Skip to main content

Full text of "Icones, id est, Verae imagines virorvm doctrina simvl et pietate illvstrivm, qvorvm praecipuè ministerio partim bonarum literarum studia sunt restituta, partim vera religio in variis orbis christiani regionibus, nostra patrúmque memoria fuit instaurata: additis eorundem vitae & operae descriptionibus, quibus adiectae sunt nonnullae picturae quas emblemata vocant"

See other formats 


1 


cL^' 


(/ 


:-     /    ^ 


'^t^.     \  2.^- 


/r/y/  •  yir///'/-yJ/vv'/y'/^, 


Oj- )         g  OjOJ- 1 


i. 


V 


:i.f; 


e^- 


.c^,  . 


Ui(ji^  1'>)/^i^64u.  /u-^t-    r5i^<^^  V' —  ^^-  ^/, 


^~"0 


'Z  v^^t^^*—  ^  ^-ih'/^^'  ^^^' 


/-'T- 


I    C    O    N   E  S. 

id  ejt 

VEKAE   IMAGINES 

VIRORVM    DOCTRINA     SIMVL 

ET     PIETATE     ILLVSTRIVM,     Q^VORVM     PRiE- 

cipLie  minifterio  partim  bonarum  literarum  ftudia 
funt  reftituta,partim  vera  Rcligio  in variis  orbisChri 
ftiani  regionibus,noftra  patriimque  memoria  fuit  in- 
ftaurata  :  additis  eorundem  vitse  &:  operse  defcriptio- 
nibus  ,  quibus  adied^  funt  nonnullic  piclurx  quas 
£mblem  at  a  vocant . 

_    TheoioYo  "Be^d^uBorc^, 


C  eisl  EVM, 
APVD    lOANNEM    LAONIVM. 


^         M.  D.   LXXX, 


SERENISSIMO  PEK  DEI 

GRATIAM     SGOTI^    REGL 

lACOBO  EIVS  NOMINIS  SEXTO, 
THEODORVS  BEZA  GRATIAM  AC 
PACEM    A    DOMINO. 

I  RT  V  T  E  M  laudari  honi  omnes  li- 
hemij^me  inemomjimalm  auiiitinunm. 
Itame jicut^egiae  tut^  J^aiejlati  honif- 
que  ommhmnon  iniucundum^itafolt^ma 
ips  dilpliciturum  hunc  meum  lahorem 
Jhero  3  quo  fr^ecifUie  virtutis  ,  idejl  )>er£pietatis,  non  a- 
micos  modo  O*fautores ,  fed  etiam  concdiatores ,fi  non  Pro 
rei  ((^ferfinaru  dignitatej(quis  enim  /pocm-^fiteritf)  atcer 
t}fro  'virihus  laudare  conjlitm.Quifuis  autem  ex  aduerfo, 
non  cjuidem  mfitutum  hocmeumreprehenderitfedmpje- 
tatufotius  damnandos  exiftmauerit  yquos  ego  ceupetatu 
magiflros  celehro.errore  fane  Juo  fruitor ,  nifi  amphari  iudicii 
hac  de  re  diemfufinere  malit.  Sed  erunt fortafis  ex  nofiris 
nonnullijjui  pr^teritas  imagines  yeleam  oh  caufam  mallent, 
ne  aduerfariis ,  c^uos  idololatrice  accufamus ,  calumnian- 
dioccafopr^heaturJfii)^ero  illud  ifjiim  re^ondeo ,  quod 
minime  tgnorant,  neque  fi^uram  yideltcet,  necjue  dniatu^ 
ramiCiCterdfve artes  eiuJmodi,ferfe  reprehendi ,juarum 


E^P  ISTO  LU. 

muhiflicm  ejje  Wilitatem  conflet.  (jrte  fi  viua  ^>ox  audten-' 

tesmagnopere  afficity  nemo  merito  inficietur  ^  quum  non  nifi 

fr^Jentes  auaiamus Murmiim  etiam  ipforum  hominum  co- 

^eBu  nos  commouen ,  adeo  quidem  Vt  magnos  Viros  etiam 

tacentes  reuereamur.Quidigitur  uetat  quominus  fiicutfcri^ 

ftur^e  heneficio  doBos  ^pos  hominesMnaups  mortuos.quafi 

nobifcu  adhuc  loquentes  audimus,  ita  quoque  ex  verls  iUoru 

imaginibus  quosfiudtofe  viuos  ohferuammus ,  hoc  c^ofequa^ 

mur)fteos  iffos adhucintueri  ^  ampleBiVtdeamur^ Quod 

Jiqui njelin  colendts yiuis  modu  nontenet^vel mortuoru tma- 

gines  temere  ^  contraDei mandatum  tnfacrklocu  coUoca-- 

tastandem  ettamfuj^erfiitiofe^atque  adeo  imvie  venerantur, 

atque  adeofiids  mutas  imagines  hhros  effe  idtotarum  nugan 

tur,quid hoc  ad  nos jqui  nedum  vt  tale  quicquam  admttta' 

muSjfhrtfltanorum  quoque  templa  diltgenter  ah  his  fordt- 

hus  repurgamus  f  J^e  quidem  certetefiartfoffum  tantorum 

hominum  non  modo  Ithros  legentem  ,  fed  ettam  expref- 

Jos  vuhm  intuentem  ,  haud  muho  ahter  affici ,   ^  ad 

JanBas  cogitationes  imPeUi,  quamfi  coramadhu^c  ivfos  do- 

centes,admonenteSjincreVantes  his  ocults  a!ptcerem  .  J/anc 

igitur  caufam  hahui  cur  ifias(non  omnium  quidem.quodtU' 

ftafortafje  rePrehenfione  non  careret,fed  PrcefiantiJ^imorumx 

C^  qutdem  mortuorum  dutaxat,  ne  vtuis  adulatus  vtdear) 

imagines  partim  iam  naBus,partim  adhuc  nanctfiifperans, 

vacuo  nondum  repertts (hatio  reliBo,  aheras,  additahreui 

fingulorum  vitce  ac  jtudiorum  defriMtone ,  edendas f^uta^ 

rem.In  his  autem  dtgerendts  huncfumordtnemfeqmitus,vt 

Centium  ^  Scclefiammi  in  quihusfloruerutjeruata  dtfiin- 

Bme, 


$7  I  STO  L^, 

Bione,ipfts  ^  doBis  eorum  7mQ^(rTdTcijc,vtpote  quomm  mL 
nijleno  noJIraPatrumque  memoria  Ecclefiie  honaque  litercc 
fummfauratiCMmumhunclocum  triluerim :  altero  2^egl- 
busjTrmctj^ilus,^  ciuitatumJirCagifratihusjEcclefie  nutri 
tit4ymilitarihm  demquefortifimis  "vmsferuato^tjuifro  tuen 
da  njera  religtonefangumem  etiam  Profuderunt.Horum  au 
t£m  recenfonem  mum  dijferre  ms  tdurimae grauij^mce  cau- 
fce  cogant,  vehementerintertm  eos  rogo  quihus  hic  meus  la-^ 
hor  non  difflicehit^vtmifisfaltemeorum^verklcomhuSiCiuos 
hanc  laudem  mereri  exifimauennt,  adiuuare  meum  hunc 
conatum  nongrauentur,  Quodautem  lis  mos  nunc  comme- 
moro^nonnullosinipfopriefertim  Callia  Vefthulo  adiunxi, 
quorum  mnnuUi pietatem  i^fam^^nontamen certa  (yt arhi- 
tror)improhttate,fedignorantiaoppugnarunt ,  alttreligio^ 
nem  cumpopuio  coiere  quamfa<e  confcientice  rationem  hahe^ 
re  tmantam  oportuit  maluerunt ,  nullus  vtj^ero  indignahi^ 
tur,cmi  mei  c^oflii  caufaex  ipfs  eoru  elogiu  cognouerit.Suh- 
iunxiPr<eterea  ExMblemata  cmadragmta ^ matuori^ 
qU(e,quodgraues  <^  Pias  fentetias  comfleBantur,eruditisU^ 
Borihus  non  ingratafore  mihiperfuaf.  Sunt  aute,opinorjic 
appellata ,  modimagines  eiufmodi  fententiofce  opere  tefjeh- 
lato  parietihus  autnjafs  inferi  confueuerint  .  deterum 
cur  ^egi(€  tuce  J^atefati  meum  hunc  qualemcunme 
lahorem  audeam  confecrare ,  iufif^imam,nifallor,caufam 
hahui.Qufm  enim  te  cofet  ah  ipfaPueritia,dtuino  modam 
imfulfu  (adfcitis  etiaeruditif^mii  iUaru  doBorihus^D.Ceor 
gio  'Buchanano,quem  mihi  Itceat  omnis  liherahorps  eruditio-^ 
nis  ac frcefertim poetices parentcm  apfellare  3  &-  T>.  'Petrs 


-U). 


E^P  ISTO  LU. 

/mio,eximia  quoque  doBrinaf>r^dno)lmguarum  ^  hona- 
rum  artiumftudia  tanta  mentpi  contentione  tantooue  Juccef. 
fu  amplexumjVtfauente  T>eo ,  ^eterum  tUorum,  tum  rehm 
fortiter  geftts  tum  etiam  eruditione  clariftmoruT^egum  me- 
mortam  mftro/eculorenouaturusvideare :  atqueadeo  tUos 
fro^emodumomnestneo/uperaturmjquod  teyercc  fietatii, 
qu^  tUi^  plerifque  defuit,JludioJifimum  re  tffain^rtmpso' 
ftendas:  cmtandem  exiftimauerimgratioremfore  'virorum 
e$7*  doBrtna  e^   Ptetate  prafantij^imorum  commendatio- 
nem  f  Ky^dhaec  n^  illudaccedit  quod  mum  Chrifi regnum 
quanto  maxtmo  animi  ardorefen  fotef  afud  Scotos  tuos 
vromoueaSi^Jhue  adeo  ytadextremas  ^fque  terras  hutus  tu^c 
fngularis  fietatis fama  fermanaritfit  autem  htiim  Chrifi 
regnifars  ettam  altcpia  (feneuenfis  h(ec8cclefa,futaui  mei 
ejp  officii  memetifjum  tuufofults  aggregare,  ^gratam  com 
munis  tantihenefcii  memoria  Regi<!e  tuae  J^atefati  ciuafof 
fem  rattone  teftficari.  Tr^eterea  {cmodcttra  tnutdtam  diBu 
fit)quumyferDeigratiam,h^cEcclefa  fartemfhi  vendi* 
cetnon  voenitendam  heneficii  in  Scotice  regnum,maximorum 
viroruD.Ioannis  Cnoxi  Scoti  ^  Dxhrifofhori^udman- 
ni^ngli  miniferio  col/ati:^fecuhari  quodam  commu- 
nis  non  modo  confeftonisj-verum  etiam  Ecciefaftcos  JjTa^ieig 
njinculo  viderifoftntEcclefiieScoticaecum  Ceneuenfcoiun 
Ba:fc  quoque  mutuam  hancin  fhrtfo  connexionem  tefari, 
ac  yeluttjancire  ,confilio  minime^Vt  arhitror,refrehedendofu 
dui.Qmdflura  f  quumad^allicie  ^>ffue  gentis  mini^ros 
Ceneu^  non  itafrldem,ReUgionis  caufa,exuUntes,Scotica' 

rum 


SflSTOL^, 

rum  Ecclefiarum  heneficentia  Yeiundarit,  ^  hancfcholam 
non  fauci  Scoti  multi^  modis  exornarmtyVeluti  Henricm  lile 
ScrmgeruSjeruditiJ^imus  afudnos  iuris  ciudis frofeJJor,tn- 
tempelliua  nohts  morte  fiil;latus  i^ndreas  J^elvmus  nopri 
non  itafridemj  nuc  aute  Vejiri  ^ymnafifn^ulare  brnamen- 
tum:infignis  deniaue  genert^  adolefcens  Ceorgius  I(jeytus  ah 
tllufrifatre  Scotici  regni  JifCarefcallo.adnos  'vfaue fudioru 
caufa  rniffus:  ac  nunc  ^uoque  regiae  farmliae  iuuenem  Domi- 
num  Francifium  Stuardum,  lllufrem  Comitem  a  'Botuelfin 
gulare  nohis  in  tenera  ^etate  maximaru  Virtutum  exemflum 
prcehentem  cernamus.cjuinam  ifam  non  referendoru  quidem, 
fed agnofendorum  henefciorum  occafonemPr<etermtffjemf 
^Accife  igttur.Sereriifftme  'Rex^munus  hocmeti  ,PerextgUH 
^uide  dludjf  quidmid  in  eo  meum  eff^eBeturfidpulcher- 
rimorum  exemvlorumplenumycmihm  vtinamfruf^rarepw 
gnanteSatanaj  Scotuumtuumregnummagu  acmagtsflo^ 
rereatcjueredundare  conj^icias  .Faxityinquam^Rex  tlleRe- 
gumjVtquce  T^egice   tu<z  Maiefati  maxirnarum  virtu^ 
tumfemina  tamhheraliterinfudttfehcij^me  tecum  adole^ 
fcant ,  ((sr  quam  de  te  exfeBationem  in  orhetoto  Chrifiano 
concitafiynonmodofiifineasfedetiam  longe  lateque  fupe- 
res,  (feneud^  Cal  Martii,^nnoyltimi  temforis    C  /J» 
IJ.    LXXX. 


ANTESIGNANI     P  ATRVM 

MEMORIA  INSTAVRANDI  CHRI- 
STIANISMI  MARTYRES,  EX  DI- 
VERSISSIMIS  ORBIS  TERRA- 
RVM  REGIONIBVS,  ANGLIA, 
BOHEMIA,  ITALIA,  DIVINITVS 
SELECTI. 


A.   j. 


lOANNES    WICLEFVS. 

SIt  hoc  tuum  in  primis  verum&  immortalede- 
J<cus,Anglia,qua.uis  a  te  poRca  comaculatumjCjuod 
loanem  Wiclefum  edideris,  primum  aufumjpon:  mul- 
ta  fecula,  Romanx  meretrici  fecure  incbriatis  Europas 
rcgibus  illudcntijbellu  palam  indicere:idque  tanto  fuc- 
cefTu^vt  iam  tum  vulnus  gladio  verbi  diuini  abs  te  vibra 
toinfliclumacceperit,quod,  vtadtempus  fanatum  vi- 
deri  potuerit,  fempertamerecruduit,actandemletha- 
lCjDei  beneficio,eua{it.  Supererat  tanto  athletse  marty- 
rii  corona,  quamviuo  fruftra  expetitam  quadragefimo 
demumpoilmortcmanno  crematisoiTibustuises  adc- 
ptuSjhocvel  vnofcelere  Antichrifto  iibi  ipii  quidem 
perpetuam  crudelitatis  notam  inurente,  tibi  vero  tanto 
maius  decus  conciliante. 


V. 


Floruir amoVomlni,  CIJ.    CCC.  LXXII. 
Ohiitfoft^aridceYtamin<e      C I J,     C C  C , 

LXXXVII 
Qrematafunt  eius  ojfa  Oxoni^,  anno  Vomini 

?7X    Tccc,    zT 

A.   ii. 


lOANNES    HVSSVS. 


lOANNES  HVSSVS   BOHEMVS,  v 

IN    ACADEMIA     PRAGENSI    THEOLOGVS. 

^^^ViGiLis  anrcrishoc  (enim  patria  BoKcmorum 
^J^Iyhiigua-Cognometum  illudionat)minime  obflrcpc 
rum,fcdl'uviuiflimum,acplane  tcmpelliiuum  ciagorem! 
quo  ccelitus  potius  quam  cx  tcrra  {onante ,  vcternofi  tot 
fcculisChriftiani  funt  excitari,non  vt,anferum  Capito- 
linorum  cxcmplo,Tarpeiarupcs  aduerfus  inuafores  fer 
uarctur ,  fcd  contra  vt  immanis  prxdo  ex  illacadcm  ar- 
cc,partimaftu,partim  vi  occupata,in  Chrillianumor- 
bem  diu  grallatus,  deturbaretur .  Vt  autem  illum  idem 
iftepcrfidc  corrcptum  vftularit,  quidaliudtamcnefte 
cit,qu'amqubdtumlibiipll,tum  aliisruis  mancipiisin- 
delcbilem  pcrfidix  notam  inuftit ,  tu  vcro,  HulTc,  quaft 
cxcaucaincoelum  emifTus  ingrata  terrarelicta  euola- 
fti?  Quinctiam(didumirabile)tot  illos  qui&:iamtum 
funt auditi,  &:  nunc adhuc audiuntur,  olorcs  tibi fucci- 
nentcs,  cur  no  merito  velut  exfoccundiHlmis  tuis  phoe- 
nicispotius,quam  anfcris,  cincribus  (quod  ctiam  di^ 
ceris,iam  iam  moriturus  prxdixilfe^cnatos  dixerimuse^ 


Cremdtiis  eJfviuuSjviol^m  PuUicaJjJe  (JJcnflan 
tm  ex  pfeudo-JynoJi  decreto ,  anno  Domini 

c7J,      CCCC,    XV.       VI     lulij. 


HIERONYMVS    BOHEMVS 

PRAGENSIS. 

PoRTEBAT  fcilicct  coniuratos diuino: vcritatiJ 


>hoilcs,duobus  minimu  teftibus  conuinci,  vt  nihil 
habercnt  quod  obftinatiffimx  improbitati ,  ne  cora  ho^ 
minibus  quidcnijpodentprx^texcre:  &:  parcrat  fortes 
&:  conilrantcs  in  eodcm  ccrtaminc  focios,  pariquoque 
vcl  potius  eodcm  triumpho  nobihtari.Sequutus  es  igi- 
tur,Hieronymc,Ioanncm  tuum,a  quo  ne  mortc  quidera 
diutius  diuidi  fuftinuifti.Qui  vcro  fucris  &:qualem  te  i- 
plum  in  cxtremo  prxfcrtim  certamine,in  quo  pofita  eft 
vidoria,pra:ftiteris,a:quum  cft  vt  ex  tefte  minime  o- 
mnium  fidei  fufpedo:  ?.udiaraus,exquo  iudiccs  iniquif- 
{imi  fuiflTe  qui  te  damnarunt  coarguantur. 


\' 


EX     E  P I S  T  O  L^     POGII     FLORENTl 

ni  dd  Leonardiim  ^rctimm  ,  Conftiinn.t p:n^td.^€cidem  die  qua 
Hieronymu6  Prdgenfis  crematn^  eft  ,nempe  i  l  l  Ccdenddslu^ 
vjas,   CID.    CCLC.   XVI.   altero  poft  loanmm  Huffum  anno. 

^^^VvM  multa  in  huncHieronymucongeftaefTent 
^^^quibus  arguebatur  hserefis,  atque  eateftibusfir- 
mata :  tadem  placuit  vt  pubHce  iinguhs,qu2e  fibi  obiicie 
bantur  refponderct .  Ita  in  concionem  deductus,quum 
iuberetur  ad  iilarefpodere  ,diutius  recufauitjafTcrensfe 
debere prius caufam  fuaagere,quamrefp6dere  male- 
didis  aduerfariorum.Itafe  prius  pro  ie  dicentemaudi- 
cndum  efTe  afTeuerabat,  tandem  ada:mulorumfuorum 
probra  in  fc  congeftadeueniendum. 

S  E  D  quii  hxc  coditio  fibi  dencgaretur,tii  ftans  in  me 
dio  concionis:qua:namcftha2ciniquitas,inquit,vt  quu 
CCG.    XL  diebus,quibus  in  duriirimls  carceribus  fut 


in  fordibus,  in  fqualorejin  {lcrcorc,in  tompedibus,in  rc 
rumomnium  inopia,  aduerrarios  atque  obtrcdatores 
meosfempcraudicritis^me  vnam  horam  audire  noli- 
tis?hinc  ell,vt  dum  ilhs  llngulorum  aures  patuerunt,at- 
que  in  tam  longo  tcmpore  vobis  periuaferunt  mc  haerc- 
ticum,ho{l:em  tidci,Ecclcfiafticorum  pcrrccutorcm,  mi 
hiautcmmedcfendcndi  nuUa  datur  facuItas,vos  me 
prius  improbum  liomincm  iudicaueritis  in  mentibus 
veftris,quamqui  fore  potueritis  cognofcere.  Atqui,in- 
quit,homines  non  dii  cftis,  non  pcrpetui ,  fed  mortales: 
labi,errare,faUi,decipi,feduci  potcilis .  Hic  mudi  himi- 
na,  hic orbis  terrarum  fapientiores  cfTe  dicuntur:  maxi- 
me  vos  dccet  elaborare  nequid  temere  ,nequid  incon- 
fulte ,  neue  quid  pra:ter  iuftitiam  faciatis .  Equidcm  e- 
go  homuncio  fum,cuiusde  capite  agitur:nec  prome 
hsEC loquor  qui  mortaUs  exifto :  vcriim  indignum  mihi 
vidctur  fapietia,ahquid  tot  viros  aduerfum  me  ftatuere 
pr^tcr  2Equitatcm,non  tam  re,qua  exemplo  nociturum. 

Hac&c  multa  praeterea  ornate  differebatjitrcpitu 
&:murmureplurimorumfcrmonem  eius  interpellan' 
te.  Tandcm  decrctum  eft,vtprimLimaderrores,quiin 
eum  conferebantur,refponderct:deinde  loquendi  quae 
vellct,daretur  facultas.  Lcgcbantur  igitur  ex  pulpito 
fingula  capita  accufationis ,  deinde  tcftimoniis  cofirma 
bantur:tum  rogabatur  an  quid  vellet  obiicere.  Incredi- 
bile  di£lu,quam  callide  rcfponderet,quibus  fe  tueretur 
argumentis.  Nihil  vnquam  protulit  indignum  bono  vi 
ro,vtfi  id  infidefentiebat,  quod  vcrbisprofitebatur, 
nulla  ineumnedummortiscaufainucniri  iuftapoffet, 
fednequidemleuifTimse  ofFcnfionis.  OmniacfTe  falfa 
dicebat,omnia  crimina  confida  ab  semulis fuis. 

In  T  E R  catcra  quum rccitarctur  illum  fedis  Apofto 
licxdetradorcm,  oppugnatorem  Romani  Pontificis, 
Cardinalium  hoftcm  ,  perfecutorem  Prarlatorum  & 
Cleri,  Chriftianx  rcligionis  inimicum  :  tum  furgens 

qujere- 


qu3erebunda  vocc,  &:manibusporrc£lis:quo  nunc  mc 
vcrtamjinquit,  patres  cofcripti?  quorum  auxiliu  implo 
re?quos  clcpreccr?quos  obtefterrVorne?At  ifti perfecu- 
toresmei  veftras  mentes  amea  falute  abalienauerunt 
quum  vniuerforu  hoftem  me  effe  dixerut, eorum  prse- 
cipuequimeruntiudicaturi.  nepc  arbitrati  funt,{ietia 
quae  innie  finxcrunt,lcuia  viderentur,tamen  vosve- 
ftris  fentcntiis  opprefTuros  communemomniiihoftem 
atque  opfugnatorcm,  qualcm  me  ifti  falftflimc  mentiti 
funt.Itali  eorum  verbis  fidem  dabitis,  nihileft  quod  de 
mea  falute  fpcrandum  fit.  Multos  faUbus  perftrinxit, 
multos  Ia:doriis,multos  pcrlepe  in  rc  mocftaridere  coe- 
gitjiocando  in  illorum  obiurgationcs. 

Qv  V  M  rogarctur  quid fcntiret  de  Sacramcto,inquit 
antcapancm,poftcavcrumCHRiSTi  corpus,&:  reli- 
qua  fecundi^mi  fidcm.Tum  quidam,  aiunt  te  dixiftc 
poft  confecrationem  remancrcpancm.Tumille:apud 
piftorcm  ,inquit,panis  rcmanct.  Cuidam  ex  ordine 
prardicatorum  acriiis  inuchcti  :Tacc,inquit,hypocrita. 
Alij  pcr  confcientiamfuamcontrafeiuranti,ha!c,  in- 
quit,tutifllma  eft  ad  faJlendu  via.  Qucndam  pr^cipuum 
aducrfarium,nunquamnift  cancmaut  afinumappcUa- 
uit.  Quiim  vero  propter  criminu  multitudincm  ac  pon 
dus,rcs  eo  die  tranfigi  ncquirct,in  dicm  tcrtium  cft  di- 
lata  .  Quadiecum  fingulorumcriminum  argumcnta 
rccitata  elTcnt,ac  fubinde  plurimis  tcftibus  adfirmaren 
tur,  tu furgens  ille:Quoniam,inquit , aduerfarios meos 
tam  diligentcr  audiftis ,  conueniens  eft  vt  me  quoque 
dicentem  arquis  animis  audiatis.Data tandcm  eft  ,  licec 
multis  pcrftrcpcntibus,ci  facultas  diccndi. 

Hic  primiimaDcoexorfus,dcprccatuscft  camfibi 
mentcm  dari,cam  dicendi  facultatcm,  qua:  in  commo- 
dumac  falutcm  animx  fua:  vcrterctur  .Deinde,  fcio, 
inquit,R.D.  plurcs  fuifte  cxccllctifrimos  viros,  indigna 
iuis  virtutibus  perpeflbsjfalfisoppreifos  teftibus,im- 


quiirimis  iudiciis  condcmnatos.Incipietis  aute  a  Socra- 
te,que  iniuftc  a  fuis  codcmnatii  retulit  ,nec,quum  pof- 
fetjcuadere  voluiiTejVt  duorum  quq  afpcrrima  homini- 
bus  vidcrentur,metu  demcret,  carccris  fcilicet  &:  mor- 
tis.Tum  Platonis  captiuitate,Anaxagorx  fugam,  ac  Ze 
nonis  tormenta:  multorumpraitercagcntiliuminiquas 
damnationcSjRupiiii  exiliUjBoetii  fimul  &c  alioru,quos 
ipfc  Boctius  rcfcrt,indignam  mortem  commemorauit. 

D  E  I  N  D  E  adHcbrxorumexemplatranfiit.  Etpri- 
mum  Mofen  illum  libcratorem  populi  &:  legumlato- 
rem  (iepilfime  a  fuis  calumniatum  eife  dixit ,  tanquam 
fedudor  ciTet  aut  contemptor  populi.  lofcph  infuper  a 
fratribus  venditum  ob  inuidiam ,  poft,  ob  ilupri  fufpi- 
cionem,in  vinculaconicdumrecenfuit.  Prxter  hosE- 
faiam,Danielem,&:  ferme  Prophetas  omnes  tanquam 
contcmptores  Dei ,  tanqua  feditiofos ,  iniquis  circum- 
ucntos  fentetiis.  Hinc  etiam  Sufannx  iudiciu  fubiecit: 
multorum  prxterea,  qui  quum  viri  fandiilimi  extitif- 
fentjiniullis  tamen  fententiis  perierut.  PoiI:ea  ad  loan- 
nem  Baptiftam,  deinde  ad  Saluatorem  noftrum  defcen 
dens,falfis  teftimoniis  condemnatos  inquit  omnibus 
conftare:deinde  Stephanum  a  facerdotum  collegio  in- 
terfcdum,  Apoftolos  autem  omnes  mortis  damnatos, 
non  tanquam  bonos,  fed  vt  leditiofos  populorum  con- 
citatores,  contemptores  deorum,  &:malorumoperum 
effedorcs.Hxc  diferte  &:magnacum  omniumatten- 
tione  diiTcruit. 

At  q^e  quum  omne  pondus  caufx  in  tcftibus  fitum 
elTetjmultis  rationibus  docuit  nuUam  his  teftibus  fidcm 
adhibedam,prGEfertim  qiium  non  ex  veritatc,  fed  cx  o- 
dio  acmaleuolentia&:  inuidia  omnia  dixiffent .  Tuni 
odii  caufas  ita  explicuit,  vt  haud  procul  abfucrit  a  per- 
luadendo:  ita  erant  verifimiles ,  vt  Cexccpta  fidci  caufa) 
parua  illis  teftimoniis  fidcs  adhibita  efTct.Commotae  c- 
rant  omnium  racntes ,  &:  ad  raifericordiam  fledeban- 

tur. 


tar.  Addiderat  enim  Ce  fpoiitc  ad  concilium  veniifc ,  ad 
fe  purgaadum&;vitamiuam,&:il:udiaexporueratoifi- 
ciorum  plena  ac  virtutum.Dixerat  hunc  morem  prifcis 
doctillimis  viris  ac  randiilimisfuifTejVt  in  rebus  fidei 
fententiis  difcreparent,non  ad  peiTundandam  fidem, 
fed  ad  veritatcm  rcpcriendam.Ita  Augutlinum  &c  Hic- 
ronymCi  dilTeniiirc,nec  folum  diucrfa  fen{iire,fed  etiam 
contraria,nulialixrelisfufpicione. 

ExPECTABAKT  autcm  omncs  ,vt  femelfe  purga- 
ret  retradtando  obie£ta,vel  erratorum  veniam  poftula- 
ret.Atille  necfeerraiTe  alTeueranSjnecfe  retradarea- 
liorum  falfa  crimina  vclle  oftendens  ,  tandcm  defcen- 
dit  in  laudem  loannisHuiH  adignemdamnati,  virum 
iilum  bonum,  iuilum  &c  fandum  appellans,&:  illa  morte 
indignum:  fequoqueparatum  quoduisfuppliciumadi 
rc  forti  animo  &;  confl;anti,fe'que  inimicis  fuis  cedere  &c 
tellibus  impudenter  mentientibus,qui  tamen  aliquan- 
do  coram  Dco,quem  fallere  no  potuerint ,  ciTent  ratio- 
nem  eorum  qux  dixiifent  reddituri .  Magnus  erat  cir- 
cumftantiumanimi  dolor:  cupiebant  enimvirumtam 
egrcgiumfaluarijiibonamens  adfuiifet.  Illc  autcm  in 
lentcntiafua  pcrfcuerans,  vltro  mortcm  appetcrc  vi- 
dcbatur  ,laudanlqucIoannem  HuiTum^aitjNihil  illum 
aduerfus  Ecclefix  Dci  ilatum  feniiiTe ,  fed  aduerfus  abu 
ius  Clericorum,aducrfus  fupcrbia ,  faftum  ac  pompam 
Prxlatorum  .  Nam  quum  Ecclciiaril  patrimonia  primo 
dcbcrcntur  pauperibus,tum  hofpitibus,  dcinde  ecclc- 
fiarum  fabricis,indignum  illi  bono  videri,  difpendi  illa 
merctricibus,  conuiuiis,  equorum  ac  canum  fagina% 
cukui  vcftimcntorum,  &:  aliis  rebus  indignis  rcligionc 
Chrifli. 

H  I  c  autem  maximi  ingenii  fuit.  Qniim  intcrrum- 
perctur  fxpius  oratia  fua  variis  rumoribus ,  lacciTere- 
turquc  a  nonnuUis  fententias  cius  carpentibus ,  ncmi- 
ncm  eorumintadunircliquit,paritcrquc  onines  vlfcii- 

B  ii 


fcenSjVelcrubercerccoegitjVeltacerc.  burgente  niur- 

murc  filcbatjturbam  quandoque  increpansjpollc  a  ora- 
tionemperrequebatur,  oransatquc  obtclI:ans,vt  fe  lo- 
quipatcrcntur  qucnoncircntampliusaudituri.  Nun- 
quam  adhos  rumores  cxpauit ,  mentc  firmaatquein- 
trepida. 

I L  L  V  D  vcro  fuit  admirabile  memorix  aro-umen- 
tum.  CCC.  XL.  diebus  fuerat  in  fundo  turris  foetid^ 
atque  obfcurx  ,  cuius  afpcritatem  ip/emct  quarftus  eft, 
afTcrcns  fe ,  vt  fortem  &c  bonu  virum  decet,non  proptc- 
rca  ingemifcere  quod  indigna  perpcfTus  cj[fet,fcd  mira- 
ri  aducrfus  fc  inhumanitatem .  Quo  in  loco,  nedum  le- 
gendi,fcd  nevidcndiquidcmhabuit  facultatem.  Mit- 
toanxietatcm  mentis,qua  oportuit  quotidie  illuma- 
gitari,qux  omncm  memoriam  excutcre  dcbuifTct  Ta- 
mencumtot  dodiffimos  &c  fapicntiilimos  viros  inte- 
ftes  fuarum  opinionum  aIIegaret,tot  dodores  ecclefia- 
fticosmmcduimprotulit  m  fentcntiam  fuam,vtfatis 
fuperquc  fuiifct  fi  toto  hoc  tempore,fummoinotio 
lummani  quiete,fapicnti^  ftudiisopcram  dcdiffet  Vox 
emsfuauis,aperta,rcfonans  erat ,  quadam  cum  disnita^ 
te:gcftus  oratorius,vcI  ad  indignationem  exprimen- 
dam,vcladcommoucndam  commiferationem  quam 
tamen  nccpolluIabat,nccconfequi  cupicbat.Stabat  im 
pauidus,intrcpidus,mortem  non  contemncns  folum 

lcd  appctens,vt  altcrum  Catonem  dixilfcs.O  virum  di-*" 
gnum  mcmoria  hominum  fcmpiternai  Non  laudo  fi 
quidaduerfus  inllituta  Eccleli^  rentiebat :  dodrinam 
admiror    plurimorumrerum  fcientiam,  eloquentiam 
dicendi  fuauitatcm,argutiam  rcfpondcndi.Sed  vereor' 

nehxcomniainpcllemfuam  fibianaturafuerint  con- 
cefla. 

Datvm  dcindcfpaciurtip^^nitendibiduo.MuItiad 
illumaccelfere  viri  eruditillimi,  vt  ipfuma  fentcntia 
iiiadimoucrent,  intcr  quos  Cardmahs  Floretinuseum 

adiit, 


adiit,vt  flcifterctadviam  redam.  Sed  quum  pertina- 
cius  in  erroribus  perfeuerarer,per  concilium  hscrefis 
damnatus,8i:  igni  combuftus  eft.  lucundafronte&ala- 
cri  vultuadexitumfuum  acceffitrnonignem  cxpauit, 
non  tormenti  gcnus ,  non  mortis.NuUus  vnquam  Stoi- 
corum  fuit  tam  conftanti  animo,tamque  forti,mortem 
perpefTus^quamifteappetiiffevidetur.  Qjium  venifTet 
ad  locum  mortis,feipfum  veftimentis  exuit .  Tum  pro- 
cumbens  flcxis  genibusveneratuseft  palum,adquem 
poft  ligatus  fuit :  primi^im  funibus  madentibus,  tum  ca- 
thcna  nudus  ad  palum  conftridus  fuitdigna  deinde  cir- 
cumpoftta ,  pedus  tenus  non  minufcula,  fed  groffa,  pa- 
leis  interiedis  .Quu  flamma  adhibita  fuit  canere  coepit 
hymnum  quendam ,  quem  fumus  6c  ignis  vix  interru- 
pit.  Hocmaximum  conftantisanimilignum,quuh6tor 
ignem  poft  tergum(ne  id  videret)  iniicere  velletdiuc  in. 
quit,accede,&:  in  confpedu  accende  ignem.  Si  enim  il- 
lum  timuiirem,nunquam  adhunc  locum ,  quem  fugieii 
di  facultas  erat ,  acceiriffem .  Hoc  modo  vir  ( prseter  fi- 
dem)egregius  cofumptus  eft.  Vidi  hunc  cxitum,  (ingu- 
losadusperfpexi.Siueperfidia,iiuepertinaciahocege- 
rit,certe  ex  Philofophise  fchola  interitum  viridefcri- 
pilifes. 


