mm
m
0
HORTUS CANALIUS
SEU
PLANTARUM RARIORUM
QUAE IN HORTO BOTANICO ILLUSTRISSIMI, AC EXCELLENTISSIMI
JOSEPHI MALABAILA COMITIS DE CANAL
COLUNTUR,
ICONES ET DESCRIPTIONES.
AUCTORE
I GN. F R I D.
T AU S C H,
M. C. BOTANICES OECONOMICO - TECIINICAE TROE. EXTRAORD. TL, SOC. LITT, SODALI.
TOMUS PRIMUS.
f
P R A G A E.
EX TYPO- ET LITHO-GRAPHIA TlIEOPHILI HAASE.
utjem» turi tutum,
MDCCCXXIIL
wmmmmmm
mm.
wm
lAsjdbl
AAMA/W.
Rem herbariam heic libare lubet, quae quondam paucarum plantarum erat scien¬
tia; hodie vero copia detectorum evasit omnium amplissima.
Linne in praefat. ad Species plantarum .
\ x\
jnrpvin
wm
SUAE CAES. RE (V. MAJE STATIS (OXSILIAIUUS INTIMUS ACTUALIS ET
CAMERARIUS, ORDINIS RECV S ARDIXIENSIS ST MAURITII ET LAZA
RIEaUES, SOCIETATIS CAES RECk. PATRIAE OECONOMICAE IN KEO
XO BOHEMJAE PRAESES, ET PLURIUM SOCIETATUM LITTERARI
__ARUM SODALIS. -—-
A: {J
fjotr
/ctf>
ILLUSTRISSIMO AC EXCELLENTISSIMO
DOMINO DOMINO
'
JOSEPHO MALABAILA COMITI de CANAL,
SUAE CAESAREO - REGIAE APOSTOLICAE MAJESTATIS CONSILIARIO INTIMO ACTUALI, ET CAME¬
RARIO, ORDINIS R. SARDINIENSIS STI. MAURITII ET LAZARI EQUITI, CIVI PRAGENSI HONO¬
RARIO, SOCIETATIS C. R . PATRIAE OECONOMICAE IN REGNO BOHEMIAE PRAESIDI, ACADE¬
MIAE R . SCIENTIARUM TAURINENSIS, SOCIETATIS C. R . OECONOMICAE VINDOBONENSIS, ET
STYRIACAE , OECONOMICAE IN SAXON IA, AGRARIAE CRACOVIENSIS MEMBRO, SOCIETATIS C.
NATURAE STUDIOSORUM MOSCOVIENSIS, LITTERARIAE CRACOVIENSIS, OECONOMICAE IN B A VA¬
RIA, NEC NON OECONOMICAE C . R . MORAVO-SILESIACAE MEMBRO HONORARIO etc . etc.
VIR ILLUSTRISSIME AC EXCELLENTISSIME!
Innumeris illis, qui T e venerentur, non solum adnumerari au¬
deo, quin imo princeps eorum considerari velis remisque adlabo-
ro. Quapropter occasio, venerationem profundam Nomini Tuo
testificandi, nec avidius a me exspectari, nec cupidius arripi potuit.
Tanta enim Tua sunt, tamque ampla de patria, civibus, et
scientiis merita, ut omnes Temet excellentissimis carae patriae
viris accenseant, et unanimi veneratione prosequentur, imo et qua
indigenum omni jure considerent. Juvenili aetate in rebus milita¬
ribus reipublicae dicata, provectioribus annis in vitam privatam re¬
dibas, nec ullam ommittebas occasionem commune bonum omni¬
mode promovendi, et vestigia ab omnibus aestimati parentis Tui,
Ludovici Malabaila Comitis deCanal regis Sardiniae in aula
Austriaca legati, secutus scientiis indulgendi.
Hac ratione magna Tibi merita parasti eo, quod instituti pro
pauperibus, et orphanotrophei solertissime curam gesseris, quod
proprium institutum pro viduis famulorum creaveris, quod innu¬
meros hominum erioxylon tractando, et nuperius syrupum e rapa
Betae coquendo accupatos sustentaveris; partim illis hortum egre¬
gium in villa urbi adjacente fundando victum suppeditasti, in qui¬
bus, siquidem civium salus diu noctuque ante oculum Tibi ver¬
sabatur, nullis unquam sumptibus pepercisti.
Hortum, cujus hospitales umbras omnes urbis nostrae incolae
avide quaerunt, et quem singulari sollicitudine, et solertia exorna¬
sti, non solum animis civium restaurandis, verum etiam scientiis
dedicari voluisti; siquidem jam anno 1791 proprium hortum,.bota¬
nicum, et plura ampla viridaria ibidem fundasti, ibique cathedram
Botanices philosophicae erexisti, in quo munere clarissimi viri
*
Franciscus Wilibaldus Schmidt, Mikan, Nowodworsky, et Pohl ex-
eelluerunt.
T e auctore, et fautore benevolo clarissimus Schmidt, in quo
sacrum scientiarum fervorem accendisti, primum historiae natura¬
lis in regno Bohemiae museum in Tuo horto publice instruxit;
T e auctore eo adductus est, ut plura rerum ibidem collectarum
nonnullis elaboratis publici juris facere potuit; Te auctore primam
Bohemiae Floram, quae plurimis sui temporis palmam praeripit,
elucubravit; T e auctore Hortum Canalium iconibus 400 illustratum
perfecit: quibus continuandis invida Parca obicem posuit. Tuo
indefesso fervore, quo civibus prodesse semper voluisti, qua prae¬
ses c. r. societatis oeconomicae non solum necessitatem scientiae
botanicae pro oeconomo probe perspexisti, et ab anno 1813 scien¬
tiam botanicam ad doctrinam, quo majorem attigit perfectionis
gradum, praeprimis oeconomico - technicam extendisti, verum
etiam nuper elapsis annis eos, qui inter ceteros excelluerunt, ad
accendendum eorum pro re botanica fervorem, praemiis donasti.
Verum tamen non solum unam horti partem scientiae bota¬
nicae destinabas; sed etiam in villa huic juncta pro societate oeco¬
nomica nova instituebantur experimenta, novaeque perutiles ad¬
hibebantur, et publice ostendebantur machinae, et nuperius circa
700 specierum fructuum horaeorum in usum consortii pomolo-
gici alebantur, quo praecipue eorum species in patria nostra in¬
notuerunt.
Tua de scientia botanica merita tum in nostra, tum in ex¬
teris regionibus ab omnibus agnoscuntur, ita ut clarissimus Spren-
gel in historia Botanices Tui cum laude mentionem faciat, et cla-
rissimus Hoffmann nomen Tuum in regno plantarum proprio ge¬
nere „Malabaila u dicto aeternae posterum memoriae tradiderit
Quodsi etiam licitum sit, viro tot, tantisque meritis excellenti
majores suos alta mente respicere; tamen nunquam fecisti, sem-
perque singulari liberalitate, et humanitate excelluisti, quibus sin¬
cerum omnium amorem, et aestimationem Tibi vindicasti.
Quamvis autem de solo paterno, et scientiis quam optime me¬
ritus sis; tamen Fautor Excellentissime! ea, quibus me cu¬
mulasti, beneficia omnia illa exsuperant, ita ut cuncta enumera¬
turo verba deficerent. Ab eo enim tempore, quo arenam acade-
micam intravi, et praelectiones botanicas audivi, quae hujus stu¬
dii amorem potenter in me excitarunt, nullum T e generosiorem,
et liberaliorem fautorem cognovi, Tua e que inprimis benevolen¬
tiae in acceptis habeo, quod cursum academicum absolvere, et
omne a studiis mihi concessum tempus lustrationibus in patria
nostra botanicis vovere mihi licuerit. Nunquam destitisti nova mihi
favoris, amorisque Tui stabilire exempla, meque ab anno 1815
ad cathedram Botanices oeconomico - technicae evexisti. Quas
grates Tibi debeam, cum omnia, quaecunque habeam, a Tua
singulari in me benevolentia, et sapientibus auspiciis ceu fonte
proveniant, verbis exprimere imparem me sentio, quapropter
occasionem, grati animi specimen publice manifestandi, ardentis-
simis exoptabam votis. Rogo itaque Fautor Excellentissime!
ut primitias laborum meorum, quae ex Tua segete progerminant,
qua exiguum aeternae venerationis in Te meae, gratique animi
specimen suscipias, mihi que ignoscas, si hasce Tua mihi prae
omnibus aestimanda, et cuique bono profecto grata imagine con-
decorem. Quodsi primo illi lucubrationum mearum fructui, cui
maturando fomitem in me primus excitasti, aliquantum arriseris,
felicissimum me depraedicabo, atque indefessus pergam, trami¬
tem mihi a T e assignatum prosequi, ut scopum mihi praefixum,
Tuis satisfecisse votis, attingam. Indulge precibus meis, Illu¬
strissime ac Excellentissime! mihique, ut semper fecisti,
favere perge.
Laborum Tuorum fructus aeterne prosint, atque celebren¬
tur, uti gloria, quam nullus unquam erodet temporis dens, nulla
unquam obliterabit vetustas. Quem enim virum tanta decorant
merita, hujus encomia Horatius his canit verbis :
Illum aget penna metuente solvi
Fama superstes.
Tuus
devinctissimus
Ign. Frid. Tausch.
-
Gladiolus imbricatus .
...
GLADIOLUS IMBRICATUS.
GLADIOLUS. Linne. Aiton.
Classis , et Ordo.
Triandria: Monogynia. Linnegen.pl. Monocotyledoneae: Irideae. Jussieu gen. pl.
Character generis.
Fructificatio. Spatha uniflora, bivalvis. Perigonium superum, tubo curvato,
limbo sexpartito ringente, laciniis inaequalibus. Stamina tria adscendentia
sub labio superiore. Antherae erectae. Germen inferum. Stylus filiformis*
Stigmata tria. Capsula trilocularis, trivalvis, polysperma. Semina alata.
Vegetatio. Herbae. Caulis simplex. Folia alterna, disticha, vaginata, subulata,
aut compressa (tetragona vel ensata). Bulbus vertice sobolifer. Flores spicati,
coronarii.
GLADIOLUS IMBRICATUS.
Differentia sp ecific a, et Synonymia.
G. floribus spicatis, confertis, secundis, subnutantibus; perigonii laciniis undulatis,
acutis, unguiculatis, basi hiantibus: labio inferiore quinquepartito: tubo
spatha acuta breviore; foliis ensatis ; bulbo deplanato.
Gladiolus floribus uno versu dispositis minor. Bauh. pin. 41 ?
Gladiolus imbricatus. Linne spec. pl. edit. III. p. 52. Willd. spec. pl. I. p. 212. Roem.
et Schult. syst. veget. I. p. 407. Marsch. a Bieberstein FI. taur. caucas. suppi,
p. 58. Cent. pl. ross. II. t. 60. (ex suppL). Tausch ind. pl. hort. Canal. 1821.
Schult. Mant. I. p. 289.
Gladiolus rossicus. Pers. syn. pl. I. p. 46. excluso synonymo Jacq.
Gladiolus tenuis. Marsch. a Bieberstein FI. taur. caucas. I. p. 29. Besser enum. pl.
Volhyn. p. 4.
Gladiolus galiciensis. Besser FI. galic. I. p. 51.
Gladiolus neglectus. Schultes obs. bot. p.14. Oestr. Flor.I. p. 102. Roem. et Schult.
syst. veget. I. p. 418. Fresi FI. czech. n. 59.
Gladiolus Marschalli. Poiret Enc. meth. suppi. II. p. 789.
Dichtbliihende Siegwurz.
Locus natalis , et tempus.
Crescit in Bohemia in prato silvatico adZbirow; in horto colitur sub Dio,
et fructificat Junio.
Descriptio.
Vegetatio. Radix biennis, bulbosa. Bulbus deplanatus, difformis, fibroso-tuni-
catus, badius, testis 2-5 suborbicularibus albis carnosis coadunatis testaceus,
basi radicatus, vertice sobolifer; sobolibus 1-3 impositis, et fructificatione per¬
acta ipsiis; marcescens, abolescens. Caulis centralis, basi sobolem fovens,
simplex, erectus, gracilis, striatus, glaucus, foliosus, versus apicem flexuosus
nudus, basi vaginis 1-2 fuscescentibus tectus. Folia caulina 4-5 disticha,
ensiformia, basi vaginata, stricta, nervosa, vix glaucescentia. Spica florum
terminalis. Flores sessiles, alterni, conferti, secundi, subnutantes.
Fructificatio. Spatiia unitlora, bivalvis, valvis herbaceis, acutis, tubo perigo-
nii subaequalibus. Perigonium: (calyx Juss. corolla Linn.) superum, basi
tubulosum; tubo incurvo; limbo profunde 6-partito, ringente; labio supe¬
riore simplici, inferiore 5-partito; laciniis omnibus spathulatis, acutis, undu¬
latis, basi unguiculatis, hiantibus. Color floris ex purpureo in violaceum ver¬
gens, laciniis labii inferioris macula lanceolata albida, purpureo-limbata pi¬
ctis. Stamina 3, orificio tubi inserta, sub labio superiore adscendentia. Fila¬
menta filiformia, glabra, antheris longiora. Antherae erectae, lineares, sagit¬
tatae, biloculares. Germen inferum, trigonum. Stylus filiformis. Stigmata 3,
incrassata, revoluto-patentia. Capsula parva, coriacea, trilocularis, trivalvis,
valvis medio septiferis, polysperma. Semina alato-tunicata, fusca, tenuissime
punctata.
Observatio. Planta spontanea nil nisi magnitudine a culta recedit. Sponta¬
neae bulbus magnitudine nucis avellanae, sobolis magnitudine pisi majoris;
caulis brevior, gracilior, minus foliosus, foliis angustioribus; flores minores,
vix ultra sex, fere imbricati.
Di agno st icon.
Gladiolus imbricatus proximus est G. communi, ita ut in pleris que Floris
sub illo partim subintelligendus sit. Differt autem a G. communi, cujus differen¬
tia specifica: G. floribus spicatis, distantibus, secundis, subnutantibus; perigonii
laciniis obtusis, unguiculatis, basi hiantibus; labio inferiore tripartito; tubo spa¬
tha acuta multo breviore; foliis ensatis; bulbo orbiculari-depresso; bulbo de¬
planato, difformi, caule graciliore, (in culta saltem) quidquam altiore, foliis angu¬
stioribus, floribus minoribus, confertis, labio, et laciniis perigonii, colore in viola**
ceum vergente, spatha breviore, capsula duplo minori, denique fructificatione
spatio 14 dierum serius peragente.
