome an. ©e beffcbet nad> A. MIR^EI ttnb G. CAVE
Q5ert*t au^ XVLQ5tl*er, J. TRITHEMIUS aber re#nrt XX. unferMS. aber t(t roeber
tn 25uci)er noc& in dapttfef abcjet^et(et, nur ba$ , roanu etroa^ neues fo( Dorcjefracjen roer*
ben , etne 5(uffd)ri(ft oon rot^en feudjjkben ootf ommt €r fyat bit @5efd;tcl)te au$ bem
2((fen unb ^euen^eftament bi$ auf bie 5(po(te(^@efct)tc&te tn btefem $5ud)t auf eineScho-
kftifd;e 2lrf cjefafief , audf) roa^ (tc^ bet) benen J&epben becjeben (roe(d;e^ er Incidentia neu^
mt) ntc[)f roent^er Dte( uncjerotffe^ unb fabe(5afte^ miteincjemencjet ; tnbeffen fyat man tfjn
btefer ^lrbett roecjett Magiftrum hiftoriarum unbMagiftrumHiftoriaeScholafticaj cjenant»
€6 i|t biefe^ Q5ucf; breoma^l in Folio cjebrucft, An. 1475. ju D?eut(incjem An. 1485411
©trapburcj, An. 1486. ju^afel, unb einmaf m 8vo ju^ion, An. 1 5-43. unb fon(t tyn
unbroieber*
I. Ztytts 3tcr 23*»«^ £ c n.
ao2 Utfuttbetttttt&CTrtcbrtcfctett s.Period.
II. De laudibus Mari£ librum unum. £>eJTen cjet>encfet TRITHEMIUS, unt)
JOH. MOLANUS fa.gef itt Bibliotheca Sacra MS. Cap. MJRJEUM ad HENR.GAND.
cap. 32. <£r ^abe e$ in 8, aebrucft cjefefem
III. Sermones. £)erer tverber? unterfd;ieb(id?e tn unferfcf)iet)(tcl)en QMkfjer *©d(en
no$ unaebrucft aufbefralfen , roeicf;e G.CAVE l.c. er^e^Iet , unD babti) wrmctoet , t>af?
tmfer benen D?et)en PETRI BLESENSIS einiae tfef)en folfen , t>ie unferm PETRO ju>
gefydrem
VI. Codex chartaceus , roelcDer trt ftcf; f)dlt:
1 AMALARII Diaconi Capitula in Concilio Kquisgrani anno 8 16. a LudovUo
Pio Imperatore celebrato , approbata.
SftmeineS Q3et)uncfen$ tm t>ierjef)enben _3afjrf)unt>erf gefcfjrtebem Q3on bem Q5u*
cfje fefbft fan pag. 379. im I. Q5anbe biefer unfer 2irbeit nad;cjefef)en roerben. 3$ babt
biefeS Exemplar neben SIRMUNDI unb HARDUINI 2(uflacjen aefjaffcn , uni) feinen
Unferfcfjeib barin afd in 2lbf6ei(uncj t>cr €apitte!n an jroecu Derfern aefunben.
2 Bullam LUNEBURGENSiUxM contra Prxlatos fuper fruaibus Salince *
CALISTO Papa III. impetratam An. 145* f.
£)iefe ift »on etner/iinaereh £>anb binem aefcfmebem Q3on &er<SacF;c fefbft roirb
am cjeftdriaen Ort cjerebcf roerben , ba ict) cjcl. ®Ctt bieBulIam, nebft anbern fyefjer cjef>o^
renben @cf>rifffen einrucfen rotf.
? Magiftri PETRI BLESENSIS Epiftolas 1 2 f .
SDiefer Codex ift An. [438. cjefcfjrteben, unt) jroar aufftoffen Theodorici YEtcb*
ttt4!i0 Archi-Diaconi ut ^ttfelOe tm Tpcroifcfcen ©fiffte, befacje bcr am €nbe bee? IXe^
atftertf anaefuafcn ^nmercfuncj. ©anfc feinteti f;at t>er 2)cftet)e$ Q3ud;S, o(>n Sroeiffef
^orcjebac^ferWicfom^biefe^orfe^nein aefcfmeben : Anno XLVII. in die S. Ypoliti
qui fuit in die dominico in armario bte Virginis coram pleno Capitulo refignaviEc-
clefiam S. Nicolai in Hamborch & fui pro tunc publice proteftatus quod non vellem
amplius in futurum intrare illam ecclefiam , ad quod requifivi Johannem Rokker,
Notarium prefentibus D. Petro Vend. Plebano St. Petri & Dno. Hermanno Kafle-
borchPlebanoSt.Jacobi. Sabbato precedenti requifrvit me Quentin cum proces-
fibus contra Frifones.
EtpoftlapfumdiemAflumtionisMaria* non intravi illam ecclefiam cum religio-
ne, nec interfui divinis.
Sabbatho fequenti , fcilicet in die S. Magni intimavit mihi Quentin qualiter
Frifones eflent in Hamborch , cui refpondi in - - - St.NicoIai, quodegonon
eflem Vicarius , expoftabftinuimeadivinis usque in Sabbathum St. Bartholomjei vi-
delicet poft fex dies.
^amitrotraber fcon bem ^eben unt> ©c6riflTtcn fectf ^Serfaffere? efroa^ fcermefben md*
aen, fo ift m roiffen bag er »on feiner Q3eburtr>^ ^ ©tat)t Blois Den gunamen ubetfommen
J)abt, unt)3lnfana^©ttfffii^ciT juBourges , nadmiafs Archi-Diaconus ju Q5atf;e in
(gommerfef , unt) bem necf>ft ju £onbon cjeroefen fet;. gnbficf) erfanate er ba$ ^an^fer^ % mt
beibem €r^Q?tfd)off »on Cambribae unb $>a$ Vice-Cancellariat bti bem ^dniae t>on €m
geHant) fcfbjt , <£r fat fic^ m An. 1 1 60. an t)urcf; feine , in t>enen &itm , fontor bare @e^
krj>r*
2-Cap.ftepenDeQ3ettfacje. wn St.Petri Rit&t* 20;
fefjrfamfetf beru&mt cjemactyt, unt)f>atbi$ umt>a$3a&r(E(jrtfft' 1200, aefebef. $?efjr9?aa>
rtd;t ^iebcf Don ffjm Petrus de Cuflanvilla , roelcfoer fein £eben aitf feinen Q5rieffen , be*
fa)rieben, un£> &er»on tJmbefo&erftnSluflageoorgefe^ettat, tvieauc^uerJefuitJo.BUS^
US in Der QJorreDe $u feinen Theologifci[>en SGBercf en , roefcbe er An. 1 600. ;u $Mm| ttt
4.fjerautf0ecjeben , nun aber beiDe in Der Bibliotheca Patrum Lugdunenfi T. XXIV. juj
(uitmt ftnt>; &t\nt @d;rifffen beftefjen au$ Q5rteffen, Oveben unD Traftaten.
I. SDerEpiftolen roerDen t>onTRITHEMIO unDCAVEO unDinDerBibliotheca
Patmm Lugdunenfi maxima 185. fle$df)fef , in unfertn Dorljaben&en Codice aberfreffett
roir nur 1 5 r an, Da Dann Die fe^re mif Diefen SOSorfen cjefc^foffen roivD : & finis adeft,
pro quo Deus fit benedi&us in fecula feculorum. Amen. UnD jroar poftpreefatio-
nem ad Regem , h)ek'f)e eit) Q3rtcflTmi Dem ^dtticj tfl , imt> in Der Bibiiotheca Patrum
Lugdunenfi Die erffe Sftummer fufjref, in roefcjem er, Daf? er auf&eS $omcje$ QSerfancjett
Dlefe feine QSrteffe in tin SSua) jufammen cjefracjen f;abe / t>ermeft>ef , fofaen fte i^ fofd;es
OrDmmcj : *
( 1 ) Confolatio Regis de morte filii. B. P. n. 2.
(2) Inve&iva ad amicum ja&antem. fe de genere fuo & pauperes opprimen*
tem. B. P. n. ;. ,
(3) Defcribit fe mundanis involutum collaudans vitam clauftralem. n. 4.
(4) Reprehendit Prcelatum 1] tepidum in officio fuo & cura ecclefiae, dedi-
tum curis temporalibus. n. j".
(f) Collaudat vitam fuam & damnat fccularem vitam inducens amicum, ut
recordetur finis fusc. 2] n. 6.
(6) Reprehendit amicum vacantibus ebrietatibus & damnat ebrietatem. n.7.
(7) Reprehendit amicum, qui dimiftb ftudio vacabat otiis. n. 9.
(8) Redarguit Confiliarium Regis (Siculi) quod non redarguat eum de iis qu»
agit contra ecclefiam. n. 10.
(9) Suadet amico, ut reli&is mundanis intret religionem ficutvoverat. n.ir.
(10) Confblatur quendam de fuis infortuniis defcribens diverfa ftudia homi-
num. n. 12.
(11) Increpat amicum , qui ut relinquat clauftrum , appetit Prioratum. n.15.
(12) Redarguit indignos habentes dignitates , inducens Legatum , utcontra
tales procedat. n. 14.
(13) Satagit reducere Archi-Diaconum (Sarisberienfem) ad gratiam Prselati
[Thomae Archiepifcopi Cantuarienfis] n. 24.
(14) Redarguit amicum , qui fa&us eft officialis Archiepifcopi , 3] &inducit
eum, ut hujusmodi officium refignet. n. 2f.
£if) Ratiocinatio de mutna benivolentia , & inve&iva quod fe 4] exer-
ceat in juribus civilibus. n. 26.
(16) Condolet de morte Prselati f] commendans vitam fuam , 6] &redar-
guit elettionem clandeftine fa&am. n. 27.
@C % (17)
* 2>t"e iit benen SJuffc&rtfffen fctefer 95rtefe uorFommettbe utt» ctlfo ] Gejet*$nefe 3a&len/ ttwfen auf Dtc
(p. 208.) nac&aefefcfe Slflntcrfimaen. X)ie aber / weld)e julefct ff e[>en unD efn n. «dv fu!} &al>en I
jtelen mif Dfe inBibiioth. Patmm bcftcbfc Or&nttng.
204 UrEutt&ctt Uftb CTac&ric&teit 3. Period.
(17) Inducit Pralatum 20] ad refidendum in ecclefia propria. n. 148.
(18) Commemorat unitatem primitivae ecclefije & commendat ecclefiam
Confiliario Regis 50] n. 38.
(19) Ratiocinatio de mutua bencvolentia inter amicos abfentes. 3 1] n. 32.
(20) Epiftola [nomine 7] Archiepifcopi Rothomagenfis fcripta) qua redar-
guit filium Regis, 8] qui contra Patrem 9] pugnat. n. 33.
(21) ad Reginam Angliae Aleonoram [nomine ejusdem & fuffraganeorum
fuorum] ut redeat ad Regem a qu6 receflit. n. 1 $-4.
(22) ad Conventum St. Albani, conqueritur de iis, qui noluerunt eum ho-
fpitare in monafterio , & collaudat hofpitalitatem. n. 29.
(2;) ad Margaritam nobilem monialem , 10] ut perfeveret. n. 3$".
(24) Inducit monialem [Chriftianam] ad virtutes. n. 3 6
(2 j") Preces [nomine] Reginas ad Cceleftinum Papam pro liberatione filii fui,
detenti per Imperatorem. n. 14$-.
(26) Scribit Magnati , 32] ^quod ad eum non vadat , quousque cxperiatur
promifla Domini fui. n. 34.
(27) de.non utendis altercationibus inter caros. n. 39.
(28) Defcribit amicis fuis infortunia fua, fperans in eis falutem, ad R. Abba-
tem de Fontanis n.31.
(29) Reprehenfiva ad Dominum Papam non procurantem liberationem Re-
gisn. 144.
(30) ad amicum potentem , quod non opprimat pauperem pro levi caufa.
rj.47.
(31) Excufat & collaudat Praelatum (Archiep. Cantuar. 18] A.Cardinali] 6c
Cancellario Sedis Apoftolicse. n. 38.
(3 2) Conqueritur [nomine Reginae Anglise] de fllio fuo in carcere deten-
to. n. 146.
(33) Condolet Pradato oppreflb ex fallaciis invidorum inducens eum ad pa-
tientiam. n. 87.
(34) Increpat Abbatem , qui recepit ornamenta Pontificalia a Domina Papa.
n. 90.
(35-) Redarguit Prselatum ufurarium & avarum & induciteum ad eleemofy-
nas. n. 91.
(36; CoIIaudat abbatem, qui abje&is Pontificalibus in paupertate cultui di-
vino vacabat. n. 93.
(37) Scribit ad Praelatum ut corrigat nepotes fuos de pravis artibus.
(38) ad Pradatum , recommendatio nepotis , quem abjecerat ad inftantiam ,
adulatorum. n. 70.
(3 9) ad R. Epifcopum Andegavenfem , quod corrigat eos , qui ab exercitu
fugierunt n. 69.
(40) Redarguit amicum [A] volentem exire ordine Carthufienfi & ad Iibe-
rio^em fe conierre, n> 86.
(41) Re-
t. Cap. fte6etibe QSepfocje. wit St Petri ftt'r<t>c. 20 r
(41) Redarguit amicum , qui uxorem duxerat , defcribens incommoda con-
jugatorum. n.79.
(42) Redarguit amicum , qui ex invidia fratris volebat exire ordinem fiium.
n. 80
(43) Excufantur Dno. noftro Papse [Alexandro III.] Praelati infiftentes fer-
Vitiis ipfius Regis. n. 84.
(44) ad Abbatem , quod recipiat monachum , qui receffit de clauftro animi
levitate. n. 88.
(4 f ) Congratulatur Dno. Papae de promotione fua , & regratiatur ei de gra-
tia per eum fibi fafta , & petit orationum fufFragia. n. 99.
(46) Redarguit monachum litigantem pro pofletfione contra pauperem.
n. 117.
(47) Scribit amico excefTus nepotis fui ambitiofi & debitis onerati. [ad Jo*
hannem Archi-Diacon.) n. 94.
(48) Collaudat paupertatem & damnat divitias mundanas [adjMagiftrumR.]
n. 60.
(49) Amico , quod non det fidem fomniis & fortilegiis ac aliis fallacibus fi-
gnis. n. 6f.
(fo) ad 26] amicum promotum (Archiepifcopum Panormitanum] quodfifc
caritatis, & defcribit formam & mores Regis Anglise. n.66.
(fi) IncrepatPraelatum, quod obloquatur Regi. 40.
(f2) Excufatur quidam 11] deperfecutione b.Tnomat 12] Epifcopi. n.4f.
(f$) Scribit amico , 13] quod non vult redire in Siciliam <5c defcribit ejus
malitiam. n. 46.
(f4) Reprehendit amicum [G. Archiepifcopum Eboracenfenfj fe^epuritate
confcientise ja&antem & inducit eum ad posmtentiam. n. t 18«
(f f) Communis querela deillis, quiClericos occidunt. n.73.
(f6) Qualiter adeundus & alloquendus fit Princeps aliquis. n. 7f.
(f 7) Congratulatio ecclefix novae fundatae. n.78.
(f 8) Exhortatio ad amorem ftudiorum. n.81.
(f9) Increpatoria contra quendam gulofum. n. 8f.
(60) Inftru&io Abbatis & Conventus Dei fervitium & mores regulares. *
(61) Inftru&io monachi ut in religionis obfervantia perfeveret. n. 131.
(62) Memorat pericula Prselatis annexa. n. 102. (n. iof.
(63) Confolatio monachorum, qui propter defe&um meflium defolati erant.
(64) Redarguuntur Ciftercienfes , 28] quia decimam debitam auferebant.
num. 82.
(6f) Arguitur venatio in Praelato. 19] n. f6.
(66) Scribit contra gravamina, quae fibi Epifcopus inferebatn. f 8.
(67) Contra Clericos , qui amant accipitres & falcones 27] n. 67.
(68) Comminatoria [nomine] 14] Archiepifcopi adRegem-kif] impugnan-
tem patrem fuum. n. 47.
€ ( $ (69)
* £>icfer mangdf im gc&rucftctn
io£ Utftwfcett tmfc Hdc&rtcfcteit 3. Period.
(69) 17] Congratulatio de fchifmate 16] Romana; Ecdefise pacificato.
num. 48.
(70) Excufat (e amico de mandacio, quodincurrerat. n.37.
(71) Conqueritur, quodviasAngliangnoret. n.41.
(72) Reprehendit quendam qui Epifcopalemdignitatemcontemnit. n.42.
(75) Exhortatur Epifcopum , ut refignet Epifcopatum Ci Canonice non infti-
tutus. n.44.
(74) Litera anguftia: & conqueftionis. tf. 49.
(7f) Exhortatio ad mifericordiam. n. fo.
(76) Arguitur Epifcopus, qui promifta non implet. n.fi.
(77) Conqueftio fuper pnemifla, & narrat infortunia & periculamaris.n.f^.
(78) Excufatio cujusdam virginis, 21] quam fui parentes invitammonacha-
lem volebant. 20] n. 5*4.
(79) Exhortatur quaedam puella ad monachatum & defcribuntur ei miferiae
conjugatorum. n. j6.
(80) Commendatio vitse curialium. n.i f o.
(8 0 Petit Pradatus a religiofis orationum fufTragia. n. 1 27.
(82) Exhortatio ut teme fanclte fuccurratur. n. 98.
(85) adSoldanum [Iconii] inftrudtio fidei. f
(84) Confolatur monachum in tentationibus fuis. n. 57.
(8f) Literce diledtionis & mutuee amicitia? ad aliquem a qu6 multa beneficia
recognofcit. n. 162.
(86) HortaturPrcelatum bene agentem ad perleverantiam. n. 1^9.
(87) Rogat amicum ut fwper eumaccipiatdebitum,quo teneturjudaeo.n.i^.
(88) Congratulatur amicopromoto ad Prcelaturam. n. 165.
(89) Significat Archiepifcopo ftatum caufa*, quam habet in curia. n. if8.
(90) Reprehenfio [nomine 24] Electi Lincolnienfis] monachi volentiscum
eo de pari contendere. n. 62.
(91) Conqueftio [nominej Regis coram Domino Papa de fiItisfuis,quicon-
tra eum pugnarunt. n. 1 5 6.
(92) Petitur fubfidium pro ecclefia opprefta. n. 17;.
(93) Regratiatur his , qui fuam poenitentiam defiderant , & petit orari
pro eo. n. ify.
(94) Excufatio viri innocentis 22] cum accufatione adulatorum. 2$]J
num. n. J9.
(9f) Exhortatio ut filii Principis literis imbuantur. n. 67.
(96) Conqueritur fuper promifla & dilata gratia & fcribit fe iterum ad fuum
fervitium. n. 128.
(97) Reprehenfiva contra Juvenem. n.72.
(98) Qualiter fit unus peralium corrigendus. n.7 j".
(99) Deteftatio adulatorum & quod fcripta famam magnatum perpetuat. n.77.
(ioo) Ad 25-] Dominum Atrebacenfem Gratiarum a&iones deCuppa.n.6*.
(toi)
f SKanself tin ge&vutffan
2 Cap. ftebenb* 95epf<$e* Wft St. Petri 2Btfrct)e. 207
(10 1) Supplicatio' pro liberatione Regis. n. 64.
(102) Arguitur Epifcopus de malitia & proditione. n. 89*
(105) Commendatio religionis. n.97.
(104) Excufatio prolixitatis literarum. n.ioj.
(iof) Increpatur nuncius imprudens. n. 119.
(106) Qualiter informandus fitRex. n.21.
(107) Quod tide & armis impugnandi fint infideles. n. 106.
(108) Arguitur monachus curialis & maledi&us & mundanse gratise appe-
titor. n.107. *
(109) Imploratio contra Vice-Comitem pro juftitia. n. iog.
(1 10) Excufatio redeundi ad curiam. n. 109.
(1 1 1) Imploratio orationum a religiofis pro infirmo. n. 1 10.
(112) Inducit amicum ad legendum & orandum contra tentationes. n. 111.
(11$) Literae mutuse amicitiae inter abfentes [nomine Archiep. Cantuar. ad
Arch. Rhemenf.] n. 122.
(114) Narrat reverentiam euchariftise & onus facerdotale , & excufat fe afii-
fceptione Presbyteriatus. n. 18.
(iif) ConfolatioArchiepifcopi[Rothomagenfis] exulantis & opprefli. n.124
(116) Eidem fuper eodem,ut in exilio lettioni divinarum literarum & oratio-
nibus vacet. n. 125*.
(117) Commendatio Epifcopi 33] n. 126.
(118) Lamentatio fuper captionem Regis. 54] n. 145.
(119) Novi Abbatis inftrudtio nova. 3^] n. 152.
(120) Inducitur novicius ad fervorem religionis. 36] n. 157*
(121) Significat 4) Regi, qualiter per officiales fuos pauperes opprimatur.
num. 9f.
C122) Redarguit deditum mundanis illecebris &inducit eum advirtutes. 37]
num. 76.
(125) Congratulatur 38] Archiepifcopo [Rhotomagenfi] de pace fibired-
dita & hortatur eum ad virtutes n. 1 3 8.
(124) Monet 38] Epifcopum [Parienfem] ut in ofKcio luo fit follicitus. n.
127. 39]
(125-) Contra Clericos voluptati deditos. 40]
(126) Contra Clericos , qui confanguineos ditant. 41]
(127) Contra Curiales & pro eis. 42]
(128} Defcriptio miferise vitae curialium & periculorum ipfius. 43]
(129) Scribit Praelato 44] informans eum , qualiter fe in Pradatione fua ge-
rat. n. ij\
(130) Curialiter reprehendit deditum temporalibus , & in ofEcio fuo ac fpi-
ritualibus torpentem. n. 16.
(151) Ad Clericum negotiatorem 7 ut ab enormibus lucris ceflet. n. 17.
ao£ Ur&mbctt unb LTactmcfctm ;.Period.
(132) Adamicum, ut non revertatur ad dominum fuum, de quo plura mala
narrat. n. ig.
(153) Conqueritur deTra&atoribus & informat Prsslatum ad bene agendum.
4^] num. 20.
(134) Reprehendit amicum, quod fe majorem, quam fuus ftatus exegerat,
reputavit. 46] num. 21.
C 3 5*5 Confortantur , qui perfecutionem propter juftitiam patiuntur. 47]
num. 22.
2frmKrcFiwcter? :
i) Richardum Archicp. Cantuarienfem.
2) ad Magiftrum Rad. Bellovacenfem Ludimagiftrum,
}) Fpifcopi Carnotenfis. BIBL. PAT.
4) Rclifto ftudio Theologico.
5) Thomx Archiep. Cantuar. martyris,
6) Ad Canonicos dc Bellovidcre.
7) Rothrodi.
g) Hcnricum III,
9) Hcnricum II,
10) 3n DCC Bib. (jetjfCr fie Anfelmc flnfc fni Marginc. Afcellina,
11) Rcgmaldus; Epifcopus Bathonicnfis,
Ii) Archiep. Cantuarienfis,
1 }) Richardo Epifcopo Syracofano
14) Richardi Cantuaricnfis,
15) Hinricum III. Anglorum.
16) in Alexandrum III. excitato.
17) ad Guilielmum Papienfcm Cardinalem.
18) Albcrto.
19) ad Gualterum Epifcopum RofTcnfem ottogenarium,
20) ad L. Archi-Diaconum Pictavicnfem,
21) Adelitiae.
22) M. Henrici,
23) ad Rcginaldum Epifcopum Bathonfcnfcm.
24) Gaufridi.
25) Pctrum.
26) Gualtcrium,
27) ad R. Archirliac, SarisberienJem.
28) nominc Richardi Cantuarienfis.
29) S. Epifcopum Bathonienfem.
30) ad Guilidmum Archiepifcopum Senonenfem Ratholdi "Arhiep. Rothomagenfis imploratio au*
xilii 1 ut cxitium villas Andeliae cx bello Anglo-Francico impendens amovcri curet.
31) ad Priorcm Cantuarienfcm conianguineum fuutn dc negotio Conventus,
32) Pctro Petragoricenfi Epifeopo,
33 ) ad R. Gloceftriae Abbatem de vita 5c moribus Odonis ex Cantore Biruriccnfi Epifcopi Parifienfis.
34) ad Arch. MoguntinumproRichardo Anglorum.Regeablwp. eapto,
3-;) adE.Abbatcm S.Launomari , nepotcm fuum»
36) ad M.Alexandrum dc St. Albano,
37) ad M, Pctrum Blcfcufcm,
38) GuaU
2. Cap. fiebenbe SBepfage. *to St. ^^ &fr$e.
38) Gualtcro,
29) Odonem. .
40) Siefcc 55rirf &cBtf ficft mif e&en&en SSorien/ roie n.xcvi. «n. inter dcfidcralwlia faujw m«a-
di ift aber *on oanfc anDerm 2fti&alt.
4 0 Siefer 35rief jtnM jicfc ntc&t in Bibl, Patr.
42) 2lu$ fciefer nic&f.
4^ ) Slud) biefer mangelt.
44) ©lcit&fal*.
45 ) Rcinaldi Comitis filio in Epifcopum Camotcnfcm elcftum.
46) ad.Crifpin.&MagifhumPaganum, quod Aulicorum raalitia arccatur ab aula & confuctudinc
Reinaldi Epifcopi Carnotenfis,
47) ad H. Canonicum.
48) ad M Johannem dc Sarisberiis, cum Thoma Archiepifcopo Cantuarienfi in exilio agentenu
& etljeflet abtxm# ancjejlefltev gufammenljaftuncj , fcaj? in t>em geuvucften ftcf) 72,
25viefe finten, t>tc tn uem <jefcf)viebenen fef)(en , unt> m t)iefem evfcfjeinen 7»^tucfe , bie iri
jenem mck jlefjen. £)amtt itf; wn t)ev Biblioth.Patrum anfan^e , fo |tnt> nacj)fo(cjent>e
©cfrveiben ju bemevcfen:
Ep. IIX. Ad quendam Priorem. Declarat Ecclefiam inftar Lunas varios habuis-
fe ftatus, & di&a Philofophorum Gentilium , atque etiam Jure-Confultorum re&d
ufurpari in tradenda do&rina facra. Caufaru & arguit vehementer.
XIX. Ad R. amicum quendam Juris Canonici ftudiofum. Duas quarftiones pro-
pofitas diiuit. Altera eft , an mulier quse exiftimans virum fuum obiiffe , monafti-
can profeffa eft, eo reverfo fua au&oritate virum repetere poffit. Altera, an ea-
dem viro deinde mortuo teneatur monafticen repetere. Nuper in confliftu Scbola*
ftico*
XXX. ad Reginaldum Epifcopum Bathonienfern ele&um "gratulatoria. Cum
bumani conditionu.
XLIII. Petro amico fuo Medico quendam aegrum commendat. Nufer ingrc.
ditbar Ambaziam.
LIII. RlChardi Archiep. Cantuar. ad Epifcopos Angliae ne exteros Epifcopos
incertas ordinationis finant Epifcopalia obire munia , excommunicatosque denunti-
ent qui PP. bullam vel Epifcoporum figilla adulterant. Licet futura omnino vitarc
fcandala.
LXVIII. Ejusdem ad Alexandrum III. Papam, accufat Abbatem Malmesburi-
enfem , quod fe ab obedientia fui Epifcopi fubtraxerit. Deinde fufe deplorat, quan-
ta mala fecuta fint ex exemtionibus Abbatum per Pontiflces Romanos , ob Epifco*
porum quorundam tyrannidem indultis. Sicut tminentiam Apoftolic*.
LXXI. Ad M.Emaldum Blefenfem. Emerat Petrus"BIefenfis Parifiis librosLe-
gum , pretio numerato fed non abftulerat ; quos alius , majori numerato pretio ab-
ftulit. Contendit ergo, libros illos, licet fibi traditi non fint, ab alio, emi nonpo-
tuifJe. Cum Dominut Rex Anglorum,
2io Urfmtben unb Hddmcbccn $.Period.
LXXXIII. Gualterus de Conftantiis Oxeneforden, Archi-Diaconus monetB.Exo-
nienfem Epifcopum, tanquamjudicemEcclefiafticum, ut matrimonium inter confan-
guineos illegitime celebratum ex mandato R. Pont. difTolvat. Cum plurima literarum.
XCII. Ad Reginaldum Epifcopum Bathonienfem. Invehitur in Zoilum fcri-
ptorum fuorum obtre&atorem Audio , quod apud vos detratlor.
C. Ad R. amicum. Tuetur famam cujusdam Archiepifcopi novi , qui de ni-
mia lenitate accufabatur , ac fuf£ oftendit , quse lenitas laude , quse reprsehenfione
digna fit in epifcopo. Innocentetn arguis , virumque fortem.
CI. Ad Robertum Archi-Diaconum Nannetenfem. Judicium fuum exponit
de ingenio nepotum duorum fux inftru&ioni commifforum , fimulque docet non
nifi ja&is probd fundamentis Grammatiees ad fublimiora ftudia profiliendum. Duo$
* nepotibus mihi.
CIV. ad Decanum & Capitulum Sarisberienfis Ecclefiae. Congratulatur illis ,
tjuod cogitent ecclefiam fuam e monte in planitiem deducere. Latatus fum in his.
CXII. AdR.Epifcopum Aurelianenfem pro immunitate ecclefiaftica , nempe
wt a Rege Francise in bellum Hierofolymitanum contra Saracenos a Clericis nonpe-
cuniarum fed orationum tantum exa£tiones fiant. Scriptum eft , tempus tacendi.
CXIII. Ad Gaufridum Archiepifcopum Eboracenfem , ut refiftat hcereticis.
Dum in rebus bumanis ageret,
CXIV. Ad Joannem Saiisberienfem electum Epifcopum Carnotenfem Gratu-
latoria. BenediUus Dominus , qui erexit vos.
CXV. ad H. Abbatem de MefTender. quaeftionem propofitam degradibus afH-
fiicatis, quando conjugiurn vitient, exponit.
CXVI. Ad H. Abbatem S. Dionyfii , mittit librum a fe compofitum , & fimul
eum confolatur in afflidtione , quam habebat a Rege. Mitto vobis opus novum.
CXX. Ad R. Decanum Turonenfem , ut nepotem fuum fimoniace multa be-
neficia venantem , maximoque sere alieno obftrictum corrigat. Nepotem veftrum
P. libenter.
CXXIII. Ad Richardum Londonenfem Epifcopum declaratio , quod nolit ad
Sacerdotalis eminentix gradum ex diaconatu progredi , non ex contemtu fed exre-
verentia, oftenditque neminem cogendum effe ad Sacerdotium. Scio, quia ex in-
tima dileftione.
CXXIX. Ad R. Archi-Diaconum Aurelianenfem invectiva , quod peftem Simo-
niacam in ecclefiam induxerit. In te , dum effes parvulus.
CXXX. Ad Joannem Carnotenfem Epifcopum apologia contra calumnias.
Audivi & turbatus fum.
CXXXIII. Ad R. Decanum & Capitulum jSarisber. Ecclefiee , quod ob tenui-
tatem beneficii non re&e cogatur ad refidentiam faciendam in Sarisberienfi Ecclefia.
Mfror^ quod prtbwda, cxxxiv
2. Cap. jtebenbe Q5epfo$e* wn St. Petri Sircfce. a 1 1
CXXXIV. AdVillelmumeleaumSt.Mari^Blefen(is Abbateminftruaio. £/*«
ftus es a tuis fratribus.
CXXXV. Huberti Archiepifc. Cantuarienfis ad Caplulum Sarisberienfem. E-
ximitCanonicumquendam a lege refidentia*. Cum ubique terrarum.
CXXXIX. Ad R. Abbatem &Conventum Ciceftrenfem , implorat monacho-
rum preces , utdigne facerdotio initiari poflit , caufasque reddit , cur ha&enus il-
lud reiugerit. Diu pulfatus fum precibus.
CXL. Ad Petrum Clericum Regis Anglise ut repudiato ftudio Jurisprudenti»
TheologisE S. fe totum tradat. Dbifm es, ef cortuum. 3fn biefcm 35riefc rommenuic
^Bovte i)Cr: pane & vino transfubftantiatis.
CXLIX. Ad amicos ut fibi feni &emerito ab Archi-Diaconatus honore violen-
ter expulfo. Succurrat ab amaritudine anime me*.
CLI. Ad Innocentium Papam III. ut Archi-Diaconatum Londinenfem fibi jam
feni oblatum amplioribus curetornari redditibus. Si ex abundantia cordu.
CLII. Ad eundem , ut ecclefia qusedam , cujus ipfe erat Decanus, propter in-
corrigibiles mores Cleri commutetur in ccenobium Ciftercienfis ordinis. Eram De-
canus Ecclcfu.
CLIII. Rothrodi Archiep. Rothomagenfis & Arnulphi Epifcopi Lexovienfis ad
Henricum 1 1 . Angliae Regem Relatio de legatione fua ad Francias Regem. Tanta
tempeftivius & diligentius.
CLVIl. Ad G. Vicarium fuum , ut pro grege fibi commiftb fedulam curam ge-
rat, & vitJE periculo praeeat eos , quos docet. Licet circa debitum Ecciefiaftica.
CLX. Ad Odonem Epifcopum Parifienfem , ut quoniam viginti fex annis in
Anglia vixerat, revocetur in Galliam, ut fi non vivere , faltem fepeliri pofTit in fiia
patria. G/orU veftra conglorior.
CLXI. Ad quendam ex amico hoftem. In honeftum eft ittos feveru.
CLXIV. Increpatur quidam , qui Cantuarienfem Archiepifcopum de nimia
manfuetudine arguebat. Durt arguu Dominum meum.
CLX V. G. Ecclefice Senonenfis miniftri Apologia ad GregoriumPapam IIX.pro E-
pifcopo Laudunenfi. Cum Paternitatis veflr* prudentiam.
CLXVI. Interceffio pro Abbate Salmurii. Cum exvicinitate locorum.
CLXVI. Chriftianorum e Terra St. confolatoria ad Aleonoram Anglise Regi-
nam filii mortem lugentem. Rumor flebilu & triftis adventu/i
CLXIIX. Ad N. Pontificem Romanum Gratulatio. Aures noftras aura dulcis.
CLXIX. Ad Rcginam quandam de morte filiorum lugentem confolatoria. A
prafentis mundi.
CLXX. Ad Reginam quandam , ne plus sequo lugeat ob mortem Regis Ara-
gonia*. Tibi forfan profuit.
Sl)i CLXXI.
2i2 Utfun&ett urtb Hacfcricfcteit j.Period.
CLXXI. Ad quendam Confolatoria ob mortem multorum. Contra cafut mun-
di, tam,
CLXXII. Deploratio mortis Frideriei Imperatoris di&i Barbaroffe. Rumorttr*
ribilit & borribilis,
CLXXIV. Ad Do&ores Academise Neapolitanse de obitu M. Gualteri Profes-
foris Grammatices. De feculo nequam & valle,
CLXXV. Ad auditores Grammatices de eodem argumento. Jguia materiaita
fe babet,
CLXXVI. Ad Juris Civiles Profeflbres de obitu Jacobi de regione Juris Civi-
lis Profefforis. Amaritudo amarifftma,
CLXXVII. Ad quendam , ne vita defun&um immoderate deploret. Vropio
filio fuo Dominut.
CLXXIIX. Ejusdem argumenti. Si omnis caro feenum,
CLXXIX. Ejusdem argumenti. V&x audita eft ptoratas.
CLXXX. Ad Reginam quandam mortem viri & filii lugentem. ln mundi rota
volubili.
CLXXXI. Ejusdem argumenti. Satis credimut & fine.
CLXXXII. Ejusdem argumenti. Cum amara mortis.
CLXXXIJI. Ejusdem argument;i. Jnter cateros flebites humana»
5DieftebenQ3riefeaber, ttcicte aHctn in unferm t>or&abcnoenCodice&efmt>li$/Hn&
fofciclicfrtveig, bi^crnoc6nta)tcjebrucftworbcn ftnb, ftelle icf? tyemit an$ £ia)f :
I. (al.38.) Scribit Praelato , quod (ut) corrigat nepotcs fuos
de pravis aclionibus.
Calutem in au&ore falutis. Nepotum veftrorum militum faftuofum gloriam tofe-
rare non poffum , qui vitae militaris eminentiam Jaclitantes , clerieorum fortem
multipliei detra&ione deprsehendunt. Vitam & operam eorum ducentes in obprobrium
& contemtum. Sane in depravatione ordinis noftri non multum eorum extollentia pro-
movetur , qur fi eflent milites, aut quas effet militum profeftio, cognofcerent, deferrent
Clericis,aut feafcurrilitate verborum quadampuellarimodeftiatemperarent. Porro
ordo militum nunceft ordinem non tenere. Nam cujus os majore verborum Spur-
citia polluitur, qui deteftabilius jurat ; qui minus Deum timet 5 qui Miniftros Dei
vilificat, qui ecclefiam non veretur, quique hodie in cetu militum fortior & nomi-
natior reputatur» Tolerabilius mihi eflet , fi alii quam nepotes veftri in hac fuper-
biae & confufionis audacia prorupilTent. Maxime cum illi a pueritix cunabulis folam
in vobis didicerunt honeftatem. Veruntamen cum omnis aetas prona fitab adole-
fcentia fua in malum , ex quo fuis adhseferunt commilitoribus , ab eis mores perdi-
tos contraxerunt. Nam illaRhetoricatioarmorum trahitur a convi&u , & qui tan-
git picem inquinabitur ab ea> unaque confpe&a livorem ducit ab una.
^ Nam
i Cap. fiebenbe Q3epfaae* *M &. Petri &iY*e, 2 1 j
Nam militaris difciplina , quam VEGETIUS renatus ac plerique alii docue-
runt , prorfus evanuit , & fe in quandam peccandi Iibertatem 6c fcurrilitatem fpe-
cialem deformavit. Olim fe juramenti vinculo milites obligabant , quod ftarent
pro Reipublicse ftatu , quod in acie non fugerent , & quod vitas proprise utilitatem
publicam prahaberent. Sed hodie tyrones enfes fuos recipiunt de altari , ut profi-
teantur fe effe filios ecdefiEe, atque ad honorem Sacerdotii & tuitionem pauperum,
ad vindi£tam male faclorum , & patrise liberationem gladium accepifte. Porro in
confcrarium res verfa eft. Nam ex quo hodie militari cingulo decorantur , ftatim
infurgunt inChriftos Domini & defeviunt in patrimonium crucifixi, fpoliant&prse-
dantur fubjectos fibi pauperes & immifericorditer atque miferabiliter affligunt mi-
feros, ut in doloribus alienis, illicitos appetitus & extraordinarias adimpleant vo-
luntates. Refert LUCAS quod milites accedentes ad JOHANNEM interrogave-
runt eum dicentes : Magifter , quid fatiamus & nos ? Neminem inquit , concujferitu ,
neque calumniam faciatu fed contenti efiote fiipendiu veftru. Qui contra inimicos et-
iamChrifti vires fuasexercere debuerant in potibus & ebrietatibus pugnant, vacant
otio, marcent crapula , vitamque degenerem in immunditiis tranfientes, nomen &
officium rfrilitise dehoneftant. Nihil damnabilius eft in milite quam otium,perquod
ufus armorum dedifcitur , nutritur pufillanhnitas , vires facifcuntur , obrepit iner-
tia & ad immunditias aclus animus occupatur. IdvoPubiius Vafia cumexercitum in
hiberniis regeret , licet ufu claffium non egeret , ne miles corrumperetur*defidia , vel
otio fuperbiret , naves xdificare inftituit. ♦ Legitur Jrojanus Imperator milites fiios,
quotiens vacabatur a pradiis, exercuiffe in curfu, in fqltu , in ufu vacandiin ftudio
cenfus &putei feriendi , mittendique lapides inmanu velfunda vel miflilia jaciendi,
eos ad omnes modos erudiens , quibus bellum fuftinere debeat, aut inferri. De
magno Vompejo refert SALUSTIUS, quod cum alacribus faltu, curfu cum velocibus
cum validis no&e certabat , veruntamen ex qu6 ipfe & Senatus ac Populus Roma-
nus otio & quieti vacare eceperunt, qui, quanquam in remotiflimis nationibusho-
ftiles infultus modico agere propulfabant, fuperveniente Csefarea paucitate, relique-
runt prsefidia fortiftimse urbis , 6c in fola fuga fiduciam fibi pofuerunt. Sed & haec
potiflimum Ccefaris excitabat audaciam , quia res erat ei adverfus otium , militem
ducemque emeritum , & qui longa pace didicerant ducere. Refert TROGUS
POMPEJUS quod noviftimus Rex Afliriorum Sardana paulus * propter otium 6c
mollitiem vitae a Regali folio turpifcer eft ejedlus. Quid Romanos extulit ? aut, un-
de habuenmt fuperomnes populos principatum. Nomen ejus &gIoriam acquifivit
armorum ufus& exercitatio prseliorum. VEGETII RENATI teftimonio , inutilis
eft omnino militia; nutritus tehere <Sc delitiis affuetus , cum anteceflit praeliis aptio-
rem, qui fub diurno & fole nutritur laboris patiens, umbrae negligens, balneorum
nefciens, asque ferens frigoris injurias & caioris , rudisin caufis, fimplex in a&ibus,
cibo moderato contentus, qui nec erubefcit foffam ducere, rapere aggeres , ferre
lapides, csenientum lignorumque materias comportare. Ideo , tefte CORNELIO
5D £> 3 au-
* Sardanapalus,
ii4 UtEuittait unfr tTacftricfeecti ;.Period.
au&ore, Romana Juventus abolebatin - - - fudorem , quem curfu vel exer-
citio campeftri collegerant, nec minus balnea quam eftkminantes aquas falinato-
rum abhorrebat. Sed in temporibus Jebal fwe j- Jedon ut figuralium myfteria tace-
antur, Dominomandante, prohibitus eft in multitudine delicata atque inexercitata
& timida Madianitu occurrere. Cuntque ctamaret JEDON cunftU audientibus : Jgui formi-
duloftu eft & timidtu , revertatur , recefferunt ab eo viginti & duo millia & tantum decem
miUia remanferunt. Sed & de illis tanquam ad bellum expeditiores duntax*at elegit,
qui in fiti fua, velut canes, lamberent, & feftinantius aquam ados mitterent, illis
prorfus abje&is, qui fe ad bibendum flexo proplite inclinabant, in trecentis itaque
fadta eft liberatio populi , quos non crediderunt inter delicatiores epulas & exquifi-
ta convivia didicifle aquam Iambere , quas ideo praeelegit Dominus , quia neceffi-
tati fatisfacerent cum humilitate. Verum hodie in delitiis innutritur , & tota ad
carnis delitias fe relaxat , felix embola noftra in cute curanda plus «que operata ju-
ventus. Quod milites noftros in expeditionem quamque exire oporteat , alias zo-
narii eorum, non ferro, fed vino, non lanceis, fed cafeis, non enfibus fedutribus,
non haftis , fed verubus , onerantur. Credas eos ire ad domum convivii , non ad
bellum. Clypeos deferunt & auratos , prsedam potius hoftium , quam* cutem ab
hoftibus, & eos referunt, ut ita loquar , virgines & inta&os , bella tamen & con-
fli&us equeftres depingi faciunt in fellis & clypeis, ut fe quadam imaginarja vifione
dele&ent in pugnis , quas aclualiter ingredi aut videre non audent. Eleganter SCI-
PIO AFRICANUS fcribit in Libro Strategematum: Juliut Iranconus , refert, cum fcu-
tam cujusdam vidiffet auro & gemmis muUipliciter adornatum , dixit , fe non tnirari fi
tanta diligentia honoraffet , in quo piut prtftdii , quam in enfe baberet. Aeneas qui-
dem gemmas a digito ad enfem , vif o a digito ad pocula legitur transtuliffe. Re-
fert PERICLES Hiftoriographus non picturam , non aurum lapides , fed fcutum
divulfum , fractam galeam , hebetem enfem , faciem vulneratam cMdere militibus
ad ornatum. Porro cum noftri milites fine vulnere & cicatrice , fanis etiam & in-
tegris armis, per Dei gratiam, revertuntur, revertuntur ad bibendi confli&um cra-
teres fcaturiunt&vinaconantur, atque ex hafta caufantur gravi praslia Marte. Ulic
Catidet illic tendebat Uliffes, & pingunt fluido pergama tota mero. Garriunt ergo
& laxant procaces linguas in detreclatione hominum innocentium , defa?viunt in
Chriftos Domini, referunt & efFerunt iabores fuos ad otia facerdotum. Datur ita-
que fumma inter eos & communi lege fancitur , ut decimas auferant, & ut ecclefia»
vel clero non deferant, ut excornmunicationem non timeant, ut non revereantur
Deum, ut injuriis afficiant Sacerdotes , & quicquid in ufus Ecclefiae ceflit , delibc-
ratione aut vitas aut privatione libertatis evacuent- Veruntamen magnus Deus &
terribilis nimis, qui humiliat omnem altitudinem extollentem fe adverfus fcientiam
Dei, ipfos falvos faciet filios pauperum , & humiliabit calumniatorem. Cum au-
tem dicat Dominus Sacerdotibus fuis : £)uis vot §tr?,lt me ffernit , & qui tangit vos
tangit pupillam oculi mei ; Si nepotes veftros diligitis & zelatis ad vitam non perc-
ant
•fr Gideon.
Cap. f?e&en&e Q3et>fo<}e* *>0« St. Petri Tkivdbc 2 1 r
ant cum Ofa , dum ad arcam Domini manum temerariam porrigunt , ipfos ad reve-
rentiam ecclefiae & Officialium Chrifti falutaribus monitis informare. Nam cumin
fortem familiaritatem eos receperitis , & participationem menfse veftrae , non eftis
omnino immunes a culpa , fi commenfales veftros permittitis paffim garrire in cle-
ricos, & in ecclefiam protervire. Verum eft, quod nepos vefter B. in brachio &
fortitudine Advocati BethinU quandoque & forfitan femel , folemnes militiae titulos
acquifivit , fed non propter hoc adverfus Ecclefiam fuperbire , ventum debuerat
:oncepiffe. Nihil eft enim quod majorem minuat laudis partem , quam fuos affidue
ja&itare fucceffus, 6c fingulis diebus anni vendere diem unum. Legitur de Marco,
quod cum plurima feciffet egregie, una fui ja&itatione gloriam famse perdiderit,
5c quia fibi praefumfit aflcribere, quod ex ore alieno captare debuerat, publicas com-
nendationis vota demeruit. Ut ad domeftica jadtantise & oftentationis veniamus
:xempla. ' Rex Szecbias, quem Dominus in umbra horologii , in appofitione anno-
:um , & in fuga Sennacberib , prae univerfis Regibus honoraverat , quia nuntiis Ba-
-adocb filii Ba/adam Regis BabylonU pigmenta, unguenta quoque &domum vaforum,
:ellasque aromatum , & omne > quod erat in thefauris fliis , ad oftentationem & ja-
itantiam demonftravit, juxta verbum TfaU filii Amos, thefauri ejusablati & transla-
:i funt in Babylonem , filii ejus captivati , & in palatio Regis Babylonis fa&i funt Eu-
iuehi. Triplcx etiam oppofitio divinas animadverfionis propofita eft David , eo
juod ad jactantiam Dei populum numeraverit. Similiter Nabugodonozor , qui fe
nagnificavit in fortitudine decoreque & gloria regni fui, humiliatus eft ut brutum,
:omparatus eft jumentis infipientibus & fimilis eft illis. Utinam non intumefcant
tdverfus Chriftum 6c Chriftos ejus, fed humiliter ocdevote recolant, qualiter [/*/]
^ratiam Dei autpoftveftramdepulvere paupertatem & de ftercore funt ere&i, qua-
:enus ei , qui exaltat & humiliat , indivina: gratiae munificentias fefe pulverem re-
:ognofcant.
II. (al. 125.) Contra Clericos voluptati deditos.
Qui habet aures audiendi audiat! fub quanta mole CriminumCIeruslaborathodie,
-dum inChrifto nonvult placare Dominum per fru&us pcenitentise , fed difFert
iScinduciat, falfoque fibi fomniat ih cafu dubiie fortis longum vivendi terminum,
amnimodam mollitiem fordesque vita: varias , nulli differtur ordini , trahuntur in
pernitiem per partes inimicitias ecclefiarum termini. Non habet afca requiem
Malchtts in Chrifii faciem , Jafon in va(a Domini manus extendit ipfus. Irreverenter
confluunt omnes ad facrum ordinem , fed hominem veterem non exuunt nec for-
diditatis diluunt antiqua: turpitudinem. Hi calicis dulcedinem dant in amaritudinem
& in venenumafpidis , JESUMQVE magnum fordidis veftimentis induunt , & fan-
guinem polluunt teftamenti. Singultuofis vocibus verbum falutis prasdieant, &ex-
plicant monitis falutaribus , quid agendum fit omnibus , fed Efau funt manibus , &
voce Jacob indicant , qui dum paffim implicant flagitiofis a&ibus 6c exemplis enor-
mibus animas mortificant. Aedificas Sion in fanguinibus , qui pro laude verba ven-
dis,
216 Urftmbeit mb Vt&dzxi&tm 3. Period.
dis , cultorum utens facculo , dum perbalas in populo fan&itatem , quam prxtendis
non poflides in facculo, gaudes inani titulo , verbis utens reverendis , intetrabem
non attendis,qux toti patet populo. Plebs pro CHRISTO bellicofa,fignatamun-
diportio, coelum petit martyrio; fed in nullo fru&uofa Clericorum conditio, enor-
mi torpet otio , 6 mors CHRISTI , femper fuit copiofa apud te redemtio , fed in
iftis otiofa fuit Redemtoris paflio. Quare non accipiunt falutarem calicem , &pro
Chrifto verticem gladiis objiciunt, fed terrena fapiunt, nec timent iram vindicem,
terribilemque judicem , quem miferi defpiciunt , colunt enim culicem & camelum
glutiunt , qui lithargum pateris furgens expergifce , hora eft jam furgere. Vul-
nus unde majus medio non aperis in cordistui ulcere, fi vis fiftulam obrepere, ne
medicinis uteris , erubefcens temere ligaturam vulneris.
IIL (al. n. 60.) Inftrudtio Abbatis & Conventus ad Dei
fervitium & mores regulares.
Pum bonce memorias Abbas Petrus nomine , tributum mortis exfolverit , tefti-
monio enim Prophetce fcedus cum morte percuflimus omnes, quodin nobistran-
fliri mortem habemus , electus es , pater cariffime , a tuis fratribus in Abbatem.
Sic namque a diebus antiquis ecclefise pro praefentibus nati tibi funt filii. Et juxta
verbum : Dominus fufcitat ad munera Nazaraos , & veteribus amicis evanefcenti-
bus novse propagies ad ulteriores 6c dulceriores fruclus amicitiie coalefcunt. De
veftra gloria glorior , quia fecundum notitiam magnorum qui funt in terra veftra.
magnificavit Dominus mifericordiam fuam, fi tamen mifericordia eft, & ncn poti-
us quxdam probatio , 6c quaeftus honoris , qui quandoque tranfeat in querelam :
Elevatus amififli me. Erat longe , fcurius coefte quam prseeffe , meritorium tamen eft,
fi fit Prcefes ut profit. Cariflime Pater, dum in minori adminiftrabas officio, Sfsepe
fuifti tibi fcandalo, frequenter tibi tsedio, femperque- periculo. Nunc autem fuper
candelabrum conftitutus intrafti arenam eventus ancipitis. Nam , fi pofieilionum
follicitudines , fi vero &C animarum difcrimina penfes, fori* [unt $ugn<t ^ intus timores.
Juxta illud S*lomonis : Immififti in turbam & alligafti tibi peccata duplicia. Ideo
plures volunt latere fub modio, &juxta conftantiaefines claudunt immortalis glorice
bonum , oventes in fine mceroris , verbum illud proheticum meum (ecretum mihi.
Et nunc , Pater amantiilime , in varia diftrahi te oportet , pro aliis follicitari cum
Martha, 6c poftponere illud verbum otium , & tranfire de animse otio ad quendam
animse Labyrinthum. Pono, non fit exterior follicitudo terapiat, utanimamtu-
am, pro qua CHRISTUS mortuus eft, curarum fecularium abyflus abforbeat, in-
teriorem enim follicitudinem tibi transferas ut in fe colleclus vel elefrus animus ad
exteriora non defluat. Non attendant , quod foris oportet , ut quod exterius fo-
nat , inter multos eristecum fadrus de illo numero , quos beatos infinuat, dicens.
Hi qui tdtficant fibi follicitudines , ut vocem exattionis non audiant. Sic ergo miniftres
ut non vituperetur miaifterium tuum } ut fervum fingulorum te reputes , cum fis
Do«
2. Cap. fubmbt Q5et>fa^e* *>$n St. Petri Riv&e. 2*7
Dominus omnium. Sic in te contemplativa & a&iva vita vices fuas alternat , ut nul-
lum tempus habeas feriatum. Melior efi Spiritus quam corpus , £f corporis exercitatio ad
modicum prodeft , pietas autem valet adomnia babens promiftonem vice , qu<e nuntefi, perit
& futuretur. Ergo semulare carifmata meliora. Caro enim (f fanguis Dei regnum non
pojftdebunt. Caro non prodeft , fruftus autem ffiritus funt : Caritas , gaudium,'pax^
patientia, longanimitas , fides, modeftia, manfuetudo, continentia, caftitas. Bo-
num eft follicitari cum-/W4r^,fedquietius,federead pedes Domini cum Maria : Prse-
videt Dominum in confpe&u tuo fempecvacare &videre, quam fuaviseftDominus.
Poftquam defponfaveris ea, quse neceftitas fru&uofa depofcit , defcende in hortos
aromatum, ut pafcaris deliciis fpiritualibus, & gratiflima lilia colligas gaudiorum.
Cum enim animam refolveris ad quietem , nullos quaefo eam excitet,donecipfa
velit, necfuftineas, ut te quis propterea abamplexibus Rabelis , & ab uberibus fan-
&x ubertatis evellat. Scis , quia reguke fan&se profeftbres , fi fe f ecularibus nego-
tiis curiofe involvunt , magna fpiritualis exercitii difpendia patiuntur. Nayis au-
tem, quamvis inter procellofos turbines ftatim nonpereat, rerumtamen fuarum fu-
ftinet jacluram, ut ad portum vacua navis perveniat. Elegerunt te fratres tui. Efto
in illis, quafiunusexillis , certiftca illos verbo , a£tu, vultu , habitu & inceffu, fic
te amabilem exhibeasetimitabilem, uttuaconverfatioasdificet alios ad falutem. Age,
quodnonfolumtibi cxpediat, fed quod multis. Nunquamfmgularitervivas, nonha-
beas utvulpesfoveam, non ut volucres nidum, non laculosutnidas. A primitivis
motibus adolefcentiae mex novi , Pater venerabilis , mores tuos , redolentes manfue-
tudine, fociales ad convictum , humilitate conditos , &adomnemcompofitoshone-
ftatem, vulgareeft, quod honoresmutantautpotius miniftrant mores , adminiftra-
tioqusefo, nunquam ab illa morum nobilitate degeneret, nulla elationis gloria, nul-
la glorke elatio de tua promotione obrepat. Si gloriari oporteat, de tuis infirmitati-
bus glorieris , utinhabitet te virtus CHRISTI. Si enim ad onus infirmum , fi minus
idoneum , minusque dignum te reputes ; ipfa tua abjeftio convalefcit ad gratiam , ex-
inerabitadfru&um, cumuIabituradcOronam. Ipfe Dominus glorias dicit : Si egequa»
rogloriam meam , gioriameanihiltfi. Gioriam, inquit, ad invieem quaritis , & gloriam
qutafoloDeoeft , nonvitltis. Non nobis , Dornine , fed nomini tuo dagloriam. Tu vero',
Pater, fi in Deo volueris gloriari , nonerisinfipiens, ut qui gloriatur^inDominogloria-
tur. Illam vero gloriam , quas eft confcientise tuse , Deo, &nontibi, aflbribe. Nam,
ut verboApoftoli utar , Habes , quod accepifiu Si verotead vocem demulcentium
tuas aures, aura favorabilis afHaverit , fit incorde & ore tuoverbum illudApoftolit
Gratia Deifum , idquodfum. Nihil enim eft , quod divinse majeftati familiarius & con-
fidentius afliftat & gratius , quamverahumilitas. Ipfe au&orhumilitatis fe corde hw
mikmdS mitem confitetur. Ideo nonveniet tibi perfuperbise , fed quanto major es,
humiliateinomnibus, &adminiftrationemhanc onus reputesnonhonorem, omnem-
que motum fuperbise prurientis verbo illud Salomonis exftirpa. Potentes potentiora
tormentatolerabunt, atquecito &horrende judicium fiet his, qui praefunt. Cogi-
ta femper, quia Domins requiret atedeomnibusovibus fuis exac"tiflimam rationem.
Propter quodirritat impius Deum , dixit enim in eorde fuo , mn requiret, Deus autem
I. fc&elie stcr&rnik €e per
ai8 Urftmfretf unb fclacfrrtcfrtm % . Period.
per Malacbiam dicit : Bgo requiram oves meas de manu paftoris. Dominus dicit , requi-
ram, impius dicit non requiret , cujus , putas , afferturri prsevalebit ; Verbum lfaia
Prophetae eft: Juravit Domintu exercituum, dicens : Si non ut prtvidens ita erit , &,fic
utbomini in mente, ficeveniet. Sunt enim Abbates qu^rentespotius, qux funt fua,
quam qu* JESU CHRISTI. A frudibus eorum eos cognofcetis. Hi , animarum
curaomnino poftpofita, fui debitum officii reputant, fi, in fuam & fuorum perniti-
em, poftefliones ecclefiasfua:,. perfas &nefas, culturis &a?dificiis magniricent, <5c
dilatationem amicorum , necquas aSpiritutimoremconceperantfruaumfalutis quafi
aborfum pernitiofe procurant, ut eis meritoapteturverbumProphete dicentis :/>;•*.
gnantes Galaad , ad dilatandum terminosfuos. Hi fcilicet , quos agitat fpirirus hujus
mundi , fpiritus vertiginis & erroris. Melius eft tibi augere domum tuam moribus
quam pofteffionibus ; meliuseftcoelum implere, quamhorreum, & hocfacerepot-
es &illa non obmittere. Veternofas autem Vicariorum propagines , qua? ex quo-
rundam prxdeceflbrum tuorum negligentia pullularunt, fuccide maturius , nevitu-
lana qux nunquam frucl:ificant , furculus non ne vifitatione fua propendat in-
crementa , fac omnia prxeminere confilio. Non tamen credas fpiritui tuo , fed pri-
us proba utrum ex Deo fit. Semper autem potius de oratione , quam de prudentia
tua , de Deo tantum & non de Principum favore confidas , quia maleditlus , qui confidit
in bomine , juxta fententiam fapientis. Nonne Dni. plurima fortitudo ? Scribitur autem :
vos excontinuoverfutihoftium infultus, graves moleftias fuftinere , ideoque vobis
efleSacra: Scriptura fuffragia neceffaria , cujusleftio frequens conatus hoftiles eva-
cuet, atque turbines aeftuantium tempeftatum, quod gratise ferenitatem tranquillet,
propterea librum veftrumcuminftantiarepetetis, quiuni exquatuoraffimilatur. Scio
enim , quod fine tentationibus vix hora dimidia clauftralis vita transigitur, unde &
mihtia regularis arma fpiritualia exigit , de quibus kpoftolus ad Cor. fcribit , dicens:
Arma militU veftra non carnalia fed potentia ad deftruclionem munitionum deftruentes
omnem aititudinem , extollentem fe adverfus fcientiamDei, captivantes omnem intelletlum
ad obfequium Cbrifii. Sacra igitur Leaio vobis neceflaria eft , ipfa enim eft menfa ta-
bernaculi, qua? ad aquilonem, unde omne malumpanditur, pofita eft, quod Pfaltes
infinuans dicif : Pofuifii in confteftu meo menfam adverfus eos , qui tribulant me. De
menfa hac & fpiritualibus armis loquitur Jfaias Ponam, inquit, menfamcontemplariam
in fyecula. Surgite, inquit, primi principes & arripite clypeum. Sacra leftio cibuseft,
quia tefte Evangelio , non infolopane vivit bomo, fed ex omni cibo , quod procedit de ore
Dei, per hunccibum fpiramus&vivimus. Verba, inquit Dominus , qua ego loquor,
ftiritu* funt & vita. Certe folo fui eloquii teftimonio CHRISTUS contra omnes
Diaboh tentationes ufus eft in deferto. Si ergo confiftat adverfus vos caftra, fcuto
bona? voluntatis armate vos & gladio fpiritus , qui eft verbum Dei. Si infirmata funt
genua & difoluu manus, fi motipedes aut effufi funt grejfus , confidite , quia verbo Dei
firmati funt cceli. Si ad gratias , compunaiones & arcanas cordis jubilationes refri-
gefcit anima veltorpefeit; Si obdurefcit adlacrymas ; fi coeium ameum fa^um eft
ei, ut res fpiritualis vel piuvia fuper montes G//^*non difcendant, vos Sacrse Scri-
pturx curam impendite, mittetque Dominus verbum fuum & liquefaciet ea , mittet
fpiri-
x Cap. ftcBcnbe Q3et;[acje. Wrt St Petri £ir<R 2 1 9
fpiritum fuum & fluent aquse, imo ftuent aromata-illius, ut veftrse opinio fandita-
tis eflundat. Meas quidem exhortationis campus latiffime patet, fed irruens occu-
pationum neceffitas, &fuccingens epiftolam adcompendium, ad alia me detorquet,
& rlliosautem obedientiae vefta, fratres & Dominos meos rogo in vifceribus JESU
CHRISTI in caritate non fi&a , hoc fentirein fe, quodeftinCHRISTO JESU, ut
ficut pro nobis exinanivit fe formam fufcipiens fervi , fic fe pro Chrifto humilient , ut
obfequium fervitutis exhibeant , corpus fuum hoftiam vivam , placentem Deo , ut
totaeorumfenfualitasorationeabforpta fpiritui fubjiciatur ad ferviendumDeoviven-
ti.. Eft autem fenfualitas mulier , ad quam dicitur , tf advirum tuum eft converfatio tua,
totaque caro humilietur , totus intellectus captivetur in obfequium CHRISTI. In
dixiftis propter carnem bellum, contendentes non effe quod eftis, & recuperantes
fortiter quod inprima origineperdidiftis, utrapiatur per violentiam regnum ccelo-
rum , & intrudatis vos in haereditatem fan&orum. Cum Samaritana reliquiftis hy-
driam concupifcentise , & invobis fpiritualem Jericho deftruxiftis. Scriptum eft au-
tem , Malediftus qui re<edificat Jericho. Tu ergo , cariffime pater , qui dedifti legi
Apoftolicas manum, qui manum tuam mififti ad fortia , utere confilio fapientum, &
conjiceincompedes pedem tuum , nec accideris avinclis tuis. Recolas, quia vir
obediens teftimonio fapiente loquitur vi&orias de Diabolo , per obedientias locum
de mundo ac de fe ipfo triumphat in CHRISTO. Sine omni deli&o , fine omni ex-
ceptione faciant regula» profeffor , quod injungitur fibi, quod vero, vel quale, vel
quahtum fit, quodinjungitur, non difcernit , alioquin praefumit comedere de ligno
fcientiae boni & mali. Confideratio enim diftributionis eft penes patrem fpiritualem ,
qui omnia dijudicat, ipfe autemaneminejudicatur. Nibil ergo difcernat , fit indi-
fcretus, ut intelligat : fitftultus, utfapiat, necreputet injuriofum fi quacunque cor-
re&ione contriftetur, averbere, qui per inanem la?titiam immoderatius frequentat,
fe recolit exceftifie. Omnis difciplina in prafenti amara eft , fed in futuro facit fruUunt
facatUftmum , juftitise lentefcens in via Domini. In paftore fuo durius increpari fu*
ftineas, ftercoribus enim boum lapidandus eftpiger. Qui ergo fpiritu Dei ducitur
cum cequanimitate fuftineat magiftrum corripientem , & fi dura funt ei , quae audit , re-
putet fe durioribus effe dignum, Etvos , inquit , dile&iffimi , fegregavit Deus in hce-
reditatem fibi , ut laetentur in haereditate ele&orum fuorum , cum bonitate fua , (i ta-
mennonaccepiftis iterumfl^itumhujusmundi. Ponite corda veftra fiiper vias ve-
ftras , ne fitis terra proxima maledidtionem , quam percutiet Dominus Spiritu oris
fui. Recolite , quia non folum arbor , quce fructus malos facit, fed etiam , qua:
fructus bonos nonfacit, excidetur, & inignemponetur. SecurU quidem pofita eji ad
radicem , & arbor five ad auftrum five ad aquilonem ceciderit , ibi erit, Judicabit enim Do-
minus fines terr<e , 0* hominem in operibus fuis comprehendit , dum vos fuiftis iri feculo ,
nullam contra vos invidiam hoftis antiquusexercuit, nonenimeosimpugnat, quos
effe fuos per operum teftimonium putat ; nunc vero cum videt idola fua juxta templa
mutari, poft miffam prsedam quafileo rugiens circuit, cVadomnes noeendi artes ex-
ploratur anxius fuasverfutiascircumducit, quem vero de ftatu confcientijE fubito pne-
cipitare non poteft , quibusdam imaginationibus fantafticis latenter obrepentibus,
<£ % 2, pau-
23.0 Urftw&eM «tib Hac&ric&teti s.Period.
paulatim follicitat. Nam juxta verbum b. Job. Lapides excavant aqu<e , & mons cadens
defluit faxumque transfertur de loco fuo , & alluvione paulatim terra confumitor , quia for-
titudinem mentis emolliunt & fubvertunt tentationes occulta. Animo vero a fun-
damento virtutis avulfa torruit in peccatum , apponens iniquitates iniquitati multi-
plicat opprefliones perangelos malos, & licdearce depofita , tamque de loco emi-
nentiore infurgens de mifero & de decepto triumphum reportat ignobilem. Sic per
illecebras hujus mundi miferi elongantur a Deo , dicentes anathema JESUM Sctandem
eonverfos in aBum pravum & reprobum fenfum datos , capiunt mala in interitu. Scitis ,
quia vita hominis militia efl , & tentatio fuper terram. Sunt teftimonia quaedam fupra
nos , quxdam infra nos , qusedam juxta nos , quxdam extra , quaedam intra , &
"omne contra nos. Caute ergo ambulate. Mundus enim plenus eft laqueis , plenus
periculis atque fcandalis in evitabilibus&morfibusinfinitis, introiftis clauftrum, bo-
num eft vobis hic efte , & non recedere a confilio & congregatione fanctorum.
Amice, fi clauftrum egrederis, transgrederis , & quafi fub ja&ualese animam tuam
ponis. Leo in januis eft utterapiat, & nonfit , qui eripiat , irruitventus urens a
parte deferti, fi forte inveniantur paleas, quas ad ludibrium fuum capiendo difper-
<>at. Multiplici enim exquifitse fraudis artificio conatur angelus Apoftata fan&o-
rum congregationem, transfermentatum populum acquifitionis , fabulam feculi , &
ftolam innocentise in derifum. Sit qusefo, frater, animatuain manibustuisfemper,
thefaurum incomparabilem habes infidrili vafe. Cumque clauftrum egredieris drach-
inam, proquomagnusillemercatoranimam fuam ponit ad ancipitis alea? difcrimen
exponis , terreat te , frater, egreftus Dinse & oppreflio ejus, recole , quod do-
mi Jacob refidens , benedictionem prehendas hereditatis. Efau vero dum foris va-
gatur & venatur , primogenitura benedidionis & haereditate patris privatur. Nun-
quam fecularium domos intres. Nequitise enim in tabernaculis eorum , nec DEUS
in domibus eorum cognofcetur. Dicas igitur cum Propheta : odivi eccleftam mali-
gnantium & cum impiis nonfedebo. lntra Storpionis hareditas. Igitur juxta do£trinam
HIERONYMI. Sis honeftus in domo , fis raro in publico. Si segrotavit vel obierit
allquis de parentibus tuis , non fit tibi eorum segritudo vel mors egreflionis occafio :
Sine mortuos fepelire mortuos fuos, fallax & proditoria eft afFectio parenteke. Car-
nalis amor extraDeiamoremeft, qui fiterapiet, affe&io mundi,qui jam intearue-
rat, inpernitiem animce revirefcit. Mortuus es mun^& parenfribus tuis , atque
complantatus es fimilitudini mortis Chrifti,&vita abfcdnclitaeftcumChrifto in Deo.
Noli iterum feculo vivere & arma viclorias reddere inimico. Verbum HIERONNY-
MI eft: tenet hoftis gladium, utme percutiat , & ego de parentum lacrymU cogitabo ? ere
de parentum fepultura foUicitus , quem foliicitari oportet, ne fepeliar ininferno. Noli ex-
ire , quia mors eft in exitu & limite te exfpedtans , quam cito egrediaris oftium ,
mors per ocuiorumfeneftrasingredietur. Nullum precor habeas cum hominefecu-
fari eommercium. Qui enim tangit picem , inquinabitur ab ea , bonosque mores
prava collegia corrumpunt , & vita reproba trahitur a convietu. SENECA ad Lu-
tiUum dicit: Seribens Socrati, LeUio & ' Catoni pofjet bonos mores excutere turpium conver-
fttio* & diffimilmm mHlttiudo, Verbum Apoftoli eft ; Non ignoramus aftutias Sa-
1 * - - tnanJe
2 Cap. (le&ettbe ZStylaQt **n St. Petri 2tf rcfce. 22 1
fchanas , cui ex hoc ipfo datur oportuna & multiplex malignandi occafio , quia in-
circumcifi obfederunt vos & hasreditatis quafi in medio Cananan , inter clauftrum ve-
ftrum & forum modica protenditur , habitatis quafi in medio Babylonis , & - -
in unomiraculum eft, fi Sabbathum quietis veftrae non turbat fcumultuatio populari-
um. ka eftis fecularium importunitate obfeili , ut lamentatorie cum Propheta de-
plorare poflitis: Aedificavit ho/iis in gyro meo, & cireumdedit me felley & labore conclufit
vias meas , lapidibus quadratis urfus infidians fafius eft mibi , leo in abfcondito fecretas me-
as fubtertit, & pofuit me defoiatam, habitantes in medio populi pollutalabia habentis,
quivobis verbum illud deriforie frequenter adaptant : Conjuncti funt inter gentes,
6c didicerunt opera eorum. Utinam advoIetunusdeSeraphim & fumto calculode
altari, in eisrubiginem cordium in fcoriam purificet labiorum. Vos autemcircum-
fpe&d agatis, providentes bona non folum coramDeo fed coram hominibus , &ne-
gotio falutis veftra* vigilantius infiftatis. Sic jugiter ante oculos veftros timor DEI
6c ignis gehenme. Recordatio paftionis CHRISTI , veftrorum memoria exceffuum ,
dies mortis , expectatio tremendi judicii. Audite HIERONYMUM dicentem.
Laudat popu/ut , luxurient bomines, rumores exercent , & dicas , mibi adbtrere bonum eft,
C ponere inDeoftiemmeam. Ghtid enim mibi in ccelo eft , & a te quidvolui fuper terram:
Deus cordis mei^ & pars mea Deus in tternum prope eft^ ut amatores feculi 6c fan£tior-
dinis transgreftbres ab seterna vitas radice prcecifi in exteriores tenebras detrudantur
ecclefia fanclorum perpetua excommunicatione feclufi experiantur in extolorabili
dolorum anguftia , quse perniciofe illos deceperat appetitus tranfitorise voluptatis.
Vos igitur Dei timor in via Domini languefcere non permittat, fed cordaveftraex-
citet ad meliora inceffanter. Vita brevis , finis dubius. Judex terribilis , flamma
inexringuibilis , vermisque non moriens, & pcenacujus non eftintermiffio, neque
finis.
IV. (al.83) Ad SOLDANUM inftruftio fidei.
SOLDANO ICONII veritatem agnofcere & agnitam cuftodire.
£?x Literis tuis, & nuntiorum tuorum fideli relatione cognovimus , quod in votis
habeas ad CHRISTUM converti, cumque jam receperis PentateuchumMOYSI,
prophetiam item JESAIAE & JEREMIiE , PAULI etiam epiftolas atqueJOHAN-
KIS evangelium & MATTHiEI, poftulas tibi mitti virum orthodoxum aliquem in
lege CHRISTI, k quo, quafi viee noftra, plenius inftruaris. Nos autem petitioni
tuse plurimum in Deo commendabili , grato concurrentes affenfu , tales EXCEL-
LENTIiE TUiE curabimus deftinare , qui apud te in dodrina fana , & falutaribus
monitis vicem Apoftolicae au&oritatis (*) fuppleant , quorum etiam mores & me-
*. €e 3 rita
(*) $imnitx\)cM/ Daf unfecPETRUs Dtefcn SBmf im 3^amcn bc^ ^3abf?c^ aefc^dcben fi^bc; (Blebfen
aberjHfeiHer3dfna(l)cfnanJ)CrAkxanderI]l. Lusiuslll. VRbanusIII. Gregorius VIII. Clemens III.
Coeieftmus iii, tmt> innocentius iii. un&M$feinenftiibern£tjeffen er(jeQet/ bfl§ er bei fcem er(teu/
funffen/ fe«l(en unbfcbcnOcn/ toftmU^QmtWftMPwimlfot w Wffwr €rfwf$Mg
wrseit/ tyienut crwncre,
iiz Urftw&ett unb Vtadbvi&ttn 3. Period.
rita ab honeftate & munditie eruditionis evangelicse non difcordarent. Quoniam
vero noftrae fidei feriem & tenorem literis tibi fupplicas aperiri ; Nos tuis congra-
tulantes defideriis, illam fubquodamcompendio , & quafi digitotenus initiamus.
/. De DEO & SS. TRWITATS.
Igitur pie credas, & fideliter teneas, quia unus eft DEUS, fic tamen, quod
in affignatione deitatis fic unita in fubftantia, & trinitas inperfonis. Eft enimDeus
pater, Deusfilius, DeusSpiritus San£tus,& hi tres unum funt. Eft autem difcretio in
perfonis, ut nec pater fit filius , nec filius fitSpiritusSanctus, ne Spiritus San&us fit
pater autfilius. Res equidem difficilis eft intelleclu , &aciem rationis humana? tran-
fcendit. Sed tanto elegantius habet fides initium , quanto eft difficilior ad creden-
dum. Porro, licetnihil invenire poffimus, quod expreffam habeat unitatem , qux
in Deo eft , & fummasTrinitatisimaginem , nec verba inveniantur , quibus poifu-
mus de illa fumma efTentia dign£ loqui : qux pofTumus facimus , & quafi balbutien*
tes perverbarebusaccommodata tranfitoriis , rem tibi inseftimabilem aperimus. PAU-
LUS Apoftolus dicit: quia inviftbiiia Dei per eatqu<e facla funt confpiciuntur , fpiritua-
lis virtus eft divinitas, videigitur mentem hominis, corpusque folare con(idera,&
videbis qualitercunque, licet tenuiter, &, quafi oculo conniventi, quandam fimi-
litudinem TRINITATIS agnofce. Eft in mente hominis intelligentia , memoria &
voluntas , mentem autem vocamus memoriam , mentem dicimus intelligentiam,
mentem dicimus voluntatem. Memoria , intelligentia , voluntas funtunamens,
fed nec memoria eft intelligentia vel voluntas. In eodem corpore folis radium video,
fentio calorem, agnofco &fplendorem, haectamen unius funt effentia;, nulium ta-
men illorum eft alterum. Sic in illa ineffabili & in circumfcriptibili DEITATIS glo-
ria eftFiliusaPatre, &SpiritusSanctusabutroque. Cum Pater & Filius & Spiritus
Sanctus ejusdem fubftantise , ejusdem potentia? &glori# funt, non tamen funt tres
dii , fed in tribus Perfonis eft una fubftantia , & unius potentias & in una fubftantia
tres Perfonse. Hsec fidei noftrce profeffio , non tamen a CHRISTO & ejus fequaci-
bus traxit exordium , fed a MOYSE & Patriarchis & Prophetis fuum habuit funda-
mentum. In libro MOYSI divina? effentiae unitas declaratur , ubi dicitur : Audi,
IfraeU Dominus Deus tuus Dominus unus cft. Et iterum : ego fum Dominus Deus tuurt
fui eduxi te de terra Aegypti , non erunt tibi Dii pr<eter me alieni. PLURALITATEM
vero Perfonarum patenter ibi infinuat , ubi dicit : faciamus hominem ad imaginem t$
fimilitudinem noftrum. Cum Verbum Dei fitFilius Dei , ficut JOHANNES , cujus Ev-
angelium recipis , proteftatur , dicens : In principio erat Verbum & Verbum erat apud
Deum , & Deuserat Perbum, hoc eratin principio apudDeum , omniaper ipfum fatla funt,
& ftne ipfofaclum eft nibit. Vides , quod ad Filium & Spiritum S. Patris fermo diri-
gitur, cum hsec duo pluraliter dicat : Fatiamus &c. Perverbumnempe &Spiritum
SanclumDominusDeusoperatuseftuniverfa. Sicut DAVID Propheta dicit: Verbo
Domini coeli formati (fffliritu oris ejus omnu virtus eorum. Idem fanclus Propheta my-
Iterium fan£tee TIUNITATIS eleganter infinuat, ubi ter hocnomine DEUS in eo-
dem yerficulo repetat & inculcat , dicens : Benedieat nos Deut Deus nofter , & bene-
dtCAt
2. Cap. fifScnbc SJcpfoae. ! Wtt St. Petri &fr<fce. 225
dicat nos Deusj & metuant eum omnes fines terr*. Pramominatus JOHANNES ineji-
ftola fuaCanonica dicit: Ires funt, qui teftimonium dant in ccelo: Farer^Verbum 1$' Spi-
ritusSanflus, & hi tres unum funt. ISAIAS etiam , quem recipis , fe audiviffe tefta-
tur Seraphin clamantia: Sanflus7 Sanflus ,Sanflus Dominus Deus Sabaoth, quare tertio
replicat Sanflus ? nifi ut in Domino Deo exercituum TRINITATEM infmuet Perfo-
narum. Eft igitur in fumma & beatiffima TRINITATE Pater , qui genuit filium ,
Filius, qui eft genitus a Patre , Spiritus San&us, qui ab utroque procedit, modum
autem geniturse & proceflionis iftius humana ratio non attingit. Unde cum ISAIiE
de Filii generatione conftaret, modum generationi inenarrabilem effe fciens , gene-
rationem ejus , inquit, quis enarrabit? DAVID Propheta in perfona Filii de hac ge-
neratione fic loquitur : Dominus dixit ad me: Filius meus es tu, ego genui te , & filius
etiam DAVID SALOMON , quem Deus fcientia & intellectu mirabiliter illuftravit
in perfona CHRISTI, qui eft, ficut PAULUS dicit Deivirtus & Dei fapientia, in li-
bro fapientias , fi tamen eum recipis , ita dieit : Dominus pojfedit me in initio viarum
fuarum, antequam quicquamfacereta principio, ab<eterno ordinatafum. antequam terra
fieret , necdum erant a byffi , & ego jam concepta eram, quum praparabat cce/os aderam,
quando appendebat fundamenta terr* , cum eo eram cunfla difponent. Apoftolus etiam
PAULUS Spiritui Sanfto immo toti TRINITATI teftimonium perhibet dicens : Mk
fitDeus SpiritumFiliiintordaveftra, & alibi. SiSpiritus eus^ qui JESUM fufcitavit ba-
bitat in vobU , vivificabit mortalia vefira corpora propter in babitantem Spiritum ejus in vobU,
Si CHRISTI teftimonium de unitate effentiae & Perfonarum TRINJTATE defideras,
IPSEin Evangelio dicit: Ego & Pater unum fumus.
11. De CHRISTO:
CHRISTUS etiarndifcipulis fuis dicit: lte tf baptizateomnes gentes , in nomine
Patris , & Filii 6c Spiritus San&i. Cum enim homo perdidiffet propter inobedien-
tiam paradyfum , & infernales miferias perpetuo meruiffet , miflus eft a Patre Filius ,
dignumque fuit ut mitteretur filius & non pater. Cum enim anullo effetPater, Fi-
lius erat ab aliquo , eratque convenientius uthaberetinPatre matrem, qui ab ceter-
nohabuerat Patrem. Cum enim fcriptum effet inPfalmis DAVID : Non eft, quire-
dimat , neque quifabum faciat , non eft quifaciat bonum , non eftusque adunum: Noneft
quidatplacationem pro anima fua , nedum pro aliena. Miffus eft a Deo Patre Filius , ut
homo pro homine moreretur , & pro homine capto tributum tanquam homo exfo/veret,
eumque tanquam Deus ccelefti poteftate vel potentia redimeret. Hujus adventum
defideraverunt Patriarcha? , prsedixerant Prophetae , atque illius dilationi impatien*
tius feftinantes querela continuata dicebant. Cum veniet , quem videbimus , da,
Domine, fuftinentibus te mercedem, ut &Prophetae tui fidelesinveniantur.tf^w,
dorrjine, difrumperes dicit ISAIAS cce'os tfvenires ; &DAVID: Domine , inciinacoelos
tuos (fdefcende. Sed &tefteISAlA Angeli pacis prce diledrione noftrae falutis amare
flebant. Idem vero ISAIAS de CHRISTI nativitate manifeftius loquens. Eccevir-
goconcipiet & pariet filium , & vocabitur nomenejus EMANUEL. Cum autem MARIA
de JESSE originem traxerit , idem Propheta nativitatem MARL£ , & per MARI-
AM
£9*4 UvtmUn imb Hac&rfcfctetf %. fPeriod.
AM CHRISTI atque plenitudinem Spiritus Sanfti in CHRISTO manifefte decla-
rat, dicens. Egredietur virga de radice JESSE , & flos de radiee ejus adfcendet , & re-
quiefcet fuper eutn Spiritus timorit Domini &c. Natus eft igitur FILIUS DEI de vir-
gine incorrupta, Spiritu San£to inea cooperante, noftrajque falutis negotium inef-
fabiliter procurante. Abyflus autem infcrutabilis eft incarnationis divinse Sacra-
mentum. Plurima tamen antiquis patribus aceiderunt, in quibus hujusmodinativi-
tatis figura prceceflit. Quod enim vellus GIDEONIS rore ccelefti completum eft,
area cxterumque arida remanente. RosSpiritus Domini defignatur in virgine , quse ad
hoc fpecialiter & fingulariter aDomino eft prseelecla , cui Pfaltes concordat dicens ,
defcendit ficut pluvia in vellus. Quia Moyfi igitur in rubo apparuit cV non eft ru-
bus igne corruptus, virginitatis integritasinMaria oftenditur. Quia virgis aliarum
tribuum manentibus ficcis , virga AARON , de cujus ftirpe virgo beatiflima traxit
originem fronduit &floruit florem de virga JESSE quem vaticinaverat ESAIAS,
partumfcilicetincorruptse virginis indicavit. Cum inimici Dei eflemus peradventum
CHRISTI reconciliati fumus, ficut Propheta prsedixerat: Etpax, inquit, eritycum
venerity interra, Ideoque angeli in ipfius nativitate gloriofa? pacis canticum cecine-
nerunt : Gloria inexcelfts Deo , & in terra pax hominibus bon* voluntatu. Nova etiam
ftella MagU apparuit , atquehiftoriarumteftimonio, Rome fons olei de terra fluxit in
Jyberim, templum etiam , quodidolanon ruiturum pnedixerant, donecvirgo pare-
ret, in eadem no£te funditus corruit , probatica quoque pifcina , HierofolymU erat,
adventu angeli n\overi & fanitates conferre ccepit. Vehementiffime nobis nocuit
vetus Adam, fed plus profuit nobisnovus , amplius nobis contulit hujus humilitas,
quam fuperbia illius nobis abftulerat. Nam, PAULO Apoftolo tefte, non ficutde-
liclum ita donum , damni enim seftimationem beneficii magnitudo tranfcendit.
Quem prius habuimus terribilem Deum & judicem , nunc habemus humilem fra-
trem & proximum.
///. De RSDEMTIONE.
CHRISTIIS itaque curfum noftrx mortalitatis tranfiens infamecV fiti, in Iaffi-
tudine & dolore , & univerfis miferiis hujus vita: , demum traditus a difcipulo , &
tanquam vile mancipium , venditus, flagellatus, confputus, fpinis coronatus , illu-
fus, clavisaffixusftipiti, & morte turpiflima condemnatus; quse non rapuit folvit,
& fponte fe morti offerens , omnia in humilitate fuftinuit , ficut ISAIAS quoque
prsdixit. ln bumilitate , inquit , judicium ejus fublatum eft , ficut agnut ad cccafwnem
duttus , & ficut ovU coram tondente fe, fic non aperuitos fuum. Qui ergo parvulus a ju-
(lo Simeone femel fuerat oblatus in templo in vefpera legis & fine ceremoniarum , <5c
pro redemtione noftra manus fuas in cruce levavitad patrem juxta illudDAVIDI-
CUM: Elevatio manuum mearum facrificium vefpertinum. Sic tcatus , quem Adam de-
ledtationeperfuperbiam lignicontraxerat, mortis amaritudine per humilitatem fub-
latuseft, fufoquefanguinefineculpa , omnium culparum Chirographa funt deleat.
Alium fiquidem redemtionis modum poterat Deus procurafle , fed nullus fiise beni-
gnitati, noftrcque faluti congruentior apparebat. Cum enim homo juxta fuse prae-
vari-
_tCap.fte&ent)eQ3ej>fa0e. *$n St.Petri 2\ircfee. n?
- "-"— — ""——— """— " ________________ __ ____. __ _____ ____ _____ __» _■_____________■________■ _r _____
Yaricationis exigentiara eaptus a Diabolo teneretur, poftulabat juftitia, ut non eri-
peretur per violentiam, fed qui per fuperbiam iapfus eft, fua , fi pofTet , fed , qui
fua non poterat , aliena faltem humilitate refurgeret. Ita CHRISTUS innocens,
quem agnus pafchalis fignaverat , & in lege fe pro nobis obtulit hoftiam (afutarem.
Cum lex Moyft capram vel ovem conftituifTet pretium ad redemtionem hominis a
peccato. CHRISTUS, per quem gratia & veritas fatta eft , attendens umbratiles le-
gum ceremonias non fufKcientes ad falutem hominis , per exiftimationem plurimi
faciens, quam fanguinem hirci , ovis & vituli, fanguinem &mortem fuam pro no-
ftra falute obtulit, & fic femel introivit in fanda fummus & verus pontifex seternee
redemtionis inventor. Aperuit igitur librum & folvit fignacula ejus leo de tribu Ju-
da , cVquod hoftise legalis minim& potuerunt gladium amovit verfatilem , .& para-
dyfi, qui omnibus antiquis claufus fuerat , ingreffum referavit. Sic olim inmorte
fummi Pontificis , folebat iis , qui ad civitatem refugii confugerant , fecurus ad pro-
pria reditus indulgeri. Olim confueverant caufari & dici : cur exigit a me DEUS
amplius, quam a .cceteris creaturis , quid pro me laboravit ? Dixit & fa&us fum,
ficut jumenta & arbores & csetera univerfa, fic fuce potentise nutu foloque juffionis
arbitrio mecreavit; Sed jam obftrudtum eft cor loquentium iniqua, & jam homini
diffimulare non licet, quanto pro eo Deus fecerit, qui, ut fervum redimeret , pro-
prio filio fuo non pepercit. Porro in hac noftra falutis difpenfatione dileaioCHRI-
STInobis medullitus intimataeft, qui , cum in Iege MorSI nobis dileclionem Dei
& proximi dederit in mandatis, eandem in fchola evangelicae difciplinse frequentius
& fortius verbis cVtandem exhibitione operis inculcavit. Majorem enim caritatem
nemo habet , ut animam fuam ponat quis pro amicis fuis . dedit itaque materiam
diligendi fe, qui in fuis diledtionibas nos prarvenit , nec aliud a nobis exiget , nifi,
ut ipfum diligamus ex corde. Sane inhumanus & crudelis, qui mifericordiam ejus
non recolit , qui Dominum clementem ex afFe&u non diligit , qui fe pro eo , cum
ppus eft , mortis periculo defiderabiliter non exponit. CHRISTUS autem mortuus
cft & fepultus, tertia die refurgens a mortuis , ficut difcipulis vivendo prsedixerat,
iisdem poftea frequenter apparuit , & cum ipfis loquens & comedens , oftenfis vul-
ncribus manuum pedum ac Jateris , in cordibus quorundam , qui adhuc hsefitabant
in fide, oftenfione vulnerum vulnus dubitationis amovit. Qua^raginta igitur diebus
cumeis vifibiliter converfatus, eisdem comitantibus, venit in montem oliveti , 6c
videntibus illis elevatus cft , & afcendit ad patrem , ut eum in patris sequalitate
credamus, atque in communi refurredtione vivosum & mortuorum judicem exfpe-
ttemus. Si ergo habes in defideriis de tenebris prodire in lucem & ample&i falu-
berrimam legem CHRISTI tunc converfationis primitias lavacro necefTe eft confe-
crari , aut confe&ari baptifmate , quatenus depofita in aquis regenerationis vetu*
ftate peccati in novam animce innocentiam ac vitas infantiam renafcaris
I. ZfyiU jeer23<in^ gf V.
226
Urfcunbctt uttb Hacbrtcbfen
$. Period.
V. (al.126.) Contra
Tn n6vum fert animus
mutare querimoniam,
horrenda qua? commktimus
Superne , Sion filiam,
ad quseftum proftravimus ,
Jofeph eunucho vendimus,
erigimus
Dagon in arca? gloriam,
auri color optimus
verfus eft in fcoriam.
Afcenfurus ardua,
erucem in dolobajulat,
erecla Daemon ftatua ,
nepotum turba pullulat,
quos variis ecclefiis intitulat.
Jis inftuens fuperflua ,
diflimulat,
quod vir honeftus exulat*
nec implet vafa vacua ,
fed plena fupercumulat ,
Profeftus evangelium
abiit in viam gentium ;
qui fan&ae pacis otium
elegerat,
Clericos , qui confanguineos
ditant.
redit ad ollas carnium,
Regale facerdotium
ad carnis imperium
degenerat
damnabile commercium
fic mentientium
qui Chrifti fuerat.
Quid hic anima miferrimaf
pulfat mors ad oftiura
carnis ut divortium
celebrent noviflima.
Hora eft undecima
nec finem habet ignium
aut vermium
mors peccatorum peffima.
Mente qusefo cogita
follicita
quam incautos rapere fit folita
mortis hora fubita
Propere nemo fe morti feparat,
dum te mundus hilarat
dum permittit vivere jucundius
& longius
tunc mors amara feparat.
VI, (al. 127.) Contra Curiales, & pro eis.
Quod amicus fuggerit
-fer cum patifcntia.
Defere. Nam Curia
Guris immo crucibus
& morti femper eft obnoxia,
Figura mundi prseterit
homo cum interierit
non fumit fecum omnia
dies hunc peremtoria
comprehendet
nec defcendet
ejus cura eo gloria.
Quicquid dicas hodie
Curiae juvant me defitiae
aquarum prasbent
quum in nocTre perplexus
quo me vertam prae gaudio
nefcio
dum ad ufiim gloriae
mihi cedit omnis fexus
jetas & conditio
totus fervor in amplexus
voluptatis obvise.
Nexus abrumpe curice
Deo
i Cap. fiebenbe 3$ei>fa#e*
\>Otl St. Petri 2^tV4?e*
%iy
Deo te totum immola
tempus indulget venise
ficulnese parabola
Rahel abfcondit idola
fiib finu poenitentise
fumptus perdis & operas-
, fi difteras
oblatam tibi gratiam :
Vincis , regnas & imperas
fi tangis Chrifti fimbriam
<k hydriam famaritalem difieras.
Stulti funt , qui miferi
fponte volunt fieri
non eft impatiens
Chrifti clementia
fera fufficiens
eft poenitentia.
Tu verba Davi garriens
Non Oedipere praefagiens
peflima mihi noviifima
Sed fic interripi
non poteft anima
nec eft laus ultima
placere Principi.
Quid te juvat vivere
fi vis vitam perdere
in anima^ difpendio
nulla eft asftimatio.
Si vis ut te perennibus
abforbeat fuppliciis
mors <3c inferna palus
confidas in Principibus
& in eorum filiis
in quibus non eft fajus.
Grata eft in Senibus
religio
Juveni non conguit
carnis defiderio
confeiifio
nullus enim odio
carnem fuam habuit,
neminem ab inferis
revertentem vidimus
Certa non relinquimus
ad dubia
fomniator animus
refpuens prsefentia
gaudeat manentibus :
Quibus fi credideris
exfpectare poteris
Arturum cum Britonibus.
Tenet nos in curia
cultus delicatior
cibus exquifitior
nec lautior quam timeor
nec timeo quam angeo
pecuniam priorum
quam intono magnalia
me divitum confilia
me tenent attentia.
dignitatum , .
quas magnatum
largitur amicitia
divitias ,
tam anxie
quas acquirunt
cum tormento
ut fomnium
(urgentium
evanefcunt,
nec momento
(ine fine
tanquam Spinas
pungunt, angunt, lacerant
Scis quid tibi conferant
qui fervus es fervorum
dum in his te crucias
ut fervias
clientum libidinibus
& ventribus
equorum
cur arguo
fi perfruo
bonis , quas manus domini
Sf*
«ledit
328 UtEn rtbett ttttb CT4cfcric&t«n 3 . Period.
dedit ad ufiim quse eft hsec fecuritas
quoties voluero inter haftas oftium
mifer effe potero frendentium
fi mihi foli vixero Aftat mors in januis
toti fum mundo perditus 6c defluis
benignus Dei Spiritus in omne-defiderium
non dedit ifta coelitus Sed irruet calamitas
ut in dolo nos illudat repente fuper ipfum
ut per ifta nos intrudat voluptatumgravium
in puteum interitus. muribus jocunditas
O vanitatum vanitas seternum in fupplicium.
G
VII. (al. 128.) Defcriptio vitae curialium & periculo-
rum ipfius.
ratias ago veftrce gratia: , quantas poflum , quia, quamdiu converfatus , fum in-
ter vos, me fraterno coluiftis affe&u , nec minus mihi apud vos effecit gratia,
quam apud alios , diuturna miniftrantium conditio a natura. Si equitabamus, era-
tis mihi lucerna pedibus meis, eratis mihi pro vehiculoinvia. Si autem noftris in-
dulgebatur jumentis fabbatum, homines enimincuria fabbatizare non vidi , verum
& in eo aperte melior eft conditio jumentorum , tasdium illud quod frequenter affi-
cit curiales, veftra rriihi dulciffima colloquia fervabantur, eratque folatium & exul-
tatio mea in via, in camera, in capella, Du&us equidem quondam Spiritu ambitio-
nis me totum civilibus undisimmcrferam, denique etiam ecclefiam ejus & ordinem
meum poft terga rejiciens, non quantus mihi feciffet Dominus,fed quantas polfem
aggregare divitias anxius attendebam. Rerum ergo , quce retro funt oblitus , me
ad interiora, fednon more Apoftoli porrigebam. Veruntamen caftigans caftigavit
me Dominus, & morti non tradidit me, quem ledto dolorum affligens, in corpus
pravum, abjectum & miferum fpiritum to indignationis erTudit, anxiabar admor-
tem, jamque corporis & animse divortium certiffime imminebat. Sed intelligens
pater mifericordiarum , quia data mihi eft vexatio intellefrus , iratus mifericordias
recordatus eft , fimulque Spiritum irx Cux conhibuit , &ame Spiritum ambitionis
exfufflavit. Sanefrequenter legeram verbum illud SALOMONIS ire de bofpitio in
bojpitium vitn pejjima e/i, fciebam quia vita curialis mors eft animae , recolebam , da-
mnabileeffe Clerico, fecurialibusaut fecularibus negotiis immifcere, nec a memo-
ria mea exciderat illud ECCLESIASTICI verbum , quod me & confimiles a curia-
libus curis debuerant abftraxiffe : Noli ab homine qutrere dutatum , neque a Rege cathe-
dram bonorum : penes Regem noli videri fapiens ; non qu<eras fieri Judex nifi vaieas virtu-
te iniquitates irrumpere popnli , non te immittas in multitudinem civitatum , *nec alliget
tibi peccata duplicia. Porro , fie me inebriaverat ambitio , fic me blanda Principis
promiffa fubverterant , ut fciens & prudens viderer in omne difcrimen animae cor-
poris & difpendium pertinaciter conjuraffe. Veruntamen inter flagelU Domini
grati-
i.Cap.fte6e!i&ea}eM0e. WiSt Petri%fr(ftc, nj
eratiam paternse benedi&ionis intellgens , meditatus fum node cum c*rde meo , 5c
excitabam Spiritum meum fic pallium cum Jofepb , cum Matthao telonium , findo-
nem cum Jobanne , cupiditatum hydriam cum Samaritana relinquerc&abjurare de-
crevi. Audivit me Deus , ac ambitionis ardorem ^ quem prius in me torrentes auri
& argenti temperare non poterant , ros divinse miferationis exftinxit. Confirma
hoc Deus , quod operatus es In me , nec redire me ad vomitum , nec meam , quam
deftruxi , Jericbo lesedificare permitte. Ego pntidiflimus pulvis & modico flatu di-
fpergendus inventos, utquid ampliores divitias anhelabam. Modicus ventef meus
quotidie modico pane contentus eft , dederatque mihi Deus , unde fingulis diebus
cum hilaritate animi & quiete corporis poffem pafcere multos ventres. Nunquam
infelix debui venari cV inveniri incaftris in animse & corporis meiexitium, utpafce-
rem multitudinem jumentorum & hominum. Nunquam gloria hominis eft pafcere
homines & jumenta , & a verbo Dei & aciboanimse jejunare Efck venter efts dicit,
ampliu*. Deus autem hanc & hunc deftruet. Porro panis vitas duraturus eft in
seternum. Sementes equidem , de quorum innumerofa multitudine Magnates plu-
rimum gloriantur, fuorum venatores funt, •& aucupes dominorum. Prsedam enim
fequuntur, nonhomines, quodex eo manifeftiflimeliquet, quia illos, quosindi-
vitiis & honoribus extulit fortuna clementior , nec immorofitas illa clientelse fecuta
eft* dum adhuc pauperesjeffent, ut hodie fequerentur, fi in confimilemreciderent
paupertatem. Pro hac vaniflima vanitatum militant hodie miferi curiales in labore
& serumna , in vigiliis multis , in periculis maris , periculis fluminum , periculis
montium, periculis pontium, periculis in falfis fratribus, inmortibus, frequenter
inconfra&ione & in laflitudine corporis , atque in aliis vitce difcriminibus in quibus
martyrii gloriam mererentur, fi hsec pro CHRISTI ncfmine fuftinerent ; nunc autem
iunt martyres hujus feculi , profeflbres mundi , difcipuli curise , milites Karlikini ,
per multas fiquidem tribulationes merentur infernum. V* , qui trabit jugum iniqui*
tntu , Jic Propheta dicit , intrant jufti regnum coelorum , hi autem per multas tri-
bulationes conmemorat in funiculis vanitatum. Ghtidprodeft bomini ? Ji totum mun-
dum lucretur , anim* verofu* detrimentum patiatur. Teftimonio SALOMONIS non
proderunt divitice in tempore ultionis, dives enim cum interierit, non fumetomnia)
& non defcendet cum eo gloria ejus. Miferrimi, qui utemur in gaudio & quiete
bonis, quse fupra omnem noftrorum exigentiam meritorum nobis gratia divinse mife-
rationis indulfit, libenter fi quidem utemur, fed domina ambitio non permittit, quse
ad majorem divitiarum acquifitionem nos excitat 6c femper hiatus ampliores aperit.
Veruntamen avarus non impletur pecunia , & qui amat divitias fru&um non capiet
ex eis. Apud homines quidem vilis , fed apud Deum gloriofus eft titulus pauper-
tatis. Scio, quiaeos, qui incuriaRegis morantur, feupotiusmoriunturfpesregise
liberalitatis frequenter exhilarat , quse quandoque in multos munifice & magnificd
fe effundit, fperat autem unusquisque fibi eventurum, quod videt pluribus evenifle,
fub iftius exfpectationis dulcis & invi&se folatio , tsediofa deleniantur , gravia levi-
antur , amara dulcefcunt , noftrique martyres labores , quamvis infirmi , expenfas
etiam , quamvis infirmi , non fentiunt.
Sf 5 sic
a?o Urgtmbett Uttb ETacfrricfr tcrt 3. Period.
Sic ut non perdat , noh ceffat perdere lufor
Et revocat cupidas alea blanda manus.
Videtur in verbis & defideriis illum PERSII verfare verficulum:
Jam dabitur, jam, jam, donec deceptus & expers,
Nec quicquam fundo fufpirat nimis in uno.
(al.Imo) Porro juxta Sapientem , fera eft m fundo pro fimonia. Illud in curia
deteftabile eft, quia qui magis diligunt minus diliguntur, imperiti etiam & omnino
inutiles eiegantioribus beneficiis ampliantur , divitix accumulantur divitiis ditiori-
bus, ncc eft qui refpiciat adinopem & mendicum. HELISiEUS vafa adimplebat
vacua , & deficientibus vafis vacuis oleum ftetit ; in curia vero contemnuntur vafa
vacua, & plenaimplenturligna in filvas, &aquas in maria deferuntur. Sane licet
obfequia & reverentiam debeamus principibus , & maxime Regi tanquam praecei-
lenti , tamen noftre profeffionis homines erHcaciuspoftentfervirePrincipibusinEc-
clefiis, quam incaftris, fimpliciores equidem &minus qui funt in divina paginaeru-
diti, fi inobfequio regise majeftatismilifcare proponuntur , non arbitror hoc abfur-
dum. Poiro in facris conftitutus ordinibus, & divino eloquio pollens, qui jam^te-
netur fontes derivare foras , talentumque fibi creditum cum lucro ad Dominum re-
portare, omnino inexcufabilis eft, fi curialibus vinculis fe innectit. Audi, quid de
talibus dicit Dominus per Prophetum : Dedi , inquit , eis aurum & argentum meum,
iffi vero de auro & argento meo operati funt Baai. Nonne fabricant de auro & ar-
gento Domini Baal , quibus fapientiam & eloquentiam Dominus dedit , ad dandam
fcientiam falutis plebi ejus: ipfi vero talentum Domini teme infodiunt , ztque Baal
conftruunt , dum per temporalium rerum quseftum , quafi fub ja&u alese vitam 6V:
animam fuam ponunt. Ifti conftituunt. arcam Domini in Kzoto , quod interpreta-
tur ignis concupifcentise , quia per ambitiofam concupifcentiam gloriam noftrse pro-
feflionis evacuant. Gonvertit Dominus iiumina eorum ne bibant , terramque fer-
ream & ccelum dat eis ameum , ut pluvise coeleftis expertes fruclum non faciant.
Scienter equidem & prudenter pervenit , quia immifcuit eis Dominus Spiritum ver-
tiginis , eisque rotam malorum
Rex Sapiens , impiorum'
Ventilator immitit.
Perditte vita* homines fe laboribus torquent , cruciant curis , expenfis evifce-
rant. Nonne figuram aranese gerunt, qui de fuis vifceribus telam texunt , ut capi-
ant mufeam viliffimam; quid eft inanis gloria quam venantur? nifi mufca viliflima,
numerofa, fordida, pungitiva. Quidam allegantes excufationem inpeccatis, ac
veteris Ad<e perizomata prseferentes interrogationibus , quare fequantur curiam ,
qiiam Deo & faluti Cux non ambigant effe contrariam , ad colorem Sc tuitionem Cux
ambitionis , exempla antiqui temporis intrcducunt , ad correclionem & eruditio-
nem regunt, inquiunt, mifli funt MOYSES ad Pharaonem, JEREMIAS ad Zedeki»
am , ELIAS ad Aebab , JOJADAS ad Jofiam. 6 Clerice curialis , nunquam te
DEUS mifit ad Regem , ia obfequium ejus te mifit , vel potius te intrufit ambitio.
Certd
i. Cap.|tebenbe Q3epfa$e«. Mtt St,- Petri&iYcfjc, 231
Certe poft figna in rubo , inferpente, in leprofa manu , ab injun&a legatione Moy*
fes ie excufat. Si tibi legatio etiam impoffibilis a Rege injungitur,fponte teoffers,
magna dicis , & majora promittis , cupienti autem anitno nil grave videtur , nihil
ambitiofo difficile. Ideoque ambitio eftqusedam, fimia caritatis. Caritas enim pa-
tiens eft prosternis, amhitio patitur omnia pro caducis. Caritas benigna eft pau-
•peribus-,ambitio divitibus. Caritas omnia fuffert pro veritate ; ambitio pro vanita-
te. Utraque omnia credit , fperat, fed longd diffimili modo ; haec ad gloriam hu-
jus vits ; illa ad gloriam fine fine. Nam in igne aliter fe habet aurum rutilans , &
aliter palea fumans. Caritas nunquam excidat. Ambitio nunquam furgit. Am-
bitio enim ipfa eft iniquitas fuper talentum plumbi, hsec eft omnium curialium ocu-
lus, ficut ZACHARIAS dicit : H<tc oculus eorum in univerfa terra , non dexter ocu-
lus fed finifter , omnes enim qui militant in caftris ambitione capti funt. Anaas
Amonitse dextros oculos amiferunt , perfpicaces enim funt in acquifitione tempora-
lium, ja&uram ejus vita* quse prseteriit, & imminentia mortis aeternas fupplicianon
attendunt. Caecutientes autem funt ad bonum fed perfpicaces ad malum. . Sapien-
tes funt , inquit Propheta , ut faciant malum , bona autem facere neftiunt, Ad Curia-
les redeo apudquos in accipiendo cibo, in equitatione invigiliis, non eft ordo, non
eft ratio , non eft modus. Apponitur Clerico aut militi Curiali panis non elabo-
ratus , non fermentatus , non confe&us , ex cerevifias fecibus , panis plumbeus lo-
liatus & crudus , vinum vero aut acrimonia aut mucore corruptum, turbidum , ven-
tuofum , raucidum , piceatum & vapidum. Vidj aliquando vinum adeo fcetidu-
lentum apponi Magnatibus, quod non nifi claufis oculis &confertis dentibus, cuni
horrore & ru&u cribari oportebat, potius quam potari. Cerevifia quse in curiabi-
bitur, horrenda guftu, abominabilis eft afpeclu. In curia propter frequentiam po-
pulorum animalia venduntur fana & morbida. Pifces etiam quatriduani , nec ta-
men de pretio putredo aliquid aut fcetor imminuit. Servientes enim dein felicium
conviva/um mortem aut langaorem non curant , dummodo de dominorum fuorum
menfis plenioribus ferculis foveantur , implentur morticiniis, fiuntque multarumfe-
pultura mortium , difcumbentium ventres. Multi etiam ex ciborum hujusmodi cor-
ruptelafrequentius moriuntur, fed famelica ventris ingluvies & illius exitialis abyffi
Scyllea vorago ope laborioliflima exercitationis omnia confumit* Hinc eft , quod
fi in aliquo municipio fpacium modicas produ&ionis indulgeatur, aliqui eorum fem-
per remanerent moribundi. Ut castervtaceam , mQleftias Marefchallorum fuftinere
nonpoffum, hi quidem blandiffimi funt adulatores , detre&atores pelfimi , impro-
biffimi emonitores , importuniffimi funt donec accipiunt , cum acceperint funt in~
grati , & nec manum fuam continuet dator inimici. Vidi plurimos qui Marefchalco
porrexerant manum liberalem, hi cum hofpitium poftlongam fatigationem itineris,
cum plurimo labore quaefiviffent cum adhuc effent epuke eorum femicrudae , aufc
cum forte federent in menfa , quoniam efuriebant , cum .jam dormirent in ftratis,
MarefchaJli fupervenientes in fuperbia & in elufione abfciffis equorum capiftris eje-
disque foras (ine le&o , & non fine p&ura farcinulari eos ab hofpitio turpiter ex-
pellebant, amiffisque omnibus ad no&urnae quietis folatium comportatis , non ha-
bebant
2j2 Ur&mfcett unb Wadmcbtett $. Period.
bebant miferi, divites tamen, ubi no&e illa capita redinarent. Curialibus miferiis
illud adjicio , quoniam fi Rex alicubi perendinare promiferit , maxime fi regia vox
praeconia publicaverit voluntatem , pro certo fcias , quod Rex fummo mane iter
aitipiet propofitum, & fingulorum inopiam fubitatione deludet. Ideoque frequen-
ter evenit, uthi qui in curia minuunt vel accipiunt medicinam , omiffa corporis
cura, Principem fequuntur, & ponentes vitam fuam, quafi fub jacvtu alese, neper-
dant, quod nec habent, nechabituri funt, feipfosperdere nonverentur. Videas
homines quafi furiofos exercere , fimoniacos inftare pomariis &quadrigas occurfare
quadrigis , omnes tumultuare ad invicem , ut ex ipfa rerum turbatione tibi aptiffi-
m& defcribatur facies infernalium. Quod fiPrinceps praedixerit, fe ad aliquem cer-
tum locum fummo mane in craftino profe&urum , fumma procul dubio invitabitur,
ideoque fcias ipfum usque ad meridiem dormiturum , videbis fummarios fub oneri-
bus exfpeclantes, fiiere quadrigas , praambulos mercatores curiae anxiari , omnes-
que invicem muficantes, curritur admeretrices & taberniones curiales , ut inquira-
tur aceis, quoPrinceps profe&urus fit. Hoe enim genus curialium arcana paktii
frequentius novit, Regesomnemcuriam fequuntur aflidu£ hiftriones , cantatrices,
aleatores, caupones, dulcorarii, nebulatores, mimi, barbatores, baratrones, hoc
genus omne fxpe vidimus , dormiente Rege , dum medium filentium tenercnt
omnia, fermo a regalibus fedibus veniebat, non fed omnes excitans <Sc ci-
vitatem, ad quam eundumerat, vel oppidumnominabat. Poft longa taedia exfpo-
ctationis incertas , cedebat nobjs ad folatium ibi hofpitari , ubi fperabatur hofpitio-
rum & vi&ualium copia inveniri. Tanta itaque & confufa atque tumultuofa erat
peditUm equitumque difcurfio, ut crederes , abyffo everfa, eruptionem fieri ab in-
ferno. Porro cum jam dictam illam totam aut fere totatam noftri prceambuli pere-
giffent, injuncla voluntate, Rex alio divertebat , ubi fortd unicam domum & fuf-
ficientiam victualium , qux nulli comitabatur habebat. Et credo , fi hoc dicere
audeam, quod voluntates fuas denoftris anguftiis ampliabat , tribus igitur.aut qua-
tuor miliaribus per filvas ingratas, <Sc frequenter in tenebris oberrantes, credebamus
nobis fucceflis ad votum , li nos fordidum & vile contingeret tugurium invenire. Erat
autem fsepiflime intercuriales de mappalibus gravis&dura contentio, feque proho-
fpitiis gladio appetebant, pro quibus indignum litigium effet inter porcos. Qualiter
ea nofie nobis vel eve&oribus noftris fuerit aliquem hasfitare veflrum non credo.
Ego autem &mei divifi eamus , vixque per triduum poteram congregare difperfos.
Summe Deusomnipotens, qui es Rex regum &Dominus dominantium, qui es ter-
ribilis apudRegesterras , qui aufers Spiritum Principum , qui das falutem Regibus';
in cujus manucorRegum eft, & quocunque volueris vertens illud. Verte <Sc con-
verte cor hujus Regis ab hac peftilenti confuetudine , ut fciat fe unum effe homi-
nem, atque hominibus quos pofteum non ambitio, fed neceflitas trahit diftat , &
affucfbit habere gratiam-regia: libertatis, & humana: compaffionis affe&um. Dimit-
te me, qusefo; ut ad huc plangam paululum, dolorem meum , ne revertar ad cu-
riam laboriofam <5c opertam mortis caligine, ubi umbra mortis &nuIlusordo.Nam,
utadMinifteriales cuiise redeam apud janitores biduanam forte gratium aliquis mul-
tiplici
2. Cap. ftebenbe Q3ei?(a<)e. wti St. Petri &tr c&t» 2 5 5
tiplici obfequiomerebitur, fed usque in diemtertium non durabitur, nifi continua-
tis obfequiis ckmuneribus redeantur. Regem dormire autaegrotare aut efle incon-
iilio mentkmtur , te , fi honeftus aut religiofus , aut qui heri non dederis diutinrim&
fore, in luto , & pluvia ftare cogent, & ut iniquiuscor tuum & jecur ira ulcerent
& crudelius anxient ciniflones & f utiferos ad primum gradum gratiee intrare permit-
tent. Oftiarios tamen confundat Altiffimus, fa-ciem enim cujusiibet boni viri con-
fufione multiplici & rubore perfundere non verentur. Evafifti terribiles virgas , fi
nihil dederis oftiario, nihila&umeft,
Si nihilattuleris ibis, Homere^ foras.
Poft primum cerberum cibi fupereft alius horribilior cerbero, biario terribilior , ne-
quiorPigmalione, crudeltor Minotauro , quatamen, quod tibi mortis neceffitas ad
difcrimina exhsredationis incumbat, nonintrabis adRegem. Immo , quod tepius
accidit, ut gravius anxieris , 6c, utitaloquar,
Rumpantur ilia Codro,
Tuus introducetur adverfarius te exclufo. Domine JESU CHRISTE
fi fic vivitur , & in talibus vita eorum , qui caftra fequuntur , nunquam
qusefo in caftra regreditur. Jactura fiquidem annorum , quo circa curiam nugis
ailumpfifti, aeftimationemnpn recipit. Saluto vos & militiam , ne dicam malitiam,
curialem. Aiiaeftmilitia, adquam Timotheo fcribens Apoftolus me invitat, Mili-
tare , inquit , militiam bonam , habens fidem & confcientiam puram^ ubi dicit , militi-
am bonam , patenter excludit militiam curialem , tanquam male fibi confciam , in-
honeftam, reprobam, perditam & damnatam. Vos etiam, amici cariflimi, quan-
doque recogitesis in amaritudine animx veftrae , dies , quos indiecuria perdidiftis:
Hora eftjam nos de fomnofurgere, furgite, poftquam federitis , non obdormiatis
m morte, vita vos fugit, mors inftat, hoftis infidiatur, ut rapiat, & non eft, qui
eripiat. Aemulor vos equidem Dei aemulatione , zelans & fitiens falutem veftramin
vifceribufi JESll CHRISTI, videtis , quia curia plena eft laqueis mortis , morsautem
inevitabilis eft&certa , Judex terribilis nobis eft exfpedandus ; Horrendum efl; au-
temincidereinmanusDeiviventis illiusque cruciatus incurrere , quorum non eft in-
termiftio neque finis. Ego fiquidem proceffi in diebus meis dcrugtc mese teftimonium
contra me dicunt, breves anni tranfeuntes , ut per femitam quam ambulo non re-
vertar. Recogitabo lgitur dies perditos in amaritudine animse mese , refiduumque
annorum meorum paci & ftudiis immolabo.
S>ic ttorige ©cbrfflafen unfer* PETRI BLESENSIS , twfc&e bk Bibliotheca
Patrum Lugdunenfis T. XXIV. in |t# (jdft , ftnt> :
2 Sermones LXV. ftefje m$ rotr oben p. 202. wrtnel&ek
5 Tra&atus de transfiguratione Domini.
4 - - de converfione St.Pauli.
f Compendium in Job.
6 Traclatus de Peregrinatione Jerofolymitana.
7 Inftmaio fideiadSoldanumkonii. S)te^ i(l&erfe(beQ5rief/We(c&ettft)t'r, rceilrotr
tf)U int:rEpirta'as nfchf cefun&ett, ctf^ nocft nic&t fjetjvucft oben p.22i.eingerucft(jabem2tai
r&bd.*s \n; B*ittt>. ©3 <5c!)luf*
234 Urtmbm unb Vta&xiibun ^Veriod.
©cOdtfie finbet |tcf) etn Unrevfd)eib. 3fm MSto fmb bte fe&fen SQBovfe : & ad vitam re-
nafcaris, tm @5ebvucf ten abev rot rb inod) l)tn$U Cjerfjatt: ut illius glori» cosleftis particeps
cfKciatis, quam aurisnonaudivit , nec oculus vidit , nec incor hominis adfcendit,
tamcopiofa utnonpoflitannullari, magna , ufrnon poflit comprehendi : multa, ut
non poffit numerari , pretiofa, ut non poflit seftimari , diuturna , ut non poflit ter-
minari, duratura, ut non poflit exterminari , quamrepromifitDeus, diligentibus fe,
& fua fequentibus veftigia pedetentim. Vale ocvive, 6c vivat in te Chriftus.
8 Liber de confeflTone Sacramentali.
9 de poenitentia, vel fatisfadtione aSacerdote injungenda.
io Canon Epifcopalis i. e. Tra&atus de inftitutione Epifcopi.
1 1 Inve&iva in fuorum operum depravatorem.
12 Liber contra perfidiam Judaeorum.
1 5 de amicitia Chriftiana & de charitate Dei & proximi Tra&atus duplexv
14 de utilitate tribulationum.
I f Tra&atus , quales funt.
1 6 Fragmentum epiftolas de filentio fervando.
17 Fragmentum libri de prceftigiis fbrtuna?. .
18 Tra&atus de divifione & fcriptoribus facrorum librorum.
1 9 Tra&atus de SS. Euchariftia metrice\
10 Liber Exhortationum.
21 Dialogus ad Regem Henricum.
22 Liber de aflertione fidei. £)iefer brep aebcncfef ev ti$ feine ©c&ri/ffen iti Ux
Inve&iva.
23 Liber derebusgeftisHenrici II. Regis Anglorum. ^Kf$fufjretevfcfb|iat1
in Epiftola XIV. ad Sacellanos Henrici II. Regis Anglorum.
24 Vita Vvilfridi Archiepifcopi.
2f Vita Guthlaci Confeffbris, ^)iefebetbe^eben0\Q3ef!$retbuncjenfecjef tfjmConr.
Gefnerus in Bibliotheca bti,
26 Appendix adHiftoriam Ingulphi. vid. Gerh. Joh. Voflii lib. ^.deScriptori-
bus Latinis.
VII. JORDANI SermonesdeSan<5hs.Cod.chartac.
€3 t(t bev Jordanus , bev t>on bcnen ctnbern beiben JORDANIS Brixio unb de Sa-
xonia buvcl) ben gu^amen Teutoniei untevfd)teben rotvb, unbtin £>vben&Q5vubev St.
Auguftini de eremo um i)<x$ 3a!jv Cf)vtftt 1 4 1 o. aemefen t|i (£v Ijat ftcf) fonbevlicf) buvcfj
fetne^erebfamfett unb auSnefjmcnbe <&o,bm im^vebtaenbevufjmtaemadjf, baf;evo tc§ attcfr
btefe
1 Sermonesde Sanftis untev fetnen ©cfjvtfff en t>ovne anfe|e.£)tefefmb auf bteSefl*
§dcje bevJpetltcjen buvcl) ba$ cjanfce 3af)v gemacjjt , roie evbennmjt©t.2fft&rce anfdnatf,
unb mtt bev fjeiliaen €atf)avtna fcpefiet. SDarauf fofaen XII. dxtbm t>on bev ^trcbwci&c s
IVV de communi Apoflolorum ; III. de Evangeiiftis \ IH.de communi unius marty-
ris;
2 Cap. ((tcbenbe Q5et;facje* wtt St. Petri ftircfce.
*}f
ris; III.de pluribus martyribus; IV.de ConfefToribus; IV. de Virginibus. IH.deSan-
clis. X. de quolibet San&o & fan&a ; II. de requie ; I. de Sacerdotibus; II. de mi«
Utibus; I. de nobilibus. I. de mercatoribus; I. de Scholaribus; I. de Clericis.
5Die. 3af)f t>er fdmtff cf>cn 9?et>en tft 26 u unb am £nbe berfelben (W;en btefe ^Borfe:
Expliciunt Sermones JORDANI , eximii Scriptoris operis Dan , de San&is Anno
Domini 1436. in die Clementis. 2Borau£ betm, ba§ btefer Codex tt>0 nidfjt bet/bocfr
aleid) nacf)ber&b'3eit be3Q3erfaffertf aefcf)rieben fep, jtt ^e fieaet £>ie bunfle fXebentf*
2frt Scriptoris operis Dan erffaref unfer JORDANUS fefber , rcatm er fein 3Betf affo
attfjebef : DAN catulus Lebnis fluit largiter de Bafan Deut. 3 r. Transvadato fonte
Jory qui divina Largitate SERMONUM de TEMPORE aquas Salvatoris profluen-
ter erTudit, accedamusadalterumfontemZ)***, ^qui etiamipfodonanteDomino fluet
largiter in OPERE de SANCTIS quod prse manibus habemus , ut fint duo fontes fi-
muljun&i & JORDANIS nomen efficiant.
gufe&f ift bem ^Berf eeine boppelfe 5(nn>et'funay foroof ber@aci)en bte uartn befmbfid;,
al£ auc(j ber £eifiaen fo bartn t)otfommen, bepcjefuaef.
VIII. £)iefeS auf ^appier aefcf)riebene 35ucf; fjdff fed^ 2tf>fjanbfunaen in ftc&* QSorne
flefjef bavtttaefc^rieben: OrateproDno. JOHANNE TOGHELINGH,Vi-
cario Ecdefiaj St. Petri , unb tfl bte %$ud) Dermuf^ftcf; fcon il)tn ber .fttrc&e cje*
fcljencfef roorbem ^Biv roerben fetnen 9?amen nocf) einiae mafjf m bwfer
Hacfcricfct »0» fcem Petrinifcfcert 25ttcfcer'X?ow*t£ anfreffen,t)or ;e£otw
M n>irben.3ttf)affbe$35uc!)$ t>ermefben>
I. Cafiis de textu Decretalium & de fummis ac de
apparatihus collecfti.
3n biefen roirb cjefjanbelt:
de eledVione Sc clericorum poteftate
de renunciatione.
de fcrutinio in ordine.
delacra unclione.
de filiis Presbyterorum.
de bigamis.
de Clericis peregrinis.
de officio Archi-Diaconi.
de officio Vicarii.
de majoritate & obedientia Pralato-
rum.
1 1 de judiciis liberis.
1 2 de f oro competenti.
1 } de feriis.
14 de jure jurando.
1
2
4
S
6
7
8
9
10
1 f de mendacio.
16 de honeftate Clericorum.
j 7 de cohabitatione Clericorum & mu-
lierum.
1 8 de Clericis conjugatis.
1 9 de Clericis non refidentibus.
20 de Prasbendis & dignitatibus.
21 de Clerico aegrotante.
22 de conceffione Praebendas &vacatio-
neEccIefise.
23 Ne fede vacante aliquid innovetur.
24 de emtione & venditione.
%f de locatione agri ad certumufum.
26 de feudis.
27 de folutionibus.
®Q %
28 de
*J«
Urftmbett unb Hacfrricfrteti
^.Period.
28 de donationibus.
29 de peculio Clericorum.
30 de teftamentis & ultima voluntate.
1 1 de fucceffione ab inteftato.
32 de fepultura.
3 5 de parochialibus & aliis parochiis.
34 de decimis.
3 f de Regularibus &tranfeuntibus ad
regulam laxiorem.
36 de converfatione conjugum.
57 de voto & voti redemtione.
3 8 de Capellis monachorum & aliorum.
39 de jure Patronatus. •
40 de cenfibus , exa&ionibus & procura-
tionibus.
41 de confecrationeEccIefiaevelaltaris.
42 de celebratione Miffse & Euchariftiae.
43 de baptifmo & ejus erTe&u.
44 de reliquiis & veneratione San&o-
rum.
45* de obfervatione jejuniorurh.
46 de immunitate Ecclefije vel ccemi-
terii.
47 Ne clericivelMonachifecularibusne-
gotiis feimmifceant.
48 de Sponfalibus.
49 de defponfatione impuberum.
0 de clandeftina defponfatione.
1 de defponfatione dominorum. .
2 deconditionibus appofitis.
3 de eo , qui duxit in matrimonium ,
quam novit per adulterium.
4 decognatione Spirituali.
f decognatione Iegali.
6. de eo , qui cognovit confanguineam
uxoris fuae.
7 de confanguinitate &affinitate.
8 de frigidis & maleficiatis.
9 de matrimonio , contra interdi&um
Ecclefiae contra&o.
60 Q^i matrimonium accufare'poflunt.
61 de divortiis.
62 de fecundis nuptiis.
63 de accufationibus.
64 de Simonia.
6f Ne Magifter aliquid exigat , pro li-
centia docendi.
66 Ne Pradati vices fuas fub annuo cen«
fu concedant.
67 de Judads & Saracenis.
68 Numliceat cum Judaris difputare.
69 de iis , qui proprios filios occidunt.
70 de homicidio.
7 1 de fortilegiis vetularum.
72 de Torneamentis.
7 3 de Clericis & pugnantibus in duello.
74 de raptoribus.
7f de furtis.
76 de ufuris.
77 de crimine falfi.
78 de fortilegiis.
79 de deli&is puerorum.
80 deCIerico maledico.
81 de excommnnicato , qui dubitat fe
effe excommunicatum.
82 de clerico per faltum promoto.
8 3 de exceflibus Privilegiatorum.
84 de purgatione Canonica.
8f deiis, qui infamati funt, quod fint
filii Presbyterorum.
86 deinjuriis, cVdamnodato.
87 de poenitentia & remiflione.
88 deSententia excommunicationis.
89 de eodem argumento.
90 de terra interdi&a.
9 1 de fufpenfo a beneficio.
92 de ignorantia.
93 de confcientia erronea.
94 de confcientia.
95- de baptifmo.
96 de veftibus pretiofis.
97 de honore parentum.
II. Ser-
2 Cap. ftc&enbe Q3et?(aae.
WrtSt.Petfi&tVcfce.
237
II. Sermones,
bevev fmbfteben an bev 3af;f.
1 dc dedicationeEcclefise, fivedebeata 4 de corpore Chrifti fan&iflimo.
virgine. f
2 deSt.Anna.
3 de pcenitentia Sermones duo.
de Trinitate.
6 de omnibus San&is.
7 de imagine.
III. Compendium Theologicum.
2fm @nbe ifl bie:3af>iv3a(j(, bev^unb bevOvt, roann, roovauf unb m t$ flefcfjvfc*
6en roovben anaemevfet: Et fic eft finis, fit tibi laus, JESU CHRISTE, Amen.
Anno M CCCC LXIII. Sabbatho poft Afcenfionis Domini in Boken. £)ev
QJevfaflev (jat &as Compendium felbft in 98<£apite( abgitfyikt
1
2
4
S
€
7
8
9
10
de rerum creatione.
diftin&io creaturarum.
de fixione ftellarum.
de Cometis.
diftin&io Hierarchiarum.
de cuftodia angelorum.
de cafu diabolf fpirituali.
de cafu diaboli locali.
de reftauratione angelorum.
a8 de immortalitate animae.
29 de libero arbitrio.
50 Quaeftiones de anima.
3 1 de primis parentibus.
$2 de cafu primi hominis.
33 de tentatione.
34 de corruptela peccati.
3 f Quod pecCatum nihil fit.
9 6 de effe£ru peccati.
Quare peccatum diaboli fit irremifli- 37 Quod unum peccatum nafcitur ex
bile.
11
12
ij
»4
Qualiter diabolus noceat homini»
de Lucifero.
Quare anima fit fine definitione.
Quid fit anima fecundum rem.
de a£tu animae.
16 de potentia animse vegetabilis.
1 7 de potentia animse fenfibilis.
1 8 de imaginaria.
19 de xftimativa.
20 de fantafia.
2 1 de memoria.
22 de poenisanimae rationalis.
23 deratione & partibus ipfius.
24 de voluntate.
2f deSyndeofi.
26 de confcientia.
27 de quantitate animar.
alio.
38 Quid faciat homini peccatum in
morte.
39 Quid faciat homini peccatum poft
mortem.
40 Quibus noceat peccatum.
4 1 Quantum noceat , continuare in pec-
catis.
42 de dele&atione morofa.
43 de peccato^veniali.
44 de fuperbia.
4 s Multa mala facit fiiperbia.
46 de invidia.
47 de ira.
48 Remedia contra iram.
49 de acedia.
fo deavaritia.
fi de gufa.
®0 5 f2de
a;8
Urftmbett mbtXAd)x\<tottn
3. Period.
5*2 deluxuria.
f 3 quando VIT. vitia] fint mortalia ,
quando non.
f4 de peccato in Spiritum S.
yf de myfterio incarnationis CHRI-
STI.
f6 de nativitate CHRISTI.
f 7 de circumcifione DOMINI.
f8 de defe&ibus , quos afrumfit.
79 de paffione DOMINI.
60 de effe&ibus paffionis CHRISTI.
61 de cruce CHRISTI.
6% de defcenfu adinferos.
65 de refurre&ione DOMINI.
64 de Dominica inter afcenfionem as-
fumtionem & elevationem.
6f de virtutibus.
66 de eodem argumento.
67 de Caritate.
68 de multiplici timore.
69 de latria &dulia.
70 de Sacramento Euchariftiae.
71 de pcenis.
72 de purgatorio.
73 de acerbitate purgatorii.
S)cmitt aber ber gcttctgte lefcr im
m, \vil iti) ixi$mun&fc#<uipfr©fticf jur <J5r
74 de fuffragiis Ecclefia?.
7f Quorum fufFragia valeant & quibus.
76 Utrum indulgentia? profint defun&is.
77 de adventu Anti-Chrifti.
78 de mala vita Anti-Chrifti.
79 de quatuormodis, qujbus decipiet.
80 de fequacibus Anti-Chrifti.
8 1 de Gog & Magog.
82 de duratione perfecutionis.
8; de morte Anti-Chrifti.
84 de confiagratione mundi.
Ss de generaii refurre&ione.
86 de judicio extremo.
87 de judicantibus.
88 de IV. ordinibus.
89 de innovatione mundi.
90 de pcenis inferni.
9 1 de diverfitate pcenarum.
92 de gloria beatorum.
95 de dotibus in comniuni.
94 de dotibus animse.
9)" prima dos animae.
96 prima dos corporis.
97 de aureola in genere.
98 de aureola prima.
btefem Compendio Defio fcefler wttyilm fdrt*
o6e (>iel)er fefcen
9. de Reftaurationc Angelorum.
Angelorum ruina reftaurabitur per falvaneos. Dicit enim AUGUSTINUS,
quod tot homines falvabuntur , quot Da*mones cecideranr. Sed GREGORIUS di-
cit, quod tot homines falvabuntur, quotangeli perftiterunt. Dicunt alii , quodduo
parietes erunt in caelo fcilicet unus hominum , & alius angelorum , & quod ruina an-
gelorum reftaurabitur per virgines , & de alio pariete tot erunt homines falvandi,
quot in alio pariete funt virgines & angeli.
IV. Sermones.
1 de Corpore Chrifti.
2 JACOBI de VORAGINE * de corpore CHRISTL
5 Ejusd. de paffione CHRJSTI,
4 de Sc. Catharina,
f de
2-Cap.fte&MbeQ3et;fa£e. WH StPetri &ircfce* 259
5 de paflione CHRISTI. ~~" " '
6 de afiumtione b. Virginis.
8 de purificatione Ejusdem.
9 de Spiritu Guidonis.
10 de animabus , f. de defunctis.
1 1 Paflio Chrifti cum Concordantia Evangeliftarum r
Q)ov biefev (Eottcovbattfc (iefjef aefc&vieben : Detur Venerabili Viro ac Domino JOH.
MUND f ex parte Dni. HERMANNI HERMELING.
12 FULGENTII ** denativitate CHRJSTI.
13 MAXIMINI |f Epifcopi de eodem argumcnto*
14 JOHANNIS EpHcopi de innocentibus.
if LEONIS *W Pap* de Epiphania.
1 6 Ejusdem de eodem f efto.
17 MAXIMINI Ep. de eodem fefto.
1 8 de fefto Epiphanias.
19 MAXIMINI Epifcopi de eodem fefto»
2,0 FULGENTII de eodem fefto.
.3,1 de vifitatione b. Mariae virginis.
22 de St. Michaele.
35 in decollatione Johannis Bapt.
VI. Abbatis HELREDIS Traftatio de amicitia fpirituaii.
VII. ALBERTI di6ta de plantationibus arborum.
2lttt €ttt>e roiv&geJefett: flnita in Eislingen anno LVI. i.e. 145*6.
2fnmertfiwcj*ft :
J TRITHEMIUS de Scriptoribus Eccclefiafticis c. foo. rti/jttlf ifttt fef)V roerjett feitiev©e'
ler;vfamfeifunb^evet)tfamfei(,unbt)evmeinet,l)agevfeinen^ei^amenaVoraginet)ori
feiner ^voffen Q5t6e^i(Tenfd;afFf,0(eicf> ate roarl txMte 0efcf)iucff />dffe,#evfomen !ja*
bt. 2gie abtx feine ©c(e()vfamf tit aav mdffta ^eroefen, unt> t>ie ac(ef>rf en €D?dnmr LUD.
VlVES,unt>MELCHCANUS,roanttfte auffeincHiftoriamLombardicam, btecr
Legendamauream deSanftis flenannf, JU VeDett f Otltmett , ttennetl jte ifjtt Scripto-
rem oris ferrei & cordis plumbei, unt> bejeuaett, bag fte att flaff nxtfeter ^Bun*
l)ev*2Bevcfe, monftra miraculorum t)aritt attaefvoffen fytbett , fo fdflef btefe (grflaV
rutta feitte^ 9?amen$ t>a()in. 25effev roivt) ev »on Virago feinem ©ebuvti^Ovf ei*
nem ttt Liguria, (fofjief? oov uemt>a$@enue(tfd[>e ©ebieffj) befeaenen gfecfen abac*
(eifet €vroav2(nfanaS Pater Provincialis , tmt> 5erna(* Generaiis Der£>ommt*
catter. ^nt>ftcr> aber roart) ev <gr^Q>tfa)o|f ju ©ettua , unt) (lavb An. 1 298. , roieroo!
anbere feinett $obt bie An. 1 j 1 4. ^tnau^ fc^em €0?er>vcre 9?acf>rtcf)fen Don feirtettt
2tbmm\)<S$xifftm8kbtt G.CAVE inHift.Lit.Script.EccI. att An. 1290.
t €r
24-0 ilrftm&ctt unb VTa<kti#>tm $. PeHod.
**
t £r mav ^tnricfes tim$ ^uvaet^ ©oftn, ttnb An. 14*5- Vicarius ju St.^efev, jte*
f;e oben p.9r. tn biefem 25anbe.
3n bem fecj^ten 3af;vf)unbevt naa) tmfertf ^>et>fant)e^ ^ebu^vt, fjaben jroeene FUL-
GENTII ju gfeicbev Seif ^ekbet, roefcf;e buvcf) ifyre gu^amen Rufpinus uttuFer-
randus unfcrfcf)iebcn roerben. £)icfer, ein 2Jfricaner, i(! bet; /enem m bie ©cfrule
gcgangen , nacbmabfS aber Diaconus ju Cartbago gemovben j An. y 5 5 . fjatte er fta)
uurd; feine (5)efd;icHichfeit fct>on bergejtaft bef annt gemaa)t, bajmtan ftcb bep i&min
fd)voeren ©acfeen Dtarljs evbofefe , unu -. An. $-46. jttmb er noci? m fofcfjen 2lnfef)en,
An. r n . aber fegfe (£r 6a^ <£>ferbfief;e ab.
gr fjat (1) FULGENTII RUSPENSIS ^ebert befc&riebett , roefcfee^rbeif tnuti*
fees feineg £ef)rcrS Q3$ercf en,famt breicn feiner Q3rieffe cinaerticfef ftnD ; £)emnecf)|t (2)
htibm Voir i)OU if)m Breviationem Canonum Ecclefiafticorurn , OOtt VoeM)CvBA-
RONIUS nad) GERH. MASTRICHT (Hitl. Jur.Eccl.p.167.) grinnerungfejr
oevvoirref unb irrig rebet, eS r>at fte Henr. JUSTELLUS feiner Bibliotheca? )uris
Canonici vet.Teft. I. einoerfeibet , unb (j) tim$t Q5rie(fe. (2>ief)e G. CAVE
1. c. ad An. r;$.
<£$ fmb aberaflefeinc2£ercfe An. 1649. ju Dijon , fc»urd) ^eforbertmg ber 3"^
fuifenPETRI FRANCISCI CHIFLETII tm SDruef !>erau$ gef ommen , tmu naa>
maf» ber BibHothecx Patrum Lugdunenii cinoerfeibet voorDen , voe(d;em CHI-
FLETIO abtv oon feinem OrDenfc&rutor JOHANNE FERRANDO tin Cgtreit
bififallg evvegef roovDcn, tnucm cv ifcm An.i6ro. ju£ion entgegen gefteffet: S.FER-
RANDUM redivivum : feu , vitam St. Heftorti Fnlgentii Ferrandi , primum in
Africa Diaconi Cartbaginenfis , tum in Hijpania CarthaginU Spartaria Epifcopi,
denique Archiepifcopi loletani. (gg tyatabtv i)OVgebad)fer CHIFLETIUS inani-
madverfione fua barauf geanfrcovfet , unb beroiefen , baf? uem FULGENTIO
FERRANDO roeber ber Q}ov?07ame Hecloris nod; ba$ 23idtum , oon jcmanben,
a$ 5abel^itn(en, bie of)ne ©utnb unt) of)ne Qfctveifj m uen $ag binein fcf;rieben,
beigefeget rourue. . Cb nun jroar uer ©egencr , untcr angcnommenen ANTONII
VALETTiE 9?amen Animadverfioni ntif Animadverfione repenfa, foA.1662
ju Dijon cm$ Zityt getrefen , ju begegnen gejucf)ef , fo W bocf) CHIFLETIUS (lc&
wetter mit ifjm einutfajfett, ber $)Ubt nicf;t tvertf; geacf)tef. ®. b. TH. ITTIGIUM
de Bibliothecis 6c Catenis PAT. p.6gf.fq.
35er anbcre unt) dftere FULGENTIUS fuf>ret ben gu^amen Rufpenfis wn
Rufpa ouer Rufpes , eincv in ber 5ffricanifcf)en ^anbfc^afft. Byzacena belegcnctt
©tabf , allroo er Q5ifa)off geroefen. €r roavb An. 468. au$ einem i)ornef)men ®c>
fcl;(ecf)fe ge&euget. G. CAVE 1. c. nennct e£ ba$ ^eptinifcfee $>aue , ber QJerfaf
feraber be^^etftgemLexici fagt : €r fet ju Leptis gcbobren , t>telleicf>t n)irb fjie*
mtt $>a§ ^tamm^au^ feitfe^ ©efcfrfecfrf S angebeufet Sr t>crfof>r feinen QSafer gar
jeifig , ba$ i)erf)inberte if)n aber tticbt burcf; bic ©orgc (einer 9^utfcr gar jciftg tt*ae5
red)tfd)affene^ ju (crnen, roie tf;m bemt jttm gvoffen OJuljm gereicoet , ba|5 ev tn fei*
ner 5tinbf;cit nicf;t nur \)m gan^en Homerum au^roenbig aetvufl, fbnbern aitc^ ferttg
@5rle
2. Cap. ftebettbe25epfa0e# twtSt.Petri:£fr<ftc> Hl
©riec&ifd? , of>n an&uftoffen, #eret)et f)abe. $aum fjaf fe er Dte £int>er*(Scf)uf) ^ertrc^
tm , roart) if)m f#on ba$ anfef)nfid)e 2Imt, Procurator Urbis ju fein, tn feiwm 93afer*
lcrnb aufcjefragen, n)efcf)e$ er abermitbem^unc^©tant)e tnbemt)onuem^ifcf?off
Faufto erbauefem ^foffer r>ertaufcfjfe* €r fjaf t>tefe QSerfofcmncjen *>on benen Slrria*
nern , Sttauren unt> Q3ant>afen unfer benen $6nicjen Trafimundo unt) Hilderico
auSgeffanben. %\t er bas ibm aufeefracjene Q$i$t(jum \w Vinta au^rjefcbfacjen fjafr
te, ■roar&ergejrtwngen baSjuRufpes an$unef>men, unt) Datf>at erftcl?auf uenenSy-
nodis Byzacena, Vincenfi unt) Suphetana unbanbern fefjr fjett)0t\ gu Cartha-
go aber, rofejmarHEROLDUS in hserefeologia roif, tfl er niemate25ifcboff rje*
roefen. (©ie&e b. ITTIGIUM 1. c.p. i s .) ©einm $ot> fe|et BARONIUS unt)
fcer^erfaffer DerLexici ber ^eificjen in$3af?r(£briffi f 29» legeh ifjm 6f 3af)rfeine£
2i(fer£ bet, wrcjeffen aber, bafj |te if;n An. 468. cjebofjretf ju feinancjefubret fjaben,
bafjero mu§ fein 2tbm bi$ auf n 3 fctnauS 0efe£et roerfren. QJorcjebacbter HEROL-
DUS fe^fetfefjr, roaner 1. 0 t)on tf)rn facjet, Dag er bereits An. 443. ftd) beriifjmt
cjemadjt fyabt , t)a er bocj) bamabfs noc& nid?t cjebofjren cjeroefen. ©eine ©cbrifffen,
t>at)on*)orbabeni)er Codex jrco9ve&entnftd)r;dJt, ftnutbeitepkrucft, tfjet'13 t>erfof)*
ren, tfyeitejroeiffelbafft, tfjeite untercjefd)oben. *
Untcr teit (0et>rucftert t>at JOS. SIMLERUS
i) 3)iet)ret)Q$utf;er, foeranuen^dnt^Trafimundum^efcJrieben, unbdeMy-
flerio Mediatoris CHRISTI duas naturas in una perfona retinentis ; de im-
menfitate divinitatis Filii Dei ; de Sacramento Dominioe paflionis fjanbeftt , fet*
nen Scriptis yeterum Latinis de una perfona &duabus naturis Domini & Ser-
vatoris noftri JESU CHRISTI adverfus Neftorium Eutycben & Acepbalos olim
editis, fo ju Silrcfe An. 1 fj± $um QJorfcfretn gefommen , ein&erfeibef. £)ie fof*
genDe-fe*«©flicfer6at JACSIRMUNDUS An.1612. artfflc&tsefteflet:
1) De Trinitate ad Fcelicetn Notarium librum.
5) Sermonem deVerbis Micbt^ indicabo tibi, bomo , quid fit bonut».
4) Librum ad Vittorem contra Faftidiofi Ariani fermonem , prKmittitur Fa-
fiidiofi Sermo & Vittorti ad Fulgentium epiftola refutationem Fafiidiofi petens.
f ) £>ret) £5ud)er de veritate praedeftinationis & gratise Dei , roefcjje er tldd)
t)em s 2 5flen ^abr gef^rieben baf. S)ad fe^fe ^af DorcjeDa^fer CHIFLETIUS ju
allererft An. 1649. mit uem Ferrando Diacono tnDijon i)rucf en faffen,
6) 3^e9 35ud)er de remiflione peccatorum ad Euthymium , rt?effl)e er JU t)er
geif, banrani5nt)erfrieben()afte, t)erferfigefbat
7) Sin ^ucb de incarnatione & gratia Domini noftri JESU CHRISTI,
wefc&e^ er im 9?amen ber Der/agten SSifc&tfff e in 5ifrica an Petrum Diaconum gefc^rie^
beu ^af.
8) €in ^ltcf) ad Scarilam , de incarnatione CHRISTI & de vilium ac no-
xiorum animalium procreatione , tt)efd)e$ GVILIELM. CAMERARIUS ettl
©cbotf fdnber juerf! nebft cmbern $ircben*£cfjrern Parifiis 1634. berau^ QtQtbm, nun
aber tn ber Bibliotheca Patrum Lugd.Tom. XXVII. beftnbf icf; tfr.
I. ZfyziU 5 eer &<mt>> # r) 9)
342 UrtimbmunbVlA&ivtfbttn $. Period.
— — — ■ .» n ■ i ..
V) £)rep Q3ttd)er ad Monimum (i) de prsedeftinatione (2) de (acrificii
oblatione , Spiritus S.miflione & fupererogatione St. Pauli (3) de expofitio-
ne iliius di£ti : Deut erat vtrbum.
10) £in ?25ud> adverfus Arianos , ba er jeftn ©ntvtirffe t)er 2(rtaner ttiberleflet.
11) Sermones varii argumenti X.
12) @inQ5ud; de fide orthodoxa & diverfiserroribushjereticorum, adDe-
natum. 2>tefeei fcfretnet in feinem ©enfce cjefcOrieben ju feim
1$) Epiftolae ad diverfos , mt uer3af>f&n)6(ff.
fciefe ftttfc Mvltyxm cjetjangeit
14) £)ae> $5ua) adverfus Pintam Arianum pro flde Catholica, twfa)ed er Jtt
Carthago An. y 07. Wiferticjet.
15") ©ie^etl £5lt$er de gratia Dei &libero arbitrio , adverius tauftutn Rc-
gienfem.
16) 9?eUtt$el?en ^5ucfter de veritate pradeftinationis & gratiae contra Pabia-
tium. g$ f)ahm abcr ba&on einicje Uberb(etbfe( cjefunDen : THEODULPHUS AU-
RELIANENSrS , roe(cf)ertfeinen Colle&aneis de proceftione Spiritus S. 7 fra-
gmenta eimwfeibct , fo na#in THEOPH. RAYNAUDUS in feiner beforcj*
ten 2(uflacje t>cr FliLGENTlNlfcfjen SBercfe »on neuen urucfen la^ttu FRAN.
CHIFLETIUS f)(\t 39^rOcfengefamm(et, tinbAn. 1 6^6. juDijon interqujedam
Veterum Monumenta fjerattS gecjeben ; unt) JAC. SYRMONDUS fjat btt) fetV
tmn Alcimo Avito Der An. 1 643. ju *J3arifi auS fcer ^refle flefommen, &er<)(eicOen
titlgltc&e €0?iif>e ancjeroanbt.
17) §)ae? Q3itct> de proceflione Spiritus s. e&enwe e£ md) fon(? cjenennef
Wtrb : Commonitorium ad Abragilam Presbyterum. gn>0 ©telfen t>at>on (tefKtt
bet HINCMARO Lib. 5. adverfus obje&a Grsecorum zdOdonem Bellovacenfem,
18) Refponfio ad obje&iones Arianorum k Tra/iwundo Rege propofit»,
fciefe ncnnet ISIDORUS librum altercationis eum Jraftmundo.
19) 3weiQ5ucJ)er de jejunio & oratione ad Probam Virgioem.
2.0) Epiftote ad Carthaginenfes egregia atque aliae plures.
2 1) Homiliae plurimse. ©iefje G. CAVE 1. c. ad an. f 07.
Swetffel^affce «ettttc i<h :
22) Sermonem de Purificatione Virginis MarU. £)ann btefe fdjeirtet ttad>
G. CAVE Urtfteif in juncjerer gcit cjefct)rteben &ufct;n. ©ie i(t tn ber ^arijtfc&ctt
$(uflacje An. 1684. wm er|tenmaf;( cjebrucft.
23) 3)a3 ^UCt) de pradeftinatione gratiae. £)iefe£eicjtten CtntCJC AUGUSTI-
NO $u 5 2fo&ere f)a(ten e$ $u cjering, forool fur AUGUSTINO ate FULGENTIO.
Theophilus RAYNAUDUS aber (trettet cjeroadi^ , &af* CC? FULGENTIO *u*
gef)dre.
24) £)a$ ^ud) de fide,fo cr an Petrum Diaconum bat man unter AUGU-
STINI 38ercfe i)tebet>or gefe^tt ^o abcr ijt fein 3wiffe( mei)r / ba§ c^ FUL-
GENTIQ JufomttlCt
Uttte^
2. arp.ftebenbe Q5cp(acje. wit St. Petri&ircH 245
Umercjefc&obett |wfc :
if) 2)flS SSucr) , pro fide Catholica, fo er tt>tt>ev Pintam etttett ^tkttltfdlttt
QSifcbojf gefd^rtebett , unb oben n. 14. an^efubref roorbett tfh SDenn ob roo( CHI-
FLETIQS foicbeS a(£ eitte recftfe ©ebufcrf unfetf FULGENTII angefe^en , unt) e$
ju Dijon An. 1649 jum erftenmaljl an$ 2id)t <je(teflet bat; fo roetfet bod> bie barttt
t>orfommenbe cjrobe Unroiffenljeit ber©riccbtfcben<5prad;e cjar beufftc^, t>ag ftetfjm,
oteber, rote oben oerme(bef roorben , ttt biefer @pracf?e fe(;r flarcf geroefen , nicW
f dttne $um Q3afer t>abert«. ©. CAVE 1. c.
26) Mythologiarum libri III. ©iefc roerbCtt tfjttl t)0tt SIGEBERTO GEM-
BLACENSI c. 28. Uttb Joh. HEROLDO in Hxrefeologia bti^tkCjtt , f]e fbtttf
ttiett aber Placiadi Fulgentio Grammatico $u.
27) Liber de abftrufis fermonibus, t(t OOrt bercjfetcfjem ©C^Ia.ge.
©eine SQBercfe (tnb fe&r offt gebrucff, f>eufe ftefjen fte in Bibliothecis maximis
Patrum Lugdunenfi TAX. p. 16. Cthnieofi T.VI.
tf MAXlMlNUS, ^ifcboffjU Anazarben in Cilicia , fjteff Neftorii tyMfyt) foibet
ben #ircb'Q)ater CYRILLUM oon Alexandria , roelcfcen er mif abfe^en fjalff,
(gnbficj) aber fam er roieber jurecfjte unb roarb mtt ber ^irc&en auScjefd&nef. 50?att
(jaf einige SBrieflt t)on tfjm. QJon fetnen ^eben aber , r)abe tcr) f eine anbre al$ biefe
cjefunbett.
***LEONlS I. ber ttott An.440. btd An.461. ben $dmifcr}ett ^fur)( beffetbef fjarV
Ijat burcb fettte @efcr)rfamfett unb gute Sbaten ben gu^amcn be$ (Sttfikn tiber*
fommetn
®e*nc ®c&ri(ften r)at ber befufcmfe PASCHASIUS QVESNEL An. 167 f. ju
sjJarts in 4to. unb An. 1700, JU Lion in fol. mtf t>iefen SKuf>m fcerautf Qtgtbm,
fte fofcjen tnfofcr)erOrbnuttcj :
1 de vocatione omnium gentium libri duo p. 1--3 f.
2 Sedis Apoftolicse Epifcoporum au&oritates de Gratia & Libero arbitrio
pag. 56-58.
5 Epiftola ad facram Virginem Demetriadem f.devera humilitate Chriftia-
na tra&atus p. 3 9-48.
£>tefe brei; ^cbrifften fuc^et (Xuf>m<jeme(bfer QVESNEL uttferm LEONI &u
erffretfett, ber furfrefflicbe G.CAVE aber l.c. ad An.440. fjctft fte fur undc&fe unb
ancjebtcbtefe^eburtbcn, unb x>b er cjletcb bee? QVESNELS cjroffe @e(e[)rfamfeif in
fettter t>ermetrtten Q5e5auptuncj cjerne cjeftebef , fo jetcjef er bocb, ba$ er mebr^uf^
ma(funcjett a($ Q5runbeancjebracbt fabt, unb ba$ t&m ba$ ©ftlffcbroetcjen Caffiani,
Profperi, Eucherii Lugdunenfis Vincentii Lirinenfis unb anberer/ /fl Leonis
fe(ber, ber tnfetnenQ5riefen, ob er cjfeta) @e(ejgenf)eit ba$u cjef^abt, fetne^ Don bte^
fetibreten Q5uc^ern cjebencfef , fe^v cntcjerjett feu
4 Sermones 96 in prsecipuis anni feftivitatibus ad Romanam plebem ha-
biti p. 49—185. .
tt>Cf$e auo) in Bibliothec. Patrum Colonienfi T.V. mtWtW ffak
244 Qvtunben unb CTacfcricbteri 3. Period.
f Epiftolae 141. Ordine Chronologico difpofitae , una eum fragmentis 4.
Epiftolarum p. 205-360.
<D£ne (Drotturtcj flrtfcett x»iv (ic w fcer Bibl. Colon. I. c.
£>ie tf>m of;ne ©runi) bepgefegte 9?et)en , fo er am $age 0 Vincentii, 2) feer
©eburtfjCHRiSTl, 3) friner4>immelfart&, tmt>4) t>er Sfpoftef ^etri unt)$au*
It gef;affen f>aben foll , tmaleic&en t)en unfer feinen ^amen &erum gefiifjvten Q3vief
Obev Tra&at adverlus errores Sutichu & aliorum haereticorum , tt>elcf)er aticf)
in J.HEROLDI Orthodoxographis , SIMLERI Scriptis Veterum adverfusNe-
ftorium, VOSSII Mifcellaneis ju fmt)en ijt f fjaf DOrbelobter QVESNEL JU befto
befjerem Unferfcf;iet> in eitmt 2tnf>ang p. 187-190. gtbxafy.
©er IX Codex.
3(1 attf ^apier An. 1407. roie &er ©cf;fu§ bejeugef , gefdf)rie6en, unt) i>on Alber-
to PROYL , roie t>ovne in Dem QSuc&e gejeicfjnef (W;ef , Der Sivfytn gefcf>encftf. <£v begveif*
fef in ftcfj: Le&uram fuper officio Miflie.
SMefer 2(!bert proyl ift An. 145*; Vicarius JU St.Petri unb jroar ad Altare St.
Stephani geroefen ( ftelje in fciefem TSanbe p. 96. unt) 112.) gr lebte nocb gegen t>a$
i48©fie 3aJ)r, ju roefcf)er geit er tin 2tf>n tm 2>om (>atfe, ftelje p.702 im WSanDe.
SDcr X Codex. (Chartaceus.)
3fHonPETRO VERNT a) Vice-Rea©re juSt.^efer Uv £ircf>en gefcbencfet
roorben , roie t>enn foic&etf t>ovne im ^5ucr>c bemevc&t roivt). & begveiffit aber baffeibe :
I. JORDANI b) partem seftivalem Poftillae faper Evangelia Dominicalia.
2fm £nt>e f!ef>en biefe SBovfe:
Explicit poftilla Evangeliorum Dominicalium cum fuis fermonibus compilat»
per Magiftrum JORDANUM de Quedelinborch fub anno Domini M CCC. fexage-
fimo quinto.
II. Magiftri HENRICI de VRIMARIA c) Ordinis St. Auguftini Traftatum
de inftin&ibus.
III. Quxftiones venerabilis Magiftri JOHANNIS SCARPEN S. Theologi*
Profeftbris, an liceat infra officium Mi&e plura figna facere, aut orationes dicere,
quam quse inftituta funt abEcdefia.
2frtmercFutttjeti:
a) (Ev febfe aB Vicarius ju St tytttv An. 14^. unt) ift befagter tftrc&en md;f nur
Vice-Redor, fonuern aucfj Reftor An.i447.geroefen,, roiebennt>a$fe£tere2Bort
fcuref; Plebanus evffavet roivt) , (te&e t>en H23an& p. 700. 878* 879* «nt> im mten
* b) 2Bir
2 Cap.v ftebenbe SStplcw* wi St. Petri ftircfce. 24 f
b) ^Bir;5abenobenpag.2;4.t)onJORDANO Teutonico gebanbeff, «nt> if>m t>ott
jroeenanuern Brixiounl)Saxonico5uunferf$eit)enerinnerr, Ijier fommt ber t>iert>te
fynju JORDANUS de Quedlinburg. ©e ftnt) aber nacb eitiattuer alfo beru&mt ae*
tvorbett. An. i22$.Saxonicus. An. i$6f.Quedlinburg. An. i4io.Teutoni-
cus. An. 1435. Brixius.
c) Gxmt t>on ©eburtfj einC&firtttcjer, Iebfe$u &en3eifenbe$5fctyfer$ Ludovici Ba-
vari, unt> ue$9>abfte$ Benediai XII. k$tt ftcfraufuiefteifiae^c&rifft unbuieAri-
ftotelifd)ePhilofophie, brac&feeSaucbforoeit, DagerDoaor Theologiaeju^arig
roart). $?an riifjmet t>on tbm flrojTe$!i(t)iflfeif aeaen bie 2lrmen , $u(e£f rcarb er
tom 25(afen • ©tcfo, $roet> 3af>r t>or feimnv€nt>e, fo i&m im fyofyn 2l(fer uberfam, fefjr
gemarterf. £>a$q3ucj>:
1 de inftinaibus, foun^ntbm jureuett^nfofifaeaebett, t|t$uQ3eneuicj An.
1498 ju^arigim^rucf ^erau^aefommen; ©niae baben e$ &tebewr, uoebofjne
©runt), einem attucrtt,£etmc&, ber au$ bem £)ominicaner Orben roar, beifeaett
roollen. 3)ie
2 Additiones ad libros fententiarum frafett ttttf Aegidii ROMANI Com-
mentariis An. 1 f 1 5 . ju €ulm an$ Sicf)t ; er l)M fte fo t>ier §tic&er abaef fteifef ♦ 3«
fcemfeiben %af)t tf "t>
5 £)ie Sermones de paflione Domini & de San^is JU ^a^ettail flebrucft/
imb tm fofaenuen abermal mit Nro. I. ju ^arig.
4 Flores ex eollationc Patrum , 24 SSucfyer.
5* In libro Ethicorum , ioQ3uc|)er.
6 Quodlibeta.
7 de decem praceptis. & (jeiffef aucf) Praeceptorium , Uttutt>irt>t>OttflniWtt
fcemberufjmfettNicolao lyrano bet$e(eflef.
8 de perfeaione hominis.
9 de incarnatione verbi.
10 de exemptione.
1 1 Expofitio decreti de celebratione MifTae.
1 z Sermones de tempore.
1 3 Sermones de San&is.
©te&e TRITHEMIUM de ScriptEccI. cap. 5-89. A.MIRjEUM in
Auaariop. 80. edit. Fabrfc. unt) H. CAVE 1. c. ad an. 1 340.
SDet XI. Codex. (Chartaceus) faube* QtfytkUn.
Pfalterium DAVIDIS, Proverbia SALOMONIS, Liber Sapientia: , Eeclefia-
fticus, JESAIAS, JEREMIAS , Lamentationes , EZECHIEL.
C&owejfefjef einaefcfjrieben : Hunc librum ego HINRICUS LUBECK do amico
meo JOHANNI LUBEKE, ut pro me intercedat jugiter,6c eo mortuo, proximio-
ri hasredi <5c hseredibus prafentetur literato vel literatis.
%b 5 Unt)
24$
Urfrm&e» unb Vla&vi&tm
3. Period.
Uni) t>on einer an&ern £ant> : 2)tt 25od: fcfcal up bac liitFe (C^or ad St. PE.
TRUM. 3m3lei*en:INDULGENTIiE de fefto CORPORIS CHRISTI fecundum
continentiam & effatum bullarum Papa: URBANI (IV.) MARTINI (IV.) & EU-
GENII (IV.) omnibus vere poenitentibus & confeflis , qui in Ecclefiis , in quibus
officia celebrantur interfuerint.
C. dies. "1 a Papa Martino &Eugenio.
D. -
D.
y
D.
D.
CC.
CC.
CC.
CC.
cc.
cc.
c.
a Papa Urbano , Martino 6c Eugenio.
a Papa Urbano.
De Jejunio
De primis vefperis. - *
De matutinis.
De mifla fefti.
De fecundis vefperis.
De primo completorio.
De prima fefti.
De tertia.
De fexta,
De nona.
De fecundo completorio. -
Singulis diebus per O&avam
de omnibus diebus , qua-
libet die.
Singulis diebus per o&avam.
De matutinis.
De Mifla.
Devefperis.
De prima.
De tertia. - -
De fexta.
De nona.
De Completorio. -
De proceflibus confuetis per
fingulos.
De fumtione facramenti. -
Summa tota pro Laicis XI. millia dierum 6c IX dies , qui faciunt XXXIII.
annos 6c LXI. dies.
Item ; Sacerdotibus de qualibet celebratione. CC dies , ab iisdem.
Tota fumma pro Satisfa&ionibus 5300 dies qui faciunt XXXVII. annos &
novem dies.
Item: qualibet vice dum corpus Chrifti defertur ad infirmos, qui cumincen-
fo luminari prsecedunt vel fequuntur , CC. dies, ab iisdem.
Item : eis , qui devote fequuntur , C. dies , ab iisdem.
Item : Mandat diftrifte omnibus Pralatis Ecclefiarum ut in Dominica proxi-
ma
CC.
cc.
- cc.
LXXX.
LXXX.
LXXX.
LXXX.
LVIII.
CC.
CC.
!>
J
a Martino 6c Eugenifc.
t-Cap.ftebenbc^ei^e.
t>OH StPetri Rfrcfet.
H7
ma prascedente Feftum Corporis Chrifti publicari & infinuari procurent fubditis ef-
fe&um literarum Papalium.
2luf einem einliegenuertgetfef (!anl> t
Ifte liber datus eft deTeftamento HINRICI de LUBECK ad catenam in Ec-
clefia b. Virginis coram Altare St. Joh. Evangeliftae juxta di&amen Teftamentario-
rum.
@v ttbtt unsefefjv um t>a$ Safjv €f;vifti 1 490. tmt) tvav Vicarius tm £>om. 33efa$e
p. 705. imii?8ant>e.
©« XII Codex.
3ft auf ^aptev gefdf>vicben / uub t>on ttovevroefjnfen Johanne TOGHELING $v
fd;encfef; gvbegveifft nac[>fot0en&e©cf)vifffen:
I. Sermones. (a)
de nativitate CHRISTI.
de conceptione MARLE Virginis.
de refurreftione CHRISTI.
de nativitate CHRISTI.
de fefto palmarum.
de refurre&ione CHRISTL
de aftumtione Virginis.
deAdventu CHRISTI.
in Evangelium , cum audiffet JESUS
cogitationes eorum.
Utrum AARONI & filiis ejus jn con-
fecratione appofitus fuerit character
indelebilis.
de affumtione HELUE & fubftitutio-
ne HELISiEI.
in verba : Afcendens in naviculam.
de affumtione Virginis.
de humilitate & pietate.
Si quis diligit me.
deSt.ELISABETH.
de viduis & ornatu diverfanHB mu-
lierum.
deSt.PAULO.
deSt.PETRO.
20 Nonne ego vos elegi
21 de Judice iniquo.
22 de affumtione.
aj deSt-CATHARINA.
x
2
3
4
S
6
7
8
9
10
11
22
16
17
18
19
24 de Angelis.
2f de omnibus Sanclis.
26 de San&ificatione MARIiE.
27 de St.NICOLAO.
28 de purificatione.
29 de Seffione ad dextram Patris,
30 de fefto palmarum.
31 de Afcenfione.
32 de Dedicatione.
3 3 Utrum conveniat Deo aliquem in fi-
lium adoptare.
34 tltrum Apoftoli Ioquebantur omni-
bus linguis.
3 s de St. PETRO.
36 de aifumptione.
37 de Angelis.
3 8 de bonis cceleftibus.
39 de officio mortuorum.
40 de mifericordia.
41 Honio quidam peregr^ &c.
42 de Epiphania.
43 de purificatione.
44 de jure primogeniturse.
4f.de Sacramento Euchariftiae.
46 de afcenfione*
47 de vifitatione.
48 de Dedicatione»
49 de b. Virgine.
jo deSt.NICOLAO.
fi de
248 - UrEunbett un& nacfewfctett j.Period.f
f i de refurre&ione CHRISTI. ^ de contumelia»
f2 de afcenfioneCHRISTI. de malediaione#
f j de Spintu S.
II. Excerpta de PETRO CLARiEVALLENSI (b)
III. de Vifitatione.
IV. Utrum dolor CHRISTI in paflione fuit maximus.
V. de officio PRiEPOSITI. (c)
VI. CLEMENTIS (d) Papx VI, fermo de anno Jubilseo.
2dtmerc?imcjett uber fcett XII Codicem.
(a) €6 ftnb €ntn>urffe \>on fKetsen , fo tn unterfcr>iet)Itc^en 3af>ren , unbjroar, n>ie icf>
au$benan0efroffenen3af)fenmutf)ma|fe, oonAn. 1445 bi$ 14^4 roo nia)t gefjalfen,
t)ocr> oonanbern gefammfet unt) naa)0efo)rieben roorben; t>te Jg)ctnD i|t 3of)ann $0*
Qf)tlin$ feine. £)te$eben felbft ftnb auf eine Scholaftifa)e SBetfe, ttnt) infonberfjeit
tiaa) THOMiE t)on Aquin €ef)tv®d^en etn<jeria)tet.
(c) ^tt t)etien Statutis Sele&is Capitulorum generalium ordinis Ciftercienfis bti
Edm. MARTENE Anecdot. T. IV. trefen rotr bet> benen 3af)ren 1483. 1484»
unt) 148J1* etnen PETRUM Abbatem Clarae-vallisan,ltberrce(d)enpa)t)teCifter-
cienfer nia)f roent'0 befa)roercn , aflein btefer tjt ju cjecjenn>drttcjer ©a)ri|ff $u /uncj.
@n anber PETRUS unt) *roar ber acbte 5lbt bitfrt Slofttrt Itbtt tn t)em
1 iten Qabrfjunbert nacr) unfere? Jpeifanbe^ ©ebubrf. Q)on t)iefem (>aben rotr etuujc
^rteffe, roefa)e BERTRANDUS TISSIER feiner Bibliothecai Patrum Cifterci-
enfium T.III. etnoerfetbet fjaf. 2)t'efer, ju roe(a)em \1ti6 oorfjabenbe <Sa)rt'fff fu>
ret, (ebfe;ube£*}3abfte$lnnocentii Vl.getten', unb affo &roifa)en An. 1^2. d. 18
Dec. unb An. i$62.d. i2Sept. benn bi$ rocifet ber 2fnfan#, bci er unterbemSfta*
men be$.g>€rrn CHRISTI feinc @a)rt(ft an \)t\\ btfa$tm $ab|t aifo rt'a)tef : Rex
Regum & Dominus dominantium JESUS CHRISTUS ex altiftimi fubftantia
Dei patris ante cun&a fccula genitus & in utero fan&ce virgiqis temporaliter
caro fa&us , Vicario noftro Innocentlo Pap* fexto , ac univerfse noftrae Eccle-
fise militanti in corporalibus falutem & glorias finaliter adipifci culmina fempi-
ternar. £)iefe$ tjt ofjn Sroetffel berQ5rtef beffen LUD. ELLIES du PIN Biblioth.
Script. Eccl. T. XI. p. 79. Cjebencfef , unb babet beria)fet , baf? er tf)n An. 1 5 n . qv
fd)rieben tyabt : (£r euuiet t'f)m aua) eittert anbcrtt 23rtef ju, ben er An. 1 5 n ttn*
ter \>m ^amen LUCIFERS an bte SOBef t abgeljen laflen , unb etnen Traftat x>*n fcer
tHac&t fces pabffes , roe(o)er in bem 1 ^02 Codice MS. ber Colbertinifo)en Bi-
bliothec beroa(jretrourbe. €nb(t'a) fo nennef er t(jn etnen bloffen $?ona)en be$ bc*
facjten5^(ofter^, eSerbenetaberauS beroor 2tuaen r)abent)en ©c6nfft cap. 37. baj} er
ft'0) fe(bft Clarevallenfem Abbatem devotum nenne. S)ie@a)rtf|tfelbfli|h'n f)un*
bert Capittefn etncjctr)etter* ^a^ erjle tft afetc^fam bte ^orrebe , barauf 5anbe(f er
m ben 6fofgenben t>on ber©a)6pffung, to$ aa)te i(t t>em Wenfitett aetviDmet, Da^
9te
i. Cap. jtebenbe Septage* ww St. Petri ^trcfee. 249
9tebefd)reibet £ucifer$ galt unfc>fc>a$ iote uie^cHie, batfeilffte tvarnet furbrife^efefl*
fc&afft. SDemnecbft (c. 1 2.) (encfet ftdE> ber QSetfaffer ad Praelatos & Presbyteros ,
tvelcbe t>tc bdfe $Be!t filios fuperbi^ nennet, unt> roarnet fte fur£od)mut^ S)aS
i3tef)anue(t deduritia diaboli & fupplicio ejus. £>&$ Hte de Martyribus.
3)a3 1 f te de invidia , \)Q$ 1 6te de Vlrginitate , c. 17. de humilitate, c. 1 8. de
honoribus de divitiis, c. 19. de patientia, c. 20.de divitiis, c.21. neViriEc-
clefiaftici negotiis incumbant fecularibus , c.22. de hypocryfi. , c.25. de Si-
monia, c. 24. de avaritia. 2 f de divitibus & pauperibus. 26 de luxuria. 27
quare Papa falutetur fan&iffimus. 28 de paupertate. 29 de meretricibus. 30
de fuperfluo ornatu equorum Prselatorum. 3 1 de fuperfluitate officiorum in
Prselatis. 32 de vana & inutili pictura cedificiorum. 3 3 de vitio gulae. 34 de
ebrietate. 3? de divitiis Prslatorum, eosque prohibet thefaurizare. 36 quod
olimfuerintaureatempora. 37dematribus&novercis. 3 8 de caritate. 39Ad-
monitio ne diabolum fequantur. 40&41 deSimonia. 42dejudicibusiniqud
judicantibus. 43deLegibus. 44 de modo condendi leges &ftatuta. 4f decu-
riaRomana. 46 & 47 de miniftris curiae & de juftitia. 48 de hsefitantibus in
fide. 49 Oftendit , quod Laici ideo non credant , quia Prasdicatores oppoft-
tum faciunt &contrariumdicunt. fo de conditionibus boni prsedicatoris. ft
Impoflibile eft fervire diverfis Dominis fibi contrariis. 72 Stultum eft confili-
um quasrere a nefandis. f 3 de dolo & nequitia. 5*4 contra adulatores dolofos.
ff Confortatio divina contra turbatores. f 6 Implorat divinum auxilium. 5*7
contra calumniatores. f 8 quomodo Deus nominatur in fingulari & etiam in plu-
rali. f 9 de illuminatione. 60 de fcientia Splritus. 61-67 de attributis divinis.
68.69. dedifcordia. 70-78 deConcordia. 79 de potentiaDei. 8odepatientia.
81 docetcontramundanapugnare. 82 contra fuperbiam , malitiam, fraudem.
83 contra luxuriam. 84Contra fimulationem. 8f Non debet quis permanere
in peccatis. 8 6 de vanitate amicorum. 87 Quod non genus fed virtutum nobili-
tas facitgratum. 88.89deira&vindi£ta. 90. 91 docetexadverfisutilitatemca-
pere. 92deperverfo mundo. 93-95" de inferno, 96 deParadyfo. 97 diabolu*
procurat ejicerehomines de paradyfo. 9§.99Deusdiligithumanumgenus. 100
Deus nullorum mortalium egetfuffragiis.
(c) <2Bei( Wefe $5d)vift t)ie ^amburgtfcfce ^Urcfre infonuerbeit cwaebet, fcerutenet fte
allbier aanfceinaerticfet juwerben; man fan aber p-4f 6. WIU466 tm I. unfc) p.239,
tm USSanbe fytbti baitm:
PRiEPOSITUS nullam jurisdittionem inecclefias &Re&ores earum ac
Clericos civitatis feu diftri&us DECANATUS habebit , nec ipfis au&oritate
fua prccipere valebit, fed corriget omnes exceflus ecclefiafticos laicorum in
civitate & prsepofitura HAMBURGENSI, nec non Clericorum in eademprse-
pofitura duntaxat delinquentium &emendam recipiet ab eisdom.
Item : PRiEPOSITIUS nullas conftitutiones vel ftatuta condere poterit1,
vel Re&ores ecclefiarum feu beneficiatos inPraepofitura beneficiis fuis privabit
fine confenfu CAPITVLI fpeciali.
I. Ztyile 3 ux 25attb. 3 i Item :
2f o Ur£ uttbett tmb CTadjmcfceett 3. Period.
Item : non admittet quxftuarios vel Iiteras quaslibet eis dabit pro eleemo-
fynis colligendis fine Stru&urariorum ecclefise confilio & afienfu.
Item : PRiEPOSITUS efficaciter & fideliter compellet parochianos pra>
pofiturae adcontribuendum cumCAPITULO pro caulis &litibus, ftatum ec-
clefise communem tangentibus , def endendis.
Item: Nullas tailias vel exa&iones imponet aut recipiet a fuis Clericis fine
confenfu CAPITULI fpeciali.
Item : de advocatia feu adminiftratione bonorum Ecclefiae PRiEPOSITUS
fenullatenus intromittet, fed apud CAPITULUM remanebit.
Item: PR.&POSITUS non impediet CAPITULUM quo minus utaturlite-
ris confervatoriis fedis Apoftolicse, fed ipfarum ufum in privilegiis, libertati-
bus , ftatutis , confuetudinibus fcriptis & non fcriptis oc unionem prabenda-
runV defendet , & efficaciter confervabit.
Item : PRiEPOSITUS manualia feu panes & burfam in abfentia fua - -
feu alius Canonicus nullatenus exiget & requiret.
Item : In negotiis Ecclefias & prsepofiturse pertra&andis confilium C APITULI &
nonextraneorumfequetur, nec non in placitis & quibuslibet juribus Ecclefise,
& perfonarum &rerumEcclefiaeftrenu& acfideliterexhibebit, necpropterpri-
vatum bonum fuum inhis aliqualiter vacillabit.
Item : def endet collationes beneficiorum & jura Praepofiturae fuis laboribus
& expenfis.
Item: a fententiis PR^POSITI vel officialium fuorum ad CAPITULUM
poterit appellari.
ltem: PRjEPOSITUS facietfigillareproceflus finequalibet difficultate , &
pecuni£ereceptione,projuribusquibuslibet Ecclefiae profequendis &defenden-
dis, ac pro redditibus Canonicorum&Vicariorum extorquendis , & fuper in-
juriisEcclefiae&ipfisillatis, benevole* ac promtdprocedet.
Item: PRjEPOSITUS conferet aliquas ecclefias fervitoribus.CAPITULI
a CAPITULO fuper hoe rogatus.
Item : PRiEPOSITUS aliquotiens emendas majorum excefluum ad oratic-
nem Ecclefise erogabit.
Item: PRiEPOSITUS habebit vocem in CAPITULO & intertrit Capitu-
laribus tradtatibus adhocvocatus.
(d) CLEMENS vi. erblicfeebaa£icWbfcfer®eft amer|Jen juMeftrio, m \>tm ©tiffte
Limoge , fetn Q}af ev fjief? Guielmus Rogerius , Utl6 er roart) tn t)er ^auffe Petrus cje*
tiartnf ; 21 te er oas $?ond)en4!eben erroctyfet 5affe , ejiencj er nocfr cjar jung in i)a$35ene*
bict tner Sftojler CaTa Dei , t)em er fjernacfr ate 2ibt i>orcje(WIet roart) , efje er nacj) parig
gt ncj , t>ie Theologie ju f retben. £ier erfangte er t>e<5 ^abfle^ , JOHANNIS XXII
©eroocjenfjett, unb burcfj biefefbe fetne Q5eforbevuncj, fo, t>ag er tmmer n?eiterftiecj,
2(nfan#tf roarb er Prior t>on St. Blafii in Nimes , nad;mafj($ Abbas Fifcanenfis in t)er
Normandie, ferner£5tfdS>off&uArras, roeld)en ©tfc aber ermtt bem (5r^(E)fu&($u
Sens in Champagne wrroecf>fe(tet An. 1350 er|ie(( er t)en €r^©tab juRouen ,
UHb
2. Cap. ftebenbe Q3et)fage. *>0)t St. Petri Tkiv&e. 1 1 1
lint) An. 1 3 37 t)Ott Benedi&o XII. t)e« Cardinals-J£)uf)t , iub titulo SS. Nerei <5c
Achillei, ja An, 1342 d. 7 Maji, ot)er n>t'e anDere fe^en t)en 6tcn 7 rt>aruergar9t6*
wfdjer^abft, unuben i^ten beffefben ®}onat(j$ ju Avignon gcfrdnet. 2Htf 2ln*
f>altett t>er &cwter f;at er »0« funfjigfte Safjr , gfetrf; n>te fetn CBorfaljr Bonif aciusVHI.
mituem {junuertflengetfjatt f;atte, jum 3fu&el*3a&r gemacyt, unt>aUettunt)feuett,
fer$u^pdl£ti XII. geiten mit t>em R£msfcbcrt @tui>l roar au£>'gefdf)t?et rcoruert,
fon)e^erteev|tc^t)oc()ibnbafuv juetfennen, e$roa'ret>enn, bafhr Oafletvi&er&era
^abjWaenommene^anulunaen fiir mcf;tia erffdrfe. 2)ua3 9idmifd;e3ieicf;, ein
£efctt uc$$abfte$ jufeitt, offenfiicf) erfennfe. 0 t)ag er tin S\t(}tv rodre, geftunue. 4)
»ontS?dpferfbumabuancffe, urtb f) folct)e$oi)neuc^abfh$^iflcttniemar;I$ roteuer
juubernebmen, anaelobte; 2Bie nun uer5vdt;fer fo(d)e i)dct)i>unbifltge 3umuti)un#
gett nict)t annebmen roofte, erneurete uer^abft An. 154.6 am aviinen Sonnertfag,
afle roiber ijjm *>on Johanne XXII. ebbefTett ergangene ©pnicfje , £rf fdrungen , Q3an*
neunu^erflucf>ungett, imb (teg babeneben bte €t)utvgurflcn tvarnen, bafj, fafls fte
nict)t itt geroiffer gtit eineu neuen jfctyfer roafjlen nnir&en , uer 9vdmifcf)e ©tur)f obnftbU
bar einen fe^ett unt) ernenew roofte. A.i 5 f 2 $u2f nfang t>e&3ar)r$ roar ev gefdr)rficy f rancf ,
tt)ie uetttt 6er Infant DOttArragonien d. 1 o Janvatt Petrum deTurrilisuetffaflS fct)retbef,
unt) »on if>m burcf) einen eigenen Q5ofr)en Raymuhdum de Fabrica , einegenaue 9}acf>
rict)f *>on uem Suftonbe i)e$ ^abfie^ t>erf anger, @.B ALUZ. PP. a ven. II. p. 747. £t
ftarb , rote tmter anDern (IU$ t)em Calendario , fo JOH. JOFRE VI Epifcopi Reien-
fis &c. MhTali int)em73oCodice bev Colbertinifd;enBibliothec i>orgefe£eti(t, Ct^
i)efletam6Decueffe(ben3ar)r$ (vid.eundJ.cp.7f2) unbim^ommev t>ee? fof*
genuen 3fat)r$ roavb fein t>erblict)etter £eict)nam tlad; oben gemefuefetf ^fofter la Cafa de
Diogebrad;f. (Id.ib.I. p. 510.) @ef n €eben (ler>ef toon fec&^ unterfct)ieuetten J?et)ertt
befct)rieben bti *>or*roor)(beme(&fen BALUZIO T. I. a pag. 243 ad 322. ©einc
<Sct)rifften ftnb :
1 Propofitiones. £)jefe (jatcr, roieernocfrgr^QMfcfjoffouRouen roar, t>em
^ab(tunt)feinemConfiftoriouberreic^et, unb ffaugefct)rieben$uCambridge fn t>er
Bibliotheca Pembrochiana cod. 89.num.nacbG.CAVE geugnifj JU ftttuett.
2 Epiftote. £>iefe ftnt) tr)ei($ gebrttcf f / aber bti unferfct)ieu(id)ett Au&oribus t>er*
ftreuet ^beite ftegett ttocr) i" Bibliotheca Vaticana beroar)ref. ©iebef ©£)$§;
Sebenuttb©efuttuljeif, roerueicr)fte in meinerBibliotheca Diplomatica ttatyuergeit
inOrbnungfteflen.
5 Sermones. SDa&Ott f;atbieD?et)e de anno Jubiteo ©eiegenteif ju t)iefer5frt*
mercfung gegeben, jtetflAn. 1545 d.27jan. an uie^dmifcbenSfbgefanbtenge^
tett/ ttnb t)0tt Bernardino de Urbe Veteri, auS bettt Auguftiner-Eremiten-Or^
^ettnacbgefcbriebett, uaraufDotiuem^abfle uberfe^en unbgutge^eifTen mvbtn, rote
t)ie beifommenbe Qjorrebe ftiytt : Refponfio fafta nuntiis Sc ambaciatoribus Ro-
manorum per fan&ifllmumpattem & Dominum noftrum Dn. CLEMENTEM
3?i 2 divi-
aj-a Urtim&en iinb VTa&xi&ttn $.Period.
divina providentia Papam fextum anno DOMINI M CCC XLIII. in civitate
Avenionenfi die XXVII. menlis Januarii , quam refponfionem ego Fr. BER-
NARDINUS de URBE VETERI fratrem Eremitarum ordinis St. Auguftini
fecundum fenfum folum audiendo in publico confiftorio fupradidtum Patrem &
Dominum noftrum fcribendo collegi , fed fideliter reportavi , interpofuit in
Chrifto fan&imrnusPater&Dominus au&oritatem iftam , & proceflit ut infe-
rius ordinatur.
4 de Canonizatione Ivonis. SMefer Ivo Hallory n>ar C!tt ^|^Cr, UUb Ctt\$
Treguier m Bretagne blirfig; €rnxirt> An. 1346 d.zGMaji untePW#eifigen Qtt
fefcet, fic^cBALUZIIPP.Aven.I. p.ifj.
f de approbatione CarolilV. inlmperatorem ele&i.
6 Collationes multse. <^ief)C TRITHEMIUM 1. c. n. 618. Uttb G. CAVE
ad an. 1 342.
£>er XIII Codex. (Chartaceus.)
&iefe$Q$ud>fommfabermafjl *>on JohanneTogheling(>er: £$iflbarin:
I. B. GREGORII (a) Papx Liber Paftoralis cura?.
II. ANDREiE HISPANI (b) minoris Poenitentiarii & Vegarenfis Epifcopi
Lumen ConfefTorum.
III. Magiftri AUGUSTINI (c) Neapolitani Expofitio fuper Magnificat.
2lnmtxcYm$cn :
(a) GREGORIUS (jatteben^abftFelicem III. ju feimm£>ber<€(fer*9)afer, feine€(*
fevrt ^teflenGordianus, ctn^at^^err, unt> Sylvia , *>on n>eld)en er tn &om o(>n*
gefefjr um t)aS 3af>r @f>r ifti $-40. enf fproffen tft. €x bxafytt fctnc Sugcnu n>of ju, lern^
t c m$ recf)tfcf;affneg unt> ftifjrf e etn tugenb&affteS ^cben , bafjer er ntcfct nur in t>en CKat^
fam , fonbcrn aucf; t)on bem £di)fer J uftino
An. s 8 1 Prctor tn &om crnennct n>arb. €r baucfe fecN ftfdfter in ©icifim,
unbbaSftebenbeint)er<E)fat>f&om, inn>efcf)e$er, t)a crben^e(f(id>en©fanbauf*
flegeben, felbcr gieng.
An. 5 8 3 aber , t)a ifjn ber ^abft Pelagius jum Diacon maa)fc ^unb an ben £dt>*
ferTiberium, um rotber t>t'e £ombarber Jgutfffe jtt fucjjen, fc^tcffe, n>iet)er twfaffen
muff e* 2(te er nocf) ju Conffcmtttiopd n>ar , difputirte cr
An. r86 mttt)enq3atriar($ent)afelbftEutychio, n>e(d)crbt>$uferf¥)ungbegg(ei<
fd)e$ fcugnef e , unt) fityrf e bie 2Baf>rf>et'f bicfes &&r*<E5afce$ fef>r bunbtg au$ , f am aucf)
in bemfelben 3a(>r n>t'euer $u £aufe unt) Fer>rte in fein 5U ofter.
An. )-9otvarbermt)er©etfilt^fettt)em9vat5 un&QSoftf in 9tom pn^abfrer*
n>df>(ef, unt)S>en 3 §ept. bauftd&fange^cfremt^m, i>a&uetngcn?eif>ef.
An.
2 Cap. fitbmbt Q3et;(age, Mn St Petri Sftrcfce. 2 $• ;
An. ^^^eltereineQJevfammlun^ber^effKic&enjuKom, in roelc()evbev(Ct?4l'
ccfcomfcfoe^viefiev Johannes oonbev ^maufeebuvbetentnarciomttfc^cti^cQC^
fcei' foggefovocfjen roavb*
An. f96fd?icffeevben5(bf Auguftinum auSfeinenmnifjm evbauefen $(ofkr roic
auc^Mellitum unb anbevetTCc»rt<fcenacb(£injellrtii& ab, t)ie €inroof)ner befielben
ium^'iO(icf)tn®(aubenjuberoeaen, unb
An.601 gab cv jefcterroeftnfen €oangelifien Juftum , Paulinum, Laurentium,
iinb anbere $u $Jit*2(rbeiferm £)i$ guf e aber oerbuntfeife ev , a(S t)ie tyaxttyi be$ un*
tveucnPhocjE roiber feinen^ervn, t)tn fldpfcv MAURITIUM nafrm 7 unb if>m fo
aar ju feinev angefvefenen Diegierung.
An. 60? ifteinemeignen@c6reiben@(ucf rounfcf)fe, roortfber ber furfreff(ic()e G.
CAVE Hift. Script. Eccl. Lit. ad An. 5-90. fein SWtfifailen alfobejeuget: adeo tur-
piter lapfuseft inhac reGregorius, ut fceleftiffimo parricidse excogitatiflimis
adulandi artibus blandiri, 6c in piiflimi principis Mauritii manes acerrime de-
bacchari non erubefceret. gufei^t aie er 1 1 ^onaf^ am *pobagra fa)roer barnie*
bergeiegen fjatte, ftarb cr t)cn 1 2 €0?arf it-
An 604. Johannes Sarisburienfis bef (agef pd? ttber tfjtt , ba§erbie Mathefin 00U
feinem£ofeoerbannetf)abe, anberebefcf)roerenftd;bager &K#eibn#e©c&rifften in
bev *)>fd(|ifa*;en Bibliothec f>abe oevbvennen fafien, bem abev anbereroiberfprecbetn
©etne £eben&Q3efcf)reibung f)at »ie( erbid;fefeS unfermengef ; 3um€xempe(/ baj* er
buro)fein©ebef^ben 5ta>ferTrajanum autf ber#<tf(eerldfef; t>a$txau$ einenSucfje,
barinnReliquiengeroefen, Q3(utfjerDorgebrad)t; bager ben l;ei(igen ©eift, in@v
fialt tintx laubtn , roann er georebigef , uber ftcf; fttyn gefjabt; baf? er bte m ber ©cfrvifft
ungegvunbefe &fjve »on bevTransfubftantiation mtt SBunbern beffdtiget fjabe, unb
bergleicfjen* ilnfeve Q3orfaf)ren fyabm tr)n im breijefjenben unb fofgenben 3afjrf;unber*
fen dffenf(ic(MnberLitanie, bie unfenfoH eingevucff roevben, al$ einen guvbitfev bti
@0£§ angeruffen- An. 1 264 befd;(oflen tk $rebiger>$?dnd)e attf tyrer ju ^arig
gebaltenenaUgemetnengufammenfunft feftum femiduplex ju feieru, unb An. 1 300
beroinigten t)k Ciftercienfer bti bevgleicfcen ©efegenfjeit fetn geft a((e3af)v mif jroo
Cfljiflenjubegefjen. ©iefje martene Anecdot. T. IV. p. 1737. unb 1496. t>a$
Gregorianifc^e©cf)u(^efl , fo an einigenOrfen Sdfjrficfr begangenroirb, fcaf W.
SEBERUS ju iJevf^dbigen gefud;ef , unb An. i6of. Feftum Scholaflicum , quod
vulgo Gregorianum dicunt , tum impietatis abfolutum crimine , tum vanita-
tis ju ^eipjig in 4* bevautf gegeben.
Unfev fetnen ©cjvifffen ftnb etnige 3w>etfTel&aff ee. ©0 ftveifet man ubtx bte Li-
bros IV. Dialogorum de vita & miraculis Patrum Italicorum & de xternitate
animarum, roe(cf;e ifjm in bev &cmttfcr;ett ^trcfoc Mekhior CANUS, ttnb unter
ben Dieformirfen Rob.COCUS in Cenfur Joh. Henr. HOTTINGER inPentade
DifTert. unb A.RIVETUS in Crit S. abfpreo)en , ifjre ©vtmbe ftnb : 1 ) t)k ©cbveib^
2lrt fet gan^anbev^ unt) ftf)v tknb gegenb/e, rctlfytin btn mbvtn ©d)vtfffen biefe^
5ttrcr>en^e^rct^ mhmmt 2) t$ befunben ftd; elenbe gabe(d;en, bte einem fo ge^
leovtenunbffugen Wanne manfidnbis , roe(d;e^infonbevf)eitt)ovgebaa)ferCanus bt>
3i 5 mer*
'% r4 Urtunbm unb nacfcricfceert 5 . Perbd.
mercfet. $ ) fo 91113 auc&uie&br^rf fe(bfl, t>on GREGORH feiner ab , unt) be*
griff @d£e , Die feiner fon jtigen 2tf)tt uurcbautf juroiber lieffen» Ztfozxt meinen , bafj
f?et>oni&mberru(jren, un&bringenoor ObaggfetdjroolGREGORIUS M. anMa-
ximianum oon Sh-acufe fd)reibe, t>a£ er dialogos ju oerfafien, ibm oorgcnommen
(jabe; 2) <£$ rodren alte 3*u0ntffe Dorfyanuen, Die viex 25ucfeer<<Befpr«dbe mef;r
gemeiueten SittynfiQcitot beifegten ; £>a$ tbun JOHANNES DIACONUS , t>er
umt>a^3abr€&ri(ti77f ftc()beru(jmtgemac|?te, unt> fiiQtfytbti, uagftefjernacbtwt
tJem^abjtZacharia jn t>ie ©ried>ifu>e ©pracfje rodren uberfe^et rooruen, unt) it>m
fhmme ber berufjmfe PHOTIUS bti, unt) jeige jug(eicr) an, uag t>iefe *>ier Q5ud(jer,
tvieZacharias jegferroefjnfc 2Mmeffcf;ung beforget ftabc, bereits i6f fein gefd;rie*
ben geroefen* £r faf* aber oon An. 74 1 bts 7 r 2. 9?eulid) (><** Edmund MARTENE
GU$ t)er Colle&ione antiqua canonum paenitentialium , roe(d)e er jrotfcftett bent
3afcr72i tint>75ii>erfertigetjufettt, mutbmafief, unufeinemThefauro Anecdo-
torumT.lV. einoerfeibetbaf, fcf;licffenroollett, t>apn>ei(int>erfe(bent>ieferDialogo-
rum geuacbfrourue, fofc&e unferm GREGORIO fdnten beigeiegcf roeruen. Cjete-
rum, fagf er, cum ex GREGORII Magni Dialogorum libris Autor teftimonia
proferat, non leve inde argumentum eruere poffumus , ad illos fan£to Dodo-
ri afferendos, quosnonnullihujussetatisCriticiipfi auferre conati funt.
£>ie britfedtteinung beget Guil. CAVE t>on biefem Q5ucf)c, (1. c ad an. ^o.)
t>a§ e$ jtoar t)tcfem.€cf>rer nicbt absufprecj>en , aber t>on ant>ern eigne$©efa(fenS wr*
mef>rctunt)oerberbetfei, erjef)(et babti uieunferf$ieb(ic[>e2uiflagen, uie&aoon fjcraus
ftnb, uieuergerteigee&efer, bei if;mnad;fcfenfan, roobet;uetmaud;biefe£anjufu*
gtn , ua§ matt (te aud) in Franc. COMBEFISII Bibliotheca Patrum Concionato-
ria fo ju ^J>art§ 1662 gebrucff ift, antreffe*
Additamentum f.Appendix adLibros dialogum, in roefc&ettt bte Jabef OOtt ber
Trajanifcf;en,t>urd; if;nau$ber£6((enbefreifen<2)ee(e, befmulicbift, roirt) oon BA-
RONIO ad A.C.!6o4. BELLARMINO de Script. Eccl. COCO , HOTTIN-
GERO unb RIVETO fiir unfergefcf;oben gcf>aftc».
©erCommentarius in quinque libros Mofis , roie aucf) t)ie Expofitio in librosRc-
gum ftnb oerbdcOf ig,2)an ob jroar nid;t *u (dugnen tf efjet , t>a§ bergleicben 5lrbeit oon
unferm GREGORIO Ijcrrttyre, fo bejeuget t>ocf; JOHANNES Diaconus in feiner
£ebcn&Q5efcf>reibung , bafj bicfe Q>ttcf)er , gfeid; nacb fetttem $obe , t>a fte faum befanf
geroorbett , t>on feinen 933ibcrr»drtigen uem geuer fein aufgeopffert rooruen. 3}er -]3a^
virtfcbe^uc^brucferCLAUDIUS CHEVALLONIUS , uerfetne^GercfeAn.if^
^erau^gegeben, fdffef (te t>ar>er att^, (vid.COCUS l.c. p.407.) tvelcfx^ aucf) oor
tfem JehanPETlT in feiner ebenfafe ju partg An. 1 5 1 8 beforgfen Vluflwt gef^an
fjatfe.
QttberExplanatione in feptem Pfalmos pcenitentiales, freffett n>tret'neant>ere
Uberfc^ung in benen ^5rbftfcr>en ^erf en an, al$ $u t>er getf gebrduc&f ic& roar , uni> GRE-
GORIUS fef bftin fcinen anbern ^cf>ri(ften fur)ret ; fo roar aucf> bamaf)fe noc^ nid;t
0ero^tt(i^bie^ird)en^reriut>enenjum QJolcfe ge^a(fenenOvet>en , roie fjiegefcbte*
aCap. ffe6enbeQ3et;fage. iwiSt.Petri&trcfre, ajrr
i)et, mit bem Sufafce beatorum anjufufjren, bc»r;ero auct) biefe @ct)rifft t>ert)dc&tt'0
foirb, ob fte GREGORIO jugefjore.
£)ett Commentarium in Canticum canticorum fe£et Ant.POSSEVINUSUtt*
ferbie<Scbrifftett, roelcfjenacbJOHANNis DiACONUtfage benen Siammen ge*
rotbmetroorbett (Appar. Sac.) unt> JACOBUS PAMELIUS berict)tet un$ in ber
93orrebc jut)emTom.n. Opp. GREG. fo An. i s 72 5u2(miverpertan$ £ict)t ge*
tretenfol. 3 j 7. baf? biefe 2lrbeit in benen gefcbriebenen Q5ucf;ern t)em ISIDORO be*
ftanbigbeigelegetroerbc.
llnter bencn it)m beigefegten 2$ricfen ftnb *>erbdcr)tig,
1) ad Johannem Epifcopum Syracufanum. Jpitrut rOtrb eittetf Q3ifo)0ff$ $tt
(Eottftantinopel, mit^amenEufebii, gebaa)t, babocr)&uGREGORll3eiten,aucr)
nicf;t*>or, obernact)it)m,eineraufbefagtem ©tut)fgefeffen, berbtefenSftamengefufrrt,
vid.|COCUS, Hotting.Rivet.
2) ad Auguftinum Anglorum Epifcopum. £)tefe gei)dret GREGORIO III.
©iefjeHotting. unbRivetum.
3) de privilegiis Ecclefiae Ravennatis , biefe tfl gan£ geroirj erfia)tct. <2>ie(?e BA-
RONIUM ad A.C.f9f. itnbHotting.l.c.
4) devitaS.HonoratiEpifcopi Arelatenfis. (Ewfte Hotting. PoiTev. Rivet.
II. cc.
SDad Privilegium , fo GREGORIUS bem^foilerMedardi, auf sSerfattgen be$
£dnige$ Theodorici ttt ^rattcfrctcfe An. f 9 3 fofl gegeben t)aben , unb bei benen &
piflefn in berAn.inj gebrucftenSIuflageangefuget worben, ift offenbar erticr)tet,
bann foftf;eg fol im befagten 3ar)r wn Auguftino bem €t1^ifcr)opon Catttelberg,
Mellito bem ^ifcjjoffoon London , tmb Theodorito , bem ftdnige »on Srattcf retcf>
imterfct)rieben fetn. £)a bocf; biefer »or An. j 9^ ntct)t jttr €rone gefanget , ber nttt*
Icrc »or An. 604 ben <t>tab ntc&t tiberf ommen fyat , ttnb ber (£rfl c »or An. f 96 nte&t
ttt (EttcjelUttfc, gefct)roeige berm €r^ifcboff son Cantelberg geroefett. £>ar)ert>
au* BARONIUS fefbftben^etrugeifennet ad a.C f9j+ n. 83. conf.COCUM.
€$roirbaud> bemGREGORlO Magno einSynodus, roefcber fect)$$er)en Cano-
nes in ftct) fafTet , beigefeget, roann aber fof cfjer in bem fecbflen 3at)r be$ ftdtjferS Leo-
nis , unbinbemjroeitenfeine^^obn^Conftantini, inber Dterbten Indidtion gebaf*
tenroorben, fo fdfft fofcr)cr auf ba$ 3abr unferg Jj?et;fanbetf , fteben&unbert unb eitt
unb $roant$ig , ftefjeBARONiUM unb COCUM II. cc.
Antiphonarium five Gradualem librum , imgfeid)en , Librum Sacramento-
rum de circulo anni , roefcjje t)Orgebacbter PAMELIUS feitten Liturgicis , fo JU
Cc*ltt An. 1 j 7 1 in 4to. jum 93orfa)cin gefommen , T. II. eitwrfeibet fyrt, unb W
J>onba$fef2tere jupartfl An. 1642. in4to; mit Menardi 5Inmercfungen roieber auf*
gefegetroorbett, fefcetHOTTlNGERUS unter bieuntergefcbobenen 35ucf;er.
£>ie utigeftrittene ©ct)rifftcn unfertf GREGORII ftnb :
1) Liber Moralium in Job. £)i$ t)af er An. s 8 3 JU C0ttfl4rttt>t0pel (MQtfCMQtn,
unb An.f 90 eolfenbet, es if! tin&ln ju l&m An. 1 47 ; unbjuPrtngAn. 149; btu
be mar)( in foiio tyxwt gef ommen»
2) Li-
»•
aj6 Urtunbmmb H4cJ>ric&tctf $.Period.
2) Liber Paftoralis curae ad Jobannent Epifcopum Ravenn* , fo tM Uttferm ttOCJ)
t)orfjabent)ett unt) tm XV Seculo gefd)rtebetien Codice beftnbdcfj tfl €r bat es im
Slnfancje feinetf ©tfceS aefcbrtebett unt) unferrtcOfef Daritt t>te £ebrer uni) ©eelforger,
rote (te ntdjt nur fur (tcf) |e(b|t tn tfjrem 2mtf e unt) €brtfientf)um jtcj> ju bef racjen bdf f en,
font)ern aud) rote (te nac& ©efegenbetf ber 3t\t, t)er ^erfonen unt> anbern Umftdnuen nit
ibren 2Im>erfraufen umjucjefjett bdtfeti. ANASTASIUS ANTIOCHENUS fattt
ttm Da£ 3abr Qt^vtfli 602 in t)ie ©ried^ifdr>e ©pracfje tiberfefcef , roe(d;e 5lrbeif abtx
nacbmafo unf ergecjatvjen tfr. $?an fjat e$ etn£e(n ju Qeragburg An. 1 496 unt> ju
partg An.1498 in4to. jum&rutfbeforberf*
3) Homilise XXII. fuper Ezechielem Frophetam , tve(cf>e er OljttCjefeljr um batf
3af>r f9f wrferttcjet baf.
4) LiberXL. Homiliarum dediverfis le&ionibus Evangelii.
y) Libri XII. Epiftolarum ex regiftro ipfius D.GREGORII. Unfer utefett ftnt>
ju merf en : Ep. 42. Lib. I. in roe(o>er t>tefe 2£orfe t>orf ommen : Ante triennium Sub-
Diaconi omniumEcclefiarum Siciiia prohibiti fuerant, ut more Roman* Eccle*
fix nullatenus fuis uxoribus miicerentur : quod mihi durum & incompetens vi-
detur, ut, qui ufum ejusdem continentise non invenit , neque caftitatemantc
promifit , compellatur a fua uxore feparari. 3m#(etci)en ftnt) nicftt Jlt Oercjeffett
t)ie epiftolae de obedientia erga Imperatorem & de nomine U N IVERSALIS
PAPiE in ecclefia Catholica non ufurpando , roefd)e ttl MELCH. GOLDA-
STI Monarchia St.Romani Imperii T.II. aticjetroffen roerttfn. £)ie ®e(ecjenfjeif
&u btefen Qab ber^tfct)off ju (Cortpamirtopel JOHANNES , t)er ftcl) Oecumeni-
cum nennen ftej? ; <£$ nennct aber GREGORIUS fciefe ^enennuncj titulum fuper-
bum, hsreticum, ANTI-CHRISTIANUM, Diabolicum, fte&e G. CAVEl.c.
umerfdbieWicfcc att verfcfcic&ette cjefd)rtebene Q3rteffe , tmaleid)en t)er fo ad Petrum
Sub-Diaconum cjertd)fet, fWjett bti Steph. BALUZIO Mifcell. T. V. pag.468.
iEtiteti 25rocf en vort fcem ad|Secundinum ejefcfcriebertem 2$rteffe fjaf un$
Henr. CANISIUS Tom. III. Antiquse Le&ionis pt. 2. atlfbefjaffett. iDteBrtefe
uauoti t)eretnean bie 2Mfcf)6ffe *>on jfrrlarib uberfjaupt, t>eratit)ereaberant>eH2M*
fcboff Quirinum infonberfjett abcjeaeben ul, fyat Jacobus USSERIUS m fetner Syl-
loge epiftolarum Hibernicarum t)0rne ancjefefcef. €nt)(icf) (jat Melch. CANUS in
GREGORII 23rtefcit t)en gef>(er bemercfef , t)af? er m M Theodoreti ©efle Dm
Sozomenum anftibre, roe(cbe€rinnerunarott)erBARONIl unt)RAYNAUDl.£)ef*
ttflfeit i)0n Francifco COMBEFIS in feiticr Bibliotheca Patrum concionatoria
S)ertf)dt)i#et rotrt), fitf)t b.ITTIGIUM de Biblioth. & catenis Patrum pag. 57 8.
feqq.
6) Mifla. S>iefe f)M ber ^ont^(tc6e Q5ud>t>ru(fer Fredericus Morellus ©rtecDtfcf;
ItnbSafetnifc^ f)erau^ Cjecjeben , (te (tefjet inMargarini de laBigne Bibliotheca Pa-
trumT.XII.
7) Hymni aliquot.
8) Concordia quorundam teflimoniorum S. Scripturse , tDe(c5emter^3ari(lfcfen
5(uflaae fetner ^Bercf e An. 1 s 7 1 ^uerft an^ Stcfrt cjef ref en tft.
a. Cap.ftcbenbe Q5et>(acre* - WttSt.Petri!&fr<t>e. *W
gu t)enen Editionen t>er ^Bercfe unfertf GREGORII, roe(e(je t)er fiirfreflicfce G.
CAVE l. c. erje&Ier, (tnt> fcfaju $u tftun : i ) tne, twlc&e An. i s 1 8. M. Bertholdus
REMBOLT mit Summarien unt> Dtegijtern oerfefjen, unb ^u^arif bei Johanne Parvo
(Petit) in tol. tm SDrud au^cjecjan^en, unt> 2) bte / roe(cf;e An.1704. oon t>enen25e*
nettcttiiern ju^ariginfoi.^eraudcje^cben roort>en.
(b) ANDREAS HISPANDS gtebct&on if>m felbjt" unt) feincm ^ud[)ct)iefe9)ac^ric5(:
LUMEN CONFESSORUM vocatur hsec do&rina omnibus Poenitentionariis
&Confeflbribusadfciendum neceflaria per mepauperemEpifcopum ANDRE-
AM HISPANUM minorem Poenitentionarium & Vegarenfem Epifcopum 6c
Pontificem, ex multis di&isDo&orum&Magiftrorum Theologise & Decreta-
lium ac Doclorum inmultis Iocisdifperfa &variis determinationibus complet*
& fa&a ROMiE dum ad partes HISPANLE vellem ire, dimifla omnibus meis
CartbefanU cVpr^fertimcuramanimarum habentibus profpeciali Valeto, cum
non habeo , ubi refidere aut miniftrare poflim Anno Domini millefimo quadrin-
gentefimo tricefimo oblata per me Reverendo in CHRISTO Patri & Domino
JORDANO de URSINO Cardinali & Epifcopo Albanenft digniflimo majori
Roman* Ecclefis Poenitentiario , pro quo , precor, fiat fupplex interceffio a
te, quilegerisacperfecerisin hoc LUMINE BEATO.
DusefuntpartesLUMINIS hujus CONFESSORUM.
Prima pars principalis in -
imo articulo declarat qua*funtneceflariaexparteConfeflbrum.
2do , qualiter Confeflbr debet confitentem docere.
3 tio , qualiter Confeflbr debet confitentem interrogare.
4to, quomodoConfeflbrdebet pcenitentiam injungere.
jto, qualiter Confeflbr debet fcire cafus majoris excommunicationis > inter-
di&i & irregularitatis refervatos&non refervatos, & curas reftitutionis &
fatisfa&ionis , antequam abfolvatur confitens, memoria retinere.
6to , qualiter confeflbr abfolutiones pro perfonis infirmis in periculo mortis
conftitutis , pro habentibus indulgentiam a pcena & culpa debeat facere
& fcire.
Secundaveroparsiftius LUMINIS CONFESSORUM declarat, in qui-
bus cafibus Summus Pcenitentiarius , videlicet Papa abfolvit & difpenfat.
In sdoarticulo declarat in quibus cafibus major Pcenitentiarius abfolvat & di-
fpenfat.
3 tius articuius declarat , in quibus cafibus minores Pcenitentiarii abfolvant & di-
fpenfant. In
4to articulo dicit , in quibus cafibus abfoIvantPresbyteri & Curati & alii fimpli-
ces Sacerdotes*
2 r 8 Ux tunbm unb Hac&rtcfcteti i . Period.
Antonius POSSEVINUS cvroebnet t>on brepen Sttl&nmm, *>te ^uemerSeit gefebef,
ttnt>t)iefen9?amen ANDREAS HISPANUS gefufjvetfjaben; ber cirjc fet cutf t)em
25erte&tcctner Ort)ert aeroefen , fjabe t>en ©fab ju Megara tn Achaja , in fede
Civitatenfi (e$ ftnt) untevfd>iet>ficJ)e ©tifftev , t)ie biefen 9}amcn baben) unt) jtt Agaz-
zo itt ber 3nful Corfica aeftif)vet, fei etlblicr) Cardinal, Pcenitentiarius ttnt) De-
cretorum Do&or ^eroorben / unt) f>abe etnenTradlat, de modo & forma confi-
tendi cjefdjvieben , roetc^er An. 1^04. in 4^041* S)at>entevunbAn. ifo8.ju@fvafc
bttra bevaus aef ommcm 3)em mtfcew feaet ev eben t)ie ©cf>rifft ju , t)ie ev Dem erfiett
$ucjefcf>vt'cben f>atte. SDen &rtcec!t nennet cv Epifcopum Megarenfem , unt) ftifjvet
al£ oon if)m aefcbvieben an : 1 ) Trattatum de Gra-cis errantibus , unt) cincn anbevn
tvelc^er 2) Gubernaculum Conciliorum JUV 2luffcf)Vifff f)abe. NIC. ANTONI-
US in Bibliotheca Hifpan. T. II. 1 f f. fqq. metnet, baf? POSSEVINUS (jiev atlS
cinem S0?anne t>vei macf>e, sei^et an , t)a§ ntemar)fe? untev t)em 9?amen Andrex Hifpani
cinevuntcv Den Cardinalen befttnben babe, bevicfjtet babeneben, baf* biefeS Andrea»
@efcf)fecf)t&9?ame, de Efcobar, obevdeScobarcjeroefenfei; (£rrodreQ5ifcf)Offju Me-
gara aeroefen, unt) auS bem 25ette&tcewer Cvben , t>ic oovevroef)nf e (5cf)vi(ften rodvet*
feine, roie aucf) bag betnelbefe LumenConfeflbrum, foin t)evBibliothecaAm-
brofianaaufbefjaftenrctivbe; $eigetatidf>fevnevan, baf? ev in beSQ5ifcf)0ffg t>on Tar-
rafona Antonii AUGUSTINI Q5ucf)ev *Q3ovvaff)S * QSevjeic&niffe gefttnbcn fjabe:
ANDREiE de DATI Hifpani Epifcopi qusedam notabilia depromta ex libro
infcripto LUMEN CONFESSORUM de reftitutione , unb UVf f)Ct'fef , bag t)iefe
<$3d)vtfft enfroebev uttfevm ANDRE^E $ugef)dve, ot>cr attcf) atts feinem^evcfgen tin
2fu$$ugfet>; (gnbficfjevinnevtev, bagroobevANDREAS HISPANUS t)em Sedi Ci-
vitatenfi (tnivcj) roefcI)en ev abtx nicf)t feicf>te Ciudad Rodrigo oevftefjenrotirbe) oov*
geftanbcn fjdffe , man i&m aucf> betlecjen mtiffe, t>te oon Theophilo SPIZELIO in
facris bibliothecarum illuftriumarcanis rete6lisp.2f. CtttCjefltr)rfe CIVITATEN-
SIS Epifcopi chronicam recolle£Uonem 24 fchifmatum inEcclefia fa£torum a
tempore Felicis II. anno 3 f 4 usqueadBenedi&um XIII. A. 1417 infol.
2Jud ttnfevm oov^Jttgen fjabenbenMS. fan id) ben9?amenMegarenfis ntcr>t r>er^
mtfbvingen, fonbevn&evevfie^ucf)flabt'ffentroe^evein N obevaucbein U, roieban
biefe ^ucbftaben ju t)ev ^eitfaft auf einevfei SfBcife gefd;vieben rouvben, unt) t>af)ev fcr)tt>er
juunfevfcimbenftnb, fo fan nicr)t anbevo, afd Negarenfis, obev Uegarenfis gefefen
roevben , roann bann nnn oon t>er evfjfen ^enenttuna in t)em ttnfcf)d|baven, unfevSgvof*
jin FABRICII Indice GeographicoEpifcopatuum orbis Chriftiani , oonbevev*
flen^enennunafet'n@tifftftcbfint)et, fo gebe icfr bemgeneigfen&fev ju beuvf f>eifen :
£)bbUVCf)Uegarenfis m'd)t Vega conceptionis aitfbevan0?OVbAfrica gvdtlfaenbett
©panifcfjen Snfttf gemeinet roerbe.
(Snblicjj feaben roiv oon bcm, roefcjem cv ftint 5(vbett auftxdatt, nocf; efroa^ ju
cvinnevn. Qitftv ift JORDANUS de URSINO att^ emern vovne^men 2{bfia)ent
€5efcffec|)f entfpvoflcn» ^abft Innocentius VII. roefcjer
A. 1404
a Cap. ftebenbe 33et?fgge* wnSt.PetriZMr<fee. ^ 2f9
A. 1404 d. 170^. Den ©fur)I &eftie#, $ab tr)m t>en £art>ina(^.£)ut mit t>em
Titul SS. Silveftri Uttb Martini.
A. 1406 d.^oNov. r)a(fer t>en^acjjfo(gerbe3i>erftorbettett innocentHGrego-
rium t)en groofftett uiefetf 9?amentf erroatyen, abcr
A. 1409 auf uem Concilio ju Pifa roiet)cr abt unt> Alexandrum v. an feine
©tefle fefcen, uiefer cjab ir)m eincn neuen ^ite(, Der etroatf mer)r einbracr)te , nemfitf; SS.
Laurentii unt> Damafi. 3m fo(gent>en 3ar)r
A. 1410 roor)nfeeruer^ar)(BaltharisCoffe jtim^abfiebei, rt>e(er)er t>en9}a*
men Johannis XXIII. annafjm, mtuunferttjordanumttacfr&tfpamett, tneuurcr)
Petrum de Luna bafefbft erregfe Unrur)e ju fttffen abfenbefe. Jpie ijat er eben uem?
felben ^abft in x>it\m 2Ingefegenr)eiten geuienet # t)ar)er t)iefer ifjm jur Q5elor)nung (\u$ ti*
nen €rf^ifcr)off t>on HeapeJ jum 2ttbamfcfcett ^tfd)oftf)um, roe(cr)e$ eine uer t>or*
ne^mften^uruenunferuenCartJindienift, befouerte, unt) nocr) uajuua$2imteineS
Pcenitentiarii Majoris beiieafe* SMefeS ift DOr
a. 1415- gefcr)er)en, aflt>ieroei(int)emfe(benoff^e&ac5fer^3abflam i2junii mt>em
CofintQtfcfeett Concilio entfe^et iji @onflen iil au$ bmm @efcr)icr>Q5uc()ern be*
fannt, roie t>ie(e ^ig^erfldnDniffe unfer t>enen beiueti ©efcr)(ed)fen de Urfino unt)
de Columna bamate gefcr)roebet r)aben ; unfer Jordanus aber roufle t)en £)af? bti <&titt
ju fe|en , unt) beforuerf e Ottonem oon Colunna
A. 14 17 jum ^dbft(icr)en <Sfur)(. £)iefer, t>er nunmer)ro fjcr) Martinum V.
rtennefe, braucr)fe feiner
A. 141 8 tntJer^efanbfcbaffnacr^jMrt^rctcl)/ umjroifcr)en uiefemDveicfje untv
<£ttcjejl4iti> grieuen ju ftifffen
A. i42j- fcf)icffeerif)nitt£twg4W, Bc^mettunu in uieHorbifdbe&cufce
t te &u fiitctt unt) 233ic(eff$ 5inr)ana au^urof f em Unfer t)em ^abft Eugenio IV.
n>elcr)cv
a. 1431 juft§e«fam, er(angfeeruagQM§fumi>onSabina, uttur)ic(ft>e$*}Ja&f^
^artljei roieuer ba$ Concilium $u 25afel <£nt>ficr) ftarb er
A. 1459 d.27Maji int>emQ5at>e $uPetigliano, nicr)froeifi)onSiena, fetn&ic^
nam aberroarD nadj&ottt gebracr)t, itnt> t>afe(bft inVaticano beigefe6et Vide
ALPH.CIACONII Vitas Pontificum & Cardinalium T.II. p. 10^ fqq.
(c) M. AUGUSTINUS NEAPOLITANUS n>ar »on Bifignano, etnem in t>er VTea>>
potttamfcbett£ant>fd;afft Calabrtett befegenem Orfe geburfig ; Nicolaus TOPPI
nennet ir)n in Bibliotheca Napolitana: Teologo e Predicatore de Minimi di S.
Francefco de Paola , uttb fagf , t)af? utefe t>or 2(ugen r)abent>e 2iutf Jegungfl ber t>en 2ob*
©efang t)er ^ungfrau ^laxid A.i 612 ju Jlorcms m 4*, in 3fa(idnifd>er@prad)e , (fo
urtfjcikfcf), ix>ei(ert>en^ifu(int>iefer©prac(>egefe^et) bei Gio. Antonio CANCO
fei geurucf t rooruen* <2r fjaf t)iefe 2lrbeif , au£ S)ancf barfeit gegen \)it ^ungfrau
^aria, ftlr t>iet>ie(eS0So(4afen, uieer (rote er t>ermeinet) t>on ir)r empfangen |atte,
^f a ttbeiv
z6o Uxlmbm \mb V%A<kxi$>tm $.Period.
ttbernommen, unbfte in f eme Captf el abgetJ>ei!ef , fonbern ift blof? benen SKorten tm
&ob*<B>efattge nacfjcjeflancjen. £>ic3eif, roannerflefebef, ifiroebev bei »orcjet>ac&*
tem Toppi au^cjebrucf t , nocfc au$ t>em MSS. ju evfovfcben cjeroefen , biefeS le^feve abtx
tft im funfiefcenbenSafyvfjunberf, eftvanum A. i438cjefcj;riebetn ©em^iame ftc*
i)tt aucfc m
©em XIV Codice, (Chartaceo.)
t)ann btefer fjatobenauf, unfercmemburd)fM>ticjett unbmifQ5led;befefttcjfem.£>om,
Wefe auf ^ercjament cjefcbriebene 2Borf e jur 2Juffa)riftt : AUG. DE NEAPOLIS Sr.
(i.e.fuper) MATTHEUM.gr ifr »on jrooen£)ant>en cjef<$rieben,unt>ejebet Die erfte,roe(*
$e unfen in einem A. 1400 t>er$eid;nefem Qtoicfte tJorfommen roirt) , bte? an t>a$ fte*
benbe ^aupf^fucf; SDieanbereaber, bieroeif faubevev unt) beutucber ift, unt) cine
gfdngenbe roffje&inte, jubencjvoffen feucf;ffabenunt)5infancjd^ovfen0enommen
§<xt, aucbinCodicibus uieumobencjefcisterSeit entroorffenroorben, miteben benen
Sucjen unt) 5fu^fc()mucfunpen *>on miv an^etvoffen roorben ift. S)ie ©^reib^ Sirt
f ommf t>ev im i>ovicjen Codice befmMid;en jiemlid) df>nlid). <£r belecjet feine <£vf Id*
runcj mefjvenffteife mifucnett^pvtkben bev $ivd)en'£ef)ver, 9?amenflid) Auguftini,
Gregorii M. Chryfoftomi unt) Hilarii, unt) madjt i&m nacf> i>olIbvac{)fev fuv&en
$lu^fccjun^einicjen3roeiffeI, uavaufevattfroorfef: 3d;roi( uetngertetcjteitjLefer fei*
m ©ebancf en tiber t>tc 3&orf e Matth. XI. &ommt £er ju mir alle fcte t£>r mtlfee*
li0:cgieicbfama^jueiner«j>robebieberfe^en: VENITE AD ME OMNES, qui
LABORATIS ET ONERATI ESTIS vel onere peccatorum velonerelegali-
um praceptorum , &EGO REFIQAM VOS, nonfolum vos falvabo fed et-
tamfaciabo, itatamen quod JUGUM MEUM, quod non eft aliud , quamev-
angelium meum, quod Judaeos &Gentiles inunitatefideiconjungitTOLLA-
TIS voluntarie fuper vos , non coa&d importune refiftendo & DISCITE A
ME, non mundum fabricare, non mortuos fufcitare , nonin ipfo mundomi-
racula facere , SED QVIA MITIS SUM ET HUMILIS CORDE Sc prae-
mium habebitis ex virtute humilitatis, quia requiem & pacem invenietis ANL-
MABUS VESTRIS. Et quia dixerat jugum ejtu ejfe fuper nos toUendum ne puta-
remus hujusmodi jugum grave 8c inportabile , ftatim concludit: JUGUM
ENIM MEUM SVAVE EST ET ONUS MEUM LEVE. Secundum enim
HILARIUM: quidjugo Chrifti fuavius ? quidonereejtts levius? probatus fiet afce-
lere abftinere bonum velle , malum nolle , amare omnes , odiffe nuUum , aterna con-
fequi, prtfentibus non capi , nolte inferre alteri , quodfibi perpeti fit moleftum. Sed
hic effe poffunt quatuor dubitationes , prima, utrum CHRISTUS fuerit occul-
tatusTapientibus & revelatus parvulis ? Secunda , utrum omnia quae habet Pa-
ter, eommunicatafintFilio? Tertia, utrum Filius cognofcatur ab alio , quarn
a Patre. &Harm , utrum jugum CHRISTI fit fuave & onus ejcis leve ?
y ' Ad
a.Cap. f?e6ent>e Q5et>fa0e. WH St. Petri £ircfce. 2,61
Ad primam dubitationem eft dicendum , quod CHRISTUS Dei virtus 6c
ejus fapientia. Juxta iliud Apoftoli praedicamus CHRISTUM Dei virtutem
&Deifapientiam, ifta autem fapientia occultata eft fapientias Philofophorum
propter fuperbU tumofitatem , unde dicit b. AUGUSTINUS , quod illi praecipui
GentiumPharifaei, quodperilla, quae fatta funt Deum cognofcerepotuerunt,
tamen quia fine Chrifto philofophati funt , <3c quod nec venturum Prophetis nec
w«w^?Apoftolis crediderunt timidi , eorum fuperbia obfcuratum fuit infipiens
coreorum, dicentesenim, feefle fapientes ftulti fa&ifunt occultataeftfapien-
tia Philofophorum.
2) propter fidei incredulitatem , quia nec ipfi voluerunt credere in CHRI-
STUM, nec alios credere permiferunt, unde eis di£tum eft Luc. XI. VanobU
Fbarifieos Legu peritu , qui tuliftis ciavem fapientiaj , ipfi enim non introiftU ad ve-
ram fapientiam, quae CHRISTUS eft, & eos, qui introibant , prohibuiftis.
3 ) occultata eft fapientia mundanorum , quamvis enim multi videantur mul-
ta fcire de Deo , & demoribus & de virtutibus hominum, tamen, quia ipfum
Deum nonconftituuntfibifinem, nec eorum fapientiam ordinant , tanquamin
finemadDeilaudem. Ideotalibus vera fapientia, quae CHRISTUS eft occul-
tatur, quiainmalevolam animam non introibit fapientia vera. Sapientes enim funt^
nt faciant malum , bonum autemfiacere nonpoterunt , ut de talibus dicitur Jerem. IV.
ErgoCHRlSTUS eftoccultatus
SapientU Pbiiofopborum , propter fuperbise tumofitatem.
SapientU Pbarifeorum propter fideiin credulitatem , 8c&
SapientU mundanorum propter eorum vanitatem.
Solumautemeftrevelatusfimplicitati & humilitatiApoftoIorum , quia Declara-
tio fermonum tuorum iUuminat , & inteUetlum parvulU , Sc de hoc Salvator gratias
agensait, cumdicit: Confiteor tibi , Pater ccsli & terra, quia abfiondidifii hac a
fapientibus & prudentibut , & revelafii ea parvulis.
Ad fecundam dubitationem eft dicendum , quodea, quse habetPater,vel
pertinent adnatur* entimtem , vel adnaturavirtutem & poteftatem, vel adper-
fonalem propriemtem. Omnia igitur , quae Pater habet , quantum ad natur* di-
vin* entitatem tradita & communicata funtFilio aPatre, & aPatre &filioipfi
Spiritui San&o , quia Deus pater , Deus filius & Deus Spiritus S. nec unus major
Deus , quam alius , nec alius in entitate nature , eo quod omnes tres unus Deus.
Similiter omnia , quae habet Pater , quantum adpoteftatem tradita & communi-
cata funtFilioaPatre, <5c ab utroque Spiritui San&o, quia omnipotensPater,
omnipotens Filius, omnipotens Spiritus. Sed illa, quse habet Pater , quan-
tum adperfonaiempropriemtem, nonfuntcommunicataFilio, quia non tradidit
fibi , quod efletPater , cum in paternitate perfonaliter diftinguatur a Filio , un-
de dicit b. AUGUSTINUS , quod Verbum DeipatrU , unigenittu ejtu filiue per
§ t 5 omnia
2&z Ur&mbett mb ET<*3>«'c&tett $.Period.
— — ■ ■
omnia fibi fimilis , £f aqualis , lumen de lumine, (apientia de fapientia , ejfentia de
ejfentia , boc omnino efi , quia pater , non mmen filius , quia ifie filius & ifie pater.
Ad tertiam dubitationem eftdicendum , quodmulti funtgradus cognofcen-
di beatam Trinitatem, utpatrem & filium & Spiritum, &, quantum ad prse-
fens, fex gradus pofTunt affignari ; Primus^ per fidem & fimplicem adhsefio-
nem ; Secundus , per S. Scripturse expofitionem & contrarlorum folutionem ;
Tertius , per Philofophise & htimanse fcientias cum fide admixtionem ; Quartta ,
per aliquorum reprasfentatorum impreftionem & retentionem ; Ghtintus , per
intuitivam & apertam vifionem ; Sextus , per eftentialem comprehenfionem.
Primus ergo gradus fuit&eftinomnibusfidelibus, qui fimpliciter per fidem
creduntipfamTrinitatem, &fimpliciteradhaerentomnibus, quae funt fidei.
Secundus fuit inDo&oribus primitivae ecclefias in quibus fuit cognitio Trinita-
tis&aliorumdivinorum, qualiter& piis ofFeretur, & improbis defenderetur,
utdicitb.AUGUSTINUS XIV. decivitateDei.
lertius eftinDo&oribus praefentis temporis , quiex admixtionePhilofophice
-cumfidemultaoftendunt, declarant de diftinclione perfonarum &unitatena-
turse per entitatem relationis &aliorumpr£edicamentorum.
«gWw fuitinPAULO & MOYSE, & poftet efte in aliis fi DEO placeret,
quod ex vifione clara Trinitatis aliqua fuerunt eis imprefta reprcefentativa eo-
rum, qureviderunt&retentainmemoria, aliter PAULUS non dixiflet fe au-
diffe arcana vjcba , quse non licet hominem loqui.
Quintus eftin omnibus beatis , qui intuitive, clare & aperte videatipfam
Trinitatem. Sed .
Sextus eft folum in tribus perfonis divinis, quse cumfunt untisDeusfeipfos
cognofcunt effentialiter & comprehenfibiliter , per quem modum nullus cogno-
fcit filium nifiPater, nequePatrem niliFilius velSpiritusSan&us, quia ex tali
cognitione incomprehenfibili non excluditur, nifiille, qui non eftDeus, &
quod fubditur, cui voluerit Deus filius revelare, non intelligitur , Filium pofle
revelare alicui hanc incomprehenfibilem cognitionem perfonarum divinarum,
fed revelat alios modos fupra pofitos , qui poftunt convenire creaturis.
Ad quartam dubitationem eft dicendum, quod fecundum GlofTam per ju-
gum CHRISTI ejus Evangelium intelligitur , in quo non efi acceptus Judtus ne-
que Grtcus , non fervus neque Uber,omnes enim in ipfo uniuntur & colliguntur. Ipfum
ergo Evangelium , fi comparatus ad Legem Mofaicam poteft dici jugum fuave &
onus leve. Nam fi referatur ad obfervantium f ortitudinem fi dicitur/"«£*w fua-
vey quia per auxilium gratias CHRISTI etiamipfamors, quce ficeftamara, ut
eft finis omnium terribilium , fuavis & dulcis fa&a eft CHRISTI fidelibus. O-
mnia cnim afpera & amara fpe remunerationis aeternce fuavia & dulcia efte dicun-
tur. Talis vero duIcedoobfervantibuslegemMOYSI noninhserebat, quia ibi
non
2. Cap. fie6enbe SJeMge. *to St. Petri £sr*e. 26$
— ■ — -' — — —
non dabaturgratiafortificansobfervatores illius legis, nec promittebantur eis
seterna bona, per quorum remunerationem afpera &amaraeis dulcia fierent.
Sed fi lex CHRISTIreferaturad praeceptorum multitudinem fic dicitur onus leve^
quialex CHRISTI exonerata eft pneceptis aeremonialibus & judicialibus,
quibus lexifta MOYSI onerata erat, immo ipfamoraliapracepta, quasDeca-
logi dicuntur ad unum fermonem abbreviatum reducit , quia omnis CHRISIl
Lex, dicente Apoftolo, uno fermone compietur , diligesproximum tuum, ficut te
ipfum. Unde dixit PETRUS A&uum XV. loquens de gravitate illius legis
contra Judseos , ut quidtenmtis Deum imponendo jugum fuper cervices apofiolorum
CHRISTI. Hoc enim ejl onus , quodnec nos , nec patres nofiri pormre portui-
mns. Quantum igitur ad obfervantiumfortitudinem jugum CHRISTI dicitur
fuave, fed quantum ad praceptorum multitudinem , dicitur onus teve.
©et XV Codex. (Chartaceus.)
d\uf)Ut Ohtmnhl &0tt JohanneTogheling fjer, unbi\lW\\if)mftlbttA. 1427 fq. JU
Dvoftotf GnftudioRoftochienfi) gefc&tieben. €rbe0wtftetm flct):
i CAROLI IV. Imperatoris auream bullam.
2 Tra&atus de a&ionibus.
5 Tradtatus circa materiam arbitrorum.
4 Joh. de MATISKONA de petitorio & poffeflbrio;
f Johannis CALDRINI Decretorum Do&oris Au&oritates & furnmse Biblise , pro-
ut in compilationibus Decretorum & epiftolarum Decretalium inducuntur , fe-
cundum ordinem Alphabeti regulatse.
6 Tra&atus deVII. peccatis mortalibus.
7 Tra&atus de ufuris.
8 SENECA de quatuor virtutibus cardinalibus cum glofla interlineari.
9 Sermo de circumcifione CHRISTI & nomine JESU.
0 Tr. de armis & infigniis portandis.
1 BARTHOLOMiEI BRIXIl Brocardica juris Canonici.
2 Cafus Circa Clementinas.
3 BARTOLUS de SAXOFERRATO de prafumtionibus.
4 HALVANI de BONONIA DifFerentise inter leges &Canones.
f de Simoniacorum pcenis Tr.
6 JOHANNES ANDREiE Decretorum Doaor de arbore confanguinitatis &
affinitatis.
7 JOH. CALDRINUS de Interdifto Ecclefiaftico.
8 JOH, ANDRE^E fuper IV. Librum Decretalium.
Znmtxt
64 IMtttt&CH Ilttb Vladbtidbtttt $. Period.
2ffflttercftiitgctt:
Ad N.i. ^i(lt)a^bcfannfe^efc&^?@efc^ \vild)t$tf)til$iuVlumbexQ A. i$f6 w
fertiget, fbeifSsu^utfgangueffelbigcnSafjrg ju $Hei3t>oaen&et, unbbaraufbefannf
gemaebt roorDen. £)en Sftamcn aber fjaf *>on ber baran bangenben gufbencn SBufle ; t>a$
Original battonmrbju^rattcpftirt amtTCaytt ben>ar>rlt^> aufgeboben,
AdN.f.<Sci7. JOHANNES CALDERINUS n>ar ju Bottottieit gebofcren. $atft
ba£ ©fiicf in feiner 3ugeni> / t>a$ cr bcn berufjmfen 9?ed>t&@efef>rten JOHANNEM
ANDRE^E nid;t nur$um£e5r;$?ei|ierbefam, font)ernaucf;t)ontbm jucincn©of)n
angenommen tvarD. (ftebe oben p. 440) <& roar um ba$ 3ar>r Cr>rtfri 154«
WieJ.TRITHEMIUS unt) A. MIRiEUS fefcett , bcriibmf. Henr.WARTHO-
NUS aber inAppendice ad Hift.Lit. G.CAVE unt) L. E. du PIN Bibl.EccIef.
Sec. XIV. fd)retben, baS n6o|lc3abr bet;feineitt$ftamen. 2>iei>on tfjm atlr>ier n.
f.Doif ommenbe ©cbriftf iftTRITHEMIO unbefannt gevoefen , fte bearetfft tn ftcj
fcte 35ibltfd>en ©prucbe unt) grempef t)ie in benen Decretalibus angefiibrct roerben,
irt 2ffpf>abettfcf)e Ortmung gebrad;t; $}an ijat ftc An. 148HU ©peper fc»urd> fcetj
£)Mcf bef annt gemacf)t. £)er anfcere n. 1 7 fpecificirf e Tra&at , de interdi&o Ec
clefiaftico, fo in 1 04 <£ayittl abgetfyeifef ift, fjat an. 1^84 $uQ3enebig ba$ £i$t
erbficfef.
A. 1 561 ftnb feine ttnb feineS ©o&n$ Gafparis Confilia ju Lion fjetautf gefommen unt>
ann. iy8^ ftnD fie &u Q3enebia allein ofjne feines ©ofjttf ^frbcit rcteber aufgefcget
rcorben.
An. 1 f %7 WUrbCtt fetttC Repetiones varioe in jure Civili ju Lion gebrucff. (£r fjat
attcf) Commentaria in libros Decretalium unt) Decifiones gefcf)riebett , fo aber
nocb nidjt gebrucf t. Vid. WARTHON US I. c. & du Pin 1. c. '
Ad N. 1 1. BARTHOL. BRIXIUS cin 9vecf)t&©efeJ)rfer um batf ^afjr c- iM°4ittfcr
t)er Dicaicruncj be$ $dt)fer$ Srifccric& II. rcir fjaben Wtt ifjm :
Difputationes Decretalium , m fiinf Q3ucf>er.
Repertorium Decreti , tn brei Q5licf;ei\
Chronicam Italice, Cltt 35ucf).
Epiftolarum addiverfos, etn $5ud>
Vid.TRITHEMIUS n.4p.
Ad N. 12. DOUbenenCLEMENTINIS,. ftefjeobett p. 1 38* fqq*
Ad N. 19. BARTHOLUS de Saxoferrato fuftret bert 9?attKtt i)0tt CtttCr trt bettl §W
fcogtbnm Umbria, (fo bcufc Spoleto &ci(fet) befegener <&taM. 2£ann er c.ber
uafefbft gebofjren n>orben , baruber fhmmen bte @xfcj>td)f^cbretber cben fo rcenta
ttbcrcin, al^ ubcr t>ac5 3aljr feme^ ^tobe^, bann tvtc biefcn ctnigc an. i^ss- Indi"
ftione VIII. onberc abcr an. i u6 d. 1 3 Julii anfcf;retben ; fotvoKen etnige a.i w.
anbere
sCap.ftebenbeQSei^e* wtiSt,Petri%tr&e, 2$f
anbere an. 1 509 anbere an. 1% 1 3. ifw gebofcren wifien* TRITHEMIUS fcgct Wnju
t>ag er f 6. 3al)ra(tgeroorben feu €r*bafte in feiner 3ugent) Cinum Piftorienfem,
Jacobum Botigarium Oelu)ett FICHARDUS in vitis Iclorum Butrigarium nen*
net) un&ReinerumForojulienfem; \\\ feine &&rer unbSlnfuljrer tn ber3?eo)t^@5e*
lafert&eif , naljm aucf? unfer t&nen berae|ta(t$u, Dag er felbjt in Perugia mit groffen
9vu!)mt)ig0?ecl;te iefjren fonte* ©eine ©c&rijften mrben wn TFJTHEMlO au>
• %tyd)kt
Super Codice Lib. IX.
Super ff veteri Lib. XXIV.
Super ffnovo Lib. XII.
Super fflnfortiati Lib. XIV.
Super Inftitutis. Lib. IV.
Tiberiadis quoque Lib.i. f;ierin *ct*0ct er,baf* er bit Erbmefftftunf! wrfianben f;abe,
Confiliorum etiam lib. I.
De Gueiphis & Gibellinis Hb.i. unbber fynjufommenbe.
Tract. de prsefumtionibus.
AdN.i6. ckig.^on JOHANNE ANDREiE ttnb feinen ©c&rtfften f;aben roir Uuiti
obenp. i4o.feq. ge!)anbeu\
fQtl XVI. Codex. (ex membrana conftat & charta.)
Magiftri RUPERTI HOLCKOT Poftilla& expofitio fuperlibrumSapientiae.
Petrus VENT Vice Rector hujus Ecclefias dedit illum librum , cujus animare-
ouiefcat in pace, amen.
Rupertus velRobertus HOLKOT ift JtlNorthampton itt (Sngetab gebobrett,er
erroe(>ife nacf; eriangfen 3af>ren ben preDtger*(Drbeti , unb ffyaf jtcbaufber f>or)ett
(gd)ule m Oxford fyvm , er ftorb A. i 349. ali er uber ben ©yrtfd; befa^dfffia roar,
an ber^3eft. ©eine Q5tid;er finbe^ettegeS>ruc££,t£>ei!s tmgcferudft, an. 1485.
trat bte t)Orf)abenbe Expofitio fuper librum Sapientise jttSpetcr an ba^t'u)t,a. 1 48 9.
abermaijl ju^eiit^lmgenunb roieberttm an. t $■ 09. nicf)t roeniger an. 1 $■ $6. iuVv
netutj , j ebetfmal in Folio. ginige fyakn biefes 23u$ einem ©ftcrcienfer $idnc&en
Reginaldo de Alna Jttfc&reiben tVOflen.
An.1497. JuLion inf.Commentariafuper quasftiones inlV.LibrosMagiftrifen-
tentiarum , tttlb Voieberuttt an. 1 f to. ttttb 1 5 1 8- itt 4to.
3n bcmfcfben 3at>r unb an bemfelben £>rfe f?nt> in Foiio bd Johann Trechel $t*
brttcftTraclatus de imputabilitate peccatijConferentiasquazdam fuper Senten-
tias & alise aliquot quseftiones ; uttb an. 1 f 1 8.
An. 1 rof. JttXJctieWgunu iy 10. $tt partg ittgvo. Moralitates Hiftoriarum in
ufum Prasdicatorum quibus anne&itur Tabula aurea D. THOMi£ fuper evan-
gelia 6c Epiftolas totius anni.
An. 1 ^09. ju Dene&tCJ Lefrurae inCanticum Canticorum & in Septem priora
Ecclefiaftici capita an. 1 r 1 f . ju \2AVi6 Commentarius inProverbia Salomonis,
hmm abtt anberebenThomam Gaulenfem filr Den QJerfaficr (?aftem
I. Chetle $terBa?tt>+ 21 ' Utt$t*
z6C UrguttSett tmfr Vla<bxi<ktm ?. Period.
Uitge&nicft ftnt) nocf):
Commentarius in XII. Prophetus Minores. 3(1 ju Oxford in Bibliotheca Ba-
liolenfi Cod.2$*.|U finuen.
Quodlibeta. 311 Cambridge eod. log.in Bibliotheca Pembrochiana.
Allegoriae utriusque Teftamenti uafelbff cod. 74. in Bibliotheca S. Petri.
Sermones per totum annum m t)erfc(6cn Bibliotheceod. 107. #
' de Septem peccatis mortalibus liber unus.
de immortalitate animae liber unus.
Super Ecclefiaften.
Quadragefimale.
d:e amoreliberorum ad Epifcopum Dilmonenfem.
de libertate credendi.
de Ludo Latrunculorum i)om ©cfrac&fptef.
in Matthseum , Marcum , Lucam & Johannem.
de umbra ftellarum.
de natura & motibus & de effeftibus ftellarum.
de amore ftellarum.
©tC^e.Ambr. de ALTAMURA Biblioth. Domin. p. 122. A. MIRJEI Audar.
p. 80. L.E. du PIN.Biblioth. Ecclefiaft. Sec. XIV. p.77. Jo. TRITHEMIUM dc
Script. Ecclef. cap.632.6c Henr. WHARTONI App. ad Cav*um p. 24.
©ev XVII. Codex
ifl auf $apt;r cjefc&rteben unt> $roar,nw tc& *>ermutfje,tm 2(nfancje l>e$ funfjeftcnben
3af)v Ounuert& 3$ f)abe uartn ancjefroffen
I. Manipulum Curatorum, t>at)on t)cr Q)eifafifer ntd?t cjenennet n)trt),ed r)anbcff
aber t>iefe ©c&rtflt t)on uenen fieben ^acramenten uer Ovdmtfc^en £t'rcOe,uber roeJcfje
aflerfet Jracjen cjemac&t unb beantroorfet roeruen , unt) l>ebct ftd; a(fo an : Sciendum
ergo quod omnia facramenta novas legis fuerint immediate inftituta a CHRI-
STO. S>cv ©cfrJuf* tfl: Illa autem, quse minus bene dicla funt , meae igno-
rantiae aut inadvertentias haec adfcribens caritative corrigat>& pro mepecca-
tore ad Deum preces fundat.
II. JOHANNIS de DOBERGOS Plebani Exemplatio Evangeliorum per
anni circulum occurrentium. (£r fjebet fctn Q5ud?a(fo (tm Sapientia Patris &
ipfa veritas Dei , unt) facjef tn ber QSorreue, t>a§ cr ut'efe2(rbett, auf 2(nfucl)en etnw
(JCf ^3n'cfter bte ntcjjf *)te( roiijten (rogatus a fimplicioribus facerdotibus & mino-
ris fapientise) ubernommen fyabt, unt) t)a^ fetnc 2(u6(ecjuncj aus uenen ©cf;rt'(ften
uer 5^trct>cn^ef>rev cjeborcjet fet* Nihil de meo ponere fed qux di&is San&orum
Do&orum potui lucidius mendicare.
III. Liber de pcenitentia.
IV. Sermo in verba Johannis , Stabat autem mater Jefu fub cruce.
JDer
2. Cap. ftebenbe %$tyla$t. wtt St. Petri %frcfee* 2S7
©cr XVIII. Codex
fauber tmt> fceutlidj <wf ^ctptn* tmfc) rote tcj) 0(aube tm 2(nfatt<)e fcetf XV. 3afcv fcuro
t>evt$ gefd)n'eben , begveifet tn |ta) :
I. GREGORJl MAGNI * XL. Lediones Sanfti Evangelii ad Secundinum Epi-
fcopum.
II. Ejusdem Homelias fuper Ezechiel ad Marianum Epifcopum.
III. JOHANNIS CHRYSOSTOMI ** HomeliasXIX. i
i. de patientia pauperum. Incipit: Patientia pauperum non peribk.
2. de Jefaia Propheta. Incipit : Cantate Domino canticum novum.
3. de Pfalmo CXXI. Fiat pax Domine in virtute tua (f abundantia inturribus tuis
Incipit : Dominus nofter JEfus Cbriflus , qui voluit oftendere.
4. de Pfalmo LXXXIV. Domine in aternum irafceris nobis. Incipit: Omnis , qui
fe agnofcit , fui accufator eft.
f . de Pfalmo XXXIII. ®uis eft bomo , qui vuk vitam & vult videre dies bonos
Incipit : Sermo divinus peragram curremque.
6. de eo, quod fcriptum eff in Pfalmo CXLII. ne intres in judicium, cum fervo
tuo quonlam non juftificabitur in confpeilu tuo omnis vivens. Incipit : Judicid
Domini funt aby/fus.
7. de eo,quod fcriptum eftinPfalmo IX. Narrabo omniamirabiiia tua.lncipit:
Creatoris & omnium rerum conftitutoris.
§. de eo , quod fcriptum eft in Pfalmo XXVIII. Dirige me in veritate tua , &
doce me. Incipit: Piatores arft<t & angufl* vi<e , qui fe cruciant.
9. de eo,quod fcriptum eft in PfalmoXXV. Redime^ & mifereremei. Ineipit:
Filii Lucis in tibertatem vocati.
10. Super le&ionem ex libro Judicium de Jepbtba. Incipit : Deus qui vo/uit,
nibil abfcondi X populo fuo.
11.de eo,quod fcriptum eft in Jefaia Propheta dicente: Poteftatis & pacis no»
erit finis. Incipit : Cbriftus cum Patre unam babens fubftantiam.
12.de eo , quod fcriptum eft: Gaude, Syon^ ecce Rtx twu venit. Incipit: guo-
niam tempus venit , ut de adventu.
15. Incipit: Vas virtutum & plenitudo glorU ejus.
14. de eo, quod fcriptum eft in Pfolmo CXVIII. Bonitatem fecifti cumfervo
tuo, Domine. Incipit , Benignitas Dei & Domini noftri jEfu Cbrifti.
1 f.de eo, quod fcriptum eft in Jefaia Propheta: Ecce vir oriens nomen ejutjpfe
veniet adfalvandum. Incipit: Nobilis generator ditatus Spiritu.
16. de eo, quod fcriptum eft in PfalmoXXIX, Domine Deus meus in atsrnum
confitebor tibi. Infcipit ; Celebritas confeffionis perficitur.
17. de eo, quod fcriptum eft in Evangelio ubi Petrus dicit ad Dominum : Do-
Uz
mtne^
* QSon fetnem Seben unt) <5d)riffien tfi oben pag. 25^. feqq. antfiif)ili§ ge&eui&eff.
** 83on Diefem fcanMt tw $m d.fabricius BiW. Grsc voi, vn. a p.553. ad P,6tf.
z6$ Uttunbtn \mb Hac&ncfctert 5. Period.
mine9 fipeccavitin me frater meus. quotiens dimittam */Y 0V. Incipit : Exercitia
legis animam corrigunt.
1 g. de eo , quod fcriptum eft in Pfalmo XXVIII. Dominus illuminath , mea (f
falus mea Incipit: Explenitadine verbi firmamus verba.
i9.Expofitio Pfalmi XC.a capite usque ad finem. Infcipit: Vfalmum nonagefu
mum.
20. de eor quod fcriptum eft inPfalmo LXVIII. Exaudi me^ Domine , quia fua*
vis efl tua mifericordia. Incipit : £^ui inftjlere orationibus femper voluntatem.
2i.de iapfu primi hominis. Incipit: Detu ftne initio fempitemus.
2 2. de Adam & Eva. Infcipit : Deus inftitutor mundi, omnia.
23.de eo, quodfcriptum eft in Pfalmo XCIII. guis refurget mibi adverfui mali-
gnantes &c. Incipit : adventus fluftus & impetus malorum.
24. de San&o David ubi dicit : J$ui fum ego , Domine , ut talemgratiam invenerim
ante faciem tuam.lncipit'. Imitationes Cbrifti lineas tenent.
2f.de eo,quod fcriptum eftinPfalmoXCVIII. Inproximo es ,Domine^& omnet
vU tu<£ veritas. Incipit: Ab initio congenui de teftimoniis tuis.
26 & 27. Expofitio Symboli.
Incipiunt. Unberfalis ecclefia congaude in una regula & aitera: Suprdfabricam
totius Ecclefi*.
28.Expofitio Pfalmi XXII. Incipit: Cireulo confecrato anno revoluto.
29. De LecYioneEvangeliijUbi diclum eft: Nolite ejfe ficut hypocrit* & Pharifai
exterminantes facies fuas ,ut videantur ab hominibus jejunantes. Incipit : Series
ieffiooi* Evangelic* vobis plurimum praftitit.
JDct XIX. Codex (Chartaceus.)
Fr. THOMiE de AQUIISfO ordinis fratrum Praedicatorum Summa Secun-
da Secundze.
SDiefer bevuf>mfev (Scfntf^efjrer, ben mcm fonft Doftorem Angelicum nennef,ifl
aud t)em ©rdflicjjen ^)aufe i>on Aquino entfpruncjen unt) auf t)em ajeicf;cjeuatttem
©tam^cf;lo|Te , nnfcjjetf m Terra di Lavoro unroett Napoli befecjen i(h
An. 1224. cjebofyren roorben. 211$ er t>on
An. 1229.au tn fcem €(o(ter MonteCafHno auferjocjen roar, unt> t)en ©runb
fetner 30Biflenf$a(ften cjefeaet f>affe , cjtenj er nacl) Neapolis,af(roo er ftcj) auf t>te
Humaniora unt) t>ie Philofophie tmter Petri HIBERNI unt) MARTINI 2infu>
ntncj lecjfe , bi% er roiber fetncr 5D?uf ter 3£i((en bafefbjt
An. 1241. auf 2(nrat(jen Johannis de St. Geminiano m ben *)3ret)tcjer >£H*t)eit
tratt £>arauf&ocjer
An. 1244. auf oie llniverfifdt pavie, roofrinifm Johannesber$eutfc(je£>ruen^
SOJeijter fiiftrfe, roe(cf;e er aber balb barauf, um (tcr) ber Slnfuftruncj Alberti Magni $u
bet>ienen,mjt t)?r$u €$\lnwwMlttj wn Ottv abcr notf; tym$ junicf fe(>rete unt>
An.
2 Cap." ftebcnbe Q5ct;facje* Wtt St. Petri Sftrdje, a&9
An. 12? f* nebft Dem bertl^ttlten BonaventurainDo&oremTheologisepromo-
virte* Q3on f;ierab veifefe ev s>ov
An.1265. nacfj 3fa(ien , roavt) Definitor fetrte^ Ovt>ett3, unb rooljnfe befferben
in t)tefem3af)vju JUnfcon aeljalfenev QSevfammkma bet , (efjvefe auf untevfd)iet)(i*
cjjen i)of)en ©ctntfen, unt> bikb enNtc&suNapoli,afltvon)m Dev^abjlClemenslV.
fcen &$& anbot(j,t)ett ev abtt au^fdjlua. W ev
An. 1274. Gregorii X. Q5efef)( &u aebovfauKH , attf bc$ ju Lion auScjefc&rie&cne
Concilium f?# beaeben mltt , rcavt) ev unfev 2£ecjenS fvanf , f er>rf e t>err>albcn in t>ett
Ciftevctetifcv (Hoffev Foffanova bti Terratina (etnev anbenNeapolitanifc^en ©vrin*
^en in Compagna Romana befecjenen (gfafcf) tin, alfroo ev abev t)en 7. obevrcte an*
fceve rooflen t?en 2 $?er$tn t)emfe(ben 3af;v feinen @et(t attfcjab. 2(te
An. 1278. eintcjeDominicanertn igtigelUn^i)evf(einevItcf;i)ont)enen©cj)vtfffett
nnferS THOM£ veuefen, fd)icffe t)ev ttefdmte m uiefem ^afjv $u tneitant» Devfam?
lef e (Drfcen N. de Medullione tmt) Johannem Vigorofum a\\$ fetnem $)?if f cl t)af)ttt>
t)a»on eine ttnfevfucfcuna anjujiellen, nebft cjeaebeuev Q3oI(macj)t t)ie fcj)u(t)icj befun*
t)ene evnftltcf) ju bejlvaffe», tmt) nac^? ^eftnt^en tf;vev fjabenuen Slemfev ju enffe^en,
et>ev auS t>em£ant>e ju jaaen. @ief;e E. MARTENE Anecd, IV. p. 1795. unt)
An. 1279. r)aben fie nt tr>rer aflaemetnen QSevfammdtna ju tyaxiti in 2(nfiif)vtmrj
fetnev fo(cjent)e QScifucjimcj Cjemacf;f t Cum Vir memorise recolendsefraterTHO
MJfc DE AQUINO fua converfatione laudabili & fcriptis fuis multum lau-
davit ordinem, nec fit aliqualiter tolerandum, quod de ipfo, vel fcriptis fuis,
aliqui irreverenter vel indecenter loquantur, & aliter fentientes injungimus
Prioribus provincialibus & conventualibus & eorum Vicariis , ac Vifitatoribus
univerfis , quod , fi quosinvenerint excedere in prcediclis, punire eos acriter
non poft ponant. Ibidem p. 1797.
An. 1286. ftef an t)cmfe(ben £>Vt fciefer ©cj(uf : Difiri&ius injungimus& man-
damus,ut fratresomnes &finguli, pro ut fciunt & poflunt , efficacem dent
operam ad doclrinam venerabilis magiftri & fratris THOM/E DE AQUINO
recolendae memorise promovendam , & faltem ut eft opinio defenfandam. Et
fi qui contrarium facere attentaverint , five fint Magiftri, five BaccalIarii,Prio-
res & alii fratres etiam aliter fentientes , ipfo fa£to ab officiis propriis & aliis
ordinisfint fufpenfi , donec per Magiftrum ordinis,vel generale Capitulum fint
reftituti. Et nihilominus per Pradatos fuos, feu vifitatores, juxta culparum
exigentiam, condignam reportent pcenitentiam. ibid. p. 1 g 1 7.
An. i;2}.d. 18. Julii fcati&n t)ev ^3ab|tJohannes Xll.untev t)ie £>eiftaen rjefetef,
ttnt) ifjm t)en7. Martiiutm gcjte fcevovtmef. (giefje oben in biefem 35anbe p. 1 r 5.
Uttt) 20 f. fo mt t$ ntcf)f nttv in uem £3i(rtim Treguier in Bretagne (ftefre MAR-
TENE 1. c. p. 1 1 67.) fonbevn aucf) in t>er <5>4mbHrgtfcfeew 2tfrc$e befa^e t)e^ Ca-
lendarii mi
An. 1 f 2^.^5ei unfevn <$ovftf)rett mav ev m foktcn Sfnfejen , £>a§ ftc&smoiBru^
t)evfcf;af}fen afr>te nad) feinem ^ctf)men f)k$, t)aDon t)ie eineDev5tivcfe ju scCatha-
rinen , t>ie anvcvc Dcv ^ivo)e §t. Johannis eintrevleibef roav/ftebe oben p. 2 3 , unb im 11.
«(3 »ctnfe
1
%T Urttmbett unb Pla&tidbten $. Period.
Q5anbe p. s^> twnfeinem £ebefMmb fefjr&ielen ©cjjrifffen, tverben bem ejenetgtert
iLcjer mel)r Wac&ric&t geben : ACTA SANCTORUM ad 7. Martii T. I. AMB. de
ALTAMURABibl.Domin.ada. 1274. p. h-GUIL. CAVE Hift.Lit.Script.Ec>
clef. ad a. 1 a f f . JAC. ECHARDUS O.P. in Diflertatione de Scriptis^w*/» BtU
lovAc. MARACCIUS in Bibliotheca Mariana. E. L. da PIN Biblioth. des Au-
teurs EcclefiaftiqueT. X.p. 74-76. SIXTUS SENENSIS inBibliothecaS.Lib.IV.
Mtt) JOH. TRITHEMIUS de Script. Ecclef. c. 468. £>amit wir aber auf t>ett
fcorfjabenben Codicem , n>eld;er ttns ju t)iefer Sfusfcfnwiffuna ©eleaenfjeit geaebe»
fcat^ieberfommen, fo ift berfefbe ntct>t t>teC uber breibunbert ^afjr aft , unb ftdlt
tn ftd) ein ©tutf ber Summse Theologicas,benn fo fjat er fein Syftema ju nennett
befiebet,biefeg fjat er tn brei^fjeife *>ertf)etfet,bai>on t)er mittcffte PrimamSecundar,
tmt) Secundam Secundae in ftd) faffef* ^n t)em erflen ^fjeil (m prima parte to-
tius Summse) ^anuelt er t)on ber(S<Dtees*iU&re uberfyaupt, bemned)fti>on<0<Dte,
voie er fo rool nacb fetnemSBefen, gicjenfc&afften ttnb SBercfen ate aud; nacbbenen
breien ^erfonen,voie bk »on emanberunterfdjiebenjmbyambenblicl) roie er ate@clyopf*
ferunb€rf)afteraf(er3)inae jtt betracbten tjl 2>es 3tvetteit Zfyeite crfier 2K>fct>mtt
(Prima Secundae) betracbfet Die Q5en>eaunaen ber i>ernunfftiaen @5efcl)6pfe ju tf>ren
©cjjdpfer, tbren babenben £nb$n>ecf, if)re ©runb^e&ren, nid;t roeniaer bie^uaen»
t)en unt) £afler ttberfjaupt, voie auc(> t>a£ ©efe$ unb t)ie @5nabe. jDer anbtxcZbt
fcbmtt aber(Secunda Secundse) be(eucf;tet t)ie ^iujenben mfonberfjeit, rote fte nacj
ber ©ottltc&en Offmbarung m bem @5efe§e mufjen betracf)tet merbem 2>er fcrittc
£{?etl bes gan^en 38ercftf ift bcnett sD?ittefn, burcf) roeldje man jtt ®Ott fommen
muf?, aeroibmet; fcier n>irb t>on ber $?enfd.)n>erbuna betf @obnetf@0tte£,unbuon
benen ©acramenfen #e()anbelt,unb enbiicl; mit ^Beantroortuna afferfei tiber bie »iei
le^ten Singeangeftcnter Sraaen aefcf?fof]em
©Ct XX. Codex (Chartaceus.)
ifl fafl f)afb ttermobert. Q3orne tft fywin (jefd;riebett :
Hunc librum prsefentavit mihi Nicolao Refe» honorabilis Dominus Jacobus
©mucF pro ufu divino ad vitam meam , qua decurfa pro ufu eodem femper
inferviet, quodita pofteris meis fub anathemate committo EgoN. R. Hunc
librum prsefentavit mihi Hennlngbo /fo^whonorabilis Dn.JacobusQmttcFpro
ufu divino ad vitam meam , qua decurfa, pro ufu eodem erit dandus adLi*
briam San&i Petri cujus primus Pofteflbr fuit Vicarius, quod ita pofterismeis
fub anathemate committo.
Henninghus Holfte SSt^
5Utf beranbem &iittl Ifte Iibcr pertinet Domino Hermanno ^Qarenborp,
Vicario Ecclefiae S. Petri in Hamborch.
&i$ ^ud) ift m an. 14^^ aefcf>rieben , maffeu ber jufe^taenanntc VCarenborp
in bem 3al>r in befaater ^ircbe befaae p.96. in biefemQ5anbe,Vicariusroar. Unb
am £nbe be^ Q5ua)e^ fte^etba^ eijjentlic&e Saf^ nn. Expliciunt Sermones ja-
COBI
2. Cap. ftebettbe 55ej#$e. Wit StPetri %fr(fte. 27 1
COBI DE VORAGINE per totum annum. Anno Dominii4fT. invigiliaSi-
monis & Judse. 3)on benett anbern Q3eft§ern biefeg 23ucf)eg roei£ icfr nicbts , a(S
bag be$ ^olffett Vicarie, wrmoae ber 9}a<$ricj)t tm II. Q3attbep. $-4?. ad altare
Erafmi Uttb Annse cjerttefett tfh
3Btr ftnben aber ttt biefent Q3ucf;e
I. JACOBI de VORAGINE Sermones de tempore. Q3ott bfefettl tfl bevetfd
' oben p. 2 59,ae^ant)eft roorbctt,fjie fuae icl) ^tnju^bag man aucjjfcon i!)tttbet'AM-
BROSIOab ALTAMURA in Bibliotheca Dominicana adAn. 1290. tlttbittt
Appendice,tt>ie aucf; bet ANDREA ROVETTA deBrixia inBibliotheca lllu-
ftrium Virorum provinciiE LombardU ordinis Prsedicatorum p. 28. 9}acf;ricj)t
finue.
II. Explicatio ttiftori* paflionis JESU CHRISTI.
S)er 2)erfafler fjat ftcOjroar nicjtfaenanf. (£5eitte2fu#ecjuttcj aber tftnkbf tibef cje*
raf fjcn. £)er Text i(i attS ben t>tcr (£i)anaefiffen jufammen aejoaen , unt) fdncjet mit
bett ^BOften att: Ante fex dies pafchae venit Jefus Bethaniam, Uttt) Cttbicjet ftcf)
mit ucm : Ait illis Pilatus : Habetis cuftodiam &c. 3>er ^cft^er fjat f)itt tlttb tv>te*=
fcer tticf)t unebcne 2fnmercfuncjen bicbei aefd;rieben, <SdE)abe aber, ba$ t>ev C0?ot>ev t$
*m einigen Orten ana^cjriffenunbtfyeite Derberbet fjat.
S)ct XXI Codex, (Chartaceus.)
iff &en Uttterfcftiebficbeti £dttbett unb tfjeite aeroig , tfjeifS wrmuffjficl) imXIV. unb
XV.^abr bunbert aefcj?rieben,ber 3nba(t ift:
I. Mag. WILHELMI de HISPANIA Theologte Profeflbris Sermones de
Sandis. HERMANNUS STANGE Presbyter f;at fte abcjefd)riebett,unb roie
bcr (S>d)fuj? jetcjetbtefe SJrbeif An. 1422.^01 $reitacjei)or Palmarum cjeenbicjef..
II. EUSEBII olim Jeronymi fan&iflimi difcipuli Epiftola de morte S. Jeronymi
dire&a Damafo Portuenfi Epifcopo & Tbeodofio ChriftianifSmo Romanorum
Senatori.
III. AUGUSTINI Epiftola ad b. CyriUum Epifcopum Jerufolymitanum de magni-
ficentia eximii Do&oris b. Jeronymi Presbyteri.
IV. CYRILLI Epifcopi Jerufolymitani Epiftola ad b. Anguflinum de miraculis
b. Jeronymi,
V. LUDEWICI Fratris & Monachi in Tzynna, Ordinis Ciftercienfts dicecefis
Brandenburgenfis , fub anno Dni M.CCC LIV. confcriptse & finitce Vigilia
Apoftolorum Philippi & Jacobi, Au&oritates colle&se, ober roie Ct' fiefefbff
rtCttttCt. Compilatio inquinque partes divifce. In prima ponensea ,quse ad
Deum fpectare videntur principaliter. In Setunda de quibusdam creatis
& fa£tis dicitur. In tertia de quibusdam operibus fuis Dei condefcenden-
tibus agitur. In quarta de virtutibus Theologicis cardinalibus, feptem do-
nis , beatitudinibus & quibusdam aliis tractatur. In quwta de vitiis cum
aliis quibusdam.
VLSpe-
272 UvVmbtn unh VlAti&xi&un s-Period.
**mmmmmmmmm*»m^*mmmmmmm*m*a*mmmmmmm——^*—— mmmmmm mmmmmmm — ■—«■■■«— ^ — — — — — — — — mmmm— ^
VI. Speculum peccatorum. £)er QJcrfaflcr nennet ftd) nicj?t; e$ 6cbet ftcj) abet
t)iefe Ovefce alfo (\\\: Quoniam, cariffimi,in via hujus vitas fugientes fumus
& dies noftri ficut umbra pratereunt. SDieaan&e <2>cl)vi|ft ift ttUV bvci QSIdt*
rev, bocf)compresgefd;vieben, cjrog , tmb roie einc Dvefce abgcfaftet.
VII. ALBINI Eremitse Epiftola ad Heribertum Cohnienfem Epifcopum de chari^
tate, humilitate,obedientia,continentia & filentio.
VIII. CONRADI PRAGENSIS Poftilla ftudentium. £>u 2fnfatta iMttt affft!
Poftillam Studentium fan£~tee univerfitatis Pragenfis accurtatam , ut fuper
Evangelia Dominicalia quae leguntur per totum annum , per talem modum,
quo ipfam commendabilis vir , pise memoriae CONRADUS ad populum
proprio gutture Prag* prasdicavit, & eam, ad informationem CHRISTI
ridelium ftudentibus tradidit, &c.
IX. JACOBI de VORAGINE Liber de Sanftis.
%nmtv$un$m:
•AdNo. i. 2Bcmi wn biefem WilhelmodeHifpania fo rool ateaudf) bem Mbffinibtt
fciefetf Q5ud;c$ Hermanno Qtangert, atleg 9wc&fc|)tagcn$ un^ead;tet , feine 9?ad)rf
rtd)t evfjaften fonnen , roerbe id) »on biefem Q5uc(je cinc uejfo aenauevc Q3ovftelluti0
t)em tjeiietgtcrt Hefer ju macf)en fuc&cn*
1. Sermo I. de Andreaf ubev uie^fBovte Stabat Jobannes & ex difcipulis ejus duo &
refpiciens Jefum ambulantem dixit : Ecce agnus Dei Joh. r. £)er 2lnfattCJ ijt:
Circa hanc primam vocationem Andrem.
2. Sermo II. de S. Andrea ubev t)ic 2Bovte Matth. IV. Ambulans Jefus. S>CrU(ffl
fcwa ift : Chrifti ambuiatio fuit in tribus.
3. Sermo III. de S. Andrea \\biX bie SBorte &tct>5 : Veftigia ejus fecutus eft pes meus,
viam ejus cuftodivinec declinaviabea. ^ev^fnfatlCJ t(fc Suntquidam,quiDeum
fequuntur per fidem & nonper operationem.
4. Sermol. de S.Nkoiao ubev t?te 2&ovte fptm&m au$ &cm95uc6c iEfier. Homo,
quem Rex honorare vult,debet indui veftitu Regis, & poni fuper equum,qui
de cella Regis eftoc accipere diadema regni fupercaput fuurn. 5DiC d\tbt(\btt
t)tbit ftdj) alfo atK Ifta verba funt Aman adRegemAffuerum.
5. Sermo II. de S. Nuolao ubev fc>ie ^BortcMatthad IV. Venite poft me faciam. £)cr
5lttfancj roiruabev alfo Cjemac(;t : Dominusvolens Sanctosfuosqusrere&vocare.
6. SermoIILde S.NicoUo. Inciplt. Invenit gratiam coram oculis Domini.
7. Sermo IV. deS. Nicolao. lncipit. Quafi ftella matutina inmedio nebulse.
g. Sermo V. de S. Nicolao Super -. Euge ferve bone & ferve fidelis. Incipit. Hcec
verba funt de fidelifamulo, qui habensa Domino quinque talenta.
9. SermoVI.deS.Nicolao/#/>*r.;Beatusfervus quicum veneritDominus, invene-
rit vigilantem. lncipit: In fingulis femper colimus feftum b.Nicolai iri adventu
Chrifti. $|ni 2>cl)fufie (W;t: Item ii alium fermonem habere vis de S. Nicolao fiat
de
i.Cap.|fcfon&e$8fl*ye; MnSt.VettiRit&t. %1%
de fermonibus de S. Gregorfo, qui fermo incipit: Jufiue cor fuum tradidic^ velde
fermonibus vacantibus poft feftum S. Laurentii.
10* Sermo de conceptione b. MarUfuper: Sicut liliuminter fpinas. incipitilik.%
verba ad laudem b. Virginis bene conveniunt.
1 1. Sermo I. de San&a Lucia fuper luce fplendida fulgebit Tobise III. incipit: Inhis
verbis Hiftorice inteiledtis.
12. Sermo II. de S. Lucia,fuper : Deus in medio ejus,noncommovebitur &c.Pf. XLV.
incipit : Verba ifta poffunt exponi de S. Lucia.
1 5 . de b. Thoma Apoftolo , fuper : Confeftim ut vidit , fequebatur magnificans Deum
Luc. XVIII. incipit .-Hcec verba literaliter intelligenda funt de cceco.
14. Serm.II. de eadem , fuper: Vide manus meas & mitte manum tuam in latus
meum Joh.XX. incipit: Hsec funt verba Domini,per quae b. Thomas.
ij*. SermoIII. de zo&sm: fuper. Quia vidifti me, Thoma Joh. XX. Incipit : In his
verbis duo tanguntur.
1 6. Sermo I. de Nativitate Domini fuper : In principio erat verbum. incipit : \w
omnibus Dominicje fcripturae paginis.
17. Sermo II. de eadem. Super : Veniens evangelizat pacem vobis qui Ionge fuiftis,
& pacem his qui prope,quoniam per ipfum habemus acceflum ambo in uno
fpiritu ad patrem. Ephef II. incipie : Chriftus in hunc mundum per carnem
afTumtus.
1$. Sermo de beata Virgine,/*/w. Jacob genuitjofeph virum Marix Matth. I. in-
cipit : Quando Rex aliquis venturus.
19. Sermo de S. Johanne Evangelifta fuper Benjaminamantiftimus Domini habitat
confidenter in eo &c. Deut. XXXIII. incipit : In his verbis ponamus quinque pri-
vilegia b. Johannis.
20. Sermo de Innocentibus,/*/w.- Vidifuper montem Sion &c. incipit: In hac epi-
ftola de pueris.
21. Sermo de circumcifione fuper Poftquam confummati funt dies &c. Luc. II. inci-
pit. Hic norninantur duo,fcilicet Domini circumcifio&nominis impofitio.
22. Sermo de Agnete fuper : Gaudeamus & exultemus & demus gloriam Deo, quia
veniunt nuptise agni & uxor ejus prseparat fe, ex Apoc. incipit: Inhoc verbo
fignificatur nobis forma & caufa hujus feftivitatis.
25. Sermol. de converfione Vaulifuper. Die acnocte gravata eft fuper me manus
tua &c. exPfalmo. imipit : In his verbis ad laudem habemus.
24.Serm.II. de eadem fuper : Spe&aculum fa£ti fumus mundo , angelis & homini-
bus. Incipit : Hodie proponit nobis Deus & ecclefia.
25*. Sermo III. Super ♦ Lapis calore folutus inses convertitur Jobi XXVIII. lncipit:
In his verbis hiftorice.
26. Sermo I. de Purificatione fuper : Venite ambulemus in lumine dei noftri Jef II.
incipit: Quia feftum hodie dicitur luminum.
27. Sermoll.fuper: Columba portans ramumOlivEe venitadNoeGen. Vlll. incipit:
Hodie coliturfeftum.
1. Ztytt$ itn&atto» SO? m 38. Ser*
^74 Uvtvmbm unb Hacfoncfrtett 3 . Period.
28. SermollL fuper: Ego mitto angelum meum ante faciem &c. ex Malachia. /»-
cipit : Rex Regum & Dominus Dominantium.
29. SermoIV./«/>^.-Sucepimus(Deus) mifericordiam tuam in medio tem$>li &c.ex
Jefaia incipit: Oblatus eft quia ipfe voluit.
30. Sermol. de b. Agatba Virgine. fuper : Viderunt eam filias Sion Cant. Cant. VI.
incipit : in laudem & honorem b. Agatha virginis.
3 1. Sermo II. fuper : Fecifti viriliter & confortatum eft cor tuum , eo quod caftita-
tem amaveris Judith XV. incipit: Verba haec congruunt b.Agatb*.
2%. Sermo I. de cathedra S. VETKlfuper: Exaltent eum in ecclefiaplebisfua»,&in
cathedra feniorum laudent eum ex Pfalmo. incipit : In his verbis notatur b. Petri.
3 3. Sermo ILfuper: Tibi dabo claves regni Ccelorum Matth. XVLincipit : Quatuor
innuuntur in hoc verbo.
34. Sermo III, fuper: Tueris fuper domum meam& adoris tui imperium cunctus
populus obediet. ex Genef. incipit : Verba ifta dixit Rex Pharao adjofepb.
3 5". Sermol. de S. MATTHIA fuper: Inveni virum fecundum cor meum,quifecit
omnes voluntates meas. Acl. XIII. incipit : Verbum iftud poteft fumi ad com-
mendationem b. MATTHLE.
36. Sermo II. fuper: Certe videtis quem elegit Dominus , quoniam non fit fimilis
ei in omni populo. incipit: Ifta verbadixit SAMUEL ad populum de Saul.
37. Sermo III. /*/w.-Tu!itRex Afjuerus annulum de manu Aman & dedit illumMar.
docheo Efther VIII. Incipit : Literaliter fcripta funt, quia cum Aman &c.
38 SerrhoI.de S.GREGORIO fuper .*Ego noviffimus vigilavi & quafi qui colligit
ramos poft vindemiatores &c. Ecclefiaftici XXXIII, 16. Incipit: Inter quatuor
Doftores S. GREGORIUS fuit noviftimus.
39. Sermo II. fuper: Juftus cor fuum tradidit ad vigilandum &c. lncipit: Verbum
iftud conveniens exponitur.
40. SermoIII. fuper: Sint lumbi veftri prascin£ti. Incipit: In his verbis exhortatur
nos Dominus.
41. Sermo de b. GERTRUDE fuper : Defpondi vos uni viro. Incipit : Nota quod b.
GERTRUDIS quatuor in fe habuit.
42. Sermo I. de Annunciatione b. MARLE fuper: Ave gratia plena Luc. I. Incipit:
In hac Angelica Salutatione.
4;. Sermo II. fuper: MuTus eft Angelus Luc.I. lncipit. In verbis iftis tria confide-
rantur.
44. Sermo III./»/*r.*Dabit ipfe Deus vobis fignum: Ecce virgo concipiet. lncipit:
In verbis iftis fignificatur myfterium incarnationis.
4j.SermoIV./«^r.- Cantate Domino canticum novum , quia mirabilia fecit. Incu
pit: Hodie mirabilia fiunt, Deus incarnatur.
46. Sermo de S. AMBROSIO fuper: Examen apum in ore leonis & favus mellis.
Incipit: Hasc verba poffunt exponi de S. AMBROSIO.
47. Sermo der^r^/W,quomodo Chriftus eduxit fanclos Patres deLimbo. In-
cipit:
i. Cap. fieben&e Q5et?fa0e. w»t St. Petri ^iYcfcc. 27?
cipit: AUGUSTINUS in quodam fermone&NICODEMUS in Evangelio fuo.
.(©iefje m$x>bm p. i98.fqq. anQtfufyvtt i(?0
4g. Sermo de animabus poft feftum Pafche conveniens fuper: Omnium finis ap-
propinquabitur, eftote itaque prudentes & vigilate in Orationibus i Pet.IV.
Incipit: Sandus dicit GREGORIUS.
49. Sermo de San&is poft Pafcha/#^r: Stabunt jufti in magna conftantia adver-
fus eos. Incipit: Verbum hocduo implicat.
fo. SermoII. fuper: Induite vos armaturaDei,ut poflitisrefiftere adverfus infidias
diaboliEphef.VI. lncipiti Militem ftrenuum & pugilem do£tum.
f 1. Sermo III. fuper : Ego fum vitis vera & pater meus agricola Joh. XV. lncipit :
Chriftus hic tria dicit.
f2. Sermo IV. aptus de quolibet fan£to fuper : Ego fum vitis , vos palmites. Joh.XV.
lncipit : Sicut di&um in priori.
73. Sermol. de S. MARCO fuper : Catulus Leonis Juda &c. Gen.XLIX. Incipit:
Licet una fit materia quatuor Evangeliftarum.
J4. Sermo ILfuper: de comedente exivit cibus & de forti egreffa eft dulcedo. ln-
cipit : ^npfori leonem interficiens.
ff.SermoIll. fuper: Qui manet in me &ego in eo hic facit fructum multum. /«-
cipit: Ecce tefte Domino fine eo nihil poflumus facere.
f6. Sermo I. de SS. PHILIPPO & JACOBO Apoftolis,/*^:Domine Oftendeno-
bis Patrem & fufficit nobis Joh.XIV. Incipit: Multum falutifera eft ifta petitio.
57. SermoII. fuper: PHILIPPE, qui vidit me videt & Patrem Joh.XIV. incipit:
Ifta verba refpondet Dominus Philippo petenti.
f 8. Sermo III. fuper : Tanto tempore vobifcum fum , & non cognifcitis me, Philip-
pe , qui videt me. Incipit. In his verbis tria nbtificantur.
J9. Sermo I. de inventione S. Crucis. Super: Laventur pedes veftri & requiefcitc
fub arbore Gen. XVIII. Incipit : Ifta verba dixit Abraham.
60. Sermo II. fuper : Clamavit Moyfes ad Dominum , qui oftendit ei lignum &c.
Exodi XV. lncipit : Ifta verba fonant ad S.Crucis inventionem.
61. SermoIII. fuper: Produxit Dominus Deus de humo omne lignum pulchrum.
Imipit : Ecce produclione omnis ligni.
62. Sermo I. de S. JOHANNE Evangelifta & ante portam latinam Super : Dabo
confolationem lugentibus Sion & dabo eis coronam pro cinere , oleum gaudii
pro Iudtu , & pallium laudis pro Spiritu mceroris. incipit : Ifta verba dicuntur
de omnibus qui conteftantur.
63. SermoII. Super: Qui docti firmiter fulgebunt ficut fol. Incipit: Qui in prsefen-
ti vita in virtutibus.
64. Sermo III. fuper verba Danielis. In medio fedis & in circuitu fedis quatuor
animalia. Incipit : In verbis iftis monemur ad quatuor.
6f. Sermo I. de nativitate JOHANNIS Baptiftse fuper : Una diesfa&a eft quafi dua?.
EcclefiafticiXLVI. Incipit: Ifta verba dicuntur de Jofue fucceftbre Moyfi.
$?m z 66.Ser-
*7* tltfmbm utt& V%A#>tid)Utt $ . Period.
66. Sermoll. fuptr: Inter natos mulierum non furrexic major Johanne Baptifta
Matth. XI. Incipit : Qui laudat & glorifieat Deum laudatur.
€7. SermoIH./«/w:Exiit magnus coram Domino angelus apparuitZachariasLuc.L
lncipit. In hoc angelus circa Zachariam tria fecit.
6%. Sermo.I. de SS. PETRO & PAULO fuper : Fecit Deus duo luminaria magna
Gen. I. Incipit : Ifta duo luminaria paradyfi & ecclefiae.
£9. Sermo II. fuper-.lfti funt duae olivae&duo candelabralucentia&c. Incipit:Hxc .
verba fcribuntur de Helia.
70. Sermo III. fuper. Reli&is omnibus fecuti funt Jefum Matth.IV. Incipit. In his
verbis univerfalis profeflTo.
•71. Sermo de commemoratione PAULI/*/w : Bonum certamen certavi , curfum con»
fummavi 6Vc. Imipit : In his verbis duo nominantur.
72. Sermo de b. MARGARETHA fuper: Fortitudo & decor indumentum ejus/»-
eipit: In his verbis Spiritualiter intelle&is.
73. Sermol. de divijtone APOSTOLORUM/#/*r : Ego vos elegi de hoc mundo
Imipit : In his verbis Chriftus replicat.
74. Sermo 11. fuper: Stella» dederunt lumen in cuftodiis fuis, vocatae funt, dcdixe»
runt: aflumus. Baruch III. Incipit : Hodie colitfancta Mafer Edftfia.
^f. Sermo III. fuper Vfalm. Nimis honorati funt amici tui Deus, nimis confortatus
eft Principatus eorum. Incipit: Ecce in qua poteft quisnam plus honorari.
76. Senrrol. deb.MARIA MAGDALENA fuperverbaCantici: Anima mealique-
fa&a eft ut dile£tus locutus eft. Incipit : In his verbis annunciat.
77. Sermo II. fuper : Poft lacrymationem 6*c fletum exultationem infundit. Ineipitx
Hodie colimus feftum illius.
78. Sermo III. fuper verba Jobi XXVIII. Lapis calore folutus in aes convertitur.. /»•
cipit: In hisverbis ad laudem b.Marias Magdalena?.
79. Sermo IV. fuper : Quafi arcus in medio nebulse fic illa refulfit in templo DeL
Imipiti Templum Dei eft Ecclefia.
go. Sermol. deb. JACOBO Apoftolo Majore fratre Jbhannis filii Zebedari. Suptr
Job. /. Ecce verus Ifraelita in quo dolus non efL Incipit 1 Ifta verba Dominus
locutus eflad Nathanael.
§?. SermoII./» verba Genef. XXIX. Servivit Jacobpro RahelVII. annis & videban-
tur ei dies pauci , prae amoris magnitudine. Incipit: Servus eft dignus mercede.
$2. SermoIII. ex Aft: XII. Occidit Jacobumtratrem Johannis gladio. ineipit: Inhis,
verbis notantur duo , fcilicet conditio.
8 3 . Sermo I. de b. PETRO ad vincula in AZt. XII. Surge , Petre , indue te veftimen-
tis tuis. Incipitv Haec funt verba angeli.
84. Sermo II. fuper Matth.XVI. Tu esPetrus 6c fuperhancpetram* Intipit : Petrus
qujerenti Domino , quid dicunt homines.
$j. Sermo III. adverbaMattb.XVL Tibi dabo clavesregni ceelorum. lmipit: Ecce
Dominus loquitur diftin&ive
%6. Serm^I, de b. LAU&ENTLO cxvtrbtt TdUW* Cordis ejus particula fi fuper
car*
aCap.<ecWfe93e9fa0fc Wrt St. Nicolai 2&fr<f>* -17?
carbones ponas fumus ejus extricat omne genus daemoniorum. 7»r/^/> : Licet
fit commendabile in b. Laurentio.
87. Sermo II. InLevit.VI. Ignisin altari meo femper ardebit. ltteipit: Ifte igniseft
fides & caritas.
88. SevmAU.fuper verba Pfaimit Probafti cor meum & vifitafti no&e &c. Intipit :
In ifto verficulo quatuor de b. Laurentio dicuntur.
89. Sermo vacans I. in X. Sapientia ; Juftum deduxit Dominus per vias re&as &c. Inci-
pit : In his verbis notantur duo fcilicet meritum.
90. Sermo vacansll. fitper 6en.IV. Ecce vox fanguinis tui fratris Abel clamant ad
me de terra. Ineipit : Nota triplicis fanguinis triplicem clamorem.
91. Sermo vaeans III. ex Pfalmo.liie pauper clamat & Deusexaudiviteura. Incipit:
Iftud poteft dici de quolibet perfe&o.
92. Sermo I. de affitmtione b. MARLE fuper verba Luc.X. Intravit Jefus In quoddam
Caftellum. lncipit: Caftellum iftud eft virgo Maria.
93. Sermo YLsd verba UL Reg. X. Ingrefta eft Regina Saba in Jerufalem &c. Inci-
pit: Quando Dominus vel Domina terrar terrar» fuam ingrediuntur.
94. Sermo III. de verbi* Cant. Cant. Vlll. Quae eft ifta, quas afceniditde deferto deli-
ciis affluens. lncipit : Quis enarrabit gloriam hujus virginis.
9f. SermoIV. exJuditbXU. Hodie magnificata eft anima mea prae omnibus die-
bus vitas fiia». lncipit: De beata virgine cum feftum.
96. SermoV. adverba LucaXUl. Contendite intrare peranguftam vortam.ineipit t
Dominus nofter Jefus audita dubitatione.
97. Sermo deBARTHOLOMEO fuperBarucbV.Exue teftolaluaus & vexationis,
incipit Inhis verbis tria de b Bartholomaeo»
98. Sermol. deS.AUGUSTINO in 1. J/w.II.Labora ficut bonus miles Chrifti &a
incipit : Tria proponit Apoftolus in fuis verbis.
99. SermoII. ex Luc.VIII. Nemo accendit Lucernam & fubmodlo ponit. meipit.
Eft quilibet San&us quafi Dei Eclefiam illuminans.
100. Sermo I. de decoUatiene JOHANNIS Baptiftae. fuper verba Matth<i : Herodes
mifit manum fiium & [tenuit Johannem. incipit* in praefenti Evangelio in quo
paffio b. Johannis defcribitur.
1 o 1 . Sermo II. in Job. IV. Illum oportet crefcere f me autem minmJncipit. Eft ver-
bum veritatatis utile ad audienducu.
102. Sermo I. de nativitate b. MARLE Virginis ex Matth. I. liber Generationis Jefti
Chrifti filii Abraham &c. incipiti Hodie f.Mater Ecclefia folemnizak
103. SermoIL** EcclefiafthiXXW * Ego mater pulchrae dile&ionis -, agnitlonis, t£~
moris & fanto fpei. incipit: In laude b. Virginis omnium linguae deficiunt.
104. SermoUlfuper ExodiXXXVll Fecit Bezeheel arcam de lignoSithirn& ve-
ftivit eam auro puriflimo intus & foris. Incipit : Ad reponenda fan&oruni
corpora.
iQf.SermoI. deexahatione S.Crucu, fuperi Mihi autem abfit glqriari &c* incipkz
^c tria nobis innuit Apoftolus,
®|m I io^Ser>
278 UtfutitettUtt&.nacfcrtcfcfeii J. Period,
106. Sermo II. in verba : Chriftus factus eft pro nobis obediens usque ad mortem.
\ncipit: In hoc verbo deChrifto Crucifixo.
107. Sermo I. de S.MATTHiEO Evangelifta ad/ocum: Vidit Jefus hominem fe-
dentem in teioneo — furgens fecutus eft eum. \ncipit : Hic b. Matthaeus com-
mendatur.
108. SermoII. inMattb. IX. cum tranfiret Jefus vidit hominem fedentem in telo-
nio. \ncipit :Hic poftumus confiderare mifericordiam.
109. Sermolll. fuper: Converfus fum , ut viderem vocem loquentis mecum , &
converfus vidiVII. candelabra aurea, & inmedio VII. candelabrorum aureo-
rum fimilem filio hominis. lncipit: Inhocverbofcribitur b. Matthsei converfio.
1 10. Sermo deS. MAURITIO & Sociis ejus. ad VerbaMattb. V. Gaudete & exulta-
te, quoniam merces veftra copiofa eft in ccelis. Ineipit : Ifta verba funt fatis
confolatoria.
111. Sermo de S. MICHAELE ex verbU : Angeli eorum &c. incipit : Licet fint quafi
innumeri angelici Spiritus.
1 12. Sermol. de ANGELIS 6c orationibus fuper Jobi XXXVIII. Nunquam nofti
ordinem cceli & rationem ejus pones in terra. \ncipit: Hanc quseftionem legi-
tur Dominus fecifle ad Job.
115. Sermoll. inverba Pfalmi: Angelis fuisDeus mandavit de te, ut cuftodiant te.
\ncipit : Ifta verba traftans b. BERNARDUS.
1 14. SermoIU. ad ditlum Mattbai: Angelieorum femper vident faciem patris, qui
in ccelis eft. \ncipit: Inhoc fupernorum fpirituum manifeftatur:
1 1 f. Sermo de animabus quomodo cuftodiantur ab Angelis hic & in purgatorio,
ex verbis Pfalmi: Angeiis fuis dedit mandatum de te. incipit : Hodie ecce agitur
memoria defunftorum.
116. Sermo deS.HlERONYMO inverba EfaU: Ecce intelliget fervus meus & exal-
tabitur & elevabitur & fublimis erit vaide. \ncipit. In his verbis in quantum de
b. Jeronimo exponi poffunt.
117. Sermo'deS.C)TTONE Epifcopo ex ^poe.XW. Vidi alterum angelum — - &
date illi honorem. incipie: \n his verbis commendatur b. Otto.
1 ig. Sermo* de S.DIONYSIO fuper: Tanquam aurum in fornace probat eledos
fuos Deus. \ncipit: Eft fornax bonorum , quojufti purgantur.
119, Sermo de S. LUCA Evangelifta ex Coloff. IV. Salutat vosLucas, Evangelifta
Medicus cariftimus. \ncipit. Ifte falutans in verbis falutatoris.
1 2C. Sermo II. ln verba Genef. II. Fluvius egrediebatur -— Eufraten. \ncipit. Eft Parady-
fus fuperior i. e. cceleftis patria.
121. SermodeXI. MILLIUM VIRGINUM (k&o) adverba: Media autemnoae
fadus eft clamor: Ecce,&c. \ncipit: In his verbis tria notari poffunt.
122. %txmo\\.exverbis /lpocal Hi fecuti funt agnum quocunque ierit. &c. Incipit:
Congrue iftud verbum poteft exponi.
125. Sermol. de SIMONE & JUD A.adverba: Ecce quam bonum & quamjucun-
dum habitare fratres in unum. \ncipit : Agit Ecclefia feftum horum fratrum.
124.
a. Cap. fecNfe Q5et>(age, Wn St. Nicolai &tYd&e, 279
124. Sermo IL /*/>er : Ecce Simon frater vefter , fcio quod vir confilii eft &c. Inci-
pit : Quia in his verbis duplicem habemus inquirere expofitionem.
125*. SermolII. ineundemlocum. incipit: De iffcis Apoftolis quatuor notantur.
126. SermoI.de OMNIBUS SANCTIS^zw^: Gaudent in ccelis animae fan&orum,
qui Chrifti veftigia funt fecuti. Incipit: Iftud hodid in honorem fandtorumca-
nit Ecclefia.
127. SermoII. ex IfaU verbis: Faciet Dominus in monte convivium pinguium,con-
vivium medullarum. Incipit : In his verbis omnium San&orum folennitas.
125. Sermo III. adverba Pfalmi: Laudate Dominumin fanclis ejus. lncipit: Ecclefia
recolit memoriam omnium fan&orum.
129. Sermo I. de ANIMABUS/«/w : Ecce manus mifTa ad me in quo erat invo-
lutus Jiber — -(igillatus figillis VII. Incipit: Manus in qua erat involutus.
130. Sermo II. ad 2. Aiaccab. XII. Sancta & falubris eft cogitatio pro defunclis & ora-
re , ut a peccatis folvantur. Incipit : Defuncti funt patres , matres.
151. Sermo I. de S. MAR.TINO ex Ecclefi XLVI. De omni corde Iaudabit Domi-
num & dilexit illum qui fecit illum. incipit: Legitur de b. Martino,quodoculis.
152. Sermo II. in ve r^PIacens Deo fa&us dile6:us,&vivensinter peccatores trans-
latus eft. Incipit: Iffa verba dicuntur de Enoch.
13$. Sermo III. ad verba Pfalmi. Oculi femper ad Dominum , quia ipfe evellet de
laqueo pedes meos. incipit. Soletdici: ubi eft amor,ibi eft oculus.
134. Sermo I. deSan&a ELISABETH in verba Simile eft regnum ccelorum Romi-
ni negctiatori incipit : Thefaurus ifte eft Chriftus.
13 f. Sermo II. fuper : Fortitudo & decor indumentum ejus & redibit in die novis-
fimo. incipit : Ifta verba pofTunt ex poni de b. Elifabeth, quiE fuit fortis.
1 3 6. Sermo III. ex verbis confideravit agrum fuum & emit illum. incipit : Puta,bea.
ta Elifabeth agrum coeleftis ha?reditatis ex multa.
137. Sermo de S.CATHARINA ex Cant. Cant. II. Oftende mihi faciem tuam,fo-
net vox tua in auribus meis. Vox enim tua dulcis & f acies tua decora. incipit.
Secundum Philofophum duo funtrfenfus difciplinabiles.
138. Sermo de ASSUMTIONE b. VIRGINIS ad/ocumLuc. X. Intravit Jefus in
quoddam caftellum &c. incipit: JefusChriftus cum fit verus Deus deDeovero.
5Der ©cbfttj? (aufef a(fo : Expliciunt Sermones pradariflimi Viri Domini &
Magiftri WILHELMI de YSPANIA facvx Theologise ProfefToris, qui fcripti
& finiti funt per Dominum HERANNUM STANGEN Presbyterum Anno
Domini M CCCCXXII.feria fexta anteDominicamPalmarum,& humilifup-
plicio pro eo Dominum exorate. S83U rmr ntm t>te £eb$etf ber QSerfajTerS au$
utefen 28orfenroentg|?cng tWunfsef;enue3af)r>fjunt)erf jufe^en (>aben; fobe(t'nt>ef fto)
bet genauerer Uberlegung , tn Sinfefjung fcorfjergeljenber Venei#>ni$ fcmcr&c&crt,
ua§ rotr fctn 2((fer nocf; fajt jroei fjttnuerf 3aftr eber anfu)retben t dnnen, allfcneroetf tfjcils
t>a$ St*nhi<bnam6§tft , fo t>on Urbano IV. t>er s>on A. 1261. btg 1264. gefef*
fm , ju fetren *>erort)nef roorben , nod) ntd)f t>on t'6m unfer fcie ^etltgcrt Za$e ge*
recjjntf roiru; t^etle aber unfer t>enen §eftw utc uer l£\itabtt\>m geroit)mefe$eter
mit
2%o UrftMttft UH& H<tcr>ncfetert S.Period.
mtt t>reien Sermonett m(tf)tn ift, roelcDer ^abft Gregorius IX. An. i2?f. d.27.
Maji einen g>(a^ untcr benen Jpeiiigen etngerdumet fjat, fo n>trt> baburci) fe&r mutf)'
mag(icr) t»ag in btefer 3eit An. i^. bifj 1264. unfer WILHELMUS biefe d\titn
Derferftget r)abe>
AdN.II.IIL&IV.CodicisXXI.
3n biefen breien ©c&rifffen ftnben jtc&foldjeQSuc<aben/gttcje unb Wur^ungen/
MeroinnWILHELMI de HISPANIA &efcett unbPETRl BLESENSlS35riet
feit angetroffen fabtn , gefjoren a(fo jum XV. 3ar)r r)unberf . ©ie fclbft aber ffaD
fer>r oerbdd;ftg eigennidd;figer €rbicr;tuttg,roo nic(?t offenbar faffcr), 3>ann fo iff
Weer(fe»el#e&en Wa&menEUSEBll DISCIPULI b. HIERONYMI fu^retbem
Damafo Epifcopo Portuenfi * jugefcfmeben* 3Bann roir nu g(eicr) \)tn Eufe-
bium Cremonenfem be$ Hieronymi getreuen greunb , ber fttf; M* %$&
fcjjeibenr)eit /enefl 3unger aliljie nennet (oon roe(d;en in \xn Aftis San&orum
bet bem r.Martii 0>ac|>rtct>t ju ftnben ift) oerflefjen rooften , fo fatt bocr) ber nad)
Hieronymi <£obe , roe(ch)er An.420. batf 3ett(icr)e oerlteg/an Damafum , berA. 365.
auf bem &omtf cbctt ©fucf ju flYjen f am,unb A. $ 84. bt? ©cf;u(b ber ^atur fcejafjffe
nicr)t aefcr>rtcben t)aben / angefer)en btefer an. 4 20. ba Hieronymus ftarb , fcr>on $6,
3ar)r autf ber 2Be(t geroefen roar, rote benn mer)r beme(fer Hieronymus tnfetnen
©cbrifften bejeuget baf? er oorgebad;ten Damafi $ob etlebet r>abe. ©0 fanaucfr
AUGUSTINUS nad) Hieronymi $obe bieferroegen an CYRILLUM ben 2M*
fcf;off oon Z}mif*Um t)uvcr>aue? nt"cr>t bte mttfere <fecr)rifft gerid;tct, nocr) btefer \t<
nembarauf Sntroorf ertr>et!et fjaben, anerroogett CYRILLI $ob ftd;roeiter)enberate
be^ Hieronymi tiemlicr) An. 589. d. 1 8 Martii (ftffje bte A&a Sanclorum) jugefra*
gen l)af ♦ £)ie ©cr)reib>2(rf unb ber QSortrag in btefen ©ctyriften ift aucf; gar ju unt
geretmt unb ju unanflanbftd; fur fofcr)e gvofie £eufe,beren©cl)rifffen$u $age(iegen.
ERASMUS oon Kotterfcam ffagef in ber &ebetts*>5efcr;retbuiig DiefeS berupm'
ten SefjrerS Hieronymi, roe(d;e erfet»tert£Oerd?eti foFrobenius An. 15-16. 511 254*
felaufgeleget, baf? man Hieronymi 2tbtn burcr) etne ungefcr)icfte $eber befcr)rteben,
bamate f;edum gefragen r>abe; roefcf;e ^lvbett etntac bemEUSEBlO CREMONENSI,
anbere bem CYRILLO nocr) anbere bem AUGUSTINO,et(icr)e bem AMBROSIO,
einige bemDAMASO unb anbere gar bem HIERONYMO a(d Q}erfertiger beogele*
get r)dtten , etnige f;dffen btefeti Uvf;eber gefo(gct, rodven aber mtt i^m fo gar tintt
<fed;lage$,baf? man fte fiir ©eburteu eineS QJerfaffer^i)affen f dnfe,roe(d;e^ i^m benn
beroogen etne genaue ttnb juoer(d§tge ^ad;rt'd?t oon biefem ^trd;en^ebrer au$ feinem
eignen ©cfyrtfffen ju geben. S)te 2Borfe oerbtenen j)ier aKerbtng^ etngerucfetju roerben:
Haud
S)er ^tf^off «onPorto tvart) ju Caroii m. %eiun nebfl fr$$ anoern umScom &ecum licge nt>e Praeia-
ten DClien DOU Albano, VOtt Oftia , Dott Santa Rufina , \)On Frafcati ,»on Poleftnna UIIC »0n Sabina Denctt
Sc6miff4)cn ^avDtndlen jugcje[;let. Q5et tr)nen ijl Da^ £fccd)f Den ^aoft ju roet()en. ^eufe ttf Dem
©tucljuoftia veiietri bet)acltqct / unD PortounD Rufinamtt ctttanDcr t?ercint'9ct/ itnb alfo fccf)$§5t»
fllttnct fltrDtcfcc^? altcjic @ai:btndle V,Mich.Ant.FRANCES de URRUTIGOYTI de EccleGisCa-
thcdr, p, 629. 5c J, F, BUDDEUS de Orig. dign.Card, p,70. fq.
,
l. Cap. ftebcnbe Q5et>fa^e* wit St. Petri ^frdb^ 2 § 1
Haud fcio , quonam fato , in ratoulam quendam incidit , fic undique fui
fimilem, & Hieronymi diflimilem , ut nefcias quid in eo potiflimum ad-
mireris , linguame prodigiofam infantiam ac balbutiem , an infignem
litterarum infcitiam , an miram mentiendi impudentiam. Hominem
profecto dignum , quem fi vivat , publicitus omnes omnium mortalium
manus faxis obruant , qui mortales univerfos pro faxis , non pro ho-
minibus habuerit. Quis enim illius legens nsenias , ni plane truncus fit, non
protinus fentiat perfonatum hiftrionem: qui Vertumnum quendam aut Pro-
teum nobis referens , nunc Eufebius eft Cremonenfis , nunc Cyrillus, nunc Au-
guftinus, nunc Ambrofius , nonnunquam , fi libeat , DamafusTaliquoties ipfe,
ii fuperis pjacet , Hieronymus. Sed quibuscunque plumis nobis opertus pro-
dit , vox ubique fui fimilem coccycem arguit. Idem ubique dicendi lepos,
eadem fermonis venus. Cujus ftuporem , ut nihil accedat hinc certe palam
cernere eft, quod Hieronymum paulo antemortem, facit Damafo commen-
dantem fuos commentarios, quem ipfe Hieronymus non uno in loco teftatur
ante fe deceffuTe vita. Sed hic de quo plura dicent alias , tam indodus & elin-
guis, ut rebus quamlibet claris , ingenii fui culpa, tenebras poflit offunddre,
tam ftupidus, ut ne veriflima quidem verifimiliter queat efferre, ridicula mira-
culorum portenta , & impudentiftimas vanitatis fabulas confert in Hierony-
mum , nec has tamen ab fe repertas : In quo nonnulla laus f uiflet ingenii, fed
c vulgatiflimis hiftoriis , huc non minus ridicule, quam improbe detortas. O
fortunatum tam infigni prsecone Hieronymum. Neque vero defuit dignum
patelke operculum. Repperit hic fcriptor fuos le£tores , repperit a quibus ci-
tetur: & quodmagis mireris , eruditos , Platinam & Volaterranum , quos equi-
dem vel hinc fufpicor ea nunquam legifte : Sed aut audifte in concionifeus,aufe
excerpta vidifte. Imitati funt impudentiftimum fcriptorem, unus &itemalter:
fed adeo prseclare , -ut ejusdem hominis videri poflmt omnia. In quibus nihil
agnofcas ,nec eruditionis, nec eloquentice,nec prudentia3,nec diligentise : Su-
per haec omnianihil minus,quamid quodinprimis exigitur inhiftoriographo,
nempe fidem. Utrum qucefo iftud eft,divorum vitas defcribere , an contami-
narepotius. 2Ber imiibrtaen biefe brei ^cbrtjften felber einjttfefjen Q3e(ie&eit fra*
get , ber ftnbet fit Tomo V.Opp. Hieronymi,n?efcI)e vk Congregatio S.Mauri
An. iyo6. ju ^arij? (jerau^eben f;at a pag. 449. bi$ 50$. ,
Ad Tra&atum V. Codicis XXL
Jon btefem 1
Tzyiiua. kkiki / \v viuwy ^iuua. uuuv^iniiit^uuuuuiiir.^went^ m \umv ianv^f)QVfi
te Zeina aefdnieben rcirb , ftebef $u fcermeIben,bafjfofc()e$ ein Sorf ot)er gfecf en nicf>t
mit x>on ^uterbocf nnv brei SDltilm i>on ^ttfenbera aefeaen fet. ^cttfer Otto
vtx aroffe batan. 9^5. ben i^ Jun. m biefem Orfe , (worau* bennjunleia) fetn ba*
I.£&sile$ter25ank 9) n niaftV
a^a Urgttnben unb Hacfcrtcfcten ?. Period.
roafigeS 2infef>en erbeflet) einen 8jetc#&3:ag gef)a(ren, aufroe(d;em ftcf; feiri<g>cf;tt>t'**
ger^ofm Conrab t>on jrand? en,t>or ifjm tJcnmtbicjie, ivoju ftcj) aber fcinbe6 5vai*
fenUeib(icf)er @of)n bctdmaf nocf; nicf>t bequemen n>D(te/ fte^c WITICHINDI Gefto-
rum Saxonicor. Lib. III. Fattum eft ut pax daretur ufciue in XVII. Cal. Jul. &
iocus eftetapud CINNAM rationis dandce&refponfionis reddendx &c. 2((If)ier
t)at t>cr (Srf^feifcboff »on tTCagbeburcj XOi&mann berjjungframn iTforienem
€(ofter atbautt ttnb bcnen Ctflerctenjer $Dtoncf>cn eingegeben,ob nun voof CARO-
LUS de VISCH in berChronologia fo ev fettiev Bibliothec£E Ciftercienfium beige*
fugef/ uen Urfprung biefer ©fifftung in ba$ 1 14 s 3af;r fef>ef,fo fan bocf; nac& befd)ef)e*
ner Unferfucfnmg biefeQ3erfammfungt>or A. 1 1 f ^, if>ven 5lnfanatnicf)taenommcn f;a*
btn, inoem t>orbe(obfer VOicbmann uen €*r£ilab aflererft nacl; ber gemetnen Diccf>
ntmg in uiefem^abr uberfommen f;at * GOTHF. HECHTIUS roe(d;er in ciner
eigenen Diflertation jeftgemelbfen §r| * 25ifcbop ©efcbicbfe mtf gfeifj untevfucf;et
r)at, fcfjreibet bit 2(uferbauung uiefet? ©ofterS betm u 71 ten 3af;re an,unb melbef
attd DIONYSII Annalibus MagdeburgeniibusMSS. uaf' bererjle2ibfRyzo ge&eif*
fen f)abe; biefer roarb nacf; bem geugmffe CHRONICI MONTIS SERENI an.
1 179. oon benen Slmicn, iUtt^mtern unb pommerit erfd)(agen, ^Wfaget er,
HtbeWitzen ScPomarani ivocztlone Ducis Henrici , provinciamjrtirfofl, inva-
Ferunt, ipfaque vaftata Sc multis interfecris,plurescaptivos,viros &fkminas,
abduxerunt. Abbas etiam Monafterii quod ZINNA dicitnr, qui & primus,
tunc fuit interfeclus. Ojjtgebacjjfer 6r&4Srfcf;off VX?t'ct)inflitn gcbencfet biefetf
St'nne in ciner An. 1 1 74. 3 Ka!. ge$eid;netcr Urfunbe , voe(cf;e t>orbc(obfer ^ecfct in fet?
nen RebusMemorabilibusperantiejuce Saxonumurbis Jttterboii§. if.bepbringet)
aucb babet) nid;t nur §. XXIII, oermeibef , ba$ bit 2(ebfe oon Jtnne ein eigen $au$ ju
tfjrer <2infer)v in 3nterbocE gef;abt f)df ten , fonbern aud) ^abti anjetgef baf? etne ber
Q3or*<Stdbfe a((()iert>on biefem €fofter nocf) bift atiffeine g>tit (An. i707.)ben,3u*
naf)tnen ber Stnmfc&en bef)affen babc* €in$ ift f;iebei «uocf? $u ertnnern , ba£ ba offt
gebad;fed Clofrer in bemoorftabenbenCodicebem Branbenburcjtfcben^ftflt ju*
geredmet roirb , ber oorgcbac?>fe Carolus de VISCH etf bem tilacjbeburgtfcfren
beifege. Sifletn biefetf (Ireifet gar nicf;t,maflen voeif bcr Bran&enburejifcfcerQ3t*
fcr)off bem tnagbeburcjtfcfcen &y^tul unb jroar t>on Wnfang ()er t>erroanb tvar
(Vid. ADAMUS BREM. Hift.Ecclef.Lib.il. cap.VIII.edit.novirT.) fo nutfj ber
fo unter /enem |lebet,geroig aa<^) biefen uber ftcberfennen; bafi abtv itber 5i'nne unb
baberum ber Branbenburcufcfce ©prengel ftd> erjtrccfet f;abe, ba$ jeigenfefrticfe
Urfunben bei bemfeef.D. JOHANNE MEISNEROin Defcriptione Ecclefix col-
legiatee omnium Sandtorum Watebergenfis , aflVOO bie 2Botfe Dioece/is Brandenbur-
genfis gar offt oorfommen. SDamtt icj) aber bem genetgten lefer eine ^3robc t>ott
biefer ^lrbeit geben moge,fo tveil ic& i>h QSovrebe forool ate ben5lnfang ber ^bhan^
befuttg feibjt f)ier f;erfe|en ;
Defi-
* 2fn 5ennjoit6em(£r^ifc&o|tWichmanno &cr ©tat>t 3utcrboct Gefcrjcncftcni gret&eitS^rtcf / rotrb
Hi 3^r»74»inwelc&cmer ocicic&netroar/Da^iste fctnc^<St(K^ gcnannt/nnD a!fo(;aUecr 9in.
iijQ.OcnStabcitjflUcn,
2.Cap.fte&mbe35et>fa£ev twt StPetri »fr*e; ***
Defiderio meo volens fatisfacere, cum tempus quietis&tranquillitatisopor-
tunum,omnibus occupationibuslonge fepofitis &proje&is, habuiffem , diverfa
audita & le&a & inventa fub certis titulis, ut ipfa facilius & promptius five
pradicatione five locutione,five dedu&ione , feu &prooccupatione cum vel-
lem, invenirem , redegi aliqualiter & collegi. Cum igitur meditatio feu con-
templatio multum verfetur feu occupetur circa Deum cum devota inquifitione,
circa creata cum admiratione,circaobfequium divinum cum profectu & per-
fe£tione,circa virtutem cum ejusconcupifcentia & dele&atione, circavitium,
cum debita & digna abominatione. &c.
ANSELMUS : Omne bonum a fummo bono & omnis effentia eft a fum-
maeffentia, & omnis effentia bona. DIONYSIUS : In omni re fpirituali
completa eft effentia, virtus & operatio. IDEM : Omnes angeli habent es-
fentiam,virtutem & operationem. IDEM: Omnia quas funt, habent eflentiam
ex fupra effentiali divinitate. Triplex eft efe, ut dicit ALEXAND. fcilicet,
quodincipit & definit,& hoc eft tempora/e: & eft^quodnecincipit, necde-
finit\& hoc eft aternum: & eft effe,quod incipit&non definit, & hoc eiiper-
petuum. Primum^ eftveftigium *temi, fed tertium fcilicet perpetuum-eft
imago ktetkt. AUGLISTINUS de Libero arbitrio: Confidera quantum potes,
quam magnum donum fit ipfum eje, quia & beati & miferi volunt. 1SIDO-
RUS : Deus folus asternus eft , & ob hoc quod exordium non habet effen-
tise nomen vere tenet, hoc enim lomen ad fanctum Mofen per angelum eft
delatum. Quxrenti enim quod effetnomen ejus,refpondit: Ego fumquifum
& dices filiis lfraei-i gttll ES7 mifit me advos , tanquam in ejus comparationem
C[uivere <y7,quia incommutabilis eft,ea, quas mutabiiia funt , funt fafta, quia
non fuerunt. Qui dicitur fuit , non efi , qui dicitur erit nondum efi , Deus au-
tem effe tantum novit, fuifie & fuere effe non novit. Solus enim pater cum filio &
fpiritu fancloveraciter eft,cujus comparatum noftrum effe norteft^. Undein
colloquio dicimus : Vivit Dominiu , quam effentia ; vita vivet, quam mors non ha-
bet JACOBLIS quoque ait : Apud quem non eft tranimutatioy&c. Per JOHAN-
NEM dicitur: SimilU ei erimus , quando videbimus eum fecuti * efi. Quia per
hoc quod afpicimus ejus effentiam a mutabilitate noftra liberati figuramur in
ceternitate immutabilium,quippe in ipfo quem videbimus, quia morte carebi-
mus , videndo vitam , noftram mutabilitatem tranfcendimus , videndo immuta-
bilitatem. GLOSSA fuper illud dictum Exodi : gui eft mifit me , quieftfine
omni mutatione ftabilisquemanens datcunclamoveri. JOB.XV. Nemointer
fanclos immutabilis. GREGORIUS:Nemo immutabilisper naturam,fed inha-
bitando immutabili unitati fit homo&angelus immutabris per gratiam, quieft
mutabilis per naturam. ANSELMUS : In iEternitate non eft prseteritum vel
futurum,fed tantum prasfens immutabile, JEternitas fuum habet fimul, in quo
funt omnia,qu£ fimul funt loco&tempore,&quae funtdiverfis locis & tem-
9|tlz pro-
* Sicuti,
aS4 Urftlrtfccrt Utlb Hac&rtcfcttrt %. Period.
poribus. RICHARDUSde S. VICTORE: ** Quid eft «ternitas nifi diurnitas
iine initio, fine fine, carens omni mutabilitate. ANSELMUS: iEternitas nihil
aliud eft,quam effe femperdurans. AUGUSTINUS: Omnis effentia partici-
patf^. ARISTOTELE5 *** in de Caufis: Omne efe fuperius aut eftfupe-
rius asternitate, & ante ipfami auteftcum £eternitate,auteft poft aeternitatem,
& fuper tempus. Item ,res omnes habent effentiam propter primam intelli-
gentiam. DIONYSIUS: Deus eft menfura omnium entium & numerus & or-
do , & caufa , & ambitus & finis. BOETIUS : Hoc eft Deo effe quod omnia
effe. IDEM : Qui interminabilis vitas plenitudinem totam pariter compre-
hendit & poflidet cui neque futuri quicquam abfit , neque impraeteriti quic-
quam fluxerit fe asternum effe jure perhibetur.
Ad Tr. VII. Codicis XXI.
SBatW Heribertus tton An.999. b\$ 1021/rttie bie A<3a San&orum fn fetner
&benfcQ5efc&retbung bet t)em 1 6 Martii iwmeiuen fcen gr^©tab cjefufjref fjaf. ©0
t|t barautf t>ie3eit mnn ALBINUS obcr ALBUINUS Eremita cjelebet juerfennen.
€r nennet utefen feinen 25rtef,uer bocf) nicfrt uber t)rit fef)a(b eng befa)vtebwe QMdtter
in fta) bat, libellum,uni) faaet uatton, ba? er etf auS uen ^t'rd)en^et)rern ^ufammen
cjetracjen t)abe. Omnia, fo lattten fetne 2Gorfe , quas in hoc libello fcripta ha-
beo, non proprio fenfu fingo vel excogito, qux dico, fed de fan&is Patribus
coadunata retineo.
AdTr.VIII.CodicisXXI.
S3on btefem CONRADO i)abe ict) fetne anuere 9M;rtd;t ate t»ie td) tnbem Co-
dice felber finbe, anfreffen fonnen,fo tjt aud? t)ie 3ar)r^gar)I roann bte ©cbriflft cje<
fct)rt'eben tvorben ntd;t J)jebet cjefticjef. 3nbefjen rotrb t>em gertcigtcn iUfer ntd;t mt^
fallen ben2Infancj bat>on,bera(fo fatitet,ju lefen:
Poftillam ftudentium fanctae Tragenfis Univerfitatis accuratamut fuperevan-
geliaDominicalia, quae leguntur per annum per talem modum , quo ipfam
commendabilis vir pias memoriaeCONRADUS proprio gutture Praga? praedi-
cavit , & eam ad informationem Chrifti fidelium ftudentibus tradidit , quos
primo informando fubjunxit : Quod nimia fermonum prohxitas a quolibet
prasdicatore fummopere fugienda eft. Perfuadet etiam omnibus ut fomitem
vitiorum 6c ignorantiae , flve otium vanaque folatia mundi dicit: Nonenim vos
tftu qui loquimini, fed fyiritus patrU veflri, <qui loquitur in vobU. Eft etiam val-
de neceflarium fugere fidum, immo tales pradicare non debent fecundum il-
lud
** richardus futjret i)en 3imat)mcn de s.Viftore tioni)nii_Parjfifd;en(gtifftet>o.n'nncn cr Canoni-
cus Rcgularis imD etiMicJ) von An.1164. Ptior (Jttwien. ^r WlU \°n^ ^on ©cburt ein ©cfrottlan;
bcr bielt mit fcem ^.Bemhsido uno Hugone Victorino vevfraufegreunDfujafTt / unb tiutban. 117;.
«l.loMartii wn fetnetl ©d)ri(ftcn \\\ Guil CAVE ail an.i^o. UnD du PiN. Bibl. des Aut.EccIef. T.
IX. p.217. nflcr)jufe()cn.
*** ©t'8 ©uH) balt ©ige tn ftcf>/n>flcl>c aristotelis fonfitqfn Jcfiven nn'Dcrfprecr)en / fcnfccr e^auc&
PATRictus p. 26. difculT. Pcripatet untiT D(c »erl)acr)tiflc ©t&tijftvn jerjtf t.
2 Cap. ftebcnbe SSepfoge* w« St. Petri £i'r*c. ag $■
lud Pfaitis terribiliter intonantis; Peccatori autem dicit Deus,quaretu enarrasju»
ftitiat meae & affumis teflamentum meum per os tuum quod dijpofui eletlis meis%
quafi diceret: debeant enimfieri os meumprius,fecundumilludJeremiseXV.
Si feparaveris pretiofum a vili , i. e. animam tuam pretiofo fanguine tuo redem-
tam a peccato , quafi os meum es. Quicunque enim vult fieri bonus prsedicator
debet poft ponere omnes vanitates. Sicut dicit RICHARDUS Hugoni de S.
VitJore cum ab eo qusereret confilium & adhuc carnalis effet , quomodo fie-
ret bonus,DocT:or, refpondet fivis fieri bonus do&or , efficiaris prius bonus
homo,alias enim nec prsefens poftilla, nec quicunque libri ad faciendum bo-
num prsedieatorem valebunt.
Codex XXII. (partim membranaceuspartim Chartaceus.)