B  iii 


HIERONYMVS    SAVONAROLA. 


HIERONYMVS  SAVONAROLA, 
lTALVS,FLORENTINVS,  CONCIONA- 
TOR,  EX  DOMINICANORVM  OR- 
D  1  NE. 

Vi  s  verbnon  miretur  tammireristemporibus 


j  tantam  in  homine  cucullato,  &:  quidem  fub  Do- 
minicijprofcfli  iam  olim  piorumhofl:is,nomine  ,picta- 
tem  tanto  cum  zelo  coniundam,quanta  hxc  in  tc,Hic~ 
ronyme  Sauonarola^extitifTe  pkirimatuafcriptateftan 
tur.  Sed  &:ipfamors  tibi  laudatilTimaE  vitxteftimo- 
nium  tribuit ,  teque  facile  ab  obiedis  criminibus  falHf- 
fimis  abfoluit  :fiquidem  homini  tam  pcrdite  fcelerato 
quam  fuit  Alexander  ille  Borgia,  Romanus  eius  nomi- 
nis  Pontifcx  VI,  vfque  adeo  dilplicuifTe ,  vt  non  nifi  tc 
indignifllme  damnato&  cremato  quiefcere  potuerit, 
maximum  efTe  videtur  fingularis  tux'  pietatis  argumen 
tum,  quam  merito  poftea  Marcus  Antonius  Flaminius, 
excellentifTimus  poeta  ,  verlibus  ilHs  optimis  cele- 
brauit. 

Dvmferajlamma  tms,  f/ieronyme.va/citurartH^, 

Tlelltgio  fancl^s  dilamata  comai, 
Flemt, c^  OidtxitjCrudeles farcnejlammie, 

Tarcitejunt  ijlo  -vtjcera  nojlra  rogo, 

Strangulatus  ejt  ac  pojlea  cremattis  Florentice, 

poflulatu  Tontificis  x^lexandn  XJI ,  maxi^ 

mo  cum  honorum  ciutum  luBu  ,  anno  Domini 

cn.  cccc,  xcv iiL 


PRAECIPVA    CHRISTIANISMI, 

NOSTRA  PATRVMQVE  MEMORIA, 
INTER  GERMANOS  INSTAVRATl 
ORGANA. 


C.  u 


f^ .  OH^  ■  fi//./o.  A^6- 


lOANNES   REVCHLINVS, 

SIVE    CAPNIO ,  GERMANVS.    PFORTZENSIS, 

^^^  Onticverat  intcgropene  feculo  Pietas  ad 
"^^^  Conllantieniis  fynodi  perfidiam  ac  crudelita- 
teni  obftupefada ,  quanquam  aliquot  fubinde  marty- 
ribus  illam  minimeinteriifrefruftrainmedioflartima- 
rum  fupplicio  fonorc  clamitantibus  ,  quum  Pfortza, 
Marchionatus  Badenfis  ciuitate  ,  prodiens  loannes 
cognometo  Reuchlinus,  (quem  grxce  Capnione  ,lati- 
ne  Fumeum  poflis  vocare  )  incredibiU  cum  fucccffu 
hcbrex  hngux  ftudia  iampridem  confopita ,  coniun- 
£tis  etiam  grarcis  hteris,excitauit:nepe  vt  ex  ipfis  dein- 
ccpsfontibus  veritatem  haurire  pofteris  hceret.Iftis  ve 
rb  tam  Ecclefix  neceffariis,  quamfuperflitioni  tilc  graf 
fanti  exitiahbus  conatibus  fcfe  tenebriones  fophiftse, 
(Colonienfcs  videhcet,  Hocftrato  quodam  duce ,  Ma- 
tx'ologi,huius  fumi  vi,taqua  alterCacus  ex  antris  fuis 
exciti)mox  tanta  contentione  oppofuerunt,  vt  Ro- 
mam  vfque,ad  Leonem  decimum,tunc  Pontificem,bo 
nis  literis  non  inimicum,caufa:  cognitio  fit  delata .  Hic 
vero  quis  futurum  credidifTet^vt ,  eo  fedente  ludice  ixv}' 
qucm  potiffimiim  hoc  telum  torquebatur  ,  vinceret 
veritas.-Vicit  tamen,  damnatifque,  Pontificis  ipfius  iu- 
dicio,  fophillis  ,  Capnio ,  &:  quamuis  non  claro  prorfus 
igne ,  fumo  tamen  edito  qui  fuperiorum  temporum 
caliginem  dif cuteret ,  fequuturse  mox  limpidiflima^ 
pietatis  flammxviam  prxmonflirauit .  Hic  enim  ille 
efl  cx  cuius  auditorio  nominatim ,  prarter  innumeros 
alios  minus  celebres,  Oecolampadius,Pelhcanus,Mun- 
ilcrus  prodierunt. 

Olint  inpania  magnis  auBus  honorihuSyanno 
Domim  1518.  cuius^B^iceanv  ErafmmPO" 
Jlea  magnofere  frofterea  So^hijlis  muifus 
elegantijjime  defcripfit. 

C.  i;. 


DESIDERIVS      ERASMVS. 


DESYDERIVS   ERASMVS^ 

BATAVVS,    ROTERODAMVS. 

.^^«^^  Es  I D  E  R I V  M  Erafmu  Roterodamum  quamuis 
^^^S  inexhaufta  ingcnij  vbertas,  pari  dicedi  facultatCj 
adfummseglori^e  faftigium  noftra  memoria  cuexcrit, 
mihitamcn  qusedam  religio  fuit  velin  huiusfacrarij 
Hmine  collocare,vt  qui  fuum  quoddam,vt  in  plerifquc, 
itainreligionis  etiam  ncgotio,iudicium  fcquutus,8^ 
fupcrrtiitionesridendo  carpcrc  contentus,resipfasvf- 
que  ade6,vcl  per  fe  vel  ab  aliis  difccre  recularit ,  vt  pef- 
fimx  quoque  caufse  patrocinium  fufceperit .  Quum  ta- 
men  illi  tantum  bonse  literx  renafcentes ,  quantum  alij 
actatisilliusnemini  dcbeant,age,locusetiamilli  in  hoc 
veftibulo,&:  quidemhocaddito  elogio  tribuatur. 


Ingens  mgentem  juemperfondtorhls  Erajmnm 
H<xc  tihi  dimidmmjPiBa  tahella  refert, 

^t  curnon  totim  f  mirari  defmeyleBor, 
Integra  nam  tantum  terra  nec  ipja  capt. 

In  eundem. 


\ 


Ohiit^ajilea  ////•  idus  lHlit,annoT>ommi 

~C  IJ.    CCCCC.     XXXV  L    annum 
dgens  fi^tmgcjimum. 


C 


111 


v 


MARTINVS      LVTERVS, 


V 


MARTINVS    LVTERVS, 

GERMANVS  ISLEBIVS,  ANTICHRI- 
STI  ROMANI  FLAGELLVM,  WlT- 
TEBERGENSIS     ECCLESI^      PASTOR. 

BOc  vultu  fuit  Martinus ille  Luterus,  Iflcbijin 
^.^y  Manffeldenrium  Comitum  ditione  natus,  ore 
toto  diuinitus  afflatam  animi  magnitudinem,  ipfam- 
que  adeo  pictatem,cum  fmgulari  zelo  coniundam  te- 
ftansiEuangelicx  lucisflammx,e  denfiilimis  tenebris 
fenfim  proferenda^,prxco  aDeo  Opt.Max.  humani  <re- 
neris  miferto  excitatus ,  &:  quidem  ( didu  mirabilc  fex 
mediaSatan^  fentina,  pfeudomonachorum  videlicet 
Auguilinianorum  coenobio,  ad  repurgandum  Dei  tem 
pUim  euocatus,eoipfo  Antichriilooccafionemei  mx- 
bente,quemarrepto  verbi  Deiflagellocratexoccupa- 
ta  Chriflii  domo  profligaturusrquem  non  Carfares,  non 
Reges,non  fulmina  exarce  Tarpeiavibrata,non  vll;;e 
innumerabilium  Sophifl:arum  phalanges,vel  tantilluiii 
terruerunt:  cuius  denique  laboribus  Ecclefia  inftaura- 
ta,quantumamultis  feculis  vix  cuiquam  debet,plura 
tamen  debitura,fi  tantum  in  omnibus  illum  modera- 
tionisac  fcientia:  retinere,  quantum  zeh  vehementio- 
ris  diuinitus  ipfi  concefTum  erat,  peccata  hominum, 
&:  ducipulorumquorudam  turbulentumingenium  per 
mihilentrcui  nos  carmen  hoc  triumphale  cecinimus. 


T^oma  orhem  domuit,7lom^mfli  ^TdpaJuhegit, 
TJmhtii  'iUafulsfyaudihhi  ifefuis. 

Ouitnto  ifto  maior  Lutsrmmdior,<?^  01^, 
Ifuni  tUJmque  njno  mu  dommtcaUmof 

I  nuncy^liidem  memorato  l^racia  mendaXy 
Luteri  adcalarrhum  ferrea  clauu  nihd. 


Ohiitplacide  anm  Domini  C  I  D ,  C  C  C  C  C, 
X  L  V  L  Fehruarii  dte  XVI I,  annum  'vit^ 
agens  LX 1 1 1 y  ^uum  anno  ^tatis  XXX II  11, 
quifuit  annus  Domini  C I  J  .  C  C  C  C  C. 
V  Ih  ^xclefiam  Chrifi  coeviffetre^urgare. 


D-  j. 


PHILIPPVS    MELANCHTHON. 


PHILIPP VS  MELANCHTHON, 

GERMANVS  BRETTENSIS,  THEOLO- 
GI^ET  BONARVMOMNIVM  ARTIVM 
DOCTOR   WITTEBERGiE. 

^^ Vi  s  te  ver6,Philippe  Melanchthon,Martino  Lu 
^^^tero  diuinitus  fuccenturiatum  ,  pro  dignitate 
celebraueritjfingulare  nollri  feculi  ornamentu:  vtpote 
rummam  &:  eruditionis  hi  omni  difciplinarum  ge- 
ncre,&:tu  in  dicedo  ac  fcribendo  perfpicuitatiSjtum  ia 
docendo  candoris  laudem  omnium  eruditiorum  con- 
{enrUjConfequutum  ?  pietate,vitx  innocentia,ac  in  pri 
mis  incomparabilis  modeilix  exemplo,nonmod6  cse- 
teriSjVeriim  etiam  teipfo  fuperiore  ?  que  deniqueodit 
nemo  nifi  omnium  odio  dignifTimus.  Scilicet  hoc  tuis 
laudibus  vnum  deerat,vt  ingrati  difcipuli  nonnulli, 
qui  te  viuum  pene  adorarant,mortuum  incefferetrad- 
mirabili  certe  Dei  prouidentia,  ne  quos  ipfi  fibi  com- 
menti  funt  teterrimos  errores,ex  te,  communi  quadiu 
vixilli  omnium  fcre  gentium  dodore^didiciffe  videre 
tur.At  nos  contra,vel  ipfa  crepante  inuidia,veneranda 
memoriam  tuam  fic  iuuerit  celebrafTe. 

Ettti'  tgiturtandem  timulifuh  mole  rePoJluSi 

Die  0  fhilippe^nunc  iaces: 
Et  quam  inuidjfti  vium  tiU  tute  quietemi 

CunBis  quietem  dumVaraSy 
Ipja  tihi  cura  i^/anBifeferere  lahoreSj 

Charum  q  bonis  cunilis  ca^ut^ 

D.  if. 


x^t  iHfunde  Yofa^ifmde  ijHlilia  ^fel/m 

ZJtlilia  inter  e^T*  rofas, 
Quo  nil  candidmfuit^  nifuauim  'vnjuam» 

Tlecuhet  J^elanchthon  moUiter. 
Etgrauis  huicvtfs  caueasjiuuenif\)e,fenexve^ 

Qui  nemini  vixitgrauk. 


>iit  "^itteherga  annos  XJL  1 1  Theolo^ 
giam  hondjque  artts  fumma  cum  fde  &*  e- 
ruditione^  incredihili  cum  fruBu  frofefus , 
anno  Vomini   i  $  6  o.  ^prilis  die  X  IXy 

^uumannos^vitte  £  XI 1 1  (^  dies  totidem 

vixijjet . 


GEORGIVS     ANHALTINVS, 


GEORGIVS     ANHALTINVS 

ASCANI.£    PRINCEPS.     ^{''^ 

^^^E  o  R  G  I  V  M  illuftrilTimis  Germanix  principi- 
;^^[bus,familia  antiquiffim^  nobilitatis  prognatu,ne- 
mo  Theologismireturannumerari,quumhoc  ipfe  vi- 
uus  rancliJlimo  zelo  aftedarit.  Sitigitur  lioc  tantiPrin 
cif^is  lingulare  &  rarillimi  a  multis  feculis  exepli  decus, 
qu6d&  optimi  principis  &:  diligentiflimi  paftoris  mu- 
nus  obiitjVt  felices  illius  fubditi  haberet,quem  &;  in  ter 
ris  dominum  agnofcerent,&:'vt  ducem  in  cxlum  prx- 
euntem  fequerentur  .Ncque  vcro  tamanguftis  limiti- 
b^cotineri  tottatasque  virtutespotuerut.  Itaque&:vi- 
cinx  &:longiiis  remotx  Ecclefise  in  tanti  viri  confiliis, 
quxdam  etiam  ineius  autoritate  acquieuerunt,  patcte 
ipfius  domo  bonis  piifque  omnibus ,  ac  pr^fertim  ma- 
gno  illi  Philippo  Melanchthoni,quem  turbuletiffimis 
illis  Germanici  ciuilis  belli  tcmpeftatibus  coferuatum 
debemus.Singulari  denique  omnium  virtutum  exem- 
plum  pius  hic  Princeps  fuppeditauit,quod vtinam  pau 
culos  faltem  inueniat  imitatores ,  qui  videlicet  eo  lint 
iudicio  pracditi^vtquodextrudum  voluntjipfimet  ab 
Ecclcfiarum  vaftatoribus  decepti  non  euertat.  Salue  tu 
vero  Anhaltina  nobiliffima  domus,adiundumque  tibi 
fplendidiifimum  iftud  decus  perpetuis  feculis  tuetor. 

Ohiit felicijfima  mofre  anmm  agens  viu  dun- 
taxat  XLVI,  XV  Cal  l<[ouemhris,an 
noDomini  CIJ.    13.     LIII 


V 


lOANNES     BVGENHAGIVS, 

GERMANVS,POMERANVS. 

Oakke  m  Bugehagium,exmonafleriiquoquc 
cloaciserutum  Luterusin  paftoris  munerc  col- 
legam  iiabuit,moribus  quidcm  di]rimilem,red  do£trina 
&:  vita;  inilituto  pcnitus  concordem.Nam  vt  illc  natu- 
ravehemens&afpcrjitaifte  manfuetus  &:  moderatus 
cft  fempcr  habitus ,  quod  &c  ipfius  fcripta  teftantur :  ia 
quo  fuit  hoc  quoque  eximium  ,qu6d  abambitione  6c 
auaritiaprorfusaUcnus,qirLlm  ad  altiora  farpcinuita- 
rctur,in  iUa  fua  forte  totos  annos  triginta  quatuor,fum 
matumfidetum  dihgentiavbiquepra:fi:ita,perfeuera= 
uit,  placide  tandcm,  quum  annum  feptuageiimum-ter'- 
tium  agcrct,viribuscorporis  paulatim  deficientibus, 
intcr  charifhmorum  fratrummanus,  bcatafui  memo- 
rici  rehda ,  defundus . 


V. 


E.j. 


IVSTVS    lONAS.   GERMA 

NVS,SAXO,    \^ITTEBERGEN!>IS     EC^ 
CLESI^    PASTOR. 


Vs T  V  M  Ionam,iiiris  hiimani  confultum,Tiieolo 
^^^  gia,iuris  diuini  niagiftra,{ibi  comodiillmurcftitu 
enda:  in  Saxonia  Ecclefia:,futurum  adiutorcm  alTeruit: 
in  quo  munere  pra:{1:ando,ncque  dodrinam  neque  pru 
dentiam  ipfi  defui{fe,vcl  illud  oftendit,  quod  priniis  il- 
lis  turbulentiifimis  inftaurati  Euangelii  temporibus  ni- 
hil  infigne,nifi  iplo  confcio,&:  fuas  ctiam  partes  agentc, 
in  Germania  gefhilfuit,  vicinarum  quoque  Ecclefiaru, 
ac  pra:fertim  Hallenfis  Saxonicx  infpedore  :  in  cu- 
ius  etiam  veluti  finu  Martinus  Luterus  animam  ex= 
halauit. 


Ohiitautem  in  Scclefia  SyjJcfeUenJi,  magni  iUius 
frmcipps  SleBoris  loannis  Fridericijiliorum  in 
acerrimis  illts  tempeBatihus  confianiipmtfs  CO" 
meSs  annumagens  vitac  fexagejimumtertium^ 
anno  Vomim     CIJ.    IJ.    LXV\ 


I  O  A  N  N  E  S      F  O  R  S  TE  R  V  S, 

GERMANVS,  AVGV  STANV  S  ,  HEBRAI- 
CJE.  LINGVi£  IN  ^N^^^ITTEBERGBN  Sl 
ACADEMIA   PROFESSOR. 

Oannem  ForftcruAuguftaWinciclicoru,  Wic 
^  tcbcrgx'Saxonum,velEcclelix  toti  poti^genuit, 
Hcbraicx  lingUiE  profclTorcm  longe  doclilllmum,  vt  lc 
xicon  eius  lingux  ab  ipfo  cditum  tcftatur :  in  quo  licut 
iniplisrcbus,  Iicetiamin  vocibusnon  raro  ca^cutiuilTe 
Gramaticos  hcbrxos  contendit,qua  in  rc  vt  non  omnes 
liabeat  adftipulatores,{ictamcn  adlinguam  facram  ac- 
curatius  cognofccndam  dodorum  ingcnia  magnopcre 
cxacuit,iifdcmftudiis,quibus  contcntus  vixerat,fcli- 

citeramioDomini   CID.    I^.    LVi    immortuus. 


£m 


GASPAR     CRVCIGERGER 

MANVS,  LIPSIEmiS,  ECCLESIASTES 
WITTEBERG^N-SIS. 

-^AsPAPvVM  Crucigerum  res  ipfa  demonftrauit 
r-c^^  Fuiffc  Martino  Lutcro  ,  in  opere  domini  confici-  ^ 
cndo,adiudum :  trium linguarum egregie peritum,in-' 
genio  acre,&:  mirac,vt  aiunt,in  cxfcribendis  illius  enar- 
rationibusceleritatis:  cuius  etiamiudicio  Luterus  in 
GermanicaBibliorum  traflatione  fertur  plurimumvti 
conlueuifTe.  Fuit 'praeterea  pliyiices,tumgeomctri2e, 
tum  veras  illius  Ai"tronomia:,atqueadeo  Medicinasquo 
que  mirifice  ftudiofus ,  adeo  vt  nili  Theologix  profef- 
fionem  c^eteris  omnibus  ftudiis  fapietiflime  antepofuif- 
fctjin  iingulis  illis  cxcellere  potuifTe  merito  iudicetur. 


V 


Olpiir  autew  m/uaj^atione  ^itteherg^e,  corvork 
virihm  tantummgemu  minime  aj^quantthw, 
florente  adhuc detate  ^  anno  vita  videlicet  con- 
feBo  quairagefimo  quinto^anno  autem  a  Chri- 
Bo  nato  'CIX  IX  XLVllI.  XUl,  ^, 
^ouemhrls. 


lOAlCmMVS  ^fqAMERARlVS, 


lOACHIMVS     CAMERARIVS> 

GERMANVS,  PABEMBERGENSIS,  GRi£- 
C.E  LINGVi£  ET  PHILOSOPHI^  PRO- 
FESSOR     LIPSIi£. 

^^V  o    plurcs  cruditos  homincsGcriTiania  noftris 
_^^^tcporib^  protulit,c6  maior  &:  illuitrior  cll  loachi- 
mi  Camcrarii  gloria,qui  honorata  familia  Pabcmbcrga: 
natus,  qui^imlitcrarum  ftudiaca^terisrcbus  antcpofuif- 
fctjCo  proucdus  cft  cruditionis,vt,communidodoru  o- 
mniu  cofcfu,  pcritiorc  lingux  Gra:cx  ncminc  ,  in  latina 
vcrolinguadilertiorcs  pcrpaucos,  cxa6tiorcautc  nul- 
ium  fcriptorcm  habucrit  Germania,ficut  plurima  ipfius 
monimcnta  tcftantur.  Ad  hanc  autcm  in  omnibus  bonis 
difciplinis  cruditioncm  acccffcratpictas  linguiaris,pru 
dcntialongorcrum  viu  confirmata,quumctiammagno 
illiPhilippo  Mclanchthoni  id  ipfum  cfTctquodAtticus 
iilc  Ciccroni,tantumdcniquc  iuuadx  rei  litcraria:  ftu- 
dium,vt,fprctis  dignitatibus  omnibus,  quas  alioquifaci 
lc  fuis  virtutibus  confcqui  potuifTctjin  nobiliHimis  Aca 
dcmiis  Wittcbcrgcli,Tubingcnfi,Hcidelbcrgeli  doccn 
do  confumptis  aliquot  annis ,  Liplix  tadcm  pofitis  fcdi-- 
bus,in  cxtrcmafcncda  fortitcr  idcm  munus  obicns,iU' 
gctibus  bonis  piifqueomnibus,&:  moxfcquuturamrc 
rum  commutationcm  pr2cfagicntibus,in  Domino  pla- 
cidc  obdormiucritdiocquoque  bencficiumaDco  cofc 
quutuSjVt  dodiirimospatrique  fimiUimos  liberos  rcli- 
qucrit.Nosautc  hoc  epigramate  fumusillu  profcquutl. 

Extmflls  olim,  J^ufi:,JlemBls  almlSf 

,  6t  njitam  vejlra  reftituilffs  ope, 
'HSlos  contra  ^vohtsjoachimi  inFunerejJ^ufi, 

J-fas  mifen  extmBlsfoluimm  exemias. 
^(tmque  omnes  tecum^tecumJoachimejCam.ccn^^e 

ZJt  'vixere  fmulfic  perierefimuL 


MATTHIAS   PFARRERVS 

ET    lACOBVS    STVRMIVS    ARGENTI- 
NENSES    PATRICII. 

^S^  Vo  illa  non  Argentincniis  tantumreip.verum  e- 
^§^  tiam  totius  Gcrmania:  lumina ,  Matthiam  Pfar- 
rerum&:IacobumSturmium,abrit  vtilletioprartcrcam; 
ytrunque  litcrispolitum,ingcnio  magno,prudcntialin 
gulari ,  pictatc  cximia,ftudio  in  iuuanda  patria  indcfer- 
fo. Hi  funt  igitur  quorum  pra:cipue  hortatu  Chriltiani- 
fmus  in  vrbc  citra  tumultum  initio  in{lauratus,&: fcho- 
la  illa  celcbriis,adhibito  in  confilium  dodiflimo  viro  lo- 
anne  Sturmio  adhucfupcrftitc^fuit  conllituta :  quorum 
dcniquc  coniiliis  Argcntincnfisrcrp.tum  domifapicn'- 
tiirime  gubcrnata,tumforis  fortilluTie  citra  vimarmo- 
rujlacobi  prxfcrtim  Sturmii  facudia,dcfcnfa,  diificilli- 
misafpcrrimifquc  tcmporibus  ftetit :  adeo  quidcm  vt 
quemadmodum  olim  Cicero  vnius  eloquenti^  vi  Liga 
rium  lulio  Cxfari  vcl  inuito  rcconciliauit ,  haud  paulo 
alitcr  Sturmii  Cxfari  Carolo  armato  &:  victori  occurre 
tis  eloquetiaomncm  illius  iram  infregiffc  mcritb  ccnfc 
tur.  ItaquePfarrcrum  ciuitas  minimc  ingrata(  quod 
anteanemini  concclTum  fucrat)fcptics  confulcm  crca 
uit,6<:  quamuis  pcnc  octuogcnarium  mortuum,  tamcn 
non  fccus  quam  intcmpcfliiuc  iibi  creptii  luxit :  Sc  laco 
bu  Sturmium  aliquoticTciuiratis  magillrum  (qui  fum- 
mus  cflilliusrcip.  magiflratus  )  dcclaratum  ,  ac  licec 
Pfarrero  xtate  iuniorem,priorem  tamcn,anno  vitse  vi- 
dcHcct  LXIII,quifuitannusDomini  CID-ID-LV, 
mortuum  ,  vt  patrix  patrcm  maximo  cum  mcrrorc  fc- 
peliuit.Illud  tamcn  in  Sturmio  fortaffe  quifpia  mcrito 
rcprchendcrit,  quod  in  perpctuo  coelibatu  viues ,  hx- 
rcdcm  fuorum  virtutum  patrix  videri  poffit  inuidif- 
ic.  Scd  quid  fi  vcritus  cil  vctus  illud  &:  quidcni  re  ipfa 
frcqucntcr  approbatum,Hcroum  filii  noxx  ? 

F.ij. 


PETRVS    BVFLERVS.  GERMA- 

NVS,    ISNENSIS. 

8^^  V  o  rariorcs  Pctri  huius  Buflcr  i  mcrcaroris ,  dc 
^^^  quidcm  locuplctis,  virtutcs  fucrunt,e6  digniorcs 
funt  quarum  cxcmplum  omnibus  proponatur .  Certa- 
runt  igitur  in  iioc  homine  cum  diuitiis,honcfta  merca- 
tura  partis,  propaganda:  vcra;  pictatis  lludium  incrcdi- 
bik,charitas  vcra,hbcralitas  loge  maxima.Hic  cnim  il- 
le  eft  qui  Ambrofio  Blaucero,  domii  fua  perdudo,Chri 
ilianifmi  linx  inilaurandi  primus  autor  fuit :  qui,  Pau- 
lo  Fagio  iaaforc,officinam  typograpliica,  accerfitis  ctia 
maximo  fumptu  doclifhmis  Iuda:is  ,  ad  hcbrxos  excu- 
dendos  h'bros,nulla  non  modo  lucri  fpe,  fed  etiam  ma- 
ximo  difpedio,lfna:  conftituit:qui  quum  ex  vicinis  op- 
pidis  iion  paucis  felectos  adolefcentes ,  quorum  opera 
poftcaEcclefia:  vtcrentur,  Argentinam  fuis  flipendiis 
erudiedos  mifiiTct,  Senatum  Argetincnfem  fandaqua- 
dam  a:mulationc  adfcholam  iliam  nobilcm  inftruenda 
erexit:cuius  domus,  vt  Abrahami  altcrius  ,  pauperibus 
fempcr  patuit:cuius  vxor  vt  altcra  Sara  neque  libcrali- 
tatCjUeque  in  fufcipienda  pauperum,prxfertim  xgrota 
tium  infpedione  marito  ccffit:qui  denique  in  ipfa  mor 
te  fui  fimilis,bonorum  fuorum  tricntcm  piis  vfibus  con 
fecrauitjhoc  etiam  a  Domino  confcquutus,vt  qui  piorCi 
hominum  multorum  vitarn  fbuerat,diutiffime  quoquc, 
annos  vidclicct  LXXVI,  viucret ,  anno  demum 
Domini  CID.  ID.  LI,  anima  illi  perplacidercddi 
ta  cuius  gloriam  omnibus  opibus  antcpofucrat  viuus. 

F.  iij. 


MATTHIAS    ZELLIVS,    G  E  R- 

MANVS,    KEYSSERSPERGENSIS,     AR- 
GENTINENSIS    ECCLESIyE     PASTOR. 


^i^gATT  HrAi\f  qitoqucZelliuni,Deiproiiiiicntiacx 
^^j^^obfcuriirimis  tenebris,Laurentiani  vidclicet  tcm 
pli  in  Argcntinenii  ciuitatc  parochum^ad  illam  admi- 
rabilem  Euangclii  fui  luccm  cuocauit:  qui  primus  An- 
tichriiliana:  dodrina:  in  vrbe  frcquentillima  6c  cpiico- 
po  fuo  a-ddidajpalamjUon  line  magno  vitx  difcriminCj 
aducrratus,certare  pri''non  deftitit  quam  prof^igatis  pla 
ne  ruperilitionibus,  Ecclciia,  Bucero  &  Hcdione  adiu- 
toribus,annoDomini  millciimo  quingentclimo  vice- 
iimo  nono,autore  Senatu,conftitucretur:homo  non  do 
clrina  tantum^fed  etiam  chriftianis  virtutibus,  ac  prx- 
lcrtim  modcil:ia,tempcrantia ,  dc  charitate  in  paupcrcs 
infignis.  Docuit  aute  m  ArgcntmeiiEccleiia  annos  vi- 
ginti  fex,anno  vitx  feptuageiimo  primo  placidc  mor- 
tuusannoDomini  CID-  ID.  XLVIII. 


MARTINVS      BVCERVS. 


MARTINVS    BVCERVS,   GER- 

MANVS,SELESTADIENSIS,ECCLESI.£ 
ARGENTINENSIS  PASTOR,  ET  DE- 
MVM  IN  ACADEMIA  CANTABRIGI- 
ENSI    THEOLOGIiE    PROFESSOR. 

CpXO  iEC  illa  efl:  Mautini  Buccri  facics  grauitatis  comi 
i^^  tatc  tcmpcratxTpcculum.Cui  ex  Dominicano- 
rum  cloaca  Luthcri  voceWormacia:  coram  Carfare  li~ 
bcre  loqucntisexcito,variirqucpoll  infidiis  appetito, 
ciuitas  Argcntincnfis  rcilitutam  apud  Cc  Eccleiiam  dc- 
bet:  cuius&:  eruditioncmlingularcm,&:zelumpietatis 
eximiumcum  excellente  prudentia  coniundum,omni 
busfeculis  tcftabuntur  tum  dodiifima:  ipfius  lucubra- 
tioncs,&:  in  publicis  Impcrii  comitiis  diiputationcs  lia- 
bita^tum  pro  Ecclcliarum  pace,  quamuisnon  fatis  fccli 
cifemper  ruccelTujlaborcs  iLirccpti.  Qu;^ris  quam  tan- 
dcm  mercedem  rctuleritrquam  nimirum  mundus  per- 
foluerc  piis  Dci  fcruis  con{ucuit.IlIum  igitur  cadcmil- 
la  tcpeilas  qux  GcrmanicasEcclelias  penc  peffunde- 
dit,  in  Angliam  vfque  expulit  :  vbi  ab  Eduardo  fcxto 
religioriflimo  Rcge  humaniirune  exccpt^  ,  &C  in  acade- 
mia  Cantabrigieiiii  Thcologiam  fummo  cum  dodo- 
rum  piorumquc  omnium  concurfu  circiter  biennium 
profelTus,quumplacidamorte  pridie  cal.Martias  anno 
Domini  1 5  5 1  ,  annumartatis  agens  fcxagciimu-m  pri- 
mum  obiilTct,  quinto  poll;  anno,euerfopol1:  Eduardi 
Regis  obitum  Religionis  ftatu,^^  impio  apoftata  Regi- 
naldo  Polo  CardinaIi,Maria:  Rcgina:  temporib^omnia 
fuo  vnius  nutu  adminiftrante,eruto  crematoque  ipfius 

G.j. 


in  cadem  academia  cadauerc  amio  domini  l  5  5  &  ,  dic 
rcxcaFebr.martyrii  palmam  culit :  quarto  rurliis  poll 
anno  admirabiii  rerum  viciiritudinc  fub  Elizabeta  rc- 
gnattte,iudicio  aducrfus  innocentem  publice  refcifTo, 
inintegrum  rellitutus.  cui  fumus  veriieulis  iftis  gra- 
tulati . 

"NataleSj  Tmere.tuos  (^ermama  inB^dti 

ISlatM^-felix  tups. 
Qmsvero  c^  quantns fueris^tmfirifta.  loquuntur, 

^i  imm  orhts  vltimum. 
De  vitajiquls  rogitet ,  Cermama  dicet, 

Inmta  "Bucerum  expuli. 
^jtegoficfulfum  (fia  dixerit  ^ngliajfoui, 

l^andemc^ueteximortuum. 
ZJerummox  eadem(faBum  0  immane j/epulcro 

Flammis  cremauit  erutum. 
FalloregOytotPis  terrcentefecis  an  expers  , 

'Bucerefic  cAum  tenes^ 


PAVLVS     FAGIVS. 


PAVLVS     FAGIVS^    GERMA- 

NVS,  TABERNENSIS,  ECCLESIi£  A  R- 
GENTINENSIS  PASTOR,  AC  TAN-^ 
DEM  IN  CANTABRIGIENSI  ACADE- 
MIA    THEOLOGIi£    PROFESSOR. 

^I^BsiT  vt mortuos fciungamus  quos  eadcm  fides, 
^^^g|l[eadcm  in  vna  ciuitatc  fundio,idcm  cxilium,idcm 
deniquc  maityrium  coniunxit.  Hicigitur  illc  cftPaul' 
Fagius  apudTabcrnas  Rhcnanas,Palatinatus  oppidu,na 
tus:Capitonis(cui  poftcafuccefrit^hcbraramlingua  Ar- 
gentina:  profitcntistam  diligcns,quamuis  prcmetc  pau 
pertate,auditor,vt  tandcm^pfis  quoque  tellantibus  lu- 
dxiSjCius  hngux  pcritilTim^euarerit.  Ifnaenim  ad  pafto 
ris  munus  accito,vt  olim  Origcni  Ambrolius  quida ,  ftc 
Fagio  diuinitus  contigit  Pctrus  Buflcrus,cx  ordine  ilhus 
ciuitatis  fcnatorio,cuius  proptiflimarancliflimaque  li- 
beralitatefrctus,  illum  lud.-torum  amultisfeculis  do- 
ciiiifimumHeliamadfc  acciuit,  &:  typographiam  infti- 
tuithebraris  excudcndis  libris,non  illis  fabulofis,impiis 
&:  ineptis,fed  vtilibus  &c  ad  vcram  rcligionem  accomo- 
datis  deftinata :  maxima  quoquc  proculdubio  prasftitu- 
rus,niii  difficultatcsalix  obftitiiTent.  Tadcm  igitur  Ar 
gentinameuocatum,ibiquc  tum  paftoris  tum  dodoris 
munus  egrcgic  fuftinentcm,  eadem  illa  qu^e  Buccrum^ 
hunc  quoquc  tcmpcftas  in  Angliam  cxpuht:  vbi  vix fa- 
lutata  Cantabrigia,anno  Domini  1555.  pridie  Idus  No 
uembris,annum  vita:  45.  agcns  mortuus,  candcm  quin 
to  poft  anno  cum  chariftimo  collcga  Bucero  martyrii 
palmamMarianis  temporibiis  tulit,fimul  poftcacum 
eodcm,fub  Eduardo  rege,ipfius  mcmoria  in  intcgrum 
rcftituta.. 

G.ii;. 


GASPARVS  HEDIO,  GERMANVS. 
ETLINGENSIS,  ARGENTINENSIS  EC- 
CLESI.£   PASTOR. 