Critica.
Gladiolum imbricatum Linne ab illius tempore a nemine repertum, et
e sola differentia specifica clarissimis autoribus cognitum cum nostro convenire,
e sequentibus concluditur: 1. E loco natali, quem Russiam citeriorem Linne di¬
cit. Invenitur vero non solum in Russia, sed etiam in regionibus Russiae adja¬
centibus, imo et in omni Europa septentrionali. 2. E serie systematica, et diffe¬
rentia specifica. Linne proximum posuit Gladiolo communi, floribusque imbri¬
catis distinxit a priori floribus distantibus designato. 3. E comparatione differen¬
tiae specificae cum aliis ejusdem generis, qua evincitur, patrem Linne hic flori¬
bus imbricatis forte e specimine unico, misere exsiccato, pressove desumptis solum
confertos intellexisse, cum aliis speciebus floribus vere imbricatis gaudentibus,
quibus et G. imbricatus a clarissimis autoribus consociari solet, nempe G. spicato,
et alopecuroidi (Watsoniae Aiton) exquisite tantum „flores spicatos“ tribuit.
Explicatio Eab alae.
A. Limbus perigonii bilabiatus. B. Stamen a facie. C, Stamen a tergo. D. Pistillum perigonio abscisso, et spathae val¬
vis explanatis instructum* E. Capsula. F. Valvula capsulae dissepimento. G. Semen. H. Idem magnitudine auctum.
I. Bulbus fructificatione peracta ipsius, eradicatus, absque sobole.
5
IriS falcata.
^£ev?<e6d
Wm
f
t
IRIS FALCATA.
IRIS. Linne.
Classis, et Ordo»
Triandria: Monogynia. Linne gen. pl. Monocotyledoneae: Irideae. Jussieu gen. pl.
Character generis.
Fructificatio. Spatha uni-multiflora, bivalvis. Perigoniumsuperum, tubo recto,
limbo sex-partito, laciniis tribus exterioribus reflexis, aut patentissimis, basi
staminiferis, tribus interioribus erectis. Stamina tria. Antherae oblongae, re¬
ctae. Germen inferum, oblongum. Stylus brevis. Stigmata tria, petalifor-
mia, oblonga, bifida, dorso unilamellata, et staminibus incumbentia. Capsu¬
la trilocularis, trivalvis, polysperma.
Vegetatio. Herbae scapigerae, aut raro basi trunco caulescentes. Radix bul-
bosa, aut tuberosa, aut raro fibrosa. Folia alterna, disticha, vaginata, cana¬
liculata, aut subulata, aut compressa (ensata vel tetragona). Flores termi¬
nales, coronarii.
Divisio generis ♦
In Iride, fructificatione, et vegetatione aestimata, sequentes sectiones di¬
scerni possunt:
I. Pogiris. Perigonii laciniae exteriores deflexae, barbatae. Stigmata ere-
cto-patentia. Capsula obtusa, coriacea, dehiscens. Semina rotundata. Folia
ensata (gladiata), stricta. Tuber vermicularis, annulatus, nudus, carnosus.
a. Laciniae perigonii concolores, e. g. I. falcata, pumila.
b. Laciniae perigonii discolores. e. g. I. germanica, variegata.
II. Lophiris. Perigonii laciniae exteriores deflexae, plicato-cristatae, (an et
nudae?). Stigmata erecto-patentia. Capsula .. Semina .. Folia ensata, laxa.
Truncus saepe basilaris. Radix fibrosa, saepe stolonifera. e. g. I. cristata, chi-
nensis. Huc quoque plures I. imberbium Linne referendae.
III. Limniris. Perigonii laciniae exteriores deflexae, nudae. Stigmata ere¬
cto-patentia. Capsula obtusa, lignosa, ore dehiscens. Semina compressa, an¬
gulata. Folia ensata. Tuber vermicularis, annulatus, comosus. (Caulis fistu¬
losus plantarum aquaticarum), e. g. Iris Pseudacorus, sibirica.
IV. Xyridion. Perigonii laciniae exteriores patentissimae, nudae. Stigmata
patentia. Capsula subulato-rostrata, ore dehiscens. Semina compressa, an¬
gulata. Folia ensata. Tuber vermicularis, nodosus, annulatus, squamosus,
e. g. I. spuria, ochroleuca.
V. Spathula. Perigonii laciniae exteriores patentissimae, nudae. Stigmata
patentia. Capsula obtusa, coriacea, dehiscens. Semina rotundata. Folia en¬
sata. Tuber vermicularis, nodosus, annulatus, squamosus, e. g. I. graminea,
foetidissima.
VI. Xiphio n. Perigonii laciniae exteriores deflexae, nudae. Capsula . . Semi¬
na. . . Folia canaliculata, aut subulata, aut tetragona. Bulbus tunicatus,
aut fibrosus, aut tuber exannulatus. e.g. I. Xiphium, Sisyrinchium, tuberosa.
IRIS FALCATA.
Differ ejitia specifica , et Syno nymi a.
Pogiris: concolor; scapo basifurcato, multifloro, folia falcato-gladiata superante;
spatha herbacea, subcompressa, pruinosa; laciniis perigonii oblongis, inte¬
gris, undulatis; tubo germine cylindrico longiore; capsula oblonga.
Iris bohemica /3 latifolia Tausch ind. pl. hort. Canal. anno 1821.
Sichelformiger Bart-Schwertel.
Locus natalis , et tempus.
Locus natalis assignari nequit; colitur autem multis jam annis in horto,
ubi nomine I. pumilae reperimus. Fructificat ineunte Maio. 4.
Descriptio.
Vegetatio. Radix perennis, tuberosa. Tuber repens, vermicularis, depressus,
articulatus, annulatus, nudus, inferne radicatus, basi marcescens, abolescens,
apice frondescens, progignansque, carnosus, fuscescens, intus albus, odora¬
tus, sapore subfervido. Scapus terminalis, intrafoliaceus, e foliorum vagi¬
nis egrediens, erectus, subaphyllus, subcompressus, nodosus, glaucus, basi
furcatus; ramo inferiore pedunculum radicalem referente; superiore mul¬
tifloro, pedunculis alternis, ad ramificationes vaginatis, vagina infima sub-
foliosa. Folia fasciculata, fasciculis basi vaginis tectis; terminali fructifi¬
cante, 2 plerumque lateralibus sterilibus, soboliferis, articulosque tuberis gi¬
gnentes. Folia in fasciculis alterna, 5-5, disticha, falcato-gladiata, apice re¬
curva, saepeque versa, basi vaginata, nervosa, subglaucescentia, scapo bre¬
viora, anthesi peracta autem latiora, longioraque.
Fructificatio. Spatha uni-, suprema bi-flora, basi subinflata, apice compressa,
bivalvis; valvis subaequalibus, herbaceis, coerulescentibus, pruinosis, lacu¬
nosis, tubo perigonii brevioribus. Perigonium suaveolens, superum, basi
tubulosum; tubo recto, germine duplo longiore, e viridi coerulescente; lim¬
bo profunde 6-partito, inaequali; laciniis oblongis, integris, undulatis, basi
angustatis (unguiculatis), concoloribus, laete violaceis, basi venis e flavo-fus-
cis pictis; exterioribus 5 deflexis, barbatis, barba albida, basi flava; inte¬
rioribus erectis, unguibus distantibus. Stamina 3, laciniis perigonii exterio¬
ribus basi inserta. Filamenta subulata, glabra. Antherae oblongae, basi
emarginatae, sessiles, erectae, biloculares, albae. Germen inferum, oblon¬
gum, 6-striatum. Stylus terminalis, brevis. Stigmata 3, petaliformia, oblon¬
ga, apice bifida, dentataque, dorso lamella transversali; erecto-patentia, la¬
mellaque staminibus incumbentia, perigonii laciniis dilutiora. Capsula ob¬
longa, 6-sulcata, obtusa, coriacea, dehiscens, 3-locularis, 3-valvis, valvis me¬
dio septiferis, polysperma, columna centrali triangulari, seminifera. Semina
oblonga, rugosa, fusca.
/
Diagnosticon.
Iris falcata differt a maxime affini I. bohemica Schmidt, foliis latioribus,
magis falcatis, scapo multifloro brevioribus; spatha subcompressa, nec inflata; la¬
ciniis perigonii oblongis, nec ellipticis; barba apice alba, nec coerulea; germine,
et capsula oblonga, nec trigona.
Explicatio Tabulae.
A. Capsula oblonga, ante dehiscentiam subherbacea, B. Eadem transversim dissecta. C. Semen.
ILeassam
BSr
0.XOSMA OK.A.VI KIM .
'-‘S .
///,
■y.
ONOSMA GIGANTEUM.
O N O S M A. Linne.
Classis , et Ordo ♦
Pentandria: Monogynia. Linne gen. pl. Dicotyledoneae: Borragineae, Gymno-
tetraspermae (Echieae). Jussieu gen. pl.
Character generis.
Fructificatio. Calyx quinquepartitus, laciniis lanceolatis, erectis. Corolla tu-
buloso-ventricosa, subpentagona, limbo quinquedentato, fauce nuda. Stami¬
na quinque. Antherae sagittatae, erectae, basi cohaerentes. Germen quadri-
lobum, superum. Stylus filiformis, vix exsertus. Stigma emarginatum. Nu¬
culae (caryopsides osseae) quatuor, triangulares, nitidae, jaspideae, basi pla¬
na, exumbilicata receptaculo affixae.
Vegetatio. Herbae, foliis alternis, confertis, pilis rigidis basi tuberculatis, aut
stellatis vestitae* Flores subspicati, aut racemosi, foliosi, pedunculis fructife¬
ris erectis.
Div i sio generis .
>
In novissima Asperifoliarum monographia clarissimi Lehmann quaedam
Onosmati interveniunt species pedunculis fructiferis nutantibus, quae ab Onosma-
te separandae, genusque proprium, Onosmodium Nobis a Purshia Sprengel (Onos-
modium Michaux) bene discernendum constituunt. Hocce excepto Onosma ex
inflorescentia subdividitur:
A. Flores subspicati e. g. O echioides.
B. Flores racemosi e. g. O giganteum.
ONOSMA GIGANTEUM,
Differ entia specifica, et Synonymia.
O. floribus subtubulosis racemosis nutantibus; pedunculis calycibusque pilis elon¬
gatis patenti-hirsutissimis; foliis oblongo-lanceolatis appresse stellato-hirsu-
tis, floralibus amplexicaulibus; caule erecto apice ramosissimo.
Onosma giganteum. Lam. illustr. gen. no. 1840. Pers. synops. pl. I. p* 162. Roem.
et Schult. syst. veg. IV. p. 63. Lehmann AsperifoL no. 264. (exclus. synon.
Marsch. a Bieb. et Pali.).
Riesen-Lotwurz.
Locus natalis , et tempus.
Crescit in aridis Palaestinae, ubi specimina quaedam seminibus donata,
e quibus nostrum enatum est, a cl* Sieber lecta fuere. Colitur in frigidario, et fru¬
ctificat Julio, d 1 .
Descriptio.
Vegetatio. Radix biennis, rhizomatoidea. Rhizoma perpendiculare, cylindri¬
cum, basi ramosissimum, radiculis radicellatis; rimosum, fusco-nigrum, in¬
tus albidum, (non tingens); radiculae, et radicellae laeves, flavo-fuscescen-
tes. Caulis intrafoliaceus, erectus, apice ramis floriferis paniculatus, striatus,
foliosus, hirsutus. Folia oblongo-lanceolata: caulina alterna, conferta; infe¬
riora, et radicalia in petiolum attenuata, superiora sessilia, floralia ample-
xicaulia; omnia integerrima, rugosa, basi subtrinervia, nervo medio dorso
subcarinata, facie sulcata, appresse-hirsuta, pilis e fasciculo pilorum brevium
stellato prodeuntibus. Flores racemosi, nutantes, post anthesim erecti. Ra¬
cemi saepe conjugati, ante anthesim revoluti. Pedunculi longitudine caly¬
cis, pilis densissimis, elongatis, rigidis, patentissimis albo-hirsuti.
Fructificatio. Calyx inferus, tubulosus, 5-partitus, laciniis lineari-lanceolatis,
elongatis, erectis; una cum pedunculo vestitus, persistens. Corolla tubulosa,
subventricosa, pentagona, ad limbum sub constricta, limbo brevissimo 5-den-
tato reflexo, fauce nuda, calyce tertia parte longior, flava, glabra. Stamina
5, corollae inserta. Filamenta subulata. Antherae sagittatae, basi cohaeren¬
tes, biloculares, apice membranaceae bidentatae, erectae, inclusae, aut co¬
rollam subexcedentes. Germen superum, 4-lobum. Stylus filiformis, supra
medium articulatus, inter germinis lobos enascens, albidus, corollam vix ex¬
cedens. Stigma emarginatum. Fructus: singulo germinis lobo, lobis autem
2-5 nonnunquam abortivis, nucula (caryopsis ossea) triangularis, acuta, basi
plana exumbilicata, receptaculo plano triangulari inserta, nitida, laevis, li¬
vida, fusco-maculata.
Observatio I. Planta spontanea differt a culta altitudine, et ramositate majori,
ita ut prioris fragmenta superiora ramosissima caulem crassitie fere digiti
exhibeant, giganteaque sui generis dici possit; porro pedunculis densius hir¬
sutis, magis candicantibus, et rigiditate pilorum non solertius explorata la¬
natis. Planta exsiccata offert folia pilis elongatis hirsutissima, fere canescen¬
tia, quae in viva obscure viridia cernuntur.