B. - - - Monachi opufculum pradicabile compendiofum & facile feu Meditationes
in Orationem Dominicam. £)er Q)erfafier roar anfangs tin ^ratictfcarter , be*
f am aber A. 13 90. (grfoubnig m benBerte&ictwer OrDen ju treten,Doc& mit Der 25e*
Dinauna,Dag cr mmal)l$,tf rourbe Dcnn Derfefbc uurcbneueQ}ermt)nungaufgefraben,
einc^reDiatsum^olde^altcn fofte. £)em jufoIacbcaabcr(t$()dn^ta)DerCan|c^
Damtt cr aber tnDcffcnfein^funD ntc&t fcergraben mdcjtfe , f>at cr Diefe (Bebandw
tfber §ae Vatev Uttjer Dcnen einfa7figen ^rcDigern jttm beften enfroorffen , urib
Den Q5ifcI)off »on £aon (Der nur mit Dem 21nfana>Q5uc|ff aben B. bejcicbnct rotrb) &u
DefTen ©tifft fein (Sfofter geWrcte, jugefc^rieben. SDie Sufcfnifff foutet alfo :
Reverendo patri inChriftoDomino B. divina providentia LaudenenfiEpirco^
po f. B. humilis monachus abbatia* Herliacenfis fibi fubje&a» & in fua dicecefl
conftitutas falutem & obedientiam debitam & devotam. Reverende pater,
cum ob preces & reverentiam veftram fF. BERNARDUS Minifter fratrumMino-
rum in Burgundia poft transmigrationem meam f ac~tam de ordine S. Francifci
ad ordinem b. Benedic7i,fye & defiderio magis proficiendi , miferit mihi lite-
ram dimiftbriam concedens mihi in eadem ut in ordineb. to^'#/'remaneam,
hac conditione adjefta ut prasfumtuofe nullo audeam populo prsedicare, nifi
per ipfum, vel per aliquem de fuccefforibus fuispraedida conditio revocetur,
quamvis non debeat reputari prsefumtio , fi fuper hoc obedirem prsecipientl
Pradato. Ego , cum hac conditione conftri£tus , ex quo praedi&am dimiffo-
f"am recepi, i.e. a pridie Nonas Maji anno Domini M.CCC. nonagefimo, a
rardicationis officiopenitusme retraxi juxta verbum Prophetie: *Qbmutui &
bumiliatus fum , & filui a bonis , 6c alibi : Eris mutus , tf quafi vir objurgans , quia
domm exajperans eft. Et alibi dicitur de mei fimilibus & de me : Canes muti
non valentes latrare, ** Verum, quia ficut teftatur fanclum evangelium fervus pi-
ger & inutUis propter talentum tnterra abfeondiium a Domino condemnatur, ***
& fapiensdicit: Saprentia abfcondita ,0* thefaurus abfct>nditust quat utilitasinutris-
2»*.****Hinc eft,qu£e non pofTum vel non audeo verbotenus pnedicare popu-
^n X io,
* Eaedi. III. **Ed»LV*. *** Maith^XXV. **** E«1.XX.& XLl.
*3f UrEtmftgtt mtb VTA$>Xi#)tM %. Period.
lo, pradicabo faltem in fcripto. Et quia non poiTum vel non audeo offeTre
dona in medio Ecclefice fuae, fapientia: aurum vel eloquentise argentum, offe-
ram ei faltem clanculo fragilepergamenum,ad inftarpauperumHebrseorum,*
qui ad operimentum dominici tabernaculi non valentes ofFerre purpuram &
biffum , offerrebant pelles vel pilos caprearum. Si enim non poflum ad alta-
re Domini offerfe multiplicem manipulum,numquidofferrenondebeofaItem
unum,dicente Pceta:
Eft quoddam, prodire remis, fi non datur ultia.
De talento igitur fcientioke a Domino mihi datas fi non datur ultra , fuper
ORATIONE DOMINICA , qux incipit: Pater qui es in ccelU , OPUSCU-
LUM quoddam PRiEDICABILE compendiofum & facile ad honorem Dei &
matris ejus tk ad utilitatem faeerdotum fimplicium, adjuva/ite Deo compilavi &
veftra: Dominationi tranfmili, reverendas dominationi veftr2efupplicando,ut,
quod in eo reprehenfibiliter vel minus bene dictum viderit , corrigatis , & fi for-
te quippiam ibidem approbabile, fimiliter comprobetis,& fi penitus utilitate
caruerit, perpetuo filentio fupprimi jubeatis. Valeatveftraveneranda Pater-
nitas in Domino & nunc & femper. Amen.
©amit \w aberfeme %xt ;u uencfen fef>en m&jeti/fiicje id) folQt\ibt$$ibtl
PATER NOSTER QUI ES 1N COELIS. Cari(fimi,ficutlegiturinEvan-
gelio b. Mattbti ApoRoli petierunt Jefum Chriftum ut doceret eosorare, qui
refpondet eis: quando oratis, dicite:Pater nofterj&c. Sciendum autem,quod
in Oratione ftint duse partes , in quarum prima docettios Dominus moreboni
fcbolaris volentis alicui rnagrtd Domino placere ; vetmore bom advocati volen-
tis aliquam gratiam impetrare a Judice ; vel more pauperU petentis eleemo-
fynam a divite. Docet inquam nos primo ejus benevolentiam acquire-
re, ipfum laudando,oc hoc facit cumdicit: PATER NOSTER &c. In fe-
cunda parte docet nos ei indigentiam noftram oftendere ab ipfo neceffaria
poftuIare,hoc facic iarefiduo orationis dominic£,cum dicit: SANCTIFiCE-
TUR NOMEN TUUVl &c. Primo dico quod docet nos benevolentiam Dei
acquirere ipfum Iaudando,cum dicit : PATER NOSTER. Sciendum ergo,
quod hic lauditurDeus duplici laude in generali refpe&u univerforum cumdi-
citur ^4f*r nofier. Ipfe enim eftparer nofier &omnium creaturarum,quiaipfe
& nos & omnem creaturam condidit, cc difponit,<5ccuftodit. Propter quod
dicit Dominus in Evangelio : Patrem nolite vocare fuper terram quia Pat*Lvcfler
ttniu efi.** Secunda commendatur laude fpeciali refpectu juftorum, Wim di-
cit : QUI ES IN COELIS i.e.in omnibus juflU % qui dicuntur ra»//, ficut po-
ftea videbitur , quia habent in fe Spiritualiter bonas conditiolies & proprieta-
tes, quce ln ccslU reperiuntur. PSALMUS: Dominus intemp'o fantto fuo,Deut
in ccelo fedes ejus. Item YSAIAS cap. ult. Coelum mea fedes efl. Iftud templum
in quo colitur & habitat Deus & iftud to-lum in quo fedet Dominus eit anima
jttfii. Quodenimvir juftusfittemplum Dei oftendi Apoftolus,quidicit***: lem'
p'uvt
* Exodi XXV. & XXXV. ** Matth, XXIII. *** I. Cor, III.
2. Cap. fecftffe Q3e))(acje. ^tt St. Nicolai &trd?e. 287
£>/#*» Dei fanftum eft^quod ejlis vos. Itera , quod anima jufti fit fedes oftendit
SALOMON, qui dicit: Anima jufliSedes efi Dei. Sic ergo laudatur hic Deus
frimd laude generali, refpe&u omnium creaturarum cum dicit PATER. NO-
STER. fecundo fpeciali , refpe&u animarum fanctarum,cum dicit: QUI ES IN
COELIS. Primo videamus de primo. Sciendum, quod fex modis dicitur
Deus Pater nofl er ,ratione creationis,educationis,redemticnis,eruditionis,ca-
ftigationis & hsereditationis. &c.
S(m (gnbe btefer ©ebancfen tjt t>on einet' anbern #anb eine Nota ijinbei cjefcfjric*
ben; De tribus circumftantiis ad Orationem pertinentibus , itautfitre&a,con-
cors & pura.
II. Explicatio hymnr: Avemaris fiellaDei mater alma &c.
<&$ tjt t>cr befanfe mf ba$ gejt ber SBerfunbigung i>erferftcjfe ©efancj , batton JO-
DOC. CLICHTOVEUS fn feinem Elucidario Ecdefiaftico fol. f 4. fan nacbcje*
fef)en roerbem ©ecjenroarftcje <s5cf;rifft ift jwdlff QMaffer ^vog im XI V. ober XV.
%&f>v Ounberf cjefcOrieben. £>er ^erfafler aber (>af feinen 9?aftmen nicft t>abct gc^
fcfcf.
III. Novem Regulas pro facerdote ,qui de novo debet celebrare.
£)iefe 2inroeifuncj, toie e(n neuer ancjefjenber ^riejter ftcf> beibem $M?*£efen ju t>er*
jjalten (>abe , macjjef faum einen ^ocjert au& Unfer anbern roerben biefe QSerfe in
acf>f ju nef)men cjerafften :
Candida triticea, tenuis, non magna, rotunda
Expers fermenti non falfa fit hoftia Chrifti. Unb
Spernitur Oblata duplex,terraque levata
Fracla, vel inflata, vel difcolor aut maculata,
Alba fit, & munda , f enuis , non ufta , rotunda.
IV. Expofitio orationisDominicse.
3(1 eilff QMdffer grog,imXlV. 3a^r5unberfs>ermutf;Iicb,aber $>on jroo unferfcjrieb*
lid[>en £>anben abcjefcbrieben, Ijinfcn anfiebetmif roffjer Sbinfe: Anima venerabilis
Domini JOHANNIS Presbyteri,Praepofiti in Lune requiefcat in pace Uttbbeni*
necf;ft eine %m% fur^e 2(u6(ecjuncj bed £eif, Xtater Unfere eine^eite (ancj, biet>on
ber aorftergefjenbe cjan^ unftvfcf;ieben :
V. B. GREGQMI Papae Homiliae in XL. Evangelii Le£Uones.
©ie ftnb fauber unt), \m tcl; urf f;et(e , im XV. 3aftr f;unbert cjefcfnleben* Q3on bm
QJetfaflcr ijt oben p. if 2+feqq. autffttyrliefr gef)anbe(t roorbem
VI. Tr+ de fex bonorum generibus.
3(1 brei QMciffer cjrof? tm XV. 3af>r f;unberf , of;ne ju n)iffen t>on roetft, rjefcfjrieben.
VII. GOTTFRIDI BASEDOUW f Prioris templi MarU in ArenstuAenordmis Car-
thufienfis & VifitatorisProvinciae SaxonUViommo Jehannide Rode cos *Hambur-
gcnfts fuper mortem conjugis a. 1 45 f . Veneris ante Afcenfionem Domini fcripta.
%Qtil biefer 5$rief bie ©efcfrtc&fe unfer^ ^aterlanbe^ infonbet^ett befrtfff twbienef er
aflerbing^ f)ier eincjerucfef ju roerben. Chri-
* scnatoris f Q0n i|;m unt» feinem @ef(^k4(e i|l 3ol>- ^einr. BSttner fn m Sln^angc iu&wen
Sttne&wrgtf<S)enP«ricicn©jf([)i^ta,nNo.ii. n^jujV&en.
z$8 . Urtunbm unb Hdc&ricfcteti s.Period.
Chrifti falutifera gratia ad gaudia capienda peruenturi in celeftibus repro-
mifla. Gratuitus utique veftre ac parentum veftrorum felicis recordationis
fincere deuocionis cum multiplici affe&u qui dudum prodiit in largos elemo-
finares efFe&us ad Carthufienfes non immerito religiofe pietatis invitare in-
tentionem debet ad gratitudinem,& non modicum a Carthufienfibus in inte-
riori homine meretur recompenfationem.
Scire igitur libeat caritatem veftram in Domino , quomodo receperim lite-
ram veftram Sabbato ante Dominicam Cantate , & leclam perceperim Rey-
meken uxorem veftram recolendse memorke debitum foluifte carnis univerfe,
optaverimque animam ejus in ccelefti accubituram paradyfo, & juxta defide*
rium veftrum, prefata Dominica,ubi capitulariter omnescongregabamur,fpe*
ciali tum memoria fa£ta pro ea , per impofitam co41e£tam , vigiliis & mifla
defun&orum in fuper pro ea cantatis in eadem occurrente Dominica , juxta
ordinis noftri ritum , decreverim quoque fcribere poft hoc ad omnes domos
noftre provincie Saxonie ejus obitum cum beneficiofibi aCapitulo noftroge-
nerali conceftb eis intimaturus , Dile&iflime mi amice in Crifto confiderare
placeat verba venerabilis Doctoris HUGONIS de fandto Viclore (qui in quo-
dam libro fcribitfic) Modo eft tempus noftrum , quia facere poftumus , quod
volumus five bonum five malum de quo Ecckfiaftici XV. Deus ab initio con-
ftituit hominem,& reliquit eum in manu concilii fui,& infra fequitur ibidem.
Ante hominem vita & mors , bonum & malum quod voluerit dabitur ei , fed
aliquando accipiet Deus tempus,&tunc nonpoterimusfacere, quod volumus,
fed quod meruerimus accipiernus, de quo Djvid in PfaimoiQum acceperotem-
pus ego juftitias obfervabo , 8c Eccleftafles IX. Quodcunque poteft manus tua
conftanter operare,quia necopus, nec ratio, nec fcientia erunt apud inferos,
quotu properas, dat autemDominus nobis tempus in fpatium,in auxilium,in
monimentum in documentum. /» fpatium ,quo poftumus ad eumreverti, de
quo rfayeXXX. Exfpedat nos Dominus,ut mifereatur noftri,ergoqu2Eramus
Dominum modo dum inveniri poteft, ne fubito prseoccupati , die mortis
quasramus fpatium pcenitentise 6c invenire non poflimus. Item in anxilium^
quia qualitas temporis juvat nos ad faciendum pcenitentiam fi volumus. Nam,
modo calor, modo frigus , modo ventus modo pluvia afHigit nos , quod fi
patienter fufcipimus,pcenitentiam perficimus, fiautem murmuramus ficutmo-
do tempus eft pro nobis, ita in judicio extremo erit ccntra nos, dequoper
Jeremiam Ibren. primo. Vocavit adverfum me tempus , ut contcret ele&os
meos B. Rernardns : Sicut nec capillus de capite, ita nec momentum de tem-
pore peribit. Item dat nobis Deus tempus/» decumeutum ,qute ficutpoftdiem,
quo laborant homines venit nox , qua quiefcunt , & poft hanc vitam venit
mors, unde,qui laboraverit in hac vita pro Chrifto , quiefcet poftea cumeo,
fed qui nonlaborat, quiefcet, imoin die, laborabitin node, unde Pfalmifla.
In die mandavit Dominus mifericordiam fuam, id eft, opera mifericordia? , &
ficut poft laborem diei in nocte redditur merces ; ita poft hanc yitam reddet
Chri-
a.Cap. fiebenbe 93cpfage> vto St Betri fffrcfet» 28*
Chriftusoperariis fuam mercedem de quo Mattb.XX. Cum iero ra&um elTet,
dixit Dominus vineae procuratori fuo,voca operarios& redde iilis mercedem
fuam. Item in monimentum , quia dediemonetnos deliderarelucem ieternam
de quo Eccleftaftici XI. Dulce lumen & dele&abile eft oculis videre folem , de
no£te timere monet tenebrofa inferni. De quibus nemoexibit,qui lemelibi
fuerit , de quo Mattb. XXI. Ligatis manibus & pedibus mittite eum in tenebras
exteriores &c. Item mutatio temporis monet & monftrat, omnia effe mu-
tabilia, nec debere quenquam in illis mentem figere. De quo Ecc/efiafie tll.
Vidi m omnibus vanitatem,& affli&ionem animi, & nihil permanere (ub ft>
le. Scimus fcriptum per Johannem Apocalipf.W. Qui vicerit mundum, car-
nem, diaboium,& tempore ifto bene ufus fuerit,non Isedetura mortefecun-
da, i. e. a morte seterna. Vrima mors corporis eft , quando diffolvitur anima
ab eo, fecunda, quando damnabitur in inferno, & ita duplex eftmors animse,
unainculpa, alia eft in gehenna. Similiter duplex eft mors animse , una in
culpa 1 alia eft in gehenna. Similiter duplex eft mors corporis, una in diffolu-
tione,alia in eeterna damnatione. Aflimulatur autem prima mors animsepri-
mx morti corporis in multis. Sicut enim corpus primo diftemperatur poftea
infirmatur , deinde moritur, poftea efTertur , poftea (epelitur , deinde lapide
operitur , ita anima primo diftemperatur per malam cogitationem , poftea in-
firmatur per noxiam dele&ationem , poftea moritur per confenfum, poftea,
efTertur per operis evidentiam , poftea fepelitur per confuetudinem, ad ulti-
mum operitur per obdurationem. Item mors corporis lasdit infex, fimiliter
mors animas lasdit in fex. Primo enim mors corporis ipfum anima feparat, &
mors animse feparat ipfam a Deo , qui eft vifra ejus , de quo rfaye LJX. Iniqui-
tates noftre diviferunt inter nos & Deum noftrum. Secundo mors corporis fe-
parat ipfum a parentibus & cognatis carnalibus; mors anima. ab angelis &
fan&is de quo Joh. XIX. fratres meos , id eft, angelos longe fecit a me, & no-
ti mei,i.e. fan&i, quafi alieni recefTerunt a me,derelinquerunt me propinqui
mei , & qui me noverant obliti funt mei,& non folum relinquunt angeliani-
mam peccatricem , imo fiunt adverfarii & ftabunt contra ipfam in judicio extre-
mo ' de. ^.uo. P.er ' Jeremtam Thren I. Omnes amici ejus fpreverunt eam & facti
funt ei inimici. Item mors corporis facit dimittere divitjas hujus mundi, &
mors anim* aufert divitias cceli dequo Tbren. uh. Harreditas veftra eft ad alie-
nos,domus noftra: ad extraneos. Item mors corporit privat vifum corporalem,
& mors anim<e vifum & omnem fenfum fpiritualem , de quo Pfalmifta. In ceter-
num non videbit lumen. Item mors corporis dolorem facit & mors animce ma-
jorem, de quo EcciefiafiiciXLl. O mors quam amara eft memoria tuahomini
habenti pacem in fubftanfciis fuis. Prasterea mors anim* lsedit , quia mittit in
ignem xternum , de quo Mattb. XXV. Ite maledifti in ignem acternum , item
kedit propter pcenarum acerbitatem, diverfitatem , perennitatem , quaj tria
notantur in illo verbo Pfalmift* : Tu vero Deus deduces eos in puteum interi-
tus. Acerbitas notatur cum dicitur interitus , diverfitas cum dicitur deduces'*
I. Cfceite ?terBmtl>, £>o i.e.
»90 Utftmbet! tlrtfc Hatfcwfcttl! J.Period.
i. e. de pama ad pajnam duces , ut dicit Job in cap. XXIV. Ad calorem nimi-
um tranfibunt de aquis nimium; perennitas notatur cum dicitur in puteumja-
de non poteft exire , qui femel ceciderit illic» Item, mors anim* laedit gravi-
ter, immirericorditer,infanabiliter,unde Jerem.XXX. plaga inimicipercuflite
caftigatione crudeli, quid clamas ad me fuper contritione tua, infanabilis eft
dolor tuus propter multitudinem iniquitatis tuae , & propter peccata tua dura
heec feci tibi. De hac kefione dicitur per Salomonem. Preverb. VIII. qui pec-
cat in me leedit animam fuam. Tamen ifta Isefio , quamdiu anima eft in cor-
pore fanabilis eft,unde SapientU L Sanabiles fecic nationes orbis terrarum,fed
qoftquam anima exiit de corpore fit infanabilis, de quo TfayeXlAW. Ablata
eft meflis in die harreditatis & dolebit graviter : Quicunque ergo non vult las-
di a morte fecunda , quaerat hic fanari a kefione primse mortis & oftendat Sa-
maritano plagas fuas , fcilicet difcreto confeffori , de quo notanter dicit b. Ber-
nardus in quadam Epiftola ad quendam nobilem virum confultiva : Illi committe
animam tuam, qui diligit animam fuam , qui Samaritanus curabiteam infun-
dens vinum compun&ionis & oleum confolationis , ut dicitur Luc. X. Et ij#
Reg. VIII. fcriptum eft : Salomonem dixiffe quando oravit in templo utro-
que genu ftexo fi quis cognoverit plagam cordis fui & expanderit manus fuas
in domo hac , tu exaudies in ccelo Domine , in loco ha^reditatis tuse propi-
tiaberis. Auguftinus ditit in quodam fermone : Sunt ne vifcera compaffionis
in te , qui plangis corpus a quo receflit anima , & animam a quareceffit Deus,
non plangis. Deus autem pater , pacis dator, fanctificet vos, & omnesqui
in domo veftra funt, confirmando in bono per omnia , qui vos vocavit , ufc
gratia Spiritus San&i in baptifmo vobis data fervetur integra & incorrupta,
ne vitio veftro & inmunditia & peccato corrumpatur, diminueturvel effuge-
tur , & anima & corpus ferventur fine querela , hoc eft fine culpa & proximi
offenfione, usque ad adventum Domini noftri Jefu Chrifti ad unumquemque
Veftrum in morte, de quo Mattb. XXV. Ecce fponfus venit , ut poffitis eum
ketanter recipere , ficut ille Spiritu S. plenus qui dicebat , ficut fcriptum eft
Ffalmo XCIX. Pfallam & intelligam in via immaculata, quandovenies adme,
verax Deus in promittendo exiftens , qui vocavi , vos mifericorditer , qui
etiam perficiet opus gratise in vobis adimplaturus promifTa. Aptosvos omnes
faciet infuper per omne tempus vitas veftrse , ut omne bonum velitis, & ut
faciatis voluntatem ejus usque ad mortem, i.e. quod ipfeCriftus vult. Etfe-
cundum b. 4uguftinum voluntas Dei, quam ipfe Criftus fecit& docuitinmun-
do, eft humilitas in converfatione , verecundia in verbis, ftabilitasinfide,ju-
ftitia in faclis, mifericordia in operibus. Difciplina in moribus, Injuriamfa-
cere non noffe, ck fibi fa&am tolerare poffe cum proximis pacem habere,
Deum ex toto corde diligere , amare in eo quod pater eft , timere in eo quod
Deuseft, Chrifto nihil prgeponere omnino, quia necille quicquamnobisprae-
pofuit, caritati ejus infeparabiliter adhanrere , cruci ejus fortiter ac fidenter
affiftere quando de ejus nomine ac honore certamen eft , exhibere in Sermo-
ns
aCap.fecfr&eQWd^ **H St. Nicolal %tr<ftg. *9s
ne conftantiam , qua confirmamur. In quadtione fiduciam , qua, condrmur, ia
morte patientiam qua" coronamur, hoc eft coha:redem Chrifto velle e(Te,hoc
eft prseceptum Dei facere , qui potens eft conftituere vos ante ccnfpeclum
gloriaj fuas per apertam vifionem immaculatos , quia nullus habens maculam
admittitur ad eam, ut cum in majeftate fua cum omnibus fanclis advenerit,
qui fecit vos baptifmo regenerari faciat tunc beata vos immortalitate veftiri.
Amen.
SufFeratis rogo verbum folatii. Etenim pro paucis aliorfum occupatus m
officio fcripfi vobis manu propria , nunc curribus noftris miffis ad Civitatem
veftram cum uno de fratribus noftris. Salutant vos & Dominum johannem
"W^adcnkoten fratres Dominus Hinricus Soltwedel & Eghardus noti veftri &
amici finceriffimi. Conclufi literam feria fexta ante feftum Afcenfionis Do-
minicce meo fub appreffo figneto. Annd Domini Millefimo quadringentefi-
mo trigefimo quinto.
Scriptum et\4pocatyp/is IX. Vse , Vse , Vse, habitantibus interra, i.e. triplex
miferia imminet eis, quihabitant in terra,mente & corpore, h.e. diligenti-
bus terrena,non filiis Dei, quorum habitatio eft in ccelis, juxta illud Apoftoli
ad Pbiiipenf III» Noftra converfatio eft in ccelis. Ideo tales non timent Vae-
terrenum, unde Proverbiorum I. fruftra jaciturrete ante oculos pennatorum.
lbi gloffa ittteriinearu dicit : facilehcpieos evadit in terris , qui femper habetocu-
los in ccelis. Terrenis fiquidem tribulationes quandoque proveniunt in di-
fpendium, quce bonis hominibus cooperantur & cedunt in bcnum , unde di-
citur ad Romanos Vlll. per Apoftolum : Scimus , quoniam diligentibus Deum
cmnia cooperantur in bonum his qui fecundum propofitum vocati funtfanfti
i. e. 4yos i. e, fne terra
Vefter frater Gotfridus Bafedouw Prior
inutilis Domus templi Marise in Arens-
buken , ordinis Carthuf. ac Vifitator
provincise Saxonice minimus in pleno
corde ad quarvis beneplacita.
Honorabili viro Domino Johanni de RodeConfuIi
Hamburgen : Amico fibiinChrifto verd dile&o.
VIII« Expofitio officii pro mortuis.
^er^etfajTer t>on biefer in j2.S3(d«ern befle&cnbcn ©c&riff*&af jtcf) ni#f aenanf,
&ie ®$n\bMvt flbcr fle&oref ,fo2fofe6una Der SSuc&ftobcn fo* XV.SecuIum.
fer f)in mb tioteDer am Dianbe 21 nmercf unaen gemacfc f>at £>ie ©tfriflt felbft ift fo
f p^en abaefaffef ,Dai)on $ef;cn ute (gmpfdncjnig fc>er Sungfrau ©torid befreffen,
m folQmte .ew unD brct ($ &ant>efo *on e&ritfi %nfcfm>eru uncj , «eiDen, €reu*,So&,
Oo 2, $(iifter*
z<)2 UrtunUn unb Hacfrricfrteti $. Period.
2(uffer|t*&ung unb £tmmeffarffj. 3)ie fe^feren tieun befrad;fett,ber $?utfer ®£>u
m 8reuben,<^cr)mer£en unb#tmmcffartf>, bit Q3efc&a/fenf)eit ber ©tftmrfcn <£fjri*
fti, feine^erflamnaitnb^Cunber/imafeicfcen ob er (tcb aucb inSftifebungber^pei*
fen nacf) bem ©efer^e gefjaften f;abe. & roirb afl e$ auf eine Scholaftif Je SBeifc t>or<
aetfeffet, unbTHOMAS MtAquin roirb jum d/ffern, (tat be$ QSerpeife* , ange*
fiifjref.
JDet XXIII. Codex (Chartaceus.)
Fr. BARTHOLOMiEI de San&o Concordio, ordinis Preedicatorum,* ac De-
cretorum Do&oris Summa cafuum confcientise fecundum alphabetum ordinata.
3)er Q3erfa|fer fjat bi$ Q5uct) an. i $3 8. in urbe Pifana temporibus BenediZiiVz-
pae XII. bericbfigef, »ie am €nbe be$ 35ucf;3 Dersetc&net (?ef>et. AMBROSIUS
AB ALTAMURA ^at ir>m itt fetnei*BibIiotheca Dominicana eine ©fette eitv
Uerdumef. €r ftnbet ftcb aucf) mT.I. pag. 625. b.inter Scriptores ordinis Pra-
dicatorum, rocIcf)e Jacobus Quetif unb Jac. Echardan. i7i^.unb 1721. $lt*J3a*
rte fjcrattf gegeben,a(fn)o eine au6ftifjrlid;e ^acbricbt Don feinen £eben unb ©cf;rifl»
tm tiberljaupf infonberbeif t)on ben&uftogen&iefetfSBucfrs, unb bcncnManufcriptis
beffelben »0 |te an;ufreffen,benenbiefer unfer Petrinifcr)er Codexbeintftigen. grfjat
bigan. 1 547. gefebet. <gief)eHENR. WHARTON. in app. ad Caveum. ©OW
flen r>aben rmr in bemXIV.^ahr brei bertibmfe Bartholomacos,tt>cfcbe,n)o(tenid;C
af(e mitunfern Bartholomxo ftd;iua(cicbf;eri)oraef5att,boc&mititmsuafei($er3eit
gclebet fcaben , baber fte befio forgfaftiger ut unterfd;eiben ftnb. 2)er erfie ift BAR-
THOLOMiEUS de BONONIA, roelcber in bem felbflen 3af;r a». 1558. mttun*
fern -SSerfaffer in 2infef;enn>ar, unb ubcrbemg(eicf;^.Orben^mif if>m, ANDR.RO-
VETTA nentlCt ifytl in Bibliotheca Chronologica illujirium Virorum provinciac
LombardicK ordinU Prtduatorum alterum in Armeniam Apoftolum , unb fagef
baf? er mif feinetn ©efjtilffen bem Joh. Angelo Bononienfi ttber ba$ Evangelium
MISSUS ES T unb ba$ Magnificat 2fu£fegungen gefcr)rieben r)abe. sDer $t*>etec
BARTHOLOM^as ftiljret bcn gunaf;mcn r>on Urbino, mar au$ bem Eremiten
£>rben be£Jp.Auguftini unb »ottAn. n4;.bigAn. i^fo. i)a er jtarb , Q$ifcbo(f »on
Urbino. gr fy\t U$ Miileloquium AUGUSTINI, fo feill &&r*#ta'ffof AUGU-
STINUS TRIUMPHUS angefangcn f;afte,ut €nbe gebracbf / «nb bergfeicben 2fr*
btit feibj} aud Dc^ ^eif. AMBROSII ^cbrtffren wrferticjet, n>efdM jroeifacf;e ^Berct
An. 1 f rf . ju Sioit gebrttcff , jum Q3orfcr/etn gefommen ijl. Q3on feinen ttbrigen
©cbriffen mag L.E.du PIN Bibl. Ecclef See.XlV.p.yf.nac&gefcbfagenroerbetn
S>ert>rtteeijtBARTHOLOM^EUS ALBICIUS, wefc&ermit ttnferm ^Jerfaffcr
Pifa utm 93aterfanbfjat7aber tm Minoriten Crben iebfe,biefer \)at am Idng|len unb
bi§ AnnoHoi.gelebef. @ief)e WHARTON. ttnb DUPIN 1L cc. S)i#
fen, roie i)orgebacf;tcrAuaor crinncrf, i)ertaufitet SIMLERUS mit ttnferm BAR-
THOLOMiEO de Sanfto Concordio. 2)15 X>u<b, mltyt HENR. TOLLEN
de Gothingh bcr ttj ber 5vircf;cn ju S.PETRI 2)ien(fcn (tanb; befagfcr «^ircfje ^nfetv
faffen
i. Cap.- fTcbenbe 93eyfg^ QW St. Pctri ffircfre, 291
■loflen f)<ntf i\l roieeinLexicon Juris Canonici anjufcjtfn, mltytti er.roei! nocfo ber
geit Da t>te Summa Confeflbrum aefdjriebeti unterfcfeieWl(Je Decretales 'unbExtra-
vagantes nid;t allein tton bem^abfie Bonifhcio VIII. rMberruffetumb abaefcfjaffef ,
fonbcrn au$ an beren ftott anbere roieberum r>on eben t)emfe(ben *))abfte unt) feinen
9}acf?fo(a.ern Clemente V. unbtjohanne XXIL fjinjuaefuaet roaren,auf vkk$ Slnfu*
cfccn, wie crwter X>orre&e faget,ju ©erfertiaen aufftcft aenommen, ttnb barum
alfo einaeridjfef bag roan ofjne $Jluf)t afletf aefcfrroinbe ft nben f dnfe. Obcnaebacfrtet
WHARTHONUS be^euaef I. c. t>ag man Anno 1 5- 1 9. ju Lion in 8vo. jnietfeiner
©cfrrifften an$ 2id)t aeffeflet Ijabe, bason t)k etne Summa Cafuum Confcientiar,
mcftf roeniaer Pifanella , unb aucfc Magiftruccia jum Sftabmen fufjrfe , W anbre aber
fyelfe <Prebiafen,fo er tnbergaften ae&alfenin ftcfr. &emicj>augobaebacf;ferBibfio-
theca PrjEdicatorum5inbeifttae,bof bfe^uo) aucj? unferbem^a^menBartholina
befont fei,er felbft ober auo)Pifanella unb Bartholomaeus de Pifis atnannt roerbe»
©eine ubrige^c&riffen,aufjer benenbeiben bereifS anaefiH;rfenfuibau£bermef)r
erroetnfen Biblioth. Ord.Prsedic. Tr. de documentis ontiquorum Dulcini 1 60 r.
tn 8vo p. p. 266. <£$ ijt aucfr in roelfd;er <g>pracbe mif biefer SMiffcW/ft gebrucf f :
Ammseftramenti degH antichi racolti & vulgarizzati per F. Bartholomeo de
San&o concordio Pifani delf ordine de' Frati Predicatori Ridotti alla yera le-
zio.ne col. rifcontro di piu teftia penna dal. RISIORITO Academico dellaCrufca.
Fiorenza 1 662. in 24. p.p. 489.
L' Arte della memoria artirlciale.
Compendium moralis Philofophix.
De pronuntiatione vocum Latinarum <5c de Orthographia..
Tabula ad inveniendum Pafcha.
In Virgilium & Senecam Tragoedum.
JDer XXIV. Codex. (Chartaceus.)
Liber Brevilogi. 5Im €nbe betf 25ud)e3 freffen roir bie3eitan,in roefcfjerunb
burcf) r»e(c()ett C$ gefcfrieben ift : Completus fub anno Domini millefimo quadri-
centefimo primo per manus JACOBI HAMBORCH. * @$ ift roie titl Glofia-
rium anjufefjen, unb int>ni $dd;er einaeffjetfef,ba»on bc£€rfle bie Voces declina-
biles b. i. t>k Nomina , ba$ groeite bie Flexibiles b. i, bie Verba, unb ba$ brtffe hU
Indeclinabilia b. i. t>k Adverbia beareijfet. %$ roil i>on aflen Qxtkn bem gemtcjtctf
iLefer eine *}3robe Qtbm*
Ex parte Prima.
Jgnitl ferpentes dicebantur* qui minimi & veloces erant ad modum fcintil.
Oo $ Jarum
Annoi44v fjaftc eincr Sfca&men^ Jofy&tm ^ambwgm <£rbe auf&fm Sftefie vide psg. 264, Vot.ii.
unD an. 1434. unb 1436. ftfffen mv unter bcnen Canpnkis ctnen Nicolaum^am&urg anO^p^,
265.^.) »clcljcvnacl;ma^DcftanusmvD/ib.pag,565. &555.
294 Uttanbtn tmb CTadWcfctttt s.Period.
larum , vel quia ta&u veneno inflammabant usquc ad tumorem & ruborem
igneum , ita dicitur in Hiftoriis.
Jgnicremus\ igne crematus.
Jgnibttlum, thuribulum idem.
Jgnia, vitium vaforum fj&ilium, S5rttet.
Jgnavia, delidia.
Jgnavut , infcius.
Jgnofcitus^ remiflus.
JgnobilU , plebejus vel non nobilis.
Jgnomia, infamia, opprobrium , & dicitur ab tn quod eft contra , <3c mmtn,
Jgnominia , idem eft quod ignomia.
Jgnominiofut , improbofus.
Jgnotut , alienus.
jgnitabulum , fabri inftrumentumceuQ)ur3?ferett/alio nomine dicitur fungus.
Jgmtn, ferrum quo perforatur ceu SDorjlao) vel Q3erneprptt.
Jkabolt i. e. gloriofus.
lle, eft primordialis materia omnium rerum mundanarum, & interpretatur
filva , quod ficut in filva diverfa eft materia arborum , ita & in Ue diverfae funt
materias clementorum.
Ex partc Sccunda.
Modifico , avi , i. e. modutn impono , p. a.
Modeflor , atus fum , i. e. modefte ago.
Modero , avi , p. a. vel.
Moderor ratut fum p.d. idem eft, quod modere vel modcrantive* rego, vcl gtt*
berno, vel modum facio,vei tempero, inde modicus & temperatus.
Modulo , avi i. e. menfuro. p. a.
Modulor , atut fum , i. e. canto. p. d.
Mole , avi , inde immolo , avi , i. e. facrificio. p. n.
Molo^is , vi,multum i. c. in mola contereo, vel idemeft , quodacuo, ut ifle
molit cultellum i.e. acuit, vel idemeft quodcoeo, is, ire, unde Judic.XVI.
de Samfone dicitur , quod claufum in carcere molere fecerunt, i.e. coirt
cum mulieribus eorum.
Molior ,ttut fumi.e. ftudiofe facio,vel laboriofevel ingeniofe , vel excogito,vel
alicui malumparo,vel aliquid cum difficultate ago,in compofitis dtmolior,
item & emoiior^ & illa require fupra.
Mollio ivijitum i. e. liquefacio, in compofltis commoQio^Sc emoUio. q. n.
MoUito,avi. idem. p. n.
MoUifico , avi. idem p. a.
MoUefaiio omnia. idem.
Molefco , avi , triftem facio vel triftor. p. *,
* Moro»
2. Cap. ftebenbe ZbtyhQt. wn St. Petri 2to<&e. 29 s
Aioror , atut fam , i. e. moram facio p. d. & fie ponitur abfolute t quandoque
idemeft ac detineo , tunc regit ablativum mediante pnepofitione in paftiva
fignificatione , in ac~tiva vero accufativum , mediante prEepofttione.
Mtrdifito , avi, i. e. mordeo. p. a.
MordtOyti ydmordefco ,is idem.
Ex parte Tertia.
Agminatim vel aggregatim idem quod cumulatim.
Agititeryi, e.mobiliter, vel cito.
Age vel Aye,ei\ adverbium hortandi & poteft effe idemquod incipe.
Agite,ue. feftinate & protinus,4£/>adhortandum unum ^agite vero adplures.
Atias eft perfonale, locale & temporale , cum eft perfonale tum eft nomen,
cum eft locale & temporale tunc eft adverbium. Exemplum de primo,w-
deo aliat mulieres, ibidem eft nomen. Exemplum de fecundo : alias quod
quaro i. e. alio loco. Exemplum de tertio. Alias reftlicabo Ucentius ilia, i. e*
in alio tempore , & eft adverbium temporis.
Alicubi i. e. in aliquo loco.
Aliorfum i.e. ad aiium locum.
Aliunde , i. e. de alio loco.
Alibi, i*e. aiias.
AliquandoweX aliquanto idem ficut interdum,rfed dicunt quod fecundafillabade
atiquando in profa acuitur , fed de aliquanto tertia fillaba acuitur,
Atiquoties i. e. fepe.
Aliquamdiu i. e. aliquanto tempore.
Alioquin i. e. fi non , vel aliter.
£>ev XXV. Codex(Chartaceus.)
tufrvet ofyne 3n>etfe( »cn bero cfft an$tfuf)xtm Joachimo $c$;ef in$> &ev,<ui#*fefjeft
DCVne e«10efa)vieben tfh Orate pro Domino Johanne ToghelingVicario Eccle-
fia Sancti Petri ; €v betjvetffet neun Tra&ate in ftrf;:
1. Compendium Theologicae veritatis. 2>v unjjenanft QSevfafiev Jjaf t$ m fteben
Q3ud)ev abgetfjetfef :
Lib.I. denatura divinitatis. Cap. i. quod Deus eft. 2. quod Deus unus eft. 5.
quod unum principium folum eft. 4. quodpatereft. f. quod filius eft. 6.quod
filius irnago patris eft. 7. Quod Spiritus S.eft. 8. Quod Spirkus S.amorPatris
&. filii eft. 9. Quod SpiritusS. caritas& donum Sanftorum eft. 10. Quod in
trinitate perfonarum unitas effentise eft. 1 r, Quod multiplex trinitas eft. 12.
Quod a^qualitas perfonarum eft. 13. Quod inter effentiam & perfonam dif-
ferentia eft. 14. De immenfitate Dei. 1 j\ De infinitate Dei. 16. Deincom-
prehenfibilitate Dei. 17. De iacircumfcriptibilitate Dei. ig. De jeternitate
Dei.
i<)6 Uxlmbtnmb VMbti&un j.Period.
Dei. 19. De incdmmutabilitate Dei. 20. De fimplicitate Dei. 2i.DeexceI-
lentiaDei. 22. De notionrbus. 23. De nominibus divinis. 24. QuodDeus
inerTabilis eft. 2f. De ideis & libro vitse. 26. De appropriatis divinis per-
fonis. 27. De potentia Dei. 28. De virtute miraculorum. 29. De fcientia
Dei. 50. De prsedeftinatione. 51. De prcefcientia & reprobatione. .32. De
Voluntate Dei. 3 3. De juftitia Dei. 34. De mifericordia Dei.
Liber II. de operibus conditoris. Cap. 1. de rerum creatione. 2. Dedi-
ftinctione creaturarum in genere. 3. Diftinctio orbiumtam coeleftium, quam
elementalium. 4. De natura coelorum & (uperiorum corporum. f . De natu-
ra ftellarum in communi. 6. De Luce. 7. De planetis in fpecie. 8. De natura
quatuor elementorum. 9. De impreflionibus. 10. De tempore. 11. De ange-
lis incommuni. 12. De diftin&ione hierarchiarum. 13. de proprietatibus an-
gelorum. 14. De proprietatibus & orEciis fingulorum ordinum. 1 f. Deco.
gnitione & motu angelorum. 16. De prtelatione angelorum. 17. De con-
tirmatione angelorum. 1 8. De cuftodia angelorum. 19. Delocutione ange-
lorum. 20. De fpecialibus nominibus angelorum. 2i.Decafu angeli. 22.
De fpeciali cafu dcemonis. 25. De locali cafu dcemonis. 24. De reftauratio-
ne ruinse angelorum. 2f. Quare peccatum diaboli fit irremiffrbile. 26. De
proprietatibus d&monum, 27. De malitia Diaboli. 28. De Lucifero fpecialiter.
29. De natura corporea. 30. Quid fitanima fecundum rem. 51. Quid fitani-
ma fecundum nomen. 32. de triplici anima. 3 3. De potentiaSmimce vegeta-
bilis. 34. Depotentiis apprehenfivisanimasfenfibtlis. 35". Defenfibusparticu-
laribus. 36. De fenfu communi. 37. Delvirtuteimaginativa. 38. De reftimati-
va. 39. DeFantafia. 40. De Memoria. 41. De virtute lenfibili. 42. Depoten-
tiis animre rationalis. 43. Dedivifione potentiarum. 44. De modis eognitis.
modo cognofcendi res. 46. De intelleclu agente & paftibili. 47. De
i :u fpeculativo & praclico. 48. De ratione & partibus ipfius. 49. De
pc i aninue motivis. $0. De voluntate. f 1. DeSinderefi. 52. De confci-
entia. 5-3. Deoperationibus animre. 74. De quantitate anjmse. ff. Deimmor-
talitate animse. j6. De Libero arbitrio. ^7. De natura corporishumani. f8.
De Phyzonomia. $"9. Regulee generales Phyfionomiae. 60. De toto homine.
61. De proprietatibus hominis. 62. De primis parentibus. 63. De prceceptis
fibidatis. 64. DeParadyfo. 6y.de lapfu primi hominis. 66. Deordinetenta-
tionis in hominibus.
Lib. III. De corruptela peccati. Cap. i.de malo in gencre. 2. De peccati
definitione. 3. Quid fit peccatum fecundum rem. 4. Quid fit peccatum fecun-
dum nomen. f . De peccati origine. 6. De divifione peccati. 7. De effeclu
peccati. 8« De peccato originali fecundum rem. 9. De originali peccato.
10. De primis motibus. 1 1. De morofa deleclatione & confenfu inpeccatum.
12.De peccato veniali. 1 3. De effectu peccati venialis. 14. De feptem vitiiS
cardinalibus in genere. 1 f. Dc fuperbia. 1 6. De invidia. 17. Deira. iR. De
accidia. 1 9. De avaritia. 20. De aula. 21. De Luxuria. 22. Quando feptem
vitia
Cap.ftc6efllr23ei)J(^ wnst Petri£tr<t)e, 297
vitiafintmortaliavel venialia. 23. De peccato in Spiritum S. 24. De enumera-
tione peccatorum.
Lib.IV.de humanitateChrifti. Cap. i.defalutationeangelica. 2. derefpon-
fione virginea. 3. de fan&ificatione materna. 4. de conceptionedominica. f.
Rationes incarnationis Chrifti. 6. demodo incarnationis Chrifti. 7. deunione
& natura aftumpta. S- de utilitate incarnationis Chrifti. 9. de mirabilibus cir-
ca incarnationem Chrifti. 10. de nativitateDomini. 11.de circumcifione Do-
mini. 12. de baptifmo Chrifti. 15. de plenitudine gratias Chrifti. 14. de ple-
nitudine fapientice Chrifti. 1 f. de merito Chrifti. 1 6. de voluntate Chrifti. 17.
de defecl:ibus,quos Chriftus aftumfit. 18. de paflione Chrifti. 19. de effe&u
paflionisChrifti. 20.de cruce. 2 i.de defcenfuChrifti ad inferos. 22.de refurreclio-
ne Chrifti. 23. de afcenfione Chrifti. 24. de confeftuChrifti addextram patris.
Liber V. de virtutibus & gratia. Cap. 1. de origine gratias. 2. de diftinctio-
ne gratize. 3. de efte£hi gratise. 4. de virtutibus & primoquid eft virtus. f . de
etymologia virtutum. 6. de sequalitate virtutum. 7. de connexione virtutum.
8. de commendatione virtutum. 9. de efte&u virtutum. 10. de merito virtu-
tum. 11. dehabilitate ad gratiam. 12. Ex quibus caufetur meritum. 13. defi-
ne a&ionum. 14. Quid mereamur. if. Divifiones& difFerentice virtutum. 16.
Differentia virtutum cardinalium & Theologicarum. 17. de fide. ig.deefFe-
£tu fidei* 19. de Articulis fidei. 20. de fpe. 21. de caritate. 22. Differentia
inter caritatem & alios amores. 25. de efFecFu caritatis. 24. Quibusrebus ca-
ritas comparatur. 2f. de caritatis excellentia. 26. de fignis dileclionis. 27. de
gradibusamoris. 28« de ordine caritatis. 29. de dilecFione proximi. 30. de vir-
tutibusCardinalibus. 91.de Prudentia. 52. deTemperantia. 33. defortitudine.
3 4. de juftitia. 3 f .ae donis. 3 6. de donis timoris. 3 7. de timore fervili. 3 8. de ti-
more initiali. 39. de timore filiali. 40. dedono pietatis. 41. de dono fcientiar.
42. de donoconfilii. 43. de dono fapientise & intelleclus. 44. de beatitudini-
bus in genere. 4$". de prima beatitudine. 46. de fecunda beatitudine. 47. dc
tertiabeatitudine. 48.de quarta beatitudine. 49.de quinta beatitudine. yo.de
fexta beatitudine. p. de feptima beatitudine. f2.de o&ava beatitudine. 5-3.
de fenfibus fpiritualibus. 5-4. de frucFibus Spiritus. f f. de praceptis in genere.
f6.de prsecepto decalogiprimo. f 7. de fecundo. j8. detertio. f9.de quarto
prascepto. 60. de quinto pracepto. 61. de fexto. 62. de feptimo prEecepto.
63.de oclavo. 64. denono& decimo. 6f. deconfiliisingenere. 66. decon-
fiiiis evangeiicis in fpecie.
Lib.VI. deSacramentis. Cap.i.DefinitionesSacrarnenti. >.2.de inftitutione facra-
mentorum. ^.deefFe&ufacramentorum. ^.denumerofacramentorum. f.dedU
fpenfatione facramentorum. 6.de caraclere & iteratione facramentorti. 7. de dif-
ferentia facramentorum. g.de baptifmo. 9. de Catechifmo & exorcifmo. 10. de
conflrmatione.i i.de facramentoEuchariftise. 12.de dignitateEucharifti^ecVmira-
bilibus in ea. 1 3 .de efFeclu Euchariftia?. 14. de fumentibus Euchariftiam & modo
fumendi. if.de abftinentia acommunione. 3 6.deofrTciomifta:. 17.de negligen-
I.C&eila 3ter2$anfc typ tiis
298 UrEimbett unb Hacfcwfctw * 3. Period.
tiis quas fiunt in MifTa. ig. de facramento pcenitentia?. 19.de qualitate pceni-
tentiar. 20. de efFeclu poenitentias. 21. de partibus pcenitentiae in communi.
22. de contritione. 25. de confeflione. 24. de qualitate & effe£tu confeflio-
nis. 2f. Cui debeat fieri confeflio. 26. de figillo confeflionis. 27.de Satisfa-
ttione. 28. de partibus fatisfa&ionis in communi. 29. de fingulis partibus fatisfa-
ftionis. 30. de Juftificationeimpii. ^i.depoenitentiavenialium. 3 2. Per quae di-
mittatur peccatum veniale. 3 3. de extrema unclione. 34. de facramento ordinis.
3 f. de qualitate ordinandorum. 36. de ipfa ordinatione. 37. de matnmonio.
Liber VII. de ultimis temporibus, & de pcenis malorum & de prarmiis bo-
norum. Cap. 1. de fine mundi. 2. de purgatorio. 3 . de acerbitate purgatorii.
4. de fuffragiis ecclefia?. f . Quorum fufTragia profunt & quibus. 6. Utrum in-
dulgentiae defun&is valeant. 7. de adventu Antichrifti. gr de mala vita Anti-
chrifti. 9. de quatuor modisquibusdecipiethomines. 10.de fequacibus An-
tichrifti. 11.de Gog & Magog. 12. de Helia & Henoch. 1 3. de duratione
hujus perfecutionis. 14. de morte Antichrifti. 1 f. de conflagratione mundi.
36. de refurre&ione generali. 17. de extremo judicio. ig. de Judicantibus.
39. de Judicandis. 20. de innovatione mundi. 21. de pcenis inferni. 22. dedi-
verfitate pcenarum. 23. degloria coelefti. 24. dedotibusincommuni. 2f.de
dotibus animse in generali. 26. de dotibus anima» in fpeciali. 27. de dotibus
corporis in genere. 28. de dotibus corporis in fpecie< 29. de aureolis in ge-
nere. 30. de aureolis in fpecie.
S)ie ausmrirticje ©cf;reib*2lrt biefetf Q3ud)3 cjefjdret inS fcierje&enbe 3fa&r (jtmbert
beim (gnbe, obcr tns funfjcfjenbc jum 2fnfancje; Me innere aber i\\ autf bem nad;fofc
genben Slu^ucj juerfennen: #
Lib. I. cap. II. quod multiplex trinitas eft.
Multiplex invenitur trinitas in Scripturis. Eft enim trinitas increata , qux
fumma & ineffabilis eft. Alisefunt creatce trinitates. Inter has K»<*eft, quae
cecidit, fcilicet rationalis , irafcibilis, concupifcibilis. Aiia eft per,quam ho-
mo cecidit , fcilicet: fuggeftio diabolica , dele&atio fenfualitatis , confenfus
rationis , quse tria fignificata funt per ferpentem , mulierem & virum in para-
dyfo. Tertia eft,in quam cecidit, fcilicet ignorantia veri, impotentia boni,
concupifcentia mali. ^uarta^^ per quam refurgit : Scilicetfides, fpes &
caritas. Item eft trinitas , per quam ad gratiam reparamur,fcilicet: Triplex
fubftantia,qua2 eft inChrifto, i. e. Deitas , anima & caro. Eft&d//'*, per
quam reparamur, fcilicet. Triplex : Spiritus, aqua & fanguis,Spiritus in-
quam fanctificationis, aqua ablutionis, fanguis redemtionis , hanc nobis JO-
HANNES in fua canonica recitat. Eft dcaiia, per quam adgloriamreforma-
mus, ut funt dotes animac tres , fcilicet : cognitio, dile&io , comprcehenfio.
Eft praterea multiplex trinitas in creaturis, quaeeft veftigium beatiffima? & in-
carnatas trinitatis , & hoc habes fupra in tituio , quod in trinitate perfonarum
unitas eflentice eft.
%$ biefe^erjetcf;nig mei|te abcjebrutff tw, fommf miv bitftf Compendium
,.Captfebenbe$et;fa^ MflSt. NicoIailMrdbe. m
geuvucft ju^anben, t>ov n>elc(jemThomas 2>ormbcrg i>on tTCemmyngenDecre-
torum artiumque liberalium Dodtor & Confulatusinfigniscivitatis Spiren/is Ad-
vocatus emeSSovvebe unb Q3(at'2Beifev bevbavin begvtffenen <&atf)m #effel{ef, tint>
wie ev felber fa^ef An. 1473. amSIbenb Bartholonm ju £nbe #ebvacl;t bat 2fn
welc&emOrf e un& in roe(cf;em,3af;re e3 ge&rucf tfittyt mcf)t babet ; am €nt>e aber tft fjtn*
etn cicfc^rteben :Pr£efens liber emptus anno LXXXVII.(i 487.)lego MagiftroWil-
helmo' de Calucy. 2fuc& in Dtcfcm gcDrucftcm tjt ber Q}erfaffer ntcbf &u erfrageit
geiveff , tnbeffen ^a6e td; betbe Exemplaria jufammen #ef;affen , unb rote fonft fjitt
unb wtebevLeaiones variantes bemercfet, affo $u unfev au$bemQ5utf;e gegebener
^robejttod) btefengufa^ , poftverba: dile&io,compr£henfio,gefimben: Pro-
batur etiam Trinitas in unitate, per fcripturas teftimoniales , ut ibi : Hi tres unum
funt. Per hiftorias figurales* Gen. Abraham vidit tres & unum adoravit, per
au&oritates infinuales ^Pfal. Benedicat nos Deus^Deus no(ler,& benedicatnos Deut.
Per rationes topicates. Quicquid enim agitur in tribus perfeclius confumatur.
II. £)ev jroetfe Traftat in btefcm Q5anbe, n>efcf;cn id) mtt bcm ^er#ef;enben tn 2Infe*
ftuncjbev^cftvtfft t>on gfeid&em Stlfev jufein urffjeifc , beftef)ef au3 bret ^eifenunb
ftanbeft: de Antichrifto & regimine fuo. & tybtt ftcf; mtt fofeenben 2Bov
ten (\n : De Antichrifto fcire volentibus primo dicemus , quare fic vocatur?
quia contrarins erit Chrifto & contraria Chrifto faciet, ttnb enb?'#et ftcf): Et fi-
cut legitur inDanieIePropheta:LXVII.dies concedit Dominus ele&is fuis, ut
agant pcenitentiam, iis prascipue,qui feducti ab Antichrifto.
III. JOH. CHRYSOSTOMY Sermo de reparatione lapfi ad Demetrium , iff JU
gfei#er getf gefcfrriebem £)er ^fnfancj fattfet: Quisdabit capiti meo.aquam.
IV. EJUSDEM Tradatus : Neminem pofte kedi nifi a fe ipfo. (£v fdngeta(fO an:
Scio quod craftioribus quibuscunque & p^efentisvita? illecebris.
V. AUGUSTINI Liber de adorando Deo ad Probw fomuhm Dei, incipit : Petif-
fe te & promififte me recolens , ut de adorando. 2lm €nbe f)dt ettl uncjcnanfCS
i>tefe^l)tn^0efd;vieben:DUODECIM SUNT GRADUS HUMILITATIS. Pri*
mus eft corde & corpore femper humilitatem oftendere defixis in terram afpe-
$ibus. Secundus,ut pauca verba & interrogabilia loquatur quis,non vocecla-
morofa. Tertitu , ut non fit facilis & paratus in rifu. ^uartus , taciturnitas
usque ad interrogationem. ^uintus , tenere , quod habet communis monafte-
rii regula. Sextut , credere 6V pronuntiare fe omnibus viliorem. Septimus, ad
omnia fe inutilem & indignum confiteri& credere. G#jz/^,conferliopecca-
torum. iVtf««/,per obedientiam in duris & afperis patientiam amplefti. De-
cimuty ut cum obedientia fe fubdat majori.1 Undecimus^ ut voluntatem propriam
non deledetur implere. Duodecimus , ut Deum timeat , & memor fit omnium,
quae prscepit. (Et fic eft finis.
VI. EJUSDEM Traclatus de honeftate mulierum , incipit: Nemo dicat, fratres,
quod temporibus.
VII. groet Oteben etnes un^enanfen »on bem §<ti\ be$ evflen^enf<$en unb t>on 5(bam
unb@w> S)te evf^e f;ebef ftc&mif btefen ^Borfenan: Deus fine initiofempitemus
«Pp 2 fine
3oo Urftmbett utib Hacfcrtcfcfeit 3#>eriod-.
fine fine perpetuus : unt) enbigef {k\), abundavit peccatum:abundabit& glona".
!£)er anuern ^lnfan^J ift: Deus inftituor mundi omnia ex nihilo faciens,unb tia$
Cnbet quod apparuerit prxfixis fententiis efTe contrarium.
VIII. De feptem donis Spiritus San&i contra feptem vitia capitalia. 5X>fe ©cfjvifff,
bercn Q)erfafTer mir unbefant , beftefjet auf ftinf (geifen, i(l im funfiebenben %at)t
fcunbert gefclirieben, unu (?at jum 2lnfange biefe SBorfe: quam bonus & fuaviseft,
.Domine , Spiritus tuus in nobis Sap.XII. unb am (£nbe: Spiritus meus fuper
mel dulcis & hcereditas mea fuper mel & favutru <£$ t\'f)tUtt alfo f)kxau$, baf?
t)iefer Tra&at cjan^ t>on bem unferfcfucben fti, roeldjen Stephanus de Borbone*J3re*
bigeiv€>rbenS,fo An. 1262. geftorben, fcon berfelben <Bad)t tterfertiget l)at £)ie
gan^e Q3orrebe 511 bcnfefben fammt einigen 2Ui^tigen f>af JAC. ECHARDUS T. 1.
Biblioth. ord.Praedic.p. 186. fqq. eitwrfeibet;
IX. Tra&atus de homine & anima devota. 9?acf)bem ber tmgenanfe <E)Cf)ri(ff^fek
(er mit benen ^Borfen be£2(pofW3 ^)au(i: 3db beuge meme 2\me 311 Oem x>&
ter imfers &£mn 3*£fu &Wfti — auf Oaf3U>rerfu!let aerbet , mit allcv
<B4>ttes S&Utr bk erfur^ erf(aret,ben2{nfang gemad)f,\)erme(bet er,bap fein^nt*
jroccf in biefer ©a)rifft bie er au$ benen 5?ira>Q3atern genommen, bafyn ge(;e, be*
nen €infa(tigcn ju ber innerftc^en Q3etracf;fung ^tmmlifc&er S)inge2(n(eifung jucje*
ben , unb baf? er fte ju bem ^nbe in einem ®efprdc(; in roe(cj)em t>tc .spimmelbegierige
©cele fragef, unb ber innere $)?enfcO 2lntroort gkbtt , abgefaffet fyabt. £afjet un$
tf>n felbfl bariibcr f)6xtni Hunc tra&atum inftigante confcientia , propter fim-
pliciores quoscunque fimplicibus verbis, de fandtorum diclis , compilavi per
modum cujusdam dialogi, in qua anima devota, veritatis a^terna; diiciplinato
meditando interrogat, 6c bomo interiory mentaliter loquendo, refpondet. £)ie
gan^e ©d;rifft befieljet a\\$ \xm unb jroan^ig ^ldttern, unb ift mif Den »orf)erge*
|enben Dom g(eicDen 2l(ter* SDte ^ircben^ebrer aber,barau£ er t>a$ ©einige cjebor*
gct, finb: Bernhardus (ber imttter Dorne angef;et) Chryfbftomus,Ambroiius,An-
felmus, Auguftinus, Hugo de S. Vi&ore unb Gregorius Magnus.
3n bcmXXVI. Codice (Chartaceo)j ft JU pnt)Cn:
I. INNOCENTIUS Papa III. fuper Canonem Miffe.
II. EJUSDEM Liber de facramentis ecclefia?. 2|m (Silbe tft biefe^ JUfcfen: Explicit
liber de facramentis ecclefice, editus ab Innocentio hujusnominis tertiockde-
bet poni ante prajcedentem traclatum , qui eft fuper canonem Miflse ejusdem
audoris, Anno Domini LV. in profefto S.Gregorii finitus.
JDer cjanfse Codex ru^ref , roie au^ ber Spanb ju urt()ei(en ifr , fcon 3o5anne JLfyv
gelmgr^ ^civunb i\\ ju (gigiingen gefcbriebcn. ^)iefc bti\)t QMicfcer Don Innocen-
tio gepren sufammen, uub tft ba$ (e|fere ju erft ju fef^em Trithemius ctbetuf ef \\y>
rer ttnrer bem 97a5men de officio Mift£e. Q}on bcm 2tbm uitftd Q3ab|lc^ ifl ber
ungenanfe ^erfafler , roc(d)en BALUZIUS feiner ^ammlung , Die er »on feii.cn
Q5nefen unfernommen/tmb Anno i62z*in 2tQ5anben in f. (;erautfgcgebeji/ »or;m
gefe§et, nad;5u(efem
III. Spe-
a.Cap.f?e&enbe33e»>fa#. _ *>on St.Petri £ircfce. 301
III. Speculum amatorum mundi.
&$ ift efroas ubev fiinf ^Mdttev cjrog, unbtn bemfefben 3abv n>fe biettovia^©cf)vtfc
abaefcbvicben ; t)ev ^lnfana. roirl) mif beuen SGBorfen be$ 2lpo|fcte,btc ev eif iavet, ge*
ntadjjt: videte, quomodo caute ambuletis non quafiinfipientes,fedutfapientes,
Itnb bev @cf)fuf? (aufet aifb : Quod nobis praeftare dignetur,qui cum patre vivit
& regnat per infinita fecula feculorum Amen. £)ev Q}et'fajfev Ijat biefe <25cI)Vf jft
n>ie eine Oiebeeinaericf)f,in roefc{;ev ev fucf;t,bas ©etmin) *>on bev^Be(tabju@Ott
$u jiei)en, feine ©d§e befcucbfef ev mitbev ©d)rifff unb auS benen&ircf)'Q3dternan
meiften abtv m$ bemBERNHARDO. £>er getttfgte iUfer nefjme folgenbeS jur
5>robe: •
Pidete , quomodo caute ambuletU &c. Ne fitiM via regia , quse ad cceleftia
ducit gaudia,deviantes, in manus hoftium incidamus. Bend enim fubjungit
Apoftolus: Redimentes temyus , quoniam dies maii funt. Si enim bene & debite,
ut oportet flebilem , miferabilem ac damnabilem curfum feu ftatum mundi
prsefentis temporis confideraverimus , tunc dies mali funt , ficut oculata fide
cernimus,fcilicet, quomodo quafi totusmundus jam errat,& fecundumJO-
HANNEM in Canonica fua : In maligno pofitu* eft. Et hoc proh dolor ! quo.i
cum dolore diceedum eft,tam in capitibus, quam in membris, tam in clero,
quam in populo, tam inreligiofis, quam in fecularibus, tam in fenibus,quam
injuvenibus, tam in mafculino, quam in fceminino genere, & fic heu ! eor-
rupta efl via univerf* carnis. Quod bene tangit BERNHARDUS : Non eft nifi
amor turpis in hoc fecuIo,nec fides fecura, quia omnia,quse ejus funt,con-„
taminavit fliperbia,avaritia feu cupiditas & luxuria. Receffit autem lex a„
Sacerdotibus, Juftitia aPrincipibus, confilium aSenibus, religio aClericis, „
amor a parentibus, fides a populo, reverentia a fubditis , amor caftitatis a„
virginibus ,pudicitia a conjugatis, & quid eft , quod non venit Antichriftus, „
jam Chriftus a multis ignoratur, & a potentibus , quafi peregrinus habetur,
heec BERNHARDUS. Conveniens eft igitur , ut fanam doclrinam Dodtoris
gentium praemiffam devote attendentescautd & fapienter figamus greffus no-
ftros in hac lacrymarum (valle) & apertis oculis faltem interioris hominis,ftra-
tam & regiam viam, quse ducit ad cceleftem patriam,a qua peccando exulavi-
mus, revertentes, perfeverantes ambulemus non retrofpiciendo, nec decli-
nando, ab ea ambulemus, & fic in profundum Eeternae damnationis incida-
mus,
IV. NICOLAI de LYRA breves moralitates in quatuor Evangelia.
NICOLAUS LYRANUS etn Francifcaner $Wnc& mtfbem CfofterVerneuil ttt
bev Normandie einer bev ©ele&rfeflen feincv ^iit, tjat Dte £3ibel t)on benen fcbfecfjfetr
Gloffen jtemficf; aefdubert , unb rofe HENTR. TOSTATUS RICKELIUS bet
HENR. WILLOTTO in Athenis Orthodoxorum fodalitii Francifci pag.279
bejcuaef , jum erflen \x\$ ® aebrod>en,unb benen 3?acf>fommen jum 3}erflanb ber
• #.©c&riflft aef>o(ffen, .^ocf; ift feine ^frbctt tiber ba^ afte ^eftament t>te( belfer
ctftf bieuber bas neuc cjeraffjen , root>on mtf bev feelige^Qattt LUTHERUS Tom.
q>> s VIII.
Kg UrElWbctt »Hb VlA&xifotM 3. Period.
VlIl.Altenburgfol. jo^DieUvfac&efa^ct: til<wfel*, fpvtcfrtev, cert femcti
JTJamt LYR.A art/Der cm gutcrEbraift ift unt> treucr <0?rif? , tvie macfcei
er (0 tjute 2(vbett, wo er ftcfc wtDer Dett ^uDtfcfeert X>evfv<mt> laft , rwcb
fcem 9V£. abev, tt>o er fewern R.Salomo foupfolcjet , wtefalt unD-faulcje*
£ets ifym abt,t>afy es weDer <^4uDe uocfe 5^(1« ^at,rtoct>t|ier ;a beflerunD
reiuer, Deurt fte aik betOe, altc urtD rteue grbratfien , Dte ju cjav fe^r Den
2tobbwert folgett,
<£v fufjvet Den3una5menwnlvw/*roclc6e^btefon(l avofie$0?dnnevERASMUS,
DR.USIUS unb ANTONIUS in Brabaut unb Jlanbern sevaebftcf) fucf;en , in bev
Normandie abev untev bcm<E)tifft Evreux anuitveffe* ijt , fo fef)Iet aucl; TRITHE-
MltlS, Der fonft aller (S^ven voevff; ift, roann er etnen CgttgcilanDer c\u$ if;m ma*
cf)en roil. Unfer ©a£ roirD autf bem ©vabmal, roefc^ed ifjm au$ $?avmov bet feinen
£)vben^Q3vubevn ju ^3avitf ()efe§et, befrdttaet, aflvoo btefe oon bem cjelef)rten MA-
BILLON de ftudiis Monafticis p.673. befant <3entacf)fe 21uffo)rifft ju fefen i|t:
Lyra brevis vicus, Normanna in gente celebris
Prima mihi vitx janua forsque fuit.
Nulla diu mundi tenuit vefania natum
Protinus evafi religione minor.
Vernolium adjuvit currentem ad facra tironem
Et Chrifti docui me domitare jugo.
$fic\n f;at tf)n (anae ftir etnen aebof;rnen ^uuen cjefjaffen , ber abcv nacr>t;{ti jttm
(Ebrijtemfnim befebret roorben. 3Be[d;cu Svtfjum ANTONINUS ** in fctnem
Chronico tripartito juevjt J;evt>ov cjcbvacf;t fjar. Sflim Oaben jroar Dtefe cjelebvfe
93?aunev biefer $?eimtncj bei()epfiic()tct , afleirt anbere nicfjt voentaev cjefcf)icffe
&ufe f;aben biefen Q3cvicf;£ in groeifef aejoaen, unfer voe(cf;en tcfj JOH. SAUBER-
TUM inpaIcEftradiftert.p.29.unbRlCHARD SIMON Hift. Crit. V.T.cap.
II. nttr anfufjren will , bi$ baf? MICH. HENR. REINHADbicfeSQSoraeben mfei*
ner Pentade Conatuum Sacrorum p. 147. fqq. mif ju(ana(id)en ©vunben VOiberle*
cjef,unboon meinem f)Ocf;aeef;rten ©cnnev ^)errn'3ct>artnCt>vtflcpt>V10o!tJettm
feiner Bibliotheca Hebrxa T.I. p. 91 5. bc\$ geucjnupubetfommenfjat/illum totum
hoc negotium confecifte.
&iin £eben&,;£nbe |e£en ANT. POSSEVINUS App. Sacri T.II. fol. 48?.
tmb jOH. MORINUS in Exerc.Bibl.pag. 497. Uttb \)k Patiniana itl bd$ 1^49»
3af)v; roiv voijfen aber i?af^ evneun 3af;v ef;er,unb $roav d. 2j.Odob. bie$Beftoev
lafien f)abe.
3M;ve €37adr>vtcpt cjeben tii oon #cvvn D.FABPvlClO in Syllabo Scriptorum,
qui veritatem religionis Chriftiance afteruerunt pag. f 74. anaefuf>Vte $Sud)t\'j
benett
»
©te wfrjlf^nba^ an fcer ©c^dDs itiufcjjen 3lntroerpcn tinD €Dicd;cfn DcIeQcncLierc,
** gr tt)aii) Da cr fonft Antonms ^ie§/n)egcn fciner fieir.cn Srafnr alfo gcnant/ cjel;erfe jttm tPrcDfQcr*
£>rDen/ war Auditor palatii Apoftoiici unD jnlcfjt bcfam cr t)cn Srtj»®ful fetne^ 2SatcrIanDc^ jo
^loren^/ er ifl au.1459. gcfiorbcn unD an.1523, »on Dcm^abfl HadrianoVi.unfev&tc ^ciligen qc
ffgCC WOVDCtt. ©if&e AUB. MIR^I Auftai. ad»Trithcmiura cap.469,
Cap. ftebcnue Qtyfoae. DOtt St. Eetri%trcfre, ?o$
t)enen B. JOH. FRID. MAYERI BibliothccaBiblicapag.fj.feqq. HENRICl
SCHARBAU Judaifmusdeaeauspag.go.fqq.unbJOH. CLERiCI Biblioth.
atic. & mod. T. I. art. VI. p. 1 6 i . fjmbet ju fuaen fttlth
<$on unfevn t>or&abent>en MSS, tjl enWicf; nod; ju erinnern, ba§ ev ftebrevesmo-
ralitates,in 2(nfe()una feincf arofferen unt> roeifiduffiacren ?iu£$ieatma , bie unfer fcett
gfto&men Poftilte befant, aenennef ,unt> bag ber 2lbfd>reiber biefe SBorte binju ge?
fuaet ^abe* Expliciunt alique breves moralitates circa quatuor eyangeha edi-
te a Magiftro Nicolao de Lyra de Ordine Francifci Minorum , exfcripte funt
annoDomini M.CCCC LV.& complete ipfo die S.KilianiinEyslingh.
V. s>er funffe Tra^at ^t feinc Uberfd)rifft aucb nic&t We aertnafie Slnjeige »on Dem
S3erfaffer,ift aber eine ^tmeCmyftica^wtungDeS&p&eitlUetaa/fo somDriftert
€apttte( anf>ebet,ijt t>on fhfl einerlei JpanD mitDev tw&erge&enben, t>en3nf;a(t gtc*
A bet DaS t>oran aefefcfe alfo (aufenDe Ofegtffer: . „
i.) Quomodo in quiete quaeratur Deus,& deamplioris gratiae defiderio.
2.) Quomodo anima tam imperfeaorum quam perfeaorum exempla confi-
deret.
3.) Quomodo confiderata exempla bonorum humiliant & accendant.
4.) Quomodo anima angelorum prsefentiamfentiac, & eis defideria pandat.
f.) Quomodo anima poft contemplationem angelorum adDei contemplatio-
nem tranfeat & difcretionem.
6.) Quomodo anima Chriftum in fe (yfcipiat & de vera dileaione Dei.
7.) Quomodo in fecreto quietis mensDeo fruatur, & ab eo de occultis eru-
diatur.
8) De meritis & utilitate contemplativse vitas , & quando ad regimen aliquis
debeat venire.
9) De Spirituali arTenfu^animas & difcretione atque fervore.
10.) Derequie fuperna, & quomodo perfeai hanc confiderant ac defiderant.
11.) De cautela pugnandi contra inimicum,c< remedio contra cordis cceci-
tatem.
12.) De animae perfeaione <5c virtutibus,mnnditia,defiderio & difcretione.
1 $♦) De modo proficiendi,& de exemplo, patientia Chrifti & praemio.
14O De humilitate exteriori & interiori, & triplici ejus defcriptione.
if.) Quomodo anima terrena defpiciat , & interna cognofcat.
16.) Quomodo aChrifto per orationem meditationes fanaae obtineantur,
17.) De difcretione cogitationum , <3c quomodo ad hanc veniatur.
18.) De difcretione naturalium & gratuitorum, & de divinis motibus animae.
19.) De cuftodia loquendi & dulcedine.
ao.) De pulchritudine pcenitentis anirrise & humilitate , & de occultis ejus
meritis.
-lt.) De profeau & fortitudine bonorum & fcripturas dormientis.
212.) De vera perfeaione & exemplis perfeaorum.
33.) De pietate bonorum & beatae virgims.
24,) De
;o4 Uv?utiUmmbX1a<brid)ten 2. Period.
24O De mortificatione 6V oratione& perfe&a pulchritudine animse.-
25".) De corona bonorum , & quando pollutio & alia qusedam peccata funt
venialia.
26.) De fpirituali vi(u , & quomodo Deo placeat cura tam proprise, quam alie-
nse falutis.
27.) De laude geminse compaflionis & dulci doclrina.
28.) Qe gemina conclufione animse & occulto martyrio.
29.) De f onte animse & de aquis vivis gratise , quse fluunt a Chrifto.
30.) De confolatione tentationis & quodhanc fequituramplior gratia.
31.) De adventu Chrifti in animam , Sc quod poft mortificationem venitur ad
perfeclionem.
32.) De fpirituali refe&ione & ufu gratiae.
33.) Quomodo anima confolatur & accendit, & deperfecla mortificatione.
34.) Quomodo Deus defideratur 6V fub fe fubtrahit,& quomodo ad falutem adeit
3f.) De amore dilecli & ejus qualitate. (& exaudit.
3 6.) De qualitate membrorum dile&i.
37. 58.) De membris dile&i.
39.) De Chrifto & meritis ejus.
Sluffer bemn tm Dieaifter bejetcfjnefen (Eopitteln ft nben ficl> nocI;biefejmet.
40.) Ubcr t>XC SQSorfe : Veni in hortum meum foror mea fponfa.
41.) Uber bte^Oorfe: Quce eft ifta, quse afcendit. •
£)amtt wix t>ie innere ©cftalt betf Q3ucf;3 erfennen moaen , fo (jaf ber
Q3erfaffer, Dad evjle Captttel alfo abaefaffety . inkffuto per noftemqutfiviquem
diligit anima mea : Anima quse Deum quserit, & ad Dei dile&ionem & cognitio-
nem plenius contingerecupit/» le ttulo hunc quserere debet,i. e.inquiete men-
tis. Vacare enim debet & quiefcere ab occupatione & inquietatione rerum
terrenarum , nifi enim ab externorum cura , & occupatione &amore quieve-
rit, Deum quserere non poteft, nec invenire meretur, in le tfu/o legitur , i. e.
inquiete mentis quserendusDeus eh\ per noffem i. e. per adverfa tentationum
& laborum , & in pugna virtutum & vitiorum , iaborare fiquidem animam
oportet multis adverus , multis obftaculis retardari & gravi collu&atione fati-
gari , antequam mores perfec~t£ corrigat, & cordis munditiam obtineat , quse
DEum videre mereatur, unde merito per »0#*t» Deum quserere dicitur,per ad-
verfa videlicet , & labores, & non in leclo fed in kftu!o quia quies a talibus
habita eft exigua & angufta, impugnantibus nimirum animam vitiis,&prifti-
na confuetudine & prseteritorum peccatorum memoria & deleclatione, ob
quam caufam etiam dicit fuum kttulumt\ non mentis , quia non quietem hanc
habere poteft cum fponfo, nec perfecle illo fruiin tam exigua quiete,quia in
pace fa&us eft locus ejus,& non invitiorum pugna & perturbatione,hocm>
do ab incipientibus & nondurn perfe&is quseritur Deus in hciulo per nollem.
Pofthsec aliomodo inietiuto & non/*r*wff*Jwquseritur,cum fcilicetanimamor-
tificatis pleniUs vitiis , & fopitis tentationibus , & purgata conicientia pleniorem
quie-
2 Cap. fteSenbe SBepfage. WH st. Petri £iV#e* 3 ° f
quietem obtinuit,& gratia Spiritus S. inmentem veniente , 8c vitia &tenta-
menta fedante , ficut fcriptum eft: Arcttm conteret, & confringet arma , & [cu*
ta comburet igni. Tunc anima vacare poterit & videre quam fuavis eft Do-
minus. Ita mentis pax & tranquillitas leclulus eftin quo fponfa quiefcit, m
hoc ieftuto qutrit diletlum & per noclem fequitur, quoniam fopita funt defideria
carnis, & poft pugnam & labores,vidoria fucceffit,& quies data eft &c.&c.
VI. Speculum b. BERNARDI Abbatis.
$)U\\ f;at ttnfer De3 ^ircten^rer^ BERNARDI 9?af)men eine <Sd)rifff , (baran matt
aber Ijeufe jroeiffeff,) Dte Speeulum Monachorum pfieaet <jenant ju tvevt)en,allsm t>ie^
fef.be t jl son ttnferm 2Bercf (ein,fo rool in Slnfeljimc) be^^infan^^ a(3 aucf; bet; © rdffe imfr
t)er cjan£en 2lb(jaub(uncj t)d((icj unferfcl)iebem An. 1 347. lebete tin aufcerer BER-
NARDUS Abbas Caflmenfis roefc(;e uer£(eid;en 2(vbeit fcetferti^etftaf, fo nad)Dtf
PINS Q3erme(t)en An. ^07. ju ^arid burcf) ben 3>rucf (;erattf cjefommen ifh Db
mm feibicje mit unfernMSS, einfreffe,mug ic(>,ua \xi$ ®eDrucftemtrnicf)£5u(5)e(td;fe
0efommen,bifltcj attS|Wfen,fo ml aber mwfue, uagicfr tv^ Dll PIN facjet, t>af?e£
infont)er()eif t>on DemBenediainerOruen fyanule, bei ttnferen MSS. nicl;f fmbe. 3tt*
t>effen ift ju bemertfen , uaf* uer&oran^efe^te ^rief i>on t>vet ©eifen (tcf;a(fo an(;ebe:
Petis a me,frater cariftime, quod nunquam uttt) a(fO etlbicjfe : Profeclus tuus
gaudiummihi & corona mea inDomino. SDarauf foicjet : IncipitLiberNovi-
ciorum & regula de difciplina,uitrcl) Wld)t SOBorfe 6ann ba$ oben cjefe|fe 2&0lt
Speculum cj(etd;fam erfidref roirt), €r (;ant)e(t aber uartn i,deobedientia. 2.de
pace cum Pradatis. 3. de eo quod Spirituale eft. 4. de divino officio. $". de
Capitulo. 6. de dicendo culpam. 7. demenfa. g. demenfuracomedendi. ^.de
dormitorio. 10. de fomno. 11.de obfequiis & labore. 1 2. de obfequio Miffie.
1 3. de confeffione facienda. 14. de opere in cella. 1 f . de difciplina. 1 6. quo-
modo te habeas inter fratres. 17. de Verecundia. 18. de modo eundi 19.de
modo fedendi. zo. de vifu. 21. de verbis ocmodo refpondendi. 22. dejaftan-
tia. 23. de verbis otiofis. 24. de modo loqnendi. 2f. de otio& rumoribus.
26. de medttatione de Deo. 27» de vana gloria. 28. Qualiter te fbris habeas.
29. de vifu. 30. qualiter te habeas cum Socio. 3 1. de bono exemplo. 32. de
. fceminis videndis. 33. de Libertate. 34. Recapitulatio operis. £)ie Cjan^e
©cf;ri(ff beftcf;ef auS neun ^Maffer. gu £nt>e jte{>ef : Scriptum in Eyslingh aa-
ao LVIJ.
5)er XXVII. Codex (Chartaceus.)
SENSATUS fuper epiftolas Pauli.
@o lautef jn)ar bie Sluffc&viflff fo auf ^ev^amenf M^eictnef au^enbi^ ancjef;efffef
t|l,a((cin inroenbig jeicjef ftd;, bftg biefe^ 0>ud& nic()f fo tiol uoer bie ^riefet)e^5lpo^
flel^ q3au(ia(^ aufbtc^onntacj3(£pijte(n aertcl;fct i(t ©0 ift aud; ber 97ai)tue
Senfatus nicf)f fttr bem Q5erfaifer fonbern ftirba^^ucl? feibft june^men, cjeftaltfo(^
cf)e^ au^> uerQ^crreue, t>te icf; 6>ief>ev fe^e f erf;e((ef : Si videris SENSATUM evigil*
3c6 UiEuiifrett unb Vta&xi&tin $ . Period-
ad illum Ecclefiafiici quinto. Cum proceftus ifte a fenfatis ad intelJigibilia fe
exerceat, ut fic a magis notis ad minus nota procedat, & perconfequensin-
vifibilia Dei perea quae facTa funt in intelle&u confpiciantur. Idcirco utano-
tioribus denominetur ifte proceftus poteft dici SENSATUS , Unde fi viderk
SENSATUM evigila adillum, in quo quidem verbo primo iufinuatur iftius pro-
ceftus materia fubjecTiva , cum prcemittitur: Si viderit SENSATUM , pro quo
fcribitur Ecclefiaflici XXV. In labiis SENSATI invenitur gratia.
Secundo in hoc proceflu ftudere volentis excitatur intelligentia cogitans,
cum adjungitur evigila adillum, pro quo per fapientiam increatam inhocpro-
ceflu dicitur Prov. VIII. Beatus homo , qui audit me , & qui vigilat ad fores
meas cottidie & obfervat ad poftes oftii mei. Nam qui me invenerit inveniet
vitam , & hauriet falutem a Domino. Unde ut mihifalus seterna proveniat,
quam , exfpe&o , laborem hujus proceftusaggredior, dicendo cumApoftolo:
JVunc proprior eft nojira falus.
2)ie 2ft>f>anfc>uma fefbfi ijl (ebljafft, fcofler ©ebancfen unt> ©Ictc&niflen , ic& ml
n>a£ ki) im3)urcf;fou|fenanaemercfer allfytv ftatt einer^robe beybrmaen :
Sermol. Sicut proprius fru&us in arbore, arborem fte&itad terram,&ejus-
dem fontis abundantia fontem effluere facit ; fic ejus (Chrifti) propria cle-
mentia ipfum movit, ut naturam humanamfibi in fponfam copularet.
lbid. Ex eodem flore, qui in fe dulciseft & deledTabilis , trahitur dulce Sc
amarum; apis trahit inde mel, aranea venenum; fic de ifto facramento (al-
taris) trahitur vita asterna, & aeterna damnatio,cum tamen in fe fuperomnia
maneat dulce & delecTabile.
SermoW. Chriftus in cruce ftat capite inclinato , ut nos recipiat ad ofcu-
lum pacis: Stat brachiis extenfis,utnos recipiat ad amicitise amplexum.
Sermo IV. Triplex eft caftitas , fcilicet virginalis, vidualis & conjugalis, &in
hac triplici caftitate pafcitur Chriftus & reficitur,fi bene &legaliter fervatur;
fed tamendifFerunt,quia nobiliori modo reficitur & pafcitur a caftitate virgi-
nali, quam a caftitate viduali & conjugali; & a caftitate viduali, quam con-
jugali.
Ibid. Tunc bona opera noftra funt fapida & Deo placida, quando fun,t vo-
luntaria. Exemplum habemus in natura. Cum frucTus violenter evellitur
de arbore, arbor keditur, & fruclus ejus efficitur infipidus , & minus valet.
Sed quando cadit perfe, tunc fapidior eft, &innullo \xdit arborem.
Serm. Dom. 11/. p. Tr. Quomodo peccator poftet fecurus effe, qui jam eftin
foribus inferni, quia inter peccatorem & infernum noneftnifiquidam fragilif-
fimus paries pofitus, qui eft incertiftima vita. Et quando hic paries frangitur
a morte ftatim peccator cadit in profundum inferni.
Serm. Dom.XV. p.Trin. Aureola dicitur quafi aureola coronula; aureola,
propter excellentiam prasmii; coronula propter gaudium earum (virginum)
quod per modum circuli eft difpofitum. Et paulo pofi. Hcec aureola dabitur
primo virginibus fan&is, utillis,quae intrantreligionem & ibi proponuntChri-
fto
2. Cap. (tebenue SBepfogfc wn St. Petri %fr(fee. ^_ 307
fto fsrvire & fervarefuam puritatem : Secundo dabitur virginibus, qui fecrete
iuam virginitatem fervare voverunt, vel iti fs proponunt,quod velint fic efle,
quamvis propofitum illud aliquando interrumpatur , integritate tamen carnis
manente , dummodo invite , fi adiilud propofitum redeant , aureolam recipient.
Tertio dabitur virginibus vi oppreflis. Unde fi aliquando virgo corrumpatur
Carne,violatur carne violenter, non tamen aureolam amittit.
3>er erffe unu lefcte Q3ogen in utefem $Suc&e tjt aufeine unbt(ltge SBeifc mit einen
auf ^Hrgament aefd;riebenen aber uurcf;fd;nitfenen 93rief befeftiget, uerfelbe (jalt eine
urfunbe fc* 25tfcboff$ t>on 3)eruen fo tm3ajjr 1 m- am 50. $ageue3$?.etf2eti a\tf*
geferttget tvn-uen in(t'a) , in roelcber er &a$ jerftorte Clofter S.Michaelis tn lu«e*
burg roieoer ^ufjubauen juldffet, ben &aju germumetenOit/Ute &ole'i£efc*egenant,
bejtrittget ttnt) t*>n aflcn Sluflagen frei &u fetn auSfpricfrt, %bt unt) $jdnd;e , roantt
t)er 33au jum ^vwue,in ben Q5eft| ue3 €lofterS urii) Deffcn Slbnufcungen unb ©e<
red)tigfetten fefcet, Ht £e!)nroart ubcr S.Cyriaci ftircbe \l)t\m giebet ; uni) t>on ber
<2$erpflegung uiefer ^Sfarve wrorunet £)amit nun ein fo mercfrourbigcS ^tiicl
»on uem Untergang gcvtttet rwtrue, (>abe td) Daffelbe f)ier einrucfen rodllcn, unb Dte
abgefc&nittene SOorter, k uencnuntcn gefe|ten Noten, uocf; jur Q}cibeffcrung fce£
genesgteti jLe|er3,$u erfe&tu getracbtet : -
HENRICI Epifcopi Verdenfis diploma fuper reftaurationem monafterii S.
Michaelis in opidoLuneborch An. 1 375*. d. $o.Martii.
In nomine San&se & individue Trinitatis ad pertetuam rei memoriam Nos
HENRICUS , Dei & Apoftolicse fedis gratia Epifcopus Verdenfu. U niverfis &
lingulis Chrifti fidelibus, ad quos prsefentes litene p. - - - * fempiternam.
Quotiens a Nobis petitur, quod religioni & honeftati convenire dinofcitur,
animo nos decet libenti concedere , ac petentium defideriis congruum fuffra-
gium impertiri. Hinc eft quod ad ** futurorum deducimus notitiam publice
proteftantes. Quod in ducatu Luneburgenfi guerrarum *** ntibus incommo-
dis monafterium S.Aiicba£''is in caftro Luneborcb noftrce Dioeeiis, in quo Ab-
bas P. **** juxta beati lienediffi ordinis inftitutata Deo fervierunt in habitu
regulari, & in quo illuftres Duces Lunehurgenfes fepulturam& alia Ecclefiafti-
ca facramenta percipere confueverunt, una cum ipfo caftro .... penitus
ad ruinam ad eo , quod nec locus , neque monafterium , in quo vitam colle-
gialiter ducerent , aut fpes reftaurationis prioris monafterii ipfis in loco caftri
pradi&i fupereflet , nobiles & illuftres ..... §cAlbertu* pro nunc Duces
SaxonU & Luneborcb, Sacri Romani Imperii Ele&ores eisdem condere haben-
tes ipforum tuederumque eorum, atque illuftrium Domicellorum Frederici &
Bernbardi Ducum Brunfvicenfium , quorum cura - - - unacumprudentibusvi-
ris Proconfulibus , Confulibus & Univerfitate opidi Luneborcb religiofo viro
Wemero Groten Abbati conventus S. MicbaelU pro fe monachis & con^entufuo
recipienti dederunt & tradiderunt purd, libere fimpliciter, irrevocabiliter &
£>0. 2 per
* penenerhn gMtiam, ** Veftram&. *** tn^entibar, **** Erioi & rnoiiachi:
jo8 Utftmbctt wtb V%Ad)Yi&ten ?.Period.
perpetuo iocum intra muros opidi prcedidti vulgariterde^V £«vtnominatum,
prout circum quaque in Iongum & Iatum extenditur, ac prout ipfumcontin-
get - - - - Deo, beatar, Mariaevirgini, Sandcque Michaeli Archangelo &no-
bis pro fundo novi monafterii reftaurandi conftruendi liberaliter obtulerunt
dedicandum. Locum ipfumcum fuis amplicationibus ab unive * colle&isex-
a&ionibus,fervitutibus & oneribus quibuscunque penitus 6c omnino liberan^
tes eisdem effe voluerunt immunem, prout in literis fuper hoc confettis lucid&
perfpeximuscontineri. Qua donatione facla, nos picchabiti.s cumDccano
Canonicis & Capitulo Ecclefiae noftrce traclatu ec deliberatione, diligenti ad
petitionem diftorum Principum Abbafcis , Monachorum & Conventus , ac
ctiam Proconfulum, Confulum & univerfitatis & confenfu dicli noftri Capi-
tuli ac honorabilis viri Domini JohannU de Buken Archidiaconi in Modeflorpe in
Ecclefia Verdenfi donationem & oblationem loci pnetiiai pro fundo novi mo-
nafterii recepimus Sc admifimus, ratas habentes decrevimus in loco prardifto
noyum monafterium inftaurandum ac praedi&is Proconfulibus , Confulibus &
niajori parte univerfitatis praefentrous in eodem loco cum folennitate confue-
ta - - - - 6c ex nuncad erigendumconftruendumacperficiendum ibidem fo«
lenne monafterium cum capellis, altaribns, ofticinis & aidificiis neceftariis &
utilibus noftram licentiam & autoritatem impertimur - - - monafterium ad
illum ftatum perduftum fuerit, quo prcefati Abbas, Monachi & conventusin
eo conventualiter juxta eorum regula.m vitam ducere potuerunt regularem,in
ipfum absque alia indu&ione & ipfius pofleflionem vel quafi apprehendant
corporalem, quos &Nos extunc in quantum poflumus in poftefhonem ipfius
inducimus per prarfentes, Nos etiam omnia & fingula jura privilegia, literas,
bona immunitates commoditates &honores, quibus per Pradeceflbres no-
itros prafati Abbas Prior & Conventus, & olim ipforum monafterium , fub
cjuibuscunque formis & tenonbus dotati fuerant & funt confirmamus , inno-
vamus ac de novo concedimus per prafentes. Per prjemifla tamen nobis
& Ecclefite noftrce non intendimus praejudicium aliqucd generare fed
jura Epifcopalia, quie Prardeceffores noftri in monafterium - - - &prout
ea obtinuimus in eodem nobis (iiCceflbribus noftris in monafterio noviter eri-
gendo cxprelle & in perpetuum refervamus , in fuper notum efte cupimus
omnibus & fingulis, licet Ecclefia Parochialis S. CyrUci olim intra murosnunc
extramuros opidiLuneborch --.--- cujusjus patronatus ad prarfatos di-
nofcitur pertinere propter deftru&ionem viilae \Vulgr - - & maxime partis
antique civitatis& difperfionemparochianorum ipfius Ecclefue parochialis - -
pro defeita guerrarum & hoftilitatis tempore q(Ig & fit in tantum defolata
quod ob paucitatem populi reddituum & proventuumnon poflitRectoripfius
aliquatenus fuftentari, neque Ecclefia ipfi obantecedentia pericula fubfiftere,
nec ob praedictas caufas in beneficioremanerevaleat,quovis modo,P.**- - -
revera
* Onivcrfis. ** Frxiertiin,
2 Cap. fedjfteSSepfoflk' tton St, Nicoiai %trcfte. 509
rcvera pauci intra muros degant,& ipfaEcclefiaopidi prsedi&i locata necho-
ftiiitatis aut noctis tempore,etiam fiecclefia ipfa fubfiftere poffet, pateatadi-
tus ad opidumSacramentisParochianis ipfis miniftrandis, quare prasfatiDuces
jus Patronatus, quod in dicta Ecclefia obtinebant, ab caufas pnedichs merito
habuerunt pro deferto. Fru&usvero honores & - - - - fuperfunt, adipfos
& prxdi&os domicellos tanquam patronos ejusdem Eccleliee fpectantes &
pertinentia quantum ipforum interfuit praedictis Abbati & Conventui & eo-
rum monafterio dederunt, conceflerunt & donaverunt, & eorum fucceffori-
bus aut hxredibus, in eisdem quomodo libet refignantes, nobisque attentius
fupplicantes, quatenus populo remanenti, quoad curam animarum optime
providere dignaremur. Nos igitur donationem habentes deconfilio & con-
fenfu Decani , Canonicorum, Capituli & ArchidiaconiprKdictorum juxtaor-
dinationem di&orumDucumLuneburgenfium, quantum ipforum intererat in
hac parte conceptam difcretoviro DominoThide - - Ecciefias nepropter in-
opiam & defolaticnem parochiae fic defertse curam populi remanentis impor-
tune defereret,de vitae neceffariis quoad vixerit, duximusprovidenclum. Ne
vero prsefati Abbas Prior Monachi & Conventus ab infigniis Parochise puta
fontis Baptifmalis , cimiterii, fepultura Ecclefiafticx , &inParochianosetiam
utriusque fexus, quibus gaudebant in monafterio eorum deftru&o , penitus
fint expertes & ne p. - - - - fic uUprasfertur defolata», quod animarum cu-
ram negligatur, de eorundem Capituli noftri, Principum& quorum intereft
expreffo confenfu ad petitionem etiam Rectoris &parochianorum ejusdem
Ecclefiae defolatas taliter d - - - - prafato Rectqre, morte, refignatione,feu
aliter qualitercunque curam populi prcedidti deferente vel cedente , populus
utriusque fexus quoad curam inforo animae Abbatiae& conventui praedicliflit
fubje£tus H - - - tempore fuerit populo utriusque fexus maribus & fceminis,
infra limites parochiaies didfoe Ecclefiae confiftentibus feu Domiciiium ibidem
habentibus, & quos futuris perpetuis temporibus illic confugere, feu inibi
dimorari - - - - miniftrum idoneum revocabiiem & temporalem miniftrari
faciat Ecclefiaftica facramenta - - - - aedificet in opere & fermone. Popu-
lus autem Abbati, qui pro tempore fuerit & conventui de oblationibus pro-
ventibus, redditibus, obventionibus & juribus univerfis de jure & confuetu-
dine ad jufa parochialia & ad rectorern fpectantibus teneatur perpetuis futu-
ris temporibus refpondere. Per haec tamen Archidiacono, qui fuerit & jure
Synodali quoad popolum prafdictum nolumus nec intendimus aliqualiter de-
rogare. Decernentes ex nunc irritum & inane fi fecus contra praemiffa vel
aliquod praemifTorum a quoquam contigerit - - - Ergoob firmitatem omni-
um praemifforum figillum noftrum unacum figillo Capituli noftri Verdenfis ex
certa noftra fcientia prsefentibus eft appenfum & nosJ^Aj^/Decanus Cano-
nici & Capituium Ecclefias Verdenfis quia fupradictis omnibus & finguiis confen-
~ fimus, ac eis prsfentibus confentimus, ideo figilium noftrum una cum figillo
Domini noftri Domini Henrici Epifcopi Verdenfis prsefentibus eft appenfum.
Qq 1 Datum
5to IMtmbeti unb HAcfcrtcbtett 3. Period.
Datum & a&um in opido Lmieboreb. Anno Domini Millefimo CCCmo LXXV.
menfis Martii die penultimo Cttera erant abftiffa.
£)«r XXVIII. Codex (Membran.)
MifTale.
SDicfcr Codex unb bk fofgenbe ftnb tn QUARTO. 2)er Qfcftjer M tta*.3Mt
i292.!)ineingefcf;rieben unt> t)te t>on bar fofgenbe ttnb t>ovf ommenbe ©onntagfc
Q5ucl)jkben tn s&erfen bemenf et. <£$ ijt toteled barin ju beobac()ten.
e 3)a£ I. i|t uer€a(en&er,melcl)er mefjr Jpeifigen in ftd) fafiet afs icf; fonft in benen
/tinaeren angetroffen (jabe , boc(> iftau^bem, roatf eine £)anb (nacb meinem QSetnin*
cfen)im XV^ajr f;unbert beigefcf;rieben l)at, ber <33orjua ben fte in t»er geierge*
ftabt, Jll erfegen, icf) fjabe ifjn mit ALB. CARNZH MifTali fecundum ritum Ec-
clefis Hamburg. roie aucf) mit bem Mitfkli Secundum ritum Ecclefke Bremenfis
an. 1 5- 1 1. gebrucft, unb bemBREVIARlO Ecclefiae Hamburgenfis jufammen ge*
Ijaften unb t>k #eifigen gefle fo aucf> in bem erflen fter>en mit C \)k im ^roeiten mit M
unb bte im bxittm anjutreffen mttB bemercrU 3)ie *>orfommenbe Q3evdnberungen
aber flnb in benen unten gefe|ten 2Inmercr*ungcn angejeiget roorben.
JANUARIUS habet dies XXXI. Luna XXX.
III. A JANUARII. Circumcifio Domini B. C. M duplex feftum
b IV. Non. O&ava S. Stephani protomartyris B. C. M III. Lectionem
XI. C III. Non Oftava S. Johannis Apoftoli & Evang. B. C. M.
d. II. N. Oftava *SS. Innocentum B.C.M
c Nonas £)a$ ubrige t>on btefem Sttonatl) ift abgeriffen.
FEBRUARIUS habet dies XXVIII. Luna vero XXIX.
d FEBRUARII. Brigide Virginis. B. C. M III.Leclion gui ghriatm
XI c IV NON Purificatio S.Marias Virginis B.C.M duplex.
XIX f III.. . Blafii Epifcopi & Martyris a) III.Lect. Ju/ium deduxh
VIII. g II . . . Gelafii,Aquilini, Simphoriani V)
A NONAS Agathe virginis. B. C. M. IX. Left. Domine Deus meus
XVI. b VIII] Vedafti & Amandi 0 III. Lecx:. p tures faStifum
V. c VII | Auguli Epifcopi d)
d. VI | Pauli Epifcopi INITIUM QUADRAGESIME.
XIII e V J.IDUS Dionyfii & Pauli 0
II. f IV j Scolaftice VirgB Zotii & Herenei Martyr. III. Le&.
g III Defiderii Epifcopi. M.
X H II J Damiani>maityris f)
B 5 S bIL)U'
3 o o ■ ; — :
C Q p4 a) R. C.M. ANSCHARIl, BUiii martyns, b) Rcmbem cpikopi M»
^ j_j — S c) B, &i M. Dorotheae Vii giais. d) M, addit & martyris.
<j Jj {J e) Apollouiae Virgmis !3. M. f) M. addit & Quiriaci.
2. Cap. fiebenbe $8t\)la$t »Ott St. Petri fitrcfce.
51 r
b IDUS Scephani Epifcopi *)
XVIII c XVI ) KA- MARTII. Valentini, Vitalis, Felicute & Zenonis. III. Left. b)
VII d. XV | LEN- Fauftini EpifcopU) SOL IN PICIBUS.
e XIV[=DA- Juliane Virginis III. Le£t quia in O&ava.
XV. f. XIII | RUM. Romuli martyris d)
IV. g XII J . . Pauli & Maximi e)
XII
I
IX
VII
VI
XIV.
A
b
c.
d
e
I
g
A
b
c
III. d
e
XI f
g
XIX A
VIII b
c
XVI d
V e
f
XIII g
II. A
b
X c
£ £
c Q
3 H
01 3-1
i >1
XI
X
IX
VIII
VII
VI
V
IV
III
II
3
<
M
\<
J
V |<
iTj§
NONAS
VIIH
Simeonis Epifcopi /)
Eucharii ConfeiToris £)Hervicus Sacerdos b)
Felicis Epifcopi. f)
Cathedra S.Petri Apoftoli. C.M. IX.Left.
Tecle virginis Vigilia M. C.
Matthie Apoftoli. C.B.M. LOCVS BISEXT. duplex.
Walburge Virginis M.
Fortunati M.
Dionyfii k)
Romani Abbatis.
MARTIVS habet dies XXXI. Luna XXX.
MARTII. Donati martyris, Suiberti Confeflbris. I) Duplex Sc
celebre. Ecce facerdos
magaus qui in vita
fua. d.
ad fuffragium.
VII
VI
V
IV
III
II
c
ct
s
o
£
*n
w
T3
G
<u
U
00
Simplici Papas M.
Fortunati , Felicis , Jufti. m)
Adriani Martyris. B. n)
Focae Epifcopi & Martyris M
Vi&oris & Quiriaci. 0)
Perpetue & Felicitatis p) M.
XL militum q )
Felicis , Cirilli r)
Agape Virginis s)
Alexandri. Zofimi f) CLAVES PASCHALE
GregoriiPapeB.C.M.Ecce facerdos magnus <5cc duplex& non
Macedonis Epifcopi u) cetebre.
Leonis Pape 6c Martyris M.
dlDUS
a) M, Caftoris Presbyteri, h) C. Valentini epifcopi & martyris. M. addit Vitalem
& Feliculam; in B. Solus Valentinus apparet, c) Magni Confefforis. M,
d) Polocroniiepifcopi.M. e) Simeonis epifcopi. M. f) Juliani marty-
eis. M. g) Pubiii ConfeiToris. m. h) £>iefen $eiltgen/ Dec in fcenen Aftis
Sanaorum nicjjf ju fin&en/hAf fe eine jungere $anD beigeftjrie&en. *) Hilarii epi-
fcopi & martyris. 4) B. M. Leandri epifcopi. /) Sintberti M, m) Kune-
gundisImperatricisB. Johannis Papae M. n) Adriane Virginis & martyris. M.
0) Viftoris & Vi&orini martyrum.M. /) Thomae de Aquino. B. q) Quintolini
martyris M. r) Quadriginta militum martyrumM. /)TranslatioS, Viti mar»
tyris M. /) Eraclii Confeiforis M, *) In M.Prcsbytcr yocatur.
I
I
te
19
I
■
J
5t2
d
XVIII e
VII f
8
XV A
IV b
c
XII d
I e
f
IX g
A
XVII b
VI c
d
XIV e
III f
Uvtmbtn mb Haclmc&ee»!
$.Period.
IDLIS
XVI1 1
XVI
XV
XIV
XIII
XII
XI
X
IX
VIII
VII
VI
V
IV
III
II.
ad fuffragium.
<
Q
<
u
Lucii Epifcopi a)
APRILIS Eugenii virginis b)
Gerthrudis virginis M.
Pigmenii Presbyteri c)
Theodori Martyris d) M.
Guthberti epifcopi e)
Benedi&i abbatis. C. /jM.
Pauli epifcopi & confeflbris M. PRIMUM PASCHA.
Juftini martyris
Seleuci & Agapiti g )
Annunciatio S. MARIE. C.
Luidgeri confefforis b)
Refurredtio Domini
Rogati & Dorothei f)
Euftafii abbatis. k)
Victoris martyris M.
Reguli epifcopi. Balbine virginis. M.
ad fuftragium.
«OL IN ARIETEM.
ad fuffragium
duplex feftum
ad fuifragium
U
c
d.
e.
f
g-
D.h.
i
. k
g-
XI A
b
XIX c
VIII d
XVI e
V f
g
XIII A
II b
c
X d
e
B
C
c
u
i-4
3
<
s
o
Q
H
IV i^
o
III KS
11 1%
NON.
vim
VII
VI
V
IV
III
II J
IDUS
40
ra
c
ct:
6
o
P
n
-a
G
o
U
APRILIS habet dies XXX. Luna XXIX.
APRILIS. Marie Egiptiace , Quintinianit'martyris. I)
Niceti epifcopi m)
Theodofie virginis »)
Ambrofiiepifcopi M.B.
Herenes virginis. o)
Celeftini Papae. p)
Eugenie Virginis. q)
Januarii & Macharii. r)
Antonii Confefibris. /)
Apollonii presbyteri M. /)
Leonis Pape & confefforis.M.
Zenonis martyris, #)
m.
n.
o
duplex eft &non celebre. DedhDetu p
' q-
r
s
t
v
D.a.
HI. Le&ion, Dedit Deus. b.
c
Eufemie Vimnis M.
Lingua Sapientum.
XVIII
Longini militis B. Longini & Lucii martyrium M, b) Ciriaci Diaconi. B, marty-
ris. c) Alexandri Confeflbris, M. d) 5itl Dcjjcn ftflttC, miD B. Jbfephi uu-
tritoris Domini ConfeiTeris. e) Cuniberti epifcopi M. f) Natalis Bencdi-
cti abbatis, B, g) Simonis pueri & martyris inTridento B. b) Epifcopi. M.
/) Dorothei confefforis. M. ^) Gregorii Papic. M. /) Donati martyris.M.
convetfio Mar as Magdjlcnae B. w) Theodofii martyrls M. n) Johannis
niart. M, Marioe ./Egyptiaca:. B. Ambrofii epifcopi. C. o) Claudiani martyris.
M, Vinccntii prsdicatoris. f) Sixti Papae & mattyris M, q) Ccelcfiini Pa-
pae. B. M, r) Macharii & Perpetni cpifcoporum. M. s) Maria ^gyftiaca»
Kalixti Papae & martyr. M. t) Ezecbielis Prophctar. B. #) Julfi frap » M,
2.Cap.|te6en&e$8tyfo0e.
WttSt.Petri &«■<&*.
313
f XVIII
g. XVII
A XVI
b XV.
c XIV
d XIII
e XII
f XI
8- X.
A IX
b. VIII
XI
V.
VII
VI
V
IV
D
<
MAJI Tiburtii & Valeriani, Maximi C. M. B. III. Left. e
Nicomedis martyris 1) CLAVES ROGATIONUM. f
Califti & Martialis. 2) g
MarcellianiDiaconi. 3) SOL 1N TAURUM h
Eleutherii epifcopi & martyris. M. \
Jaframi abbatis. 4) N k
Mamertini epifcopi. f ) 1
Marcellini Pape. 6) m
Sotheris martyris. 7) n
Georgii martyris C.B.M.Pufinnevirginis celebratur. Juflum o
Liborii Pape. 8) p
Marci Evangelifte C. M.B. ULTIMUM PASCHA, LIT^-
Anacleti martyris. 9) NIA MAJOR. C. M. B. pofuit Deus
Anaftafii Pape. M. B. duplex, &non q
Vitalis martyris. C. M. B. III. Le&ionem. Beattu vir^ui in (ede
Cleti Pape. 10)
Quirini epifcopi. 11) CLAVES PENTECOSTEN.
MAJUS dies habet XXXI. Luna XXX.
MAJI Philippi & Jacobi. Walhurge Virginis. C.M.B.duplex
Gaudentius martyr. 1 2)
Inventio S. Crucis, Celebratur. Alexandri , Eventii 3c Theo-
dori.C.M.B. I).
e IV [*£ Floriani martyris. Translatio S. Godehardi epifcopi. celebre.
g III
A II
b
c
d
VI
V
f.
A
b.
c
III
II
'§
13.)
1
J
NON.
VIII
VII
II d VI \
o
Q
i-i
a
B
o
-6
a
CJ
Ecce facerdos magnus^ qui in vita.
Afcenfio Domini. 14)
Johannis Apoftoli ante portam latinam. C. M. B. duplex &
non celebre.
Juvenalis martyris. M.
Victoris martyris. 1 f)
Adventus reliquiarum S. Swiberti & Willerici 1 6) Ecce fa-
cerdos <Scc. duplex 6c non ceiebre.
Gordiani & Epimachi. B. C M. PRIMUM PENTECO-
STEN. III. Le£tionem.
dlv Ma-
i) Olympiadis mart. M. 2) Aniceti epifcopi M. Petri Diaconi B. 3) Petri Diaconi.M.
4) Thimonis Djaconi Crucifixi. M. B. 5) Vi&oris epifcopi M. 6) Sotheris
martyris. M. 7) Gaji Pape & martyris. M, g) Melliti Pape. M. 9) Mar-
cellinipape.M. Cleti papc.B. 10) Petri martyris. M. Petri de Mediolano. B,
II) Quintini martyris. M. 12) Translatio S.Elifabeth. M. Athanafii epifco-
pi.B. 15) Fcftum fpineae coronae, lanceae & clavorum. B. Quiriaci epifco-
pi.M. 14) Godehardi epifcopi M. B. 15) Apparitio S. Michaelis Archaa-
geli B. & M, 16) Gregorii Nazianzeni, B. Marcharii Abbatis, M,
m.
Utfuttbett utit> nacfrrtcfcectt
g.Period.
Mamerti confefforis M. B.
Nerei,Anchillei&Pancratiimartyrum M. B. III. Le&ionem.
Gingnulfi mart. i)Servatiiepifc.M.B. IX. Le&ionem Jufim
p tnoritttr
Vi&oris & Corone Virg. M. 2)
Timothei mart. 3)
JUNII. Peregrini epifc. 4)
Eraclii martyr. f)
Marci Pape. 6) SOL IN GEMINOS.
Potentiane Virg. M. B.
Saturnine Virg. & mart. M. 6. b)
Valentis mart. 7)
Helene regine. B. g)
Defiderii epifc. M.
Rogantiani mart. 9)
Urbani Pape Sc mart. C. M.B. 10) ESTAS ORITUR.
Auguftini epifc. M. III. Left. Ee ct facerdos &c. D.
Aquilini mart. n)
Germani epifc. 12)
Maximini Conf. 13)
Felicis pp. &mar. 14)
Petronille virg. M. B. Cantii , Cantiani & Cantianorum 1 f )
C.M.B. III. Left.
e
v
X
f
IV
g
III
XVIII A
II J
VII.
b
IDLIS
c
XVII. 1
XV.
d
XVI.
IV.
e
XV.
f
XIV
XII.
g
XIII
d
A
XII
b
XI.
IX
c
x i
d.
ix. r
VII.
e
VIII
VI.
f
VII
%
VI.
XIV.
A
V
III.
b
IV.
c.
III
XI
d
II. J
D
<
Q
HJ
<
JUKIUS habet dies XXX. Luna XXIX.
e
XIX f
VIII g
XVI A
V. b
IV
III
II
■1*
NON.
JUNII Nicomedis mar. C.B.M.
Marcellini & Petri. M.B.
Peregrini &Laurentini. 16)
Quinni mart, M.
Bonifacii epifc. & mart. C. M. B.
III. Ledt. Jufltu fi moritur.
III Le&. Spe'claculumpr*buit
III Le£t. Refcondsns
Phi-
G
CJ
a
c
0
B
£
&
3
0
-0
c
Q
Ci
<D
3-1
a
■JJ
*3
<
*-4
u
l) Deeft in utroque, 2) Sanfti Job. B. 3) Sophie virg, C M. B. 4) Aqui-
linicnnf. M, 5) Liberii & Sixti Confeff, M. 6) Johannis PapeM, Roga-
tioues five Litaniae majores. 6. b) lvonis Atlvoeati pauperum B, 7) Sa-
luftii 6c Foitunati martyrum M. g) Caftii 5c Enulii martvrum M.
9} Dominiei conf. Donaciani mart M. 10) Francifci conf. M. n) Ju-
lii epifc. M. Bede, venerabilis presbyteri B, !2) Bede presb. M, i;)F.pi-
fcopi. M. 14) Confetioris, 15) Oicfe ;ftanien hatte etne jungcrc J?<in&
6ctgcfc&rie6en/i(jr $eft ift um DaS 3a()r @hri(it 1249, en(ftant>etl V. Afta Sanft,
l6j Herafmi cpifcopi & martyris, M, B,
j*Cap.fte&fflbe$8tyte0et
^tt StPetri £ih££
3**
c
XIII. d
IL e
f
X g
A
XVIII b
VII. c
d
XV e
IV f
g
A
b
c
d
e
f
g
A
b
c
d
e
f
1
XII
I
IX
XIV
IU
XI
XIX
VIII
XVI
V.
&
A
b
c
d
e
VIII
VII
VI
V
IV
III
II
IDUS
xviiiT 2
r
J
XVII
XVI
XV
XIV
XIII
XII
XI
X
IX
VIII
VII
VI
V
IV
III
II
VI
V
IV.
III
II
s
•
s
o
Q
S
3
o
C
, »
3
<
3
CS
U
3
<
IQ
\<
CJ
D
<
\>Q
U
[O
o
Philippi Diaconi
Pauli epifc. 2)
Medardi epifc. 3)
Primi & Feliciani martyrum. C. M. B. III. Le&. SaftentUm
Maurini abbatis. 4) omnium
Barnabe Apoft. f) III. Led,
Bafilidis , Cirini , Naboris & Nazarii III. Led. C. M. B.
Felicule Virg. 6) ULTIMUM PENTECOSTEN
JULII. Valeri & Ruffini martyrum.CM.B. 7)
Viti,Modefli & CrefcentieVirginisCM.B. IX.Led. & celebre.
Aurei & Juftine virg. M. D.
Aviti Conf. 8) SOL IN CANCRUM
Marci & Marcelliani martyrumCM.B. III Le&.Sat^ftiperfiJem.
Gervafii 8c Prothafii. C.M.B. III Le£t. Jufiorum amm*
Regine Virginis. M.
Albani martyris. M. III. Left. Nemo miHtant
X millium militum martyrum. C. M. Paulini epifcopi. 9)
Edildrude virg. Vigilia.
Johannis Baptifle C duplex feftum
Severe virg. 1 o)
Johannis&PauIi. IX.Le£t. ffl funt viri
Revelatio VII. dormientium. M.B.
Leonis pp. C. M. B. Vigilia. ad fuffragium
Petri & Pauli Apoftol. C M. B. duplex feftura.
Commemoratio S.PauIi C. M.B. IX Le&ion.
JULIUS habet dies XXXI. Luna XXX.
JULIUS n)OaavaS. Johan.Bap.CM.B. lll.Led;. Ecceaflunf.
Proceffi & Martiniani. Vifitationis folemne Octava. 1 2) C.M.
Translatio S.Thomx Apoftoli.
TranslatioS.Martini. 13)
Maximi, Secundi. 14)
O&ava Apoftolorum. C. M.
'. Le6h Scietfc quodmifl.
III. Le£t. Deut yerfonam hominti
XIII
1) Saturnini martyris. M. 2) Luciani mart. M. 3) Meehardi epifc. & confelT.
4) Bamabae Apoft. C, Felicolas virg. M. Barnabas hicanticipatur, Onufrii erc-
mitx 8. 5) Reinberti Archiep.ConfefToris.C. B. Remberti & Barnabe M. 6) For-
tunati mart. Anthonii de Ord. Min. M. 7) M addit Aniani epifc. 8) Qui-
riaci Mart, m. Pauhe virg. b. 9) Stefe&cige fjafte einejiingere £an&/ nacrj*
twn/&a$Dor&er uaGetfanoencauggefrafKf iwDen/gefcrjrieoen. 1©) Heiigii
epifcopi.M. Elogii fabri. B. u) Julii Theobaldi epifcopi. B, 12) £)iefe$
gefi l)atu etne £anb ani fcem xv. secuio r)inju flcfcpvfe&en» 13) Odairici
Epjfcopi M.B. 14) Zoc uxorisNicofaat».
$i6
Urr* itnben utib Hac&ric&ceti
$. Period.
XIII fNON.
II g vnn
A VII
X b VI
c V.
XVIII d. IV 1
VII e III |
f II J
XV g IDUS
IV A xvin
b XVI
XII c XV
I. d. XIV.
e XIII.
IX f XII.
gXI
XVII A X
00
hl
VI b IX
c VIII
XIV d VII
III e VI
f V
XI g IV
XIX A III
b II
S
c
■g
o
Q
3 .ti
o
U
<
r*z
<
u
Martiniani & Willibaldi confefToris. Materniani con-
fefforis. 1)
Kiliani & fociorum ejus. C.M. B. III. Le£t. Juftorum anima.
Floriane & Fauftine virg. 2)
VII. fratrum. C. M. B. III. Left. Mulierem fov.
Translatio S.Benedifti Abb.C.M.B. III. Lea. guicuftodient.
Fortunati epifcopi. 3)
Margarete Virg. C. M. B. 4) III. Le&. Domine^Deus meus. D.
Heinrici Regis &mart. Caffiani mart. s) DIES CANIC.
Eeatus vir qui in ff.
Divifio Apoftolorum duplex & non celebre. Scimtte
quoniam.
AUGUSTI Hilarii mart. 6)
Alexii conf. M. B. Sperati mart. & foc. 7) IX Lett. Beneil*
clus Deut
Arnulfi conf. M.B. SOL IN LEONEM.
Arnefii mart. 8)
Philiberti abb. 9)
Praxedis virg. C. M. B. III Le6r. Sapientia vincit
Marie Magdalene. C. M. B. duplex & celebre D.
Apollinaris martyr. C.M. B. Liborii epifc. & mart.M. Sanfti
per fidem
Criftine virg. CM.B. Vigilia. ad fufTragium.
Jacobi Apoftoli. Criftophori Mart. C. M. B. duplex feftum
Jacincli mart. 10)
Hermolai presbyteri. M.
Pantaleonis martyris. M. B. III. Le£t. Jufiorum.
Felicis, 1 1) Simplicii,Fauftini &Beatricis C. M. 12) III.Lect.
SanBi per fidem
Abdon & Sennen. C. M. B. III. Led.
Germani epifcopi. M. B.
AU-
1) 2Bar beige[d)rfeben/ttacl) mefncm 95ebuncfen ttn xiii. Secuio. ^onfi n>trb
fcin ©terben&Sag in Dcnen Martyrologiis nuf fecn 30 Aprii anacfei^ef. Ma-
terniani M. Translario S. Thomas. B. 2) Oc\ava viiitationis Mariae. B. Cyril-
li epifcopi M. 3) Hermatore epifc.&mart. M. (£in fll A&isSanttorumunbe»
fanfCV •OcilfgeV. 4) Ordinatio WillehaJi epifcopi M. Heinrici Imperatoris B.
S;) Sicfe bc»i)e3}a(jmen fyatte etneoon ber£aupfi©d)rftff tinterfcbfeDene -pani)/
nad)Dcm DaS/roatf fm Sejct geilanDen /auSaefrafeet toar / hinju get&an. £>ev
&\itfer £etm'd) fft An. 115$. nebft fefnec©ema[)ifn Cunigunda »on Dem^abft
Eugenio 111. Dem JpetItgen*S^cgtfier einberlerbet ivocDcn. 6) Januarii Mart M.
7)'iBarbcf9Cfcl)rtcben. 8) Arfemi monachi M. o) Jofeph Jufti M. B.
10) Annaematris Mariae, C, M,B, It) PapaeC, M,B. 12) MarthaeVifg.
Intae Chiifti. C,B,
l.Cap,fte6ent>eQ3tyfo#e.
fcCttSt.NicoIai&ircfce.
317
VIII c
XVI
V
XIII
II.
X
XVIII
VII
XV
IV
XII
I
IX
XVII
VI
XIV
III
XI.
XIX
VIII
1
AUGUSTUS habet dies XXX.Luna XXX.
AUGUSTI. Vincula Petri. C.M.B. VII. fratrum. 1) IXLeft.
& celebre D
Stephani Pape & mart. C.M. C. III.Le£t. ecce facerdos
Inventio S. Stephani prothomar. C. M. C. IX. Le£t.
Juftini presb. M.
Ofwaldi regis 6c mart. 2) III. Le£t. DikHtu Deo.
Sixti , 3 ) Feliciffimi & Agapiti. 4) III. Ledt. Jufti in perpetuum
Afre. Donati mart.M. III. Le£t. Hifuntviri
Ciriaci mart. &(ocior ejus. C.M. j1) III. Le£t. Juftiinperpet.
1
ic/3
d IV
e III j>§
f II Jg
g NON.
A VIII ]
b VII
c VI
d V
e IV.
f III.
g n ;
A IDUS
B XIX
c XVIII
d XVII
e XVI
f XV
gXIV
A XIII
b XII
c XI
d X
e IX
f VIII
g VII
A VI
b V.
c IV
d III
e II
Vigilia.
IX.Led.
III. Le£t. Dominus
Vigilia, ad fuffragium.
folemne Oclava.
ad fufFrag.
ad fuffrag.
ad fufFrag.
ad fuffrag.
5
D
<
rz
<
U
Romani mart M. B.
Laurentii rnart. C, M. B.
Tiburtii mart. M. B.
Eupli diaconi. 6)
Ipoliti martyris M. B.
SEPT.Eufebiiconf.C.M.
ASSUMTIO S. MARIE. C.M.B.
Arnolfi confefforis M. 7)
O&ava S. Laurentii mart. C. M. B„
Agapitimart.C.M.B. SOL IN VIRGINEM.
Magni mart. C.M.B. 8)
Aucloris epifc. 9)
Juliani mart. 10)
Timothei & Simphoriani. Odava affumt. C.M.B. IX.Le&.
Timothei & Apollinaris 1 1) Vigilia
Bartholomei Apoft. C. M. B. duplex feftum
Genefii martyr. M. 12)
Herenei & Habundi. C.M.E.
Ruffi mart. C. M. B. III. Le£t. Memor efto.
Hermetis mart. Auguftini ep. C.B. 13) duplex & non celebre.
Decoll. S. Joh. Bapt. C. M. B. 14) duplex & celebratur.
Felicis & Adau&i C.B. III. Le£t. Spettaculum.
Paulini epifc. M. B.
3vr Z SEP-
c
<
B
o
Q
o
U
1) Maccabsorum.C.M.B. Tl) Et Dominici ConfefTorisM.B. $) Papae C. M. B.
SD?an halfe hterqeaen Den xiv. Xr)eil ber auSerlefenen Theologiferjen Bibliothcc,
pag. 154. unfc dnbere &en £)rucffef)!er tn t)er SSorreDefeeiUi. Q5ant>$ pag.xxxv.
flliroo au flatt bt$ vi Aug. fcerxvi. bejleljen geblte6en. 4) EtTransfigura-
tionis Domini B. 5) TranslatioCyriaci mart, XIV. Auxiliatorum B. 6) Ipo-
lyti mart. C. 7) Rochi ConfelT. B. g.) Ludovici epifcopi B. 9) Philiber-
ti epifcopi M. Barnardi Conf. B. 10) Primatimartyris, M. f i)Zachei Epifc.
3$. iz) Ludovici Regis & cenf, B, ij^Secundi.M. i4)Sabin.*virginisC.,M.2L
$i8
XVI f
v g
A
XIII b
II c
d
X. e
f
XVIII g
VII A
b
XV c
IV d
e
Uxtmtoto uHbHAct>W*KH
$.Period.
IV. 1 .
«J &
II J2
NON.
VIII T
VII
VI
V.
IV
III
II
IDUS
XVIII i
LO
1
J
XII f XVII
I. g XVI
IX
XVII
VI
A XV
b XIV
XIII |
xu
XI
X
XIV
III
XI
XIX
vm
s X
fc> u*
A VIII
b VII
c VI
d V
e IV
f III.
S »
\a
<
u
SEPTEMBER habet XXXdies. Luna XXX.
SEPT. Prifci mart. i) Sixti. Sinnicii conf. Egidii abb. C.M.
III Le£t. Wfunt virj,
Zenonis Mart. i)
Antonini mart. 3)
MarcelliM. &Jufti, D.
Vi&orini mait
Magni confeff. M.
Januarii mart. 4)
Nativitatis S. MARIE virg. C. M. B. folemne O&ava. f)
Gorgonii mart. C. M. B, IX. Led. Juftum deduxerunt. 6)
Ylarii (Hilarii) ppe & mart. 7)
Proti & Jacincti C. M. B. ad fuffragium»
Eupli» Serapionis. 8)
Felicifllrni mart. 9)
OCTOBRIS. Exaltatio S.Crucis,C. M. B. Cornelii & Cipria-
niC.M. IXLeft.
Nicomedis mart. C. M. B. O&ava Nativitatis IX. Lec"h
Lucie & Geminiani. Eufemie Virg. C. M. III. Led. Re-
jpondens.
Lamberti epifc. cV mart. C. M. B.
Eutropii mart. 10) SOL 1N LIBRAM. III. Left. Memor.
Januarii ac focior. ejus.
Euftochie Virg. Vigilia
Matthei Apoftoli & evang. C. M.B. duplex feftum D
Mauricii mart. & foc. ejus. C. M. B. , IX. Le£t. Santti per
fidem.
Lini pp. M. Tecle Virg. B.
Conceptio S.Johannis bapt. M.B.
Firmini epifc. M. 11)
Cypriani epifc. cVmart. 12) M.
Cofme & Damiani C. M. B. III. Lech Juftorum anlme.
Wenceslai mart. 1 3) M.
Michaelis Archangeli M. C. B. dnplex
Iheronimi presb. i4)C.M.B. duplex,&non celebr. Cptavi
& da.
OCTO-
£
c
a
<
S
o
o
(4.
♦
i) pclicis C, 2) Antouiani Marr, M. 3) 7 Kemacii inart,iis M. Manfueti cpifco-
pi. B. 4) Regina: virginis M. 5) Adriani mart. C. M.B, 6) Ansgarii
confelT. C. M. B. 7) Vittoris martyris. M. g) Maximi epifc. M. 9) Phi-
lippi epifcopi M, 10) Euftorgii mart, M. 11) Cleophe diicipuli Donimi,
12) Cypriani & Juftiuc, B, 13) Dacis B. 14) StDocloris. C.M.B.
i Cap. f?e6cnt>e Q3ei>fctcte*
wn St.Petri&ircfce,
319
XVI
V
XIV
II
X
XVIII
VII
XV
IV
XII
L
IX
A
b
c
d
e
f
S
A
b
c
d
e
t
8
A
1
VI
V
IV
III
II
NON.
J
10
VIII
VII
VI
V
IV
III
II
IDUS
b XVII "
c XVI
d XV
XVII
VI
e XIV
f XVII
gXII
XIV.
III
XI
XIX
VIII
XVI
A
b
c
d
e
f
g
A
b
XI
X
IX.
VIII
VII
VI
V
IV
III
s
<
o
Q
s
o
u
.2
<
tJ-j
<s
iJ
III. Led.
III Le&. Docirinis.
OCTOBER habet dies XXXI. Luna XXX.
OCTOB. Germani,RemigiiM.&.VedaftiC.
Leodegarii epifc. & martyris M. B.
Duorum Ewaldorum presbyt. i)M.
Marci & Martiani 2)
Meinulfl conf. M.
Fidis virg. 3)
Marci pp. Marcelii & Apulei III. Le&. Juftus cor.
Adriane virg.
Dionyfii mart. & foc. ejus M. B. 4) JX. Lecl. & celebr.
Gereonis mart. B. j) III. Le£h Ju/torum anime, ,
Burchardi epifc. & conf. 6) Jufti& Arthemii 7)
Honefte virg. 8)
Faufti , Anaftafiii , Venantii epifcoporum 9)
Calixti Pp. & mart. C. M. B. III. Le£t. Memor efio^
Maurorum martyrum. 10)
NOVEMB. Galli conf. M.B. 1 1) 111 Left. vobisdona
Nicomedis mart. 12)
Luce evang.C.M.B. SOL IN SCRPIONEM. duplex&
non celeb.
Januarii & fociorum ejus 15)
Caprafi martyris Feliciani 14) martyris 1 f ) C. M.B.
Sanctar. Virginum XI. millium. C. M. B. IX. Le£tionem dt
virginibus
Seueri epifcopi M. B. 111. Lecl:. D. Scientes
Seuerini epifcopi M.B. 111. Led. Habemus pa - - - "
Columbani mart. M,
, Crifpini & Crifpiniani MB. Ill.Lect. Refpondens.,
Vedafti & Amandi epifcoporum 16) 111. Le£t. Ifoftorcf*
Mariani mart. Vigilia.
Simonis & Jud^ Apoftolorum C. M. B. duplex feftum
Quinti mart. 17)
Marcelli mart. 18)
Quin-
l) Martyrum.
ris laici B.
martyr. C.
fti mart. M
2) Francifci Confefforis , Amarci corifcfToris M. Francifci coufcflb-
3) Frois Virg. & mart. M„ 4) Dionyfii, Ruftici 6c Eleutherii
5) Vi&oris, Gereonis ck fociorum ejus martyrum, C. M. 6] Ju«
7) 2)tefe roareti ttoti einer junijern Jpanb ofoqefc&rieben.
8) Felicis martyris M. .9) Anaftafii epifcopi M.Burckardi epifcopi. B,
10) Aureliae Virginis. G. San&orum Maurorum.CCCXL. M. u) Sigismun-
di , Lulli confcO. 12) Marthas forofis Lazari. M. 13) Januarii epifcopi.M.
14) Pontificis & martyris M. 15) 5Jucj) Dtefec wax ^tnju cjefdjrtebcn.
16) Rogatiani presbyteri &matt,M, I?) SUKifli. Epifcopi M«B, 1%) %•;
fcbii & Marcelli niarty r um M,
J20
UrEimbett unb Hrtc&ricfcten
3. Period.
V c II J Quintini mart. M. a)
Vigilia ad iuffrag.
Xlll
11
X
XVII
Vll
XII
1
IX
XIV
XII
Xi
1
hl
1
e IV
f 111.
g 11 jZ
A NON.
b VJH 1
c VU
d VI
e V
f IV
e 111
A 11
B IDUS
c XVlll
d XVII
e XVI
f XV
gXlV
XIII
xu
XI
X
IX
VIII
A
b
c
d
d
f
3
<
a
ta
<
Cfl
JJ
a
u
c
rt
s
o
l-l
g
c
Jj
o
a
J-i
Q
i-l
3
&
-a
c
7
4-1
<
3
u
NOVEMBER habet dies XXXLuna XXX.
NOVEMB. Feftum omniumfan&orum.C.M.B. Cefarii mart.
C. M. B. duplex feftum. ;
Euftachii martyris & fociorum ejus M. b) 111 Lect. Readet Detu.
Domnini mart. Mariani * c) IX Lecr. Teftifisor
Modefte Virg. d)
Felicis presb. & Mart. M» D.
Leonardi conf. M. B.
Willibrodi epifcopi & confeff. M.
Willihadi epifc. C. M, B. e) IV. coronatorum M. B. IX. Lecl»
Plures fa5ii.
Theodori mart.C.M.B, /) 111 Lect. Beatus vir qui in
Demetrii epifc. Martini Pp. C f M. ad fuffragium. .
Martiniepilc.C.M.B.Menne mart. C.M.B.IX Le£t. Omnupo».
Cuniberti epifc. M. ^)Lurini mart.f \)
Brichii b) epifc. *)C.M.B. IX Lect. Ecce facerdos magmt
DECEMB, Clementini conf. k)
Secundi frucruofi mart. /)
Otmari Abb. M.
Amani m) conf. SOL IN SAGITTARIUM.
O&ava S. Martini epifcop. C. M. B. ») 111. Lect.
Simplicii martyris. Elifabeth vidue B. o) IX Lecr.
Pontiani martyris. p)
Columbani Abbatis, q)
Cecilie virginis r) folemne Odtava. Domine Deus
Clementis *) martyris IX Led. & celebre Dikftus
Crifogoni t) martyiis C.B. M. adfuffragium.
Kathe*
4) Mutatio capparum. Wolrgangi Epifcopi. B. b) Commemoratio omnidm ani-
marum, C. B. M. *) (Sfme^anD 0U6 DCIU XIV. ot>er XV. Seculo. c) Maria*
ni & Floriani martyrum M. d) Germani ck Amandi confefforis. M. e) O&a-
va omuium San£torum,Claudii Si fociorum. f) Dedicatio bafilicae Salvatons B.
f ) 3m xiv. oDer x v. Secuio beigcfdjricben. g) Livini Epifcopi. 3. f f ) im
XIII. Seculo beigefcjjrtebeit. h) Briccii. C M. /') Confctfbris K. ^) Martyri»
M. Feftum prxfentationis Mariae peragitur Dominica fubOctava Martini, qux
fiin Dominicam cadat, Oftava anticipatur SabbatoC. I) Fejicis Epifcopi M,
m) Epifcopi&conf M, n) Dedicatio Bafilicx Apofto'orum Petri & Pauli B.
«0 tft tm XIII. Seculo ^{ttjtigefuqef. C. M, fcJjCU / babei Landgtavix Thuringix.
(SieiftabcrAn. ^.d. 27 May uencu^eiligauugejeblcf tnovDen/ jicbe obe»
pag. 280, />) Pjpx M, cf) Mauri martyris, M, Praefentatior.isMarixB,
r) & martyns, C. M.B. s) Papx & C. B, /) Chryfogoni.B.
Cap. fie&en&e fSejfaje.
Wtt St. Petri ftfr$t*
321
XIX g vu
A VI
Vlll b V
c IV
XVI d 111
V c 11
VII.
II
X
XVIII
VII
XV
IV
XII
I
XI
XVII
VI
f
g iv iv
A III J>§
b II jZ
cNON.
d VIII
e VII
f VI
z V
A
b
c
d
e
IV
III
II
IDUS
XIX i
IQ
J
f XVIII
g XVII
A XVI
b XV
c XIV
Katherine gloriofe virg. 1) C. M. B. duplex feftum
Valentini conf. 2)
Optati martyris 3)
Gregorii Ppe 4) ^^
Saturnini martyris flfe. ad fuffragium O&ava Cecilie.
lX.Lea. Vigilia
Andree Apoftoli C.M. duplex feftum.
DECEMBER. habet dies XXiCI. Luna XXIX.
DECEMB.Elogi f) Epifc.CandideVirg.
Longini mart. 6)
Cafliani mart. 7)
Barbare virg. C. M. B.
Dalmatii mart.8)
Nicolai epifc. C. M. B. duplex Feftum DeMf
OOavaS.AndreeApli. QM.B. 9) III. Led.
Conceptio S. Marie Virg. C. M. B. duplex feftutru
Valentini. Adventus S. Godehardi epifcopi. io) IX Le&.
Omnit.
Melchiadis pp. cumXXX VII. 1 1)
Damafi pp. M. B. ad furTragium.
Finiani epifc. 12)
Lucie Virginis. C. M. B. j $) IX. Led, guigloridtur.
JANUAR. Nicafii epifcopi M.
Valeriani epifcopi 14)
Valentini & Concordii M.
Ignatii mart. 1 c) \
Zofimn Theotimi 16) SOL IN CAPRICORNUM.
Henefii mart. 17)
I. C^eila 3ter25att^
©<!
Ana-
c
M
os
V
S
«ft
(J
0
"2
(4
Fi
s
S
p
0
3
c
Q
J-l
rt
3
H
CJ
<u
1-1
0
3
CC
s
*■!
u
1) SBaS nn Der ©telle Dtefer 3unafer (jejtani>en / nw auSaef rafcef / tpr Sfta&m abcr-
tm XIII. Scculo ^tnettt gefcfortben. 2) Lini Papae & martyr. M. ConradiEpifc.
Conftantienfis. B. 3)MaximiniEpife. & mart.M.Agricolae & Vitalis B. 4) Aman-
di Confeflbris M. <fi Eligii confeflbris.Longinimilitis M. Eligii epifcopi B.
6) Candidi epifcopi.M. 7) Simphronii&Olympii martyrum.M. g)Vi£tri«
cis& Dionyfiae martyris.B. 9) Ambrofii epifcopi ordinatio B. 10) Car-
pofori 6c Abundi martyrum. M. Joachimi Patriarchas patris Maria B. 11) Eu-
laliae virginis M. 12) Hcrmogenes & Donati martyrum, M. 13) Jodoci
Confeff, Otiliae Virg. B, 14) Maximini Epifcopi. M. i$) Epifcopi M.
16) Camiani epifcopi &CQnj8r, M, 17) Ncmcfii martyris B,
3«
UrEuttbetttinfr H4cbricfceett
$.Period.
XIV d XIII |
III
XI
XIX
A
b
VIII c
d
XVII e
V f
XII
XI
X
IX
VIII
VII
VI
V
IV
g m
XIII A II
I
<
a
►J
<
Anaftafii mart. i)
Thome Apli C. M. B. SOLTICIUM
Gregorii mart. & XXX. mil. z)
Vi&orie virg. 5)
Eugenie virg. Jfe vigilia.
Nativitas Domflrnoftri Jefu ChriftiC. M. B. f) duplex.
Stephani protomart. C. M. B. duplex.
Johannis Apoft. &c Ewang. C. M, B. duplex.
SS. Innocentium C. M. B. duplex
David Regis M. Trophini epifc. Thome epifc. & mart. C.M.B.
fuffragium.
Florentii epifc, 6)
Silveftri Ppe. C.M. 7) ad fufFrag.
6 | §
p o o
C Q t£
U
< .J
l) Vigilia. M. B. 2) Innocentii Epifcopi. M. 3) Eugeniae virginis. M. Vigilia
vigiliae.B.C* 4) Vigilia C.M.B, 5) Anaftafix virg.C, 6) Sabini manyris.
M.David Regis & Prophetae.B. 7) Et confcflbris. B.
3$ei ^bfc^vetbuno biefe^ Calendarii 5abe i# mid) bcmilfeet itt bie itmeriicbe 2>e*
fd)ajfenljeit beflelben unb beS ganfcen Codicis , maflen er *>on einer Jpattb l)errti&ret/
einjufeben. 3>cb tt>il ivemgenetgtett iLefer, jebod; ju beffen SBerbefierung , meine
©ebanofen ertfjfnen.
An. i28y. tjl ^abjl Martinus ber I V. gefforben , bicfen (jaf /cmanbtn biefemda*
lenber bei bem 10. Novemb. ber Demetrio Epifcopo barin aermbmef n>ar, angejeicb*
iiet,aber aucb$u<jfei$bafjbiefe$2$uc&t>or bergeitfc&on aewefen,ju»er(leben gegeben.
An. 1249. macbfett bie@cbetlte ber Jpeifigett Cantii , Cantiani UttbCantianilke,
dS fte nacb Eftampes m jrancftretcb t>erlegef wurben Diele SSeroegung. £>ann
man fdjrieb tbnen unter anbern SBunbern ^u, t>ag fte bet> grofier £)urre cincti Oicgcn
jerttor gebrad)t f)dttm, biefc 9?af>men ftefyen bie auf Petronilhe §ag b.i. ben ;i.
May bctgefuget , unb wrfjofjen babwd) bufce 2bucfoe 2llf erf (>um. &$ f>at einc ; ttn*
gere J^anb bet bem i9.Novemb.$ttSimplicii Martyris 9}al)men Elifabetha» Vidux
binbctgefd)rtcben,bie betgebaitene $?e|j*23ud;emennen fte etne iUnfc*(Brrtfw *>on
i^rmcjctt , tt>eld?e t>0it bem^abjle Gregorio IX. An. i23f.canonifirct tft, bar*
aug folcjef , ba|3 biefeg 3>ucb t>or biefer gett geroefen. & fyat eitt anber Thomas
epifcopi & martyris Sftabmen bei) bem 29.Decemb. (>m$ugefe£et. SDiefet* ift bcr
berufymfe Thomast)onCanee!bercjtt>eicber A. i iy^ttonbem^abfJeAlexandroIII.
itnfer bie #etltgen gefe^et n>arb,baber bcn auefunbig tt)irb, \to$ biefe^ Q3ud;t>orbie*
fcrScit berett^ gcfcbricben fei.
An. 1 1 J2,ben 14. Julii f)dt ^abft Eugenius bctTII. bem 5\at)fer HenricoII. ttnb
Cunigund^ feincr ©emaf)Iin untcr benJg)eiIigen cinen tylafy gegcben. SDen ^t^
rmn be^ erflen (tnbe i<^ mt befagfcm §age,bod;fo,baf? , tva^ »or^in bagcflanbctt,
attfge*
a Cap.fe(ftgfcSBf»fq0e»- ttQttSt.Nicolai:&trcfee. 32$
"auScjefvafcet tt>av,t>on einer jftln^em #anb ^tnem cjefcbvieben,unb unfev Co.lex ftei*
<jet babev auci) ubevbiefe gett in fetnem 2((ter.
Q5etm $.Novemb. (jat tbtn t>fe ^)ant> / tve(c|>e / n>te oben cjeme(bet,Martinum Pa-
pam betm to. fciefes $?onat^ancje|ttcjet &affe, Marianum fjtnju cjefe^et. 9?unftn*
l>et (tC& ^roar MarianusScotus titl Vlbt be^Benedicliner-Cvuen^ juKegertfpurg/roel*
cber An. 1080. btefetf 3ett(tc(?e t>er(ief?,aflem ba veimet ftcjj bev §:acj md>t,ancjefeben fei*
tte geiev uen9,Febr.0e6vdua)(ic{;n3apunuinuevuntengefe|tenLitanie(;at erebenfal*
fcbon fetnen tyla%*
Unterben geften mancjeft ba$ geft bev &eiltgert &rtewtglteit, biefetf abtx tjlA.
10 14. nocbnicj)t imQSvaucbe cjeroefen,ftefje Joh. FRONTONIS Epp.&DifT.Eccl.
IL142. a(fo muf* biefev CodexaudHubtefev geitfeinenUrfprunS fcbon cjefyabt r)abem
^Anno iooo^ bat ^atfer Otto uerllLPaulini be^^tfcbup ju Nola (&tbtint nacj)
9Jom certecjet/unb in unferm Codice,ift auf bem 22. Junii, Der biefem Jpetltaen irt
ACTis SANCTORUM cjetvtbmet ift/btefer^abmebttrcf; etne/tmcjere £anb,nebfl
X millium militum martyrum , nacbbem att ber<25tefle ber »ortcje #etftcje au^erof*
ttt roorben , btnetn cjerucfet, 3>ai?er benn , ba$ ba$ Wtx unfertf Codicis roentcjftwS
in$ jebenbe 3af)r bunbert cjefjdre, fcermutbltcb rotrb*
2)en /uncjftenunter alfen #etficjen beram(e^tentr;nen5ucjefucjettt)orben,ft'nbe icb ttt
btefer SSerjeicbnif* WlLHADUMjufein,t)on bemftencjmanA. 86o.nacf)ANSHA-
RII, ber fein&ben befcf)rteben, geuunifcoberwteADAMUS BREMENSISrmf An.
861. an, ^Bunber $u erje&Ien, baf)tx ANSCHARIUS nacb ADAMI Q3evtcf)tlib. r.
cap.XXX. fetne ©ebetne er&ctyeft. HENRICUS WOLTERUS erffaret un$ itt
feinev Chronica Bremenfi, bag nemftd) btefefbe mttbevCanonifinmcjMfnupfetcje*
tvefen fet. ConcefTu Apoftolicse Sedis Sandtum Dei fecit canonifari & inca-
{alogo fanclorum afcribi , ac conftituit diem ejus celebrem tam in choro,quam
in foroper provinciam fuam , fed & juftu regisZ^^wV/Imperatorisin aliisdice-
cefibus , puta Perdenfi & cseteris fub fefto recepta eft. Et dies obitus ejus Idus
Novembris ipfo die W Xoronatorumx fed ordinationis tertio Idus Julii. ^Qo^
mit (Berbert Qcfcerteunb&et^Arfc&mersberg in ifjrer nod; uncjebrucf ten25re*
tmfcfeert C&romcE liberein ftimmen , roann f?e t>on rufjmcjebacbf en WILHADO aU
fo fcbreibett : jfrt fcer Qtebe ratveOe ^e wol $et?ertticj 3af?re to bert Cybetf
ANSCHARII ftrtes «eer&ert a) Hafolcjere fce fco fcert tidor^m baev fymns
ttant x>m tllacbt bes Btoles b) t^o ^ome , ttmme jDocjee ber Wiix&cuh
<be 0<tr i?4tt (Sobee (Bnaben fcbecjett utt^e fcbreef ett mebe trt ber ^tlltgeif
23oec£ , uttbe boot ftrtert 2>acrt> to DirettOe met mebelo^e &e$ X?oIPa vnbt
t>er g<mt3ert p<tp£ett. Syrt 2)<tcj warbe cjet>teret met ^ocfeetbhrert 25tfc|)0i>
pett 0 Sexto Idus Novembris,ft)ne Orbinertncjbe tertio Idusjulii.
2lu£ biefent aflen erbefletnun, ba$ rote biefev Codex bevett^ t>or An.iooo.cjertte*
fen ju fetn i)evmut^et tvtvb , alfo bevfe(be nia)t er)er a(^ nacb An. g6o+ obev %6i* ent^
r)en finnem <&$ % 3»
^*) tPaerben (tunb tm mss. ^) ©eg Volde jIunD tm 9cfcl)ri«l)enen 0 &. t. tn pontificaiibus , mt&
otfo toit eintt itx &5d)ften gefleD «rin Ux €tft»55tf(6ojf t>?n SJtanfel anlecjte/|te&e Ote BHiiam Of« ^abjii
LeonisIV, tm i.^WH&e p.39.
24
Urftmbett mb Hac&rtc&ceti
3.Period.
3n fcem(£afent)er fdlf t)crOfler^acjaufi)en274Martii,unM)er©ontttcj^?8uc6*
flabe tjt B. t>iefe£ aber f)at ftd) in t>cn Safjren 87f- 886. 897« 970. un£> 98 1. auct)
$ucjefraaen,t)af)er ift ju t>ermuff)en, t>a§ ertn einem berfefben feinen Urfpruna cjenotw
nten (jabe. €s t|t aber nid;t au^berac^f ju faffen , t>af? 1) t>er9?af)mc ANSCHA-
Rll berftd) nicbt nurum^amburcjfonbcrn audjum aan$ 9?ort>en foroof wrbienet
<jemacf)t,mt)iefemQ3ucf)e focjar nicl)t fcorfomme, imafeic&en t)af? i)Rembertus /ene$
ruf)mfturt>iaer 9}ad)fofaer Darin nid?t anjufreffen fct , unt) 5) ift nic&t jut>ermutf)en,
fcafj eine fo fancje geit&onan.gSr. btg an. iooo.ot)er in5(nfef)uncj betf (SonntaaS*
5Buci)flabcn98i.or)neJE)eilicjenfoIfecjcWiebcnfein/ baf)er icb eevtt>af)rfcf)einficf;er fjaffe,
&a§t)a^5lffermef)rbefaafem^ud;e(5ndf)crjuber erflen,af6fc^t aefefjfen 3af)f, aefjdre.
(£e? ift fef)r rein unt) feferficf) aefcf)rteben,unt> e$ frifft f>ier etn n?a$ GERSON de
laude fcript. confid. 9. facjef : Litera fit legibilis, fit pun&uata , fit purgata, qua-
lis eft Lombardorum non involvens fe tra&ibus , tVtr tt>Offen ttntcn etne ^robc
t>on ber©d)riffc in ^upfer ffedxn laffen.
£>amit aber t>er cjeneiafe £efer &on uicfcmCaletiberbefto mef)r9}u£en fjabenmd*
ge,rmf id; bie £ei(igcftfo i^) in t)iefen»ier?We^ud)ern anaefrofftn f;abe,nad) t)em
A.B.C.f)icf)er fe£en.
Abdon & Sennes. ^o.jul.
Abundi. 26. Aug. 9. Dec.
Achillei. i2May.
Adau&i. joAug.
Adrianas virginis. 4 Mart. 8 O&.
Adriani Martyris. 4Mart. &8Sept.
iEgidii Abbatis. i Sept.
Afrae & fociorum ejus.7.Aug.
Agapas virginis. ioMart.
Agapeti. 24 Mart.
Agapeti martyris. 6 Aug. & 1 8 Aug.
Agathae virg. cVmartyris f.Febr.
Agnetis virginis. 21 Jan. & 28 Jan.
Agnetis Oclava. 28jan.
Agricolae & Vitalis. 27 Nov.
Albani Epifcopi &martyris. 21 Jun.
Aldegundis virginis. 30 Jan.
Alexandri ConfelToris. 11 Mart. 18«
Mart. & $ May.
Alexii ConfeiT. 17. Julii.
Amandi. 6. Eebr. 8c 4. Nov.
Amandi ConfeiToris 28.N0V.
Amandi Epifcopi. 24 0£fc.
Amani Confefforis. 1 7 Nov.
Amarci ConfelToris. 4O&.
Ambrofii Epifcopi ConfelT. & Doct.
4April.
Ejusdem ordinatis. 7 Dec.
Anacleti martyris.26April.
Anaftafise virg. 2 f Dec.
Anaftafii martyris. 2oDec.
Anaftafii Papa^. 27 April.
Andreas Epifcopi. 1 3 Oc*r.
Andreas Apoftoli. 30N0V.
O&ava Andreas. ^Dec.
Aniani Epifcopi. I4jun.
Aniceti Epifcopi. i6ApriI.
Annae,matris Maria». 26jul.
Anfcharii. 5 Febr. & 9 Sept.
Antoniani mart. 2. Sept.
Antonii Abbatis.17 Jan.
Antonii ConfefToris. 9 April.
Antonii de ordine minorum. 13 Jun.
Antonini martyris. ; Sept.
Apollinaris martyris. 23. Jul. & 23.
Auguft.
Apollonii Presbyt. 10 April.
Apolloniae virg. &martyris. 9 Febr.
Divifionu Apoftolorum. 1 f Jul.
Apulei. 7 Odtob.
Aqui-
2. Cap. fitbmbt fStptojt, Mtt Sc. Petri ftjrc&e.
5*f
Aquilini 4 Febr.
Aquilini Confeflbris. i6Maji.
Aquilini martyr. lyMaji.
Arnefii martyr. 1 9 Julii.
Arnolphi ConfefT. i6Aug.
Arnolphi Epifc. 1 8 Jul.
Arfemi monachi. 1 9 Jul.
Arthemii. 12.Q&0D.
Athanafii Epifcopi 2 May. & 1 1 Jun.
Au&oris Epifcopi. 2cAug.
Auguli Epifcopii& martyris 7 Febr.
Auguftini Epifc. oc Do&oris 26 May
<5c 28 Aug.
Aviti Confeftbris. I7.jun.
Aurei. i6.Junii.
Aurelias virginis. i60£t.
XiV. Auxiliatorum. 8 Aug.
Balbinse virg. 5 1 Mart.
Barbarse virg. 4Dec.
Barnabas 10 Junii. M. 1 1 Junii P.
Bartholomad Apoft. 24 Aug.
Bafilidis. i2.Jun.
Beatricis. 29 Julii
■ ■!.«■-
Candidi Epifc. 2Dec.
Cantii , Cantiani <5c Cantianillse. 3 1»
May.
Caprafii. 20 0&.
Dies lutie in Carnisprivio. 9 Mart.
Carpofori. 9Dec.
Caflfiani martyr. 3 Dec.
Caftii & Enulii mart. 22 May.
Caftoris presbyteri 15 Febr.
Catharina: virg. 2f Nov.
Chriftinse virg. 24JUI.
Chrifti Nativitas. zf Dec. Circumci-
cumcifio 1 Jan. Ex uEgypto relatio
7-Jan. Transfiguratio. 6 Aug. Re-
furre&Lo. 27 mart. Afcenfio j MayP.
2 1 May. B.
Chriftophori martyr. Zj. Jul.
Chryfogoni martyr. 24. Nov.
Joh. Chryfoftomi. 27. Jan.
JDies Cinerum. loMart.
Claras virg. /2, Aug^
Claudianimartyris. $• April.
Clementini ConfefT. 14N0V.
Bedse venerab. Presb. 27May. B. 28. Clementis Papje <5c martyt. ^^.Nov.
May. M.
Benedi&i Abbatis. 2 1 Mart.
Translatio S.Benedi&i. njulii.
Bernardi ConfefT. 20 Aug.
Blafri Epifcopi <3c martyris. ^Febr.
Bonifacii Epifc. <5c fociorum ejus f Jun.
JBrichii alias Brixii Epifc. alias ConfefT.
1 5 Nov.
Brigittas virg. 1 Febr.
Burchardi Epifcopi 1 3 . O&ob. B. 11.
Odob.P.
Caecilia* Virg. & mart. 22 Nov.
Cajleftini Papae 7 AprilB. tSApril.P.
Csefarii. 1 Nov.
Califti. iSApril.
Calixti Papas <5c martyr, 9. April 14.
Odtob.
Candidas virg. 1 Dec.
Cleophse difc. Domini. zj. Sept.
Cleti Papas. z6. April. B. zg. AprilP.
Columbani Abbatis. 2/.N0V.
Columbani martyr. 14. 0£t.
Commemorationis S.Pauli. 30 Jum
Concordii. i6Dec.
Conradi Epifc. Conftantienfis 2^Nov.
Cornelii. ^Sept.
Feftum fpinese Coronoe,lancese<5ccla«
vorum. 4 May.
Coronae virginis. ^May.
IV. Coronatorum. 8 Nov.
Corporis Chrifti. 24 May.
Cofmae &Damiani. z/Sept»
Crefcentias. if Jun.
Crifpini & Crifpiani. zj Odr.
Crucis inventio ^May.exaltatio i4Sepr.
Cuniberti Epifcopi zo Mart. iz Nov.
3 Cypria*
326
IMimbe»! unt> nacfcricfctert
3.Period.
Cypriani. 14 Sept.
Cypriani&JuftinEe. 2<^Sept.
Cypriani Epifc. &tmart. i^Sept.
Cyriaci Diaconi & mart. 16 Mart.
Translatio Cyriaci & (ociorum ejus
8Aug.
Cyrilli 9 Mart. & 9 Julii.
Cyrini i2jun.
Dalmatii martyr. f Dec.
Damafi Papas 1 1 Dec.
Damiani 27Sept.
Damiani & Quiriaci martyr. 12 Febr*
David Regis & Prophetse 3 o Dec. al.
29 Dec.
Decem miilium martyrum 22 Jun.
Dedicatio Bafilicse falvatoris 9 Nov.
Dedicatio Bafilicse Apoftolorum Petri
& Pauli 1 8 Nov.
Demetrii Epifcopi ioNov.
Defiderii Epifc. &martyris n.Febr.&
23 May.
Dionyfce mart. 5* Dec.
Dionyfii & Pauli, 9 Febr. & 27 Febr.
Dionyfii & fociorum ejus. 9 Oct.
Divifionis Apoftolorum. 1 <f Jul.
DominiciConfeftbris. 24May& f Aug.
Domnini martyris. 3 Sept.
Donati martyris 1. Mart. 1. April. 7.
Auguft.&i2Dec.
Donatiani mart. 24May.
VII. Dormientium revelatio. 27 Jun.
Dorotheee virg. 6 Febr.
Dorothei Confeflbris. 2gMart.
Edildrudse virg. 23 Jun.
EleutheriiEpifc. & mart. 18 April.
Eleutherii mart. 9O&.
Eligii (ElogiiP.)Epifcopii i.Dec.
Eligii fabri 2f ]un.
Elifabethae viduse. 19. Nov.
Translatio S. Elifabethas. 2 May
Emerentianse virg. 2 3 Jan. B. 27 Jan.
Enulii Mart.azMay.
Epimachi mart. 10 May.
Epiphania Domini. 6Jan.
O&ava Epiphanise 13 Jan.
Erafmi mart. & Epifc. 3 Jun.
Erhardi Epifc. 8jan.
Eucharii Confeflbris. 2oFebr«.
Eventii 3 May.
Eugeniar virginis i6Mart.&7April.
Eulaliae virg.ioDec.
Euphemke virg. 13 April& i6Sept.
Eupli i2Sept.
Eupli Diaconi 12 Aug.
Eufebii confeff. i^Aug.
Eufebii & marcelli martyr. ^oOftob.
22. al. 24Dec.
Euftachii martyr. & fociorum ejus 2.
Nov.
Euftafii 29Mart.
Euftochiae virg. 2iSept.
Euftorgii mart. ig' Sept.
Eutropii mart. 18 Sept.
II. Ewaldorum Presb, &mart. 3 O&.
Ezechielis Prophetse. 10 April,
Fabiani & Sebaftiani. 2oJan.
Faufti Epifc, 13 06t.
Fauftinas virg. 9 Jul. & 29 Jul.
Fauftini Epifc. if Febr.&29jul.
Feliciani 9 Jun.
Feliciani Epifc. 20 Oft.
Felicitatis 7 Mart.
Felicis 14 Jan. 9 Mart. & 30 Aug.
Felicis confefT. 30 May.
Felicis Epifcopi 2iFebr.& 3 Mart.
Felicis mart.i^Ocl.
Felicis Papce 3oMay & *?.JuI.
Felicis Presbyt. & mart. f Nov.
Feliciflimi 6Aug.
Feliciflimi mart.13 Sept.
Feliculse. i4Febr. „.
Feliculae virg. 13 Jtjn.P. ioJun.M.
Fidis virg. 6 0&.
Finia-
i. Cap. fitbmbt gsepfage, wn St Petri Rivfa.
1*7
Finiani Epifcopi /eDec.
Firmini Epifc. ^Sept.
Florentii Epifc. ^oDec.
Florianse virg. 9 Jul.
Floriani martyr. 4May. & 3 Nov.
Fortunati Epifcopi 2<*Febr. 3 Mart. &
/ijul.
Fortunati Martyris 2/May. 13 Jun.
Francifci ConfefToris Laici 2j May &
4 oaob.
Frois virgin. 6 Oft.
Gaji Papae & martyris 22 April.
Gallii6 0aob.
Gaudentii martyris ^May.
Gelafii ^Febr.
Geminiani i6Sept.
Genefii mart. 2 j Aug.
Georgii mart. & milit. 23 April.
Gereonis & fociorum ejus 10 06t.
Germani & Amandi 4 Nov.
, Germani , Remigii & Vedafti 1 0£t.
Germani Epifcopi *^May& 31 Jul.
Gertrudis virg. 17 Mart.
Gervafii & Protafii. 19 Jun.
Gingnulfi martyris 13 May.
Godehardi Epifcopi f May.
Adventut Godehardi Epifc. 9 Dec.
Gordiani martyr. 10 May.
Gorgonii gSept.
Gothardi Epifcopi fMay.
Transiatio Gothardi Epifc. 4 May.
Gregorii martyr. 6c XXX. milit. %2.
Decemb.
Gregorii Nazianzeni. 9 May.
GregoriiPapae &D06I:. «Mart. ^Mart.
cV 28 Nov.
Guthberti Epifc. 20 Mart,
Helense Reginae 22 May.
Henefii martyr. 19 Dec.
Henrici Imp. 13 Jul.
HeracliiConfeflbris. nMart.
Heraclii Martyris. 17 May.
Herenes virg. f April.
Herenici. 10 Febr.
Hermatore Epifc. & mart. 12 Jul.
Hermetis 27Aug.
Hermogenis dcDonati mart./iDec.
Hermolai Bresbyt. 27 Jul.
HieronymiPresbyt. &Do&. joSept.
Hilarii Epifcopi & martyris */Febr.
Hilarii mart. 16 Julii.
Hilarii Papae & mart. 10 Sept,
Hippolyti martyris & fociorum n Aug.
C.13 Aug. P.
Honeftse virginis 12 061:.
Hyacinthi. 26 Jul. & 11 Sept.
Jacobi Apoftoli 1 May &*/JuJ.
Januarii & Macarii 8 April&i6Aug.
Januarii martyris 7Sept. 19 Sept.
Ignatii Epifc. & martyr. jiJan.B. 17.
Dec.P.
Innocentium puerorum "2^ Dec.
Ottava innocent. pueror. 4jan.
Joachimi Patriarchae , patris Mariar;
9Dec.
S. Job. 14 May.
Jodoci Confefr 13 Dec.
Johannis Baptiftse conceptio, ^Sepf.
Nativitas*4jun.06tava nativi-
tatis ijul. DecoIIatio 2p Aug.
Johannis Apoftoli & Evangeliftce 27.
Dec.
OUava Johannis Apoft. $ Jan.
Johannis ante portam latinam 6May.
Johannis Chryfoftomi 27jaa.
Johannis martyris 3 April.
Johannis Papce 3 Mart. & 18 May M,
i^Jan. B.
Johanms & Pauli martyrum26Jan.
jofephi nutritii Domini 19 Mart.
Jofephi Jufti ^ojul.
Irenad 26 Aug.
JudseApoftoli 28 0&.
Julianee virginis & martyris iSFebr.
Juliani
;28
Ucfrm&etf tittb Hacfrricfctett
3. Period.
Juliani martyr. 9 Jan. B. 19 Febr, M. 21.
Aug.P.
Julii Epifcopi. i7May.
Julii Papse 12 April.
Ivonis advocati pauperum2oMay.
Jufti 3 Mart. 4. Sept.
Jufti & Arthemi 12 061:.
Jufti martyris 11 Oft.
Juftinae virginis 16 Jun. 26Sept.
Juftini martyris 25 Mart.
Juftini Presbyt. 4Aug.
Juvenalis martyr.7May.
Kiliani & fociorum. 8 Jul.
Kunegundis Imperatricis 5 Mart.
Kyriaci 6Mart.
Lamberti Epifc. ^Sept.
Laurentini 3jun.
Laurentii martyris ioAug.
ORava Laurentii 17 Aug.
Lazari Epifcopi. 1 7 Dec.
Leandri Epifc. 27Febr.
Leodegarii Epifc. 2 06r.
Leonis Papse & martyris 14 Mart. &
1 1 April.
Leonhardi Confeflbris 6 Nov.
I^erii & Sixti ConfefT. ^May.
Liberii Papae 24 April.
Liborii mart. 25 Jul.
Lini Papse z4Sept.
Lini Papae & martyrisi6Nov.
Litania major 1 s April & 1 8 May.
Livini Epifc. 1 2 Nov.
Longini martyris 1 5- Mart. 2.Dec.
Lucas Evangeliftae 1 8 Oft.
Luci» virginis 1 6 Sept. 1 3 Dec.
Luciani martyris 7 Jun.
Lucii Epifcopi 1 y Mart.
Ludovici Reg. & Conf. 2f Aug.
Ludovici Epifcopi i9Aug.
Luidgeri Epifc.&ConfefT. 26Mart.
Lulli Confeflbris. i6 0d.
Luriai martyris i2,Nov.
Macarii Epilcopi 8 April.
VII. Maccabteorum 1 Aug.
Macedonisj^Epifcopi 1 3 Mart.
Magni ConfefT. 1 f Febr. 6 Sept.
Magni martyris 1 9 Aug.
Mamerti Confeflbris Epifcopi 1 1 May
Mamertini Epifc. 2oApriI.
Manfueti Epifcopi. 3 Sept.
Marcelli & Jufti| 4 Sept.
Marcelli 7 0£tob.
Marcelli martyris. 3oOc*r.
Marcelli Papese & martyris. i6Jan.
Marcellini & Petri 2 Jun.
Marcellini Diaconi i7ApriI.
Marcellini Papse. 21 April 26 April.
Marcharii Abbatis. 9 May.
Marci & Marciani 4 Oft.
Marci Evangeliftse. zf April.
Marci Papas 1 8 May & 7 0£r.
Marci & marcelliani 1 8 Jun.
Marciani 2jul. %
Magarethae virg. 1 3 Jul.
Mariie virg. Conceptionis ftDecemb.
Nativitatis. g Sept. O&ava nativita-
tis. 1 5" Sept.Pra2fentationis.2i Nov.
Annunciationis 2 $■ Mart.Vifitationis
2 Jul. O&ava vifitationis. 9 Jul.Puri-
flcationis. 2. Febr. Aflumtionis. 1 f,
Aug. Octava aflumtionis. uAug.
Mariae & Martha* 1 9 Jan.
MariseMagdalenae 22 JuJ.
Ejus Converfio 1 April.
Marias iEgyptiae 3 AprilB. 9ApriIM.
1 April P.
Maria* de nive f Aug.
Mariani 240cl:ob.
Mariani martyris 3 Nov.
Marii & Marthae 1 9 Jan. B.
Marthae hofpitse Domini. 29 Jul. 17.
Oaob.
Martialis i6ApriV
Martini Epifcopi 1 1 Noy.
C8dfA
2.Cap.ffe&MbeQ5et>fa^
^ttSt.NicoIai&fwfce.
m
Oftava Martini r 8 Nov.
Translatio Martini. 4 Jul.
MartiniPapse ioNov.
Martiniani 2.J11I. 7 Jul.
Materniani 7jul.
Matthari Apoftoli 24Febr.
Matthan Apoft.ck Evang.21 Sept.
Mauri Abbatis. if.Jan.
Maurini Abbatis. 1 o. Jan.
Mauritii & fociorum. 22. Sept.
Maurorum CCCXL. 16. Oft.
Maximi. i8-Febr.
Maximi. 14. April.
Maximiani mart. 8. Jan.
Maximini Epifc. & Confefl*. 29. May.
Maximini Epifc. & martyr. 2,7 Nov.
Mechardi Epifcor3i & Confeft. 8jun.
Medardi Epifc. 8- Jun.
Meinulfi. f.O£tob;
Melehiadis Papse cum XXXVII. 10.
Decemb.
Melliti Ep. 24.April.
Mennas martyris. 1 1 Nov.
Michaelis Archangeli. 29. Sept.
Ejusdem apparitio. 8- May.
XL. militum. 8 alias 9. Mart.
Modefta? virginis. 4.N0V.
Modefti martyris. 1 f . Jun.
Mutatio Capparum. 3 i.O&.
Naboris. i2jun,
Narcifli Epifc. 29. O&.
^Nazariimart. i2.Jun.
Nemefii martyris 19. Dec.
Nerei & Achillei martyrum. i2.May.
Niceti Epifcopi. 2. April.
Nicolai Epifc. & ConferT. 6. Dec. _
Nicomedis martyris. 1 f. April. 1. Jun.
ij-.Sept. & 17. oa.
Odalrici. 4. Jul.
Olympiadis mart. if.April.
Olympii mart. 3.Dec.
Lt^eile 3ter254ti^,
Omnium animarum commemoratio.
2.N0V.
Omnium fan&orum i.Nov.
Onufrii Eremitae. io.Jun.
Optati mart. 27. Nov.
Oswaldi Regis. f . Aug.
Otilias virginis. i^.Dec.
Otmari Abb. 16. Nov.
Pancratii martyris. i2.JMay.
Pantaleonis.28.al. 27.Julii.
Pauke virginis. 17. Jun.
Pauli Apoftoli. 29. Jun.
Pauli Converfionis. 2f. Jan.
Commemorationis S. Pauli.1 30. Jun.
Ottava Petri &Pauli. 6.JuI.
Pauli Epifcopi. 8. Febr. 7.Jun.
Pauli Epifcopi & Confeff. 22. Marr.
2^.Mart. M.
Dienyfii & Pauli, 9. Febr.
Pauli & Maximi. 18. Eebr.
Pauli mart. 26. Jun.
Pauliprimi Eremitse. 10. Jan.
Pentecofte. 2 1 May.
Peregrini Epifc. 16 May.
Pergentini. 3 Jun.
Perpetuse &Felicitatis. 7 Mart.
Perpetui Epifcopi. 8. Apil.
Catbedra Petri. 22. Febr.
Vincula Petri i.Aug.
Petri Diaconi. 1 6 April. B. 17 April. M.
Petri deMediolano mart. 29. April.
Marcellini & Petri. 2. Junii.
Petronilhe Virgin. 3 1 May.
Philiberti. 20. Ju!.
Philiberti Epifc. 20. Aug.
Philippi Diaconi. 6. Jun.
Philippi Epifcopi. i3,Sept.
Philippi <5c Jacobi. i.May.
Phocx Epifcopi & mart. j . Mart.
Pigmenii Presbyt. 1 8 Mart.
Polocronii Epifcopi 1 7 Fcbr.
Polycarpi Presb. 26 Jan.
$f Pon-
11*
UrEimbett tmb Vtt&vi&ttn
?. Period.
Pontiani martyr. 20. Nov.
Potentianse Virgin. 1 9. May.
Praeje&i mart. 2f Jan. B.
Praxedis Virgin. 2i.Jul.
Primati mart. 21 Aug.
Primi & Feliciani. 9. Jun.
Prifcas Virginis. 18. Jain.
Prifci mart. 1 . Sept.
Procefii. 2. Julii.
Protafii. i9jun.
Proti. uSept.
PubliiConfefT. 2oEebr.
Pufinnae Virginis. 2 3 April.
Quadraginta Militum marc. 9 Mart.
Quinti mart. 29 Oft.P. 3 1 Oa.B.
Quintiani mart. 1 April.
Quintini mart. 30 April. 21 Ocl.
Quintolini martyris 8 Mart.
Quiriaci Epifcopi. 4May.
Quinaci mart. i2Febr. & 17 Jun.
Quirini Epifcopi ;oApril.
Quinni mart. 4. Jun.
Regince Virg. 2oJun. ^Sept.
Reguli Epifcopi. 3 1 Mart.
Reimberti Epifcopi & ConfefToris 4.
Febr.B. 1 i-Jun.M.
Remacli martyr. 3 Sept.
Remigii. i.Oftob.
Rochi Confefforis. 16 Aug.
Rogantiani martyr. 24May.
Rogati 28Mart.
Rogatiani martyris&Presbyt. 26 Oft,
Rogationes five Litaniae majores 18.
May.
Romani Abbatis. 28 Febr.
Romani militis. 9 Aug.
Romuli martyris i7.Febr.
Rufi martyris. i4jun.&27 Aug.
Ruftici martyris. 9. 0£t.
Sabinae. 29. Aug.
Saluflii & Fortunati martyrum. 1 1 May
Saturniijje virg. & martyr. 20 May
Saturnini. mart. 6 Jun. £29 Nov.
Scholafticae virginis. 1 0 Febr.
Sebaftiani. 20 Jan. <
Secundi. f . Jul.
Secundi fru&uofi martyr. 1 f. Noy.
Seleuci. 24. Mart.
Sennes. 30 Julii.
Septem Dormientium. 27. Jun.
Septem Fratrum. iojul.
Septem Maccabasorum. i.Aug.
Serapionis. 12. Sep.
Servatii Epifcopi. ij.May.
Severae virginis. 2f. Jun.
Severi ConfefToris. 1 1. Jan. B.
Severi Epifcopi. 22. Oft.
Sigismundi. 16. Ocl.
Simeonis Epifcopi. 1 8. M. 1 9. Febr. B.
Simonis &Judae Apoftol. 28. 0&.
Simonis pueri &martyris in Tridento.
24. Mart.
Simphoriani 22.Aug.
Simphronii&Olympiimart. j.Dcc.
Simplicii ^9. Julii.
Simplicii martyris. 19. Nov.
Simplicii PapJE. 2. Mar t.
Sinnitii Conf. t.Sept.
Sintberti Epifcopi. i.Mart.
Sixti. i.Sept.
Sixti Confeflbris. i7May.
Sixti Papse & martyris. 6. April 6.Aug»
Sophias Virg. 1 f May.
Sotheris Papa^ & martyr. 22. April. P.
21. April.M,
Sperati martyr. & foc. 17. Jul.
Stephani Epifcopi ij.Febr.
Stephani Protomartyris. 26.Deo
OlUva Stephani. 2.Jan.
lnventio Stephani Protom. g.Aug.
Stephani Papas & mart. 2. Aug.
Suiberti ConfefToris. i.Mart.
Mventtu reliquiarum S.Sviberti 9May.
Sylveftri Papae & ConfefT 3 1. Dec.
Sym-
a.Cap. pe&enbe SJepfoge.
Wtt St. Petri 5?tr#e>
35i
Symphoriani martyris. 22. Auguft. B.
4.Febr.P.
Telefphori Papae. f.Jan.
Theclse Virginis. 23.Febr. $.May&
25. Sept.
Theobaldi Epifcopi. 1 . Jul.
Theodori 9. Nov.
Theodori mart. 1 9. Mart.
Theodofise Virg. ^.lApril.
Theodofii mart. 2. April.
Theotimi. ig.Dec.
ThomjE Apoftoli. 2i.Dec.
S. Thomae translatio. 7. Jul.
Thomce Cantuar. 29. Dec.
Thomse de Aquino. 7. Mart.
Tiburcii mart.[ 1 1. Aug.
Tiburcii & Valerianimart. 14. April.
Timonis Diaconi crucifixi. i6.April. B.
1 9. April. M.
Timothei difcipuli Pauli 24.Jan.
Timothei & Symphoriani 22. Aug.
Timothei &Apollinaris 25. Aug.
Timothei martyris 1 f.May & 22. Aug.
Trophini Epifcopi 29.Decemb.
Valentini.Epifcopi & martyris i4.Febr.
Valentini 8c Concordii 1 6. Dec.
Valentini ConfefToris 26,Nov.
Valentis martyris 2i.May
Valeriani martyris 14. April. i4.Jun.
Valeriani Epifcopi 24.0£tob.
Valerii 6c Ruffini martyr. 14. Jun.
Valerii Epifcopi 29.Jan.
Vedafti « . Odob. B. 6. Febr. P.
Venantii Epifcopi 13.O&.
Viclorini martyris 6, Mart. f.Sept.
Vi&orise Virg. 2$.Dec.
Vi&oris & Coronae Virg. 14. May.
Vidoris & Gereonis 10. Od.
Vi&oris Epifcopi 20. April.
Vi&oris martyris20.Mart.cV8.May.
Vi&oris Papce 6. Mart. & g. May.
$f 2
Vi&oris & Vi&orini martyr. 6. Mait,
Vi&ricis f. Dec.
Vincentii martyris 22.Jan.
Vincentii Prsedicatoris f . April.
Vitalis 14-Febr.
Vitalis 6c Agricolas 2.7. Nov.
Vitalis martyris 28.April.
Viti martyris & fociorum 1 f . Jun.
Translatio S.Viti martyris io.Mart.
Uldarici Eqifcopi 4. Jul.
Undecim militum 8» Mart.
Undecim millium Virginum 2 t. Oc"r.
Urbani Papa» & martyris 25". May.
Urfulae 2i.Od.
Walburgis 2f.Febr.6V i.May.
Wenceslai Ducis 2g.Sent.
Wilhadi Epifcopi 8« Nov.
Willerici 9. May.
Willibrodi Epifcopi & martyris 7. No-
vembr.
Willibaldi Confefforis 7, Julii
Wolfgangi Epifc. 5 i.^Qcjt.
Zachsei Epifcopi. 2 2 . Aug.
Zenonis 14. Febr. 12. April. 2. Sept.
Zofimi n.Mart.
Zofimi cVTheotimi 18. Dec.
Zoe uxoris Nicoftati f.julii.
Zotici martyr. io.Febr.
II. Jerner ift bti btefem CODICE bfe
bartn Dorfommenbe LITANIA
mercfrourbta. £>iefe t>abe id) ae*
gen jroet anbere MSS. &er St. Petri
Sivfy, unb sroetgebrucffe ^ucfcer,
nem(icl) ben Pfalterio cum hymnis
Unb bem BreviarioEcclefia:Ham-
burgenfis aef)aften,unb um me/jrer.
SDeuflic&feif 2Bt(len unferfc&efoe
idf> bieMSS.a(fo,ba|?bag eine Li-
ber precum, ba$ anbere Hymnia-
riusgewnnettwb.
* • LITX-
n*
Utfutt&ert mbVXa&ti&un
5 Period.
LITANIA ECCLESLE HAMBURGENSIS.SeculoIX.autX.
Kyrie Eleyfon, Chrifte Eleyfon , Chrifte audi nos.
Salvator mundi adjuva nos.
San&a Dei genetrix ")
Sanda virgo virginum. j
San£ta Maria |
["Michael J,Ora pro nobis
Sanae<j Gabriel |
iRaphael.
Omnes Sanfti Angeli & Archangeli , orate pro nobis.
Sanfte Johannes Baptifta > ora pro nobis.
Omnes fanai Patriarchae & Prophefce , orate pro nobis,
JPetre.
Paule.
Andrea
Johannes i)
Jacobe
Philippe
Jacobe
Thoma
Sanae<j Bartholomase ^Ora pro nobis
Matthxe
Symon
Juda 2)
Thaddaee
Matthia. 3)
4) Timothee f )
Barnaba
Luca
Marce.
Omnes San^i Apoftoli & Evangeliftjeorate pro nobis. €)
fStephane 7) ")
Sanae<J Georgi. 8) J»Ora pro nobis.
1 Procopii 9)
Viti
») In Pp//.additur: Evangelifta. 2) Decft in Pfa/t. 5) Dccft in Pfa/t. [4) Dceft in Libr.free.
& Pfalter. 5) Hunc excipit Titus \nHymn. 6) In Breviario lcquitur,: Omnes fanilt dtfctftt-
ii Domini, orate fro nobis. 7) Alio ordine efferuntur in Ltb.fr. Clcment. Line Clite, Urbanc
Sixte, Georgi , Tiburci , Magne (duo quae fcquntur nomina tcmpus edax rerum , plane confumfir)
leliciane , Corrreli , Cypriane Fabiane , Sebaftiane , Laurenti , Vincenti , Pancrati , Ignati , Cofmes , Da-
mianc ; alitei ctiam coUocantur in Pfalterio & Brwrarto. %) Et, 9) Dcfunt in caeteris codieibui,
i.Cap.ftebenbe^e^e*
Wtt St. Petri %itfa.
35?
fViti
Laurenti
Sixte
Clemens i)
Corneli
Cypriane
Chryfogone
Hypolite
Cofma
Damiane
Mariane 2)
Adriane 3)
Lamberte. 4)
Gervafi f)
Protafi. J
Pancrati
Vincenti
Fabiane.
Sebaftiane
Quintine 6)
Tiburti.
Valeriane
San&eJ Csefari 7)
Euftachi
Nicafi
Gingnulfe
Gorgonii
Johannes
Paule
Crifpine
Crifpiniane
Lifmunde
Habunde
Floriane
Magne
Valentine
Dionifii cum fociis tuis.
Maurici cum fociis tuis.
Kyliane , cum fociis tuis 8)
I
1
{•Orapro nobis.
Omnes
l) Hunc excipit Anaclctus in Bre-v. 2) Decft in ccr.teris. 3) Deeft in coeteris. 4) Decft inLibr.
/*. &Hjmn. 5) Hie cumfcquenti dceft in coetcris 6) Deeft in cceteris, 7) Hie &fequcn-
tci usquc ad Flonaauin defuat in ccctcri*. g) Dcfiint in ccctcris , prsetcr cnumcratos autcra in-
m
UrtmUn mb Hac&rtcbten
?.Period.
fOra pro nobis
Omnes San£ti martyres orate pro nobis>
r Sylvefter. 9)
Leo
Martine
Nicolae
Bernharde
Herwarde io)
Epiphani
Godeharde. 11)
Swiberte. 12)
Servate
Hylari
Auguftine
Ambrofi
Gregori
San&e^ Hieronyme
Beneditte
Remigi
Germane 13)
Vedafte
Amande
Libori.
Severe
Severine 14)
Materiane iy)
Willehade
Galle.
Willibrode 16)
Othelrice
[Borcharde
Omnes San&i Confeftbres orate pro nobis.
fMariaMagdalena 17) ]
Sanda^ MariaiEgyptiaca ig) LOra pro nobis
[Caecilia.
—----■-■-■--■-------____-______« -—------____________ Lucia
vocat Lth.fr. Ignatium , Hymn. Romanuin Pfaltermm Albanum & Gcreonem cum fociis & Bre-v Era-
Imum.Blahum, ChriftophorunT& Bonifacium. 9) In cxteris alio procedunt ordine 10) Hic
& qui fequ.tur non exftant in ccete/is. n) Decft in Brev. 12) Exulat in cceteris, ' n) Hic
c«m tribus immediatc eum fcqucntibusin ccetcris non apparct libris. 14) Dceft in Brev
15) Non lcgitur in cceteris. 16) Hic cum duobus ipfum cxcipientibus ignotus eft in cceteris ad-
duntur vero. /Sgydmt & in fpecic in Ltb. Brev. Eligius tn Pfalt. Briccius , Bcncdi„us & Columba-
nus m 2?r^/„r. Rcymbertus Sixtus Sinnicius, Brixius, Doniinicus , Francifcus fc Antonius.
17; Dceft. mLihfrec, kHjm*. \%) Carct in cceterjs.
a.Cap. fte&en&e Q5epfo$e*
WttSt.Petri!&tVcke\
w
•Orapronobis
[Lucia
Felicitas
Perpetua.
Agatha
Agnes
Petronilla
Barbara
Juftina 19)
Juliana
Margaretha.
Scholaftica.
Brigida 20)
Urlula
■Sanfta^ Alxida. ai)
Sabina
Euphemia 21)
Balbina 23)
Helena 24)
Sophia 2f)
fclifabeth
Chriftina
Catharina *
IGertrudis 26)
^Praxidis 27)
XWalburgis 28)
Omnes fante Virgines & vidua» orate pro nobis.
Omnes fantti orate pro nobis. 29)
Propitius efto , parce nobis , Domine.
Propitius efto,libera nos Domine.
Ab
19) Haec & quae fequitur cceteris incognita cft. 2©) Caret in Lib. frec. & Hym*. 2l) Deeft incce-
tcris cum proxime eam fequentc, 22) Non legitur in /tb.frec.&Brev. 23) Decft incaeteris,
24) Deeft mlib.prec.Sx.Hymn. 25) Decft in caeteris, 26) Deeft in lib. frec. & Hymn.
27) Deeft in caeteris, 28) Deeft in lib.frec. &iHymn. Praeter has occurrunt in Bre*viari« : Do-
rothea, Anaftafia, Prifca , Apollonia , Otilia, Martha, Anna, Brigitta; in Hymn. additur Afra &in
Tftlt. Eadem & Columba. 29) In Itb.frec. fcquuntur haec: Beatieftis Sanfti Dei omnes, qui
meruiftis confortcs fieri cceleftium virtutum & perfrui xternae claritatis gloria. Ideoq. prccamur,
ut memores noftri intcrcedercdignemini pro nobis ad Dominum Deum noftrum,
Verjtcultts : Gaudete jufti in Domino,
Juftos decet collaudatio.
Coticfta: Orcmus: Tiibuc quaefumus, Domiric, hos fan£to« ttios jugitcr Orare pro ftobis, & COS
; ; i * per. Chriftum Dominum noflruni,
3 ? 6 Urftmbeit unb VX<ubvi#>utt 3. Period.
Ab omni malo. 30)
Ab ira tua. 3 1)
A peccatis noftris. 52)
A fubitanea & improvifa morte. 33)
A morte perpetua.
Per annunciationem & in carnationem tuam 34)
Per nativitatem & circumfionem. 35-) J.S
cr
r»
o
o
3
3
r»
Per baptifmum & jejunium tuum.
Per crucem & paffionem tuam.
Per mortem & fepulturam tuam. 36)
Per fanftam refurre&ionem & gloriofam adfcenfionem taum.
Per adventum Spiritus San£ti Paracleti. 37)
In die judicii.
Peccatores te rogamus audi nos. 3 8)
Ut pacem & concordiam nobis dones. 39)
Ut indulgentiam peccatorum noftrorum nobis dones. 40)
Ut aeristemperiem & fruges terras dare &confervare digneris. 41)
Ut compuncYionem cordis fontemq. lacrymarum nobis dones 42)
Ut fpatium vitas &voluntatem frucluofce pcenitentia: nobis dones. 43) ^ JJ
Ut gratiam fpiritus S. cordibus noflris clementer infundere digneris. 44) A
Ut Dn. Apoftolicum & cunctum ecclefiafticum ordinem in vera religione
confervare digneris. 45-)
Ut Regem noftrum & omnem exercitum Chriftianorum perpetua pace con-
fervare digneris. 46)
n
o
w
3
c
Ut
30) Deeft in Hymn. in caetens uitimo mter deprecationis loco ponitur. 31) in [tb.frecum poft impro-
'vtfam mortem inferitur. 31) In libr.frec. ab infeftatione Daemonum , a pefte & faine. In
Hjmn. t\Bre-v. ab infidiis diaboli, a pefte & clade xnPftlt.zb infidiis Diaboli, ab infidiis omni-
um inimicorum noftrorum. 33) In libr.precum: ab otnni immunditia mentis & eorporis ; in
£reu. ab imminentibus peccatorum noftrorum periculis, acoecitate cordis , ab omni immunditia
mentis Sc corporis, a poenis inferni. 34) InHymn. per annunciationem & nativitatcm tuam; In
Itbr. j>rec. per myfterium incamationis tuae ; in Pft/e, pcr nativitatem tuam. In Brcv. pcr
adventum & myfterium incarnrtionis tuae. 35) Deeft \n Hymnt in //^./"rff.disjuguntur haecduo
beneficia; In Brev. additur apparitio. 36) Deeft in Pfalterio & Hymn, 37) In Bre%>. additur:&
gratiam per merita omniumfanftorum, in hora mortis fuccurre nobisDomine. 38) Ut fanita-
tcm mcntis & corporis nobis doncs. Ltb.prec.&c Pfalt. ut vitam & fanitatem nobis dones. Hjmn.
nt fanitatem nobis dones Brcv. 39) Ut gratiam Spiritus S. cordibus noftrisdementiilimenobis
infundcre digneris. Hymn. 40) Deeft in caeteris. 41) Deeft in Ith. frec. & Bre*v, ut aeristem-
pericm nobis donesi ut fruftus tefrae dare & confervare digneris;Ut morbos aufcras. Famcn mor-
talitatemque a nobis rcpellerc dignerit. Pfalt. 42) Deeft \i\ltb. prec. & Hymn.hxc petitiocum
duabus immediate fequentibus. 4O Ut lpatium & locum pcenitentiae nobis dones pfalt.
44) Vidc fupra n. %g, Ut Ecclefiam tuam pacificare & cuftodirc, adjuvare & regerc digncris ;
Ut congregationcs omnium fanclorum in fanfta rcligione conferare digneris ; ut dies noftros
in tua pace difponas ; Ut ab aeterna damnatione nos liberare digneris, ut ad promiflum gratiae tuae
praemiumnos perducerc digneris Pfalt. 45) Decft in Hymn. deeftjjuoque cum duabus imtne-
diatc fcqucntibus pctitionibus in Pfalt. in caetcris pro ordinem \n\cn\ gradum, 46) In Hymti.
deeftjin Itb.perc.t\Bre~v . ut Imperatorem.
2. Cap. ftebenbe 25ei;fage* wtt St. Petri 2tfr#e. $ $ 7
_ __ ?
Ut Antiftitem noftrum cum omnibus fibi commiflis in tuo San&o Servitio 1)
confbrtare digneris.
Ut cun&um populum Chriftianum pretiofo fanguine tuo redemtum conferva-
re digneris. 2)
Ut nos exaudire digneris.
Fili Dei.
Agne Dei,qui tollis peccata mundi, parce nobis, Domine.
Agne Dei, qui tollis peccata mundi , exaudi nos, Domine.
Agne Dei, qui tollis peccata mundi,dona nobispacem 3)
Kyrie, Eleifon.
Chrifte , Eleifon.
Kyrie, Eleifon.
III. £)atfbritferoa£ bctbtefemaftentnef5*25ucbsu berradjfett t(t,(tnbbteNota:Mu-
dx roe(d;etnbemfe(ben fef)v[)eu(fta,angefe|)enedbte^3fa(men/ Colleden unb @efdngeburd?$
gan§e 3*afjr ^evbuvc^ tn ftct> fa^it, ooif ommen. &$ t(t bef annt,roeld; etn groffeS sSerfangen ber
gvunbge(a^vteel)maf)(tgeBrcmtfcfeeSyndicus(B;cr^<trb»ort tYiaftvidyt mtt femer9}aa>
ricfrtoon ber Epiftola REGINONIS Abbatis Prumienfis,(roe(c^erju 2iu6gang be$ netm*
ten ttnb Jtts21nfan(jebed5e5enben3af)r^unbevt^ge(ebet fyaOdeHarmonicainftitutioneunb
bem babet gefugten Leftionario in einem 2>rtefe an bem ^ocbberu^mf en £evvn B. G. Struve,
(V0e(d)ev if)n feinev Introductioni ad notitiamRei Litteraria: p. if 6.fqq. etnt>er(etbcf) bct
benen Siebftabern ber 39StfTettfd;a(iten erroecfct f>af. ^ant)atgerounfcl/er baoon[nureineober
$roo 3et(en tm 2lbrt(fe $u feften, fo t)t aucfr tn M\m tteuert Seitunejett t>on gelc^rtett Sacfceti
Anno 1 720. J£)offnung gemad;t btefe ^cf;ri(ft beS REGINONIS tm SDrucf ju fef;en. 2((IetV
ne \)a bt j#er bte £ifu((uug gemange(f,fo erfreue icfr mtcf; btfltg baf id) bem gettctgtctt iLefer ettt
bergfetct>en 2l(fevt5umtnbem$roetten 5vupfer*2Mabe gig. i.fan»orfteiIen,unberfud)e
Tab.II. babeneben ben 33e(t£cr ber Reginonifa)en ©cf;rt(ft (>temif d(fent(ic|? , bem Publico ju
benaa)vid;tigen,obttnbroteroettbtefe Notaemtt bem anbern uberetn f ommen , ober
nt^roobcibennauclnic^tau^ber^fcf^ju (a(Ten,bagHUGO MENARDUS in feinen No-
tis&obfervationibus inlibrum Sacrameritorum .. GREGORII Papae bcvetftf An. 1642.
\itntiymnumdeVaffione Dominii Tellusacajthrajubilant mit fo(d)eh antiquis cantusno*
tulis p, 78 »orge(te(Ief f>abe,bte mtf bem unfvigen uberetn fommen, bocj) ntcfrt fo Mufftg |tni>*
Qcf) J;abe t>k beiben befannfen Hymnos , beren S0?e(obien rotr nocf) Ijeute gebraucjjen, nem(tc&
Veni Redemptor gentium unb Afolis ortus cardine, au£gefucj)etunb bte erfteStophe OOtl
etnem /eben ntit iljxtn ubev bie<Sp(ben gefefcfen Signis bem Original m affen g(etd?(timmig,Tab.
II. Fig. 1 . ftecfjen lafleu. .^Demfelben t)abt gtg. 2. biefe(ben £teber tn ibxtn ©angroetfen aus bm
PS ALTERIO cum Hymnis , beffen oben p. 3 3 1 .bereif $ gebacfrt ilUinjugefugef ♦ SDiefeS 35uc&
: !ff
l) In fanfta religione lib. prec. deeft in Hymn. 2) Dccft in Hymn. additur vcro *n eodem: Ut ani-
mabus omnium dcfun&orum requiem ztcrnam & lucem pcrpctuam concedcre digncris ; Ut nobis
miferis mifererc digneris; in Ltb. frec. Ut mentcs noftras ad coeleftia dclideria dirigas; Ut dies
noftrosin pacc difponere dignet»; Ut mimicis noftris & nobis vcram chaiiutcm largsridigncii»
3) Chrifte audi nos. Pfnlt*
J 5 8 UtftmUn tfttb t"T4<&ri<fctCtt ; . Period.
t — —
ift&orAn. i47i.uocbof)neQ5enennung ueSOvfeS unb be^ 3af)v^ cjet)rii cf t , C^ie wirunfen,
ba t$ feine Cfbntmcj finuen roirb, beroeifen ruoffen,) aucb &u 51nfancj tim$ jtgf icf)en ^fate unD
<*>efanaetf mif twrrot&en £intenbejoaen,aufuiefeibentretfen roiv t>ovcjebad;fe SDWoDten fjinein
gefcbvieben an,rocf tyt t?enn, n>te uer geneigte ile|er fef)en tt>iru,ettt>a$ mefyr £icf)t in uicfen tmncfr
Jen£Mnaenaeaebeu (>aben.
Sufefcr babe gig. 3 . t)uvcr) einen gufm Sreunb;bie ®Mot>ie mit fjeufe gebrducj)! ic&cn 97of e«
«U^bevev|lenuni)5n)eifen5iguvin3ufammen5aftuncjbed ^amburcjifcbeit »on Francifco
(lElere An. i s S8.{jerau3gegebenenCHORAL-$5Hcf)3 aufjeicbnen unt) fc>ie 2fften Charafte-
res ftaft cinev ^vffdrung fcavunfcr fefcen faffen , barattffjabe t)ie mif meinem Sreunue uberfegte
©et>ancfen,uent fuvtvefiid;cnunt)feinevgro|Ten^Bi|Tetifc()a(ftcn roegen , la'ng|t beruf>mfen(£a*
j>en<$?eijlerJpevvJOAN MATTHESON suv^euvtfaifungubevgeben, roefcfjer benn ber
<^ad)en in beuf ommenber (Sd;ri(ft roofur id) mitfefft t)iefen ojfentiicben unt) ergcben|ien£)flntf
nb|tatte feiuer 3u#immunggerourt>igetanbei aber mefyrevS £ict>t gegebenfjat.
P. P.
^ljfju* obfcjer U6erfe$nnfl Der a(tett SKotenfn Me fceutfgen ffl ttnfer
SW an&ern ab&ttnef)men/t>a6/ob glcfct) bet) fcamaffcjettSeftenM*
«c nct)ttcje 3tbiuef]iing bcobact)tet tt)ort>cn/man Dcnnoct) bte ©c&fftf*
fefotvol)i/at(?etntgett)o()lfUncjcnt>e©t)lben/ ober attcf) t)fefbebeu<
tcnDe SBorte/ tttit (dngern SKofen; ()art(atttettt>e abermft fttrfcertt/
l)at befegen tvolfcn. CSBobct) glctcOn>ol)l ttnfere lfebe<SorfaI)rcnt>fe
Q3rofoMe fo ttxnfc] ju fRatl) cjcjocjen (jabcn/ Dag tnelme()r t>erfelbcn
off t fcf)mtr gerabe &utt)f t>er flef)ant>ef t tt)ort>en f ft ♦ 3"i n 53en>ef fi t>ef*
fen bfcnet fn t)orgefe&tcn gob^cfdngen t>a<3 2Bort: Miretur , t>a t>fe
(5t)(be tur, cb fte gfefcf) furfc fft/efne lattgere Sftote ^af ate t>fe ftbrf*
gen; fnt>em2Borte:Omne, fft t>er (e^ten unt> furgen ©^lbe glefcj)*
fato ef ne ganfce SRote &ttgefaUen ; t>a£ 2Bort Maria bat flar attf bcm
lefcten * cf ne §i gur t>on t>ret)ctt SKoten / u. f. tt\ ©afi man aber attf
woftlff ingenfce <5t)(ben befagte gfgurett ttnD (attge SUoten ange^
tract)t Wl <tte in bem 2Borte: Ortus, attf t>er erftetmn t>em ^Bor^
tc : Omne,auf ber erften; ftt t>em ®orte: Canamus, attf ber mtttet
ftett; fnbemQBorte: Cardine, auftcr erftett @t)(be &c. Daratt f(l
gar rect)t c]e()aitOe(t tuorben. 3ng(efct)en tvcttn ba^ ^Bort : redem-
ptor, mftitooenIanflen9loten;^Q95ort: principem, mft®en
gfguren; t>a^®ort: chriftum, mft efnerfe()r fonberbaren <£ttp
bung/ge^feret tt)oroen/fft fo(ct)eS gan^ gttt unt> (ob(fct) getwfctt, 3n^
^tt)ffct)en bemercfen t>oct) a((e Dfefe Sctc^cn tvetcr Den Modum oDer
•5aupt^on/ oarau^ H$ gtco fo(l angeftfmmet tvert>en/ noct) t>en
2act/
i.Cap. pefanbe 35etfa0e. - **« Sfc, Petrj &trcfce. j 5 *•
£act / trfelwctif ger (rocl$e6 jtt wrwun&etn) fcflS aliergetingfte mfer-
vaiium, auffcr t>en 93Tanf eren ; f ont>ern mir bfog &tt>et)erlct) ^eltung
&er SRoten/ iljw $?ditge nacp/ itnD fecDS Simatfyw oDer flefnc Me-
Hsmata, jufammen tt*t ©tftcfe / fcte ftcf) int>m)cn Qtiaftcn tf)eilen:
S>ennNo. 1.&2. befteffen nureinjele SRoten; No. 5.4.c.&6. §an*
fceln Mtt verteppcltcn SKoten ; N0.7. &8. aber m\ t>m)faci)ett
«Sc&feuffcwt. gjlan ttrirD Ieict;t fct)liefTen/DafJbet) fotbaner^rmutt)
fcie ©uf&onffcfee Stu^beffcrung tttit Den Sinien k. fo Der 53ifcf)off
^ztmann y>on SBrcmcn t)tcr u\ J&am&urg cfngefu&ret ()afcen fott/
*) Damat)!^ ()6cf)fcnof()ig gewcfen fet)n mufi. £)enn/ wcnn tvir
nid)t annoc^ Dic Ucberbleibfef Der ()ier jur 93ro6e angcfB&rlen ®c*
fvlnge Wttcn/fo Durffte ettt 2(u£feger Der alten giotcnrivenn cr atict)
$rc.33efccutung wMfommcn innc Mtte/(ieber bunDert atiDere SWe^-
(oDet)en 1 ate Die rect)tfct)itlDige/ au£ fof$en Seictjcn l)&m$ bringm.
QES bemerctct Dcmnaci;
No o ^ clne flanfcc Sftote.
n.2.) > c*w W^ Unt> M*l ^ bte ©cttmigcn Der Damafjftflen Sftoten
affe mit einanDer.
XT v + S3eDeutet efne ^ScrbinDttng &n>ocr SKofen (Hgaturam) nc&mHcJcfnct
fkig^fy flanfccn mit eittcrf)alOen/ uutDtefclbe be^De auf cine @t)(6e De^
gertcs jtt briugcn/ alfo/Dag matt / bet) QErbtfctung Diefe^ 3<f4tntf
mtr Dcr ©timme bfgwcflcn nur cine ©tuffe/ offt jwo/fa n?c&(gar
Drei) ofcne x>crmietciii«g , $f naufgqogen f)at. 35te SBorte : virginis ,
partus, unDOrtus, ftnD a(ff)icr QFjrcmpcI t>on fofcfcer ^ri)cbunflcn Der
@tfmme ttm einett ©rnD oDcr 2on/ fcurcf) eine (ange uno einefttt*
%t Sftote. 2)ie SBorte: Usque, unD limitem gcbcn q3robcn an Die
JpanD t?on Der anDern Sfrt/ Da man &n?ecn £onc / oDcr etnc £er&/
Utt 2 t)in*
« 1 ■ iii ,■ 1 .... n
*) adamus bremensis faaet €r (jabe 3^tt mit jtt& tia^ Brcmen gffu^m: MuficumGUiDO-
NEM Bremam adduxit ; cujus induftcia inclodiam & claulhalcm dtfciplinam correxit, Quod fb-
lum ex ejus profpcre cefljt operibus Lib.II. cap.L. £)l> Itlin glck^t 5JBetfe DtC 2lettt)Clltn0 ttl
ber a^ bet un$ tn ^ambur^ ijorgcnommen wov^cn fet / tft nod; ntcDt Um fjcnnng/ M)tt
aucl) t>cr £crr €iipcll*2}?ci(lcr ti ^tcif fcOr too&l tn ^rocifcl l^ct / toiclme&v cr&cllc( t$tili dwi
Dcncn sufammen gc(;al{encn Ule^ Buc^ern ba§ Dfe ^irc&cn*@cbr4ucl)c an bicfcn 6cioen;Ditcrt
mrfctu! ctUen filetcl) cjewefen / f^citg au« oben anacfu&rfcn libro precum un& oent psalte-
Rio oag tmxiv.3af;r ^unberf nnb um oecTOte be^ funfcefytftfR3afyf ^wnbcr^ i>(cal(e5lrl
S^otcn ju fc5reioen tn %*mJmr$M$ irtxtotylify smcfent
$4^ Urfrmbeit irob Hacfcricfctttt $. Period.
fcfttauf jict>ct; uttD cnDiicf) tftl auf Dem SBorte: Chriftum', Diet>cttte
©attung Dfefcr gfgttr an&utreffcn / Dercn gefcl)(ctffter ©prttug fk)
attf ctne ganfce Quart erftrccfet. 3n unfrcr betttigcn Antidpatione
Notx, tn Den Siccenten/ tn Dcn ^ofunD Sftebenfc&ldgen futDen |tc&
nocf) einige ©pttrcn fofdjer Sftaniercn.
No4 Surct) Dtefe^ 3ef4)en twrDen &tv>o SRotcn lati eine ganfce unD efc
faiunb, nc balbe/an ctnanDcr gcbcfftet|Damft fte bct)be aufeiner©t)lbe/uttD
itvar Dttrci) grtticDriguug Dcr ©titttme um etnen©raD / gefungen
tvcrDen 1 6nnen/ttttD Die SDWoDet) DaDttrcf) an etnanDer bdttgen. l<£$
f&mmt fonft eine foic()e SDlattferfafi tt>ieunfcrTianfitus,oDer Surcf)*
gatti] / t)Crait$ / UnD ftttD itt DCtt SBortCtt / Omne , feculum , cardine, ter.
rae/ canamus & principem (£jrempe( DattOtt.
No.r. & ci>ic(e bet)De aneinanDer gef)dngte gatt&e SKotctt bcmercfen etne
fjci^cnb. (Etfjebung Der ©timme um einen toolien / aitcb tt>o()l um einen i)aU
bctt ©raD oDcr £on. 3n ttorbergebettDett ©efditgett ftttDet ftct) ()ic*
twt tutr cin cmtgcS 35et)fpie( uber Dem QGBorte: Deum,afin5o/ na*
fuv(tc&er SBtifel Dcr Heine balbe 2on/ tvegcn Dc^ ©cf)(ufTe$/formf*
rct worDcnfft; ungeac()tet fein fcbrifftlicbeg 3ci$en Da ftet)et* 3m
. itbrtgen ift Dicfe §igttr/fo v»tci i()r ©efel)(ect)t betrtfft/t>on No. 3. fonft
in nict)t^/a(^ tn Dcr@e(titng/utttcrtcl)ieDctt.
N0.6. tt ■&** c ^cn x™ Jw» Wbt Sftofett / Die eine (HrtticDrfguttg Der
fciienb ©titttme /ttnD &tt>ar um einen ®raD anDctttcn. ®a£ einfcigc Qfrem'
r pe(/fobct)bem223orte: terrae, anjutreffen/ be&eicbnct Diefetf Drt$
tutr eincn balbett beruttterfadenDett 2on. ©onft baf Die vorbaben*
Degtgafur mttDerjenigett/fo N0.4. crfldbrct tvorDeu/eincr(et)2Eir*
tfuttg; nur Dafi bferfjtvo fur&e ttnD g(efc()gu(fige Sftotett/ Dort abct
eine (attge ttttD eitte fur&e/geftutDen tverDcn.
N0.7. ^ j^a ie|gm j-^ ^ ^otcn/ Dfe &ufantmcn gebttnDcn ItttD / um
ficiacnb. allcDrct) eincr <5t)(be &u Diencn. SfuDer ©cftttng iittD c£jtt>o gan()e
unD eine ()a(be. 923a6 abcr Dte intervaiia bctrtfft / fo macbctt Dte bctv
Dett erftctt btfiweifett eittett 3ng itt Die 2cr6 ftber (tcf)/ tvie bc^ Dcttt
®orte:principem juerfcben; bifitwflen fcf)leifft man fteauc()tutr
graD-tvcife/ a(3 i\\ Dcn ®orten : cardine, virgine,- ©afiergegen Die
lc^te oDer Dritte unD t ur^e SKote a(I()icr bcftdnDig etnen 2on auf*
ftcigcf.
3ft
2. Cap. ftebenbe Q$ei)facjc. **n St. Petri &frcbe. 3 * 1
No 8 o 3ft flbcrmal emc Stguv/ fo t>m) SRoten tn ftcf) fcecjrctfft/nnb &tc
f&!fe«i&. ff£ t>or anbein befonbcrd (jat/ bafi fie fo tvol)I etnc @:&&ijung / a($
,;n& (Ernfc&rtyuns t>cr ©ttmmc/auf cfner efn&taen@t)ibe / nad) cinan*
faiunj). ^cr an^eutc^ 2)Cl. @c(tmtg nacfj f ft Me erfte Sftote efne gange ; Dfe
bet)ben anbcrn abcr ftnb $n>o bal&e. 2>a$ intervaiium fft etne £n§
f)f nauf unb fo fort \vi ebcr ()crunter/tt)f e Df e ^3roben/be^ Den SBorten:
principem UttD Maria,attgtVdfiU
©er XXIX. Codex.
Pfalterium cum hymnis.
£)tefetf Q5ucJ) f fl jwar ^ebrucf t,a[>cr bteSftoten ubevbte ©efdncjefmbaufbettfctevvorben
Jirtien cjefcf;viebett. &6 tfi be||e(ben beveits oben p. ? ? r. unt) 337. cjebacfctvoovben. 3)a*
f)ev id) fjiev nuv btnju fticje ben twfpvocbenen Q3en>e$, &a§ t$ oor Anno 1471. obev tvenicj*
ftenS tn t)em 3>aj)v nntvje cjebvucft fetn, nemltcb roetl btnten lyintin cjefcf)rieben tjf.
Anno Dni MCCCC LXXI. die Mercurii XVIII. DeeembrisobiitDominusJofv
Heraghen ante prandium hora quafi XI.
Item anno ut fupra 6c LXXXI. die Mercurii fexta Martii obiit Dominus Johan-
nes Podendorp f) Canonicus Lubicenfis orate pro eum (eo.)
QJovne abev flefjet : 2>t;t 25oef f>devt m funfe ^JefevS #erf en m #amborcr). bt;t cjlje*
foft anno ifo8»
SDet XXX. Codex (inMembrana).
Liber precum. ©0 f>a&e fd^ ifjn oben p. ^i. jum Unterfc&ctb bev anbevn tHefc
25i1cfeer cjenannt; gr becjvetfft aber infia): Sfnfangtf Dte Q3uf?^fafmen £>as)tb$ ; bem*
ttedjjt bie Litaniam; roteberum Orationes, Antiphonas,Le61:iones, mrwfcbem2fbfcr)nitt
bic aiten Notse Mufic^, fcod) fpavfam ttovfommen , fevnev bte Orationes pro defunftis;
r)ievaitf evfcf)einef Pfalterium HIERONYMI abbreviatum. 2(uf bCV ©etfe t)H 1$ anfdn*
$tt,fttf)tt biefev Q3ev3 oben ancjefcbvteben.
Horas dixifti , Leftor compone libellum,
Ne pia vox Chrifti , vel homo , te dicat afellum.
Sequitur Pfalterium b. Virginis inquo quodlibet ^refpondet fenfui cujuslibet
Pfdlmi, fecundum ordinem, quod qui legit, centum dierum indulgentias habebit.
£)en ©d)(UJj macbet Oratio fuper Pfalmum : Miferere mei Detu.
2lm €nbe be$25ucr)d ftefjcn nacf;fo!cjenbe 9W)ttien emctefcfjvteben, unb $n)ar tn bev er*
flen Columne: S™W& r&nmtv l&ynbe ,T&atfc , %m 1&Q$m , 2Ui!&e, ^err^er*
mew, ^)evvSimon,Qaffe,^)evv(BreIle. 5(ufbevanbevnf?eben,2)4&fe, tHiwfr, 23o«e,
Uu ? Surtcf,
f) Anno 1461. (jaKe R.capimium 3ot>ann pobenborp einen jum 93eri)tfc|)cn ©ftfffe ger)§renben
^wftoju fetnemecDretber/ un& Annoi476, treffen wiv unfev t>en Vicaricn Dtefenj ^n^mm
cto. ©tet)e0enii,^an&p.i6o, 822» •
34* Urfrwbett utib Hacfmc&tett ^.Period.
SuncF,JLuneborg^<Seuerbee,proyel, tTColler, (kuentyn, 2>aIcnborcfc, Qteffen
i^oppen , v^alltt>er ot)cr v^allta , VPafmob , ^artnyn Qcraoer, i£tett , Vt omelyncf ,
3&u£enmober, Stegemann , Qntucr*, Sd;>tt>ecr;tlan& , *>on ^abeln, iLyncam,&ok
(euer , iUncje , ©iag^e, Kycfcfeott?.
92Bttr WMffeu aber \)a$ folc^e 9?af)men efjcueflen etritcje Vicarii &u St.Petriinber €>0?itt€
be$ XV. ^afjr (junberftf cjefliferet f;abett. Anno 14*$- r)aben bie Statuta Vicariorum in
Petro , mif acmacbf 3o^ann tTluno , XPerner \mt> ilambert (Betverbee, jf o^ann ku*
fteborg^lbertproyel unb3oi?arttt2xit£enmor fter>c p.96. fnbfefcm $5anbe.
M, Johan Quentyn tmt> &.U$*V vatt v^abeltt bfenttcn bcr(Sfabt (ll$ Secretarii Itnt)
^roar ber evjle *>on Anno 1454. b$ i4)-2. t>a er *>evftavb. 3)er anbeve t>on Anno 1477.
bi$ 1495. ober 1494. baj* aber bfe Secretarien aucj) bamafrls Vicariiacroefcn,tftbefannf,
^inricb Bcfelacjge, roar Anno 1488. Vicarius ju St.Peter, rofe au$ be$ Decani GE-
VERDES Nova ordinatione fuper Fraternitatem S. Wenceslai tn St. Jacobo , ftt VOCf*
djer <£r al$ geucje emacfufjref tvtrt) erljcHct, ftef>e pag. 829. fmII.Q3anbe. Se^afetcfren roar
jofjannStecjemann 1 490. lauf 2Jrcnb von vpadben ju Qptflerborp Q3erfcl>reibuna (p.
104. ftt uiefem Q>anbe) Q5cftfjer bott uer Vicaria S.Stephani m ofltbtmclbfer ivt'vd;e, roef<
dJ>er,roie bfe ^acfjrfcfjt autf bem ajf|tlic$cn©d;o(j48uct>c ibid.p. 109. evafebef,ttod;A. 15-37.
am 2tbtn roar.
£>ie Q}ucf;jfabcn fn btcfem Q5ucr>e babtn bercjfcfc&cn Sievaffjen unbSIbfurfcutiaen , afe
man bcim @d;fufle beSXlllben ober aud>£n2(nfatta^beSXlV.3af)rf)U»bevf juacbvaud;cn
pflccjfc,bfe©effen abcr efneSjeben Q3fabe$ jtnb cjefpaffef.
€ms> itf nocj) bet> bem Pfalterio b. Virginis ju evmnern, ncmftcb, bag t$ bonbemae*
brtlcftcn Pfalterio Mariano , fo ttOtt BONAVENTURA bem €arbt'nai Uttb 2>ffd;o|f$U
Albano, aue? bem 5iMttct(carter><Drbeit , r>ei*rur>vet, unbfcott rv>efct>ett uhc? bcr fecf.£evr
D-3o^ann $rtbericr) tTlayer in feincm SyftemateTheoIogia; Mariance Slu^ttcjc Cjecje^
bett/Cjan^ untci#t'cben fet. <£& fjt fiinjftebaf b QMdttcr cjvof? unb fKefmwetfe abcjefajjet. Vlun
rofvb jroav Dovbemefbfem (Savbfnaf aud;efnPfalteriumminus befcjefe$et,affcfn roetf td; biv
fed ntcr>t cjefer>en f;abe,fanfa> auo) baooti ntc&tuvff;etfen, foofef aber fjt t>ermuff)lfcf>, ba§,ba
bef tmferm MSS. bfc f;unbevf 3afrr $bfa[j »erfprod;en roerben, baffefbc bfcfen BONA-
VECTURAM nfci)f jum Q3ctfafler I;abc , ancjefef>en er,ob (Sr gfefd; An. 1 274. obcv,rofc w>
bere fefjert 127^. bfe^Beft fcf>oni>er(aflen batt e,cr(lAnno i482.t>on bem^ab(tsiXTO IV.
itnterbtev^etltcjert/Unb aIfoIancjef>evnad) ahi unfcvCodex cjefd;vfeben,evf;o^etroovbcn,fa>
glaitbcabevnfc{)t, ba$ bfefe 3(rbcff t>or berCanonifation bco Uvf)cbevc> fofc^ Q3ovred;t cr^
!;aiten f;abe. CO?ebrc^acf;rf*f i>on bfcfemBONAVENTURA gebenG. CAVE Hift.Lit.
ad A. 1 zfS- P- FREHERUS in Theat. Vir. CI. p. I4.HENR. GANDAV. c.47. A. MI-
RiEUS in Aua. ad Script.Eccl.n.72.L.E.duPIN.Sec.XIIi.p.25.rq.TRlTHEMIUS
cap. 464, S)cr gcnctgte &efer nef;me f nbcflcn btn erfren ^faim jur ^robc :
Ave porta paradyfi,
Lignum vit£e,quod amifi,
Per te mihi jam dulcefcit,
Et falutus frudus crefcit.
i.Cap. ftebenbe QSeptage. *ott St. Petri 5vtvcf)«. 545
5>V XXX.Codcx (partimincharta,partiminmcmbrana.)
QSorne im 25ucf;e flefjef bemerfef , t>a£ etf cin ©efc&encf f« 6ettrtcfc iUittj&ett tx>ei7ant>
5tircje» Vicarii. 3>is tft aber Der 3n&a(f*
i. Sermones t>ret an t>ev $0 »o« eitier #anb (eta>att attf bcrn XV". 3afjr fcuttbeif) aefc&rie*
ben, SOttMarias
i.) (Bttpfdttcjttifi.
2.) (Beburtf) MtD
3.) ^etmfitcljuncj.
^)te erfte tft uber t>te 2Borfe Cant.Cant.IV. Tota pulchra es amica mea & macula noti
eft inte unfc) f>ebet ftd) atl: Ut gratia Spiritus S. in vos velit redundare Utti) enbiaef (tcj):
Cujus virginis amatores nos facere dignetur ipfe Dei filius. Amen.
5)tC $rOCifet(lubert)ie (2BorfeGenef. II. Plantavit autemDominusParadyfum volupta-
tis. £>er Slttfana (aufet a(fo: Virgo Maria paradyfus Domini,Uttt) ba$(£ttue: Utpof-
iit omnem maledi&ionem delere , & vitam aeternam donare.
£)ie Drifte etfidret t)ie2BorfeCantate Domino canticum novum,quia mirabilia fecit.
©ic fdttgef (tcb a(jb an : In quibus verbis duo facit. 3)ie (e&ten$Borfe(ttt&: ad quam
nos perducat Benedi&us fru&us JEfus Chriftus Amen.
II. Sermo de conceptione b. Virginis, fcOtt CittCrattbcrtt^ttt) Jttr fe(6ett Sett CttfrOOrffett)
fte ifluberben (?na(ifc{)en©rupac(tcflct; bte erflert 2Borfeftn&: In exordio fermo-
nis noftri , unu t)ic (efcfett : Idem flos filius tuus Dominus nofter JEfus Chriftus ,
qui eft benedictus in Secula Seculorum. Amen.
HI. gjdbftficfjcr W>1<$ ,m\$)t\\ icb aan^ ctnrucfcn n>i(:
€3ott>Or meoeffc bre25e©elefi,myeore Pater nofter & Ave Maria in bcrSfe;
bttoil (BQ>tt tvefetf/imbbv bem tTCyrtfcfrcti ^emety?/ tmbe be bofe (B^etfi
moe ofett oe ©cebe *>4ttt>entnytifcfePett. <b& «ifo btcfebat mett bit fprtcft,
fo tvert bctVfyftfcfee *>e!e beter; wett |>e er \x>A8,imt>mtx van beflett bebett,
n>ett vart rtrtbere gttbett 5CPerf ett.
®at <£rft e. 0 ! fctt ernft ()aftttcje cjttafcetmfe J?et*3&eftt tytiftftti bto*
De Dt) IMt Du mt) erttft gfyauftlto enent rec&tett cjuben geuettDe / Dorcj)
Dcn Srnft Den bu fcaDDeft/ Do Du gfjmcjeft to Dt)tter l;t(cjf)ett SDtartere/
Pater nofter, Ave Maria.
T>at SfttDer. D ! t>u af (evf etteft e cjnaDenrf f e £ere 3fiefu S&rtft/ 3cE bfD*
De Dt)/ Dat btt mt) Dt)ite^J£)ertettgeuecjf)eueft/ Dor i>er ipertett geue totfe
ictt( De Du fmDDeft/ Do Dytt fctlcjfje 35(ot t)fot ut attc Dfltten SBunDen*
Pater nofter, Ave Maria.
S>at ©erbe. 0 !Du befct)ott)e(fepat>ertfe^)ere3f)efu^rift/3ctbt^
t)e Dt)/t>at Du mt) cjftetteft 2(nDac&t/De aUe 2^d/ ft) t>or Dt)nem SOtcjfje*
ft(t)te/De mt^ vorwertve aflet/Daf mt) nowoft Wto^ner ^efc|)otvpncjf)e/
Do
3 44 UttmUtt MMb HAC&ricfcteit f Period.
Do Dt)tt t)f(gfje 3c(e fc&et)DeDe t?att Dtmem f)t(g(jem gfc&ammc/ Pater no.
nofter, Ave Maria.
IV. £jr t^Dfget na be CTuttic$eyt unb Bcfcuomc^* &erXIl.gbuloetien Wgoag&e.
<^c£ q?ancfl: clemens patt#icmc/ ftt Dett SBctfctt Dcr apoficlc fjcbbc
O 3ct gct?onDctt/Dat De J£>erc fpract to futtte 5$etec: xn. Slpoftel ftnt/
unD xii. <23cfgDage ftttt m Dem 3arc. 2)e ccftc te De ccftc 33rfgDacf) m
Dcm Sfterfe SStantc/ Dc anDcr fcor ttnfcc 23con>cn Daglje Dec93aDcfd)op/
De DccDc Dc fttUe ^cfgDagt)/ Dc wcDe doc unfcd J£>crett Jgcmmclfartl)/
be pffte poc 93fojrftcn/ Dc fofte fn Dcc Quatcrtempere to Q3fn;cftctt/ Dc ffc
V)cnDcpocfinttc3of)annf^93aptfftctt/Dcacf)tc poc ftmte;q3etcr$ nnDc
^ *Pan>cte ©agfcc/ Dc ncg()cDe fn Dcn acf)te:£)ag()Ctt Darncgf)cft/ Dcx.ts
Dc ccffc \>att Dctt S)Jiattett(Scptembcr/De xi.Dc Darnegbeftfitmpt/Dcxii.
ncgtxft poc 3Bt)ttac(jtctt. QBctett fcf)cfc gt) / Dat Deflc xn. 33cfgDa()e to
vtaftcnDc ft)tt to 2£atec ttnDc fo 33coDe njettte to33cfpec£t)D/ unDeroc
Dftj|e 2>ag()c xn. a(Dtt£ bcroacct/ n>en fm (5c(e fct)eDett>an Dcm £fcf>a*
mc/fo gatt fo De f)tlgf)ctt (Engd unD Dcncn cr/ uttD tve Dftt cn3arf)olt/
Dat t)£ cm nitttcc/ off ()e geue allc SDagfec xn. qjunD ©f)olocS umme
©oDe/ m Dt)t Dcttnc ()c(t vn.^afjr / ft)tte 3e(c (ofct ()c patt Dcc Jpclfe/
nnD fcorroeutet Dc enngljctt 123coDc/»c Dtt nnl/:c. fo fprtf xii.Patemo-
fter ttnD Ave Maria.
@o n>c De33ioDe ttttfcS J£>cren 3(£ftt Sbrtfti ettcm pctwfrVtt STratte
tt)fl Ct)tt Pater nofter fpccfctt/ DC fcf;n( XV. ^aC a(fc 2)agf)C f)ttnDcr Pater
nofter fprcfett/ fO VOClt CttCm SrattC Cl)lt Pater nofter fc frr/UttDe toOCWaC/
n>e fe mt)t rcc&t anDacf)tcSegf)crfngl)efprtft/ Dcm (Scf)ct)n v.®nnDe.
2>e crftc ©naDe. ©eSnafce t)$/Dat De9Kt)ttfd)emtDer ft)ttcm<5(ecf>
tein.35lunfc()cn(jcD&c/ dc to Dcc Jfpcftc PorDomct tvcrctt / DattwrDett
jlfnDcr DcS Jpemmelct)feS.
S)e attDcr. 3>c ©ttaDe t)$/ Mt Dc 9Jit)ttf<Dc fo ccgnc tvart/panaUett
(SuttDctt/alfe be v>tf> Dcr ©opc qttam.
©c DcrDe. ©c ®naDe t$/ Dat Dem SJttjnfc&en fcfcaf Dat $?on twrDcn
v»att ©oDe/ oft fje alfcr $tert(cr IBIotl) gc(ioctet I)aDDc ttmmc De gcue
®oDc^.
©c wrDc. ©e ©ttaDe tt/ Dat Dc 9}li)ttfc[)e mad; mt)t affttlfcr Se*
gcl)rfttcje \>oc De 3e(e bfDDcn / De ntflDe ©oD geuet cm adc Dc Selett ttt
Dcttt ^cctljeteure/ De Darfnne fttt.
©e ptfte. ©c®naDc fe/DatDc 93tt)ttfc6e Dc Dcfic Pater nofterfpreft/
ftoruct)efttDeme3are/ oftmDem f)alttcn3ar/ ofttnDem SRancn/
©oD xoil ettt Dat fufpc 2on aOeuett/ oft ^c fc xv.^ar^aDDc gcfproecn-
2)t)t
2. Cap. fte&en&e Q3et>(acje, *to St. Petri fftrcfce, ?||
5Dt)t l)cft fce mil&c ©ot> fttfocn opcn&arct ftnen &emriftn ffinfcctlffm
93rfin&cn/ tve t>ut t)6itt fcggfjm/ unfcc t>c$ ganfcn jouen l)cft/nocljtcrt
t>at (jc DePater nofiermc&tfpccfc/De cn fcijal nfimmct* ^ovlorcn tveftcn/
fcc$ fcfjal fce fcfrr un&e tvi£ ftn. S(mcn.
V. Stella Matutin^. &ermdb Kouftert t>Ofl dtue&kjtbttrtj (Quedeligburch) &af fle rt&*
gcfc^vie&etl. Expliciuntftella; clericorum per manus Hinrici de Quedeligburg <3c
cetera Kouftert.
VI. J. A. Manudu&io ad Epiftolaris faciliorem diclandi compofitionem. SDev <jletc&
\t%t ^enamtfei' fyat t$ cjefc&rie&em
VII. gin unfer &e£ J&grren CHRJSTI ^a&men er&tc&fefer QSrtef, m mclcfxm bfe 3n&6m $u
befferer geler beS@ontacj$ fo rooi al$ greif acjg unter Q5euro()uncjancjecV!efen n>er&en,
tntt t>em Foft Scripto be62Ipoftete Petri, Davinnen ev &ejeucjetua|? Dcr £(£rr CHRl-
STUS &en 35rtef felber cjefc&rie&en &a&e. *<£$ roivuuem ejenetgtert jlefer nid;f mi^
faflcn , tljn all&iev ju (efcn unt> &ie cjrofie Unroiffen&eit unD Unwrfc&dmf&eit &amalt*
cjer gcif en DarauS ju &emercf en* <8o iautet er a&er &er Q)orfd)ri(ft in allen cjleic&for*
mia. f)
CHRISTI Filii Deiepiftola deccelo mifta promeliori obfervatione dici Do-
minicse & Veneris,& de decimis dandis.
Incipit Feria ff) de Chrifto deDominico & die Veneris. Quia nefcitis di-
em Dominicum ckveneris obfervare,propter hoc venitira Dei fuper vos & fla-
gella in laboribus & - - - in pecudibus veftris,qu&e poffidetis, «Scveniet
gens peregrina , que alios occidit,alios in captivitatem feducit,'pro eo,quod
non obfervaftis diem fanclum Dominicum & diem venerisin abftinentia,ideo
ullulant fuper vos Iupi rapaces, <Sc feducantqui vos in profundum maris de-
tnergunt , & averto faciem meam a vobis & tabernaculo quod fecerunt ma-
nus mee & quicunque malefeceritis in facra ecclefia mea ego judicabo,& tra-
dam vos & fubmergam vos ficud dimerfi Sodomam & Gomorram, quosterra
abforbuit, & qui ambulat ad alium Iocum,&equitaverit in die fancto Domi-
nico , non ad ecclefiam meam , aut infirmos vifitare , aut difcordes ad concor-
diam veram revocare , vel fi aliud facietis flagello duris fiagellis & mittam in
vos & in domos veftros plagham & turbationem malam. Si quis negotium
fecerit in die fan&o Dominico , exterminabo eum , aut fi aliud in domo fiio
operatur,aut capillos tondet, aut veftimenta laverit, aut panem coxerit,aut
quicquam inlicite operis fecerit indie San&o Dominico , exterminabo eum,ut
non inveniet benedi&ionem neque indie neque innocl;e,fedmaledidionem,6c
mit-
f ) 2Jton fan !)icacgcn fjalf cn ein &cralei<&cn &cm££rrn chrifto »on Addberto cincm^ifc&ofi' in grancT*
rctcb/ Dcrum DieSWittc DcS ac&tcn 3a&r<i)uuDcrt5 UbUt/anwHtyUtrt €d;rcibcn/ rocli&c< Dcr
^CrrD.FABRlClUS au^ BALUZll T. II, Capitularium Regg. Franc, fcincm Codict Apocrypho
N.T.p.i©9.fqq. cinocrlciDcf/ »n0 mif flclc5rfcn SinmcrdMnacn/tpic crjut&unp|If3cC/Ufr|c|m
• W. f f ) ©OU* litcra hcijfCU.
I. C^ette ittv&anb, $ t
3 46 Ucltoitbeit uttb HAcfrrtcbeett 5. Period.
mittam in domos ejus omnes infirmitates fuper & fuper filios eorum, fi quis
caufaverit in diefan&o Dominico, aut tra&ationem , aut contentionem aut
illicitum rifum commiferit , immittam in eum malum , aut deficiet aut difper-
gatur. Audi popule meus incredulus & generatio prava & perverfa quianon
vultis credere,pauci funt enim dies veftri, cottidie appropinquat finis vefter,
ego fum patiens patiens fuper vos & exfpeclo peccatores, ut convertaris ad
pcenitentiam. Audite omnes populi & videte , ne quis jurarit in die fanc~to
Dominico. Ego ipfe Chriftus refurrexi a mortuis tertia die, hoc eft, indie
fan&o Dominico , die veneris, in qu£ debetisjejunare , ad quam ordinavither-
bam & oleum comedere & obfervare veftram vitam, pro qua paffus fui,
pro veftro ipfe falute & in ipfo die refurre&ionis mee eripui vos de inferno &
de poteftate diaboli omne genus,quamlibet provocatus. Notum eft vobis
quod in fex diebus feci coelum & terram,mare & omnia, quas in eis funt, fe«
ptimo requievi ab omni opere,ita & vos requiefcite ab omnibus operibus ve-
ftris tam fervi quam liberi fi vultis vitam aut requiem habere mecum. Amen.
Dico vobisfi non cuftodieritis diem lan&um Dominicumdehora nona Sab-
batiusque ad horam primam Secunde ferie & diem veneris in abftinentia do-
minico die , anatifabo vos cum patre meo & non habebitis partem mecum,
neque cum angelis meis in fecula feculorum. Amen.
Iterum dico vobis in veritate , fi non cuftodieritis diem fan&um Domini-
cum,intotam*)fuper vos iracundiam & ignem & fuIgura&accorufcationes&
tempeftates,ut pereant labores veftri & delebo muros veftros& nondabo vo-
bis pluviam,& ita auferam vobis frudtum terre. Iterum moneo & prsecipio
nobis ut juftas decimas michi reddatis,& facerdotibus meis decimas meas fi-
deliter auferte f) quod qui in decima fraudaverit, five in anima five in tem-
pore , non videbit vitam eternam , & in domo veftra infantes nafcuntur non au-
dientes neque ambulantes. Amen dico nobis fi cuftodieritis.diem dominicum
& diem veneris,aperiam vobis cara£teres celi & in omni bono, &multiplica-
bo vobis fru£tus terre,&dabo vobis pafcem ff) & elongabo dies animarum
veftrarum , ftabo in vobis&vos in me,& fcietis quod egofim Dominus &pater
non eft alius. Amen dico vobis fervi obfervatis diem Dominicum & diem
veneris omnia mala auferam a vobis. Precipio vobis facerdotibus,ut unus-
quisque veftrum epiftolam & queret &populo meooftendatfanclis Dominicis
diebus,ut credat illam divine cum mifla fit,quod fi non credideritisanatema-
tifabo vos usque in Seculorum Secula.
Ego PETRUS Epifcopus indignus juro per Dei majeftatem, qui fecit celum &
terram ,mare & omnia que in eis (unt,&per Chriftumjefumfilium ejus,& per
Spiritum San6tum,&per fancliflimamvirginem Mariam,&per omnes fanclus"
aneelus Dei,& per omnes fan£tasPatriarchas,& Prophetas&duodecimApo-
6 . ftolos
*) £at fdncnScnfum foUmeUctd)f infandam fwiTen. f • Artertc rotl cr faqen.
tt j Paccm. €$ fcljetnet abtx foiernug Ocr Scrfmiser nuS 2Bclfc|)lanD gercefen ju fetn n>fe <£r Um
«uc& untcn wr cito fcito fcfjietinf.
a-Cap. fte&enbe Q5ep(age. t>ott St.Petri ^trcfec. % 47
ftolos & omnesSan&i Martyres & confeflbres virgines, & per omnia Sanctorum
corpora,& per reliquiasfan&orum, quod ifta epiftola non eft formata manu ho-
minis neque fcripta, fed eft digitis Dei & Domini noftri JhefuChrifti&efttrans-
mifla de leptimo celo & de trono Dei in terra , qualiter diem fanclum Domini-
cum & diem Veneris obfervare & cuftodire debetis.
VIII. @n©ebet&mitjn>ei taufeni) 3af>ven 2lblag.
Hec dicas inter elevationem & tertium Agnus Dei & habebis duo M. annorum
indulgentiarum.
Domine Jhefu Chrifte, qui.hanc Sacratiflimam carnem de gloriofe virginis
Marie utero aflumpfifti,& pretiofiflimum fanguinem tuumde fan&iflimo late-
re tuo,pro falute noftra in ara crucis effudifti , & in hac gioriofa carne a mor-
tuis refurrexifti &adcelos afltendifti , & venturus escum gloria judicarevivos
& mortuos in eadem carne, liberanos per hoc facratiflimum corpus tuum,
quod modo in altari tradtatur ab omnibus immunditiis & periculis nunc & in
eternum. Amen.
Scito *) Sequetur :
Ave vivens hoftia veritas & vita, inqua facrificia cun£ta funt finit.a, pras-
ftatrecclefia jugiter munita.
Ave vas clementie ftrenuum dulcorum ,in quo funt delitiecelitefaporum,
veritates falve tota falvatorum , Sacramentum gratie,pabulum animorum.
- Ave manna celitum vic~his,legaliter datum inviaticum mifero mortali,me-
dicamen mirificum morbo Spiritali , morte das Catholicum vite immortali. ■
Omnibus devote prefcriptam orationem recitantibus Papa INNOCEN-
TIUS tertius indulfit indulgentiarum fummam trecentorum quinquaginta die-
rum & totidem Karenas peccatorum.
IX. Remotio JOHANNIS Papas XXIII. perjSynodum Conjldntienfem.
X. Sermo de vifitatione MARIiE tfuper ,Exfurgens Maria in diebus illis Luc. I. //»-
c ipit : In Evangelio hodierna: f eftivitatis. $&a£ (£ni)e lailttt affo : Quse (monta-
na coeleftis Patrise) interpellante Dei genetrice acbeata Maria cujus hodiefe-
ftum vifitationis recolimus nobis omnibus coferre dignetur Pater & filius Sc
Spiritus San&us. Amen.
XI. Duo fermones de paflione Domiaica, t>0tt lirttet*fci>icb(td!>Ci' Jpanb.
£)ie evjieOvet)c i(! tibev t)ie SQSovte: StetitHesdras fcriba fuper gradum ligneum &c.
Neh. VIII. imb fdncjet alfo an: Sicut diciturin Ecclef. tempusloquendi, & tem-
pus tacendi , unt) en&ijjet |t$: Quod nobis parare dignetur,qui eft benedictus
in fecula feculorum Amen.
$Die anbeve fdnget |tc& mituenSOSortenatt: Eruntfigna in fole & luna, unb enbt*
$et |tc& mit biefen : Qui fe exiftimat ftare videat , ne cadat &c. Qa t>entt ttaa)
allenUmffdnben mitttn in ber Diebeaufgefjdrettlt.
XII. Liber,quidiciturMANIPULUS CURATORUM.
■ $t % 3)er
*) Cito. "^
348 Utgtmfren uttb Vlt&xidxm 5. Period.
£)er CBerfafier GUIDO de MONTEROCENSI&arWefe*Q3uc&in DerAn.TTTc"
Thurolu ac$eicl;mfer gufc&rifff Raymundo Valentium Sedis Epifcopo aufoetra*
gen. €r WirD fon(i de monte Rotherii *>on TRITHEMIO aenannt , OUDINUS
fceifief if)H de monte Rocheri, unD in Dem MSS. fo Der arojfe BALUZIUS f>tebet>ct
befa|s (v. Catal. n. 235*. fbl.) roirt) er Durcj? Rocherii audaeDrucff. Q5et POSSE.
. VINO unD LE -. ALLATIO ftnDen n>ir fcinen 9?af)men de monte Rochen aefctyrie*
fcen, €r fucf>ef tnir Diefem 55ucf;e Die anaeijenDen ^riejter gu unterric&fen , man haf
1$ nacD ^emelDfenALLATll^erid>f,m We©riec&ifc5e @prac5e tlberfeftef, fonff
aberift es An. 1491, juSOeneDia im 3>ttcf &erau$ gef ommen. ©iefteV&rrD.FA-
BRICII Bibliothec. Eccief in notis ad TRITHEM. 1, c.
XIII. Legenda de S. KATHERINA.
XIV. Di&onarium Theologico-Scholafticum.
€s ift aefpalfef ,unt> im xiv.3a&r>&unDert auf ^craament gef$riefcn, aebef abet
mit Dem 'SBorfe Paupertas ju €nDe.
guv ^robe roil tcb Den $ifuf Filius hominis fjerfe^en :
FILIUS HOMINIS. Nota, quod Dei filius perfonam fuam noluit per di-
gnius fed per humilius exprhnere, fe filium hominis frequentius nominando.
Ethocv.decaufis videlicet propter generationis fingularitatem declarandam,
propter excellentem humilitatem implendam propter miferationis paternitatem
exhibendam , propter paflionis immanitatem exprimandam *) & propter ju-
dicii audtoritatem exfequendam.
De I. Matth. XVI. guem dicum homines effe filium hominis. Ipfe enim fuit in
terrisfine patreincoeJis fine matre, vos veroex utroque, & quemadmodum
hoc rarum & inauditum fuit dicente Yfa. XL. **) Jjjhtis Audivit unejuam tale &
quti vidit huit fimi/e, eodem modo Judad blafphemantes dixerunt Matth. XIII.
JSIonne hic efi filius fabri & Maria mater ejus &fie [candalicabant eum, unde admi-
rantes dixerunt Joh. XII. Jguis ifle filiue bominu.
De II. Matth. XIII. Fi/ius hominis non venit miniflrari fed miniflrare. Ecce quo-
modonomine &ratione oftendit fuam humilitatem! Oquam humilitermini-
ftravit quando difcipulis pedes lavit. Angelus in Luca II. nominavit eum filium
altiflimi, petrus filium Dei vidi , Ipfe verofiliumhominis, inhocquorundam
improban^ fuperbiam , qui in generegloriantur. Cum enim humiles aliqui ha-
beant parentes, majores tamen fui faspius nominant. Exemplum de mulo. Sic
Juda?i Joh. VIII. Semen Abrab* fumus nulliferviunquam. CIRCA PRIMUM , in
fignum humilitatis ait Dominus ad Ezechielem prophetam. lili hominu mitto te
adfilios Ifraelgentes apo/tatrices. GREGORIUS: Saepe filium hominis prophetara
vocat,utoftendat,quantum habeat ex carnis fragilitate nefuperbia extempla-
tionis magnitudine.
De III. Luc. XVIII. Herico tFiiiDavid miferere mei , quoniam mifericordiam
docuiftiLuc. XVIII. ***) Efiote ergo mifericordes , quiafater vefiermifericorsefty
quia
*) Expriraendaaj, **) LXVI, g, ***) vi.
ii Cap. fitbmbt $5tyla$t. *M St Petri &itd>e. 549
quia lplam opere multipliciter ad implevifti Matth.****) Mifereor fuper turbam.
Exhumanitate noftra afiumta didicit naifereri & efle compatiens. AUGUSTINUS.
Nullus ergo de miferiCordia Dei defperet.
De IV. Jo. VIII. Cum exalmveritu filium bominu tunc cognofcetu quia e%o fum,
feilicet Chriftus filius Dei Gtoffa DifFero cbgnitionem veftram ut impleam pas-
fionem meam , quia additur Cor. II. Si cognoviffent nunquam Domimm glorU cru-
cifixifent. Jo. XII. optat exaltari filius hominis fcilicet in cruce. De immani-
tate paflionis ait o vos omnes qui tranfituri per viam. Unde ergo dicere po-
tuitdefeidem Joannes: Mulier Ecce filius f»«*,quafi dicat , ex te habeo , quod
paflibilis fum. Unde cum in tanta auguftia eflet , clamat ad patrem non ad ma~
trem. De «/ , Deus meus ut quid dereiiquifiime»
De V. Jo. V. Poteftatem dedit ei judicium facere , quia filius hominis eft,
lande fignum paflionis fux oftendit,paflus tanquam homonontanquamDeus.
Magnam ergo fiduciam parat ele£tis , quod fuper ipforum tenebit judicium
b. Jam menon poteft fpernere fecure ergo exfpe&a venientem ad tale judi-
cium.
XV. Commentarius in regulas vitse fub CATONIS nomine venientes ; obev rofc
im ©d)(ufie ftttyt CATHO cum reportatis ift i7.Q5(dtfev avof?, attf ^Jevflamenf a.c*
fcjmeben, ttnt> fo>einet dffcvatebatf t>ov(>evaefjent)c Diftionarium jufein.
XVI. Fragmentum vocabularii.
€$ btgxtifftt uie^menet(td;erSifa)e,unt)t)te^Sdvferau^ fc>emT. unt)V.in(ta).
£)evaeneiate£efev nefjmenacj>fo(aent)e$ juv^vobe»
Ethymus, #UJC. Cuicca QJovne Capedo €u(ina. Cancer,£rCUCf
Eftaurus <£aWaU Murena £ampvet)be CornilIa,@vunt)em Torpedo,£Rame
Pecus. Cvable Murenula ^eat)enOaf)C Fundiculus idem Lodallia. ^innc
Polypus Idem. Oftrum 9H$i(fc(). * Saxillis , Q5refme. Lubigo, ©fef cfttf*
Gamarus (gaftW. Saxatilis, ^avfancl Sobinus , @tt)nf. Pufillus,idem.
Efto £a§ Sillago, q3Iet>. Rumbus,(gfOV Rufcupa Q3ttfftn0,
Lucius Jg)cfrct Polides,idem. Golna, QMe^e Alloca DWW *
Talaris bev€uDev Tempeftivus , fitlefert
Talus en QQRovpef Tempe locus deleftabilis.
Taxare,eftimaretWutna$en Temperies, af)efempevf.
Taxus,eftarbor,^)u(§ Theatrum, ©peclfjuf?.
Temerare ttevtnimmen. Tedere , t>evt)rcfett
Temere uumlifcn. Tedium ^evbvefntfic.
Temerarius bev Q3eVCUCl Tema , Q5owet)C.
Temeritas bcv £)um()etf Tenor ,"t)C <&i\\ t>att be ©CVtff
Temo btfjfe Tenacitas , bev #avt)i$eif
Temetum forte vinum, Tener , mdvc*
Temulentus Devbvucfet Tenellus , juvenis.
****) M«c,VUU,
&t % Tenere,
3fo
Uttanbtn unb n&ti&xi&un
?. Period.
Tenere,mor(efe.
Tendere , vecf ett.
Tentorium,§e(f.
Tepere fauen,Tepefcere idem.
Tepor ©lapljepf.
Tepefcens t)ev lauet vel n>tfef*
Terebrare, Jg>D(en*
Terebintus, ett Q5ottt.
Terere, tvvittett.
Teredo, ett 2Bini)e(fett*
Teriftrum , (£fl(jet)e vel £itiettvife.
Teridrium Jfpatlbbocf
Terrere, ttevfcevett
Tymiama , 30Bt)VeC
Tympanum , Q3utt0^e*
XVII. Gloflarium.
Tympus, bitit;niafje
Tynea, $)?utttf vermis fubterraneus.
Tyntura, QSeviW.
Typus^ictttffe vel befeiinea)(ic,
Typice,befef(icf.
Tytillare, cufelett.
Tytuba, (tamevett.
Tortura,Que(maf)e.
Toxicare, twafteuett.
VacilIare,SSBancfe(m
Valitudo,uuc()fecf$ct)f.
Validus,t)UO)fec&.
Varix etl 5it)t)eve*
©si|t auffpergamenf unt> wvmttfb^im^evjefienbenSa^ttbevfaefcfriebemunb
ftat neun acfpa(tete SMdtter. 3m 2(nfanae fiefjet uiefev qfer* : Principium , medi-
um, finem regat alma Maria.
gu €nt)e aber ftnuetftcf): Detur pro pena fcriptori pulcra puella. Amen.
©f at einev ^fco&e abe.i: bienef t)a$,ivag fjiev fofaef.
Audert, <£one roefetn
^orrfrtf,tjovn)evpen.
Amazon i.virgo, & dicitur ab a quod
iine, <5c A/*/to, mamilla, quafi finc
ntamilla.
^w/V/r*,(£fet)ett
dwmare, fonemafen
Adept , pinguedo frumenti
AUba(irum, ©fenbufie
AUodium, epafjen
Alternatim , futtuevfiafjett.
Amarica , J£)o(t*2Ippe(.
^*j , apitula , ben
Arbu/lui, #aaijen
Armus^ Q300>
Ariolare , ^OWVtt
Arioluty Qroueprer
Aroma, £vu&e
Arvum^tlt
Arceo , 1. e. removeo.
Abdicare , negare
Abjugare , disjungere.
Ablattarc , a la&e feparare».
Abiuere, lavare.
Abglomerare , accumulare.
^/«rjr*, tovfueren*
Abrogare, deftruere.
Abforbere^ DOVSfufett.
Adoptare, §Ott)Unfcf)en.
^««^r^oftiuftett.
AUegare, i. e. fermonem attentum fa-
cere.
^»//c//>4r*,Dorart>en.
Arigere , i. virgam virilem erigere.
Aufculmre, diligenter audire
Aftipulari , convenire , vel promittere
«rf/?ar<r,bi|tcn.
Appropinquare, ^ettefett.
*##//, enfbvufett.
2.Cap.fte&ent)eQ3et)fagc.
WttStPetri&trc&e.
?n
Jfcui ©pinne
Atrox, ^Bveit
Atrocitas, °B&Vttf)ti&t
Auguftus, (?Del
Blandire , dulciter loqui
Bajuius, S)regf)ev.
Bacbariy infanire.
#4fr,<Stapcf
Barbaries , (gflent>C
#/?/«/, rolifpenDe
fltf«/,23ofevaf.
Cenfere , judicare
Cotapbizare, #af(?fd)fag(jett
Centuplicare , centiesplicare.
Circummunire , circum fepire.
Carnificare^ vendere carnes.
Cacbinnare , fptfCtl*
Canorus , ^)eIItQ>
Carruca, 5?ave
Catervatim , gef$avett
a**», wvfjolen
Clanculum , t)Crf>Oltm*C&5^9^
"*«'/?<* , 3§agfjenman
Amygdalum , $Januelfevne
Apofiema , (^roel
Auellana, 28afln0f.
Bajulare , portare.
Baptizare, beare , beatificare.
Bhfjthemare , deum irridere.
Barbarus , eflenbio)
£'£<*> €arve
*^r#/, g&mDvufc
Cafitolium , £)mgfjuf.
Caracler , $pfctt
Calcutus , Iapis in vefica.
Cancellare, fd)Vattcfcltt
Crf^w, tM
c^/, Sovff
c/4ȣ*r*,fcf)af(ert
c/^4, Q$afune.
Ckronymus , divinus hseres.
carbafus, ©egfjef.
oyfrr, 25euev.
c/4^/, ^JMagfye
XVIII. Itinerarium in terram San£ram.
3ft eine QSefcbreibung be^ gef obten 2anbeg auf 2 r . ^evgamenf t\v%$ltit t ev enf roovf*
fcn. 3)ie £)att<u,fo ftc gefteflet obev abgefcbvieben , Ubkmt ftcf? fo voof tn QMftwng uer
Q3ucljftaben a(S aud) in2Ibfuv£ung uev 20rivtev uevgfeicben 2Ivt, al$icf>in<ScI;vt(f*
ten/Dietm Dvet)jef)enDen 3af)v;fjunt>evt enfftanDen,angervoffen f)abc.
£)ev ^evfaffev f)at ftcb in Dev@cf)vift gav nicfct genannt , aucf; uteSeitnicjjt , m
voefcbcr <£v ge(ebef, entuecf et
^an batabevin uenfofgenuen Seiten utcfefbe einem ^dnc^ett auSuem ^vebtgev*
Ovuen uev An. 128$. fofl ge(ebet,unt>BROCARDUS gebeiffen baben^ugeetgnet.
£)od) ftnt) uie©efcf)id)t^cbveibev in oerBenettttuitg ©esX^erfaffersuui d)au£
nicbt etntg , angefef>en 3f)n eintge BROCARDUM , anuere BORCHARDUM , fev*
nev BURCHARDUM unt) abevmaf BURGARDUM nennen. AMB. deALTA-
MURA in Bibliotheca Dominicana giebet tbm uen ^owabmen BEATI. 2fnt>eve
a(£jOS. SIMLERUS in Biblioth. GUI. CAVEinHift. Lit.miuPHIL. BOS-
QUIERIUS, t)evibnsu€dflnAn.T624.tn8.an^Mtgef]efletbat,nennen tffnBO-
NAVENTURAM BROCARDUM, rodcben lefcfevn JAC. ECHARDUS T. I.
Scriptor.Ord. Prasd. roiuevfpvicf)t,unu i>evmeinet, uaf? uiefev QSevftofi ua|)ev rubre,
oag
M* ' Uxtunbtn tmb Hacbricfrteti $. Penod.
tafs infonberfjeit BOSQUIERIUS eittcrt BONAVENTURAM BROCHARTattS
l)em Minoriten Orbcn bcv An. i s n ♦ fctnt Oveife nacr) ^enjfalem unl) t)en SSevg Sinai
fcefc&vieben, fiiv t)en dffercn BROCARDO bem&ominicanerangefefjen fyabt.
©o ftmtmet manaucf; roegcn bttVattvlanbee biefetf BROCARDI nicr)t tiber*
ein, (tntemal tf>m bafb fa)fecf;tr;m ber9W;meTeutonici,balb aber infonberfjeif Ar-
gentinenfis ober Argentoratenfis roivt) betjgefugef , Ullt) REINERUS REINEC-
CRIS fjdff if;n in t)ev X>wefce $u biefeS $dutf)t$ Sfuflage fuv einen XVeftpfy**
Itriger.
9?od) gvoffere Unricbtigfeif ftnbet ftcf; in bev Sete* £)enn bafi icb bafcon ntcr>ffa^
ge,ba§ CASIM. OUDINUS in bem 25vtefan JAC. BASNAGIUM, roeld;er T.
IV. Lea.Ant.H.CANISH Ed. noviftju finben ifl, bem t>ovgebacr)fen ALTA-
MURA beimifief, obtt)OfIe@r in Appendice ad Biblioth. citatam baf? BROCAR-
DUS An. i2i8.fcl)on inbcnOrben getrcfen fci, trt Q5etrad[>f uncj ev fofcr)e£ roiberbie
^QBavf)eit tf)Ut, forotl MALUENDA in Annalibus Ord. Dominic. auf roefd;en flcf>
NATALIS ALEXANDER Hift. Eccl. T. XX. c. 4. 6c s . berujfet , i)a$ £r berQ}er*
fafier 1 222. gelebet Ijabe. Q5ei t)em 1 2 3 g. 3af;r erjel)let ALTAMURA feine ©cftrif*
fen,roeIcr;e$G.CAVE beim i26o|ten tfjur. An. 1285. fof <£r aufbenr25ergcGil-
boa gerocfett fetn, roefd;e$ man mit feinen^Borten ju erf)drfen Dermetnef/roelcben Um*
ftanbt>orgebacr;tev OUDINUS aucf; inbemi)orent>eI;nten^enb'©cbreibcn furbaS
etnjige geroiffc , fo man i>on feincm £eben l;at , auSgiebef. €r fofl be$ ju £t'on (An.
J 27 3.)gef>altenen Conciiii in fetner (bcr)rift gebencfen, aucr) t>a§ £r jebn 3»ar)r in bem
gelobfen £anbe jugebracbt fjabc , <£rroer;nung ff;un. €nblt'cf) faget NATALIS
ALEXANDER 1. c t>on 3r)m bag £r aufier ber Q5efd)reibung be^ cjelobtett kant
fces tin 35ud; oom ^urcf en^riege r»crferf iget , unt) bem ^dntge p^tlip t>on ^rattcfr
tetcfc An. 1 3 j 2. $ugefd;riebcn f)abe. 2Bann nun biefes ftcrj foi)err}teIfe , fo rodre er
roeit ubtv funfjig geroefen,aIS erfeinein roeif enffernete €dnt>ev angefielte&eifcnange*
trefen, unbfjdtte nacr)fo Dieler uberftanbenen Wtf;e nocfrfunfeig 3af;v ba$u gefebef,
roefcr)e(> fcf>tt>crCtc^ ju glauben ifr»
©0 (timmenaucr) bie Exemplaria biefed Q5ucr)^ burcr)au^nid;t ubmin. Q5ort
ge^rticFtert^abeicJ)t)iergefeben: REINERI REINECCII $u?»3?agbeburg Anno
if87- ttt 4to gebrucf f . PHIL. BOSQUIERII ju^anAnnoi^^^gvo*. HENR.
CANISII inLed. Antiq. T.IV. edit.novifT. unb JO. CLERICI ittl Onoma-
ftico urbium & locorum terrx Sanft» , Amft. 1707.F0I. 2IUein, \X>it bte©d;ret'b^
2lrt tn bemfelben gan^ unferfc&teben ijt, fo gefjef (te auc& i>on unferm Petrinifcf)en
Exempkr gan^ ab, unb ob e^ gieidf) 5infang^ in ber ©acf;e felbft eine Ubereinfttm*
tnung ju bIeibenfc&einef,fofinbet ftcr> t>ocr> bct genauer llnferfuc&ung ba$ 2Biberfpief.
gum Exempel, roa^ »on bem 1285. 3a^r erroef^netiioorben, pnbet ftcf; blof trt
reineccii unb BOSQUIERH ^uflage, ic& tvil bem geneigfen &fer Da»on ei;
MSS.
2.Cap.fie&enbeQ3ei)fa^
tfOrt St Petri l&trcfcc.
3tt
MSS. PETR.
Nec vemm eft quod dicunt
quidam quod neque ros neque
pluviaveniat fuper montesGEL*
BOE, quia cum in die b. Marti*
ni eflem , venit ibi fuper me plu-
via ita quod usque ad carnem fui
madefactus, fed & vallis de ipfis
pluviis repleta fuit de ipfis aquis.
Verum eft tamen quod in quibus-
dam iocis petrofis funt <5c aridi
6c fteriles ficut alii montes lfraei.
PHIL. BOSQVIERII.
Nec eft verum , ut quidam
putant , neque rorem , neque
pluviam defcendere , fuper mon-
tes GELBOiE , quum in memet
ipfo anno Domini MiIiefimo,du-
centefimo o&uagefimo tertio &
pluviam oV.rorem in iilo monte
lim expertus.
REIN. REINECCII.
At certe hoc non eft verum:
Nam in fefto divi Epifcopi Mar-
tini montem ipfum afcendi , <5c
adeo pluit , quod usque ad car-
nem madefa&us defcendi. Infu-
per eadem vallis inundavit de-
fcendentibus aquis. Alio infu-
per tempore fuper ipfum GEL-
BOE dormiens fub divo cum aliis
multis rore perfufi fuimus fupra
modum , & idquidem contigit
in omnium fanctorum fefto anno
falutis 1285. Eft tamen verum,
quod ejusdem quaxlam partes
faxofce aridx funt & fteriles ficut
& alii Ijrael montes.
HENR. CANISII.
Nec eft verum quod dicitur
de monte GELBOE, quodineo
nec ros nec pluvia defcendat;
Quia cum in die fan&i Martini
eflem in valle Jezrahel fub mon«
te, vidi pluviammaximamfuper
montem , quse etiam aqua^ ad nos
defcenderunt de monte, verum
eft, quod fterilis eft & aridus &
petrofus, ficut pene omnesmon-
tes in Jfrael,
JO. CLERICI.
Defunt haec omnia.
Q3on bref utttf cbrucFteit Exemplarien Qkbtt un$ ECHARDUS I. c. 9?ad>nd>f,
fcatf ctfte ijtju (Dpfott ftt uem Collegio Marise Magdalense, e$ ftcftef aber \\i($)ti)Qt
bti roomuf eS aefcfrrieben ; t>.ag groeite rotrt) $u 25afel aufae&aben,unt> ift auf ^api;r ac*
fd;riebem 2)a$2>rifte finuef (tcf su^leretirj auf 93er(janienf* 3n aflen breim
1. C^ette 3 tcr 25<wfr, $ » tcmmt
3f4 Ur&wbett utib Hdctmcfctert $.Period.
fommt uer2lnfancj mtf unfermCodice ubercin, t>a^ €D7t'rte((le abcr nur afltjftt'n5fn*
fefjttna t)eS (Snt>e& £)as erffc unb fe£fe nennet Den QSerfaffer BROCHARDUM in
ber Uberfc&rtft / t>ai5 Sroetfe aber fa^jct tn uerfefben t>ie ©c&rift fei per quendam
qui oculis fuis vidit cjemacf;t; 3n t)em erjten fM;en tn uer CQorrcoe t)ie 2Borfe :
Ego frater Brochardus ordinis Prsedicatorum videns quam plures fideles &c. t)a*
Jjonroeif* aber unferCodextticf)fg,ateroefd)er fd)fecr;ff)in fe£ef:Verum vidensquos-
dam. ECH ARDUS faaet I. c im Prologo fjabe t)er Q}erfaffer angejeicjet/uaf* cr jeftn
Safjr uac> £ani) erfunt>et f)abe, ba$f)C\bt id) aber in unferm Codice ttercjebenS cjefu*
cjief. 3n uer Dtcineccifcl;en £erauScjabe aber ftebet uiefeS »on ucrt jefjen Safjren, im*
gfeicjjen roa6Dont>er QSerfammfuna. uer ©eijtfic^en, uieju Lion Anno i27$.cjef)af*
f en cjemefbet roirt) , jroar in t)em Text, aber fancje fjernadj, Da unfer petrfttifc&ce MSS.
fc&on $u (Snfce cjeaanaen, n>efd)eSi>er@cf;reiber mituenen oben bemefufen 28orten
Unt) uem3nfa6: Benedi&us fit Deus & San&us Matthaeus Amen , etluicjef..
$u$ btefen affen cr^tebet ftcf; t>ag uer 9M)tne BROCHARDI bei biefem 25iid)e,n>0
wcf>t offcnbar faffcf;, t>ocf> jum roeniajtm fef>r smeifefbafft cjefcfjet roer&e, unt) uag
man eiaetmtdcf)ficjmif uem^crfafjer if)tt cjanfi anueni umjuffeiuen, ju uerftummefn
ober aucf) au^ut)ef)nen,umcjefpruncjenf)abe,unumdd;fe k\) munf:f;enuaSB4(elfcfce
MSS. mif unferm Codice ^ucjfeicf; anfef)cn ju fdnnen. Sfnoeffen urtfjcife icS^ nadj
meiner Q&enicjfeit t$ t)er$?tif)e r»crf& gu fein , oaf? ttnfcr Exemplar tmrcf) uen £)rucf
fcefannt roerue, rooju tcf; mid;cjeaeu einem/euen QSerfecjer roiffia erbiefe.
€f)e tcb aber unfern Codicemfjinfeae muf? icf; nocf; cincn 93erfuc& tf)un,ab i$ bie
Qtit, uarin unfer QSerfajfcr acfebef,au$ uemfelben nicf>f enfuccfen fdnne, unualaube
ic|)t>ag nacbfofaenue ^Borteuaju bequemfmt). Vcnerabilis Dominus JACOBUS &
Pater de VITRIACO Jerofolymitanus Patriarcha in libro fuoquem de conque-
fio terr* (antt* compofuit inter cxtera fcribensrEft autem fepius nominata &
nominanda civitas fecundum omnes ejus partes in monte fublimi fita cVc.
SDtonmnmtWcfenJACOBUM de VITRIACO fonflbeftdnbicjeinen^ifc&o/f
»on Acron einer ©yrtfcfcett©tauf,roefcf>e frettfe Acre freiffet unt) i>orf)in Ptolomais
genannt roart). 3fa in t)er ^on bem bcrufjmfen PAPEBROCHIO Derferttcjfen getf^
IXec&nuncj t)cr ^afriarc^en eon^crufalcm^tvefcfteunfer arunbaefatnte Jg)errD.FA-
BRICIUS T.X.BibliothecceGrsecje p. ^o?.feq. einverfeibet ^af , ftnbct fi'd) nicf;f
mtrJACOBI VITRIACI 97ahme nicf)t, fonbcm ecUft aucl;t)iegofcje i>on3'a5ren
ju 3af;ren ancjeroicfen, ALPHONSUS CIACONIUS aber , unb au^ uemfefben
Edmund MARTENE Anecd. III. pag. 269. berio)fef un$, t)a§ €r rotircffid; jum
Patriarchen »0tt Jerufalem fei erivef)fef tVOrben , ^abjf GREGORIUS IX. abcr
f)abe folc^e ^Ba^f ,roetfen&t)ed »on VITRIACO Q5eaenmarf ber 9vdmifd)en 5?itv
cf;en cjarju ndt^icj f)iefte,nid)tbc|tdfi0en rooffett, fon&crn uen^ifd)off t)on Nantes
iM>rcjefd[)iacjen. Vid. JAC. BONGARSII pr*f. ad Gefta Dei per Francos, tm tt>^
cfrem ^Bcrcfe ba$ ancjejocjene Q3u$ untert)em9?afjmett HiftoriKHierofolymitanas
fomitt)em3a^r io^f. anfdnaet unt) mif Anno 1218. ftcf)enuiaef, anjutreffett ift.
^Bann nun befacjter tyabft An. 1227. d. 9. Martii auf uen Dtdmifc^en ©fu(>f ^efe6et
roavu,
i. Cap. ftebenbe Q5etrtacje. *>ow St. Petri 5v tr<fc«, j j- ?
tt>art>, JACOBUS de VITRIACO ober,t>on roelcftmunfer ^crfofler ateemettf
nocf;lebent>en reuef , Anno 1244. $obed i>erfm)r, fo ifttmrautf bie geitroann bfefe
2$efc&retburtg; beegzltbttn JUnfcea twfertiaef tt>ori)en,abujne$men*
©Ct XXXI. Codex (inmcmbrana.)
Fratris GUIBERTI Sermones ad quemlibet ftatum fidelium.
S)er QSerfaffer ,t)iefetf fef>r fouber t>or funfljunuerf ^obren aefdmebencn, unb , (bol
erfle 2Mof ousoenommen) rool erfjataen 25ud;S oiebef uns ofeicf) imSInfonoe Don^mfel*
ber bie ^oc&rtcbt,M*€r oufsBefebf ue£ nwfanttf^obftSAIexandri IV. c&c <£r ju oeocn*
tvdrticjer Slrbeit oefct)riften fei,de dominicalibus& fan&orum feftivitatibusgefcbriebenba^
be,unD Dag t)i£ cjeaenrodrfiae Q3ud;t)a£ftcbenue $()eif feinctf oou^en 2$crcfetf au$mac|je,fet*
ne 28orfe in tt>eld;en €r $ugleicf) t)en 2lbri§ mod;ef faufen olfo ;
Executis, infpirante Domino , fex partibus .... tra&atus cujus eft titulus
de CONDITIONE DOCTORIS reftat pars Septima, quam habemus in manibus dif-
ficilior & difFufior quam alise de DOCTRINA videlicet HOMINIS pertinente ad
Prxdicatores , fed fecundum experimentum practicse. Scilicet,quoniam deDOMI-
NICALIBUS & SANCTORUM FESTIVITATIBUSadpicememori^Papam^/^»-
drum quartum fcribentes ejus imperio & praecepto nos expedivimus,ideodehis,quee
pertinentadDIVERSA STATUUM & OFFICIORUM GENERA , prout Dominus
dedit fubjungamus, & titulos ponamus:
De diverfit ftatikus & officiis.
De prtcepcis divinis.
De Sacramentalibus & minifterik.
De posnis & gaudiis.
Primo ergo de diverfis ftatibus & ofKciis diverfimode rteridebent prsedicatio-
nes , quia fecundum materiam inquirendi funt fermones ftatus aut ulterius officia
XXXV. nobis occurrunt,quseperviam divifionis haberi poffunt, non eft autem di-
vifio fic divifa, quantum in alterutris contineantur alterutra , nec caufa curiofitatis
ha?c divifimus, aut alia,quse - - - - utilitatis caufa, ut quce divifimus memo-
riter teneat intelleclus.
Sunt igitur qucedam pertinentia ad VIROS, qujedam ad MULIERES, qu«*
dam ad SEXUM PROMISCUUM in quofunt viri & mulieres.
Quee vero pertinent ad VIROS, qusedam pertinent adPR^ELATOS,qu£edam
ad CONTEMPLATIVOS, queedam ad ACTIVOS. , '
Quse vero pertinent ad PRiELATOS furjt hasc:
Trtlatorum eiettio.
Synod'u & congregatio.
Tromovendorum ordinath, • !
, Eci 'efiarum confecratio.
Quce vero pertinent ad CONTEMPLATIVOS ficutr& - * - tequlrunl
iermones proprios quorum divifio prehenditur fub novenario.
Ad (olitudikem diligentes. tyy % ££
M £ Urtun&eit iitib t7ac&ricfctcit 5 . Period.
'
Adfratres Minoret. .
Ad Jbeologos & Pradicantes.
Ad Scholafiicos aut Scbolares.
Ad Canonicos Seculares.
Ad Canonicos Regulares.
Ad Monachos nigros.
Ad Monachos grifios.
Ad Novicios.
Quk vero pertinent ad ACTIVOS in duodenario numero fomprehenduntur
ficut in fubje&is titulis demonftratur.
Ad Judices & Advocatos.
Ad Servientes & Hofpitalarios. *)
Ad affliciot ^pauperes & infirmos.
Ad leprofos 6c ab/eclos.
Ad cruce (ignatos & cruce fignandos.
Ad peregrinos.
Ad praliantis & milites.
Ad Burgenfes Reipublica pacantes r ,
Ad Burgenfes communiter viventes.
Ad Mercatores.
Ad Rurales agricolantes.
Ad Mecbanicos artifices.
Qu& vero pertinent ad MULIERES dividantur in quatuor dirTerentias anno-
tatas.
Ad conjugatas.
Ad viduas.
Ad virgines & pueUa-s.
Ad moniales & religiofas.
Qu£ vero pertinent ad SEXUM PROMISCUUM fuum habent auinarium.
Ad eos , qui doient propter amicos mortuos.
Ad antiUai & fervot.
Ad adolefcentes (Syueros.
Ad <•<?/ , qui addifcunt in fcbolU puerulos,
Ad viros & muiieres in procefjonibiu congregatos, .
§tile$t tt>cri)cn allcvfyanu Sermones ju^tijcbcn :
2. Ad fratres minores in Capitulo.
2. Ad Sacerdotes & Praelatos.
In Dominica IV. in Quadragefima.
De Sacramento baptifmi.
De Sacramento confirmationis.
De Sacramento euchariftiae. De
*) 3n fcem 25u$e fd&er ftn&en jicl) a\\ jiatt &tefe$ Amcuis fcrci s«moncs ad pccnitcntcs.
i. Cap. .fte6etibe $et?faae. x>M St. Petri Etrcfce* ' 5f7
De Sacramento Ordini.e.
De Sacramento pcenitentke.
2. De Sacramento facra unclionis.
De Sacramento matrimonii.
De mandatis Dei.
De decem praceptis.
3. De pcenis & gaudiis.
2(u« Diefcm fo roof m$ bcr QJerfofler fcon t&mfel&fl semefuef ,ate ber QJer$eic&nific,
feintf SBercfs roiru »ermut&lic& 0 3)af?€r DerGUIBERT fet roeic&er. Den Suna&men
Tornacenfenfis aemeinialicf; fli&ret, unt) ein Theologus ju tyatte au$ t>em Minoriten-
Orfcett roar. <£r fjat Anno 1270. roie MIRiEUS ad Henricum Gandavenfem btftUQtt
annocf? ^efebet. 2) £)ag bicfe Sermones eben baS Hodceporicon fetn , v»eIcT)e^ , nacJ; »or*
bemefbten MIRiEi Sewfinifle mit feinen Sermonibus de Dominicis & San&is, Qiiadra-
gefimali, Chronica unb anbern oon BUNDERIO in Indice bemercf ten <5acl;en nod) un*
aebrutft , tfceifS JU Tournay ad S. Martinum, t&ciltf JU JUItticfr ad S. Jacobum Uttb <mt>er&
roo aufgefjoben rourbe.
0je tcfr abert>cm Q5uc& roecjfe^e muj? i$ bem gcrteigem itefer tim tyxobt oor2lu*
gen (reflen :
Sermo II. de eledtione Pradatorum.
Provideat Dominus Spirituumomnu carnis bominem,qui (it fuper multitudinem banc,
& pofiit exire & intrareante eos , (feducere illos , 0* introducere ittos^ ne fit populus velut
oves abtque pafiore. Num. XXVII. Exemplo MOYSI migrantis ab hoc feculo , & fol-
liciti depaftore praficiendo populo informatur eleclio, ut oratione pramirTa , & in-
vocata Spiritus gratia recurramus ad Dominum , & in eligendo paftore pne oculis
femper habentes ipfum. PSALM Vrovidebam Dominum in confiettu meofemper. Qui
enim jugiter contemplaturDeum in ele&ione, illum eligitin quo illi magis viden-
tur figna Dei fortitatis *) apparere. Notantur autem inverbis propofitis IV. Provi-
dentia divinx bonitatis, cum dicit: Provideat Dominus i Eminentia dignimtis hominem,
qui fit fuper multitudinem ; Experientia EaculmU , poflit exire & intrare &c. Eviden-
tia utilimis^ educere illos vel introducere. Primum refertur ad eligentes, vel ad
eum, cujus auetoritate fit ele&io; Secundum ad officium, ad quod eligitur; Tertium
ad perfonam ele&i ; Jguartumzd eos fuper quos eligitur. Dicit GIofTa : ProvideatDo-
minus Spirituum , quantum ad Spirituales, omnis camis0 quantum ad carnales, quia
pnefidet Pradatus , & providere habet tam Spiritualibus quam carnalibus majoribus
& Spiritualibus , Spiritualia praedicando,infirmis& fragilibus condefcendendo. Tunc
autem Dominus providet de Pradato , quando oculi eligentium per re£tam mentem
nempe feruntur in Dominum, quia divina providentia tumultus pacificat,Prselatum
format, formatum informat. & per eum ecclefia fubje&a fru&ihcat.
S>9 3
*) Fortitudinis,
*f8
Ur&mfeetf mb V%a#>tid)tm
;. Period.
I.
&tt XXXll. Codex (in Membrana).
^etoannwrtwr&un&erf Sa&r 0ef#"d>«i unu n>o&i err)a(fen. €r peareiffef bre
Tractate m (]«%
$er ©#e r^etffet Liber Scintillarum. 3(| eftic ©ammluttcj oHerlet ©prud)e,fo
»ol au* &er;8ibeJ afe benen tfirc&etfQMeern , ftefc&e unter cjeroifie Siful ^efe^et
ftnt). 2ttan (jaf etf Anno j r r 6. ju (Coln bti peecr ^orfi in 1 2. cjebrucf t unf er
&en?)?a&ment>e*DEFENSORls THEOLOGI vetuftiffimi auftoris attf £ic&t
flefleflet 3ct) f>abe fcen $rucf tnif &etn cjefd;riebenen jufammen cjejjata unb bt<
fun&en bag 1) in jenem &er Sfnfancj mancrte &er in&iefem a(fo (autet: In nomi-
ne San&a* atque individuae Trinitatis. Incipit LIBER SCINTILLARUM
qui diverfis fententiis colleftus eft, & ficut fcintillae accendunt vel illumi-
nant , aDeo, ubi accefterint, ita fententice hujus libri cor hominis inflam-
rriant in Deum firmiter credentis. 2) 3)ag &ie Or&nuncj DerLocorum com-
munium Qcutfi unferfctic&en fet. &ann fo fut&ef (te (M; :
imgefcfrricbertert: |
i)DeFide, 2) defpe, 3) de Chari-
tate, 4)de patientia, j) de dile&ione
Det & proximi , 6) de humilitate. 7) De
indulgentia. 8)Decompun&ione. 9)De
Oratione. 10) Deconfeffione. 11) De
poenitentia. 12) De abftinentia. ij)De
reliquentibus feculum. 14) De timore
Dei. if)De virginitate. 16) De juftitia.
1 7) De invidia. 1 8) De filentio. 1 9) De
fuperbia. 20) Defapientia. 2i)Deira-
cundia. 22) De acceptione perfbnarum.
2 3 ) De vana gloria. 24) De fornicationc.
sf) De perfeverantia. 26) De fecuritate.
37) Deftultitia. 28) De avaritia. 29) De
virtutibus. 3o)Devitiis. 3 i)Deebrieta-
tibus. 52) De decimis. $3) Decupidita-
te. 24) De difciplina. 3 f ) DeDo&oribus.
$6)Degratia. 37) Dedifcordia. 38) De
juramcnto. 3 9) De cogitatione. 40) De
mendacio. 41) De defun&is. 42) De
monachis. 43) De detra&ione. 44) De
voluntatibus. 47) De indumentis. 46)
De mifericordia. 47) De compaffione
Chrifti. 48^ De elatione. 49) De vita
homi-
un&fo tmgebrwcFeen:
1) De Charitate. 2) De patientia. 2)
De dile£tione Dei & proximi. 4) De hu-
militate. j) Deindulgentiis. 6)Decom-
pun&ione. 7) De oratione. 8)De con-
feftione. 9) De pcenitentia. 10) De ab-
ftinentia. 11) De relinquendo Seculo.
12) De timore. 1 2) De virginitate. 14)
Dejuftitia. 1 f ) De invidia. 16) De fi-
lentio. 17) De Superbia. i8)Defapien-
tia. 19) De iracundia. 20) De vana glo-
ria. 2i)De fornicatione. 22) De perfe-
verantia. 22) Defecuritate. 24)DeftuI-
titia. 2f) Deavaritia. 26) De virtutibus.
27) De vitiis. 28) De ebrietate. 29) De
decimis. 30) Decupiditate. 3 1) De difci-
plina. 32)Defide. 33) DeSpe. 34) De
gratia. 3 f) De difcordia. 36) De jura-
mento. 3 7) De cogitationibus. 38) De
mendacio. 39)De Monachis. 40) De
detra&ione. 41) De voluntatibus. 42)
De indumentis. 43)DeMifericordia. 44)
De compaflione proximi. 4O De elatio-
ne. 46) Devita hominis. 47) Demune-
ribus. 48)DeEIeemofynis. 49)Detri-
bula*
2-Cap.f?e&eiii5cQ5ei)fa#e.
Wtt St.Petri 2?tfrcbe,
5f9
hominis. f o) Demimeribus. f i) De elee-
mofynis. f 2)De primitiis & oblationibus.
f j) De tribulationibus. ^4) De triftitia.
yf) De pulchritudine. f6) De conviviis.
j7) De rifu & fletu. $8) De honore pa-
rentum. f 9) De filiis. 60) De divitiis 8c
pauperibus. 61) De fimplicibus. 62) De
itinere malorum. 63) Defenfibus. 64)
De fervis & dominis. 6f) De confortio
bonorum ocmalorum. 66) Deamicitia.
67) De confiliis. 68) De auxilio. 69) De
fenibus. 70) De contentionibus. 71) De
curiofitate. 72) de manfuetis. 7$)DeRe-
ftoribus. 74) de Medicis. 7$-)Deligatio-
ne. 76) De exemplis. 77) De difciplina.
78) De tentatione. 79) De brevitate vi-
tse. 8o)Deverbofitate. 80 De le&ioni-
bus.
bulationibus. fo) Deprimitiis. fi)De
triftitia. p) De puJchritudine. 73) De
conviviis. 5^4) De rifu 6c tnftitia. f f ) De
honore parentum. $6)De filiis. £7) De
divitibus & pauperibus. j 8) De acceptio-
ne perfonarum. f 9) De itinere. 60) De
fenfibus. 61) De fervis &dominis. 61)
De confortio bonorum &malorum. 63)
De amicitia & inimicitia. 64) De confi-
liis. 6 f )De defun&is. 66) De Dei conlilio,
67) Defenibus&juvenibus. 68)Decon-
tentione. 69) De curiofitate. 70) De
manfuetis octimoratis. 71) De Re&ori-
bus £ Judicibus. 72) De fimplicitate. 73)
DeMedicis. 74) De Ligatione. 7^) De
Exemplis. 76) Dedifcipulis. 77)Deten-
tatione ac martyrio. 78)Deverbis otio-
fis. 79) De brevitate hujus vitae. §o) De
le&ione.
2(u3 bfefev QSetfammenfjaffunfl' evf)etfef,bag tnbem^bvucffeneinCapitulmattafe,
unb ba$ fj>Ia)e$ t>a6 3 ? fte d® Do&oribus fei. £)em gcricigten &efcrtt>tvb e$ nicfyt
mt|faffen,tt>enn tcfr eS f;tev etnvucfe.
DOMINUS dicit in'Evangelio:Euntes autem praedicate dicentes: Quiaap-
propinquabit regnum ccelorum. Quod dico vobis in tenebris dicite in lumine,
& quod in aure audiftis , prcedicate fuper te&a. Omnis Scriba doctus in regno
ccelorum fimilis eft homini patri familias , qui profert de\thefauro fuo nova
& vetera. Beatus ille fervus quem , cum venerit Dominus , invenit vigilan-
tem.
PETRUS : Pafcite , quantum in vobis eft , gregem Dei , providentes , non co-
acti fedfponatei.
PAULUS : Sic nos exiftimet homo , ut miniftros Chrifti , & difpenfatores
myfteriorum Dei, nemini dantes ullam oftenfionem, ut non vituperetur mi-
fterium noftrum, fed in omnibus exhibeamus nos ficut Dei miniftros. State
ergo fuccin&i lumbos veftros in veritate, & calciati pedes in prseparatione
Evangelii pacis, attende tibi, & do&rina Thfta in illis,hoc enim faciens,&te
ipfum falvum facies & omnes qui audiunt.
SALOMON: Labia jufti erudiunt multos, qui autem indo£tifunt,in cor-
dis egeftate morientur. Argentum ele&um lingua jufti , cor impiorum pro
nihilo. Ubi non funt boves, vacuum eft pnefepe, ubi autem plurimi fegetes»
ibimanifefta fortitudo bovis. Cor fapiensquamt do&rinam. Quinarratver-
bum
?6° Urtunbeti nnb VT<td)vi<btm s.Period.
bum non attendenti, quafi qui fufcitat dormientem de gravi fomno. Doctri-
na nofcitur vir. Doclrina bona dabit gratiam , f ons vitce eruditio poflidentis.
ORIGENES. Ille ofFert facrificium iaudis , qui pro unoquoque verbo & mo-
ribus laudat & benedicit Dominum. Non antealios dicere debemus, quia
diu inftructi lpfi non fumus.
AUGUSTINUS. Sunt, qui tenent legem memoriter, fedvita ipfamimple.
re negligunt Magiflri quippe innocentes non eftis, Ci fratres veftros,quos ju-
dicando corrigere poteftis, tacendo perire permittis. Ipfe enim qui praeeft,
non fe exiftimet poteftate dominandi, fed caritate ferviendi, plus de iis eft
amandus, quibus prseeft, quam timendus. Noli attendere ad labialoquentis,
quam operantis.
HIERONYMUS. Qui paftor eft,debet efle & Magifter. Nec in ecclefia
quisquam,quamvis Sanclus fit paftorisnomen aflumere audeat, nifi poffit do-
cere, quos pafcit. Illi enim aliorum debent efle, doctores, qui fpeciem fua;
converfationis multo ante tempore didicerunt. Cumde Domino loqueris,ita
debes temperare fermonem, ut audientes diverfis reficias cibis, & unusquis-
que fecundum poflibilitatem ftomacbi fui congrua alimenta fufcipiat. Qiian-
do facerdos arguit peccatores, fi illi audirecontempferint,& infracongruum
in eum teviunt , ille nihilominus increpet, nec timore fuperetur, quo minus
arguat peccatores in flatu oculorum <3c ftridore dentium. Do&orum offlcium
eft, lapfi manum porrigere, & errantibus iter oftendere, ftultum eft docerc
quicquam,quod ipfe ignorat. Orator plures fermonespaucis verbis aperit.
Non confundant opera fermonem facerdotis , ne forte cum in Ecclefia lo-
qui cceperit, tacite quisquarn refpondeat,cur hocipfe non facis. Sermofa-
cerdotis fcripturarum fale conditus fit. Loquente facerdote in ecclefia non
clamor populi, fed gemitus fufcitetur. Lacrymae auditorum laudes ejusfunt.
Perdit auctoritatem docendi, cujus fermo opere deftruitur. Captatio artis
eft,docere quando ipfe fa&is procefleris. Latratu canum (fcilicet prcedicato-
rum) baculoque paftoris luporum rabies deterrenda eft. Percuflbrem Epifco-
pum ille condemnat,qui dorfum fuum ponit adflagella.
AMBROSIUS. Contumeliofus eft,& mendaciter arguit,qui contumeliam facit.
GREGORIUS. Quicaritatem contraalterum nonhabet,pr2edicatorisoftici-
um nullatenus acciperedebet. Ufus quippe re£tce perfectasque converfationis
• eft, ut qui fubje&us efle non didicic „ prceefle non audeat. Prcedicatio facer-
dotis operibus con-firmanda , eft, utque verbis docet,inftruat exemplis. Sunt
plerique, quitemere, quod non didicerunt docere prsefumunt, qui pondus
magifterii tanto levius exiftimant , quanto vim magnitudinis illius ignorant.
Tantum a&ionem populi tranfcendere acYio debet Prcefulis, quantum diftare
folet vita paftoris a Rege. Qui enim locum prcedicationis fufcipit , malum
inferre nondebet fed tolerare, ut ex ipfa fua amaritudine irafcevientiummiti-
getur, & peccatorumvulnera inaliisipfeaffliclionibus vulneratus fanet. Sunt
nonnulli, qui follerti cura fcrutantur Spiritualia , fed quse intelligendo pene-
trant.
2. Cap.fie6enE)e%3et)(acje« *WfSt.Petri%fr<fre, $&•
trant, vivendo conculcant, repente docent , quod non opere , led meditatio-
ne didicerunt, & quod verbis prsedicant, operibus impugnant. Aquamna-
tura limpidiffimam paftores bibunt dum fluenta veritatis re&e inteliigentes
hauriunt. Sed eandem aquam perturbatione & fan&se meditationis ftudia ma-
le vivendo corrumpere, aquam {cilicet perturbatam oves bibunt , cum
fubje&i, qui nec fe&antur verba, quse audiunt , fed fola , quse confpiciunt
exempla pravitatis imitantur. Durum quippe eft, ut qui nefcit vitse
fuse moderamina , judex fiet vitse aliense. Illi debent curam paftoralem
fufcipere. Qui jam in fuo corde fciunt fluxa luxurise domare , ut
dum aliis fortia prsedicant ipfi defideriis mollibus enerviter fuccumbant. Si
quando Zelus re&itudinis exigit , ut contra fubditos fseviat , furor ipfe de amo-
re fit,non de crudelitate , quatenus 6c jura difciplinsecontradelinquentesexer-
ceat, ut intus prona pietate diligat, quos forisquafi infequendo caftigat. Nul*
la ars doceri prsefumatur, nifi intenta prius meditatione difcatur. Quantolo-
cus eftfuperior, tanto in periculo majore verfatur. Quisquis virtutibus pol-
lens gregem Dei renuit pafcere , paftorem fummum convincitur non amare.
Tales autem,qui prsefunt exhibeant, quatenus fubje&i occulta qusedam fua
prodere non erubefcant. Mercenarius quippe eft , qui locum quidem pafto-
ris tenet, fed lucrum animarum non quserit. Cujus vita defpicitur, reftat , ut
ejus prsedicatio contemnatur.
ISIDORUS. Qui alium de peccatis arguit ipfe de peccetis debet efte alie-
nus. Qui negligit re&a facere , definat re£ta docere , prius qutppe debet fe
ipfum corrigere, qui alios ad ben£ vivendum monet , ita ut in omnibus fe
ipfum formam vivendi prsebeat. Quibenedocet & mald vivit,quod docet bene
viventibus proficit, quod veromale vivit fe ipfum occidit.
IN VITIS PATR.UM. Ne quaquam verbisdocereprsefumas, quod opere
antea non fecerit.
(SctytegltcOen t(t nocf; &u bemevcfen, ba$ m bem ^ebrucffcn bte@pvud?ebevQ3d*
tev fo in Demaefc&vtebenen- entf>aIten,fefjvofttl;ette abaefuv|etevf<#einen, tfjetteetltcOe
cjav auScjelaflen ftnb.
II. 5)ev JWetfe Tra&atttt btefem^anbe &et|fef jLibercompendiofus&utilis de diver-
fis materiis. gviftfuv funfOunbevt 3a(>v cjefcjnie&en. 2>ie bavtn enfJjalfene ©a#en
abtx (tnb :
i. QuidfitDeus? 2.DefoIe. $.DeVII. criminalibus peccatis Adse. 4. Quare
Jefus claufus fuerit in utero virginis? f. Quare Jefus fuerit natus in no&e$
6. De VII. miraculis , quse fiebant in nativitate Domini. 7. Quare Chriftus in
fepulcro jacuit duabus no&ibus & unum diem. 8« Quare Chriftus non ftatim
afcendit. 9. Quare ipfenonftatim mifitSpiritumSan&um. 10. DeIX.pcenis
infernalibus. 1 1. De juftis, qui videbunt malos in pcenis. 1 2. De Antichrifto.
1 3 . De VII. fpecialibus gloriis fan&orum. 1 4. De exultationibus beatorum. 1 f.
De IX. ordinibus angelorum. 1 6. De quadruplici bello diaboli. 1 7. a quibus
coronatus eftChriftus. 18. Corona animse fic ordinatur. 19* De quatuor
I. C^cil^ 3ter2^4tt^« 3$ virtu-
3 ^ Uxtunbm vmb Hacfc ric&ten $ Period.
virtutibus. 20. Qui crucem Chrifti vult tollere , tria debet facere. 21. De
quadrigio. 22. Detribus hoflibus hominis. 23. De feptem columnis. 24.
De setatibus mundi. 2$\ De rofisoc floribus ecclefiae. 26. De fletujefu. 27.
De XV. fignis ante diemjudicii. 28. Quid obedientiarequirat. 29. Septem
funt gradus obedientia?. 30. Quiobediunt. 31. De triplici odore. 32.Quid
iit ofFerendum. 33. QuidChriftus fuftinuerit pro homine. 34. Detunfione
pe&oris. 35*. Quare porta dicatur virgo Maria? 36. Detriplici facrificio.
37. Quatuor modis Deus fanat. 38. De VII. fignacuiis. 39. De virginitate
40. De IV. Evangeliftis. 41. Nota de bonitate Chrifti. 42. Quare Chriftus
j. fe humilitarit ad pedes difcipulorum. 43. De VI. radiis ftellse Apocalypfis.
44. Quomodo fatiaverit Chriftus quinque millia hominum ? 4$\ De femine,
cjuod feminavit Deus pater. 46. Delegecommuni, quam ftatuernnt Apofto-
li. 47. Quibus modis lucerna illuminatur? 48« De VII. tentationibus , quaf
Spiritum premunt. 49. In dedicatione fermo. fo. De triplici oko. f 1.
De triplici afcenfioneChrifti. 52. De tnplici afcenfione hominis. fh De
affumtione Mariaz virginis. 54. Quid fit peccatum. ff. De ruina peccati.
56. Tribus modis eft orandum. 77. De VIII. honoribus* JohannisB. j8-De
gloria corporis. ^9. Aucloritates debeata Maria. 60. Manus Dei dicitur
extenfa. 61. Quid Chriftus fuftinueritprohomine. 62. De tribus crucibus.
63. De quinque fontibus. 64. Quare anguftas erunt vice reprobis in judicio.
6f. Tria funtinDeo. 66. De afcenfione Domini. 67. De plagis ^Egypti.
! 6$. De VII. beneficiis Hsebrxorum. 69. Demultiplicimartyrio. 70. DeVI.
gradibus quibus Salomon adfcendit in thronum David. 71. Quare nobisnon
dicitur Ave. 72. Detribus feminatoiibus. 73. Ex quibus conftat urbs. 74.
7f. Quater fuifte Jefum inmedio legitur. 76. Aquibusun&us eft JEfus. 77.
A quibus qutefitus eftJEfus. 78. De operibus VI. dierum. 79. De triplici
templo. 80. De fcala, quam vidit Jacob. SJi. Tria hominnm genera quae rit
Jefus. 82. De throno Apocalypfeos. 83. De dietis quas fecit JEfus. 84.
Sf. Quibus modis datus fit nobis Chriftus. $6. Decalceamentis inCantico
de quinque Regibus, quos fufpendit Jofua. 87. De triplici fide magorum.
$8. De tribus in leprofo confiderandis. 89« Qpid Chriftus exhibuit matri
fuse. 90. Orationi inftantes. 91. Quomodo excufant peccatum in nuptiis.
52. Detribus, quce facit infirmitas. 93. De tribus imitandis in Chananara.
94. De tribus qute exha*redanthominem aregnoDei. 95-. De tribus teftibus,
o^uod filii Dei fumus. 96. De tribus , quse oftendit Dominus difcipulis. 97.
De tribus, quibus Dominus nospafcit. 98. De tribus notandis in peregrino.
99. De tribus,qua2 Chriftus fecit pro nobis. 100. De triplici gaudiobono*
rum. 101. De tribus quse ccmmendantur in tarditate. 102. De tribus cu-
ftodiendis. 103. De triplici tranfitu. 104. De tribus confiderandis. iof.
De quatuor matribus. 106. Communicatio Chrifti. 107. In quibus expro-
_ baverunt Judaei Chrifto. 108. De quadruplicicemulatione. 109. De triplici
via. iiq. De cantico domini. 111. De cantico Marije. 112. De circum-
cifione.
a."Cap. fte&enbe 95epfo#; *to St Petri Rivdbe.
%£%
cifione. 1 1 $. De lino Nota. 114. Boni gaudent tripliciter. 115-. De fal-
tibus Domini Nota. 116. De calceamentis. 117. De canibus. iig. Sermo
de Sacerdotibus. 1 19. De petitione.
III. SDer untfe Traftat tfr »on g(eic&em 2l(fer, <£r f>anbe(f aber de confeffione , un&
imv a(fo ua§ £r ute £afier, »on t)cn fo genanufen^ouf^unben anfangenu,t)urcf)ge*
f;ef,t&re 2irt,5lbfdne,@affungen unb ©tdrcfe befcf;retbef. £)ag gan^e^Bercf be*
ftcbef nebft uemDugtfter auSjefrenQMdfterunt) tybtt ftcb alfo an : Confeffio debet
effe prsevifa , amara , verecunda , difcreta, integra , fpontanea , accufatoria, t re-
quens,obediens & fubje&a.
&tt XXXIII. Codex.
£)tefer t|t ftor fiinf f)unberf Sft&ren auf^ergament fef>r fauber gefc&rie&en Uttb roo( Ut
WQfovtU 3)ie <&t\tm (tnb gefpaffet , t>te 2luffc&rifff abcr lauf et :
Incipit liber Domini ARNOLDI de MELDORPE.
£)er SSerfaflerifl biji&er allesS 9?ad;fd;(agen$ ungeacDfet/mtrunbcfannf, bodfj fjaf er
tiacl> Bernhardi geifen , maffen er uenfelben anfufrref, gcfebet 3)a3 233ercf ftaff a flerfet Dve^
uen ober Q5etrad;tungen uber bte Q3ibe( tnftd;t)tead fratres gefjaften ouergertcftfet fmb, in
roeldjer er alfema&I Hiftoriam unt> Allegoriam fcorfMfet, unt) unfer Dem crffen (2Bort ute
€3$riff , unter bem anbern abcrt)j|tnrocnt)una unuben ©ebrauc&uerfelben&erfte&ef*
5Die Q5efraa)fungen abtx
1.
2.
3-
4-
f.
6.
7-
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
De Hexaemero & Hiftoria Adami.
De Noa.
De Abraham.
De Sodoma & Gomorra.
De Jacobo.
De Pharaone.
Hiftoria Exodi.
De Chore,Dathan &Abiron.
De Balak & Balaam.
De Gibeonitis.
De Moab * & Jefabelac de Elia.
De Daniele inter leones.
De Sufanna.
1 8. Saper illud Jeremise : Ecce mitto in
fundamentis Sion lapidem angula-
rem.
In verba apocalypf. vidi angelum
defcendentem de ccelo ami&um
nube.
Ad locum Jeremias : Tranfivi per me-
dium civitatis Jerufalem.
21. De throno Saiomonis.
22. De fomno.
23. De divitiisu
24. De inferno.
2f. De duplici refurredione.
19
20.
De Enceniis apud Johannem Evan- 26. Super illud JEREMIJE: Bonas facite
gel. vias veftras & ftudia veftra &c.
if. De Mane , techel , phares. 27. De Eleemofyna.
16. De aqua quam Ezechiel egredi vidit 28. In verba
de templo a latere Dei.
17. Deverbis: Sapientias sedificavit fibi 29.
domum. 2 2
JESAIiE : Pone menfara
contemplare inSpecula,&c.
De noviflimis.
30. Dc
* Per Moab intelligit Achab.
3^4
Urftjribett unb Hacfcrfc&fen
%. Period.
30.
3*
34
3f-
36.
37-
38.
39-
40.
41.
42.
43«
44»
4f-
46.
47-
48-
49-
fO.
P
De jejunio ubi fimul de multiplici ho-
micidio.
Adam, ubies?
De Sacrificio Abelis.
In > erba PETRI : Tempus eft ut ju-
dicium incipiat a domo Dei &c.
De tribusmodis, quibus refpondet
pcena culpse.
De homine cindlo zona aurea circa
renes, quem vidit JOHANNES in
Apocalypfi.
De verbis Mofis ad DOMINUM:Ex
quo locutus fum adPharaonem ex
nomine tuo , affligit & populum
Pharao.
De vita prasfenti plena doloribus.
In verba: Aquse Siloae fluuntcumfi-
lentio.
De Inimicis crucis.
De verbis ! Si fal evanuerit , in quo
falietur.
De Cocco bis tin£to.
In verba : Facile eft camelum tran-
fire per foramen acus , quam divi-
tem.
Ad verba : In diem perditionis fer-
vatur Impius.
De Adulatione.
De fornicatione.
De mifericordia Dei.
De patientia.
De eleemofyna.
In diclum Yfaianum: EcceDeusno-
fter veniet & falvabit nos. Tunc
aperientur oculi ccecoipm, & au-
res furdorum &c.
Deadventu Domini exverbisDanie*
lis Prophetae : Afpiciebam ego in
vifioneno&is,& ecce in nubibus
coeli , quafi filius hominis venie-
bat.
Super verbaPauliadTitum: Appa-
ruit benignitas &humanitas falva-
toris noftri Domini noftri.
fl. De ditto Efaiano : Puernatuseftno-
bis, filius datus eftnobis.
fj. In verba-Exodi: Hiceft Angelus ille,
qui filios Ifrael commeantes prar-
cedebat in columna nubis in die.
&c.
f 4. In Matth. II. videntes Magi ftellam
gavifi funt gaudio magno valde.
ff. De purificatione Mariae exLucasII.
y6. In verba Jefaias : Vinea facta eft di-
le£to~ meo.
57. Inverb Apoftoli: Scitis, fratres ca-
riffimi quia vetus nofter fimul cru-
cifixus elt , at deftruatur corpus
peccati.
f8. De Gabaonitis.
5" 9« Dejpugna & vicloria per crucem
60. Super verba Ezechielis : AfTumtus
fum a Spirituin montem excelfuiri
valde,&c.
61. De Adfcenfione Chrifti.
62. De eodem argumento.
65. Sermo in Pentecofte.
64. Sermo in dedicatione Ecclefiae.
6f. De Antichrifto.
6C. Super verba : Invidia diaboli introi-
vit mors in orbem terrarum.
67. In verba Joelis : In diebus illis con-
gregabo omnes gentes , & ducam
eos.invalle Jofaphat & difceptabo
cum eis ibi.
3u!e£t (xtt t>ev2lbfcf?veibevbiefe 2Bevfc<je*
fefct:
Adeft finis vere.
Prsemium vult fcriptor habere.
Si bene fcripfiffem.
Plures nummos habuiffem.
L.Cap. fieben&e Q5et>fa^e^
*Mt$t.Petri2\frc&e.
;6f
gur s]>vobe mag fcer 4ifrc 2Ibfd;nitt de cocco bis tin&o bienen:
Llbi legitur de veftibus pontificalibus, legitur de cocco bis tindlo. Ccccus
ignei coloris eft. Ignis ardet, urit & lucet. Sic Praelatus debet ardere per bonam
in fe; Urere debet increpando; iucere exhortando vel inftruendo. Ibi dicit GlolTa:
Qui fermonem facit ad populum, nec folum increpandis vocibus , nec folum refe-
randis Scriptura fententiis debet inftare , ne tantum de peccatorum increpatione di-
fputans minus audiatur , vel myfteriorum fecreta tantum referans , minus profit.
Temperet ergo ex utroque fermonem, nec fecretorum cceleftium perdat fuavitatem,
quafi bis tin&um in fuo habitu coccum demonftrans.
©et XXXIV. Codex.
3(1 auf ^eraament gefcbvieben,unb fafietnacfrfolgcnbe 2lbf>anblungen tn^tdj:
I. CSin25»c6Umt)on7f.Q5(dtter, n>elc()e$ a(fo anfdnget : Sciendum vero quod Sa-
cramentum iftud congruentiflime praeordinatum fuit ad Salutem. ^er QJevfaffer
braucfret ba$ SOSort Sacramentum allf>fer fiir myfterio. ^Bie €v benn »on uem ©etyeim*
ntfle ber#ftenfc(?roeruung Cfjviftt gfeicf) oarauf fjanbeft, unt> uie 2Bo(tf>afen unfevd <£r(ofer$
nacfc oerOvbnungbeS H.Articuls tm 5lpofto(ifd;en @5(auben&2>efdntntj? wfielfefiroie bie
tyerbeifommenbe 33er$etd)nig jeiget:
i De humanitate CHRISTI.
2 Unde dicitur Sacramentum.
5 Quid notandumfit circaSacramentum
Dominicse lncarnationis.
4 Quod Sacramentum Dominicae incar-
nationis fuit ab seterno prseordina-
tum.
f De congruitate hujus Sacramenti.
6 Quod congruum fuit filium incarnari.
7 Quod Sacramentum Dominicae incar-
nationis fuit in veteri Lege prcefi-
guratum.
8 Quod Sacramentum Domin. incarna-
tionis fuit a Prophetis praeconiza-
tum.
1 3 Alia fignificatio Angeficas miflionis.
1.4 Quod Sacramentum Dominicas incar-
nationis fuit in b. Virgine confum-
matum.
i f Quomodo ad confummationem hu-
jus Sacramenti requirebatur con-
fenfus Virginis.
1 6 De utilitate Dominicas incarnationis.
17 De redemtione humani generis.
18 De triplici adventu.
1 9 De Adventu CHRISTI in carnem.
20 De CHRISTI conceptione.
21 De fandtificatione matris.
22 De triplici effe&u fan&ificationis ma-
tris CHRISTI.
9 Quod Sacramentum Dominicum incar- 23 De operatione S. SPIRITLIS.
* nationis fuit a Patribus defidera- 24 Quare conceptio humana SPIRITUI
tum. S. attribuatur?
zj- Quodformatio corporis CHRISTI
fuerit in inftanti.
26 Quod b. Virgo fuit vera mater CHRI-
STI.
27 Quod conceptio Virginis fan£tificet.
2 5 28 De
10 Quod Sacramentum Dominicum fu-
it abArchangelo nunciatum.
1 1 De jordine angelicse executionis.
12 Quid myflice fignificet Angelicamis-
fio.
%66
UxVtmben uub Vkubvicbttn
3. Period.
28 De perfectione natura? affumta?.
29 Quare CHRlSTUS humanam natu-
ram aifumfit.
30 Quantos'defeausCHRISTUSaflura-
fit.
31 De gratia unionis.
3 2 De gratia habituali.
3 3 De diverfa plenitudine.
34 De infinitate gratix CHRISTI.
3 5" De ordine gratia* unionis.
36 De plenitudine unitatis CHRISTI.
37 De gr^atia capitis.
38 Quomodo CHRISTUS dicitur ca-
put Ecclefia: quoad corpus & ani-
mam.
39 Utrum proprium fit: CHRISTUMef-
fe caput Ecclefia?.
40 De perfectione glorise anima?.
41 Quomodo anima CHRISTI fummum
gradum vifionis obtinet.
42 De triplici fcientia CKRISTI.
45 De nativitate CHRISTI.
44 Quod conveniens fuit CHRISTUM
concipi & nafci de Virgine.
45* Qu°d conveniens fuit CHRISTUM
nafci de virgine & defponfata.
46 De benignitate CHRISTI.
47 De do&rina mifericordias & bonita-
tis.
48 De utilitate nativitatis CHRISTI.
49 Quid partus virginis myftice fignifi-
cet.
fo De circumcifione & utilitate ejus*
dem.
f 1 De nomine JESU*
5-2 De Virtute nominis JESU.
f 3 De CHRISTI apparitione.
54 De oblationibus Magorum.
yr De oblatione CHRISTI in tem-
plum.
$6 Quare CHRISTUS voluit offerri in
templum.
j 7 dejwptifmo CHRISTI.
f 8 de conliderandis contra baptifmum
CHRISTI.
f9 de myftica fignificatione peccatorum
CHRISTI.
60 de CHRISTI Jejunio.
61 Ad quid ordinatur jejunium.
62 Quomodo fit jejunandum.
63 de triplici jejunio.
64 de CHRISTI tentationc.
6f Quare CHRISTLIS voluit tentari.
66 de modo & ordine tentationis.
67 Quid myftice figniticent CHRISTI
tentationes.
6$ «Quod diverfimodetentantDEUS,ho-
mo, diabolus.
69 de CHRISTI converfatione.
70 Quare CHRISTUS converfatus fit,
fecundum legem.
71 Quod CHRISTUS tria refugia ha-
buit.
72 de doarina CHRISTI.
73 Quod magis convenienter inScriptu-
ris fub metaphora rerum vilium
quamnobilium do&rina cceleftis
tradatur.
74 de CHRISTI miraculis.
7f Quid fit miraculum.
76 Quare operatio miraculorum fideiat-
tribuitur.
77 Quare CHRISTLIS fecit miracuM
78 Quse funt vera miracula?
79 de CHRISTI transfiguratione.
80 de tribus circa hanc transfiguratio-
nem notandis.
8 1 Quare Mofes & Elias cum CHRISTO
apparuerunt?
82 de ccena , & quare Sacramentum Do-
minici corporis &fanguinis incce-
na fuit inftitutum.
83 de triplici fignificatione hujus Sacra-
mentr
84 de
>.Cap.ftebenueQ5ettfacje.
vtn St Petri Itocfce.
3*7
84 de triplici ccena.
$f de CHRISTI paflione & qua> circa
ipfam occurrerunt.
86 QuodCHRISTUS fponte paffus
fuit.
S7 Utrum neceffe fuit CHRISTUM
pati.
88 QuodPater tradidit filium.
89 de congruitate paflionis.
90 de tempore paffionis.
91 de loco paffionis.
92 Quare CHRISTVS paffus eft extra
portam.
9 5 de genere pafllonis.
94 de paflionis acerbitate.
9J Uncle caufatur timor.
96 de triftitia ejusquemagnitudine.
97 de dolore.
98 de doloris magnitudine.
99 de ignominiofitate.
100 de utilitate palffonis.
1 o 1 de remiffione culpje factse CHRISTI
pafffonem.
1 02 &t dimiflione pcens fafta per CHRI-
STI paffionem.
103 de liberatione a diabolo fada per
CHRISTI paffionem.
104 de reconciliatione fa^a per CHRI-
STI paflionem.
ioj* de apertione cceleftis januse per
CHRISTI paflionem.
toS de coscitato perfequentium.
,107 Quod expediens fuit CHRISTUM
mori.
108 de fepultura C&RISTI.
109 Qualiter CHRISTUS (dicatur) fuiffe
tribus diebus 6c nodibus in corde
teme.
110 Qualiter CHRISTUS dicatur fuiffe
totus in fepulcro, totusin inferno
& totusin ccelo.
iii de defcenfu CHRISTI ad infernum
& quod conveniens fuit ipfum de-
fcendere.
12 de quadrupiici inferno.
1 5 de triplici paradyfo.
14 de refurredtione , & quse (circa)
ipfam confideranda funt.
if Utrum neceffarium fuerit CHRI-
STUM refurgere.
16 Quare CHRISTUSdiciturprimoge-
nitus mortuorum.
17 Utrum convenient fuitCHRISTUM
tertia die refurgere.
1 g Quota hora CHRISTUS furrexit.
19 Utrum CHRISTUS furrexit corpo-
re gloriofo.
20 de quatuor dotibus corporis CHRI-
STI.
21 Quare CHRISTUS cicatrices refer
vavit in corpore gloriofo.
22 de probatione veritatis & refurre*
dtionis ejus.
23 Qualiter CHRISTUS argumentis
veritatem probavit.
24 <ie gloria Dominicse refurre&ionis.
25" Quod CHRISTUS quinquies in die
refurreclionis apparuit.
26 Quod mulieribus a monumento ve-
nientibus apparuit.
27 Quod Dominus Petro apparuit.
28 Quod Dominus apparuit duobus di-
fcipulis euntibus inEmahus.
29 Quod Dominus apparuit januis, clau-
fis.
30 Quod CHRISTI refurreaioeft cau-
fa noftre refrure£tionis.
3 1 Quod CHRISTI refurredio eft cau-
fa efffieierrs.
32 Quod CHRISTUS refurreaionem
fuam tripliciter probavit.
3 3 de CHRISTI afcenfione.
i34Quod
3^8
UvtunUn unb CTacbnc&tert
3. Period.
134 Quod duplex fuit natura in CHRl-
STO adfcendente.
1 3 J de virtute & poteflate adfcenden-
tis.
136 de loci eminentia.
137 de excellentia CHRISTI adfcenden-
tis & quid nomine dextrae intelli-
gatur.
138 Quid adfcenfio CHRISTI myftice
(ignificet?
1 39 de Adventu Domini in montem.
1 40 Quomodo operetur ad ventus CHRI-
STI in mentem.
141 QuodoccultatuseftadventusCHRI-
STI per gratiam.
42 Quod expedit quintupliciter praefen-
tiam DEI in nobis per gratiam igno-
rare.
143 de fignis,quod Deus eft inanima.
144 Quomodo adventus fciturperreve-
lationem.
145* Quod revelatiofit, proptertria.
146 Tria funt, quae difponunt adventum
CHRISTI in mentem.
147 defignis adventus CHRISTI.
148 de tribus, quse difponunt animam
ad internam mentis illuftrationem.
149 Quod tota TRINITAS mentem in
„ habitat per gratiam , & quod ha-
bifeat ibidem.
i|0 Quod Pater per poteftatem inhabi-
tat.
1 ; 1 Quod Dominus per gratiam notabi-
lia operatur.
Ifz de Admiratione animx divinam Na-
tivitatem guftantis.
15-5 De adventu CHRISTI fcil. ad Judi-
cium.
174 QuodCHRISTUSvenietadjudici-
um patenter.
fS Quod CHRISTUS in judicio -appa-
rebit in forma humana.
j6 QuodCHRISTUS injudicio appa-
rebit in forma gloriofa.
f 7 Quod in judicio apparebit fignum
crucis.
f 8 Quare Dominus veniet innubibus?
f 9 de feparatione bonorum a malis.
60 Quod cum poteftate veniet ad judi-
cium.
61 Quod poteftas CHRISTI erit infu-
perabilis.
61 Q[uod tria requiruntur ad judi-
cium.
63 Quod tempus omnibus eft igno-
tum.
64 Quod ultimum CHRISTI adven-
tum, quaedam fint antecedentia,
qucedam concomitantia.
6f Quod Antichriftus tribusmodis fub
jugabit populum.
66 de Elia & Enoch.
67 de fignis praecedentibus ultimum
CHRISTI adventum.
68 de igne quod*prsecedit adventum &
ejus eflfedtu.
69 detribus imitantibus CHRISTI ad'
ventum.
70 de juftorum retributione.
71 Quod Judicium univerfale & fina-
le fit.
72 de tribus circa futurum judiciura
confiderandis.
73 tltrum futurum judicium erit voca-
le vel mentale.
74 de judicantibus.
7f de varietatejudicandorum.
76 de mundi innovatione.
SDamit
i. Cap. ftebenbe Q5ei;faae, Wtt St. Petri ykiv&e. 369
&mit aber bergertcigte JUfer t>on t)cv^d;rei^2trf ,tm&t)er 2Beifet)^^)evfa(fe^
eine ©ad;e abjuljanbelnurt&cilcn fonne,wtI icfoDatf H4fte $auptftiicf l;ief;erfe&ein
De fignis quod Deus eit inanima.
Sunt autem tria figna conjecturattonis gratiseDomini. Primum eftteftimoni-
um confcientice. 2.C01*. II. Gloria noftra hac eft /eftimovium ton(citntU noftra. Unde
BEDA : Nihit bac luce ciarius , nihii boc teftimonio giorioftus, cum veritas in mente futgct,
& mens in verimte fe videt , fed qualem ? Pudicam , verecundum , circumJpeUam , nequt
admittentem quod evacuet glorlam confcientU atteftantis ,in nullo fibi confciam, quo erube-
fcat pocnitentia veritatis ^bae plane eft ,quam fuper omniabona anim* divinos deteftant aff>e*
citu. Secundum fignum : auditus verbi Dei non ad audiendum five ad inteiligendum,
fed etiam ad faciendum. Unde Joh. VIII. Jgui ex Deo eft > verba Dei audit, Unde
GREGORJUS : Catleftem patriam veritat defiderare jubct, mundi gloriam deciinare^alie*
na non appetere, Propria largiri. Venfet apud fe unusquisquc, ft hae vox Dei inaure ejut
convaluit, & quia/amex Deo fitcognofcet. Tertium fignum eftinterior guftus fapien-
tiae, quae eft quafi quasdam prxlibatio beatitudinis , unde in Pfalmo ; Gufiate & vide-
te &c. fcilicet gratiamfuam innobis, UndeAUGUSTINUS: Jguamdiu (umus incor-
pore, peregrinamur kDomino, Guftemus faltem, quia (uavis eft Dominus , qui nobis dedit
figntu Spiritumy in quo (entiamm epus duicedinem , & (entiamus fontem vita , ubi (ola\
ebrietate mundemur , t$ irrigemur ftcut Ugnum, quodplantztum efl , (ecut decur(ut aqua»
rum. Idem fac ^preior , me ^Domine , guftare per amorem , quod guflemper agnitionem^
fentiamper affettum,quod(cntioperintetteBumjtus tibidebeamquam me ipfum totum, fednec
plus habeo , fed ncc hoc ipfum per me totum pojfum reddere. Ergo , Domine , trahe in am(h
rem tuum hoc ipfum , quodfum.
Q)on bem 2l(ter be$Q3evfajTer$ nocf; ttmi fjmu4$uf fjun , fo befui&ctftcbcap. 74.00;
t>a £r &on t)cncn Wcifcn aua tiftovgcnlLanbe fycrnMt £r , biefelbe nocf; nicbt a(S &o*
mgecifennef;btefe ^Senennunaaber erbieiten fte tun &a$3a&r 1 164, batf>re©ebeine i>onbent
£r^25ifcf)off Keginoldo t)on Wttaylanb nacf) €olln l;cimae|)0(ef tvuruen, (f. Ztn%tle mo*
natf)(tcb Uttterrebuna Anno 169^. pag. f9f.)biebci jleffen roirin^efracbtunabag^rcap.
79. Hugonis de S. Vidore aebencf ef ♦ ^Bie nun biefer An. 1 1 20. beriifjmt roar,unb Ao.
1 i4o.auobiefcm hbmQktiQi ©0 mdaen roir bieraus unferd Q^erfaffer^ ^ebcn^^geit ,aac
ttol evratben. &k 2lbfcf>rift aber biefed ^Bcrcf fein^ tfi , nac&meinem roeniam ^ebuncf tn,
bunbcrt 3af)v fprifer anjufe^en*
II. Sinc DvcDC7.Q5ldtfcr ,aro§ (in membrana) auf ba^Seft bcr $irtf;nKt'fje. 3cb ftil
ben^Infau^,umt)onbem ubrt^enbe|lo ba§ ju urtf)et(en,f;ier einrucfen : f*8* (unt
encania injeru(alem & hyems erat. Encsenia vocatur hoc feftum dedicationis
templi, quod annuatim fiebat. Hoc feftum non fpedabat adprimam velle-
cundam dedicationem templi. Primo enim Salomon dedicavit templum au-
tumno X. die September. Cum vero reaedificatum fuit a redeuntibus de Babi-
tone , dedicatum eft in vere XII. die Martii. Cum autem Antiocbus Epiphanes pol-
luifTet fordibus idolorum , & profanaflet utenfiHa ejus Judas Machabaus munda-
vit templum , quod dedicavit idem V. die Decembris , 6c hsec dedicatio in die
bus JESU obfervabatur in hyeme.
I. ££«tte 3 ter %>*nt>. % a a UI. %U
57° • Urtunben wxb Vtad)vi<hun $.Period.
IIL 2Uler(>anD Mifcellan-^rebiaten auf ^ergament gefd>rieben,\mr bt jj funftunDert3af)r
alt. 2)ie (geifen finD in dolumnm abattl)tikt , Die erfre DveDe t|t liber DaS Q3ater
Unfer, Die ubrigen jtnD tfrctte de tempore , tljette de Sanftis , Dod) ofcne OrDnung.
£)er xxxv. Codcx.
JEtarft Sermones de tempore im t>retje&ent)m 3af)tvf)unDerf auf ^ergamenf gc
fcf)rieben tn ftcf). 2)er QJerfafier f)at ficf; ntc&t aenannt. 2Bir f)aben fon|t *>on Dem
Difcipulo detempore,Der(t'c!) aud[> Paratum nennet , Dergletc&en Slrbeit voe(d)e An.
ifoo. $u£agenon>&ei #enr.©rau in^to im &rutf au£gesangen,a0ein Dicfeiflrcn
jener aan| unterfc&te&en , DeS S3erfaffer ^ffitiibfytt aber ift autf nad;fo(getiDen SQBor*
tcn JU Crfetinen : Benediftus qui venit in nomine Domini Matth. XXI. Verba haec
ponuntur deAdventu CHRISTI in quibus tria notantur, advenientis benigni-
tas , adventus utilitas & recipientis qualitas. Benignitas oftenfa fuit in adve-
nientis dignatione. Unde dicit , qui venit B. *) SJhtid tam pietate plenum% quam
quod Dei verbum propter nos fatlum eft fcenum. Magna & magnifica benignitas Det
bumanitas. Adventus Domini utiiitas notatur in nominu Domini declaratione un-"
de addit in nomine Domini, Adl. IV. Non enim efi aliud nomen fub coclo, in quo nos
oporteat falvos fieri. Recipientis qualitas in gratiarum adione notatur, cum
dicit: Benediclus. Pfahnus: Confiteantur tibiomnia opera tua. lpfe quivenit. Ut
fuum Dominum declarant benedicendo. Quantum ad primum nota triplicem
CHRISTI Adventum, ad nos in carnem,in nos in mentem, contra nos adju-
dicium. (go &ief auS Diefem Q5ct'fpief er5d(f, fo beroeifet Der Qjcrfaffer feincn (Sa& bv
frdnDia auS Dcr S^&finift , fttf)rct aber fonft rcenig 3eugnt|Te Dcr $?enfcf)en an.
£)ann roiefjie Derein/sige Beda t>orfommet,fo bin ici) roofsefm QMdffer Durcfgegcm*
gen, Da ic{> feinen tinigtn 5vtrct>en^ef>vev angefufjrctgefunDen, Beda aber, Daf? icj>
fofcf;e$ m Unferfucfcung Der gcit erinnere, febfe, roie befannf, im ac^ten 3af;r r)un>
fcert nacf>unfer$£)cifattDe$ ©eburffj.