^^SAs p  AK  V  M  Hedioncm^honcfta familia natum,&: 
]s5^^Baiilex,vixdumrcnata  in  Gcrmania  Euangelii  lu- 
cc,  Matseologia:  dodorcm  ,  ac  dcinceps  Moguntinum 
Eccleiiaftcn  crcatu,  adcmerat  nobis  tcporti  illorum  in~ 
felicitas  ,  niil  Dominus  tum  ipfms  tum  Eccleiix'  fux  mi 
fertuSjillum  vcritatis  luce  Illufl:ratum,Argentina,Mat- 
thia:  Zellio  &c  Martino  Bucero,  tunc  primum  Argenti- 
na;  verum  chrillianifmum  inftaurantibus,  adiutorcm 
futurum  cxtruiifTct :  vbi  quum  Concionatoris  munc- 
retotos  annos  vigintitrcs,  fummacumfidcac  diligen- 
tia  perfunctus  eflet,  editis  ctiam  nonnullis  hiftoricis 
fcriptis,anno  Domini  CID.ID.  LII  ,XVII .  Odobris, 
magno  fui  dcfiderio  cun<5lisrelid:o,fclicitcrin  Domi 
i\o  obdormiuit. 


¥^OLFGANGVS    FABRICIVS 

CAPI  TO,GERMANVS,ARGENTINEN- 
SIS    ECCLESI^   PASTOR. 


Olfgangi  Fabricii  Capitonis  nomeneruditio 
j^^^fuigularis  in  hebraicis  pra^fcrtim  literis,&:  cximia 
pietaSjnunqua  interire  patienturiquaru  teftimonia  pau 
ca  quidem,fcd  luculenta  edidit ,  plura  multo  habituris 
poi{eris,niii  qua:  verbis  docebat ,  agendo  potius  quam 
lcribendo  confirmare  maluifTet :  in  eo  quide  feHx,qu6d 
cx  hac  vita  prius  euocatus  quam  Argetinenfem  Eccle- 
iiam  belloru  tempeftatibus  exitio  proxima  videret,cha 
riflmiis  coUegis  Martino  Bucero  ic  Paulo  Fagio ,  exilii 
in  AngUam  comes  non  fuit ,  fed  dux  potius  in  ca:lum, 
annoDomini  CID.  ID.  XLII,  peftis  lue  fublatus, 
prxiiuit. 


K.;. 


^'^OLFGANGVS    MVSCVLVS. 


WOLFGANGVS    MVSCVLVS. 

LOTHARINGVS  ,  DVSANVS,  IN  EC^ 
CLESIA  BERNENSI  THEOLOGI.E  PRO 
FESSOR. 

r^T^  Ac  T  E  N  T  alii  nobiles  natalcs  quos  nimiii  fxpc  vi 
j^-^^tiis  iniignibus  contaminantrnobilitatc  autcm  fua 
eximiis  plurimis  virtutibus  quod  ipla  quoqucauguita 
facies  teilari  vidctur,inchoarit  W^olfgangus  Mufculus: 
quem  Dufa^Lotharingicx  ditionis  oppido,  Aliatiae  pro 
ximo,  patre  tenuis  admodum  fortuna;  natum,neque 
paupertas  quominushoneilis  omnibus  ftudiis  incum- 
bcret,neque  monachatus  pcdicx(quibustuc  facile  fuit 
homines  ,pietatis  &:  honefti  otiifpecie,iilaqueare)reti 
nuerunt,quominus  agnita  veritate,Pauli  cxcmplum  fe 
quutus,textrina  etiam  difcerct ,  qua  fefe,quietus  in  do- 
mo  Dei  permanens,nemini  grauis,{ufl;entaret.  Sedla- 
tere  diutius  non  pot-iiit  quem  Dominusadres  magnas 
gerendas  a  tam  paruis  initiis  dcllinarat.  Itaquc  Argcn 
tinsE  magno  illi  feruo  Dci  Martino  Buccro  pictate  do- 
(5trinaque  fua  approbata,deiignatus  ab  AuguflanaEc- 
clciiaVrbani  Regii  doctilfimi  optimique  vin  fuccefTor, 
tantum  e{fecit,vtvrbs  illaantea  in.  vtramque   partcm 
claudicas,Euangclicam  dodrinaaperte  amplcdcretur: 
&  ipfe  tum  concionando,tum  ficras  litcras  laboriofiifi 
miscommcntariis  illui^rando,tum  Grxcorum  fcripta 
latine  interpretando,multis  dcnique  obitis  pro  tuenda 
verareligione  in  Imperii  comitiislegationibus,  clariili 
m\x  in  Eccklia  Dei  nomen  merito  fit  adeptus.Sed  qux 

H. :;. 


Bucerum  &: Fagium  in  Aiigliam  cxpuierat  belli  tempc 
ftaSjMuiculum  quoque  fruiha^fummo  etiamcum  vitie 
difcriminc, in  confirmandis  fuis  Auguftanis  omnia  ex- 
pertum,vrbe  excedere  coegit ;  que  benigne  exceptum 
inclita  Bernenfium  ciuitas  facros  libros  maximo  cum 
cccl  cfiarum  omnium  fVudu  interpretatem  totos  annos 
quatuordecim  fouit,doncc  videlicet  annum  agens  vitx 
fcxageiimum  fextumjplacida  morte,  quemadmodum 
omnibus  vtilis ,  nemini  grauis  vixerat,III.Cai.Sept.  an- 
no  Domini  1563,^^  dominum  migraret :  lioc  etia  a  Deo 
beneficiu  confequutus  vt  filium  Abraliamum  Mufculii 
relinqueret,  fidelem  Ecclefiae  Bernenfts  Ecclefiaften,  & 
in  quo  renatus  merito  videri  poilit .  Nos  autem  illi  lic 
parentauimus. 

Magmm  dicere  mnjculum  PufiUum 

Qmmjit  aunhm  infolens  latmis, 

M'agnum  hunc  dicere  J^ufculum  modaufm, 

Ouamulspuluere  conditumpufUo, 

Si  caufamrogitds j-viator :  audt» 

.hfaud.  quaquamfuit  ife  mus  Pufl/us, 

( Ipfumfilibeat-vocare  murem) 

Illarum  ex  numero  famelicarum 

Qufefelis  rapidos  verentur  vngues: 

Sedaui  ivfosvotius  catos  raPaceSg 

Quantumuisfolitos  potentiorum 

Ipfis  cum  dommis  domos  njorare, 

Z/tuus  Percuht,  ^fuoPauentes 

^dhuc  nomme  territatfepultus. 

Immo  quem  tremutt  quoque  illa  rupf<> 

Tarpei^  arcihm  mcuhans  ledtna , 

Orhii 


Orhis  magnanimos  vorans  monarchas, 
J^agnum  ^  dicere  J^u/cdum pigehit:> 
Quanuis  puluere  conditumfufillo'^ 


X 


-^,^.' 


yiAii 


HERMANNVS,  WlDENSIS  GOMES, 
COLONIENSIS       ARCHIEPISCOPVS,  ' 
SACRI    ROM.     IMPERII     SEPTEMVIR. 

^^^^  Imagnis  in  rcbus  vcl  vcfiuifTc  fatis  cfl:,  qux  tibi 
f^3.  ^'i^s  dcbccur,Hcrmannc,  qui  Scptemuirorum  Ec  j 
cieilailicorum  Impcrii  primus  ,  non  oculosmodo  apc-: ; 
luifti  adcxortam  Euangclii  luccm^fed  ctia  acciris  quo- 
que  dodilTimis  thcoIo2;is  Mclanchthonc  &c  Bucero,vt,  ; 
o.mncs  tibi  atcributx  Ecclefia:  lum6  iftud  tccum  intue-  • 
remur  pro  viribus  efficcrc  ftuduifti?Scd  crant  illorum  . 
pleriquc  nimirum  tanto  bcneficio    indigni.Tu  vero 
haudlecus  quam  ohmaludaCHRisx  vs  a  tuoloanne  .. 
Groppcro  proditus  quum  cfTcSjrctulit  quidcra  hic  quo, '; 
quc  prodicor  ftipcndium  pcccati  mortem,Cardinaiitii]( 
galcri  vincuhs  ftrangulatus :  tu  vero  non  moda  :COix-, 
rcietiam  tuam  hbcrafti,  redtciprumquoqucmemora-" 
bih  fecuhs  omnibus  cxcmplo  rupcrafti,quum  vltro  vi 
maiori  cedes,patcrnis  bonis  c6tcntus,placide  Chriftia- 
ncque  viucrc,quamlicct  immerito  ereptam  dignitate 
tuorum  rubditorum  fanguine  tutarimaluifti. 

EleBtfs  hk^rchieptjcopm  anno  Vomini  C I  J. 
10.  X,  C^Jare  Carolo  njim  alioqm  tllaturo 
ceRit ar chicmfcoPatu  anno  Domini  C  lO^  10» 
X LXJ I  ,  fplactdij^tma Pofiea morte,'Biuerni'- 
fti^  Wtdenfs  ditionts  o^pdo.feltatermortum 
anno  Vomini  CIJ.   IJ,  LI/. 


ANDREAS'  GERARDVS. 


ANDREAS  GERARDVS^FLANDER, 
HYPERIVS,THEOLOGIi£  PROFESSOR 
MARPVRGENSIS. 

W^Slc  illeell  Andreas,Hyperiusa  patria  cognomi- 
3^^^  natus,quemHyperaru  ciuitas  non  tatum  Ecclefias 
&:  academix  Marpurgcnfi,in  qua  theologiam  vir  citti 
controuerfiam  eruditilFimus  fimul  6c  diligentifIimus,to 
tos  annos  viginti  duos  docuit :  (cd  vniuernc  potius  Ec-» 
ciefix  chriftiansE  genuit,  vtpotc  quam  ne  mortuus  qui- 
dem  Ubris^fcientifTime  foHdifTimeque  fcriptis  erudirc 
definat:plura  etiam  multo  porteris  relidurus  nifi  maio- 
rem  vtilitatis  public2e,quam  valetudinis  curam  geren- 
tem  intempeftiua  mors  fuilulifTet^quem  mortuum  hoc 
carmine  fumus  profequuti. 

jV^;?  //yperis  dedithoc,  hjperhtiUpatriamondami 
Quoj/uperisfotitfs  ducis  cognomen  ab  oris^ 
l^ectibijors  olimtrihmttemeraria  nomen^ 
t^ndrciCatipfaJuo  ornauit  te  nomine  virtf^, 
J/oc/an^i  moreSitenerts  hoc  omnis  ah  annls 
Zyitajprohatjjuperum  cura  caloquefacrata, 
Ecquis  enim  melm,  auijham  tefortm  vno 
Tarpeia  aggrefjtts  Jepellere  rupe  tjrannum  i 
Certim  an  quijquam  errantiver  deuia  turh<c 
Commonjlrauititerjuferds  quodducitin  attest 

i-tfa 


^^ 


J^aSe  igitHr  njerme^hfyfcYi^r^uem  necferd  mum 
Mors  dommt ,  totum  necfcruantdauHra  fefulcn , 
Quinfuperi  meliorefouent  tam  farte  recej^tum, 
.^ltera  dumtumulo  ^Uce  nuncfars  claufaqutefiit^ 
Exantmifaue  licet  tam  coeli  adlumen  anhelar , 
Emgtletfcelix:  ^  quodtu  dicerlsy  tUud 
Suadasj  tfyferi.ium  re,  ttm  noime  totm. 


Olnt  Ma)  -furgi  ^xjhi  annos  XXI  /,  (s^  amfiim 
theologiafrofe^ui  efl^anno  Domim  1 5  6  /^jCal. 
FehrmrihmnHm^vit^ iigens  L III 


lii. 


lOANNES     SLEIDANVS  ,    BELGA. 


jK.1.5*^  O  AN K  E  iv*,a  patriaSIeidanum  cognomiif J^tfu, Lu 
^l^cetix  bonis  difciplinis  excultum  excepic'  Argenti 
iia^  vbi  quum  &:  eruditionis  &:  prudentix  atque-  pict-a- 
tis  multipleXrlpecimen  indidiuet,dignus eft  habicus  cui 
licet  peregrino  res  longe  maximi  momct^i  p^eocurand^ 
committerentur.ltaque  tum  in  Anglia  comm\ini  Pro- 
feftantium,quos  vocant,nomine,legationem  obiitjtum 
etiaminterfuitTridetino  conciliabulo  ciuitatisArgeir 
tinenlis  legatus:in  quo  vtroque  munere,quamuis  diifi- 
cultatum  pleno,talcmie  pra^ftitit ,  vt  magnam  abiisy^ 
quibus  milTus  erat,laudem  reportarit.Sed  a:ternum  illi^ 
laborum  teftimonium  eft  hiftoria  illa  dc  reip.  6c  religio 
nis  in  Germania  ftatu  ab  initio  inftaurati  a  Ilutero 
Chriftianirmi  diUgentiiTime  viginti  quinque  Ubris,ifdn: 
hortante  modo  ,  fed  etiam  materiam  ei  iuppcditanfe 
clariflimo  viro  D.Iacobo  Stilrmio^verifTime  fimul  S^de" 
gantiiTime  perfcriptaa,adiedo  etiam  de  quatuor  monar 
ehiis  erudiiTimo  commetarioihanc  ipfius  gloriaVqjLia:m>'- 
uis  no  abfque  infigni  Ecclefix  totiiilqucGcrmanici  im-- 
perii  detrimeto,augentc  coru  culpa,qui,  fiuc*negrig;ertf. 
ria,fiuepra^pofteromctu,  fiue  quod iUum  sequar^' fe" 
polle  defperarant,conticefcere,refque  tam-merftor^bi- 
lcs  pati  filentio  perixe,quam  opus  aliillb  cceptum-petfe. 
qui  maluerunt.Obiit  aufcm  SMdanus  Argentinx  ex;^ 
pidemico  morbo,anno  setatis  dutaxat  qianqivageiuno>. 
qui  fuitannus  Domini  dCxAO.lJfk^ 

I.  ii;. 


VLRICHVS  HVTTENVS.  GERMA- 
NV.S,  FFxANCO. 

^^  LRicHVM  Huttcnumgencrisnobilitatem,gen- 
^^^  tilitio  cognomct05&:  virtute  quoquc  militari  te- 
ftatamjanimi  vigor  infignis  magis  ctiam  nobilitauit, 
quum  ad  cruditioncm  non  paruam,acumen  quoque  Sc 
feftiuum  in  primis  ingcnium  ad  poeticen  natum,(ricut 
variis  carminibus  8^  aliquot  ctiam  lepidifTimis  dialogis 
declarauit)adiunxiltet,carque  dotcs  ad  vcrce  pietatis 
propugnatione  contulifTctjacrior  tamen,&:  mordacior, 
vt  multo  folidiorcm  ac  viuaciorcm  gloriam  merito  fue 
rit  adepcurus,nifi  mors  illum  intcmpeftiua,  annum  vi- 
delicet  xtatis  tricefimum  quintum  agcnte ,  priufquam 
illa  ingcnii  vehementia  macurefceret ,  e  viuisfuftu- 
iilTet. 


BEATVS    RHENANVS,    GERMANVS. 
SELESTADIENSIS. 


^^SEatvm  Rhcnanu,quomiii^vtnomineita  rcipfa: 
ii^^i^ qxxoqnc  penitus  beate  vixiiTe  arbitrcmur^illud  ob- 


ni'*^/^ 


Itat  quod  vcramreligioncm  iic  approbarit,  vt  illa  tame 
apcrte  non  fit  profcflus ,  fme  illud  timiditate  quadam 
fecit ,  homo  vfque  adeo  tranquiUioris  vitar  appctens,vt 
in  patria  nuUum  pubHcum  munus  vnquam  fubire,ac  ne 
vxorem  quidem,quanquam  vnicuspatris  ha:res,&:  qui- 
dem  fatis  locuples  ducere  fuftinuerit.-firtc  quod  fcfc  cu- 
iufpiam  aUquando  communi  confenfu  conilitucndiE  in 
reUgione  concordix  fpe  pafccretrfiue  potius  Erafmi  e- 
xemplum  hac  etiam  in  re  aUquatenus  fequutus,cui  plii 
rimum  inomnibustribucbat,&:  quem  Baiilea^  ftudioiil'-^ 
fime  coluerat.  Vtcilque  fit,multiim  iUi  fedulo  &c  perera 
dito  antiquitatum  obfcruatori,omnes  bonarumUtera- 
ru  iludioli  debet,  vt  qui,&:ii  no  omnia  fit  alTequutuSjpla 
rima  tamcn  acute  ac  diUgenter  animaduerterit,&:aditu 
ad  aUa  cognofccnda  multis  ante  ten,ebris  obfitum  ape- 
ruerit:quod  6c  lUi  de  Gcrmanicis  rcbusUbri,&:  dodifli- 
ma  tu  TcrtuUiani,tum  ctiamTaciti,PUnii,Liuii ,  Sene- 
C2:,PatcrcuU  rccognitio,abunde  demonllrat .  Vixit  i- 
gitur  in  patria  coelebs  inculpate,gratus  omnibus,  nemi 
ni  grauis,adfexageiimumvfque  iecundumannum,quo 
ex  balneis  redies,Argetorati  efl:  mortuus,anno  Domini 
CIO.  10.  XLVII ,  indequc  in  patriam,cui  inllrudifli- 
ma  bibliothecham  legarat,deportatus,ibique  meritif- 
fimo  &:  honorificentilTimo  cum  elogio  fepultus. 


K.i. 


SEX    GERMANI^  EXIMII 

MARTYRES. 


K-ij. 


HENRICVS  ZVPPHANIENSIS,GER 

MANVS. 

f^:)  E  sr  R 1  c  V  M  Zupphanicnrcm  cx  academia  Wi- 
fcj^jQ  rcbcrgcnii,  in  qua  dodis  omnibus  ac  prefcrtim 
Pliiiippo  Mclanchthoni  chariflimus  ahquandiu  vixe- 
rat ,  in  Dithmarliam  ad  ca:leftem  propagandam  dodri 
nam  anno  Domini  CID.  ID.  XXII .  euocatum,&;  a 
Monachis  tandcm  poft  infinita  fuperata  difcrimina  Al 
torffio  cxpulfum  5  neque  tamenproptcreade  priftino 
zelo  quanquam  remittentem,excepit  Meldorffium,v- 
bi  Dominicanorum  impullii  a  tumultuante  plebe  eode 
momento  captus,  omni  crudelitate  excarnificatus,indi 
daque  dcmum  caufa  vftulatus^refe  quafi  Germania:  pri 
mitias,anno  Domini  CID.  ID.  XXIIII,  confecrauit 


K.  iij. 


W^OLFGANGVS    SCHVCVS^ 

GERMANVS. 


Viv  s  alteropoftanno  veftigiarcquutusSchucuS 
in  Lotharingix  oppiduloquod  S.  Hippohtu  vo- 
cantjEuangehum  conllanter  tum  voce,tum  etiam  eru- 
dito  ad  Antoniumducemfcripto  profeflus,  quum  ob 
eam  rem  perichtari  ciuitatem  ipfam  vidifTct^boni  ilhus 
paftoris  exemplum  rcquutus,vltr6  Nanceium  ad  prin- 
cipem  venit,vbi  in  tetcrrimum  carccrem  coniedus,in- 
de'que  crudehiTimi  Francifcani  MonachiBonaucnturse 
Renehi  conuitiis  oppreffus  ,&:  mox  ad  ignem  abreptus, 
eaconrtantiapyram  accenfam  Pialmum  quinquagefi- 
mum  primum  decantans  fubiit,  vt  mortem  iplam  lacef 
ferevideretur,  XIX  Augufti,annoDomini  CID.  13. 
XXV,duobus  paulo  poft  ex  iudicum  numero  ,a  quibus 
damnatus  fuerat,fubita  morte  fublatis. 


LEONAR.DVS    C^SAR,  GERMA- 

NVS,  BAVARVS. 

t^^  Vd o  V I c  V  M  ,  cognomcnro  CqC^cm ,  lionefta  f* 
^^1}  milia  ortu  m  Rabij",Bauari^  oppidulo,  liccat  nobis 
Impcratorem  eriamnominaxc,  vctcium  Romanorum 
more,  fuos  duces  rebus  egregiis  gcllis  hac  acclama- 
tione  honcftantiumrvt  qui  proditone  vifcndi  moribun 
di  patris  obrentu  Witteberga  accitus,(Sj:  mox  pro  h^re 
tico  damnatus,quo  crudchus  vitulatus  fuit ,  eo  glorio- 
fiorc  exitu  de  morte  ipfa,anno  Domini  CID.  ID . 
XXVII ,  XVI  ApriJis,  dignum  etiamfuavirtute  pr^- 
concra  Martinum  Luterum  nadus,triumphauit. 


LJ. 


i 


GEORGIVS  CARPENTERIVS,  GER- 
MANVS,   BAVARVS. 

^^^  Lt  E  R  y  M  eoclem  amio  vertente ,  infignis  alius^ 
t^^|ChrilH  athlctaGeorgius  Carpenterius  ,Monaci, 
qu^  e/l  Bauarie  mctropoUs ,  in  eiuldcm  gencris  ccrta- 
minc  triumphum  egit ,  fed  eo  celebriorem,  quod  &:  in 
vrbe  frequentiore,6^  in  fpedatiore  pugna  fides  ipfius 
niagis  enituit,  quum  &;  oblatam  fi  modb  veritatem  euo 
carct  vite  vcniam  palam  rerpucret,&  aducrfariis  in  ipfa 
mortefortiterrcpuhiSjhocverum  (diccrct)  vobis  fidej. 
me^  lignu  efto,qu6d  Ie s v nome  ad  extremu  vfquc  hali 
tum  inclamabo,quod  &:  ran(5le,quamuis  vcluti  rcpctitis 
mortibus  vftulatuSjipfis  pbftupefccntibus.  carnificibus. 
reipfapr^ftitit. 


II. 


PETRVS   FLISTEDIVS,  ET   ADOL- 
CLAREBACHIVS,  GERMANL 


^^Nn  o  inrequente,ncmpe  CID.  ID.  XXVIII,  mul 
j^^gl^tis  calamitatibus ,  fame  videlicct,  eoquc  morbo 
quem  Anglicum  fudorem  vocant ,  vaftatione  denique 
per  Turcas  Hungariq  illata,inligni ,  clamantibus  ad  ra- 
uim  ColonienfibusTheologis,  iram  Dci  non  niii  Lutc- 
ranorum,quos  vocabant,  fuppliciis  expiatum  iri,duo  i- 
fti  eruditione  ,  &:  pietatc  ,  aliifque  virtutibus  infignes 
iuuenes,Colonioe  eodem  pene  momeato,ad  dicendam 
caufam  &:  ad  fupplicium  abrepti  mutuo  fefe  cohortan- 
teSjVcritatem  beata  morte  fanxcrunt,  tam  fcecundis  ip 
forum  cineribus  fadis,  vtmalos  ipfos  confultores  (iue 
mox  confilii  tum  puduilTe  tuni  panituifTe  conftet. 


L,u}. 


PR^CIPVI     INSTAVRATO- 

RES  RESTITVTI  NOSTRA  MEMO- 
RIA  IN  HELVETIA,  VICINISQVE  RE- 
GIONIBVS  VERI  C  HRISTI ANISMI. 


HVLRICHVS    ZVINGLIVS. 


lOANNES    OECOLAMPADIVS, 


Y 


Ml 


N 


^^'  HVLKICxHVS  ZVINGLIVS,  HELVE- 
TIVS  TVGIENSIS,ET  lOANNES  OECO 
LAMPADIVS  GERMANVS,  CHERVS- 
CVS,  WINSPERGENSIS  ,  ILLE  QVI- 
DEM  TIGVRINiE,  HIC  VERO  BASI- 
LIENSIS  ECCLESI.E   PASTOR. 

i 

P  A  R  nobile  Synarpiftarum  Hulrichu  ZuingliuTi 
gurina:  &:  loannem  OEcolampadiii  Balilienfis  ec 
cleiiarum  nobilifTmiarum  inftauratorcs  i  vcrunquc  ex 
Antichrifti  faucibus  omnipotcntis  Dci  manu  ,  ad  illum 
verbi  dei  gladio  iugulandum  erutu:quorum  fecundura 
Deum  exceilenti  dodrin^/ummx  iidei ,  laboribus in- 
credibihbus,  inuida^  denique  coftantiar,  tot  vbique  ani 
m;^,  acprxfertim  Alpinarum  gentium  pars  longe  maxi 
ma ,  affertionem  ex  antichrifti  tyranidc  in  chriilianam 
iibcrtatem  debetdongius  etiam  multo  progrelTuriSjni- 
fi,iicmerentibus  hominu  peccatis,opus  Domini  a  qui- 
bufdam^  proh  dolor  )  eius  ipfius  arciiitedis  fuiiTet  im- 
peditum.Quos  autem  Christi  fortiflimos  athletas, 
mutuaslibioperastradentes,  idem  pictatis  amor  con- 
iunxcrat,mors  codcm  anno  fuperuenicns ,  diuerfata- 
men,ad  exiguum  tempus  feparauit .  BcUofiquidem  ab 
iisexorto  qui  fulgorem  Euaugeliiferrenonpoterant, 
Zuinghum  in  caitris  rainill:erio  fuo  fungentcra,hoftiJis 
manus  carfum  cremauit,vt  ferui  fui  obitum  Dcus  dupli 
ci  decore  coronarct.Qjiod  cnim  fandius  aut  honeftius 
cuiquam  mortis  gcnus  contigerit,quam  fi  pro  patria  H- 
muI&:proDei  gloria  moriatur  ?   OEcolainpadiu  ve- 
x6  non  ita  multo  poll  Baiil^ac  gregem  fuu^pefte  graifan 

te 


tc  vehcmcntcr  afflicVum,  tum  vcrbo  Dei  tum  inte- 
gcrrimx  vitx  cxcmplis  confolantcmjidcm  morbus  pla> 
cidc  in  Chrifto  morientcm,commihtoni  fuo  rurium  in 
mchorc  illa  vita  carlclliadiunxit.  O  foehx(  itcrum  in- 
quam)Dci  icruorum  iugum,fi  fubigi  &:  fcri  fcfc  ab  iftis 
palTus  effct  mundus.  Nos  autcm  gratis  hominibus  iuc- 
cinentcs^agedum  lic  vtriquc  parcntx^mus. 

HVLRICHO    ZVINGLIO. 

^mn^m  aricretgemno  mumfanBus  amore , 
ISlemfe  Deiinj^rimtsJ.einde  etiamParridi 
ViciturtnfoliJum/edeuouijJe  duohus, 

■  ISlempe  T)eo  invrimiSydeinde  ctiamVatrt<)Z, 
Quam  heneferfluitfimulijfts  Vota  duoh^, 
^rofatrta  exantmis,fropetate  cinis  ! 

lOANNI    OECOLAMPADIO, 

OEcolamPadius ,  ferena  nuper 
/^ampasj  aede  facra  Dei  corufcanSy 
Qualts  hmptdtoruejpuriorue 
ZJix  vUis  mtcuttlucernaficlis, 
En  mortis  lacet  ohrutus  tenehris. 
^t  vohis  malefitymaU  tenehroe^ 
Lucis  munere  (juo^  hreutfruentes, 
EheUy  nos  mtfros  homunctones 
lS[o[lefic  premttistenehricoft. 
Sedhene  hoc  cectdttjnigrae  o  tenehr^j 
Qupddum  t^famfetitts,maU,  lucernm^ 


Ldte/nam  tamen  ohruijHs  vnam: 
Laterna\tlateat  tjmdemhkfefulta^ 
I^JaJedmagls  emicetlucerna, 

Ceitpi^s  ejl  ac  mortuus  crematus  ^^'umglm  ann& 
Domm  I  5  3 1  ,  Jie  OBohrts  X I ,  anno  vir^ 
XLIltl.  Oecolamfaiim  autem anihrace 
correptm  'Bafde^e  ohiit  eoiem  anm  £aL  Dv 
^emirps^anno  atatis  X  L IX, 


l.G.i-MVLKlOOd}^ 


\\!T>  "'/■«V 


■vr 


.0  U^'^^  j\..  ^;wV.^%l\^ .  .^■:^IA\^X\J  '^^ 


M.  iiL 


^j^C 


* 


'« 


BERTHOLDVS  HALLERVS,  HEL- 
VETIVS,ET  FRANCISCVS  KOLBIVS, 
GERMANVS,  RO  E  TI  L  EN  SI  S,  B  E  R- 
NENSIS  ECCLESI.E  PRIMI  ,  PROFLIGA 
TO    PAPISMO,  INSTAVRATORES. 

^^^Vant  vm  illufliriBcrnenlium  Reipubl.  chriftia- 
^^^  nx  omnes  Ecclcllx,tantum  ipfa  Berna  duobus  i- 
ftis,  omni  virtutum  gcnere  ,ac  prarlertim  pietate  prse- 
ftantiffimis  viris,reftituto  ,  ipforum  potilTimum  opera, 
chriftianifmo  debet .  Qu.orum  ille  poftquam  Coloni;^ 
gradum  Theologiseprimum  adeptus  elTct,  canonicus 
limul  ac  concionator  Bernx  conftitutus,vcritate  paul6 
poft  ex  oreftmul  &:  fcriptis  Hulrichi  Zuirglii  ccgni- 
ta,tamfortisilliuspropugnator  fuit ,  vt  loanne  EcKio, 
illo  Romanenftum  fophiftarum  acutifllmo  ,  in  Baden- 
fibus  totius  Helucticc  gentis  comitiis ,  publica  difputa- 
tione  confutatOjBerna  anno  confequente  papifmum  e- 
iurarit :  hic  vero  quum  illorum  temporum  infelicitatc 
abreptus,Bafil^a  ex  S.Martini  fchola ,  vbi  iuuentute  ali- 
quadiu  docucrat  digreffus^&^  in  Sueuia,tranquillioris  ad 
exgi^eda  ftudia  vita:  ftudiofus,monaftica  vita  cffet  pro- 
fen^deinccps  perfpeda  &:  ipfe  vcritate,Bcrna  ob  erudi 
tionis  &;  pictatis  fama  accitus,ac  Bertholdo  in  cociona- 
di  munere  coiundus  fuit.Itaquc  poftea  mutuas  traden- 
tes  operas,  anno  Domini  i  5  2,  7.  indicta  Magiftratuum 
decrcto  publica  difputationc,papifmi  dcfcforcs  ex  Dei 
verbo  reuicer{it,ade6  vt  communi  confenfu  tu  in  vrbe, 
tii  in  vniuerfa,  qux  ampliJlima  eft,illius  rcip.ditionc,ve 
raEuangelii  rcftitutio  fit  rcccpta:in  quo  ftadio  fcliciter 


vterque  tG  pura:  dodrin^  pr2eceptis,tum  integerrimx 
vitse  exemplo  cundisprc-ensadobitum  vfquc  perfe- 
uerauitjKolbius  quidem  feptuagenarius  anno  Domini 
1535.  mortuus:Hallerus  autc  anno  infequcntc  ,imma- 
tura  planc  mortc,quum  annum  vita;  duntaxat  quadra- 
gefimumquartumageret  ^inDoraino  pic  placideque 
bacvitadefundu*:^ 


^ 


/ 


--A 


N,j, 


lACOBVS  MEIERVS.CONSVL 

BASILIENSIS. 

,  V  V  M  plcrofque  ornare  foleat  Magiftratum  digni 
,tas,hic  cotra  Tribunatii  iimul  &:  Confulatumjad 
quas  lux  illum  virtutes  in  patria  extulerunt ,  maximis 
difficillimilque  geitis  rebus,exornauit :  bello  videlicet, 
quodrufticorum  vocant ,  fumma  prudentia  cohibito: 
vera  religione,adrairabih  quadam  fcchcitate,in  vrbem, 
citra  magnas  turbas^anno  Domini  1525).  recepta:acadc 
miapaulatim  collabente  inintegrumreftituta,  ciuibus 
deaique  ad  antiquam  morum  ftmphcitatem  &c  inte- 
gritatem  ipfo  quoque  habitu  teftandamreuocatis  rqui 
bus  ftudiis  incumbentem&iam  annisnonminusquam 
mcritis  grauem  quum  pe(l:is,  anno  Dom.ini  1541,  luftu 
liffct  y  ciuitas  ilhim  haud  lccus  quam  patrise  paren- 
tem  luxit,  public4que  honeftifTimo  elogio  fepultum 
dccprauit. 


N.i;. 


AMBROSIVS     BLAVRERVS. 


AMBROSIVS  ET  THOMAS  BLAV- 

RERI,  FRATRES,  CONST AN TIEN SES, 
CIVITATIS  CONSTANTIE^NSIS,  IL-- 
LE  QVIDEM  PASTOR,  HIC  VERO 
CONSVL.--  -~<r>,:rr        —    y» 

£^:)  Oc  illiidcftpar  fratrum,quo  haud  fatis  fcio  an 
^^^  vllumhircc  tcmporibus  extitcrit  pkuimis  diui^ 
nis  donis  cumulatius.Vtcrquc  fiquidem  parcntibus  ci- 
uitatis  Conilantienlis  nobilifHmis  natus,non  modo  eru 
ditionc,pietatc,prudcntia,  vcrum  ctiam.facundia  fin- 
gulari  cxcelluit :  &:  hic  quidcm  audoritate  ac  confilip 
patriam,  quandiu  hbcra  fuit,Conful  fchcillimc  gur- 
bernauit :  Ambrofius  vero  quafi  diuinitus  hoc  nomcn 
fortitus  ,  totulque  a  tcncris  annispromouendiK  Ch  Ri- 
STi  gloriq  addictus,ficut  zclo  ( vt  tcmporatuncfcrc- 
bant)prepofl:cro  monachatum  erat  profefTuSjita^ac  etia 
multo  ardentius,veritatcm  agnitam  amplcxus,chrillia- 
nifmum  in  patriarelHtuit:Bcrn2E,Vlma:,Wormacice,fi- 
dis  paftoribus  ac  dodoribus  fucccnturiatus ,  veritatis 
holtcs  profligauit:Tubingx  conftitutam  Ecclcfiamful- 
ciuit:  Conftantiadenique  (  cuiufcunque  tandem  culpa 
id  fadum  fit)Yi  maiori  ccdcntCjVterque  patria:  confpe- 
du, ,  csEtcrifque  bonis  carcre,quam  tantx  inconllanrijE 
ff  edator^  particcps  elTc  maluit .  Et  quidcm  Thomas 
iii  vicaiam  Hcluetiam  Ce[c  recipiens,  Sci^ionis  illr^usAf- 
fricani  maiorrs  mcmoriamrcnouauit:  Ambrofius  aiiec 
in  inctj^pto  pcrfiftciis,  honellc  rccufatp  maiorum  ccclc 
fiarum  onere,Biclis  primii£o^uod  oppidulum  cfi:Ne6- 
como  proximii  8^f:Bcrncnfibus.  confoedcratii,  ac  d^- 
•hiuni  Vitoduri,non  "procui  Tigufo;,  maxima  cunr-mo- 
ddtertaudcj-giatis^lfxTfe^iiA^-^i^  g^lii  ^-itncre  p cr- 
funduSjtandcm  ,  quum  annum  vitx  agcrct  L  X  V  II, 
placidifilma  morte,ingrata  patria  neutrius  offa  fcruatu 
ra,bcatus  ad  Doiiiinum  cmigrauit. 

N.  nj. 


V. 


■^.U'i- 


HEHRICVS   BVLLINGERVS. 


HENRICVS  BVLLINGERVS,  BREM- 
GARTENSIS,  HELVETIVS,  ECCLESIiE 
TIGVRIN^    PASTOR. 