Observatio II. Onosmodium, in quo typus Onosmatis in Cynoglosseis, aeque
ac in Colsmannia, uti e descriptione liquet, in Lycopsideis apparet, sequen¬
tem exhibet characterem: Fructificatio. Calyx 5-partitus, laciniis lanceola-
tis, erectis. Corolla tubuloso-ventricosa, limbo 5-dentato, fauce nuda. Stamina
5. Antherae sagittatae, erectae. Germen 4-lobum, superum. Stylus lilifor-
mis, exsertus. Stigma obtusum. Nuculae 4, triangulares, tuberculosae, basi
lateris interni exumbilicati receptaculo affixae. Vegetatio. Herbae, aut suf-
frutices, saepe ramosissimae. Folia pilis rigidis, basi tuberculatis, aut stella¬
tis. Flores axillares, racemosi, nudi, aut foliosi, pedunculis fructiferis nu¬
tantibus. Huc spectat O. orientale, syriacum, rostellatum, micranthos; an et
fructiosum, divaricatum, et echinatum?
Explicatio Tabulae.
A. Corolla tubuloso-ventricosa, pentagona. B. Eadem fissa antheris basi cohaerentibus. C. Eadem fissa, una cum stamini¬
bus explanata. D. Stamen magnitudine auctum a facie. E. Idem a tergo. F. Calyx fissus pistillo. G. Pistillum lobis 3
germinis foecundatis, increscentibus, 2 vero oppositis abortivis. II. Nucula (e planta spontanea desumpta) latere externo,
I. Eadem latere interno. K, Apex folii magnitudine auctus a facie. L. Idem a tergo.
7
>&&&'■>
* ...V.
DIPLOS ASTERA TINCTO R IA.
DIPLOSASTERA
Classis , et Ordo\
Syngenesia: Polygamia, frustranea. Linnegen.pl. Dicotyledoneae: Composi¬
tae, Corymbiferae (Heliantheae). Jussieu gen. pl.
Character generis.
Fructificatio. Calyx communis turbinatus, octopartitus, coloratus, basi squa¬
mis octo minimis calyculatus. Corolla composita, radiata. Flosculi radii
octo, foemineae: corollula ligulata; ligula apice latiore, trifida, basi melis-
phragide picta. Flosculi disci numerosi, hermaphroditi: corollula tubulosa,
quinquefida; calyculo margine vix prominulo. Stamina hermaphroditis
quinque; filamentis capillaribus, brevibus; antheris in tubum cylindricum
connatis. Pistillum hermaphroditis: germen inferum, compressum; stylus
filiformis, longitudine staminum \ stigma bifidum $ foemineis: germen ma¬
gis dilatatum, abortivum, absque stylo, et stigmate. Caryopsis singulis her¬
maphroditis monosperma, oblonga, compressa, hinc convexa, inde concava
protuberantia longitudinali ab apice ad basin, aptera, apice integra, nuda.
Pappus nullus. Receptaculum convexum, paleaceum, paleis acuminatis, de¬
ciduis. Cotyledones planae; corculum rectum, minimum ; radicula infera.
Ex his character generis essentialis sequentibus evincitur :
Calyx communis turbinatus, octopartitus, calyculo minimo, octophyllo
basi cinctus. Corollulae radii octo, apice dilatatae, trifidae, basi melisphra-
gide pictae. Caryopsides compressae, integrae, apterae. Pappus nullus. Re¬
ceptaculum paleis deciduis, acuminatis.
Vegetatio. Herba annua, erecta, ramosa. Folia opposita, verticillataque pin-
natisecta.
Observatio. Diplosastera pluribus characteribus congruit cum Coreopsi, ge¬
neri in libris polymorpho, et in plura dividendo, de quibus hic Coreopsim,
qua typum normalem, et Chrysomeleam Diplosasterae simillimam adduci¬
mus, eorumque characteres essentiales comparandi causa proponimus, et
quidem
Coreopsis: Calyx communis simplex, octopartitus, bracteolis octo line¬
aribus auctus. Corollulae radii octo, integrae. Caryopsides compressae,
emarginatae, margine alatae. Pappus bicornis. Receptaculum paleis persi¬
stentibus apice dilatatis, e. g. C. tripteris, verticillata.
Chrysomelea (Coreopsoides Moench): Calyx communis duplex,uterque
octopartitus. Corollulae radii octo, apice subtrifidae, unicolores. Caryopsi¬
des compressae, ovatae, cymbaeformes, emarginatae, margine alatae. Pap¬
pus bicornis. Receptaculum paleis deciduis acuminatis, e. g. C. auriculata,
lanceolata. ,
diplosastera tinctoria.
Synonymia.
Coreopsis tinctoria. Enum. sem. hort. Berol. anno 1822.
Farbender Doppelstern.
Locus natalis , et tempus.
Diplosasterae semina nomine Espuelarde Cabalero ex America boreali
communicata fuerunt, ubi spontanea invenitur. Fructificat in horto Julio, Au¬
gusto. ©.
Descriptio.
Vegetatio. Radix annua, fibrosa, radiculis subaequalibus, confertissimis, flavo-
fuscis. Caulis erectus, cylindricus, striatus, medullaris, foliosus, ramosus, ra¬
mis oppositis, verticillatisve, ad pedunculos usque pluries subdivisis. Folia
opposita, aut verticillata, petiolata, laxa, sub-bipinnatisecta, segmentis di¬
stantibus, patentibus, linearibus, basi attenuatis decurrentibus, integerrimis,
uninerviis, concocoloribus ; terminalibus elongatis. Folia primordialia sim¬
plicia, ovata, aut pinnatisecta, segmentis ovatis. Integra glaberrima. Flores
terminales, corymbosi, pedunculis elongatis, unilloris, subnutantibus.
Fructificatio. Flos compositus, synanthereus. Calyx communis fusco-flaves-
cens. Corollulae radii aureae, basi melisphragide aurantiaco dentato pi¬
ctae, ligulae lobo medio nonnunquam dentato. Corollulae disci, antherae-
que atro-fuscae. Caryopsides nigrae, tenuissime rugosae, apice cicatriculatae,
et abhinc sub microscopio subemarginatae. Cetera in charactere generico.
Etymologia.
Diplosastera dicta est ex &ttXooc duplus, et stella, cum melisphragides
stellam pictam in radio stellato praesentent; tinctoria, cum flores pigmentum ru¬
brum praebeant.
Explicatio Tabulae.
A.
B.
c.
D.
E.
F.
G.
H.
I.
K.
Iu
Calyx communis a dorso, calyculo
minimo basi cinctus.
Corollula radii.
Corollula disci.
Eadem magnitudine aucta.
Palea receptaculi.
Eadem magnitudine aucta.
Calyx fructus receptaculo denudato.
Caryopsis.
Caryopsis magnitudine aucta latere
interno.
Eadem latere externo.
Embryo dicotyledoneus.
ERYNGIUM TERNATUM.
E R Y N G I U M. Linne.
Classis , et Ordo ♦
Pentandria: Digynia. Linnegen.pl. Dicotyledoneae: Umbelliferae, Anomalae
(Compositae). Jussieu gen. pl.
Character generis .
Fructificatio. Flos compositus, chorisanthereus (umbella flosculis in recepta¬
culo sessilibus capitata). Calyx communis (involucrum) simplex, polyphyl-
lus, pungens. Receptaculum conicum, paleaceum, paleis persistentibus.
Flosculi paleis discreti. Calyculus pentapliyllus, superus. Corollula pentape-
tala, aequalis, petalis inflexo-emarginatis. Stamina quinque, libera. Germen
inferum, angulatum, paleaceum. Styli duo. Fructus: caryopsides duae, con¬
nexae, ab apice secedentes, calyculo coronati.
Vegetatio. Herbae, apice saepe coerulescentes. Folia rigida, vaginantia, inte¬
gra, aut divisa, saepe margine spinosa; floralia nonnunquam verticillata.
Flores dichotomo-corymbosi, aut raro solitarii, globosi, aut cylindrici.
Div i sio generis.
Eryngium genus admodum naturale vix divisionem admittens e sola ve¬
getatione subdividitur; et quidem
A. Nervi foliorum paralleli, e. g. E. aquaticum.
B* Nervi foliorum ramosi: his
a. Caulis foliosus; folia petiolis marginatis, e. g. E. ternatum.
h. Caulis foliosus; folia infima petiolis nudis, e. g. E. planum.
c. Caulis foliosus; folia infima petiolis nudis, articulato-fistulosis. e. g.
E. corniculatum.
d. Caulis subnudus; folia petiolis nudis, e. g. E. gracile.
ERYNGIUM TERNATUM.
Differ entia specifica, et Synonymia.
E. caule folioso; petiolis marginatis; foliis ternatis (trisectis), radicalibus saepe
integris: omnibus lineari-lanceolatis, ramoso-nervosis, remote ciliatis; flori¬
bus globosis; foliolis calycinis patentibus, subintegerrimis; paleis tricus-
pidatis.
Eryrigium trifolium. Prosp. Alpin. exot. p. 152. Parkins. theatr. p. 987. Moris.
hist. III. p. 167. sect. 7. t. 36. f. 24.
Eryngium orientale foliis trifidis Tournef. cor. p. 23. ?
Eryngium ternatum. Poiret enc. meth. suppi. IV. p. 293. Delaroche hist. Eryng.
p. 65. Roem. et Schult. syst. veg. VI. p. 319.
Eryngium Tournefortianum. Com. a Sternberg. Syllog. pl. nov. 17. p. 32.
Gedreyte Mannertreu.
Locus natalis , et tempus.
Crescit rarissime in collibus asperis Cretae, unde cl. Sieber specimina, se¬
minaque, e quibus nostrum enatum est, attulit. Colitur in frigidario, fructificat
Julio. 4.
D e scr i p t i o.
Vegetatio. Radix perennis, rhizomatoidea. Rhizoma perpendiculare, fusiforme,
basi subramosum, hinc inde radiculatum, fusceseens, intus album, vertice
squamis fuscis tectum. Caulis intrafoliaceus, erectus, nodosus, striatus, gla¬
ber, foliosus, apice ramosus, coloratus, colore e cyaneo in violaceum ver¬
gente. Folia: radicalia integra lineari-lanceolata, primordialia lanceolata;
remote ciliata, ante evolutionem serrata, ramoso-nervosa, basi in petiolum
canaliculatum membranaceum angustata: caulina alterna, remota, ternata
(trisecta); lateralibus decurrentibus, brevioribus, et saepe uno, alterove abor¬
tiente; petiolo canaliculato, basi vaginante; ceterum radicalibus simillima*
nonnisi angustiora, longioraque. Folia radicalia nonnunquam ternata, et
caulina infima integra, et ciliae foliorum in adulta planta saepe evanescen¬
tes. Flores terminales, dichotomo-corymbosi, globosi, pedunculis nudis, aut
subfoliosis.
Fructificatio. Flos compositus, chorisanthereus (flosculis antheris liberis). Ca¬
lyx communis simplex, foliolis 6—10 linearibus, rigidis, mucronatis, integer¬
rimis, aut apice, vel basi dente uno, alterove spinoso-dentatis, florem exce¬
dentibus, facie coerulescentibus. Receptaculum conicum, paleaceum, paleis
persistentibus, lanceolatis, carinatis, apice spinoso-g-partitis, flosculis longio¬
ribus. Flosculi conferti, paleis distincti, completi, hermaphroditi. Calyculus
superus, persistens, 5-phyllus, foliolis oblongis, uninerviis, mucronatis. Corol-
lula aequalis, g-petala, petalis inflexo-emarginatis, calyculo vix longioribus,
laete coeruleis, basi albicantibus. Stamina 5. Filamenta capillaria, petalis du¬
plo longiora, ante anthesim nutantia. Antherae liberae, oblongae, incum¬
bentes, versatiles, biloculares, laete coeruleae, ante anthesim purpurascen¬
tes. Germen inferum, angulatum, paleaceum, bipartibile. Styli 2, filiformes.
Stigmata simplicia, vix incrassata. Fractus : caryopsides 2, connatae, ab api¬
ce secedentes, ovatae, compressae; dorso carinatae, striatae, paleaceae; com¬
missura excavatae, sub-g-costatae, absque axi; apice calyculo coronatae, ex
flavo-fuscescentes.
Observatio. Planta spontanea fructifera caulem spithama vix longiorem flo¬
ribus g terminatum, et foliola vix longitudine digiti exhibet, iconique Alpi-
nianae bene respondet.
Critica.
Planta nostra non solum iconi, sed etiam descriptioni Alpinianae conve¬
nit, et auctor „flores 2, aut plures, latos, rotundos, purpureos^ dicens forte colorem
ex antheris ante anthesim omnino purpurascentibus deprompsit; alias assumi de¬
beret; petala coerulea, quae illust. Comes a Sternberg in speciminibus ex eodem
semine enatis alba observavit, quoque purpureo ludere colore, qui lusus in plan¬
tis non raro occurrit.
Synonymum Tournefortianum dubie adposuimus, cum aci. Delaroche e fo¬
lio in herbario Vaillantiano asservato E. amethystino affinis species dicta sit.
Explicatio Tabulae.
A. Flosculus integer. B. Idem magnitudine auctus. C. Flosculus dimidiatus. D. Idem magnitudine auctus. E. Palea
receptaculi. F. Eadem magnitudine aucta. G. Petalum. H. Idem magnitudine auctum. I. Stamen ante anthesim nutans.
K, Stamen sub anthesi. L. Caryopsides fructus ab apice separatae. M. Eaedem magnitudine auctae.
mmK&mmmmmmmmm
SAXIFRAGA
STEINMANNI.
SAXIFRAGA. Linne.
Classis , et Ordo ♦
Decandria: Digynia. Linnegen.pl. Dicotyledoneae: Saxifrageae.Jussieugen.pl.
Character generis .
Fructificatio. Calyx adhaerens quinquefidus, aut liber quinquepartitus. Pe¬
tala quinque. Stamina decem. Germen inferum, aut superum. Styli duo.
Stigmata capitata. Capsula bilocularis, birostris, inter apices dehiscens, po-
lysperma, semiinfera, seu infra calyce cincta, aut supera.
Vegetatio. Herbae, saepe stoloniferae, raro trunco basi suffrutescente. Folia
alterna, aut raro opposita, integra, aut partita, interdum omnia radicalia.
Flores paniculati, aut corymbosi, aut raro solitarii, ante anthesim nutantes.
Div i sio generis ♦
Ex fructificatione, et vegetatione sequentes Saxifragae sectiones statui
possunt :
I. Porphyrion. Calyx adhaerens, erectus. Semina angulata, laevia. Caulis
foliosus, stoloniferus. Folia opposita, integra, minima, coriacea, e. g. S. op-
positilolia.