&t? XXXVL Codex;
3(t auf *}5appr i>or Drei ftunDerf 3af)rgefcf;riebenunDDer^trc5e t>ott&emVicaria
Dafelbft Theodorico DvoDercolD gefd;encfef.- @r begreiffet nad;fofgenDe ©tucfe
tn ftcf):
I. Textus quatuor Evangeliftarum cum profogis. (g$ tflDfe Verfio Vulgata in
CapituleTfo roie fte noa> gebrdud;Itcf> getfreiler.
II. De astatibus mundi & degenealogia Chrifti. ^jl fed&^ Q^dtfergroj?.
III. Tradus de diverfis rebus. Cr ift in t)ier SSitc&cr abget^cilct, unD bejle^cf au^
grag unD 5lnf roorf;
Liber
*) 3« fcem erHen traaat m trorDerge^ttDen Codicis warti untcr &er|tcjj f;te beftnDenDett ^ibfurftnng
&er tJca&me Bcda cerftan^en.
i.Cap.fte&enbe33tyfo0e,
x$n St. Petri 2Mrcfce.
571
Liber primus.
Quid fitDeus?
De Trinitate.
De habitatione Dei.
De fcientia divina.
De locutione Dei.
De creatione mundi.
De ordine creaturarum.
De creatione angelorum.
9 De primo angelo.
10 Quomodo ejefti funt angeli mali.
1 1 Quare non iint reverfi angeli.
12 Cur non fint redemti.
1 3 Quare ad peccandum fint creati.
14 Cur angeli alii non fint pro eis cre-
ati.
De fubftantia Dsemonum.
Cogitatio pro operatione habetur.
De forma angelorum.
if
16
17
iS
19
20
21
22
*5
H
De fubftantia bonorum angelorum.
De hominis materia carnali.
De materia fpirituali hominis.
Quomodo homo fit formatus?
De nomine hominis.
Cur creata fit anima?
De fru&ibus paradyfi.
De fomno Adae.
26 Cur non iit creatus homo, ne pecca-
re non poflit.
27 Qualiter tunc gignerentur homines,
fi;in paradyfo permanfnTent?
28 Quam diu debuiffenteifeinparadyfo?
29 De nuditate hominis.
50 Cur in illo membroplus quaminaliis
concupifcentia?
5 1 De tentatione diaboiica.
32 Quam diu fuerint in paradyfo?
} 5 De gladio Cherubim.
34. Quo expulfi proceiferint ?
3 f ExpuKus & explofus de paradyfo.
36 Generatio peccati.
37 Peccatum Adse.
58 Peccantium fepultura.
39 De emenda primorum parentum.
40 Quomodo homo reddere debuiflet
Deo ablatum.
41 De fatisfactione hominis.
42 De posna hominis in honorem Dei,
43 Ad quem finem homo debuit deve-
nire?
44 Quod homo non potuit per (e redire.
4f Quare angelus non redemit homi-
nem?
46 Cur alius homo non fit reftitutus pro
perdito hominej
47 Cur non eftmiffusPropheta,Patriar-
cha vei alius?
48 Cur filius & non Pater incarnatusfit?
49 Cur nafcitur ex virgine?
jo Quare CHRISTUS non venit moxin
illo tempore.
f.i Quare non venit tempore legis.
5"2 Cur non diftulit usqueinfinemmun-
di?
5-3 Quomodo natus fit CHRISTUS fine
peccato,
f 4 De nativitate CHRISTI.
S f De fubftantia CHRISTI.
f6 De dignitate vitse CHRISTI.
f 7 De merito redemtionis CHRISTF.
j8 Quod pro hominibus mortuus fuit
CHRISTUS.
f9 Quo ivit anima ejus poft mortem?
60 De refurreaione CHRISTI.
6\ Ubi CHRISTUS manfit ante adfcen-
fionem.
62 Qualem formam habuit CHRISTUS
poft refurre&ionem?
€3 Quotiens CHRISTUSapparuit* ,
64 De afcenfione CHRISTI.
6f De SPIRITU SANCTO.
66 DegaudioCHRISTI.
67 De corpore CHRISTI miftico.
6% De corpore CHRISTIinmembris.
%M Z 69 De
17*
IMutioen uribi?iA<bti<bun
3-Period.
69 De eorpore & fanguine CHR.ISTI.
70 De confecratione Sacerdotum.
71 Quod populus maclatur a Sacerdote
malo.
72 Communicatio bonorum & malo-
rum.
73 Si feparandi funt boni a malis.
74 Verba Dei an fint in malis \
jf An mali fint tolerandi.
Liber Secundus.
de
Rebus Ecclefiafticis.
1 De malo.
2 Quot fint entia originis.
3 De origine peccati.
4 Quomodo Deus odit malos.
5- De libero arbitrio.
6 De Apoftatis.
7 De Se&atoribus & calidis:
8 De fervitute diaboli.
9 De Presbyteris.
10 Qualiter membra diaboli ferviunt
ele&is.
1 1 De poteftate malorum.
12 De profperitate bonorum.
13 De poenitentia malorum.
14 De bonitate vitae hominum.
ij De tentationibus.
16 Confideratio de eledVis&reprobis.
37 De eventu bonorum & malorum.
1 g De affli&ionibus juftorum.
1 9 De dignitatibus.
20 De merito Pradatorum.
31 Dejuftbrum & reproborum tribula-
tionibus.
32 De providentia Dei.
23 De neceffitatibus.
24 De cafu vel eventu.
2 s De eventu caufae.
26 De morte pecorum & asgritudine.
27 De prsedeftinatione & praefcientia
Dei.
28 Diftin&a congregatio juftorum & re-
proborum.
29 De paganis.
20 De isnorantibusv
3 1 De originali peccato.
32 De infantibus.
33 Quomodo Deus punit homines?
34 De cooperatione corporis <5c animae.
3 f De conceptione hominis.
36 De viribus animae.
37 De partibus anima?.
38 De Spiritus &carnis inanima confli-
datione.
39 Quomodo animse augentur.
40 De animarum creatione.
41 De animarum damnatione.
42 De fcientia infantium.
43 De immundo conceptu hominis.
44 De baptteatorum mundatione.
4f De poenis perfidorum.
46 De conjugio inceftus.
47 Pe conjugio comparum.
48 De bigamia.
49 De ecclefise miniftris.
0 De reJigiofis.
1 De militibus.
2 De mercatoribus.
3 De artificibus.
4 De joculatoribus.
f De publice pcenitentibus.
6 De fatuis.
7 De agricolis.
8 De parvulis.
9 De judicio communiter falvando»
rum.
60 De Imperiis.
6 1 . Quid fit Deus Ifrael.
62 De dimiffione miferiie.
63 De congregatione bonorum & ma-
lorum.
64 Do£trina mortis & baptifmatis.
6f Ouot modis peccatum relaxatur?
^ 66 De
2.Cap.f?e&enbet8cpfa0e.
*MSt.Petri2BUrcfoe.
371
66 De confeffione.
67 De poenitentia & parte ejus.
6$ De facrificiis Judxorum.
69 De idololatria.
70 De fitu turris Babel.
71 De peregrinationibus.
72 De fame hominis.
75 De tempore humana? vitse.
74 De judice judicante reos,
7f De reis puniendis.
76 De difcendo homine. *)
77 De arca teftamenti.
78 De fignis faciendis.
79 De intelligentia prophetarum.
80 De interpretibus Hebrceorum-
81 De angelorum cuftodia.
8 z De apparitione angelorum.
8 } De infidiis daemonum.
84 De extrema uncliione.
8f De mortc.
86 De Spiritu blafphemiae.
87 De morte juftorum.
88 De fepulturis hominum*
89 Quod prodeft malis inlocofanftofe-
peliri.
Liber tertius
de
Statu tranfeuntium abhac vita,
1 De exitu Santtorum.
2 De paradyfo quod fitjvel ubi.
3 De perfedis.
4 Dejuftis.
5 De purgandis.
6 Memoria fanttoruiru
7 De purgatono igne.
8 Quare homo corpore&anima damna-
bitur.
9 De numero falvandorum. >
10 De exitu malorum.
1 1 Quod fit infernus Sc ubi.
12 De novem pcenis inferni. 1
1 % De caufis harum pcenarum.
14 Oualiter animse ponuntur in inferno.
1 % De membris Diabolj.
\6 An jufti vident damnationes.
17 Anjufti doleant eos videndo.
1 8 An jufti orent pro eis.
1 9 In quo inferno erant jufti ante adven-
tum CHRISTI.
20 Demutua congregationejuftorum&
malorum.
2 1 An animse orationes faciant pro caris
fuis.
22 Qualiter animse orant. y
25 De gaudio juftorum.
24 De Domo patris de qua dicit Johan-
nes.
2f De Scientia animarum.
26 Quse animse, quando,vel quibiis ap-
pareant.
27 In qua forma" appareant animie ?
28 De fomniis.
Liber quartus'
de
Antichrifto , fine mundi & de gaudiis
cceli & pcenis inferni.
1 Ubi Antichriftus nafcetur.
2 Quomodo fubjugabit mundum.
5 De morte antichrifti.
4 De novisfimis diebus.
5" De noviffima tuba.
6 De prima refurre&ione.
7 De abortivis.
8 Qua cetate &menfura refurgenthomi-
' nes?
9 De difperfis corporibus.
10 De monftris refurgentibus.
1 1 Qualia corpora refurgentes habe*
bunt.
t2 De Judicio extremo.
Slaa J 1} De
*) <Sr wil faften: $Bt\tyi%\t<x ju lernen am aefd;icfjien fe?,
374 Uitiroben iittfc nacferic&eett 5. Period.
i $ De formatjudicii. interna & Spirituali ratione, homi-
14 De qualitate judicii. nibus per angelos.
iy De Domino judicante. Cap. 31. de tentatione diabolica , feu
1 6 De ftatu poft Judicium. quare feduxit eos diabotiu ? Refp. Se-
17 De innovatione mundi. 4uxit eos propter invidiam. In-
1 g De corporibus glorificatis. vidit enim illis ut ad eum per ve-
19 De potentia fan&orum. nirent honorem, de quo ipfe fu-
20 De gaudiis juftorum. perbus cecidit. Per quod invenit
21 De gaudiis coeleftibus. aditum tentandi ? Per fuperbiam.
22 De excellentia gaudiorum coeli. Voluit enim homo in propria par-
2; De damnatorum miferiis ad compaw te manere quoniam in abundantia
tionem gaudii juftorum. dixit :
3uv ^vobe rot( tcj) Dem CjcrtetCJtert itefer Non movebor in a?ternum. Cur Dem
Da£ flinftC UttD Cln Itnt) Dvet§tajTe (Ea* permifit eum tentationem , **w /W«j
pife( auS Dem tvften Q3ucf>e f>evfe£en: **« fupemri? Quia fcivit, quanta
De locutione Dei f. qualiter hquitur . bona de ejus peccato effet fadlu-
Deut angelu vei bominibus ? Angelis rus &c.
IV. Apocalypfis JOHANNIS cum glofla. £)ev 2lbfcf)Vetbev f>at am QraCEC Pvemigii
Anno 1415". fetn^Bevcf toonenue^rote^vtJenn fc(d)e^ beim <2>d;iu£ evinnevt.
V. Expofitio orationis Dominicae. 3fl nuv r>iev QMdttcv avo£,unD f)cbet ftd; a(fo an :
In Evangelio b.MATTTEI Scribitur, quod difcipuli Salvatorem petebant, cii-
centes: Domine doce nos orare. (go (autet ObtX Dev ©Cf)(Up : Orationes foler-
tiam & perferverantem devotionem non culpamus , fed multum laudamus,
dum prolixitatem orationis comitatur f ervor dominicaz oraticnis&dile&ionis,
quod nobis praeftet Spiritus , qui eft in ccelis pater nofter. Amen.
VI. Expofitio Symboli Apoftolorum & Athanafii. $dlt ftinf 23(dttCV tn ftcf)*
VII. Speculum Marise Virginis. @tf beftefjet aug 57. ^3fdttcr, Dte abev mit bfeicfjev
£)tnte cjcfcfjvieben fmD, Daf? fie of>ne ju beforgcnDem ^ad;^et( am @>eftcf)t nicfrt ju
fefen ftnb*
^nDlicfj mug fcf;f)tectncUvfunbc vettert , n>ef d>e aufDem ^evaamcnt/fo Dcv $$ud)>
^ fcinDer »ovne im Q3ucf) aebvaucfret f>at , anjutveffcn ift, fte (autct affo :
3cf Jg>er 3^att ^3voue|l to tum befcnne openbave tn Deffen ^vetw, t>at tcf
fcf)u(DicI) btn t>an recf>tev (gc{)u(D ^erman Sci>cmirt£er unDftnen£vt>enttt>e{>uti*
fcert Sftavtf £unebovaev ^cnnina, De tcf veDe Dan em upacbovet ^ebbe* QSov Deffc
toovbenomDen, *}3ennifle, rotfeiclunberoeltcnin.uat^ugxjnD^v^e, mptaflev^o*
befjovinglje, a(S Dat roanDaabeS aef>ovt f>at)t>e cB^crltgc van 2)ul^ufeit Demc e(De*
ren. 2)tt t>ovbenomDe JpueS trnDc <Svs>e mt)t aUer $obefjovinae Dat cn fcj)al f;e
titc^t vumen tmDe nicbt x>tr> ftnen <2Beren fomen Jaten, 3cf cn fjebbe em fme troe
fcunDevt Sttvf tot>orn an Qfruntfcbup betalet. %Qtxt ocf Dat l>cc Dav anc roat mt
bmtU, m minem@cbete DnDeQSufbovDc, M fcf>a/ icf ^nDc tvi( cmroeDDev a^ei>cn
to Deffen troe ^unDevt ^avfcn,- »nDe roanne if em ftne tn>c l>tinDert ^?avcf roeDDcv
0oet>ett tvilit unD 6etakn/t>atfc&a( if unDewif tm ejm^evenDel 3are^ fo voren fun^
fciaen
2. Cap. (ic&enbe 35et>fagc. *>oti St. Petri j?ir#e. ?7r
&t'^en unbe roitlifen boen. SOBanne Mt 2>ernbel -Sartf »o«g&an, fo fc&al icf onbe
totf em ftne troe &unbert#larcf , 4>nt>eidf)t bebar roat to oorburoet ba&be ortmfltfen
betalen an eener Summenmot reben tmberoornen <Pennpng&en fonber binber ebber
fengeren Q)oretoc&. Q)nbe.ncme f>ec of jenigen ^d)aben in ber SScrc&mge , ebber itt
al Deffenoorfcreoen ©fucfcn roelftr(ei)ge ropS De©cbat)e fc&u&e, eber fd;ecn moc&fc,
t)en fcbal if onbe mone nabefcreocn mebeiooerS emuprtcbfen unbe olegern ane /enerleie
toebberforafe. 2)»t fooe 3cf #er3o&<Mi$rowfi te £une Dor^efcre&en ©afcrool*
be, ginri? XOittt tmbe ^anneo 2(bbeitborcb QSorgbcrS fo gjiteborg mebe(o*
i>er$ Deme oorbenomben&ermartQ&omafertmbeftnen €roen, tmbe fo ftncrfru»
toen #anb #er<Oawes Qc&omafor DJabman fo kuneborg tmbe Cur&Scbo*
matix 25orger earfutoc$,tn guben truroen mpt eenerfamenben £)anb, on&mot.tm*
fen €r»en ftebe,t>ajt to f)0(benbe, onbe (jcbbet be$ to tugi)e, unbc fo groterer SSeroi*
jtnge tmfe Sngefegeut roitufen gcbenget to beffeme 23ret>e , be fcreoen i$ na ©obed
bort &rutte»n (nmbert 3ar, in beme oeere onbe aa)fcnfigjlen 3are be£ erften Q3ri*
&age$ na ber biUigenSicl^am^ 3)ag&e,
- ©CV XXXVIL Codex.
Q5egreifft m ftd[> cm Miffale fo ftcf; t)om Slbocnt anfjebct unb mft ber Vigiiia Pa-
fchatis enbigct, ifl auf fcfjon bicf ^aoor, rool unb, mt$ fa)einet oor oierfyunberf
3aren gefcjjrieben, £>cr folgenbe
• £)tK XXXVIIL Codex.
3fl gleic&faut emMiffaleunb jtuarde temporeforoof, aU de Sanftis, roterool
biefer lefcfe §&«'( nur bi$ auf Matthiae gebet. €$ ijt auf tyapyv tm funf $er)enbem
'3af)rbunbert gefcbrieben , unb ruljret oon bem Vicario Henrico Wafmodi ljet\
SMefer fyat oorne binein gefcbricben ; Anno LXXIII.(i47$.) ego Henricus Wa-
fmodi eram in XLVL anno astatis meas. Item Ego fum in fraternitate Evaldi
item in fraternitate pauperum Scholarium > item in fraternitate S.Thomse.
3u bem
xxxixfiem Codice
gmben ftcr) oon unferfcbieblicben Jpdnben Sermones,btetnSynodis gef)a(f en rootv
ben. Q5i§roei(en ift e^ ba^ erfle ^ntrourffebe^QSerfaffcr^/ber bttrcb bie oieifdffige
QSerbeflerungcn unb dnberungen un(efer(icb gemorben. !5)ocb tvie fte ubcrbaupf alfo
geratben, i>a§ roir ftc entbebren fdnnen,fo tft fjergegen m bebauren, ba$ ber Q)ua>
btnber jur Q5efefiiguncj be^ 35ucbe£ jroo Urfuriben genommeu unb fte baburcb gan|
burcbf($niffen unb oerborben f)QU Su^ ber einem bte ju€nbe be^ ^3ucb^ angefrof?
fen rotrb , tfl ba$ geringffe ntcbf mebr m macben, t>it aber fo oorne tm 35ucf)e tin
ndg(ia) 5lnfe^engtcbet,tfi m Originai-SJergJeia) fo ou^ berfeibfl ^dnbigett Hnter*
{If-vttt
376 Urtitnbm mb VtAdbvi&ttn a.Period.
fd)rift berer , fo ifjn gefdjlofien ^aben, erf)e(let , t>on toier flircf;en roefdjer auf einem Pro-
vincial Synodocrrid)tetunb l)er ^rtmburgifcDcfi5?irc!)cben)ar(icbani)ertrauef roor;
fcen. 3* roi( fefren ob icf> t>i$ Ueberbfeibfe( fjerautf btinaen unb affo »om Untergang
befreten fan.
Similiter tunc per omnes Domfnos fupradi&os profe & ecclefiis fuis fuit
Sponte conventum & bona fide promiftum - - - - i) futurum negotia
provinciam prcedi&am & ejus ecclefias , communitates ac perfonas, feu alias
univerfaliter utilitatem - * - ecclefiarum & perfonarum praedi&arum con-
cernentia ad aliquam ecclefiam priefatac provinciae venerint, illa ecclefia fine
totius provincise deliberatione , in confilio fuper hoc faciendo , habenda con-
cordare, necaliquid attentate , fed dilationes competenter petere, quae fi ne-
gatae fuerint, juris remedio uti tenebitur,quoufque confilium provinciale pof.
fit celebrari. Et fi efl: etiam principalis, quantocius poterit confilium hujus-
modi convo - - - 2) alia inferior ecclefia fimiliter citius principali ecdefue
provincia: intimabit, ut tale confilium valeat -'-»}) &quod tuncfuper illo
in fic convocato confilio concludetur & determinabiturper omnes & (ingulas
ecclefias 4) - - cie fine quacunque exceptione firmiter & concorditer fer-
vetur.
5* ) - - - a ifta fic concordata & determinata lapfu temporis non dentur obli-
vioni vel circa illa contingat variari, fupradicla Domini omnia ifta in fcriptu-
ram redigi & per unam de qualibet ecclefia prjedi&a pro fe & ecclefia
6) - - nu propria fubfcribi , ficque fubfcriptam apud Capitulum dicta? eccle-
(ix Hamburgenfis pro tota provincia 7) utititate Deponi ad futuram gefto-
rummemoriam habendam,& nihilominus cuilibet de provincia, g) - - te«
reftet , copiam habere volenti tradi & aftignari.
lohannes Hellingftede Praepofitus Bremenfis praemifta omnia approbo & pro-
mitto "$) - - - Bremenfi.
Johannes Bonrode Decanus Ecclefise Lubecenfis prsemifta omnia approbo &
promitto pro Ecclefia Lubecenfi.
Nicolaus Reventlau Canonicus Ecclefise Puermontanse approbo cV promitto
pro Ecclefia Puermontance.
Gherhardus de BalgheDecanus Ecclefce b. Mariae HambUrgenfis praemifla omnia
approbo 10)- - - •• tto pro Ecclefia Hamburgenfi prsedicla.
gu roeiterer ilnterfucf)ung bkmt bit geit/ ftntema( rotr aud Dtefer roentaen 2(r&eit
$u erfcben f)aben , bag »orgeme(bter jfo^ait 23onro&e in rjeuacfrter l2£ur&e ale?
^dbjtlicber @ettoflmdd)tigter Anno 1432. aflfjier ju tf>un gefjabt fyabt (III. 49.) unD
<2?er^ar$> *>onBal$)e , wmoge beigebrac&fen UrfunDen f)ieft'gen ^tifrs ®ea)ant
Anno 1421,1010 nocfjAnno.i4$2.geroefen iffe (II. 174.HI. p)
2)er
•^— — ^— — ^*^— i — ^mmmm^mm <^^w^w^w«w i ■■ mmmmmmmm mmmmmmmmmmmm ^— mmm mmmmmmmmmm i ■ n ■ !■ ■^■w ■■■ ■»»■■! i n ■ ■■■^■»" -
l) Nunc & in 1) cabit 3) Convocari» 4) Provinciae, 5) Ut autcm» 6) Manu» 7) To-
tius provincis, 8) Si intcrciTct, 9) Pro Ecclcfia, 10) Et promi,
t. Cap. (tebenbe Q5et)Ia0e. tfott St. Petri ^ircfee. ) 77
£)erXL.Codex.
gur bret f)imt)erf 3a!jr auf 9)apt;r gefd)rt'eben , roelcben t>er Vicarius ju St.Peter
3o£arw £ogt)dwg Der j?t'rd;e frmterlajTen f>at,f)d(t t>ret Tra£ate in ftd>.
1. 3>r erjre tjt eme £rfidruna uer uamaf^ a^brdud;lid)en 5\trd)en<Q)efdnc}e. (hymno-
rum& profarum) £)en2Infan#mad)et: Eya recolamus laudibus piis digna,unb
ua^ €nt)e ber tengltfdbe (5«ig Ave Maria fonjt tft Mefcr Tradat *>on unterfcfrteb*
ltcf)en #dnt)en aefd)riebetu
II. 2)er Stvette fjeiffet Biblia pauperum, unt> t(l etrt furfcer %u$m uer #an£en 35ibef,
tvte au$ Dem ^nbalt Dee* erjlen Q5ud;e$ MOSIS , fo (iierbet gefret, ju erfennen i|i
Primus , opus rerum fonat & fex facta dierum. I
Sermo fecundus, Adam guftre vetat arbore quadam. 2
De vetito Jigno comedunt fallente maligno. $
Quem Deus^lmus amat cruor ejus ad sethera clamat. 4
Fini provifum rapit Enoch in paradifum f
Hinc Deus ut dixit facit arcam quam benedixit. 6
Intrat cum natis uxoribus ac animatis. 7
Ex hac, quam rexit fedatis flu&ibus exit. 8
Vinca plantatur plantans bibit atque gravatur. 9
Iade fui nati per mundum funt variati. IO
Mentibus elati male turrim funt operati. 1 1
Exit Abram patria fonat ut (ibi Sandta Sophia. 12
Poft hsc ditatus cum Loth neque effe moratus. 15
Quatuor a casde redit,& dedit optima prcedae. 14
Quod Deus affatur credit, juftus reputatur. > 1 f
Defpicit ancilla dominam cum concipit illa. 16
Circumcidetur Deus in qua qui vir habetur. 17
Rifus ineft Sarse dum deberet generare, 1 S
Mittitur indignis de ccelo fulphur & ignis. 19
Rex rapuit populum non Saram quam cepit hymen. 20
Concepit Sara^ Soboles datur hinc fibi cara. 21
Tentatus natum vult ferre Deo gladiatum. 22
Sara fenex moritur, flet vir fuus, hinc fepelitur a$
Inde Rebecca datur conjux Ifaac, & amatur 24
Accidit hinc illi certabant ventre pufilli. 2J*
Poft haec quaeruntur putei fimul & fodiuntur 26
Quem pater ignorat benedicit eum quem decorarat. 27
Jacob inhxrentem fcala* vidit omnipotentem. 28
Ut Patris mores fervat tulit ipfe fbrores. 29
Poft pecudes pavit, quas per virgas variavit 50
Et qusecunque dedit fors abftulit atque recedit 31
Ut benedicatur cumcive poli finuatur 32
I. S&ctte 5tcr Z>m. 93 b b Fratri
378 Utf Uftbctt littb HAC&ricfctcr» 3. Period.
Fratri fratre bona ftuduit poft ofcula dona 5 5
Difcurfus Dinse fuit ingens caufa ruina; 34
Pracipit ob ferios auferre deos alienos 3 f
Ex Efau nati multi funt conjuriati 3 £
Fratrem vendebant odio quod gratis habebant 37
Inde concepit Thamar,arrabona recepit 3g
Jofeph vir fterilis fugit inceftaj mulieris. 3 9
Somnia conftruxit velut hoc fucceffio dux it 40
Venditur, anonae regit omnia fub Pharaone 41
Efcas quserendum fratres veniunt & emendum 4*
Poft itur ad patrem revehunt cum munere fratrem 4;
Flens frater fum vere Jofeph, nolite timere. 446V4J'
Ccetus it ad natum pater & gens omne prolatum. 46
Quinta datur Regi pars, jam quafi confona Regi 47
Ecce manus mittit Jacob Manafte refutat 48
Omnia natorum pronuntiat ille fuorum. 49
De medio tranfit Jofeph fed laude remanfit. f o
£)er QSerfaffer biefeS 923ercfg roirt) am€nl)e genamit unb auS bem *prebiger*Or*
t>en 511 fein an^eaeben. Explicit Biblia pauperum edita per fratrem tolucium
ordinis firatrum prsedicatorum. $)Un mag nu t)en 9?af)men n>elcf;er feftr unlefer*
ltcf> gefd)rieben, Tolicium ober Thomam Lucium lefen , fo i|l roeber t)on biefem nocj)
fcOn /enem 9?acf)ricj)t itt t>e£ ECHARDI Bibliotheca fcriptorum ordinis fratrum
Pradicatorum anuMtreffett. SSkUtifyt mdcfjte Tolomseus Lucenfis f dnnen wrffatt*
Dcn tt>ert>en,t)effen @a)rifffen ALTAMURa unt) ECHARDUS ad An. 1 321. ge*
bettcfe», aber t)er Bibliorum Pauperum gefcl;ie(jet f eine ^rroefjnung.
III. £)aS SDrtttl fo in uiefem ^anbe begriffett , i|t eine Diebe, n>ie att£ t>em ($5d;fuf? cr*
jjelfef, roelcfje M. Nicolaus 23ructmarm *) Anno 1407. §u Heti Stargarfc
uber ben ^pruo) auS t>em 2$ucl)e £iob: Job fedens in fterqwiiinio &c. aetalteti
fcaf. £>er
JDer XLifte Codex
3n 4to auf *)3api;r cjefcf;rieben rufjret »on t)em fjierbe&or gemefbefem Vicario bet
$ird;en 5>tet>ertcb &ofcea>ol& f)tx, »cn n>elcJ)em roirjugfetcbaud t)eram(?nt)eue$
£3uci;S ffefjenueti QSerjeicbniffe ju bemercfen f;abett, t>af? Der^amc &ofcewolt> tticfrf
foroof fein ©efcbiecbt ate uenDrtroo <g,x btirtig anueufe, jcttctf abcr fjabeBrwmticj
gefjeiffett, Ifte liber fo (efe id), pertinet Domino Thiderico Bruningh de Rode«
wold. <g$ beffefjef aber uiefer^anu au$ t)reien Tradaten t>at>on
I. £)ev £rtfe eitte in Srag unb ^intmort abgcfa(?tc €rflarung be$ Juris Canonici tf?,
ueffeti
*) Annot4$o. le&fe allfner fin^ofytnn Bruggcmann/ Wl#?r tn befflQfcm 3a&r ftlK Vicaric ju
Gcorg anSt. Michaels $!tar (ttfftc 1, Q5nn5 p. 143,
2. Cap. ftebenbe VStyhQt Wrt St. Petri X^frdj>e. 3 79
bcfien 2)evfaflev abev ftc& tiicf>t genennet f;at. £g i|l Columnen n>et(e im XV. 3af;v*
j)unt>evt cjefcbvieben. Q3on bem
II. Traftat iff Dev Uvftebev ebenevmaffen unbefannt eevbfieben , ev fjat ifjn aber Vine&
divinae cultori infatigabili jugefdbvieben, feine 2f vbeit aba- uetn £efev alfo ancjepviefen:
Trattatus ifte maxime utilis eft cuilibet ad multa, videhcet: Quid fit anima?
^ Quid angelus & quid fit Deus & alia plura , quce patent per ordinem. (gv ifl
tiur funfjebn QMattevavofi,unt) t)amitt)ev£efev»ont)em innevficben ©lilte t)er<Sd;vift
uvtbeifenfonne, roif tcf> ibven 2lnfancj unt> <Scf>fu§ f;ief>ev fe^cn:
©0 fautet t)ev Slnfana: VENTUS Spiritus eft, aer Dei nutu,aliquomodoagi-
tatus, procellis aquarum augmentatus, per minifteria angelica excitatus , per ea-
dem tranquillatus. VITA brutomm animalium eft Spiritus vitalis conftans ds
aere & fanguine , animalis , invifibilis , fed fenfibilis , memoriam habens fed in-
telle&u carens, cum carne moriens inaere evanefcens. Nec vos moveat,
quxdam in animalibus, ut in beftiis vel avibusferociora, qusedam vero mitio-
ra, cum videatis in herbis quam in pomis , quasdam amariora , qujedam ve-
ro dulciora. Sic quippe mater natura a Creante inftituta , quodque genus fpe-
cificat. Sic terra quoque genera fructuum vel rerum fpecifice generat. ANI-
MA Spiritus eft, fubftantia incorporea, corporis fui vita, invifibilis, fenfibi-
lis , mutabilis , locabilis , paflibilis , nec quantitate menfura» , nec qualitate f or-
mx velcolorum fufceptibiIis,memoriabilis, rationalis, intelIectualis,immor-
talis. SDev ©cf)(uj? ift affo abcjefaffet : Ad hoc fummum bonum jufti quafi ca-
tena quadam trahuntur, qux de virtutibus hoc modoconne&itur. In primis
fides animam quafi quidam circulus compleclitur, fldei Spes anneclitur; Spes
dile£tione tenetur; dile&io operatione expletur; Operatio intentione in fum-
mum bonum trahitur; intentio boni perfeverantia clauditur ; perfeverantise
DEUS fons omnium bonorum dabitur. Igitur qui hac catena cin&us , hanc
turrim fcandens &culmen ejus attigerit.non folumfeveram vitam cognofce-
re, fed perrenniter in ea beate vivere fe gaudebit, in qua confors hujus glo-
riae erit. Verse vitse 6c omnium beate viventium faciatte Deus participem,
qui nos omnes ad fummum bonumperducat. Amen.
III. 3)a$ £>virte in biefem 33ant>e jtnt> einiae Sermones $u beven Sfbfaffuna &er©cf)ret*
bev t>tc ^unafvau Mariaum Jpttlffe anvufft: Ne fcribam vanum, duc,pia virgo,
manum. fcie erffe Diet>e Ijanbelt t>on t>em £eit)en (£fjvijti unt> fdt\Qtt mit t)en 2£or*
tm auS fcemXLVflen ^falm an: Audi filia, & vide, inclina aurem tuam&c.
£)ie groeite de facramentis altaris. £)ie £)ritte de defcenfu CHRISTI ad inferos
«nt) t)iei)ievte de refurreftione CHRISTI.
©Ct XLII. XLIII.XLIV. XLV. Uttt) XLVIjie Codex.
<Sint> $JefcQ5ucr)er au$ t>tm XV.^afjr (>unuerf ,m Oftav, Ui rwfc&cm m'c5fe$
iu evinnevn i\l £>ev fo(cjent>e,
S5t)b * XLVU,
3&o Urgmtfen urib VTa<hti<btm %. Period.
XLVII. Codex. ;*'
aber, roelcber inFolio auf $appr&or breibunbert Sfabr unb bartiber gefd)rieben,unb
fpdt^u meinen ^Ddnbcn gefommen iff , erfoberf eine ndfjerc Qtaracbtung. £r fuf>*
ret JUl* 5luff($ri(ft: Poftilla Studentium San&se univerfitatis Pragenfis. ^Biv^a*
ben oben pag.284. inbem XXI. Codice berg(eid)en s2)ud;angefroffen,bocb i|tbaf*
felbe t)on unferm gegenrodrfigen barin unferfcf>ieben,baM fconanbern au$ Mtyxt*
bigerS $?ttnbe nacbgefcfjrieben, biefeS aber »on bcm QSerfaffer felbjt aufgefefcet roor*
ben, /enetf mit fuT£er,bKfeSiwtffdufFiger imt) ausftibrJicber gerat&en ift, biffter ift
wn^ be$ Stefafietf Sftabme nicbt anberS al^ CONRADl PRAGENSIS befannf
^eroefen; /efco aber roeifet uns bic autfroerfig , auf t>orf>abenuen Q3uc&e unfcr einem
#ow mif QMecb befefttgfe^acbricbf/baf* (£rben3unabmenQolcow gefubretbabe.
Poftilla Domini Conradi Soltow fuper
Evangelia Dominicalia per totum annum.
DominusPetrus Vent hujus ecclefia: vicarius
dedit iftum librum, cujus anima requiefcat
in pace. Amen.
€3 6ot ju 5(nfang M funftcfjenben 3af)r<()unberf6 juttcrfcett etn Q3ifcf;off unt)
jroar b\§ Anno 1407. t>a (£rfiarb, gefeflen, roefcber biefem9}abmenfiif)refeunbau$
JMimburg gebttrtig» £)ie Hiftorie Ecclefiaftique d' Allemagne T. I. pag. 188.
mnnef iljn jroar mtf bemQSornafmien Charles; id) ftnbc aber feineUrfad;t>onAlb.
CRANTZIO roefcber ibn Conrad betfiet, unb t>on 3(mi auSfiifjrlicb Metrop.XI.
3.if;ant)elt abjugeben. SUSatrn nttn biefer tin beru&nuer Do&orTheologiae, fcbon
ebc €r jum^fuel fam,roar,aucb beS ^ucber^cbreibeng bertimf ift, angefeben^r
de Trinitate& contraCleri mores gefd)rieben, fo roirb babcr febr t>ermutf)Iicb baf?
aucb biefe Poftilla t>on ibm fjerrti&re.
0o txift aucb bic geif $11, ba Petrus ttctte, ber biefed Q5ucb ber S?ird)e gefcben*
tfef, gclcbet,bann,tt)ictt>ir imII.Q5anbe pag.7oo.gefef)en baben, foroar<2rum batf
3a^r i4^.Vicariusim^)0m, unt) An. T447.PIebanus (b.i. Paftorj JU (SJt.^C
tcr (ter)c obcn in biefem Q5anbe pag. 202. 244. 3n bem
XLVlllftem Codice
twlcber t)on ebcn bemfelben Petro X^erteen berffammef , ttnb mif bem fcorbergefjen*
t)cn g(eicbmd§ige Sieratben auSrodrtig frdgef , fonft aber nict)t mtl liber breif)unberf
3a(jr ift, erfcbeinen nad;fofgenbe Traclaten :
I. BERNHARDUS fuper : Stabat juxtd crucem.
S)ic Q5cfracbfung fdnget a(fO an : Sicut ChriftianE religionis defe&us ex aridi-
tate caufatur cordis frigidi, fic nimirum ex inflammata aftedione , quam de-
vota & fandta parit in anima devotio omnium fidelium proceftus procedit. (5tf
ijt btcfc 2lrbeit, »on berLamentatione B. Marise (bic manbicfcm ^ebrcr fottjt btiltt
$ett
$8r
2. Cap.ftebenbe Q3et>facje. wn St. Petri fftrcfce.
cjen rooflen, in Petri Petit 5lupagc abet* ju^arte »on Anno 15-17* fd[>cn unter bfe
undd>fen ©ef;riften ftefjer,aucf;nad;CIaudiiChautelon Urtfjeif T.VI. Biblipthec»
Patrum afceticx t>ie( ju fcOfecbf ifl, t)af$e$BERNARDl<3)eburt feinfoffe; cjanfcun*
terfcf)iet>ett , unt) ifjre ©rdfle erffrecfec ftd; auf neun Q5fdffer uni) ein f)albe&
II. Tra&atus devotus de corpore & fanguine Domini.
€r nimmt 4f.QMdffer tin, untHfl t>on eben fcer #ant>, bitbat ttoricje ©fuef , /a
t)a^cjan^eQ5ucf;cjefcbrieben5at/ feine $nfancj&2£drter faufen : de facrofan&o
corporis & fanguinis Domini Iocuturi facramento &c. 5lm (Snbe f)Qt btV^ZQtX*
faffer tmt $afef 0efe|ef, n>efa)e t>en3nr}aft feiner Unferncfjmuncj \m$ barfeget
f f Memoria Salvatoris
Caufa inftitutionis W Sacrificium altaris
1 Cibus hominis
1? j <.• • fVelatum
Forma donationis . fub Specie nis-
tnplcx,quia datur [fobSpeciepanistritecei
Mirabilia divin* fin confecratione
operationis i in Paf"one
1 in perceptione
Circa Sacramentum Euchariftise VII. ^ ,. „ fin dignitate corporis
notandi funt. *! 0"»«^? noftrae pra-,j in hoftia panis
j parationis 1 infigura agni pafchalis.
fSacramentalis tantum
Modus comeftionis j Spiritualis tantum
\ Sacramentalis 6c Spiri-
[ tualis fimul.
f deftru&io culpse.
^ augmentatiogratise
1 Collatio vitse seternae
Effe&us bonitatis
Confideratio fan-
guinis.
rUt in cruce funditur
j Ut in Sacramento fu-
1 mitur.
I [Ut fpirkualiter bibitur.
III. ©ie nutt fofcjenbe ©cfrrif* tfl i8.33fdffer cjrog,roefcf;e ntcbf nur tmSfnfancjtfonbertt
tn affen ibren 2lbfcbniften biefe 3Borfe juerft fefcet : Refpice in faciem Chrifti tui
unt) m \>tm>Mtn unt) <3f erben unfertf #ctfant>e$ r)ant>eff ♦ 2>ie erfien Sfiorte t>ie*
33bb 3 nett
38» Urgtmbetf tmfr H4cfm'ci>e*ii 3. Period.
mn t)em gencigtcn iUfer-jur Sftadjric&t unt> jur Qxurtljeiluna : Refrue inJaTiTm
CHRISTI tui. Quoniam ho.die Dominus nofter JESUS CHRISTUSmortem
amaram pro peccatoribus fuftinuit, ut nos a morte liberatos cohseredes regni
coeleftis efficeret & haeredes. Sed nemocoronabitur in illo ,nifi quilegitime
certaverit i.Tim.II. Si non poffumus cumCHRISTO portare in capitibus
noftris fpineas coronas,propter infirmitatem carnis noftrx, neque flagella in
dorfo, clavos in manibus,neque affigi cruci clavis , portemus faltern doloris
compaffionem in cordibus noftris,&amaram mortem Ejus,per quemredemti
fumus & receptifumus in myfterium adoptionisfiliorum DEI,teftante Apofto-
lo VIII. ad Romanos : Jpfe Spiritu» reddet teftimonium Spiritui noftro , quod fumut
flii Dei,fi autem filii & baredes, baredes quidem Z>£/, cobaredes autem CHRISTI
f tamen compatimur ,& ut glorificemur. Mirabilis apparuit hodie Rex Ilrae*! co-
ram fervis fuis cV ancillis denudatus, confputus,Spinea coronacoronatus,fla-
gellis coefus. DAVID dicit: Mirakiuin aitis Dominus , fed certe hodie inter-
ris mirabilior, apparuit coram creaturis fuis a quibus tanquam viliffimus prse-
varicator Iegis,ipfe,qui dederat legem, eftillufus &c.
IV. Commentarius in VII.Epiftolas Canonicas.
£r be|lcr>ct m$ 6;.$>ldtter unb einem fcafben. ©fctcr) im 2(nfanae aicbct ber Q}er*
fafler bic Urfaa)e,n)arum t)c$2ipoftete JACOBI (Senu^cbretben uen Q3orjua fiir
PETRI,t)en cr t>ag«1paupt Der 2fpofie( nennet, QSriefe fyabt: Nota, faaet (£r,licet
PETRUS fimpliciter fuerit caput Apoftolorum & per communes dignioraliis,
tamen JACOBUS cujus epiftola prius ponitur , prius Jerofo/jmu cathedrae di-
gnitatem fufcepit, unde prius in Pontificalibus celebraffe dicitur. Nam fc-
cundum gloflamipfe prius Jerofolymorum regendam fufcepitecclefiam,ideofons
& origo evangelicje prcdicationis per univerfum orbem diffufus eft. Ideo
epiftota JACOBI prarcedit epiftolam PETRI. ltem quia S. JACOBUS fcribit
XII. tribubus, quseerant digniores casteris, tum quia erant dejudads,quibus
CHRISTUS miffus eft praedieare ficut dicitur Matth. VII. tum,quia primocre-
diderunt ; PETRUS fcripfit ele&is advenis, qusede gentilitate primoadfufce-
ptionem Iegis,poftea ad fufceptionem fidei pervenerunt; JOHANNES fcri-
pfit his,qui immediate de gentibus crediderunt, & qui,nec natura,necpro-
feflione Judaei fuerant. Ideq, ficut XU.tribus,quibus fcripfit JACOBUS di-
gnitate alios pracedebant, fic ejus epiftola dignitate aliorum Apoftolorum
epiftolas debet pracedere. Item, quia JaCOBUS fcripfit prius fuam cano-
nicam,quia fecundum G'offam ipfe poft paffionem Domini triginta annis Jere.
folimitanam rexit Ecclefiam; PETRUS veroVIIL annisvixitpoft ipfumoV tunc
fuas fcripfit epiftolas, fecundum, qu' d ipfe fatetur in fua Canonica poftericri»
ubidicit: Certus fum enim , quodvelox eftdepofitiotabernaculi mei,fecun«
dumquodDominusnofter JESUS CHRISTUS fignificavit mihi.
©eine 2lrt t>i$ t>oracnommene abuj(>ant>e(n ergtebet nad;fofgent>c$ :
Deponentts erg$ &c. *) Hic Apoftolus inducit iftos gentiles ad perfiftendum in
divina
•) Ltar.Ita
i. Cap. flebenbe QWafle. wttSt.getri2Mrfo. ?ft;
divina gratia ex peccatorum vetuftatis depofkione. Nota , quod contra proxi-
mos quinque modis poflimus peccare. Primo propter voluntatem fibinocen-
di,qualitercunque poffumus, & taliter, voluntas nominatur malitia , quia ex
ipfa oritur omne malum , quam deponere debemus , fi volumus in dei gratia
perfiftere. Vnde Apoftolus ad Col. IV. Nunc autem ante omnia pos deponite iram,
indignationem , malitiam , blafpbemiam , 0* turpem fermonem de ore vefiro. Et p er
cogitationem decipiendi , & talis cogitatio vocatur dolm. Unde Jercm. V. Si-
cut decipula piena avibut , fic domitt peecatorum plena dolo. Tertio , propter nequi-
tiam blandiendi, & tales nequitiaevocantury?/»«/4//W/, quia aliud habent in
corde aliud prseferunt inore,fic blandientes. Ideo Jobi Vl.dicitur: Simulato-
ret & callidi propocant iram Dei. Quarto per appetitum innitendi , & talis ap-
petitus trifiitia de alterius profperitate nominatur, quam Spiritus S. deteftatur.
Sap. V. *) Neque cum invidia tabefcente iter babebo ^quoniam taiis bomo noneftpar-
ticepsSapienti*. Quinto perlocutionem detrahendi. Ideo diciturSap. i. Cu*
fiodite ergo vos a murmuratione , qua nibilprodefi &c.
V. Expofitio Cantici Canticorum.
3)tefe 2lu£(eguns becjretffet ra.QMdffer unb cm ^al6c^ , &at*cn ftcf> ber Q)etfa|Ter ntd;f
nennen rooflen,(£r beutef afle^ auf btc Sun^frau $ftartam unb fityretCafliodorum,
GregoriumM.Bernardumtmb Alexandrum wefcfjer ttermutfjdcb bcr fo benSunafj'
men Neckam cjefiiljref tmb Anno 1227. jtt Worchefter geftorben t(l/ betm btefer
fyat ttber ba$ &$J?eli«& gefcbrteben V. CAVE adan 1 21 f.
VI. £)a$ fed;(?e ©fucl inbtefem 25anbe tft etne 2fu$(e0un# be$£n0(tfd?en@5rufied Ave
Maria WXftQ QMdtfer prof?. 3>er Sinfan^ (autet: Quoniam, ut ait Jeronymus,
nulJi dubium eft, quin totum ad laudem Dei pertineat, bte Ufytttl SSBorfeftnb:
Adjuva,6 dulciflima, ut fine fine nobis concedat fua dulcedine frui ille libe-
raliflimus communicator fui benedi£tus fru&us ventris tui JESUS CHRISTUS,
qui cum patre &Spiritu S. vivit ®nat DEUS in fecula feculorum Amen.
SDeV XLIX. Codex
tff etn fnber Mt\$t cjeffjettfer fc&mafer Foliant, auf $apf)r m fcterfmnberf gafyr eje*
fc()rteben,anber^a(6 #anb;breit btcf unb frdcjet jur 2Juffef;rtfft : Sermones diverfi
de Sanftis ac de tempore. .Qmwnbig ftnb aflerfei @amm(un$)en mif imfergemen*
get, bteDveben fefbft m ?Xt0tx gebrac&f, unb()infW/Ober ba(b ju £nbeifhmf(wi
Gloflkrium ober Vocabukrium $u fintiW*
©et L. Codex.4;
&cffef;ef m brctTraaaten auf ^appr cjefcjrte6em
I* ©rfcfwnefeine Dor&terfcunberf ^aJjr befo)e^ne®attl(urt^eint^rSerrnonum fcottunfer*
__ fc&ieb*
%H Ur&mfan titt b Hdfifericfcteii $ . period.
fcj>tct>licf>en $?dnnern, Dai>on etntcjc genennef , anbere »erfd;roieaen recr&tm i)~ie7-
mones de Spiritu S. 2) De S.Trinitate. 5) JACOBUS de VORAGINE fu-
per verba : Domut mea Domut orationis. 4) In Domin. VI. poft Pentec. Siof-
fers munus tuum &c. f ) De dedicatione Ecclefise. 6) AUGUSTINI deTri-
nitate. 7) BERNARDI Meditationes fi Sermones.
II. Incipiunt Colle&ae venerabilis Magiftri nec non Do&oris GOT2WICI fuper
epiftolas & evangelia per circulum annide tempore praterquam in ferris, &
funt dele&abiles fermones.
5Im €nbe tte(>et bemercfet bag biefe$2Bercf Anno 1425. fct aDOjfcfjriebenroorben,
roann abcr uaffdbe i>erferf iaet unb roer fcer Utfyber baoonfei, bagbabe tcr> nicbt erfa^
fdnncn. €r fur>rct aufler ber ©cfnifff roenig Autoritates an , ueufet alleg jur (£w
bauung,fo mu£ ber ^ajTerftic&fige, bamit tcr> eingremoel acbe bcn ©ciijba^ in fei*
ncn ©rcuel bar(te(Iett. Poteft autem per iftum hydropicum infirmatum corpo-
raliter,homo avarus qui infirmatus Spiritualiter (depingi). Nam hydropicus
tumefcit in cute , conftringitur in corde, fitit in appetitu, fcetet in anhelitu:
Ita & homo avarus tumefcit elatione, impediturin Dei dile£tione,fitit inpe-
cunix aggregatione,foetet in aliorum conlideratione. 2&e(cl?e$ benn f)Ctnacf;
tveitev autfgefuljret roirb.
III. ©inbnocb jroeene Sermones anaefjenaef, ba&on bk einc de dedicatione Ecclefis
(janbelf, bieanuere aberiiber bie^Borte: Benedicatnos Deus-Deusnofter. 2lu$
ber cvften roil i<$) uie@ao)en bieman in Dvomifcf;cr^ird;en jur ^tfeifte braud)Ctunt)
roarf ftC bebeuten foden bemercfen : In dedicatione igitur templi materialiter ha?c
confiderantur : Aqua , vinum, thus , cinis , fal , afperforium de hyfopo , XII. cir-
culi in quibusXII. cruces, XII. candeke, alphabetum infcriptum Graecumdc
Latinum in modumcrucis abangulo in angulum. ^«^fignificatlacrymolam
poenitentiam, unde: tavaboper fmgutas nocles leftum meum. Lectum meum
i.e.per fingula peccata deftruendo,peraquas lacrymarumlavabo maculascul-
parum. Per W»*/»confeflio intelligitur & extorquetur. Sicut ebrius nihil
celat ; ita confitens omnia fua peccata exponit , ficut mulier totum pannum
exponit , ut penitus lavet , ne aliqua macula remaneat, undeDominusadPe»
trum. Nifi lavero tibi pedes non babebit partem mecum ; per pedes afFetius intelli-
gimus. Aufer igitur calceamenta tua,& denuda pedes, i. e.affetius, & ip(e
CHRISTUS ipfe mundabit. Ihus eft devota oratio. Sicutenimthusdepofi-
tum fupercarbonesmortuos non flagrat,fed fuper vivos,odorem fuavitatis rcd-
dit,fic oratio pofitafuper operamortuanihil profiat,fed fuper opera igne ca-
ritatis accenfa, poftea DOMINO reddit odorem fuavitatis. Per Cinerem^c-
moria peccatorum , vel humance fragilitatis , unde : Memento bomo , quod cinit
ts% in cinerem reverteru. Sai eft difcretio , qux debet apponi in omni lacrificio,
unde: Honor. RegU eft judicium. Difcretio enim in confeflione eft adhibenda ,
Ut non dicas, quse non commififti. Hyfopus fignificat humilitatem CHRIS7I
quem DEUS humiliavit, fcilicet, ut fieret homo. Unde :Cedrui attahbanicon-
formatur bjifopf. CHR.ISTUS igitur fufpenfus in ligno crucis fuit affcerforium de
byfopO
a.Cap. f?e6ttibe SBepfafle, **n St Petri %ircfte. 38?
^/0^0 de cujus latere fluxit aqua qua terra irrigata fla&a eft fertilis&fceeun-
da. Circulus rrgnificat asternitatem , quse caret initio & fine. Crux in circula
eii carnis maceiatio, vel qucecunque tribulatio fuftinetur propra?mio aeterno;
fed quidam non portant crucem in circulo, quimacerant carnem , fed utpJa-
ceant mundo , quorum typum geritGOSMAS, qui afiniftro fufpenfus eft,fu-
pra Luna depfcla eft, Per lunam temporalia. Lunamhabent fupercaputqui
per temporalia arHiguntur. Sed DYSINAS fuper quem fol eft depi&us iigni- '
ficat illos, qui tribuiationem patiuntur, ut rotunditatem glorise confequatur,
Unde JOHANNI apparuit mulier amifia fole, & lunafubpedibus ejus , non fuper
caput. Per yJl.Camblaf do&rinam XII. Apoftolorum intelligamus , per quam
cunclas illuftratce fuSftcdefise. Alpbabetum fcribitur de angulo ab angu/oad notm-
dum,quod prascepta DOMINI quafi in quolibet angulo cordisrlrmiterdeLsant
^g^ commendari. Scribitur autem Gract ac Latine\ quia tertia lingua fcilet He-
braa jam filet. Epifcopus ettam circuit Ectlefiam prima vice , tS fecunda vice pulfat
& non intrat, Ad quod notandum, quod CHRISTUS per naturalem legem
pulfavit, ied non intravit. Tandemper legemEvangelicampulfavit&intra-
vitecclefiam, Intravit inmundum & vincit malignum ; Intravit infernum &
fpoliavit avarumj intravit incordafideliumdeftruendo peccatum.&c.
S)ee LI|len auf ^ercjament »or funfbunuevt 3a$r cjefcbriebenen Co-
dicis,fobererVicarien juS. peter gicjenti;um tm ^abfrum n?ar , 3nfca^ i>epe5et in
naa)fo!<jenuen ©tucfen :
I. 2lnfancjs ftnl) afler'ci Sennones5un&mercfmm'uiae@prucf)ecjefammiet. SDemfofaet
II. (2in Tradatde Meteoris, planetis3fteliis &c au$ tan 6Tirc|)en<&f;rern cjefammiet
unt) auf cjeijllicoe ^iiiQt gefceuret.
III. Sermones de tempore.
IV. Soliloquium de Arrha anirna?. ^tefe^cfwYtroirt) fonjt t)em Hugoni de S. Vi^
dore ;u<]cfd)rieben.
V. AUGUSriNI Liber de Spiritu & anima.
VI. Magifter HUGO de medicina animse.
(£3 iffeben je6 cjeuad;ter Hugo de S. Vi&ore uer.33erfajTer*
VII. Magiftri Wiihelmi trachtus in Philofophiam.
£)er Vevfafttv ijtaller 9?ad;fraae uncjeacfrtet ntcbt aufcjefunuen rocruen, boefrffl
er dfter, roie aue> uersorf;abenueu s2ibfd)rift erbeflet ate fiinffyunuert 3af;r. SDte
©cfenft fe(b|t bejtefjet aug jcfjen Q5idtter unu auS bunuert unD fecjwOen graaen.
5Q?an mugfjier aberfeineanuereau* Scholaftifc5ePhiIofophies)ermutf)en,in rueicfjer
etne QSermtfcfruncj mit t)er 3Biffenfcf;aft i>on@5£)tt unu @dttu'd)en 3Mncjen,uuj roei*
fen uie Jracjen : Quid Philofophi doceant deTrinitate ? qualiter Filius aPatre
generatus & tamen coa*ternus? Qualiter Spiritus S. dicaturvoluntas? (£rma*
iftet mtt fofcjenben SGorten uen Sinfancj : Quemadmodum , ut ait TULLiUS
in proogo ftbetoric*$ Eloquentia fine fapientia nocet&c, unt) fcf;lie(fet alfj ut
per cognitionem creatur* ad cognitionem Creatoris perveniamws. Amen.
I. Cfcette ittv&Anb. Ccc VIII.
I \if UttunUn unbVlA&xiibun $ . Period.
VI1I> ^ierauf folgen roieber et(id;e, t>ocf> ganfc fur&gefagte Oceben ttber unterfa)ieb(icf;e
©C&riftfleHen, a($ i) Ambulate in diledione, ficut&CHRISTUS dilexit nos.
Ephef. V. 2) Dies mei velociores erant curfore Job. IX. $ ) Hora eft jam nos
de fomno furgere. Rom.XIII. 4) Quando lucebat lucerna ejus fuper caput
meumJobiXXIX.
IX. De Scriptura S. quse Theologia dicitur , ortu , progreflu & ftatu , auS ben SBor*
ten Pauli : Fle&o genua mea ad patrem Domini &c.
X. Index Alphabeticus in librum decretorum.
S)er 3)erfafier nennet (tc5 g(eitf) anfangs m berQJorrebe: Ego frater faget £r,
MARTINUS de ordine Pradicatorum Domini PairaPcenitentiarius & Capel-
lanus pro ejus faciliori inventione & comprehermone ad meam potiffimum
utilitatem diftin&iones quaslibet hujus libricum multa diligentia & laborecum
fuis fignificationibus per alphabetum fecundum ordinem ftudui compilare. * m
9&ei( We,fo be* 2tofajfer* unb feiner ©c&ritfen gebencfcngar ungftid? bat>on reben,
fo fan ic&ni#f uui&in, 6et biefer@e(egenf>eit,etroaS na7>erumbemfe(benmid;jube*
Fummern. SDa £r bann anfang* tn 2fnfef)tmg be$ Hafcmetts ba(b MARTINUS
STREMPUS, bafl) MARTINUS CARSULa gemeiniglicb aber MARTINUS
POLONUS genennet roirb.
Unter ber erflcn Q5cnennung treffen n)ir3ljnbeiALTAMURA in Bibl. Prxdicat.
pag. 48. unt) G V. CAVE fo roofjf Qlt Jac. ECHAltD. Bibl. Prad. I. pag. 3 62. (t)er
3t)t\ aberSTREPUS au6fpxid)t) berid;ten un$, ba$ biefeS ber 9?af?me feine$2*a*
terS unb feinee? abficj)en in 25o&mertunt> po^(ert bertir>mtcn @efa)Iec&tc$ fei , rote
fcannjufefctgenannfer fid) infonberfjeit aufTOLOMiEl de LUCCA,(ber ju&cm
aneinem$tfc()e mit unfern MARTINO gegeffen, unt> fe&r twtraulia) mit if;mgcle*
bet) 3eugnij?,jtcr) beruffet.
CARSULA fjeifiet €r 6et)bem VOLATERRANO Lib. XXII. Hift. Pont. of;ne
Sroetfel ba(;er baf? €r biefen in Llmbria ober in bem Jfper^ogtfcum Spoleto belegencn
Crt fiir feinen ©e&urtlj&Ort angefe5en,tt>elc$er$?emungi aua; G. CAVE beipflia>
Ut , roie 35» t)ann anbere ate Corfoianum unb Curfoianum autffcjreten» SIHein,
baj? §r roeber autf VOelfcblanb gebiirtig, nocfr cinGd;ottI5tt(>er,n>ieeinige auS
t)em 9?af>men MARIANI SCOTI oerfuf)ret,t)afurf;a(fen,t)a^(e5retun^i)orbefag^
terECHARDUS, aud bem LAMBECIO t>er tn jweien untabel^aften MSS. bicfe
SBorte gefunben : Ego F. Martinus ordinis Praedicatorum D. Papae Pcenitentia-
rius & Capeilanus deregno Boemiae oriundus, patria Oppavienfis. £)araue»
bann, bag bie C^ta^t Oppawa ober Troppaw, fo an Dem gfufle Oppa m bem
g(eicl;genannten gurflentr;um (nia)t ®raffcj>afft / n>« Echardus roifl) fo mit mtyxm
grdnfjet, lieget, berflanben roerbe.
POLONUS rotrber enMtcr) betgenaftmet, nicl;t jroar atetvann €r au$ potyhn
tntfproflen rodre,fonbernn^ei( manjuKomfeine^)eimatf; ad provinciam Polonia;
rec^nete,roie »orgeoacj)ter ECHARDUS bwuQtt.
^)t$d>xt>em roegen in tre(d)ent er geflauben flnbet flcb gfetcf)faft? ettva^ jtt ertrt*
nern. (ginige mac&en if;n ju etncn Bctt^tctmer, cocf; o(>ne biofult grtbit)Hd;en
^eroetS
t.Cap. ffebenue %et)facje* wrt St. Petri&trcfre, j87
£5eroeif* an$ufui)ren,btefe,roieTRITHEMIUS de Script. EccleC mutbmaffet, ftnb,
tn Slnfebung DeS bereitf aet)ac(?ten MARIANI SCOTI ber unfevm MARTINO
cjleicb, etn Chronlcon cjefcbrieben , auf fofc^e ©ebancf en cjef ommen. Slnbere ai$ :
CASPAR JONGHELINUSin purpura S. Bernhardi , ANT. POSSEVINUS in
Appar. S. UGHELLUS, CAR. de VISCH in bibliotheca Ordin. Ciftercienf.
(roeiu)er mit ALTAMURA, jroem MARTINUS POLONOS eitten Dominica-
ner unt> einett Ciftercienfer attf t>ieQ3afjn brtttact) unt) ARN^ WION in Ligno
Vitae balten 3l)n fur einen Crperctenfer beroeifen aber ir)ren vgja^ ntcbt, t)ofter ftc in
Sfofe&ung t>e£ f iavett SeuaniffeS au$ t>em 2f (f ertr)um , unb feitter eiatten, in feinen<Scb#
tett geaebenen ®eftdnt>nuffe t>on G.CAVE ttnt) J.ECHARD II. cc twroorffen roer*
fceti. <£r atf)oret mit aflem 9ved?te jum preM'gc^0rt>e»,mte €r ficb t)ann aucb im
t>orr)abent>em Codice unt) infeinen anbern (gcr)ri(pen baju bef ennet, ftebe ECHAR.
DUM
Uberfein2foit unb <£brenfreflen,ute€r tnber^omtfcfceit5vtrcf;ebefIeibet/tft rjfeicfx
fai^ eine ^rleuferuncj notfjicj. (£r ncnnet ftcb Domini Paps Pcenitentiarium unt>
Capellanum. £)a i|t nun t)a$ 2Bort Poenitentiarius tntrcbaug ntcbf aifo an$uneb*
tncn, roic in bem aUgememert $t|lorifcbeit Lexico cjefcbiebet, ate roann €r t)e£
^abfle^ Qfyicbt Q3atcr geroefen, font)ern cr roar Pcenitentiarius major (CAVE,
ALTAMURA) uttb roiedu PIN fagetil eutlacharge de Penitencier de PEglife.
de Rome. <£$ t)at abcr uicfe£$eroanbni§. @Meiu)roie fcic aemeine , *prieffcr unb
^fatvJperren in t>er Dvdntifct)cn5vird)eafleunbjeDe ©iint)en bencn Q5uj?ferfigett ju
toergebcn feinc $?acbtbaben, fo muffen fte uiefclbe an t)te Pcenitentiarios minores
aerroeifen; uiefe jjaben .ebenfafs if)re geroiffe Sdfle, ttt roefcben fte nad)fjebett unb Io§*
fprecDenfonnen, aufler uiefen aberftnu ftc fd)uit)ig bie befcbroebrfe ©eroiffett an ben
Pcenitentiarium majorem ju t>erroeifeti. i)iefer bat ned)ft bem ^abft in uiefen Um*
fldnben fer>r cjrofle ©eroalt , bod; ijt ftenicf)t unumfcbrencfcf, angefeben ,3r)m bcc
*Pabft , wclcber Daber fummus Pcenitentiarius cjenennet VDirt) , ctntcje gdffe aflcinoor*
beljalten bartnnen QScrfucjttncj ju tf)ununb2lbla^ucrtf)etlett/ficf)e ANDR.HISPA-
Nl Lumen Confeflbrum pt.II. unt) roatf tvirau^uemfeibe» pag. ii% in fciefem
25artbe bci()cbrad)t baben. ^egen fcer Sett roanti €r biefed 2f mt gefiibret/tfimmet
man ebettroenig tibereinC. VISCH rot{,edfeiuntcrINNOCENTIUSIV.cjefd;ef)cn;
du PIN Icget es benen gmeifcn JOHANIS XXI. unt) NICOLAI III. bet. AMB.
ab ALTAMURA, G. CAVE unb baS rtllcjemctrte ^t|r^ri(cfee Lexicon fe^Ctt
' baS 3abr 1 277. in roelcbcm if)n NICOLAUS III. ju mebt^cbadXcr VQutbe crbo^
bcn babe. 5lIIetn MARTINUS jeucjet oon 3bm felber in fetncm Chronico , bajf
& bicfe ©Wle f#on ttnfer CLEMENTE IV. beffeibef l)abc.
€ini^e rooflcn etnen (Sti^ifcboff oon Confenza fo in bcm 5?dntcjrcicf) Neapolis
bclecjcn au^ ibm macf;en , tvorunter Car. de VISCH I. c. ftcb bepnbet €r rubret
aber t)iefcr3frtbum au^ cincmttnrecbt oerfranbcncn DrfbeSTOLOMiEI de LUC-
CAbcr. ^ann M bicfer in feinc^ @efd)icbt*^5ud)^ Q5orrct)e anbcre ©cfcbicb^
©cbretber fcincr 3eif anfubrcf unb unter anbern unter biefclbe Fr. Martinus Polr
ordinis Praedicatorum , Archiepifcopus Cufentinus ^OvhtnmtnMt W
€cci
3 88 U»f an&ett mb Hacfrrtdbtcr! 3. Period.
bajroifdjen fte(>cnt>e Commafeine2ld)fung gegeben,unb affo biefegfern ^Borfeju ben
crffcn cjerecfcnef* S)ag aber ber DonLUCCA aflfeier jroenc unmfd;tebcne$?dnner
i>evflet>e , b<\6 jetgef (£r fe(b|l tvann Sr m ben nacOfofgenben SKJorten ttnfern MAR-
TINUM t)em CUSENTINO cntaegcn fefcef : Sed& alia diverfitas hicmdomina
Conftantia, quia aliqui dicunt, illam filiam fuifle Guillielmi, utMARTINUS:
alii fororem ut CUSENTINUS , cui plus credendum , quia deprovincia & de
regno natus & ibidem converfatus &c. vid.ECHARDUS I.c. (griff Anno 1277*
SJonbem^abftNlCOLAO III. jum€r6^if*ofr»on<af«cfen in^ofjlen ernonnt
unb Den 22. Jumi (du PIN btlitbtt t)cn 2 3 , Jun.) baut eingeroeifjet roorben. 2Bie
€r aber aufbenQEBeg bar;in begriffen roar, roarb £r ^u Bononien f rancf unt) ffarb
nocf; im fe(bigen3af;i\ Vid.rtIlsemctnc4>tjiWeLexicon,G.CAVE,J.ECHAR-
DUS. L. E. du PIN. J. c. 3rrig tft n>aS SIM. STARO VOLSUS s>orgiebet, <£r fci
Anno i279*ge|iorbcn/ unb n>a$ A. ab ALTAMURA meinef,. e$J)abe ficf>feme2lb*
rcife attS Dvom fo n>o|>f al$ audbiefem £eben t)rei 3af>r bi$ 128 i. wrjogen, unt) enb*
ficjj bafjTRlTHEMius I.c.anbringet, grfet an. ipcunter t>em ftaifer Ludovi-
co t>on Beycrw bcrufjmt getvefen.
Sfuf feinc ©dmfften §u f ommcn , fo tft ber Dorfjabenbe
I. Index in librum Decretorum unter mcf)r al$ cinem ^afcmen befannf , TRITHE-
MIUS I. c. ncntlCt if)tt Tabulam decreti,Summa Martiniana Jeiffe €r bci du PIN. l.c.
unb ttnter bem 9}af)men Margaritce ift cr unferfcfrie&Iic&e mar)( ju Qtragburej unb
panggebriicff roorben; unferPetrinifd)ed MSS. gefjet mtr bifj an bcn SSitcfjffab P.
inclufive. £)emAmbrofio abALTAMURAfmbbieTabuIa unbSummajroei M'<
ferfc&ieblic&e QSifc&er barauf fofge». '
II. Sermonum detempore & deSan&is librill. biefc fttlb Anno 1486. unb 1488. $U
©fragbura im £>rucf fterau* gefommenf. G. CAVE. Jac. ECHARDUS erroe&net
jiocJ) einerSluffage bie An. 1484.au bcmfefben £>rtgefd;ef>en. S)a$ berii&mfteSQBercf
»on 3f>m ifl
III. ®a$Chronicon,n>efc$ed i>on ber ©eburf (E&rifu' bi§attfba^3a5r€f)riflt 1277^0«
3fjm f)inauggefuf)ret tft, tinb bie @>efd;icJ)te bet,5}3dbjle fo n>ol ate aucf> berDtomi*
fc|>en 5\aifer s>orfl eflcf. $n cinigen Exemplarien biefetf 23ucf)d ftnbet ftcj) t>it €rjefj*
lung t>onber JohannaPapirTa. £)er beritfjrnfeG. CAVEt)crmeinef bagbicfefbe eigen*
mdcf)tig bem Text fei eingefcboben , angefcben roeif tf>eil£ bic dfteflen MSS. f>iet>on •
tticfjttf f>aben, tfjeiftf rocif bergfctd)en Unterfcfriebtmgen bti biefen Chronico f>in unb
wieber t>orgegangen rodrcn. ECH ARDUS bemuftet fta) I. c btefe ©etvalffjdtigf tit
fcaruitfjun/tveif Obieerffentmb dffeffcn Exemplaria sjonbieferjohanna nic()fSn)if*
fen 2) incinigcn biefe ^acfricf^f nicf;f in bcm Textfonbern nur am OJanbe jlunben,
unb ;) ba^bicCodicesbarin fo(cf)e9?ac()ritf;tftct) beftmbe , tticbt fonbcrfic^ aff ttnb
t>on ^efang rodren. & ijt bicfc^ 3ett^23ucb Jtt Bafcl 1 f s % Fol. jtt 2f ncwcrpctf
i^74.8vounb 5U(£6(fttAn. 1616. Fol. burc&Joh.FabriciiCajfaris Q3eranftaffttng
flebrucft roorbcm &$ babm aucf> unferfcf)iebfid>e ?9Mnncr biefe unfcre MARTINI
Slrbett fortgefe^ef , \)it erfle ge^et bi$ Anno 1 28 f . v. CAVE. J)ie 3n>eife ftefjef bet
J. G. ECC ARDO. Corp. Hift. med. sevi T. I. pag. 1 4 1 4. UHb gef;ef btp An. 1 5 4 5 •
S)'ie
t-Cap.ftebenbeQ$et>facje.
*$t\ StPetri £trd)C.
?&9
£)ie &rifteiftnod}ungebrucft unbftifjref biefe ^(uffc^ft s Continuatio Chronicae
Martinianae a PapaBonifacioVIlI.ufque ad mortem Papae Clementis VII. fcili-
cet usque ad annum 1 594. jtelje ECHARD. I. c. 1. 3 6$. . €$ fitlv) noa)cmt)ere Q5ti*
cfcer t>ie unferm 33erfaffer beigelegef rcerben :
IV. De mirabiiibus Roms. %n roek&em^ucjje.abergrobe Donanbern fjin$ugefe&feUn*
tvarfteifen ffcfew fotkn. ECH:
V. De diverfis miraculis , befiett erflettSBorfe ftttb; Quidampater familias„TRITH.
VI. De fchifmate Graecorum.
VII. Hiftoria de Guelphis. £)iefe btibt ©cjmffen foflett nad[) beS DOtt ALTAMURA
3>ertd)t in bem S$ucf;er^aafbe$ Vaticans betvafjref roerben.
VIII. Defcriptio Terras fan&ae.
£>a$ fe&fere n>a$ in biefem hi%tv recenfirteri Codice enff>affen ift ftnbt
XI. Statuta GUIDONIS in Concilio Bremenfi An. 1266, menfe Novembris fancita,"
<m n?e(cf;en aber ttm$ wenta^ t)on bem ©cfjfufT* manaeff. ,3$ fyabt obtn tm IL
SSanbe pag. 4?. fqq. biefeg Conciliumnadj ber jUmgtfcfeen Bufiage mtt bem Apo-
grapho Libri Statuorum R. CAPITULI jufammen gefjalten etngeuicfet, mH
aber inbiefemgegemt>arfigennodi) anbereMSS, le&iones variantes ftcj? fmbett/acSfe
tcl) ttihiUis biefelbe $emif£uff)elfen*
LUNIGIUS MSS. PETRINUM. LUNIGIUS. MSS. PETRINUM*
Wido
deeft
Apoftolicas
Legatus
prasceptorum.
ficutinhomine.
Bremenfem ec-
clefiam.
duxerit.
deftinandos.
peccati.
antidotum
habeantur.
miniftrorumEc-
clefiae
veftitu, geftu
comitem & nu-
tricem
eve&ionem nu-
merum
intendentes
Guido.
Tituli S. Laurentii
& ApoftoMcJB.
Locatus.
ftatutorum.
ficut in Evangelio
in homine.
Bremenl. provinciam.
dixerit.
deteftandos
peccatis.
ad antidotum.
ab omnibus hafo
miniftrorum
detfi geffu
formatricem & mx«
tricem
eveetionum nttme-
rum.
uicidentes.
copulandi
officio ecclef.
Si pcenam
progenie
quse
nafcituf
ftatuendam
ut filii, nec
iiec non qui
quicquid eis
civitatem
Ecclefiae ipfius
& defendent,qui
eos deberent
hujus
nimirum
concubinatus
duxerint eon-
tendendas , five
£cc *
copulare,
officio & beneficio eccle£
fic pcenam.
progeniem.
quern
nafcetur.
ftatuentes
ut filii , qui de tali copula
f uerint
procreati , nec
nec non <Sc matrimomaliter
quicquid ab eis
communitatem
Ecdefise , in fuis
qui eos liberent.
hujusmodi
noftrum
matrimonit quod multi er«
rore Eeclefiaftici fieri
poffe credunt,ut dicitur,
concedendas , five
nifi
w
Uxtunbm unb nrtcfcricfceett
$. Period.
LUNIGIUS
nifi fe ab eis
aut ipfis
eccIefiaftico,&
per.
qui Subdiaconi
uxoris ,
evocandi
quod canoni-
cum fuerit,
redintegratione
hoc venire prse-
fumferit
inferendis
beneficiorum,
furtum
dignofcatur
MSS. SJJRINUM.
nifi admonitionem fe ab
eis.
aut propriis
cenfemus eos privan-
dos,&per
qui fub diaconatu , aut
fub
uxoris legitimse.
revocandi
quod canonicum ,
integrare.
hoc pnefumferit
difFerendis
beneficiorum perci-
piendo, furtum
dicitur
LUNIGIUS.
ficut nonnulli
ut quse bona
capi contigerit
audivimus in
deceptus
contubernium
fe inceftuofse
utilitati
eadem pcena,
laicum de
Item ad
negationis
eorum , arma
transgrefiuros
homines quidem
auctore
fentit morbum
hominis
MSS. PETRINUM.
ficutnonnulli eorum.
ut qui bona
capi , mutilari & occidi
contigerit ,
audivimus quosdam in
deceptos
connubium
inceftuofa
utilitatem
eadem quoque pcena
laicum , fibi de
Item cum ad
negotiationis
eorum, hujusmodiarma.
transgreffores
homines ejusdem
audroritate
remorfum
habens
JDem Liificm Codici
fo balb au$ ^er^amenf f)alb aus gjappr 6e|W;ef uut) A. 1460. fcf;on gef$rie&en ivat
ftnt) nacfrfolcjcnue ©tiicfc eiiwerfeibet:
I. Rubricse totius Juris Civilis.
II. (ginige Diplomata. <£$ frnt) 2lbfc6riffren bk idt) qm% einrticfen toif.
PROCOPIUS Curice Epifcopalis Mifnenfis Commiffarius.
Univerfis & fingulis Archipresbyteris per dioscefin Mifnenfem ubilibet con-
ftitutis falutem inDomino cum fincera caritate. Venerabiles in CHRISTO
dile£ri. Ad compefcendum quorundam nobilium laicorum & procuratorum
aufus vioIentos,qui hucusque omni Dei timore poftpofito, propria temerita-
te multifarie » multisque modis contra ecclefiafticam libertatem & perfonas
eorundem deliquerunt , ne ignorantia excufari valeant fuam temeritatem &
exceftus temporibus profuturis, dirigimus vobis Invi&iflimi Domini Domini
SIGISMUNDI moderni.edidalem conftitutionem atque legem pro libertate
Ecclefiaftica ac perfonarum noviter editam & promulgatam Conftitutiones ac
leges divorum Imperatorum , videlicet prsdecefforum fuorum FRIDERI-
CI II. & KAROLl progenitorum fuorum continentem , exhortans vos fingu-
los & unumquemque & unumquemque fingulariter, quatenus amore hujusmo-
di libertatis, pro proprio veftro ftatu &clericali profe&u , hujus Conftitutio-
nis
i.Cap. fteSetiue QSetrtage. wn St. Petri Rixfye. w
nis copiam recipiatis , 6c falarium , quantum pro ea copiando expofuiftis , a fin-
gulis fociis veftris recipiatis >& non amplius eisdem ipfam legemad refcriben-
dum vel ad fcribi faciendum tradatis , 6c Convocationes , pervos, quan-
tocius fieri poteft, decernendoj injuogatis eisdem. Quibus per vifcera
mifericordias 6c injugimus , quatenus eandem legem cum fingulis pun&is ad
dorfum praefentis conftitutionis edi&alis fummatim & compendiofe colle&is
populo vulgari lingua intiment& exponant proxima Dominica. Poft intima-
tionem eis factam , fingulis annis poft proximis Dominicis diebus fermones in
ecclefia cathedrali 6c fan&i Petri in Budiffm celebratis intiment 6c declarent.
Agentes inpr£emifuV,prout fperamus,vos facturos , proprio veftro proficuum.
Datum Stolpe. Anno Domini Millefimo quadringentefimo tricefimo quarto die
XT. menfis Julii , ofKciali fub figillo.
SIGISMUNDINA. Lex clangit , ut aurea ^nola.
SIGISMUNDUS Dei &ApoftolicseSedisgratia Romanorumlmperatorfem-
per Auguftus 6c Hungariae , Boemiae , Dalmatiae , Croatiae &c. Rex,ad perpe-
tuam rei memoriam. Sublimatam Imperialis gloriam invexit fuperne maje-
ftatis veritas , nullos derelinquens virtuofos fupeditatbs , 6c animadvertenter
expofcit,ut Romani Imperii gubernacula tenentes, praeter alia eximia virtu-
tum opera fua cun&os praefertim fervitio Dei mancipatos,abuniverfis oppres-
lionibus & offenfis perinfiftat accurata diligentia clementer fublevare. Et
ob id NO$, qui ad Romanum Imperium fumus divina difpofitione vocati , cu-
ris follicitamur affiduis, ut prse cseteris tuitioni noftrae commiffus perfonarum
ecclefiafticarum ftatus venerandus, in varietate virtutum clare fublimatus, in
fuis libertatibus 6c immunitatibus confervetur tueatur & oppreflionibus 6c te-
merariorum aufibus Iiberetur , nunc novarum conftitutionum editione , nunc
antiquarum innovatione 6c extenfione cum augmento poenarum ad laudem
6c gloriam PEI follerter providere curamus. Sane claraememoriasFRIDERI-
CUS fecundus , olim Romanus Imperator praedeceffor ad fante RomanaeEc-
clefiae laudes 6c Sacri Romani Imperii decorem cupiens , ut expurgatis quibus-
dam erroribus 6c iniquis ftatutis penitus deftitutis de caetero EccIefiEe 6c Eccle-
fiafticae perfonae plena vigerent quiete , & fecura libertate gauderent , ac pie ac
jufte attendens , quod quorundam Proviforum iniquitas adeo abundaverit, ut
non dubitarent,contra Ecclefiafticam difciplinam, ac facros canones, ftatuta
fua confingere adverfus ecclefiafticas perfonas & Ecclefiafticam libertatem edi-
Ctali Iege hujusmodi ftatutainiqua irritaverat, & praeceperat irrita renunciari,
6c omnia ftatuta 6c confuetudines communitates & loca, Poteftates vel Con-
fules , aut quaecurque aliae perfonas contra libertatem Ecclefise , vel perfonas
Ecclefiafticas ac bona hujusmodi editae aut fervare tentarent contra Canoni-
cas 6c Imperiales fanc~tiones de ipfo capitularibus infra duosmenfes poftipfius
Iegis publicationem penitus aboleri facerent,& fi de caetero talia attentarent,
iila ipfo jure decrevit effe nulla, 6c eos fua Jurisdi&ione privatos,necnonIo-
cum, ubi talia deinceps prsefumta fuiffent, banno mille marcarum auri,fifco
Impe-
39i UvVunbm unbX%A<ktid)tm ?.Period.
Imperiali prseceperat fubjacere, Poteftates vero & Confules ftatutarii & Scri-
ptores ftatutorum pr2edicT:orum,nec non Confiliarii locorum ipforum,qui lecun-
dum ftatuta & con(uetudines'memorata judicarent, ex tunc eife ipfo jure in-
fames, quorum fententias & acluslegitimos ftatuerant aliqualiter non tenere.
Quod fi per annum prsefatarum quceftionum inventi fuerint contemtores, bo-
na eorum per totum Imperium mandavit impune ab omnibus occupari,falvis
nihilominus aliis pcenis,c©ntra tales in facris conciliis generaliter promulgatis.
Et infuper voluitidem tunc Imperator,quod nulla Communitas, vel perfona
publica, vel privata colleclas feu exa&iones , angarias vel per angarias Eccle-
liis vel aliis piis locis aut Ecclefiafticis perfonis hujusmodi imponere feu inva-
dere ecclefiaftica bona pr£efumeret,quod fi fecus faceret,&requifitus eccleda
vel Imperio hujusmodi emendare contemneret, tripliciter refunderet,& nihi»
lominus banno Imperiali fubjaceret, quas fine fatisfactione debita nullatenus
remittentur,
Statuit infuper , quod quzecunque communitas vel perfona per annum in
excommunicatione propter libertatem ecc.lefia: violatam perfifteret,ipfojure
fimiliter dicto bannolmperialifubjaceret, a quo nullatenus extraheretur, nifi
prius ab Ecclefia beneficio obtento. Et infuper ordinaverat,ut nullus ecclefia-
ilicam perfonam incriminali quaeftione vel civili ad judicium leculare trahere
prafumeret, contra easdem canonicas fancliones , & conftitutiones Imperia-
les , quod fi fecus faceret , aclor a fuo jure caderet judicium non teneretur , &
Judex fieret extunc judicandi poteftate pnvatus. Quodque Judices tempora-
les, qui Clericis & perfbnis ecclefiafticis juftitiam denegare prsefumerent, ter-
tio requifiti fuam Jurisdi&onem amitterent. Et deinde idadb.memorice KA-
ROLI IV. &c. Romani Imperatoris , prcedecefforis & genitorisaudientiam.de-
dientiam dedu&o, quod feculares quidam in poteftatibus & oniciis publicis
conftituti , videlicet Duces. Barones , & alii Domini temporales , nec non Con-
fules Civitatum, oppidorum viIlarum&locorumRe£tores,Deitimore poftpo-
lito, ftatuta fingularia &iniquas ordinationes,motuproprio &defa£to,contra
perfonas ecclefiafticas > ecclefiarum & locorum religiolorum libertates cVpri-
vilegia condiderant, eisdemque publice :& de fa&o prsefumerent infiftere,con-
tra legitimas canonicas & temporales fan&iones, ut puta , quod nulla bona
temporalia in poteftatem ecclefiafticam transferantur , neve Clerici in facris
conftituti ad agendum, teftificar\dum in civilibus &maxime piiscaufis aliqua-
tenus admittantur , & quod excommunicati laici & publice denunciati in ci-
vili foro minime repellantur. Pi arterea , quod didti Domini temporales , Con-
fules & Re&ores per fecuiarem poteftatem, res & bona Clericorum occupa-
verant, arreftaverant , oblationes fidelium diminuerant & reftrinxerant, exa-
ct ones & taillas indebitas de bonis & redditibus ecclefiarum exegerant &
c torferant, pofTeffiones ecclefiarum & perfonarum earundem devaftaverant
rant incendiis & rapinis. Et contractus inter Clericos & laicos fa&os legiti-
me
i. Cap.|tebenbe3Wqfle» Wtt St Petri %ircfte. ^
me ad libros Civitatum , villarum & locorum recufaverant infcribere
atque figillare, ac donata &legataadfabricas &ecclefiarum ftru&uras contra
voluntatem Prselatorum & aliorum, quorumintererat, prasfumferant ufurpa-
re , contra juftitiam . in fraudem & odium Clericorum , & de bonis ac rebus
Clericorum, quos non tam caufa negotiationis,fed pro ufibus propriis perter-
ras ducebant feu duci faciebant, theoloneum exigere, & recipere veritinon
fuerant, &confugientes ad ecclefias & cimiteria inde retrahere, contra fan-
ftiones Imperiales prafumferant. Idem genitor & praedeceffbr nofler haec
omnia & exinde fecuta , per facras , & civiles & canonicas fan&iones expreffc
reprobata eflent, & in fraudem Ecclefiafticas libertatis,de fa&o pr£efumta,de
Principum , Ducum , Comitum , Baronum fideliumque fuorum confilio ex cer-
ta fcientia & auctoritate Imperiali caflavit , irritavit, annullavit, caffaqueir-
rita,nullius eflemomenti pronunciavit, prsecipiendo fub indignatione Impe-
rialisbanni univerfis & fingulis Dominis tempOralibus , Confulibus, Poteftati-
bus &inofficio publico conftitutis,quatenus mox vifis & intelletHs caflationi-
bus , irritationibus & annullationibus hujusmodi, di&a eorum ftatuta & ordi-
nationes, ficut in prsejudicium ecclefiafticas libertatis edita erant , omnino re-
vocarent, &deluce tollerent, quodquefecundumea non judicarentamplius,
nec fententias di&arent, aut eisdem in judicio vel extra judicium, quomodo
libet pro fe,& Ecclefiafticam libertatem potirentur. Et infuper pronuncia-
vit & declaravit auctoritate prcedicT:a,quod quicunque laicus, cujuscunquefta-
tus &conditionis foret,aufu facrilego,vel proprice temeritatis audicia, facer-
dotem vel Clericum fecularem vel religiofum diffidaret, profcriberet, captiva-
ret vel fpoliaret, occideret vel mutilaret,aut in carcere detineret, aut hujus-
modi malitia perpetrantes fcienter receptarent,vel favorem prasftarent, prce-
ter pcenas aSacris Imperialibus & canonicis fan&ionibus eis infli&as, forenfc
infames, &omni honore privati, nec placita Nobilium aliquatenus admitten-
di. Voluerat etiam , hortabatur & requifierat Epifcopos & Prcelatos , uthanc
fuam legem& conftitutionem in Synodis & Ecclefiis veftris *) publicare pro-
curarent, ne in praemiflis excedentes per fimulatam ignorantiam fuas valeant
malitias excufare. Adjiciens , quod nulli hominum liceret hujusmodi fuse caf-
fationi,irritationi,annuIIationi,pronuntiationi & declarationi quovis aufu te-
merario infringere,aut eis quomodolibet contravenire, fub pcena quinquaginta
marcarum auri puri quas abeo, qui contra faceret totiens quotiens contra fo-
ret irremiflibiliter exigi voluit , pro medietate serarii fui Imperialis five fifci,pro
reliqua vero parte injuriarum paftbrum ufibus applicari -t prout in ipfis Prsede-
ceflbrum dVgenitoris fan&se memorias defuper confe&is literis, ejus Imperiali
figno & bulla aurea fua fuas Majeftatis impreflb fignatis &munitis,quaspr£efen-
tibus hic habere volumus fufficienter pro expreflis,ubi plenius continetur,&
quem quo pradi&a ecclefiafticae libertati non dum fatis provifum efTe videtur.
Ut igitur per infrafcripta fit uberius cVlatius ipfi libertati provifum , & ut ec-
*) Suis. "' .
I.€$cfc 3ter23Attb. £)bt) clefia-
-594 Urftni&eH unb xna<bxi<bten $. Period.
clefiafticse perfonte plene fua libertate gauderent, &pia loca a noxiis prcefer-
vari, &optatis in pace proficere valeant incrementis.
NOS SIGISMUNDUS qui ftatum Ecclefiafticum fervore fidei & clarse devo-
tionis verbum liberum,ut tenemur,hac edicliali lege, & Imperidi au&oritate
eonftitutione five hge antedi&as.tanquam juftas, fan&as & legitimas , teno-
re praefentium approbamus, pariter & innovamus. Ipfasque& infra fcriptas
novas Ieges & fingulas Ecclefias,& monafteria qusecunque, cujuscunque na-
tionis exiftant,&ad omnes & fingulos Praelatos, Clericos &Presbyteros, &
Ecclefiafticas perfonas promajoribus eorum tuitione& cautela attollenda, in
iis quorundam curioforum ambiguitates dubium& fingularismunificentite do-
no, ex certa noftra fcientia, tenore praefentium, duximus extendenda , aut
extendimus & praecipimus ubique Iocorum fub banno & pcenis ante & infra
latis a quolibet inviolabiliter obfervari. Deinde ftatuimus hoc edi&o seter-
num valituro, utnullus Judex in Ecclefiafticis praefertim matrimonii legitima-
ti, ufurarum, teftamentorum infra annum nonexecutorum&ad Judicemec-
clefiafticum legitime devolutorum, ac decimarum, prsediorum ac frucluum,
reddituum & proventuum Ecclefiafticorum, ac locationum & conduclorum
feu conduclorum eorundem poffit feu valeat judicare , aut quomodolibet de
hujusmodi caufis aut earum articulis cognofcere, nifi quatenus ab Ecclefiafti-
cis judicibus f uerit requifitus. Quod fi contrarium f ecerit , judicatum non te-
rieat,& Judex ex tunc fit judicandus poteftate privatus & fubjaceat nihilo mi-
nus pamis infra latis, a£torque afuo jure cadat ipfo fafto.
Infuper omnibus & fingulis Principibus Ducibus , Comitibus, Baronibus
Communitatibus , Confulibus,Re£toribus ac in orficiis temporalibus, Domi-
niis ac poteftatibus Conftitutis , fub Imperiali indignatione banni & quadra-
gintarum marcarum auri mul£ta, ad cujus folutionem & prasftationem pcenae
noftro five Imperiali aerario aut fifco , & alia medietas perfonis injuriam pas-
lis faciendam, quemlibet hujusmodi noftrae prohibitionis transgreftbrem ipfo
faclo tenere volumus. Demum prsefenti & irrevocabili fanctione declaramus,
determinamus ac pronuntiamus, edi£to diftri&ius prohibentes, ne quisquam
ex eis Pr£elatos,Presbyteros,clericos & perfonasEcclefiafticas,quo minus vi-
na,grana, res & bona de fuis redditibus provenientia hbere & fine folutione
teolonii feu gabelke vendere & abduci facere poffunt, &quominus,res, bona,
vina,cerevifias,carnes,grana,panes & pannos,& alia quaecunque eorum ufui & re-
creationi convenientia,five intraneaefiveintraneafivefextraneae,five extranea
fuerint, pro eorum ufibus feu recreatione fibi & per quasvis civitates , loca,caftra
&aquas veftigiovelnavigio, absquequavisprohibitionelibere & absque folu*
tione cujuscunque theolonei Dacise vel gavellse adduci & portari facere valeant.
Et etiam quominus res & bona mobilia quam immobilia & prselatorum feu Eccle-
fiafticarum perfonarum obitus reli£ta,ad manus ad quas dejure fpectant, Kbe-
re & fine quibuscunque impedimentis, invafionibus,intromifIionibus exa£tio-
nibus & occupationibus prtefertim per laicos quomodocunque attentatis pro-
veniant
a. Cap. (te6cnbe^Set?fgge* WttSt.Petri&frtfo 39^
veniant five valeant pacifice provenire. Et quominus Coloni & fubditiEccle-
fiafticarum perfonarum fine violentia hofpitalibus etiam venationum occafio-
ne , a ve&igalibus fervitiis & exa&onibus, quasipfi exa&ores , peticationes
vocant 6c a peticationibus hujusmodi absque damno Iibere & in pace dimit-
tantur? Et etiam, quominus damna hofpitalitatum & vedigalium extortores
fervitiorum & exaclionum , & peticationum hujusmodi actiones Colonis &
fubditis ipfis illata plenarie refarciantur. Nec non etiam quo minus Pradati feu
Judices Ecclefiaftici eorum Spirituali jure omni fubjectos pro fuorum exceflu-
um demeritis capi & incarcerari & captos duci &per quasvis civitates&Ioca
libere abduci, & alias debita corre&ione puniri facere valeant , quomo-
docunque ac qualitercunque publicd vel occulte dire&e, vel indire-
&e,perfe vel per alios impedire aut impediri facere prselumant vel permit-
tant. Nec talia conmittentes receptent aut eis in prEemiffis vel circa ea im-
pendant, confilium auxilium vel favorem. Quinimomagis volumus&man-
damus fub banno & pcena proxime fupra di£tis, ut Principes, Duces,Corai-
tes,Barones,Communitates, Confules,Re£tores , ac in officiis; Dominiis &
poteftatibus praedi&is conftituti quicunque ab impedimentis&ufurpationibus
rerum ac bonorum reli&orum hujusmodi a prsedidis violentis hofpitalitatibus,
ve&igalibus, fervitiis exa&ionibus & peticationibus hujusmodi colonorum 6c
fubditorum Ecclefiafticarum perfonarum & abimpedimentis & perturbationi-
bus Ecclefiafticse jurisdi&ionis omnino defiftant nec captos nec abduftos re-
belles repetere vel repeti facere pradumant, nec non requifiti totis viribus
perfonas ecclefiafticasin praerruffisac Jurisdi&ionem hujusmodi ecclefiafticam
extendere adjuvent , & diligenter fine omni dilatione adhibeant , & appo-
nant auxilium brachii fecularis, ut libertas ecclefiaftica manuteneatur. Etut
fubditi rebelles criminofi & delinquentes modis prEefatis, prout eosdem juris-
didionem ecclefiafticam exercentibus , conjunciis vel divifim,expedire vide-
bitur, digna animadverfione conftringantur. Caeterum, ut didicimus, non-
nulliperverfiseorum conatibus adverfus leges &conftitutiones antediclas Pr#-
latos , Presbyteros , Clericos ac perfonas Ecclefiafticas univerfis injuriis affici-
entes, pro eo quod tam per conftitutiones & leges, quam fandtionem hujus-
modi infli&arum pcenarum executio absque animadverfione negligitur,infrin-
gere nonverentur. Ut igitur tamgenitoris quam FRIDERICI II. Pr£edece£
forum noftrorum prsefatorum, ac noftras conftitutiones& leges,& prsefentes
literae ac mandatum noftrum debitis executionis faciendas fuffragio, fortiantur
effe&um & infolentia? compefcantur transgrefforum, omnes & fingulos no-
ftros Sacri Romani Imperii Principes Spirituales & feculares,ac Comites,Ba-
rones, Milites, Militares,Proconfu!esque & Confules ac Confulatus, Pote-
ftates Re&ores Civitatum , opidorum & locorum quorumcunque pro execu-
tione hujusmodi Conftitutionum & legum Imperialium in prsefentium noftra-
rum literarum f acienda in executores eorundem conjun&im vel divifim tenore
prafentium deputamus, & nihtfqminusiplisfublmperialisbanni indignatione,
S)Dt)2 &
*9S Urtunbm unb Hacfcricfcteti $. Period.
& fub addi£ta, quoad illos, qui feoda vel privilegia antiqua non habent;
quoad illos vero, qui talia habent, fub perditione fuorum feodorum & pri-
vilegiorum quoruncunque pcenis, quas eos fi requifiti infra unius menfis lpa-
cium requifitioni hujusmodi immediate fequens adminiftratam executionem
non praeceflerint & non fecerunt vigore mandati. Interea volumus ipfo fa-
6to diftri&e prsecipiendo per haec Imperialia fcripta mandamus, quatenusipfi
& eorum linguli quoscunque & quemcunque Dominum & quotiens prsefenti-
bus executores ipfos requiri contigerit, Pra?latis & Presbyteris, CJericis &
perfonis Ecclefiafticis quibuscunque conjundim & divifim efficaci Prsefidio
afliflentes non permittant eisdem aut eorum alicui a quoquam , quorumcun-
cunque gradus, fhtus vel conditionisfuerint,contra velcirca prsemiffa omnia,
aut aliquid ipibrum quomodolibet injuriam irrogari, fedmagis inju.rianteshu-
jusmodi nifi poft requifitionem executorum eorundem infracertum terminum
compareant eis, per executores ipfos defuper pr£efigendos,contra prsemitfa,
commiffa ac neglecla emendando refipifcant, penes antedictos prout quem-
libet pro commiffoac negleclo continget incidiiTet declarent, ficpercaptio-
nem & detentionem perfonalem , diftradionem , invafionem aut alienationem
rerum & bonorum ftiorum mobilium &immobiIiumquorumcunque fine mora
ad fatisfa&ionem & obfervantiam plenariam praemifforum omnium & fingu-
lorum , executores ipfi fuo feculari brachio mediante cogant & compellant,
& ab aliis, quantum in ipfis fuerit cogi & compelli faciant , ac pecunias oc-
cafione pcenarum praefatarum , serario fiye flfco Imperiali debitas & debendas
au&oritate Imperiali emoneant,& partem ipforum ad flfcum Imperialem per-
tinentem ad fifcum ipfum fideliter ftudeant deftinare, reliquam veropartem
earundem partibus laefis realiter afTTgnare procurent', fupes quibus eisdem
executoribus, & eorum cuilibet in folidum Imperiali au&oritate noftra prae-
dicta plenam licentiam, & poteftatem liberam concedimus per praefentes,vo-
lentes & decernentes, ut eisdem executoribus omnibus & fingulis prafenti-
bus & futuris vigore praefentium qu6 ad pramiffa poteftas & licentia rema-
neat attributa Conftitutionibus 6c Iegibus Imperialibus ac privilegiis & indu-
biis quorumcunque & aliis in contrarium fbrfan facientibus , non obftantibus
quibuscunque. Ne autem in prsemifTis excedentes per fimulatam ignorantiam
fuasvaleant malitiasexcufare,hortamur& requirimus univerfos 6c fingulosAr-
chiepifcopos,Epifcopos,& Praelatos ut conftitutiones & leges Imperiales antedi-
clas & prcefentes noftras literas fingulis annis in Synodo & Ecclefiis fuis publicare
procurent, fi noftram indignationem voluerint evitare. Nulli ergo omnino
hominum liceat hanc legum & Conftitutionum prarfatarum , ac prasfentium lite-
rarum noftrarum,ac Inhibitionis,pra?cepti & mandati noftraruna paginam quovis
aufa temerario infringere,aut eis quomodolibet contraire fub pcena quadringen-
tarum marcarum auri puri , quas ab eo qui contrafecerit , totiens , quotiens
contra fa&um fuerit, prseter fupra didtas & alias pcenas, a facns,canonicis &L
Imperialibus fan&ionibus eis infli&as irremillibiliter volumus exigi , utprsfer-
tur,
i. Cap. ftebenbe Q3ei;fa0e* Mit St. Petri flircfee, ^7
tur, nec non fub indignatione Dei omnipotentis timorem fuse ultionis aeternac.
Datum annoDomini &c.
III. ^reffen roir oderlei 2Jnmercfungen on,tt>elc&e einev berVicariorum angemevtfef. €r
jeiget anbaj?Anno i^.Bernardus t>on$?t?nbenunbWerner Jpafen jur (Ekvifei
cjef)6vet ftaben, bavauf giebet er9?ac&vic&ti>on benen Confolations-geften (b. i. t>on
benenjum$vo|t ber ormen ©eelen im geg*gcuer angeorbnefen geiev^dgen) t>uvcr;$
ganfce 3af;v, n>elc()e bev^ulje mxtf) ijlbiev einjuviicfen.
Ux funt CONSOLATIONES feftorum anni.
Primo Dominica Pafchae in defcenfu ad fepulcrum ferendo crucem i.f.
Item I.alb.ad te Deum.
Item II. % in afcenfu poft circuitum in die.
Item VIII. den. poft Silentium in miffa.
Item datur Confolatio ad Reginam caeli usque ad Dominicam poft afcenfionem
Domini inclufive dominicis diebus & fecundis vefperis.
Item Sabbatis & Dominicis diebus infra feftum palcha? & afcenfionem'Domini
datur Confolatio ad Reginam cstli.
Item etiam Confolatio ad miffam Sabbatis dicbus in mifla b. Marice Virginis fi
feftum aliud non fupervenerit , & tunc transfertur in alium diem V. pf usque
ad feftum afcenfionis Domini, excluiive.
Item Confolatio ad miffam Dominicis diebus VI. pf.
Item Philippi Jacobi VIII. pf. inprimis vefperisIV. alb. ad fequentiam in mifla.
Item fervitium refecloriale : Item infra filentium V. alb.
Item in die fan&ae crucis infra fequentiam I. g.
Item in die S. Johannis ante portam latinam V. den. infra fequentiam de fervi-
tiorefe&oriali. ItemVIII.den.poft filentium.
Itemindie afcenfionis Domini VIII. den. poft filentium.
Item in die pentecoftes datur adfequentiam de fervitiorefec*toriali,etiam da-
tur Confolatio . . . die.
Item confolatio Dominicalis a prima Dominica poft Pafcha usque ad Vincula
Petri.
Item dominica Trinitatis datur confolatio VI. den. poft filentium. Etiam omni-
bus diebus usque ad Feftum Petri ad vincula.
Item datur confolatio feria II. & III. & IV. Trinitatis & inmatutinis Lftmini-
ftrantil.j?. ItemXV.den.inmifla. ItemX.den.in Vefperis.
Item in fefto corporis CHRISTI Vlll.den.poft filentium, & etiam fervkium
refecloriale , & in fervitio ad fequentiam.
It. feria Vl.fequenti poft circuitum VI. den. in ftatione in afcenfu Chori efeiam
fervitium refe&oriale.
It. in fefto S. Viti Confolatio in matutinis II. marcze * & iri rnifTa IL rrir, de illis
VIII. dea.
Sb& % Item
3 98 Urtunbm vmb Hacbricfc utt $. Period.
Item in die Johan. Bapt. Servitium refe&oriale 6c VI. den. ad filentium. Hoc
fallit niii lit indie Dominica.
It. in die Petri & Pauli Servitium refe&oriale I V. alb. inf ra fequentiam.
It. in die vifitationis Mariae VIII. den. poft filentium
It. inO&ava vifitationis IV.alb. poft filentium.
It. in prof efto S. Benedi&i datur remanens iftius quartalis anni.
It. in fefto Margaretha i.fj.
It. in die divifionis Apoftolorum feftum refe&oriale. It. VI. denarii.
It. die Magdalenas fervitium refe&oriale.
It. in die Jacobi i. f . 10. perf.
It.indieLaurentii i.f?. infra fequentiam velfilentium, it. etiam Confolatio iii
vigilia laudis ad miffamanimarum,velantea die prarcedenti.
It. Affumtionis Marias fervitium refecioriale. Etiam VI. den. poft filentium
sequaliter.
It. Dominica poft feftum iEgydii velanteperagiturfraternitas pauperum fcho-
larium , & comedent in refe&orio & dabitur cuilibet fratri prandio fa&o
i.j?. abfentinihiL
It. in O&avo Affumtionis poft Silentium XVIII. denar.
It. indie Bartholomad fervitium refe£toriale.
It. indieDecollationis S. Johannis fervitium refe&oriale ScVJ.den.
It. indieNativivitatis Maria^ poft filentium VII. Alb.
It. in o&ava Nativitatis Maria? poft (ilentium XVIII. denar.
It. indie Crucis infra fequentiam i.f}. poft fequentiam XVIII. denar.
It. indie S. Matthad fervitium refecloriale & poftfilentium VI. den.
It. in die SS. Cofmas & Damiani VI. den. in primis vefperis ; in matutinis Con-
folatio V. AJb»item X. denar. infra fequentiam, etiam in fecundis vefperis
Vl.den.
It. datur remanens eodem die Cofmse extra.
It. indieS.Michaelis confolatio in matutinis marca 2equaliter& VM.den. infra
filentium & fervitium refe&oriale & VIII. den. in primis vefperis dantur VIII.
den. 6c fervitium celebranti & III. rnarc. cequaliter.
It. datur Confolatio omnibus Sabbatis a fefto Trinitatis , quando cantatur
hymnus o Lux beata Trinims , tunc ad illam antiphonam o mater gloriofa%
usque adDominicam,quando imponitur hiftoria Vidi Dominum.
It. datur Confolatio in matutinis <5c inmiffa omnibus Dominicis diebus a fefto
Michaelis exclufive usque ad Dominicam Martini exclufive XXVill. jj. in
mifta <5c totidem in matutinis.
It. in die S. Dionyfii datur Confolatio in primis Vefperis VIII. den. in matutinis
talentum &in mifla VIII. den.
It. indieS.Feliciani, confolatio in matutinis <5cin primis Vefperis vel nihil,
Item Confolatio in mifTa Vift. den. it. IV. albos ad filentium <5c V. den.
It. iadie SS. Simonis dcjudee fervitium refe&oriale.
Itern
a.'Cap. f?e6enbe Q5epfo0e. wit St. Petri £ircfce, $99
Item in die omnium fanctorum Vll.denarios poft filentium asqualiter & fervitium
refe&oriale.
It. in die animarum confolatio in matutinis VIII. alb. vel IX. Secundum exi-
gentiam perfonarum inmiffa VII. den. infra graduale. Etiam VI. den.mfra
graduale eod. die.
It. in die S. Wilhadi in primis vefperis VIII. den.
It. in matutinis II. §♦ fecundum exigentiam perfonarum in mifTa VIII. den. etiam
datur alia confolatio &funtV.marcae.
It. in dieS. Martini fervitiumrefe&oriale.
It. Confolatio Dominicalis a Dominica pofl Martini usque ad adventum do-
mini VIII. |?.in matutinis &VIII.inmifTa, &illaconfoIatiodabiturper alte-
ram Dominicam.
It. in die S. Elifabeth VI. den. infra fequentiam , vel fecundum exigentiam per-
fonarum.
It. in fefto S.Caecilise Il.g.in capella cum refponforio.
It. in die S.Katharinse fervitium refe£toriale , & inprimisvefperis IX. den. &in
miffa X. den.
It. Sabbato ante Adventum Domini III. den. & in Miffa b. Marias Virginis.
It. Sabbatis per Adventum in miffa b. Marise Virginis V. den. fi aliud feftum non
fupervenerit,tuncin aliumdiem transferatur.
It. Dominicis diebus per Adventum Confolatio in matutinis & in mifla III. den.
per alteram dominicam.
It. in die S. Andres fervitium refe&oriale.
It. in die S.Barbaras XII. vel VIII. den. inmifTa poft filentium fecundum exi-
gentiam perfonarum.
It. in die S. Nicolai V. alb. infra fequentiam.
It. in die Conceptionis Maria inmatutinisVIII. folid. inMifTaX.
It. in die S. Luciae VIII. den. in primis vefperis , I. mrc. in matutinis X. den. in
Miffa. VIII. den. in fecundis ^efperis.
It. in dieS.Thoma» dabuntur II. marcae in MifTa , etiam dabunturVI. marcae de
iftis dabuntur V. alb. etiam in die S. Thomae detur remanens iftius quartali»
vel fequenti die.
It. in die nativitatis Chrifti IV.den. infra tetteum II. fol.infraG/on* inexcei/ts)
etiam infra fequentiam VIII. den. Item infra filentium fol. Etiam II. fol. de
fero in vefperis per epifcopum.
It. in die Stephani confolatio in matutinis I. marcam. £tiam II. fol. in miffa
per Epifcopum ; etiam de fero in fecundis Vefperis II. fol. per epifcopum,
etiam fervitium refectoriale.
It. in die Johannis confolatio in matutinis VIII. fol. Etiam fol. infra offertorium;
item IV. den. ad Ite miffa efi , item II. denar. de fero in vefperis.
It. in die puerorum in matutinis confolatio X, vel XII. den. fecundum exigen-
. tiam perfonarum*
Item
4oo UrElWfafl UHb Vla&ti&ttn $. Period.
~~mmm^mmmm~ammmmmmmmmmmmmmmmmm ' ■■ ■ ■ ■- ■ ■■" " ■ ' ■ ' - ■■ ■ ■ — — — ■ ., . ^
Item a Pominicainrranativitatemdomini usque ad Dominicam Circumdederunt
confolatio inmatutinis VIII. fol.dcVIII.in MilTa.
It. in dieS.Thomae Cantilbahrgenfis *) in primis vefperis VIII. den. in matu-
tinis marcam , in MifTa VIII.den.dcin fecundis Vefperis Vlll.den.
It. in Circumcifione Domini VI. den. poftfilentium.
It. in die epiphaniae domini VIII. denarii infra filentium.
lt. Antonii X. den. **)
It. in dieS.Agnetis X.in MilTa.
It. in die S. Pauli alb. in primis Vefperis vel matutinis. Etiam fervitium refe-
ftoriale etiam folidum pofl filentium , Etiam alb. in fecundis vefperis.
It. indie purirlcationis Mariae fervitium refe&oriale , etiam poft iilentium IV.
albos vel V. fecundum exigentiam perfonarum. Etiam confolatio in matu-
tinis & in miffa & hoc , fi fuerit dies Dominica.
Itemin dieS.Enfcarii. ***) VI. den. infra fequentiam veltra&um ****) Itern
poft filentium IU.den.Ofqualiter.
Ife. in die S. Agathx X. den. in MifTa.
It. in die S. Matthiae V. den. infra trattum & poft filentium VIII. albos.
It. in Sabbato Qiiadragefimse in miffa beata: Mariae Virginis III. vel V. denarios,
fecundum quod Luneburgenfes dant.
It. adominica Septuagefimse usque ad dominicam C/W *Wf<kr«»Mnclufive VI.
den. inMifTa omnibus dominicis diebus.
It. dominica Invocavit peragitur fraternitas pauperum Scholarium.
It. in die S. Gregorii Servitium refe&oriale.
It. Dominica Circumdederunt Confolatio in matutinis , & in MifTa VI. den.
It. Sabbato ante Judica Confolatio adCircumdederunt II. AJb.
It. indieAnnunciationjs Marise Servitium refe&oriale & poft Circuitum VIII.
den. Etiam IV. Albos infra filentium.
It. Sabbato antePalmarum II. Alb. ad lngre(fus Tiidtus.
It. feria III. de fero & feria IV. de mane datur remanens iftius Quartalis.
It. Dominica Palmarum fervitium refe&oriale VI. den.
It. in Ccena Domini fervitium refedoriale. Etiairt datur prandio fac~to ri-
num cum medone,&fervitia & oblata inChoro. Etiam datur confolatio
in matutinis & in Miffa a Dominica Circumdederunt usque ad feftum pafchse
poft obitum Domini Jobannti Lutken. *****)
III. Receptio Kalendarii Anno 145-4.
IV. JOHANNES Presbyteri Appeliatio a divina juftitia ad Dei mifericordiam.
©er LIII. Codex. 4.
3(t «uf ^ergament fcor t>ier (jun&ert 3af;v gefcf;rieben ♦ 3)er Sefter fcefiefben r-on
ueni
*) Camuaricnfis. **) JDtefestMram^aaDebeiQefdjrteben. ***j Anfcham. ****)etel)ep. 84?. »*
II» SBanOft *****) A» »448» vcl circa flait) Johan gtUfett Dccanns Calendarum |?e [)e II. 55aH& p. 714»
a.Cap. jtebenbe QSettfacje, tfOtt St. Petri &trcfce. 401
~i>cm eS An. 1459. <xl$ in roeld;em @r die Sixti unt) Feliciflimi ioevftovben/att uie$ir*
#e fam , ijt ^enrtcfe iUngfre Vicarius cjeroefen.
C$orne unt) fjintenift eineuurd)ftf;nitteneUvfttnuei>on uemQMicbbinuer gebraucfct,
fcicicl; abernicj?t jufammen bvingen fan , roei( t>iegan§e ^elffte t>er!ol>ren gegangen,
fo t>icf aber ijt evfennt(idf) uap eS ein geugen * QSevbor geroefen in Slnfebuncj t>er <5>a#
d;en,t>erer im II. 25ant>e bii uem i342-3<*f>ninige €vroefMunggefcj>er;em
S)a$ 25ud; felbft f)dit wx ©tucfe tn ftcf> :
I. Expofitionem fuper cantica canticorum.
£)ev ungenante SSerfaffer r>at feinc5lrbeit infHinuert wiu Dierjia Capitula,t>even
QSevjeicbnup ev t>ovan geften Idffet, eingetbeilet. (£r fdngt aber mit t>iefen SBorten
an : Ofculetur me ofculo oris fui & csetera. In hoc libro ficut cseteris , tria funt
requirenda: Utilitas,intentio,&cui parti vitae fupponatur. UtiUtas &quies
jeternas beatitudinis , quae animas confequitur , fi adimpleta hujus libri verba
inveniuntur. Intentio vero eft , quoscunque infideles invitare ut veniant ad
amorem Dei per contemplationem,& eccleliam ; fideles invitare ad majorem
dile&ionem. Supponitur autem ifti parti vitae,qua2 eft Theologica &contem-
plativa. Unt>t)i3 ftnubie (e^ten ^S$CXttt£xifiens fuper montes aromatum, ad qug-
mentum virtutum & bonorum operum eorum, i. e. fuper illos , quifuntmon-
tes Deipropter eminentiam virtutum &habentesaromata, i. e. bonaopera&
grana virtutum tibi, CHRISTE,redolentia. Amen.
II. Sex Sermones de dedicatione Ecclefiae. (£$ ift unbefanntttonroem ffe entfprun*
gen, »evmutf)(icl) abtx im XII. ^a^v^unbevt. SMe Ovet»en felbjt ftnD fuvfc unt) ma*
3)en etroas roenigcS uber jroei QMdttev auS.
III. HUGONIS de S. Vi&ore libellum de arrha animse. ^fiir ^abcnc^obcn itl&em
. Ll.Codice bereitg p. 38f. ancjetvoflfen.
IV. AUGUSTINt Librum de Spiritu & anima.
V. Summam de origine peccatorum mortalium & eorum remediis obviantibus.
* SDiefe ©cjnift be(tef>et aujjefw Q3(dttev,|M(etuen@veue( uer7.$ot>*(£)unuen t>a,uni>
unt> ler>ret roie man ftd; ifyncn rmuevfe^en fo(f. 3$ rutl ben 2Jnfang ba*>on anfjevo fe*
%tX\ : Ratio veneni potiflimum confertur proprietate originis generalitate in-
f eclionis , difEcultate curse & medicaminis,venenuminccepit a creatura ratio-
nali, quia quando concepta eftinmente angelica, naturam ejus nobiliflimam
mutavit in ferpentinam , unde dicitur ferpens antiquus Apoc. XII. Ula etiani
fuperbiaoriginavit omne venenum AUGUSTINUS de Civ. Dei IX,$. Omni-
* um malorum tam Spiritualium quam carnalium origo eft fuperbia prima.
3n&emLIV. Codice. 4.
SBefcfcer gfcicbfa^ auf^3ercjament t>or t>fet &unt)ert 3a^t cjefc&neben tff, treffenn>tt
HOLTNICKERI Sermones de fanctis an:
3Ber bicfer QSerfaffcr fei, roannunu n>o (gr gefebet, iff nid;t$u erfragengettefen,
t>oc& mufi€r roenigften d(fer a($ t>ic5ibf($vifft fein,&a$$Sucf> fe(bft tftettvann jroenc
l.^ei(9 3ter»<wo. @ee $tnger
X
4°* Urguttfrett unfr nacfrricfecett s.Period
Jinger Ncf , t>em geitetgeett U\& aber einen ©c&macf t>at>on jumacf;en ttbergebe
i£mf>iemituen2Jnfang;
De S. Andrea.
Extendam palmat meas adDominum Exod. IX. Hoc verbum MOYSI. beatus
ANDREAS potuit dicere, quando manus ad Dominum & pro Domino voluit
in cruce extendere. MOYSES interpretatur afTumtus de aqua, <5c cerce b.
ANDREAM pifcantem Dominus de aqua aflumfit , quando fibi & fratri fuo
flixit: Venite pofi me&c. Imitemur ergo Cariflimi Apofiolosin extenfione ma-
nuum. Extendendse autem funt manus intentatione ad refiftendum ; in ope-
ratione , ad benef aciendum , in paflione ad fuftinendum , in pridatione ad cor-
rigendum &c.
JDc^LV.Codicis.
(®o in 4.auf ^ergamenf t>or t>ier fjunbert 3af)r gefcf>rieben)
3nfjalt beftefjet in nacbfolgenuen ©cfrrtfFren.
I. Fr. ^GYDIUS de prasfcientia & prasdeftinatione divina.
II. Breviloquium fuper libros Sententiarum.
III. Fr. iEGYDII quaeftiones de refurre&ione mortuorum.
IV. Ej. Liber de peccato originali.
SMefer ^Egydius , t>on roeicfrem tmfer &or&abent>er Codex brei ©tucfe uarfteflef,
tt>irt> fonft t>on feinem ©cburty&Ort Romanus ot>er de Romajubena^met, erfjeif*
fcf fonjliEGYDIUS de COLONNA t>on uem berubmten Jpaufe au*n>e($cm €r
Anno 1 247» enffproffen t|h (?r traf fefjr frtif; tti ben 2f ucjufittter C£remteen Ort>ett,
unt) roicer uen ©rimD in uerPhilofophie utrt) anuern ^BtffenfcJaften gefegct, begab
€r ftcf;nacf;^ari§,aim)0 (£r THOMAM son AQUIN f)drete,unt> in beflen ©runfo
&dkn t>ergeita(t$unai)m,t)a£ roie GUILLIELMUS uer<Djrfor&tfcfceTheologus autf
J)em ^rattcifcrtitcr^Cruen uenen £ef)ren t)orbefagfen THOMiE ein Repramenfo-
rium ettfgegettfe£te,crfofcf)eS in cinem fonucrbaren £3ucf)e fo ttacj)mafji$ jutteitefctcj
A. 1 f o 1 . unt) A. 1 624. ju Colit tm £)rucf fjerauS gegangcn , roiuerfegfe* #iet>urcf>
wart) ftdnigp^iltp &er£u&tte t>on ^rattcf retdb beroogen , n)n feincm $rin$en
p^tltp uemQcfcottett jum Jpofmei|ler t>or$ufegen,uem(£rnac()rnaM$ feinQ5ucl)de
regimine Principum jugcfcyrieben fjaf. ^icf>t langeuarttacl; gab 3fmi bie Facul-
tsct ju parte ttebft" t)em Do&or-Jpuf f) ben §ifuf Do&oris facundatiffimi , un&
<r lebrcfe dffenflicf? auf uiefer &o&cn (^jcbule*
Anno 1287. freften t)ie2fugtitfmer ju ^orctt^ cinc aflgcmeinc QSerfammluttg/itt
»efcf;er befcf)Io|fen roart) , t>a£ afle &f>rer tr)vc^ Crt>en^ t'I;ren Q3orfragnacJ)uett£efn'en
*mt> ©runu^dfcen unfertf iEGYDII einricbfen foften unt>
Anno i292.t)jart)incbcn bicfe^Oruen^aflgemeiner 93erfammfung,t>ie$u&om
leruffcn roar Magifter generalis jufcitt erffdref , tt>elcfjegs21mtaber cr
Anno 129^ . roieuer nieuerfegfe. 3)rauf macfete ifm ^3abft Bonifacius t>cr VIII.
Anno up^.jum Sr^^SifW voti Bourges,unt) c^ finuett (tc&einige, fouafur
gcben
t-Cap. ftebenbe Q3et>(a0e. wtt StPetri %trcfoe* 40;
geben &afl er aud) tun Carbmal^wt^ uberfommen fabt. SDem aber anDere wtV
fcevfprec&en , t)ifi tft geroifj,t)af? €v
Anno 1 3 1 1 ♦ bem Concilio ju Vienne mtt bettferoofjnet f>abe» Qjrr ftarb
Anno 1 ; 1 6. d. 22. Decemb. DOftfettten (S5d;riften ftnb TRITHEMIUS de Script.
Ecclef cap.490.unt) G.CAVEHift.Lit. adA. i296.nacf)jufer;en.
2(uf btetnunfevm Codicebefwuftcbeurei^cbriften $ufommen,foift baSIe^tereA.
1479. juOvfort m 4^ebrttclt,t)ie anuern (jaben, fofctel mirrmfienu, b<x$ £icj>tnoc!)
nicfrt gefcbauet, uaber icbben gertetgeefiilefereineffeine^ac&ricbt uat>on ju gebeti
bemttbet bin. llnt) jroar , tt>a$ bie erfte ©cf)rift de prafcientia & prcedeftinatione
betriflt,fo tw'rt>folc$e am beften auSiEGYDII 2$orten felbev $u nef;men fein, roelcfje
ctlfo lauten:
Nobili in CHRISTO militi fibi quam plurimum dilefto DominoTHAVE-
NE DE THALOMEIS Fr. EGIDIUS Romanus ordinis fratrum Heremitarura
S. AtlGUSTINI falutem & veritatem cognofcere dequsefitis. Cum in veftro
reditu verfusParifienfeStudiumde praefcientia & pradeftinatione divina , ac de
inferno & paradyfo , nec non de formatione humani corporisa nobis quamplu-
rima quserentes , atque fciendi defiderio precamina tum inftanter funderetis,
ut redigeremus in fcriptis veritatem omnium quasfitorum ; non valentes tunc
poftulata effe&ui mancipare, aflenfum prasbuimus,ut fuo temporeprofitere-
mus petitionem exhibitam , quam citius poffibilitas CeCe ofFerret. Nolentes
igitur promifli fcederis notam violationis inurere ad requifitionem veftramduos
tradtatus unum de ditina prtde/linatione , reliquum quidem de humani corporis
fortoatione recenter edidimus , vobis ex parte noftra reprsefentandos. Quod
munus tanto fecurius ac amicabiiius exhibemus, quanto primi traclatus con-
(ideratio, fecundique materise obfccenitas , una cum aliisoccupationibusmul-
tis & variis intimd nos detrahere valuerunt. Sed opportunitate accepta, Sc
de negotiorum dentibus undique nos occupantium, quafi cum violentia extor-
ta & etiam ufurpata , preces veftras indilate ftuduimus adimplere , di&os tra-
ftatus per capituladiftinguentes, prout quaefitorum materia poftulabat:
1 . Quare boni & falvandi dicuntur praedeftinati ? Mali autem & damnandi
non funt pras fciti , tum & , quid eft prsedeftinatio.
2. Quod fic eft prasfcius Deus omnium futurorum , quod rebus neceffita-
tem non imponit, fed evenire permittitcontingentia contingenter,
$. Quod fi divina praefcientia aliquam neceflitatem imponit, quod illane-
ceflitas contingentiae nonrepugnat.
4, Quod paradyfus poteft fumi Spiritualitcr & corporaliter , & quod para-
dyfus ad literam erat quafi corporalis locus,
5". De paradyfo ; quod paradyfus fecundum mof alem fenfum , animam San-
ftatn , teetitiamquae bonse confcientias fignat & figurat.
6. De paradyfo: Quod paradyfusjfecundum allegoricum fenfum figniflcat
militantem five praefentem ecclefiam,triumphantem*
7. De paradyfo fecundum anagogicum fenfum Ecclefiam figniflcat.
^ee 2 g. De
4£4 Uvtunbtn tmfr gTacbridbtett 3. Period.
8. De inferno, qualiter videtur Auguftini fentenlua , quod inferni nomine
non corpus, fed fimilitudo corporis importetur.
9. Quod infernus denotat vere corporalem locum fecundum AUGUSTI-
NUM quod veri effe contrarium, non eft dictum afferendo, fed magis noftra
ingenia exercitando.
10. In quo ponuntur variae & multae fententise erronex, quoddivina mife-
zicordia fe extendat,ut illi aliquando falvifiant.
*i. In quo reprobantur omnes praefatas opiniones, ponentes quod infer-
nali judicio etiam ad falvandos damnatos divina mifericordia fe extenderat.
12. Quomodo Dannones & animje, qua? funt fuperbce Spirituales pofTurtf
. . . ab igne infernali.
15. Quod inanimabus feparatis damnatis & in darmonibus intelle&us fun-
gitur vice fenfus, & quod tales . . . in inferno cremantur, quia vident, i.e.
quia fentiunt fe cremari.
14. Quomodo verificari poteft di&um AUGUSTINI,quod anima? damna-
tas,mente acorporibus euntes ad infernum, dicuntur ire non proprie ut cor-
pora, fed ad fimilitudinem corporum.
if. Quomodo praeter paradyfum & infernum eft dare purgatorium&lim-
bum puerorum , & quod ante adventum CHKISTI erat darelimbum fan&o-
rum patrum,& quomodo pro peccato temporali infligi fltebet aeterna pcena.
2)er anbere nod> un^ebrucffe ^ractat unfeis ^EGYDII fo aiu* i4.2Mdffern 6e|to
f)tt, 6d(f fieben gracjen ot>er groeiffel i>on ber 2(ufer#e£img berCo&cert in fta).
1) Utrum fit pofiibiiis refurre&io mortuorum , &
videtur quodnon,quia quorum fubftantia deperitnonredeunteademnumero,
lafe dicitur circa finem II. dt gtnerationt \ fed non eft refurreclio mortuorum ,
nifi fit ejusdem numero , Ergo.
2) Utrum refurre£tio mortuorum poflit efte natu-
ruralis, & videtur quod fit, quia motusqui ordinatur ad quietem naturalem
eft naturalis. E. refurreclio , quse ordinatur ad unire naturale, erit naturalis.
3) Utrum refurgatin homine quodeft de veritate
humanae naturse, & utrum nihil refurgat in homine adeoquod non fit de ve-
ritate humanse naturae,&videtur, quod non refurgat totum quod eft deveri-
tate humanae naturse , quiafinis imponit neceflitatem his, quse funt ad finem
ioquendum, igitur&in membris refurgentium ut loquantur de eorum fine,
ne in eorum natura fitdare ad fruftra& otiofum, fed membra genitalia in re-
furgentibus noa ordinabuntur adfinem fuum, ergo ut loquantur de ftis quse
funt ad finem fuum , ut loquantur de fine , & ne imponantur ad fruftra &
©tiofum dicemus membra talia non refurgere, fed conftat talia eHc de verita-
te humanae natura* , non igitur afcendit totum , quod ad veritatem humanae
naturse pertinet.
4) Utrum corpora refurgentiumrefurgantimmor-
talia
2. Cap. ftebenbe Q5ei>Iacje. wn St. Petri 2Urcfce, 40 y
talia, & videtur quod non, qulagratia non tollit naturam, fed corpora com*
pofita ex contrariis funtcorruptibilia per naturam, igitur non pofluntfieri in-
corruptibilia per naturam, cum naturaliter fint corruptibilia, nuilo ergo mo-
do incorruptibilia erunt.
f) Utrum animse damnatorum ante refumtionem
corporum poflint pati ab igne inferni five ab igne corporeo , & arguebatur,
quod non, quia Spiritus agens pra*ftantior eft patiente > cum ergo nullum cor-
pus fit formalius & prseftantius , quam anima , a nullo corpore pati poteft. An
6) PaflTo animce feparatse in inferno ipfius animse
per prius attingat efTentiam , & mediatd effentia attingatpotentiam vel e con-
contrario* Et videtur quod prius attingat efTentiam, quia, ut dictum eft,hoc
modo ignis infernalis affligit animam , quia cruciatum illum > quem ignis natu-
raliter poteft efficere inanima mediante corpore in virtute divinae juftitieepo-
terit efficere fine corpore; in hoc igitur modo quo anima conjungitur corpo-
ri,per quem naturaliter poteft pati , conjungetur & igni inferni, per quem
fine corpore poteft affligi, fed anima conjungitur corpori per efTentiam , ergo
& illi igni per effentiam conjungetur,quare illa paflio prius attinget efTentiam
quam potentiam.
7) Utrum poft refurredtionem corpora damnato-
rum patiantur ab igne inferni, & videtur quod non, quia omnis paflTo in ge-
nere fa&a abiit afubftantia ut dicitur fexto Tfeepb. quare fi corpora damnato-
rum paterentur ab igne aliunde corrumperentur , quod eft contra veritatem.
V. ALBERTI Colonienfis Epifcopi Quseftiones.
Su €6M r)at roeber SSifcHF nocf> €r^Q5ifcf)off, ber biefen 9}af)men cjeftif)ref,cjefef*
fen. €$ roirb aber atlf)ie ALBERTUS magnus ber berufjmfe $rebicjeV'$)oncr)
^u €6Hit cjemeinef , n>elcf)er,ba (Sr eine geitlancj Q5ifcf)off ju Kcgcnfpurg cjeroefcn,
roieberum nacf) feinen Clojter ju £$\ln umfef)ref e unh be$ €r£*?§ifcf>offg SufFrage-
nus roarb. (Sr f)at Anno 1 1 9 5. 6ig 1 280. cjelebet ©etne £ebenfcS3efd;reibung
t)at JAC. ECHARDUS T. I. Script. Ord. Pradicat. pag. 1 62. fqq. t)0tt benen 2in*
bic&tuncjen ju reintcjen cjefucf)et unb s>onfeinen ©cbriffren m6.33Idttern au£ftif)rlicf)
cjef>anbelt alfo ba(j €r 1 ) roatf in benen XXI. \£f>eilen ber »on D. Petro JAMMY ju
Lion Anno 16* i.fbl. beforcjfen 2lufkcje entf)aIten,nic^tnurt)ermeIbet,fonbernauc^
bie alteren Editiones ev$et)Iet aucf) t>on benen MSS. 9?acf)vicf)t cjiebet, 2) brincjet €v
nocf) anbere beg ALBERTI MAGNI ©c&vifjren jum 93ovfcf)ein unb jroar j6. an
bev3at)f, roefcf)e jwav beim Petro JAMMY nicf)f ju finben, unb enb(icf) 3) fufrret
€r au$ einer Anno 1646. ju Lion cjebrucften Q3erseid;nifj nocf) anbere r 6. Q3ttcr>er,
bic unferm ALBERTO $ucjer)dren foflen, an. <2>o fleigicj nun ftcr) t>orcjebacf)fev
ECHARDUS aflbter bemityet, fo pnbe icf) bocf)in fetner Q5erjeid;ntg biefe Quteftio-
nes nid)f , bafjer icf) bem gcnctgecn 5te(er 9lad)vid)t ba&on gu cjeben ntct>t umf)in
f an* ©ie be|W;en au$ brei$tr)cn ^ldttev , unb f)anbeln i>on natwrltcr)ett 2)tnaen.
€ee j 1 De
^o6
UtfiMfcit utt&CTdc&ric&tm
^.Period.
3
De creatione.elementorum. 29
De natura ignis & de complexio- 50
ne calida & ficca, 6c de mori- 31
bus colericorum.
De natura aeris & de complexione 32
calida & humida & de moribus 3 3
fanguineorum.
Signum colerse.
Signa phlegmatis.
De autumno & ejus effe&u inho-
mines.
Signa melancholiae.
De diverfitate comple&ionis ia
seftate.
De natura aquae & de complexio* 34 De hyeme& ejus effe£ru.
ne frigida 6c humida , & de mo • 3 f Ratio , quare plures homines mo-
ribus phlegmaticorum.
De terra & de complexionefrigida
& ficca.
De nigredine duplici.
Quod aliter potentialiter omnes
virtutes habeat 6c de mori-
bus.
De duplici triftitia & de moribus
melancholicorum.
Quid fit comple&io?
^
}7
39
io An elemcnta fint in corpore vel 41
non?
II Quomodo unumelementumgene
retur ex altero.
12 De triplici interftitione aeris ?
1 3 Quomodo generantur nubes ?
14 Quomodo fit pluvia?
1 f Quomodo fiat lux?
Quomodo fiat glacies ?
riuntur in asftate quam in hye«
ma*..
Quare fa&a fit natura & quomo-
do operetur ipfa quatuor prin-
cipalibus membris.
Qualitates quatuor naturse.
De dignitate humanae narura?.
Quatuor principalia membra.
40 De fimilitudine anima* & corporis
ad Deum & hominem.
De vinculo corporis & anima? fan-
guine & difpofitione.
De arteriis & eorum motu vel
paffu.
Solutio obje£torum.
Duo funt notanda ir* omni asgr,itu-
dine.
47 Quomodofpiritusgenereturincor-
de hominis ?
42
4?
44
16
17 Quomodo fiant grando , ros & ne- 46 Quomodo fiat calor naturalis.
buke?
18 Opiniones de tonitru.
19 De his quae fiunt in aere.
20 De Cometa.
21 De his, quae fiunt fub terra.
22 De quatuor humoribus.
23 De quatuor regionibus.
24 De natura rentorum,
2f De diebus & horis.
26 De quatuor setatibus.
27 De diverfitate humorum vel com-
ple&ionum.
47
48
49
f°
n
f4
Quomodo & folutio ejus?
Quomodo difpofitus fit foetus in
utero, & quomodo generetur
lac.
Quomodo mors homini accidat
naturaliter?
Si calor naturalis egreffo Spiritu $
De caufis putrefa&ionis.
De difpofitione cerebri.
De nervis mortuis.
De fpeciebus motus.
De fenfu.
28 Signa fuperabundantise fanguinis. fG De anima fenfibili $c vegetabili.
17 De
2. Cap. ftebenbe Q5et)(age. DOrt St. Petrr&trcfcc. 407
57 De anima rationabili. 66 De venis in inteftinis.
$"8 De confideratione animae & cor- 67 Quomodo Scubiurina generetur?
poris3an tres animEe fintin cor- 6$ Quomodo urina fanitatem & in-
pore? firmitatem prodeat?
5*9 De divifionefenfus,quomodofiant 69 De venis in quibus fafiguis defer-
intus. tur per corpus.
60 De inftrumento vifus. 70 De quadruplici digeftione five de-
6 1 De inftrumento odoratus. co&ione.
6z De guftu & de odoratu. 71 Ratio quare ebriofi cadant & ejus
63 De ta&u. folutio.
64 De impedimento fenfus & motus. 72 Quod quatuor fint membra prin-
6; Quomodo & ad quid humores ge- cipalia & tria faciant ad con-
nerenturinhepate>&de difpofi- fervationem individui , quarta
tione ftomachi. ad confervationem fpeciei.
VI. Qu2eftionesPhyficales,qu£ AUHEA DONA appellanturab ALBERTO edi-
tore Colonienfi, Epifcopo.
SBfo ©fucf beftefcef au$ fcierjeben $5fdffcr* £)ie erff e JJrage i# de iride , unb t>ie fe |f e
befra$fef utrum verurn fit quoddicitur:
Vinum fubtile creat in fene cor juvenile
Sed vinum vile reddit juvenile fenile.
VII. Jpierauf folget etne ©d;rifff, wefcf;e efroas tiber brei QMdffer grog ift , aflroo 1)
*>on bem$?enfc(?en ausber 9?atur*£e(jre gefjanbeft rcirb, ber 5lnfana faufef : Huma-
num corpus ex membris, humoribus & Spiritibus confiftit. 2) Q3onbem@5e*
blufebes$?enfc()en, ttJiebafTelbe aufie^en fdnne unt) niiiffe, ber 3mfana_ fauret: In-
fpe&io fanguinis triplex eft. Dum fluit confiderandum qualis coagulatio-
3) €l#Ctnen SECUNDI Philofophiphilofophata. ^nfangS roirb bte Legende*
»on Diefem $?anne gefe^ef , ba$ berfefbe ba er einmaljl Pythagorifcjj ju leben in flcf)
befcblofien Oaffe, $u feincr Dtebeauf feinerlep SBeife fabt fdnnen gebrac&f roerben,
bijj <gr t)em ^aifer Adriano ju gefaflen fcine fteffuwtge ®ebancfen aufgefcfcriebem
VIII. Qusftiones de quolibet. &k(t <Sdf>rifft ift acf>t Q51dfter grog. QJornc ftejet
einc Qfrrjetcbmfj bergragen bit Darin foflen abge&anbeft tverben , ob nun n>of t)er
QJerfafierober Slbfcfjreiber 39.berfe(benangiebet, fo ftnbef ficb bocf>baf?mtfberfe(bett
nur 3 1 . in ber Sibfjanbfung ju treffen , an beren ubrtgen ©fefle aber fommen burcf; tU
w jungere #ant)S>iefe anbere Jragen ()in$u , nwrunfer aber t>fcf afbernes unferldufff
e. g. uag ber erfte $?onfag tm April unb Auguft , imb ber fe&fe $ag im December
i>em ^enfcfcn fcbdblicbfei, bcnn tver ficf;anbiefer$dgeneinem fcerrounbe,ber rotfr*
t»c geroifj baran fterben mufiem ©feicfr barauf folget : Ofto funt modi priedi-
candi.
SDer LVlfte Codex 4.
•Jeifief QuadragefimalejiiUor m f)unbcrf3a(;r auf^erjamwt gcfef;rtcbcn, unt>
buro)
4og Ur&mfait mb Wac&ricfctett 3. Period.
buvcf; Wlattty&e CollOprpe Vicarii 93evmdcr)tnt§ bafe(bftanbiefttvcf)e fommem
£3 jmb^vebtgten/roeJcfte fcon bem^onntageSeptuagefima anfangcnunbbuvo) bie
gan|e5«!^n gefjen. guv $J>robe maa nadbfblgenDer 5infang bev auf Dominicam in
PalmisgeviCT;tetenDvet)e bienett. C«w appropinquaffet Jefus Jero/olymas & veniJetBetb-
phage admontem oliveti&c. Matth.XXI. Tota continentia illius evangelii com-
prehenditur in quatuor, quse Chrifto hodie exhibita fuerunt, Quorum pri-
mum exhibitum , fuit a difcipulis ; fecundum a jumentis ; tertium a turbis ;
quartum a pueris. Primum obfequium fuit exhibitum a difcipulis. Sciens
enim Jefus quod appropinquabat tempus fuae paflionis appropinquare voluit
loco paflionis. Et cum veniffet Bethphagiae , quae erat viculusSacerdotum
in monte oliveti duos difcipuios mifit in Jerufalem. Ifti duo difcipuli fecun-
dum quosdam fuerunt Petrus & Philippus , quos mifit binos , five propter fra-
ternam focietatem Eccl.IV. Melitu eftduos effefimul^ quam unum. Sive pro-
pter verba Deut. XIX. In ore duorum veltrium teftium ftabit omne verbum ; five pro-
pter geminam caritatem Dei & proximi. Tunc dixit eu : Ite in caftellum quod
contra voseft pofitum^ & non vocat Jerufalem civitatem , quia ibi non erat ci-
vium unitas fed multiplex difcordia inter eos. Vocat autem eam caftellumi
quia. munita erat armis malitiaj in Chriftum.
©et LVII. Codex. 4.
DJufjvet fcon bemfefben Sttanne Ijev, i|t Don gfeic&cm 2((fer unb aucf; auf ^evgament
gefcjmeben , bev Qjevfafiev f>at fity ntcf)f aenannt , aucj) fetne Uberfcfcrijft bem Q5u*
cfje gegeben ate biefe :
Sunt hoc collecvta libro vulgalia *) multa
Ac Alphabeto diftin&a fcripta repeto
Et pofitum titulo quodlibet eft proprio.
€e? tft abtt roteetnLexicon Morale etngertcfcfct foigenben 3nfja(te:
1 De abftinentia. 1$ Quomodo benedicendus eftDeus.
2 De adulatione. 14 De caritate.
3 De ambitione dignitatum. if De cuftodia fenfuum exteriorum.
4 Be amieitia. 1 6 De cuftodia corclis.
f De amore carnali. 17 De contritione.
6 De amore Dei. 1 8 De confeflione.
7 De amore proximi. 1 9 De coreis.
8 De amore inimicorum» 20 De cogitationibus.
9 De afpe&u Dei. 21 De confolatione.
10 Quomodo acquiritur regnum Dei. 22 De compaflione proximi.
11 De apercione aurium. 2$ De confuetudine.
12 Quomodo ambulandum addomin. 24 De correptione.
2f De
*) Vulgaria,
i. Cap. Itebenbe SStyfofle» W» & Petri SttrcH
409
25- De corpore Chrifti.
26 De derifionibus.
27 De domo.
38 De detre&atione.
29 De duritia cordis.
30 De divitiis temporalibus,
3 1 De dolore.
32 De eleemofyna.
33 De ebrietate.
34 De erubefcentia.
3f De exemplo.
36 De excommunicatione.
37 De exaltatione.
38 De fide..
39 De fidelitate.
40 De fbrtitudine.
41 De gaudio.
42 De gloria.
43 De gratia Dei.
44 Pe gladio.
45* De gula.
46 De humilitate.
47 De ja&antia.
48 De innocentia.
49 De inftabilitate.
5 0 De ira.
5 1 De infirmitate Spiritualfc
J2 De invidia.
J 3 De inferno.
5*4 De judicio generali.
5" f De judicio temerario.
$6 Dejudicibus malis.
5" 7 De juftitia.
j 8 De juramento.
S 9 De Ypocritis (hypocritis)
60 De igne purgatorio.
61 De lumine.
62 De locutione.
63 #)e luxuria.
64 De lacrymis.
6; De manfuetudine.1
66 De morte.
67 De munditia cordis.
68 De mortificatione.
69 De mendacio.
70 De murmure.
71 De mundo fugiendo,
72 De mirabilibus.
73 De mitericordia.
74 De negligentia.
75" De obedientia.
76 De otiofitate.
77 De oratione.
78 De odio vitas carnalis.
79 De opere bono.
80 De odio proximi.
81 De ornatu corporis.
82 Da pace.
83 De patientia.
84 De impatientia.
8f De paupertate.
26 De paffione ChrifK.
87 De peccato in generali.
88 De pcenitentia.
89 De pcenitentia indifcreta.
90 De pcenitentibus tarde.
91 De prsedicatione.
92 De perfeverantia.
9 3 De prsefumtione.
94 De prodigalitate.
9 f De pigritia.
96 De providentia.
97 De prseparatione.
98 De probatione.
99 De quserendo Deo.
1 00 De religiofis.
101 De repletione.
102 De refurre&ione generali,
103 De recidivo.
104 De fapientia.
ioj" De fervitio malo.
106 De fervitio Dei.
107 De fequendo.
108 De filientio.
Sff 109 D<*
4io
Hacfcricfcceit ^.Period.
122
De verbo Dei.
I2J
De velocitate converfionis.
I24
De vita prxfenti.
I2f
De unitate & concordia.
126 De vocatione Dei.
127
De voluntate bona.
128
De propria voluntate.
129
De virginitate.
1*0
De ufuris.
iji
De veritate.
132
De videndo.
135
De vita seterna.
109 De fimonia.
110 De focietate mala vitanda.
1 1 1 De fanftificatione.
112 De folitudine.
1 1 1 De Spe.
114 De fupeubia.
1 1 f De ta£tu impudico.
116 De tepiditate.
117 De tempore.
1 1 8 De tentationibus.
119 De thefauro.
120 De tribulatione.
121 De timore.
^SuIefct flnt) Adaptationes art^tfu^t, uarincjejetcjcf tt>ivb,tt>ic fTd^ ein jtbtt aufbie
©onnabenfrLettiones, aud) auf t>ie(§Jonn;unt) geftaa&Evangelia fc^tcfe.
£)amit n>ir aber »on t>e$ ^crfaflertf geuer t>efto befier urtfreiien f dnnen , toil tcfc
t>m Slbfcfnttt de poenitentia indifcreta f;ier etnrttcfen.
Item eft poenitentia indifcreta. Prudenter enim vult fibi Deus fervire , ut
non immoderate debiles fiant, & poft Medicorum fuffragia requirant. Dia-
bolus pugnat contra hbminem potius aftutia quam viribus , ideo nos contra
eum fapientia oportet pugnare Prov. VI. Melior eft fapientia , quarn vires ,prw
dens , quam fortis , Sc VII. qui nimis pellem extendit dijftpat eam , & arcui , qui nu
tnis diu tenditus eft debilitatur , #* qui nimis emungit eticit fanguinem. Ideo dicit
Apoftolus Rom. VI. (XII.) Rationabile ftt obfequium veflrum. Item ille, qui equum
fuum nimis fatigat in mane , non videtur velJe bonam dietam facere , imo quan-
do vult de equo fuo bonam dietam facere fubtrahit ei avenam cum abundan-
tius deberet dare B. Qui ex(in.)difcretionis vitio jejuniaoV vigiliascx hujus-
modi auget, utdeficiente fpiritu, velcorpore languente fpiritualia impedian-
tur, abftulit corpori fuo boni operis affedtum, fpirituum afte&um, proximo
exemplum, Deo honorem, facrilegus eft , & omnium vitiorum reus. Ifte
innocentem crucifigit, cum Iatronem crucifigere debuit, & occidit homi*
nem, cum feram occidere credifc, ficut Lamecbus. AUG. Carnem debe-
mus reftringere non exftinguere,reprimere,non opprimere, ferviat , ne feniat,
ancilletur, nealiquando dominetur, morietur. &c.
JDet LVIII. Codex 4.
3ft fctubct auf ^ercjament cjefcfrriefan, cftvann funf|junt)erf 3af>r «ff,Jn ttHfc&ent
tt)tr Excerpta Summae de vitiis anf reffen , t)od;fo, baf? einiae nid;t I iTpev fcoren&e
£)incje niitunferfauffen,€$ ftnb aber ueren 22j-.au i>er3af;f. W;menrlicf;:
1 Quod
L.Cap.f?ebent>e25epfo0C.
*>Ott St. Petri £ircfce.
411
1 Quod vitia fint vitanda triplici dc 37
caufa. 38
2 Quas faciunt ad deteftationem 39
gulK. _ 40
3 De fpeciebus gulte. 41
4 De aliis fpeciebus gulse. 42
f Ad deteftationem luxurise.
6 De peccato contra naturam. 43
7 Divifio luxuriae.
8 De inceftu. 44
9 De adulterio. 4f
10 De ftupro. 46
1 1 De fornicatione.
12 De raptu.
13 De Iuxuria Clericorum. 47
14 Octo occafiones luxuriar.
iy De indifcreta fumtione cibi &po- 48
tus. 49
16 De peccatis vetularum.
17 De malo exemplo.
18 De afpe&u mulierum. fo
19 De colloquio mulierum.
20 De auditu cantationum & turpilo- f 1
quiorum. 5*2
21 De ta&u mulierum. 73
22 De remediis contra Iuxuriam.
23 Quod mulieres fint fugiendse. 74
24 De Choreis. f j
._^ 2f Quod Chorese fint periculofae.
^26 Iniquitas avari in fe , & in Deum 6c $6
in proximum. j 7
27 Avaritia eft peffima infirmitas. yg
28 Gravitas infirmitatis avaritise. J9
29 Quod temporalia non funt noftra. 60
30 De fru&ibus divitiarum.
31 De iniquitate ufurarii. 61
32 Quibus comparatur ufurarius. 61
3 3 De poena ufurariorum.
34 De fpeciebus ufurae. 63
3 f De reftitutione ufurse. 64
36 O&o, quae valent ad reftitutionem 6f
ufurze. 66
Sffa
De peccato rapinar.
De poena raptoris.
De poena raptoris inhocmundo.
De negotiatoribus.
De advocatis.
Cafus in quibus facerdos poteft ce-
lebrare duas miftas.
De promotione puerorum ad or-
dines.
De fumptione corporis Chrifti.
De fumentibus indigne\
De caufis , quare debent dolere
illi , qui nunquam curant com-
municare.
De peccato eorum qui per morta-
le Deum a fe expellunt.
De peccato cupiditatis Iuforum.
De his qui locant neceffaria ad lu-
dum & de his in quorum domi-
bus luditur.
De iis qui dant occafionem ava-
ritise.
De remediis contra avaritiam.
De prodigalitate.
De malis, quse ex prodigalitate
proveniunt.
De ftultitis prodigi.
Quee valeant ad deteftationem
acidise.
De confervatione corporis.
De tepiditate.
De mollitie.
De fbmnolentia,
De repra_henfibilibus circa fo-
mnum corporis.
De nimio fomno.
Tria necefTaria,utquisdebitedor-
miat.
De otio & ftultitia ejus.
De oc~to fructibus oris.
De dilatione.
De acceleratione converfionis.
67 Quod
412
Ur&mbett tmb Hacfcric&reri
5. Period.
67 Quod converfio dilata fit diffici-
lior.
68 lllequi differt converti eftiniquus
in Deum , in femet ipfum & in
creaturas.
69 Cafus, in quibusfatua folet repu-
tari dilatio.
70 De dilatione confeflionis & de fa-
cultate eorum qui differunt con-
fiteri.
71 De fatuitate eorum qui differunt
confiteri usque ad mortem.
72 De fatuitate eorum qui in Quadra-
gefima nolunt confiteri.
73 Devitio tarditatis & deiis, quse
eam difluadent.
74 De negligentia.
75" De duobus remediis contra hoc
peccatum.
76 De vitio inpsrfeverantice & deiis,
quje faciunt ad ejus de teftatio-
nem.
77 De vitio remiffionis.
78 De indevotione.
79 De triftitia in divino officio.
80 De ta:dio vitse.
8 1 De defperatione.
82 Remedium contra illam.
85 De remediis contra acidiam.
.$4 De indifcreto fervore.
$f De fuperbia , & quomodo fe ha-
beat ad alia vitia.
86 Quomodo fe habeat addiabolum?
^y Quomodo fe habeat ad proxi-
mumj
88 Quomodo fe habeat ad Deum?
89 - - ad fuperbum ipfumi
90 Quod Deus fuperbiam odit.
9 1 Exempla hujus odii.
92 Quomodo fuperbia fe habeat ad
proprium fubje&um.
93 De ftultitis fuperbi.
94 Quod fuperbia valde periculofa fit
infirmitas.
9 f De rebus, quibus fuperbia compa-
ratur.
96 De divifione fuperbiae.
97 Deillo, qui creditfehabere bona
fua aDeo, fedtamen pro meri-
tis fuis , & de iis , quae valent ad
hujus deteftationem.
98 De illo, qui credit fe habere bo«
num, quod non habet.
99 De illo,qui prseponitfe aliis,&de
rufticitate ejus.
100 De pra?fumtione, &quantumhoc
vitium fit timendum?
10 1 Quod prsefumtio eft fatuitas.
102 De IV. Speciebus prEefumtionis,
105 De appetitu proprite exeellentiae.
104 De remediis contra hunc.
io y De appetitu magifterii & quod il-
le fit culpabilis.
106 De triplici doftorum periculo.
107 Quanti meriti fit minifterium bo-
norurn Dodorum.
108 De appetitu fimplicis excefius,&
de quatuor valentibus contra
eum.
109 De octo fpeciebus Superbias exte-
rioris 6c primo de fuperbia quae
apparet, in corpore horflfhis.
De Superbia ornatus, & de iis qua;
contra eum uti poffumus.
De ftultitis ornantium fe.
112 De caufisex quibus habitus alicu-
jus pofliteffeculpabilis.
1 1 3 Sex, qux debent mulieres cohibe-
re alienis crinibus uti.
Quinque, quas debent mulieres
cohibere a nimio amore vul-
chritudinis.
De diverfis intentionibus, quibus
mulieres ornant fe.
n6 De
110
111
114
"J"
2. Cap.f?e6en&eQ$et)fa3e.
WHSt.Petri&trcfcC.
415
n6 De erubefcentia bona.
117 De XII. erubefcibilibus.
1 18 De erubefcentia mala & quae va-
lentadejus detcftationem.
1 1 9 De triplici fatuitate erubefcentium
bene agere.
120 De remediis contra malamerube-
fcentiam.
121 De malitiairriforum.
122 De fuperbo ornatu lectorum, 8c
qute debent homines cohibere
ab eis.
12 5 Superbia quadruplex apparet in
equitaturis.
124 De iis qusedeberent hominesco-
hibere ab hac fuperbia.
I2J" De Specie fuperbise quse apparet
in familia.
126 De fpecie fuperbiaj quse apparet
in conviviis.
127 De fuperbia gedificiorum circa
quje fex repraehenfibilia.
328 Qua* deberent homines cohibe-
re ab amore fuperborum cedifi-
ciorum.
129 Quod fatuus fit impius, qui de bo-
nis fuis gloriatur.
130 Quod fatuum fit de boniscorpo-
ris fuperbire, ut de fanitate &
hujusmodi.
131 Quare nobilitas terrenis non fit
reputanda.
132 De iex fignis verce nobilitatis.
133 Quod fatuum fit fuperbire de li-
bertate corporis , fcientia, glo-
ria & bonisnaturalibus anima%
134 De quinque erroribus quse fidei
adverfantur.
1 3 S De errore divinationis.
1 3 6 De XIV. Speciebus divinationis.
137 De iis,qusfaciuntad deteftatio-
nemhujusvitii.
Sff
41
42
43
44
38 An liccat fortibus utif
39 An fint obfervanda fomnia?
40 Quomodo Diabolus prsedicat.fu-
tura?
De PythonifTa,quseSamuelemfu-
fcitavit.
De errore maIeficiorum& fuper-
ftitiofis remediis.
De errlcacia maleficiorum.
De errore eorum , qui credunt
vere fieri,qu£e tantumperfomnia
fiunt.
4J* De peccato irreverentiae & qui-
bus rebus reverentia fit exhi-
benda.
46 Dequibusdamperfonisfpecialiter
honorandis.
47 De iis, qu£e homines monere de-
bent ad Decimas folvendas.
48 Quod decimse'& hujusmodifunt
folvendae absque diminutione.
49 De peccato inobedientiae.
j-o Quod omnia obedientiam mo-
nent.
fi Deiis, quse pertinent ad obfer-
vantiam feftivitatum.
De quinque dequibusvacandum
eft in feftis.
De meditatione fan&i , & circa
qux illa meditatio debet ver-
fari.
f4 Quare dies Dominica eft cele-
bris.
S S Quare dies Sabbati fpecialiter b«
Virginis feftum fiat.
y6 De duabus Speciebus excornmu-
nicationis, <k quare fitmukum
tremenda excommunicatio ma-
lorum ?
1 s 7 De contemtu minoris excommu-
nicationis.
ifSDe
S*
Si
4h
Urt urtberi unb Hacfcricfctcrt
%. Period.
5-8 De peccatoindifcrete prcecipien-
tium.
y 9 De iis , qui nimis de facile excom-
municant,& deiisqui deberent
eos inhibere.
60 De vana gloria.
6 1 De divifione vana» gloriar.
62 De remediis contra vanam glo-
65 De hypocrifi.
[64 De fpeciebus hypocrifis.
: 6 s De Invidia & quae valeant ad ejus
deteftationem.
;66 De duabus fpeciebus invidiar.
67 De remediis contra invidiam.
63 De Ira & de iis quae valent adde-
teftationem irae.
69 Quantam ira Deo difpliceatf
70 Quantum ira placeat diabolo ?
1 7 1 Quod multa mala ira inferat ho-
minf.
172 Quod iranocet corpori & ani-
mse.
75 Dedamno irae &impatientia?.
174 Ira diverfis rebus comparatur.
:7f Quod ira eft ftultitia.
76 De tribus divifionibus irse.
[77 De peccatis ex ira provenienti-
bus , & primo de gwerra *) &
de iis qui debent cohibere a
gwerra.
178 De fignis, quod Dominus amat
pacem.
179 De incendiariis.
i$o Quae debent hominem cohibere
a peccato ifto.
181 Quas debent homines cohibcre a
peccato ifto.
1 82 De iis qui debent hominem eo-
hibere ab homicidio.
1 8 3 De IV. peccatis , quse dicuntur ad
Dominum clamare.
184 de occifione juftorum homi-
num.
1 8 f de remediis contra iram & primo
contra iram alienam.
186 de remediis contra iram propri-
am.
1 87 de iis , quse debent hominem mo>
nere ad cuftodiam linguse.
188 Quod in moderatione linguse re-
fpe&us habenduseft, ad quitv
que.
189 de XXIV. peccatis linguar.
190 de blafphemia & de iis qua» va*
lent ad ejus deteftationem.
191 de blafphemia Spirituali.
192 de peccato murmuris & quas va-
lent ad ejus deteftationem.
195 de tribus divifionibus murmuris.
194 de murmure contraDeum.
19 j* De remediis contra peccatum
murmuris.
196 de defenfione proprii peccati,&
quae valent ad deftru&ionem hu-
jus peccati.
1 97 de multimoda excufatione pec-
cati.
198 de perjurio & duabus fpeciebus
ejus.
1 99 de iis quse valent ad deteftatio-
nem hujus peccati.
200 de peccato mendacii.
201 de divifionibus mendacii.
202 de falfo teftimonio & detcftatio-
ne ejus.
203 de detra&ione & quae valent ad
ejus deteftationem.
204 Quantae crudelitatis fint detre&a-
tores 5
20 f Quan-
*) Bcllo.
a.Cap. ftebenbe ^ep^a^e* *>Ott St. Petri £ircfce, 41 e
20 f Quantae iniquitatis fint detre&a- 214 A quorum confilio cavendumfit.
tores? 2ij: de peccato feminantium difcor-
206 de fpeciebus detre&ationis. dias & quae cohibent ab hoc
207 Caufx per qnas repraehenfibiles peccato*
fiunt , qui libcnter detre&ato- 216 de peccato eorum qui amantru-
res audiunt. mores.
208 de adulatione & ejus detefta- 217 de ja&antia & quxvalentadejus
tione. deteftationem.
209 de remediis contra adulationem. 21 g de fecretorum revelatione.
210 de peccato maledi&ionis & de 219 de peccato indifcretae commina-
his quae valent ad ejus detefta- tionis.
tionem. 220 de peccato indifcretae promiflio-
21 1 de peccato contentionis , & quse nis.
debeant homines cohibere ab 221 de verbo otiofo.
hoc peccato. 222 de multiloquio.
212 de peccato derifionis. 225 de fcurrilitate.
215 de peccato pravi confilii & quas 224 de indifcreta taciturnitate.
debent hominem cohibere ab 22 f de remediis contra peccatum Iin-
hoc peccato. guse.
Stamtf td> abevuemgetietgtett ilcfer jetge, tt>te unfev Q3evfaffev w oen £)mgen
bte€r abfjanueln roil wrfabre, wil id> ben ir* 2lrticfel, ba€r tje Seicfrtftnnigfett
mtr t>emQ5anju »erfa5ren,D»e tn Der s#dbfh'fcj?en ^ircben fange 3eit, n>ie aud t>en@e*
fc&ic&fen Dte wtrbereif* beiaebract)t befannt ift , im ©c{m>ange gegangen, tinter t)ie
«afler recjMet^ierbeibrmgem
Sequitur de peccato eorum qui nimisdefaciliexcommunicant, aquopec-
cato debent cohibere fpecialiter ifta quatuor, Scilicet quod excommunicatio
eft abfciffio membri a corpore Ecclefise. Unde omnia alia remedia debe-
rent adhiberi antequam abfciflio fiat, ficuti membro infirmo adhibentur
multa remedia , & fi valtre non poffunt remedia , refcinditur , ne pars
fana corrumpatur! Secunda eft nobilitas corporis aquoper excommunicatio-
nem refcinditur membrum, corpus enim id corpus CHRISTI myfticum eft,
Ecclefia. Si RexFrancise infirmitatem in membro, non de facile abfcindere-
tur membrum illud. Cum quanta igitur cautela abfcindendum eft membrum
a corpore CHRISTI. Totum corpus Ecclefiae contremifcere deberet, quan-
do unum membrum deberet inde abfcindi,ficut accidit in corpore humano,
quod totum corpus tremifcit quando unum membrumeftamputandum. Ter-
tia vero, quod quando quis excommunicatur,ipfegladiopercutitur,Sathan92
traditur, fine confilio & auxilio relinquitur,ut prius oftenfum eft. Non au-
temparva debet effe caufa,pro qua mater filium gladiopercutit,Iupisinferna-
libus
4i 6 UcEtmbeti \mb Hacfcrtcbeen 3. Period.
libus exponit, & infernum *) ad mortem fine confilio & auxiiio relinquit
Quarto vero hoc, quod ut fiequentius non fequitur ex excommunicatione
utilitas, quae folebat confequi. Excommunicatio folet fieri ex hoc, ut illi,qui
excommunicabantur, corriperentur, &ne populus ex eorum exemplo cor«
rumperetur. Hodie autem contrarium accidit, ut frequenter videmus, quod
qui excommunicatur, excommunicationem contemnit, & ad peccata frena
laxat,alii corrumpuntur, qui communicant eis,unde remedium verfum eftiri
venenum, ideo raro faciendse effent excommunicationes praecipuegenerales.
Et notandum quoque ad hoc, quod fententiafit jufla, requiruntur tria , fci-
licet, quod fiat ex certa caufa fufficiente , & zelo juftitias & ordine jurisfer-
vato. Deficiente vero aliquo horum injufla eft , tamen ligat exquo lata efl
ab illo judice ,qui habet fuper hoc jurisdiclionem canonis, & fervanda eft ab
Ecclefia. Fallit tamen hoc in duobus cafibus. Unus eft, quando lataeftpoit
legitimam appellationem. Alius eft, quandocontinet intolerabilem errorem.
Intolerabilem errorem intelligo,cum fic dicit excommunicans : Excommuni-
co teaquia credis inDeum, quianon fornicaris , qui, es obediens Praelatis tuis
& fimilia. Excommunicatus vero injufte,patienter fuftineredebet, &humi-
liter excommunicationem, & prafentare fe excommunicanti , offerens ca-
nonicam fatisfa&ionem , fi in aliquo offendit, & fic inftanter poftulare abfo-
lutionem. Si fic fecerit, erit ei ad meritum. Unde AUGUSTINUStQuiju-
fius eft oc injufte maledicitur,praemium illi redditur.
3efct tvigt bic OvDnung
JDdt LIX. Codicem. 4:
^BcIc^er ubtt fctevbunbevf 3abv alt unb tm bveijebenben gabtvbunbevf tton etner
lefevltcben Deutlicben £anb auf gefpalfeuen ©etten gefcbvteben. 9lut bte Uberfcfcrtft,
bte aus rot^ev SMnfe be|lef>ef , tft,roet'f , roie au$ bemtm Q3uct>e befinbltcben €)??ober
tmb <p!xbtmmcl evbeHef, etroas feucl>te geflanben/angegvt|fen unt) tnbevfelben tnfon*
t>evf>ett bev 9?abme bestferfafjers ttnlefevltcb gemacf;t roovben , fo bafi btefev roegen
Le&iones variantes eutjf attbett , unt) etnev Petrum de Societate Domini bevau&
gebvacbt, fo nacbmetnev ^etnung Petrus de laude Domini beiffen muS, bem fet
rote tbm roofle, fo ftrtb betbe O^abmeu bif?bev oevgebJtcf) gefucbet roovben. ©0 oiel
abev evbeUet bocb / baf? wtil ba$ Pradicat Domim bem 9}abmen fces XJerfafiers
S)ovgefe^ett|"t,evfe(bjt5ubev3ett,baman ba$ £5ucb abfcbrieb/nocbim&bengeroefenfet,
cmgefeben man oon ^obfen anbevs &tt fcbvetbengcroobnetroav. ©0 (atttet abev bte
SUlffcbvtjft : Incipit moralis Expofitio epiftolarum & evangeliorum Dominicalium
per totum annum Domini PE TRI de Laude Domini. 2&aS nuttCUl bem &d)tifU
jteHev unb fetnem ^ucbe fet, maa bev genetgte &efer felbev feben, roann td; t'bm
bte ^vf (dbvung be$£oange(t't t>om^3f;aitfder unb 36(lnev Luc.x VIIL m tbvem^lnfange
btemif
*) Inferno.
i-Cap. ftebenbe S&tyt&$t. *W St.Petri %frcfrc. ^^ 417
ftiettltt libev^ebe ; /)/*/> Dominus Jefus ad quosdam. &c. In hoc e vangelio invehitur
contra fuperbos dominus & arrogantes, merita fuajacl:antes,&inftruit humi-
les de meritis fuis diffidentes, oftendens per parabolam duorum , fcilicetPha-
rifei & publicani , quod, ficut fuperbia fe extollens meretur dejici, fic devota
humilitas exaltari. Loquebatur igitur ad quosdam , qui in fe confidebant, id
eft, in meiitis fuis, nonin Deo. Contra quos dicit Apoftolus ad Tit. III.
Non ex operibus juftitia , qu* fecimus nos , fedfecundum fuam mifericordiam falvos nos
fecit. & 2. Cor. III. JFiduciam talem babemtu per Cbriftum ad Deum^non quod fuffi-
cientes fimus cogitare aiiquid a nobis, quafi ex nobis , fed fufficientia noftra a Deo eft.
ItemProv. III. Habe fiduciam in Domino ex toto cordetuo , & neinnimris prudentia
tua. In omnibus viis tuis cogita iUtem, & ipfe diriget grefus tuos , tanquam Jufii, quia
re vera nulli jufti. Et a§emabantur cateros paraboiam ifiam. Hoc eft proprium
fuperborum,de fuis meritis gloriari, & oeteros afpernari. Ubi enimfueritfu-
perbia , ibi (5 contumelia , & ubi bumilitas , ibi & fapientia Prov. XI. Item cap.XI V.
Ambulans retJo itinere & timens Dominum ^dejpicitur abeo,qui infami graditur via*
& Cap. XUL Deteftantur fiulti eos, qui fugiunt maia. Duo bomines afcenderunt in
templum unusPbarifaus & alterpublicanus. Pharifasus interpretatur divifus,& figni-
ficat fuperbos &maxime pradatos, qui quadam fingularitate ketantes , tan-
quam tauri ab aliis fe dividunt. Contra quos Ecclefiafticus cap. VI. Non te
extoUas incogimtione anima tua veluttaurus. Taurus habet cornua , unde fuper-
bit & percutit, a fimili pradati ftatim ut cornuaaflumpferint, & fuperbierint,
in fubditos efFerantur. Publicanus fignat humiles,qui humilitatem omnibus,
communicando fe, publicant, & pubiicando communicant, juxta illudEccI.
XXXII. Retlorem te pofuerunt , noli extoUi^ efio in iUis quafi unus ex iUis. Talis
erat Apoftolus, quidicebat. i. Cor.IX. Omnibus omnia faclus fum , utomnesfa-
eerem falvos. Pbarifeus antemftans bac apudfe orabat . Deus gratias ago tibi quod
non fumftcut ceteri bominum Cfc. Bonum eft non efle ficut ceteri homines injufti,
adulteri & raptores, qualem dicebat fe ifte non efle, propter quod etiamdi-
citur in Exod. XXIII. Nonfequeris turbam adfaciendum ma/im, & in Ecclef. VII.
Nonpecces in multitudine, nec te immittas inpopulumfic iterum cap. X VIII. Ne oble-
Geris in turbis , nec in iUorum modicis, ajfidua enim eft commijfio iUorum. Debemus
igitur efle diflimiles a caeteris in malo ,ut dictum eft, fimiliter &in bono,non
ut feparemur ab eis per fingularitatis fuperbiam , fed difcernamur per melio-
rem vitam, & hoc eft, quod dicit Seneca: Id agamus , ut meliorem vitam
(equamur , quam vulgus , non autem contrariam. Nos autem clerici prascipue
fic difcreti feu divifi fumus ab aliis officio. Sic difcerni debemus merito ; in
cujus rei fignificationem pectufculum elevationis, & armus feparationis cede-
bant in partem facerdotis , ut legitur Lev. VII. In pe&ufculo elevationis fci-
cntia, qusedam eminentia elevata , in armo feparationis operatio , quodam
privilegio acaeteris feparata, intelligitur. Et notandum,quodtria generaho-
minum ponit,fciIicet,r^w*/, in/ufiusSc aduiterot , per quse tria genera vitio-
rum intelligit , ex quibus omnia alia vitia oriuntur,fcilicet,fuperbiam,avaritiam,
I. C&cfl» jur 25<m$> ®q$ &
4* 8 Utf unUn unb Hac&ricfctet. *. Period.
_ — - • — - — — ■ — r, |- |
&luxuriam. Omne enim,quodeflinmundo, utdicituri.Joh.il. concupifcentia
carnts efl, & concupifcentia ocuhrum , & fuperbia vita^ per hsec ergo tria vitia laten-
ter a fe removet omnia alia \ in quo notatur ejus ja&antia.
Slm €nbe beg $8ucD$ fcaf t)er SSeft _et unf erfcbteb!ic!;e2Inmertf uncjen t>er_ eic&nef n>or*
tmfer ftir anbern etne furfc _}efa§fe $t'ffrrfe Der ^<tmb»rcjffcbert(Er^__;trcbe bie
Anno7fi. anfjebef, unbbigdufAnnoi262.t)oflfuJref roirb,'an_ufe6en'tf.. £)em
folcjet ein ©ebdc&fni6*Q3er$ ttber bfeffeben leibltcbe unbfec^cw.llicfte Sllmofen.
Vifito, poto,cibo,redimo,tego, colligo, tumbo.
poce ignorantes^ (detinquentes) (triftem,) (delinquenti) (i.e. fupporta) (fc.pro animabus)
Confule, caftiga, folare, remitte, fer, ora.
SDie iSfttttburgtTcbe $tfforte faufef alfo :
Anno Domini DCCLI. b. BONIFACIUS paffus efi. WILLEHADUS propera-
vit in Frifiam.
A.DCCLXXVI. KAROLUS tenditin Italiam deinde Saxoniam, Saxones
baptizantur,&poftea fidem violant.
A. DCCLXXXVIII. fundata eft ecclefia BREMENSIS & ibidem Epifco-
pus conftitutus eft WILLEHADUS & duobus annis fedit.
A.DCCCXfundata eftEcclefia HAMBURGENSIS & collata eft S. HERI-
DAGO.
A.DCCCXV.LODOWICUS KAROLI filius regnat. B.ANSCHARIUS
elaruit.
A.DCCCXXXIII. ANSCHARIUS HAMBURGENSISEcclcfi* Archiepi-
fcopus ordinatur,& ibidem Metropolis omniumAquilonarium regionurn con-
ftituitur.
A. DCCCXL. Normanni HAMBURGUM cremarunt, omnibus confumtis,
& ANSCHARIUS vix evafit, & RAMESLENSEM ecclefiam fundavit in pos-
feflione cujusdam matronas.
A. DCCXLIV. obiit LEUDERICUS BREMENSIS Epifcopus, ANSHA-
RIUS ei fucceffit. Nam NICOLAUS Papa BREMENSEM Ecclefiam a Colo-
nienfi exemit&eam cum HAMBURGENSI adunavit, ibique ANSCHARIUS
XVIII. annis fedit, inHAMBURCH autem XVI. annis, ftatim ANSHARIUS
SLESWIC fundavit, & multos Danorumconvertit.
A. DCCLXV. B. ANSCHARIUS obiit, qui annisXVII.poftincorporatio-
uem Cux & BREMENSIS eccleiue vixit, cui REYMBERTUS Diaeonus ejus
fucceffit.
A. DCCCLXXXII.Buccenfis ecclefia fundatur aREMBERTO.
A. DCCCCIII.SlaviHAMBURGENSEM Parochiam deftruxerunt.
A. DCCCC. OTTO REX coronatur Romoe a LEONE Papa in knperato-
rem. ADALDAGUS Epifcopus BREMENSIS vel HAMBURGENSIS rediens
de Italia BENEDICTUM Papam ab OTTONE depulfum fecum duxij!, qui in
HAMBORGH permanfit , qui cum efiet Romanus pofcebat ibi reducendus
apud HAMBORCH in pace quievit IV.Nonas Julii,
Ailno
u Cap. (itbmbt S8epfqfl6 Wtt Se, Pefar&frdto 419
AnnoMXIII. UNIVANUS Archiepifcopus ecclefiam HAMBURGENSEM
penitus defolatam renovavit Canonicis ibidem inftitutis.
A. MCXXIV. novum monafterium inftituitur.
A. M.CXLIX. HARTWICUS Archiepifcopus BREMENSIS & HAM-
BURGENSIS rea?dificavit epifcopales fedes a Barbarisdeftru&as, fciliqet AL-
DENBURGENSEM , MEKELENBURGENSEM, RAC£BURGENSEM,de qui-
bus ALDEMBURGEM magnus OTTO primus inftituit fubjiciens ei POLA-
BOS, OBOTRITOSaterra HOLSATORUM usque adPENAMfluvium &Ci-
vitatem DYNMIN, pofuitque in ALDENBURG primum Epifcopum pontifi-
cem MACRONEM.
Poft ha:c furrexit in Ecclefia HAMBURGENSI Magnus ALBERTUS Ar-
chiepifcopus qui de peregrinis Epifcopis, quos in fua menfa habuit JOHAN-
NEM in MIKELENBORG conftituit , qua? fedes nunc eft SWERIN , ARI-
STON EM pofuit inRACEBERCH & ficALDENBORCH Sedes divifa eft in tres
Epifcopatus.
Poft hcecpropterinfultus paganorum LXXXI V. annis vacauit ha*c fedes us-
que ad tempora HARTWICI *) de quo jam dicemus.
Hic auxilio Ducis HENRICI magni LEONIS ccepit Epifcopatus abolitos
refufcitare & VICELINUMinALDENBORCH, EYNHARDUM in MIKE-
LENBORCH confecrare. Unde-Dux HENRICUS hoctresEpifcopatus,quia
negotia converfionis hujus regionis, tam a Papa, quam a Romano Principe
tenuit, prsefatas HAMBURGENSI Ecclefiae affignavit & hoc privilegium eftin
Ecclefia HAMBURGENSl.
A.Domini M.CLXIII. HINRICUS DuxpoftuIanteGEROLDO Epifcopo,
fedem de ALDENBURGH in LUBEKE ftatuens ibidem XII. Prsbendas.
An. Dn. MCXCIX. KANUTUS Rex Danorum HAMBORCH & STA-
DIUM expugnare propofuit fed HARTWICUS **) Archiepifcopus & Co«
mes ADOLFUS ad Eydoram fluvium reftiterunt.
An. DominiM. CCXV.Rex Danorum Albiam cum exercitu intrat, Stadi-
um invafurus , fed prohibet Palatinus. Imperator cum fratre & Marchione
de Brandenborch, &WALDEMARO Epifcopo HAMBORCH obfedit & iti
pace recepit >
An.Dn. MCCXVI. Ordo Pradicatorum confirmatur. Rex Danorum AI-
biam glacie vigentem tranfiens Stadium expugnare voluit, fed antequam ge-
lu folveretur rediens, viresque fuas in HAMBORCH convertit, fecitque ca-
ftrum infra Civitatem fupra Albiam , & Comes ALBERTUS aliud , unde HAM-
BURGENSES affefti taedio.
An.Dn.MCCLXLRegina Dacias MARGARETHA cum filiofuovenitcon-
tra Comites HOLTZATIiE cum multa populi multitudine fuper LOHEIDE,
fed Comites , per Dei gratiam , adepta victoria , Reginam cceperunt 6c m
®$9 2 HAM-
*) PrimJ. **) II.
f2o Utfunbtn unb VtA&ti&tm $. Period.
HAMBORCH in cuftodia honefta deduxerunt, ftatimque dux ALBERTUSde
BRUNSWICH per auxilium LUBICENSIUM & quorundam HOLTZATIiE
infidelium HOLTZATIAM intravit & caftrum PLOENjE expugnavit.
A.Dn.MCCLXII.Regina HAMBORGH in captivitate detentafit traclatus
de pace. Dux& Marchiones , JOHANNES & GERHARDUS conveniunt
QUEDELINBORCH poftea in SALT WEDELE , Regina quoque interfuit,
fed inde poftea reverfa eft in HAMBORCHad colloquium redemit regina,&
placitum fic fruere accepit, quod Holtfati transgreftbres reconciliati funtCo-
mitibus bonis fuis obtentis & Regina reverfa eft in Daciam,fed filius ejusERI-
CUS traditur Marchionibus.
©er LX. Codex.
5/uf tytr$ammt in gvo flefcljrteben/tyaff in |i'cj?:Compendium Theologicumtu',
I. €ine ©ammfung unterfc&teDItc^cr ©prucr;eaus Denen $ircr)en>£er)rern,n>eicf)e ftnt>/
ALEXANDER, AMBROSIUS, ANSELMUS, AUGUSTINUS, BASILIUS,
BEDA, BERNHARDUS, BOETHIUS , CHRYSOSTOMUS , DAMASCE-
KUS, DIONYSIUS, FULGENTIUS,GREGORIUS,HIERONYMUS,HU-
GOde S.V. ISIDORUS , LEO Papa, ORIGENES , RABANUS unt) RI-
CHARDUS. &a$ 35ucr) tfHn funf Sfteife ae^ei^,unbuerQ3eifei*riaeratebef un^
fcen .Qnfjafr feiner Sfrfcetr $u Derfre^en in bev CSorreue, trelc&e affo faufet t Cum medi-
tatio vel contemplatio multum verfetur & occupetur circa Deum cum devota
inquifitione; circa creata cum admiratione; circa obfequium divinum cum pro-
ieclu & perfe&ione ; circa virtutem cum ejus concupifcentia & dile&ione ; cir-
ca vitium cum digna & debita abominatione ; fequentem compilationeminV.
Fartes diftinxi , in prima ponens ea , quae videntur ad Deum fpe&are principa*
liter, mfecunda dequibusdam creatis & fa&is dicitur, in tertiadc quibusdam
fervumDei condecentibus agitur , in quarm de virtutibus Theologicis cardi-
nalibus , feptem donis * beatitudinibus & quibusdam aliis tractatur , in quinm
de vitiis cum ahis quibusdam.
de afcenfione.
de miflione 9piritus S.
de judicio & Chrifto judice.
de facramentis cVfacerdotibus.
Quod Deus eft in anima , 5c eam ia-
greditur.
1 6 Quod homo efl in Deo*
17 de occurfu Dei.
de potentia Dei.
de fapientia Dei.
20 de bonitate Dei.
11 de
Capitula Partis I.
11
1 De effentia & arternitate.
12
2 de trinitate.
*5
5 de unitate.
14
<f de Patre.
if
f deFilio,
6 de Spiritu San&o»
16
7 de Deitate.
*7
§ de inearnatione.
18
9 de paflione.
19
10 de refurre&ione»
zo
2.Cap. ftc&en&e %t\)kQt. *$tt St. Petri Xir*e.
4*i
2 1 De mifericordia Dei.
22 de liberalitate DeL
23 de vocatione Dei.
24 de juftitia Dei.
2j de Deo generaliter.
Capit. Partis II.
i de creatione.
2 de angelo.
3 de homine.
4 de anima.
j deimagine. j&
6 de mundo.
7 de paradifb,
8 de inferno.
9 de gloria futura.
CapitulaPart.III.
1 de fervitio Dei.
2 de tentatione.
3 de corde & cogitationibus.
4 de ore 6c lingua.
f de ornatu morum & operum.
6 de voluntate.
7 de cognitione.
8 de vifione.
9 de intelligentia.
10 de contemplatione.
1 1 de aflenfu.
12 de refe&ione animst.
1 3 de illuminatione.
14 de focietate.
1 f de pugna.
1 6 de fpirituali martyrk*.
1 7 de fecjuela Dei.
18 de renunciatione.
19 de lacrymatione
20 de oratione.
21 de folitudine clauftrali,
Capit.Part.lV,
1 de virtute.
2 de fide.
3 de fpe.
4 de caritate.
f de juftitia.
6 de fortitudine.
7 de temperantia*
8 de prudentia.
9 de fapientia.
10 de intellectu.
1 1 de confilio.
12 de fcientia.
1 3 de pietate.
14 de timore.
1 f de paupertate.
16 de mititate *)
17 delu&u.
1 8 de Juftitia.
19 de mifericordia.'
20 demunditia.
21 de pace.
22 de patientia.
25 de humilitate
24 de obedientia.,
2f de re£titudine.
26 de dolore.
27 de nobilitate.
28 de caftitate.
29 de veritate.
30 de confeflione.
3 1 de posnitentia & (atisfa&ione*
32 de gratia.
3 3 de confcientia.
Capit. Partis V.
1 de peccato,
2 de gula.
3 de avaritia
4 de luxuria.
f de fuperbia.
6 de invidia.
7 de ira.
8 de accidia,
©00 3 Unftr
* Frot manfuetudine*
rp4 ttt<lfcett UHt>t7dd[m'c&tM 3-Period.
9 de morte. 1 1 de diabolo.
10 de Antichrifto. 12 de beata virgine.
Untev cillen i\\ tmS (e&fe (£apttfe( cmi (dncjlten cjeraf5en,ri>elcl)e^,unbjucj(etc5 bas
Q3ud;,er mit fofcjcntmi 2QBunfc& unb ©zbtt ju uer$Mfev@Offe$ ttmi!)regurbif*
te, pathetifd) (JflUCJ, aff) fcf)(tcjfcf: O Domina,verbum miferationis, quos mi-
ferabiliter premit fententia damnationis , & ecce offertur tibi pretium noftrse.
falutis, ftatim liberabimur, fi confentis in fempiterno Dei verbo , fa&i fumus
omnes,ckecce morimur, in tuo brevi refponfo fumus reficiendi , ut ad vitam
revocemur. Hoc fupplicat a te, o pia virgoMaria, flebilisAdam cum mife-
ra fobole fua Eva de paradifo,hoc Abraham,hoc do&ores, hoc ceteri fan&i
flagitant patres, fcilicet tui,qui & ipfihabitant in regione umbrte mortis,hoc
totus mundus tuis genibus provolutus exfpe&at , nec immerito quoniam ex
tuo orependet confolatio miferorum,redemptiocaptivorum,liberatio damna-
torum 1 (alus denique univerforum filiorum Adam , totius generis cuidam , vir-
go,refponde verbum, quod terra inferi , quod exfpe&ant fuperi; ipfe quo-
que omnium rex & Dominus quantum concupivit decorem tuum,tantumde-
iiderat refponfionis affenfum, in qua nimirum proponit falvare mundum ; &
cui placuifti infilentio, jam magis placebis ex verbo. Refponde verbum &
fufcipe verbum: profer tuum & fufcipe divinum; emittetranfitorium, c<am-
ple&ere fempiternum. Quid tardas ? Quid trepidas ? Crede, confitere &
fufcipe. Aperi , virgo , cor fidei, labia confeffioni , vifcera creatori. Ecce de-
fideratus cunctis gentibus foris pulfat ad oftium. Surge, curre, aperi. Surge
per fidem, curre per devotionem , aperi per confefiionem , Ecce, inquit,*»-
cilla DominiScc. Explicit liber.
Um nocf) mef;v bie innev(id;e Q3efc&affen&etf tnefeg Q5ud)$ an ben ^acj \\x (ecjen,
tt)iflid)t)ag fuvfje €apiffe( t)on bemS)t'enO@Ctfe^(d;c^inibrttten^5ei(ta^ £v(?e
itf , f>te5er fefcen. De fervitio Dei Cap.I. AUGUSTINUS. Sic debet fe fervus
Dei exhibere & agere, ut nemo fit, qui eum viderenon velit,audirenonde-
iideret , & eum fijfium Dei effe dubitet , ut illud in eo impleatur : Fauces ejus
dulcedo, & totus deftderabilU. BEDA. Putasne parum effe bene viverePBene vi-
vis, fi ordinaliter vivis , fi humiliter vivis, fi focialiter vivis , ordinaliter tibi,
focialiter proximo, humiliter Deo. Orainaliter vivis, fi ftudeas amari &ama-
re, blandum &affabilem te exhibere, *)fupportare patienter,immo libenter
infirmitates tam morum quamcorporum **) Humiliter vivis, fiftudeas exfuf-
flare fpiritum fuperbise, & quotiens fenferis ad ***) omnino negare affen-
fum AUGUSTINUS. In tribus confiftit ordo bonorum,in afiimando bonum
de quolibet,in exbibendo bonum cuilibet, xnfujiinendo patienter pro quolibet.
primum ordinat affecliones fecundum a&iones, tertium inducit ultimas &fupre-
mas
*) 3Stdlml)t (it»t)DteiBorte: SeciaJ/ter\i*f$ , riftudcas^aH^CloffeH. **) Adde : aliorum.
***) Jpter tvflv Diegero5bnlid)c Marquc. Dvi§ imContext etmi fef;le/ benqcfc&rteben / tinb <t.leict;trol
am SHanDe nityi jnfei)en. <S$ macj abrr cttvann adftigamem fur iuftigamem fjetjfen foUctf.
a.Cap. fteben&e Q5epfo0k • *>oit St Petri ^Niv&e. 425
mas perfe£tiones. RABANUS. Perficiunt hominem fpiritualem tervor amo»
ris , modeftia locutionis , debita coeV&io fenfualitatis , pietas compaflionis,avi-
ditas perfe£tionis , timor filiationis. BEDA. Sex funt regulae clauftralium; pri-
ma, fe ipfum cognofcere , fecunda-, fe ipfum defpicere * /*r//Vi , -indubiis opti-
majudicare, quarm, inmanifeftis peccatis peftima excufare, quinm, fibi ipfi
durum rationabiliter effe, fextn, irrationabiliter quafi aliis mifericordem efle.
RABANUS. Tria mihividentureffe genera malorumreiigioforum,voluptuo(I,
praefumtuofi, bellicofi. Voluptuofi natant in commodis, pr&fumtuofi volant in
appetentiis , bellhofi fseviunt litigiis. Voluptuofis non fufficit diseta refe&orii,
prtfumtuofis defipit le£tio clauftralis , bellicoft mordent verba Prcelati , rodunt fu«
periores,commovent pares, conculcant inferiores. BEDA. Qui fanclae obe-
dientias regulam minime fequitur, qui morum fuorum compofitioni non inni-
titur, qui in ftudio tepidus invenitur, in amore nullus, quoniam , qui non
amat, nihil eft, & ut de vino fponlse taceam,cum divite epulone guttaaquse
carebit. GLOSSA fuper illo verbo ad Timoth. *) Noii adbuc aquambibereh.Q.
Prudenter enim Deus vult fibi ferviri , non , ut nimietate debiles fiant , & po-
ftea medicorum fufFragia requirant. Jemperandum enim eft2 ut,fi fieri po-
teft, eceptum obfequium gradatim provehaturpotius, quam inconfiderantia
imminuatur. BEDA. Fidelis fervus eftin contemplatione Chrifti & cuftodia
fui. IDEM. Carnem oportet reftringere, non extinguere ; reprimere , non
opprimere; ferviat,non tamen fseviat, ancilIetur,non dominetur. GLOSSA
jfuper ilfo adRom. VII. Videoaliamlegemin membru&c. Supra te eft Dominus
Deus tuus,infra te eftcarotua. Servi fuperiori,ut ferviat tibi inferior, fi con-
temfifti fuperiorem, torqueris ab inferiori. ANSELMUS. Ecce Domine,quod
me fecifti, dedi me ipfum amori tuo totum, quod me redimifti , debeo.me
ipfum amori tuo totum, quia tanta promittis , debeo me ipfum amori tuo to-
tum immo debeo priusquam me ipfum, quanto tu major es me,pro quo dedifti te.
II. Excerpta de epiftolis SENEC/E ad Lucillum. ©ie ftttt) $)0tt eitiev attbevtl $atlt>
(jefct)viebeti , unb macf;en t>rct 2Mdf f ev aul
III. Liber de pomo & morte ARISTOTELIS. ^jt ttOcJ? \M)t fcofl 2. ^fdffev CjVOg,
unt) becjveiffcf uie ^tfrovte t)onuem,n)ieAriftotelesauffemem@fevb^etrenitf einem
Slpffel cjefpiefef, unbunevfcfjvocfett ftiv t)ett$ot>t, baSguue feineS 2tbm$ mit cjefaffe*
rtem Wlntf) erftarfef ,unt) me er fur Dteuen anjcine Scholares unt> anfcere, fo tf;tt
befucbet,cjefitf>ret babe. SDevAuftor fjte&on roirb ancjecjebett,t)agerfei; Dodor VE-
NEHABILIS. 2Benn aber breieti untevfcbieuenen £ef;vern biefer Sftafjme Venera-
bilisbeicjefecjef it)tvb,nabment(tcb, BEDiE, PETRO CLUNIACENSI uttu GUI-
LIELMO DE CAMPELLIS, fo tft i>ermuff;ficf; ber (c^te t)ev Urf;eber biefev ©cbrtff,
ancjefeben (it ftcf> unfer 3ener ifrren £Bercfen nid)t ftnuet.
IV. £)ie Numeri)evt)tenetetne etn|icjegicjuv,n>elcbe jtKSnbe btefetfCodicis beftnbficb tfr,
unt) auf einmaf;f fciefes t>ov 5f ucjen tfelfef ♦ £)ev 9Mme beg Audoris t>ott btefev ^icjuv
tjt t)ovfe|(id;ev 20eife au%fva^ef. Ignis:
4*4
Urftmbett itttb CTacbric&teti
$.Period.
Ignis : Uriens , Subiolanus,
Eurus , Vulturnus : Aries,
Leo, Sagittarius : Mars.
Sol: Aftas : Secunda fepti-
manaLunaz: A tertia diei
hora ufque ad nonam :
Cholera : Fel. Juventus :
Vifus.
Communis caliditas a&iva
M
a
/
Aer. Meridies, Africus.Au-
fter , Notus : Gemini ,
Libra , Aquarius : Jupiter,
Mereurius : Ver. Prima
feptimana Lunce : A nona
hora no&is ufque ad ter-
tiam diei : Sanguis: Hepat
Adolefcentia : Auditus,
Olfadus.
<
Terra : Septentrio , Co-
rus, Boreas, Aquilo : Tau-
rus , Virgo , Capricornus :
Saturnus: Autumnus: Ter- _
tia feptimana Lun*: ACommums fngiditasa<
nona hora diei ufque ad
tertiam no&is : Melan-
cholia : Splen. Senectus :
Taftus.
Aqua:Occidens, Favoni
us , Zephyrus ,, Circinus i
Cancer,Scorpius,Pifces i
Venus: Luna: Hyems:
Quarta feptimana Lunx:
A tertia hora no&is us-
que ad nonam ejusdem :
Phlegma : Pulmq : Seni-
um : Guftus.
9ta#>Igcnbe$ ift eine^rfldfmtncj, fof>ei farfel6en$tgur0c(efcnroirt>:Hiec figura
continetco.wenientiam eIementorum,p!agarum mundi,ventorum,duodecim fi-
gnorum Zodiaci , planetarum , quatuor temporum , & quatuor partium menfis
lunaris , quatuor quadrarum diei naturalis,quatuor huroorum , & quatuor fe-
dium eorundem , Sc setatum & fenfuum.
Melancholicus pejus valet in autumno , & melius in vere : fecus eft de /an-
guineo. Phlegmaticus pejus valet in hyeme , & meiius in asftate ; fecus eft
de cholcricis ; <Sc fic femper contrariis mitigantur
Iftam figuram confcripfit f rater •»
Crdi-
2.Cap.fteben&e33e0fo0c*
Wtt St Petri £tr#*.
42 f
Ordinis Prsedicatorum ; quicunque habuerit eam, oretDominum fideliter
pro anima ipfius, quoddonare dignetur virginis filius, qui eftaeternaliter be-
nedi&us.
%um Befcblug
M icb bte 3ufammenfja(ftma i)er aeurucft en 23n'efe PETRI BLESENSIS (tvon toefcjjctt
©ben pag.202^ef;anbelt wcr&en; mtt benen gefc&rtebenen ju ^t.^cfer , ftnfemabl
fte fcon $3e(ana fint) , ftteber fe£en unt),bat>urcb bct frcm gcttetgten ilcfcr boffnithd)
sjeraufen/uag obenp. 221.1U1D 22g.unfer fcen flebett fur utigeorud?t mtgetjebe*
nejt 25rtefett, jroo einajfcWicl;en rcelcbe bercits an$ £icf;t aefrefen waren*
Collatio Epiftolarum
RETRI BLESENSIS
ad
in Bibibliotheca Patrum "]
Lugd. obviarum
Ep. I. colligere
occupationes anxias
ruditate nativa, quia
"" praefentant, cenfuram po ■")
tius exgeclantes , quam J&
gratiam expetentes
refpondet ad voluntatem
laudabilior cafualiter
eminentia diligenter
omnes Epiftolae
(Implicus me
de diademate Melchom
maledicent ei popuii
Valete
Ep.II. Rex Adadremmon
Chriftianiflime abiit , ne dicam , ]
obiit: & dolendo
Planxit David filium parrici-"]
dam, Abfalon fili mi, fili mi Ja
Abfalon. PJanxit fuper
Utinam, amantiffime
Planclus itaque , quos
fic ordinato hujus mortalitatis
cseteros prsecedatis ad vitam
f MSS. Petrinum Ham-
t
bnrgenfe.
recolligere.
anxios & tempeftuofos.
qua conditse funt.
[pnefentant, gratiam exfpe
1
X
ctantes potius , quam
cenfuram.
ad votum
cafu.
eminentia veftra diligenter
omnes alias Epiftote.
fimplicius vel inconful-
tius me.
de diademate Melchion.
maledicent ei fpecialiter
Deeft.
Ep. i. Rex Adremon.
- fChriftianiffime obiit*
^dolendo.
Planxit David fuper.
Utinam enim , amantiflime
Plan£tus quoque quos
fic mortalitatis
caeteros prsecedatis.
4^5
Urfrittbtn unb Hac&ricfctett
;.Period.
, Bibl. Patr. Lugd.
Ep. III. enormes injurias , quibus
quibus eum citra
Moab, & quod haec ipfa
corripe fatuum, & pefti-J
lentior erit. J
fecreta & privata corretlio
invanitate inid ipfum
apud te majorem reputas
hominum reputet communis
veritatis appendit
tibi mifer fi&itiaj
Nabuzardan foiis
promiflionis remanentibus
contaminas, & a tui
generis dignitate vel bonitate
commendabilis non proceftit
fic nec filium reprobum decet
uxoribus,& duabus
prolem fufcipere
fe de generofitatis
eft in portis ejus
nobilitatem & generationem
affumebatur: ln quo
Chriftum omnis fortuna
generis extollentia gloriaris
difperdet Dominus omnia
fi humilius faperes
Regali fchemate
quia Deus humilirjus
veteres avias tibi
pulmone revello
Vereor enim , ne
omnem mentis ornatum i
virginibus interfecit. Defcendas
fuam , qui tibi dicunt
fermones ejus fuper
MSt. Petrin. Hamb.
- Ep.II. enormes probrorum & miferias,
, quibus.
quibus ipfum citra
Moab, & quod ipfa.
f corripe ftultum & habebit teodio,
(^ vel peftilentior erit.
fecreta corre&io.
in vanitate fua in id ipfum.
apud te majores reputas.
hominum eft communis.
veritatis appendet.
tibi mifer fi£t£e.
INabuzardan Princeps coquorum,deftru-
j dtor murorum Jerulalem,qui&prin-
ceps militiasNabuchodonofor dictus
[ eft, fofis.
promiftionis manentibus.
contaminas, fi a tui.
generis nobilitate.
commendabilis*jam recefHt
r . , fic & filium reprobum dedecet.
uxoribus, & ex duabus.
prolem accipere.
fe generofitatis
eft in portis fuis.
nobilitatem & generofitatem.
affumebatur : &
Chriftum omnis forma.
generis excellentia gloriaris.
difperdet Dominus univerfa.
' ' fi humiliatus faperes.
Regali ftigmate.
quia humilibus.
veteres comas vel fquamas tibi.
pulmone repelio.
Vereor, ne.
omnem veftis ornatum.
virtutibus interfecit. Defcendens.
fuam, qui mihi dicunt.
fermones eorumfuper.
adn-
2. Cap. jte&enbe tytpfoQt wn St. Petri Stfrc&e. 427
Bibl.Patr. Lugd.
adulationis interimit
Hic eft enim ager
Dominus : de quo
Planta igitur &
f ructus vitse , & odor fanc~tee
Moloch,id eft, regi
fi abje&o faftu
Vale.
Ep. IV. ego autem adhuc in valle
terrenas habitationis -
incolatus meus a Deo
vamundatus fub peccato
Job , per viam qua
jam canos induimus
Scio , quia multum
deprecatio. Jufti aflidua
Literas .... inveniri.
defideriis mundanis -
Vale.
Ep. V. paftus fum , nec licentiam adeptus -
refponfio , cras recedes
In eo autem turbata eft
& ficut araneam . •
dum dicunt michi
exfurgat,qui dormit, &*]
exfurgat amortuis
hora efiet a fomno
habuit deceftbrem •
in vacuum,ut gratiam
habuit deceftbrem
quod ab Allophylis
quod fub praetextu
adjiciat facere bonum
Non folum enim arbor
Reperit , inquiunt
ejus evacuavit
& confufio cooperuit ■?
meam a voce exprobrantes.
fperaveram , ibi impropcrium
#$& 2
MSt. Petrin. Hamb.
- adulationis interfecit.
Hic eft ager.
Dominus: & de quo
Planta &
frudtus bonae vitse & odorbonar.
Moloch regi.
li eje&o faftu.
Deefl.
Ep.III. ego adhuc invalle, ,
terrenae inhabitationis.
incolatus meus adeo
vamundatus in peccato.
Job, per viam quam.
ideo canos vidimus.
Quia fcio , multum.
deprecatio jufti affidua.
Defunt.
defideriis humanis
Deeft.
Ep. IV. paflus,neclicentiamadeptus
fum.
refponfio ,cras recedas.
In eo turbata eft
ficut araneam.
dum dicunt.
exfurgat a mortuis
hora eflet de fomno
habuit anteceftbrem
in vacuum , & ut gratiam
habuit prsedeceiTorem.
quod ab Aliophilis
& fub praetextu
adjiciat bonum.
Non folum arbor.
Peperit, inquiunt
ejus evacuat.
& confufio mea cooperuit
meam a facie reprobantes.
fperave/ram, improperium
contra
4*3
Uxtmbttt unb Hac&ric&ten
3/Period.
Bibl. Patr. Lugd.
eontra vos i-n deteftandum
sedificiorum meliorationem
ipfi univerfa
eft,inquiunt, quod vivaria
in omnem diftblutionena
Quje utilitas quod
meflis cultura
inquiunt, Dominus
& perdat , acdificet
excitat fcriptis
vobis fcripferit&mandaverit,*)
memorise, credo. J
inveniet in me
Dominum Regem
quod reverendum populis
©pus Domini fraudulenter
ne cum fpiritu
in jeternum, qulacaro eft
nonrequiret
Utinam velitis
apertiflima vifione
fenfibiliter fenfiftis
Ep.VI. mecorripitis
in ejus execrationem
nec enim apud eos
eanonica Clericos curiales
frequentius elegit
Improperatis nobis, quod
pariter contamur
Pontificis miniftrat
in caftris fcholaribus
Magifterbone! caftra
non eft hic aliud,nifi
cautela providentiae £
in difputatione
regni nodofe .
lite & obtre&atione -
&,!fidicere fas eft, vos puer
fenex docetis fapientiam -
ne in extremus.
& ©pitulentur tibi a
MSt. Petrin. Hamb.
contra vos& deteftandum
sedificiorum relevationem
ipfi univerfi
inquiunt, quod vinariam.
in caufce diffolutionem
Quce utilitas eft, quod
meftis culturam.
inquiunt,cui dominus
cV difperdat , aedificetque
excitat literis.
f vobis fcripfit & mandavit, no»
[ memorige, utcredo,
inveniet me
Dominum meum Regem
quod reverendis populis
opus Domini negligenter
ne fpiritu.
in aeternum.
non requiret Deus.
Unde velitis.
apertiftima juflione
fenfibiliter fenfiviftis»
Ep. V. me corripis
in ejus executionem.
nec apud eos.
canonica curiales.
frequenter elegit.
Improperatis, quocf
pariter comitamur.
Pontifici miniftrat-
in caftris fecularibus.
Magifter, caftra..
non eft alius,nift
cautela prudentise.
& difputatione.
regni difficiles&nodofa^
lite & detrettatione.
fi dicere f as eft , puer.
Defunt.
ne in extremis.
& opuleatur tibi
Domi-
2. Cap.fte&etibe$8tyfo3e.
wn St Fetri &trdbe.
429
Bibl, Patr. Lugd.
Dominus abhorret
Ha;c Philofopbia tibi
perneceffaria .effet.
defcribitur , fed frequentius pro-
fcribitur
Propheta dicit :
Jeremias prophetadeplorat
finis immemorem
Sordes , inquit , in pedibus
vanitatibus hujus feculi
Deo militetis
tempus atque fseces *
Ep. VII. MagifterP.
hauferat enim
tam equum , quam equitum
Avertebam manus ejus
dsmoniaco intonabat
venitnolit, 6c bibefe
qui ad calices fedent epotandos
& viri fortes ad mifcendam
cui rixa ? cui fufFoilio
&calicibus epotandisB
qui bibitis vinum
poflit bonum effe
ex dileclo patris • -
Titnlis qucque beati Johannis
quod inebriare poterat
intraturi tabernaculum
tribus captivatae
Sc libris quondam omnia *|
pofthabebas J
Valeas
Ep.VIII.
Ep. IX. transfuga & defertor
imperfe&um tuum perduceres
prorfus omittere
Populus ifte dicit
quievit enim ab omni
roditur inanibus curis*
Eodem docente -
Si non ante diem -
fi non intendes ■
MSt.Petrin. Hamb. .
Dominus eft,abhorret.
Ha?c Philofopho tibi
pernecefTaria effent.
defcribuntur, (ed frequentius pro-
fcribuntur.
De quo propheta dicit.
Propheta plorat.
finis immemorem, dicens:
Sordes in pedibus.
vanitati feculi.
Defunt.
tempus fxces.
Ep.VI. Magifter Jocelinus^
haufit enim
tam eq.uum , quam equitem»
Avertebant manus ejus
dtemoniaco clamabat*
velit nolit, & bibat*
qui ad calices fedent.
6c fortesadmifcendam
cui rixse ? cui fufFufio.
<k ftudent calicibus epotandi&
qui bibitis
poflit bonum ejus elTe»
ex delifto patris.
Titulis quidem Johannis-
quod inebriare potuit
intraturi in tabernaculum
tribus in captivitate.
f & libros quondam poft omni&
[ habebas^
Decfl,
^Pv II. transfuga defertor^
imperfe&um perduceres.-
prorfus dimittere,-
Pcpulus hic dicit:
quievit ab omni.
redditur inanibus curis,
Eodem dicente. j
Si ante diem.
it non incendas* t &
45*
tlr? imben unb Vtad)n<btm
$. Period.
Ep.
Bibl. Patr. Lugd.
vcl amore vigil - -
Tefte Hieronymo
fuit fatietas &
quod animum rediit
Unde & fcriptum eft
fricabant fpicas -
Sic mgreditur homo
a conturbatione
foris quidem minuitur
fic inEzechiele
refpicit Orientem
Lise oculus
Hoc eft otium fan&um
torper* fomno
Verbum fan&i Hieronymi
quicquid longo tra&atu temporis
amariflimam. Pacem, fcio, re-]
putas te habere - j
in carnis exhibitione
non habet fublevantem
ad inceftuoium fororis fusc
operam ftudiis dabas
per loca deferta
affumensque feptem
yacantem,& fcopis'- - va-*)
cantem occupat J
non debebas abhorrere
atque cuftodire defiderans
dicit propheta
Rogo te, ne timeas, aut
Effeminari quidem otio,&,|
torpere pigritia. J
conftruere adgehennarj*|
In labore hominilm ^
flagellabuntur , ideo - • Pro-1
cul dubio , qui non j
Vale.
X. Rex Sicilise
reclama»te Capitulo
fcias eum ftatuam efle
illius Comitis , ut aliquid perfuadeam -
MSt. Petrinum Hamb.
vel amore.
Tefte Ezechiele
fuit otiofitas &
quod animum reddit.
Unde fcriptum eft.
fabricant fpicas.
Sic egredietur homo.
a turbatione.
foris quidem mittitur.
Sicut in Ezechiele.
refpicit ad Orientem
Et Lias oculus.
Hoc eft otium , fed
corpori,fomno.
Verbum beati Hieronymi
quicquid longi tractu temporis.
\ amariflimam pacem. Scio,
[ reputas habere.
& in carnis habitatione.
non habebit fublevantem
ad inceftuofum.
operam ftudiis dares.
per loca inaquofa,deferta.
aftumensque alios feptem»
vacantem occupat.
non debueras abhorrere.
& cuftodire debet.
dicit.
Rogo,ne timeas , neque.
fiEftuare quidem otio,torpore
L & pigritia.
conftruere in gehennam.
In laboribus hominum.
flagellabuntur,& qui non.
Deefl.
Ep.VIII. RexSiculus
reclamante populo.
fcias ipfum efte ftatuam.
iftius homiais,utaliquid perfuaderem
paites
2. Cap. fte&enbe Q5ef;fa#e.
Wn St. Petri fttrcEe.
4?i
Bibl. Patrum Lugd.
partes evangelizantis
domus tux Deus comedit
verba fcua inimici tui
quse in conculcationem
civitas Hiorufalem noli flere
inter initia undtionis
Scriptura teftatur
quod unus moriatur
nec Ecclefise reverentia - *
excitant, & incendunt
Adolefcens Domino
qui dedecus pueri fua mortc
eum manus laicas
debueras ei fuggefluTe.
fed indigne porrexerit
qui a tempore
eo quod vafa Domini
Chriftiano fi affligatur
gaudentes a confpe&u
Vide, nealios imiteris
Periculofum eft tibi
minifterium paftorale
ut inde molumentum temporale"
percipiat
imo Domini
infanum te reputat, non mirare
filius Prophetarum
verba vitte sedificativa
auram adorare munerum
ideo magnificateum
Ep.XI. fpiritus conturbatus .
fandtitatis abhorres
Ethnicus dicit: :
fadtus tanquam vitula
qui fi aliquantulum lumini
oculis tormentum
inolitse vetuftatis
Jabor eft ante te
Venite, inquit
reficiam vos , inquit Dominus
& tentatione omnino immunis
MSt. Petrin. Hamb.
partem evangelizantis.
domus tuce comedit.
verba tua inimici mei.
quse in defolationem.
noli flere.
- inter recentia undtionis
- Scriptura facrateftatur
- ut unus moriatur
- nec Ecclefise Dei reverentia.
excitant & inducunt.
adolefcens DominuSi
qui puerum fua mortc.
manus laicas
debueras fuggefHfle.
fed indigne porrexit.
qui tempore
quod vafa Domini
ur.
<ecti
Chriftiano fi affligit'
gaudentes ad confpettum.
vide,ne illos imiteris.
Periculofiffimum eft tibi
ofricium paftovale.
f aut emolumentum temporak
[ accipiat.
imo Domini fermo.
infanum te reputat.
filius Prophetarum venifTet,&
verba vitse asdificantia.
auri adorare numerum.
ideo magnificavit eum.
Ep. XIII. fpiritus exturbatur.
fanctitatis abhorrens.
Hinricus dicit:
fadtus es tanquam vitula.
quod fi aliquantulum lumen.
oculi tormentum.
inclitse vetuftatis.
labor eft ante me.
Venite ad me , inquit.
refiiciam vos.
k tentatione immunis.
tefor-
^z
Ur£ twfcett ititfr Hacfrric&tetf
3. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
te fortiorem faciet
per viam mortis-
labor <& affiicYio
re animas perdiderunt
alii eft falubre?
temeritatem hac nemo habet
iterum gloriaris ?
Quicquid enim vel in futurum
hifpida , rebellis
donec fe & animam
qui fan£tioris voti
nec fine ariimse periculo
detredtare poteris
propter promiffionis efFectum
tuse faluti profpicere velis
tunc timere velle incipias
caliginofa involvit
in alios 4|berrantes
pacatillimum fructum
Ep.XH. Quodam compaffionis afYe&u
mors inopina prseripuit
redimi poffit
in lacrymas Aurelianis efflueret
quce in me avunculum
caufaris Dominum
qui fanat omnes contritiones eorum
& ignofcat Deus, & relinquat poft^
fe benediclionem?non oblivifci- }
tur mifereri Deus , fed & iratus f
mifericordise recordatur.
lapldes prius malleis tundebantur
& unanimitate virtutum
venerabiles , fibi apud fe -
funt plurimum circumfpefti
indigerent confilio
inimicos humiliter venerantur •
Quidam verilfimEe amicitias
feveriffime perfequuntur -
laborant effe veriffimi.
& afflictio non parcunt
^epotibus thefaurizent -
MSt. Petrin. Hamb.
te fortem faciet
per vias mortis.
labor eft & affliclio.
animas perdiderunt.
alteri eft falubre? ■
temeritatem nemo habet.
gloriaris *
Quid enim vel in f uturum.
afpida , rebellis
donec fe & ipfam.
qui ad fan&ioris vitse votum.
fine animse periculo.
retraclare non poteris.
propter promiffionis affe£tum.
tibi profpicere velis.
tunc velle incipias.
caliginofa involvat.
in alios oberrando.
preciofiffimum fru&um
Ep.XXlII. quodam paffionis afFe£t«
■ mors inopinata prasripuit
redimi poffet.
inlacrymis Aurelianis afflueret.
quae in me tibi tuum avunculum.
caufaris damnum.
& fanat contritos corde.
f& ignofcat Deus, & iratus miferi*
[ cordise recordabitur.
lapides tundebantur.
& inunanimitatevirtutum.
venerabiles funt, fed apud fe.
funt circumfpe&i.
indigent confilio.
amicos inutiliter venerantur
Quidam veraciffimi amicitia?.
veriffimd perfequuntur.
laborant effe veridici.
& afflicto non parcunt.
parentibus thefaurizent.
unita-
*Csip.|te6en&e$8epfa0e.
V$n St.Petri 2N.Ycfre*
43$
Bibl. Patr. Lugd.
unitatem difTuant.
nunquam mutuum foluturis
fed &quidam omnia
in contrarium eis cecidit
apud Principes acceptior eft fa-*)
tuus, quia ignobilis : quam no- [»
J
bilis , quia prudens.
prorfus excutiunt
curiofe fe torquent
faciunt & confuunt
nequam, ne malitia
& seternus gaudiorum
& seternam. Mitte mihi - - - ]
- - - rehabebis.
Ep.XIII. relaxare compeilor
proditione fum certus
in minifterium verbi Dei
ne forte fubito elatus
hifpidus exterius venabatur.
Namtefte fapientia
ne acedieris vincuJis
& maceria lapidum
quod fciolus es ,
evacuet fcientiam vanitatis
non arabis in primogenito .
torrebis eas. - - -
minorem viginti quinque annis
prioratum. autem leviter obtineres -
nemo furrexit.
Exarferunt 6c iniqui, ficut legitur, in*|
concupifcentiis fuis. Sivis exire |
de cIauftro,ut obtineas libertatem, J»
devias & aberras : recedens enim J
a clauftro , elongaris a Deo. j
carne confummeris
Jericho fubvertifti
qui reaedificat Jericho
quod docere te oporteat
mulierculas oneratas pe&is,
l-Zfyetls ;e<r 25*119*
MSt. Petr. Hamb.
unitatem diftblvant
nunquam foluturis
quidam omnia
in contrarium eis cedit.
f apud Principes acceptior ignobilis,
«J quam nobilis : fatuus, quam
prudens. ,
prorfus excludunt.
curiofitate fe torquerit.
faciunt & confumunt.
nequam; uam raptus eft, ncmalitia
& aeternitas gaudiorum.
& aeternam. Getera defunt.
Ep.XXIV. laxare compellor.
proditione fum fecurus.
in miniftrum verbi Dei.
ne forte elatus.
hifpidus venabatur.
Nam tefte Propheta.
ne accideris a vinculis.
& materia lapidum.
quia difcipulus es
vacuet fcientiam vanitatis.
non arabis cum primogenito.
cremabis eas.
minorem annis.
prioratum leviter obtinebis.
non furrexit.
f Si vis exire de clauftro, elongaris
L a Deo.
carne confumaris.
Jericho deftruxiftL
qui resediflcabit Jericho.
cjuam docere te oporteat.
mulierculas pauperculas oneratas
peccatis.
3Mi
mi-
454
Urtunbtn tmfc VTa&ti&ten
3. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
minorantur a£tu , percipient
Fallax & fedudtoria
Ep. XIV. fraterno luiftis affedtu
non quanta feciflet mihi
Eorum ergo, quce
me ad anteriora
quia daturus effet mihi
paternse corre£tionis
hunc & has deftruet
milites Herlinini
Vse qui trahitis jugum iniquitatis,"|
ficut Propheta
Longe melius foret effe juftum,")
quam divitem
quando fruemur cum quiete bo-*)
nis , & gaudio J
apud Deum & angelos ejus
munifice fe effundit
in certas tasdiofa dele&ant
deceptus & exfpes,
implebat vafa vacua , & plena im-
plentur,
Ego fane difpendia enormium*|
- - - efficaciter concludunturj
Porro quamvis obfequium
Verum - - - & facro eloquio
interrogantibus , quare
Olda ad Jofiam - -
in caflris ambitionis , capti funt
perfpicaces in malum
ipfi autem - - - afTuevit
cum honore & rictu
dummodo dominorurn - - • ferviatur
balatrones
MSt. Petr. Hamb.
immorantur, aclu percipient.
Fallax eft feductoria
Ep.CXXVIII.fraterno coluiftis
affeftu.
non quantas feciffet mihi.
Rerum ergo , quaz.
me ad interiora.
quia data effet mihi.
paternse benedi&ionis.
hanc &hunc deftruet.
milites Karlikini.
Deeft.
Deeft.
qui utemur cum gaudio & in
bonis.
apud Deum & homines
munifice fe effudit.
incerta? folatio tEediofa delectant.
deceptus & expers.
fadimplebat vafa vacua rcV deficien-
| tibusvafibus vacuis oleum fte-
2 tit , in curia vero contemnun-
tur vafa vacua, & plena im-
plentur.
Deeft.
Sane licet obfequium.
Porro - - & divino eloquio.
interrogationibus , quare.
Jojadas ad Jofiam.
incaftris , ambitione capti funt,
perfpicaces ad malum.
Deeft.
cum honore & ru£tu.
dummodo de dominorum - - fo-
veantur.
baratrones.
qux
2. Cap. fte&en&e 53epfa<jc*
WltSt.PetriEUrcfce.
45f
Bibl. Patr. Lugd.
quse nulli communicantur
Scio,me fpiritualem - - - Jericho
Illlud autem noveritis - - & finguii
Ep. XV. Humilitatem ample£tere apud te
fis fidelis &prudens difpenfator
pofleflionum fuarum cuftos
& non magnificafti Istitia.
MSt. Petr. Hamb.
quas nulli comitabatur.
Deeft. •
Deeft.
Ep.CXXIX.HumiIitatem ample£te
re,utapud te
fis fidelis & prudens.
pofTeflionum ipfius cuftos.
& non magnificafti Isetitiani.
rationem tecum diftrittiflimam pofi- - rationem teCum diftri&iflimd pofi-
turus - - turus.
quas de rebus mundanis fecifles - quas pro rebus mundanis fecifles.
Si in judicis re&us - - Si injudiciis rec~bus.
in agendo ftrenuus, in auxiliando follici-in regendo ftrenuus , in agendofolh>
citus.
honores mutant mores, ocforis ante
fores Petrus dicens, quod hono-
res mutant mores, fedraroinme-
liores.
quprum habitus invefte pompali,
quorum inceflus ere£ta cervice.
6c ab iniquis benedicitur.
verbo exhortationis a peccato
avellere.
atque laxioribusindulgere defideriis."'
tas
honores mutant mores : fed raro in me-
liores.
quorum inceflus eredta cervice,
magnus ille comes P.
avunculus tuus ArchiepilcopuSi
cuftodire in fan&ificatione.
Sciniquus benedicitur
verbo exhortationis imbuere, &apec-
cato avellere.
atque ad tempus laxioribus indulgere
delideriis
magnus ille Comes Theobaldus
avunculus tuus Archiepifcopus Re- -
menfis
poftidere In fanclincatione cc honore
II vivas ordinabiliter j focialiter, humi- - fi vivas ordinabiliter tibi.
liter: ordinabiliter tibi
Ep. XVI. pio compaflionis affectu
Sunt enim in candelabro tabernaculi -
infuforia
mittit Dominus fpiritum vertiginis
pluvise vel gratise fint extorres
Circumfpeftio hominis eft
in toto, quod de vita prseceflit
fine opere non fufficit ad falutem
Ep. CXXX. pro compaffionis affectu
Suntenim in tabernaculo candela-
bra infuforia.
mittit Dominus fpiritum voraginis
pluviae vel gratise fint expertes
Circumfpe&i hominis eft,
in toto tempore devita prseceflit.
fine operibus non fuificit ad falutem
Jii 2 aut
Ci
4$*
Ur&infatt unbttadbti&ttn
%. Period.
MSt. Petr. Hamb.
aut quis ftabit in ardoribus.
Miferere animie tuae ; placeas Dco.
Ep. CXXXI. recipis incrementum.
Bibl. Patr. Lugd.
aut quis ftabit cum ardoribus
Miferere animae tuar pfcicent Deo
Ep. XVII. recipis incrementum inburfa,
detrimentum in anima.
in baculo fuo tranfeunte Jordanem - in baculo fuo tranfivit Jordanem.
Pofl verba inBibi. Patr. Lugd. itlthna: & temporalia damna follicitent:
in MSto. Petr. Hamb. kec adduntur: Vel faltem his prcetermiflis noftra blan-
da exhortatio. Quos enim cruciamenta non corrigunt, nonnunquam ab an-
tiquis adtibus Ievja blandimenta campefcunt. Quia& pIerumquea?gros,quos
fortis pigmentorum potio curare non potuit , aqua tepens ad falutem prifti-
nam revocavit. Et nonnulla vulnera, qu£ecurariincifionenequeunt,fomen-
tis olei fanantur; & durus adamas incifionem ferri minime recipit , fed Ievi
hircorum fanguine mollefcit. Et utinam maturius animum tuum noftra mol-
lefcat humilis & privata corre&io , quam publicx corre&ionis , & objurgatio-
nis afpera inveclio.
Ep. XVIII. Ixviffimis manfuetus
in conviviis gulofus
judiciumque difcretionis excutiens
in hortulum Nabothf
& intelligeret : fed intelligere noluit
ad judicia fievus , infidus ad confilia -
pufiIlanimem,remifTum&infirmum ■
in proximo cum rubore
non evadet : fecuris enim pofita
eft ad radicem.
& fe quarrens ambulat
nihil fan&itati , nihil pudicitise
irafcitur, uritur, anxiatur.
male remunerant ferpens in finu
de domo tua idolum Moloc
Superbus eft Moab , & major eft
Ep. XIX.
Ep.XX. elationis proprise appetitus.
cum verme, qui non moritur
fub ja&u alese toties pofuit, quoties
Elegi mihi patibulum , ut non videam
Ep.CXXXII. manfuetis fasviflimus.
in conviviis gloriofus.
judiciumque difcretionis difcutiens.
in hortum Naboth.
& intelligeret; fed noluit.
ad judicia fsevus.
pufillanimem & infirmum
in proximorum rubore.
non evadet :
& fe extra fe quserens ambulat.
nihil fan&itati, nihil juftitix,nihilpu-
dicitise.
irafcitur , irritatur , anxiatur.
male remunerat ferpensin finu.
de domo tua vitulum Moloch.
Et major eft.
DeefL
Ep. CXXXIII. elationis appetitus.
cum tinea,qus non moritur.
fub ja&u alece toties.
Elegi mihi latibulum, ut non videam.
adeo focialem , adeo manfuetum.
adeo focialem , adeo manifeftum
ejus opinio adinanemja&antiamcrefcit- ejus ja&antia crefcit.
aut degenerem , & - - fubmittere - aut de generare , & - - fubmittere.
jugum fuis fucceftbribus importare - jugum fuis fucceftoribus imponere.
defcen-
■.Cap.f?c6cn&e$8tyfo#.
WrtSt.Petri&irc&C.
437
Bibl. Patr. Lugd.
defcendunt. Horrendumeftincidere. -
in manus Dei viventis
Ep.XXI. qui pluribus caufis
nec minorem vefaniam cenfeo.
ut tyrannicas exactiones.
facile" excanonicari poffe
In eo enim eft corredtio - - ftultitia ejus -
fuceque miferiam conditionis
pulmonis veficula deponatur
Ep. XXII. virgam peccatorum defuper for- -
tem iftorum
perfonarum acceptio , aut dele£tus ■
Pro patribus noftris natus eft
(i in exhibitione juftitias
Quodleve - - operatur innobis.
Et quis a primitivis Ecclefia? cunabulis -
ut tederet nos vivere
vel Anglorum Regi
exitum hujus pugna*:
& conftantice cafu
fola perfeverantia coronatur
Nam cum aliud - - Bene valete.
Ep. XXIII. & audacius melioribus anteefTe -
prsefumit
& quafi ses fonans
ftltum pofitum in dignitate fublimi -
qua? Samfoni - • - ftragem fecit
Prselati eft erudire fubje&os
fic facerdos : ficut
difpenfationem facramentorum Dei -
qui hodie invitus trahitur
Patriarcha cenferet hunc
utveniat, quod legitur
vltse cadeftis alimenta petebant.
fe hodie in vobis fufcepiffe.
Ep.XXIV. reddit me necemtas
nifi inimicus homo impediffet
fe ipfius pedibus humiliter advol-
viffet
Ad huc - - & converfionem ipfius »
MSt. Petr. Hamb.
defcendunt. Reliqua defunt.
Ep. CXXXIV. expluribus caufis.
nec majorem vefaniam cenfeo.
ut tyrannicas pactiones.
facile canonicari poffe.
Defunt haec.
fuseque miferice conditionem
pulmonis veficula deponantur.
Ep- CXXXV. virgam peccatorum.
perfonarum acceptio > aut dele&atio»
Pro fratribus noftris natus eft.
fi in executione juftitise.
Defunt.
Et quis aprimiscunabulis.
ut tsedeat nos vivere.
quod vel Anglorum Regi.
exitum pugnce hujus vitse.
6c conftantiae ftatus.
fola perfeverantia coronabitur.
Defunt.
Ep.XII. & audacius prsefumit.
& quia ses fonans.
ftuitum pofitum in fublimi.
qua Samfon - - ftragem fecit
Amici Pradati eft erudirefubje&os. .
fic facerdos : Audigloffam ejus: ficut.
difpenfationem myfteriorum Dei.
qui hodie trahitur. "
Patriarcha confuleret hunc
ut eveniat,quod legitur.
vitse cadeftis alimenta.
fe hodie fufcepiffe.
Ep. XIIL reddet me neceflifets.
nifi unicus homo impediffet.
fe fuis pedibus humiliter devolviftet.
Ad hoc .
ipfius.
& converfationem
recon-
4$8
Ur&mtott unb Vl&cbxidbtm
j.Period.
Bibl. Patr. Lugd.
reconcilietur,fi patris fui
ac Domino frudtuofillimus
fuce converfionis - - obtentu
Proficifcimur ad locum
a facie Abfalon
quod ille reverteretur «
quia non derelinquam te
Suggerite quaefo Domino Archiepifcopo.
cum proximo cseduntur
ferrum demanubrio fecuris evadat.
Sane non eft admonito accepta
patet ex verbis Elise
Illud verbis affero confidenter
non enim poffum eumnon diligere - '
in fuis benedi&ionibus
Ep. XXV. tempeftivus exeas
Ignis devorabit corpora eorum
nam genus hoc hominum , quod dicunt -
ut ad opus Epifcopi
& de faucibus iilius extrahet
de optimis gregibusAmalec
benedicta depravant
verba Sapienti& talibus comminantis -
utinam ab hominibus hujus modi
Ep.XXVI. intercifa fuppleat affe&io.
Cumque civiiis poffefHo
quse vehementer amata citius &
praemature deferui.
meque prsevarieatorem - - conftitue- -
rem
lepidaque orationis urbanitate
fufpendat a fpiritualibus
notabili venalitate vilefcit
jura omnia intervertit
quam finum inexplebilis avaritiae *
fcientias fibi a Domino.
Ep.XXVU. Deceffit paftor ammarum
MSt. Petr. Hamb.
reconci!ietur,fed patris fui.
ac Domino veftro fru&uofiffimus
fuae converfationis - - obtentu.
Proficifcamur ad locum.
a facie Abfalon fugientem.
quod illic reverteretur
quia non derelinquet te.
Suggerite quaHb Archiepifcopo.
in proximo caeduntur.
ferrum de manubrio fecuris cadat.
Sane non eft admonitio accepta.
patet exverbis Yfaise.
lllud verbum afTero confidenter.
Quid autem ? Quomodo enim non
poffum eum diligere.
in fuis dile&ionibus & benedi&io-
nibus.
Ep.XIV. tempeftive exeas.
Ignis devorabit corpora alias taber-
nacula eorum.
nam genus eft hominum , quod di-
citur.
utadopes vel opus Epifcopi.
& de ventre illius extrahet.
de optimis Amalec.
bene di£ta deturpant.
verba Sapientias talia comminantis.
utinam ab hominibus hujusmundi.
Ep.XV. intercifa fupplet afFe&io.
Cumque civilis affe&io.
quce vehementer & prsemature de
ferui.
me prarvaricatorem - - conftitue-
runt.
limpidique orationis urbanitate
fufpendat in fpirituahbus.
vocabuli venalitate vilefcit.
jura omnia pervertit.
quam numerus inexplebilis avaritiae.
fcientiae fibi fponte a Domino.
Ep. XVI. Receffit paftor animarum.
portus
t.Cap. ftebenbe SWage*
*WtSt.Petri2\frcfre*
43*
Bibl. Patr. Lugd.
portus mortis,& porta vitas
in abyflum claritatis xternas
mors fecuii fcilicet, anus improba
libera evolavit in coelum
Doctor , vitas fpeculum , pcenitentiae
forma , & fan&itatis exemplum
infuderat ei abundanter fpiritum
oculus cseci , pes claudi
Vicarius Chrifti, ChriftufrDomini
De iftt) poflumus fiducialjfer dicere
quse non tranfit , nec definit. vitam.
A tenerioribus
a corpore peregrinans anhelabat.
qui fit fuper multitudinem hanc
Convertuntur hodie clauftra in
caftra <5c fora.
turbatores Ecclefiafticae pacis , 6c
Ep. XXVIII. Noluit eam - - cenferi
•flu&us periculofius seftuaret
propofitum interverterent caftitatis
noftra praeconia mendicatis
fama latiflime promulgavit
Ad noftras - - prefliiras revertimur
Francia tota conjuraverit - -
ope 6c confilio fulciatur
unitatem refpiciatis , veftrum eft
a vertere , quod timemus , veftrum
quceremus. Andeliacum ergo, &
cum de difcretione 6c confilio veftro
ab incurfibus , bellicis Iiberare
cumque Andeliacum nobis
Ep. XXIX. apud Vveralingef order
lateque folet odorem fvavitatis *
anteceffores exercebant in Scithi ?
certatum eft pia contentione
annonae ftipendium duplicaflet
hofpitales invicem fia,e murmw-
jtatione
MSt. Petr. Hamb.
porta mortis, porta vitse.
in. abyflum caritatis aeternse.
mors fcilicet,anus improba.
libere evolavit in ccelum.
Do&or vitas , fpeculura pcenitentice,
Sc fanctitatis exernplum.
infuderat ei fpiritum.
oculus cceci , linqua muti , pes claudi.
Vicarius Chrifti , immo Chriftus Do-
mini.
De ifto pofTumus dicere.
quae nec tranfit , nec definit. Vitam
a tenerioribus.
a corpore peregrinus anhelabat.
qui fciat regere hanc multitudinem.
Convertuntur clauftra in fora.
turbatores Ecclefise , pacis 6V.
Ep. XVIII. Noluiteam - - cenfere.
flu&us periculofos ceftuaret.
interverterent caftitatis.
veftra praeconia manducatis.
fame celebrem latiflime promulga-
vit.
Ad noftras - - prefluras revertantur.
Francia tota juraverit.
ope & auxilio fuiciatur.
unitatem > veftrum.
qusereremus , an deliciumFErgo 6c
cum difcretione & auxilio veftro
ab incurfibus bellicis liberase.
Cumque Andelicium nobis.
Ep.XXII. apud Wallegefort.
Jateque folebat odorem fvavitatis.
anteceffores exercebant.
certatum eftpiaconverfatione.
annonas difpendium duplicaflet.
hofpitales invicem fin« remunera-
tione*
Ex
440
Ut£it»fre« imfc nacfcricfcteit
$.Period.
Bibl. Patr. Lugd.
Exquo enirntempore - tepere ccepit.
11 oitium meum viatori non patuit
nec a veftrse Domus dehoneftatione -
Ep.XXX.
Ep. XXXI. Qui miferiam -
non computet,
magifter quandoque prcdixerat
tuncfortior fum ckpotens,
Job - - amiftione mulclatus
MSt. Petr.Hamb.
Ex quo enim - - torpere ccepit.
fi hofpitium meum viatori non pa-
tuit.
nec ad veftram domus dehonefta-
tionem.
Deefi.
Ep. XXVIII. Quismiferiam - - non
computet?
magifter quandoque ei praedixerat.
tunc fbrtior fum.
Job*- • amiflione ulceratus.
Quod impatientia fupplicium reputat,hu-Quod impatiens fuppliciumreputat,
mihter patienti - - cedit. viro patfenti - - cedit.
ut affligens me dolore non parcat. ut affligens me dolori non parcat.
Abacuc etiam in cantico fuo cecinit - Abacuc etiam incantico fuofucc.init
quem ad deformationem - - congreffit - quem ad reformationem - congeffrt
inter delicias & dolores iram inter delicias & dolores,inter iram
& mifcricordiam fapientes in flagellis - & mifericordiam circumfpe&e dif-
cernit. In voce enim laudis 8c
confeffionis exfultent propter ju-
dicia Domini, cujus mifericordiam
fpecialiter in flagellis agnofeunt.
reddet requiem.
Saneinlabore - - non fiagellentur.
agnofcunt.
reddet fru&um pacatiflimum.
Sane,qui in labore - - non flagellan- -
tur, cum dsemonibus flageilabuntur
Patior quidem pro iniquitatibus
Utinam - - datum effet pro juftitia -
pati
fed,fi bene facientes fuftine;is
Illi pro juftitia torquebantur
nec deficiat - - & tempeftate%
Ep. XXXII. Amicitias - contraximus.
H. latronem prsefentium - - Vale.
Ep. XXXIII. de erroris invio - te reducafc
nec incepti operis metiris exitum.
Nonbarbaras - nationes.fed - dome- ■
fticos
Si pietas - - gloriofius aflereres
Patior quidem cum iniquitatibus.
Utinam - - datum eflet propterju-
ftitiam pati.
fed bene Facientes fuftineatis.
Iiii propter juftitiam torquebantur.
nec deficiat - - in tempeftate
Ep. XIX. Amicitiam contraximus.
Defunt.
Ep. XIX. de errore nimio - te redu-
cat.
nec incepti metiris exitum.
Non barbaras - acies, fed - dome-
fticas.
Si pietas - - gloriofius accederes.
fola
i. Cap. ftebenbe Q5et?(a0e. **n St Petri Sftrcfce.
44i
Bibl.Patr. Lugd.
fola benigna & efFufa liberaiitate
nunc ex omni parte - - demuniunt -
nebis astate prove&ior , quod amittis
impubes
nec erit tunc locus poenitendi
qui das animum moriendi. Valete.
Ep.XXXlV. ut ad vos - - veriirem.
& circumveniens meum - - revocavit
Exfpectavi - - &multiplex interim -
cumBritonibus prasftolor Arcturum -
cur fcilicet tanta promiferit
vir gloriofus , & promifla.
& quos mihi potiflime necefTarios. -
"• mors avara - - deprsedata eft
Ep. XXXV. Deus , quse inter . . . animavit -
Generationem ejus, inquit
nullus uberior in muneribus
& difcrimine maximo parturit
lapfus virginum - - non meretur
Ep. XXXVI. cuftodias vas tuum
Cum effes nuptiis mortalium deftinata
ut fuam ei ofFerant caftitatem.
Eas enim fponfalitio amore - - fcede-
rat
Adducentur, inquit , virgines -"
humilem &manfuetum&trementem
ad verba mea
Spes fru&uum - - hujus vitse.
Ep. XXXVII.
Ep.XXXVHL Dileaiflimo Domino
Rom.Ecdefioe Presbytero Cardinali -
Scio > quia fpiritualis homo
Ego, quos amo,arguo & caftigo
ut in Ecclefia Patriarchali ♦ -
& labia confecrata
in caftris monafticse religionis
& amaritudine plenum eft
ei notam avaritice inurentes
I.Cljeils $ter2$att&*
MSt. Petrin. Hamb.
fola dimifta & efFufa iiberalitate.
ex omni parte diminuunt.
flebis aetateprove&ior, quod com«
mittis impubes.
nec erit tunc locus plenitudinis.
qui das animum mbriendi.
Ep.XXVI. ut ad vos de Matre - -
venirem.
meum - - revocavit.
Exfpe&avi - - interim.
cum Britonibus przeftolor Artufum
cur fcilicet tanta promiflt.
virgloriofiflimus,& promifta.
& quos neceflarios.
mors amara - - deprsedata eft.
Ep. XXIII* Deus , qui inter - - ani-
mavit.
Generofitatem ejus,inquit.
nullus uberior etiam in muneribus»
6c difcrimine parturit.
lapfus virginitatis - - non meretur.
Ep.XXIV. cuftodiftivastuum.
Cum efles nuptiis mortalium defti-
tuta.
qux fuam eiofFerant caftitatem.
- Eas enim fponfalitio amoris - - foe-
derat.
Adducuntur Regi , inquit , virgines.
- humilem&trementem ad verbum.
Dejunt.
Ep.LXX.
Ep. XXXI. Diledo Domino.
■ Rom. Ecclefise Cardinali.
Video , quia fpiritualis homo.
Ego , quos amo , corrigo & caftigo.1
ut in Ecclefia Parochiali.
& labia Evangelio cbnfecrata*
in caftro monafticas religionis.
& amaritudine plenum eft& dolo^
ei notam avaritise imponentes.
Xtt Non
44*
Urfrmbett unb nacbricbteit
3. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
Non enim> qui fe ipfum - - commen-
dat.
Doleo , doleo , & ex quo pofuiftis
Veftras autem intererit fan&itatis
promovere velitis. Valete.
Ep.XXXlX. abfcindo. Illud aoveritis
fed fifemel evafero
Ep. XL. detra&ionem illicite relaxatis.
Domino Regi detrahere
Nam cum detra&ionum injurias
Joannes Apoftolus - - invicem habeant
6c au£toribus fuis convertuntur
non tacens ; Indignatio , inquit , Regis -
Regi - - reverentia debeatur
nec habeatis fpiritum in naribus
ut fe inlibertatem - - nonrelaxet. -
Sic & in lege Domini
Bp.XLI.Cucurri - - ha&enus in incertum. -
ubi, &qua die inveniri poffitis.
diuque ac fceliciter vivat & regnet
3Ep. XLIL Elegit te Cameracenfis
pnecipuam appetis voluptatem
& difciplinje ejus diligenter inquireres -
Tuas damnationisfententiajam
Tui opinionem nominjs - - gravat -
Non docet ordinem profeffionis tuae in -
Vide , quid Propheta talibus
& vita aeternatur inmortem.
Gladium materialem - poteftatem. -
ad vindi&am malefa&orum , kudem -
Quia omnis qui accipit gladium
M ipfius fa&us eft in.teife∨ •
MSt. Petrin. Hamb.
Defunt.
Doleo, & ex quopofuiftis
Veftra autem intereritfan&itati.
promovere velitis.
Ep. XXVII. abfcindo. Refero vobis
grates, quia fervientes veftri me
promiferunt ignorare , quid in ve-
ftris promptuariis haberetur. Hlud
noveritis.
fed fi femel Scyllam evafero.
Ep. LI. detra&ionem nimis illicitd re-
laxatis.
Domino Regi detrahere prsefumitis.
Nunc cum detra&ionum injurias.
- Defunt.
& acloribus fuis convertuntur
non cauferis ; Indignatio , inquit,
Principis.
Regi - - reverentia debetur.
ne habeatis fpiritum innaribus.
ut fe in libertatem - - non exerceat.
Sed in lege Domini.
Ep. LXXI. Cucurri - - ha&enus in
interitum.
ubi fitis.
diuque ac feliciter regnet.
Ep. LXXII. Elegit te fibi Carnera*
cenfis.
praecipuam appetitis voluntatem
& difciplinae ejus inquirens
In tuse damnationis fententia jam
Tui opinionem nominis - - gravas.
Non decet ordinem profeffionis tu»,
te in
Vide , quid Propheta in talibus
quorum vita aeternatur inmortem
Defunt.
ad vindi&am maleficorum, ad laudem
Quia omnis , qui acceperit gladium.
fui ipfius fac~tus eft interemtor.
qui
2.Cap. fte&enbe SBepfage.
Wrt St Petri $iv<be.
44*
Bibl. Patrum Lugd.
qui etiam poftea interemptus eft
qui B. Joannem Evangeliftam
Aurelius etiam Antoninus
Marcus Antonius , Alexander
Quintillus , Aurelianus ,
Quia ficut Poeta - - morte tyrartni.
Antoninus etiam Pius , & Antoninus -
Philofophus
permane - - ^iimittasque laicis
magnis populis nuper praeeffet
exitus ejus vitse infselices habebit
Dedit - • in eis fignificationem - - a
facie arcus.
qui jecit avaritiam ex calumnia, dum -
rapinac
quod tibi foli ufurpas
ne te reprobaverit Dominus
Refipifcas igitur 6c iram Domini
per Abbatem Clarimarifci nuper tibi -
porrexeram,
Dominus auferat - - mandatorum -
tuorum
Ep.XLIII.
Ep. XLIV. confilii & prudentise approbatas -
quod a me - ■ conlilium poftulatis -
in arduis rebus minorum explorare
& ideo pacem eligitis & quietem
$ane - - non inveniretis requiem
ut reponatur in horreo
legitima refignationis occafio
Ecclefiafticos honores olfacere
& ad hunc honorem , qui
vos minus canonicum habuifie
ad Eeterna^ falutis brauium in vanum fe ■
fatigat
Sandta-cogitatio fa&a de Epifcopatus •
ceflione,
obtentu fuuTe vel inmodico vulnera- -
tam
obfervat etiam - calcaneum veftrum, •
6c . . . vos expe&at
MSt. Petrin. Hamb.
qui etiam interemtus eft
qui Joannem Evangeliftam,
Aurelius & Antoninus.
Marcus Aurelius, Alexander.
Quintillus i Valerius Aurelius.
Defunt.
Antoninus etiamPius
permane - - - dimitte laicis
magnis populis prreeffet.
exitus hujus vitse infelices habebik
Dedit - - metus fignificationem - -
a facie ejus.
qui rapince.
quod tibi folum ufurpas
ne te refpuerit Dominus.
Refpicias igitur & iramDomini
per Abbatem nuper tibi porrexerara
literas ,
Dominus auferat - - mandatorum
fuorum.
Deefl.
Ep. LXXIII. confilii & prudentiar.
quodame - - confilium poftulaftis
in ar&is rebus minoribus explorare.
& ideo pacem diligitis & quietem.
Sane - - non invenietis requiem.
ut reponatur inhorreum.
legitima refignationis caufa.
Ecclefiafticos honores aftedrare.
& adhuc honorem,qui
vos minus canonicum fuifte
in vanum fe fatigat
San&a - cogitatio , fa&a Epifcopa-
tus ceflione,
obtentu in modico vulneratam.
obfervat -
fpe&at.
calcaneum,& - - ex-
ne
444
Uttimbat imb CTacfcricbtcn
;. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
ne vos lu&ator - - inveniat oneratum
licet decrepitum & infirmum. Vale. -
Ep.XLV. damnatisR.Bathonienfem
& fors illius inter ele&os.
Nota in Chrifto hujus leprae veftigia -
quse - - a patre in filios derivatur
Non eft - - hic homo a Deo
6c in cute leprofa fit munditia cordis -
Si ergo Bathonienfiseleclus
debeat imputari ad crimen.
Res eft plena - - mantica tergo.
qui fcrutatur Hierufalem
Deus euim - - & vocabit terram.
In agroDomini lilia- -Domini granum
Non eft noftrumaliquemjudicare
Confulo igitur - - non pertinentibus -
Ep. XLVI. fanitatem , vitam pro morte.
animas - - - in morteconclufi funt -
me & magiftrum Rogerium Norman-
num
omnia te adverfum fpe£tantia
Contraxit ab aere fuo Sicilia
&veneni diftemperatio frequens
Quis qucefo ibi fecurtfs in habitat
porta inferi, de qua. dictum eft
nativi aeris Anglici
abominata eft anima veftra
apud nos falutaris eft & acceptus
totus vi&us vefter
qui femper in caufam morbi
lllud - adjicio , quod aflidue Iegitur -
quod omnes - fint generaliter infide-
tes
in fpiritu mifericordiae & manfuetudinis
& adhuc per fpeciem diaetse unius
In omnem terram - - revertor ad pro-
pofitum.
Sed ad vos,amantiffime Pater
MSt. Petrinum Hamb.
- ne vos lu&ator - - fubjiciat onera-
tum.
licet decrepitum &infirmum.
Ep.LII. damnatis Rothomagenfem.
& fors illius inter ele&os Dei eft.
Nota funt hujus lepra inChriftove-
ftigia
quae - - a patre in filios derivantur.
Non eft - - hic homo aDeomifTus.
& in cute leprofa fit munditia carnis.
Si ergoRothomagenfis ele£tus.
debeat imputari adculpam.
Defunt.
qui explorat Hierufalem.
Deus enim - - &movebit terram.
* In agro Domini granum.
Non eft veftrum aliquem judicare.
Defunt.
Ep. LHI.fanitatem, prp peregrina-
tione patriam , vitam pro morte
animse - - - in morte conclufae funt
" me & magiftrum.
omnia introrfum fpe£rantia
Contraxit ab ore fuo Sicilia.
" & veneni intentatio frequens.
* Quis quxfo ibi fecurus inhabitet.
porta inferi.
nativi aeris noftri Anglici
abominata eft anima mea.
apud nos falutaris eft.
totus cibus vefter vel vi&us
qui femper eft in caufam morbi
Illud - dubium aflidue legis.
" apud omnes - fint naturaliter infi-
deles.
" in fpiritu mifericordia?.
& adhuc per fpacium dia?t£ unius.
" Defunt h&c omnia.
Ad vos itaque, amantiffime Pater.
Foveat
a.'Cap.f?e&ent>eS3epfa$e.
WttSt. Petri&frc&e.
44f
Bibl. Patr. Lugd.
Foveat Angiia me jam fenem
vos movere debuerant diuturnitas.
amor patrice . « conditio nutriturse •
Et nifi gratiam refpueritis
velitis apponi Patribus veftris
Ep. XLVII. Brebantinorum fadus es
ut perderes devotiflimam tibi gentem
fervientem. Tibietiam nonfibi vivit
Ubi eft interceffio . . obligafti
inter Romanos Principes primus f uit
patre vivente & confentiente
fe regni officium non debere
renuit dicens minor Decius
adeo ignominofa fervitute
& opprobrio terminavit
& in fauftis damnata eventibus
Porro mihi videtur denegare fllius
communius opprobrium convertetur -
humilitate fibiexhibitamanfuefcit
qui ad hoc tibi vivit
& fucceffor in regno.
violentiis & peccatis non poffet
Utinam fcires . . venerari parentes ■
Ep.XLVIII, de variis laboribus afpiraret
Petri quippe navicula _*•
ftatuit procellam in auram
Effufa enim contenttone *
efferaca rabie defaeviret
decrudefcit in eo faeveritas
. fed hodie erecla in fuperbiam
Oclavianus ille auctor fchifmatis
congregaverat opes cVdivitias
ut quietem Ecclefiae perturbaret
Suis-Iargitionibus itainfafcinaverat
juxta verbum Jeremias Prophetae
Ere&us fuerat O&avianus
MSt. Petr. Hamb.
Foveat Anglia me fenem. •
vos movere debent diuturnitas.
amor etiam patrias - - & conditio
nutriturae.
Et nifi gratiam refpuatis.
velitis apponere Patribus veftris.
Ep.LXVIII.Brabanzonumfa£tus es
ut deftruas devotiffimam tibi gentem
fervientem tibi , & non fibi vivit.
Defunt.
inter Romanos Imperatores primus
fuit.
patre vivente.
fe Regis officium non debere.
renuit dicens juvenis Decius.
adeo ignominiofa fenectute.
& opprobrio confummavit.
& infmitis damnata eventibus.
Porro mihi videtur degenerare filius.
ignominiofius opprobrium conver-
tetur.
humilitate vincit &vincitur.
qui adhuc tibi vivit.
& fucceffor in regno es.
violentiis & petentiis non pofTet.
Defunt.
Ep. LXIX. de diverfis Iaboribus afpi-
raret.
Petri quidem navicula
ftatuit proceilam ejus in auram.
Effufa enim contritione.
efframata rabie defseviret.
decrefcit in eo feveritas.
fed hodie erefta eft in fuperbiam.
O&avianus ille amator fchifmatis
congregavit opes & divitias.
ut quietem fandtae Ecclefize pertur-
baret.
Suis - operibus ita infatuaverat.
juxta verbumjo.
Ere&us fuit O&avianus
3 . Sata-
44$
Uxtunbm unfc Hacfcricfctert
;.Period.
Bibl. Patr. Lugd.
Satanam expulit . . eft. Poft hunc
Poft ipfum elatus eft
.Elevatum vero tertio , tandem totum ■
quod de ipfo,& confimilibus prtedixerat
Adbuc recolo - - de csetero non re-
furgat
quando filium fuperbi£e,&idoIum
tranfierunt Dominum Bernardum .
- Epifcopum Hoftienfem? Refpuerunt
notare hic poffumusproblemajoathan
qux totum orbem tumultuofe concuffit
ut me probetis per experientiam ve-
ftrum
quam mifericorditer me ab exilio
Ep. XLIX. Exitus aquarum deducunt.
efTet tcedium omnis operatio - omnis
vita
quorum frater & concanonicus.
judicibus noftris infames literas
jactitat fe fuifle primogenitum
unde poffet effe notabilis pater meus -
nobilitatis tamen titulos
in Ecclefia Beatce Virginis Carnotenfis
confufionem meam & reverentiam -
- - meam. Avertantur
proprii corporis . . malum ? quia
avertere. Sed . . . pro Rachele data ■
Ep.L. quare G. camerario Abbatis Cadomen-
lis , qui in multa
fed quod hoc fecit provocatus -
& ob tutelam proprii corporis
ovis tamen longe ab oftio.
Capra vero , quce pacifica hoftia eft,in
poenitentiam fortiterabfterferunt
Chriftus . . . priusdignatusapparere
PoeU Theologus Profper dicens -
MSt. Petr. Hamb.
Satanam poft hunc
Poft ipfum etiam elatus eft
- Tandem totum.
- quod de ipfo prcedixerat.
- Defunt h<ec omrita.
quando filium & idolum
transfigerunt Deum,refpuerun£
- notare hic pofTumus Joachim
- quce totum orbem malitiofe concus-
fit.
fPut me probetis veftrum.
quam mifericorditer ab exilio.
Ep.LXXlV. Exitus aquarum de-
duxerunt.
- efTet tsedium omnis vita.
quorum frater & canonicus.
judicibus meis infames literas.
jadlitat fe fuiffe progenitum.
unde poflet effe nobilis pater meus.
nobilitatis tamen & generolitatis ti-
tulos
in Ecclefia beatce Virginis
& confufionem meam. Avertantur.
proprii,quia
avertere. Sed data.
Ep. LXXV. quare Greg. qui in multa
fed hoc fecit provocatus
& ad tutelam proprii corporis.
©vis tamen in lege domini longe ab
oftio.
Capra vero in
poenitentiam fortiter extorferunt.
Chriftus . . . prius dignatus eft ap-
parere.
Poeta Theologus dicens.
prse-
2.Cap.fiebettfoeQ$epfa$)e.
tWlSt.PetrilRJK&e.
447
Bibl. Patr. Lugd.
prsefatum G. Camerarium aliquid
vicarius. Ex dile&ione proxitni
odium . . adverfumG.
Ep. LI. erudiendos mihi mitteretis
debitum . . . annuum folveretis
fkutjudxa Mefliam.
tamdiu animum meum torfit
Hoc malo nunc fentio,cui charta
quia vibium Pythagoricse litterse
ideo magicis expediret eos corripi
MSt. Petr. Hamb.
pnefatum G. aliquid.
vicarius , & dile&ione proximi
odium . . adverfuspraefatumG.
Ep. LXXVI. erudiendos mittentes.
debitum . . . annum folventes
ficut Judxi Mefliam.
tam diu animam meam torfit
Hoc malum nunc fentio, nec cui
charta
quia annum Pythagoricae litera;
ideo magis expediret eos corripi.
eo quod filios fuos. minime correxiflet - eo quod fillosipfosminime correxif-
Perniciofaeft . . blandamajorSmper.
miflio
Ideo dicit Sapiens : Filias
Laedetur , quafi vinea inprimo flori
qui puerosinxtate tenera.
ut fubjiciam ante faciem ejus gentes
. blanda majorum
Perniciofa eft
remiflio.
Jam dicit Sapiens : Filia?.
Quafi vinea in primo flore.
qui viros in aetate tenera
ut fubjiciam gentes.
<\ux cum iilius caput - pienum mififfet - qux tandem illius caput * . plenuga
mifit.
Apprehendite,inquit Propheta, difci- - Apprehendite , inquit , difciplinam.
plinam
Adonibezec , qui eos infeftabat
praefcindere primitias a&ionum
parvulos fuos, fcilicet Babylonis
ab adolefcentia fua in malum
evelluntur, antequam coalefcant
Ep. LIl cumque jam expofuiflemus vela
Mirabiles erant elationes maris
& dereli£ta fede,navem-commifit
Univerfa patiebantur fpiritum
nox horroris & mortis.
Tota no&e . . fuimus in corde maris.
in portum voluntatis noftras
Dominus Rex in Guafconiam tendit -
ruftici noftri Magifter G. & Archidia-
conus
Ep.LIIl.
Adonibezec , & qui eos infeftabat,
abfcindere primitiasa&ionum.
parvulos fuos,id eft, Babylonis.
ad adolefcentia fua ad malum.
evelluntur , antequam evalefcant.
Ep. LXXVII. cumque jam expo-
fuiflem vela.
Mirabiles erant exaltationes maris
& dereli£U,fe&navem- commifit.
Univerfi patiebantur fpiritum.
nox erroris otmortis
Tota nofte - - ftetimus in corde
maris
m portum vohiptatis noftrae
Dominus Rex intendit.
ruftici veftri M. G. Arcbidiaconus.
Deeft<
Ep.LIV.
44*
tlxtunbm uttb Hacfcricfcfetf
5. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
Ep.LlV. & caufatur Adelitia neptis veftra -
prsefata Adelitia - - difcretionis evaferit-
monachum - - facitpropria profeflio,
vel paterna
quia non eft - - fed quafi emancipata -
fi matrimonium carnaie gaudet libertate ■
quod fponfus exhiberi defiderat men- -
tem
Nam in Genefi legitis
prseter liberam arbitrii benevolentiam -
li millies clauderetur in clauftris
vereorque , ne vobis adeptet aliquis -
facitis eum duplo gehennse filium
jugum. religionis abhorret,
quid - poft gratiam Dei poflit - facun- -
dia
Ep.LV. &obhvifcere populum tuum
Gratia fuper gratiam mulier fan&a
dicit Dominus eunuchus : Dabo eis in -
domo
Maledicl:us,qui non - - fuper terram -
Paulus confilium de virginitate dedit -
hujus vitae fallaces divitias & opes • -
& angelicas puritatis fociam conferva- -
bit
Gloria enim virginum eft in fimbriis -
& aeternse - divitiae temporales accre- -
fcunt
Ep-.LVl.Jam invos ipfe Dommus Papa, & -
Legimus,quia NicolausPapa fufpenfionis
quia venaticam artem exercebat.
licet ille excu(abilior efiet
Athenienfes,fingentes fub quodam -
ad illicitos & infames amplexus
qui exercuerit artem venaticam
Ecce ego mitto venatores , &
& eruditione populi compenfare -
MSt. Petrin. Hamb.
Ep. LXXVHI. & caufatur A. neptis
veftra.
praefataA. - - difcretionis venerit
monachum - - facitpropria profes-
fio,non paterna.
quia non eft - - & quafiemancipata.
■ fi matrimonium carnafe gaudeat li-
bertate.
quod fponfus fibi exhiberi defiderat
mentem.
Nam inGenefi legitur
prseter liberi arbitrii benevolentiam.
il ad mille clauderetur in clauftris.
vereor,ne vobis adeptet aliquis
faciatis eum duplo gehennse filium.
jugum religionis exhorret
quid - gratia Dei poflit - facundia.
Ep.LXXIX. <5c oblivifcere poten-
tiam tuam.
Gloria fuper gioriam mulier fancla.
dicitDominus eunuchis:Dabovobis
in domo.
MaledicTus , qui &c.
Paulus confilium devirginibus dedit.
hujus vitas fallaces delicias & opes.
ad angelicse puritatis folatium con-
fervabit.
Gloria enim virginum eft in fimbriis
aureis.
& seternae - divitia: pro temporali-
bus accrefcunt.
Ep.LXV. Jam invos ipfe &.
-Legimus,quia Papa fulpenfionis.
quia venaticam vitam exercebat.
Jicet iple excufabilis efiet.
Athenienfes , furgentes fub quodam.
ad illicitos amplexus.
qui exercuerit venationem.
Ecce ego mitto venatores meos , &
in eruditionem populi compenfare.
Nove-
i. Cap.fte6ent)eQ3etrta#e.
D0ttSt.Petri2&irct)C.
449
Bibl. Patr. Lugd.
Noveritis autem - - Bene valeatis.
Ep.LVII.necvinceret fanguis nec natura
adjutor fideliciffimus , & officiofiffimus
fuper terram? Mundus
gravius affligendo difcerpit
Ipfe , fi tentari te permittit
proventum: preffurse
Quod autem amatoria juventutis
quae maturiore ftylo cecini
Cantilena de lu&a carnis Sc fpiritus. •
fervat hoftis aditus , follicitus
Violati capere primitias pudoris
Qui habet aures audiat usque adfinem ■
asternum in flipplicium
Ep.LVIII. Ignofcite mifericorditer
appendatur in ftatera iniquitas mea -
ejus dehoneftati - refarcirinon poteft -
quot pericula , labores pro vobis •
Si confilia noftra fecretiora recolitis' -
neque gladius - - turbationis
recolentes , quia - - - fines terras
erat admonitio praemittenda
Dominum & judicem deprecabor
fperabo in eo
quia pro viginti folidis
tamen folvendo eram per gratiam Dei -
Accufo autem potius - - malitiam -
Hlud autem pro certo noveritis
in mandatis Arnoldo - - Paterne , cujus
Nam ex au£toritatd
MSt.Petrin. Hamb.
Dejlmt.
Ep. LXXXIV. nec vinceret affe&io
nec natura
adjutorfideliffimus & efficaciffimus.
fuper terram ? Sapientia dicit : Fili
attendens ad fervitutemDei,ftain
in juftitia & timore, 6c praspara
animam tuam ad tentationem.
Mundus.
graVius in egreffu difcerpit.
Ipfe, qui tentari te permittit.
proventum: ut verboJobutar;pref-
furae.
Qui autem amatoria juventutis.
quse maturiore confilio cecini
Defunt.
Sarvit hoftis : aditus follicitus
Violati carpere primitias pudoris
Omnia h<ec defunt.
Ep.LXVI. Ignofci debent mifericor-
diter.
appendatur in ftatera sequitas mea
ejus dehoneftatio - refarciri non
poteft.
quot pericula, quotlaborespro vo-
bis.
Si confiliaveftra fecretiora recolitis.
neque mors , neque gladius . . per-
turbationis
Defunt.
erat admonitio prseferenda.
Dominum &judicem meumdepre-
cabor.
fperabo in eum.
quia pro decem folidis.
quos foluturus eram.
Accufo tamenpotius ^ - malitiam
Illud autem noveritis.
• in mandatis , cujus.
Nam au&oritate.
tU fidei
4?o
Urfti ttbett mb Hacfcrtcfcteti
$. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
fidei fu£ promiflionis - - periculum -
antequam graviter offendamini mihi -
f«d ut in humilitate Job
& fuccidat me , & h#c fit confolatio -
me dolore non parcat. Vale.
Ep. LIX. debuerat fuffragia mendicafle
ipfe quafi inter mortuos
diplomate utens remeavit
Tantique obfequii memoriam
enormitas exfufflare debuerant
verba autem oris ejus
Magiftro Henrico non minus
Magifter vero Henricus
verba protulit,quihominemreprobatse -
quem oportet officn debito
Si MagifterHenricus ex motu
Ponatur, virum - - - fe diffundit.
aliquid egiffe timidius
Imperator gratanter admifit
Eidem cum obje&um effet
vobis fpiritu liberiore locutus eft
Africanus in armis potentiffimus, cum -
minus pugnacem argueret
Nonne: MagifterHenricus
per meritoria & tabernas
velategantrimas, junge oftia, tollito -
lumen. E medio, clament omnes, pro-
pe nemo recumbat.
ut fic Magiftro Henrico
MagiftrumHenricum in veftram gatiam -
qui tempeftivius , & uberiore manu
detinui,donec - utrumreprobataillo- •
rum
Jofaphat , qui de tranfa&a vita
graviter increpatur.
ficut dicitur - -fedexitiumprocuravit. -
quamapertum telimonium veritatis *
MSt. Petrin. Hamb.
fidei faa» aut promiflionis • • peri-
lum.
antequam graviter offendamini.
fed in humilitate Job
& fuccidat me , & fit confolatio.
me dolore non parcat.
Ep.XCIV. debuerat opem mendi-
caffe.
ipfe inter mortuos.
duplomate utente rediit.
Tanti obfequii memoriam
enormitas exfufflare debuerat.
verba autem oris fui
Magiftro H. non minus
Magifter vero H.
verba retulit , quia virum reprobatse.
quem oportet ex officii debito.
Si Magifter H. ex motu.
Defunt. -—
aliquid egifte , vel a&urum effe timi-
dius.
Imperator patienter admifit.
Eidem obje&um eft.
vobis fpiritu uberiore locutus eft.
Africanus cum.
minus pugnantem argueret.
Nonne M. H.
per minatoria & tabernas.
vela tegant rimas clament,prope ne«
mo recumbat
utficM.H.
H. in veftram gratiam.
qui uberioremanu.
det-inui. Reprobata ergo illorum.
Jofaphat qui de antea&a vita.
graviter a Domino increpatur.
&(icutdicitur - - fed etiamexitium
procuravit.
qium apertae teftimonium veritatis.
iuxta
i.Cap.)te&enbe%3et)fa3e*
Bibl. Patr. Lugd.
juxta Satyricum pravus adulator
de naturse patriaeque veneno
Filii hominum - - • adulanti confenfit
Mag. Henrici referatis ad gratiam
quod in Magiftro Henrico
JBene valeat - - eum inveritate.
Ep. LX. atque diligentiam fcholarium
de patrimonio crucifixi
divinam in temporalibus providentiam
implicite diligenter evolvit
defecerunt propter iniquitatem
motus varios divitum fucceflus
vacca peperit - - foetu fuo.
& gaudent ad fonitum organi
Cumulus enim deliciarum
ttOrt StPetri 2*ircfcc,
4f*
dolor xternus - - non tranfibit
David in folio fedens
Nabuzardan - - divitias honorare.
contamines domum Dei. Vale.
Ep. LXI. afflictio carnis & exercitium
de - - follicitudinum molle fibi
Machabseus domeflicaffe accipitres
abje£ta,fe bellis morti expofuit
genuslaboriofiffimum efl
fuorum fuccefluum commoditate -
quae aNeapoli - - mufcas univerfas
quam has fumptuofas aves
muliebris, quam mafculinus »
cujus jecur Poetse referunt
Sane cum beneflciis
& extra gregemdomini faciendus, fi
non oves avibus antefertis
exiget etiam cum ufuris
vel occupii voluptate
Ep.LXII. Cumproponasin literis tuis
MSt. Petr. Hamb.
juxta Satyricum adulator
de naturas vitiique veneno.
Dejunt.
Magiftrum H. ref eratis ad gratiam.1
quod in Magiftro H.
Defunt.
Ep. XLVIIl atque diligentiam fequ-
larium.
de pqtrimoniis crucifixi*
vivam in temporalibus providentiam
implicite diligenter exfolvit.
fubito defecerunt , perierunt propter
iniquitatem.
pulfatus , varios divitum fuccefius.
Defunt.
& gaudent ad fonum organu
Cumulus enim divitiarum & delicia-
rum.
- dolor aeternus - - - nontranfiit
David in - - folio magniflce fedens
Defunt.
contamines domum Dei
Ep. LXVII. affli&io carnalis & exer-
citium.
de - - follicitudinum mole fibi.
- ^kchabaeos domuiffe accipitres
- abjecta , Judas fe bellis & morti ex-
pofuit.
genus laboriofum eft.
fuorum laborum animal fuccefTuum
commoditate
- quae Neapoli - - mufcasuniverfas.
quam has fumptuofiflimas aves.
muliebris quam mafculus.
eujus jecur,ut Poetse referunt.
Sane in beneficiis.
- & extra gregem ftatuendus , fi nunc
• aves ovibus antefertis.
cxiget cum ufuris.
vel aucupii voluptate.
- Ep.CX.Cumproponas.
l\\ % rema:
4f*
UrhwbeH unb Hdcfcwbtcti
$.Period.
Bibl. Patr. Lugd.
remanere in Anglia decrevifti
mecum efle debeas , & non velis
qui mecum non colligit,fpargit
Te tantum excufabilem facit
nunc morari Oxenefordiae
& quafi fcelus idololatriae, nollc
meritorum gratia provocares
opponas. Cum enim - - ideoque ft
Ep, LXIII. per fratrem veftri Ordinis
in qua circumfcriptis omnibus
duo ligna redacla in vafculum - -
ftatum verse charitatis informant
cujus typum gerit.
ut fecum patiatur.
loquitur per Ezechielem Dominus
Ep. LXIV. vel in eundo , vel in reditu
nobifcum communicare velletis
uberiorem efle charitatis afFe&um
quod non deficiet in hac
Exerat Beati Petri gladium
quantum - • auxilium - - expe&are.
Valete.
Ep. LXV. Magiftro G. pulcro , Magifter Guil-
lelmus Blefenfis monachus
(ibi renuncians imminere periculum -
in Chrifto perfedtus
foffatam - exuberantem
- incidit
tandem M.Guilleimus convenientibus -
ominofis occurfibus, de fomniis, &le- -
muribus
quia tunc viva voce non potui
mukiformes aftutias circumducit
fcientiam futurorum, 6c fic rerum
Suggeftione fiquidem diaboli quxdam -
vel amafios torqueant & incendant -
Quod nifime quacunque novas
in clypeo Hiero proficifcentis
quidam ariolos , quidam pythonicos -
qui ceciderat per canjcellos,dum de vitas
MSt. Petr. Hamb.
in Anglia decrevifti.
mecum efTe debeas, & nonvenis.
qui mecum non colligit, difpergit.
Te tamen excufabilem facit
nunc morari Erphordise.
& quafi fydus idololatrise nolle.
beneficiorum gratia provocares.
opponas. Et fi
Ep. C. per fratrem noftri Ordinis
in qua confcriptis omnibus
Defunt h<ec verba.
ftatum veftra^ charitatis informant
cujus typummanifeftiflime gerit
ut fe tamen patiatur.
loquitur perEzechielem dicens.
Ep. CI. vel in eundo,vel in redeundo.
nobiscum communieare velitis
uberiorem efte pietatis arTeclum
quodnunquam deficiet in hac
Eximat Beati Petri gladium.
quantum - - auxilii - exfpe£tare.
Ep. XLIX. Magiftro G. V. mona-
chus.
fibi denuncians imminere pericu*
lum.
in Chrifto profeclus.
in foffatam - aduberantem - prse-
ruit.
M. G. convenientibus
occurfibus , lemuribus
quia tunc pro viva voce non potui.
multiformes malitias circumducit.
fcientiam , futuros rerum.
Qucedam.
vel amafios torqueant.
Ubi me quascunque novas.
in clypeo Hierofo proficifcentis
quidam ariolos & pythonicos
• qui cecidit,dum de vitse.
Non
uCap. ffebenbe 95epfo0e.
WttSt.Petri2Mr<&&
4H
Bibl. Patr. Lugd.
Non poffumus ei dicere,
Si furrexit - - inmediotui propheta
nec te moveat, quod quandoque
Nam & fan&us Daniel Regem Nabu-
chodonofor vifione imaginis con-
fternatum, peccata fua fecit eleemo-
fynis redimere & ad tempus divinse
animadverfionis fententiam decli-
nare.
Unde quidam ad negotia
quo progrediuntur interroges
cum egrederetur de Sufis
fperans - - liberationem patris
interrogationem aliquid hominis ha-
buifle
Marcus Evangelifla evangelizandi
cum navem egrederetur
iter fuum expeditum efTe perhibuit
fe plerumque in varioi , aut - - con- ■
trarios
aut augurfo deterreri potuit
in egreffu navis prolapfus eft.
Rexetiam Guillelmus - - vifionesvi-
debant.
fponfus Beatas Virginis
His & aliis modis aperit fuis,prout -
vult - - revelare voluntatem
Verum tamen - - me inducent
ex ea vifione , quae mihi gaudium
avis - Martini volaverit ; fiin egreflii
gibbofum obviam habuerint
etfi nulius ei monachus
Ep.XXVI. Terribiiis eft - - & in fuis
nec illud Judaicum opprobrium
humanitatis officium hominibus tranfal-
pinis
illos enim - - fblatio relevare
qui judicat caufam pauperum
in lumbari ferico', & famito , & aliis
MSt. Petr. Hamb.
Non enim poffumus ei dicere.
- Si furrexit - - in medio tuo pro-
pheta»
nec te tamen moveat , quod quan-
doque.
- Nam & Nabuchodonofor in vifione
quas amente ejus exciderat, ani-
mo confternatus peccato fuacon-
filio Danielis eleemofynis redemit,
& intuentem fibi Dei fententiam
declinavit adtempus.
Quidam ad negotia.
quo progrediuntur , interrogati
cum egrederetur deBethulia
fperans - - liberationem.
- interrogationem aliquid ominis h£f-
bui ffe.
. Marcus evangelizandi.
cum navem ingrederetur.
iter fuum expeditum perhibuit.
fe plerumque varios , aut - - con«
trarios.
deterreri potuit
in ingreffu navis prolapfus eft.
fponfus beatse Marias virginis
His que & aliis modisrevelat,prout
vult, - - voluntatem.
Defunt.
& ea vifione,quas mihi gaudium
- avis - Martini ; fi in ingreffu
gibbofum obviam adinvenerint
fi nullus ei monachus
Ep.L. Terribiliseft - - fedinfuis.
ne illud Judaicum opprobrium
- humanitatis officium pauperibus
transalpinis.
Defunt.
qui judicat caufas pauperum
in lumbari ferico,&aliis
U\ 5 nec
4S4
Urfrjttbett imt> Hacfcwfctett
3. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
nec honoris affumptio, neccsetera
ad hoc enim (atis - - Mantuani vera
6c alti confilii fpeciale facrarium
dum pacati eft animi
fed in ira & turbatione cordis
fuperveniente tamen - - tonfura
quatuor aut quinque disetas excurrit
artes eorum frequenter
in eloquio torrentior, fecurior in
& qui a vobis verfificatorias
per induftriam - - plenioris obtinuit.
Quam cito autem egreffus fum
Ad pacem populi fpe&at immenfitas
magnificentior imwhitur
femper ftuduit opprimere
ab omni venalitate innoxias & im- -
munes.
egregii prse caeteris infignivit
per invidentiam refcidiffe
facient Dominus - - Cancellarius>qui
confilio*& auxilio Regum & Principum
hoftes fuos Dominus - - ferreis , Ille -
in affli&ione filiali nutriens
Hocautemin . . cognovimus.
Ep. LXVH. quod tamen nobis ad utilitatem
Cum enim aliis Regibus fit rude
Ideoque omnium Epifcoporum no- -
ftrorum
MSt. Petr. Hamb,
1 nec csetera.
Sed licet ad hoc ftatis - - Martiani
vena 1
& alti confilii fpirituale facrarium
dum placati eft animi.
fed in ira & turbatione animi.
fupervenienteautem - • tonfura.
quatuor aut quinque leucas excurric
malitias eorum frequenter.
in eloquio correcl:ior,fanior in
& quia & me verfificatorise. j .
Defunt.
Ego autem quam cito egrefTus fum
Ad pacem populipertinet,quicquid
cogitat , quicquid loquitur , quic-
quid agit,ut quiefcat populus fuus,
labores anxios & enormes incef-
fanter affumit. Ad pacem popu-
puli fpe&at , quod confilia vocat,
quod firmat foedera, quod atnici-
tias jungit, quod fuperbos humi-
liat, quod prcelia minatur, quod
Principibus terrores immittit. Ad
pacem populi fpeclat immenfitas.
magnificeatior & munificentiorin-
venitur.
femper ftudet opprimere.
ab omni venalitate innoxias
egregie infignivit.
per invidiam refcidiffe.
facient,qui
confilio Regum & Principum
hoftes fuos. Dominus ille.
in afFe&u filiali nutriens.
Defunt.
Ep. XCV. quod tamen vobis ad uti-
litatem.
Cum enim aliis fit rude.
Ideo enim Epifcoporum noftrorum
fifini-
u Cap. fieBerrbe QSetjfoge.
WttSt.Petri2&ir*e.
4rr
Bibl. Patr. Lugd.
(I fmitimarum - - amicitia; - fir-
mandse.
libri haec omnia erudiunt
in litterali ftudio tantus fuit
Adde , quod ingenuas - - - feros
bona libi - eveniffe omnia gloriatur -
fcriptum eft in hunc modum
Poftquam federit Rex
in Rege fcientia litterarum exigitur -
& exercitatio tota erat in lege
De Jofia Rege - - quod & fecit
, armorum , & militia litterarum
judicabit in aequitate populos , 6c
thronus ejus inseternum manebit 7
Item , Et ponam in fseculum fseculi femen
ejus, <3c thronum ejus ficut dies cceli.
Ex pradi&is manifefte conjicio
quod per imprudentiam filiorum
a gente in gentem transfertur
Job deterrendo Reges invitat.
Eccequaliter - - - redundavit.
ignoti viri & extranei fuccefferunt
Jitteralibus difciplinis impendat
& malitiam dedifcat innatam
exemplis operum afluefcat. Bene Valete •
Ep.LXVIIJ.
Ep. LXIX. de invaletudine veftra -
vehementius exultat
tanquam transfuga & defertor
qui contra praftitum Patri j uramentum -
in patrem filii
Quia in filio vita diuturnior
multorum culpam , teftc Auguftino -
MSt. Petr. Hamb.
fi cunctarum - - amicitise - - fer-
vandse.
libri ad fieec omnia erudiunt.
In literatorio ftudio tantus fuit.
Defunt.
bona fibi - evenifle omnia gratula-
tur.
fcriptum eft in lege Domini in hune
modum.
Poftquam autem federit Rex.
in Rege Jiteratura exigitur.
& exercitatio DaVid tota erat in legc.
Defunt.
armorum,nec minus militia litera-
rum.
judicabit in veritate.
thronus ejus in seternum fundabitur.
Si cuftodierint filii mei mandata mea
& teftimonia mea, quse docebo
eos , ipfi &filii eorum fedebunt fu-
per fedem tuam.
Ex prsedi&is manifefte convinco.
quod propter imprudentiam filio-
rum.
a gente in gentem transf eretur.
Job comminando Reges invitat.
Defunt.
ignoti & extranei fucceflerunt
liberalibus difciplinis impendat,
& malitiam dedifcat
. exemplis operum afluefcat
Deeft.
Ep. XXXIX. de invaletudine & asgri-
tudine veftra.
vehementer exultat.
tanquam transfuga & defertoria.
qui contra priftinum Patri juramen-
tum.
in partem fijii.
Quia in filio diuturnior»
nuiltorum mortem.
Fabius
4f<>
Urttmbm utto i7a#>ti#)tm
3-Period.
Bibl. Patr. Lugd.
Fabius Rullus Conful
nota proditoris in mijjte
in catalogo fortium David
in Abner & Amafa denigravit
revocetis ad fidem fui Principis
excommunicationis vinculo aftringan-
tur
MSt. Petr.Hamb.
Fabius Lucillus Conful.
nota proditionis in milite.
in catalogo fortitudinis David.
in Abner & Amafa enormiter deni-
gravit.
revocetis ad fidem.
excommunicationis vinculo reftrin-
gantur.
nec Regi - nec alii - - gratiam fecit - nec Regi-nec aliis - - gratiam fecit.
Refert Frontinus, Cafilinos
Cyzicum -,- fervavere Romanis
in eo , qui fpes noftra eft, qui convertit
fublimabit cornu Chrifti fui. Vale
Ep.LXX. Scitis , quod Robertus
minus aptum aut deteriorem quaefo
erga vos erit nepotis affe&io
Bruta foetus fuos - - prae eminentem.
Aut enim fub dilectionis imagine
nifi melle circumlita
neqUe accipis perfonam hominum :
Refert Franconus Cafalitios.
Defunt.
in eo , qui convertit.
fublimabit cornu Chrifti fui
Ep. XXXVII!. Scitis,quod B. Saresb.
minus aptum qusefo.
erga & apud vos erit nepotum af-
fe&io.
Defunt.
Aut enim fubje&ionis imagine.
nifi melle circumlinita.
neque acceptas perfonas hominum.
debitumque naturse in vobis non extin- - debitumque in vobis non extinguat.
guat.
& Jacobum minorem,Jofeph etiam -
Juftum
ut vos inveniat benignum & placabi- -
lem
circumfcripta omni linea parentelas -
Ep.LXXI.
Ep. LXXII. frequenti fuggeftione tua • .
alium introduxit. Benedi&us
Illud autem mihi ad votum - aceedit -
fed tua invidia proceffifle
Quas & Caeditius gravis invenit
fuum geftare in pe&ore teftem
Invidia eft, qua - - - vediderunt
ineflet generis mentisve nobilitas
Utque latens imo vipera ferpit
6c Jacohum minorem , etiam Juftum
ut vos inveniat benignum
circumfepta omni linea parentelar.
Deefl.
Ep.XCVII. frequenti fuggeftione
veftra.
alium introduxit, & nunc non erat
his locus. Benedi&us.
Illcdmihi advotum - accedit.
fed tua injuria proceflifle
Quasque Dionyfius gravis intulit
fuum deferre in pefiore teftem
Defunt.
ineflet ingenua mentis nobilitas.
Utque latens una vipera ferpit.
quia
i.Cap.|?e6en&e25e#a0e*
ttOrtStPetri&trc&e.
4f7
Bibl. Patr. Lugd.
quia innocentiam - - reddifti exofam
cumque refpondere - - moneretur.
Mole quasfo magnitudinis fuse
Nec fic meafata premuntur
Inter vota & - - faspius numerabam
deferor hofpes. Verum quia inno-
centia
ut in fapientia vincat malitiam ,
arctioris anguftise , non timerem.
Ego tamen nec fanioribus cibis
Nec vixit maie, qui natus
Quippe minuti femper Sc infirmi eft
animi exiguique voluptas ultio. Mi
hi fufficit ad vindictam quod pro
ceffu temporis
Putas temihi exitialiter - - Ipfe par- ■
cattibi
Ep. LXXIIL fuerit omnino fublata demedio.
fupplicio mortis addicitur interfector -
maleficium immanius & execrabilius ■
libera impunitatis audacia gladiurh
fi timorem homicidis incuteret.
& quia non poteft incidere
euntesque in deiiciis cum plenitudine
eam nobis damnabiliter refervamus ■
hasc verba legiffe meminimus
Nuper apud Wintoniam
occifus eft a Guillelmo Frechet
ex epiftola Nicolai adEpifcopos Gal-
liarum,
Martini Papse, §c - - Carthagin. III.
qui mutuum a fe mendicant auxilium
vindiclam exceffuum relinquamus : -
humanitatis confilium - impendamus.
Publice namqueintereft,
cenfuram - reverentur. Bene vilete.
MSt. Petr. Hamb.
- quia innocentiam - reddidifti exo-
fam.
- Defunt.
Mole qusefo fortitudinis fuse
Nec fi mea fata pMhuntur.
- Super omnia - - illud erat prseci-
puum.
- deferorhofpes. Nunc autem culpis
exigentibus vagus & profugus fu-
per terram , quo me cunque ra-
pit tempeftas , deferor hofpes ;
Quia tamen innocentia
ut fapientia vincat malitiam.
cafus ar&ioris anguftiae non timerem.
Ego autem nec fanioribus cibis
Nec juxta male, qui natus
- Quem prope inimici & femper infir-
mi eft animi,quod proceffu tem-
poris.
■ Defunt.
- Ep.LV. fuerit fublata demedio
■ fupplicio mortis addicituroccifor
- maleficium majus & execrabilius
■ libera impunitatis licentia gladium.
■ fi timorem incuteret
& quia non poteft csedere.
- euntesque in delietis cum plenitudine
• eum nobis damnabilem refervamus.
hsec verba nos legiffe meminimus.
Nuper enim apud Wintoniam.
occifus eft a A. G.
- ex epiftola II. N. Papce.
- Martini , & - - Carthagin.
- qui mutuum a fe vindicant auxilium
■ vindi&am exceffuum relinquatis
- humanitatis officium - impendamus
Publicse namque rei intereft.
- cenfuram - reverentur.
$?mm Ep-
4f8
Urftmbett imb V%rtbvi<bttn
1. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
Ep. LXXIV. pro Guidone hofpite meo.
qui enormi dehoneftatione vitse
nam ut verbo Nafonis utar
fed & nunc reverfus eft
quod cum fanabile non t.
Vitetur autem mihi pater ejus
ingenium illius excitavit in alea ,
Udum & molle lutum
Fingit equum tenera
Qui fi in aetatem venae durioris
Velocius & citius nos
magnis cum fubeant - au£toribus
Alea fiquidem perjurii - mater
J
Chiron Lacedsemonius
ut dicerentur focietatem • contraxifle -
fapiens fapientior erit
Frequenter evenit - - ad flagella.
hac vice corrigere nihil aliud eftet
Ep.LXXV.negotium tuum propofitus
Callifthenem auditorem fuum ad
Alexandrum mittens
vitam ejus corripit 8c componit
negotium brevibus verbis poteris
Scis, quia Lincolnienfis
confecrations minuis & officium
nuntio,vel Scripturas. Vale.
Ep. LXXVI. Sa?pe fcriptis , fiepe viva voce -
paginam - correclionis arripiam.
Quia dimififti virum morte
fcientia fcholarum extulerat,
quomododiminutse - - tuo veritas. -
& aDeo,qui eft via,
Narraverunt , inquit , mihi iniqui
Comederunt alieni robur ejus
defiderare gloriam tnagnificentise
qui infordibus eft, plus fordefcat
Homo aufterus eft. Metit , ubi
MSt. Petr. Hamb.
Ep.XCVLII. proG.Hofpitemeo.
qui de enormi honeftate vitse
Ut verbo Nafonisutar.
fed nunc reverfus eft.
quod cum fanabile non fit.
Videtur autem mihipater ejus.
ingentum illius exercitavit in alea.
Nudum & molle lutum
Cingat equum tenera
Qui fi in aetate vense durioris
Fortius & citius nos
magis cumfubeant - au&oritatibus
Alea fiquidem mendacii , perjurii -
mater.
Elyon Lacedsemonius.
ut diceretur focietatem - coatraxifle
alius fapientior erit.
Dtfunt.
hac vicecorrigere nihil aliud eft.
Ep. LVI. negotium tuum propofitu-
rus.
Callifthenem ad Alexandrum audi-
torem fium mittens.
vitam ejus corripit & mores eom-
ponit.
negotium brevi verbo poteris.
Scio, quia Lincolnienfis
confecrationis munu.s &officium.
nuncio,vel fcriptura.
Ep. CXXII. Saspe fcriptis , faepius vi-
va voce.
paginam - corre£tionis accipiam.
Quia dimififti virum dignum morte.
icientia fecularis extulerat.
Defunt.
& a te , qui es via
Narraverunt , inquit , iniqui.
Comederunt aliirobur ejus.
deguftare gloriammagnificentise.
qui in fordibus es, plus fcrdelcas.
Komo aufterus metit,ubi
Vide,
2. Cap.ffcbcn&e %$tyla§t *>ort St. Petri 5ftr<J>e.
4f9
Bibl. Patr. Lugd.
Vide , fi tangit te fermo ille
Argentum tuum verfum eft in
Heu,heu prineeps hujus mundi
gentilium mores in fan&uarium
dum fuavitatis Theologicas lepor
Sapientia , quse de furfum eft
Sane prsecipit Dominus
propterea dicebat mater Jacob
fentiarum verborumque venuftate
fi non aedificant ad falutem
Illud nobile - - - reftauravit.
non ficut Deum glorificaverunt
a filiis fuis reprobantibus fapientiam
reputantes ftultitiam prudentiam
prsedicationis
pallium quidem breve eft: Duosope-
rire.
fervire immunditia? & iniquitati ad
iniquitatem
neque ratio , neque fcientia , neque
confilium.
non erit tibi licitum colligere gomor -
aut alia operari
in capturam humani favoris & gratias
Paulus fe nihil fcire arbitratus
mente excedimus,Deo: five - - vobis
in ejus obfequium omnem intelle-
cltum
inutiles groflbs - - - germinabit
fed illa quoque quse bonos fru&us
tibi autem, tanquam inutili arbori -
Beatus vir dicit quidam , qui
fi - - - delicias deguftares.
homo , carnalis animalis - - Animalis
homo
quse funt fpiritus Dei
Dum fermonem Domim durum vocas
MSt. Petrin. Hamb.
Vide , ne tangat te fermo ille
- Argentum meum verflim eft mihi in
Heu princeps hujus mundi.
gentilium moresmihi in fan&uarium
id eft, fuavitas Theologici leporis.
Sapientia , quce furfum eft.
Smc praecepit Dominus.
'propterea dicebat mgr Jacob
■ fcientiarumverborumque venuftate
fed nonsedificant ad falutem.
Defunt.
non ficut Deum honoraverunt.
• a filiis reprobantibus fapientiam.
reputantes ftultitiam praedicationis.
- pallium quidem breve duos operire»
fervire immunditia; & iniquitati.
- neque ratio,neque confilium.
non erit tibi liberum colligere go-
mor.
aut alias operari.
» in capturam humani favoris & glo-
ria?.
Paulus nihil fcire arbitrans.
- mente credimus, Deo : five . . De©.
in cujus obfequium omnem intelle-
£tum.
nutiles greflus . . . in germinabik
fed illa , quas bonos fruftus
tibi enim,tanquam inutili arbori
Beatus vir qui
fi . - - - delicias deguftafles
- homo 6c carnalis - - - Terrenus
homo
- quas funt Dei
Dum ergo fermonem Domini durum
YOCa.S.
$?ttM 2, qui
460
UtfunUn imb Hdcfcricfctm
%. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
lm- -
qui terram - - ideft , duritiem
mififte
fimplicia verba non inficior
in quo fexentos TPhiliftseos occidit
Has funt falivce defluentes
cantus inutiles & aniles fabulas
quem - - video conftitutum
Sagitfce domini - - - fpiritum tuum. -
& recens mors Joannis - - fratris tui
doloris memoriam refricat mors Gerardi
Nepotem tuum Nicolaum
quem - - repente mors - - prseripuit
fub (ilentio fratris tui Ammonis
Mufica in ludtu , importuna narratio -
fcribas , quae Theologicam fapiant
Ep.LXXVII. homo fegnioris vitse
tantum derogaretcommunibus titulis,
quantum nunc vel adeptione hono-
rum, vel magnatum familiaritate ,
vel populi favore,vel fcriptis , aut
fuavi morum gratia nomen commu-
ne amborum dilatatis.
Noftra etiam fcripta, quse fe
quas in ipfum di&averat
dicitur ei Cicero refpondiffe.
Quis hodie LuciliUm cognoviftet
divina Homeri menscarmine
poffe commodius inveniri
affecerunt. Lacedaem. etiam Senatus -
maluit viro detrahere
poftremo imperavi egomet
afpexit amici
fi tempore pofcas , Accipit Endromidem
Non fumus ergo pares
faudare paratus
Ut qui condu&i plorant
MSt. Petrinum Hamb.
cui terram - - in duritiem - - inv
mififfe.
fimplicia verba veritatis non inficior
qui quingentos Philiftceos occidit.
Hse funtfalivasefftuentes.
cantus inutiles & inanes fabulas.
quem - - video circumfeptum
Defunt.
& recens mors - - fratris tui.
doloris materiam refricat mors
Nepotem tuum N.
quem - - mors - - prseripuit.
fub filientio fratris tui A.
Mufica in ludu opportuna narratio.
ftudeas , quce Theologicam fapiant.
Ep.IC. homo nequioris vitae.
tantum honoris fupererogare tene-
retur, quantum ille communibus
titulis derogaret. Nunc autem
quantum laudis addo communi vo-
cabulo , vel acquifitione redditum,
vel magnatum famfliaritate, vel
fcriptis, tantum eisdem moribus
elegantioribus ipfius ex parte ve-
ftram etiam notitiam dilatatis.
Veftra etiam fcripta,quae fe
qui in ipfum diclaverat.
Defunt.
Quis hodie Lucillum cognoviflet.
do&rina Homeri , ejus carmine.
pofte compendiofius inveniri
affecerunt , & Lacedsem. Senatus
maluit vitiis detrahere.
denique imperavi egomet
confpexit amici.
fi tempore pacis, Accipit Androma-
dam.
Non fumus ergo patres
laudare paratas.
Ut qui condo&i plorant.
Bene
> /Cap. fitbtribt $8tt)kQt. Wlt St. Petri 2\irc&e.
461
Bibl. Patr. Lugd.
Bene cum magnatibus
utrumque recipit indiftin&e
Illud - promovet - - fortem
fi quem Principum noftrorum
Regis Anglis Henrici fecundi
hoc opufculum acceptabit
Votum fiquidem meum eft
fed laudem mortuus vivat
a Magiftro GuilleJmo fratre
diligentiore cura recurratis
quod le&orem ofFendat
quod inducat errorem
quod virtutem non exerceat
£p. LXXVIII. orphanorum , & lugentium
MSt. Petr. Hamb.
Unde cum in magnatibus
ut recipit indiftincle.
Illud . . promovet - - fors
fi quem Principum veftrorum
Regis Anglias H. fecundi.
hoc opus Dei acceptabit.
Verbum fiquidem meum eft.
fed per laudem mortuus vivafc.
a Magiftro G. fratre.
diligentiore ftudio recurratis.
quod auclorem ofFendat.
quod indicet errorem.
quod virtutem non excitet.
Ep. LVII. orphanorum , moerentium
& lugentium.
difperfos in gentibus - - congregavit - difperfos egentes - - congregavit,
fub regibus Chufanrafathaim - fub regibus CufamafTa Cayn
Expreffa fiquidem - - Dominumjoan. - Extenfa fiquidem - • Dominum Ep.
Ep.
muri terrense noftce Hierufalem
quatenus Ecclefia Blefenfis
ad aliquam Ecclefiolam
qualem qualem etiam cum
Porro Gaufridus miles
in clerum Blefenfem
& levita tranfeuntes contempferant
in generatione & generationem
ab eo arca Domini accipitur
Nehemias muros asdificat
eruderans & efFodiens
& prsebendales Blefis erant
poft illam clericorum ruinam
Nam plantse , quas nondum -
contra vos armatur malitiam iniqui-
tas
Levabit manus fuas in fuperbiam
eorum.
Adhuc pauci eftis
Dominus - - venit, non in multitu-
dine
S0?mm 3
muri nofta terrse ut Jerufalem
Ecclefia folata Blefenfis.
ad aliquam Ecclefiam
qualefai cc cum
Porro G. miles.
curaclero B.BIef.
& Ievita contempferant
in generatione ejus
ab eo arca Domini recipitur.
Nehemias muros recedificat.
eradiens & effodiens.
& Prsebendariae Blef en. erant.
poft illam clericorum ruinam publi-
cam
Nam plant#,quse fe nondum
contra vos malitiam , quia iniquitas.
Defunt.
Et adhuc pauci eftis/
Dominus - - vincit,nonin multitu-
dine.
.Sata-
4&2
tttf utt&ert uttb VXa<fyti<bttn
$. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
qui etiam jam declinant
ille,qui infirma eligit
Recolamus Ecclefiae - - &videbimus
in unitate etiam - - - efl arca.
ha>c tria Ecclefiam fundaverant
Legitur enim , quod multitudinis -
Et iterum : Rogo . . ut id ipfuni
Petrus Apoftolus eadem
obfequium debitae fervitutis
Sit in cantu , fit in pfalmis
jugis hoc eft enim -
inmedio - - tympaniftriarum.
ufque ad plenitudinem voti mei
fi viderem fabricam Ecclefiae noftrse -
Bene valeatis univerfi & (inguli.
Ep.LXXIX. Quis ccelum terris nonmifceat,
laqueum inextricabilem injiceres
fatius tibi fuerat - »
vixque poffe obtineri creditur
contextus querelarum
fubcefforia alieni matrimonii
in thefauris , diftributis potius
(i ipfe fanus ac dives, fic fapientem
poffe ducere,ftatim infert:
ut pretiofe veftes
Deinde per no&es totas garrulce
ego in conventu - mifella defpicior -
De foro veniens quid attulifti ?
divitem ferre tormentum.
Talia funtjfubje&a, qualia prardicata
effe permiferint.
nulla eft uxoris eledtio
Ideoque Valentinianus Imperator
certisque utamur hasredibus
Philofophia*. & uxori pariter vacare -
inDiaconarum afcenderas
nirnis humJliafTe frequenter conquefti -
MSt. Petrin. Hamb.
qui etiam declinant.
ille , qui infirma mundi eligit.
- Recolimus Ecclefia*. - - &videmus.
Defunt.
hasc tria fandtam Ecclefiam fundave-
rant.
Legitur etiam , quod multitudinis.
Et idem : Rogo - - ut in id ipfum.
Petrus autem Apoftolus eadem.
obfequium fervitutis
Sit in cantu & pfalmis
jugis : hoc eft obfequium fervitutis
& laudis; hoc eft enim.
in medio - - campaniftriarum.
Deeft.
fi viderem fabricam Ecclefiae veftrae.
Defunt.
- Ep. XLI. Quis ccelum terris non im-
mifceat.
laqueum inextricabilem immitteres
melius tibi fuerat.
vixque obtinen creditur.
contemtus querelarum
fuccefforia.
diftributis thefauris potius
fi ipfe fanus ac dives fit, fapientern.
poffe ducere, ftatim refert:
ut fint eis pretiofas veftes.
Nodribus autem continuantur gar-
rulae.
ego defpicior.
Quid attulifti de mundis?
divitem fuftinere tormentum.
- Talia funt praedicata , qualia fubje-
6ta permiferint.
nulla eft uxoris abje&io.
Ideoque Valentinus Imperator.
Defunt.
Philofophise & uxori vacare.
in ordinem Diaconatus afcenderas.
nimis humiliaffe conquefti.
Ep.
i. Cap. fTebenbe Q5et>fa^e«
wn st. Petri £ircH
46$
Bibl. Patrum Lugd.
Ep. LXXX. velis interdi&um ponere
habere , unde osmulus invideret
invidia Efau agitaflet
Jofeph non imperaflet -^gypto
difcrucians animum
proprietatem invidise aflignantem
Audi etiam Job. Stultum-iracundia
in quo fupplicium deftinaverat
scmuli cruciatum ferre non potes
depravant innocentiam - probant-ex- •
tollunt
Quorum vita favorabilior eft
Urit enim fulgore fuo , qui prsegravat ■
artes infra fe pofitas
ftimulos invidias non evafit
(ine invidia,& amicos pares
& ablatum Reipubl. deploravit
ingreflum tibi prseparare ad gehennam
Ep.LXXXI. fapientise & dulcedine ftudio- •
rum
cujus animum voluntaria - affe&io -
Amor difcendi admiflus aegre amittitur •
Carneades Philofophus
in corpore fubdito peccatis
Quondam Philofophise Profeflbres »
Democritus patri-
Democriti filio
monium
defertas: non eflem, inquit, falvus
opes rejici , fic paupertatem
teftimonio Saiomonis
bona temporalia pariter & seterna
Vale.
Ep. LXXXII. Nam cum per Dei gratiam
triumphales fan&itatis titulos refe-
rent
MSt. Petrin. Hamb.
Ep.XLII. velis interdi&um propo-
nere.
habere , unde semulus invidetur.
invidia Efau excitafiet
Jofeph non impetraflet jEgypto fa-
iutem.
excrucians animum
proprietatem aflignantem
Audi etiam Salomon : Stultum-fuper-
bia
quod in fupplicium deftinaverat
asmuli cruciatum fuftinere non potes.
depravabant innocentiam - proba-
bant-extollebant.
Quorum etiam vita favorabilior eft.
Urit enim fplendore fuo , qui pree valet
artes per in fe pofitas.
invidiam non evafit.
flne invidia amicos & pares.
& ablatum ei , publice deploravit.
■ ingreflum tibiprceparesadgehennam
Ep.LVIII.fapientise & difciplinae ftu-
diorum. •
cujus animum voluntarium ■ aflfe&io.
Amor difcendi femel admiflus aegre
dimittitur.
Camacheus Philofophus.
in corde fubdito peccatis.
Quondam Philofophicae vitseprofef-
fores.
Demetrii filio - - Demetrius patri-
monium
enormiter diflipatas : periiflem , in-
quit.
opes rejicit , fic paupertas.
Deeft.
bona temporalia <& aeterna.
Deeft.
Ep. LXIV. Cum per Dei gratiam.
triumphales fan&itatis titulos refe-
ruat.
con-
464
Ur?«ttbc« tinb FUdbrtcfctetf
3. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
convincitur. Verbum
cum in tenuitate ciborum
Angeiicce vitaz finceritati vos
Inviti & dolentes hoc dicimus
murmur univerforum & immanis
querimonia
nifi monachis & clericis - auferretis
fed quse vitam veftram - dehoneftat
Et qua» eft ha»c injuriofa immunitas
& quas folutas funt ha£tenus,
eftis primo omnium jufto
Dominus decimas inferri in horreum ■
in folutione decimarurn aut reddituum
non adverfus clericos aut Ecclefias -
devotio filialis afFe&us privignales
induit
licet in communem redundaret
contra confcientiam veftram
& ideo enormius facrilegium
& in retributionem-obfequii
cum - rancore & odio ufurpatis
nobis in ea re damnum erit
Ep.LXXXHI.
Ep. LXXXIV. Richardus Cantuarienfis
ferenitati veftse - - fuggefferunt
noftri R. Winton. - - Joannis Nor- .
vicen.
follicitudine paftorali,militia».
curialis rluctibus fe immergunt
fuam purgatione canonicam inno-
centiam
Cum effet Saul prophetans
Rex Ezechias - - pfeudo prophetarum,
fabricarent hodie peccatores
ad Ecclefiafticarum - cuftodiam
Yoluimus Epifcopos prohibere -
MSt. Petrin. Hamb.
convincitur. Verbum Tobise : Rea»-
dificat Jericho , &cum Achor fi-
lius Charim la-pidibus obruitur, qui
de Jericho convincitur rapuifle.
Verbum.
nifi cum in tenuitate ciborum.
Angelica* vitae vos.
Inviti & dolentes hasc didicimus.
murmur univerfale & communis que«
rimonia.
nifi a monachis & clericis - auferretis.
fed quas viam veftram-dehoneftat.
Et quae eft harc ruinofa immunitas.
& quae foluta» funt hactenus Ecclefiis.
eftis primo omnium jugo.-i
Dominus decimas ofFerri in horreum.
in folutione reddituum.
non adverfus Ecclefias.
devotio filialis afFecFus privilegiales
induit.
non tamen in communem redun-
daret.
contra confcientiam quidem veftram
& enormius facrilegium.
& retributionem-obfequii.
cum - rancore & odio poflidetis.
vobis in ea re damnum erit
Dcefl.
Ep. XLIII. B. Cantuarienfis.
San&itati veftrse - - fuggeflerunt.
noftriWinton - - Norvicen.
follicitudine , paftoralis militia?.
curialibus fluctibus fe immergunt.
fua» purgationis innocentiam.
Cum efTat Samuel prophetans.
- Dcfunt hnec.
fabricarent peccatores.
ad Ecclefiarum-cuftodiam.
voluimus Epifcopos cohifotere.
quietem
».Cap.|?e&etii>e?8cpta0e.
DOttSt.Petri&ircfee.
4^f
Bibl.Patr.Lugd.
quietem monafteriis - - Ecclefiis liber-
tatem. *
velitis , Pater , in Iibra sequitatis
Rei veritatem - - faniSlitlime Pater.
Ep. LXXXV. corre&ionis-beneficium - ad-
mifit.
& plus fpiritui defervires
Dummodo axlifices ventrem tuum
carnalis ifta gulofitas
profcriptione bonorum
quas alibi Cato Cenforius
pane vefci folitus erat
pifciculos, cafeumque
vehementer appetebat.
quorum cogitatio tota deventre
veteris ramalia fagi
Illud quoque ad cumulum
fed animse fervitus
& Hieron. teftantur , pluseft anima
neceftitatibus impendebat
mcefta , honefta & fobria
Ep.LXXXVI. ego quafi muftum
fodifti tibi cifternam diflipatam
cum fcriptum fit: - - fuper fpinas.
Unde tuam & confimilium vitam
delicatius &indulgentius miniftrabit
reverentia Sacramenti. Peccamus
creditum eft mundo
fcandali generalis occafio
domum-quam relinquere defideras
follicitudinem folitudini praetulifTes.
concepifti dolorem, & peperifti ini-
quitatem.
rugiet onager, cum ante plenum
difcipline vigor , amor obedientiae
MSt.Petrin. Hamb.
quietem populis - - monafteriis li-
bertatem
velitis , in libra sequitatis
Defunt.
Ep.LlX. corre&ionis - beneficium-
admittit.
& plus fpiritui ferviret.
Dummodo sedifices ventrem.
carnalis ifta curiofitas.
prsefcriptione bonorum.
quas vel Cato Cenforius
pane vefci follicitus erat
pifculos vefcebatur , cafeumque.
vehementius appetebat.
quorum cogitatio de ventre.
mentis ramalia fagi.
Illud ad cumulum.
& anirme fervitus
& Hieron. quod plus fitanima.
neceflitatibus exponebat.
modefta , honefta & fobria.
Ep.XL. ergo quafi muftum
fodifti tibi cifterrtam veterem.
Defknt.
Unde tuam vitam & confilium tuum.
delicatius & diligentius miniftrabit.
reverentia Sacramenti. Unde quidam
fapiens beatum reputat facerdo-
tem, qui in vita fua miffam unam
digne celebrare promeruit. Pec-
camus.
revelatum mundo.
fcandali communis occafio.
domum - quam deferis , fi defideras.
folitudinem follicitudini prcetuliffes.
concepifti fuperbiam & iniquitatem.
rugiet onager, cum habuerit herbam,
aut mugiet bos , cum ante plenum
difciplinse vigor vel rigor , amor obe-
dientiae.
^nn
pfat-
466
Urtmbtn twb VtA&ti&tett
g.Period.
Bibl. Patr. Lugd.
pfallam fpiritu pfallam & mente
motus animi revocatur - - & ftabi-
litur.
qui te follicitant agreflum
Ep. LXXXVII. intermeantium crebra re-
latio.
Vidi , vidi , reverendiflime Praeful
tecum , magnificavit
vinum primum ponit
per vinum adulatoria? lenitatis
genimen viperarum.
ubi eft timor Dei ? Ubi - terror &
& de ccenofiflTmo lacu confcientix
Erit , erit, quando hasc meminifle
& converfus vivificafti nos.
& extua reftitutione plenior
fidem diligentius examinet
intelligentiam veftram , ut ferviatis
Ego autemadReginam me contuli
Ep. LXXXVIII. nifi falutem - procuremus
votum profeflionis emiferit
fi virgam difciplina» , fi jugum
De tbrono & coa»qualitate Patris
in neceflitatibus fuis adire
non oportuerat exfpeclare
& diftri&o «Scterribili judice
fecundum regulam B. Benedicti
judicium a mifericordia non excladit
Bbi abundavit deliclum
mifereri confervi tui
«juadicimus: Dimitte
Homo homini refervat iram
Jacobus vero . . fecit mifericordiam.
miferieordise celeberrimi erant
Tupiger - quiquedoles - cogerisefle
Memor igitur mifericordiae.
Nam fi , quod abfit , in haC parte
Ep. LXXXIX. amabilis , generofus
atque labiis fceleftis, &
MSt. Petr. Hamb.
- pfallamus fpiritu , pfallamus & mente
- motus animirevocantur- - &ftabi-
liuntur.
qui te follicitant ad egreflum.
■ Ep.XXXllI. itinerantium crebca re*
latio.
- Vidi,reverendiflime Praeful
tecum ambulans cum confenfu, ma-
gnificavit.
- vinum fuper menfam primum ponit.
- poft vinum adulatorise lenitatis
genus viperarum.
- ubi eft timor &
- cV: devotiflimas lacu confcientiac.
- Erit enim , quando hsec meminifle.
& converfus vivificafti me.
& ex tua refurrectione plehior.
fidem examinet.
- intelligentiam tuam, ut fervias.
- Ego autem ad Dominam Reginam
me contuli.
- Ep. XLI V. nifi falutem - requiramus
vinculum profeflionis emiferit.
fi virgam difciplina»,&jugum
• De throno &aequalitatePatris.
in neceflitate adire.
non oportuerat exfpedtari
a diftriCto & terribili judice.
fecundum regulam B. Bernardi
- judicium a mifericordia excludit.
ubi fuperabundavit deli&um.
mifereri confervo tuo.
qua fic dicimus: Dimitte.
Homo homini fervat iram.
- Defunt.
mifeiicordise celeberrimi exftiterunt
, Sit piger - & doleat • cogitur efle.
Memor fis igitur mifericordi*e
Nam fi in hac parte.
Ep. CII. amabilis, gIoriofus,generofns
atque labiis fceleftis, alias fceleratis,&
macu-
i.Cap.ftebent>e2>epfa0e.
WnSt.Petri2tfrcfce.
4^7
Bibl. Patr. Lugd.
maculam finiftra; opinionis incuffit
& poffimus cantare &dicere
faba ha?c recudetur in caput tuum
o genimen viperarum
Ep. XC. Domini Stephani Parnormit.
durioribus, qute frequenter auditis
circa me diligentiam exhibuit
licentiam recedendi
& per R. eleclum Syracufanum
ibi quandam Genuenfium navem
cum mattis , cum cultricis
a Genuenfibus juramento
debueramus . ♦ Veniens - Genuam •
6c honorem impenderint mihi
Retulit mihi quidam nuncius
ab inobedientia excufetur
Deus,apud quem melior eft
inobedientiam deteftatur.
qui cum alio propheta , ut comederet,
fuggerente.
qui Moyfen objurgavit
TerraDathan - • - erexerunt.
ille Lucifer aut potius tenebrifer,
qui fibi
atque fibi fimilitudinem altiffimi
teftimonio fcripturse affiftebant ei -
Solus Filiusnon rapinam arbitratus
detrefrant obedientiam Prselatorum
ad clauftrale otium
Vale.
Ep.XCf. terrenorum fccibus
qui immundis avaritiae
quia de exempti funt amici Dei
Pauper Chrifti varius eft
Aperias itaque publicd mendicantibus
qui abfcondit frumenta in populis.
Semina in benedi&ionibus , ut de be*
nediftionihus & metas.
MSt. Petr. Hamb.
- maculam finiftrce opinionis immifit.
ut poffemus cantare &dicere.
- fallacia hxc retundetur in capufc
tuum.
o germen viperarum.
Ep. XXXIV. P.Panormit.
- durioribus auditis.
circa me dileftionem exhibuit»
licentiam redeundi.
& e.!e£tum Syracufanum.
- ibi quandam Januenfem navem.
cum mappis, cum cultris.
a Januenfibus juramento.
- debuimus . ♦ Veniens - Januam.
& honorem impendebant mihi.
Retulit fiquidem mihi quidam nun«
cius.
ab obedientia excufetur.
Deus autem , apud quem melior eft.
inobedientiam teftatur.
Suggerente alio Propheta.
qui Moyfen & Aaron objurgavit.
Defunt.
ille Lucifer,quifibi.
atque in fimilitudinem altiffimi.
tcftimonio Danielis affiftebant ei.
Solus Dei Filius non rapinam arbi*
tratus.
detradtant inobedientiam Prselato*
rum.
ad clauftrale ofEcium.
Deeft.
Ep. XXXV. terrenorum facce.
qui vinculis avaritiae.
quiade terra exempti funt amiciDei.
Pauper Chrifti vicarius eft.
Aperias itaque mendicantibus.
qui abfcondit frumenta. Seras in
benedi&ionibus & metas.
9}nn 2 t\i
4$S
Utf tmbett ttrtb CTacfcrtcbtm
?. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
tu crga pauperes viduas vifcera pieta-
tis
affe&um impendere quando incipies?
Jam fame & inedia perierunt
quod commodas,Dei eft
Dolores mortis arternae evadere non ■
poteris
Deficere finitis egenos terra? ,
Callida fic ftultas decipit efca feras
Deceflbr equidem tuus
6c opprobrium te dejecit
Ep.XCIl.
Ep.XCIII. quinque millia hominum
voluerunt eum in Regem eligere
cumin manuGedeon Dominus
hujus feculi aflidue convertuntur
hsec a fapientibus, &
in fepulchro jaceretis marmoreo:
fermones veftri , & csetera Theologica»
medicorum inftrumenta fruftrata funt
& fubverfa , in qua
Sumus,Frater, in dulci Francia
Vale.
Ep.XCIV. eorumexcellentiapromovetur. ■
prona fit ab adolefcentia inmalum
pradantur fubjettos Chrifti pauperes
ad JohannemBaptiftam, interroga- ■
verunt
potibus & ebrietatibus pugnant
Ideo P.Nafica cum exercitum
defidia,feu - - libertatem fuperbiret
Sed & hoc praecipue Casfaris
& qui longa pace dedifcerat
eum autem cenfet prseliis
ut figurialium myfteria taceantur
fc relaxat philofymbola noftra
MSt. Petr. Hamb.
tu erga pauperes viduas cur claudis
vifcera pietatis.
affedtum quando incipies?
Jam fame Sc miferia perierunt.
quod commodas ad ufuram,Dei eft.
Dolores mortis xternas finire non
poteris.
Deficere finitis egenos.
Perfida fic ftultas decipit efca feras.
Pradeceffor equidem tuus.
& opprobrium fe dejecit.
Deefi.
Ep. XXXVI. ofto milia hominum,
fed ' perperam.
voluerunt eum inRegem erigere,
cum in manu Samfonis Dominus. Mi-
nus re&e.
hujus feculi convertuntur.
harc a fapientibus ac prudentibus,&
in fepulchro jaceretis :
fermones veftri, Theologica?.
medicorum experimenta fruftrata
funt.
& fubverfa , alias fubmerfa, in qua.
Simus, Frater,in dulci Francia.
Deefl.
Ep.XXXVII. eorum extollentia pro-
movetur.
prona fit ab adolefcentia fua in ma-
lum.
prxdantur fubjeSos fibi pauperes.
ad Johannem interrogaverunt.
in potibus & ebrietatibus pugnant.
Ideo P.Vafea cum exercitum.
defidia vel otio fuperbiret.
Sed & hoc potiflime Caefaris.
& qui longa pace didicerat.
eum autem anteceiTit pradiis.
ut figurialium minifteria taceantur.
fe relaxat felix embola noftra.
plus
2. Cap. fte&enbe SSepfa^
MtSt. Petri&urcfce.
4^9
Bibl. Patr. Lugd.
plus sequo operofa juventus
fummarii eorum non ferro
cum fcutum cujusdam vidiflent
Refert Perieles non
Crateras igitur Iseti ftatuunt,
referuntque & conferunt labores *
de largitione avitse aut paternse
ipfe falvos faciet - - & humiliabit
tollensque virgam - - verborum. -
manum temerariam porrigit.
falutaribus monitis formate
Bethunise quandoque , f orfitan femel -
gloriam famse perdidit
& fuga Sennacherib
qui nunciis Merodach
filii quoque ejus - - facti funt eunuchi •
Triplex quoque optio divinse
humiliatus in animal - fimilis fac"tus eft
Nam &Abraham - - inpulvere
quatenus quem Deus exaltat , humilietur
& inter divinse gratise magnificentias -
fe pulverem recognofcat.
Bene valeatis.
Ep. XCV. Loquar ergo - - condem-
nabit me.
& refiduum locuftse - - serugo.
quos B. Martinus abigens
quod jura coronse tacuerit
quod undredo & alimoto.
Cum fcriptum fit : Beati qui
efuriunt & fitiunt pecuniam
miferabili lamentatione
Certe cum Moyfes
prsefidentium vitia temperantur
funt fquammse Behemoth
fpiraculum vitsenon incedit per eas -
inquirere,& - corrigere, nemino- *
rum exceftus
MSt. Petr. Hamb.
plus sequo operata juventus.
Summarii, alias Somarii,eorum noa
ferro.
cum fcutum cujusdam vidiftet.
Refert Pericles Hi|toriographus non.
Crateras igitur (ftatuunt.
referuntque & efTerunt labores.
de liberatione avitse aut paternse.
ipfe falvos facit - - & humiliat.
Defunt.
manum temerariam porrigunt.
falutaribus monitisinformate.
Bethunise quandoque , & forfitan
femel.
gloriam famse perdidifTe.
6c in fuga Sennacherib
qui nunciis Baradoch
filii ejus - - fa&i eunuchi
Triplex quoque oppofitio divinse
humiliatus utanimal - fimilis eft.
Defunt.
quatenus ei , qui exaltat & humiliat
inter divinse gratise munificentias fe
pulverem recognofcant.
Defunt.
Ep.CXXI. Defunt.
Defunt.
quos B.Martianus abigens.
quod jura coronse rapuerit.
quod hundredo & almoto.
Beati qui
exhauriunt & fitiunt pecuniam.
lamentabili miferatione
Porro difpenfatio Dei f uit , quod
Moyfes.
prsefidentium jura temperantur.
funt Satanse Behemoth , fed per-
peram.
fpiraculum vitse non emittit per eas.
inquirere , ne malorum exceflus.
470
UxtunbtnunS CTAcfcrtcfctett
$. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
tnajorum negligentia - - erratamino-
r rum
Heli pro peceato filiorum
ex finceradevotione propono
tefte SaIomone,facit, ficut qui vi&imat,
in multitudine munerum meorum
ejus tamen petitio audita noneft
Nec terror - - potuit declinare.
Zaleucus,cum inurbe -j
Vale.
Ep. XCVI. conventui prsfentialiter interefle
fruclum optatae jucunditatis
nec me caftris fcelicibus
quomodo cupiam vos in
a - tempeftate fubverterer
fed infirmitas & defe£tus
quam petimus & intelligimus
veftras circa nos - fraternitatis
Ep. XCVII. operatur voluntatem -
& divifiones miniftrationum -
quafi oliva, quafi platanus, ficut
diftinguuntur. Quidam.
in aliena regula - eam contemtui
Iftidicitur: Non - percipiet eam.
Item inter diverfos ordines
Ep.XCVilf.mater noftra: fuas nobis
ut polluant templum ejus
Speramus tamen in eo - quoniam re-
fpiciet
quia urbs fortitudinis noftra Sion
fi diligamus domum Jacob
in fanguine fuo, quam fua nativitate
& alii Magnates,quos
urgentiflima terrse neceflitas
communi Epifcop. - Comitumque
& baronum.
Valete.
MSt. Petrin. Hamb.
malorum negligentia - - erratamo-
rum.
Heli propter peccata filiorum
ex fincera dile&ione propono.
tefte Salomone, viclimat.
in multitudine bonorum meorum.
ejus tamen petitione dilata eft.
Defunt.
CIericus,cum in urbe.
Deefl.
Ep. LXXXI. conventui interefle.
fruttum optatum jucunditatis.
nec me caftris fidelibus
quomodo cupiam vos omnes in
a - tempeftate fubjicerer.
nifi infirmitas Sc defe&us.
quam petimus autintelligimus.
noftras circa vos - firmitatis.
Ep. CIII. operatur legem feu , volun-
tatem.
& divifiones minifteriorum. /
quafi oliva fpeciofa in campis, ficut.
diftinguuntur. Videteitaque voca-
tionem veftram & unusquisque in
ea , qua vocatus eft , vocatione
permaneat. Quidam.
in alia regula - curam contemnunt.
Defunt.
ltem inter univerfos ordines.
Ep.LXXXII. mater veftra: fuas vobis
ut polluant tempium ejus fan&um.
Speramus tamen in eum - quoniam
refpicit.
quia urbs fortitudinis Sion.
fi diligimus domum Jacob.
in fanguine,quamnativitate.
& aKi Magnates terrae, quos
urgentiflima neceflitas.
communi tam Epifcop. - Comitum
quamBaronum.
Deefl.
EP.
a.Cap."fte&ett&e93epfo#.
WH St.Petri 2Urcbe.
471
Bibl. Patr. Lugd.
Ep. XCIX. Lucro tertio papa
juxta verbum Amos
celfitudinis Apoftolicse talem
preces affe&uofas ofFerimus
in faciem teftamenti , vel Chrifti fui
fub veftra provifione tranquillet
quod poffibilitas noftranon obtinet -
Vale.
Ep.C. &Ep. CI.
Ep. CII. Quoties recolo verba collationis -
& fpiritus vitas erant in verbis,aut
Quotquot autem perfe£ti fumus
Vos tollite - - requiem invenire.
plan&u anxio & lamentabili gemitu -
cur mihi magifterium & cathedram -
pofuerunt me in cuftodem in vineis -
iugiens a viis horainum - - abftinerem
fpiritum vertiginis - - ebrius & vo- -
mens
& de ventre ejus extrahet eas Deus -
cum in libro Sapientiae legam
&judiciumduriffimum - - fiet.
quomodo reindui - - iteruminqui- -
navi
ad portas inferi redu&us
^ofuifti me contrarium tibi
indifpendio animae nulla eft aeftimatio
omnem honorem hujus faeculi effe
& ventoglorias volatilis
in ira Dei elatus in cathedram
non fine ambitiofa voluntate
SufEciebat mihi praeefle
in mepeccatum. Sufficiebatmihifer- -
vare
qui quadam nobili fuperbia
ideft, affe&ione - - qui extales
inter jubilationes arcanas *
inter devota fufurria
MSt. Petr. Hamb.