,j£C  illa  eft  veneranda  Henrici  Bullingeri  cani- 
ticSjhominis  orbe  toto  chrifl:iano,quamplurimis 
xternum  maniurislcriptis,adod;rina,pictate, &  miri*- 
fico  quodam  ingenii  ac  llydi  candore  celeberrimi :  que 
foeHcifTimc  exantlatos  labores ,  annum  quide  vitse  fep- 
tuagelimum  primu,{acri  vero  publici  in  ecclefia  mini- 
llerii  quinquagcilmum  agentem(quorum  annorum  fe- 
ptempartiminvicis  Capelix  cqnobio  vicinis  ,  partim 
in  patria,reHquos  autera  quadraginta  trcs  in  Ecclefiac 
Tigurin^  vna  cum  dodiflimis  collcgis  adminillratione 
omni  laudemaior  confumpfit;Dominus  quidcm  ipie  ta 
dem,quaii  anno  iiibileo  iidiirimum  iibi  feruum  manu- 
miifum^setern^  libertatis  pra:mio,die  Septcmbrisdeci- 
mafeptima,anno  parte  falutis  millclimo  quingctefimo 
feptuagefimo  quintodonauit:  Ecclefia:  vcro  tum  pro- 
pinquae  tum  remotilTimar^veluti  communem  parentem 
luxerunt,in  quibus  Sc  ego  quem  viuum  vt  alterum  pa- 
rentem  colui,his  veriibus  celebraui  mortuum. 

Voftrinafi  mterireji  Turas  morl^ 

Occiderefi  CandQr  potef-^ 
DoBrinajTietasjCandorj/poc  tumulo  iacent^ 

//enriceytecum  condtta, 
Jifforifedahfittllafcffe  dtxerim  ^ 

Quf€  'viuere  luhent  mcrtuos. 


\  I 


Immo  mterireforfin  illafiquedntj 
SitLirenne  tumulifpecum , 
*  Uiitu  illa  doBkytu  fi^^/u^candi-dk;^ 
•'  ^ ' ' -     jbt  mn  mori  certmimtiy^  - 

Tenaci  ah  ivfa  morte  chartk  ajfh'df, 
.^  -         Jpfiavprohante  numine,  -^  ^i...     . .  ;,; ; , 
i'  1  Foedtis  heatum !  mwtuum  illa  te  ixcitantdn  o  r  i  ^ .,  j  i 
Ettu  mornUa  nonfini^.  \ 


irfirrcn  mL 


'  ''L^thmc 


i/»fn3''fifilinfn(i 
';...Mfj  fn:;iJiji  i'Ja.  .  onnc  fir.i^Pffn  fiJ 

-ij  'i:>3^o?.  oibtOi:irj. .  yaii.  ^fns^-x.fHijTtirn 

7  ?:-r\-j.b^'5  :   •  •■i'nf?ff>ofn'jj-ofi^jiq-jl 

/\vo'^'.i\'^-^.-^^u  '- '■:^.  ..  -  .  ■ 


O.;, 


LEO    IVDjE.  HELVETIVS,  EO 

CLESI^    TIGVRIN.E    PASTOR. 


t^^  Eo  N  E  M  jCogiiQminatum  Iuda!,concionantcm,  vt 
J^^inTheologi2Eil:udio,ric  in  facro  minillerio  ma- 
gni  illius  Zuinglii  rocium  audiit,&:merit6  adamauic 
Ecclefia  Tigurina  :  cuius  ca  fuit  in  audiendo  collega 
tum  diligentia  tum  modeftia ,  vt  non  posnitedam  illius 
fcriptorum  partem  fumma  fidc  cx  orcipfius  exceptam 
ei  debeamiis .  Sedprascipuum  ipiius  eruditionistefli- 
monium,nec  vnquam  interituru,  illa  eft  duplex  Biblio- 
rum  verfiOjVna  veteris  Teftameti  latina,  in  qua  certan- 
tem  cum  ftyli  {implicitate  rermonis  clegantiam  no  im- 
merito  admiratus  eft  vfque  adeo  Vatablus,Chriftiano- 
rum  feculi  noftri  hebrseorum  dodiffimus  habitus,vt  eo 
minimeinuitoLuteti^quoque,paucisimmutatis,aRo- 
berto  Stcphano  lit  excufa  :  altera  vero  intcgrorum  Bi- 
bliorum  Germanica,qua:  fummoe  quoque  fidei  a  do6tii- 
fimis  viris  habetur.  Hxc  igitur  Leonis  ftudia,hilaborcs 
fuere,ad  annum  vfque  Domini  1544,  quo  iam  ingref- 
fusfcncdutisliraenin  a:ternam  quictcm,pra:clara  fui 
memoria  relicta,demigrauit. 


i 


O.ij. 


SIMON     GRYN^VS. 


^  ««w  "^n' 


SIMON   GRYN^VS,   GERMA- 

NVS,  GR^CARVM  LITERARVM  ET 
THEOLOGIi£  IN  ACADEMIA  BASI- 
LIENSI     PROFESSOR. 

B  E  A  T  A M  Bafilea,  loci  amocnitate  Sc  vrbis  ampli 
ltuciine,i'ed  multb  magis  bonarum  literarum  fedc, 
tantoque  prxftantirsimorum  virorum  paucis  annis  nu- 
mero,quantus  vel  in  vllo  maximo  terraril  orbis  regno 
extitit :  Typographis  quoque  artis  fua:  emulatione  cum 
illorum  ingenii  foecunditate  certantibus ,  &c  tu  his  tum 
illis  vrbem  nobihtatibus !  Sed  qualis  ille  Sohs  radiantis 
fplcndor  cxterorum  iyderum  lumen  obfcurat ,  tahs  in- 
ter  cxteros  extitit  Simon  iUe  Gryn2eus,in  quo  modeiha 
fingularis  cum  difciphnarum  omniu  exada  cognitio- 
nejamabihffimi  mores  cum  grauitate  ,  cum  pietate  de- 
nique  zehis  certauit :  fibi  ipii  quide  fatis  long^uus,hcet 
vigente  adhuc  a:tatc  mortuus,anno  Domini  1541,  vt- 
pote  cui  nihil  amphus  quod  difceret  fuperefTe  videre- 
tur :  cseteris  vero  intempelliue  nimiiim  ereptus ,  quos 
nimirum,qu6  plura  didifcerat ,  c6  docere  phira ,  vir  iu- 
uandis  ahorum  ftudiis  natuSjpotuifTct .  Nos  autem  iUi 
lioc  epicoedion  cecinimus. 

77  qmcunjueySmon  Crynace^aJ^exit.amauit, 

Splenduitin  ^vultugratia  tanto  tuo, 
71e  qmcunque.Simon  ^rinaeyaudimt.amauit, 

Facundofluxit  tantm  ah  ore  lefos, 

C:  •. 


^mplm  atcurmn  audir^  ^  cernerefa^  ej}  ^ 

Sciltcethocfati  vis  inofina  Vetat. 
Imofallorego :  namfmt  faucij^ma  quanuis 

Jngenii  nohafcrivta  reliBa  tui, 
Te  IpeBamus  adhuc^te  nos  miramur  in  iUis, 

x^eternoque  manei  dignus  amore  Simon. 

Ohiit  "Bafdcea  ex  fefle  anno  Domim  1 5 4 1^ 
anno  (Ctat!4  XLviIh  Cal.  ^^ugufi. 


CONRADVS    PELLICANVS,   GER- 

MANvs,  rvbeaqv;ensis,sacrarvm 

LITERARVM   IN   ECCLESIA   TICVRL 
NA    PROFESSOR. 

ftiS'  Onradvm  qiioquePcllicanunobisFracifrano- 
7^^  rura  cloaca  Balilienlis  ablorbferat ,  quum  illu  Dei 
m.inus  crutum,in  eadem  vrbc  Bafilienfi  primum,ac 
deinccpsTigurijfingulare  decus  illiusrcholse  tuturum 
fibi  confecrauit :  Hebraicarii  prxfertim  literarum,{]cut 
prxclaraipfiusin  vniuerfum  facrarum  literarum  cor- 
pus  fcripta  tcft:atur,vfque  adeo  peritum,vt  ex  ipfis  quo- 
qucludarorum  Rabinis  pauci  cum  eo  conferripofTe  vi 
deantur.  Adhancautem  cruditionem  acceflit  maxima 
vitarintegritas,  fummaque  modefl:ia,in  qua  adextre- 
mam  vfque  fenedam  peri~eueras,nemini  grauis ,  omni- 
bus  gratuSjCx  hac  vita  Tigurijanno  Dommi  CID.  ID, 
LVj  felicitermigrauit. 


P.;. 


PETRVS    MARTYR. 


PETRVS    MARTYR,   FLOREN-   ^' 

TINVS,IN  ECCLESIA  TlGVRiNA  THEO 
LOGI/E  PROFESSOR. 

Et  R  V  M  Martyrem  honcfta &: locnpietc  Vcrrni- 
^  liorum  familia  Florentias  natum,  &:  e  Sauonarola: 
vcUiti  cincribus  prodciitem  phaMiicem,  opcrxpretium 
ci\  intelhgere  quibus  anfradibus  circuadu  Deus  Opti 
mus  Maxim^inEcclefia  fuam  percluxcritj&perductum 
feruauerit.Quis  igitur  credat  per  ipfos  inferos  viam  itv 
cselum  patere?  atquircsitafc  habct,  quoticsita  ihi  vi'-fi* 
fum  eil  qui  iuccm  ex  iplls  tcnebris  eruit.  Martyr  igitur^ 
noil:erab  ipfapene  pucritiaftudio  bonarum  iiterarum 
ac  pietatis  in  primis  inflammatus,  quum  fcic  monaile- 
rio  Felulano,Fiorentia:  proximo,  vbi  qui  fefe  rcgulareS: 
Ilindi  Auguilini  canonicos  vocant,ca:tcris  monacliis' 
fcueriore  difciplina  vti,6.:  diiigentius  ctiam  ftudia  lite->' 
rarum  excoiere  videbantur ,  annoa:tatis  dccimofexto 
adiunxitfet^ita  porro  (cfc  intcr  monaciios  illos  gcflit,vr 
nuila  occaiionc  prxtcrmilla,  Patauii  grqcje  lingux  to-. 
tiiifquc  piiilofophia:  cognitionem,  Bononia:  vcr^lie-^ 
braicarumiiterarumexadamnotitiam  adeptus ,  iiabi-l 
tilque  inprecipuis  totiusltalia^  vrbibus  concibnibus  fi 
cils,omniumil]ius  ordlnis  fodaiium  princeps  efTet&ha' 
berctur,maximaquidcm  cum  eorum  monaciiorum  in^ 
uidia ,  quorum  ipfe  morcs  non  modo  non  fcrebat,fed 
etiamquibufcunque  potcrat  modis  caftigabat.  Etiia;c 
quidem  iHius  ad  pietatera,'velut  ih  m-ediis  inferis  medi 
tandam  progymnafmata  fus^funt,  <lonec'NeapoliIoanc 
Vaidcfio  Hifpano  iih  occxirfcntejiicirttcj  iUos  de  purio 
ris  rcligioniS  capitibiis  conueniretr,'vt  ■©ctkdar  qlick^ii^ 
Clinlliane  co^tumaiiqucm  cogerct^prin^^aE  ctianl  irobi 

p.  ij. 


litatis  tum  viris  tum  foeminis  frcquentatum .    Id  verb 
quu  neque  Sata  neque  eius  emiffarii  ferre  poffent,  accu 
fatus  RomxMartyr,  fcd  mirabilitcr  amicorum  opcra 
quos  in  vrbe  plurimos  potctilfimos  habuit/cruatus  ,  SC 
Lucam  in  eiulde  ordinis  collcgium,lumma  cum  digni- 
tate  tranilatusjvfque  adeo  conilanter  in  incoepto  curfu 
perfeuerauit,vt  niltituta  in  iplo  monarterio,in  quo  Pau 
li  Epillolas  intcrprctabatur,  trium  linguarum  profef- 
iione  ,hebream  quidem  Emanucle  1  remellio ,  gencrc 
hcbr^o,rcd  religione  chriiliano,  gr^cam  verb,Cello,ex 
illullri  comitum  Martincnghorum  familia,latinam  de- 
nique  Paulo  LacifioVeronenli  profitente,prima  in  ea  ci 
uitate  inilaurandi  chriftianifmi  fundamenta  iecerit: 
mox  fcilicetRom^e  vftulandus,ni{i  amicorum  fuafu,in- 
gratq  Icalic^  valedicens,Tigurum  pnmum,inde  Bafilqa^ 
Argctnia  denique  procurante  MartinoBucerovocatus, 
venilTet.Difcedenti  comes  adharfit  Bernarduius  ille  O- 
chinus,maximi  prius  in  Italianominis  monachus,&:  Ca 
pucmoium(quos  vocant)or  Unis  aud:or,idcmquc,quod 
multis  dcmum  poftannis  patcfecit,icclcratus  hypocri- 
ta.Sedhuiuslonge  diflimiles  fuerunt  quiMartyris  exe- 
plum  exciuide  ordinis  monaflcrio  fequuti  funt,Paulus 
LaciiiusArgcntinxpoftcagrqcaslirerasad  morte  vique 
profelTus  :    CeliusMartniengusItalic^Gcneueniis  ec- 
clefiq  pallor,ibidem  mortuus:Hieronymus  Zanchus,&: 
Emanuel  Trcme}lius,vterque,quum  h^c  fcribcrem  ad- 
huc  Dci  benignitate  fuperl]:ites:&;  ille  quidem  tum  in 
Germanicis  ecclcfiis  Argentinenfi  6c  Hcidelbcrgenli, 
tum  inRhetia,acnuncdemumin  Neoftadiana  icho- 
laclarilfimum  eruditionisac  pietatis  nomen  adeptus: 
hic  vero  i  uo  merito  hebraeorum  ^tatis  noftr^  dodiiTi- 
raus  habitus.C^teriim  vt  ad  Martyrem  redeam,qu(^  bel 
lorumtempeftas  Bucerum&:  Fagium  ,eadem  quoque 
Martyrem  Argentina  in  Angham  ab  Eduardo  fexto 
Regeeuocatumtranftulit:vbiqualem&  quantum  icfe 
in  O^Q4iiex\ii  Academia  pr^ftiterir ,  dodiifima  ipfius 


rcripta,acprxfcrtim  difputatio  de  CGcnaDomini,tefl:i- 
ficantur.Marianis  autcm  mox  (cquutis  tcmporibus^fse- 
uiHimx  iliicarniticinxdiuinitusrurfum  ercptus  Mar- 
tyr,quum  Argcntinac  in  priftinum  locum  clfet  reftitu- 
tus,Tigiirumtandcm,ecclefi2  rogatu,theologiam  pro- 
fefTurus  tranfiit  ,vbi  quum  ad  quinqucnniu m  ,  maxima 
cum  omnium  attentionc  &c  admirationCyiacras  literas 
ciTet  intcrpretatus,  flagitanteCatharina  Mcdic^a  Flo- 
rentina,Caroli  Francorum  Rcgis  pupiili  matre,  Kegni-» 
que  Gallici  gubernatricc,6^  Nauarrorum  Regis  ac  pio- 
rum  infinitorum  hominum  rogatu,  vt  conucntui  qui 
religionis  conftitucndie  caufa  PilViaci,  oppido  Lutctiae 
vicinOjindictus  fucrat,interc{re  vellet,mGalliam  vfque 
venitr&veritatis  caufa,quamuis  non  co  prorius  qucnx 
omncsboni  optabant  luccelTujfortiflimetamcn  necin- 
felicitcr  ctiam  dcfcnfa,quum  Tigurum  ad  ftationem 
fuam  rediiiTet  altero  poft  anno,qui  fuita  nato  Chri- 
STO  1562,  pridie  idus  Noucmbris,  annuipfe  aetatis 
agens  6  3 ,  placidillima  bcatiflimaque  morte,in  BuUin- 
geri  &:  aliorum  amicoruni  veluti  (inu  obdormiuit :  te- 
lles  maximorum  &  fandilfimorum  fuorum  laborum, 
non  modoplurmios  nunquam  abolendoslibros,  (cd  i- 
pfam  quoque  Italiam,vnmcrfamGermaniam,AngHara, 
Heluetiam,Galliam  denique  relinquens :  quemnos  iu- 
mushoc  carmineprofequuti. 

Tujciatepepulit.^ermania  ^  ^ngUafouit, 

Mmjr.quem  extinBum,  nunc  te(it  Muetia* 

JPicere ^uafinjtra  njolmtj  te  ^  nomine dicent, 
hfic  fitn  Chnjli  (rreJtte  )^*'i^T^p  erat. 

Z^tjue  ij}^  taceant,fatts  hoc  tuafcrivta  lo^uuntur: 
TlH^/atk  hoc  Italis  exprohrat  exilium, 

P.  ii;. 


lOSlAS     SLMLERVS. 


!^;-ti5'^. 


^ 


lOSIAS     SIMLERVS,    HELVE- 

TIVS,  CAPELLENSIS,  IN  ECCLESIA  TI 
GVRINA  THEOLOGIi£  PROFESSOR. 

^^^  O  s  I A  M  SimlerUjPetriMartyris  in  theologiq  pro- 
^:^fcilione  in  cccleiiaTigurinaiucceirore,quisn6  mx 
retur  paucis  annis,  &  quide  ra:uiflmiis  duobus  morbis, 
calculo  videlicct  ac  podagra,conflid:antem,  id  efle  con 
fcquutuni,  quod  paucifllmis  hominibus  vitalongior&: 
afliduadiligentia  contulit?  Qnisenim  inmathemati- 
cis  difciplinis ,  &:  quidem  aiiroS^i^a/.Toi^cxtitcrit,  noa 
modo  qui  docentem  illum  audiuerunt ,  fed  ctiam  &;  li- 
bri  &L  inftrumenta  nobilillima  ab  ipfb  excogitata  teili- 
:ftcantur.  Quantus  autc  in  hiftoria  fuerit,oft:enduntfcri 
pta^prarfertim  quibus  patria  immortalitati  confecrauit. 
Quam  denique  inTheologicis  exccllucrit(qux  fuit  ipfl* 
propria  profcfllo )  quantique  in  fcribendo  tum  acumi- 
nis,tum  iudicii,  veterum  quoque  Theologoru  ledione 
coflrmati,  fatis  iupcrque  demoflrant  Samofatcniani,Ar 
ria'ni,Ncfl:oriani,Eutychiani,  Macedoniani ,  Tritheita' 
deniquc  noftris  tcmporibus  rurfum  ab  inferis  excitati, 
&:diuini  vcrbigladiofortifllmcSimleri  manibusvibra- 
toiuguIati.Quid  non  igitur  abhoc  ingenio  potuitexpe 
ctarijii  paulo  firmius  corporis  domiciliu  habuiflct,&:  ni- 
fi  mors  illum  immatura  plane  fuIlulilTct  i  annum  flqui- 
dem  agcns  duntaxat  quadragcfimumquintum,  die  fe- 
cundaIulii,anno  Domini  1 576, nobis eftereptus  ,me 
quidem  immaturum  illius  obitum  lic  dcplorante. 


v 


Smlere,mi  Simlere,^Ho/uferjlite 

Totmortm  reuixerant, 
Quos  ira  nohii  numinifytam  pauculis 

^dernn  annlsplurtmos, 
Simlere,  quem  tremuit  renatm  ^rrius , 

Tremuit  renatus  Eutyches, 
XJaftatorille  Tolonia,hic  ^ermania, 

Lafflagella  numinps, 
Jhfeufuhtta  ^  immatura  te  mors  auferens 

Quam  multa  tecumjujluhtl 
Lamenta  amicts  cjuanta,quottufiMmos 

Secum  dolores  attulit  l 
Quos  inter,ecce  "Be^a  auondamhaud  'vltimufi 

Hts  irrigat  te  lacrjmls : 
Te^a  repetito  vtdnere  ijlojaucius  > 

Qommunk  adtumulumpatrk» 


Qi- 


lOACHIMVS    VADIANVS-   ' 


lOACHIMVS   VADIANVS,  HEL- 

VETIVS,     SANGALLENSIS,    EIVSDEM 
CIVITATIS     CONSVL. 

-SipJ  O  ACHiMV  M  Vadianum  Sangalicnfcm^Poctam 
^^  cxccllentem,Mathcmaticum  ac  prxrcrtim^Geo- 
araphum  exadilTimum,  quod  ipfius  in  Pomponiu  Me- 
Fam  commcntarii  &z  tnum  orbis  partium  cpitomc  de- 
monftrant,inilgnem  denique  medicum,adde  etiam  ea 
tum  prudentia  tum  intcgritate  vitq  prxditum,  vt  ei  pa 
tria  fummum  magiftratum  vltro  dctulcrit ,  oniiies  iibi 

difcipUnx  certatim  vendicant.  Scd  lUum  fibi  Theolo- 
cria  optimo  prx  ceteris  iure  ilbi  afTerit^vt  qui  tu  m  Coe- 
nx  Domhn  controucriiis  expUcandis,  tum  ni  fanaticis 
Schuucnfcldii  deUriis  rcfutandis,quibus  Eutychctis  &: 
EnthufialUrum  crrorcs  renouauit ,  diUgentiflimam  h- 
mul&rvtiUlfimam  operam  nauauerit  rquarum  omniu 
virtutum  gloria  fruen5,iam  fenex ,  placidiiTima  felicil- 
fimaque  morte,beatam  fui  memoriam  reUnquens,e  vi- 
uisexcelfit* 


QJl 


PETRVS   CHOLINVS.  HELVE 

TIVS,  TVGIENSIS,  BONARVM  LITERA 
RVM  IN  TIGVRINA  ECCLESIA  PRO- 
FESSOR. 

J^AV^SsiT  ,  vttcindi6tumpreteream,Choline,nonta 
.^^j^iqiiod  priuato  bencficio  longe  maximo  tibi  fum 
obftridus,  que  totos  annos  quatuor  fub  Meliore  Volma- 
rio  prxceptorcm  fideliirmium  ac  dodilfimum  habui: 
quam  quod  tua  iumma  tum  dodrina  tum  piecas  mcmo 
riammcrcnturrcmpiternam.Paucoscnim  etatem  no- 
ilram  liabuiiTc  tecum  in  trium  linguarum  ac  grece  pr(^- 
rcrtim;cognitione  conferendos,Gulichnum  iplum  Bu^ 
da!um  non  femel  Lutetie,quum  ad  illum  vcnt|tares,te- 
llatum  fuiffe  c6lLu,Gallicx  quoquc  Imgux,  quamuis  ti 
hi  pere§rine,viquc  adeo  peritum,vt  ablolutiilimam  etia 
eius  grammaticenconfcripleris.  Sedilludinter  cxtera 
palmarium  in  te  fuit  ,qu6d  ambitioficvitx  fugitans,ad 
docendamiuuentutcm,  acprcfertim  ad  amplificanda 
facra  {ludia ,,  libros,  quos  apocryphos  appcllant,e  grcco 
fermone  inlatinum  lummatu  fidc  tum'  eruditione  m- 
terpretatus,contuleris :  longe  plura  &C  maiora  procul 
dubio  nobis  preftiturus,  nilitc  intcmpeiliuamors  ad- 
huc  artatefirma  ,annoDomini  1542,  nobis  cripuiiTet. 


Q^iii. 


SEBASTIANVS     MVNSTERVS. 


SEBASTIANVS     MVNSTERVS, 

GERMANVS,  INGELHEIMEIENSIS,  IN 
ACADEMIA  BASILIENSI  THEOLO- 
GI^  PROFESSOR.  ^  > 

j(^^N  aliudBarilicnfis  AcademiXjfuiqiie  adcb  reculi 
(^^  decus,Scban:ianumMunfterum,admirabili  quo- 
que  Dei  prouidentia,  ex  Francifcano  Chrifljanumfa- 
ftujhebree  &:  chaldaicq  lingue  accurata  cog«iitione,plu 
rimifque  tum  infacras  literas,tum  in  varias  Mathcfeos 
partes  cditis  fcriptis,ac  prarfertimlaborioiiiTimo  illo  vo 
lumine  nobilem  ,  quo  duce,  peregrinari  terrarum  or- 
bcm,domi  etiam  manendo,licct.Sitigitur  perennis  il- 
lius  virimemoria  qui  tot  regionum,ciuitatum,famiha- 
rum,virorum  dcnique  nominibuSjimmortalitatempro 
virili  conciliauit. 

Ohit  ex  fejleanno  Domini  ^  5  5  i  >  anmm/vl- 
ut  a£ens  LXIII.  j 


CONRADVS    GESNERVS. 


CONRADVS    GESNERVS,  TI- 

GVRINVS,   IN   ACADEMIA  TIGVRINA 
PHILOSOPHI^    PROFESSOR. 

J^^^^fiONR ADVM  Gefnerum,  Tiguri  honeftis  qui- 
^^S.  <ic,  fcd  tenuis  fortun^  parentibus  natum ,  inter  q- 
tatis  noftrx  clariflimos  homincs  fuatum  pietas  tum  eru 
ditiOjprobitas  dcniquc  Iingularis  merito  collocarunt, 
vt plurimarum  linguarumjita  omnium  phyfices  partiu, 
&:  intimornmnatur^arcanorum  vfque  adeo  peritum, 
tamque  diligentcm  ac  laborioium  (criptorcm,  vt  ii  lly- 
lum  excolcre  quam  fimpHcitcr  ex  aliis  optima fide  col- 
leda  pleraque  proponere  maluijflret ,  nequc  mors  illum 
immatura  fuftuHiTct,  a:tas  h^cnoftrain  vnico  Gefne- 
ro  tumVarronc  altcrum,tuPlinium  quoque  renatum 
fucrit  habitura:cuius  vt  amicifTimi  &c  fub  Meliore  Vol- 
niario  communi  prc^ceptore  Biturigibus  fuauiillmi  coii 
difcipuli  obitum  iflis  \7n1xiyS\on  verficulis  celebraui. 

Te  delo  mutantefolum,^  ejherej^volucrcs 
Qudccunaue  fennis  aerapermeant, 
T^epleuere  modfs  omnia  triflihus, 
Mtgrantem  amicum,  extremajuprafidera, 
Omnes  eumfonitugram  mfequutne, 

Te  ccelo  muta'ntefolum,(^ejhere,feroces 
^emuere  in  antru  heUu<ie, 
Etfahulkfecuies  reliilis. 

Sihilis  coluhri  teferigemum  luguhrihuf  > 

R.;\ 


Jmifjii^  qnotjUotfiih  cauernli 
Occuluterrarumcolum: 
Etjlaccidumflantce  njirenteSy 
Etvalltdumflores  mtentes, 
6t  marcidum  arbores  comantes, 

'Regna  teper  humiday 
6t  helluo/iis  quaferit  vndnjue 
Kehoamia  littorajontm, 
''PlanBufonoro  defet^mphitrite, 
6t  limiidpsfuh  acjukfifces  natantes  mutJtant 

J<latura  te  omnis  denime  "vtfdumfiorum  antijlitem 
^loratfacrorum,  mura 
Futura  deinceps,nilojuark  mortuus, 
//(ec  inter  tihi  turhatus,Cefiere,  farentat 
'Bezji  tUHs.^^att  njates,!^  amicus  amico, 
tfls  incomj^ofitps  innumeris  numerls, 

Ohiit  annoDomini  miUefmo  cjuingentefmofexa^ 
gefmo  quinto ,  dte  decimatertia  Decemhrls^ 
anno  yit^e  juadragefmo  nono. 


K.  1«. 


lOANNES     CALVINVS. 


lOANNES    CALVINVS,    PICAR-   V 

DVS,     NOVIODVNENSIS,     ECCLESI^ 
GENEVENSIS    PASTOR. 

^^ EsTiMOKivM  filiiproparchtc  quumcarcre  vix 
^^^  fufpicione  poirit,  rcs  ipCx  ,  Caluine ,  tcftificentur 
felediiTimu  fuilTc  tcDeiOptimiMaximi  organu,cuius 
minifterio  perficeretur  vera:  religionis  inftauratio,  ali- 
quot  ante  annis  ab  aliis  fcliciter  inchoata  .  Nam  tu  is  es 
cuiuspra:cipueclodrina:,diligentia:,  &:  indefatigabili 
zeloGalliaquidem&Scotia  relHtutumapudfeCH  ri 
s  T I  regnu  meritb  acceptu  ferut:ali:t  verb  per  orbe  tcr- 
rarum  innumerabiles  eccleft^plurimumfe  deberepro- 
litentur.Tcftcsharum  rerum  lunto  ,partim  nunquam 
interitura  monimenta  quibus  nihil  in  facris  explican- 
dis,neque  iudicio{ius,neque  enuclcatius,nequemagni- 
ficentius,a  quoquam  verbi  diuini  interprete  adhuc  fcri 
ptumfuilTe  verepii  dodique  omncsagnofcunt:partim 
furioforum  mat^eologorum  rabies  in  te  vnum  pr^  cqte- 
ris,tum  viuum  tum  mortuum  acecfa.  At  tu  interea  Cal- 
uine  fruere  apudCHRiST  VM  fidi  ferui  pr^miis:vos  au 
tem  ecclciie  Chriftianx(  crepate  inuidia)Caluino  quo- 
que  mortuo  vos  doccnte,pergite  erudiri .  Vos  denique 
Sophift^ ,  exitio  deuotum  fccleratorum  hominum  ge- 
nus,fandiffimo  dodiffimoque  thcologo  magis  ac  magis 
oblatrantes,veftram  tumftultitiam  dcridendam  ,  tum 
improbitatem  abominandam  patefacitc,tantifper  dum 
iuilus  ille  iudex  luu  cuique  redditurus  adueniat.  Obiit 
autem  Gencu^  Caluinus  ex  phtifi  vigiliis  &  ieiuniis  im 
modicis  contrada,quum  illam  ecclefiam,  infinitis  cum 
difficukaribus  ftabihtam,totosvigintitresannos  conti 

R.  ii;. 


nuos  vna  cuni  dodiniiTiis  fuis  colkgis  fcliciflime  gubcr 
naffct^anno  Doninii  millefuiio  quingcntefimo  fcxage-^ 
funo  quarto,dic  Maii  vicciuna  rcptima,annum  agcns  vi 
t3E  quinquagciimumquartum:  qucm  mortuum,&:  ficuti 
iulTcratjnullo  fcpulcri  apparatu  cJatum  ,  nonmodo  ci- 
uitasGcneuciis  vniucrra,icd  ctiam  pii  pcr  orbcm  tcrra^ 
rum  plurimi  ccu  parcntcm  luxerunt.  Inter  quos  6C  cgo 
lic  illum  mocrtiflimus  hoc  carminc  It//^»«7«  dcploraui 

^om^  ruentis  rerror  dle  maxmus, 

Quem  mortuum  lugent  honi,horrefcuntm<tlty 

Jpfa  a  quofotuitvirtutem  dijcere  virtusy 

Curadeo  exiguo  ignotoquem  cejpne  claufm 

Calumus  Uteatj  rogas  ^ 

Ciilmnum  af^idue  comitata  modeftia  'viuum, 

Hoctumulo  mamhus  condidit  ipfajuis, 

O  te  heatum  cej^item  tanto  hof^ite ! 

O  cui  inmdere  cunBa  vof^int  marmora  l 


GVILLELMVS     FARELLVS. 


GVILLELMVS   FARELLVS,  DEL- 

PHINAS,  GAPPENSIS,  NEOCOMENSIS 
ECCLESl^  PASTOR. 

ViLLELMVM  Farellum  Delphinatcm,nobili  fa 
[milia  ortum ,  &:  difcendis  bonis  artibus  Lutetise, 
hortatu  IacobiFabriStapuleris,cuius  fupra  meminimus, 
^•^fe  in  Cardinalis  gymna{io(quod  vocant)  cxercentem 
petfequutio  aduerfus  Meldcfes  exorta ,  &:  pietatis  pro- 
pagandx  ftudium  in  Heluetiam  pertraxere ,  vbi  amici- 
tia  cum  dodilTimis  Helueticarum  eccle{iarum,tunc  in- 
ftaurari  coeptarum,paftoribus,Bertholdo  Hallero  Ber- 
nenii,VlrichoZuinglio  Tigurino,loanne  Oecolapadio 
Bafilienfijinita,  mox  fefe  ex  illoru  Ci)rilio,propagad»o  E- 
uagclio  in  vicino  Gallici  idiomatis  regioniitradu  de- 
diditjtanta  quidem  animi  contentione,tant6que  ardo- 
re,vt  illum  diuinitus  ad  hoc  munus  accitum  res  ipfa  dc- 
monftraret .  Hic  enim  ille  cft  qui  nullis  difticultatibus 
frad^,nullis  minis,  c6uitiis,verberibus  denique  inflidis 
territus ,  M6belgardefes,Neocomefcs,Laulanenfes,A- 
^quileicnfeSjGcneuclesdenique  Chriftolucrifecit.Fuit 
cnim  in  hoc  homine  pra^ter  pictatem ,  doclrinam,vita:! 
innocentiam,eximiamque  modeftiam  ,fingularis  qux- 
dam  animi  prxfentia  ,ingenium  acre,fermo  vehemen- 
tia:plenus,vttonarc  potius  quam  loqui  videretur  :  ar- 
dorque  denique  tantus  in  precando  ,vt  audientes  quaii 
in  ca:lum  vfque  fubueherct  .His  illum  virtutibus  in  ec- 
clcfiaNcocome{iflorentcm,&;nein  fenedute  quidcm 
dc  priftina  diligctia  quidquam  remittcntc,Dominus  ad 
fctandcmplacidamorte,annum  vitx  agentem  feptua- 
gciimiifextueuocauit,anno  parta'  falutis  1565  ,  X 1 1 1. 
Septembris ,  quum  chariflimo  fuo  Caluino  amium  v-^ 
num  menfcstres&dies  quatuordecim  fupcruixifTet. 

S.j. 


PETRVS     VIRETVS. 


PETRVS     VIRETVS,    SABAV-  ^^ 

DVS,    ORBENSIS,    ECCLESI^    LAVSA- 
NENSIS    PASTOR. 

Etrvs  VirctiiSjOrbx  natus  ditionisBcrnenris 
oppidulo  Burgundis  proximo ,  fuit  &:  ipfe  confti- 
tuendis  in  toto  illo  tradu  ecclcfiis,  Farelli  videlicetin- 
diuiduus  comes ,  quc  ctiam  Luteti^e  cognouerat,a  Deo 
cxcitatusihomo  &:  eruditione  pra:ftans,moribus  fuauif- 
(imis  prxditus ,  &:  oris  facundia  prarcipue  exccllens  ,vt 
merito  nonnuUi  Caluinum,FarelIum,&:  Viretum,  vt  e~ 
iufdem  muneris  fundione,{ic  etiam  animis  coniundif- 
fimos,  lectiflimam  quadam  prqftantiflimorum  pallori 
triadem  vocarint,eruditionis  quidem  penes  Caluinum, 
vehementi^  vero  penes  Farellum,  facundix  deniquQ 
laude  penes  Viretummanente.  Qu^od  ego  verficulis  i- 
ftis  aliquando  cecini. 

(^allica  mirata  efl  Caluinmn  Ecclejia  nupery 

Qm  nemo  docuitdoftius. 
EB  quoque  te  nu^ermirata  Farelle  tonantem, 

Quo  nemo  tonmtfortius. 
8t  miratur  adhuc fundentem  mella  ZJiretum, 

Quo  nemofatur dulcius . 
Scilicetauttrihus  hisferuahere  tefihus  olim, 

^ut  mterihls  Callia. 