II. A i z o n i a. Calyx adhaerens, erectus. (Petala saepe punctata). Semina oblon¬
ga, tuberculosa. Caulis foliosus, stoloniferus, stolonibus folioso-rosulatis, aut
imbricatis. Folia alterna, angusta, integra, coriacea, enervia.
a. Folia obtusa (lingulata), e. g. S. Aizoon, caesia.
h. Folia acuta (linearia, aut subulata). e. g. S. tenella, Burseriana.
III. Dacty lites. Calyx adhaerens, erectus. Semina oblonga, tuberculis asper¬
rima. Caulis foliosus, saepe stoloniferus, stolonibus folioso-rosulatis. Folia
alterna, incisa, palmatave, aut raro integra, subherbacea, nervosa.
cl. Perennes; stoloniferae. e.g. S. Steinmanni, hypnoides, sedoides.
h. Annuae, aut biennes; exstoloniferae. (Petala saepe emarginata). e. g. S.
Ponae, tridactylites, petraea.
c. Bulbosae; (exstoloniferae). e. g. S. cernua, rivularis, granulata.
IV. Micranthes. Calyx adhaerens, ore reflexo. Semina oblonga, laevia. Caulis
subnudus. Folia oblonga, radicalia. Stolones nulli. Flores parvi, saepe glome¬
rati, paniculati, aut capitati, e. g. S. pensilvanica, nivalis.
V. Hydatica. (RobertsoniaHaw. etDipteraBorkh.). Calyx liber, reflexus. Pe¬
tala unimaculata, (punctata). Filamenta apice dilatata. Semina subsphaerica,
tuberculis asperrima. Caulis subnudus, paniculatus, saepe stoloniferus. Fo¬
lia alterna, suborbicularia, aut cuneata; radicalia, aut in stolonibus rosulata.
a. Folia subcrassa, radicalia. Stolones nulli, e. g. S. punctata, erosa.
b. Folia subcrassa, radicalia. Petala elongata, nonnunquam inaequalia.
Flagella reptantia, e. g. S. cuscutaeformis, sarmentosa.
c. Folia coriacea. Stolones folioso-rosulati. e. g. S. umbrosa, cuneifolia.
VI. Arabis a. Calyx liber, reflexus. Petala bimaculata, longe unguiculata,
nonnunquam inaequalia. Filamenta subulata. Semina oblonga, striata. Cau¬
lis subnudus, corymbosus, stoloniferus. Folia alterna, cuneiformia, subher¬
bacea, in stolonibus rosulata. e. g. S. stellaris, leucanthemifolia.
VII. Hirculus. Calyx liber, reflexus. Semina oblonga, (laevia ?). Caulis folio¬
sus, stoloniferus. Folia alterna, angusta, nervosa, e. g. S. Hirculus.
VIII. Cotylea. (Miscopetalum Haw.). Calyx liber, erectus. Semina oblonga, tu¬
berculosa. Caulis foliosus, paniculatus. Folia alterna, suborbicularia, sub-
crassa, enervia. Stolones nulli, e. g. S. rotunclifolia.
IX. Eropheron. (Bergenia Moench). Calyx liber, erectus. Semina angulata,
laevia. Caulis nudus, paniculatus, trunco basi suffrutescente, folioso. Folia
alterna, suborbicularia, coriacea, e. g. S. crassifolia.
SAXIFRAGA STEINMANNI.
Differentia specifica , et Synonymia *
Dactylites: glanduloso-villosa, canescens; stolonibus brevibus erectiusculis ; foliis
confertis cuneatis palmato-tri-quinque-fidis, laciniis obtusis; caule multifloro
erecto; petalis oblongis obtusis.
Saxifraga Steinmanni. Tausch ind. pl. hort. Canal. anno 1821.
Steinmanns - Finger-Steinbrech.
Locus n at ali s , et tempus v
Crescit in Bohemiae rupibus basalticis ad Albim prope Aussig, ubi eam cl.
Chemiae technicae Professor Steinmann de Flora Bohemiae indaganda, augenda-
que meritissimus primus observavit, cujusque nomine venerabili salutavimus. In
horto fructificat ineunte Maio. q..
Descriptio ♦
Vegetatio. Radix perennis, filiformis, obliqua, subramosa, multiceps; capiti¬
bus (stolonibus annotinis) basi foliis emar eidis obsitis, apice folioso-rosulatis,
stoloniferisque* Caulis intrafoliaceus, erectus, apice corymbosus, nonnun-
quam a basi ramosus, paniculatus, multiflorus, foliosus, glandulosus. Stolo¬
nes plures, breves, erectiusculi, foliosi, apice rosulati, canescenti-villosi. Fo¬
lia alterna, conferta, cuneata, palmatifida: stolonum 3-, rosarum 5-fida: la¬
ciniis obtusis, integris, aut dentatis; 3-, 5-nervia, viscosa, canescenti-villosa,
villis apice glandulis minimis. Flores terminales, corymbosi, aut in culta sae¬
pe paniculati. Pedunculi glandulosi, ante anthesim nutantes.
Fructificatio. Calyx basi tubulosus, germini adnatus, ore 5-fidus, erectus, glan¬
dulosus, persistens. Corolla patens, pentapetala, aequalis. Petala oblonga,
integerrima, obtusa, vix unguiculata, trinervia, alba, calyci inserta, ejusque
laciniis alterna. Stamina 10, aequalia, annulo nectarifero germen tegenti in¬
serta. Filamenta subulata. Antherae reniformes, erectae, didymae. Germen
inferum. Styli 2, breves, divergentes. Stigmata capitata, obliqua. Capsula se-
miinfera, stylis persistentibus birostris, bilocularis, inter apices dehiscens, poly-
sperma, dissepimento seminifero. Semina oblonga, tuberculis asperrima, nigra.
D i agno st i eo n.
Saxifraga Steinmanni maxime affinis est S. villosae Willd., eamque et deci¬
pientem Ehrh. intercedit. Differt autem a S. villosa statura omnium partium mi¬
nori, villis glandulosis, et petalis oblongis in S. villosa subrotundis; a S. decipiente
villositate, viscositate, laciniisque foliorum obtusis.'
Explicatio Tah ulae.
A. Stolo autumno perfecte evolutus foliorum rosa. B. Flos magnitudine auctus. C. Capsula birostris calyce adhaerente
magnitudine aucta, D. Semen, E. Idem magnitudine auctum.
EPILOBIUM HYPERICIFOLIUM .
~~
%
EPILOBIUM HYPERICIFOLIUM.
f
EPILOBIUM. Linne.
Classis , et Ordo.
Octandrla: Monogynia. Linnegen.pl. Dicotyledoneae: Onagrariae. Jussieugen.pl.
Ch aracter generis.
Fructificatio. Calyx superus, deciduus, quadripartitus. Petala quatuor. Sta¬
mina octo, alterna breviora. Germen inferum, cylindricum. Stylus termi¬
nalis. Stigma quadrifidum, aut clavatum. Capsula elongata, obtuse tetrago¬
na, quadrilocularis, quadrivalvis, polysperma. Receptaculum seminiferum,
centrale, elongatum, tetragonum. Semina comosa.
Vegetatio. Herbae, aut raro suffrutices. Folia apposita, aut alterna. Flores pe-
dunculati, axillares, conferti in racemo subnudo, aut folioso, aut raro soli¬
tarii. Racemi nutantes, post anthesim erecti. Flores diurni, rubri, aut albi.
Divisio generis *
Epilobium duas sectiones, a fructificatione, et vegetatione desumendas,
agnoscit; nempe
I. Chamaenerion. Petala inaequalia, indivisa, patentia. Filamenta filifor¬
mia, basi dilatata. Stigma revolutum. Folia alterna.
II. Lysimachion. Petala aequalia, bifida, erecto-patentia. Filamenta sub-
ulata. Stigma erectum. Folia inferiora opposita, superiora alterna.
EPILOBIUM HYPERICIFOLIUM.
Differentia specifica, et Synonymia .
Lysimachion: stigmate quadrifido; foliis remotis ovatis integerrimis breve pe-
tiolatis: inferioribus oppositis; caule tereti ramoso multifloro.
Hartheu-blattriges Klein-Weidenroslein.
Locus natalis , et tempus.
Crescit in Bohemiae monte Donnersberg, et lubenter apricatur. Fructifi¬
cat in horto Junio, Julio. 4.
Vegetatio. Radix perennis, fibrosa, stolonifera; radiculis filiformibus, flavo-
fuscis; stolonibus brevibus, erectis, basi radiculatis. Caulis erectus, aut basi
adscendens, flexuosus, cylindricus, laevis, pilis brevissimis pubescens, saepe
rubescens, foliosus, apice ramosus, fructifer ramosissimus. Folia: opposita,
decussata, superiora alterna; remota, breve-petiolata, ovata, integerrima,
venosa, glabra, subtus pallidiora. Flores terminales, axillares, pedunculati,
in racemo folioso, ante anthesim nutante.
Fructificatio Calyx superus, deciduus, 4-partitus, aequalis, purpurascens.
Corolla 4-petala, erecto-patens, aequalis. Petala obovata, apice bifida, caly¬
ce duplo longiora, breve-unguiculata, calyci inserta, versicoloria, primo alba,
serius incarnata. Stamina 8, inaequalia, petalis breviora, 4 longiora calyci,
et alterna breviora petalis opposita. Filamenta subulata, flava. Antherae ob¬
longae, incumbentes, biloculares, flavae. Germen inferum, elongatum, cy¬
lindricum, rubescens, tenuissime pubescens. Stylus terminalis, filiformis,
longitudine calycis, albidus. Stigma incrassatum, 4-lobum, erectum, albi¬
dum. Capsula elongata, obtuse tetragona, 4-locularis, 4-valvis, valvis elasti¬
ce dehiscentibus, et revolutis; polysperma, receptaculo seminifero, centra¬
li, 4-gono, longitudine valvarum. Semina minuta, striata, fusca, apice co¬
mosa ; coma alba, decidua.
Z> iagn 0 st icon.
Epilobium hypericifolium vegetatione Hypericum montanum in mentem
revocans proximum est E. montano, a quo autem foliis remotis, integerrimis, flo¬
ribusque minoribus, versicoloribus abunde differt.
Explicatio Tabulae .
A. Flos lateraliter fissus absque stylo.
B. Ejusdem pars superior magnitudine aucta.
C. Calyx floris lateraliter fissus stylo.
D. Ejusdem pars superior magnitudine aucta.
E. Capsula.
F. Semen.
G. Idem magnitudine auctum.
C I S T U S ROSEUS.
C I S T U S. Linne. Jussieu.
Classis, et Ordo .
Polyandria: Monogynia. Linnegen.pl. Dicotyledoneae: Cisteae. Jussieugen.pl.
Char act er generis .
Fructificatio. Calyx imbricatus, pentaphyllus, aequalis. Petala quinque. Sta¬
mina indefinita, receptaculo inserta. Germen superum. Stylus filiformis,
aut nullus. Stigma orbiculatum. Capsula quinque-aut decem-locularis, quin¬
que-aut decem-valvis, valvis medio septiferis. Semina loculorum angulo
interno ad basin infixa. Corculum spiraliter tortum.
Vegetatio. Frutices. Folia opposita, exstipulata, basi connata, succum resino¬
sum plorantia. Flores terminales, solitarii, aut in corymbo paucifloro, pe¬
dunculis fructiferis erectis.
Divis io generis ♦
Cistus ex fructificatione, et vegetatione dividitur; et quidem in
I. Ladanum. Stigma sessile. Capsula decem-locularis, decem-valvis. Folia
coriacea, facie laevia.
II. Ledon. Stigma sessile, autstipitatum. Capsula quinque-locularis, quinque-
valvis. Folia herbacea, facie rugosa.
CISTUS ROSEUS.
Differentia specifica, et Synonymia ♦
Ledon: stigmate sessili; petalis truncato - retusis; calycibus acuminatis villosis;
loliis oblongo-lanceolatis, sub-petiolatis, trinerviis, rugosissimis, subtus ca¬
nescentibus , superioribus vaginantibus.
Cistus roseus Tausch ind. pl. hort. Canal. anno 1821.
Rosenrothe Porst-Ciste.
Locus natalis , et tempus.
Habitat, prout suspicari licet, cum aliis Cisti speciebus in Europa australi;
colitur autem absque nomine in frigidario horti, et fructificat Maio fr.
/
Descriptio.
*
Vegetatio. Frutex (5-pedalis) a basi ramosus, ramis flexuosis, nudis, glabris,
laevibus, fuscis; junioribus foliosis, canescentibus, plus, minusve villosis. Fo¬
lia opposita, decussata, exstipulata, oblongo - lanceolata, lanceolatave, in¬
tegerrima, subrevoluta, obtusiuscula, trinervia, facie rugosa, pilis stellatis
brevibus hirta, dorso venis elevatis reticulata, canescentia; inferiora in pe¬
tiolum brevem basi attenuata, superiora vaginantia, vagina turgida rube¬
scente. Flores terminales in corymbo paucifloro. Pedunculi erecti, uniflori,
villosi, saepe decidui.
Fructificatio. Calyx inferus, imbricatus, 5-phyllus, aequalis, foliolis ovatis,
acuminatis, villosis, persistentibus* Corolla patens, 5-petala, aequalis, fu¬
gax. Petala oblongo - cuneata, calyce longiora, apice truncato - retusa, vix
unguiculata, striato-plicata, rosea, basi flavida, receptaculo inserta. Sta¬
mina indefinita, pistillo vix longiora, lutea. Filamenta capillaria. Antherae
oblongae, erectae, biloculares. Germen superum, subrotundum, striatum,
tomento brevi canescens. Stylus nullus. Stigma sessile, orbiculatum, luteum.
Capsula ovata, atrofusca, apice subcanescens, 5-locularis, 5-valvis, valvis
medio septiferis, septis apice a valvis secretis; polysperma* Semina angula¬
ta , laevia, fusca, loculorum angulo interno ad basin infixa.
Diagnostico n.