Ep.XLV. L. tertio papa
juxta verbum Hofeae piophetas
celfitudinis Apoftolicae fedis talem
preces offerimus.
in faciem teftamenti fui.
fub veftra prote&ione tranquillet.
quod poffibilitas mea non obtinet.
Deeft,
De/unt.
Ep.LXII. Quoties recolo verba col-
lationis illius.
aut fpiritus vitaeerat inverbis,aut
Quidquid autem perfe&i fapimus
Defunt.
&c a plandtu anxio & alamentabiii ge-
mitu.
cur mihi magiftratum occathedram
pofuerunt me cuftodem in vmeis.
fugiens, ut a viis hominum - - ab-
ftinerem.
fpiritum voraginis - - ebrius & de-
mens.
& de ventre ejus rapiet eas Deus.
cum in libro Sapientiae legimus.
ecjudicium duriflimum - - faciet.
quomodo reinduam - - iterum in~
quinabo.
ad portas inferi iterum redudlus.
Pofuifti me, Domine,contrarium tibi.
in difpendio nulla eft asftimatio.
omnem honorem hujus mundi effe.
6c a vento glorise volatilis
in ira Dei elatus fum in cathedram»
non fine ambitiofa voluptate.
SufEciebat mihi duntaxat praiefTe.
in eo peccatum. Surliciefoat fervare.
in quadam nobili fuperbia.
& affe&ione - - qui extafes.
inter tribulationes arcanas.
Dejunt,
devo-
47*
Urftm&eit unb CTacfericfcten
5. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
devotionis ferebantur affe&us
mea perdita,mea in felixanima
honoris - fequela perditio eft
fermo manifefte diftinguit
numerofitas evectionum
quas circumduco
quam hofpitalitas cenferetur
Chriftus - caufam ei non praeftat
femel olim crucifixus - foris in pau- -
peribus
In quibus aut nudus omnino , aut
fame frigore - quce interius dantur
folatium anguftiae fusepoftulat
Ecce hofpitalitas hodierna -
inedia & nuditate afficitur
& immemor animce mea? fedeo
& patrimonio pauperum -
Foreftariis & cseteris ofEcialibus
de oblationibus atque decimis
de obventionibusetiam placitorum •
Vindicabit Ikec omnia pater
nec ligna ferre in fylvam
Ecclefiafticus dicit
qui fi habeat aliquid - adChriftum -
humiliari cum mitibus,
Sumitepfalmum
de obventionibus placitorum
Quare atteritis populum meum
Deteftabile quippe - coloris habitu, -
honore
fidelitates atque ligantias
ut fit depilator pauperum
Numquid me apud diftriclum judicem
Et fi longa fit - - fednoneftabbreviata
Avaritiam enim ex calumnia
fed fua etiam cum lite repetere -
Et idem: Hoc ipfum deli&um eft
fterilis terra & proxima malediclo
Dominus veniet percutere
MSt. Petrin. Hamb.. .
devotionis ferebat affe&us.
c% perdita,mea infelix anima.
honoris - fequela perditio eft Dei.
fermo manifeftat & diftinguit
innumerofitas evedtionum
Quid circumdu&io ?
quam hofpitalitas nuncupatur
Chriftus - caufamnon prxftat.
femel crucifixus - fed nunc in pau-
peribus.
Dum aut nudusejulans, aut.
fame & frigore - qux in interiori-
bus dantur.
folatium anguftiae fuse poftulant.
Ecce nunc hofpitalitas hodierna.
inedia&etiam nuditate afficitur.
& immemor mei fedeo.
& patrimonio abutens pauperum.
Foreftariis & aliis officialibus.
fed & deoblationibusatque decimis.
de obventionibus etiam Prjelatorum.
Judicabit harc omnia pater.
nec nos lignaferre in fylvam.
Ecclefiaftes dicit.
qui non habet aliquid - apud Chriftum
humiliari cum humilibus.
Sumite pfalterium.
de obventionibus Prselatorum.
Quare avertis populum meum.
Deteftabile quidem - - honoris co-
colore.
fidelitatis ligantias.
ut fit dilapidator pauperum.
Numquidapud diftrictum judicem.
Et Jicet longafit - - non tamen efl
abbreviata.
Eleemofynam enim ex calumnia
fed fua cum Iite repetere.
Et idemhocpeccatumdeliclum eft.
fterilis terra &proxima maledidtiorii
Dominusveniet &percutiet.
Abje
2. Cap.flebenbe Q5et;fa#e, t>on St. Petri fttrcfre.
47 J
Bibl.Patr.Lugd.
Abjeciftis me - corpusveftrum
ut parentum - indulgentiam relevarem
propinquitates corporum refpicimus
ad Heliodorum , & inveni , quam gravi
per arTectiones fanguinis revirefcit
unde poftillorum gaudeant obitum -
omnem altitudinem extollentem
repetent animam meam
differre articulum,donec defidiam fuam
indignationis abfterreat.
quando replebis in bonis defiderium -
Imperfe&um meum videruntoculi tui -
RESPONSIO.
quod in charitate non fi£ta
Regnum Deiintravos-placerealtiffimo -
Tobias m Ninive
de-merito minuitaliena malitia
nemo-me mihi germanioreft -
vino enim frumento & oleo
neque creatura alia poterunt me
ad tempus anathema a Chrifto
ipfam illi committens-in illum diem -
fed mulier propter virum
ad virum - erit converfio tua
ex fe omnino nihil prsefumat
Ego autem , bone JESU
Qui hominibus placent
atque pro confufione hac
fcis , quia Pharifei
Verum eft tamen , quod in
& apparens cuidam fratri
fifcalem calculum difpenfando
Ifti funt gigantes , qui portant
Sane magnse arbores
ftylo recifiore exarare decreveram
Vale.
'LZfytils 3tcr25an^* O
MSt. Petrin. Hamb.
Abjecifti me - corpus tuum.
utparentum- indigentia relevetur.
propinquitates corporis refpicimus.
ad Heliodorum , quam gravi.
per afteclionis fanguinem revivifcit.
unde poftillorum obitum crucientur.
omnem altitudinem dignitatis extol-
lentem.
repetetanimam meam Deus.
differre periculum, protrahentem
fan&itatis negotium , defidiam
fuam
indignationis exfterreat.
quando replebisinme defiderium.
Imperfe&um meum videant oculi tui.
Deeft.
& in charitate non fi&a.
Regnum Dei intra nos-placere Deo.
Deeft. _
de-merito imminuit aliena malitia.
nemo-me mihi gravior eft.
vino, frumento, 6c oleo.
neque creatura aliqua poterunt.
ad temgus anathema in Chrifto.
illi foli committens-in illa die.
fed mulier fa£ta eft propter virum.
ad virum-erit converfatio tua.
ex fe nihil prsefumat.
Euge autem, bone JESU.
Qui enim hominibus placent»
atque confufione hac.
fcitis , quia Pharifsei.
Verum eft autem , quod ia
& apparens cuidam fan&o.
fifcalem calculum difponendo.
Ifti funtgigantes , dequibus idem
Job ait : gigantes qui portant.
Nimirum magnae arbores*
ftilo recifiore enarrare decreveram^
Deeft.
00 Epr.
474
Utf unUn twfc tXa&ti&tm
j. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
Ep. CIII. & fic decrefcebat prolixitas
primam faciem legendo tranfieritis *
Ep. CI V.
£p. CV. vifitationibus minus frcquens
prsefens tamen fpiritu vos
potens eft exhibere uberiorem
fratribus Fontanis-illius inebriemur
Ep. CVI. &feptuaginta millia
merito & officio prseeminebant
Heli pro peccato filiorum fella everfa ■
Refpiciat Dominus in faciem
vidroria quse vincit mundum
€jui blafphemat fanetum Ifrael
Holofernem vidua
Bene vale
Ep.CVlI. Nunc autem - - peceandi
& in caudis, focius eorum , quorum -
fpurcitiis dehoneftas
& inter aulicos fimulacrum religionis -
Lacrymse in multis leviter prorluunt -
ad menfam filiorum admittitur
& cum perverfo pervertitur
Valete.
Ep. CVIII. Oleum enim - - offerantur.
blando - humero fupportetis
Vice cornitis pe Roccafort
judicium nobis convertat
Eeclefiae noftrae de Vulrenhauter,jugo
jugum iilud putrefcat
pauperibus virgam exa&oris
^Vale.
Ep. CIX. prseambulos aeftus jam prsefenfi
< vel dietse transgrediar legem , feu labori
difpendium patimur primse obedientiae
^ Vale.
Ep. CX. veftra inter - • odore praicipua
iranfiit in quartauam
MSt.Petr.Hamb.
Ep. CIV. & fic decrefcebat mihi pro-
lixitas.
primam partem legendo tranfieritis.
Deeft.
Ep.LXHI. vifitationibus nimis fre-
quens.
tamen fpiritu vos
potens eft dare uberiorem.
fratribus de Fontana.illius potefnur.
Ep. CVII. & o&uaginta millia.
& merito & ofEcio praseminebant.
• Heli pro peccato flltorum fella corruit
Refpiciat autem Dominus in faciem.
victoria quas videtur vincere mundum
qui blafphemat Ifrael
Holofernem Judith.
Deeft.
Ep.CVIII. Defunt.
6c in caudis,quorum
fpurcitiis frequentius dehoneftas
6c fimulacrum religionis.
Lacrymae irvmultis leviteraffluunt.
ad menfam fiiioium quandoque ad-
mittitur.
& cum perverfo perverfus eft.
Deeft. '
Ep. CIX. Defunt.
blando-humero comportetis»
Vice comitis de Staffordi.
jwdicium vobis convertafc.
. Ecclefiae noftras dejugo.
jugum iilud computrefcat.
pauperibus jugnm exactoris.
Deeft.
Ep. CX. pneambulos jam perfenfi.
- vel labori.
■ difpendium patimur primae inobe-
dientiae.
Deeft.
Ep. CXI. veftra eft inter- - prsecipua,
recidi in quartartam,
Cen-
2. Cap. fkbmbt SSivhQt wn St. Petri £trc&e* 47$-
Bibl. Patr. Lugd.
Centurione pro fervo
eft morientibus aut jam mortui6
jura mortis evacuavit , -
in capitulo mutuo vobis fecimus
Valete.
Ep.CXI. & adhuc manus ejusexterna
in folitudine tumultum
qui in corde tuo penitus aruerant
exhibet incentivum & caufam
Vide - ne carnibus , quas
Pofuifti in confpe&u meo
& ea reticente , eundem rurfus
Vale.
Ep. CXII. CXIII. CXIV. CXV. & CXVI. -
Ep.CXVIL Prior - - caufatur & conqueritur
illius , qui obligatus es
Hoc ipfum eft in vobis
ut ad fimilem asquanimitatem
Non decebat - - litigare proterra
ficut feopiniocommunis habebat
abforbeat «Scconfumat
Filii hominum ufque quo gravi
de terra fumitur, in terra
efl in terra venter ejus
pro hac terra - - litigare vidi ,
imminet judicium gravius &
, juxta fuorum exigentiam meritorum
^ Vale.
Ep. CXVIII. non eft commendatio hasc
fibi vas ele&ionis efFecerat
ubi ftare fortius confidebat
6c obftinatx mentis fignum - intelligis
fi non cogitas - - futuri judicii.
quam mifericorditer - - comminetur. -
circumfpectum & anxium
laverit fordes filiarum Sion
& fugere de medio Babylonis
£>o
MSt. Petr. Hamb.
Centurione pro filio.
eft in morientibus,injam mortuis.
jura mortis evacuat.
in capitulo mutuo fecimus.
Deefl.
Ep. CXII. & adhuc manus ejus
extenta.
follicitudinem in folitudine.
qui in corde tuo aruerant.
exhibet incentivum intentum & cau-
fam.
Vide - ne coturnicibus, quas
Parafti in confpe&u meo
& eo recedente , eundem rurfus.
Deefl.
Defunt.
Ep.XLVI.Prior - - caufatur&que-
ritur,
illius,cui obligatus es.
Hoc ipfum deli&um eft in vobis.
ut ad fimilem imitationem.
Non decebat- - conuendere pro terra
ficut & opinio communis.
abforbeat & confundat.
Ufque quo gravi.
de terra fumitur , & in terra.
eft in terra venternofter.
pro hac terra - - litigantem vidi.
imminet in otium gravior &
juxta exigentiam meritorum.
Deefl.
Ep. LIV. non erit commendatio haec.
fibi vas fanftitatis effecerat.
ubi ftare confidebat.
• & obftinatise fignum - reprehendis.
Defunt.
Defunt.
circumfpe&um vel circumfeptumc<:
anxium.
laverit corda filiarumSion
& furgere* de medio Babylonis
02 Ep,
47*
Urftm&ett unb V%A<fyvi<bttn
;.Period.
Bibl. Patr. Lugd.
Ep. CXIX. & calore iracundiae ductus
Xenocratem difcipulum ejus
quem tam efficaciter amo
malignaadi affec"tu dixerint
fi nobis maledicant homines
frudhim injun£fce legationis
recolens verbum Beati Jacobi
fcp. cxx.
Ep.CXXI. Ajoth fortiflimi judicis
ad prafentem hujus
humilietur ftatus Ecclefiafticae dignitatis
chara&erem fervitutis inurere
rlepingat ante rei - - caufa confilii -
Unum rogo & confulo
Ponticse regionis
Ulud etiam , quod viam
Vale,
Ep. CXXIL favoris gratiam obtinetis , &
devotio fincera coaluit
reputavimus prascipuum
eminentke veftrae - amici noftri fcilicet
non fufficientibus,difpenfatio divina -
innata liberalitas relevavit
li nobis detrahit - - minimo eft
nos vexationibus, quas fuftinet
fi modeftiam praefcribereta&ionibus -
ad compendium redigatur
qua nos mutuo dilexiftis
Ep.DXXIII.
Ep.CXXIV. Dominus Rexadomnemun- -
guem
inter eventus ambiguos
affliclis & maxime Dominis
Eperimento - - - converfatio circa eum.
Sive cum eo fum ,
Sane Jonathas - - exitus declaravifc. -
Viderit prudentia veftra
Utinam fic curratis
Diligenter deliberate - - venit ad vos -
Mortem fiquidem - - martyribus caufa -
MSt. Petr. Hamb.
Ep. C V. ex calore iracundiae du&us.
Socratem difcipulum ejus.
quem efficaciter diligo.
malignandi affe&u detraxerint.
fi nobis maledicant omnes.
fru&um injun&as fibi legationis.
recolens verbam beati Pauli.
Deeft.
Ep. C VI. Aath fortiflimi Regis.
ad prsefentem refpiciunt hujus.
■ minuatur ftatus Ecclefite.
charadterem fervitutis imprimere.
depurgat, aut rei - - cautela confilii
Unum ergo confulo
Pontifica; religionis ^fed fruftra.
Ulud etiam nocuit,quod vian>
Deeft.
Ep. CXIII. favoris gratiam , &
devotione fincera coaluit.
reputamus pracipuum.
■ eminentia veftra - amiciveftri.
infufficientibus, difpenfatione divina.
innata liberalitas revelaverit.
II vobis detrahit - - minimo nobis eft.
vexationibus , quas fuftinetis.
Defunt.
ad compendium dirigatur.
qua vos mutuo dilexiftis.
Deeft.
Ep. CXV. Dominus ad omnem
inter eventus dubios
afflictis & infuper Dominis.
• Defunt.
Sane fivecumDominoArchiepifcopo
fum,
Defunt.
Videat prudentia veftra.
Utinam & vos fic curratis
Defunt.
Defunt.
In
L.Cap.peb<nbe58epfo0e*
Wtt St. Petri 2Urdbe.
477
Bibl. Patr. Lugd.
In omnibus ergo vexillum
Abiron turbae populares abforbeantur. •
Aaron fandtum Domini , qui
eontra malitiam fuperbiae
opes fuperbas , & gloria
artificio miniftrandi in divitiis
Vale.
Ep. CXXV. manu forti & brachio extento. -
Otium enim fine - - fepultura.
Porta,quse in - - eoncupifcentiis
fazculi
Quidamjuftuscredens fe orationibus -
Vidua ab aliquo - - panes obtinuit.. -
familiaritatis conftri&us fum
Ep. CXXVI. Cantorem Bituricenfis Ecclefise -
cum pecuniis tamen, quas
verfutia mercalis - - fola licitatione -
fterilibusque reje&is
per Iiteras rapiebat
mihi fecretius Petrus quidam de verno
pasdagogus ejus
carnem a corruptione confervaret.
gloriofius cun&is irradiet
verfutus impoftor abduxerat
hinc Regis Angliae confanguineus
& ex ipfius . . Vafe.
Ep.CXXVII.RexAnglias - - coalefcunt.
Quia igitur fecundum nomen
circa vos prasfumat irrumpere
Vate.
Ep. CXXVIH. M. Gerardus exparte ipfius -
confolationes ejus lcetificaverunt
ut complacitior - - refiduum fe-
nectutis
veftrse nudce pollicitationi pofthabui -
Quoniam - impendiftis - - animam -
meam
Val-e.
Ep.CXXIX.&CXXX.
Oo
MSt.Petr. Hamb.
Omnibus ergo vexillum.
Abiron abforbeantur.
Aaron lanftum, qui
contra malitiam fuperbire.
opes fuperbse > alias fuperbise , &
gloria.
artificio magiftrandi in divitiis.
■Deefl.
Ep. CXVII. manu f orti & brachio
excelfo.
Defunt.
Defunt.
David juftus credens fe orationibus.
Defunt.
familiaritatis conftitutus fum.
Ep.CXVIII. CantoremBituricenfem.
cum pecuniis,quas
verfutia mortalis - - fola pollicitatione.
fceleribusque reje&is
puer literas rapiebat.
mihi fecreta ipfius fecretius Petrus
de Verno quondam psedagogus ejus
carnem a corruptione confervat.
gloriofius cundtis radiet.
verfutus imperator abduxerat.
hujus RegisAnglise confanguineus
Defunt.
Defunt omnia.
Et quia fecundum nomen.
circa vos praefumat erumpere.
Deefl.
Ep.XCVI. M.G. ex parteipfius
confolationes veftrae laetificaverunt
utplacitior - -refiduum juventutis.
veftrse pollicitationi pofthabui.
Quoniam - fufpendiftis - - animam
meam.
Deefl.
Dcfunt.
0 3 EP-
478
IXrf imbett unb Vl&<bri<&tm
S.jPeriod.
Bibl. Patr. Lugd.
Ep. CXXXI. abfcondita fit cum Chrifto.
quafi Domus deferta eft
fpiritus nequiores fe afiumit
Gloriam ab invicem quceritis
in occulta dileclione venenum
fecutus es juvenilis
tuumque obfcurans & obruens
Caftificantes , inquit , corda
faluti animse obviant
poterit iilius propitius efleDeus
Nam fi fuper fcandalo pufillorum
a primo vitce - limine falutafti
ex ipfiusTapee - - - fratris etiam mei
utjnam modeftia veftra nota fit
incidere in manus Dei viventis
Cum igitur nigrefcere & horrefcere ■
inter currentium raritatem
Bene vale.
Ep.CxXXII. Anima eft potior pars mei
maximisque prceceptis taceam
1 vota promiflionis evacuat
quarum quandoque fuifti auditor
perditionis exempla transmittunt. -
& deinceps a fubjeclis explantare
de regno Dei - intra vos eft
judicium prseparatio fedis tuse
pia manfuetudo mulceat
verba & opera tua prsediclet charitas
nec utilitates - procurabis efficacius
& Chnfti charitatefundatse
li credis palponibus
fi autem accepifti - a Deo accepifti -
& fic habebis gloriam in te ipfo
palpantis aut blandientis
In Domino laudetur anima tua
f & interfum - - in religione
circa inftruendi Abbatis officium,
pono , ipfa B. Gregorii verba
ficut Chriftus * - debet & ipfe ambulare
MSt. Petrinum Hamb.
Ep. LXI. abfcondatur cum Chrifto.
quafi Domus defolata eft.
fpiritus nequiores fefecum aflumit.
Gloriam ab homine qusentis.
in occulta detraelione venenum.
fecutus es tenebras & juvenilis
tuumque obftruens & obruens.
Caftigantes,inquit, corda.
faluti animee obmilitant.
poterit illi propitiusefteDeus.
Nam fide fcandalo pufillorum
a primo vitse - limite falutafti.
■ ex patris Sc fratris etiam mei.
utinam modeftia tua nota fit
prceeffe populis
Cum tibi ingemifcere & horrefcere.
inter currentium parvitatem»
Defunt.
Ep.CXIX. Anima eft potior pars
noftri.
maximisque prseceptis Domini ta-
ceam.
vota profeflionis evacuat.
quarum quandoque fuifti adjutor.
damnationis exempla transmittunt.
cxdeincepsa fubditis explantare.
de regno Dei - intra nos eft.
judicium prarparatio gentis tuce.
pia manfuetudo remulceat.
- verba & opera tua preedicet charitas
- necutiiitates - procurabis aftectiu^.
& Chrifti charitate fedtare.
fi credis palpantibus.
Defunt.
& fit gloria tua in teipfo.
palpantis licet blandientis.
InDomino Iaudabitur anima tua.
Defunt.
circa inftruendum Abbatis officium.
pono beatiGregorii regulam.
- ficut ChriftuS" debet ambuiare.
ficut
>. Cap. fttbmbt Q3ei;fa#e*
V$n St. Petri 2&U'C$)e.
475
Bibl. Patr. Lugd.
ficut & ego Chrifti
teftimonioB. Auguftini confiftit -
& tuas palpebrse ne dormitent. Juxta
quam prius non habueras in
Vale.
Ep. CXXXIII. CXXXIV. & cxxxv.
Ep.^CXXXVI. confilia remedium non
inveniunt.
fedentem fuperthronum meum
fub filentio prseterire non poffum
ut obfervantias - - univerfa poft ha-
beant
ad dandam fcientfam falutis plebi
nam & Jeremia - - mammas fuas
mentis efFeratse mefecerint
non defiftunt, quousque redigatur
me difpofitioni veflrse - pariturum
Ep. CXXXVII. converfioni & converfatio-
ni veftrae
diffufa eft in cordibus noftris
ccepit multiplices afFe&ionum
veftcam defiderabili multis
ut regnorum ccelorumvim inferas
violenter intrudas
hsereditatis mea* : tu es
tibi in prseclaris - - tuapraclaraeft.
ut non deterreant - primitise
obedientia fibi convertet
ufu mediante dulcefcent.
His enim , qui - - afluefcant.
tibi folatio fitillud
in vano accepifti animam
Infuper, & - - mollefcit.
non fit tibi , qutefo dedecori
in te fentias , quod & in Chrifto
& ufque ad pcenam & ignominiam '
etfi millies te pro eo dare poffes
aeftimariautem autcompenfari ;
& in profe&u es * *
MSt. Petr. Hamb.
ficut & ego ipfe Chrifti.
teftimonio Auguftini confiftit.
& tuae palpebras. Juxta.
quam prius non habebat in
Deefi.
Defunt.
Ep. XCL confilia remedium non in-
venerunt.
fedentem fuper folium meum.
fub filentio tranfire non poffum.
ut obfervantise - - univerfa pras ha-
beant.
ad dandam fcientiam plebi
& Jeremia - - mamillas fuas.
mentis efFraenatse me fecerint.
non defiftent,donec redigatur.
me difpenfationi veftrse - pariturum.
Ep. CXX. converfationi tuse
difFufa eft in cordibus veftris
ccepit dile&io multiplices afFe&io-
num.
veftram ftatu defiderabili muftis.
ut regno Dei vim inferas
violenter te intrudas
hasreditatis mea* & calicis mei : tu es.
mihi in prseclaris - - meapraeclaraeft
mihi.
ut te non deterreant - primiti*
obedientia tibi Convertet.
ufu mediante dulcefcunt.
Defunt.
tibi pro folatio fit illud.
in vanum accepifti animam.
Defunt.
rion fit tibi dedecori.
in tefentias,quodinChrifto;
& ufque ad ignominiam.
etfi millies te dare poffes.
seftimari auSem vel recompenfanV
nec dum in profe&u es.
quod
4*o
Ur&mbett unb Vtadyvicbttn
$. Period.
^ Bibl. Patr. Lugd.
quod jam - - aut perfectus fim
unumautem - - inChrifto.
Attendite igitur tuse
& pra* fubftantiola hujus vita*
ita figures - - mortuus mundo
& vita tua - - abfcondatur in Chrifto.
quod &fpiritumDei habeas
& blanda fancta converfationis
charitas,gaudium, patientia
Quibusdam ita defideriorum
& ufque injubiteas
unus cum eo - - hujus mortalitatis
inseftimabiiis fit eorum beatitudo
ego vir - - clamo ad te
incircumcifum, cor coagulatum cor -
infpira mihi amorem tui
miferatio continuet ad profe&um
Vale.
Ep, CXXXVIII- excitat obedientia lente- -
fcentem
Ecclefiafticas titulum diftraxerunt
Metientes enim ex perfonam converfi
& oppofuiftis vos murum
non erat,qui exaudiret
Sperent in te - - teDomine.
fixum habens quod
Dominus flagellis interrogat
quid de mundo fperare pofllmus
Un&ione vero magiftra, quas doce- -
bat vos de omnibus
qui fcuto patientias fe prsearmat
fortiter illud • - non acceflerit.
ut nunciis Merodach - - tonitruum.
cogitatus jactate in eum , cui
coronam glorias fabricavit.
Nimirum beato Hilario adfinem
Deus in aeternum
Ep. CXXXIX. CXL. CXLI. & CXLII.
Ep.CXLIII. folida femper apudmefuerit
MSt. Petr. Hamb.
quod - - certus fim.
Defunt.
Attende igitur tua?.
& pro fubftantiola hujus vitse.
ita configures - - mortuus a mundo.
■ &vita tua - - abfcondatur.
quod in te fpiritum Dei habeas.
& blanda converfationis.
charitas , gaudium , pax , patientia.
Qui enim intalium defideriorum.
usque injubilseas.
unus ex eqj. - mortalitatis.
inseftimabihs fit eorum benedi£Uo.
ego vir - - clamabo ad tc
Defunt.
infpira mihi amorem tuum
miferatio taa continuet ad perfe&um
Deefl.
Ep. CXXIII. excitat obedientia kte-
fcentem.
Ecclefise titulum deftruxerunt.
Metientes ex - - converfi.
& oppofuiftis murum.
non erat, qui refponderet.
Defunt.
fixum habens propofitum , quod
Dominus flagellis interrogat alias ca-
ftigat.
quid de nobis fperare poflimus.
Humilitate vero magna , qua: dece-
bat vos in omnibus.
qui fcuto patientiae prsearmatur.
Defunt.
Defunt.
cogitatus jactate in eum omnino,cui
coronam gloria^ fubrogavit.
Integra hosc columna deefl.
Defunt.
Ep. CXIIX. folida femper apud ves
fuerit.
Cum
aCap.fle&enbeQW^e.
VQttSt. Petri&iVcfce.
48i
Bibl. Patr.Lugd.
Cumitaque hinc amor audaciam
facrilegas manus injicere
pedes cakeatos in Evangelio
fed pcrfecutus eft hominem
ut denuo majus teftimonium
viam - peregrinationis inftrueret
Nobis ingermanaGermania hasc
lactabitur Rex : juftus de anguftia
in laqueum, quem tetendit
poflideant fan&uarium Dei , &
Vale.
Ep. CXLI V. accenfionis eft , Dominum non
modeftiam vis dolori exafperet
in vostragoedia hujus mali
a fidelium communione prsecedit?
aut Ecclefiae Romanse injuriam
gaudium praefens inftar puncii
quomodo digitus Dei - - imperia
transierit.
quas etiam ficut vult erigit, &
econtrario autem nomen Domini
populisque murmur excitat
nec unum adhuc fubdiaconum
Quis quasftus vobis - - in hac libe- -
ratione
humiliafles fedis Apoftolicas digni- -
tatem
in Germaniam defcendifTes
in partem apoftatse O&aviani
Francorum pariter ad - - fuis munivit
confiliis, & firmavit auxiliis , & fic
ExpeCtatio-noitra in fpecie certa
oratio ab Ecclefia ad Deum proeo
Deus autem qui intempore
Multum enim valet deprecatio
& qui nunc nimis
tantum filium non agnovit
Ep. CXLV. omnem gratiam abfcidit
graviora pericula veris *
MSt. Petr. Hamb.
Cum hinc amor audaciam.
facrilegas manus mittere.
pedescalceatos inEvangelium.
& perfecutus eft hominem.
ut denuo majus fidei teftimonium.
viam- peregrinationis inftitueret.
Nobis in Germania hasc.
Isetabitur Rex juftus. Nam in anguftia.
in laqueum, quem extendit.
poflideatur,&
Deefl.
Ep. XXIX. acceffionis eft Dominos
non.
modeftiam vis doloris exafperet.
in vos transgreftio hujus mali.
afidelium communioneprsefcidit?
aut timetis injuriam.
gaudium prasfens ad inftar pun£ti.
quomodo digito Dei - imperia tran-
feunt.
quas etiam vult &
e converfo autem nomen DominL
populique murmur excitat.
nec adhuc fubdiaconum.
Quis qusftus - - in liberatione.
humiliaflet fedes Apoftolica dignU
tatem
in Germaniam defcendiflet.
in hac parte apoftatse 0£tavianu
• Francorum ad - • & fuis munivit.
confiliis , & fic
Exfpe&atio - noftra in fpe certa.
oratio in Ecdefia pro eo.
Deus autem in tempore. . *
Multum valet deprecatio.
& etiam Romana,quse nunc nimis.
tantum filium non audivit.
Ep, XXV. omnem mihi gratiamab*
fciudit.
graviora pencula necis.
^pp Ego
48*
UrEutiber» unb Hacfcwfrtcif
$. Period.
Bibl.Patr. Lugd.
Ego vero jam delibor
fera crudelior, qui filium
qui fic violaret legem excelfi
erant enim opera tenebrarum.
filii meicaptione perfonat intriviis
in terraSan&orum iniqua geffit
fic fpiritu - - interficias impios
Quae enim excufatio poflit
liberandi filium meum - poteftatem
quantus amicus vir meus Rex,
imo veftra promoverim
Dilexi vos non lingua
& odium pro dilectione mea?
Ut falva pace Domini mei
& ubi gloriofus Petri
& Pontiticalem fapiat unctionem
nemo poterit corrigere
tempeftas horrenda demergit
Populi noftri omnes dant manus -
terrenum judicem adtuum
doloris mei vehementis impetum
ideo non addam-&fupponam
Vale.
£p. CXLVI. vobis prsefentialiter Ioqui
malorum &dolore - - nos nimis
Rex junior &Comes Britannice
ipfius regnum captivi depopulatur
filii mei pugnant inter fe
fibi regnum exulis uftirpare.
protegas me , & abfcondas me , donec
beato praavenerunt aborfu
ut exeratis in maleficos-gladium
Nonne Deus Deorum locutus eft
crudeliter filium meum folvere difFertis
in fumma diftriclione retribuet
Oftuenfem Epifcopum
coarclat miferia carcerali
Unus eum torquet invinculis
unus tondet,alter expilat
Initia malorum funt h&c :
MSt. Petr. Hamb.
Ego enim jam delibor.
fera crudelior, quae fiiium.
qui fic violaret legem Dei.
Defimt.
filii mei intriviis.
in terra San£toruminique geflit.
fic fpiritu - - interficies impios.
Quce tamen excufatio poflit.
liberandi eum,poteftatemu
quantus amicus vir meus.
imo veftra procuraverim.
Dilexi vos non inlingua.
& odium pro dile£tione£
Salva pace Domini mei
& ubi gloriofius Petri
& Pontificalem fapiat dignitaterri.
nemo poteftcorrigere.
tempeftas horrida demergit.
Populi mei omnes dant manus
a terreno judice ad tuum
doloris mei vehementem impetum.
& ideo non addam - & ponam
Deefl.
Ep. XXXII. prasfentialiter loqui
malorum - - me nimis
Rex & Dux Britanniae.
ipfms regnumdepopulatur.
filii mei pugnant contra fe.
fibi regnum ufurpare.
protegas me, donec.
bono prtevenerunt aborfu.
ut exerceatis in maleficos - gladium.
NonneDeusDeorum dominus locu-
tus eft.
crudeiiter folvere difTertis.
in fumma diftributione retribuet.
Gfmenenfem Epifcopum
coarclat miferia carceralis.
Unus eorum torquetur, in vinculis.
Defuntf
Jurgia malorum funt hcec.
i.Cap.|tcbcnbe^et;(a^
*>Ott St Petri Bercfre.
48j
Bibl. Patr. Lugd.
Ep. CXVII. feptimum potuit,fcilicet
imo quia accepiftis - - quiaexDeoeft
quia unde faceret- -non habuit.
Veftri officii eft , vivere
Quid vobis • - - Vulurnehanitim ?
abftinere - ab omni fpecie mali
Sic vos - -utminiftrum Chrifti
ne ipfum ad Apoftolicam fedem
Vale.
Ep. CXLVIII. Quis etenim de Domino
non timeat in tam longo incolatu
& incertos ex curfus ?
veftra fuga longe periculofior
poffet adeo vobis efte difKcile
erga vos , illa ingenii - fubtilitas
acceptabilem verbo , opere , 6c
exemplo
illius fententise terribilis audiat
quam fervo - - involvit fudario
non eft ex talento lucratus
qus fructus- non facit, excidetur
quse avolaverit - - <&reliquerit
fufpirant ad fuarum Paftorem
ut mitra una nullo modo
Cantuarienfi Ecclefias
votivos effeclus non habeant
invitent brevitas hujus vitse - -
memoria mortis
quia qui multum - - Vale.
Ep. CXLIX.
Ep. CL. periculofum eft in curia mori
Sed nec vitam curialium
non afcenderunt,comitentur Loth -
& falventur.
nec in vacuum accepit
facit defeclus inquinarite peftis
fed defideranda eftplerumque cum -
a fponfse amplexibus , & a
fui efle immemorem , Sc omnium -
per me nulJus explicabitur a
MSt. Petr. Hamb.
Ep. XXX. feptimum ponit , fcilet.
■ imoaccepiftis - - quiaexDeoeft.
Defunt.
Veftri officii intereft , vivere
Defunt.
abftinere - abomni fpecie mala,
Sic vos - ut miniftros Chrifti
ne ipfum apud Apoftoiicam fedein.
Deejl
Ep.XVII. Quis deDomino.
non timeat vitam logo incolatu
&c incertos excurfus agente!
veftra fuga pericuiofior.
poflet adeo vobis adeffe difEcile.
gravis illa ingenii - fubtilitas.
acceptabilem verbo pariter&exem-
plo.
illius fententiae audiat.
quod fervo - - invoivit findone.
non eft extalentoDominilucratus.
quse fru&us-nonfacit, abfcindetur.
quae avolaverat - - &reliquerat.
fufpirant fuarum Paftorem.
utneutra una nullo modo.
Cantuarienfis Ecclefia.
vicinos affectus non habeant.
invitent brevitas hujus feculi.
vias mortis.
Defunt.
Deefl.
Ep. LXXX. periculofum eft in curia
morari.
Sane nec vitam curialium.
non potueruntafcendere, tandem co-
mitanturLoth & falvantur
nec in vanum accepit.
facit falus inquinanae,defecT:us peftis
fed defideranda cum
a fponfas tamen amplexibus, &a
fui efle memorem , &. omnium
Defunt.
2 in
4S4
IMunbcrt unb Hacbncbtw
%. Period.
Bibl. Patr. Lugd.
in veftro Ecciefiafte , nec in Biefenfi •
Ep.CLI.CLH.CLIII.
Ep. CLIV. Apoftoli mandatum , & Evangelii
divertis aviro
Revertere itaque Regina
Si teadhoc non promovent
te converte,nectibi auttuis fit
omnimodam exhibebit vobis dile&io- ■
nem.
Mone,qu£efo - • utpatrifuofubditi ■
Unde ne inconfulta facilitas
quod tantis eft fudoribus acquifitum
noftra es , ficut & vir tuus
vel jure canonico conftringemur&
tenebimur
Quod quidem inviti dicimus
Valete.
Ep. CLV. fiplena pace frueremur.
anima - totis nifibus anhelaret
Nunc itaque ad noftrorum votorum -
qui Domini Regis Francorum , &
Domini Regis Anglorum &junioris
& mutuo compaflionis participio
& compenfari morte noftra
foli enim pateremur
Orate igitur - - Dominum noftrum -
fi enimfpes pacis nobis arrideret,
Valete.
Ep. CLVI. liberaveritis.
quas debeo Sampfonijudaeo
Valete.
Ep. CLVII.
Ep. CLVIII. utilitati publicas deputas.
ad reditum accingebar , cum
efiet rixae materia , & majoris
in os corum Jordanis inrlueret
poteramus inducere,funeftum quidem
MSt.Petr.Hamh. 0
in veftro Blefenfi.
Defunt.
. Ep.XXI. ocApoftoli mandatum, ac
Evangelii.
divertis a viro.
Revertere inquam, Regina.
Si te adhoc non movent.
nec tibi aut tuis fis.
omnimodam exhibebit dile£tionem.
Mone quasfumus • - utpatrifubditi.
Vide , ne inconfulta facilitas.
- quod tantis eft laboribusacquifitum,
noftraes, & vir tuus.
vel jure Canonico aftringimur & te-
nemur.
Quod fiquidem inviti dicimus.
Deeft.
Ep. XCIII.fed plena pace frueremur.
anima-totis vifibus anhelaret.
Nunc itaque adveftrorum votorum.
Domino Regi Francorum&Domino
Regi Anglorum&juniori
& mutuo quodamcompaflionis par-
ticipio.
& compenfata morte noftra.
foii utinam pateremur
Orateigitur - - Dominumnobiscum.
fi fpes pacis nobis arridet.
Deeft.
Ep. LXXXVII. liberaveritis , imo re-
demeritis:
quas debeo Judaso.
Deeft.
Deeft.
Ep.LXXXIX.utilitatipublicas depu-
tatas.
adreditum percingebar,tamen
efiet inmomento majoris
in os eorum Jordanis flueret.
poteram inducere,funeftum quoddam.
ceffa-
,. Cap. pcbenbe SSe^fa^e* von St.Petri £trcfce.
48 r
Bibl. Patr. Lugd.
ceffaremus ab his verbis
Damna fiquidem - - non attendentes
& quod in votis haberent hominem
illiteratum & laicum,fedinemen-
dis honoribus circumfpe&um prae-
ficere Abbatiae,quamfimoniacave-
nalitate acquifierat, non occultai
fed publica &forenfi, profilui ad
accufationem atque adverfus eie-
£tum paginam inlcriptionis arripui.
Cum enim manifefta & notoria
proponerem contra eum , illi,quos
N amicos fibi fecerat de mammona
iniquitatis , opinionis & infamiae
vulneribusvinum&oleum infude-
runt. Exhauftis itaque Flandriae
mercatoribus in argento ,aRoma-
nis[jtandem infinitam multitudi-
nem auri mutuavit. Sicpennse co-
columbae deargentatae,&pofterio-
ra dorfi ejus in fulgore auri fece-
runt , ut non audirent illi duo , vel
etiam unum de libertatibus & di-
gnitatibus fan&ae matris Ecclefise
Cantuarienfis pro quibus B. martyr
certavit
fe tonderi &radi faceret
inter mortes innumeras conftitutus
Bene valeatis.
Ep. CLIX. fi minus tempeftive veftram
& qui , dum in hac - terra
gloriae faecularis aura non quatitur
Manafles ex correptione refipuit
Audiat - - afinum rugientem
& quaerunt animam meam.
reftant feptem millia •
Vale.
Ep.CLX. &CLXI. - -
Ept CLXII. Non fum acceptus in -
alibi facere patriam nos coegit
MSt. Petr. Hamb.
cefTaremus ab hujusmodi verbis.
- Damnafiquidem- - nonadvertentes.
& quod in votis haberent in caufa
procedere : Summo Pontifici fup-
plicavimus,ut juris noftri cogni-
tionem certis committeret judici-
bus, fibique fupremae diffinitionis
calculum refervaret. Sane condi-
tionem noftram tedebat enormi-
ter Ele&i effufa largitio , illud quo-
que praecipue,quia Dominus Ar-
chiepifcopus fub periculo ex com-
municationis indixerat , ne hujus
cautee intuitu promifliones aut
fumtus five moram in ctrffl face-
remus. Unde Magifter G. videns,
fe nihil in hoc negotio profe&u-
rum fe praecinxit ad reditum , & re-
ceflit,remanfique folus & defola-
tus inter malleum & incudem.
Celebres erant in me omnium li-
bertates S. Auguftini , fed nulla
prorfus erat mentio de dignitati-
bus fanftae Ecclefiae Cantuarienfis
pro quibus gloriofus Martyr cer-
tavit.
fe tonderi faceret.
- inter mortes & injurias conftitutus.
Defunt.
- Ep.LXXXVI. fi nimis veftram.
& qui in hac - terra.
- gloriae faecularis cura non capitur.
Moyfes ex corre&ione refipuit
Audiat - - afinum refpondentem.
Dtejunt.
reftant duo millia
Deefl.
Defunt.
Ep. LXXXV. Non fum acceptus
Propheta in
- alibi facere posnitentiam nos coegit
486
Urfrmfeen tmt> Hacbvtcbcen
3.Periou
Bibl. Patr. Lugd.
& probabilitatem excederent
Salutate omnes amicos noftros.
Latori facite - - ufque Londonias.
Ep. CLXIU. magnifice & mirifice
Cum in omnibus neceftitatibus meis
ejus
incefTanter' fufpiraveram
felici tamen confummavit
qui veftrse magnificentise
Ep.CLXIV.^CLXXII.
Ep. CLXXIII. in fines terrae - exivifTe
fchifmaticae poteflatis procella
quicquam deeft, niiiut Domirus
Bene valete.
Ep. GI^XI V. ^CLXXXIII.
MSt. Petr. Hamb.
& habilitatem excederent.
Defunt. /
Dejhnt.
Ep.LXXXIIX.magnifice&munifice
Cum in neceflltatibus ejus
inceflanter afpiraveram
felici tandem confummavit.
qui veftrae munifkentia:
Defunt.
Ep. XCII. in fines terros - - devenifle.
fchifmaticse tempeftatis procella.
quicquam adeft, nifi ubi Dominus.
Defunt.
Defunt.
fHt ad)tt 23tifage pmfmettcn &a\ntul
©c£ britfcn Periodi
fn ftd) I;a(fenu
©ntfltt WcMEMORIEN
tm
©om (jefreffenfcec
Utfunben.
Extra&us kalendarii Libri MEMORIARUM in Summo.
ERP. L1NDENBR.OGU Excerpta ex literis fundationum de fundationibus Vica-
riarum , defcripta ex Codice IV. MSS.tHamb. in 8. Bibliotheca publicje.
LIBER V ISITATIONUM ad diverfos codices collatus & corre&us.
Litera Comitum Ho/Jati* Capitulo Hamburgenfi datx.
Literc de diftributione MEMORIARUM quodCanonicus percipiat duplumillius,
quod Vicario in fimplo datur. An. 1346. 29.Mart.
6 Extraftus Diftributionum quarundam MEMORIARUM inSummo ex regiftris ori-
ginalibusftudio GEORGII ROS^,
7 Ejus*
i. Cap. ac&fe Q5et;(aae. wit fcer 2>$m6*2xir<fce. 487
7 Ejusdem Computus Summarius Diftributionum MEMORIARUM abAn. ij^o.ad
An.1612.
8 Ejusdem Inventarium &Summarius Extra&us aclorum & a&itatorum in caufa R.
Capituli & DD. Proviforum MEMORIARUM inEcclefiaHamburgenfi contra
Johan Quaft 6tc*
9 Regiftrum MEMORIARUM in Summo A. t f f $\ ex Cod. VII. MSS Hambb. 4.
10 ^(nroalu^ProviforumMEMORIARUMbenen CommifTariis in caula contra <&!J6*
jicit.An. ifff.ubevcjebene^ Libell.
n ^Jojjait (kuaPert tc.Exception contra ^fjergefjenbe^ Libell.
12 Ejusd.^efa>u!Digunat)e^Unae5oifam^ an bie€a(anbg££n,$u#amburcj.
1 : Ejusd. Appellations-Libell in eadem caufa 1 $■ y£. 12. Maji.
14 2lbet'maf;(tge^ Appellations-Libell e.a. 12. Nov.
iy Repiica &<ms (dtiafleetc.contra Syndicum &2lmt>a(bs bes£a(anb£ iu #am6ura.
15-61. 2.Aug.
16 gv^Q5ifcf)off(t<t)e23remtfcfeeUr%i( in »orbeme(bfer @ad)c 1461
17 Regiftrum Reftantiarum MEMORIARUM de A. 1 5^7. in iffg
1 g Reftantiae Vicariarum in Summo &Parochialium ab A. 2 f. usque ^9.
i9 r. capituli Q5fc{)eit) in ©ao)en Dte Admiflion Georgii KofmjubenenMEMO-
RIEN betreffent) 1572. i4.Martii.
30 (£rt3*25tfcboffl 23remtfcbe0 $?anbaf an t>k Proviforen unb Diftributoren ber
$f)um;jviref)e ju^amburcjet(icf;en aueaeroidxnen unb roieber reftituirten Capitu-
laren ifjre Sluffunffe unb Jpebunaen fyinfuftro folaen &u (affem An. 1 5-74. 27-Sept.
21 (£r&35ifcboffl. 25remifcfcee ©c&reiben an bie Vicanos ber.^)om^ircf;e $u fam
burcj ben beflrirf ren Vicarium Georg. ttafmer betreffenb 1 y 7f* 25. Apr.
22 (£.€♦ Captetele QSefc&etb aufetnt<3e oon bett Proviforibus MEMORIARUM ttorge*
bracf)fe Gravamina if82» i7.May.
2 3 Percepta quaedam heredum Domini Johannis Traje&ini p. m. ad ufum diftributio-
nis MEMORIARUM in Summo 1 f 84,
24 £\ <£♦ Captttete Q}era(.eicf; niit benenProviforibus MEMORIARUM unb iitntn Ad-
jun&en roeaen bee»(|^or*Q)e(be^yUnb baj? $)&$ Inftrumentum antiquius itt ber Ad-
miflion fo(i oora^en. 1 J87
2f £)er Proviforum MEMORIARUM in Summo <Sa)reibett att Marcum 'JwbCM
Q3uraermei|?er itxDrempe, uber 50. ^arcf ^ubtfcf; fo ibren MEMORIEN nocj) &u
fdmen 1592. 24. Martii.
26 Sfbfc&rijff einer 2}ei#reibuna auf 1 5 co. Sfljarcf #aupfff ue( ber MEMORIEN im §(?um
be(angenbif92*Offern.
27 Reditus MEMORIARUMinSummo 15-95
28 Nomina Vicariorum MEMORIAS percipientium An. 1602. adduntur qusedam
annotationes huc pertinentes.
29 ReditusMEMORIARUM in&extraWitatem perHieron. (£5cf;uf|ett,aferia fexta
poft vincula Petri includve A. i6niusque adannum 1612.
30 £)er
Urfcm&ett un& E7ac&ricfcter! ;. Period.
30 3)erpromfortittonuemMEMORIENim $f)um Q3erfcf?reibuncj auf3ooo.$D?arcfait
t>atf 3Bai;fenM?au§ An« ' 6 r4- Ojlern.
51 C.€.Capict£!sDea-et,i)af't)ieVicariift{[)|lin^erfon tl>re MEMORIEN entfancjen
foflen/Unt^aljfrnfuronur 4f.^erfonen mitbeS €apitfei&£)ieneM in numero fein
fotten 1626. 2.Aug.
3z S)er prowfom inSummo Exceptions-(gcr;rijft roecjen t)ereri)on JperrnD.uon A. ob
abfentiam tterroecjerfen MEMOPJEN 1626. ai.Sept.
53 Vicarii admifli A. 1655. 2i.Jun.
34 Statutum fuper biennium gratiae Canonicorum & Vicariorum Viduis ac hceredi-
bus in diftributione MEMORIARUM conceflum 1640. 7-Sept.
3f Statutum aliud anni 1641. 21. Sept.
36 Q3erfcl;iet)ene Suppliquen rpiber Die Provifores MEMORIARUM. A. 1642
37 Afta ctuf tKrDiftributoren.An, i6fi. d. 22.N0V.
38 S'lSfiue fati eiucjefaujfener Urfunuen , rocld)c fyt unDba einjurucfen £nt>.
I. Extractus Kalendarii Libri Memoriarum inSummo.
Fol. 1. In principio libriLit. A.
Dn. Ludo/pbm de Wittinghe Canonicus t undavit unam Vicariam
ad altare S.Elifabetb in aquilonari parte\\u)us Ecclefice , hujus
pofleflbr, (tunc Hinricm Praueft) dabit annuatim ad Memo-
riam 8« Marck. *)
Fol. §. Vicarius altaris X. millium miiitum ante gradm chori de Vica- Circumcifio-
ria foa fundata per Dn. Hinricum Budonis cujus pofleflbr tunc nisDomini
HinricmSchroeder.
NB. Hcec Vicaria in libro. Vifitationum non reperitur.
An. 1457. inchoatusliberCalendarum&poftea An. 1479. cor-
re£lus & emendatus.
PofTeffbres Ludolphus Wale item Geverh. ©d)rot)et\
VicarijE altaris S. Agnetis pofleflbr Nicolaus §reppefe,Herman- f . Jan.
nus Wigerdes,Joan ^ebicje.
Hermannus OfaPorcf) , 3of)an »om 5\i;m. - - .12. May (
Hinricus Cracht fundavit unam Vicariam altaris S. Cyriaci in 7. Januarii
nova Crypta: Profeflbres Ludolphus ^)m)mtlf)(\ft , ^O^^TtoU infran.Febr.
(er , Marcus $afe.
Vicaria prima altaris Catharinse per Dn. Henricum proconf. 2.Jan.
fundata eft. Pofleflbres: Laurentius £)Utte, Hinricus J£>anffct)C/
Nicolaus(Stf;ate/3oI)an<23et)i)er, SofyanOmefen, Bartholdus
Qktftomer.
Vicaria Secunda ejusd. altans. Profeflbres: Joh.(2)fu£, Tide- 7.Jan.
jricus Q5aren , Alardus &pan , Marquardus (©p«r , Hermahus
@oft|fc&e,3ocfcn$8ufle.
Vicaria
*) Infra i^Dccalia Vicari* cjusdem,
2. Cap.acF;feQ5et;(a<)e. WrtbettMEMORlENfmiDom. 489
Vicaria Secunda altaris S. Annas per Dn. Reinerum Jpermen& 8. Jan. infra
borcJ; A. 1 J02.fer6. poftLaetareaugmentata. Poffeffor : Theo- 19.N0V.
doricus Jjpauerman.
Pro MemoriaThomse J£)tt)i)efJorped laici dabunturquinque Mar- jo- Jan.fupra.
cae per Vicarium novee Vicaria? ad altare S. CyriaciinCripta. 7. Jan.
Primus Poffeffor Hinricus ^tbDefrorp*
Poffeffor Vicarise altaris Marise Magdalenas Bernhardus ©ttltf / 14. Jan.
Bartholdus 3>rant)eS £)etJj(ef ©roneroolt.
Vicaris: Secunda; aitaris S. Stephani per Dn. Comitem Holfatias 1 6. Jan.
Adolphum fundatas PofTeiTores fuerunt : Mich. ^rufe. Hinr.
Q5ranD, Joh. Richardi, Mich. £)ofeman, Joh. $?afe,Helm. 2lfoer*
Mna,Ludolphus ©erfcen.
VicariJE II. S. Mauritii per Dn. Rudolphum Q5ofjmoart)en funda- 1 7. Jan^
tx pofTelTores : Henricus £)iat)t)tc{) , Gerhardus ivUfe.
Vicariae altaris ante faciem *) poffeffores : Johan 'SBatWlf Ote , i8.Jan.
Conradus Jpanen , JparttV ©litebefyr. - - (fimiliter in-
fra 1$. Junii.)
Vicarias altaris S.Maria Magdalen& pofTeffores : Bernhardus 19. Jan.
©mtt,Bartholdus Q3rant, £)et()(eff ©ronmoft. (fimiliter in-
fra 27. Odt. fu-
pra i4.Jan.)
PofTerTores Vicarias ad quam fpectat domus in vico ex oppofi-
to Scholx fummi templi (quam modo inhabitat M. Jacobus
^OBerenbera Sacellanus divi Petri & hseredibus Oftra affignatur)
fuerunt: Joh.£ut)efen3, Marquardus ^BoImarS, Bernardus de
Mynda , Joh. ©C&oneroett)e,Eggerdus (gjteljn, Joachimus #e(mer£,
^ofean bt i>er£mi)ett,Fridericus Oftra.
Pro Memoria Domini Theodorici 2Irent)e£Epifcopi Lubicenfis 22. Jan.
paretum, fratrum & benefaclorum ejus, quinquse marcse da-
buntur de prcebenda minori quam Epifcopusfundavit, Poffes-
fores : Dn. Hinricus Q5ocfr)o(t , N. Nigell.
Dabuntur 2.Marck 8 fj. pro confolatione ad San&us per Pof- 2f. Jan.
fefforem Vicarice novas ad altare Cyriaci in Crypta ; PoffefTor
Hinr.Hiddeftorp ; pro Memoria £uftfen ^tbbejlorp^.
Vicaria? I.altaris S.Georgii ScXl. miffium ifirginumVoffeffores 24. Jan.
fuerunt: Joh.$8ranbe*,Hinr.^efocrfen,3o&an 2Bt?fe,3o()an (Infra u. d.
Spmme , N. Jpatf eman ,Henr. ©ent)en^or)L s.junii cujus
PofTefTores : 3of)atl £>lt>ent)0rp , Tidericus $opf ett , Otto §ing t>ael , Georgius
de Qoltt 1 Ordo @temme( , Eggardus 5fran& Infra f. Aug. Valentinus #anen*
freter.)
*) In libris Vific. vocatur altare Nicolai ante faciem Salvatoris.
I.C&erts 3tcr25Att^. Qqq Vica-
49©
Urtimbm \mb Hacfcrtcbtm
;.Period.
Vicarife altaris S. Laurentii fub Organis poiTefTores fuerunt
Marq. ©Itnf/ Herm. (gc&ulte , Johan de (gjpvecf elfen / Chriftoph.
de (bpvecfelfen.
Vicariil. altaris S. Catharinoe pofTefTores : Matthias 3£i;fev,
Herman Diocjcje,.3oI)an Q5ercf5ane,Nicol.#avttev.
Vicariae I. altaris Omnium Sanclorum pofTefTores: Johan@5vU*
be, ^pentJorp, 5vIoerf>.
Vicariie altaris Sixti tf Swmicii pei M. Henr. J£)OfnareI fundatse
anno i473.PofTefTores: Anthonius 5\VCmpe , Chriftianus Q5ucf ,
N. Jg>efievbevcj , N. #avfegroici?.
NB. Htec Vicariain Libro Vifitationis non reperitur, exftat
tamen in Libro Fundationum , aiias intitulirt , Altaris Philippi &
Jacobi,ac Sixti &Simnitii.
Vicarias altaris S.Johannis Evangelifi<e pofTeffores Valradus de
Hamme,3o6an ^evfcjampe/^.&vincjenbevcj, $?♦ 85aii>eropcf /
Soacf;im gor(lC/-S)tnrtc& Suvcjen^
Vicariae II. altaris S. Bartholomxi inmedio Ecclefise PofTefTores
Sof)an (5o(troet)el-/3iOf)an Qjtnequtcf , Meinardus Hamma,Her-
mannus Q3uflincf /Sofjan ^Cpfe, Nicolaus ^cicjev*
VicarixII. CoJj/lc f§ Damiani pofTefTores Warnerus 5?ufef, Mar-
quardusGerman,Hinricus Ecke,Johannes Ottonis,Georgius
4)epftn , Conradus ftuvemau.
Vicarias II. altaris S. Vincentii PofTefTores : M. Herm. de J£)amme,
Jacobus ^iev&OVJr/Theodoricus de Sufato, Albertus ^rcmpe,
Ordo ^femmef , Valentinus ©arienfvefev.
Vicarice novae Dn. Theodorici OvOletT/ Canonici,II. ad altare
S.CyriaciinCrypta pofTefTor Hinricus J£)ib&eftOvp dabit ad Me-
moriam f.Marck.
NB. deprimainfra 7. Nov. poffefTores Ludolphus ©eUWtef*
Jaf e , 3oban 5?ruroit)cv , 9?. SUMer , Marcus 5ta(e.
Vicariae Marije albae poitefTores : Qolxttt itt uem Q5of)mcjaruen
Albertusfcan t)emQ5rocfe, Nicolaus Qjiecf, Hinricus £3rant>e$,
^immo^ttftcn Idem 2. Martii.
VicariasII. altaris S.Martini PofTefTor HenricusQ3uttef/ Qoftan
fcan t>er 2Bovtl>/3of>an ^ovnincf&ufen, Hinricus#int>enbovcf;/
Nicolaus Jvancfe / Bartholdus $uli$e.
9-Martii pro memoria Domini Theodorici Rolen Canonici
9;®tovd a.g.8.pf.
Vicarise II. altaris S.CrucisPofTefTor Heidenricus Wilkini^O'
r)ann ©f enuefv , Theodoricus ® voroef*
if.Januar»
(Similiter in-
fra 31. Aug,
f.Dec)
6. Febr.
(Similiter in-
fra28.Nov.)
i2.Febr.
(Similiter .11
fra 1 1 . Sept/
i?.Febr.
1 6. Febr.
(infra Simili-
ter f.Nov.)
1 9. Febr.
2 \ . Febr.
(Supr.7jan.;
2;.Febr.
(fimiliter m-
fra 7,Oclot
9. MartiL
9. Martii. in-
infrai7. Sept.
Vica-
i. Cap. adjfe 3>et)fage, wn tcn MEMORIEN fm iDom.
491
20.Mart.
Vicarisell. altarisS. Margarethaz PofTeffor Henr. &t)t)ingl)Ufci?/
Petr. Oltzen , 3oi)an Jjpa&emtm t Georg £mefe, 3fOJ)an ^epcr,
3fot)an £apem,Franci(cus (£(er$.
:Vicariae altaris S. Thomae fuper teftudines pofleffbr Petrus
QjCUt), Hinricus de ^ubcfe / Chriftianus N. Theodericus ijfor*
fcbampe.
Vicariae altaris S. Magni PofTefTor Johannes Oftef erflen , Tideri-
cus Q3ri&C/ fcatt Dettt £o, Hinricus Sartoris Senior , Nicolaus
Sange.
Vic. altar. S. Feliciani PofFeiTor : Johannes 5vanttewjefer, Hen-
ricus 9}or£em, Conradus Ofe&erett/Hinricus J£)aDt)enfen 28tttftocf,
Statius i}int>eman , 3ofjan gcf t)off/Theodoricus QJebuerfen, Nico-
Iaus Q3ltftorp, Ludolfus ©ertfettS & Fridericus Q3uf(U'eiie.
Vic. alt. S. Matthaei PofT. Henricus de Berga , Nicolaus <5fl(n#*
5iifen,Andreas ^entfant), Theodoricus ftfjorfceS , Lambertus
fom gefDe.
Vic. alt. S. Anthonii Poff. Henricus Wolteri , Wilhelmus Hen-
ningi, Gerhardus J£)afe.
Vic. S. Catharinae Poff. fupra 7. JanUar.
Vic alt. S. Mauricii; PoffefT. Nicol. Oiopcr, Thidericus Dvemftebe,
RudoIphusQ3o5mgart)e/Henricus DvebDicI), Fridericus ^febecfe,
Hinricus Q3wtn$/ Gerhardus 5vt?fe , Joachim ^ocf / Ericus
VicII. altaris S. Thomaz PofTeffores Tidericus(£a#erbe3/ M.
Cunradus ©c&(cgc!,3o(>an SSulfptf, Chriftianus ©mif/ Nico- (Similiter jijuL
laus grancf e. item 7. Nov.)
Vic. I. alt. Annae PofTefT. Johannes J£)01)crft0rp/ Hinricus d. ir. Maji.
QSreueS/ Nicol. SSuftorp, Johann Dtyfift ncj.
Ibidem. Vic. I. alt. S. Andrea» PoiTefT. Marquard de &tittt) , (Similiter in-
Wulfard 3)ortnojo , Ludolphus J£)at)efet1 , Johan $?et)ina , Simon fra 4. Sept.)
Witte , Johan Jpartman , Conradus Q3orct)ar£ Conradi Decani
Calendarum filius.
Vic. alt. S. Johan Baptifta PolTefT. Fridericus ©erpfte&C/ Henric. 19. Maji.
5vdttng, MagnusCfbettfen.
Vic. alt. S.Barbara» perWilhelmum #oftfjufen fundatae poffes-
fores fuerunt: Albertus Hildebrandi,HinricusJ^)uge,Johannes
de 3£ettermge,Heino Jg)ogelfe,Joh.Trajeainus,M.GeorgTra-
jedinus.
24.Martii.
2?. Mart.
Similiter in«
fra2$.Julii.
26.Martii
3. Aprilis
29. Apriiis
$0. Aprilis
4. Maji. (
(Similiter in-
fra 9. Sept. 64
14. Novemb.
d. io.Maji.
ii.Maji.
(Similiter in-
fra6.0a.)
Vicarise Capellse S. Ccciliae pofTefT. Johan. Simonis J£)aflettt)Orp , 4. Junii.
Hinr. aiJi^enbOrjJ/HerbordusiS^abtcfe/Georgius Gabel.
iQqq 2 Vica*
49 *> ilrftmSett tmb Hacfcrftfttm ;. Period.
Vicarise II. altaris S. Anthonii & Wenceslai PoiTefTores : Jo- io.Junii.
hann Q^rant), (g#'c5femot)e / Cunradus ^jt)emann , Jacobus
SiBittt, Teodoricus ©mi(.
Vic. alt. S. Bartholomaei polT. Ludolphus ©evuev / Erafmus %lci'< 1 8. Junii
$e(/Matthias 9}icjeman,Boetius #onenfetn
NB.Vicariae in Ecclefia S.Petri perDn. Joh.QfBpnfappei*
fundatae pofTeflores fuerunt Nicolaus ©nVjenfyagen, ^oppe,
Ludolphus Ojot)e / Hinricus^Ba^mot)/ Theodoricus 3tGp*
^ fcenbvUCJCje, Conradus Q5ovcjFev3 Senior.
Vicarice II. altarisS.Martini Poffejjbres: Nicolaus deQ3evt)ett/ 29. Julii
Hinricus §immevman, Johannesliifmicj, 9?.$?t£ner.
Vicaritf altaris S. Magni pojjejjbres : Johannes de Q3ucfett, JO.Julii
Theodoricus $?imftev , Johannes Oieinefen , Wernerus Jptnfeem
Eadem Vicaria & iidem pofTeflores 2. Aug.
Vicarite altaris S.Anna pojjejjbres : Ludolphus DvOtevmunt), 51. Julii
Reinerus Jpevmen^bovcj,Theodoricus Jpauevman. *)
VicarU ante gradus Chori pojjeffores : Johan. ^emmelfrafe , N. 11. Aug.
©evmev, Timmo ^vonem
Vicaria altaris S. Catherinae pojfejfores : Matthias ^GBpf ev, Her- 1 8. Auguft.
mannus^OCJCje, Wilckinus Q5efettMn, Johan 25eif ijfltte , Nico-
laus Harderi.
Vicariz Secundx altaris S. Annae pojfejfores : 3of)an£)0;ev JIOVP/ 22. Aug.Supra
Hinricus Brunus , Nicolaus Q$0l jfavp, 3o(?at1 9vt$tncj. infra 3 1 . Jul. <Sc
ifj.Sept.
Vicaria fuper tefludine pojfefjbres : %of)M DJtfe , M. Fridericus 2 3 . Aug.
€&lebecfe Chriftian ©esoevueS.
Vicarice S. Crucis per Johannem 9}ient)0Vp fundatse pojjefores: 26. Aug.
Marquardus 3&ofmav$, Bernardus deMinda, Johan(^d;one^
voeit)c , Eggardus (gteett , 3od;tm £elmev&
Vicariarum duarum adaltareS.Feliciani porTefTores perDn.Joan. 27. Aug.
SDBpen fundatarum pojjejjbres fuerunt : ^oljati 5vannengefev,
Bernardus Oiet)Cve, Henricus 9}0Vftim, Hinricus ^BttftOcf , Statius
£tnt)eman » Theodoricus Q}et)t)evfen & Nicolaus Q5uftovp , Lu-
dolffus ©evfettS & Fridericus <2Mgvei>e , Herberdus Q3evningf,
poflea & modo D.Petrus J^oflanuev & Chriftophorus 5viingem
bevcj. Dabunt ad Chorum 6. $9?avcf.
Vicari<e per Dn. JOANNEM VRITZEN Canonicum fundat£ 3 1. Aug.
PoiTefrores: Johannes Gerardi ; Bernardus Wethie , Barthol-
dus "iCtttOVp,Jordanus^afet)On?»
llca-
*) Die Laurctuii> d, ib« Augufti 2. Marck 8. Solidi in augmentumConfolationum per poflefforem novas
Vicarix ad altare 5. Cyriaci in nov* Cripta modo Hinricum Hiddeftorp promemoria Hinrici SRpW
l0Vg?§ ckuxoris,
2. Cap. a$f e 55epfo0* ♦ w« tctt MEMORIEN i'm &$m, 49 ;
Vicariallfub Cripta PofTefTores: Jjoljcm @rufle,Tanquardus 4.Sept.
t>an t>em©(int)e, Theodoricus ^ern(leue,3of;an Demfen nunc
Paulus gwiecfmam
F/V^7>/*rDn.JOHANNEM COMITEM HOLSATIiE/«w- f . Sept.
datce PoffefTores : Erafmus 9?a#e(,Matthias ^iematt, Hinricus Similiter in-
©tacfenfniDev,Boetius^)onenfe/ • fra i6.oa.
Luderus @evi)et\
Vicari<e altaris S. MATTHIJE fub teftudinibw noviter fun- 7.Sept.
dat£ i£ reinftauratce Poffeffores : Johan Dethlewi , ^oac^im Similiter infra
^eibe,3ofjani)an€appeItt, Johannes£ui|?, modoWernerus d. 9-Sept. 7.
©egenetv Od. u.Nov.
De Vicariis altark S. MA URICII una marca , quarum ' poffes- 9. Sept.
fotes fuerunt Nicolaus Dvopet* & Thidericus Oiemflet)e & Radol-
phus 25ol)m0ar£)e , Hinricus Ovabbia), & Frider. (£(ebef e, Hinricus Supra 4«May.
25mnS &Gerrardus $ufe, & Joachim 5?0Cf , Ericus $?U(e*
Vicarice in CapeUa OMNIUM SANCTOR t/^poffeffor : ^oatt ibidem
©vube,9tyent)ovp,$(oet
Altaris $0 A NNIS EVANGELIS TJE poflefTores : Vol- 1 1 . Sept.
radusdeHamme Johannes ^5evfc&e, £)viWjenbeV0 , Laur. Similiter fu-
^avuenropcf , 3od;im SSovtfe , #itm 3uv0$n& pra 1 2. Febr. it.
y.oaob.
Vicari<e altaris TRIUM REG UM poffeffores : ^ofjatt $(e< 2f. Sept.
tienber^, Thidericus de Tfceuen , Hinricus J£)efer, Ericus van
$&euen*
Vicarice altaris AN TII 0 NII tf WENCESL A I pofTefTo- 3 0. Sept
res: Hinricus Wolteri , Wilhelmus Henningi , Gerhardus
#afe»
Vicarics altaris S. MA TTHIJE poffeflbres , ^ofjatt Q5et)ttfett , 1 7. O&ob.1
Marquardus £5vemev , ^ofja» Sfftoflev, Andreas ©ttieuefen, Pe- vide fupra 7.
trus N. Sept.
Vicarice cujusdam absque fpecificatione altaris in Ecclefia S. 27. Odob.
Petri per VICCONEM @£££<£Di©£9? fundate poffefTores
fuerunt : ^ofjan $?et)ing , $ot)e ^ailenuovp, Georgius ©oebf en£,
Andreas Bernardi. Nunc Conradus Q3ov<3fevS Junior Conradi
Decani Calend. filius.
MARIjE MAGDALENiEpoffefTores: BernhardusSmit,Bar- 27. Od.
tholdusQ5vanb,Dethlevus ©voneroolt). cont. 14. 19.
Januarii.
Vicarhe II. altaris S. CA THA R INM vidua? pofTefTores : Mat- 2 . Novemb.
_ thias ^Biflev, Hermannus Rogge , Wilikinus §5efematt* N. fupr. 7«Jan.
S5evf (;ane, Nicolaus Harderi.
Qqq 3 Vict-
494 Uttunbtn unb tTacfcrtcfeteti % . Period.
rwmrt n ^^^^— . —_ _ . . — , , .. _ nimi_j i__^ , f-
Vicarice adaltare &\ STEPHANI in honorem S. ANDRE/E f un« 4. Nov.
datxperDn.ADOLPHUM COMITEM HOLSATUE poffes-
fores fuerunt : Hinricus #unt)eae(, 3of)an J&OftfHlfcn , Otto(g>(u*
ter,Gerhardus$$er£en Wilhelmus (^Jc&rOucr , Blafius S?0feli£e,
Hinricus £an£e,Gotfridus $>rame.
Vicarice I. altaris OMNIUM Santforum Domini HINRICI de 6. Nov.
3>ad;>coe poffeffores: %ol)M $a(e, Laur. OvOttitefe / Petrus v. infra 10.
Sanderi. Dee.
NB. Pro MEMORJA Dn.jfohannis j&ritfcrt & Marquardi 7.N0V.
Gcforegctl dabuntur duae marcas de Vicaria ad S. NICOLAUM.
PofTeffores fuerunt: StephanusJg)oppener, ^oftan^cjjoneroetue,
Hilmarus^ret)enbecfe,nunc Conradus Q5orgfer£ Junior, filius
Decani Calendarum. . •
NB. Pro MEMORIA Domini Alberti Prsepofiti Hambur- ig.Nov.
genfis &Comitis Holfati<e &Dominor. Comitum HolfatU da-
buntur duo Chori filiginis in molendino inferiori.
Vicarice II. altaris S. ANN_E per Dn. NICOLAUM ©cfcoiitvcrl* 1 9. Nov. •>
tord) fundatse poffefTores : JohannesJpoi;er^fOrp,Ericus Q5reue£,
Nicolaus Q5o((tOrp, Johannes £Kt)£(ina.
Ibidem *) Vicar. II. altaris S. VINCENTII poffeffores Tymo
-pumnardbiitte( , So&cm vcm $?int>en , Hermannus $?encf el , I vo
tr>ov $?of)(eu.
Vicarice adS. JACOBUM poffeffores : Wernerus DtOuenborcfr, 20.Nov.
Hermanns 0ad;te(pff,grioe(de,ftorbefe, Gerardus i)Utefen& N.
^ruae,Wilhelmus^einefe.
Vicarice in Ecclefia S. Petri absque altaris fpecificatione **) pos- 2 1 . Nov.
feffores : 2fofjan $0#elina, Nicolaus ^)uae, Sixtus Walteri,
Hieronymus .SpUCje, modo Johaunes Ofcnbru^e.
Vicarice II. OMNIUM SS. poffeffores : 3of)an ©rttbe, 9?ient)0rp, 1 0. Dec.
Nicolaus ©c{)u(te,3o()an $(oet\
Vicarice altaris S.ELISABETH poffeffores : Eggardus (£(uttet4, if.Dec.
Richardus £cbbina()tlfen , Johannes de ©o)OlvenbOrcf; , Barthol-
dus ^Bpcjjman / Theodoricus ©obenfe*
Et fic eft finis omnium Vicariarum & earundem poffeffo-
rum in Summa Ecclefia Hamburgenfi ex KALENDARIl li-
bro pergameno MEMORIARUM Summi templi abfoluti
33. Aug. A. x6io. per me GEORG. ROSAM.
II.ERP.
*) i, c. eoilem die.
**) & !'(l Oif/ fO ad iltare Catharin* ge|lifWt vid. p, ng, & m, it®\tfm%<\nfa
i. Cap. atyt Q5ei;focje, vtn bm memorien im Tbtm. 49 r
II. ERP. LINDENBROG de fundationibus Vicariarum n.4. in 8.
In Summo.
Vicaria altaris S. Elifabeth Viduae anno 1589. in Craftino nativitatis beati 1.
Johannis B. per D.Ludolphum de W^mw^/^Canonicuminftaurata. Jus prce.
fentandi eft obtentum Johanni Semmelbecker Confuli Lunaeburgenfi & fuis hx~
redibus veris adquinque vices perfonas prEefentandumduntaxat,poft hoc De-
cano Hamburgenfi.
Vicarius fingulis annis, inanniverfario *) fundatorisexpediteexponerede-
bet 8. Marck pro ipfius memoria in choro.
Augmentatio minoris Prsebendas anno 1410. die $■. Sept. per D. Hermannum 2.
Vos, rllium Johannis Vos Civis Hamburgenfis fa&a & Jus Patronatus ejusdem
Prsebendse eft fibi & fuis confanguineis Senioribus conceffum ad ducentos an-
nos, Prabendatus dite prsebendas eft cum aliis in optione curiarum.
Redditus funt 6o.Marck incertis domibus. Dat adChorum <j..Marck.
Duce Prabendse majoresanno 1245-. die26. Sept.perD.yto^/?z/7wComitem j.
Holfatise fundatae & jus prsefentandi ad has Spedtat ad Seniorem haeredem.
Commenda altaris S. Cyriaci in Cripta in honorem Joh. B. &c. anno 1480. die 4.
26.Sept. perteftamentarios D.fohannis Benning Decani fundata, &jusprae-
fentandi eis & fucceftbribus fuis in perpetuum , ita videlicet fi una prsefen-
taverit Clericum idoneum& alia vicibus Succentorem , eft conceffum.
Innovatio Juris Patronatus Vicarias altaris S.Elifabeth an. 1 f 04. die 9. Martii f.
per validum armigerum Nicol. Breiden Sc durabit inperpetuum.
Augmentatio Vicarise altaris S. Thomae an 1 4 f 2. d. 4. Junii per Henricum Eg- 6.
gerdes Clericum Bremenfis Diocefis fa&a, &Jus prsefentandi ad ipfum &fuum
Seniorem & proximiorem confanguineum fpe£tat adcentum annos.
Die 7. Maji Tranfpofitio Vicarias Secundse miif^e altaris S. Grucis ad capellam 7."
S.Caecilise nev Hardewicum de Salina Canonicum Hamb. conftruftam.
Vicaria altaris b. Dorothese fub vocabulo SS. Thomae Cantuarenfis fuper te- $.
ftudines an. 1426. d. 9. Sept. ner rdi&am Chriftiani Mi/itis^dumvixitiVroconf.
Hamb. inftaurata, & jus prasfentandi fpe&atad ipfam reli&am & fuos proxi*
miores &Seniores hceredes adcentum & virginti annos.
Defignatio certorum redituum pro y.vicariis prout infra fequitur per Bru- 9.
nonem Cantorem Ecclefise Hamb*
Vica-
* Anniverfarius fjetffet &er2agtm %&\)X/\)a efneS SSerflDrbenen ©esac&fnijj gefetret n>tri>. ©tefe m*
ren anfangS benen ^luffvgeuaen/biefur G&rtfto i&rgeben ntc&t t&euer oeacfotef/ getvtbmet/ na$»
maljlS aber roarfc fold)e$ efnemjeben t>er|tattff/ roelcheSum &a$3a&r<£(jnfii 1262. 6efaae nad)fu(*
oenDer ©felfe auSDeman&ern £(>etle Antiquitatum Aiamannicarum, tn ©eutfc^lanD gebrductyltcj)
getWOtDen tji: Nortpertus Abbas piiffimusjprimus inter Abbates anniverfarium fuum obfervari or-
dinavit , largitis aliquibus bonis in ufum fratribus infanclo die Pafchae miniftrandis. Is etiam de fuo
inftituit anniverfarium S. Wiboradae Martyris & virginis Chrifti. Poftea autem a diebus demum
Abbatis Manegoldi, anniverfarii ccepti funt in Alamannia ab omnibus utriusque fexus cekbrari, eir-
ca annum Domitii MCCLXII, vid, Henr. SPELMAN, GlofT. p, 38; a.
49& Utfitnbeii im&CTac&rfcfctttt 3. Period.
10 Vicaria altarisS.CyriacimartyrisinCripta .... &jus praefentandi fpe&at
Re&orem Scholarium in perpetuum.
Hanc vicariam fundavit Henricm Kracht Rector Ecclefice in Hemme Bre-
menfis Diocefis translata eft an. Chrifti 1 404. in profefto Vifitationis Mariae
1 1. Commenda altaris b. Barbarce an. 1490. die ao.Martii per teftamentarios quon-
dam D. Alberti Hildebrant fundata, &jus prafentandi eft conceffum dic"tis te«
ftamentariis ad centum annos & viginti.
12. Recognitio certorum redituum Vicarise quam fundavit D. Johan. de Campe
Ecclefias Prsepofitus, cujus tunc temporis pofTeffor fuit Albertus Berkals an.
1 444. Reditus : 3. Marck in fefto S. Martini ConfefToris perfolvet capitulum
de media parte vilke Lutkenfee.
15. Minor prsebenda an. ifo6. die 7,JuliiperReverendumPatremDn.Epifcopum.
Lubecenfem fundata & jus Patronatus fuis proximioribus hseredibus referva-
tum eft adducentos annos.
Summa Capitalis redituum debet imponi deconfenfu Capituli.
Epifcopo Theodorico Arendes defunc1:o,deincepshujusmodi quaque praeben-
davacante ad venerabilem Virum Henricum 2J>0c£t?0lc Prxpofitum Lube-
cenf. quoad vixerit , & poftea ad ejusdem fratrem Lutken ocSororis ac Hen-
rici Mentzen nepotes & neptes noftros ac filios & filias ex eis defcendentes
cappatis exclufis usque ad 200.annos a die obitus noftri computandum inclu-
five de confenfu ejusdem Ecclefue Hamb. Capituli permanere, debet. Ita
quod poft pra?fatorum Domini Henrici Prapofiti, ac aliorum fupra di£torum
nepotum noftrorum obitum Senior femper de pradi&is filiis & filiabus perfo-
nam idoneam in facerdotio conftitutam vel habilem, quse infra annumin ta-
lem promoveri poftit , prsefatis Decano & Capitulo ad inftituendum prsefentare
tenebitur,lapfo vero hujusmodi annorum fpatio,jus Patronatus hujusmodi ad
Decanum & Capitulum fpe&at.
Et idem Canonicus erit particeps omnium memoriarum'confolationum &c
emolumentorum undecunque provenientium , quse indi6tae Ecclefia inter ce-
teros CanonicosMinores ftipendii confueverunt in quorum augmentationem
& relevamen 2f. fimilium marcarum annuos reditus deputamus. Stal-
lum in choro & locum inCapitulo etiam ad optandum majorem praebendam
curiamque Canonicalem fimul f. f uccefTive,cum ad eum (ut in ipfa Ecclefia moris
eft) ordo pervenerit f. alias affumptus fuerit cum plenitudine juris Canonici
liberam facultatem&optionem habere & obtineredebebit noftris ac ejusdem
Ecclefias juris & ftatutis falvis. Datum & a&um an. 1 ;o6.die martis feptima men-
fis Julii.
Reditus 4$.MarckLub. pro Summa capitali ^f.Marck monetseLubecen-
fis in domo quondam Dirick Menfencivis Hamburgenfis fita in platea fcei' OU
Denbecfev ©trflt &c. Nec non 2 $■. fimilium marcarum reditos emptos pro Sum-
ma capitali ^fo.florenorum Rhenenfium in auro, qui faciunt feu conftituunt
37f.Marcas pro augmento quotidianarum diftributionum hujusmodi volumus
appli-
2.Cap. acfjfe Q3et)fc$c* *>on fcett memorien im SDonn 497
applicari per pofleflbrem pro tempore Ecclefiee annue folvandsc. Etcafu, quo
hii redditus omnes vel in parte reemptifuerint debent reimponi fubannuocen-
fu de confilio &confenfu Capituli Hamburg. iiterseque figiJjandce vel figillatas
debent apud idem Capitulum in cuftodia deputari. Pofleffor eft obftrictus ad
legendum omni feptimana per fe velperalium inloco f altari commodofo fcili-
cet in Sacriftia nova per Capitulum deputanda tres rniflas.
Vicaria altaris Sandtse Catharince. Jus prsefentandi fpectat ad Capitulum 15.
Hamburg. Nota. Ejus Patronatus gratiofe conceffus Gcfke Schroders relicta*
quondam Gerd Schrodvrs.
Johannes de Reiiinge perpetuus vicarius vicarise fubdiaconatus in Ecclefia 14.
Hamburgenfi obtulit reditusad inftaurandam hanc vicariam ad altare b. Catha-
rin& virginis in Capella S.Mari<e Magdalena 1 386. clie 26. Menfis Febr.
Augmentatio Vicarias altaris S.Crucismn.ij6o.nerD.j?oh.Ho/denftede 6c if. j
& jus prefentandi proximioribus hceredibus eft refervatum ad tres vices dun-
taxat incraftino aflumtionis Marias Virginis.
Vicaria altaris ^.Regum an. 1479. Jus Patronatus eft refignatum Erico de 16.
Zeven &ejus uxori ad2co. annos & pofteorum deceflum fuis hseredibus tam
Erici quam M.echtildis femper fenioribus & 23. Oclob.
Vicaria altaris S. Cyriaci in Cripta pro Re&ore Scholarum obligata ad 3. 17.
miflas.
Augmentatio II. Vicarise altaris S. Habundi in Cripta &jus prsefentandi fpectat 1 g.
ad Capitulum, Vicariam augmentavit j?ohannes&$atf}tf(t)ni$et vicarius ejus-
dem Vicarias. d. 20. April.
Augmentatio Vicariae altaris b. Ann<£ anno 1 462. per D. Reynerum Hermens- 1 9.
borg fa&a &jus prcefent^ndi eft concefTumSenioriconfanguineoad ijo.annos
die 20.N0V.
Commenda fundata ^txX).Gerhardum ^mfcrVicariumquae poft obitum zo*
ipfius veniet in augmentum zXtzns.S.S.Crifpini ScCrijpinianiteu. feptimse Mif-
fse. Reditus 20. Marck in hsereditate Heine $Lu$in$ in platea be $}imbOUl)
inter hcereditates Simonis Vwbdanb ex uno& Johannis Remftedes ex aliola-
teribus fita prout in libro civitatis Jacobo .ftruuetter in favorem & utilitatem
di&i Geverhardi Sefprpfcer ac Johannis ^olfcfcemafer aflcripti funt. Dat. an.
J487. d. i.Oclob.
Commenda altaris inquo cantatur mifla de beata Virgine anno 1444. per 21.
Hieron. 23o«p0rp oppidano erecla, & jus prsefentandi fpe&atadipfum ScMar-
garetham ejus uxorem &eorum confanguineos ad 100. annos anno &c. die
3. April.
Augumentatio Vicarias altaris S. Crucis an. 1 3 go. per Dom. Johannem & Ger- 32:
hardum condiclum Niendorp facla. Jus patronatus eft eis & confanguineis.
proximioribus conceflum fex vicibus, ad fecundacn rpiflam vicarius eft obliga-
tus & dabit 2. Marck ad chorum. die 4. Apr.
l&tyiU ittxTb&nb* D{rr Incor.
498 Urttlttbett Mtfc VX<X#>ti$>ttft ?.Period.
2$. Incorporafcio ejusdem Vicarise in Criptaad Thefauranam propter exilitatem
frucluum dictas Thefauraria. an. 1439. die 25. Decemb.
24. Augmentatio Vicarice aitaris $.Reguman. 14*9. \yzx$ugen, Reli&am quon-
dam §bben Ccfetlfone & jus patronatus fpeclat adeam, fenioresque hxredes
& poft eorum obitum ad Lamb. Wittenborch & ejushceredes ad 100. annos die
6. Maji. Reditus 8. Marck in domo feu haereditate Thoma Edenfon in platea
Cerdonum alias Longipontis inter domos Uiri ^t^Orft & quondam Danielis
^refert. Necnon 8. Marckex domo Alberti Oldehorft fituata in Rodings-
marcke inter domosjahannis Afeding tj Viconis ^ilbzhvanb.
2 j*. Vicaria aftaris SS. Georgii & We?iceslai yizxtjmm^Barbar^Gertrudis & Urful<e.
Virginum in capellab. Marise noviterere&aper Wilhelmum i^olt&ofett &ejus
uxorem & jus prsefentandi pertinet dicto Wilhelmo &c. & fiiiis eorum ac fi-
liabus &poft illorum difceflum admagiftros officii inftitorum in perpetuum &
requirit perlonalem refidentiam A&um an. 1445. die penultimo menfis Ja-
nuarii.
26. Augmentatio Vicarias altaris S.S. XI. miliium Virginum an. 1426. per Henr.
Meymerfen Oppidanum Hamburgenfem fadta, & propter meliorationem jus
prasfentandt dicto Henrico & fuis hseredibus proximioribusque confanguineis
eft largitum ad 150. annos. f. Marck ad fervitium Refecloriale & 2.talenta
ad chorum.fingulis annis dabit anno quo fupra die i8.Januar.
27. Duse Commendas altaris novi in nova Cripta verfus orientem per tefta-
mentarios Domini Johannis Bennyn Decani ereclas&jus prsefentandi pertinet
diclis teftamentariis & Succefibribus in perpetuum. Teftamentarii: Senior
Proconfulum. Decanus Kalendarum. Inter Hebdomadarios feptimatim
miftas coram Summo altari decantant perpetui Vicarii a£tuman.i488« dieiS.
Sept.
28. Vicaria altaris b.Annse fub titulo b.Thomas Apoftolian. 1421. die n.Sept.
per D.Nico/aum Schowivenborg fundata & jus prsefentandi fpeclat ad tempus
vit£e fuae & poft ejus obitum Camerario in perpetuum, qui ad petitionem do-
minorum praefentabit Succentorem aut Subdiaconum , five Seniorem Chora- .
lem &dabit ad 10. Marck adchorum.
29. Praebenda minor A.G.1449. per D.NicoL Hugen. Proconfulem oppidi
Crempe & ejus uxorem fundata & jus prasfentandi eft conceflumeis&eorum
filiis &filiabus& poft ipforum obitum feniori confanguineo & hceredi ad 120.
A&urn anno quo fupra die 28. Martii. Et eft conceftum aCapitulo quod Ca-
nonicus didtam prsebendam pro tempore obtinens majorem prcebendam va-
cantem vel vacaturam in Ioco & ordine fuis utcateriCanonici ejusdem Eccle-
fise in minoribus praebendis prsebendati optare & per optionem aflequi & ha-
bere ac poffidere,quotidianisque diftributionibus & memoriis gaudere valeat
& poflit. Nec non idem canonicus tenebitur ad 4. memorias fingulis anni 4.
temporibus inKalendario noftrce Ecclefias defignatis quolibet tempore cum f.
marcis pro praedi&orum fundatorum eorumque progenitorum & ab eis pro-
crea-
z. Cap. ac&fe ?8ci;facje. *>o*t Stn MEMORIEN im £>om, 499
creatorum & procreandorum animabus ac confolatlonibus (imiliter cum f marcis
diftribuendis peragendas. Sexaginta marcarum Lubecenflum denariorum an-
nui reditus funt inhsereditate in Henrici 23ertlfcc3 in platea S^ienbovcj ac acic
' fKcttlicrd ^VDife interhsereditates Hi/debt\J5vanbc6 ScHermanmQ&uvetbinQ
(ita. Terminus folutionis eft Pafcha? & Michaelis.
Vicaria altaris S. Vincentii in Capella S. Cecilia fundata ab Hartwico de Sa/i- 50.
na Canonico Hamb.an. i^oi.die i3.menfis Septembris. Jus prsefentandide-
volutum eft ad Capitulum.
AugmentatioVicarisealtarisS. Laurentii Martyrisan.1436. & juspatronatus 3 r.
Marquardo VAttl <&Un§C & fuis confanguineis eft concefTum ad ico.anrios,
poft quos annos , Jus prsefentandi eft devolutum ad Capitulum. Reditus
1 f.Marck in libroCivitatis Hamb.de parochia S. Nicolai heereditate Ludo/phi
Poecfc itt bev Ofobin^mcivcfeue inter hsereditates Gerhardi Qtewebcrcj ab una
& Theodorici fcTftebOrd? partibus ex altera. Et 7. Marck fimplices reditus in hse-
rseditate VN$m <51wt>e in platea 9}ienbovcr; inter hsereditates Luderi Jpan|let>eab
uno & iLllt^ett &4mel ipfi Marquardo afcripti ab alio latere fituata quamlibet
marcam pro 1 f.Marck Lubecenfis redimendam.
Comrhenda in Capella S. Csecilia in honorem 6c fubtitulo S. S. Euftachii , Ge- 3 z
orgii &Barbarae Virginis martyrum an. 1448. per quosdam videlicet Johan.
(Svnben Vicarium , Ericum deZeven Confulem teftamentarios quondam M.
Arno/di Wonflorp & Nicolaum Bockho/t Claricum inftaurandam &jus prsefen-
tandi fpe£tat ad feniorem vicarium refidentem inSummo perpetuis tempori*
bus. . Anno quo fupra die 1 g. Febr.
Item in domo Arno/di €5:;rrmiflb prope forum equorum inter hsereditates
Viconts fc11eyem>0rp 8cNico/ai25u\len fita duarum marcarum annui reditusin
libro civitatis Hamburg. (Booe£e Co&Ctl aflcripti.
Sequitur fundatio Commendse Altaris S. Andrese ApoftoH in honorem & 3 3,
titulo ejusdeman. 1486. die 14. Aprilis per honorabilem Virum Dn. Jacobum
©UUnenfvcittier Presbyterum Verdenfis Dioccefis inftaurata & eft unita Vicarise
Altaris S. Andr e<e prsedi&i & jus prsefentandi ejusdem commendse Sc Vicarise
fimul unitse fpe&at ad feniorem & proximiorem hseredem perpetuis tempo-
ribus.
Triginta Marck annui redditus pro quinquagintarum Marck Lubecenfium
fumma capitali inTheoloneo Comitum a <<E5d)auenborcJ in^)ambOVCj &@rifen*
voerfcev cum aquarum bonis& infulse 2fttme$ empti a Venerabili viro Domino
Conrado Wafmer Canonico.
Litera fuper jure Patronatus perpetuse Vicarise altaris b. Marise Magdalena 54.
data, qc conceffa anno Chrifti 1386. die 1 3. Julii & jusprsefentandiejusdem
Vicarise fpectat ad feniorem & proximiorem hseredem Bartr. Efici Confulis
Hamb. perpetuis temporibus.
Augmentatio Vicarice altaris S.Vincentii in honorem S. Crucis anno i4jo.die 3 f.
d\XX % 14.
foo Ur&mfcett unb HAcfcrtc&eett 3. Period.
14. Odtob. per honorabiles Viros Dominos Nicol. Roper, Georgium So/twede/ &
Henrkum Butte/ perpetuos Vicariosin Ecclefia Hamburgenfi , augmentata,
& jus prsefentandi fpe&at ad Canonicum qui Le&uram facultatis Theologicse
pro temporeobtinet perpetuis temporibus,qui teneturprsefentareMagiftrum
in artib. a&u Sacerdotem aut infra annum annum atempore prasfentationisad
Sacerdotium promoveri volentem Teftamentariis Segebrandi QtOerVicarii in
Ecclefia b. Marise Virginis Hamb.
Reditus : Medium Chorum Salis quem emit Segebrandm Stoer ab Alb. de
Molendino &c.
36. Vicaria altaris novi b.Marias Virginis inhonorem ckfub titulo b. MariajVir-
ginis ac omnium fidelium animarumAnno Chrifti 1445. die 1 j.Maji perquon-
dam M.Henricum Hotnagel reftaurata & jus prsefentandi fpe&abat bon. me.
ad ,foh. Midde/man ipfo jam def un£to ad feniorem & proximiorem hseredem
ejusdem Praspofiti ad ifo. annos.
37. Augmentatio vicarice altaris S.Mauricii inhonorem ejusdem,anno Chrifti
1437. perquondam Rodo/phum Bomgarden Officiantemin di£ta Ecclefia aug-
mentata &jus preefentandi ipfo Domino defun&o fpe&at ad Camerarium di-
&x Ecclefice b. Marise Virginis perpetuis temporibus Anno, quo Supra die ul-
timo Novembris.
38. Vicaria altaris SS. Simonis & judae Apoftolorum ih honorem b.Thomas Apo-
ftoli &omnium Santrorum an. 1402. per honorabilem Virum Domino Nico-
laum .QcJpOWettfcmrcJ inftaurata & jus praefentandi ipfo defuncto fpe&at adCa-
merarium Laicum didas Ecclefije perpetuis temporibus & decimam raiiTam eft
aftri&us , 1 2. ad chorum.
Redditus. O&o jugera terras fita in palude di&a Hammerbroke inter peth
teme Gerwini Inftitoris verfus orientem&petias terrse fraternitatis duodecir
Apoftolorum qure peragi folet in Ecclefia Sti Nicolai verfus occidentem,quse qui-
dem oclo jugera fecundum communem ceftimationem & menfuram vulgaren
continent in fe duo frufta integra vel quatuor frufta terras extendentia fe al
arida usque ad aggerem dicliee paludis, de quibus etiam o£to Jugeribus juxt
communem curfum perveniunt annua}im 1 f.marcarum redditus. Quceetiar
o£to jugera prcefata olim &usque inprce(ens tempus pertinebant ad Vicariai
altaris b. Marice Virginis diclce Albre , quam idem Dn. Micolam pro nunc poili-
det in Ecclefia Hamburg. Sed nunc de noftro fcitu & Voluntate proptercer-
tas & rationabiles caufas eatranfpofuit ad praefentem novamVicariam, & in
recompenfam ad eandem Vicariam fuam redonavit & realTignavit,nobis expres-
fis confentientibus & approbantibus, 1 f.marcarum reditus,prout inliterispa-
tentibus fuper ejusdem redditus confeclis & nobis prcefentatis apparuit evi-
denter. Item ad novamVicariama Dn.Nko/ao diclo Schouwenborch ut prce-
faturfundata 1 f.Marck redditus confeclis &figillatis & nobis prsefentatis cla-
rius continetur.
55. Vicaria altaris S.S. Antonii & Wenceslai in honorem eorundem an« 142;.
di?
aCap.ac&feQ3etrta0e* Wttt>enMEMORIENimfc$m. . joi
die i^.Menfis Novembris per honorabiles-Dominos Toeodoricum Strobe/ingk,
Herm.de Buren Canoaicos jfohannem Liitkens Tymoncm \ymnmv:sbuad Vica-
rios majoris Ecclefia* CxSijridum Hardeftorp Presbyterum Verdenfis dicecxfis
Teftamentarios quondam Domini Johannis Bernardi etiam Vicarii inftauran-
da & jus prsefentandi fpe£tat adCanonicum & Vicarium in graduSeniores (Sun>
mo Vicario excepto) perpetuis temporibus.
Praebenda minor inter alias praebendas diftin£tas an. 1447. per fpe£tabi!etn 40,,
Virum Theodoricum Luneburg. Proconfulem Hamb. inftaurata, &juspr£efen-
tandi ipfo &uxore fua Tybben defunctis,fpe£tatadipforumfilios& filias tunc
procreatos. Quibus etiam omnibusdefundis jus praefentandi fpe&atad ipfo-
rum filios & filias ab eis recla linea defcendentes femper ad Seniorem inter il-
los fivemafculus five fasmina fuerit , dummodo perfona religiofa non exiftat,
qui tenetur prafentare feniorem mafculumvelaliquemdeparentelaeorundem
ad hoc habilem &idoneum usque ad ultimum fuperftitem. Quibus omnibus
de medio fublatis jus prsefentandi dinofcitur fpe&are ad Capitulum : A&um
annoChrifti 1 44?. indictione oclava die vero Jovis, penultima menfis Aprilis &c.
go.Marckreditus Lubeoenfis denariorum annuos reditus indomo five harre-
ditate fitis in platea divitum inter hsereditates Domini Viconis Wigershop Con-
fulis ScGodekini Toden fita,quas pro nuncinhabitant, ad ufum ejusdem prse-
bendas Canonico ipfam protempore tenenti fingulis annis in fefto Pafchas per-
folvendos. Ac 20. marcarum fimilium denariorum perpetuos annuos redditus
in &dedomo five hsereditate quondam Marquardi Holflen Civis Hamburg. in
platea aggeris inter hsereditates Nicol. Rodenborgh & Ludovici de Indogine
fita , fingulis annisad memoriasquatuorvicibus in annoperagendas,perfolven-
dos. Quarum viginti marcarum, quinque in die S. Joh. B. f. Marcae Michaelis ,
y. Mark Nativitatis Chrifti,reliquas f.Marck in anniverfario ipforum Theodo"
rici fundatoris ScAtheidis ipfius uxoris poft ipforum & cujusvis eorum deces-
fum memorias in Vigiliis &miflis peragendas, &inter Canonicos & vicarios
ejusdem Ecclefise Hamburgenfis more folito diftribuendas.
Capitulum conceflit, quodCanonicus di&am prasbendam protempore pos-
fidens majorem prsebendam vacantem velvacaturam inloco &ordine fuis (ut
caeteriCanoniciejusdem Ecclefise minoribus prasbendis prabendati optare,&
optionem affequi &habere ac poflidere, nec non quotidianis diftributionibus
& memoriis gaudere-valeat &poff7t.
Canonicatus & prsebenda Le&oralis & una Vicaria perpetua in Capella & ad 41;
Altare S. Viti martyris an.1408. per venerabilem Virum Dn. acMagiftrumy<?£.
Vritzen alias Wantzenberch Canonicum inftaurata. Etjus praefentandi di&a-
rum Prsebendse ac vicarise fpe£tat ad feniorem & proximiorem di£ri M. fy~
hannis confanguineum ,cujus habitatio ultra tres dietas a CivitateHamb. exiftit.
Quibus defun&is collatio di&as praebendse Le&oralis ad Canonicum & Pro-
confulem pro tempore Stru&urarios pertinebit , qui tenentur pnefentare ali*
quem Do&orem&Baccalaureum. Theologiae. Collatio vero dito Vicariaf
3vt'V 5 poM
fo* Uttimbw unb Hacfcridbtcti 3. Period.
poft 100. annosadataprafentatione devolvetur ad Capitulum. Ab an. 1^07.
devoluta eft ad Capitulum.
42. Minor prjebenda per JohannemPynnenberch an. 1449. ere£ta& jus praefen-
tandi ad feniorem Confanguineum & haeredes difti Johannis ad 120. annos
fpe&at. Ha2c prazbenda ex Vicaria altaris Sanctarum Agnetis & Agathse vir-
ginis fitam Ecclefia Hamburg. mutata eft in prsebendam an. 1 449. die 2. Aprilis.
Triginta duarum marcarum redditus di&ojohanni Pynrienbergin libro Civita-
tis Hamburgenfis in hsereditate Marquardi Pynnenberck, fratris fui carnalis, in
platea divitum fita, aifcripti deprovidi Viri Joh.Pynnenbercb genitoris fui 6c
aliorum,quorumintereft,feu interefTe potuit, hazredum expreffo confenfu &
voluntate , melioravit & augmentavit ,"ipfosque 3 2. marcarum annuos redditus,
fru&ibus, redditibus & proventibus dictse vicarias perpetuo applicavit. AcJ
hoc, ut laudem Dei&gloriofiflimae Virginis Mtfn>genetricis fuae inaugmen-
tum divini cultus, diclas Ecclefia: per eos inipfa Ecclefia in qua certus Cano-
nicorum & totidernPrsebendarum, quarum aliquae majores, & aliasminores ac
diftin&se exiftunt,numerus inftitutusfore dinofcitur. ' Novo Canonicatu ere-
£to ckprsedicla Vicaria fuppre(Ta,quam deVicarias quam de applicatis reddi-
tibus ac fm&ibus&proventibushujusmodi nova prsebendadiftinclacVnumero
ad hujusmodi Canonicatum, five pro Canonico illum protempore obtenturo
perpetuo inftauretur & etiam erigatur. Quare pro parte , di£ri Johannis Pres-
byteri afferentis, quod dite Vicaria? ex fua f undatione primasva nuilaincum-
bunt onera, qua* inilla fupprimi, &exhujusmodi redditus ipfa minorprasben-
da de novo inftaurare &erigirepoftit,impedient. Nobis fuit humiliter fuppli-
catum ut inEcclefia noftra prasdicta ultra numerum Canonicatuum inftituere
& erigere di&amque Vicariam fupprimere ac exillius ex applicatis redditibus
nec non frucYibus &redditibuspraxii£tam minorem ac praebendam diftindlam
inftaurare ac erigere,illamque hujusmodi novo Canonicatui perpetuo^ appli-
care dignaremur. Nos igitur &c. Capitulum ftatuitquodCanonicushujusino-
di inftauratam Praebendam protempore obtinens onera & obfequia, quaj per
alios Canonicos ipfius Ecclefias noftras praeferri &ipfie Eccleficeimpendihacte-
nus confuevere ficut quicunque alius ipfius Ecclefiae Canonicus tempore hoc
juxta fenium receptionis & admiflionis fpse ipfum contigerit praeferre & ipfi
Ecclefias impendere libeat & teneatur Adjicientes quod ipfe & ejus fuccefTo-
res ficut inoneribus & obfequiis aliis par & fimilis efle debeat. Ita etiam
in optione majoris ftipendii Tive Majoris prasbendse , quse fibi juxta gradum &
fenium receptionis & admiftionis fuae hujusmodi in ordine quomodolibet ce-
deant & inhoc gaudere eodem jure quo alii dicTse Ecclefiae Canonici ha&enus
funt gavifi. Ne autem idem Canonicus & ipfius fucceftbres di&os de noyo
erectos Canonicarum & prsebendam pro tempore obtinentes quos in quotidia-
narumdiftributionum&manualiumchori perceptione a'iis diclaeEcclefiaeCano-
nicis parem effe volumus , ipfis aliis Canonicis ac quibusvis ejusdem Ecclefias
beneficiatis & officiatis , damnofus & gravis exiftat, Similiter volumus & di-
cta
i. Cap. ac&fe.Q5epfa0e* vtnbm MEMORlENimiJwm, yo j
&a aucloritate ftatuimus quod ipfe annis fingulis,in fingulis feftivitatibus infra
fcriptis videlicetEpiph.Dom.6. Marck : Invent. Crucis 4. Marck: Nativit. Joh.B.
8.Marck&SS.Simonis& Judas 4.Marckde communibusdiclseprsebendae red-
ditibus & proventibus pro peragendis fuas & di&as Vicariae fundatoris ac pa-
rentum & benefa£torum fuorum animarum memoriis diftributori, pro tempore
exiftenti, diftributorum & mandatorumhujusmodi in Ecclefia noftra expedite
& indilatd fubpoenis folitis &confuetis integraliter ex folvere teneatur, 1?o-
ftremo fuper Domo angulari exoppofito Schoke noftrae, quam quondam Herl-
ricus Cosvelt dum vixit Canonicus nofler ad jamfupprefTse acSan&se Marga-
ritse, quam nuncDn. Henrktis Leddinghufen in didia. Ecclefia obtinet, perpe-
tuarum Vicariarum ufus adinhabitandum dederat, de di£torum, duorum foh.
Pynnenberch ScHenrici Leddinghufen taliter ordinavimus, ut ille qui in altcro "
hujusmodi beneficiorum priorem habuerit ingreffum, habebit ele&ionem, fi
pofteriori ad fuum beneficium ingreffum habenti fingulis annis in fefto
Pafchas duorum talentorum redditus folverevoluerit, di&amdomum fuasvitas
temporibus inhabitare poterit. Alioquineandemdomum pofteriorem adfuum
beneficium ingreffum habens fub fimili duorum talentorum folutioni fuse vit«e
temporibus inhabitare poterit.
Demum cum Jus Patronatus & prsefentandi perfonam idoneam ad di£tam
Vicariamut praefertur fupplendam ad prsedidti Johc, nnis Pynnenberch Presby-
teri genitorsm pervcnerit, ut ipfe . & ejus hasredes ex hujusmodi Cano-
nicatus & pra»bendae erectione fe fpeciali remuneratione gaudeant - - -
ejusdem Johanni genitori & Johanni presbytero , quam diu vitam duxerunt
in humanis,acpofl eorumhinc inde refolutionem, hasredibus &confanguineis
eorum ab ipfo Johanne rite defcendentibus. Illisque fimiliter de medio fubla-
tis ejusdem Johannis confanguineis ex ipfius linea collaterali defcendentibus.
Illisque fimiliter demedio fublatis ejusdem Johannisconfanguineis exipfiusli-
nea collaterali defcendentibus. Quibus omnibusdemedioquondamfublatis
Gertrudis prsedi&i Johannis Civis uxoris confanguineo femper proximiori &
feniori cujuscunque fexus extiterint , perfonis religiofis duntaxat exceptis,
Jus patronatus (ive prasfentandi perfonam idoneam ad di&os Canonicatus &
prasbendam temporibus vacationis earundemDecano& Capitulo didtse Eccle-
fise pro tempore exiftenti ad inibi inftituendum usque ad iic. annos a dato
preefentium numerandos,concedimus damus&clar. prsefentibus. Poftremo &c.
MinorPrsebenda an. Domini 1449. indi&ione 12. die vero Mercurii, fecun-
do menfis Aprilis&c. per Marquardum Pynnenberch inftaurata & jus prsefen- 45
tandi eft obtentum fohanni Pynnenberch &fuis confanguineis ab ab ipfo in li-
nea collaterali defcendentibus, quibus fublatis ad amicos five confanguineos
uxoris di£ti Johannis civisHamburg. femper proximiorem & feniorem cujus-
cunque fexus exftiterint,perfonis Religiofis faltem exceptis ad centumannos
& viginti.
Sexaginta quinque marcarum Hamburgs Denanorum annuosredditusex&
<fe
$0$ Urfrmfcert iwb Hac&ricfcreff 3. Feriod.
de ejusdem Marquardi fundatoris Ludekini Hondes & Thiderici Nienborges
Civium domibus,uti in libro Reddituum Confulatus Hamburg. ac patentibus
figillatis literis plenius apparet. Ad memorias praedi&i Domini Marquardi
fundatoris fuorumque parentum & benefactorum in Oclavis b. Michaelis g.
Marck acPafchas feftivitatibus 6.Marck indi&a Ecclefia noftra peragendas.
Nec non ad confoiationem in diebus b. Jacobi Apoftoli ad fequentiain mif-
fa ;.Marck,ac S. Margarethae Virginis,ad SancJus inmifta. 3.Marck,San&arum
Agnetis & Agathse virginum & ad quamlibet earundem Virginum confolatio-
nem ad Sanc/us in Mifla 2. Marck 8. (?. de communibus redditibus didlae prse-
bendse fingulis annis folvere &perageredebebit. Capitulum ordinavit&fta-
tuit,concefIitque quod Canonicus dietam prsebendam pro tempore po(Iidens
majorem prsebendam vacantem. vel vaCaturam in loco & ordine fuis ut caste-
ri Canonici ejusdemEcclefi£e minoribus praebendis prcebendati optare & per-
pptionem affequi & habere & pofliderp nec non quotidianis diftributionibus
6c memqriis gaudere , Sc ad memorias &c.
44 Augmentatio Praibcndse minoris quam D. Hermannus Kreveth habet anno
Domini 1430. die 20.Oc~t.Qb. per Ludo/phum Sanckenftede oppidanum Ham-
burgenfemfaeta & jus prsfentandi adeandem , fpeclat ad dictum Ludo/phum
6c ejus xxxorem Gertruaem ckeorum feniori & proximiori hxredi & confan-
guineo di&ae Gertrudis de linea collaterah ad i20.annos. Iilis effluxis difpo-
fitio ad Capitulum debet devolvi. -
Refignavit 20. Marckredditus nobisin &de haereditate fua quam di&us Lu-
dolphusde praefenti inhabitat annuatim folvendos dedit obtulit ac libere fim-
pliciter & irrevocabiliter refignavit,prput hujusmodi hcereditasfitaeftin di&o
oppidp Hamburgenfi in platea vocata & communiter appellata Grimme, in-
ter heereditates Henrici deHagen & Hermanni Biltzow. Et ficut de preedi-
ctis redditibus inquadam patenti litera, praefati Ludo/phi figillo appenfo figil-
1 lata ac defuper confecla,pIenius continetur.
4f InftauraCio horarum b.Marias Virginis oerjohannem E/terftorp Vicariunv,$c
difpofitio & ordinatio f. collatio fpectat ad Decanum , Structurarium & qua-
tuorSeniores Vicarios Ecclefia: Hamburg. Datum ckactum anno 1427. die 5.
Januar.
Inprimis dedit&Iegavit 100. marcasLubecenfes adfabricam f. adoptionem
unius Capcllse ex duabus videlicet beatorumMagni&trium Regum capellis
verfus partem orienta/em in Ecclefia b.Virginis eopacto ut in ipfa conftructa
capella alta voce & tonaliter omnes & fingulse horae de b. Virgine die ac no-
c~tu,horis competentibus,per ordinem perpetuis temporibus decantentur&.c.
Et utdiclarum horarum officia agentibus competenter refpondeatur, dicrus
Dn.Joh.Elterftorp dedit & legavit ^j.marcarum redditusin & debonishabi-
tantium fupra fcriptorum fcilicet Ottonis Ku/en 3 ioo. Marck redditus in paro-
chiaSWenferfcn /P#r/ Ho/ben vel Homven, 10. Marck redditus in parochia
Crempen , Marquardi Rumor. ioMarckin parochia Q3oi'$?(cte Georgii Krum-
■ fick.
i. Cap. ac(>fe$8epfa$e. wit&ettMEMORlENtmSDom. ror
medick. ioMarck redditus inparochia Krummedick & Brunonis tho der Wil-
/?tr,-ioMarkredditus ac curiam fuam cum fuis attinentiis folyentem -- - -
marcas annuatim , fitam inParochia tr?ygCft£cr?ett , quam inhabitat iDreves
2&0tcermaft ; Et 90 Marck denariorum in redditus convertendos otto vica-
riis ac Presby teris ad ipfas horas B. Virginis decantandas.
Incorporatio commendse altaris b. Mariaj Magdalense anno 1474. die 12. 46,
Maji ^ztjohannem JfldbzinftauratEe ad perpetuam Vicariam, quam Dn. Bar-
tholdus Helvici ad idem altare tenebat & jus Patronatus eft perpetuo concef-
fum alt#rnatis vicibus diclo Johanni Toden & fuis fenioribus confanguineis 6c
proximioribus hseredibus , & confanguineis quondzm Bartrami E/ici iftiusVi-
cariae fundatoris.
Vicaria in honorem b. Mari<e Virginis & Elifabeth viduseanno Chrifti 1589 47.
incraftino Joh.Bz$t.$eY Ludofphum de Wittinge Canonicum Hamburgenfem
inftaurata,& jus praefentandi fpe&at ad Joh. ©emmelbecf er Confulem Lune-
burgenfem& fuos Seniores & proximiores hseredes f.vicibus tantum, &poft
hoc adDecanum & duos feniores Capituli perpetuo remanebit feu deveniet;
Et vicarius di£fce Vicarise obligatus alternatis vicibus Septimanis ad quintam
miftam,& debet a<5tu efte Sacerdos, vel promoveri intra annumadSacerdotium.
8. Mark ad chorum dat Vicarius & 4. Marck Abatiffe pro confolatione fingu-
lis annis inlfenhagenHildenfemen: Dicecefis.
Vicaria altaris S.Crucis an. ij"o6. diea7.Junii per teftamentarios fohannis 45.
Q^OttCWet&cCanonicumHamburgenfem inftituta,& jus prasfentandi fpe£tat
ael Immen Tode &reliquos Teftamentarios ad vitam, & poft hoc ad Came-
rarium.
Vicaria an. 1509. infeftoPurificationis Marixx>er:HartwicumdeHammers~ 49.
huttel militem inftaurata , & habet propria bofia & redditus propeBergerdorp.
Vicaria, nefcitur adquod altare, & jus Patronatus five prcefentandi fpectat fo.
ad Capitulum Hamb.an. i^07.inftaurata per Ottonem & Hinricum condi&os
.©tltltett/CivesHamburgenfesjOceft obligata alternatim ad fecundam miftam.
Datum annoquo fupraXI.Kal. Julii.
VicariainCapellaquam fundavit jfohannes de Buxtehude anno i^o^.octava f i,
Afcenfionis Domini per Hartwicum de Erteneborgo fundata 6c proprium Do-
minium Vicarius dicise Vicarise mHamme.
Vicaria in Capella jedificanda in ccemiterio : Jus praefentandi fpe&at ad Ca- f%.
pitulum. Dat. Vicarius fex marcas ad Chorum.
Vicaria altaris ante f aciem falvatoris , quam habet feu poffidet Hartivicus fj.
©tfteber. jus prsefentandi fpe&at ad Capitulum an. 1271,
Vicaria altaris SS. Virginum Agatce Sc Agnetis anno 142 1. die G.Maji per 47.'
Mechtildem Vredebern civem Hamburgenfem inftaurata : Jus prasfentandi ejus
demfpe£tatadipfam& poft ipfiusobitum ad quendam Iohannem Pynnenberch
Civem Hamb. & fuos hseredes ad ioo^nnos,illisem^xis,collatioad,Capicu.
lum pertinebit liberd.
I.€&et($.5ter»<mfc <&$i Lite«
jo6 tlr&ftitott unb Vta&ridytm %. Period.
f j . Litera translationum Juris Patronatus certie vicarise fundatse olim per Ottonem
Herslo piae memoria* Canonicum Hamburg. per quendam C/atves Reyneken &
quendam jf urcjeit Crumtnebitf? & fuos proximiores Jraredes & conianguineos
ad 100. annos, an. 148 1. indiepalmarum.
f £, Vicaria altaris beatorum Reimberti &Dorothese Virginis ann.138f.die 10.
O&obris per Johan. Mi/item Proconf. Hamb. ere&a. Jus prafentandi manebit
in perpetuum apud confanguineos fuos.
j 7. Vicaria altaris S. Johannis an. 1 2 f f. per Hildebr. Qantorey tjcr ere&a & ju«
prasfenfcandi eftdevoluteim adCapitulum.
j8». Vicaria altaris feptimae Miffse an. 1 5 87. die 1 8. Maji /vr M.Henricum Bodo-
«^rEcclefise Hamb. Canonicum fundatae,Jus Patronatus durabit ad ioo.annos,
ad altare SS. Crifpini&Crifpiniani ante Chorum.
Reditus duorum plauftrorum falis , quos habuit in falina Luneburgenfi fcili-
cet dimidium plauftrum in Guncpanne ad Siniftrammanumindomo&/ȣ/^&
dknidium plauftrum in Guncpanne adSiniftrammanum m&omo Dejinghen, 6c
integrum plauftrum ad manum Siniftram in Guncpanne in Eghetinghe.
$y. Vicaria akaris S.Stephani an. 1437. perDucem Ado/phum ere&a,&jus prse-
fentandi in perpetuum manebit apud di&um Dominum & Ducem. Idem Vica-
rius didceVicarisedat 10. MarckadChorum.
60. ^ Vicaria in Capella b.Martini anno 1 ;6$. per Iohan. Hildenflede fundata , 6c
jus prasfentandi eft haeredibus refervatum ad tres vices duntaxat. f.Marck ad
Chorum.
€i. Vicaria inCapella Confulatus Hamb. fub vocabulo omnium San&orum an.
Domini 141J. per Henricum de Hachede & HiUigundis ipfius conthoralem, in-
ftaurata,&jus pnefentandi fpe&at ad Confulatum perpetuis temporibus dum-
modo prsefentaverint a&u Sacerdotem. dat lo.Marckad Chorum. in die cra-
ftino Gregorii Papae.
62. Secunda Vicaria inCapella Senatus yerHenr. deHachede fundata fub voca-
bulo b. MariJE Virginisac totiuscuri£ecceleftis,cVjus pnefentandi ejusdemfpe-
£fcat ad Confulatum perpetuis temporibus. PoflefTor dat %. talenta ad Chorum.
A&uman. i42i.in vigiliaLaurentii.
€3. Vicaria ad altare SS. Sixti &Symnicii, quam fundavitM Henricm Hotnatel
an. 1443. die ij.Maji fub titulo &vocabulo b. MariaeVirginis&omniumfideli-
i*manimarum,cujusJusPatronatus fpe&atad hasredes D.Ivhannis Middelnutn.
Praepofiti ad an. 1 fo. &c.
64. UnaCommenda perpetua \>zrHenricum Uppe dem Perde civem Hamburg.
pro haeredibus fuis eredta, inftaurata& fundata an. 1477. inSummaEcclefia
fub turri , fub titulo aut vocabulo ad honorem Dei omnipotentis , fuieque glorio-
fk Virginis matrisMarias & SS. Micbaelis & aliorumangelorum,&adeandem
jus Patronatus fpe&abit adeundem Henricum 6c fuos haeredes de refta linea
defcendentesfive mafculus five fsmina ad 120 annos&c. alia& ccetera patent
io litera,, In eadem Henricm Schernikoiv primus poffeftbr fuit.
ao.Marck
i. Cap. ac&f e %tyk$t> wtt fcett MEMORIEN im sbtm. r oy
20. Marck redditusex &de domopropria propd pontem vulgariter di&um
h\) t>em ^Binfevbotue inter domos Hermanni Bekmdorp Confulis & Dithamari
TOttbcb^lt exalienalateribus. Effluxis centum illis&viginta annisjus praefen-
tandi adCapituIum perpetuo remanere debetur & adDoctorem inTheologiaLe-
£torem &Seniorem majoris prcebendse prasbendatum, Canonicos Ecclefiae no-
ftrae,qui fi refideant,aut faltem qui ex eisrefident,nominatio.
Perpetuae duas Commendae ad altare SS. Michaelis & aliorum angelorumCa- 6jv
pellse eorundem per Galle Duven fan&atx. Refervatur jus Patronatus ad ioo.
annos &5,o.fibi &hasredibus , illis non extantibus adCapitulum fpe&abit ad
prafentandum Seniorem de Servitoribus Ecclefias & (unt obligati alternatim
fingulis feptimanis ad celebrandum poft filentium Summse MifTse , etiam data an*
no 1 f 20. fceg ©onnaMlue^ na Andreae Apoftoli.
Reditus ein it>ev $o.$?avcf utf) £)ufent ©ulben Sjmtftolt fo U tyfft J)ant)vefe£
itnt> at>erant>rn>ort>ef ^ane&o&ewolee t)e ut5 ftnem gwebp&cr^obfenbniggebe*
legen, fnoifcjjen t)en gvroen Jpeven *£Uv van&tmMn\mb$>An6%ppelmanit.
Commenda inSacello Spe&abilis Senatus Hamb. inEcclefiab. Mariae Virgi- 66.
ginis ad altareb. Mariae Virginis &omnium San&orum ibidem fitum fub invo-
catione S.KnnxnQi\)n. Matthia?n van der Gort Presbyterum&Vicarium Ec-
clefice S.Nicolai iHamb. reftaurata an. i $2$. die Lunas fexta menfis Februarii.
Jus praefentandi fervatur IohannilbvObcvman & loachimo van der Worth Ci-
vibus Hamburgenfibus quam diu vixerint, illis defun&isProconfulibus & con-
fulibus &confu!ibus Hamburgenfibusaceorum Sueceflbribus futuris & perpe-
tuis temporibus.
go.Marck reditus ex & de domo Braxatorea hsereditate fua paternafuper
Q5ur|tat)e , inter hsereditates VicariasS. Annse inEcclcfia S.Nicolai &alia Mag-
dalem .>reli£t£e Hermann Meyers libro civitatis Hamb, an. if2$.Brixii inferi-
ptum.
Commenda Altaris b. Apollonise anno i f24. per Henricum Iacobum Vicari- 67,
um EcclefiEe b.Marias Virginis Hamb. iri honoremS. Trinitatisacb. Marise Vir-
ginis inftaurata. Jus prsefentandi fpe&atQketfen reli&a? quondam Iacobi lacobi
&poft ejus obitum di£todomino//^r/V0jacobifilio ejusnaturali&legitimo,&
poft Henrici obitum teftamentariis pro una vice tantum, quiillum, quem ipfe
Henricus inteftamentofuonominaverit,pr£efentare debeat, ac deinde ad 60.
annos adata praefentium computandos: illis effluxis Commendacum ioo.Flo-
renis fumma: Capitalis & lo.Marckreditus dicto altari perpetuo fit annexa, in-
corporata atque unita.
io.Marck Lub. annui reditus de fumma capitali 100. florenorum in & ex
domo ipfius paterna fita in platea pellificum inter domos Hans Uppendael ab
uno & i^ertleff 23ermart ab alio lateribus.
. Vicaria fine cura altaris S. Crucis fita in Ecclefia Mariae Virginis & circa al- CS .
tare S.Annae ab oftio auftrali,quo itur & pervenitur ad eundem an. if28. dLe
1 1. Maji per Dominos^Qfy&nmm £TtettfcOrp Canonicum, & lohannem Lutkini
Vicarium didas Ecclefias inftaurata. Jus patronatus fervatur domino Iohanni
' <&$$ 2, Nien-
j-og Utf unbeti vnb VTA<bti&tm 5. Period.
- - — -- ■ ■ i _ M i II
Niendorp quoad vivet& pofl illius obitum Iohanni Lutkeni quoad vixerit, &
poft eorundem obitum Seniori & proximiori ipfiusD. Johanni utriusque fexus
eonfanguineo dummodo tamen religiofa non exftiterit ad i fo.annosadieobi-
tus ipfius Dn. lohannis Lutkenl Illisque 1 f o. annis elapfis , jus patronatus hu-
jusmodi collatio,& omnimoda difpofitio di£he Vicaria. perpetuo adCapitulurn
Ecclefias noftrse prcdictee libere fine & absque quorumcunque contradi&ione
ab ipfo deberet efTe devoluta.&devoluta, prout & quem admodum in literis
ac documentis publicis de fuper datis & conceflis plenius continetur. Verum
eum dicti ifo.anni in eisdem noftris literis exprefii fere erfluxi. Nec non
etiam providus Vis.Fridericus Oftra Civis &incola oppidi Hamb. proximior
confanguineus dicti quondam Domini Lutkini condotantis , & jure patrona-
tus five prafentandi dictae Vicariae perpetuas fore & effe dinofcatur. Fuit
nobis perdiclum Fridericum tam humiliter quam devote fupplicatum, ut fibi
&fuis hceredibus naturalibus & legitimis utriusque fexus femper Seniori &
proximiori dare & concedere jus Patronatus dignaremur. Nos vero Clemens
decanus, HenricusSenior,totumque Capitulum prcdictse Ecclefias defideria ju-
iia petentium congruo favore profequimur &c. Votis eorum quse a rationis
tramite non difcordant libenter exhibemus nos promptos & benignos. Id-
circoin nos fufam fupplicationem juftam & rationabilernexiftimantes,ipfam
admittendam duximus & admittimus Jusque patronatus five prsefentandi perfo-
nam habilem & idoneam ad fine cura vicariam perpeluam altarisSan£ti crucis
iiti indi&a EcclefiaHamburgenfi quaties illam vacarecontiget pra.fato Fride-
co quoad vixerit, eo vero de medio fublata haeredibus fuis naturalibus & legiti-
mis utriusque fexus femper feniori &proximiori,dummodo tamenperfonare-
ligiofa nonfuerit favorabiliter dedimus &concef_imus acdamus&concedimus
inDei nomine perprasfentes. Familia vero five p-rogenie hujusmodi totaliter
exfpirata acdefuncl:a,colIatio ac omnimoda difpofitio didse fine cura Vicariaj
perpetua? adCapitulum Ecclefia. ncftrte debeat fine & absquequorumcunque
eontradi&ione eo ipfo effe devoluta. Oneribus , folutione pecunise annua? Chori
aliisque in fundatione ejusdem fi qua funt exprefli penitus & omnino in nullo
derogatis.
C9. Commenda altaris S. Johannis Evangeliftae in Ecclefia b. Mariae Virginis
Hamburgenf. an. if 12. die^.Jan. per Boetium Honenfen dictac Ecclefia. Vica-
rium erecta. Jus pra.fentandi fervatur Domino Boetio quoad vixerit , & poft
ipfius mortem ha.redibus & confanguineis & proximiari & feniori utriusque
iexus religiofis demptis quoties ea vacare contigerit usquead ioo.annosa da-
tis pra.fentibus.
20. Marck annui retHtus prout nunc apudSenatum Hamburgenfem per Ve-
nerabilem virum Dn. Matthiam Brandes Canonicum Mepedi&ae Ecclefia. Ham-
bwrgenf ipfius Commendae primum poffefforum pofiti & ad fru&ificandum
locati.
Relicto Spatio fequuntur:
2. Cap. acfjfe QSet;fage. ^Ott ^ettMEMORlEN itri$m< r o9
fctrcF tTluntfertft Q5e|ttter t>e$£ene$ geroefen.
,£)ir fcbaf ODere tHunficr enen Q3ref up gewn t)atf> t)e i2.$?arcf ©elueg eme
unb ben^tnen nicfyt enfjdret, men t>e 1 2. 50?arcf <5)elt)cs' f>oret ffjo ber Vicarie £te>
fcefe tnunffer, t)e gefunderet f>efft t>or fjiffe Ovobet^o Dem 211tare S. Magni tnDem
£)ome.
S)ifTe ^5ref ijlup ber^refegeroefen anno isSs- d. 13. Junii famt ber Fundation
tint) nocf) einen anDern , t)en Ctefcefe tHunffer Q5drger f f>o Jgmmborcf) *>an ficf gege*
ten up 24.?0?arcf 3d6riicfe9tentf;e tn(£faroea3>uggenfef>c£f)uft in@r< (Satfjarinen*
ftrafe an, 1462. Jg)err2(tbertBcfetlImcjDv5atman &eftwfaff)eni>an25art£ent>att
2&ercjen ^ufjfroroen (Berfces v<*n35crcjen roecjen , unt>t>e »ufmed>f ig gemafefroaS
tor $err#enrtcf 5vdtingf 23orgermeitfer i2.$?arcf ©elbe^ ZibeUn tHunfter ttt
t)eme Cramone barfenu tnn)anet,froifc^ent)en€ri)en3iicfeart>Ktcfe4r^e6 nafatert
£u§froroen,uni> tHetfcen ^rmeeboreje^be^iftoefenenaS.Agaten ©age an.
1 460. tf>o ^afcfjen ftctt t)e Dventfje an.
Anno ij-22, Sciendum,quod adufum cujusdam prxbenda^ MinorisinEccIe-
fia majoricujus pofTefTor eft D.Jacobw Henningi ScAnna Pakebufches Patro-
na, funt adfcripti ad ndeles manus quondami&Kr/V/ Hanen viginti Marckr-e-
ditus inhaereditate Henrici Mollers fita tn Dfc>l>ing£marfet)e.
Relidto Spatio.
Timme prilef? pofleflbr, poft eum Herman pruc0,modo Fridericb £fyutr
ttelcfrer Hermanni pruefee 3)o$ferfjefft
Sancfli Petri.
Vicaria altaris fupra teftudines in parte auftrali anno 1586. die g. Junii pe 1.
Johannem Patekowwen Vicarium ibidem fundata & Jus Patronatus proximio-
ribus confanguineis conceffum eft ad tres vices duntaxat & poft Iioc ad Capi-
tulum.
Commenda altaris beatorum Bartholom<ei Apoftoli , Wenceslai Adriani mar- 2,
tyrum & Catharinae Virginis ann. 1488» per Elfeken Klokoween fundata & Do-
mino Iohanni Vinck Canonico commendata poft cujusobitumefEciturunum
corpus ad dictum altare San&orum &c. ultima menfisDecembris.
20. Marck reditus in &ex hsereditate Hermanni Scharnekoiv in platea infe-
riori,inter haereditates providorum Virorum Matthice Kolte ex uno & Heine
Lowemefters ex alio lateribus fita,in libro Civitatis Petro&ttitX , perpetuo Vi-
cario altaris SS. Barthoiomxi in Ecclefia S.Petri adfcripti.
Vicaria altaris S. Sylveftri , jusque praefentandi ad eandem fpe&at ad Canto- 5.
rem pro tempore exiftentem Ecclefiae Hamburgenfis.
Litera reddituum g. marcarum ad commendam Domini Johannis S0?eftroar$ 4.
tfjen. Redditus : ZxU (Seserfces jlfjan tfjogefcljreoen 8. $Wcf tn t)er ®tcfot
^)amborcj Contra&e Q3ofe, m t)em (Sroe CUves Z*>tx>m roant)ageS $\$xzlm
&yfo belcgen br> bem @c&art)ore unt)bt> t)er Capellen Sarfufoeft, ttPtfc^en t)eo &*
wn £*x$ fcumcn unt>£an$@OHnemarf int 3ar 1469,
©$$ 3 Cora-
^ T 0 Ut&mfceti uttb nactmcfceett $ . Period.
c. Commenda altaris San&ae Catharinas anno 1491. die 4. Febr. per Gerhardum
SchultenViczrixxm ibidem ere£ta, quae tranfibit in augmentum Vicarias di&i
altarisSan&se Catharinae poft deceffum pridri pofTeflbris.
6. Commenda altaris S. Thomas an. 1482. iperHenrkum Everdcs fundata & eft
nunc unum corpus una cumVicariaS. Thomje ad prxtaclum altare.
7. Augmentatio Vicarias altaris S. Thomse & b. iEgydii confefforis anno Chrifti
1402. verThomam Oke Civem Hamburgenf. fa&a , 6c obtinuit jus Patronatus
adCentum &viginti annos pro fe & fuis hseredibus.
g. Vicaria altaris San&orum Bartholomad , Wenceslai , Adriani & Catharinas
anno iqii.perD.Johannem^&vQlWUXV Presbyterum ere&a &jus prsefentandi
eft refervatum feniori Vicario & jurato dite Ecclefise S.Petri ad i2o.annos.
9. Augmentatio Vicarise altaris S.Crucis an. 1440. per quondam Henricum
Chrifliani fubdiaconum Viconem t>4ft <^at>e f£ ejus uxorem & jus prsefentandi
fpedtat ad eorum quemlibnt proximiorem hseredem ad 1 20. annos. die 1 f . Feb.
jo. Vicaria altaris SS. fohannisB. &c Stephani fub vocabulo Jacobi minoris anno
1 44. 1 . die 2. Junii per Dn. Johannem Bishorfl Presbyterum & fohannem Calves-
ivangen oppidanum Hamburgenf. Bremenf. diocefis & jus prasfentandi ad 1 20.
annos durabit pro proximiori & feniori confanguineo di&orum fundatorum,al-
ternatis vicibus.
1 1. Vicaria altaris b. Barbar<e virginis & jus praefentandi ejusdem eft devolutum
ad capitulum.
12. Vicaria eft ere£ta per teftamentarios Abelen Reli&se quondam D. Hcnrici
Bekendorps Confulis Hamburgenfis an. 1487. die S.Junii.
1 3 . Vicaria beatorum Jacobi Minoris & Laurentii anno 1 409. die 1 1 . Aprilis per
Vieonem Clebeken civem Hamburgenfem inftaurata & jus prxfentandi eft hae-
redibus fenioribus & proximioribus ad 1 30. annos refervatum.
14. Vicaria altaris SS. Simonis & JudasacMatthiaeSApoftoli & Alexii Confeffo-
ris anno i4oi.die20. Augufti \>er Iohannem Mundt civemHamburgen£inl\aU'
rata,&jus praefentandi eft hseredibus videlicet leniori & proximiori ad 120.
annos obtentum.
1 y. Duse Vicariae altaris SS. Johannis Apoftoli & Evangeliftae Marise Magdalense,
& Barbarse Virginis & Michaelis , iEgydii & Catharinae inhonoremeorundem
an. 1 585*. per Richardum Kyl fundatae & jus prsefentandi obtentum pro fe &
fuo feniori confanguineo & haeredi ad 1 yo. annos die Hieronymi. Redditus.
Unum integrum domum fartaginisvideIicetdextrum^'uni}panne$domusHen-
nighe in falina Luneburgen. cum omnibus fuis proventibus , juribus & perti-
nentiis videlicet t>orbate , Q3orb6nttige*
16. Commenda altaris fan&orum Petri & Pauli Apoftolorum ere&a ex tefta-
mento lohannis *nw XTitXC civis Hamburg. Ann. 1445. die 4-Dec. &jus prae-
fentandi fpectat ad Juratos corporis Chrifti ad 1 30 annos.
1 7. Vicaria altaris SS. Johannis Evangeliftje in honorem SS. Laurentii & Cyriaci
martyrum & Dorothese Virginis anno 1 3 8 j . per D. Rkhardum Kyl, confulem
Ham-
:
*k Cap. od)*e !8 wtagt Mti bm MEMORIEN im fcom. jr 1 1
Hamburgenf, inftaurata , & jus praefentandi eft fibi & fuis fenioribus confan-
guineis & hseredibus conceftum ad ifo.annosdie Hieronymu
Vicaria ad imum altare juxta murUm in parte aquilonari in honorem Joh.. i&
Bapt. Chriftophori,Francifci &Csecilise anno 1388. in dieprofefto beataeLu-
eia* Virginis per Richardum ify/Confulem Hamburg. inftaurata &jus prafen-
tandi eft fibi & iuo proximiori hseredi conceftum ad ifo. annos.
Vicaria ad imum altare juxta murum prope turrim in honorem SS. vifita- 15..
tionis Elifabetb per beatam Vhginem Mariam ac GeorgiiMartyris Martini Epi-
fcopi & confeiforis 8cAgneth<e Virginis ann. 1 389. feria fexta poft Michaelis
per Richardum #y/Confulem Hamburgenfem fundata & jus praefentandi eft
Jibi & fuis proximioribus & fenioribus haeredibus indultum ad 1 5 o. annos.
Vicaria Altaris SS. Johannis Apoftoli &c. fub vocabulo SS. Laufentii &Cy- 20w
riaci martyrum &Dorotheae Virginis ann. 1 jgf.in dieHieronymi per Dn. Ri-
chardum Kyl Confulem Hamjjurgenfem inftaurata & jus prasfentandi eft haeredi-
bus & confanguineis proximioribus conceftum ad 1 f o. annos.
Vicaria altaris SS. Bartholomaei , Apoftoli , Judici & Theobaldi martyrum 21.
anno 141 f.per Dominam Tibben reli&am Theodorici de Hagen ConfulisHam-
burgenf. &obtinuit jus prsefentandi pro fe &fuis hseredibus ad 120. annos die
i$.Martii.
Vicaria altaris bb. Bartholomsei Apoftoli & Theobaldi Confeftbris an. Do- 22.
mirti 1586. die iEgydii inftaurata per Hartw. de Hachede Vicarium &c. & jus .
prsefentandi eftdevolutum ad Capitulum.
Vicaria adaltare SS.Jacobi Majoris Apoftoli & Laurentii Martyris anno 25»
1389. inVigilia Matthsei Apoftoli ere6ta per Fridericum de Gelderfen Confu-
lem Hamburgenf. & jus Patronatus ejusdem eft devolutum ad Capitulum.
Vicaria ad altare SS. Jacobi Majoris Apoftoli & Laurentii Martyris an. 1401. 24.
die 12. perD. Chriftiajmm MilitxVroconfulem Hamb.fundata& jusprsefentan-
di duraiitapud Confanguineos in perpetuum.
Vicarise altaris Bartholomad Apoftoli in honorem S. Annse anno 1405*. dic 2f.
28.Decemb.per )0ld?ett Coltncrs Civem Hamb. erecla & obtinuit pro fe &
feniori fuo confanguineo jus prsefentandi ad i20.annos.
Vicaria altaris SS. Matthaei Apoftoli , Nicolai cofeflbris , Johannis Baptiftje & a£.
Gertrudis Virginis annoDomini 1389. inftaurataper jfohannem Witten Civem
Hamb. Jusqueejus prsefentandi eft devolutum ad Decanum & Capitulum. feria
€.poftFeliciani.
Vicaria altaris b. Mariae Virginis in angulo auftrali fub nova teftudine anno 27.
1376. inftaurataper jfohannem de BoJJum alias dictus 358infapp*P Clericum, eft
devolutum ejusjus ad Capitulum.die 14. Nov.
Vicaria altaris b. Barbarae in honorem b. Bartholomsei Apoftoli anno 1414. in %%.
profefto b. Barbar#virgini$ per Johannem @tmer6f?uf$tt civem Hamburgen-
iem fundata &jus prasfentandi durabitad i20.annos.
- Vica-
f i% Uxtunbtnmb Hacferic&teH $. Period.
«■ i ii ■ ' n 1 '
25. Vicaria altatis bb. Simonis & Judse ac Matthaei ApoftolorunVan. 1 3 68. in dic
Vitalis martyris per Johannem tTCtmo Civem Hamb. inftaurata 6c jus prafentan-
di fuit obtentum ad quatuor vices tantum.
3 0. Vicaria altaris b.Virginis anno r 3 79. in craftino Circumcifionis domini, inftau-
rata per Wilkinum Rodenborch 7jus prselentandiejusdem Vicariaeeftdevolutum
ad capitulum.
3 1 . Vicaria altaris S. Trinitatis , b. Marise Virginis XII. Apoftolorum S. Stephani
martyris an. 1430. die i2.Aprilisper Ericumde Zeven erecta ocjusprsefentandi
feniori & praximiori hseredi eft indultum ad 120. annos.
3 z. Commenda ad idem altare Erici de Zeven Conlulis Hamburgenf. qui perpe-
tuum jus Patronatus habet.
Anno 145* i.die 27.Febr. ad altare Johannis Bapt. & Stephani murtyris.
gj. Commenda altaris Ewaldi fartorum perpetuaann. ifof. inOctava Michae'-
lis. sStifie Commenda fcf)a( t)orc& ue2Bevcrmet(tev tfjor %xfc ueffcfoen SlmteS roer*
Dcn »erlenef einem avmen ©d)6fevflebaven utr) uem fetoen 2lmfe l>cr ©dbniDcr bt nnett
JpambovcO ue Dar o(t)ev unt> neacft beqttem ff)otStm Sav^veftevto n>evt)ent)e,unu. De*
ecfyfev nr)a 3>ue ofte Q}ev(attnae uevfetoen Commende fcbal roeuuevitmwvlenet roer*
ben uemolbeften £)ener uan t>ent)ren$ofteren uerftttoen itevfen , t)e nef)n Sef;n f;eff,
unt) foroe&oerumenum ben anueren.
Reditus n.SQjarcf utf; Den aerotfleflcn ©tiueren be$2(mfe$.
5 4. Commenda altaris fub titulo & vocabulo bb. Johannis B. 6V Johannis Evang.
nec non Appallonia» exftru&a ex teftamento Alberti Barflede civisHamb. per
Dn. Johannem Sajjen Confulem Hamb. an. 1447. die 1 9. Martii cujus jus patro-
natus pro Juratis eft obtentum perpetuo.
Reditus 20. Marck in Conradide Hagen tn uCttl ^)Ci)openff efe aedibus & 4«Marck
in domo Htrmanni&tCdQillbtX^XCWli^tXCittW di&o Domino Iohanni Sajjen in
iibro Civitatis alTcripti.
5 c. Vicaria altaris b. Erafmi augmenta per Dn. Henningum Holflen Vicarium
ejusdem Vicarise anno 1 f 02. die 1 9. Januar.
Reditus 10. Marck, S.Marck in hasreditate CerffettJLof? interhsereditates
Matthix ^ermartoborgl) ex uno , & lohannis CriiQer; abaliolateribus citra
portam vulgariter uem ^Btnferboom cuidam Clams Vlen alTcripti. Item 2.
Marckinhasreditate CorbQoptnt)erQ3t(terflrafe inter harreditates 2fbe! tfyOt
tYltyhn ab uno &&ati62Ubreifetab alio lateribus fita ^erettfc Qtrtmmett ad
fideles manus alTcripti.
56. Commenda , altaris S.Martini anno ific.die 2$.Dec. per Wilkinum Ger~
mer Commendiftam SS. Petri & Jacobi Parochialium Ecclefiarum Hamburg.
erecla Jusque prsefentandi eft concelTum fibi & fuo Seniori & proximiori hse-
redi & confanguineo ad ioo.annos. Illis effluxis devolvetur ad Capitulum.
Wilkinm Qermer poft eum. Wilhemm Hake , Nicolam Hake poft hunc pos-
feffor.
Reditufc
i. Cap. adfjfe Q3et>fa^e. »0« btn MEMORIEN im £>om. f 1 5
Reditus. Dotavit pro dote quandam domum & illius curiam fitam in pla-
teaRofarum interdomoshabitatorum honorabilium virorum Dominqrum Wer-
ner i Hinfchen ad orientem abuno &cAndre<e }$Qtimtt&\)Qx{h ad Occidentem
ab alio lateribus.
Vicaria altaris S. Barbarse tempore D. Clementis Decani 6c Henrici Senioris per 3 7.
lohannem Qurfee^ujett civem Hamb. erecta.
Jacobi.
Cornmenda altaris SS. Wev.ceslai & Gertrudis in honorem eorundem anno 1.
Dominico 144$. die 2i.Oc~tob. ere€ta &jus prxfentandi ejusdemeftconceflum
feniori & proximiori hasredi quondam Henrici 25l6f?0r$ in perpetuum.
Vicaria altaris SS. Simonis & Judas Appftolorum &c. an. 1 446. die g. Julii per 2.
Abelem 2lfi>evbi'n# inftaurata& obtinuit jus prsefentandi pro fe & proximiori &
feniori confanguineo & hseredi ad 120. annos.
Vicaria novi altaris innova Capella verfus auftrum in honorem S.Trinita- J-
tis b. Maria? Virginis &S. Vincentii martyris anno 1 foj. die ig.Februarii per
Iohannem £,u£me$ Vicarium & ultimse voiuntatis quondam Domini Alberti
HiHebrand etiam VicariiExecutorem & Teftamentarium inftaurata &eftjus
prsefentandi obtentum pro Juratis junioribus noviflime ele&isdi&seEcclefiseS.
Jacobi perpetuos temporibus.
Augmentatio Viearice altaris SS.Laurentii martyris & Adau£ti an. 1 47 f .die 27. 4.
Junii per(B>ofcfett&dbtbrOed? & ejus uxorem Bekam fa&a & pro fe fuisque
proximioribus & feniori haeredi & confanguineo obtinuerunt jus prsefentandi
ad 100. annos.
Cum Reditibus2f.Marck Lubecenf annuis. Hujusmodi Vicaria eft pri«
mitus fundata per teftamentarios Henrici Panes Presby teri.
Vicaria altarisb. Martinianno 145" 5. die2 i.Mavtiiper: MagnumdeLe/enVres- f.
byterum inftaurata «Scobtinuit jus Patronatus pro matre fua §c ipfius feniori
Sc proximiori hceredi ad 1 40. annos.
26. Marck redditus.
Commenda altaris SS. Cofmse&Damiani martyrum anno 147;. die 12. Au- 6.
guftj ere£ta per Iohannem Sore & cseteros teftamentarios Domini Bartho/omai
Geflemansevedia dcjus prafentandi fpe&atadJuratosEcclefiajS. Jacobiperpe-
tuis temporibus.
Reditus i2.Marckin libro Civitatis Hamb. .^ivcf t>M $tlfie(en aflcripti ex&
de domo 5Ltlt£e 25erent>ea, quse eft domus angularis platearum di&arum vulga-
riter ©rdningftvate &@vt)mme*
io.Marck exdomo tHartett XOilbC in platca SDicfffvafen fituata inter do-
mos ^Bilcfen ^i;l ocMarquardTOulftvflQvpt quas quidem 2£oIefen Martens
affcripti funt.
Onera: pofteflbr eft obligatus ad dandum & folvendum viginti foIidosLub.
ad memoriam Ecclefise S. Jacobi fingulis annis, dequibus Plebano autejusvi-
ft% Ur&mbeit mb Hacfcricfctett % . Period.
ces gerenti unusfolidus dari debet , reliqui i^.foiidiinter perpetuos vicarios
ibidem per diftributorem memoriarum deftribuantur. Jurati debent femper intra
quatuor menfes prcefentare idoneam perfonam &c.
7. Vicaria altaris S. Dionyfii fub vbcabuloX. millium militum anno 1445*. die
g.Januarii inflaurata per Georgium Radegaft,Hilegundim reli&am quondam Vol-
radi Eckhorft alias d\i$\§\tyiK , RudolphumT&ttffaXaQtv Presbyterum & Tho-
mam Clericum eorundem Volradi & Hillegundis filios legitimos, Hamborch
commorantes, &jus prcefentandi eft obtentum pro Juratis& Re£tore ad 120.
annos , quibus effluxis ad Decanum & Capitulum devolvetur.
%, Vicaria aftaris b. Anthonii inhonorem bb. Johannis Evangeliftce &Barbarse
Virginis anno 1.147. die2. Septemb. per Dom. Henricum Kbting Proconfulem
Hamburg. &jus prcefentandi fpeclat ad eum& fuos feniores confanguineos ad
200. annos& pofthocad ConfulatumHamburg. perpetuis temporibus.
}. Vicaria altarisbb. Laurentii& Adau&i annoChrifti 145-4. die 2f.Sept. per
Teftamentarios //^/zr/V/PoiiwPresbyterierefta & jus prcefentandi fpe&at ad
Camerarium perpetue , qui tenetur prcefentare Decano Hamburg. unum de
Chorafibus.
I o. Vicaria altaris SS.Erafmi, Servatii Confeftbris,Ccecilice & Dorothece Virginum
anno Domini i42f.die 5. Aprilis ereclaperTeftamentarios ©c&cfen bonce me-
moriceviceRectorisEccleficeS.Jacobi, &jus prcefentandi durabitad 120. annos
& poft hosdevolvetur ad Capitulum.
1 1, Duce Vicarice altarium SS. Wenceslai & Laurentii martyrum fub titulo Mat-
thcei Apoftoli acejusdem Laurencii&beatorumPetri&Pauli Apoftolorum an-
no 1 qGo.ipeY Henricum Gofman &ejusuxorem 2!vyiie£eil legitimam ere&ce, &
jus prcefentandi eft obtentum & conceftum ad i20.annos,iiiiseffluxisadCapi-
tulum devolvetur. Sexaginta marcarum redditus annucsex&de centumLu-
becenfium denariorum ex & de domo providi viri Conradi &0jt£e in platea
C^cI)0|>enfWe inter domos & hcereditates Hermanni Moller exuno & $oha?inis
Uflrt (S»c(cfe ex alio lateribus fita quam idem Conradm Roftock pronunc inhabitat,
& diclo Henrico Gosman fundatori in Iibro civitatis Hamburgenfis affcriptce.
12. Fundatio fuperhoras b. Marice Virginis.
1 3 . Vicaria altaris S. Adelgundis ftib titulo bb. Cyriaci &Gertrudis Virginis in Ca-
pella ipforum verfus auftrum anno 1 5 86. per D. Henricum Volekoner & eft con-
ceflumjusprcefentandi ipfius Chrift iano Militi &fuo feniori &proximiori con-
fanguineo perpetuo.
14. Vicaria altaris S. Wenceslai fubtituloS. Michaelis Archangeli & bb. Petri
&Pauli Apoftolorum anno Domini 1409. per Nicolatl?n Qckofcetl Confulem
Hamburgenf. Sclmmecken Johannis Qcfrofctt fratris dicti Nicolai relictce, in-
ftaurata,& jus prcefentandi obtentum alternatis vicibus refervatum pro fenio-
ri &proximiori ipforum confanguineo ad 140. annos , illis effluxis ad Capitu-
devolvetur.
Vica-
z. Cap. ac&te %5fyk$t wtt bm memorien im fcoro. s i f
Vicaria altarisb. Marise Virginis gloriofe & jus prsefentandi ejusdem eft de- 15".
volutum ad Capitulum.
Vicaria altaris SS. Bartholomsei & Andrece Apoftolorum fub titulo di£H S. 16.
Bartholomasi anno 141 1. per Ludekinum Scfcj&Mmje Civem Hamburgenfem
& ejus uxorem inftaurata & jus prsefentandi fpe&at alternatis vicibus fenio-
ribus eorum confanguineis ad 120. annos iliis effiuxis adCapituIum devolvetur
dido. Januar.
Vicaria altaris San&orum 4. Doclorum in honorem S. Nicolai Epifcopi anno 1 7.
Domini 1444. die 5. Dec. per Dn. Nicofawn (Seftesifrttt Presbyterum erecla &
jus prsefentandi eft obtentum pro Seniori & proximiori Confanguineo ad 1 20.
annos, illiseffluxis ad Capitulum devoivetur.
Vicaria altarisSS. JohannisB. &CyriacifubTituIoS. Catharinse anno 1444. Jh
die %. Decemb. per Dn.Nicolaum (Btfieman Presbyterum inftaurata,& jus pra-
fentandi eftconceffumfuisconfangineis, tam Patris quam matris, alternis vici-
busad 120. annos,il!iseffluxis devolvetur adDecanum & Capitulum.
Commendain honoremS. Mattrmfundata per johannemMcmVCiin^tn Lai- 19.
cum Hamburg. ad altare Anthonii Confefforis anno Chrifti 1464. die 8«Aug.
Jus prsefentandi conceffum Juratis ejusdem Ecclefiae perpetuis futuris tempo-
ribus.
io.Marck annuosreditus ex &de domo Nico/ai Hansin platea^fecfef/jorne
inter h£reditates//^zr/«X£tfgetter ex uno Scfohannis sDu&eller ex altero
lateribus fituata & ipfijohanni vattiTJmSettfundatori inlibroConfuiatus ad-
fcripti funt. Primus poffeffor fuit Albertm ^locF poft eum Friderkm lOarett*
fcorp Clericus Verden. dicecefis.
Commenda ad altare S. Gertrudis noviter ere&a & ab altare S. Martini trans- 20,
latade anno iyo8. & perProvifores fraternitatis S.Gertrudisaugmentata.
Commenda in Ecclefia S. Jacobi adaltare S.Martini per fratres fraternitatis 21.
S.Gertrudis anno 14^2, die^f.Martiifundata &jus Patronatus adipfos perpe-
petuofpeclabit, etiam deconfenfu Re&orisoc nonalius prsefentabunt.
Ad altareS.Wenceslai eftuna Commenda, quam fundavit Rodo/phm Bom- 22.'
garden ex Verdenfi dicecefi oriundus, & Civis Hamburg. annoi44i. cujus
primus poffeffor £u\t Radekinm Wi nberch Verdenlis Clericus & juxta fundatio-
nem fpe&at Commendahcec adproximiores confanguineos Rodolphi Teftato-
ris & fundatoris, qui ab-ipfo in fundatione denominati funt de Winbergen.
Jus promovendi illos confanguineos dedit fuis Teftamentariis civibusinHam-
borch &ultimus Poffeffor fuit Dominus Wilkinm Winberch Paftor Ecclefije trt
£)aucvnuen,poftea alius HenricmvanJbulhn civis Hamburg. fuit hujusCom-
mendae poffefIor,fed quojure videant & refpondeant Teftamentarii,
S. Nicolai.
Augmentatio altaris S, Jacobi Majoris Vicariae anno 14} 1. die 24. Julii perD. 1.
jt£ Urgmtfreit uttb Hacbncfetett VPeriod.
Meinardum TStutlt Presbyterum & Iohannem civem Hamburgen. condicium
23eueleerec1:a,&jus prafentandi conceftum eft fuo feniori & proximiori fan-
guineo ad 120. annos.
a. Vicaria altaris b. Jacobi anno 1 % $6. per Teftamentarios Nicolai &sfict!m60
tcr& ejus uxoris ere&a, cVjuspraTentandi fpedtat alternatis vicibus adipfo-
rum feniorem & proximiorem confanguineum ad 1 co. annos , die 20. Junii.
2. Augmentatio Vicarias altaris S. Jacobi Apoftoli anno Domini 1444. per He-
belem 25ocf f)0lte6 & 2flt)aocrt de i^acfr et)c fa&a, & obtinuerunt jus prafen-
tandi alternatis vicibus pro eorum feniori & proximiori confanguineo ad 100.
amios die2g. Augufti.
4. Vicaria altaris S.Crucisanno Domini 1397. ipfodieMichaelis per Reymer
uxorem legitimam Nicolai (0e!!erfcrt Confulis Hamburg. fundata, &jus pr£B-
fentandi eftconceftum feniori & proximiori confanguineo iplius Reynien ad
120. annos, tunc devolvetur adCapitulum.
Reditus: UnumChorum Salis in Salina Luneburgenfi dedit.
f . Vicaria altaris S. Jacobi in parte aquilonari anno Domini 1 3 90. die 15. Oc"t.
per Heynonem Viogelingk inftaurata,& jus prcefentandi eftobtentumfeniori&
proximiori fuo confanguineo ad 120. annos, poft hoc devolutum ad Capitu-
lum.
Reditus : 3 . Marck in domo Marquardi Dcmi 9)?cfcn fita in platea S. Catharinae
juxta ©fecfelf)0rnc in libro Civitatis iibi adfcripta.
€. Vicaria altaris S. Jacobi Apoftoli anno 1 406. fequente die S. Jacobi Apoftoli
per Meinardum Oldendorp civem Hamburgenfem &ejus uxorem Mechtildem
inftaurata,&juspriefentandi eft conceftum alternis vicibus ipforum feniori &
proximiori confanguineo ad 120. annos.
7« Vicaria altarisb.BartholomaeiApoftoIi ann. 1347. die 19. Decemb. per Dn.
Johannem Papen PresbyterumRaceburg. dlceccCis Scjfohanmn Knubben civem
Hamb. ere&a,&jus prcefentandi eft conccftum di£to Johanni Knubben & fuo
proximiori confanguineo ad 1 20. annos.
%. Vicaria altarisS.EIifabeth inCapella S. Elifabeth Ecclefise S. Nicolai adja-
cens ann. 1437. per Dn. Vaulum Qoitueoel Presbyterum Verden: Diceceiis
fundata, &jus pracfentandi eftconceftumperpetuoProvifori & procuratoribus
HofpitalisS.EIifabeth die 12. Julii.
9« Vicaria Akaris SS. Johannis B. & Catharinte Virginisanno 1409. per Mat-
thiam @cf;ip(J0Un>er & ejus uxorem inftaurata, & jus prxfentandi eft conceftum
feniori & proximiori confanguineo ad 120. annosdie ia.Martii.
10. Commenda altaris S. Elifabethin honorem ejusdem Elifabeth an. 1444. die
I2.juliiinftaurata,& jus Patronatus fpeclat ad Provifores fraternitatis S. Elifa-
beth,&(i ipfa fraternitas evacuata fuerit , alioque modo ,tunc Jus patronatus
adjuratos Ecclefice S. Nicolai perpetuo fpeclabit. Eft eredta de bonis/fow/-
ciHoyer & Henrici Hundigen Vicariorum ejusdem Ecclefia?.
11. Vicaria altaris b. Marise Coronafce anno 145 1. die 9. Julii , per Albertum
XOuV
2. Cap. ad}tt &tpto§t. wit fcett MEMORIEN t'm 2>om. s 1 7
5QPul{?rtfert civem Hamb. erec"hi,& obtinuit jus praefentandi ad eandem pro fe
& luis teftamentariis in perpetuum.
Augmentatio Vicaria? altaris XI. Millium Virginum ann. T462. die 24. Dec. 1 2.
per Everhardum Duderjiadt oppidanum Hamburgenfem fa&a , & propter
augmentationem hujusmodi obtinuit pro fe fuoque femper feniori confangui-
neo JusPatronatus ad centum & viginti annos.
Augmentatio Vicariae altaris SS. Georgii & Barbarae an. I44i.die penultima 12.
Augufti per jfohannem ^<?iW<?Confu!emHamb.fac~ta,&obtinuit jusPatrona-
tus pro fe , fuisque , uxore & confanguineis ad 1 20. annos , & eft fa£ta translatio
altarium,prout in copia pate-t.
Vicaria altarisS. Mariae Virginis an. 1386. die 2,Decemb. perConradum di- 14.
£tumtnttrtttei?ett civem Hamburg. inftaurata,& eft obtentum jus praefentandi ad
ioo.annosproillis,quibusid infuo teftamento committendum duxerit.
Vicaria altaris inparteaquilonari in honorem b.Marias Virginis&S. Andrse if.
Apoftoli &jusprsefentandi ejusdem fpectat ad Capitulum,&requirit perfona-
lem refidentiam per//oj/w^/Laicum de ponte Molendini An. 1 ^o^.feria quarta
poft Andrear.
Augmentatio Vicaria altaris S.Magni martyris A. 1 j"o6. die 14. Juliiper^w- 16.
nam ]§urirt$6 fa&a & obtinuit jus prsefentandi pro fe & hasredibus 5|nnefen
WM^tOtie utriusque fexus femperfeniori ad ioo.annos.
Commendaaltarisb.Hieronymi An. 1462. die 24. Sept. per Teftamentarios 17.
Dn. Hermanni VTienbMQiS alias }5cntfii)mbcx6 inftaurata & jusprsefentandi
fpectat ad feniorem pro tempore Juratum.
Vicaria altaris S. Andreas Apoftoli an. 1 444. die 1 6. Auguft. per Dn. Mechtil- 1 g.
dem rdiStamLudolphitiLutGWW inftaurata,&jus Patronatus eft conceftum di&ae
Dominse, & poft iplius obitum feniori & proximiori confanguineo di&i Ludolphi
ad iooannos.
Commendaaltarisb.Marisecoronatse an. 1448. ere£ra,&jus Patronatus ejus- 19.
dem fpe&at perpetuo adprovifores fraternitatis Marise Coronatse pradi&se, per
Dn. Conradum tffettte£eit Presbyterum, poflefforemque 20.Marck reddituum
per pia; memonx Dn. Henricum Ha^eivede CanonlcumB^rdevlceniem^d alta-
re prasdictum commendam tertiam erigendam,af!ignatorum,die i2.Januarii.
Vicaria altaris S. Catharinse inhonorem b. Matthise Apoftoli & Catharinse 20.
virginis an. 1448. die f. Julii inftaurata.
Commenda altaris S. Crucis fubtituloS. Nicolai an. i487.die5".Oc"tob. per 21. .
D. Nico/aum Bileveldcrct\^c\ eft jam ipfa commenda una cum Vicaria ejus-
dem altaris,&jus prsefentandi apud patronos prioris fundationis.
Augmentatio Vicarise altaris S.Crucisa. 1445. die if.Febr.fa&aperDn.GV- 22.
Jen Clegert reli&se quondam Sifridi Clinckfpare Confulis, & jus Patronatus eft
conceflum alternatis vicibus proximioribus confanguineis TheodoriciQdpVttin)
& Sifridi Clinckjpare ad 1 20. annos.
*£tt 5 Angmen-
S i 8 Urftm&ett mb Hdc&ricfcteif - ?. Period.
%l» Augmentatio Vicarias altaris SS, Cofmae &Damiani martyrum an. 1442. die
26. Jan. per quandam Dn. ZYitttctt ,fohannis QacE oppidani Hamb. dum vixit,
reli&am , & jus Patronatus fpe&at addi&amDn.&ejus feniorem &proximio-
rem confanguineum.
Dedit4o. Marckredditusannuos Lubecenfismonetse indomofive hasredita-
te Johannis Henninges fita in Dcr Dvoftn^maifeue ih coffo Twitae prope hseredita-
tem Hermanni Warendorp Civis, prout fibi in libro redituum ejusdem oppidi
Hamburg. veraciter aflcripti funt perpetuo efficaciter perfolvendi.
24. Vicaria in CapellaS. Elifabeth in honorem ejusdem an. 1441. die fequenti
EpiphaniasDomini perDominam VQibbtn relictam Henrici papcnfcorpeff in-
ftaurata, &jusPatronatus eft obtentumproProviforibus di&xCapellasS. Elifa-
bethad iio.annos,
Reditus : dedit 1 f . Marck redditus annuos in domo quondam jLubefert ttdft
£,Utte, nunc vero ad Eggert VliytnbOVQ pertinente,proutdic~to quondamDo-
mino Henrico papeitfcorp Confuli in libro Civitatis aftcripti funt.
Af. &26. Dux Vicarias altarisS. Crucisan. i^g^.die 10. JuniiinftauratEe per, Dn. Al-
bertum i^oyers Confulem & jus prsefentandi f uit obtentum ad 1 20. annos, quod
eft devolutum adCapitulum. ltem propter augmentationem didtarum Vica-
riarum , jus prasfentandi earundem fpe&at ad Confulatum Hamburg. perpetuo,
ut infra patet.
37. Vicariaaltaris novi perquendamy<y/?^w^; deRode civemHamb. an.1488.
die fequenti Converfionis Pauli, in parte auftrali conftruendi in honorem SS.
Georgii &Barbaras. Et jus praefentandi ejusdem Vicarise in perpetuum fpe&at
ad ConfuIesHamburgenfes.
3&. Vicaria per quendam Johannem Franfoyfes inftaurata , &jusPatronatus fpe*
£tat ad Capitulum an. 1506. indieFeliciani.
29. Vicaria altaris b.Appolonise Virginis inhonoremb. 77:w/#«#ApoftoIi perdif-
cretum vhum Hoyerwn de Ca/ve & uxorem fuam Tibben A. Domini 14 17. dic
2.0. inftaurata, &jus prasfentandi fpeclat, ipfis defunctis > ad feniorem &proxi«
miorem hceredem eorundem ad 120. annos, eftexfpiratum.
90. Vicaria innova Capelia Ecclefise S. Nicolai conftrucla per Dn. Albertum
Hoyeri, quondam Confulem Hamburg. in honorem b. Thom^e Cantuarienfis A.
1587. die ultimo Aprilis per quosdam , videlieet Johannem Crufen Re&orem
parochialisEcdefuK in Lunden Adarquardum Schreyen Confulem , Georgium
Hoppener ci vem, inftaurata, & jus prsfentandi five jus Patronatus diu exfpiravit,
& eft devolutumad Capitulum.
31. Vicaria altarisb. Mariae virginis in parte Aquilonari per fohannem & Mat~
thiam van Emerfen cives Hamb. inftaurata an. 1 f 02. Jus Patronatus obtinue-
runt quoadvixerunt &non ultra. Eft nullius efficacice.
32. Sequitur fundatio Vicarise altaris b. Apolloniasvirginisinhonoremejusdem
A.p. 1381* ipfo die AmbrofiiEpifcopi,per quosdam>videlicet fohannem Bre-
mer
a. Cap. ac&f e Q3ei;faae. *>$n btn MEMORIEN im &$ro. ? 1 9
jwr Presbyterum {j Johannem de Roden Civem Hamburg. inftaurata,& jus prse-
fentandieft devolutum adCapitulumadDecanum.
Commendafiveeleemofynse altarisb. MariseVirginis verfuspartem auftra- 33.
lem circa chorum in honorem & fub titulo ejusdem A. D. 147^. die 26. Maji
per honorabilem virum Dn.y&/;^;w^Kc(cflperpetuumVicarium EcclefceS.
Nicolai inftaurata,& jus prsefentandi poft ipfius obitum fpedatad feniorem con-
fanguineum, quibus omnibus defun&is , collatio ad Decanum pro tempore
pertinebit. '
Augmentatio duarumVicariarumin Capella nova per Dn. A/bertumHoyeri 34.
confulemHamburg. conftru&a A. 1384» die io.Junii,ckaugmentataAn. T423.
Dominica Oculi, jus prsefentandi earundem vicariarum eft devolutum adCon-
fulatum Hamburgenfem.
Vicaria altaris S. Crucis An. 1386. die 9. Junii per He/mich de Heyda Civem 3 j*.
Hamb.inftaurata, jus prsefentandiejusdemfuitobtentumad ico.annos, quod
jam eftdevolutum adCapitulum.
Vicaria altaris b. Magni , quousque novum altare erigitur in honorem1 bb. 36.
Thomce Apoftoli &Julian£e Virginis,poft feftum b. Matthix Apoftoli fundata.
Jus praefentandifpe&at ad haeredes Henrici Bergerdorpe & Hartvki Schrbder
quondam CiviumHamburgenfium ad i20.annos.
Vicaria altaris S. Tbomae Cmtuarienfis An. 141 f.die 2 1. Febr. per Dn. Johan- 37»
nem Wigen Confulem Hamb. fundata,& jus prasfenrandi pro fe & fuis feniori hae-
redi eft obtentumad i20.annos,& poftdi&os annos ad Confulatum Hamburg.
perpetue devolvetur.
Vicarise altaris S.BarthoIomaei Apoftoli , jus Patronatus fpe&at ad nepotem 3 %\
ex forore quondam Marquardum Loo Proconfulis , modo uxorem Hans Langen,
cui acquibus propter augmentationem &denuaminftaurationem fuit conces-
fum jus Patronatus ad 100. annos a dato fundationis.
Commendae altaris b. Marise Coronatse an. 1448. ere&a , de qua fupra. ad n. 1 9.
Redditus : Henricus Hel/ewede Canonicus Bardewicenfis dedic 20. Marck
redditus in & ex certis hsereditatibus , videlicet heereditate , Iohannis Meyneken
inter hasreditates Henrici Fridach ScHermanni Boyfen up uet* 9?ienb0vd) 13.
SSftavtf extiasreditate Ludolphi de Or/eninter haereditates Chrifliani 23afco0tvc
& Conradi25ctfititint)txd\6binQ$mMdt 6.$?avcl: necnon hsereditate Heyno-
nxHbiltvelt juxtamaxillaminter hsereditates Conradi Hanover & Wolderi Went
fita,uniusMarck annuos redditus, quamlibet marcam pro if.marcis Lubec.
emptam in libro Confulatus Hamb. dicto Domino Conrado Meyneken alTcriptos,
»d praedi&am commendam applicandos.
Augmentatio Vicariae altaris S. Urfulte fiti ineadem Ecclefia S.NicoIai ann. 39.
ij"26.die 12.N0vemb.per %>an&tYititlfin civemHamb.obtinuit jus Patrona- ,
tus fibi & fuis hseredibus naturalibus & legitimis, ab eo & uxore fua legitima pro-
ereatis utriusque fexus femper feniori & proximiori,dummodo religiofa non
fuerit
f *o ________ Urfu«be« uttb ETadbrtcfctetf 3. Period.
fuerit; Genealogia condi&orum derMeynfen totaliterexfpirataatquedefun&a,
jus Patronatus adCapitulumdevolvetur.
Reditus: Dedit i2,Marckin hxreditatefuam^_Ul'(labcfita,interhsereditates
fraternitatis coronationis divce virginis Marise in Parochiali Ecclefia.S. Nicolai
ab uno, & providi viri Laurentii VOittt, alio lateribus>annuo perfolvendos.
40. <^6tt6 t>amtTCeerfundavit commendam in hac Ecclefia.
Habet 1 7. Marck in haereditate Bartholdi 2&0Cp 0 jn t>ev ©icfffrflft in libro
Civitatis infcriptos anno 1 5*3 2.
S. Catharinae.
1. Vicaria altaris S. Crucis in parte auftrali an. 1440. die 2. Decemb. per Tefta-
mentarios Dn. Nicolai Hadders Presbyteri,& jus pnefentandi poft obitum dicto-
rum Teftamentariorum eft elargitum Camerario Ecclefiae Hamb. perpefuo.
2. Vicaria altaris 5 . Regum in honorem S. Johannis Apoftoli & Evangelifta? ac
b. BarbarxVirginis an. 145-0. die 17. Aprilisinftaurata perD. Henricum Koting
Confulem Hamb. & jus prsfentandi fpe&at ad diclum D.Henricum & ejus uxo-
rem 6c poft ipforum obitum ad eorum confanguineum proximiorem ad ifo.
annos utriusque fexus , illis annis effluxis,ad Capitulum devolvetur.
3. Commenda S. Andrese Apoftoli An. 1465. die f. Octob. per Marquardum
X>ifft)u£ & ejusuxorem fundata,& jus Patronatusfpeclatalternatis vicibusad
ipforum feniorem & proximiorem confanguineum ad 1 60. annos.
Dotavit eum 1 j\ Marck reditibus,ex & de domibus & hxreditatibus Herman*
niBispingk inter Petri U4tt 25er gett ab uno&cIohannisCletzenabaWoXatexxbus
feptem : & Marquardi Brunner inter Theodorici Meyer ab uno & Theodorici
Vaget ab alio lateribus,in PlateaS.Catharinaefita,o£to,fingulisannis folvendos,
atque ipfi Marquardo X)iflrt?uf} inlibro Civitatis aflcriptos.
4. Augmentatio altaris S. Matthiaz Apoftoli in parte aquilonari A. 1 4 3 6. per lo*
hannem Colman Confulem Lubecenfem c\Alheidam ejus uxorem ere&a, & jus
prsefentandi eft refervatum ipforum feniori & confanguineo ad ioo.annos>an-
no quo fupra, die u.Maji.
j. Augmentatio Vicarise altaris SS. Simonis ac Judae Anno 145*2. die 19. Aug.
per D.Iohannem Herverde dicte Vicariae poflefforem fa£ta & obtinuit jusPa-
tronatusad diclam Vicariam pro feniore confanguineo ad 120. annos.
6. Vicaria altarisS. Andreae fub titulo S. Andreas ejusdem an. 1449. die ultima
Maji inftaurata per Teftamentarios lohannis Clevemefier Canonici Ecclefiae S.
Michaelis llthinenfis , Lubecenfis diocefis, 6c jus prsefentandi fpectat adRe&o-
rem,Seniorem Vicariorum a&u refidentem,&JuratorumSeniorem cumclau-
fula ut infra.
7, Augmentatio in Vicaria S. Jacobi Mlnoris Anno 1469. die 30. Januarii per
Reverend. Patrem D. Wernerum Epifcopum Swerinenfem fa&a, & jus pra»-
ientandi eft largitum fuo Seniori &proxiraiori confanguineoad uo.annos.
Red.
2,'Cap. acftfe Q5et>Iacre* wt tm memorien im hm> 11 r
Redditusdedit i g. marcarum annuos redditusmonetaeLubecenfis hucusque
pro quadam commendadeputatos,nondum fubprote&ioneEcclefiaftica rece-
ptos de quibus ipfe Dn. Epifcopus ordinationem & difpofitionemjure hseredi-
tario habere dinofcitur ex& de hsereditatibus infra fcriptisvidelicet io.Marck
reditus in & de domo f. heereditate /fl/ztfww/irQtOC^e&e/inplateaCrarnmonin-
ter hxredxtates Henrici y^xanbts ex uno ScLudo/phi Wejfe/sab alio lateribus
fituatis & provido viro Iohanni Witzendorp inlibro Civitatis affcriptos. Item
duarum marcarum redditus in duobus domunculis Nico/ai X?robofett in platea
di&a Jpunuejlvate inter hasreditates Werneri"&int£ovma?tX ex uno & Vittoris
Schachtex alio Lateribus, provido viro Marquardo de Lo in libro civitatis af-
fcriptos.
Vicaria fundata in honoremMatthseiApoftoli &Evangelifta2,c$cS.Walbur-
burgis Virginis perreli£i:amy<y/;^«WAf25otCerclOtcivemHamburg.an.i289. die
CeciliaeVirginis,&juspr3efentandi eftdevolutum adDecanum & Capitulum.
Dedit 14-jugera ut fitafunt i\\ ©Ori&wuei: in loco fcilicetin inferiori Rufch-
vlethe.
Vicaria altaris per Tohannem @parlutc$. fundata, jusque prseferitandi fpc-
£tat ad Capitulum.
Vicaria Altaris bb. Apoftolorum Bartholomad,JohannisEvangelift£,Erafmi
martyris , Dorotheae virginis an. D. 1405-. die24.Maji per quosdam videlicet
nicolat(S>mberiVicarium&:3o^ai1itemQc|?0(feft civem Hamb. teftamen-
tarios ^wond^m Heynonis Knarrick etiam civis inftaurata , & jus prsefentandi
fpe&at ad 1 20. annos ad Albertum Knarrick filium dicti Heynonis fuosque tu-
tores.
Vicaria altaris bb.Simonis & Juda; Apoftolorum inhonorem& fub vocabu-
lo corundem an. 1428. die 18. Maji per honorabilem virum Dn. Nicol. Schou-
loenburg perpetuum vicarium inSummoinftaurata &jus praefentandi,ipfo Dn.
Nicolao defun&o , fpe&at ad Camerarium Laicum dicfce Ecclefiae b. Marige per-
petuis temporibus.
Redditus: Dedit 4. jugera terrae fita in palude Jg)ammet*6r0cfe inter petias
terras Dn. Nicol. Schouwenborg verfus Orientem & petias terrse Alberti <BtWX$
t)ts verfus occidentem , extendantque fe ab arida ufque aggerem.
Sequitur fundatio horarum b. Marice virginis.
Literas prorogationum jurisPatronatus duarum vicariarum altaris SS.Marise
Virginis ac Simonis ac Jud£eApoftolorumfundatarumper//^nV^w//<^.Proc.
Hamb. pro feniori haeredi ad 200. annos & unius Vicariae in Ecclefia S. Petri,
altaris S. SHveftri in perpetuum pro feniori hseredi filiae didiiHenrici Hop. A&um
A. 1405*. die ii.Maji.
Vicaria altaris SS. Petri & Pauli Apoftolorum nunc fort£ innovo laterefive
nova capellaan. 1405. die 24. Maji nevHeynonem Knarick inftauvatack jus prse-
fentandi fuit obtentuum ad i20.annos pro Eleemofynarum diftributoribus &
proviforibus aut teftzmentmis Alberti Knarick.
IXtyti* W&cmb. Uuu Vica-
f22 Utfimbctt Uttb FMcfcrtcfctCtt ;. Period.
Vicaria altarisS. Jacobi Apcftoli A. 1379. in profefto Georgii Paparinftau-
rata per honeftamMatronam Margarethamrelictam c\uondimJohann.:sBeren ;
Et jusprafentandi fcuit profundatoribusad ioc. annos,quod eft modjdevolu-
tum ad Capitulum.
Vicaria fundata per^/£cTf///7/(B>clbcrfctt/ConfulemHamburg. akaris SS. Ja-
cobi Apoftoli (5cMartLni Epifcopi A. 1 590. cVobtinuit jusprsfen.ar.di ad 1 10.
annos,quodjameft devolutum ad Capitulum.
Vicariar altaris SS. Simonis & Juda* augmentatio fa£ta ^erDn.jfohannewi <5>cr*
tfcrbc pofferTorernejusdem A. 1 526. die ig.Sept. JusquePatronatusdedit>tran-
ftulit, ceflit &ccncefIit<«,rtrjsSt3l civi Hamb.
S. Georgii.
Vicaria altaris S.Michaelis& omniurnfanctorum A.'i449,die i£.Ocl:ob. per
Wilckmum deGBnde civemHamb. inftaurata, <Sc jus prafentandi manebit in
perpetuumapud ipfum & (uos proximiores harredes 6c ccnfanguineos.
Vicaria altarisS.Michaelis fub vocabulo Jacobi Majoris F429.die i.Juliiper
Jobtnntm Latew Presbyt.inftaurata; Jus pnefentandi eftfibi ec fuo feniori con-
fanguineo conceftum peria.annos.
Vicaria altaris S. Michaelis Archangeli an. 1 4 1 f . die 6.Pebr. per Hermannum
Canonicum 6c Johannem civemHamb. condiclos rb/erecta, 6cjus praefentandi
eft refervatumipiis <3c ipforum feniori hseredi ad 120. annos.
Vicaria altaris S. Michaelis An. i434-die 13. Juniiper D.Johannem Brugge-
man PresbyterumBremenfs Dicecens erecta. Jus Patronatus fpectatad eum
<3c poft ipfius obitum ad Margaretham Vv^ictenborges & hajredes proximiores
ad ico. annos.
Vicaria altaris S. Michaelis fub vocabulo SS. Matthaei , Philippi & Jacobi Apo-
ftolorum An. 1458. die 3. Sept. perDn. G. m Kopenfchop fundata. Jus
prsfentandi pertinet diStoGervardo &fuisha?redibus,fratribus & eorum hx-
redibus ad ic6. annos.
Vicaria altaris S. Michelis fub vocabulo b. Bsrtholomad A. 145- r. die 26.N0V.
per Meinardnm Hanium civem Hamb. fundata & Jus Patronatus fpectat ad
jpfum <5cfuosha?redes proximiores & feniores ad ico. annos.
Laicalis E.eemofyna A C 1472. die y.Maji per Gerhardum x>art <5>olfC &
Idam ejus uxorem inccepta. Jus prxfentandi fpectat adipfoscx fuos proximio-
res & feniores haeredes in perpetuum.
Commenda altaris S. Laurentii An. 147;. die 4. Febr. per Teftamentarios
//fwr/V/VOitfficcf jus patronatus fpeclat ad feniorem hseredem & confangui-
neum utriusque fexus dicti//t;;;;7::^d jc.annos.
Commenda altaris S. Michaelis fub vocabulo ejusdem Anno 1 coo.
die lg.Martii per Wemerum Hintxen Clericum Verdenfis Diocefis inftaurata.
Jus prasfentandi fpectat ad eum & fuum feniorem & proximiorem utrius que fexus
ad 1 jc. annos.
Vica-
2. Cap. ad)t e Q$epfac;e* Wrt bettMEMORlEX im fcom, f i ;
Vicaria akaris S. Michaelis fub vocabulo ejusriem An. 1 422. die 24. Martii per
Lambertum Wittenborch &ejus uxorem erecta&jus Patronatus eftconceflum
ejus &ipforumfeniori confanguineo & hsredi ad ico. annos.
Vicaria in Capella S. SpintUS & jus praefentandi eft devolutum adCapituIum
^nftaurata vero 1522. dieCalixti per venerabile Capitulum oc Confulatum Hamb.
Vicaria altaris novi conftruendi A. 1 5 §2. per Dn. 'Johanem Bttxtehuds oppida-
num Hamb. erec"ta,&jus patronatus ejusdemVicarias fpedlatad Decanum &
fummum Vicarium una , & feniorem Proconfulem Hamb. alia,vicibus,perpetuis
temporibus.
Vicaria altaris S. Hieronymi confeftbris &Elifabethae viduse fiti in parte au-
ftrali in capellaS. Spiritus A- iy 16. die 12. Aprilis erecla , per honorabilem vi-
rum Dn. Jacobum Brixiiim Presbyterum Schlesw. JusPatronatusobtinuit fibi
& Proviforibus dictse Capelke pro tempore ad $c. annos cum annexa tamea
conditione.
S. Gertrudis.
Commenda five Eleemofyna altaris b. Marise, beatorumquePetri & Pauli Apo-
ftolorum inhonoremcc fub titulo eorundem, A. D. 1485- perquendam Ditk-
marium Speer oppidanum Hamb. inftaurata &jus prsefentandi fpectat, ipfo &
uxore fua defunctis,ad feniorem&proximioremhsredemeorundemutriusque
fexusad ijo.annos.
In Summo.
LiteraConfuIatus inMeltorp pr© admiflione certa? Vicariae.
Vicaria altaris SS. Nicolai&Catharinse An. 1400. per fratres fraternitatis di«
ftorumNicolai & Catherins inftaurata & jus prsefentandi eft refervatum d\i\z
Fraternitati perpetuis temporibus, liinfra fex menfes pra;fentaverint. alioquia
iplis effluxis Capitulo illa vice duntaxat pertinebit. ActumAnno quo fupra
die Philippi & JacobiApp.
Vicaria altaris b. Virginis Marise A. 1429. die 16. Apriis in Caftro Sidenborg
Mindenfis dioecefis inftructa per Provifores fraternitatis b. Marise Virginis &
jus prcefentandi fpectat adProviforesMonopoliiejusdem b. Virginis,perpetuis
temporibus. Fuit prius Commenda. Otto Comes ds Hoya fuittunc temporis
Prcpofitus Hamb.
Fundationis Kterxjuper decima &jure Patronatus VicariK Sti Trinitatis da-
tum 1 ;9f.
Fundatio Vicarix ad altare SS. Dorothese per Margaretham , fundatoris ad
1 2 o. annos, data 1426
Copia fundationis Vicaria; SS. Anthonii &Wenceslai: datumCanonico&
Vicario Senioribus &fummo vicariojus inperpetuum,datum 1425
Fundatio Vicariee S.Catharin:e devoluta adcapitulum. datum. i$S6
Fundatio Vicariae S.Ccecilis per Hartwicurh 4e Hummersbuttel , expirata,da-
tum 1306.
Uuu 1 Fun-
f 24 Urfcuttbert unt> Vfa&vi&ttn ; . Period.
Fundatio Vicarice ante faciem Salvatoris exfpirata. Datum 1301.
Fundatio Vicarise Annx expirata. Datum 1296
Fundatio D.Iobannis Higen&orpS qui augmentavit Vicariam S.Crucis <5c
Vincentii exfpirata. Datum 1584
Fundatio SS. Simonis& judx inparteauftraliperMc^//??; Qcfeatvenboicb
Vicarium praefentatio adCamerarium modo. Datum 141 6.
Fundatio Vicarias S. Dorothese fuper teftudinem per Margaretham Militem
fundata jus Paferonatus ad i2cannos datum 1426. tenetur femper refidere,
aliasnihil percipiet & dat X. Marck adchorumin dieMatthsei.
Fundatio Vicariie S. Catharinae in Capelia b. Mariae Magdalense per Iobannem
de Rellinge Vicariurn devoluta ad Capitulum. Datum 1 $86
Fundatio Vicariae per teftamentarios Henrici Boderi Canonici devoluta ad
Capitulum. Dat. 1 587
Fundatio horarumb.Mari£eVirginis:erunt8- Vicarii ad decantandas horas;
unus eorum erit XI. Virginum. Decanus. Strudlurarius & quatuor Seniores
vicariorum difponent tingula. Dat. 1426
Super eisdem horis augmentatio.
Fundatio Vicariae perTeftamentarios SifridiLatekopp. Jus devolutum ad
Capitulum 1 3 f 7
Super eadem Vicaria.
Super redditibus Vicariae S.Catharince.
Super redditibusejusdem Vicarise (ha?c verba bisrepetuntur.)
De Vicaria S. Johannis devoluta adCapitulum. Dat. 12^5"
Augmentatio minoris prabendae perHermannum Vo/s,qu3Lm nuncpoffidet
Hartwicus Bolone. Dat. 1 040.
Fundatio Vicariae $.Regum per Iohannem Wulhafe nunc deputata Erico dt
Jzeven ad 200. annos. Dat. 14^4
Fundatio inftitutorum : jus inperpetuum Dat. 1445
Fundatio Vicariajb.Mariae Magdalenae de prarfentatione Bartrami EJici &
fuorum hseredum inperpetuum. Dat 1586
Copia fundationis Prxbendas Dodtoralis , jus Patronatus Praebendae , devolu-
tumadCapitulum.
Declaratio Juris Patronatus ad i20.annos Vicaria Elifabeth fundat & - - -
de Weitinge Canonicum. Dat. 1 399
Fundatio Vicarias Magiftri artium per Segebandum. Prsefentatio ad Canoni-
cumLe&orem inperpetuum datumredditibus ejusdem Vicarias.
Alia fundatio <3cordinatio vicariarum in cripta.
Prima fundatio Vicariee ad altare S. Elifabeth, collatio ad Decanum cum con-
fenfu di&orumfeniorumCanonicorum. Dat.1389
Incorporatio Vicarix fub cripta adThefauriam de confenfu Capituli.
Fun.latio Vicaria; incripta adprafentationem Re&oris in Schola perpetuo.
Dat. 1440.
Fun*
2. Cap. dcfcfeQ^facje. *>$ttt>ettMEMORlENmi&$m. f 2?
Fundatio ^.Vicariarum fundatarum per Io.Wiggen 3 duarumin Ecclefiama-
jori, tertiaeS.Petri,quart£E S.Nicolai. Dat. 1389. ad C. annos poftea ad Ca-
pitulum.
Fundatio Vicaria? S. S. Agatha» & Agnethae erefta perreli&am Jacobi TOw
bibetn ad 100. annos. Dat. i42i.devo!uta ad Capitulum.
Fundatio crucis & Vincentii Dat. 1 5 80. devoluta ad Capitulum.
Augmentatio Vicariae S. Annse erecla per ^ermatteborc^ Dat. 1 462. Jus Pa-
tronatus ad 150. annos.
Fundatio Vicaria: ^uttiagel* Jus ad confanguineos Jo. VftfobelttlCM Praspofiti
ad 1 y o. annos poftea adCapitulum Dat. 144.3.
Fundatio Comtnendas in nova eapella per Johannem Jlten. Jus Patronatus
perpetuo apud Teftamentarios ejusdem.
Teftamentum Segebardi Storr de paupere Clerico & pauperibus virginibus
una,fingulisannis4.})f» 3.ftopamindie Purificationis Decano f. locum tenenti.
Dat. 1426.
Vicarias fundatio ad altare Matthise. Jus patronatus ad loo.annos pofteaad
Capitulum. Dat. 1386.
Fundatio Vicariae S.Andrea?. Devolutum adCapituJum. Dat. 138^
Fundatio Vicariae per Johannem Decanum & Henricum Scholafticum ad
Stru£turarios EccfefiasHamburg.
Fundatio Vicariie b. Mariae Virginis S. Elifabeth & omnium San&orum per
Johannem de Ilten, poftea ad fuos Teftamentarios.
Fundatio Vicarise b. Dorothese per Margaretham^ Chrifliani Militis & jus
Patronatus ad hseredes fuosadT20.annos,pofteaadCapitulum. Dat. 1426
Fundatio Commendae laicalis Altaris S. Lucas. Jus Patronatus ad Provifores
vitriariorum &pi£torum inperpetuum Dat. 1469
Augmentatio Vicarise XI. Mille Virginum ad 130. annos jus patronatus
Dat. 1476.
Fundatio Vicarias b. Marise Virginis &c. jus Patronatus Comitum deSchoth
ivenborg Dat. 1393
Fundatio novae Commendse Vicarias Andrese.
Fundatio Commendse Vicariie Crifpi & Crifpiniani Dat. 1477.
AdPetrum.
Super unum chorum falis ad vicariam quaq,dam.
Fundatio duarum Vicariarum.fcilicet ad altare SS. Michaelis, JEgydii &Ca-
tharinaz & alia. SS. Johannis Evangeliftas , Marias & Marice Magdalense,poft - - -
annos devolutum adCapitulum. Dat. 1388-
Fundatio Vicariae S. Sylveftri, jus Patronatus ad 200. annos poftea ad Capitu-
lum Dat. 1372.
Super eadem Vicaria prorogatio. Jus Patronatus in perpetuuim
ilUU 3 Ffltt-
fa6 Ur&Jtt&Ctt Uttfc CTdcbricfetCtt 3. Period.
Fundatio Vicarias Jacobi Majoris &Laurentii per Viconem Elebeke?i]us Patro-
natus ad 1 20. annos Dat. 1 490
Fundatio novae vicariae S. Thomas inftauratas per ii/fcr Nannen ^jus Patrona-
tus ad 100. annos. Dat. 1402
Fundatio Vicaria: b. Marise inAnguIo auftrali per Johannem-XOintApptt f
jus Patronatus ad loo.annos Dat. 1576
Fundatio Commendse per Praspofitum in Winfen jam detinet Johan Ro*
denborg Dat. «4^6
Fundatio Vicarias per Richardum Z/#ConfulemHamb.an. 1388. jusPatro-
natus durat ad 1 fo. annos,poftea ad Capitulum.
Fundatio Vicarice SS. Simonis & Judse per Johannem tHuttbt 1441. JusPa-
tronatus ejus & fuorum hseredum ad 1 20. annos , poftea ad Capitulum.
Augmentum Vicariae SS. Simonis & Judse, MatthixocAlexiiper/c^ww^
Hlwn^t ad I20.annos jus Patronatus,poftea adCapitulum.
In Ecclefia S. Nicolai.
Fundatio Vicariae Cofmas &Damiani Alberti Wulhafen civis Hamb. & fuis
Teftamentariis perpetuo Dat. 14JI.
Fundatio Vicarias S.Apolloniasjus Patronatusad 100. annos poftea ad Ca-
pitulum. Dat. 1301.
Fundatio Vicarias Cofmse &Damiani. Jus Patronatus ad ioo.annospoftea
adCapitulumDat. 1442.
Fundatio Commenda» Hermanni Niendorp alias 2$ettt>fd[)tti&er/ jus Patro-
natus feniori Juratorum perpetuo.
Fundatio S. Catharina?. Jus patronatus ad 1 20. annos exfpiratur Dat.
1449.
Translatio juris Patronatus de decem marcis ad unicam vicariam.
Fundatio VicariseCofmae & Damiani per Albertum Wulhafen jun. 14P. Jus
PatronatusTeftamentariis perpetuo.
Fundatio Commendse S. Martini TperD.Hopner 145" 1. eorundem harredum
poftea2.feniores &2.juniores Vicarii ibidem inperpetuum jusprsefentandiha-
bebunt.
Fundatio Vicarise Apolonise per jfohannem Rode & hseredes ad 100. annos
jus Patronatus Dat. 1381« expiratur ad Capitulum.
Fundatio Vicarise Apoloniae & Thomas Apoftoli pet Hoyerumde Calven cV
jus praefentandi ad 100. annos,*poftea adCapitulum.
In Ecclefia S. Catharinae.
Copia fundationis Vicariae S. Jacobi Majoris 5 jus Patronatus ad 100. ait-
nos Dat. 1 579. Exfpiratum.
Fundatio horarum b. Marlae Virginis,erunt 8. Sacerdotes ^zzJohannemRo-
den Prapofitum & Joh. Benin Decanum.
Fun-
2.Cap.<tcf)fe Q5et>fo£e* wn IxttMEMOlUEN imlbtm ^iy
Fundatio Vicariae Andrese per Teftamentarios Joh.Bonrodt\]\is Patronatus,
Jurati ibidem perpetuo 1449
Augmentatio Vicarice Simonis & Judse fa&a per Tho. Wichmannum\ apud
Teftamentarios ejusdem inaeternum.
Conrlrmatio feu augmentatio Commenda?. Jus Patronatus. Jurati in per-
petuo. Dat. 1475.
Prorogatio Vicariae S. Jacobi ad iro.annos, ad chorum in fummo eft,8.g.
ad Stru&uram Ecclefise, 4.$. ejus Rectori , i,pf+ad luminaria. Item i.Marck
Re&ori Criptse inde ad unamcandelam ceream cotidie.
AdS.Jacobum.
Vicaria S.Petri cum pecunia ex Teftamento Leonardi Fabri Dat. i^fo. Jus
Patronatus Jurati ejusdem in perpetuum.
Fundatio Vicarise Laurentii & Adaucli de prsefentatione Camerarii. Dat.
145-4.
Fundatio Commendse SS. "Wenceslai 6c Gertrudis per jfchannem Graba-
iven ^jus apudhajredes in perpetuum 1448.
Fundatio Commendee Fraternitatis S. Gertrudis ad altare S. Martini, jusPa-
tronatus apud Fraternitatis fratres in perpetuum. Dat. 14^2
Fundatio Vicarise S. Ade'gundis in Capella SS. Cyriaci&Gertrudis fundator
Chrifiianm Aii/itis,yoft obicum ad CapituIum.Dat. 1 386
Fundatio horarum Virginis iundzta per Ericum deZeven%$ui'QtxWt\fttV Dat.
1468.
Fundatio Commendas perTeftamentarios Bartholomm Gefieman. JusPatro>w
natus Juratis ibidem inperpetuum. J!
Fundatio Vicariae Adelgui.dis ; Jus Patronatus Teftamentariis Henrici VeW^
fcw&hsredum A//7/V^inperpetuum A. 1386.
In Ecclefia S. Georgii.
Fundatio Vicarise per Hermannum Vofs & fratresejus: Jus Patronatas fuis
hseredibus ad 120. annos Dat. 141 f.
Fundatio VicariseS. Georgii fundata Anno 1411.JUS Patronatus durat 120.
annos adCapitulum. Expirata fundatio per Wilkinum de Glamspert ad fuos
perpetuo.
Ere&io Commendas per Ludolphum Mal modo erit talentum ad chorum
ia fummo.
Ad S. Gertrudem.
Copia literce fuper horas Gertrudis b. Marix Virginis.
Augmentatio Commendse Fraternitatis b*. Gertrudis.
M
f 2S Utfuribm nnb Hacfcricbtett ;. Period.
* _
AdS.Spiritum.
Super Commendam Vicariae 3. Regum per Henricum 2w0p & jusfuorum
hscredum in perpetuum Dat. 14*0.
Super Vicariam per Wtlhelmum de HoUandiaQoXfatn y ad Capitulum modo ;
Dat. 1322.
Ad Schar.
Copia fundationis ^txMeine de Oldenfen , Patronatus ad duos Stru&urarios
majoris Ecclefiae.
III. LIBER VISITATIONUM. *) An. 1662.
JDarimim
Sonfcen<£t&^fcb6ffen/^robfien/ avoffentmb flcine»
Prabendeu, Le&uren.Vicarien unfc Commenden.
A.1482 ] fDn.Albertus <8eocxbe6 *) f primam
1508 & 14. Lv;fif. v>j^' AlbertusCRANTZlUSj-) i quamvifitatio-j fecundam
) 1 j 1 2 & 24. f Vllltavic ] D. Eggardus CRANTZIUS f nem vocant } tertiam
1^28 J (.Dn.Clemens <8>rot|K* J l^ultimam.
Tres Vifitationes beneficiorum Ecclefiafticorum in Civitate Hamburgenfi poft
gnnum 1 foo. faBae funt temporibm Decanorum fequentium : 1.) Domini D.Alberti
**
Cram U> Ato* T J °8« 2.) Domini D.Eggardi Crantzii An. 1 r 12. 3.) DominiCle-
ment»-<8twn A.ijz*. m ev e ^ t
Joachim ©oDerfen D. <5c Decanus
An. 1262.
I. ttOfl
*) 2BcilenDieMEMORiEN-($elDer nacfc Der SSerorDnung t)er ©tifffer gufen £f)eil$ »on t)enen Vicarien
tint) $ird)en@utcr mujfen abaetragenrBerDen/()abeicf)Oiefeg Vifitations-2$ud)/fo Demcjeneicjfcn
icfcr im erfien £l)cile oeifprocjen roorDen/allfjier einjurftclen bequef)tn ju (cin eracDfet. 2Bann
nun Dajfelbe «on etlicfoen bunDert ^abrenber abgefd)rieben roorDcn ift/ ftnD Deffen §er)Icr jugleKt)
fortgepflanfeet/Da(jer tc^) tinferfcyieDlt<J;e Codiccs jufammcn gc(;altcn/ Diebcfte Leaiones befjalten/
unt) au$ Den ©tifftunq^vtcfcn unb anOern UrfnnDen Die 3rrtl)umcr gebe(fert/Da$mangelnDcftt
flSnfief /unD/fo »tel moglid) geraefen/inctdjttgeDrDtiung gebracjjt/ Die befien CoHiccs tjabe ic&Pctri
Bernincjs unb ^enrtcb £ampe roclcDe unter Den 9ca!;men P. b. unD h. l. beieic&nct ftnD/ nebfi D*
DenentvelcDe autf Georg Kofen $crbejferung t)emtl)ren ju fcin befunDen.
**) £)iefe3a()lt5i2. trijftnicf)t ju. Aibenus$ranl$(tarb erft A. 1^17. unb tn Demfelben felgfe 3t)m fefii
^ruDer ^gcjaro tm Decanat. UnD ob man rool ftnDct DaS blojfe Canonici Die Untecfucbung Df$
SuftanDeS Dcr Commendea SeabmengDesCapituls ubernommen t)abcn(e.g.D.^enrtcf)5Bo>oen>
fioff; fo fanDod) Diefegauf D.$£gcj4rojKnmt$ ftd) nittyt ftt)icfen / al$ n)eld)cr um Da$3a()r 1519«
Da e r DaS Decanat bereits bcf le iDete / nocb m\ Den j&ngllen Canonicis wac / (11. 33anD p- 339) mttt)m
wmvtffclidjDaf? manaHbier A.i*t2. lefeu mu(fe.
t £)er c&ma()lige gele&rte $lenst>urgifct)e ©$ul«Re£tQr 3ot)an ^HolIcr fe^lcf/ wan Sr Parte i.lu-
i. Cap. acfjfe 25et;facje. x*$n bcn MEMORIEN im 2>om. r 29
I. SonbcnenSr^if^offenf)
NB. De gremio Ecclefix eligendus Epifcopus , etiamfi alibi dignior reperiatur c.
nuilus diG:. 6 1 . c. metropolitano dift. 37. c. «ww /»ter ubi GIofT de eleft. vid. Hecy
quxft. n. J4.
Nullus in-Praelatum Ecclefias eligatur , vel ad aliquam dignitatem aut Perfonatum
protnoveri poterit nifi habeat vocem inCapituIo & fit a£tu accipiens PrEebendam.
LIB. STATCITORUM. fol. 1 80. vide articulum 4. in Capitulatione Canonicorum , ut
& 20. in Decani capitulatione.
IndcxEPISCOPORUM&ARCHIEPISCOPORUM BRE-
MENSIUM 1) .an. 15*97. 3. Januar. aut circiter confignatus in
vetufto libro Regularum & donationum S*
Anfcharii, unde tranfcripfi.
Anno domini DCCLXXXVIII. fundataeft BREMENSIS Ecclefia,IndiaioneXX.
Anno autem regni Domini CAROLl XXI.
WILLEHADUS Epifcopus Bremenfis,fedit annis duobus,menfibus tribus & xGt
diebus. Prsedicavit autem antea XXXV. annis.
WiUerkus fedit annis L. f 841.n1 S.Peters 5vtVC^en beejraben. iLofcc^
Ludericus fedit annis VIII. ffecjt M S. Peters 9)?un|fer bejjrabcil. ilofed?
Anfcharius j) primus Archiepifcopus, prtefuit Ecclefice Bremenfi XVIII. annis.
Namantea in HamkirgenfiEcdeCia federat XVI. quianni fiunt fimulXXXHII.
fg6f. j.Febr. ift tm §f)um i) fiir unfer lieben grauen 2Ufar bearaben. jLofec£.
REIMBERTQS Epifcopus fedit annis 24. Itecjf tm §butt1 becjrabett itofed?. f 888*
1 1. Junii.
ADELGAR.IUS fedit annis zt. f 999. 9.Maji lieot bti S.Remberto becjrabett.
HOYE-
troduftionis inHiftoriam Cherfonefi Cimbricae p«96.fq. t;0n t>tcfcr Vifitation fllfn Uttfytikt J Vitia,
fi quasin eam (Ecclefiam Cathedralem) forte irrepfuTent, emendaturus, follicite vifitavit, eidemquc
labori fexennio pcft A. F514.) fe denuo adcinxit. ©crtn tMJj Dtefe £auS(?fUCl)Hng lltcfof fotttO&l Detl
etnae rtjjfenen Sajiern ju jletircrt / btc 2ll>(tcj)t geljabf/fonDern wclmefjr Daljin gejielef f;abe/ feen 3u*
ftanb Dcr^frunben unD $ircl)en(5ufereiner je&en ^trcI)e/Derfe!ben£e()nn)arf/SSej?^er/^tnfun(f(e/
21«ggabennn5 ^fiicbten/aucl) rua^ ffir ©cljmncf bet ieglicjjem 2l!far/ bejeugef oer2Iugenfcj)etn.
f) SBon tienen*£rt^Btfd;>6ffcri roil icf) [;t'cr etnc Doppelfe iftac&ricljf etnrucFen. £)ie erfje ru&ref nn
Dem beru!)mten 33renisfct)en Syudico $£bm unD Deffen eigner £anb foer ; Dte anoere (jabeicj) au*
etncmCodice, etneg jn @npitteUS (@Dff gebe nocfc lange!) lebenoen f;6c&(i attfc I;nli$en SDta
ne$/abgef$rteben. £)abef fjabe tcf) unferfct)tcDlt'cr;e anfcere $Berjcid;niffe gefmlfen/ unD tueine tw
nige SDJeinung/in Denen 2Jnmerc!ungen (jinju gefefeef.
i) Olim Hamburgenfium nunc Bremenfium.
f) ©a* 3et'f*3iegifter Der (E-rfr^ifcrjoffe von Anfchario bi(j Gcrhardum II. [>af DergetictgfeSefer in Dem
Q3!afu)eifer De^ er(len QJanDeS,
*) 3" ^vemen.
f$o Urfrmfcert utib Hacfcricfctett s.Period.
HOYERUS fedit annis7. lie<)t becjvaben tn S.Michaelis CapeOen int£)flenbeS$J)um$
tofetf.
RIGWARDUS 3) fedit anno uno.
BRUN vel UNNO fedit annis20.bev&t'b JU Birca , ba$ Jpaupt $u Bremen btaxabm*
ADALDAGUS fedit annis LIV. im^fjuvn JU bem Jpaupte Leuderici becjvaben.
LIBENTIUS I. fedit annisXXV* elea.988. t i6lh btQxabm mitten im $I)0V an
t)er Svcppen bed Sandtuarii.
BUWANUS al. UNWANUS fedit annis XVI. el. 1014. f 1029. 4) becjvaben bti
feinem QSovfaven*
LIBENTiLIS bi$ evflen Q5rut)CV @0f?n el. 10 . . . f) f 10 3 5. 2 j-. Aug. fedit annis 4.
1032. 2f.Aug. jLofed?.
HERMANNUS el. 1033. 28.Sept. Sedit annis $.bti Mf)t, obiit irttOa. tttl $r;Um
beavaben.
ALEBRANDUS BEZELINUS mit bem Sunafjmcn Alebrand roavb attf bcv £trd;en JU
<£d((n aenommenan. 103 f. fag 8.3af>vftavb io^.voavb im$(;um becjvaben,alias
■j- 104^. fedit annis io.
ALBERTUS fedit annis triginta. f 1072. i6.Mart.
LICMARUS, Leimarus , Hemarus, \ uor.inMajo.
HUMBERTUS fedit annis 3-eleaus 1101. f "04.
FREDERlCUSel. nif. f ii22.al. 1123. (Lofek)fedit annis g.
ALBERO fedit annis 24. el an. 1 124. f 1 147.
HARTWICUS feditannis 2o.^f)um^vobjt ju 3>vemeu unb $?avcjcjvaf Rudolfs
©obn cjefobvenan. 1148. ©a(? 2o.,3af)v,ftavbAn. ii68.8.Nov.O&.
BALDEWINUS fedit annis 10. ju bicfev geitvoav eine Svoeiuncj im Capituf ju 25re*
mcrt, etlicfK evvoeI)Iten Sifridum §Jlax$Qxafm SJIbevttS ©ofjn ; etiid?e Albertum t>tn
§f)um Decanum , bafjevo einavof? ^umult cntflanben, bi§ $aifev Fridericus biefen
Balduinum nebft bem ']3abjl Pafchali confirmirte utlb bie ai\\)txn abfefjte. Sed.
t "78.
SIFRIDUS fedit annis s . (gin ©ofjn $*avacjvaf2nbvecf;t$t>on 25ran&enlnircj,0efor)*
rcn an. 1 179. faf? y .^afyvunb flavb Anno 1 184.
gu biefev 3eit roavb aucl; cjevoefjlet BARTHOLDUS iftabev nid)t confirmiret voovben.
HARTWICUS II. fundavit Pontificatus fui anno III. Collegium S. Ansgarii &
fedit annis 22. menfibus fex, diebus 18. f i207.Voav bt'sf)ev <Ltj>um €o(?er *)
Waldemarus QMfcboff ju ©#fc&i>icj , cjefof;ven An. 1208. fap etne gcitlancj unb
voavb enblicj? fcom ^abfte abcjefe^et. **)
3) al. Reginwardus, 4) ab A. 1013 -- 1029, 5) AbAn.1029 — lOJJ»
*) ©♦ !• Thefaurarius,
**) 1208. Waldemams f. Canuti Regis Dan. yon betten tnrifien ££rn. t>e£ Gapif e!S tn 23remen / ta$
Gaptfel ju ^ambura. auSjjefc&loffen/ernx&let / twn&enen 5?aifern Dejtatiget: 3u Q5remen eingerif»
ten: gie&ber ®rat>.
Borchardus m\\ .pam&urfljfc&en Sapiful uub ctntflcn $remer.Sapitttl$ ^^tt. <\m\)Ut. g«x-
hardus
*. Cap. acr)te 2>et)facje* x>tn bcn MEMORJEN im SDOm. ** % i
Gerhardm I. »orr)in 23ifd?off|u Ofnabrucf roarb aefofjren an, 12 1 1. faf? 8.3af;r unt)
ffarb 1217. (alias fedit annis 7.) huic Brema civitas homagium prxftitit anno
1217.
Gerhardm II. <})robjt jtt ^aberboru tmu @raf 25crl?tt& ^ortbcriltppe^o^n cjefofa
ren 1217« alias confecratus 1220. Sedit annis 40. alias 39. obiit (1277.. alias
I2f9.
HILDEBOLDUS alias Hildebrandus fedit annis 1 f.menf. 3. & f.feptimanis. Ar-
chidiaconus in &ttJtTiitgcit uni) t>e$ ©rafen i>on Brocf ^uffeit <t>of)t\ cjefobren
12^7. fag i^Safjr/flarban. 1273. m^remcn/imuijlatfua begraben. (CumLse-
titia a Bremenfibus exceptus eft fedpaulo poft ob jedificationem Vensflete ho-
ftis faftus eft Eden.~)
GISSELBERTUS praefuit ecclefise Bremenfi 2 2.annis & tribus feptimanis & tri-
bus diebus. (i\n efcfer £>err *>on23rottcf(?orf?,ue3 Hildeboldi nafjer 2im>erroanu*
ter cjefoljren an. 127?. fa£ 3 3- 3a^r,flaib 1306411 X)crt>ctt,al. an. 1301. fieatju
Q5remen bearaben. al.fedit 23. a. 5. m. 3-d. aCanonicis Bremenfib concorditer
ele&us, a GregorX. confirmatus, a Bremenfib honorificereceptus, &fecula-
ris judicii poteftatem aRudolfb rege obtinuit f 1306.
Ex WESSILIANO Codice.
HINRICUS obiit anno eodem. al. Hinricus de Goltdorn Decanus ftt Q3rettiett/ £
Canonicis Bremenf. cjefef)ren an. 1 306. ^af? 4. $)l®natf)* ©tarb jur V$x$t am
gieber unb ftecjt p 25rcmc« berjraben.
FLORENTIUS eiu ebfer $err i)on2$nmcr^orp,SchoIai1:icus ju Q5remen, cjefoftrett
an. 1 306. faf} aucl? nidjjt cjar (ancje, roeil feiuSuccetToram €nt>e Des 1 307^^$
cjefobren.
JOHANNES, JONAS ot)er JOHANNES cjenanb i(l t>orf}in Q3ifd)off ju iUtttett m
focntteroarcf cjeriufen,cjiforen Anno 1307. faj? 2 1 . ,3af)r fiarb an. 13 21^11 Q3ari(5
&c5feci?. Johannes Grant inCodiceRantzov.
BURCHARDUS GRELLE cineS Q5urcjerS ©ofjn au$ QSremen, mx mtyn Archidia-
conus m Dfuftimcjen , cjef o&ren An. 1 3 27. fag bi§ 1537. Cod. Rantz. 17. 3af>r ffar&
An. 1344. m feft° afiumptionis Marice. iL^fccf.
OTTO I. de d>locnburg @raf t)on (Dl&citburg unb Decanus ju Q5remen , cjefofjren
Anno 1 34^ fag bti naf)e 4.3fajr,(?arban. al. 1344. C. R. Mauritius Comes de
Oldenburg pr&cedentis patruus concorditer ele&us 1349. 2,0(ccF.
GOTFRIDUS vel Gert e;'n @raf t>on 2(rcrt6bcrg,roart)orf)in 2?ifd;off" ju<Dfcttl>rtfcE
cjefofjrett 1 349. fafi ittf i^.^afjr, jlarb an. 1 36;. fieat ju Sta&e becjraben. Id a
Papa creatus , a civibus 6c Capitulo ut verus Dominus admittitur a Bremenfi-
3BXJt* 2. bus
hardusDom ^abji ftngefcget Sem fallen fcteCSfaber bef. Cfn&!fch auc^ Dtc55rcmep/clefcrto Wai-
demaro. Gerh3rdus d'n&reci)tt'g!k^ crfol)r€tl. SSrcmet Chron f,io6-2lO. notanteEdenio.
Waldemarus a Duce Ikrnhardo ex voiuiawtc Imperatoiis in mbemBreiHam dcductus; undc ciyi-
tas interdiclo Pontificis fuppotita.
f 5 % UxVuribtn unb VXa&xidbttn ?. Period.
bus & Stadcnfibus , bello eligenti adverfus Mauritium&militaresadjuvatur»
pace tamen compofita hoftis Brem.fadtus f 1 363. dieb. Barbarae.
ALBERTUS Jpci^ocj Magni cognomine3Lut)on^vaunfd;tt)ei(j^obn9efo^vcn 136$.
fag j2.3afer flavb 139*
OTHO II. DE OLDENBURG. Otto II. £eif20CJ Magni Torquati t)on 35raun*
fcfcweig ©ol)n unb ©•^tfcfcoff Alberti Q3rut)ern ^of)it,roar »or6in95ifc5oflfju
X>er&cn. 3(1 aefoljren an. 1 395-. faf? bei naf)e 1 1.3^/ ftorbAn, H°6- *n clie
converfionis Pauli,(iegtju Q^remeit ^ecjvaben , jlofecf,
JOHANNES SLAMSDORF fedit annis if.obiit 1421.
NICOLAUS DE DELMENHORST fedit ann. 16. | 1417.
BALDUINUS II. obiit anno eodem (cjefof)Ven An. 143 f. 3tf ^rfjtn 40. 3fl(jr alt fle*
voefen ju S. Mich. in iluneburg aud) Decretalium Do&or jtorb an. 1444. Da ev 7.
3af)r cjefejfen, fieat ju Q3remen bearaben iUfecfr)
GERHARDUS DE HOYE f 1460. (Gerhardus III. ©raf i>0n ber^oye , aef of)rett
an. 14^2 ein frieufatnetf (rilletf 2tbm, fafi 21. 3cu)x, Itorb an. 1463. in feriis pa-
fchae. Id)
HINRICUS DE SCHWART2BURG ti497.(HenricuslI.@rafi)0n©d)tt?<»r^
burej cjefobren 146?* 3f* farnaci) ^3ifcf;ofF i>on tllurt Jicr; cjetvorDen , fa^ 34.3^
ftavb Anno 1497. Itecjt ju Sttiinftcr im $bum bearaben. Id)
JOHANNES RODIUS f 1 r 1 1. (Johan. III. mit Dem gunaljmen Kobe, i>otnef)rftV
d)en s^5iirc)er(icf;em@efcf;!ecf)fe inQ5vemen gebor)ren,tt)ar^r)um^robfr sut)or, ae*
fof)rettan. 1497. al. 1498. fafj 14.3^1*, ftavb JU SQorben if n. in die Barbara
lieot m §f)utn bcaraben id.)
CHRIS TOPHORUS Dux Brunfv. creatur 1 5* 1 1 . homagium praeftitum 1 f 1 2 (Chri-
ftophorus #erf3og t)on 75xaun\d»wti$ unt> jLuneburcj cjefof)ren an. 1 f 1 1. xoixb
bernacf) ^ifcf)offsuX?eroeft, fag 47»3«f;r ftarbAnnoiff8. *) fieaj ju Vcxbtn
tm ^fntm bearafcenO
GEORGIUS Dux Brunsv. frater Chriftophori creatur 1 f f g. (roarb Ann. if f8. al.
1 ^62. jum@r^55ifcboff in25rcmcnunb 23tfd;off 511 t>ert>enenvef)fef, roar Dorfjin
Q3ifd;offut fcriinoen: fag 9. 3ar)r , ftorbAnno 1*67. **) fieat ju X)eroen bei
feinem Q5rubcr becjrabcn.
HENRICUS Dux Saxon.inferLauenb.creatur ifo^.f ifgf. 20. Apr. (Henricus III.
Q5ifcboffsu(D(nabrucjun& pA&erbom erroer)(et 1767. fafj i$*3$t)X , ftorb An.
1 5"8f* t) war ju t>erocn becjraben.
JOHANNES ADOLPHUS Holfatiae Dux f 1616. (natus if7f. menfe Febr.Jjper*
i^ocj Adoiph ju ^>o[(f cin ©or;n cjef of;ren 1 f 8? ♦ fap 1 1« 3# 1 «nb refignirte im
v JO-
*) Alias 1557. Sub Annoif22. conciones -primas habuit Evangeiicas HENRICUS SUTPHAISIIUS, Mar-
tyr , Auguftinianus monachus in faceIloi<5c templo S Anfgarii. MilTa vero A, i525,inomnibu$ tera-
plis abrogata cft>in lolo autem Cathedrali aliquanto diutius remanfir,
**) Alias 1566. t) P. 20. Aprilts,
2. Cap. ac&fe Q3et)fage. wit fcen MEMORIEN tm jD$tm r $ I
""jOHAN FKIDRICH Dux Holfatiae Joh. Adolphi frater , creatur 1796". *)
f 1654. f.Sept. (An. icgS.fltfoftren. An. 1634. d. $.Sept.t(t btefer@V&45ifcr;0(f
$um 2tf?ett £U> jler fm (£v&@tiffce bdegen, §obe$ t)evfa6ven/nacf>t>cm cv etlicfoe roe*
ntae $age juoov £3ef(egevig geroefen,unb jungjlbin au$ bemroavmen s33ai>e ins€r§*
©tiffr rtuebevum ange(angef.)
FRIDERICUS **)£er£og ju#ofljto'n$dnta$Chriftiani IV. ju&ennemavcf 9}ovroe*
gen <Sor)n tm 3af)v 1634, tm Dec §um 35ifd)ofen vocivef,nad;bemer oov()tnpro
Coadjutore evroebfef roovbem 3(1 t)en i9.Febr. 16 $ 1. nad? oollenjogenen Tra-
ttaten unb @uf(id;ev Q3evgleid;ung mit t)ev dvon @d)roebett , folenniter in Ecdefia
Cathedrali proclamiret ftOvbetl. An. 1637, die 22« Mart. i|l ev JU Bremetl mo-
re folito gef)U(t)iget roorbett. Anno 1658. d. 2 3. Sept. O 18-poft Trin. f)at 3()V0
guvfif. £)uvcr;f. in ucv ^fjum^ivcjjen $u Q>remen ba3 Exercitium Religionis$iug&
buvg. Confeffion introducivct, unt) felbfr nebenbevo bce&cn Jp#vn. QSetterrt , &er*
£ogenoott6oilftem<3ottt>er!>urg betr ©OtteSbienjt beijuroofjnen einen 2infana_
gcmacr)et» f) Lofikamianm Codex apud D. D. zRhedero.
Catalogus Archi Epifcoporum & Epifcoporum Hambur-
genfium & Bremenfium.
211$ bte (Sfyvi jtftc&e £ef;ve oon benett £)etbntfcr)en @5veue(n gefduberf unbtn $eutfcf;(an&
buvd) utttevfd;iebfid;e bertifjmfe S0?dnttev au^gebveifet roovben,ba bat untev benenfelben oov*
nemfid; gcleucf)fet S. Wunfridus Bonifacius oon ©ebuvff) ctrt ^ngcfidnbcv , roefcbev oov*
nefcmficr) in $r<*ttcf ett f ^«flctt unb ££urttigett , ba$ SLBort ©Otteg geprebigef , i(t fofgenbS
€t%3>ifd;off ju tHattiB geroovben, unb Ijcrt r)ernac8er bfe tPefifrtefeti jum (S&rifHic&ert
©fauben befeftven roo((en,er ift abcv t)on iftnen crfd;lagen roovben An 7^, $uv gctt Pipini
be$ ^dnigo in gvancf vetd;.
9}ad;bem t)at gcfebct S. Willehadus aucf; i>Ott©ebuvtf) eiruCEticteU4n&er, btefev r)at
bev tPefifrtefeti , bie benJjp.Bonifacium getdbfet,effici)e taufenb $u@)vifto befebvef, unb ift
bcv evfle geroefe»,fo im©ti(ft 25remeti unb tn 2?ic^mArf(^e»gepvcbigcf/t(tnac6ge^cnbd
3£j7 3 *>on
*) e,a. d, 30. Augufti.Regis Daniae fororem ipfo corationis tempore in uxorem duxit.
**) Natus an.1609. d. ig. Martii.
<f) Annoi648, d.19. Aprilis unanimi ordinum confenfu & furTragio Hafnise in futurum Regem Daniae
cle^us eft. Poftea Epifcopatus per Pacificationem Ofnafarwggenfem Annoi648, i^ Ottob, inDu-
catumtransformatus &
CHRISTIN^ Reginas & Regno Suecia; in perpetuum & immediatum Imperii feudum conceflus
eft: refignante CHRISTINA.
CAROLUS GUSTAVUS Comes Palatinus Rex Sueciae coronauts d,i6. Julii 1654* quo mortuo,
die 13. Febr. Anno 1660.
CAROLUS XI. adhuc filiolus ad regnum aflumtus eft, Natus Annoi655.die24.Nov. corofli'
tus Anno 1675. d« i8« Se|)t. mortuus d, 5. April. 1697.
CAROLUS XII. natus 1682. coronatus d. i^.Dec, 1697
FRIDERICUS IV. Daniae 5c Norwegias Rex
CEORGIUS I. Maguae lkitanni* Rex.
H4 ilrgunfrett unb VT<x<bvi<totm ?.Period.
»on flaifer Carl bengroffen in Qacfcfen berufen , rocgcn groffer qSerfofgu ng aber 6af"e7fti
Anno78j.»crbergen miiffen, feiner Difcipel fsnD ctltc&e 0u «Bremen aucbm<D|rfries!aiit>
unt) ^uflrmcjcn getobfef roorbcn, *ftac6Dem abcr »on flaifer Carl t>em groffen ad>f 55«
fcboftbumer anaeor&nef roor&en, iff er enWicfc im Jaf)r 78R. ber crjte SMcbofftu Qfremcn qe#
mac&f, unt) fo(c&c$ $8ifcf;oftf)um wrwaffct i^abr &rei$0Zoitaf6 unt>6,$age.
Willcricus 35tfc&of ju SBwitim ,
Willericus obcr Willebardus , \m if>n etficbe Annales nenncn, em Difcipul bc^
Wilhadi.ijl infeinc ©feOe gefofget, Wefer 6at t>em §&um juQSremcn, fonur £%rngc*
»efen,»on^fetncn aufgebauet,6atregieret ro.gfa6r,un& iflaj|torbenwrmuf6fic6, Anno
84o.«nfen6mi(l £amburg gueinen Q5ifcbofftf>um gemad;t wor&cm
Ludcricus Superbus 1) crflcr 35ifd)of juJ^ambur^ *
;.Ludericus&er^oau!ligc,inuemPnviIegiojtaifer^Ludovici tvegen be£ ^fl
fd;optf)iun$,tt)irD cr Amalarius genant>f,iji bcrer(leSBifc6o(f5u^)amburggett)efen/6atrc*
gieret8.3a6r.
Hcridagus 2)3Mfd)0f $U#am&ur&
4. Heridagus i(t obbcmef&fcn Luderico gefolgef , f;at nic6f fange regieref unb ifrge*
(lorbenAn.8io. 3)
S. Anfcharius bcr cvfte <£r&4Sifci)of ju Jpatnburg,
f. S.Anfcharius ein ^?uncf; im Jvfofier Coivey nn ber 2'Qefer in 2Beft>6afcn, un&
»on©eburt6ein5n"e(c/ 4) 6af bie SDdnen unt> ©c6roe&en jum €6ri(l(ic6en ©lauben
berebret , An. 8 y o. 5- ) jum €r^Q3ifc6of ju £amburg unt> SSrcmen ermebfet. 5Dann unfer
i6m i(lt>ie5virc6e juQ3remen &em £n^ifc6oftf;um £amburg eim>erfeibet,cum ante,fub-
eflet Colonienfi, er i(l ge(iorbcn An. 865-.
Rcmbertus Ut 2f t £r$*§5tfc&0f.
6. Rembertus tin Difcipel &c£ #eif. $Janne$ Anfcharii unb getoefener SBifc&of Jtt
Oiipen 6) 6at bie C6n'(lficbe &6re aucf; tioeifer in £>ennemar<f unb ©cl;tt>e&en autfgebreifet
unb &cn 2lrmen tfei gufeS crtt)iefcn,auc6 &a$ Cfoftor ju S8ujefe6u&c crbaucf, infi i\l geftow
ben. Anno888.
Adel-
0 £>tefe$ i(t roioerDie flare SBarbcie/ tuiD Lcudcncus eine »on Amaiano gan£ imferfc&tf&fnc Sperfon;
jcuer roar 55if$of oon Bremen Diefcr <&r&»$if(&off oon £rter. 2>er Serfafffr Ijatre jt$ au$ Dftn
fclbft angejoacnen Privikgio beffer erfunbigen follen.
i) 2lu* Dem©tifftHng*55riefe er[)cllet Datf crein olojfer «Prtcfler gcrocfen fct.
3) Sote 3ltr(fte ju£amburg tfi Annosn. er(l ent(!anDen/tvie fanDcnn Dcrfelbcn «prtc(tfr An.gio. fa)on
geftorben fcin. Vjde Deni.55anD pag.15.fqq.
4) S3telnu&r ein Sran(jo(e i.^anD p.58.
5) Sr^S3t(^off Anno 834. btft&tiqtt termoge Der ©«fffung. 2>a5 ^iftum ju SBremett ^af er An, %&
angcnommen. i.55anD pag.m.
6) Rcmbertus juoiipcn i|l »0R flnferjn Crft'9ff99ff flOttQ u»ferf(&fc&«n. t,^anDp.2?g.
• 2.Cap.adjfeQ5ei)(acje, Wrt&mMEMORlENimibom, <^
Adelgarius.
7. Adelgarius roar attC& eitt Sfftdttd) aud bcm 5?(of?er Corvey imb Coadjutor be$
<£r^Q3tfcf)off()um$ &u ^amburg ; f>af »on$ab(l stephano v. batf Paiiiumempfansenunt)
iflcjejtorbettAnno^.
Hogerus.
8. Hogems ober Hojerus aucf? cfn €E>7tlnc& ju Corvei , tmfer fyn iff Jg)am5ttr0 Don
ben Sta'nen t>ern>il jtef , An. 9 n • er ifi cjeftorben an. 9 1 j-,
Reginwaldus Ot>Ct Reniwaldus.
9. Reginwaldus ober rofe if)n etficfre nennen Reinwaldus. 5>fefer f>af mtr i*3afjr
gefjerfcjet , unt) ftnbet man t>on bemfefben roentcj ober ntefcftf in t>enen ©efc&tc&fcSBuc&em
befdjrteben»
Unno Sacerdos.
10. Unno Sacerdos , ober berJ^e^e/ein^efeJrfer^offfeeft^er^undfj/btefer f)af ttt
S)ennemarcl unb ©cftroeben ferner t)it Qtyrtjlficfje OveJt^ton au^ebretfef, unbift ju Bircaei*
ner bamaligen £aupt^tat>t in©$tt>eben,auf feiner #erau$retfe§obe£t>er5(tc{>en* Anno
936.
Adeldagus.
11. Adeldagus eitt t>orttef)ttier t>0tt2(be( auS bem@5efcj>fec|?fberett t>on Wlthn Jforp
1) accepit Suffraganeos , Epifcopum Slesvicenfem , Ripenfem& Arnhufanum , acce-
pit ab Imperatore Jurisdidionem Secularem & Benediclum Papam Captivum deti-
nuit; er Ijaf cjeflifffef etn 3un0frauen>£foffer ju #e£mgen: ober ^fingen tn Offewoarber
auvo W ber ^oflenfpiefer ift, ift Anno 1 1 36. cjen Zeuen in Jper^ocjt^um Q3reraen $erfe*
gef roorbett/ 2) JU £Rittip$f)Off 3) (Zimpsholt)ittZumingen 4) ober Putjaden y) £atlt)
noa) tin#,®Wa biegrtefen #ers>ofwf/tt>ie nocfm, i(l$ej!or6en Anno 968« oberroiebie feolftti*
tttfc^e Chronica 988. O'
Italus Libentius.
ia. Libentius', ifl tiftlicf) 3)orfM;er &eg$bftifal$ $u 35remeti cjeroefeti , eiti from*
ttterutib gefefjrfer £err (tarb Anno 1003. 7)
Unwan-
1) Stteten&orf. <£g t(i abf r Mt £trleftung fceg Adaidagi aui Mtfem ©ef4>lt$f ©f)ne ©runb. 1. 25an&.
a) 3m ©eiffee 23remen efne Mk ©lunDe t>on &em(£lofiet ge&en. i,$aiife ^303.
j) Sfcpcgfyoit, 4) s*u{?rtngen, 5) ^utjfWn. 6) A&noo88»d.2Mprii. i.^anb
p. 313» 7) AnnoioiJ,
f *6 Urgimbeti unt> Hacfcrtc&reti ?. Period.
Unwannus.
13. Unwannus, Canonicus Bremenfis am> fjocfjabeftcben ©famm enffproffett,efrt
berii^mtcr unt) t>od[)^efaf>rter J£>crr. SMefer fyat eincjefcset bag Collegium ber Canonico-
rum. gr bafaucf)t>iefe Cbrifff.DWicjionroeiter in©ennemarcf un&<^»ebcnforrqepflan*
fyt,urib ift cjeftorben An. 1029.
Libentius 11.
14. Libentius, M fcoricjen Libentii @d>roefter (^o&tt, tfl ein frommcr £err $t*
ttefen, unt) fcin fcoljetf 2imt ru^mlfcr) s>ertvaltet # abfonberficb auf bie 2iu6tf>ei(unrjDer 2III*
mofen cjefe5en,ba§ (tc recr>t au^etfjeifef vottrt)en,uttfcr i(;in i|t ettte vecr>t giilbene gcit geroc
fcn, cr iffcjeftorbettAnno 1032.
Hermannus.
if. Hermannus Prapofitus $tt£alberftac»t,fjaf nur ;.3afjr recjieref, unbiftroe*
nicj ruf)m(icf) t>on ir>m befc&rieben , a& Dag er um Dte <&tabt Qfremen cme $?auer jtef;cn
laffen rooffett, criftaber, alsfaumba$Fundamentgclecjet/geftorben.An.io36. 1)
Bezelinus Aldebrand.
16. Bezelinus Aldebrand Canonicus ju ddfftt , roirb (er>r Cjertiftmef, (jafbie ®tout
um Q$remcn in bie #d|je gefujjret, aber nicf;t »oIIent>ef , cr r>at attcf; Den $bum ju &am*
burg, fo t>on £r§>'Q3ifcj)off Unwanno nur »011 Jpoffj gebauef roar, Don (s^fetncn attfae*
fubret, unb an &er©ti&er<©eitcber $f)um;£ircf;cn einen «J)afla(t o&erSSifcj?ofl^4)ofF/»w
ftcb cjebauet* ^r t(r geflorbe» An. 1043* imt) r)atregieret 2) io.3a&r,
Simon. 3)
17» QSott btcfcm ftnbef man rocntcj befc(?rieben,unt> cjeuencftt feincr bie J&olfreinifc&c
Chronica cjar t\id)U
Adelbertus Magnus.
18. Adelbertus jucjenamt ber cjroffe,auS bemJldnicjfic^CttWittikindifc&cnSfam
tntfpvofien ,ein ffucjer unDuber aflemaffen bcreofamer #err, aber Dabet; etne^ aufcjeblafenen
©emutfjs, ein2(n(ti(fter De^ Iana^en>d6rten©dcr>ftfcr>cii ^rtecje^ mitftaifer Henrich ben
IV. unb roic roof er biegtirften betf Ofeicl;$ atle $ufammen cjc&e^cf, fjat erftcf;t)od)i)om5^
itige Sueno tn 2)a'nnemavcf fcf;vecfen faffctt, unD ftcr> nacr)er Q5remen becjeben, tft cjefrorben
an ber rofben Dvuf)rc An. 1072. sSonDtefrgeit an t)at SSrcmcn benSrrcit mit#ambur0
anaefanaen roeaen t>eg QSorcjancje^
Lie-
l) Anno 10^. d.23.Sept, i.QjanO pas. 3R§,
») mt 3a&r. * "
3) 2BirO obnc ©runl) cingerucfef.
2. Cap. ad)tt Q3et)fagc. Wl fcen MEMORIEN t m fcom. j % f
Liemarus.
19. Liemarus t>on Q5e6ure etn Q3at>er etn gefeferfer Jg>err f>at fta) mefjrenffjette am
5toiferf.#ofaufgef)aften unt) mit t)em $aifer Anno 1088. t)en $abft Hildebrandum ober
Gregorium Vtl. tn ber (gngefburg ju Diorh befagerf. Anno 1089. ijter t>on ©rafLuder
$u <&uernfurt gefangen ruorben , unb f>af fta) mit $oo.$?arcf ©ifber tdfen mufieiu ^abft
Hiidebrand f>at iljm aua) fofgenbS We Septentrionifd;e $5tfc()oftf;umcr entjogen. €r tfl
gejforben Anno iiqi.
Humbertus.
20. Humbertus Jat nur 3»3af)r gefeften, rote bic £offfetmfc&e Chronica gebcn*
cf ef / ifl gc jtorben Anno 1 1 04.
Fridericus.
21. 3>iefer fjat bie 06er*2fuflta)t uber Die 57ort)tfc^e 35tfd&offt5umer s>«5afa t)er[o^refi#
$at 1 8. 3af)r ge(>erfd)et unb tft geftorben An. 1 1 2 5 .
Adelbertus 11. 1)
22. Unfer t)iefe*Q5ifcj>off$3citen,ift ber Jjperr Vicelinus aufae(refen,unb5atin^)0^
tfein unt) 20enben geprebiget, er ift geftorben An. 1 148. bat z6, ^a&r regieref.
Hartwicus Magnus.
25. SDcr fe&fe €r6*Q5ifa)off oon Jjpamburg unDerfte fcon 25remen 2) 9ftarggrafLu-
dolf be$erften»on ©tat)e <E>of;n ijt em grofmtuff)iger Jperr geroefcn , t)er fta) #er|og ^in»
r.tdb Oem iloveti roiberfe§en bthffe,unb f)af mit u)m ftetige greunbja)afft gefiif;ret ; tft gc*
ftorben an.itss.
Balduinus.
24* ^Jrobfl ju #afberflab, roarb burd;Q3orfcf?ub ^errjog &ftm'c£> fcee lcwtt*
$um (Sr^Q3ifa)off t>on Q5remen errwfjfet; SDenn naa)bem bie ^Jprn. Capitularen fia) ge*
trennet,unbt)ereine^6ei( t)tn §fjunt*Dechanten Albertum , Die anbern aber $ttarggraf
Sigfriden ju 35ranbenburg erroef)fefen,ber ^aifer aber fofa)e SEBafjf ntc^t biffigen n?offe, fo
tft es bura) folaje ©efegen&eit tfjm geglucrtf. (£3 roirb i&tn aber nia)t t>ief ru£mfta)e$ naa}*
gefa)riebem Sr fjat 1 o. 3af)r regieret unb ift geftorbcn An. 1 1 78.
Sigfridus.
2f. Siegfried ?0?arcjgraf $u Branocnburg Sfl?arggraf Albrechts @ofjn, i>on
twfcften oben gcmclbct, ift burd) Q3orfd)ub Hinrich o«eil<>uett0,boc[; enblicf) ju ber £r^
£>ifcj)eflid?cn '5Gurbcge(angef,rDt'ewo6f ercJ bcmfefben tibef belobnet , unbnaa)bem bemefb*
ter £)er£og »on ftaifer Friderichin bie 2fcf)f erffdret , fjingegen fein Q5ruber Bernhard mit
1) Adaibero. i) $i(j a. ui j. tjl Der £rfr ©tuel bet £ara&ura fle&liebeH»
I C&etle $ter25Anfc 3># fccm
73$ Utfrtnbeit mtbHacJmcbten $. Period.
bem Jpcv^ogffyum Qacbfen bclc&nct roovben, fjaf evtf;nen bas&mb&aueln abgenommetr,
fo Die #erfcocjen ju@a#nilawertbwrgnou5 beft|en, aitf »ott if;nettf;erftamrnenD, ffl^
florben An. 1 1 84.
Hartwicus II.
26. Havtwicus bev anbere Thefaurarius ;u SBretttett efatf Q5auren ©obnautfbem
&OtfUthlede, i>1t An. 1 187.1'n^remen baS^tifft S. Anfcharii tmb betl fLilitnt\)al er*
bauef. 2l(g #er|ogHinrkh l<»ocroiectrau£(£rtgeUan&fam,bafcr berafei&euaHejMtnjfti
frf;afft ertptefen, unb btegefhincjSta&e tfjmetngerdumef, unDfonftm alfe ^efoberuna ge*
tf;an,ertfracfiorbcn an. 1*07.
Woldemarus.
57. Woldemams ftdnigg Canuti m SDanrteniarcF ©o&n. $)tefeti fjaben b(c Ca-
nonici in Q>vcmen erroebier. %8etl e$ aber ofjne QJorroiffen Derer Canonicorum ju -jpattv
burg gefcl^ei}, ifrev »011 bcm ^abjt in Q3an getyan roorben, unb foll cjcftorben fetn Anno
j220*
Burchardus.
28. Burchardus Prceptfitus Majoris Ecclefia?. £>tefer tft DOttbCttettCanonicis,
fo &onWoldemaroabacfanen,erroebfef, uub »on ^atfcv Otten jum Sr^ifc^offen con-
firmiref roovDen,anDeve abevf;aben cvvoebict Gerhardum , roie bienecbft fofgef,
Gerhardus I. *)
29. Gerhard ©raf unb eblcr Jperv t)on ber Lippe $3ifcbof juiDfttabrilg , Anno
12,17. frtcben bie SSremer Woldemarum auS ber©fabt ttnb erroef;Iten biefen Gerhardum.
5f| An. 1214. tjonftaifer Friderich II. ttacbcr grancf' furf bcntfeti/ um ft'a)mitDem^)er^oa
ju Dcvtvaaen , unb t ji allba geftorben.
Gerhardus II.
30. Gerhardus II. ©raf t>on bev Lippe , ©vaf 25ern&ar&0(gol)ttuttbi)ovgemefb*
fen Gerhardi Q3vubevn @o^t ,5at 122;. ©vaf AdoltlV. $u£o!flern rotebev emgefttyvef,
mtcbAnno 1227. bte ©cblacbt bct Bornhovet, rvieber JvOnia Woldemarn ju ^dttnc^
tttarcf geroitmen (jeffen; er baf aud)tm beme!Dten3af)r bie®raffd;aft Qea&c,tt>eil#er|o0
Hinrich Derjtorbcn roieber jum (Sr^ifcbofftbum gebracf)f . Anno 1230. f;at er tim f$6ne
.Armee gerid;fet, unb bk ©fabittger , fo griftfcbeit JjperfommenS uberjogen , in roelcbcm
gug fein SSruber ©raf Herman $ur £.tppe eingia $u ^obc gef ommen. Anno 1239. ftat
bev^abjt Da$<£v«u& prebigen laffen, roorauf ber @r^25ifa)off folgenben SafjrS tviDer W
Stadinger ge$ogen,unb fte total cjcfc&tagen, \)a$ i|rer 6coo.attf ber %Qal)b&tatt gebfte*
ben. £r baf in feinem 2I(tev feine*? SSruDern <Sof;n @vaf Simon $um Coadjutor jpevorbnef
unb tjl geftovben Anno 12 j 8.
'Hilde-
*) £>ie £ijiorie t»cr €rfc 'SSifPffe »on Ei-cmen / von (Bcrbarb &cni U tif attf <£ttcn fceroti, rnf^a^
bcr imetfc SBantJ/Da^tn icj) Un $cnei$tm Hcfcr o«rw«fe»
2, Cap. ad;fe£3et)fgge* wtt bmMEMORlEN iro iDoro. $- ; $
Hildeboldus.
; t. Hildeboldus etn ©raf ju Wunsftorp fat £attbe ju Q5raunfcbroetg gefegen. £*
roirb ctucf) itt ctficben Annalibus ©rafttonBrockhufen gcnanbt, ^nefter $u 23remett aucfr
^r^Capelhn *) ber ^il(frmgcr,emcjrogtrjuf5^cr^)ertvf)at roof regieret , unt) burcf) et>
nen $aufbie<Stabt ^Gil^ufen fammt btmn Pertinentien an3 (Sr^©fifff gebracbf, fd
aber nac^gefjenbS roieber $um ©tifft Stttinfter f ommen. gr i|t gef torben An. 1 27 $ .
Gifdbertus.
32. Gifelbertus ettt <35rafi)Ott Bronckhorft ttttb be$ ttortcjen Hildeboldi $?uf fer*
<gc&tve(ter^or)n , f>af roof regieref, unb ifi in aflen feinen ®efd;dfften gfiicflid) geroefcn, ba£
t>k etabtttger ober^eWwgcr be&roungen unb t(t gefiorben Anno 1 306. na#em er 35.
Safjr regieret fyattu
Henricus von Goldtorn.
3.3. Henricus von Goldtorn ober Golfen,roie tf;tt emige nemiett/fcaf ttur 4.W0;
rTaff) baS <2r^tjruf)m befeflfem
Florentz.
34. 9M) bettt^Obe Henrici deGoldtorn fd)riffetl bie #errettCapituIarenrofcber* '
ttnt &ur 2Babf,ftefonfen aber nid)f ubcremjtimmen, benn etiicbe erroebfefcn @raf Bernhard
jur Welpe, bie atiDertt aber ®raf Flores t>on Bronckhorft,fte jocjen bti\)t nad) Poitiers,
ober,roieCrantzius faaef,nad)Avignon,unb recbfefen aflba *>or bem^3abftum3 &&%&
fc&offtr)um / tnmiffelit aber ftarb Fiorentius aflba,unb Bernhardus trafaud; gufroifltgab,
unb ftarb bafb fjernad;, tft gefc&ejjen 1 307*
Johannes.
5 y. Johannes Dacus ober Danus auS £)dnnemarcf / fof fetner O^ufferftcber^tnfe
roegen,au$bem aften 5\dnig(. 2)dnncmdrcfifcj>m ^famme geroefen fein. 2)er QSaferaber
ein Striege&Officien €r ifl erjific}) ^robft ju $otbfd)i{b, bernacf) ^ifcboff $u£unt)en ge*
roorbett, bat ben Dvuf>m , ba^ er ein geiabrfer ttnb berebfamer $flcm geroeft, Dod; Dabei tnef
UnruMngeridjtet/iftgcftorbertAnno 152^. r>at 2o.3af;r regieref*
Burchardus Grelle.
36. £)iefer tjt, nacbbem er t>on bent Capitul unb iim Q5tirgern ju Q5remen erfucfteC
roorben t)it IKetfeauf ftd> picbmen, unb um ba^r^ifdjofttbum an|uf)affett,nac|) Avi-
gnon gereifet unb oon ^dbftl, #eiligfeit eiugefe^et roorben; fjaf cmfcmQt mif bett 2&e&w*
gem $rieg gefuf)ret,unbmit Jpiiffe ber^aa^fetr, VPejrf ^alert , ^olfictrtcr unb fbiu
marlcfcett fte ^um ©eborfam gebracbf, fternad? hat er einen fangmeifigen 5?riea mif benett
Saefert gefuf;ref ,bad €ant> mif JJeuer unb@cbn?erb i)ern?u(ief, ir)re ^eicbe burcbgebrocben
^99 * m
*) Archidiaconu*,
740 UtlunUn mb VTatbticbten $. Period.
unb ba$©afi^afferim*£anb (aufcn laflcn,baf pealfo ge$rwtngen roorbcn bcr ©ebttr nac&
ftc& ju erjeigen / er ift geftorben An. 1 3 44. v
Otto Comes deOldenborch.
57. Otto I. ©raf son Olbcnburg trnb Decanus bcr $ircf;en $u25remeH, roarb in
fetnem jjoljen 2jfter erroef){et,roeSr$egen er $ttm Coadjutore erncnnefe feinetf Q3rubern (Sofjn
©raf Moritz ju Ofuenburg , regierfe j . 3af>r unb fravb An. 3 5 49.
Gottfried Comes de Arensborg.
38. 9}ad) beg Ottonis §obe frenneten ftd; t>ic #.£>iu Ganonici,unb emefjfefe bev
fine^fjcif bcn geroefetten Coadjutorem Mauritium ©rafen ju Ofbenburg,bie anbern aber
©ottfriebcn ©rafen ju tlrentfborg unb $5ifcf)off ju (Dfnabrucjge / roelcfrer aud; ben <m*
toern r>orge$ogen roarb. #iertiber (tnbbeifcerfeittf blutiat j?riege gefuf;ret ; bocj? enblid) betV
gef eget roorbem €r ()cU big in$ 1 363. Qafjr gcfebet, unb fid; ju ©taDc genau aufge*
jjalten,
Albertus Dux Brunfw.
; 9. Albertus ^erfcog ju Braunfcktvetg unb iLuncburg. gu bicfeg 3^'^n W W<
^ieberfage ber@rafen r>on (Dlbenburg in^uflrmgerioDerSut(rtbcrilanOaefc()e5en bct
bcm Sborf Blexen an ber 2Befer. €r f;at batf (Stijft ingroffen<25cf)ulben gebracf;t,unbi(t
jejtorben Annoi39f.
Otto II. Dux BrunfV.
40. Otto II. #er&og ju Q5raunfcf)rr>eig unb £uneburg, #er£og Magni II. ju 23rauti*
fcbnjctcj ©ofjn unb t)orgemclbten €rfrS$tfd)offcS SBrubern ©obn rcirb fef>r gertif)met,bafj
er reine ©traffen gebalfcn, aucb ctfid;e <gd)lofler,fo fein QSorfabr fcerroenbef, roiebcr r>cr^
aefteffef. @r f;at ba$ €xf;fo(? jtt $iuna)&aufen roiber t)it &afceler crbauet, ttnb ifl geftorben
Anno 1417*
Johannes Schlamftorp.
4r. Johannes t)Ott Schlamftorp roar juttor Archidiaconus unb ^robft $U ^abefri
itnb bcr Wurfaten. (£r I;at attd; b:c ubrigcn *©d>fdffer , unb fjernad) Jpdufer, fo t)on £r$*
3>ifd;off Alberto t>erpfanbef roaren, roicbcrum cingefofet,unb i|t getforben Anno 1421,
Nicolaus Comes deDelmenhorft.
42. Nicolaus @5raf ju 3)cImenf)or|l au3<DIbenburgtf<fcen^famme,unb»pnber
^cfmenborftifcben £inien ©raf Otten ju £)efmenf)or|t ©o&n. €r f)at 4. fd;roere 5?riege
geftif)ret(Ogegett \>it gviefen (2) gegen i>it ^)er6ogen jtt Braunfcfewctg unb iltfncburg
(0 mit bem QtaMertbertt unb ^utjat)er, unb (4) gegen ®taf Johan jur ^oyc bcn
©trettbarn genennet, unb jroar roegcn be^ ^attfe^ Harpftede , rooruber er in fd)roere
©cftulben gcratfjen, affo, ba% er ba^2(mpt VDtls^nfer? on ben ^)ifd;off t>ou tTlunflcr ftir
4100. 9teinifd)e ©ttfben wrfefcen niujlen. & bat abcr feinc ©cfrufben bitmit nod) nid)f abt
tragen fonncn,unb be^roegcn W Q5ifct'0(ftf)umcinenrcicl;en 2ibf ju Wneburg ^men^
Bal-
i. Cap. ad)fe 25et)facje. wn bcnMEMORlEN tmi&ottf. r 4*
Balduinus de Wendt tranfportirett ttiuflcn. 33e(jielf alfo mc&t mefjr S)0tt Dem ©tifft,
a(*Da$ 2lmt #agen, tflenNtdi) $u fcdmen&orfi geftorben Anno 143 ?. rotenfof etlicbe fc*
ien Anno 1475. Dtcrocif DteJpJ£)n.Capitularen fo ubef mtt tbmoerfabren, b*t ert>tcQ5rap*
fcbaffit3)e(menborft, fo fetn QSafer bemSfiffr i>ermac&f, (\n feinen Q3etter@rafen Diete-
rich $u£>(Deuburg wberlaflen,
Balduinus 11.
43. BalduinusbonWendeinborne&mer t)on2(bc(,DoaorDecretorumunb %bt
ttber S.Michaelis 5C(ofter $u Itlneburcj, fo( etn gefcbtcfferutib roolerfafjrner #err geroefen
fetn, roteer t)am »on DemConcilio juBafel §um 9vtd)ter m ©adjen Q5urcjevmetfter unD
Ovatb ju 9vo(tocf erroet>(et roorDcn. @r feat auc& Durd) cjroffen g(ci§ £6nig Erich ju 2)dn*
nemartf mit #erfcog Adolph ju ecfelegrotg unD ©rafen ju ^oiffcm oertragen Anno
143 f. @r 6at aucb Anno 1436. etne Arme^e aufDte Q3etne gebrad?t Dte EOefrfrtefen Da*
mttjuuberjteben, c$ tft aber Der 3ug ntcbt soor ftcjjgegangett, t)iefletcf)t roeifenfte (tc& ac-
•ommodiret Ijabett* €r tft geftorbett Anno 144Z.
Gcrhardus 111.
44. Gerhardus ©raf ju Der ^oycn. £>broo( ju btefe* SBtfcMF* getfen ba* ©f tfft
Q3remen rtng^ umbtn mtt £rteg unD Unrufc umgcben geroefen, fo bat erDocb Den ^rteDen
gehebet, unD fetne getf tn $u()c $ugebracT;t, fat wgieret 2i.3a6runD tfi gefiorben Anno
1463. roteroof etntge fe^en An. 1460.
Henricus Comes de Schwartzburg.
4f. Henricus gebobrner ©raf juQcfrrtJArraburs. S)iefer t(lDurcbQ9orfcb(a^rm
Joh.-Roden <probft ju Q5rcmen , Der etn Corre&or BullarumPontificiarum, unD &on Denen
##n. Capitularen jum Q3tfcr>ofT bcretts erroebiet roar , e$ aber ntcfcf annebmen roo(fe,
€r^5Bif*off geroorben. €r ift aucb 3*ifa5off $u ©Mnfler creiret, unD b*t flcb fcfrreiben
tnuflen 35ifcboff oon Zftfinftzv unb Adminiftrator ju Q5remen. ®Ht Qulft Der ^nbecf <r
unD ^amburcjer b&t er ©rafGerharden $uD(benburg oerfcbiebene mabJ befrtegct, unD
i()m Harpftede,Wefterburgunb Delmenhorftabgenommett,uubfo(cbeOerter Dem %$\*
fcbofftbum Sttunfter sugefebref. gr r>at batf ©tiffi Sfftunffer jo*3a&r unD to&frSi*
f$o(ff&um ^remen 3?.3a^r ber>erfct>et unDi(IAnno 1496. oDer 97* fleflorben»
Johannes a Rode.
46. ©iefer Johannes ^on &ob€,roar oberroe^nten 3oban wn9toben^rob(hn^'
Der Dte ^ifcb6ff(id;e 2Btirbe au^fcbdtg ^ruDem ©obn , unD ein grbe fetner ©ufer , roar fer>r
reid),unb Pr^pofitus Major. ^5et fetner geif rourDen Dte Wurfaten t>on ©raf 3o5an ju
OMDenburg bejtvungen unD DteWurfatenDon J&er^og Magnus ju ©ackfen, roterooj er
Daruber bti nabe Da^ gan^e SanD ^abeln »er(o(jren, Dann Der Q3tfcboff bracbfe mtt ^)u(fe
Der beiDen ©tdbfeeine Armee auf Dte ^5eine, roomtt erDie Wurfaten befcbu^fc unD Da^
toD ^abeln eroberte. ^er^og MagnusfoDerfe Dtegroffe ©arDe,roieman fte Damabdtge^
nanf in^ €ant> f>inein, fo ein 9tcgimenf t)on 4°°o, alfer Deuffd;ev ©oIDafen n?ar,Durcb be*
1 42 UrftinbeH unb CTac&ricfcteH 3. Period.
^xtn #tilfe geroan erg roteber* €v^ifcbo(fjohannes mertfte^ag ibm»onifeincn Unfcr*
t^anen nicbt gebur(id) bcigefprungcn roari), enveblfe Dero&afben jum Coadjutore Qttfjjty
Chriftoph ju ^raunfcbroeig fclbiger roolfc mif einigem SriegeS Q3o(cf t>ie ©arbe^rii&er roie*
t)cr anfaftcn; |Te tvurben abcr uon 5ventgHanfen m JDannemard? unt) #er£og Friderich
tn $oIf?eitt roibcr bie lDttmarfcfrcn angenommen, unt> ftnt) gefd)(agen rooruen bei t>em
Ceufelettwrfe nar)e bei Dcm £)orf Henningftede,unt) i|t fciefer &ifc&off gejtorben Anno
if 1 1.
Chriftophorus Dux BruniV, & Lunaeb.
47. Chriftophorus gebofjrner ^eri^og ju 25raiwfcfcweiej unt) jluneburcjljaf An.
%P7. t>ic Wurfter,fo ftct> m cf(id>en3af)ren roiet)cr(id) bejetget bejroungen , unt) &crt cine
Q3c|tung ot)er <Sd;lofi im £ant)e erbauet Lucifer beuamct; <£$ tftaber fo(d;e$ ttom£crfcog
Magnus ju Bacbfen&attenbttrg wrfroref roorben unt> f)abcn ftd; an ibm eracbcn. t @r
f)at fte abcr nacbgc^ch&el roicbcr bejt»ungen,t>afj fte iljn fur ibrcn J&erren annefymen ntiifien.
Itnter (einer Ovegierung nem(td) Anno 1 f 25-. i|r «Sremcn unt) £amburg £»angelifd) tyorj
t>en. 2HS aber Anno 1 f ^ 7. t>ie Wurfaten tvicber rebellirct , f)at er (le tmrcf) t)en Obriften
Chriftophi>on 2Bein$berg n>iet>erum jum ©efoorfam gebracfct, i(tge|lorbcn An. 1 r si-
Gcorg. Dux Br. & Lun.
48. Georgius gcborncr .$erfeeg jtt ^r«^itfcfrtvctcj unb luneburg *>orgemeft>fen
Chriftophs QfruDer., roart) :n feinem f)of)en Sllter jum £tf2^ifd)ojf erwe[;let,l;af glcicjjrool
tioty 9. 3fa6r regieref,ma|Tcn er t>en An. i^ 76. $ot>e$ wrb(id;en.
Henricus Dux Saxonix.
49. Henrich gebof>mer ©erjog $3 Qacfcfett, ^ngertt unb ttfeffp&afeft , 35t#
ftfoff$u(Dfnabritgunupal>erbor« ,ein ©ofjn £cr§ogFrantzent>eS dltcrn suBacbfcit
Haucnburg , n>irb in Dentn £i|lorien fcfev gcrtif>mcf. Anno 1 5$ 1. f)at er mit fcincm
®dDe bas £ant)$u #abcfn wie&er eingefdfef. An.i j8$.(jat ermit©rafeni>on<5$(eid;en M*
$m Der ^raffdjajft ^irmont cinenSfrieg gcfrt&ref,&at Anno 1 n8f. mitfcinctn q>fert>e et<
nen fc&twren gaH getf)an, rwon cr ctlic^c $age fcernacr; gejTorben im \6> Safrr. feine^
Hfter^
Jol>. Adolph. Dux Slefw.
ro. Johan Adolph €rbe ju Wcrwege», #er$og ju Q*legwfg un& 5o!ffcfif
q3ifcboftjuiLubcd?,f)atmmutb(tcbAnnoif96.^a^^Q3i!W
t)tc gur^.<bol|$etmfcbeOveg!erung angctretcn,aud)felbigen3af;r^ juCopcn^cjctt25etV
lager gcba(tenmit grduf ein Augufta ^onig^ Friderichs II. jtt 2)annem4rcp ^ocDfer einen
^ag nac^DcrSrdnungChriftiani IV. gri(tge(iorben Annoi6i6
Joh. Frider. Dux Slefw.
fu Joh. Friderich£er$og ^u ^olftcin €rbe ju nor-wetjen f;af bctbc ©t tfffcrauf
Refignation feincS 55rut)crn crfanget Anno 1 ^6. i(ige(iovben 1634.
Fnde-
gLg^Jftgff — -''-
i. C ap. acfrfe Q3et?toge, wn fr en MEMORIEN tm &om, T45
FridericusDux Slefw.
f 2. Friderich III. grbe ju norweejcn Jpettog ju ©c&lef&jtcj unb ^lffem!,
nad)gebent)S £6nig ju JDannemarcf , liegAn. 1644. umfeine$£errnQ5atern^tUcnfein
<25f tfft fte&ett , welc&es bie Scfetveben mit ©raf IStfntgemarcf occupirtcn unb An. 1 648,
auf t>cnrgriei)en&©a)lu|j $uOTmtfier$u et^en befommen.
Chriftina Regina Sueciae.
f 3. Chriftina Regina Sueeix tterfiej? Anno i6f4. 6. Jun. bte ©c?>n>cbif^e (EtOttC
itnt) baSvgfifft Q^remen ctn tbren 3}etfer Carolo Guftavo, bcgab fia)au$ t>emOfricf;unt>
jog nau)Ovom,unD befante ftcfHur^dbfftDfeligion.
Carolus Guftavus RexSuecise.
74. Carolus Guftavus $dnig in Qc&tveoen unt) <3>faf^@5raf amK^etn, 3&
Itcb/Cleve uni) 35ercje fcaf bic ©c&t*>e&t|cfce (£rone famt bem ^tiflt &on t>er groficit
Chriftina empfangen Anno 165-4. 6. Junii \)0X Anno 16 . . mitjDannemarcf cmenblufi*
cjcn ftiieg gefufrrcf imt) ift gefforbeu. '
II. 23on £>enen ^vobften.
Capitulum Ecclefias Hamburgenfis fuit & eft in pofTefHone vel quafi eligendi
PRiEPOSiTUM fuum , & ifto jure uti femper confuevit, <3c hoc fufEceret,fi nonha-
beret jus commune pro fe. Ext. d. Eleciion. c. venerabile.
Ufus hujus juris obtentus eftin contradi&orio judicio,&hocfolum fufKceret,
ttt Ext. d.verb.Signif.Abba.
Hsec difputatio fublata efl: per CHRISTIERNUM Regem Danue, qui profe-
'elus Romamimpetravit hoc jus cligendi PRiEPOSITUM , tanquam Dux Ho/fatia
a fummo Pontifke , & pofteri Principes adhuc iftam poteftatem & pnefertim habent,
ee his lege in Chronica &Hiftoria Ditbmarfiunu
Avaritias labes claudit ocuIos,ne videant periculum.
PRiEPOSITUS in nonullis Ecclefiis eft vice Archidiaconi.
Olim PRJLPOSITURA nudum erat officium 3 nunc vero ex confuetudine
Sc ex ftatutis Ecclefiarum Cathedralium fere omnium dignitatibut accenfetur.
Ben. CHIAVETTA Inftit. Juris Canon. Lib.I. p.26.
PRiEPOSITUS prseter Curiam Canonicalem in coemiterio Petrino nullosha-
bet (hodie) reditus & folvit ftatuta ioo.Thlr.
Q5on benenprobfien fyabt tc&inbcrQtorrebeju bem II.Q5anbe einejftjar fur£e,
t)0cb $ufdnglicj>e9}ad;ricf>t gegeben. 2Bir Ijaben aucb ein bo»pefte$ Formular i>
rer-Capitulation in biefem ^ercfcetngerucfef,bat)ont)a^einep'ag.2 38. imII.Q5an*
be , ba$ anber abcr im III. pag. 2 51 . $u ftnbcn ifi. €nbfia) fo ftnb aucb bie Wabmt
frr Profrtfe, fo tvie |te einantw abjjefdfet , x>m HERMANNQ auf WERner
MILI-
f44 Urftittbm iinbnadbricfecen $ . Pcriod.
MILITIS tn t>orbeme(bter QJorrebe ange$eicj?net roorbem 93on Der geit an ^abcn
biefe ^Btirbegebabt;
XOixmv MILITIS ber beS fcorgefjenben $5rttber$ Carfl ene eineS 9vat6man$
(5of>n roar; unb Anno 1423. unb 1426^'n benen Urfunbcn »oifommet, aucj?t>or*
f>in Da$ 0ecfeanae fur>refe,fo befage bcr MEMORIAR. HAMB. nocj? An. 1410.
gcfcbacb. H.Q5anb 144. Hf* *f*0
OTTO UOtt fccr &Oya Anno 1429. (Il.pag. 279.)
3ofcan tTltbbelmart ftiljrte btefe 233urbe , (aut bcrer betgebrac&ten Urfunben
Anno 1437. 1444» i44f« J447- *449- i4f2.(II.Q5anb 189- 190. 15-0.204. 19;.
801. 177. 142. fetnen ^ob aber fc^en ctnigcin^ 14? 6.anbere in$ i4f?ftt%af)v.
^Jojjan Kooe, rotrb in ben 3a(jrcn 1 474. unb 1477. befimben (II. QSanb 1 ?6)
f>at mit bcm Decano 25emn (ber Anno 146$. geftorbcn i(t) hit Horas Marise jtt
S.Catharinae geftifftet (III. Q5anb pag.f26.) roorauS bann, ba$ cr roenigflenS ba*
ma^/ba bcr fcecfeane erblt$,fd)onprobflgeroefen, crroeisficb roirb.
2tfbere Ctigmg. £)iefen r)abe id? Anno 1490. ate probfien angetrofferu (II.
Stonb 148.704.) (£r ift aucfr 2)ombeef;ant ju Sftagbeburg geroefen (II. 03. p-7^2.)
2JOCt)tm Clicjtncj Anno ifof. aRegeDanke per SenatunvHamburgenfem
roar aua) probp $u 25ranoenburcj unb <Stifft&£err unb Cantorju ttlagOc*
burtj/flarbAn.if 39.(11.70^)
Cafpar 5"c&6.
3>enrt4> KattQOt».
CAJUS RANTZOVIUS , Henrici Vicarii Regii filius obiit Anno 15-90
ao. April.
GERHARDUS de RANTZOW An. if92.d. n.Apr.
fretleff ^atlQOnx
&cnrtcb Kanrjow An.1639. 19.JUIH.
C^rifitftft »am30tt> An. 164*- 10. April.
3or>an2lbolf 2Uclman i>on $ie(man$€gg Ic. & Cancellarius FRIDERICI
Ducis Holfatise, per refignationem Comitis CHRISTIANI de KattrjOIV ac-
cepit pofleflionem An. 1 6 r o. d. 1 8- Julii. obiit An. 1 676. d. 8- Jul.
Srioricfc XVi\\)dnr Jper|og oon #o(|teim©onberburg , J£)cr(jocj* 2fm£ott
CBuneljer ju 2JucjufJertburg/ungfter @or)n accepit pofleflionem An. 1676. die
29. (al. 2 3 0 Nov. obiit A. 1 7 1 4. Jun.
. iii. SSon Denen §|)um£>ed)anfem
DECANI eliguntur a Canonicis ibidem refidentibus.
DECANUS eledus folvit ftatuta C. Imperiales.
£)ie 9Mmen ber JDecfcaneen roe(d;e t>on Anno 1201. bifj 1589. gelebet ftabert,
(teben tn ber^orrebe ju bem II. 25anbe fol. VI. feq. ben lefcten.
WERNERUM MILITIS, t)effen bafclbft grwe&nung gefcbcfcen , fjabc icf) tn Urfunben
fo An. 1400. 140 1. 1408. unb 1409. gejeicbnctftnb, angetroffen , (II. 147- * 79«
199. 1 5 6.) ^OC^ erfcr)etnet Anr. 140*. Johannes Vice Decanus (II. 190.)
Goc*
2.Cap.ad)feQ5et)fa0e. wtt&cwMEMORlENfm&om. f4;
Gerhard son Balg&e tvtrt> aus beafaubfen Urfunuen in t>enen3af)ren 1421.
bi§ i4J7.diei2»Juliigefunt)en. II. 172. III. 376. II. 193. 2^2. 2^4.144. 14^. zrf.
186. III. 95.44. fl. II. i$o. 266. III. fl.
JOHANNES Annoi437. II. 189.
NICOLAUS Annoi4;9
JOH ANNI BENN YN roirb t>er 2Infatta feitteS £)ecfjanaf 3 inS 3af>r 1 444 cjefe^ef,
atfeitt,aug bmmbtigtbmfyttn UtfunDen eraiebef ftcr;, bag ev berett^ in £>em ^oi^cvae*
r)ent)em i44$.Decanus cjeroefenfei,H. 168.269.271. (£u fftAn. 1463. bem fefctert
Julii tterftorben.
M. HERMANNUS de OSTA roar Anno 1464. Vice-Decanus, II. 814.
HENRICUS POMMERT Anno 1466. niacfeet A. 1472^. 10. Dec.ftatutum
de refidentium Canonicorum abfentia. II. 286. foIAn. 1475*. aefiorben feni/ t>att>!*
ber aberflreiteruaf Anno 1474^. i3.oa0b.laut beSPatronats ^ifeftfDemDiatr/*
man cfiric^ »0« Seven ttber 6ie Vicariam trium Regum ertfjeif ef , tin
JOANNES, M Decanat beffeibet fjaf.
ALBERTUM c&everfcee fjabe icbAnno i48o.aflerer(l afSDecanum ancjefrof*
fen (II. 13 9O anueremac^en ifjnjrcei 3af)r fruf;er&aju, An. H^o.fomterinmeinett
Urfunbenjum fe§feni)or(II. 148.)^
JOHANNE BREMER, roefcber f)k tnMemoriis Hamburgenfibus fofcjef, r)abe
f cf; aar f eine 9?acj)ric(jf aefunDen , roof aber t>ag
NICOLAUS HUGHE An.1496. biefe ^Biirbe beffeibet (II. 830.) uni) noc&
Anno 1 5-02. ^efebet 5abe (U. 291.738.) 3ftAnnoifo8.#eftorben.
D. 2ttbert £vam$ ab An. 1 f08. t l S *7- 7-Dec.
D- ^ggarfc €v<m%bt$ t>or$erae^ent)en 35rut>er uni> ttnmittefbarer Sftacr/ofcjer,
f!arbAn. 1^24.
M.Clemens (grotljeift Anno ifi^fttt April erroefjfefunb beftdttacf , ttvtc& An.
if28.mif bemCapitul au$ber@fat)f,unt> febtenocfjAn. 1^40. bocbabroefenb, &a
inbefien JOH. (Sarleffjlorp feine ©fefle wrfraf (III. 69.) roeIcf)e$ auc& fonftett
HENRICO SCHULTE unbVlTO »ramer beiaefeaet roirb , bat>on aberber
S8twi$ biganfjero mattcjeff. 3>ag
D. JO. SAXO, Halftedius, Decanus geroefentmb Anno if6r. aefrorben fef,
barin ftimmen afle^erjeid)nu^e,uieicb#efer;en babe,uberein;roann abert)erfefbefof*
cr>e 2Burt>eerfatiaef fjabe,t>af5bericbfet feine,fot)ief fjabe icr) befunben, t>a§ er edbe*
reifg Anno 1 f f 3.aemefen, mafien er tnber€afant)^ec()nuncjt)on Anno if f4.af5
einfofc^er t)orfommet(H.724.) (gem9?ad)fofcjer roar
M. tynvicb XPtt£mer JUL. roelcber inbemfefben 3taf)ram2.MajiA.if6i.ueti
benifjmtett Bremtf&ett X)cxtxa$ mif ef nem f&ocf;n>ef fen Oiaf r) ber @f at)f £<tmbtirg
0efcr>fofien unb aufaerid)fet f>at. Obtn p.71. m biefem 25<wDe ftnbet ftcr> i>onff>m
ein Documentum pofleflionis , Y0tld)t$ tV A. 1 f 62. d.2 f . Junii Theodoro Kcmrtet
tiber bie Vicariam S. Magni in Nicolao ertr)eifef. €r roar aucb Officialis be$ &xfa
25ifcboff$ im33remtfo^em©tifffunbftarbAn. if6r.d.ii.Marc,(II,$8anDpag.
166*) 5lrt fefner ©felle roavt)
I, C&etfs 3ter TSaito. 3 j j MI-
f4f Urftm&eti imfc VXa<bvi<htttt $ . Period.
MICHAEL &kc&ev6 JUD. t>on R. Capitulo roiefcerum erroel;let unt> am 5 c.Sept.
fceffelbenoon bem €rl^i|cr;0peftdttgef (H. 566 ) Anno i j66. 14. Jan. oerfdngerter
hit £efjnroart UbtX t)ie Vicariam S. Jacobi in Nicolao auf Anna tTCatt^taffen, 2\ct*
neEe (Brellett ^Bitroe (III. 75. fqq.) roirt) Anno 1 r 67. Syndicus bti t>er V3tat>f An.
1774. d. 3 1. Julii mad;ct emebjt ant)ernt)ie Q3erortmung oon t>er233af;I fcerProvi-
forum imCalanduni) bti benen Memorien , nicbt rocniger t)a§ bei 5(ufnel)mung bcc
Ovedjnung t>tc fecf>gSeniores fer Vicariorum folfcn mgcfugetroert>en (II. 747.) unfer*
terfcfreibetAnno 1^76. d. iS-O&ob. t>en QSertrag t)er jroifcf)en £er£og 2(0olf ju
tylfttin unb bem 3)om;€apttul m ^amburg roegen ber 1 4» S>«5vffcr im 5lmte Zritt
tau aufgertcj)tct roart>(H. 369. fqq.) ^jtAnno 1577. d. io.Jan.^af;mcn£i)es<£a'
$itttl$ \u jvtel bte £>oI$tef)ung fceii oorbefagfen £>ant)e(S bef reffent) (H. 376. fqq.) An.
1 y84-d. 12. 0£tob. Fdnfe er roegen £eibe&©d;road;f;eit ntcbt ju Capitul erfd;etnen
(II. ?88.) Kefignirte Anno if8f. d. n.Octob. *) fein Canonicat cm Jacobus
i£kve Antonii t»e^^at^mand ©of;n unt) ftarbgfetd) barauf d.a8. bejjelben S0?o*
mtf)$.
VITUS ORTELIUS Winhemius f) filius JUD.unbProfefTor juWutenbcrCJ
€bnr?5urftAuguftioon<^acI;fengef)ctmerD\atf)roarA.i f74.i J7f.unt> 1 < So.Re&or
imbPro-Re&or t>er befagtetl (>0r)en©ct>uf (ftcf;e SCJEVI AcademiamWittebergen-
fem ad. d.a.) roart>Anno 1 f §7. d. i2,Octob. Canonicus fupernumerarius ju
^amburtj, unt) nad>maf;te jum $f;umt>ed;anf erroel;(ef. (£r ijat Anno 1 s 90. die
1 1. Martii t>cn (Stt) abgeleget (II. 402. fq.)unt) Dte€rf3^tfcl;ojfltc[>c Q3eftattgung er*
^aftett (H.pag. 366.) £r fjat Anno 1604. d. 5 1. Martii fcer Prorogation betf Anno
1676. jrotfcfjen bem Qody^wftlQauft ^olfremunt) t)em$(jum'Capitul ju ^am*
burggefcr)(oJTenen ^jcrfrag aufan&rc fo.Qafjr, untergefcbrteben (II. 4i8.fq.) £r
ftarb tni74.3af)r fetned 2lfterS Anno ifSog.d. i$.Nov. r)inter(afient) jrocnc feo^nc
UUt) Ctne^:od;fer, [kt)t ANCKELMANNI InfcriptionesHamburg. n. IX.
JOHANNES ^leye JUL erroef;(t An. 1 6os.d. 20.N0V. Q}on fym fyaben rotr
im II. 25<mt)epag.42 3. Documentum poffellionis fuper Commendam S. Cy-
riaci in Crypta proMatthia Bayfen,Hufano roefcfycg An. 161 1. d. 2. Julii gcftef*
ttt tjt , ctngerucfet. Q3on unt) unfer ibm vur>vet f)er unt> t|t beficbef , oae' ju beSgan*
|en Capituls ^Ooffarfr; attfgerid;fefc Statutum novum, roe(cf)e$ t>cv €r^ifd)off
Antio 16 1 ?. d. 24. Juliibcildftget f>at, anvangejogcnen Ort aber pag. 42;. fqq. ju
lcfcn i|i ?{{d aucl; unfer feincm Decanatttegen t)cr Calands ^c^anfen^al;! A.
i6ic. 5\vifd)en t)cm ^.^Xapituluttt) ber Calands-^rut)erfd?a(fc 9ied't#dngtger
^freit cnf|knben roar , t|l fo(d;er Anno i6if.gutlicr; bctgcfcgef,unD t)er l.c. p.779.
beigebvad;fer Q5ergfeid; aufgericf;fef n^ort»en. gwi 3af;r t)nrattf fcgtc eram ic.Jan.
fcieDecanat-2£urbe ntcDcivuut) fmb nod; in bemfclbtgen 3af;r*
OTTO
*) 3n t)eaenVifitations-5Bucj)em n>irt> twi Sjndicat ali cine Uifad) tcr SlbDancluug fltigcgetca Refi-
gnavit Annoi^S^.d. 11. Oftob. Canonicatum JacoboEIers filio Antonii Senatoiis, cKiactus eft S)n-
dicus civitatis Hamburgenfis. 21Udti t)il i\} ctu^ obtgcn n,nt»ec Dtc SBnrrjeif.
t) SBte er itt^amburg n>av f;at crfit^ fdi)|I YiwmWiBshciiaiumgenattf i« Df w Epi»phio, a^cr ift
2.Cap. acr)fe %$tyla§u wn oeti MEMORIEN im &cm> ^
OTTO Qcfculse JUD «pfai>@raf grfr®ifcfroff «remtfcber gantfer unt) ©rdfF;
3fen$burgifct)er Dvat^ernoeWt An. 1 6 r 7. 9fm ortceen 25anoe frnDct ftc5 eine Urfun*
Dt/in n>eftf;er er EricumXPicfegreueAnno 1618.22.Dec. tnben^5eft^etnerVica-
riae bct bem Slltar Cofmse utlb Damiani ju S. Nicolai fegef* (£r flarb An. 1 624. d.
1 2. Aug. binterfafienb tint ^oc&fer roefcr)e An. 1638. ii)m nebfl ber Sftuffer tin ©rab;
maf>( tm £>om fcfite , fk\)t ANCKELM AN. Infc. n. XIII.
LAURENTIUS &artgermaft JUD ifld.25.Sept. 1624. errwfjff, fetne Capitu-
lationfrebet pag. 43°- fqq- tm H. Q3anbe. ©feitf; tm 5/nfanne feme$£)ca;anaf$t>er*
cjlitf) er fttf) (roie I. c. pag. 4 3 8. ju erfef>en tfr) mit bem Capitul uber bte Vicariam Sum-
mamim&om&afjin* 1) 3)apbtefe(be foffe attfcjefjabert , tmt) 2)btebabetejef;dricjc
Curie benen ttbrtaert €t)um;6ofeit sucjefugee roerben. 3) 3a>et7en ir)mateDecano
t>ic Sefjnwarf tiber befacjte Vicarie0ebtir)ret,nimmf erbaftir ba$ 35efe6nunej&Oietf;f
ttbcr 1) Vicariam I. altaris S, Magni , 2) VicariamlV. altaris S. Wilhadi bciDe
tm £)0ttl 3) Vicariam I. altaris S. Crucis in Nicolao unt) 4) Vicariam II. SS.
Petri (ScPauli Apoftolorum in Catharina *) Anno 1630. aufO(tetv2(benb tter*
fd)retbeter ftcr) baper roecjen berCuria Decani perpetua tvoKe ©orge tracjen (ib.p;
43f.fqq.)Annoi63f. ttctfaufet Capitulum mif feiner @ene5mr)a(fun# ba$ 3)orf
iX>ul#erjr>rf, fo b\$ bafjcr ju berVicaria fumma cjer)dretf)affe. (ib. p.44o.fqq.) rwf*
tf)en fetf ber €rr^ifcr)off An. 165 $■- bcfrdtt^ct (ib. pag. 442.) unter tfjm ubercjjc*
bet D. £enricb ¥X><>rOeM)off Gravamina roiber ba$ Statutum novum (ib. 444.)
An. 1640. 6. Junii ricr)tet Capitulum bie Burfam,fo eintcje Sett i;ero tn ^lbgang cje*
ratben roar,roieberauf,unb mad;ef oarubcr t)a^ pag. 447. beftnbfict)e Statutum. (£r*
fancjct An. 1643^. 3 o. Martii einen 5?aifer(td;cn ©cbui*Q5rief fiir£ Capitul. (ib.
pag. 48 1 0 £ier fofcjef bte p. 8 2. tm III. ^anbc mifcjetfjeiffe Document, fraft n>ef*
tf)eS er Nicolaum QtftiiV £ttm Q3cft|er ber Vicarix S. Jacobi in Nicolao mac&ef*
Anno 164^. d. ig.Mardiwrtrdcjee erfouc ber II.pag.784. ctncjerucffcn Urfutibbfe
Provilores mit ben Q3rubern be$ Caltmbs An. i6ro.d. 26. Martii fcjjicfef cr eine
Deputation an €ron ^cbroebcn (II. 484. fqq.) unb am 1 6. Maji e. a. cjiebef er No«
vam ordinationem fuper Vicarias (II.482.fqq.) gmpfdltCJtbarauf nebjr betttCa-
pitul bte$onicj(ict)e Refolution de dato 2. Aug. i6j*i. unb bte $dni.cjfict;c Prote-
aionam 4.beffc(ben $?onat(;$ (ib. 496-5-02) uberfenbetbarauf eine^cacr)rtcr;t oott
bes Capituls 2lnfatt$,5orfcjattcj unb bermabficjenSufranbc aucr) »on bem Corporc
bonorum (ib. 5-02-- f 1 o.) barauf An. 1 6 f 2. d. 2 3 . Jan. ber QcfctveOifcfce Recefs mtt
bcncn ^dntcjf. CommiiTarien Uttb bcmCapituI aufcjcrtcr)fcfrotrb (ib.pag. f io.fqq.)
crfcbcf abcr,ba|j ba3 Capitulm bte$dnicj{icl)e Uncjnabe t)erfdff,unb Dte Oiegierung $u
©fabcnocf; imfcfbicjcn 3ai)r d. y. Aug. eine Declaration unb5fnfd;facj rotber baffef#
bicjefimb mad?et(ib.p. fi6-n90 @o ftcb bennoct; bafbe tvteber jurecr)tjtet;ef, cm*
cjefcr)cn bcfobter Decanus in bem fo(cjenben i6c 3,d. i4.Dec. bk koniQli^t Sdtftd*
SU 2 tigun$
*) 3n &enen Vifitations 55ucr)CVt1 \W\> Commcnda III- ad altare Uriulae in Nicolao ^fnjltgef&gCf i Hbtf
titfcS }U ennnern/ Oflp Oiefc Commcoda anDCtStVO t)er ettl Atmexum Decanatus wni) llicljf ratione
Vicatiae fummae fet»
f4S Ur? unben unb Hacfcricfeten 3 . Period.
ttcjuncj imDecanat er&dfr. gnbfid) fct>etbet erau* bieferS&eltA. i6y 8-d. i?.Dec.
5In bemfelben %age erw&Iet R. CAPITULUM.
JOACHIM (Boberfen JUD ju fetnen £)ed;anten , unb ric&tet mit t&m bie Ca-
pitulation auf(ib. p. r $ i'. fq.) bie ^eftdtigung twjocj ftcb big An. 1661. ^o.Aug.
(II. ff^ fq.) (grAn. 1677. i9.Maji.
(Buntfcer (£rict> *>on tgtgcn JUD ertv. A. 1679. d- I0- Ap"1 parb A. 1686.
d. 1 . Febr.
LUCAS &4ttejerm4rt JUD be$ Decani ®ofm Uttb CAPITULI Syndicus ev*
XOitytt A. 1686. d. 2.Febr. ffarb imfefbicjen 3af)r d. to.Maji
JOHAN francfwerefc JUDbesDfrrtb^JpemOo&anfen ® or)n erroebfef 1 W.
d.2o.Maji roavb d. 2j.Jun..be(tdtiget (II. 5*560 ju fetner geit ift berQeaber Vw
gletc&A- 1692. d. i4.Maji sroifcjjen bem Dtatf> unt) Capitul ju £amburcj aufcjerid,»
tet/ ftarb A. 1694. d. 27.Sept.
PETRUS *X>efterman JUD beg 9tot&*Jg)errn Cafper JUL. ®ofcn errx>er>(t
* 1694. d. 28. Sept.ffavbA. 1726. d. 14. Martii.
LUCAS i>om£«mpeJUD erro.Anno i7*6.d. if.Martii, proclamatus dic.
aj.ejusd.
Rcditusp.t.DECANI.
5luf bemSotfe 2>ocFen^»t>e /rifjvfio) um ^ctrttnt 1 *.©*cffef Dtocjfen.
2Cu6 bem&tc&t^aufcim^&um, tt>eld?e$ t)u Capell ober$8ubei|t fo lorents
©cfeu!t3 unb fjernad; granfc ©erbarb ©d;robev beroofjnet t)M, bie3d6rftct)e Jg)auer
i£p.9Rarcf.
Anno i6i8.auf 3GBeif)naa)ten ift auSS.johannisgfoflev tin Ungartfcber ©ufben
gccjeben voovben. SDiefen Uncjarifc&en ©itlben r>abe (icb D. JoactV@dberfen) Anno
1664. um 3S3eir)nacbten binrotber r>erbei jCjefcbafft , ttnb mtcf) mit ber/efctyenDomina
ber t>ief/df)ricjen Reftanten r>eroiicf?en , bii\ affo in PofTeflion be6 %dt)vlid)t\\ Duca-
tens , um 2Beir)naci>ten ftnb 6. SDfarcf.
S)ie AccefToriaaf^ ©a)nupftua) unb #anbfcf)u, feinb nun etltc&e 3ar>r r>ero tti^
©tecfen geratf)en.
2lu$Ofter@tenbccf tvevbcn ^ciftrficf) an 9JaucH>iiner i6.®fiicf enfrid;tet.
III. S8on bcncn SCHOLASTICIS.
©ier)ebieQ3ori'cbe ^ubem Il.^anbe p. VII.
Archiepifcopus teneturaliquem exCanonicis prarfentare adSCHOLASTI-
Cl dignitatem, ut & Thefauriae, reliqua? in ufu efle defierunt.
Scholaftici fuere: 0>ev)}ebeaufjlTbenenbat>on 1. c. €rroer)uuncj cjefd;efjen.)
«^ermanSXicfcr, Icbte um batf ^abv 14 co. (II. 701.)
3o(?an tTlurmetfrer , A. 1490.(11. 148.)
3oj?anXKncF, attas.guncfe A. 1*01.(11.724.)
3>enrici)25anofcbOt*>, An. if i6.(farbA. 15-40. II. 3 3 3. 70 f.
&flt£e ^olffe, Anno 1 J47. (II. 72?.)
Atho»
2. Cap. acfjfe QWacje. *>on ben MEMORIEN im ibom. 5*49
Anthon ISattty.
D. 2foam Cratsiger.
^erman nteUtr.
KicbarQttomEPoIoc.
jjo^an *>onOer*X>tfcfc Anno 160$'. (II. 598.)
D. &enrtcfe *>on 2fnt£en.
D. ^ertrtcfe ¥X)orocrt(?ofF An. 1646. d. f.Febr. unb tt6d[> Anno i6f 8- (II. f 5 1.)
tW aucjj An. 1 660. Panifta unb Salinator, vide Georg Dvofen Vifitations-3$UCfr*
(Soctfrieo (0rot>tcje£ an. 1664^.26. Jun. flavban. 1696.
LUCAS t)Om&eJUD.an. 1697. d.26.Mart.
^acob tferpoorten JUD. an. 1710. ftaib an. 1723. 1 f.Maji.
v. S3on fcencn thesaurariis.
ThefauriEccIefise cuftodia olim nudum erat officium, nunc confenlfa omnium
Ecclefiarum Cathedralium pro dignitate habetur. Ben. CHIAVKTTA Ia«
ftit. Jur. Canon.Lib.I.p.27.
Reditus Thefaurarii:
3.©cf)effe( S^ovn auSQuloorp.
a. ©cbeftel auSQcbettefelb.
3u SpiQenbercj auS einer SBtfcOen 70. %
93om Jpafcemctjlev ju@t3uv.aen i.SJftarcf 12*$.
Q3on benen erflett Thefaurariis unt) tyven Q3evvta)funaen tjt in bevQ3ovvebe junt
ll.25anbe aef;anbe(t roovben (pag. VII.) ^acfrf)tn'ftnben ffc&:
jjo£an)0tncf An. 1480. fcevmoae beS@tiffama&Q3vtefe$ jrooevCommenden fubti-
tub s. Anthonii, tvelc^e evfaut beS (efefen 3£t(len$M.Theodorici Cftncf ftftcn tveKanb
Canoriici , in biefem 3a|?v aufvtcOfefe II. pag. 289. fq.
PETRUS Blome An. 1 $• 06. ftelje I. c p. 7 1 4 unb 7 5 1.
HELMOLDUS 2lU>erotng Anno 1 f 1 6. ©einer @efa)tcf)t in bem Statuto de vina-
libus Vicariarum & Commendarum ut & de exfecutione Teftamentorum Ca-
nonicalium ^vroe^nung. II. p. 355.
SIXTUS WALTHERI Anno if28.(aut beSProlongation Q5vtefeS, fo R.Ca-
pitulum gribrta) Oftra: ubev \xi$ £5e(e()nuna&Dtea)t bev Vicarie jum #♦ Cveu^e iro
SDom cjeaeben II. p. 349.
M. ^o&an (Sarleporff.
GABRIEL BerenDes.
3o£an Mtytyt Senior an. 1*63. t)evmd#e beg 2(ns$uge6 aita fcero ©t4titten>25uc&
quatenus fe extendat Jurisdi&io Decani , II. 364. twb An. 1608. VDte Obett bevia)fef/
Decanus.
OTTO »0« Dwringen an. 1609. d. 17. Martii fomf an, 161 i.tn etnemDocumento pof-
feflionis alSThefiurarius i)0V II. 422. ftavb an. 16 16.
jjo&aif IkUfyt Junior An. 1 62 j*. d. 23 . Feb. ftavb. an. 1 6 3 9. 26. April.
3ii 3 J°DQ-
ffo Urgunoen imb Hacfrridbteft 5. Period.
1 "" ' ' ' ' " " 1 rilMMi ii
JODOCUS (Btaw JUD.an. 1639. ftarb 16^4. 12. Maji.
'Joadbim (Btfoerfen JUD. An. 16 $-4. 24.Aug.DecanusAn. i6$-g.
25ctnbavb (Omifen JUD. poftea nobilitatus «OnClatifen&eimanno 1684. ftwb anno
1710. i6.Junii.
LUCAS som £ampe JUD. aban. 1710. Decanus An. 1726.
VI. 33011 bencn LECTORIBUS PRIMARIIS.
Le&or Primarius in fummo de pr^fentatione eft Stru&urarii & Senioris Confulis.
& ftflt> tm-13ab(lum jrooLedura* f.Profefliones Theologicse acroefen, t>a»on t>fe '
eine A. 1408. tmrcf; M.^o^an XJwsein VitiCapelle ae(tifltet ((tefeell. 199- fqq.
III. roi.) t>te anucveiftAnno 1430. atif^eri c&f et III.499, r 00. £)ieS erleufert t>er
eri^ifcf)o(fHcJ;e ^etfdf iauna&25rtef i>on An. iri^fofoelcfcer bk aufM.CIemens
©rotlje aefaKene S)ea)anten^2BaI)( aenef>m aef)a(fenunt) befrdfftiaet roirt), benn irt
Derfelben voeruen jroene Profeflbres Theologias angefiifjref nem(ict>: Johannes En-
gelin S.Theologia^ProfefTor & inEcdefia noftra Le&or primarius , roe(cf>er , rote
befant auS t)er X>rir3tfcben ©tt(ftunatt>ar,unt)JodocusGrotheetiamS.theolo-
gias Profeftbr , roe(ci)er oon uer lefef cn ©ttfftuncj {jeroefen ifl 3$ (>a(>e m uenen ye/
r>abten Urfunuen nacfrfolaenue bemcrfct:
M. famtict) de Geifmaria An. 1430.(11. 698.)
M.23orcfcarp plorjeD.An. 1449. (III. rr.)
3oacfctm £^(11.701)
D. ^fo^drt ^>ane circa an. 1480. (II. 721.)
D.2ttbert <£rartr$(U. 704.)
D. 3ot)an *j£ncjelyn an. 1 f2 f . (II. 3 44.)
Bartholdus tTJOller D.
jfohannes JEpinus D* An. 1 f 3 2. in Profefto Pentecoftes , antea fuit Paftor Pe«
trinus,cliit ij.MajiA. if f j.
M. Vaulm t>Ort(£tt3ett poftea D.anteaLedorSecundarius,ele£tuseftA. ifff-
die 7. Aug. abiit Slesvicum A. 1 f 92.
Joachimus V0efrpi)4!ett an. 15-71.
M4iD<U>to pens^orrt eleclus an. 1 5*80. j r f 93. d. 2 3.Dec.
Modovacat aban. 1793.
Fundata autem eft (haec Le£tura) fecundum tenorem fundationis apudCapitu-
lum refervatas, & Le&orDoeloralis debet effe de numero Canonicorum , ut ha-
bet ftatutum de fuper faclum mndztore M. fobanne §vi%a\iasT0in%tnbtt$et
CanonicoHamb. qui infuper fundavit Vicariam Le&oralem , & confentiente
Capitulo, ordinavit, quod Leftor primarius debeat effe Canonicus fupernu.
merarius , promotus Magifter , & habitare in Curia in ccemiterio majoris Eccle-
fias prope futoriam fita , legere & inTheologia difputare ; Ledtor autem fe«
cundarius Vicarius auditorem agere,opponere & refpondere. Idem Le&or
primarius tenetur quotannisquatuor ex fuggeftu latinasadClerumconciones,
tofcidemque Germanicas ad populum habere, in illisque fundatoris W>Johan-
nif
2. Cap. <nd)t e 25et)facje, wtt &en MEMORIEN im &$tttf jj i
w*r parentumque fuorum recordari , & pro animabus ilIorumorare,pro quibus
Le&ori Canonico, pneter diftam Curiam, quam fundator fua pecunia com-
paravit,fcertos reditus ex Salina Lunebnigenfi & alios proventus; Vicarioau-
tem liberam domum Sccertum ftipendium in pecunia afllgnavit. Quseomnia
duraverunt,usque ad tempus Lutheransereformationis.
vil. S3on t>cnen lectoribus secundariis.
S^itbti ift ju erinnevn, t>a§ in benen £titm i>ov t>ev Reformation jroo Vicari^ Lc-
ftoraleS in bem 3)om ^efiifftef roovDen feie etwe A. 1408. burcfo soovbemelbten M.
jfofo» 5r|(3c ^M bemattcj) t>te Prasbenda Lecloralis roie oben cjemefbet fyevvtiftvet;
t)iefe roav ad altare SS. Viti &Lucix unt) fyattt fyhatwem Gerardi ,fautbev@tif*
tuncj/jum evften ^efifjev II. 201. t>te ao&re Theologicalis jubenaOmt ift an. 1450.
mtfaevid)tet unbcui M.Henrieum deHamme tn bemfelben 3al)ve mkljntt voovben.
Q3ei t>ev evflen jtefjet in t)enen Vifitations-ybufozxtt. ILec vicaria jam dudum eft
cxftin&a , uni) bei bev anbevn , roefcf)e de collatione Capituli ju fein anaeaebert
roivt) , roevben M.^oacfcim ibegeiter fecundarius Theologiae Leftor unb feine
9)ad)fofaev im 21mte ate Foffeilbres aufae$eid)net,roefd.)e Dod; beibe#Jpm,Struau-
rarios,n)ie es in bev ^rirjifcfceti ©tifftungDevovbnet, unt>imQ5vemifcf>.en ^evtvacj
befldttc^et roovuen , ju Patronen unt) &roef>fev ^abem
LECTORES SECUNDARII fuere (tempore reformationis &poft eam.)
Nicolaus Bufiorp.
M. 2fOf?<W S*foxi&$ qui Anho 1 f 40. in locum Nicolai 25ttfforp$ & Anno 1 f 47:
Mecklenburgum vocatus eft.
M. ?##/?# »0« fJEigert An. 1 5-48. Joh. B. ele&us , An. 1 57 j-. die 7. Augufti Superin-
tendens fadrus eft.
M. ^joacfrtm JDegetier el. an. ij-f^die i.Maji &an. ifgo. inPaftorem Petrinum.
M. 304cfetm XVexmv el. an. 1 y 81. d. i7-Maji, & in Paftorim Petrinum anno 1 jgf.
d. 27. Jun.
M. Marcw ^fvett el. 1 fgS.dfe i$.Maji f i626.d.2f.Jan.
©er(?arfc (5?At>e Ldein D. el. anno 1 627. d.24.Mart. inti\ die j.Apr.f 1675*. die 9.
Martii.
Q3on t)tefed $?annes ®af)( unt> Prcefentation fat bev feef. Jpevv 23wrtjermetper
XOinUl folgenbe 9?acf>vid;t fetnem Exemplar »on bem Bremsfcfcett X?ertrage etV
gentydnDia beigefd)vieben , rocfcbe icf> auS t>ev t>om feef> #evvn Uc. $iim'c& ^etoeti
genommenev 5lbfd;vi(ft fcem cjcitetgtem iLefet; mitt^eife:
9?a$ri$t Wtl Lic. Gravcn SBal)! am ©om 1627, d. 24. Mart.
Not.d.24.Martii A. 1627. ijiLic.Gravius pro Suble£tore & Concionatore Jrtt
^f)Um »0n D. Garmero Syndico nomine fenioris Confulis J^ewn Hieronymi
Voglers tmt) t>em Struaurario Qtrvfl Johan Cleigen bem Capitulo prtefentiret
wovDen;vovf;ev abev W £leaio t>evae(lqft cjef^efpen/tia^evfHieronymus bemSe-
niori
M* Urtwbm mbVlA<kvi<htm $.Period.
niori $u S. Catharin. Martino Willichio ttlid)t tytxfontn aufgefe/jet ntit 9?atf;fragc,
ob cr auf einen ober mefcretroaS ju fagen, roegen t^rcr €ef>re ot>er &ben, t>em Qtxm
Struduario aber L. Gravium nafjmrtittbig gemacjjt, unt) t>ag er«t)enfelben erroef)let
notificiret , bti X0tld)tX NB. Notification fadfoe Ele&ionis , voeil t)cm Dvatfj Uttb t>ev
©emetne , meftr , af$ bem Capitulo , angef egen , baran ift twbfieben.
(£r i(! d. 5. April roie btC Catalogi Miniftrorum Ecclefias Hamburgenfis Ctnfjefltg
bejeugen, oon Lic.^jo&art tHilUer Paftore ju S.Petn in S.Peters 5ttrct>e einge*
fufjret roorben , fetne t)afe(bjt tiber t)cn 7-10. Verf. be$ XXIV. ^fa(m$ ge*
f>a(tene Cinfubrung&^rebigt ijl in t)emfe(ben 3afjr tutrcl; ^atig tHofcn get)rucft
unter biefem Qitul jumQ3orfd;eingefommen:ConcioInauguralis ober Ordination
mit) ©ngangtf * ^rebigt , t)arinnen fuvnemticb gefjanbeft roirb , roefcber gefta(t
-- eine (£(>vi|l(id;e Cbvigfeit Die roaljre Oiefigion ttnt) ®otte£t)ienft anjuvta)ten fortju*
pffan&en unt) juevfjalten fcbulbig unb befugt fet. 3)ie Sufcfenfft iftan(g.(g. Diat^
an <£♦ @. Captttel unt) an t>te £eid;namS unb^ivcbgefcbwornett ber otev Q£avfpef3\ivd;cn.
Q}or cinigen $agen i|tmirfein eigenfjdnbiger 2>vief ; roelcben eroottfeitter2fufvicbtig*
hit in feincm 2lmte an feinem 35ruber D. Jodocus ©raoen gefd;rieben f;at , roelcber
olfo fautet :
L. Gerh. Graven (gdjveiben att feinen QSruber Jodocus ©ra&en roegcn etntgerfeinSfmt
betreffenbe 5(nticbtungen f. d. e.- c.
<£reunbiicf)er oiefgcliebter Q5vut>er , ba§ tc^ uberbieoortgen ^on mir fdlfcbfic^ au^gcfprengfen
u £ugenmit neuen 2luflagen oneriret roorfceti (a($ nxmnid; t)on 5fnfang f)tx, venerando
Capitulo ber Ledur f;alber t)iele bcfd?voevIicbe Jpdttbel gemacbO babt abermabfS mit€>cf)mcr*
$en erfafjren. QSerrounbve micf; nicf;t roenig , baf? foti)ane£)f)venbfdfer contra confcien-
tiam & manifeftam veritatem , micb folcfjer £)ing befcbufbigen mdgen, baroon ba$ Con-
trarium mit ^Barfyeit fanerroiefen roerbem Res itafe habet.
21(3 id) Anno 1627, mein Officium angetvcten unt) mir propter le&ionum publi-
carum intermiffionem, et(id;e imMinifterio meinen Locumdifputirlicf) macf;en rooflett,
bin id) gendtljiget roorben , ber Le&ur balber beim venerando Capitulo ju follicitiren,
roeiien \d) aber oemommen , ba§ bie $ird)en>(3d;ule uarifl mujle gemacbet unb oerfevtiget
roevben, babe icbacquiefciret/ unt) gegen Den Jpcrbjt felbigen ^abre^bteLeaionesTheo.
logicas in meiner s2>ef;aufung angefangen : unb roeifn ficf; eine jiemfid;e 5lnjabl , foroofif
Academicorum af^ alumnorum Gymnafii gefunben , bameben tin Collegium Difputa*
torium aperiret ttnb be^afben bctnabe 2. 3al>r continuiret, ^Beilen aber feel, ^erv
^iirgermeifter QJogeler nomine Senatus mir angebeutet,t>a^id; inordinario publicolo-
co t)ie Lediones baiten mujle, babc tcf> t>urcjr> meinen Q5rut)er in conventuCapitulari um
W Reftauration ber Leftur angef>a(ten , roei(en id) aber oernommen, t)ct§ ^. €. $r;um'£a<
pitul nicf;tungeneigt etne ^ateintfcbe ©cbul in gemelbter Leftur anjurid>ten,r;nbeicf;bap
be nicbtaffein approbivet, fonbtvn aucbauf ©utacpten (ttU ^)errnDoa.vo«2(nt^c!t bci
ben JpJprn.Conlulibusju t>ielen angebalten, t)a§t)ieLeclionesTheologica,roegenbee?a[?'
gelegenen OrfS tnd Gymnafium mocbten transferiret roevben , roelcbe^ jroar eine gerautw
geit indeliberation ge|}anben aber ufcf;t^atfi5nneninerTe6tumdeduciretroettetn €Q?aflen
batm
2.Cap.acr)fe25et>facje. wntonMEMORlENtm&om, 57$
bann AmplifHmus Senatus etftcl^c ^IBot^en f)emac& , me plane infcio , unb (®£>ft tvetg)
tiber afleS s$ermutr)en jroeen Jperren be«5 $ar)f$ a(tf#M.L. 3ot)an£rAnbtfe£oQ3urcjcr*
meiitertt, unb #err L. ^«nrtmg tHact^teflen feel. famt ef(ict)en Krbetfern t>ctf Q5aur)offe*
abcjeferficjct, t)ie ReparationbetfLe&oriijubeforbern : ^abenatforoolgemelfe^errenSe-
natores Ut1^efef>t ctrea ro. antemeridianam burct) eitten 3)iener micr) JU ftcr) erfobert , ttt*
Leaoriumcjefur)ref, un&nominetotiusSenatusancjemelbef. NB. £>ag icr) t>rnfuf>ro in t>tc^
femOrteununircjenu^anber^metneLeaionespublicasoerrtcljfenfolfe : Unt> r)dffe eini)oct>
tT?eiferOvar)t-be(a)(offen/ bagbei bieferaitettFundation , m aflercjcrin^e nicr)f fo(fecjednbere
tt)ert)Cn. fiadem verba r)af t>er Jperr Conful cjecjen mir repetirf , judicentiam cordati , 0&
matt mict) unbiflicjer £dnbe( ber Leftur Jjalbenbonaconfcientia befct)u(bi0Cttfottfe, 3<J>
btrt verbtmben an metne ortentftcbe (Dbrfcjtete , roe(cr)er icr) obediireit mur}, noa
tantum propter iram , fed etiam propter confcientiam Rom. i ;. v. ft Tranfigant
inter fe & nodum htium folvant Venerabile Capitulum & Senatus ,. fo fofl (SSOtt
wctfi) an mtr fein $?ancje( fein, fottbertt erbtete mic&tn adcn juaccommodiren, twlcr)e£,
mem^ruber, iur^ac&ricr)tuncjnic&t»err)a(fentvoaen. T.
G.Grave.
Chriflian Sigxmund. Wolfiiis Beroiin. S. Th. L. dein. D. a Dno. Nic. Jerren L.
Seniore Conlule p. t. & Dn. Seniore Capituli Dre Gunth. Grico ab Eitzen Stru&u-
rario p.t. pnefentatus 27. Apr. 1676 , die $.Maji a R. Capitulo confirmatus &
polTeflionatus, $o.die ejusd. menfis in templo Petrino introdu&us. Obiit fubito 1^99.
d. 2.Maji 9?acr)mtffa^,.nacr) 4. Ur)rcn,tnbem(£rebcnjur£eict) cjer)ett rooflen.Sepultusd.tf.
Maji in Summo templo. Q3ort £erm Wolfii-SOBar)! tft biefe ^acr)rici)t ein$urucfetv
%Bit A. 1675". d. 9. Martii D. Gerh. Grav p. m. cjejtOrbett roar/
tvolte balb barauf Jperr Nicol. Jerre dffefter Q5urcjermeifrer unb D. GUnther Erich
son tftiwn Struftuarius am £)om, n>e(a)e bcibe aflefn ba$ Jus vocandi r)affen, jur
3Bar)( fa)reifen bie vacirenbe ©tette roieber &u befe|ett, unb ubercjaben bem Minifterio
ben ®ar)(?3effe(, barauffte 4« ^erfonen denominiret featfen , al$ D. Rud. Capellen,
L. Valentin &teman , M. Buno , unb M. Dan. Sev. Sc&tifgem <2>ie bafr)en 5a*
benebenft, barj W Jperren Paftoren biefefbert ^erfenert fo fte ad eledionem aufcjefefiee
r)dtten , mcjefjetm r)a(fen , unb tlber ©ie ba$ (5ffentHcf;e ^ircr)en^ebeff) r)a(ten m6cr)fen.
^Be(d;e^ aucr) cjefd;ar)e, 2ite abcr ba^ ©ebetf) tn aflen ^ircjjen bem a(fen ©ebraucr>
nacr) cjcfcr)ef)en roar , unb (Sie nunmef)ro jur 393ar)( fcr)reiten rooifen , roarb t>om ^)rm
<Dr;enfitt;n , @d)rDebifcr)en Legato in SBijmtar , Q5urcjermei|ler Jerren unb btm,
3)om €apitfe( $err Wulfim recommendiretV 5fuf beffen Recommendation ft)0lfet$
<s>te ^/^gerne befobern. 2(ber ba^ Minifterium (ecjte (tcr) t)att>it)ev , unb fubrfe bcibe^ berrt
^)errniSurcjcrmei)ier unb Stru&uario 9. Caufales ju @5emutr)e , \>a% Wulfim unferer Q5emct>
ne nicr)t anildnbicj rodre. <So(ct)e Caufales rourben r)ernacr)ma()(^ auftr)r Q5ecjer)ren 3r)nett
fcr)rifftf tcr) tibercjeben , biefeibe bcanf mortete Wulfim y unb cjab t)or, e^ rodre nicr)t tt?ar roas 3r)r«
nacb^erebcf murbe; 5(ucr) cjrtcf €rbcn Seniorem Jg>evrn (Soctfr.G^/w^artbarinncnan.
©o(cr)e ^eanf roorf unge nebenfl be^ Minifterii caufales fct)icf f e €• €♦ EX. nacr) ® ieflen jur ^e^
Ier)runcje. SDte ^e(er)runcje fam r)erau^ contra Minifterium. S)a^ Minifterium abcr tvtV
bcrfegte §Mi roeitfduftcj fotvo( \>k &eanftt)orfuttcjbe$ Wblj&oM auc& bic^iegifcr)c Q5e(er)run^
iZtyile jter25an^ 5(aaa tm^
jft UrtlTO&CII MflD ttM&tiWW 3 . Period,
unb roiefe feine Caufales mit Documentis , t>ag e$ alles in Der $5at unb 3Bav5eit ficf; affo »er*
fjielfe. S)avauf evfucbfe (£. €♦ Dfatfc per Deputatos ba$ Minifterium , t>a6 ©ie £>te <feac&e
md)t mittx urgiven , fonbevn Wulfium recipiven mdd;fen , gvfoIfefeincSOevanfroovtuna,
revocivcn , unl) (lcb oevfcfrveiben baggvnimmevme^v contraOrthodoxiamlebrenunbpre*
fcigen roolfe , Davinn confentivte ba$ Minifteriuim %m WulfbtX ftcf> ftiv einen Licentiat
auggegcben, f5dfe bti bem #ervn Seniore 2(bbittc , unbgabbiefenbeigefefctenReversoon
ftcf;» £v toavbbavauf o5necmgefte(tc2Ba5(/ unDo^neba^ffentdcJe^ivc^en^ebett, ju
S. Petri einaefufjvet.
Chrift. Sigism. Wulf Q$ef dnnfmtfj unb compofition :
(Ty mnacf) fo rool & ^Bol^bvrouvbiae^ Minifterium a!f)ie intfgemetn , al$ auc5 befielbiam
^ Qtxxn Senior infonbevfjeif , oon Jpevvn Gmft.Sigis. pr^oinunbbuvcObeffenforool
€♦ #oct)ro. 0iat5 ate einem 3Bok£f)vro. Minifterio gegcn 35n «ufgefefcte Caufales 5dd;fl be*
lcibiget roovben ift , (roeif €v 35ve gegen 35" aufgefe^f e Caufales fiiv eine unndtbige Sdftevung
cvfanb unbbefanf 5af , fautberlnfcription unbTitulfolcftev feinevQ3evantroovtung, alfo lau*
tenb : ^otftroenbigc Q5evantroovfttnge auf bie unndt f)t'ge ^dftevungc (Tit.) bev£cvvMag.
©Off fvib Gefii Seniorn unb Paftoren juS. Nic. in £ambuvg, @V.£)evv Wolfius ftd; UW
tevtfanben 5<*t fofcfre Caufales , in fo(cf;ev feinev QJevanfroovtung aifo Idtfevlicr; $u bercetfen unb
bavjut^un) unb »on €. 2$of^fjvro. Minifteriofolc^c fcineQ3evantroovtungcfct)viftlid;roic?
bcvum bcantroovtet unb roiebevleget, auffolcbe^Giebeviegung€.S.9vat5^^)cvvenDeputiv?
tcn , oon ben Deputivfcn €♦ 9lBol*(S5vro. Minifterii cingefiefcrt roovbcn i(l, unb £. €. ^ocbro,
diatb baxauf fiiv vaf fofam cvacbf ef , baf* fotd;e rocit auofefjcnbe ©tveif igf eif in ®uf c componi-
ret roevben mdcftfe , unb baju bte unf en* benannte Jperven $u Commifkrios oevovbnet 5«f ; al$
ift aucj) bevo freunblicfceS gufpved;en bic ©acbe an unten* gcfcbviebenen Daco folgenbev ©eflalt
componivctunbbeigelcgetroovben. €v(lItd)fogc(ief)et^evvWuIfiusbag€vinfoIcbevfetncif
S$evantoovftmg&<Sc5vifft bem gBoi^rro. Minifterio tntfgcmein, unbinfonberbeitbero
#crvn Seniori (bic €r bocr; biflig um ifjre^ Sfmpfee? roiflen altf ©vipu^ ^aufbattevunb
Q5ottfcbaffter Ijdtfe refpeairen unb ebvcn foaen) aitf unjettigen €tfer unb 3ad>3ovnigfeif,
fo nicbt tbut roaS fuv ®Ott rccfct ift t \\\ oief getftan, unb ju faxt unb $u v Ungebtifjv fie angeg r i if*
fenbabc, unbbagibmfolcfce^oonbet^enlctbfei; fe^rbeveueunbbeflage, mit5ev^ltd;cv^ttfe
unb ^Begebven, bag ^in^Boi^bvro.Minifteriumin^emein, aI^aucbbev^)cvvSenioriry
fonbevbeit ben be^roegen m^ 35" gefaffrenUnrotflenfd^roinbenunbfaflenfafycn, unbaflc^
\w$ & %t)nm juroiebern cjetr>an , t'5m oevjet^en unb oevaeben tooflen.
3um anbevn oevfpvicfct %m Wolfim i>a$ €vfoId;c feincfcbvtfftlicfe^evantroortungc
»on aflcn benen , roelcten €v fte 5te unb anbevtfroo communicivet , unb mifgctbeilrt , roiebev*
um einfobevn unb cinue^en, unb ftc fofgcnbc^ gan^ unb Qax annulliven unbabt^un
3um tixitttn evf idvet ftcf) ^err Wolfeu U§ €v bem Syncretifmo fetnb fet , unb btefen
©rducf 5dc5(t deteftire , aucf) bem Epicrifi Wittebergenfi , bartn bcv Syncretifmu$
mit feinen 2tvten unb ©tiicf en oevroovfen, oon 5ev^en Q5eifaII gtbt , m feinev ^ebv^ unb ^rebtg*
Sfmtam^bum allbte, roann35mfolc5e^conferivetunbaufgetragenroorben, mit^Otted
£u!fe ba$ ^Boxt ®Ottt$, rote e^inbcn^rifftenber^vop^efenunb^pciielent^altenunD
^eVfaffetill, xtinnn\) (aufevlebren, unbfcim^cucvungc, obevfon(lenbiefemetroa^jurotDern
2. Cap. aeftfe SSepfage. »»» ten MEMQRiENfot Bom, rrr
«nfanjjen noa) beljaupf en roofle, aucfj bei feinerReception tnSMinifterium aflftie, Augu-
ftanae Confeflloni , Formulae Concordise &Libris Symbolicis unferer .fttrcfjett ttlit #er§
unb $?unb unterfcfereiben , unDaifo(ebento^(tc&rtc6fenn)oflenac&bem, roatf tm £)ambur*
gifd?en Formular bei t)er Ordination unt) ©nfuljruncj ber $)3rebiaer $um ^rebicj^mt a(f)ie
(roefd;e$ <g>ie aud> fttr bem 2Iftar , fur @50f t unb ber ©emeine , mit roofbebadtf em @crmk(jc
unt> mit einemffaren&erne&mfidjenSa tffjenflicfrbefrdfricjen) inunbunfer bem^ifufjumer?
ften, $um brif fen unb jum fed;ften fcerfatjef unt) beariffen ijL
gutn fcierten cjef obet feiemit £ew Wolfim fefticjfict) att , bag <gr, na cfrbem Sr ju fofcfrett
cjebacfcten 2Im»te im $(jun af(>ie cjefangef feinrotrb, t>ermo>>#eif.(E5ct)rifft, bev Sufage bet
DerReception tne* Minifterium (fofPem^)errnSenioriunt)bem^errenPaftoribusa!f)iemit
Jpanb unb $?unb cjefdjic&fet) unb bem cjebacfrfen FormuIariunferbemTituljum (tebenben,
ftct; einfrdcfrftcj unt) friebfam cjecjen eitt %B<*U (E&rro. Minifteriumaffemaf anfct)icfen,bem #erw
Seniori infOttberfjeif affe ^ebltrenfce Reverenfc , af£ auc& etnem jeben Membro decentem ho-
norem btiti§tn( fte»on@runbbe$#er&en$fieben, unt) fraterne ac collegiafiter mit Q;r>
nen um<jei)en unb betracjen rooffe. -JtinfffenS , focjeiobetf)iemtt^)err Wolfius jur (J&rtftu/
d;en unt> meljrerer QSerjtcberuncj biefem obcjefe^ten tn alltn unt) jeben ©ucfen (roie €r fte betm
jburd;cjefefen unbnacbreifferConfiderationfreirotfficjunbuncjejrouncjenapplacidiret) ftd^ cje*
md(? $u fjaff en unb benenfefbigen unfer)lbar nad^uf orntnen ©o roar)r 3r)n® Ott fjefffen fo( m
eroitfen ©eelicjfeif.
3*erpflid;tet fkr> aucr) §ttoleic& r)tebei unbr)!cmif rotlfitr(tc& , bafi baferne £r btefem cjebacfcfett
©rtticfen juroiber ftanbefn , unb befTenubertwefenroerbenmod?te, graltf&anetfgernejjefc&e*
r)ett faffen roofle, ba6@rnac&0c»4am^,lc8^<n^trc&ef,^r^ll,tn9' (unferbem Ti-
tul : *>0tt Cttcfet uttfc (g(pfoirPeie fcer ^etter) feineS 2(mte$ entfe$et roerben mdcje fcon
benen bie ,3&tt baju ancjenommen i)aben , ju beflen Execution unb QJoflbrincjung S. #oct>ro*
diatb ftd? ^iemif erbeut,ate be^ 2(mt$ e^ t(l uber bte 5tir$et^Orbnuncj ju ^aff cn.
2luf fofc&e j'e$t erjef^fte unb cjefc^ef;ene ^rffdruucj erbeut (tc& nun , rote @. QSof* €6rro. Mi-
nifterium tn^cjemein , affoaucftber ^errSenior tnfonber^eif aflen^efaffefenllnroiflenroiber
^err Wulfium fdjroinben unbfaflen jufaffen, unbafle^ba^eni^eroa^€ri^nenjufeibencje««
tfjan , t)on iper^en ju oct^eben , 3bn auc& nac& f unf f icjer Vocation , Reception unb Intro-
dudion pro fratre & membro Minifterii ju aceeptiren Uttb attjunc&men / unb fertter in
Harmonia mit 3^m ju feben»
Urfunb ijt biefe^ oon (g.^ocfro. 3t<ttf)$%twm Commiftarien nomine Senatus Don bettl
#crrrt Seniore nomine Minifterii , unb oon bem J&errtt ^olfio cicjenJjdnbicj unf crfcbrieben*
Datum Jg)amburg 1 676. d. 27. Aprilis»
S)ieterid> £ancjerman M.GottfriedGefiusR.Minift.
ex commiflione AmpL Senatus Seniur Sc ad D. Nicol. Paftor
Vincentius Rumpex Commiffio- fuo & R, Minifterii nomine.
ne Ampliffimi Senatus Chriftian Sigismundus Wolfius
mppr.
Cajpar Busfingim Bremenfis biityx |'un#r^rebtcjcrber^irc6enS.Mich.5tefe(b(Iroar&
1 699. d. 1 5 . Jul. a Dno. Joach. Lemmerman p. t. dffcRer 55urcjermet(ler unb J£)Crrn Seniore
Capituli Bernb. Claufen Dre p. t. Stru&uario ^. %Bt>f)U g^rtO» 5 &Uttt Capitul ad Ledu-
%ti&b 2 ram
ff6 UrtuttUn mt> ClA&xi&m $.Period.
ram & Paftoratum praefentiref / Unb faitl nomine Confulis ber *g)err Syndicus D. Wolde-
rus Scbele im Capttuf, cum Dno. Seniore bk pnefentation $u tfjtm, etf tvavbaucfr bie
prafentation a Capitulo tvol anOMOmmen , nacj)uem aber Senatus Minifterio (bluVet/
JVte aebrducp#,notificirefe , proteftirfe Minifterium barotber unt) roolte ben prafentatum,
tvetl nto)t furuteSBaf)! aebefen roorben , utircfjaug mc()t promembroetfenrten, tebennoc5
ttarb utc @ad&e bafjin t>eraftc?>cn, bag Capitulum forool, a!3 Senatus bem Minifterio bte
fcfjrifftftdbe Q3er(tcf)eruna aaben , baf* ©te bet f tmff tcjer Vacanfj , tvte Ui anbem 3Ba<n ac*
frrducfjftcj), uem Minifterio t)orf)ero uic Subje&a jum Scrutinio unt) i)er Jurbifte anjetaen roof*
tm; tDOvatlf @ram2i.Oc~tob. 1700. aRev. Capitulo pravia capitulatione confirmiref,
in t>ev Ledlur introduciret , mit ber Vicarie unt) beren Annexis inveftiret unb barauf am 26.
«j. menfis a Dno. Seniore Minifterii #errn SOBtncf (cr , tx>ei( ber neue Paftor nocfr ntcf;f anfjc*
lartfjet, juS.Petrietnaefufrref.
Ex Libro Vifitationis L. P.
A. 1 707. cum Regio Mandato de celebrando ob vi&oriam contra Ruftbs fefto Eu-
chariftico, Ampl.Senatu contradicentc,parere detrec~hret,muneri fuo propria au&ori-
tate [b(e abdicavit.