F  V  I  T  autemViretus  imbecilHper  fecorpufculo, 
quod  naturas  vitiuaa  vchcmenter  auxerunt,partim  ve- 

S.  ij. 


jienum  ipfi  a  Geneuenfis  cuiufdam  canonici  feruo  pro- 
pinatum,partim  vulnera  in  agro  Paterniacenii  a  facrifi- 
culo  ipfum  per  infidias  inuadente  inflida ,  vfque  adeo 
grauia  vt  iacentcm  pro  mortuo  relinquercr.  Liberatus 
autcm  a  totidcm  mortibus,quum  multos  annos  docens 
ac  fcribens  in  ecclelia  Laufancnii  maxima  cum  laudc 
conrump{i{tct,ac  dcinccps  Lugdunum,Gallicarum  ec- 
clcriarumprccibusaccitus,duriflimis  ciuilis  belli  tem- 
pcilatibus  &:  fquinimae  mox  confequutx  pelHs  tempori 
bus  Lugdunenfem  eccleiiam  vna  cum  fuis  coUegis  fa- 
picntifiime  gubernaiTctrtandem  cogcnte  lefuitarum  fa 
dionCjprimum  quidcm  in  Occitaniam,deinde  vero  pi- 
entilTimx  Nauarrorum  Reginse  loannx  rogatu  in  pro- 
ximosPyr^neosfaltusprofedus ,  ibitandem  magno  cii 
bonoruomniumludu,annoDomini  CID.  IZ>.  LXXI 
ex  hac  vita  iu  alteram  illam  meliorem  fexagenarius  e- 
migrauit. 


lOANNES  FROBENIVS,  GER~ 

MANVS,  HAMELBVRGENSIS,NOBlLlS 
TYPOGRAPHVS    BASILIENSIS. 

bO  A N  N  E  M  Frobeniutn,  cuius  diligenti:e,fidei,in- 
duftriXjtot  optimos  trium  linguarum  fcriptores 
magnificentiirimclimul  &  cmendatinimc  excufoSjac 
velut  c  tcnebris  in  lucc  rcuocatos  lcgimus,  ccquis  tan- 
defualaudefraudariruftineat  ?  Viuat  igitur  a:terniam, 
inuita  morte,qux  repcntina  paralyft  correptu  anno  Do 
mini  milleftmo  quingciitcfimo  viccfimofcptimoruftu- 
lit  e  viuis  ,eius  hominis  memoria,  qui  tot  prqclaris  tan- 
torum  virorum  monumcntis  quandam  immortalitatis 
fpcciem  conciliauit  ,  &:in  auitas  virtutes  vtinam 
ipfius  pofteri  perpetua  ferie  fuccedant. 


ILLVSTRES   GALLI  QVORVM 

ALII[  BONAS  LITERAS,  ALII  PRi£TE- 
REA?VERVM  CHRISTIANISM VM  IN 
galAiis   INSTAVRARVNT. 


T.;. 


FRANCISCVS  1.  FRANCORVM   REX. 


FRANCISCVS,    EIVS    NOMI- 

NIS    PRIMVS,  FRANCORVM    REX. 


Ec^v  E  te,Rex  potcntiflimc,  pudeat(quo(l  tamcn 
kbfquevlla  fafligii  regii  deminutioncfiat)in  hu- 
ius  facrarii  vcllibulojncc  longius  progrcflimi,  confiftc- 
re.jiis  alioqui  lolis  dicati  quibus  cs  tantoperc  vitius  ad- 
ucrfatus^  ncquc  tu  (rcligiofior  Ipcdator  quilquis  adcs) 
ad  huius  Ucct  aducrfarii  coipectum  cohorrcic-c.Deb  e- 
Ti  fanc  vidctur  aHqua  huius  dccoris  pars  ei  qui  trcs  li  n- 
guasbonaiquc  dilciphnas,quaii  atricnfcs  hums  aedis  fu 
turaSjCxpuirabarbariejluo  loco  rcilituit:  cuiiisctiam 
Yitiafcccruntfubfcquutorumtemporum  morcs,  vt  pc 
nc  virtutes  videri  poflint^ 


T.iu 


MARGARETA    VALESIA. 


MARGARETA     VALESIA,    FRAN- 

CISCI     REGLS     SOROR,     EADEMQVE 
NAVARR^:     REGINA. 


'^W^^  R  AN  £  I  s  c  o  Rcfz;i  fratri.Marg;arct.im  fora- 
JJ^Sg^  rcnii^iiuiigercfas  ell:o,dignam  Hcet  qujK  vcl  iu 
ipliusfacrai-ii  pcnetrali  collocctur  :  focminam  vt  inge-^ 
niicleganiia  &:  acumine  fratriparem,  iicpietatis  co- 
gnitioncCc  iuuandx  ChriiHE^eleli^Zclo  ,  quo  fratris 
iras  proviribustcmperauit,  &:  cui  conleruatos  pluri- 
mos  optimos  viros  debcmus,]aude  dignam  fempiterna: 
quanuis  ipiius  giori;^  nonnullam  m  vltima  tandem 
iplius  a;titc  crcdulitas  labcm  afperferit. 


T.  iij. 


GVLIELMVS     BVDyEVS. 


GVLIELMVS     BVD^VS.    GAL« 

LVS,  PARISIENSIS,  SVPPLICVM  LIBEL- 
LORVM   MAGISTER. 

^^Des  to  in  hoc  veftibulo  dodiiTimc  GuJielme 
^^^?  BudxCjquafi  tuo  regi  apparitor,quadoquide  illius 
quidc  audontatituis  coiiliis  excitatx,tu:E  verberudi- 
tioni  rcftituta  Gixcx  lingux  cognitione  dcbere  fe  Gal 
lia&;  omnes  eius  alumniprofitenturrpleniffimamcertc 
laudcm  confequuture  ,  fi  ad  incomparabilcm  illam  c- 
ruditionem  Sc  inculpatam  alioqui  vitam ,  verse  quoque 
religionis  cognitionem  maiorcra  adiunxilTes  .Luxeriit 
te  vcro  &:  acterniim  lugebunt  vt  aJterum  parentem  Gre 
cxMufx  Helicone  exulantes,&  tuisaufpiciisLutetije 
receptx,  ex  quibus  olimhos  quoque  vciiiculos  excs* 
piiTemc  memini. 


0'grK  'Bacfh.Toy  yXoHJ-ar^  ovojuoicr^mTD  $o7^oy 

Ohiit  anno  Dominl  1540,  X X  J I  ^tigujli, 
mnos  natH^  7  3. 


FRANCISCVS    VAtABLVS. 


FRANCISCVS    VATABLVS> 

G  A  L  L  V  S,  E  X  P 1  C  AR  D  I  .£   P  R  O  V I N  C I A. 

.^jl^T  tc,\^ttbte,quem  Hehr.ta  4occntcm  Hchfsei 
.p^^qiiide  funt  ipfi  admiratijChrilliani  vcro  plurimi 
maximo  cii  frudu  audicrunt,quotandem4oco  hahebi- 
nius  ,  qui  quod  aliis  facras  litcras  intcrprctandoimper- 
tiehas,  vfquc  adcbncglexcris,  vtctiam  ciuraris  ?  Age 
tamen,  {ummaer.uditio,diligentiaque  tua,  li?cum  tibi 
■  quoqucjin  huius  lacrarii  veltibulo  compararitit,  quam- 
uis  quo  aUos  int]:oduxifti,nuquamipfe  videripofiis  in- 
grelTus. 


V.j. 


lACOBVS   TVSSANVS; 


lACOBVS    TVSSANVS,   GR.^- 

CARVM  LITERARVM  IN   ACADEMIA 
PARISIENSI   REGIVS    PROFESSOR. 

AcoBO  Tuiranolingiilari  triiim  maximarumin 
^  doccndo  virtutum  cxcmplojfumma:  vidclicct  in 
doccndis  gr^^^cis  litcris  fidci,p.crpctux  diligcntia:,incui- 
patx  &C  ab  omni  ambitioncrcmota:  vitx,  pcrennc  iftud 
,monimcntum  mocres  Galliajnullum  adhucmultispofl 
^nnis  parcm  doctorcm  nada,conlicrauit. 


V.  i'. 


MICHAEL    HOSPITALIVS. 


^<xf .  ///.  •:>/<y. 


MICHAEL   HOSPITALIVS;  AR^ 

VERNVS,     GALL1.£     C  ANC  ELL.A  RI VS. 

Ic  ille  efl  Michael  Xenius,{iue  Hofpitalius,  qucni 
admirabilis  fimul  &:  pcramabilis  cruclitio, mu- 
lis  etiam  omnibus  illi  tanquam  altcri  Apollini  fua 
fauentibus  ,  ingenitam  grauitatem  {uauiiluna  qua- 
dam  moderatione  temperans  ,  per  omncs  honorum 
gradus,  vehit  antiquis  nioribus ,  quamuis  corruptifli- 
mo  feculo ,  in  fummum  togata^  mihtix  gradum  (vcl 
ipfa  fauente  inuidia)prouexit:&:  ahquantb  poll:,afperriT: 
mis  Gahorum  ciuiliu  bellorum  tcmpeflatibus,fcelera-^ 
torum  quorundam  fadionc,a  Reipubl.  Galhcc-e  guber- 
naculis  lemotu  fuiile  maximo  fuo  malo  fenlir  Galhii:tan 
demque  morte  fublatum  &:  virtus  fua  ,  &:  fucceflbr 
prorius  difpar  fumme  dcfidcrabilcm  etfeccrunt.  Huic 
tamen  ad  iuftum  laudis  cumulum  id  vidctur  defuiffc, 
qubd  partim  ne  fibi  ad  pios  iugandos  aditum  prafflrue- 
ret  fi  vcra  rcligionem  apertc  profiteretur ,  partim  vana 
quada  expectationc  deIufus,eo  luto  cx  quo  crutos  om- 
nes  optabat,penitusextricarefcfequu  diu  neglcxifrct, 
poflca  volcs  idprseifarc  no  potuit.Sedecquis  illius  me- 
moriam  non  celcbrarit,qui,vt  aliis  confuleret,  fcipfum 
tamdiu  pene  neglcxit?  Addatur  aute  hoc  quoque  fata- 
li  cuidamipfius  decori,qu6d,vt  exantiquilfimo  numif- 
mate  apparuit,  fummii  illum  omnium  Philofophorum 
principcm  Ariftotclemfic  ore  toto  retuht,  vt  altcrius 
exaltero  imago  cxprciTa  vidcri  poffet :  fortetamenin 
eo  dif pari,quod(vt  dc  pietate  taream)  qux  dcambulans 
Ariftoteles  in  vmbra porticus  dificruit,  Hofpitahus  no- 

VJij. 


ller  rcipfa  cxcrcuit.Sicicaque  nos  illius  aliquando  cum 
Ariftotelea  coraparatain  imaginem  defcripiimus. 

T^alis^^i^ripoteles  oculos  atjue  oraferehds, 

Smlftori^  doB:a /lunc  rediuiue  manu. 
'Parsautemillatm  melior,meUorihw  olim 

Exfrejfa  in  tahulisynecperitura  manet. 
Sedquid  opusjculptifvefuit/criftifnje  tahellist 

En^vmoinXemoviups^^rifoteles, 

Deinde  iic  illi  parentauimus. 

7yfidio  natumfatri^  jfatriicquefalutem  \ 

Z/^it^  anteponentemfuce, 
Qtu  malefanafihhtihi/umme  mgrata,  JirCichaek 

^ccirethjtfihi  aduenam, 
Callia  te  clauo  amouitytihi,naufra^a  mille 

Tarentat,ecce,  cladihm,  ^^- 


\, 


-O 


IVLIVS    C^SAR    SCALIGER. 


^^^Vlivm  CxiarcmScaligcrum,'ex  illa  vctuftiiTi- 
^j^^^ma  nobilillimciquc  Scaligcrorum  famiUa,Vcrona: 
totiulquc  illius  tradus  Domina  fupcrfl;itcm,abfitvtin- 
cliclum  prxt-crcamus  :  auorum  nobilitatcm  armorum 
vututc  par/am,po(K|uam  potcntioru  vi  &:  iniuriis  ccl- 
liiTcr^incomparabilis  ingcniiopibus  facile  pcnfantcm: 
criticum  grammaticum  accrrimum,poctam  cxccllen- 
tcm,philoi'ophum  cruditii]mium,altcrum  in  mcdicina 
Aci'culapiu,6c  quicie(didu  pcnc  incrcdibilc)ha:comnia 
quLi  a:tatis  iuuciiilis  partc  in  armis  confumpta  ,  icrius 
icic  Htcmrum  iUidiis  dcdidiiTct,  tu  ingcnii  cxtra  omne 
alcam  poiiti  prxil:atia,tum  indcfatigabili  laborc,quam- 
uis  aducrlante  valctudinc,conicquutu  :  atquc  adco  (nc 
quid  iplius  fclicitati  dccilct)  doctiihmorum  iibcrorum, 
Syluii  ac  lofcphi.huius  quidcm  ccrte  iumme  admira- 
bili  tumeruditionc  tumiudicio  pra:diti,parcntcm  :  cui 
dcnique  non  Agcnni  modo  ciuitas  ,  vbi  domiciliri  illi 
mcdictpam  facicnti  iua  virtus  poiuit,icdAquitania  pe- 
,  ik:  ipfa  ( piis  ipiius  domo  tanquam  hoipitio  vtcntibus, , 
-coquc  vicillim  iua  illos  aucVoritatc  pro  virihus,  quan- 
tumuis  alpcris  tcmporibus,adiuuante)vcrx  pictatis  in- 
llaurationcm  magna  cx  partc  dcbct .  Quieicitc  igitui: 
.  in- Ch  RiST.o  pii  mancs :  qu'i  faxit  vt,  pci^s  Sealige- 
■'^'^um^amiliam  iicutolimamloru-ffi ,  ita  Frttnc  erudi- 
rion-s  i<j pictatis  gloria  quam  diutiifuiic  pcrmancat. 

X.i. 


MELIOR    VOLMARIVS. 


MELIOR   VOLMARIVS,    ROT- 

VILLENSIS,    IVRIS    CIVILIS     ET    GKJE 

CARVM  literarvm;  IN  ACADEMIA 
TVBINGENSI     PROFESSOR. 

fcyjK  Elior  ExM  Volmanum^iicciiimcius  nomcn,qun 
^Xji)  antcaMclchior  vocaretur,v)r  dodiirmius,  &  cius 
in  acadcmiaTubingeii  colicga,Ioachimus  Camcrarius 
probitatcliominis  admiratus,emolliit)genuit  Rotuilla 
ciuitas  Hcluctiis  c6f^dcrata,pucru  aluit  Bcrna,bonisli 
tcris  imbuit  Lutctia,eundemquc  mox  gra:ca  latinaquc 
facundia  cxceilcntcm  cil  admirata,vt  'Sc  Aurclia,  &:  Bi- 
turigum  ciuitas :  vbi ,  Margaretx  Valefix  Nauarrorum 
Rcginx  ac  Biturigii  DucilTa:  llipcndiis ,  vtramquc  lin- 
guam  profitcns,(imulquc  Andrxa:  Alciati ,  iurifconlul- 
toru  (^tatis  noftrx  facilc  Principis  iudicio,lcgnm  do6tor 
creatuSjdomumipiius  bonis  acpiisquibutque  frequen 
tantibus,  intcr  quos  loanne  quoque  Caluinum  non  pu- 
duit  pro  grccx  Imguxprccccptorc  Volmarium.  agnofcc 
rc,quum  priuatam  quoquc  fcholam  ingcnuis  &:  fclcde 
indolis  pueris  aliquot  aperuiiret ,  hoc  cll  confcquutus 
vt  nemo  crudicndx  iuuentuti  magis  idoneus.ncmo  pla 
rcs  bonx  frugis  difcipulos  aiuiiTc  vidcrctur  :  maiorcs 
multo  fructus  inde  collc6luraGallia,niii  partim  ieuitics 
aducrfus  pios  rccrudefcens  ,partimVlrichi  ducis  Wir- 
tebcrgcnfis  cum  inuitantis  audioritas,  illum  Tubingam 
anno  Domini  miUcfimo  quingcteiimotriceluTioquinto 
cuocaiTct.  Ibi  vcrbannos  amplius  viginti  ius  ciuile 
6c  Grxcos  etiamauthorcs  maxima  cumlaudc  intcrpre- 
tatuSjtandemquc  rude  donatus,quum  fuam.Margarcta: 

X.ij. 


vxoris  patriam,familiam  tranflulilTct^vitam  finiit,pofi:- 
quamaliquotmcnrcscx  paraiyli  clccubui{lct,c6dcme- 
tiam  dic  vxorc  cx  animi  xgritudinc  dcfuncl:a ,  vt  iimul 
clati  eode  tumulo  codcrentur  quos  Tandus  amor  totos 
27  minimum  annos  coiuxcrat.  Fuit  aute  vir  liteomnib^ 
tum  corporis  uu  animi  dotibus  cxcellcns ,  ac  pracfertmi 
eximiainpaupcres  munificcntia  iniignis,  &;ab  omni 
ambitione  ta  remotus,  vt,  quanuis  Gr.tce  &c  latine  fcri- 
bcndo  excellcret,nihil  tamcn  prxtcrvnicam  perclega- 
tcm  prsefationcm  grammatica:  gra:ca:  Dcmctrii  Chal- 
condyL-c  prcepofitam  cdidcritrqucm  cgo  a  pueritia  vni- 
cumpra:ccptorcmnadus,  &:viuum  ceu  parentem  al- 
tcrum  fcmpcr  colui , 6c  mortuum  vna cum  ipiius  vxorc. 
licdeploraui. 


Coniugn  exemfhm  rarum  certum^ue  heath, 

Spe^late  cunBi  comuges . 
ZJna  dies  nohu  Melioremfufiulit^na, 

Et  yirCargarttamJuJlulit, 
Sic  "vno  quos  vita  thoro  coniunxeratjvno 

jkorsvnatumulocondiJit: 
Ti^naamhos  donecreddatlux  ynius  olim 

^eatitatis  compotes» 

IN    EOSDEM. 

JUi  J^eliorjjuo  nec  melior  nec  doBior  yllus.. 

ISlojlrum  heauitfeculumj 
7u  ne  iaces,mutique  tacesfuh  morefej^nlcri  i 

Et^Be^aJiati^Bez/i  lo^uiturf 

Stat 


Stat  cene  ^  loquirur.fedcmmc  liuere  dulce, 

'Kec  dulce  fofihacjit  loqui: 
ZJerum  dulce  morifuerititecumquejevulcri 

XJno  laterejiih  Jpecu. 
'l^anque  lacenttecum  Charites.iacetivfa  venufas, 

6t  omnts  ^omdum  chorm» 

IN    EOSDEM. 

Qmm  tumulo  lateat  J^elior  XJolmarm  ijlo, 

(ui  JKargarita  adejlcomes^ 
FJlilli  cur  inuideas  jJlffauJolejdtuque 

Celehrata  fyramidumjlrues,. 
"Hdnquenihil  melius  Meliore.nec  India  micmum 

FertMarganta  carius, 

Ohiit  l/hcc  anno  Dominimillejimo  quingentefmo 
fexageJimQfrmo ,  anno  mtls  fexagefmo^ 
^uarto» 


X.ii/. 


lACOBVS     FABER. 


lACOBVS     FABER,    GALLVS, 

STAPVLENSIS,  SORBONICVS   THEO- 
LOGVS. 

M[^  V  e  r  e  admirabilem  dci  prouidcntia.Quis  cnira 
t^-^  homnn  culi  vnius  opera  barbaricm  ,  nobiiillima: 
totnis  orbis  Acadcmix  tot  iam  annos  lccurc  incuban- 
tcm,  dctrudi  poiTc  cxirtimaiTct  ?  Prrcllitit  hoc  tamen 
non  minima  cx  parte  primus  a:tatc  noftra  lacobus  hic 
Fabcr,ncque  generc  iniignis ,  ncquc  patria  cclcbran- 
dus,  (StapuHs  nimirii  ignobiliPicardix  prouincix  por- 
tu)  icdcrudjtionc,pictate,&:  animi  gcncroiitate  nobi- 
linimus,iicct,quod  magis  mircris,ni  ipfa  Fccdiflima  bar- 
barie  educatus.  Hic  ilie  eil  igitur  qui  tum  vocc,  tu  fcri- 
ptis  eruditiirmiiSjpro  fophiftica  vcram  Pcripateticorii 
logicen,(S\:  t^uatuor  mathematicarum  diiciplinarum  iKi 
dia  in  Acadcmia  Pariiicnfircilituit  :  ac  deinceps  no- 
ui  Tcilamenti  vulgata:  tranHationis  emcndationem,&; 
purioris  religionis  inftaurationc  fortitcr  aggrcffuSjtan- 
tambarbarorum  quorundam  mata:ologorum  tunc  Sor 
bonicum  collcgium  dchoneftantium,  indignationem 
incurrit,vt  voluntaria  feceftlone  vix  illorum  manus  crii 
entaseffugerit.Seruauitillum  tamen  tum  innocentia, 
tum  vcl  maxime  illius  heroinx  Margareta:  Valeiia:  Na- 
uarrorum  Reginse  apud  fratrem  FrancifcumRcgemin- 
terceifio,in  cuius  poifea  ciuitate  Aquitanica Neraco,ad 
cxtremam  fenedutem,fumma  cum  pietatis  &:  incredi- 
bilis  modeftia:  laude,quietani.vitam  tranfegit  :  hoc  c- 
tiam  a  Deo  confequutus,vt  iicut  olim  ex  Ifocratis  fcho- 
la  optimi  quiquc  oratores ,  lic  ex  StapuJenfis  auditorio 
prxftantifTimi  viri  plurimi  prodierint. 


lOANNES  MERCERVS  GAL- 

LVS,  OCCITANVS,  HEBRAICARVM 
LITERARVM  IN  ACADEMIA  PARI- 
SIENSI   PROFESSOR. 

O  A M  N  E  s  Mcrccrus  apud.  Occitauas  honcfto  lo- 
co  natus ,  quum  vtramque  linguam  .kHiuc  adolc- 
fccs  didicilTctj&Scoufquc  iniuris  ciuilis  cognitioncpro- 
£cci{^ct,yt  Harmcnopuli  -^srec^^/p;'  quod  vocat,c  grxco  la 
tinu  faccrct,mutato  c6lilio,iimulatqueVatablu  Hcbrxa 
Lutctije  dqcentem  audiuilTet ,  tantp  animi  axdore  ftu- 
dium  illius  linguse  eft  amplexatus,vt  illo  e  viuis  fublato, 
dignus  vnus  vidcrctur  qui  tanto  viro  inillius  profef- 
lione  Cucccdcret.Hic  vcro  quantum  fcie  pra:ftitcrit,ad- 
juiicto  ad  quatuor  linguarum  cxadam  cognitionem, 
iWiiriamque  diligentiam,iudicio  longc  accrrimo,  do- 
ctiirimx  ipiuisprxlcdioncs  partim  iam  cditx,  partim 
demceps  edcnda:  fatis  fupcrquc  tcftantur.  Accedcbant 
autcm  adhanceruditioncm  fummum  pictatis  ftudiii, 
candidum  ingcnium  ,  modcftiaringuiaris,  vitaprorftis 
inculpabilis,adc6  vtferucntc  ciuilibus  ob  rciigionem 
bellis  Galiia,quanuis  iacroslibros  non  modo  Gramma- 
ticcjled  etiam  Chriftiane  cxplicaret ,  faluum  tamcn  il-- 
lum  &:  inuiolabilcm  amabile;?  ipfiusmorcs  fortiter  in 
iuomuncrc  pcrfeucrantcm  pr^-eftitcrint ,  dc  cxcius  v- 
niuspene  icholaprodiiire  conftct ,  quicunauc  in  Galliis 
hodie  paulo  fclicius  hcbraiiTint.   Rcpctitis  vcrobellis 
Vcnctias-ornatiillmu  quendam  virum  icquutus,  ibiquc 
Hcbrarorum  do(^bllnnis  admiriitioni  habitus,  quumad 
ftationcm  iuam  rcucrtcns  pcr  Occitaniam  itcr  faccrct 
intcmpeftiua  plane  mortc  lublatus,  maximum  f  ui  dcii- 
dcriura  dodispiifqucomnibus  reliquit. 

Y.  jv 


ROBERTVS  STEPHANVS,  PA- 

RISIENSIS,    REGIVS    TYPOGRAPHVS. 

I  diuinum  mcritb  ccnfctur  illud  charaderum 
^^inucntum  quorum  ope  abfentcs  compellamus» 
mortui  ctiam  ipii  loquuntur,  vis  illa  dcnique  tcmporis 
omnia  cofumcntis  infringitur  :  cui  potius  quam  cidcm 
Optimo  Maximo  Dco  compendium  illudfcribendi  pc 
'Hc  incrcdibile  acceptii  fcrcmus  ,  quod  Typographicen 
appcllant?  Sicut  igitur  vituperatione  maxima  digni  fiit 
qui  tantoDeimunerCjVeladbonadcprauada,  veiacTea 
pubhcandaqua:  potiusnunquamextitifTe  oportuit,  a- 
butuntur:  itafummamlaudemmercntur  qui  fuam  o- 
pcram,in  artc  tam  laudabih  tamque  neccflaria ,  rtrenuc 
iimul  &:  fyncerc  conferunt.Eiufmodi  fanc  fuitVenetiis, 
patru  memoria,diliges  limul  &:  eruditus  illc  Aldus  Ma- 
nutius  Romanus,adc6  quidcm  vt  fummum  in  hacar- 
te  gradum  alTequutus  videretur  .  Eius  velhgia  Bafilcac 
prxfertim&:IoannesFrobenius  &alii  aliquot  fequuti 
funt,quibusrcsliterariaplurimum  dcbet.  Sed  quanto 
ilii  cxteros  antecellucrunt  ,tanto  maiorem  tibi,Rober- 
te  Stcphane,fuperiores  omnes  longe  lateque  fupergref 
fo  gloriam  tribuendam  cffe  vel  ipfa  ftemens  inuidia  c6 
fitctur-Nam  vt  alii  tccum  nonnulli  de  librorii  quorun- 
dam  cxcuforum  elcgantia&:  vcnuftatccertcnt,  nemo 
tamen  vel  inopcrofiffimislibris  tecum  in  emendatio- 
nis  fide  ac  diligentia  fuerit  comparandus.Tibi  hnguam 
Hcbrxammagnopcre  illuflratam  :  tibi  Grxcorum  cht 
radcrum  lummam  elegantiam:  tibi  partim  in  luccm 
reuocatos,partim  foeliciirime  reftitutos^tu  Grxcos  tum 
Latinos  fcriptorcs  plurimos:  tibi  deniquc  infinita  qua- 
damindurtria&:inexhaufl:is  laboribus  exomniu  claffi 
corumaudorumpenu  depromptumlatina:  hnguxThc 
faurum  dcbcmus.Sedhqctua  prxcipua  laus  cit,  qubd 
non  inanis  glori^e^non  lucri  cupidus,officinam  tuam fa- 

Y.ij. 


cris  prxrertim  cxcudendis  Bibliis  confccrafli :  qiio  in 
opcre  totics  rec-iidcndo^cnicndando,modirquc  omni- 
bus  illullrandojtcipfum  quoquc  lupcraili.  Ncmo  igitur 
tibifufccpta  cuMatxologiscertamina,nemo  ftramincu 
illud iimulachrum  cxprobrct,  in  quod  illi  qui  te  viuum 
vftularc  non  potucrunt,omnem  fuam  rabicm  cAude- 
runt :  fcd  hinc  potius  omncs  qux  tuain  iUis  oppugnan- 
dis  animi  magnitudo,qux  in  propugnadavcritate  con- 
ftantia  fuerit,animaducrtant:quum  ca:tcris  rebus  omni 
bus  confcientix  tranquiUitate  antcpofita ,  folum  ctiam 
yltrojingrata  rcUda  patriajVertcriSjin  priftino  inftituto 
iuuandx  rci  Uterari^e  ac  prsefertim  Ecclclix  perfeucras, 
donec  annum agcns  virx  L  V I ,  anno  Domini  1 5  5  9,  ad 
mehoremvitam  die  Septembris  feptimademigrarcs^. 
ad  cuius  tumulumhos  verficulos  cecinimus. 


($et/,92y)Ta^Mouo"a^  cDiTv.  dTnXcwvoiu^a^y 

'EWoki  fxmnj^^^  g-^Aoi/Tr)^  (srhYi^ma  oJiJpm 

E'/f  o^j^TOvAvsTjitOiC  7n)KifxY\<Tt  ;^oi/ov, 
^'[^^Tr) TraTgic/^ '  Uxj  (pdjyuDV .'l')^^'^^ loXxjuvy 

Y(tjct4  r  ciMoJ)^7fii^  y^jjf  au&i-^iv  itjtjj' 
KdxJi  ^^^l^ct-ni^JpoHC  S^o/jpv  ivvicichi/j.a^^ 

Ek  fJi^Kd^^v  'nhicoQ  oACio(;  h>i^  Jh/j^. 
AvTcta^Trv^ZcrTti/j^ov  tttw^  ^iivoio  Xct^ovazt^y 

X\}\.ujjctcrui  T  ly^Oic;  cf)i}cpv<Jiv  /^ovichgy 

iwiOL  T  Ct/A.(^)  Vi^VUtJ  ^iVOv  M/<$4TO  ZCOJiVCmcntfs 

Tn  eh)(gLTi)  yXoip^  .^\|o6l/  cv)  TTidicp . 
ri?  i/^^aJlT^  c^"  J^  7m/;-m  ig  yi'/^-TU  ^ofvTO, 


Y.  iij. 


CLEMENS    MAROTVS. 


CLEMENS      MAROTVS,    CA- 

DVRCENSIS,    GALLICVS    POETA. 

^Lem  en  TEMMarotu  citravllalinguarii  vel  artiu 
■cognitionc,rara  &:  cxcellete  quadam  ingenii  feli- 
citate  Gallos  omnes  poctas  priores  rupcrantem,idcirc« 
placuit  tantis  viris  adiungere,qu6d  religionis  caufa  bi.s 
cxul  in  Pfalterii  triete  gallicis  rythmis  exprimedo  vti- 
liflimam,a:ternaque  memoria  dignam  operam  Ecclcfiis 
nauarit,  quanuis(vtqui  in  aula,peflimapietatis  &:  ho- 
iieftatis  magiftra  ,  vitam  fere  omnem  confumpfiflet ) 
mores  parum  Chriftianos  ne  in  extrema  quidem  artatc 
cmendarit:  Taurini,Pedemantani  prxfediRegii  fauo- 
x^  tutus^circiter  ann\im  vit5cfcxage{iraumm9rtuii&. 


lACOBV.S  PAV.ANAS,  BOLO- 

NIENSIS. 

Ge  nuncadipfos  vcros  vcrbi  diuini  miniftros, 
eofdcmquc  Martyres  acccdamus,  Guliclmus  Bri- 
9onctus,nobili  in  primis  famiiia  Parifiis  ortus,&:Mclda- 
rumEpiicopus ,  quazciuitas  vnius  diei  itincrfeab  vrbc 
diil:at,quum  cocpilfct  in  Galliis  quoquc  C  H  r  i  s  t  i  Eua- 
gclium  allatis  Lutcri  libris  illuccrccrc,primus  aufus  efl:, 
CQiicionandi  muncrein  fua  dioc^fi  monachis  mendi- 
cantibus  interdido,annoCH  RiSTi   1523  ,  tum  ipfe- 
mct,nouo  prorfus  cxcmplo,vcritatcm  annuntiare,  tum 
pcr  adfcitos  cxlacobi  Fabri  Stapulenfis  fchola  dodos 
quoldam  Thcologos  promulgandam  curare :  tanti  ope- 
ris  laudcm  proculdubio  cxtcris  pra:repturus,niii  partim 
crucis  llatim  oblata:  tcrrorc  pcrculfus,  partim  a  nonnul 
lis  quibus  nimium  tribucbat  demcntatus ,  turpi  palino 
dia  gloriam  hanc  omnem  ipfc  fibi  inuidilTet.Sed  6  fadu 
bene  1  Tantum  enim  abfuit  vt  abcrrantem  paftorem  o- 
ues  fcqucrcntur,vt  contra  lacobus  quidem  Pauanas,  Bo 
Ionia,Picardix  ciuitatc  cclcbri,ortus,  eorumvnusquo- 
rum  opera  vfus  ille  initio  fuerat,crudeliterLutetisE  an- 
noDomini  152.5    vftulatus,  protoraartyrisibinomen 
ac  palma  rctulcrit:  cx  grcgc  vero  ipfo  alii  coilantia  v  eri 
fui  paftoris  confirmati,nullisminis,nullaque  fupplicio- 
rum  accrbitate  territi,quanuis  quatuordecim  martyri- 
busannoDomini  1546  ,  dieOdobrisfcxto,  vno  eo- 
demque  igne  crudcliilime  crcmatis,ad  hoc  vfque  tem- 

z.j. 


pus  fortifTime  in  vera^  fidei  profcflione  perfcuerarint: 
alii  ver6  vi  tempeftatis  huc  &c  illuc  difiedi  prima  M  c- 
teniis,Aurelicniis,Syluancdenfis,AlbiniacenfisEccleiia 
rum  fundamenta  ieccrint :  eo  admirabiliore  Dei  virtu- 
tequodmechanicos  omnesillos,  pannorum  videlicet 
textoreSjfuiiTe  confl:at,tam  bonarum  artium  &:  pcregri- 
narum  linguarum  prorfus  imperitos,quam  in  facrorum 
librorum  ledione  ad  miraculum  vfque  exercitatos.  Sic 
<juo  magis  vidctur  interiilfe  veritas  eo  glorioiius  viuit. 


Zz.iJ. 


lOANNES   CLERICVS,    GAL- 

LVS,  MELDENSIS,  ECCLESlyE  METEN- 
SIS    PRIMVS    INSTAVRATOR. 

fiMSVivs  loannis  Clerici  artificium  fuit  lanam  pc- 
^^^dcre,inqu0didumillud  Christi  Dominino- 
llri  rciplafuitconfirmatum,gratiamagcntispatri  quod 
vcram  illam  fapicntia,potentibus,&:  dodis  celatam,  vi- 
libus  &c  abiedis  patcfccilTet .  Hic  igitur  animofx  fidci 
plenus ,  quam  partim  cx  Epifcopi  Briconeti  concioni- 
bus,partimcx  gallice  vtcunquc  tum  verfis  Bibliis  ,&:a- 
liis  pauculis  libcUis  diligcterlecl:is  didiccrat,  apud  fuos 
Mcldenfes,qubdafHxainfummo  tcmplopapillicis  in- 
dulgcntiis  fcheda,Papam  Antichrillum  vocafTct,  virgis 
ca;fus,quum  fcfc  Metas  anno  Domini  15^5  rccepiifet, 
&:inter  fuos  idcm  artiticium  exercentes  prima  futurx 
infignis  Ecclefise  fundamcnta ,  Apoftoli  apud  Corin- 
thiosexemplumfequutus,  iecifTct  :  tandcm  pcculiari 
quodam,  vt  cxitus  docuit  ,  diuini  Spiritus  afHatu  im- 
palfus,nodu  cxtra  vrbem  euerfis  in  facello  quoda ,  quo 
tota  ciuitas  Metenfium  erat  pofl:iidie  concurfura ,  ido- 
Iis,mane  apudvrbisportam  deprehenfus,  captus,  &;  c6- 
dcmpene  mometo  damnatus:quocrudehore  pocnacfl 
aftccl:us,(altero  videlicet  pugno  truncatus,nalo  candcn 
tibusforcipibus  abrepto  ,  iildemque  brachio  vtroquc, 
ipfifquc  mammis  crudeliifime  pcrullis)  tadem  flammis 
fubiedis  vftulatus,eo  gloriofiorem  vidoriam  tulit,  quu 
intcr  hxc  tormcnta  ipii  crudclitati  infultas,  &:  illud  Da- 
uidis  altiifima  voce  recitans,  Idola  gentium  funt  argcn- 
tum  &:aurumopus  manum  hominum  ,tanta  conflan- 
tia  tii  aduerfariis  territis,  tum  piis  magnoperc confir- 
matiSjfehcitcr  adDominuai  migrarct . 