Cistus roseus proximus est C. parvifloro Lam., a quo autem satis super que
differt, floribus majoribus; calycibus acuminatis, nec acutis, longius villosis; foliis
oblongo - lanceolatis,, brevissime petiolatis, subtus canescentibus, nec ovatis, aut
subcordato - rotundis, longe petiolatis, utrinque canescentibus.
Explicatio Tabulae.
A. Calyx floris pistillo.
B. Germen stigmate sessili*
C. Idem magnitudine auctum.
D. Stamen.
E. Idem magnitudine auctum*
F. Capsula inaperta.
G. Eadem valvis aperta.
H. Valva septo apice secreto,
I. Semen.
K, Idem magnitudine auctum.
4
GEUM SUDETICUM.
GEUM. Linne.
Classis, et Ordo ♦
Icosandria: Polygynia. Lirnie gen. pl. Dicotyledoneae: Rosaceae, Potentilleae.
Jussieu gen. pl.
Ch aracter generis.
Fructificatio. Calyx tubo concavus, quinquefidus, extus ad incisuras bracteo-
latus. Petala quinque, Staminaque indefinita calyci inserta. Pistilla nume¬
rosa, in Receptaculo cylindraceo capitata, uniovaria, Stylo terminali. Cary-
opsides numero pistillorum, monospermae, compressae, stylo persistente,
elongato aristatae; arista sub apice intorto-geniculata, et articulo superiore
delapso apice uncinata; aut egeniculata, et apice recta. Receptaculum fru¬
ctus saepe stipitatum.
Vegetatio. Herbae erectae, perennes, radicibus aromaticis, adstringentibus.
Folia radicalia pinnata, impari maximo; caulina alterna, stipulis magnis pe-
tiolaribus. Flores dichotomo-corymbosi, aut rarius solitarii.
Div i sio generis.
Geum ex fructificatione, et quidem ex aristae fabrica in duas sectiones se¬
paratur :
I. Caryophyllata. Arista rigida, intorto-articulata, et articulo superiore
delapso apice uncinata. Caulis multiflorus.
II. D r y a d o s. Arista flexilis, elongata, exarticulata. Caulis uniflorus.
GEUM SUDETICUM.
Differ entia specifica, et Synonymia.
Caryophyllata: caule subbifloro, floribus nutantibus; aristis uncinatis plumosis;
foliis radicalibus pinnatis: impari maximo subrotundo, inferioribus sensim
minoribus; caulinis simplicibus.
Riesengebirgs - Nelken-Benedictwurz.
• y
Locus n at ali s , et tempus v
Crescit rarissime in pratis editissimis declivis Sudetorum cum Geo monta¬
no, ubi mense Julio anni 1821 primo fructificantem observavimus. In horto coli¬
tur sub Dio, et fructificat ab ineunte Maio usque in Septembrem. 4.
Descriptio ♦
Vegetatio. Radix perennis, rliizomatoidea. Rhizoma obliquum, cylindricum,
praemorsum, hinc inde radiculatum, cicatrisatum, fuscum, vertice squamis
fuscis tectum, odore aromatico, 'sapore adstringente. Caulis intrafoliaceus,
erectus, cylindricus, foliosus, hirsutus, apice in pedunculos elongatos divisus,
et rubescens. Folia: radicalia interrupte-pinnata, lyrata, multijuga; foliolo
impari maximo, subreniformi, obsolete 5-7 lobato; inferioribus oppositis
sessilibus, cordatis, approximatis, sensim minoribus, et saepe minimis inter¬
positis ; petiolo basi nudo, semicylindrico: caulina alterna, remota, petiola-
ta, stipulata, simplicia, cuneiformia, subtriloba: omnia rugosa, subtus pin-
nati-nervia, supra pinnati-plicata, dentata, ciliata, appresse pilosa, subniten-
tia, subtus pallidiora. Stipulae oppositae, subrhomboideae, inciso-dentatae,
petiolo adhaerentes. Flores terminales, axillares, 2-4, pedunculis elongatis,
subnudis, hirsutis, rubescentibus, sub flore incrassatis, nutantibus, fructife¬
ris erectis.
Fructificatio. Calyx inferas, campanulatus, 5-fidus, laciniis ovatis, acutis, non-
nunquam dentatis, extus ad incisuras bracteolis 5- alternantibus, obscure
purpurascens, hirsutus, persistens. Corolla aequalis, rosacea, subcampanu-
lata. Petala 5, subrotunda, apice retusa, unguiculata, calyce vix longiora,
calyci inserta, flava, venis praecipue dorso purpurascentibus. Stamina plu¬
rima, erecta, longitudine pistillorum, calyci inserta. Filamenta filiformia.
Antherae parvae, ellypticae, incumbentes, biloculares. Pistilla plurima, unio-
varia, monostyla, in capitulum collecta. Germina compressa hirsuta, in re¬
ceptaculo sessilia. Styli terminales, filiformes, plumosi, apice purpurascen¬
tes, anthesi peracta sub apice intorto-geniculati, et in fructu in aristam (ri¬
gidam) excrescentes, articulo superiore deciduo. Stigmata simplicia, vix in¬
crassata. Fractus: caryopsides numero pistillorum, compressae, aristatae,
arista plumosa apice uncinata. Receptaculum cylindricum, subsessile, albo-
villosum.
Observatio. Planta culta a spontanea nil nisi numero florum, quos in spon¬
tanea constanter binos observavimus, differt.
\ •
D iagn o st icon.
Geum sudeticum ambigit G. montanum, et rivale, e quibus fors proles hy¬
brida. Vegetatione nempe imitatur G. montanum, fructificatione vero G. rivale.
Differt autem abunde ab illis notis indicatis, et insuper a G. rivali arista uncinata,
nec incurvato-hamata.
Explicatio Tah ulae.
A. Calyx Horis explanatus a facie.
B. Petalum a dorso.
C. Calyx floris explanatus a tergo.
D. Calyx fructus,
E. Caryopsis aristata articulo superiore.
F. Calyx emarcidus cum receptaculo.
m
mmm
am
\
\
POTENTILLA ORNITHOPODA.
POTENTILLA. Linne. Nestler.
Classis , et Ordo ♦
Icosandria: Polygynia. Linne gen. pl. Dicotyledoneae: Rosaceae, Potentilleae.
Jussieu gen. pl.
Character generis.
Fructificatio. Calyx patens, quinquefidus, extus ad incisuras bracteolatus.
Petala quinque, Staminaque numerosa calyci inserta. Pistilla numerosa, in
Receptaculo ovato capitata, uniovaria, Stylo laterali. Caryopsides numero
pistillorum in receptaculo exsucco, monospermae, subreniformes.
Vegetatio. Herbae, aut raro frutices. Folia alterna, impari-pinnata, pinnatifi-
dave, aut digitata, ternatave. Stipulae petiolares, aut raro caulinae. Flores
dichotomo-corymbosi, aut raro solitarii.
Divisio generis.
Divisio Potentillae, generis illustratione neotericorum sat ampli potissimum
ex vegetatione petitur, quaeque fructificatione nonnihil sublevatur; et quidem
I. G eoi des. Folia pinnata. Stipulae petiolares. Caryopsides subreniformes,
apice attenuatae. (Petala integra), e. g. P. rupestris, geoides.
II. Pentaphylloides. Folia subpinnata: foliolis extimis confluentibus, aut
decurrentibus. Stipulae petiolares. Caryopsides subreniformes. e. g. P. orni-
thopoda, anserina.
III. Comarum. Folia pinnata. Petioli vaginantes: supremi stipuliferi. Cary¬
opsides sublenticulares, e. g. P. Comarum.
IV. Quinquefolium. Folia digitata, ternatave. Stipulae petiolares. Caryopsi¬
des glabrae, e. g. P. recta, verna, grandiflora.
V. Lupinoicles. Folia digitata, ternatave, saepissime nitentia. Stipulae pe¬
tiolares. Caryopsides villis deciduis obsitae. Flores albi, aut rubri. Styli elon-
gati. Receptaculum lanatum, e. g. P. alba, alchemilloides, nitida.
VI. Tormentilla. F olia digitata, ternatave. Stipulae caulinae. Numerus flo¬
ris saepissime quaternarius, e. g. P. Tormentilla.
POTENTILLA ORNITHOPODA.
Differentia specifica , et Synonymi a.
Pentaphylloides: foliis quinato-subpinnatis, subtus incanis; foliolis pinnatifidis
approximatis j terminalibus tribus elongatis; caule adscendente.
Vogelfufsblattriges Schlitz-Fingerkraut.
Locus ndfalis , et tempus.
Crescit in montosis Caucasi, unde semina nomine P. multifidae c. r. Uni¬
versitatis horto communicata fuerunt. Fructificat Maio, et Junio. 4.
Descriptio.
Vegetatio. Radix perennis, rhizomatoidea. Rhizoma subperpendiculare, fu¬
siforme, subramosum, hinc inde radiculatum, laeve, fuscum, vertice squa¬
mis fuscis tectum, sapore adstringente. Caulis intrafoliaceus, adscendens,
fructifer saepe declinatus, apice dichotomo-corymbosus, cylindricus, folio¬
sus, tomento brevissimo subcanescens. Folia: radicalia subpinnata (pinna-
tisecta), foliolis 5, aut raro 2 minimis accedentibus, approximatis, tribus ter¬
minalibus pari inferiore longioribus, basi decurrentibus; petiolo supra sul¬
cato, vix piloso: caulina alterna, remota, petiolata, stipulata; inferiora qui-
nato-subpinnata, superiora ternata, floralia integra. Foliola oblongo-lanceo-
lata, pinnatifida, laciniis lanceolatis, integerrimis, decurrentibus, supra ru¬
gosa, sulcata, glabra, subtus pinnati-nervia, cano-tomentosa, margine vix
pilosa. Stipulae oppositae, ovatae, acuminatae, inciso-dentatae, petiolo ad¬
haerentes. Flores parvi, terminales, dichotomo-corymbosi, conferti, pedun¬
culis erectis, canescenti-tomentosis.
Fructificatio. Calyx inferus, patens, 5-fidus, laciniis ovatis, acutis, extus ad
incisuras bracteolis 5 alternantibus, canescens, persistens. Corolla aequalis,
rosacea, patens. Petala 5, obovata, emarginata, unguiculata, longitudine ca¬
lycis, eoque inserta, flava. Stamina numerosa, calyci inserta. Filamenta fili¬
formia. Antherae ovatae, biloculares. Pistilla plurima, uniovaria, monostyla,
in capitulum collecta. Germina oblonga, in receptaculo sessilia. Styli la¬
terales sub apice germinis, filiformes, decidui. Stigmata simplicia, obtusa.
Fructus: cariopsides numero pistillorum, subreniformes, rugosae. Recepta¬
culum sessile, cylindricum, villosum, exsuccum.
Explicatio Tabulae.
A. Flos magnitudine auctus a facie.
B. Idem a dorso.
C. Calyx fructus receptaculo
seminibus denudato.
D. Idem magnitudine auctus.
E. Pistillum foecundatum.
F. Idem magnitudine auctum.
G. Caryopsis.
H. Eadem magnitudine aucta.
IRIS BIFLORA.
D ijfer entia specifica, et Synonymia .
Pogiris (barbata): scapo furcato subbifloro folia falcato-gladiata subaequante; spa¬
tha herbacea ovato-inflata; perigonii laciniis concoloribus ellipticis integris
undulatis, tubo germine trigono longiore.
I. illyrica, vel Iris VI. Cius. pan. 248.
I. major latifolia XXIII. Cius. hist. 1. p. 223.
Chamaeiris latifolia biflora. Besl. cyst. vern. ord. 8- fol. 1. f. 4.
Chamaeiris major saturate purpurea biflora. C* Bauh. pin. 33.
Iridi biflorae affinis flore majore. C. Bauh. pin. 32.
I. humilis major saturate purpurea biflora. Tournef. inst. 361.
I. illyrica flore majore. Tournef. inst. 361.
I. illyrica biflorae similis Clusio XXIIL flore purpureo. I. Bauh. hist. 2* p. 722.
I. (biflora) corollis barbatis, caule foliis breviore trifloro. Linn. spec. pl. 56. (exci,
loco natali.)
I. bohemica. Schmidt bohem. 4. p.4. Roem. et Schult. syst. veg. 1. p. 466. Tausch
ind. pl. hort. Can. anno 1821* Spreng. syst. veg. 1. p. 162.
I. extrafoliacea. Mikan in Pohl bohem. 1. p.47 (exci, synon. praeter Schmidt.)
I. (hungarica) foliis ensiformibus glabris subfalcatis subaequantibus scapum mul¬
tiflorum; spathis inflatis, suprema biflora. Waldst. et Rit. pl. rar. Hung. 3.
p. 251. t. 226. Willd. enum. hort. Berol. p. 64. Roem. et Schult. syst. veg. 1.
p. 465. Spreng. syst. veg. 1. p. 162.
Zweimalbliihender Bart-Schwertel.
t * ■■ •*
Locus 71 ataiis, et tempus.
Habitat in rupibus calcareis schistosisqne Bohemiae, inque Hungaria.
Fructificat sub Dio exeunte Aprili ineunteve Maio, altera vice saepius Octobri. 4.
Descriptio .
Vegetatio. Radix perennis tuberosa. Tuber fuscus repens depresso-cylindra-
ceus articulatus annulatus, supra fibris subcapillatus, subtus radicatus, api¬
ce frondescens, basi marcescens demum abolescens. Folia fasciculata ex
apice tuberis prodeuntia, fasciculis plerumque 2 sibi oppositis et scapum in¬
tercipientibus, eoque mox brevioribus mox longioribus. Folia in fasciculis
alterna disticha subfalcato-gladiata, basi appresso-vaginantia, elevato-nervo-
sa glaucescentia, superiora sensim longiora, infima squamaeformia ex albo-
fuscescentia. Folia plus minusve falcata, latiora aut angustiora inveniuntur,
et per aestatem fere duplo longiora evadunt. Scapus basi subfoliaceus e va¬
ginis foliorum egrediens erectus tereti-compressus glaucus infra medium fur-
catus, ad furcationem vagina foliacea obsessus, biflorus, aut saepe peduncu¬
lo radicali una cum scapo proveniente triflorus, aut nonnunquam in culta
et spontanea submultiflorus, aut simplicissimus uniflorus. Pedunculi erecti
elongati tereti-compressi nudi glauci laevissimi.