Haec abdicatio die TO.MajiejusdemanniexRegiiregiminisbenepIacitoaR. Ca-
pitulo acceptata & poftea a S. R. Majeftate Caroli Xll.anno 1 708. menfe Augufto con-
firmata & munus hoc pro vacante declaratum eft.
VIII. CANONICATUS vel PRjEBENDjE MAJORES.
Quarum funt XII. porTelTores : Duas Prsebendas majores fundavit ADOLEUS
IV. Comes Holfatia A. 124?. illarum Patronus eft Senior Comitum.
©II /ei)er Canonicus Hamburgenfis r)at ttt btn be&mcifim ^a^ttnftintt Fejt-
dent$ : S)teMemorien0uerManualiaunt)ntcf;tme5r; conferiretfeineer(eDtcjteannexabe-
neficia , cjenteffet tn fetnem turno baS jus optionis Curise.
Tertlo /?»»o3entep€ruteMemorien, r©cf;effcIOiocfcn, 6. gaben£oI$e$, 12,
^dcfe .ftofjfem
j2^^/^^wo5a(€rbieMemorien, 8. fictim ^olrjeS, i4.©acfe£ofjfen, i.SBtfpel
SRocfen, uae?f)albe£5robf.
0'n lntegratusCanonicusf)atbt§€runferbte3a5!Der ;.Seniorenaefefjettfwwo quin-
to tf fequentibm bie Memorien , ba$ oart^e ^rob \\. 2Bifpef Dvocf en i4.gaben^o($,
1 8. @a'cfe 5tor>Ien , 1 00. £>. £u6fcj) , ber Turnus m Q}evfetr>una uer Beneficiorum ouer Vi-
carien , fo de coilatione Capituli , blctbet bti £>em £)errn Decano unb benen 3 ♦ Senioribus»
£)iefe 4. fjaben aud) nur alletne €D?acl?t bie Prolongationes Denen Patronis ju wleifjen.
^a^ Biennium Gracise ^oben uererCanonicorum^Bttroen ober^rbenueraejfaft jtt
genteflen, ba§ roentt (te refidiren , nur bte Curiam ^.^ctbrebe^aften, unb i)aju 3df>rficf>
4fo. ^. ^iibtfcfc empfanaen» ©tirbet aber /emant) tnben erjten x>ter3ar>renf;aben fetnc ^rben
t>a^ Biennium an t>en Curien unb t)en bie ipebuncjen , nacb^efecjen^eituc^erften, anbcrn,
fcritten ober i)ierten 3a^re^ , roie oben fpecificiret.
S>te bret Seniores fufjren bte bret Slempter , ate : Prxfeftus ober Otiffmetf?er^fmf/
Sfructur-5Imf , Salinar- unb Panifter-5Imt unb tvecjfefn attt 4. 3af;r unfer (tcj; um«
^n uer Canonicus Major cjiebf 1 oo.D{f^r. Jlt Statuten-©e(t)er,
Seber
2. Cap. acbfe SBtyfafle* Mtt *e»t MEMORIEN fm &$m. c $7
2feber frater admittendus ad panes muf? aucr) 100, O^tfefr getwt, Mifc) genieffef ftiv feitie
SOiffroett unt) <£rben t»a?§ Biennium Gratise.
Per Receptionem Memoriarum in Summo rtttrb pro admiflione & Decreto Quali-
ficationis t)em Capitulo ettfricr)fef 3. ^. 1 2. fj. atl Statuten-@eft)er in Simplo i o. d\tl)U. Sp.
i)0n Vicariis Uttb *>0tt bettett Canonicis tam majoribus , quam minoribus indupk>20.
ffttfyw Spec.
Pro admiMione ad fraternitatem Calendarum tt)ilb cjeflebett 1 2. ^fjjr, Species.
Ex Lib. V. L. P.
Alb. Gothofr. Twefireng Senatoris Alberti quondam filius Jjafbie Expectantzad
Canonicatum majorem aR, Capitulo.
A..1701. 13. Sept.baf R.Capitulum Friderko vtn XPefc&erfopf bed gefyefmfert
SKaffjS ©ofjtl t>te 6fe Exfpeclantz ad Canonicatum majorem fjecjebett.
(Sin /ebev Canonicus fjaf fcievAnnexa bei feinev Prsebenie aufiev Dem PoftefTore IH.Prce-
bendse, roefcftem fjeute nuv bvei beicjefccjet ftnb, b.ifte^abenua^^cle^nunge^ccfetauf
DtevVicarien, rcann fte evfcbicjet roevben ; folc&e^OJecfjftftt^nen^onbem^abftclnnocen-
tio VI. bevA. ijf2. $uft£enfam, (aut bev imL£3anbep. foo.regiftrutenUrftmbe : Bul-
la , confirmans privilegia Ecclefiae , & annexionem ad Prsebendas ratificans befidf icjet
roavb. 2BaS nun ein /ebev Canonicus fuv Vicarien ju t>ev(efjnett Jjat, frrrbet f?c?> p. 6 ?V-
tn t)em II. 35anbe. SDie Annexa abtv fefbft ftnb oben p. r45.tr) bemfcfben Q5ctnt>c einaevucff.
SCBie nun bafe(bft bte 9?ar)men berev ©ttfft^J^crven fo roofji , ai$ aud) bev Vicarien"i)ie ba$
&f>n t)on3()nen ger>abf unb ^ebraticftet (>aben i>cr5etcbnet fter>en ^ &te35eft$erauc&&ergrdffero
?}3frunben bi§ aufunfre3cttent)0ttuem£>errn Doct. FABRICIO in MemoriisHamburgea-
fibus mifcjefr)ei(et werben , ad;fe tcJ) nid>t unbiflirj ju fein bte fdmtftcbe S)om*#errn , fo n>ie be*
reittf tn t)er &orrebe jum II. Q3anbe btft auf bas XV. 3a()rr)unberf cjefct>er>en , nacr) ber getf*
SXea)nuncj , fo Dtel tc& t>at>on <w$ Umn cjer)abfen Urfunben 9}adS>ricj?f ^efcjdpfet , tvetfcr
barjuffjun:
A. 1400. i(! Witfytlm Croucl <3Jrobft£uU%ncjen>ovbett 11,670.
A. 1408. fiiflftef M. ^o^rtrt X?rtQ (Jrtrj) fonfl XPAnsettberg (Wttsett&ercj)
fubena&mt, bie £>bemmb Unfer^Leaur auc& &iev Som^vebicjev , II. 1 99* fte&e aucr) III. 493,
alroo t)ieev(ien Le&ores Secundarii t)er$eicjjnef ftefren*
A. 1410. erfcf)einef M. ^erttt<w Vc$ Canonicus minor , (II. 136, 219.) twfcjer
A. i4ic.juS.GeorgemtVicarieauftertd;tef f>at (III. p2.) unbA. 1430. obevaucjwv*
^er cjeftorben tff* II, 187»
A. 142 5-1 43 2. fomt Theodoricus^?rObe!tttcjr^a^Canonicust)Or (II. 19$, $6c.
€99. III. for, 44, ci.) A- H39» fuferefe €r t)ie 92Bttrt)e be^ Cantoris ju Capitul (II.
l64- fy) 3n Wefe Seit gefcdret:
^c/tjart ^emcjtc roeicf;er nac& A. 1 426. ateDecanus , fo aber noc& nt$r au^emac^t,
angegeben xoixb , unb bie XII. Pr^bende befag*
A. 1423-1439. 3nDiefer3eitr^beic&^erm<tttt?OrtBiirettat^efvoffen. (U.19J.
€99. III. eoi. IL 1 64. fq.) 3n bem 3a&v
1450. d. 14. oaob. nennet R. CAPITULUM M. Henricumde GeyfinariaS.Th.
D, fuum Concaaoaicurni,c^uramTheologicafacultatis in Ecckfia fua obtinentem
%M 3 Mtlt)
S1$ UtfmUn mb HdcfrrfcEeeti $. Period.
Unb JtW in ber itrf Uttbe itt roelcijer Die Vicaria S. Vincentii in honorem S. Crucis burcb Se-
gebrandi (^toerS $$ei(anb Vicarii Q)ermdcfjtni$ babmoerbe|ferttt>irb, bag berfeibcn 35e*
ft$er ber funffticjoonbem Le&oreTheologicse facultatis ju ernennen rodr , t)a^2lmtetne^
sprebtcjertf unt) Refpondentis in benen Difputationibus fttyren folfe. (£r r)at oermutbficf) ntc^t
fottCJC barnact) gelebet, maffen itt uenen Donationibus fratrum Calendarum (p. 6y$.
Vol. II.) fein Sfta&me oon M t)orbeme(t)ten Qcwefeinem, beritt cjettanteni^afjrbereit*
geftorben roar , nur burcf) eitten einjicjen cjcfcfmbett roirb , ber oierte aber nacr) 3ftm Johannes
Werneri ^atec A. 1456. t)atf geititc&e fc&oncjefecjttet, t)arau^bannn)ei(en&ercj(eio)enQ3e^
mdc&tnu(Tefur^t)ort)em^oDejucjefcf;ebcnpfIe5ten, fein 2(biebctt jroifc&en A. 1450. unt> 1436,
cjefc&efjen ju fein oermuttyia) ttirb. 3n ber obett an#efuf;rter Urf unbe be$ C APiTULS icrnen
roir, t)ag int)emcjettanten3a^r
^f. Theodorkm de Geymfen Canonicus Cjeroefett Uttb Hermanni IPoffen Curie bt?
(effcn babt; unbin eineranbew llrfunbe, in tt)e(cbereineuerVicarienuntert)er^(u(ftim
3)omber Thefaurarie eint)er(eibet roirb ftnben roir if)n A. 1495. d. 2 3. Decannocf) im&be»
unbinberOrbnuncjbettbrittenCanonicumjufein (II. i6f.) ©einertt>irbauct)al$eme$nocj>
lebettben A. 144?. d. 1 3. Martiiib. p. 271. cjebacfrt. ^nbemfeiben^abrtvaraui;
fyvmm i&rwee Canonicus Minor beit 4I0 JLufcoIf SancFenfiefce tin Q5urcjer,
t)te er(ie fieine Prsebende d. 27. O&.d. a.oerbejfert*, n>ar(Sr (l\revet) berfelben 35eft§er.
(II. 2ig. ^r (jat aber , roieicjjau^benDonationibus bes Calands l.c.fct)(ieffe, mcjjtlanjje
ttact) folc&em erfancjtett 3uroact)$ cjefeber. 2)ie eigentlidje geif roattn
^tnrtcb fcTCtobclman $u Capittel gef ommen i|t $tt>ar nia)t bef ant , ;c4>oc& er&eflct au*
einer Urfunue (III. ff.) ba§€r t)effe(ben €0?itcjIteD ef^entJer, al^ btc ^adbfofcjen&e, getvcfen fet.
A. Hp.befJetbeteerbaSCantorat, majfen €r fattt ber Urfmtbe (II. 861.) tttbteQJerfaw
funcj t)on t)ier ©tiicf £attbeSmitoier#ufett, t)ie uer Vicarie S. Sylveftri $uS. ^3efer, ubec
tve(o)er(£ra(dCantor£ebn^errtt)ar, einroifltcjct. A. i4$i.d.:2$.Juniifomt
3o^4tt VOt% 25urert Canonicus al$ ^eUCje t)0r in Documento CapituIiIII.44. Utttt
A. 1459. tt)ar er, tt>ieaU^uerIncorporationeVicariaeThefaurarixerr;efletttOC&am£ebcn»
(ii. 164.) 3ti
&enrtcfc 25At&e!s 3)om'£erren #off beftnbet (tcr) A. 1432^. 18. Juliiber ^Jdbfllt*
d;e @eoo(mdct)ticjter 3ot>an Bonrooe £>ed>ar»t ju£ubecf , unb nimt bte 9)ac&rict)ten »ott
einer Vicaria S. Jacobi in Nicolao auf , (aut III. f i . A. 1 4 5 4. treffen tt)ti*
3$1><W Werneri fonfl (BerboOett juaenant a(^ Cantofem Canonicum an , (II,
163.) Der aber A. 1 43 6. ntd)t mef;r »m itbtn tvar. II. 166. tlm biefe £tit »(t
^ettnc^ 25utcel unb
3ot>a»t Cjevett juCapitul cjewefen , unb hat A. 1 449. amtod) cje(ebet , flebe ben L2}er*
cj(eid; iroifcbeti ^erman ^icjenborcjb Vicario ju S.Nicolao unb 3oban oan QtQtn Q3orftei>er
be^ ^aufe^ <S. ^lifabet») im Ill.^anbe p. s^ (H. 698,701.) 2iu^ ber oft ancjefur>rten Ur*
funbe, inwe(cf;erberThefaurieeine Vicarie beicjeiecjetroirb, ercjiebetf»ct)baS A. 1499.
3o^4tt &u|f fontl €u(l ober 5?u(l cjenant ju Capitu! cjeroefen ill ; rcann abcr fettt
9?ai)me in berfe(ben uber 2(oi>an »on23u«n, ber A. 143 i.bereit^Canonicustt>ar, cjeie?
fen roirb , fo ifl e$ roarfct)etn(ict) , baf er auci) dlter ate iener biefe SOBurbe bef (eibet Ijabe. €r
tfl: na*ma(^ / unb t>ermutt>(ic^ m Theodorici Qcrobdtitge <g>tittt , Cantor
yeworben;
a.Cap. acfjf e Q3et>fa^e. *>♦» fcen MEMORJEN tm IDom. ? j 9
gercorben, (H. 699.) unb A. 1447. Senior Capituli cjeroefen. (II. 801.) ju <jleic&er3«'t
Icbte
3*&4rt ttof* CII. 801.) roefcjer nocf) tim t>a6 3a(>r 1460. am Sebcn roar (II. 701O
Nicolaus 3wrt0C ttJar A. i495.Thefaurarius (II. 161.) UttbA. i447.atU10C[Mm£e*
&tt.(H. 801.) -
Theodoricus XOi&)m<M e. a.-fll. 164O «nb
Johannes 25ennytt Prabendas VI. PoflefTor nacfjmate £>ec{)anf ftefje oben p. f 4f .
um t)a$ 3>al>r 1444* $ 6mric& Cogfelfr Canonicus geftorben, (il. 206, III. 703. 3n
bemfeiben Sfafjr finbett rotr
3o&att Uppeftperfre unfer bte Capitularen (II.I98-) €v ift aber bereifSA, 1422,
etne beifommenber Sfutfjucj au$ uera^tabf^rbe^uc^inPetriberoetfet/ Canonicus Cu-
riatus cjeroefen , t)er t)en $5unM?off am QSercje tiafre att ber &rtOC&ert&atter>©er<#/ fo &eu*
fe bie Decanats-Curie, cjefyabt
A. i422.Sciendum, quodpoftobitumHaflen$:obenborpe$ devoluta eft medietas
hsereditatis fuae ad Alleken relittam fuam inplateaCarnificumpropemontem, inter
Dni JOHANNIS UPPE D£M PERDE curiam & Bernardi Sluters Senioris &c.
A. 1447. erfcbeinen Nicolaus Sattcfettfrc&e unb Hermannus de Ofta (t>ott&er
<Dfie,) (lebe II. p. 801. ^a»onber(e^ereuen^5umboffam^ergebefagunt)A. i464.tt)ie
oben gemelbet , be$ £)ea)anfen (Sfefle beffeibete, aucfr noc& A. 1486. am ftbentw (IJ.
738*73 30
A. 1449. Borefcarb piosc Doaor (Hf. r 6.)
A. Hfo, aut circa 2fof>art 2Movem*>cgge II. 700. tmgfeic&en
3fol?<m ©tee» (II. 702.) uttt)
Theodoricus &$e (II. 702. III. 490.) A. 1484. ftifffefe€rfeme Memoriam $uS.
Marien Magdalenen (II. 692.) €r fkrbumbba^afjr 1 f 25- (II. 344.)
M. Fridericus i£lefce£e (II. 702.) XI. Pr&bendse PoflerTor
^erttttrt fbntf er Decretorum D. Praebendse XI. PofleiTor unt) Scholafticus
(II. 701.)
M . ^ettrt* HtSitefrorg , Thiderici be$ QStircjermet f?er$ ©o&n, €r &af f e t>ie VII. Pr«-
kende.
a. 1460. aut circa 30&M &of?fce PoffeflbrberseljenbettcjroffenPrsebendeunb^
gletcD^robft tnBremett.
304cfctm €y&c Leftor in Theologia (II. 701.)
A, 1466. (jaf ^etmcfr pommert ba$ Decanat erfjaffett, roann graber$u<£aptffef
gefommen , fan baxwt erf>eflen , bafi €r Johanni&mnyn ber A. 1463. bem lefctenjulii
fcerflarb, tmCanonicatgefofcjetift. 5?ao)35ni5at
2It>ere eSdrlefffiorp biefe Prabende jur$bnutuncjcjef?abfV
#ie roctre ju unterfucfjen roattnebr 3o^<trt25remer,benmanunferbteS)ec5anfertStt)t>
fcften <Be*er&ee unb ^ug^e fe£et t)on ber erften Prabenae Q3eft&er cjeroorbett
fer , be$cjleid)cn tuirb ntcfct cjemelbef rocmnNicolaus^tlg^c, berbtebriffe^fruttbebefafo
«nbA. HSo.DecanusewefcfetttMrb, ^bum^errcjettjorbenfet.
A. 1480. befletbefe WZtymVina fonftStmcfe, «Pttticfcunb Vmtcfccje«anff
bte
c6o Ur&trtfcert urtfc Hacbrtc&tcti 5 Period.
bie 3£urbe eitie^ Thefaurarii II. 289. fq.) f ft aucb Scholafticus geroefen II. 702. 724. Qt
tW A. i496.SeniorCanonicus, (II. 851.) feinePrsebenderoar bteftcbenbe.
Umbiefegeitift M. Theodoricus Cttrtcftrabert gc|torben (II. 289. fq.)
A. 1486. ConradusiQPafmar. (II. 184O oDevXJafmar^afteutc^evtePraEbendeunb
tw sug(etd) ^Jkopjt tn 2toererteer£ert.
2dbcrc ^liQirtg (£It#ng) Pra&endaiXII.Poffeflbrunb&OttA* 1450. foambMi
tufcfeer q>roptl gebdvet tn biefe geitett.
A. i488.2tlbert<Sogmatl (II. 172. 175.) roav JU$(eicf) Commendifta ad altare
novuminCryptaEcclefiaemajoris , (II. 174.) un£> ^robft$um &etrtbe? e (II. 702. 8990
3&m roarb bie funfte Prebeade, twfcftetw 3f;marttare6 tttagcrttoicverbefaf*; betgo
lcget»
A. 1 49o.tt>av jfO&art tHurmet f!er Theodoricus VPt&ettbrtlcjeje Prsebendse XI.ma-
joris PofTefTor, Provifor im Caland atl 3o|>art Vtttcf ert (gtette (II. 727.) afroogr A.
1498. bte Ofrc&nuna aufna&m (II. 7250 roar A, icoi.abroefenb. (ii.724.) A. 1 ^04. Se-
nior. (II. 141.)
2tfbert &OC&, ^aete bte Crfie Prebendem tt)Cfd;er35mAlbertu$KrantziusDoftor
fofcjete, bcr A. 1 r 08. tvte »orr>trt cjefa^C , juvDecanat-^tirbesefcmcjte.
3ofcart Qcfe&terrw&c (II, 705. 898O twr A. 1456. (II. 897.) roav A. 1 co6.nic&t
mefjvamSeben.
A.if02. ^ertricf) ittetejcr (Sttcier) Doaor (II. 714.) r)atte t)te ^epfe Prseben-
dam(II. ^44.) roe(cr)e i>ov Qfjm ^ermart Seeirt cjemtfcet (>itte, foav Cantor (II. 351. 714.
724. 731.) roarb A. 1 f 02. im Julio ,'n 3of?art tHurmetlere ©telle mm Provifore im Ca-
landerroel)let,bafjerbatttt, bafj er cf>enber ate A. 1 f 02, jugapitfeltjcroefen, i>erttuttf;(i#rt>irb.
(II. 727.) Senior Capituli A. i fo6. (II. i f $.) ffarb A. 1 f 26. (II; 704.
Petrus 25l0ttte, roar A. 1 fo6. Thefaurarius II. 7 14. 75 i.unbA. 1 f 09. Provifor
im Caland, (II. 72 3 .) roe(d)e$ 3lmbt3^m md) Wibebrucjgett $obe ju tytil roarb (II. 717.)
(grfcatA. ifi6.nocj)ge(ebet.
Cortrab ^utferts , fjatte bit ncuntc 0voiTePr£ebenden)e(cf;et)or3f)my<?^«w^unI)
Nicolaus Bobefcer befeffen l)aben , ijt A. 1 f 09. Provifor tm Cahnd gcroefen (II. 714.75 1.)
roeIo)e^5(mt(2rabevroiebernieberlec|te 11.757* <£r|TarbA. *f H-
A. tfo6. ^o^artBrartoie H. 1 f 5. PoffeiTor Vl.Prxbendx, roefc^e cr ttad) ty&Xti
ivtg *>ort 25ulotv (al.25ultrtcj) empftng.
&inrtcfe Bocf^olt Canonicus minor, unbjucj(eid;$ropftm£ubecf. II. 1 r 5 . n>art>
aber nacl>mef)te Prsebendai VIII. majoris PofTeffor m eben biefem 1 fc6tem ^afJvunbA.
i6o9.^ifa)o(fiuilubecp
A. 1^09. roav tHarquarb <!>I^e tyafte bte XbePrcebende ProviforCanonicusittt
Calanfc (II. 7 1 4. 7 5 1 . 7 5 4.) <£r frarb A. 1 f 5 f . $u 25ujrte£u&e unb jwav in ber ^abfufc&en
Religion. (II. JJ5.70C.)
A. if 14. Oberumbiefe^CttilarbChriftianusBucf Canonicus (II. 527.)
^o&att <B>arieff*torp t|t efjenbev a!3 t»er S^act>foIcrcnt>e ju ^apitCeicjenoefen C"- 7*r0
fufjVfebaSProviforatimCaland A. 1 f22. (ll.714.75 1.) rwtr A. rf^o. Thefaurarius Utt&
Vicedecanus^III. fyunbftarb A. 1 f f 1. aut circa (II.728.)
Nicolaus
i. Cap. ac&f e Q5ei)ia<jc. Wtt ^ctt MEMORIEN tm 2>om. $£$
_____ - — — ' — — —
Nicolaus Q3ttfiorp (II. $27.) €r(jaffe bie acj)fe cjrofic Prabendeunb$roaroermuny
lic&bonA. ifo9.ba^cnn'cb^o^olt^ifc&o(f»Dn^becf n>arb, €r roar jugleic&Le-
ctor Secundarius unt) &om *$rebicjer p: geif ber Reformation , £r ftavb A. 1^40»
(II. 70^ 0
A, if 16. Nicolaus£ttcj&e beS Decani Q5rubew ©of)tt (II. 355.) ftarb A. 1^40.
(II. 70?.)
2fr»iolb ttatjce, (II. 5 5 *0 befagbte bterfe Prabende roefc&e fonft bfe Qcbattettbur*
Btfcfce cjenennet roirb , biefe ^af t)or i()m C^njlop^ Qccjebabc inne cjebabf ; Wad) 3 Jm a*
ber, (>aben ftc nacb einanber cjenufcet : _Jol?att patjertbom , ^robjl in 2U>erettterfett,
&obbe »aii XMtett *J3robft ber ©fifff^ircftesu^tlbce^eim; (Bottfrteb *>oit 2ffpett*
(ee unb Q5crti&arb 2*oc&.
^ertrtd) Q5artbfcfcOW.(II. 535.) Prs&bend^VILPoffeflbr, roar A. ipf.Senior
Uttb Scholafticus II. 544. (krb A. 1 ^40. (II. 70 f.)
^elmolb 2ffoerbtrttJ Prsebendse VIII. PofTeflbr unb h.a.Thefaucarius (II. 35 3.)
jfarbA. in2. (H.704O
*J_ejejarbStetti, @feen. (II. n^)PoffefTorXI.majoristi)efc5ei)or^ttt^^
rml&avzn, fonft &&amc unb Kactt cjenanf , befeflenfjatfe, €r roarA. if24.nocf;am
€ebtn(H.j4?0
tllatt^tas Q3ratlb al. Matthaeus (II. 2 j } .) befag bfe XII. Prabende , tt)arb M &W
picfe tHetcjere ©tefle jum Provifore im Caland erwe^Iet- (II. 727.)
A. 1 4 1 7. jkrb ber fefjr berufjmte Decanus Crantzius , roann nun beffen Q5ruber Do &.
C£tjtjarb £rattr_ af$ fein Sftacbfolcjer in bererflmcjrdfferenPraebende ancjecjeben roirb, fi)
erfjeflet jucjfeitf) baf? <2r in biefem^afjrfeinen^fai. $u(£apiteferfjaffenbabe. 3n fofcjenbett
1 f 1 8bem 3fafjr roirb (_r af$ Decanus cjefunben. II. 3 ; 7. Jpiebei fjabe icb ju erinnern bag t>tc=?
fer D. igcjcjarb Crartt^ in etner A. 1 f 1 6. cje&eicjjnefen Urf unbe fc&on ate Decanus oorf omme
(H. ?;$. $jf.) tt)e(a)e^manbaf)inba§SrbedS)ec{)anfen©teaebeiber$anbfuncjoertretett,
trffdrcnmdd)te, alkin, fomu(te€n.) ef;er$u<£apitcfaf$A,Tp7.cjeroefettfeitt. 2.) $onfe
er bte erffc" ^frunbe rocf cj)ed boct) afte unb neue Vifitations-Q3ud)er wrmelben , nicfjf cjefjabt ba*
ben, ancjtfe&tn bitfelbc D.2JlbertfeinQ5rubernoc&abn%fe ; oberermuffcbetf Decanivices
baetbod) auSbegCapiftef^ittefnic&froar, t)erroaftet(jaben, roefcftetficbroettererUnterfu*
c&uncj anfjeim ffcfle.
A. 1 f 19. JacohwHenningi roar 5(ttfattCj£ Canonicus minor (II. 54.) naa)mafdMa-
joris PofTeflbr unb Provifortm Caland an Nicolai ^uflorpe ©tefle (II. 727.) UttbA»
if44,Cantor, II«72f.
a. 1 f 20. fomt Henrkus Senior m f IL 541. burcfr roefc&ett ic& ^orcjebacBfett Zsttit
rtc|>tHcteroerfief)e.
A. 1^22. ^etttit'rtg ^flewbrfitjtje S. Th. D. foffaufberenVifitations-Q5uc5embte
(tebenbe Prxbende eincje^abt f)abm , fo aber in Sfnfeftuncj ber beicjefe^en 3a&ren , au# roefcben,
bai^ettrtcb Battbfcfeom unb ^r ju cjfeicbert3eif Capitulares cjeroefen^erbeflet/burcbau^ nic^f
beflerjen fan,Provifor imCaland A. 1 f 29.(II.754.)unb jroar anAf^/^Brattbee^tefle tv
roe5(ef,(H. 7270roef*e^Proviforat er A. 1 f 3 f ,(H. 5 f f .)ober f ur$ barauf refignirte, wrmut^
itd? »etl€rS)t*ant juBarbewtcf cjeroorben.(H.7o6.)<Sr 5af feaucfi eine^3friinbe iuScfefeg^
l.C^eiU3ter2&attb. ®bbb Wi#>
tfz Urfctn&en unb VXA<k*id)ttn ?. Period.
wtcfc (ib.) (gein $ob erfofgfe A. i f 44. (II. 5 06.) »or roefcfcem £r ten Calanb in &amburg
mtt 2.$?arcf 3a'brf 2(ufFunfrten wbeffcrfe (II. 706.)
A. 1^24, crfcOcincn nac&folgenbe Canonici in ber p. 543- imll.^5ant)c beigebracjfet
Urfunbe.
^O^atl i£rtCjc!tert S. Th. Profeflbr unb Le&or Primarius, biefer ftarb An. 1 j ar.
«m ©ontage »or Feliciani , ftcfa Qtcffcn Rentpcn SQBarf). £3erid)f.
M. Clemens (Brote , biefer fjaffebie funftePrsbendsunbnjarbinbiefemSa^r, roic
tben biefe Urf unbc fef>ret , jum Decanat erljctyef.
2llberttt>ulf?afc.
3o&an (Dlbcnfcn fonft t>Ott<DZben|ert gcnannf ; bicfcn btibm roirb in bcn Vifitations.
!55ttcf)crn bic cr(lc Pr^bende jucjecicjnet , roefd;e$abcr, roeif jie, (aufberllrfunbc, jugfeia)
juCapitultvaren, tttcfrtfeinfan; dMbcnfenijtA. 1 5-40, cjeporbem 11.707.
2f rrtolb Mkhaelis , r)atte bic VIIU c grofie Prcbende.
Jodocw <5rOte S. Th. Profeffor.
A. if26. Theodoricus de Rhoden al. Redem & Reden roar ^ertrtcb tHeyers
fjacfrfofger in ber Ilfen Pnebende , roelcf;e(2r burcf; fcincn ^ob (ic(; roeif} nicfct roann) an
$Dctf)let> Ketjerttlau tiberfiefc
A. 1 n f . 23ernf?4rb 15u&. II. 5 f f .
2Ut£e &Ol|ic Praebendae XI. PoiTefibr, roarb A. i 744. an Jac.^ctttttnge ftelfe
ProYifor im Caland, II. 7 1 f . 7 5 1 .7 3 4.
^CttrtcfeQtutttPrabendjeVIII.roar A. 1 5-47. fq. betmCa!andII.724.ijtinbett3afj'
ren 1 f 4f . 1 f 46. «"b 1 f 47. ba&on ict) feine 9ved;nung beftfec , Stru&urarius gcroefen.
tiltcfeoel QcfctUow i|t mif ^oljicn unb nac&mar)I$ mit XVitbmax beim Caland ge*
rwfen , fcbfc nocf) A. 1 f 54. II. 724.
^cnrtcb Bcfeultc PraebendaejXII. PofT. r)at be£ Decani ©feffe in $Ibroefenf)eitM.
Clemens (Brotett vercretetn
Vtttis CrAtTter al. Bruno Prab. V. in C/emeutis<BvOttn l)af aucfbaSDecanatwr*
rcaffet.
fohannes Saxo , (Qrtcfcfe, ©rt£0) JVD, Prab.XII.roarA. 1 rj^beretfSDeca-
nus(tcf)c obenp. uf.
Johannes papc ttOtt @f abe. Prseb. VIII. f attt A. t f f t , jum Caland. II. 7 55 .
A. 1 f 3 9. M. ^enr. YDtefjmar L. anfaugg Minor II. 2 1 8. ^ernacr) Major t>on II. Pra-
benda, Senior Capituli A. iff9« H. 743» Httb A. 1761. Decanus (tefje obett
p. W-
M. Ptfr/# Htgell. uxoratus II. 223. 'bor
A. 1 f 40. ift ^ctotg 4>elwiges gejtorben II. 73 2.
A. 1 f44. ^^r^/Barbyroarb i»btcfetti3af>r»ott^dtttgIio)er^?a/.ittS>ettttcmarcf
bcmCapituloprxIentiret II. 560.
A. 1 f f 1. Johannes Qcfeliker Pra^bendx I. r>tef>er gcfjdren rmcfjfofgenbe Urfunben:
Bernhardi Steen Vicarii Ecclefias Bremenfis & Archiepifcopi officialis Literae ad Capi-
tulum llamburgenfe 3 ut introducat novum Canonicum Johannem Slilter datie Br<£m<e:
d. 29. Jun. rf f 1. Joh. Sluters. Requificio Capituli llamburgenfis 3 ut fe inftituat in
poiTedionem
a.Cap.,flcj)tt33tpfq3k ttOrtfrertMEMORJENfuitfoOttt. f£j
pofieflionem Praebencke & Jurium vigore fententise Archiepifcopalisfubpoena. d. 2;,
Sept. ej. anni. 3.) Capituli Hamburgenfis Conftitutio Procuratorum incaufacontr»
jfoh.Sluter A. 1 f f.2. d. 16. Martii. 4.) Documentum Notorialeliterascitatoriasin cau-
fa Sluteri contra Capituium Hamburgenfe , Decano ejusdem & affidentibus intima-
tos , recufata vero acceptione , valvis templi affixas etfe , e. a. d. 5 1. Dec. £r i(t A,
1 y 9 1 i d. 5 1 . Maji fle|farbett»
6emf cb ZUitgou ber SDicf e Praeb.III.t>erIo$r tn uiefem Sfofcr i>or $?e§ feftt €c6ett» 3#m
fofcjfe
A. 1 r n • t)en *o, Juia Mkhael TkfytbtxQ tn efcen uerfcben Prab. twlc&er A. i ; 6 ? ♦ Dc-
canus war. • .
jfo&anlMtge , (Me , SIcl , &let&e) JVL. II. 716. (>af bie VtPra^.cjefjabf,
t|t Senior Uttt) Thefaurarius getvefetl lt 364» 4*9» UB& A, 1608. Decanus Cjewor&ett fte&e
obett p. f 4^
<B>cr^irbJUmEeII.7?3.
A. ijy8. i£rpoIfc iLtrt&enbrOB ( JLtrt&ertbrtttfc) minor II. 218.
A. 1 f f 9. Bartholomaus jfuftm , minor.
A. 1 f 60. 22. Jun. £3aU£a(ar *>ott 25roc£ fcorff Prsbendse IV. bttrcfc , flote m bett
Vifit. 35ucl;ern fteftef, auf 35.soti Wtxfebc refignation , ber aber roar A. 1 5-74. noa> Stru-
ftuarius vide infra.
A. if6i.<B>4brtclQ5eren^es UI. 7 1. Praeb. VIII. febfe tiocl) A. 1 f 70. II. 7 5 5.
3*\)an <£& leff Prab. X. auf fetne* SBruber* &cnricb0 (gcflcf , i>er fte an
2Jo^4n &o&e*10atI?Ott>ere (fcfefle erfjalfettftaffe , befc&efrene Slufcjebuncj , tvar A.
JS^h Cantor II. 264. Provifor int Caland A. 15*72. II. 734. jfarb A. ijgo. d. 18.
Septemb.
Antonim Q5ar£ey Prabendje IX. totlfytConrad %ufitt$m ifymbtfaft: (Srfomfttt
i)tefeni3abraBCanonicusi)0r, II. 755. un6 A. 15-6;. al$ Burfarius- II. 564.
Vaul Cefmar erbielf in uiefem 3af)r i)ett 2 ?, O&ober &fe XII. Prasbende , roar Provi-
for im Caland bid A. 1 5-74. t>a 3(jm Capitulum pro abfente etf fdref II. 746. A. 1 s 8 1 . abtX
erfcbctnet Sr n>tet>ei* al3ProviforbetCw#W/ Q$orc&cr0 ^OafjI $um Caknds Qttyanttn II.
7 $ 2. *ftad;mafg tvar €r A. 1 s 9 5 ♦ cjefancjett II. 7 5 4* unt) A. 1 608. d. 9. O&ob. cjiencj €r au£
t>er 2Beff.
tntcfertei tHoltter cjeburffcj aus £unebur$ tt>ar tntJiefem^a^rfcJonjuCaptfuI, unt>
feafte bie V. Prxbendam , feitt $ob erfolcjfe A. 1 6 1 4.
A. i?6$. 2&ili<m ^udba toavb h. a. ex minore CanonicusMajorII.2i8.tveIc5e^
fanften Dem 26. Febr. De^ folcjenbett 3a(jr$ jucjefd;riebett \wb; 3Q?an eicjnef iI)tttt)icVlL
PrsebendejU.CErrefignirfefeittePrsebendeA. 1 f 84. Uttt) |larb A. if8^d. 14-Junii.
Q5ol0et»m t>on¥£eirfebe, fon(t Q5er(cb«, IV. Pr£ebendK,betn)efd;emfonfttnbctt
Vifitations-QSuc&ern btiatfuatt n>trb refign. 1 f 60. 2 j. Jun. aflein tviDer t)ie SCatieif , ftnfe*
tnal€r A. 1 f 74. nod;Stru61:uariustt)arlL $64.
gerttttrt Htebrtr Praebend» XI. welcfte DOr 3^m CErtcfe »Ort Cjer-ert unt) jfe&4«tt
(gttierfert , fonfr Igimets cjenanttf , befaffett. €r tft e&enber al^ ber nact>fofaent>e rott
<5rwc juCapifuIcjetvefl II. 7Ht®ettt?o6n)trt)tttt)ettVifitations-?Suo)ernA, 1/82.26.
®bbt> z AprU
T64 UttmUn isnfr Hacftricfeten ?.Period.
April aefcDefjcn jufein angtfcOviebcn ; ^fmufTaberentmebcrfcinec^fvunbcabcjef^^^^o
©bevauc&e&enbevaeltovbenfein, anaefeben fein ^acfcfofaw&fcbrtr&ttOttf XXMfreA. 1774.
fccfaatc Prsebende fdf>on befaf? Qnt) fcdHia tnnc batfe , ftef>e II. ; 67. fq. & III. 1 1 g.
A. ij66.d. i4.Febr. ^etiricb »on (Braw , D. XX>ll&elm tTfcltere (beSSyndici)
€5f iefp@0f)tt , Prabendae II. fkvb A. 1 f 94. r . Maji.
A. 1574. RtctMrt vom tX>afoe ein pommersfcfcer €befman unb Canonicus ju
SLubecF, tyvman Hieburs ^adjfofaev, roivoovaefaafinbcvXI.Prabende, refignivfe
A. iy84-feinCanonicat II. 392.un&roav A. 1 J98.nicbtrnei)vim£eben III. 122.
A. ir7f. %bam Cratsicjer JVD. unt) t>orr)tn bev <2>f abt Syndicus , bevmafen aber
giivftf. ^olfietrt^Ottorptfcber Oiatr), Prabend* IX.Poffefforroefc|>c3acob VXWfcer
iwifc&cnS^munb^Arcfetgebabtbafte, ftavbA. if84»d. i7.0ftobr.
A. 1776. S&altbafat *>ort Q3rocftorff , PrabendadV.&affed.22.Febr.int)iefcro
Sai)v fcftonfcinen&om^W II. 590.
A. 1 s 80. d. 18. Oaobr.2>tetertcb XOi\U (al.¥X>sfcc) PrabendaeX. (larb A.ir 8f.
d. 1 9. Aug. (jaf aber t>ov fcinem $obe refignivef .
A. 1 s 84. 33alti?rtfarvort 2llefel& ein &olffeimfcfcer t)on5Ibel befambieXI.Praeb.
nacj) fc>e$ *>on XOalbt 2lbtvitf ; vid. fupra, <& roav A. 1*90. no$ am ^cben. III.
II9. 122«
¥£t%!m fcHoHcn>Om23o<$JVD.unb Syndicus bti ber ©tabf jure primarium pre-
cum, refignirfe abcr bie iljmbeigefegfe IX. Prebende feinem ©of)n.
Hieronymo tHolIer II. 292. roefcbev aucr)in uiefem^ar^rnid&fd. 1 7. Sept. ancjefc6eti
Cragtger d. 1 7. O&ober bie fiefle aflererft cvfebigte , fonbern d. 7. Dec. Q3eft^ cvfangfc ; fetti
S)om^off roar ad pontem II. 770. @v roar A. i6n.Senior unt>Prsefe&usII. 422. unt)
lebtc bi$ A. 1 626. ben 27, Jan.
fytmcm XOttttn Joh. ©ofctl befamh. a. ben i7.Dec. bie VH.Praebendeflavb A.
if86. d. 14. Jun. nacfcucm <£v feitt Canonicat *>ovfcevan d?er£arb Stefcincj abcjettetc»
fcatfe.
A. if 8f. T.Martii 3ot>4rt t>0rt 5er XX>lfcftcioavb A. 1 s 89.Scholaflicus.
^acob i£hr$ be$ DJat^^evrn Antons @or)n bcfam h.a. d. 9. oaobr. biebriffe
Praebende , ftavb abcv A. 1 rtfg. d. 4. April.
1 587. Laur. g.artCjermmt h. a. d. 16. Sept. PrabendaelV. jlavb A. 1 620. d. 18.
Auguft.
(Bkr&arfc Stefcincj Prseb. VII. fravb in <E3cf)roeben A. 1 604. d. 2 % . Sept.
A. u87.d. i2.Dec. Vitm Otto VOurtjrjetm Canonicus Supernumerarius *) unb
r)evnacbPraebendxI.tt>ivt)A. ij^o.DecariusCapitulifiefteobettp. 746*
A. ij89. Jperman VOttUn 3of)anfen ©of)tt evfjieffh.a.d. u.Sept. Praebendam
III. roav A. 1 624. Struauarius , II. 43 o. jfarb A. 1 629.
A. if90,
(*) £)te Praebenda Sapcrnumeiaria QCt)5vte Dcitl Leftori Primario , tt)f!d)er D«ma()(^Superintcodens
flcnnmdmari). 5Bann nun&fr^^efDbtcfcSBttrbcbefaOM.D^wpcngljbrnA.^p^i^sepr.
2>en SQ3«g alle* gletfd) antratt / fo er^cllet ^u^Utcr) I>tcrau^ l)agCapitulumDcnifdl)fnDtc€infunfec/
fo 3&m lauf Dev ©tittungau^ fcerLeaur» Primaiia ju fat«eu/fetJ)^fl^in)vfcin?m€nleen^oge«
$cftt.
2. Cap. acf>feQ$et>facje. wn fren MEMORlENfmfcom. f6c
A. 1 5 90. aut circa Zbvmae Olave. II. 5 97.
Jobannes tftollcr Pra?b. VIII. 2Imtman jtt Oveinbccf iflln biefem 3afjr &on feiner
spfvunbc unb jroar d. 1 9. abfleftanben. £)ie 3eit rcann £r (te empftna , rotrb nic()f aemelbef/
fo fcief aber ift cjeroif* , baf? fte 3(>m nacft Otebrtcl 25eren0e6 t)er fte nocf; A, 1 y 70. bcfafj , $u
Jtteilgewor&enift.
A. 1^91. C&omae)5tomePraeb.VHI. h.a.d.2o.Jun.nac53o^ntnoUer0 5lb?
friff/ ffarbA.1606.
A. 1 5*9 f . 1 ? . Jan. d>eeo t>ott fci^rert al. wn 2>5rtntjen bc$ &remifct>en S)om £>e?
ijjantcn ©o&n Prab. 11. ftarb a. 1 6 1 6. im Aug.
A. 1 602. % o. Jul. jrtefeericb Q>ettram x>on 2fr)iefelb Prseb. XI.
A. i6oy.d. 8.Jan.30^ant>0rtQcfeemntJeiiPrxb. VlI.f)atfeinCanonicat, vigo-
re protocolli Capitularis Lit G. fiir iooo.^arcf £ubfcb#efauff/ jtarb pfc^ltd; A. 1612.
1 8. Scpt.
A. 1606. Occo $On #4rfen / II. 753. Prabendae XII. roar A. 161 1. Cantor.
II. 422.
A. 1606. io.ApriI.^ertrtCt>5w//V^I>0ntX)tter6^ct,m Prcbendas VIII.
A. 1 608. 50. Jul. Clemensi&afoznbovf Praeb.XII.
A. 1609. Uldaricus 25erte£e minor. II. 75 5-
A. 1612. d. 2$.jul. al.28.e.m. #crmartPwi$ierPrab.l.roarauc|)CanonicusStt
ttibecf, flarbA. i668.2.Jun.
A. 1612. 24. Sept. 3o^4rt!^lct^e parbal^SeniorCapituliA. i639.d,26.ApriI.
11. 4*8. €r^atfet)ieVII.Pr2ebende.
A. 1614. 4. Oftofe. (al.80^bcr^4rbtnoIecrt)om^irf$be^^evrenQ5urjjerme^
jtcrS ©obn Pr*b. V. ftarb A. 1 6$?. d. 7. Martii.
A. 1 6 1 7. $cnricfcf £elcm*n Praeb. VI. ftavb A. 1 628. II. 4 f 4-
A. 1620. 1 o. Aug. Lucas DOrt (£t'QCrt / Praeb. II. roar Provifor tm Cfltett& A. 1 648.
n.789.fravbA. 16^2. ?Sept.
A. i6zi.d. 3 i.Martii.D Laurentim JLarttjermArt bed Canonici Laurentii ©0$t1
Pracb.roarb A. 1 624. d. 2 5 . Sept. jttm SDecbanten ern>er>fef*
A. 1622. 10. Aug. £ertrtcfe vOrt2ftttbeit JVD.f)attebteXI.PrjEbende, roefcf)e t>or
Sljm Ulrtcr) (Dtto ©cfculrje betfDecaniCSofjnbefaf?/ €vroarA. i64f.Seniorftavbaber
im felbtaen 3a(>r ben 7. Junii.
A. 1626.25. Dec3o&4n5ricbricb<S>ronowJVD.PraEb.IX.5lnfana^juS)ewn^
ter ttnb nad)maf£ ju &iben ProfefTor , jlavb A. 2672. tm 6i.3afjrfeineS2lltevtf.- SMefetf
£ocbaefef)vten $?annetf 2tbm fjat ber feel. #err Archivarius XttUf ens D, be*
fcjmeben.
A. 1628. n.Sept. y^c/^cBraff (al.CBrave) JVD.Pr2eb.VI.ftarbA.i6f4.d.
12. Maji.
A 1629. 51. Jul.befam 7/>/^2fjrcrtbteX.Pra:bendett?e($eKuMp^Qte^trttjbt^
fcercjcbabtbfltte.
A. 1630. i9.Mart. ^trtrtcr; tWr&ettfcoftJVD. Prjeb. III. ttWbA. 1639. interSe-
nioresaufsenommen/ ftavbA. 1661. 12. Sept.
tybbb 3 A.1632.
S66 tlxtmbm unb Hacfcrtc&tctf ?. Period.
A. 1^3 2. 27. Martii Vincemm iTJoHcr JVD. Prxb. VIII.
A. 163$. 28. Nov. <5eorcj (Dtto Jpefcemart JVD.Prcb.XII.auf befcf;ef?ene Refi-
gnation 33eruj?ar& vort &attr30tt> A. 1 64 1 . 20. April.
A. 1639. jo.Maji 2)etlet> Keveiiclau ftdntgl. £>dnifd)ev £off<D?af(j unb (Eanfcfer
in £>ero £>etttfd;en ^voMtt^eti , Prseb. VII. refignirfe A. 1 662.
A. 1640. 3oacfetm (B?o&erfertJVD.Pr£b.VH.befamA. i£r8. rote vor erroefjnet
ijl, bieDecanatSBurbe.
^o&att Scfclaff, JVD. (SUphius) Prsb. X. n>efc&e Titus %en refigniret
!>arfe. '
A. 1 63 7. d. 2 1 . Dec. ^0ad)im <£>ofcer|ert Preb. VIII. roarb 1 6 r g. Decanus.
A. 1 64 f . 4. Dec. <£urttl?er £rtcfc *>ott fjgisert JVD. bee? Jjprtt. $8uraermei|ler$2W*
fcert vott iEtrjert (Soljn , Prasb. XI. roarb A. 1 f 60. in betf (Sapitteftf ©elegenbeiten nac&
©cbtveben wrfc&icf t II. 487. r 00. verroaffete A. 1 6 j- g. t?te Burfam , tvar aud) im felben ^aftr
Senior Capituli A. 1 679. evfattgte @V M Decanat.
A. 1646. 2. Martii jLucas JL4rttjermartJVD.be£DecaniD.Laurentii-(go()nbe»
fam , nacf) befd;ef;enev Refignation ^ermart ptttQfcre btc I. Prcbende , (gr tvav A, 1 y 4? ,
i9.0&ob.geboven, tvavbDecanusA, i685".2.Febr.
A. 1 6 f 2. 1 6. Dec./^O&att /#/?/# Stltcf J VD.Prxb. II. refignirte A. 1 67 5 . 4. Sept.
unb frarb A. 1 676. d. 20. Febr.
A. 16^4. 27. Jun. VincentfXt^\Uv^m^Mm^6ni^i®^m\>if(^t^o§di^
UnbRefidentJU^amburaPrseb-VI.refignirfeA. 1667.
A. i6f g. 25. Jan.^JokancDliequiefi tin @cf;tvebif<$ev @befmatt Prseb. V. Poflef-
for tvelcf)e jrotfa)en3^m unbfJEberkarbttloller wmJpirfcb fo A. 1 6 f 7.d.7.Martii vevjfqvb
Petrus X?OtCJt beS Capituls Syndicus befam , ber aber fitrfjbarattfba^AfielTorattm
f}or)en Tribunal ju VOifmav evbielt, unb baf;ev, vcvmutf;(icf; , fetn Canonicat ntebetlegfe.
3n etnem Vifitations-Q>ud)e |lel)et : Cujus pofleflio regio mandato caflata.eft.
A. i6f9. i^Jan.CBottfrie&CSrOtCJeg aU£5 2Beftpf)a(ett , Prseb. IV. tvavb Senior
Capituli, unb A. 1694. jutttDecano.Capituli cvtve(;Ief , fo @r aber in favorem D. Petri
XPeflerm4rt0.gJeicf;refignirte, £r fkrb A. 1 696. f. Apr.
A. 1661. d. 26. Sept. 2Jo(?att 25art<fwertl?JVD.^evrtt2Jo^art^artcPtvet;t&0
0?Ctfr}man^ (Sofjn Prseb. V. tvavb A. 1 686. jum Decanat er&ctyet.
A. 1662. 5. Feb. foh. Theodorus Jbietericb , nacjEjmalS geabeffer *>ott KottfcecP
PrsEb. III. Jure primariarum precum tvarb ^aifett ^ejtbenf im ^ieber^ ^dcf;(tfct)em ^ratfe
At i679.|farbsu\X)tert A. 1686. (al. 1687.)
1 f ♦ April. 2>etle» KewertdauPratx VII.
A. 1667. 1. Aug. jriefericJb ^ettte AfTeflbr bti bev SoniQl Can^efet judopen?
^acjett*
Carol (Bfuf!a\) ftToHer, Vincentiibeg5tdntaf.©c5tvebtf$en(Sof;naufbefcf;e6etter
fetne^ #evrn Q3afer^ Refignation Praebende VI.
A. 1668. 2, Jan. Benediclus ttOigt Prxb. XII. (larb JU tetpjig Anno 1624.
1, Martii. .
A. 1 670. 4. Aug. 25art&o& p&tltp meurer J VD. Prsbends VI. auf btWW
i.Cap. acfjfe %$ty\a$t tOOtt fcett MEMORIEN im s&Ottt. f 67
ne Refignatiorr^f^/W Chriftiani $4ntg& Vice-(£an£eflei Dire&oris $u ©tat)e , fkrb A.
i679»5.Junii.
A. 1672. 1 8. Mart, P^/raj- TPcffermdtt JVD. be3 %\tl)$^mti Cafp^re <E5oljtt
Pra>b. IX, erfancjte A. 1 694. d. 8. Sept. ba^ Decanat.
A.1673. 4.Sept.^ern^<Jrl>Ckufcjt JVD. nad^mal^^eabcfter t>on C(4ufetil>etm
Prasb. II.roarbSeniorCapituliunbThefaurariusuttbflGtbA. 1710.
A. 1674. 24. Mart. 3ot?4ri 2(ooIf j&ielman x>oti ^iefmatts (Scj£ , jrfbricb
€tj>ri(lwtt6 ©or)n , Prabende XII. nacfrtnafg €fjuvf.Q)i'aunfcr)m.^)of^9iati)refignavit
A. 1 699. cum confenfu Regis Friderici IV. & Ducis Friderici Gottorpienfis.
A. i6.79.d. 22. Jul. Thomas Baltbafar Mevius be$VicePrafidenten ju ^ifmiav
David Mevii (^ofjtt Pra:b. VI. refign. A. 1 6 8 6.
Hucae *>0rt ftampctt JVD. Protonotarii Petri <^J0r)tt , Praeb. VIII. auf N. fcott
(^rciffcrtcrattri refignation , traf A. i686.bieRefiden£ an / A. 1697. Scholafticus A«
i7io.SeniortttlbThefaurariusA. 1726 Decanus.
A. i68o.3acobt?erpoortettJVD:Pra?b. Vii.fratA. 1 688- bie Refiden^ an / tvar
A. 1 7 1 o. Stru&uarius Uttb Scholafticus ftatb A. 1 72 3 . d. 1 f . Maji.
A. 1 686. fcietericfc 2Latiejermart J VD. be$ a(eid) benanfen ^vaf 6&#errn iDtetertcb
JUttcjermarte JVL. (^ofjn tvat A. 1697. d. $. April auf £>fter>2lbenb fetne Refidenf^ an,
flarb A. 1701. 4. (al. 14.) Novemb. feitteS 2lffer$ 30. ^aftrunb io,CQ?onati)enunt>roavu
ju S. *J>efcr d. 2 1 . ej. bearaben.
ecfcejfler L. (al. (^cbefe) Prab.III.
- - - - 17. Oftob. <B»uf!a\>C^n|lt'attt>o»^cfe!JVL.unbnacl)ma^D.n)ar
Do&oris Martini #ottleinifc!)en £an£ferg <gof>n, ftarb 1707. 4. November.
- - - - ^robft&ewrttlmiPrcb.xI.
A. 1690. aut circa Matthias iDreyer JVD. Thomse eitteS ©cftifi^Capitains
€5ofjn, roar Armo 1710. Stru&urarius , refignirte Anno 17 18. Uttb flarb Anno
1719.
A. 1694. Tf.Mart.cgArlieb HTeurer JVD. be$ feef, $frvn Q3urflermeifrer$ fyint
ric$> tTCeurcrs (gofjn Prseb. IIL ftarb A. 1 7 1 7, am jn>eiten -^fin^fraae,
Carl CBuff at> H<e reus au$ ©tocfr>cfm , Prab. V. refignirte tvie gr Annum difci-
plinae faft t>oflenbet battt fter)e \>it aeiefjrte geitunaen T. I. p . 299.
A. 169^. 12. Dec. Vincent cStomers betf DuUb^errn Hieronymi (^obtt TVD.
Prsb.V.ftarbA,i7i7d.6.Nov. J
A. 1696. io.Sept. erf6ngfem4rtirtCoiirat>^term4ttt)Ott^rertfd5tIbburcr>
©Ottfr. CBrOtgeferi $ob t)it Poffeflion ber IV. Prsbende, n>0UJ 3r 5t Maj. ^fnn be*
xtiti A. 1 679. ernennet batfen. <gv refignirte abcv btf beneficium an 4»cnrtcr> &dlmabip
1«» 3urtjert6 <gobn bev bamaftf 9. 3 afn* M roav / refeo Qber JVD. ift . nacbbem '&
. A. 1 657. d. aa. April ^en SSepft ertan^et
A*i698,
S 68 Uttmbm unb Hacfcricfcteit 3. Pcriod.
A. 1698. f)aben J£>en|og Srtebrick $u£oIf*eitt Oottorp ^cro @*fjeimf en Etats-
dlatb Utlb Genera!- j^'ege&Commiffario.£)evvn 3of>a«&u&r*Neji>ottpittr3ier DieEx-
fpe&antzaufDielV.Prsebendegegeben, roe(cfremR.Capitulumam $.Mart. fowiftf&a*
$ubemdcf;tigef, nacbsufebetmvfpvocfcen.
A. 1700. 1. Febr. 3obfi *>ott (DretbecP JVD.flavb A. 1719»
A. 1 70 1 . d. 24. No v.C&rrfJratt Sriortcb *>ott Q$ucfcw4tt> £vb*#evr auf tHtwcfe*
felb (al. tnwfelb) 3 fjvo vegievenben £oc&f. £>uvcj)f.$u £olfmn diMf) bef am,auf .fidnigf.
©c&voeDifc&e Q3ovfMfung Den Q5e|t£ auf Die evff e Prabende
A. 1 702. d. f . April roav 0|to2lbenb ftat #ettricb JTTeurer J VD. be$ £evvn Q5ur*
gevmeiftev$ #ittric&$ ©o^n unb D. ©arfefftf ^vtiDev, Die Refidentz auf Die XDe Prseben-
de angefveten.
A. 1 702. d. 1 r. Apr. baft mal Off ev<$Ibenb tHatt&tas *>on <CI<tufettr)cim , DeS twi*
fanb gefjeimen diatfo 3ro&att vott Claufcm>cfm Sofctt, " je4o3*ro ^dnigf. #ofceit
t>on ©cf)fefm>. #offr, gef?eimDer Ovat^ unD (gtb^evv ju ©cfcarftor|t unD Cremo-
Prseb. I.
a. 1708.7. AprilN. fcOftQolettt&Al, De^9vi«ev^OvuDofp5€af}>at^©o^njure
primarium precum , Prseb. VI, refign.
- - - - Julii Cafpar *ott lettgerPett JVD, DeS £evvn £5tivgevmeiffevd ©ofjn
Prseb. VLfeineRefidentzan A. 1709. jo.Martii.
A. 171 r. 7. Febr. 3<tcob 2wbreA6 cSraba Svdnigf. ^dnifcber 9faf(>unb 2(mf*
man ju *J3innenbevg , poft diutumam litigationem fM;et im einem Vifitations-Q5ucj)f/
Prseb. II. trat A. 1 7 1 7, auf Offevn feine Refidentz an»
A. 171 g. 16. Jun, Carl £riebr. tfOtt jDncFer refign. Prseb. V.
A. 17 19, auf Oflev^fbenD 3ofcatt Jpettricb vott 2>obbeIer JVD. Prseb. V.
A. 1 7 1 9. d. 1 1 . Maji ^o&Att *>0tt Sprecf elfett J VD. Prseb. V.
A. i72O.Den7.ApriI.5rtebric|)i>0tt<Derr3ett Prreb. XII.
A. 172;. ^O&att VOm Campe JVD. Doftoris Lucse ©O^H / Prseb. VII. ftavb
A. 1727. d. 8. Mart.
IX. 53ott &Ctt PR^BENDIS MINORIBUS.
3n bem II. 35anbe p. 217. fq. fmbef Dev cjetteigte£.efer ERPOLDI LINDEN-
BROGII Hiftoriam minorum Prsebendarum eingevucfct , in tt>efc&er (5v t>on Devfelben
©tifftungen, Sebnroavten, Q5eftf2evn unD (Smfdnflfcn 9?acbvicbt giebet. £)ie nacb LIN-
DENBROGII geifen fofcfce qjfhinbe genoflen fcaben , fjat Dev Jpcrr Doft. FABRICIUS
Memor. Hamb. Voi. 11. gani genau ange$eicf;nef/ t>ar)ero fjabe icj) fjfevroenig Jfnjuju
fe|en.
, PR£-
t.Cap. ac&te 25epfage. **n bert MEMORlENTtm 3>oro. r^
PRiEBENDA L t jt bei g. JLtttbettbrocj btc Ilfe. ©cnen Q$t|uicrn fml) btefe btnbei
jufugcn : Anto Meno Scbuppius (tarb A. 1705. - - - - Roffau A. 170^» morcuut
eft eodem anno. Job. Baptifia de Hertog JVD. A. 170U
PRJEBENDA H. bet &ftt&ettbrog bte VIIL&eiflee bte &arti30mtTcr>e Prabende,
ffl ttucf; de collatione ber Rartgomert. 3>enen Pofleflbribus ftnb Ijtnju ju tr>utt : #erte
SXafr) ^ettrtcb 2MUnberg accepit pofleflionem 1695. d. 50. Maji. (fcrb A. 171 u d.
12. Nov. modo pofleflionem zccepitDn. FrancSbbannes iTItfller Paftor Primar. j«
C£lmst>orrt , jam ju ^armffebe 1 74$ . d. 7. Julti. Reditus : r)at in corpore 7!. COZot*
gen^anues in 6ammerbrotf , r)art am ©fabf>©rab*n »orm ^eic&tf;or.
item domum liberam in coemiterio Cathedralis Eccleft* gibt$aur 180. $}?4?cf
t>on ber <£dmerei t>on roegen bcg©futf£anbe$, fo m 2farer)ung &$ Qfc*
ftung$'25aue$ r)af tmifien eingcjogcn rocrben , 3d&rltd!> * * * * 40.
3acob OfflfenSBttf m gtebef wegerr etn£aufi unbGforfen obenroerf $ gleto)
am ^etcbtbor belegen. * > * * * * 14*
<Secf. locfctm Qtampelett SBiffroe ^aeftli: We obgemclbefe 7*. 9Ror*
<jen>$anbe$ 3ar)rltd; an £auer gegebett r*g.
foaie§o(A. 171 u) iooo.$?arcfemfragenL.P. 78o.$?arcf
PRjEBENDA III. t|t bet€.ubtelXte, ben ©tffflunflfcgSrief ffabef ber gertettje*
fefer p. 1 r 1 . t m II. Q5anbe. ^cute fjaben btc tTToller »om 25aum bte 2ef>tm>arf . Accc-
dunt Pojfejfores poft Johannem ©armcre Med. D.^ReipublicsePhjrficumqui obiit
A. 1 700. d. 29. Maji David Emanuel Z>it|]ing Juvenis , Dni Paftoris Buflingii Patruus
a Dno Confule Hieronymo ^aretvtcb tTlOller praefentatus , accepit pofleflionem
A. 170 1. d. 22. Jun. HIo refignante Simon Hieronymus Mujkus A. 170? . d. 10. Sept.
Reditus habet in corpore ex domo jfacobi &ambro£ett , poftea D. Fetri ttlolle ro ttt bct
©rontngftraffe 40. SWarcr*
PRiEBENDA IV. t(>betS.&t,rtb.bteVI.f?e6af3o&4rt^tHrtertber8A.t449.d.
3. April. (al. 1444.) tvieau$bemp.i04.fqq.tmII.Q5anbe etngerucfren €>ttfftung$ S^rtef
tr&cflcf , gefltfftet. Jam de collatione Mollerorum , bit lcfcteren Pofleflbres (tnb poft M.
Hier. MuUerum Archidiaconum ad S. Nicolaum , qui obiit A. 1 70 f d. 2. Maji
&artg jrtbricb€afpar3bertba&IJuvenis, an. t7or.io.Septquorefignantc*
Johannes %mfin$ C^urf. ^attttovertfcfecr SXatfjunb J&off^ertc&WAfleflbrju
8eUeunb9ia|eburgA. 1706. u.MartiijtarbA. 171;. d#i.Decbarauf
Barthold ^enrtcfe Q3ro«6 J VL. pr«fentatus a Luca Moller pofleflionem accc*
pitA. 1714. 1 1. Jan.Senatorab A. 1720. d. Aug.dein fob.Bapt.deHertogheJVD.
Reditus hodie habet 40. SWartf ex domo Jacobi ^ambro^ert ttt ber ©fltottM*
ffrafie
PR^EBENDA V. U\ & & WJ* Wtfe JatThideni$ClttS5*8Cr A. uetj. VIILKal.
CCCC Martii
,f7o Urtwnfcenun&Hac&rtcbcett $ Period.
Martiicjeftifftef, JLufcoItQertcfenpe&eaber, rjfeid;fateein23urgerA. 1450, d. 27. Oftob.
ini&rcn 2(uffunftenwmef>rct,
A. 1 r 5 9« d. 8. Dec. obtinuit hanc prsebendam a C APITULO propter bene merita
M. Henrkus Witmer cum jure Patronatus in perpetuum pro familia Witmarka five
Undenbrogica & jure adfcendendi ad majorem prcebendam , ut literae deiuper datse
plenius docent, qui Hinrkus JW/zawdeindeaflumtus ad majorem, ele&us eflin Deca-
lnimA. if6T.d. i i.Martii. ^ieJer^cWref^erp. 429-101 II. ^flh&ecmscrucffer^ricf/ 111
rcelc^emierpoIbiltnbenbrotjueniCAPITULaii^ef/ DaggrPatronus&on&icferWttfc*
tnartjc^en Prsebende fei. (£& erfteflet aber atlS Dem Protocolio Capitulari A. 1 644. d. 6.
Febr. Da§ Dicfe ^ef)nn?mt CAPITULUM mit ©cncbmbalfimg Ded berttymfen jnfertcb tim
.Denbrccj8jVD.i))ici)crju(tc5c)cnommem SDannategr d.6.Jan. (fomu|tDa$Datumfo
fonjt in bcnert Vifitations-SBii cbern Durcbgef;enD$ bepnDIid; i)t gednDert rocrDen). 3ot)an %U
brecfct £ugn>ei>el Med.D.iufolcDctn^nCAPITULOtJorltelfete,, \x>\UiQttt Daffelbe jvoar
inbie befcDe&ene 25enennun<j , Doa) Dercjeftalf , Da§mannacbfeinem§o.Det>onfeincn(£rbcn
Feine Derglcid&e Prsefentation einnchmen roolfe / . fouDern Das JusPatronatusfoIfeaufDem
gaH Dem CAPITULOroieDerbeimfaflen, n>ef c^e^ Sfftm Dcnn D. JLinOcn&r^ff 'cjef ctHen Itefc
ifl alfo Diefcr £ef;n an/e^o de collatione CAPITULI.
Reditus habet : 2iu$ Dcm Scbaumburger goflen * * io,©forcr\
ex domo in platea piftorum 2fntn\ 2&rogeM * * * 7.
ex teflamento quodam fo roeifanD #errn Q5urcjermeifier 25<*r>
t^^lb fll^Uer L. adminiftrirct , fbrfan d>J&e[>C*r#em _2.
19. $?arcr\
PRiEBENDA VI. ift bti g. £♦ Die V. ruf>ref fcon Thiderici ^iJnenborcfee SBeilanD
^3urcjcrmetfter^aUr;te ©ftfftuncj r>cr, roek&er ftc, laut t)er p. 1 9 f . fq. tm II. ^3ant>e etncjeriicf^
ten Urf unDe A. 1 44 r . d. 29. April auf<jericf;fef \)<\U
Jus Patronatus Senioris familise ad annosaoo. hinc de Collatione ber Wfl &0k
tett modo CAPITULI.
S)er beuticje 55i|%r ift feit A. 1 7 1 8. Der £err €ape(meitfer Johan Matthefin.
Reditus. Nihil habet in corpore , t>orma!$ (ftcljc p. 320. II. fo. Sfftarcf bftton
€r aber 20. $}artf ad memorias abcjeben mufte.
PRjEBENDA VII. bei g. £, DieV.Diefe rttbret DonNicolao#u0r)e QSurcjermeiffer
im Crcmpe r>ev , roefcber fte A. 1449. d. 28. Martii JautDeS p. 177« fy ,m ll* 2tonDc ein#c*
rucften ©tiffhmg ©ritffto, gefliffref baf. €r ift Dcr ©tam^ater eineS berttymtm
#aufe$ , roefcN &roar Den* ^abmen nacb au^ecjancjen i\i , t>on roeta)em aber mk
noa) bltfycnft Familicn abflqmmm tvie beigefe^fe Bwoi^Ofel mit mtbwn
4.(Befcr)e,
n.Cap. a$t t l&tylaQt. Wn bm MEMORIEN im fcom*
f7r
j-
vs
rs
O
*2)
s-.
(^
s
5
'4. (Befcfce, gefr. mit '
£enrtcb ^Gitfen
^uraerm. jur
drempe vid. Ex-
traft. ex Iibro
authentico de
Genealogiis
3>toc*cfiorp &
(fecfeulcc.
5. tHetea cjefr. mif
<5>tnr.25crertoe$
m.£)amburat)em
fle&retffctk&fereje*
ber.2fu$t)ererften
fommen Me £o>
oen, &a<$man;
ner,voniEirjen,
DOrt. ^olectt,
Qeapkorfjett.
2(ud DerSroeifen
bie *>ott (gjpre*
cfelfert; autf t)er
t)riftent>ietnol<
fer&omBaumJ
*« ^)err 3ofcan
$atfj^£err A.
i464.33uraerm.
1480. refign.
1499. ftirbet
1C04. i.Febr.
@efr. iOmit&ecfe
DOtt Bercjen ,
tHeinettonBer*
tjett ©d?tvefier
roar A. 1498.
nicbf mefjr im 2t<
ben.vig. Extr.ex
libro memorand.
2.) mit CtUte (ni
fallor)$0cf&0lt
i.Dn.N/Wtf#.rDe.
canus Capituli
Hamb, 11
Zfyoma$, ex II. thor-
no cjetv* 1778. mttj
Margaretha Rade- 1
mieniilef ir88.
4. iDteeertcb n. 1^7.
5-3o^4rtn. if86. f ifg8.
2.tHarcjareekan. 1 ;82.nefr i6rt;
mif &inricb pumpz ffla f 164^
au$ btefer ftnb Die ©tampelen,
^elben , (^ilfem unD von £ok
een erbauet
iXatharinan. 1 f 80. cjefr* 1 ^97. ttiff
^Ortcfetm ^otampckl , Daoon tie
L <5eampefclen unt> #e(t>en.
'en' l ^att^teffen unt> Ann* $?d((ertf $.
Atw mit jUS&er po^ f 4, Geri^f ex III. aef r. A. 1 n 6. mtt
genfee e.xImo. 2woreaa (gcfculce t>em @tam*
t11arcjaret& aefr. mit 93atert>er©cfctt?ecn,
£errn Corfr tHolIer ?f £m. Hieronymm ex II. Senator
DOrtt ©ecm Senat.<| If6o.tif8o.
2. Catharinaex II.ejefr.mjf ©fntOtt
5refeofjne$int>er.
i. Anna ex mit D. ^erman ilatt*
tjenbefctemporeteform vivente.
9. Befc , mif ^tnrtcb *>on t>ort*em
8. 25arbar, mtf Conrab ttftllers
7* ZJIftbe , mtf 3oacfetm Balem
6. Cae fcrtn, mf f y^«w tnanecjol^
Q3uraer ju ©tat)e/ vid. Ub.Me-
mor. 1 $-42.
r. 2fnna, mif ^oacbtm ^or/lma^
4. CIau6.
j.^oacbtm, mif 5}?aabafena J&errn
Nic.^pn ber ^open Senat. 1 c 43 1 &
i* 2(lbert.
i» C^rijiofre^;
i49o.be|Ten§. beura^
tbefe Jg>err 3acob
-<g)tl!em Senat , Der
. ©tam^afer feine^
©efcblecbt^exi:
^Jerr^o^an ex ILSenat
ifil, t if;i.aetr.
i.)mitCaecil.Q5ocfbo(t.
2.) mif Margar. IKaffe
»on^5orfleI0^:.
; . mit Anna j>on ©feben 1
2flbcreexl. mit Catha-
rina £anaenbecf , ille
t ante 1 f 42.
pceer , ex I. conf. Lib.
Memor. ad.A. 1^42.
SflltfttX ntcOlawcfcCa-
nonicusexl.
Sttt |
jtis
;7* Urftmteiitiii5CT**rfAecii $.Period.
Jus Patronatus ^dret bem dUeficn 2fai>ern>anbf en, laut be$ ©tifftung ^riefe^ auf 1 20.
A. if 77. d. 12. Febr. fcaben bic »oii #oltett prolongationerfjalfenauf uo.^r, A,
1663. prsefentirfe nomine CAPITULI ex jure devoluto <2>ottfeteb (Brottjeg.
Ad Prsebendam VII. minorem.
Anno 1697. 19. Mart. 3« ber QSerfaflimg poft Laet. Jg>err Chriftiam Langerman
Minoris Praebendx poffefTor befennef t>crflultia 20. ^arcf Dvenfe.
An. 1698. d. 2. Dec. i(! JU Capitul decretiret: SDafwemi^Anna Catharina
^nujtaeborne i)On Holten prolongationem berff.Praebendasnebft#crrttTheodoro&on
J^olten fucjjcn wcrben, f?e jur Prafentation ber Prab. ju admittiren fein.
Decretum R. Capituli d. 9. Mart. 1669.
5luf fernereS €inbringen ber gr.£nujtmtwber Jfperrn Theodor. V.HoItenerfennct
€♦ f2Boi<<£f>rn% $fjum*Capitul , baf* numebro purificato Decreto t>om 20. Oftob. 1 69 g.
fcie 8f» ^nuftin mit ber praefentation ad Prsebendam , fecundum tenorem fundationis JU
admittiren. S>ann rotrt) t>te hinc inde befa)e&ene €rf fdrung in punfto prolongationis Pa-
tronatus ad Canonicatum minorem ba()in angenommen , t)ag beit>e $f>eife ftcb tiber t>te 3afj*
rc unb Spefen jufammen ff>un , foffen abcr bicfelbe ftct> ^ieriiber in @>ufe nic&t Dergleicbcn fow
ncn, fofbteSr.&nufhn, roatfcdmifbenen, nacbangenommenen£riege&&ienftent>onbem
fcorigen Pofleffore Prsebendx eingefcbobencn ©efbcrn ftir ctne Q3ern>ant)nu§f)flbe, inncr*
^afb 6. 2$oc&en betbrtn^en , m €nf jiefjung bcffcn R. Capitulum ex Officlo Derfaren
twrb.
Interlocutum in Capit. d. 9. Mart. 1699.
Sn ©acfien t)er 5r. ftmtfrm geborne t>on £oItcn , contra .fterrn t>on Sjoltm , mxUn
feie A£ta fo voof in pundlo principali af^ molongationis fur befcbfoflen angenommen , unt)
erfennett>arauf(g.€5m>.^:bum^Capitulfurrecbt , t>a§ t>te t>on ber gr.tfnuftin angegebene
tmbjU Capituli Decifionhincinde geftcflef C ©cfbcr JurprolongationbttfCanonicatusmi-
noris auf 1 20. 3faf)r unt) communen InterefTe familix wrroanbelt , unb roeif en bief«$ ju t>en
Statuten-@e(bern nocr) ntc&t juret efeet , nacr) proportion t>er Uebcrfc&ug toon Ufom tytHm tt*
iegct roerben fofl : 2Borauf bann bic Jr. ftnuftin, vigore be£ if>r juerf anf en unt) am 9» Martii
ac denuo confirmirfeil Juris Patronatus , numcbro mit n>urcffic{>er Prafentation , fe-
cundum tenorem fundationis JU Derfo^rcn Pronunciat. in Capitulo die 6c anno ut
fupra.
NB. 200. $Jarcf$atficangtgeben, foau^berPKebenda,tt)e6renberStiffefbcvacant
$emcfen,gcf)obenfmb.
A. 1 699. 7. Dec. tibergab Anna Cath. ^nuft $tt Capitul Memoriale pro obtinendo
Inftrumento prolongationis mit Q5eiJagen be^ aftenPatronats-S5riefe^uberbieftPraeben-
dam , t)ermdge roefcbeti \>k redttus ftnb :
QuadragintaMarcae &o£tofoIidi monetse Lub. ex haereditate D. AdamiTrazi-
geri in acie 53ranbe^ttt)ifen inter hacreditates Petrt Boten & Daniel Herneek
bufen.
Viginti quinqve Marcae & o&o Solidi Lubecce mon. ex domoHenriciSchuJ-
ten in oppofitio Prjetohi inter hjereditates Conradi Elers oc ejusdem Henrici Schul-
ften ftt*.
SDiefei
2. Cap. acbt e &et>facje. t>on ben MEMORIEN i m fcom> vn
^Diefer PR^EBEND^: ^enwdrttger 25ef«3eif ift D.fJErtcb WrbenfcoffR.Ca-
pituliSecretarius, roek&er t>on gv. 2J«na Cat&ar. Runfien geb* aon #oltcn prafen-
tiret n>ovt>en , unt> A. 1 700. d. 1 1 . Martii poflefiion erbalten l)at.
Reditus twmdge t>ev a Patrona tibevgebenev Q5erjet($nufie * *
.Slug^inricb^owePertgrbe, aufmnefle3d(>vlic|) t * > 24.$Javcf.8*f?.
SluS &cimert JUwen £rbe beim fcowen Jlet^e 3dJ>vlic& * * 18. * *
42. Sftarcf.
X. 93on benen dec anis calendarum.
Jpiefcer cjer>deet GEORGII ROS^E p. 715. fqq. im II. SSantM fconmir beicjebracf;te
nacfcrtcfcc *>on ctlicfcen Deeanis unb Proviforibus im talanb , roelcbe A. 1 $j 6. mit
Tanquardo Tymmonis anfdttget unt) A. 1 6 1 o. mit Conradi 23ortj£ere §0t>e (tcj) enbicjefc.
JDieubrigettonLaurentioareicbbi^auf L.p^ttip ^jacob tHenrcr fi'nt>et t)er genetgtc
^efer bei t>em #evvn D. FABRICIO in Memoriis Hambb. Vol. II. 618. SBobeidber
mit ® eneljmljaltutts t>e£ fuvtveff licfceu £evvn QSevfaflevg erinneve , anfancjs t)en eingefc&lic&e*
nen 3)rucf *8el)ler, t>a an (tat <Be?m, (Brimme ju lefen fei ; tomn &ag bei €vn>ef>funcj D. 30*
£<W i£bcltng uiefe Slnmevcfung gefimDen ^abe : Cum Vicariifratresfecundumtrans-
a&ionem d. A. i64f. d. 7. Aug. praefentarunt Proviforibus Wilhelmum Mol/er]VD*
6c Conradum Waltherum Med. D. ilhs paribus votis circa ele&ionem difcrepantibus res
dedu£taeftadCAPITULUM , a quo, vigore decretidefuperfaaieleaus eft in DE-
CANUM CALENDARUM MannesgbtlmQ Med. D. *) An. 165-7. <*• »• Martii refi-
snavit propter fenium & infirmam valetudinem. 93on i)iefev auf 3$n (jefalletter 2Bal)J
t(tauo)nacbjulefenp.79o.imll.$Bant>e, unt> enbftcfc bei Lic. STIetirer, fcag feineCapi-
tulation eben uemfelben Q3ant>e p. 797* emi)erleibet frer>e / €v felbft aber fecl)$ 3aftr nacb t)er
^)evau^abebefagtenVoluminisMemoriarumnemlio)A. 171 6. d. 3 i.Martii t>a$ 3eitftct)e
revlaffen , unb in Demfefben 3aftr am 1 $ ♦ Maji tmvcfj ovbentlic&e SOBafjf L. 3o*cbim <B$w
efccr 23tfberbecf mein r)o$cjeneicjter ©dnner , t)em t$ 2tbm unt> Q>efu«t»r>ett ttninfc&tv
fciefe 2Buvi>e tibevf ommen h&t*
SBeiter ift r>ier beifommenbe Sftacfrricfrt einjuriiffen t
Reditus & Salarium Decani Calendarum.
SittCjftacj poft Dionyfii au$ t>er Proeuratur-Dfacfjnuncj loco cbnvivii - • 6. SfltaveF.
unt)au$t>evCalands-OJec&nHn# * t t s 6. s t s
extraordinaird * * ^ * i ia.jj.
©efjerr SBei^nacJten tanquam Teftamentarius
5(U^ ^)evrtt Joh. Clot^s Teftament o^efe^v 10. ot>er * 9 12. - -
«£>mvicb Stiiven Teftam. ^ t 9 9 12. - -
Joh. Elftorpen $ * * * * 20. - -
Marquard Olden ^ $ t t t 9 ic. -»
Joh. Reineken t t t ex refiduo unt) an Legaten 70. bi$ 100. - -
5)ocf>au^felbigentin©tuct^aefenpropauperibus * # j? 20. - -
<£ccc 3 2tud
(* ) €r &at 6w Doaor ^ut(> iur SKarjwrg a. i6*8» d, 16. Apt il erlanger*
9
$74 Uxtvmbtn un*Vl*Jbvi4bttn j.Period.
^UtfDerCalands-^ec&nUnCjlQCoCerevifiae $ 4 4 4 24. - -
<&t6x£ Teftament * 4 4 i 4 10. . -
2fuf Otfern.
$(ug Joh. Bennins Teftament of)naefef)r (alias btett), 50. bten). 60, C0?at4cf.) 2 f ♦ ^ttarcf.
$m2)mcjjlacjpoftMifericord.Domini * * * * 27.$Jarcf 4.|i,
5(U$ Mich. Molners Teftament tanquam Teftament. plus min. * * 100. - - -
Um 3facobf.
2(u$ Dfeittcfen Teftament o&ncjefefjr * * * jo. - -
Q5ei 2fbfeaung t)er Calands-Ofecbnuncj ofjncjefeftr * * 4 tf. - -
NB. #ie$u fomt Die cjeboppefte Portion in Memoriiseineaf^Decan. t>ie anbere af$
Provifor. Wt Qabr auf Martini tion einem #aufjman $u ^enefef D (£faufj ©anneman obcr
@rben ii. ©cfjeffef ^vogfen fcafur bef omt <gr 2. @(Ien roctg jqrob £acf en jum guttetvJfpembe.
Reditus Proviforum Calendarum ex Calendis.
©n jeber Provifor befomt auf 2Beif>nacf>ten pro i.^onne 35ier >' * 12» $?arcf«.
Q5ei Sfbfecjuncj &er 9vecf)UUncj ex teftamento M. Nicolai ^ .
Langen t 4 4 4 4 4 2. - - 8* £•
loco Vini * 4 4 44 4 i 5. ---
pro Salario * 4 * 9 4 4 1 8» - - -
Ex Memoriis.
UfF3GBeifjnacf)tett loco Salarii 4 4 i 4 io. - - -
pro tonna ^5ier 4 4 4 4 4 12.---
loco ofFertorii 4 4 4 i 4 4 6, ■- - -
ad refe&orium bti ber anbertt unt) britten Diftrib. 4 4 i 4. - - -
bei t>er fcierten 4 4 3, - - -
^eiber$bfegungberD?ecr)nungprocoliatione 4 4 $ 2. - - 8.&
loco Salarii i 4 4 4 4 4 12. - - -
loco Vini * i i 4 ,, $„ - - -
ob prasfentiam i 4 t t ,, 6> - - -
94»2ttarcr\
Reditus Adjun&orum
Ex Calendis au$ bem Ueberfcfjufj
locoSalarii^.^arcf, loco Vini ;.$)?arcf 4 4. 4 12. $?arcf.
Ex Memoriis.
Q5ei$b(egungber0iecbnung^$?arcf, loco Vini 6, $}arcf * * 9. - - -
loco Salarii 6. SOJarcf ob prafentiam 3.93?arcf * * 9» - ". ~
Diftributiones Memoriarum funt quinque.
I. a Fefto Vinculorum Petri ad Feftum S. Michaelis.
11« - - - S. Michaelis - - - - - Nativ. Chrifti.
III. - - - Nat. Chrifti Pafchatos.
IV. - - - Pafchatos S, Johan.
Y« - - ; S, Johannis - - - - - Vinc. Petri.
a. Cap. adjfe Q3et)fage. wtt fcettMEMORlEN imi&m* $71
^Sodjenf (id) 12. fc bet ,/cDer. Diftribution i« $?arcf pro refidentia , fttr jet>e*
Refe&orium 2, fc , beren m Diftributione I. futlfc in Ilda ftebctl , in tertia 7. in IV.
6.in V. fuuf fmix
XI. VICARLE & COMMEND^ in Ecclefia majori.
CTft<g>.rt<g}t DOtt emtgett CSrbc» oettctf Vkariis conjunBim O&er Collegialiter
gefcorttj , ©ereti em C^etl tm i£rbe*25ucb mcfet emgercfcr iebem
Vicarii in S. f)c\btn tin 35rau;#atig (n ber Q5runcn*<2)fraffe fonicjt einaefcljrteben:
9}od) etn $8rau*£aug in t»cr 35rauer*@f raffc fo-tijnen aefd;rieben A. 1 660. Quafimod.
Vicarii in P. Daben eitt $8rau*#au(? auf t)em 35urftat>e fo u)nen $uaefd;rieben A. 1 667.
Andr. t>or&in unt> jtwir An. i487»ifl^9tfc&rieben0cn)efen4)inri$®ctencfenbier: 9)od)
m SSrau*.£aufi in t>cr Q3rauciMStrafle , wcfd&cd ifjncn cjefdmeben 1 62 1 . Mif. Domihi.
Vicarii De£ Calands fcaben ein $8rau*#au6 in ber Q3raucr*©traffe , tt>eld)c$ ifjncn,
baetf&orfjerfdjon auf an&ere 3?a&men aejlanben aefc&rieben An. 1660. Vifit.Mar.
Vicarii t>e£ $8rot)^aufe« in S. f>aben tin 35rau*£auf? in Der @rtincn*©f ra ffe n>elc&c5
t&nen cjefcfrrieben i6>-9>: ©n Q5acf!)aug auf bem 3>fert>emarcf f , fonid;f cinaefcbrieben:
gin f letn ^autj in ber DJofcn*<3f raffe.
X>er$<tcfc»iQ6 *>*« bem attett (Seloe, in tveldbero cmtetc p<#tt bercr *?<*-
r/or«w beleget pe^ett.
£>er Otci^aler W ^often $>on Ann, in* - - 1 ;jo# 24. fc
IfJO. - - Ifji, 21, fc
JjSo. - . 1574. 42.* *
1 574« - - i6o9*Ap. 35. t *
Maj. 24§. fc
Jun.2f. - -
- -- Jul. JM. fc
- - -Oa.26. fc
iSio.Feb. 37* fc a)
i6i4.Dec.2.7i,fc_
i6if.Augt28|fg,
161 6. Jan. 40. fc b)
i6i7#Apr.4oi fc
Aug.41.fc.
Sept.4if»fc
Nov. 42. fc
l^r8jul. 42.fcf. c)
Sept.43.fc
- - - Nov.
a) im Dec.47.M.i6n.2,$Rartf5,jN per)eWe@^l»ferfc!?eT«ftaffl«ms-^«frnun^
b) e. a. fm Dec. 44, f, 3, £, ft,
0 iu. Occ, 4i.£,
jT^ Uitunbm tittb PT&cftrftforett $.Period.
£>cr 9W$i$rlja(er fcat cjecjoJfea # * * # 16i8.N0v.44. fj.
1619.Sept46i.fj.
Oa. 4g. g. d)
1620.Aug.f2.jj. e)
i6ir.Feb. n.£.
Maj 5-4. g.
A. 1621. tft ber0ftWr,auf4g.g. ^efcgef unt) tvtrb btc L'agio De^ Cour. ©clbeaaaejeit
fcajtt cjcricfmef.
2Bann eitt 2Micu( ttn ® tafeerb unb 9tente95uc5 ftd)rf t>ag j o. fOjarcf Rcnte mit 1 u
(u Wfen fei , fo fracjt ftd;$ 1 »ie t>ie( ba&on netto an 9tr ntot ^d^rft* tmifrn bc$a&(ct rocrbcn*
N. 2)a$ ©cfrog »on folefren alten ©elbern i\l f pro Cent.
i.SRarcf8tentct$ut if.#?arcfCapital, tt>icMf&uf p.#Jarcf9Jc«U
—
4f o. Capital.
ioo.#?arcf cjicbf J.OTarcf ^a)og n-# 4fo. Cftarcf Capitalfac 1. SWarcf 8.&,
' -}- ?o. $Jarcf.
1 . SOJarcf 8. g. ©djofi bfci&ef ,28. SDZarcf 8. £ . netto $tt bejar)(ett.
A. 1 6 1 2. ftnb bele^t tuorben 1 200. sfljarcf tute we( betrd^jt^ ftcfr an (etc&f em @e(be.
?7- g. fc&roer Q5e(b * • 48. Mcic&t ®e(b # * 1200. #?arcf fcfrw. ©e(b
fac. iff6. 12. #,
ici$t@c(&.
ECCLESLE MAJORIS,
Vic.1. t) in Summo f rnajori AltarL
Fund. 1226. vicaria perpetua , prima & fumma f. Major. tttufj tttif bcttt Altare
fummo inCryptanic&f wmencjcf roerben, »on roeicfrem II. 5 29. III. 49».
Patr. VicariaSummaolimfuitdecollationeDniDecaniCapituli, fed hodie ejus
loco ipff affignatae funt alise quatuor Vicarix turnales , nimirum IV. Vicaria ad altare S.
Wilhadi 6c I. ad altare Magni in Summo v item I. ad altare Crucis in Nic. & II. ad altare
Petri 6c Pauli in Aede S. Catharinae & Decanatui incorporat*. Hjec Summa Vicaria
autem hodie Prjef e&urse Capitulari incorporata.
PofT. PoflTeflbr eft primus inter Vicarios 6c ftatim fequitur poft Canonicos.
Jobannes Reineken Decanus Calendarum 1 f 22. & recepitseaualem portionem in di-
ftributionibus 6c mmualibus chori g) An.-if 24. Wilekinm MoJler , poft patrem fi-
lius
, - -- ■ -■ ■ — ■■ - "
d) ittlDCe.44. f.
c) tm Dcc, 54. f.
0 ©ajuraal (circa 100*7.) $a&cu t>fe $&ura<#wett GuSiRcvfc&uriO fetne vicaricn §e&a&( / (iMM
bern fetno fel&jl mtt cflityn <3$ulcrn (u ChorgcfUnt&CB. Btoms SD?crf. Chron. fol. 6c/.
6) Vide p» |2&. Vol II.
2. Cap. acftfe 0>et;f aac vort fccn MEMORIEN im iboro* y 77
lius Johannes Moller , Daniel Rantzov. Petri filius unicus , Nob.Holfatusqviinlta-
lia Paduae an. i f 90. diem obiit , poft cujus obitum ipfemet Parens Petrus Rantzov.
UJtimus PofTeffor fuit Dn. Detlev von Buchioa/d Nob. Holf quem an. 1 60 5. d. 27. Od.
Dn. Vitus Winsbeim D. & Decanus prafentavit , quia t. t. anexum erat Decana-
tuifi629.
ReditUS h) An. 1626. d. 2. MartiifueruntincorporatiPraEfec^urseCapitulari,
percapitulationemcumDecanoinitam, ut 5000. Imperiales pro quibus venditus fuit
pagus Wulfsdorp pertineant ad PrsebendasCanonicorum; i) Domusautemeregione
ccemiterii Petrini, quam an. 1 c 9f. Dn. Petrus Rantzov fuis fumptibus aedificavit, Dno
Danieli Rantzow ad dies vitac concefla , ad liberam difpofitionem Capituli, poft ejus
niortem, perveniat.
. Olim 2cW/>#.fhabuit :
Parem Memoriarum portionem cum Canonicis in diftributionibus 6c manualibus
chori.
item villam Wulfelsdorp cum omni jure & curia , in quavillac.funtcoloni»
quisque foivit annuo medium chorum (iliginis , 8. ff. menfuram lignorum & unum
puflum.
item pafcUam porcorum cum Dominus dederit.
Domum unam in ccemiterio Summae Ecclefise , in qua duse habitationss , una ver-
fus ad coemiterium , altera circa S, Petrum 6c cellarium (ita P. B. H. L. ctber faaef f<i)kd)U
fctn Curiam unam bti bem £)ome. 3ft benen 9?euern Vifitations Q3tlg)ern fjetjjet etf:
Unam habitationem in ccemiterio majoris Ecclefix folventem annuo joi. •&♦ cum
cellario.
10. 3?. de domibus Comitum a Schowenburgk inrecentt. in hscreditate C. d. Sch.
prope Jacobum , in haereditate Dni Reineri Garftede in equina (P. B.) in equirrea
(H.L.) inplateaequorum (recentt.) 6. 3?.
Cenfum fundorum (Grundhura audit in recentt.) inPlatearofarum&inferiori,
in valore 3 . ^ftarcf (in rec. additur minus 6. £.) it. in fupra fcripta villa habet unum R6t
Uxr qui folvitannuo unum pullum & 8» fi.fuper omnibus illis frii&ibus habet bonas
literas figillatas , (addunt recentt.)
Habuit quondam quartam villse Wildingshufen & curiam fitam ante portam clau-
ftri , quam habuit Johannes Reineke. In veteri codice Statutorum dicitur , quod
huc pertinuerit unus manfus in Barenfeld qui folvit f. modios filiginis item duohor-
ti in Civitaje Hamburg , qui folvunt 2. ^arcf , btefe f . ©cfrefcf rtwen bti Clemens
Groten Vifitation nur ;.mef)runi)inP.B. Vifitations-^ucfc ftefjet gar i>abet: 2f ber (£r fjal5
fem (eben/ang nid)t6 befommen : ibidem adduntur fequentia : item 10. S0?arcf £tibfc&
I.C^eife $ter25rtti&. SDDbb mufiett
h) 3m 5Jabj]tf)um Ijatte <£v nebfr bem ©omsSedjanfen we$feltoeife mit bem dlfe|lenQ5uraermef«
#u J)ag Sc^nsDJec^r ubct eine »on3<>b<tnBurtc^obcA.i382.tnt)em^e!Ui^en(5cift9elirjttefe
Vicarie , berajeicfoen tfunb it)m ncbft Dem alfeften Canonieo unD Vicario (u ubet DtC Vicariam «d alta»
rcSS. Wenceslai unb Anthonii ItH ^)l}m. fie^C III» p. 521«
i) Vid,p,547.VoUH.
£78 Uvtunbm unb Hacbricfreeit ?.Period.
muflen Magno Garlftorp Penfion geben , bagertJonfcinem^aferDiePofreillonerianatT
item memem taren $ucf? bercunDen , 3ftnen Deuc&te e$ mtifle eine MonuWe fm , imtin
feme$Q}ater$$tftenim#aufe*
Specificatio deVilla Wulffsdorp: S&tocfe 5CrO#man i.$f)OnSiliginis itemSDienfe
@elD8.fcun^mmenfuramJignorum, i.Oioecf JpO&n: 24, gde5tat(>fret)e : Peter Aler-
des (alAlverdes) tantundem: Hinrich von Bergen , Hans Maas , Simon Elers tan-
tundem ; de paftura & exceftibus tantundem : Tpnhies Behne in Barenfeld 9. mo-
dios filiginis. De cenfibus fundalibus : Dn. Matthias Lehnliet (itain recentionbus
6 apud P. B. legitur Renlingk ; de domo hofpitali Vicariorum in Dcr SKofenftrafj
7 % Dn. Matthias Hale g. g. iLutfe Qtormer f. g. Dieierich Siuerdes f. fr P^/^r
Lhrftman 2*. g, Fraternitas S. Catharinx in Ejus Ecclefia 2*; g. Fratemitas S. Mar-
garethcem Summo 2t, §.
Expenf Solvendaex eadem Vicaria ad chorum 2. talenta (i.e.2. ^arcf S.g.)
&choraiibusfingu!isunumtalentumfingulis annis, apud P. B.poft verbamfeine^a*
ter* fliften im Sjauft fequitur : ®ibt ©eiffticf; ©cf)og barau*.
Vic. II. qu# audit Diaconalis.
Patr. De collatione Capituli.
Poff Andr. Rorberch (al. Korberch) ein (£fjor<©d)U(er , Nico/aus Lreiborg :
NicoL Kramer, al. ^rdrtter, Verdenfis Johannes Hefterberg, Secretarius Capituli f
1 5-92. & vacavit usque ad annum 1654. d. 1. Jul. quo Dr. Henr. Wbrdenhoff tanquam
junior Canonicus , nomine Capituli , exjuredevolutoadeamprasfentavitGe. Leop.
Barfoenium , capitulariter inftitutum *) f 1664. 29* Nov. Laur. Peters JUL. ab
an. 169L 20. Aug. obiitA. 1724.^. ;.Febr.
Red. Olim, quatuor modios Siliginis in villa Jeneuelde apud Wilcken Soltoiv 3
item foluens dat etiam ovem cum pullo uno.
Vic.III. Subdiaconalis,
Patr. de Collatione Capituli.
Polt fohannes dc ReUinghe an. 1386. ficfye Dett II. Q5anD p. 1 fj. & 662.
Henningm Brefche 3 Peter Kleinfchmid cuftos ad S. Spificum unD ift Canonic&
ttOttt 3B* Capitul inftitueret. (P. B.) jfohan Barfenius an. 1639. d. i. Aug.
\ 16f9.4-.Aug. Joh. Joachim Friccius Med. D. quem prcefentavit D. Gunther Erich
von Eitzen, ratione turni an. i6f9. 22. Doc. Hartiv. Joh. Mol/erD. illo refignante
Hieronymus MuUer , DeS Qfcricfrt&QJoigtS <^)0fjn accepit poff. 17 10. 6.N0V.
Re& VicariusattarisMaria? alba? dat4.p. item degranario dominorum 9. fi. ita
H. L. Sed in P. B. ita Iegitur t
item 9. g. twm £& 35om-CapituI, \)at fte aber ntc&t bef ommen ftDer Der getf Daf? f?e ttti Exilio
aufferfyafb Der (gjfabt getvefen : item 2. |?. t>on einem jeDen Canonico , item 4. (j. ©runD*
$ur> OUtfDem ^Jailfe Der Vicarien Marias alba?. Sunt & alii reditus , quos non percipit,
prout in Litera defuper exhibita. Ex Libro L. Vifitationis notantur hasc : Vicaria Sub-
Diaco-
* al.. inititumsdicituri674. 1. Jul. B. H, B. fllletn t)fl befngtcr Canonicusan. 1^30. rcj. Mart. $U Capitul
fommaunt) An. l66o, btmt$ Scnioi rcfiJ^naC^ 2lUlTa^e Dtcfev Codicis gcttJffcn / ijt ()ie crroi calarai.
2,Cap.acf)feQ3et?fa0e. *>on&ertMEMORlEN tmibom. f79
Diaconalis habet dimidietatem decimse duorum manforum tm BiIItt?arfcerin paroj
& medietatem Camerarius Ecclefiae , prout in Literis Gapituli fuper hoc confedtis
continetur. Itemde domo Henr. Latekop 8. % item de domo quondam Henricide
Ponte 10. $1 item de domo quondam Henrici Wrack 3 quam nunc habent hseredes
quondam Dn. Henrici Rodenborch 4. £(. item de domo quondam Ludolphi Wulzekin*
quam nunc habet Ludolphus deElre $.g, itemde domo qu ondam Ludolphi Wulffha-
gen> quam nuncin habitat 22. denarios. Hodie nullos habet reditus.
Vic. I V. prima ad altare fuper teftudine prope chorum in parte auflra-
li , fub titulo : ad honorem SS. Remberti Archi-Ep. Brem. & ConMbris &
Dorothea? Virginis & Martjris.
Fundata a)eft an. 138$"- b) (P.B.dicitan. 1261.) aDn.JohanneMilitisProc
Hamb.
Patr. Confanguinei fundatoris in perpetuum : de Jure Patronatus berct ttOtt
©precfelfett &hajredumM.HenritiSKumpen/ quia autem jus exfpiravit, de Collatio-
neCapituIi.
PofT. Theodericus Barfchampe > (itaH.L.) Henr. Barfchamp >Joh.Laurentius,
Chrifl.Heflerberch accepit poft. 1619. 30. Apr. M.Ca/p.Hein, cui data eft pofteftio
an. 1630. 12. Maji a Decano tanquam turnante vide Protocoll. modo fac. Laurentii
1 640. 4. Apr. \ 1 66f. 7 Febr. Ioh. Gcetkens tunc juvenis, poftea Paftor ju 25r4tticl
Hlt $er|p0fljum ^remett an. 1665-. d. 2. Mart. illo refignante loh. Henr. Wenceshard
1699. 27. Apr. qui refignavit Iacobo Andrete Graba , pt. Prsefe&o Pinnenberg. poftef-
fionatoan. 1707. 7. Apr. praeientante D. Luca a Cempe. A. 171 f. 7. Feb. Canonica-
tum obtinuit,acproinrefignavit. Ioh.Arnold.von Som } Senatoris Filius accepit polf.
17 17. 29. Aprilis.
Red. 16. 3?. in domo quondam lohannis Barfchampen Conful. defcriptae in
Lib. Civit. , quam domum nunc poftidet Peter Bode > item 16. $0?arc£ , reditus apud
Dn. Chriflianum Barfchampen y Proconf. fuperquibus nulia documenta.
Hodie nullos habet reditus.
Exp. Dat 1 o ?D?arcf ad Chorum.
Vic. V. Secunda ad idem altare, fub Titulo SS, Thoma^Epifcopi Can-
tuarienfis & Agathze Virginis , Martyrum.
Patr. Margaretha , vidua Dni Chrifli : Militis Proconf Hamburg. fuildavit
hanc Vicariaman. 1426. cujus JusPacronatus f prsefentandi fpeclabit adproximiores
6VSeniores haeredes ad 120. annos , quibus elapfis ad Capitulum Hamb. devolutum
eft. 3)te Original Fundation fol bet Herman Schuldorpen QSerroaJfer JU 25erge^0rff
aufba$ @efcr)fed)t t)erer Militum fein. In protocollo an. 1605. d- $ u Jul. recenfetur,
t>af? Carften Gevers 2. grauen gtbabt , bte crflc Militis §oa>rer , rooDon bte fcon (Sprecf elfen
Ijerfommen, ute anbere &inebora^ $od;fer, t)at)on bie ©d;u(borpen &c. vid. ibid. bte t>ott
S>t)bb 2 <2>precW*
a) ©te Fundation tft ju fittbctl bti Hans Helten.
t>; d. io. oaob. fu^ p, j«6Niii Diefem !«• 25an&c.
$ go Urf Uttbetl uno nacfcricfctcrt ;. Period.
©prccfclfm fommctl t>i>n fccr Militis ^CC&fer Unt) ttOn fccn Barfchampen. SDtC Schuldor-
pea fcabctt foamaf)l$ CWtf) ufltf Jus Patronatus pratendirct. De lure igitur Patronatus
Balthafaris Lefeman (Lofeman H. L.) Modo von Spreckelfen habet Jus perpetuum
^ccommune cum M. Rumpii haeredibus.
PoflC Chrifl* Geverdes, Iohan von Spreckelfen tr)or 99?Orborcj: An. 1 612. 29.
Jan. (vid. Protoc. p. f 1 0 Occo Harfen ratione tnrni , defuper , prsefentirct M. Nico-
laum ftOft btv Qcblicbtett. An. 161 5. d. 2. Aug. !;at 3c*£<*it rott SprecFelfeti tn t)cr
(StcHlincj^traffcn prafentirct» per M. Rumpium^ M. Sigismundum Philonem Schel-
bammer3 Iok Weflphal 1661. d. 1 j.Oct. a) Paftor 511 2SarfcOW?idr j 1714. al. 17 10.
P.L. Perrus Henr.Bartets $M$''Qkmx$&of)n , poiTesfionem accepit an. 1714.CL j\.
Febr. illo refignante , Ioh.Frid.Hafe^ d. 25. Aug. ej. anni.
Red. 20. $?arcf apudComites In Pinnenberg ex Schot m Ottenfen, item per
eosdem Comites j.SJftaxd de precaria in (Somtncrlan* & @>ron(ant) : it. penes Juratos
inNorthleda terras Hadeleri<e 4.$?arcf reditus, item io.?0?arcf ex haereditate Hinr.
wn Ffeten Upm%ll§l Cantrifuforis , ft. 8. €D?arcf b) penes hseredes quondam Theo-
dorici Meiers. In eademCapella (haec addit P. 1 ;.) fuper teftudinem fcin& uic QM
btfityfatt abcr ntc&te^ i>arin cjcfunucn. Hodie nihil.
Exp* ad chorum dat 6. O^arcf*
Vic. VI. prima ad c) altare S. Matthiae.
Patr. de Collatione Capituli.
PofT Ioh.Dethleui, (itaH. L. UW. Dethfein. L, g. Dethling). d) ^<^AfU
»C$ fcon Opelle ift ya XOilt^ufm t>er SDrojlcn ©d>retber (Herbordus Beringk & ejus
Procurator btclnftitutioniftbct bcncnPrincipalenP.B.) lohannes Luefi , e; an. 1604.
Cl.8«Febr. illorefignante Wernerus Tegener , Iohannet Preufl 3 Arithmeticus an. 1624.
«La^Jul. (al.2g. Jul.) -f 1664. 12. Apr. (al. 4. Aug.) M. Petrus G&tkens, an. 1664. 4.
Aug«Paftorin£)cr;jcmvcrt)cr \ 170^ 6. O&ob. Ntc. Stender R. Capituli Subpraefedus
1 704. 24. Jan. j 1 7 1 o.. 8. JuL PeterNicol. Stender , Nic. fil. praf. a regimine Stadenfi
3710.20. 0&.| 1711. i7.Febr. Mart.Ratjen 3 K. C. Subprsefeclus 171 t. 12. Mart.
praef. a Decano ex turno.
Red. 4. ^orcf in bonis & domo Ioachim Hafenkroch in pratea S. Johannis #an>
lorcjcOicntc (ttrt in t)cr @raut Ounfc^ud; cjcfcbricbeh. In Recentt. ita in domo Evert
Jtemmers /c&O Cornelio Blocken, in plateamajori S. Joh. in aibo Civitatis ad fideles ma-
nus
a) }r. Off. (B. H. Bi)
V) ©a§ Gapitai n>at 120. s0Jarcf iiiTGUt)en®oit5e nn& grawen ®dt)e / fb'an..r49?. d.Ven. fn ftcn r)irrfgeif
93af$en M.Catft. GeveTdcs8t. u pofleflbt in Dirck Meigers3$raU'(vSr5e/ Jtt>if((jen Alb. Haufchilt nnD>
JTnen egnen 2lr»e in ber DciEen ©f rate beleaen. ©en SRwf e^rtcf tien h. I. M. beii^ei / r)a&en Han*
vomTzeven , unt) ^inrtc^ »an Northen , al$ 3eu(jen unferf4)rteben.
c) A". \$\$: war btefe Vicaria. DtVanbere an btefem §«a$ / unt) {;mge(Kn t)t'e anfeere bie er|?e n. 72?:
d) ©t^ rec|tje LcOion ijj Dethicvi o^r ©eiloffr u. 326^ $itx wuf 2(«fl(^im 3^eil)C ?ingef^oben reerDe^
hi; 49^.
2. Cap. atf)tt'%tt)k$t. *$n Un MEMORlENi*m Ibm. 1 81
■■, — — *
jiiis loachimi Stenders , an. i f f 8. die veneris poft Nic. 4. SOfarcr5. Item 6. $tovcf in do-
mo circa forum equorum ex domo //*?#/ Ditmers, ita P.B. apud H. L. itat item 6,
^avcf circa forum equorum fpe&antium Alberto Trempen , Ludimoderatori Scholae
S.Cathar. in recentt. fequentem in modum: in domo Petri Kupersy propeforum equi-
num, modo tn bem SOtollevfctKtt J^mife am CPfevbt^avcf t in albo Civit. Veneris ante
Mich. 1 f 54. Henrico Framen adfcripta? G. ^avcf .
Expenf notantur ab H.L. olim adchorum 6. $tavcf modo 4. Sttavcf*
Vic. VIL Secunda ad idem altare.
Fundata an. 1 $ 86. a Sigfrido Wolmerling. a) olim aranexa erat h«c Vicaria XI*
Prasbendas major nunc vero eft.
Patr. de collatione CapituK. pro Organifta.
PofC b) Petrus Smedeke, (nunc incorporata ad Organum H. L,) Paulm Sander,
Organifta. Nic.Munninghaufen, Iohan. Decker, Organ. in Summo 1621. 27. JuL
f i66g. 2.Sept. Vocat ad An. 1692. quo tempored. 26* Mart. ponv acc. Henn Va-
gethy Notarius. (aLd.26.Sept. 1678.)
Red. P. B. & H. L. unum plauftr um Salis Ottfref Itt £litiebuv0 (P- B. addit ex domo?
Deunge, abevein fofcf; ^5aug t(l ntdbf ^a, otw etf n>dre t>enn jDeyntg.) item 8. $?avcf re-
ditus in molendino ^Jmnenbevj} , it. 4. tyflQXtf reditus apud rae habeo. Hr L. (quis autem
ille? forte Smedeke.) item mummarcarumreditus&dimidias in novaGamma. $1*
P. B. gtittn roav t$ nuv ?♦ ^arcf meljr,
3n Gbderfen. Vifit. Q5ud) mevuett t)k redftus folQttfitV mafiett CMQtQtbmt fcfe 8V
C^arcf au^ber prrotertberger SMfyt ju&eltfrtg &al)ltc an. 1642* jlfabeQemmel^cfe
Die $?uflerin t)afe(5(t an. 1 692. Joh. Tamke Der Sftiitler ju ptmtettberg. In domo Ann*
Magelfen , efner ^annengtifferin- m lata platea 2. SSRarct' , tjl ©run&J&auer MQtn titit$
ffeinen *}Ma$e$ , inquir. je§0 JDteWrtct) 25e21en&mtp Sartor: pro domo libera in eadem
platea Nic. Stoppel. c) Ex uno plauftro Salis (i.er 8*<2>C&eflM) extotadomo Emrni*
gen3 quas Capitulum ex Strudlura Detn Orgcmtjfen am 3)om jaf>ft 2fo4 $?arcf. SDaS'
PiauftrumSalisunfrei ja&fet #enrLudolph vonLafferts, Q^urgermeijter in £une6ur#. d>
^)tefe^Coi*pust)er2fo.^arcf f;atR. Capitum DenOrjjefuit)en t)on ©wfenSo^ren^ewa^
genommen. (D. M.) e)
Vic. VIII. prima ad altare S. Johannls Bapt fub teftiiduie;
Patr. Annexum IV. Prab. May. f )
Pofl^ Magnus de Oldenfen , g) a4 tertiam Miffam obligatus f decfit cedufam)
a) Cni proximoquc ejus & Seniori confanguinco Jus confcrcndi datum cft ad ccntum annos lll.f&ti*
b) £)ic mlmtfymte Seji^er jinOen ffd) oben p. 493. *n &teffnv^ttfl^ / m btft\b$ j«le|t genfttutle3ii»»
brcas ©mcbefe ^atte jii a. 151$, ffe$t 11. p. 52^
c> (£in ©f^netDer P. L.
d) An. 1708. jafiUe eg ^err £itici$ 3aco6 ^el»e/ ^ulffmeiffer. i^.
«) StufTer io.snarcf fiat ba«ubrtge Capituium iw&elesef / f#^ t^m a«^ 5ef $tn#jr |ato/ ^fll^aTfe
@eU) aber tJjeilen t>ie 4. Scniores, Wv
t) 11. 6if:
g) ai, £>l&enfee/ ie5fe A. 1^15, 11» |igV
s 8* Utf unbttt unb Wacfcric&f ett 5 . Feriod.
& defignationem redituum. (H. L.) Henricus Dober (P. B.) Conradus de Hude \
(P.B.&H.L.) Henr.de Slefel ij- 84. Engelb.Krohn i6o6.28.Mart.M.Paul.icVAra;,a) :
CollegaSchokeJoh. b) f 1666. 14.N0V. Laur. Bilderbeck , JUL. &R. Capit. Secret.
1667. 17. Jan. quo refignante Cbriftopb Daurer, JUL. 1668. 19. Nov. f c) Henr.
Levius, Georgii Procur. fil 1685. d) 2f. 0£t. e) Georg Kellinghufen , frater #<?#*
rid Canonici 1702. 19. Jan. % 1715-. f) JDffwV/ O/tt/, JUL. 1716. 19. Jan. quo refi-
gnante Arnold.Chrift. Beuthrier , R. Minift. Cand. 1718. 14. Juf.
Red. (P. B. H. L.) 10. €07arcf reditus ex teolonio Com. de Schowwenborg ,
Sfafumpft unb Q3riue fcinb tn eincr €ai>en bct ciner gruroen bti bem XOicfkxbaum rocinentie;
ttem io.$?avcf cum dimidia @5vunfc)'.£)Ure in^UDCrOtt), de quibus duo denariiadean-
dem Vicariam & unus denarius ad duas Vicarias in Ecclefia S. Petri, quasjam poffi-
dent Dnn. Hinricus Schlagge & lojyannes van Minden ; item duo modii Siliginis in
Lenthafe {A.Lenzalo^ inParoch. Barchftede; item 9. folidorum reditus cum tribus
denariis ex Villis Barchftede , SaJJel unt) Rodenbeke. Dn. Henr. Kbting asfignavit prse-
fatx Vicarise novum Librum Mijjalem ex pergameno manu propria confcriptum <Sc
unam blancam cafulam cum attinentiis fuis, asfignat adhuc eidem Vicarise domum
qunndam (quandam) domui Dni Magni contiguam in Platea lata fitam , quas ta-
men onerata e(t cum 4. marcarum reditibus,fpe&antibus ad Commendam inEcclefia S.
Cathar. quam idem Dn. Henricus, dum vixerat polTedit. grtKt 9D?i§cjev»ant) ttlit t)er
gubefjdriucj (hsecaddit.B.P.) liecjen im fjrofietl <gd)app ailfm Reventerbet \axCalands
gjelle*
(Recentt.) Ex telonio Comitum de Schauenburg , de termino Luci<e 1 o €0?arcF/
itemin domo Tidken Hardersm lataPIatea, g) quae, confenfu Capituli , moderno
inhabitatori pro 1 300. ^ftavcr5, quia maxime ruinofa reperta fuit, divendita eft, ex
hifce emptor 900. $?avcf retinuit a 6. pro centum , i. e. 5-4. 9)?avcf ; Prxdi&se Summx
M.Pau/usRe/ow, de fuis adjecit ioo.$0?arcf ; ita ut f4- $larcf, (al. 84 . 90?arcf ) quas
AntecefTor ejus annuatim accepit, complerentur : item in domo Chriftoph Bsckers, j
in platea fabrorum , h)t>ermi5cje(2)fat)f*$8uci) unt) Extracl: de A. 1674. poft Quafimod.
27-?D?avcf 8. fii hodie tu 17. zftlaxd tefte polTelTore hodierno , Don 200. €D?avcf (5in*
fommen fo (2. €• *Katr) au£ 6cv (Edmerei an ba^ Capitulum cjegeben , in a&u refignatio-
nis d. ii. Octob. 1709. befantlfe haec Vicaria ttorCJOlten 200. sjftarcf, Plura vide in|
Protocollo dean. 1644.23.Maji: ExCameraCivitatisterm. j.Reg. percipit8.$?arcc\i
Vide D. Wbrdenhofs Vifit. 25uc{>>
Exp.
■ 1 11 1 — "^— ^^— ~m—mm mmmmmmmmmm — ^mm mmm — mmmmmm — ^— — — mmmmmm ^— — ^ ^— w^ ,, '
i) a Laur. Langerman. praefcnt.
b) an. 1642. 17. Mart.
c) A. 162?. d. 29. Dec ju Sfcfirnberg al$ Dcr (Erbgef. 33uraerfchaffc ui ^ambnra 2lf»acorbncfer / {tdje M.
DaultPebem Setd) qjreftaf/ fo er auf t^it qebnlfcn unt> nnfer vemTitui: tTJenfc^ltc&es 2>cw<
tfen unb (D6ttlid>e6 £enc?en/ A. 1684. ju ^urnber^ in 410 ^crau^fgeben.
d) aU 1684. fo aucl; Dec SSar^cit d^nlicr)er.
e) al. ^t }an.
f) '15. Jul.
g) hodie Mart. Lcyding tlt Ut ©d)(acftfeP <Sfra§.
h) hodic ia hasrcditate Joh. Jac. de Gro«t , ufm SUerit ©teinttWg,
2. Cap.gcfrre Q3tyfoge, tton fren MEMORIEN im jDom r 8 5
Exp. dat 4 $?arcf ad chorum, modo $ 9#(U'(f , (H.L.
Vic. IX. Secunda ad idemaltare, fundata an. iajr. ab Hildetrando
Sentemeyer, (al. Santmeyer & Qrtrtbtreyger jtefje III. f 06.)
Patr. Annexum Prab. I. May. II. 617.
PofT. a) M.SimonAf^r^ Johan. Berninck, if8i.9«Maji, abfensTheodori-
cusBrockfchmidt^yc^i^^/V^r^, al.Ditcr)ev&, ^avfpeunan in (Dfiertwer&er dein
dittfyttyw W 33ujrter>ube, Theodorus Rademin , Scriba 1 614. 6. Jun. Burch. Daldorf,
1647.28.Oft. al. 6.Jun. Valent. Heins , Schola Mich. Direclor 1662. $. Jul.f 1704.
16, Nov. PetrusRiege , Joachim t>e£ #au^3)tetterg ©Ofjn / l7°f • ?°« Aprik
Red. OUm H. L. & P. B. 1 o. Floreni funt in Parochia Crempe de decima ftt ©^*
»efcr)op Qc&OUWCrtbOrtt, P. B. addit: 6.sS?arcf 9. g(. de term, Purif. giebt ua$£)om*
Capitul au$, item: 6. S?avcf 8*§(. 10. pf. ex decima in Retbrockr ojebt ba& £)om''Ca-
pitul au£. Calicem& clenodianemovldit. Hodie N.
Vic.X. in Capella & ad altare SS. Viti & Lucia? martyrum, fundata
zM. foh. Fritz , & jamdudum exftin&a. b)
Patr. de Collatione Dofroris Theologtje f Superintendentis, modo R. CapituKr
PofT. Jordanm Bafedoiv (vel Baftdow,) fobannes Witmer , foach. Barfbnim
ad praefentationem RegiminisStadenfis an. i66i.2.Majr, Petrus Aberboff, an. 1677.
8. Febr. Adde : poft Witmerum poiTesfionem adeptus eft Chriftoph Schellhammer,,
an. 1 6 1 4 . Chriftoph. Arnold. Richardi , poff. acc. 1 7 1 7. 2 9* April,
Red. In Salina habet Sartaginem fine amicitia, (Amicitia Obev SreUnbfc&flflf tfl
efti Onus cmf utt ^fannen aefeget, ^a man *>on berfefben, mann eSeine Prxlat^3fanne 60-
Sttavcr) roann fte aber untev ben v^urfmetfrern, 200. flttavcfabgeben rouft. 2(u3 etnev ^fanne1
aberfommen h Chorus Ober 72. <Scr>ffe( ©a(£. vide J. WALTHERI Defcriptionem
Rerum Salinarium Luneburgenfium) item Plauftrum cum dimidio Salis habet in Lun<e-
borch. (<£in Plauftrum fjdft 8. ©cfjeffef, ib.) item: 80. $?ard ex Camera Civitatisz
item 20. sfllm? ChriBoph vonAlefeld , tf)0 ^llligcrt(le0e : item 10. SDtarcf ha?redes>
%ngen Ludtgen in Dithmaria : item 10. $)laxd Dirck Ofterdorp : item 10, C^?dt*cr!
Peter Beckman 3 ettt ^Unbmacfev : item 1$. (al. 31.) Sftlaxfi inSummaCapitali dequi-
busrefpondebit Dn.Do&or: item y.^flaxd BarteltKock: item io.5>)?arcf in telonio-
Oldesfchlo, (in i2.annis & ultranihil dederunt,) item apud hseredes D. Engelin ad*
hucreftant fO.CD?avcf denariorum deSummaCapitali (hasc habet H. L. fedapudP.B»
omittuntur.) item 1 f . SCftavcf in domo fecund<£ Lec7ur<e , item j.5D?avcf 8*ff* exCuria.
Decanali , item de praedi&is Reditibus Dodoris Theologiar habebunt quatuor Pr<edi~
catores 40. $0}avcr\
Reditus , Clenodia Sc ornamenta Vicarius habet communia eum DodoreTheo-
logix, qui defalcatis expenfisde refiduo habebit qirartum denariorum».
Recentt;
a) Ob^gatusad tcrtiam Miflam , Johannes dcltpfi*f A.IJIJ. II» |igV
b) <St(5c oU rr p. 5stt in Dtffewv^aitO^
f84 UrfilttbcttUttb Hacbncbtetf j.Period.
Recentt. Hsc Vicaria incorporata eft Le&urasTheologicede quo inquiratur
apud On. Do&orem Gerhardum Gravmm, qui atteftatus eft , quod accipiat de term.
PafchsexCameraCivitatis tfo. (al. 162.D.M.) $}artf 10. jjf. 6.pf. item auf Mich.
22.^arC^adhucexScruauraQapitu!i i20.$?artf, Summa }04.$torcf 10. gf.6. pf.
Qtt #err Uc Bilderbecken Vifitations £5ucb ljet|Jet ti : £)iefe Reditus ^e^dtrett ad Vicariara
Secundam a.kavis S.Hieronymizl. Vincentii tf Crucis.
NB. 2#eacnt>eSCorporis fo m tJtefer Vicarie ae^ria fettt folft, r)at D.Barfenius
groffen ©trett cum Rev. Capitulo t>or Der ^omgf. 9?egieruna «tbabt , f>at t*
aber ni*t wmoat miet)er berbet; ju fcbaffen. D.M. 2)ie (Sc#@efdlle fe Dabe*
geroefen, roie aucj) roatf au$ ber Cdmerei gefommen/ crbebet toCapitul.
Exp. Cuftodi majorisEcclefi* propuUu 2. $}arcf 8. f& item if.9)?artf prome-
moriaFundatoris, item adhuc f.^arcf exparte Vicarice proMagiftroChori.
Vic.XI. ad altare S. Johannis Evangelifhe in latere. a) b)
Patr. de jure eondi&orum de Scharpenberch , al$ Jperren $U 9}ient)0rp , ut a(Te*
rit. Eft nunc apud hteredes (H. L.) nunc devolutum ad Capitulum.
Pofl! c) Henr. Sendenhorfl , Arnold de Weyhe,. Canonicus Ratzeb. abfens,
modo poneffor Vollert von Scherpcnberch (m Paftor juttt 91tetlt>0rp , nomen ipfius
ignoro (P. B.) lohannes Olffen, ©d)U(mei(ler JU S. Peter ift an. 1606. 28. Mart. »0tt
t>en ©cfterpenberaen L. P. Qcfeerfertbercreit prcfentiret. foh. Tancmarus an. 1 640. 9.
Jan. a D.Goderfen, tanquamCanonico Juniore nomineCapituIiexdevolutionisjure
prafentatus. Per refignationem didti Tancmari.Brunfvicenfis eft Poffeflor M. Georg
Morman , an. \ 66 1 . 1 4. Nov. nunc Ioh. Wagner JUL. , prcfentante D. Vinc Garmers,
tanquam Canonico juniore , poftesfionemadeptusd.4.Jan. 1698. Hocvero, obpro-
motionem adSyndicatum in Repub. 1709. 6. Dec. refignante Ioh. Heinr. Luders , ex
jure devoluto 6V turno a lacobo Verporten D. prsefentatus poilesfionemque accepit
1710. i6.Jan.
Red. Apud Capitulum io.$?arcf. In Luneborch if.pIauftrumSalisrefpondent
QcfceUepepcr & Dirick Bruns. 4. Sftarcf 2Bifc(j;@e(t> tn ^illwerfcer , (ita H. L. fe-
cundum P. B- tO Qcfejpbeclre,) item una domus in platea Rofarum dat. 6. $?arcf,
P. B. addit. \t tterf offt itnbc i$ modo Poffeflbr <£\awe& £r£ejer. Item 2. $?arcf in Pa«
rochiaNiendorp in oer ^afeloorper tHrftrfcfc apud Wolder Brafchen. £>tc Clenodien
(mt> in etncr (gcbipf ijle auf utc $rcfc aetraaen. P. B.
(Recentt.) Ex ftruclura R.CapituIi annuat: folvuntur term. Joh. 10. $?arcf/
unum Plauftrum Salis cumdimidioex Salinis Lunaeb. quod Poffeflbr non accipit, fed
Paftor in Nyendorf , modo Erlenkamp Baro D.M. jam pertinente ad General Wancker:
2lu$ £err Q5uraermet jterS VOincft\$ Jg>of m £orn , fo aber in oieten 3af>ren nto>t einf om*
fttett / 4. Sfftarcf. An. 1648. 21. Sept. obtinuit Paftor in Nyendorf ad intercesfionem
Illuftris-
a) Auftrali.
b) fyxfbotf $r&nt}cn ton S«a)ft:n Uu< nlmrg <Sc^reiben fltt ^tcftge^ Capitu' dat. a, 1591. d. 29. Scpt.
fctefc Vicarie betreffen^ fM)ft obcn n. p. ^74. fq.
*X tfonr*b ron ^omnic / 3ob<m Berf4>ampc / N. Srincjenberg / £a«rcnttu5 Sorbenwytf/
0». 49)0 3o«$H»IfrrfieA.i5if.;(ii.j2&.) ^tnncb3ur^e»5 (111.49]-)
2.Cap.ac{)feQ5epfa<je* vott &e«MEMOR.iENfotfcc}m, ^r
* < • " ' — — I II ■ I .. ... M.^
illuftrislimi , ut fibi pro refiduo di&arum 10. S0?(ircf folverentur 20. Imperiaies cum
promisfione aliqua , up & in iuturum Ipfe vel Succeffor acciperent quotannis io,
SEftarcf. PorTefibr hujus Vicarise ante aliquot annos nullos habuit reditus, fed 10.
Slftarcf a Capitulo , 6c ii. plauftrumSalis accepit Patronus, ute io.^ftarcf ex Struclura
jtuD cmnocj? inEfle. Item roecjen etncr JGtfcfren in 25tllwar&cr ot)er QcbtpbccF, gttt
#autnn DerCXofenfrrafi i|taucf)uat>on entjoaen» 3n Dem Cafpel Niendorp in uer &afcfc
fcorpcr tnafcbc bei^oleitQxafc&e. a)
Vic. XII. b) prima ad altare c) SS. Simonis & Judze alias Cofmae &
Damiani.
Patr. De Coliatione Capituli (H. L.) Annexum Praeb. VI. maj..
PolT. Bartk Bo/dewin , d) MagnusGar/eflorjf] if8o. d.20. Maj. Conr. Wit~
mar , Ltm.Ioh. Kleyhe 1 f 9 $. 14. Apr.Henr. Wordenhof, lohannes von Lengerken 1 650.
^o.Apr. (j.April.) IodocusS/aphiusSecretzvii filius 1641.if.Apr. loh.Henr.Groth-
gefi 1 6 f g. 11. Febr. f 1 668. 2 5 . Sept. Albertus Tweftreng , JUL. an. 1 668. f . Nov. illo
vero , ob collatam ipfi Senatoris dignitatem refignante , ipfius filius natu major Barth.
Marcus Tweflreng an. 168 8' 19. Jan.
Red. <£m #aupfcQ5rief (autent) auf 700. $?arcf , (jar D. Sax &on fefneS Qtofertt
fef. Teftamentarien cjeDruncjen unb cjerounnen , beflen ber PorTeffor aufeSettcjntfj Jjat/ wnt*
lid) S^m' Det/ev Bremer wvfoLeonh.Metzlin , utin exhibita cedula conftat:
Vicaria perpetua SummiTemplialtaris<5/^ow^fC<Z^^.
Vicaria parochialis Ecclefiae S. Nic. Altaris S. Thoma Canthuar. hujus redituj,
exceptis fex^ftarcf, JuratiejusdemdeFefto (fortede fa£to) mihi detinent.
Commenda nova in armario S. templi f undata. 2Juf btefe Dret £ene Cjer)oret cbbt*
ttyvttv SjaupUZSvkf. (P. B.)
Habet deeimam in O/florp parochia: Nienfleden filiginis quae communibus (H. L.
P.B.verolegitomnibus)annisadfcenditad 1 1. SOJarcf 6. §. exceptis 14. himptonibus
avenas & 1 1 . himpt. Siliginis , quas in certis annis non obvenerunt. Item habet deci-
maminCra^, quae dicitur OvUtr)ei* ^ecjebe (itaH.L. bti P.B. aber &Ctffct e£ : habet de-
cimam f.$?arcf meljr I>at€r ntct)t befommen muaen) item apud Ditmar. van ocr $m*
gcl (P. B. legit van ocriEitgcl,) in Ueterfen 24.51. item^Juttcjc^o^a» in Htgenbc*
if c, (9}t'enfarcfen P. B.) terrx Dithmarfia 12, $?arc£ , term. Pafch. Item habet domum
liberam in oppofito ambitus Ecclefise B. Maria; Virginis , Hamb. quae folvit annuat. 1 f .
93?arcf, e) itzm Iacob Marten^ixwiifo Barenfe/de ? dat 2. modios Siliginis term. Mar-
I. C^ctls 5 tcr 254ii0. € e e e tini
—*' iii 1 — » ^_— — « I, ,1 „ 1,
a) A. I5I2.J.23. Jan. fjat Boetius Honenfen , Vicarius jni ©OIH flll Nefem 21l(ar ffnr Commendc |R|'t 20
SKarcf 3«l)rh^er^ebunfl gejiifftet/ uno t>tc Sefmroart t>arit&er f&r jiej) un& fetnem nefl)ften €tbctl
er&alten; jie^eobcn p. sog.
b) £w vicaric on biefem 31!tar 6af VHccUe&dpcvombord}! vicarius tm ©om A, i40i,WteO<C
©tifftungg 55rie ff p. 190. fq. tm U. ^anOe bctsebrac&t au^tveifet / aufgertclXrt.
0 £a3anOer©uter»eetfe ii4 191^
rf) A.1515. vid.ll. $8. p.U9#
e) P,B.mQdo6o,3)?arcf,
j>86 llrEunbett unb HacbrKfrtett ^.Period.
tini. (P.B. addit:) PoflefTor ^eicjef aii, tafj etn gftafcb bcp & 203. Capitul fei/^jjobet
HlC^t tva^ £>artn i(h De clenodiis harum (duarum) Vicariarum nihilmihi conftat.
(In Recent.) Habet in Corpore 18. modios & t. himptonem filiginis in villa
Oftorff, Parochia? Nienfteden, 22.modios& j.himptones avense ibidem, 4. modios
fi]iginisinviIIa^;77/^'determinoMartini: Ex domo David Ehlers > tvecjen Gerfe
ftorpcnTeftament, (itainoppofito ambitus Ecclefise Mari^ Virginis de term. Pafcha:
16-OTarcP.
Exp Dat ad Chorum 2. $?arcf.
vic, XIII, Secunda ad idem altare fub invocatione Cofma; & Da-
miani.
Patr. DeColIationeCapituli.
Poff Conr. Cuteman, a) lokan Schiihcr, ReimerGarftede, al Ganftede > Iohan
Ecklej f Can. M. Dav. Wolders , Minift. V. D. adD. Petri 1 yg 1. 13. Maji , Petrus Ber-
nink , Junior. Dn. ///>r. MiiUer > prasfentavit eum ratione turni A. 1606. 2g» Mart.
f 1606. s- Sept. ^erOot^an &offjta&ter , Obetv^riead^Commiffarius x>on 7^u^t\f
bercj cjencmt, an. 1662. d. 1 i.Dec. loach.Gunther Bilderbeck > (pofteaJUL.)an. 1672.
33. Maji, ele&us ProvifordomusPanum & Calendarum loco Dod. Deckeri an. 1707.
i$\ Mart. (23. Mart. L. P.)
Red. 1 r. 0J?arcf ^cSueffrcfe fjar &er Poffeflbr Garftede Ui ftcf), cjeben 1. ©Jarcf,
(ita P. B.) item Barthold Wolderfen> in Ueterfw 1 . SQlarcf , item 3 . ?0?arcf reditus in ex
domo lohannis Rii/fing> (infra dicitur SXufjfiticj, ut & n. 24. ad altareS.Annascujus
pofleiTor erat. P.B. legit Bisbing.') Domus quam inhabitavit Johannes Ruslingk, eft
communis duobus Vicariis fcilet Conr. Cuteman & Iohannis Rmlingk 3 dum vixit (H. L.)
Clenodia tempore Alberti Krantz , non fuerunt (P. B.)
(Recent.) Habet in corpore prope forum equinum domum communem cum
Pofleflbribus Vicaria? primce ad altare S. Annas (n. 24.) ita ut Senior harum Vicariarum
Pofleffordomuminhabitet&Juniori fingulis annis 4.$)?arcf ex Locario perfolvatLi-
tera? Concordia? datas an. 1 fo^. 17. Feb. b)
Exp. S>ac? ^)auf? am ^3fcr£>cmarcft cjibt ©cr>og 1. SQtorcf* 8. {?♦ modo ^. Sftavcf
(P. B.) dat annuo adchorum 12. $0?arcf.
Vic. XIV. prima c) ad alfare Maria? Magd.
Patr. d) OlimBertramus Efici, Conful & hasredes, poftea ber ^rdneroafbfeH,
4>0^/>deCollationeCapituli. Fundata 1444. 1 1. Dec. ita L. P.
PofT.
a) A.1515. II. ;29.
b) ©icfev noct) lebcnbe Potfcflor Jptxx Bilderbeck l)at mit oem anbern roffeffore n. 24. 6efinMt$ t)id
©freitcjefj&bf/ tnuem jener tnir fetnen 4. $iarcf nicj)t fiieolid) fetn rpollen/ t|t jeDocj) tm 1693(1*
3at>r t>on berDCegierungJn (£tabe pioDaoBi/dertec^dcctetiut tvorben.
c) 5Bar A. 15*15, fecunda II. ^iff.
^) Vicariain adahare S.Maris. Magd. fundavit Bertramus Efici , Confut Hamb, cui Sc hxredibus darum
eft Juspauonatus a Capitulo. Sil^Der Patronat-^rtcf tutrd) cfne wt\)ermut()cfe %z\\ixi iSninil r*er*
tOi>ren0Cflangentuar/ &at^&r9ermciperBartr4m^vn-bor4>/oe|Idl>enrteue51ufietttgun0 a. 1326.
alftnget/ tvelclje n. 185^ J« fin&en ift. N
2. Cap. ocf;f e Q5epfocje. x>tn bm MEMORIEN tm iDoim f s*
PofT a) Det/eu (Wi/he/m J?. B.) Gronewa/d, b) /0/;. Wemhomver (al. ^w^-
houvoer, P. B. Wainhoyer , c) recent.) Henricus Pape , Minifter Verbi Div. ad S.
Geofg an. 1606. d. 28. Mart. Capitulum prafentavit eum, M. Pau/ Cordes ^reuifler
&er|£uf5enfc{)en^irc&enm2lmflerl)aman. 1629. 17.JUI. f 1674. 1 7. Dec' Eberh.Ludov.
S/aph exturno a D.Slaphiopraefentatus An. 1677. (1* I2- Jul. Vacat, Wif t)er Poffeffor
fid) l?er ^auffmaniifoSafff eraeben , ab anno 1692. 12. Jul.' adeoque in menfe Regio
Bartho/dus Wii/ers , aReg. Stad. pr£fent.accepitPofTefT, 1699. d. 2. Sept. (21. Sept.
D.M. L.P.) f 1718. - - Maji.
Red. Olim C/auwes Gerdes (H. L. Gerdow P. B.) ex domo fua 1 . 3)?avcf , term.
Mich. C/auwes Hervefl in villa Horn 2. tylaxd , Nat.Chrifti, Hinrich O/iefchldger civis
Hamb. 20.$?ar<f, exdomofua term.Mich. Qtte Broderman, Civis Hamb. exdomo
fua Mich. 10. Oiftarcf.
Ex Lib. I. Vifit. Detl. Gronewo/d, in bonis ^JmO^m Vlatmtfett, (cujusdamN.
■Tegeman H. L.) up t)em Q3urffane, term. pafcrue 5. $?arcf , item in bonis Boien Iohan,
cumfuisinHammona (P..B. H. L. autemlegit inSumma) 12. $ftarcf pro 1 50. ^0?avcf*
Item Dn.Iohan Doring m £uneburcj 10. SJftarcf pro ?oo. $?arcf , Summa Capital 49 f.
3n P. B. Vifit. Q^ucf) fteber imMargine gr (VOcm^Quwet) f;ot fein Mcnfanc} feine reditus
aeborer, roeig aucf? fcon feinem Corpore. Hodie N. Q3ormaf;(S auS Denen Capituls ©e*
fdtten L. P.
Exp. Dat ad chorum io.$?orcf , Martini, & obligatus eft ad ultimam MifTam
alterius feptimanae. (ve! alternatis feprimanis.)
Vic. XV. Secunda d) ad idem altare fundata anno 1 474. a Nico/ao Toden
Proconfule (ita habent recent. Vifit. Libri. Sed fundator poft 4. annos nempe an.
1478. Confulatum& anno 15-17. Proconfulatum adeptus eft, inquirendum igitur.) -
Patr. Dn.Nico/aus Tode Proconful (ita H. L.) in recentioribus vero Vifit. Li-
brislegitur: De jurePatronatus&erCODert unt) Colere e) ju ^tlbecf , unb Der Schu/dor-
pen unt) Geuerdes alternatim. An. 15-81. fuit Anna Schu/dorff, Patrona. 3>n$flin(p
t\Qt \\t u0£ Jus prasfentandi bet ber Familie ber (Lo&ett lU)t) Colere JU £ubecc\
PofT MW^T^^filiusProconfuiis, (H. L.) f) Bernh. Witte , abfens(P.B.)
M. Bernh. Vageth , Paft. ad S. Nic. poffeffor factus an. i.f g r. 15. Maji. Herman Va-
geth , Bernh. fil. prsefentiret t)0U Agnetha Toden , feef. Anthon Co/ers ^itttot , an. 1 6 1 4.
$. Jan. f 1 65-9. 24. Maji. Poft ipfius obitum , nacf;bem ftd; bie Schu/dorpen UvfoCatha-
rina Behrens roecjen t)er Praefentation fcercjfitfren, i)C\t Vincent. Schuldorp , bi$ 93ertt?af*
terduort Bercrborft @obn L.Erici Wbrdenhoffs , feinen <2>of;n barouf prsefentirrf, tvef*
cj;er Ericus Wordenhoffi Capitulo d, 2 1 . Jul. an. 165*9. ^ PofTesfion erfjofren. Herman
<5eee- 2 Disman,
a) 25or(BranewoIbf;aben5ern«rbemibun&5art^olb23r4nb/ &Kfe8Ec&nfld)uUt. 1*1.489.""
b) A. 1^5.
c) Wajnhower (L. P.)
d) Prima A. 1515, 1I; 328»
e) Ehlers D. M.
0 A. 1515.
ttrftmtett tmt> nacfcricfctett $.Period.
Disman, a) Juvenis, accepit poffesfionem anno 169;. d. 5. Aug. \ 1696. 50. O&ob.
Chrifl.Frid.vonToden, Lubec. aPatre Gotthardo von Toden, praelentatus An. 1697.
1 1. Febr. abfens ^rbr)erv auf JkMefya$m.
Red. Sec. P. B. {£ H. L. ao, $?arcf in bonis & hsereditate paterna: item 1 r.
$0?arcf in theolonio Hamb. it. 3. SEJtarcf ©runbljure ex duob. domibus prope Qprift»
geltttfttetl (cilicet angulari & confulari : Item 6. $?arcf t>an .£>ofjjure in /;>4mmerbrocfe:
item 8. $?arcf in bonis paternis ex teftamento fratris patrismei : fundatioapudPatro-
nos: Item 7. €0?avcf cum Detleff 'Bockivolt > inter communia dominorum funt docu-
menta& fuerunt g. §ft(trcf 10. $|, 4. pf, quos reditus ego nunquam vel Procuratores
mei receperuntabanno 21-88. usque ad prasfens tempus.
Sec. recent. Ex telonio Schauenburg , & folvunturex parteHamburg de termi-
no Lucise 1 1. §ft(ircf : In domo Herman Schuldorpen bti S. Jacobi , in albo Civitatis
infcr. A. 1 f74.fer poft Invoc. & 1648. poft Quafimod. 1 f. 9)?arcf NB. ju roiflert , t)a0
felbiac^Capitalate ^co.Sftarcf fcl)tt>er©eID »orI;erolo6jjefunbicjctunl)5inn)ic&crum iwloh.
Hanfen (al.Haufen) (£rbe in ber Sptta!er*Qtraffe rait 18. Sttarcf ginfe jdljrlicl? t>arau$
iu enfricfjtenbefegetttor&en, &crru5reni)eroeam eine^oft^elbedtwn if 82. poftCantate:
item Hortum auf Dettt 23ortjefcb, qui cum confenfu Capituli venditus, & «x pretio
reda&o quotannis folvuntur ufuras in Hamb. & Liibeck , unt) jafylet t>ev jcfeiae PoffefTor
t)ee> ^ofce? IohanLiitkens (;c^0 i)0n Hachten, nunc Iohan Kop ,) 87. 9)?arcf 8.fj(. item
exCameraCivitatisLubecenfis determinojohannis 87«^arcf 8«(H. iac.20i.§ftatxr>«
NB. follie^oin aflenaeben i98.$?arcf. b)
Vic.XVI. prima adaltare c) SS. Antonii d) &Wenceslai.
PatX. Olim fuit de Collatione 6er Vlannm , & fuit primus f undator Ioh. Nanne,
Conful an. 14 16. (elect. 1^80. \ 141 7.) poftea de collatione Capituli tempore Vifit.
IILvideP.B, &H.L. deinde Henrici Tammen Scloach. Muh/en, denique de jure hae-
redum M.Henr.Rumpii. NB.^dibaSjus praefentandi fd;oit lctticjfi exfpirivet , unt) t)it
Patronen alSHenr. Tammenimbloach.Muhlen md)t f>aben ruotfen prolongiren, i(l Jperr
lA.Nenr.Rumpio unt) feinen sSerroantifen fcatf JusPatronatus tiberaeben, unuam 26. JuL
an. 1614. auf no.Qa^r Ian<} prolongiref roort)en, plura vide apud Protocollum.
PofT e) Wilh. Henningiy vide infra in Redit. Gerardus Hafe ,f) Ioan.Meier3
Martinus Meier abfens , Cbrifloph Schelbammer > CoIIega Schotee Johan. t)0n «£>err
Hier. Moller an. 1614. $0. Jul. prsefentiret. Ioh. Alb. Gerkens, an, 1658. if. O&ob.
Alb.Henr. VoJfenkoltZt i6$6< ij.Mart. Eberh.Langerman, (Med. D.) 1688. 7. Jun.
aI.31.Maji. "
Red.
a) Desman D. M.
b) 6. §|. addit L. P.
c) ad hoc altarc fuit quondam Commenda quxdam Laiealis. fiffje II. p. 2}£.
d) (f int $ Antonii ab hoc divcrfiget>encMMaimbourg HiAoirrde 1'Hcrefi dcs Icona-daftcs p, II,..|>. 172«
fqq. RabiBockzaal 1696. 1. p. 49S. fqq-
0 SSovi&m t(i Hcnricus Waitheri gemefen. III. 49*.
f ) a, 1515. fyhj 11, 328, aUivo cr aber Hafle gcnannt »frl.
i. Cap. ad)fe Q3er>[aae* tttrt bett MEMORlENim Ibtm* f$$
Red. Olirn in Teolonio 10. 50?ai*cf Comitis de Schouioenborg , item Hamb. in
palude &Curiaquaminhabitat//m\AT0£*J, a) io.$?arcf in t>er tHatterttiVitett : it,
in Meldorp terraDitbmaria ad tenorem Literarum progenici illorum, t)cm €D?at>mariiS
fc&e ©d;lacf>te f. $tarcf 8» f?(. (bes n>i( man pd) evfunbiacn P, B.) Item dicuntur adhuc
effe 6. OTJarcf annui reditus in domo Ioachimi Wegerlorns 3 quae eft fita in acie prope
pontem Molendinorum , fuper quibus litigarunt quondam PofTefT ejusdem Wilhel-
mus Henningi 3 item dominus Gerhardus litigavit fuper iisdem. (£)iefe ^Borte i)0H
item dicuntur an, bttf fuper iisdem roevben bfy P. B. auSgelaflen* Hodie io. SMarc? ex
teionio Comitum de Schawenborg de termino Luciae. ^iefe notiref (Lic. B. D. M. L. P.)
anDere faflen (ie aud de quo inquirendum.
ExpenC ad chorum i o. Wloxd (P. B. addit vero H. L.) modo a. sOforcf . Et eft
obligatus ad quintam MifTam.
Clenodia ut in Vifitatione Clementis Groten (P. B.)
Vic. XVII. Secunda ad idem Aitare quam fundavit johannes Ber-
nardi. b)
Patr. Jus fpe&at ac Canonicum & Vicarium Seniores in refidentia , qui prae-
ientabunt Seniorem Choralium , fibonas vitaefuerit, fin minus alium.
Poff D. Theodoricus Schmidt 3 qui dedit cedulam defignationis redituum &
Clenodiarum (H.L.) Iacobus Witte 3 Iohan Witzergen3 Bartholomaus /«///#, refign.
illo Henr. Bdckelman* M. IohanHeflerberg3 R. Cap. Secret. IohanEggers- Iohan
0ldehorfl3 filius AlbertiOldehorfl 3 tf)0m Collertfptefcer, A. i6or. d. i ;. April. (Lic.
Ioh. Kley3 unfo Conrad Borchers (jaben if)n prafentiret) f 1647. Alb. Heflerberg 3 Erici
filius , c) d) Alberti Oldehorfl 3 (fortenepos) loach. Slaphius 3 (conferente Patre
' Seniore Capituli & M. loh. Dajfovio, Seniore Vicariorum) 1 6g 1 . d. 1 7. Febr. quo re-
fignante Barth. Henr. Brokes3 JUL. 1708. d. 2$. Jan. 6c hic iterum refignavit : e)
Hieron. Damman, f) A. 1714. d. 7. Jun. f 171 c. 7.Jun. Iacobus Kalden 1715-. z%%
Mart.
Red. Olim fec. H. L. 10. $?ar<£ in domo Hiddeflorp3 1 o. 90?arcf in domo Iacob
Schiphouwers , 7. CEftarcf cum Juratis in Tzefler3 6, ©Jarcf vacant. Hodie habet in cor-
pore indomo Iacobi Grope/s 3 in platea pellionum 7. SWarcf 8. §/. in domo Schiphou-
ivers in t>er Ofobinas 5Q?avcff 10. 9)?arcf. 91oct> in domo Weflei-kamp bci fc>em gifa>
Stacft, fint) Jafper Syverdes an. 1 f 78. $uaefa)rieben g) 10. Sftarcf , NB. t)on roefdjen
t>erPoflefTor nic&t^ tiotffen n>t(7 voeil in»ielen3a&ren mc\)t$bwl)lt: itemmdomoMonc^
■ ( ; €eee 3 hufen
») 25et £fnri$ $lan (addit P. r.)
t>) SQ3cf!anb Vicarius im £om/ ttKlc&*$ fdne Teftamcmarii a. 1423, ium ©tanb* fcrinsen/ fie&e t>en
<gtifftung$$rtcf 11. p. 193. fq. " • "
c) 1647. •*. D<c. L. P.
«0 1 1681. 17. Jan. (B. H. B )
c) 11. Jan. inCanonicum minorem atleptus,
f) Juv. L.Hier. Bokcls Nepos aSeniore Ganon, Ydrj Carapen, «tSen. Vic. L. BiMcrbeck prxfeat:
g) Luerae funt apud Provifores.
?9° Uxtunben \mb Hacfrricfcteri 5 Period.
bufen m W^Dc^Mrcf £ io.$?arcf* Summa 57» ^arcP 8» fjl. VideRegiftratur-25ucJ
fol. 22 1 . allDa ju pnDcn IaJperSyverdes Reverfalien uber 1 o.^ftarcf.
Exp. Liber I- Viilc habet 8» 9)?arcf ad chorum fimiliter & ultimus Iiber, pro
mQmovi<x lohannis Bemhardi timdztovis ? ita H.B. bti H.L. fint) Obcn 6* gftartf UUttn 4»
©fercr\
De C/enodiis'ei nihil conftat. (P. B.)
Vic. XVIII. a) prima ad altare S. Andrea?.
Patr. De Collatione Capitu/i. (H. L.) hodie Annexum Prsebendac V. Majoris.
Poff Obligatus eftad fextam Miftam. b) M. Simon Witte , qui dedit cedulam
defignationisredituum & clenodiarum, lobannes Hart?nan, Conradus Borchers Jun.
Conrad.fil 1 f 87«d. i.jul. Iob.Drefeman 1624.24. Mart.f 167 1. 3. Jun. Gabr.Chrift.
Lange 1671. ij.jul.
Red. O/im: Simon Borfte/, de integro manfo f . €0?avcf §♦ fiL HansLiiders, flmi-
iiterdeintegro manfo f.Oftarcf 8.§I« <5»erl?e &rOCter , de integro manfo f.SOTarcf 8.
£?(. Barth.Kopke^de medio manfo 2. $flarcf 12. (?(, Hans Siverdes , de medio manfo
2.9??arcf 12. f?(. ^>4ti$ Hufcers, 12. fj(. Hinrich Sorge, 1. Sflarcf 4. §(. M. Herman
Langenbecke , 1. 23?arcf\ Heine Hanne , 1. S0»arcf. Thies Bene , 12. fc(. Brun Borfte/^
8. |j(. De quolibet manfo 4. pulli de medio 2. folum. &##*V Ex ftru&ura Capituli de
term. Pafohas 1 f . \)}?artf Literse funt apud Capitulum de An. 1 f 87. (L. P.)
Exp. adChorum $. $?arcf.
Vic. XIX. Secunda c) adidem altare, quam fundavit Conradus Waf-
mer, tt) CanonicusMindenfis (P. B.)
Patr. De Jure btxVafmer, (al. Wafmer) mSWinuett, pofteaberCBevers, (hxc
addit P. B.) In Recent. autem ita : de Jure Patronatus Hieronymi Schiiltzen , Organiftse
ad S. Iacobum & ejus familias ad 1 20. annos d. 20. Aug. an. 1 607. computando.
PolT Matthteus Hale , (H. L.) e) Georg Wafinar , (P.B.) Everhardus , (ita
P. B. Recent. autem legunt Eccardus) Geverdes , Iohannes Scbu/tze, Hieronymi fil.
Organ. ad S.Nic. 1608. 6.Apr. M. Pet. lager 166 1. 4. Avwpvxfentmte AnnaLovens,
Iac.Scbu/tzenvWh, M. Ioh. Hier.vonPetkum 1683. H* Ju'« 0 poftea Prsepof. JU Itze-
hoe utlt) Th. L.) | g) 1714. Ericus Iuftus Steman , d. 3 1. Maji 1714. praefentante
Frantz Kilians uxore.
Red. Ex Vifit. C/em. Groten , 8. $?arcf in domo mea propria (ita H. L. P. B. vero
legitin domo Dn. Iohannis Vaget ,^) item 4. ffllaxd; in domo Ioacbim Wegedorn^ prope
""^ pontem
a) ©tffe Vicarie jji A. l^flp, ^ejilfftCt III. 525.
b) 2Jor Wittcn fitil> IgejJQcr^eroeiltn: VTkrquarb bc Otiten / VPuIfarb Soringlo / Subolf 3<t'
bcln / 3ot>m tfHebincj lii. 491. roe!cl)ec a. 1515. fie innc ^attc. 11. }2g.
c) 5Dar A. 15K. prima.
d) SBrtt A. 1486. JU Capitul II. xg^,
c) A. isi^. II. U8-
f) Prajfentante Eti/ai, rvenFet^ttmt
g) 171}, 27. Dcct
V
2. Cap. acl)fe %5t\)tCLQt *>on fcert MEMORIEN iro ibom. ^i
pontem Molendini inferioris (be$ WtlmanfW)eifuntH'acn hsecadduntur a P.B.) item 2.
SJ^aref in domo Carfien Ehlers 3 in platea inferiori (betf H>fl tnatt ftd) etflintugen P^ B.)
6.SD?arci apud Capkulum ,(M rml man jtcl; etfunbiaen P.B.) Ita eft ut CuyrzMmfew
Hale manu propria fcripfit. Item aliquot marcas (haec addit H.L.) fcilicet 40. redi-
tus fublevavit D. Ludolphw deHale tn SDftnDett / qui eas confumpfit & propterea pri-
vatus eadem Vicaria, fuper qua Summa, cum eo tunc per Patronum Gerd Vafmqr
agebatur m SDJtnben ; quando vixerit. Matthxus Hale , ex Iib. I. Vifit. Item 6. Wioxd
apud re!i£tam Marquard Buck , (ita H. L.^Binck^ P. B.) tn ©fat>e. Item 6. 00.1X1
reditus apud Marten von der Mede , tn (EiJfafce, item 5 ♦ Warcf (P. B 4.$?avct' H. L.)
Clawes Ierre > item 2. $?avcf . Hinrick Berman , it. 3 . 9J?arcf P. B. 4. SDlarcF* H. L. in .
Dithmarfia. Summa 22. 9ftarcf afletf uf etnae|tecff eti Seftcl 0efd)vieben.
Q5et P. B. mvbtn ancjeaeben 8. $ftarcf , Adrian Paueffen, n?elcl;er Wegedom $"ocr>
fevunbdrbe fjaf. Item 9. SCftarcr3 £<wf5 bcr Sett>05ocer bet bem pj-ert^tnardH, in
ber bv&m Qcraccm In Recentioribus f>etflTet c6 : 2fug ber ©a)ni^eiv@efellfcf;«(ff in t>er
bretfen ©fraffen beleaenem #aufe /d&rlicf; 8.9)?ar<f s.gf.
Com, I. ad idem altare z) quam ffundavit D. Marquardus Ohte, Cano-
nicus. b)
Patr.
Pofl. Herman Meppis Scriba in Ditmarfchen. Jamnonhabet pofTefTorem.
Red. ExCuriaMarq. Olden Canonici cVFundatoris primi peripfum &Succe£
fores folvend^ 20. SDJarct £>iefe Dienten fetnb ber Stru&ur beicjelccjet, rr-etl fein PofTefTor
DOrfjanben» NB. HsecCommenda cum corpore jam pridem exfpiravir.
Vic. XX» ad altare SS. Agatha: & Agnetha?. c)
Patr. Vincent. MoUer , D. & Synd. ejusque hseredes. An. 1 5*9 5 . 7. Mart. f>af bfe
iTfoUerfcfce Familie (wrt fcem 25rttim jubena|mfet , prolongation auf 1 ?ot »om Ca-
pitul erbaffen , bafiir fte 1 20. d\tf)l erlegef. d)
PoiT. e) Iohannes Wegede , f) obligatus ad quintam Miflam deditcedulam de-
fignationisredituum&Clenodiarum, (H.L.) Arnold.Sorbecke, '(¥.¥>.} Vinc.MoUer,
Barth.fil. refignavit 1 f 80. 26. Od. M. Henningio Conradino, Conre&ori Scholae ad
S. Joh.pofteaM.Iojr/^^ 1 ?9$.8.Mart. M. Georg Dedeken ,Min. V.D. adD.Cathar.
1609. 11. Aug.pra?fentatUiaDn.C^.M>#m> , tanquamSeniorePatronofamiliaefua?.
Eberh.Efich, quemDn. Vinc.MoUer, L. & Synd. an. 1682. 2$. Od. prafent. f 1670.
2f.Maji,
a) Fundatio Commendae ad altare S. Andreae in Summo per Dn. Jacobam SunnenkreTner , quae habet \\,
marcas in annuis reditibus & ert incorporata Vicariae altari ejusdem, & funt ambae de collatione Lai-
corum confanguineorum Dni Conradi Vafmarr» vict. Inventarium Documentor. quorundar». ^ff
©ttfftung^ QMiVf fe!()|f A. 1486. gfjetcljnet fte$rt H. 184.
b) Sailt fftUC^Tcftament A. 1^5 II. ^J. 354.
c) Jacobi SQce&ebctn^ ^Bitfroe/ bat an tiemfellmt 2llfar a. 1421, efne Vicaric gef?i|Jtef. 111.52^
d) 6t'e(;e Dte Urfnn&e m. p. 4^. fqq.
e) an. 1444 poffefforerat Joh.Pimneberg, qui ex hac Vicaria fappieffa e»igi fecitCanonicatummrnorcn»»
III. "so2.
f> al. U)tcJCjerbc5 tvaf A, 1515. Poffeffor, II. p. 52?,
f9* IMtttt&ett uttbn<tc^ricbtcti j.Period.
2 s . Maji. #/>r. Hartw.MoUer, JUL. & Aduar. prcfentatus a Parente Dn. M. MoUerol
D.&Synd.an. 1670. 2.Jul. Senator ele&us refignayit Diet. Reimbold ', (poftea J. U.
Doctori) qui adeptuseftpoftefl. 1682.2S.Sept. inter Senatores receptusan. 1710. g.
Sept. reiign. Hartw. loh.MoUer, J. U. D. prcefent. aLuca MoUero , 1710. 11. Sept.
reiign. 17*7. - - Dec. in Acluarium XV. virorum ele&us. Hartwig Hieronymus
MoUer, antecedcntis filius , prafentante Dno Patrono LucaMoUero, accepit pofT.
1717. ;o. Dec.
Red. 22. $?circf tm &ammerbrocFe bon 6. 0)?orcjcn £anbe$ bt)bem Uefcfclecter
XPeg , neaejr benen 3. $?oraen fo g. & SKaDe tofamen , aijft je^unt) in bttffen 1 f 67. Qabve
loo.SDforcf SubfcC>. Item 6. OTarcf in hxreditate DniM. Afo&r.rD.in plateaS.Cath.
item j.SWavcf reditus funt apud Vinc. MoUerum Patronum; it. 70. 9)?avcf. Summsc
Capitalis funt redemptse & non fru&ificant per quendam di&um Hans Rungen (al. Rin-
gen.) it. lo.sjftarcf denariorum redemit /W/V/;. i^ /;^r/ ^ Prsefe&us in Bargedorffe, a)'
ex parte unius ruftici in Gamma ( vel Hamma. addit H. L. fed perperam.) quorum
SummaCapitalis apud Dn.Iohan Wetken.
Recent. Habetincorpore S.Jugera pratorum fn &4mmerbrocf e attt Ut(jfcfc!&
tjerVPecje; item domum Iiberamam^luSaana ber papeturmte nad) bem 2)om ju. gu
btefe3£aufa^JufbauunafttiD i9oo.$Jlarcf aufgenommen roorben , n>el'cj?e (dbrltcb t>on betn
Pofleflbte mufien &er$infer roerben, Da^ libvtae bfetbet 3&m. Item tn i)em Jpaufe #evr D.
hh.Molkrs, in ber gatfrrin (gfraffe 6. $forcf : nocf) bet; K/wc AMtr 3. gjjarcf : nocfr
7o.9)?avcf: nod) to.^arcf L.P.
Exp. Dat ad chorum 10. «JJtorcf modo 6. $Jarcf. (H.L.)
Vic. XXI. ad altare S. Barbara?.
Patr. De collatione Inftitorum vulgo ber bter 2ttfer*£eufe be3 2*r4mer*2ftM0,
Poff Iohan de Weteringe b ) - - Hogelcken , Ioh. Utrecht , (al. Trajetfinus)
Sacellanus adD.Petri, pofteaipfiusfilius M.Georg Utrecht an. ic8f. M. Henr. Rum-
pius 1604. 7. Febr. Antonius Kortkamp pro filio M. Henr.Rumpii minorenni ad fide-
les manus collata poflesfio an. 1627. d. ia.Apr. M.Ioh.Turban, Paft. adD.Joh. 1629.
i2.Mart. M. loh. Dajfovius , Diac. adDiviPetri 1640. d. 9-Jan. M. Ioh. Vake, Diac.
S.Pet. i68r. 1 f. Dec. (al. M.Johan.) Henr. M. Behn, (hoc eft miraculum, fuerunt
verbaPeinhorften, roteer mtt bcm anbern 2lfftn lohan (SoJMent, Behn prsefentiret, Uttb
betbe betber Poffesfion tn berCapitul.@rubenmiraefej]ett, unbbenA&um mtt ana^dret, fo
fetn €cbefacjc uorfyev nicfyt cjefcf;e5en) 1 709. d. 2 r. Jul. f 1 7 1 o. Pet. Tkeod. V/iefe, c) 1 7.1 o)
6. Nov.
Red. Habet propriam domum apud forum equorum , item 1 c. €Q?CU'cf apud
Inftitores Hamb. (btefe 1 f . t9?arcf ftttb juxta additionem P. B. wrdttbert, dat Ioachim
Damerow lo.^avct, unbfcirtcf Ommermanti f.$ftarcfajebt,) item io.SDtavcf re-
ditus
a) gc ff| Cafkllaneus Bergdorficnfis getVCfetl/ WR K18 - 1522. ta (£v a?f!or()en.
b) 2Bar<8A. 1515. H.329.
0 J. U, L.
% Gap. a$£e Q5et>(a<K* wn bm MEMORIEN im $$w , 5*9 1
ditus apud £>/>/£ Schomacker-, 6t$)l<i\'dapudHmr.G/ashoff'; ;. S0?avcf in domo /&r-
berti Fredeland. Hodie Ex domo Inftitorum , inPlatea S. Johannis, prodomo, quara
habuit, propria adforum equinum , ablnftitoribus divendita, 60, SQ?arcf / vide Proto-
collum de an. 1626, (al. 1676.) cL 1 r.Maji. ^Dtefe 60» €0?arcf rwrben jfe|unt)ei* (1710*)
i)onuenen€ramer^(rennid)tt)cm PoiTeiTori, fonberti fyafb fcem Paftori juro £eil (Sfeifi
unD ijalb bcm Paftori 3U &<* w gegeben.
Exp. Dat ad chomm 1 4. #?arcf (P. B.) modo 7, gjforcf (H. L.)
Com. II. ad idem altare.
Patr. DecollationeTeftamentariorum^/^r/////^r^»^/. a)
PofT b) Ioh.de Wettering, quidabatcedulamredituum&Clenodiarum,utpa«
tet ex vifitatione D. Clem. Groten, Marquard Krohn fuit ultimus Poffeflbr.
Red. Decem marcse funt in Nortleda terrse Hadeleri, apud Juratos Ecclefise
ibidem inParochia Lee (aI.Q$cr) Haec additP.B. ^>llf|e io.^arcf funt t>ordnt>ertf Uilt)
fiint gebvacbt bp einem ^anncn^etev am jifc&?n4rd?t roaJjnenbe ; item 6. $?arcl? funt
apud Helmholdum Alverding, Canonicum in depofito. Ita eft , quod ego Ioh. Wette~
ringk proteftor manu mea propria. Item Commenda Wettermg ex Libro I. Vif habet
etiam 10. ?D?arcf , reditus apud Alb. Hugen, utdicitur (Hxc additH. L.)
Recent. Indomo Ioach. Wichers> oxi t)er ftetnen ^5ecfer^fraffen Ortfj am $tffy*
SQjavcft ftnb Liborio Hoppen jucjefcf;rteben tm <2>tatv35uc() de an. 1 $62. fer. 6. poft La*.
10. $torcf. 3c^o btftfyt ucr Q3arbir am 5tfa)^)?arcft Chriftoph Schmid, D. M. Schmalz
t)Q$ Corpus , n)ela)e$ nunmefjvo DaS SdxovSjauft empfdncjet.
Com. III. prima ad altare c) S. Luca?,
Patr. de jure Pi&orum. d)
PofT. Iohannes Schliiter , filius 5D?efter ^ttvtt fom^Orett (P.B.)
Red. P. B. Ex Viiitatione CAm Groten, 1 4. SOtovcc5 in domo Conradi Brufchauer
ttt bev£oe&tftlter*Strtftert; item 4. $?avcf indomo mea m bev 2W|ejt*@tr<$ bele^etr,
vwruen armen £euten um@£)tte$2Btflen cjecjeben , modo Hinrich vonAnckeln, poffef-
for domus , item ; . $Jf arcf vel 4. C0?arcf in domo Arnoldi Arends , in platea S. Johannis.
Recent. Ukc tres Commenda: ad Altare hoc jam ante transa&ionem Bremenfem
funt exftin&a;.
Com. IV. Secunda ibidem, noviter eftfundata, eft Ecclefiaftica,
Patr. pi&ores al piftores.
Pofl. Henr. Stilla vel Hilla (P.B.)
Red. N.
Com. V, prima ad altare horarum B. Mariac.
IZfyzile $ter25rtti&. gfff Patr,
a) 3tuf 120. ^afyx m\ a. 1490. d. zo. Martii anjure$Mn/ f. in. 496. ©te n>ar fafen&er&eit t>enw
Horis Mariae getttibmff. II. 148. fqq.
b) ScniorChoraiium foll lauf ber ©tifffunc] U. 149. nacr) wrflojtenen i2o. SEa&veu roffcffor feiB.
c) Dc imaginibus a Luca, ut dicunr , pi&is A£ta Erud, 1606. p. %b\,
d) Et Vtuiarioiwn in perpctuttm JJOtt A. 1460. UI, J25, , %
?94 Urf Utlfrert Utib nacfcncfetetl ;. Period.
Parr.
PofT Andreas Moller.
Red. f 4. 50?arcf in r>irtcFem*>4rbcr. Vacant. quia tcrra defolata eft.
Com. VI» Secunda ibid. eft Ecclefiaftica.
Patr.
PofT Arnol. Goldfchmid.
Red Corpus 20. $?arcf, de quibus deperdite funt 4, 50?arcf indomo Timme
Luthma/.e, Carnificis a) quondam; item 6. OTarcf fuerunt in domo DoQ.. Langenbecke,
in ha^reditate &domo angulari in oppofito Csemiterii S. Petri: it. 10. 0??arcf funt in
domibus Thomoe Hollogen , de quibusdabita. $?avc£ Vicariis S. Catharinae ad memo-
liam eorundem.
Com. VII tertia ibidem.
Tatr.
Foff Detlevus Gronewotd.
Red. M. HermanLangenbeck , i^.Oflartf. OttoBremer, n^arcf g.gl'. Sunv
maCa^italis $60. Sttavcf.
NB. In recentioribus Vifit. libris de his tribus Commendis ita legitur. Et non
funt amplius in ufu. Habuerunt finguli in corpore 24.$. (forte ^ftarcf )
Vic. XXII. prima b) adaltare S. Thoma? (in recentt.) additur &B.
Maria? coronatae. c)
Iatr. De Jure d) Ericivon Zeuen, bev dlttftt ^wcjermetffev a(£ Teftamentarius.
A. 1612. d.i.Sept. fyabentneTeftamentarienproIongation er!>alfen auf fo. 3af)V. Jam
an. 1661.& 1678. devolutum adCapitulum ; anno 1692. autem JusPatronatus Te-
ftamentariis prolongatum eft uf f0.3atjr, de an. 1691. vide Protocollum. gtiv Jf,
2Ktf)!v. Spec. Teftamentarii erant , #ew &UV0evmei|tev Schulte 3 £etv Secret. Schtilte,
imt) Vinc. Moller, D. M.
PofE Iohannes deZeuen, e) dedit cedulam defignatsonis, Herm. Beckman,
j - . , t , ^ g 1 . L. P. Oorg O/denhorft, Alb. fii. an. 1 61 2. 2. Sept. /0^7» llefterberg 1 6 5 f .
19. Maii. M. Vosfius, praefentatus a Dno Grotgeft ex Jure devolutionis 1661. d. 1.
Febr. Henr. Vaget , Juvenis 1678« 26.Sept. exjure devoIutoaCapituloprafentatus;
Jacohus Warner, poftea JUL, a Teftamentariis praef 1692-d.26.Mart.
Red. 58. ^avcf (P.B. habet faltem 3f.$tal,cf.) SuntindomoBraxatoria£r/W
w» 2^»*inplatea ®ronil#vate, ita H. L. fed apud P. B. legitur: 2f.$?avtf funt
in
a) D. f. flnodKnhaun*.
b) SBar a. i)is..Dteanl)cve/ unb btf an&err hitircfrtfr fcif frftr 11. 329.
t) A. 1330. «. 29. Scpt. r)at bicff Vicariam ^cnnc^ VCn 4<imme Canonicus Utlt) Thcfaurarius flf (ttfffft.
11.2^^8.
«) vDfrv^ricbron^cum/ ^athman fiat an. 142?. Mfff* &6n in fefafn 2lnffunfften wrbfffert/ uno
iKlfofr &aS 1'atronat auf 120. 2fahr frhaltett/ fl> ^flbfi Martinus V, A. 1424, d. 27. Julu i)f|tdtiflft/
ftebf fotf Urfunben. II. 525. fqq.
e) Georg \)0H £jeVf« ^ffa^ (if A. »515. II. 329.
i. Cap. acfjfe 55ct;fo#e* *>on fcen MEMORIEN im SDom, y 9^
in Teitamento quondam Senioris Erici de Zeucn 3 ProconH & hsereditate f. dotno, quam
modoinhabitat HeineHitzker , (itain Der (Srdninqftrate. item 2.$?arcf apud Didribu-
toretn Ecclefiae : item 1. $?arcf apud reli&am di&i EricideZeuen 3 nunc apud reli&am
quondam Herm. Meiers. Clenodia ut in Vifitatione Clem. Gi otei3 (addit P. B.)
ftecent. Habuit indomo angulari braxatoria Erici von Zeuen, in platea ©ro*
nin^ftrafe uni)aii$ fcatnaf^ D.Ada?m Tracigers Jjpaufc auf&er £>rant>e$miten (Drtlj,
je§0#etT Nico/.von bcx$cd)ttn ^rbc ^g.^arcf. Sed jam retinentur a DnnisTefta-
mentariis. 26elc&e #.£)rn. Teftamentarien aber an. 1692. i)em je^icjett ^ClTtt PoiTeiTori
ba$ Corpus rweber auSgeffctfcf , aber nocr; nicfyt befemmcn,
Vic. XXIII. Secunda ibid.
Patr. de Jure Ioach. Eggers 3 a) Otto Kronenberg & loachimi Kellinghufen. an.
1 f98- d. 3. April obtinueruntprolongationem dean. iff2. &a etf exfpiriref gerDefett, an*
jurccjjncn auf 1 f°.3ar;r ft>egen ucrOriginalFundationvideProtoc.de an. t f9f. p. 39}?.
& 99. 6c 402. £)ie Kellingbufen prstendiren t)a3JusPatronatus(aut Protocoll de an.
1 f9f.d. 3. Sept. probarunt , bafj c$ »on benen iSggere auf fte gefommen fei. NB. Qit
Original Fundation gel)ef uf bie Eggers unt) freren Confanguineos, t)ie Cr0»*»for£fd;eil
aber fein ex fexu Fsemineo unt) aljo cognati, vid. Protoc. if9f. p. 399. & protoc. de
an. if98- p. 31. &c.
Poff. b) Nicolaus Francke , c) dedit Cedulam , M. Mich. Ca/tzow. Chrift.
Narendorph an. 1 f8i. 1 i.Maji, Ioh.Meyer 3 Sacell. adD.Cathar. Otto Sper/ingMed.
D. quem OttoCronenbergScIoach. Eggers Capitulo prs(entarunt an. 1621. 29. Sept,
Ioh. Kortkamp , Organifta ad S. Gertrud. 1682. 1 f . Apr.
Red, In domo lacob Schnvarten, up t)em 2Utrepel 4. $?arcf , item 6. $?arcf in
domo'Z«/^ Munfiers (perdidit) in duabus cafis prope muros porta Leproforum. 2.
50?arcf. item in domo Henr. Meck/enborch 5. 9)}arcf H L. fed P. B habet tantum 2.
9)?arcf 8. 61. indomo Hans Sege/ken , (perdidit) 4,S0?arcf in domo Hinr.HiUe/oQIil-
ge/o)y.^f}axd/
Recentt. Habet ex MEMORIIS in Summo pro Summa Capitaii 120. §Jlax&
fini) 6. SO?arcf\ 2lutf Georg Daurers t)e$ Apothequers Jjpaufc am 5'fcb'tnarcff, je&o
cin5\raut^ramer f.^avcf, dudum non folvit B. M. noc^au^Chriftoph^/^rz^^-
ren id. eineS .ftupfer^djmibs Jpaufc auf fcer ©d;mieue;©traj|en 7. ?0?arcf. Summa ig.*
9E)?arcf redituum. NB. £)ie oberfien 6. SO?arcf ftnb an. 161 f. cjejablt au3 ctnem Jpaufc bct>
uer (an^en ^tifjren, rvelcjKS uamafyte Qtbabt I/fabe 3 Matthias Baumeiflers al. Bacmei-
fters D. M. £B. eine letnweberm , uiefeS $au$ ifi fcerfauff unb Capitulo ba$ Capital $t*
lafyt i)on 120. 9)?arcf , roelcf;e^ Capital /ciftrdc^ t)erjinfef an Die MEMORIEN, ita retulie
D. Otto Sperling.
Sfffa Exp.
a) A.14^2. ^at ^cnrt4> S£g£ert>ee ein^lerif tm ©ttfftBremen Dtefe vicariam tn t&ieiiSinfFnnfffett
Derbejfert/ un& d. 4. junn felt>i<ien ^a^reg Die Se^nroart auf befagte^ Sfl;ne fur femem attefren un&
nec^ften toerroanbfen bi^atif ^nnDerf 3a^r erl}alfen. Ui.495.
b) SSorWn baben Diefe* 2e&n aeljabt: Pctrus Vcnd , Paftor ju S.Pctti, ^enri^von^wbcct/ C&ri(tt<m
n. ^eobor Berf<i>4mpe III, 491,
0 A. 1515.11,329.
?2f Uttunbtn unb CT<t<fertcbeett 5 . Period.
Exp. ad chorum a, $?arri.
Corru VIII ad idemaltare.
Patr. De collatione Proviforum virginis Coronatae.
Poff Jac. Schultze.
Red. In domo braxatoria ejusdem fraternitatis in platea ©rontttfjffvctfe in novo
latere a) Hinrich Pren, 10. $?aicf.
Clenodia optima habent Provifores in cuftodia.
Vic XXIV. b) prima ad altare S, Anna?.Odditur in recent.) & XII,
Apoftolorum. c)
Patr. De coJlatione Capituli ad prafentationem Camerarii pro chorali aut fa-
roiliaribus Eeclefise,
TofT Ioh.Rusling3 d) aJ. Nusling , al. Riffling. Iacohus lippe 3 Reinerus Gan-
flede , lohannes Marquardi Paftor ju XPlIr^ufett , abfens- ' Petrus Berning , Senior.
Hernu Mol/er, Secret. Cap. 1616. 27. Apr. ChriftojfSlaphius, etiam R. C. Secret*
1650. f 1648. 16. Nov. Vinc. Reifer} L. an. i6yo. d. 14. Jan. Jperr Eberh. MoUer fjctf
Sftn ex turno prasfentiret Marquard Auguft Mecklenburg, 1688-20. Dec. (Sept.
D.M.) Ioh.Albert Husivedel perrefignationemantecedentis 1700. 26. Aug.
Pofleflor obligatus ad quintam Miffam.
,Red. apud Stru&uram majoris Ecclefoe 9.93?(tt'cf mhoms Mart. Vetten in Som-
merlandm parochia Suderoio^ 6.$9?<mf 8. % Summa Cap. 90. ^ttavcf. It. 5. $?arcf
reditus in bonis Godert Wo/f m Majorca: 4. $?arcf in bonis Henneken Olrickes m
Korslake, Surn.Cap. fo.$?arcf , item 6. S0?arcf in fcer $oppetv(Scf;raeDe Eleri Prent-
zel in lata platea Parochiae S. Jacobi. e )
Hos , qui fequuntur , reditus addit P. B. Thomas Camerman , 2. SOJarcf
$♦ #. - Pentecoftes t)ett J&aupr * Q3rief r>af #err Herb. Berninck bei ftcf). Hinr.
vonFloten-, 6. $ftarcf» Reineke Gaftah , PofTeiTor Vicariie Simonis i£ lud<r, atebt fdf)V*
Itcfr 4, 93?Ctrcf / ex domo quam inhabitat lochim Scbincke* Btefius Bevenrodt tenetur
annuatim 3 . SOjarcf , fed non vult nec potefl; fbl vere , quia pauper eft ; Henning Stein-
bringk > ;.$D?arcf. Sed nullum datur probabile documentum.
Hodie ExStruciura determino Michaelis 7. 9}?arcf 8. f?l. vide protoc. an. r f 79.
ao. Maji, in domo David Helmeken , fabri ferrarii in platea lata de termino Pafcha;
1472.
■■"'■■ ■' ■ " - * ■ ■■■-*- ...«-1. *■ ■ ■ ■"■ ■■ ■■ I W^«^— . II» P H ■■■■■■! —f ■■■ —■■«!, ! ■ ■■»■»■■■ . ■ - ,.■■■■ II II «^— — I ■ ■»
*) 38irilci$taii6 bem55robi.£>aufe D. M.
fe) €ineanbiefem21ltarbeunbltcrje Vicark fflA. 1296. anfgertcl)tcf. ni.^24,
«) 3&rt ^tifftung roirDp.494. imiii.55anDtDn.Nicolao@<^ouwcnbor4)5uaefd)rfeofn/unbp.49g.
loie aucj) 11, 174. icj. frbenroir i>a§<r foIcfjegA. 1421.0-. u.Sept. getl)anl;at/ unbbafjbaSBeneficium
felbft mit fcem Tuuio Thomx Apoftoii ]ei jubtuabmet roorbcn.
■^O Kyfjiintf vid- I1! p>49». flflwo bie 35en>c / fb biefeg ge&n tot fljm genu|cf / q-enennet roerbfn : 30*
fcarnSflyerfforp / -%mt. Br«ues/ ^tcol. Buf^orp/ melc^er p. 494» Bolflorp (jetffef/ flleicD»
»i< »orgeixu&t« 35nuegbrn5)orna()menEricusi)afflbftfuf;rfe, ^ffaftlev ^ypiincj {>a«f A* 1515.
iJteSlbnutjung oi>n biefem iknefici» n. 529.
«) 2)« £aubt|iu&l \Wt in bf^aDe^ S5«c|> gefc&viebaw P, R
i. Cap.acfrf e Q3ei;facje. &o« fcen MEMORIEN im £>om. .f 97
1472. die vencris poft Jubikte Hanfoni Wetfteden 3 in albo Civitatis adfciiptx 6. ?Q?uVCf/
item in bonis Helmeken Qehlrichs (alias 1 4. $0?avcf inquir.) 4. Sftavcf t Domum habet
ad forumequlnum communem cumProfeffore Vicariie II. ad altare SS. Simonis tf Iu-
d<e, (n. 1 3.) itaut Senior Juniori annuatim numeret 4.9)?avcf , utiibidem viderelicet.
Inquirendum in hancSummam t>cv 2?- €D?avcf , NB. t>a$.£>ailfHnt>ev bvetten ©traflj/ Mt
m$ t)ie6.$}arcf be$af?(et t»ert>en, gef;dvet /efco &axmm Bejinuw, beim 3ud;tf;augwo^
tient)»
Exp. Miniftrat ia.SOjavcf adchorum, modo $\9#avcr\
Vic. XXV. Secunda ibid.
Patr. De juveReineri Harmensborcb 3 aquo augmentata an. 1462. a) ad 130,
annos — deCollationeCapituli.
Poff b) Theodoricus Hauerman , c) qui exhibuit cedulam defignationis,
Marquard Kron 3 Matthias Rheder 3 d) Amoldus Witmer 3 Ioh.Ecklef, Alb. Olde-
horfl if8?. i.Jun. GeorgScbumacber e) 1656. obiit 16^7. n.O&ob, M.Pet.Wefl-
hufrns, ScholaeS. Joh. Reaor i6f«. ijj. Mart. Gerhard ' Kelp , 1662. iy. Maji. Carl
loh, Fegel, (poftea L.) 1 69 5 . 1 . Jun.
Pofleflor non eft obligatus ad aliqua onera.
Red. $ 00. @5uli)en fjefft bt> ftcf Andreas van Horflen 3 bavttOV Cjetattet Henr. Dage-
vord unt) Freder Qflra 3 in QMvoefen Heine Schroders un& Harmen Turgens 3 t)e fe Utr;fofet>e
in loco Burfas Capitulo prsefente: it. Todendorp mit Make Wentorp 3 2. Jpofe £ant)e£.
it. up fcev Kabbcufcn enen@5avt>efen, f) itemimOlt>en£ani)e $.$?ov#en£anbek
Recent. In domo Patrocli Sturen3 (Stueven D. M.) in platea fabrorum term.
Pafchas 1 f. $?arcf* Vidua Alberti Qldenhorfl 3 p. m. eam dotare voluit 12. Marcis.
Sed non eft fa&um , unt> ifi t>ie Obligation fo t)iefem>egen au^ecjeben roort)en , noa) be$
Weflhufen gvbw.
Exp. Dabat olim ad chorum 3. $)?arcf , videatur Teftamentum Dnt Werneri,
tnodo 2.$}arcf (H.L.)
Vic. XXVI. Frima ad altare g) S. Cathar.
Patr. De Collatione Gerd. Schrdders, Inftitoris & fuorum heeredufn Iohannts
Koep , propter novam dotationem (addit H. L„) roelcfrer an, 1 j 89. (de quo inquirendum)
d. i$ . Oft, QUfio. %$f)v Prolongation erlan^t — Capituli.
$f f f 3 Patr.
a) «gtefie nr. 51?.
b) soor tfcm |uu> gubotf Kotcrrmw& unD #riner ^ermcno^ur^ gc weff n, III, 492»
«) A. 1^15. M. ?29»
-d) vel Arnoldus D. M^
«) PiaEfcntatus a Laur, Langcrman. tl. 4^
f) i. e. hortulum,
€) 2)iefer 3iltAv gun^ m SJ?4rien SD?«flNlfiKR €o|)(Ilc n, 662»
f9S Ur&mbetf uttb Vl&d)ri<fyttn s.Period.
PofT. a) Nico/aus Harderi , b) Michael Klenow , quem Henr.Koep, Civis
Hamb.pnefentavit, M. Henr. Koep , Paftor adS Mar. Magd. i fg^. 2f.Oct.ob. Henri-
cm Klaen, £)aueme|ier tf)om ^illtgett <Ba\U, 1614. 6. Jun. M. lohannes Koepius,
ColIegaSchol&S. Joh. 1627. 26.JuJ. Ericus Wordenhoff, Laur. filius ab Henrico Ca-
nonico Seniore, an. 16 $7. 50. Jul. ex turno prafentatus. Eberh.S/aphius , aD. hhan-
ne fratre prcef. 1.662. 14. Nov.f 1696. OSt. lacob Trahn a Decano Weftermanno pnef.
1697. t4. Jan.
Red. O/im f o. ^avcf , Summse Capitalis in domo lohan Kopes , 2. Sfftarcf redi-
tus in Dithmaria in hxreditate lohanfen tho F/ede , (P. B. Slede H. L.) in parochia
Hanmien. Item Iohannes Koep augmentavit prEedi&am Vicariam D. Nicolai c) cum
ioo.^I. de quibus Iohannes Koep emitDno Nico/ao domum fitam apud forum equo-
rum, quamidem Dn.Nico/aus inhabitat, perpetuo fpe&antem ad eandem Vicariam
pro < ji. Flor. Rhenenf. Summse Capit. lleliqui floreni 421. funt in domo Iohannis
KoepV dtxom.
Reditus Nico/ai Harderi, ex Lib. I. Vifit. 4. SQfttrcf , reditus in Drochterfen itll
&tnt)e tf?0 2U&M0 br) (gfabe, quas Gar/efP/ate, folvit 4. SOJaref in Niendorp neffeit
©raue auer , quas Carften Gerdes folvit , de illis nihil adeptus fum : 4. ^arcf apud Dn.
Wi/kinum Bekeman, qui inteftatus obiit, poft venit Dn. Meinhardiis Hamma , qui
illam acceptavit domum, de qua fecit duas habitationes & pro nunc posfidet, & in
I2.annis nihil de reditibusexpofuit: item 12, ^ftarcf inParochia Hamme.
Recentt. Indomoviduse D.Iacobi Witten, dein Brandawen (Srbetl, (jef|}0 n)t)f);
ttet Mf. Harbart bartn) in platea Majori S. Joh. Extr. Q5efcf)n)erurt# loh. Iiirgen Bran-
dauen (Srbe in fcev grefien 3or)annt^©traiJen , fcer anDere tyofi an. 1 5-65-. P. C. lohan
Koeps Teftament 2 1 . $Jarcf immem>ef;rent)er Ovenre. 1 . Sftarcf &tyo§ wirb gef liwjtf.
Exp. Dat 10. SOJarcf ad Chorum.
Vic, XX VII. Secunda ad idem altare.
Patr. Iohannes de Rellinghe, qui illam fundavit an. 1 %%6. AV fuorum inTefta*
mento nominatorum > d) poftea de collatione Capituii > — Annex. Praibendse X!.
May.
PolT Ioachim BuJJe , (H.L.) HermannusGo/dftede ^ e) Iohannes Berning , ab-
fcns (P. B.) — Ioh.Friefe, Gerh.Langerman, Laur. fil. 1618. 27«Jun. - quo refi-
gnante Gwg Krohn 1621. 27. Jul. qui privatus eft beneficio propter commiifum ftu-
prum -.- A/b.Hefterberg, Joh. fi!. 1656. 29.N0V. A/b.Koh/L. 16*4.27. Apr.j 1702.
1 6. Nov. Ioh. Henr. Wcnceshard , 1 70 3 . 26. Apr.
Red.
a) ?£or tbm waren M*ttttt*s Wykjr , alias HP7i?r, p. 493. ^erman Ko#0c/ Wtikj»** Bckemau >
3o&«nBcrc?b*nc/ t>amtt wrfefjen. W. 490.492.
b) A. 1515. 11. 319.
e) fcilicct H*rdert\
d) II. 662. IH. ?2J. ^24.
e) A, 1515, II, 319.
Cap. athtt 55tpf<$*. w w b<tt MEM ORIEN im Tbcm. i 99
Red. ConfuIatushujusCivitatis annuatim miniftrat «j.^unut itf n.^arcf (auf
cine<> Jj?(uipf;Q3riefetf fo bei Jperr Herborth Beminck fcovfjanuen. (P. B.) 4. Sftavcf rn domo
circaportam lapideam, quam modo inhabitat quidam faber Iacob Wu/f, (H.L-) A-
rend Koken, (P. B.) Henr. Ranowen, a) (Recent.) Sunt adfcriptse in HbVoSenatus
cuidam Nico/ao Reddicken , (al. Reddick) didroad fideles manusfub An. Domini 1484*
prout Litera figillatadefuper data. Solvit nativit. Joh. — 16. ^orct in domo Cord
Go/deners, (ita in i)er Djiitfincj&^flvcf t interdomos Matthtfi Stintes , inf ©uuen ScHen-
riciRitzers, intSftoruen. Superquibus eft Iitera Sigillata ; Licet in iibro Confulatus,
propter novam inhibitionem Confulatus , ne reditus Ecclefiaftici privatarum perfo-
narum fcribantur , simodo adLibrumCivitatis, non annotatx, feu adfcriptas. item
medium chorum filiginis (f . <EJcf>eppeOiO<}(}en , P. B.) in vilia Barnebeke , de uno manfo»
cjuem colit (in domo VeterRbger P. B.) Heinr.Tyde, (Recentt.) de termino Martini.
item medium chorum filiginis de alio manfo ibidem (f . (gcjjepel DfoCJ.Cjen i" eadem villa
P.B.) quem folvit Wipken Beckemans (P. B.) Herm.Beckman (recentt.) Illos duos
manfos fundator Dn. Sifridus Latekop , emit cum omni jure a quodam Vafallo & No-
bili, dido Emeke Strutzes filio Lambert Strutzes, cum confenfu Comitis Holfatice 6c
dedit poiTeftbri poteftatem conftituendi , dandi & deftituendi colonos , pro iilius li-
bitu, proutinliteris defuper datisclare habefeur. (P.B.H.L.) — Ex Camera Civita-
tis de termino Nativit, Chrifti 1 2. $?arcf , (Recentt.)
Exp. ad chorum dat 4. $?arri duas Epiph. & duas in term. Vita/isy modo 2.
mx<$ 8. gf.
Vic. XXVlll. prima b) ad c) altare d) 11000. virginum.
PatT. de collatione fcevev 33remer , & familiae Derert)Ott Holten, augmentata eft
an. 4426. per Herman Meynerfen , ad 1 30. annos. e)
PofT f) OttoStemme/,g)M.PetrusSwe/und,(H.L.) Va/entinus Hdnenkreyer
(P.B.) M.Lucas de Coloniis, — LucasKoch, Henrict Paftoris ^ul&aUffft&e (gofjn,
quem praefentavit D. Henr.von Ho/tz, — Ioh. Chrifioph Koch, prafent. a Georg ab
Holten L. & Senatore an. i66g. 9. Jan. — JEgydtius Theodor. Gutbier. 1671. 2;.
Jul. f 1677. Jun. D. M. Georg lacob Decker 1677. 12. Jul. /e^o Paftor §u &til?t1 ittj
lYitcf (enburcj f 17 14 Gar/ieb loh. Georg. Rode, praef. Anna Knufi, nata vom Ho/te
accep. poflf. 1714. d. ij.Febr.
Red
a) Konowen D. M.
b) Sotfjl fcte an&ere & vicc verfa H. 329.
c) £)tCfer2lltaVR)iri) aBCTj Georgii & undecim mille vtrginum gfHflnf II!. 489. Il.ji9.
d) 95on btcfcV Fabul (!cr)e Mcibomium adG Perfonae Coimodrom. xt, 6, eap, 14. A. Erud,7o6. p. JCO.
c) Dte &aruberau$geferfigfrUrfunr)e flt bct i(. 170. foq.
f) 95t>r f-tner 3cft rearcn himii »frfel)en; 3oi)<jn Olfcmborp/ 2t)ibertcu9 SopPen/ (Dtto £in#
bdd/ (Bcorg win ^oltc. III. 4K9.
g) J«>»»7f/. L. P. fcd perj. eram, al ©tCtnmccl/ « tffaf (i< A. JCK. f. II, 320. auf i'6m fctott J2fotf4r&
»r«nt3 IU. 4B9. 1611. 2. Sept, D, M.
6oo Urfcuttbett Wb VlA&ti&tW 3. Period.
Red. Olim. Habetin corpore 1 4. $ftarcf reditus , quasM. Gerhardus von Hol-
te Proconiul adminiftrat. Sed efl illi annexa Commenda per obitum Dn, Gerhardi
Staties*, cujuscapitdisSumma eft centum noreniRhenenfes, a) fupercjuibus exftant
Literx Sigillatx. Hodie aitf Dendas grbe aufferljalb OMlern $l)or auf t>em b) Sfteuett
©fcimvecj annuatim r 2. C0?arcf 9. §(♦ An. 1707. ijtit Lic. Thoweften au$ ©eWr$ <£rbc
420. C0?arcf Capital empfancjen, fo ad hanc Vicariam cjcf>(5rcn* L. P.
Exp. Dat ad Chorum 8. $?arcf , modo f» $)?at'Cf*
Vic. XXIX. altera ad idera altare, c)
Patr. De collatione Senioris de d) Meinerfen, qui de confenlu Dnl Decani de-
dit jus prsefentandi Dno Alberto Hackman & fuis hseredibus, & Dn. Proconful Hack-
man , habet jus prxfentandi adannos 150. ab anno if6f. anteaaugmentata per£te«-
ricum Meinerfen 3 deanno 1426. ad ijo.annos— de collatione Capituli.
PofT. e) Alberti Hackmanni filius — M. Peter Sivelund, f ) Jperr Heinr. Wicb*
greve 1 ^77. 18« Jul. prsefentante Proconfule — Ericus Wichgreve , Heinr. fil. 161 $♦
Catharinav. Spreckelfen nata tf^/wtfwprasfentavitillum. — Io h, Slegel ., juvenis 16^4.
27. Apr. \ 1675-. 16. Oftob.
Nic. von Holzen , 167?. n.Nov. — Ioh.Ioach. Koch , /0/?. Senatoris fil. (dein
JUD. i6gf. 29. Jan.ele&usProvifor domusPanum Secretarius Civitatis an. 1708. —
Ioh. Henr. Cramer , Danielis Varidomi, Med.Dodoris filius a Regimine Stadenfi pra:-
fentatus d. 19. Jul. 1708.
Red, (H.L.P.B.) VLansFi/ter, tradidit Alberto Hackman3 100. $(. de Vicaria
praedi&a , — it. io.$)?arcf in bonis Iohannis de Hoya in Staden, - 10. modios Siligi-
nis in GrotenSee funt 4. ^ftarcf , - decimamexzi.manfisim^lllwerfcei; - unarncu-
riam m t>er 9vofen|trafL
G<?Vfcr/T Pi[/fr.) In domo N. g) Backmans in t>er DvOfenffrag h) 1 f . Ottarcf — in
domo/i«^r. Teggen3 inplatea minori divitum 10. $?arcf - in domo Herm.Heydmans
in platea minori piftorum, modoHans Langen 40*$frU'd i) in domo Herm. Bartels,
m
a) 150. sjjEflvcF d. m. ©te 14. afiartf tt>erbcn j&0rli$ nocf) au$ D. jefco £«rr Schaffshauf. grbe betm
*Xatbl)auj} belegeu/ be$al)let/ftaD tm felbjaen <5rbe im ®taD>$ucl) anno$ wftcherk Vid. d. Stuc-
ken Vtfir. Q>ud) / L. P,
b) 2Begen 14. ^arcf jahclic&er £ebung ifl $wffcf>e« l>en Patr. £err 3$raen wn£»Iten/ SKaf&Swerw.
unD t>cn Pofleff. Lucam Koch cin 23eigleid) octroffen.
0 £)ec DiefcS M)n be|a$ mufte ncbjl an&ern Dte horas Mariae ftng.cn. II. 257.
d) Meymerfen L. P.
e) 3o^an JHterftorp A. 1426. 11. 171. ^ofyan Br<mbe5/ ^mrtcfc ftlemerfen/ 3o^<in U>yfc.
///.499. 3°&an £ymme. JJ. 329.
0 Intcrcaiandus antc Wichgreviuiu Henr, Sendenhorlh fcc. P,B<.
g) EecfynaKS L. P.
h) adhuc. Id,
0 10, Parcf,
2.Cap.ac$feQ3etrta0e. *wt&en MEMORiENmi fcoro. 6or
in platea pellionum a) $.$?arcf, -- in domoJoh.Wichmansin platea Fabrorum b)
7.#torcf 8.g(. NB. au$ c) ,$otfcn€r5e iti t>ei'2)eta>©trafle. if. #jattf. Summa 90.
Exp. Dat o&o marcas ad chorum.
Vic. XXX. prima d) ad altareS.Mauritii e) conftru&um fub imagine
refurre&ionis Chrifti.
Fatr. De coliatione btt Tammen, — uet* Muhlen, An. 1 f 96". tjabett peProIonga-
tion erftalren flir MettaHinfchen , Henr. Tammen, wftloach. Mublen ailf 1 20. 3a(?r, -
de Collatione Capituli.
PofT Ericus i) Muhl , dedit cedulam — Conradus Hefierberch , — Gregor.
(al. Georg.) Niebur. — Georg Rofa. — Otto Cranenborch. Quidam volunt, quod
GeorgRofa fit II. Ottovero Cranenborch Imse pofleflbr (P.B.) -- Georg Dedeken Jun.
1628. 1 f. Jan. — loh. Wiefe, t)t$ ^ltftertf JU S. Cathar. ©of;tt 1630. r 1. Febr. - loh.
Corvinius S.Th.D.&VaftorzdD. Cath. i6f6. 27. Nov. J 1664. 19. Maji. -- Petrus
Oflermeyer Lt. ex jure devoluto 1666. i6\Mart. — Gonr.Iul.Surland, (dein JUL.)
a RegimineStadenfi pnef. 17 10. 2f. Jun.
Red. Ex Vif.Clem. Groten , 8. $iarcf . (H. L.) 1 8. Sftarcf (P. B.) in decima Vil-
larum Sommerland ScGronland :n parochia Siiderow &in paludeCraw/te - unus cho-
rusfiliginis mvillzO/t/lede, in pa.xochhBarchflede, — duo frufta terrse ttt Jy&mtlKX*
brecfe.
Ex Vifit. Gbderfen. Habet in corpore ex memoriis in Summo jdf)tlid) de ter-
mino 1 8. $?arc£ 10. (?{. 8. pf. (alias 3 %. $?arcf.) *- Item in domo Ioachim Muhlen, in
platea Cathar. (ftnt) ftrif ticj) modoin^/^w^r (grbe iucjcfcf?nebett 2o.$tar<tf. - Sftotfjfofc
lett ^<x\w gefjdre* f)aben 2. ©tucf £ant>e$ tm ^«mmerbrocf» Summa $8. $}arc£ 10,
01. 8. pf.
Exp. adChorum4.$?arcf.
Vic. XXXI. Secunda ibidem. g)
Patr. De Collatione Capituli. — Annexum Prabendse IX.
PofT h) Gerhardus Cule , i) (H.L.) Ericus aGuel — Otto Kranenberg , quo
161 8- d. 20.Martii mortuo pofleflbr fa&us — Marq. Moller, prsefentatus a Parente
Dno Seniore Hieron. Moller, 16 18. 27. Jun. — per refignationem ejus frater Wilh.
I.C&ctle5tcr254rtb. &QQ9 MoUer
a) 9M>en Dcr Mnfce.
b) Fabarum.
c) Andreas Botger tVCgCtt ^fltlp 5?0&n €r»C M tfr JDet$»©{raj[fV
d) alias fecunda & viceverfa II. 329.
c) de legione Theb^i cujus Dux Mduritius conf. A. E. 1706. p.?w|»
f ) £cij[ef fonjt «r^», unb toar a. 1515. in bem 55cpg. n. 3*9.
g) per Dn Rudolphum 25o(jmaart>Cn fundata. M.489, Ullt) IMX A.1437. III. 500.
h) SSor £ule (€ulc) t(i £enr. 9taW$ gewefetu
i) A, Iflf, II. $29.
*o* UttmUn Utlb HAcfcncfcttH 5. Period.
MoUer3D. i6z6.d. i.Dec.f i66j\d. 13.Maji.-~ Laur. lob. Gronev, laur.xW. i66f.
24. Aug. refign. ~- Chriftoph. Herm. Carftens, JUD. 1 68 1. d. 20. Odob. f - - Frantz
wnBremen, JUD. 1692. 11. Febr.
Red. Ex Vif.Grot. Habetfingulis annis exdeeima in Sommerlande y inpalude
Crernpe, determ. Jac. f. €0?at*cf. - deeadem decima Walpurgi, f.^mxf. - dedecima
Gronlandetiam Walpurgi, 8.$)?arcf io.g(.6.pf. --adchorumejusdemEcclefixCo/w/rf
tfDamiani, 8 % -E/ifabetb 8.$. - Converjionis Pauh 4. Cfftarcf. -- Inventionis S.
Crucis 8. fl - Urbani 8. gl. Defalcatis , ut fupra, 6. OTaixf ad chorum & falario moni-
toris fcilicet dequaiibet marca j. pf. fumma tunc ex praedidtis decimis Vicarise rema-
nent videlicet 12, $)arcf 2, fj(. 9. pf. - Stadis in domo braxatoria Proconfulis Martini
Scbwancnwedels fita inplatea paniftarum fingulis annisde term. pafch. I2.$?arcf. —
Reditus emptipro20o.marcis. Sed folvitannuo duntaxat 30.$ftarcf\ — Nullacle-
nodia funt pras manibus.
Ex Vif.Gbd. Ex MEMORIIS in Summo x$.Wmf io.fi\.$.pf.~in<\omoChri-
ftoph.Samrad Reftionis, jam Barth. Tollen, t)c3 v^ct>uftct'^ inpiatea S.Joh. majori de
tcxm.Pafch. in albo civitatis 1 j 6o.fer.6. poftQuafim, io.$?arcf. Summa 28. £ftarc?
io.gl. 8. pf.
Exp. ad chorum 6. $?arcf*
Vic. XXII. prima ad altare S. Nicolai ante faciem Salvatoris,
Patr. Condi&orum btDa/en, (H.L.) — t)Cr von Hutlen , — t>CV von Spreckel-
^ffvideProtoc. 1630. 17.JuI.Sc.an. 1601. f.Maji, &an. i6i2.d-7. Aug. a) -- D. Vinc.
MoUer > f)<\t Prolongation fudjenrooflctt, vide Protoc. 161 ;. d. 23. Apr. p. 1 1 1. &an.
1614. d. 14. Jan. — deCollationeCapituIi aban. i6of. videProt. 1642. 20. Oftob.
PofT. Matthteus Mors } (tempore Alb. Crantxii,') qui dedit cedulam defigna-
tionum b) — ■ Cbrift.Gryp > Diac. ad S. Cath. — loh. Oldehorft, Alb. fil. ex prsfent.
Cath.von Spreckelfen , Hartw. viduae 1601. 1 j". Maji - - Henr. B/anckenberg — Chrift.
Hartman, 1 644. 20. Jun. refign. — Henr. Sivers , Math. Prof. Hamb. & R. Cap. Biblio-
thecarius 1663. 29. Jan. — M. Georg Lutkens , (Paftor \\\ 9}ien|let>ett) aReg. Stad. prae-
fent. 1691. 30.Jul.obnt A. 17 - •
Red. Ex Vif.aCrantz, zd Vicax. Mor/ii : Gallus Duuen , dumvixitannuatim 9.
*tt\0Xlt. - - Sunt adhucapudCapituIumH/A/^///«7//<i'«/^, 1 00. ©u(t)ett / inbonacufto-
tlia, qu£E poftobitum unius perfonas etiam debentveniread hanc vicariam.
C. Groten : Reditusannui 10. 9)?arcf f apudiSVr//#//rawEcclefia?Hamb.
-- 12. ^drcf; apud Fraternitatem coronationis B. Marite Virginis } ejusd. Ecclefia; —
q.QJlaxd funt in domo TitkeKreUen in t)er Q5onettftrate 2. ?07aicf in domo Henr. Mel-
finck infcer^tcfjtrafC, modo in domo Ioh. Kbp.
Ex Vif.God. gaut Extr|6t <Stat>fcQ5ud)d de an. 1700. foflett in ZtoUfyttn $<w$
int)eraro(fenjoh.©fraflet)tc(^icarie 800. 9#arcf Capital jugefe&rtcben ffe&en, indomo
Catba-
a) conf. II. ^917.
W) ^tcriwtfc^cn fyitfif ewMm *&»t>*le* A.i5i?.gtty*tt/ M« 329« conf' P-351»
2.Cap.acf)fe33et)(acje. twt ben MEMORlENfoiiDom. 60$
Catharin<e Iacobfen , in platea minori divitum (ift einc (£fJig>Q5rauerei) de term. Pafchse
26.$?arcf io.$.6.pf. NB. £)iefe26,$?arcf i©*fil*6.pf. dudum detinuit Dn. Uenning
Matthiejjen -, L. Senat.Hamb. fub prxtextu Juris Patronatus adfe pertinentis, donec
an. 1642. transa&ione fa&a , ille de praetenfione cesfit & retenta pecunia percepta,
impoftcrumillamVicarioreliquit. --- In hxreditate Titke Grillen, nad)maf)(3 Bartho/d
Bufchen, jam in domo 3urgen Tkidxte itt ber ^Sonenflvaffcn 4. Sftartf. - 9?ocf> itt
Georg Fidde/ers (grbe i>orm3£iuferbaum (inquirendum) 20.$?arccV NB. A. 1 5-79. 1 f.
Maji IjatDn.ChriJLGiyphius, coramDecano&CapituIobefatlu, ba§(£r QMSMatthia
Mors&bt autfaetofef, unbrcieber mIurgenFiddelers(£xbturib58xam)au$ t>or bem iCitt?
ferbaum befeaef, unt) in ber <Sfat> fKenfe^ucb biefer Vicarie 5abc jufcfrreiben (affen 20»
$?artf jdbrf id)e fXenf e. NB. vide Protocol de an. 1 6 1 3 . 2 5 . Apr. t>a|j au$ bem 2)ovft <Srop
fer» ©ee bei Crtttau /a'fjr(id; nod) 1 o. Wlaxd foden enfricfcfef fetm
Vic. XXXIII. Secunda ibid. a)
Patr, De collatione Capituii -.- Annex. Prab. X. Maj.
PofT b) M. Uardevicus Guteber c) (al. Luteber. al. Inteber fed perperam) in
Bardewick (Guteber ifrbieredjteLe&ion, t(l an. 1 foj.Canonicus bafelbft aeroefen, UUU
i)om Capitul anfjero unb nad) (gfabe ba fld; bcr ^dbfH. Legatus badmafyf auftyelf e ab^efanut
tvorben , ift aucf) Provifor be6 baftcjen Xenodochii , unb oermufWtd; aucb Vicarius $ugleic&
gemefen, unban. ifjo. d. 2f. Odob. geftorben. (^iebe^/^taBardov.Chronic. p.
jfi. 4$ 2. 437. 441. Ludevicus Segebade. Ludo/ph von Warendorp Bremenfis 1579.
Dan.Pie/. — Danie/ (al. David) Hafenkrog 1606. 28. Mart. — Laur. Gronow 3 prae-
fentatusaDno/^.AT/^/^^cuihocjus, mortuo Dno Steding,jure turnali obtulit an.
1 629. 9. Jul. quo refignante — Esdras Edzardi, S. Th. L. M. Iodoci Edzardi Glan&i
fihus , quem Margaretha Gronow foror Dni Decani Laur. Langermanni prsefentavit
1 642. 1 4. Jul. (NB. Uxc prsefentatio 6c collatio vitiofe facla a falfo Patrono. Ea namquc
ad Laur.Gronovium, ejusquefamiliam nullotempore pertinuit, fed annexum eft X.
Canonicatus majoris) | i708-d. 2. Jan. — Henni?rgGrote;ft\iusSenatonsHenningii
accepitpoffesfionem, prsefentante Henr. Meurero D. an. 1708. i.Mart.
Red, ExVif.Grot. Clenodia funt communia.
-..■- - - God. gubiefer Vicaria foflen aebcton au£^#£#/fr>i Gdden $au% am
^ferbe^arcff ad fideles manus $>an$ poggetifee, tm (Sfab^ucf; $ugefd)rieben 12.
SJtorcf io.y. s.pf. OHm fjataucbba&u ba3#auf$ am *Pfer&e*$torcft ncc&ff bem ^JMaf fen*
fcf)fdcjer gef)6rer.
Vie. XXXIV. primaadaltareS.Crucis alias S.Sylveftrifubambone&
ante Precariam. d)
®£fla 2 Patr.
a) ©ieift an. 1301. geflifftef iii. 524.
b) $or(5utebe&rl;abenfte3o&<ui U><tbenfote unt> Conrab 3<t£en nac^emattter ge&a&f. W. 489»
c) £eb(ean. 1515. 11. 3*9,
d) Juxta hoftium auftralc & prope Capellam S. Annae petffete* tn btt ©fifflUttO. O&et «fe(ntf§r 23erbej[e»
mng/ »elO)e an. ijjg, d. 4, April WMohait Nienderp Canoaico URO Mame l^de^ni Vicatio QU
fci)e§eR(;Hl246.
S°4 Urttmbtn imb CTacfrricfttett 3 Period.
Patr. De Collatione Capituli (H. L.) tk Oflra a) volunt efle Patroni (P.B.)
Recentt. ficlegunt : De jure Pacronatus Familia: ber Oftra, nunc Patrona AnnaMen-
ges~-vonKavenm\)btflm%BittM, augmentata an. i $ 50. b) per/e/wwwfwCanoni-
cum & Gerhardum Civem Hamburg. adtresvices — NB. in aliquo indice fic reperi:
Capituli Camerarius Patronus eft hujus Vicarice in perpetuum.
Fofl. hachim Hilmers, dedit cedulam defignationis. ~ Nic.Meier.— hdocm
Loninck. (Hos duos habet P. B.) — Frider. Oftra. -- hbft von Kaven, Georgii fil.
hach.Mengers ^aug^rau f>af il>r? prsfentirer an. if 92. d.26.Majiaidd(fcfiePatronin.
hbft vcnKaven poflesfionatus 1648. d. 10. Aug. Eft homo fine literis & proxeneta,
obiit 1715- d. 8. Sept. — Tbomas Wilh. Marbourg, Med. D. a Ge. Borchers, uxorio
nomine Catbarinx Elifabeth , nata Verduncks VicariajPatrona, pofleiT. accepit 171 f.
23. Maji.
Ked. Ex Vif Grot. in domo choralium up bettt 5Taf6tepel 2. ?07arcf, — item
duasdomusSpedantes ad eandem Vicariam , (btkQmmbtvpapmtmtm , P.B.) dan-
tes 7. •vWarcf in domo arHnis mei Alberti Meiers.
- - Ex Vif.Gbd. Habet incorpore duas domus in platea Presbyterorum ad»
jacentes Canonicali Curia: — ic. apud Patronos 1 r . 9)?arcf. — hh. l>ei fccr JUll&C/
augmentavitvicariam 500. marcis, proutrecepit Irid. Oflra a di^o hhanne.
Vic.XXXV. Secundaibidem.
Patr. De collak Capit. .- Annexum X. Maj. Praeb. — Augmentata eft an. 1 3 6o.
*hh. Gotdenflete, c) Vicario, cujus haeredibus jus praefentandi conceflum ad tres
vices. d)
PoiT. e) Henricus Grmoel dedit cedulam defignationum. — hachim Waren-
dorp, CivisHamb. (filius Warendorp, H.L.) Conradm Luichemeyer. — Nicol. Quade.
//fl'w///^»^^MercatoroVhomofineliteris. — Baltk Schreining , ®txid)t<&d)XtU
Ux acc pofleflT. 1629. jo.Apr. — Chriftoph. Schbnenburg , {Schauenburg D. M.) an.
i*4$\ 2?.fan. — hacLSchlaph, 1677. f2.Jul. — GeorgGerkens 1681. 17/Febr.
Red. Ex Vif. Grot. Sunt 10. €D?0Vcf annui reditus in haered. Michael Nagels,
fet ber Diotmia&$?avcff. — 3. 3)?arcf in bonis Clawes Everdes, parochra» Niendorp.
i.tfftmf inbonis hhannis Carpe , parochlx Hafildorp. — ;.^ard 1 6. ^QBirfe in bo-
TusHarm*Bratid, parochiae Horft* — 4. Sftarcf in bonis Ioh. Heine^ par. Hafildorp.
3.#?arcf
*) Fa4ronat-$5tte{ fluf Frid. Oftra de an. i57g.11, Maji; & fuis Iweredibus naturalibus & legitimis utrius-
«jne fexus femper Seniori & proximiori , familia five progenie totalircr txipitata ac dc/unfta Collatio
ad Capituhim venit,
*) S0?uf 1330. beiffen. ©iefe93erbff[fruTra. tfjnffn 3ofc<tn «tib<8cr&4rb tfTtenborpv fcawn jfner&fp
fdbfn5e5n^c^er/ Mfferflbertm^urgfr nHI;t'ec n>ar/ jiebe n. 164. % unt> 660.
c) ^olbcnffebe jtetKf int>er etifFfuna. 11. 15,-. 644. conf.HL 497.
4) ^tfljft gef>6rCf? Ttanfpofnro Vrcaris. Setund& Mtffk alrarts S. Crnch, ad Capellam S.Caecihae pe*
Hardeivicum 4e Suitna Canonicum Wamb. conftruftam.
*) 3efan ^oltcnjiebe an, 1360. 3?al)^eri htfxn ^ci^ctwejcfc X&MenS unt>3o^;n ©remuelb Dc»
i. Cap. acf>fe 2>etjlacje. t>on bm MEMORIEN im fcdm. 60 f
3. $Jarcf funt in bonis Hans Strangen (H. L. Stangen P.B.) Barbitonforis in platea
pellificum.
- - Ex Vifit. God. in domo D/>/^r/ci iWi?Z??rj-SenatorisinforoRodingiialia$
Ro&ffl$fc$torcf t 1 o. «Jftarcf . (Sed inquirendum D. M.)
Exp. 3, SJSJtarcf ad chorum.
Com. IX. ad idem altare quam fundavit JohannesSchdneweide.
Patr. de collatione Camerarii — Capituli.
PofT. Ioh.Capper, (P. B. Copp. H.L.) tempore Vifit. Grot, in Itzehoe,
Red. Corpus benerlcii funt 10. $?arcf / tW$n (addit P. B.) m &eot£a#ett £)U*
fe m ber £Teboerf?ratcrt 12. «Eftarcf. item ad eandem Vicariam poft obitum Chriftiana
Pirowen (P.B. Pironiuen H. L.) venit domus ad Vicariam. H<ec ex ViJ, Grot,
^ Rx Vifit, God. Hsec commenda habet ex domo Nienhufen il\ ber ©d;miet>e*
©ria§ ; f.OTarcf/ quasaccipitCamerariusc<Strucl:urariusCa|iituiL svteLibrum Vi-
Jit* Bvrcbers.
Vic. XXXVL prima ad akare Margarethar.
Patr. De coilat. Capituli.
PofT. a) Iolh Hauerman b) dedit ceduiam redituum & Clenodiarum. — lohan
Cappel, Junior. — Franc, Elers 1 f 87. d. 1. Jul. unt) f>at if)n»£)err Hinr. vonGrave, ra-
tione turni praefentircf. — Wilh. Motter > 1 f 90. '1 1. Jul. — Eraf. Sartorius , Cantor
ScholacHamb. 1612. 29. Jan. — Eberh. Gerkens , Med. D. 16; 8. d. g. Febr. f 1676.
d. 14. Mart. — ChriftophLipftorp^ d. i$.Maji 168?. — GarkffLudiv.Iuncker, ~ Ioh.
Conr, Lange, 1 69 1 . d. r . Mart. — y4/£. Langenmake praf. Decano 1 70 $". 5 . Sept. refign,
I» Car. PauL loach. de Carmvn, Roftochienfis. JUC. d. i6.Febr. praef.eodem Deca*
no an. 171 }.
Red. Ex Vif.Grou 12. SDJorcf in domo Pauli Grothen fm Schopenftele, defu-
per eft Ikera figillata. — 2. $?arcf in domo Harm. Affemakers, in t)er ©fe<tt*©trafe
aftcriptae in libro Civitatis. — 8- $?arcf in domo Michael Sefeman, (P. B. al. Gefe-
man H L.) -•- item domus, quam inhabitat, fpeclat ad eandem pleno jure. --. it»
8« 9$4rcf reditus (ublevavit D, loh.Bennin, Decanus & Canon.
Ex Vif, Gdd. nullos in corpore habet.
Exp Oiim 6. SJttarcf ad chorum , modo 2, SWorcf»
Vic XXXVIL Secundaibid.
Patr. De coll. Cap. — Annexoam II. MaJ. Praeb.
Poff Herm. Werckmeifter, — hach, Moller , deSaltwedeL .« AlhMotter.~*
loachimi&L (D.M.) Ioioannes Moller ^filiusD. Wilhelmi MoUers. — Ioach. Munch-
baufen, Iodoa&\. ij86.-xo.jan.— LucasvonBtzen, ipfepoflidetpoftipfiusobitum.
©$QQ 1 ' Barth,
a) HenricKi Leddwghufin poffeflor erat aru 1444. vidc fund. Canon* min, pcr Job. Firmenbcrg. 3?A^
\\)\\\ ift Petcr Oltzen t>amit Vttftfytll QetDf ffll. Til, 49 U
^) 6onjiHavcman QCnannl / ^cffn ^aC&folgCC tOW GeofgEinekc un&Jo^hanPcpcr, lH,49r.
6c6 UrtmbtnunbVlA<fyti<btm j.Period.
~- Barth.Lampe , Cords ©o&n 1617. 17. Jun. — Meino ab Eitzen 1 640. d. 28. Febr.t
1662. - Odob. ... Cafp. Matthias Thurman , infans i662.d.2o.Nov. — Iacobusvon
Anthen, L. 1675. 16.Jan.-~ Ulr. Wiefe, d. lo.Maji 1678. (al. 1680.D.M.) Paftor
ad S. Spiritum 1697. f 1720. 1. Aug.
Red. Ex Vif.Grot. UnuschorusSalis eftajpudprovldumTheodoricumDufter-
hopy virum Confularem Civitatis Luneburg, non liber, de Sartagine Grevinck y fpe-
dans ad monafterium Reinbecke. Ex Vif. God. Habet in corpore ex Salinis Lunxb.
unum chorum. Salis in domo Grevinck. de Sartagine.
Vic. XXXVIII. prima a) ad altare decem mille militum fub tituio
CrMpini & Crifpiniani.
Patr. De Coll.Capit. — Annexum V*. maj. Prab.
Poff Timme (al. Teleman , al. Titke) Crone qui dedit cedulam defignationurrn
b) N.Metzmg. Leonh. Metzler. (II. r4f.) ... Henr.Conrad. ~ M. Ioh.Sefeman 1 ^94.
d. i4.Mart. Paftor tm9}aien@)atr,. — Vincent. Reyfer, 1646. 29. Nov. (al. 26. Nov
D. M.) refign. .-. Frid. Seewa/d i6f7. 27. Aug. (1670. - Oftob.) - loh. Abrah.
Oftermeter 1670. d.20.06\ob. f 1709. i^Oftob. - Franc.Stubbe d.7.Nov. 1709.
JUD, ' ' *
Red. Ex Vifit.Grot. f.OTarcf in parochia Alremunde. -.- 4. Sftartf apud Di-
ftributores. — UnusChorus filiginis de granario Dnorum Capituli. — 6. SWartf 1 \.%
tuntindomoipfius Timon in platea Leproforum.
- - Ex Vifit. Ged. Ex memoriis in Summo 4. $?arc£. — in domo Tim?nen
Cronen btim ^ocfen^aufe 6,$}arc£ 1 i.|j(. c)
Exp. Datunum talentum admemoriam (tempore Henr Conrad) ad chorurn
1. SWarcrV
Vic. XXXIX. Secunda ibid.
Patr. De collatione Capituli — Annexum III. Maj. Pneb.
Poff Theodoricus Leo, Uenr. Sartor , d) obligatus ad 7. miflam (H. L.) --'-
Gerhardus Lemmeke , Canonicus Ratzeb. — Pau/usQuideman. — Iajper Rumhert,
— Barthold Nidhard. — Detl, Schu/dorp 1 rgo. 26. Oftob. — Uerm. (Joachim P. B.)
Wichman 1606. 2%. Mart Vinc. Arnoldi, 1659. 4. Jul. .- Bened. Sellin, 166$.
ult.Dec. f 1672. 16. Maji. — Chriftoph. Uenr. Bi/derbeck 1622. 4. Sept. — refigna»
vit
a) A. 1^15. roar fie bte anber unb &te anber t);e cr|le. n. 319.
b) Sebrc A. 1^15. II, 329.
c) conf. gutfen »on ber £eibc Reverfal-Srief/ bafj bte 8. Sftarc! D^rnfe/ fo <£nno <palmbad) in feinem
dxbe tm <gcr)open|W)l iljm jufd)reibcn laffcn / biefer v.carie suftmibiq 1481. 2!m ^or.tacj nac^
£eil. \. ^onifl. Lir. johanRodenburgnuf 7.3)?arcf au$ffincm£aufe inDcrSeicl^etrajfe A.1407.
nb. S)ie6.9J?arcf 11. $(. follen nid>C me&r einFommcn/ rorc ber fc!. Ofrenucier bcricbtcf. L.P.
d) eonfl ©djrftber/ benn m alttn 3?ttcn rourben bic ©c&ncibcrc/ edjrotcre genanf <£r (cbre abcr a».
151*. u. 319.
2. Cap. a$f e QSepfagt. *>M fcett MEMORIEN tm £om. 607
vit Iohanni Uenrico von Ejfen 1 674. 1 2. Nov. -- Dan. Paridom Cramer > Med. D. 1 68 5"»
4.Jun. eleclus eflProviforMemoriarum d. 22.Mart. 1707. & Panum d. 29. Mart. ej-
an. j- 1721. fub init. anni.
Red. Ex Vif Grot. Unum plauftrum Salis in Salina Lun<eb. 20. ^Jtoitf in palu-
dibus temein veteri 6cnovaGamma> quas dedit Dn. Geberhardus a) P. B. Gerharduss
H. L.) inaugmentum — in domohabitationis mese 2.$0}arcf. — 4' SOfotttf in veteri
terra fOrtl^ran^e, interdumdatunammarcam, interdum duas, etiam interdumnihil,
ratione inundationis. Anno 20. ego dedi, de manibus, Reddituario 1 f. ^ftavcf ; &
unum modium (iliginis pro reformatione aggeris.
Ex Vif Gdd. Reditus habet in veteri terra jum Cratl^/ Uttl Qfftrrt fdflfCJ fcOtt
Carflert6olfle/je6o6em.^roy^w (Ml4 — ClaeCor&es i.$?artf 8.I&
— jjo^- Rc|ier 8.f& — ilorema b) Qprenger 8. f?f. — in domo hofpitali 6'. /*«>&
term. Pafch. r. $?arcf. — unum plauftrum Saiis it. etn&ump unfrei autf |tei £)ecjtncj
5)0n Dorothea Seeftede > c) — f. plauftrum Salis <x\Xt £. tSOing d) Don ^OrOtf>ea x?Oit
2>af}el. - 1. Oiump auSjfef (£fel) 2)ecjm0 fcon Frid.MoIler fyat an. 1665. Lucias cjefra*
geni9-?D?arcf ufjf. unban. 1664. 27.$?artf 13. %
Exp. De reditibus fupra dictis do ad chorum Hamb. in die Johannis ante portam
Latinam 8. CQtarxf. — quotquot funt Hebdomadas in intervallo, tot marcas etiamdo
adChorumHamb. interdum 8- interdum 9. vel minus vel majus. — feria fexta Cor-
porisad iftam refe&ionem folennem do femper 16. SDjarcf.
Vic, XL. prima ad altare S. Willehadi.
Patr. De collatione Capituli, cV ut dicitur, duorum Seniorum (P. B.H.L.) —
Annex. II. Pra?b. Maj.
PofT Ioh. Mokkenften > obligatus ad primam miffam , dedit cedulam defigna-
tionum, Clenodia funt communia cum Vicaria Dni lohannis Wiefe. — loach. Nigen-
hufen. — Borch. Witmer. — Martinus Tile. — Frid. Rittershnfen f 16 19. cui fuc-
cesfit, prafentante Theodorico von Eitzen> nomineminorennisfiHiZz/fre. — lohannes
Kiaen, Henr.fil. 1620.24. Aug. — Matthias Ilere > 1652. 8- Feb. — Matthias Wol-
ters 1634. 2. Jun. — Albertus Freud t6f8« 11- Mart, — Heinr. Conr. Beckendorf,
166$. ult. Dec --- loh. Thoweften JUL. & Secret. Cap. 1675-. 21. Jan.ele&usDecan.
Calendarum 1686. 7.Maji, abfentiret ftcf) 1707. ult. Febr. f 1712. d. 24.Jun. — Pe-
trus Uenr. Burtels > 1714. - - Aug. a Rev. Capitulo exjure devoluto praefentatus
acc. poffefT. 1 7 1 4. 2 5. Aug.
Red.
a) A. 1487. d. 1. oa, t)af M. (5everfc4rb @4>r&*r vkarius tm Som cfne Commcnde an fctefcm 2lt*
tar acflifffcf / unt> tueffl&ige mit 20. jfifjrltger Sluffunffte fcecf) mif otcfer Q5cbtngung ©erfeBcn / Daf
3<$«n %ol(d)cm<id)cr fonji (Dan&crfcn acnanf / btroon ote 21&nuljung (jaben/ nad) tforcr (j>e$
etiffterS nno frc* QMc&nfen) Sfbieocn. Abey/ bcr Yi«ark eHwrleibct roerben foUcn/ lauf be$ bArfo
bcr euic&tetcn $wfc$. II, 161.
b) Frantz D, M.
c) Oftede D. M.
<t) f . S>cgtng:
608 IMuttbeft unbVTA&)ti<htm j.Period.
Red. Ex Vif Grot. In veteri terra Majorca in bonis Henrici Weffe/hbvet 4.
$}fl rcf. ( — IordanSchnor 2.9)}arcf. — Radke Binow i.9)Jarcf. — Ueine Emefen,
al. Ennejen 2. ftftarcf 8. £(.) habitant omnes in parochia \\afe/ow. — (M. OA&, 7.
$}avcf. — ifcw/J&. ATtr/ow 4. $?avcf. — /^. Q&fir 1. $torcf. - CordSclmor 4.$}avcf.
Cord Glashoff "4. 9)?avcf.) de his reditibus nihil percepi. — Ad eandemVicariam fpe-
ciat domuncula in oppofito CuriaeDn.£g£4ftft&iK/j — in bonis Clawes Emefen al.
Einerfen in paroch. Suderowe, fed deperditi.
£v Vif.Gbd. Habet in corpore domunculam in plateaPresbyterorum JVoifdjen
bcr 5tivc&f n S.Petri ^Jrebiaer J£>dufer unt)t)em Vicarien-Jjpaufe ad ^.Vicariam hujus aka-
ris, in oppofito Curia» Dni Do&oris loh. Frid. Gronovii, 70. $?arcf»
2lu$ Redthagen fyauft i« t)er He&OewfrTafle. 20. O^arcf*
Vic. XLI. Secunda ibid.
Patr. De jure Patronatus Comitum deSchouwenb.
Poff lohan Mo/ckenbur. — Georg van W^/tefecitrelationem. — Herbord.
Berninck. — loh. thon Sue/en, Organift ju XOtX>z\ 1*67. d. 2. Aug. — Ioh. Ebe/ing
Medicus. — Ant. Ebeling fil. 1 ^98. 1 1. OSt. — Thom. Diet. Bonorden, (tfcbeS jefcigen
©cbvciberS auf Dem <2>c&aumburaifd)en Sotlcn Q3ruuer <2>o&n) i6r 1. 27. Nov. f i7f7»
9. April. — . .#>/:>. von der Pah/en , prxfentante SerenifT. Duce Holfatise Gottorpienfi»
Chrifliano Augufto ex jure devoluto accepit polf. 17 17. 29. April.
Red. Ex Vif.Grot. Reditus Vicarise hujus, quam Pater Dnus Menricus Epifco-
pus Raceburg poflidet & de quibus a Paternitate fua , eo vivente , ego Georg de Win-
then commisfionemhabui, cVprocuratorionomineademovendamacceptavi. A&um
1 o. Dec. 1 s 20. — Ex teolonio Hamb. Dn. Comit. 1 8- Sftjarcf Lucise. — C/awes Rofche,
nunc filius Peter tho Weue/flethe 4.9ftavcf term.Pafch. — Liider Fruchtenicht & Det-
/effSchnor tt)Otn €(me$J)Ovn 2. 9)?avcf term. Pafch. — Ex molendino Dni Com. in
Eifffladt term. Trin. 10. SD?avcf. — Ex molendino Dni Com. in Eifffladt term. Trin.
(Dl&ertfelfce & Kabelfie&e advocatise Zvittcutc 6. 9)?avcf. — In bonis C/awes Rei-
mers tn Curdlaf e 8. SQ?avcf ♦ Sed D. reverendus remifit fibi ad 7. gftarcf / quia alias ef-
fet impar quantum ad Summam Capitalem. Summa 74. 9)?arcf.
Ex Vif.Gbd. ExtelonioComitum deSchaunburg 18. €Q?arcf»
Exp. Ad Chorum in die Thorn* Apoftoli 2. 9)?avcf.
Vic. XLII. Tertia ibidem.
Patr. De coIlationePrincipumHoIfatice. — Capituli.
Poflf. Boetius de Uonnenfin. — Dn. Johan. Arpius 1 r 64 Nic.Stacke/ebius
160$. 25. April. — Georg. Barfknius Jun. Procur. apud Senatum a) 1614. 14. Jan. f
1667. 2i.Aug. — Joh.Schroder, 1667. ;i.Oft. \ 1675". 14. Jun. — Georgjunge,
167^. 23. Sept. — Lucas vom Camj>e> Lucae D. & Can. filius pnefentante Patre ex
turnoacc. pofT. An. 1714. 18. Febr. f 17 17. i6.Maji.
Red.
a) %n fcer. ©tange.
s. Cap. qcftft Sgcptoflc» **» jgl MEMORIEN t'm ftom, £09
Red. ExVif.Grot. InlmbriaVemerenfi. $o.$?artf,
- - - - God. (gofl inInfulaFemernf)abano.$?artf. Sed nihil profert.
Protocoll. de an. 1 5^94. 3 1. Aug. p. 2$ f. confert Epifcopus Bremenfis Johanni Arpio,
fedCapitulumdeliberat, vid. p. 242. & i6g. tandem refert Archi-Epifcopo, fcafj txbt$
tfdnicjtf oDer ©tat>t()a(fer$ Confens 6eifcf;afc p. 274. impetravit p. 29 f. poffesfionera,
quia confentit Dcr ©tabtjaftct»
Exp. 9. 9Jtovtf pro MEMORIA Principis Holfatia.
Vic. XLIII. Quarta ibid.
vatr. De collatione Capituli. vid. Protoc. 1606. p. 509. — Annexum Decana-
tui. VideProtoc. 163 f. 12.N0V.
volT. lohannes Wiefe dedit cedulam defignationis redituum & clenodiarum.
Iodocus Koning. — lohfl Syverdes. — Herman QXvtiBeke,-- qui refignavit hanc Vi«
caiiam Conrado jum /v/*&, adhucjuveni , & accepit pofTesfionem per Procuratorem
Georg Wafmarum 1 J76. 21. April. — Chriftianus Here , quiratione turni prsefenta-
tus zDn. Laur.Langerman, 1606.2g.Mart. — Hieron. Here , Mart. fil. 1624. 9. Dec.
Henr. Twentropbius , (zLTwendorph') 1656. 1 i.Febr. aDn.Decano Laur.Langerm.
praefent. f 1 67 j- . 29. Aug. — Hans Farber , 1 67 f . 2g. Od. — /<?<:. ytftf^ , 1 684. 1 h
JMaji, quo mortuo. — Georg Danckwertb , Dec. fil. d. 7. Dec. 1693. — quo refign.
Ntco/aus Lutkens (hodie Paftor Jtt S. Nic. tn Q3t(ttt>aruer) 1 69 f. d. 1 4.Febr.
Red. Ex VifGrot. In decima jkttw/c/; 4. SJJartf. — item 5. Sflartf in bonis
Detleus Iobans HansinnavochiaMe/dorp, z.yJtaxtfinbonis C/awesSto/cken. — in
Heidea pro 20.$?artf. — i.£)?artf 8.£(. in bonis C/aus.Ledding , in Suderowe. — duas
domus apud forum equorum deperditse. --- 1. 9)?artf deperdita in domibus. — Item
ego Ioh. WiefewQn6\6\ domum fitam in oppofito Curias Dni Eggardi Stens , licet cum
damno meo , ' 4nneken Wagenvettes , in augmentum redituumpro j.QJlartf redit. de-
fignaeis in domo Hinr. Pu/s. Jam funt apud me , & habeo illos inter reftantia diltri-
butionum redituum, faclo autem calculo de iftis, faciam illos fixos , Deo auxiliante.
Ex Vif. God. Liberam domum in platea Vresbyterorum vulgo ^apentnJtten, bti
tem Jpaufe , fo ad Vicariam primam hujus altaris Cje&Oria , quam domum yetuftate col-
lapfam, modernus poffeffor Twendorphius de novo cedificavit, fub certis conditioni-
bus, prout ex Iiteris defuper fa&is patet.
ExpenC ad chorum 3. SOJartf.
Vic. XLIV, prima a altare S.Hieronyrni alias a) Vincentii & Crucis.
Patr. de Collatione Capituli (H. L.) Comitum de Schouwenburg , (Recentt.)
Poff ]oh.Rachow, (H.L. Rathow P.B.Rochowrecentt.) deditcedulam. b)
Nico/. Kramer, fuperquem lites movit Weyhe , cumComitibus a Schouwenhorg. —
LCfrcflg 3ter25attfr. £f)l>f) Henr.
a) Augmentatio Vicariae S. Vincentii inSummo. Fttndator HartwicusdeSalina Canon. Hamb. Jnt Pa-
tron diirabit centum annos apud illos de Viskulcn , in Luneborch de dato 1401, vid Ni t b, invcntj
n. 4.
V) Ivo thtr MoleniXtW h>m%< %%^X* 11* 3JO,
*io UrEunfrett \m*XX*<fyxi<btzn 3 . Period.
Henr. thom Suekn , Organift ju XOeM f 1 60 3 . 3 o. Jul. — OWr Zwichman (recentt.
Ziveygkman) poflefl; accepit a Dno Erneflo , Comite a Schawenburg an. 1604. d. 7.
Febr. — Ern. Flbtke , an. 1603. —Ioh.Ant. Vagendarm , 1667. 12. Sept. — /terwj&l
Jfem , a) ^dnicjl. 2)dn. #ammev*Diaf() uni> Slmt&S&vroaltev $umpimwberg an. 1 682!
d. 13. Jul.
Red. £y Vtf.Cl. Grot. \ny\\U Ham. ClawesKopke, 2.$?avtf 11. §f, — /^
Vtlflicker, 2. Q3unt5 4- fl. — Ioach. Linnewewer, 2. «fltartf 8. gf . 2. fKocfr)dncr. — ///'»r.
Pafchebcrg\n\\\hHam, i2.£{. — De villis Barchflede & Sajjel, 4. $?avtf 4. f?I. Re-
fponditMonitor femper termino Martini. — de Precaria Com. de Schowvoenburg ex
Gvonland & Sommerland 1 4. $?avtf debent efle 20. §0?ai*cf. Literae Originales funt apud
Proconf in Buxtehude. — ExteoIonioHamb.fubterminoZ/*c/> lo.Sftavif, in domo
/fowj- Schritdjrs, fn ber $>epetior«> 6. Sftjavcf.
£*• Vif Ioach.God. £x Stru&ura Capituli de term.Lucise iS.Oftarcf, — Exde*
cimis im Sommerlande de term. Luci^ i4.$9?avcf. — Ex teolonio Schawenhurg 10.
Sftavcf. S« 1 6, ^arcf autf uev Strudur roevuen nicfjt mef;v bejaf;{er. L. P.
ExpenC ad chorum 2. $?avtf.
Vic. . Secunda b) ibid. c)
Fatr. Le&or Primarius ,de collatione Capituli, recentt. addunt ad prsefentan-
dum S< cundarium Lettorem.
FofT. M. Hermannus de Hamme an. 1430. PauIusHintzemanobligatusadSe-
cundam MifTam cum Convicario fuo. d) M. Ioach. Degener Secund. Theol. Le&or
refign. if8 U 18.N0V. — M. Ioach. Wernerus > eodem anno &c die poiTeiTor faclus,
e) quo rellgnante — Marcus Ivo 1 5*87. 28. Jan. — 'Gerh.Grave SS. Th. L. dein D.
f 167^. 19. Mart. — Chrifl. Sig. Wolffius 1676. d. 3. Maji f fubito d. 2. Maji 1699.
97acf;mitfag JU 4. Uftven Sepukus d. 1 j . Maii in Summo. — Cajp.BuJfingius , a Confule
Seniore Joach. Lemmerman &SenioreCapituli Bernh. ClauJJen, tanquamStru&ura-
riis prcefentatus d. 1 5. Jul. 1699. accepit Poffeff. 1700. ii.O&ob. vocatus Oldenbur-
gum ad Superintend. Generalis munus fufcipiendam an. 1709. - - Oct.ob.
Red. Ex Vifl Alb.Cranzii: Reditus & P01T. Vicar.Theolog. quando eampof-
fidebatM.Alb.Trempefunt: Habetdomum co&oriam Cerevifiae Hamb. fitam inPa-
rochiaS.Catharinic up uem#UVtev, proprie&omni jure redemtam, annuis reditibus
ex eadem pervenientibus videl. 1 f . Stftarcf Lub. pertinent ad Letturam & Prseben-
dam Dni Do&oris Theologiie. — 3Q.$?avtf Liib. quas ex eadem redemerunfe Vicarii
Eccle-
a) Burch. Suhn. D. M.
b) 2Sor a.i^is. uie erfte & vice verfa, li ^o.
c) Vicaria Theologicalis ab an, 14^0. Ah hju hora in antea, VicarU Iheologica cenfeatnr , ita dU
ploma.
J) £tcrjroffd)en qeboret 2llbert Bempe/ l.c. fcer tn Reditibus £rempe genant nmfc.
«) 5?an ni(})t fetn ftntemal cr ben s. ^>ec. ei fl ewe&lct worDcn.
f) Aono 14^0. amc augmentationem per Exccutorcs Ttftamenii SegebranJi Stoexs faclam, ie«!itns \ix
duaium marumm Yalovem eHktebant,
*, Cap.ad)feQ5et)la$e, twtfcwMEMOlllENtrofcaro. 6it
Ecclefise S. Catharinse , ex conventioae fa&a fuper alienationem 4. domorum intec
Venerab. Capitulum & Senatum hujus loci, quod fuper eft defalcationi reditus 4f«
SXftavcf eft Vicarii , Secundum quod domus pro ratione annorum locari poteft. — r,
SOZarcf in teolonio Comitum de Scl^owenborg. — i2f. modiiSiiiginis inviliaHoier^
biittel de hura & decima fimul. —'"51. modii Siliginis in villa Duuenftede. — 2*.
modiiSiliginis in villa Steigelhope cum bonis Dn. Johannis Hallendorpe (al. Hallea-
dope H. L.) — 2. mod. Siliginis Hermen Wilrings in villa Barneuelde fub parochit,
Jacobi. — 2. mod, filig.HarmenBorftel in Barnebeke. — rii. mod. filig. in villa Vloth-
becke fub parochia Nigenftede. -- 2i. modii depoffeffore Vicar. N.Weffddorp. -
2.caleataex villa Edenbiittel fub parochia Relling, fed quandoque minus 6V parum
ante. — 1. floren. ex villa Eckhorftfub parochia Hafeldorp. — Domus proxima ad
Scholam Dni D. Theologise in csemiterio majoris Ecclefise eft propria Vicarise cum
omni jure. — Curia ad forum equirreum quondam pertinuit ad Vicariam eandem.
Reemptaeftame AlbertoTrempen & asfignata Vicarise cujus eft propriaj demtis 16.
9Q?ave£ reditibus. PertinentadVicar.Ecclefise S.Petri, quam poftidet filius Baftiam
Gotkens.
Ex Vifit. Grot. Domus braxatoria mGroningftrate fita, de qua recipiunt cVre-
cipere voluntVicarii parochiseS.Cath. 3©.$)?avcr* Liib. quamvishabeantdocumenta
tantum fuper 26.?0?avcr\ Doclor Theologi* prsetendit etiam habere ineadem domo
if.SQJavcf. — una domus in coemiterio B. Marise prope Scholam Lecloralem , — una,
domus ^xo^forum equorum, fedineadem prsetendit D. Herman Langenbecke , 10.
S0?avcf. — Dn. Ioh. Dethleui, 6. SOjavtf. -- Dh. Ioh. Hartoges 3 6. S^avcf. Summa
22. $?avcf. - 20. §L a quodam Henr. Tatke, (H. L. Hatke P. B.) in Erdenbuttel fub pa-
rochia Relling 3 nunc eftincertum. — Sequuntur nunc folventes filiginesin villa Ho-
iersbiittel fub parochia Barchftede $.modios Godke Krochman. — j.mod. PeterSchil-
linck. — i. mod. Peter Krochman fubSenatu— i.Q3aff) Hans Bruns. Sub Liider
Heften i.Q}aff) Ratkn Peper. ~ 1, mod. Heine Waldeke. — 1. mod. Peter Heine Se-
hior. De Locb Hans Peters. 1. mo(d. Peier Heine Jun. — r, SSdtf) Peter Heine Sen.
«- mod. Tidke Streue de loco Volken.
Ex Vifit. G'6d. Domuhcute nonnullse ad forum equinum. — ex Stru&ura Ca-
pituli de termino Pafchse & Michaelis antiuatinn 120. $?arcf. — Ex Camera Civitatfc
Pafchse 162. $?avcf 1 o. g(. 6. pf. item Michaelis 22. Sflavcf .
Exp. Dat ad Chorum unum talentum.i. e. i.§07atcf 4. fj(.
Vic. XLVl. prima ad a) altare S. b) Stephani.
Patr. De collatione Capituli. -- . Hieronymi Schulten , pofthsec lacobi Kro«
gers 6c hreredum ejus, ita H.L. fed.
#&&() 2 ' Recene.
a) An.1515. f&Grte Wefer Sllfor juglet'c& i>te35enennung s. Michadis, auo&tvaven fcieSetmc flr&crJGcJrh
ncf / Die jtvette tuar &te britte / unfc Dte fcrttfe bte jroette 11. 330.
K) Hilloriam Equifum S. Stephani fcripfit Ftthj. Tontans, Jef, conf, A. E, 1704. 7.
i2 Ur£uttberi urtb Hacbrtcfoteti ?.Perioo\
Rccent. ita: De jure Patronatus btx Kroger. — Hieronymi Schultzen , Orga-
niflajadS.Jacobum & fuorum haeredum — de collatione Capituli.
PofT Ioh. Hartoges a) (Hartiges recentt.) — Iac. Kroger , Capellanus ad S. Jac.
-« Daniel Kroger , fil. Iacobi i ; g;. 10. Jun. ~~ tyjgJLambertus Langemacke 3 Diaconus
ad S. Jac. Maria , Iacohi Krogers vidua pra*fentlvit eum & accepit poflesfionem per
Procuratorem Iacob Schultze, an. 1612. 29. Jan. unt) f)Qt ©te promittiret t)ad uafcon
gebrac^fe Corpus jh reftituiren. — M. Hieron. Schu/tze , Hieron. fil. d. 15. Jul. 16 14.
f *6n. d. 25. Dec. — Marcus Rump, ex jure devoluto pnefentatus accepit porTes-
fionem an. jG6^.d. i f.Dec. j- 1697. d.7.Febr. — Conrad. loach. LiUie , Capituli Ca-
merarius a Decano praefentatus pofTeff. accepit 1697. 18. Febr.
Red. Ex Vifit. Grot. unum&dimidium plauftrum Saiis (\\xo\\btt flumine in fa-
KnaLunieb. exdomo Brockheufen.
Ex Vif. Goderfi nulios habet. Nam bona falinaria ad eam pertinenria vendi-
tata funt an. 1 S7h ^ Pofleffore Dn. Iacobo Kroger, vide Regiftratur-£)ua) de an. 1 64$-,
fam( fcejfen Convolut tva^ JU bicfer Vicarie QtfyonU '
Exp. Dat o6to marcas ad Chorum.
Vic. XLVIl. Secunda ibidem. b)
Patr. De Collatione Principum Holfiati<e. conf.Nieh.Inv. n. 36.
PofE c) Blafius Cotzelitze ,&) — Henr.Lange. — loh.Ki/tenhoff^l.Kitten-
hoff) if 80. 19 Maji per cujus refignationem , Godert (al. Godfridus) Brsim, £>e @e*
ricf)r&Q)agu M 8^. 9. Dec. poft hujus a Capitulo fadra privatione. - Gotthard Sartorius,
Erafmi Cantoris fiL 1 6 2 r. ( 1 624.) d. 8. Dec. — Ioh. Ernfl Hagedorn d. 14. Aug. 1 6 f 6.
— /0/ww Vo/ckmar, (poftea R. Minift. Senior.) 1 668. 1 7- Dec. f 17 1 f . 27. Nov. 2f bent)S
tim 6. Uhr. Henr. Alb. Godecken, Paftor in Quickborn, a Rege Danise Friderico
jV. ex turnoprsfentatus, accep. poff. 1716. 29.0ftob.
Red Ex Vifi Grot. a Com. de Schouivenburg 1 4. $?artf term. Pur. Marice. —
ab eodem 1 4. Sftartf term. Pentecoft. — ex caftro Segebarge 24. $?arcf. Trium Re-
cum — impo(uit6.$ftavcf in domoDni Iacobi Hcnningii Canonici Hamb. fita in foro
Eauorum an. 1 p6. — fhasc qua? fequuntur additP.B.j Carjlen Murtd tho Barnebeck
a. ©c&eppel fKocjcjen , — f. ^avcf. Ex MEMORIA iri Summowrmiae fcer Oiecjiftcr
»nt> Ut^^ Gvderj: Habet jn Corpore ex MEMORIIS in Summo f . ©forcf 4. %
10. pf. item duos modios Siliginis in villa Barnebeck.
Exp,
a) £atte Dtefc^ Se(m A. 1^5. II. 330.
b; 6te ffi^rte aucl; fcen Titui in hcnorem s. Andre* utit» fcaffe (Braf -w/ jo tprem ©ftfffer iii. 494.
11H& JtDat An, 1437. IH. 506.
c) S5or (TafeliR< fittD JPeft^ere btefcl 5el)ng aemefen : ^enr. 3un<>e£el/ 3c^n tSol^ufen / ©tw
©later/CBerfcarb Sjertjen/ XPil^eliti @c^rol)er HI« 494.
4) Kofeliw L, P. roflfclJMC A. 151^. II. l\f>.
i. Cap. adF>fc %$tt>h$t *tn btn MEMORIEN im Jbtm. 6 1 $
'— ' ' * ■ ■,■■».■
Exp. Dat ad chorum io. Sftldttf , tempore Cotzelitze. a)
Vic. XLVIIL Tertia ibidem.
Patr. de Collatione Principum Holfatits. b)
PofT. c) Ludolph Garveviy d) (rec. Garvrrn) — olim Ieron. Schernkow. —
Bernh. Cappe/en, praefentatus ^erPau/um Tefmar 1 5*69. 29« Jul. — Georg.Barfenius
Senior , Collega Scholae S. Johan. Dnus Io. Ado/ph. Dux Holfatise prajfentavit eum an.
1609. 21. Jan. — Henr. Heinking, an. 1630. 10. Jul.
Red, Ex Vifit.Grot. Ex Decima im Qemmerlmito i^SWavcf W>*
• - - - - G6d. Nihil.
Exp. Dat ad Qiorum 14. ^flvcf.
Vic. XLIX. prima ad altare SS. Csecilia? & Apollonfee.
Patr. De coliatione Capituli — Annexum III. Praeb. Maj.
Poff. Henricus lacobi e) nibil habent inCorpore, fed idem Dn. Henricusdo-
tavit atque fundavit in eadcm altari unam commendam cujus Jus PatronatusCapitu-
lum dedit eidem Dn. Henrico ad centum annos , illis elapfis , corpus Commendx &
illius titulus eo ipfo debet efle fupprefTus & annexusCorpori Vkarise. — Conr.IIuf
finus. — Andr. Bertrami. — Det/ev Wo/ders, — Henricm Iacobi , Afidreas Bei n-
hardi. — Ioh.de S/efeL — Franc. Enge/ 1609. 6. Nov. — Vetrw Zimmerman^ Pro-
curatorapudSenatum ace. pofl". 163 f. 9. Jul. f 1676.20.Dec. — Wi/he/m Schroder,
Scriba Luc<e Langermanni D. poftea Capituli Camerarius 1677. 13. Dec. — Henr.
Neuman (poftLic.) Do&oris Neumanni fil. 1692. 4. Aug. fkrbA. 1724. jtl t>er CTJaC^t
$tt>tfa)en bem 9. uni) 1 o. November.
Red. Ex Vif. Grot. Nihil.
- - - - Goderf Corpus Vicarice, quod jam percipit Vicarkis funt 10.
r^avcP. Ex domo Ioach. Gryps /e^o Henning Biihren, modo Wefe/s (grbe follt Extra&
©faO>Q3ud>^ fupra capitali fumma (efl: apud Patronum) fer.6. poftExaudi 1 5-58- (aL
1 5 8 3 0 im ^tau^ucbpefcbrieben.
Vic. L» Secunda ibid, Fundata an^ijocj. 0 ab Hartwico de Hummelsbuttel
Milite.
aj) S5rtcf€ t>on ©raf ptten un&Anton nuf 20. ?0?arcf Stcnfemif 300. StfarcF ju lofen al$(gffHina uni)
Sieljlaoe Nativ. 1482. tnum Rcg. ot>er #eil. 3. $8n. SRod; in oemfelbigen 35riefe fol. 26, $?artf
8. SWarcf. 3Rodj wegen einel 25riefe$ fiber 106. SERarcf 2. f I. Gapiwk mit % SRartf 4« f I. 10. pf.
*on an. 15^8. am£)onnerfraa uacl) Lxtare.
I») SUtcr) DiefeS Ve&n &at ©raf 3boif gefiifffef. m. 489.
c). (Bcrvma 33orfa»ren be» MVfervicarie fniDgemefen: ^icfcaelSrnje/ ^ertf 8r4nb /. 3o&4nne8
Kicfcarbi/ tfltd?4el 2>ofem<w/ 3o&4rt tTtore/ 6elmol&u3 2Uwr&incj, Ul 489.
d) al. Luderus Gervcn ^>at(C 0« Vicaiic an. 1515, |'m SBf jt§. 2L 330,
e) An. 1515. II. 330.
f) ij«5. al. 1306. III, 523^
6 1 4 UrffiiftbeH imfc Vtacbti&ttn % . Period.
Patr. De collatione uer Hummelsbuttel. — Chrifloph. Rantzow - perpetui Pa-
troni hseredes Dni Ioh.Rantzmvii Equitis aurati &c. modo de jure Patronatus Chri-
fliani Comitis de Rantzow , ejusque defcendentium. H«c Vicaria de novo f undata
eft ilohanne Rantzow an. 1 5" 2 8.
PoJT. a) Conradus Huffing.— Theodor. RSnner. — Detlef Wolders iyg. 2.
Sept. — Iohan Wagenfohrer. — Iacobus Schulze Organifh in Pet. 1606. 28. Mart.
Gerhard Rantzow ^OtliQl JpOljtMl. <S>tattr;alfer ftat 35tt prafentivet. — Ioh.Qlfenim
etiam Organifta inPet. 165-4. 26.O&. f 1670. i^Jan. — loach. Stemanz.db.ue juve-
nis 1670. 22.Sept. dein mercator refignavit. - loach. Vake, M.Johanms Archid.Petr.
fil. 1695. 24. Aug. f 1711. 1 i.Maji. F. I. Muller Paftor $11 ©meSborn /e$0 \\xBarmfled,
171 1. 17. Sept. quo refignante — Ioh.Nicolaus Blanck Archi^iaconiPetrini fil. 17 12.
7. Jul.
Red. Ex Vifit.Grot. PeterWitte, Heine Witte-Iohan,AlartGrun,Henneke
Berchflede , Heine Soltovv 3 Iiirgen Varmerfen in mva Radelflade fub term. Martini,
quilibet unam marcam.
Ex Vifit. God. Dn. Chriflianus Comes deRantzo-w, obtinuitan. i6f j. de no-
vo Jus Patronatus in perpetuum, cVdonavit hanc Vicariam 36. marcis annuis rediti-
bus de quibus Summam debet Hans Wulfex pradio fuo, fito apud Breytenburg, pro-
ut apud Capitulum refervata docent.
Com. X. ad altare SS. Czecilia? & Apollonia*.
Patr. Herman Stakeman. b) — lohannts Schulte , Organiftse Pater — Capi-
tulu rr.
PofT. Henr. Bandfchosxr, Canonicus &Scholafticus.
Red. Ex Vif Grtot. Sunt mihi Henrico Bandfchow , Canonico & Scholaftico pe-
cunis VC circa Cpmmendam in Ecclefia Majori ad altare SS. Virginum Cicilix
& Apolloniae, ad quamCommendam fpe&ant annui reditus jo.SOJarcf £ltbfc& five2o„
C9?arcf reditus inhsereditate paterna Dni Theodorici BodekersVrxpofttide Bodewords
(Bardewardi P. B.) emptae pro 300. $?arcf £libfdE> , Summze Capitalis. — Item 10.
sj^arcf reditus fuerunt apud Chriflianumde Hoia'mcohmteYYxHade/ej-i<efuntredem-
tx per hasredes pro 1 fo.9)?avcf £ttbfcf) , fummse Capit. quam Summam ego Uinricus
Scholaflicm rccepi <3c apud Spe&abilem Confulatum Hamburgenfcm impofui , & ex
mille aureis apudeundemConfulatumexiftentem, & per me impofitum prome, ac
in ipfaCommenda meis SuccefToribus cum 10. 9)?avcf annuis reditibus in meo Tefta-
mento afcribifeci, prout afcribo per prjefentes. Ita tamen , quod reftans 9. g{. fum-
ma ad libitum meura falva&libera maneat.
Ex Vif.Gdd. Reditus Commcndse 22!. ?0?arrf in domo Uerman Bottkers tttt
<Sd}open|}ef)l / PoflefTori Vicarise debehtur ex fundatione. Jam Reditus N. vide Pro-
Soc. de an. 1794. u. Apr. p. if2. & 178. Interrogetur/<?/wz?^/&7;#//*, Organifta,
cujos
a) Jxcsbtts de Wetteringe A. 1515. II, 330.
b) Hieronjmus Scbulfie \}<\t vigore Protocolli Capimlaris fuV50.3Kartf Prolongation ft (ja!t«l. H. 397*
i. Cap.acOf e O5epfa0e. eotf bett MEMORIEN im fcom. 6 r ;
cujus paterPatronusfuit. NB. an. 1706. fjar D. Deker »on Lic. Thoweftcn 200. dityl
Cmpfan^en , t>ic ad Commendam S. Apollonise cjeJ)orm.
Vic. LI. ad altare S. Laurentii. a)
Patr. De collatione condictorum i)er ttOtl Spreckelfen, an. 1 y 47. obtinuit Dn,
PetrusvonSpreckelfen, Conful Jus prsefentandiin perpetuum vide Protoc.an. 161 1.
p. 8. — - Capituli.
PoflC Iohan de Spreckelfen. — Chriftoph de Spreckelfen , f 1610. f. Jan. — M.
Ioach. Penshorn, Diaconus ad S. Cath. mld)tn Herman von Spreckelfen an. 161 1. d.
i4.Febr.praefentivet, unt)t)eruert 3. Jul. barauf Poffesfion erfjalten. — Gerh. Hackman
1629. d. 17. Dec. — Cajp. Thurman JUL. 1660. i7.Maj. praefentante Rege Suecia?.
— Chriftoph. Steinhaufer } 1672. j.Oft. — Herm. Lorentz Decker , i672.d.7.Nov.
fi69i. io.Jul. — Ioh.Conrad Lange, hodie JUL. 1692. n.Febr. — Hart. Jonas
Willichius 1 7 1 2. 2 1 . Febr.
Red. Ex Vifit. Qrot. Sunt zpudDn. PetrumdeSpreckelfen, ConfulemHamb.
ii.SWartfred. annui. - dedccimaimQommerlan^cc<<0frOtt!aitC>.fubComitibusde
Schouwenborg in Parochia Suderowe i8.$?arcf 10. % 8, pf. b) in Dimenflede (Du~
ttenftedeV.BJ c.mod.Silig. Ex Vifit.God. Habetincorporeex Memoriis in Summo
' i8.$?artf
a) Afta Mattyrii S. Laurentii fabulis fcatcnt fatcntc Hcnrico Norifio in Anno & fcpochis Maccdonum inveiultis
Syriae numrhis pracfertim Mcdiceis cxpofuis DiiT. III. circa finem.
V) fytfytt gefjoret betltcgcuDer ^rief :
CFd) £bcr&4rtmoller£errn3o4c$>tme feligen <5o&n «Bfirger ju£amburg fjjuc funDunD bt*
^ fennen jjtemtt unDtntfrafft Dtc|cf >))rifftf gegen3Dermenniglid).
£B*$tem Der<&rbarnunDSugentfamen grauen JLucitn feltacn 3ofc<m von eprecf elfcn nncfii
*«V gelaffen 2Btftroen/ 3brem eobne >£*«*/ wnOpretfelfen/ Vicario tm Xbumo oon roei
geufetnciteM&afelbft/ etltd)emonatb!itI)e^fbunq/ nemptltd; ad;f je&en Sttartf 10. f. 8. pf. *u*
einem 3cbenDen tn (Brdnlanbe unb ©omrmrknbe itin (jinDerflelltg geplteben / onD gcmclte
5Q3jtroeuttDt'breobn Derbaibcnoicl goocrung gerl;an/ onD nid)f erFunDeii fonnen/ rooraui? frld)e
jPeOunq feUe oerridjtef unD bejablet roerDen : 93nD id) Dann Dem rotrDtgen onD <5rbaren £enn 3o>
J>«nO$luter/ £r)umb£errn unbStrUaurariober£&umb£ird)en binnen.£arnburgal<5 meimnt
gunfitgcn .perrn onD greunDf / folcfcer jd(jclt'd)en §ellel;alber/ aiiet!t'd;e 3et't oerDunclelt unD mcht
au&fommenfeitt/ freunDlid; erfud;f unD gebcfen Da»onemengutenonDgrunDltd)en 5$ert'd)t ju tbun/
mit Srtjtetung roan folcfoi oon fetner ffi. unD <£. gef#e(jen rourDe/ Da& td) aiiDan oon gemelter OBifi
toen unD3re$eo(>n*roegen/ feiner^etnPerntfleinofr)/ algetneefoptfanne ju£>ancfbarfcit
Vere(>ren roolte.
SSnbaber Darauf gcmelDfer £err3ot)4n6luter off mt unD 2JnfoDerHng gemelDfer 3Bfc
loen onD metner ^erfon |t(f) auttg unD bcfoi Derltd>crjeiget t onD fo!d)er 3erlid)en ^>ebun^ un^ grunti
Itd}e2lnjet'gungunD^er^eiffunggetl)an/ Da§r)«nfurDcrfoId)eoorqcfd)rtebenei8.SD?arcF io.f? 8 pf.
SDarlid) »ffMartm>au6fommen onD gemelten uh*nn$ von @precf elfen bejal)lt roerDen follen
2)af td)Demnad)metner3ufagena4)/ micl)aud) biUtg Dajegcn rotffen ju &altcn/ onD Dte iii*
faatc ^erebrung (toeId)e 3d) oon gemelter aCitroen roegen/ Dod) obn geDad)tc« ^>erf 3o^an <5d>liji
terd53egebr/ getbanj f«. 3B. &abejugefteat onDoberantroortet/ Dtefeiner©. «u trcunD(id)en@r.
fglle Diefer obgemelter unD fciner anDern ©eflalt angenommen \)M,
mm tcl) aud; ^icmic naO.fn ^rafft otrfci ^ncffi «fitnflfy btF^nrttnDpcjewfi^
5»
6i6 Ur<lfcett Uttb HACfmcfcrett 5. Period.
1 8. $?atf 10, §L 8« pf. welcbe auS uer €dmeret twcjen bed £ant>e$ ut ^(tmme be$a(?!et roer&erf,
(autM.^acfmaneetcjnev^anbbefrdfft^et, videbaSalfe Vicarien-7£>wh. --. Exdomo
//«*»/ w» /jZfew, auf bem ttPati&bere&er^BrocE r . $?arcr\ — Vide fundationem ubi
plurcs reditus continentur. Q3et t)te t>on Qprecf elfett, imaeung.
Exp. ad chorum 9. sjftavd modo 6. $?ar<f. (P. B. & H. L.)
Vic. LII. prima a) ad altare in Capella S, Martini. b)
Patr. De collatione Decani & Gapituli. — Annexum VI. Maj. Prseb.
PofT c) Iohannes Meifner. d) — lohan. Boioke. ~ Frid. Walters. e) — Gerhard
Schlaphius Secr, fil. 1659.8. Aug. quo refignante. — loh. Herm.Schwartz 1668. 1 $♦
Febr. refign. .-- Mich. Vinc.Lipjlorp 1676.7. Dec.
Red. Ex Vif. Grot. Medius Chorus Salis eft in Salina Luneb. ex tota domo
Udlngk, Iacob Schomaker emit (ita P. B. fed apud H. L. eft rnt. quse abbreviatura
forte perrefpoYidebit interpretanda eft, nota porro apud P. B. vox Udingk litura eft
deleta , fubftituitur vero vox Egetinge}) — Reimer ClawesmMeldorp 4. 9)Jarcf 8. fjf.
— Hinrich Peurfen m Eggenworden i.SDraixf. — duomanfi mHamma cum uno ca-
fario, dequolibet manfo f.^arcf cum 4. pullis > fedunus vacat,quiacombuftus 2f.
S0?arcr\ itemCafarius ibidem tantum 12. £(. — Duo pullifumigales. f) --- 2f. SEftflrcf
eftSumma Capitalis defignata m una cedula vel litera apud Cantorem inter centum
floren. Ren. (has 25-. $?arcf folus notavit P. B.)
Ex Vif.Gbderf. Habetin corpore dimidium chorum Salis exSalinis Luneb.in
tota domo Vdingk.
Exp. Dat ad chorum f . $?arcf.
Vic, LIII, Secunda ibidern.
Patr. De coll. Cap. ... Annexum VIII. Maj. Prceb.
Poff
3nS5rfunb &abe id; am daH Dtcfe^ 53ne^ tndn SBitfc^tr geDruclt/ unb Dcnfefbeii mtUiflcn
£anD Qefcf>ricben »nD t>ntet fdjrieben / Der GCijcben tft Den 28. Scptcmb« naa) ^vitft unfet* erlOfer*
@eburt&/ SmSaufenDguuf&unDert unD 3roet unD ©eajSjia,.
(L. S.) Eberhardus Moller,
manu piopria fcripfit.
Jn dorfi :
SDte Diertn fpecificirte lg.SDfarcf 10. jj[. 8. pf. Qflj&ren ntd)t ju3o&4nronGprect*elfen/ befenDern
jnC&rtftofferponQpretfelfen Vicarie in Summo, nKlcj}crau<j)Dtefelbigeijabr.ia; empfangt.
•0 A.1515. roar t>tc5 get>n Da« anDere unD wteberum. n. 330.
b) DeMartinoconf. AftaErud,i69). p.4t6.fqq. /Eneas apud Frchernm. II. p 76.
c) 93Dr(bmfint>gen)efent1tcol48»onOerben/ ^enricb&tttmemwtt/ 3ol><w£uf}tncj. IIr«49*.
d) adde cxP.b. dedit ccduiam, (£c lebfean. 1^15. U.$o. gmtfdjen tbmaberunD 8oufe|iuD peter©a)<*»
Cfen@0[)n U\\X} Johannes Saxo , etnjufijalten. IUS45. «nodo Monntnckka*ftnt ■
e) adde ex eod. Collcga Schols S. Joh.
f) 9tau$'£ftncrt
2. Cap. acf;f e Q5epfa0e> t>o« beti MEMORIEN <m itwro. € ij
PofT a) Zfor/^. Thuritz. — Garlejfftorp. — /««&. Emerfin, Canon.Lubec.
loh. Munchhaufen , Jodoci fil. — Iodocus Munchhaufin. — loh. Munchhaufin 1610.
26. Jan. — Conr. Walther, Frid. fil. 1627. 2f. Jan. — Ioh. Thurman JUL. & Secr.
1657. 27. Aug.f 1669. 29. Dec. — Chriftoph. Winftmann (dein JUL.) 1670. 3. Febr.
■)-i704.9.Jun. — Ioh.vonCampe, DniDoftoris/,«frefiliusaccepitpoffeffionem 1704.
1 1. Sept. — ante eum luftus Daniel Stenman , Med. D. 1704. menfe Jul. (ex nota
D. M.)
Red. Ex Vif. Grot. Prapofitus in Reinbecke ri. OTJarcf. — dimidium chorum
ftliginis Reineke Bene , in villa Brockberg. — dimidium choriSalis apud reli&amDni
Nicolai Sanckenftede intotadomo/^f /wgtf. — unam marcam apud Confulatum mKi-
lonia annuo fub termino Michaelis. — ^.SJftarcfreditusannuos apud Monafterium ia
Reinebecke, pro media villa Langelo.
Ex Vif. Gbd. Habet dimidium chorum falis ex Salinis Luneb. in toto domo Ege-
ting. — item dimidium chorum filiginis in villa Buckbargen , Titke Bolen folvit, futlf
unD einen Ijalben ©ct)c(fel Stofjf ert.
Vic.LIV. prima ad altare omniumSan&orum.
Patr, De jure Conlulatus Hamb.
Pofl. b) Petrus Sanderi. — Liborius Hoppe. — M. Eberh. Decfar, Cantorad
S.Johan. — Ioach. Decker ipfius fihus 1606. 28. Mart. — Henr. Schultze , J£)o|fmeiflet
(al. (g>cf>reiber) JuS. Joh. S^tXXErichvonderFecht imb $tXX loacb. Beckendorjfalt dlfejU
23un)ermei|}er babm ir)n an. 1612. 12. Jun. pracfentiret. — lohan Willichius DniPafto-
ris ad S. Cath. filius , praefentante Dno Confule Hieronymo Voglero, an. 162 * . 24. Mart.
— Laur. von Bremen puer, filius Henrici Mercatoris praefentacus a Dno Schulten L.
Conf ocPoffefTor fa&us an. 1 684. 28. Febr. — lo. Eberh. Ke/py Notar. Gerhardi fil. an.
1 688« 8« Dec. f 1 7 1 4. d. 22. Sept. in Sepulchro Vicariorum in Nicol. -~ Conrad Bart-
holdRiege , 1 7 1 r. 2 1 . Febr.
Red. Ex Vif.Cl. Grote. Reditus & Camera Civitatis 52. 9)?arcf. — habuit in
haereditate Hans Smidt (P. B. Sunt H.L.) 6.$?arcf up t>ettt ^atrepel, qusepecunia efl:
redempta&iterumcollocataadCameram di&ae Civitatis , pro quibus nunc 6 ftflarcf;
reditushabet poiTeflbr difeVicarice. — Ex di&aCameraHamburgenfi f.SDJarcf redi.
tus femper die Sabbathi anteFeftum Georgii Martyris. — Domum Jhabet propriam wc
oppofitoSchoIaj , ex qua dat 5 . €D?CircP ad chorum.
Rx Vifit. Ioach. Gbd. Nihil in Corpore.
Exp. Dat ad Chorum 8* €0?avcf, & PoiTeflbr obligatus eft fingulis diebus Do-
minicis &reftis poft Circuitum ad MiiTam.
hZ^tile $ter25<w& 3iti Vic.
a) 23 or 2$urit$ (ai.£ulit$) r>abcnt)tefcMc Vicaric nac&efnan&er flf (jabf : 3enr. huttd f 3ob«n v&n
bcr tPornV 3of)4n Bomincr;r)ufen/ ^tnricfc 3inbenbor<#/ tfltcolaus ^rantfc. III. 490«
Stefer^rancfc roar A. 1515. in berfelben 55e|tfc.] 11.3)0.
b) ■Jfa»Ht*X*te crat poffeffor an, 1468, 9{a# t&m &4t (jf l**r, Rottttcks fle^ftW.
£i8 Urftmbett unfc Hacfcricfcwii 3 Period.
Vic, LV* alteraa)ibidem, quam an» 142L b) fundavitHenr, deHa-
chede Conful Hambf qui f 1422.
Patr. De jure ejusdem Confulatus an. 161 4 d. ;. Aug. |)aben aHe 4. SjSfyxtl*
S3iir#ermei(jer prsefentircf*
PofT. c) M. Ioh. Kloth. d) .- M. Ioh. Niehuhr Secretarii apud Senatum. —
Reinh.Henrici ColIegaSchohe S. Joh. 1614. d. 6. Aug. poff. accepit. — loach.Evers
aDn.Proconf. Alb. abEitzenan. 1647. 20- Maji praefentatus. — M. Theod. Pet.Mat-
thiejjen prxfentatusaDnoProconfuIe Ioh.Schulten 1648.28.Febr. — Adrian Moller
i689' H.Febr. f 1697. ij-.Febr. -- Ioh.Henr.Uphoff, Henr. filius a Dno Proc. Schul-
ten praefentatusaccepit poffesfionem d. 26.Mart. an. 1697. obiit 1717* Sept, - Ioh.
Wilh. Momma, e) a Confule Gerhardo Schrodero praefentatus acc, pofT. 1717. 4. Nov.
Red, Ex Vij. Grot. Mea Vicaria (funtverbaC7<?/i>/7) habet in Corpore annua-
tim 70, 9J?arcP. Sunt impofita? ad Camerariain Hamb, de quibus dantur 5 o. ^arcf/ an-
nuatim dux ftipes in duobus temporibus annuis, qualibet vice 1 r. Sftoircf. — Simili-
terdantur pro MEMORIA Fundatoris 10. 9??arcf annuatim in choro Majoris Eccle-
fise diftribuenda?. — Item ad illam & aliam prcenominatam Vicariam pertinent du# do-
mus contiguae in oppofito Schola? donata; per quondam Nic.Roper> Presbyterum in
Inftrumentodonationis defuper edito. Noneft tamen exprefium , an iftavelilla do-
mus debeat fpeftare ad hanc vel illam Vicariam, fed diipofitio eft apud Patronos.
Ego Ioh. Kloth , confuevi inhabitare domum contiguam&eandemmeisipfiusexpen-
fis reformavi. Novum a^dificium ad Curiam locavi, ultra 430. (P. B.) 4^0. (H. L.)
de meoexpendi. Item ex qualibet domo dantur annuatim 3. ?D» aicf / pro MEMO-
RIA Nicolai Rbpers 3 donatoris squaliter diftribuendas. Similiter pro ufu 6c com-
modo alterius domus quam nunc inhabito , de meis expofui ultra zc. S0?arcf. Item
Dn. Nicolaus Schulte , quondam Anteceftor meus in Secretariatum & Vicariam pie
donavit pro dote & augmento prafatae Vicaria? Sum. Cap.4fo. S0?arcf quacumufum
fruclum concesfit Nico/ao Schulten nepoti fuo, & ifta Summa eft fimiliter collata ad
CameramHamburgenfem, exinde perfolvent reditus Lub. ut puto, 22. 9)?arcf. Et
ego procuravi defuperLiteras figillatas tam fuper augmentat. quam redkus.
Ex Vifit. God. Reditus jam in corpore habet nullos, & eft ha?c Vicaria incor-
porata ad Le&uram Docloris Theologise. Habitationes vero funt Secretariis Senatus
in perpetuum deputata?. NB. Ad hanc Vicariam pertinent duae domtis contiguse in
oppofitoScholse donatae per quendam Dn. Nic. Roper, inlnftrumentodefuperedito.
SDicfe beibc&dufer neben ber §r)uni&©cr)tiie liber nuf Dem <25peer&Orr() f f>at <£.(£. dWf)
mAlbert Schulten , t)er aud) in etnem t)erfe(ben roofynet, ;e$o Albert Colbrand , wfaufff,
un&
a) 5Bnr tm ^abftt|)um tue erfie & viceverfa. II. 330
4>) al. 1410. ®, Catal, DtT 5XflC^>?Cncn anni 1468.
e) Johannfis Niendorp an. 1468
i) ante illum Nicol, Schulte»
e) hoiic Mcd, 15.
i. Cap. acf;f e Q5ci>fa^c* vtn bm MEMORIEN im fcom. 6 1 9
unt> fyat ftcf) t)ev PofTeflbr Relnhold Henrki, <xti ev uama()ls bas Beneficium befommen,
roecjen £♦(£. fKatf>d ftcf> reverfiven muffett/ t)af* ei* ba$ Beneficium umjefouett (ajjen, un6
mit t)en Manualien , ju roe(d[)ev ev a(fol>a(fc> admittiret , ju fviet>en fein rooflen unt) muflen»
Vide Vifitations;s33uc!) Georgii liofen.
Vic, LVl. prima ad altare S. Magni. a)
Patr, Otto Bremers & h^red. — Annexum Prsebendas VIII. Maji. — Deca-
natus.
PofT b) Werneras Hinfche. al.Krutze — Pa/matius Thile. — Nicol. Freyhorg.
— Theod. Munfler. — M. Ioh. 7fc)wfo\Protonotarius apud Senatum 1486. -- Georg Pau/-
fen Decanus Rames/oenfis , accepit pofieflionem per Procuratorem Cajp. Rumherd an.
1 f 7 1 . d. 9. Jun. - Joban Krohn 3 Engelb. fil. cui propter enormen ruinofitatem asdium
in platea rofarum ad hanc Vicariam pertinentium & contumaciam inexcufabilem,
pofiefHo dataefl a Decano Laur. Langerman an. 1626. 23*Mart. — Ericus Drefeman^
lohannis Decani Calendarum fil. a Decano Goderfen prsefentatus , an. 1668. 9. Nov.
pofTefHonatus , quo refignante — Laurentius Wdrdenhoff} Erici Senatoris fiJ. i66tf.
io. Sept. f 1709. 16. Jun. -Burch. Joh. Uffelmann, JUL.aDecano prafent. 1709. &
accepit pofleff.d. 1 1. Jul. (aI.26.L. P.)
Red. Ex Vifit. Grot. In domo una inplatea rofarumapud/o/^i^/^wcV^r»^.
C/oth 3 funt impofiti floren. Rhen. 100. g(* & 4. \07avcf Lub. ut habetur in Litera fi-
gillata. — in una domo prope lapideam valvam circa Eggert Grimen & Heine Peper,
funt impofiti 97-^avcf Lub. uthabetur in litera Sigillata. — In Dithmarfia tomKe-
te/sbutte/ apud Roden leden, Uttt) C/awes Hans & fuos hseredes , funt impofitae fo.
9}?avcf Lub. ut habetur in Litera figillata, dat reditus 4. SOfrlVcf Lub. — inDihmaria
apud Hans Wibers > Henning Wi/ken, Peter tho E/ersbutte/ & Pinninges, Yians Ia-
cob thom Butte/y Sc hseredes Meimans funt impofita* 100. $L Rhenenfes uthabeturin
litera figillata. — Supra di&as 200. ^ftavcf ih Dithmaria funt redemptie & impofitse
perme Warnerum c) — apud Hans Suwe/s & Ioh. Thies & hseredes S^txx Metzemahn
inparochia tho der EddeUake in Ditmarfchen 100. SO?avcf $duetfro(S ut habetur inli-
tera figillata. — item adhucfunt impofitse apud eosdemprsedictosinparochiaEddel-
lake 100. JL Jpduetjfoete, uthabetur inlitera figillata & literse prsedidfce funt apud me
Wemerum Hintzen.
Ex Vifit. Goderfen. Habetincorpore domum liberam in p/atea Rofarum, bt\)
t)ev¥Drttermueert, datannuatim 200. 9)?avtf. — in domo braxatoria L. Theod. Winc-
ke/s'\\\\ Grimme an. i ^89. fer. 6. poft Quafimod. inalbo Civit. infcript. ftefjet 7.9)?avcf
8.§(, — Indomo Maru Vog/ers f^mNic.Dircks ad /ongum murum , an. if4g. poft
Quafimod. in albo Civit. infcriptas (fttfyt 8. $?avcr\>6.§ttavcf ttt Rtufm gxbt auf t>etr
3\ii 2 Vlc\\m>
a) 2(n btefetll Wat mx A.1409. CtneVicaric tt>e!$e ^enr. €r&<bt ReAor (Paftor) Parochialis tn^ettj»
me/ tmQ5remtfcl)en®tifft tn tOren Sluffunfffen jtvar Derbejferfe/ »on &em capitulo aber d.a.
mtf €rac|)ten6 ©ene&m&alfung nad) s. Cyriacus-SUfar jjerleafe/ jtefje btellrfun&e n. 157.670.
b) Q3or if)m ^a(tett Ofl^?epn johannes de Bnfent Theodorittts Mfittfter XiX^J«hatt jLewetgtt, III, $$1
c) Htnfche.
6zo Urf trrtbeti ttttb Hacbricbtett 3 . Period.
Heucnburcj , roorcwf t>er /etfgcPoffeflbr DenlSrief r)<rt , 7. Sftarcf 8. W. Sum. 221. ^arcP.
Vide Regiftratur-23uct) fol. 27 f. ad altare S. Magniy admoein »«r(iecjelfer Q5rief auf 4.
SGftarcf Reditus , fo \\\ &itl}m(ufc{)cn $u Diefer Vicaria cjefjoncj de an. 1 f 1 4. f ommen jcfeo
micr) nfcr>t etn.
Vic. LVII. Secunda ad idem altare,
Patr. DeColIationeCapituli.
Pofl. a) Dn. Henricus Sartorius SchohRkus Suerinenfls vjcnultimus pofTelTor
(tempore Vifit. Grot.) quo tempore Magnus deOldefen* Procurator neglexit facere
relationem &rationem de ea — per illiusrefignationem Dn. Nico/aus Lange , b) Pro-
curator fa&useft, ita invenio, & Pofleflbr Ludwig Calmer , quem invenio in Libro
novisfimas Vifitationis. — OligerTymerfeny quo refignante — 1*84. d. 7. Sept. /WV.
Lindenbrog, Arpoldi fil. 1 e 86. 1 2. Sept. qui f 1 648. d. 9. Sept. — Ioh.Herm. Schradery
i6c 6. d. 14. Aug. — Chrifloph Greve, Not. CsC Publ. i6r 8- J. Aug. f 2. Maji 1682.
— Georg Danchverthy Decani filius, c) quo refignante — Henr. Ibenthal, §r)um$*
^lijlerimbNot.Pub. i694.d.29.Nov. Adjunaus 1708. \ 1714.
Red. ExVifGrot. N.
- - - - God. Nullos jam habetinCorpore. Exftantquidemailf Titken
Munflers 9}ar)men de an. 1 460. Pafchas 1 2. Sftarcf , modo in Lambrechten J£)aufe in Der
€atr> ©fiajje. Inquir. ftnb 1 672, per proclama cjetifcjef.
Exp. ad Chorum 4. $?arcf.
Vic. LVIII. prima ad altare S. Marise Virginis & trium Majorum feu
Regum. d)
Fatr. Fundata eft hsec Vicaria a Iobanne Trulboden Cive Hamburgenf? , qui anno
145*4. Jus Patronatus refignavit. — Erico de Tzevenna Senatori & ejus uxori, quibus
hoc a Capitulo renovatum eft ad 220. annos. — t)er dltefte ^3urcjermei|ler altf Teftamen-
tarius. Exfpiravit Jus an. 16C4. & devolutum adCapitulum.
Poff Ioh* Klenenberg. — Diedericus de Zeuen. — Henr. Heckmh. — Henr.
Frahme Subadvocatus Capituli. — Ericus de Zeuen. — lohan. Beckman 3 Lucce fil.
an. 16 10. 16. Jan. — Gertrud uxor 6c reli&a vidua Hermanni Moders > Senatorisut
veraoc prima Patrona betf ttonZeven-<£>efcf;(ecJ;t£ prxfentavit ad hanc Vicariam lohan-
nem Heflerberg , qui poiTesfionatus an. 161 1. 29. Mart. vide protocolfum eodem die
p.46. ubiadditur 6ajj fckltf Corpus t)0ri ^ibr)ctn^en fommeri/ fed ait Hefterbergius , Daj5i(p
tneQ3erfr6itun.a gefc&eku, e$roici)er Jcrbei? \u fcr)ajfen. — AlhMatzen pra?ientante Dno
Nico/aQWbix Fechte*SenztovQ polTeflionatus 1642. 2i.Sept. f 12- Jul. 1675. — IoL
PhiL
a) 95or i&m ftni) acmcfen : 3of><m Ktcferferc/ cltc^ncus Eritje / unD N. van bem&o.
b) Dben p* 491. rcirD cr als rcircf licfyer- PoiTeiTor arti)egcbcn.
c) J U. L.
<*) 3&r Cuttus tjtrrlr ant <£nDe De$ jroollftcn Seculi aufacfummen. Tenzcis Wl U. 1696, p. 595. efcfje
audj Rabi Bcekzael 1695» u> 352*
i. Cap. ad)f e Q5ci;to<je. uoit fceit MEMORIEN im &*???. 62 t
Phi/.Langerhans, Paftoris Nicol. filius, 20.0&ob (al. 19.) i6gi. quomortuo, d. 9.
Apr. 1697 — Iacobus Middelborg Juvenis if. annorum Johannis fc)ed ^ircfofpicl £opcr£
juSt.Nicolai (Sol)»!/ praefentante Decano ex turno, pofleflionatus 1697. 6. (al. 26.)
Maj. jam^reuicjer jum ©roben tm SJmteOu&buttcf.
Red. £v Vif.Grot. In domo patris fui //</»/ von Zeuen, 22.$)?arcf - in curia
Scholaftici 6. $?arcf. - in cafamea 6.9ftarcf. — Hans Jeneueld Senior 8. modiosSi-
liginis — in Safell $.$Q?arcf 4.f& deperpitae 4. OTarcf.
Ex Vif. God. In corpore habet in domo Dni Erici von Zeuen, in platea Gronin-
gana,jt%0 £)err Nictonbtx Fechten ^rbeannuatimauf 305.24. ^arcf/ quas DniTe-
ftamentarii annuatimfolveredebent, anfa&um inquirendum.
NB. Ioh. Phi/. Langerhans ait , fcafj er i)0n Jperm Alb. Schulte , Proton. al$ Tefta-
mentario, t)0n von ZeuensTeftament utefe 24.50?arcr* Cttipfantjen f)Qbt. p. t.
ftnD Teftamentarii , Ioh. Schulte unu Vinc. MoUer.
Exp. 2. $forcf ad MEMORIAS hujus Ecclefiar.
Vic. LIX, Secunda ibidem. augmentata a Iugen vidua Ebbonis Often, (al.
Achfen) 1 5 80.
Patr. De CoIIatione Decani — Annexum IX. Prseb. Maj.
PofT. Henr. Vafmari. — Henr.Lange. — Marquard.Saxo. — loh.Ku/eman»
quirefignavit — Georgio Pafihen. — Hieron- Schultze Organifta ad S. Jac. 1 j^o. d.
24«Sept. praefentante///^.jW0#*m — Ericus Wordenhoff, £r/V/ Senatoris fil. 1629.
26. Martii — quo refignante PetrUs Meurer > JUL. Senatoris Phil. lac. fil. 1676. 19.
Nov. — quo mortuo Ca/p.a Lengerke, Senatoris poftea Confulis Petri filius minoren-
nis prajfentante Dno Wefiermanno 1704. 7. April, cum autem an. 1708. in Canoni-
cum aflumptus eflet refignavit fratri — Iohanni GeorgiovonLengerken > quiaccepit
poflesfionem 2i.Jun. 1708.
Red. Ex Vif.Grot. Indecima mSuderoio. 18. 9??arcf. — Advocatus Venerab.
Capit.Hamb. pro tempore j.^arcfi — In decimz in Saffe/. 17. % — Pofleflbrnon
eft obligatus.
Ex Vif.Gdd. Ex Regiftro MEMORIARUM in Summo 1 8- $?arcf 1 o. % 8« pf.
Vic. LX. prima ad altare Feliciani in recentioribus additur Oswa/di.
Patr. De Collatione Capituli.
PofT a) M.Fridericus Wu/fgref. b) — Herbordus Berninck. — DocJor Petrus
HoUender, qui adeptus eft poflPesfionem per lohannem S/efe/ 1 $74. d. 28.Mart. & re-
fignavk filio lohanni 1625. (al. 1628.) 12. Maj. — Frid. Walther Junior 1624. 28.
Aug. f 29 Jul. 1680. --- Henr.Grafe, 1685. d«2f. O&ob. c) jkrb A. i72f.d. 6.Maji.
Red. Ex Vifit. Grot. Clenodia funt communia ad ambos Vicarias ficut &
reditus.
Stfif ? Fx
a) Ob.n 111 btefem $aute p. 491. 492. fteben Dte 2?e(iijcce »on betDen 2e(jne».
b) alias SQalrtjew.
t) $omaj.@tOjj<8tittanni[cJjer unD $3raunfcr)n). Suneburgifc&er £o|f Diat&.
^** UrtunUn unb CTftcbrfcbectt $. Period.
£v F//T G<?V&t/ £x telonio Comitum de Schawenburg 1 8. $tortf. — in domo
J)avidis Kind, in foro equorum 1 6. 9D?arcf.
Expenfse ad chorum 4.9)?artf in recentioribus modo I. Sftavtf.
Vic. LIX. Secunda ibid,
Parr. Annexum IV. Praeb, Maj.
PoflC Nico/aus Buftorp , Evcrhardns Hulfeman, a) Herbordus Berning. Lude-
rusGerkens. — Chriftoph. Klingenberg f 1627. 2f.Jan. — Chriftian Schmder 1627.
2f. Jan. -« Ioh. Muller, L. & Paft. Petrin. pofTesfionatus 165 1. 24. Nov. f ipfo die
Michaelis. 1672,- Ioh.Henr.Sch/aJf Do€tom Iohannis filius,Med.D. 1 67 3 .^Jan.refign.
— Erneftus Conradi 1696. 12.N0V. (al. 14.) Paftor ju S. Georg bci 25remet1 f i7'f-
Ioh.Diet.Hageman i7if.6.Jun. poftcujusrefign. Ioach.StrodtN. C. P. Ioh. Nicolai
fil. 17 18. 16. Jun.
Red, £> Vif.Grot. Reditus funt etiam communes: In Caftro Pinnenberg $4.
CDJavcf $.|jf; perDominum pro tempore regentem — indomo Do£r. Iohannis Mo/i-
toris Hamb.in platea S. Cathar. 4. $?arcr\ Hifunt reditus fixifolum hucusque. (item
decima perpetuatainParochia Hafe/ow foluens 24. $?arcf. — < mbonis PeterWenden
in parochia Uterfen 2.$Q?arcf. -•- ibideminbonis IohanBeckers i.tfhcxd ~ in bonis
Otto K/aucken in parochia Ehneshom — in oppido Nicgenftadt in bonis Marquardi
Bockfe/d-j.^Ji^Kt per inundationem defolati.)
tx Vijit. Goderf Sctyriid; autf uero S<&rtttmburgtfc&ett gtflett auf Luciae ig,
Warce.
Exp. Quilibet Vicariorum dat choro Ecclefice annuatim 8«$?<U'Cr\
CormXI. ibidem.
quam fundavit D. Henr. Bodeker, poftcujusobitum Corpus ejusdem Commendse&
titulus erit unum corpus cum corpore Vicarise Dni Friderici Wu/ffgreven (al. Vul-
greven.
Red. 7.9M'Cf indomo quadam fita b\) fcem ^crue^avtff,
Com. XII. ibid.
quam fundavit Iohannes deS/e/e/ 1 f 19. (ita recentiores) quam fundavit LuderusGer-
kens ita habent P. B. & H.L.
Patr. beilekro&jleti, ofcev &umr)crbert illi cives Buxteh.
Pofi. Nicolaus Buftorp (al. Burftorp) — Laurent. Crantz. — loh. de Sch/efel,
(Hi duopracedentesabH. L. in margine adfcribuntur, fed additur quod ambo malo
titulo poftederint) — Nic. Stake/evius — Iac. Schu/tze 1650. 10. Jan.
Red. Olim in domo panum Vicariorum , fita in bCV @5ronin<)£|lrajTe habuit 20,
^arcf fo je£o an £>a$ Q5roo;£auf? i>cr(eacf.
Vic. LXII. prima ad altare S. Elifabethae fundata an. 1 f 04. per validum
axm\gzmmNico/aum Breyde > Nobil. Holfatix & jus conferendi uterque Sexus habet
in
a) <^CWfl Hulfenus II, 545,
a.Cap.<K&fe55tyfa0C *>0rt&ettMEMORIENmiiD$m. 62$
in perpetuum, ad inftantiam Ottonis Rantzowen } qui fratris ejus Marquardi Senio-
rem filiam tenet in conjugio conf. Niehufen Invent. n. 20.
Fatr. de jure ucv &Ant}Wen (gvfcjefefcn toBlfUetett. — de, colktione Capituli.
PofT. a) obligatus eft adunam miftam ratione unius Commenda?, qux eft in-
corporata VicaricE. Theodoricus Godenfee. — Johan. Munckhaufen , n?eid)ev mit uenctt
Rantzoven tW(jetlt)C$ Juris Patronatus inProcefs cjeratljen. — M. Pau/us Sper/ingius,
1^93. n. Apr. — Hieron. Wintzenborch 1635-. 16. Jul. — M. Ulricus Decker, Joh.
fil. 1647. 8. Jul. f 1684. - Nov — Ioh. Laur. Bilderbeck i68f - 22. Jan. f 1697. 13,
Febr. — Ioh. Chriftoph. Grotfchiiling , Hieron. ©♦ Notar. & Subftruft. Cap. praefen-
tanteDecano exturno poiTesfionatus 1697. 4. Mart.
Red. Ex Vifi Grot. In domo Carften Wegenboem annuatim 10. 9D?flVcf quas
perfolvit Henr. Schaumburg. ■-- in domo Carften Olden nunc Mauritii Helmers in
platea divitum 12. $?ClVcf in domo Gerd Surbecke \+ SJJtarcf c. fjf. 4. pf.
Ev Vifi.God. In corpore nihil, putantur autem pertinere ad illam , vigoreLi-
bri Vifitationum , 10. 9D?cwcf b)
Exp, ad chorum 2. Eflaicf.
Vic, LXIIl. Secunda ibidem c) in hohorem Maria? Virginis. (ha?c ad-
duntur in recentioribus Vifitationum Libris.)
Fatr. Annexum Prasbendse 1. Maj.
Pofl] d) Adam Wolberdingk. — Sixtus Waltheri. — Iohan Liitkens. — Her-
manSchutte — Maur. Nienborch , f 1 f f 5. — M. Henr. DoUe. e) — Died. Monch-
bufen. f) — Meinart Probft, 1 570. 27. Jan. Laur.Kreich, ScribaDni Decani, acce-
pitPoflesfionemd. 1 3. (ai. 14.) Martii 1 f 93. — Alb. Oldehorft , Jun. 1626. 16. Jan. --
Georg MoUer nepos M. Georg Dedekenni 3 1627. 29. Apr. — lacobus de la Vemere,
de la Mere, (efthomofineJileris&pi&or.) i6f7.d.24.April. (al. O&ob.) f 1713. 28«
Nov, — Iohan KruUe, poftesfionem accepit 17 14. 1 i. Jan.
Red. Ex Vif Grot. apud Capitulum 6.$?Ctvtf. — item habetaliosreditusquos
occupat D. Mich. Elenbecke. P.B. addit. Et adhuc annuatim 12. 9)?avc<: perfolvkmodo
S^mFrantz Dufterhope Dvatfjman tf>o £iinebovcj).
Ex Vifit. God. £x domo Dni Nico/ai Dufterhopen , /e^O Marg. von Dajfe/, Do-
minse fcom 5t(ofrev Meding de termino Michaelis 12. Sftavct". Pecunise haec foluta eft
Lunse-
a) A. in> roar3o&<m @d)ott>enbur3 mtf &iefem?e&n tverfe^en / f. n. 330. 23or i!jm nBec natfcn e$
5£##4rfc <Ou*>er unb 8id?arb £et>btn£#ufcn.) ftac() t&m abcr Drauc&tcfS 8rtrt&ol&n?td>m«H,
111, 494.
b) £jerbci tjj inCorporentc|)t$/ aber 2. Commenden, t>te €rbcn Aib. oidehorft $a|)Ien ig»S)?arcf W*
gcn einer/ bte antiere ivobct) ^^. €D?nrcF tjt&eSCapituls 53&rfe euwvletbet, L,P,
0 311 a. 1389. r0n £ubolpb COittin^e aefttfftct* III. 488. 495-
d) Henricus Pra-veft A. 1^9. III. 488«
c) prsfentavit tumJeh, Sliiter, 1553, I.Jun,
i ) prjcf, 1366, 15 Jun,
624 iltfrwbeit mb Hacfcrtcfcten ;. Period.
Lunaeburgi, faaaordinaria denunciatione, & collataeft apud Thefaurum Capituii &
p.t.Thetaurariusfolvitufuras annuas, t>0H 240. $?arcf Capital. Q3or utefcm ift nocb
eine Obhgition biebet cjervefen \>on HfabeG/dden, dean. i6i4.d.2i.Mart.fonoc6beim
Capitu! wrwarltcfr*
Exp. Ad chorum Majoris Ecclefi* dat 8. $Jartf & eft oblieatus ad f . miffam
cum 4. Liber I. Vifit. habet 7. MifTam.
Com. Xlll. prima ad idem altare.
ratr.
PofT. Maurlt. Witte.
Red. Ex Vif Grot. Reditus habet commuiies cum Commenda fequenti fcili-
cet 100. Stetf quilibet Commendifta f o. $?arcf. — Item reditus Mauritii Witte
adCommendam fo. ?)}?arcf in hxreditate Dirick Meiers fueruntaut forte adhuc funt.
Ex Vif.Gbd. Nihil.
Com. XIV. Secunda ibidenx
Patr.
FofT. Theodoricus Meyer.
Red. Ex Vifit. Grot. Sunt communes cum antecedenti Com.
- - r- Gbd. Nihil. (itaD. M.) Sed aliasadduasCommendaspertinent
*8.$0?arcf , inquiratur apud Alb. Oldehorfien hseredes.
Com.XV. tertia ad idem altare.
Patr.
PofT. obligatus ad tertiam Miflam H. L. (tres Miflas P. B.) Iohannes Reimers.
Red. Ex Vifit. Grot. In domo t)er XOitf ^Orfifcbett fita in platea S. Cathar.
$o.3)}arcf. — item funt in domo Marten Frederichs fita in platea lapidea annui redi-
tus 8- €0?arcf.
Ex Vifit. God. Olim in domo t>er TOitf ^Orffefl fita in plateaS. Cathar. modo
D. Ioh. Mollers, Syndici $2.$)?arcf. — itemindomo Mart. Friderichs m platealapi-
dea 8'SDftU'cf. Jameft incorporata Burfae Capitulari cum annuisreditibus. NB. Inqui-
rendum, ob nick btefe @5e(t)cr , nacf? fcorfyero cjefcf;ef?ener ^offunbicjuncj ber Thefaurie (jtw
wteberum uf ginfe cjeiljcm fein.
Vic. LXlVk a) ad altare S. S. Philippi-Jacobi. recentiores addunt : five
Sixti & Symnitii Martyrum.
Patr. De jure Patronatus Ilans Hefterbergs & Senioris ex hseredibus. ^Ceifen
t)a$ Jusprafentandiauf utefeVicariam an. 1 n$. exfpiriret, f)at Ericus Hefterberg aCa-
pitulo prolongationem t)on 1605. d. 2 5 . April anjuredjnen , auf fo.^ajrcr/an^et, uafiir.
er 4o.3vtl){r.cjc$ar;(ef. An. 16*4- f>at Ericus Hefterberg ber aitixt, abermafjfen Prolonga-
tionem fiir ftcfo unt) fetne ^inbev auf fo. 3faf>r erfcaften.
Poff.
a) ©tefc Vicaric (jflf M.Henr. Hotnatcl A. 1473. aefftfftft/ III. 'iQ9- !'• »89- 3*0.700.
b) SJovfjer Gabett DtefcS Se(jtt ae(jabt : Zntfyon Zrenrpc i tf&riftian Bucf / qui illam ad pancs qualificaviu
6mr. 6cfterbcrtf / wlc&er a, 1515. tn Dem S<3f fi^ roar. 111. 49°» lL W>
2. Cap. acf)f e Q5et;faae. wti Un MEMORIEN im ibom. 62 y
PolT. £fc«r. Hartwich. — Chriftian Krubel in Brema qui refignavit Iohanni
Hefterberg Organiftx ad S. Cathar. an. ifSj.d. i.Jun. — Ericus Hefterberg ipfius fi*
lius (itarecentiores, fed apud P.B. italegitur: t>cr ^tften* Jvicf er fiHusEricipatris) Anna
vonBuchten bat^l)t\ piu-ientiret an. 15-93. 2$.Apr. — /A'»r. licfterberg 16 cf. d. 22.
Maji | 1674. 30. Maji. -- ipfius /£//'//j Ericus Hefterberg infans 1665. d. 27. Aug. qu<?
mortuo — EberhardusMeve ueS^Utfrtlp^C&retberS^ofyn ■,. praefentante matre, af$
uteriite(1ei)on//^r^r£j" Jvinbern poffeflionatus A. 1691.20.Aug. (al. 1689. 20. May.)
Red. Ex Vif. Grot. apud Baronem de Schowenburg 2 1. ?Q?atcf. — DirickScho-
ivesbufenin&tofot 12. SCtocf. — /)/>7^ de Reden in @tti&e 6. gftarcf . — lac.Hoeth
(al. Koth) in @tat)e ?. C0?arcl 8. j?f. ~ C^&? Thonagel in ipamborg 10. $ftarcf. —
apud Seniorem Hans Hefterberg f.$}?arcf. — Domuncula in fundo M.Iohannis Garl-
fiorp fita, poifeffor folvit ratione fundi 1. $?arcf. ©tfft &u(]c$ 89. 3areg 24. 5Q?avc€
*.g)aurc(P.B.)
Ex Vif Gbderfi Habet domum in oppofito Csemiterii S. Petri prope curiam
Praepofiti & Dn. Georg. Ottonis Hedemans, JUD. hodie Henr. Meurers JUD. cui ra-
tione fundi folvit i.tfftaxd , Qkbtjdbxlifyfyaw ft.$?arcf — ex teolonio de Schaiven-
burg 2o.9)?arcf. ^n&tabt a\\$Statii Martens&xbt determ.VzCchx 10. $)?arcf. 9?0#
|U (^tat)C in domo Henr. Hiigens de term. Mich. f. $)?arcf. — Ex domo Syndici Hen-
rici Lunsmans , in platea pellionum 7. SQ?arcf 8. f?f. — indomo^urgett uom i^olge
tn t)er ffetnen Q5ecfer^rrafle 7. $?arcf 8. fjl. Summa 1 10. $?arcf. Ioh. Schajfshufen auf
Cjlcm i2* 9ttarcf 6. f& unt) autf fetnem€rbe auSuer Jpof^traflen 6.$?arcf auf Mich.
L.p.
Exp. Dat ad chorum 20. tfflaxd Cub. modo 12. $?arcf.
Vic. LXV. ad altare S. Matthsei , quam fundavit Theod. Kordes*
Brem.
Patr. Decollatione Dni Senioris Canonicorum & p.t. Scholaftid.
PofT a) Andreas Wendland. b) — loh. Capellen. c) — Lamb. d) thom Felde.--
Mattheus Hefterberg, Secretarii filius. — loh.Ebeling, Med. D. prsefentatus a Dno
Ioh. von der Wifch-, tanquam Scholaftico an. 1608- d. 6. Apr. — Urbanus Hoeker
Dn. Senior&ScholafticusD. J^W^<7^pr3efentavitiIlum,accepitpofTefIionem i6f8.
y. Aug. quo refignante Matthtew Schluter JUD. d. 2. Apr. i6gi. modo per ejusre-
fignationemcumele&useffetinSenatorem --Dn. lohanAmfingk Confiliar. & Judicii
Aulici Celienfis & Ratzeb. Affeffor 1 704. Cum inter Ganonicos minores receptus effet
LZbtile $eer#4rtt>. #fff refign.
a) 93or tOm (jaf teit fie Henricus de Berga , UUt) NicoUus Ettinghufen. III, 491,
b) A. \%\s. H. *.*0.
0 £)t'efer ffnbet fid; l. c. rnc&f / wol aber an &?ffen flat rteedoncus ichordes. <£i fjaf aber bcnnocl) bte fe *
£e&n befeffen/ nnD tft an,i?t8. gefiorben ; 3n njeldKm^a^r iohannes ^/*?/erCanonicuslaut&et
p.?8i. tmii. 53ant>e eingerucfterUrfufl&e/ retr$emBade^r $mit wtitox bele&n<t.
d) Laur, L» P. fcd pcrperam»
te& Urftmbett mb Hacfcrufcfett 3. Period.
refign. --- Magnus Henr. Ibenthal Henr. fil. accepit poiTeiT. 1 707. 7. Apr. prafentante
D. Luca a Campe.
Red. Ex Vif.Grot. Habentur apud Capitulum Litera g.SDJarcf, & Liter#4.
CDJarcf in allodio Blotlofinborftel prope Staden & Uterfen m parochia. — Summie
Capitalis 1 00. 9}}arc£. Sunt reemptas ex Curia Gronen in terra Kedingen 3 Summa eft
penesme. --- Itemfuntapud me Summa Capitalis 90. 9}?arcf , manebitindomomea.
— Pro 200. $?arct" Lubec empta funt 20. 9J?arcf per Dn.IIenr. Witten Scholafticum
& Iohannem Gefeke (al. Grefeke & recle quidem) Canon. — Tempore Vifitationis
Alberti Cranz recepit idem a me Fundationis Originale. ita eft , quod ego Andreas
Wentland proteftor.
. Ex Vifit. God. Nihil.
Exp. Dat ad Chorum 4. 9)?arcf modo 2. $ft&v~tf.
C.om. XVI, ad idem altare quam fundavit llenr. Meyer, & creditur ha-
feere in corpore 20.$ftarer\
Vic LXVI. prima ad altare S. Mariae alba? & Sebaftiani fub teftudine.
Patr. Matthias Brand — de collatione Capituli. — AnnexumXII. Praeb. Maj.
PofT. Laurentius Brand. — Vaulus Tefmar. -- lohannes Beyer , Georgii filius»
fedverusPoffeftbr eftefertur Ioannes Saxe Canonicus. — Andreas Grime if 86. 24.
Mart. — Balth.Rorft, 1 5-92.? 9. Jul. — Henr. Winnius, SenatorGliickftad. 1649. * f.
Dec. — DetlevHorft, JUD. 1660. t . Mart. refign. — Herm. Wetkens, JUL. 1672. 19.
Sept. quo mortuo Frid. Mecklenburg 1690. 26. Mart. refign. — Chrift. Adolph. Ra-
chel 1695. 26. Jan.refign. — Hier. Petrus Muller 1707. i^.Jan, e)
Red. Ex Vif Grot. Prapofitusin Herveftehude 2. Sflarcf 4. % — Heine Cingel-
man in Ronnenftede 1 2. jjL — Clawes Dabelftein tho Ronnenftede 1 2. fj|. Sed ab eodera
in tribusannis non recepi. — ApudStru&uariumB. Virginis 2.9)?arcf. Sunt redem-
ptse. — Tho Othmarfchen, Tidtke Bloem f. mod. filiginis in parochia S. Petri. —
Claios Niegeman tho Niendorpe 2.mod. filig. in oavochiz Eppendorpe. — CordDreger
tho Dockenftede in parochia Nigenftede 1. mod. filig. — Dirick Nagel in paroch. Ha-
felow i.gl.Rhen. Sed ab eodem in 4. annis nihil recepi. — Diftributor in Summo ia.
fl. — Habet propriam domum ex oppofito t)C^ ^falf^reger^ dat 1 4. Warcf .
Ex Vif Goderfi Habet in corpore domum in oppofito EcclefiasMajoris obertw
5^e^dufer, f)modiosfiliginis invilla Othmarfchen inParochia Ottenfenvon loach.
lenebeck (al. Janebeck) nocr; 2. modios filiginis in vilJa Nyendorfin Parochia Eppendorf
apud Daniel Sierken — vide Protoc. anni ^644. d. 21. Mart. — ab Ecclefia S. Petri
^3runnen S$mx 6. fflaxd de term. Petri adCrithedram unfcfrei®pie(;3&afier au3 t>e$
Paftoris $u S. Peter 5$runnen. NB. 3m Q^remifcfcen Q}ertraae $.21. mentio fit 2. $?avtf
4. fl. roe(cl)e ad Vicariam B. Marias albae im V)m £jc(;dveu / & fub n. j 37. querelaeft,
iiuod non fint reftitutae huic Vicarise.
Exp.
e) £mn 3o^an 3oact>im tfluller JUD. uud Aauarii eobn/ roav$ Jul $ti $i?l An. 1726.
f) £«$ an&ev^fluf wn Der ^apeirtnwc 9teW £aua 25°« Sftarcf. l, p,
-
I
_2.Cap.ac&fe$8epfa0k wrttatiMEMORiENimibcMfi. 627
— ........ -— ,.— — — ■■—■■■■' ' ■■-*■— — ■ ■■ - — . — — . .-—.,, ■■■ ... .. . ..— — .,.,--- . 11, „ mm^mmmmmttmmttt^ttfmtf^^/m^a^^mt/mmmmmm^
Exp. Dat 4. Sittarcf ad chorum, modo 3. $Jarcf.
Vic.LXVU. Secunda ibidem.
Patr. de Collatione Capituli. — Annexum VII. Maj. Prseb.
Pofl! g) Timo Loffien. — Iob. Schluter. — Chilianus Fuchs. —+ Henning
Eckleff. — Dirich Wiilers. — Gerh. Langerman JUL. 1621. 27. Jul. — Laur.Lan-
german Decanifil. 1646. 13. Nov. --- Georg Levius^ Matthiaj filius (Procur.ap. Senat.)
i6fo. 2f. Jul. f 169;. — loh. Matth. Biefler (JUL.) 1693. 1 j.Nov, (al. «7.Aug.)
Red. Ex Vifit. Alb. Crantzii: Reditus ad Vic. Tim. Lofjien, 6. 9)?arcf reftau-
randi. — j.Sjytaxd reditus inbonisEcclefias Berchteheil, prout Literseapud Jurat. ibi-
dem term. Mich. — ?. vafafiliginis in Schippebecke, jure poiTefibrio mbqms Eggerd
Bene% nec non una curte. Item 8. Jugera verfus crucem ligneam im Hammerhrocke pro
hura 24. SOJfirtf > adhuc in proximum biennium , fed tunc deinceps 28. 9J?flVCf. — item
4. Jugera verfus crucem ligneam im Hammerbrocke pro hura 12. QRarcf modo 14.
tyJtaxd 2ub\d). — Quatuor ifti horti frugum correfpondent didtis jugeribus o&o. —
quatuor horti caulium correfpondent quatuor jugeribus prsedi&is, quilibet videlicet
i.gl.4.^arcf. modo f.$D?ai'Cf habet ex iisdem hortis, — unum fruftum terrse diftri-
clum fuis voffis in vulgari fc)e,SvOppe(n valet f.^f.Rhen. J Inh£ereditatibusin/)/V//W/7-
ria Blekes Lohanxmb U/ricbes Iohan,hxxedum quondam Dni M. Vincken proXC 93?arct
SummaeCapitalis, perceptee per Di&um Dn. M. Nic. Vincken , fub term. Mich. fed
non funt firmat& per eorum figilla, prout promiferant, pollicitus fuit Ofxiciali opus,
ut res perficeretur.
Ex Vif. Grot. Fru£rus confiftunt in fex manfis in terra Hammerbroke cum eo-
rumhortis. — in Dithmaria apud Johan Ulricbes f. Sflarcf.
Ex Vif.Gbd. HabetinCorpore i2.Jugera pratorum tm ^AttimerbrO? C h tlOC^
g. Jugera im iLe^mbercte. — 4. Jugera absque horto apud prsedia Capitularia uffj
25$rgafd)e. 3df)r(icl) aug t>er (Edmerei frep ©e(b 4fo. $?avcf.
Expenf ad chorum 3. OTarcf*
Com. XVIi In Sacello quondam S. Ca?cilia? ad altare S.S.S. Georgii,
h) Euftachii & Barbara. i)
Patr. De Collatione Capituli -- Matthidi Brand.
PofT k) Henr. Schbnebecke, qui dedit cedulam — Z. Sebt a Bergen Secret. -*-
Hieron Schulte.
Sf ff 2 Red.
g) ©etne 93ovfa^ren jint» aewefen t 3o^4n*in bem 23o&mg4rben / 2Ubert van btm Brocfe / \ftic&
Ue Vin&i <jinr Branbes. ui. 490.
h) De Gcorgio vidcatur Isfld Suni eontin. p. 5^4. A&. Erud 1696. p. ?**•
i) SDfefe Commende (jauen M. 3rnolb tPonftorpS Vicarii $u Petri . Teftamentarii iint^ £itC0\<XUQ 2?0<fr
fyolte A1448. t-ejeuge &« p.182. 1q« »m n. 25anDe befinblic^er UifunDc An. 14^8. gcMttt.
k) ^lieokus Bocf^olt roar An. 1 148, Sefl^er / beforal alw 1. c. »on Dera Opituio ^iaulm^ tiiefc
commcndc ratt einem an&ern SeDn ju ««taufc^en,
6l* Urtimbzn uitb Hacfcnckten ?.Period.
Red. Ex Vifit. A/b.Crantzii, ji §Q?arcf m Nigendorp ab Alb. Krufen, Term.
Oaav.Pentec. — i.$?arcf in villa Othmarfchen fubParoch. S. Petri, aquodam//W-
none Liidekens 3 term. Andrece. Sec. P. B. terminuseil joh.B. — 2.talentain M^w-
dwg; zloh.Haveman, in term. Pafcha?, — (qua? fequntur habetP. B.) s.Sftarcf in
Villa V/oibeke , Heine Iageve/t, term. Andrese.
Ex Vifi Grot. i f . $?arcf 8. j?l. juxta tenorem Iiterarum erant in paludibus Ha-
fe/dorp. Caeteri inCivitateHamburgenfi perDn. Tlenr. Goes , quondam Hebdomada-
rium Ecclefke Hamb. confumti , ita quod a tempore poMclITonis nullum quadrantem
de iisdem accepi. .
Ex Vif.God. Habetinlibrocivifcatis i-nfcriptas 20. Sftarcf in hsereditate Herm.
Bottkens itti ©d?cpenpe^(* - autf berCdmerei 7* ?0?clvcf* S. 27.s)}?artf, conf. G.Rofen
Vifitations-Qfyld)/ qui atteftatur hos reditus effe etiamnuminufu.
Vic. LXVIII. ad altare S. Ccecilia? in Sacello deftrutfo.
Patr. Annexum XI. Prcb. Maj.
PofT. Ioh. HaUendorp.-Henr. Witzendorp (temporeVifitationisGrotiana>)i)
— Nico/. Lemmeken. — Chrifl. Wafmari. — Georg Gabe/. — Seb. von Bergen, Lic.
— Eberh. Tweftreng, Eberhardi fil. 1 604. - Sigmund Phi/ip U/rich. - Dan. Aritoldi
Junior \ 644. 29.Febr. — Henr. Koch, d. 7. Maji 1 66 $. f 6. Jul. 168 i. — Pht/ip Iac.
Meurer JUL. Senatoris homonymi fil. 1681. n. Aug. & Provif. Calend. 1704. 50.
Sept. DecanusCalendar. 1708. 6. Jul. f 1710. p.Mart. — ■ Ionas Ludovicus /eP/at
acc. porTeff. 1716. 14. Maji.
Ex Vifit. Grot. Clenodia altaris quondam in facello S. Cosciliae , ad quod una
Vicaria erat, quam olim Ioh. HaUendorp modo Henr. Witzendorff pofTidet , & funt
mihi Iohanni Hartiges ejus Procuratori per me Iohannem Wettering praefentata ; ut
fequitur : Campus magnus extra MiUerndohr , divifus in hortos multos , de quibus
proveniunt 27. 9)?arcf quandoque plus^ quandoque minus -— item funt in Dithmar-
fia reditus7. $?arcf cum Ioh. Ho/m, qui nihil folvitin tribus annis. — item Bartho/d
Wo/der in Uterfen 28.. $1, — item 3. chori filiginis in diverfis villis divifim, de qui-
bus Granarius Dominorum fublevat quatuor modios ad 10. annos & ultra, quamvis
modo iterum folvantur adVicariam. — Interfunt etiam 4. modii ex villa Steinbecke,
qui non folvuntur. --• Extant Literae Capituli figillo figillatce fuperdimidioChoroSa-
Jis, exduobus choris empto a Capitulo Verdenfi, de domo tota Soderfodinge , fed
nopfoivitur. Hanc Cedulam ego lohannes Haniges obtuii nomine Principalis mei
Henrici Witzendorfen coram DnoDecanoinvifitationedie veneris 10. Martii if2f.
Ex Vifit. A/b. Crantzii. Spe&ant ad Vicariam quondam loh. Hol/endorp i f.
modii filiginis in Strie/hope — 10. Modii in IVinterhude. — 4. modii mSteinbecke.-'
if. modii in Vlotbeke. — 5. modii in Wedel. — unus modius in Nienftede. — 2.
modii im Bramfe/de. Summa j.Chorioc 6£. modii. m) -- in Parochia Eppendorpe,
y mo-
0 nnt) fc!)pn twrfjer A. 15.5. II. ^o.
m) Ergo chorus continu 10. modios.
2.Cap.ad5fe$er)fa<K. wiioetiMEMORIENfoiiDom. 629
$. modiifiliginis. — ibidem adhuc f. modii filiginis — in Nigenftede ft. modii riligi-
nis — \nDockenhude ii. modii fihginis. — de hortisprope JjSamburcj 2f.?D?ovcf/ in-
terdum plus, interdum minus. — in Dhhmaria 7. Sfftarcf defuper Litera figiliata. - in
Vterfen 2. $D?arc£ defuper Htera figillata.
Ex Vifit. Goderfi Habet inCorpore 4. (gcfjeffef Diocfen m 92Binferf)Ube bet Hinr.
Krohne 3 ~ 4. ©cfjeftel OiOCfen \>0t\ ©tenbecfe bti Ioach. Timmerman. - ^ocl) 4, @cf?cf#
felOfocfenDoniV.^w^ju^Binfei^uue. NB. £)iefe 4. <gx()e(fef fXocfen f>aben bic Proto-
notariiCivitatisHamb. lancje^a&rcjebobcn, flnDaberan. i644.buro)t)en^)eri,n^urt]crm.
ttOtt Eitzen, auf fleifjicjeS 2(nfoDern -t)e$ ^)errn Re&oris Dan. Arno/di, voieuer ad Vica-
riam hanccjebracftf rcorben, fcie ©runt^auer roirt) aucfrcjeforuert exdiverfishortisC^-
pi Valentini, vulgo Valentins-^amp. 29. ©tovcf* Specificationem redituum vide in
GeorgiiRofien Vifitations-^ucj?.
Vic. LXIX. in Crypta ad Sumraum altare S. Habundi & Erenei , n)
augmentataajohannet5V/;/('//w/^'J'(al.Schlodrchmieden)an. 1 380. adtres vices.
Patr. Annexum XII. Praeb, Maj. — Eft incorporataThefaurarige tempore 0-
w^witaP.B. &H.L.
Pofl! Theodoricus Bernftede. hachim Rachow. ■ Andreqs Grim. N. /Z&r/?.