Zaij* 


LVDOVIC  VS      BERaVINVS 

ATTREBAS. 

^I^N  LiidoLiico  Berquino  Attrcbate,qiiem  vere  pof- 
,^^^  lumus  d&j^viihmul&Ci^o^ov  appellare,  Gallia  for- 
talTis  altcrum  effet  Lutcrum  nada,  fi  qualem  ifte  Sa- 
xonum  duccm,talem  liic  Francifcum  primum  cius  no- 
minis  Galliarum  Regem  cfTct  expertus .  Nccenim  ei 
vel  dodrin.T,vel  promouenda:  veritatis  lUidium  defuit: 
adfuit  autem  animi  tata  generofitas,  vt  maxime  omniu 
tunc  metuedos  crabrones  in  ipiis  eoru  csuis ,  Bedam  vi 
delicet  &c  aQuercu(de  quibus  fcripferat  procul  illos  c6- 
figens  Erafmus,LutetiiE  Bctamfapere  &:Quercum  coi\- 
cionari)  Matxologorum  eius  feculi  principes,  in  ipfo 
corum  fterquilinio  fit  aufus  non  modb  vtcunque  laccf- 
fere,fed  impietatis  etiam  accufatos  non  vnius  anni  cer- 
tamine  tum  voce  tum  fcriptis  ftrenue  cxcrccre  .  Sed 
tunc  quidem,vt  poftcala:pe,(CnRiSTO  nimirum  non 
nift  fub  cruce  in  Galliis  triumphaturo)damnatain  Bcr- 
quino  veritate  ,quum  dele£Vi  iudices  cxurcnda  ipfms 
fcripta  ipfomet  cernente  &:  pra:terea  pcrpctuis  carceri- 
buSjCXcepta  Regis  venia,ipfum  coercendu  pronuntiaf- 
fent :  at  ego ,  inquit  illc ,  mortem  fubux  quam  veritatis 
damnationem  vel  tacitus  approbare  malim.  Sequuta 
igitur  vt  in  contumaccm  feueriore  fententia ,  ftrangu- 
latus  ,acdeincepscrematusBerquinus,  qua  conftantia 
fcriberc  &:  loqui  confueuerat ,  eadcm  morte  perpclTus, 
vere  de  aduerfariis  qui  vidores  vidcbantur,  iudicum 
fententia  veluti  cxlitus  refcilTajtriumphauit :  frugibus 
node  poft  interitum  illius  proxima(  qui  fuit  vndecimus 
diesNouembrisannoDomini  15x9  )  intotaGalliafri 
goreperuftis,  &:grauiirimatum  fametum  etiam  peftc 
confequuta. 


lOANNES    CADVRCVS.   OC- 

CITANVS,   LlMOXiENSIS. 

o  A N  N  E  M  Cadurcum  Limoxiis,  non  ignobili  Oc 
|citaniac  oppido,natum,ficut  iura  humana  docen- 
temadmirataefbTholofajficius  diuinura  aflerentem 
efl:  abominataivfque  adeo  graffata  fupcrltitione  ,vt  quu 
vtriufqueiuris  vnus&:  idemfit  &c  audor  6c  prascipuus 
finis,  nullos  tame  Euangelicaveritas  infeftiores  &  per- 
tinaciores  iam  pridc  holles  habuerit,quam cos  qui  fe  ius 
fuum  cuique  tribuere  gloriantur.Cadurcum  igitur,quu 
legum  humanarum  explicadarum  peritia  effet  aUquan 
diu  tutata,tandemanno  Domini  i  53^,  in  ahquotpio 
ru  hominii  coetUjBacchanaHa,  qu:^  in  Epiphanix  feilo 
celebrari  pfeudecclefi2e  Roman^e  more  confueuerunt, 
aufum  hberius  &:  redarguere  &:  emendare,fenatus  Tho 
lofanus  fimul  pene  in  carceres  abreptum,  Sc  vitae  venia, 
(i  modo  pahnodiam  in  fchola  pubhca  vel  leuifTime  tefla 
retur,recufantem,damnatum ,  minime  tamen  inultum 
cremauit:fiquidem  ex  pyra,quafi  ex  pulpito  ,  habita  di- 
uinifTima  concione,veritatem  quam  fuo  ipfius  fanguine 
fanciebatjfic  afferuit  ,vt  quura  in  eam  longe  frequentif 
flraam  Academiam  ex  omnibus  GaUise  partibuscon- 
fluere  maximus  fludioforum  numerus  cofueuerit ,  non 
modo  Tholofa^,  veriim  etiam  in  vniuerfa  Galha  purum 
verbi  Dei  femen  fparfifTe  raerito  videatur. 


Aa,'i. 


ALEXANDER    CANVS,   GAL 

LVS,  EBROICENSIS. 

^^Lex  ANDRVM  Canum,exDominicano  Chriftia 
^^^num  fadum,  ficucamplius  cognofcendse  verita- 
cis  defiderium  m  Sabaudiam  ad  Gulielmum  Farellum 
audiendumpercraxit:  icaeiufdcm  propaeandx  incre- 
dibilelludiuminGalliam  reduxic.  LMgdunum  igitur 
venienSjibique  piorum  aliquot  fratrum  rogatu,quum  a 
liquot  conciones  priuacim  habuifTeCjmox  in  vincula  c6 
iedus,damnatus,  dc  Lutetia ,  quo  prouocarat,abdu£tus, 
qua  animi  fortitudine  veritatem  Euangelii  promulgare 
coeperat,anno  Domini  1534  gloriofiflimi  martyrii pa- 
mam  tuht.Et  harcquidem  inftauratx  Lugdunenfis  Ec- 
clefi:c  felicia  primordia  fuerunt. 


Aa.  ij. 


lOANNES    MASSO,  GALLVS_, 

ANDEGAVENSIS,    EIVSDEM    ECCLE- 
SIM    PASTOR. 

Vi B  V  s  te  fatis  dignis  celebrauero  laudibus  loan- 
^^^^^_^  nes  MafTojCui  in  ipla  adolercentia,annum  videli- 
cet  vicerimumrccundumagentijdiuinitus  datum  eft, 
amplis  fpretis  opibus,  &:paternis  tum  precibus  tum 
minis inflcxibili,opus  illud  ingens ,  &:  nullis  humanis  vi 
ribusprseftandumaggredi  fimul  &:  conficere  ?  Quan- 
tura  enim  illud  fuit,in  mediaLutetia,id  eft,intra  ipfam 
piorum  vftrinamatqueinjpro  fuperftitionis  penetra- 
U,eredo  Chrifti  vexillo  ^fignum  vniuerfse  Gallise  re- 
gno  abolendse  falfae  rciigionis  dare?  Sed  &c  tibi  pcculia- 
riter  Andegauenfestui,itidemque  Trecenfes  conftabi- 
litum  apudfe  Ch  rist  i  regnum  debent.  Quibus  maxi 
mis  fandilfimifquc  laboribus  ne  martyrii  corona  deef- 
ret,eccetedomum,veladtuamftationem  potius  pau- 
\b  ante'  crudelilfimam  illam  carnificinam  Lutetia  re- 
uerfum,  &C  inhortulofecuremeditabandum,  fcelera- 
tus  latro  Mohforellus ,  generis  fui  nobihtate  infini- 
tis  fceleribus  contaminata,  interfecit, paulo  poftcius 
ipfius  miniftris,cuius  audoritatem  quafi  imperato  fce- 
leri  prxtexuit,iuftaspaul6j)oft:poenas  daturus.  Qu.idi- 
gitur  cgifti  fcelerate?  fores  nimirum  aetern^  vitse  illi  a- 
peruifti,quem  voluifti  perditum,  vt  in  exitium  tuis  fce 
leribus  dignum  tcipfum  vltro  prsecipitem  dares.  Caefus 
eft  autem  vir  ifte  prseftantiHimus  annum  agens  vit^c  tri 
cefimum  nonum  ,  ab  hoc  grafTatore  Lutetia  difpofitis 
equis  ad  patrandas  piocumcsedes  excurrente,anno  Do 
mini  CID.  ID.  LXXII:  menfe  Septembri,anno 
Domini  CI3.  13.  LV,  Ecclefix  Parifienfis poft  ali- 
quot  fecula  inftauratae  primus  paftor  inftitutus. 

Aa.  iij. 


lOANNES   BORDELLVS. 

MATTH.£VS     VERMELLIVS,. 
PETRVS     BVRDO. 

J^V^  rcgio  mtcrris(inquitille  apudpoetam)no{lri 
non  plcnalaboris  ?  Atlioc  liceat  Gallis  Martyri- 
bus  linc  fidionevrurpare,quorum  ranguinc  Occanus 
ipfc  Americanus  rubuit.Huius  fcele  ris  audor  fuit  Nico 
laus  quidam  Viliagagno,  ex  Rhodioru  cquitum  ordine, 
homo  tUiT  vafti  corporis  molc,  tum  ingenii  feritate  Po 
lyphcmum  illum  Cyclop  cm  plane  rcfcrcns :  qui  quum 
Gafparis  Colignii,magni  Francix  Thalaffiarchse ,  apud 
rcgcmHcnricum  fecundum  gratiofiiTimi  intcrceflio- 
ne  binas  inftrudasnaues  &:  aHquid  pccun;^  obtinuilTet,. 
&:  cum  iis  adBrafilia;  littus,fluuiique,quem  lenarum  vo 
cat,oftiu,gradibus  trans  sequinodiale  tribus  ab  antardi 
co  polo  diftas  appulifTetifimulato  vrbisibi  condcndx,& 
verx  rcligioniSjCui  fauereAmiralium  norat,conftituen 
d2Eftudio,miflis  etiamadGcneucnfem  Ecclefiam  lite- 
ris  obnixcpetens  vt  adfe  vnacumminiftrisduobusali 
quot  fratrcs  pii,feminarium  Ecclcfia^  futuri,tranfmitte 
rcntur,facile  icilicct  quod  pctebat,non  paucis  CeCe  vltro 
tata:  rei  nouitate  incenfis  offeretibus,impetrauit.Mittu 
rur  igitur  miniftri  duo,Petrus  Richerius  &  Gulielmus 
Carterius^fpedata:  vterquc  tum  dod:nnx  tum  pietatis, 
q^uibus  fele  non  pau.ci  ex  diaerils  Gallise  partibus  vna 
cum  vxoribus  &  liberis  adiunxerunt,&:  eos  quidem poft 
difficilem  multorum  menfium  nauigationem  tandem 
appulfos  initio  Villagagno  quam  benigniflime  excipit: 
Geneucniibus  per  hteras  gratias  agit  ingentes :  Amira- 
lio  quiduis  ia  pofterum  poiUcetur:  Eccleliam  paftorum 


confilio  inftituit :  denique  magna  quadam  fpe  complet 
omniu  animos,aclc6  vt  in  Galliadc  frequenciflTima  pio- 
rum  colonia  eo  deducenda  deliberaretur.Sed  ecce  Vil- 
lagagno  Henricum  Regcm  iftarum  rcru  nuntiis  otfen- 
fum  intelliges,quod  diu  texerat  aperte  prodic,  &;  quid- 
quid  re6tc  conftitutum  erat  paulatim  eucrtens,alios  mi 
ferabili  leruitute  premit,aliis  dira  minitatur,  palam  de- 
nique  feuam  &:  horribilem  tyrannidem  exercet .  Sece- 
dunt  itaque  nonnulli,&:  opportunitatem  cuiufda  Brit- 
tonicxnauis nad:i,reditum in Galliam  parant , qub  vix 
tamen,inaudita  fame  tolerata,coria  etiam  ipfa  mande- 
re  coadijfemianimes  peruenerunt.Erac  aute.in  ii  omni- 
no  fedecim,ex  quorum  numcro  quatuor  de  reditu  de- 
fperantesvixododecim  miliaribusconfcdis  in  conti- 
nentem  ,ac  deinceps  ad  Villagagnonem  regrefTi ,  tantu 
abeft  vt  immanem  illum  Cyclopem  rationibus  aut  pre- 
cibus  vllis  ad  mifericordiam  fledere  potuerint,  vt  con- 
tra  compedibus  conftrictos,&:  in  tetcrrimum  carcerem 
coniedos  lidei  fu^  rationem  ab  illis  exegcrit.  Refpon- 
dit  conftanter  fuo  5c  fociorum  nomine  loannes  Bordel- 
lus,qux  confeflioingallicaMartyrum  hiftoria  legitur. 
Quid  plura  ?  tres  ex  illis  in  veritatis  confeftione  perfe- 
uerantes ,  quarto  nonnihiJ  vacillante,  Oceano  mergen 
dos  curat,quorum  beatam  memoriam  hocloco  cele- 
brandam  putaui.  Et  hxc  quidcm  anno  Domini  1558. 
vertentecontigerunt,  quumin  Americam  Villagagno 
die  I  5-  Iulii,anno  1555.  appulifTet,  vnde  ipfe  poftea 
defperatis  rebus,in  Galliam  reuerfus,&:  fcriptis  ineptif- 
fimis  verrtatemaggrefTus  oppugnare,inglorius  &c  pro 
infano  habitus,mil'eram  tandem  vitam ,  igne  facro  illu 
inuadentejfiniuit. 


Bb.;. 


ANNAS    BVRGIVS,    GALLVS> 

ARVERNVS,   IN  SVPREMA  CVRIA  PA- 
'RI«fEN'SI    CONSILIARIVS. 

?j^j[^  Ic  ille  cfl:  AnnasBurgiuSjCuius  patruus  fub  Fraii- 

f^35  cifco  primo  RcgeCanccUariatu ,  fummo  togato 

munerCjfunclus  eft:qui  ius  ciuile  primum  maxima  cii 

eruditionis  laude  in  academia  Aurclienfi  profeffus ,  ac 

deinccps  vltrb  in  Pariiicnfc  curia  adfcitus,  ibique  inte- 

gerrimi  diligentifllmique  iudicis  famam  adeptus,tande 

queoccultis  adhucpioru  coetibusadiunctus,quum  He 

rico,eius  nominis  fecundo,Rege  pro  tribunali  fedentc 

totoque  audiente  SenatUjfcntcntiam  dc  pcenis  in  eos 

quoshercticos  vocabant  ftatucndis^rogatus,  hberrimc 

de  vera  rchgionc,iuftaque  conuocanda  lynodo,decima 

lunii  anno  Domini  millcfmio  quingcntefimo  quinqua 

gcfimonono  dificruifTct^Rege  mox  per  Cardinalem  Lo 

tharingum  eo  vfque  commoto,vt  negledo  maioru  mo- 

rc,illum  moxin  carceres  trahi  iuberet,tandcm  poft  du- 

'rifllmam  capitiuitatem,ad  varia  iudicum  fubfellia  per  - 

traduSjcdita  preclara  Chriftiana:  fidci  confeffione  ,   vi 

cefima  prima  Dccembris,c6dc  anno  vertente,h2erefeos 

damnatuSjprimum  quidemftragulatus  acdeinceps.cre 

macuSjpiam  animam  Chrifto  reddidit:Rege  quide  ipf® 

.{alioqui  pcrfenon  malo)tribus  poft  illum  in  carcerem 

coniedum  hcbdomadibus,inmedio  nuptiarum  fororis 

apparatu,  in  hidicro  haftatorum  certaminc,  cius  iplius 

manua  quo  prchcdi  Burgium  iufrcrat,icthalitcr  vulne- 

rato,&:  vndccim  poft  dicbus  mortuo  :  Senatu  vcrb  lcfe 

{paucorum  quorundam  culpa)ab  co  die  quo  Burgium 

damnauit,Ionge  maxima  libcrtatis  &: audoritatis  anti- 

qnx  partc  (vt  pleriquc  exiftimarunt)vltro  abdicante. 

Bb.ii. 


AVG  VSTINVS  MARLORATVS, 


AVGVSTINVS   MARLORATVS,    V 

LOTHARINGVS,  ROTOMAGENSIS   EC 
CLESIi£     PASTOR. 

^^|§  Vg  vsTiN  vM  Marloratu  in  pfcudAugufliniano 
's^^fe^  rum  mendicantium  cloacam  vixodcnncm,agna 
toru  allu  ipfms  bonis  inhiantiuabrcptu,iingularis  quq- 
d?m  numinis  prouidcntia  exillocoeno  mirabilitcr  e- 
rutunijin  Ecclciiam  ChriiHanam,  magnum  cius  futurii 
ornamcntum  ,  traduxit .  Linguarum  cnim&:purioris 
Theologix  iKidiis  dcditum  tandcm  puduir  pigris  alcn- 
dis  ventribus,  ipfiuseruditione  ac  labore  ad  turpe  lu- 
crumabutcntibus,  opcram  fuam  diutius  commodarc. 
Itaque  poitquam  Biturigibus,  Pidauis,&:  Andcgauis  E- 
uangchum,quantum  quidcm  cucullato  hccbat,promul 
galTct,Laulanam  ,  Bcrncnlis  Reip.  academiam ,  venit : 
vbi  quictem  iludiis  fuis  opportunam  &:rui  exercendi  fa 
cultatcm  nadus,Viuiacclis  vidclicct  Ecclcfix  haud  pro 
cul  cxtrcmolacu  Lcmano  dclignatus ,  vix  crcdibile  cft 
quantumS^  legendo  &c  lcribcndo  profeccrit,id  quod 
pr^clari  iplius  tum  in  Gcnclin  tum  in  Efaiam  ,  tum  in 
omncs  noui  Tcllamcnti  libros  commcntarii ,  perpetuo 
quodam  ncxu  cx  optimis  quibufquc  rcccntioribus  in- 
tcrpretibus  mirabilitcr  contexti ,  dcmonftrant,  Inde 
vcro  Rotomagu  accitus,Ecclcfiam  illam  populolillima 
tunc  primum  poft  multa  fccula  rcnafccntc,  ta  fande  ll- 
mul  ac  prudcntcr  erudiit,vt  lua  illum  probitas  tutu  ab 
omnibus  quantumuis  fGeuicntibus  aducrfariispra^ftite 
rit.Deinccpsautc  pollquam  PilTiaccna:  difputaticniin- 
terfuiiTetjCxorto  paulo  poil  ciuili  bello ,  ipfaque  Roto- 

Bb.uj. 


inageii  ciiritatc  poll  duriflima  obiidioncm  expugnata, 
capcus,  quaiiuis  iu  tanta  crudcliiHmorum  aduerfarioru 
uuba  nullus  ipfum  accufaret ,  imo  etiam  exadueria- 
riis  plurimi  Caluum  cupcrct,  nihilominus  tamcn,vt  ni- 
hiladcxtrcmam  i^ruiciam  dccfTctjAnna  Monmoratio 
C6ncfi:abiH,8<^-FraiTcifco  Ducd<jtiifio  ric'iubetibus,vna 
cum  tribus  ahis  prxcipu'sc  dignitatis  ciuibus  rufpendio 
innoccntcm  vitam  finicn$,a:ternam  hcrcditatem  adiit, 
XXX.  Oclobris,aunoDomini  CID  .ID.L  XII,  annoi 
natusL  VI. 


\ 


.« 

;«■•■ 


^x      ■  *|ta 


»-.%. 


--,««i4^_ 


V  v; 


^ 


'"^'Aldenses  ab  Alpium  anfradibus ,  in  quos  fcfc 
lam  pndcm  rcccperunt,appclJaros,liccat  mihi  ve 
tens  Cbriftianse  purioris  Ecclcfia:  icmcn  vocarc,  vt  po- 
te  quos  conllct  vcrc  admirabili  Dciprouidcntia,nc- 
quc  lilis  infinitis  tempcll:atibus,quibus  cft  pcr  tot  fccu- 
la  Cbriilianus  orbis  concufTus,  &:  Occidcns  tandcma 
pfcud-EpilcopoRomano  mifcre  opprcfTus^ncquc  aduer 
fus  illos  propric  cxcitatis  horribilibus  pcrfccutionibus 
c6  potuiffe  adduci,vt  idolomanix  &:  Romanx  tyranrri- 
di  aifcntircntur.Eorum  igitur  alii  funt  paupcres  Lugdu 
nenfcs  vocati,quibus  loannes  quidam  Lugdunefis  mer 
cator  prxfuiiTc  cxiilimatur,  additoctiam  illi  cogno- 
mento  a  Valdo,qucm  pcrpcram.nonnulli  Valdcnfium 
fratrum,quafi  fcdx  cuiuidam,  audorcm  faciunt,  quiim 
ipfe  potius,quod  intcr  Valdcnfes  celebris  clTet  ac  ha- 
beretur,cognomcntum  inde  acccpcrit  :  aliiin  alpinis 
faltibus  conftitcrunt :  alii  funt  Albigcnfcs  vocati,qubd 
in  eas  Occitania:  Gallix  partcs  fcccillffcnt  :  alii  traicda 
Italia  in  Apulia  &:  Calabria  fcdes  pofucrunt :  alii  dcni- 
quc  in  Morauiam  vfque  fccefreruntiqui  omnes  (  exccp- 
tis  Albigcnfibus  logiifimo  tandcm  bcllo  partim  attritis 
partimcxpulfis)  fruftrarepugnante  Satana  ctiamnum 
hodietum  dodrina  tum  innocentiiTlma:  vitx  cxcm- 
plis  tlorcntes  Ecclcfias  habcnt.  Ac  dc  cxtcris  quidcm 
fortaftis  alias,  quumnunc  lit  a  nobis  dc  folis  Alpinis 
fermo  inftitutus.Eorum  igitur  alii  Sabaudix  Duci  iub- 
funt,alii  Gallia:  Regi .  Vtrofque  incredibilc  cft  didu 
quibus&:  quot  modispcrdcrc  ccrtatim,inftigantcPon- 
tificcRomano,Princcps  illiihiducrint,  tutantc  tamcn 
coSjtum  aducrfus  prxdones  paupcrtatc  ,  tum  aducrfus 
infinitas  calumniaSjtcftatilTima  vitae  innocentia.  Obfo- 

Cc.  j. 


leuerat tamcn inter  eos paulatim  dodiinx  puritas ,  Ccd 
pietatis  ftudium  minime  refrixerat .  Itaque  quum  dc 
puriorc  Chriflianifmo  in  Hcluctia  vicinifque  regioni- 
bus  annuntiato  cognouifTent ,  duos  exiuis  paftoribus 
quos  Barbas(id  cftpatruos)  vocant ,  Bernam  ad  Bcr- 
tholdum  Hallcrum,  Balilaeamad  Oecolampadium,  Ar- 
gentinam  ad  Buccrum  6c  Capitoncm,  Ncocomum  de- 
nique  duosaHos  ad  GuUclmu  FarcUum  milcrunt ,  con- 
fihum  de  inftaurandis  ipforum  Eccleriis  petituros.  Ho- 
rumvnus  MARTINVS  GONINVS,  EcclefiGe  Angro- 
nian2epaftor,Gratianopohinrcditu  cumhtcris  dcpre- 
henfus,&:  veritatem  conftantcr  profefTuSjnode  intem- 
pefta  fubmerfus  (qui  enim  male  aguntlucem  fugiunt) 
martyriipalmam  tuht.  Idvero  tantum  abeft  vt  Yal- 
dcnfes  perterrefecerit  ,  vt  contra  audis  animis,  non 
fuas  modo  dc  Calabreniium  fratrum  Ecclclias ,  prio- 
rum  temporu  veluti  rubigine  quadam  oblitas,repurga- 
lintjfcd  etiam  ( fecuhs  omnibus  memorabih  in  omnes 
Galhas  Ecclefias  bencficio )  quanuis  inopes,  &  vndique 
turbulentiffimis  ilHs  temporibus  Satana  ipfos  adorien- 
re,primamillam  Gallicam  ex  hebr^eis  Bibliorum  inter- 
pretationem,audorc  quidem  Pctro  Roberto  hcbr^x 
lingua.'  pcritifTimo^adiutore  vero  loanne  Caluino  abfo- 
lutam,fuisfumptibus  Neocomi,anno  Domini    i  535, 
excudendam  curarint:vt  quodhodicBibha  gallice  le- 
guntur,  Cquaquam  paulatim  poftea  exadiorecuracum 
hebr^is  collata)  Valdcnfium  Ecclefiis  acceptum  merito 
feratur.Hxcigitur  fcrre  quum  Antichriftiani  non  pof- 
fcntjCo  vf  que  tandem  illos  homicida  ille  fpiritus  impu 
lit,vt,au6tore  loanne  Miniero  fenatus  Aquenfis  Prxfi- 
de,  fenatufconfulto  iniquiflimo  fado  ,  6c  Rcge  Franci- 
fco  Cardmalis  Turnonii  calumniis  circumucnto,mcnfe 
Aprili  ,  anno    CID.  ID.  XLV,  peditum  equitum- 
quecopiisaduerfusinnocentifrimos&:  inermes  homi- 

nes 


ncs  edu£l:is,nullo  neque  a!ratis,ncque  fcxus  difcriminc 
promifcue  in  quofuis  fseuicrint,atque  adeo  no  sedificiis, 
no  arboribus  ipfis  pcperccrint:  addito  interdido  fub  ca 
pitis  pocna,fi  quis  mifere  vagatibus  &:  famclicis  vcl  tan- 
tillu  opis  prxbcrct:lic  igitur  ca  ftrages  cft  edita,qua  nul 
lam  vnquam  immaniorem  ne  inter  barbaros  quidem 
cxtitifTc  conftat.ScruauittamenDominus  fuorum  re- 
liquiaSjvfque  adeo  foccundas,vt  nunc  rurlus  &c  religio- 
nis  puritatc  &:  omnium  Chriftianarum  virtutum  cxem 
plis  infignes  Ecclcfias  habcat,Deo  quoque  variis  poenis 
Minicrum  illum  &c  alios  no  paucos,quibus  homincs  pe 
percerant,  horribiliter  vlto.Necabeo  tcmpore  aliud 
prartcr  minas  funt  cxpcrti,donec  vnus  ex  eorum  mini- 
ftris  Georgius  Varalius  Taurini  interceptus,ibidem  pul 
ccrrima  edita  cofeffione,  anno  Domini  1558,  die  De- 
cebris  penultimacrcmarctur.Rcllitutavero  Duci  Phil 
bertoEmanueli  Sabaudia,  &:fipontifice  Romano  Du- 
cem  alioqui  adValdenfcs  turbandos  minime  propen- 
fum,affiduis  clamoribus  cogejte,belIo  funt  appetiti,e6- 
queferucntc,vici  S.  Gcrmani  pafiior  crudcliflimefuit 
Pignerolis  vftulatus:  tame  ipfis  quidcm  pacem  tolerabi 
libus  conditionibus,manentc  prxfertim  integro  Euan- 
gelii  minifterio  ,confcquutis ,  Duce  vero  datam  ipfis  fi- 
dcm  fande  obfcruante,  fclix  illius  motusfuilfe  finis  mc 
rito  videtun 


Cc,  ij. 


^ 


CHRISTIANISMI    IN   ANGLIA 

RESTITVTI       INSTAVRATORES      ET 
ASSERTORES     CONST  ANTISSIMI. 


CcJij. 


I 


V  V  M  a  loannis  vfque  "^iclcfi  tcmporibus,veri-- 
tadsTcmcnrubinde,ianguinc  martyrum  aliquo- 
rum  tum  vuorum  tum  faminarum  ,  rigatum  cmcrfir- 
rctTub  Eduardo,bcata:  mcmorix  rcgc,quam  diligcntif- 
fime  excultum,Maria:  tandem  tcmporibus,  quo  cirdcn- 
tius,  prareunte  Cardmali  apoilata  Rcginaldo  Pol(),illud 
radicitus  cxtirparcrcitituti  pfcud-Epifcopifunt  eonati, 
tanto  foecundius,quafi  certatim  ad  martyrium  coiicur- 
rentibus  omnium  ordinii  hominibus  cifloruit:  quorii  a- 
liquos  fufficiat  nominaiTc.Huius  igitur  pulccrrimi  triu- 
phi  quafi  choragus  fuit  lOANNES  ROGERIVS,qui 
Cantabrigise  bonis  hteris  imbutus,indcqu€Tylidalluac 
Coucrdallum,(vtrumque  pietate  &:  cruditione  iiiiignc, 
acillum  quidcmin  priniis  Anglica  bibhorum  vcrfione 
celebrc,6c  martyrio  tandcin,annoDomini  1530,    pcr 
Louanieles  theologos  Wiluordi  coronatum)in  Braba- 
tiam  profugicntcs  lequutus,vxorcibiduda  ,  Witcbcr- 
ga  vcnit ,  ibiquc  Gcrmanicas  lingua:  vfque  adco  pcritus 
euaiit,vt  etiam  Euagclii  miniilerio  iit  defundusrdoncc, 
EduardoRcgeChriilianifmum  in  Angha  inllaurante,' 
ipfe  quoque  in  patriam   reucrfus,audore  magno  illo 
Nicolao  RidlaroEpifcopo  Londincnii^profcffor  Thco- 
logia^  atque  adco  concionator  in  a^de  S.  Pauli   dcii- 
gnaretur.Succedente  vero  poft  Eduardum  fratrem  chri 
ftianum  Maria  chriftianifmoinimiciiiima,  &:feucri(li- 
miscdidis  Euangelicum  minil-tcrium  inhibetCjpcrititit 
nihilominus.in  fuo  muncre  Rogerius,donec  i^rr  carcere 
tradus,qua  coftantiaChrifti  veritatem  annuntiarat,  ea- ' 
dem  illam  moricns,veluti  ianua  martyrji  ca^tcris  patcfa  ' 
da,  Londini  IIII.  Fcbruarii,anno  Domini  CI3.  lO. 
LVII,fanciuit.Huncin  eade  caufa,parique  prorfus  con-  , 
flantia  muiiere  concionandi,tum  in  oppido  quodNor- 
thamptonum  vocant,tum  in  ipfa  vrbe  Loridinenfi,  for- 
tiflime  defundus,vir  eruditiilimus  L  A  VR  E  N  T I VS 
SVNDERSlVS,tequutus  quarto  poft  Rogeriu  die,VIII 


videlicet  Pebruarii  Couentriam  Londino  du£tus ,  pul- 
clicrrimum  de  morte  triumphum  tulit:  vt  eiufdc  men- 
fisdieii,  ROLANDVS  T^LORVS,  Hadiei- 
cnlis  Eccleiia:  in  Suiix)lcia:  prouincia  minifler:  itemque 
biduopofl:  GEORGIVS  MARCH.£VSEcclerixL6g- 
thonif'ntis  paftor ,  vterque  (iium  gregem ,  ille  quidem 
Hadicia:  vrbis  prefentc  pio  fuopailori  illachrymatem, 
iil:c  vero  grauiinmis  excarcere  hterisicriptis,irt  quo  to- 
tos  fere  odo  mefes  excruciatus  efl:,ad  conflantia  colior 
tatus.Sedquinqueprartereamartyrii  inter  cseterosad- 
mirabiha  certamina  fuerunt,  I  O  ANNIS  vidchcet 
B  R  A  D  F  O  R  T I  in  Eccleiia  Londinenii  miniitri(cu- 
iusaduerfus  pfeud-Epifcopos  acerrimse  difputationes 
extant)Londini  X.  lulii,  anno  Domini  CI3.  ID.  L  V, 
vna  cum  ododecim  annorum  adolefcente  I  O  A  N  N  E 
LIEFAcrcmatiiROBERTI  SAMVELIS  EcclefixBar 
tlioltenfis  iii  SujfFolcise  prouinciapall:oris,poftquamcru 
deliirima  qu2eque,ac  prsefertim  iiorribilcm  fame  in  car- 
cere  Norduicenii ,  decernente  pfeud-Epifcopo  Nord- 
micii  perpclfus  elTctjtandem  ibidem  II.  Septcmbris  eo- 
demanno  ClD,    ID.  LV.  combufti  :  lOANNIS 
PHILPOTI  equeftris  famiiix  &:  Vwitonienfis  Ecclefix, 
viuete  EduardoRegc,Archidiaconi,cuius  quar  quanta- 
que  fuerit  tum  cruditio,  tum  pietas,  ex  eo  conftat  qu6d 
illi  fauete  nobihtate,nemo  neque  fiepius  repetitis  difpu 
tationibus  fuerit  acrius  oppugnatus ,  ncque  folidius,  tij 
cx  ipfoDpi  vcrbojtii  ex  patrii  lcriptis  aduciiarios  refuta 
rit.Itaquc  fuit&:  ipfe  viuus  Lodini  anno  Domini  CID. 
ID.  LVI ,  annuagens  duntaxat  XLlIII,crematus.  Idem 
annus  duorum  prarterea  diuerfx  conditionis,THOMifi 
vidchcet  VIDLEI&GEORGII  EGLI,  martyrio  ccle 
bris  fuit^quorCi  illc  KyrbeielisEccIeiix  paroclius,  quum 
aduerfus  Marianaedida  munere  fuo  fungi  non  defifte- 
ret,captus  &;  a  Bonero  Londinenli  pfeud-Epifcopo  taii 
demetiam  bladitiarum  genercilledus,lubfcrip{it  qui- 
dem  contranis  erroribus,  fcd  eodem  pene  momento 

quum 


quumrcpctitama  fcribarchedam  abiurationis  difccr- 
piiffctjab  Epifcopo  crudelitcr  verbcrat^,&:  vicefima  die 
Ianuarii,anno  Domini  1556,  Londini  crudcliter  crc- 
matus,tum  qua:  fit  ipforum  etiaelectorum  imbeciilitaSj 
tum  qu;^  in  illis  quoque  collapiis  rurium  erigendis  ^Dei 
Opt.  Max.  bcnignitas  fimul  oftcndit :  altcr  verb  Eglus 
nomine,artificio  l'utor,admirabili  zelo  dudus,qu6dEc- 
clciias  paftoribus  dcltitutas  vidcret,  percurrere  illas 
iprc,&:,prout  egregiis  Dei  donis  po]lcbat,ligillatim  etia 
quofcunquc  potcrat  confolari  &:  confirmare  prius  non 
deftitit  quam  palam  profcriptus,  amplifque  prxmiis  ei 
propofitis  qui  dcprehenfum  lifteret^captus  tandem  Sc 
quaii  violata:  Maieftatis  Regix  couictus,  femiviuus  exc 
teratus  &c  membratim  difccrptus  martyrii  palmam  fer 
ret.Liceatdeniquemihifuperioribus  exemplis  duplex 
ahud  adiungcrcrvnum  adolcfcentis  &c  gcnere&:  virtu- 
te  nobiUs  GVLIELMI  HVNTERI,  quem  pro  Chrifti 
nomine  anno  Domini  1555.  cremandum,&:  pfalmum 
oduageiimum  quartum  concinentem  pater  &  mater 
cohortantes  funt  adrogum  vfquc  comitati,  vetere  illo 
Machab^orum  fratrum  cxemplo  renouato,hoc  tamen. 
cxcepto,quod  iUaquidc  fuit  fuis  liberis  in  ipfa  quoque 
morte  focia,ifl:is  verb,  quaauis  libenter  filio  commori- 
turiSjpepercifTcin  poenam  lentiorem  videtur  aduerfa^ 
riorum  clementia:quos  tamen  fuperftites  filio  tnancre 
Deus  voluit,vt  fpedatius  &:  diuturnius  extaret  tant^ 
virtutis  exemplum :  alterum  lOANNIS  HVLLERII 
Ecclefix  Padamcnfis  in  Cantabrigienfi  ditione  paftoris, 
codem  anno  martyrii  palmam  confequuti,cuius  literas 
qua:  extant  fub  mortem  yna  cum  precibus  adiundis 
confcriptx  vtinamomnes  iilegant  &:  meditentur  qui 
glonx  Dci  zelum  humana  prudentia  temperandum  ef 
fc  fomniant.Sed  tempus  eftvtadcelebriores  etiaaUos 
accedamus. 