Fructificatio. Spatha i-, suprema 2-flora, ovata inflata bivalvis, valvis sub-
aequalibus herbaceis levissime pruinosis nervosis saepeque striis maculisque
purpurascentibus notatis, tubum perigonii subaequantibus. Perigonium sua¬
veolens superum, tubo recto subtrigono germine fere duplo longiore coeru-
lescente, limbo 6-partito inaequali, laciniis omnibus concoloribus profunde
violaceis basi utrinque glandula dentiformi albida obsitis: exterioribus 3 re¬
flexis oblongo-spathulatis planis, basi nervis venisque albidis pictis barbatis¬
que, barba basi flavescente apice obscure violaceo longitudine stigmatis: in¬
terioribus 3 erectis ellipticis undulatis integris, aut nonnunquam apice sub-
emarginatis, basi canaliculato-unguiculatis, ungue venuloso. Stamina 3, la¬
ciniis perigonii exterioribus inserta. Filamenta subulata coerulescentia an-
thera duplo longiora. Antherae lanceolatae erectae basi emarginatae bilo-
culares, loculis uniserialibus extrorsum positis, polline albo farctis. Germen
inferum trigonum 6-striatum. Stylus terminalis trigonus. Stigmata 3 petali-
formia erecto-patentia oblonga, apice bifida et acute dentata, inverse cari¬
nata, dilute violacea, dorso lamella transversali (stigmate proprio) concolori
obsita. Capsula coriacea 3-gona 3-valvis 3-locularis polysperma. Semina ova¬
ta utrinque attenuata rugosa fusca.
Critica.
E synonymia et citata a Linnaeo icone Besleri facile evincitur nostram
plantam esse I. bifloram Linn. et solum patria Lusitania male a Linnaeo indica¬
ta, et ad I. subbifloram Brotero referenda Clar. auctores terminasse videtur, eam
sub propriis nominibus illustrandi. I. biflora. Willd.spec. pl. 1. p. 227. (exci. syn.
praeter Thunb.) e definitione ad I. falcatam spectat, cui quoque addi potest: Iris
flore violaceo folio virente, an Clusii XXV caule foliis nudo. I. Bauh. hist. 2.
p. 723 c. ic.
Explicatio Tabulae.
A. Stamen a facie»
B. Idem a dorso.
C. Pistillum.
D. Capsula.
E. Semen»
■BBI
s -
Iris erosa.
■■
IBaBH
■ran
IRIS EROSA*
Differentia specifica, et Synonymia.
Pogiris (barbata): scapo multifloro folia ensiformia glauca superante; spatha
marcescente; perigonii laciniis concoloribus oblongis erosis undulatisque:
erectis latioribus, tubo germine longiore.
I. undulata* Tausch ind. pl. hort. Can. anno 1821.
Benagter Bart-Schwertel.
Locus , et tempus .
Colitur in horto, quem olim nomine I. halophilae intravit. Fructificat
sub Dio exeunte Maio. 4.
Descriptio .
Vegetatio. Radix perennis tuberosa. Tuber fuscus repens cylindraceus articu¬
latus annulatus nudus, inferne radicatus, apice frondescens. Folia fascicu¬
lata, in fasciculis plerumque 2 sibi oppositis et scapum intercipientibus al¬
terna disticha ensiformia stricta elevato-nervosa glauca, basi appresso-vagi-
nantia, scapo florifero breviora. Scapus basi foliosus erectus strictus tereti-
compressus glaucus, apice ramosus, ramis alternis strictis unifloris ad ba¬
sim vaginatis, vaginis demum marcescentibus.
Fructificatio. Spatha 1-, suprema 2-flora, cylindracea bivalvis, valvis ova¬
tis acutis supra medium constrictis, sub anthesi marcescentibus, vix longi¬
tudine tubi perigonii. Perigonium suaveolens superum, tubo cylindrico re¬
cto coerulescente germine longiore, limbo 6-partito inaequali, laciniis omni¬
bus concoloribus profunde violaceis: exterioribus 3 reflexis oblongis planis,
basi attenuatis albido-flavescentibus venis nervisque fusco-violaceis pictis,
barbaque aurea obsitis, in ambitu plus minusve eroso-crenatis undulatis:
interioribus g erectis oblongis, reflexis latioribus magisque erosis, imo non-
nunquam incisis, undulatis basi unguiculatis, ungue canaliculato flavescen¬
te fusco-venoso. Glandulae basim laciniarum perigonii interne nectentes
dentiformes albidae. Stamina 3, perigonii laciniis exterioribus basi inserta.
Filamenta subulata coerulescentia, anthera vix longiora. Antherae lineares
erectae subsagittatae biloculares, loculis uniserialibus extrorsum positis pol¬
line albo farctis. Germen inferum obtuse 3-gonum 6-striatum. Stylus termi¬
nalis triangularis. Stigmata g petaliformia patentia oblonga obverse carina¬
ta, apice bifida serrulataque, dorso lamella transversali crenulata obsita,
ex albo-violascentia, carina et apice violacea. Capsula coriacea g-gona g-val-
vis g-locularis polysperma. Semina ovata utrinque attenuata rugosa fusca.
Explicatio Tabulae .
A. Stamen a dorso, B, Idem a facie. C, Pistillum. D. Capsula. E. Semen.
i\
*
MONARD A URTICAEFOLIA*
t •
M O N A R D A. Linne.
Classis, et Ordo,
Diandria: Monogynia. Linn. gen. pL Dicotyledoneae: Labiatae (Monardeae).
Juss. gen. pl.
Ch aracter generis,
fructificatio. Calyx anguste cylindricus striatus 5-dentatus. Corolla tubulo¬
sa elongata bilabiata, labio superiore erecto angusto stamina amplexante?
inferiore reflexo trilobo, lobo medio longiore.
Vegetatio. Herbae aromaticae perennes repentes, aut raro annuae. Flores
capitati involucrati terminales, aut axillares verticillati, e quibus genus fa¬
cile subdividendum est.
MONARDA URTICAEFOLIA.
Differentia specifica, et Synonymia .
M. capitulis bracteis ovatis coloratis; corollis purpurascentibus punctatis; foliis
subcordato-ovatis acuminato-patenti-serratis cauleque obtusangulo pilosis.
Nesselblattrige Monarde.
Lo cus, et tempus.
Colitur in horto promiscua cum aliis generis speciebus; sata characteres
non mutavit. Fructificat sub Dio Julio, Augusto. 4.
Descriptio,
Vegetatio. Radix perennis rhizomatoidea. Rhizoma cinerascens repens 4-go-
num articulatum nodosum, ad nodos radiculatum, turiones albidos caules¬
que emittens. Caulis 2-3-pedalis erectus 4-gonus obtusangulus fistulosus no¬
dosus, ad nodos ramosus foliosusque, purpureus pilosus, ramis decussatis
erecto-patentibus foliosis floribus terminatis. Folia decussata petiolata sub-
cordato-ovata breve acuminata grosse serrata, serraturis subaequalibus re-
motiusculis patentibus acuminatis acumine incurvis, basi integerrima, ru¬
gosa penninervia, supra obscure viridia pilis sparsis brevibus appressis, sub¬
tus pallidiora punctata ad nervos subhirsuta. Petioli canaliculati purpura¬
scentes hirsuti. Caulis et rami florum capitulo solitario, raro prolifero, sub-
globoso, basi bracteato terminati. Bracteae sessiles imbricatae, exteriores
patentes ovatae acuminatae serratae, plus minusve ex viridi purpurascen¬
tes, interiores sensim angustiores lineares integerrimae purpureae.
Fructificatio. Calyx inferus persistens cylindricus striatus glaber, punctis
resinosis adspersus, plus minusve purpurascens, ore 5-dentato hirsuto, den¬
tibus lineari-setaceis aequalibus. Corolla perigyna tubulosa bilabiata, calyce
triplo longior, dilute purpurea, pubescens punctisque resinosis adspersa,
labio superiore erecto lineari canaliculato-convoluto stamina involvente, la¬
bio inferiore reflexo trilobo punctato, lobis lateralibus abbreviatis obtusis,
medio elongato apice dilatato emarginato. Stamina 2 aequalia exserta, co¬
rollae fauci inserta. Filamenta capillaria glabra. Antherae saepe inter se
cohaerentes, erectae compressae biloculares subdidymae, polline albido re¬
pletae. Germen superum receptaculo parvo affixum, 4-lobum, interque lo¬
bos stylum exserens. Stylus filiformis staminibus longior una cum illis a co¬
rollae labio superiore involutus. Stigma bilobum, lobis linearibus inaequa¬
libus revolutis. Fructus 4-spermus. Akenae 4 in fundo calycis ovatae lividae
laevissimae.
Diagnostico n,
M. urticaefolia proxima est M. mediae Willd. a qua differt foliis subcor-
dato-ovatis patenti-acuminato-serratis pilosis, nec cordato-ovatis dense appresse
serratis glabriusculis ; corollis majoribus dilute purpureis labio inferiore puncta¬
to, nec splendide purpureis unicoloribus; lacinia media labii inferioris apice di¬
latata, nec lineari.
Explicatio Tabulae .
A. Calyx integer stylo exserto.
B. Faux calycis magnitudine aucta.
C. Corolla.
D. Eadem tubo longitudinaliter fisso.
E. Stamina antheris cohaerentibus a facie.
F. Eadem a dorso.
#
G. Calyx longitudinaliter fissus cum pistillo.
H. Idem magnitudine auctus.
I. Akena.
K. Eadem magnitudine aucta.
Eg|
Aachusa ae theria
%
AiCHUS A AETHERIA*
A N C H U S A* Linne*
Classis, et Ordo .
Pentandria: Monogynia. Linn. gen.pl. Dicotyledoneae: Borragineae Gymnote-
traspermae (Lycopsideae.) Juss. gen. pl.
Character generis .
Fructificatio. Calyx 5~fidus. Corollainfundibuliformis, tubo cylindrico, lim¬
bo semiquinquefido erecto-patente, fauce clausa fornicibus 5 prominentibus
papillosis. Antherae oblongae inclusae. Stigma obtusum. Nuculae 4 apice
depressae, latere interno carinatae, rugosae, basi insculpta perforata rece¬
ptaculo affixae*
Vegetatio. Herbae strigosae, floribus saepe spicatis unilateralibus, calycibus
fructiferis inflatis cernuis.
Div i sio generis .
Anchusa remotis ab illa generibus Nonea Cand. Buglosso Gaertn. et Al-
kanna ) genus admodum naturale constituit, ut nonnisi subdivisionem ex inflo¬
rescentia spicata, spicato-capitata, et sparsa admittat.
ANCHUSA AETHERIA*
L>iffer entia specifica , et Synonymia .
A. spicis conjugatis secundis laxis, bracteis oblongis; corollae limbo plano, tubo
longitudine calycis; foliis oblongo-lanceolatis obtusis integerrimis strigosis*
Himmelblaue Ochsenzunge.
Locus , et tempus .
Primo innotuit haec tum magnitudine, tum colore floris elegantissima
species in horto c. r. botanico Universitatis Pragensis, ubi nomine Anchusae un¬
dulatae culta fuit. Fructificat sub Dio Junio, Julio. <y.
*
D e scriptio.
Vegetatio. Radix biennis rhizomatoidea. Rhizoma perpendiculare cylindri¬
cum, basi ramosum, ex albo-rubescens. Caulis erectus, aut ex decumbenti
*) Tausch FJora s. diar. bot. ann. 1824 . no. 15 .
adscendens, 2—5-pedalis flexuosus, a basi ramosus, foliosus striato-angulatus ?
pilis albis rigidis patentibus hispidus. Folia radicalia aggregata oblongo-lan-
ceolata spithamaea, basi in petiolum attenuata, caulina alterna, magnitudi¬
ne sursum decrescentia: inferiora laxa, basi attenuata spathulato-lanceola-
ta, superiora basi dilatata seniiamplexicaulia, summa subdecurrentia:
omnia integerrima obtusa, pilis basi tuberculatis strigosa ciliataque, subtus
pallidiora. Spicae terminales, axillares, et supraaxillares conjugatae laxae
divaricatae, basi saepissime diphyllae, apice spiraliter convolutae. Flores in
spicis remotiusculi bracteati, inferiores nonnunquam ebracteati, aut supra¬
axillares. Bracteae foliaceae oblongae, inferiores calyce longiores, superiores
calycem aequantes.
Fructificatio. Calyx inferus tubulosus 5-dentatus, dentibus lineari-lanceola-
tis acutiusculis, erectus hispidus, in fructu tumidus cernuus* Corolla peri-
gyna infundibuliformis, tubo cylindrico, basi prismatico 4-gono, longitudi¬
ne calycis, limbo semiquinquefido demum fere patentissimo, margine revo¬
luto, colore elegantissimo aetherio, fauce clausa fornicibus 5 papillosis al¬
bis* Stamina 5, tubo corollae inserta, inclusa, cum fornicibus alternantia.
Filamenta subulata alba. Antherae oblongae biloculares versatiles violascen-
tes. Germen superum 4-lobum. Stylus filiformis inclusus, inter germinis lo¬
bos enascens, albidus. Stigma obtusum emarginatum* Fructus 4-spermus.
Nuculae 4 cinereae, apice depressae acumine obliquo, latere interno cari¬
natae, superficie rugosae, basi insculpta perforata receptaculo affixae.
Explicatio Tabulae.
A. Flos integor a tergo.
B. Calyx integer.
C. Idem longitudinaliter fissus.
D. Limbus corollae a facie.
E. Idem a dorso una cum tubo corollae.
F. Corolla longitudinaliter fissa, et magni- '
tudine aucta cum staminibus.
G. Stamen.
FI. Idem magnitudine auctum.
I. Pistillum.
K. Idem magnitudine auctum.
L. Nucula a latere.
M. Eadem magnitudine aucta.
N. Nucula a basi.
O. Eadem magnitudine aucta.
wmtrnw-jmm
Verbascum iunescuxs.
eyrn
VERBASCUM
IGNESCENS.
VERBASCUM. Linne.
f
Classis , et Ordo.
Pentandria: Monogynia Linn. gen. pl. Dicotyledoneae: Solaneae. Juss. gen.pl.
Character generis.