/(?/?. Omeke. Ioh. Saxo. Patilus Zwickman 3 poffeflionem accepit an. 1 $■ 80. 1 1 . Febr.
loh. Rbding 161 8. ig.Sept. — Hieron Schu/tze 1636. d. 2y.Febr. f 1679. - - Febr.
-- Ioach.Mohrman 1 679. 20. Mart. quo refignante. - EiberfTieffbrun 1 694. 10. Ocl.
- /o/?. /ferw. Tieffbrun 1699. 2. Nov, — Laurentius Frick3 Cafp. fil. 17 17. 1 9. Aug.
f 172;. - OStob,
Red. Ex Vifit. Grot. In domo braxatoria Hermanni int Weften 3 & in omni-
busbonis fuis mobilibtis&immobilibus i£.$)toi'cf. — 2. mod. filiginis Heine Witte.—
1. mod. filiginis feefitjen C/awes Witten.
Ex Vifit. Goderfi 2.©cJ?effefDiocr*ert S)on <E3uft>orp de term.Mich. Don 2.£eufew
beren 9Mmen Ioh. Schultze Organifta juSt.Nic. einfcf;icfen roif, fecjfic&er gitbt i.@cj)ef*
fef/ Die^a^men (inD: Peter Detjens unt) lohanvon Appen. -- In hxreditate Herman-
ni tom Weften modo Sontoms, in t>ev Q3rant)e&$n?ffen befecjen 15. $?arcf 8. % SO?u0
inquiriret tveruen. An. 1601. d. 2 8.Mart. Ego H. W. vidi literas Sigillatas apud reli-
ftamviduam Nico/ai Qvaden , SummaCapit. 207.$Q?arcf £ubfcf). Reditus quotannis
de term. Pafchee 1 j.Sfftarcf g. g(. inha2reditate//mz?.//.w Weften3 tn&er$25r<Hl&e&§:v»i*
ten, interhxreditatem S. Catharinas ab una, & Gillies Rohde ab altera parte , poftea
pofleffor hxreditatis Hans Warneke nuncan. 1606. poffeffor Dn. Henricus Garmers3
a&um t n ?• Pafchae.
Exp. ad Chorum pro MEMORIA fundatoris 20. gf.
- tf fff 3 Vic.
n) Aljas Abundi & Ircnaei . JU S&kcf fitfffefC Ul Q5lfd)0ff Borchardtts de Serckfn (fcfV an. 1317. »erjiavl))
etnvVicammAbundi conf, Chron, Lubec.ap.Meibom.il, 398.
6i° Urtunbtn unb Vtadbvidbtm 5 Period.
Vic.LXX.inCryptaad altareS.Adelgunda? adFraternitatemSandto-
rum Martyrum, qui fuccubuerunt propter fidem Chriftianara , Thefaurari* in-
corporata eft an. 1439.
Patr, Dn. Archi-EpifcopusBremenfisconfert Thefaurariam , tanquamdignita*
tem prsecipuam.
Poff PaftorCriptsB — dein Thefaurarii. — loh. Kieyhe L. pbftea Decanus. —
I&h. Kleyhe, Decam fil. — Iodocus Grave D. — Ioach. Goderfen, D. &deinDecanus
aRege Suecix, qui jameft Ioco Archi-Epifcopi, praefentatus an. 1674. 1 f.Aug. Bern-
hardusC/aufenf}UD. 1684. »7«Jan.f 1710.- Matthias Dreyer, JUD. I7ii,refign.
Ififc
Red. £v Vift. A/b. Krantzes , 2.$fiartf.MaYq.Werckmeifter in E/meshoren.
--- 2t. mod. filig. Granarius. — Idem i.^qrcf. — ?. mod. filiginis lacoh van Appeh
in Suidorp. — 2. mod. filig. Tnke K/iven in <=$d)dnfelee. — 1. Watcf $i. jj(. de villis
Berchftede, Sajje/ Dn. Magnusde O/denfen refpondebit, H. L.addit4. $ftarcf de quar-
ta Domini. — i,?>??arcf 4. §1. Drewes Upgerne mterra veteri, - 4. Ottarcf , quse erant
in zxxm.Qften> de hls dzbit Strutfurarius i.Wlatd , &Advocatus2.$flaxd.~ f.$tar<£
de Curia Gosmans , — 6. 9??aicf de VafaUis apud S. Gertrudamy fuper quibus exftant
LiteraeSigillatae, fed refpondebit vt&utmftbt. — ;.$?arcf 13. fjf. Advocatus Capi-
tuli. — 5 . 5Q?ai*cf de domo Henrici van Norten. — f. $?arcf Diftributor Ecclefiae. —
Refpondebit etiam Petrus B/ome } de io.9??arcf qu# fpe&antetiam ad Sacriftiam. «-.
Dn. Petrus tenetur refpondere de4. $}arcf , qua: perpetuo manebunt ad Sacriftiam
duobus faltem de medio fublatis.
Ex Vif.Grot. Marqu. Werckmeifter mE/meshorn 2.$f\QX&. — GranariusCa-
pituli li.mod.filig. & i.OTarcf. — C/aus Dreyer m Su/dorp j.mod.filig. — Gn^fli
lcW*ȣ m Schoneuelde 2. mod. filig. .-- Dirick Lodiges u mod. filig Ioh. Helmer
(Helver) ibidem *.Q}at filig. — Mich. Mo/ckenbuer i.QSat Dtoggen. — Dn. Magntu
de O/denfen de Villis Barchtehei/ m\v Saffe/ 20. fj(. — M. Otto Soltow ad certum lu.
men 1. SJflarcf. — Camerarii Civitatis 2. SWarcf 1 1* (*(♦ — Piftor bp t>er &olatlO0*
26ri5cjgc io.$Jarcf. — Advocatus Capituli 6. 03?arcf minus f. alb. P. B. addit. Ide
Wegeners 6.$?arcf\ — StrucTurarius i.$?arcf. — I/fabe van dem Mehre 3.$}?arcf.
de Sermone coram damnatis funt in domo Ann<s van Norten, — oe ^oftbufe|c^C
in t>er (Srortwgftotfe 6. <D3?arcf. Sed non cft perpetuatum.
Ex Vif.Goderf j.mod filig. bti ]zcob jit$oHeinvonAppenmSu/dorp — 2.mod.
filiginis in ©cbdneuelD bei Cord.Ramken /e^o GefcheEngekken, modo Q3oigt Bart.Sie-
vers. — 2iuS ©pi6ent>orff rcegen einer wrfaufpen SBifcfre an Claus Bodefchoppcs , dein
G/r^w Kock y hodie P^t To/>/>*» grben juge&orig, |df>r(icfr i>on 70. Sttarcf fo bat>or wr*
faufft, 7o.$0?arcf tW 4. ^arcf 6.fj(. oon &em#oflWffer $u S.^urgen p. t. um Martini
28.jjU|t i.$?arcf i^.fif.
Via
% Cap. ac&f c Q3epfo<)e. w« ton MEMORIEN tm 2)$mV € j t
Vic. LXXl. prima a altare Cyriaci in Crypta o) fundata a Dn. /7^wr.
Kracht Re&ore Scholae Parochialis. p)
Patr. De collatione Scholaftici. q)
PofT. r) MarcusKale dedit Cedulam Holtgreve. — Henr.thor Moh-
len3 Organifta ad S. Petri ita P. B. — Petrus Tbpfen n>elcf)en Iohan VQtt fcer ¥X>ifc&
OlS Scholafticus an. 1604. d.ai.Apr. prcefentiret feqt. — Georg Decker 1636. ii.Feb.
per cujus refignationem frater. - Ioh. Dan. Decker, Organifta in Summo & R. Capituli
vDamerarius poftea Subprxfe&us pofTeiT. accepit 1660.2;. Aug. 11693. d. 2.Maj. —
Henr.Diet.Wiefe 1693. io.Aug.(Jul. - -)A£tuar.XV. virorumele&usrefignavit 17 10.
8) — Conr. Widozv 1710. 13.N0V. (Jul. 17 12.) Senat i7i8.4.Jun.quo die refignavit.
Red. Ex Vif. Grot. Aldach von Hagede fm 35t'flr»avuev in parochia ^iHremucje,
term. Joh. Bapt. 2. $?arc£. — Do£t. Barth. Moller 20. S0?arcf & pertinent ad meara
Vicariam. — Claus Kerfeborch in Paroch. 2niermucje 2. $ftmf term. Pafch.
Ex Vifit. Goderfen. Nihil haj>et in corpore.
Exp. ad chorum 6. 5Q?arcf.
Vic, LXXII. Secunda ibidem in Crypta. t)
Patr. Teftamentarii Henrici Hiddeflorpen. -- dein Teftamentarii ber Q»tod?m4tt.
PofT. Henricus Hiddeflorp. u) Erafmus Stackeman. (Stockman) — M. AchiUes
CollegaScholseJohan. Sub-Re£tor i6n. 30. Oc>.
M. Iohan Otman t)0n QtKK Alb.von Eitzen Confule, unt) Danicl Schloiern, a(e>
Teftamentarien A. i6$8.2.Auguftiprsefentiref f 1671.28.Cal. 29.)Sept. IohanHeinr.
Decker k>0t1 D. Gunther Erich von Eitzen unb Daniel Schloiern altf Teftamentarien
praefentiret 1672. 21. Mart. Ele&us Provifor Calend. 1703. 13. Febr. f 1707.
6. Mart. — Carolus Frider. Seling 3 prsefent. i)0n fyxxw Theod von Holte uni) Ca-
pitaine Ioh. Scholte accep. poiTeiT. 1707. 7. Jul. refign. — Alb. Michelfen^ prce£ a
Dno Theod. ab Holte unt) Henrick Schloyer an. 17 17. 22. Julii,
Red. Ex Vif. Grot. In domo & haereditate Meincken Stockmans \\\ t>er d\6t
fcitlCJ&SDjarcft if.^arcf. ~in hcereditate quondam TitkeFogen\m€mnon 1 o. SWarcf .
— in domo Hinrtch Hiddeflorp circa forum equorum 2. ^ftarcf.
Ex
0) <Sie tft 2lnfanq$6ei) s. MagnusSUfar aefhfffef worfcen An. 1400. al>er d. 1. Juiii (jaf Capitulum
t) teCclbe mit ©eneljmljaUuna be$ &f iffterS Otdjer adtrtef/ fteMreUrfun&e 11. p. 147.
J>) 5D?tlg ^etffetl Ecclefiae Parochiahs tu £amme. II'. 496. Obligata cratad trcsmifTas. III. 497.
q) Inlnvencario documentoruna Nihufiano lcgiiur: Fundatio vicariae S. Cyriaci in Crypta nova, Jus Pa-
. tronatus Laicis quibusdam, qui praefentabunt RettoremScholarium, fi idoneus fucrit, aur ipfeRe£tor
praefentabit Presbytcrum idoneum & abilem ^habikm) nulum bencfieium habcntcm ac adprazdican-
du n vcrbum Domini doftum ck aptum.
1) Johannes Mollcr A. \%if. II. 328.
9) Senator a. 1716. unb a. 1710. 55urgcrmetfler.
O 3ft An. 1514. au£ ctner commenda aufgertcljfef unbtrr ^lufFunff^ mtf Mwi Memorien unfcfcem
23roi>>£aufe fa&ig erflflref tvaWR, 11, 329.326.35s.
») A. 1515. II, 329.
6 1 2 IM unbctt unb nacfcncfctm ; . Period.
Ex Vifit. Gbd. %x§ Uiddefiorps Teftament 3df»*(tcb de Term. Pafchce 40. s^arcf .
2)ie$ Corpus lyivt) uicfct mefcr bejaf)(et unt) fo(l in Schloyers Jpaufe getilaet fein an. 1706.
Clenodia dedit & dat Uenricus Uiddefiorp ad Vicariam perpetuo manfura , Ca-
licem cum patena deaurata.
Exp. 8. Wlaxd ad Chorum (H.L habet io.O^arcf.) x)
Com. XVIII. ad idem altare. (HiecinLibrisVifitatioriumP.B.c\:H.L.non
reperitur) in Crypta. y)
Patr. Matthias Paifienius Ijat jefjo &Ct$ Patronat. Olim Patrona Gefiche, Uans*
Schrbders fce(. ^Qittm, modo Margareth> Matthias Kalven auc|> nact)ae(affene ^BitU
tt>e, Weic^e An. 161 1.5. Jun. prolongat. fcomCapitul auf fo.^a^r erfjalten. Margare-
thay Uolthufin ^Bitfn). f)&t 1612. j. Jul. prolongation erf>a(ten. L.P.)
PofT. Chrifioph. Reinecke, — Matthias Paifien Collega SchoIseS. Joh. rwldjen
Herm. Bordeslau nomine Marg. Kalven, cujus filiam duxerat, Paifenius prsefentavit
poft Matth.Paifenius Jun. i6f8. ij.Maji, z) Matthise fil. f 1670. 2. Odrob. — Ioh.
Matthias Stulmacher , Ioh. Procur. fil. 1.670. if.Dec. ref. Theod. Frid. Volckman,
JUD. Pomer. Jperr auf ^&an&Ctfbeci prasfent. Doftore Paifienio , 1702. i4.Dec.
Red. In domo Uenning Groten , jam lohannis Ejfland, in platea majori divi-
tum , de term. Pafchas 20. CTJJavcf .
Com. XIX. prima ad altare S. Joh. B. in Crypta. a)
Patr. De collatione Decani b) Calendarum & Teftamentariorum Iohannis
Bennin quondam Decani.
PofT Gregorius Niebur. — Iohan Schlefiel, Conr. Borchers Jun. — Henr. H/«-
richfien,Vdtt.oYNeoga??i. 1637. d. 3.Sept. Iac. Laurentii i6"fi. f.Jun.f 1 66 r. 7. Febr.
Ericus Drefieman i66f.d.7.Febr. — Laurentius, Lti Erici filius , Wordenhoff '1668.
io.Sept. f 1709. 16. Jun. modoaConfuIe Seniore, Decano Calendarum & Seniore
Provifore Vicariorum pnefentatus eft d. 31. Od. 1709. Petrus Dubravius ,Stephani>
Paftoris fil.
Red.
x) £ien»on gehoretett 2. SKarcf 8. §1. pro confoiadonc & pro memoria Lucix £ibi)etforp. W. 489»
y) Niehufen Invenr. n, 20. Fundatio Commendae in Crypta inSummo adaltare S. Cyriaci. Fttndator Dn.
Hcnr. R6le,Concanonicusnofter.i?r<///*^ viginti Septem Marcae. Pojfejfor debetefTefubftitutusStru&U-
rarii & fingula negotia illi ex partc Stru&urae incumbentia, cum fumma diligentia rcfpicerc & cxpen-
fis Stru&urae operare , etiam in quibuscunquc locis exiftant. Illius Commendae pojfejfor debct in ifto
fuo bcneficio refidcre continuefubpcenaprivationis, & nifi aegrotaverit , vel feniogravatusfuerit , non
dcbet alium fubftituere loco fui, qui fuo Ioco Stru&urario inferviat , Jus praefcntandi habct nuncDcca-
nus, Capitulum 5c Stru&urarius in pcrpctuum dcdato 1485.
z) ©a$ Documentum poffefllonis tft an. 1611. datiref/ unooben II. 421, etKgerucfef.
a) ©te ljie§ t)Qrma()l$ : Commenda altarisCjriaciinCryptain honorcm Johannis Baptiftae, Ullt) ffi An.
1480. d. 26.Scpt. aufamerjtef. HI. 495.
b) ;Ka$ &fV Fundation ftltO tt Tcftasicntarii 5c Succcflbrcs corum in pcrpetuum.
2. Cap.ac&fe 03e!>la#e, wn bett MEMORiENfat Sbom. 63 5
Red. Ex Vifit. Grot. Catharinen Claus Jerren ©o&ll Claus 4. 93?arcf 8. fjf. —
Suwel Hans 3 Swwels Vith \n Nigenkarken i2.#tacr\ SummaCapitalis i 00. ©tfiuett»
— Claus Claus Reimer in Parochia Nigenkarken, 12. $?arcr\ Summa Capit. 100.
SBcircf.
£v Vif.God. In domo AdolfSontom modo Schnederman in platea divitum 6.
€0?at*cf. — in domo Nicolai Koppen (Kopken, modpCIaus ^infc&e,) in ptetea $up
Ux f.^arcf, — bii AdoffRafcbe wbi\\fyibt \vof)nf)affti$ ii.WMtf, 3ar)(cf;c^oJperr
D. Claufen t)c£ fecf- D. ifcw». Schu/tzen ©f ie|f*©0(jtt.
Clenodia funt communia cum Commenda Dni Iohannis Lampe, prout con-
cordatum per Dn. PrxpofituminCuriafua.
Com. XX, ibidem in Crypta.
Patr, De Collatione eorundem.
Poff Iohannes Lampe , Petrus Beminck. Henr. Wordenhoff", Diet.Rl. 1660.
4. O&ob. J£)err ifor/1/?. Moller, Protoconf. Dn. Senior Capituli ffrwr. WordenhojfD.
Wilh. Moller, D. & Joh.Drefman DecanusCalendarum f;af>en if)U prafentirec. f 171 *•
17. Aug. — Petrus Theod. Wiefe 171 1. 2 f. Jun.
Red. £v Fi/T Gm. i6.$?arcf impofiti funt apud Senatum 9ca£el>Ur<} (SBcigt*
&ur# hsec vox fuperfcripta eft prascedenti apud P. B.) Litera; figillatae jacent apud Dn.
lohannem Hartoges Decanum Calendarum Patronum ejusdem Commendae. c) — 2.
Siftarcf reditusimpofitifuntinhsereditatecujusdam loachimi Liiders im ^ifltt)drt)er ; irt
parochiaM?rc7*/&*/:>, & literse figillatae impofitae funt apud memoratum Dn. lo. Harto-
ges-— o&omarcarum reditus in domo Iohannis Lampen, Pofleflbris ejusdem Com«
mendae Litera Sigill. apud eundem Decanum. d)
ExVifit. GSd. 5fus joach.Elers #aufe am^fer&e^arcf io.$?arcf au$ Conrad
Borchers ^)aug am S&afle&or bem ©df)ar?2)o&r, 14. tfttarcf. $t$o Uirgen Munftermans
ixm Q3IocfDrei>er^ #aufe t fmt> au^cjeldfet unt> in Bufekiflen <grbe auf t)cm ^anbe tvietw btt
U$tt. L. P.
Com. XXI. Tertia lbidem.
Patr.
PolT. quidam familialis Theodorici Raven , Cantoris Hildesheimenjis nometl
PofTeflbris Henningus Hojpes. — Ioachim Neibe fuitanno 1 5-57.
Red.
Com. XXII. prima in Capella Angelorum in Crypta.
Patr. de Collatione loachim Schernekow, qui fundavit 147&
PofT Conradus Heflerberg.
Red. In hsereditate Carften Beckeman bt) t)em XQinfcxbMtn 10« $D?<U'cf,
I.C^eifs $m?Sanb> UU Com.
0 e? Ibtgen ^flupf.ef uel fjaf Conrad Borchcrs , dat j%U# «Uf £>jton 14» SfoHtf 3i»f<»
d) Sunt 10, SRflltf » fa« notas dcbco P,,B*
6*4 Urtunbm unb Hacfericbccit 3 . Period.
Com. XXIII. Secunda in Capella Caxilia? & Angelorum.
- - XXIV. Tertia ibidem. vacant amba?.
VicLXXIII. ibidem.
Patr. de Collatione Capituli.
Pofl. Henr. W 'itzendorp Lunaeb. <ScIoh. WWmw^Procurator facietrelationem
cjeClenodiis& reditibus. — Seb. a Bergen JUL.
Laur. Bilderbeck JUL. & Cap. Secret. pra?f. i66g. f. Nov. a loh. Danckwart ex
Jure devoluto. ~ Z^»r. Wagener ©c(nwbif$er Commercien-SRatfj aReg.Stad. prseC
1692. 6.Sept. f 171
Red. Vide Regiftratur-Q}Uu5 fol. 252. N.^f.
Com.XXV. & XXVI. ad idem altare angelorum fub turri.
Patr. Hanc & fequentemfundav.it Gallus Dwce e) i )ZQ. ad 1 jo. annos. Ex-
fpirat i670.modernusPatronus Francifcus Teucher.
PoiT. f) Petrus Omme primse , Liborius Omme fecunda* prsefentati an. iJ7f.
d. 2T.6ctob. aRubinoRuiTen. — Alb.Freud, quem Francifcus Teuchel Patronusvi-.
gore Literarum inOriginaliexhibitarum prscfentavit adhasduas Commendas 1660.
i.tfov. Bernh.Elers 1665. ;.Sept. — Ioh. Thoivefienh. 1692. f 1712. 2 $". Jun. —
Martinus Ratigen Cap. Subprsefe&us prasfent. ex turno a D. Verporten 1712. 22.
Sept.
Red. Ex hsered. J«f?<e Schroders jefjso Barbara Meiers auf uei' $?u()fen*Q5nkfc
$n)ifd)en t)en ^dufern Ioach. Althovem unt> /o*c/;>. Lutkens 3 g. ?Q?arcf. L. P. Jitura notat
prsecedentia , atque proillis fubftituit fequentia : Reditus harum duarum Commen-
darumadaltareAngelorum funtincorpore aug Magdal. Martens unt) if>rer£inuer(£rbe
unb£off mit benen guoefjdrunam beleaen aufferfjafb £tam*$fjorg am Orte ber QMeicbe A.
1699. Anth. benenfelbcn juaefijrieben btpMarten Wefterholtz ©rbt, /afjrlidE) uf Sfticbaelt
f6,$?arcf Diente t>on 1 f 00" $9?arcf Capit. An. 1^95-. Franc. his duab. Com. im ©tat>*
TRmtt'<$5ud) jucjefdjrieben a jj. proc 16000. $?arcf fteljen t>or. Habetadhucin corpo-
re au$ Mart. Tienfen grbe in t>cr AB C <gfraffe *6. $?arcf Dient i>on 1 s o. $?arcf Ca-
PlU ' Com XXVII. & XXVHL ad altare S. Euftachii & Barbara? Virginis
prlmam poffidet Henr. Schonebecke. Interrogetur de Clenodiis & reditibus.
Red. in villa Niendorp ab AJb. Crufen 3 term. o&avo Pentecoftes j. 9Etacf.«
in villa Vlotbecke. Heine lagewatd folutionis terminus Andreae 1. $)?arcf. — in villa
Otmerfen fubParochia S. Petri, a quodam Heinone Lutkens 3 1. $?arcf. — in Nien-
dorp blohanne Havemann 2.talenta term.pafch.Tenorfundationishabet i$-.9J?arcf# jj
Com. XXIX. & XXX. ibidem , de quibusrecjuiratur, qui finc PoflefTores.
2>ie
O £>er<£n'fftuna$35rifff t(! p.H°- »m n 99«n&« J« befinDen.
0 £)te erjleti ^efiger Diefer Commende jlnD r«rus unD Liborius Duve getoefen.
%, Cap. acr)f e gStptage. wtten MEMORlENtm g>$nr. 6yi
£)it Diftributiones MEMORIARUM in Summo (iriO, XOtnn |te afle complet unt) fcittt
cesfiret : rote folaet.
Diftributio I. a Vinc. Petri ad Mich. (f)at lotele 3af)re cesfiret) 6. SJJJarct to.
II. a Mich. — - Nat. Chrifti - - ir. - - 12.
III. a Nat. Ch. — Pafch. - - - 11. - - 10.
IV. a Pafch. — Joh. B. - - - 10. - - 10.
V. a Joh. B. — Vinc. Pet. - - y. - - 4.
4?.$Jartf 14.
Conclufum totius Iraternitatis MEMORIARUM ratione diftributionum
ceffatione.
Conclufum d-7»Jun. 1707. SBann eine Diftributio, ftefet roe(d>e jte roolfe, bet; uenett
Memorien tm $l)umb ceffiret, foft fo(cf;e ber Ofecfwuna f tinfffig oin \\x Wu&en fom*
men, alfo unt) ueraefkff , uag, roenn bie fdmtlicDe Fratres nicjjt participirenfrinnen,
R. Cap. Secretarius, DecanusCalendarumi Monitor unt) Offieiales aucj) ntcfyt*
befommen.
Hinr. Ibenthal a(d Officialis fjat fettt Ex Speciali CommifHon^ totius Frater-
Votum fjierju nicfrt gegeben. mtaiis MEMORIARUM in Summo
Officiales : fubfcrip fi
Henr. Ibenthal ab an. 1670. f 1714. Johan Joach. Koch D.
Grotfchilling 1689.
Lillie - - 1693.
Mart.Ratgen - - 17 10.
Jo.Chrift. Qlcken 1714. 9
Notanda.
1. BulhHans Weftede y Civis Hamb. fuper 6. Marcarum reditus ex domo quadam ttl
Der breeuen ©fraffe ad Vicariam in Summo ad altare divifionis SS. Apoftolorum
cujus poiTeflio pro tempore dataeft Erick von Bremen.
2. Bulla Decani & Capituli Hamb. fuperquinque marcarum reditibus exduobusman-
fisfitis juxtaEcciefiam vaAlremude, pertinentibus ad Vicariam inSummo Dni
Henrici Divitis , quseeft deCoIlationeDecani.
5. Teftamentum Henrici Divitis, Vicarii.
4. Bulla famulorum &ta/<' fuper )ud\c'io Poppenbiitte/ , majori & minori cum omnibus
utilitatibus pertinentibus ad Vicariam Ioannis Liineborch in Summo.
f. Bulla cnjusdam Parochiani in Hem. Ditmertiti, ex pago Hemmenwort fuper qua-
tuor marcarum reditibus pertinentibus ad Vicariam Dni Ordonis Stemmel in
Summo.
6. Fundatio duarum VicarioruminSummoinnovaCapella fub parte aquilonari, ibid.
n. 27.
7. Fundatio duarum Commendarum altaris novi Xn Crypta. Jus prsefentandi ad am-
bas eft apud Teftamentarios Ioannis Benin , quondam Decani ibidi n. j j.
«« * SBotm
€}6 UrEurtbett unt> tfocbrfc&ec» ;.Period.
£Bami mir bei^ef>etll>€ $ JU Dcr Vicaria VII. mraoro^Wrenb&original Documentum
-^. gfeicf) je£ &u Jpdnbcn f omf , I;abc (d; ba&on al l;icr Dic 2lbfd;riffr angeftdngef»
giiyi ©acfjen Q/iQcfcniefcec&ert Cleacrn^ingcontra^crru^o^anQcfelucertimit)
V?JI' CUxvce »on tftomucf&iife-rt becfagfen anberS $eiftfi>on roegenberVicarien $uber
(Drgel gefjdricb in ecclefia noftra beatae Maria? Virginis ^aben bie J&erren cined ^5vrt>urt)iV
gen $fjum;CAPITTELS $u Jfpamburg, faut be$ jungficn 2Ibfd)eifd, f?c(> gutlid;er #anb>
umg imferfangen , i>nb bic ©ac&e fo roeit befjanbtlf , DagbeiDcr^i;ci/caufgeroi(|e?0?a||et)nt)
Qkbinge , i)nb beiberfeifS nacf)gebenf imb fjetmfteUenf refpe&ive , foffen fofgenber ©eftaft
btefer ©acfje bafben gdn&licf> i>orbragcn fetn, €rjtfid; Da§ £err Jtyan Qcfclueer i>nt>
Clatves x>cw tnortcp^aufcn foflen i>nb roollen 3me C/>QcfemcOccfccri , ober feinem
93oflmdcf>f igen, ^erlicf) onb afle 3ar, fo lanat CUmce von tftottcF&aufert unb Cajus
©cfrmebccfcen lebef, geben, i>nb of)neafle SBebberrebe enfricbten unb beiafen au$ btm
^)aufe in ber Breitenfrraffe ju biefer Vfcarie Oer (Drcjel gefjdricfj/ in ben ad;t $agen ju
S2Beifjnad;fen fecf)f$e()en SRarcf £ubfd; i>om biefem 8 !♦ 3fa«J ^ei(mad;fen anjured;nen , i>nb
l>e$ folgenbcn 82.3ar$tn benacf>fu$agen SSSeinadjtentf bt\>aat &ufeinbeaud;be§altjuroer*
ben , imb ferner alfo bte folgenbe 3are. £)as f)at £. €. £)om'£apittef auf intercesiion be$
Q3nferr)anbler&.perrn imb feinerbcs Qmebecbert tyitti nad;gegebenunbi>orrotfliget, ba$
imjafle nad; bemeSBifle <&OtttS (Clawcs *>ott ftloticFkufett i>or^>Qcfcme&ccfcett
tnit^obeabginge, tviemirbennallc i>nfer&er#anobes£errnfeirt/ bafj i>ff bem ^afl Cajus
Qmcbccbcnmif ber Vicarie $u 6cr (Drcjcl in di&a noftra Ecclefise virginis Mariae gel)0*
rig, Ijiemit fol roiberunt belenef feini>nb3mebemfcHortc£kufert fuccediren, bod; alfo imt)
bergejtalf , baf? (SrCajus @cf)mcbed;eu(tcr) auiban biemif f;afi>orpflid;fef, i>ffber Vicarien
jmb Orgeln propria perfona ju refidiren , unb ^m SMenfl be£ Orgtmiflen im 3)ome gebti rfid)
$u i>orricr)tetu ^Ourbe aber Cajus Qcbme&eren off obgemeffen gaff imb abfterbent nicfjt
refidiren , t)nb bcr Orgamflen^Imt af^ier im S)omc nid;f &ermafteufdnnen, obcrroollcn,
fo fofl €. & ^f;umb^apif f ef einen anbern altbmn baju bejteflen , vnb bcmfcibcu bic Vicarien
ju conferircn ^iemit frct ftcf>cn , unb fcin tamit aflc ^rrungen , btc jroifcfteu Cajum Qcfemc^
^ccfecrt an einem , i>nb #errn 2Jo^«rt Qcblutern mb (tlaivee WrttHoncfl;aufen<tm
ctnt)ern ^beife bi^ero gefc^mebef , tmb bctbc gcricf)tlic&unbgutfid;furge(au(fengenftlid;i)or^
^feicj?en unb ttorbrageu , t>nb f)aben afle ^eifcbi^^iemif ju Seugnu^ bcr dBarbcit fubfcriberef,
(£$ i)at aucf) ^. €• ^ftum ^apitttl uff gurberung nnb ^tff c ber ^3arff;eien jur be|t drf ung btefe^
^Sorbrage^, irer 3Circbenaft3nftgef (ieboo>bemCaprffcIof;nc^d;at)cn) f;ierot(|entIicf;an*
^angenlajfem Adum Hatnburgi in loco Capitulaii beu neunbeu ^ag Decembris Anno
iin unb acWg*
Johannes -©cbliiter mi;o 3f <£faroe£ Df;on ^onntff;ufcn Cajus ^mti'
#anb* ' befenue roo bauw mit e$* i>efcn-
ticr ^)anb*
(L. S.)
Capit, pcndcm, Ce-r. rub0
S. £TP.
2. Cap. an)f eQ$et;faae. *>ort fcer* MEMORIEN im Dorm 65 7
<T PETRI.
Vic. I. prima ad altare SS. Johannis B, & Stephani.
Patr. Teftamentarii Dni van Zeven 3 g) apud quos literas Sigillatce , jamde*
volutum ad Capitulum.
Poff Conradus Lang h) (tempore Clem. Groteri) Herm. Warendorf \ Joh.
Oldehorft Alb. fil. Capitulum prafentavit eum pro hoc vice an. 1606. 28. Mart.
Ericus Wordenboff JUL. an. 1629. 6. Aug. modo per refign. filius Laur. Wordenhoff
L. an. 1677. g. Febr. f 1799. 16. Jun. Burch. Joh. Uffelman JUL. 1709 , 21. 0£t.
poftea JUL.
Red. i) 7:%ftwd 8. % in hsreditate Hans Wickhorft ttt fcer Wl&ttmwiU,
olim 1 5-94. fer. 6. poft oculi Hans Klane adfcriptse poftea in domo Johannis Moller
Syndici ttt Der Qftattmmitm , roOfcOtt, fo icmQtQmLic.Ericb. Wordenboffpofteftor$v
ttefen, ntcfrtf etnaefommett. Vide Regiftratur 33ucfc fol. 261. n. 10. ftnt> Dfefc 7* ^arcf
8. g(. perproclamatm@fal)t6ucr;aett(flet. It. 4. Sflarcf funt in bonis Vicarisc Dni
Waltheri im Hammerbroke. ita P. B. & H. L. tn Dcnen neucrn Vifit. Q5iic^ern !;eifict e^ :
Ex Vic. I. ad altare S. Cath. in Petro ex jugeribus tm &om, fed pofTeffor per aliquot
annos non folvit 4. Sftartf. gerner finb Dabet aercefen §u CJ. Grotengtitm : 7. Sttartf
ftanfi Lange 3 4. $?arcf xle domo quondam Paivel Scharpen b\) t)em 2*>avQe. It. 2.
sjftarcf O//0 Steffert bp Uctcrfer». Summa Capitalis 20. SWarcf it, i* O^arcf #/'»r.
Bomeman in Spitzendorff
Exp. Dat ad Chorum in Summo 2» £0?arcf*
Vic. II. Secunda ad idena akare.
Fund. 1441. per Dn. Johannem Bishorft Presbyterum &c$ohdnnem Kalves-
Jchwang k) (al. Kaverfchwangen Civ. Hamb. B. H. B.
Patr. apud eorundem Succeflbres & hseredes ad 120. annos — de jure Pa-
tronatus Laieorum de duabus ftirpibus videlicet harredum Dni Johannis de Spre-
ckelfen Proconfulis Hamb. ex una , & M, Otfonis Soltow , ]) & uxoris Dni Johan-
nis Hulp Proe. Hamb. ex akera. an, 1614, ^tU. Henr. Rumpius Paftor ju S. Jo-
han. am 27. April Prolongation attf i-jo* 3a(jr t>omCapith]oer(jaffett. An. 1^9. d*
16. April r)at jtcj) Marcus Rumpius M. H*w. ©ofm , Dafjin erffdret, uaj? (£rroof$ii
fr ieoen, ba§/<?^/;. Barfonmfm utemafpofresfionem&ef^affe, n>if fta) a&er , auffeinem
2ibaan# t>atf Jus Patronatus referviret fabm.
PofT. Albertus Krantz , NicSchulte 3 Alh.Soltow3 Johan de Sprekelfen 3 Jo-
hannes Beckman 3 Johannes a Goffen, Mildebr. Grdpel an. 1629. 3°« April » Mat~
thias Here 3 qui refignante Grope/ & prsefentante illum M. Henr* Rumpio accep.
pofferr. an. 1636, 11. Maji, A/b.Hefterkerg m. 164$. foach- Barfinius an* i6fy.
HH ; ii^Apr,
g) An. 1451. d. 7.7. Febr. ge^fftef.
h) Poll Laogium Johan Prott. &Joachim, MoIIcp,
i ) Tempore Conr. Langen 2Z» SD?arJfli
k) Calves "wa^gen III, 510.
• 1) In reccntt, additur J^eohi So/tow,
6 5 8 llrtunben unb Hadbntcfce w $ . Period.
3. 1'ETKI,
2i.Apr. per cujus refignatioem Adolph. Lyflenius m) an. 2672. 9. Maji
Schrbder Decani Ltica Langermanni Scriba , poftea Capituli Camerarius ,
s. PETRI.
Wi/k
. accepit
pofT. L677. 6. Sept. f -1692. n) Henr. Neuman, Doctoris filius & poftea JUL. an.
poff. 1692. 4. Aug.
Red. Olim : 10. ^STtOxd in Camera Conf. Hamb. pro 100. florenis, 7* 50?ai'cf
8. (?(. in cadem Camera pro 100. florenis 1 1. SfJJarcf m domo Pawe/ Krantz pro 1 fo.
florenls. 2. $ftarcf in domo Johannis Garp {itaH. L. Carp IegitP.B.) pro 20. flor.
ExLib. I. Vifit. Vicar. fohannisde Spreckelfen • 1 f. SOJarcf inhaered. Pau/i Krantzen*
10. ^arcf in haered. Joach. Wegedorns 3 10. SJGtecf inhsere;]. Johannis Mors , 2.
Sfllartf inhxred. /fowj- Stehns : Summa 57. $?arc£ de prima vifita : /W/VExftant
Literac originales in domo Joh. Dickman in foro equorum an. 1468. albo Civit. in-
fcriptae fuper 2. $STtQX& o)
Exp. Dat ad Chor. 2. #?avcf ita P. B. fed H. L. ita habet : Ad chorum dat 8.
Sfli&xd adfummum, quatuor ad D. Petrum.
Com. I. ad idem Altare. p)
Patr. £)ie &on Zeven , nunc &ie Provifores domus Panum.
PolT Primus fuit fohan de Zeven , vide LibelJ. Comm. Pet. Henr. Frame » Pe-
trus Gagelmann. qui dedit. cedulam apud Juratos ibidem : Ericus Wbrdenhoff JUL.
an. 1629. d. 7. Maji. Joh. Thoweflen JUL. & R. Cap. Secret. an. 1 6g r« 1 j". Dec. f
1712, 24. Jan. J&h. Henr. Kramerjurcfds^ hedie JUL. Dan. Parid. Med.D. filius
1 7 1 2. 7. Jul.
Red. 24. $?artf funt in don.o Magda/en£ Meiers up bemQ5ur|tat>e. Item utitur
20. ^arcf tempore Petri Gagelmanni Clenodiis Conradi Langen. Ex Lib. I. Vifit.
Commendaj Lohannis de Sprecke/fen : 1 f . SfJlattf mhxrcditatc Pau/i Crantzes : in Ca-
meraCivit. 17$. ^loxd in hcered. ^Artg ©tcrta , 2. SDJartf. Sedin unum exit, fecun-
dum modum quo jam reimponuntur reditus. Summa 1 . Vifi ; 4!. sjJtovci .
3nGoderfenVifit. feud) &ei(jet t$ : in domo Wi/h.Kampfferbeck auf uCttl Q$Uf*
ffaf; determinoThomae an. 1 5-^7. poftMartiniAlbo Civit. infcriptse 27.$}arcf %.%
Vic. 111. prima ad altare Crucis & Alexii.
Patr, Olim Hans Berndes (recentt. habent Brandes) nunc de Collatione Ca-
pituli.
Pofl! Hermannus Tode , Lac. Cbting , M. Petrus Schwe/und, Vinc. Moller, JUL.
Secret Senat. if9$. Conful 1*99. Frid. Walthers , QtXX Otto von Diiring fjat i(>n ex
turno prsefentiret an. 16 12. d. 20.Jun. Vinc. Arno/di 1639. 28-Nov. Simon Corfnius
(Med.D.)an. i6f6. ij.Mart.
Red.
m) Riftenius D. M.
n) 1691. D. Mf
o) In Doroo CUwes W&rm in infcr. platea inter haereditatcs Henr. Winc^e/fteden & Bartholdi Vofi exftaut
2. ftHarcf pro l5.SJJflrtf. Mareo Arndes 1543. P*^>. adfcriptae ad ufurrt hujus Vicaitx.
p) 8}i»n^B^af^W» €*** »on £je»ea an» 1451, d.27.Fcbr. gejiifffet. W. 512.
2. Cap. acl)fe 2$ep(age. t>ott bm MEMORIEN im SDom. 6; 9
J. PETRI.
Red. 0//w Reditus totius Vicat iae funt in domo Dni Nicolai Toden Proconf (Se-
nator 1478. Proconf. 1 P7. f 1^24.) 28. CD?arcf in plateaS. Catharin* , videtur ha-
buiiTe ex Libro I. Vif. 30. 5Q?CH'cf reditus , HermannUs Thode modo fpecificat 22.
Sflarcf.
Lib. I. Vifit. Sic habet reditus Iac. Coting , Item 22. SXftarcf reditus in domo Hans
Berndes modoin domo Nic. Thoden Confulis qui fuerunt fere 40. annis in illa domo:
item 8. SSftarcF reditus pro centum SDJarcf Summa Capit. tn t)em <2Moeti £Lant>e in paroch.
toDemJOrcfe, (^OrcfevelJ£)orcfe) Literas principales funt apud di&um Nico/aumTo-
den Confulem. Summa $0. $?arcr\ Herm. Tode prsedecelTor ejus fpecificat tantum 22.
SHftarcf in hsereditate quondam Hans Berndesde g. 90fttrcf red. tacet.
Hodie nullos habet , auS Hinrich Peutius gvbe in fcer <£r)etcl>*©f raffe ftnt> 2 8. $}arcf
wlcfre aber fanfle nie&f £jejc»&(et*
Exp. Dat ad chorum in Summo 6. $? artf . 05et1 (>eo M. Swelund M)t aucl} in
H.L.Vif.q5uc()dat2.€[)?arcf.
Corn. II. ad idem altare.
Patr. Jurati Corporis Chrifti.
PofT, Iohannes Rusling (recentt. addunt poff. ultimus.
Red. Olim 12. $0?arc£ in bonis Iohan Luchtenmachers apud S. lohannem : %•
€0?atcf in domo Hans Vohrmans in platea Leproforum. Hodie Nihil. Vide Lib. Conv
Petri apud Juratos ibidem cum io.sjftarcf.
Vic. IV. Secunda ad idem altare.
Patr. ^ieQcfeuIOorpert, uxor A/berti Mol/ers /jzm de collatione Capituli.
PofE Bartholdus Bartholdi 3 Claws Kremer, (Kramer) Herm. Vageth, an.
16r4.20.Dec. aCapit.prsef f 1659. H.Maji, vacatinmenfeRegio,nuncM.^w^?r-
fin JUD. gener.Decani, praef. a Regimine Stadenfi accep. pofTeiT. per procuratorem
Conr. Ioach.Lillie, an. i7oo.2.Sept. refign. 1702. - - O&ob. Theod. Frid.Vo/ckmar,
JUD. aDecano inturno prafentatus acc. poff. d. 28.Dec. 1702.
Red. 1 o. Wlatrf reditus in domo Ilges Roden. ita P. B. H. L. m t>emn rteueril f>etf*
fet %t\ OlimhabuitinCorporeindomoM»/^^, m ber DvdtJtncj^^arcft i8. Warcf»
Vic. V. prima ad altare S. Mattha?i. q)
Patr. de Collatione Capituli.
PofT. Hermannus filius Hermanni , barfttfuefl Cuftos (H. L. P. B. vero legit
^arf enfned;t,) Conr. Borchers Senior , Hieronymus , Iacob von der Hennecken , t>etf
^trrf)en*QJot0W©Or)n/ Dzcznus K/eyhe r)attf)tt exturno prxfentiret An. 1612.29. Jan.
Chriftoph. Achatius Hager Arithmeticus A. 161 8. 19. Dec. f 165-7. 22. Mart. Vacati
Barth. Willers aReg.Stad. prsef. accep. pofTeir. 1699. 2i.Sept. ] 1718.rn.Maji.
Red.
q) 3m $ab(l(r)iim &a(fe fciefer 2lf(aruberbtefem nocr)anbfre3^ar)men/nemucr)Nicoiaiconfc(roris, jo-
hannis B. unb Gemudis Vugmis A, 1386. jtlfjffcre Ctlt (jtefaer Surger 3°0<W 2B»Kf «'»»« vkVic «»
&emfclbcn. ih, 511.
l'4° UrtunbtnunbVta&riihun t.Period
•> ■ ■*■» ■-"" — ■ ■ — - —
S. PETRl.
-..,.R^' ^V1^?^ '"Precariaapud Juratos Corporis Chrifti item f. Warcf
tradidtt, Dn. Paulus Beck , Sebaftian Godkens.
- /?o^/> N.
Exp. Dat duo talenta ad Chorum inSummo.
Com.IH. prima ad idem altare»
Patr
PofH Matthias Landieck.
Red. N.
Com, IV, Secunda ad idem altare,
Patr.
PofT Henr. Wolmarus , (itaP.B.) H.L. vero & recentiores Jegunt Wotman.
Red. Dicitur fuifle 20. SC^arct reditus ex domo C/*«.r /tfm'» , aurifabri per
ipfum penitus abalienati. (ita H. L. in recent. additur: Inquire de his duabus Com-
mendis librum beneficiorum in Petro, ubi 20.$?at*tf reditus nominantur.
Vic. VI. Secunda ad idem altare.
Patr. De collatione Capituli , nunc Annexum XII. Maj. Prseb.
PofT. Mauritius Nigenborch , PaulSchweigman(j\\Zvmchmari) if8o, j.Feb.
Mich.Schuttze, Jun. 1624. i.Dec. Batth.Horft 1630. 1 c.Febr. Henr. Winnim 1649.
rr.Dec. Henr. Wdrdenhojfi66o. i.Mart.f^ii. i7.Mart. loh.Bremer,]UL. 1711.
1 1. Jun. flaxb A. 1723. d. 1 j. Julii.
Red. Otitn 1 2. $?arcf de palude ftt StCttbecF c ; $ o. f l Diftributor in Summo de
decima; 2. SDMvtf dePofrefToreVicarixCapelix S.Ccecilia: 2. Cftarcf in domo //*w.r
Burouwen x}xox)hforum equorum. Ex Lib. I. Vifitationis adhuc iftos invenio reditus
I. $?arcr* in Othmarfen cum Dirick Pafcheborch i 1 . 3ttarcf ^r^w^/ Hagetop in Atremu-
ge i 1 . gftarcf H^/W Uetminges in Uinfchenfetde ; 6. Jugera agrorum quas colit Ctawes
Monnick fm QMfm)dri)er.
Htwfc. jD/V^/. Reimei-s \u Qtettbecf tDecjett efelicbev $}ovcjen<£ant)e$, dimenf. Sex
jugera cfle am ^orncr 28ea cjelecjen , jdfjv(id) 5 o. $Javtf , item de palude in <Sf einbecf 1 2.
SKarcf fcon 2.$?r>vaen £ant)C0; Pofleflbr Vicariae S. Coeciliae <M0 fecl. Proton. von Cam-
^«©arten j.Stacf.
Vic. VII. prima ad altare SS. r) Bartholoma?i & Wenceslai. s)
Patr, DecoIIatione Juratorum & Senioris Vicarii ejusdem Ecclelue , itahabent
P.B. &H.L. apudrecentiores vero eft hcec Vicariade jure Patronatus Juratorum Se-
_^ niorum
r) Lcgcnda cjus dubiae fidci conf. A£t. Erud, 1695. p.2}6.
0 Otffcr 9lltar fubrtc aud) DenSftul Adriani unD Catharinx. <£$ tft flbcv Diefc vicarie tton einrat $rte(fer
a^aDmen^^^^onouw an. 14^?. cjcfttfftct / uni) Dte£e(jn»atfDem alteften Vicario unD dlffi
flen ©efc&roornen Dtefer$frcf)e auf 110. 3fa|jr gegeben roorDen / fje&e Hl. 510. n g. 05 t>rr 2J!tar
BarthoUmv unD TheoUtdi (n Petromtt Diefem etnerlet fct/ ftefiet ju unferfueflen : 3$ ftnDe jroei
£ehne Daran aefltjftet. <£fne$ a. 1386. »on Dcm vicario igcnr. von ^acfccfcc Da$ anDercan, 14.1J
Dnrc^ SiD&en / Thcodorici vou ^acjcn tvctlanD M &man$ 28 . 111. ju.
a. Cap. ad)tt SStyfage. *ott Un MEMORIEN t'm iDoro. 64 1
S, PETRl.
niorum ejusdem Ecclefcead no.annosab An. i y 69. numerandos: Anno 1688. obti-
nueruntpiolongationem ad 1 zo.annos.
Poil. t) lohanMolte videinfrain reditibus. Maithias Iajieke, \^\^. i^.OQc,
deditceduiam deiignationis , Mich. Klenow, Sacellanus ibidem , M. Cafp. Ludolpbi Ca-
pellan ju St. Peter an. 1 5-9 1 . 19. Febr. /#r. Werdenberg. Wernerus Degener 1611.50.
Martii , M. Nk.Staphorft 16 18. if. Jun. M Sigism. Pbil Schelmtnmer 1642. M.
loh. Daftovij^ 1 644. 29. "Febr. M. /06. Kr** 1 6 8 1 . g. Uec. loh. Nic. Blamke 1 709. 2 f .
Jul. u) LolflBBrameyerYL) 17 14. (NB. PoiTeHbrhujus Vicarise (emper eft Archidia-
conussedisPetrina;.)
Red. (P. B. & H.) 1 . SOtovcf pro quindecim marcis Summse Capitalis in <2>effett*
tttiwfce (al. Zeflermunde) parochiae Ciilmer. item 4.$9tarc£ proquinquaginta marcis
Summse Capit. in Culmer. it. 8- $)?avcf procentumSummceCap. in nova Gamma. it.
6. SOJarcf io, |,'(. procentum marcisindomomea, quam emi de honorabili viro D.Pro-
Confule Marquardo deLoo. (Senat. 148*. Proc. 1 J07. f 1 f 19. it. 5. $?arcf pro qua-
draginta Summse Capit. b\) bev @d)!ufe Uli DiO in paroch. Elmcshoren. item 6. 3)?arcf in
nova Gamma pro 7>-. Oftarcf5 Summse Capitalis : it. i. $Jarcf pro quindecim S9?arcf,
Summae Cap. in ^omburfl, in domo £&£* Goldfcbmid \\\> bem^atrepel: it. 1. S)j?arc£
pro 1 f. $?arcf Summae Capit. in Cuhner. Eft adhuc una domus apud portam Alftri<e,
quamdonavitDn, Ioh.Molte* (al. Molre) immediatus di&a; Vicaria: pofleflbr, & eft
maxime ruinofa.
Recentt. Habet in corpore 7. domunculas prope Vortam Alftriee & a Juratis
annuos reditus, vigore obligationis illorum de anno 1^92. 22. Dec. 9. Cfftarcf (al. 3.
E&arcf.)
Exp. adchoruminSummo dat4.$?arcf 10. g|. ad Chorum S. Petri 2. SWavtf
pro MEMORIA fundatoris Dn. Iohannis Gronow.
Vic. VIII. Secunda ad idem altare.
Patr. De jure Patronatus Prapofiti in Uterfen ad nominationem Vrapofiti in
^amburi]. Ita P. B. & H. L. in recent. vero ita : de collatione Prapofitorum in Ham-
burg 6c Uterfen.
PofT. Iob. Burtfeld\t\ Burfeld vid. infra in redit. M. loh. Funcke (Fincke P. B. y)
IJeino Hbgelcke, Detlef Wolders > j 8 f . Godofr. Schroder A. 1 60 1. Dev ©tautfjalter ttt
£)oI|lem , Sjtxt Gerh.Rantzow a(dt)amaI)(iaevPraepofitusr;at!()nprarfentiret altf ftimtlQt*
tt>tfenen S)ienev d. 9. Julii. 7>/&x; /ftr/? JUD. an. 1 6$ 6. 1 6. Apr. a Dn. Detlev Rantzow
Pra? pofito praefentatus , Ioh. Henr. Decker (Joh. Dan. filius & bAed. D.) 1 67 j . 11. Febr,
11707.6. $?arcf . Ihnning Grote LL, Stud. 1 7 o 9.
I. Zfytite 7, ccr 25<w&. CO? m m m Red.
0 A. 1488. j)at re/rutDreyer atl Dtefcm SlltAr Ct» &&H gC^A&t/ f. HI.509. n.2.
u) al. I. Aug.obtit 1714. tn.Nov.
x) 171^. 7, Marr.
y) SEelctj^Dter^cLcftion, <£r befcif abct $»a5 Xegil A. 1430. viJckfraadCommendaEhujasaitajit,
*4* tttf unbtn unb 'CtA&xidom $ . Period.
S. PETBI.
Red, (P.B.H.L.) indomo Burtfe/de, in t)cr Q5ecf cr^frafe pafchse io.$?arcf in
domo Henr. Kofters fn Der 9?ct>t>erfirafe pafch* i o. ?JJ?arcf in Nigendorp apud Tidtke
Kongoldt (P. B. legitKonhoIt) term. pafch. 2. Sfltarcf. Sum. Cap. 20. $?circf. In Elmes-
horenanudlacob vonGrefpe i.$?arct pafch. In E/meshoren reempta; funt 20. $}arcf.
Sum. Capit. a Iacobo Stein, Dn. lohan. Burfe/d (Burtfeld P. B.) eo vivente & reli&as
A/ckefaa. mater folvit 10. $?arcf & funtapud me in cuftodia, aliasdecem marcasnon
vult fol vere. Item Dn. Scholafticus Bandfchow habet in Curia fua 20O.JjJarcf . Sum-
mam fruftificant. W
ExLib.I. Vifit. Dm loh.Fincken ; Item4o. $?arcf reditus funt in Domo patri-
moniali polTelT. ttl t)CV 9}eut>mi^fiare de quibus cum Hans Willers in Dithmaria. item
10. 9)?avcf reditus in paroch. Marne poiTeflbr tunc Dn. Io. Burtfeld» Clenodia huc
pertinent: Calix cum patinaoc corporali, ornatum viride cum attinentiis, ornatum
rubeum cumattinentis dzArras.
(Recentt.) Habetincorpore ex Stru&ura Capituli de term. Pafch. 7. $Javcf 8.
(jl. In domo Nic. Holfien doleatoris in platea Burftaden de term. Mich. f.$?arcf. in
domo Hein.Scharnkow in platea inferiorifuntinalbo Civitatis Petro Dreyern z) Vica-
rio juflcfcbrteben. 20. SMarcf. NB. £)iefe 26, SOJarcf foffen in fcielen 3af>rcn nto>t bejaljlef
fctn.
Exp. ad chorum maj. Ecclef. in die Ambrofii 4. 9)?avcf ad S. Petrum in die Jaco-
bi. 2. $?arcf. Thefaurario in die Martini pro candela 2. 9)?avcf.
Com. V. a) prima ad idem altare.
Patr. Jurati fraternitatis S. Mar. Magd.
Poff WHkinus Garmers^
ReA Olim: Apud Fratres ejusdem Fraternitatis habet. Reditus 20. OTctrcft
item augmentavijt eandem Commendam 10. marcis, exiftent apud provifores ejusd.
fraternitatis..
-. - hodieN..
Com. VI. Secunda ad idem altare.
Patr Jurati Corporis & Ecclefiac.
PofT. Andr. Wentland.
Red. N. concordant omnes Vif. Libri.
Vic
i) A. 1488.
a). A. 148«. hat €lfefe tfioForoeen an ■bfefem. 3War *foe Commende geftffff rt/ roel(I)e t>em ^ciinabrrgm
Cano.iico ef n<|rtban / mftt<cm2lnf)anac faj? (ieiiad)^-|fen£^e jnm «ebn ^fefcs 2Jt.ir* »o'f' izndVa*
(jfnwerrM 11110 m Corrus mad)en. 3£ann> td) nuft untf &en $efi&ern bti aiiDern Xttni «llb-er
M. 30M DincFen ^nnmen finDe / fo alauUf; &a& Dicfe SScrlnljerung auc|) au[ Mcfc gcflanacn \tu
|U( flonufcunfl 3o$an Drntf jiefoe 1U. 509.
i, Cap. ad)fe QWage* vo» bett MEMORlEN im &$m. 64;
S. FETRI.
Vic. IX. priraa b) ad altare S. Jacobi c) & Laurentii.
Fatr. Annexum VH. Piu>b. Maj.
FoflC &#. Rumhert (al. Runchert, Rumphert) lohan Meier t M. Henn.Conra~
dinus , M.Henr.a S/efe/ , Henr. Pape , ad D.Georgii Paftoran. 1606.2g.Mart. Afof-
r^/.zy Walther 1619. 9-JulM.Petr.Godkens i6;8. 6. MajiPaft.jnDd;fentt)eiuevt 1705.
O&oct. loh.A/b. Huswede/ 170$. d.8.Nov.
Red (P.B. & H. L.) Iohan Kalcke in Niendorp pafchse 2» Sttarcf <5c Mich. 2.
$?arcf in bonis Laurentii in paroch. Niendorp pafch. 24. |?(. & Mich. 24. jji. item
Laurentiusdeterm.Cathedra? Petri i.$ftarcf. it. Iacob Chrijiopher in Nigendorp pu-
ri£ 1. OTatxf it. Heine Radkens in Franikop (z\. Kranckow) Cath.Pet. 2. 9J?arcf 10. §f.
8. pf. It. Noitevan Remnelfen (al. ReveJfen) tho Holue in paroch. Wedel 1. ?9)ar<f it.
in bonis Ciawes Weckendoch nunc /7/wr. Carlouw in Cu/mer term. Mich. 24. fjl. item
JWw/z Garuwen (al. Garven) in Niendorp 3. SQfarcf. Secundum tenorem cettHnftru-
menti.
/iW/V Nihil habet in corpore.
Exp. ad chorum maj. Ecclefia; 4.3)?arcf.
Vic. X. Secunda ad idem akare.
Patr. !£)er Oidenfen, poftea Viconis E/enbecke , qui cam fundavit anno 1400.
(P. B.) d) & ejusdem Teftamenti Executomm. M. loh. von Duthen , Pau/ Grothen
Utlb Martinus Rciver, fuerunt Patroni an. 1604. obtinuerunt prolongationem ad fo.
annos.
PofT. Magnus de O/denfen, Iohannes Cappe/n, Henr. thor Mdhlen 1 f 80. 20.
Maji, Henr.Rumpius 1604. 7-Febr. Theod.Lange 1627. 26. Apr. aCapituloprajfen-
tatus, Marcus Rumpius an. »656. ;o.Jun. f 8. Febr. 1697. Iacob Meyer Jun. fcetf feel.
Jpcvrtt Paftoris ufn ^3ejlr;Q(f ^perrn Ioh. M.yers @ohn, prafentantibus Aiberto Meyer
EcAlb.Iaens , Jiirgenfen ettit^ ©cbnurmacberS ^djrcieijev^ofjn am ^opjfen^3}?arci iit
t>en $.@>eu!3en tvohnent) an. 1697. d.4. Mart.
Red. (P.B. H. L.) Ex teftamento fundatoris Viconis E/enbecke 24. SOtorcf. (P.
B.addic) Excamera civitatis folvuntur. (Recentt.) Marcus Rumpius bixifytit, ba^ er.
aflcljafyvau^Viconis Elenbecken Teftament t)0n Joh.Schumacherempfatt()en()abe44*
ffifyjrdf,
Exp. ad chorum inSummo dat 2.$?arcf. adPetrumdat i.SOjavcf*
Vic.Xl. Tertia ad idem altare. e)
93?mmm 2 Patr.
b) Diefeg ?efen tfl a. 1401 ^urd) ^urqermeilicr Carttcn Miies CDiMl^e fntflanDc». iJi. ?u.
c) dc Jacobi Majoris vna vide TiLLEMONTlUM in Aft. Eiud. 1695. p. 259. SURIUM in Coru. Rer.
p. '67.
d) ©icneii. 670. iii 526. ?io. ^«en&fr^a&r^&l wf^
ficl) 400. 1400. uuD 1*90. ftnDft.
e) ©ie ift An. ii.80* d, 20. Sept. wn Dem 8<u&$»£cwn $ribrK& t>on<15efoerfeit gefHfftef/ m. S".
644 Urtitnben uttb HAcfcricfrrcti 3 Pcriod.
PatT. de Collatione Capituli , nunc Annexum II. Pra:b. Maj.
Pofl. Henning Rutzfi , .(al. Rutze) per obitum GeorgiiGodtkens vacante liti-
gofa veniebat eiane&enda quardam Commenda fundataperquondam Dn. lobannem
de Hallendorp , cujus Teftamentarii funt Dn. lob. de Wetteringh 6c Detlevm Gronevold,
a quibus fiat inquilitio juxta Regiftrum Herbordi Berning, Conr. Borchers Jun. De-
cani Calendarum filius irgy. i. Jul. Conr. Wahhers 1627. i^.Apr. f 16*7. ig. Jul.
Ericus Wiidersbufen (deinde JUD.) 16^7. 27. Aug. f 1714. Jul. Pet. Henr. Bnrdtels
accep. poiTefi, a Capitulo ex jure devoluto poft obitumD.C/^///^«, 1714.25. Aug.
Red. ExLtb.I. Vifit. Exhxredkzte Bafiian Godtkens n.OTarcf. itemin&ex
Curia Dn. Ioh. de HaUendorp i6.#tarcf it. indomo Theodorici Veddeifen 6. ^arcf.
£v L:b. I. I "ifit. Giderfem : In domo braxatoria Georgii Krochman m fccr
55raucr(rra|Ten de term. Pafchs 16. 50Mrtf. DmndlQnds in foro Equorum de term.
Pafch.6.»3??arcf.
Com. VII. & VIII. ad idem Altare.
Patr.
PofT DetJevus GrSnemoId,
Red. ExLib.L Vifit. Herm.ScJ^oder\^\>Vl^atHnfwHmOtUC.^<iXd, item
Lappen Wilcken cumfuisin Marna j. ^orcf pro 6c.???arcr\ SummceCap. item Dn.
lo.Lumiingk, (Lunnick) mljmdena^ ?0»arcr; pro 40. quinque mnrcis. SummseCapi-
talis. Summa 197. ???arcf. Et tempore meo deperditi fimt reditus infra fcripti in
Domo Thonidt de Bodekefbhrer (al. Bochlohrer) quondam Llans Simens 2. SRorcf in
domo Hans Vapen tn uer.puirn ^tvtten 1. gftorck HodieH.
Com. IX. Tertia ad idem altare, fundatanoviterper/oW;;^//^^^,
(Haltendorp) qu:e eft anneclenda Vicarice Ge<rg>i GSdkens poft obitum hbanms
Hallendorps Vid. Lioeilum Commendarum apud Juratos Petr. item Teftamentum
ReMens.
Vic. XII. prima ad altare S Thoma? Apoftoli. f )
PatT. Olim Der Vlanmn , g) poftea Annexum Decani Wmshemii, nunc dc
Collatione Capituli.
PofT. Henr. Ke/p > Ioh. //c/.^vv^avunculusfuus, Anth. Barckey, per ejus re-
fignationem poiTefTorfactuseir. Lambert. thom Fclde } Mich. Heflerberg, Hier.SchuI-
te Organifta ad D. Jac. 1^98- 29. Sept. Gothard Sartorius , Cantoris Erafmi filius,
loh. Herm. Schrader i6?6. 14. Aug. Chrifivph Greve A- i6f §. 5-. Aug. h) Lrtur. Wag-
ner ^oniaf. ^d/^c^.^amnier-un^Commercien-CAaff). A. i6t>2.6.Sept.f 1717.
Red. In parochia Udfehoerder rn Dfr QMdncn^traatcn (ita H. L. P. B. Jegit
<$ronen;^cr)atten , id; g!aube aber Da£ rei>De5unred;t unu Dag eS ad verbaiequentia: in
domo
f) Et Ag,<tii ita in Inventariodocumentorum Nihufiano & p. 510. h. vol. legtur.
g) Eler Nannen t)at (\t an.1402, ^\\\f\M/ WlD &tf ^tWarf OUf 100. %t$X JU Capiltel ?rr)fll{fll.
b) t l6gi, d. 2. Maji. D, M,
* Cap.ad)fe35epfa(je. WttoertMEMORIEN tmi&om, 64*
domo mea Cjefjdrert,) 4. ?0?arcf itcm Paul Brand $. vftaref. item in domo mea (nettt*
lid) Henrich Kelps rwlcber jur 3etf t>*r Grotifcf>en Vifitacion Poffeflbr roar) 9. Cvvarcf. item
Gerd van Hiitlen, ex parte patris fui qui fummam Capitalem i) hodie H.
Exp. ad chorum maj. Ecclefiae dat 2. $?arcf.
Vic. XIII. Secunda ad idem altare.
Patr. M. Gerh.vonHut/en ejusque hseredes ad - -- annos , jam devolutum ad
Capitulum.
PofiC hhannesvon der Linde 3 Ioh.Krufe , loh.Lemeyer 3 Henr. Wichgreve 1 ?gc.
19. Maji. Marc.Selcken £ojfmeijIenum £• ©etlt prxfentante Dn. F/W. Moliero D. &
SyndicoAn. 1625. d. if.Jan. j £64$-. modo /^. Laurentii an. i6~4f$.24.Sept.t i6?f,
7. Feb. k) modo Bened. Sellin 3 1665. 24. Aug. f 1672. iS.Maj. yacat menfe Regie.
Chrift.Ioh. Horbius Med.D. B. Ioh. Henr. Horbii , Paft.Nic. fil. a Reg. Sfead. praefenta-
tusdc poff. accep. d. 10. Apr. an. 1700. f 171S.rn.K0v.
Red. 1 f . ^Ttaxd ut habetRegiftrum Alberti Geverdes 3 licet in ejus Succeflb-
rum regiftris reperiuntur tantum 12. v??arcf & funt in domo Sengftaken. Fundatio
apud ilios. Hodie N. habet.
Exp. ad chorum in Summo 2. vO?avcf.
Vic XIV. Tertia ad idem altare. 1)
Patr. De collatione Capituli , nunc Annexum Prsb. I. Maj,
PofT. Docfor Bernh. Wefel, hhannes Wtefe 3 Lamb.thom Felde 3 Dn. Kico/aus
Tode3 Iohannes 3 famu/us Henrici Bandfchore 3 Ioh. Withmar 3 Petr. MeUer 1 f 9$. 19.
Mart. (al. 15. Mart.) Borftenboftel qui refignavit G. Barfenio 3 Collegae Scholse Joh.
porTefT. accep. 16 1 1. 30. (20.) Mart. Ioh.Barfznins f 1 6 f 9 . 4. Aug. Mart. Martens3
16&0. 22. Mart \ 1678. Peter i?rtf«^(homofineliteris) an. 1678. i9«Sept.
Red. 10. v^arcf reditus apud teftamentarios Dn. LaurentJi Schmidt , (H. L.
StietP. B.) videlicet Dn. Hubertum Fredeland & Matihiam Ianek^; item i. vO?arcf
in bonis Anneken Schrivers ; it. 4. Sftarcf in domo Ni£ Toden. iterffi2.fj[. C/ausDa-
belften3 pro hura in Bunnigftede paroch. Barchftede 3 Literae principales funt apud
Capit. it. °. j}|, Heine Singelman 3 pro hura in Bunning Hede paroch. Barch&edeLlterx
Pnncipales apudCapitulum ; it. 4. vO?artf Hans Wicien in paroch. Rade/ftede in villa
Niendorp de curia fua pro hura & eft totius Jurisdicticnis mea? Vicanse. Litera? apud
Capitulum. Item Erich. So/tozv mleneve/de parochix Radelftede. Eft de Jurisdiclio-
ne Vicarice mece <5c Vicarise Dn. Harderi vam Stove (al. ©fOffe) qui juxtatenorem lite-
v^mmm 3 rarum
i) Deeft vox habet am {Imilis.
k) alias die;tur L/turenttns obnffe l'6y B. H. B. L. P.)
l) ©icfe bat Thomas o^ cin bicfiger Q$urqct a 402. geftifftef o&er tiVlmerjr iw&effert/ uat> fur f«&
unD feine £rfa<« ^^ $cl^nung§>9if4t n&er Mefelbc anf t>unfrertwR& j»an6ig3a£r er&aitef?.
111» 510,
€46 UvtutifoenwfoVX&d)tid)Un j.Feriod.
A\ 1'EIKI.
rarum principalium, teneturdareVicariis dimidiumchorum filiginis, fub term.
tini, fubprivationeomniumbonorum, quod ferein 20. annis &ultra nonfecit,
s. PETRI.
Mar-
. &di-
cit, quoddatCapituloHamburgenfi f.himptonesfiIiginis,De^Capituls^)itnpfett. Item
tO ucm$(ofier tfom Kembcdre 6. <3d)epcf , & nefcitur, qua fit de caufa, aut quo jure,
cum fit de Jurisdi&ione noftrarum Vicariarum , juxta tenorem Literarum Capital. quac
funt apud Capitulum, &datnobisalternatis tantumannis n.%
Hodie N. in corpore.
Com. X. & XI. al. IX. & X. ad idem altare, m)
Patr. Cordvon Oldenfen.
PofT. Sirnon Witte.
Ex Lib. I. Vifit. Simon Wttte.
Red. Cordvan Oldenfen quondamPatronus Viearise alienavit ab ca lo.^ftmrcf
reditus ex paupertate, pro quibus hajredes JohannesDominusCanonicus &Magnus
fratres filii reftituerunt f. sjftarcf reditus (itaB.P.&H.L.) hodie N.
Vic. XV. prima ad altara? SS. Thoma? Cantuar. & Annae.
Patr. de collatione Capituli (P. B. & H. L.) Annexum Prsebendce III. Major.
(recentt.)
PofT. M. Simon Witte, Sanderus Grove, Capellanus S. Georgii ,'nunc Cafp.
Rumhert (al. Runchhert al. Rumbherd) D. Lemmeke, Bened. Koch , Alb. Oldehorft,
1 f 85. 1. Jun. Ioh. Heflerberg Collega Schoke Joh. quo naortuo Alb. Hefterberg, Erici
filius an. 1643. i6.Mart.-f- 1681. 17. Jan. Anton MenoSchuppius, an. i6gi. i4.Apr.
+ 1 70 5 . Iac. Andr. Grabow , Prasfe&us Pinnenbergenfis accepit Poffcff. 1 707. 7. Apr.
Red. ClausReder in antiquaGamma 2. SWarcf term. Jacobi, Sum. Capit. 2f.
©Mrcf. ClausKopkenMd. }.$)Uvtt Joh.Bapt. Sum.Cap. 3,6.9)?arcf. Heine Beneken,
term. Pentec. ^JDfarcf 12.$. Sum. Cap. 60. §Rarcf . Itemreftantapudhanredesquon-
darn Cord vanWdenfen 6.$?arcf. (additP.B.) Dc$3a&r$ i.SJtarcf. Hodie N.
Exp. ad chorum in Summo term. Cath. Petri 2. $)?arcf ad Chorum in Petr.
term. 7. oaob. i.SDJarcf.
Vic. XVI. Secunda ad idem altare.
Patr. Olim fc>er iDegetter : hodie de collatione Capituli (P. B.) addit poft JDcgc*
ner: aliiDe(Sevcr&e$.)
Poff.
m) FtindatioCommcadxadaltarcS.Thomxfc-ffigydii m S. P«ro. Fundator petrns E-verdes (p.5I0.h.v.
mx\>tvHe»r*ch acnannt / unboirfeetifftana in *&$ i^ifit^r^eu) Rcdm,s 2,W .J^0,
Commenda incorporata eft in augwcntum Vitanae cjusdem altaris qttam Dn. Dottor Bern Wejje*
poflldebat. Vicaria illa anncxa eft p.aebcnd* Dni Hcroj. Ofta, Canoaici Hamb, Scnions 9. fiKarCf»
tnrctKarium Documcntorum Nichufuuum, n. 13.
2. Cap. atf)t e Q5epfate; t>tn Un MEMORIEN im JDom* 647
J. J\E722/.
PofT Martinus Borneman , M. MV/;. Ka/tzow , Z^/zr* Krekh. Theod. Rade-
mien 161 j\ ic. Octdb. Ztf#r. Bodenborgj Camerarius Capituli an. 1647. 28- O&ob.
f i66r. 22. Jul. vaeat. Chrift. loach. LoJJau, Chrift.IoL Med.D.filiusaRegimineSta-
denfi praefentatus an. 1707. 26. Maji.
RecL OAwIndomo quondam C/ausPeterfen, up fcettl ^efie 9. $tartf eft Cor-
pus Vicarise : in domo Harmen Bordentrick 10, tyflwitff 6c eft augmentuna Vicariae.
hodie N.
Exp. M. Qalfzow dat 1. ^arcf.
Com, XI, ad idem altare. EftLaicalis.
Patr. Uxor Hanfonis Staketho,
PolT. Nico/aus Thode.
Red. 9. $?arcf qui non fru&ificant, & funt apud Dn. Gerhard. van Hutt/en,
in bonis&haereditate Dni Gerhardi van Schivecht , quondam Vicarii §. Petri, ut ex-
fuo Teftamento: quosfru&us nunquam fublevavi ab initio poffeflionis usque ad ho.-
diernum diem.
Com. XII. prima in nova Capella S. Anna?.
Patr. fcer Kofccnborcjem
PofT Jokan Deth/evu
Red. i$-.$?arcf Lib.I. Vifit. Reditus Commendx Iohannis Deth/evi , innova
Capella t)er KeOenborctert funt 20.5ftarcf in domo Carften Oide} proprie fce Sllg&U&f,
ut appellatur.
Com. XIII. Seeunda ibidenx
Patr. Eorundem*
PofT. NicoL Lemke.
Red. if.SOjarcrV
Com XIV. Tertia ibidem,
Patr. pertinet ad eosdem.
PofT Valentinm • Hanenkrelgef,
Red. > r . SOtaref;: Ex Lib. L Vifitationis Commendoe Valentini Hamenkreigers,
ao.^0?at'Cf in hareditare Carften Olde appellatse proprie t)e 2lle$()Ut)f/ ex quibus folvit
annuatim Henrico Vafmer 1 4. 97?arcf.
Com XV prima ad altare Si Thoma? Apoftoli, ambaefuntLaicales.
Fundatio dtapud TeftamentanosDni^/^m^^T/^ videlicetapudDnoS
Henricum .dlsborck Pmconf. & Gerhaxdnm de Hut/en, itidemProconC
Patr De SBulhaftn.
PofT. Sixtus Wultheri.
Red.
64S Urftmbeti unb Hacfmdbteti ?.Period.
S, PETlll,
Red Sunt in domo braxatoriaquondam />;/ Alberti Wu/hafen^ juxta teno-
rem fcndati >nis folverunt Teftamentarii quondam DniA/krti Wu/hafu zi.^arcf.
CoX, XVI. Secunda ad idem altare.
Tatr Idern.
PofT lohan Scho/ver.
Red. Su n t in teolonioin O/denfch/o 4. $}arcf.
Vic. X VII. in P. B. Vifit. 33ua)eril l|i fk Die 1 8fe , prima ad altare SS. Erafmi &
Annae.
Patr. De jure condi&orum t>e ilefeniatia. Creditur Jus eiTe devolutum. (ita
H. L.) /?0<r/i" deCollationeCapituli.
Pofl. Andreas Bonninghorft (H. L. Benninghorft P. B. Benninckhorfl: L. P.)
modo i. e. tempore Clementis Grote, Magnus Gar/ejjftorp , (in Receiatioribus rmru itytl
fcie i V. Vicarie beicjeleaet, ) Iohan Utrecht Sacellan. ad S. Pet. o) (ber) H. L. frc()Ct ev bty
fplQtlfctv Vicarie) David Wo/ders , Concionatoribidem ifgf. Iohan O/dehorft, Alb.
fil. an. 1606. 28. Mart. loh. Kleyhe Jun. per relignationem accepit loh. PreuJJe, an.
16 24. 16. Jul. f 1664. T2.Apr. Ioh.Schkgel, an. 1664. 4-Aug.f 1665-. (1678.D.M.)
16. Oftob. /oto S/afzn. 1667. (1677. 26. Sept.) 6. Sept. Bartho/d Henr. Brokes,
JUL. 1708. 28. Jun. — Gregorius Hinfche 1714. i.Nov.
Red. 0//w 1 1 . COjarcf in certa domo in platea pellificum , it. g. SOJctvtf in hxred.
Pau/i Krantz, item 24. fj{. extra Civitatem adhuc mihi non funt Literze prafentata:
quareignoro. ExLib. I. Vifit. Vicar. Andre<e Bonninghorft. Item Harmen Borgen-
trtcken 8. SOtavcf. Paive/ Krantz y. SOJarcf in domo cjuondam Gerd aver deBeke 10.
SJftavtf , item loh. Hafe 2. Sftavcf. item Hartich Kotermund 24. p(. Summa i6i. $?avtf.
p) Hodie N.
Vic. XVIII. Secunda ad idem altare.
Patr. De collatione Capituli (H.L) AnnexumPrarbendaVl. Major.
Pofl! Nico/. de Bergha (pcm bim 35evflc) Henningus Hedftet , A/bert Bakes,
Dir.Borchardus, Magnus Gar/cftorf, h. Utrecht, Conrad Withmar, 1 j- 80. 26. O&ob.
lohan K/eyhe Jun. 1 5-93. 14. April. M. Dtfu/i Wo/ders, Joh. O/dehorffi d. 28. Mart,
1606. Gerh. Grave L. & Le&or Secund. 1647. 23. Dec. f 1675-. 22. Apr. Ioh. Tho~
iveften JUL. per refignationem Laur. Bi/derbeck JUL 1677. 1 1.O6I. Chriftoph.Herm.
Carftens JUD. d. f. Jul. 1686. quo mortuo, Eib. Tieffbrun 1692. 2. Mart. quo refi-
gnanterraterejus/^.//rrw. Tieffbrun 1699. ij.jul. f - - Chriftianus Drcsky 1717»
4. Mart. q)
_ Red.
») Eggard Crantz an. 1^8. ^
©) procurarorio nomine Alberti Sthcrpett t t. Hafiiix literis incumbcmis pixlenmus ab EggardoCranfz,*
&confirmatus 1558. 13. Mart. a Matthta Rhcders Protonfule Scniore, coram Notano conf. Docu-
mcntum 111 114.
f) Anno ift8. rcditus habebat in corpore 15. SDJarcf,
r) HodieJUD.
2. Cap. ad)U%$tyityu *>o» btn MEMORIEN f mDom» 649
—i
«F. PETRL
Red. 0//V» in domo Cord Sofl 2. $torcf , ia domo Catbarin<s von Zeuen, z.
Sftlant ExLib.I. Vifit. Nicolai deBergha: Henr. Rideman m curia fua im iSiltoNsir*
ber f.9#arcf indomo Berent Detzenow m 9idt>tn.g&iattarcf 8. CDtatCi, nondum deper-
ditje, fed modica deeisfpes, quiain duobus annis nihil recepit. item in domo Cord
Sofl , propeCaemiteriumEccldics majoris 2. $?«rcr\
Hodie. Habetincorpore m domo Lorens Berman, in platea divitum,«fed non
vultfolvere 8.9J?arc?4.fj(. iu Hilbrand Gropels r) m Der 93el$er*@traffe &e(eaencm Srbe*
in albo Civitatis 7. Otfarcf 8. £(. '
Com. XIV. prima ad altare b. b Petri s) & Fauli.
Patr. Jurati Corporis Chrifti.
PofT. Chriftianus Pantelitz, qui eandem augmentavit cum reditibus 1 f . SQJarcf.
Dequoaugmento di&o Dno Chriftiano mortuo, Jurati, de quorum difpofitione eftj
feceruntfpecialemCommendam, quam commendabant Chnftiano Lubeck (Enbeek
P. B. Eft autem iila quarta ad hoc altare.) Matthias Hitt, loh. Utrecht. vide Libeilum
Commendarum inPetro deA. 1 f 5-9.
Red, item 1 g. SOlarcf reditus in domo HansMeyers m ber SSHtitfitatt ex oppo-
fito Lihkj Miinfters , & fpedat pleno jureadCommendam. Ex Lib. II. Vifitat. Mat-
thice Hille, D.Eggardi Cranzcn: Indomo Hans Meyers ex oppoiito Lutke Munfters
16. $?arcf, item in domo braxatoria Hmr.Schroders imgrammotl 9. ?07ar(f itemin
domo braxatoria Heine Ruttouo , b\) bcm $tthfIer ^fyr 2, $ftarcf.
Com. XVIII. Secunda ad idem altare.
Patr. Jurati Corp. Chrifti..
PofT. Dn. Andreas Bernhardi.
Red. ApudJuratosCorporisChrifti27. $}arcf#
Com. XIX. Tertia ibid.
patr. Jurati corporis Chrifti 27. C0?arcf.
Foll Dn. Mart. Borneman, al.Barnehman, obligatus ad duas miffas.
Red. in domo Vafmari Vafmars> 20. SOJarcf. H.L. habet $o.$Jarcf. it. apud
Juratos Corporis Chrifti ejusdem Ecclefije 5. S^arcf.
Com. XX. Quartaibid.
Patr lidem.
FofT Chriflianus Lubeck.
Red. In domo Cord Koninges fm ®rfttt 10. $?arcf. item funt in domo Henr.
wenckelmans , in platea divitum 4. $?arcf ♦ Item in domo Pawel Botzendael 1 . 3Jtorcf.
I.C&cife 5ter25anb. 9?nnn Com.
r) modn Joh. Gerh, Determeyer. D. M.
s; dc altari a Petro Apofto o, ut tingunt Pontificii , itudt»ittiftraa<iis ftctisadhibito &/***«? a&cvato* vidc
V OIGTIUM dc altaribus Cap, VI. $. 3. & 4»
6fQ Utgmtbcit unb VXa&ridnen 5 . period.
S. PETRI. ~~
Com. XXI. Quinta ad idem akare.
Patr. Reli&a Hanfonis Ridemans.
FoII. Dn. hhannes Ridemans.
Red. Indomo HansRidemans 14, Sftctrcf. Haris Heringk * r. $?avtf in domo
Borckert Borcherdes 1. s)7?ni*cf*
NB.'ln recentt. |ini)toe Reditus biefer f.Commenden ^7. O^arcf.
Vic XIV prima ad altare S, Barbara?. t)
I atr L)e collatione Capituli.
PofT Iohan. Dreier, Procurator dicitur efle M. Ioh. C/oth y Henricus Conra-
di, Damel PhieU i f 94. Iac.Krufe 1606. 28. Mart. M. Vlr.Decker u) 164$-. 25. Jan.
x)Ioh.Laur.Bi/derbeckd.i7.^n. i68f. j 1697.13.Febr. loh.Matthtas Biefter (po-
ftea JUL ) d. 22. Apr. 1697.
Red. Nihil in corpore fecundum omnes Vifitationum libros.
Vic XX. Secunda ibidem.
Patr. De collatione Capkuli.
PolT Matthias HiUe , Georg Wafmers , Jfoh.Eggers, Iacob Schultze An. 1606.
d.28.Mart. Henr. Uphof(pottea (g. Jpod;tt>. 3?atf>^'©c|>encfeO an- l6f2- d» 19-Febr.
f 170^. d.g.Mart. Conr.Iul.Surland (pofteaJUL.) y) ex praf. Reg. Stad. d. x%. (26.
Jun.)Jun. 1710.
Red. In domo Hinrich Mollers nunc Wilcken Meyers z) ttt t)er ^ecfcr*©frof*
fen io.#ftarcf , (bepP.B. ftebef inmargine beim Vlnfcmg uer Q3erjeid>nif? i^aS Redituum:
CujusPatrona eft Urfu/a Wi/cken) In domo Cord Per/en a) in inrencrivicodiyUum
io. SOfarcf. b) item in domo Hmr. Moickes , in vico piftoris 3. CO^arcf» Hodie N.
Exp. Dat 1. sjftarcf.
Vic. XXI. Tertia ad idem altare.
Tatr. Anna Rothufes. ab an. i6i6.d. n.Mart. ad ift. annosM. Henr. Rum-
fii hseredes — D. Lucas Langerman.
PofT Va/. Hanenkreyer , Ioh.Keyfer 1 571. 9. Sepr. Iohan M'6nckhufen\ \ $-92.
4, Febr. Petrus MoUer 3 M. Ioach. Penshorn 3 Diac. ad S. Cath. prsefentante Dn. Theod.
Lehmcyer
t) h. 1414 bat 3h>fHW *gtmfr£hu|Vn itl ber ^Vctcr^ Rtityt ad altarae S. Barbarae in honorcm S, Uartholo-
maei CtHC Vicarie aefl*ff^f/ flt |>C Ol)Cit p. fj£.
u") Paftor }um ^BAttfeiijjanjV.
y) 3H?o 3 "ro 5t6n»til. £ofjet'fcn t>tf rcflicre rtt>eit £errn £er£p«g ju €cf)!c-fwtfl £oT(Wn 3»fHG SXaffi.
2) quam nunc posfidet Pcter Senanus, cttl @0l9f4)mft>/ j)at <* 0CM1 3fafh DUr$ Ultljftl UttD iKcdjt tt«
Mfcu/ ift dfi If ia.
a") Tenten jelJP ///»»-. Reincken , D. M.
b) ©tnD in langeti 3ar)ren nicjjt bfjofjlef.
>.. Cap.acfjfe SSeplacje. wn ben MEMQRlENtm tb$i«. 6fi
S. rETRl,
Lehmeyer , tanquam Patrono an. 16 1 1. d. 50. Marc. M.Ioh. Turban, c) accep. polTefT.
prsefentantibusTutoribus Rumpii 1629. 17. Dec loh. Henr.Turban , an. 1640.CI. 17.
Dec. Matthtsus Sliiter JUD, an. 1667. 10. Senator, an. 1705. Aug. lac. Langerman-,
Juv. d) 170;. 6.Sept.
Red. Exdomo,quaefpe£ratadVicariami2.^arcr\ Ex bonis Henrici Caders,
J.tDJarcf f exbonis Hartwici Bruns 2. 90?artf. Ex bonis Hcnrici von Heherfen , \\\ XOcf
fcel i.9J?artf. Ex bonis Ioh. Bifterfeld in ©piflcnOOrff 8. g{. & unum modium hligi-
nis: Exbonis Hans Timmen in 2$irmwcjf}efce i.SDJartf. Exbonis Liitken Dreyers \n
(Dctenfcrt 1. ^avcf ♦
Hodie habet in corpore in domo Pau/i Schluys in platea lanionum , vulgo
5vnoc5en^auev^fva(fe de term. pafch. 12. $?artf, item in domo loh.Sfltzenberg,
in no vo Caftro , vulgo -9?cuenbura 1 2. $?artf.
Exp. ad Chorum majorisEcclefte 4, 5D?avcf , ad D.Petrum 2.*$?avtf, (ita H.
L- Ui P.B. VMit> nuv i. $)?artf notiref.)
Vic. XXII. ad altare S. Martini e) (in recentt. additur) & 10000. mili-
tum, alias trium Regum.
Patr. Conr. Moller, poftea translatum eft Jus per Patronos in Teftamenti di-
fpofitionem , nimirum familia; Dev Hanfes ; modo de Collatione Capituli.
PofT. Ioh. Schulhouet, Oliger Eymers, Leonh. Metzler , Iohan Krohn, Engel-
berti fil. & accepit pofleffionem , ratione devolutionis per Conrad Borchers, an 1615.
9. Nov. Ioh. Henr. Grotgefi, Dni Godofrediril. pradent. ex turno, a Dno Seniore G. E.
vonEitzen, zn. i66~f.d. 26. Od. 1 1668. 2$.Sept. t)]m\Laur.PetersL. MarciSena-
torisfilius, porTeflionatus 1691. 14. Aug. g)
Red. unadomus circaforum equorum: Goderfen Vifit. Q5ud[) ff;uf f)injU/ fed
antemultosannostranslata per Patronos in teftamenti dilpoiitionem.
- - indomo Alberti Schulhovet , if.O^avcf/ibidemadditur; o//>w,inquirendum.
Exp. ad Chorum in Summo 2.$}artf adS. Petr. 2. SOftuxf.
Com. XXII. h) ad idem altare, eft Laicalis.
Patr. Dejure Iohannis Stephani & fuorum haeredum.
^nnn 2 PofH
c) Paftor JU St. Johan,
d) Hode JUL.
e) Q5et S. Marrcns W tr ttl Petri $i'rd)e/ ber 011$ in honorem Vultationis Elifabeth, per B. Virginem Mariam,
ac Gcorgii Mji tyns & Agncthae Virginis aenant TOtrD/f)0f t>cr Sfathgberr Richard K) I A.1^9. otlt grefi
fog nod) Michaehs etne vicariam Qffttfftff unb fcinen ne&ejlen wiD «SUepett (Srben bte Scjjnrcart auf
iso.^aljr erlanatf ; ftebe oben p.>u.
f) Joh. a Iktekamp 1633. I2« Ju!« CD- M)
g) (larb A. 1724 d. 3. Febr.
h) FundatioCoaimend«ad altarc S. Martini in Ecclefia S. Perri , ad quam ipeftat domus quardam in pla-
tea Rofarum. Dn. Wdktnus Gcrmer, fuit fundator, a quo temporc centum annis elapfi* ad Dec«-
num 5c Capiculum dcvolvetur.
*f* Urtunben unb nacbricbrrit ^.Period.
s. rinii,
rofT i) HelmvlJus Alverdingk Canonicus.
Red. Secundum Librum Vifitat. Alb. Crantz 12. fifttfvcf, hodie N.
Com. XXIII. prima ad akare k) Dioii) fii.
Patr. De jure Carniricum £ Lanionum.
FofT Tbeudur. Widenbriigge.
Red. 17. 9)?artf hodie N.
Com, XXIV. Secunda ibidenx
Patr. T)ev 3ilUn&efa^rer«
PofT hh. Rine.
Red. 20. 9)?arcf hodie N.
Com. XXV. prima in Capella S, Annse.
Patr. i>e ^Unbefa^m*
PofT Petrus Remflede.
Red. In domo c0u(]en (Augufti) van ber Hlebre io.SOJarcf. Itemunadomus
data perDo. Henr. Varendorp, item dat iJrovifori ejusdem Capellx 10. Sftartf* &o-
die N.
Com. XXVI. Secunda ad idem altare (eandem CapeHam.)
Patr» t>t 3^lanb6fat>rer.
PofT Ioh. Eitzen , at. Fitzen.
Red. Ex Lib. I. Vifitationis: Commenda Ioh. Eitzen novitererec"tainEccIe&.
S.Petri, nondumacadaltaredeputatahabet 20. reditus , quorum redkuum Summa
Capit.eft300.gJ, Rhen, & funtapudJuratosEcclefiaeS.Cathar.expeditilinguIisone-
ribus deductis.
Recipietexmanibus Jurat. obveniente tempore zo.^flvcf»
Com XXVII. Tertia in eadem CapelK
Tatr. Iidem.
rofT loh. Dauorde.
Red N.
Com. XXVIII. Quartaibidera *
Patr. Edem*
FofT Goswinm de Rembfch 3 teolonarius.
Red. NL
Corrr..
i) 93ov()€rf),iff?nfie XVilhn (Bermer f Wilbelm 6afe / ttno tticoUo <5atfe fttbe oben p. su.
k) Dion>fi< Gfrper folltti s. Eme.tnt-cnitloftfr jltn jn $omg?bera/ Dtc gi«tti?0|cn ftber p-aetendirewfin
nucfo $u fabett/ tfl&ritber mnn Avio^o. [;<tf auqefongen)U (tniten/ ©. Mich. Fclibicn Hiftoire de
L' Abb3ye Royale de S. Dcpys en France p, uo, fq,
2. Cap.acftfe 35ct)faae. «>ott fcertMEMORIEN tm&om. 6f ?
i\ PETRI.
Com. XXIX. prima ad altare «Apollonke, quam Wikkinus Ojfemvarder
fundavitan. 1446. Recentiores Libri Vilitationum iegunt Alckcn.
Patr. Wilcken OJJenwarder , 1) dein Dte £eicf>nam&Q5efcr;n?orne/ vigore funda-
tionis.
Pof£ Herm.aPetkum iSfg. 6. Juh (antea /<?£. Remfied Junior , & efl: Laicalis
(P. B. H. L.) m) Ioh. von Petkum , 1 6% 3 . 2. Jul.
Red. £v £/£. Fi/T/. Habet in hxreditate Harmen Garmers^ 2o,9D?arcr\ item
habetCalicemexpatinam cum nomine di£ti fundatoris.
H L. tf P. B. Quamvis hujusmodi 20. 9)}arcf reditus in hasreditate Harmen
Garmers ad altare S. A$oUoni<£ Jobanni Remfieden juniori amgnafce , in fingulis tribus
Viiitationibusllcreperiaqtur, in primatamen Vilitatione A/berti Cramz xepeiiuntur
etiam 20. $Flaxd reditus in hxreditate Harmen Garmers ad altare Petri &PauIi afligna-
txlohanni Stint &prius aimHermanno Schiitten Ludimagiitro.
Recentt. in hsreditate Harmen Garmers 3 modo L. Eraf. Wetkens & Barth*
Beckmans ouf Der 9?euenbura de term.Palchx /dfyrlicr; 2-0, $}arcf. n)
Com. XXX. Secunda ad idem altare*
Patr. Jurati habent Jus prsefentandi.
I-off Iohan van dem Broke.
Red. In domo 6c hsered. patris ejusdem Henrici 6, 9$ttrcf>
Com. XXXI. Tertia ibidem*
Tatr lidem.
PofF Henricus Bockholt > Epifc. Lubecenfis*
Red Sunt 40. SWarcf.
Com> XXXII. Quarta ibidem.
Patr, Senatus Hamburgenfis Patronus , vel potius Juratf.
PofT M. loh. Reineken, & eft Laicalis.
Red. Hinrich b\)btm IBrmfefler 4. gftarcf, pawdpapt, tnDer@fctn>©fra$
4.9ttarcf , Hans Vos . De $remer 1. $?arcf , Peter Prange De (gjcftip&etittw 2. 93?arcf.
item up Der ftemerw. \. $}viicrV Ltern Hilgelo, etrt ^ieinfc^mtt) in Der ©cj;miel)ctt*^trttf
ttanftafffia. 2. #?arcf.
Nulla habet Clenodia*
fftnnrr \ Comv
1) Pofteaderure Patronatus Annae von R-. •■(td an. rM9. d 15 Jun. D, M.
m) N"<cotaus M3*ele#, Heni. Zweygman Piuli fii. 1652. I>. M,
nj ©i5 Opit.^1 'j.i j>!>f*r Commendci a< borta alg nu> mcbro Yoo. 9)iattf ncfeff" 22. 50?nrcF 2?cnfcn auf
ui.ah •■1«. cke.i <?rk/ fn Dev3faDflcrnfrTii|J< bcUgett/ lauT£xuaa-etat>'2>u$$ bqafyW produciftt
|U Capitul J. 7, Jan, 1M75,
6f4 Urtun\>cnunbVlaifoxid)tm j.Period.
S. PETRI,
Com* XXXIII. quinta ibidem,
Patr. ut fupra.
PofE Iohan Frefe.
Red.
Com. XXXIV. Sexta ibid.
Patr. utfupra.
Poff. Plebanus in Nigcnftede, cujus nomen Stephanus.
Red.
Com. XXXV. Septima ibidem, Henr. Arendes Confui fundavit.
Patr.
Poff Wilkinus Gerven. o)
Red. €<ecilia Hugen 9. SQtarcf. Thomas Stolte 2. 9)?avc£. Matthias Janche. f .
SOMrcf* in domo funt , quam emit ab honorabili viro Dn. Marquardo de Loo. item
Marten Nieman f . 9}}aref. item venerab. D. Prapofitus Lubecenfis 2. ^ftavcf ♦ Con-
queritur idem Wilkinm 3 fe nihil poffe acquirere ab eo.
Ad altare S. Theobaldi funt fundata? hora? B. Marias Virginis, ad quas
decantandas , deputati funt g. Presbyteri.
Fatr. De jure partim Juratorum Ecclefiae (6) partim Capituli. (2)
Poff.
Red. quilibet Presbyterorum accipit ajuratis 10. $?avct\ Q)ott bem <M bfefetl!
Slffavbcfmbltcben unt) jur lincfcn ©eite auflevf>afb (EftorS befeaenen SCftarien*Q5itt>e , tt>e!c|?e$
»or voentg^abvenevneuret tinbaitfgeflavetvoovben fyanbelt betaebenbe35efd)vet'bung:
£)as $)lMim£$ifa , fo tn S. Petri ^irc&en att timx $affe( , bte etmm Slitar ajetd) ju
fer>n fcbeinet , tn©tetn(}ef)aiienftef)cf, f)atetne(£roneauf bemJpaupfe, unbcinen Sttantel um
mit^ternengejieret, untev i&rengiiflen aber ben $)?onb , txdf\tt ba$ (£f)vijt;$inblein auf tf)*
vemved)tcnr2ivm, fo, t)a§ftetf)ven^unb an beS Jp(£mi Cbrijtt $?unb f>cilt , vunD umher i\i
t$ mtt einem etferm ©ittev umgeben. Untcn ftebct ein 2£appenfd)IID mtt bvet)en gelben , ba$
cbevftc unD unterfte tft voftt , Dad mtrriere aber fymmelbiau , tn voelcfrem $ur 0\ecl;fen uuDjur 2im
clenetn^tein, unD tn Der Wittt eine£ilie jufel;en.
£>ie 3abrjaf)l tft Darttnfen 1 p f .
3uv vcd)ten bc6 ®itttx$ fref)ct Johannes aemahfet, ju bcflfcn Suflfen cinc SJ?onnc f nient)
mitgefaltenen^dnDen ft|et, ev I)at em ^ntd) in fetnev lincfenJpant), unD roetfet mtt bemgtn*
(jev attf Die Davtn C)efcl)Vtebene ^Bovte : Qui conceptus eft, de Spiritu SanCto, natus ex
Maria Virgine. 2{n feinetn &tabt , Dcn ev in bem rccferen 5trm trdort , (jancj.et etn Setfel, an
VDelcnembtefe^GOVtebefinDIid): Si Angeios non vult adorari DEUS, multominusftliam
Annae & Joachim. EPIPHANIUS. Oben ftef)ct tm Saubvocvcf liber fetnem #aupfe:
Tu peperifti Creatorem , & Salvatorem mundi.
' _ 3ur
o) Apud P. B. nomini polfeffbns adfcnbitur Anna Btckholt , tortcquia illum praeferuavit. H«c enimfuit
fundaterit ftlia.
2. Cap. achtt QVttfaae. Wrt tett MEMORIEN t'm &$ro. 6 f f
<?. TETRJ.
gur ftncfen t>eS ©itterS prcfentiret ficl; ein(%nrif)iuecmeS^ef^fajfen in feinem
CrbenfcOJocf , f)atcinen Oiofen-Cvan^ S)cmJpaffe frdnaw, in t)er£incfen eme@!ocfe, uni)
m ber Dvecbten etroa^ , rote mtr t>euc&t, t)ie Monftranzfcaltenbe, ju Defiengufien einSftoncf;
fnient), unbbetent) ft$et, unter feinen Dfocf aber friec&et tin gercfen &ert>or , DieSBorte, fo
DaietJ fleben ftnD Diefe : Patrem, &Filium,& Spiritum S. adOrent,matrem nemo ado-
ret. Epiph. £>ben fetnem Jpaupte ebenfafo im ^aubroevcf :
Tu poft partum permanlifti inviolata.
Com. XXXVI. prima ad idem altare.
Fatr. Provifores Fraternitatis Theobaldu (itaP.B.H.L.)dejurePiftorum,Su-
torum& Pifcatorum (recentt.)
PofT. Eggardus Oldekorn.
Red. Olim apud Fratres 9. €Q?avcf / hodie N. '
Com. XXVII. Secunda ibidem.
Patr. De Jure Sartorurn.
PoiT. Matthias Janeke. j
Red. 1 2. flflaxd dant Fratres Fraternitatis B. Marix Virginis.
Vic. XXIII. prima ad altara? SS. Andrea? & Elifabeth.
Fatr. de Collatione Capituli , — Annexum Prseb. Maj. X.
FofT. Henr. Schlagge } Guil. Kvch, Iohan Munden, AnthonLuders, Ioh. Ho~
gelke , Ntc. Quade, Fridr. Rittershufen , Georg Ritterfum (P.B.) Henr. Rittershufen
1609. 30. Dec Alb.Arnoldi 1646. 9. Jul Henr. Kock 1665. 18. Jul. (Jun. D. M.)
Eberh. Lud. Schlaph 1 68 1 . 6. Ocl refign. Ioh. Henr. Sthlaph Med. D. 1 68 S • 1 7- Dec.
quo refignante, Erneflus Conradi, (pofteaPaftor juS. Georg bli £3remen) 1696. 1 jv
Oct. f 17 1 s — Maji. — Guflavus Bernh.Kbppen , prcefentatus ab Henr. Meurero Ca-
nonicus poiT. accep. 171 5". 1 f.Aug.
Red. Olim inParochia Radelflat in villa Tbdendorp Marq. Witte f. mod. Silig.
Henneke Eggerdes 5*. mod. Silig. Hi duo per tres annos folvunt uni Vicariorum , alte-
ri aliistribus annis. W ilken Soltow 3 f.mod. filig. Ties Timme 5-. mod. filig. Hi duo
folvunt illiVicario, eui primi non folvuntpertriennium, etiamquilibetVicariusha-
bet jo. moG%ios(iliginis annuatim.
InParochia*SV«»^f*: Henneke Brand, 4.mod. filig. in Eigelflad ejusdem Pa-
rochise Barth. Ben , ;. Jpimprett filig. Beneke Schrbder f. Himpt. filiginis. Heine Sol-
toio j.mod. filig Quilibet folvit ad triennium uni Vicariorum, ut notatum fuperius,
alteri Vicario pertnennium fubfequens eosdem reditus dat.
In Parochia Eppendorp in villa Hummelsbuttel. N. Meiers 2. mod. filig. Solvit
cuilibetunummodium annuatim. tho Eigelflede ejusd. Parochi^- Laurentz Geverdes
i.mod. filiginis. Mich. Hinfche 3. mod. (iliginis. In villa Nigendorp ejusd. paroch.
Dn. Magnus de OUienjen cuilibet noftrum dat 1%.% item 5. dSftarcl reditus , Summa
Cap.
6cc llrPun&eif Uttb CTacfcricfctctl $. Period.
S. PETRI.
Cap. 50. fii Rhen. in auro recepit p) a rtie /< >£<?» van Minden , Matthias taneke Vi-
carius tnPetro (ub annuis reditibus 3. 93?arcr' mihi & meis fucceiforibus in Vicaria fupra
dicla lolvcndis.
Hodie ex domoBartb. lufli (Fuftii D. M.) ;e(jo @d;iliaffcfi)i> propc forum equi-
num dc term. Pafchae io.C9Jarcf foll Ulir 7, \>}?arcf Cjebcu. L. P.
Exp. Dat 8. %
Vic. XXIV. al. XXV. Secunda ibid.
Fatr. Anncxum X. Maj. Pra?benda_*.
Geor,
2.1.1
Schtapb 1661. 19. Nov. | 1696//0. Henr. Uphoff, Henr. fil. 1696. i6.Nov. f 1717.
Sept. Henricns Meurer 3 Henrict Ganon. fil. accep. pofletT. 1717. i4.0clob.
Red. Ohm habebat communes reditus & communia clenodia cum PoiTeflore
Vicariae pvxcedentis. Hodie habet incorpore domum mplatea Presbyterorumv\A-
go papentwitcrt bei &e$ Orcjanifhn £aufe , $kbt$dtycliti>$bktf>t 120. SDJawP. Item 4.
modios Siliginis in parochia Stenbeche\ (fbftctl 7. fctn)de term. folutionis uf £ic()tmcp.
3f] WtoEbcrb.Slaph per Anticipationem uf Martini ttcrfatten , befjanbert ivorDcn , folvit
lacoh Olde , uni) f)ieoon rotvD idhrlicb r . 5Jtoitf 511'm QSiercjelu jitriicf qcacbcti. 3|t oon di-
to a $. 9Q}arcf ad 1. S07arcf bebanDclf roorDcn. Ifem in vilia Coi-enborff, nunc oom
Sjci fe ft}ar>fc>eebed? de term. i^fmcffe S. modios. <£$ n>irD bicOOUannuatimetne^Oil*
tie ^amburaer Q5t'cr,unt) an jtat De|Tcu DatfQWD Dafur 7*9Wai:cf &.#. loieDer jurucf aca>-
bcn\in ftat cine^ alten Q5tcrcjeIDe^
Exp. Datg. fi
Vic. XXV. al. XXVI. Tertia ibidem.
Patr. de Collatione Capit. — Annexum IX. Praibenda Major.
PofT Valentinus Schuncman , Hcnv. Vafmari, Herhordus Bemingk , Petrus
Bcrninck filius poft obitum Patris , Laur. Gronovius an. 1 62%. 24. Apr. antea Marquar-
dus Moller 16 ig. 27. Jan. Petrus von Lengerke JUL. q) Senator 1688- Cafpar von
Lcngcvke i6S8- 0 8. Dec*
Red. s) InSalinaLuneburg i\. plauftra Salis exdomoEmmingen. Item in pa-
rochia Ntgenkarken terrse Ditmarfia 6. §Rarcf> Paftor ibidem monitor eft. Non
eft obligatus.
CJeno-
p) Receperunt.
q) an. 1.680. (I. 10. Not,
O l6S7«?.Dcc.
s) BullaSenatus Lunetwrg, fupcr uno plauflro Salis ad Vicariam in S. Pcrro ad altare S. Afidrcx Cc Ekfa-
bctb & KathrinaK
i.Cap.acf;fe^ei>fa<K* *>oH&eitMEMORIENtmibom. 657
Clenodia nulla habet ita P. B, & H. L. S. PETRI Hodie [upsrfuntreditus ex Sali-
na, cseteri perieiunt.
Vic. XXVI. al. XXVII. prima ad altare Joh. Evang.
Fatr. De collatione Conradi de Winthen. — Capituli. t)
FolT Hubertus Vredeland. loach.Kranenberg. M. O^w.^rw^MSchoIjeHamb.
ConR. 1634. 17. Apr. Frid. Seeioald 16^7. 27, Aug. Petms Ofiermeyer u) 166$.
17. Maji f 1710. 1. Jan.
Red. N.
Vic, XXVK. al. XXVIII. Secimda ibid.
Fatr. de Jure bcr Sjobt, (al. Hoye) in ©taDe, — Capituli.
Fofl, Henr. Frahm, Ge. Leop.Barfoenius 1634. 7. Aug. f 1664. 26. Nov. lok
Henr. Wenceshard 1699. 27. Apr.
Red. Olhn. Habent (hujus & prsecedentis Vicarise PorTefTor) dimidiam farta*
ginem faJis in domo Starte, quilibet quartam purtem. Item quilibet Vicariorum ha-
bet propriam Cappam. Hodie N.
Vic, XXVIII. (al. XXIX.) tertia ibidem.
Fatr. De collatione Capituli.
Foff Georg von Winthen, Chrift. Gryp. Franc. Engel i&u. 29. Jan. lacoh
Garmers , Idcobi til. 165 f. 2 j. Jul. M, Abrah. von AJperen, 1656. d. 26. Jun. f 1665.
d. 24. Nov. Vacat menfe Regio.
Red. Olim in domo Harmen Ridders in platea Leproforum modo Henr. Tungen
6.$?ai\f t item tnQtaoe apud Iacob Hot ■, 6.$)U\'d. (H. L. habet tantum 2. $?arcf)
Item etn (Sttttf £ant)e*> ini ^ammerbrocl? fo Cordvon Winthen cjefofft ttor 80. SJJtarcf
.#d»cf^tol$/ unt>ena$Dot)e Berend Mafe unb ftner Jptt^grouroen fumt tftom &int>e ettt
£>o|f, oen fe nuftebbenin Q3efiftincje , t)at £ant) ajfft 8» CWarcf f 5o Jg)uve / n>on>an icf Iacob
Frefen geite t()0 DtetUe 4. OTavcf 4. fj(. Anno if.21. feria fecunda poft Lsetare fi>n tlty
utycjelofet 100. 5D7arcf Capital : s>on Gojfmg Witten in Olienoorp tinb Qaff tf>o Dtcnte
t>avv>or 7. €0?arcf , fotyebbeQcc5 ioj-. $)?arcf: roettocr befecftf in mien #ufj bp bem ^PerDe*
SWarcf t , t>artn mtn SuccefTor t>e 7. C0?arcf fd;a( utf;bdren.
Hodie N.
Vic. XXIX. (al. XXX.) prima ad altare S, Sylveftri.
I.£§>eila $ter25<w&. Oooo Patr.
t) FiridatoreftRicIiardusKiel Senator \pj. qui f i}(?o. quivoluit Tatronos eflfe , t)ie Soltowcn confan-
guineos — de Berchfteden. conf. P, B. 5$cf ERP, LINDENBROG , de fundationibus Vicariaium nbcr
ftnbet ftcf>/ t>af? cjeoacl;fev 3?afl)man A. 1385. jroo vicarien an fctefem 21!fav cjeftifftff / unt) tajn cine
<Pfanne ©al(je« in Dem £aufc £cnninal;e auf bcr ©uf&e ju Suueburcj mit ftta i[>icn 3ube[)&r/
93ovbate/ SSovbSnnincje &c. t)cvmacl;t l;nbe. m. j-io,
u) 3*acJ>mal$ jul, un& 3lmt$fc&reilw m $ergtwff.
W UrtMi>mwti>Vla<kti#)tm 3 . Period.
S. PETRJ,
Patr, quoad praefens Bcrchflede (ita P. B. & H. L.) Sed recentt. legunt. Primus
fundator Proconful Hcep , x) videProtocoli.deAn. 1*79. ^.Maj. ut & de collatione
fcev Luchtenmaker vide Afta QMivgevmeifiev Vlr. Winckels , contra Decanum Langer-
?nan. Contulit autem A. 1 6 1 1 . d. 3 . Jul. fed additur : tinb ijt Mefe Vicaria ad Capitu-
lumdevolvivef, prohacvice, videProtoc. Sed p. 1 16. contra negatur, ba$ s2>uvaev*
meiffev Winckel Patronus fet , SBuvflevm. Winckels ?9?uffev ijt eine jLuc&temtiatfevs
$od)fev genxfen. Luchtenmaker f;af Die Vicariam <|fg Pofleflbr ge(?abt linfc) refignivef*
Inquirendum in hiec A&a. — Jam cle Collatione Capituli.
PofT. Pergadamus von Winthen. — Ant. Barckey 1 5-79. — Chrifl. Naren-
dorp. — Iohan Schulte , Hier. fil. 1611. \. Jul. — A*iaftafius Sorgfrey , Monachus
eonverfus 1661. 26. Sept. — Adrian Moller 16S8. 20. Dec. f 1697. ic. Sept. loh.
Sotber (foUtm ©dwtaieifiev fein) aSenioreClaufen ex turno prcefentatus 1697. 4. Marc.
f 1 7 1 4. 2. Sept. Bartholdus Feind JUL. accep. pofleiT. 1 7 1 7. 27. Mart.
Red (P.B.H.L.) InCuriaGanonicali, (\uzmDn. Henr.Meigcr, Cantorinha-
bitat 24. gRavcf. SummaCapit. eft240. Flor. Exftant Literce cum Sigillo Capituli &
Henr.Meiers, item *$^r/ Claives Sagers m Heidaa i2.S9?arcf; pro Summa Capit.
160. ^artf. Exftant Literce defuper j itcm Stru&urarius Ecclef. Hamb. c. Sfftavtf.
Summa Capit. 80. $?avcf.
Recentt. VideProtoc. de An. 1 5-94. d. 16. Mart. ubi a£tio inftituta harum 24.
€0?arcf , contra Hier. Moller. Pofleflbr Narendorp probat, bc\$ fje ftiv Diefem nid;t QM&
gecjeben. vide a&a inter Proconf. Winchel^c^cmum. Hodie N.
Vic. XXX, al. XXXI. Secunda ad idem akare.
Patr. De collationeCantoris,y) Dn. Ott. Har/en, vide Protoc. de an. 1606.
31. Febr.ck 28. Mart. p. 309. d. i.Sept. <5cProt.de an. 1609. d. $.Jul. — decollatione
Capituli.
PofT. Freyborg, — Theodoricus Hoyer (in recentt. hic illi anteponitur) —
hh.Wembhomver, (al. Weinhoyer.) Cafp. Schlove Diacon. ad D. Nicolai an. 1606.
aS.Mart. — A/b. O/dehorfi pro Hlio Geoig. 1606. 1. Sept. — Chrifi. Storveken. —
Alb. Schcep 1638. f. Jun. — Mart. Kuhman i6fo. 25;. Apr. j 1667. d. 14. Maji. —
Ericus Wordenhojfk Seren. Rege Suec. prxfentatus 1670. d. 1 $. jan. — Ericus Uf-
fehnan 1684. d. 4. Dec. f - - Ioh. Conr. Lange , M. lohannis Diaconi Petro Paulini
felius an. 1692. d. 11. Febr. refign. .-- Ilartiv. lonas Willichius 1712. d. 2j.Febr.
Red. (P.B.H.L.) MartenNiegeman term. joh. B. & Nat.Chrifti 14. $?arcf.
Jacob Wilckens , nunc Claus Hoperfen ©one in Colmar 4.$lavcf. — Hans Struckman
mE/meshoren, nuncfilius vel Arend Quademan , i.COJavcf. — Vicke Vajjeval nunc
Steffan
x) confetratur Bulla Capituli dc Jure patronatus unius Vicariae in Petro ad altare S. Svlveftn cedens Dno Hen-
riro Hop, Confuli ejusdemquepofteris in perpetuum ce clato 140). couf, *><•**/«» lnTent.n, 17.
y) conf. fupia p, 509,
2. Cap. adjf e Q5ei;(ase. Wtt bett MEMORIEN tm 2>*m* 6 f 9
^— »— — » ' * " ' » — — ^— — %— — 1— ^— — «— — «—
5. PETRI.
Stejfan Mohr mElmeshorn I2.f?f. - - Hinrich Meine, nunc P^r Vlumey 2. 3ftarc£
HansScbmid, i.$0?avcr\ — in platea Leproforum /fow Karflens i.$0?avcr\
Recentt. L. loh. vort Minden, yx\)\it ivegen feinea ©avteng auf fccm Q3ov$fcr) f.
flttavcf 4.$. Snronjen uafjJ&evv CW Vegefack an. 1672. uiefe f.^avtf 4. fil. mit$oo.
sj^arcf Capital am^elofet, an beven <^telle 200. Sttavcf fdjroeveS ®eft>eg in M. HeJJen
(?xbm int?ev Spttaler Qcraflert befegen f>inn>tei)ev fetnju^efc^vieben, au^einem^oflenDOtt
An. if82. it. »on ^mrtcb feol^mpff roeaen ein ^ftict' £ant>es> tm 6aromesbrocP
®vuno'#anev , ttm Oltevn , inquir. 5- . C0?arcP 4. fjf,
Com. XXXVIII. ad idem altare fundata per Dn. Tkeodor. Hoyers.)
Fatr.
PofT.
Red. 18. 50?avcf. Vide Librum Vifitat. Georg Rofens An. 15-90. d, 27. Nov.
Xiteras Originales figillatas fuper Summa 1 8. 9#at'cf confe&as vidi apudDn. D. WUk.
MoJler Svndicum.
Vic. XXXI. (al. XXXII.) prima ad altare S- Cathar. z)
Patr. de Colhtione Capituli , — Annexum Prabendaj XI. Maj.
PoiT a) Sixtus Waltheri. — Hieron. Hiige. b) — loh. Offenbrugge i f $4. Ioh.
al. lofl junior Monckbaufen fil, Iodoci 16 12. 20. Jun. (tjt t>on ^ewn Frider. vonAhle-
J-eld , bod? $e#en einen Revers prxfentivet , urtD nntfj btefe Vicarie aliquo modo ftveitig
gerocfn fein. 2)enn Monckhaufen Q3afev einen Revers Daviibev ftevauS cjeben mufien. vide
Protoc. de an. 1612. 5-. Jun.) f 1660. 2.Maji. — Chrifloph. Nicofai, DniCancellarii
Regiminis Stadenfis fil. quafi ex turno praefentatus 1662. 28. Jan. — Gufl. Chrifl
*>Ort 23&£em L. (poftea D. i6gi. d.22.Dec. qui, poftquaminCanonicum receptus,
refignavit. — Ioh.PeterLe?nbke, ]UL. i6g6. i.JuI. f 1708. 16. Febr. — Frid.Wilh.
von Berckholtz, Juv. Senioris Bernh. Claufjen, Nepos, praefentante Dn. D. Dreier 1 708.
3. Maji.
Red. (H.L.P.B.) 26. Jugeratm^)ammevbvocfe tm .*>>m,dequibusdanturDno
Conrado Langcfk ejus Succeffori Vicarite ad Vicariam 2.$?arcc*.
In Libro I. Vifit. fuperfunt I4.9)?avcf in una Commenda in augmentum Vica-
rise facla, poftmortem Dni Magiftri Hiigen qui eandem poflidet de prsefenti.
Ex Vifit. Gbderfen. In corpore habet 5 1. Sfftovtfvn £anbe$ ittt #0vn be(ecjerT , <&
aggerem de 50. (90.D.M.) OJobett. In quibusdam documentis allegantur 26. Juge-
ra, nunc tantum 22. $?0V(}ett* (A. 1646. in Profefto Pafchatos aliter de corpore di-
fpofitum.)
Oooo 2 Exp»
z) 25ep i)icfem2War(jat a. 1491, d. 4.Febr. Gcrhard schuitc ivdc&cr etneS t>on tictt fcretcn £cl;ncn ^attc/
jut 53erl)c(fcrung fctncr Vicaric ctnc Commendc ac|lt(ftct/ fle&e obcn p.jio.
O S3ori[)m: So^an Sogelmg / IRcoIau^ ^fige. m. 494.
b) A^ll7u ^i!brr ,fl lmr *T?t0C°m 5aP»ul«^ »ptt £ra %^wm m ^rfe^;auf tiefc^ Seitt
66o UrtimbettunbVTa<hvi<butt s.Period.
S. PETRI.
Exp. Dat 2. SDfaref in Summo ad Chorum & i.£)?cU'Cf adChorum S.Petri.
Vic. XXXII. (al. XXXIII.) Secunda ibid.
Patr. De collatione i)er Garlesdorpen — Capituli.
PofT Ioach. Garlesdorp — lohannes de Slefel. — Ericus Hefterberg \h\i. 29.
Jan. — M. Ioh. Weftphale 1661. ^r.Oclob. (Paft. jtt Q}ari)en>tcf) f 1710. — Petrus
U Vlat, ©cfwermfcber ^off^etfler accepit pofleff. 17(4. d. 22. Febr.
Red. Ex Vif.C. Groten : In domo Mich. Panning} quse quondam erat patris
mei 20. 9J?arcf.
Ex Vif.I. Gdderfen. NihiL
Exp. Dat 2. SOtarcf ad chorum maiorisEccIefia?.
Vic. XXXIII (al XXXIV.) Tertia ibid.
Patr. De Collatione Capituli. — Scholaftici. — Annexum IV. Praebendae
Maj. c)
PofT. Ioh. Garp. — Arnoldus Goldfchmid. — Henricus Bandfchov:. — loh.
Eimerfen , Gan. Lubec. — Iodocus Aiilnchhaufen. — TheodorusWiilers. — Gerh.
Langerman > JLIL. 1624. d. 16. Jul. f 1646. 28. Apr. — Chriftoph. lul. Borchholt,
1647. s.Dec. f 1667. 2tf.Mart. — Chriftoph Daurer JUL. 1667. 20. Jul. — Henr.
Levius , Georgii fil. 1684- 14. Febr. -- Georg Kellinghufen , Henrici Canoniei fra-
ter, quodefun&o 171 f. & (epultod. 19. Jul. loh.Matthefon d. 21. Nov. 1715*.
Red, Jpat einenChorumSalis au$ t)er^3fannen Diiging m 2umbmg, #err Da-
vid Hinrichs OiatMberr be^ablet e#.
Vic. XXXIV. (al. XXXV.) d) prima ad altara^BarthoIom^iJodoci
(in antiquioribus LL. hujusno-nen non apparet) & Theobaldi. e)
Patr. De collatione Beke Vogen3 — Capituli. Quare devolutum ad Capitu»
lumvide Protoc. 1600. 19.^211. p. 15.
PofT Ioach. Schounburgk. — Alb. Oldehorft , Alb. fll. i6rf. 1$. Apr. confe*
rente ven. Capitulo. f) --- Chrift.Schroder , Collega Schola? Joh. 1627. 2f. Jan. —
Fridericus Walthers Jun. 1632. 11. May f 1680. 29. Jul. — Car. Ioh. Eoge/QUL.)
1695. i.Jun.
Red.
c) vide II. 545.
♦1) (£tn 2ef)n an btcfem 21!tar ruljret uon ^artvcid) von 3><xd)ebe bcr i)fer Vicatius rvar \wbe$ An.i3~6.
am Saac^gydii aufrichfefc/ (jcr. £»as anDer jjat clibbe/ Theodona von %&$cni roeilanD
SCatbmanS SBttfroe a. 141?. ge|lif?fef unDfur fichmiD ihic £i'ben DaS 53clcl;nungs SXccljt auf 120.
3ahr erDalten/ jtehe oben in Dtcfcn 55anDe p. 51*.
e) Bulla Senatus Molnen/is fuper jure Patronatus illorum dc Hocheiden ($ld)ii)e) & Cognstorum eorun-
dem ad Vicatiam Bartholom&t ZiEwa/d/ altaris inSan&o Petro Hamburgenfi ', vel potius bulla tnx-
fentationis:
BuilaC7^<frW^/Dccani//^^«^A5/Tj-continensfententiairi fuper praefentationem Vicari* ad altarc
Bartholomaei 6c Theobaldi & Ecclefia Petri , confetratur Niehufen Inventar. n. jg,
f) codeoa propter inhabilitatern (refignante) fa&ofcilicet Oldehorlrinftitutoie,
>.. Cap.ac&f e Q5€pfac^e- t>ott beti MEMORIEN tm S&om. 66 i
\. S. PETRI.
Red. Ex Vif Alb. Crantzes : In domo Berend Defchenowes (H. L. Defteno-
wes) tn i)crvK6t)ing^?Q?circft io.$)?arcr\ Sed funt deperditse. -- In domo AretftX/nes
(H. L. Ahies) prope Ecclefiam B. Mariae Virg. j.SCftarcf* Reperiuntur juxta recogni-
tiones & documenta , fed funt redfemti & repofiti apud Iob. Fromeiinck , prsede-
ceilbrem.
Ex Vif. C/. Gr^ten. Dicitur habere adhuc tantum 6. S0?arcc\
Ex Vif. Goderfen. Nihil.
Vic. XXXV. (al. XXXVI.) Secunda ibidem.
Patr. de Collatione Capituli. --- Annexuml5mrftfr/<?r///7?CapituIivigorePro-
toc. 162;. if. Jan.
PofT Cunradns - - - — Bart. Thuriiz. — Henr. Bokeiman. — Georg
Roft per refign. — Meineken Segehaden 1^74. 7. Aug. — Herm. Moller 1623. 1 f.
Jan. — Chriftoph Slaphius 1650. — Iohan Lonicerus 1649. u.Octob. — loh. Thur-
man Roftoch. JUL. & Secret. 165-7. *>• Aug. — Laur. Bilderkeck L. & Secret. 1 66 f.
1 5. Jul. — Ioh. Thoweften L. & Secr. 1677. 18. Oct. — Ericus WordenhoffD, & Sec.
108. 7- Apr.
Red. Ex Vif. Grot. Cum Tode lungen & Hans Widderjcherring (al. Wiber-
fcherring) in villa Alversbuttel ex & progenie Meiman Scache fub parochia Meidorp
in terra Ditmar. 7. CQtarcf. — • reempts: funt apud me Conradum 100. O^arcf denario-
rumSummx Cap horum poffefforem, quas cum confenfu Dnorum meorum Vene-
rab. Capituli ad ufum orHciorum meorum accepi, quotiescunque admonitiis ero ad
reimponendum ad eandem Vicariam reftituam, Summa Capitalis iftarum 7. Marca-
rum redituum eft centum Marcarum.
Ex Vif. Gdd. Nihil.
Com; XXXIX. ibid.
Patr. Jurati Eeclefiae.
PofT Dn. Barth. Eggeman.
Red. Ex Vif.Grot. Apud Juratos Ecclefise S. Petri annuatim io.SOlarcf. — iti
domo Hans Meigers in libro civitati, certificatte. g. $?arcf*
Ex Vif. God. Nihil.
¥}?♦ XVXVL (al. XXXVI.) prima ad altare S. Martini. g)
Patr. De collatione uxoris Cunradi de Winthen. — Capituli.
PofT. Chriftoph van Winthen, — Chriftoph van Spreckeifen. — Ioh.Hefter-
berg 161 2. 29. Jan. — Georg Decker 1642. 1. Sept. — Ioh. Dan. Decker, Georgii
fra'erR. Cap. Subprsefeclus & Organifta 1660. 17. Maj. --- quo mortuo Henr. Diet.
Wfafts h) (poftea JUL. A&uar. Quindec. Viror. 17 10. Senator 17 16.) — Hiercn.
MuUer ,\)i$®tK\&)W/<93$Q)t$ ©of>ri/ 1710.27.N0v.
OOOO 2 Red.
. g) !n Capclla nufbali.
1») 1693, 10. Aug, D, M,
662 IM tW&ett Mttt) H4<fm'cfef«!$ 5. Period.
~— — — — -— — — — —■ ■ • ■
S. PETXI.
Red. 25* Vif Grot. \m «pammevbvotf cum horto g. $ttavcc'.
G?V/. Nihil. Exp. ad chorum in S. interm.Petri&Pauli2.$}arcf.
Pet. in die Margareth. i. SLftavcf.
Vic, XXXVll (al. XXXVIII.) Secunda ibidem. 1)
Patr. De collatione Qmradi de Winthen. — Danielis von Bergen quiafllgna-
vit jus fuum. — IohanniSchultzen, «f jft ^afcvab an. 163^ d. u. Jun, — Capi-
tuli.
PofT. Matthias k) Landeck, — Otto Cranenberch. — Sebaft. von Bergen,
Dan.&l. 1620. 4. Apr. — Hier.Schu/tze, Ioh. fil.an. 163 f. 2f. Jun. 1) - Chriftoph. m)
Bilderbeck , aD. Langerman ex turno prxfent. an. 1679. i^.Mart. vocat per obitum
aban. 1695. 7. Maj. — Ioh. Wagener , 1698. 4-Jan. Syndicus Civitatis faclus 1709.
refign. 6. Dec. — Chriftoph Arn. Richardi , aDecan. prsef. 17 10. i^.Jan.
Red. Ex Vif.Grot. Hans Eggerdes 3 4. §D?avif Mich. — Peter Hulleman, 2.
$)Uxd nat. Chr. idem Hidleman term. Pafch. 2. $?avtf. — Hans Smidt 3 2. 93?avtf.
dux cafe in platea roferum 7. 5D?avcf.
Ex Vif Gbd. Nihil.
Com. XL, ad altare S. Sylveftri fundata perDn, Theodoricum Hoier , noa
habet Clenodia.
Patr. de Collatione fundatoris.
Pofr.
Red. Ex Vif Grot. Hinr. Meinerfen iffl Q5tfln)avbev Sing. annis ex hiered. fua,
quae fpe&at ad hujusmodi Commendam folvit 1 8. SD?avcf.
Ex Vif Gbderf Nihil.
MEMORIARUM in Petro aliquot Reditus.
A. 163?. fyaben Vicarii in Petro in Ioh. Hinrichfen (gvbe W bev OvOfcn^ttafie 2000.
9^avcf Cap. Uk$i, famt benen OtentenSaljvItcf) 100. $?avcf.
gn *4/^r* Normans modo Overbecks (gvbe 7. Sftarcf Ofrnfe.
JJn i&^TJ- gvbe in bev ©cfjmiebe^fvaffe r.Stecf Oiente.
3n //^w.r Mollers <£vbe in bev ^ecfmafev^tvalJe 8.9)?arcf @5e(be&
3n Hinrich Brauharts (£vbe tm ©cf)Open(tefe( 20. 9??avcf ftnb 1687* Per errorem QttiU
get. 3n Georgii Barfenii (£vbe bafelbjt 1 o. $?avcr" tXent.
2ffl Dieterich Hirfchen (£vbe circa marcellum 4.$?avcf Oicnfe.
NB. £>as &vau'£au§ aufsn 23uvftaf) fo ^ la Noy beroo&nef , i(l bcnen Vicariis in
Petro An. i667.ju<)efa)vieben ajebef 7yo,$?avtf Jpauev.
0 jifje eben p. 652.
k) Johannes.
1) f Febs, 1719,
m) Hcar,
2. Cap.adjfe QSettfacje* wn tottMEMORlEN fmfcdm. 665
r— — — — — « ■ ■
J. FETRI.
25efcfcm>eriificj:
Q3uv^cvmcipcr Meurers @ofjn 6ooo. SDJavcf.
Friderich Meinfen ftinDer 600©. $?arcf.
S)a$ Q5rau'<£i'be iu uer Q5rauer*©traffen fo /&»/ A^r 6en>o5net nnb Vicariis ju^ej^
rtcj 0iebef aucb 7fo. $?arcf uni> Ijat er$ bi$ 1716. tn t)er #auer.
gnPetro tx>evt>en fetne MEMORIEN diftribuiref i Panes bef ommen ©ie ?. ®Ux$ 12«
gL t)ie 4. Seniores befoinmen 1. $onne 35ter jdfjrlid), unt) auf 2QBcinacr>ten 6-
$?arcf.
Quamtur ubi fit altare S. S. Thilippi tf Iacobi inPetro ? hujus enim mentioritin In-
ventario documentorum Niehufiano :
Bulla Capituli fuper una marca annua penfionis & domuncula qusedam, inquanunc
habitat Dn. Hinricus Harfwkb , qua? pertinet ad Vicariam altaris Philippi &
Jacobi in Ecclefia Divi Petri,
Bulla Titke Geverdis oppidani Hamburgenfis fuper oclo marcarum reditibus ex hce*
reditate Claives Gerven bclecjen b\) bem ©cfeaer^ore b\) bev Capelle , pertinen-
tibus ad Commendam in Ecclefia S. Petri, cujus Poffeflbr erat quondam Dn.
loh. Meftwart , quamCommendam Dn. Geverdus ei prasfentavit.
n. 26. Fundatio Vicarise in Ecclefia S. Petri ad altare Mari<e Virginis in angulo au-
ftrali fub nova teftudine de dato 1570. Jus Patronatus devolutum eft ante
centum annos ad Capitulum. Theodoricus Widebrugge fuit PofTeftbr.
VicariainEcclefiaS.Petri ad altare nondum expreflum, quasdevolutaeftantecentum
annos ad Capitulum. ibid. n. 27.
n. 262. Bulla Senatus Luneburgenfis fuper duabus fartaginibus ad Capitulum perti-
nentibus, & dimidia fartagine ad duas VicariasinEccIefia S. Petri pertinente.
S. NICOLAL
Vic. I. ad altare a) B. Maria? Virginis & Anna?.
Patr. De coilatione Capituli, eadem Prtebendae minori lohannes Brandes eft
adfcripta. (ita H. L.) hodie annexum VI. Prab. Maj.
Poff Iohannes Huge, (tempore Clementis Groten) Iohan Eggers. Dieder.
Rademien an. \6\2. d. 16. Dec. b) Georg Decker Paftor Pakenfis 1647. g. Jul. Ioh.
Chrift. Grotfchilling fil. Hier. Not.Publ. &Capituli Subftru&.an. 1691.20. Aug. c)
Red
a) FundatioVicariae B Mariae in Ecclef. S. Nicol. Jus PAtron/ttus centum annorum de dato 1486. Re*
dttus 1 2. marcae, FtwiUtor Conradus Monnek<J, i oufcuatHr Wiehufen Ihy< b- \ p> 473* vol. I.
b) conf, II. p, ^45
c) al. 14. D, M,
(M Urfrwocn mto nacfcricfcreit ?.Period.
S. NKOLAJ,
Red. In bonis illuftris viri Comitis de Schaumburg in curia Glindlane (P. B.
Glintbavein paroch. Uterfen funtred. 2o.$D}arcr\ In bonis to Schuddebake to Ttm-
/*»/«/ itfparoch. Borftel $o.$?arcf« Hcdie Nihil habet in corpore. Super ?. $?arcf
exllant tamen Litera Originalis t)0« Teoilenfleth. ^ri Ctlicfcen Vifitations-^iic&mi iiv
h\\ 30. $>?arcf.
Com. I. prima ad idem altare.
Patr. M. Iohannes Alberti, & poil illius obitum de collatione Decani.
Poff Iohannes Kloth.
Red. in domo&bonismobil. &immob. Dirick Hinzen, io.SEftarcf in hseredi-
tate Hans Beckers in t)CV BIoMofcn Ctvitert , 4. sjftarcf in hsered. Harmen Bock in platea
divitum 5. $?arcf in hxred. Ioach. Lubenow in Burjlade 2. $)?arcr\ HodieN.
Com. II. Secunda ad idem altare.
Patr. DeJurePatron.SeniorisVicar. & Jurati Ecclefiae ibidem, ubi concorda-
verint, aliasad prafentationem Pailoris.
PoiT. Nicolaus Langenbeck.
Red. Apud Juratos ejusdem Ecclefiae jun&im if.§)?arcf in domo quam nunc
inhabitat Hinrich Wipper up t>er 9}ien(>ovd) 2. $)?arcf.
Vic. II. prima in Capella ad altare Elifabeth & Brigitta?. d)
Patr. ProviforesHofpitalisS.ElKabeth; poftea XII. viri, (edexipiravit Jusan.
i6fo. modojde collatione Cnpituli.
PofT Eberh.vamKroge , loh. Thies , Paftor ad Mar. Magd. M. Ioh. Weftphde
Paftor \\\ ^avucroicf pofTefibrfa&usan. 1661. 3 1. Octob. \ 17 10. — Ioban Kubl zcc,
poftefT. 17 14. 15-. Febr.
Red. Olim in domo Dirick van Bargen,i\\ ber D?6umcj&$?avcf t f.$?arcf , in
lib. 1. & II. Vifit. habent adhuc 2. 9}?arcf apud Proviforss e]usdem Capella?.
Hodie in domo Hans Helmers \\\ t)CV 0?6btna>$)?arcft 20. SDjarcf / fed inqui-
ratur.
Vic. IIT. Secunda ad idem altare.
Patr. De jure Patronatus Confulatus , jam devolutum adCapitulum.
PolT. Albert de EJJen, Ludov. Alb. Iuncker, JUD. accepit pofkH". ex jure de-
voluto an. i66f. 14. Dec. \ 1692. 3. Maji , Bartb. Willers , a Reg. Stad. prasfent.
accepitPorTeff. 1699.cL2r.Sept. \ 1718. Maji.
Red. Olimva. domo Heine Albevdes prope Summum 10. SDiavcf in hseredit.
Dirick Liiders in platea divitum f . 9)?arcf. ra domo Hinricb Kleinen 3 . ^ftarcf ♦
Hodie Nihil.
Vic.
d) AcErtgttta a\\as E/rg/tta vide Afta Erud. 1702. p.'379.fqq.;
c) 2fdj ftll&C nad)foIaeitDC Vicarios El-fabethae i'n Nicolao , ob tt?Dl tHCl)f tt)»ffcn Fan / ttxlc&C Vicaric »on t>C<
nen bc\)DCH finntlC tJC^a&t/ Ge. Wulf 1461. Tbomas Baderuiick1.484.unt) Albertus 1496, ficfce olN»
p. Zlj.
2.Cap.acr;fc93ct;fo0e* wit bm MEMORIEN im i&om, ^r
tf. NICOLAI.
Vic. IV. tertia ad idem altare.
Patr. Provifores domus C Hofpitalisf. Elifabeth , nunc de collatione Capituli.
PofT Henr. Sendenhorfl 3 - - Beckman velvon Winthen ; M. Henr. Kopius
Paftor ad M. M,?ah.Decfa'rpoft.hd:u$ 1629. 5 i.Jan.f i668.2.Febr. Er. W&rdenhof
a Reg. Suec. prafent. acc. poiT. 1 670. i 5. Jan. Henr. Levius, fil. Georgii Procuratoris,
pofT. fact. an. 1 684. 4. Dec. modo vacat , nacDbem uer PofTeflbr militarifaV £>ten ftc on^
nommcn. Francifcus Stubbe , Herm. Senat. fil. poflea JUD. per refign. Levii accepit
pofleff. per mandatarium Ludov . Stat. Car/t }ens confenfu Senioris D. Claufen ex turno
an. 1702 , 29. Jun.
Red. Apud Provifores domus f.Elifabeth 1 i.WmfmrixredBerentSchu/dorp
(al. Schiittorp) defun&i 10. 9)?arcf item redemit Henr. Voff'. G.^laxd & difpofuitin
manusPatronorum apud jfoacbim von der Vecbt^d fidelesmanuspofitseusqueadjo-
han. Hodie nihii habet in corpore.
Com. III. prima ad idem altare. f)
Patr. Conlulatus Hamburgenlis.
- Murmeifter an. 1468'
FofT Johannes Cloth (Secret. 1 f 10 , Proton. 1 f 27. f 1 f 27.) Gerhard Trecke/,
conferente H. Vog/ero an. 163 1. i^.Mart.Di^. Trecke/conferentGBarto/doMo//ero
Proc. 1662.26.jun.
Red. $vft Conrad WiUers &bt oufm SBurfta 3 o. sflMrcf; 3n H. L. unbP. B. Vifi-
tations-QMld.) fjeijjef t$ apud Confulatum funtred. 30. 9)tarcf.
Com. IV. Secunda ad idem altare»
patr. Provifores f. Elifabekh.
PofT IVilh.Hake, M. Mart. Mecklenborg , Everh.Decker.
Red, Olim 3n 2>iUwar&er bci ZlUvmufye 4. SWorcf , de quibus Provifores ha-
bentLiteras. item apud A/bertum Linthen. 6.§)}axd>JjodieN.
Infra 111 eadem Capella eft adhuc unum altare noviter ere&um fine
Vicaria & Commenda habens commune nomenMaria? Mifericordia:; habet
ornatum unum viride apud album.
Vic. V. ad altare S Matthasi alias SS. Sebafliani & Fabiani.
Patr . de collatione Capituli nunc Annexum Prasbendse II. Major.
PofT. Sebaldus Walt , Secretarius Ducis Alherti Magapol. Henr. Bandfihow
"SchoIafticus,N/rc/. Buftorp ; fohan Struck, Hieron.Scharnekow , Henr. Wychtenbeck.
al ) Joh. WichtenbeckHenr. b\.Ge, 0/denhorft\6o6t 1 .Sept. Matthias Walters 1634.
28. Aug. Alb. Freud. 1 6 s 8- 1 * • Mart. Bernh. E/ers iEdit. £ Mich. 1665.3. Sept. Henr.
I. «Djeiis 3 tcr ^artcn tyWVV '&**•
() 31n b{>fem31lfarfc^tncnnu(Jerbiefeti/ nDdjjrooanbereCommcndenqemefctqufein/ DatonctnePaulus
«SoiroeiJel etn ^tieiler a. 1437. aefttfftct/ bteaiibereabertjtauSbemSftacrjtafj HenrichHoyas, unb
Hennch Hun.digcn a* 144 1. aufeef fc|jieC roorbem jtefje obeu tn biefem 35anbe. p. 516»
*lL_ Urftmbert urtb Hacfrrtcfreti ;. Period.
yj. „„~ _ *. XKOLAl.
iJh Wifi 1692. if. Sept. (dein JUL. AduanusQub i7ro.Senator 1716.) Cbmi
^fera 1017. 20.N0V. (Dem JUL - - Senator i7ig. 4.Jun. < J
Red ty*Hemc** Bandfthmb habeo vicaviam in Eoclefia S.NicoIai , euius
■reditus funt 1 g. sj&fortf apud Comitem de ^w^c< folventur per Scriptorem de
Imnenberg ; item ad eandem Vicariam fpedant 3. #tarcf reditus,exiftentesinuem
©IDcnaw j>er prope ifowterg- trans /!/&>» , qui per quendam Henr. Steher folvuntur.
Lx Lib. 1 ♦ Vifit. ^. Owmz. Item 1 o. $?artf Lub. denariorum apud pKtfatum Henr. Stt-
ter recipit Johannes Strtck anteceffor a Kiineken Vppem Perdemx rec®rd. prafente
llans Langenbeke. HodieExtelonio Comitum de Schawenburg 18. $?a'Tf. B H B
Jtem auf t)er ^liNenbriicfe CM$?ac. Hambroken £>aufe de term. Pafch. 4f . $tanf.
i£j lE^' ^tiHenr. Wkhtenbeck ftd)tt in H. L. dat ad chorum ii.fflorcf urtftncito
-apid. fcetffet etf : Dat ad di verfas Ecclefias 6. $forcf.
Com. V. ad idem altare.
Patr. Funiculatores. g)
Poil, Martinus Itfarutb.
Red, 0//W apud Provifores Fraternitatis Fabiani & Sebafiiani 20. SOfartf.
tWtf. N.
Vic. VI. prima ad altare S. h) Urfula?.
Patr. Pater Antonii Meinenfen ,- nunc de CoIIatione Capituli.
PoiT. Anton. Meinfen , M. Mich. Ka/tzow , M.LucasvonCol/nyGcorgSchu/tze
jaepos ex filia Georgii Dedekenni an. 1 627. 24. Maji £W^6. Stevens cui haec Vicaria poft
«iiuturnam Vacationem collata eft per prafentationem Gotfr. GrotgefCzn. Jun. ex jure
•cievoJuto 1 6 f 9. 20. Oclob. f 1669. 7. Febr. £J»Vj. iS/tf/>/? frater Johannis Canonici
an. 1669. d. 1. Apr. f 1696. - - O&ob. Nic.Stender Capituli fubpradecl:usan.2697.
7. Jan. f 17 10. Peter Nic. Stender Juv. prasfent. a Reg. Stad. poiT. accep. i7io. f
27 1 1. modo foh. Peter Ibenthal Not. Caef.Publ. poff. acc. 171 1. 4. Apr. Ojier*3lkCttb
k D. von Campe ex turno praef.
Ked, O/im in Hans Meinfen haereditate ttp t>ett1 Q5urftat>e 8» SWflrcf. In haered.
$oach. Meinfen up fcer ^limboxd) 4. SDtarcf . Rodie N.
Vic. VII. fecunda ad idem altare.
Patr. $£>er 2$arfct>ampert , poftea Annexum Decani , ita P. B. cceteri habent
decollatione Capituli.
Poffi Simfe/dus Warenberch (al. Wardenbach) - - - Rumhert 3 Det/ev
SchvJdorf "Jun. 1 7$ 1, 11. Maji , M. JM. Heflerberch 3 Hier. Schu/tze Organiftaad S.
Jac. exturnoprsrentatusaD.^/V/;.yV^/«fri^9g.22.Jan. Joh.Dan.Decker Organifta
h) Vidc Rabi Bctkzael 16^4, 15? p. 464. Meib, Rtr.Cictai.I.jW^ra.J^a^ls^onA^l. Unttt. 1696/J?.
$?4/ 596. 9^9»
*— — — ■ *■ — — ._ ___ — , . -.^,„,i , . i , — . —
X 2HCOLA1.
& Sabprsefe&us Capituli an. 16-6$. 19.N0Y. Nk.Lutiens (pofiea Paftor ad D. Nic. itt
j©ifln)«ri>er) an. 1691.10. Aug.
Red. Iq hsereditate Nu. von Zeuen 20. $ftax3 Super quibus funt Litera: Sigiilatse
apudPatronuni, fed pofteaaccept^ab//^r.^^/M^^in<iepofito, linefru&uper
iongum tempus : It. it. iimt apudf ohannem Fromelingk Vic. ad S. Pet. f SSJfaifi, Litera
fuper hoc confecla , cft apud Patronum., lBodofuntiu^guin^majc^eapud^/r^
Vedderfen 'mdomQtua. Hodie N..
Exp. Ad chorum ma;|, Ecclef. 2. 5)?ar^
Corn, VI. prima ad idem altare.
Patf. Dejure mercatorum five Inftitorumv
FoiT, fobannes Ludkem,
Red. De redklbus (harum duarum Commendarum} refponde&t -rnercator&s
fejusdemfraternitatk , quilibet Commendiftahabet 18. $#4l'c£>
Com. VII. Secunda ad idem altare.
Patr. /^/^-decoilationeDecani (D. M.)
Foff Petrus SchaJL
Red, ig+ Sfravcf habuit oEm in domo Joachim Meintzenj inquheackim.
(D. M.)
Com. VIII. tertia ad idem altare.
Patr. De collatione Decani.
PoiT Jskatmes Bandelo.
Red. Ia domoy^/5w/tneffllcrtexiil:untr8.?)}?avcf, quam domirm quondam
habuit D. Hhiricus Pamert poft cujus obitumdebebat annecti Vicarise AntbomitYitiM
fcrt. Haec ex Lib. I. Vif. Alberti Crantz. %n Recent. ffc&tf hti Siefeil CwftmffclU
Oliavfed inqiurenckim.
Com, IX. prima ad altare S, Hieronymi, i)
Fatr. jurati,
PolT. UUariws Meirieken. *~
Red. in domo Cord Krufen, ro.3}?avc&
Com X. Seaanda ad idem aifcare,
Fatr. Hdem.
PoIT. M. Ottn Soltwm.
Red. Indomo JoachimTwefireng TO.?Dft$c&
Com . XI. tertia ad idem altare,
Fatr. Jurati*
1) A. 1462. &al>en Dni-£tcrm#»n* Kjenborgs Teftamemarii ftfl (tC|>m Sllfar Cttie Cougmeuflc gefilfffrt
Hfc 5 »7. f
11? Ifrgtwbert tmb Hdc&rtcfttgti ? . period.
* NICOLAI.
l 011. oixtus Waltheri.
Red. Habuit quondam 1 1 . aut 1 i. $?arcf,modo tantnm u.de auibus InraH fM
vunt « yarcf & feptem funt in domo #„* JfcU. angulari in oppoSo Si£
_ Ghirographus 6m/ Waltheri : h sj&arcf reditus per Dn. iM&m> Schiphomver
feu ejus uxorem, adhuc viventem, fecit contraftum in prarfcntia Juratoi tm,quod exol-
vent 7 pro decem& funt iftae 7. in domo prsfata Jacobi Jimmen. Item 2.adit z.
Cftarcf reditus deperditi funt in domo fita m Der OorfeCKnten per certum Turatum
Hansyan Buden ; qui didam domum ad ufum Juratorum cum proprio ufurpavit &
recepit Litigavicum Eo coramSenatu , fed pravaluit cum multis aliis JuratisAn-
tecelTonbus fuis. J
Com, Xll. quarta adidem altare, eft Laicalis.
Patr. Jurati.
Poff Johann Hoiers.
Red. In tera Hadelerias in bonis Dirick Bremers & Matthit Wethgens reditus
5»5WarcfitemapudJuratosEccIe(iJEreditus io.9^arcf.
Com. XIII. quinta ad idem altare,
Patr. Jurati. .
PoIL Herm. Ledderboon.
Ked. In domo Jacob ZeJlen prope Caemiterium D. Nicolai 9. $?arcf item
iipud Juratos S. Nicol. 1. 5D?arcf, item in domo Tidtken Hafes m t>er (SrOttlWjfirAp
(c , quam modo posfident haeredes JoachimT-iveftrenge.
Com. XIV. ad altare S. Marci in porticu.
•Uatr. Hans Barchjieden & Harmen Lusfing.
Pofl. Hinr.Kelpe.
Red. In domo Henrici Framen 10. 5D?arcf item apud Juratos Ecclefias 10.
€D?flrcf. Hodie. N.
Com. XV. & XVI. ad Altare S. Crucis. k)
?atr. Jurati.
Fofl! Primse Johannes Wedige fecundaz Dn. Hinr. Hacke.
Red. Primse apud Juratos Ecclefise i6.$?aicf. (t)iefe 1 6. $?arcf tvtr&etl in Re-
centt. beifcen Commenden $U<jefa)rieben.) Secunda dicitur effe Stipendium five Ela>
mofy-
k) A. 1451. nxuetneVicarieanbiefemStitar/ njelc^e 4. SD?arcF 3af;rltmf ^ etnFommeB uut) Thetdertcur»
K5le jum 35eft$er batce. ili. 59. 23ermufl)Ud)n)ave^t)ten)elct)e^eImtc^Ponber^eybeAn.i386.»),
9. funii anrtct)fete unt> feinen (£rben fcte £ebnroart baruber auf 100. 3abr ei&ielte. a. 1597. am Sacje
SK:4)aeli$ ()at Ketme / fceg sftaf&Sberren NuoUt (5clberfen(£()e grauejtie Commcndc alpter ge*
fttfftet unb mtf etnem <£()ot<eal£aufDer<5ull&eju Huneburg becjabet. ni> 516. A. 1487. NDd«
NtcoUus Bilerett jur 'Berbefferunq Der Viearieanbiefem 2tltar/ roelcfter fub timlo S. Nicolai jube*
nant wroeinecommende aufeevic&W/ welc&eflberiu^rpolbJSlin&enpro^e^i^&ccVicancfcc»
feitSetiwaleibet.roar» 111.5*7.
i. Cap. acjre QSettfacje, wn bm MEMORIEN im ibtm. 669
Si NICOLAI.
mofyna. Item 30. §0?avcf de quibus dat 17. S0i(U'cf (ingulis annis ad unum ftipen-
dium , item 2. $7?avcf redituariis pro bibalibus, item 1 8- g. cmnibusPresbyteris Ec-
clefiae S. Nicolai. item 1. 5Q?cilcf pro MEMORIA ambonis & Juratorum corpo-
ris Chrifti.
Exp. ©jnt) fc&on m lleditibus notivef nem(icf) 2 1 .SOtavcf 2.6.
Olim fuit etiam ad altare S. Crucis una Vicaria cujus PorTefTor Joh. Saxo. fjaf Cjecje*
betl ex Salinis etnen chorum Saiis unfvet uf Lucice efjncjefefyv 72* CWavcf vide ROSEN Viti-
fcations-£5ucf) fol. 124.
Vic. VIII. prima 1) ad Altare S. Apollonia?.
Patr. DecollationeCapituli (H. L.) AnnexumPrabendael.Maj.
PofT. Joh. Leuw. (H. L. Low. P. B.) Henning Bil , al. Phi/en Meinh. Pra-
iveft, 1 f 69. 28. Maji. M.Bernh. Vageth Paft. adS.Nic. i 5-95. 14. Mart. jfoh. von Go-
ren (al. Gohren) 1614. f. Jan. loh.Hollender 16 19, 26. Jun. Ericus Wordenhoff
JUL. 1629. — Aug. Laur. WordenhojfL. 1677. 8. Febr. Hier. Muller praef. klok.
Matth. Claufen 1709, 22. Aug.
Red. In hsreditate defun&i Helmeken Krufe 27. C0?avtf itaP.B.&H.L.inre-
centioribus vero Vifit. Libris huncin mo.lum : Exteftamento Wilhadi Hartkens ,
modo Tilemans Henckels Viduce , in platea majori piftorum , in domo Henrici 01-
denburgs (capitalis Summa eft 500. sflftarcf) de term. Pafchce 20. C0?CJVCf alias in &MP
^vtcf m*&txatt jrotfcjjen €tou$ ©tticfen gucf erbecfevn unt> fcHcwigfcri £cg£cr»
Exp. AdChorum Maj.Ecclen^dat 2.$?avcf.
Vic. IX. Secunda ad idem altare.
Patr. Hoyer de Kahen qui eam fundavit An. 141 5*. m) ejusqve pofteri atl
120, annos, Hans Berendes poftea t>te 2&£tttlg€ft/ Anno ifjj*. devolutum eft Jus
prafentandi ad Capitulum , Anno 1612. d. 28. Sept. fjaf M. Henr.Rumpius pro-
longation evfancjet ad 1 00. annos , unt) Qtf)tt fcev terminus folcfjev Prolongation evft nao) fet*
nem^Ouean videProtoc. i6if,io.O&ob.illeobiitAnno 1626.
FofT Conr. Hefterbarch , Marq. Krohn , Laur* Reich 1 606. 20. Jun. M*
Henr. Rumpius 161 j, 10. Dec. Georg Krohn 1627. 8- Mart Hieron. Schultze 1634^
18. Jun. Mattham Sluter JUD. 1679, i9.Apr. Senator 1705. n) — Aug. Iac.Lan-
german Iuv. o) 170;. 6. Sept.
Red. Olim in haereditate Nicofai Toden ProconC ac ex omnibus Ejus bonis
mobilibus & immobilibus 14. 9)?arcf*
Hodie in ha:reditate Chriftopheri Iufti, /e^C ^JitrgCfl ©cbr£fccr6 tn bev <Bx$Mm
ftvfift belegen de term. Pafchae. An. 1 5 f 5. Aibo Civitatis infcriptas 14. $?arct
q>PPfi ? Exp,
J) etc entflunDAn.1381 ^urd>3o^aii^rcrti€r8unt3cJ<in^cn^ilt)f ptff cNnp,5ig.r^
m) ©onfl A.i4i7.jic^0t>CRp.5i8»
. n) 19. April. D, M»
lltfimfait iittfr Hacfrric&ectt ?.Period.
S, NiCOLAl,
Exp. Ad Chorum in Summo dat 2. §)?at\f.
Corn XVII. prima ad idem altare.
Patr. &e Ktrnierfaw (H. L. Ovurof>eifcT;w P. B.) ;
PofT. Alk Wegedom.
Red.
Com. XVIII. Secunda ad idem Altare.
Patr. Confulatus Hamburg.
Pofi. Filius loban Rolefawp {Rttt 8teflfr6rt.
Red. In Camera Confulatus Hamb. funt 16. SDjavcf*
Com. XIX. tertia ibidem.
Patr. Confulatus Hamburgenfls.
PofT. Iohan vam JRme.
Red. In S. Marten Schatt tho Ripenbvrch funt etiam 1 6. $?arcf.
Vic. X. prima p) ad altare S.Barbar« (P. B.H.L.) al. SS Georgii & Bar-
bar& (ita recentiores)
Patr. Confiilatus Hamburgenfls.
Poff Conradm Loes > Ioh. Eckleff. Herm. Vageth 161 6. 17. April. Joh. Woh-
J.ers Juvenis q) tton $evrn Q3tlV0CVtll« Moller an. 16 $"9. d. 14. Jul. prceientirct M.
Georg LiiPkens prsefent. a Dn. Ioh. Schuite Confule primario 1 679. 1 2. Jun. f r 72 1 . Apr.
Chrift. Sivers Musbard Med. D. a Magnifico Schroedero prsefentatus. A. 172 1.
Red, Ex Camera Conf. 3 o.9)?avcf item funt reemptce 8.9)?avcf reditus,quas rece^
pit M. Chrift.de Hqya , <Sc nefcitu-r quo repofuerit item in domo foet X?<ige&ejcfcc*t
bty tWtt ^tfcfemarcft f. Sftarcf* /:W/>exCameraCivitatis 50. SOtawf.
Exp. Ad chorum majoris Ecclefix 5 o.^ftavcf/ ad Nicolaum 2.9)?<U,cf.
Vic, XI. Secutida ad idem altare.
Patr, Hans Moller. JamdecoflationeCapituli.
PoiT. Iohan Lutkens> Chrift. H&Itskampf Not. Publ.ex Jwre devolutoprsefen-
tatus a Dn. Goth. Grot hgeff 'Canonico Juniore an. i6f9« 2a.Sept. f 1666. d. 8. al.6.
(D.M.) Oct. Chriftoph. Steinhaufer 1667.2. Mart. j 1690. d. 6. Mait. Vacat men-
ie Regio. lok Anderfin D. Weftermanni Decani gener-a KeginimQ Stadev/z an. 1 700.
d. 23. Aug. prsefentatus,accepit poifeff. per procuratorem Conr. Ioach. Lillie d. 2.
Sept. ej. an. refign, -1702. — Q&ob. 6c £a<4us eft Civitatis Secretarius ac poftea
Syndi-
f) A, 144T. wrbefferte ^o&ari Jvrte Stobmaa ettie Vkaric <m btffetu SHfai Hl. $17. a. 1488. ffe$ etu
$letc& «cnanfct. 35urg?c t>cn 9crf<#ciKi 3Ufov feietw I'akch/ u.nD '^(Jt<(e ei«uc Vjc^ric oaw».
in. 518,
i) Sm iujtgev 5?«abe (d. m»)
a. Cap. acf;fe Q5et>faae. . *rtit fcen MEMORIEN tm&om. &7]
S NICOL^I.
Syndicus r) Theod.Frid. Vokkmar JUD. a Dn.D.(?fc/£«extiirno prsefent. acc.pofT.
an. 1702. d. 2g. Dec.
Red. Habet Patronus : Hans Moller 20. ?OMvc!,itemPau^elKrantz. ic.$}avc£
Summa Cap. 1 co. ®ult>eu. Litera: funt apud Hans Moller, item in domo Joach. Stender
6Mwct HodieN.
Exp. adChorum.i.Stecf.
Com, XX. prima in eodem alfare noviter erefla.
Patr\ *
PoiT. Andreas Coci Capellanus in Herveftehude*
Red. n.
Com. XXI. Secunda ad idemaltare,
Patr. £>c x>am Sroge.
Poff Johan Wedige.
Red. Cum relicta Henrici vam Kroge 10. C92avcf item loachim vm der ^cdbt
in bev tDtcEffrate (poftea Mich. Rheders) 6. SDf artf. it. funtdeperdifce2.$?avtf / quas
promilitinproximavifitationeidemdominus : fe velle reponere.
Vic. Xll. ad altare Maria? Virginis coronata?. s)
Patr. Teftamentarii Johannis Widhafen. (recentt. Alberti) habent jus prae-
fentandi in perpetuum , funt autem Tile Nige/e.Dn.Ehrh. MoUer 3 Iohan Ltichte-
maker.
Poff. lohan PiU 3 t> Iohan Utrecht 3 Ioh. Dedekind 3 M. Eraf. Samrius
Cantor 16 12, 29. Jan. Vinc. Amoldi 1639, 2%. Nov. Frid. Boetius 1665. 1. Od» u)
Ioh. Nic. Langerhans 1 680, 1 g. Oftob. Iohan Phil. Langerhans Stud-Theol. 1692, 27.
Oclob. f 1 697. d. 9. Apr. Iac. Midde/borg 3 Johannis M £opCV$ in S. Nic. ©O^n^
prsefentatus aL. Sim.MoUer 3 L. Wtnckel&c lurgen Stampeel accep^pofl. 1 698. 6. 0£t.
vocatus Diaconus jum (SrO&eit im 2imf t KlQbuttel. an. 1 7 1 2.
Red. Olim in hsereditate Heimken Ho/ften 3 quondam Tile Sundt 22. C9?^VCf*
item in haereditate Eler Grothen, quondam Albert Senckftaten 11. 9)?arcfV
Hodie auSL. Vtnc. Frefen S}m§ beleacnauffrem25urfr4be, rMtenja'5v(icf)fcure|>
t)\t J^)f)l*Teftamentarien enfvicfttet 22. SOfavcf .x)Praeterea nihil habet in corpore.An. 1 66 1.
•d. 2$ . Sept. j(| f evPatronat- $5vief im Original nadjaefeften unb befnnben , uaj in Corpore
34* Sftavtf fein foflen; befage t>e$ #oc(m>. CXatf)^ &e«tf el'25u<fc , t)avin e$ cinge*
|c];vieben.
Exp>
x} Tandemque Confu!,
s) aibcrt U)ul^fc&(it jieA» 1451, geffiffW, ili, 516,
t) al. Piel.
«) f ,l6So -- Jul.
*) 22,SK«rcf,8,fl. (D. *Q
6:2 Urtunbm unt>VTa<hvi(bten s.Period.
S, NICOLAj.
Exp. Ad chorum Maj. Ecclef. 2. ajjarcfad chorum D. Nic 7. $?arcr\
Com. XXII. prima ad idem altare. Ell Laicalis.
Patr. Fratres Virginis coronatx. y) Jus prafentandi perpetuo eft, apud Jura-
tos in Eccleiia S. Nicolai ita legitur in J. Nieh. Invent. n. 5 1 .
PofT. Marquard. Kron.
Red. De fratribus Virgints Coronatse 8- Sftarcft
Com. XXIIL Sec. ibid,
PofT ioach.Garleflorp.
Red. 20. SWarrf.
Com. XXlV.rertiaibid.
Patr.
Poffi
Red.
Vic. XllL ad altare S Mauritii.
Patr. £)er SOul^ajert.
PolL Pergadamits ttOm &rocje , Hein Hogelke 3 Qeorg Roja. Marc. Setcken
praefent. a Syndico Vinc. MoUer an. 1623. if. Jan. loh.Em. Rift 165-2. 1. Apr.
Chrifl. Iac. Reinflorp , Hier. fil*»a Dnnis Teftamentariis L. Sim. MoUer , L. Luca
Winckel & lurgen Stampeel prsefentatus 1699.4. Maji -- Guftav Simon Moder, Vm-
centii XV.viririlius 17 14. 16. Aug.
Red. In platea 2)tcf jirate in domo Wiepken vam Kroge 1 8. \D?orcF item in domo
Hans vanderHeide in platea D^tftna&Sttarcrt 12. $?arcf. ExLib.I.&Il. Vifit.habet
" ifto/i* ex teftamento t>er Wul^afeft 10. ^arcf fonjt 52. gftmcf; Dermdae , &
Jg)oct». Dvatr>^> fcencf eLBucfe.
Exp. Ad chorum maj. Ecclefia? 4- ^ tci. ad Nic. f . $?arcr\
Com. XXV. Ecclefiaftica ad idem altare.
Patr.
Poflf. joh.Gardelop (ita P. B. fed H. L. legit Hardekop^
Red. Dicitur tantum habere reditus j. Sftorcf.
HodieX. . . .
Ad idem altare decantur hora? b. Mana? Virginis.
Com.XXVL in Capella noviter fundata.
Patr.
Poff Barthold. Vathouvcer.
Red.
v) m M\§< fic a. 1448. aufsen'ct}Cet |abe n. m. 5 17. 5*9-
2. Cap.ad?>£e 55et;facje. «>on & w M£MOHI£nt im j&$m. £7 t
S. KICQLM.
Red. Sunt apud Liitken Hcppen & Dir/V/> oc^j/r« in uer fD»f /vr^ffcrt 20. SftflVCf-
/-/twVV N.
Vic.XIV. primaadaltare z) Cofma? & Damiani,
Patr. Proviibres horarum b. Marias Virginis , dein Teftamcntarii^f/^. Wulha*
fen perpetuo. a)
PofT. Ioh. Wedeke (wedige) tempore vifit. Alb. Krantzen, vid. infrain redi-
tibus Ioh. vomSlefel, Frid. Walthers 1611. 50. Mart. P«?/.Cd^»£//r£CuftosCapituIi
i£f2. r. Apr. b) Ioh. Garmers Syndicifil. 1670. 5. Nov. Wi/h.Schr&der Ca.met.Ca*
pit. 1 677. 1 3 . Dec. Alb. Michelfen 1 692. 20. Oci.
Red. In hsereditate lacobi Zellen Fabri 1 6. 9}?arff item cum Nic. Monnlck in villx
l!p&er<^ox>e. 10. SfJJarcf it, in haereditate TheodoricivQnbcrVe&tq.. sjftotcf item ia
hxredit-ite & omnibus bonis Carflen Schwarten in Bifna ad albim ? . CQjoecf,
ExLib. I. V\Cit.D.AIb . Crantz. loh. Wedige. 10. SOlarcf inhsereditaterelidteT*-
c<?£/ Santmans , item 10. ^ftanf inha3reditatequondam//£»»iwg7'/' #%-»*, 7. SQfarcf in
hxred. Harmen Wetehorn, 14, 0}?avcf indomoi/^wr. Berwerth. 2. OJ?arcF in hsered.
///»r. Schroders. Additum apud ha?c : ultima vifitatione puta do&oris Crantz difcor-
datcum priori vifitatione in una marca.
Hodie ex Tefhmento uer tOulfynftn 10. ^D7arcfv foffen aucfr $o,$?arcf feintml)
flllt) uem Pofleflbri Kafienburg 20. SftJarcf a(e Monitori nur cjegeben.
Vic. XV. Secunda c) ad idem altare.
Patr, Gotke Toden (ita H. L. & V. B. in recentioribus vero) de Jure Patronatus
tyr Wtchgreven, eom Henmhg aeboveu auf f o.^aijr 'oon an. 1 6 1 4.Uf Diefe Vicarie r>at iperr
Hennlng Wichgreve fur ftcf; unt) Dte ©eimcjen unt> aflejetf bcnSMccjten bett>er @efd?fecl>e am
2f. Jan, prolongation cjefuci)et uni) erl)a(ten, erft ancjehcnt) nacfe ^lbftcrben DeS Pofleftbris
M. DavidVagets, (obiit 16 14.) unb f)at»?icrrHenningf}iejuQ}o(mac(^cjecjtbenC^^-
rinen Nigelen, lohan Kedings J^aue^VGU unt> Catharinen Hackmans, Jjberrn Heinr. von
Sprekelfen nacf$e(aj]emn 56itcrocn , o\$ uie recf?fen necf;ften Agnaten unD Patro-
nen rjiejU.
FoiT Theodor. Meier (H.L.) M. David Penshorn Supennt #err David Vaget>
Ericus Wichgreve 16 18. 19/Dec. Ioh. Schlegel Jun. 165-4, 27- Jun. Lucas von Campe,
Petri Proton. fi!. 1 67 c. 25". Nov. refignavit Luc<e Steman Juv. 1 697. 29. Apr. qui ite-
rum refignavit Luc<s von Campen an. 1714. 8. Febr. Doctoris filio. f 1717^
16. Maji.
Red. (P. B. H. L.) In bonis & domo Hans Meigersjuxta tenorem literarum per
I.Z^«l5 3ter2$4ifb. Q^q eundera
z) ©tejer 2J!far lag (n Dcr (Japelle bnm ^Dunn. II. 34^
a) Or^ne 3n>etfel roeil 3tbert Qpui^fe A. 1451. Dirfc€ ge^n Bcftifftf t ^at, III. 52*5.
b) Miferc aqua periit 1669. fj. Maji (D. M.)
0 &i(f(t fcftn Nt Wrtfe / 3o^n Safcn mtw a, 1442,^ enfftermin. 526. 51$.
674 UttunbtmmbVl&dxidnm - j.Period.
S. NJCOLAI.
eundem Hans Meiers ilgilfatarum 1 9. ?tf?arcf in domo &bonis Wibke Glumers funt 1 a.
$ttarcf/ itemhabetadhuc literas;.$?arcf. Sedinplwribusannisnonfuntdatge. (Re-
cent) In domo loach. Overbeck m Dev Q3ifferftraj? , f piatea piieonum 9. Sftarcf . In domo
Hans Alers modo £>#?;. fallmUn piftoris in //</#* hordeacea vulgo €>£mtt?itcf?»
2» Sftarcf*
Com. XXVII. prima ad idem. altare. d)
Patr. De collatione Teftamentariorum fyr &i&&ft/t"0tipCft inquiratur 6et f>en Te-
ftamentarien.
PoiT. /0/?.. Hiddeftorp. e)
Red, Sunt in domo paterna Thom<e Hiddeftorp m pfatea S. Cathar, 5*6. $?arcf*
Hodie N.
Exp. Dat unam ftipem in macello cuilibet r„ Sfljarcf dat ad chorum
2. «Jforcf*
Com. XXVIU. Secunda ad idem altare.
Patr. 3)erert>om2Uoge.
PofT. Eberh. vom Kroge,
Red. Olhi^: apud Teftamentarios io.9}?arcf, indomoHenricivamKro-geio*
Sttarcf. in domo Hans Mollers tm &0&if1Cje;fcHarcFe 6.$ftarcf» indomo Theodorici
mn der Fecht \\\\ Cramott 4. 9??arcf*
Hodie. N.
Com. XXIX. tertia xbidem,
Patr.
P01T. Bernh* Geiftmeyer,
Red. Apud Juratos S. Nicolai 1 o. $farcf.
Vic» XVL pnma ad altare S. Catharina?' fundata, a Barth Kocke an\
1408.
Fatr. Duo Seniores & duo Juniores Vicariorum ejusdem Ecclefise.
PofT, Henning Danckmeyer , Ioh. Preujje 1627. 8. Marr* f 1664*12. Apr.
M#rr. Rumpius 1664. 2j, Sept. f 1697. 7. Feb. Henr. Neuman (poftea JUL.) 1697.
1 5V Apr.
Red. Olhn in domo Henrici Brufekop m Harhorch (ita P. B. Ha??iborch legit
H. L.) 2. SQJarcfY in domo M.Henrich$.$l SummaCapitalis ie.93?arcf r reemptse
fimt in Attermuhe- In bonis Pawel Schnor 4, $Rarc£ item Gd/li Giilfoiv i, SOJarcf 8.
«*) £ine Commendc an biefcm 9IUar &at iheodortcm Kolerr canonicus Qf (?jfffet unb tn feinem Tefament
bie Exccvjtoces oejfelben w Pauono* wrwDnft 0ei>e &ic Urfwn&e fo a». 15&5, datir(.iiu ". 55a»0^
p. H*
i. Cap. ac&fe (8t\)laQt* wrt beitMEMGRlEN im IDom. 67?
tf. NICOLAJ,
gf. in bonisD/Vrc* ?/<#*» inWedel. i.SRtattf. Summa Capitalis eft apud Pofieflb-
femSQuia reempta eft. Hodie nihil habetin corpore*
Exp. Dat ad Chorum Maj. Ecclefiae 2. tfftaxd*
Vic. XVII. Seeunda f ) ibid.
Patr. De jure condid. Do&oris Engelin — de collatione Capituli.
PofH g) Hehnoldus Wachtei {P. B. H. L.) Henr. Bokelman , Henr. Uphof
Senatus Hamb. Pincerna 1664.4. Aug. f iyor. g. Mar. Conr. jfuL Surland (deirt
JUL.) 1710. n.Sept.
Red. (P.B.I-LL.) In totahsereditate lacolzvanWmtheny^laxtf. Super qni-
bus eft litera Sigillata. Itein in hareditate & bonis prsefentis Do&oris Thcologue <5c pa-
troni 4. $yi({i'& Hodie N.
Exp. Ad chorum Maj. Ecclef. 4. ^flaxit h) inNicol 2. Sftavcf. i)
Vic. XVIII. tertia ibid.
Patr. Henrici Vagedes, illiusque relife — de Coll. Capit.
PoiT hhan Schiphomver (recentt. legunt Henr.) Conr. Borchers Senior^
Henr, Kopim Jun. preefent. a Dn. Mich. Molner ratione turni. Ioh.Langermank
Dn. Herm. Wetken in turno praefentatus 1627. 1. Mart. Ge. Leopold Barfcenim an.
t6;4. cL 7. Aug. \ 1664. 26. Q&obr. Vacat. Laur. Peters , Marci Senat. fil. -(dein
JUL.) 1691« 14. Aug.
Red. Inannuisreditibushabuit28.?0?m'cf,quandovi(itavitD.Alb.Crantz. t
Exp. Datad chorum majorisEcclefise 2. ^arcfadS. Nic. 2. 9)}avcr\
Com. XXX. tertia ad idem aitare. Sed defolata nullos habens reditus &
clenodia, fed tantumcalicem. ItahabentP.B.&H.L. Sedinreeentt.ita.
Patr. Duo Seniores eVJuniores VicariL
Poil Ultimus Ioh. Schulte, Joh.fi I.
Red. In hareditate Qtxxu Diet. Mollers itl htX StfoilWtfniarcft finquir.) 14.
^arcf.
Com. XXXI. prima ad altare XIL Apoftolorum , eft Ecclefiaftica.
Patr. DuoSeniores&duo Juniores Vicarii (ita H, L.) (ed apud P.B. &recen-
tiores eft de Coilatione Fraternitatis XII. Apoftolorum.
PofT. CyriacHS Eggardi.
Red. c. SQ?avcf quasperfolvuntProviforesejusdemFraternitatis.
Qm^ 2 * . Com-
f) £iefe vicarien §at a. 1449. d. 6. Maji VDexhe/ Gtrman (Dlbeijorffa Witm gcfiifftct unD&ie8e(m'
wart i&«a w.rfangtt.«is ftuf uo. 3a!;r er&alren/ fyfrUni Oar&fer «om eapttulaufaena^teu
^ri.cffp. 56.fqqv. mieicjemSBantc.
g) 35ottfneb ^owfcbilb »ar t>er erjrc fo oieSlbnufting n\\ Mefcm Sefjn ge[jacf.
h) Pro MEMOKIA fuufidtorum hujns Vieariae.
i) Pro MEMOEIA Dni igottf ^Oltjltjlt» & folaxnis VPlcfcn Vi«rii.
676 UrEimoetfUttbH4cfcricfcteit $.Period.
*, S. NICOLM.
Com. XXXII. Secunda ibidem,
Patr. Iidem.
PofT, Petrus Frefe.
Red. f.$?arcf abiisdeniProvifovibus. /iW/V nihil in Corpore,
Vic, XIX. prima ad altare S. Bartholomei ApoftolV
FatX. De CoJlatione Capituli.
PofT. Ioh. Engelin > M. Henr. DoUen , M. Petrtts Swe/und , Iac.Krufi 1606.
37. Sept. Henr. O/venfted 1645-. 10. Aug. f 1664. 12. Jun. Bened. Sellin i66r, 24.
iVu<*. t 1672, 16.^ Maji, vacat menfe Regio. /o/>. Renr. Wenceshard 1699.
37. Apr.
Red. 0//;» in domo 2V/V. 7W?;/ Conf. in platea Cathar. i8.0??arcf indomo
Henr. Hotifen up t)em ©lefifcirca novam apothecam 12. $tarcc\ /W/> N. habet in
Corpore.
Exp. Ad Chornm majoris Ecclefice dat 3, SftCtrcf ad S. Nicol. 6. SQfarcf minus
{fi £f, cumcertatamenconditione.
Vic. XX. Secunda ibidem.
Fatr. k) Wobheke Langen — de collatione Capituli,
PofC /0/;. /#i/^. Ludov. Segebade , Ericus Hefterberg , Alb. fil. an. i6it, 5.
'Jul. C?$. Thurman L. Secretarii Capit. frater 165^9, 2. Apr. refign. JEgyd. Theod.
futbier 1671. i4.Sept. Ioach. Sch/aff 1677. 6. Sept, d\t$itnmQfrdi<\tf) Jli Stvetbrti*
cfen refign. A. 1724. Arnold Chriftian Beuthner poflesfionatus A. 1724. d, f.
Oaobr.
Red- (P. B. H. L.)" In domo Cord. Eicken tip ber Qtccf e!l?c*retl 19. S0?arcf*
iHecentt) Ex domo Confulis IVnV/ Winckels uf t)em Sted?e!t>orett 5e(C0etl i8.S&torcr;
'fetnt) An. 1647. poftFrancifciinGeorg Mollers ouer t)er CEttgeUattos ja^rer^(B>e|el^
fcbaffe in platea pellionum mt €>iat>e 25ucr; eingcfd;rtebcn , n>o»ont>fl$©cJof}cjcfutt|et
t»U'& Alb. Hefterberg I>at t)Clt Extradt. Hodie |)Ut 1 7* $torcf , rcjfu »011 Cinem t)CV Of-
ficianten III. aug t)cr ©efeflfcftafft be&aljlct.
Vic. XXI. prima ad altare S. Magni 1) Martyris.
Patr. Dn. Henning Biihring ejusqve relidae m) — Martini Heren & ejus
hseredum ex uxore Wichmannia natorum ad 100. annos ab anno 1 606. Anno 1 6$ 6.
Martinus Here jus fuurrr ceffit Catharhw Rofenhagen , & illa impetravife prolonga-*'
tionem
. *) ©tcfeg Selnt W SnraermetjterVTIarquarb £00 Getfifftef ot)et toielmeljt in feinen QCuffFutiften oerbefferf
mtt> bic £e(jnroart Dartiber fur fetae ®d)roefter Xocljter 6dng &<m$tn Qc&frau uno i&rc Srben er&a!(«it
fte&e p. ^29. i* oiefem 35auDC.
i) €incvicarie roaro an fciefem 2llfar (jelcgef / folanae/ bi$ bcr$lfarThomxApoftoiintmSfant>cfeitt
n>ur^c. 111. 519.
m) An. 1506. t),it oie^rau Q3firoermriff ctla ^9«f B^rtft^ f ^vc^ ^pf '■pwrcn g8f Uf n in ©ttS(nii9 tl>
fe$ Se&rtf 5« ©faiw aebrat&t, ui, 57*
a, Cap. afytt Q3et;fa<)e> wtt bm MEMOrien jtn 2>om. 677
S. NlCOLAl.
tionem ad 1 00. annos ab ifto anno 1636. Anno 1639. haeredes Catharina Rofenhagen
' ceffcrunt idem Jus Iohann Scopo Mufico & ejus hseredibus ad praenominatos
annos.
Pofl*. Harderus von Stave , Georg Hoyer , Theod. Renner , n) DetleffWol-
ders 3 Chriflian llere fil. Martini > Matthias Ihre i6^f , 14. Mart. Diet. Meier
1634. 2. Jun. Toh. Herm. Schwartz 1663. ij.Febr. refign. Ioh. Dan. Decker 3 Ioh.
Eenrici Dodtoris fil. 1 707. 5 1 . Mart.
Red. P. B. H. L.) I.n domo Peter Timmen (Tunenlegit P.B.) 10. $?to*cf in
domo lohan Garlftorp g.$fl(U'tf , in domo Hinr. Homeman upbem #urter 1 ^SQtartf*
(Recentt) Domunucula Ift Ccemiterio S. Nicolai necfrjt bt$ Organiften #auf ; fol
jtitylid) «8 #aur aebcn 9°» Warcf. Pertinuerunt ad hanc Vicariam 12. $?arct Re-
ditus vigore Extra&us ex Albo Civitatis , ied 6. ?0?at*cf fuerunt an. if f2. caflatje
& an. 1634. fex Marcsecum forte o) folutse prout videre eft ex di&o contractu. p)
Adhuc fpedant ad hanc Vicariam 6. gftarcf ex I0°» €D7atcf capitali apud Nic. Rei-
mers in Francorwn q) terras veteris depofita per^ Mart. Here novum Pa-
tronum.
Exp. Dat ad chorum 1, tylmt
Vic. XXII. Secunda ad idem altara.
Tatr. De collat. Capit. — Annexum Pr&b. V. Maj.
Poif. Iacob Brixim , — Georg Hoyer Lunteb. — Hen. Cunradinm. — Toh.
Funcke M. Henr. (al. de) Slefel. Iacob Schultze. Organ. adS.Petrum 1606, d. (al.
1616.) 28. Mart. r) Frid. Seeivald 165-7. 2f« (al. 27.) Aug. Petr. OftermeyerL.
Utlt) ^ttirfcfrreiber JU Sergeoorf 1667. 27. Apr.f 1710. iy. Jan. Phil. Iac. Meurer L.
J7 10. t 17 16. 3 1. Mart. — David Otte JUL. 1716. 23. Jul.
Red. (P. B. H. L.) In Stenborch : Clawtves Reiner 2.^TtdX^fEggert Santzer
7. $?artf $?a| Ou»er ^^H^,IohanMoUeri. Sftarcf, /*w£. /fcwcte 1« Sftartf* /tor-
w*w Langem nova Gamma 3. S0?arcf. Marten Witte tho j&^r fub Prsepofitura
Uterfen 2. $?artf Henneke Schelen in Paroch Nienftede 6\ S0?artf pro fumma Ca-,
pitali fibi a Patre /dwfo fF&i tradita , fe depauperatus nihil aecepi. Ho-
me N.
Vic. XXIII. tertia ibidem.
Patr. De collat. Capit. — Annex. Prab. VIII. Majori.
PofT. Stancerus , Iohann Winneke (P. B.) Timme in nova Gramma (H. L.)
n) Sr erfjieli t>tefeg&j)nA.i565.d.25,Jun. fic^f (O^ DocH»poiTcsfioni5 fi|»f n p. 71, in ^frfcitt S&AnD( f IB»
gerucfef.
o) Cum fone &a$ tjl mtf t>em £flUpf{it|f!.
p) Extra&us D. M,
q) Francop.
0 conf, p s4M'mn.iBflntff.'
678 Uttunbm imb Hadmcfcten s.Perlod.
S. NlCGLAl.
Mauritius Witte , Henr. Stuve, Chrifloph vvn Spreckelfen 9 IohSegebade 16 i.j. $o,
Mart. , quo aqua fuffocato, Pauf. Cordes 1629, *?• Jul. AdrJan Miiller 1689. t l697»
if.Feb. Hartiv. Ioh. Moller Confuiis Hartw* Hierony. Primogenitus 1697. 4. Mart.
A&uar Quindecim Viror. 17 17, 22. Dec
Red. In agro /forw. Timmen in nova Gamma 7. ^ftarcf ; in agro Aldach
Langen ibid. 7, SOjarcf ; in agro Heme Ribbeke in parochia Curslake 10, $}}ari£
Hodie N.
£xp. Adchorumi.SS9Jarcf8.fr ,
Vic. XXIV. prima ad altare S. Andre&\ s)
Patr. De collatione uxoris Godken Tode — Capituli.
POiT. Barth. Grimpe', Henning Wichgreve , Lamk Langenmate Diac. ad S.
Jac. C/t//?. <<4cto /7tfg*r Arithm. 16 14. 50. Jul. /ftw. Vaget 9 fil. Alberti i6So.
30. Sept.
Red. Olim M. GWg de Scbivechten 20. 93?arcf j /M.r Krudup 2 $J?arcf.
#w//V N. Reditus ex Thefauraria R. Cap. Pafcha; 2. SDtarc? tJOfl f 4. 3E)tarcf Capi- |
tal fo loachim Adam au$ feincm £rbe in uer <Btf rtt wrtcit beja&lec f;at. UnD 17 1 4, bti Der
Thefaurarie roieDer be(ecjet fi'nD. L. P.
Vic. XXV. Secundaad idem altare.
Patr. De coliacione uxoris Hans Heflerberg — Capituli.
PoT. lohan van Emerjen , Henr, Kock 1663, ig. Jun. f 16$ t. 16. JuLvacat
menfe Re^io Chrifl. Ioh. Horbim Med. D. 1700. 10. Apr. f 1719.
Red. CorpusVicaricefunt24.&funtapudPatronum HodieN.
Com XXXIU. ad idem altare.
Patr. lohan Greve (legendum forte Gherver , Senat. 1436. f 1473.) fy&tbiu
feCommende fundiref unbDte&frnroart aeaeben Dem dltt\twQimmt\'tipi$ambw§, Der
a(fo(cf)e £e()ne Derkfjnen fol etneru m\ Dencn £{?or'Sckwlerri DeS &aoes , cDer 'oem Cufto-
di Ecclefix S. Nicolai.
Poff. Ioh.de Oldenfen qui etiam an. 1499. Patronus. Hartiv.BuJo-o, M. Joh.
Steimke , t) Georg Rofa 1 604.
Red.
Teftamentarii Elebeken folvunt , prout in Libr. Teftam. apud Confulatum
20. $ftarcc\ Sed Lib. Vilit. D. Alb. Crantzes habet* item 10. ^arcf in ha?red.
Hans Meinerfen : item in bonis Nickel Hans in Oldenviarder in Dithmarfla
12. $?arcf.
Recentt.
s) A. 1444. d. 16. Augufti Oat Mcduildis £ubolf £tit0tt>m mttm au Diefcm 21lfar ein M)n geftifftct/ uu$
i)te tc&aroait Dacnbec tljcejS Decflocbeiicn ^anne^aitcrteB^lat^SmmDeb^aufljsut^U Jaljviwul;
tyceni S&beer&alce t. fielje oben p. 717. tn DiefcaiBano^
t) An, 149^, M. Jon, Rciuckc Poifcffoi fe&us, (D, M,;
2. Cap. acfjfe Q$et>fa<}e* *<>* *>m MEMORIEN im IDom. 679
S. NlCOLAl.
Recentt. Steimh habuit 16. 93?nrcf. redit. hodie N.
Vic. XXVI. prima ad altare u) S. Jacobi.
Fatr. //^zj- Berendes — de collatione Capitulf.
F01X Henr. Berendes , O/ro Kronenberg (al. Kranenb.) Ztf&r. Bilderbeck an.
1^88. d. 6. Maj. ex jure devoluto pra-rentatus a R. Capitulo — Laur. Wagener'R6s
ntoj, ©cl)meuifd;ev Cammey* unt> Commercien.Diatf) m #ambuvg 1692. x) 6. Dec.
t *7l7-
Red. In bonis & domibus Nic- Tcden , 10. Sftloxzt in Nova Xlamma 6. $}avtf
(ita H. L. fed P. B. addit 1 c. f ♦ 2. ^f.) in domo Crummeling. 3 ♦$0?avtf , quas redemit , &
funt apud Patronum ? de quibus 1. $?avc£ 8. f?. fpe&ant ad perionam di&i pofTeflbris
juxta tenorem chirographi dicti Iohannis Reinecken : item apud poiTeiTorem de
confilio cc confenfu Patroni , 9. QSarcf. Literae Sigillats funt omnes apud Patronum*
/M* N.
& "Exp. AdChorum Maj.Ecc!.2.$?avcf*
Vic. XXVII. Secunda ibidem- y)
Patr. Reinecke Ka/en (recentt legtrnt Kulen) z) — Annehe Grellen (recv
it. Crolien) a) — Ilfabe Sqffen (af. Elifabetha) Ioachimi Sajjen relifta filia , Cajp.
Schmids ^rntfcjveibev* ju ^enbesbui^ Legitima — Iohan Hefe/er fcon ©cJ)(efm>ig
f)(\t A. 160;, d. 7. Febtr. prolongation auf 60. ^afyr 90m 7. Febr. 1 606. evljaifen.
Exfpirat ergo 1666. Anno 1661. d. 24* Apr. f;at loh. Hefeler prolongation auffo.
3af)V DOm 7. Febr. 1 666. an $U recfrmn, (M. Hefelers *>on ©cWeftfDtg (Softn^ ©ojjn,
Iohan Hefi/er Paftor £U Behlem im @tiff Bremen tm Itonfce Keding NB. tm SlttUe
Het*£auff lohan Btfe/er tton @cf)(efhtM# r)at an. 171 6, menfe Julio Prolongation ge*
fucf;ef unD evianaet auf 5 ©♦ 3af)t%
P01T» Chrifl. Liibeck , Henr. Lange , Uenr. thor Mohlen Organiila ad Div*
Pet. lob. Hefterberg 5 fiL Johannis Organ. ad S. Cath. 161 1. 3. Jul. Ioh. Befi/er
VOlt ©Cf;le^t0 1645-, 23. Jan. per cujus refignationem Z##r. Wichman JUL. Z^//n
Langer-
») £ag att l>er Sftrber ©eifr/ ftefiep. 516. iir Dfefem Banbe. ^tne^&er oIOtebeffnt>!ie|)en 5e5renronrt>>
A. 13&6, t>on tlicolau^ Xifienmac^crs Teibmentaricn gefiiffret ibid. c. p. (Jin an&eri Fam
t>urc^ *5ein Vlo$tlin$ a. 1590. d. 13, Ofr. Uajtr / rinD abetmal A.1406. etn ant)er^ t>urd; VTict«
ncrt ©lbent^orp ibid, c. p, <£tne£ verbffferfen ^ebet Cef^olt «bD Zlfyeit van ^ca^cbe^
A. 1444. ib,-
x) i^^Sepro-
y) ©iefe Vicarie f^alJen Me,*b*rd. unb ^dn^ Scttefro&er Benefelt A. 14^1. d. 24. julii fn t^veii S/n^
ffinjften wrbeijert. S)fe!)rere 3cac^rt'f4)t tjauon qebent>t'e»6en unter tien 55cilagen ton s.Nicdai n^
1. 2. sr 14, 16. 23, 2^ — 27» 31. — 33- eiBQeriiclten hrD amS Um Orrginal «l)fleftr)riebeuen \]x?
Funben.
z) Calcn. (D. M.)
a) Krollen D, H, J)|'< re$(f LcaionV
£$o Urtutfatli UHb tt&dbtid)tm 5 . Period.
s, NICOLAL
LangermamiVecam nepos 1661. 2. Maji j 1716.29. Maji — Otto Frid. Cortbum
Med.D. 1717.cj.Sept. b)
Red. In domo Hinr. Safjen } poftea Glashofiw t>er iDeicfrfrrafletl 14. 90J«rcf.
In haereditate relifbe t)ev 2^cmcrfcfrert , poftea M. Beckers tm ctramott 10. ?0?arcf*
Dimidium chorum falis ex domo Iohannis Dbhring ot>CV fecundum tenorem fiinda-
rtemiLV Deuncn limw ). vjtuiu. i>c. »yicuiw |ui uti r<uiunuj> nejeier yuu ^>ncf«
■Jflbcrt/ abev i)ie ©efoev fint» i?i mefen 3>a&ren nic{>t bc&afrfet. Modo reditus ex Salinis Lu-
n^b. ? 8. 9&arcf & 6. £tocf ex Capituli ftru&ura fo aue £?eif}mge €rbe bvtc\l)Ut
nwi>en. L. P.
Vic. XXVIII. tertia ibid.
Patr. De collatione familias diche de Hachtcn & van Cretz alternis ^vici-
bus. — Capituli.
Poff. loackim Stdbcke , Ioh. Hangerfen } loach. Barfceniusi&^. 2r.Apr.
Petrus Aberhojf. 1677. S.Febr.
Red. Olim Fraternitus Corporis Chrifti ad S. Mar. Magd. folvit 16. $?avcf &
funt in domo quondam Iohannis Schraders circadomumPmvicW/^tf.rdequfousex-
ftant literae figillatae » it. in Uarborch in domo Dirich Kakes 2. gftorcf de illis ex-
jftant literse figillatse : In dotno Ioh. Koep m Oppofito S. Mar. Magd. 1. OJJavcf it.
in domo M. Petri van Spreckeljen 2. 9J?arcf. In una domo in uertKubinasmnvcfr,
jam combufta , de quibus etiar» exftant literae figilhtx. Item Lib. I. Vif. Alh
Cranzfs habet adhuc $. S9?arcf / quasillo tempore fuerunt in eadem domo tn oev
0}6t>ina3marcfc. Hodie N.
Exp. Dat ad chorum Maj. Ecclef. 2. €0?atcf.
Vic, XXIX. quarta ibidem.
Patr- De Collatione Hans Berendcs — Capituli. c)
Poil Alb. Eicke — Henr. van DuUen — Otto Kranenberg 15-77. 7, Febr.
Herm. Moller Cap. Secret. 162;. 15. Jan. Cbriftoph. Schlap Cap. Secret. 1650.
ig. Mart. , Joh. Lonicerus Cap. Secret. 1649* d) 15. Jul. e) Ioh. Tbo-
tueften L. & Secret 1677. 18« Octobr. Ericus IVordmhojfD. & Secret. 1708.
7. Apr.
Red. In domo Nic. Toden Proconf. 10. $?arcf apud Teftamentarios D. Alb.
Eicken 4. SWdrcf. apud Patronum Uans Bemdes 2. »3?farcf.
Fx
b) tfarb A. 1726 d. g.Aptil.
c) Eft annexura Sccrctanatus vi'5e Protoe. 16J0. 1$. Mart. \6l^A% 15. Jan.D. M*
l) 11 Oftobr.
e) I#*. Thurman L, 1657. i 6. Aug. ^«jw, Silderbee^ l56>. 13« Jul «fign.
2. Cap. atf)tt 23ei;(acje. t>$n tm MEMORIEN im ibom, 68 r
S. NICOLAI.
Ex Lib. I. Vifit.D. Alb.Crantzes : UnadomusinbevQteenflrstepropeS. Jaco-
bum dat annuatim 14. $9?avcc"reditus , quse Vicarispropria apud Dn. EggardumSto-
cken 8- $?avc£ , up uev fcTJtcnbOrd} reditus 5 . £0?avcf. Literx funt apud Teftamentarios
& funt (cripti in Lib, Civitatis adhuc in domo Marquardi Lebecken 3 . Stftarcf , VOQX fub-
fcribivet (hxc leguntur ap. P. B.) Albertus Eicke. Hodie N.
Exp. Dat ad chorum maj. Ecclefise 2. $ftarcf«
Vic. XXX. prima ad altare S. Crucis, f)
patr. DeCollat. Capit. — AnnexumDecanatus.
PofT. foh. Frefe , — Ioh. Kleyhe — Joh. Otto Kleyhe -u 16*21. 27. Jul. |
1624, 1. Dec. — loh. Befierberg Chrilt. fil. prsefentante Hier. Mol/ero 1624. —
Alb. Hefterberg. 1645, 2f. Jul. — Henr. Elmhoff 1 6gi , 17. Febr. — Cajp. von
Lengerke , prsefentante Decano avunculo 1 69 r , 6. jan.
Red. Q^evtndae Jperr loh. 2Meyljeit DeGgnation i Chorum Salis-tmfrei ex tota
domo Erderingen 42. $?avcf ii. f. 41. ^f. i. plauftrum Salis unfret QU$ ^Deying
2g. SD?avct" 1. % 3.^3fl 2. plauftrum Salis unfret ex tota domo -Egberding 14. Qftartr)
2, g, 2i. «J>f.
Exp. Ad chorum ma"oris Ecclefoe 3 . 93}flrcf*
Vic. XXXI. Secunda ibicL
Patr. Uxor Hans Blomen filice Conradini Blomen (P. B. H. L.) De collatione
fcev Grypen, modo eft Patronus loach. Grypp tn t>cr 2\0Dt"rrcteefcHArd; t. ^Dteju foflcri
aucf> aetyoren ute /%?*. Rubins gxbtn. $err /fewr. P#/>?w (?vben baben uen fundation
Q5rief auf btefe Vicariam unft ber £)erv fliwr. ?*?/>* r)at benfelben t>cn /&r//7. Vaget um
2. fXoftnobd bef omtnen uni> t>te Prolongation c^ebef auf 200. ^afyv.
Poff Maur. vonMinden^ — Ioh. Monckkufen — M. Ioach. Grypp Sacell*
ad S. Cath. — Wern. Degener Diac. ad D. Petri — Henr. Pape. Paft. ad D.Georg
161 2. 19. Sept. — Gerh. Hackman Paft. ad S. Mar. Mag.I. 1629, 50. Jul. — Ioh.
Lncht emacker prafentante loachimo Gryp an. 1647. §. Jul. — vacat — Conr.Ioach.
Lillie , Camerar. 1 7 1 1 , 12. Febr.
Red. Olim in domo Liitke Miinfters 12. SEJtavcf. in domo lacob Hccken (P.B.)
Hoycken (H. L.) ttn Scfcopenjreel 12. SJDfarcf — in nova Gamma in fundo Hen-
neke Graveley 6. 9)?Ctrcf — in domo Marten Hackeman \\\ Dev €5prinet.e"trt?!tert alias
tTC<ittenta?tten , habet alter iiber 2. Sfjfarcf — unus hortus extra valvam tHtllcw*
fcc^r da 1. fl //od» auS 9Fm\ g) Oiem&S §rbe an Der 5vaffvepefd Q5r#<p de term,
pafch. 1 s. OTavcf. 3n 5rtfc>. ^anUm h) €vbetnDevCath.v^fra}Je. i2.Q)?arcf. 3n
Claus Broken i) Jpaufe tn Deraro|TenQ5ecferjlra^.9^arcr\
I. C^etls 5 ter i*><MD. Dv r r v Exp.
f ) Scfie^e twa^ o6cn p. 668. bei £»eacn Commcndcn fctefeg 2|ItarS angcntcrcfet ifl.
g) Rans D. M.
h) Poft Joh, Warners.
i) Backen, •
68* UtVunben unt> Vla&xidbtcn $ .Period-
S. NICOL4I.
Exp. Ad Chorum ma}ovis Ecclef 3 » $)?<U'Cf*
Vic. XXXII. tertia ibidem.
Patr. De collatione Capituli.
PofT Ludolph Eyke k) Ecke feu Petrus Remftede ita H. Lf Vetrus Rem-
flede — Chrifl. Gfyphius — hh. Ebelnig 1 f 98 i 1) 24. Nov. — /^. Schulte,
Hier. fil. Organ. $11 S. Nic. 1609. IO- Aug. t 1660, 26, Jul. Vacatmenfe Re^io ---
Mart. Rategens R, Cap. Subprafeclus ac. poff. 17 14. 22. Febr. a R. Capl pra;-
fentatus.
Red. O//7» in domo /dre# Schomakers in Luneborch 1 o. 9)?at'cf item Dn. Hartw.
Guuber in Bardezvick habet in Summa Capitali 70. 5D?arcf £ubfcl) pro augmento Vi-
cariae applicandas , quas 70. 9^?arcf folvit Dno Petro mparva monenta de quibus
emit reditus 3. $0?arcf. In domo Hans Borcherdesin platea proprie be $7ofenfrrafe m)
AliiE pecunise funt apudeum, quas infra tempus Vifitationis & Michaelis fe impofitu-
rum promifit. Hodie N.
Com. XXX IV. prima ad fdem altare, n)
Patr. Jurati.
Poff Andr. MoJJer.
Red. Apud Juratos Ecclefe 7. C0?avcf item jm QMfltW&eV 8* % Hodie N.
Com.XXXV. alteraibid. eft Laicalis,
patr. &r2£ul(jaferi.
PofT. hachim Sulbecke.
Red. In domo Hans Berchftede aurifabri 16. S0?at'cF. Scriptse in Libro Civi-
tatis , item in Bilna , o) quas pertinet ad utramque Commendam. Hodie N.
Vic. XXXIII. prima ad altare XII. Apoftol.
Patr. De collatione Dni Arnoldi Vagedes — Annexum IV* Prabend^ M<
Joris. p)
PojGl Henricm Hiige , Ioh. Vageth — Ioh. Withmar — Laur. Langerman,
Laur. fil. — Laur. Gronovius 1621, 27. Jul. — loh. Thoweflen L. JUL. Rev.Caj
Secret. 1680, cj.Dec. f '17 *i. — Georg Muller 3 loh. loachimi JUD. 6c A&uarii
t 1719-
Rec
1) Ecke.
*0 Svaqcf ficl; too bic iieget? £>atm fcie gegeRttjarticj alfo cettattfe/ »ar fcattia&!$ nf<f> tucrjf ettt*
ftanDen.
xi) Fundatio & mcorporatio Commenda: ad Vicariam altaris S. Crucis, ia Ecdefia S, Nic«lai,& Vicari*
Patroni erunt etiam Commendas Fatroni , Hicnhufcn Invcnt, n, 2gt
'o) SBiUmavfier.
p) cont p. S4S» »t$ fo7*imn.$(wto
*.Cap.ac&ft53tyfage. witb«tMEMORiENfoi&own £<$;
S. NlCOLAl.
Red. Ex Vij. Cl. Groten. In hxreditate Hans Switers io. ^ftoxd ~ in mo-
lendino inferiori 12. modios filiginis — propriam domum circaforum humili f, lu-
puli.
Ex Vifi f. Goderfen : Ex Thefauraria de term. Pafchse 1 c/o. COtorcf — ex-
Stu&ura de term. Pafchae 42. SDtorcf. — Ex Camera Civitatis 12. ©d;c(fel Eftocfeil,
fcen <25cr)effe( ju y ♦ SOtorcf: tfsut 60. SEftarcf — in domo Hem\ Tecklenborg in ber sDei^b^
ffraffert 7, Sttarcf 8« p. S^od> fo( f)ie$u aef)dren ein §ef;ent> am 2Bei§en vide Protoc. de
A. i6of, f. Aug.
Vic. XXXIV. Altera ibid.
Patr. De collatione Capituli.
PofT. Ortgk Vos — Georg Wafmar — Toh. Ofenbrugge — loh. Sluter ftaf
Qf)U ex turno prsefentiref — Hier. *>0Jt frer Henneken 3 Decanus Kleie fjat 35»
prsefent. — Ioh. Krohn a Decano Laur. Langermanno prcef 161 8. 19. Dec. t \GG).
9. Nov. —- Gerh.Kelp 1665- , 9. Nov, — Car. Ioh. Fogel (JUL.) 1692. 1. fun.
Jan. (D. M.)
Red. Ex Vif Cl. Gr. In hcered. $t'im'cg> Wittekop red. 10. $torcr\ in domo
Harmen Rovers , quam habet in oppofito S. Spiritus majoris 7. CDtorcf — item una
cafa circa csemiterium S. Gertrudis 1, SKftarcf — habet quondam domum propriam
in oppofito S. Gertrudis*
Ex Vtff. God. Nihil habet.
Exp. Ad chorum majoris Ecclefise % . COtorif ad S. Nicolaum 2, $tol'Cf.
Vic. XXXV. ad altare. S. Martini at Mauritii.
Patr. DecolIationeCapituIi — Annex. Prseb. Maj. IX.
PofT. Laur. Hoppener Henr. Holtborne — - lohan Schliiter — Conr. HuJJing
— Alb. Oldehorfi — Alb. Heflerberg , Ioh. fi!. — Laur. Ioh. Gronow , Laur. fil.
166$ , 24. Aug. — Chrifioph. Herm. Carfiens JUD. i6gr, 20. O&. f 1691'. -~
Eib. Tieffbrm 1692 , 5. Mart — Ioh. Herm. Tieffbrun poft refignationem fratris
J&99 ■> 1 1, ]u\. -\ Chrifi. Dresky q) 1717, i$- Jan. poff.acc.
Red. /« Dw. Gm?» P*£ In dccima Zafil r) & Berchftade 7. SOtorcf — In
hoered. Matten Simens 4. SOtorcf. —
£v Vif. J. Gbderfen Nihil.
Com. XXXVI. s) prima ad idem altare.
Patr. Uxor lacobi Schiphouwers. (Schipbowers D. M.)
PofT. Paui. Bodeker.
Red, Ex Vifi Grot. In hcered Ioh. Kop m t)er J&tcf jlraecif quondam Henr.
t&tXX 2 Me/fing
q) Hodie JUD.
r) Fortc ©Affel.
s) a. 1451, i;at d. ^cpncr e fne Commendc ftj^tfr ge{i ffffef / jicf e p, 526, in Hcfcm E<?nbe.
6H Urfcmfcett iwt> nacfcricfctctf s.Period.
S. NlCOLAl,
Melfng f. SDiarcf. — Habet domum \\\ Dev 35eUmrtetfivate , de quaj veniunt
annuatim fecundum huram , juxta rationem aliquando 10, QJJarcf vel clrciter
Ex Vifit. Gbdcrf Nihil.
Com. XXXVII. Secunda ibid.
Patr.
PofT. Dn. Otto Soltoiv.
Red. Ex Vif.Grot. In theolonio Dnorum de Scboivenborg&.fantinefo* 10
C0?avtf up uem ©c&otvcnbuvgifa)cn Solfen»
£v F//7 Gbd. Nihil.
Com. XXXVIII. tertia ibid,
Patr.
Voff, Conradus Husfingk.
Red. Ex Vif.Grot. Sunt in curia Cunradi Liitkens red. 12. 0??at'cf & poft
eiffuxum certorum annorum , in fundatione exprefforum incorporabitur hujusmodi
Commenda Vicaria*.
Ex Vif Gbd. Nihil.
Vic. XXXVI. prima ad altare S, Anna?. t)
Fatr. Confuhtus Hamburg,
Pof£ Iohannes Vujler — Baniel Vihel (recentt. Iegunt Phile) u) ifgo,
jo, Maji — Franc. Enge/.\do()y 12. Jul. x) — U/r. Decker 1660, 12. Apr. y)
Ioh. Uenr. Decker , Ioh. Dan. fil. (Med.D) i68f , 4. Dec. f 1707.6. Mart. -- 7V
nus Theodoricm Wife , Ulrici Paftoris ad S, Sp,FiIius z) a Dno Confule PetroLud-
kens pnefent. 1707. 28. Jun.
Red, Ex ViJ. Grot. in domo Timme vou Buchten 8« C9?avcr* , cum Hin-
fich Barfchampen 2. $ftm& — in domo Hans Mollers m oer KoomgemarcFt 2.
€D?arcf — mitf) GW A/o//; 2. SJforcf 8» fr — fn Dcm &wcFfiwc» 7. $jarcf , qux*
fnnt dcperditae an. 9. (ifo^.)
£v F/'/: GW. Nihil.
Vic. XXXVII. Secunda ibii
patr. Ejusdem.
PofL Matthias von der Worth Cappelfan (hunc tituIumadditP.B.) — Georg
; JW
t) al. Dorothes. ©. Catalogum &cr 3(atlj$lcrte 1468. ibidem vocatur faltem una cujus poiTefTertuncerat
lohan Meftiuerter } quam fundaverat Johannes de jRodetf, marcis monctae„
m) Piehle D. M )
x) Jun.
y) 1 1684. »8. Noy. /*♦ Lorentz, Btlderhetk l62?> 22. Tan, ad pradenrarionerrs illuftris Re»imini^
zj Hodie JUL.
i. Cap.adjfe25e!>raae, uontanMEMORlEN im&om. 6g $
S. NlCOLAl.
Rofa — a) Ioh. von Cappeln — Job. Oldehorft prsefentante Dno Uier. Voglero
1623. i f. Jan. — Hier. Oldehorft 1646. 22. Maji — Dn. Alb. ab Eitzen Conful Se-
feines JpauD £>iener$ e?o!)ne Petro Rige ai$ itne Q&ei&nacfct&QSereftnmo. gefc&encfet unt)
25m Capitulo prsfentivet 1714.^. g.Febr. b)
Red. B? Vif utriusque Crantzii : 6. Wlaxd in htfreditatereli&je /^fe £r£-
dermaiis tm CrammOrt ih haered. lochim Krogers , quondam Ueitman up bet* ?0?O*
lenbru.Cjaen — 3. SOJartf in haereditate quondam Uerm. Vortman redemptae & reim-
pofita* ad hasredit. meam propriam up Dem £5uTftat)e inter hxred. Dn. Iokannis N.&
Magdalenx Meiers — 2. talenta in haered. quondam Dirick Garleftorpen & funt
redemtse & reimpofitse ad prafatam meam haered. — 28. $ftaxd red. habet apud fe
fpectabilis Vir D. Uennannus Langenbeke.dum vixit ab an. 7. e) inclufive usque ad
annum 17. & poft fuit reportata per Herm. Soltow Civem Hamburg. apud Camera-
rios Senatus Hamb. & nihil in if. annis mihi poffeffori fru&ificavit. Sed pafca
adveniente an. 1 £22. inftabunt reditus & reimpofitae funt ad certam hsered.
Mag. loh. Wetken pro fumma capitali & annuis reditibus refpondebir.
Ex Vif Grot. In haered. Ioach. Meinenfen prope Burftade in hceredibus Dn.
Iohann Piifters & Magd. Meiers 28. 5D?arcf 8. fr — in haered. Iochim Ueitman up
fcer $Mcnbru<$e 4. Sftartf — eademVicaria habet domum propriamad S.Spiritum
minorem. d)
Ex VifGdd. In domo ^. Afo&rj- ufm Burftach an. 1 p6. fer.S.poft Anthon
in albo Civit. asfign. 40. ?D?arcf — in domo Co?ir. Wtllers ibid. e) ir2f. poflCon-
verf. Pauli in albo Civitatis infcriptce 28. 9#artf 8» & Hodiernus poffeffor eft Jac
de Ruyter.
Vic. XXXVIII. tertiaibid.
Patr. De CoJlaticne &er X>a$tfc&m — Capituli. vide ProtocoIIum de Arr.
1625, 1 f. Jan. afr»0 t)ic Claufula , t>a(? t>tefe VicariaperpetuobeiDe£Stdbtr5cter0 feJ
nera officio Weiben fofle. .
PofT. /<w&. />/?/£ — Lamb. thom Velde — Ioh. Stoyer — Ioach. lales Ca-
pit.Camer. — Ajit.Kortkamp Camer. 1625. 1 f . Jan. — Henr. Bodenburg Camcrar.
i6f8, 1 L Nov. -.-■ Anaftafius Sorgjrey converfusMonachus a Regimine Stadenfi*
prafentatus 1661. 26. Sept. — foh. A/b. Kirchhof fih Subphyfici a Cap. prafent"
1688 3 14. Jun-
^K»y? Rei
a) Antca D, M,.
b) 3ffl jefco iuaor&er@d)ulen jnBcrcjcr&orf;
c) 1507.
c; 1507.
d) £a* ifi s. nfabcen oiw £tt fofcty $m$ flwf ocv tflu&lenbrijcfe;
O KK. D. M.
e) 1515, D. M,
6%6 Urfrmbett imfc Htfc&vic&feti %. Period.
S. NICOLAl.
Red. Ex Vifi Grot. in domo Chrift. Vogen in platea S. Cathar. zo, ©Jflvcf.
Ex VifiGbd. Jam nuilos habet.
Exp. Dat ad Chorum maj. Ecclef. 2. $?avcf*
Vic. XXXIX. quarta ibid.
Patr. Decollat. &CV Xtegtfcfcett — Capituli.
PofT. Iac. Krbger — Chrifl. Uefterherg 1618, 19. Dec. — Ge. Schumacher
1656 , 17. Mart. f 165-7. 22. O&ob. — Iob. Schrbder \66$. 9. Nox. f) Chriftoph.
Uenr. Bilderbeck 1676, 19. Nov. g) f 169$, 7. Maji — Ioh. Wagner JUL. a Re-
gimine Stad. prref. 1 69}?. d. 4. Jan. Syndicus 1 709. — Uenr. Ibendahl Not. C^f. Publ.
1710, ?o. Jan. f 1714- Maji.
Red. Ex Vifi Grot. in tuered. Carflen Vbgen in platea Cath. 50. S0?avcf — in
hasred. Claives Toden m eadem platea 4, SOJcuxf — apud fraternitatem S. Cathar. in
eadem Eccleda. 4. SOfarcf*
Ex Vif.Goderf. Nihil.
Exp. Ad chorum majoris Ecclefix 2» ®?arcf ad S.Nicol. it S0?avcf*
Vic. XL. quiata ad idem altare.
Patr. DecollationeCapituli.
PolT. Ui/demarm Bredenhecke — Magnm Garleflorp — Co»r. Borchers
Conr. fil. — /<^- Walther 1627. 1. Mart. — Conr. Walther, M. D. 1629. $r.Dec.
f 1677. 18. Jul. — vacat menfe llegio — C/;r//7. /0^/;. Zo^?» fil. Do&oiis 1707,
26. Maii.
Red. Ex Vifit. Grot. In domo Uans vam Uagen 14, S0?avcf — H/» '. Critem
8» C0?aicf — apud S. Gertrudam u SQjarcf — In 2?//»* extia Civitatem io. S0?arcf
-«- item in terra Uadelene 7, £0?avcf*
Ex Vifi Gbderfi Olim in domo UansUagen , N. Drenckin platea divitum ,
quas fublevant Jurati Ecclefias 14. SOKlvcf.
Vic. XLl, ad altare S. Thocuse C3ft itt fccncn alfcn Vifitations-Q5ti$cm
tiic&t ju ftn&cn.
Patr. De Collatione Confulatus Hamb.
Poil. Otto Kranenherg — Uier. Frefie JUL. & Senator Hamb. inveftitus
Procuratore Alberto Qhkhorft 16 1 f. 26. Jun. f 1662, 2. Jun. — Barth. Nic.
Schafshaufen (JUD) prafent. Confuie Dno Barth. Mollero adeptus PoftefT. 1662,
26. Jun.
Red. In domo L. Theod. Winckels in platea Grimme de tenn. Mich. an. r j 87.
fer. 6. poft Quaf. $ o. $forcf.
f) f l67S> I4«j«n,
g; 16» Nov,
s.Cap.adrfe Q5epfo0e* *><w fcenMEMORlEN mijDont. 6$?
Inqnirenda & Qbfervanda.
Bulla Senatus Lun<eb. fuper uno Choro falis pertinente advicariam,quam obtine-
bat Dn. Herm. Langenbebn ia Ecclefia S. Nicolai; ita in Inventario documentorum Nie-
hufiano. n. 2^9.
Vicaria ad altare S. ApoIIania in paroochiali Ecclefia D. Nicolai annexa beneficio
•Schlutcrs &vacansperobitumHf»»/wg,/7 Pbilen collata eft Meinbardo Probft.
3n bmf&bi ^eiutcb (Srop^errn in Dcr &u$i?enff rscen jwifcben t)en (£vben Cfans
SugeerbccFero unt> tnetnig&n BegEer belecjen fic&en 3oo4?0?arcf(lu(f fo jubiefevVica-
rien S. ApoUom* fjefjdren. ^old; #auf) tcrt ^enrtcb ^op an ftcj) gebrac&t ; auS fciefem
€rbe follen roeaenDer joo^artfjhicf 3d5v!id;aufO(!ern2o»^flvcfSubfct9?entegc|eben
iverDen.
Buileta Erici Saxonia Ducis fuper duarum marcarum redditibus ex 26. Jugeri-
bus , fitis prope §ovz (£lve in nova Gamma, pertinentibus ad Vicariam Henrki Godeken
in Ecclefia S. Nicolai.
Bulla : Fundatio Vicariae in Nicolao ad altare,ad quod eft VicaxhHenrici Wigben
alias difti Batel } uus devoluta eft ante centum annos ad Capitulum. ita in Niebujenii
Inventario n. 27.
Vicaria ad altare XI. mille Virginum in Nieolao deputata pro choralibus , guam.
tenuit Decanus Lubecenfis.
Dn.Vicariorum ad D. NicolaiTabula?accepti & expenfi aFeftoMichaelis
1668. Ad idem Feft. 1 ^.conTcriptse ab Alb&ejierberg.
2fbcjeleaf 1670. 22. Jun.
p. t. Vicarii admisfi.
Paul. Cordes ab£
Joh. Deckers f 1 66 g. 2. Sep.
Erich WordenhorT. JUL.
Alb,. Hefterberg.
Peter Kaftenburg f 1 669. 1 3 , Maji»
Laur. Bilderbeck JUL.
M. Ulricus Decker.
Henrich Kock.
Steph Stefens f 1 669. 7. Febr.
Laur. Gronow.
M. Johan Weftphalen,
Joach. Barfenius.
Bernh. Elers,
Johan Schroeder.'
Joh. Dan. Decker.
Gerh Kelp.
Chriftoph. Steinhaufer/ Reditm
688
Urt mUn nnb Vtacbti&ten
S.Period.
lledltws autumnales i66S-
HarrieClaiTenio.?9?arcf - - <Scf;of?8.fr
Henr.UIcken^ttfte6.$?arif - - 4,6,
Herm. Middelfteden %Q. 7. Sftarcf 8. fr - 6.
Jochim Adam 3. - 2.
Johan Ovofe r ♦ sfltorcf 2. g, ijl nircjen&S $u ftnberr*
Anna unt> Cillie ^raoae^ 9. $?arcf trib. 6. fr
<S. @ife ^Bnrioetfto 2& 1 o. g&artf 8. fr
SMeJperrnProviforesdomuspanum
Cord Q3agt -
briimales.
£)tefertci) i)on ©oeflen 7 f , sjGttarcf ♦ trib. 3 . SDtarcf 1 2. fr
#t'ttrt'd)$ccfIenburaio.$#arcf - - 8
^cl.Joh.WichmansCrbcn.7.8^ - . 6
1669. Vemales.
AlbertKohne 2j\ $forcf. tri&.i. Warcf4.fr
Henr. Elers 40.
Pet. Ofenbriigge 2.
9D?0n'g Cuno 10.
Pet. Stender 7. g. .
Henn. Witte 7. 8.
Hans von UfFelnCErb. 40.
And. Putenfen. 10. --
£)errn £)ief. Mollers (?rb. 1 o.
©ertn.9)?it>Deifiet>en$2&2.
£errngrit)..£)artaenS 8.
Joh.dcGrot - - 3. .
<£gcjerfQ5run$(5r&. 18*-
©.D.tgc&affsfjaufen 20.22.
2ut)cman Gevers
#enr. t>on Cdln
Sbattit) ^enftyom
#anf?:3nfc[man$©;b.
(Slematis €rb.
S)t'et.JpaJi*en5G.
©iefc QMirmcffati W3*
Andr. Sommer
Joachim ©tuimacOer
Barb. 8fleier$ (Sr&.
9. 12.&
i»8
7-8
fo.-
22.-
2f. -
10,- -- g.
2+ 4» — 4.
f.9ttarcffrt&.4'fr
f«4fr • 4-fr
2.
- 2.
- 8.
- 6.
- 6.
2. --
- 8.
- 8.
- 2.
-- 8.
- 2.
1, --
1. 2.
-- 8.
-- 2
-. 6.
-- 12.
i*4*
9.9??arcf8.fr
j. 12.
7.2.
2. 14.
'27.~SDfarcf4.7fr~
8.io»
9. 8*
12.
20.
7I.4.
9. 8.
7.2,
23. 12.
38. * *
1. 14.
9-8.
7.2.
7. 2.
38--
9. 8.
9.8.
i. 14.
7.8.
2. 14.
17. —
20. 14.
9*4»
1.6.
7.2.
47.8.
2T. 4»
23. 12.
9 8.
2,--
4.$?arcf. r2.fr
£ar(?eti
a.Cap.ac&fe3$epfo$e* wh toitMEMORiENtmSDam.
fti
gavfren 2Bvet>e. 12. -
Joach. c^tulmacjef ig. --
Peter Mollers gfrb. 42. --
Marcus Liitkens (£$♦ 1 o.
Jurati S. Nicol. 22. 4 {?♦
Peter Kaftens 8- •-
trib.
12.
-- 8.
1. .-
JEftivk
Cord Borchers 20. — - - T2.
Henr.Ulckens2B» 10. — - — g,
EggertBrunsgrk ^.f. 4. ^1,15.4%
©•Sv.EIif. Langermans (trb. f.4 - 4. —
©. £)errn S)ict, MoIIers €vb. 6. -- « 4. -
GifeBurmefters W. f. 4. - 4. -
Pragmans (£rben (in Stade) 20. — -- —
Henr. Borchers bafe(6|i y. - -
Johan£)vefeman roectcn Jpaber^uovfevS Comm.
Davidt)on(^fetn5c»fen
noa) son tmnfelben
Autumfiales.
17.46»
39.14.
9-g.
21. 4,
s. -
19.4«
9. s.
3 1. g.
?• -
?. 12«
f. -
20, -
f. -
?. -
sr.SDtorcf
40. -
g40. 6.
Reditus panum Dnn. Vicariorum ad D. Nicolai
1 669. Vernales.
Wilm de Hartog if.SDtarcf -- 6. Trib. - OJtortf i2tft
(g.£)errnJoh.Radelefs(£rbb. 24. - 1.4.
Wilm de Hartog
PeterWilckens^f
£)te #evven Vicar !n S,
l.C&eite3ttr#4ttfc
20.
Otto Silm
Arnd Schwarnftedens
€vb, \t%X Joach. Liitkens 1 t . 4.
Dieter. Reins
Jiirgen Schmidt
Wllm Maur
Voflens (grbe
Evert von Kroge
Hein Silm
- g.
4.$torcf - g. - 4g,
J. - - 2. (?♦
2.g. gibfnui'2.^arcf-
f. '■■ ' - 4.fr
10, g.
20.-- - v 1. 0ftarcfu.fr
JEflivu
7-8. - * &
2.
2.
©***
i4.9ftarc?4fr
22. 12.
19.-
10. 12.
P3ftarc£
2. i4.§.
2.—
4.12.
io.g.
18.4.
7.2.
1. 14.
Antum-
690
joh. von Slefien
Hein Hinfche
Urtiwbm vmb Hdc&ric&een
Antumnales.
if. -
6. -
J.Period.
Expcnfa ordinaria.
1668.
22. Dec. 16. prsefentes Vicarii 6. ^avcf 8 £♦
1669.
8. Apr» 16. - 7.8.
ai.Jun. * - - f. .-
34-Sept. - 6. g.
3670.
30. Mart. iS.praf. - pro panibus
fingulis Septimanjs totius annis 2. %
Ordinaria.
22. Dec. Joh.^egnerOpfercjcfo
eidem pro convocatione -
1669.
g. Apr. eidem pro convocatione ...
22. hujusJperrn53.Jeiren -
24. Maji Organiffce ad D. Nic.
ai. jun. Joh, 9)?efcner$0pfercje!l>
2 1 . Jun. eidem pro convocatione
24. Sept. eidem pro convocatione
25. Nov.Monitori in Summo ©tfef/jefurbie <5fU&e ittl Sapik
an ©.JohanWangerfenTeftament . -
29. — ber gdnierci ©tuk@e!t>.
Dno Seniori R. Cap. pro fubfcriptione
p. t. Moniton 6c Diftributori
duobusSenioribus Vicariis i.Duc.
1670.
Extraordinaria*
4. Jan. fiir 1. Extra£t ami t>em <Sfat)buc& n>ecjcn ^unfer Annen
unt> (£iilie $8rant>e$ @rben bci t>er fancjen $?ti(jm
cod. m$tn #. * * * €rbunuJpinrid;^ef;nn$in@tat)e
©tfic&tfllnfotfwtautQM * * *
12,
4-
14.4.
f. 12.
978- 4-
io4.$Qiartf.
120.
80.
104.
104.
yi2. SWartf,
- 12.fr
- I'2.
6. 8.
*♦ 3-
*•- ,
12. jj'.
12.
6. $?artf
2. --
120. -
6. -
70. -
12. —
749-. 7«
2.
16. -
z$. hujvis
2. Cap. acfae QSetrfagev. wn &w MEMORIEN im SDom. 69 x
2$. hujus Joh. $?esner fetn ©ebiifjr »on 3« Slnnen tinD ©flten
^ranue^ Dvente emjufcf;affen * * * 3
SBtffen 3of). SO^nern »on Denen £>errn Vicarfis ju s. Nic.
olle 3a!)i* 5. Oct!)(r. cje^eben rcerben runb tri necfrftabaerotd)*
nev Ovecfcnuna 3&m nuv |lef;en 6, $?arcf 12, (?♦ reftiren
nun nocfc * * * t 2* 4«
772. w
10, Maji \u &en 224. Sflarcf , welcjje bet ^)ewn L. Wordenhoffdepo-
niret aetr)an 76. Sftavcf unD alfo 3 00. $?arcf Capital in Cord ya*
gets Srbe befeaet * 4 * ? __ _<6.j_-
i
Accept.978,$to-f 4-fi« —- —
Refid. I29.^arcf9.g. expeni. 848-^arcf u.f.
Numeratum teitamur.
848. "•
f^m&t&mss2&s&&&s2
S. CAThARINJE.
Cofn, I. prima ad Altare-S, CMJarmk. h)
Patr De Commendatione juris fui (ita H.L.U. W.L.P.L.B.) decommen-
datione Iiirgen @u|5 i) (ita P. B.)
Poff lacobus Trempe , N'c, Kockenbeckcr.
Red. In domo Iac. Schiphomvers \\\ t>er KoOittgs^STJdrcFt i cU3$C\X1$$Juna do-
musfita in ber ^mtenttviten in paroch. S.Cathar.dat 4, SQtavcf iu.apud JuratosEcclef
S. Cath. $♦ ^arcf fpectant ad caandelas prsefatse CommendiS,. Hodie redituum
nihil.
Com. II. Secunda ad idem Altare,
Patr. Hans Meiger (al. Mejer.)
Voff. SimonDodis.
Red. i6.$?arcf apudPatronum Hans Meigcr. Hodie N.
Com. III. Tertia ad idem Altare , defoiata <5c translata per M.Herm.Lan-
genbeck ad S. Georgmm.
Patr, .^ercr t>am 2\roge.
PofT, Ultimus Wernerm Soltoiv.
£$$ 2 . Red*
h) £ermariUlenrafcRWfU|)cr an. 1646. 14.76. gclebet/ t)at bti bcm&lfars.CatharinaeinCatharinaefnJ
Commende geftifffff / unt) uberfrem «ocJ)em unD anbtrg fccr Q5viiDerfd)aff bet M'efnr, Sllrar wermacjf -
M\&*#i imw ruan Ote Rcd tus mif Dfin maS oben p.222.ini 1. Q5an0f au^ fccm ?\f nte&ud) Diefer
23rubcrfd)aft jufammen fcalt / »ermutl;licrj &ie cvftc Commende ift,
0 ©ieftf iji ojmc 3we iffel &ie recrjfc Leftion.
69 » llrgwtfren mifr Hacfrmfrteti < . period.
S. CATHAR1N.€.
Red. In domo Ioachim vam Kroge up t)er Qtccf elbprert ? o. Qftartf
Com. IV. al. V. prima ad Altare S, Erdfini,
Patr. Fraternifas S. Erafmi.
Poff. Hcrman Kock.
Red. Olim apud Provif ores ejusdem fraternitatis 1 8. QRartf hodie nihil.
Com. V. al. VL Secunda ad idem altare.
Patr. Tidke Vageth.
Poff Mauritim, Vageth , Tiedken filius.
Red. 20. SO?arcf in domo Tidken Vagt in platea S. Catharinse fed redemptar funt,
& ad fe recepit , dixit fe eas velle imponere in domo fororis fuse , fi fides adhibenda eft'
Hodie N.
Com. VI. al. VII. Tertia ad idem akare.
Patr.
PofT. Sinthveldm (al. Suithveldus) Wardeubarch.
Red, HodieN.
Com. VII. al. VIIL quarta ad idem Altare.
Patr.
Poff. Bartholdus Grimpe.
Red. Dicicur habere reditus 2C. C^arcf. HodieN*
Com. VIII. al. IX. quinta ad idem Altare.
Patr. Provifores S. Catharinse.
Poff. Ioachim Neike.
Red. Suntin domo & ha?red. D. Herm. Langenbeck i j-. SOjflrcf. HodieN.
Com. IX. al. X. ad altare S, Laurent. in armario.
Patr. Vicarii funt Patroni.
Poff Henr. Vromell.
Red. In harred. Wilh. Schrbders ffo bem fcOttett $Utf)C 8. $?arcf reditus.
Vic. I. prima ad altare SS, Bartholdi & Gangolphi.
Patr. Annexum Praebendas V. major.
Poff Henricm Pomert GeorgEmeke, Sebafiianm & Georgim Dobeler , M.
-Joach. Wefiphalm Paft. ad D. Cath. irjtrufus per Juratos. Lucas Molner , ai. modo
'filius Luc<e tlloUers JU iLuttebttfg^LunEeb. Chrifioph. Molner 198$. Hier. Schultze
1*79. 3. Dec. Lattr. Marquardi 1650. 11. Febr. Frid. Waither , Frid.fil. 1670. 15.
Haj. f i6gg. 2g. Jul. Georg Danckwarth L. loh. D.& Dec.fil. i6go. 19. Aug. f.
Red, In Salina Lumeburgenfi unum chorum Salis unfret ex tota domo UotrtCJ
m quatuor Sartaginibus f)Qt an. 1693, 6$. $fartf 2.f>Qttf)M* .@t? imfwer Chorus
tvirt)
L.Cap.ac&feSSepfctfle. fcon&wMEMORIENtmibom. £9$
voirt) cjenatif/ auf welc&cn Dev &om SXafJ; cjeiecjre 5luffafc nocr) f>afffet, uuujatyHcfrateeitt
$aupf(lu&l muf? »evrent^ef n?evt)en, t>a^ero iftcinunfveievChorus4^o.?D?avclcjevinacval^
cin fveiev Chorus , t>an nxm u iefer 2000. 50Zarcl adfen fan , f omf jenev nuv auf 1 * 5 o. 9J?arcf.
(ginen Chorum fvci ju macl;en f offtf 4 f 4» ^artf 1 . 6» 9* W* £in Chorus ift fo Dtel al$ 24.
e^effef.
Vic. II. Secunda ad idera altare.
Patr. Annexum Prsebendas VII. Maj.
PofT Henr. Brand 3 lohannes Stafjhorfi 3 Herbord. Berninck , Henr. Lange^
Ioh. Utrecht , M'. Georg Utrecht , Ioh.6\. 1 5 gf. Albert Oldehorfl pro filio Iohanne
3606 , 20. Jun. Matthias Walthers Jun. 1629, 26. Mart. M. P#. Gotkens , poftea
Paftor tm <Dd?femverOcr 16; 8 > 6. Maji ] 1703 , 6. OQtob. Ioh. Alb. Husivede/.
1703, 8-Nov.
Red. Dimidium chorum Salis in domo Dithmering in Sartagine Wichpanne.
Ex Lib. I. Vifit. nota feqq. Unus hortus , fitus ante valvam tllitlercn&O^r , item
quartam dimidii frufti pratorum , fitoruna tm Schipbecke >■ quorum tria funt
iimul fita , & circumfoffa , dimidium vero eft fpecialiter circumfoffum de quibus
reditus funt $. OTarcf* 3>n i>en neucrn Vifitations-25iicr)ern fint) fciefe ^inftinfte nocj)
im ©tant>e aujjer t)em ©arfen »or t)em JTJtlIcrettboJ?r , t>ie wn Gcbipbecfe fief)ctt
a!fo t>erjeicr)nef : item de quatuor jugeribus pratorum in villa Schipbecke 3 huram
7* S0?arcf ad Maken Bruns Vogten , jam C/aives Gravens pertinentibus.
Com. X. al. IV. ad idem altare.
Patr. Doleatores & Naupegi.
PofT. lohannes Sovenboom.
Red. Olim Fraternitatis Provifores refpondebant Commendiftse dereditibus.
Hodie N.
Vic. III. prima ad altare SS. Simonis & Juda?. k) fundata cft an.
1429. a Nic. Scauenburg Vicario.
Patr. De collatione Capituli pro fubadvocato Capituli.
Poff. Ioh.Butting3 Henrhus Schulte , Advoc.Cap» Matthias Rheder , Laur.
Kreich prsefentatus a Capitulo 3 Frid. Walther Collega Scholx Joh. an. 161 y. jo.
O&ob. Georg Decker 1640, 9. Jan. per refignationem frater ejus Ioh. Dan. Decker
®tU 3 R.Ca-
z) Inquir, ad ahareS.Marixck bb SimonisSc Juda?ApoiieIorum in Catharinadoaefueiunt Vicariae.itaenim
legitur in Ie Ntehufen Inventario. n. 17, Bulla Capituli Prolongationisjuris Pauonatus duaium
Vicariarum in S, Cathanna ad altare videlicet S. Marise & beatorumSjmonis&Jndx ApoiioJorutn, a
Dno Henr. Hop Cos. fancitae ad ducentos annos de dato 14C5. SDte^fifftUWg fcteffg ■&Cppi*
fct>cn&&n$geffi)ad) A.1367. SUSAn.ieoi. ^ffelbc n S5cf?«ler 3o^4rr Ccbber tcrftprben ivar / fyat
2tlcFe/ Nicolai vcn &Qvooun wetlanD 25uraetmci{ierg WUm Henncum 23ocjer s, Tb. d.
&«SH iutcDerum vcr firjenoem Katfye TOtetW prafemirct / fifl)e f9W»l fcfRlundations al$ Piaefenta-
tions-Snef p. 10, fqq. tn iwfem B«ni>e.
694 Ur&M&en twfc Hac&rtcfctcrf J.Perioefc
S. C^THARIK.E.
RXapituIiSiibprxfe&us&Organiftaan. 1660. 17. Maji f 1695. 2. Jun. Carl Iohan
Eogcl (poftea JUL.) 169;. 1 f. jan.
Recl O/im 4. Jugera pratorum im ^aittrlKrbrofc 16. $)?uVCr\ it. in domo
ffenrkh Pap:n i\\ Der Bteftfirate 7. £tacf. Noviff. Viiit. Clementis Grothen 4.
ffltmtf.
Hodie. 3)i$ Corpus t|t an, 1^4©. 9. Jan. vigore Frotocolli juv Prsefe&ur
0efc$cf.
Exp. Dat ad chorum majoris Ecclefias 2. Sftflrcf.
Vic, IV. Secunda ad idem altare.
Patr. Hans Stacl , dein Iohan van Bargen in platea S. Cath. ita P. B. & H.
L. ceeteri habent de jure Patronatus ucv WM1 5&ergeit inperpetuum. 1)
Po:T. Palmatius Tile (al. Palmus Tileman) Georg Wafmar , m) Eberh. von
Bergen > Erich Wichgrcve 1616 , 17. Sept. Marcm Buck JUL. 165-4, 20. Apr.
(Senat. 1660. f 1677 , 9. Mart. laur. Peters , Marci Senat. ril. & poftea JUL. aa.
1677. f. Jul. ab Amirea Pcters altf aifejitil Patrono prafentircf.
Red. (P. B. H. L.) Apud /V/v/r. B.rman in paroch. Elmcshoren in villa 7v# 2.
9Diarcf.it in eadem villa apud Henr. Gruwei 2. 5D?vircf. in eadem villa apud Mich.
Koningholt 2. 9??arcf. Liter^e figiHattf funt apud Decanum , it. in t>Ctl nietl J£)ltfettitl.
&cr 9$af fenfrwfeti 1 o. $?aref ♦
Ex Lib. I. Vif. D. Alh. Crantz : Palmus Tileman in Elmcshorcn in villa ite,
quamlibet marcam pro c f. SOfttrcf marcis , ,W/V6. /Vfotfj- de term. Mich. 2. $0?afcC
Hinr. Gloie (GloiersP.B.) 2.sSfcarcf /£;«r. Leddigo a.Oftarcf C/*7w?.c Z/V^ &9}?artf.
/o/;tf» Engelbrecht term. Pafch. 2. $Jarcf (ii. ^fcarcf H. L.) D/rich Kleitze term.
Mich. 12. £. In paroch. Hafeldorpe Ioh. Schmedeke pro 60. Sftarcf -um Cap. 4.
SDlarcf. In Paroch Winfin tom Hope Harmen St eder pro if. $}}arcf. Sum. Cap,
1. SOZarcf. Apud Harmen Borgentrike 10. ^avcf duobus terminis folvejidas fc. Mi-
chaelis & Paf.
(Recentt.) In domo ^rarts papert (poftea Nic. Fehid) unfCV t>mt £dffrcpel
if/. $?arcf. Heinr. Behnen bti t)CV blauett Jpani) 9. ^ftarcf 10. tj. «/«;-. Rhiav:en (al.
Ronaven) trt t>er ©fttnflrdffctt 4. Sttarcf nacj) ci^Wcncm ©a)6g bleibett 14. >X?auf
4. §. 9. Sftarcf 2. (?. 5. ^arcf 12. g;
Vic, V. tertia ad idem altare.
Patr.
1) aJ?flnFanbcn^i5.fqq.i«&tc|lfmQ5ia6fctnae'{icft«iPatronatSrtcf!/ nctct) &e(ieOen/ anfct;en. £3 ifi
«bcr^cfelgeOntooii&cmVicafo^o^rnSerforbc (al. ^crcerfce) a. 1452. m uinen «unffen
gebciTerf. jte&e ui. 10. 520. 512. &trgleict)eu fai aua) Tho..&>id;mflu an Dicicra Sllfat a«&«n ' oh gleicp
. nicl)t9cn)i^i(in?elci)e vicat.ecrtoermctnct'abeui.527. *«**
ro) a8cld)cr|ieof)iwMrn)j'{fcaDe*i?'troni^ngi7dii8cr0€r)/ auf &cf$cjj«U Prsfcjuation Duvcf; Jot)ar^
<Mlef ju (Sapitul c4<iltcn j?atte. \u\)t 1W29. fift,
% Cap.ncl^e^epfa^ fccwbwMEMORlEN imlbtm. 695-
S. CATHARIN&.
Patr. Uxor Pau/i Pekes -.- de coliatione Capituli .- Annexum officio Se.
cretariorum Capituli.
PoT. loach. Vifcbbeke , Ioh. Monckhufen , M. Henr. von Skfel , n) Iac.
Schultze Organ. ;u S. Peter. 1 6c6. 28. Mart, Ick Thurman L. & R.Cap. Secret*.
16)7. 6. Aug. Laur. Bilderbeck. L. & Secret. 1665-. 13. 23. Jul. .#?/?. Ihoneften L.
& Secr. f 677. iS. Octob. Ericus JVordenhofD. & Secret. 1708. 7. Apr.
Red. Ofimtimt reempti & apud prxfentem poiTefTorem 1 3. $?arcr\ Lib. I. Vif.
_4/#. Crantz habet 1 6. SJftarcf reditus in domo Henrick Papen. Item _7*»r. _?tf&0#-
iienborch promifit de Summa Capitali alienata refiituenda & imponenda. IU-
die N.
Com. XI prima ad idem altare.
Patr. 2)er Barfcfcampett.
Poif. FiJius Henrici&avfchampttt.
Red. 0//'^ in domo Henr. Barjchampen ex quodam teftamento 10. _C7ar&
//£////> N.
Com, Xll. Secunda ad idem altare.
Patr. g)er _&ar|cfcampen.
Po-T. H?»r. Stephani.
Red. Sunt 1 o.%?cri apud /_V»r. Barfchampen ex eodem Teftam.
Vic. VI ad altare o) S, Crucis & Vincentii p)
Patr. Annexum VIII. Maj. Prabendas.
POff. Vinc. Oldenfen (vid infra in Red.) Leonhard tTCelsirttJ al Wtt^it
Arnoldm Molitor al. SDJofler f if J'f- J. Apr. Chrifloph de Spreckelfen , M. Segebade
161 1, 30. Mart. i_y_r. «$ir^«//z Jun. 1629, 22. Jul. Henr.Blankenberg 1630 , __♦
Febr. Chrifloph. Iul. Borcholt 1643 , 27. Jul. illo refignante lohan Usler JUL. i6f^.
19. Jun. f 1673. 21. Mart. Herm. Wetken JUL. 1673. 3. Maj. quo refignante Alb.
Tweftreng JUL. 1674. 20. Aug. poftquam vero in ordinem Senatorium eleftus eiTet
an. 1687. d. 4. Nov. refignavit filio Barth. Marco Ticeftreng i6§S- 19. Jan.
Red. Olim in domo angulari Hans Godfchalcks prope Summum 6. 3??arcf in
domo angulari in oppofito Bruckftaven (al, Bruggeftaven) 2. 59?m*cf. Apud hsere-
des Vinc. de Oldenjen Prsedecefibris 2, _9?ar(f. in domo Edelejchen (al. Edelifchen
iip Der ©tecf el^oren 8. SO?anf im Bilhcarder 6, $?arcf.
J7a& N.
Exp. Dat ad Chorum 1. CWarcf*
_ Com*
*) SBar Johannis go()H, vide Protoc. Capituli Lit. H. foJ. 247.
o) Srefer QJIfae lan an ter €uCrr>(gctte Hi. 520.
p) £te,£e(jn fjaftltcolas^abber a. 1440. aefttftfef. IN. 520,
3) A» *459- *4- Alanii tt>at tf«oI«6 BPifrotf fctfftf ?^«« £ejifj<r, «1,9,
696 Utfim&cn unb VTa<fyxi<fyttn $. Period.
S. CATHARINJE,
Com. Xlll. prima ad idem altare.
Patr. Idem pofTeiTer eft Patronus.
Po(r. Henr. Schlagge.
Red. In domo Vicke Bamefteden , quam modo posfidet Mich. Pannine 6
COMvcf. Hans Gallen & funt afcripti Alberto Wefleden 4. #?arcf. In /?//»* apucl
Lutke Kopken 3. $?<U'tf. In Parochia Tzefter apud /fc»r. Bomeman 2. 93uni) idern
8.£. Hodie N.
Com. XIV. Secunda ad idem altare.
patr. Fratemitas S. Vincentii. r)
pofl~ Nicolam Meyer.
Red, Olim 50. SflJarcf de fratribus ejusdem fraternitatis.
Com. XV. tertia ad idem altare.
Patr. Fraternitas corporisChrifti.
Poff. Matthetis Mors 3 Ioh. Glade.
Red. Eleemolynse fraternitatis corporis Chriftu
Com. XVI. quarta ad idem altare.
Patr. M. Gerd vam Holte.
PoiT. D. Theodoricus , Dod. Emft. #
Red. In domo quadam platea Rofarum 6. SJftavcf ♦ Ex domo Nicolai Garfte-
den circa firum equorum 3. sjftarcf. Ex domo titemp/atea piftorum circa Cella-
rium vini 8- SOTarcf.
Com. XVIL quinta ad idem altare,
. Patr.
Poff. Henricm Sendenhorft.
Red. De manibus fratrum fraternitatis corporis Chrifti r 2. 9)?ai'cf.
VlC- Vll. ad altare S. Thoma? s) Apoftoli (in rec, Cantuar.)
Patr* De jure Henrici Mollers aut Relidtee Reineke Kalen, Henrici Vo/Jes fratris
Aleke Henninges. ©el. Peter Schultzen ^Oittme l)i\t an. ^609. d. 7. Sept. prolon-
gation auf 60» 3af)f evfjato, jam de collatione Capituli. Q\\ P. B. |W;et nunc jpfe
PoflelTor Iohan Ebeling propter prolongationem.)
Poflf. Nieol. Meier , Conr. Eggerdes , Ioh. de Slefel \ 607. loh. Ebeling Med.
D. 6V Phyfie. 1609 , 7. Sept. f 165-8. 8. Jul. Chriftoph. Henr. BUderbeck 1675 , \<
Apr,
t) ©er. «Srauer Sfnedjte*
S) In^uirendum Fundatio Vicarise ditae Marix $c S, Thoftiae Cantuar. de daco 1410. Jus Patronatus
durabrt iao. annos Fundator Johannes van dem Hagcn Cleric. Mindenfis, Red/tus 40. 9J?at'Cf in
quadam domo fn OeHl (StfUUltC Yicajia eft fiu QficcUfu d, Cathaiirs*, cenfcr.Nichufln lav. 0. 2.
fupra p. 473,
s/Cap. ad)fe Q3et)(^e» v*n btn MEMORIEN im £wtt. ^
S. CATHARWM.
Apr. Ioh. Henr. SchlajfMed. D. 1 69 5 . 1 r. Maji , per cujus refignationem Erneftm Con~
radi , Balthafaris Jurati injac.filius (Paftor poftea ju S. liirgen btiBremen.') 1696.
1 j-.Odob. f 1715-. -- May. /Jtftf. luncker JUD. praef. D. Matth. Dreyer ex turna
171J/22.. Maji.
Red. (P. B. H. L.) in domo relic~he Hoier Hoierfen io.SJJartf in domo reli&se
Claus Gerkens 1 2. $?avcr\
(Recentt.) In domo Henr.von Emerfen , /e$0 Martin Erhardin platea majori
Piftorum albo Civit. if 32. t) poft Miferic. Dni adfcripta?, de term. Paf. 22.$ftavc£. In
domo FH//. Hartkens , Andreas Schulten /ef|0 /0/w» Warnersin platea S.Catbar.m*
1 y 1 2. emgefcl;rieben 1 6. $?arct
Com. XVIIL prima ad idem altare.
Patr.
PofT, OrthgifeVos.
Red. Per ejus obitum Commendas corpus erit unum corpus cum corpore
Vicarise Nico/ai Meiers , cujus eft augmentum nempe 1 6, $)ai'CC\
Com. XIX. Secunda ad idem altare.
Patr. 3)e3>ue!te.
PofT. hhannes Clodt (Kloth) qui Clenodia cum praedida Vicaria habet com-
tflunia.
Red. Olim in hasred. ///'wr. Hornemans up bem ^UCj^ter 40* $)?arcf ♦ Ho«
die N.
Com. XX. tertia ad idem altare. Eft Laicalis.
Patr. Fratemitas S. Anna, i. e. De ©puitDevs.
PofT. Iohan Huppe.
Red. 10. SJJJavcf de fraternitate. Hodie N»
Cora. XXL quarta ad idem altare. Laicalis.
Patr. Iidem.
PolT. Conradus Kock.
Red. 10. SHarcf de iisdem.
Com. XXII. quinta ad idem altare,
Patr. Henr. Ritzer.
Foff Nicof. Lange , M. Iac. Tremp^.
Red Habet 14. $flavcc\
Com XXlll prima ad altare S. Thoriia* Cantuarienfis , & eft Lai-
calis
1. ifytite i eer 2$<wt>, §ttt Patr.
t) 1512, D. M,
£98 Ur&m&ett llttb VlAd)ti<btm %. Period.
S. CATHARWjE.
Patr. Jurati Ecclefia;.
. Pofl. Iohannes Meiger.
Red. In domo D. Mollers in />/#/^ 51 G//£. 10. $?attf in domo /fa».r £>/-
linghufen \\\\ Grim 10. 9J?arcf.
Com. XXIV. Secunda ad idem altare.
Patr. ^Dcr patbergtfcfcen.
PofT lohan Patberg.
Red. 6. 97?ai'cf nondum certificati.
Coim XXV. tertia ad idem altare.
patr. £>e TQPemnaefcfce.
Poff Nicol. Tode fi!. Proconf.
Red. In haered. domus braxatorum far ^tbettbciier itt bct* &0&lHgmdrcF C
Huic Commendas alia eft incorporata 1 o. §)?arcr\. Qui reditus funtinhseredi-
tate Hans up Oer ^etOett in platea Catharinae , fuper uuibus apud Capituium Li-
terx Si^illatae.
Com. XXVI. quarta ad idem altare.
Patr. Juratorum.
Pofl! Henr. Preme/.
Red. Habet in domo , quam quondam pofledit Harm. Rover «p bem ETcfle
12« SUlctrcf reditus.
Ex Lib. I. Vifit. Eft augmentata per Dn. Iohannem Hagen u) reditus g. C0?M'cr\
^qui dati (unt in domo five hsereditate Thoma Schroders U\ t)em t»0&etl5lct< reditus
funt adfcripti Dno Conrado MoUer Confuli Hamb.
Com. XXVll. & XXVIII. quinta & fexta ibid.
Patr. S5*r (DJOe^Orfiert x) Fundavit eas Kicolam Mkhaefa & funt ambas
Ecclefiaftica?.
Poff. Primae Ludolphus Geriven , fecundae Albert. Qldehorfl.
Red, Quiliðabet iy.QRflrcf/ de quibus refpondit Marten Qldehorft , dum
vixit.
Com. XXIX. al. XXXI. in porticu ad altare S. Anthonii y)
Patr. De jure Patronatus patris fui,
PoiT, Theodorkus Qftra.
Red.
*) Haggen (P, B.)
ac) @tcl)e Niehufen Invenfar. 0/27}. p. 4^9. ttit CVfien 3)0nt>C.
y) 3jl A< 1464. 5Mr^3ot4nwnSWttt&fRinhonwcmMatthaei «Apoftoli geftiffftMU, 5»$.
2. Cap; ad&fe Q3et;(^e* wtt Un MEMOMEN im ®tm. ^
Red. i o. SDJctvcf & habuit in arrendam quandam IIer?n. Langenbeckc Proconf.
Ex Lib. I. Vifit. apparet habuifle z}. §Jtavd , 6. g. apud Senatum Luneburl
genfem.
Com, xxx. al. XXXII. ad altare b. Maria? Virginis in quo decantau-
tur hora* B, Maria? Virginis.
Patr.
PofH Matthteus Mors.
Red. Solvuntnr annuatim!per Provifores Fratermtath b> Mariac Viroink Ec-
clefice Cathar. 20. sjJlaxd .
Vic. Vlli. prima ad altare z) S. Jacobi , in recentt. additur & Mar-
tini Epifcopi.
Untn
fcfrert. jfoife de collatione Capituli.
PoiT. lohan Wetcring , Theodoricm Rdnner 3 Iacob. Krufe 3 161 r. j; [u].
Albertm Heflerberg > Erici filius 1644, to. Odtob. f i£gi, 17. Jan. loh. VhiL
Langerhans i6gi ? 20. Oftob. f 1697« 9. Apr. loh. Matthias Biefler (JUL.) 169V
22. Apr.
Red,. 0//;/* in h^reditate Carften Vogen in platea S. Cathar. 10. CD?at'cf item
in hxreditate loachim liveftreng m fcei* &<?*>tng6mrtrd?t 10. SDlaxtt Hodie nullos
habet reditus.
Exp. Ad chorum major. Ecelef. 2. Stocf.
Vic, IX. Secunda ad idem altare.
patr. Olim Wobbeke Langen , nuncCapitulum.
Conr,
Cunr,
(dein JUL.) a Reg.Stad. prafent. acc. pofT. 16^7. d, 27. Aug. refign. Iohan Kle-
fecker (JUL.) 1716, 17. Dec.
Red. P. B. H. Lv In hasreditate loachim WuUemvevers im Crammon 25*.
5Q?avc£. In hsreditate reli&se quondam Thomx Hologen in platea S. Cathar. jo.'
2) ©cefcr Slltar (jaffe twle Onera nuf (uf), m. 527,
a) 1H. 522.
b ) An. 1390. ib.
c) Schuverding D. M,
4) 3(1 A. 1579, vou Margarctha £em> gCtffJtM III, ?*V
?©o IM uttbert vrnb Hacbricfcteti 3 .Period.
S. CATHAR1N&.
SOjflrcf item cum Proconf. /oforw //##>* 4. SDjarcf. Item in nova urbe in haereditate
C/awes Tim. 4. $?arcr\ Recentt. Habet ia corpore de termino Pafchx ex domo
Diet. Block in platea Cramon an. 1^04. poft Jacob. adfcriptas 2f. 5Q?arcf. Herm.
Meibohm ibid. 10. SJJtarcf ///Vr. tocfa in plateaS. Joh. 12. $ftarcf. IIenr.\Beckers
in.platea minori piftorum $"♦ SScittJ , /#/#£. von Som in platea Neoburg 4. $?arcf
Gerbard Arentfin in platea (B>r£ttenfirtf j]e (al. £at&arimn(traffO de term. Johannis
4. ^arcf.
Exp. Ad Chorum Majoris Ecclefix 4, SOjarcf. Idem datPaftori Criptse 1.
50?arcf pro cereo, quo accendit famulus fubelevatione. Item Presbyteris primam
miffam in Ecclefia celebrantibus dat in dies finguios 2«90?arcf#
Com. XXXI. (al. XXXIII.) ad idem altare.
Patr. Doleatores.\
PofT. Iohan Pattenfien.
Red. Habet apud Doleatorcs reditus 4. Wlaxct
Com. XXXII. al. xxxiv, Secunda ad idem altare-
Patr. Wobbeke Langen.
PofT. Albcrtw Bakes.
Red.
Vic X- prima ad altare trium Regum.
Patr. Annexum Prxb. Maj. XII.
PofT. Uenning Ebeling , loechim Reggerftaff, M. Mich, Ca/tzoiv > M. Gregor.
Stammichius , llans Hafenkrog , Ioh. Schulte 1628, 27. Jun. Ericits Wordenhojf,
\aurM. 1660, 50. Aug. f 1661 -- Odob. Gerhard Kelp 1662 , ig. Sept. Henr.
Neuman (pofteajUL.) 1695, n.Maji.
Red. In hsered. jraternitatis S. Georgii ttfl ^&ingemarcPc 6. $?arcf in har.
Hans Pagenfchake (P. B. Pagenftake H. L.) apud murum 4. $?arcf. In parochia
Elmeshorn apud Petrum Gruwel 2. $3?arcf. Hodie N.
Vic XI. Secunda ad idem altare in honorem SS, hhannis Apoftoli &
Evangelifte ut & Barbare Virginis.
Patr. e) Senior t>er 2&&ingett / — Capitulunv — M. He nr. Rump ab anno
i£i2,d. 17.Oclobr.ad loo.annos.
PofT, M. Petrus NigeJe , Ghrift. Narendorp. Cafp. Bredhan , f) Henricut
Ptfpi? Paltor ad D. Georgii i6oj. prsefent. a Capitulo , M. loh. Turban Paftorad D.
Joh. 1 629 , 9. Jul. praefentantibus tutoribus Marci Rumpii , M. Henr. filii. Vinc.
Arnoldi 1640, r6. Jul. Ioh. Corfinim S. Th. D. Paft.ad D.Cath. 16 f 6* 27. Nov.
refignavit filio Simoni Corfinio (poftea Med. Do&ori) an. 16^7 , 16. Jul.
Red.
e) a. 1450, fjat ffe $txx %inti<fy %otin$ gefltfjtef . UI. >2<?.
#) al» Bci-ckhan.
2. Cap. adjfe Q3et)facje. *>*n fcett MEMORIEN im ID$m. 7c t
S. CATHARIN.E.
Red. 3iu$ Peter Wulffs J£)aufe aufm ^wjttcr 20. $0?arcf. Q3ei vemn Rumpn
(Srbetl JU inquiriren. Habere dicitur (bet P. B. unb H. L.) 3 6. SOtottf,
Exp. Dat ad Chorum majoris Ecclefias 2. SOtortf.
Com. XXXIIL al, XXXV. prima ad idem altare,
Fatr. Schneklodt.
PofT Iohan Hogers.
Red. Habet ex quodam Teftamento 1 f.$tortf.
Com. XXXIV. al. X^XVI. Secunda
Patr. iidem.
PoII. Henricm van dem Broke.
Red. in domo Chriflian Vogen habet 20. $tortf.
Com. XXXV. al. XXXVII. Tertia - - Laicalis.
Patr. ®e Wttefcjpfc&e.
Po{£ Conradus Lange.
Red. Apud Juratos S. Catharina: §. COtortf. SedmodQtantum'voluntdare4«
Sftarcf quamvisminusjufte.
Com, XXXVI. al. XXXVIII. quarta ibid,
Patr. Doleatores.
Poi£ Bemhard. de Netze.
Red. HabetapudDoieatores 1 4. C0?(trcf.
Com. XXXVII. al XXXIX. quintaibid.
Patr. ^e CfAuenborcfceit.
PofT /ote Remjiede.
Red. Habet in hsereditate Henrici Hohufen Up bertt £Iefle 10. COtortf.
Com. XXXVIH. al. XL. Sexta ibid.
Patr. Juratorum , Paftoris <3c Seniorum Vicariorum Eeclefias S. Catharinse.
PofT. M, lacoh. Tremjpe.
Red. 20. SDtorcf de quibus examinetur Theodoriais Lange Conful Hamb.
(xpi- t U30-) item 10. COtorcf de quibus examinetur Erafmus Stoltze Haeredita-
rius & Juratus ibidem. Ex hac Commenda Laicali fa&a eft Vcaria' Semiper-
fecJa.
Com. XXXIX. ai. XLI. Septima ibid.
Patr. Jurati.
PolT. Chriftian Coci, olim Arnold Goldfchmid.
Red. In domo Thoma Hologen tftt Cr4m»IO« 12. ©feflf in domo anguferi
Hans Hejtermans m platea S. CatL 1 ; . 2ftartf.
$W j Exp.
702 Uvtmbett imb VXitdmdnen 5. Period.
■ ■ i» ■ — r ' " ^—— ■ i -■ ii .-
S, CATHARIN.%.
Exp. Dat amiuatim ad MEMORlAM S. Cath. 2. $&rtf .
Com. XL. al. XLII. O&ava ibid.
Patr. Jurati.
PolT. Harmen de Rohefeen, Henricus Cuftos $. Petri.
Red, In domo Thonhc Hologen im (Cnunott 12. tDfttttf/ in domo angulari
Hans Heflermans in platea S. Cathar. prope pontem I.indthohn g) y ♦ Siftarcf.
Vic. XII. prima ad altare S. Johan. Evang.
Patr. <pk *>om 2&roge unt) vcrt fcer ^ecfr te»t , ab anno 1 6 1 4. ad 1 20. annos M.
Benr. Rumpii hseredes.
PofT. h) Ioh. vam Kroge , i) Joh. Cappeln : Georg. Rofet acc. potf 1 5-75-. (al;
15-76. 14. Apr. D. M.) if. Apr. Hildehr. Gropels 3 quo refign. Ge. Krohnean.
1625 , lf. Jan. M. Gerh. Hackman Paft. ad M. M. 163$ , 2g. Aug. M. Paid Re-
ioio 16$ 1, 20. Nov. f 1666. 14« Nov. //<?#r. Gw;\ Beckendorf 1667. 5. Jan. /0/7.
Thoivejien 1675-. 21. Jan. Henr. Levius , Georgii Procur. fil. 1686. 5. Apr. /^.
£tew. Uphoff , Henrici Pincernse Senatorii fil. 1702. i9-Jan. f 17 17. Sept. David
Langerihan , Davidis D. & Senatoris filius 171 7.28. Oclob.
Red. Ex Lib. I. Vifitat. In harreditate Cord van dem Broke im Cramon ro.
5D?avcf . in domo Catbarinae Salsborch in bev QSetf crfhatcil 6. SQlavc? id bonis mobilibus
6c immobilibus loachimivon der Fecht , ut ixitloachim van dem Kroge 3 dictse Vicana;
Patronus %. 9??arcf. Item PoiTeflbr Vicarice dicit ; corpus vicariaj confumtum per
patrem. Hodie inquirendum tiocgCtl f. SD?avc? m C/aus Borcken Sjciuft in p/atea pi-
Jiorum.
Vic. XIII. Secunda ad idem altare.
Patr. JDe vam Z^rotje : M. Renr. i?//w/?&ejusha:redesaban. 1626. ad 100.
annos.
Poff Eherhard vam Kroge , Paridom vamKroge , Ca/par Gritzmar Sacell.
ad D. Nic. M. Marc, Ivo Sub-Le&or Dn. Conful EricusvonderFecht prsfentavit
eum, Herm. Vageth 1627. 8. Mart. Ca/par ThurmanL. 1629. 21. Jul. 165-9. D.M.
loh. Renr. Grothgeff'. 1666. 17. Maji. f i66g. d. 25. Sept. Eric. Wordenhoff' Jun.
1670. if. Nov. 1668. if- Nov. Eric. Ujfelman 1684. 4. Dec. Eberh. Langerman
M.D. 1690. i8.Sept.
Red. O/im funt in haeredit. patris fui Ioachim vam Kroge 20. COtavcf. Item
.Lib. I. Vifit. D • Alb. Crantz habet 28- SOtavcf.
Hodie ad hanc Vicariam contulit & donavit M. Henr. Rump in domo Pauli
Sch/uis
g) Lt»dhotmf)d(\(t i3ec«pia^im@nmgegeRS.Cath.^ird;f fiLec / baraufDa* £nufJllc!jetfo2.aBo&tmii*
aen bat/ in rcclc&er einer cin Saruir ec in Oer anDer iiw Confca^ccfcr wo&nef.
h) JohannesSaltzcborg.
0 3famn)erDeH&icReditusan.i5i7.bcf^laactt(tc^ olwu\i2,
2. Cap. ad;fe SBepfatjc* wn bm MEMORIEN imiDom* 705
J. CATHARIN&.
Schluls k) dein Notar. Bothfack in platea Laneonum , vigore fuas obligaticnis 12.
97?arcf it. indomo 0)OttDerS<zct>t*tt, mox <>>ait|5 Pohlmans SSvawvS / poftea Peter
Wo/ers) de term. Mich. 1 y. SEftavtf.
Exp. AdChorumMajor. Ecclefise 3.$?avcf.
Vic. XIV. tertia ad idem altare.
Fatr. M. Ioachiml Langivede/ 1) teftamentarii Senior Confulnm , R. Capitu-
li? & Senatorum m) Hamburg. n)
PofT. Thcodorkus Brockfchmid artium M. conf. Niehufen Inventarium. n. 29*
Iohan Mennimfk •, M. Iochim Moller 3 Vrban. O/rickes. M. Mart. Mecklenhorg 3 M.
W^r». Relefinck 3 Rector 1 $-9 1. 19. Febr. M. Eberh. Decker CantorSchokeS. Joh.
1609. 1. Aug. Conradus Walters. M. Pau/ Sper/ing Re&orSchoIseS.Joh. M. Dan.
Arno/diConxzdiOYibid. 1633 , 22. Aug. Ioach. Evers 165-1, 20. Nov. refign. Henr*
Koch 1663 , 10. Dec. loh. Henr. Decker filius Ioh. Danie/is fubprjefedi (S, Th.
Studiofus dein Med. D+) an. 1681. ir. Aug. M. GeorgLutkensan. 1694. ig.Jan. ^x
f)at aUx Jpevvn M. Lutkens Diefen procelTfo btefev Vicarise roeom contra ^)ewn D. Deckern
ettf jtattftett an. 1696. $uWifmaral6Mntei?tiainftantial)ev(0&ven, vaf)tX0 D.Deckerinpofc
fesfione aebltebett / un'0 A. 1707. 6. Mart. geftovbett* Petrus Theod. Wife , U/rici Pa-
ftorisadS. Spir. filius 1707. 28. Jun,
Red, Ex teftamento quondam M. Ioach. Langiuede/s6f. SD?avcf. Sexaginta
marcx in domo Hermanni Wetebome in Rodingsmarkede conf. Nieh. Inv. n. c.
Exp. Ad Chorum Ecclef. S. Cathar. 1;. $?avcf ad ftru&uram maj, Ecclef,
3 . Sftavcf . P. B. Sed hos non notavit Niehufen 1. c.
Com. XLI. al. XLIIL ad idem altare.
Patr. Chriftiani Geverdes — t>ev Scfcul&Orfem
Poff Chrift. Geverdes , Iac. Kroger 3 Herm. Vagetb , vidua Anna Schu/te
prasfentavit illum an. 1612. Henr. Wordenhojf Stud. Diederici til deinNot.Publ.unt>
f)at ^fonVinc. Schu/dorp, o\§ etu Q}ern>ant)tev ttOtt betten Geverdes prsefentivef, accepit
pofTeff. 165-9.2 r.Jul. f 171 1. Hartw.Ant.Tbden 1711. u.Jun.
Red. O/im in domo Dirck Krogers in platea GmwVzghabetreditus 20. QJJavcf
in domo Thoma Ho/ogen in platea S. Cathar. 10. SD?avc-f; item reemptas &noncon-
verfe o) 6. $?avcf, qui reditus funt apud Procu. (ita H.L. fed. P. B. legit Proconf)
hujus Commendas.
Hodie
k) Schlams D. M.
i) Qui fundavit eam.
ro) £t in Senatu fcnier, itaD. M,
u) Vigore teftamcnti muj? tW Vicarlus artuim M, Uttt> frcultati Tkefcgi* «c Jiiridicw a^aiftus fffa
■L* 1 *
°) ®a* ijl/ au^e!5fe(mit)Htdjtivi^«tr!fsf,
704 Ur&Jtt&Ctt Uttt> nacfrricfctett 5. Period.
S. CATHARIN&.
Hodie in domo Iac. Vagets <&d)nithv$ it\ t>er %<mUtH$wito de term. Mich.
if.$tavc£ in domo uer BcfculDorpert ini TSaxfyeff (foflen 20. gftarcf fctn lauf ©taDf*
bud; de an. i f 74.) 1 f. S0?arc£ in domo Georgii von Holten in platea minori pifto-
rum de term. Pafchae 4. $?arcf 8.fL (dudum non forvuntur) Ex CameraCivitatisde
term. Pafchae 7. Sftarcf 8. f?. SSott Annen Schulten oDer Mekhior Berens grbctl (aui du-
dum non folverunt) 1 o. 93?arcf .
Vic. XV. prima ad altare SS. Petri & Pauli,
Patr. De Collatione Capituli.
PolT. Andr. Rorberch , Ioh. Withmer } Andr. Grimme 1 f 95. Eric. Wbrden-
hofF]UL, 1629. 28. Maji, Pet. Meurer JUL. Phil. Jac. Senat. fil. 1676. 16. Nov. f
1694. 30. Mart. Ioh. Dan. Decker infans unius anni , Ioh. Henr. Med. D. fil. prarf. a
Reg. Stad. acc. poff. 1 694. 1 . Jun,
Red. Habet unum chorum falis de falina Luneburg ex tota domo
Butzinge.
Exp. Dat ad chornm 2. SOJarcf.
Vic. XVI. Secunda ad idem altare.
Patr. De Collatione Capituli; hodie Annexum Decanatus. p)
PofT. Timmo Lofften , Huldericus Beer , q) loh. de Alden , Am. de Weyhe,
loh, Wilcken Wtt VQttyt , Franc. gnQtl i6'i 1 , $. Jul. L. Gerh. Grave 16$)-. 16.
Tul. r) /btf^. Giinth. Bilderbeck hodie JQL.&DecanusCalendarum. 1697. $.Jun.
Red. Olim dimidius chorus falis in falina Luneburg. item ex Luneburch re-
ditus 10. 33?avcf> quas folvit Vico Dithmers Sum. Cap. 100. ftoren. Rhenenf.
Hodie. Habet in corpore dimidium chorum falis in falina Luneburg ex r?ota do-
mo Elverings, al. Elverdings mu§ #err ©taateJDobmg twgen Leonhard von Zar-
fladt bejaljlett. An. 1679. Luciae l)at eggetragen 5 8. ®?arcf 8. 6/ welcDc Lucien 1 678.
fdflig geroefen : 1680 , 32. sojartf 5. 6. 1681. 38. SWavtf h 1682, 32. Sftartf if. (j.
6, <J)f. 168 j , 28. gSflartf i684> 28. $?arcf.
Vic XVII. tertia ad idem altars.
Patr. De Collatione Capituli.
PofT. Ioh, Schrbder , Ioh. Scbulte (hic additur in recentt.) Petrus Beminck.
Ericus Hejierberg\6\$, 29rDec, Ioh, Decker Organ. in Summo 165-9. 2, Apr.an-
te eum Hieron, de Hennike (P. B.) Laur. WbrdenhoffL. a Reg. Stad. praf. 1670.
1?, Jan. Ioh.von Campe , a Patre praf 1709. 22. Aug. refignavit ob acce-
.ptam Pnebendam majorem. Arnold Chriftian Beuthner R. Min. Candid. d. 8.
Apr.A. 1724.
Red.
p) 6trt)eobenp,$47. »
q) vd mtx m\ tf]<wMf4>lo P, b,
0 t 1677«
i. Cap. ocfrfe gfoifqfle» wn beti MEMORIEN jm&om. ^o;
«y. CATHARINM, "
*> . ReJ* 0//w ex Lib' Vifit- ^77- G™'«* •' lochimMeiger \2. ©forcf CW/
Kornng im Cramon 20. 9)?arc£.
Ex Lib. Sec. Vjfic. £>£. Gvwi/z ; in domo braxatoria Dn. /*j&. Redenbore iti
platea divitum circa /fc»j- Reinflorpen 12. «Jftarcf & fic habet Lib. f. Vifit
Ex Lib. Vif. /aw:£. Gftfer/2» aud beS Calands 35rau&aufe SdBrfich 9.' sfltorcf *
fr an. 1614. mi Sept. in a!bo Civit. infcr. 200.$?arcf. Sum. Cap. in domo braxato-
ria.be* CaSands, 2mt Extrad ©fabbucf;*, fo /e|0 bet /0/;. /)«■&»» unfer Secretarii L ]oh
Schulten ^anbmf^bafcau^
feaen 6. OTarcffWcf Dfenfe tm Ojfern fddia , mif 100. OTarcfihicfCapital luWferirbicftt
Vicana^ngef^neben |ter)cn. ' "V V]V
Exp. Ad chorum majoris Ecclefiae 2. $35?arcf ad chorum EccIeC S.Cath. i; Wavd
Com. XLII. al. XLI V. prima ad idem altare.
Patr. De jure berer oam iloo.
PolT. Ioh. Pattenfen.
Red. 2 f . SOlavcf apud Juratos Corports ibid.
Com- XLIIl.al.XLV. Secunda ibid.
Fatr, Eorundem.
POJT. Mkhael Gyjje.
Red. paresapudeosdem Jurafos.
Vic. XVIll, ad altare S. Matthia?.
Patr s) M.MauritiwWitte, inLlibeck: deindecoIIationeCapituIi (quidam
volunt addit P. B ) q?
PofT Engelb. Carftorp , t) M. Petrus Swelund, Albert Oldehorfl rf9f , 14.
Jun. Chrift. Wulfj\G\\, 14. Mart. Atb. Uefterberg , loh.H. Georg Schumache^
1 6 y f. 1 . Mart. M. $f/. Wefthufen Scholce Re&or 1 6 f- 5. 2 f . Febr. M. c//r. Dccker 1 66 r .
H.Apr. u) loh.Laur.Biiderbcck i68f , 22. Jan. f 1697. 1$. Febr. Z&f/jy Steman
1697 , 4. Mart. prcef. a Dn D. von Campen luftus Dan. Steman Med. D. prcef. ab
eod. 1700. f . Aug. loh. Georg a Lengerke a Decano ex turno prsefent. a. p. 1716. 26.
Nov.
Red. (H.L.P.B.) In hxred. Hans Rowofd 14. Wlattf 6.$; Hans Blonie in Ha-
feldorp 50. g. //^j- Munfter ibid. 50. f ; item exaugmento nov# fundationis 1 f.
50?arcf in haereditate Reinecke Brandes circa forumlupuli i)0nt46. SQfrucf ©efbeSbeM."
Mauritiw Witten pro prorogatione bartf)0 Cjecjeben f)cfft.
I. ££«1 e 3 tcr 25anb. U u u u EX
s) An. ;436. fcat 3o&<m £ollman 3tot&e(>err tn £ut>etf otefVs tti;« tn fcuicn ^tiffuttftcR t>crbc iTert fiebe
o&en p. 52.0.
0 Haftorp. f r lebte <ibcr jwr 3«'f t>cr 2ill)m £r4nt3if<$en Vifiwtion , ffy vmUn in Rcditibus.
u) f 18. Nov, 1684.
7o6 Urf utifcen uttb Vla#>ti<totm 3 . Period.
S. CATHARINJE.
Ex Lib. I. Vif. D. ytf/£. Crantz , Engelbertus Caftorp. In domo TWc^. £f^-
*rV«.f tn bcv RtoingemarcFt i^SOlarcf in domo Cordvan Winthen 6. $?avcr\ item
in Hafeldorpe fequentes : /o£. Munfter 30. fj, M. £/0?»*' jc.g , /)ir/V* K/ife&Iob.
Garpe 1. 9tfnfc& ft. ^ang Btcti 14. %
Ex Lib. ViC Goderjen : Reditus habent ex domo Luc<e Meyers circa forum lupuli
<te term. Pafchse 1 j . Sftavcf.
Com. XLIV. ai. XLVI. prima ad altare Philippi & Jacobi in Capella S.
Margaretha?.
Patr. De jure matris fu« (fc. row Winthen,
Poff. Chriftophorus van Winthen.
Red. ApudN/f.^/^a^^arcf;apHdHtf»/J>«yw7.sj^avcf* Hodie^
Com. XLV. al. XLVII. Secunda ibid.
Patr. &'wrf C/«#« aut To^ Anckerman.
Poff. Iohannes Huppe & eft Laicalis.
Red. Habet apud T^» Anckerman 2o.$?arcf.
Com.XLVI. al. XLVIII. Tertia ibid.
Patr. De jure tw ©pimfcer — t)er Refiderenden Vicarien tho S. Cathar.
Poft Iohannes Huppe.
Red. Apud ftztvesfratermtatis S. AnnxCunt io.tfftavcf red.
Com, XLVll. at. XLIX. ibid. noviter fundavita.
Patr. Henr. Bradenftal.
PolT. Uenricus BradenftaU Senior, Vicarius in Pinnenforg.
Red. Habct reditus , ut ex ore ejus audivit Henning Ehelingk ejus Procura-
NB. Ad harum Commendarum unam Eberhardus Kofter prarfentavit Petrum
Vicken an. 1 f?& d. 28. Maji.
Vic. XIX. ad altare S. Andreae. x)
Patr Plebanus Senior Vicariorum & unus Juratus cum confenfu Decani.
Pofh hhan. Petri (tempore Alb. Crantzes} Barth. Eggeman , Chrift.
Gryp , Iob\ Hefterberg 1*98, 28. Sept. Iohan Meyer 1604. d. 26.Maji a Seniore
Vicariorum Cunr. Borchers & Barthoido Beckman Seniore Juratorum Coro. Chr.
prafentatus , y) M. Bernh. Wife 1629. 9. Jan. M. Mart. Witlichius Paftor ejus Ec-
■cLeli* , 1) Iob. CorHnius Th. D. 16 j 9» 1. Sept. \ 1664. 19. MaJ. lohan Schrceder a)
166 g,
a) ete ffi a. 1449. m3ol)«nB0nro&eaufgm<l}K t fle&e o&ett p. $27.
y) G>e?g Dedel^ndut l6i J. 2i Aug„
*) 1629. 8. Ja».
a) Collcga&er©<&ttleni»S.Joiiair*
2. Cap. a$fe 35cpfa$. *o« t>«n MEMORIEN tm jDom, 707
S. CATHARIN&.
166S. d. 9. Jan. b) Henr. Eimenhorft c) 1675-. 7. Oftob. f 1704. xu Maji d) /flfc.
Wkbman ^nferftijla, §U S. Cath. 1705 , 19. Febr.
Red. Ex Lib. I. Vif. Aik Crantzes Iobannes Petri : Fuerunt apud Dn. Herm.
Langebe&en Vroc. 5 j.Sjjftarcf. SuperquibusnuHaerantdocumenta, quas fingulis an-
nis folvebat , fed poftea tantum foivebat 30. S9}ai'C& Summa Capitaiis 600. ^arcf
Hbifd).
P. B. R L, In domo Lude-M Scb&n b\) £>er tYi$hnhv{i$$e 4$. $?arcf Recentf.
Dejuratis F.cciefixS. Catharinse, determino Pafchae 30. $?arcl, quas illiaccipiunt ex
domo hacbimi Lemkens e) bet i?er ttluljlettbrild? , non attento , quod illi acci-
piant 49. ^Eftarcf 10. §. 8. *Pf« qu£ ex tenore fundationis eo pertineant. f)
Exp, Ad chorum majoris Ecclefce 4. SOlartf adchorum S. Catharinae 4.
SDfarcf.
Com, XLVIIL al. L. prhna ad idem altare. g)
Patr. /£»r. Wittekop.
PofT. /0/j. Detlevl
Red, Sunt apud Patronum ///»r. Wittefop Sc tians Ritzer 1 & 5D?arcr\ Sed mo>
do vix 1 1 . Bftarcf (P. B. H. L.) *
Com. XLIX. al. LI. Secunda ad idem altare.
Patr. Cord Bartheides.
Poif. M. Barthoidus Molkr , & eft Ecciefiaftica.
Red. De fruciibus M. loh. Mofter refpondebit. ExLib. I. Vifit. Aib. Crantzes
habet 19. SD?arcf.
Com. L. al. LII. Tertia ibid.
Patr. De jure Plebani & Juratorurm
Poff. Nicolam Meiger.
Red. Hsec <5c fequens Commenda habent communes reditus Sc clc-
nodia.
Com. LL al LIII. Quarta ibidem.
Patr.
PofT Laur. Goidfchmid.
Red. In domo &haereditate Anneken Bckmans 10. 50?arcf in hsered. Anneken
UUUU 2 Tweftr^ng
b) f 1664. 167?« 14. Jun»
0 ©tt:&eo0enp.4o.fqq.
d) Job. Hrrm. Tteffbrim accepit poffeff. 1699. d. 4. Maji.
e) gfitfen* D, M.
f) £ec PoflcObr wichman empffagt l)tc$ Corpus mdjt/fonDernMeJuratidirponircrteSfoitflL.P.
g) «£me ecrer faet otefcm 3War wor&nrt cn c©mmcndcti foca #n<*rqu<trt> Piflfyjg A^ 1465. aMfgcrf<5^f
ft^o&enp.52o.
7c8 tlrttwbett tmb HAebncbteri s.Period.
S. CATHARINA.
Tweftreng in Rodingsm. to. ?Q?avcf in hsred. //</»j- Tidemans i. $?arcf item dedit
apud Nic. Meiger 4. OTavcf icem in Ditmaria if. $?arcf. De aliis reditibus incer-
tum eft.
Vic. XX. prima ad altare S. Anna? & b. Virginis.
Patf. Conradi de Winthen & ejus uxoris — de collatione Capituli.
FoiF. Bartb. Vathouwer , Conr. Garliges 3 h) Sacellanus ibidem , Daniel
phil , Iacob von der Henneken t)c$ Capituls-<23C(jt> , 1606. 20. Mart. Chriftopb.
Slaphius , Secret. Capit. 1647. 21. Dec. Herm. UphofVaftor Eppendorf. 1649. 29.
Nov. Ericus Hefterberg 1674. 1 f . Octob. \ 1683. - Apr. hach. Slapb 1683. 24.
NJaji. - C»»r. ful. Surland 1710. jq. Oftob.
Red. N.
Exp. Dat i.^circf.
Vic XXI- Secunda ibid.
Patr. De coll. Capit. (P.B.) Recentt. vero. De jure M. Theod. Motfers&ejus
hoeredum. M. Theod. Moller i) Paftor Sinftorrrunus gener Conradi de Winthen,
obtinuit prolongationem a\ Capkulo ad jo. annos an. 1620.4. Apr. M. Wilh.
MoUefl*b\stm\.\\t an. 1 65*9. prolongationem ad fo. annos ab an. 1 670. inchoandos.
Jam Dorothea Heimfins sjtafttffl&i JU (De&equart im ©tifft Bremen.
Poil Unus ftliorum M. Georgii de Wmthen , Conradus de Winthm Paftor in
Sinftede ; Otto Cranenborg , Wilh. MoUer 1620 , 4. Apr. Henr. Hefterberg 16*9,
22. Nov. f l674' *°* E&J*» Ericus Hefterberg ipfius rilius 1674. 1 c . Oclob. £#.
Tieffbrun 1691 , 20. Sept. quo refignante , /0/;. //erw. Tieffbrun , ipfius frater
1699. 4. Maji qui f »7 »6. d- 3°« Nov. Laur. Frick , Cajparis fil. 1717. 22.April
praef. 1^^. W$>» Heimfohn.
* Redr
b") GerUch , Gerlact. c e
n (£r roar a 1566. d. 6. Aug. in ^AtnburcJ aeboriren. ©er$atrr3o&anWoUeriff@amerei«55un;e*
aereefen unD A. i59vacitorbcn. £>a$ro^a;cr /^«««ttlelkrJUD.&ieU mitf inem$ni&ef
Bartholdo S. Th. D. unO Leftore Primario DtC Q3api(llfd>e «Parthft/ Da Da* 2icf)t beS Evsngclii aH)ifr be*
giirq aufiii4cr);n. ^eine CWutff r roat Cathartna, JDieterid) Ddfmans (aius Dafmers) uno Anna
•fculpen £od)fer. <£r t)aftc in friefwr ^Stab sStfeult? conradum Waitherum, m. £bcrt)arc> ^ecfern
Jehannem Arpium , M. lchannem Los/tum » M. Henningttm Cenradtnum, M. Georgtum Traje-
(itHHvn unt) M U7W-»fr«w Rolervmctum \\\ gebrmeififrn nacl) uno nacj) aer>abt : ^iSanuaeljatjr
i^8*. *a fv nacrj Hofrod? joa / alro» <£rnntcr iraoern auctj feinen ?anocg 9)?ann m. Erafmum
©tocfinantoSrete. a. 159^. irn TanuariotvarD^r Conre&orDer<£ef)ulen ju tPtftnar; a. 1600. d.
16 Octob, pcomovirfe (£r JU KoffOCf in Philofophiae Magiftrum , UH& A. 1604. c\. \s. Juln tPaiD €r
ium Paitorc ocr @emfitie ju einftorff in ^nccflcnbtirci beruffen. Sr beurafhrf. <i. 16 Scpt. iri
Kmfel&cn 3a(>r ^ebtoicj/ (fonra^uontPintt)enroa;tettoefdK3r)maf^«r »^ Jjbjtn a i6oc.
ipfljjer nur 2 1. ^oci)tii aif qcnMHDen 2. Dorothe* a r 07. rorlcoe tntt 3ot>an <&olfren einem
S&rqer in ^arbur^ A. 162^ getraaet toaro / un& 3., lPirt)eIm A. '6-2. wtW)" A. i6?o. oic
pioio -a„ netbiflt. (£t fwb a. i62f>, 26. Aug. ©ifjjc oic vcn 2lrnolb e^cnclcn jom
$t(>aUeR« ^ic&prc&ist
2. Cap. ad)fe 2$et?(ao^ *>on & ett MEMORIEN fm £om. 70$
*. CATHAR1N&
Red. In teolonio Comitum habet (H. L. legit habent) 30. Oftarcf in domo
braxatoria Anneken Beckmans in libro Civitatis infcriptas io. $D?arcf / in domo
//jwj- Drewes 1 4. sjftarcf. ita P. B. & &H. L. In Recentioribus vero ita recenfentur:
Ex domo Hans Churen k) \\\ t»er S. Cath. (gfraf? , |'c|0 jlemfotl im ©flC? , fcetf M.
(7^. Heins Jjpau^grau de term. Pafch. 14. OTtarcf. Ex domo lajfcn Kvcks in fccr
2)cicfe(fr«fle 7. 50?avcf 8. 0. Ex domo Dni Luc<s Beckmans in Der ^O^tien^Qrrag.
NB. ^Ocgcn utefen leferen *Po)ren katfywx Lucm Beckman \t%\§tx %n\tn\M auf^irabut;
td (ab an. 1676. f i6f g.) 100. SOJarcf Capital bejafylcc, lvcicl)e Die Thelauriean 16*9.
iim Ofton auf gmfc acnommcn , un& /a7;rlicf) fo lanac fte betfe&en bJetben mit 4. pro Cent w*
* Com. LII. al. LIV. prima ad idem altare,
Patr. Margar. Berendes.
Po'f. Henning Ebeling,
Com, LIII. ad LV Secunda ibid.
Patr. Jurati conferunt.
Iofl. Theodoricm Bolt in Seehufen.
Red. Habet apud Juratos reditus t %. 93?arcf.
Com. LIV. al. LVI. ad altare S. Jacobi Majoris I) an. i;i8.aDnis^r#.
Lohe & jfohanne Wetken renovata & augmentata.
Patr.
PofT
Red. ac. Oftarcf,
Difpofitiones MEMORIARUM in Cathar. pro Dn. L. Laur. Wordenhoffnn ifyfy,
de term. Pafch. 19. 9J?arcf io. (?.
Joh. 16. — 2t
Mich. 1 2. — 2.
J2.$tovcfi4«fr
NB. Siie MEMORIEN follcn l)ier 80. OTarcf fraajn naci) Lic. BHderbecks Q5ertcr)fV
Aliquot Reditus Memoriarum in Cathar.
1706. 3n Nic. CoUen €rbc ufm ^ucpcer 97. $?arcf 8. f*. mif 3000. $?arcf.
[1673. — Alb. Geidemans\nt)tx iDtecffi» 180. - - 6000, -- ] m)
.-- Diet,WagenknechtyV\ebbtviift.X2, -- «. 200«.
1658.Fr. - Hinr. Wolters* XOallfiwfr 1 20. - - 3000,
^ Uuuu ? (gottfh
I) Hurcn , modo Chriftoph Wichcrs,
1) a. 1379.it! aHfctcfcmaitarDurcbMargaretham^erefiefneVfcarieqefltrTceCirDr^n/ fie&c pbeii p. 522»
ji6; tuetc&e ober vietc oncra nuf fid) Mre ibid. P. 5i7. une twiift<hj&ft[W DcriP|>vcn aeaanflvn ift.
«V ©»ip wtorc n ttnO &aben a», 1715. ^mit tnu ffcn Mrctcit.
ji9 U&i*ribtnm*XX.z$)ti&ten $.Period.
cSottfr Bmtcs, ^amclborois £rbe.
<$u!cnm>. ^eujlaD ber Morian 80. — - aoco.
[D/>. //«/^'wbctocrpunpeit. 6. ^aicf. - 100.] n)
Ijaac Fonfeca , XQalftvafc 120. $}anf. - *oco.
Hinr. Wiggreioen 3£>VQtyQftttt1Lw* 30. - iooo.
Eibert Dieterichs <Brtm 20. - 500,
Vic. Petri 2$ur$a0c 222. -_ 7600.
887.®?arcf8fr 2620o.$?arcf."
162;» Nat. Mar. CtcOcmane grbe om tVTcgbcrg 200. SEtocf mit 6000. $)}arcf.
1672* Andr. D^v. Blankenberg fl. &ctcfcenjfr. 50» - 1000,
1677. Franc. Calands Q}l\ Jpauj? 23raucrffr. 60. - 2000.
i6Qf! Anaf. Joh. Lehman . 25rattbcsttt>, 1 r . - foo.
1666. Vif. Mar. Hans Behren gr. &*rg&off 12. - 200.
. . - Franc. £anf? ^UcfcsfattCjcr ©d;open|lef)(. 20. - 5-00.
1607. Anaf. Berend Gadings Q50rtenftrafj, 12.8 0. ■ 210.
i6$8.' Vif. Mar. Thom. Jungen breiten ©ieb. 18. - 6cc.
1662. Andr. Marx Iven. Sttejfterae. 65.. - 1500.
wx& am • - - _- 4? . _
i46y.9Jlarcf8 6. 5 8 r 1 o. Sftarcf.
Inquir.
Bulla Senatus Luneburg fuper dimidio choro falis pertinente ad Vicariam SS.
Virrinum Barbarx ex Gertrudis in Ecclefia S. Catharin* Virginis.
° Eiusd, Super dimidio choro Salis ex domo Dithmarmgk ex fmiftra Wechpan-
ne dum itur in Epm Donth adVicariam in Ecclefia S. Katrinae pertinente. irru
15. Jul.
Dnn Vicariorum ad D. Catharinae Tabute accepti & expenfi a fefto Pafdj.
168 1. ad jeft. Pafch. 1682.
Nomina Dnn. Vicariorum ad D. Cath. participantium.
Dri. Laur. Bilderbeck Dn. Dec.
Alb. Hefterberg. \ 168K 17« Jan«
Henr. Kock.
M. Petr. Godkens*
Gerhard Kelp.
L. Barth. Husioedel.
Ioh. Dan. Decker.
M. Ulr. Decker.
D. Ioh. Corfinius.
Chriftoph. Henr. Bilderbec*.
n) 3iiu»ttiue&K»to gtaitc.
Cap. acfcfe Q3et>taae.< *>ott fcett MEMORIEN im tom.
7U
L. Alb. Tiueftreng.
L. Erich. Wordenhojf.
L. Iohan Thoiveften.
M. //?»r. Elmenhorft.
Ioch. Gunther Bilderbeck.
Reditus Dnn. Vicariorum ad D. Cathar. de term. Pafchse 1681.
Theod. Winckels 2Bif. 20.$?arcf. - - (gcfcog i.$?arcf.
Afc/r/. Strueken €rbe. *8.$torcf, - ~ - 1. 8 -- 26.$tarcf 8*
7^wQtnicPciT//e^t2)itmcrpeecv(cfi ^o.^arcf. - i.s-aj^.
Jurati Corporis Chrifti S. Cathar. 17. $0?Otcf.
Ecclelis ejusd 17. SiJtorcf. £iir£en roeaen VCulffttm Te-
ftament 1 2. fj. roegen itew»/ Teftam. 4. f ♦
.frerr SStirgerm, /0/;. Schrbder 2. $?arcf 4, fj,
Henr. Books $B, f . gjtorcf.
Camera hujus civit. 10. SDtorcf» ,
Iacob de Cramer 9 20, 9}?arcf.
Claus Aldach 5".$torcf,
Andreas TXJefcreleit 16.
fLutt e WlunfUxmam 28. f.
BcfeweOcr &upwgs grbm 1 o.
y^/^r/ ^eibemart 180. SOtorcf.
^enricb &Am£e 2. -
Jurati Ecclef S. Petri 1. g.
2K>olfeornom€rb. ir.
£errn Vicarii ad Diw. 5. 50?arcf Cap. 100. $tor«f.
S)tefelbent>on44oo.sT^arcf. 132. Sftarcf;
jDieeettcfe &»toe 6.$torcf,
reftiret t)0n A. 1676.
£ang ©teva&t 6o.$torcf;
^enricb ©cbrofcer tm £orn ? r .
loh. Iunge, 1 g,
NB. /«r#w Wulffs %B. jt# Claus fctrtf* @rbe 6. $>aref ,
i|t redjfbdnaja.
&fttff?miet£c de term. Pafchse i68u
2Ubemm|ct>e ico,9)tovcf,
©tetm>aujer 97. 8*
/oc/r. Eckhoff 40. —
HansM&Uer 36, —
©d;og 2 fr
4-
8.
i.SOtorcf.--
©c&og 4- $ *
12.
9^atcf8f.
19. —
4.
8. 9f
3Sarcf8f.
2. u
14.
12. fr
132,
, ddt.
- i8*$?arcfddt.
97» 8fc
40. -
}6,-
C/auf
7*2 Utttmbm unb Hacfrrtcft tett j.Period.
Caus Been. 26.-- 36. —
llf Neumans 2. 6. -- j 6. -
Herm. Bierman. 20. -- j0f ..
Reftiret »on wrcianaenen Mich. j 2. CD>cvcF.
De termino Johan. B^ptiihe.
Claus Kempe %>$$\mt -- fc Trib. - 9M*<£ 8.fr
reft. tton an. 7$-.
C//7#.r V/ulfkens W. 4. - - - - 4. (j.
Michaeiis
Franz Soefl 50. $?artf - - - trib. 1. gttarcf8.fr
Caland. 1 8- SJEftanf
Lorentz Spickerhojf 10. $3?arcrY • 8.
Chriflian Bpicf crl^Off ?♦ 8 trib. 6. fr
SDerfelbc. f ♦ -- - - - - 4«
Vicarii ad S. Petri. 40. *-
2>tefelben. ioo. -
Magn.Ntplung 18» - - 2 - l2*$*
Caland 60.
M. jDictfc &£(<•&♦ 60. --
T/dWC Fonfeca 97. 8*
jfaMX. Wichgreve 30.--
Domus panum 6o. -
stHr.XEegettrrtoc&s^. io.-- - - - g.g.
Caland 80. —
Calandx>m foo.$?arcr\2o, -
&&\\%'<WCi\ity* Michaelfc.
Ka&ematrfcfc* 1 00. $torcf#
etetrt^eiifrr 97« 8»
/c ch. Eickhoff 40. —
ijuirtg tnoUe* 36. -
ClaiW 25e^t| 26, -
///.' Neumans 2. 6, -
$e»m. Bierman 30. --
Expenfae.
Diftributiones annuae ad D. Cathar.
Ima diftributio aFefto Pafch. ;. Apr. ad Feft. S. Joh. funt 12. Septimana a 10. §.
7. Ottarct9 8. §. 16. perfon. i|t 120. SOfarcf.
ob prxfentiam 1 f.perf. a 9.$?arcf. 1 2 f%
Ilda Diftri&utio a Fefto Johannis B. ad Feftum Micha&is funt - - - Septim.
aio.§. i|t SBarrf - g.
perfonse
ob prsefentiam perfona a 9. Oftarcf i(t • - - III. Di-
z.Cap.ad)feQ5epfacje. WHfccnMEMORlENtm-Domr* 71;
III. Diflributio a fefto Mich. ad feft nativ. funt - - Sept. a 10. jjf"
perfona»
ob prsefentiam perfona a 9. CQjarcf.
IV. Diftributio a feft Nativ.Chrifti ad Pafch. 1682. funt - - Sept 2 10. J,
ob prsef. perfona a 9. ?0?ai'Cf.
Expenfie ordinaria de termino Pafchse r£8i.
Fraternitatis S. Antonii ad D. Petri j. $?arcf. - - 5. SOJarcf.
#f)tt.VicariisjuS.jacob. 6. $?arcf. - - -6.'-
Joh. Bapt. '
Dn. Senioribus pro tonna cerevifiae 10. Sfftarcf. - i©, -
1 f. perfonis Ioco vini a 1. C0?at'Cf g. f. - - ZZ4 g,
Caland 5. Sftavcf.
Unfern armen gvauen ju S. Cath. 7. $?arcf 8. g.
Mich.
A'1 Commendam pro pauperculo fpeftat ad fec. Vic. %q. „
£>en 6. armen Jvauen 1. <s5. £o&len a r. £ftarcf 8.§.
S)ie Sftietfte roeaen unferS Conventen (gfyje ir« $}arcf.
Caland7. «JJlarcf 8.§.
£r;l. Vicaiii ad D. Nic. 12. $?avcf.
Lucise.
Tributum Senat. nuuc t>on 8coo. €Q?arcf 20. $?avcf.
Teftamentum Henr. Peddekens S.Thom. 12»
Q5or t>tc geuer^Caffa 1.$,
Nativ. Chrifti.
£)en 6. armen grauen Opfcr-Q5«It> a 8. fj„
£>em gtmmevmans unu ^dmttcjevs^necftt' 2. $?avcf.
SDem ^ieimet|rcv 9. SHarcf Opfev*©eID 12. g.
£)e$ Jpevrn Senioris grauen jdr)rlid) 50. ?9?arcf.
Camers Civit. ad fcholam S. Joh. lingulis quadrantibus f 6, $Jl$t£
12. fj. uaS t'|t 227. £>Jarcf 15. g.
Seniori R. Capituli pro (ubfcriptione 6. $??avcf«
Monitoris Salarium fo. Sftavcf.
Eidem ratione turni 20, S0?avcf.
Famulo »or Die @inmabttung 6. $»avcf.
SDem ©iefmetfler (aut Oved;n. 1. - - _ I0# $jarcf
©nnabme s -° Sttarcf 6. (}♦
^usaabe ?h- 8.
zof. 146. .
i.Clpetle ;tcr 25<wfc £w £ y,.cg.
- 1 4 Ut frm t*n unb H4c£r icJretit $. PericxL
y fAt
V:c I. ad altare S, Crecis.
Tztr. Oiitnde collxioQe. Capituli (P. Bk H L) hodie Aar_e_?um Ptaebeadx Maj»
VII!. v ;-.7. L;
FoiX kmW Qi-teKf (H. L.) /b£_fzr lUdmxAL lodocus Ksrmtmme: Pater
eam refigravk fiHo Itcbtmo Kntumme ^tfcujtrn u» 25crg&<>rf an. > f g 1 . 1 1. Maju
„ . - . : 7 : r . 11. Ftbr_ M. /&w_ Dititrjiims /«k Dsu^ Subpreeiccts
Med_D_ 1687. ^Majit :~c~- Mart* o) modo lucus vnCmmfe Juc. 1707. 51.
> :, :ra.fc____ance p.rre. | - - - - .. -r_;scede__iis trater. p) 1717*
1] _\:v.
Rci. ."■•. 7 3.H. i; o~ v^mru.rbrtfrV : i\ ???::,f , funt adhuc redih*
4. "?;.-..: ::2 ;:~ : - ."--: :r3:.~pta _l_ .'_:_.::. pet Ctames Memjhdnk Ex
EJh. Hc V:__:_ ' Eggardi Crentzsi : cuis- prcrc__._: fe. veije recuperare po£
f_ f: :
■. - - TAV.LB.LF.' H::e:.::::::::evGre:,CV:^«-:m^
.- ' . . ::.;::.;:::.::. 1 .:.:_- _.:.-.: .::1::^::.: L::. :___..;_..
CorrL E. ad idem altare.
Fnndata noYicer per hkmmem Memficden (H. L.)
Foir
Red OumindDtr.- I - dm .: cm Meert . v.~t __Kr4fte *. ©tacf.
K:::A.::.::;.:.r:;..^::::::.: :-■ CC..'.A
Ad idcm akarc eft adhuc unum ftipendium quodfoivc::: C__rpen__-_r-i6c fuic
' V -. ILprircs ad Akare S. Nfsrtini. c
p arr. Oiim Anncke Ramburgk (H. LP.E. Itjqoc Cap.tuIL
FoiX hk^Lampe , Bcmr £ • AcL .irt EXMick i«5< Sept. _f7/»r_.
Bfcrr. : L^aB__i6-i _.-. O&ob. modo p: aticnem in menie R_egia £
kmUer poffefL accepit an. 1710. 27. N':v_.
7_w.f Kaftsrs in plate ori * quarn qoandam Rinr-
Ktjifr :,:t: -.-: -— ■ - - - >**
\ ic ilL b e c -__~, _. j. ar: i—err: ?,.._; re-..
Fatr,
#) _L__%_»^a__, 1697; 4«. ****-_. lUrtw^IaktMmi.MJUTy. ckji iamatncfiga, eaa»v
JstAm^Qammcn^lL\4^cm*immh^mmm±V^&n&, Ja»a>cfc: ? e -icc^ Ej»-
iuMmm+.\..nmMmav*9mmMmmm*^tmy*m±lM^
y ••'-., ;-:; i. -.: T-./:i _ - :---.:-;=-»« :»..^ ,';'t:. u... , j.:i:tCoxica-
•xs.ck^.cjca«m<^L.r^aju^f^»tocf{m^> :<? 52^
i. Cap. ad?te ^lagc. »w ten MEMORIES' im fcOTn. - 1 1
PatT. Olim de colhrione CapiraiL Hodie armerurn Prabends XL maj.
PofT. /06. Schfoyer ;:ra H. L. alias Schoher P. B- afias Scb&uer r) U. W.
D. M.) antea Jac. Witte 3 nunc Henr. G r ->' Ofgert In dooao Dec. Wttbmerf.
nunc Cww. Waltbtr Med. D. an. i6yr. 30, Mart. f i^f7- i?- Jul. Henr.Kock 1^;.
14. Maj. Chrijhpb* Henr. Carfkns D. i6gi. 11. Aug. ^ && &3 ZHtemt
Q5numfc^ri2flfer^ <3Ct;n a D. von Bokdn ex jure devoluto prarfenffttt an 1692.
7- Jul. 5)
Re4 In vilia Vermerfen in parocc. Raleffede g. 3Rarrf it. ex certis curiis exrra
Vaham Milferendohr 4. ^TJarcf de quibus Henr.Berner habet unam dat r. C
8. f*. it. Petras de Spreckeffen 12, 5ft*ri (ita H. L. fed P. B. habet !2.§.) it. fce
XtfittcnbotgifdK \i. 5£<litf :T. B. 12 :.HansBfome 1. ^krtf it. in Zca&i
2. SPtarcf it. circa 1. OlQavcf 8. & (^a H. L. 5. CE&artf 8. &. fec. P. B.
item habet eadem Vicaria tertiam partem decima» feptena manforum circa aquara
(H. L. Jegit equam) Morenfeth m t:m ^Usr.uOer. Alcera pars ejusdem de:
fpectatadchorales; tertia parsfpectacadMEviORHS ir.Summodequibos decrmis
in 70. annis citra - - nihfl provenit , tandem fuit cancordatura , quod ConfuJatus.
veliet folverc annuo 10. ?)£arer inter diotas tres partes dividendas , quod iterumre-
cufant&nihilhabuimus, Imo&aS^Ujt€rbc3r;t>;nt)ru^cn4)cJ/, fedquojure, ipfe
videat. Hodie X.
VlcJV. In Capella SS. Trhmmm & b. Marue Virginis •Ita in God.
Vif Lib. iea in Libris L. P, B. & H. L. audit foiuin capella b. ftfaris Vir-
ginis.
P tr. Msttbem Hale (H. L.) lac Kruger , Conftans Corzemacher , 1 f ??. 1»
Jun. Hea.. Seibujen 3 Sic. Stmkefef 1606, 2?. Mart, juratiCorp. Ch. f mmt
eum. M. f. A.i.lf F&hricius 1024. 1. Dec. M. /«&. Ligtr i6f2, 1 2. Febr. rell^n.
1667. ao. Sep:. 6c t i^Sg , 29. Jan. Petras GJtermeyer L. *5i btt fU S^crcj^
&Orf »670. 11. Apr. \ 1710. 1. Jan. Icb, Kr-. - . icc. pciT 17 : ;. JuL - EL
Roofe r7i5. 1 1. Apr. quo morruo — . Fifcber \-j \j ^ iS« Febr.
P.ed. Olim ia haired. Hti r» if. OTarcf ic. Hinr. Lasfingm Dir-
marf.a in parochia Lunden 4. \9?C»rcf , ic ibidem in parochh mra ^ IVsp
fsHans Witt P. B. Vith) 4. C??:r:f Q.^. ir. Henncke Ghfemaker thor i
?a:rf^.f. it, /:'\ 6!ra 2 ia C./';:.> f. e??c:r:f i:. ibH Axneienttr Mslenz. Qcr::i
it, CLraes Greve ibidem 5. ^Oiarcf item //;'«;•. /m^f 1 5. g- 5. -pf. (4. ^)£ haber H.
Arcr 2 L.;
IQKKB / iiu» ni A. i^c m. 5>atiX'.:f thife.n r uirt) ©ef$»»rca jh S, J*-
cob c^ram Notiiio ?fiH Jt>frr^ ^n^cr^.firr *i. Pr/v» ron ^prfa€l{rri pfs^rt-tt ^r^^/*»
^ij^frNs i^p:2in }i S f*»k przfenni CfMM«K^M|rr«j&ms9ir|
rnrr:<€f»ipf3n^rt e :ur^t<nNotar;o3i;3?c.-*c^6^cfK'^^r^«ttrr:, pc
b« Mc Ur?unC<im Bi tknKC p. S :9^ ^.
s) Poilca Mtd. D.
yi6 Urfcmbett im& Hacbricfctett 3. Period.
S. JACOBJ.
L.) Matthatts Ha/e fjattMcfe&erjeicfMuj? tempore C/ementk t) cjegeben , r»obei ancje*
mercfet wirb , &<$ Dicfev Vicarie 2iuffimfte in eben i)er Samma , aud> bie 9?af)men i>erer,
ki tve(d)en i)ic Capitalia be(e#et menig &ertfnt>ert rodren, bie difcrepan^ bejmnbe nuvtxivitt
v. g. Henning Glafemaker &c. omittitur , loh. Brafeke 5. S0?arcf , lltnr. lunge 1 5.
% £♦ W adduntur : Hinrich Rideman in tuereditate fua iii. SDtarri. Bartelt Iungcin
Culmer 2. tfftarcf. Hodie N.
Exp. Dat ad chorum maj. Ecclefise 2. $)?avcf.
Ad idem altare funt deputatae hor<e b. Marite Virginis. '
Vic. V* ad altare S. Gertrudis al. Wenceslai & Gertrudis. u)
Patr. Jurati Corporis in perpetuum , hanc x) fundavit Cord Witte an. ip I.
1 2. Jul. prout HtersE teftantur (B. H. B.)
FofT. Laur. Sipke (H. L. P. B. .Schipke U. W. L. P.L B.) Hieron. Schu/tz
Organifta ad S. Jac. an. 1^94.12. Jul. Hien Schu/tz Nepos ex filio lacobo, loach.
M hring 1630. it. Febr. Laur. Bilderbeck JUL. R. Cap. Secret. ex jure devoluto
prarfentatus i66f. 9. Nov. Laur. Wagener «ftonioj, ©cfrtwt). ^ammer* M?t> Commer-
cien^Oiatf) 1 692. 6. Sept.
Red, Apud Juratos in certa domo r fectmdum tenorem fundationis 1 f . $?arcf»
Oltm m hsexeditate C/awes 2$\a%m in t)er Dv6tHn<jSm<rrefr. >f« Stecf re-
ditus.
Ex Lib. Afberti (P. B. Eggardi H. L.) Crantzes. ObKgatur^d tertiam
natfTam,.
Corn. II. ad idem Altare. y)
Jatr. Fraternitas Gertrudis fcie &yrtier. af. Kimer,
PoJI! Marquardus Bauggeman.
Red. Ofe in domo Hans Streven 6. 9ttarcf. Gerh.. Siverdes 3 . Sttarcf. Ja-
cob
0 (Brofea Dccani fcer a. isr^. etne Vifitat.on (je&altcn.
m) ♦£)!?¥ fViiqe t fld) ttjtf t>«r 5lltav Wencestai &G€rtrudis&LauTcmiimartyrtitninfacobofiibtituJoMatth«i'
Apoftolis- LaurentH ac Pctri 6cPauJi Apoftoloram fleiDCfetl fci : bct feem £inrickG5ogm<m C We Vicaric
A. 1460. gefitffter (>at tii. SM- €*fliiCetii4)no4>«n9UtarWcnce$taii«il)GcKrudisfll§ierfubim»lo-
Michaelis Archangeli ac Petri Sc Pauli Apoftolorum nebft einer Vicarie MtD Commendei ^Ctie WQXtf
a. 1409, un onu JKaiH&trrn VHcolas&djOim; Dief*»on Hnbolf &Qm$arbm a. 1441, aufge»
ricbtct fie!)c oben p. 5T4. 515.
x) Fundavit i. #. de novofundavit fcu augnjcntavit > mafTfB Da$ Ef&n 0J|ier GttfifS A^i44g.d;2t.Oaob^
fetnen Uxfpruug naOui. 111.513.
j) lirvent. Nieh. n, 22. Fundatio Commcndac aftaris S. WencesUi StGertruJ/s in S.facpfo , Habentif
l6 ?0?'ircf >« rcditibus. Jus pawonatus perpetuo cftapud illosde#«/>*r/? in oppido H*ml>arge»J?i
©ie itf »on& Martin. Slifar a. i^og. ^«i)cr «jfUartuffb ourc^ & (gertruocn Brfiberf<^4(ft in ifjre»
Sluffftinfften wf.effertworoen/ fteDcobenint)iefcm55anue p. si5..conf.p.?27. alroo oeruieiocl wiro
•ag 3o^«».(6r4b«ii.an wiefemJaiiat a, i^^a.einie&n ftcfiifrct &ai)e.
2. Cap. act)fe Q5et?fa#e. t>$nfcenMEMORiENtmjD$m. 71?
«9. JACOBJ.
cob N. }> Sftarcf. Bernh. Bredenbeke 2, SDlarcf. Hinr. Heket i.$ftQ\tf. <EcJ;(ad;ter
N. 2. QRarcf . item \u domo Harmen Lunsman.
Hodie N.
Vic. Vi. ad altare S. Anthonii & Nicolai. 2)
Fatr. De jure Patron. t>er X\OtmfJ0 , a) dein de collatione Confulatus , nunc
Capituli Turnalis.
PofT. loach. Motter» lac. Koting 3 Hen. Wichgreve vide Prot. an. 1 5-98- p. 2f.
Hinrich. Schulte Scviba. ad S. Job. additur a P. B. M. Sigis. PhiLSchellbammer 161 5,
2. Aug.f 1654. b) Ioh. Matthias StuUmacher 1672, 6. Jun. NB. ©iefer t|t jc|& eirt
SEBetnfcfyertcf ; ergo incapax beneficii , Theod. Frid. Vokkmar JUD. Prov. HolC
Synd. praefentatus a Luc. von Kampen ex turno , aecepit poffeff. 1702, 14.
Decemb.
Red. In haered. Anneke Fredeholden M Cramott 14. 5D?arc£in hae*ed. Di-
rick Hiigen in platea inferiori 10. $)arcf. it.in hsered. Iacob Koting in platea divitum
lO.Sftavcf. Sedreempti&fortaffereimpofltj. HodieN.
Exp. Adchorummaj. Eccl. 2. §)}arcf jacobi 3,5^arcf.
Com. III. prima ad idem altare.
Patr. De jure Patronatus fcer 2&Atter aut Bother,
PofT Ioacbim Molier.
Red, De manibus Proviforum Fraternitatis S. Anthonii & Nicolai c) habet
ao*$?avcf. HodieN.
Com. IV. Secunda ad idem altare.
Patr. d)
PofT. Thomas de Minden, quondam Quftos fecundarfos»
Red. 1 2 . $?arcf apud eosdem fratres»
Com. V. tertia ad idem altare.
Patr. Gefche Reders , Laicalis.
Pofl. lohannes Oldendorp.
Red. Matthias Reders in pfatea ^tcfffrafettfofvftfo.$JarcF. Li6. Vifit. AIK
Crantz habet item 14. $?avcf. Item in dorao Tibbeken de Heida in platea aut pa-
rochia S* Cathar. 10. SDfarcf item m domo Engeien Bredericks, jrft (gfrimme 4*
SOJarcf.
£rrx ? Com*
a) ©iefe$ l( I)ll f«()rfe ttn Suna^men in honorem S, Johannis Evangelifta & Baibai* VirgiBis» Uhp+v
a) «BJaffen f»e ^urpnaeijkr %imi$ Sottng A, 1447. (Jipefc, W
hy I«hk Henr¥ Becfyr.
c) In Nicolao,.
«J; 3o§an mtfIinbcii&<ifM°. 1464. g<ffiffM.fi<Btp. 815. imil.&flttSr.
7 r 8 UrPuitbett unb Vla<fyxi<hun $. Period.
S. JACOBI.
Com. VL quarta ad idem altare.
Patr. Commendatiojuratorum eftEcclefiaftica.
PofT. lacobus Kroger.
Red, In haereditate reli&a: Harmen Eddelings up .&& &tC& d \)$Xitt , apudCa-
tharinam, modo Luder Bullen 3 habet reditus r o. ?0?arcf.
Com. VII. al. V. ad altare Corporis Chrifti.
Patr. Provifores Corporis Chrifti.
PofT Gerhardus Meyer , Cuftos.
Red. Apud fratres cor^oris Chrijli 10. ^tortf item \a choro mmori ie>.
Vic. VII. ad altare S. Jacobi alias SS. Simonis & Jucbe.
Patr. Provifores Corporis Chrifti f. Jurati in Jacobo. e)
PolT. Reinerus al. Richerus b? *>er ilttfteri. Vacat. Georg Lunge. an. 1670.
1 1, Aug. Conr. LuL Surland (JUL.) 171 1. 1 c. Jan.
Red. Olim habet ex Lib. I. & II. Vifit. /4/&r// & Eggerdi Crantz in domo
CW K0l)l«gc9 10. OTarcf item cum Hans Wittekop f. 9#arrf. Has quinque mar-
tas ultimas Liber Vilitationis C/em. Groten folas habet. Hsdie N.
Com. VIII. prima ad idem altare.
Patr. Margaretba Mejers fundatoris filia.
PofT. Theodoricus Meyer.
Red. Olim > in domo Hinrich Simens prope WinfcrbOOm habuit 20. $?arcf
la Lib. Civ. adfcriptse. jfam nihil habet.
Com. IX. Secunda ad idem altare.
Patr. De Collatione Decani.
PofT. Lohannes Hugc. ante illum Loh. Wickquit.
Red. Beneke Hauerbeke in Stenborch ex curia fua ifl bem 25iltt>6rber &9)?arcf/
item Iohan tom Wolde in villa Ra , 2. $torcf item reftant adhuc apud perpetuos
TeftamenUrios quondam Lohannis Wickquit (al. Vycquis) quootlam poffeftoris
Commendas (upradi&a; 4. Sfftarcf" non fru£tifica?it.
Com. X. prima ad altare f) S. Petri & Aimae.
Patr. De Jure Piftorum.
PofT. Loach. Muller.
Red. In domo cujusdam piftoris M btt VT&betnfivM* lo.SOJarcf in domo
Lohan
0 £)ie £. 2ddjnam$ ©cfc&roornc.
f) Ad altavc Petri ju S. Jacobi §(tf Lconktrd Fxbri A. 1470.?« fa'tKfflT«fU.incrnCtlK VicariegcjIifflCf.
III. 527»
2.Cap.atf;feQ3et)fa<^ WrtoenMEMORiENmijDem. 719
S. JACOBI.
loban Witten M Idillwatbev * 4. $?avcf item deraanibosProviforum/r^m^/V^/V^/-
,/?<?«»» $*§?*avcf 8. fi Hodie N.
CorrvXl Secunda ad idem altare*
Fatr. Stft Stf*e*£nec&te.
Poft Dn. Himkus Grothe H. L. P* Bt o6er ffefef (BrCttpNT.
Red Fratresfraternitatis d^ni\o.^ft^xd. Hodie N.
Vic VIII. ad aftare Sahatoris alias Compasfonis (itaP.B.&H.L. fcierecen-
ttores obtx t alias ft/rti #* ^uh 6c Compasfonis^
Fatr. Glrmuer^anmn, jamdecolfationeCapftuIf.
FoiT ^. Wegedom 3 g) Bened* Selimm* i66f7 2*Nov. ex Jure devoluto-
£ Dn. Grothgeje prcfentatus \ 1672.. 16. Maji,: Laur,Veters JUL.prjefent» 1691.
14-Aug.
Red 3nr $>ammerbrtfc 10. $?arcF. Summa capit. 100, SJfarcf item ih psr~
rochia Aliermuhein bonis Nicoiai Hachten >+.$)lwt?+ Summa eapitalis fuit quondam
roo. $ftm£ fed 40. SDTarcf f uerunt redemptae ante annos r ov de relfqufs 60. folvit
annuatim 4. marcas ; item mh&reditaterffenriciAdam & SU?avc? & funtaferipte Tim<h
«r £r#££^7winLib.Civit. In Recentt. (jeiffet etf t Vide Regiirratur-Q5iic& fof. $©1, n.
*► wctf fur Redftus :. fof<jent)e ftnt) 20» $?arcf. In 6. Jugeribus irr^ammerprore. Sti-
pendiumpauperibuserogandumabeorundemhaeredibus -- Sed Reditus funtper ifo*.
annos, pro pauperibus defratinati cx manibus pofXefTorum ift ^amttmprofe abannc*
l J7j> numerandk,
Exp- Ad Chorummaf. Ecclef^. SDfarcf;.
Com, XII, prima ad idem altare*
Patr. Ete jure eorundero*.
FoflT. AnJr~Wenth/andL
Red 1 o. 97?avcf hodie NT..
Com. XIIL Secunda ad idem aftare».
Fatr. fidem*
Po/T. ffinr. Cremfow (a-L Gremkow)
Red Oiimio.^rcfhodieNT.
Com. XIV. ScXV: adaltareS. Mauritif.
Fatr. De Jure UiRabfoia&it un&&0r fbrtet?.
FbfE
Red. Fratres fraternttatis SL Mauritii dan r 1 o. $?arcf . hodie K-
VfciX, adidemaltarequamfundavir^r^^;/^
Patr;
l) * Gedi c7^'/,cxjuredcvoJutoj5r*fcmaiu»i
72© Ur&mbett ttnb Hacfrrufetetf %. Perfod.
S% JACOBJ.
Patr. Jurati Corporis Chrifli in Jacoboin perpetuum vide Protoc. anni i $-94.
P« 203*
Po(T. Iobannes Emerki 3 Barthold. Becbnan 3 Tac. Schultze Organifta ad S.