Dd-j. 


THOMAS    CRAMMERVS. 


tHOMAS   CRAI^MERVS,  AN- 

GLVS,    CANTVARIENSIS     ARCHIEPK 
SCOPVS,    ANGLI.fi    PRIMAS. 

fig)^T^^*  ^^^^^  quinquertium,vcterum  Martyrum  Epi- 
Ci^;^  icoporum  obloletam  memoriam  renouaiis:  O 
bearam  quoque  tantis  viris  Angliam ,  nili  gentis  decus 
immanitas  quorundam  penetotamaboleuiiTetl  Horum 
primus  age  commemoretur  Thomas  ille  Crammerus, 
Cantuarieiis  fub  Eduardo  fexto  Rege  Archiepiicopus, 
verx  rehgionis  inllaurator  atque  propugnator  for- 
tilhmus:quem  quum  Marix  Rcgina;,Marii  iUius  crude- 
litate  vere  referentibus  aut  etiafuperantibus  tempori- 
bus  abreptum,&:  miierrima  bienii  captiuitate  ahquate- 
nus  fradu,pieud-Epifcopi  accufatores  iimul  &  iudices 
ad  ignis  poena  danaiTent^At  tu(inquit)dextra  quse  dam- 
natse  fch^edac ,  metu  mortis,fubfcrip{ill:i,  poenas  huius 
facinoris  hiito:  moxque  rcceptis  animis,  vltroque  con- 
fcefa  pyra,dextram  intrepidus  altiflime  fublatam,flam- 
mifque  iniedam,tantifpcr  dum  pene  tota,  ill^fo  tnaxi- 
ma  ex  parte  rehquo  corpore  ,  cremaretur ,  immotam 
mediis  in  flammis  tenuit :  minus  certe  memorabih  futu 
ratanti  viriconftantia,  niii  ex  admiffa  culpa  creuilTet, 
Liceat  autem  hic  mihi  Bafihi  magni  verbain  Barleami, 
fortifllmi  in  cade  caufa  fub  Diocletiano  Martyris,haud 
diflimile  fadum  commemorare.  Flamma  ( inquit  iile  ) 
&:  Martyris  dextra  inter  fe  commiflsc  ludabantur,  fed 
pcnes  dcxtram  nouo  quodam  ludationis  arte  fl;etit  vi- 
6i:oria,flamma  quidcm  per  raediam  manum  CcCc  effun- 

Dd.ij. 


V 


dente,dcxtra  vero  femper  rigide  ad  ludamintenra.  O 
manu  ignibus  ipfis  in  certamine  obftinatioremio  manu 
igni  cederc  indocile!  6  ignem  manu  vinci  edodumlFer 
rum  igitur  refolutum  ignis  tyrannidi  fuccubit,  ac  ignis 
potetia^  cedit^a  quo  fcfc  quoque  fuperari  lapidum  duri- 
tics  quantunuis  renitensfatetur  :  fed  vis  tamen  illa  flam 
mx  quantunuis  fefe^ntendentis,rigidamMartyris  dex- 
tram  minime  inflexitjVt  merit6  proptereaMartyr  apud 
Dominum  clamare  potuerit,Corripuifti  manum  dexte 
rammeam,tu6quemeconfilio  deduxifti  ,  &:  gloriofe 
me  aifumpfifti.Et  hic  quidem  fuit  Crammeri  fexagefi- 
mum  odauumannum  agentis  triuphus  Londini  adus, 
vicelrmaprimaMartiijanno  Domini  millefimo  quin- 
gentcllmo  quinquagefimo  fexto. 


^ 


Dd.iij. 


H  VG  O   LATIMERVS.    W  OL- 

CESTRENSIS  EPISCOPVS,  ET  NICO- 
LAVS  RIDLEVS,  LONDINENSIS  EPIS- 
COPVS.. 

^^^ R  tE lE R  A N T  Crammcro,eo  ipfo  loco &:  ob  can- 
y^^  dcm  caufam  crudeliflimc  vftulati  duo  conilaiicif- 
iimi  martyrcsEpifcopijHugo  Latimcrus  octuagcnario 
maior ,  ex  Cantabrigienfi  acadcmia  ad  Epifcopatum 
mcrito  alcituSj&NicolausRidlcuSjLondincnfis  Epifco 
puSjtum  gcncrc  tum  omni  virtute  nobilis :  illc  quidem 
plane  ceu  Polycarpus  alter,liue  Tupplicii  caufam  &:  ge- 
nus,iuica:tatcm,&:icrmonesin  mortc  habitos  fpcde- 
mus :  hic  vcro  cum  Ignatio  plane  comparandus  ,fi  prse- 
icrtim  eius  fcriptum  dcCoenaDomini,brcue  quidem 
iilud  redApoftolico  plane  fpiritu  didatum  cxpcndatur: 
niii  forte  Rcginaldum  Polum  Cardina]cm,&:  Stcpha- 
num  GardinerumVintonicnicm  pfcud-Epifcopu,&:Bo 
ncrumitide  pfeud-Epifcopuni  Londinenfcm,  minus 
crudclesbe4lias  fuiiTc  arbitremur,  quam  qux  Ignatium 
vorarunt. 


lOANNES    HOPPERVS,  GLO^ 

CESTRENSIS  EPISCOPVS,ET  ROBER- 
TVS  FERRORVS,  SANCTI  DAVIDIS 
EPISCOPVS. 

^^T  illi  tux  diuini  nrorfus  animi  fortitudini  commc- 
^^^morandxjloannes  Hoppere  ,  qua:  tandem  voces 
lutfeccrint?  qucm  ob  vcram  religionem  fub  Eduardo 
Rege  fortitcr  6c  vcrbis  &c  inculpatse  vitx  exemplis  afTcr 
tam,  Marianis  tcmporibus  arrcptum,  non  carcerum 
fqualor  ,non  fa:uiflima:  pocna:  grauitas ,  non  procerum 
&:  amicorum  malc  fibi  &c  tibi  confulentium  prcces  &:  la 
crymar,non  iamiara  pyra  confccnfuro  propoiltia  ob  ocu 
los  Rcgina:  diploma,quo  tum  vita  tum  maximi  hono- 
resabiuraturoconccdcbantur,  vcltantillum  commo- 
uerunt,  quominus  ,  vt  fortifiimus  ille  Gordius  Bafilio 
magno  tantopere  cclcbratus,igncm  vltro  fubires ,  ibi- 
quc  (didu  pcne  incrcdibilc  )  tribus  hora:  quadrantibus 
immotus  inmcdiis  flammis  perftans,  intcftinis  ctiam 
ipils  in  ignemcffufis  ,altcroquedecidente  in  flammas 
brachiOjConfirmatis  tata:  conllantix  cxeplo  Gloceflircn 
fibustuis,quosantcafidus  Epifcopus  fynccra  dodrina 
paucras,ipfa  deniquefcfe  vidamfatcntehoftium  inima 
nitate,Chriftotuo  adiungcreris.  Sunt  autcm  hxc  acta 
Gloceftria:  dccima  quartaFcbruarii,anno  Domini  mil- 
lefimo  quingctcfimo  quinquagcfimo  quinto.HiiC  vcro 
vtinfundioneparijijcin  fidc,inuidaque  conftantia  fo 
cius,Robertus  Ferrorus,fandi  Dauidis  Epifcopus,  duo- 
decimopoftdiefcquutuscft,Carmardis,  Dioccfis  fux 
ciuitate,  ncc  minus  crudelitcr  vftulatus,  nec  minus 
fortitcr  ChriftumprofeiTus. 

Ee.  j. 


RESTITVTI    IN     SCOTIA 

CHRISTIANISMI     INSTA  VR  ATORES 
PR^CIPVI. 


Ee.  i). 


lOANNES    CNOXVS. 


lOANNES  CNOXVS.  SCOTVS.     Y 

GIFFORDIENSIS, 

^Etsi  diftinda  fuerunt  femper  Angli.T&;Scotix 

rcgna  fuis  tu  finibus  tum  regibus,  dixilTc  tantum 

liccat  fuifTe  nortra  patriimque  memoria  tum  aducrfus 

Chrilluminitio  confociata, tumad  Chriftum  rurfum 

mutuis  operisadiunda.  Sicutautem  iUiusaducrrusve- 

ritatem  confp irationis  audor  quidem  pra:cipuus  fuit 

RomanusillepontifeXjadminiftri  vero  Cardinalcs  &c 

pfeud-Epifcopijtotusille  deniquepfeudoclerus,  ab  illo 

haudfecus  quam  a  fuo  numine  dependens  ific  adius 

illudfuum  recuperandum  Ch  RiST  vs  fidos  homines 

admirabih  virtute  inftruclos  vtrobique  excitauit.  Ac 

de  Anghs  quide didum  eilo,a quibusad Scotos tranfcu 

tibus  primus  occurrit  magnus  ille  lOANNES  CNO- 

XVSjquem  fi  Scotoriim,in  vero  Dei  cultu  inllaurando, 

velut  Apoilokim  qucndam  dixcro  ,  dixiile  me  quod 

res  ell  exiftimabo ,  &:  icqucs  vera  ipfius  vitic  narratio 

teftabitur  .   Cnoxus  igitur  (vt  manifeile  appareat  to- 

tum  hoc  ^dmirabile  Domini  opus  cfTe^adloannisil- 

hus  Maioris ,  celcbcrrimi  inter  Sophillias  nominis,ve- 

hiti  pedes  in  Sandandr^ae  oppido  educatus,atque  adeo 

facerdos  fadus,apertaque  celebri  fciioIa,quum  ia  vide- 

rctur  illo  fuo  prxceptore  niliilo  infcrior  Sophilla  futu- 

ruSjluccm  tame  in  tcnebris  &:fibi  6c  ahis  acccdit.Siqui- 

dem  Hieronymi  6^  Auguftini  Jibros  ibi  nadus,e,x  coru 

i'criptis,non  faiHdire  mod6,{'edctiamrcdarguere  mul- 

ta  vfque  adeo  hbcrc  co£pit,Edimburgum  pr^fcrtim  rc- 

giam  ciuitatcm  cuocatus,vt  Hamcltonum  vnicum  tue 

piorumafykim  perfugcre  cogcrctur.  Ibi  verotandem 

Ec.  iij. 


iibcrrima  cdita  cofefllonc  oreminfY.  .n.^j  ^  r^     -i    ^ 
tono  Arch.ep,rcopo  Sanffi^^^^^VdFrcH^: 

glije&^coti^finibus  fitam  quum  veniiTet&in  cert^ 
me  cuiHms  cmitatis  pfeud-Epifcopo  defcSt  vtro 
que  adfupremum  Angli^  fenatum  reieao,ium  autem 
Eduardus  regnare  cceperat )  tantum  effec  t  ^^^4« 
Hapencsver.tatem  ftante,  damnaretur qu  dcm  fal?; 
rehgioms  pfeudcpifcopus ,  ipfum  verb  tum  pienst  m 
a  Snerffl^"'  comme„daret.  Inde  NCocaC 
DatuTautd^m  ^  ""■"  ^dRegem  accito  quum  Ep,fco- 
patus  qu.dam  offerretur.tantum  abeft  vt  iUum  reccpe 

ne  ex  vcter  bu!n  "T'  "^"^  ^""T '"''  """<>  nitatur,ac 
h^.  Jfi  n  ^  "*""  "n°"ibus  adrainiftretur.-qua 

effetfd  eft  fi"  °'^''""'^(g."°dfi  &  •"  Anglia  &  al.b:  faafi 
eliet,ideftficaufa,Ila  Tyrannidis  omnis  Ecclefiaftira 

cempeftas  ,IIa  horr,b,hs  qua:  Cnoxum,intcr  ceteros  Ge 

oZTZr  'T^'''  '^'  ^"^1"°'  ^"n°'  vna  cum  reh! 
l4rS"?nt''"^ '"^.^"^----'"«virtutfil  u 

u„7o  com,^  "'"'^'"' °™'"'^"^  cum  loanne  Cal- 

uinocomraunicatis,,npatriamannoDoraini  u,o  i 
uerfus,incredibile  eft  quanta  diuini  plan^  fpiritu Jv;rtu 


te 


te  fretus  Euangeliii  annuntiaritjVfquc  adeb  viciifim  ie- 
fius  pietati  ac  diligetia^  fauente  numinc ,  vt  velut  ipfius 
cofpcdum  neidolis  auide  feretibus  profligata  Idolola- 
tria,non  vera  tatum  dodrina,fed  ctiam  vera  &  ad  dmi- 
m  vcrbi  normam  exadadifciplinapafllm  tum  vcrbis  tu 
reipla  ilatuerit.Neque  vero  fuerunt  breuis  alicums  te- 
pons  illi  laborcs,Satana  modis  omnibus  hoc  opus  impc 
dicntc,fcd  tredccim  totos  annos  Edimburgi  athleta 
Chrilh  fortifHmc  depugnauit:  donec  corporis  imbe- 
cilhtate  vidus^anno  Domini  1 5  7  ^,  V.  Idus  Noucbris, 
haud  fecus  quam  ohm  Eradium  Augufl:inus,ita  Cnoxus 
legitimis  Ecclelia:  fufFragiis  fibi,non  in  vlla  gradus  pfeu 
d-Epifcopatustyranide  ,cuimerit6  fuitinimiciflimus, 
ledin  Euangehco  minillerio  vna  cum  rehquis  coUe- 
gis  &:  prefljy teris  arquo  prorfus  iure  adminiftrando,Ioan 
ncmLaufonium,  fpedatiflimartum  dodrinx  tum  in 
tcgritatis  hominem,fucccflbrem  dcfignatu,maxima  cii 
gratulatione  amplcxus,Ecclelia:  valcdiccret:  vita  ad  vi- 
gclimumquartum  vfque  dicm  Deccmbris  domiinle- 
dulo  tam  pie  &:  fande  produda,  vt  intcgcrrima  quin- 
quaginta  feptem  annorum  vita  bcatiflimo  exitu  vcluti 
coronata,merit6  ambigatur  mehufne  vixcrit  an  bcatius 
vitam  finierit ,  fingularc  quidem  ccrte  felicifllm^  tum 
iritXjtum  mortis  exemplum  cundis  rcliquerit. 


"^V^^     j<^*Nr^^>^  >•  ^-vs.^  .  r\^^  jr-fc  -«,-»%     .-^— -■ 


C 


PATRICIVS      HAMELTO, 

SCOTVS. 

^^^  E V I T  quidcm  Ciioxus  vcrbi  diuini  femcn  in  Sc9 
^^^  ciaquam  latiirim^,fcdfolo  iam  antca  ca:de  non- 
nullorum  martyrum  fubadio ,  intcr  quos  primum  locii 
tenet  iPATR  I C  IV  S  H AMELTO,v  t  qui  Hameltonu 
familiaRegiu  quoquefanguincm  attingcnte  natus,quii 
litcrarum  lludio  fcruens  m  Germaniam  quoque  venif- 
fct ,  tantiimquc  ibi  in  bonarum  artium  ac  linguarum 
cognitione  profcciiTetjVt  Marpurgi,nobili  Lantgrauio- 
rum  Halfia!  Academia,  maxima  cum  cruditionis  laude, 
fit  illasaliquandiu  profeiTuSjpofteain  patriam  rcdiens, 
Ch  RisTi  cruce  cunclis  vitse  c6modisantepollta,anno 
Domini  1530,  aDauidcBctono  Archicpifcopo  Sand- 
andreano,egrcgiamopciam  Romanse  bcllise  nauante^ 
hxrefeos  damnatus,rcgium  Hamcltonum  genus  a  fuis 
gentihbus  pollea  contaminatum,prctio{iffima  illamar 
tvrii  corowa  nobilitauit. 


Ff.j. 


ADAMVS    VALLACVS,    SCOTVS 

ExTO  poftPatriciu  anno,quinqucmartyres  ve- 
§5  ^"f  ^^  illius  cineribus  cxorti,  ex  variis  ordinibuS;, 
ciuidcCardinalisopcracremati  funt  Edimburgi,duo 
videlicet  Dominicani  monachijfaccrdos  vnus  ,  Cano- 
nicusquida,vnus  deniqueexnobilitatc,ominc  quodam 
felici  futurum  vt  tandcm  in  Scotia  Chriftus  omnium 
ordinum  homincs  ad  fc  adrcircerct.  Scd  iniigne  fuit  iu 
primis  Adami  Vallaci  m.artyrium,ineadcm  vrbe  anno 
Domini  1559.  meniis  luHi  dic decimafeptima,  publi- 
cc  in  magno  confeflu  auditi,damnati,cremati,tant6  ma 
iore  cumfrudu,quant6  plures  illum  hbcre  Chriftum 
airercntCj&aduerfarios  fohs  conuitiis  &:  minis  pugnan- 
tes  verbo  diuino  Tcfcllentem,  conifantiiTimc  deniquc 
morientem  audieruntjocuhfque  fuis  confpexerunt. 


Ff.ij, 


ALEXANDER  ALESIVS,  SCO- 

TVS,   LIPSIiE    THEOLOGI^    PROFES- 
SOR. 

^^  Li  V  D  cximium  Scotix  decus  in  patria  futurus  e- 
-^^^rat  Alcxandcr  Alciuis,  nifi  Deusilluprius  ex  hac 
vita  euocaiTct^quam  Scotia,rcccptis  oculis,Euangcliilu 
mcn  penitus  amplederetur.Expulfus  igitur  Scotia,  ve- 
nit  in  Angliam,vbiThoma:  Cromellii,raaxima  tum  au~ 
thoritate  apud  Henricum  VIII.  Rcgem  pollentis,bene- 
uolentiafretus,tumpriuatim,tum  ctiamin  publico  ora 
niura  Epifcoporum  tum  fortc  a  Rcge,  Romani  pon- 
tificis  propter  nouasnuptias  iniraico,conuocatoru  con- 
felTu,  fortiflirae,  quauis  non  co  prorfus  qucm  boni  opta- 
bant  fuccciTu^vcritatera  aircruit.Scd  quod  Scotia  &  An- 
glia  neglcxerant  arripuit  auidiifirae  Saxonia,vt  qux  ex- 
ceptum  Alefiura  ad  mortem  vfque  fouerit,dod:is  omni- 
bus  charii,raagno  illi  pr^fertira  PhilippoMclanchthoni 
tara  probatura,vt  illura  fibi  pra^  carteris  ad  pacandam 
Norimbergenfera  Ecclefiam  Ofiandri  dcliriis  turbatam 
collcga  adfcifceret,folide  videlicet  ac  fyncere  veritatem 
aduerfus  fophiftas  tucri  c6fuctum,quod  ipfius  quoque 
fcripta,  pauca  quidem  illa,fed  eruditionis  &:  iudicii  ple- 
na,  demonftrant, 


Ff.iij, 


EVANGELII      APVD     BELGAS 

RESTITVTI    INSTAVRATORES    VKJE- 
CIPVI. 


^/lA  Vs  Qjv  A  M  ccrtc  noltra  patrumquc  mcmoria  bata 
^^SJ3  niaiorcnixu  vcritatcm  oppugnauit,  acc  fortius 
etiam  el"trcpuirus,quam  in  Bclgicarcgione/icut  teter- 
rimorum  hxrcticorum,ita  conitantiflimorum  martyrii 
tum  vuorum  tum  focminarum  fcraciiluTia.Initium  au- 
tem  putiorisin  illisrcgionibusin/laurandi  Chrillianif- 
mi  a  duobus  ordinis  Auguftuiiani  fratribus  coepiffe  cre 
ditur  Bruxclhs ,  HENRICO  VO  E  ZIO  &c  lOANNE 
ESCH10,vtr6quc  ibidcmanno  Domini  1523.  crcma- 
to.  Antucrpix  vcrb  anno  confcquente  NICOLAVS 
quidam,Mclien{is  parochus  (qui  locus  vno  miliari  ab 
vrbe  diil;at)aperte  Chriihmi  annuntians,  coque  nomi- 
nc  Antucrpiam  perrraclus,ibique  lubmcrfus,prima  il- 
lius  Ecclelix  fundamcnta  fanguine  fuo  tclicitcr  af- 
perfit.  Eodem  tempore  in  Hollandia  I  O  A  N  N  E  S 
PISTORIVS  Wordcnfis ,  antca  facrificus ,  quum 
Chrillum  incredibiii  fuccefTu  toto  bicnnio  annun- 
tialTct^Hagae  tade  a  Louanicnfibus  matxologis  harrcie- 
os  damnatusannoDomini  1515  ,  Septembris  dieiy, 
carmenilludinfigne  TE  DEVM  LAVDAMVS,quod 
Ambrofio&:  Auguftino  tribuitur  ,  alta  voce  cancns, 
fuccincntihus  ctiam  illi  duobus  captiuis  qiios  in  carce- 
re  Chrifto  lucrifecerat,martyriipalmam  tulit.  Et  iam 
qub  crudclius  omni  pcenarum  generc,tum  in  viros  tu 
in  foeminas,quas  exedidofolcnni  viuas  dcfcdiebant, 
Tndique  fxuiebatur,  eb  copiofius  fanguis  martyrum 
foctificaiicrat ,  intcr  quos  Duacienfis  parochus  qui- 

Ge:.!. 


ckm  PETRVS,&:EGIDIVS  TILMANVS  Bruxelle 
fis  magnopere  memorantur,  quum  Tornaccnfcs,miflis 
Argentoratum  nuntiis^quempiamadfe  mitti  poftula- 
rutjCuius  confilio  6c  authoritate  apudipios  Eccleiia  c6- 
ftitueretur.Tu  autcm  in  EccleriseGallicse  minifterio  PE 
TRVS   BRVLIVS  LotharinguSjfpedata:  pietatis  ac  e- 
ruditionis  homo,Ianni  Cakiino:primo  illius  pail:ori  fuc 
ceiTcrat,  qucmvtmaxime  idoneum  ,  Martini  Buceri, 
dc  ipiius  collcgarum  iufFragiis  deledum ,  Tornacenres, 
anno  Domini  1544,    menfe  Septembri  exceperunt, 
eiusque  coniilio  tum  paftores ,  tum  etia  prefbyteros  Sc 
Diaconos,rite  &c  ex  diuini  verbi  prxfcripto  conilitue- 
runt.  Hoc  exemplum  plcrifque  populis  ac  priefcrtim 
Infulanis,Valentianeiibus,Duace{ibus,Attrebateniibus 
fequutis,quu  eo  quoque  profedus  Brulius  feliciter  om 
nia  difpoiuiifet,  ac  Tornacum  regreiTus ,  Antuerpien- 
fcs  vifere  ac  deinceps  Argentinam  ad  fuum  gregem 
redire  decreuiiTet  ,  comperto  ipfius  reditu   aduerfa- 
rii ,  clauiis  vrbis  portis ,  vndique  illum  perueftigant. 
Fratres  igitur    illum    haud    aliter   quam  oUm  Pau- 
lumDamafcenipervrbis  moenia  fune  demittunt,  cx 
quo  dum  ille  {cCc  explicare  conatur  ,  ecce   lapis  in- 
gens  in  illum  decidens  femur  ipfi  confringit :  ex  cu- 
ius  vulneris   dolore  quum  vocifcraretur ,   a  vigilibus 
captus,&:incarccremconieci:us,verum  illud  Apofboli- 
cum  didum  effe  confirmauit,vinciri  quide  feruos  Dei, 
fed  minime  propterea  vindum  effe  Dei  verbum.In  car 
ccre  fiquidem  totos  pene  menfes  quatuor  captiuus,non 
modo  fortiter  Chriili  veritatem  aduerfus  matseologos 
afferuit  ,verum  etiamgrauiilimis  plurimis  literis  tum 
Eccleiias  Belgicas  ,  tum  etiampriuatim  alios  confir- 
mauit,donec  XIX  Februarii,annoDomini.  CID.   ID. 
XLV ,  quum  Calendis  Nouembris  anno  iuperiore  Ca- 
ptus  eifet,  quo  crudelius ,  lenta  videlicet  tiamma  ,fuit 
vftulatus^eo  certiorcm  inuidx  confhantie  laudem  tulit: 
Martyribuspoflea  pene  infinitis  cxilliusrogo  cxortis. 


CHRISTIANISMI  APVD  POLO- 

NOS    RESTITVTI     INST  A  VR  ATORES 
PRi^CIPVI. 


Gg.iii. 


lOANNES 

NVS. 


A   LASCO   POLO- 


Oannem  aLafcOjPolonu^nobilirfima  Lafcoru 
familiaprognatum,heroicarpccic  inritamanimi 
gcneroiitatcmprx  refcrcntem,  multo  magispictas  cil 
iniigni  zclo  coniunda  nobilitauit:  qucm,vtChrifto  h- 
bcrefcruirct^patria  vltro  rchcla  pcrcgrniis  variarum 
gentium  candcm  ob  caufam  cxulantibus  adiunctum 
Gcrmania  vidit  &C  Angharvndc  quoqucMarianis  tepo- 
ribus  cxpulfos ,  &z  pcr  inhofpitas  maris  infulas  oberra- 
tes  lUos  iuuarCjtum  doclrina  fcriptis  etiam  teftata,  tum 
Yitx  exemplo  prius  non  deftitit,quam  fedcs  ihis  ahquas 
nadus,&:  a  patria  paulatim  r^^fipirccte  rcuocatus  ad  fuos 
tandem  rediret.Ibi  vero  paulo  poll,  promoto  quantum 
potuit  Chriftianiimo,  vitam  hanc  caducam  cum  altera 
iha  fempiterna  commutauit,morte  quuis, fi  artate  fpea- 
des,ratis  matura,tamen  quod  ad  Ecclcfias  attinet  valde 
intepeftiua^fcd  in  eo  dcmimi  ipfivaldeopportuna^quod 
ArrianiimijTritheifmij&caharum  plurimaru  hxrcCccon 
tepeftates iam  imminetes  efFugit.  Ncc  tamen  dcfuerilt 
qui  veritatcm  aduerfus  iha  teterrima  monftra  fortiter 
aiTererentivchiti  Mchus,Carohnus,Henoparus ,  Thre- 
tius,Laiicius  &:  ahi,plcnius,vt  fpero,a  nobis  ahquando 
commemorandi. 


RENASCENTIS  IN  ITALJA  PV 

RIORIS     CHRISTIANISMI     INSTAV- 
RATORES     PR^CIPVL 


Hh.i. 


FANINVS,   ITALVS'  FAVEN- 

T I N  V  S.  fc^-  ->-  ■  ^^^ ■  'y-^v *  "^^ *" 

^^IcvT  olim  Chriftusin  domuinvfqucNcfonisil- 
^^^  liustnjciilcntifTimn:  bcllux,ApoO:olo  tcfl:c,pcnc- 
trauit:  itanoilraquoque  mcmoria  in  Italiam,  altcrms 
quarilli  fucccflitniiHJominus  immanis  bcftix  icdcm,  i- 
mo  Romam  ipfam  viquc  illius  pcnctralc,  pcrucnit :  in- 
dctandcm  ceiam  cum  oris  iui  flatu  dcpulilmi^in  ilagnij 
-illud  ignis&j  iiilphurus  pra:cipitcm  daturus.PrcVclaram 
autcm  liac  in  rcopcram  nauarunt  non  illi  tantum  quos 
fupra  commcmorauimus,P.Martyr,  Lacifius ,  Trcmcl  - 
hus,Zanchus,Martincnghus,aliiquc  plurimi  qui  fpontc 
cxulantcs,Rha^ticas,Hclucticas,Sabaudicas,  Gcrmani- 
cas,Anglicas  dcniquc  Ecclciias  auxerunt,fcd  aliquot  c- 
tiaminlignes  alii  qui  adfanguinem  vfquc  pro  Chriilo 
conftantcr  dcccrtarunt.  Eorum  vnus  ac  fcre  primus 
fuit  Faninus  quidanijFaucntia,  vrbc  ob  artis  figulin^e 
opcrain  Romania(quam  hodie  vocat)celebri,natus:  qui 
dum  crteri  ciues  tcrreis  iingendis  vaiis  occupantur,o- 
pcri  diuino  in  animis  hominum  fculpcndo  intetus,  eo- 
qucnominc  captus,poilquam  vxoris  &:amicorum  pre- 
cibus  eo  vfque  ceiriiiet,vt  veritatem  eiuraret,  mox  fa- 
Qz\  poenitentia  dudus,non  in  patriamodbjicdctiam  vl 
tro  citroque  fadum  fuum  dctcftatuSjEuangclium  qua- 
cuquc  potuitoccaiioncpromulgauit.Captusigitur  dc- 
nuo  in  Fcrrarix  vicinia,  indcquc  Ferrariam  perdudus, 
quumtotii  penebienniiiex  carccre  liberrimc  maximo- 
quc  CLi  frudu  vcram  rclrgioncm  &:  vcrbis  ,&  nonpaucis 
etia  Italicc  icriptis  libris  cifct  profclTus ,  lulio  iUo  tertio 
Pontificc,homine  perditifiiiTio,qui  Paulo  tcrtio  fuccef- 
fit,  mandantc,Fcrrarix  tertia  ante  diluculum  hora  ftra- 
gulatus,  codcmque  die  circamcridicm  crcmatus,  mar- 
tyrii  palmam,quam  ipfc  fibi  vidcri  poterat  inuidiiTcjre- 
cupcratam  circitef  annum  1 5  5  x  tulit. 

Hh.  H. 


POMPONIVS  ALGERVSITA. 

LVS,  NOLANVS. 


%i,!^  Vx  ciuitas  olim  Paulinum  illum  inter  vcteres  ce 
lcberrimumEpifcopumhabuit,  cadcm  Pompo- 
nium  Algerum  ciucm,noihis  tcmporibus,  illo  fortaffis 
Ctia  excclletiorcm  tulitiqui  quum  annum  xtatis  dunta 
xat  agcns  viccfimum  quartum  &:  in  Patauina  Academia 
ftudiorum  caufa  vcrfans ,  vcram  rcligioncm  priuatim 
intcr  nonnullos,diuina:  cuiufdam  virtutisplcnus,prcdi 
care  coepifTetjmoxadcius  vrbis  gubernatorcm  Vene- 
tum  delatus,indcqueVenctias  primum,acdcinccps  Ro 
mam  ipfam,  poftulantc  Paulo  IIII.  pontificc-,Chrill6- 
que  veluti  pcr  mcdiam  Italiam  iuum  triumphantcma- 
thlctam  circumvehenteperdudus,  itarercmodcftefi- 
mul  ac  fortitcr  geftit,vt  ncmo  fortaflis  ex  omnibus  tcm 
porum  noftrorum  Martyribus^folidiusaut  neruofms  de 
promptis  tum  verbo  Dci,tum  ex  ipfo,quod  vocant,De- 
crctOjtcftimoniis,  pfeud-Ecclcfiam  illam  Romanam  in 
dliquot  capitibus  conuicerit:  vera  religione  poft  vcr- 
ba,ianguinc  quoque  fuo,qub  crudclius  fuit  vftulatus,e6 
glorioilus  in  iploru  non  tam  cocco  quam  Chriftianoru 
martyrum  fanguine  rubentium  Cardinplium  confpe- 
du ,  conftantiffime  annoDominimillefimo  quingcnte 
fimo  quinquageiimoquinto  fancita. 


T" 


lOANNES    LVDOVICVS  PAS 

CALIS,     PEDEMONTANVS. 

MAscALis  hic  noilcu  primis  annisSabaudo  fuo 
principi  Niccq  militans,ibique  primum  de  purio 
re  Chrillianifmo  aliquid  audies,  dc  c<^Jcil:i  militia  cogi 
tarc  coepit.Itaque  quum  Gcncuaprimiim,ac  deinccps 
Laufanam  veniiTet^ta  vtrobiquc  icic  traclando  diuini 
verbi  glad:io,&:iidis  obferliandis  ducibusexercuit  ,  vc 
tandem  ctiam  dignus  qui  ordines  duccret  habcrctur. 
Rogantibus  igirur  Italicam  GencuenfeEcclciiam  Val- 
denlibus  duorum  Calabrix  oppidorum,Gardix  videli- 
cet  Sc  S.Scxti  incolis,vt  idoneum  ad  fe  quempia  paito- 
rcm  mittcrent,deledus  omnium  fuffragiis  Pafcalis,qua 
uis  eo  ipfo  tempore  virgincm  fibi  defp6diflct,vtroque 
tamcn  Chriilum  rebus  omnibus  anteponente,recta  fi- 
mul  5c  ad  Euangelium  &:  ad  martyriu  contendit .  Mox 
enim  excitorumoreGcneuaqucndamaducniiTcjaSal- 
uatorcSpinella  illarum  vrbium  Domino  cumaliis  ac- 
cerfitus,vltr6  ad  eum  Fifcaulam ,  Calabria:  vicura,  ve- 
niens,indeque  poil  odo  menfes  in  carcere  coniump- 
tos,Cofentiam,terti6que  pofl:  mcnfe  Ncapalim  ac  Ro- 
mam  tandem  ipfam  perdudus,vix  crcdibilc  eil  qua  con 
llantia,quamuis  omni  crudclitatis  gcnercin  carceribus 
vexatus,fcriptis  plurimis  fanctinimifque  literis,non  fu- 
um  modo  gregem  pauerit,fed  etiam  vxorem  aliofquc 
pxoculabfentesamicosiit  confolatus.  In  quaconftatia 
pcrfeucranSjtandem  anno  Domini  1 5  6  o,die  Septcbris 
Ia,quart6que  poftquam  eo  appulcrat  mcnfe  ,  c  regione 
ipiius  arcis  quar  nuc  S.Angcli  vocatur,crematus,glorio- 
fiilimapro  Chrillio  mortc,  miferamhanc  vitam  cum  il- 
la  beatiilima  commutauic. 


OLYMPIA     FVLVIA,     MORA- 

TA,  ITALA,    FERRARIENSIS. 