Fructificatio. Calyx 5-partitus. Corolla rotata limbo 5-partito inaequali. Sta¬
mina declinata inaequalia. Antherae 1-loculares. Capsula bivalvis bilocula-
ris polysperma, valvis inflexis dissepimentum formantibus, in sporophorum
incrassatis.
Vegetatio. Herbae, aut rarissime suffrutices. Folia alterna rugosa, pilis stella¬
tis saepe dense tecta. Flores racemosi bracteati.
Div i sio generis.
Genus admodum naturale paucas tantum praebet characteres, e quibus divisio
statui potest, et quidem:
I. Lychnites. Antherae uniformes. Folia superiora saepissime sessilia.
II. Thapsus. Antherae difformes. Capsula ovata subdidyma. Folia superiora
saepissime decurrentia.
III. Blattaria. Antherae difformes. Capsula subglobosa. Folia superiora sessilia.
VERBASCUM IGNESCENS.
Differ entia specifica, et Synony mia.
Lychnites: foliis radicalibus caulinisque inferioribus petiolatis oblongis inaequali¬
ter crenatis undulatis subtus leviter tomentosis, superioribus lanceolatis ses¬
silibus ; racemis paniculatis, pedunculis geminis calyce vix duplo longioribus.
Gliihende Brand-Ronigskerze.
Locus natalis, et tempus.
Habitat in arenosis subsilvaticis Bohemiae ad Lissam cum V. rubiginoso,
et versifloro. Fructificat Julio. 4.
D e scriptio.
Vegetatio. Radix perennis rhizomatoidea. Rhizoma perpendiculare cylindri¬
cum fuscescens, hinc inde radiculatum, basi ramosum. Caulis 2-pedalis ere¬
ctus simplex flexuosus angulatus leviter tomentosus foliosus. Folia radica-
lia plura terrae incumbentia oblonga petiolata inaequaliter crenata leviter
undulata obtusa, supra rugosa obscure viridia pilosiuscula, subtus pallidiora
venosa leviter tomentosa pilis stellatim congestis: caulina alterna remotius-
cula, inferiora oblonga petiolata, basi attenuata, radicalibus simillima non¬
nisi magis undulata, superiora sensim angustiora breviusque petiolata, sum¬
ma lanceolata basi ovata sessilia. Racemi terminales paniculati erecti laxius-
culi. Florum fasciculi biflori, terminales uniflori, remotiusculi, bractea li¬
neari suffulti. Pedunculi tomentosi longitudine bracteae, calyce vero vix du¬
plo longiores. ;
Fructificatio. Calyx inferus persistens 5-partitus, laciniis lineari-lanceolatis
acuminatis leviter tomentosis. Corolla suaveolens, ex flavo in rubrum plus
minus ve vergens subferruginea rotata, tubo brevissimo, limbo plano 5-par-
tito, laciniis inaequalibus obovatis basi obscurius coloratis, inferioribus 3
majoribus. Stamina 5, tubo corollae inserta, declinata, longitudine inaequa¬
lia, inferioribus 4 subdidynamis, quinto superiore brevissimo. Filamenta
subulata crocea sursum incurvata, omnia medio barba densa violacea tecta.
Antherae omnes aequales reniformes erectae uniloculares, polline croceo
repletae. Germen superum ovatum bisulcum tomentosum. Stylus termina¬
lis germine longior, apice incrassatus rubescens. Stigma capitatum. Fructum
antequam perfecerit, planta nostra periit, et ab hoc tempore repetitis vici¬
bus frustra quaesita fuit.
Observatio. Color floris valde variabilis ex flavo in rubrum plus minusve in¬
tensum vergens, quam coloris lusum quoque in V. rubiginoso et versifloro
observavimus, et in V. ferrugineo Mi Lier (puniceo Schrader) jam Trew et
Ehret in plantis selectis t. 16. f. 1. et 2. optime proposuerunt.
D i agno st icon.
Verbascum ignescens proximum est V. rubiginoso, a quo praecipue dif¬
fert foliis inaequaliter crenatis undulatis: radicalibus oblongis; pedunculis caly¬
cibus vix duplo, nec multo longioribus; calycibus majoribus, ejusque laciniis li¬
neari-lanceolatis, nec linearibus.
Explicatio Tabulae.
A. Corollae limbus cum staminibus.
B. Corolla tubo fisso.
C. Stamen magnitudine auctum,
D. Calyx cum pistillo.
E. Idem magnitudine auctus.
——
wmm
m
P E LARGONIUM PLICATTJM.
P E L A
ONIUM PLICATUM.
PELARGONIUM. Lheretier.
Classis , et Ordo.
Monadelphia: Heptandria. Linne gen. pl. Dicotyledoneae: Geraniaceae. Juss.
gen. pl. Cand. prodr.
! i
Character generis.
Fructificatio» Calyx 5-partitus, lacinia suprema desinente in tubulum necta-
riferum tenuem secus pedicellum decurrentem, et huic adnatum. Petala 5,
rarius 4, plus minus irregularia. Filamenta 10 inaequalia monadelpha, 4—7
tantum fertilia, cetera castrata. Carpella 5 monosperma aristata, aristis in¬
trorsum barbatis receptaculo rostrato arcte adnatis, demum elasticis spira-
liter convolutis et secedentibus.
Vegetatio. Herbae acules tuberosae, aut caulescentes trunco saepe frutescen¬
te plus minusve carnoso. Folia stipulata petiolata alterna aut subopposita,
integra aut varie dissecta spirantia. Flores umbellati involucrati.
Div i sio generis.
Secundum divisionem Candolleanam Pelargonium plicatum ad Sectionem
Pelargium Anisopetala purpurascentia foliis subindivisis cucullatis spectat, et
quidem Pelargonium angulosum proxime accedit.
PELARGONIUM PLICATUM.
Differentia specifica, et Synonjmia.
P. foliis basi cuneatis subcucullatis subrotundis angulatis argute dentatis multiner-
viis plicatis cauleque patenti-villosis ; umbellis paucilloris, tubo nectarifero
calyce triplo breviore.
P. plicatum. Hort.
Gefalteter Kranichsschnabel.
Locus, et tempus.
Colitur in horto in tepidario, et ad varietates elegantissimas cultura or¬
tas, et forte demum ad suas species reducendas spectare videtur; hinc et nomen
hortense mutare noluimus, quamvis sit jam P. plicatum Thunberg. Fructificat
Majo. ti.
——i
_
# *
Descripti 6:
Vegetatio. Frutex 3—4-pedalis erectus ramosus, ramis flexuosis fuscescenti-
bus citatrisatis, junioribus dilute viridibus herbaceis foliosis patenti-villosis.
Folia alterna subrotunda, basi cuneata subcucullata, 5—7-angulata plicata-
que, angulis acutis acute dentatis, dentibus cartilagineis purpurascentibus
recurvis, dilute viridia villosa, subtus pallidiora villosiora pedatinervia, ner¬
vis crassis prominentibus basi saepe purpurascentibus, odore grato imprae¬
gnata. Petiolus tereti-compressus, supra leviter exaratus, villosus, longitudi¬
ne folii. Stipulae ad insertionem petioli oppositae patentes ovatae acumina¬
tae. Umbellae terminales plures 3—4-florae involucratae pedunculatae op-
positifoliae, pedunculis pedicellis calycibusque patenti-villosis* Folia involu-
cralia ovata acuminata subincisa integerrimave. Pedicelli tubo nectarifero
duplo longiores.
Fructificatio. Calyx atropurpureus inferus tubulosus 5-partitus, laciniis lan-
ceolatis acuminatis apice patentibus, suprema in tubum nectariferum calyce
triplo breviorem secus pedicellum decurrente. Corolla perigyna 5-petala
irregularis bilabiata, petalis 2 superioribus majoribus labium superius, 3
inferioribus minoribus labium inferius constituentibus. Petala oblonga
dilute violacea, superiora fere duplo ampliora margine undulata basi ner¬
vis tribus ramosis atropurpureis insignita. Stamina subdeclinata inaequalia.
Filamenta 10 subulata basi in tubum perigynum connata, quorum 7 ferti¬
lia longitudine inaequalia, 3 sterilia brevissima. Antherae ovatae bilocula-
res versatiles violaceae, polline aurantiaco repletae. Germen superum 5-go-
num 5-lobum villosissimum stylum filiformem purpureum exserens. Stigma¬
ta 5 linearia revoluta purpurea. Fructum nondum perfecit.
Explicatio Tabulae .
A. Calyx cum staminibus et pistillo.
13. Tubus staminum longiludinaliter fissus
et explanatus.
, C. Stamen magnitudine auctum a facie.
D. Idem a tergo.
E. Pistillum.
■■■■■■■■■■■■■
■a
■—iEgilP
■ \“wsr
D I A N T H U S LAXUS.
DIANTHUS, Linne.
Classis, et Ordo .
Decandria: Digynia Linn. gen. pl. Dicotyledoneae: Caryophylleae. Juss. gen. pl.
D. Caryophylleae, Sileneae. Cand. prodr.
Ch arae ter generis .
Fructificatio. Calyx tubulosus 5-dentatus, basi squamis 2—4 aut pluribus de¬
cussatis imbricatus. Petala 5 longe unguiculata. Germen superum. Styli 2
filiformes plumosi. Capsula l-locularis apice dehiscens sporophoro centrali
columnari. Semina compressa peltata.
Vegetatio. Herbae saepissime perennes cespitosae, aut raro frutices. Caulis
nodosus. Folia opposita angusta basi connata. Flores capitati fasciculati,
aut solitarii sparsi, e quibus genus facile subdividitur.
DIANTHUS LAXUS,
Differ entia specifica , et Syjionymia .
D. caulibus unifloris flaccidis decumbentibus; squamis calycinis 2—4 ovatis acu¬
tis, petalis oblongo-cuneatis discretis crenatis pubescentibus; foliis glaucis
anguste linearibus acutis subserrulatis.
Schlaffe Nelke.
■
Locus natalis , et tempus .
Habitat in Bohemiae rupibus ad castrum Caroli IV. cum Saxifraga Aizoo-
ne. Fructificat Maio, Junio. 4.
Descriptio .
Vegetatio. Radix perennis rhizomatoidea. Rhizoma obliquum tenue cylindri¬
cum elongatum flexuosum nodosum fuscum, basi radiculatum, apice mul-
ticeps, caules stolonesque ex decumbenti adseendentes numerosos, cespi¬
temque efformantes emittens. Caulis spithamaeus debilis subfiliformis fle¬
xuosus ex decumbenti adseendens obsolete 4-gonus nodosus foliosus glau¬
cus uniflorus aut raro 2—5-florus. Folia opposita basi connata anguste-linea-
ria trinervia acuta tenuissime serrulata glauca patentia laxa, caulium remo¬
ta, stolonum apice congesta. Folia floralia squamaeformia ovata purpura¬
scentia. Flos terminalis erectus.
Fructificatio. Calyx inferus anguste-tubulosus striatus purpurascens obtuse
5-dentatus, basi squamis 2 aut 4 ovatis acutis appressis auctus, persistens.
Corolla 5-petala caryophyllea. Petala unguiculata, ungue elongato pallide
flavescente, limbo oblongo-cuneato inaequaliter dentato saepe margine in¬
voluto, ex roseo in violaceum colorem vergente nervis obscurioribus, basi
pilis sparsis saturatius coloratis barbato. Stamina 10 exserta una cum peta¬
lis annulo perigyno minimo inserta. Filamenta capillaria aequalia. Anthe-
rae ovales 2-loculares versatiles violaceae. Germen superum oblongum sub-
stipitatum. Styli 2 filiformes elongati in stigmata pilosa terminati. Capsula
oblonga unilocularis polysperma, apice dentibus 4 dehiscens, sporophoro
centrali columnari seminibus imbricatim tecto. Semina ovata acuta com¬
pressa, hinc convexa illinc concava peltata nigra.
Diagno sticon.
D. laxus proximus est D. caesio Smith (Dill. Elth. t. 298. f. 385) a quo prae¬
cipue differt caulibus debilibus laxissimis, foliis longioribus angustioribus acutis,
squamis calycinis acutis, calyce longiore duploque angustiore, laminis petalorum
oblongo-cuneatis discretis ; nec rotundato-cuneatis approximatis.
Explicatio Tabulae.
*
A* Calyx integer.
B. Squamae a calyce remotae,
C. Stamina cum pistillo,
D. Petalum.
E. Capsula apice dehiscens,
E. Capsula dimidiata ciim sporophoro,
G. Semen.
H. Idem magnitudine auctum a facie.
I. Idem a dorso.
Alchemilla mixor.
V -\ s
A L C H E M I L L A MINOR.
ALCHEMILLA. Linn. Willd.
Classis , et Ordo.
Tetrandria: Monogynia. Linn. gen. pl. Dicotyledoneae: Rosaceae, Sanguisorbeae.
Juss. gen. pl. Cand. prod.
Character generis.
Fructificatio. Calyx tubulosus, fauce disco annulari subconstricta, limbo
8-partito plano, laciniis alternis inaequalibus. Corolla nulla. Stamina i—4.
Germina 1—6 totque carpella in fundo calycis inclusa. Stylus basi germinis
insertus stigmate capitato.
Vegetatio. Herbae foliis palmatim lobatis sectisve, floribus parvis corymbosis,
aut sessilibus glomeratis spicatisve, e quibus genus praepriinis subdividen¬
dum est.
ALCHEMILLA MINOR.
Differentia specifica , etSynonymia.
A. caule debili decumbente petiolisque glaberrimis; foliis reniformibus 7-lobis, lo¬
bis basi cuneatis discretis grosse serratis subciliatis; floribus corymbosis ter¬
minalibus.
A. perennis viridis minor. Moris, hist. 2. p. 195.
A* minor. Tournef. inst. p. 508.
A. vulgaris /3 minor. Linn. sp. pl. ed. l.p. 125. *) ed. 3. p. 179. Willd. sp. pl. 1. p.698.
A. palmatifida. Tausch ind. pl. hort. Can. anno 1821.
A. fissa. Reichenbach ic. pl. rar. Cent. 1. dec. i. p. 6. t.4. f. 10. Spreng. syst. veg. 1.
p. 454.
Kleiner Lowenfufs.
Locus natalis, et tempus.