Petr. 1 6cg , f . Aug. Iac. Zernitz Organ. ibid. fil. 1 6 f 2. 1 $ . Mart. Zfor/£. /&»r. £™/'*J
JUL.d. iy.Jan. 1711. h)
Red. if. tfftatd in domo //^r^w P/^?;pronunc, quosrecipiuntJuratiCor-
poris Chrifti. Apparet ex Libro D. Alb. Crantzes hanc Vicariam efle eandam , quara
ad altare Gertrudis asfignavi Nicolao Sipken 3 ubi eosdem reditus invenies. 6. OJJarcf
apud Clauwes 2Metgett \m DtOum.^marcft. Barthold. Beckman ita refert. Invenio
in ccduLa eandem Vicariam poffediile unum , qui dicitur lohannes Emerici cum y.
Sftarcf reditibus in domo Cord Witten 3 \\\ Der &<ftifl2mrtp<£ { qui etiam eam fun-
davit.
Vic. X. ad altare S. Erafmi.
Patr. Olim Cord Reders \\\ Uf^ett / jam de collatione Capituli. i)
PofT. Barth. Vathouver 3 loh. Thurman JUL. & Rev. Cap. Secret. ex jure de-
voluto 165-8, f. Aug. f 1669. 29. Dec. Eberh. Schlaphius 1670. — Oclob. k)
Conr. loach. Lillie R. Cap. Camerarius (Dcr Qcabbracjer) & Not. Carf. Publ. 1697.
21. Jan. a D. a G/w/^wexturnoprsefentatus.
Red. Sunt in domo Anneken Bebnans itl t>er iDicf fi rtftett 1 6. $tarcf. reliqvum
periit. /W/^ N.
Exp. Ad chorum maj. Ecclefla: dat 2. $?ctrcc\
Vic. XI. ad AitarelV. Do&orum Cregorii I) Hieronymi 3 Ambrofii &
Attgufiini. m)
Patr. 3)e <8>effemart3 in terra Hadeleri<e deinde de collatione hanredum Mgt-
tbia Mores n) usqueadan. 1665. (forte 1603.) Modo CAPITULI.
Pofl Petrus Sanderi , Iohan Monninghufin 3 Henr. Pape a Capitulo pra;-
fentatus i6of , 15. Apr. /#/:/. Decker Organifta inSummo 1634. d. 2. Jan. Ericm
Wordenboff°iKeg.Svec. prcfent. 1670, ij.Jan. Daniel Paridom Cramer Med.D.
1684, 4- Dec. | 171.1.
Red. O//77/ $o. 9Rarcf in terra Hadeleri<e 3 hodie N.
Exp.
— ■ ■ —
h) Senator A.1720,
i) SCBarD a. 141 4. laut ©c^clen Teftamcnt gefttfftef.
k) al. 28- April.
I) Dc GREGORU miracuiis yidefis G. Arnoldt 21b&t(&. t)Cr<rftcn S&rtflett II. IJJ. MAtmbur^ dans 1' Hiftorie
des Icono-claftes F. II. p. z^,
m) in honorcm NicoUi. ©fcf* ^t Nicplaus <5effein<weiEp;priefter A4 1444. jjejliffW / fte&e olwt p-
n) Mors.
i. Cap. adfto Q$et)fa$e»: wtt bcit MEMORIEN fm ©cm. 711
S. JACOBI.
Exp. Ad Chorum Maj. Ecclefise dat 2. C9?arcf ♦
Com, XVI. al. XV. prima ad idem altare,
Patr. £)e(0e|tett!<Ms,
PofT. Petrus Sanderi.
Red. O/im : Peter Agekens in terra Hade/eriae i n paroch. Altendorp 3 7. $?avc? .
Literse figil. defuper funt in capfa in Armario S. Iacobi : item in bonis parochialibus Ec-
clefise in O/denbroch terrse Hade/eria i.SSJtorcf 9.J*. 4-^f. Lit. SigilJ. defuper.item in
Dithmaria in bonis iftifeT/ Krufen , /o^w //?<? dter Sch/icht in paroch. Hnmfieden g.
$?arcf Lit. figil. defuper. Item uxor /ira^/ ia/ztfw in paroch. Oldenbrock 4. ?6?arcf
4. §. 5 . tyf. Item Drewes To den Siiden 6c Ludken Iohan Moer in paroch. Nordtlede
terrse Hadeleria f . Sftartf 8- $• Litera figii, defuper. item Zi&r Stubbe 3 7. $Rarcf»
fcriptEe in Libro Civit. Summa4f . OTarcf.
Hodie N.
Com. XVII. al XVI. Secunda ibii
Fatr. lidem.
PofE Iohannes Marenholt (P. B. Morenholt H. L)
Red. O/fTwr^OftarcF, hodieH.
Com. XVIII. al. XVIL ad altare Bamlationis.
Patr, £>er Qcfcttllettfattger.
PofT Barth. Vathomver.
Red. N. tam inantiquis quam Recentt.
Com. XIX. al. XVlll. in Capella altaris Saluatoris.
Patr. lidem.
Pofl] Hennlng Pi/flicker.
Red. Provifores fcer Qc&uUenfattger folvunt 12. S0?arcf conf. Rofen-Vititz-
tions-33uc&.
Vie. XII. in Jacobo , prima ad altare SS, Laurentii & Adamantii , o)
quamfundavit Dn. Henr. Paris p) an. i4j"4.d. z^.Sept.
Patr. 25e£e &abbo£es q) (ita P.B.& H.L.) recentiores vero legunt : Etjus
prafentandi fpe&at ad Camerarium perpetuo , r) qui tenetur unum ex Choraiibus
prasfentare. hodie de Collatione CAPITULI.
PofT. Ioh. Meyer , Nic. Monninghufen , A/b. Oldehorft x f 94, ;.Sept. Qkt
fer f)af caviren muflen , bap m$ alfyer in corpore fcem Capitulo jufommen fofre , A/b.
I.C^etlejterBattb. ^t>r>t> rnfter-
o) <£t fu()rfe aud) ben Titul Adanfti unt» latj ante januam. III. 514. unt)jil. Z97*
p) t)?$ tytitfitti &env. pOnpeS Teftamemarien. III. 5 14.
q) <56£>Fc Kabebroc? [)af (\t a. 1475. wbejifrf . jie&e oben p. 513.
0 ^ie&e oben p. 547.
7*2 UvtiMibm wtto CTacbrfcfcten s.Period.
S. JACOBI.
Hefterberg, loh. fil. JEg. Frid. Niedwarck s) 1670. 1 1. Aug. Henr. Lcvim Ge. filius
1697, 18. Febr. ex jure devoluto a D. Garmero prarfentatus. Franc. Stubbe , Her-
fnanni Senatoris filius minor (poftea JUD.) refignante Levio accepit poiTesfionem
confenfuDniDocl. lacobi Verporten 1 702. d. 29.^110. exturno.
Red. In platea lanionum t) in hcereditate Borcherd Scharnekow 14. €D?arcf
Item apud reli&am Herm. Rovers G.^Ttaxd item inhsered. Harm.Pa/boms 6.$)1qx&
item i» t>er (Bomtmten 1. $ftavcf itemiuha:red.c]uondam Eleri deStenderen modo
Hans Siviter 1 c. S($avcr\ u)
Exp. Ad chorum maj. Ecclef. 2. QJJarcf.
Vic. XIII. Secunda ad idem altare.
Fatr. Alb. Gofman & hceredes • jam de Coll. Capttuli.
Pof. Iohan Gar/eftcrp. Vacat — Henr. Fabricius An. 1670. 4. Aug. f
3694. 16. Nov. — loh. WagenerJUL. i.698-d. 4. Jan.ex praefent. Regia, fedfpfo
refignante Petrus Riege \}& ^augoterters ©ofjn x) bei Q3lircjerm. Liidkens accep.
poff. d. t 6. Jan. 1710. confenfu Dn. Dris Luc<e von Ca?npen ex turno.
Red. Ex Lib. I. Vifit. Alb.Crantz habet reditus 2j.$?arcf de quibusrefpon-
debatD.dumvixitDn.fltw.ii'M^rConfi (elecl:. 1488. f ifii. i.Febr.) ac pronunc
Patronus fi viveret. Hodie N.
Exp. Ad chorurn maj. Ecclef. 2. ?0?arcf ad chorum S, Jacobi 8. SRarcf.
Com. XX. al. XIX. prima ad idem altare.
Fatr. Jurati Corp. Chrilti.
PofT. Wilckinm Germer.
' Red. Ex Lib. Vif. Alb. Crantz. Jurati Ecclefke dant 4. tfftarcc" minus 4. fj#
'»?»/ **&/' io. ^arcf f. fj. /##r. jrYig*» 2. $?arcf minus 2. g. Porro conqueritur
fummamcapitalem eife apud Juratos Ecclefiae cVnihil fru&ificare, nec in annofru-
&incaffe.
Ex Lib. Vif. Goderfin cifatur Regiftratur-Q3ucfi fol. 310. ubi Litera fuper 10.
marc. redituum in domo quadam in KoowtrsmdrcfC.
Com. XXL al. XX. Secunda ibid.
Fatr. De coIJatione & Jure Decani.
FofT Iacob Witte.
Red. Habet in theolonio \\\ (Dloefcblo f. $?arcf\
God. Vif. citat Regiftratur-$5uo) fol. 310. Lit. de An. 14 19. fuper f. $?m*cf
reditus
s) Nvetz. D. M.
t) 3« Der ftrsodjcn^aucrftrafjc.
«) Vide Sehed. Redituuvn fuptr 14. 93?ArtF item fup« 6, Sftattf & 20, 3J?flrCf' ncfcitur an adhuc folvamnr.
x) 3i|oR«ft»r^y^4ulcn$u23crcj^orff.
2.Cap.ad)fe3)et;facje, *>on&ertMEMORIENmii&om. 72;
S. JACOBI.
reditus in €te&cr*e« «ScfcacFeri £ibe beiegen up bev ^tvifen DvDe , olfe man at>cv ber
EPmferbructttcn gaaf.
Vic. XIV, prima ad altare S. Dionyfii. y)
Patr. Lutkd Eckborfl jam^polliailoneCapituH, z)1
Pofl /'hzwc. ^ Winthen, a) ^. Oldehorft Jun. M. Thoweften JUL.&Cap.
Secret 1680. 3®. Sept. poft cujns relignationem Carl Iohm Fogel (poftea JUL.)
1694. 7. Apr.
Red. In domo Cord Beftenboftel upuem VXtflc annuatim 10. $)?arcf item/7/«r.
tam Klinihe 2. 9J?arcf (pafch.) Eler Nanne 4. 9)}avcf (pafch) MichJ Zefeman
(Mich. & Pafch.) 6. §0?arcf. Hans Clauwes 6c Henning Iohannes in Lunden 6
S&arcf. (pafch.) /M^ N.
Exp, Ad chorum maj.Eccl. 2.9#avcf adChorumS. Jac. 2. $?avcf 8- £♦
Vic, XV. Secunda ad idem altare.
Patr, De jure Decani Calendarwm b) ita P. B. & H. L. cceteri addunt. &
dworum Seniorum Proviforum ejusdem fraternitatis fecundum fundationem.
PoiX Gerhard Lutkens , c) WilhardReineke, lohan Schulte 3 Pet. Berninck
Georg Oldehorft prsefentatus a Senioribus Vicariis & Proviforibus MEMORIARIIM
16 16 , 27. Apr. loh. Krone 1 65 f. 19. Mart. Gerh. Kelp i66f. 26. Jan. f 169^. -..-
Apr. /^. Thoweften JUL. & R. Cap. Secret. prcef. a Dn. L. Kohi , acc. pofT. 169-».
2. Aug. f 17 1^ > »4- Jun- ^- #*»*■. Kramer, Dni Dr. Dan. P#r. Kramers filius d)
accepit pofleff. 1712? 7. Jul.
Red, O//77/ in haereditate ft/r/. Meier m ©trtfce f. Sfftofif Ioh. &repe tn &a*
frlfcorp 2. ?0?ai\f titfe Z\Ortrttngr)o!t tn CTien&orp 2. $?arcf. Hinrich Witte 2.
SDJarcf. ^erman £am in fcHorenflet^ 2. ®tarcf. in theolonio m (Dffccnfcbfo i.ta-
lent. item Claus ^eDcr in Dev (DiOcngamme z6. £. Super hoc //«ir. Cr«// ante-
cefTor Wilhadi Reineken augmentavit di&am Vicariam reditibus 13. 9#arcf quas
lohannes Reineken Jun. retinet ad vitam fuam , poft hunc poffefror Vicaria?.
Hodie ex regiftro Decani Calendarum de term. Mich. 2. #)?arcf 8.fj. in domo
Wi/m Kampferbecken de term. Pafch. f . Sftarcf. in domo Frid. Hartken in platea S.
Cath. de term. Pafc. inveniuntur in albo Civitatis an. if2f. fer. I. poft Judica m!
lohanni Kloth adfcriptse 10. Sftavcf. in domo Magni Thiesfen ad forum equorum de
2>W * termino
y) £(ne »011 inefcn Vicarien fjat A, 1445. (5cor£ 8afcc#aft gejiiffcf. 111. 514.
z) Vid, II. 793.
a} Nunc FergadamHS P. B.
b) <Et"eI;c p. 717. 7*9. 739. 791. tm II, Bitnbc,
c) Henr. CruU antcccflbr Wilfaadi vid. infia,
d) HedieJU^.
7H Urfrjtt&ett nnX> Hacfcricbtetf $ .Period.
S. JACOBJ.
tennino Pafch. de quibus in Libro Civitatis an. i r 1 6 , 2. 9}?arcf die Mercurii ante
Cantate 1. »))?arcf & die Veneris poft Cantate Iohanni Bechn e) adfcriptse & per
reverfum refignatae 3. SOtorcf. 9?0d? ex regiftro Calendarum 2. SOtarcf 8. (?. 2lu$
/<//;. if/e/2/r £rbc ufm £opfenmarcft de term. Pafchx 4. S&jarcf 12. fl. 2Iug £)errn
Srieto £artfrt? 6rbc 8. COJavcf alias 2. SOtorcf 14. g. Aw/;. £#/> grte 2. Sflavcf
14. 0.
Exp. Dat a'd chorum 4. $?arcf.
Com. XXU al. XXI. ad idem altare.
Patr De jure Lalendarum Decani & Pro viforum.
PolT loh. Schulte , Petrus Berningk , Ioh. Krone , Engelb. fil. Gerh. Kelp
i66f , 1(3. Jm. f 1695. Ioh. Ihoiueflen JUL. & Cap. Secret. acc. poff. prcefentante
Lic. Koblen an. 1695. 3. Aug. f 1712. 12, Jun. Ioh. Henr. Kramer 17 12, 7.
Jul.
Red. De reditibus fiat inquifitio apud pofTeflbrem ita P. B. & H. L. Sed in
recentioribus hunc in modum recen(entur : 2lutf Wilm Wandes Jpatlf? in bcr &&
fcingemarcPc ,faut Extra& Qea& 25ucfc>6 an. 1608. poft Franc. 26. djtorcf 4. fr 2lu$
pajcbcn 2&aifcben f) Jpaufe in bcr ^tlter^Qtrafle an. 1 ^46. poft Nic. cinacfc^ricbcn
20. $?arcf al. 14. \9?arcf 4. §• mbf /e§t nur 1 f. $?arcf ; bie Jrau fo barinncn n?o(;ner
r)at mife 9}acr;ricr;t f>tert>on : 9}ocf) atttf loach. Siemfen @rbe 24. $?arcf 1 $• . f?.
Vic. XVI. prima ad alrare Johan. B. & Cyriaci vid. Dipl. Eggardi
Cranzii.
Patr- g) loh. Gefleman — de collatione Capituli.
PofT Matthtfw h) Mors (P. B. legit Johan) Laur. tom Felde , Cajp. Thur-
manh. 1663. 15. Aug. Herm. Lorentz Decker , 1672. 50. O&ob. \ 1691. 19. Jul,
— Chrifl. Ioach. LoJJau filius Dris an. 1707, 26. Maji a Rege Suecise prse-
fent.
Red. Olim $0. SCttarcf in hsered. Hans Schluter in parochia S. Jacobi & funt
afcripti Nico/ao Remfleden ad fideles manus*
ExLib. Vif. Alb. Crantz Matthaus Mors : 20.5)?avcfinhjEred. Theod.Vageth
in plateaS Cath. & funt afcripti. Hermanno Fogen In Lib. Civit. item 10. 97?avcfin
haered. Galli 2)ut>en fuper quibus Litera. Hodie N.
Exp. Dat ad chorum in Summo 2. ?D?avcf adS.Jacobum2.$?avcf 8. f*.
Vic. XVII. Secunda ad idem altare.
Patr.
c) Reeneu. D M.
fc) Brafchen D.. M.
g) nicoUhs (5ef?em<m em «prtef?er fiat fif A. 1444. aefttffff f (tvfje obrn p *i$.
h) Matthias -- Macthaei letlio eft genuitia ©. dipl. cir, ()a< ©fretf mtt Johan Ry.mhert Utlt) M/itthUs
steytr w\$t 3&m poffcsfioHcm difpuiiren tMllcn/ W(ia)enfl&er€r$<winnet»bid,
i. Cap. acjrte Q5et>(acje. wtt b«tt MEMORIEN tm iDom. 72 f
J JACOBJ.
Patr. ^)er 2$arfcfoampert — Juratorum.
Fotf". 6#r/V?. Barjchamp > Ant. Barckei refign. Lamb. thom Vcfbc / Ericus
Wichgreve 1613 , 19. Maji , /p/rc^. Barfsnius 165-9. 2I- Apr. quo refign. Phi/.Zei-
fingNot CceC 1674. ig. Jun. f 171 1. loh. Chrifl. Ulcken 17 12. 4. Febr.
Red. Ex Ub. Vif.Cl. Groten. In hasreditate ber^rtrfcbampett in &0&ittgmrtrcf 6
20.$?ctrcf. ik in domo pabfi 3, OTarcf.
ExLib. Vifi Io.Goderfen. N. Videntur pertinere ad hanc Vicariam in hsered.
Barfchampioram inforo Rodingii 3 inquirendum alterius.
Exp. Ad chorummaj.EccIef.2.3}?arcf adcho.JacobU.$?arcf 8.&
Com. XXlll. al. XXII. ad idem altare.
Patr. Ottonis Bremer.
FOiT. Luderus Wulff.
Red. Apud Ottonem Bremer 7. $?artf. itemin domo quondam HansX)\id)i8,
fiunc £,elme£e N. quidam Laicus ad S. Jac. 6. C0?arcf. Item eft apud me Luderum
I. SOftmf red. quam amifi in domo Vifches. (Q)ifcj?err$.) Hodie N.
Vic. XVlll. ad altare S. Wenceslai.
Fatr. Hans Tappen (H. L. legit uxoris Hans Tappen) — de collatione Ca-
pituli.
FofT Theodoricus Hane (P. B. H. L.) loh. Dan. Decker Organifta <& Subpraf.
1667.2. Jun. Nic.Lutkens 1695. to.Aug. (Paft. in BihV. ab an. 1712.)
Red. In platea &ooiHcjem4rcft in domo braxatoria teftamenti quondam
Gofmans in parochia S. Nicolai (unt 2 f. 9)?arcf. Hodie N.
Com. XXIV. al. XXlll. ad idem altare quam fundavit an. 1441. Rodolph
Bohmgarden ex Verdenfi diocefi oriundus & Civis Hamburgenfis.
Patr. Juxta fundationem fpe&at haec Commenda ad proximiores confangui-
neos Rodolphi Teftatoris & fbndatoris , qui ab ipfo in fundatione nominati funt de
Wynborch. Jus promovendi illos confanguineos dedit fuis Teftamentariis Civibus
in Hamburg.
Poff Henr. van Dullen (P. B. H. L.) Radekinus Wynborch , Verdenfis Cle-
ricus primus PofTefTor (ita recentt.) Dn. Wilkinus Wynborg Paftor in Ecclefia Da-
vorden i) fuit ultimus PorTeMor.
Red. P. B & H. L. nullos habent , fed in recentt. notantur. In hjereditate
Meinhn Mullers im Cramon 1 1. CJ^iUcf in domo braxatoria Iohan Oldenhufen \.
Sftavcf. Lutken Borflds in platea divitum 4. $)?arcf. Henr. vom Reden juxta Bur-
flade 10. $?arcf. Duos choros filiginis in bonis Monialium in Reinbeke in ViUa Bc-
bergen. Quandam domum cum curia 6V agris, quos vocant SEftarfcfclant), in villa
S?t>t>i> 3 Horn,
») ©c V«br«icn £. M.
7*6 Urtnnbm vtnh 'tta&vidtttti ; . PeHod.
S. JACOBI.
llorn , cum una quartaii agrorum tcrrz arrabilis y valoris jam tempore ad g. SEttarcf.
aliam domUm & habitationem cum omnibus fupelSecTiHbus in foro equoium in
Hambarg. Apud Henricum Scfler k) in terra Kortenmohr 3 . SVftarcf'. ]) pjura ride
in Conrad Borchers Vi(itations^uu) , invenies multa ad hanc Commendam pertinea-
tia prasfertim de prsedio vel horto in Ha?n y & domo quadam.
Vic. XIX. prima ad altare S. Bartholornad.
Patr. De Juie Dct* Nannen — Capituli.
Poff Ebaldus van Dalen (H. L. P. B.) leremias Wedel i£6r. r. Febr. m)
Adrian Muller 1668, i2.Jun. f 1697. ■ f« FeD1'- Hartiv. Johan Moller 1697. 4.Mart.
refign. 17 17. 2 2.Dec.
Red. In hucred. Gcrhardi van Hulten Conf. Civ. Hamb. 10. Sftavcf it. in hx-
red. Hinr* Tammen 2. 30?arcf 9. % Hodie N.
Vic. XX. Secunda ihidem.
Patr. De Jure fc)ev Nannen.
PofT. Johan Rumhart y n) Iohan Withmer y Domin. Gartz JUL. 1666. u
Febr. leremias Wedel o)
Red. (P. B. & H. L.) In bonis Hans Manehen Scriptoris inferioris Judicii 24.
%.f fed nihil dedit. item in Stilhorn in borixsloh. HoUander 2. tylavtt , fumma ca-
pitalis 20. Oflavcf item in BiUivarder in parochia Morenfleth in bonis Hemiekc Kru-
jen 2. $?arcK Item Dn. Bernhardus Cloth dedit. red. 10. 9}?arcf in tit. asfign. Com-
mendae erigendae & posfidendce per filium Claives Ierren y qui refignavit Vicariam
prsefentem Dno Bernhardo & poft obitum fuum in augmentum Vicarias fuee , qui
obiit ante Bernh. Cloth y & idem Bernhardus eosdem reditus fublevavit qucusque
vixit. Item in domo lohannis Schluter in platea rofarum %. $?iircf item apud Dn.
lohannem Haveman tutorem ftliorum Jerren funt 20 floreni , qui de fa&o eosdem
occupatde quibus Decanus latius informetur , ut folvat. Hodte N.
Com, XXIII. al. XIV. prima ad altare S. Cathar.
Patr. p) Senior Proconfulum.
PolT, Henr, Luneborg Canon» 1481» Bernh. de Winthen. ultimus (addunt
tecentt)
Red.
l» 1 «m«»«"^ — •MMMM.MaaMna. mmmmmmmmmmmmmmmwmmmm* ■_ .mmm~~ bmmmmw^ — «.^^.
k) Ehters propc Parochiam &c. D. M»
1) Mohre.
xn) Domtn. G*Ttz,e L, l66l, I. Febr,
n) Adrtan Moller 1688. 12. Jan« Hxrti». Ioh. Motter 1697. d, 4. Mart.
©) Omittitur G*trtz,e&Jerem. ItfWe/diciturporTesfioncm accepiire 1661. <J. T. Fcbr»
p) al. to oem 2lltai'c br> Dem $ore unoer De Siberte. ©e f)eft $BanDage$ q&emafet //.£.<■{_<? Sene» &«.
vid.Catalogum Der 2eneri£.<£.>XaDe$ I468.auxit %%\\ Henr, pon bcm Bercj Proconf, I442,qui ob-
tinuit Jhs confcrcndi ad annos 50»
2, Cap.flcF;feQ5ej)(flCje. WttfcettMEMORIEN fm&Ottt. 727
S. JACOBJ,
Red, Ex Lib. D. Alb. Crantz in hsreditate Herman Rbvers ic. ^avcf it. bO
&fltt£ »p oer i^etoe 12. $?flrc£ in domo Bufinck 7.SD?arcf.
Com, XXIV. al. XXV. altera ibidem quam fundavit Nic. Huge quou-
dam Decanus.
Patr. Iidem.
PofH lohan Remftede.
Red. Habuit quohdam 14. tOtCtrcf fed jam habet tantum 12, 50?flVCt' it. in
Nienkerken in hsered. & bonis Peter Francken 3. $?flrcf item inhseredit Hans Schlu-
ters in parochia S. Jacobi Hamb. 6. SOiflrcf item apud PorTeff. 3. SftWCf qui reemptas
funt permanus Eggardi Eggerdes inparoch. Nienkarken.
Com. XXV. al. XXVI. tertia ibid.
Fatr. Dejure Confulatus.
PofT. Fiiius Hans Ro/eken.
Red» Habet ex Camera Senatus Hamb, 16. SWflVcr' & eft etiam asfignata in
Regiftro Ecclefise S. Nicolai ad altare S. Apollonise. HodieN.
Com, XXVI. al. XXVII. ad idem altare * ita recentior.es. At apud P.
B. & H. L, non fit mentio altaris : In eadem Ecclefia efl una Commenda noviter
ere£ta.
Tatr.
PolT. M.Boldeivin.
Red. In teololonio Comitum de Schoumborch f. 9)?flVCr\ item funt reempti &t
|unt apud Iohannem Bermfteden (H. L.) Remfteden q) (P. B.) j, 93?flVCf.
In Capella Salvatoris fufy turri eft unum Stipendium.
Patr. £)e Qcfcitltettfattger.
PofT. Iordanus Becker.
Red. 8. ^flvcf.
Ad altare S. Jacobi eft una Commenda quam habet Organifta 14. $?flVd*
Item de Juratis 4. $D?flVCfitem propriam domum quam inhabitat.
Reditus aliquot t>ev S. Wenceslai 25rttfcerfcfcrtfft in Jacobo.
^u^ Scklebtifcfcett £flufc tra ©cfcopettfle&l 16. ^anf jd&rlicfrftentede 1*4».
Peter Tidemans (grbe - - 16. $?arcf Pafchae 1 599. mit 1 J 0.$?.
«wb *><w Bprecf eifctt €vbe Scflbvucf 7. Ovenfe (aut Oblig.
C/*#j- Krumftro - 70. (aut Oblig.
Cord Hecklenberg - - - 2. 9fentemit 30,$torcf (flUt Oblig.
/«?•£. vo» /,*»£*» ittl Grim - f . fcTfcnte. mtt 1 00. $?arcf IflUt Oblig.
Vicarii
«j) Qus k&io prsefcrentia,
Urftwben iwb Hacbrtcbrcu
7*8
VicariiinCath. lauf Obligationdean. 1617.
Gerd Cramer , $u Niendorp iui £ant)e »>40citt
Claus Wordenhoff -
$>Umd> (Bertarb im £an£>e ^abelit
CA7«.f Wafmer -
P^r 7W<? ju Sfferhbbrf 5. 4?abeto
2lu$ Lic. Jf/Jfe» 25rau;£rbe im OJdDiuc^marcf t
S.Period.
6. Oienfc mit ico. COJarcf.
7. mitroy.$?arcftautOb!ig. 15-21.
S . mif 1 00. «Dlarcf (aut Oblig. 1 f 3 r.
4. lautOblig. 15-09.
4. R mit 7o.$Narcf lauf Oblig.
2, DJentelaut Oblig. 1509.
i2.mit ir.Sttarcfjuldfetii
82.s^arcf8.fc
Reditus aliquot MEMOlllAR. in Jac.
3n foh. S"«br. Zmmcm* &rau*grbe in t>er <£af&ar. ©fralje §tt>ifc&en 2>a»ib
$rib. &Iu8 unt) /<?£. ^ermgs §rbe » Hf • Mich, Denen Vicar. ju S. Jacob 9. $forcf
Dtente mit i s • Sttarcf ;et»c $11 iofen juaefdjrieben iji 1 n- $?arcf.
6". SPIRITUS.
Ex Libro Vifitationis P*m Bernhck & Henrlci Lampe.
Com. I. prima ad altare Majus Trium Regum.
Patr. De collatione fratrum Ecclefice.
PofT. Luderus Wulff.
Red. Pro nunc habet in corpore 16. $)}arcf 6c funt apud fratres ejusdem Ec-
clefiae quorum XII. numero.
Com. II. Secunda ad idem altare.
Patr. De collatione fratrum Ecclefise S. Spirit.
PoiT Henr. Dolle 9 eft Laicalis , modo Scriba Iohan Klaen.
Red. Habet apud XII. fratres 20. $?arcf.
Vic. I, ad altare trium Regum minus.
Fund. Dn. Iohannes Brafche.
Patr, De collatione Capituli.
Red. Peter Hinfche in villa Borchersbuttel ig. fj. item idem Peter 2*. Q)af
filiginis. it. in terra Sommerlandes ripe prope Crempen 4. 9)?arcf. Dn. Dccanus
Hamb. aut Prajpof. in Reinebeck 2. tffloxd 4. fl it.Provifor in CapelU S. Spir.Hamb.
f . $}arcf item Henneke Stalkenm veteri terra in Paroch. Efle 4. C0?arcf conferatur
Bulleta Decani Hamburgenfis fuper divifionum redituum & utilitatum Villarum <Dl*
bettfiapelfelbe & Brake , quorum pars ad Clauftrum in Reinebeke, pars ad Capitu-
lum, <3c pars ad Vicariam in S. Spiritu, altaris, quodDn./<wki?n^tf inftituit. Ca-
pitulum & di&se Vicarias Vicariusfuas partesin diclo clauftro quotannis percipere
debent.
Con-
2.Cap.ad}fe23ei;fa<je. vonbcttMEMORlENim^cm. 729
S. SPIMTUS.
Confer. documentum fuper Vicariatn per Wdhelmum de HoUandia collata , ad
Capitulummodo, A. i ; 22. ftehe Dbcn p- 5"28.
Com, III. ad idem altare.
Fund. Dn. Henricus Kock. r)
PofT Herman Dale , lac. Witte , Swwn Witte , Sixtus Wahheri.
Red. Ex Lib. Viii'-. Alb. Crantzes, quando eam posfidebat lac. Witte. Dith-
mer b\) Dev StngdJe in Uctcrjcn 24. (j. confuevit dare 2. §}?arcf pro 20. $Q?arcf Sumi
Capit.it. Laur. Djcher in Elmenshoren i.§D?qrcf pro 10. ?D?arc{ S. C. non funt ddcu-
menta defuper. Leimneke ■llvueman in ffW<?/ pro-f.o, 93?cr.cf S. C. 1. $?artf. Ptfftfr
Borneman in Tzejier pro 1 r. 9)$ftf S. C. 20. g. Z&&r Eggehujen 12. {}. Hsec pe-
cunia fuerat reempta ante obitum #m#i Dtf/c;? anteeefforis.
Reditus tempore Clementts Grothen. Sunt pauci & funt impofiti fo. 9?;avcf
pro r. ?J?arcf & fupereiscert* docurnenta non funt , (edpoifesfioduntaxat.it. Hi:r-
mcn Vicken in Elmenshoren 1. SDtarcf apuir Dithmer l>v ber ^tcgeien ex parte Z.&-
/&r Eggeshufen 11.$, Marten m Afler 14. §t Marq. to Reden in Langenhoren 8. §.
item depofitae funt 6. $?arcf 4. f).
Corn IV. ad altare b Marise Virginis.
Patr, De collatione Proviforum Domus S. Spiritus.
Poil M. Johannes Rehich mocio Henningus , Scriptor itp t)em 25fltt>l)$fc.
Ked. Ex Camera Senatus Hamburg. 1 c. ^arcf (tn Lib. ViC. H. L. non annotan-
tur hi reditus.)
Com. V. prima ad altare S. Hieronymi. s)
Patr.
PofT. loh. Wedige 9 modo Brunm Vicarius S. Nic.
Red.
Com. IV. Secunda ad idem altare.
Patr-
PofT Dn. Nicolaus Wige. (H. L.) Fe/ix von der Hoye 9 lohannes WiUers 9
pater ipfius t)Qt ^fyn praefentiret & accepitpoffesfionemperprocuratcrem Hierony-
mtm Schulfen an. 1604. 4. Jul.
Red. Sunt in domibus Civium collocati ad fummam 3$.?0?arcf.
(P. B. addit. modo Willers.) 37 od) follen auS Mj Uhlaffen Jg)Off beja^et
tvoruen fein 20. Sttarcf. <2)on An. 1 62 3 . i|t (jieroon roenia. eincjefommen.
I.?C&ctls$cer25fln&* gjjj Com.
0 Ober j?oj». ©teiiiaberA. 1450. entfratiDcn fie^robcn p. 528. . . r
s; ©iefer 3l!tat laaonOer€fiber»gcttcunfebcFam A. 1516. d. 12 Apr.£uid)7^^/*/*;»<tnenyrtcfler
au$ oem @cblcetrtcj!fa>cn ©itflff etne vicane 111. 523. altvo jtvo anDcre fcd;uen ei;ue SHtunnuna. oe&
2lltiU$ voifomnuH.
73° _^ Utftm&ctt uitb nacfcricbfett ;. period.
S. SPIRITUS,
Com. VII. Tertia ad idcm akare.
Patr. De collatione Doaoris Theologie & Seniorum Proconfulum.
^ofT. Iodocus Sifridi.
Red. In bonis frcr t»t>n Smerfett habet reditus ig. SMarcf.
£cm. VIII. quarta ad idem altare.
Patr. Fratres Eccleiia:,
PofT. Henr.Stiive.
Red. Apud Provifores & fratres fraternitatis panperum ao.Sftarcf.
Com. IX. prima ad altare Petri & PauU,
Patr. Tratrcsfraternitatis Pauperum.
^ofC Marquardus Kron.
Red. Apud fratres fraternitatis 20. $0?arcf.
Com. X. Secunda ad idem altare.
Patr. De collatione ejusd. Fraternitatis.
"011. Michael Kopman.
Be eadcm forte m Clenodiis cum Cron.
Red. Apud eandem fraterhitatem 20. $?arcf#
Vic. II. ad altare S. Erafmi,
Fatr.
PofT. Filius Henr. Barfchampen.
Red. In haered. Alberti Wulhafen. 1 8. C^arcf-
Com XI primaad idemaltare.
Patr. De Collatione Fraternitatis Pauperum.
PofT Marquard Kale.
Red. Fratres hujus fraternitatis dant 20. $}arcf.
Com. XII. Secunda ad idem altare.
Patr. De collatione eorundem.
rofl. Conrad.HoU.
Red. De iisdem 20. SOJarcf.
Com. XIII. prima ad altare S. Laurentii.
Patr. Fundavit Heino Tweflreng lohan Graffflede & Kolof Wildeshufen qui re*
Ignarunt jusfuum an. 141 3. Senatwi; Confulatue vel Provifores Curiae. (non exftat
ap. H. L.)
Poff, Mkhatt Kopman.
" JLed.
s»Cap.ffcf)te3fo!>f60e«. WttfcertMEMORIENim&om. 731
^. SPHUTllS.
Red. In teeditate Detlef Forfter (ita P. B. fed H. L. habet C&w/ 7^^« t)
Confulis) funt i o. $)?arcf.
Com. XIV. Secunda ad idem altare.
patr. Provifores S. Spiritus.
PofT. loachtm Vifchbeck.
Red, In haered. Clavoes loden Confulis 10. OWatflf. it. funt apud Poueuorer»
2. g&forrf.
Com. XV. tertia ad idem altare.
Fund, Dn. Bernh. de Netze,
Foff, Fuit quondam familiaris D. Engelheim u) eft modo in Itzehoe vdi
Kile. '
Red. Sunt 10. SDJarcf &deputavit fundatorad eandem Commendam calicem
& alia ornamenta, quse funt in ordine.
Vic. III. ad altare S. Cathar.
Patr- De coliatione Scholaftici.
Poff Renricus Bandfchow Scholafticus.
Red. Erant in Curia S. Spiritus» ubi nunc, nefcitur.
Com. XVI. prima ad idem altare.
Fatr. De collatione duorum Seniorum Vicariorum S. Nicol.
PofT. Eggardus Stein Canon.
Red. In domo reli.&ae Harmen Mollers up ber HieriuOrcfr l6. SWtfrct
Com. XVII. Secunda ad idem altare,
Patr. De collatione Fratrum Fraternitatis Pauperum.
Pofl". Iodocus Sifridi.
Red. Apud fratres fraternitatis pauperum 16. SQjarcf.
Com. XVIII. Tertia ad idem altare„
Patr.
PoflT. loh. Maurmeifter , poftea Iohan Reineken, nefcitur quis aune*'
Red, Sunt 29. $?arcc\
%M * S.CL&
x) Nic. T«de eleftus Coaful !4?8. Pro-conful ifty.Ergo hasc vifitatio antc illam , c\vx a Grotie «aa&i < <1.
inftituta cfledebct, imo oimc Todiu? ante hujus dccanatum 1524, Jovis jn iM' 5tof$ $%$%*»
7*2 Utfmt>en\mbVlad)ti<htm $.Period.
S. CLEMENTIS.
Ex Libris Vidtationum Petri Berningk & Henr. Lampe.
Vic. I. ad altare Anfcharii.
Patr. De jure Patronatus Stru£tuarii Ecclefla? majoris.
Pof. Iohan Kofter. ante eurn Ioh. Remfledevide infra.
Red In harred. Gbdken Timme ini Bilhvarder (,. $Q?avcf<
In paroch. Wedel in /Za/fc - - - . j.
In haered. //#«/ Staketho - - - ^.
- - Harmen Vogen - - £.
Sed redemtce funt
Item apud poffefTorem tunc Iohannem Remfleden - 2.
quarum fumma capit. 2f. $?arcf it. 4. €0?aixF funt redemta? ex iflis
item habuit 51. SQMrcf reditus,ut apparet exLibroD.^. Crantzes
it. 1. $?arcf ad fabricam majoris Ecclefice
it. ins haered. Macken Wigers im Billivarder - 6.
- - - - /&•&'# Baren in vico Katrepel. - 4.
Exp. Ad Chorum maioris Eccleru». - - 5.
Com. I. Laicalis ad idem altare.
Patr. Fra.tresfraternitatis S. Iacobi.
PolT Iohan. Oldendvrp.
Red. Apud fratern. S. Jacobi 17. 9??arcF 12. £♦
Com. II- prima ad alrare Jacobi, Vocaturue f)OQt%ltavm &er@tfffttm0&M
S. Jacobs 3)rofc>erfd;afff. $%u
Patr.
PofT. Dn. Henr. Meier Cantor , dum vixit 20. Sftarcf 6. fj. (funt 26. (5. hsec
addit Lib. Vif. P. Berninck.)
Red. In bonis Peter Hans in Berftefleth (ita habet U: L. P. R. vero Barte-
fleth) parochias Meidorp 12. Sftarcf it. ex bonis & haered. P^rx Hanneke in paro-
chia ;Wtfr»<? (al. Merne) 12. CQNvcf it. in Haered. C/awes Kanne m Heida 2,
$?arcf.
VlC. II, m Capella S. Ann<e in qua decantantur horae b. Mariae Virginis , ad
quas decantandas funt deputati fex Prcsbyteri ; duo ortimis Capucmi > duo fratrum
jraternitatis S. Iacobi, reliqui duo Jurati Ecclefia?.
Patr.
Poff
Red. QuilibetPofThabetannuatimdefratribusic.OKarcP»
Com. III. Securida ad altare Jacobi»
Patr,
i. Cap. acf;fe 33ep(ctae. t>ott benMEMORIEN im i&cm. 73 $
J. CLEMENTIS,
Patr Dirick Crantzes.
PofT Bernh. Liideri eft Laicalis.
Rpd. Apud Fratern. S. Jacobi 20. $?arcf*
Com. IV. tertia ad idem altare (ita H. L. P. B. vero legit ad altare Mar-
garethx.)
Patr. s>er d>It>cnfcn. x)
Poff. Iohan vel Magnns de Oldenfen. (H. L.) *'*
Red. In bonis /<?(,'. Iunge (Clawes addit P. B.) in Parochia Atrendorp. terrse
Hadekrice term. pafchse to. S0?ai*cf. item in bonis Iunge Iohan Vageth in parochia
Nienkarken in Ditl.miaria term. pafch. 4. 9)?arcf g. f?. it. in bonis Ilinr. Lujing (al.
Llifinck) terrse Dithmarix term. Mich. 6. SD?CU'cf. item in bonis Catharing der
Merfchen up Dem CTefle 3 . **9?avcf 8- fl
/» G?/^ S.GER TR UD IS.
Quse fundata eft A. 1592. fecundum Literas fundationis apud Capitulum re«
fervatas. .
Decantantur horse b. Marias Virginis. y)
Patr. De collatione Capituli.
PofT.
Red. Ex Libro A/b. Crantzes : In pradio noftro in Karckwarder 10. $2arcf.
apud Venerabile Capit. Hamb. 10. ^Sloxd in domo Alb. von Goren 20. S0?arcf/in
domo Alb. Wulhafen Canomci in l)cr 2\C>0irtg6mrtrc£ 10. 5D?ai'cf. in domo quondam
Nico/ai Foppen modo Henr. Pi/Jiicker in 7\Qbins&maxcVt 10. 5ftarcf. Una domus
apud Capellam eandem irt medio domorum Nicolai HeJJen & Henrici Bemdes: apud
]uratosCapel!£e6.9)?arcf. in domo Eggardi Bermans 6. $?arcf, in bonis C/awes Mon-
nimk im 25iU«?^rfeer i.9)?arcf in bonis Henneke Rick im Karckwarder 1. SDtarcf. it.
apud Dh. A/b. Kdting 1. $?arcf.
Com. L ad idem Altare fundavit illam Simon ah Utrecht jSenator 142 j\
Confu; T43 5. f 1457. indie Caiixti.
Patr. De collatione Confulatus.
Foif. Iob. Niegendorp 1468. M. Iehan Reineken , nunc filius hhannis
Wetgens.
Red, De reditibus fiaC inquifitio,
' gM % Com,
x) ."ptffjer (JC&crcf tjfi: fkl) obfri52g, l>eftnt>Uc(jf rubric, copiafuiidationispcr^/f/»«></eO/^^»ad<iuosSiru-
ftuarios majoris- Ecdefiae»
y) ©ic|)c Dbcn p. 527»
7*4 UxtunbmunbVXa&xi&ttn g.Period.
61. GERTRUDJS.
Com. II. ad altare omnium Santtorum. z)
Patr. Seniores Cementariorum.
PoiT. Reinerus by oer iUnoeif.
Red. Domus fita in Caemiterio ejusdem Capella: , it. reditus 12. tylmt
M.
Com. 111, a) ad altare S. Urfulae, aliasaltare beatce Marise & Apoftolorum
Petri & PaulL
Patr. Theod. Meyer.
PolT. Nico/aus Tode 9 Dieder. Meyer Theod. fil. ific.
Red. Apud C/awes Gerdow ex pafcuis jni {pdmnuxbx^U 24. SRflrcf. Summa
Capitalis t|t ? 60. $?arcf.
Vic. I. ad altare S. Adelgundis.
Patr. Chrifiian Geverdes.
PofT. &V»0« H%/?.
Red. Peter Kogel tornator in nova urbe pafcae & Mich. 4. C0?arcf item 4.
COlCllcf impofita» funt cum pecuniis panum Vicariorum ad S. Jacobum in domc
quondam Clawes Peters up t)crt1 £?ejje prope Apothecam Confulatus : Hennekt
Ribbecke in Curs/ake , Jacobi ^. ^ftorcf. Robbeke O/rikes in Curs/ake term. pafcx j,
$ftarcf. Citlre @d?lift$ge in antiqm Gamma Pentecoft. j.Sftarcf 4. fi. in Harbord
reditus r.^arcf. Literaeft, fed denegant folutionem , item 1. SWarcf JuraciS.Ger-
trudfs recufant folvere , & pluresaiies liters red, funt fubtracfoe.
Exp. Dat ad chorum in Summo 2. SQjarcf.
S.Jacobi 2. OTavcf.
Com. IV. prima ad altare Annunc. Mariae.
Com. V. Secunda - -
Patr.
PoiT. Unius Pofleflbr eft Anton. Mesman,
Red.
Hodie 4. Commendiftcc ex hac Capella participant,
Patr. Senior 6c Stru&uar. Capituli , an. 1650, ij.Majt contulit Decanws &
Senior vide protocollum. 1658. 14. Dec. conclufum in Capitulo , t>a$ jnxtr, t)a utC
Commendatio in Capella Gerdrutis fiir uatfnlaf)! i>on Jperrtt Rkim unb #CrM D. Wor-
denhoff a(S refpective Seniore & Vice Struclurario aefu)ef)en , ute Commenda t>em
pr<efentato conferiret Wtt't>cn follc. €S foflcn at>er fytnfityro uiefc 4. Commenden arr
feineS
z) Alias Commenda Frawmitatis B. Germidis. III. ^17.
2. Cap. acBfe Q5epfa$e,: fcon fcctt MEMORIEN tm iD$m. 75 f
S. GERTRUDIS.
ttitttt ^erren pra.fentation fein ; (bn&crn ad commune commodum Capituli QtltQtt
tocr&en.
Poff I. Com. Erkus WordenhofL. 1 629. 1 9. Mart. //<?»r. Levius , Ge. fil. 1 684.
4,Dec. Ioh.Henr. Uphof3 Henr.Gb, refignante Z>z;/0 , Lataeft illi pofTesiio prsefen-
tante Dn. Seniore D. Bernh. Claufen & D. Luca von Campen Struftuario 1702.
19. jan.
II. Com. Frid. Wahher 1630. ij.Maji. Ioh. Tbtrweflen JUL. & R. Cap. Se-
cret. 1680. 16. Sept. f 17 12. d. 2f. Jun. Lucas von Campen Dni Senioris Luc<e von
Campen b) fil. acc.pofT. 1712.22.Sept,
III. Com. Ioh. Decker 1654. 17, Apr. Eened. Sellin per refignationem antece-
«lentis 1665-. 2. Nov. f 1672. 16. Maj. /0/?. /tewr. Decker (pofteaMed. D.) 1672,
27. Jun. f 1707. 6. Mart. Barth. Matthias Hageman 1707. 14. Jul. f 1721.
-. Febr.
IV. Com, Vinc. Arnoldi 1638. 14. Dec. loach. Schlafj '1684. 29. Mart.
Red. Inter quatuor iftos Commendiftas diftribuuntur 1 00. 5)?arcf ♦ Et quotan-
iiissEqualiterdividiturfummafequens : Ioach. Werthman 20. $D?arcf. Herm. Steinfeld
18. SDtarcf. /0^. Vogelbufch 4. 9#arcf. /0/?. Or.^ t 5-. €0?arcf. M. &7//to grben :
10. SJftarcf. Provifores S.Jacobi 10. S0?arcf. Provifores S. Gertrud, io. $?arcr\ Sum-
roa 87. $?arcf. Prseterea reftant apud hasredes Elifabeth Kragen j.^arcf. Barth.il-
lies 1 o. SDJavcf ♦ #tf »J Warniken f. $}arcf . ftortf/. Rotfchild^ . $?arcf .Summa 2 i+$tarcf*
Sed hi dudum non folvunt.
Modo quilibet Commendiftarum accipit annuatim 1 S. 9)?arec\
In Capella Prapofiturse in Luneburg eft una Commenda»
Poff Frid. Theod. Melbeck Lunxb. collata ipfi poflesfio an. 1637. d. 30.
Mart.
Red. In domo Bartholdi Bartels in pktea btv GkApm$ettV6 10. $?arcF.
In Capella S. Anfcharii in Caftro Hatzeburg^ft una Commenda.
Patr. Olim habuerunt Comites de Schaumburg vide Protocoll 1638. %j;
Febr,
PofT Ioh. Adolf Langerman i)0tt ©tdb^agctt 1627. iy. Febr. /<w&. #/? Paftor
^uWedel 165- f , 15. Dec. f 1667. i.Aug. Herm. Laur. Decker 1673 , 29. Maji
- - - - Riflius Paftor JU Jf^/ 1691. 8. Oclob. Dan. Hoyer Paftor Altonavienfis
1694. }!. Maj. Z*z#?\ Sommer Paftor ju XPcfccl 1709. C£r//?. Eiffler Paft. ibidem
i7i$.d.27.Apr.
Red. 16, Modii, 1. <&<$ , 3. Spint filiginis ex Camera Civitatis ex me-
lendinis.
V) Hodie Dceani.
7?6 Urtunbc» Uttb nad)rtcfotctl ?.Period.
S. GEORGIL
Vic. I. In Ecclefia S. Georgii extra muros Hamb. ad altare Summum.
Patr.
Poff Pro Reclorc.
Red. Magifier Curiae c) refpondebit de redditibus 15*. 9}?M'Cf. item 4. Villae
in Winterrude fub parochia Efpendorp , dat i6.modios filiginis item in domo llans
Schrbder prope forum /?«////// 2. $ftanf item 1. $ftarcf quam folvunt equefires cun-
fli* d) it. Paftor pro tempore exiftens habebit liberam pifeaturam in Ai-
ftria.
Com I ad idem altare.
Patr De cbllatione Decani.
PolT. Nic§I. Lemme.
Red. In domo Cord Jegetmeier tn t)CV Kacfrrff rate iunt 2. $?avcr\ Lator
habet ejus regiftra.
Vic. II. prima ad altare e) Michaelis.
Patr.
PolT. Henr. Schlagge.
Red. In Camera Confulatus Hamb. f) funt reditus 20. $D?arcf. Item !ib. pri-
mse Vifitationis videlicet D. Alb. Crantz : Reditus Vicariarum Schlagge 6c Iohannis
Minden : In Paroch. Rade/fiede in villa Tundorpe : Wilcken Sohorc , Hartjch Sol-
tozv 3 Henneke Vic^e , Cord Hartiges , Hennekc Hinfchen , Ciawes Hinfchen , qui-
libet datquinque modios (iliginis. In Paroch. Stenbeke : Werneke Ifrand , Junior,
4. modios filig. in villa Schippbeke ejusdem Parochias Wemeke Brand Senior 2. mo-
dios filig. In villa BerkesbUttel: Harmen Poppe 2. mod. (ilig. In parochia Eppen-
dorp in villa Eigelfieden Lmr. Geverdes 1. mod. frltg. In villa Niendorp ejusdem
parochiae Harmen Cordes 5. mod. (ilig. in villa Hummelsbuttel ejusdem Parochiee
Pauwel Geverdes 2. mod. filig. > item Dn. Iohannes de Oldenfen dat 28. (?♦ Itemex
unaalia Vicariaquilibethabetdomumad fuam Vicariam.
Vic. III. Secunda ad idem altare.
Patr.
Poii; M. Simon Witte.
Red.
c) ©er Jpoffmetftcr.
d) £)tc SKeitrnbtcner.
e) Inquir. Fundatio Vicariae in S. Ceorgio ad altare S.Michaelis , fundata per Dn. Ioh. Bruggem.tn y fus Pa-
tronatus ccntum annis durabit. lllis centum anms exfpiratis eiusdem Mich-aclis Vicanae praefcntatio&
difpofitio ad Decanum Ecdefue Hamburg.devolvetur.de dato [430. confcratur Niehufen luvent.n. 1 fupra
p. 47*5". tm erjfrn ®mi & iii.p.52j.fllw8no(&im&rw9iac&n^to»iKi«gfiialf>W8c|]jfft««Vi-
carien.
f) 3n bcr Satwm..
jfc. Cap. ad&fe gepfqfle* wit Sen MEMORIEN im £wm. 7 5 7
«$•. GEORGII.
Red. 1 f. «Dtortf. De quibus reli&a quondam Hermanni Langenbck foivit 7.
Wtorcf 8» p. & totidem termino Pafchae prout in literis arundathms eiusdem Her*
manm , manu (ua fubfcriptis & figillo fuo figillatis.
Com. III. ad idem altare. g)
Patr. Simon Witte , poftcujusobitumM.^#m/#j, fi fuperfixerit & ejus-
dem confanguinei perpetuo.
Poff lohannes Meding.
Red. In theoionio O/defch/o Cunt i6.$ftattfit ^$tortf exdomoinplateainfc-
riori Harmen Stnbbeken.
Vic. IV, tertia ad idem altare.
Patr.
Poff Ericm de Zeven.
Red. Sunt in domo patris Hans von Zeven I4.§}torcf/ indomo Vilfiickeri
4.9Dtorcf.
Vic. V. quarta ad idem altare.
Patr.
PolT Gerh. Kule , Secretar. Stadenfis.
Red. Pro 100. «Dtorcf Sum. Cap. red. 7. SOtorcf in quadam domo apud S.
Georg. in Stade. Litera eft defuper. item in domo Drewes Wo/ders mStaden pro,
4f. Stord: S. Cap. 3. SDtorcf red. & Schivarte Karfien Reiner in Hamme in Dithma-
ria 4. $tyffcf pro f f . SQlatcf* Litera eft defuper figillata. item in bonis iSfcac» W-
fto in Vu/sbuitel pro 10. CDtorcf f- OTatcf proutlitera defuper.it. in bonis Hans
Maes in Borchfiede pro 12. 9}torcf Sum. Cap. 1. COtorcf it in bonis Tideken Alberdes
it\ ZvlhnfplUt , Litera eft perdita ; fed fuit in pacifica poflesiione ad annos tres.
item in bonis Meineken Greme/eyen in Karckwarder 1. $?CU'if #♦ §♦ pro 20. $Jto?<f
Summ£ Capitalis intimavit redemptionem fuper proximo fefte pafchae.
Com. IV. Secunda ad idem Altare.
Patr. Hxredes Dni loL de Spreckelfen.
PoiT lohan de Sprecke/fen.
Red. 1 f . SDtorcf pro 200. fl. in Camera CiVitatis Hamburg, obligatus eft ad
fecundarn Miffam in Septembri.
Com. V. tertia ad idein altare.
Patr. lohmi de Spreckelfen Conful (gr 1(1 an. 149^. Conlul tltlt) an. 1511.)
poft Petri ad Cathedram Proconfd $etwi)et! ijl -Olfo Dcrmnf&lijj v<X$ m vitfetl ty 3<$*
ren vk Commende entroeuer t>on 3ftm Qtftiffttt , ot>er t>ocl) t>k £ef>itttxnt QufSfym&bmifyt
r»ort>en.)
I. Zfytils 3 uv 254ttfe 31 a a a a Pofl".
g) Alia Commcnda ad sdcm altatc coii£ /MrJ&. l$ich*fin Iiwcntar. n, 14. J, c.
^gg Urtmbw unt> ttfijbxid&im $. Period.
& GE.ORGII.
PofT„ Petrus Sehutte,
Red. In Gamera Qvitatis Hamb. red. t j. Sftarcf pro 200. flor. Sum. Cap.
item in haeredit. CordKnuft pro 1 00. ff. 1 o. 9)Javcf .
Vic. VI. quinta ad idem altare.
Patr. £)er }ouxin$tf<tom>
PoiT. lac. Henningu
Red. In domo Heine Dreiers apud forum humili 12. SWflrtf.
Com. VI. quarta ad idem altare.
: Fatr, De Jure ut fupra»
Pofl! Iohan Krufe.
Red. In domo Heine Dmver apud forum humili 4. $?avcf. Item tltl &6lfft£/
idomus eft fic nuncupata 4. $?avcf. item in domo Liitke &lllUn 6. §ftavcf.
Com. VIL quinta ad idem altare. ^,.
Fund. Eft a Dn. Gerhardo vam Holte h) an. 1446.
Patr. £>ie t>on 6olferi.
PofT M. lohannes Garleftorp Canonicus.
Frid. Knnft an. i6gf. ad an. 1 69?. vCi (Er militaivifcbe 'SMcnffc rtCltomttlCtt, Theod.
Anckehnan JUD. roavt) an. 1696. i>on Anna Catharina , 'SQittib. Bttufi unt) (jeborne
»ort ^oltcn praKentiret , voefcber Collation ficf> tijr ^pcvr Q5rui)ev 77;*»k vm Holten
opponirct. Herm. Ioh. Bartels , Hermanni fil. ab eadem praelentatus an. 1699. d.
14. Dec. ijt i(>ve$ Qtxxn Q3rut>er$ £ncfel, GW/^ M. Gm# Rode 1710 , 9.
Oaobr.
Red. 0//OT ex dorho Hinrich van Dullen, quam modo inhabitat M. Iohannes
Wetgen reditus 10. S07orcf- Item reemptse & apud Patronum repofitae f. SOfarcf. in
<iomo lacohi Bcem \n platea S. Johannis. Hodie t)ie grau XOittct B>rtuflen t)Qt an.
1696. fo(gent>cn Schedulam redituum ubenjebetl : %ufMatthi<e au$ Danchverth jel-50
Benr. Meurers Curie |>infer S. Peter , t>t€ erftc uf t)er xtd)ttu .jpattu bci ucr ^robjlet
irifjrltcfo fvci ®elt> 1 f. $?avcf. 2{uf <$>(!* rtt au$ #errn L. WW^r w» Spreckelfen (?r*
ie rn t>er KofenfJra(|c unattfl^Itd; fvei ©e(t> 18. ^arcf 12. £. 21u$ £fc«r. Ihoiveften
:§rbe auf t>£m Hcfle frci ®elt) , 0ef)dri# ad Commendam 24. €0?avcf 4. J. D. Chri-
Jtoph Schoders ^rau^rbe aufm Q?uv|lac& /dr>vficj> &on 1 000. 9#avcf Capital fvct ©elb
20. $?arcf auf Michailis : 9?oc{) autf obbemelten L. WW<r »on Sprechelfen (gvbe iti
IXV &0|enfirag ig. ^arcf 12. ft Ex Strudura Capituli 9. Sfflarcf Summa 11 f<
2&QVCf 1 2. §.
Vfc. IV. tertia ad idem altare. (al. VI P. B.)
Patr.
PofT
k) Aii» unt) 3^er>fcitwr ^«uf'St«u«n a. 1452, d, 7, Maji m, 522,
2. Cap. acr)f e SSepfage." *>$« bctt memorien jm &3om. 7 5 ^
«y. GEORGII.
PofT Quondam /i?/;#^ Reineke nunc o~»J«* Walthern
Red. In hsered. Hermanni Ricken in platea , qua iturde Cellario Vini admo°
nafterium Praedicatorum 16. gftarcf item in hsereditate quondam NJrofm Hoiers ilta
in Rbdingesmarkt 6. CDlarcf.
Vic. V» (H. L. al. VIII. P. B.) quarta ad idem altare.
Patr.
PofT. Udocm Grothe , Canonicus Bremenfis,
Red. Dicitur habere 60. $?CU'Cf\
Com. Vlll (al. Vll ) Sexta ad idem altare,
Patr. V/amer. Hinfche i) fundator.
PofT Henr. Bockwold Epifc. Lubecenfis.
Red. Ex Camera Qvitatis infimul 30. $0?arcf. Literas habet apud fe fua*
dator.
Vic. VI. (al Vlll.) prima ad altare k) Laiirentii.
patr. Hcnr. van Duiien.
Poff Henr. van DuUen obligatus ad duas miiTas.
Red. In domo Iacob Scbiphouwers 9. C0?arc£ in hasred. Hans Meyer , uxorre-
(pondebit 14. $}<ucf.
Vic. Vll. (al. IX.) Secunda ad idem altare
Patr.
PofT Nicolaus Schutte (al. Schulte.)
Red. In haereditate Herman Elingk vcp &em StccFel^retf 10. Sftarcf item ia
hsereditate Hans MoUers futoris in platea Sutorura %. £0?arcf.
Qy. quamam Vicaria in Georgio a loh. Vof fundata?
Bulla Capituli Hamb. fuper reditibus Vicarise in S, Georgio , quam Ioban
VojfY) fundavit, exilloafc Fo/"funt Patroni.
Index Vicariarum & Commendarum»
Altaria inSummo, Petro Nicolao Catharina Jacobo inCapelHf.
Adaman '- - - - v. 12. fq.
tis. c- *°- fq-
Adelgund*V. 70. --.-.«------ v. 2. Gertrudc
jEgydii v.u.f.c.^.f. - •- - - - - - - -
tyaaa* 2 Agathsc
i) @r war em Sprteftcr au* Um XhrMffyen 1 unb ftifftete jte a. if 00, d. ig^ Martn er&tetf ^abei fcie ge&ttttmrf
fitr feinc €rkn &etfcerlct CSeKt>!ect>t auf j5o. ^afjr. M. 521.
k) a. 147^. d. 4. Fcbr. (?aben &enric|>U)itjlo<£3Tcaamcmaricn flu &ief<m&lfarflcptfffeiMiuutf 2e&r
wart fttr bem nacfjften nn& coftlteii Slnwrcaubfcn auf 156. 3>a()r er&nlfen in. 5*2.
J) Alias pcr Hcrnugnum VoiT & fraues cjus an, 1415. fundata vid. III, 527, ubi pluw inquircnda.
74o Urtunbtn unbVU$>ti$>ten ?.Penod.
Altaria inSummo, Petro Nicolao Catharina Jacobo inCapellis.
Agathx v. f . 20.
Agnethse v. 20. * , - - -
Alexii - * - v-3.fqq.c2
Ambrofii - - - - - v.n.ci6.f.
Andrex v.i8.fc LV.25.fqq. v.24.f.c. 5 5^.19.^8.%. - - -
Angelorumc.25.fqq *" -i - -
Annse v. 24. fq. ^.17X02X^.1. 3 6.fqq.v. 20. 21. c. 10. 11. v. 2. Clem.
C.2f-28. c. 1.2. c. J2.fq.
Anfcharii - - - ------ v. i. c 1. Clem.
Antonii v. 16. 17* v. 6.
Annuncia- c. 29. c. y6t
tionis Ma-
rije
Apolloni^ v. 49. fq. - - - v. 8. 9. -
c. 10. c. 29.57. c. 17-19. -
XII. Apo-v.24. - - - v.^^.fq. -
ftolorum c.ji.fq.
Auguftini -----
c. 4. f . Gertrud
---- v. 11. ---
c. 16. 17. • - -
B/tmlattonis .-------- --- C.lS.al. 17*
Barbarse v. 21. v. 19. fq. v. 10. 11. v. 11. - - .
ci7*27.f. c.20.21. c 55-40.
Bartholo- - - - V.7X 54X. v. 19.20. v. 1. 2. v. 19. fq.
mxi cc fq. 59. c. 10.
Brigittae - v.2-4.
c. 3,4.
Caeciliae v.49. yo.
c. 10, 25. - - - - - - -
Cathariniev.26.27. v. 25-25*. v.i6-i8.
51-53. c. 50. c 1-2. c.25.fqq. v. 5.
Compas- ,------------ v. 8. c. 16.
fionis c. 12. 13.
CofmaeSc v.-ij. - - - v. 14.17«- - - -
Damiani c 27-29.
Crifpini &v*38. 39.
Crifpiniani
Crucis v.54,f-44.f. v. 3.4. v. 30. 31. v. 6. v. 1.
c, 9. c 2. cif.fq. c 13-17» c. t.
Corporis - * - - - - c, 7.
Chrifti Cyriaci
in Spir.S.
2. Cap. ad)tt Q3ej>fa0e. wit bm MEMORIEN im ©0w* 74«
■-■■■■ — ■■■— — 1 ■ ■ -i.-i - — i-.,. i. ■■— — ., , -^ . . ■ mmu^mwm^M
Altaria inSummo, Petro Nicolao Catharina Jacobo inCapellis*
Cyrlaci v.7i.fq -- -------
c. 1 g.
Damiani videcofma*
Decemmil- - v. 22. - - - -
lemilitum. c. 22.
Dionyfii --- - - - ... ... v. 14. fq.
- - - c. 22. 24. c. 22.
IV.Doao v. 11. 1
rutru c. 16. 17,
Dorotheas v. 4. - * - v. 5 6. fqq.
Elifabe- v. 62. fqq. v. 25-2 f. v. 2-4.
thae c. ij.fqq. C.3.4.
Erafmi - - - v. 17. fq - - v. 10. v. 2. J •
Erenei v. 69.
Euflachii
0.17,27.28.
Fabiani ------ y. j.
- - - y. xv, >. *. JinSo S
c. 4. fqq. c. n.fq. ] ^**
Feliciani v. 60. fq.
c. 1 1 , 1 2.
Gregorii - - -
c. f.
---. v. II*
c. 16. 174
Gertrudis v. f.
c. 2.
Georgii - - - * - - v. 10. it.
c. 17. c. 20. 21.
Gangolphi - - - - - - - - - v.i.2.
€. 10.
Hieronymi v. 44.45*. - - - - - - - - - v. 11.
c. 9-15. c. 16. 17. c.f~2. inSp. S.
Horarum - v. 1 5. - - - ... v. 2. in Clem.
b.Marise c. 7-7. c. 56. c. 2^.26. c. 29. « - • c.i. in Ger-
Habundi v. 69. trude
Jacobi - - - V.9.IO.U.V, 26-28. v.g.fq. v.7.
c 7.8- c.ji.fq. c. 8. 9«& c,2. in Cle.m.
Judas vide Simonts ult,
Johannis v. H. v. 26-28. - - - v. 11-14.
Evangeli- c. 5 5-40.
fi* 5Jaaaa 3 jacobi
74i tltf Uftfccrt Urtfc H4Cf>n<fcf*fl Z. Pcriod.
Altavia in Summo, Pctro Nicolao Catharina Jacobo in Capellis.
Jacobi vidc Philippi
Johannis v. 8-9- V. 1.4. - - - - - - v. 16.17.
Baptifta: c. 19. c. 1. c. 25.
Jacobi V. 5-4.
Majoris
Laurentii v. p. v.9.10.11. v.,i2.fqq. v. 6. 7. inGeorg,
... c. 7. 3. C. 9. 0 i^.iqq. inSpir. S.
Lucas - - -
c. 5.4.
Lucix v. 10,
Michaclis - - - - • v.i.j.fqq, inGeorg.
c. j.fqq.
MariceVir v. fS. )'9. - - - v. 1. - - - v. 4.
c. 1.2. c.4. inSp,5.
Mauritii v. 30. }i, - - - v. 15. • - - v. 9.
(al.Mautitii) C 1 4. I f.
Martini v. f2. f3« v.22. ^.5^.36.37 v.g. fq. v.2.3.
c.22. c. 56-39. c. jl,fq.
Matthaci v.6f. v. f.fq. +•$•
Maria: ad v. 66. fq. Ct f-
albam
Marix Mi-
fericordix - • - • - - c« 4*
decem mil-v. 3 {?. fq. v. 22.
leMilitum c. 22.
Matthi* v. 6.7. v. i?.
Marix v. 14. if.
Magdal.
Marix V.22. v.12.
coronat* c. 22-24.
Margare- v. ;6. fqq.
thae
Magni v. f 6, f7« - - - v. 21-25,
Marci
c. 14.
Nicolai v, 32. 33. - v.6.
c. 3-6.
Omnium v. $4. ff» . " " * - - - **..*• ,
Saafior. •* «Gertrudc
OiValdi
>
2.Cap.<uF;te 25ey.a.<je. t>Ort bcttMEMORlEN tmiDam. 745
Altaria inSummo, Pctro Nicolao Catharina Jacobo in Capcllis,
Ofwaldi v. 6o. fq. - * - - ,
c ii. 12. - - - -
Philippi v.64. ... -
Jacobi - - - - - - c. 44-46. ....
Petric< v.iy-17. v.g. Cto.io. inSp/S.
Pauli c. 18. 21. - - - c.42. - - -
Petri
c. 10. 11.
TriumRe-v. fg. fQ. v. 22. - - - v. 10. fq. ,
gum c. 22. c. 33-40. - - c. I.fqq. w5p. 5«
Remberti v. 40.
Archi-Ep.
Simonis v. 12. v. 3.4. f. v.7.
&Judas c. 11. 12. c. 8.9.
Salvatoris - - - - --.... v. g.
Summum v. 1.2. 3 - - - -. - - • V-T« 'inGcorg
Stephani v.46-48. v. 1.2. j C.i. / c
Sylveftri v. 34. c. 1.
Sebaftiani v. 46, v. 29. 30. v. f.
Sixti & v. $4. c.38.40. c. f.
Synnicii ....
Thomx Can- v. f. V. I j\ fq. - - . V.23-2&.
tuarienfis c. 1 1.
Thoma v. 22.fq. v. 12-13, v. 41« v.7.
C 7 0. II. C 8-22.
If.
Theobaldi* - - -v. 34. gf#
c36.fq.39.
Trinitatis ------ Y, ^,
Urfulac ---—_. v. 6. fq.
c.6-8,
Viti v. 10.
Vincentii v. 44. 47 . - » - » - - v. 6,
c. 13-17.
Wenceslai - - - » - - --».-. v. 2f. c.2.
Undecim mil- v. 29»
leVirginum
Wenceslaiv.i6.i7. v.7.fq. !::■•- v. ig.
c. 24.
WillehadU 40.4?. Inquir.
744 UeEimfrgrt nnb Vtadbvid)tm j. Period.
inquir.
Bulla GifebertiEpifc.Bremenfis (qui fedit ab An. 1274- 1 jo6.) de Vicaria quadam
in Commendam eommutata.
IV. LITERjE , TRANSACTIONES , VENDITIONES.
inter Comites Ho/Jatia &c. ecc* & Capituium llamburg.
I.
JOHANNIS ac GERHARDI Comitum Ho/fatia ScStowari* confirmatiodo-
nationis a Friderko de Hafe/thorp Ecclefix Hamburgenji fa&se. Hamb, VIII. Kal,
Maji. An. 1201, (Exftat Vol. I. pag. 60$.)
II.
ALBERTI Comitis Norda/bingia Ordinatio fuper Prabendam ab Ado/pho
III. in Ecclefia Hamburgenfi fundatam An. 12 12. (jam exitat Vol. I. p. 6 $80
IIL
ALBERTQS Comes Orlamundse confert Sacerdcti S. Georgii prope civitatem
Hamburgenfem tres agros a ftrata inalteram planitiem protendentes verfus
occidentem curia: infirmorum (uCM ®efcnl)Ufe) contiguos. A. 1220. ind.
VIII. •
ALBERTLIS Dei gratia Comes Or/amundx & Ilolfatiae , orpnibus, ad quos
praefens fcriptum pervenerit, falutem. Quoniam fucceffus temporis memorue no-
vercatur, ea quse fiunt fcriptonecefTarium duximus commendare, ne per fucceifto-
nem temporum a memoriis hominum elabantur. Noverintigiturhomines, adquos
praefens fcriptum pervenerit , quod nos ob reverentiam beati Georgii martyris, in
cujus honore Capella in hofpitali infirmorum prope civitatem//<77;/£«rgdcdicatacit,
tiec non ad commoditatem facerdotis ibidemfervientisDomino, Alebrando facerdo-
te petitionum fuarum inftantia promovente , tres agros a communi fliata usque \\\
alteram planitiem protendentes verfusoccidentem dic^curia,' infirmorum contiguos,
a facerdote denominatae capella? perpetuo poffidendos contuiimus. Ut aucem fadtura
noftrum ratum etiam a noftris fuccefforibus habeatur, prafentem paginam, iactum
noflrum futuris in temporibus proteftantem impresftone figilii nofhi fecimus robo-
rari. Teftes funt Herbordus Abbas Reineveldenjts , Wo/fardus Decanus IIa?nburgen-
fis , Vromo/dus Canonicus ibidem Maro/dus Lubicenfis Canonicuscurire noflrse No-
tarius, Laici Reimundus Wicpertus dapifer, Nicolaus Advocatus in Hamburg & a!ii
quamplures. Dat. Anno ab incarnatione Domini inillefimo ducenteiimo vigeliuio,
lndidtione o&ava.
IV.
ADOLPHt IV. Comitis Holfatia quorundam Privilegiorum Canonicis Ilam-
burgen-Jibm olim a Patre conceflbrum contirmatio. Anno 123 8. XI. KaJ. Aug. (Exftat
fupra Vol. I. p. f 78O
V.
Johannis & Gerhardi fratrum confirmatio terrarum perCapitulum Hamburgcnie
abHermanno deBarmftede emtarum A. 12^0. III.Non.Julii.
JOHAN-
2.Cap. a$feQ$eyfoge*- »on ben MEMORIEN mtiDom. 74 r
JOHANNES & GERHARDUS Dei gtatiiL Holfati* > Wagria, Stormari<e$c\vi
Schoivenborgh Comites univerfis Chrifti fidelibus prxfentempaginam infpe&uris no-
tum efTe volumus , quod raos preces fideiium noftrorum dile&orum domini Hinrici
&Domini Ottonis fratrum de Barmeflede 3 attendentes, exftirpationes , quas coloni
domini Hermanni de Barmflede , ultra terminos fuos in filvam noftram de vifla Gro~
tenfee fecerunt, quas EccIefiaL1 Hamburgenfi idem Dominus Hermanuus cum manfis,
quosineadem villa habuit, vendidit, eidem Ecclefise dimifimus & fine omni quseltio-
ne contulimus libere poffidendis. Uc autem hoc fa&um noftrum firmum & ratum
permaneat in futurum, prxfentem literam fuper hoc coflfe&am figillorum noftro-
rum appenfionibus fecimus communiri. Teftes hujus funt milites & ftdeles noftri,
Dominus Henricus & Dominus Otto de Barmflede, Dominus Hartimcus praefectus
Stormarice , Marquardus & Godtfchalcus & Dominus Hinricus Canonicusfratres fui,
Dominus Marquardiis de Rennowe, Dominus Georgius, Dominus Himicusde Hamme,
Dominus Bartholdus Decanus , Dominus Helpradus, Dominus fohannes Scholafticus,
Dominus fohannes Thideri, Sifridus cuftos ocaliiquam plures Clerici &Laici. Dat.
Hammeburg in curia noftra apud fratres. Anno gratite Millefimo ducentefimo quia-
quagefimo tertio , tertio Non. Julii.
VI.
Eorundem Transa&io cum Canonicis Hamburgenfibus fuperbona mGrevenkop.
Hamburgi A. 12 f 6,
\ JOHANNES & GERHARDUS Dei gratLa Comites Hotfattte&Stormarixad-
notitiam cun&orum hanc Iiteram infpicientium cupimus pervenire, quod cum De-
cano & Capitulo Hamburgenfi de bonis mGrevencop convenimus in hanc formam.
Projudicio ipforum bonorum afTTgnamus ecclefias Hamburgenfi decem choros tritici
in veteri molendino , proprietate quatuordecim jugerum , quas in eadem villa com
promeruit, & cum utilitatetam in decima, quam in©runuf)uTe, five aliocenfuquo-
cunque ipfis Canonicis reli£h. Reliquerunt etiam nobis Canonici jam di&se Ecdefise
facultatem redimendi prcefatos decem choros tritici pro trecentis marcis nummorum
&ipfam villam Grevencop pronongentis marciscumomnibusattinentiis, conjun&im
fi voluerimus aut divifim. De manfis tamen duobus ipfis Canonicis ad collationem
annonse eorundem & alia commoda ordinanda opportunis, tam in aggeribus quam
in foflis ad eosdem manfos pertinentibus ipfi Canonici fibi judicium confervabunt,
ut a quibuscunque fubtrahatur occafio malignandi , volumus & benevole confenti-
mus, ut fi quas in decimarum colledione vel contra colonos, vel etiam decimato-
rem, quseftiones exoriri contigerit, eaedem non coram nobis aut noftro judice, fed
etiam fpirituali jndice , ficut juftum eft , finaliter terminentur. Nominatim etiam'&
fpecialiter hoc expreflum eft , Quod fi Dominus Henricus & Dominus Otto fratres de
Barmflede a nobis ipfis Canonicis proprietatem pnedi&orum bonorum non obti-
nuerint , & nos fi prsedi&a bona noftris voluerimus ufibus obtinere ; uiille & ducen-
tas marcas nummorum ipfis Canonicis perfolvemus. Quibus in choro Hamburgenfi
perfolutis, & nonprius, decem choros tritici fepe di&os & bona csetcra cum judicio
I. C^ctle 5 ter ^ailO. S&bbbb nobis
^46 Urftjttbat tmb CTacfen&ten $. Period.
nobis Canonici refignabunt, Salvis nihilominus canonicis &eccIefia2ipforumac~tioni-
bus contra fratres de Barmftede & ipforum amicos, fuper promiOTonibus & fide ma-
nualiter data competentibus , quemadmodum multorum notitia manifeftat. Super
cmnia tamen, fi tepe difti fratres de Bamiftede proprietsrtem di&orum bonorum a
nobisCanonicisobtinucrunt hujusmodi contra&us cVIiterae hincinde datje caffsefint
& penitusinutileshabeantur. Ad cujus evidentiam prcefens fcriptum figillorum no-
itrorum munimine fecimus communiri. Teftes hujus rei funt Bartoldus Decanus,
Helperadus, $obannes3Sifridus cuftos, Ekkehardus3Bruno 3 Henricus3 Thetmarus Ca-
Lupus dapifer , Georgins de Hamburgh 3
'erebertus AdvoCatus , Stfridns Thelonearius.
nonici, Hamvicus prxfeclus Holtfatia 3
Jleymbertus de Modehorflm\Y\tts , Leo3 ^ G
«Actafuathaec ■ Hamborgh AnnoDomini millefimo ducenteiimo quinquagefimo fexto.
VII.
Eorundem fuper partem filvae Canonicis Harnburgeniibus datas ejusque terminos.
Hamburgi i^fS.
TOBANNES & GERHARDUS Dei gratia Comites Hohfatia univerfts Chrifti
fidelibus hanc literam infpe&uris notum effe volumus , quod nos partem filvce noftrar,
cujus longitudo a terminis vilke Brake usqne ad veteres terminos villse , quaj drcitnr
Staenmt eurp diftin&ione terminorum inferius adnotata vendidimus & contulimus
«cciefise beatse virginis in HSmburgh cum omni judicio majore & minore & omni
utilkate & commoditate , quas ecclefia praefatain aquis & aquarum decurfibus>pafcuis,
pratis & cateris fimilibus ab hoc in antea fibi potuerunt ordinare. Termini fnnt hi , a
terminis viilse Bracke a Ioco , qui vocatur BercmiJJe usque ad locum , qui vocatur
J}arenveldefenor,dcab illoloco usque ad locum ubi duo rivuli concurrunt, unus vo-
catur Gerjenbeke , alter Cronesbeke , ita quod inter veteres terminos villae magni
Stami octerminos jam praefatos nulla diftincTio penitus habeatur, fedomnhnona/ia
culta & inculta intelligantur inclufa , quae inter didlos terminos funt contenta. Item
a loco proximo nominato , ubi rivuli Gerfenbeke & Cronesbeke conveniunt, usque ad
locumquivocaturltfw^/fl verfus occidentem, quilocusfimilitercontingitterminos
villse Brake. Refervavimus autem nobis ifta tantum , Grewenfchat 3 Lanrwere , Borc-
rtoere > quse in aliorum liberis bonis confuevimus refervare. Teftes hujus rei funt De-
'canus Bartoldus, Helpradus 3 Johannes Tideri3 Sifrtdus cuftos, Bruno 3 Henricus de
Zevena, Radolfus, Thetmarus 3 Atbertus Canonici Hamburgenfes 3 HartivicusDzni-
fer » Georgius3 Hinricus de Hamme milites, Gerbertus Advocatus, Leo & alii quam
plures. Ad firmitatem autem hujus fa&i prsefens fcriptum figillorum noftrorum ap-
y enfione f ecimus roborari. Datum & a&um Hamborgh anno gratije millefimo duceh-
tefimo quinquagefimo fexto.
VIII.
Eorundem fuper redditus in antiquo molendino intra Civitatem Hamburgenfem Ca-
pitulo ibidemad tempus conceffos* Hamb. iztf. IV. IdusSeptemb.
JOHANNES & GHERARDUS DEI gratia Comites Holfatix & Storfftari*
tcteSckvwnborgh Qmnibushoc fcripturn vifuris notum cfleyolumus, quod nos ho-
»ora-
% Cap. acf;f e Q3tyfa<|<. *x>*t fcett MEMORIEN i'm B$m. 74^
» .. 1 ■ 1 • — i
narabilibus viris Decano & Capitulo Hamburgenlis ecclefise talern gratiam fecimus,
quod fi aiiquam partem reddituum noftrorum de antiquo molendino intra civitatem
Hamborgh 3 vel quibuslibetaliis bonisextra civitatemobligatoruniJiberaverint, ipfos.
redditus percipiant, donec fumma pecunise, quam pro liberatione eorundem reddi-
tuum dederint ipfis in integrum perfolvatur. Ita quod ea , quse de ipfis redditibus
annuatim perceperint in fortem dictaj pecunise minime computentur. Ad cujus rei
evidentiam prsefens fcriptum figillorum noftrorum munimine fecimus roborari. Aclurrt
& datum in Hamborgh , anno Dominicse incarnationis millefimo ducentefimo quin-
quagefimooclavo, Quarto Idus Septembris.
IX.
Eorundem confirmatio fylvse Canonicis Hamburgenfibus venditse Hamburgi, Ao.
12V9-
JOHANNES& GERHARDUS Dei gratiaComitesH^i>, Stormarix Scte
Schoivenborgh omnibus prsefens fcriptum vifuris falutem inomnium falvatoreNoturn
efle cupimus tam prsefentibus quam fiituris , quod nos Cznonicis Hamburgenfebus
vendidimus partem iilvse, quse eftfita interriovam viilam, quamprimitusipfisCano-
nicis aflignaveramus, quam Papendhorpe nominant, & terminos villse Braket.x una
parte, ck YiiUs Stgenwarde , Rowederfiorppe ex altera per circuitumproquinquagin-
ta marcis nummorum, cum omni jure &judicio majore pariter &minore, exceptis
duntaxat exadionibus Grewenfchat , Borgwere & Lantivere 3 quse nobis in omnibus
bonis alienatis confvevimus refervare , AfFecrantes & concedentes eisdem Canoni-
cis, ut in pafcuis, pratis, aquis, aquarumque decurfibus, & in omnibus quse excoli
poterunt, five coli nan poffunt orcHnandi commoditates&utiiitates fuas liberam ha-
beant facultatem. Teftes hujus rei Cunt Hartwicus Dapifer, Georgius^ Hinricus de
Hamme, Gerbertus Advocatus, Milites , Bertrammus , Leo , Sifridus Thelonearius
cives Hamburgenfes ccalii quamplures. In cujus teftimonium praefentem paginam
figillorum noftrortim appenfione fecimus communiri. A&a funt hsec Hamborch an~
no Domini M CC LIX.
X.
GERHARDI Comitis e Collatio villce Stenwarde aliorumque bonorum pro ME-
MORIA Johannis Comitis fratris fui 6c progenitorum fuorum Canonicis
Hamburgeniibus fa&a, Segeberg A. 1265. o&avis Vici
GHERRARDUS Dei gratia Comes Holtfatix & de Schowenborgh omnibus prae-
fentem literam vifuris falutem in omnium faivatore. Notum effe cupimusuniverfis,
quod nos pro dile&ifratrisnoftriComitis JOHANNIS MEMORIA fpeciali, necnon
Sc progenitorum noftrorum , quorum recordationemin ecclefia beatse virginis Mari&
vnHammenburgh in bono fieri exoptamus, villam Stemvarde cum fuis attinentiis <5c
terminisanoftris ofEcialibus prius diftin&is, ipfi ecclefise fub hac forma duximuscon-
ferendam. In aftumtione beatse virginis de proventibus ipfius in refe&orio fervietur,
&in anniverfario fratrisnoftri JOHANNIS Comitis antedi&i tot denariorum fietdi-
flributio,quot Canonicus folidum , vicarius fex denarios recipiet, tamen praefens i«
Q5.bbbb 2 vigiliia
748 Uxttmben imb Hacfcricfreen $.Period.
vigiliis &in miffa; Item ad aitare antechorum, ecclefia lumen fingulisno&ibuspro-
curabit, item molendino in Ter neke ab ipfis Canonicis conftru&o, 6c omnijuri, fi
quod nobis competere videbatur, in perpetuum renunciamus. Cujus utilitastam in
aqua, quam in redditibus ipfis cedet. In quorum *) - - - ante dicti Canonici
ad noftrum defiderium Ecclefia? Reyne veldenfi decimam in Trucoive dimiferunt, ficut
in privilegioabipfisecclefise Reineveldenfiyxm diclse tradito continetur. Renuncia-
verunt etiam jam di&i Canonici quaeftionibus , quie inter ipfos cV nos tunc temporis
exftiterunt , videlicet uno choro filiginis vel quindecim marcis argenti , quie pro
damnis per molendini novi conftru&ionem eis illatse fuerant , (imiliter & damnis in
Molne 3 quae ipfos tunc Canonicos contingebat. A&a funt haec Szegeberge Anno Do-
mini millefimo ducentefimo fexagefimo tertio in O&av. S. Viti.
XI.
Ejusdem confirmatio donationis Ecclefiae Hamburgenfi per fratres Grabowe fa£tee
A. i27^.in vig. Jac.
GERHARDVS Dei gratia Comes Holfatix omnibus praefentia vifuris faluterh
inDomino \ Noverint univerfi tam prsefentes quam futuri temporisfucceflbres, quod
nos de libera voluntate rtoftrapermiftimus, quod fideles noftri fybannes Graboive &
Gbyfeke fraterfuus vendiderunt unum manfum intres partes divifum in Grotenfe, Ci-
cut Titbernus a nobis poflidebat ecclefKe Hamb. eidem ecclefias in htereditatem <Sc
omnem proprietatem liberaliter conferentes cum omni utilitate & commoditate, qua
nobis dictus manfus competebat , vel in futurum competere poffet , eundem di&ae
ecclefise conferimus perpetuo poftidendum. TeftesDominus Ludv/phus de Curent,
Marquardus Dapifer & Marquardus Storm milites, fohannes fcriptor, Ludolphus
de Bockftehuden, & alii quam plures. Datum Anno Domini millefimo ducentefimo
feptuageflmo tertio, in vigilia Jacobu
XII.
EJUSDEM fuper eodem argumento e a & d.
GERARDUS Dei gratia Comes Holtfati* omnibus prsefentia vifuris in Domino
falutem. Noverint tam prcdentes quam futuri temporis fuccefibres, quod nos de
bona 6V libera vokmtate permiflimus ,, quod fideles noftri fohannes de Grabowe &
Gljifeke frater fuus vendideruntecclefise Hamburgenfi quosdam agros adjacentes villae
Grotenfeer ex una parte Gtos inter villam Volenfike, & villam Grotenfee > ex altera
parte inter villam Trucoive & villam Grotenfee, ficu»t a dile&o fratre noftro Domino
JOHANNE pice memorise & a nobis Ricbernus poffidebat, & poftmodum Johannes
dejGrabovie&Gyfekefratresjam di&i ex noftra donatione bacl:enuspoftederunt,eo-
rundem agrorum haereditatem & proprietatem cumomni jurer utilitate accommo-
ditate^ qua dicYt agri nobis competebant, vel in futurum competere poftent,. jure
perp£tuo poffidendos ante diclae Hamburgenfi liberaliter conterentes ecclefi\e« Hu-
jus rei teftes Dominus Marquardus Prcfe&us Stormarias , Dominus Marquardus Da-
piier de Segeberge -, Dominus Ludolphus de Curen Milites,. Dominus Jymmo & Do-
rainus fohannes Capellanl noftri, Ludolphus de Buckftehude civis Hamburgenfis &
alii
'■' ■ . i —— ^— ^— — — — »- —————
*) &«ft vox in cxcmplari forte recempenjHm,
2. Cap. adjfe ?25epfa0e* **n &«t MEMORIEN tm £wm. ?49
aiiTquam" plures. Datum Hamburg Anno Domini millefimo ducentefimo feptuagefimo
tertio in vigilia San&i Jacobu
XIII.
ADOLPHl Comitis Litera de terminis Slamenfeke & Sprenghe Hamburgi in
odava Johannis B. A. 1288.
ADOLPHLIS Dei gratiaComes Ho/tfatUSc Stormarits omnibus in perpetuum
prcefens fcriptum vifuris falutem in omniumSalvatore. Noverint univeriitam pra?-
fentis temporis quam futuri , quod terminos inter villam noftram Slamenfeke &vil-
lam Sprenghe ad eccleiiam Hamburgenfem pertinentes taliter duximus diftingven-
dos , videlicet termini pra?di£ti erunt dire&e per locum , qui dicitur Collumften-
burg , iicut dicti termini per iigna arborum & alia figna ad hoc manifefte facta , us-
queinrivum, qui defluit in fluvium, qui $\Q\tux Bejtene ^ lucidius funt diftincti, ita,
ne de terminis pradittis , filvis , pratis, pafcuis, aquarum decurfibus, agris , nec
non omnibus utilitatibus posfimus in perpetuum nos & noftri hseredes prcedictae vil-
ix quaeftionem aliquam fufcitare , fed omnibus utilitatibus infra terminos fuprafcri-
ptos expedite & libere , absque impetitione qualibet perfruetur , ut autem ha?c in-
violabiliter obferventur , prafentem paginam figilli noftri munimine duximus robo-
randam. Hujus rei teftes funt Hinricus di&us Bars , Johannes filius Thiderici,
Johannes de Luneborgh Canonici Hamburgenfes , Manegoldus Notarius nofter ,
Clerici , Hajjo de Lasbeke , Hinricm & Hermannus fratres de Hamme milites Thi-
dericus de Hefte Advocatus nofter , & alii quara plures. Datum Hamborgh in
O&ava nativitatis beati Johannk Baptifta Anno Domini millefimo , ducentefimo
edtuagefimo o&avo»
XIV.
ADOLPHI Comicis Literse fuper venditionem manforum in nova Stapelvelde,
Rowerderftorpe , nova Radelftede & in Hamme Canonicis Hamburgenfi-
bus fuit conditione facuitatis redimendi, fa£tam in Hamb. 1288« in Vig.
Sim. & Jud. *
ADOLPHUS Dei gratia Comes Holtfati<e & Stormari<e omnibus prafens fcri-
ptum vifuris falutem & bonse voluntatis affe&um* Noverunt univerfi tam prasfen-
tes quam futuri hanc paginam infpe&uri quod nos cum confenfu charisfimi fratris
noftri Domini ALBERTI Praepofiti Hamburgenfis ac harr^dum noftrorum vendidi-
fnus ecclefia? 6c Capitulo Hamburgenfi tredecim manfos in villa nova Stapelvelde
quemlibet folventem viginti folidos , feptem manfos in villa Roiverderftorpe 3 fol-
ventem quemlibet fedecim folidos , fex manfos in nova Radolfftede quemlibet fol-
ventem fedecim folidos , in Ham?t?eduos manfos / unum folventem viginti folidos &
alterum duoderim fofidos Hamburgenfis monetae cum omnibus detinentiis fuis, fil-
vis , pratis » pafcuis , aquis , aquarum decurfibus terminis & omni utilitate , qua
ipfos hadlenns poffedimus , pro quingentis cV quinquaginta marcis denaricium
Hamburgenfium , refervatis nobis tamen judicio & cenfu qui dicitur Swinefchatt 6c
de quolibet manfo unum modium avenas f ut fpfa ecclefia & perlbnse ipfius praedi-
S&bbbb 1 £0$
7 r o Urtunbm imh Hacfrri chtm % . Penod.
, »>■ i . ■■■ uiiii i ■ ■ ' ■ ' ■ i ii ,_
c~ris bonis feu manfis libere perfruantur. Cavebimus etiam quo.l advocatus noftcr,
qui pro tempore fuerit , favorabilis judex erit hominum bonorum eorundem , &c
nullam petitionem feu exaclionem inordinatam & inconfvetam faciet in homines
praedi&orum bonorum , Sc ne aliquid novi ftatuat vel crdinet , unde eadem bona
posfint aliquatenus devaftari. Quod fi fa&um fuerit nos & hxredes noftri quando-
cunque a nobis vel ab hceredibus noftris requifitum flierit , refpondere tenebimur
pro defectu. Praeterea perfona Capituli praefata bona percipienshabebit auctorita-
tem colonos inftituendi & deftituendi , prout fibi in bonis praffatis videbitur expe-
dire , & pandandi a) huram fuam feu pignora recipiendi cum emenda debita tem-
pore fuo , quando fibi pra&ji&a hura non fuerit perfoluta. Infuper Capitulum prae-
dictum ex fpeciali favore & amicitia concedit nobis facultatem emendi prsenomi-
nata bona pro fupra dicta pecunia , in vigilia beati Jacobi Apoftoli in civitate Ham-
burgenfi perfolvenda , quaodocunque nobis piacitum fuerit & acceptum. LTt au-
tem haec inviolabiliter obferventur oc inconvuKa permaneant , prafentem paginam
ligillo noftro & fratris noftri ALBERTI prccdieli ad abundantem cautelam fccimus
communiri. Hujus venditionis teftes funt Helpradus Decanus , llarncicus de
Hersloe , Hinricus Barff', Gotfchakus de Traioenejfiunde > Ft 'edericm Cantbr, A7/»
colaus Tyderi , Bruno $ Magifter Hildebrandus , Jahannes de Lurieborgh 3 Bernar-
dus Canonici Hamburgenfes , Johannes de Slamerfiorppe , Haffb de Lafsbcke , Her-
mannus de Wierfrode 3 Hinricus & Hermannus fratres de Hamme , Otto, Crijiofe-
rus & Marquardus milites de Borfiele ? Marqnardus Scnior de Haghene, Hinricus
de Wedele 3 Luderus 3 Godtfchalcus Sc Haffo fratres de Hersfo > Eggericus deQres-
hude milites , Theodovicue Advocatus & Hinricus de Goldenbu famuli , Hoyerus &
Manegoldus Capellani noftri , Ludolphus de Buckfiohude > 'fohannes de Mente ,
Bartmcus de Herteneburgb Confules Hamburgenfes. Datum & attum in Hain-
horgh , annoDominimillefimoducentefimo oc-tuagefimo odtavo in vigilia Apoftolo-
rum Simonis & Jud**
XV.
Adolphi Comitis Literae quibus eximit colonos in parochia ReTlinghe & Morc ab
exa&ione Kofchat. Segeb. A. 1 304. in craftino converf. Pauli.
Nos ADOLPHUS Dei gratia Comes Holt/atia&c Stormaria univerfis proefen-
tia vifuris in Dominofalutem. Recognofcimus pubftce proteftantesj quod nosDeo
auctore , nec non ab folutem animse noftrae , pauperum onera alleviare volentes,
injuftitiae pro noftro modulo obviare , univerfos oolonos noftros & eorum hanedes
legitimos natos & nafcituros in parochia noftra Rellinghe & etiam univerfos in ju-
dtcio noftro in terra , quae More dicitur , natos & nafcendos & univerfos eorum
fucceflbres conftitufcos a quadam violenta exactione , quae Cofchat dicitur ,'confti-
tuimus & dimittiaaus liberos & exemtos , mandantes advocatis noftris , ne hujus-
modi exadtionem , fcilicet Cofchat aliquatenus exigant vel requirant , Ced ipfo no-
{tri colonl prsedi^ti a praenominato gravamiae permanebunt a nobis & noftris fuc-
ceftbribus
\. Cap. aa)fe %tyla$u *$n btn MEMORIEN tm £om\ 7 f *
Ceffcribus Iiberi & exemti. Hujus donationis teftes funt noftri confiiiarii Jehamw
de Slamerftorpe , johannes de Bennovoe- 3 Hermannus de Wiensrode , Hermawuit
de Lasheke milites , ./Wiar. d? //cr/? tunc nofter advocatus jfohannes de Rennoive &
quam plures alii fide digni. Datum Szegeberghe Anno Domini miliefimo trecente-
fimo quarto in craftino co»nverfionis San6ti Vaulk
XVL
ADOLPHI III. Comitis &c. Literse de Capella S. Nicolai exOat VoL L
p. $76. fqq.
XVIL
Gerhardi & Adolphi Comitum Literse fuper IV. manfos in Ofterflenbeck Capitu-
lo Hamburgenfi venditos A. 1 509. in craftino aflumtionis Mariae.
GERHARDUS & ADOLPHUS Dei gratia Comites Hohfatks & de Schoiden-
horgh omnibus praefens fcriptum vifuris m falutis auctore falutem. Notum effe vo-
Iumus tam pnefentibus quam futuris , quod Raymarm miles & Hajfo fratres dicH de
Wedek de confilio & confenfu omnfum hseredum fuorum legitimorum & amicorum
venciiderunt Capitulo Hamburgenfi quatuor manfos in vllla Ofterftenbeke (itxx^tos^
quos a nobis rn pheodo tenuerunt , pro centum & quinquaginta marcis nummo-
rum Hamburgenfium cum omni jure & tesminis , quo ipfos hadtenus poffederunt,
eum judicio majore Sc minore perpetuo posfidendos. Nos eandem venditionem
ratan* habentes proprietatem dictorum manforum prcefatse Ecciefiae eontulimus jure
perpetuo posfidendam , reeognofcentes eidem ecclefise, quod proteftatem habebit
de manfis prasdictis ordinandi& difponendi in agris , pafcuis, filvis, aquis & aqua-
rum decurfibus 6c omnibus eorundem attinentiis eum judicio majore & minore &
omnibus commoditatibus <5c utilitatibus, quae fibi nune velin futurum poteruntper-
venire. In hujus rei perpetuam fiFmitatem praefentem literam figillorum noftro-
rum munimine fecimus roborari. Teftes funt Henrkus de Wedele Senior , Hinri-
cus de Wedele junior , Her. 6c Her. de RayboJJen , Sifridus de Gycoive advocatus <3c
Ber. Kule advocatus y milites & aiii quam plures fide digni, Datum Hamborch
anno Domini miilefimo trecentefimo nono , in craftino aflumtionis beatae
Virginis.
V. Litera de Diffributione MEMORIARUM, quod Cancnicus perripiatdu-
plum illius , quod Vicark) in fimplo datur de A. 1 346* 29. Mart,
Univerfis prasfentes Iiterasinfpe&uris7<?/;#?w?j- Decanus & Capitulum Ecclefi33
Hamh. Salutem in omnium Salvatore.
Difpendia litium , qua? exinde folent oriri y quandb quod jufte debetur ini-
<^ue ftibtrahitur , cequitatis eompendio coarclare volentes , cupientesque utinter
SuccefTores noftros Canonicoj $c Vrcarios Ecclefia? noftras , ficuti usque ad hjec
tempora viguit , pacis 6c amicitiae ac concordije tranquillitas jugiter perfeveret, te-
nore prarfentium recognofeimus , pronunciamus , & declaramus , vocatis ad hcc
omnibus Sc fingulis de Capitulo , qui debebant 6c poterant interefie , quod Ante-
ceflbres noftri , Prjepofitus , Decaflus c< Capitulum Hamb. Ecclefia: jarn di&* , ^
tempore
7f*
UrPurtt>cit mb Hacfcricfcecrt
J.Period.
tempore cujus non exftat memoria , & Nos temporibus noftris dedimus , expofui-
mus & erogavimus infra fcriptos, reditus de communiibus bonis f.fru&ibusPrarben-
darum noftrarum annis fingulis expediri , quos etiam decrevimus & definivimus fu-
turis temporibus efle folvendos & flne impedimento quolibet miniftrandos per Suci
ceffores noftros Praepolitum, Decanum &Capitulum Hamb. Ecclefise praedi&ae , in
perpetuum in choro Hamburgenfi ad Memorias infra fcriptas de Prsebendalibus' re-
ditibus fupradictis. Cceterum ut malitiis perverforum , qui malignis interpretatio-
nibus , juftitiam propter malitfam folent pervertere , obvietur , illud quod in Ca-
lendario Ecclefce noftra; exprimitur de memoriis dandis , fcilicet , quod Canonicus
duplum Vicariis fimplum debeat dari , fic declaramus & derinimus fore intelligeu-
dum , non quod reditus ad memoriam diftribuendi in duas partes xquales debeant
dividi , & una Canonicus , altera Vicariis applicetur , fed totalis fumma fic debeat
diftribui , quod Canonicus tantum duplum illius , quod Vicario (implum datur per-
cipet, ficut, quando Vicarius fex denarios recipit , quilibet Canonicus , qui prce-
fens fuerit , tantum duodecim denarios &nonplushabebit. Ut autem praemifla iu-
violabiliter ferventur, p-i^fentes Literas figillo Ecclefi* noftra communitas praefa-
tis Vicariis tradidimus , ad perpetuamrei memoriam refervandas Datum A. D. i $4'$.
d. 29. m. Martii b)
VL Extractus Diflributionum quarundam MEMORIARUM in Summo ex
Regiltris originalibus iubfcriptis & per Diftributores p. t. exhibitis, au&ore
Georgio Rofa.
Anno
in
Summa
1
1
iHfJ
56-59.
Duplo , Simplp
14-6. 7-fr'
i6.fL 8. g.
Hebdomada»
«JDtorcf
i
W
1^40]
If40
.6 fc. 9.g.
XI. Can. 4r.Vic.
f2.
2127.
7*
2.
-
«74*3
44]
18« (?♦ 9-§-
IX.Can. if.Vic.
f4-
2188.
-
if6f.
24. g. 1 2. f?.
IX.Can. 2f.Vic.
p£
2200.
10.
2.
If68]
69]
24.6. 12.fi,
XIII. Can. jr.Vic
49-
2659.
&
—
Anno
b) Similiter vidcaatur Litcrae Dni Erici Prxpofiti , Johannii Dccani &Capituli Ecclcfia; Hamb, art, 1341.
fcria fccunde prcj Nicolai. Itcm ftatutum 1364,
2, Cap. acfjfe Q5ei?fac}e* *ott btn MEMORIEN im &om*
Anno
71%
in
Summa
if7o]
70
If72
75
if74
7f
in 76
7fV6
in77
Duplo 1 Simplo
24.(3. I2.g.
94.Vic.
Hebdomadse
47-
24. £. 12. f?.
XIll. Can. 5i.Vic.
$?avcf
i94f-
*4.
W
47-
22ff.
24. f*.
Can.
12. ^.
Jl.V.
49-
I9T0.
12. £.
32. V.
4«.
T7fO.
24. (f.
I2.fj.
36.V.
ti !
48.
T964.
if773
78]
56. V.
47-
17*0*
6.
2.
De omisfis annis modoRegiftra defiderantwr videlicet deannis 1^41 « ic 74.
&de Annis 71 ^ 7 j.
Anno
if78]
79J
in duplo
19. perfon
24. §.
Simplo
37. per.
12. g.
hefedo
mades
«Dtorcf
46. I 2201.
*
12.
w.
If79in
80
1 f 80 in
81
if8i in
82
if82 in
85
'f8$ -■
84
if84-
8f
if8f -
86
if86 -
87
if87 -
88
19. perf.
2©. —
17-
17-
«7.
17.
17.
18.
20.
— 1
38.perf.
4$.
*5f7-
14.
40. ---
42.
2286.
4-
39. .-_
44.
2 ? 06.
9.
4f- —
38.
2141.
2.
4f.
39.
2252.
12.
4f.
34.
2232,
12.
4f.
#7»
230^.
1.
4f» .
56.
2290.
f.
fi. ---
«7-
2249.
14.
6.
Summarum in hifce prsemiflis decem annis 22704.^atcFf.f.6.Q3f.
Et ita in hifce decem annis Diftributio excedit fum-
mam priorum decem annorum. ilOx. $?arcf 2. 6.
L£&ctte$ter25<inO.
£ccc
Ao. if8g.
7f4_
Anno
if88in 89 I
M89 -- 90 I
if95 - 94 I
T92-- 9?|
if94 - gy |
Utf urtbeit unb Hacfcr icfctefi
*. Period.
in duplo
20 perf.
i|. -
ic. —
Simplo
$• 1 perf.
45. —
I Sh -
aban.if9f |
| 1607.
1608-609 | 9. — | 41.
1609-610 I 10, — j 42.
jf 10- 11. | io. — j 42.
161 1~ 12. f 10. — | 42.
l6l2- I}. | TO. — I 48.
hebdo. | ^arcf | | | SW
42.; | 2756. 1 12. 1
40. I 2fJJ. 1 10. |
43. | 2}4f. I 8. 1
44. | 24? f. | 4-1
| 2J0I. | 1 f. | G+
Regiftra defunt.
f2.
f2.
f2.
H-
f2.
I 5004.
| ?046.
I 5977.
| JI9I.
I ??i8.
14. |
M
8.
7-1
M
I M
6.
a789'-9^arcf f.f. «. W-
99-
600, .
2.
*■
AlbvOldehorfl jr.
Summa ia hifce pofterioribus decem annis
Itainhifce pofterioribus annis diftributio fuperat fum-
mam proxime antecedentium Xannorum diftri-
butionis* f 1 87. $&trcf.
Poft hoc praemiiTum calculum diftributiones de fequentibttS anrtis yide anno-
tatas A* 1 J96. pec 46. Septimanas 25 6 j. SSftarcf 6. f«.
2747. 1 j.
2816. 7.
2672. 1 r.
2888. ?-
2f8*. 9*
2976. 6»
Summa 192^0. ro. £♦
De Dnis Canonicis Sc VicarUs refidentibus EccJefiae B» Marise Virginis , Ham-
kirg^anno 1*34.
Superintendens r
Nicolaus &itcje>
Hinricus 25anbfct)$a?»
Johan (Dftettfert.
Jacobus Hermingu
Dodor Henniogus 2\iflett&*8gg&
Nic 25ufiorp.
johan (0arleffjiorp*
Binridx Qttwe*
NB. Diftri*
-2. Cap. a$f e 25tf>fo#e* wn fcett MEMORIEN i'm sD$m. 7 ry
NB. Diftributiones fa&se funt per Dn. Johan. de Sprecf elfert , per M. Joani
Tklvtfyt a Fefto S. Petri ad Vincula A. if 32. usque ad idem Feftum anm
Sciendum, ex quo divina fuenint nobis interdi£tavcondufum eft per Capitu-
lum & Provifcres MEMORIARUM , quod femel in Ebdomade debet diftnbui ia
Camera Diflributoris 3 in duplo XIV. $L & in fimplo 7. %
In duplo ig. perfonis in fimplo 45. perfonis.
De Refe&orialibus
ex Regiftro Dni fob. de Spreckelfen , Ao. 15*55.
Sequuntur Diftributa in choro five in Diftributorio propter fufpenfionem divU
norum aSenatu & civibus hujus Civitatis.
Quia ordinatum eft per Provifores ad fingula FeflaHefecloriaiia > unicuique daa«
dum 1. §L & adilla Fefta in quibus prandia miniftrabantur unicuique 2. $U
Fefta i. Simonis & ludse. Fefta 16. Afcenfionis Domini.
Pentecoftes.
Dedicationis Ecclefia?.
Die corporis Chrifti.
Feria fexta poft corporis Chrifti.
Johannis Baptifta?.
Petri Sc Pauli Apoftolorum.
Divifionis Apoftolorum.
Marise Magdalenae.
Jacobi Apoftoli.
AiTumtionis Maria?.
Bartholomsei Apoftoli.
Decollationis Johannis B.
Matthad Apoftoli.
Michaelis Archangeli.
In RegiftroKaiendarum pro Hcnrico Sendenhorft 6c Herbordo Bernmg reperi-
tur Inventarium Literarum fraternitatis Kalendarum fub manu Dn. Henrici Senden-
borfls DecaniKalendarum fub hujusmodi titulis : De hortis extra portam lapideam;
DehortisextraMiilerndohr & Refendam; in parochia S. Petri inFIamborch; in pa-
rochiaS.NicoIaiin Hamborch: in parochia S, Catharinae inHamborch; inparochia
S. Jacobi in Hamborch; Extra Civitatem &c.
In Libro CopiarumFraternitatis Kalendarum fub manu Dni Jobannis de Spre-
kelfen fol. I. An. Dni 15-45". 2g. Aprilis. fobannes van Sprekelfen Decanus Kalenda-
riam & Gregorius Niebubr monitor Sc frater fraternitatis Kalendarum fecerunt con»
tradVum cum (LUwesfLJitonian tn Hyttfibatl in parochia VXywft&tn t fic quod de
castero dabit ii modium filiginis pio fumma avenas , quia ha&enus folvit in pecuniis?
Sccca" ■ V»- A
i. Simonis & Judse.
Fefta 1 (1.
2. Omnium Sandorum.
17-
|+ Martini.
18.
4. Catharinae.
19.
j. Andrece.
20.
6. Luciar.
21.
7. Stephani.
22.
8. Converfionis Pauli.
23.
9. Purificationis Maria?.
24.
10. Gregorii.
2f.
11. AnnunciationisMariar.
26.
12. Palmarum.
27.
1 5. Coena Domini.
28.
14. Philippi & Jacobi.
29.
1 f . Johannis ante portam latinam.
20.
7f£ Urttmbtn tinfc Hacbrtcfotcn ?.Period.
& promifi famulo fuo daturum 1 1. ulnas albi panni propter D.EUM a) cum folverit
filiginem, Attum in prxfentia Cord Graen in 2\tt$el.
VII. GEORGll ROS/E Computus fummarius de perceptis in & extra Ci-
vitatem de diftributionibus & omnibus expofitis tocius annis ex Regiftrvs
quibusdam Diftributorum MEMORtARUM in Summo. ab
anno 15-40. ad annum 1612.
Anno. j Percepta. Diftributio Expofita cum Diftribu- Exceflfus
tione.
f4°-] 3ojo.^.8.g.io. pf. 2iz7.$?.7.fj.2.pf. 2760.^.3.^.1 i.pf. 270.^-6.1 i.pf.
541.] de An. 15-42. deeft
[44.] 3i8i.m8.g.6.pf. 2i88.W.-f.a.pf.?2o8.S3!».io.fc7-Pf. *1&L\$*&
?6W 264t.CW.8.0.6.pf. 22oo.$?.io.fuo.pf. if f j.CK.if.J.1 i.pf. 117.OT 8-f.7.pf.
^8^2728.^Z.i.f}.9.pf. 26;9.«&torcf6.f. - 3060. Sft?.-.- io.pf. }}i.«3U?.if.S.i.pf.
f69-J ,
P°3 2664. ®l. 8. g. - I94^arcf6.§. - 2$6i.#}.2.g.4.pf. i9^.ic.g.2.pf.
PT-J __
J?1-] 27:0.^.8.6. -22^.9)?arcf - - 2717.Sft.13.fM.pf. i2.«JJJavcf n.f.
T7?'J
774, i7;7.gft.8.1i. 1 9 r °- $ftarcf 4- £» 2642.^. i.fr r.pf. 9f.$ft.6.g. n.pf.
2744. 3. 1 1. f. 4. I.
2649. 5-. 10. 47. JO. 2.
j7f. 2749. 0??arci; — 1750.2.
576. 2697. SOTarcf — 1964.6. •*«-,?. >. *~.
777. 275-2. 8- §♦ - 2420. 2. 2767. - 5-. 14. 8. f.
778. 2883. 12. - 2201.12. 2957. - m 17.4. -
579. 2761. 4. -- 2557.14. 2761.4. - Nrhil manfit.
580. 28*4. 12. - 2286. 4. 3014. 11.3. 159. iy. 3.
f8i. 2731. 9. 10. 2306. 9. 2760. 2.9. 28. 9. 1.
y 51. 2731. 9. iu. a^un. 7. i/ou. 4. 7.
f82» 2635. J. - 214I. 2. 2741. - -•
583.2^88. 7. 3. 2232.12. 2899-8.2. jn. : H.
584. 2660. f. - 2232.12. 2772.7.8. III. If. 8.
lOf. II. ~
211. - II.
Surnma 47018.$?.^. 56159.^.12.^ 47.87 f.^arcf 11. |§.
Anno ijtJf.
0 Okttcs JUEen i. t, ba$ um ©DttcS rcilk n an arnte frutc gefle&e a »irt>.
2 . Cap.acfcf e SSeplage* *>on Un MEMORIEN im fcoro. 7 f 7
Anno Percepta Diftributio Expofita cum Diftributione ExcefluS.
i^gf. 2626. Sftarcf 7.(7. a}oy.$torcf i.§. 2847. $?artf. 22 i.Sftarcf 7.fj.iapf.
ifg6. 2674. 2290, j*. 6. pf. 2841« 7»6-i4>f« 167. 7.1.
H87. 5184« 11« 2349.14.-- 2863.13. 4, 79. 2.4.
if88. 3'84- 4- 2726.12.- 3277.11.-- 95. 7.2.
ij89- 5117* 6. i.pf. 2H$, 16..- J673.if. - 43. 9.6.
Regiftra de annis 1^90. 91. 92. defunt.
IJ93* 3fi$,-3tt.4.6.J.pf. 2 34f.?Q?arcf 8.§. 4081.^.10. iga.8.6.
^0C|)2 82.^.9.g.io.pf 2301. u. 6. pf.
15-94. 5289. 2.g.i.pf. 2984.6.8. 303.12.«
If9f- 3299» 2' J.pf, Regiftra de aliquot 3049.9. 3. 249. 8* 10.
annis defunt.
1796.3369. - « deA. if96.deeft. 3i29.5Q?.3^.8.pf 239. 12. 3.
DeAnnis 1 797. & 1598. Regiftra defunt.
15-99. ?4^°' I2« 4» Diftributio deeft 3327.8.6. 13$. 4. 4*
i6oc. 3486. 3. 9. Diftributio deeft. 3 38f- 5"- 9« 100. 9.9.
De Annis 1601. ad 1607. defunt.
1608.3807. 4. -- 3OO4.$0J.i.|?."pf. 3708.2.2. 99. 4. II.
1609. 4214. l y. 7. 3046. y. — 4369. if. 2. if4.i;. 7*
Sum.432i2.$ft.2.g.6.pf. 22914. 1. - 42939.6.7.
j6io. 4371. 7. 7. 2977.$?.8.g.6.pf. 4Sfy-®t> 1 $• 1 -Vf* 1 97» €D?arcf 9. f.S.pf*
161 1. 4124. if. 7. 3 191. 7» 6. 4181. 2. t. ?6. - 3« ^.
1612. f 301. if. 7. 33«8. f. - 442f. 13.10. 123. - 14. 3.
Notandum : SStr) befien Extratte & ff>o befinben baf t>an A. i|68. &er , beffj tfto
An. 161 2. inclufive be Diftributiones unt) Expofita Memoriarum f)dger gefopen f#n,
bauen a(!e t)cr Memorien Redditus unb Percepta in 30. ^afjren at>cr t>eerbe f>alf bufcnb
?D?arcf ^iibfct) fo man pro tempore bem Diftributorn fytfft bejaf>(f. ^1)0 t)em fcar man
tboQ$er;uefbegQ5tm>enbeg, t>or 3-3aren, 3. 6unbert^arcf£dt>ef<<£Dfoete{)eff t>pgcna*
mcn , tmb nocb 3>arlicj) t>orrenfet , one ber grofen Summen tfto efltcben bufent SLflarcfen
£ubfc[> fid) crjlrecfenbe be man t>tf> t>nt>ormetb(td;en 9?oeb in €rbaun>mge t)er Memo-
rien Q5rurobufe t>or bcm 3Btnfcrbome in beffem 16 14. tfjo roege brtngen unb anroenben
mof5 / bcr fjatoen t>nb bemnacr; f)Ocbndbig tfjo delibereren , wo man ferneren gro*
ten <E>d;aben ber Memorien t>orbun>en , t)nb fun flen tfjo f)U(pe famen mdge.
Summa i278.5^.6j.9,pf. 9484.CDM.f7. 1 3i76.S0?.2,f.2,pf.
CCCC 2 Summa
7*8 tXthmbm tmfc Hacfrrtcbtett -j.Period.
Summa Summarum omnium pra:ceptorum - - 1 50029. 9}?arcf 1,2.
expofitorum & diftributcrum in 5 j. an. 1 50199 1. Sftarff.
Expofit excedunt per-
cepta - 962. ?0?arcf2,£\6.pfl
Salvo errore Calculi.
VIII. fnventarium & Summarius Extra&us adtorum & actitatorum in caufo litigiofa R.
Capituli cVDD.ProvifbrumMEMORlARUM, Kalendarum cVRefeaorialium
EccleficeHamb. a) adtorum, contra Johan Quaft & ffinricb Cordcs imtfMOcrt
itattOc reos.
GEORG ROSA Provifor &c. menfe julio an. 160;. fideliter confcripfit. Anno
irf2.
^Vrr Grcgerim Nycbubr y Viearius Ecclefia: Hamb. etnCd £J)m\ ^bumOpittds,
*c^ tmgfeid)en bcr $$n\. Proviforen ber MEMORIEN, Calands tint) Refeciorialen,
btmtlttt§f)UW$k<fym$ti$ambwQ Diefer nadjgemeffen ©acben Procuratorunb 2inroa.lt,
fjat ftirNotarien un&@e$cugcn ^anfs QXuafl unD 2Jol?an Corfccs (alias (Sernurs op
nmt) tro Zittn iUnoe ini 5vivcf3fpfel uir tSflcbrucjgc ftobnbaffcig tni (ftabroen unt) hw*
genfetner £#rn. Pdncipalen , Detr2Icfer unDfoIItcI) £anD--@uet (videlicet etlf Jugeraobev
SQfOrgen £anDe£ , minus oDev roeniger, cin $>ui\bt. £anDe£aIfogenanf) Dafeibfl im ge&adjtcn
3?ivfpef jur £Eff «brncjge fttl ^onntg^rrcFc cjefteiffen , belegen, roelcbes fte Die ikaemcltc betben
feuten oon feinen£M?rn.Principalen inJpaur unD^ebraudicfjIidKScif^acbabt, rcd>fmdf*
0gerbeftenDtger'2Betfe, unD nad) tiblid?en^ant)-l)ved)teufciefac)et unboevbofcn DaffclbigeDer-*
felbige Deraefiait !)tnfiivter , roie ee1 Dabeoovn oon ifroen befdxen ntcbt mebr unD lenger ju cebvau*
d)en, nacblant Joachimi Nycnbaufen Notmii £afinifd>eu uuD ^eutfcben Protocols N. 1.
& 2. fignirct. Actum anno ut fupra die 20.menfis Februarii cOram £anf5 25r0VJ34*
mn #aubtraan De3 2fiten jLanfres.
Jpievauf fraben btc bctben Coloni oDcv ^cttcrlmgc ftcb cvffevcf, unb evbofen in Dcr
fdjtrft funpfrigen ooffen ^Bocbcn tn Dev SSaffen tn ^amburg ju fommen, unD beefralben tnif
&&$oum*£apifui unDConforten fid; gufitd>en oertragcn, ncra) faut DeS $entfd;en Pro-
tocols Notarii, No. 1.
211*5 Dtefem alfo nit nad;gcfommen tft, f)aben t^k Provifores MEMORIARUM iu
tf)vem 9?af)meu anben£)aubfman &ang T&vtyfyan De^wegcn gefcbvteben unD ftd; beflagt,
vnit QSitte Den obberaeften £euerf inaen nod)mafen 2lmfd bafben foflid) tf>r DeS Capttteld m*'
^6rige£anDe fcrner $u gebrauc{jen ^ocrbteten, fautDer^Copey No. 3. fubdato 14. Martii
An. J2.
UfDid@cbret'6en baben^oum^Dechant unD Capittel, etu Siufroort^cfretben <\n
■^etlcff Scrbultcn ©reocn Ded *2i\un fLanbce ergcben loffen , DavingemelDef, £a$ Capitu-
lum feiner(SI)rn. ©cfjreiben b) unD Dartn ^mricfe 2i0r0ee unD ^anfm <&\wfun tbven
w<
a) A. 1552. fqq.
I?) £>ti tyi ®um ©*$r«&en tjl apud Afta nit torpait^R»
2. Cap. ac!;fe %ti)to$t* vtn fceitMEMQRlEN im &tm 7*9
— . , . , „ ,, , ^,, „__.,., , ,,, _
Dermetnfen aefbanen ®t$tw$5txi$t eropfamjen unb »er!cfen , feen man uf ibren Utmnirb lieffe
beruben , freunblicf; becjerenb , t>af} ber ©re&e bem Capittel einen benanbfcn §acj binncn 25u#*
te^ube/ m freunblidjcr beiber §f)eiu$ 9?off)burfff , ttm)erfetmjicl;er Communication on&ufe*
^en, laut berCopey N0.4. grcitaad poft Jubilate An. s 2.
An. fi. greitao^ poft Petri tmbPauIi baben Capitulum tmb Provifores MEMO-
RIAllUM roieberum att obberaeibfen ©reuen Detleff Schultzen gefcfrrieben , unt) ju Q3e*
fttrberuna unt) 2lbbe((fung biefer @acf>en fciner gf)rem>. ju autltcf;er Unferrebuna einen $a#
bitmen 2^0jrte(?ut>e benenf , bittent) bafefbfr aleban nebenft ber Jg)Jg)rn* Principaln S\(cia€i*e
DeputirtcntmbefcI;roertperf6£niicf; ju erfd;einen &c. CopeiNo. j.
Anno 1 f f 5.
£)iefer sorbenanfer §aa ift nitfur ftcf; cjecjanaen , bermeaen £)mfta<)g poft Cantate
An. s ?• %a$ Capitulum & Confcrtes an obaebacbfen ©reuen Detleff Schultzen V\>ieberum
gefcOrieben, mif 2Mfte amSftontaa. nacbExaudibinnenBoxtehude, ju pt(icf;erbtefer(S)C*
fym mit be$ Capituls t>erorbnefen Unferrebuim. ju erfd;emen , tmb bte 3egemf;etie alsbamt
t>af)in aucf; ju befcbeibcm Copey No. 6.
Obnun uiefer$ag alfo fur jtcfj aeaan<jenoberm'cJ;f, unbefttaSmiferbarauf erfef(jef
fei, bafcon i\\ a(f;ie apud a&a feine9?ad;rid;tun#.
Anno f ff 4. 14. Jan.
Qat tveifanb £r^Q3ifc!)off ju 23remen £)er£oa Chriftoffer uff bed Caplttels #1 %>m*
burg unfertbdnicte^ fuppliciren etne Commiilion ju (finnebmuna unb Q3erfafjnng beiber
ftretfiaen ^artbeien recl;tl'id)er 9?otf)burfff erfanf , unb barin ju CommhTarien erncnner,
fyxxn Bernhard Stein, Officialen , Jperrtl Jodocum »On fcer 25ed?e Decanum. S.Ste-
phant, Gerhard Schulten unt) Gottfchakk Wulffs > Dulf^&erftanten &W (2>ta& $5rt*
mem Copey No. 7.
£>iefe Commiffion •-, uf atbu>ftcf;ebefdf)efjene Infinuation , Jqf t)on benen #Jprm ber*
erbneten CommitTariis e) nicbf anamomnten merben mlkn> befonbern ift ^, ۥ ^f>unv
Capittel ju Jpamburg an ^errn M.Hinricum Withmarn, tvieber ^ttrucfe #efcf>!cfe-t n?ot^
ten, ba^on mclbef J&err Jodoci ^ur^efe (^cbretbcn fub dato 1 y.Febr. Ao. $4, No. g.
5iuf folcbe ber i^cmelten JpJprn. CommiiTarien ^erwei^erung f;at ^ocf^emclbfer
#err €r|^ifd;of bem QSpvn. (Hdgtvtt uf ity 2lnfucf;en eineCitation an^icunbbie^e^
f fagten etf ant unb mifgcff^eifet , n?eld;en Terminum unb bemefte @fa'fe aber m befudtjen bii
^Seffagfe bet ©♦ 5%©. ficf; befla^f , unb einen au&er&3-a# unb@fa'feefn)an binnen©taoe
ober fonflen roorfetn, tf;nen nnaDt^jt anmfc|en, tmb bero Q3ei)ucf c^(id;e Commiirarien pt
j)erorbncn untertbaniajr Qtbttbm, wefcbcre^bfcbreibuna atr&' gurfflicben cmpfan^enen 33e*
fcf;Kai)on3^fncrn jtt^taben benen $S$xt\. SttdQtm annunciiret tt>oiben, faut btffStijttU
Utl$ unb Supplication An. f 4. No. 9.
Anno 1 f f f .
Sfttf t§taeme{bfe Supplication unb bc^ Capittels unb Conforten ^ti %Am\>M% 3?f#
^Unb^ftfe, tfl apud D»i Reverendisfimum eine anbere neue Commiflion au^ebmcf?f/
5e dato anno %tt-S* <M §tyt puerorum innocentium , ufS&m Berh. Stein , Officiafn,
fltrr.
■0 Oiigjnahs Commiilio aputt A^a non exiiat.
3M£*&aa»J£ti
760 UrPurtbettnitbHac&rtcfreett
J£)err Segebranden van fcer i^uOe, ^3iobften S. Anfcharii, unD#err 3^<*it Branfc,
lXatf)g'Q}erroanbren tniSrcmcn faufetiD, Dat)on Dte Copia apud originalia acla editaLit.
A; figniref foliis 2. & 5. 511 bcfinDen.
<2>o(cr)e <£rf^tXd)dpcr)e Q5remifcr)e uferfegfe Commisflon ber <55ebiir ju expedi-
ren, fjabenbie,£)£)rn. deputirten CommirTaricn uf Slnfcalten berJ^rn.JUdgcregebiiren*
De Citatioues an betDe tyaxtht ergeben laffen, amgmfagc poft Valentini d. 1 r.Febr. per
fe aut procuratores fuos binnett Q3remen $u erfcbeinen , ir)re recr)tlid)e 9?ottbDur|t einjto
brtngen, un&atlen @5erid)tlid;en Terminen an unb abmroarfen , alle^ femern Snbalttf fol<
cj;er Citation de dato if f 5-. 2g. Jan. imt) apud di&a acta foliis 5. 4. & f. njbefTUben.
Uf folcbe ercjangene Citationes feilt in loco & termino prafixis t)0U roegert ber,
#£rn. ^ldgeif Jperr M.Hinricus Witmar, Jperr JohanSchliiter unDArnoldus Crufe-
beck Procurator unb Syndicus ex una , unt) Denn Doti voegen t)er Q^effagfen <Tert>cs &ua(t,
^aitfen (^uafiee unD $>an$ (Corbes , ^fttricb Corbes v£>dr)nc ©ericbrltcb erfcbiencn,
unt) babetl Die Rei per Procuratorem fuurn, M. Hans Breiger, fcf)rifft{icr)e Copiam Der
•S).£)rn. ^ldcjere ^lacje gebefen, barauf uber etn $)?onatr) $u refpondiren.
^er J^rn. ^ld.cjere Deputati ^aben if)reQ3o(Imacbtubercjeben unb Darneben adlibel-
landum dd)t $age Dilation ciebeten.
Unt) roieber t)er nid)t erfd;einenDen citirfen beffagfen Principalen, unt) tr)rc nicf)t ein*
gebracr)fe Q3o(Imad)t in contumaciam proteftiref.
Ungeacbtct roag Die crfd)einenDen Dargegen »on ir}ren *Perfonen alfe Der Principalen
beflacjten ©6r>ne qualiflcation oermeinflicbett eingeroant, h^m Dte #errn Commiflarii
beiDen ^artfyen Diefen i^igen Terminum bi$ uf Den fcbterften 9)?ontacj poftlnvocavit adli-
bellandum & procuratorium exhibendum refpe&ive prorogiret. £aut Detf gebalfcnetl
RecefT apud a&a fol. 7. £)er Jperrn 5t(dgere Deputirten producirtc Qjollmadjt ift apud
a&a copeylicbfoliis 8. 9. 10. JU fttlDen de dato A. 1 ? f 4. 1 5*. Jul.
Uf DiS «SfcDreiben ifr erfolgt Dafj A. $ f.d. 22. Feb. DerDecanus, Senior unD Cap.
ju ^amburct, fcermdge ifjttt auSgegebenen Q3erfcr)reibungDie^)errn t>erov&nefeCommifla-
rien fiir DeSLic. Spengeis ju unD 2luefpracf;e indemnes ju r)alfen, K>ie9ved;t, caviret in-
fira n. f 3.
Qmmiffelft r>at Lic. Pet. Spengel (gr^bifcr)drj(id) Q3remtfd)er (Sanfjler unD angege*
bener 5Caiferl. SOia/efl. priviligirter Salvagardian unD Advocat ein ^cf)reiben unter dato
^amburg d. 1 1 . Febr. A. r f . Den iperrn Commiffariis uberfcf)icfet / Darinnen er (icr) in Die^
fer (^acbe Den Q5efktgfen pro Advocato ^u Dienen angiebet unD Den J^errn Commiffariis
formam proceffus judicialis »ermeintlicben furfcbreibet , aucb fetne Clienten in feihcn
©cf)lt6 unD©a)irmannimt/ cum proteflatione de nullitate fi aliter contrafuam pra>
fcriptam formam in caula procedatur, apud ada fol. 10. & 1 1. £11 ftnDen.
JolgenS am^ontage d. 4.Martii feie Der Jperr^ldger deputirfe QSolImddjfige ptv
fdnltcbeU/ Die citirte Q5ef(agfe aber per Procuratorem M. Hans Breyger, fiir Den Jperrn
Commiffarien erfcbtenen, unD 5aben Die 5?ldgere reproducirct, t)k anfcie /egentfceile w>
mar)ld attsgecjangene Citation cum Executione , unD Davnebe» rf;r ^lag^Libel Doppeit
«Dergeberk
M.Hans
2. Cap. acfif e Q5et;(acje, w« bett MEMORIEN tm &om. 76 x
M. Hans Breiger fyat biefeg LibelsCopiamunb adrefpondendumterminumcer-
tum becjert, barnebenjl auf fetne ^erfon einepapierne ^oflmac&t eincjecjebem
iftldcjere f>aben roiber foIct)e 93o(lmacf;t alfe infufficient extipirct unb bie ntf $u(afien
woflen. jj
Dni CommifTarii babcnCopiamber$fd#er<Libel fcer beftacjfen 2ln»a(t mifcjetneilef,
unt) aber fctne furbracfrteQSodmacfyt perDecretum infufficient, unbeineanberefurjubrin*
cjen, aucf? feiner^attbeienredbtiic^eOlot^burft uf ber ^(dcjcr Libel aufbtm fc&terften Sttitfc
voocf;en poft Lsetare einmbrincjen erfant, unbuferlecjet apud Acta Foliis 12. & 1 3.
Copia Libelli Actorum fre()et in Ac~tis folio 15 -- 16.
Copia M. %an$ Bretera, t>on rcecjen ber beflacjten prcefentirfen Q3of(macf)f unt)
fetmr ^crfon fubftitution feic apud a&afoliis 16-18. fub datis An. jf. d. 24. Uttb^?.
Februarii.
A. 1 f f f. $?iftt>0cjjem* nacf? Laetarefein coram Dnis CommifTariis bit Deputati ber
#errn ^ldcjer unb M. &>m% 23retcjer nomine Reorum erfcbienen.
J£)ie(jcr cjebdref Jperr M. Hinr. Withmari, unb Dn. Johannis Schluteri ©c^reibett
an bit Jperrn Proviforen tm £)ome. N. 1 o.
M. 23retger fjaf eineanberepapierneQ3o(lmac()futtbbabei Exceptiones contra Li-
bellum produciref.
5^ao) beiberlei Q3cr(efuncj5abenbieA6tores contra procuratorium , tanquam inju-
fte formatum aberma()(e> excipiret ad tenorem ejusdem fereferendo, cum accufatione
contumacise reorum.
M. 25reter funfeftcf; roeifer ntd)f einfaffett , bennroiefeine tibercjebene ^ollmac&f eiw
fjieffe, fMftero $u ber Jjpcrru CommifTarien Qjrrfdtttttif.
Adtores fimiliter.
^Darauf Dni CommifTarii delegati Reorum Procuratori JU (Sinbrincjun.Cj etttet
beffdnbicjen red;fuid(ftcjen Q)o(Imacf)f unb Dnis Adtoribus 3f)t*er -ipanbumcj contra Reorum
exceptiones contra Libeilum , bci&on A&ores copiam atmafymett / beu$)?0tttacj nac^ Qua-
fimodogeniti cwcjefe^et, in Adtis fol. 18. fq. %
Copia ReorUmExceptionisapudacta reperitur fol. 20.
Copia Procuratorii non fatis fbrmati. fol. 20.21.
2(m $?ontacje bm 22. Aprilis fein roieberitm bit Sjtxxn $(dcjere per fubftitutos Do
minos erfcbienen , unb Ijabm bit Q3efiacjren unb iljren fcermeinten 2lnn>a(b , roecjen i()re
21ufienb(eibenS , unb bisfjer nicbt producirter cjnucjfamer 93oflma<3)f in contumaciam ji
declarirett/ unb in aebltrttd&e Citation contra reos ad producendum fufficiens Manda
tum agendi , & Jitem conteftandi atque prseftandi juramentum calumnise , & vi
dendi ab ipfis Dominis actoiibus fimile juramentum prseftari , ut ulterius in caufa
procedi & libellum probari cumlitisconteftatione, barut betttt (tC& txbittttl, JtterfettttCtt
Qtbttm.
^Gorauf a Dnis CommifTariis citatio debita ad reos erfanf , tltlb barin ben ttefje*
flen ^ontacj poft Cantate 1 3. Maji, tynen barju ancjefe^f. 2U(e$ naa>,5lu^tt)eifuna ber
Aden. fol. 21 -26.
I. C^eild 3 ter 25mtfc &b\)b $)iv
762 UrftittbcH itnb Hacfcncfctet* s.Period.
SDiefen Q3efd;ciDe $u fohie , fein am 9??ontacj d. 1 $. Maji beibc ^artfteien obbenant co-
ram Dominis Commiifariis erfd;ienen.
Actoresbaben t)ie /unrjjr audcjebracftfe unt) DenReis infinuirfe citation cum execu-
tione reprodfl^, unD Darbcnebcn i&re$ »oricje$ im ncbifren Recefs befcbcbencs £rbiefen
repetiret , urrtJPftres $f)cifs fofd;e$ alles effe&ualiter \\\ 'cifrcn ju Derftatfcn , Dar/ecjen aud;
fcaffefbe Den SBeffacjten in continenti aifo ju preftiren mit Ofadfrrc uftuieaen. %Gefd;es alfo
fconDenen J#errn Commiffariis cjcbctcner maifenadmittirctunDdecretiretroorDen.
SDarauf DniA&oresaffobaiDaffirmative ur.D t)ieRei negative Litem conteftiref,
tint) DarncbenbciDe^beife juramentumcalumiiKe, cjefcbroomi ftaben.
Aclores &j8&n«ad) oie#errn Commifiarjos aebefen if;r tiormafcte einaebrad;fe$ Li-
bel ju recbte ju beroeifenoe $uad;nittir.en, unt) beiueu ^fjeilen einenanDem3"f)wnDau4 cjeiecje*
DcnTerminum barjUJU praefigireri.
SGeicbe ancrbotcne Probation Dommi CommiiTarii ^u Ovccbfc admittiref. £)te
^cf(aotcbabcn^urd;ir;ren51nroa(D anjeiaenfaflcn, nacf) genommencn Q3crarf>, fcincPrin-
cipales ivdrenarmeileuflje, funDten fid; in lanflen <J>icit oDcr tssd;rciben nid;t einfaffen, mii<
ftcn fyrtti 21 cf erS rjevoarfen , unbcjeJlunDen Dcn $erren j^facjern f cine ©erecbticjfeit tn t)cm an;
#*fod;f enen <&ute , fcenn aflein 3dbrftd;en giiiS , f unfc aber \)a$ $l;um Capitul ju ^amburg
ttnt> itidc^ere mit^iecjcinunt)Q3riefen berocifeu/ Daf?eo il;r@ucfc>tt>dre/ rooffenfteieiDen,rea$
i)i.e.£errn Commiflarii Darauf crfenten.
S)arauf bie Aftoresein^eroanot, Da§ ©ie tf>rct> §f)til$ ju fanajn tykitt ttnb£Red;tv
f crticjunci ,gar nid;t befujiicjef. €£ mujten afeid;roof termini fubftantiales tn Der ©acfoen cje*
j)alteu roerDcil. ^Boften aber in fummarium proceflum Oerroinicjen , unD t>cr Obfervation
terminorum fubftantiaiium unD alfen UtlD /eDcn nullitatibus freiroillicj \~id) becjcbcn / mif
nuf;rernv\>icDafeibjl ju fcr)en.
\f nbficb pro & contra ab utraque parte loquendo & Dnis CommifTariis interlo-
cjuendis c\ fubmittendis f>aben Die Q!>eftagfen $>cw$ &usajt unD fynxith Coroee, naefr
^euommcncn 2lbfriff Dnreb ihnti ^nroafr Dcncn #errn Commiflariis oortracjcn faffen, \mb
pcf> erfidrd, foDie#crrni\faaere ifcre bcrufemfe (jabcnbe^iegeiunb^riefefuriecjenunDpro-
duciren tvurDen, af&Dcnn rooffen Die Principalen ^effaciten iu^rfenfniffeunD^it^fprucfe
i%v Sjtxxn Commiifarien , cbnc aiic Sftlittd t$ QtMkt f>aben / unD ma$ Diefelben Darauf tn Dic^
fcv ®adf?en erfenten , Dabci foife e*> bicibcn one afle 5(ucpud)t, unD »crjiegjen unD beaicbfen
f(b Darauf alfer9?id;tigfeif , Exception, Appelhtion, inmaffen unD ©cftaft/ \w fie bejr
f untcn nnD foffen.
©feicbfan^ A6tores (leKfcn Dfefe (gac&e ir)re^ §{)eiu> aucf) Df)ne ctnicje Q5e&cff einicjctf
9ied>fen an Dic mef>rcjeDacf;fcn ^errn Commiftarien renuhciirenDe allcr unD /cDcr Exception,
5-:;.i3u:aurrD Appeiiation t>arcjeaeii nid;t $ucjebraud)en, /eDod) Dabei anjeigcnDe, Daj? (te /c*
ger §«t( mit ibren ^riefcn unb ©ieaefn nod; nid;t gefa(l rodrcn , uf t»ad Ur>re aber bcufc o^
Ser moraen Dcn ^pcrren Commiftarien aefeacn, unD i^ncnben ^arfcn ju Dcr Producxion
ernennf ^uvDe /wcrenfte crpdfti0fold;efeiecjctunD^3nefeufjufcacn,, unD recl;fiia)en ^e*
p)t$$ Dofrauf ju cjeroarf en.
^araufDic^)crrenCommiffariiDcnancjCiCicj(£.n fummarifd;cn ProcefT* DtC Renun-
ciation
2.Cap.adjfe23et;facje* *>ott&cttMEMOIUEN imtotm* 763
ciation Der Nullifdfen unb Appellation nicf;t ut cjebraud;en, $u cjeiaffen unD efnen 9ted;f fprucfj
ju tbun uerfjeiffen , unb ju fofcber Produaion Den fofaenDen £>incjf]aa praefigi«t , mld)t$ t>xe
Jpevren Adores ancjenommen , Dod) , mit Diefem ^nfjanae , tm gafl es notfra fein ober feis*
geljret tuuvDe ,- ju roeifevn Diefev ©ac&en Q3evid)f , aJaubnnirDiae QMk&er, unt) Ofrajfier , fo fit
jefcunb nicfrt Ui .£>anDen l?dffen, ju geiecjenerSeitfurjubrincjen, Daji i&twn bafjclbige fttrde^
Jjaitem »
2ffle3 naa) roeiferen ^nfjaff ber Aclen a Folio 26-30. indunVe.
5lm fofcjenben 3>ienflacje ben 1 4,Maji fein beibe §l)etfe ftir Den Jpervn CommifFariis pefc
fdnlid) erfd;ienen , unb i)abm bic iperren Aclores i^re bertibmte Intent unt) ©crecbftRfett ju
bem befpvod-enen €an'oe ju beweifen, einen uovfteaeffen Q3ricff, foburd;rcci(anb.£>errnEar-
chart ^r^SBtfcfj. jtt Bretneit &c. uerftecjeft , producirt , unb Dem eorioen §fbfd>eibe unb
beit>erti)etf6 SDeranfaffuncj Die#errcn Commiflarien tin red;fmdjficje3 Uvt^eif ju bcfprecjmi gz*
befen. Apud A£ta fol. 90.
2)arcjecjen &ie Q5ef fagfen uermemtftcfmt excipiendo cin#ewanb , baf) ^te ben ^emn
€(dcjern weitcrS oDer mefjr nid)t (fcilicetanbembefprod;enenianO'@ute) $e|ldnDtcj / Dcun
t>orr)in cjemeit (fcil. uen^ortcjena(fen;df)vficr;en3in[?.)
feiefeS £$viefe3;Copey ift &on bencn Jpevven CommifTariis DenenQ3ef(acjfen mifcjeffjei*
fef , nnt) barneben munDlicben jum 2fbfd;eiDe cjecjeben , bafi betDe ^arte bed nef)ifren ^acjei roie*
berttm evfcbeinen unD btc Q5ecf (aafen , fo fte efroaS jjier/ecjen ju excipiren f)dtfen , fofa)e£ entroe*
t)ev gefc&rififtlic&en.ober munbficben aiSban etnjubrinaen , unb rooferne nid;teS fonDerficbeeS fur*
gebrad;f rourbe, atebcnnein Urtfjeif unbSententzuon35nenbeneu£)erren Commiffariis m
biefer <S>ad)en jtt fprecOcn anjuboven &c
Sonttn aud) betDe Q3am mifferroeif unfer 3ftncn in t>er ©ufe ftd; uercj(eicf?cn , Datf tf)d*
tm @ie fm cjutf) anfef;en.
Copey fofct)e^ Q3riefe$ flebet Latine apud atla fol. ^o. 5 r.
?0?ttroocf;en^ ben tf.Maji inbeiuev^avte ©ecjenroavt babm uie #cvvenCommifTarii
btefefben ermaf>net , (i<i) nocf) mit etfianber in Der QMife- ^u uerfracjen <Scc a^ aber fofc^e^ tntftaw
Den , unD Die iperren f (ecjer itm etn Urtf)eil in Der ©ad;en $u publiciren aebet(;en , unD if)ven
Q5rief unD Afta repetiref . &c
Unb beffagte priora Dacjeaen repetivef , Daj?fte(Sie£evnftetfernic()f, a((? t>ormaf^ ae^
facjt cjeftdnDtcj , Daf? awd) Diefer Der (Odger ^vief uf Di^ Jraru nb 0d) mif referivfe.
9^acb beiDer -j3avff)e cjenommenen ^ibtxitljabtn Die^errenCommijTaniDurcbeinU^
Dted;f^ roecjen.
!5)DDD 2' ^j/e
■ cl) 3D«S Uft^il tjl &Ci fcenett Afteo fub figillis Dnn, CommifT, ju Bffin^n. Lit. B,
7£4 Urrunfcett unbXJad)ri<hten 3.PeHod.
£>\t J£)erren €Ieger f>aben ftd) t>iefcU Urtfjeifg befoancft & fub Dn. Dn. Commiff.
figilliscopiam aebeten.
S)ie 33cctagfe aber fjaben proteftando t)at>on ju appelliren ftcf> furbefaffen.
SDaroiefcer Dni Commiff. geantroortet unt) gefaget , t>af? &ic Q3ecFfagte fo mo! , afS
l)ic £errcn JUdgern in ifjre t>er J^eiTenCommifTarien(2rfdntnii§betvinigetf;dtfcn, alfo roetf
fte fur DCec^t crfennen rotirDen / t>afj folfe i&nen 2Be() unt) 2£oItf;un&c ad Aftafol. ji.
?2' ^Specification gettul ex Direaorio MEMORIARUM fol. }}» 54.
S)ie beiocn Inftrumenta flef>Ctl inferiret folii 3 4- 46.
Anno iff6.
5lm 3ttitrrood;en t)en 1 j. Januar fjaben t>fe J£)crren Cldgern bci t)en #erren Commifla-
rien um ein Mandatum Executoriale an t)ie becflagfen follicitiref , unt) erftaften.
3>at)0n Copia apud A&a cum executione annexa fol. 57-59.
©onnabent) t)en 2 1 . Martii fjaben J£>errn Cfegcr t)ie J£)erren Commiffarios tim tin an*
fccr ardius poenal Executorial Mandat gcgen Q5ecf lagfcn , ftnfcmal fte t)etn t>origen nityt
parirct / erfucj>et unt) &u DCecfrt crf>alten t>at>on apud Afta Copia fol. 59-41.
2)icfen 2Beg t)tiS2tm\<Zbvifi*ffktt>Qn<£iQenQtxtii)tn, t>ermdge £errn %e>*
fcan ®d)!uter$ ©cfrreiben No. U unt) t>e$ Capituls Supplication an t)cn J£)erm £r^Q5ifd;off
ju ^remett N. 1 2. & 1 4. fignirf. Item Jfperm &tnrt<b6 XOit^maxB $tifftt>e an J£)crrtt
loban Qcfof tleer N. 1 5 .
Item Executio & Relatio praemisfi mandati fol. 41. unt) fettl t)amit t>te Adta bct
Receffen unb £ant)!ungen , fo fiir t>en J&erren Deleginen CommifTarien binnen SSremen
gebalfen gefcf)Ioffen.
IX. Regiftrum monitorium MEMORIARUM in Summo de termino Jo-
hannis Baptifta: & Michaelis anni 1 yf f . ac de termino Nativitatis Chrifti &
pafche anni 1 f j 6. ex cod. VIII. MSS. Hambb. 4. p. 46 f.
Hura in & fub parochia Petri •
Michaelis.
Marten ^ACObfert V. mrc.
Pafche
Idem V. —
Michael.
£inrtf©ert>c$ VIII. —
#an§0tto II. —
%an$ £ocf III itt
$Mrten©iwrbc$ V. — IV. %
Pafche
#inricf©ert>e$ VIII.—
J£>an§ Otto «.
#anf
•>*
z. Cap. gcfrfe SBtytoge. **tt ttn MEMQRIEN im fcom, 76f
£oni ftocf III.
TOarten <23n)erbe$ VIII IV. g.
©)elfe Jjpa»ermaa$ V
Redditus in & fub parochia S. Petri de termino Johannis & Michaelis
an. ifff.
Johannis B.
£ermcnfcamDvine XV.mrc.
#enritf wn gletum V.
Michaelis
Doftor Viet VIII. mrc.
Ex Camera Senatus LXXV.
Martini
De molendino fuperiori IV.
S)e ^Ottemeflev IV. mrc. d. 12. Julii de an. 1 f f f.
Luciae
Ex teolonio V. mrc.
Pafchse A. ij f6.
Ex Camera Senatus LXXV. mrc.
jfrti Hieronymus Q3iffenbetf XXII.
#er3urgenQ3i(ter XX.
SBercnb Sangcrman XXXVIII. IV. f.
3afper^ecfe(ebor* XXVII. --
Siircjen ^nelman III. —
#ang.&ufrcfo II. IV. %
Safrev^eiaev VI
Reditus in & fub parochia Jacobi anno if f£. de termino Pafchac.
Andreas Rorbarch III, mr.
De domo Vulgreven III. mrc.
CDJeff er 3aeob ©cDercr XII.
SDictericb#olt&ufen XII.
J£)ermen ^trucfman XXIII.
£ang$?o(en()off XXVII.
£an6$oaamfe(>e xxvii.
De villa Horn in termino Martini A. ifff.
3or)an »an (Sprecf e(fen IX. mrc.
©ermen $pe* XXV.
2>re»tfflrogcr XVI.
De Decima #amme in termino Martini e. a,
3oc&im#oppc IV.
"£uvD2Bet?ae XVII. (?.
©iwrt SBoJcman . iimrc. XLfc
©t>t>t> 5 De
1&G
Uttunbm itnb CTacfmcfctetf
^.Period.
De termino Martini e. a.
SOtarfen Sufcer* H. XI. g.
RelidaJpani? ©anbtmam* 11. II.
3od)imtfcpfe XVII. fl
§tetfeR)ot>t>efen$ -.- XVII. -
De domibus tij (Spvenae(fn>tte i $ i $■.
Michaeiis
#tnric&5?onefe, cm 2Bant>t>rct>er XXII. mrc
Pafch.an. i j-f6.
#enrtfeftonecfe XXII, -----
$Ijofutife3uram
£)e £at>emefter VIII. -.-
Redditur in & fub parochia fante Catharinac
Mich, i f f fi
©arfe(f£anaenbecfe
Pafch. i ff 6.
4?ermen §o&e
^erenbt ^tmeu^
3urgent>om$$et>en
Caecilia£angerman$
^ggerf ©tt)ert)eS
modo Jpmrtcf t>an (£(et>en
Redditus in & fub parochia S. Nicolai
Joh. B. A. ifSf.
sjSaroel Dvumbert XV. mrc.
#ermmen ©folte X.
Martini.
De molendio inferiori II, choras filiginis.
Circumcifionis i f j-6,
Margaretha t)0tt <E5precf elfcn XX. mrc.
£>ermen^tolfe XV.
Purificationis ij^S.
V.
Cathedra Petri
XXX. mrc.
XL.
XVIII.
XXX.
L.
XX.
^mricf DvOfcc
Soc&im ©rpp
#inritf$Ket)er$
£er|tett£ot>er$
$urD SBetjge
S}ibertcf @d&ot>c
3afper£oltman
Pafch.
V.
XXXV.
XXX.
XXX.
XLV.
XXV.
Sofan
2, Cap. acf>f e Q3et>facje. ^oit bcn MEMORiEN im Jbom. i 767
15 ofyan »an ©precf elfen xv«
Rutbtatettf VIII.
jipeine ©arfews x-
godjitn SBeinefen XXXIII. IV. fe. IV. pf,
®ert) motb - VI.
yrtfroffer @nepef __ II.
Regiitrum MEMORIARUM Vicariorum D. Petru
d. A. ry f j". in 1 f f 6. per Joachim Nienhufen
Hura Pafch.
^erenu-OWoff XVLmrc.
©a»e*DM>er* XV. -—
£ang £urt>e$ ICLXXV. — i. e. 175- . mrc
Ida Dfctoev* CLXXX.
S)c£)otiroelitt#efd}e VI.
Hura Michaelis
S$evenbO|tfjoff XVI,
CfaroeS 9iet>er$
£an$5£urbe$
St>a fXo^er^
£)e Jpouro(incjefd)e
Keditus Vicariorum parochialis Eccleffe divi Petri in & fub eadem paro»
chia de termino
Pafch.
Relitta Jgjinr. DtibemanS II. mrc
2Bu(fjgang$MoDertcf IV.
Heredes Catharinae 5?fOCjerd III. mrc.
4)ang@Ioi)96e VI.
Idem , modo Jpeine £3ecfmatt II.
J£)anf?£erincf, modo,3o&an@etwg VI.
©obert be ^Binfepper IV.
&efe£cfterbergtnS.Joh.fIr. . V.
5Efteinefe ^$ofteIman modo J£>er.
SurgenQjifter VIL
#anfi ©tinfcr in ber SBecftnaf erjir. X.
SKotojf $?dhoff in t)em Dvtfjufe
-»ovf@erbirut£ercf&oflfc 'VIFI.
•&ang ^roeborp II.
#mrtef Svfan III.
Jpinrtcf Jpaberman II. IV. g.
!&an§^a(etnberS5onenfirr x. —
De
?68 UrfrwbertUttbHacfcrfcfcfetf ;.Period.
De term. Mich.
#wUif? (Sfouer emQjeroer IL — -
Safper t>an ©iterfcn m &er
hitfeu SXicfenjrrafen VI
Ofto Q5remer VIII. 4-
Nativit. Chrifti.
J&ang £afo)en /n ber ar. DCicf jlr. VI. — -
Diitributor in Summo — - XV, f?,
Redditus eorund. in Par. Nicolai
£>inrtcf SKunge modo 3of>, $i>mme VIII. mrc.
£inricf©onimcr X.
tfurt) SBiller* IV.
Relida ©ercfe Q5acfl)ug. VII.
DequlbusfraternitatiS.Anthonii II. mrc.'
Magnus ttatl #utfe(n XI. mrc.
Mich.
Heredes Alberti ©aujbord) XV
Albert 5Uicf in ber ©orftrotfe II.
#errSKatt&ia$9M>cr* xil. VW.g.
De <\u\bus fraternitatis S. Antbonii III. mrcXII.
Reditus eorund. in Cathar.
Pafch.
Andreas©#u!teinS.Cathar.ftr. * XX. mr.
#an§ ©ttueng IV.
Idem Jfpang ©imcntf II. mrc.
3or)an Sroeflremje XLVIII.
Sub parochia Jacobi
Pafch.
#enrf d Surflenoroe in uer ®t enftr. X. mrc.
SbieDerif €)to(emacfer ib. IV.
Idem de term. Mich. III.
Heredes Jacob ^tlfricferS II.
Iidem VI.
$fjomaS$?cia&er in#
9flicr)e(Q5otfe(man IV.<
Idem Mich. XXIII.
De quibus fraternitati S. Anthonii III. mrc.
3ocr)im £afenf roc& \\\ ber Joh, fir. -— XIV. f*.
Reliaa£ang 2Bi(fingf xvui.
SDifericr)£o(tr)ufen vili.
Familia Sixti Waltheri VII.
£fart4f
i. Cap. ad?f e ISettfacje. wn bett MEMORIEN im &$m.
769
#inricb <2Bincfe(ftet)e
XV. ««
£inricf £acferet in Der ©tenllr.
11. — -
J^ang ®art>e(ere
I. -.-
£urt>t9?ot>e
VII. —
Mich.
JfcferSftanne
III
2l(brecbt @e(etvunt>er
VIII. -.--
#an§£rufe
V. -~
4>anf?$roge
IV. ....
Sftarfen ©rote
II «
SKetnefe Oicinefentf de curia Magni
deOldenfen quondam up&er Diab'
bopfen @runt)f;ur
I
Jpinricf) grame »om ein ftiicf £ant>eg b\) ©cbipbecfe
IV. mre.
3 ocben 3^et>er*> Jpure t>an ©rafjfanb im Jjpammerbrocf e
XV» mrc.
de quibus Juratis ecclefise S.Petri debetur medietas.
Redditus extra civitatem
♦ '
In Nienftede
Laurens Rlome
VIII. g.
#eine Q3(ome
XXIV. f.
ffiippe 35rune(3
XVI. g.
,
In parochia Rellinge
$?arquarf ^rocbman
XII. g.
£urb $af&e
XVI. g.
ln paroch. £(me$)0rtt
tyttiiMt
XXIV. |
^oacfMmQJincfe
XX. §.
€(an>e$2jetfe
XXIV. f.
£)inrid; £et)fmaf
XXIV.
@erfe^eia(>er
XXIV.
• ..
^urgen Duber
XVI.
«Sttarten^Bidjfenbord)
IV. mrc.
Relida Q3ereni> (Scfromacf erd
XVII. ft
9vo(o(f@eIantr;
II. mrc.
513eter$ran$
III.
Reli£t.at)ant)erQ5ecfe
VI.
^uueroroe
3oo)im2Bu(ff
II. mrc.
(S(3e(ler
SHbert QMajiboff
XXIV. £
^ocJ)im5\(M)er
II. mrc.
' I.ai^cila 3ter25an^.
geee
^Jcfer
?*!*
Ur£unt>cw uttfc Hacfrricfetett
3. Period.
*pefer Q5orneman
I.
3oNn£>if()merfcl;e
I.
gkterftorff
I.
£t0etf£>oi?er
IV. IV. g.
$u(mer
^ermett Q3ucf
IV.mrc.VILg.
S0?arten £t(Ie
VI. mrc.
Cp?arfen$ii>eman
V.
«t>inrtf $?eine
XVII. g.
^inricfftopman
XVI.
€faroe$ £agettcw
XVIII.
Sofcan ^ptlU
V. mrc.'
^affelow
$?arfen £)ucfer
IV. mrc.
Sol atr2trnfce$
I.
Suracn£)ifte(
IV. mrc.
S)iet)erid> <§>teffen
I. mrc.
3or;anunMurt>0(t>efrufi
I. mrc#
9)ient>orpe
SfrocI>$tt>eman
IH. mrc.
$opfe £ange
XXIV. g.
SJii*e(5^ant)etonne
III. mrc.
3&ef>oe.
€f>riitoffere(er$
III. mrc.
3n&itr)merfcr)en
#inrtcr;$efer(£(aue$
IV.mrc.
SReimerSerre
IV. VIILf.
3n2$iflen>arber
€(aroe$ firumper
VIII. mrc.
#err3>itfjmer$oefl
III.
3.Rcgura
$Mti <ZBitti
VIILmrc.
CMtfe SBitte
11.
$etcv$t)mmer
I.
J£>tnricf$?ecfe(cn&orc$
II.
$auwl ©ejwlfc
111. -
X. SfntvaW
a.Cap.ad;feQ5et)facjc, . wit&enMEMORiENtm&om. 771
X. ^nvoaltdProviforum MEMORIARUM benen Commififariis in caufa contra (&II3*
ftm A. 1 f f y . d. 4. Martii libevcjebeneg Libell.
SYJov /ttvo TOben ftejien £rbaven Jperren , Qecjeba&ertsoitber^u&e, bev ^ercf en fatttft
<"s*> Slnfcbavii ^3rouejt t>nb £)omI)cni / %txn 25ernart>t Qeen , Q)icarienbev£>om;5v<:r*
cfen, tmbOffitial be6#oue$ tmbJ£)ern3o!?artBr4n&t, Diaibfman Der©tabt25remen;
in ©afen ttnt) fujfcben ben ^avtten na befcj?veueti *>on t)em Jjboid^voevbtcjejten, in ©obt 3)uvd}*
Iud;ten f)oid)cjebovncii $tiv|fen unb J£)even, £evn <Cg>rifiopi>er, (£vl^Q3$fd;up tfjo 25ve*
me», Slbminiftiafovn De$ ©tiffftf TPerOems , J£)evfo$ien ff>o 23runf5tvu£ t)nt) iUmens
bord) :c. tmfevm cjnebicjjlem £)evn t>evovbenfe CommifTavii tmb 9\id;fcve, evfcf?inet2Ine\va(i
t>ni> ©inbicuS t>ev tverben acbtbavn Sjtxn wvovbenfen tin$ rcevbicjen 3)om*£apif telo t>nD -^vo*
uiforn t>cd Cafanbetf tHemorten t>nD vefecfovfal im^omctboipambovcb^Iecjevn, twDrceb*
t)er t)e gvfante ^ans Quaft t>nt) ^utrtd) Corfces, De3 ^avfpeh* tr>or *£flcbruetge t>nl)
<Dl&en!ant>ee Q3vemefcf;ev £antfcf)up incjefef ten Q5efIacjeDcn , t>nD ein ;'cDe Q3erfon fo t>on ercnt*
voecjen im@evid;t ved;fmetid; evfc&inef , tmD bvincjet iiad>f6icjenDe meinincje 5?(aejctt>if?, (Dod)
nid>f in @c|la(t tim$ jivfigcn £ibtl$ funDev fc&Iicbtcr ^rfefimcje ercjancjenen (Sefc&icjjteS t>nb
©ummarien vPefifion) 3n recjt fur mit>tQ3tte De©ecjenDeifl barup tr>oantn>orDen ctntof>of.'
t)en, ben (SiDf fuv ©cferbe fofroeren, Degftd)$nvoaItmiD@t'nDicue> toDonDeocf tuiflevboDDen
bebben, tmDfo foIejenDeS De 5Uacje tn ffat Dev^ofltiott evbalt unDvepefevf, ahftanup einjeDet
Slrficfel mfunDevfjeif, bt; bem €t'De mtbf bcm SOSovDe /a ober nein, bar be ^oflfion t>p bev
35effacjeben eicjenbaibf, ftift bav be t>p fvembbe @efcf>icbt ftefletfm, mitbem30Bovbe©elou&
obevnicbt@e(out>,t>nbt eincn 3beven.mfunbevf)eif, f!av,J)e(Iet>nb cjenodjfam tljo antbvooiv
ttn, w$ atebmm oevnetnbtmevbt, t>nb Slnmalben obev c^inDico tf)0 ftucje obev ©evoin Dei*
^afett toberoiefennoirh, evbebetftd>2Invoa(tane Ouevflot fobevoifen, iDod; off id;teS cjefet*
f ef , Dat f fjo ©cvoin ber ©afen nid;t noifl; voeve, obev nid;t ben>ifettvwtvDe, Datfuluicje voifl fje
nid;tejefetfef, nod)Ocf f]d;De3to beveifen t>evbunbett bebben, t>nbfd;ai ome baf ouevtcje fofecjc
bev^afen benfllid) ftn, aflevmaffen off f)e wibtx nicbt^ cjefetfet, bavt>ou oppentiid/pvofeftc*
vetibe, »nb mibt QDovbeboIt fulct>ev ^vofeftatiott fetfet unb fecjt al$ folgct:
5infencf(id; be^ (^vkfiifff^ Bremett unb bavtn bed Oibcn ^anbe^ tmb^avfpete f&o^
^EfiebrttcjCje , Dev.cjletcben Dev C(Den(auc(iaen .'Dora^evcfen ^amborcj (bavtnne £)om*
QJraueft/ S3om*S)ecfen ; Canonict, Q}icavit, €a(anbe^5Decfen, Q3vouiforet? MEMORIA-
RUM t>nb refcctoriai t>nbanDevemer cjet'|](id)e ^erfonenutibCfftcta ftn) @e(ecjenf;etf altf W
fanf cjefetfet fecjt ^lntvaltunb <Sint>icu$ obcjemelf , <x\$ folcjet:
^rillid; M tn bemelfen Clben^anbe t>nb^arfpefl ffjor^Efiebrtlgge t>nb ©fabe im
2lomftcfricPe cjebetcn X>er6efcfee« ^prencjel^, cjeie^jen flnelucn ^ucjera off SWorgen 2m*
U$ mt)n ein bunDf baf fo vua^ tonbt^ tvav.
3temfetfet unb feat, ^at fulc&e eluen 50?ovcjen^anbe^ ratn etn f;unbf ouevefft$ent>eIen
Saven , ouevmibbejt einem cjuben ^ifel an bamal^ £)om*£)ecfen t>nb €apitfel bev ^evcfen
Jpambovcj t>nb bevfuluen Tcacbfomraen gclancjet, M fo voa^onb i^ tvav#
3fem fetfet unb fecjt M articuierfe £)om*£)ecfen t>nb Capiffel t>nb berfuluen 9?ac&'
fommcn fu(c{>e eluen 50?orgen &wbetf mtn ein (junbt ouev ttin, tvoinfto)/.briftic{>, t>ertid>,
^eee 2 funfftij
77* UcEtmfrett mb Hacnrtcneett j.Period.
fiitifftid) 3ar t>nD aIfot>orroertefiDt DeS recl>tem befeen t>nD borcb ere t&or Wt #?eigere nur>
ten t>nD gebrufen fatben, #uer t>nD$infe Daroon cntfangen, Daf fon>a$t>nDi$n>ar.
3tem fettet t>nD ftat, Dat fulcfcc eluen $?orgen &mbe3 min ein JpunDt to etligen Offif ien
ber^amburgefcfcen^om^crcfen gefad)f , tmD De»erorDenfeDe$$Dom;<£apitte!$ tmb^rouj*
foren Dc$£afanbeS9iefecfori«f »uD memoricrt De jerficf;en £uir Dar&on de&euen unD beucn
faten, onD tbofu!cf)er Offiricn noffroffe angcroenDeffjebben, Dat fo »vas5 t>nb'id n>ar.
3femfeffef tmDfegf, Dat fofgenbcfl cin £)effl DeS arficuferten ©uDetf 3or>art&obeti
fo oueret(icnen3aren t>erfrorucn, t)nD ocf cin 3)eil ^tttrid* (Bermens anDct^ (Corfcee Dcn
einen ber Qxffaaenben tunme jerlic&e.£)uir fonuffenDe ingeDan t)tiD cin S>ciflfuld;etj@uDe*
na DoDe 3or>art Kobeu an Jefyan Quaft, ocf einen Der /efciaen Q3effaaeDcn gefamen,
t>nb on t>on bemeltem StctoribuS t>or jer(icr)e Jpuir fogefialt roorDen, Dat fo nxtftmD i$ roar.
3'tcm fctftf m^ fegt Dat /yitrtcf (CorDeo t>nD 3of>art Oua^i »on tiDf , Dcjuluen
ftfcb QHt acuefet onD gebrucfet bebben, Dc /erficDcn £uir 3nf)OftDer£em Sfcforen Dveaijler
bto t)p Daf 3ar r j\ i. tjorrie&fct onD bctaff , Dat fo n>ae? tmD ii roar.
3 em feffet onb fcgt tt>ar, t)at anno Sjtmini Dufent .BifffjunDert froe t>nD Difffig Dett
trcinfigeflen &a«$cbruarit, f)ebben Dc^ercn5lctore&'^t'nrtd?enc&erme?t6, anDertfCor*
fcesimD ^ivijcn Qujt Dat articuferte £anDt t>pfeggen , i>nt> Dat fo jict) Deffufuen fcrncr ntcbt
^ttDernemen fcooIDen , anfunDigen latben.
3tcmfcttet unbfegtwair, Dat Dord) fofcf;t>pfeggenbaf arficulcrfc £anD erfebtgef, DnD
Den J^erm 2lctoribu$ ooer ©efcgenfjeit bartviber fo r)anbefen fi-tcj geffan.
3tem fcttcf uuD feaf baf tmangefeben fufcjjem <33pfeggen ftebben $>imi<& (Sermctis
anbcrsCorbeo gebeten, tmD ^arto Qitafi ftd) bemclfen £anbe$ tmb ©uDe^ tmbernommen,
Datfufuegeplogef, «efeiaet v>nbanDer$ na orem@efdffegenuffef, M foroa$miDi$n>ar.
StcmfettctonD fegtganSane fold) tmDememcnt feigetif, plogcnt t>nD nufteiiD fo na Dem
fcpfeggen gefd)er)cn miDt Der Jperen ^lctoren roiden off fiilDorf gefd)etn.
3tem fettet unD fegt M einer 3or}an(5ermem3 t>pein£)eif, Dem arttculevfen ©uDe
angefjoricr), roanef t>nb buif?fici)ftftef, Datfo roatf tmDttf roar.
3tem fettef t>nD fegt Daf am 3ar Dufenf t>iff butiDert troe tmb feift fig Den feueDen $?«r*
tit f>ebben Dc^eren %itm$ bemcften 3o£>art (Sermens fofcD@uit Dar MS^uie t>p|leif t>or
Diffteiu £tibefd)e ^arcf /erficJ) Daroon to entricbtetiDe in ^uf tinge t>nD ©eroin gcDan, Dat f>c orf
Up mit rotDeren UmbflenDen 3nfcoIt cine^ oppen 3n|Irumenfei Darouer t)pgertcl;t entfangcn
t)i>ffet , Dat fo roatf onD i^ tvar.
3tem fef tet onD fegt Daf Dem t>nangcfef)en ^ano Quaft fofcn ®uit 3oi>att (Sermetta
^crbaDcn t>nD Daroon tf;o tr)enDe angelangef , ocf etlic!) ^>eil Dc^ Slcfer^, fo Jofyan (Scrmctte
in^attingc »nD@cbrucf DaDDeanftcf) getagcn, Datfufue gcfeigctutiDgepIoget, t>nD bemclfen
2fOr>art (Scrmens Ded Dct!id;enffeftcti>nDfpo!ierf , Dat fo reatf t>nD isroar.
3tem fettet t>nDfec!)t DatDefiifue^ansQuaflbeflagcDcmitfofcbcr^pofierungeniicfjt
flefeDiaet Dan kfft anc einge oor.aanDc vidnli<\t ^anDlunge , Dat befftc t>nD Den tylatti Darup be*
melte 3oi?a»t (Sermeita ftn &ui$ftonDe befft tonD fo^eberoantif, bctunef, t>nD eme alfo
ftne farenDe ^Kiue t>p t>tiD oon Dcm £offfe foDrtt)enDc t>orf>inDcrt onDalfoDenfrigeu togand
fiueS $m\t$ vrt* ^Ganuuge tDorfperret v>uD Dcffcn fpolicrt , tiat fo roa$ t>nD i^tvar» "
i. Cap. acr)fe Q3e*)fagc. wnbenMEMORIENtmibom* 77;
3fem feffet t>nb fecbt tmt in 5frifeilia)en fKed)fen onb Conftitutionibus l)eilfaml(cf)
t>orfefjen unb b» fcfrroeren ^enen gebobben , t)at neniant) roat roerben ©anbeS offt 32}efen£,
befi , ben ant>trn ane ttorganbe red;t(id;e ©fentniffe, ftnetf 35efttteS cntfetten , fpc(ieren
ot)er entroeren fd)cfle , baf fo roaS onb te roar»
SGiberS fetfet t>nt> fed;t ^orfcben^ Oied>ten^ fo fulci>e ^ntfeffimge gefl^ec Dnb ^er <^po*
lianS etn eifjenerberenffetfeben ©uberroere, *oefufue fd;ul(e Darburd? t?en (^icjenbom t>c rroerf et
i>nt) ner(aren fjebbcn , roo ber <g>pofian$ ouer ftn eigener roere , fcbaf t)efu(ue t)en recftten ©ercert
t)er @3uber fo erieggen t>nD t)em (^pofiato to uorria)tenbc fa)ulbiej ftn be$ to red;fe ge*
ta$m.
3fem feffet »n& fecbt bat t>cn aKen t>ni> ibercn obarticufcrfcn S>fnc?e fr>fr)or (Efic^
brugcje onb tm (Dlben >lanbe ein cjemeiu Q)efa)rer; onb &mmoibt onb fage tat fo roa$
tmb i$ roag.
SMeroeifl n&u bem roo furgefragen, a(fo i(i 2fan>aff$ »nb®inbtcif!ifia) btff in rea)t
fo erfennen, fprefen »n& erfferen, bat articuferfe ®uit eiaenbomfia) ber^ercfen £amborcf)
twb bm ibigtn ^lecjern fo uerroaften fo frenbia) , be befa)ene ^pfage reebfmefia) onb be*
fknbig , t>nt> l)at ue ^effagten uen Jperen 5\(eacrn arftcuferfc @uit (: orer notfrofft bar
roerbe fo (janbefen boin wit) (afen : ) t otofieffenbe t>nD t»nuor5tnt>erf fofgen to fafcnbe fd)uf*
t>tcf> 1 ccf rwrtfiia) fofgen fo (atenue ouermiubeft roegen bed recbten anfoftolbenbe ftn , bat
ocf uaf Dpfjolbent onb fcorroeigerent tmrccfefmetia) t>nt> unbiflia ft>, i)nbbat ^attfen <&uaft
bcme beffageben ^o^att (Btomens beS Sltfertf fo f)e in gcbruicf gebaf fo entfcttenbe , rnt)
one ftne ^off-^tebe to befunenbe , rmb a(fo be r>ff> t>nb inbrifft ftner Darenbe $aut onb
leuenbiger Q5e(le to ucrfperren »nb fo uorfjinberen nia)t gefemef , baf ocf fo(a)e roebber rea)f
furgenomtnen , »nb barbora) be ©fraffe t>nb *)3ene ben recf;fen inuorfiuet beffia) oorroer*
tfet onb gerorefeft fybbt, bat ocf be Q5ef(ageben afle »nb tebe t>pgef(agen »nb l)inber|teUigc
J£)uir tfampt bem crfebenen (gc6aben »nb 3nferefle t)onf ibt arficulerfer Q3pfage erieben, »p
ferner 2in jeige mib £iquibation , 1 0 betaienbe fa)uib.ia) t)nb t)orpita)f , fo(a)3 ocf roercf(id) f 0 er^
fofgenbe »nb to betalenbe ouermtbbcft roegen be^ rea)fenantof;o(benbeonbbarinnento »or^
bamenbe ftn , fte ocf conbemneren onb i>orbammen.
Sifle^ onb /ebe^ fampt onb funber(id) in ber bcflen Dnb furfrcg(i($flen §orm , Qfiat t mb
©eftaft ocf fo uele ftner parte/ tfeo gube unb ^Qorflanf erf ant roerben fa)afl fan ober maa) onb
fo uefl rea)f ftn roerf mibt entria)tinge aM ber^aluen oplopen^open unb ©a)aben t)on
Fumpjngen pro(iirenbe i. ro. »♦ u ric&ferlia) 5impt onb afle QfttoM ber red;te bemufiglia)
anropenbe*
^orbe^oltfic^afler^offrufft StecjW.
XI. *2$fy<M ^u^flett &c. Exceptions-(gc{)rifff contra t>Oi*5cr^e5cnt)cc5
Libell.
<£ur ^voren roivbenn €rnuef!cn €rbarn *>nb 2(d)fparn J^ern ©egebaben oon ber Sjubt
(J ber ^ircben eanct Sinfcbarii ^robjt »nb S)cm-Jg)ern £ern Q3crn^artcn (Eteen Q}w
caricn ber $Dc m^ircbm onb *Offtciain be^ $>out$ onb ^ern ^ofcan Q5rant Ofaibman ber
&M ^remat M gorO(id)e t)ororbente Commtfjarien eifc|?inen Sojan Ouaft »nb ^un^
^eee * rid)
774 Urfuttfcett unb Hacfcrtcbtctt s.Perlod.
licjT £urt)e$ auft De uberfcfrkfte 5\(age;©c!;rifft ber t\>ht)iaen t>nt) 2id;fparu #ern t>erert»c#
tent>e$Dom;Q£apitteI{? tmt> s}}rouifofn t>e3 (£a(aut)e3$)}emori'en&c. ju Jjpamburgf beuingen
inen affe Sftotturfft t>er 9iecf;ten infont)erf;eir , t)a£ fte fld; ju feiner t>berf!ufpgen betvcifcn^en
t>orbunt)en r>aben tt>otfeu baruon fte offentltcf; profeftiren.
Q3nt) fagcn, ba^ uert>ormet'nt)t mignanbt t>nb onfcgitimerf ©inbicutf tmt> ^fnroaibf
fur aflen £)ingen fcfntlfcig ft> ftcf> ftneS gerumpfen s2lmpfS 511 (egtttimirn tmt) gefd;icft$u ma*
cben, anc t)ad "fcIdE>d fet> t)en %&m gefd;een, feint>t t>ic 25ef(agfen &u anfroorfen nic&t t>or*
pfricjjfet be$ ftcf) jutri Oiccf>fcn ge^agem
©agen roeifer ttl vim Exceptionis peremptoriae rei fmite ad impediendum litis
ingrefTumDiet)OrmcintCiT(eaerr>aben fine aclion operirt ergo perglo. 1. j. fF. deaflcflbr.
ofKcio judicis a Hmine judicij repellendi funt uancin9)?acbftt>ar, nad;t>em t)tc Q3eflaa>
tm t)ic anaef(agfe ©uter (cnger benne t>ber Dorroerfe $tit t>ee red;tem , tmt) fo (angc cujus
initii memoria nonu extat in gerig(id;er tmuorrucf fer flifler @en>cf;r tmt) ©ebraud) gefjabf,
fcnb Darburd; t>ae? jus fuperficiei an fo(d;en ©utfern a(fo iveit erlangt t>a$ bie Q>ef'Iagte t)en
^legcrn , jebocf; non animo litem conteftandi de qtio proteftaturan t)cn pricfcriben-
ten crlangfen @5ered;figfeit juris fuperficii utilis dominii gar ntd;te? beitenbig feiubt , Dcr^
^afbcn aud; feineS Sroeiffelo' e£ foflen t>ie 25ef(agfcn t>on Der mutwifligen CHage mtt erftat^
tung t>cr expenfion abfolvirc (ebig tmt> (06 , aud; cin crotgf ^tilfcOvoeigent aufferfegt tmtvbaS
Sncn bte^legere r>tnfttvtrctc t>on 2f(tcr bergebracbf an t>em ^arligen tmuoranucrfcu gerconfi*
cf;en Sllfer gegebnen Sinfcn @d)u(bigungcnju(an!cncifant^crucnllcacnefurbef;a(t(id;c97off
turfft t>e$ Ovccjjf cn ju £rf cntniffe.
XII. EJUSDEM Q5cfcf)u(t)tgung M Ungef;orfam^ contra tue SfafanM*#erren.
{\oc6roirbtgflcr tn ©Dff &c. S>urd;(cucf)ttgiftcr £ocf>geborner gurfl gnebigtffer %ii
*<J 2Bteroof fcngcr t)an fur funff c^Gocf;cnt)ic Appellanten Jofyan Quaft tmb $>in
ti& Cur&CS itl appellation libell t)en Vicarien t)er MEMORIEN tmt> «ftalanbt De^
$&um*®tifffe ju ^amborge fo bei beme Appelianten burd; (Erocr Surftlicf; ©naberi
Caucjfet; 9iccf)f ju t)erben tncn ;u ©berfcbtcfen betto((;en fegcn ^amborcjC 511 ioanDen gc^
ftaft ibocb abcr t)tc Jg)ern Appelkten bic Ducbferlidje ©efajtc gcorbenfe 3eit bcr t>ier
SBocjcn garnid;t^ctngebracf>t funbcrn bicricbfer(icf;egcort)entc3eitfreucne(icf;ermubfn3i(Iiger
3Be$ t>berfcf)rittcn t>nb t)ngcf;orfam(tcf;en SiufTenpIciben fo t>ermercft ftd; attd; Darau^ t)ae?
ftc finc aaion mufraifltgcr 2Beif? temere exponirt t»cr6a(bcn woflen aud) t>tc Appellan-
ten t)cr Appellaten gclctftcn t>ngcf;orfam f)tcrinnc t>nt) mit befcf)u(t>igt fte t>tc Appellaten
fiudj) fcrner nid;t bann fte t)ie Appellanten sutbun fd;u(Dtg tm red;ten,u.ige(afTent>auonaucf)
f;icriun t>nt) mit @o(cnnitctcn proteftirt f)aben t>nbertf;cntge^ gleig bittetgroer gurfillc&
®nat>e roolfen ime rcd;t fuper contumatia crfcnnen t>nt) au6fpred>en t)ad uicAppellatenoo
ibrcm QSngc^orfam Der appollationen Clag^tucf »crmttge gcmciner (Se#cf>fd>cn ^ecf;^
tcm in bc^ foro roir icjt alf;ir ftccn aucf) gebalten roirbct t>cn Appellantentn irc Sfa^@tucf
feflig morbcn fetnut bartnnen aucf; mit grfiartung afler Q3nfcft (Scf;abcn t>nt) Expenfen biflicf)
rocrn)iitrocrt)cn obcr abcr in@>afft unbcrf;cbIic^cQ5orf;inberungnod;ma^ingeburenter3cit
We incn t)urcb g»er 3ur(Wt* ©nal>e gcfanjt roiruet, t>mtiubrcngcnfcf;ult)ig, oneDa^Deme
Appeil.inten
2. Cap. ad;f e <$et?facje* *oti t>eti MEMORIEN tm &0m. 77 f
■ —
Appellanten bie Executoriales .»nuor$ucjfiicf; t>nt> fcftlcuntcjlic&engrgcen ju fafienjimf anbf
tverDen, (ieaen^s«recbt»orbef)altlid;ev^i)tfur(ftde quo proteftatur,
XIII. Appellations-Libell Joban Quafien contra bie Vicarien UUb Calands-SJortmin*
ber in &ambnrg 1516.11, Maji.
£yuf ben 12. Maji anno y6. tftt)^AppeHation-Libeliburcf;Pct€r25efcl?op'nebenemett
*Jr ^afer ©porfcCbclbe in bie 23remtf<bc £an$lc9 ju Xtore&euberantroortet, unb fol
fcem £eaentf;eif ein C^onat^eif angcfegct fein , 3rc Wottxuft barauf t»ictorum ciniufofoi
genbe. .. ,-
5w€rc.#od?f.©naben, #od;mmbicjftentn©Oft, 5Durd&(tuc&t^tilm # £od;cje*
bornenSurjlenunbipern, #ern Cbriftoff&x j^ifd;of 3«n cjnebicjften £ern , erfd;emett
3ot>ati <&uaf* unb <£>emrtct> Corbc8juunbertentcjergolcjeif>regeincjen.>orffencnAppella-
tion unb barauf attgcjebrad;fe Inhibition unb Compulforials-Q^rieffen ai$ cjeborfamen,
tf)in unb fe|cn t'j;re Appellation .Stfacje fecjen unb wiber bie roirbicjen ^)erren Vicarienber
MEMORJEN unb Calands im £J)um , befjafttn Sfenen atle 97cttruft De^ DCec^ten, tnfon*
fcerbeit ftci) ju Feiner ubeifluiTicjen 25ett>eifuna. i)Or|tricfet l)aben roollcn , de quo prote-
ftatur.
(5rr)oIen barauf ifjre bcibe * * t '< emcjeroorffene Appellationes cum beneficio non
deducla - - - - unbfacjen, wiewoftmOCecfefentJenfeben/baberDiidKcraquobieAppella-
tion md)t juldfft , unb fernerer barauf tterfdret, baf? €r bcr Oiic&fer in bit Pcen be£ DJedXen t)er*
faflen fei, fo babm Doct) t>k fdmfficj>en giirftf.CommiiTarien ber (£rw. unb <£brent)efie#err
Secjeb aoe uott fcer £uoe Dechant unb ^bum^err $U S. Anfcharii jufamt fetnen mit t>er*
Olbnetcn CommhTarien ctfg Ditcj;ter a quo nict>t alleitl hit Appellation , fo bit Appellantc
t)Um btn SMnftacjJubiiate be6t>ercjancjenen r s \%av$ recufationis unbebr beS&rtecj befejticjef,
tioct)eimcjUrfJ)eif ercjancjen, cincjeroorffen, md;r annefjmen nod; deferiren roollen , funbern
tiber unb roieber d\td)t , unb t)k eincjeroorffenen Appellation roenicjer nid;f attentirf »erfaren,
Unb etn nicf;ttg unrccbfmdjficj Urtbcf erofnetunbgeft)rocJ)enberon)epcnbieAppellanten<iber^
tnate barauf *u appelliren t>erurfacr;t , nicbt affein aucr) bem gufofcje inhibition unb btc ®ebtfr*
tniS tn ber Jurftf. .€anfcfei autfcjebrerajt , fonbernaudjifjre AppellationLibelmbieCanfcfet
tibercjeben, baffelbicje neben ctner cjeorbneten 3e itf ate*>ier2Bocl)en, ibre9?off>burftba#ecjen
tweberum einjubrincjcn , t)tn J£)errn Appellaten jufWlen unb bebanben feaben laffcn , unb uber
fcie Appellaten jum erften , anbern unb brtttcn angefe|ten ^acj ibre ^ot^bmff unb e^afft tcjen
€ntfd)ulbicjuncj einjubrincjen , afn^en uncjef}orfamficj)en UffcnbiKben, baburcjf? bieAppel-
lanten Derurfac^et n?orben tbeemal ber Appellaten Uncjel)orfam ju befc|)Ulbicjen. Xltbtt
tballe^babcn le^fid;enbie Appellaten bci ben reculirfen Commiflarien i)m Appellantenun*
gead;fetbei bereincjeroorffenen AppellationSbnenben Commiflarienaud; t>k gtirfli. Com-
misiion aussbriicflicben ju exfequiren nicl)t m$$kbt, einen •£)ilff;$:aa. ancjefc^ct, obnun
IVOl ber Appellanten , tf>rcv Appellationen 9vcd)tferticjuncjbenCommiirarien jucjefd;rtc^
ben, unb bcr auicjecjancjenen InhibitidhQ5erict)t cjetban, ftclferncrenattentiren^suenrfja^
tcn fjetvarnef , fojabenbod), t«^Mncrn)o^en, bic Cora^arkn tonen AppeiJanten tin
Atten-
77^ Ur£urt&ertun&H4<£ncfcten $.Period.
Attehtirenfr®ebotb bti Pcen bunDertunD jroanfcig ®olb*©ulben auferieget, tn einer 3ejt 7 Dic
(2Dte , Die Commiffarien itt i&rem ©c&retben Den Appelianten gefa&f , "oon if)ren Der Appel-
lanten-£anD, Daraufbic Appellatenatflagefabjuitefjcn, unt) if>iicn t>cn Appellaten Daftef*
big ein.jureutoen , mit fofd;em unricf;tigen ©ebotf; unb Prscept aud) fo I;arf auf Die armen Ap-
pellanten geDrungen , Dag ©te sumbritfenmal, DerauDern fcorigen Appellation jufiercf,
aufDa«unve*tmeflt0edPr*cept5a6enappeIIireumu(fcJT. S>teii3ci{Danntcf)fa[(etnDie<)ucf;*
fer a quo.alS recufirfe Commhfarien Die beiDe Appellationes ntd;f annefomen noa) deferiren
woflcn, fonbernDaraufattentiretwrfaren, unDn)entaer§ntrf;tUrf{;etlaefprod;en/ ttttD mtC
&erExecution juwrfarenunDcrftanDen: £>am aucf; DieAppellatenauf threrAppelhtio-
nen Died;tferfigimg ifjreS fiu»enfItd;enunDmutf)n)tfltaenUnae5orfamd6a!ben/ 3nf)a(t£ De$
vki t/\cw;i rtLtciiLiui; uiw uup vmi)wvw vk ^ppenacen ntu;raactn tn vj. j.^.rciicrurticpc
Ofrafe Der fnhibition , unD Dajl ftc Die Appellation anjune&mcn seroeiaerf gefaifen , fonbem
aud; Dic Appellanten oonDer Appellaten mut&rotfli#n5?lagen,^iod;maf;l$ mitgrftaftung
aflcr Unfoff, ©cJaDen unD Expenf bitlig cntbuuDcn, uuD DenAppelhteneineroia^fil*
fd;roeigen aufferlegf roerDe.
^>ag aber ju ungef)orfamer S&iDDerfeSung Der gurftl.CompuIforials-Q^ricffen, Dte
A&en bifj&er nicfrf edirf. ©0 roofleaucjj brcAppellantenbaraufberCommifiarienunb
Appellaten Ungeljorfam befcfutlbiget fjaben , fetned groeifefd , jte foflen Der Pcen tm Compul-
forial oerfaflen fein, unbnicbtroenigeS Dic Aftenauf fcrner Aftioribus Compulforialibus
nodmiafs bti ciner fd;roercn Pcen l;erau^ugebenfcf?u{bigfeitu (SfeKen^saDvec^, oorbe*
6a(flid;er^otDurjff.
XIV. 5lbcrmaf)ltgc^ Appellations-Libell. 1576. n. Nov.
Oyttt SMngflageS Den XII.Novembris vC\t Jtfyan Quap Dif? Appellation Libell Jtt QtAt
*Vr fce in Dc 25remifcfc>ert (£an($fei ttberantroorfetDcTraufDem3egcntf)et(aIdVicarien!mD
Calandes-$eren aucf; Der MEMORIEN Des$&umflifh> ju^ambunj ein$?onate3ette fof m
gefe&t fetcn,tn Derfcfbcn fixifl ifjren 3egem23erid;t ncbcn ei|jcm ^afer <g5porf*@cIbc roieDerum in
Dic £an(?fet ju tibergeben.
Pr £ro. #. ©. ^)oa)rourDigflen m ®Dtt ttnD £Mtrcfjfeud)figen £oa>
geborncn Jiirflen ttnD £erren Jpertn Chriftoffhm 6r^Q5ifa)off ju 25remert Admini-
ftratoren be$©ttfffe>Minden, #er$ogeusu25raiwfct;t»£tci unD iUSncburg fetnem gnaV
Digtfcn #errn erfcf;einen yofyan Quaft unD &ewrtcfc£orOe8Appellanten ju unferfbd*
mge Qjolge ibrer eingeroorfetien Appellationen 9iea)tfcrfigung. Q3cbicnen 36nen Dorbejjdft*
ItctaffCUnDjeglicbe rec&tli$e^0ftiirff cumbeneficio non dedu&a deducam non probata
probam , t!)un Darauf unD fe£en if)re Appellationes ttnD gufprud) fegen unD rotber Dic roirbi*
ge unD ad;tbaren Jpevrcn Vicarien Dcr MEMORlEN ttnD Caland DciJ ©fifft^ ^am^
burg.
UnD fagen , tvterool ju dttfyt Ded %. Oietcb^CrDnung uttD ttfeefttnDtgfen ?cmDfrtcDen
f)etffamlta) t)crfcf;en , Dag nicmatiDe^ Dem anDcrn fctncr &abenbcu ®e»e Jr enf f^t n fofle : &unt
Dern
a. Cap, acj)fe25et)facje* w\ btn MEMORIEN imlbtm* 77«r
bern rodre m Dcn anbern ;u fprecf)ett , ber fo( folcf)etf mit orbent(id)en Dtec^tcn fucben uni) furner>
nien ; unD ibm t»aran tafttftfgen (affen. SDeS aber unangefeben, fo baben Die Appellaten De$
nidbt aUtm DeS fcergangenen fiflen 3fare$ De$$?onattf Martii ficb unDerftanDen , unDeinen
Johan Germers gnaubf Den Appelknten in ibre Q3ebattfuttg mit ©elb- ©eroait gefai^f,
funbern aucf; bet €■ $. ®« ^ (Srroirbigen unD^rbaren jpermSegeba&evartoer ^uoe
^r)um^errn unD *})robft 5tt S. Anfcharii Bernardus Stein Vicariusber $ird)enunbOffi-
cial \)t$ -£)cmc£*, tinD fohan Brabant D?af man m Bremen £U Commiffarien ausgeDractX fik
btefelben ficj> eineo fo(cf?en gefabr(tcf)en Proceffes ;ugebraud)enunberjtanben, DaS enDIid) ettt
Uru)ei( unbefefngteS jvriegetf, aud; ungejfafteter juber Appellation9}otfruft, Dergeftait cr*
gangen :
^\% aftebiettxii Die Q}erf(agfen Dem %btmv£a»ifte( ju $>ambuv$ id&rficfre gtnfe ge*
ben , fo etfcnfen fte , Datj folet)e$ £anb Dem Capitrel jugcboret &c.
^lBan Dan nun aucf> &atf HbeSIirte £anD Den Appellaten juJwnDe , roie if)nen Doo) nicf)t
geftonbcn , (jabetiS aud) nict)t beroeifjt , oiciroeniger %\\ erotgen geifen envetfett
roerben.
@o ijl Docf) einmaf roar baj? Dte Appellanten Die ^dnberet fo fte nocf) &euffged §age£ itn
u)rett S5#8 »nD ©ebraud) baben, t>on ibrem Q}ater unD gtir -felter ercrbct , aucf) fdnger,
t>cnn liber 9>2enfcf)en ©eDencf en , m il>rem gcrubJigen Q5cft§ unD (^ebraucf) , one einigeS Sfftm
fd)en gcturlid)e nocf) recfjtmdjftge 3ufage inne gef)abt,bcfe|Ten unD ibreS ©efallmtf ge*
braucfct,
05 ban g(eicf) attcr) Die Appelianten nomficf) JohanOuaft Druffefjalb 9}?arcf unD ///>r-
rkh Curdes funf $?arcf ^ubefcf) Den oormeinfen ^{dgern^dbrlid^umSmfegegeben, fo
ftmDcn beunoci; Die Appellaten im ©rttnDe nid)t beroeifen , Daf? fte fo(ct)e ginfe oon Der angejo*
geneu libeilirfcn £dnberei 3dr(tcf)gebenunDentrid)fet babenfoflen. 3)ieroei( aber Appella-
ten uber ihren ricf)tigen unD unricf)figen furgcnommenen ProeefffKbeme^QietvetfeSunDer*
.ftanDen, fyabtn aber DenProcefrnod)Q>froefg, ttJicftquDiecbtgpburef, nid)tgefurct, uni)
jld) a(fo oott rocgen De^ 3df)r!idS^n £m§ <m DeS libellirfen ^dnDcrei De^ Q5e(%ttf unDPotresfion
gerumet, aberfo(d)cdnicf)tbett?cifetunD5e^r)a(b, tDoct) nonanimo lucrandi, de^uopro-
teftatur , in Der Unroar^eit befunDcn.
©0 bittcn Appellanten. g. 5. ©. ganfs unberfr)dntg(id) tm DCeci)f ju crfennen unD er*
f(drn, Daf] libcfgcfprocfjenunDrooIgeappellirct, auct) Daj] fte , bte Appellanten ftct) ob fof^
d)cm gcrttf)mtcn , erDid)fen unD recf)f mefftgen Q$eft^ unD geubfcn ©croait alic^ ibrer ©erecf)tt>
f eit DeS 3itifjocrgcroaIDtgef unD oerunrcct)tigef. &tmb aud) Den Appelianten Den entroalbig*
ten^offDarinnenfteDenyo^GtTWtfrw mif@eroa(tgefe^ef, fiir ailen £)ingen , jufamt aU
fer Sbnu^ungen , llnfoff , ©d)aDcn unD Expenfen $11 reftituirung einjurdumen im^ ju
erffatten fd)iiiDig, 23Sirt) ibnen Den Appellaten auct) im Otedjtem biUig ein croig ©ti!fcf)roct>
gen aufcriegt , ficHen5 jur recf)tiicf)cn Srfdntnifj , oorbebdltlicber^otbDurftDc^OiecbtenaC
g. @. Surftlicber «Srfi^ifcf). ^>odf;at)elic{)e^ mtf^Ditc&teviic&e^ ^mt «n£)ertcnt^(t4>en ^itten#
tynen Die ^ered;tigfeit mit$utf)eifen*
LCffcito 3^254^ gff (f XV.
778 UrBurtbctt UrtbHacfmcbtert ^.Period.
XV. Replica Hans Quaftes occ. contra Syndicum unb ^furoafbe betf Calands luHam-
burg. if6i. 2. Aug.
Produ&um f^n/tf 2. Aug. if6i.
empfan^en affjie t()0 Bremen
d. 4. Aug. if£i.
S)fuf ifi0etoa$fe Exception Syndici tinb ^fntvaftd &er ^rrwiirbigen / (£ rBaren Jpod)* unb
vl roolcjefafyrfen Proviforen ber MEMORIEN unu gurfrenber be£Cahnds in $f)um#
5?ircl)en ju <b<wiburg , roebberftalen anf)ero 3£orbt(in £anf$ Quafi unb &tnridb Cur^
bcs , becffacjfe, ifjre interponirfe Appellation, barauf uberret'd)te Libel , cumadjun&is
protctlationibus & petitionibus aucf) atit>et*e bercntbalben in contumaciam furcjeroanfe
Aden , unt) nefynen , roetf baraufunt) barinne cjefafj , t?on £erren dfacjevn cjefranben , cjcricf>t^
Itd) unt) fiir bcfant an, roag aber ir>nen jurDtbern f an t>erpanben ober gcbeufct ruerben , bacje*
gen cjeben fte generalia , fcarfcon fte aud) alfjier follenniter bejeuaen.
£)ie £5ec(acjfe bebincjen ftd;aucr)fiir, bar5lntDa(tfeineifPrincipaIenjucjut^tn^Bo^
ftivuncj feiner €(acje manijetyaffricj ttnb »er(uf ticj rotirbe tm 9tecf>t befunben ober eff ant , baf? ftc
alfo ban, t>te £jericr>tfic[)e unb fonfi auffgcfawffen UuPofren r aud) bie poenae temere litigan-
tis, mitnicfctenbecjeben, fonberen bie injumanen ftirbefjaffen , de auibus follenniter pro-
teitatur.
Unb faejen ferner in fpecie , baf? au$ bem tiberretcfcfen inftrumento appellationis jtt er»
fer)en, bafj bie befd)ef)eneAppeIlationAn. Dni if f f. d. ig.Maj unb roan bte mitbemdato
be$ furmeinfen ober roieber DiecOt cjefprocben Urtr)eite, fo An. Dn. 1 f f r. d. 1 ?. Maj befct>er>eti,
roirben, an 3f)arn, 9J?onatr> unb ^acjen be(eud;tt(jet , befinbet men aucjenfcfjeinfid) , bafs
Me Appellatio ftt nad) erfatlfer Urfetll. Intra fpacium quinque dierum interponiref &
iic jutto & debito tempore ad appellandum ingrosfiret , unb nad) OrbmttUJ gemeiner
^aifetl Dtecf)te barinne procediret Auth. fed hodie C.de appel. §. 1. quod ad conful-
tationem extr. de Sent. & re jud.
^Cennuraud)fo(cjenbe^ bit geifinterpofitaeappellationis, bted. ig. Maj An. f f.
gefcf)er)enmitber3ettpetitionisinhibitionum, foben 19. Sept.ejusd. annicjefd;ef)en, roer*
ben mit gfeifhrrooaen unb conferiret , feinbetf fd)(ed)t 4. ^onatr; (roie aud) 2lnroalt bcfen*
net) in rodc^er 3eif unb (encjer $rift bif* an unb tn t)it fecbtf #ftonatf) t)beren , jecjen ^m
fKtcf>tev erffcr inftantz proceff au^ubrincjen , nit benefjmen , ^k cjemeine, ©eiffticfte , £Ge(f*
Itcbe , ^atferf. ©a^itncjen , Statuten unb Cammer ®ertcbts Crbmmcj cjeben aucb fo(Itc5
grtft nod) audf) in bifier Srift obbertirfe^ 6. Sttonaff) , nemanbe furfcfcroicjen , tvoburcj)
trfofcjct , ba$ t'5re Appellatio nid)f defert ju eracr>fen unb ju f>alt en fei.
2Bie baffelbtg be^ Jp. Dteicf)^ gammer Q5ertd)t^ Orbnuncj unfer ben^itel 'Jntvae
%tit ettt jcbcr Appellation 6Vc. $. 1. circ. fin. e(a'r(icf) furmelbef.
©emcine bcfd?riebene Ovcd)te (ccjcjen nemanbpoenamdelertionis auc&auf, bteinbe^
tltrter grift feitte Appellation ad;tetfolcjet L. eos qui «Sc 2. fi appellationem C. de
Appella.
^Die Appellanten r}aben aud;3ufofcje incjeroorfener Appellation : Inhibitiones an
fefbi^en
2. Cap. o#fe 23ej;foge. vtn btn memorien im fcom. ?79
fe(Dfgen3>arnuni>#?onaf&, debito tempore , roie oben gefa§ , auSacbrac&t, unb foto
be£ barauf libelliref , nw'e ex aclis merfeijen.
Unbjufefcen 0'oocbDcr^Qar6eitjum9?a$f5ei76femff nicbfg gejtanben) baji bie Ap-
pellanten aflerfeit , bertnajfen , roie ftcfof ten, im£Recf)f, nitf;dtfenfurtgefaren. Sluci? ju
bcftnben , ba§ fte juajeicf) , tam in fbrma , quam materia appellationis fjdttetl proce-
diret.
3f)f0 Sfttroaff M. jfob. Breigers fjaffe attd), habita deliberatione, tnit einem be$
Appellanten, bifc ©acf>e m ber £erren CommuTarien erfentniffeoncaUc^itieioritcaef,
tvic 2lnn>a(t ba$ fiirnteff unb fefcef.
2)ie Appellanten nebmen aIf>fe@eric&tl!C&aefTanbenun&juQ3cfe|Itfluna!6re^©ru^
beS fiir befanb an, tnad 2Inn?alD uttb Syndicus oon rocgen bco iinrn Appelhnten m?b N! . fob.
Breigers gefafc, nenilia) btd , ba£ fte ofme Wljtiil bic ©ad;en att beit Commifforien foif c hcira*
gejMlet nabeti.
#ierfegen fefcen Appelhnten roicber Syndicumunb2fnroa(fen, bag^runbein/cber
red;t furilenbtcjcr ftd) n>i|Je JU befcfceiben, quod commisfiones fint ftriai Juris.
$urroirfc bie Smiliid; Commisfion , oaraufbatfUrfcrtaefprodjenfeinfof, t>on %*
roaibctt ttit barget&an , obcr iumtveniailcnbicChu(ulbaraufba^Urt!)ci(acfprocf;cn fei fur*
mercf et noel? furmelbcf. ^.
S>ag bic Commisfion nod)anacricf?fefeChufeInicf;tacfa^ baran fragen Appelhn-
ten gro§ 9?ad)bencfcn , uttb tr>un |tcf; baruber biflia jum bobeflen becf fagen.
Sftur tttaa in ber Commisfion bett Commiirarien tecundum fliium communem hu-
jus judicii , (ibod; tticmaub fjiemif injuriirtgefa^t) caufl-e agnitio & non decifio litis
befaleti fcilt , U\fi bctttt offcnt(id;S d\cd)i§ : Cujus caufe a£Uo & non decitio Iitis de-
mandata fit , in prajudicium mandantis & cujus interfit , nihil egifle.
9?ur geljuret ja $u oofliger ^eroifligting bcr angeregten Renuntiation biefeS confenfus,
cujus unainterfit, a!febedetncn$?it;Litis-Confortis, roorbieibtbiefer.
2)a§ aber biefer, nit mitbeibem£)anbel bamaie geiKfenunbbenaclumprayudicia-
rium nurbcftnbet, fobatcrbarubcrfcine^cred^tigfett, ohnefemefelbfr$u(bort, ntt furge*
ben rooflen. £)erroegen er felbcr ftir ftd) unb fetneS tttit 5?rieaS furroanf e crfjebtid; fururfa cfret
m appelliren, roic bcnn jtt befcljen. Unb fan i(;ncn ba$ FaaumProcuratorium inihrem
Inftituto mit @cf)aben , quia fines mandati egreilum.
5l()nc ba$, tt?angleid)Appellanten bi$, auc&miffurftitWffcn, fo ifl au$ gcfc|fcn
Sfnroalt^ Q5erid)t rociter m crfeben, bali fpecificirter Appelhnt , cinaitcrbcbagrci Sjaafc
ntan, bcr unroiflentiic^ unb unerfaren be^ d\td)t$, unbfoi bcnnoa; obnc Witttl bcm Com-
mitlarien bic <Sad;e ju orbrcntc ^cimgejleflet f;abctt.
Slnroalt njcid , roo crfarcn t>it %yautm uttb fd)ltd)tt Spau$2mtt bic Leges oVConftitu-
tiones ^altctt , mi$ aud; qui propter imparitatem rei vel caufte dicantur miferabiies
perfonae de jure.
^Ban nurbieAppelhntenbcibe, obcreine^raflem, jugfeidjmif t^rent Procuratoren
;ege«5imvaIbe(?SyndiciPrincipalen, tvicOfcd;f, rocrbcnin^ifarun^, stCiffeiifcfa/ft unb
StTff^ tvarer
7go UrEmiben imfc V%ad)vid)ttn ?.Period.
xvavtt gei|t(id;er unt) gemciner befd;riebenen Dfed;fen grfdntniffe gegcn cinanber gefe£t in
plano.
@0 Mrt)C nicfjtaflemcine fd;fccbfe, parva ve! exigua imparitasfedmaximafcid)t*
Itdf) gcfaffet tint) gefpurcr. 3a t>ie Appellanten f;aben i'5rc lebenSiang nit eintf lefcrcn £efen,
t)iciroeniger baben jle Me @ff entniffe M Diecfcten.
3)arum t)ie gemeine befcbriebene Dvecf;fe ttnt) t)ie 5?aifer(.aflerfeit)t ©a&mgen pobcn fofli*
c!>e Perfonen in Dicd;fcn , aucbmitfont)eriid;er bege&entw giirfefccn , roie aue> fc>em L. 2. H.
lit quis cautio, §. 2. mortis A. de Verb. fign. JU befinfcen.
(S5ie mtiCjen auc[) bcrmecjen, ^raftt)ee> Privilegii, nudx&fimplicissppellationis
ad fuperiorem Judicem , Principem vel Epifcopum confugere uarautf gcfolflef ob t>ic
Appellanten ttm$ (roie t>0d) nid)t Cje(Iant)cn roirt)) in forma, materia vel exeeutione
appeliationis bdffen tterfef;en , roirb tynen wrmoge angeregfeS Privilegii jum Watyfytii nicf)t$
Sugemeffem
Uni) bi$ Privilegium roie afle Privilegiaroirt) rttf ftri&e font>ern late extendiref , aucr)
fllfo, roen ein Judex Laicusifjnenexhismiferabilibusperfonis, exofficiopernegligen-
tiam nit fubveniret ttnt) £U #uife qroemen. Ex hac detenfione judicis fecularis fjaben
«ngereefte Perfonen an ftd) felb|19??acf)f adEcclefiamot)ercinen33ifd)off fimplici appella-
tione |u provociren , roie baffelbige t)enn aud; in hac fa&i fpecie cjefcbefjen. Unt) roan nuv
g(eicf> f ein @r^33ifd;offnod; eine ant)ere Ecclefiaftica vel qualificata perfona furJ)ant)en , an
tm t)ieAppellation(jefd)ebenfofl; (S>onuiffent)ennod;SyndiciPrincipa!enfeIber , a(tf t>ic
fcer ivird;en$u Q5remcu mif ingeleibfe £iffmaffen fein, ratione officii appellantibus, «guiiff,
<trofl Mtt) s2)eiftant>, contra allegatam renunciationem lciffcn , 3n(ja(fe c. 1.2. &?♦
dift. 87. & c. ex tenore Ext. de foro Compet. & c. ex quibusdam de Verb. fign. &
ibi Canonift.
UnutvanAppellantengleid; (roiefco$nid;froirt>geftant)en) t>fe Rennnciation ftdf*
len Cjet^an , fO Uiag t)0d; i>iefe(bfcjcn contra allegatum beneficium vel privilegium tan-
quam odiofum , imo odiofisfimum quoddam nid;ts? \)t\fm , tt)ic t)aS Accurf.Sc ibi
DD. in L. 1. C. quanrio Imper. inter pupil. & Vidu. furmc(t>et. Et regula eft 3 quod
favores ampliare conveniat & deceat.
S)arinne babm fit fid; aud? ju erfreuen unt) baf in t)em angefangencn ProcefT f cine Nul-
Rtas ot)er 9?id)figfeit becjancjen , unt)t>a§ t)ie ©ad)e jcfeo in t>en 3$ert>en ftefje ttnt) freif,
$lcid) a!fe ffe tempore pronuntiationis gefrant>en unt» fur(;anDen geroefen. ^ag fcerroegen
nucj) albicr res judicata nicbf angefurct nocb allegirettvetben.
5>af]SyndicusunD5lnn)a(taud;t>ont)erlnhibitionnic?)t roiffenroil ? fei, t)iean t)ie
IXid;ter crjter Inftan^ nicbt crgangen , unt) a(f;ie aud; auf feine negativen be^arrcf.
^ietf egen fagctt Appellanten , Daf^innet)adnitirrc, roa^Syndicusnegando infu*
ref a(5icr , ban tvae? bicrDon, von t>er Inhibition gefa^t , tJagafle^referiretunbjiebetftcj)
«ufbie Jttrffflcbc €an^elei ju Verden, t)ief)att)icAppellationangenommen, unt) fo(gent)^
)tt Q}o!furung ort)ent(icr;en ProcefT inhibidones , ober i)en 21bfd;eif beS Adten inverleibef,
loco inhibitionum Appellationis unt) fpecial ^3efer)lf>iiber mitgct^eiiet, t>a3 aflc^ attf bie
Aden cjejogen. 3)a$ qlwSJefteatt /ecjm einegurftiic&e, jia^tlic&e, twortmtt ^an^eflct
fcie
2.Cap.acf>fe33et)Iagc, wn fccn MEMORIEN imsbom. ?8*
bic^erfomn auSber €an£e(ci , Syndico bet^aufajnb3l?J'a5meunaf)niteb!3rnnd;enfo[f/
tmb tt>ol bi« £an6e(et bamajjfg 'oenoaltet, eracbfen Appellanten (ctis fd?Ted;te &au|i4?cttfe,
cmd)bie gar fclten an tnc €an£eiei f ommen) tn EXcc&te nicbt fd;ulbig ot)cr pflicbtig m fetn. ©om
fcevn baltcn bafur , ba§ iftncngmtgfei, baf?Oeben)eifcnunbbarfI)Utt,baj] ttc @anttlei, cn
flat tf)reS gnabigffen gurftcn tmb &ren bk Appellation gericbflid; angenommen , tmb Inhi-
bitioncs barauf decermret , b&fiUS aifo roar , fcevmelben Die A&en f (aviicf; , bavbei ffe cs aucfr
bMa faficnblci&en.
§at ^nvoafb ober feitre Principalen fyertegen , roieber t>te Q}erertmete ber (£an£e(ei,o*
t)cr t»tc ^erfonenfo&arinnetjcror&uef1, if)rer9W)anbe(ungjetmig^ad;bencfen, fofpved;en
feine Pdncipalen bcr» ot)cr Dic an , Appdlantenjroeifem nid;f, fonbevnjtevoevben guf fegm
S8evid;t erfangen.
Sftacfebem ttbev cincm £anbe&5tir(ien ttnb J&evrcninUnauebntf fan jugctmffett trer*
foctt/ t)a{]3.5.@.t)ie(San^ictniffoImitv)nugfamcn, gefabvten^ erfavtien £euten, bte£anb
tmt) £eute vegievcn,t>evfovget fyaben &c. ttnb bafj 23ef fagte f;ierf egen ctvoa^ foltcn fpeculiren / er*
ac6tcn(t'e|t'd?otefgevingc5U*
Appellanten nebmen fjir gericbfficr) geftattben tmb ftiv befanban, bafi Syndicus
aequipollentibus auf ubevgebcne Libel litem contcftiret , unt) nia)t tn 2fbre$e rcefen f an,
©bcvContrariumbaevmiejen, toa(?gcfa^, ncmft'C&, t>ag Appellanten tiefpecifltivfe£rin*
bevei aud; fjeiitigeS $age£ m tljrett Q5efl§ tmb ©ebraud; I;aben / tf>re gtbfff cvn , bte awd) g(ei>
cbev ©eftait ubcr 9)lenfd)en ©ebencfen ex continua & fuecesfivapofleslionebiegenu&f,
aud) fiiv oas 3f>v* Sr!> unb ©uetl;flebe$ t>ie ftivbic&ef unb bebemmef , one einc ^uljf unb 3u*
ratf) Sy ndici Principalen , rocif ban biefev Sttaffe bicfe ©lifev m ftegeevbef.
SMe Q5cft^-biC aucf; ex hac quieta & pacifica poiTesfione profcribircf/ &per
praefcriptionem Dominium acquirirct.
@ofeinbjtenuraIbicrcntroicbcrum5Intt>afben, nocr)feincnPrincipalen, mit nid)fett
geftdnbig , Daj? ftc ibre Zw%e a) ^amx , tHeigcro obcr goioni fcin / ober gcftefen
|abcn. 2Bic aud) W^ $m§ m Vbrden Dig mit voar fagct
<E>of aud) 5lnn>alD burd) ffcb nod; feinc Principalen ntc^f crnoeifen / obcr barffjun f dn*
ncn, ba^ft'ci5v^cbcntfang, obcribrc€ifern, oon36nen/cgc5uref, obcricnntgSOBcinofcm
ntg, aufeincn233itfcnobcr©cncfcir»ert5/ juf;urcnbuvc|)ft4)fcibjr, oDcrbuvc|)anbevn^
bcn gcben unboevveid>en faffen.
5iuf bcfd;ebcnc Litis conteftation unb barauf cvfofgfcunbgcftanbencmediaconclu-
dendi in Libello etnDevfcibcf , roicbevfjofen ai^icv Appellantent^vcgc^orfamcSSitfe, ju^
famf (Evtfattung affcr au fgclaufcnen Unf ojtcn unb ©d;aben.
3Ccif Qluroaftaibicr , gfcic^roic ban aud; ctlic()emaf;c>ct)0vnange|etgcf, nic^fgfaubcn
n>offcn. ^a^bcvbcfdjuIDigfcUngc^orfam, bermaffcn, roieinaaisbcSnbfidE)/ fciegejc[)c6en,
fo(4>c^ fcinc Principalen aud> f)iebeforn gcricbtf id?aud)auf |ung(tge5a(fenenUebcr^anb^@c^
ria>t, fuvrt)cnbcn (affcn. Unbbcnnod)Dcr Adus Dermaffen ovbcnt(idf) in bcv €an^c(ci bii \t'<
tnanbcnmttgfci6fuvtt>art, unbjuvRegiftraturgebracbf, roiefur^anbcn, ^offcf;et 5in^
tvaft fcincvNegativa toicbcr gur|tf id;e ^)ura)(cuct)f tg unb bcro t>crovbnete Con|efci o§nc gcnog^
fame fuvger)cnbe veo)tmeffigcn Indiciis fd[>(ccl;^ nif ^u glauben.
j ; Sffff 3 3*tfe
75* Uvtunt>€ntmt>HACpud)tM j.Period.
3>er0rocgen Syndico juramentum malitia; aufeulegen , UtlD etucr /cDc >J>crfon Der
Memorien perf6n(tcl) 511 prxftiren betDe Appellanten bitten.
3>a£ al&ier SlnroalD , roegen fjiner Principalen aufrubrtge unD erfter Inftanfa ergange*
ne A£ten , unD Darauf befcf;ef>cue Renunciation ©rttnDe bertifjret , Dte anf>eri>
repetirct &c.
£)arfcgctl reproduciren Appellanten affjterroaS beOOrn, rocgenDerRenunciation
tanquam quoddam odioiisfimum gefaf|f roorDen , unD laffcnSnocjjbabci bef;arrcn.
<So otef aber anfangen ff;un Dte Acten er|ter lnftanf^ &c Darauf faaen Q5effagfe ttuD
Appellanten, Da£ fte oon Den Aften , tvieeS Darum^efegenftetffyabeoDerfjabenfoJre, altf
alte bcDaaete unD fdfjlec&fe Q5auer&£eufe gar fein ^Biffent f;aben.
@0 feinDaud; DteActenunDProcefTper media habilia , cV ]uris ordine fervato,
naef) £anDftttigen ©ebraucf) Ded alfen £anDe$ nit eraanaen fur Den £anDfgreffrigen , Da fte erjpC
fic&t)inflpfKar>tig/un& fo i&nen a(Da efnoaS ju roiDern gcfttnDen tx>ef>r aonBuetiiig b) naa)Qr<i*
fce, unDfolgltcf), anDaS iibcr£an&;@eridbfet>urcb A^pelJationfurainommen.
UnDDennocf;, roteangetetgef, tn Dtefem grf^ftffte Dcr ©ebraucf;, aud; Dte DieaVe
orDnen, rooffen unD fefcen, Dafj Reus oDcr Q5ecffagfe ad alienum forum, quoquo modo,
peractorem, nttjoflen ge^ogen voerDen^ unD, faDariibcrroirDgejlritten^ dicenti pareie
non tenetur. v^jonDern gebteten , roan cin 5v(dger gegen Q3effagten ju f;anDefnf;at, fol
A£tor Rei , non Reus Actoris forum fequi. L. Juris ordinem C. de jurisaU
omni Judic.
9?un fjaben Q3ecffagfe if)re ^Bofjnung five domicilium oDer ©cfc ffe tm aff cn £anbe unD
ntf ju QSremen, quibus modisroil DcngercgtcnCommiiTarienein€nD>Urtf;et(f;tcrtnnen jti
fprccf)en tmD JU erfcnnen geburetl. Cum extra territorium Jus dicenti parere non te-
iieantur. UnD roan glci cb §urft(. Commisfion (jeDod) bietntt nicfjt geftanDen) rn Q3ucf*
fiabt t>crmocf;t, ba§ Dtc Commiftarien ftcf; eineS UrfbeiiS foften oergfetcf)en , unDDa^Dcn
Parten , Darnacf; ftcl> &u rid;ten publiciren. @o rodrc Doct) Da*> Urf fceil roteDer £anD;fltt,;gen
@:brattcj> unD aufgertcf)feten ReceiTes aefprOcl>en , unD an ftct) jure confuetudinario man*
gelfjaffttg, nicf)ttgunDunbunbtg, unDDaS, au£Dicfcnuad;foigenDenUrfad;en.
^ciferoet(anDChriftofter€r^Q3tfcf;off &c. <£brift(tcf;er ©eDdcbf niffe , am> 2>dfer*
Itcber , gurfr(id;er 3Bo(metnung gemetne (^rf^ftfftetf Q3remen , 9"ht6en QJortbeif unD
£BoltfanDe jum Q5eften, mit Q5en>tifigungunD Q3eliebtin^ S. £$I)um><Sapitfef$/ Der Prx-
kten, OJttterfcbafff , <t>tdbt unD^fdnDcn, ftir i 6Itd;en 3aren , e(>r Dtefer ProceiTflriftig,
augcfangcn, etnen RecefTaufgerid;tct, mtemanDurc^Da^€rf§^tifttrt©acf;cnorDenfIicf>
juDvecbteprocedircnfod, Q3rteffunD@tegelDarubcroerfertiget, ttnD Dan tn Der Q5erf;anDe^
lung an jentgen punften nicbt rotrD geDacfcf , Daf* Dermaffen fof mtt ProcefTe roerDen forrge^
flritfen , xoit Appellantes ftnDcn , 6a§ mit if)nen furgenommen unD gef)anDe(t. ©onDcrn etf
nen tDern ingefeffen Q3aurjpptcf)tigen ^anne ff eit offen UnD frci , fo cr uon Den Unf errtd;ter cr^
flerunDanDerlnftanfi, tviDcrEJvecJtrourDbefc&rOcrt, Daf* er Dte Remedia Appellationis &
beneficia Juris gebrauc^enlmag^ unDDerroegenauDie^ruggen ^uVerden (roiec^rotrD
Senanti an Da^Ueber^anD^crtc^fe appellircn, ane ^crbinDcrnilfe, unD ftcf) beruffen mag.
' ^^^ ^ fd
t>; a^pevanyett.
i. Cap. acf;fe QSepfage. fcott ben MEMORIEN im ibom. 7 8 5
(£ 3 tft ju Diefer CO&irftfmj Dag U&er*£(^@kri$ft oerorbnet unD angefe^ef, pftegcn ber*
roegen attcfr afle^tdnbe Dctf €r»^©f»ff^ / ®efanDtenaIfeDiicf)tern, Snfcalt^ angcrid;fete$
Recefles alDa ju fein unt) urtfjctlen.
£>iefen £anD< ftftigcn ©ebraitd; unb gemeine Q5erotfligung DeS ©^©tifttetf baben bte
Urtfje&gafier erfter Inftanfc ttberfhtffig genugfam gerottft / unb t>ennoc& barubcr erf anbt.
Syndicus unD ^lnroalb fc^et tint) nocig , Daf;biefer03ebraucbinConfiftorio fit inviri-
di obfervantia , voo f)iergegen t>on ben $iid;tern evfter Inftanf| tvtvt) ac^anbett , fo offte r)an<?
t)c(t er mutfjroiflig nic&tig imD unbtmbig £)ing , /egen gtirft(id) aufgerid)fefe £anb* fttf ige fjercje*
bracbfe $Bonf)cifcn unt) Receflen , roo aud; fjierttber ben <33art|jeien t)ie Appellation roerbe
&er&inDert , roerben Dagegen offent(id)e Q3erbotfe^riefe unb Compulforiales geriefytiicf) er*
fant , roie in hacfadti fpecie aud; gefd;ef)en.
gu&em fef|cn , orbneu ttnt) roollen auci) afle ^aifeil gefe&te Oiedjfe , Indulten unt) £am*
metv <3)erid;t&Orbnung , Dafi niemanDbebrungenroerbenfoli, ftcj) be£ Appellirend ju enf*
fcalten, unb fo tiberQ5eDrang ot)er £>roang rouroe appellirt, nid>fbeftoroenigerfo(d)eAp-
pellation anjunefjmen befef)fen.
^Beil Dan Dte angejeigte Renuntiation tm Dtecr)t odiofa attfgefjaben , casfiret annulli-
ret unb nicbfigef , unb itber annullationes unt) caiTationes t)en Ctecr)ten fein ftarcf unbfkrd;e
&uiffgebtiret, ttnbfo bamiberroirbgeftanDeft, inroaS©ci)eineDaSbefcbtci)t/ foofftroirt)
metus oDer etn SDroang prsefumiref.
£)argegen ein /et>cr Remedia juris btflig $11 cjenef en , ofjne ba^ , Dafi unjimlid) £)roana.
in dittyttn oerbofen unt) nid)ftg erad)tet.
©arausbanaudjerfoiget, Dafjnulliter (roiegeffageOifietfanDroorben, baoonbif*
(tg m appelliren Da$ Appellanten aud; gttg unb 5D?acI>t gef)abt.
2Benn bie Commisfion, fo tn a&is primjc inftantice, DaraufDte Urtbeif crgattgett,aw
0enfcf)etn(td; an $ag f umt , roerDt men t)en berumfen Q5efefjfig /egen aufgerid;tef e gurft(tcf)e Re-
certunb£ant)^fttftge ProceM (falvareverentia) fo roeit (roie gefcbefjen) extendiret ajti
Q5u$fkbc fcflicf)fe mit ftnben, unb Denn afleCommisfiones, ftriaiJurisfetnD, roie ge*
melbt.
2Ban nunrourbebefiinben, Dag uberDteCommisfionroerDegeflrtffen, fo rodren Dtc
Attentatainftc()frafftfo§, nid;fig, unbunDigunDoonUnrourDen, Daruberauc^sudifputi-
renunnot^igDiebtfltgju Oerroarfem Nam , quiquid Comiflarii extra fines mandati fa-
ciunt id ipfo jure nullurn eft.
£)erroegen etfofget auf DicbegangneNuIIitet, Da§ Appellanten ©acf)e ifivecaufain
priftino ftatu integra 6c falva beflef)eu unD be^en blcibe, unD Da$ Urtcil Darubergefpto*
cf;en fet ju ©runD aufge^aben unD casfirt.
3nDem Dag Syndicus unD 5fnroaff Appellanten itytn affen ^eft^ ntf toilbefiefjett,
unD erbebftd) nunmaf^ (au^genommen fctne negativas) Dargegen aud; nid)t$ ftir*
roenDef.
C0?uffen Appellanten Dt^ furrocnDen HnDDarbemenfe(n/egcntf;renaffunDitbcr^m^
fd;cn ©eDencf , Pofteft <\n Dem OrDe fieflcm
Wil abcr Syndicus Dte Q3ef to#w au^ i^ren ^Jaferf id;cn angeetbf en S5eftfc enffe^en , J$
roif
784 Urffttrtben wb tT<»c^rtcbfctf $. Period.
*»i( k alfjier feine Negativa nid)t (jaffren , fonDem aum mu£ Daju tf)un , tvatf Die 3vcd;te orD*
mn fe£enunDroo((en.
3n £ktraa)fung bafj Appellanten SyndiciPrincipalibusnic^tgefldnDia&a§f{etI)re
Coloni unt) 3in§me?gerd fcin , ibncn aud) it)v iebentfang DaS (5>utf) nicfrt abgefjcuret, fo i}c 2(u*
U>a(D DaS $u docircn in Oterf)feu gebunDem
2(u$ furangc^ogenen Q5erid)t ift Ictc&fff'cf> juerfeben, obS^mdicusunroarbaffig, rofe*
torroertig , macljtlofj , oDcr ob Appellanten fdlfcbfid) fTa) babeu angtgeben unD ai\t&'
^Die^uggcngtDirDe^an^tauc^gebeu, tvedje^ £)etl, tn Oiecl)te gegrutiDetunDfun-
diret beffer fci oDer md)t.
:£>evi)alben um geliebtcv $ur$e roiden rotebevfjofeu afr)te Appellanten abermate ifjre ge*
fr)ane %*>itt , unD bittcn ju evfetwen als gebcf bem
@0 aud) in genere etroa^ »on Syndico unD 2(nroaff Appeilanten jum tytf)tt9&tfcMf
bef(agteinfpecieDa^nicr;troicDcrfcd)fcn, Daffeibige roolien fte nit taritejtd; $u fd)aDen tnge*
rumet f)abet1 ; fouDertl fegeil Darfegen generaiia contrar. de quibus proteftantur Iblenniter,
ftetttf JU rid;ter(tcj)er <2rf entnifle , omni tamen beneftcio juris falvo.
XVI. <gr(^ifcr;dff(id)e QSreroifd)e Urf f)eif m fcovbemc(btev &<&tit An. i $• 6 r ♦
[r> CHRISTOFFER i>an ©OfS ©naDcrt (gr^ifdntp f f)0 Bremen Adminiftrator De$
^Dtiffe^ Verden , J^ertoge tf)o *£>tunfd>wt<f unD luneborcb &c. entbeDen. a(len
unD iDern fo Duflen Q3reff fcr>en unD Darmitb erfod)t roevDcn unfen gneDigen ^tllen »ovn , unt)
#euen bivmit fennen , fo ftcr) tuffd)en Dcn roerDen unfen leuen anDecfrtigen Den oerorDneten Dc$
3>ont'(SapJtte{$ Proviforen Der MEMORIEN •> Calandes unD Refe&orials tmfer.Dom*
^erfen fr)o i^amborcb eintf, unD Dan ocf unfevnllnDevDanenunD3ngefetten De£ $>\bet$
^anbee unb5?ev6fpeu1 tfjov *£|?ebrugcje ^aftgQuaficounD 4>umcr Corfce^auDevftDctf,
troifpa(tigc^rvtngeevrouffen, Defu(oeanuns>gefangef, roelcbe ^afe unD @5ebvecben rot; Dcti
roerDen , erbarn unfern leuen anbdd)figen unD getvttroen. gvn Qeejebafce van t>cr ^ufce,
S)om^even unD ^voueft tf)0 fanct Anfcharien , unD <gm »ewi>artert ©tero Vicariea
unfev^evcfenunD^oue&Official, unD €vn Iohan Brant 9iaf()map fiifer^stcD Bremen,
Dem Oiecfrten ff>o ©tiir, in Oiecbt f)drcn , erdrtern tinD recr>tltcfc bartn tf)0 evf enwn , ini)o(t
unfev Derf)a(uen unD dnen prxfenterDcn Commislion befolen, uuD DeftilDen na fovm Ded Oicdjte
tbo et(id)en terminen furgefaren, fofgenDeS otterup batDer^arfe benjledenunDtnfumma-
rien ProcefTunD fimpliciter to procederenDe , of a(IemulIitdtenfvin)i(Iic()(tgebegeuenuuo
renuntiiret), up furgcbvad)feI)od)IoueIigc^ milDer geDacbf €r^Q>ifd)Up Barteldes unfernitt
unfen ^vemtfdjcn €tt2cftifft Q}orfarcn, ^offtverDige (^egel , ^5veue unD anDev notfroffttge
^unffc()up, Denadis inuorliuet, cin ^nD UrDeel , DarinDafguttDenAdoribus mit£Ked)f
t^ogefpvafen roovDcn , foeinoppen OvDei^^veff^embemeltenunfenSuvftfCornmifrarien,
t)ovfegelt unD und fuvbvadjt roorDen , folcb^ f Idrlid)er unD fernev melDct. i>eroetI Dan Dem fo,
unD rot alfe De^anDe^-guvft S\wft gefpvofenev Urtbeil^um ExecutionunD ^ulilrecfunge fufc»
cbev Sentens foDonDe , unD ferner ^ulpe Ded Diecbten^ mtttoDetten m afler :^>emutr> erfod;t*
UnD Dan voetnig oDev ntcbt frud)tbar!id) Urteif f o fprecfen , roo nid)t gcbdrfif e 8- Iftrc :f inge unb
IxecutionerfofgenDe/ tv90cffejltig(td;gemeinet, munfengv^uuD^tiftevu, ^auDenum
2.Cap. acftfe %*et>!age, wn bettMEMORiEN m g>m 78y
ft n Urtferbanen unb funft jebermennigfid) geburlicbe unt) SWittef Der Df ecbten mif f 0 Deilen , unD
folc&S crnftlid? fo fcanb&auen. 3)emnf;a gebeben wp ju ^tirtcbctf CorDes unD &tit*jcrt
<&itafi friermit C>!> pene \>iflf^unDcrf ©oIDcn @uit>«i/ unnbafefjlio^orfaflcntoftm, bat$9
tnroenbuj otffrien Dagcn, na bemc 3u t>uffe unfe ^reff »orf unDcf, unD^i; barmif erfocbf mv
ben, Darmp3utt>t>iucoorDenet'{len, oiue&orDematibern, unb oiue t>or Den ftflen termin
unb dilationanfefcennnDernennen peremterie, Dem gefprafen Urfbeil lejuef unD ©djorfattt
leifefr , Den £erren Adoribus De toerf ante ©uDer , nomptlicf Du faanfy QXuaft , t roe <2>ttf<f
unDtJijf^oracnofjugeraunDtroc^ft^untinlic&^fDcnDe , *>an Der ©trafe ftd> an tf>o De
£anDfd;ebing tfrecfenbe, unbJpewnetipIjoue, famf einer Strtpe , De fld; in Dcn £)icf jtrecfef,
Darup ftcit De ^ute / foefroan Johan Rode geburcct, unbi£igen$ibt beffultvigen 2)od?tec
miferem^eiicl;en j6l»^^GerDJohan Garmers beroanet, unD DanDeanDern ©uberfo bar*
&0u'ggcn, unDDu 4>i«rtcfeCorDe$, anbertf Garmers ge^efen, Den articulerfen #?orgen,
eluen Sttorgen &mbe$ min ein #unt angefjdrid) , betfjer ttomte £uir in 9?utfinge gcljat befff,
mitalIfw(ci?cr©uDer@cred;tigfeitoIDeunD niacn $ogeboirnid;tc$bufenbefd;cben , bpnnett
bemelten t>t;fftien £)agen, frp, icbicj, fog unb unbefummerf tofleflef, tnant&tvorbct unD
auerlatet, aneinigeUtbf!ud;f, £ulprcbe ober 21rgelift. ©unberlicfc ocf Johan. Garmers
ttiit foner J&uifjfrouwen ctroan Johan Roden £)od;ter , in Dem ©ube , fo befufoige ouer f&tett,
aa)t, negen, teinunbme^r3af)rin^utfing5c0ebaft, uuD Den oorgemelfen XI. jugeribus
min ein Jpunf angebdrid) , unuerfjinDcrt unD ungeerret geroerben lafeti , oDer 3un> «nt gemeltc
o>rren Aftoribus tn Der Q5uDe fcerglicf ef , ocf unfem ©reuen , Dem rot; berf;alt>en funDern befef*
licb f&o gefcbicfet, DorDebegagene^etvalfgeboriicbeSlueDracbtD.oitimDieiflet, unD3urom
Dem nicbt anberg Den gef;orfam er$eigef , bemelfe pene unbfiift ferner ©traffefooorjniben*
Datum X?erDcit occ.
XVII. Regiftrum Reftantiartwn.
MEMORIARUM in Summo de Anno LVII. usque in annum LVIII. per me Gre*
gorium Nigebur Diftributorem confcriptura. A. if f7.
De prsebenda Detlevi Langenbeke , Joh. Bapt. 2$ .$??arcf
De prsebenda Jochim Lampen, Joh. Bap& 2©.
De praebenda Hermanni Rodenborges 4.
De praebenda Timmonis Stammer > Pet. ocPauli. 20«
De prsebenda Arendes Epifcopi Lubicenfis, AfTurrjptionJs M«i3C. jo.
De praebenda Vincentii MoUers^ Micha^, \%»
Idem Vineent. Pafce. 1 5.
De prsebenda Michael SchiUow 3 Joh.Bapt. 8-
Idem Michael Simonis & Judsc. 4»
Idem Epiphanise. 6,
Idem Inventionis S. Crucis. 4.
De Commuttibus Dominoruin.
De teftamento Dn. Johannis Bennyn , Luciae. f «
Dn. Henricus Sendenhorfi refpondebit ex fuis bonis (Jusepercepit»
l*fyttt9}W»0lkt &SS98 A-
7*6
Utftmbett u«b Hacbrtcbtm
s.Period.
A ftru&urario EccJeiia: Hamb.
Dn. jfoh.Sluter.
A Vicariis in Summo.
Reynerus Garflede, Petri Sc Pauli.
Boetius HonenJJe, b) Divif. Apoft.
IA. Martinus Gobel, Divif. Apoft.
Petrus Sanderi qUondam, modo filius Borgers Hoppen, Jacobi.
Hinrtcus Hiddejiorp , Laurentii.
Matthias Janeke, AiTumpt. Mariae.
Marquardus Kron, Barthol.
Filius Peter Schulten.
Filius Cort Krujfen, Aftumpt. Maria.
Nico/aus Herderi.
j7o. van Spreckelfen Nativ. Mariar.
jjacobusvan derLyppe, quondam, modo HerbordusBerninghe]usfi\i\iS)
Nativ. Mar.
jTohannes Salsborch , Nat. Mar,
Everhardus Hiilfeman .
Hinricus a) Herteflwich,
jTohannes Racchow.
jjohannes Hertman, fcriptor Domjni jfohannis Rantfsomven,
Boetius Honenfee , Matthaei.
Everhardus Huifeman.
Hinricus jJiirgens , Michael.
jjohannes Hoge/ke.
Evjerhardus Huifeman , Remigii.
Henricus Frame , Dionyfii.
FUius Peter Mu/en.
jfochim Neybe.
Bernardus Witte quondar», modo Bartholomtus Juflm , Galli.
Hinricus fargens.
Tymme Loejften.
Paftor in Stenbek.
Hinricus 'Jurgens.
Boetius Honenfe, Omnium San&orum.
Boetius Honenfee.
Johannes Vageth, Wilhadi.
Hinricus Borcherdi quondam, modo Blafius Kofe/itze^ Martini.
Reynerus Garflede.
4-
2.
3-
—
20
»•
3-
3-
h
i.
f-
3-
4-
2.
4-
3-
,3.
f.
•••
20.
w..
»•>•*
24.
#.
3-
2.
— 24. flf.
I.
10.
4.
— 20. $U
I.
2.
— 20. %
3.
3-
6.
f.
4*
Gherardus
a) Anno iftg. vocatur Hardcwick,
V) In rcgiftro ami 58. vtcatur Haucncis,
2.Cap.a$feQ$tyfa0e* wtttatMEMORlENtotBtm, y%r
Gherardus Lemmeke. &
Filius Borgers Hoppen. %.
Mattbias faneke. $.
jfacobus von derLippe, quondam , modo filius Herbordi Berningh. \.
Chriftofferus b) Staffborft , Catherinae. 2.
Hinricus Herteftwich. f •
jfohannes van Spreckelfen, Nicolai. i.
Hinricus Scbwwenbor.ch , Andreat. 2.
jfoh. van Spreckelfen , Thomse. , i.
Magnus Garleftorp. 2.
Hinricus Borcherdi , olim Blafius Kofelitze. f.
M. Martinus Gobeil. 5.
Alexander. %.
Canonicus hoc anno Epifcopus, c) Stephani. i»
jfohan vam Line, Trium Regum. f.
Bartoldus Bartoldi. 2.
Hinricus Hidderftorp , Converf. %.
Hinricus Herteftwich. f . •
Decanus Hamb. de quatuor manfis in Stenbekey Cathedra Petri. 1.
Hinricus van Hutlem. 2.
Nico/aus HerderL 4.
Hinricus jfurgens. 1.
Filius D. Volmert , modo Borgers Heppen. Sone; 4.
Paftor in Stenbeke , Gregorii. 2.
Reynerus Garftede. - 4»
Hmricus Uidderftorp. f.
Tymmo Lceffien 2. ~ ' ■ -
Hinricus Barfchampe. f.
Everhardus Hulfeman. — - 24« #(.
Decanus Hamburgenfis , de quatuor manfis m Stenbeke , AmbroC 2.
lohannes Hogelke. f.
Reynerus Garftede. 2.
Marquardus Kron , Pafce. .%*■■■• i.
lacobus von der Lippe , tnodo filius Herbordi Bernhtgh, Tiburtii. 2.
Filius Peter Mulen , Vitalis. f „
Bartoldus Bartoldi. 2.*'
Matthim laneke , Walburgis. 2<
Hinrkns Herteftwich. f.
©5039 2 Gerardus
b) Eod» anno nominatur Stafoft,
c) Lecus nowtu dignws.
Urftmfceii mb trt<ufcricfcten
?n
Cerardus Lemmeke.
hinricus Steffani, modo Saleborch^ Joh. ante port.
Wnricus Barfcampe.
lacobus van der Lippe, modo fil. Herbordi Beringb, Nerei&Ach.
lohannes Hertman.
lohannes vam Ryne, Pancrat.
Hinricus Hidderftorp.
Mattbias Janeke.
M, Marten Gobel.
Filius Korth Krufen.
lohannes Wiggerfen, quondam, modo Bartbolomteus Iuftuf,
A Vicariis S. Petri.
Chrifloffervan Wyntem, Petri & Pauli.
Iohannes Lutkens.
Hermannus Gardeleves , Vif. Mariak
Filius Iochim MoUers.
Martinus Borneman , Bartolom*
Ioh.van Spreckelfen , Nat. Mar.
Chriftianus Vafmari, Mauriciu
Valmatius Tyle , Remigii.
Andreas Bernardi, Wrlhadi.
Vakntinus Hanenkreyger , Andr^
Filius D». lohannis Uugen, Wilha..
hhannes van Sprekelfen , Gonverf. Pamlfc
Andreas Moller.
Simen Witte, GaUPet.
Hogelke.
loh. Rumherf.
lohnnes Helth, Georgif.
lochim Stenborch.
Filius Iochim MoUers, Bonif»
Valmatius Tyle.
Matthias laneke.
Johannes Protb*
A Laicis S. PetrL
Jafaer Meiger , Pafce.
liirgen van Wynten.
Jajper • Mekelenborch , de domo quadam Vieariorum in plateafabri.
Eddelke Hauermans.
A Vicariis Ecclefiarum S. Jac, & Gertrud.
Filius Nicvtai Hartiges.
?.Period.
8.
f-
S-
1-
~ 24. pL
f.
« 20. §1.
V
4.
2.
2.
3-
1*
3<
2.
3.
5«
2.
2,
2.
2.
2.
2.
- 8.fl.
4.
2.
2.
2.
3.
4. iofj,8pf.
2.
7.
*•
17-
*•
2»
Bartoldui
2. Cap. afytt Q3ei;ta0e. wn fcwMEMORIENimfcom,
Bartoldus Bekeman. 2.
Conradus laske. 2.
Jacobus Kotingh. 2.
Ueynerus by der Linden. 2»
Simon Witte. 2»
locbim Nigcnhufen. 2*
FHius Dn. lobannis Rodenborg* 4.
Matthaus d) Ra/e. , 2.
Hinricus van e) Hotlenu 3«
lohannes Lampe. %.
Albertus Wegedorn. 2»
Kaldorp. 2.
Matthms Mcers. 2.
Rodenborch. 4,
Petrus SanderiJ - 2.
Filius Iocbim Mofters* %.
ldem,olim f) Gartefiorp.
A Lafcis S. jacobi
De domo Frederici Vulgreven > Pafce. 1*
Jurati S. Jacobi de Coppenborcb* , — 8. flr
De novis sedificiis. S»
Piftor in der Fulen-TVytenv 4.
De domo proxima. — 4. 6t
Roleff Mcerhoffl 6.
De Decima In Hammev
lochim Hoppe. 4. 4» §f*
lochim Kopke* »?. f&
£br/& Weyghe* 17* %U
A Vicarits S. Catharinsk
Everhardus vam Kroge. %.
Wnricus Kantzow. %*
Bartoldus Eggematt. 4.
Nicolaus Meiger* %.
lurgen van Wyntem. 1«
Bartboldus Fatbouwer* r.
Daniel Grothe. 3.
Palmatius Tih. 3«
lochim Hulp. 2*
1 - ■ ' r» — 1 r — r — n — ,— — — — — —
J) Attno 5,8« vocatur Hillc fed pcrperaiit.
t) Eod. anno Hutteln , quse lcftio prxftaf,
f 3 Eodcm aono nominatut €atkYci*orp,
790
Urftmbeti unt> Viad&xi&un
j.Period.
Hinricus vam Kroge.
Andreas g) Sotefleth.
Dn. Hinricus Stuve.
A Laicis S. Catharinx.
De domo Kalendarum Hinricus Sendenhorfl refpondebit, Pafce.
Hermen Stolte , Joh. Bapt.
Idem Sto/te, Circumc.
Hinricb van Kleven } Pafc.
A Vicariis S. Nicolai.
Filius lochim Sommerve/th.
Iacobus Brixii.
Everhardtu Uu/Jeman , Jacobi.
N. Ku/eman.
Hinricm Steffani.
Pa/matius Ty/e.
lohannes Rumhert , modo Dirick Pinneman.
Iohanncs Loubbe 3 quondam , modo Decanus Saxo.
Johannes h) Wenke.
Iohannes Lutkens.
Iochim Frefe. 0
Conradus i) Lotze.
Iafpar van Emerfen.
lok/wnet Luchtemaker.
Pargedom vam Kroge.
Magnus Gar/eflorp.
Iochim Neyhe.
Iohannes franger/en.
Conmdus Pawefl.
Yie/moldus Wachte/.
Hinricus Rarfcampe.
Ch7*iflojfer Schernekow.
Marquardits Kron.
Georgius Erneke.
lohanntt R-odenborcb.
Petrus Rertiftede.
lacobus Krogher.
Heine Gar/eves , Pafce.
Chriflofer Snepe/.
A Laicis S. Nicolai.
"
g) Anno 56. vocatur Soteftefck, ficanno 58« Sotdtflf,
h) Anno 56. WuiKke , anno $$. Funcfc,
i) Anno 58. Lutc?e,
3-
2.
5-
10.
10.
if-
20.
2.
4.
2.
?•
2.
2.
2.
^
*•
2.
2.
5.
2.
2.
2.
*•
2.
2.
1.
4.
2.
2.
2.
2.
2.
5-
2.
io.
2.
Hmrieh
•'.
2. Cap. ad)tt Z5u)tagt. t)Oft ben MEMORIEN im 5>om. 79 *
Hinrich Rheders. 8»
Corth Weyge. 50.
Gerth Kloth. 6.
Carflen Hoygers. 50.
jochim Meynfen. h io.pu
Reftantiee extia Civitatem , de villis prope Hamborg, Martini.
De Scat in Stenbeke. 9.
De allodio in Stenbeke. 3. mod. Silig.
Hans Reynfth ejus filius. 3. mod. Silig.
Hans Volmers to Schipbeke. . , 3. vate Rogg.
Hans Luders to Havekhofl. • 3. - -
P^r^r yW^^ to Havekbofl. 3.
Pmr flt-iw^ in Ofterftenbeke. 24. §(♦
De Scat iri Berfebuttel.
Hans Ienevelth de uno manfo. < 11. fil.
Hans Ienevelth junior de dimidio manfo. 6. jf,
//«>7^ So/toiv de dimidio manfo, 6. fj(*
In Parochia Radelftede.
Tyes van Bergen, Martini. 2. OTavef.
Henneke Hinfchen in lenevelde. -12. f? U
lunge Makegrym. , % • .. g. |(,
In Parochia K) Barmftede*
PeterMars m Tanckenftede.s r. $0?arcf.
Pmr Jteders. - 10. fj|,
In Parochia Efpepdorp.
tutke Dreyger in Eygelflede. 3. mod. Silig.
Marten Gr&the in Hiinesbiittel. 1. - - -
£«/&? Geverdes. j.Himpt.Rogg.
In ReUinge.
Jurati in ReUingt. I. $?atc£.
/tf/w» Ditmer. 1.
In Parochia Nigeaiftede.
ClausSalige. «. ig.fj|,
Laurentz von Appen. 2.
Hans von Appen. 24. g. 1 . mod. Sil.
Clawes Branth, 2.
Ow Luman. — 24. fj(.
In
k) Anno 58, Bai«hftccic,
79*
tlxtimbm utifc t7acfcricfceett
j.Period.
Reli&a Mkhatl Mcer.
Pairel Wulff
C/awes Peters.
lohan Arendes*
Peter Bruttbe.
Eler Grashoff
Hinrkh Witte.
Albert Floskes.
Corth Pers.
Corth thor Molen.
Tydke Konholth.
In Elmeshorn.
In Hafelovre*
Tzefler.,
Suderow!
2.
24. &-
De Greven Scat in Gronlant.
In Parochia Nigenbrok.
De deeima in Retiyyjck, Purificat.
De decima in Herfarth.,
In Eflebrughe.
Hans Quafl.
hlinrkb Kordes.
In Majorca.
Uinrich Hermens. ^ . v
In Diocefi Ratzenburch.
Epilcopus Ratzenborch in der Curslake 3 de decima Circumcif.
offce Epiphanise.
F I N I S.
XVIII. Reftantise Vicariarum inSummo & Parochialium de Annoij". usque 5*9.
JLtagifter Petrus _3arficf)6 if.sjftaxd, ifnKijf anDe Dcin befft tt
nadljgefc&revenen ^arcn , £)t>mcnfcf)reff roeinigern QfyiUtf yctnvptiify »am 3av 23,
.S&m fcem #aue felbicjen Magiftri Eggerdi Btevrt^ /arficfog 10. $?arcf , 9?a(tant)e mt
fcen ^arett 29, ;o, tmt) ? 1. 2>#fuen Jpaueg in Sijfroefen Magiftri Eggerdi Bteirt*
f)e(fl (tcf »nDermatet $re&enc? «Dffcro, wr&uem wi&to#twttoraff t>paeboref,
2.
24. 0.
f.e.
M«
9- §•
—
21. g.
f.
Warcf.
3.
24. fjf.
f9-
7. 0.
20. (jf.
5-
Warcf.
4-
$?arc£
$0.
Warcf,
*Cap.ac5fe95epfo0e. tfOttfcettMEMORlENtm&oiti* 7^5
tmb nf;a bdbf licbcn 2f feancje Magiftri Eggerdi Qteyne ftcf ftner nagefafen ©ubern tw*
berftanben , tmb Dtf> bemfufuen .paue britujen fafen.
Do&or Theologi», cjfre Superintendens , alfic Leftor 3arftC&g if.$Jarcf , 9ta#art*
bct>am3ar29/ 30, dhD 5 r*
^ittrtcus &<mefiwy<fc/ fpner Vicarie (jaluen im 2>o&me 3arfic&$ if.OBarcf. 9}w
flant)e'oant5en 3^128,29, 30, 3 1, 52, 5 ?/ 94/ *5V 36/ 57/ 38.
^joc&anus BafTebott? ftmer Vicade Ijafuen tm £)oljme 3cu'iicf)g f. 5Q?arcf, 9}aftanbe
tjam 3ar 29. 3tem »an Den froeen 3«"n 28. tmb 3 0« bcfff tnattf^ewes tTCofcrs
bcfalct al|Teei;nProcurator, bat 29. 3<tr fyejft&e nicf;t roiflen btMm, barfo noc&tm*
bctalef t)an ben 3aren 3 o, 3 1, 3 2.
^ermart ^urcjeits txm voepi fpnc^ ©joncS fpncr Vicariebaluen3arli#$4.^artf tmfc
12. g , 9}a(tonbet)an ben3aren27/ 28, 29. 30. 3 1. &c.
^tmtcu6 234rflcbampe(i;ncrVicane^afuen3ai^^ io.CDjarcf/ ift 9to|tanbe san ben
3aren 25-, 26, 27, 28, 29, 30, 3 1, 32, 3 j, 34, 3 f/ 36, %7\ 1&
peter Hlu^le »an tt>eacn fymt ©jonc^ fi,mer Viearie ftafuen im Sbo&itte3aruc6$i©.
Sttarcf, ii$9Manbei)anben3aren3o,3i/32/3 3/34/3f/36/J7/38«
Magifter ^oacfrtm Qommerfelt mn tvegcn be£.£)ufe$ etmer Vicarien im 2>o£me e^ettfficj)
toacborenbe., bar f;e inne roanebf 3ariic&$ }*$larcf ; i(t &inberftefli0 t>on ben3art»
Smrtcu6Qc^outt>ettbor4)fi)uerVicarie5afucntm fco&me, ^atftc&^ 2» $?arcf , 9}a*
(taubet)anben3«5rcn 2f, 3 1, 32, 33, 34, 3 f, 36/ 37/ }*♦
33an rwflcn fcftgen Magiftri C^rtflmnt <£euerDe63arh'cj)tf 6.^arcffi;ner Vicariefjafuett
tm &of>me, ^aftanbe nafimen3)obet)«nben3aren 33, 34, 35-/ 3^/37/38. 33or*
mei^nenficftJicffcic^fe^afronento ft;nbe £)er JDetleff Qcbulborp Dtabfman, %in*
ricf 23arfcbampe tmb 23altt)afar iLejemau, beOventf;eberfufuen Vicariegclec&f
bi; Jjpcrn SMebericf .©ofjnfren £5or<jcrmefter.
3<tcobu0 2;ottttgt 3orlic|>$ * * * * * t)on M 3<wn 2 f / ^r *7/ *$, 29/ 30,
3*/32/33*
3oacfctmQcfcoutt>ettborc&3arfic{)c$ * * ^a44cl ^aflanbe t)^n t)en ^rert, 29, 50, 5 r,
3*/33/34/3f/36/37/38*
97a(tanbe tKtnroecjenetlic&er &&ne efffe QJicarien m funfe ^acoba Sforcfe.
^erClavs^artegesDvabfmantjamroesenf^ne^ ©jone^ fyner Q3icarie5afucn3arffc5^2i
$?arct\ 3^f)inb»(lefficbt)atiben3aren29, 30, 3 1, 32, 3 3, 34,47, 36, 37, 38.
3acobu0£otma£2.$}arcf 3arlicb$/ $ Sftaftonbe t)on ben 3<mm 28,29, 30, 3 1.
^eneruebyOer^yttOe, 3arfi^2.s^arcf, ilt^a^aubetJanbenSrtren^^/^o, 31, 32;
?5/H/5r/36/37»38*
^atts ilampe f^er Vicarie ^afuen 3«rfic?)^2.?(Sarcf i(t 9}atfau&et)an ben3aren , 29^
30/^/32,33,34,3^36,37,38.
2l!bettue XPegeO^rit 3ar(ic&g ?♦ 59?arcf ; ^ajlanbe t)an fett 3are« 27/ *fy ^?, 20, j r;
794 Urtuttoett uttb H4cfcrt'cfctett 3 . Period.
Zfytute tTCo&re, 3ar(id;$2.$?arcf , is 9?aftanDet>anDen3«ven 29,30, 3 1, 52, 55, 34,
3f/?6/37/38.
£)c 2&crc£ fwortt to funte 34cob 3arhcbS »an t)cn eycjen^cjTenbpDeroperoemarcFte
i.OJtorcf ®runtf)uere, 9?a|lanDe t>anDcn3«ven 24, 2 $-, 26, 27,28, 29, 30, 3 1, 32,
33/ 34/ 3f, 36, 37/ 3 8.
§8anDe$Q5ccfcr$#ufft anDerfuklettCtvytett, ^arlid^^g.QJrunb^uere, ^ajlanbe ocf
t)an t)enfu(uen3aren 24, 2f, 26, 27, 28, 29, 30, 31,32,33,34, 3^,36,37,38.
€5$umnticje xxxn Den £ufr£iiDen f 0 ^artime (>ebben ocf in er(id;en 3aren nid;f cjecjeuen, f 0 ucim
fucjeu Daf DefuJuen J5?ufc£tiDe , fcnD ocf fu-nDer(id; poutvei 25uermef?er Dar ro cjefjof*
Den roorDen, baf fe jje&en t>nD bttakn roatf cin 3g(id;er Der £)of;m'$ercfen
fcf)u(bid>
*Qtofli(ter * * a) * * 6afuen»»b$erpoii»el<Brott?23orgerme(?erioantt>e0enfp>
ne$ <25jonc$ Dcrfufuen Q3icarte r)a(uen 3«v(id;$ 2. COTarcf. 36 9?a|tanDe t>an Den 3arw
26.27,28.29. 30, 3 1. 32. 33.34- ?f« 36»37. 38-
S)t2&cre£ftt>4ren fo funfe Batfrertitett doti rvc.cjcn Detf fcficjtn Jpern ^fo&antt petri QSica*
rie3«vlid;$4.$tovcf, $9ManDei>anDen Sar-en 3 3- 34- 5 f. 36. 37. 3?*
(S-eorgius »4« XEytttemQfarlicJ^ i.$torcf ^aflanbcuan Den^arcn 3 f ♦ 32. 33. 34. 3 r«
3^37*38.
Q}an roecjen ef lid;ev £er)ne eflffe SSicariett in fvmfe CTicf4t*>eo £ercfe s7toftenDic!>.
5Wa^i(ler 304cfctm@$ommerfeltl)t>an roecjen ft;ne$©jone$ fpner QSicarte r)a(ucn3«v(i#$
2. SOtovcf. 3& f;inDev|teflid) t>an Den 3«ven 3 o. 3 1 . 3 2, 3 3 . 3 4. 3 r , 3 6. 3 7. 3 8.
* t , * X^og fpnerQJtcarte^afuett/ 3arlicf;^3.^?arcf, sJfa|lanbet)anDen3aren*a7*
28.29. 30. 3 1. 32. 3 3. 34. 3 r. 36. 37. 38. 33e$ <Q3ormoDenDc$ Daf ef(tcfr#ouefftoj
t>nD d\mtf)t Deflev SSicavien fofamenDe mocjentnflicfjfe rcefen bt> Jg)em ^tnrtcf Oit^eir
3tabtmann.
gtitrtcue P4tt 3)u\m 3arffd;g 2. SOtorcf , 3^ StoftanDc fcanDcn 3«ren 27,26, 27. 28. 29,
30,31.32.33.34.3^36.37.38.
34fp4rue (gmerfTeti3arli^2,?Warcf , 9to(tottDet>anDen3<wn 24. *f. 26,27,28.29,
30.}i. 32,33, 34.3*. 36.37.38.
3o&4mtee Qcfcyp&ouroer fynev&icariebafuen, #er3okatm&oocnborcbQ3orfjcr*
meftev t>ant\>ecjen fr;ne$€>ioned 'Derfuluen 33icavie 5a(ucn 3«v(td;$ 2. SQtovcf , 9"toftan*
Dc »an Den 3«ven 27 , 26. 27. 28-2.9. 30. 3 1. 3 2. 3 3, 34, 3 c. 3 6. 37, 3 8-
3o&4ttnes &ucfcecm4c£et: fynev Q}icaviel>a(uett2. 9?tovtf , 9?a(tonDet>anDen3«wi *7*
28.29.30.31,32. 3 3.34.3^.36. 37.38.
3o^4ittte0^oPer3ar(icb^3.^arcf, 3g 9?a|lanDe t>an Den^aren 27.26.27,28. 25,
30.3t.32.33.34.3M6.37.38.
P4rg4b4mu0 *>4tn &roge 3arlicf;g 2. ?0?arcf, 9}a(lanDe*>anDen3«Mi *f< 26- *7« 28.
29»30*3'*32.33«34.3f.36.37.38.
XIX.
9) ©Kfe&tcrfc&lrti&e3Bi>rfc/ fo &urc& 2iltert&um uaUgbfl&r / f^cincttDiefegetvefeaiufcpn Pctruo^y*
£jcl co^cv €pcfe) gner Dicane.
i. Cap. a$tt Q3et)facje, *>ott fcett MEMORiEN t'm ©om. 79f
XIX. 2&e|<fcci& , fo tfOft i£. (£. JZ$uftf'Capitul an. 1^72. d. 14. Martii 4Uf inter-
cesfion (£. <£, ^at^a wetfeitfcer Admisfion Georg Rqfin $u fcett MEMORIEN
mif feiit sttfiaitbiej Sfit^aUettgctjebeft.
£$Veroei( <£. £. SKaff; ber (£>fab 6ambtirg bie betbe 4?erren Syndicos D. Wilh. Mollerwfo
***J IX Atucn. Witersheim a\\ €. (5. §bum;(£aptfu( abgefertigefttonwegento.icty^gu
intercediren , ^ t>evfdbc a(*> primus Exfpe&ans ju t)er Refidentmccbte admittiret tt>erbmf
unb aucl; Georg liofa 3 freljenbeti gujfeS fcinem f reuen Sfetfl 6, €. $f)um*£apttul fo roof aua}
uenVicarien, iu&'nna(puug5vornuRbanbetKr©cf)u{uen, aud;fbn(len, roan er gefoberf,
ju protocolliren/ unbfuremenNotarium(tc&gebrauc&enju(a|Ten/ ftcfe erboten , fo baf ۥ
€• c£f)um'£apife( / atig er$ef>(fcn unb t>ie(en mefjr er&ebfid;cn Urfadxn tn fo(d;e Intercesfion ge*
roilliget, unbuer()a(benbteVicarienfje5en/euermdnnt'^ltc^eu^vertrefenjucjefacjeff feineVi-
carien me()r unbforberfr ju admittiren unb jujutotTen, ebeunt)jut)orute&bred)enuerME-
MORIEN m eine rid;tige Orbnung, nacf> 2(uggang be$ fiir jtefccnben Offern gefd;ei)en. Aclum
Hamburgi inioco Capitulari an. 1 f 72. d. 14.n1. Martii.
XX. Copey be3 (£rt3'2$tfa>offftcfcett 25remtfcJ?ett ernftKcfren Mandats an bte ProvU
foren utiu Diftributoren ber §l)um>'$t'rd)en ju ^mtburg e§lid;enau$geroid;enenunbtt>iC2
ber reftituirfcn Capitularen ifjre 2(u(ffunpjten unt) Jpebungcn f)infuro folgetuu
fajlen An. 1 f 74. d. 2 5".Sept.
>ir &ittrta>i)on ©OtteS @nabenpoftulirfersugr^un&®tfc6offeni)er©etflfre23r€*
mcrtunb(Df3ttebrugt, Jperjocj ju Qacfcfctt , igttgerttunbtPepp^aU» &c. fti*
gen eud; benn nocb ancjemafftenProviforen unb Diftributoren prsebendarum tn unfer ©tifft*
^trcben ju^amburcjf, jurotflen. S)emnad) auff ber Did. tfaif. QJlai. unfcre? aflergncbigften
£crrcn$, fo rool aud) ber Jg)ocf;f6f>f. Cammei^@ert(t)f^ cvnftftc&c befef>ftcj ©c^rtffte, anben
9tat() ju ^mtburcje 2Bt'r bte SOSurbige , #od;ge(afjrte unb ^rbartt, Senioren unb t>k Ca-
pitulares, tt)c(cr)eetne3etf(anatmExiliof;erumcjejocjen/ a(fe i>a# roafjreCapitulum, bafur
roirfteerfant, unbnocb erfennen, in ifjrenDignitdfen, #ofen unb Qtbimqm unb anbere
proventus an ben MEMORIEN > prsefentien unb Caland roieberum etngefeGcf , unb
tr)r aber bierooc&entficOe MEMORI^N Prasfentzen unb Caland tftnen de fado Dorenffjaf*
f en foaen , ba$ roir eucf> ^icrmit jum Ueberflug ernftlicb erma^nef unb barneben af^ ber Ordina-
riusunbMetropolitanusbcfof;(enf;abentt)0{Ien, 3f;rfo(cbem ^aiferf. unbbegCammer^e;
rtc&ts Mandaten jucj(eic{) mit parirenunb ben r^lituirten^erfomnba^ifjre, an alfenSfuf7
f un jften unmeiacrlid) fo(gen , unb fte fur unfer roarfjafff Capitf e( erf cnnen unb Jjaften , bi$ mt
an ben ilngefjorfamen unfere roofgefprocbne DecretenenbficteExecutiont»((jie()cn mtigerv
ban , roo u;r in eurem unbefugfcn gurnefemen be^arr(i*. forffarm , unb bettt Seniori unb fet^
nen Adhserenten bat ^f;re (dnger aufrucf en unb »o.rent&a!ten «oerbef , foflet tf>r euc& ntc^t att^
fcerS »erfe5en , ban ba$ roir unfere 57^tb«rft bar;egen auo> bebenfen , unb ba^ienige roiber euo>
mtt Dvecbtean(le((entt»oflen, voa$ und ^e^falB gcburcn, unb biefer@ad;cn©e(egen6eiterfo^
bcrn roirb , barnacfc t^r euc& su ria)f en, Unf unb(i* &aben tvtr w$ mit etgener ^panb unfer^
$Mlh * f*ricbcti
79^ Uvtunbitt urtb Hacfcridbeeti 3. Period.
fd)rieben unb unfer gurft(icf) Secret tiftf Spaciumbiefetf brucfen foffen, roelcf;eggefcr;eI;etui!
Vorde qm 2 ;. Sept. an. 1 f 74.
Henricus Manu propria.
Refponfio data a Capitulo c< Vicariis d. 29. O&obris.
XXI. (gr&25f f%. 2$remifcfce$ <E5d;reiben an bie Vicarios bcr 3)onv£trcr; ju ^ambwrg
t)en beftriffen Vicarium ©eorg Q3afmerbcfreffent> 1*77.25. Apr.
SWon ©DtfeS ©nabcn £einricr; poftulirfer jti €r^twb^ifcr;offent)cr@fifffe25rcmcii
<^ unt) (Dfotbrucjfc £erjoflen 511 ©acfcfcu, (gifgcrn ttnb XOeftpfyakn.
grfame (iebe gef reue. 3 br roiffet eucf) ut erinnern , roag roir an eua) bier t>orn mefjr au!
eine, twntvegenRemisfien , beffen bti eucr)befhicftenVicariiGeorgenVafmarsburc&u#
fere fRdtfjt unb ©efanbfen mit ©na&en geiangen (affen. Ob roir un$ ban rool fcintS anbern
»orfef)en , tr>r rourbef eucf; bterinnen Dcr fc^ulDicjen ®cbiir cjecjen uu^ bermaffen erseicjt r)aben;
fcamif roir eure ©eftorfamt 3uncig(igfeit gegeumtf, unfcrgcfafffenJ^ofpiungnacr;, battett
tm SBerfc fpuren mogen ; fDbcftnDen roir boo> aud curer abfdMdcjtcjcn £rf (arttng , bap ibr nod><
mateaufeuremunjeittgen^cWf, ungcad;fef, baggebatfterVafmareucr), roebcrmitQ3otf>
mefftgf eit r>orroanb , noa> ftd; feincr Q3crroircf ttng r)af 5er ftir eucb 2>mgflicr;tig gcmad;t , fom
fcern unfer gcift(icr)en Jurisdi&ion ctlUm immediate uuterroorfen, liber gut)erftd;f, twbarren
ff>ut , roeicfreS roir btf $ur gefegcmn $tit an feincn Orf gefteUet fcin tafferi mtrften. 2Bcil un$
aber an t)iefer ©acf)en , mer;r benn oieHeidtf t?on eua> bebacr)t roerben mag , gefegen , fo roollen
mt und r)iemit f egeti eucr) au^brucf (ia>er crf (aret , unb barnebett mif ®naben t>ormar)nef r;aben>
J)a§ roir cjct>acr>teti Vafmar bct niemanbenanbet^, ban beieud;$u unfergMcgenenSeit roiften
ttolkn. Unb baben cucr) fo(cr)e£ , barnacf; ju ric&ten , benen roir fonp mif ©nafeen getvogen,
«M>or&a(fen fein laflen ttootten, Dat. SSorfce btmi* Aprilis.
Hinricus manu propria.
XXII. £♦ £ Capituls-35efcf>etb ef(to>e Gravamina bt> memorien bciangenbe befrcf;
feub de A. 1 s 82. 1 7. Maji.
*JVe #emn Provifores MEMORIARUM habm cf (id;e Gravamina §. €. 25om<€aptful
^+J oorgebradjt, barauf ifl Capitulariter befcf)fcffcn, ba£biegegenmartigtPoftulanten
foflert jugelaffen- roerbett , bocr> rueil ieno roetitg ju contribuirfn ref tet , foden fte erroarfen, bi^
ier neue Diftributor Jrettag^ nacr) Vincula Petri , rotr^ tvreberum ju diftribuiren anfottgen,
<t(^ban fotlen fte ^ugciaffetirocrbcn , bernacf)cr aber f^( e$ per obitum geben. @. £(jrro. ^^tttti15
€apifu( rotl wotPoffesfion geben , fo /emanb fobern tvirb , unb efn indubitatum jus 5at; cuV
ltinc^fo(Sbmange;etgetrc>erbeti/ ba§€rnid;tfonneanber^, benn per obitum alterius ju*
Selafim roerben , unb roer 5crnaa> , bc\$ dftefre Inftrumentum poflesfionis [y^t , fol erft fi\$v
iflijen Werben. Decretum Capitulat^ter 1 7. Maj an. 1 ^ 8a.
Ex Comrnisfione Dni Decani &c Venerabiiis Capkuli Ecclefia: Hamburg. Job.
BejlerbergSecxet Hibfer.
Sequentes adepti iunt poffes^j^em, Mart, Ttte an. 15*81. 6, 11. Maj. feor. 1
pona"
2. Cap. ac&fe £5ep[age. fccwoettMEMORlENtmiDewf. 797
pom. Chriftian. Narrendorp d. 11. Maj. an. gi.hor. 5. pom. Mich. Clenovius dv
13. Maj an. gi* hora 10. antemerid. M. Bernh. Vaget Paifor , eod. anno die 6c
hora.
An. 1 j 82. d. 24-Aug. indie Rarthol. infummoad refidentiam & perceptionem
MEMORIARUM admisfi funt : Martinus Jile , Chrift. Narrendorp. Afcan. Reir
choltz , M. Bern. Vaget. Mich. Clenovius & M. Dav. ff o/im/.r SaceHanus ad S. Pe-
trum.
An. 1 5*8 J. if- O&ob. in Summ 0 admisfi: Alb. Qldehorft in locum Matth. Rheders,
Joh. Hefterberg in locum Dn. fac. Kriiger.
An. 1 s Sf. 12. Nov. in Summo ad refidentiam admhTus eft Frider. Oftra m fo-
cum Dn. Joh. Trajeflini.
An. 1 5*87. 15". Dec.ad perceptionemMEMORIARUM in Summo atfmisfi funt:
Paul Zmckman 3 M. Henr. de Slefel , Georg Traje&inus ■> Andr.Grim, Gothardus
Brahm 3 Francifcus Elers.
XXIII. Pereepta qujedam h#redem Dni Johannis TrajecTmi p. m, nomine Petri
25erningaDn. Iohanne de Schleftel > monitoreadufum DISTRiBUTIONIS ME-
MORIARUM in Summo de anno 1 j 84.
Dn. Johannes de Schlefel, fyfft vtil 24. Sept, An. 1^4. berecftKt imfc mgebrac&t
nacbfofgenfce ^ercele :
Q>am £ern 35tirgermeifter Nicolao Vagler 2 1 SWarcf 8 6-
3ocfetm&ooettborc& 20
^ocfctm &,atiejcrmati 50
Vincent. von Sprekelfcn. 1 f
»an DerOuer^J^fen aDno Georgio Rofen Z $♦ f&
M. Georgius L7/r^/;/ (>eftt fyerto gefeuert/ ar? roat ^ercefeu taf roart ebm
bewujtfpn 46-13 f?-9Pf
An. ut fupra d. ig. Decemb. f>effr Johannes tfArt Qcbleflel noef; be*
recfnetunbmgebmcbt tnt trorige Dvegifter gejjdrig.
§3<m £>trtcfc Zvroge? 6.
^atig JUppett f*
$rattt3 ^uetarC 2,
<£cm 2>ct#eff tHo£fem>off up D?ecfeningf) 1 r *
C8an #err Hieronymi 4»geti QSeberoen- 40.
SScm 2tl^ete Kc^Oers 30*
Q}an #errn iSrtct) *>a« ^cr ^ecfces 12,
Summa Lateris 266.-13f.9pf
2)an 3oacJfm nygfiaoa 2£et>eroe ' ' '" ia
9Jan for Sattomattfdbctt up Oiefemngr) 40,
Ex Fraternitate XII. Apoftolorum m S» j,
83an (Depmait RmiejNe Ao. ga, i ;,
$f)bbb j Anno
79? Urftittbcti wfoVXa&xi&ten ;.Period.
Anno i s 8f. befft Joh. wuiQcfclcflel nocj) ingcbracfct unbberefnct w
Petri Bemings Ofagi|lergef;dricj.
Q5au &iuricb vatt SprcEelfctt 20,
<£m 2>ct^!cff tn^!cti^ofFpro refto 1^
S3an J&err D. Michael Rhedern, t>an twgen Der perfofffen ^e(jet)ett 7. - 8. f*.
Q3an (lorb VDctOett (_ruen, 36.
QStf) Der Cameret t>an roecjen Der verfo|fcert£etje&crt fo DpTriumRe-
gum An. 8f. bcDaget 141»
#?tfo f;efft ^ofjan Qcfcleffcl von roegen pne^^aue^ entridjtet — 12, fii.
Summa Lateris 279. 4. fjh
Summarum perceptorum pracmiflbrum de A. 84- facit $-46, ffftarcf f . g« 9« pf.
Sequuntur percepta qusedam pro Dn. Johanne Traje&ino p. m.
de Anno ifg2. unb Sh
Anno 86. d. 16. Jun. fyefft ©cblcflel tvtebcv incje5rad;f unt) berecfnet.
SQian (Deftmatt __Uuett de Ao. 82. 20. SOtarcf,
ab eodem de anno 83* f •
ab eodem Pafchse J°*
Q3an ber Qatt&martfcfKrt pro refto de anno 8$. r°.
570$ t>an roegen Der Jpure t>tb Der Scf)met>e*Strate pro refto r.
Summa perceptorum reftantium de Annis 82. 8$. no. 9)?arcf.
J^tertO bcfft Dn. Chriftophorus de Sprekelfen an cthcr>et1 Percelen-Utf) Den
SegeDen SommerIant> »iid <BrotiIaitC> uermdge ftner cjecjeuen
Dvecfntnge. TI?- .
Summa omnium perceptorum 769.3Rarcf1.fJh9.pf*
Sequuntur expofita qusedam fo Dn. Joh. SchlefTel, Jperw jfof?4tt
Uerecbts feefigen (£rben in Petri Bemings ^ecjijler de An. 84-
tfjo Efiecfninge gebrad>t d. i^.Sept. Ao. 1 784*
tycrn roegen Der $J>ofagc i$ an Den gefafeDcn Dventijcu: •
Jperr Nicolaus Vcegler. 1 . -Otorcf s . fr 6. pf.
jocfcim &0&etiborcb •♦ * 8. jih
^ocbim JUtigermatt ?♦ * i2*|h
rurtcette. satt Spredrelfctt 1. 9 12. fj(.
Sftod) fcefft ^o^atitiee x>att Qcblcffel gef ortet fo 6e tn Dem gruc <£er&
_5;ocf e uerburoef ftcrmoge feiner Oiefentngei 36. ' ! 5« (*♦ ?♦ w*
9}ocf)l)efft ftcgeforfetfofje tn bem $$run>*.£)ufe Dar fynxid) vert bet>
4>etbe placf>tnttc to roanenDe, V)erm6gc finer 9?ecf enfcpoff w<
buroet, DaianbeDenProviforn Ovcfenfcuop Dotnroif 12* • *♦ #•
S)e6 r)ebben M. Georgius Ucrecfet unD tcf 3urgctt KofeHenningo
3>irtfct)cit Diftributori gefeuert Dermdge <__meart_}te ioc
Sunama Lateris 156. t i3*f$.9*Pf-
A.84.
2.Cap.ad)feQ3et>facje. *>0rtbettMEMORlEN int&ottt. 799
A. 84. d. 1 8. Dec. beftt ^Joban van Scfcleffel nod; fbo Diefenfcbop
cjebracr)f , fo ttl Petri Bemings Sftcjijtevde Ao. 84. cjefjdrtcj cw
oer^olacje t>orcl; t)e Oventcnerer cjefortet
6<trtg&ippe ..- * 6. gf.
gvan* ^utjart ~ * *♦$♦
S^tXX Hieronymi ^tfCjCtt $Bl\)t\Vt $♦ *
#err i£ricb sort fcer fecfcte — * 1 2. fjf.
Sbe Hv8frat>fcbe — * 12. #♦
SQieDer frcfft jo&art * Att Qcbleffe! d. 14. Ottob. A. 84. C£rfff offer
*>att ©precfelfett upOfafenincjuer rg*?02arcf 8.f?f. foJjpevOo'
&4tt Utvecfct feiicjev *)tf> t>er MEMORIEN 9iecji|lev DemCaland
up Sttic&aeltS A. 84- tf)0 entrid)fenoe fdM&icj cjecjeuen. 84. * 4* $U
9}ocj> f)efft 3oi?4»t *>att Qcbleflel ftcf ftilucft bttakt alfe Monitori »an
t)CV Fraternifdt XII. App. in S. 7. t 4. §1. _
62. t ih$U
*ftO$ r>cfft 3of)an. bc&Ofben fo df)m cjcbdret ratione moniturc up Jo-
hannis !♦ * 4« §U
970$ t)0 fuluef! per M. Georg Utrccbt & me Georgium Rofen,
Henningo ^mfcbert Diftributori cjeletterf de termino Natalis
Chrifti An. 84. wrmdcje ftner Quifuncj ioo,
57o$ bafufueft Ct>riffofFiww @pretelfett tfto Dem ttovicjcn cnffancjen
84. $tarcf 4. §f. t>on roecjen fcetf Calandes betafet 1 r» * 4* fj(«
Vtnbtfi uamitobcjemefbteTerminus ppMichaelis t)em Calandes befca*
0, alfe s 9- Sttavcf 8. 61« cjar$ befalef.
*ftoc& M. Georg Utrecbt n>et)t)cv gegeuen fo f)e ttevfecjt fjab&e.
Ao. 8 ; . d. 7. April ift an t)ett incjebiad[)ten perceptis tov ^ofacje cjcf ovfef :
3>ittrict> vatt ©prectelfe»
2>ee&lefFttto&Ien£ofF
D. Michael &ef)Qere
Or^ XXMc
SummaLateris 119*
Expofita anno & die ut fupra Jefff 3o()an fcan Qcfcleflel fcem Diftri-
butori &ertrtiftg ^irtfcbett betalef pro termino pafch* ; fo tin
Diftributor Dem anDern pfed; to feuevnDe t>an roecjen Petri Ber-
nings IKe<3tfrer wvmdcje t)ev Quifuncj 200, $?avcf.
Anno 86. d. 26. Januarii ift an t)en t>amaf>te fcovcf) 3o£an vart Scfclcffel
incjebvac&fen praeceptis tftor ^olacjc cjcfovfct*
©ftman ^aue de anno 82. 2. * io.f?f,
Idemde anno 83. 2. ; u>. $U
9?0#
'*f.
^
J.gf.
eu
I.
9
s.(i(.
2.
9
«
t
9.f.
2.
i
f».
goo Urfrmbett uttb Hacfcrtc&tett j. Period.
$}cd) t>p einen O&rloff ©d)at)ett aeljat, naDeme it) per^Qcblcfie! tH>r 4j\
Sttavcf awjcnonrmen/unt) auevfi t)ov 42. SOJavcf rocb&ev t>evf)iivet
roovuen 3. $?aref.
S)e Qartbmattfcfee ftcfft $f)Ofaae cjeforfef r. * 10. f*|,
9?Ocf; f)ef}t ^Jo^att *?an @cfc!cfiel ratione Moniturae t)an #err ^o*
^att Utrecbt f>ebbcn fcf;6Ienpro Salario de anno 82. r. $)?arcf,
foarup fjetot>ornt)an£err3o£att feliaen entfancjcn j.Sftarcf 8» j*I.
fcer 16. ef)tne fefco pro refto betalef. 1« * $. £(.
S)amtt ftnt) t)e r ♦ bef alet Dcvmocjc ftner Quif tma. — 4
Summa Lateris. 21 r. * 6* fj(,
Anno & die ut fupra f)ebben h)j) Henningo ^trtfcfectt Diftributori t>p
£Kccf«t'ncje betf lafeftcn Termins fc>er roo.SWarcf fbetnDiftributor
t)em anuern plccj) to feuern&e pro refto de termino Johannis B.
enf vtcbfef , i$ twmocjc foev Quituna. $* 7. * 1 1 fj. 6 pf.
#ievfo befft M. Gregor. U trecht to %M)oef betf ^remerS enffattcjen 3 f « ©JfHfcf,
Anno ut fuprad. 9.Febr. fyfftDn. Cbriftoph von Sprekelfen etne Q3or*
fefenifj et>t>er Oiefentn^ aoercjcben t>an bem ^eoc&en im Qommer*
lattbe Dnt) (Bronlattb, barin forfett)e, fo f;e tn diverfen percelen
t)or benne fjefft betalt t>a\>an is De Sum. 6 $\ * 6 £. 8 pf.
SDe^ ^ebben rot; 3urgett pafcfcctt t>on roegcn uctfCorporisftnerVicarie
de annis 82. unb 8 h entric&tet 36. SftavcF.
2)e$f?efft M. Georg Utrecht euffangen , befufuiaen fjievneac|l fimnSWif*
€ruen fo bevefenen , y . DvtfcS £)afer 10. * y. fif.
204. t 7 f?. 2 pf.
Summa af(ev t>oraefcf;reuenett Utfxaaucti , facit 7 c 8.9}?. 7 g. n pf.
©efiiluiaen afcjetacjen t>on Der 3>unaf)me, alfe 269. * 1 fj, ^pf»
©0 blifft oueria fo mef)r entfauae» aife utfeegeucn unt) /ego f;ier bav
bef alet roivt) 1 o. $?. 9 f}. 1 o. pf,
Georg. Ro/a 3 manu propria fubfcr. d. f . Aug. A. 88.
It„ 97ocJ) i^ fcievatt fo forfenbe, fo allemal, roen rot fofamment)e aerocfcn
m 2Bt;ne gef;afef unt) getmmcfen pro 2. ©fouifen -2Bpns i* SWarcf 8. 61.
fo blifft men to bcfalenbe 8. #tovcf 9. gi. 1 o. pf.
S)ufTe Dvefenincj Ao. 88. d. if.Aug.^evvJohanUtrechts feeltcjen €rtten fo t)Ov(cfenbe
cjeaeucn t>nt) fldvlid;cn bevecf nef. Sn Uvf unD bev (gvuen eignen £ant>en »nDerf eif nct
Ac^tum ut fupra.
Marcus Iven mein S^anb.
3o^«ti 6e#erberg mpp.
Georgius Utrecht manu propria teftor.
Scf ^citic Bcfcmtbe mit mt;n ^)ant).,
pcecr toan fcer ilmbc mt;n Qasto.
Prtwl Utrccfcc myne ^anij.
XXiT.
5 . Cap. a$fe 2$epfage. vttt ben MEMORIEN i'm &*m. go p
XXIV. Capituls-<23ergfetd) mif Denen Proviforibus MEMORIaRUM unb benen Adjun-
&en roegen be^Chor^el&e^unD&agba^inftrumentumpoffesfionisantiquius m t)ec
admisfion fol tJOrgefyett.
Su roifien, nad)Dem <£. £. §:f)um*€apituf a(f)ie ju #amburg btc#errenProviforen be*
MEMORlEN im $&um famt t>en Adjun&en tm 9laf)t\un bergan&mQerifeibabeti
Dienjtf. imt) fmmb(icf) ju erfennen geben , ob fte roo! ju oielcn utuerfd;ieD!tcf)enmafen , fonber(ic$
in oerfd)ienen 72 , 76. unD82ten3abrencf(ief)eGravamina unDSO?dngef, Daran DenME-
MORIEN mercf(ic];gelegen, Dem(£apifulubergebenunbbabeigcberenf)df£en, baSbarinbif*
(tcj ©nft&en gefd)eben , t)te SDJdngcJ abgetfjan uubgebeiTerf, aud;benenfe(beni()regeburenbe
SOlaffe unt) 9iid;rigf ett gegeben roerben mdcbte , fjaften fte e6 betmocb ba!)in ntc&t brtnaen f on*
nen, betfroegen rcoifen fte abermafjui itttfdnbficfj bti rooIgeDacbten £apitu( Da Jabcn um gefoDert
unD gebefen , Da§ foltf) bocf)ndff)ig 20ercf ntcbtfdngen)erfcf;obennocf;t)erroet(et, fonDernju
enDftcber Dvicfctigfeit , QJergfcicbung unDQSefcbeiDemdc&tegebrac&t toerDen, £)etm foid)etf
gefcbebe^cmcjan^enCaptfuIunDClerifeyjum 25c|ten ; ate f)at DaS ^^um-CapituI biefelbe
JoDerunctunD^itfejt'em(tc!)unDDerQ5tfltcjfett gemdg ju fein eracbfet, unD DerOalben Dtefefbe
capitulnritertraairef, flenjig erroogen, unDiftrfo^cnDer^eflalt^icbtiafeifcjecjeben, unD
ftc& mif Den #erren Proviforen unD Adjuntten Dariiber oergleicbet unD twf ragen.
2fnfattg(ic(j fo t>ie( belangen fbut ba$ gravamen rocgen Der Redituum eineS dimidii
Chori Salis , item quartx partis fartaginis unD roaS Diefem anfedngig unD anaefedna , fofe
tf)eS i(i aUeS oerg(icbett unD oerfragen roorDen , Dieroei(Da$Capitulinpoiresfione nlDiefe
Sultett*<Silter beneben|t Den 3()riaen in Q5eftct)uncj ju Lumbur$ au^utfjutt unD ju wxify
ten,befunDen roirD, aud)Hoei(DerQ5ebrauc&gen)efen, Dag Die QSerricfrfuttg nia)t aufgeringc
fonDern t>iele 3faf)re gefcfcefjen , unD fcierinne aucfr anDere fcOrocre ^Oerricbtunge oorgefuden fein,
fo i(t oerabfcbcibef unD ocrglidjen roorben , Daj* batf Capitul bleibe in Der PofTesfion fofcbe
Salin-<&utzx ju oerridjteu. gemer , roei( ba$ Capitul fa)roere Contributiones unD Unf 0*
ften &u DenProceffen DerSalin , unbaffobiefer®uterf)afben, an^atferl. €ammer*©erid)fe
gegenDie^)er^ogen jutu»teburgaIIeintf)unmujTen , alsiftt)ergfta)en : £>a§ »on Den t>ori*
ejen3af)renfein$f)eil, rocDcrtxtfCapitul, berUnfoften&afber, toonbenProviforen, nocfr
6tcProviforent)onDemCapitulDergeDacbten@uter5a!ben meftr foDern foflen, fonbem batf
Capitul folmit Dem roa^pein Dent)origen,3a5renempfangen f)abenfrieD!i($ unb entfcbteDett
fein* Qai ^a^r aber , unD foigenbe 3a&r tioif & & $f>um*Capitul , Der mef>r geDact;feti
MEMORIENf , nacbfautDer9vec{)enfc&a(ftunD9?egi(ler , fo e^ Der ©ul^meifler ju ilutt^
b«rganftefc()icfenroirD, Die J£)ebungenoDerReditust)onDem6afbenchoro falis, itemde
quarta parte fartaginis , item ^reoil&fcfeaflrt , X?Orbate , X>Orb£rttttg unD 91ab6s
ning auf Michaelis gutroillig gelDen unD beja^Jen. S)arentgegen follen t)it Pro viforen roeaen
Der MEMORIEN fo ote! 3fc Der MEMORlEN-2lnt(>ei! be(angenDi(r, roe(c&ea tnan recb^
uen fo( , ju t>m obgemelfen ProcefTcontribuiren unb gebem
gemer wtf an(anget Die etn taufenD SOJarcf SO^un^e , fo Dad Capitul »on Den MEMO-
RIEN cutf ginfe feaf , roil M Capitul bie ginfe Daoon al^ fo.$*arcf , aQe 3abr, tviefte
aud)t)orMnget6an, auf MichaelisDemDiftributoriMEMORIARUM p, t. exiftenti guf*
tvtlitgentricbfen.
iC^eUe?ter2&4H^ ^iiii <%$$$
go2 UtttmUn unbVla&viJbtm j.Period.
^Batf anfangenb tft t>en 21. SDtarcf adfervitiumrefe&orialegeftcJric&, biefefbe roif
batf Capitul bem Diftributori /dljrfid; auf^ftngflen bejafcfen.
^aSaberOOnbettProviforengefobcrf n>fvt> , de communibus fru&ibus Prabcn-
darum Dominorum , bfctpeif bieruber ©iegel unb 25riefe nuific» jum Q3orfd?ein gebradfjt
tterben, unbbefeud;figef, ijifofc&etf/ roie imcjfeidjen attcf; , roatfba^Capitulbagegetuinju*
roenben unb w fobern l;at , au6ge|leflef , unb ftcr>ct ju berafbfcfrfagett unb ju»erabfd;etbcn , rote
btefafd oon benv Capitul unbProviforen, refpe£tive^)iegefunbQ5riefewerbcn»or0ebrait
roerben.
£>ie Quarbonifcbe befangenb , roeif berfefben t>on bemCapitulcin £>aug, ben ME-
MORIEN gef;ortg , auf2o,3afjr, obne confens ber Proviforen i^erfdmeben iff , rotf eitt
Capitul \)k 2Bege i>ornef;men , bafi folcf; £aufi mogc foberitd;ft n>ieber an W MEMO-
RlEN fommen.
%$a$ befangenb tfi , baf? ein /eber Canonicus , fo er de curia fua , wrmdge OCegifler,
Direcltorii ober libri Calendarii ju geben fdntfbig , fofd;e£ ju vecl>f ev Sctt autfgebe, fofcf;etf
tft bifiig , bafj t$ /df>rfid; ju rec&fer 3eit autigegeben, unb bem Diftributori ju red;ter Qtit $uge*
fteffet rocrbe.
^otflaucbfernerfttrcjutancjefeben, unbroubbierbttrcboerorbnet, bafj ein /eber, er
fet minor Praebendatus ober Vicarius, ber €()M;®elb, OermogebeSDire&oriiunbLibri
Calendarii ju geben fcbulbig unb pflid>ttg , unbein corpus jufeincm beneficio fjat, baf* ber
(>tnfuf)roidbr(i^jurecf>terSeitfofc5e^bem Diftributori MEMORIARUM cjebe ; roo aber
jcmanb rodre , bcr fetn corpus baju f;dffc, fonbern baffefbe rodre ganfc ttnb cjar defoliref unb
baoorf cjef otnmen , aud> bafj f eine Q}crmutbttng ober ^)ofnuncj rcdre , rocnn fcbon ber PofTef-
tor fetnen mugltd;ften Sleifi , $?u(>e unb Unf ofl barum fbdtc , batj e$ tvteber an bati Benefi-
cium ju bringen , ber foloonbemempfangenen MEMORIEN fein <£f;or*@efb geben, benn
MEMORIEN oon MEMOPvlEN §u geben ftcb nic*>f geburct , imgleicf>cn roo »011 einent
Beneficio tuel oerfommen , ttnb roenig oor bem Capital Wbanben rodre , fo fof ber Pofleffor
«ber t)it vires bec* (£f)orS <0?or<<9ell> $u geben nicf;t fd;ulbtg ftirw fydttt aber /emanb mit
fcinem Patronen gebanbcft , unb if>m batf corpus beneficiigutroifliggelaffcn, ber tft nicbt
entfcf>ufbigef, unbmuf? gfetdbtrof fetn C^or^Oelb , utrecf>ter3ett, gelbcnunbbejaf)fen,unt>
folien C^or^clb geben , fo in refidentia fetn unb bcrnad; barin f ommen roerben. 3Bur*
ben aber Patroni jcmanb auf beneficia praefentiren fo f eine corpora f;dtfen , benfcfben fol an^
QtytiQtt roerben , baf; tr>ve prcefentanti uid>f f onncti jugefaffen noerben , efye fie bit Corpora roie^
t>erbajugebracbf, oberein ueucorpusbaju\>onif)neni>erorbnefn>orben, baba^dbor^elb
t>on autfgegebcn roerbe. ^Dteroeil aud? beneficiirte ^erfonen v>erbanben , fo nicbf in Refiden-
tiafein, foflenbteauct>©on@elboonif)rencorporibusgeben, obercc^foft^nen, obertf>ren
Procuratoribusatigejetgetrocrbetl, bafjfte ad refidentiam&perceptionem MEMORIA-
RUM nic&tfoflen jugclaffen roerben , unb if;re »pebungeij foffen ifjnen fo fange, b\$ fte if;r €^or^
^efb ricbfig mad;en,iugefcblagen rocrben.
!t)ieroetf aua) etltcbe Vicarii, t>ernii5gc be^ gebac[>fen dipeclorii unblibriCalendarii
ad fervitium refe&oriale fdbrltcbe^ jtt geben fd;tilbig fetn, fo foffenaffebie/entge, jtefcitt
fa)on inrefidentia , ober f ommen barin, folcfces ^u rca>f er gctt bcm diftributori bejaf)(cn#
i. Cap. acfrf e 2$et)Iacje. doh fr ett MEMORIEN im 2>$m, 8« *
<£$ follen aud; btejenicjen , fo t>en MEMORIEN t>ermdcje t&rcv Jg)ctnt>e fcfrulbicj fein, mit
(£vn jt anejeljalf cn roevben , Da[} fte folc&e ©cbuiDen mif ben evjten , unb jroar , oor biefem Dorfle*
t>enbcn 2Bei&nacbtencje(ben unb bejaljlen.
%Qati aucf; jjtgutft DieMEMORIEN bur$oieIf)eif ber^erfonen, fe&rcjevtncjroovben/
abev bod; Die neue ancjef;enDc Canonici unD Vicarii fobane tmrcf lidje Unf ojt md)t tf)un borfen
ale* m uorjeitcn roefen, fonftenaucb «iel $u tiof&roenbtcjer Reparivun# ber #dufer , jti bert
MEMORIENcje^rfcj, mupcjercenbctrocvben, aucf; /c^tcjer SeitniemanbbieMEMORlEN
tnfemenlefcfeuSBiflen, a(dt)Ovmafencjefd)ef)en, mit einem Legata bebencfef , fo ttnvb fjievti*
bev oevovbiiet , unbiftoerabfcfrcibet in^rafftbiefeS, bajjeinjcberai^ebenberCanonicuserfet
major ober minor Frasbendatus , fol 40. sjftaxd unb ein /ebev Vicarius 20. $?avcf cjeben unt)
enfvicf/fen nem(id) bem Diflributori p. t. exiftenti, foibneinfcf;veibenroirb, fol ev flracftf,
roenn ev mtr eincjefcbrieben roivb , bk $eifffe , ate tin Canonicus 20, $ftavcf tin Vicarius 1 0,
$}avtf geben , unb nac& S&rlauf eineS 3at)x$ fol er \)k refti vcnbe £elfff e bcmfelben Diftribu-
tori enfvid)fen unb bcjafjlen.
SftacbbemaucbooneinemDecret, foan.82.am 17. Maji abcjecjeben, \)it admisfion
in refidentiam per obitum alterius anejcfjenbC, Difputationunb&fveitiftOOVCjefallen, fo
tft oevcjlic&en , unb bamtf fcievu^er tworbnef, baf? aflebic/emcjefoeinindubitatumjus, unD
inftrumentum poftesfionis fjaben / unb qualificirfe unbfud^ficje^erfonen, aud; twmdcje
beg 25remtfcfcet* Vtxtva$t$ Studiofi , ober fonften bev geber oerroanbf , unb £)iener , fof*
fcn ad refidentiam JUCJelaffen roevbett/ jebocj) M bM antiquius inftrumentum ^af roevDe
erftjucjelaffen.
3Bo aber einer tn fetnen f mblic&en 3af)ren ftdf fe pofTesfionem bef ommen , unb rourbe
ftcf) ju roeftlicfrer 9}af)runej unb #anbti!>ieruncj roann er $u fetnen Sfafjren cjef ommen , beejebett/
U8b I)dtf e fcine Studia eja n$ ubercjeben , ba$ er niemanb bamif biencf e , berofcf be fol f etnegroc*
$c$ I;crnacf> ad refidentiam cjefafTen roerbett / tt)ie folcfretf aucr) biofyr in obfervantia $a
roefen.
£)a$ folalfo fefticjftc(j ejefjaffcn roerben, /ebod;bebdff€<€.Q:6«tn^aptfufftc5bet)or/
roo W ©efcejenfjeit in f unffticjcn geif en rourbe t>orfaOen , roarum biefe 93crorbnunej unb ^er*
gleicbuncj niufle t)era'nbert roevbcn / folcfec^ mtt dlatf) unb gutfjun bcr ^)erren Proviforum unD
Adjun.a:en ju minbern / ju rincjern ober ju t)erbeflern.
Urf unblic& fein biefer Recefle jroeen cjleic&eg £auf i t)erferf icjef unb aufcjertc&fef , unb mit
roofcjemelfen $(jum*£apifute Misfiven-Signet beftecjeff , baoon etner »on bem €apifuf ber an^
bere oon ben Proviforen in Q5erroaf)runcj ejenommen.
©efcbcben tn ^amburg aufbem€api(uf^)aufetm(3a&rnac6€f;rfftiunfertJJ5)Srreti
unb#eilanDe$@cburf is87»& 29.N0V.
£x fpeciali Commisfione Venerabilis Capituli EcdeCixHamk Ego Johannes
Hefterbergi Magifter> Secretariusejusdempropriamaaufubfcripfi,
Siiif 2 XXVy
$o4 UrtunbwunbVXa&ti&un j.Period.
XXV. £)ererProviforum MEMORIARUM in Summo @cT)reiben M Marcum Jordan
Q3tirgerm. in Crempe. 1792. 24. Mart.
Unfern freunb(ic(>en £)ienfte unb afletf @uf eS $uoor.
<£rbar unb SBofroeifer gdnftiger Jg)err Q3tirgermeifter , befonbertf gufer greunb.
5W>efdjer ©e (lalt g. €.2B. fcomicf ter Seif fiir 2(belQtrm>«rt 6ei um* fd;riffffic(> intercedi-
^V ref unbgebetben, 3(jr&iese&en9ttarcf&ibf<$/ fo(leune\ wmdgfjeSftrerautfgegeb*
jten Obligation tiber tre Sgeja&fana ber $o.#?arcf nod;f)interfWfigi!r, nacfoufafien , un&
tt>a$ roir berfefbigen , bei einem unfern WtiU Vicario Godhart Bram cjenanf , barauf n>ieber*
um gefc&rieben unb bertibret baben , bafj aflee? roirb ftd; (S. €rb. '325. gdnftig ju erinnern roiffen.
SIBan Mn biefer 2lbfd;eib unferm Q3o((med)figern gebacbfenGW/w/^2W;wgegebenroor'
ben, roie erun3referiretfjaf, tvofern2(^elQtruvebienad)ftef;enbe$ef)en^arcf fiirbemnc*
^'(ItJOrfc^ienen^ic^tmeffenic^terlecjetirourbe, unb roir btefdbcn 3&r nicbt naitgebenroolfcn
nod? t dnten , unb fofcbetf <2. & 2&. bericbten rotivben , baf? ateban & & 28. 2lmf sfjalber bet
3brbte ernfleQ3erfugungtf;un roolten, baf? (teunbibreQ3urcjenun^t)0flenbbiefe§ebn^)?arcl
bejaien folten. Unb aber fofcf) 35e$afj(ung nocf; bi$ anfjcr nit gefd;efjen , roir aud; tiber ^k 00*
riae mit(eibentfic&e 9?ad;Ia(Jung bero 1 6. $?arcf 2. fj. biefelbe nicf;t nacbgcben f dnnen (roie cjem
tt>ir fonften in anOern €. <£. 28. roif faren rooffcn) ftnf emaf roir e6 cfcf icfren unferS $}iffete pri-
vat^erfonen ju entricfrten fd;ufbig, fo$ufofd)en3infenunb(£infmiffen, sermdge babcnber
QSrieoe unb <E>iege( berecf>ttgfet fein. Sbemnad) bif fen (£. €. £$. roir nocfrmaftf gar frcttnbficf),
&iefelbige roofle bei & & Otafb ju Crempe befurbern , baf? oon 3bren unb (£. (£. 333. mebrgc*
&ac§eerk2(belBtru»ettalbierufgerid;tetenQ}ertrage^, roe(cl)en bie 35urgen ratificiret , ttnb
fcem nad)juf ommen angefobet fjaben \)k reftiwnben jcfjen Warcf , o(m fengern QSerjug erfegen,
tinb ^amit afle ire bitffale? auSgegebene Q3erfcf)reibungen , fo gciger biefeS bei fid) , ttnb fegen bit
empfangene ooflc QSesafcluna oon ftcr; jugeben betteiicb fcaf," einfdfen mtigen, \)avan gefcf)ic&f
bie £$ifltd)eit nnb roae? an ibm felbft vedf>f i(t. (Sein ei? ju S. €. 2B. in gttfcr 3uocrftcr)f unb
^inroieber mit ©elegenfjeit ju uorbienen srbieffig unb roiflig. Datum ^ambnrg ben 24,
Martii Ao. &c. 92.
Conradus 25orgerbe8 Calands-^)ed)anf.
M. *Jtyan ^>c|ferbcrg. ♦
Johannes de Qd^feflel.
Georgius Rofa , fdmtficf? oerorbnefe Provifores MEMORIA-
RUM ber ^um^ird;en bafelbjt.
■
XXVI. Copia Obligationis M. Johanni Hefttrbergen uf 1 f 00. ?0?arcf J£)dttef'Sum«
men ber MfMORlEN im $(jum bcfangen An. i f 92, Pafchx.
Sy>or aflcn unb ibermenntgfifen bo funbunb befe-tme 3cf JohanHefterbergie^tger^t;b€.
«O i?. ^)om^apittc(^ to ^ambocg Secretarius , oor my , afle mine grtienunb^rf*
nabmen , baf icf mtt ^orroeten unb Q3orroifligung Gerdruten miner e()e(id)cn ^ufj^rouroen
*en ^rourbigm , €bfen , ^rmueflen $oa>gelaf;rfen , roerbigen, Crbaren unb roofgc^
la^rfen
2. Cap. acfjfe 33et;fage. Wf! &Crt MEMORIEN tm fcOttt. Sof
iahvten Jperen£>om<2)ed)ant, -Seniorn, unCapitulbcr£om*£ercfento&amborcb/ of
famf!id;en Proviforn bcr MEMORIEN barfulueft bin fchulDt^ geroorben ein bufent gufben
munthe, einen jeben ©tilben tf)Ot)cerunt)ttt)intifl^cJ;iaing gerecfenef, roeftferu Dan feef.
Atitric* Qanbmans etroan Q5drqcr£ barfulueft ©ruen, ut&fmcm€roeunb25run>l)ufem
bcr &obt!ictemar<£et belegen , up ;c^f ^orcjctncjenen «Pafcfeen utb^elofet uni) tn befer ©tabt
Dcente Q3ocf gebelliaet roorben, unbicf Dcfulroigen folgenDeg »an ebrcjemelten SDom*S)ect)an*
tcn, Seniornunb&piftel, ocf famtficknProviforen berMEMORlEN tmfcom, mgw
fccr ttanctbarer grauer munt^e alfe KtfesDalcrnunbroItvicbttcjcmcBoloctncincv
Summen , bar abcv tf)0 minen Jjpanbett entfangen unb alfo uovt m mtnen unb mmer
€vuen fc&inbarlid;en 9?uffe unt) Profit unb Q3eflen gef efjret unb geroenbet kbbt , unb maUn
foltfc cm bufent cBulbcn voeffccm^unoerc tllarcf tfibfcb , jebes tHarc? to foe*
fecm Scbtllwg ^ubfcfe getecfenef. Q3orrebe unbe Dorpftid;fc mp bemcna fnrmcbe unb tn
tfrafft buffe^reueS, bat 3cf roil unb mine grucn fd)olen, t>orgcbad;tc ttofftetn^urtbere
tllarcf fcTlurtrt>e £6uct*Summen QarfifeS be$f) tr>or Utr>I6ftnc}f>e ut& allcn unb jegliren
minen rebcftenunb gen>iffeffen@ubcrn, bemegiid;unbunberoegIid;, binnenunbbutm&am*
borcfe belegen, be tcf jcfeunberbebbe unb tf)oftiupftig auerf amen mag , uicbteS ba»on buff;eu
bcfcbeibcn, mitnegentid;$?arcf £tibfd; ^arlicber $entf)e in gubem gangbaren unb roifltgen
unuovbabenem@3efbe (bod)batbe$f)Olage, fo troiifc?>en €. <£rb. Dvabe unb ber 23drgevfd)op
beffer ©tabbcroiaiget, jeber$t;btbarinnc geforcetroerbe)»orrenten, unb befuluen e()rgebad;>
tenS)om^apitfelunbProviIoren ber MEMORIEN unb oren^cabfomelincjenocf cjctruroen
£ebberbuffe$35rcuc$, mit dljren guben 2Bcc&en. wib SLGiflen afle 3ar in ben ad)te £)agen
tl)0^afcben gubtlicbenmibt&o&ancfeentridrten unbbefalen, baruan bat crjte^ar up dato
beffeSQ3reue$ fcort anffafm , unb up ^aefeti bcofd)icrfunpfti(}enbreunbnecjenticjeffen3ar^
bebactce ftn fcfral. 3>r lopng^c ttnb ^nefcbtnejc baitten bcrdrfcr ^flfcctn^unOcre
JTIarcf iLubfcb Jpduet<Summen , bebbcn rt>» im$ beiben^Dbcn frunbiicfeen mifeinanbcr
twlifentwiboorbragen, M fdffe rofiftetrt^unbert niarcf ©duetfioel* bt;mt? unbminen
£ruen brc °far lang, be negeften nljaeinanber bolcjenbe, fcnafgefdfetfcboaenfkenbe bliucn, fo
fcrnebeborcjefcpreueneSariife fKentr>e to rec&ter $t;b mibroiairj unb ricbficj betfcalet reorbcn.
£>ann roo folfcd rxmmt; cbbcr mincn mitbcfcbrcuenen t>erbfeue: Slfsbann fd;al €. £ £>oiw
^apiffcl unb Proviforn famt cf)ren ^i^Proviforn /ebcr §& ^acftt ' frebbcn , ben %6wU
Summen tnitaden^infcn , InterefTen unb ^cbaben , effcn fo rool alfe rocn be beftcmmeben
bre^arcn borfc&cnenunbborlopcn twfjren, affrpouorbern unb 3cf jamf minen mifbenam
fcn, fc&oflcn unbroillcnup folcfemQtaa fcftulbig fi;n, al^bennc, ofcneException, bcDuOigc
53cfaltnge tpobonbe an4)duet^Summen, ocf bcba.aebcn unb naftacnben t)nbefafeben ^infen.
^aQ}tf)gangaberfoffer bejlimmcbenbre^aren, alfcrocnman beroenigerSabr^affcbriuen
rr»evt , »ic(f unb ncaentig , fo fcbali beiben SDeiicn frDct ftaen , be eine bem anbcrn btiffen £ouef *
Summen ber t)dfffeinf)unbert gSJtorct , roennber ib einen %Uxm ©eile gefegen unb bequem
is, yptpofeggenbe^nbfoe^tpo funbtgenbc, bod; M folfe^ jlebciJ ein fealf 3af)v tfoouorn gc*
fcpebe, unbtDennevbefufuige affogef*ef>en, foroil 3cf unb mine€vucn fcboffen up Michae-
lis cbbcr^afcben.ber fi.ocfe5unbicjungc negefl V)oIgenbe, folcfc me^rgcbacbfe boeffrcin&um
bevfr ^avci ^ubfd) ^untbe Jbduet^Summen , jamt affen ai^benne bcbagebcn unb unbefa^
Siiiil fenbcn
go£ Urfrmfcett irofc Hacfertdbten %. Period.
lenbenDCenfljen, otf allen bemieltc^ai 5voften unbe>c(>aben, fo t>ertogli#cr Q$efalmg ftafocn
barflp gelopen fonmocbfe, in encr Summen me(>rgeme(tem S)om*€apttte( t>nt> Proviforen,
cbber eren 9%afamenuen, ct>t>er ocf t>cm gefruroen Snbebbern bu||e*> Q3reuctf ane alle QStfje
flucbf , ^nrebe unb Qjfcrfod) , tn cjuben gartejbaren unD um?erbabcnett tmlrmcbtigett
KtHes sDalcrn tmbcSolbe, btnncnbertbfab #amborg fo entrid>fenbe t>nb fo betfcalenbey
t>erpflid)tet fnn. SDarmit auerft bcf)(gebacf;te £)om*(£apitte( t>nt> Proviforen famt el>ren
SftafSf omedngen , unt> Der getruroe ^nbebber bufieS QSreuetf, beffes alle^, roo objleit, bejlo*
roebr t>erfefert fynmdgen, alfc f)tbbt icf tmn baruor tboeinem recf>ten roarbafftigcn ihtber*
panbc gcffr((ef bnbgefettet, vootefocf foicfeS t>o r)t>rmtt unt> in SCxafft buffc^ Q5rctic^ , in bcr
allerbejten Formunb@efla(t, alfe folcfcs rt>o Dfccbt am frefftigften gefcbeben mag, fan unt>
fcr)al/ in fpecie mptl 2Baf>nf>ufj tn t>er platea noua piftorum inter haereditates Jacobi
Stuuen &NicolaiPragers, unt> bannmime »offttg IHarcE ®e(be£/ roeffen Jpouefftoef,
fo im (E5tab*Q5occfe im 3arc bci rocnigern 3;aHs> fteben t>nt> brciffig in fcce *Wl.<Set|iee
25rau*&ufe / inter harreditatet Siicfen t>omOttegcn, t>nb (Sorb SSraufcn belegen , gcfcbrie*
benflefjet, t>nt> f&rbcr a((cmt>ne@uber/ beroeg(icr)e t>nb ttnberoeajtcje, liggenbetmb farenbe,
Ffein t>nb grofr), binnen unb bufen &aroborcb befegen, be 3cf ifcunber f>ebbe, t>nb ff)o;
Funpfttg atterfamenmag, nictyS baruan butcnbefd)eiben, roekfe alle t>nb jebern mt>net>orbe*
nanten@ubere, a($ ein conftitutum pignus & pretoria hypotheca, baruor fo (auge ge*
f>o(ben fon fcr)oIIcn, betr) batr)be t>orgefd)reuene voflftettikun&ert ttlarcf vfpouefcSummen,
tn beffer@tab Dienfe>33oecf genod;fam borroiflcrt, ebber famf atten bcnOtenfen t>nb beroifc
licben @cr)aben ; fo frdger ^etalinge r)a(tten , roelcfeS bocr) mit ®dtt(icr)er 4)ulpe feinesroegetf
cjefcf>er)en fcf>a(( / batup gelopen ftmmogten, begcrunb af(e, fce erfte penmttg niit betnla^
feftett (g. €. 3)om-Capitul nnbProviforn, nnb eren mebe befd;reuenen , er(egf unb bttakt
f»n , barneucn icf mt; benn ocf itt 5vrafft bujfeS Q5reue£ t>orrebe unb t>orpflid>te , be t>orbenomebe
fpecialem hypothecam mynes VOabn^ufes, be^gJicfennunevoffttcjtnarcfcSelbee,
rta dato, in feinevlei ^Bege, roiber jetnanb anbert* tr)ot>erpanben, tfjo t>erhypotheciren ober
tr)o beraJieneren / tbt fp ben gebad;ten3)om;€apitc( unbProviloren.
XXVII. Reditus MEMORIARUM in Summo i^h
Ab AntecefTore Diftributore D. N. ibo. 5ftlQ.X$.
Ex Camera Senatus Hamburgenfis 7f.
Hermannus Jordan i $.
de hura adium in platea fabrorum X>or Cttt ^afb 3af;t% 27.
a Vicariis Divi Petri 1 f .
<3>on &an$ ^tlr^etts bem ^run>er b» bem Wynfer^ome, te Mi-
chaelis (£ure) i>or ein I)aff 3ar. 2 3 j- .
SQon Ctmmen ^aueman bem Q^rurcer in ber <Stcnin^flxat€ , 'oe
Michaelis-Jpnre t>or ein r>aib ^ar. 23 jv
D« domo braxatoria Kalcndarum , quammodoinhabitatC/^/iV^-
neman , de qua refpondebit pro tem^ore Decanus Calen-
darum 10."
QJa»
i. Cap. adjfe ^tpiagt. von fcett MEMORIEN im fcotm
§07
Q3an jLttlefF »<w Qcfcemttcjeii
Q}an (Dfimatt 2vat*ett
Ex Advocatia in 25armett#e&e
Summa dc term, Mich.
De termino Martinu
Peter Bruns pro tribus modis Siliginis
Ex reditibus $u Qtt&erew, QommerUnQ uniX6>reitlArt&
Summa
Ex Villis Hamme 6c Horne.
lehan de Sprekelfen
sOitid) 2&roger
de decima in Hamme, modo Capitulum
ExMolendino inferiori aScribaejusdem poftCathedramPetri.
Ex MOlendino inferiori , modo Camera Civitatis pro 2. Choris Siligi-
nis juxta valorem ejus anni&perfolvunturprimum in jejuniis.
Ex eodem Molendinoinferiori, modoCameraSenatus pro 2.Choris
Tritici, qui perfolvuntur etiam in jejunjis circa f eftum Pafchac
juxta communem valorem.
De Termino Cat\mrin<s.
Ex AUermode vel Bil/werder
S?oo> utf; t)cm CTtgettbrofcr %t$tbm
De Termino Lucia.
Ex Theolonio Dnn. Comitum de Schowenburg
De decima in Billewerder
Ex decimis Comitis in Uterfen
ac Dn, Com. in Schoioenburgk in precariis jttl €54mmerl4ttto
Ex S&nax\is\viLuneborg a Salinatore
De Termino Natalis Chrifli.
Ab Anteceftbre Diftributore de altero termino
De Termino Trium Regum.
Ex CameraSenatus//dW#. ratione parochias in Nienbroke
De Termino Pafcha?.
Ab Antecefifore Dtftributore de tertio termino
Ex Carnera Senatus Hamburg
Haeredes Dni Georgii Vilters, modo D. Proconful Theodorkus von
Eitzen unt) Hans von Bergen
Hieron. Vcegler Dni Nicolai filius
CordBajfe
Berend Langerman
Peter Reimers
Hans Vi$$e
3°.
f«
180.
6.
71. '< 1. %
8#towf8f.
14.
3«
%*%
36.
16.
S-
10.
80.
14.
143.
100.
141.
200.
7#
20.
f.g.i.pf.
31.
%.%
if.
3f*
4-fl.
17.
f>
Gert
8o$ Urftmben tirtfc CTacfcricfeteti 5. Period.
Gert Winflman a0,
Utf) Den Jpufern in ber @cfcmet>fcQerAte tin fjalf ,3ar £ure up tgtgeti
Q3af($en anno 9 3 . bcbaaet 27. 8. fjft
Q)an 6ang 3urgcns bem Q5run>er i>or bem Q$ome, een (jalf 3ar $a*
fcf)e'Jpure 23 ^. SWarcf , (jierinne forfet (je »an roegen 200. 93?artf
JjpduefcSumme, roeicfere be J£)errn Provitoren tr>D 9}otfjburft be$
fiitoiaen ^ruro *jpufetf ban emme upgenamen een ^ar 9t*entr)e beff)
ti)Or §iv Der UtWofunge beS gebad;ten Jp6uet'<Stoeu$ 10. $jarcf/
fo Miffr fria ©elb 2g#
Q)an ^artg &ueffcn bem 3tin<jern ein l?alf 3>ar ^afcr)e^ure 2g,
Utb bcnen ^aninaen in ber QprmgeHwitcm
€in r)alf3ar «pafd^Jgnirc 2 3 f .
^ratiQ >g4rO 2. 4. fl.
3urgcn Qalomon 3. 4,jj|#
iDe tfagcfcefcfce 3.
Dirich Kordes 2Beben)e i2.
Albert Brand * 22. 8*fL
Detleff ' Mohlenhoff 27.
Dirich Holthufen 12.
GxW .&?<;* 6.
ItaJ" i&*#/£ 1 j-.
Ex Camera Senatus Hamburg. ratione haereditatis , quondam &er.
t>att Tzeven 20.
Peter Drewes 2f.
Jechim Langerman 5-0.
Hans Schaer 2j-.
J£)err Hieronymi Hugen 3Bebeh)e« 40.
Vincent van Sprekelfen 1 f#
Jochim Rodenborch poftea Dn. Theodoricus van Eitzen Proconful, mo-
do autem Marx Moller en 20Banbbreber 20.
Iiirgen Wegener 7. g, J}(#
Henrich Reders ^GebttW, modo Dn. Superintendens M. DavidPens-
horn jo.
jW/>*w Ny;fo modo Icw/Vj- ifrw^te en ©d;niber in ber 25orrcnff ratc i o.
£twv/ Kentzeler 1 j>#
J[Oerr Uinrich van Sprekelfen ' 2o.
Hieron. Vcegeler Dni Nico/ai filius 7. 8. fjf.
Baflian Wbrdenhoff 2f.
fljtfy Viendt 30.
jte/ /&//> 4f.
Qflerman Kaue 30,
$err
2.Cap.qcfr(e%et>fo(jt, »onb«itMEMORlENtmPom, *bj
fyxx Erich van der Vechte 1 2.
Daniel Garbers f .
Hui a de hortis quibusdam in t»ev KabbOlfert
Dn. Cunradus Borcherdes •- 12. (jf.
&e<Srimfcke r.
/0/;. dfc Schlefel :, qiodo 70/;*» Monckhufen - n.gf.
S$m Ioh. Schiuter,ltoodo Ioh.Monckhufrn - n.jjf
Schnelhbuet 1.
de hortis quibusdam extra ©teenbofyr 6.
de diverfis hoitis extra $7tUernt)0fy: 10.
Utrumque perfolvit Decanus p. t.
Ex Advocatia in Barmflede 90.