B  s  I T  a  me  ver6,01impia,vt  te  prseteream,  quam 
&:"excellens  illa  &c  fupra  foemina;  fcxum  cminens 
tum  in  grsecis  tum  in  latinis  eruditio,{iue  foluta  oratio- 
nequidpiamrcribcrcSjfiue  verfus  pangeres :  &:mores 
integerrimi:  pietatis  denique  tantum  ftudium,vt  pere- 
grinum  hominem  Germanum,pium  alioqui  &:  plane  te 
dignum  coniugem,  qucm  in  eas  regiones  vbi  Chri- 
s T  v  s  purius  ac  liberius  colitur  fequereris,ambientibus 
certatim  Italis  antepofueris,immortalitati  confecrarut: 
cuius  denique  conftantiambellicanullarabies,  quiTica» 
pto  direptoqucSchuinfurtOjConiugis  chariflimi  patria, 
rebus  omnibus  amiiris,vnicaque  fubucula  tedo  corpu- 
fculo,per  Germaniam  oberrares,  ne  tantillum  quidem 
inflexit,quominus  C h  r  i  s  t  o  penitus  adhsereres:a  quo 
rurfum  prseter  omnem  expectationem  rcftitutum  ma- 
ritum  nada,Heydelbergam  tandem  veniens ,  diuturno 
morbo  corpufculum  opprimente,cum  alacritate  in  ve- 
rum  illum  01ympum,01ympia,adquem  totovitx  cur- 
fu contenderas,annum agens  duntaxat    XXIX,  fub- 
fequuturo  moxAndreaGrontheromarito,  demigrafti. 


li.;. 


CHRISTIANISMI  APVD  HIS- 

PANOS     RENASCENTIS     INSTAVRA- 
TORES    PRECIPVI. 


Ii.ij. 


/©T^Tilli  quidem  duo  a  nobis  commcmorati  extraHi 
S^^rpaniampro  Christi  nominccxrirunt.Hi  vcro 
de  quibusfum  didurus,velut  in  ipfo  infcrorum  adyto, 
ncpe  Inquiiitionis  illius  Hifpanicas  pcnctrali,de  Satana 
&r  mortc  gloriofiifimc  triumpharunt.Huius  autcm  vere 
diuinioperis  quatuor  prxcipui  adminiftri  fuerunt:  Val 
dolidiquidem  AVGVSTINVS  CACALLA,  qucm  in 
Germania  Carolus  quintus  concionatorcm  habuerat, 
tad cm  anno  Do  mini  1559  mcnfe  Maiojbidem  crcma 
tus:  Sybill^  vcrb,  quam  nunc  Siuiliam  vocant ,  lOAN- 
NES  EGIDIVS,  VARQVIAS,&:  CONSTANTINVS 
PONTIVS,  omnes  ex  matxologis  acerrimis  conftantes 
fadi  veritatis  dodores,ac  tandem  ctiam  m?rtyrcs,EGI- 
DIO  quidcm  poft  mortem  crcmato,  VARQVIA  in  ip- 
{o  InquifitorCi  ccrtamine  mortuo ,  CONSTANTINO 
deniquc,viro  triumlinguarum  cgrcgie  perito  ,  &:quo 
confciTore^que  vocant,diu  fuerat  vfus  Carolus  quintus, 
Siuilia:  damnato  6c  crcmato.Horum  autem  fandiffmiu 
ftudiumplurimumadiuucrat  lOANNES  PIERIVS,& 
ipfc  Hifpanus,qui  quiiGeneua  venifTct,  vbi  Hifpanica 
ctia  Ecclefia  coegit,plunmos  hifpanica  lingua  (acros  h- 
bros  edcdos,&:  Siuilia  vfque  tranfportandos  curauitrho- 
mocximiatum  dodrina,tu  in  primis  probitatc  infignis, 

li.ii;. 


qui  poftca  Blefis^celebn  ad  Ligerim  ciuitate,ac  demum 
apud  Renata  FcrrariciemDucifTam  minifterio  fundus 
Lutetia:  tande  facultatibus  fuisomnibus  ad  hifpanica 
excudendaBiblialegatis,excalcudo  dcceiTit.His  igitur 
illi  hbris  adiuti,incrcdibile  cil:  quantopcre  paucis  annis 
Euagchum  promoucrint,  doncc,  ficitatuentc  Domino 
luos  probarc ,  deprehcnfo,&:  in  carcercs  cum  iis  qui  fu- 
pererant  hbris  pertracto  IVLIANO  FERDINA  NDO 
a  quo  Geneuafuerat  afportati,  viro  corpore  quidcm  th 
exiguo,vt  vulgo  propterea  PARVVS  vocaretur,{ed  ani 
mo  vere  mgenti  pr^dito,horribilis  illa  tepcftas  Valdo- 
hdi  quidcm  non  paucis,  Siuilia:  vcro  circitcr  oaino-en- 
tis  captis  excitaretur:  quorum  plcrique  partim  in  c^^rce 
ribus  mortui  funt,fidicuiis  omnique  tormentorum  P;e- 
nere  excruciati,partim  varjis  diebuspublicc  maeno 
ficut  ilhc folent, apparatu  dainnati  &c  cremati,  nonullis 
imbccilhoribus  exccptjs,&:pr«ter  bonorum  amiiTione 
ijuibus  boni  patres  illi  prxcip  ud  inhiant ,  graui  quoque 
ignommianotatis.Inter  martyres  aute,pr^ter  illos  quos 
commemoraui^iihpn^cipu^  conftantialhigulari  Chri- 
ftum  ad  cxtremum  vfque  haiitum  profcih  celebrantur 

quorumetiamnominibus,veiutJprenofiirimisquibufdi 
gemmis,hunc  hbellum  cxornandum  putaui. 


Vtripro Chripnomme  crematiin  vrhe  Valdo- 
hdt,  Menfe  Maio,  annoDomini    1555?. 

Francifcus  Biuerus ,  Dodoris  Cacall^  frater ,  antea  fa- 
criricus. 

AntoniusPercfius,itidem  antea  facrificus  Valcnti^ 
Chnllophorus  DcIcampius,Zamorencis. 
Chriilophorus  Padilla,itidem  Zamorencis. 


Antonius  HcfutlluSjTorcnfis. 
FrancircusErreniuSjPegnarandenris. 


Foeminaiihdem  eodem  amo&die  eandem  oh 
caufam  cremata. 

Leonorx  Biuera;  pientilTimic  mulieris,Cacallsc  & 

Francifci  Biuerorum  matris,cadauer. 
Conftantia&:  Leonora  Biuer2e,eorundcm  forores. 
Catharina  Romana. 
IfabellaaStrada, 
loanna  VelarquajPedrozCnfes. 
Catharina  Ortegua,Valdolidenfis. 


SimliiC  Vero  itidem  cremat  ianno  Domini  1 5  5  P. 
die  Septemhris  14. 

loannes  Poncius  ex  antiquiflima  &:  nobilifTima  comitu 

Bailenlium  familia. 
loannes  Confaluus,Smilienfis  concionator, 
FcrdinandusSantiuanuSjludimagifter. 
Morzilius  S.Iiidori  monachus. 
lulianus  Ferdinandus,cognomente  Paruus. 
Chriftophorus  Lofadas,medicus. 
Chriftophorus  Auellamus,itidem  S.Iftdori  monachus. 

Fcemintie  nohiles  eodem  anno  ^  dta  cremara. 

Ifabella  Vaenia,cuius  domus  pijs  omnibus  patebat  ,id~ 
circo  etiam,  eodem  laquifitorum  decrcto  ,  fun- 
ditus  euerfa. 


Maria  Viro^za. 

Cornelia. 

MariaBohorchia, 

Prancifca  Chaueza,exran£tje  Ifabellsemonafterro. 

Etdehis  quidera  hadenus,  tantifperdum  ii  quibus  hic 

meushbellusplacuerit,  meum  hunc  conatum  adiuue- 

rint. 


^  ) 


Kk.j. 


lOANNES     ENSINAS,     SIVE 

DRYANDER,  HISPANVS. 

Oannes  Dryander  in  ipfavrbeRomabcftiam 
^  _^  illam  fingulari  magnitudineanimi  aliquoties  in 
priuatis  coetibus  dctegere  &:redarguere  aggrefTus,  quu 
loanncm  Dialium,que  C h  R  i  s  t  o  lucrifccerat ,  &  fra- 
trem  Francifcum  Dryandrum,aquibus  in  Germaniam 
Cuocabatur,inuifere  ftatuifTet^ab  aliis  quibufdam  Hifpa 
nisproditum,pontifexipfe  Cardinalibus  fuis  ftipatus 
quum  videre  &:audire  voluiftet^fuftincre  diutiusfanda 
ipfiuslibertatemnonpotuit.  Itaqueadvim  conuerfus 
innocentiiTimum  hominem  cremandum  anno  Domini 
1545.  curauit,  paulo  antc  videiicet  quam  Alphonfus 
Diafius  adiudo  ipfi  carnifice,adfratrem  loannem  Dia- 
(ium  intcrficiedum  Roma  in  Gcrmaniam  ablegarctur. 
At  tu  Domine  vfquequo? 


Kk.ij' 


lOANNES     DIASrVS. 


lOANNES    DIASIVS.   HISPA- 

NVS,    CRVENTINVS. 

fSl  c  ille  eft  loannes  Diafius  CrucntKt .  regni  Tole- 
tani  ciuitate  natus ,  qui  a  loannc  Dryandro  co- 
snitioneCHRiSTi  imbutus,&:  Gcneu^e  confirmatus, 
quum  Argcntinx  rubllitiilctj  itafcfc  gcflTt  vt  eu  quan- 
uis  extcrum,&:quidem  Hirpanum,nihilominus  Argen- 
tincnlisrefpublica  Martino  Buccro  ad  comitia  Rati- 
fponxjrcligionis  coponendx  caufajannoDomini  1546 
ineunte,indida,lcgato  adiungeret:vnde  quum  Neubur 
gum  fupcrioris  palatinatus  vrbem^ad  Danubium,venif 
fet,procurantc  Pctro  Malucnda  pontificiarum  partium 
acerrimo  fimul  &c  crudcliiTimo  propugnatore,carnificis 
ab  Alfonfo  Diafio  loannis  fratrc^Roman^e  curix  aduo- 
cato,&radhocipfum  tetcrrimum  facinus  comparato, 
Ncuburgum  perdudi  manu,impada  infeminudi  &:  ex 
ledulo  ad  falutandum  fratrem  prodeunti^  caput ,  fecu- 
ri  pro{lratus,Abelis  a  Caino  interfedi  exemplum  reno 
uauit.tam  immanifcelere,quanuis  Auguftx  Vindclico 
rum  captis  homicidis,non  modo  non  vindicato  ,  fed  e- 
tiam  Romaedigno  cui  gratia  referretur  habito,  vt  quo 
fpiritu  ducanturRomani  pontifices ,  amplius  ambigi 
non  poHit. 


Kr.u;. 


EMBLEMA    I. 


'Principium  in  tereti  quoerls  juicunque  figura , 
Principium  inuenies  hic  vmfinis  erit. 

SicChrifium^vero  quijjukreuereris  amore, 
Qui€  vitam  tpora  til^ifinietjncipiet. 


EMBLEMA     II. 


Cernls  vt  h<ec  medium  cingatteres  'vndijue  vunBum 

Lineay^  hmc  Spatio  diflet  c^  indepari^ 
ScilicetilU  refertquodnos  tegit  imdijue  c^lum, 

Tellurem  hocpunBum  cjuodtenetima  notat, 
Cur  igitur  doleas,  juorjum  dic.jUiefijlahores, 
Tupatriapefulit  juem  Pietatis  amor  f 
Cdlum  fi  verfu^  tendtSy  quocunque  recedes, 

J/inc/patio  c^dum  cernis  ^  indepari. 


EMBLEMA    IIL 


Stare  cuhum  in  tereti  cernls  juicunquefigurai 

1-finc  vita  verum  dijcito  cautH^  tter, 
Ji^ores  iUa  docetteretesMcfgere  tujfa 
Te  tuhet  tmmotos  in  ftationegradus. 


EMBLEMA   IIIL 


^urea  mendaci  vates  non  vnia^  ore 

Vellera  vhrixeiC  commemorauit  ouls. 

1<[oste,  Chnjlejagnumcammus.lSlam  diuitegeflas 
7u  vere  V€r4s  veUerefilus  ot?es . 


LLj. 


EMBLEMA    V. 


Scilicet  incudem  infinit  qmfrangere  duri 

ConeturiBw  mallei. 
Et  non  infanit  Chrijio  miperderefacra 

Sevojfefperet  agmma  / 


EMBLEMA   VL 


ThoenicemOifi  'verafemnt.mon  ipja  refingit, 

Jrfmcjit  vt  njnus  aut  'Tjitaciue  morjque  ro^us, 

Ite  0  carniJiceSySanBorumfanBa  cremate 

Corj?ora.^uosnjult^PerJercfammaParit. 


Ll.  ij. 


EMBLEMA    VII. 


zVi/  IpeBajJe  dafes.ml  deglutijfe  muahit, 

Haic  nifi-ventnculi cunUa calore comoi, 

Sic  ccetus/ieBajJe  PicSjdmmajue  "perha 
^udtjfe  attenta  nil  licetaure  luuat,. 

MiC  nijipercipatquefides^imoque  repoBa 
TeBoreJiuinoJreta  calore  coquat. 


/ 


EMBLEMA    VIIL 


Cernk  Vf  in  cAumftieratauoemachma  torta, 
FttiacuUton  morsfroperatajuo  f 

InfanBos  quicunque  Dei  ruts  imfieferuos, 
Conatus  merces  h^ecmanet  ^vna  tuos. 


Ll.  iij. 


EMBLEMA  IX. 


l^inge  gloLum  tenuiquem  lihratum  vnJiaueJiU 

Sufiineatfummi  nummls  alta  manm, 
Talis  es  'Vrhs  ( hrifii  de  nomwe  difta  heato, 
Qua  mlfrmius  eJljmohihuJquemhiL 


EMBLEMA    X 


Qualk  eques  rapido  nemorojaperama  curju 
Corrmr,ejfreni  fri€cwirat}fs  equo, 

Corporetu  c^uemcuncjue  Dem  ijelmenteheamt, 
Tal^  eSjipfm  te  nififrena  regant.      . 


EMBLEMA  XI. 


O mdcjmdedis  moicunme  UVts,morlatuY  oportety 

TJt  tnde  "^itaju^jetat: 
Stnos  a  [hnjli  juod-vitam  morte  fetamH^, 

Thilofifhe  rides  impief 


i 


EMBLEMA    XII. 


^2^1 


Ceu  rutdls  idem  cmi  dtj^iltt  ignihm  <ether, 

Foecundas grauido  PeBoreftmdit  acjua^, 
Z^ttajidefic  Chrtjlus  erittthi  \>tua  recePtusy 

SfrctHs  athic  idem  mors  tthi  Chrijlns  erit. 


iVlm.  j. 


EMBLEMA     XIII. 


Soluunrurcompaf&,  licethene  doliajJrm^ 

(^onflriBa  nifmtcirculis. 
Sic  legumvocnii  qucenonfrmatatenetur, 

Corruatoportet  cmitas. 


EMBLEMA    XIIII. 


Se^antes  velutvmhrafugk  ,fugientihHiS  infat, 
^ddita  corPorihusJcdicef^jmhra  comes, 

Sicfugittmmerita:  cabtantesPr<£mia  laudfs, 
DemiJ^ps  contra  glorta  tunB^a  comes. 

Ettamerh  haudfalfo  trutina^a  examme,  quidnam 
Lau6  hiecomnts  erit  f  fcilicefvmhra  leuis. 


Mm.  i). 


EMBLEMA     XV 


Imujfepartis  opihtisfi  forteheatos  , 

Tutas  amro9,fallert^. 
Bpott-s  amdelymvht^  quispojfe  heari 

Hydrofms  exipmet  f 


EMBLEMA    XVI. 


Lihera  ceu  volucr^ ,  cauece  mox  carcere  clauja, 
Libera  confraHo  carcere  rurfm  ahit: 

Liher  homo  natm^^mortk  dein  claufus  mantro, 
'Rurfm  ahit  Qhn^o  liheradaftra  duce. 


Mm.  lij. 


EMBLEMA    XVII. 


Tota  Viden  'ventls  expandens  ^>elafecundlsy 
ZJtferit  ovtato  littore  merfk  ratts  f 

H<^c  tu  mente  notes  cmfors  aj^iratamkay 
J/eec  eadem  ne  te  aue  ^^ehitvnda  ruat. 


EMBLEMA    XVIII. 


OhieBis  yentosforihm,  claujljquefenejlrls, 

Ejlque  etiam  tota  mos  Prohihere  domo. 

t^jl  aureSiOCulique,ha:Junt  nrin^ue  decehat 
Quas  Satan^e  claufas  ovvofuij^efores. 


EMBLEMA     XIX. 


^dfiriBtglacie  niri  ^mfuminls  audety 
J/audraroglacie  dtfjihenteferir. 

Hocfafite  exemplo  ifius  mos  commoda  )>it(e 
Innumerisfallunt  luhrica  cunBa  mo  dis. 


EMBLtMA    XX. 


QupdJuro  Ima  efiferro ,  mepc^uefiagellum, 

^uro  quodignis  eflrudi, 
Ifocnhijifiapm,  crux  efi.licet  a/pera:  quifquls 
C^elum  Deofetps  duce. 


Nn,;. 


EMBLEMA    XXI. 


Qualps  micefuluo  circumdau  cernitur  auro 

Cemma  nitens  ^raJioJplenJiJiore  micat. 

TalisformoJd/plenJens  m  corpore^^irtm , 

ISleJcio  ^uoJfroJitconspicicnda  Jecns. 


EMBLEMA    XXII. 


Luna  ^elut  toto  colluflrans  lumine  terrtUj 

Frufira  allatrantes  defpcitalta  canes : 

Sic  quijquis  Chrijtum  aUatrat  Chrifiive  minillros, 
Jndexjlultiticejfermtowfc^uejui^, 


Nn.  ij. 


EMBLEMA     XXIII. 


Qmsfapere  hunc  creiatfefe  ^uipojfe  vetanJis 
ZJentorum  credatflatiLiis  efeparem^ 

Stultior  at  quanto  ejlfefe  jmfojje  loquentis 
Ohfruere  infanus  numinis  orafutet  f 


EMBLEMA    XXIIII. 


Tranimilli  mmouque  frm  'velut  (^cmork  vndas 
ZJnica,  'ventorurn  njis  agitata  ciet, 

Sic  mundum  meretnx  Romana.//anctolhtei^eges  ^ 
Tacatus/uhno  fcredite)  mundus  erit. 


Nn.iij. 


EMBLEMA    XXV. 


Cc-cjareos  cmeres  qUie  moles  clauferat  olim , 

^rx  e[l'Romano  nuncfacra  l^onafici . 
Quam  bene  qui  morrls  nunc  eji  mertahhm  auclor . 
Mortifacratas  oUmet  i^ie  domos . 


EMBLEMA    XXVI. 


QeYnk  vt  hiccceltmfceJo  qui  conjfultore, 

'Mon  ca:lum,mmoJuos  con/f>mt'tpJeJinu5? 

8t  tu  cAorum  Domini  contemPtor.m  iUum 

Isfon  quotverha  laci^itot  tihivrohra  njomhf 


EMBLEMA    XXVII. 


Liidicra  niemi^s jahncantes  teclapuelloSy 

Seujlivulufartumjlmednantur  ofm: 
Ouidmelins  plerime  agitk;^arit(^ima  njitce 


Quos  h 


um  mi  eros  noxia  cura  premit. 


p^t 


EMBLEMA   XXVIIII 


Hi  colulm  coluWiy  cn^as  toUente  Cerdjle, 
(^onfertt  variter,fimo/a  Volumma  quorum 
Dextrafecat,gladium  c^li  qucehhrataharce, 
Ouosfignentrogitas  ^.  fatts  ^re(^  nomme  notoSy 
Quos  Satanyarmauitiufi  mem  numinis  ira 
Terrarumexitiofunefo  excmitah  orco. 
*^f  hominum  tandemfortem  miferatus  acerham 
Sxcrto  verhi  Chrijlm  nunc  diffecat  enfe. 


Ooj. 


EMBLEMA   XXIX. 


^dde  alas:aures,^caudam,&*  cornua  ceruo 
ToUito:  deffiBumfictihit€mfH6  erit, 

Tempore  nar^que  riihil  currit  ^velocm  y>no, 
ISlecfemd  ela^fum  <juo  remceturhahet* 


EMBLEMA   XXX. 


JEritgrdui  cunBos  veluti  c^i.nfanafonorei 
Ipfa  Itcetpenimfintfihijurda ,  cient: 

Sic  es  reBa  docens  alios,peruerfa  femute, 
Qujcjue  alipsfafiens,nonfafi5  i^fe  tihi» 


Oo.ij. 


EMBLEMA     XXXI. 


Ceii  ^acuum  facilk  vas  ejl  imflere  lahoris, 

Quodmero  eflflenum  )>elle  replerefuror : 

Sic  cuius  diuina  ammumjavientia  coept, 
Etvit^  inuajlt  mem  meliork  amor . 

x^ut  vacuam  humanujoomo^  mentem  Jenjihus  adjer: 
Stultitii€  plenus  vel  remaneto  tuni. 


EMBLEMA  XXXIL 


XJiverei  exeduntceumatrpi  vifcerafoetHs^ 
Sic  quos  iffafuofouitalumnafinUi 

^oditur  heu  l  nmiumfanBorum  Scclefia  multi$, 
^f  non  euentu  necrationefari. 

Tjifera  namfalua  infelix  frole  interit,  illls 
H<iic  contra  extinBis  mnfentura  manet. 


Oo.iij. 


EMBLEMA   XXXIII. 


Incauto  qulcunjue  rofas  coUegentyngue, 

ZJix  njnquam  iUiefi  legerifvngue  rofiu: 

Hocfafite  exemplo  locufletes^plurma  nan^ue 
//ifielatentVeflr^/j^icuU  mixta  rofis: 


EMBLEMA    XXXIIII. 


SUYCOYd  ciuoivoYchjdjlnU  cjUoicaYdumJjocejf; 
'Barhmcs  mftrk  ajints  prcip^us  Magifirh, 


EMBLEMA     XXXV. 


En  Satan  accenjis  hinc  inde  vttorrilus  njrgens,, 
Sic  tandem  ahjumijiumantem  hunc  (tulttis  ahenum 
^ojpputatjlavfp^  comflet  juem  cAitus  humor. 
Sic  liceatnohps  fanBorum  ejjlngere  fortemy 
Quos  Satanas  Variis  hinc  inde  lahorihm  injlans 
8xercetSruJ:ra  fefeque  Juojcjuefattgans. 
Ecauis  enim  tutus  nifi  quosjtduj^juepotenf^ue 
Tutaturcoelt  Chrifius  jui  confidetarcef 
Terge  SatanfHam  quo  torres  ardentius  omnes 
^ccendeSytanto  mage  deffumaris  ahenumy 
Turiorntandemfindo  efca  ap^areat  mo. 


EMBLEMA     XXX  VI. 


^iliacu^  ^ualis/ervensftigientih^s  infat, 

Injlantes  fugiens  auanlihet  anteferox: 

Sicvetus  iUe  dracojfcuus  mortalihus  hojlisi 
Terefrimentefugititefugiente^remit, 


pp.j. 


EMBLEMA     XXXVII. 


lS[tlmimm  ejljlatuas  vos  commendare  lihentery 
Iffi  cjuumfm  ,^ontijices,fiatuo^. 


EMBLEiMA     XXXVIII 


^ehdasfingmtpertufa  in  dolta  -Vates 

'f^oxeffundendasfunderefemferaqms. 
"Homme  mutato.narraturfahula  de  te, 

Bhrie,qua  meus  quifnefne  hihis, 
Quin  etiam  hoc  in  te  quadratturha  ehnamUfnt 

Corfora  qu^fuerantjoltafaaa  tihi. 


Pp.i;. 


EMBLEMA  XXXIX. 


Qmmm  fic  lacero  njejtlta  incedis  armBH^^  ' 

2lellmo,fimmi  vera  ^atrisjoholes. 
Curveflutam^vilis  f  opes  contemnocaducas. 

Quts  liher  hic  ^  ^atris  lex  venerandamel. 
furnudumveBus  f  decethoc candoris  amicam, 

Curinnixa  cruci  f  Crux  mihtfola  mes. 
Cur  alata  f  homines  doceojiiferajtra  volare. 

furradians  f  mcntis  dfcutio  tenehras. 
Qmddocethocfrenumf  mentts  cohihere  furores. 

Curtthi  morstremiturf  mors  quia  mortis  ego. 


EMBLEMA   XL. 


Fraternis  luna  ^tradik  aduerja  refuJgens, 

Tleno  corujcatlumine. 
Sic  Chrifii  offofitosJjeBans  Scclefia  njultuf, 

Splendore  lucet  integro . 


Pp.  iij. 


EMBLEMA    XLI. 


Lunamintefveniens  ceu  terae  corfiu^  opacum 

^tra  inficit  caligine. 
SicinterHeniens  hommum/avientia ,  Purum 

6cclefi^  infujcat  iuhar . 


EMBLEMA     XLII. 


Lund  'Velutfmrij^rofm  comunBa,veri\fe 

Stulm  'videturfundim^ 
Quce  tamen  admoti/j;eBat(^ua  lumina  Solu, 

Longe  refulget  clarior, 
Sic  ^ernffefn  ^julgo  juimortevidentur, 

^hftferffe  dixerm, 
Ipfo  juifotius  Chrifo  Proftorepotiriy 

Quod  qua:ferunt  ohtinent. 


EMBLEMA    XLIII. 


Infanum  hmc  mlcmjue  Vides  fejeque  JuoJ^ue 
^lateferforata  mergere, 
jhMdmyerd^vides l  nam  juodpiclu  asjncisjhorum 
ZJiua  ejtmago  tem^orum. 


EMBLEMA     XLIIII. 


Z/^ldi  ego  carnijicis  metuentem  verlerafiui , 
Qujmediasfe/e  Ligeris  vroiectt  in  Vndas, 
Et  quanuis  fudore  madens ,  experj^ue  natandi 
Fluminis  euaftpede  calcans  maprofundi, 
Quem  mox  non  ^^naPoenas  pro  c^de  luentem 
Z/^idimus  impofttum  torreriviferajlammis, 
Hdec  age  dt!picito  reB^e  qui  tramite  vita 
De/erto,magis  atme  magisveriturus  oherras : 
'Nam  mo  tardior  ef,grauiorftmminis  ira» 


Qq.;. 


NOMINA     VIRORVM    ET 

FOEMINARVM    ILLVSTRIVM,    QVO- 

RVM     MEMORIA  IN    HOC    LIBELLO 
CELEBRATVR. 

^  Clemens  Marotm^Gallus,  Tiiij, 

'.^^^V^MVS  VdUdcuSjSco  Conradus  Gejnerus  y  tleluetius, 

T»^^^  r^,    Ff  ij.  R  j. 

^dolphits  ClarebuchiuSf  Ger-  ConradusPellicanus^Germdnus, 

maniis^     L    iij.  P  j. 

^lexander  ^lefiti^^Scotm^  Ff  E. 

iij.  Brafmus  Roterodamus  y  Belga, 

\Alexander  CannSyGaUi46^  ^a  C  iij. 

ij.  ^              F. 

\AmbrofiiisBlaurerus  ^Germa"  Faninus^ltdus^    Hh  ij. 

nus,    N  iij.  Francifcus primus^Galloru  Rex^ 

»Andreas  Gerardus ,  Hyperius^  Gallus    T  ij. 

Belga^    I  j.  Francifcus  Kolbius,  Germanus, 

\Ann.u  Burgius^GallHS^   Bh   ij.  M  iiif. 

yduguflinus  MarloratuSy  Lotha  Fracifcus  Vatahlus,Gallus,  VJ. 

ringus,     Bh  iij.  G 

B.  Georgius  .Anhaltinus,  ^fcani^e 
Beatus  Rhenanus ,  Germanus,  Pnnceps^GermanuSy    D  iiij. 

R    /.  Georgius  Carpenterius^Germd- 

Bertholdus  Hallerus^Heluetius^  nus,     L  ij. 

M  iiij.  Gulielmus  Bud^us^  Gallus,    T 

C.  iiij. 

Cajpar  Cruciger^GermanuSy    E  Gulielmus  Farellus^GalluSyS  j. 


ntj. 


H 


Cdjpar  HediojGermanuSyG  iiij.      Henricus  Bullingerus  ,  Hel- 

Qq.-if 


mDEX. 


uetittS,    N  iiij.  S  iiij . 

Henricus  ZuphanienfiSy  Germct  loannes  HopperAs^^no-lus^Ie  j, 

nus,     K  iij.  loannes  HujJuSyBvhemus^^  iij. 

Hermanus  ^rchiefifcopm  Colo  loannes  LaJcus^Volonus^G^  iiij. 

nienfis ,  Germanus,    H  iiij.  loannes  Malfo^Gallus,  ^a  iij. 
HitrVnymtis  Pfagenfis  y  Bohe--  ]  loannesMercerus^Gallm^  T  j. 

muSy     ^  iiij  loannes  OEcolampaclim^Germci 

Hieronymus  Sauonarola^ItaluSj  nus^     M  j. 

B  iiif.  loannes  PafcalisJtalus^Hh  iiij. 

Huo^i^Latimerus^^ngluSy  Vd  loannes.Pomeranus,  Germanmy 

Ej.       ■ 

I.  loannes  Reuchlinus^GermanuSy 

lacobus  Faher ,  Gallus^   X  j.  C  ij. 

lacobus  Meierus  ^HeluetiuSy  N  loannes  SIeidanus,Belo-a,     I  iu 


iitj. 


lacobus  Pauanas,Gallus,  Z  iiij. 
lacobus  Sturmius  ,  Germanus^ 

'  t:  ij. 

IacobusTuffanus,GalIus,  V  ij, 
loachimm  Camerarim^Germa- 
nuSy     F  j. 


Ioanne's  '^ iclejus^^n^lusy  14 

lofias  SimleruSyHeluetiuSy  P  iiij, 
lulius  C(£far  Scaiiger^Italus  ,  X 

luflus  lonaSjGermanuSyE  ij. 
L. 


loachimus  Vadianus,Heluetius,     Leo  lud^,  Heluetius. 

loannes  CadurcuSjGaUus^^a  j. 
loannes  Caluinus,GailuSj  R  iij. 
loannes  ClericuSj  Gallusj  Z  iij. 
loannes  CnosuSjScotmj  Ee  lU. 
loannes  Viafius.HiJfanuSyKi 
itj. 

loannes  Enfinas,HiJ}anusyKl:K^ 

/: 
loannes  ForJ}erm,Germanm,  E 

iij. 

loanmsFrobsmHs ,  Ga'manusy 


O  tj. 


^ 


Leonardm  C^farjGermanus,  t 

/• 
Ludouicus  Berq  uinus,Belga,    Z 

iiij. 

M. 
M^iy^^^i^^^ta  Valefiay  Nauarro- 

rum  RcginajGallaj    T   iij. 
Martinus  Bucerus ,  Germatim, 

G  f. 

Martinus   Luterus  ,    Cerma- 

nus,    C  iiij. 
M^>V^€S  Galli  in  ^merica, 
^a  iij. 


Aa  iij.  Petrus  Viretus  ,  SahittfduSy  S^, 

Martyres  ^ngli  infignes^     Cc  philippns  MeUnchthon^Cerma 

iitj.  nus,     V  tj. 

Marryres  primi  Belgce,    ^^  )-  Pomponius^lgerHs,ItaluSyH]) 

M(trtyrespyimiHi]pani.,li  iij.  tij. 

M^irtyres  irijignes    Vddenjt$y  ,                'i?. 

Cc  i.                       y.:  .  ,1.  .-/.>  ^0htrtusfer)'o9ui'J4noiuLtef, 

MatthiAS  Pfurrerus^GermanuSy  Bobertus.  Sp;€f}i(inp{s~^Qdlmyl^  ifi 

X  y.                               ■  /'  ''  ■       '         "S'.  '■■■•^^'  ';•  ^'■'  -^ 

M^itthiA4  Zellius ,  Germanus,  Sebaflianus  Munjleriis  ^^^^mcf 

F  iiij.  nuSy    X  liij.                  '"- 

Melior VolmariuSy  GermdmSy  SimohGryheusffermanu^Ciiij. 

X    ij.                                .:..:;-.  •  r.v'^--,-^'m^:::    .[ 

Michael  HoJpitaliHS^p:Q^tlfi^p,  .  Thomas  BlaH/friis^i^^f^e^^^ 

V  iij.                   ;i    ^      •  '*-'  ■..Q^ii^...\.-r.  ^'Jr^-q(/:-j:ii  ^:  /[ 

.N.  Thomas  CrammertiSy  J^n^ltlsy 

Nicolaus  Ridleusy^nglus ,  Vd  T>d  ij. 

iiij.  V. 

O.  Vhichus  Huttenus^  Germahus\ 

olympia  Morata,  Itala,    li  j.  I  iiij. 

P.  Vlrichus  Zuinglius  ,  Heluetius^ 

Patricius  HameltOjScotus  Ff.j.  M.  j. 

Paulus  FagiuSyGermanus,  G  iif.  Volfgangus  Capito  ,  Germanus, 

fetrusBufieruSyGermanuSyFiij.  Hj. 

Petrus  Cholinus,Heluetius ,  X  Volfgangus  Mufculus ,  Lotha- 

iij.  ringus,     V  ij. 

PetrusFlifledius^Germanus,   L  Volfgangus  Schucm,Germanus, 

iij.  K  iiij. 
Pctrm  Martyr,Italus  ^     P  ij. 


Qi"' 


Brrdtd  ty^o&Ydphicd  fic  emendato. 


A  ij,meittemolc2e,ci3.iD.xx  vii 

A.  uj,  Iin.?.legc,aareriv  (hocenim,&c. 

B.  iiii,lin.8.legc,quaneamhanc 

C.  iij ,  in  Grxco  epigramniate  legc 
ATK,g^7of  &  ^o^  on»  i^of . 

D.  iiij ,  hn.i8.leg.ci  debcmus.  Singu- 
lare 

E.  iii),lin.6.1egc,cliuinitusa(liua(^iim, 
G.  iij,lin.i6.1ege,ifyo 

I.    iii,lin.t8,Iege,pcrfcripta, 

L.  ij,lin.8.Ic2e,ciiiratet 

N.  iiij,lin.8.1cge,poft  feliciflim^ 

P.  i],  altera  pagina^li.zy.lege,  fupctftes 

Q^ij,Iia.ii.dele,(Ibi 

S.   iiij,Un.7.1egc,reuocatos  debemus 

X.  ii,lin.vltima,Iege,quum  Ifnam 

Aa.  iiij,lin.i^.lege,viginti  tribui 

Bb.  ii,lin.L]L.deIe(juidem 


Cc.  ij,  lin.y.legc.Sic  igitur 

Ec.  iij,alceca  pag.lin.2.4.1cgc,obtiuuit 

quod  &  lin.ij.legc  ,  { id  cft  fi,  &  Ec- 

cle(iafticx,&  lin.i6.1egc,  fublata  )  Sc 

lin.zy.legejcflet, 
Ec.  iiii,  lin.6.1ege,ftabilierit 
li.    ii) ,  Un.i.  lcge,Illi  quidem,&  altera 

pagina,  lin.4.  lege,  calculo  ,  &  lin.8. 

lege,tam    li.  iiij,Un.ij).lege,cogno- 

mento 
Ll.  i),  vcrfu  i.lege,Ph(3enicem,  Ll.  iij, 
verfu  f.lege,HaEC 
Oo  i),  altera  pagina ,  verfu  i .  legc 

Quodque 
Oo  iiii,  1.  z,  legefpumans  hoc  ftultus 
Pp  iij,  alccra  pagina ,  verfu,  i,  legc, 

Ecrrx 


'^OU   ! 


IN£SEnYC»TE<t 
IIBIMRV