Habitat in elatis herbidis petrosis subhumidis Sudetorum, inque Alpibus
Europae. Fructificat in horto subDioMaio, Junio, altera vice saepius Septembri. 4.
De scriptio.
Vegetatio. Radix perennis rhizomatoidea. Rhizoma fuscum cylindricum, rugis
transversalibus exaratum, oblique descendens, undique radiculatum, verti-
*) lirror typographicus in Linn, sp, pl. ed, 1. et quidem transpositio signaturae /? in lineam anteriorem, et hinc in Alchemillae vul¬
garis synonymum Bauliinianum pessime delatae in oculos cadit, qui nihilo minus in subsequenlibus editionibus repetitus fuit»
el illustrationi hujus speciei hucdum obicem posuisse videtur.
ce vaginis fuscis tectum, caules foliaque emittens. Caulis extrafoliaceus spi-
thamaeus, ad summum vix pedalis, valde debilis decumbens teres glaberri¬
mus foliosus, apice corymbosus. Folia radicalia fasciculata petiolata stipu¬
lata, petiolis teretibus glaberrimis, stipulis oppositis oblongo-lanceolatis apice
inciso-dentatis; reniformia, ad medium et ultra palmatim 7-loba, 7-nervia
plicataque, glabra, tenuissime reticulata, subtus pallidiora; lobis subrotun¬
dis, basi cuneatis discretis, in ambitu grosse et argute serratis, tenuissime
ciliatis: caulina alterna remota brevissime petiolata stipulata, inferiora 5-I0-
ba basi truncata, superiora 5-loba basi cuneata, summa cum stipulis con¬
fluentia, stipulis oppositis ovatis inciso-dentatis basi connatis caulemque va-
ginato-amplexantibus. Flores terminales racemosi, in corymbum effusum
compositum congesti. Pedunculi capillares nudi glaberrimi.
Fructificatio. Calyx inferus persistens tubulosus, fauce disco annulari ru¬
bescente tenuissime ciliato constrictus, limbo plano 8-fido laciniis inaequa¬
libus : interioribus 4 majoribus ovatis, exterioribus 4 alternantibus lineari¬
bus : omnibus glaberrimis, aut piliferis ex flavo virescentibus. Corolla nulla.
Stamina 4 disco annulari inserta, laciniis calycinis exterioribus opposita. Fi¬
lamenta subulata adscendentia. Antherae minimae subrotundae biloculares.
Germen ovatum in fundo calycis. Stylus filiformis, ad basim germinis in¬
sertus, adscendens, longitudine staminum. Stigma capitatum. Carpellum 1
ovatum compressum laevissimum lividum, in fundo calycis inclusum.
Explicatio Tabulae.
A. Limbus calycis cum staminibus.
B. Idem magnitudine auctus.
C. Calyx longi tudinaliter fissus cum germine
magnitudine auctus.
D. Pistillum.
E. Idem magnitudine auctum.
F. Carpellum.
G. Idem magnitudine auctum.
■■■
i,
/
Aaemoae Haleeri.
v^>
ANEMONE H A L L E R I.
ANEMONE. Linn. Cand.
Classis , et Ordo .
Polyandria: Polygynia Linn. gen. pl. Dicotyledoneae: Ranunculaceae. Juss. gen.
pl. D. Ranunculaceae, Anemoneae. Cand. syst. veg.
Character generis .
Fructificatio. Involucrum triphyllum varie incisum a flore distans. Calyx
5-15-sepalus petaloideus. Petala nulla. Stamina plurima. Caryopsides pluri¬
mae monospermae nunc in caudam longam barbatamque elongatae, nunc
ecaudatae.
Vegetatio. Herbae perennes. Radix rhizomatoidea, aut carnosa tuberosa, aut
fasciculata. Folia radicalia, aut rarissime caulina, petiolata, varie dissecta.
Scapus apice gerens involucrum e foliis 5 varie dissectis saepeque radicali-
bus analogis constans. Ex involucro pedicelli uniflori solitarii, aut umbella-
ti, aut plures inaequales, eorumque uno alterove involucrato subdiviso,
quasi prolifero ramumque aemulante. Flores numero petalorum valde va¬
riabiles, facillime pleni*
Div i sio g e neris.
Divisioni generis praeclarae a clar. De Candolle institutae sequentes liceat
adjicere observationes :
]. Pulsatilla et Preonanthus sectiones nimis affines uniendae, et solum ex invo¬
lucris sessilibus aut petiolatis uti Anemonanthea et Anemonespermos subdi¬
videndae sunt.
2. Anemonantheae pro charactere radix carnosa tuberosa, Anemonespermo ra¬
dix rhizomatoidea, et Omalocarpo radix fasciculata addi potest, et amoven¬
dae ab Anemonanthea species sunt A. silvestris, alba, forte et baldensis, qua¬
rum altera (saltem ochotensis Hortorum), quae solum glabritie et scapo pro¬
lifero a silvestri differt, omnem Anemonespermi characterem exhibet.
ANEMONE HALLERL
Differentia specifica, et Synonymia .
Pulsatilla: foliis pinnatisectis villosis villosissimisve, segmentis tripartitis lobatis,
lobulis lanceolato-linearibus acuminatis; flore erecto campanulato.
A. Halleri. Allion. pedem, n. 1922. t. 80. f. 2. (mala) Cand. syst. veg. 1. p. 190.
A. hybrida. Mikan M. S.
Pulsatilla Hackelii. Pohl boh. 2. p. 213.
Hallers Schellen-Windblume.
Locus natalis, et tempus .
Habitat in Bohemia in vertice montis Radischken ad Litomericium, in
montibus Austriae, inque Alpibus Europae australis, inque Pyrenaeis. Fructificat
ineunte Aprili. 4.
D e scriptio.
Vegetatio. Radix rhizomatoidea lignescens atrofusca cylindrica, basi ramosa,
oblique recteve descendens, apice saepe multiceps cespitemque efformans,
vertice squamis foliisque emarcidis fuscis convolutis, quorum unum in icone
explanatum exhibetur, tecta. Folia coetanea: omnia radicalia petiolata pin-
natisecta, segmentis 5 tripartitis, lobis lobatis, lobulis sub evolutione ovatis,
aetate demum provecta elongatis lanceolato-linearibus acuminatis rigidius-
culis nervosis subtus pallidioribus, in juventute villis albis praeprimis sub¬
tus tectis, demum subvillosis, imo et fere denudatis. Petioli villosi canalicu¬
lati, basi in vaginam purpurascentem dilatati. Scapi inter folia plures simul
enascentes erecti spithamaei teretes solidi villosi, apice gerentes involucrum
villosum e foliis 3 basi in tubum ventricosum sessilem connatis, apice in la¬
cinias lineares palmatipartitis constans. Pedicellus ex involucro solitarius
erectus uniflorus nudus villosus, sub anthesi involucro brevior, anthesi vero
peracta illud bis terve superans.
Fructificatio. Calyx inferus deciduus erectus campanulatus 6-sepalus peta-
loideus profunde violaceus, dorso villosus, sepalis erectis ovalibus aut ob¬
longis obtusis, demum nonnunquam apice reflexis. Petala nulla. Glandulae
nectariferae subrotundae flavae breviter stipitatae calycem inter et stamina.
Stamina numerosissima, sepalis duplo breviora, receptaculo subgloboso fa-
voso nudo imposita. Filamenta capillaria. Antherae ovales biloculares adna-
tae, polline flavo repletae. Pistilla numerosissima, sepalis breviora; singu¬
lis germen lineari-oblongum, stylo terminali filiformi villoso, basi villis elon¬
gatis densissimis albo-sericeis barbato, apice purpureo. Stigma minimum ca-
pitellatum. Fructum in horto nondum perfecit, sed pedicellus elongatur, et
cum flore tabescit.
Observatio. Plantabohemica cum austriaca ex asse convenit; specimina ve¬
ro vallesiaca villositate multo densiore, hinc et multo candidiore argentea
non magis a nostrate differunt, ac A. alpina villosissima ex Alpibus editis¬
simis ab A. alpina subvillosa ex subalpinis.
Critica.
Planta bohemica proles hybrida ex A. patente, et pratensi enata aestima¬
tur a Clar. Mikan, et quidem e consortio, in quo hae tres species in Bohemia
proveniunt, et ex observatione, quod in hortum transplantata nunquam fructum
perficiat, cui opinioni concedere non possumus ex eo, quod plures nonnunquam
ejusdem generis species in consortio proveniant, quin hybridae sint; quod con¬
sortium hoc ipsum dubium aut rarissimum sit, cum A. pratensis constanter radi¬
cem, A. Halleri et patens vero verticem montis occupet; quod eadem planta in
Austria absque A. patente (patre matreve) enascatur; porro quod sterilitas plan¬
tae spontaneae nondum experta sit, et in horto specimina paucissima, ut pluri¬
mum solitaria observata fuerant, quorum sterilitas potius in variis circumstantiis
per mutationem loci soli inductis, et fructificationi obnoxiis fundata fuisse vide¬
tur, qua ratione sterilitatem non solum A. Halleri, sed et A. patentis in cespiti¬
bus permagnis quotannis numerosis floribus onustis in horto Canalio per 8 an¬
nos observatam explicamus.
Explicatio Tabulae.
A, Flos sepalis demptis glandulas nectarifera 9 , stamina et pistilla demonstrans. B. Stamen magnitudine auctum.
C. Glandula nectarifera magnitudine aucta. D. Receptaculum cum pistillis. E- Pistillum.
...■ .
\
y.
A C T A E !A N U T a N' S-
ACTAEA. Linn. Cand.
Classis , et Ordo.
Polyandria: Monogynia. Linn. gen. pl. Dicotyledoneae: Ranunculaceae. Juss. gen.
pl. D. Ranunculaceae, Paeoniaceae. Cand. prodr.
Character generis .
Fructificatio. Calyx 4-sepalus caducus. Petala 4. Stamina plurima antheris
introrsis. Ovaria numero valde inconstantia 1 —12 ovata stigmate subsessili.
Capsulae tot quot ovaria, uniloculares polyspermae 2-valves, valvis mox sic¬
cis dehiscentibus, mox carnosis demum plus minusve dehiscentibus.
Vegetatio. Herbae perennes. Folia petiolata alterna, simpliciter aut saepe 2—
g-ternatimdecomposita. Flores racemosi albi. Calyx et corolla caducissimi.
Div i sio generis.
Species hucusque cognitae vegetatione et fructificatione maxime sibi affi¬
nes in tanta numeri pistillorum inconstantia, tantaque pericarpiorum affinitate,
cum Christophorianae pericarpium sit capsula valvis carnosis demum sua sponte
dehiscens, divisionem etsi nuperrime dissentientibus viris clarissimis De Candolle
et Sprengel non admittunt, et sectiones generis institutae nonnisi sunt subdivisio¬
nes habendae.
ACTAEA NUTANS*
Differentia sp ecifica, et Synonymi a,
A. monogyna, capsulis exsuccis; racemis longissimis laxis nutantibus; foliis tri-
ternatim-sectis, segmentis ovato-lanceolatis acuminatis inciso-serratis.
A. pachystachya, Tausch ind. pl. hort. Can. anno 1821.
Hangendes Christophskraut.
JjOcus , et tempus.
Colitur in horto promiscua cum Actaea racemosa. Fructificat Julio. 4*
D e scriptio.
Vegetatio. Radix perennis rhizomatoidea. Rhizoma cylindricum descendens
flexuosum articulatum aterrimum undique radiculatum, apice evolutione
gemmarum ramosum. Caulis 5—4-pedaiis erectus flexuosus teres foliosus
■
> jgt
%?■/,<' 1
f ‘$3
'iii!
rnmmmmmm
glaber subglaucescens. Folia radicalia longissima triternatimsecta, caulina
alterna remota petiolata: inferiora radicalibus analoga, superiora biterna-
timsecta, summa squamosa ut plurimum caduca. Foliorum segmenta ova-
to-lanceolata acuminata argute inciso-serrata glabra, subtus pallidiora ve¬
nosa. Petioli canaliculati basi vaginantes, vagina cauli adnata. Racemi ter¬
minales paniculati longissimi nutantes, rachi leviter tomentosa. Pedicelli
laxi basi bracteati, bractea lineari pedicello breviore. Flores laxi foetidissimi.
Fructificatio. Calyx inferus subglobosus 4-sepalus, sepalis subrotundis albi¬
dis glabris caducis. Petala 4 lineari-cuneata stipitata apice emarginata. Sta¬
mina numerosa receptaculo parvo subhemisphaerico imposita. Filamenta
capillaria sepalis longiora. Antherae sessiles erectae ovatae biloculares, in¬
tus dehiscentes, polline albido repletae. Germen superum sessile oblongum,
apice attenuatum stigmateque obliquo sessili coronatum. Capsula ovata
fusca unilocularis bivalvis exsucca, sutura interiore dehiscens, polysperma
ut plurimum 7-sperma, sutura interiore seminifera. Semina biserialia, capsu¬
lam exacte replentia, fusca angulata, et quadrantem segmentum ve circuli
praeferentia, squamulis minimis fuscis lepidota.
Diagno stico n.
Actaea nutans differt praecipue ab A. racemosa habitu graciliore; folio¬
rum segmentis acuminatis duplo angustioribus; racemis longissimis nutantibus
laxe racemosis; pedicellis flore duplo longioribus, nec aequalibus; capsulis semi¬
nibusque minoribus. Actaeae racemosae diagnosis erit: A. monogyna, capsulis
exsuccis; racemis elongatis densis sub anthesi erectis; foliis triternatimsertis, se¬
gmentis ovatis acutis serratis.
Explicatio Tabulae.
A. Flos integer sub explicatione.
B. Idem magnitudine auctus,
C. Petalum.
D. Idem magnitudine auctum.
E. Slamen.
F. Idem magnitudine auctum.
G. Pistillum.
H. Idem magnitudine auctum.
I. Capsula rima dehiscente,
Iv. Eadem penitus aperta.
L. Semen.
M, Idem magnitudine auctum.
" 1 -BMiMaBai —
Live Music Archive
Librivox Free Audio
Metropolitan Museum
Cleveland Museum of Art
Internet Arcade
Console Living Room
Books to Borrow
Open Library
TV News
Understanding 9/11