M. /<?£. Heflerberg, antea i>e Gatl&mmtfcfce 90.
Ex Curiis quorundam Canonicorum & ad chonim a Vicariis in
Summo juxta peculiarem quandam defignationem,
De Termino Johannis B.
Ab Anteceflbre diftributore de quarto termino ex ftru&ura Capituli. 1 f%
i^rocurator Fraternitatis XII. Apoftolorum j.
a novitiis Vicariis.
Sequuntur expofita oommunia five extraordinaria & extraordinaria
atque diverfa quae per me N. Diftributorem Eccl. Hamb. juxta
modernum ufitatum ufum a Fefto Joh. B. anni N. usquc ad idem
Feftum anni N. fecundum antiquos titulos perfoluta funt & pri-
mo expofita commuhia.
Ad. ufus Stru&une Ecclefix Hamb. modo nihi!,
- - Epifcopi
- - Decani
• - Thefaurarii
- - Re&oris Cripta
adufusPanumVicariorumEcclefiaE/f^w^»/*^»/?/ a) ifc ©Jajcf.
' Perfolvuntur Procuratori ab Inhabitatore demuspanutn comndcm
Dnn. Vicariorumcirca Feft. Nat. Chrifti.
ad ufus Companarii modo nihil.
ad ufus Fraternttatis XII. Apoft. Vic. Eccl. Hamburg. 7; 4. (jf.
Perfolvuntur monitori p. t. ejusdem Fraternit. folutioncm cxi-
genti.
ad horas b. Maria Virginis ibid. modo nihil.
ad ufum pauperum Scholarium de cantu £. j.^f,
olim 6. $Jarcf ♦ Diftributor pro fuo arbitrio diftribuit.
i.g^<«6 3t<r»<m». tfffff *i
a) i, e, cathc^rali*.
1 1 © Urt \mt>m unb Vl<ubti<bttn $. Period.
ad ufus* Diftributoris I. £.{}(„
Diftributor percipit & diftribuit.
ad ufus Teftamenti Dni. Ioh. Prott. g.
(Hic titulus in antiquis regiftris non reperitur.)
Solvuntur monitori p. t. ejusdem Teftamenti ad ipfam poflulationem.
ad ufus Fraternitatis Calendarum juxta diverfas particulas iao. i2.£(.
Solvuntur monitori five Procuratori Calendarum p. t. exiftenti in
duobus terminis videlicetinprimo termino pafchae ^9. 9)}arcf
8.fj(. infecundo terminoMich. ejusd. annif6i.$Rarcf 4.§f.
ad ufus Refe&orit Procuratoris , qui in ingreflu diftributoris adhuc
eft in officio. Modo exinde nihil folvitur.
ad ufus fecundi Procuratoris eorundem officiorum refeclorialitwi,
qui videlicet Michaelis poft ingreftum diftribntoris onus ac-
ceptaverit, modo nihil inde folvitur.
ad certas Vicarias in hac Eccl. Hainb.
ad Vicariam cujus Pofleflbr modo eft Ge. Rofa 1 8. 10 {?, 8 pf.
- - - Hter. Schulte, 1 g.
ad Vicariam Chriflophori de Spreckelfen 1 8. 1 o. J. 8. pf.
«'- - Ottonis Cranenberg ig. 10. fj. 8.j>f«
- - - Goithardi Bram J. 4.(^10. pf«
Ha particulce five fummae folvuntur primum circa Feftum Nacalis
Chrifti poft completum annum Diftributoris 6c ejusdem diftri-
toutionis.
de aliis quibusdam particulis annexis modo nihil folvitur.
ad certas Vicarias extra hanc Ecclefiam,
adVicariam loh.Schulten> in Ecclef. S.Jacobi « ij, ff.
ad MEMORIAS Vicariorum D. Petri percipit Monitor p. r. ibidem
exiftens , de caeteris nihil,
ad ufus Civitatis Hamburgenfis pro colle&is ratione MEMORIA-
RUM in Eccfefia ibidem, quce pecunia vulgariter £jct)lfict> @C&0tt
appellatur. . 78. if«- ?•*
Camera Hamb. ex MEMORfARUM reditibus infpeciefrumentams
inferioris molendini, quandoiideminQuadragefimis folvuntur
detrahit , & fibi ipfi perfolvit. Monitoriredituum Eccl. Hamb»
in Civitate pro Salario annuo *f*
Summa omnium expofitorum 347* rf**74'Pf»
Sequuntur Expofita extraordinarie ad diverfa.
§otocje ttati be OJetcnertf aeforfef , roenne t>e fatvilliflrt m%
Sln 25e^rfdbi!!tticj De 9?cnfener$ gcforfcf*
IbomasPupell^l Hieron.Voglen^mt f.fSU.pf. JonniesGf*-
bvw }.% Dirich Hojers SOBebetW 12. $U ■ .
Bibalia
j.Cap.acfcft^fose. wtt&efiMEMORlENfmfc*», 811
Bibalia vulgo 2>ran<f gelfc.
SDBen fce #uve ntb t>en SBaningen in t>ev Qprmgeltwitcii upMichaelis
imtJiip^af^enuemDiftributori betal)(et roevt , fo jjift mcw ucn
£uvu'ngcn it>ev$iet> fo 33e(>v 8» (?l. t|t i.
$)em Sfmfman to Barmfle&e ex Advocatia ibidem de termino Mi-
chaelis ratione 180. $ttarcf 5.
2)em 5tcmerie^nec&te ratione bev 77 ,$Jaraf tin Dterfel ©afatf - 8.fr j.pf,
9}o$t>em2Jmtman tf)o25armpe^erationet)tr8o«^arcf unt) *4.£tocf
up £ucid utfj Dem ^oflen r. 8. {&
9)ocf; &cm£emevie*,£ncc{>ft ratfone btr2.2JBifi>el 28tfen unb 2» SBifpcf
Ovo^gea - 4-f&
Eidem up ^afefcen tnw tw#en 7 r ♦ $javc£ unt) uffj wm Cjeucrie £ufe 3 o,
Sttavcf - 6.f&
07o$ bem 5mtfman f om pimicitbergc »an twcjen [)cr &ef afe&cn 90* $?avcf
de term. Pafchse. 1. g.gf,
Ad refeftiones Previforum.
In Subfidium prsemifiarum refe&ionum Diftributori 5,
ad ufum Stru&urse vel reparationem aedium MEMORIARUM Eccle-
fise Hamburgenfis.
Hic inferantur omnes particulas f. fpecies ad fabricam pertincntes.
Pro divarfis : Inferantur diverfi* particulatim.
Sequuntur Diftributiones MEMORIARUM nec non Refe&orialiura incidea-
tium& trium remanentium atqueunius valete fa&«per me N. Diftributorem in Ec-
clefiaHamburgenfi a feriafexta poft vincula Petri anni N. usque ad Feftum Johamti
B. feptitnanis exclufis inchoanda.
Inferantur ordine hujusmodidiftributiones ex protocollo usque ad finem.
Summa totius diftributionis MEMORIARUM una eum refe&orialihus inc>
dentibus, atquetribus remanentibus <k valete permeN. Diftributorem de prseteritd
anno N. fa&a , facit.
Reliqua ponantur in fine Ratioais Diftributoris & pro concjufione ejusdem, u$
fupra foliis.
Et fic DEI gratia hujuslibrifinis, quipro informationc Difiributorum Ecclefi»
Hamburgenfis 6c ad eorundem ufum ocimitationemi fi velint, ex benevolo animo,
perme Georgmm Rofam confcriptws eft anno 1 r^j.
Wtt Z XXVIII
1 1 2, Ur&mfeett tmb Hacbrt cbtett
XXVIII. Nomina Vicariorum , qui modo pro integritatis refidentibus & manualia fi ve
MEMORIARUM feptimanarum diftributiones percipientibus, inSummotem-
plo & parochialibus Ecclefiis Civitatis Hamburgenfis , quando ibidem praefentes
funt j habenturoV computantur, defcripta Anno 1 60 j.
Paftores 6c Concionatores Ecclefiarum.
M. Bernh. Vageth Paftor&Senior )
Dn. lohannes Ofenhiigge ^ ad S. Nicolaum.
M. David Vaget J
M. Hinricus Kopius ad S. Mariam Magdalenam.
M. David Wolderus \ , Q D ,
Dn. Iohannes Meier \ „ . c r^L„-n,m
m. Ui» e?wMr, J ad s* CathariQam* .
M. Z«w.f *fc Coloniis Paftor
Dn.//^r/f»/^^ I adS-Jacobum
Dn* Ntcolaus Sakelefzd prafen- J
tationemPrincipisHolfatiae. J
M. Marcuslvo SecundariusLe&orTheologta?
Dn. Henricm Wichgreve Paftorad S.Georgium & Provifcr»
M. Henricus de Slejeh Paftor in Allermode.
Dn. lohannes Luis Medtc* Do&or.
M. loachimus Kordtum Paftor m ^ergebcrp.
Praeceptores & CoIIegae Scholarum ad D; Jphannenu
M. Vaulus Sperlingtus Reftor.
M. Georgim Vtrecht Conre&or.
M. Iohannes Losfius Subconre&or*.
M. Eberhardw Decker Cantor.
hhannes Wemh.oier Ludimoderator fummi templw
fanradus tom Velde CoJiega Schola? ad S. NicolaL
Miniftri Ecctefiarum in & extra Civitatem.
Hieron Schulte Organifta & Ecdefice D. Jac. Scriba.
Hinr. t^Ort Qtl^Ictt Qrganifta in \X£edel <5c Qni Comkis prafentatus p* m,
Pauhs Zwiegeman Organifta m Sfeeflingw.
Ericus H^-r^r^Johannis p. m. filius r Organifta.
Officiarii & Scribse Retpublica; & Civit. Hamb..
Chrijfopb de Spreketfen Scriba. theolonei Schawenb.
Iohannes Frefe Scriba theoJonii Civitatis.
Otto Crantnherg Scriba ad S*Georgiu«u
Iohannes de Sprekelfen pra:fe&us in Morborch.
QeorgiuSi Roje Scvibz > Notarius &Provifor.
■*'■■ Catalo-
i. Cap. a#fe 58epfo0*. *on fcett MEMORIEN i m fcem, ffr $
Catalogus Canonicorum & Vicariovum , qui tempore abfentix fux MEMORllS
caruerun*, confcriptus inter 1606. ad 1616.
Statutum Ecclefia» Hamburgenfis.
MEMORIiE nonnifi a praefentibus recipiantur, & in aliis Parochiis ibidem.
Item: preefentes tollunt, abfentes carent.
Abfentes Canonici &Vicariii noftro tempore 6c hominummemoriacaruernnt
MEMORIARUM perceptione:
D. loarmes ALpinus, quandofuit inAnglia&Dania.
Dni Decani Ecclefke Hamburgenjis : D. lob. Saffe , M. Hinr. Witmarus , D. !
Michael Rehder , quando in Iegationibus fuit verfus Magdeburgum , Roftochium , Ha-
dersleben , &c. D. Vitus Winshemius.
Canoniciomnes, qui ante Concordiam interCapituIum & Senatum Hamburg.
an. 1 f 61. Brem<e Jaclam , exulesfuerunt. Dn.Ioh.Sch/iiter, Dn. Antonius Barhey,
Bo/detvin de Werfebe, loban Eckleff, Iohan Pape. Item Ao. 1^72. Pau/us Tefma-
rus , L. Iohan Klye, Herman Niebuhr. Poftea : Rtcbarb Wm Wolfce / 30 Ain
Crarjtgcr, ^ofcan tHoller, (5ert>aro QteWng, Clement *>att <8>aoenfcorff, 3o*
^art van fcer XPtfcfce, 23art&afar van 2f&Iefel&, 25alrjar ^rocftorff/ antequam
privaretur, D.Otto wit iDurmcjctt, modo D. Hinricus Iuiius Witersheim.
Minores Prtbendati: D. Hinricus Moiier, Wittebergse Profeflbr, Bartho/o-
m<eus luftus, & M. lohannes Heflerberg , Secretarii Capitult Hamburgenfis in multis
hujus civitatis & aliis negotiis profe&i. D. loacb. van Ho/tze , Dn. Henningus Eck/ejf,
Arno/dus Lindenbrock , qui etiam captivus fuit.
Vicarii: Qintidb ©teffene jum 3o(fenfptcfer (gcfcretber.
Secretarii hujus Reipubl. Hamb. M. Ioh. Remflede, M. Iohan K/vth, M. loh.
Jieineke, qutinmultis LegationibusReipublicaecauiaabfuit, & in Hollandia captivus
violenterdetentus eft ; Nico/aus Schu/te% Luderus de Hade/n & multi aliiSecretarii
inclyti Senatus.
Georg Vafinarm Buxtehudaecaptivus, loh. Withmarus Bremse , Diricus Ren»
ner ibid. D. Iohannes Luifl. Iohannesde Spreke//enim5ftl0xbut§f Detb/evus Wo/ders
JuSBanfctfbetf/ Hinr. van Sii/en ju 2Bet)el, Paulus ZwingkmantfX DtcMtrtCJ / Fridrich
Rittershufen yx ^rittCW, M. Hinr. von Sch/effei \\\ 33ifletin)drt)er , Afcanius Richertz
iu^urtef;ut)e, M. Zefeman \t\ benen &ier 2ant)en, Petrus Toppen in © cf)n>et>en , $qIU
fletn, #ttecf Jenburfl , Andreas Grimme \Xi SSergeuCrff / GeorgRofa & A/bert O/dehorfl
ablegati.
Studiofi quidam in Academiis verfantes.
Et ficreliqui omnes tamCanonici quam Vicarii, quando in civitate Hambur-
genfi apud Ecclefiam nonfuerunt, neque adhucfuntrefidentes» & prarfertim ubi die
Venerisin civitate pnefmtes non fujit .perceptione MEMORIARUM pro ifta vice non
fruuntur. ^^
fflan referiref ftct> btdfate auc& auf afle benacO&arre CoIIegia unt) ®tiffk, &retmrt/
^er^ett/ iltlbecf ; {)tlOe^eim/ 25rasm(ct>r#etg/ ^alberflaOt.
^ffff J Juris:
8 14
IXvtunben un&na<fcricfcteri
$.Period.
Juris: qui alicui infert damnum aut caufam damni dat, ipfum damnum feeifle
videtur, & illuddamnum illatum refundere tenetur.
EcclefiaHamburgenfis 6c totus Clerus violenterdetentionis&captivitatisy??*-
dretGrimmen nuilam occafionem aut caufamipfius detentionis dederunt
Ergo.
Ex compofitione vel Concordia inter Capitulum c< Senatum Hamburecnfem
An. 1349. 6 J
Nos Confules non faciemus bona Clericorum Ecclefiae vel Pramofiturx Ham-
burg. vel aliorum Clericorum Hamburgi viventium ad nos fpedantia per noftros ci ves
quomodo Irbet , arreftari.
ItemEcc!efiam& Ecclefiafticas perfonas quibuslibet iibertatibus , privileeiis&
juribus fuis libere uti permittemus ipfos in hujusmodi privilegiis, libertatibus & iuri-
bus fuisfincere & efficaciter confervando , juribus, confuetudinibus , libertatibus <Sc
privilegiis noftrse civitatibus in omnibus femper falyis.
XXIX. Reditus MEMORIARUM Ecdef. Hamb. in 6c extra Civitatem per Hierony-
mum SdHlJsen a feria fexta poft vincula Petri Ao. 16 iu inclufive usque
ad annum 16 12;
Reditus cV Hura a Laicis in Parochia S. Petri.
Michaelis 161 1.
Ex Camera Senatus Hamburg.
Haered. Hermanni Jordan
Vicarii S. Petri
Hura de domibus in platea fabrorum de term. Michaelis
Martini.
De Molendino fuperiori CrewspfemrirtCJ , ut vulgo appellatur,
quem Scriba ejusdem molendi folvere debet ia term. Petri ad
Cathedram
Luciaf.
De telonio Comitum de Schowenburg.
3wrgen iDreyer fo aufLaur.beDafltgeroefm
Pafchx an. 16 12.
£ Camera Senatus Ha??ib.
Hitr. Vbgferex Hxreditate quondam Hier. Bijfenbeke
£$erertfc modo Sttbere iUwjerman
CBere, modo &xmAnTVin\imm
$vam* 3ugcrl> A
3*fper mefer 7. S0?artf, qihil. w
Thomaspufftl*
3^raen Qtto
' aStrudu-
7f. ?D?arcf.
18.
40.
2 %
5. %%
20.
7f-
21.
40.
3»
80Utf.
4. .-
4. «
2.Cap.acf;fe3$ei;la#e, fcon&ettMEMORlEN imbtm* 8ir
aStrufturario in Summo
Procurator fraternitatis XII. Apoftol. in S.
peter Keymere
Andreas Tuchlerus Poffeffor Commend» GaUi Duven modo Jacob
Schroder
Hura de domibus inp/ateafabror. de term.Pafch,
3ilrgctf iDreyet;
Stfrgett 3>orbati
£x Stru&ura Capit. de term. Joh. Bapt.
Reditus £ Laicis in Paroch. Jacobi.
%&n$ 35rgett0 fc>e QSruroer in bem ^ufe t>or t>em XEittftrboom gifft
ufb 6. Orloff alfetip MichaeJis 1 61 1. beuaget
Sftoc&uffOtfern 1612. bebagct
$6aju fcon 3(>m fdr t>a$ ftebenfec (Drlof
Socfcim peper *>an bem SBanr^ife baracfcfer uff 9W#. unb Offern
i 29. $?artf mit bem £efler
Hofpitale S. Georgii fo t)e £afemcfter befafjff.
Pafchae 1612,
^crtrtiJitj <S>rAum<m
Ckriftoft 3>abermam3
paul &epm
2frc«& ippicfcmatt
Clmt* ^ybel ift auf Mich. 161 1. beuagf^etwfeit
*bari$ ^eOera Junior
Qimcit 2>ro0e
Ex domo julgreve t D. Pmw &ottattber t modo ConradlbQt&
Uxo
8jt. 8fi.
Hura ex adibus in ber Sprm8«ftwiteri de term, Mich. 161 1»
Peter^eittg i^.TOarcf.
ttloris&ubbew 1 3. Stacf 8 fif.
^ewQcferwer 15. - 8f&
<Cort> £oiere 1 1 ♦ Wlaxtf 8 §1.
fcomtie* © cfe mit> z 1 - 1 o % 6 pf. mtf t)em fletfor,
&4m3<D'mme 8» *
^err *£\)Uxq 7«
p.2llber« 7.
CCrip 7» „ „-
If-
*'
17-
f.
40.
fffb
if'
*?.
if.
494-
8g.6pf.
270.
Warcfc
270.
64«
f8-
8.
13.
3«
32.'
8 6».
27.
30.
6.
JV
I.
7f-
<*6 Urgurtbeu ttttpEIacbricfrtcn ;.Period.
$.WortecFe 7. "~~~
ttPepfe 7.
%. Jenefeld 7.
Ciaus&ooc 7 in.#foKf2gUpf.
Hura de nsdem d. t. Pafchae 1 ? 2. flftarcf 2. 6.
Summa Hura: totius anni 266. — J~ ~
Reditus MEMORIARUM de Villis &4ltl Uttu &0rttC*
3t0&4tt 00« SprecFelfert up m$atli$ 8. 8 %
J)trcf &rOtter de pratis quibusdam d. t. Mich. 5 6.
Dedecimism %amme, modo Capit.Hamb. 14.
f6. 8 £(•
Reditus a Laicis in Parochia S. Cathar.
Corfc gttrftorp 55ru»er in Dcr (5rw»teitff rag gtftup 6, ©rfoff pro anno
«vur 5- 40*
Storju fiir £>a$ 7DC Crfcff cmpfanacit 64.
604. Sttarcf.
Pafchse.
De domo Calendarum 10»
%an$ B*bel 1 ^.
Ex Camera Senatus H. ratione hsereditatis Georg VOrt SetVCrt jo.
jocfctm iUwcjermarts fgrbcit f o.
^attf^artQcfcaren 27.
David tWntt 40.
#»«w i>ort (gprecf elfeit 1 c.
^ettrtttttj OSafle. if.
£«itg »ort l£Kiit$ 20.
£ettricr) XPicfemait 7. g g/.
3ocb. fcHoKer up t>em ©cfetpbou wer?25rocF 9 6.
£ettricr) ©cfcroOer in uer £aacf entwie em 28ant>fIoppcr 1 8.
Reditus a Laicis in Parochia Nicolai.
Hans Gardener 50.
Marten Bruman 10.
Gerdvon Langen 2 r .
Hinrich Kelp ^
Diderich Willers 20.
Idem de term. Michaelis f.
/to».r Wolters r#
y^. Kentzler de term. Joh. j 7,
Hxredes Confulis Dieder. v. Eitzen 20. f (j. 1 pf.
2. Cap. dd)tt ^e. Wrt &CH MEMORIEN fol fcoro, 8 1 y
foh. Cordes jo4
Hinrich von Spreckelfen 2,0»
Dc Molendino inferiori 2. SOBifpcf DvOCfetl^ ?6.Q)tarcF«
2* 2£ifpel 2i3ei§en a 36. Sftavtf tvclc^e^ t>oa Dcr Cdmevei d. 7. Dec.
empfanaen 144.
Carfiert Jpsrttemait in Der Botiettfirag u.
3(1 autJgeJdfet bas Capital 200. 9#arcF unt) in $ftt rf cf> £amter$ (gtbt
auf bem 25roEe roieber belegt
De Hura hortorum m & extra civitatem de termi-
no Martini.
Conradus Borgkers - 12 $.
Dn. Andreas Grim 1.
y«9/? Menninghufen *, 8 fj{.
Hinrich BrufiQ I* (?♦
De hortis extra <25teiit&0&r , quae hura folvitur per Dn. Decanum
Calendarum * C*
De diverfis hortisextra tHiUerttt&tt, unt>2)4ttlt^0P, qusehuraper
eundem (olvitur 10.
ExTeftamento Joh.Benini determ.Jac. j.
M.jfoh.Reineken, 2.Maj. ettipf. - 100.
Reditus MEMORIARUM extra Civit.
Q3ott#erm$mtm*ttju254rmfie&e igo.
UffLud*i>otti$mtmamsumpimteitb* 50.
^od? oon ifttri empfan.gen 14.
QJon Jperrn &orcmB jUticj ermait <Su!tettgeI&
De term. Mich. - - : " 142. r g.
^ont^mtm. $u25armficbeempf. 90» *
^ontJemercfauften^ege&eninParochianeueti^r^cf ex CameraSena-
tus Hamb. 101.
3>en ^ejjet)en utf> <8Nr$t* unb (Sommerlartb €4,
* * '. . &et&broef « ,$.
t>em£afpel2JUerm*¥ 26.
#aur IX o$jcn t)on ©tembecf 6.
Ex Curiis Caniionicorum nihil.
Ad Chorum a Vicariis nihil.
5)e ©c&Ott in Villa »ercbbiktclT
paroch. 22>crcjfiebe I
»flDcl|tebe f» hihil.
C£ppcttb0rp (
ntacwfico j
i^e*U;ter»<mfc eilll Rcllwg
*I*
Uxtutfbtnunb Hacbricfcteti
de reditibus butiri
Rellfttg )
*£lmce£orrt J
Jpaftlvw L nihil.
ttt ^afelotv |
iti ^tfttt
Heditus per paludes in Dithmaria
in CTyeti Rarcf ctf
inDioccef. Verdenfi
in Majorca
in Paroch. 2$orff el alias VCeferflct^ {» Nihi!.
de parva decima in Btrcfewerocr
in Dioecefi Bremenfidc primo Stadenfi
in Terra Hadeleri*.
j.Period.
*
Expofita Ordinaria.
Ad ufum panum Vicariorum Eccl. Havib.
Fratern. Calend. de term. pafibh.
Mich.
Procuratori Calendarum
Ad MEMORIAM S. Petri
£)a$ 0eiftlrcf;t <S#og
Adfratern. XII. Apoftol. Vicar. Eccl. H.
Ad ufum pauperum Scholarium .
Ad ufum Diftnbutoris
Teftamwiti Joh. Pr0« .
Ad certas Vicarias.
Ad Vic. 6m*£ #<>/£»
Chrifloph. v. Spreckelfen
Ottonis Cranenbergs
Hieron. Schulten
Joh. Sefemans
<5ottfriet>25rame0
llonitori redituum pro annuo falario
Adfumtus collationts , quando hie calcutos habebatu*
Pro bibalibus.
5)em2foitmant&o 23ram(lcbe
SDim tthmvci4Rnt4t roegen 7 * ♦ SJfowf
II)
L
16.
SOfortf.
61.
4 fc
f9-
8«r.
9-
u».
78.
»f H *♦
7.
4 e^
6.
3 0* f.
r.
6fl. $.
$.
18.
iog/. 8,
18.
fofjl. 8.
18.
io^. %
18.
4-
f-
4 0; 10.
*f-
if-
!••
- iil
s&.
2>w
i.Cap.adjf e 25epfage* »0» fce* MEMORlEN im D*m 8 1 *
S)en #urf tngen bp ber Michaelis Jpure to Q3eer i ♦
&em^ecferbenfu!utgentfcotofcggeH a) *$♦
S)em2tmtmanto^innenbera i. 6 fjf»
JLpreiiB lattgcrman Can. roegen bc$ ©uffen<Q>elbe$anftaff 2.©tu&
gen 2Getn$ }.
SDem (£dmerei;£nec&f roegen be$ 2Bef en unb SXoggenS 8 gf.
&em2imfmantbo»4rmfte&ercegen9o.$?arcf i. 8 %
^en^uvlinoenmberBprmgcltrtJitcitb^ber^afc^en^ure x. 2 fjf,
^emerei^nedKroegen iof.$?arcf 8 %
£)em Qtaffbrcgcr oor baf DJeuenf er aftofegen 3 tnaf 12. f&
XXX. 2)erer Proviforen oon benen MEMORIEN inSummo obligation auf } 000.
$tocf an ba$ XXtatfeu&aug. 16 14. Pafch.
SYJor atfen unb /eben biefetf 3$riefe$ 2fnft$tigern tyun f unb unb bef ennen rotr Michael Mol-
^O ner, Hieronymus Moller Canonici , ben Georgius Rofa , Otfo Cranenberg
Uttb Albertus Oldehorft p. t. Proviforen MEMORIARUM in Summo, ftirunSunbUtt*
fern Succefforen , baf? roir mit Confent un\> 35efiebung affer berer , fo f)teran interesfiref
t>on \>m ©rnf)a(ften , Sfdjtbaren unb Jurnefjmen Q3orjtef)eren be£ VOayfm^cMfce albit
m^amburgbreifaufenb^arcf^ubfc&tnutt^cSeb, jebe $Jarcf ju fecb^efjen ©cjjifftna
&ibfd)gerea)net, barinemerSummenenffangett, unb fold) @e(b ju notbrocnbigen augen*
fd;etn(ic{>en, inberBrmjcrpcafiebefegene», $u gcbad>ten Memoriea gefjcwgen, ganfc(>er*
wnterfiegenben $5rauf)aufe angefeget unb geroenbet (jaben.
Q)erpflicf)ten unS bemnad) in€rafftbiefe^furun^unbunfernSuccefToren, ba$ rotr
rootfen, ur^> unfere Succeflbren foffen, e^rengebacbten^orpefeernbe^tPayfcu-^aufctf
unb ibven Succeflbrn fofd;e bret faufenb SDJarcf £ubifd> idxlid) tn ben ^iensod?enju£>fierrt
mit einbunbert unb funfjtg 9)?arcfen fubifd) tTCfiiti3*<£>cl&e0i>errenfett , baroon batferfk^ar
Stnfeufdatoattfic^c, imbuberSSar, A. fed;^enbunbert unb funfjebcttjumerftenmafbe*
faget, unb affo biufarfer , bt^jurQ5eja()(uugber4)aubt<Summenbe5ab(etroerbenfoL £)ec
3ftcfcfomgc ftafben fofcber brettaufenb $?arcf ijt austriicf lid>en oerabrebet , bafj btibm ^Jetfett
fret ftefjet, bem anbern bie JLoefe $u f fwn , unbtt>ettfofd)e$gefd;eben, afcbanrooflenroir/egt*
geProviforesunb unfere SuccefToren foflen mefjrgebad)ten QSorflefjernober tbren Succeflb-
ren fofdje 3°oo«3ftarcf £ubfcbtneinerSummafamtbenen3infen, fofernefenntgenaaxiett*
btg tiber ein baf b 3ar ber getfjanenen £dfe*SStinbtaung nacjjfof aenb roteberum $it aflen £>ancf er*
feggen, geffenunbbejaf)len.
Unb \>am\t efjrengemef f e Q)orfte fjer btefcg @ef b$ ^afben beff omeftr t>orgerot(|erf unb geft*
cfcert feitrmugen , al$ fjaben tviribnenfoIc&enJE)dupf^Summentnberurte^^rauf)augtnber
25raucrflraf|en jroifcben Georgen Brammers unb Joft Bruno (grben befegtn fitrm ^rb*
^)ocbro. Dvatfje feria 6. poft Quafimodogeniti refigniret unb im <£>tab C^enfe^^U($ al$ t)a$
txfa ©efb asfigniren unb jufcfyretben \a^m , roefcb bi§ ^rau^aug ban aud) tmmitfeffi tfmen ate
eine fpecial hypotheca gefc$et feitt foU, tmSrttt SWangef an /entger 25e$abfung (roefcj)e ob
©Ott rotf ntc&t ^efc&e^en fof) wrfaflen foffe , (id^baraugfamt^c&abenunblnterefre,
gHU 1 frdger,
(» Oi. flRjuiagctu
1*0 Utfuttfccrt uub Hacfcrfcbrctt ;. Period.
frdacr Q>ejar)luncj balben ufcjctauffcn, admjfia) bejablf ju mad)eu. ®Jit QJerseifeui^ ailer
iinD fttx Q5cr)clfe ctctfl!icf>cr unD wcltiicDer ©crid;fe , ?lrcjc!i| t unt> <£5efdf;rDe r>ict>ou aflent(;alben
«ue?aefd)lD|Tcn. Urf unDlicr) Ijaben roir i>oraebact>te Proviloren *>or une? unD unfcrc Succeffo-
ren Dicfe Obligation mit cicjncn £dnt>cn unterfdniebcn , unD unfcrn ^itfc^arjten befeftiaef.
©efd;ecn unD aeaeben in Der ©taD ^ambur^ iu Deu act>t ^agcn ju Oflcrti im lcct>icr)»t>un£)crt
unt)t>iersc(;cnDe|t3ar)re.
Hieronym. Moller mppr. fcr.
Michael Mollner Georgius Rofa mppr.
Otto Kraneberch ffc. Albertus Oldehorjt fubfcr.
XXXI. Decretum Capituli de A. 1616. 2. Aug. Dafj Die£crrnVicarii felbft in perfona
u)re MEMORIEN enffanaen fbfteu Item Dafi f;infiiro mir 4f. <))erfonen mit Der
Capituls-.^ienem in Numero fein follen.
Q(y?(cj)ueme nun cine cjeraume geit fjero bei$Ceid;una unbDiitribuinmcjDer MEMORIEN
■*J\ oDcr Manualien inSummo o.rcffe UnorDnuncj, £)}dnaef unD ©ebrcd;cn crfpiiret unt)
bcfunben roorDcn, itiDetn Die Vicarii, altcn n>of>If>era^brad;ten ®ebrdud;c utiD Q5eroo()nl)ctt
nad> , Die MEMORIEN betf greitagS in Der -}}crfon nid;t felber auf ber Diftributorey a&
foDern, fonDer Diefelbeu bet &iertr)eil, /a roo( r)alben3af)ren\>onDemDiftributoreentfanatn,
DaDurcbDang^bad>tc MEMORIEN nid;t roenicj i)erPiir6etunDbenad;tf;eiluiettvorDeu, ftute*
ma( untcr fo(d;cm ©d)ein unD prxtextu, ir)rer »iel, fobtoeilcn, aua) voolkuuje3eituber,
ablentes, unt) bctf greitaa^ in loco nict)t, oDer ja fe(fen prxfentes fmD, jur Ungebur t>re
MEMORIEN alfo cntfamjcn , unb ir)ncn DicfelbettonDcmDiftributore p.t. offte unroiftent*
lict) cjereict)ct unD cjegeben roerben, folcbcr UnorDmma, unt) Unrict)f iafeit nun Doruifommcn,
nnD Diefelbe fynfiiro adnfclid; abjufcftaffctt , f;at fia) §. €f>rro. Sbutn Capitul mit ^Biffcn unO
©utacbtcn Dcr £ctTnProviforenDaf>inmgJid;en, unDDiefeOrDmmggcmacbt, fbaucr)r)ic*
»ed)ftfe|licjlid; obferviret unDaeI;alten roerDcnfol, obancjejoacnen alten <&cbrduct)e unD @3e*
roohnbeit naa) , ein /eDcr Vicarius inSummo /eDerjeit Dee Sreifacj^ um 2. Ur)r Vcad mittag^
&et/<33erluft bcr MEMORIEN, fo offte er in Der ^crfon nid;t erfcneinct , felber auf Die Diftri*
buterey fommcn, tinDDic MEMORIEN fol abr)olen, ctfwdre Dann, DathineroDerDeran*
t)er mit^ctbc^ .^d;n>aa)f)eit bcfaUen , oDcr Dic foinOfficio publico, au$ nofr)roenDigen ©c*
fcfrdjften unD £br)affren , proiila viceDaranbefeinDertwurDcn, auf^c(d;cncrn>ei6lici)en8affr
^er oDerDiefe(bc fa)u(Dicjfcinfoncn, feincoDcr if)tc(Jhf>afft alaubbarjtanju^cicjcn, unDttiel ei>
lDcbntc Manualien oDcr MEMORIEN Durd; eincn (Xapifule^iencr , oDcr fonf»en Dcr ^ircf)en
mit ©Den Q3crroanDtc ^crfon , icDcdmal abfoDcrn laffen , unD ob rool furfi i)crnicffer ^tit Die^
fcr 9}?i§braud) eingcriffen, Da^ etlia)c Dic Memoricn bci Uierteln ^a^ren, fle fcin ajeicb jur
<5telle cjeivcfcn oDer nia)t , f;abcn |tcf;cn laffen unD aufcinmahl abaefoDcrt , fo n>irD Doct)foId;e^
r^iemitcjdnr?lic^ab^cfcl;affct, aud;aaenuuDicDcufoDcr MEMORIEN fdbia, biemit ernfllia)
ctncjebunDen , ftcr) folcbcs ^cc}iuncn& I;infuf^ro afkrbin^ >u entrSaftcn , mitDer^envarmmfj,
l)a, nad;Dtefer geit, eineroDerme^rftdnmtcrilebctmnirDcn, i>it MEMORIENbei^ierfe( o^
hrr)alben3ar)renpef)cnju(affcn, unDabjuforDcm, fotlenDer, oDcrDicfclbcu, DieMEMO-
RIEN
a.Cap.adfjfr23er;fage. wttbetiMEMORIENtmfcam, ____ %1X
RIENfo fange fte (hr)en , in totumoerroircfet f)(\bm, unD Diefcfben i^m nict^t ab^efolcjet roa^
Den. 9H3ornad; ftd; etn jebei- su rtct>ten.
UnD naebDem aucf) ofe geffaget Dag DerNumerus Vieariorum in Summo fefjr ^unefj*
me, unD Derobafben unmuglia) rodre, &ag ba^ aan^eSa&ruberdiftributretroerbenfdnfe,
aud) DeSroegen gebefen roorDen, ba$ ein geroi(Ter Numerus btdfat^ gemad[)t unb angeovbnet
roerDenm6d)te; af$bat£.£.$bum€apifref mtt ^BiffenunD ©utacbten Der #erren Provi-
forum 5temtt georbnet , rbutaucbba|Teibcno#mabf$btemit/ ba§ biened;ftDernumerusVi-
cariorum(to)nia)tf)6f)era^ auf4r.Q}erfoncn, Da be^ Sapifete*!5)iener mif tingertc&nct fetu
follen, erjlrecfen, unDDaeineroDermefjroonDenfelbenoerltevbcnmtvbe, Da§ fcinfworoeiter
titemant) ald per obitum unius , exifto numero, unD nad), ^ltter be$ Inftrument roieber
»er(lattci unD admittiref roerben fofle. llrf unblicf) ift W aegenrodrtiae Decretum , mit Der
£ircbcn gcrcctynficben 3n(tegel beDrucfet unb publiciret Dcn anDenrSagAugufti imSafcr
€f)ri(tti6i6.
Ex Commisfione Venerabilis Gapituli ego Ihrmannus
Moller Seeretarius fubfcripfu
(L. S.)
XXXII. S)crer Proviforum tmb Vicariorum in Summo Exceptions-©cr)rifft roccjenbe;
rer, J^crrcn D.H.v.A.ob abfentiam, oerroegertcn Manualieru 2i.Sept. 1626.
€brrourDige, SDfe, ^retioefte , #ocr> unDS&ofgetabrte,
3nfonDer$ gr ofigunftigc £erren.
►an an Diefelbcn Der aucf; £brro. unD ^ocbgefabrfe Jperr D. H. - - v. - A. - - -
> Canonicus Der^ircben ju £amburgobnfdng|Kupplicandor)af acfangcnfaffcn, unD
roatf Darauf am is.jun. jtingftbin capitularker i\\ decretiret roorDen , fofd;e$ ^aben roir nac£
fScrfefung gutermciffen oernommen.
€>b roir nun jwar bergdnfct.#o(fnwng gefebef, e$roerbe€brengebacbfer£errD.ficb
emDerfdmtlicbenVicariennjolfundirten £5eantroortung , fo bci Derfefben generali convo-
catione, communi voto , roir Sbme, burd; unfern Diftributorem baben rocrDen faj]en;
contentiret , unD voeber pcf) , nocb une, mit unnu^en Suppliciren fcrner befd;tveret
baben.
©o fpuren roir Dennod; , Da§ fofcfteS bci %f)m nicbfS r)atgeften fdnnen. 2Beif ban
unSafd oerorDneten tmD bciDigfcnProviforen femegroegetfroifgeburen, DieunSanoerfrauefe
£ird)en;@e(ber unb MEMORIARUM reditus profufa liberalitate ju disfipiretl/ af^ f>a*
benbemDecret jufofge, roir e£ eine 9}otbburff ju fein cracbfef , bic Urfadjen , roarum roir in
#crren D. H - - - v - A - - ©ucben ntcbtftaenrotfligen/ fur&lid)afbter$udeduciren,
mit Der au^briicffigen Proteftation , un$ mit 3';m obenemanb anbers infcinenroeifercn
Difputat beefate einjufaffen.
©agenjDcmnaa) roabr ju fein, Mparagretffljj oor^ofjanni^, aftf nad;uraftenfobf.
tlllf 3 Qxbraucf),
t11 UrEuttbertun&CTac&ri&ttti $.Period.
©ebraucf) / t>te generalis convocatio omnium Vicariorum in loco Refe&orii affjier CJC*
fjaften roorben , ura juforberft $u wrmfrmen , ob aucf; /etnanb ben Diftributorem , roecjea
^erroaftuncjfeineSOfficii, oberfonttenuibefpred)eni>ermeinete; unbbanferner, utn einen
neuen Diftributorem , ba$ MEMORIEN ^ecjijter folcjenben 3areg juwrroalten (ftnremaf
fo(d)e 93crroa(tuncjunb Diftribution ad folos Vicarios fpe&at, Canonicis penitus exclufis,
juxta Privilegium Papce Sixti , perpetuis beneficiatis Vicariis b. Mariac , oppidi
Hamburgenfis quotidianis chori diftributionibus , MEMORIAS nuncupatis , indul-
tum &coneeflum, de dato Romse anno Incarnationis Dni millefimo , quadringente-
fimo o6tuagefimo quinto, beiroeld>em ®ebraucf> unb Privilegio , t>on ber 3eitan, bi$
aufcjecjenrodrticje ©tunt)e bie Vicariiru&famlicbgebfiebcn, unb&ottbenencjottfeeficjen^or*
gltern ^e^ Capituls rubmiicf) maintenirct , ift auct) t>or biefem , wnfeinemanbern, ober
Summo Diftnbutore , jema&fc Qtl)6vtt roorben) judefignirenunbuterncnnen. SDafelbft
(facjen rotr) f)&t in publica ac generali convocatione ber je^iCJC Diftributor Dn. Engel-
bertus Krone proponiret , tvaS mafien ber Jperr D. A. etlicf)ema! bti 3bme injfdnbicjc 2fnfor*
beruncj cjetr)an, um QSeja&fung ber oberroefmfen , in abfentia , 3b*n oorentbaltenen ME-
MORI£N-©e(ber, roorauf nicbt a!!cin per Provifbres, roic Sftnen mit Unfug roirt) bcicje*
meffen, fonuern unanimi omnium voto rooibebdcfjtticb cjefcbloffen. 2Bei( bte J&erren Ca-
nonici , fo n>o( a(3 Vicani de obfervandis ftatutis & confuetudinibus Ecclefiae ifjr Ju-
ramentum bei ber Inveftitur praeftiren. Unt) ban t)iefe beS J£)errn Do&oris Jofteruncj be*
nen Statutis unt) Confuetudinibus e diametro juroibeM , al$ fo!te €r Krone mit 2)eja|j*
fun.cj t)erfe(bicjcn fortan an ftcr) baftcn.
£>a§ aber bie Canonici abfentes bcr roodKntficf)ett MEMORIEN nicr)t fd(jtcj fetn , fof*
ct)e^fanmitunterfcbieblicf;en Decretis atque Statutis bcroiefcn rocrben , tnfonber&eit Cap.
unic. de clericis non refidentibus , ubi rubrica difertis verbis notatur , quod diftri-
butiones quotidianae folum praefentibus , qui interfunt divinis , dari debent , con-
fuetudine non obftante , adeo , ut , qui eas receperit , ad omntum reftitutionem
teneatur , utibidem BONIFACIUS VIII. Pp.fcribit.
SDamit ubereinftimmen Ecclefi* hujus fiatuta. £)cnn affo fitfyt r}icri)0ir in Difci-
plina Chori fervanda fol. 80.
Prohibemus , ne aliquis veftrum fru&us beneficiorum fuorum , prafertim-in
manualibus , feu quotidianis aut feptimanalibus diftributionibus , quae tantum prx-
fentibus in divinis ofticiis & defervientibus debentur , percipiat. Cum beneficium
propter ofKcium conftet dari. Nec fufficit praefentia in Ioco , nifi diviais quis ad-
fuerit.
Item in Regifiro Cafitulari inter privilegia Capitularia fol. 571. fequentia
exftant.
Cseterum , ut malitiis perrerforum , qui malignis interpretationibus juftitiam
propter malitiam folent pervertere , obvietur , iliud , quod in Calendario Ecclefi*
noftr<e exprimitur de MEMORIIS dandis , fcilicet Canonicis duplum , Vicariis fim-
plum debet dari , fic declaramus 6c definimus fore intelligendum. Non , quod re-
ditus ad MEMOR.IAM diftrtfmendi in duas partes jequales debeant dividi , & una
Canonkis
5 . Cap. ac§f e iBcyfage^ **n bctt MEMORIEN tm ft*m. 8m
Canonicis & alia Vicariis applicetur , fed totalis fumma fic debet diftribui , itaquo.d
Canonici tantum duplum illius , quod Vicariis fimplum datur percipient , licut,
quando Vicarius 6. denanos recipit, quilibet Canonicus , qui Prxfens fuerit, tan-
tum 12. denarios & non plus habebit. Datum an. Dni i $$6.
Item in alio Statuto de dato i $ 67.
Canonicus major , qui complevit annos fiias refidentise , 6c continuam refi-
dentiam facere confuevit , qui abfens eft 2. menfibus Burfam habebit ; Si proprias
expenfas habebit , familise fua; panes dabuntur , MEMORIIS tamen carebit.
Obmin$roavt)CV£cvvD. v - A - - btcfc unt) bevfljeid)en Decreta atque Statuta
ftd) unfev|tebef hac ratione ju elidiren , a(S roan ein Unfevfc&etb mtifte aemacbct roevben inter
abfentes voluntarie , & inter neceffario & qui ftudiorum aut Reipublicae caufa
abfunt , neeeflariam abfentiae caufam habeant , ideoque a participatione fru&uum
& proventuum praebendarum non debeant arceri ; <^0 i|t Uttf jroav , foldje diftin&ion
^rec&f»ctfani)cH, ntd;funbefanb: £)babevDe$.£)evvnD. v - A - - Duifefo bod;n&
tfyQ , unb ob €v , feintf DvuljmenS nacb , Dev ^ivcr)en unb beven ©Itebevn *u ©ren fclcbc Sfwt*
&e unt) 2$efcf)roernufj fyat auf ftcfr nebmen mtiffen , baoon roifien roi v ntd;t& Unb roev roolf e
fctyroeren , quod gradum & dignitatem Doctoratus proprie in honorem Ecclefias ac Cle-
ri fufceperit? imo r»ev roolfe ntd>f ()Iauben, quod in honorem & dignitatem fuae ipfius
perfona? folcfcetf aefcfceben fet ? unu au$ Ur facben , t>te unnof 515 albie ju crje&Ien. £)a§ €v a*
i>evcaufas EcclefijE &Capituli am f)Od;!obf. 2&ammer*(5ertcbt ju Speter folfe befo&ert
r)aben , oevjtefjen roir^xipfius narratis Oafi folcbetf fce$ Capitulsprivat-<2>acbe:t geroefen,
unt) 3^m incidenter anoertvauet roovt>en fein.' ©nfemal €v one ba$ feinen $Bea_ uber
Spcter nacb Bafel , um alt)a in Do&orem ju promoviren , Jjaf rooflen nebmen.
99Beil £v t)an ntd;t proprie Capituli , multo minus univerfalis Ecclefiae nomine,
fonbem feineSDoaoratusbalbentftoevvetfef #eroefen, foroiInecefTariofoIgen, t)ag€v|tc^
an benen Reditibus, roeldje t)te jura Canonica iis, qui ftudiorum caufa abfunt, attri-
buiven, neralicb, roa$€vinCorporeae(jabt, laffebeamiacn: 2)anfolcbc^t)evvccbfeet0enf#
(tcbeSenfusunb^einung JuriumCanonicalium ift, tefte inter alios infigni l£to Petro
Greg. THOLASANO in-Traft. de benef. Ecclef. cap. 7. n. 1 2. ubiinquit.
Si de Praebendarum & Canonicatuum fru&ibus percipiendis agatur a Canoni-
cis vel Praebendatis , ftudiorum caufa abfentibus, fubducuntur diftributiones quoti-
dianse, quse non nifi praefentibus in choro dantur. d. cap. Licet de pr<eben. & glofT.
ad cap. fin. ad verb. integer. de Magiflris. Quod in aliis abfentibus excufatis re-
fcriptum &c.
S>ar0tbemtcbW6mbevf, roadttOnJ^ewnD. v - A - - ex Juris Canon, Extravag.
allegivet roivt). §)<M (i) fetn bie ^OVfe t Non obftante aliqua contraria confuetudine
vel ftatuto in iftis Capitulis ni#f ju pnben. Unt) ob fc&on fclbiae alba ju ftnben rod vcn , fo
jein boo) bte fruftus beven alba Svroebnuna gefcbiebef , ntcbt de manulibus feu diurnis , fom
ievn de corporalibus 6*c grosfis ;u Oevfleben , roie folcbe diftinclion in glof. cap. un. de.
Oericis non refident?ty\t uno flar ju lefen. £)k aucfe tim fo oiel mebv JU attendivett , rocif
hujus Ecckfise Statutum praeallegatum aud) bamit libereinftimutet / ba^ abfens Cano.
nicus
$ 2 4 Utfimbeit utib VXa<bri<bun % . Period.
nteus, ti proprias expenfas habuerit, famili# ejus panes dabuntur , MEMORUS ta-
men carebit : tve(d) Statutum t)ermaffen jetJerjett in viridi obfervantia cjevoefen , iUli) fo ftri-
fie iua.btcjcnomtuett, ua|?aud;uttfep?)?tt'Collega Andreas Greym , /ektgergeifDecanus
Calendarum (obfd;o» fcine i4./df)ricje abfentianid;tvoluntaria,fonuetnneceflaria, imo
violenta tteVDefett) aht cr Durc& @6ft!td)C ©nabe , ex mala illa manfione & foetore carceris,
poft perpeflatot atrocium equuleorumtormentaent)(td)WteDerer|el)tcjetuni)an5erofom^
men , uttt) fetuetf)a!ben €• 6. #od;t*eifev Diaff) a(lf;ie betm €6vn>. 3)om;Capitul um £5ejafc
lutia. t>ev MEMORIEN Retardaten an^eljalfen , bcnnod; bte cjcriugjle @r|tatrun0 bifyvto
ntd;t I)at erftaften fdnnen. ©onbern e$f;abett ute aedeputivte #evvn Capitularen unb Pro-
feffores ftcf;attf bicStatutaEcclefise Hamb. (bie ^te bem Jpcrvn Syndico D. Rademinio
einbebdnuiart, tmut)at>onf;iebei Copia) bevu(fen, bavinnen exprefle t>erfc5cn / quod ME-
MORLE nonnifi praientibus dentur. ^nmajTen uantl £ ©Vtt). 3)om*Capituls eicjettetf
Privilegium , fo fte t^rctll 9}?tt'Canonico einem , ob fervitia Ecclefije prseftita evtfycilef,
ut tamen etiamabfensManualium particeps eflet, bef 3&nen f;emad; ttic|)t$ f)at (jeltett
Vuollen, of)nancjefcI)en felbtcjeS privilegium ab ipfo Dno Archiepifcopo confirmatum,
fonuernbat fetne MEMORiEN a(Iemaf)( cariren mtiffen, /a e$ f)at ftd) becjeben, bafj eitter
tmferS SOWtcIS auf etuem Sretfa^ um io. Uf)r mit bem J£)errn ^urcjermetfter Hieronymo
Vogelcrdutfgefaven, un&^ac&mittaabiird) einen anbern fetnc MEMORIEN Ijat (affenab*
fobertt , roclc&cn <2>ee(.£err Michael Mollneraf^Afleflbrbamaftf^jlcanfmortct: 3ct)f>abe
tfjtt fef)en autffa&ren , m\t> t jt nid)t in bev <gtab , etf cjebii^ren i&m c\\\<d) fetne MEMORIEN,
fcat fteaucf), quia abfens , nid;t bcfommett.
Stabero tn unfern MEMORiEN-$ecjt|tern fleftf beftnblid;, bag &on ttnuencfftcften
Sfctrcn r>cr, roecjett ber roocfjenflicfjen Diftribution etn fingular©d;(u§ouerFacitaIlemaf)lift
;3emad)t, Uttfc ttltt ttroffett ftleijj annotirct VDOrbcn : Abfentes Canonici hac Septimana tot,
abfentes Vicarii tot.
3(t nun baSfo ftritte bci etnem foroof a(£ atiuevn ex confuetudine absqueStatuto
obfervivet VDOVuCtt , (bfanaud; t)ev£)evvD. HOU A - - in tam diutiirnafua abfentia, t)te
evvoluritarieac fua fibi, non alterius, fponte t)CVUvfad;ef , mttgujj Unb QMfliflf eit uiebe*
gef;rten MEMORIEN ntct>t fo&ern.
Q3ie(n)enicjcv fan ii;m ju ftatfen fommcn , roa^ bev twtcje ^)cvv Detanus D. Otto
Schu/tze, t)on uiefcv Procedur obev i)te(mef)V a!ten Statutis atqueConfuetudinibcis attfet*
nenungleic&en^ertcbt, efvoan prx animi impctu atque calore macj gercbet baben. S)ann
tvtee^^amif bcfcr>affcn , fomol Dcncn ^perrn Capitularen fo i>amaf;l$ in Capitulo aevoefen,
af^ aud; ui)$ Proviforen ttti frifd;en <55cDdcr>tnt^ nocl) t)crl)Offent(tcl) fc()tvcbet: ba^ uemficfr
al^ ^)evv Johan Kley in ^d;tt>eben ttcrreifet cjctvefen , unt> cjletcttvol fctnc n?dd;enf!tcte ME-
MORIEN (affen abfobcvn,t)on cinemunt) anbevn Vicarien tn une gcbvuncjen wovben, fo^
t^anen ^t^bvaud) \u f)tnt)cvtt uttb ab.$ufd.)affen. 5Davauf obtvol m\ und Provifbren bem
Diftributori anbcft)()lett , tr>mc #err Kleyen, usquead reditum ejus, feinc MEMORIEN
me()r folaen ju laffen , i(t t()m bod) tuird) (g()rcnaebad)fen Dechanten Schultzen fo(d)ce? tvteucr
geboten tDdvbett. ^)ann man tf)m beigebraa)t, af^ ob ein Statutum v>er(>ant)cn , ^aj ctn Ca-
nonicusmoge ein gam^icv^cil^vc^ »on f)tnncn jte^cn/ unD t)ennod; pro pr«f«nte gc;
^a(tcn
2, Cap. ad)tt Q5ei)fage* ww ben MEMORIEN im &*nu $%f
fcalten roerDen. 2t(tf rotr aber fo(cb Statutum ju feben unt) $u (efen begefjret , fcaf ber Secreta-
rius anaefangen Ob errocbntetf Statutum : Canonkus major, qui complevit annos tf qu&
fequuntur , capitulariter ju wrlefen. SDarauS t>an befunDen , Dafj foia) Statutum afleitt
auf t)ie fru&us <Sc reditus praebendas gef)e, tltlt) in finebiefeexpreffamclaufulamfyabej
MEMORIIS tamen carebit. ^Bclcbc formalia t)Otl einetll ber unfrigen , e&e fte »0ttl Secre-
tario twlefen twrDen7 claravoceautfgeruffen, mit Diefen ^Oorfen : Hun w?il ee £om*
mett , MEMORIIS tamen carebit ; £)arauf Der Damaligen Decanus unS angefeften unl>
gefaget : roiffet i()r$ Denn oon auffen. ©inD alfo Damate mit Dem allegirfen Statuto cum ru-
bore befranDen. 2S3te Dan Der fee(. Dechant f egen cinen unferd SDJitf eltf ()ernao)er bef anD , e*
tt>dre t)om Secretario ubef informircf , unD etn anbers 35m roeifeemacjjf»
2BanDanDiefcmaflenaffo, unDDarau^unroiDerfprecb(td;roar, Dafj, ^raftobange*
JOgcncn Sixti PP. Privilegiis , foli Vicarii Diftributores MEMORIARUM fein , Derfef*
ben Dire&or aber ber Jperr Decanus Calendarum afleroege geroefen, unbalfo^frm, nebff
Dcnen Jperren Proviforen je gebiiren rooflen , fragenben 2(mtea fcafber (Provifores enim
a providendo difti , nimirum , ut fedulo atque circumfpe&e provideant , ne quid
Ecclefoe bona detrimenti capiant) DarOb JU feitt, Da§ Dtefelben MEMORIEN , feeun-
dum Statuta & confuetudines Ecclefoe re&e diftribantur.
3n Dencnfclbcn ctber ift fjeilfam unbtt>o(i)erfefjen, quod foli prsefentes non autent
abfentes Dic manualia ju empfangen f)abett , unD feilt Statutum vel Confuetudo in contra-
rium mit Q3cftanD fan allegirettverDen; al$ rotrD Dem fttvvn D. v - A - - gebtiren, De£
un$iemltcf}eu traduciren^ , ais roatt roir judaice fyanDeffen , more gladiatorio tiber bit
<Exf)rancfen f)auttm , unD tnft Slnmaffung fremDer Jurisdidion (nulla enim a Nobis
exercetur Jurisdittio, fed nudatantum, modoalienarum pecuniarum adminiftratio,
earumque ex prsefcripto Statutorum diftributio:) £)e£ Capituls Jpofyeif violirten , ftdj
$w eutf)a(ten , unD mit feiner twiferen unrecfrtmdffigen gor&crung un£ nicbt ju moleftiren , fon*
Dern uad) Diefcr unfer C*rf Idruttg ftd; icl^t unD f unftig ^tc jtt ricbf cn. ^Belc^c^ €♦ (£. ^^um^
CapituI$uunferQ3cit()ciDtgungtvtrntc&t()abcn t>er&afteti fonnen ; Demtvirfon|tnac!?^o^
ftcr>fett alle roilfd()rige tmt> fd)u(Dige S)ienfte jU prseftiren fetn ttb6ti$.
6. €()nv, &i. unD @(jrent>eften.
©ienff^effiffene*
Infinuatum Dno H. Meller Secretario Provifores unD fdmfltcje
prxfentibus DD. Alberto Oldehorfi y Henr. Vicarii Der ^Om^tro)en &l
Schulten , Vetro Topfen > Erico Heflerberg i^rtntburcj.
&c. t)ov Dem Capitul J^attfe auf Dem groflen Re-
ventery.Sepr. 1626.
Decretum Rev. Capituli Denett Proviforibus UttD Vicariis inSummorotrbgegett^
tvdrftge i(>re ()tebet)or \\x Capitul etngegebene Exceptions-©d?rifftroteberjugefanD, felbtge/
t'6rcn , \)tnt dato ju Capitul , per fupplicationem get^anen (grbiefen jufolge , mit i&rett
^auf^unD 3una^mcn \\x unferfcfjretben , gegen funpigen 33onnerftagtt)ieDer manfrw>rten.
<28an foid;e^ gefa)e6en/ fol ferner ergeften/ roa^ ftc& gebii^ref» Signatum d#*i#
Sept. 1626.
lC^ilejeer»^» Wmmwni XXXIII*
li€ Uttunbw iwfc VX<xcf)xicf)ten .: ;.Period.
XXXIII. Vicarii admifli , f 163;. d. 21. Junii.
A nno 1633. d. 21. Junii fetn nacf)foIaenbe t>ter Vicarii uf t)em Reventer in praefentia
■ Vicariorum admittirctbenanientltd^yc/^w^j- Willichius Vicarius Vicarise ad altare
Dmnium Santtorum , uni) roeil €r fetne 2 3 .^fa^r n6cf; nid;t er.reid;et , i)at Dn. Uermannus
Vaget anadobet, einenReversbeetoea^ncin$uIteffern, bafj^r, btf? adjultam aetatem oer
MEMORlEN-©e(i)er ntcbtfdbta, fein follc , unb an Statuten-©eIDe erfeaet 1 o. $?arcf.
Gothardus Sartorius fetned 2(lter£?22.3af;rt|ladmittivetunl)()aranStaruten ®tU
fccrn crfegt 1 o. 9#arcf foi utc MEMORIEN infunffig empfangen.
Jobannes Krone i\} admittirct fol aud) Der MEMORIEN fdf)ig fein , dedit an Statu-
ten-@)e(Dern io.$?arcr\
Cunradus Wolters abfens , tft uf 2fnr)alten #errn gvibxid) XCalute fc)e$ #erm
QJaferd admittiref, boo> mtt t)er Condition , bag £r ber MEMORIEN ebenicfct, Dan
n>an @. M. P</#/ Sperling gcit jur ^ebunge Dcr MEMORIEN wrftoficn, fd&ifl fein folte
ro. SRarcf*
Engelbertus Krone manu propria
icriplit.
XXXIV. Statutum fuper biennium Gratize Dnn. Canonicorum & Vicariorum vi-
duis & hseredibus in diftributione MEMORIARUM. 1640. 7. Sept.
^Jos Decanus, Senior & totum Capitulum Ecclefoe Hamburgenfis publico hocno-
ftro conteftamur diplomate , quod Nobis , viri Reverendi , honeftiff & do-
&ilT. Decanus , Provifbres & fratres Calendarum & MEMORIARUM in Summo,
fupplicando faepius remonftraverint , licet in omnibus collegiis Vicariorum , a no-
ftra Ecclefio. dependentibus , inveterata cor.fuetudine receptum fit > ut diftributio-
nes MEMORIARUM hebdomadales y etiam defunctorum Vicariorum Viduis &
'h^eredibus , per biennium fequens diftribuantur , hoc tamen prse ceteris in Summo
noftro templo non obfervari , cum iisdem jam ab aliquot annis fummo ftudio an-
nuorum redituum proventus certiores reddiderint , nec videant , cur fuis viduis $c
haeredibus illud iplum hic denegatur , quos in aliis Ecclefiis & Collegiis Vicariorum
411os exfpe&at commodum, Hinc fuit , quod debita reverentia, nos compellarint,
.futura lege perpetua ftatuere , ut quce hoc nomine in aliis , eadem etiam in hoc
Summo templo in pofterum fervaretur confuetudo ; Quam quidem rogationem,
cum rationabilem y 6c meritis illorum > qui Corpori MEMORIARUM , ut & aliis
Ecclefise fervitiis prcefunt , congruam judtcemus , seternum hoc valituro Conftituto
fancimus cV ordinamus , ut fi cuidam contingat per letatemin ordine ad perceptio-
nem MEMORIARUM in Summo Iegitime pervenire & deinde in fata coneedere*
iilius viduae & liberis , hifce vero non exftantibus * proximis cognatis , (non autem
extraneis teftamento haeredibus , quos ab hoc benetlcio exclufos volumus) poft
integrum biennium a morte defuncti computandum , MEMORIARUM harum pro-
yentus miuiftrarc debeant. Quod idem nonfolum inter Vicarios , fed etiam inter
Cano-
2. Cap. ad&tc Q5ep(age» doii bm MEMORIEN tm 5)^m ♦ 8 *f
Canonicos Iocum habebit » ut fcilicet di6bi hsredes idcapiant, quod defun&us,
per biennium , fi vixiflet , capere debuifTet. Ne autem haec novata gratia , in in>
guatos conferatur , fancimus , ut in pofterum , novus vel ex Canonicis , vel ex
Vicariis ad perceptionem MEMORIARUM admittendus , fubfidium illud introituSf
quod ex Lege antiqui Statuti , Canonicus quidem , in bis vicenis , Vicarius vero
in bis denis , exfolvit , Marcis Lubecenfibus idem , pofthac etiam , fed mprob*
moneta , antiqui valoris , perfolvat. In quorum fidem & teftimoninm , hoc di-
ploma figillo Ecclefiae noffra: muniri jusfimus , A&um Hamburgi anno miitefimo.,
fexentefimo, quadragefimo, die mcnfis Septembris feptimo.
XXXV. Statutum de an. 1641. d. 21. Sept.
Jn pofterum namo fratrum participabit tres iftos Imperiales inter prsefentes , nifi
prsefens aderit , vel fonticam fua: abfentise caufam venerando Collegio exhibuG-
rit an. 164T. d. 21. Sept.
Jacobus Fratorius, Johan Eddeling a)
Ericb Wichgreve. Joban Schultz.
Ericus Hefterberg. Conradus Walter.
Matthias Walter. M.Bernh. Wiefe.
M. Dan. Arnoldi. Gerh. Hackman.
Henr. Blomkenberg.
XXXVI. t)erfcfeie&ene Suppliquen mbcv bic Provifores MEMORJARUM & Ca-
landaram wcQcn Wbler etgertrttJBtejer Adminiftration Oer MEMORIEN imfe
Calands-<5uteradan. 1642.
^vod>n>uvt)t^fIcr, ^urcl)fanif;ttg!ter , Jjpoc&geborner, gttat>tgcrprftun&£err. g.Jpocfr
*V furfll. 2>urc&i. (jaben au<s Dem ^eifcftug mtt mef>rern andbtaf t ju wtubmm , tvie gan6
fteuerftcf? , arger(tcf) etgeunu^tg un& unt>eranetx>ovt(ict> ute Provifores MEMORIARUM &
Calendaium m& $>0d)f. $f)Um(ttff tn^)am6ura&tebonaEccIefiseadminiftrirenunl)t)a^
mitcjcbeljreti, roan&anunS, fofiiruicfen, t>on itnfern fratribus Vicariis , fobenProvi-
foribus unt) Dem fdE)dbItc()en Dividamus mt t anf)dngig , fcOrifltftc&e 2Jo(lmacf)f ertbeKet , roef*
d)e-IGtraucI)(2. €*(;rn>. ^om^Capitu! originaliter eingeretcf?et , uartn unter anfcern entfjaf*
fen, Dag m allin, fo ju 9?u$, uni) QSerbeffernng bt$ MEMORIEN unt> Calands jufem/
rotr eracfrfen utdcbfen, allentba(ben, roo e£ ndfbig, fokf^ ju fucf)en unb bte 9?otf)Dutft ju
banbdn , roir »ofIcnf ommene $?afif)t unb ©eroalt babm follen. ©0 fja&en rotr jroar , berfef*
benSufoiae, 2lnfangs, md;taUemmunu(tcf;, fonbern, rotefofcf)e^garntcf)f^afltennocf)jtt
^crfcen gefjen rooden, *>orgeuacf)ten 2fnfcf)U§ fc5rtffrlid[> tibergeben, uehmgesroeifeffen #of*
nung, roeif unfer ©ucfjen &u Siufnefjmung unt) SSerbefierung uergememenMEMORIEN
tmu Calands<Suwangefe5en, rotr ntd[)tfangeunt)Derge6en^rourDenaufge^affenroer&en,
fonbern fcfeleuntgeu D?ecJ;ten^ S)erf)Offen fein.
gWtttmmm 2 •-. ^t
" a) (£|)fltng» " " fi " — *"
$it Urftirtben mtb CTacbndbten ?.Period.
<2>o fjaben roiv bennod) Da$ Contrarium m Dcv ^l^cif erfaf>ren miiffett / inbem roir aucf;
itacr) uberreicbf cv fd>vfftftcf>en 9}otf)Durft , fo ini Januario ubergeben , balb Dcm J£>erren Deca-
noau* Capiti Dev Jperren Capitularen, baiDe beimgan^cn Capittel, Dafteoevfamletgcroe*
fen, nacblaufcn unDabmartcnmujlcn, unbg(eicbroo(eSmitaHemSollicitiren, foroeitnid;*
brtnaenfonncn, Daf? :lBireinef#nftf.2(ntroorf , auf Die im Januario fd;riftfid; ubergebene
Gravamina erfangen mdgcn, baf)er roiv Denn not^DrtncjUcl; t>eruvfact>et am z^.Mertz, roie
fub Lit. C. obgcbacbf , roegen protrahivtev Jufti§ und ju beftageti. £tf f;at abcv bctffelbc
eben roentg bet 35neri twfangen roollen , alfogav , Dafj roiv anDerroett tn Die 4. ganfcev $flonatr)
^icuerumaufacbalten, unD bennod; Diefe ©tunDe DiegeviRgjtefcbriftl.2ltUn>ort, roeDer auf
iad fub Lit. A. im Januario , afg folgenDetfauf DaSLit.C.d.i^Mertzubergegebeneger*
lamiet, /a einetf Q3ucbttabcntf sur >2lntroort gerouvbigef roorDen, oideid;tunter anDernautf
tHefen Urfad;ctt,.roeil untcr Den&errenCapitularenocrbanDcn, fooonDeniDividamusmif
participiren. 2Ban tumau^Diefem, Dafj @. (£*. £)om;Capitul i>orgebacf)tc Juftitiam de-
trahiret uuD protrahhet fldrlid; erfcbeinet , unb(S.^od;fttrllI.S)ura)I.JurisdiclionDabcro
fundircf unD Dte @ad)e Daber anDicfelbe devolvirefunbertt>acf)fen, a(s ift att £w. JFpocbf.
S)urd>l.unferuntertf)dnigrccbtficf;e Q3itteunD ©ud;en, Dicfelben gcrubcn propter denega-
tam feu protra&am ha&enus Juftitiam , roieber Obcrrocf)ntC Provifores MEMORIA-
RUM 6V Calendarum Surnmi Templi in &><xmbm$ ? Citationem in communi forma,
infonDerr)eit ad profequendum juscompetens, Damit ba$ fcf)nfftfid;e Dividamus abge*
$)afft, ha&enus abfota reftituiret, unD Die bona Ecclefiie beffev r;infiivo adminiftrirct
»>evben mogen, gndDigjtjuerfenncnunDSupplicantenmitjutbcifcn, inmiffclft $ugIeicf>Dcn*
felben Proviforibus evnftlid; ju inhibircn , bi$ ju Stuotrag Dcr &ad)t, fo roenig De$ Ca-
lands alt Memorien ©efdUeunD (Sinfunffre fcin fcrnev Dividamus untcvftd; ju macben , fon*
fcevnafletfforoofDev gemeincn MEMORIEN unDCaland, altf Dcn fdmtl. Confratribus ju
9?ufc Srommen unD 2$eften , bid Dabin, unD rocifcvev £. J£)od;f. 2)urd;f. gndDtge QSerorDnuna,
beifammen $u faffen , €• £od;f. £>urd;l. milD 9frd;ferf. 2imt pro Adminiftratione Juftiti*
©mni meliori modo uimulf;dttigetfg(eiffe$anruffenDc.
€♦ ^)ocbf.S)uvcj)(.unfcrf()dnige
Gtrb. Grave 3 Gcorg Barffxnius , Mandata-
rii Vicariorum.
^of^rroiivbtge . gbfe , ^ttxm^t , ®ro|?acr;tbare , ^)ocf)^ unD S&olgefa&vfe. <$w<
2lBol*€I)rro. unD ipcii fein mcinc ®cbetf) unD bercifroillige Sbienffe, Hebenil 5fnroun^
fa)ung timti gf licf fel. 0?eucn 3af;r^ unD affc <&cDeilicJ)f tit cm ©ecl unD &ib jeDer^
jcit beoov.
@vo jgunff. £ocr)geef;rte Qtntn unD Patronen*
^ SOBof*€l)vr0. unD ^)cvvfigfeiten tvciDen fld; ju cvinncrn tviffen , to$ nun etne gerattme
^* Seitbevo Dte Vicarii an Utlfcv Cathedral-5?ivd;ctl betm Venerando Capitulo bit^
:id) awjefjaften , t)it Provifores Dabin ju haltm , Da^ if;nen Die rodc!>enff. Manualien mdgten
verbcffcvt rocrDcn ; ijt abevbiddatoui^^D4raufcrfo*2ct. €$ f;abcn ^etncffc Vicarii unr'
ttrtanimiter
2. Cap. acbte^cofagc. witbtitMEMORlENfmfcdro.' 829
unanimiter aufgetragett, rem hanc Eequisfimam beftermaffen Ul iollicitirtn, in.£)ofnung
Die <Sad;eburcf; un£ t>cflo befier m erbeben. ^Gcilcn rotr aber in fo fanger geit , bev gevingfreri
2lntroort nicfrt geroiirbiget , ^abeh wir nic&t unDicnhc^ su jein erad>tct , jum Ueberfl ug Dtcfe3
no$ etnmafjt fdjrifftiicfr ju fucben. 3B oflen Derofjalbeo g. ^Bol^bvro. unb QtxliQt f)0cbt>ev*
ntinftta confideriren unD betracbten , ob etfbtflig unb red)t, aud)fur@Oftim£t'mmef ju
Derantroorten , Daf? etlicbe rocntge>Perfonen , ^umabfen Laici , mtt betmi geifmd;cu Intradeq
ober 5?irc&en*@iitern alfo umfpringen , nnD bte rodd)entficben ©efdlic bci gv ojjen Summen tm?
tcr ficf) tfjeilen, DieanDern Vicarienaber, jumalen Diefelbenbte^ircbennnD^djuIenblenett,
tnit 12. f?I. rodcbentltd) abfpetfm. $?an rotlftd; $war auf Die altc Q5en>Dr;nf)cit bnufm, a(e>
fci c$ t)orr)tn fcfron gcbrductytcbgeroefen; aber 1 ooo^ 3abr unrecr)t ift nid)t cince ciniacn 3ar)^
retf recfjt. 3n otefen anDem .'iom^ttfftern in iDcutfcblftitb fein aud;bdfe @5ebvdud;e im
^cbroange gangen , abcr graufam Deeroegen oon ®Ott gef traffet roorDen , uuD i\t $u befcvgen,
t)iefeIbe©tra(fe\\)erDcun^btefe^Ortc^nic|toorbcicje5cn, baferne neben anbern ©iinbenfefc
cf;e 9#ifibrducf)e ntcf>t abgefcbaffet roerDcn. <£$ ijt Dicfc bofe Q5en)Of)nf>ett nocb fo gar alf nieftf/
fonDern f>at ftcbaflmdf;ftg angefponnen n>iet)ie€D?un^ v^ortenalbtevgefuegenunbba-Ditbfr.
«uf j.SDtorxf fommcn , i><\ \)dttt ftcf; bifliggeburen follen , nacbbem alten Valeur , oDer jaxfa
bonitatem intrinfecam , Die Diftribution, forool Der rodd)ettt!td)Ctt MEMORIEN , ah$
aud; im Caland anjuffellen , fo rodre Der Sigen^u^ nicf;t fo fefjv cinaevijjcn , rote Sr nttn greif-
ltcf;gefpuvetroirD, rt>te(£.^ol<£brro.uuDJperl.aug betjjefiigter Defignation , voefd;e ^te
gro&gMftf.unDmttgfetfjerroegen, unD Die <5?acbe bti Dencn Proviforibus baf)tn difponiren
ttoflcn , Damtt Denen fdmti. Confratribus gcbiirlicbe Satisfa&ion , fo roof bti Dencn rodcbent;
(tcr)en MEMORIEN altf aucf) bti Dcr Calands-$edf)nun# befcbebcn mdge. #ieran tbun €.
2Gof'€f;rr». unD Jperftcbf. roas Dcr ^ifltgfett gemd§ , unD Dcm 2lflerf)dcb|ten angenefjm , unD
fctn e$ Dte gefamte Confratres mit tfn*em@ebetbunbaflcn roilfdbrtgen !£)ienflen m erroiebern
jcDcr&ett erbdtig; £. ^ol*Sf;rro.unD^cvl.Dem^dtti.@naDcn^cbu^gctreuf.ergcbenDeim
3af;r 1642,
e».2B.2B.iinl>£erl.
jeDerjeitbevettrotfltg.
Gerhard Grave.
2Bof*€ljrn>. £Dfe , SSetfe ^ocb^unD SBBefoefa&rte
QnfonberS grofeunfttgc #erreit.
GSCLit offtunDw'e(fdfttgbei^.2BoI^5rro.!^om^Capituln)tr, jettfang 5cr, un6eanttt)0^
^V tet/ Der Jperren Proviforen ibrer bci Den MEMORIEN unD Calands <&tabs unb^anD^
^unDigcnAdminiftration^afbcrfollicieiret, imgfetd;en, roie rotr aud; aflemaf, »on einer
geitmranbertt, bt^ dato , jti gerotfler audien^ , wterool t)eraebftcb gerrdflet roorDeti, fof^
ct e^ f an g. ^Bol^. ©unfttn nocb nicbt au^gefalhn ftm. 9JBan nun gfetcbrool aifo unfer gar
fletffig, continuirlicb 2lnrufen, fo gar umfon|r unD Dergebf id; , Da§ roir aucbbi§anf;ero,
nocbganfcfeine rotrcfficbc ^lnrroovt cvlangen mdgen, affoinDer^atocrfpuvenmtiffen, rote
$eDact)tenProviforibu5nacJ;gefe^n/' unD Dic Juftitia protrahiret nocrDe , t>iefleiel)t Der 2ln*
g^o UrturibtnunbVTA&)ti#)tw ^.Period.
fcacbt, unbburcblhtigcnocr&neglicben^ufiDorteng, Dotr^Sertf fouer , fdnwr uuo uocu
frruffig jn macbn ; @o (3elancjet on & 2Col*£(jrn>. unfer noc&maf)lig DienftfrcunDIicb <£rfucben
unD Jinrufen, befogte £>erren Proviforcs MEMORLARUM &Calendarum Dermabfeinji iw
<£rn|t&a&injucompe!]iren, Dofi(5ieo&neferneren93ersug oDcr tergiverfation oufatlcunD
jcDe Articul if>re t>ermeinrlia)e 2}eranfroorfung fpecial einridjfcn mtiffen , unt) Dfcfeibe oucfo ju
communiciren, Domit Dotffa)dnDfid)e eigenmifcige unb @en)iffen^4CeI)eDividamus abgc
fci)0(fef, oermaf)Iein$ inperpetuumrelegiref , /ainperpetuum, roomdglid), fcerbanni-
firef n>:rbcn tndge* 28an ban aucf) mber eigennti£igett adminiftration , ofjne Stoeiffel, fei*
ne geringe Urfad) cjeroefen, Dof? bte ermefDcte Provifores ctne jeitfana r>ero ftct) de fa&ounfer*
nommen, roaneinertmtenljnettmitSoDeabgegangen, oie^ortge, anbeffmOtelle, naa)
ifjren ©utbDtincfen ollcine , obne gujtebung DeranDernConfratrumeinenProviforemt>er*
meinetlia) roieDer ju eligircn, fofd>e£ ober contra tenorem fundationis , oud) Dem Dtirren
Q3ucf)|toben befd)tt>orner Statutorum e diametro jugegeu, moffen au3 Dem 2lnfd)uf? ffdr*
fid) ju tterncbmen, mif mebrern ge/eiftefen @iDe, roorin tmter onbern expreffe entfwften,
quod per omnes ftaternitatis Calendarum fratres Vicarios, fadta ante ordinariafra-
trum Vicariorurn , in certo aliquo Ioco, convocatione , Provifores eligi debeant.
2lte gdcmget on <£. 2B. @. unferernjtiia)e^<Sua>en, nocf) rodrtticben ^nboft ongejogenen
unt) mtt cdrperlia)en €iDe conflrmirfeu Statuti fdrberfia) mn Convocation omnium fratrum
Vicariorum ;u befef)!en , Damiton fraft/tingff pie derun&iProviforis Memoriarum & Ca-
lendarum£w^. Kronen eiu Irtttfr Provilbr orDenflicf? uuD fdrmficf), Denen befdjroornen
Stututengemd§\t)ieDererroef)ietn>crDenmtige. ^intemof Die t)crmeinte ^Bobf Dn. Rein-
holdi Henrici contra tenorem fundationis & ftatuta , furtim , t)o Der feef. £0?Otm ttOO)
nid)temjlmr(5rDenbeffafref, ttorgenommen, on if>r fefbften, nicbtig f rofftlofj tmboonfei*
nen^BurDen, ungreifen, DenenfeibjlongemafftenProviforenmerbicfen, feine adjun&os,
loco defun&orum , absque prasvia ordinaria convocatione omnium Vicanorum JU fto)
ju^ieben, roeiljubefua1)tenDa§fteDie}e{beentrocDermitfofcben, fomit^fwen Der M£MO.
Rt£NunSCalands-@5efD:rguten 2)er jlanD boben , oDerbie^bnen, roanOegleid)etroagUn<
gleid^oorgcljenfefjett, geburlid) w contradicirennicf)t oermdgen (ftcf) roieberum adjungi-
ren mdd)ten. 3)tefe$ unfcr tssucfren, rocifofle^DabingemeinctiitunDgericbtet, DajjDiebo-
m Eccleliac binftirDer beffcr adminiftriret , jo enDfia) nic&i gor @d)iffbrud) feioen , unD Der ti*
berbliebenc Oieff gor umfommen mdge ; o(3 jlnD mir oon £. 3£. geroierige Refolution txxow
tenD, mitnod>maIi^er^tfteumIdngerJuftitiamnicf)t juprotahiren, fouffcn roir f)iemit,
fuper protra&a juftitia geblhlio) proteftirct f)0ben tDOflen , Datum Hamburg 23. Mar-
tii an. 1642.
& SOof^fjnw SBofcgy-ren». #oo>unb ^ofgelafnten ®unfte»
Dienftgefliffene
Gerhard Grave
Georgius Barjknius.
5?urtil!0)e
2.Cap.adfjfeQ5ei;(age. wn&enMEMOtUENimibom. ??«
$uifclic&e ^inpQtf DarauS $u fefyen, roie fjerrfid; DerMEMORIEN £)aufer in Summo oer*
roaltet, unbroieric|>tij3bteintradendiftribuirefunbdividirettt?ert)en.
i. ^BerDen bie^duferordinarieaentt^erunbnjolfeiferijer^uret, roeilen t>ic Condu-
ftores unD Jpaueriinge ademar;! Dett ProviforenfooicIDitWr. al^ ^er&eurern geben mujfen,
Daoon fte unter ficb Dividamus mad;eu.
2. J3nfont>ert>cit mufifen Die£)durerDte beiDcn^3rau £rbena(fe $.3ar/rauftf neue abt
f;euren , unD etn /cDer /eDesmal 20. Ditf;lr, ^um VQewpftnmnQ entrid;ten f fo in f eine ME-
MORIEN-D\ed)nunggebrad;t, fonDevn unter ir;nena(feinegetr;et(etroirD.
j. £)abei oerbleibetetfaud; nid)t, fonDerninQ3er6duern/eDe^25rob^u^3d()v(td?
in joo.^arcf £ubfd)roo(feiler aldetf geltenfan, unDfteoonDem£>duer(tnganJpauermer;v
bcfommcn fdnten , DagegenmufiDerCondudtoribnenoerfpredjeu, fooffterbvavret, ©011 /e*
t>e$ Q5ier^rau 5 . Dvtl>Ir. ju geben , roe(cf)cd oon Den beiDen J&dufern /df)v(tci) in Dk 2co §ftavcf
plus minus av$txaa.it, roeldje fteauc^af(e3ar)runterftd; partiren, unDDaoon aucr; m Dev
MEMORIEN Ofed^nung nid;tgeinbringen.
4. UnD ob fd;on Dicfe Q5rau*(£vbc Durd; Datf continuirlid;c Q5rauen feljr deterioriret
unD r)crunter bered;net roerDen , ob aud; rool /dr)rlid; ein groffeS me|r , afc roan fte fonften oon
feinen Q3rauern beroo&netroerDen, mu0Darinnenoerbauetroevben, alfogar, roan Drffelbe,
fo jdr)rlid) in einem Jpaufe roirD oerbauet , nebenttDenenOvloffenroieDerabgejocjenriMrD, gu?
roeilen De$ Qabvd nicbt tiber 2oo.$?arcf an^}auiv©e(D5urOfed;nunacjcbraucf;troerDenfan,
Dufonft, rr>anDa£€*ibeoon/cmanDanDer£, Dernid;tDarinnenbratteteoevr;euretrourbe, of>
nc Die Orloffe , rool /dr)rlicI)tiber6oo. SQJarcf bringenfdnte, fotf)Uf rnanbod)IieberbeiDem
S3raucv oerbletben , Dev oon jet>e^ £5ier*33vau 3. €W)fv in Dev Q3err;eurev 23drf*
bringef.
5 . Sroav fan f;ter et ngeroenbef rocrDen , unD Da£ #aufj Dafj etn ^aufman bartn roofcmn
f dnnc $u vid;teu , rotivDe rooftfber iooo.$?avcf fojten, aberDaraufroirDaeantroortet, Dag,
obfd;on ^coo.^arcf Dau4gcr)drenmdd;ten, /a roanbiefelbeaud)l)dttenauf3infenaufgcncm*
menroevben, DafiDcnnod;, roeilen Dic€rbcnfou|t nicbtbefdjroeret, fo(d;etf Denen MEMO-
RIEN /dl)rlid; ctlid;e 1000. 9^arcfprofitivIicr;unDmbe(fer(icr;rodrcaeroefen, roievool, Dag
t>k MEMORIEN , roann t$ nid;t Dergtgennukoer&inDerfc; felb(lfoId;eReparationor)ne
Qlufnebmun^ aniger ©elDev , t)(itti fieljen unD abtracjen f dnnen , roenn man nur Die Eupf erne
^>xaupfanm fo adetn in 700. $?arcf roertf) , famt Den betDen fupfernen pretten unD am
Dere &um Q5rauvoercf ger)drige ©eretfcbafft ju ©elDegemacbt, unD Daju nur roenige Qa^reDad
Refiduum oDer Ueberfcf;u|? Der MEMORIEN-©elDer, roelc^DitProvi(oresaud;unter(t'c5
f^cifen , Da$u aufge^oben f;dttcn , rocfctc^Reriduummcuibtfftg $u fofcf;en Renovationen,
Meliorationen unD 2KieDerbvin0uncj Durc() \f)x und)vi(]lid;e^ Dividamus »or()in befeffen , imb
juDen befcbroerten MEMORIEN 5dttcntmroenDenfo((en, Damit t>k fdmtlidje Vicarien j«m
roenigften if;re MEMORIEN an rt. p\t\d)^Oxt r rtditentfid;, roie ir)ren AntecefForibus
nod>fur4o.3af;ren, a(foDicfelbecntvi(itet, roieDergentefienmdgcn, roe(d)c^ ftirldna|t bdU
tegefiebenfdnnen, aud;nod)cvhaftenroerDcnfan, n^enn Der©cjennu^nurabcjet/janunDre-
legivctiroivD , aumalen anMo cin g»op 6ci Dc^ ©raffctaflftau^el^t, unDfdrDerltd)|leim
fommcn
$ 3 1 Urfuttbet! Uttb CTacfcrf <fct m % . Period.
fommen toivD , altf jur euuicl?itiBgDc6^iaii^vbc8inbei'(6rurjen({ra(]cri, vooDurcnDie
MEMORIEM alicin tiber 400, Sjftartf jdfjvlicfc ^erbcflfcrt tocrDen fbntmi , an$uroenDen
notfyg.
6. Q5ci Dev Diftribution De*> Calands Fomtaucr) efn fcf)dDfccr> unb uncbviftlidw $?ifj*
bvaucr) fiiv. Ordinarie voivD poft - -- - unD Dionyfii t)on Den dltefhn bi^jum jundftcn
aUcmal f. Sftavcf gegeben, Daui gefjovct Dan , naa; abgelegtev 3af;v^cd)nung billig jeDen,
fo oicl ibm au£ Dcnfelben f ommcn f an , unD jroar Dcm einen nid;t mebv al& Dem anDcvn , tnaf*
fen Dafielbe aud) nid?t aflemafjl gleicf) roivD getvagen , fonDevn voan roenig ftd; in befcbfieffung Dcr
SKecfmung ubvig befunDen , jebev ju geitcn rool 4. 9v t&Ir* , m geiten aud; mef;v , aud; roeniger
bef ommen. SDarort nun abev an/cfco t>on Denen Jpevvcn Proviforibus MEMORIARUM <5c
Calendarum Dtivfte •• ProceiTgefubref , Da£mannicbtafleinauf£.£o^fteDemCon-
fratribus mcbv ntcftf au$ Dev Diecfmung ald ?. CStr>(r. mf ommen Idft , rocnn gletcb ubcrDem nocj
5.4. foe. ^vrjarcf unD ctnme^vcvd t>erbanDcn ift, roefcbe $, 4, r 00. $?arcf fteafleinunterftcl
partiren unD tfccilen , voie aucf; nocf; fuvm 3af;v cin fola) Dividamus tibev 400. Sftarcf ftcb ev*
ftrecfenb untev ifmen afleine gemad;etvoevDen, Di^3af;rabcvti>ettcttvadmef)vt)erbauet, Dap
nicbt fo arofie Summa t>evf;anDen , gIeid;vooJ fo utef ^a geroefen , Daf? ein jfcbcr Dic s -Ditfjlr. nid;t
aflcin bcfommen fonnen , fonDcvn nod; 1 1 4. €Q?arcf ubrtcj gctx>efen , Dic fte untcv ftcr> tbeilcn
fonneu, fo baben fte ftd; Docf) Davan nid;t erfdttigen (affen, fonbern roeii fte einc 3Bei!e oev*
mebret eine gvoffeve Summam ju ved;nen / baben fte /ebem Confratri aucb t>on Den f . IKtr)fr. et*
nenabge^ogen, ini6vc©ecfelgeftccfct, unD jcDetn nuv4.D1tbfv.5u .$aufegefd)icff; roieDaS
im ©evoiffen unD fuv @Ott fid; oevantrcorten fdffet, mogen fte roijfcn. 2Bas fecl. Heman.
MoUcr Calcndarum Decanus A. 1629. DaOOtl judicirct, voie (£v voegetl fecl. Andreas
Grim Dic D\ed;nung abgelegct , babe icb Verbotenus an&ero fefccn rooflen. "€>b icb voof gemc
gefebm, unbDa6®etDfcbonm.S)dnDeiigebabt, Dafjgfcid;, roie t?or 7.3abrenan$efangen,
unb bvS dato continuirctroorDen, mitjdf;rlid)er^ufbebungbev 100. 9#avcf fcrnerbattemo*
cten oevfabven roevDen , fo bat jebocb Dev £igem9?u£ foId;etf nicbt julaffen rooflcn , fonDcvn f;abe
Fcf; per Majora ubevftimmet, Da^ ©eiDoon mivgeben nuiffen.
XXXVII. Afta auf Dcv DISTRIBUTOREY An. i*p- d. iz. Nov. poft
oftav. mane.
eetnDaufDevDiftributoreygetDefenDn. Decanus Laurentius Langerman , J£)crvnD.
Walth*r, <£rt'cb ^ejferbcrcj unD JohannesSchuItze, in Dcro ©egenroavt, \>it
au^ feel. #evvn 3«cobt BcbufQert m 2. £aben gebvacbte unD in jroo Q3dnDen t)erftegeltc ©a^
cbcn tvteDev evotfnet, ^)U ^tegei oon mtv recognofcivet , unD unoerlc^t ria)ticj befunDen
toorDen.
^Ftad) ^voffmmg ftnD Dfe (Sacben oon un^ titulo tenus befeben , unD nacf) Den £ivcf)cn
untevfd;ieDcn unD btngeleget voerDen, voomit toiv bi$ n. U(;v iUcvcf^gcnuggef;abt, quo
tempore ad prandium, domumivitnus.
A meridie pofl: fecundam.
©etnb ob voolgemdte ^erren afle tptelty alDa mfammcu fommen , unD finb ble libvtgctt
©ac|cn petfuacrovie Durcf;gcgangen unD |u geDad;tcn Ecciefiis acfcgct voovDen»
1. S)ie
2.Cap.adjfe Q>et?fm?e* wrt bm MEMORIEN im fcom, 8 $
i. &>.< vgad^en 5umCalandunl)MEMORIENge()On'c5^ fmDinMeCalands-^tfte
jufammen gefeaet unt> t>erfd}!o|Jcn roorben , rcoju Die #emnProvi{ores&ie<S<&lujfe(unt$r
|]d> Derf beiict bewofcren , uajjfeiner, o!>net>emanfcmiua;ucje(auaenfan, Darum e$ urnwjfo
geltblieben.
2. e>e;nDineinem^unDjii)eima(mitmemem^etfcf>a(ftbe(teae(t: 0) FundatioVi-
cariae ad altare S. Cyriaci fub Crypta de A. if 57. d. 7. Sept. (2) Copia Fundatio-
nis CommendiE ad altare S. Feliciani. (5) Copia FundationisDni Joh. Militis fuper
Vicaria ad altare S. Rembcrtide An. ijgf-UnDanDererFundationumCopiseunDExtra-
clen ju Vicarien uilD Commenden aer)orent?e Litt. B. B, B.
£)ie anDern ©ac£en nachDern fie ratione materise unferfcfyieuen , jufammen cjebunueti
unbwrflecjelt, (tnDruieDerum inuie^ancf uerroa&retrooruen, ate:
$. £in ©ebunu jum Sro^aug jtveimai ©erftcgcU unD mit Litera CCC. fa*
ieicfcner.
4. €irt ©ebunD |US. Petri fub Lit. DDD.
5\ Sin@ebunDjuS.NicolaimitEEE.
6. €in@cbunDjuS.Cathar. FFF. •
7. €in ©ebununacyS.JacobiGGG.
3)abei jumercfen, bafi Dn. Decanus ctacmappamin folioDartnnenet(icr)e©c5re^
benDer^dnia(.@$n>eDifdt)en9Jeaieruna voecjenBarfaenti ad Vicarios, Item protocollum
Domus panum oon ef(id;en 3aren Ijcro , burc&ujfe&en mtt (tcf) cjenommen.
#err D. Walter f)<nt um gcroiffe 0?acf)ricj>t &u (>ofjfen mit jicJ) genommen ( 1 ) batf Q5uc§
pauperum Scholarium. (2) M. Klot Teftament-^ucDcjebunDenim^eraament. (;)
MarquardiOIden Tefhment-Q3ucf). (4) Cpncept-SJMracjtf liber etiic&C MEMORIEN-
©elDcr mir <£. SEoI^rro. $r;um*Capitul.
XXXVIII. guaabc fpdt cincjefauffener UrfunDen , tt>e(cr)e fyt unb Da einjurucfen (Inb:
1. Fundatio Vicarise altaris b. Mariae Virg. in Ecclefia Groden terrse Hadeleria Bre-
menfDioceC. per Wilkinum & Wolericum Lappen. Anno 1577. d. 57. Junii.
JN NOMINE DNE a) AMEN. Anno a nativitate ejusdem Millefimo tricentefimo
* feptuagefimo feptimo, Indi&ione decimaquinta , menfis Junii vicefima feptima
die , hora tertiarum vel quafi , Pontificatus fan&iflimi in Chrifto patris & Dni noftri
Dni Gregorii , divina providentia pape undecimi anno feptimo , in mei notarii publici
teftiumque infra fcriptorum ad hoc fpecialiter rogatorum <Sc vocatorum prefentia per-
fonaliter conftitutus difcretus Vir Petrus Beverwech clericus bremenfis Diocefis, quan-
dam litteram cumvero figillo b) majori reverendiftimi PatrisocDni Abbatis c) Ar-
chiepifcopi bremenf.de cera glauea oblongo pendente figillatam, in manibus fuis tenuit
I.£&etle3ter2&4tt&. Sftnnnn ic
a) puto !egcndum efie Dni. Htijus emm numeraturannus nativitatis.
b) Ettypon figilli oblongi, quo Gtrhardus III, Archiepifcopu» ufus cft vidcfis, Vol» II. faujuj opcrk
p. 6^8.
c) Haic vox oon quadrat , forfart imcm pej .'cftribcntis crrtccra cx kQadntJticrr* fornttM cft.
<J; 4 Urftmfcett uttfc Hrt<t>«c&t*fl % . Period.
«ScmeNotariumrequifivit, utipfam transfcriberem <5c in formam publicamredigerem,
cujus tenorem de verbo ad verbum fequitur & eft talis.
Abbertus d) Dei & Apoftolice fedis gratia fanclae Bremenfis ecclefie Archie-
pifcopus ad quos prsefentes litere advenerint falutem in Dno Jefu Chrifto.Petitio dile-
&orum filiorum Wilkini & Wolerici Lappen famulorum bremenfium diocefium e)
continebat que contenta in fcriptura figilJi f) eorum figillata cujus fcripture tenor
crattalis. UNIVERSISChrifti fidelibus quorum confpe&uiprefentiacontingeritexhi-
feeri Nos Wilkinus & Wolericus Lappen famuli perrochiani g) in Groden terre
Hadelarie bremenfis dioc. in Dno fincere caritatis aftectum , tenoremque prefentis
paginae fuorum - cordium cupientes non latere Cum vanum videatur & ir-
ritum fan&am matrem ecclefiam venerari, quam fummus facerdosDns nofterfacer-
dotio predicavit eterno in filiabus conftituendis multosque ornatu decorandis Nifi
eedem filie etiiam deo dilefris facerdotibus fuerint preornate quorum ritu ejusdem
fummi facerdotis fan&eque matris ecclefie laus & honor crefceie gloriofe poterit & au-
geri ideo eft, quod nos Wilkinus&Wolericuspredictiasfignavimus & donavimus
cumconfenfuheredumnoftronimfeuamicoYumbonahereditaria , fcilicet domum <5c
aream Henkini filii Petri cum odto jugeribuseidemdomuiadjacentibus : quatuorju-
gera in campo que h) dicitur Schildekamp : quatuor jugera ejusdem bonis vicina
& convenieittia vel quatuor jugerum redditusin bonis, que colitJohannesPapemo-
rans in Schoveworth Nec non quinque mefas filiginis inOldehwolde Dnojohanni
KalfF presbytero purepropterDeum, <5cab amorem fpecialem quem ad ipfum geri-
xnus <£ ex multis annis quibusnobis decenterconverfatuseft, ut valeat Deo fervire
devotiusfuamquefaciliusrefrenareinopiam, fru&usque exinde percipiendos inufum
fuum converfurus , repetitione aut impetitione qualibet noftra ha:redum vel amicorum
noftrorum quorumque impedimentove quomodolibet non obftante. Volumus etiam
ut redditus & bona antedi&a adpertuam vicariam altaris beate MarieVirginis inec-
clefia Groden prenarrata perpetualiter debeant permanere. Item volumus nos
Wilkinus & Wolericus praefati , ut poft obitum noftrum viciniorinnoftralineapa-
ternali una cum re&ore ecclefie antedic~te habeat Uberalitatem i) conferendi fi vero
lion concordaverint in conferendo tunc poft quindenam plebanus ecclefie predi&e
eandem vicariam honefte perfoneconferat & aflignat k) Item volumus quod vica-
rius di&i altaris fingulis diebus dominicis & feftivis in matutinis,misfis & vefperis efTe de-
beat & quicquid prefatus re&or preceperit feu jufterit ad cantandum legendum <5c
quicquid ad divinum cultum fpe&at in ecclefia fepe narrata obediendo faciatnec dimit-
tat
<3) Albcrtus,
c) BremcnGs Diocefis*
§) Stgjllis.
g) Parochiani,
I») Qu»
i) Libertatcm,
k) Asfignct,
2.Cap.ac&fe35epfo0e* DOtt&CtlMEMORIENfotfcom. g; f
tat: preterea volumus quod Vicarius fepe di£tus nullum teftamentum recipietnifi cort-
fenfu & voluntate recloris antedicti in quorum omnium & fingulorum premifforum
teftimonium evidens figilla noftra una cum figillo Dni Gonradi re&oris antedicte eccle-
fie prefentibus duximus apponenda Et ego Conradus memoratus, quia hujusmodi
vicarie fundatio feu roboratio ex confenfu meo 6c voluntate forefa&aextitit cum
omnibusfuisclaufuiisfigillummeum, ut premittitur, prefentibus duxi apponendum
Datum anno Dni millefimo centefimo fexagefimo nono indiebeatiGeorgiimartiris
gloriofi Nosqus Volentes ut divinus cultus ad laudem omnipotentis Dei, lan&e ma-
tris fue & bremenfis noftre ecclefie augeatur. Et ne fa£ta ipforum Johannis KalfF & re-
ctoris fupra di6ti in Groden confenfu interveniente & etiam requifitionibus fingulariter
interpofitis remaneant imperfe&a ocviolari ac retra£tari valeantautfruftrari quomo-
dolibet in f uturum, ad petitionem di&orum famulorum dictam donationem , Sc omnia
inde fecuta au&oritate Dei 6c noftre 1) rata & grata habentes in nomine Dni confirma-
mus inhis fcriptis omnia & fingula bona fuperius per ordinem recitata protectioniliber-
tati Ecclefiaftice atque noftre perpetuo duximus fubmittenda. In quorum omnium te- .
ftimonium prsefentem literam figillinoftri majorismuniminejuflimusroborariDatum
in civitate noftra Brerrienfi anno Domini millefimo trecentefimo feptuagintefimo fexto
in vigilia beati Matthei Apoftoli 6c Evangelifte. Acta funt hsec in domo habitationis ho-
norabilis & difereti viri Domini Johannes HakenArchidiaconiterrarumhadeleriedc
wurtzacie, anno, indi&ione, menfe, die, hora, Pontificatus & in loco quibusfupra,
prsefentibus difcretis viris Domino Suidero Ruften Re£tore ecclefieinDornen , Bre-
menf. Diocef. & Johanne Ruften civi m) Bremenfi teftibus ad pramiffa vocatis pa-
riter & rogatis Et ego Theodoricus di£tus Naghel clericus Bremenfis diocefis au-
cvtoritate Imperiali notarius, quia dicte litere produ£tioni , oftenfioni & requifitiorii
nec non omnibus aliis 6c fingulis prsemiflis una cum prsenominatis teftibus, dum fic age-
rentur & fierent prasfens interfui , eaque ficfierividi&audivi. Idcirco prafens pu-
blicum inftrumentum manumea propriaconfcriptum, indeconfeci, quod meofigillo
folito 6c confueto fignavi , rogatus & requifitus in fidem & teftimonium omnium & fin-
gulorum premifforum,
Aufcultata & collationata eft hsec prcefens eopia per me Henningum de Ambarg a
Clericum Hyldefenfem publicum facra Imperiali aucloritate notarium & concordafe
cum origenali de verbo ad verbum,quod proteftor mana propria fcript.
a. GEORGII Advocati Charta, qua curiam fuam in Herwardeshuden cum molen*
dino & attinentis confert in fundationem, monafterii pro monialibus Ciftercienfibus
ad regulam Benedi&inam viventibus A. 1 247. pr. Kai. Dec. ex Authentico.
Tn nominedomini. Georgius Advocatus & Margareta uxorejus. Omnibus hanc
* litiram intuentibus falutem. Ne ea que geruntur in tempore , contingac pro-
ceffu temporis interire , provide confuevit humana prudentia defe&um memorie li-
9?nn nn 1 terarum
1) Noftra. ^ " '
w) Cive, .
#)6 Urf unbcti unbVlad)vid)tm ?.Period.
terarum apicibu6 adjuvarc. Sane fciant tam prefentes quam pofteri , quod nos divina
nobis , ut fperamus , infpirante gratia , curiam noftram in Herwardcshufen cum mo-
lendino ibidem fito &omnibus ejusdem curieattinentiis , tamdominorumouamhe-
redum noftrorum confenfu , eidemloco contulimusin fundationemcoenobialismona-
fterii , pro locandis ibi Chrifti famulabus Cyftercienfisordinis&divinofervitio fecun-
dum regulambeatiBenedi&iperpetuomancipandis. Addidimus etiam duas domos
prope portam mildradis fitas , &vigingiquatuorfolidosfo!ventes, & earundem do-
morum areas , ut de proventu unius m choro , & alterius in dormitorio tempore no&is
ufus luminis habeatur. Preterea dedimus ibidemHeinricimolendinarii aream , que
juxta eandemeft fitacuriam, utdeejusproventuprepareturcereushyemalitempore,
com adhuc non clarefcente die fummo mane mifla dicitur, infracanonemaccenden-
dus, utcircumftanteslevatum aSacerdotecorpusdominilucede n) valeant intueri.
Infuper aftignamus ibidem dimidiam filiginis menfuram , que vulgari nornine Wie-
fchepel appellatur in molendino Ylenbeke fumendam, ut ejusdem annone proven-
tu pro patrum noftrorum Mezeiini & Olrici , & matrumRickheit &Chriftine noftri
quoque memoria , fingulis annis in vigiliis, folemnibus &mirT:i, diebonifacii, fcili*
cet quartQ nonas Junii > peragenda , tunc in refe&orio conventui competens caritatis
officium impendatnr. Ne igitur hoc noftrce parvitatis impendium oblivioni tradatur
in pofterum , nosde prudentum confilio rem geftamconfciibi, & impresfione figilli
noftri fecimus communiri» Teftes autem funt hy. Sifridus cuftos ecclefie Hamman-
burgenfis , Hardwicus dapifer, Henricus de Hamme > Hardwicus deErteneborch,
& frater ejus Wernerus , Bertrammus filius Efici > Leo, Willekinus Crane , & alii
quam plures. Atta funt hec anno domini Miliefimo ducentefimo quadragefimb fepti-
mo. Datum Hammamburgh pridie Kalend>s Decem. f eliciter. Amen.
^* Concordia CAPITCJLl Hamhurgenjts cum ADOLPHO Comite de Schoivenburg
fuper prebendam quandam majorem & minorem fa&a A. 130$. fer. IV. poft
Petri & Pauli, confirmata ab Archiepifcopo Bremenfi.
In nomine Domini Amen , Anno ejusdem Millefimo trigentefimo tertio quarto fia
poft feftum beatorum Petri &Pauli Apoftolorum. Cum nos Godefchalcus - - -
Decanus & Capitufum ecclefie Hamburgenf congregati eflemus in Ioco ad hoc confue-
to de diverfis ecclefie noftrenegotiistra&aturi, &pra;cipuedehoc, quod nobilis
Vir Dominus Adolphus Comes de Schowenborch aflerebat praebendam permortem
Domini Johannis Calui quondam noftri Concanonici bone memorie vacantem au&o-
ritate quarundam fiterarum , quas exhibuit, & etiam confuetudinisfecundumipfasli-
teras optante, utdkebat > deberi de jureDomino Hermanno de hilghenftede fimiliter
ltoftro concanonicoin minori prebenda conftituto , quam idem comes & fui anteceflb-
res conferri confueverant» cumillaprerogativa, utafleruit, quod quicunque ean-
demminorem prebendam ab eis prefentatushaberet, admajoremprebendamafcen-
cteret fecundumordinem fue receptionis* Sicut aliis de noftris concanonicis in minori
ftipendio
») Jucidc, ' ~
2. Cap. «fete Q3er>fase. »oti btn MEMORiEN im &m+ $W
ftipendio conftitutis , & quia olim ctiam ecclefia noftra per comitem fupra di&um*
propter collationem predicle minoris prebende &afcenfionemcleipfamadmajarern
multasadverfitates, turbationes&dampna pafla exftitit, &paffuram mtuturumve-
rifimiliter timebamus , placuit omnibus nobisde tali collatione & afcenfione noftram
ecclefiam diftrigare. Unde in hoctandem conVenimus&confenfimus, quod pote-
ftas conferendi di&am prebendam majorem per mortem di&i Dni Johannis vacantem,
incorporatam fub nomino duodecim prebendarum daretur ipfi Comiti. tta, quod
ipfe & fui legitimi fucceffores eam pcrpetuistemporibusconferant, quandocunque
vacaverit, cuivelint, dum tamen perfona fit ydonea & intra primumannum coila-
tionis fibi fa&e in presbyterum ordinetur, &ftatimcuminperceptionefueritprefen-
tiam nobiscum faciatperlbnalem , & coilatione hujus prebende tantum idem comes &
fui fucceffores de cetcro fint contenti. Preterea confenfirnus , quocl ifta unica vice
tantum fepe dictus Comes conferat eandemminoremprebendamy quam dictus Dn.
Hermannus habet, & nos eum, cui coilata fueritrecipiemusinCanonicum&infra-
trem fine prejudicio prius ele£torum , talkerficiiicet, quodnon afcendatadmajorem
prebendam , nifi iidem preelefri prius afcenderintanteipfum. Cum vero fepe riictam
prebendam minorem perafcenfionem, utpremittitur , velpermortemcontigerit, e:
tunc proventus illius , decem fcilicet iibre denariorumannuatimcedent, duodecim
majoribus in fublevamen , predicie prebende ut (upra diciturincorporate. Cete-
rum ad hoc omnium acceflit afTenfus , ut nullus noftram contra unionem & reftrictio-
nem prebendarum , quamin eccIefianoftrafacereconcepimus&?enerabilisPater&
Dn. nofter Dn. Gifelbertus fan&as bremenfis ecclefie Archiepifcopus confirmavit fuis li-
teris , aliquo tempore veniat , Ccd omnes & finguli ipfam per fidem npftram totis viri-
bus defendere debebimus & fervare , fed ne perhocaliquisdicerepoftitflbiprejudi-
cium generari taliter inter nos exftitit ordinatum, utquilibetCcncanonicorumno-
ftrorum in minonbus prebendis exiftentium in prefenti , qui nobifum perfonaliter re-
fidere voluerit de reftri&is prebendisdividendistantumpercipiat, quantum unus no-
ftrum perceperit inmajori ftipendio conftitutus. His quoqtie literis jeftrinximus , &
pro reftri&o habere decrevimus praebendam per mortemDomtni Eckhardi Schacken
quondamnoftri concanonicipiaerecordationisvacantem. Similiter prebendam. Do-
mini Sifridi de Herslopiae memorije vacantem modo reftrinximns fupradi&o., Et
nos Gyfelbertus Dei gratia fanctae Bremenfis ecclefiae Archiepifcopus fupra di&a
omnia & fingula , quaz rationabiliter ordinata pro utilitate ecclefias noftrae Hambur-
genfis praedictae , quam paterno profequimur affe&u, in venimus rata & grata habentes
in his fcriptis in nomineDomini confirmamus, Prohibentes fub interininatione ana-
thematis , ne quis aufu temerario contraprsedi&a vel aliquod praedictorum venire au-
deat in futurum. Ad cujus evidentiam figilium noftrum appcmi fecimus huic fcripto.
Datum Anno Domini praedi&o in Vorda, indie beatorum Apoftolorum Simonis &
Jud»,
57nnnn % 4. Transaftir
$3$ Utf imftett utlb ETactmtfctett $. Perfod.
4. Transa&io Nicolai Wyftock Vicarii ad altare S. Crucis in S. Cacharina cumFra-
ternitate S. Vincentii fuper miftas ibidem habendas. A. 145-9. 14. Martii
(ex authentico.)
*Tn nomine Domini amen. Anno a nativitace ejusdem Dni millefimo quadringen-
■* tefimo quinquagefimo nono, Indi&ione feptima , die vero mercurii quartadecima
menfisMartiiPontificatusfanftisfimiinChriftopatrisocDomininoftri , Dni Pii divina
providentia Papefecundi anno primo In honorabilis & difcretorumvirorumDomini
Luderi Medingk plebani intra fcripta quantum ad eum concernit approbantis & in hoc
confentientis Et Hermanni Bifpingk jurati five proviforis ecclefie Parochialis fan£te
Katharine Hamburgenfis , meique notarii publici ac teftiumque infra fcriptorum ad
hoc fpecialiter vocatorum 6c rogatorum prefentia perfonaliter confticuti Honorabilis
& difcreti viri Dominus Nicolaus Wiftock in di&a ecclefia Sancte Katharine altaris
Sancte Crucis perpetuus vicarius ex una Et Johannes vam Hagen Ludolphus van
Emertzen <k Johannes Schroder pro fe ac nomine cujusdam Hermanni Wittingh
abfentis, auctoritatem & poteftatem tamen ut afterveruntadinfra fcriptahabentes
Laici opidi Hamburgenfis opidani & fraternitatis fancti Vincentii in Di&a ecclefia fan-
£te Katharine proviforesexalterapartibus Memoratiitaquedi&efraternitatis provifo-
res prenominato Domino Nicolao Wiftockperorganumprefati HermanniBiftpingk
proponi & exponi fecerunt quatenus ipfi confenfu 6c voluntate omnium di£te fra-
ternitatis fratrum ad hoc ut dixerunt fuccedentibus didtum fuUm altare fancte crucis
certis clenodiis 6c ornamentis 6c prsefertim quadam tabula lignea exfchulpta ymagini-
bus coronationis beate Marie Virginis ornata 6c deaurata dotare 6*c ornare decrevif-
fent &propofuitfentTalibus fub conditione & cautela quod facerdos five presbiter
pro tempore di&e fiaternitatis in divinis ferviens coram dicto altari fancie crucis
miflas pro fidelibus defun&is juxta ordinantiam 6c difpofitionemfratrumecprovifo-
rum prefate fraternitatis Iegere ac duabus anni vicibus quando Memoria ejusdem
fraternitatis fratrum & fororum peragitur poffit 6c valeat decantare proteftate ta-
men 6c au&oritate di£to Domino Nicoiao Wiftock 6c fuis inperpetuum in di&a fua
vicaria fucceftbribus di£tas miftas pro defunctis celebrandi legendi & cantandi fi
voluerint 6c eis placuerit ante omnia refervatis fuper quo 6c quibus di&us Dominus
Nicolaus Wyftock <5c fui fucceftbres una cum presbytero fraternitatis antedicte ad
hoc per ejusdem fraternitatis fratres five provifores pro tempore ordinato five de-
putato die precedente aut fummo mane illius diei , qua 6c quando hujusmodi mifte
celebrari legi aut decantari debeant , caritative & amice debent fimul concordare.
Infuper vero fi fepedi£tus Dominus Nicolaus Wiftock aut fui in perpetunm indida
fua vicaria fucceflbres hujusmodi contradtum prenotatum in omnibus & per omnia
fervare 6c adimplere nollent, aut quovis modo publice vel occulte directe vel indi-
redle per fe vel alium feu alios infringere laborarent aut quilibet ipforum laboraret
6c adimplere nollet tunc didle fraternitatis provifores & fratres pro tempore exiften-
tes cum conlenfu & voluntate juratorum dicte ecclefie Sancte Katharine pro tem-
pore
2. Cap. a$f e Q3et?faae. wn ben MEMORIEN im JDom. g ?*
pore exiftentium posfint & debeant (ine aliquibus impedimento & contradi&ione
quorumcunque di&am tabulam nec non omnia alia & fingula ornamenta Sc cleno-
dia que occafione di&arum miffarum fic ut premittitur legendarum & cantandarum
ad di&um altare San&ae Crucis quomodolibet dederunt impertita fuerunt cV depu-
tarunt veluti eorum propria ornamenta & clenodia alias ad ipfam eandem fraterni-
tatem fpe&antia & pertinentia tollere ac ad di&e fraternitatis ufum juxta ipforum
Yoluntatem & defiderium difponere committere & ordinare quas omnia & fingula
premiffa conjun&im quam divilim prefatus Dominus Nicolaus Wyftock pro fe 6c
fuis in perpetuum in di£ta fua vicaria fuccefforibus & di&i provifores dicte fraterni-
tatis pro fe 6c fuis fimiliter in perpetuum fuccefforibus ac omnibus ejusdem frater-
nitatis fratribus & fororibus hinc inde acceptarunt & quilibet ipfbrum acceptavitac
mihi infra fcripto publico notario tanquam publice & audtoritative perfone vice &
nomine omnium quorum intereft , intererit, aut quomodolibet intereffe poterit in
futurum follempni ftipulatione intervenientione conjun&is manibus ornnia & fin-
gula premiffa & ipforum? quotlibet velle tenere habere & fervare , rata grata at»
que perpetuo firma fub bona & inviolabili fide promiferunt <k quilibet hinc inde
promifit. Super quibus omnibus <3c fingulis premiflis fepe di&i Dominus Nicolaus
Wyftock pro fe & fuis fuccefforibus ac provifores fimiliter pro fe & fuis fucceftbri-
bus unum aut plura publicum feu publica tot quod ipfis forent neceffaria a me infra
fcripto publico notario fieri petierunt & quilibet ipforum petiit inftrumentum & in-
ftrumenta. Nec non pro firmiori premifforum notitia figillo appendenti memorati
Domini Luderi Medingk plebani confentientis & volentis corroborari premiffa defi-
derarunt & quilibet ipforum defideraverit. Ac~ta funt haec Hamborch in Dote di&e
ecclefie parochialis fan&e Katharine fub anno indi&ione die menfe & pontificatu
quibus fupra prefentibus ibidem difcretis viris Domino Nicolao Schote presbytero &
cappellano in difta ectlefie fan&e Katharine & Johanne Goltbecke clerico BremenH
Dioce£ teftibus ad premiffa vocatis fpecialiter & rogatis.
Et ego Johannes Podendorp clericus Verdenfis Dio-
cefis publicus Imperiali au&oritate notarius quia omnibus
& fingulis premiflis dum fic ut premittitur fierent & age-
rentur una cum prenominatis teftibus prefens interfui.
Eaque fic fieri vidi & audivi , ideoque prefens publicum
inftrumentum manu mea propria ingroffatum&fcriptum
exinde confeci & in hanc publicam formam redegi quam
figno & nomine meis folitis cVconfuetis unacum appen-
fione figilli memorati Domini Luderi Medingk plebsni fi-
gnavi & corroboravi in fidem cV teftimonium omnium
c< ungulorum premiflbrum rogatus & reo^ifitus.
S . Mattbia
X' ' >r-T» , J— |
| Johanncs Podendofp. \
£4® Urfrj nbctt urtb Ha^ricbtctt
f. MatthU 'JainU Vicarii inPetro 9vente'Q>rief an bte £eid)nam&©efcf;n)ornen bafdbft
tiber 1 3 SUJarcf 3a'f;r(. Oienten m feinem <£n>eam ^fevbe^avcf t belegen t>evftcl;evt A.
SYJor atlc t>c Scnncn, DenbuJTe Q5refft>ovfumpf, befennetmbbeftigeScf tTiMt^iae^anv
<s) tt ^vejtev v>nt> Vicatiusin funfe ^etrus ^eifen binmn $>ambovcb oov mt>, mt>ne
(£vtten, $effatnenfarien tmD a& roenne, bat icf enf fangen bebbe oan ben Svfamen ibaitf* &v
ftcnbercb t>nb &trtrtcFe 2\ttcnta-mte t>ifliae ^idJamffaVroaven Derfiiloen Svercfen an guDen
gvauen ©elbe, £unt>evt t>iff tmb negenttgSO?avcf Jpouefciloete, tf>ofcuncnbe miner Vicarien
tn @unfe ^eterS jverfen, tmbe De ©roaren uerftiluen ^avcfen 9>atvouen tf>o ftn, roovuor
tcf" t)en upgenanten ©c&roaren onbe obren 97aljfome(ingen Dorfofft tmbe oovlabfen fjebbe,
Dovfope t>nb oovlabfe oljne ocf jegcnn?avuigenin(£va(ft biiffeS Q3reue*> in min Jpu§ t>nt>£rue
bt> bem per&cmarcFt t)e troifa)en ben SruenJpevr^mrtt <?>tb&eflorp t>p oe ene,unb betn £w*
fe t)af tbo mtnev Vkarie bebdrt up ber antKvn <&ibtn btlt^m,alk 3av uavutb tbogeuenue
•btnnen ben acbte §)agen tf>o *J3afd)en uvtiftctn SOJarcf £tibfd> na bafo Diffeg ^veuee?, 3e*
Doa) bebbe $d mt) t>nb mineu mit benomben be $?acf>t bef>olt)en aifulcfe brtiftetn Sftarcf
^avlife Dtenfe rccouev affopenbe unb tbo lofcnbe mit geltcf en JpunDert t)iff nn negentig
tfflavcf . £ouetftolo\ roo baocn gefd)reuen, famt d(en bebageben t)nb naflanben EKentf>en, roen*
ner)r t>net Daf geleuctb, fouerne rot> t)e £ofmge cin t)evenbe( 3af>v tf>ouovne oovroitlicben unjb
t>ovfunbigen. $ijo mefivev @efevf>ctt t>nD \Sovrotfftnge ^cbbc 3cf mien roontlife (^egel an
DiifTen minen ^reff Jjcten bangen be gegeuen t>ni> gefcbreuen tjt na @>eborty €r)xi\\i tw
fer$ #ern t>offtein frunberf t>nb aa)tetn SMttroefett in bcn f>i(ltgen ^))afa)en.
6, Excerptum ex n. 105. f. MSS. Hamb. in Bibliotheca publica, ex autographo Erp.
Lindenbrog.
Sum 33evtcf>f mag bem ^errn <Zan$v; tc?> ntcbt bevgen , bag man nacb A. 1 p 2. die vene-
ris 24. menfis Septembris »om Decano Hamburgenti mit fo(genDen ^Uovfen ap-
pellivet f;at an ben ^Jabft ttnb Metropolitanum : Ad landisfimum in Chntto Patrem
& Dontinum Julium divina providentia Papam modernum, fan&anque fedem Ado-
ftolicam , vel ad Reverendisfimum in Chrifto Patrem & Dominum , Dn. Cbriftcpho-
rum , fandarum Metropoiitanae Bremenfis Sc Cathedralis Verdenfis Ecclefiarum
confirmatum Adminiftratorem ejusque (edem Metropoliticam in his fcriptis alterna-
tive provoco & appelto &c. tint) tft bfcfc Appellatio producivet tvovben per M. Hen-
nin^umMoIitoris, Anno quo fupra die Martis duodecima Oclobris - - - An. 61 -
Sug°t)a^ Capitul ba^ t)on an. 28. bi$ auf bie &it tm Exilio geroefcn , rotebev tn pam?
buvg.
7. 2>4t
u) ia Pafch,
2. Cap. ac&te QSepfagc w« beti MEMORIEN tm fcom* g4t
7. iDac 23oc£ *>am gefilt*
. £ eri Qcace *>am 3<*r
1724.
If2f.
Anno Dni XVCXXIII.
£)e£)om<J£)eren
£crr 3oban Clt^incf 2)om<
9Jraujeft6,
Doaor (gggarbu* $ratt$
.§)ecfen •■
$?e'fler£>i;nri;f SBepger Can-
tor.
Dodorjohannesgngefynn.
$?e(ter Nicolaus J^)ttcjjr>e.
J&err2nbert9fiuu)afc.
J&r.#e!moltf#ltoer&png(je$.
Jr?eir£ortf)£utfen3.
|>r. 3of>an t>att Olbenfenn.
$?efhr 3o()anueS33ranbe&
€D?efier £>etfe*> EReuentfjlott).
4)err Jpi;nrr>f Q5anf fjfd;o«>.
Jjperr 03?arq,uartb €>lbc
JJbtTr£ggertf)€>ffjet>nn.
#err$}atff)iaSQ3rantf).
#err Nicolaus ^uftorp.
D. Hennyngus $iflenbrtiggc
Sttefler 3acob Jj5ennt)ngf>e$.
Do&or Jodocus @5rotf;c
^)err2irnft?[)?i)f>cffl*en.
J£)err!ft.*})agenbarm.
J£>err Cfemenj-} ©roffrc
9tte(ler3oban®arelfbrp.
iDe Vicarien im iDome.
£>euerfte Vicarius be 2)ottt'
^rauejr.
^r.£uuer,crmafd ^orfcjjflcr.
Jjperr #ettntgf) 23re£c
Hynricus Q5arfdjampc
J£)err <£arflen (S&erbei.
£errSimon$?oIIer.
l£&etl$3«r&4ttk
Jpr. Magnus i)0tt Ofbetlfetl.
J£)err J ohan Dethlevi.
4>err ^3eter ©mebef en.
3#eflet3orban25aflebott>.
Henricus ^urcjend.
J£)r. Nicolaus ERobf)C
- - £>ef!eff©ronen>ofb.
- - @erff)Jpaflc
- - 3acob2Biftc
- - Matthseus J£)afc
$?e|terSimon2BitfC
Jpr.3ofjatt2Bebegfjc
- - 3oban2Betl)rinrt.
• - 3o$an ©ci)fufer
- - dorb 5?utf>eman.
^ejter Q5arfefb 35ofben>m.
£r.3o()anQ3ufcf>c
- - Nicolaus Harderi.
- - 3o&an9fotftflt(pncf.
- - 3)iricf^)a»erman.
- - 3ofjant>an$$euen.
- - Nicokus ^rancf e.
- - 3of)an Jjpauerman.
?0?ft.3ocf)enJ£>efmer$.
J£r.3)t>ricf®utt>ef.
- - Hartw. ©utebicr.
. - Matthias $}or&
- - ©erb^ulc
- - ©rif SWufe.
- - 3of)an$ntnme.
- - Orbo ©tfjenmefl.
- - §pmme$roen.
- - ©et>ert©crober.
$?ff.Q5ope£oumnflett.
£r.3or;an2B»fc
-- 3o6an3ftoft&fafn>
- - 2Jnt>rca$2Bentf;fani>.
- - Mauritius ^Btffc
- - 3wn©ertt>entt.
- - ?uber®ew>en.
- * 3o^an^arfr;gf)e^
©0000
J&r.BIaGusffaffefuje.
- - Corthilfpncf.
- - J&tnrtcf Jacobi.
- - 3of)an t>an ©pref cffejr*
- - 3o$an $H^ener.
- - $8arte!f$6uru$c.
- - ^rt)f»an^euen.
- - #i>uricfQ3afmar.n
- - gnbevicf Q3ufgreuc
- - LudoJphus ©erfentf.
- - 28ernerJ£)t>n6fe.
- - 3o6«ni>an©precfe!fem
3o*Dm^)el}erbard)
#r.:£t;ricf©obenfc
gj}e»naruu$$&obincf.
J£)r. Nicolaus gegcr.
- - Thimo^often.
50re(ter3o(>anj?foef^
- - $>eterSanderi.
$r. Marcus jfrtfc
- - 3ofjan Omcfen.
- - £»nricf SBp&fenborp.
2>e ^afanbtr).
SDe Memoria tm Dome.
SSanbenDfentOen *>am Q3ro*
l)e unb^tcfcte 7 ?D?arcf 14*
fUpf,
#r. £inricf J£>tbbe(torp t>att
fpnettt Patrymonio Uttt>
*>att bcSVicarii y o.^arcf
©ulbett.
Qxxt UtU €(jor t>an unfer
fcuenSrauroen^tbc
fotCommendiften imDome.
Jg)r.3o(tSifridi.
9}?(t.3od;im(gommcrfeft
Georgius ^runc
€0?efrer Mauritius ^Bfffe.
£r.<SorbJ£>efferberc(>. rJ
• - ^Pefer SDuue.
- « Liborius 2)UUC
§r.
$4*
Uthmbcn \mb Vtad>ridhtm
$.Pertod.
#r.#enntncjJpoppe.
^ft.£tnrtf$}et)aer.
#r.#mrif<2>conebecfe.
- - |)mrif Q5antr)fcon%
- - 3o&an£ampe»'
- - J&inrif (gfaHe.
- - 3of)an ©futer.
fce Vicar. tt>0 Quitee peter.
#r.2llberfb@oltott).
- @ortf>£anae
- 3ofjan ©elbrec&f.
- #ermen (Scbulte.
- 3o&an^tefl5miam
- Magnus &an £>(t>enfen.
- &prcf 3©t)t>enbru<)cjf)e.
- Mauritius ^iaenborc^.
- £Dnrtf£e(p.
- 3ofjan2Bt)fe.
- Georgius ©encf flaf e.
- $?arten ^orneman.
- 3ol)anQ5urtf)fe(tr).
- Matthias Qanefe.
- Nicolaus*)am35arafte>
. Eggardus ftranfc l)e
Sunaftc. a)
- - Q}a(ent|?nJpanen^reiaer.
$Mer3o()an2)rei0er.
4)r.Matthias.£)u(Ie.
- - Sofcan ©cf)u(f>ouef.
- - 4Superfgret>elant).
- - .pinritf grame.
- - 3o&anncg$?ejtmafc.
-- J&inricf©laacjlje.
- - QJafentyn ©cbuneman.
$l|tr.#inrif#}epger.
#r.&t;rpf#oper$.
Johannes Marquardi.
j£)r.SixtusWalteru
- - 3oc^i)m©arelflorp.
• - 3ocf)i)m <£5c(jomenborcj).
Bernardus O(t)ent)0ip.
%v. <£r)ri|tofFer i>an ZQw
tfjetn
- - 3foaenfran30Bi;nt(jen.
- - 3ftatf)t)a$£anbt)cf.
jDetHememowe 2 3 .9}?arcf.
*De Ccmmenbifieit co ftw
te pcter,
5D?efter3o()anDv*ci)nefen.
.£)r. Jpinricf 2Bofeman.
- - 3o&ant>an$jeuen.
• - 3o^an Jppn&e.
- - 2I(btrt2Bul6afe.
- - 3of)an@d)uIuer.
•>>.3o&an£oaret>e.
- - ^)ermen De Cofl^tr.
- - Soban^ajfse.
- - Henningus S5rettier.
- . Ludolphus ^afmer.
Petrus Dvemf!et)e.
Socfrim Jrefe.
^rn.^ufaer^aeg.
- - 3o(jan 3^(t)ncf.
- - $tott&ia*$ant>pf.
- - £>etfeff@ronett>o(t>.
Wilkinus ©er*>er.
#r.3of)an£>etf)(eue&
- - Nicolaus&mme.
. - Valentin £anenfrepaer.
- - Nicolaus$ot)c.
- - Erneftus s$ailtefi{t b)
- - $0?arten$orneman.
3or)anneS *>an t>en Q3rofe.
D.Hinricus^3of5o(t.
Wilkinus ©crtter.
Eggardus£)lt>efow.
5ttattf)ta$3anefe.
£r,3or)angt)&e.
. - Erneftus ^ubecf.
- - Helmoldus 2lfoert>UV
j&e Vicarien t^OfumeNir
colaus.
4)r.3obanJ&ugf;e.
#r. €uert i>am ftroafje.
Hinricus$}t)(mer.
Antonius $?et>nfen.
Hinricus ©Ci*0t>er.
.£)r. 3oban £oroe.
Diricus$?o(Ier.
Conradus $fo£c.
#r.3of>an^rel.
- - 2lrentf)&arfc
^art^bomvann 5\roa5e.
.£>r.2lfbert&ann@:ff$en.
- - 3of)an3Bet)!)gfrc.
- - $ortf> €belt)ncf.
- - 4)enniti0 t>p bem Q5an>^
fjaue.
Johannes ^cf)t)p60tt>er.
Sttefhr 3»()ann (gnaefwn.
Nicolaus(?pfe. c)
#r. #art)er toan t>em ©t oue.
£r.3ofjan293unefe.
^CperMauricius 28iffr)e.
£r.
a) £i f(fr^ii&meiDonn&emo«ginaln)icoeroa^d()an/ uni> feafur wcbcr an0cjcic|)nef.£crr2fnDrcA&
Bonny$o(f.
¥) 9Juf eimm rtnl!ca,en&en 3eftcl ftant : ^crrn SflaftbteS Sant>ief tgTeftamentariusU)o.9ermSrneft*
<Punf nelifce fienem Tcftament be i* fdjulfcta 6d)oit »an ffeUtt ^arc.
t) ^iiDtffcmafea&mcnmtteinfranDccn^>an6bc?fl^r<1)n'c6en: !joban #ulp/ #m€rnflDoa<>*f Itcrri
i>iifr Vk8iic $cfft xix. 3!J}arcf ^doel De fitnt b? pem jungcn Sort& 9ufe.
2.Cap. acr)feQ5et>(acjc. von ben MEMORIEN im $om.
84 *
#r.$ertr;e{t©n)mpe.
Nicolaus J£)efterbercb.
#r.#tnridh2>ernt)c&
- - tfarjlen Subfe.
- - Socbmn ©uibefe.
- - Wxxt &tu
Hertwicus ©utfjebeer.
£r.3obcurT3uftf)er.
- - Matthias»ani)er,2Borf§.
2rod>tm ©cbotvenborcjj.
Jacobus^croDev.
#r.£i(merQ5re&cn&efe.
- - LaurentiusJpoppener.
- - 3)&n;f S>et&femt.
- - Jacob ftrogfjer.
$}fi €ar|len t>an Der J&ope.
£r.3ocf?emgrefe.
£>e tHemorte.
3of)anneS Q3acjet(>.
4?r. Sftauris ban ^tynben.
- - #inricf.fto(fborn.
- - 3oJ)an£tiffen$.
- - €ort> £eflerbcrcj.
- - SDtrif OTc»gcr*
- - Ortfj<n;g 2)o$.
Petrus CKemjtebc.
Jacobus Brixii
£r.3ocr;imgrefe.
* - J&inrttfScn&enfjorfr.'
&e Commendiften f§0 ©♦
Nicolaus.
3ttetfcr3of)an2({bcr&eo\
£r.3o()an<5tuuj.
#r.3ofcan£utfen$.
Petrus (gjcbuff e.
£r.O(rpf$?c{>ncfett&
- - OtteOoltoro.
- - Sixtus Wolters.
Hermannus ©anfbccfe.
#r.£erman&&&crboem#
- - £invicf 5?c(p.;
- - 3of>an 2Gct)^e.
- - Sllbevt We.
Hinricus .£)alepacje.
Ainoldus #upev.
Jpr.2(lbert€t)fe.
Hermannus $a(e.
Socbpm ©arefftorp.
^)r.3oNn*?)aroefop.
- - 3oban J&p&beftorp &e
Commende f6> SQjarcf.
Patrimonium 4f ♦ $Jarcf
©e(&e$4®tarcf ig(.
- - Q5eren&@eftmeoer.
- - @t>erti>am$rocjr;e.
- • QSerntbQJatljower.
Cyriacus (£cjcjer&e$.
J&r. 3of)an t>ann Of&enfen.
- - StnbreasSftoaer.
- - 3ocb9m^u(becfe.
- - 3of>an$t>e(.
- - GEfottttSSancjebecfc.
- - 3^!)^^ Marquardi.
- - Sinbrea^ 25onm;f (>off.
- - Johannes#atWOp.
. - Wilhelmus.
- - PetrusN.
«De vicarien $0 ftfnee
^aer>crtrtcit.
$WietOtto©ofto».
£r. 3o(>an »an &er SBetfe*
rinf.
- • 3o&anOmcfe.
- - 3oJ>m ^ennincf.
$?ftr.3oc&im ©ommcrfeftr).
£r.3o(>an&utfincf..
- - Soc&itn^Dfftefe.
- - Q5ertr;e(t&33atr;Oroer,
- - Nicoiaus 0&&incj.
- - $f>itnme£dfften.
- - £ennincj(>gbe(incf.
• ? 3of;an5Petri.|j
Ooooo *
#r. 3m^en Sfrnefe.
- - 3o(Jan ssrrober.
- - Johannesfcam $V0Qt*
$Jeftcr#inrtf#leiaer.
- - 3acob^rempe.
2>e MEMORIA.
per Jprn. 3^«n^ennt;ncf.
^vaflropin^ubccf.
£t\2(rntSMIer.
J^r.Palmatius^itte.
3)e Vicarie bab&e fbowr&cii
£r.©(>ert>tObDtncf. '
7. 9)?arcfftucf Hinricus
Q3ranbed Vicarius.
De COMMENDISTEN
CJJO ftlrttc Catharinen.
#r. Nicolaus £of cnbcf er.
- 3&(>«n#uppe.
- ^inricf^remef*
-2>trif3lrnt>c*.
- ^auriSQSacjeflj.
- gre&rif Q}ul,greue*
- 23erff)elt ©rimpe.
- 25ern&i>an&er9?ege.
- 2ln&rea$3Bentfanf.
- £)inricf €>lacjcj(jc«
- (Efaroetf SRepcjer.
- Matthaeus O^oer.
- #inricf35orc&er&e&
- 3oban^3attcnfen.
- 9fat>mcr3)encfcr.
- Sybo&O&pfj.
- wnrif ^c&oncbefe.
- 3o&an@fa&c.
- 2(fbert()25afe&
- mffl®tfu
' £inricf @teffcn&
- 2lnbrea$£ocf.
- Bernardus3urcjen&
(ClaroetfSobe)
• Nicolaus Thode.
844
Utf uttfcert mtb Vtadbridbun
;. Period.
#r.£u^er®ern)en.
- - Joh. Jjpalepaeje.
Sodwm ©dboroenborcj).
9Wr.,3oban£emfen.
Johan gluefffeit.
Joh. Jpoper.
J£)r.jacob5?roc)ber
£r. ©rilbffer mn %B\)t\>
tfjen.
C0?efterQ5erfbe(t$?o((er.
Diricus Q5o(fe tf)0 ©eef;ufeii.
Jg>r* £inrid) Qfytdjmeiaer nu
#r. 3ocf)tm Vltibt 20. 5>#.
@elt)e^i4g(.
- - Jpenntncf gbelinaf.
- - Jgjinricf SSanufc&ort)
Scholafticus |)efft ene
Commende neuen foem
S?ore.
fceViCARlENt&oQwiee
3acob.
J£>rn.3>of)an@ui|mian. d)
Conradus £ujjiticf.
Johannes &0(berc)fj.
Jg)r. €iit)er Q3erf en^
- - 3of)an @erf en&
- - 3acob5vOtmcr\
- - 3oban2)t)cfman. e)
- - 3oban ©tcffeml f )
Henricus ©rotfje 3o()an.
^)r.3o^anOtthonis.
J£>r. 3©6an ® d>urie.
#t)nn;f Qttofler.
€D?cfter 3ohan ©arefjtorp.
Jpr.3*oban$?ei)fler.
Francifcus Mn :2$mffjen.
£r. £i;nri)f $riiH.
^elter^ohan ERemftet>e.
J£)r. Jpinricf 3acob& g)
Petrus Sanderi.
Conradus Q5remer. h)
£r.2u&er2Bufff.
- - ©ert&Wejfe.
- - SKenmer bt; Der £int>en.
£)e Memorie4 Sftarcf 6 £(,
J£)r. Matthsus^or. i)
Item Jpr. Jpinricf Jacobi be
(>eft J£)rn. Mattha-us 9)?or
Dotfaten tn &er3of)annefc
(irafeX.«0?arcf@elbe«.
£)e Q3ortfent)erj van funfe
©eroruuen Q$rot)erfd)op
cjeuen t)or 1. Q3ve|1er 3ar^
lif i8.gl.
#r. 3of)an Sampe 26. 9)?.
©efceS. 1 8 SI. 5 pf.
£)e COMMENDISTEN
t^oQtmte^acob.
Albertus ^GecjeuOM.
Jpr. Qoban Jpttcibe.
£r. <£of rh «JtoroeU*.
- - ®trf${fteyger.
Jjpr. JJpinricf QSucfoncf.
3e&anSut&er.
3o(jan ©crcfentf.
9We(ler3o*im®?olIer.
k) jpr. ^oban ^arenfjoff
XVI. $tortf©cfbc$»or*
()cn bi bcm fcoricjen Jperren
3oban ©cf;ott>enbora)
^ratveftffjo^terlfen.
ftuireitf ©ibefe.
£uDer2Bu(ff.
&t;rcf$?ei;aer.
Andreas 2Bentfjfanf&.
Hinricus ©rorhe Qofcau»
J&r.3acobQ}t)cfc.
Conradus^aroeftfj.
Jpr. ^Otlfen ®ern>en.
3or)an <2>d)ultc
Doaor@flaerfh$ran$.
Sflefter 3o(jan SKemfh&e.
#?cjter Q3erf(;oib Q3o(t)eroin.
1) 3o()an ClDenoorp.
Marquardus Q3riiacjeman.
Jpr. J£>inrtcC> t>an 3)u(men.
2>e Capelle tt>o funee
(S&ercru&eti.
?07efter3obanDict?nefen.
£r.JEH>nrt)f$?epger.
- - 2lrentb Dcat>e.
- - Diet)merbt)l)er£t)nt)enn.
- - NicolausSemmcfc.
$r,
4) ©tefectRafjmwarfabcrjtri^fn.
e) £)abei (tunD: tJor^cn^arftenBarfc^ampPAnbomriin^rnffrt.
f ) £icbei fcatfc etne anDerc £anD aefct)vicDCR : 4crr 3ot>«n Kumfccrt bcrori)en 4crr Beret*
Slot x.sjftarcf@clDe3Viii.jjl.
g) ^tefec unb Der folgenDe SRa&me war »on etner anbern ^anD t)t> 6ct gefa)rit beu.
hj 3{an ^tnnc! oan l^ulmen wntic Dtc t^ ctne Commcndc cad, o«no,
i) sIBa*racra«f folgct jfiton Dcrfclbcn ^atrD»cigffcf)rifi>en.
k) 93on-anDerer6anD$uaefct)rfcben.
^ ©jcfe Drei 9?a&rae» tjatte eine anDre ^anD gefc|rirben.
i. Cap. adjfe Q5ct)(age. uott bett MEMORIEN im iDc*m.
*4r
Jrpr.gortb.^aroejr.
- - &QXtf)20fy.
- - 2)t)rt)f3flet;aer.
50reft.^imon2G!?ff5e.
«LoQume^firgert.
S)?efter3o5an^enefe.
j£)r.Nicol.£emme.
- - <£ort(>€be(t)ncr\
- - SD*>rt>cf 2IrnDe&
S&r.Oert&flufe.
£r. 3ofjan SQSeDegbe.
9>W.3of)anDiei;nefen.
£r.£!;nr!)f@(aagf)e.
m) J&r. 3o^an t)an (^pre*
cfelfen»
^ft.3urgf)en*>am£o(fe.
#r.Jpennt>ngf) Jacobi.
Johannest)an$5euem
SWjt.3of)an.S)tDDefforp.
Johannes t>ann Q5ergfjenn.
b) J£>r.3of)an^rufee.
5^0 fcem ^ilgkeit (Sefcfce.
J&r.3ofan3Bt)((er^
- - WberSBulff;
- - Marcus $ale.
- - 3oban@fume.
- - Stticbef ^opman.
Jg)r, £inr. ©cbioe.
- - $?arquart b ^roen
DeMemorie 14^.3 pf,
De Vicarien.
£)r. ®ertupDer£ouen.
2llbert£uaen©dne* o)
Hinricus Q^ovfcbamp.
S)eS Scholafters SDener.
£)e Commendiften.
£r.-£uDer2$ufff.
- - 3o0an 28iltoti.
JohannesDiemjteDe.
9)?fl3oban9vet;nefe«.
$?jr.NicolausJ£)ugf>e.
£>r. 3of)an ©teffentf.
Gerhardus \)am ipagfjen.
Jp.Mauricius^ale.
- - 3°ban (^tumme.
- - ^erenfbtianDer^e.
- - 3ocf)imq3ijMe.
- - 3oban$?urmefter.
• - 3°5an ©frue§.
Do&or(Sggertl).!)vranf3.
Cfco Oem Scfcare.
M. 3Ȥan 0\emf reDe,
£r,3of)an2Bi(ler&
- - 2llbert£loetfr.
- - Cord (gbeftncf.
- - MagnusyanDi&enfen.
M. ^>inrifCO?etger.
J^r.Ofrif^QDcrbefe.
Horifke.
Jpr. 3of>an ©feffen^.
- - Olricf Jpaoerbefe.
- - 3of)an ^titfen^.
- - 3ok<w ^ueflber.
- - $efer@cf>ulfe.
- - $?artcnN.
SDeTeftamente fo ©.Jacob.
£)e£ r)t>fcjf>en £i;cf;am$
^roares
M en^runO b» £.Matthias.
^an (gmerfen.
€orD ©neferDpnged bt?
£uff e @croDev.
@e6fen9?atf>brofe$bpTho-
mas^ilDen.
(EovD Q5n;naman$ bi;
Q3efcr tforner.
Ooooo 3
3ungf>en Q)o(fmer$ *>an X»
sj^arcf^tl&e^
Jpermen Stitfentf.
SQijt. Nicolaus #amborge6\
bt 9)?elterJpermen £angen*
befe.
A. 1 f 2 3 . De Q3roDevfd;ep tm
Dome.
£>ev 2(rmen ©ct>(er Q5ro*
Derfd;up f>eft LXXXII.
£ftartf©e(Deggibrvscr)otf
3. ^aicf 9^(.
£>er «Dierteler QxoDerfcbup
in Der Sluftfr XXXVIII.
s}}*arcf@elDe$2ogl.
€>tmte SOJaraarefen SProDew
fd)op f)at LXIV. gDtarcl
@e(De^ecf;ott2.^arcf
M0. 4. pf.
QJnfer leucn <23rott>en Q5ro*
Derfcup Der £vonr»ng(je
&efft2t$.S0?arcf@elDe$.
©cf>.y®f.f fU.pf.
2Co fccm Qcfcare fce25rO*
©erfcfcupp.
£)e ^ercffroarcn tf)0 Dcm
Q5roetf>e bebbcn XVII.
sjtftorcfOelDeS.
<2>. 3acobS Q5rot>crfd>up
bcftt LVIH. #torcf @el*
6e*?$torcf6f?l 6pf.
€07cfter 3ohan Dfemftebe. .
£}e ^nveivjvtieci)re 25roDev*
fifcuf.
©etfavcf fdwaren Dan^ang
*Jh>IemanS tejrameme W
17 Wlavd ift DeS 3<u>^ 2-
SBarcf 1 j f?f. 6 pf
Btlrtee
m) ^errS). * < t>a« £06 fjatec euie anDre ^anfe beiaefd)rtrbetl.
n) (£ben bfe ^anD f)attcauc|)&iefen SRa^men beigefdjrieben.
o) SQar bn'ge($Tie&en<
S4& UrPimbett utto Hacfrrtcfrtert ?.Period.
Btirtee (glfebeert &ue£. ^&roberfc&up DerV^un* Slflerbtfliqen ^roDerfdW
5Dutf> fjefft in Dventfje 466. t)en unfeS #errn De nuerft Der $hir*£u&e fcetl) XVI.
SDtorcf ©elt>c«. bcfecf>t fiint, tofamenSare ^SXaxd ©be(Ded t>nD et;n
£&oOem&t!gert(BtofIt)e. ft;utfet)did)frot>erfc{)otten> £u{* t>an XII. sjftartf
&e?#roDerfcbopbefftmDveti* Quute <£erbrubert £ybe Qj&elDeS 20 jjl.
te 123, sjftarcf ©elbeS. trt ^amborcfe.
S. tfapfer CAROLIDeS V. ©c(H*$8rieff ftir toti dapitttl unD gemeine ^riefferfd;afft irt
#amburg, datam©peier 1*29, d. 1$. Nov.
Stt>3r£ar( Dergtinfft t)on@Dffe$®naDen, €rn>dlter SXdmifcfer^apfer, ju aiim 3w
<>*> fen^er;rerDe$9veid)$K. 3n@ermanien, $u#ifp«nien, beiDer (gtciften $u 3f;eru*
fafem, #ungern, Samiatien, Croaftcn ic. jftinig, €r^er&ogjuOefterreic&, £er&og jti
«SurgunDt :c. <35raue ju#abfpurg, SianDern t>nD %proI jc ^efennen offenffid) mit Diefert
^rteff tMtb tftun funff) aUermenntgfict). 9?ad;Dem Die grfame- unfer fiebe anDecfctige 9?.
*Proptf,£>ecr)ant, CapiftefunD gemepne^riefierfdjafft juJ&amburg, fur|t>erfd;iener Qtpt,
tmferm ftet;fer(icr)en Dvegiment twD Camer^eric[)t im Jpciflgen Otet>c* effic[)e Q3efd;rt>erung fo
tnen t>on25urgermet;fier, Dfatr), tmDDen 3mt>6nern Der<§>faft £amburg jugeftigt fein fof*
len ftirbracr)f. ©arauf aud; etlicbe s25rieff t>nD $?anData ausbracfrf t>nt) tmber anbern gepcf*
ten r)aben , ft; mit tmfer t>nt> De$ Ofcicr;** (Sid;erf;eit ju t>erfef;en tuiD ju t>ergefct>ren. Sarauf
Daun Dcnfef ben Q5urgermet>|1ern t>nt> Ovatr) ju Jpamburg , t>on bertirf em twferm Dvegimenf jum
twcptenmal gefcbrieben t>nD beuof;fen , t>ie geDaa)ten ^robjt , £)ccfranf , (£apif tef unD ^riefler^
fd;afft, notttirfftigficf) t>nb gepiir(icb$ui>ergelei;ten. QSnDDannauf foicN bertirtem unferm
IXegtmentDiefeiben^rob^^ant, €apitte( t>nt)^rieflerfd;afff, furbringcn lafien, Da*
tnenuberfold?t>nfcrgOvegimenfcJ^eue5f, t>on benanfen t>on .£)amburg bemfefbigen @cr)rep*
bcnt>nDQ5euel()gemef?, feingeptirfid) oDer notturfftig@efei;tt>eruofgtnod;gegebenfet;.
£>esbalber fie bamt ferner t>mb t>nfer DnD De$ Over>cr)^ <5id;err)eit t>nb @5e(et>t , barant fte
tnnen tmbauffer ber ©faft £amburg ©epiet t>nD fonjt aflent^afben im 4>ei;ligen Dieicb frep
DtiD ficfcer manDern t>nD pkibm , aucfr 3rer ©acf>en, Derbalb fte an t>nferm ^et>fer(id;en Camer^
©eric&t in9ied;f su^anDe(nf)aben, nad;fommen mogen bemtifigfid; anruffcn t>nt) biften faf*
fen, ba$ roir alfo Darauf Denfelben $robft, !^)ed;ant, ^apitfeft^nDgemetjner^riellerfd^afff,
Die folct>er (gad;en anbengig t>nD ftd; fofcbs (25e(ept^ be()e((fcn rooflen , tmfer t>nD De^ Kep*^ ©p
cj>erbett t>nD @e(et;t gegeben babau 93nb geben 3ne Da^ t)on Oiomifd;er ^et?ferficber ^ac^f,
tn .^rafft bi$ Q3rieffg alfo, Da^ fte ftd; fampt t>nD befonDer fo(cb^ ©efeifd in t>nD aufferfealb
Dcr <&tatt ^amburg tonD Derfelben Qytput t>nt> fonfl atlentftalbcn im Jpeiligen Dieicb bi$ 511 (£iv
Dung 3rer angefengten ©ac&en an berurfem tmferm (Eamer^eridxfltrocben, geprauc^en,
freuw en tmD genieiJen foflen , t)on aacrmenniglicr; enucrbinbert. 2)od; foflen fte epnem t>eDen
t)er@pruc&t>nD ^)orDerung ju inen i)tttt, orbenflt^ Dtec&ten an Orfen Da ftd; Da^ geptirt
tiltt>orfein.
Q3nD gepief en Darauf a\ltn t>nD t>eg(icf;en €r)ur^tirften , gtirflen , ge^iicjen t>nb mlU
licben^retafen, ©rauen, gret;en, £>errn, 9tittern,5vned)fen, ipauptieutf^en, ^i$tf)unu
Den, SJifoteB/ ^flegern/ CQerwefern, 5lmpf(cuten, ©c^uit^s.fen, ^urgermet;flern, Dvicf;;
tern,
2, Cap. adjfe Q5et?rage\ Wrt btn MEMORIEN im ^om, $47
rern, Dietyen, 2>urgern, @emet>nDen, *m£> fiutftalkn anDern onferen onDDeSDiepcHQSn*
bertfjanen unt) ©etreroen , in roa$ 2BirDcn ©tanDS oDer ^Befcn^ Die fet;n , onD fonDerlicf; au#
t)en obgenanten^urgermeifter, OCath t>nt> ^nroonern obbertifjrter @taff £amburg , ernftficr)
fent) oejtigfid) , Daji fie folcb onfer tmD Detf $eicr;3 ®efct>t \>nD €)id>erbeif , an Den obgeDacbtetr
^robft, 2>edjanf, ^apittel s>nt)gemcpnc^3rie|]erfcr;afrt, genfelid; baften , fie t>arn>pt>er ntt
befcbroernnod; oorgeroaltigen , nocbanDern foicf>$ ju t(>un geftatten in gar fein^Bepf?. 2113
Iteb mert allen fampt t>nD befonDer fet; tmfer t>nD De6 3faid>3 fcbroere 93ngnaDe t>ut> ©traffe, t>nt)
fbtrDerlid) t)ie s13een De3 @5efeitfprud;3 ju oermepDen. &a$ mepnen roir emftfid). ©eben tti
t>nfer t>nt) Der^eicb&©fatt€>pet;er, am Drei;$cbenDcn$agDeg$?onaf6Novembris, nad)
€bri(ti ©epurf Junfff jebenfntnDcrf t>nD im 9}eun rmD jman^igiflen. QSnferer Df eicbe t>e« Ovo?
mifc^cn im 2i»;lffftn , ont> t>er ant)em aflen im »ter^ei>enDen ^aren.
QXrid;. ©. J. £cfffenjlein, 2C. Ad mandatum Domini Tmpe-
^at;ferl. ^tattbalter, 2lmf& ratoris in Confilio Impe-
SSerroefer fubfcripfit. riali.
&iefe £opet> (autef gfeid; *>on 38orf en ju ^Borten feinem recf;fen roarbafff igen t>erfh*
adten Originali, t>nD fompt aucr) mit Demfefbtgen uberein, roe(d)eg id? ©abriel
JbtDer , autf Q5epft((cr;er $?ad;f , »nD oon £apf. $fo»ft, approbirter Notarius mif.
fciefer meinev eigenen #anDt tf>ue bejeugenDc*
9,CAROLI V. 5Xdm.^at>fCJ)?at)ff.Mandat,an^urgermetf!er, $aff>, tyfwXlxim
©efdjttome unt) ©cmeinDe t>er @tabt 6<*mtwrtr, , Da$ §f>um*£apttte( betreffenk
if33*7. JuKi.
3r ^arIberSunfffeDonQ)Cffe^(53nat)en Dvdmifcf;er ^at>fer , ju atfen Setten $?ef>rer
DeS$eid;$, in@ermanien, ju J&ifpanien , beiDen^icifien, Jpierufalem, 5Dalmafien,
Croafien «. Sldnig , grt^er^og ju Oe.frerretcf) , #crfcoa ju >25urgunDten , ac. ©raue ju
#abfpttrg t>nt> $»ro( :c. gnfbieten QJnfern t>nt) DeS 3\iid)$ liebcn ©efreuen, 23uraermei*
fter, Oiatf>, ^far^ircben^efc^roornenDnD^emeinen Der©faft^amburg, Q5ufer@naD
lonD ade^ ©uf. Sieben ©etreuen , nacbDem Die ©tfamen onfcre (ieben anDdcbtigen , -}3robf|,
SDecftanf t>nD Capttf ei DeS ©f tftt^ in gemelf cr ©taDt 5pamburg , an »nfern £aiferl. Cammer?
Q5eric^f in ibrer al^€(dgergegen(gucr;geubfcn^ecf)tferfigung ^rtbeilerbaifen, Damiterfem
nef , t>ag <2ud> ancjejoqencr OTaffen , Die€ldger$uturbiren, juentfe^entmDfpoliiren nicbfge^
jumen f)ab, unD Daf* uyt Darttmb Denfclben Cldgern , a(Ie cntroente «Pfar^ircbcn , 95ricfl>
^iegcl, Inttrumenta, §ret;f;eiten^ J£)anDfe(len , ©crecbf igf eitcn , Q3i}cf>er , 9?eptfier , Cieno^
toim, ^Iet>nofer, Oberfeiten, £errlid)f eifen , Jurisdidion , ©ericbt^Sroang, un&twtf
tbribncnentroenf, roieDcrumjujufteUen, fte ju reflituiren, cinjufe^en, in De^ @rifft(J t>nt>
tJer^riefterfcbafftQacrmarung, ©eroalfonD^e^eftnigjuuberantroorfen, fommcn ju (affcn,
nucj> pcDieSldacr »nD gemeim ^rie(lerfc&afff in^ep^ung »nD Snnemunai^m-gin^ <&uU
848 rv Uttunbmunbtta&viitoun s.Period.
fcn, SKcne5ent>nb ^5efctlen r fope tn i>nt> aufferftalb Der^faD Jpamburg t>nb bcrfclbcn ©eptet
baben , tmucrbinDert tmb ofone allem 0ntrag bf eiben $ laffen ■ eucb furgenommener (Sc&aGuwj
tmD anberer ^efd)tt>eruna gdnklid; $u entbaffcn , Die oerfagten ^reDtger t>nD «prieffcr ftcf;er
tniD fret; tn bte ^tatt onfommen , roofjnen, t>nD bei ibren Jrep&eiten t>nD ben 9Sed)ten bletben
ju laffen. 2)arju ibnen ben Cldaern afle abgenommen tmb empfangen ^ujmngen tmD Interefle
famt tfotfen tmD ©diabcn Darum erlitten , attf rec&fltcb $?ef?igung ju entrtcbten tmb ju bejar>
Iett fcf;ulbtg fet;ef. %Qk Dann t>nfer ^apferlicber SSvt&eil^rteff baruber autfgangen clerficber
inbelt. Q3nb Demnacb t>n$ biefe Executoriales gegen eucf) anruffen t>nD bitten faffen (>aben,
bie tr>ncn erfennt roorbetrfetwn £)arumb bteroeif btflia t>nb red;t m$ aud) fetftgltd; gemeont
tfr , Datf gefprocbene QJrtbeil t>o!f treef t roerben, ©o gepiefen 20tr eucb famt t>nD fonDer, t>on
9J6mifd;er £at;ferl icber $?ad)f , aucb ©erid)t$ t)nD£Xecf;t$ roegen , bep Der ^een tn obberurfen
t>nferm soorauSgangen tmb t>erfunDfem SflanDat beftiimbt, nebmlid; gunffbunbert SDtarcfcn
Idtigetf ©oIDS , bafb iti t>nfer ftatjferlicbe (Samer t>nb Den anbern balben $beif obgemelten ftfd*
gerntmablcfjficbsubeja&fen, biemtternflIt'cb,t>nDrooflen, Dag ibrin fedN 2Bocj>cn t>nD bretwt
$agen Dcn ned;jten nacbQftberantroortung oberSJerfunbigung bij? 25rieff&, bm geDacbtcn
*)>rob|t, ^)ecbant>nDCapttefaffe^farr^ircbent>nDanDer^, foibrtfmen, note obengemelf,
entroert, roieberumb ju|Mlef , fie reftituiret, einfe&et, tn DeS ©fiffts t>nD Der ^riefterfdwfff
Q3erroafjrung, ©en)altt)nDQ3ebdlfni§uberantn)orfef, afleabgenommentmbempfangenTO'
§ungen tmb 3nfere(fe roieDerumbenfricbtet, (SieDie&Idger t>nDgemeine^rie(tcrfd)nfftin^
p^uncj tmD ^nnemiing ibrer 3&nfj ©ulten , DCent ben unD (Scfeflcn , fo fte tn t>nD aujferbalb Der
(Stabt Jpamburg tmb Derfelben ©eptetbaben, tmuerf)iubert t>nD obn allen ^ntrag aud; Dte
fcerjagfen^reDigcrtmD^rieJler, ft,I;ert>nDfret>inDie^)faDtinfommen, toobnen, t>nD bet>
fbren 3ret;beiten t>nD Dem Ofecf;ten bfeiben lajfef. 3)a&u eucb angejogener furgenommener
^cba^ung t>nD anberer Q5efcbn>erben gdn^lid; entbaltet , Darmit gefprocbener QSrtbeil t>nD
DiefenExecutorialen geborfam Q3oflu'ef)ung tbucf , t>nD foId?e6 ntcbt nnigerf nocb t>orj:ef)ef,
al$ lieb eucb fei; obbejlimpfe ^een , \>nb anDer »nfer t>nD De^ Ovetcb^ fcb^erer QJngttab , ©fraff
unb ^Sue§ jtt t>ermet;Den , \)avan tbut ir>v mifere ernftlicbe 07?et;nung. 20tr bct;fd;en tmD la^
Dett eud) aucb t>on berubrter bnfer ^a»ferlid;en ^aa)t birmif , Daf1 tbr auf Dcn fttnff t>nD t>ier*
feigjlen ^ag Dett necbften tiad; 2lu0gang obangefe^ter 3eif, Der roir eucl; funfficbcn fur Den erjlen,
funflFjcbcn fiir Den anDern, »nD fun^eben furDenDritten, fe(|ten t>nD entiicben D\ed;t^ ^ag
feften t>uD benennen peremptorie. ODer ob Derfclbe ^ag nicbt ein ©triitt^ag fet;n tvuiDe,
ben necbjlen ©ertcbt^^^ag Darnacf) fefbjl, oDer Durd; euren t>oflmdd)tigen SlnroaiD, ange*
J)ad)temt>nfern€ammcr<@cricbt erfdbeinet, glaubfid; Slnjeig t>nD s23en>et>fu'ng$ufbun, Dag
ibrDiefent>nfernExecutorialngehorfainQJofl;ief)ung getbanbabet, oDerroonif, aldDann ju
fef)ent>nDb6rn, eud;euerQ3ngeborfambaIberin obgemclfe ^een gefaflen fct;n, mif Q5rfbet(
tMiDDieebt fpred;en, erfennen t>nu crPlercn, oDcr aber recbtmeffi.cj inreDen, tvarum fofcbe fe
fferung nid)t gefcbeben fofle , furjubringcn , t>nD entlicbeS (£ntfd;eiD^ Daruber ^u erroarten.
SBann i^r fommet t>nDerfd;einet; aBDaun aifooDer nit, fo tvirDet nicbti befro minDer mif
^rfierung obberurter ^een t>nD anDern bierimi tm Diecbten gc^auDeft t>nD procediret , roie
ftcb ba$ nad> feiner Orbnung gepurbt. .T)arnacb tviffet cudb ju ricbfen. ©cbcn in onfer tmb
te<\$$'<<®t40t ©pet;er , am fiebeuDen ^ag De^^nat^ Julii, md) £f)riiti t>nfer^ ^Srrn
©epurt
2. Cap. acyte2$ei?ta0e. »*tt ben MEMORJEN im fcom. «4*
©epurt funffie&en f>unt>evt »n& tm orei? »nt> urepfltgften , twferer OCetc^e &e$ SWraifcfcen im
funffie&en&en , »nt> t>er ant)ern aller in acytje[)eni>en 3>ayrn,
Ad mandatum Domini Imperatoris
proprium.
Vdalrkus Varnbuler , <§cc.
QJermalter ie. fubfcrip fit.
Palar Sinbolt , Judicii Camerse Impe*
rialis Prothonotarius fcripfit.
10. Reftirixte , vcxttffte mt> wmxtoffu Cecjefcen.
golaen&e Segen ftnt> t>crf cfft :
De decima Sudereuwe 59. §Rarcf Walburgis 6et)agef.
3)e <2>ufceroim)cr ®runt)!)ttcr 7, $?arcf Walburgis , ad Vi-
cariam Hinrici Dober.
De decima (£amerlant>f 12. ^arcf Feliciani ad Vicariam ^ a)
Bernardi Cappelen , olim ©artttttt.
De decima 9}ienbrecfc f f. ^arcf 6\ fjl, Purif. Marise.
Totidem f f. $?arcf 6.$. Walburg.
De decima ©reuenfopt }9- 9)Mrtf Purif. Marise. J , v
Totidem Walburgis 59. Stecf. / D;
De decima ©ommerlanbt tmb Dfypctt 8. 9)»arcf, de quibus 4. CWarcf Fraterni-
tati Calendarum , unb 4. 9ftarcf ad Commendarrw
Oiefroifcfcr ^caeben fed)t men tt>cfr)e &ariionfeynenQ3efcf)ett, n>o ober roemc etf Dorfoftt,
Ad Vicariam Domini Gerhardi c) ^ulett, f. 0)?arcf de decima ©OttimerfaB&f.
jacobi.
Ad Vicariam ejusdem de eadem decima f . SOJarcf Walburgis.
Ad Vicariam Domini Erici $}ulett/ f, COlarcf de decima m ©Ommcrfattbfc
Jacobi.
Ad Vicariam Domini Eggerdi ftufetl 8. Wartf io. % 8. pf. de decima m ©rOfa
lanbt Walburgis.
Ad Vicariam Domini Erici SOlttfen f . 2v?arcf de decima m (Sommerlattbf.
Walburgis.
Ad Vicariam ejusdem 8» SOfarcf 10. % 8. pf. dc decima fn @$rOttfan&C Walburgis.
l.Zfyule ittx&anb. typPVP Ad
a) Cer memorien im ©omc
b) Capitulo
(c Gcrh.udus Kule , Gregorius Nicbur, OttoKrauenbergs, olim HiiwieusRhadich 4. SKflrcf pro memo<=
na Du. Rodolphi Bomgardcn. 17. Jau. it.g.fjl, pro memona Rcimburgis Vohsciim 4. Maj. vci m-
vtntionisS. Ciucis. itcrog, fjl. promcmoria Volzekiiu dcfontc molcndini 2y Maj. vti Uibani. itcm
8- ^l. 9. Scpt. pro mcmonajohannis dc ponte molcndini. item g. f}I. 14, Nov. Dat etiam marcam 6.
Nov. ied diftnbutor recipit illam de cxcrciccmibus tcditibus, butyn ib GKjulandc, Vid,5tatuten-j£ti.(|
iatc* pnvilegia Comitum, p. 6f,
gfo Urftirtbett unbVXa<bti<htett ;.Period.
AdVjcariamDominiJohannisdeSpreckelfen y. S9?arcf de decima tm ©Ommev?'].
fanbf. Jacobi. |
Ad eandem Vicariam de eadem decima f . SDlarct Walburg. L d)
Ad eandem Vicariam 8. CftJavcf io.fjf. 8.pf. de decima in ©ronfanfet. Walbur- 1
gis- j
Ad Vicariam Hinrici Vaimari 1 8. COfarcf de decima i\\ ©titWOltroe.
Extra&dereditibus Memoriarum inSummodereditibus perpaludesinCrempis.
Ex Regiftro de anno i f 1 4.
In Parrochia ©utworoe.
De decima ittt <5ommerIani>e 20. sfilant - Jacobi.
De eadera decima 20. - - - Walpurgis.
De decima m @vdn(ant)t • *& - . - - Walpurgis.
De reditibus Butyri 7. - - - Jacobi mihi 6. $}avcf reft.
De decima in ©li&evortt. 10. - - - Walpurgis.
De JohanVicke& Marq.Schulte f. - - - Pafca?.
De %imi$ €&ri|tofi«r -- - - . m- $♦ 25m*aelf.
Iu Parrochia Otycnbvocfe.
De decima in tftyenbvocfe f9. — - Purific'3
De eadem decima f 9. — - Walpurgis-. '
De deeima m Oieftvifo) f9. — 7. Martini.
De Anno 1 j" 1 8-
De reditibus Butyri & ©refcettfdjatf ill
^ommevlan&e 7« — - Michaelis.
De Qtoenfctyatt & QSuevgubc per Qiw,
rid? €I)vi|to(fer 24. gl.
De decima i» ^ommerlanbe ,20. — j.pf. Jacobi.
De eadem decima '20. *-- - Walbufg.
De decima in ©Uberoft) 40. — - Walburg.
De decima \\\ ©rMan&f. 28. — - Walburg.
In Parrochia 9}i;enbvocft>
De decima \\\ 9}t;enbvotfe. J9- — - Purific.
De eadem decima fy. — - Walburg.
De decima in Diefttifcjje. /9. •- 7.fif. Martini.
De Anno 17241
De reditibus Butyri & @vet>enfd)aft in
©ommevlan&f. 7. — - Jacobi. s.SWarcf $♦#.
&e
h^mm am mm wmmm> — mmmmmmmmmmm MMMi^ ^ "■ — ■" ""^
4) HermannusSchulte, Johanncs von Spreckelfen 2. QKavd pro memoria Doiwini Marquardi Glind, de
Vicaria Altaris S. Laurentii 5. Dcc. vcl Nicoiai. item i.SJiarcf pro memoria patris Domini Jobaunis
Nourii , Cahonici. item 5..5ftarcf ad ferviuumrefeftonaJe in die S. Laurcntji ife VicMiafuaSpiCckel-
kn asfaipfit CoBTCiScjqis Paiili, In Calcndario rcqui£«fub2t3t Juiii.
2. Cap. ad;f c Q5ei;fa0e. **n *ert MEMORIEN i m ft»m«
3f*
£)e @ret>enfd;atr in ®ron(anbf be Q3ur*
gube. a+ $L
De decima in ©ommerfonue 20. — - Jacobi.
Deead.decimaaccepiio.^ft.adhucio. COfc. 20. — - Walburgis.
De decima tn <§5uueron>/ ego L. percepi
2o.SD?arcf 40. — - Walburg.
De decima t"n ©ronlattuf / ego L. percepi
XXVIII. 2?. — - Walburg.
In Parrochia 9?t;enbrocfe.
De decima ttt 9}lKnbr0cfe f9>$Jarcf - Purific.
De eadem decima f9. — - Walburg.
DedecimainOietreifctpercepimed.parfew $9. — - Martini.
De Anno 1 ff 1.
In Parrochia ©li&crOiM.
De reditibus Butyri & @5ret>enfd[>«ff 7» r
De decima in ©ommerlanbf 2». -
De eadem decima 20. —
De decima in ©ronlanbf 28. -
De decima in ©liueron) 40.
De ©rewnfcfraf t m ®ronfonbf ^ur^elf
1
J partem.
percept
mediam
De decima SXefttttfdje
De decima m 9?t)enbrocfe
De eadem decima
De deeima m #erfarf&
In Parrochia 9tyettbrocfe.
*9- - 7«fr
Jacohi dd. f . CDfarcf.
Walburg.dd.!9.5)?arcf4.gf.
Jacobi dd. \%$f\QX& 4.$.
Walburg.
Pafejedd. 39.§Warcf»
f9-
*9-
Purif. dd. f f. $?arcf*
Walburg. dd. $f. $Jarcf &0,
« 20.
De Anno iff4.
In Parrochia ©iuCrOiV,
De reditibus Butyri 64 ®rei>ettf$att itl
<2)ommerlani)t 7. ~ -
De decima in <2>ommerIattvt 20. - -
De eadem decima 20. «
De decima tn ©ronlanbt 28. -
De decima itt ©UuerOtt) . 40. --
De®rc»enfc6aftinQ5ron(ant>fQ5urj|Ubf — « 24.$.
Ia Parrochia 9tyettbrocft*
79- •- 7*f&
Jacobi dd. f . $?arcF.
Walburg. dd. 1 9. ?0?arcf 4. f&
Jacobi dd 19, ^ftarcf 4, j&
Walburgis.
Pafc* dd. 29. Oftarcf.
De deciisna ttt 3faftt>tfc&e
De decima in 9tyenbrocfe
De eadem decima
De decirna #erfa&rt
19- - -
79. « -
- - 20, §♦
Purif.dd. ff. $?arot\
Walburg.dd,fj..$farcfc
De
$r*
Urftttbef! irofc Vl&<bxi<ktm
^.Period.
De Anno i f f6.
In Parrochia (EStiuerOtt).
De reditibus Butyri & Q)re*>enfc(;att in
©ommerfant>t 7.$?arcf -
De decima in ©ommerlant)f 20. -
De eadem decima .20. .-
De decima in ©ronfanof 28. -
De decima in ©li&eron) 40. —
De ©rewnfcfjaft i» ©ronfanbf 2>urcjubt -- 24. g.
Jacobidd. f.9)?arcf.
Walb. dd. I9.0)?orcf 4-ft
Jacobi dd. 19. $tt«rcf 4. f?l.
Walburg.
Patedd. 39, 50?arcf.
De decima in Diefroife&e
De decima in 9?t)enbrocfe
De eadern decima
De decima m #erfcu)rt
In Parrochia ©tifcerOW.
De reditibus Butyri & @rettnf$att it\
©ommerlanbt
De decim» in (Sommerlanbt
De eadem decima
De decima in ©ronlanfcf
De decima in (E>lit)crOn>
De ©reiocnfcfjart in@ronIanl)t 55uraubt
In Parrochia 9)t;enbrocfe.
f9- -- 7*8.
5-9. - - Purific. dd. $ f . ?0?arcf 6. fl.
j9. « - Walb. dd. fj-.9ttarcf6.fjf.
•- 20, £.
De Anno t f f7.
7-
20.
20.
28.
40.
dd. j-.Sttarcf.
Walb, dd.19.5Warcf4.pl.
Jacobidd. 1 9. $Jarcf 4. fil.
Walburg.
Pafca?. dd. 39. SJEflarcf.
- 24.fr-
De decima fn Dvctn)if$
De decima SFtyenbrocfe
De eadem decima
De decima i» $erfa$rt
In Parrochia 9}t;enbrocfe*
J9- - 7.P« ± m
J9. - - Purific.dd. ff.SDMrcf 6.01.
f9, .. . Wa!b.dd.n.$?arcf6.£l.
— 20. §.
De Anno if6i.
In Parrochia (guberOtt). '
Be reditibos Butyri & ©M>en|c(?atf ifl
©ommcrlanbt
De decima in ©ommerlanbf
De eadem decima
De decima in ©ronfanbf
De decima tn ©uberott)
De decima in SXtftvifcfje
De decima 9tyenbrocfe
De eadem decima
7. .- -
20. -•
20. ~
28. " -
|40. - -
In Parrochia Ttycnbrocfe.
y9. - 7.1.
59. -
f9- "
dd. f . Sftarcf.
WaIb.dd.i9.?9?arcf4Jl.
Jacobi dd. I9.$?arcf 4*9-
Walburg.
Pafcxdd. 39.CWarcf.
Purif.dd. ff.Sftarcf 6.fjf.
« Walb.dd. ff/Worcf 6.gl.
De
2.Cap.ad;te33ep(acje. «wifcettMEMORiENtmfcom. srr
De Anno 1^67.
In Parrochia (gju&erOtt).
De reditibus Butyri & ©re&enfcjjatt tti
©ommerlant) 7.$ttartf.
De decima tn ©Otttmerfant) 20. -
De eadem decima 20. -
De decima ttl ©ronfant) 28. -
De decima ttl ©liberOtt) 40. -
De @rewnfcf)att in ©r<5n(anb QMtraubt - - 24. &
In Parroehia STtyettbrOcfe.
De decima ttt DCettt)tfcf;e. f 9. - 7. §♦
De dccima ttt 9tyenbrocfe S3- -
De eadem decima f 9. - - Walburg.
De his reditibus in Crempis, ©U&erOtt), tftyenbrocfe/ &c. fupra nominatis Ego a)
primum percepi ex Camera Senatus Hamburgenfis 161. $)}arcf ♦
A monitore extra civitatem 46. - 10. |?(. 6. pf.
De Anno 15-87. Ottonis Sfrancnbera.
In Parrochia ^uberott)*
De reditibus Butyri <5c ©rct>eitfc[)att ttt
©ommertanb 6. 9Barcf 8. gf»
De decima ttt ©ommerfattt) 20. - - Walburg.
De eadem decima 20. - - Jacobi.
De decima tn ©rdnfanb 28. - - Walburg.
De©ret)enfd;attm@rdn(anb^uraubt 1. - 8-6.
SBon fcen wrfofften ^caeben &on ber $emert;e An. 88. DanSobanne ©d;(efe(
entfaugen Hi.Sfttarcf.
In Parrochia CTtyenbrocfe.
De decima tn 9vetrotfd;e jo. *- 7.$.
Anno if £9. DOtlDominoChriilophoro DOtl ©precfelfett Monitore ext*a civitatem t)0tt
bem unt)erf offren ^eaefcen in t>er (Erempcr $?afd) in aflctf entfanaen 6 f. $?arcf.
Annus 1 f 89. 1 f 9°. cum hifce conveniunt. Et fic quoque reliqua regiftra usque ad
annum 1 61 o. , in quo fequentia habentur fbrmalia.
S3an t)em twfofffen $eaent)en in parochia 9?t;enbrocfe ex Camera Senatus Hamburgenfis
Anno 1 6 12. d. i o. Januarii cntfanaen 107. SOtaref. 3Boranne t)te Memorie ju
furfc f ompt 40. $?arcf. 2Ult>tett>eiI man ntd)t mefjv aftf f. pro Centum t>om cjatt^
i|en^)eubtftue( fjinfevner au$ t>er tfemerep jaf>fen roill.
^pppp 3 Excerptum
3) Geoig Rofc*.
Sf4 UtltHfoMmbVlA&xi&tm ?.Period.
ii. Excerptum ex Inftrumento Reftitutionis Ao. i n f» 22. Majf.
3frt Dem Ao. 1 f $ <;. d. 22. Maji jrotfd;eu & £>od;nx ^iatt; unD Rev. Capitulo crricbfctm
Reftitutions-lnftrumento, roegeu bcr fcorentljaitencn £trd;en;©cf)afse , ftinDen ficfr.
nacbfolgcnDe ^crfonen, ate Damaf;te auf Der $r'efc im 3)of;m ae^entvdrtia/ be*
nenuet:
£erren DeSOtatftec*: &r. ^ofjann fflobcnbora;,
#r. 3fod;im ?9?olIer.
€0?e(lcr Sfea*tm ©ommcrfelD/ ©ecrctariufc
25urger : grebericf Otfra.
<£Iau$ DfoDenborg,
§o(e Slnfclmanm
$()oma$ 5?tppem
$02id)el Q3annt'ncf*
£an*> fcan Q3cram#
^crmann $oDe.
S)of)m<£erren: #Wtcr 9?icfa$ £t'ujm.
3obann ©arleflorp.
STCicolautf SBuftorp.
SacobuS ^enntngt.
UntcrDcncU/ vigore Exfecutorialium Ccef. Maj. reftituirfett , UnDfmlnftrumentd
bcnanten©tucfcn/f)abenftcf), nebjl ctner $?enge t>on Reliquien , 35tIDcrn, Crcu^ei?/©^
ben,£eld;en, ©ct)tt|Tefn, ©ct)alcn , ^effein &c. auct) befunDen afle Documenta DeS Capi-
tuli, al$ Regiftra fundationum, beneficiorum &c. Ueberroelcfe geftyefjene Reftitution
amfeibigen^ageeineQuitung *>om Capitulo auSgefMet roorbem
12* Hinrich Hiddefiorps Reverfal auf 14. HTard? C^cFDea Kctltc itt ettiem (£rbc ttl
Ocr ftettten Ketct>cn Qtr<fj]cn belecjett, fo 3U» Stmclur imsDom cjet>ore?n
An. 1 f 37. d. $. Sept.
(^dHinrictis Hiddeftorp Vkarius im £)ome tf)0^)ambord;, befenne unD bctugeopen*
^O Dar in beffen Q3reue i>or atted roeme , Dat mi Dorcf; Heine Langen, Q$orgcr to $>am*
borcb Dorfaten ftn unD tbofcfjreuen ftcnn tn Der (^taDt JJpambord; 9Jcnte*Q5of c , »certeiti
€D?arcf QJelDeS tn jtn €rue, Df;o icf Datfulutgbe mineS jeligen QSaDersSruemDcr lutfcn^ti*
f en^traten befcgen , Detf jriDagei? am SJuoenDe 25artf)ofomef 21nno Dufettw) DififymDert troe
unD Dortici) ofjme oorleen) ; c2Belcfet>eertein ffllaxd @eiDc6, mi wd;t, nocfc minen Sriien tftofa*
rnen, unD oef gljar nenc Ducbtigfeit Davinne t)ebbcn, befunDcv Degev unD gcnfjfifen to ber)o*
ren tom25uweec €D7artcn tm $6fjome to ^amborcfc , unD Davbi eroid; fd;ofen biiuen, mcu
affenc icf £inricu$ £»DDcftorp i>or mi; unD mmeOfjme, ocf £mrtcf £t'DDc|lorp gnantt) be*
fcolben r>cbbctt , De ^iDt unfer beiDer £cuentb De Dventf;e Daroan rbo brufenDc. ^Banuer
ouerft voi na Dcm2BitIen(55aDe^ t)erjloruenftU/ fc&olfcn foDann »ccrCcin 9)?arcf ©elDc^ , to
croigen ^iDen bliucn bi Der fcorigen Iscr^cn ButDec^e , unD ffeDec? bir namal^ Dord; Dett
25urome|to Dcr Svtd eu gemaut roevDcn , funDer icotauDc^ ^nfeggent eDDcr ^inDer* SDtif*
t.Cap.acr)fe2$ei;fage. wiibettMEMORlENimiDom. Sff
feS fo mf)erev $ud)ni|Te bev SOarljeit, tef fymicus £ifc>fc>efrorp t>ovbenonit , unb £komas
^tb^efiorp / mine$ Q3rober©one famt mi, bebben unferbeiDer geroentt>lifc 3ngefe<jel t>or
unS unbeunfe97a>€ruenroitlifen f>et&en fcengOen t>or beflcn^reff: ©cgeben na ®abeS ©e*
bort £>ufent SSiffbunbert uno ©ouen unb £)ruffigeffen 3are, be$ $?anbaae$ na gQtiii,
bebetvatf be t>e bvubbe 2)agf; im ©epfember.
i^ Supplicatio D. Adami HxatyQm Syndki Hamburgenfis ad Imperatoriam viaje-
ftatem f. d. e. c.
S)fn<rt)utc6[euc&fig(ler/-@rogme#fig(ler, OJ6mifd)erS?et>fev, &flergne&igf!er#err, €toer
+** $e». Wlapt gef)Orfame onb gan§ bereitroiflige-QJnfertI)ane:Q5urgerniei(?eret>nt>9vatt9
t>er ©fat> ^ambuvgf entbiefen €ro. £et>. $?aj. ifjve tmbertfrenigfte ganfiroiflige ^icufte,
S3nb faffen €ro. 5^e». SDta/. betmittglid) berid;ten , roie t>ngefef;rfid) t>or fec&S t>nt> jroan&ig 35#
ren^toifc&en^robff, £)ecr)atit unb <£apitfe($ «fterfonen t>erColiegiat-X\ircfceit ju onfevlie*
ben gvaroen in £)amburgf befegen, afjn einem , onbifjrcn anbevntf;eif3e§lid)e3vvHngun&
groeifoaft entfiattben , feewegcti geroelte ^erfonen M €apiffefs ficfraus #arrtfnivgf biQi*
ben. QSnb bteroeif &urgevmetffeveDfaff;unb@emeinebafefbff/ aie Qttffter unfc Patro-
nen ttt 2Nrafft t^reo Juris patronatus ftd> i&rer De^ €ar>itfef&$erfonen binfergefaffenen
Praebsnden, €ittfunfffcn, 25rteuet , Stegell , s35ucl>ev t>nb anberev ®ered;tigfeifen,
SSorroarunge tmb 2tuffftd;tt>ntevnommen, foflicfres alfeS befc&reiben ttnt> inventiren lafjen,
jabenfteben^atf)unt>@emeinbeanS.^e».»Ka9..-Sammeiv@ericbt becfaget, fo roeit aucb
fcerfarn, t>a§ ben Q5effa$fen ju Diecfrt auferfegef roorben , ben$fegerttaUed roa3(gie iJjnen
entroerett>nt)t)ovent5aftenjuroit)evflaffenunt>fofgenmfafjen, ob roetcber €rfantnufi33rffjcif
33rtue t>nt> Excecutorial auSgegangen unt) bemelten £5urgermeijlcrn , Dvatfje unt) ©emeinbe
$u #amburgf oerf tinbtgef roorbew 2Ihi aber £3effagfc foflicf)er €rfenfnifie geftorfamlid) QSol*
^e get^an , unbafleSroa£fte an Q5arfd>afffen , £-fenoi>ien, Q5rteuen, ©icgefn Jpebungen
unt> Sluff unfften , #aufern unt) Jpotten in i&rer Slufftcfrf gef)abt , Den 5?f egerti of;nc €nfadtnuf$
ju oortgev ©eroev unt) Qlcvroaftunge , £auf unb 3nfialf$ jf(?rer fcarob auegegebemr qui-
tantzien t>o!cjett laflen, »nb aflein in punfto liquidationis »on roegen efefi$er Patronat
©erecbfigf eiten mif 35nenin mi§t>orffenbItcf)cr Difputation frecfen bfieben , r;aben mitferroeii
ftebtejvfegernan €n>. 5£et>. C02a;'. €ammer^eric&t arcliores executoriales erfanget , mef^
d)e bocb nic&f exequiret ; fonbern t>on3()nen bctgclegf t>nb tjnferflteftaffen roorben , ber Q3rfa^
^en, baj ftenacbgefcte^enevreftitution, tvie oben beniref, mifbem 5Sef lagten ftd; in ber
©ute t>ergficf;en unb oereinigt , ba^ bieeingefaflene^vvunguub^ifuorflanbauffveunfftcbe
Unfev^dnbfevn unb ©c()iebf£vict)f evn t>on betben ^betfen \)M\\\ evroe^fet, mecbtiaficf) foffen o>t*
ffeflcf roevben. 5luff roelcbe Q3ovgfetcbunge bit ^fegevn Ui 35rer ^QBirben uttb 2Befen gefaffen
unb oomOiafbesu^^burcj ber^eiff tnfretinbficJemQ5etteficr; ge(>afteti roevben.
3ngfeicf)en f]'ebie^fdgevfl'd;rotebevum evjeigf unbobbevuvfenQ5ovtvag, btv numaf^
3()n b) bie$rodlff3af)vaIt, mitnic&feangefoc!)fenfunberau^brucf(tc&unbffiflfc{)tve;genb^
beltebef, unbaenem^e^affen.
S03te*
k) tn.
S f 6 Urfrmbcn utio rUcfcrtcbtert $. Period.
^Bieroo! nu ^Mirgermeijter , !Katr> unb©emeinbeju^aniburgtnicl)t^!ieberdcjefe^
nen, DemDaSDern&orfrage c) unb DieUbricje3tTuncjenaufunpartbd(ici?e^ctieD^^i^
tern rocren geftellet ruorDen , auc!> Denvegen an ;jr>uen fetuen >)j?angel erfdniuen Jaflen , l)(\bm
Docb obgemeltc Capttrefi> \|)erfonen fold>ein ^Gortracje unD 35oremiguuge jurciDer unmroarne*
tf>er &ad)tn , unD fonDer einige rcDIicbe Q3orurfad;ungc Die arftiores Executoriales Die nacfr
obbtrtirtem 93orfrage unD COottinigunge in Diepvdlff^abrunterbaltenroorDen, SSiirger*
meifrere SKatf) ttnD ©emetnDe ju £amburgf (iDocr)t)uform(icl)er^Seife) twftinDigcn (ctfjen
De$ gtirfafcetf unD Q)orf>aben3, an €roer $ei)f. $?at;tt. Cammer (55ertd;f e ferner Darauf ju
procediren, &u Detf Q^efjueff , (te|Tc&aud^atubnrgfr>eimticf;^inrt>ecjbecjebenA unD an Den
Ortfjen , D.o fe mit (Scf;rifften , in n>e(cf>en ftd> Der Otatf) Den Executorialn nad; $?dg(id>feit
$uparirenerboffcn, fretinb(id;erfud>t, nicf)t rootten pn&en nocf> antreffen
(£e? roirD aber bitffate t>on SKatf) unD ©emeinDe nicfrf alkin erad;fet , Dag aufgerid;fefe
ratihabirfe v&ortrdgc , pada unD QJereinigunge aud naftir(id;er Q5i(ligfeit$u fjalten fein, Der*
roegen aud; obgebacbte (£apif fe(d ^)erfonen berurfen Q3ortrage unD pa&o roircf (id; nacbnife^en
fd>u(bid> / fonDer aud> f>offcnt(id; Dafur geba(ten , roei( ftc Der 9taf (> unD ©emeinDe tDerer £tit
erbtittig ejeroefen unD nocf; fein nad; aller1>i(ligfeit mitDen Gfapittete ^crfonen fid; ju uortragen,
Daf? fte Dartiber mit red;tlicf)en Proceflen ferner in nid;t geengfiigct noc^ befrunaen roerDen
folicn.
©infemal 3nf)alf 3 @n>er £ep. $?apf t. <£ammer* ©eridfjf&dbnnng , Da fte Der 9vaff>
unb@emeinbealberetfbibn (in) Dic 21ct>terfIeretrocren, DaDurc!)Dagficftd>mitDem^escn«
fl;ei( oortrtigen , roieDerum DarattS roirfen unD cntleDDigen mocbten.
2Bamt Dan aud; nacf; Sltmxifung (gro. 5tet)f.$}at)f f. cjcbur(id;e €ittfeJjungMrf)un.
De ttnD 511 mitfelu beuorfiebet , tmb of>ne Dafj & ftepf. SWaoff. nicbt gemeinet, Die^acben,
roeld>e Durd? Dic ©litc entfd>eiDen roerDen f dnnen auf befcJ>roer(id?e DCed;t&93roccf? 511 uerroeifen,
unD ^tircjermeifter Ovatf> unD ©emetnDejuJpamburgerbtiftigfcin, afle$roae5fteiurcd;rjtt
u>unbefd>ulDig unD tf>ncn miiglicf) fein roirD, in Der ®iite 511 leiflcn, roie ftcDenn ficf) Defjelbigen
i)or Der $b. 9BS. ju !5)cnnemarcfen unD Derenfelbicjeii ^ruDern ^er^ogen ju ^)o(flcin &c.
f;tebeuorn crbotfcn, unD 3(;rer tfdnicjl. 3B. unD g. @. Darauf Dic ©ad;e beimjujWlen t>or*
gebabt, un^aberDieSapitte^^erfoncnrocDer 3bm'$dntgl.20.t)nDg. ©• nod>35mam
De^ anDcr^ JpanDelS geff atten tvoden , funDer adein Darnad> arbcifen unD tndittn , t>a\i fte De»
IRatl; unD (^emeinDc tn Q5efcf;roeruncje brincjen mdgen.
211^ gelanget abn £ro. 5^ej>f. 0^ctt;tt.offtgeDad;tcri5rergeborfamen^nDerti>anenDe?
Q5iirgcrmei|f cre , .%ttf)^ unD ©emeinDe ju ^amburgf tmDerti>euigf r e t)itD Qan% Dlejfjicje Demu*
tiQt ^ittt, (giver 5Vet>f. ^(aptf.allergneDigftju^cmiitf^furenunDbeJpcvufjen, Dap tiber fol*
lid) €tbieten ( ftembetren,cjenunDjubefcbt\>eren, DerQ^tiltgfeitienid)f cjema^, Da aud>fo'ci)e
^efd;n)erungc al^ ibr il6tDcrtf;etI JtirbabenS i jl, crfolgen folte, tag cts aud> €n>. 5l\|>f. ^at>tf,
^ieDern ^rb^anDen , jrotfd>en Denen unD Der (^taDt ipamburgf fteticje Communication utiD
^auff^erocrb oon ^lltet^ber gctriebeu roorDett, tmbnocb, ju nid>tgeringen@d>aDenunD
S^ad)t()eil genteiner Jg>antf>tcruncj ttnD sJcabrung rourDe geretdben , aud) fonft DaDurcb ihm (im)
Ovcid; roeitber Q[vnruf)e mocbtc erroecf et rocrDcn , juDcmDa^€n>cr^et>f ?0?at}tt.unDDe^ J>eiii*
gen
■■ ■ ■■ — ■ 11 1 1 1 , , 1 . 1 i 1 11 «i .
«) ^mvaije.
2. Cap. ad)f e Q3enfage. tfoit bcn MEMORIEN tro fcom. 8 f 7:
gen 9uicf)3 roiberroertigen ju Dielen nad)t&eiA0etr]>ractifen unb 2(nfc&(cgcn l)ie $(jur geoffnet
rourbe.
Q3nbbemnad)bi'cfe ©adjcn e^icben unparteifd?cn (£f)ur*onb ^urflenn ifjn ( in) bcr
©utfe bet>m(egen tmb 511 uorfyattblen allergncbigft committirn unb beueblen n>o(lcnn , aucf) a(*
(erguebigfl 8urfci>riffcanfe. 3vet)f. gRaptt. £cunmer Dtid)tereraef)en (aflen , ba$ feine <&. f*
fang bie> ba^ foldje Jjbanbiung gejlogen , unt> burd) £ro. $et;f. $}at;tt. fetner @. fcrner beuelicfr
gefcfcen, fttile balte. '
2l(sJ roolieu fle Q5urgcrmeifter9frtfbunb©emeinbe uj #amburgf ftd) ifjn (in) foflt*
cber JpanDiuitq bermaffctt erjeigen, Da6 bei tfjncn femSciflunb^angdfoflegefpumroeroen,
funber (£ro. Jtet)f. Oflaptf. aug ber Comrmflarien Q3erid;t, ba$ Srbentge furnetucn t»nt) befut*
bm, baranfteeingnebige$®efaUenfragcnroerben.
(£d roerben aucfc €roer ^epf. $?at)ft,ben CommitTarien oflergnebtgffen Qfyuefid) tf)\m,
batfginfe&enjuljaben, bamitbei&encnCapttteu^erfouen ingeid;en bie ^tfligf eit roerbe fur?
genommen.
Q5nb fetnbt fttemtf t>i(geme(f e 9Jaf f) unb ©emetne m Jpamburg ber unferf fjenigften f roff *
Xtc&eti 3uuorftct)t , roeil fie ftcf; bitfanf)cro fcgenigrore^er;f.^nt;tt.ai^biegc()orfameQ5nbei:?
t()anen erjetgcf , aud) t)ie(e aue? £r»..fto,nigl.#)}at)tt. ^iberrodrtigen bamitauffkbgelaben,
i>on benen fteftcf)a(lerlei Q5cfd)roerunge , beren etnotfjeite 3f>ncn albereit bcfecjnef ncdh tea(tc&
befaren muffen , unb biefe ir;rct>nbertbentgfte Q3itfe , bem Dvecf)tcn (£. $et>f. $Jat?ft. (Eamtnev*
©erid)t&Orbnung , onb ber *))iHigf eit gemef? , <£n>. Rwf. $Jat>tt. 3bnen barauf afler*
ajicbigfi erfcbeinen ,i>nb bie cjebetene Commisuon unb gurfd;rtft miittglid; roerben miU
teilen.
<E5oflid)6 omb £roer 5?et)f. $D?a»ff. 3fm d) Q5nberff;enigfeif $u Herbienen, rooflett
©ie ii>cr5ctt ganfc rotflig unb beflifjen befunben rocrbcn.
grorcv flcof. SWaptt.
tmbcrtfjentgjler
gefjorfamei:
2fban §ra|iger Do&or &n&
Syndicus ju £amburgf«
14. Domini HINRICISTUVE Capituli Hamb. Strufturarii Ratio perceptorum 6$
expofitorum de An. 1 5*47 fer. VI. poft Judica.
£L nno Domini 1 f 47. in vigilia aflumtionis gloriofa? virginis Marie ego Hinricus
■** Stuve Canonicus Hamburgenfis de voluntate venerabilis capituli Hamburgenfis
incoepi continuere ofEcium Stru£turae ejusdem Ecclefia: ad preces eorundem Domi-
norum de^Dapitulo & fublevavi & expofui prout fecjuitut de anno meo fexto.
Perceptade terminoMichaelis.
PofTefTor vicarie palm tile 1. $0?arcf.
PorTerTor vicarie jochim forfte 1. - -
DereditibusDni Johannis Verneri cantoris ddt. 1. - -
I.^ctlg;ter23an». QW$ . De
4) w. ^-^" — -— — —
8f 8 UrturibmunbVl<ukri<hten 3 Period.
De termino Martini.
De precariis in Sornmerlant & Gronlanth dd.
De decima in Hamme dd.
De fchoth in Fuldorpe dd.
De bonis Johan Dethmers in Vterfen Mtt
Confulatus in Mollen
Teftamentarii Magiftri Johannis Reynekens dd.
De termino Nicolai.
Reli&a jCriftofter van Anefelde in Hllgenfteden
De termino nativitatis Chrifti.
Tytke Eineke in Suderowe
De decima in veteri gamma nunc Dominus Ratzeburg dd.
Magifter Dethleus Langenbeke expofuit yxopuer natus dd.
Summa lateris jo.SWarcf 12. %
Advocatus Capituli dd.
De vicaria Palm Tyle
Relicta Borcherth van Weyhe
De communibus Dominorum ratione prebende Arnoldi, Mi-
chelfen dd.
De curia canonicali Erici de Tzeuen dd.
De Camera Senatus Hamburgenfis legatione defun&i DominiHinrici
Bantzkowe e) quondam icholaftici ecclefie Hemburgenfis dd.
De termino Penthecoftes.
Johan Cofter
Flebo f ) cripte pro oftenfione facramenti pJe&endis
De termino Johahnis Baptiftc.
©e?tomanfc5ehuramdeeuria»pi)er^abtwfm. t« * $
Percepta de hura domcium Michclis,
4>an$ SXmienecf dd. i9«en foperr Safen
Sbe Q^efemanfcfce dd. 6. * *
0Ml ©wbeman dd. t* t t
fOnber in 5em 5vefler dd. 4. * »
35e SBpfbringeSfe dd. ia. * t
De burfa dominorum dd 1 f ♦ * *
3tomd@erfen$ dd. ia- # #
Kuncius fan&i Anthony
JLe&or parvc cripte
De
i) flaudfchowc*
t) Plcbasco
7.
#}arcf.
10.
fL
10.
ft
8, fl.
-
?.
$?.
16.
w
•
f.
4-
-
•
10.
-
-
*?•
-
m
10.
•
•
1.
-
-
9-
•
-
if.
m
•
10.
•
•
'7.
4»
1.
•
•
1.
■-
.
9-
SMarcf.
9 9
12.
6.
9
9
9
*!.«
9
4
4»
17. 1
9 9
9 9
>i &8 p
10.
9
*
20«
i
i
2. Cap. ac&fe 25ei)lage. wtt fraiMEMORlEN (m iDont. 8f f
De precarys famule beate Marie virginis
Cordt i?un^cman t?or fi>nc Q3ot>c an Dev .^erfen dd. 14, ffc
Summa lateris 1 17. $?arcf iaftf,
De termino pafce de hura damorum.
$an$ Ofoucnccf dd.
£>e Q5efemanfd)e dd.
3o(jan '-39Bpcf rat)
£)e 2Bptbrmcfefc6e dd.
Q3nt>er itl uem 5tefrc dd.
SJtorfen ©u&eman dd.
2)ut)ev in Dem £e(ve dd.
£toe£ €gaefleDe dd.
De burfa dominorum dd.
Percepta de (IHgine.
<£at\ uem ^remer $egen enf fangen r s . @d)cpcf 9$oggcn uorf offf t>or
It. 3)e$erftengricJ}i>agetf muev5aftencnffangcn»anGregorio$.^t;fpet
DJoggen, mfofffueuve3Bt;fpe(t>or
It. ^cc?cBunnauenue^»orOculienffang6en»ant>er?0?6(en $.$Bt>fpe(unt)
4-©cf;epef9toggen, ucn<5cf)epe(uorfofftuori2,#.Summatft 24, >, * 7%
Surnrna Tateris 138. $torcf 8 Pf
Percepfca de falinaribus.
De termino puvificationis de bonis fartaginum f o. t 4
Ex reftantiis de falinaribus cedunt unicuique de anno 47. 14«, 9 9 \z§{<
De termino Penthecoftes Defftcf 9 9
De termino Jacobi (jUnuCVtf) 9 i
De duobus plauftris fvio) 60 n I4f?,6p.
, Summalateris27f.9}torcf iojjf.Spf.
Percepta de funeribus.
StonSnfcrt i2. 9 9
Mauricius £ct;ff)ufen »or *♦ tfpnuer in btn ©femt>e# m bem ©cj^
penfWe
^ocf)»oret>n^t;ntf>
Q)an SBobbefen Blafius t>nt) aor etjn £t;nff)ac&ferue€(uffc
Q)an 333t;(f)e(m Q3ret>e tn uen (Stemvecf) na Den ©cJ)opentfele
2>e cBafiefcfje t>or epn 5?t;nf f) act>t er i>e Cfnfft t>nt> 1 . Sftaget
#antf &mgf)e i)e ^arbercr »or epnen <2>or)ne inuc Went>nuerben©fccn
3acobuanuem|)o(fe;
Not. item &e ©feenijj t>er^erfenf;efut)eff)afleneup3acoui)an&em^ofte
t>n& Q5e^fen ft;m #u fjfrutven
It. t>anSt>fen.
£mrice«rafe voret;»3?r;w$ a#ter it Sfuff?
14» fU
14* 0.
r. $?♦
1«. #.
«i ffir.
&♦ «-M pf«
* ffc
$6o Urtuttben uttfc Ffcvfcrtcfctett ?.Period.
*8<m epnen ^reflct t>t5 $refi(anf & 2. Sftarcl
£an$ £ut>er$ t>or 4. 5tynt>er tmt) jje fu(ue(r acf;fer bt €fu(ft 3 . * *
#anS gpfeuer t>or*pn $i;ntr; acf;fer t)e <£fu(ft 8. §f ♦
$an$ Jpef et)e t)e gorman t>or fyne Sruroe acl;fer t>e €(ufft 8* §(♦
£jnricf @f t;tman t>or ft>ne gruroen t>nt) 1 . 5fyntf; 1 . £0J.
^an^^arenborc&^orfpn^ocftterac&ter&e^ufft 10. £(.
©retf e OCc(ag t>or eren $?an in ben <St enroecf; na t)en ©cbopenff c(e 20. §(♦
#and grefie wn ©uJbeboter t>or t>t;ff ^pnber acf;f er t>e €(u(ft 26. g(.
§anei)ner3uncfruroen^atrine^ernt>e^int)enS)om 1. $ft.
3ocf;im ^)oerte t>or et?n 5^t>ntr) ad;fer De £lufff 7. <jf.
ftatrine OioDerS t>or 1 5fynt(> ac&ter t>e Cutfft 6, fj(,
Summa lateris 5 6. Sttarcf i o. fc(.
§i)bbefe t>an 23ergen et;n Q5rucjerfcr>e t>or oren SEftan (Efawctf t>om Q3ercjett
bearauenint)em^)omet)aruor6eflrtfeaegeuentf;obat()et)emQ3uvDete 7. $?♦ 12$,
Not. Q3nt) roen fe fievuet , fo fcf;allfe ber ^erfen nod; ei;ne f53ef enn»?ncjr>e
geuen , fo ijl t>e ©raff t>er 5terf en roebber fricf;
It. 2)efu(ue ^i;bbef e befft nocb Der £erf en gegeucn et>n rot 5 glurccf ©arroefe
mt)t atfer fober>drmcjr>e» 3(t oef in ® ot> t>ortforuen gaff ber $erf en
Not. £an$ Dit;ppe t>or ct;n ^pntr) acf)ter 1» Clufft
Not. ©t;(t)e(ter t)e ©laferocrter t)or et;ne gruroen acl;ter Cftor , gefjefett
CJttararete $?eger$, t>arup cjelec&t cpne g(t)fen i>or fe aflene gegeuen fcer
tferfen
(Eort>t£un§emattt>or 1 ^t>ntr> acr>tev &e ^f ufft
£3an 9ttagt>a(enen £ugen intb ni;ge Q5uroetc
^ane^afebuftf t)orfyef t>nt) 5 ^r>nt)er acr>ter t>e dfufft
d)?e fccv (^pmon 2Bi;f te t>or er>ne &oc&ter acf;ter t>e €Iu(ft
^norea^ epn ©touer*£necf;t
Not.lt.nocJ;t>an£t;fen
Cort>t ^ucf etoroe t>or fyne 5rumen acf;fer t>af @fjor t>nb t>re 5€r>nbetr
It. £er Socfeim ^o(f()ufen.t>or3l|febe^ing^(erdt>ni>eret)nen(Sff;cntm
SDomet)orfeal(et;ne
It. 9?ocj;t>anS0fen
Not. £>tf rot>e g(uroe( ©arroefe roorb gegeuent>emQ3t)ffcf;oppet>an^re^
roen t>p 5oert>ett , roemf;e De ©reue t>an $?an£feli)e 5at>t>e ome genomen
nlle fpne 28a(farff) vnD <2>t;rat() t>an t>cm flotbe.
Summa lateris 7 1 SOftircf 9 £(♦
Percepta de magna campana.
^3an^)inricf©trtt5manf!;nergrutt>m *4* %
^}anepnem^3rtitx>er^nec^te 24. §(♦ .
TOan^atrinen Q5ernt)ee? 24. ■§/♦
, SJan€(atve^t)an55ergen 24. Ji
QJan
I.
^
8»
».
21.
§i.
6.
w.
8.
fl.
18.
(!l.
8.
St
8»
SL
49.
sw.
;i?
e.
;.
5».
^'fi
>
2.Cap.<Kf)fr23et)fa()e. *$tt&mK?FMOR!FNrim<hAm
iwf
93an23ernfr)£angen 2.4. jii.
grand Jrefe »or fyne grureen 24, g.
93on 3(febe 9B»ng&e(erS *4- §•
Qtan Spbbtfto t>an QSeram* 24. g.
Summa Lateris 12« 5D?atcF»
Percepta de vivalibus.
Urbanus Olrikes ille dedit 1 6, marcas pro vivalibus. Dominus & magifter Theo-
dericasBrockfmet adeptuseft vicariam in ecclefia diveKatherine ad altareSanftiJo-
hannisper praefentationem Domini DoctorisTheologi & Senioris de Capitulo Tefta-
mentariorumquondamDomini Jochim Langwedel.
Melchior Tribbe adeptus eft vicariam in fummo anno 44. fed hoc annn dedit
▼ivales.
Dpminus & magifter Arnoldus Bulle adeptus eft dignitatem Scholaftrie in fummo
perobitum Rathger Holften, 6c per prsefentationena gratiofi principis epifcopi Bre*
menfis.
Ego Hinricus Stuue Canonicus Ecclella? Hamburgenfis adeptus fum Vicariam in
Ecclefia Divi Petri adaltarefan&e Barbare, quascectdit mihi inturnomeo cVadeptus
fum realem & a&ualem porTeffionem , per obitum Marci Holthufen Docloris.
Dominus Andreas Bernhardi adeptus eft Vicariam in Ecclefia San&i Petri per
obitum Henninghi Rutzken ad altareSan&iJacobi, & perprasfentationemDomini &
Magiftri Johannis Garleueftorpes , cui ceciditinturno fuo.
Summa Lateris 48. $?arcf*
Percepta de diverfis.
S3or 1 . $Jarie«;Q3»it>e t>nt) &racr)t »nfe$ Jjpgren 6. $?arcr\ *
noa) 4.
aGregorio Nigebur in dieNicoIaiexpartechoraliumdemolendino "it - i+fj(,
In eodem die ab eodem ex parte choralium de Magiftro Nicolao
HytzeI . 3. * h%
It. %cn\$ Q5arenbovcr) ei;n @roff*Q5ecfer per preces Magiftri Pauli de
Eyffen, Le&orisRoftochii& aliorum ftudentium obtinuit, fcaf
§emad)(eagenepnen ffencn ©teen acfcter De (EluflFt tropffen t)e 35ome,
torfocf , »orf»ne£»ni)ere t>nD aorfpnen ©tefpgone, Clericum 6c
Sttidentem, Bernhardus Stolmacker, "t)ar&or Qtgtbtn 24. §♦
tmt> roenn e»n m\ Dem @cf)lecf)fe jceruef , fcfoal t>e tfercf en bet>cncfem
It. SntfanaentJOnGregorio ex partechoraliumtJan^feU 28.f?.
It. €ntfanaent3an^evenrf)Panai>ermani)oret;n(5feae im£)ome . ar J.
It. (gnffanaen wn ber gruroen mt>t t>en ©fafen in t>em Reventer 24. £.
It. gntfanaw oan gBcjfcr 3of)an ©av(eue|covp rr)o emr;aen £icr)te tr)o ma*
fenue i2,g.
Dominus & Magifter Dethleuus Langenbeke dedit pro ftatutis & cap-
Pis fi. #?♦
Qqqqq 5 Naci-
S** nrftimbcrt uitb KT*<b»d)fe» j. Period.
Nativitate Chrifti entfangm.
It. 93an £ermcn ■Dtjcf man &or fme $5obe an ber 5?ercfcn 24. fj,
Summa Lateris 6g. 9)»arcf 9. f*.
Summa omnium perceptorum totius anni (0 8 1 S» 3)i\trcf i f. f?. 2. pf.
Expofita pro diverfis.
©egeuen bcm #ercf ett;£ned;fe t>or baf I)e be 3)ricf eren befacf; g. {?.
$roen ©nnffer* 28.|.
It. ®egeuen Gregorio ex parte choralium tl)o £otie 8. fi
It. Q5or 1 . ©f Otief Clt SBytttf gefatttr) Arnoldo Bullen novo Scholaftico 6. f .
It. ©egeuenErneftoSmedeken, bcfpef noc&fcormenbe fomt)$tditd)tid)tyt
tr)o fjebbenbe i\\ betf Orgef itfen ^)ufe , enft »or a(ie 1 7, 'Ettarcf.
It. @efentr)MagiftvisMauricioWytten&Tymoni Lofften', Canonicis
Lubec. t>or i2.g. 933tm • n.fj.
It. In die afcenfionis gefentr) Gerhardo Frefen , Ganonico Bremcnf.
1. (gtouefen 28t>n$ £♦§.
It. ©egeben t)er SBptbringf efd;en t>or baf etiopge £ed)f e f 0 maf enbe * 2,
It. J^an^ SMutincf e»n 25otf er f>tft in QSuftorpe gegeucn t>or etm ewpge @5rafff
tn bem 2)ome 4. $}arcf , be l;cbbe icf omc twbber gegcwen t>nb i$ nu
twbber frt)d) 4»
It. grancifcus ©tetmbagen etn 25ofl)f er tS ocf fricjj.
It. ^>an^4>opc^et>n 35otI)fer itfocffrid)
lt. £an$ £ang!)e be Q3arberer f;efft epneti ©fem Ijorfr) ome tttcf) tfjo ii ocf
fri*.
ie. ©cgeuen £>pricf bem £emmererS 5?necr)fe alfe fje mr; baf @5e(f bracbfe $. g4
It. $tt>c<Stouefen2Bi)ntfgefent() Cafpar Vofs, aife *>e uan bem 9tyfe&
©agequtvam 12. g.
It. ©egeucn bcm @roff*@mebe 10.
It. ® egcuen Jpinricf S5ungf)er bcm ® (aferocrtcr i>an bcm 3<W 47- *>ttb 48» *4-
It. ©egeucn bem £(en'@mebe 6. * 14.)?.
Sumraa Lateris f $. $?arcf 9. f?.
Expofita pro vitaliciis &aliis reditibus.
De termino afTumptionis.
Dwabus filiis Annen Sagers 7.
De termino Michelis.
Tybbeken Jpelmecfen , SOfrggerS ©utfev £>oor;fer: g.
Advocato Capituli 6.
MagiftroSymoniWytten f.
Beke Megers. 1.
De
2. Cap. acfjfe Q5epta<je. w« &ert MEMORIEN tm i&dm* 86 %
De eodetn fcermtno redditus.
Domino Jacobo i)an bcr ^pppc 8.
Anciile beate Marie Virginis.
Eidem pro hura domus.
De cermino Martint.
Plebano cripte nomine Magiftri Johannis Reynckea * S*
Quatuor predicatoribus 6«(j,
Advocato Capituli J.
Subadvocato Capituli. $.0«
Summa Lateris jg.?D?arcf*
De termtno ftativitalis Chrifti vitali^ie.
Magiftro Symoni Wytten j .
#cw$ 9#uttn<)f. %*
De eodem termino rtdilitus«
Prothoconfult pro offertorio 3.
Uxori ejus 1 2. fy*
Muratori 24. W.
Carpentatori 34. 61.
Famulo eccleiie 24. fl.
Ad commune Dominorum feu Bur fam 1 2.
De termino Purificationb»
^)ct?fcf Jg>aifcr6ccfcn a.
De termino Pafce.
Tybbeken Jgfclmccfc Sttegcrtf ©ti(ter 2)oc&ter £ 8*
Jtfagiftro Symon Wytten f.
55efc 9flc0.<jer$ 5,
Anne ^5ofct>mt)crci 4«
Advocato Capituli 3 ,
Ancillc beate Marie Virgtnis pro Vino f .
SumraaLateris ro< tfrarcf n.fj*
Btftributori pro memoria Domini Heydenrict Guldenary 4,
Quatuor praedicatoribus pro Memorta a bonis Hennyngi de Beren 6. § ♦
Plebano cripte. 3,jt
Penthecoftes»
J&attf $?ufm<jf y ,
Storbara $ancfm *♦
Gregorio Nygebur f .
Melchior Qxtjbbt io.
De lermino Johannis..
Magiftro Symoni Wytten f ,
De
S&4 Urfcittoett Uttb nacbncbtett
De termino Jacobi.-
Stru&urario pro tempore pro fuo falario i6.
Sfrwkft Jpauerbefe 2,
Cuftodi Ecclelie 6»
Choralibusprovexillisportandis ; io.§,
Re&ori parve cripte.
Summa Lateris ff. 9)?arcf.
Sequuntur expofita in sedificando.
Sabbatho poft AfTumtionis gloriofse virginis Marise bi> Dcm 30Bolfte na
&emQtofcf©torcftt>e ' •
&em£erfen^necf>tet>or6^aae < r 20. gf.
^atff>iag(£j:epet>or6£)aae 30. §f.
©i;nem sjMege&SOTannc t>or 6 £)a<je 1 , $J , 1 j?L
Q5ertf)o(t(Eol£et>or6 2)a(je 30. fi(.
<Efynem$(eaeg*$?annet>or63)a<je , i.#?. 1 §L
S)ren 9)(e<je&$?annS t>or 6 &aae 1 . $X. 3 $L
tfcoa) troen in t)cm $orue t>or 6 $)acje 3. O^arcf •
Sabbatho in die Ruffi bt> t)en 233offte n<* bem 3t>fcfmarcfet>e
&cm$erfcndtnecr;tct>or62)a(je 20. §f.
^attr;ia$(£rcpet>or6 3>age 30.$.
<gwnem^(ecje&$?annet>or63)ac)e 1. SOT. i #•
S)ren in t)em (Eorue t>or 6 £)acje 3 . >3tt. 1 2 JL
9}od)2.2lrbci;l>e^ul)en»or62)a(je 2.93?. 2 01.
©ert)t ^)ptfe(t) t)em $t>mmermanne t>or 6 !£)acje . *7* %
Sabbatho poft ^gidii bt> t)em ^Bolfte na bem Jpfcfmarfeto
SDcm $erf en^nect)te t>or 6 ^acje *$* %U
$Dtot5ia$(£repe»or6SDaac 3P» %
©»>nen$lecjefr$tonnet>or62)a<je >*W*.,1 #•
SDren in t)em <£orae t>or 6 £)acje 3 $W. i *. 6f*
9?od; 2 <jMe<jefc9Jtomtf »or 6 2)acje *♦ $*♦ * #•
Samma Lateris 34.$?arcf 10 (j(.
Q3or 1 9ffiJ?fpc( fla(f c$ 2. $}. 1 5 fjf .
Q3or iooo.j£)atnborger(gteeni$
Q3nt) 1 Quarter fcaluc 9D?ane t>nuor<j(ct)et 2. SDh 1 o fjf.
£)em£ned;te ?• 0.
SDemJormanne 4» #♦
Sabbatho poft nativitatis Marice bt> t>em ^Boffffe md) t)em SJpfcf' I
marcf ei)e j
S)emflcrfen*SCnec&tet>or6 3)a<je 2°- #•
Sftattbia* <£repe»orf$>acje 2f. §(.
©t)nem^lege^annet>orc^e Hf(. 2pf.
Srett
2. Cap. a$tt 33epfage. wm bctt MEMORJEN im fcont. Ui
S>ren tnbcm <£orue tf)0 n>ptttnbe k Sfc. i zft
©crbt £>t?tfeft Dem Spmmermanne&or i 2>a$ 4 f?,6 pf.to2$er»
garflcn Dcm ©orncmef.er op epncr SBrug&e bp-bcm 3>am>3>orc ni<$e $*
macfet
Q}or i #of f to cpnen $ore 8 % % SBptfte to boren,
Q3or 2 SBIt^acn Oidre a8. #.
^orci;n©tucfe&anepnem33rebe 4. g(.
^oremin^aeu^antfv 4. jjl#
93or2>lt;4>, ^aad»nDt>or£enen)anfunbfaltya} x# jj|# gpf.
$Dem^teen^aiggeri)orjS)age 1;. fil.
©pncm $!eae&9)?annc t>or 5 £)aae g. fjf,
SDem gorma nne t)or ben 3>recf 5p Dem fjcmelif en ©emacf e torbingef bor 4. $?arcf .
QJnbDeniWpjlegerngegeuen 1. SRarcf. ■
Summa Lateris 18 SDlarcf 1 1 £.♦ 2 pf.
Sabbatho in die Lamberti bp bem ^fiolfffe tO ttJyffenbe
3>cm&erfen*flncc&tewr63>agc 20, fjf#
attaff&iatf&epeDor^&agc 20. jjf.
(gtynem 9Mege&$.dhnc &or 6 <Da^e 1 r ♦ f}(# 7 pf.
2Bt)(f)dtn in betn £orue »or s 2>a#e 1 6. fj,# 8 pf#
^od;fn?e8inbem£oruet>or6 £>a<jc 3. $?arcf.
Wocbt»en^Me0c^€ubent>or€S>a0e 31.fl» 2pf.
9?ocbepnen-*pie0eg''$tonncDor6©age u „ x gff
Q}or$>ornfcpben$f)imbpben393au' 4, j&
Sabbatho poft Mauricjr bl? Dctn ^Olftc fO ropffenbc
$Dem5verfemftnec&fei)or62>a<je 18. f$f.4pf,
SOJattl)iag ©ptttenbreger tn bem €orue \>ox f SOa#e 1 6. % g pf#
Sorbt Q5enefen tn bem £orue t>or 6 3)a£c 1 8. fjf. 4 pf#
^plmirtDemgoruetJor^&ajje ij.fft. 4«r
5>ren 3Me*je&£uDen epnen t;eberen s>or 6 3>ac& if! . 2. * 14 g 9 »
SabbathopoftdieRemigiibat^BolffefO^ffenbe
5Dem.fterfen*5?ncc&tet>orf3)afle i#$ft ©wf
€OTattr;ia^ Crepe.vor f 2>age 2 s . g/ n*
©pnem ^fetje&^anne wr f Stagc i4. #. a pr
9??attbia^©piaenbregertmCoruet)orf©ase j,$ft, oSr
2Bn(r)e(m m Dem Corue »or f 3>agc * i. $R. g pf
(JorDt SScnefcn tn bem <£orue t>or f. $Da<je I# g.pf.
S>ren$legeglubenepnentDerent)or f.2>afle 14. gf. 2. pf.tg 3. ^
Summa lateris 26. QWarcf 10. £ f. 2. pf.
QSor tw *afl roptfe £alf ctf m Stwftm 95are 7#
5Dem gormannc „ .«
It: t)or 1. SBifpef fialfe* i# 16. g/l
lC&«iUje€r»an^ 9{rrrr Sabbatha
$6< Uvtmbtn unb Hacfcricfcteri 3 . Feriod
Sabbatho poft Marci Conteffbris t)0r t>flt 2$0f(fte tO tvpttent»C
fccm 5?ercfen*ff ned)tc t>or 6. ^age - 1 8- §. 4* Pf-
ro?att()ta0 grepe t>or 5. £>a<je -- 1 f . f I.
©tnum ^Mecjctfmannc t>or s.Sage - 8.6- 6. pf.
«ajplbclm t>or f . ^age tl)0 n>pffent>e i. 8. pf.
Corbt 23cncfcn tn bem £orue »or 6» SDacft - 1 8. 0. 4- Pf.
JDren SirbepbcS ftiben etmen iberen t>or 6. ©acf) 1 f , f I. f . pfite in Summa *♦ 1 8. fj. *.pf
Sabbatho poft Calixti f(jo ntyffcnbi
fcem ftercf en ffnecbtc t)or 6. SDad) 3 8. g. 4-pf.
2T 9 be(m tn bcm €orue s>or 6, SDac^ 1 8. £. 4. PT-
CEovot Q$enef en tn bem <£orue t>or 6. ^ac^ 1 8. 6. 4- Pf»
*ftod) troen ^MejjefcSuben t>or 6. £)ad) ct^ncn ibercn 1 f . p, f . pf. i* 5 o g. 1 o pf.
Item : aeaeuen ctmem $?a(re t>or funtc <£f)rtfto|fer repne to maf enbe 8. $•
Item : SSorbingetf) mt)t $f>onifjf)e8 33t?f en t)em Sttafre t)or W Judicium baucn
tcm&oa^nSlttare/twbmit fomtgenOtofen tt>ot>ornt>cjcjenbe i2.$?arcf.
to Sfcit 4« %
Summa lateris ; f . $?arcf 8. #• f ♦ Pf*
Sabbatho poft undecim millium virginum.
©em 5?crcf en<£ned)fc t>or 6. 2>age ao. fl.
$?atrf)iae? <£repe t>or f. £>cw *f. fr
€orbt Q3enef en t)or 6. £agc *°« #«
gorbt £>rct>er t>or 6. &a0t 1.
53erfo(bt ben 2)encn oor 6. ©a#e # »•
Sabbatho poft simonis & Jud* t>or t>cn fiercf&off re-t?nc ffto mafenbe.
S)em ^ercf en^necbf e t>or 4. £)acy 1 1 . 1 8. pf.
Corbt £)rct)er t>or 4. 3)ad> 9» f ♦ 6- Pf
S8erte(t t>em £)enen »or 4. 3)ac& 9« $♦ 6» PN
£)mi93ormanne t>or 26.gober©feenarugt>nb3>recf t>an bemffcrcfyoue,t>or
t)at Jober t)l)ff 2Bt)tte> Summa i. 1 i.f, 4-Pf
It: no* t)or i.£a(tn>t)tfc$alfe$ t>nbt>or cinQtmrfer2i(!rtfed baer 4.
S)em Jormanne 4* pi*
Item: 9bd> bi; bcfti ^orne t>or 2 gober ©anbe^ / t>nt> 5Dp«rf bem ©feen^
Q3riiscjer 9.M*Pr«
It: Q3or 1000. J^ammerSacfdent? 3. *• v*
Summa lateris 1 8. 50?arcf»
It: ©eient^ ^)aw^ ^flm^ ^ Sjmmt bem ?e^(me(ler t>p <&t een 1 a, Letare.
CQnt) l^otbofcuuen ben 5?trca)f rn 4- 6.
In Vigilia Pafchse.
CDJattfjiaS fepc bem ^tmmcrmanne t>or 1 . £>acf> f . f ♦
^wcen ^fegeiJ ^uben et)tt it)ermanne oor 1 . £)acf) 9. Alb. id T« £• S pf?
S)^m Scrc?en^ned;te fieban vov i . ^B^fpel MUt *•
^erfeit
i.Cap.ad)* e QSepfage, *ott feett MEMORtEN im fcom* %s7
S^erteft bcn $acfer'£necr)te ».>r be$ 5?ercfen>ted)fg £)u&feu «rbtbobringeBDe 4.
J£inricfe Dem ffercf en> jvnecfcte an Dcn Orcjclen tmD Q3elcjen roat to macf ettbe 7. {&
S)e3 ©unauenDetf nf>a Cantate.
©cacuen et;nem@ci)ipper t)t5^onantf)»or6.Caftr)©tcm^alfe^f t)or be €a(l
$.9)?arcf mi;n 2.$. Summaig 17, .4.$,
£inricfe Dcm ivarcfcn^nci^e »or i.£)ad; bcnJCalcf intljobrincjenbc, Sum-
rna i$ 10. 2Bt;tfe»
-ftocb 5 . ^(ccjc^man^ t>or 1. S)ac(j cpnen tbercn 8» 2&t?tte i$ g. fc.
5)em Sormannettorbic 6. £a|l • 12. fr
3n Dcn ^}injrt*2luenbe t)or ©raeS 8. fc
It; 3)e$ £)onrebacjc$ in bett^inxfcttcjebatt, #ati* 9lW$ bern.$ecje(mei|Icr fo
Jj?ammet)or iooo. ^urjlen^ 6,
£)en tecbtcn 2.g,
3n bctt ^uttaucnbe na tymptw.
SDem £ercf en*$necr;fe t)or 2. 3)ac)r;e 6, fj. g, pf.
9ttattl>ia$ Crcpe t)or 2. SDacje 9. g,
<2»;nem ^(egetfmanne t)or 2. S)a§e f . g. 8- pf.
Sftocf) 2. *}> JegcS £uDcn t>or 2. £)acje 1 1 . |. 4. pf.
Sabbatho poft Trinitatis bett ftafcf ftt ©fltt£& t 0 feffettbe.
©c m ^ercfen^nccbte t>or 6. £>age 20. (j.
$n>ett ^(ecjedmang t)or 6. Sagc 2. $}. 2. gf,
SJor r . goDer (SattDeS : o. % j 2J$\)tu.
f4-^r^ i2§(. i.pf.
3)e$ (gunnauenbeg am 3)acje Primi tjnb Feliciani bat Fundament bp bem 2Ba(fe.
£)em ^ercfcn^necbte t)or 6, Qagt 20. fc,
It: $roen*}Mecje$lubcnt>or 6.£)acje 2. a.g.
lt: ^n^^cj^bcm^ege(mepertf)om^ammet)or2ooo,?Wur(!cn* 12,
Q3nD tr>otr;ofcuuen Dcn £ned)<eti 4, gf,
Sabbatho poft Viti. * ^SC
It: Q5tfofft^Bcr;n£a(i(5tcen^a(cfegbeCaflt)or2^arcf i4.g. Summattf 28. 12. %
3)em ^ormanne »or Dcn ^alcf tntoforettDe 20. (j#
£inricf Dcm £ercf ctv^necbte t)or 6. Sagc bert #a(cf t>nb t)at Fundament bf
bem 28a(le to maf enbe . 20. f#
Srcn$lecjeiilitbent>or6.2)acje *, }V
2ln funte grobannig 2(uenbe bt; ber SDJurert br> bem 2Batfe.
$Dem$ercfen^nccbtt>or6.:£)acje " 20. f.
93?attr)ta3(£repet)or4.£)acje ig.g,
^pnen ^lecjesmannc t)or 4 3)age 11.64.pf*
4)art^(ScbuttcDcm^immermanuet)orf*S)aeje 2*.$*
^>tntem <}Mecjc$manne t)or r . §)acje I4 g. z «f^
^retr^e^luOenbeben^(rfm,©am&fetfctibe bor ^.©aeje |. i g.
CKrw * 9?o^
$6$ Urfmtfcen nnfc Hacfcrtcfcecn ?.Period.
*ftec& epntn ^Megetfmanne t>ov 4» Qa$t 1 1 .g.4.pf.
9?ocj>et>ncr5ruroen bcbat©ruS cloppebe&or $.©acf) 9. M-Pf»
#m 2(uenbe Petri & Pauli geban r. Sftarcf 1 4. 6. cor 1 . 2Bt>fpc( tfafcf e&
Summa Lateris 6f. 9)?arcf 'n.gl. 8.pf.
Sabbatho poftPetri 6c Pauli bp Der Sftitren bt> bem 2Ba(le.
©em ^ercf cn^ned?rc oor 6. 3)age 20. §♦
^attfoaS £repe t>or 6. &>age 27.fi.
©rnicm^Megtfmanne t>or6. Sage i. * 1. fi«
£an$ ©cbutte t>or 6. $)age '27. f&
©tmem *piege$mannr bor 6. 2)age r. * t.jif.
£an$ Petertf bem $?urmamte t>or 6. £)age 27.6.
©t>nem<)Mege$mannei>or 6. £)agc i. * i.fs»
Qtyff $IegeS(uben be ben ^alcf int ©antr> fef tenbe t>nb ©fecn unb SBafer
tl>obrogen oor 6. SDage f • < f ♦ #•
sftod? et>ner gruroen be ben ©feen cloppenbe t>or 6. 3)age 1 . * 1 . 61.
It. t>orbre&ufeut5J&amborger5Q?urjlen^»nD2.l)ufentJ£)a(ff|lectt 14« ' I0«fc
3)cm Sormannc »or g. gobcr ©fen$ 2*
Q5» bem $orn to becfenbe.
S5or4.©tu,cfe^opperttt>ogen27.^unt&^tmtii.AIb.ij f. * j.£
3)cm ftopperfmcbe bat o(bc jfopper rocbber t>tf)f obrcbcnbe 6» g.
©auwetf OCefen bcm £opper*2)ecfcr Dor 2. 5D«fje 1.
©onem ©one t>or 4. SDagc *•
©9nem3uns5en-t)or4.3)age «*-|»
3}or i.npggen (ebbcrcn€mmeri>nb i.ofbenfobcffern ai.p,
Summa Lateris 44. €0?Ctrcf 2. f •
Sabbatho poft o&avas Petri & Pauli b|> bcr #f uren bt? Dem 3&attt.
£)emflercfen^necr)fet>or r.&agc *• * 8.j>f.
5D?ctttr>ta^ (Srepe bor r . 3)age 2 3 ♦ & .
©tjnem <JMcgc$ manne t>or f . £>age « 4« P- *♦ Pf»
£an$©cf)nrfeoorf.3)age *j*6-
©onem^JMegcgmanne t>or r 3>age «4« |- 2« Pfc
9)0* 1 . ^Mege&nattne m f. 3>age >* P- 2« w*
9}ocf)brcn SBan* be bcnftalcf tm& ©antr) feffcben eoncn iberenwf r . ©age
14. $ 2. pf. be ewmma fc 3» 5* t*
97ocf) coner grurocn be bat <55ru^ cloppet t>or f . 5)agt « 4- 1- 2 -P tr
56emSormanne»org.5ober©anbcU iS.p»8.pf.
4?cm^9)i>gce? t5o^)amme t>or 4000^ ^?ur(?cnir ct& bufcnt^ 6. $?arcf bcn
^necr;fen7.^ ©ummai^ ai*
^irrricf bem ^ercfen^nec&t ^an af fe r)c bc 3}o'mt «>o(be ftorten laf en.in bm
S«t)rato35er;o(fbcr^cvcfen ^p*
«o«5
a.Cap.«eJfe33epfa0e. witbcttMEMORlEN im&ont. 869
S^oc^ ^ef oflft et>ne €aft (Stcen tfafcfeSSJnHSunncn, t>e Sajlt>oic twe^unt
t)e i.£aft i.*]3unt j.Sunnen &f £«*
©emSormanncfor&enflafcf t>nD iooo,9}?urtfen$ 8.p*
, Sabbatho poft Margarethx ty t>er $?urcn &1) &ettt SBalfC.
£>em Sftrcf en<£nec{)fe t>or 6. 2)a#e 20, (?.
$>?atti>ia$€rcpct)orf.2)age 2;.g. ]
©pnem^lea^manne&or f.SxiQt 14» i«^Pf^
Summa Lateris 4©. $?arcf 1 4* £ ♦ tf. p£
#ang©c?juffet>or f.Stagc 23.5.
©tjnem *}3(egetfmanttct>or s . £)agc «4.0» *♦ pf.
$roen *}Megc£man$ t>or * . 3)age 28. §♦ 4* $f*
9}od)troen3Mege&ttan$t>or 6. SDaae 3. * 2. §.
^oc^i.gruroenbei?af®ru^c(oppet)eDorf.Sa5e i4»fr2»Pf«
93oret)nen'28t>fpe(#alcfe$ . . f . * 14.6-
©or 2000. £ammer 97?ur(Ien$ 9. * }♦ {?.
Sabbatho in die Praxidis ty CDttCm £)acf C fcOUCtt &Ctt S$eflCtt*
£)em $ercf en -fedjfe t)or 6. © age 20. ff,
€S^a«5taei Crepe »or 4. ©aae 1 f. g. 9- Pf«
©tfnem 5?neo)fe t>or 6.£>age i.$?. i.f.
£an$@d[)uftet>or6.2)age 27. f&
@!>nem 5tned>tc t)or 6.3)age i. * i.fjf*
#?oc(> fwen tyltQt$m<mn$ &or 6. 2)age *♦ ? 2. jt*
€l)nem $immermannc t)or 2. 3)acf> 7. f U
3)e$ <^unnauent>e$ na fiinfc gaeob 60 t>cm Sacfc boucn txn Sjefleir.
jptnrfcf bem #ercf en^nec&f e t)or 6. 3)age 20. %
Sftatt&tatf grcpc feor 6. 3)age 27. |.
<2>t)nem *piege$mamu t)or 6. ^age W » i .%
#anS€>c()uftet)or6.£)age 27. §.
©pncm ftnecfrtc »or 6. £age i.$?.i.#.
Summa Lateris 3 7. $?aref jfi #♦ ttyff p£
«ftocfr ctjnem ^fcgetfmantte t)or 6. $>agc i.9J?. t. f.
^3or 4. Catten 6.(j,8.pf.
3)e$ @unauent>e£ na Vincula Petri.
Sem £ercfcn*5rnea)f t)or 6. £)a|c 20. g.
5D?attf>tae? Qtrepe m 4* ©age 1 8.|.
€>pncm ^kac^mannc t)or 6. £)age 1. 5!)?. i. (?♦
#ang (^dnitfe t>or 6. 3)age " 27.fi.
0t?nem ^iegetfmanne t)or 6. 3>aae 1.$?. 1. f?.
0}od; etjnem <}Mege$mamie t)or 4. Sage 1 1 . fi. 4. pf.
93or W 55lycb to tveacnfce 6. pf.
Slrrir j it.
870 Urfitttben uttb CTa&ri&rci» % . Period.
It. 3)reEXufle?Sl9^»an^)erman9i«n*f«io «tjiniaaefl in epne ^cbotfc
Ovennen bouen ber Sjcden, De roocjen 100. wtff^. ^unt et *J)unt
fouen pf. ©utnma i* 1 7 ©>. i s fc 7 pf,
Sabbatho poft Laurentii.
©cfofffc fo* 2a|t ©tcen«5tolcfe* De 8afl 2. Sttarcf 12. g. i* i7. ?Q?arcr\
§roen ftnecbten t>or 2. 2)acfr Den flaicf intobrinacn&e 8. (j(.
S)em Sormanne t>or $. JJober $a(cfc$ 1 2. §f.
QJor 7- §oDer ©anDtf 1. ^arcf 4. pf.
S)em gormanne oor i7. §ober ©ruS bnb 3)recfe$ t)an bem ^ercfhoue 2«. £. 4. pf.
Summa Lateris 46. $}arcf 14. £. 9. pf
S)em ^ercfen^nec^te t>or 6. 3)age 20. g.
€D?attr>ta^ grepe t>or 6. £)age 27. £.
(gtmem $!ege$manne »or 6. 5)age 1. $?. 1. g.
.£)ang©d)uffe t>or 6. £)age 27. g.
©Dnem ^Megetfmanne t>or6. £)age 1. * i.£.
^ien^(eges{uDcnDeDen^alcfint©ant6fc(teDent)nb6erebeDeni>or6.3a5e 3. * 3.$.
Sabbatho poft Aflumptionis.
S)em ^ercfen^nec&f t>or 6. £)n$c 20. fj.
$?af tr)iad Crepc t)or 6. 3>age 27. g.
<Sr;nem^lege3mannet>or6.£)age 1. * i.fj.
^rcn'13(egcd(uDcnDcDen^:alcfint©anfr)feffcbent)nbbereDebent)or6.S)age j. * s.g.
It. C23oripolt()togpn|ler^o|lcnt)or r. ©neDe 9J.
SummaLateris i7.$?arcf n.f.
Summa expofitorum fexti anni i$ 6$8.3ftarcf 7.fi. 1 '«frpf»
Summa perceptorum totius anni i$ 8 1 8. $J»arcf 1 $\ fi\ 2. pf.
Summaexpofitorum totius anni i^ 638. s))i*arcf 7.f*. 1 i.pf.
Sic Summa perceptorum excedit Summam expniitorum iti 180. 7fj. $ pft
Quas ego Strudturarius de ifto anno teneor Ecclefoe.
Anno 1 f49. feria fexta poft Judica Dominus HinricusStuue Stru&urarius fecit eom-
putum & rationem Dominis de Capitulo de tribus annis , icilicet de anno 4f . 46.
&47. DefalcatisdefalcandismanetEcclefiae deiftis tribus aanis infimul obliga-
tusin 74 r. J.g*4.pf.
Super quibus folvit 500.
quaa impofuit apud Jafper£5erttbcet 10. annuis redditibusproutpatet inliterisinfuper
confe&is.
Sic reftatEccleliaiadhucfolvendsedeiftistribusannis 445". }.f?.4.pf.
Quas ad ftatim numeravit & folvit Domino 6*c Magiftro Johanni GarlefFftorpp Vice-
Decano&c adutilitatemEcclefiseexpendendas. &c.
Itaeft ut fupra quodego JohanGarleffltorp, Vice Decanus & Canonicus manu pro-
pria atteftor, & Dominum Hinricum Stufen, de prafato computu nomine venO
rabiii* Capituli Hamburgenus ^uito & ablolvo, errore calculi femper falvo.
, ,,,-» if.BERN.
i. Cap. adtfe Q5epfacje* wn fccn MEMORIEN tm iD$m* g? t
i f . BERN. STEEN Vicarii Ecclefiae Bremenfis & Archiep. OfKcialis Literae ad Ca-
pitulum Hamburgenfc ut inducant Johannem Sliiterin poffesfionemPrEebendae
fuae. Anno i j"f r. d. 29. Junii Bremar,
^l/enerabilibus 6c circumfpe&is virisDominis Decano&CanonicisColIegiatceEccIe-
fiae beata» Marias Virginis Hamburgenfis , ac illis ad quod Canonicatus & prsebendas
collatio& canonica receptio, feu quajvis aliadifpofitiocommuniterveldivifiminipfa
ecclefiaHamburgenfipertinet, omnibusquealiis&fingulis, quorumintereft, intexe.
rit aut intereffe poterit quomodolibet infuturum, quibuseunquenominibuscenfean-
tur, aut quacunque praefulgeantdignitateBERNARDUS STEEN Ecclefia: Metropo-
litanse Bremenfis vicarius 6c Reverendisfimi in Chrifto Patris &Illuftris Domini Domini
ChriftofFeri , Dei & Apoftolicae fedis gratia Archiepifcopi Bremenfis ac ducatuum
BrunfViccenfis & Luneburgenfis Ducis, officialis generalis , Judex & executor ad infra
fcriptaunacumquibusdamaliisinfrafcriptis, noftrisinhacparteCollegis cum claufu-
la quatenus ipfi vel duo aut unus eorum , perfi vel aliumfiu alios 3 6c a Reveren-
do Domino, DominoPetroDei&Apoftolica; fedis gratia Epifcopo Fanenfi , fandtis-
fimi Domini noftri Papae & fedis ApoftolicaeNuntiofiveLegatofpecialiterdeputatus
Salutem in Domino & noftris hujusmodi, immo verius, Apoftolicis firmiter obedire
mandatis. Literas di&i Reverendi Patris 6c Domini Petri Epifcopi Fanenfis lan&isfimi
Domininoftripapasac fedis Apoftolicse legati, ejusque verofigillorubeaeceraeincap-
fula eledtri contentae impreffo» cum filo rubei coloris moreLegati Apoftolici impenden-
te , fanas fiquidem & integras, non viciatas , non cancellatas , neque in aliqua fui parte
fufpe&as, fed omni prorfus vitio carentes ,- utin primaejusfacieapparebat, nobis
per venerabilem virum Dominumjohannem SluterEcclefiaeCollegiataeHamburgenfis
Canonicum principalem in infra fcriptis literis principaliter nominatum coram Notario
& teftibusinfrafcriptis prcefentarifecit, quasea, qua decuit, reverencia recepimus
hujusmodi fub tenore, PETRUS Dei & Apoftolicae fedis gratia, Epifcopus Fanenfis
ad iavi&isfimum Principem Carolum Romanorum Imperatorem femper Auguftum,
ac univerfam Germanicam fandtisfimi Domininoftri Julii divina providentia papae tertii
& Apoftolicaefedisnuncius cum poteftate Legati delatere , Dile&o nobis in Chrifto
Johanni Sluter Clerico Verdenfis Civitatis Salutem in Domino fempiternam , Vita?
ac morum honeftas , aliaque laudabiiia probitatis & virtutum merita fuper quibus
apudnosfidedignocommendaristeftimonio, nos inducunt, uttibireddamuradgra-
tiam liberales. Cum itaque Canonicatus & praebenda Collegiatae ecclefiae beatae Ma.
riae virginis Hamburgenfis , Bremenfis diocefis , per liberam refignationem dile&i
nobis in Chrifto Johannis Boner, tunc ipfius ecclefie Canonici , de illis quos tunc obti-
nebat in manibus noftris hodie fponte & libere fadtam , & per nos admifTam vacaverint
6c vacent ad praefens. Nosadinfrafcripta, per di&ae fedis literas , adquarum infer-
tionem nos tenemur fufficienti facultate muniti , aliisque Ecclefiafticis fententiis, cen-
furis & penis , a Jure velabhomine, quavisoccafionevelcaufalatis, fi quibus quo-
modolibet innodatus exiftis , ad effectum praefentium duntaxat confequendum , ha-
irum ferie abfolventes , & abfolutum f ore cenfentes , nec non omnia & fingula benefi-
cia
$7* Utfunbert utio Hacfcricbtctt ^. Period.
cia Ecclefiaftica cum cura&fine Cura, quae eriam ex quibusvisdifpenfationibusApo-
ftolicis obttneas 6c exfpechs , acin quibus &adquazjus tibiquomodolibetcompetit,
quscunque, quodcunque&qualiacunque fint, eorumfru&uum, reddituum & pro-
ventuum veros annuos valores ac hujusmodi difpenfationum tenores prxfentibus pro
expresfis habentes , canonicatum &prseber.dam pnediclos , quorum fru&us rcdditus
& proventus quatuor marcharum argenti puri , fecunducn communem xftimationem,
valorem annuum, ut afTeris, non excedunt, five ut praemittitur , five alias quovis
modo aut ex alterius cujuscunque perfona feu per fimilem di&i Johannis Boner , aut li-
beram cum fuis alterius de illis in Roma Curia, vel extra eam , & coram Notario publico
& teftibus fponte fa&am refignationem , aut aflecutionem cujusvtsalteriusbeneficii
Ecclefiaftici , quavis au&oritate collati vacent , ctiamfitanto tempore vacaverint,
quod eorum collatiojuxta Lateranenfis Statuta Concilii ad eandem fedem eftliberrime
devoluta , ipfique Canonicatus 6c prxbenda difpofitioni apoftolica: fpecialiter, vel
aliasgeneraliter, refervari exiftant , 6c fupereisinteraliquoslis, cujus ftatum prse-
fentibus haberi volumus proexpreflb, pendeatindecifa, dum modo tempore datas
prcefentium, nonfitindsalicuialterifpecialiterjus quaefitum, cum plenitudine juris
Canonici, acomnibusjuribus&pertinentiiseorumuniverfis, au&oritate Apoftolica,
nobis ratione LegationisnoftrseconcefTa, quafungimurinhacparte, tenore prsefen-
tium tibi conferimus , 6c de iliis etiam providemus , 6c nihilominus difcretis virjs
Decano Majoris Ecclefiae Bremenfis , ac Verdenfis 6c Bremenfis Officialibus per pra:-
fentes aufroritatc prsedi&a committimus 6c mandamus , quatenus ipfi vel duo aut
unus eorum per fe vel alium feu alios , te , vei procuratorem tuum nomine tuo in
corporalem pofTeffionem Canonicatus & prarbenda: juriumque 6c pertinentiarum prse-
di&orum inducant auSoritate noftra, acdefendantindu&um, amoto exinde quoli-
bet illicitodetentore, ac facientes tevel prote procuratorempraedi&umadpraeben-
dam hujusmodi in di&a Ecclefia beatse Marise virginis Hamburgenfis admitti , acin Ca-
nonicum recipi 6c ih fratrem, Stallo tibi in choro , 6c loco in Capitulo cum di&i Juris ple-
nitudine aflignatis. Tibique de illorum, acannexorum eorundem fru&ibus redditi-
bus, proventibus, Juribus & obventionibusuniverfisintegrerefponderi, Contradi-
dores quoslibet & Rebelles per cenfuramEcclefiafticameademau&oritate, appella-
tionepoftpofita,compefcendo,nonobftante rehcisrecordationisBonifaciiPapseoclavt
aliisqueconftitutionibusocordinationibus Apoftolicis, ac di&se ecclefise beatseMarix
virginisHamburgenfisetiam juramento, confirmatione apoftoiicavelquavisfirmitate
alia roboratis , ftatutis & confuetudinibus , privilegiis quoque indultis & literis apofto-
licis eidem Ecclefia» quomodolibet conceffis , cseterisque contrariis quibuscunque,
Decernentes ex nunc irritum 6c inane , quicquid fecus fuper his a quoquam quavis au-
doritate, fcientervel ignorantercontigerit, attentari. Datum Auguftse Vindelico-
rum Anno a Nativitate Domini Millefimo Quingentefimo Quinquagefimo primo,
octavo Kalendarum Maji , Pontificatus ejusdem tan&iffimiDomininoftri JuliiPapse
III. anno fecundo , prarfentibus ibidem Alexandro Cafalio & StephanoPerufinoBo-
nienfis c<Pifan6\ienfisrefpecliYeCivitatumfam!lianbusnoftris, teftibus ad prsemifFa
vocatis
2.Cap.acf)feQ3*pfo0e» wttfccttMEMORIENtm&om. $7$
vocatis fpecialiter atque rogatis P. Epifcopus Fanenfis. Nuncius Apoftclicus,
Francifcus Hochtmanus clericus Fornacenfis diocefis publicus (acra Apoftohca&Im.
periali auctoritatibus , ac prsefati Reverendiflimi Domini NuntiiApoftoliciNotarius
mpr. Poft quarum quidem literarum prsefantationem & receptionem nobis & per nos
ut prsemittitur , fa&as , fuimus pervenerabilemvirumDominumJoannemSIuterCa-
nonicum Hamburgenfem principalem , in prseinfertisliteris principaliter nominatum
debita inftantia requifiti, quserens ad executionemdi&arum literarum apoftolicarum
6V contentorum in eisdem procederecuraremusjuxtatraditampereasnobisformam.
Nos igitur BERNARDUS STEEN Officialis JudexcV executor prsedi&us , attenden-
tes requifitionem hujusmodi forejuftam 6*crationi confonam , volentesque mandatum
di&i Legati , imo verius fedis Apoftolicse * nobis in hac parte directum reverenter
exfequi, ut tenemur. Idcirco au&oritateapoftolicanobisinhacpartecommifla, &
qua jam fungimur , prsedi&as literas Apoftolicas , huncque noftrum proceffum , ac
omnia & fingula in eis contenta vobis omnibus & fingulis fupradidtis intimamus,infinua-
mus & notificamus per prsefcntes , vosque Dominos Deeanum & Canonicos Collegia-
tas Ecclefise beatse Marise Hamburgenfis, omnesquealios&fingulos, quibus hic no-
fter prccefllis dirigitur tenore prsefentium, requirimusormonemusprimo, fecund»
tertio & peremptorie communiter vel divifim , ac vobis &veftrumcuilibetinvirtute
fan&ce obedientise & fub infra fcriptis fententiarum poenis diftri&e prsecipiendo manda-
mus, quatenus infra fex dierum fpatium poft prsefentationem, feu notificationem di&a-
rum literarum & prsefentis noftri proceffus , ac requifitionem vobis feu alteri veftrum
pro parte di&i Johannis Sluter fa&as immediate fequentium , quorum fex dierum duos
proprimo, duospro fecundo, ocreliquos duos dies vobis univerfis & fingulis pro ter-
tio & peremptorio termino ac monitione canonica aflignamus , eundemque Dominum
JohannemSIuter principalemvelfuum procuratorem ejus nomine in antedi&a Eccle-
fiaHamburgenfi inCanonicum& fratrem recipiatis , & ftallum fibiinChoro cVlocum
in Capitulo fsepe di&se Ecclefisecum plenitudine juris Canonici aflignetis, atque in
corporalem & realem pofleflionem hujusmodi Canonicatus & prsebenda inducatis &
inducium defendatis fibique vel procuratori fuo de fru&ibus hujusmodi Canonicatus
& praebendse rcfpondeatis , &ab aliis refponderi faciatis & procuretis. Quodjiforte
prsemifla omnia & fingula non adimpleveritis, mandatisque & monitionibus noftris,
imo verius Apoftolicis non parveritis realiter cum effe&u , nos in vos Dominos Deca-
num & Canonicos, qui in prsemiflis culpabiles fueritis, excommunicaiionis fenten-
tiam ferimus in his fcriptis , quam fi animis, quodnoncredimus,fuftinueritisinduratis
tunc nos ad declarationem ejusdem , & ad alia ulteriora , prout juris atque ftili eft, pro-
cedimus juftitia mediante, in quorum omnium & fingulorum fidem & teftimonium
prsemiflbrum prsefentes noftras litteras, fivcprsefens publicum Inftrumentum procef-
fum noftrum hujusmodi in fe continentes five continens exinde fieri , & per Notarium
publicum infra fcriptum fubfcribi & publicari mandavimus figillique noftri officialatus,
juffimus & fecimus appenfione communiri , datum & a&um Bremse in cuna Canonica-
H nobilis & generofi Domiai > Domini Chriftophori ex ComitibusPhrifiae Canonici Ec-
I.€&eiU$t«rE<rofc ®$M$ cleiie
$74 Uvtunbett tinb ttadricbttn $.Period.
(L. S.)
clefise Bremenfis , fub anno a nativitateDominiMillefimoQuingentefimoQuinquage-
fimo primo Indi&ione nona, die vero penultima menfis Junii, Pontificatus Sanclisfi-
miinChriftoPatris&Domini noftri, Domini Julii divina providentia Papa? tertii An-
nofecundo, Prsefentibus ibidem honorabili viro Domino Johanne Boner, Paftorein
Lunfen , & Hieronimo Surinck Cive Bremenfi , teftibus ad prsemifla fpecialiter voca-
tis & rogatis.
Et ego LubbertusPeeckCIericusBremenfisDiocefis
publicusApoftolicaAu£toritateNotarius,quiaprse-
miflis otnnibus & fingulis dum fic, ut prsemittitur,
fierent & agerentur una cum pramominatis tefti-
bus prsefens interfui , eaque omnia & fingula fic fieri
vidi & audivi ac in notam fumpfi ex qua hoc publicum Inftrtamentum manu alterius
fideliter fcriptum confeci fubfcripfi, publicavi, fignoque cVnomine meis folitisfigna-
Yi in fidem & teftimonium prsemiftbrum rogatus & requifitus.
s6. JOH. SLUTERS Requifitio CapituK HamburgenfisprofepofTesfionandoinPrae-
bcnda per fententiam Archiepifcopi fub pcena : Anno ifp. d. 2$.Sept.
TN nomine Domini Amen. Anno a nativitate ejusdem Millefimo quingentefimo
' quinquafefimo primo , Indi&ione nona dievero Mercurii vicefimatertiamenfisSe-
ptembris, pontificatus San&isfimi inChriftoPatris&DomininoftriDomini JULH Di-
vina providentia Pape tertii, Anno ejus fecundo coram venerabilibus viris Johanne
'dtatf Decano & JuriumDo6tore///w7Voi?^«/^7pSeniore, ScHinrico Withmer , cete-
risque Canonicis Capitularibus & Dominis beate Marie Virginis , Hamburg. Bremenfis
Diocefisinlococapitularicorporaliterconftitutis & congregatis in meiNotariipublici
ccteftium infra fcriptorum ad hoc vocatorum cVrogatorum prefentia perfonalitcrcon-
flitutus venerabilis vir Dominus yc/;/?«^.ri51t7//^rdideecclefieCollegitebeat£eMariae
virginis Hamburgenfis dicle Bremenfis Diocefis Canonicus habens & tenens fuis in ma-
nibuscertumjurisproceftumpervenerabilemvirumDominum^n^r^w^Sy^w fan&e
Bremenfis ecclefie vicarium nec non reverendisfimi in Chrifto Patris & Domini Domini
Chriftofferi Archiepifcopi Bremenfis & adminiftratoris F^&wyfrEcclefiarumofficia-
lemgeneralem per civitatem & Diocefem Bremenfem & certi proceflus nomine dicti
Domini Johannis JV/#/^r/executoremfulminatumutprimafacieapparuit, quemhic
vero pro infertis habere voluit & haberi vult , & juxta & fecundum hujusmodi procefc
fus tenorem eosdem Dominos Capitulares proutfupra congregatos cum eisdem pro-
ceffus literis requifivit & intimavit copiamejusdebiteaufchuItatamadmanusDomini
fupra di£ti Decani aftignavit & tradidit dicle Canonicatus & prebende inftitutionem Ca-
nonicam poftsffionem ejusdem fub termino , ut moris eft juris & confuetudinis in pro-
cefTu praefixo 6c contentce metu cenfurarum ftallum in choro vocem in Capitulo fibi tra-
<li & dari fub penis etiam addi&is petiit aliasque & alia in prenominato proceflu conten-
ta fecit & exercuit & in termino illis prefixo refponfionem quid defuper fa&uri eflent &
de
a. Cap. ac&fe Q5et>fa^e. 00« bcttMEMORlEN im &*m; #7?
de prefenti vellent refpondere poffent. Qui refpondendo ex ore Decani prenominati
dixerunt fe defuper deliberare velle ckdeindefibi & fuis amicis ibidem aftantibus au-
dientibus & intelligentibus oportunotempore ckprefertiminterminoin proceffupre-
fixo & ftatuto refponfuri. Super quibus omnibus & fingulis ficutpremittitur fa&is pre-
fens interfui & idem Dominus Johannes Scluter Principalis me infra fcriptum notarium
requifivit ut fibi defuper conficerem inftrumentum & inftrumentatotquotforentfibi
defuper neceffaria. A£ta funt hec Hamborch in loco capitulari Hamburgenfi fub Anno
indi&ione Die &MenfeacPontificatuquibusfupraprefentibusibidem venerabili Do*
mino & providis viris Nicolao Cromer collegiate ecclefie fanfti Andree Verdenfis Cano-
nico Harmanno Stakeman Dirico Holthujen Civibus Hamburgen. Di&e Bremen»
Diocefis teftibus ad premiffa vocatis atque rogatis.
Et ego Otto Moller Clericus Bremenfis Sacris apoftolica &
imperiali au&oritatibus Notarius quia omnibus & fin-
gulis premiflis , dum fic ut premittitur fierent & age-
rentur una cum prenominatis teftibus prefens interfui
eaque omnia & fingula fic fieri vidi & audivi , ideoquc
hocpreferispublicuminftrumentummanumeapropria ingroffatum fubfcripfi publica-
vi , & in hanc publicam formam redegi , fignoque meis clavibus propter au&oritatem
apoftolicam.
Nomine & cognomine meis folitis & confuetis fignavi » in fidem & teftimonium
omnium prsemifforum rogatus <5c requifitus.
17. CAPITULI HAMBURGENSIS Couftitutio JohannisBerkey &c. in Procuratores
fuos in caufa contra Johannem Sluterum. An. i y 5-2. d. 16, Mart.
Tn nomine Domini Amen. Anno a nativitate ejusdem millefimo quingentefimo
■* quinquagefimo fecundo , indictione decima, die vero decima fexta menfis Martii,
pontificatus fan&isfimi in Chrifto Patris &Domini noftri Domini Julii divina providen-
tia pape tertii anno tertio in mei notarii publici&teftiuminfrafcriptorumadhocfpe-
cialiter vocatorum & rogatorum prefentia perfonaliter conftituti venerabiles egregii
ckcireumfpecliviriDomini Johannis Saxo utriusque Juris Do&or Decanus Hinricus
Rantzow fenior Hinricus Witbmer fcholafticus , infignis ecclefie Hamburgenfis Cano-
nici capitulares capitulum ipfum ecclefie facientes&repr£efentantescitratamenquo-
runcunque fuorum procuratorum per eosdem hactenus conftitutorumrevocationem
omnibus melioribus mod© via jure caufa & forma quibus potuerunt & debuerunt fe-
cerunt conftituerunt & ordinavetunt fuosveroscertoslegitimos&indubitatosprocu-
ratores au&ores fa£fcores negociorumque fuoruminfrafcriptorumgeftorescV findicos
generales & fpeciales itatamenquod generalitasfpecialitatinonderogetnececontra
videlicet venerabiles circumfpe&os achonerabilesvirosDominos&MagiftrosJohan-
®$$$$ z neno
t7* Utttmbtn tirtb VTA<bvid)tm $ . Pcriod.
cem Berckcy fan&orum Wilhadi 6c Stephani Arnoldum Krufelbecker Anfcharii 6c
Marcum Textorem Metropolitane ecclefiarum Bremenf. Canonicos <5c vicarios abfen-
tes tanquam prefentes&quemlibeteoruminfolidum, ita tamen quod non fit melior
conditioprimitusoccupantisnecdeteriorfubfequentis, fed quod unuseorumincepe-
rit alter ipforumprofequi,mediare, terminare valeat &fmiri fpecialiter&cxprefTead
ipforum Dominorum conftituentium nominibus & pro eis coram venerabili 6c fpe&abi-
li viro Domino Bernhardo Sten curia: Archicpifcopatus Bremenfis offieiali 6c afferto
commiflario apoftolico comprehendimus ac ipfos Dominos conftituentes a quibusdam
cenfurarum ecclefiafticarum quibus ad inftantiam venerabilis viri Domini Johannis Slu-
ter innodati & laqueati dicuntur fimpliciter vcl ad cautelamabfolvi.
Defuper neceffarium decretum petentes cc obtincntes,cautionemque dc ftandoju-
ri ac fan&e matris ecclefie parendum mandafcis iftis opus f uerit preftandum ac caufas ra-
tionabiles 6c in jure fundatas, quare ipfi Domini conftituentes quibusdam literis apo-
ftolicis ad prefati Domini Johannis Sluter inftantiam decretis & inlinuatis parere non tc-
«eantur allegantes aliasque quascunque materias 6c exceptiones dandum Scexhiben-
dum. Nec non occafione premiftbrum <5c eorum emergentium & dependentium cau-
farum coram quibuscunque aliis judicibus ordinariis five extraordinariis delegatis vel
fabdelegatis datis vel dandis deputatis vel deputandiscomprehendimusipfosqueDo-
minos conftituentes <5c eorum Jura in omnibus & per omnia dcfendentes libcllum feu li-
bellos 6c quascunque fummariaspetitionespetendumdandumecrecipiendum darique
6c recipi videndum litem feu lites coQteftantesCalumnie&cujuslibetalteriusgeneris
ricitum&honeftumjuramentuminanimamipforum Dominorum conftitucntium pre-
ftandum ex adverfo preftarique videndum 6c audiendum ponendum <3c articulandum
pofitionibus <5carticulisrefpondendumaccontraeosexcipiendum, Teftes quoque Ii-
teras fcripturas privilegia procefTus inftrumentajura&munimenta&quzcunquealia
probationumgeneraproducendum. Ac partes adverfe teftes jurare dc deponere vr-
dendum, <5c contra eos & eorum di&a ac literas a&ainftrumenta&aliamunimenta
contra fpfos Dominos conftituentes produ&a feu producenda dkendum&excipien-
dum, <5c omnia <5c defe&us opponendum <Sc probandum proteftandum dicendum alle-
gandum SententiisDiffinitivis quaminterlocutoriis refpondere petendumacabeavel
cis <5c a quocunque gravamine illato vel inferendo procurandum & appellandum provo-
cationes <5c appellationes profequendum publicandumintimandum&infinuandum A-
poftoIosquefcmelvelpluresinftanterinftantiuscV inftantiffime petendum 6c obtinen-
dum. Ac quecunque alia juris beneficia impetrandum impetratis ex adverfb contradi-
cendum f ufpe&os <5c fufpe&a recufandum ac fufpitionis caufam allegandum <5c proban-
dum. Expenfas damna & interefTe petendum & taxari faciendum ac fliper ipfis fi necef-
fe fuerit jurandum. Unum quoque vel plures procuratorem feu procuratores loco fui
cVcujuslibeteorumfubftituendumeumque veleos revocandum cx onus procurationis
hujusmodl in fe reaftumendum totiens quotiens ipfis feu alteri eorum placuerit 6c vifum
fuerit expedire preienti procuratorio nihilominus in fuo robore duraturo. Et genera-
liter
2.Cap.acr)feQ5er>(aj}e. uerttetiMEMOlUENtmi&om. $77
liter orania & fingula faciendum dicendum gerendum exerendum procurandumque in
premiflis & circa ea neceffaria fuerint feu quomodolibet opportuna , & que ipfimet Do-
mini conflituentes facerent feu facerepolTentfipremillisomnibusocfingulisperfonali-
ter intereffent , etiam fi talia fuerint , que mandatum exferet magis fpeciale quam pre-
fenti&exprcfium. Promittentesinfuper di&i Domini conftituentes , mihi Notario
publico infra fcripto tanquamperfonepublice&authenticefolempnitejftipulantescV
recipientes , vice & nomine omnium & fingulorum quorum intereft intererit feu inter-
cfle poterit , quomodolibet infuturum ratum gratum atque firmum perpetuo habitu-
ros $ totum id & quicquid per di&os eorum procuratores conftitutos fubftitutos vet
fubftituendos ab eis , feu eorum altero a&umfa&um di&umgeftum procuratumque
f uerit tn premifiis feu premiiTorum aliquo. Relevantes nihilominus & relevare volen^
tes procuratores eorum hujusmodi conftitutos vel ab eis aut eorum fubftitutis feu fubfti-
tuendis & eorum quemlibet ab omni onere fatisdandi judicio fifti , judicatum falvi cum
omnibus 6c fingulis neceiTariis & oportunis fub hypoteca 6c obligatione omnium & fin-
gulorum bonorum ipforum mobilium & immobilium prefentium & futurorumacfub
omni Juris & fafti renunciatione ad hec neceflaria pariter & cautela. Super quibus
omnibus & fingulis premiiHs di&i Domini conftituentes me Notarium publicum infra
fcriptum legitime requifiverunt petentibus ipfis a me unum vel plura publicum feu publi-
cafieriatquetradiinftrumentum&inftrumenta, Acta fuerunt hsecHamborchibidem
in domo Capitulari ejusdem ecclefie Annoindidtionediemenfepontificatuquibusfu-
pra prefentibus ibidem honorabili viro Domino Magiftro Bernhardo Witten preme-
moratse ecclefie Vicario & Cafparo Siverdes , di&i Venerabilis Capituli Camerario
teftibus ad premifla vocatis rogatis pariterque requifitis.
Et ego Jochim Nienhufen Clericus Camlnenfis Diocefis fa-
p*MT £\ -1 craque imperiali audroritate Notarius quia praemiffis
1 ^k omnibus & fingulis dum fic ut premittitur fierent &
L ■ J» k^« J agerentur una cum praenominatis teftibus prefens in-
terfui , eaque omnia & fingula fic fieri vidi & audivi
atque in notam fumpfi. Ex qua prefens publicum inftrumentum manupropriafcri-
ptum confeci fubfcripfi publicavi & in hanc publicam inftrumenti formam redegi.
Signoquenomine&cognomine meis folitis&confuetisfignavi & roboravi. In fidem
& evidens teftimonium omnium & fingulorumpraemifrorumfpecialitervocatusroga-
tus & requifitus.
ig. Documentum Notariale , literas citatorias in eaufie Sluteri contra Capitulum
Hamburgenfe Decano ejusdem etaffidentibus praefentatas & infinuatas , recufata
vero acceptione valvis templi affixas eiTe An. 1 f j 2. d. 5 1 . Dec.
In nomine fan&as & individuse Trinitatis Amen. Per hoc prefens publicum in-
ftrumentum univerfts & fingulis cujuscunque ftatus conditionisve exiftat pateat
Q>$$$i a evidenter
878 Urt Mbm Uttb Vt<t<kvi<&tm $ . Period.
cvidenter&fitnotum, quodannoanativitateredemptoris noftri Jefu Chrifti millefi-
moquingentefimoquinquagefimofecundo, indi&ione decima, die verojovis trice-
fimo primo menfis Decembris , Pontificatus fanftisfimi in Chrifto Patris & Oomini no-
ftri Domini Julii, DivinaprovidentiaPapse tertii, anno ejusfecundocirciterundeci-
mam horam ante meridiem , ego notarius publicus infra fcriptus , pro parte venerabi-
lis viri Domml fobannis S/uter CanonicisinfigniseccIefi£ebeatseMarisevirginis//tf?»-
hurgenf. Principalis , in literis citatoriis per venerabilem virum Dominum Bernar-
dum Stein ecclefrx Metropolitanre Bremenf. vicarium & reverendisfimi & illuftriffimi
principisDomini, Domini Chriflopbori archiepifcopi Bremenfis&Verdenfisecclefia-
rum adminiftratoris Brunfwicenfis & Luneburgenfis ducis &c. Officia/is generalis ju-
dicis & executoris in hac caufa infra fcripta una cum aliis collegis cum claufula. Quate-
nus ipfi vel duo aut unus eorum per fe vel alium feu alios &c. a reverendo Patre Domi-
no Domino Petro Dei & apoftolicse fedis gratia epifcopo .#??*<?«// fanttiffimi Domini
noftriPapa?&apoftoliccefedisnuntiofive legato &c. fpecialiter deputati, ejusque fi-
gillo officiolatus uti apparuit fubimpreflb, fub datoBremis in domohabitationis fuse
fub anno a nativitate Domini millefimo quingentefimo , quinquagefimo primo, die
vero Mercurii nonamenfis Decembris publicatis & editis ac per difcretum virum Domi-
num Lubbertnm Peeck Notarium publicum , apparuit fcriptis & fubfcriptis principali-
ter nominatis legitime requifitus , quatenus prcefatas literasCitatorias Venerabilibus,
dodtiffimisqueviris Dominis Johanni Saxen Jurium Dodlori & Decano prcefatce ecclefice
Hamburgenfis, cceterisque Dominis Capitularibus intimareinfinuare&adeorumno-
titiamdeducere, ex tunc ego Notarius publicusinfra fcriptuspraefatasliterasCitato-
rias originales figillatas ac Copi-am earundemad me recepi, &easprsedi£toDomino
Decano , cceterisque Dominis capitularibus , videlicet Magiftro Henrico Witmer
Scholaftico & Michael Schillowen canonico prsedi&seeccleficeHamburgenfisinloco
capittulari confueto fcilicet refettorio vere figillate citationis collationatam & aufculta-
tam copiam manu meapropria fubfcriptamadmanusprsefatiDecaniaffidentibusprse-
dictis Dominis Capitularibus tradidi , fed eas accipere noluit , quare apud eundem eam
depofui, eique ficnomine totiuscapituli, quantummeliuspotui&debuiinprcefentia
intra fcriptorum teftium intimavi infinuavi & notificavi & ad ipfius cceterorumque noti-
tiam indubitatam deduxi , ipfumque Dominum Decanum atque totum capitulum juxta
omnem fuitenorem citavi, quiquidemDominusJohannesSaxoDecanus JuriumDo-
ftor dehmc in refponfum mihidedit, fe cumhisquifibiafliderentinabfentiareliquo-
rum accipere neque admittere nolle &c. Cui in refponfumdedimehujusmodicita-
tionis intimationem fecundum orficii mei debitum illic ita in prcefentia infra fcriptorum
teftium intimatum infinuatum ¬ificatum&adeorum notitiam indubitatam dedu-
ftum velle. Deinde ego Notarius publicus infra fcriptus prcefatam ecclefiam Hambur-
genfem beatseMarice virginis una cum teftibus infra fcriptis acceffi , easdemque literas
citatorias originales figillatas valvis di&KecclefiasHamburgenfisinhominummultitu-
dine affixi , & ad tempus ftare permifi, Capitulumalta&inteHigibilivocecitavi, &
di&as literas originales figillatas ad merecepi Copiam eorundem affixam aufeultatam,
&
(L. S.)
2. Cap. <nd)tt %$t\)l<x$t wn fcen MEMORIEN im 2)$m* 879
& cum fao vero originali concordantem ftare dimifi. Aliasque & alia feci & executus
fum prout a me poftulabatur. Super quibus omnibus & fingulis prsemiflis idem Domi-
nus Johannes Sluter principalis fibi ame Notariopublicoinfrafcriptounumvelplura
publicum feu publica fieri & confici petiit inftrumentum&inftrumenta. A6ta fuere
hasc incivitate Hamburgenfi , fubanno, indi&ione, die, menfe, pontificatu, ho-
ra ac Iocis refpective quibus fupra , Prsefentibus ibidem venerabili & difcretis viris Do-
jnino Nicolao Kremer Canonico Verdenfisecclefise&HenricoWernerLaicoinloco
capitulari refe&orio fcilicet , & ante valvas pnedi£tas ecclefiae Hamburgenfis , tefti-
bus ad pr2emifTa fpecialiter vocatis atque rogatis»
Et ego Johannes Brufehaverus , clericus Bremenfis
Diocefis Publicus apoftolica au&oritate Notarius ,
quia hujusmodi intimationem citationis proparte
prsedicti Domini Johannis Sluter a praedi&o vene-
rabili viro Domino Bernardo Stein &c. Generali
officiali totius Bremenf. Diocefis adverfus Dominum Decanum cxterosque Dominos
capitulares beata: Marise virginis cccefias Hamburgenfis pro denegatione invefturas pre-
bendae & canonicatus edictum 6cc Secundum tenorem literarum citationum a me
tanquam notario publico venerabili & docHsfimo Domino Doftore Johanne Saxe caete-
risque pramominatis Dominis , atque caeteris , omnibusque aliis praemiflis fadtis &
executis &c. Una cum pramominatis teftibus praefens interfui & adfui cVfeci & exe-
cutus fum , ac in notam fumpfi , ideoque prasfens publicum inftrumentum manu
propria ingroffatum exinde confeci , fubfcripfi , publicavi , & in hanc publicam for-
mam redegi, figno nomine &cognomine meis folitis & confuetisfignavi&munivi,
in rldem & teftimonium omnium & fingulorum prarmifforum rogatus & requi-
(itus.
19. M. VITI BRUMMER Pnepofiti monafterii prope Buxtehudam ConfHtutio Pro-
curatorum ad petendum fibi a Capitulo Hamhtrgen/z Canomcatum m f ua Ecclefia
vacantem&vacaturum. An. 1 5- 5*6. d. 50. Dec.
Tn nomine Domini , Amen. Anno a nativitate ejusdem millefimo quingentefimo
*■■ quinquagefimofexto, indictione decima tertia, dievero tricefimomenlisDecem-
bris hora decima vel quafi , pontificatu fan&isfimi in Chrifto Patris & Domini , Domi-
ni PAULI di vina providentia papae ejus nominis quarti , Anno ejus primo in mei Nota-
rii publici teftiumque infra fcriptorum ad hoc vocatorum & rogatorum praefentia,
perfonaliter conftitutus vennrabilis virDominus cVMagifter Vitus Chrummer veteris
monafterii prope Buxtehudam Verdenfis diocefis praepofitus , principalis principaliter
& pro feipfo omnibus melioribus modo via jure caufa ftilo forma & ordine , quibus me-
lius potuit & debuit , poteft &debetfecit&conftituitcreavit&folenniterordinavit
fuos veros certos legitimos&indubitatos procuratores , negociorumque fuorum ge-
ftores acnuneiosfpeciales&generales, itatamen, quodfpecialitasgeneralitatinon
deroget,
SS° Uttunbm ttttb Vl*cbtid)ten $ . Periodt
derogct , nec generalitas fpecialitati citra tamen renovationemquorumcunquealio-
rum procuratorum fuorum per eum ha&enus quomodolibet conihtutorum , videlicet
honorabiles & difcretos viros ac Dominos fohannem Haneckhorft vicarium ecclefic
fandti Petri Buxtehudenjis Verdenfis Diocefis prefentem & onus procurationis iit
fe fponte fulcipientem, nec non johannem S/uter Cznonicum fancti Stephani, /<?-
hannem Kolfemberch Canonicum fan&i Anfcharii Bremenf. fohannem Eckleffyic^
rium fan&i Petri , Nicolaum Frigborch vicarium Hamburgenfis , Chriftophorum
Hepfteden vicarium Bremenfis ecclefiarum abfentestanquamprefentes&quemlibet
eorum infolidum fed quod unus corum inceperit altereorumprofequimediarepariter
& finire poffitac ad erTe&um perducerefpccialiter&exprefre, dans & concedens,
eisdem fuis procuratoribus & eorum cuilibetplenamliberam&omnimodampotefta-
tem ac mandatum fpeciale , ad petendum fibipcr venerabilesDominosprepofitum,
decanum , fcholafticum , totumque capitulum Hamburgenfis ecclefiae , Bremenf.
Diocef. de canonicatu & prebenda , ejusdem ecclefise vacantibus ad prefens vel in po-
fterum vacaturis vigore quarumcunque Iiterarum five alias fimpliciter & pure provide-
ri ac eosdem cum omnibus & fingulis fuis juribus frucTibusredditibusproutintalibus
fierifolitumeft , fibiconferridi&iconftituentisnomine, Stallum quoque in choro &
locum in capitulo nec non corporalem & a&ualem eorundem canonicatus & prebende
poiTeftionem cum plenitudine juris tradi&aflignari necnondeftatutis&confuetudi-
nibusdi&eecclefie&capituli quodcunquelicitumjuramentuminanimam, ipfius con-
ftituentis Domini obfcrvandum prarftandum & faciendum, unum quoque vel plures
procuratorem vel procuratores locis fuis conftituendum & eum vel eos revocandum &
onus procurationis hujusmodi in fe reaffumendum , toties quoties & quando placuerit
& vifum fuerit expedire , & generaliter omnia&fingulafaciendumgerendumexcer-
cendum dicendum & procurandum , que in predictis necefiaria fuerint quomodolibet
& oportuna , & que ipfe conftituensfaceret feu facere poffet in premiius omnibus &
fingulis fi prefens & perfonaliter intereffet , etiamfitalia forentquemandatummagis
exigerent fpeciale quam prefentibuseftexprefium. Promittens nihilomiuus diclus
Dominus conftituensmihiNotarioinfrafcripto tanquam autcntice perfone folenniter
ftipulanti & ftipulationem recipienti vice & nomine omnium & fingulorum quorum in-
tereft feu interefTe poterit quomodolibet in futurum fe ratum gratum atque firmum per-
petuo habiturum totum negotium & quicquid per di&os fuos procuratores , aut ab eis
fubftitutos a&um faclum di&um geftum five procuratum fuerit in premiftis feu quolibct
premilforum. Relevans nihilominus & relevare volens eosdem fuos procuratores aut
locis fuis fubftituendos ab omni onere cujuscunque cautionis folite cun, omnibus & fin-
gulis claufulis requifitis , in & fub juris & fa&i renunciatione ad hoc neceffaria. Pro-
teftantes nihilominus idemDominusconftituens, quod ipfe per quemcunque a&um
five quamcunque cooperationem quem vel quam ipfum in pofterum in hac caufa prc-
fenti facerc contingat veloporteatpropriain perfona in judicio vclextra, non intcn-
dit propterea di&os fuos procuratores vel ab cis fubftitutos in aliquo revocare , niti dc
hujusmodi revocatione fpecialem & exprefTam fccerit mentionem. Super omnibus
&
i. Cap. acf)fe 35et>fo0e, *$tt frett MEMOR.IEN fot »om. gft
&fingulisfepedi&usDominusconftituens fibi a me Notario publico fubfcripto unum
vel plura publicum feu publiea fieri&conficifibipetiitinftrumentumfeuinftrumenta.
A£ta funt hec in curia monafterii predi&iineftuarioejusdomus, quam Dominus Ivo
de Tzefterfflet ibidem inhabitare confueverat, Anno indi&ione die menfe hora ponti-
ficatu quibus fupra , prefentibus ibidem difcretis viris & Dominis Wilhelmo Leonis Sc
Johanne Bekeman trajeclen , & Verdenf. Diocef. vicariis ecclefie fan&i Petri predi&i*
teftibus ad hoc fpecialiter rogatis pariter ac vocatis.
Et ego Gerhardus Trekell Bremenf Diocef. (acra apo-
| IT^ v ftolica au&oritate Notarius publicus quia di&orum
I i Iw ) procuratorum conftitutioni creationi & ordinationi
\-*— - '* ^*Q/ poteftatis dationi promiffioni relevationi ratificatio-
ni omnibusque aliis & fingulis dum fic ut premittitur
agerentur&fierentunaeumprenominatisteftibusprefensinterfui, eaque fic fierividi
& audivi , ideoque hoc prefens inftrumentum manumeapropriafcriptumfcripfi tub-
fcripfi & publicavi & in hanc publicam f ormam redegi , fignoque nomine & cognomi-
ne meis folitis &confuetis confignavi infidemocteftimoniumomnium & fingulorum
premiftbrum rogatus pariter atque requifitus.
20« Copey ES6m. $OMfj(. Sftajefl. ©d&tei'6en att bte #evrttCommiflarien au£cje0«ncjett.
produ&um Spirse 10. Dec. anno if J7»
SJerbinanbf t>on ©£>ffe$ ®m\>m, Ovomifcfeei* $umcj *c, juv aflengeifen SWefjrerbcS
IXetd;$ &
^?f)rft>uvt)i0ert)ni)..?)oc50e6o6met,/ f teben C&etm , gwflcnt>nb^nbec6ticjett/ 2QSirf)aben&
^ 2fnbac6ftmbl!ie& cjefd;rieben Q5cric6t unb Relation, tvatf (te t>ff bie augcjancjcn &et>fcrf,
Commiflion in ben Srruncjen t>nb ©ebrccbcn , fo ftcfc jwrfcben ben (grfamentmfern (teben 2(n*
bec6ticjen 9h ^umb^edjant , Senior t>rit) Capitul ber CoIIegiat-5frvc6en |uv #amburcjf
m einem , t>nb ben Srfamen tmfern &nb beS Dvetct)^ (icben cjefreroen ^urcjermeifrern t>nb dlatfy
feer ©fabt #amburcjf attbers $6ei(S er6a(ten , cjtibf(ic6e <2}ercj(eid;uncj 6«(ben fiir Q3nber6an&*
luncj cjepflecjet afles 3»n6aff£ nacf; (cncjff cjnebicjlicb t>nb freunt>ftcf> t>ernommcn , tmb barauS be*
funben , &a£ g. 2(nbac6t tmb titb bit (bad;en t>(ei fl"t0 , roeifj(id) t>nb roo( cjefjanbelf , n>e(c63 aucj>
t>ng *?on €. 2lnbac&f i>nb 2itb ju fonberm freunb(ic6en t>nb cjnebicjen <20ifleti cjereid;t i4L)ien>eif
aber erme(fe^^6um^apitufl burc6d:*2(nbac6f t>nb £ieb abgerebfe t>nb ftircjcfd;(acjeue t>crbi*
fd^e^ertracj^-^ittdatnunemencjeTOeicjevt, tmbabcjcfcbricbett, t>nb bocf> roir beeben $6ei(en
m ©naben tmb ® uf fen btefe «^treif icjf cif , aucf; 2(bfcf;neibuncj (ancjroiricjen 9fec6t&Surbevun$
Dnbalfoenbtlid^en^mbpfianluncj, Jriebicben^ , 9^u6e t>nb^ntgfeif \x>\Um nocj>ma(n cjene^
t>ig(id;gem in ber ©lite ^ingelecjf t>nb t>erfracjen fe6en , tsooifen roiv (groev 5(nbac6t tntb 2kb , auc&
t6rem cjutroi((icjen€rbieffennad;bav5ube^Q5(eig ju t>or6e(ffen cjeneicjf rotfTen, fo 6abenroh:
m&tm ber^dm^et;f. SWa/eft* t>nfer$ litbm ^ruber^ t>nb ^errn^ €. 5(nbac6f t>nb Zkb
roieberumb t>on neroen infe^en ju t>n|ern Commiflarien , t>ff €. 5(nbac6t ^t6 £itb fteflen »nb
ferticjen (affen, bieroirberfe(ben6ienebetnufenben ; ^emnac^ erfucbenroir tn 9Mmen 6ocfj^
ernatuev d\6m. Sttf. WiaytU twb fuv w$ feibff ai* 9vdmifa)er ftmiQ Sroev 5(nbac|t t>nb Zitb
i»Cfrifl-f3tcv»«fi^ 5;tfff feiemtl
$g* Utftmbert Uti^ Hacnncferett ?.Period.
(jtemit gan£ genebig(icj) becjerent , fte roollen ottem frtblicbcm 333efen ju ©ufem , ftcfr ber ^ocf>en
abermafn be(aben , beeDe ^arfbeicn off einen gelegencn $ag onD 9)?a(flc|bf fur fte erfcrbern, onb
t>etmocjon(}eregfer»nfernen?er(Sommi|tiononen menfd)(?d)en onb muolicfcn Q3lft§ anfcrcn,
(let)urdf)cjut!ic^e^im(id)e0^iffe( tmb ^Gege §u oerf ragen , tnen DarburcJ) tifjer irtr 3rrung abf
(£. 2lnbacbt onb £'ieb baruber erf ennen tmb auefpred^cn, twffte e6 tngeroeigert eno(icr) barbe»
blciben (affen, onD t>emfe(ben nocbfommen , miD Q}o(nuebungtbt!nfoUent)nDftonen,onbba6
alfo €.2lnDaa)t i>n& ^ieb , fte a(sbann berQMnigfeit gcma§, mit u>em 9#ac&t*@prucb enf>
fdf>etDen , unbinen baruberroas bie97otfurflt erforbert, ocrferfigen ; ®o (jaben roir nit vn*
DerlafTen , geDad)tem $umb*€apitfe( i^unt)t mfd)reiben , onb 511 ocrmanen ftd; fcff £.2Inbacbt
l)nb£icbferner&nberfjanD(uttg olfo fa)iD(t'ci}onDgeuolgig merroeifen, Damit Dic ®utt irent*
foalben ftatt ftnben muge , t>nt> nit abermate ot}tie grud;t $erfa)lagen roerDe , onD Daran tbuen &
2JnDaa)t unt) £ieb ein ^Gercf DeS Sriebeng , onb 93 m> font)er annemigtf »nb freunbflia)e> 2BoI'
ejefollcn , cjcaen benfelben m ©naben t>nD. grcunbfcbafft $u erf cnnen Dnb m bebentfen. &tbm
»ff tmferm&miglicben^c&lofj, Q3rag, t)cni)reijef;euoen?:acj5lpn'l^ Anno&c. 3m j^ten
iwferer CKeta) be$ Didm. in 27ten , onb t)er anbern im cin onD Dreifftgftcn 3aren.
£)en (grrourbigen onb Jpocbgepornen 3ofjanfen , pofhtltrfcn otiD beftefftgfen 2Mfci)off $u
Ojjnabriig , onD Jran^ Ottcn Jper^ogen ju Q>raunfa)roeig onb £uneburgf onfern lie*
ben Oljeim 3ur|1enonb2mbed;tigen. *c.
%u CopeyDer^u^i9(id;cn9Mf|r^cf;rcibcn^onDo^^oifcr(.€ommcr^erid;f/ bic^tot)
#amburg unD Da^ (Zapttul Dafclbft betrejfenD.
productum Spirse d. 10. Dec. Anno 1 r ^7.
gcrDinonDt :c.
SJftircjebeneua^cjne&taer^atnunamerfennen, naa)Dem ftcfc jrotfcben Den (Erfomcn imferrt
<vv licben Slnbecbtigen 0?. ^5umb^ea)ont ©enior \>nD daptfei Der €oflecjtaf^ird[)en |U
i)nfern£ieben5rauenm^)amburcjonainem, »nD Den(Jrfamen tonfern »no DeS 9?eicf)s (iebcn
cjctrcuen ^urcjermeiftern ono dxatb Der ©faD ^amburo, anoerd ^beile^, von wecjen D\eftifu*
ftonernentgCaptteld jucje^vtgen^ufer, fo inc Durcb^emeftc 55urcjermetflere fcnD D\atb ju
4)omburcj Derfcbtener 3eit enfroerf , ober nacbmoln cj(eicb^o(eine^^bci^roieDcrumb reftifuirf
roorDcn, onDJfonDerlid^enetit^er^afronat^erecbttofeifenbalben, 3rruncj DtiDgwtfpalt er^
(>o(tcn ; berroccjen bceDe ^efl am ^at)f. Cammer^jericbf in 9\ ecbtferticjuncj geejen cinanDer ge^
wacj)fen , Dnbabcr bte fXom. ^et)f. 9)?at)ft. »nfer (ieber Q3ruber onb Jg)crr , fcerfd)ieneS fiinff onb
fitnffiiaften 3ors an Die ^bmntrDiom t>nD ^ocbgcpornen ^obanfen poftultrf en DnD bcfletf igfen
|u Q5ifa>ofF ju Ognabrua , »nbgran60tten, ^er^ogen ju ^raunfcbroctg enb^tinenburg cin
Commiilion m gut(tci)en Q3nDerI)onD(ung DnD COergIcicf>ung au^geben (affcn, DcrenftcfTa)
aucb geborfomltcf) beiaben , aber berfelben gepflogene auMidjt Q5nbcr5anb(ung obne 5rud)f ob^
gangen , bafj voir Demnocb biefer @od)en inb 3rntng balben, ouf erncnfen ftcof. ^ommifforien
w$ jugefa)vieben ^evia)f »nb Relation , au^ olierfjaubt bevocgenben Q3rfaa)en , onb fonber(tcf)
^3ftan^
2.Cap.acr)feQ5et)fage. wnbcfiMEMORIENtm^om. $$$
9 ^angung wiflen mcl;rer Oiu^c , Jviebettf tmb ginigfeit t>nb ju Q5erf>utun^ roeifevd SQBiber*
tt>iaen«onl)®esancfgjtt>ifc6enl>«t>eni}>avf&eien roiebevumban (le bic£ommiffavienein£om*
miffion ut gttbfiid)er QSnrevbanbfung t>nb 33evgleid;ung t>on neroem fevfigen tmb autfgefjen
feaben laffen : Jpievuf beuefjfen roir euc() in 9W;men (jocbernenf er 5?e»;f. $?apf . tmb fur tms felbjt
al* Dvdm. 5von. $tai;ft. gnebiglici? , ba$ il)v in 21 nfe&ung be£ jutigtl 511 2fugfpurgf im funff tmb
funflfygtfen 3aret)fgerid;ten 3Rcliajon*S$rieben$ tmb ut me(jrer 35efuvbevung OUte tmb Sinig*
feit mit bevDieitffevfigungtmb^vocej?, Darin obevnattfes €apife( gegen Q5uvgevmeit1ev t>nt>
Ovatf) t)ev ©tab Jpambuvg angevegtev Sroifpaft fcafben t>or cuc& am 5?epf. €ammer*@ericf>f
fcbroeben bi$ ut £nbfcf)afff tmferer obbertirfen »on neroen tworbnefen gufficfren Q)nterf)attbfung.
innen fjaffef , »nb procedirf , obert>orfaf>ret, fofein lvfr beS genebigen Q}erfefjen$ eSfoffen tfit
©acben nocl;ma(n in ber ® ufc wrfragen , tmb roeiferer Dieci>t(id;er SueUibung nid;t noffj tt>er*
ben , twb tr erftatf et baran ber $e»;f. WlfytU tmb tmfevn gefeHigen 2$i(len tmb $?ainung. £)a*
fum ^rag Ocn-i 3 ten Slprilitf 2lnno im <§>iben tmb funf|ig(ten. #
$n ba$ $at;fcrficr) €ammer>©ertcf;f/
25. FERDINANDI d\6m. ftdnicjS <Sd;reiben an Da* 2)ottt€apiful in ^amburg, ^vag
d. 14. April 15-5-7,
Serbfnanb t>on ©OffeS ®m\)m SKdmifc&er ftunig ju affen geifen 9??cr>rcr be$ $eicr;$ ii
€rfamen fieben 2Inbed>f igen. $£ir f;abcn eur ©c&reiben au$ Q5vemen , t>om ftben t>nb ^roan^
jigjlen §ag junafl twfcbinen 9#onafS $ebruar»; Mint gnebigficb empfangen, t>nb barauS
cur S&efcfcroerunj roiber ^uvgevmeiflev , IXaff;, &ircben*©efcbtt>orn, t>nb ©emainbe ber ©fab
^amburg oernommen , t>nb rooflen ^muf euct) gnebiger $?ainung nit t>er(jalfen , M$ witf t>on
ben €rrotirbigen tmb J&oc&gebornen 3of>anfen , pojtufirfen t>nb bejtef tigfen 2Mfcf)ouen jro Og;
nabr ug , t>nb gran| Ott en , £er6ogeu $ro Q^raunfcbroeig *>nb £tinenburd; , al$ m ber $tt>ifcben
euct) t>nb ben'gebad>ten t>on ^amburgf fd;roebcnben 3rrung t>nb Sroifpaft t>erorbnef en ^eiferff*
cben Commiffarien ttottrofffigeOiefafiont>nb.Q3erid;t affer^rev gepflegnen guffigen CSnber^
fjanbfung jrogefc&riebcn , t>nb fonberf icb t>nber anbern aucfc ire jmigzft jro QDerben abgerebfe t>nl)
furgefd;(agne ^}ortrag^?»??iffef , fo burct; euct) anjunemen geroaigert i>nb abgefct)riben , ttbetv
fcbicfetroorben, t>nbbieroeilif)reucb nun jucrtnncrrin>t|I, tva^ \$k t>organgene t>nb fonberfii
ber;mig^fugfpurgifcbbegfunfft>nbfunfJsigtlen3ara befd)(oiJen t>nb aufgerid;f 9\eid[)^2fb^
fct>eibe , t>nb txxnn begriffenen Dvef igion#ieben in (td; baffen t>nb t>ermogen , tt>efc()e t>n^ tm
rent5a(ben jm t>era'nbern nft geburen roifl ,. t>nb bann roir bepnben , t>as beme(fen IKcIfaton^gri^
ben t>nb D?etd;^2f bfct;ibf , aud; @e(r a(t tmb @efegent;eit gegenroerf iger $tit t>nb ^eruffe n nacf;,
eud;obbevuvfeabgevebfe^evbifd;e^3evfvag^9}?jttei nif fobefd;roev(icf; nocf> berQ5i(Iigfeitfere
t>ngeme§ fenen, fo fjef fen roir tm$ nif oerfefcen , t>a% ifjr eucb in gepfiogner gutficben Jg)anbfung fo
rnfct)icf iid; , nact)bem bann bep biefen forgefict)en t>nb gefct)tt>inben ^ettffen , t)it 6od;nmt)ermeib;
Hct) ^otfuvfft evuovbevf, ba$ aUmtWbm im ^eifigen Oieicb ^eutfct)ev Nation, grib, Dtue
t>nb 2iinigfeit gepffant^f t>nb erbaffenroirbe, barumbtnroir auc&omb fo t>if bejto fieber fef;en
rooften, ba§if;rmitgemainer ©tabt ^amburgf m ber ©tife t>ovgficben t>nb t>erner <28iber*
roiflen t>nb 3roeif vacbf en fuvf bummcn rouvben, fo fjaben roiv in -37amen ber Didm. ^et;f. 9??a»;f.
t>nfe^fieben^ruber^t>nb^errn/ obbcftimptet>orgeroefene 5vapferf,€ommi(Tavien tvieberum^
^tfft 2, bm
$&4 UxtunUn tmfc Vta&ti&un 5. Period.
&cn committiref wnt) aufgelegef , eucf; tmb gebacbfe t>on #amburcr) nocfrmafen ftir ftd; ju befagen
*>nt> allen mtiglicben Q3(ci{? ftirsuroenben, euct bet&er ^aifc , a(Ier $tt>tfcben eur fd;rr.ebent>eti
(gtraifigfeiten f>a(bcn , (t)od; aufler bcren ^unctcn t>ie immcdiate Dve(igion*<gjad;en fepcn,
t)eren/)a(ben e$ bti tjorberurtem jMgeflen2Utgfpurgifcf;en 9£cid;oV2ibfd;iet) t>nb t)arein tjcrleibten
9?eIigion<grit)cn , beflen bcmclfc »onJg)amburgf , nebcn an&crtt Dfeicb&CStcnuen bitlicf; aud;
$ugenieflenf>aben, geruiglicj) befeiben , $>ni)t>crmug ueflelbcn gebalfen roirben follc) auf treglt*
cr)e , friet)licr)e , bidigc 9)Jiffe( t>nt) 213ccg g uf (id; ju t>erainen t>nt> cntlid; ju twfragen. 3£ic
fcannfo(d)St>nfer5fonigficf}e t>on neuen anfle Dicdommiflaricnaujgangcne Commiffion mit
flcb bringf t>nt> t)ermag. SDemnad) erfud;en roir eud; an> ftotf f)od;ernenter £at;fett $?at)tt.
Dnt) fur t>n$ fefbft , afs Ovdm. 5Cuntgf f)iermit gttebigs t>nD ern|lli^>^ QSfeif? t>ermanenut t)nt) bc*
gercnbt , bafj if>r auf mef>rget)acbfer Commiftarie wrner erfort)crn geborfamlicr; crfcf)cinet , ber*
felben gutticr) .£)ant)Iung abroartet, tmb cucb barin Dev ©ebtir roeifen faflet, aud; bcrmaflm
fcbit)Iid;t)nt)gct)0(giger5eigcni)nt) fcaffen roollet , fcamtt Dte ©titlicbfait etvrS $ail$ ftobt fin*
i>ent)ie<E)ad;e t>crtragett/ t>nbt^rbait)erfeifdt>mbfoi>iIIruf)iger t>nt) in friet>Iid;er ^linigfeit nc*
bcn cinant)ev roonen t>nb (ebcn mdgef , batf roirbef font)er 3tvei(fe( eucf) jro merer Dfue t>nb aflcm
€Httengeraicf)en, tr)r crftottetaucbbaran t)cr ftapf. CD?at;tt twb t>nferngcfefligen23Siflent>nt)
£9?at)nung. Q5eben auf tntferm ftuniglicbem €5d)(oj* ^rag, ben t>ierjef)ent)cn Qqq Sfprilte,
SCnno im (tben t>nb funffjtgeflen t>nfcrcr Dfeic&c t>e$ SJdmifc&cn iro ftben t>nt> jtvanfcigfl cn / t>nt>
fceranbew imeint>nbt)ret>fligcften«
gcvbinant), mpp.
Ad mandatum Domini Regis
proprium.
J.! Jonas , D.
Vice-ganfcler. 2ud $ #ircf;ffagen. mpp.
33. GEORGII ArchiepifcopiLiterae , quibus Theodorico a Drochterfen primum bene-
ficium vel inEcclefiaMetn>politana//rfw£#r^«/£, vel collegiata Breme nfi ad
Stephanum vacaturum promittit. Anno if6$. d. 19. Sept.
Univerfis &fingulis prasfentes literas in fpecluris GEORGIUS Dei gratiaConfirmatus
Archiepifcopus Bremenfis <k Verdenfis Epifcopus , Adminiftrator Mindenfis 3 Dux
Brunsuicenfis c\ Luneburgenfis &c. Salutemin Domino fempiternam, Vitasacmoram
honcftas , tum etiam bonse fpei indoles & fingularis ad humaniora ftudia inclinatio,
quibus honefti Viri Domini Simonis a Drochterfen , Reipublicaenoftrc6>tf*&w/£f Con-
fulis, filius Theodoricus a Drochterfen > nobiscommendatur, facit nos illi adgratiam
faciendam inclinatiores. Ideoque ut tanto melius pra?di£tus Theodoricus in cceptis
fuis ftudiis prorlcere , Ecclefiae 6c Reipublics Chriftianse , etiam huic fuae patriae aliquan-
doufuiefTepoflit, nosillideprimobeneficio cumomnibus fuis juribus Sc pertinentiis,
fivefit Vicaria, Vnebenda, Canonicatus , vel qu<evis alia diguitas , quod ab hine in
Metropolitana noftra llamburgenfi Ecclefia t\ collegiata Bremenfi ad fan&um Stepha-
num prius nobis vacaverit, fpem facimus 5c authoritate noftra providimus, ita quod
iftius
a.Cap.a*feg5tyIa0e. oon ten MEMORiEN im ftorn* m
iftius perProcuratores fuos ad hoc inftitutos tempore vacationis fuae prse aliis capax
efie poffit. Mandamus itaque prsedi&arum noftrarum Ecclefiarsm Decanis , Senio-
ribus & Capitulis , nec non univerfis fubditis noftris prsefentium tenore , ut ad hanc no-
ftram provifionem tempore vacationis reqirifiti , praedi&umTheodoricum, velquem-
vis alium fuum legitimum Procuratorem ejus; nomine ad illud vacans beneficium ad-
mittatis, & noftra au&oritate in corporalem realem & a&ualem poffeflionem jurium-
que & pertinentiarum iftius inducatis & inveftiatis & defendatis induftum amoto
quomodo libet detentore ab eodem , fibique tum de frudtibus , redditibus , proventi-
bus,juribus & obventionibus univerfis & fingulis refponderi faciatis, in majoremfi-
dem hujus , fecimus noftrum Principale figillum huic appendi. Datum in Caftro no-
ftro Petershagen, Decimo nono Septembris, Anno Miliefimo Quingentefimo fexa-
gefimo tertio.
24. Traaatenunb^}ev5(cic&jt\)ifc6en Wegurffltc&e Jg)orf?etnifc&c D?dt5e unb We 3bcjefanWe
i>c$ 2)em?Capituls $u #amburcj A. i 5-76« d. 1 8. oaobris $u ©egebera, aufecricbfef.
(ex authentico.)
311 ttifien , tw#W«i acrfc&tnenben t>ier$er)enben Augufti WefeS fecr)S unb (tcbenjicjften 36«ft
m$ freunWicr)er DWguncj , We €We unu gijrenueffeparoeU 2Utti30w unt> ^attg 25lo*
ttte, mit uenSlbcjefan&een cin$£bwirWcjen $r)umb;<£apittel$ ju £amburcjf, D.trjffcfcael
»et>cr, ^bnmb^ecbanf, J&er 3or)an £<f Icff , Bartholomeo Jufto, imuerfmcfltcbe
23ereWmcjcjer)abt, roag maffcnt)ieam^aiferi.i£ammer^ert^t fXeAtfftengfee ©acf;en &w
fcben bem £>urcr)(eucr)ti0en £od?cjeborncn gtir(ten unb Jpcren, £ercn ZMffen , €rben ju
norwegett, #er$ocjen ju edblegwta}, 6o!fiem, Storwarounb&er&ier)tnar|cfeett,
©rafen &u (Dl^cnbitrcje unb ©clmcit^orfl , unb etnem €r>rmurt>tgert $bunv€apittef,
»ucjtencjufiicb»cr0(icben unbin^nftanbgcbracfcfroerben, barauf bann forooi r)od;get)acr>te
gur (lcn , dittty obgcmeif . a\6 be$ €brt\>irWcjen $r)um>€aptttel$ 5lbgefanf en , folebc^ afleS tw
©ebur referiret unb juriicjf 0cbraer)t (jaben , alfo t>a(j bar)er roeifer erfolcjf , baf? beibevfeifc eine
^Biuerjufammenfdfjicfun^ ju fernerTraaation ju ©ectebercje, r)eufe t>en ctcr>fjer)ent)en G£to-
bris WefeS fecr)S unb fteben|icjften 3rr)arS bcroifltcjct , unb uarattf t>on bocbcjeDad;t$ gurflcn , We
€We, C&renuejteunbgrbarepartfel&attsot», ^attf^Iomeun&Gafper&oyer, gur(t?
Iid)e wrorbnefc fXetbe in ejnu#famer Q}oflmacf;t , tmcjfeicben t>on roecjen eins ©rroirWgen
$6unv€apitfel$, We gbrivirWcje bod?cjeIarfe*>n&£rbare£ertnict)ael Kcfccrs, berDvecf)?
tenDoaor unb ^f)um^4>ecfectnt , £er ^obanQcfeluecr, Senior refidens, £er 3or>an
Cgcf leff, JperKtdbart canXOalbc, unbBartholomcus JuftusSecretarius, aucbtncjnucjjj
famerSQoflmacbt ancjefbommen, unt) fyabtn We©ad;cn nacf; Q^otfroft bcrebef , s>or(jant>e(f
unt) ie§(!d) ium €nbe befcblofien unt) Dorabfcbeibcf.
97emlicb t>agber5(mtmanniu€rteeott> t^icjerun& afle funffficje, fo r»cit Wefer Q)or*
tragf cjefpecificiret ifi, »on roeejen bocbcjcbacbt^ gurften foflen unD rooflen »on roecjcn ber
tanW©tifer €, €/$r)umb*€apittefe im5lmpt CMttow beiegen, bcm^ecbant, Senior unb
Capitfel, unb ibrem Q3efer>f^abcr in^amburgf,afle5eit tnben 8. $a<jen Martini, obn afle
Exception unt> 2(u^fiuc&t entric^f en «nb bejaicn. terpita) an ^cl^^nre , tin f)mt>ttt unt>
Q:t(tt j ncmt
$ 8 6 U r£mtt>ett Uttfc nacfcrtcfctett $ . Period.
neim unb ftebenjigf SJWartf fed>^ ©c&illincj neun ^fcnnmcj ; 3>ure uttc» Ceejee>&c*cjcjeti
fcicr jefjen 2Bifpel ctncn fcafben ©c&cffel, Oiocff;oner etn f;unbert uni) Drei unD funnfjigf , jbiet#
<BelC> acjjt unt) nroanjiflf Sflarcf Drcijefjen (^c&iflincj t)ier ^fcnnincj, tfete (kwecf ee (0el&,
t?ier$eben9Mxf neun@d)ifltncj fed;Ss])fenning, nocr;&tenffc(5eI&$roan§ig$?arcf, $\xv
ter^&orns (Bel&, jrodfff SJftarcf fed;e? @d)iflincj, SwewiUejer <8>cl&/funff unb wr<
^ig$?arcf, nocbeinen^ifpcfDvocjcjen/Un&tva^fcnfiberPrsepofitur, Decanat, §fjumb*
Captttef unb cjctn^e Cfevtfei bi nnenJ^mburgf oon^ffere^ero ijtgcgeben unb bejafef roorben,
eS fei bierinnen fpecificiret ot)cr nid;r cjefpeciricivet , Doc| fofl afleine Dieg 3fjar an QMDe, ft&t*
neunDDCocf~>5dmrn, roic (jierinne fpecificereta(IeutiD/eDe perfele in Dett acr)t§agen fcf>irft
f linffrgen Martini erflaDet roerDen , autfgenommen bc\$ 9fta|t'@3f)cff , gaDem^oI^ unD 5?dfc.
Jertter ift t)orabfd>eiDet t>nD beroilltaet Dag cjletc^er ^3eftalt t)er Slntpf raan 5« tTrtttow
ifciger t)tiD f linfftiger oon roegen JurfK. @n. follen onD roollcn nottrofftig 23urof)eI§, $u Q3er>oflf
De r 5vtvct>en , Derfelben Jpdfc t>nb t)e^ (Captcteld 25ortis Unfev^ctffuncj , »ff <2rforberung Detf
$f)umb*5)ed)ants »nD Capttfeftf oerfdfjaffen , alfo Daf? fofa) #oI&»on Dem Slmtman audcjcroie*
fenonDgI)enpoppenbut^Iant)aS2&af]er gcfurct roerDen foll , Dod) Dafj DasgapitfelDaS
groffe $£im>boI& , r>ff Dcr c^tcDc , i>a e^aer)outx>en ivorben, facjen faffen fofl^ DamiteSDic&ufe
Daf)ine fbiiren fdnnen.
07oct> roif unD foll Der Slmfman ju ^rifforo i^iger tmD fiinfticjer ettt r)unt>ert mb funf*
jiejfc $at>m $>ol% Bucfcen^olrjee , nad; gemeiner poppenbitctelfcfoer $?aaf] unD Zd&
gc, DffDa^ £anDfcfjen, DnDalfofortinDiefecbiffcoffDie^fller, of)ne alle Detf <Zty\tttl$ ooD
tbrenQ3nfoficniicfenIa(Ten, uffeincn geroiffen^agf btnnenacbf §agcn t>r)or oDcmacf) Jacobi
of>ne afle JptnDevuna , 2Irre|t, Bummer oDer Exception if>rcr g. @). Derfelbcn 2lmptltufe
MiDQ^nDertfyanen, in^amburcjtoom(55vn)urDicjen^:6umj€apifteI, t>nb ir)jrenS8efcr;Ir)a*
bern frci m empfangen , Dod; oon poppenbuttel bi$ gf>en &amburej£ $u ©d;iffe t>ff beei €a<
pittete QJnf often.
fcesejleicfeert aud) foflunD roill ber$nipfrnant>em$r)umb*S)ecI;ant (£apitfelt>nbir>
rcm Q3cfef)fbabcr jrodlff f;unDcrf cjutcr 25ucfeenerer 3>Ar&cr ^olrj , /et)c$ QSober t>ff t)ier t)ttt)
jroanfcicjfoollc^eefe, ai^ju^amburcjegebrducbficl), cjcrccbnct, Qbarlid; onD afle 3^r
fur Jacobi of;ne afle QJnfofren t>nb C£)ar)rleguncj De£ (EapitfelS oDcrDer3!;ren, Der %\)6lt oDer
Der 33f)dr f)alber , in ^amburtj^ in if)tt ©eroarfamb liefern lafjen.
Xtfettet tftoorDragen ba$ cjcmcltcm ^bumb^emanf , (EapitrcIDer ir)ren Q3efelc!;6abcr
t>on cjet>acf)tent Slmptman mCritton? i|unD onD ftinftig ein bunDcrt t>nD funfiicj^arcf Wap
<&t\t> \n Denacbt ?agen Martini jeDed 35ard of)neafle^bfur|ungfolentricJ)tetroerDcn, c^
fct SOteit, oDer ffeine flflaft. <£nb fofl Darju, roenn9)?a{lt)orbanDen oDer frcmDc ©roeine
tn Dic 0}?a|t genommcn roerDcn , jcDen oom Prxpofito & Decano,prabendatis unD Den
^bumb^ercn biS off jtvdlff ^erfonen gerecbnet , fed;s ® toeint in Die sjfla|t oorgunfttget onD
jucjcialjen mcrDen , o^ne €ntgeftnifi oDcr ^al^^ejabfung , t>nD gfeid>rool Der ein I;unDert onD
funftigf Wtatt ^aft^elDe^ (neranne im cjeringflen ni*t abcjc$ocjcn , befonDern gfetd;rool
^erfid; onD alle 3f)ar crlcd)t rocrDcn.
^}nD ift r>tvmit t>er.fjlid;en t>nD enDtlicb oorabfcbeiDef , DagDerProceiTam^apf.dan^
mer^evic|)tt)oncjemelten^um^ect)anf t>nD€apittcl feigen 3.$.®.Dcrthwcjenen€a'
pittcf^
a.Cap.gcfrfe Q5ep(gfle» wtt fcett MEMORIEN im 2)om. §57
pitfef$£ank@uter(>albercret$jf, &temiteingeflelletfcin, t>nb tn t)em @tanbfa(een£o|lej)ef
t>nt> Die Prothocolla t>nD Recefle auSroeifen / flifle |lef>en fofle , fo fern etne gnugbaffte Origi-
nal Q)erfd)reibung erfolgen rotrDf , a(fo t>nD fcer<je|klt , t>ag Diefer Q)cr?>raaf t>ff funfff jigf i§f
neajTfo{c}ettbe3f)are, t>on dato an$ured;nen fofl roevDen fcevjknDen , baf? mtttferrceil t>om fei*
nem §bei( am €ammer*©erid)f fofl roevDen procederet , Da§ aud) Durd; beibevfeifg Procura-
toren Diefer ^jorDracjf cjericbfltd? fof notificiref t>nt>ad a£ta t)ber.cjeben tver&en , tm @5eroe(b $u
entfjalten , t>nD fofl Der itat;f. €D?at>tt. Confirmation f;ieruber t)on % $♦ ©♦ *>(T t>erfclbcn £Su*
foften impetreretroerben , 3(>ren g. @. tmDDem gapiftel bei&erfeitg ju #ute. £>od) foli Die*
fer <2)ti( jhnDtber ©acften, tmD fufpenfio liti.s am ftapf. Cammer @eric|t Dcr $eupt*®ad>cit
linb nad; tjcvpieffuncj rpecificirfer3^verg.@.t)nDDcvfc(bcngrben, imajeicfeen Dem gapitfel
an ifjrer recftflidjcn JorDcrung tntDProceffad reafTumptionem caufae in eventum t>frorbef;afe
tcn , Qcmt} t>nD gfjar tmfcbebtlicb fetn , in Dcm ©tanbe a($ cr igo !lcr>et , t>nD fo(I aud) mtf Diefer
obvjefa^ten funfftfef 3(jaren f etne QSortrruna, nocf) prcefcription , roie Die s&mmcr jtt Dvecbt e
crDacbt, obevjudicialitervel extrajudicialiter0cbraud;tn>erDenfan, funfftiajtd) t>on 3r>
ren 3* ©♦ oDer Derfeiben grben angejoijen , oDer bem£()umb<(£apitrc( t>nD if>ven 9}ad)f onimcn
fr)urgcroovffcn tt>erDen7 befonbernacb&erfliejTuna, obgcfpecificivtev 3(jarc res& procefTus
totius caufe integra fcin, absque omni pr£ejudicio, al$ fo(cbe ©acf>e , UJO, gctt Dtcfer
.£)an&e(un# am ffaof. Cammcr^ertcbx t>nD fonff geroefen t>nD nocb tft. ,
SuDemcfoI obberurtc 5(u^abe an @e(De |)ure , S)ienfk@5el&c , $?afc@Mf, $ow,
#of|, ftbolen, t>nD afletn f>irinne cjefpccifkeret obertmaefpectftceret, tJerfianDen roerDen De-
cano6cCapituloju(CtftenunDjubeja()(cnfineomni exceptione temporis vel qualitatis
collegii & perfonarum, rote ftdr&ie tm btflio, Didm. 9vetd;g (jetftbcb oDer rot Itflcfr bti gN S.<&
unD Derfelben grben , oDcr Dcm Capif tel t>nD Dcn ^crfomn juf ragen f onf c i|unDt t>nD f unffttd)'
ficj) , item fine omni onere exactionum precum & contributionum tam ordinariarurr^
quam extraordinarium , c^fctJu9ietd;d^oDcr^anDtftCUr*
233te Dan 3. g.©.unDDcrfc(ben€rbenPraepofitum, Decanum, Capitulum t)nt)
gan|e ©crifei /e<jen 3Dermenntcl)(tcf;en Diefe^ $<mbtl$ t>nD >2)orDraa^ (>a(bcrfo(t>nDt>?t(mif
©naDcn t)ortrcDen t>nD gerocbrcn.
m ^ar^c^enfor3.5.@.Dtc^?acf;f6cibcntnaflcnt)br^en, tt>fe Dad^amcnbabcnmagf
tam jurisdidionis , utilitatis , fruitionis Sc operum prajftationis quam Imperii Dic gcmel^
fen t>ier§ef)en2>or(fer diaorum annorum o(;ne jtmd)m<lintxaQbt$§l)m'<&Qp\tttieMbS)tv
3rcnju^ebraucf;en.
Q5nD Damit ?6um^robfl SDec6ant »nb €apttfe(t)nDDtegan|c©crtfet btefe^^or^
bvaQ& unD t>cftcr $altimg_ bti i^rcr g. ©. unD Dcrfelbcn ^rben Deflo gemiffer t^o t)tiD f unflticf>(ic&
fein mu^en, a(g if^ t>ann>egen9f*g. ©^nDDerfelben^rbcnQSorDraaenbcmtfl^f^nDt^ora^
fcbetDet Da^ 3.g.@.foflen tmDroiflen Durd;t)icrt)om5IDeI tmgurflenfbumb^olilemmtu^
famb gcfeffcn, tmter ^brer etgener ^DanD t>nD@t'e()e{anu^a(ftta ajfubbttmD^erburflung,
n>ie im ^anbt ju ^oiftetn cjcti>onf(t'c£> , n)mn Praepoiito , Decano& Capitulo t>nD tr>reta
^acbfommen, aifo Daf? aflc funfF3bar neuroe Q3urgfd;afff DurcbanDcrc g(etcbgefeffcnct)om
SIDclgefcbeben, t)nDfo (anae, b\$ Da§c^ c^efcbtcbf, Dtetjfjortaemcr^m^cnDafm^trcfflc^
f;aff f en »nD obligircf fctn foflcn , bi$ t>ff Dic ncutvc £jfetc^e Q3crburgun^
m
UrEutifcett nnt> Hacfertc&teri
j.Period,
^2)e$tt>0flM 36v. $. @. Prapofitum, Decanum & Capitulum, in $tict># ©djufc
tin&^cfytrmljalten, falvis privilegiis , ftatutis & confuetudirnbus EcclefixHamburgen-
fis, allc£cjefreu(id)unu ofjne ©effxrfce.
3n Q3rf unuf ber $Bar!)eit »nt> ju fteber feejTer Jpaffuna fein oiefer RecefT jroo eins glct*
d;en£autdt)faerid[)fet, fon)0(»onuen5urftlic5cnQ3erort)neten9ietf;en, altf ^aroel dianfion,
#an$$8fometm&£afper#t>tcr, aIdt)cnantt)efent)enJ£)eA,cnue^€a|.Mtte^, Jperen $)licbtld{t'<
uerc$,$f)umb^ecf)anr, |)ew 3ol>an @d)(ufer , Senior , Sptv 3or)an €cf (cff , J^cr^icbarf
t>om 5Ba(be,unt)DemSecretarioBartholomsEo Jufto, mif etcjnen ^anben t>nrerfd;rieoen,
fcnb mit i))ren aen>onf(id;en ^itfcDaff ren tterflegctf , root)on ibcm tytil ein jucjelMer. A&um
(getfebergetm ^arc nad) Cfrrifti tmfertf #(£ren t>nt) @c(igmad;er6 ©eburt, (2in$:aufent
§unfFJ)unDerr (§>ecjj$ unt) ©iebenjtcjf / uen a$tjcr)et>cn $?onattf "Zqq Oftobris.
(L. S.)
^attocl Otar^ow.
(L.S.) (L.S.)
#ang QMomc. (Safpav Jfpoper.
manuprop. mpp.
(L.S.) (L.S.) (L.S.) (L.S.)
©Wc&el9M>erD. 3or)anne$ <2a)(titcr. 3or;an£cf(eff. Richardusa
Decanus.mpp. fft. m.m. Walde. flt.
CCrtfce fees iZxficn Zfycile 2>rttter 25«tt&.
(L.S.)
Barthol. Juflus.
Pag. q.
m. I
59.
m.
7S-
107.
186.
in.
infr,
202;
in.
inf.
10?.
inf.
104.
init.
mcd.
lie§
2>nicftfe&ler.
Pag. 205.
©tifffuna.
rationc. 20J.
fcriba . fur fcribam,
Stephani in Pctro. 206.
fcu proSt. 244*
48. pro 84. 299.
ftc&c - St. 345.
apud • Cap. 384.
Ganfelbcrg pro eam&rigbc . 42?-
13. pro 14. 488.
28. 489.
147. 495.
infr. in ftcv »ierfen ?cilc uotn <£nbc ttf &k «»o.
3<W 94« auigclflffcn. »33*
mcd. ^.
nicd. 96. fttT I4f.
infr. 74, - 75.
bct (106.) licjj n. i2r.
mcd. liejj VENT fur VERNT.
inf. - jn>i> - jtvci.
mcd, • «iici • dici.
imt. • feriis - fcrris,
init, • FETRI - RETRI.
iait. DiJhibutorcy.
init. 1462, - 1502«
mcd. ci - cis,
mcd. Viconcm - Elcbcico,
mcd, 27* ': 17*.